Book .LSn^ \S53 COPIOUS AND CRITICAL LATIN-ENGLISH LEXICON, FOUNDED ON THE LARGER .LATIN-GERMAN LEXICON OF DR. WILLIAM FREUND: WITH Additions and Corrections from the Lexicons of Gesner, Facciolati, Scheller, Georges, etc. BY E. A. ANDREWS, L L. D. NEW YORK: HARPER & BROTHERS, PUBLISHERS, 329 & 331 PEARL STREET, FRANKLIN SQUARE. 1853. Entered, according to Act of Congress, in the year one thousand eight hundred and fifty, by Harper & Brothers, in the Clerk's Office of the District Court of the Southern District of New York. EDITOR'S PREFACE, The basis of the new Latin Lexicon here offered to the public consists of a translation of the Worterbuch der Lateinischen Sprache of Dr. Wilhelm Freund, which was published at Leipsic in four volumes, containing in all about 4500 pages, in the following order : vol. i. (A— C) appeared in 1834 ; vol. iv. (R-— Z) in 1840 ; vol. ii. (D— K) in 1844 ; and vol. iii. (L — Q) in 1845. In the latter year, the Author published, also, a smaller school lexicon in two volumes, comprising about 1800 pages, from which some corrections have been adopted in preparing the present work. From this has also been taken Appendix B, containing lists of words from the Italian and French languages derived from the Latin, whose origin is more or less obscured by the euphonic changes they have undergone. An examination of the lists will show the student the nature of the changes suffered by Latin words passing into either of those languages, and will enable him to refer without difficulty almost any Latin word found in them to its original. The lexicons of Gesner, Facciolati, Scheller, and Georges have likewise been made use of for the purpose of supplying occasional deficiencies in those of Dr. Freund. The object which the Editor has proposed to himself and his associates in the preparation of the work has been to condense these materials within the convenient limits of a single vol- ume, and yet to preserve every thing of real importance for general use in the larger lexicon of Dr. Freund. In working out the details of this problem, the general principles which have been followed are : First, to retain all the definitions and philological remarks in Freund's larger lexicon, and also all his references to the original Latin authors, the grammarians, editors, and commenta- tors ; and, secondly, to rely chiefly, for the compression of the work within the prescribed limits, upon retrenching such parts of citations as could be dispensed with without interfer- ing with the particular purpose for which the citations were made, and omitting altogether such as seemed either redundant or of very minor importance. But in every such case of omission or retrenchment the full reference to the original Latin author has been scrupulously retained, by which means the student may at pleasure not only reconstruct any article found in the original work, but may also examine the quotations in connection with the context from which they were taken. In consequence of a strict adherence to this rule, the present work is dis- tinguished from every manual Latin-English lexicon heretofore published, not only by the number of authorities cited, but by its full reference in every case both to the name of the classical author, and to the particular treatise, book, section, or line of his writings, in which the passage referred to is to be found. The principal points of difference between the largest Thesaurus of a language and the ordinary school dictionary are to be found, 1st, in the completeness of the vocabulary; 2d, in the extent of the definitions and philological remarks ; 3d, in the number of authorities quoted or referred to ; 4th, in the fullness of each quotation ; and, 5th, in the exactness of the refer- ences made to the original authors. In the amount of words it contains, in its definitions, its comparison of synonyms, and its philological apparatus of every kind, as well as in the number and completeness of its references to the original classic authors, the Worterbuch of Freund falls but little short of the largest lexicons of the language, while in the philosophical iv EDITOR'S PREFACE. arrangement of its materials it is greatly superior to them all. Whatever excellences in these respects belong to the original work, we have aimed not only to preserve unimpaired in the present volume, but even to increase, by the insertion of such words as had been acci- dentally omitted, together with many proper names of persons and places found in the best authors, and numerous translations of difficult phrases occurring in the course of the work.* In regard to the condensation of the examples, although the advanced scholar and the gram- matical investigator of the language might prefer to have them retained in extenso, yet, in a lexicon designed for the daily and hourly use of the general student, whose convenience has been had particularly in view, the condensation of examples by the omission of clauses hav- ing no necessary connection with the special purpose for which the passage is quoted, is not wholly without its benefits, in addition to those of facilitating reference and reducing the price of the work. By confining the student's attention within a narrower compass, it pre- vents, in a great degree, the perplexity which would be occasioned by the introduction of extraneous matter, and enables him to acquire more easily a clear and distinct knowledge of the meaning and construction of each word. To scholars accustomed to search in the original authors for passages referred to in the lexicon, the numerous mistakes occurring in such references are but too well known. From errors of this kind we can not promise that this lexicon shall be found wholly free ; but we still indulge a somewhat confident hope that it will not be found to suffer in this respect by comparison with any general lexicon either of the Latin or Greek language. In the progress of the work much time and labor have been employed in verifying the references, and many errors, which had been overlooked in the original, and not a few of which were found in all the lexicons which we consulted, are here corrected, though others doubtless still remain. A communication to the publishers of such as may be discovered in the course of using the lex- icon will be thankfully received. They can be corrected in the stereotype plates, so as to secure a gradual approximation to perfect accuracy in future issues — a mode which experi- ence has shown to be the only one in which this very desirable object can be effected in ex- tensive works of this nature. The high reputation which the great work of Dr. Freund already enjoys will render any special commendation of it on our part quite superfluous. Its Author has very successfully applied to Latin lexicography the same method which; in the hands of Gesenius and Passow, has produced a new era in the lexicography of the Hebrew "and Greek languages. What this method is may be best learned by a perusal of the Author's Preface hereto subjoined, and to which we would ask the student's careful attention. But, excellent as is the plan of the original work, it has become apparent, in the course of the minute examination to which it has necessarily been subjected in preparing the present volume, that its execution is not of uniform excellence in every part. While its Author has bestowed great pains on the collec- tion of examples, and in general on their arrangement, and in illustrating the etymology from the old grammarians, he appears to have sometimes .given a less critical attention to the defi- nitions. Such inequalities in the execution of so large a work were, of course, to be antici- pated ; and whenever any thing of this kind was met with which had evidently sprung from inadvertence, it was silently corrected ; but where such certainty respecting its source did not exist, or where the author appeared to have deliberately differed from preceding authorities, his views have been scrupulously given, after which the opinions of other lexicographers, where it was deemed expedient, have been briefly stated. Terms belonging to the mechan- ical arts, names of implements, etc., were found, as in all other general lexicons hitherto published, to be particularly defective as regards their definitions. Considerable pains have * Nearly all the additions made to this work from other sources than the lexicons of Dr. Freund have been marked by an asterisk inclosed with such additional matter in a parenthesis. EDITOR'S PREFACE. y been taken in correcting these, although much still remains to be done in this behalf, with the aid of Cato, Vitruvius, Pliny, etc., and their translators and commentators. In the latter half of the lexicon reference has been sometimes made to " Rich's Illustrated Companion to the Latin Dictionary and Greek Lexicon ;" but in many cases important assistance has been derived from that excellent work where no specific reference to it has been made. It is possible that some may question the propriety of the course we have taken in regard to the correction of such errors, on the ground that they can not in all cases be certain whethr er they have before them the interpretation of Freund or of his translator or editor ; and may insist that the meaning of the original should have been always given without alteration, and the corrections added in brackets. The objection has been all along anticipated, but it has not been regarded as a sufficient reason for confusing the mind of the student, and adding to the bulk of a work which it has been found difficult to compress within the prescribed limits of a single volume, by perpetuating errors which plainly had their origin in mere oversight, and of which the Author himself has corrected a large number in his smaller work. But, whatever may be thought of the correctness of the method adopted by us in this re- spect, it is hoped that no one will regard what has been said as designed to cast censure upon the Author, or to magnify the importance of our very humble toils at his expense. Few will appreciate, as profoundly as we do, the learning, industry, and judgment which he has here exhibited, and for which he has our warmest admiration ; and few will be disposed to regard more leniently the occasional lapses produced by the weariness that will at times seize upon the most zealous and energetic in the course of a labor so complicated and monotonous, and extending over such a length of time. On our part, while we do not shrink from fair and even searching criticism, neither do we brave it on the supposition that we are inaccessible to blame. It is for the interests of learning that whatever faults we have committed should be brought to light, in order to their future rectification ; and if in any instance we have made that wrong which before was right, we hold ourselves amenable to just animadversion. All we ask or wish for is, that our labors may be fairly considered, and judged accordingly. In concluding these remarks, the Editor would avail himself of the opportunity to acknowl- edge his deep obligations to the learned friends and associates whose assistance he has enjoyed during the progress of the work. A very large share of all that may be judged meritorious in the preparation of the present volume is justly to be ascribed to the care and accurate dis- crimination of the distinguished gentlemen by whom the translation of the original work has been made. The articles comprised in the first three letters of the vocabulary, or from A to C inclusive, were translated by the Rev. R. D. C. Robbins, professor of the Latin and Greek languages in Middlebury College. The remainder of the work, or from D to Z inclusive, was translated by Mr. Wm. W. Turner, of the Union Theological Seminary, in the city of New York. To these gentlemen, also, the Editor gratefully acknowledges himself indebted for many valuable suggestions on topics occurring in the progress of the work, and especially to Mr. Turner, whose varied and profound learning, united with the most untiring zeal and industry, has been employed upon so large a portion of the volume, and has been of the great- est service to it in supplying the deficiencies occasionally occurring in the definitions of the original work. For the translation of the Author's Preface the Editor is most happy to ac- knowledge his obligations to the kindness of his respected friend, the Rev. T. D. Woolsey, LL.D., the learned president of Yale College, by whom the translation now prefixed to this work was originally furnished to the pages of the Bibliotheca Sacra. To another assistant, whom the Editor is not permitted here to name, but whose critical accuracy has left its traces upon almost every page of the work, the Editor feels bound to allude with feelings of the deepest gratitude for a labor so constant, so disinterested, and continued, with scarcely an in- terruption, through so long a period. The office of the proof-reader has been performed Vi EDITOR'S PREFACE. throughout with an accuracy and neatness such as we have never seen equaled in a Work of this kind. It has relieved us of much of the usual trouhle and vexation attending the cor- rection of the press, and it is with real pleasure that we acknowledge our obligations in this respect. This we do without meaning to take upon ourselves the responsibility in relation to any peculiarities introduced into the orthography of English words, which was a matter left, with but few exceptions, entirely to the printer. • With these remarks we now take leave of a work which has engaged our attention and employed our time during the greatest part of almost every day for several years. It was un- dertaken in the hope that, when completed, it would be found to exhibit, in a manner better adapted to general use than could be found in any previously extant work, the most import- ant results of modern labors in the field of Latin lexicography ; and in the indulgence of the same hope, and with fervent gratitude to that superintending Providence which has permit- ted us to see the close of so long a work, We now present to the public the result of our pro- tracted labors. E. A. Andrews. New Britain {Conn.), Nov. 1, 1850. AUTHOR'S PREFACE. Between the first publication of the Latin lexicons of Forcellini, Gesner, and Scheller, and the appearance of the present work, more than fifty years have elapsed ; and during just this interval classical philology has met with so thorough a transformation that, for this very reason, the attempt to bring out a dictionary of the Latin tongue which shall better correspond with the altered stand-point of the philological sciences requires no excuse. Still, it is the duty of the author to make known what is the problem he has proposed to himself, and by what means he has tried to solve it : to do this as completely as possible is the aim of the ensuing lines. In order, however, to take the necessary survey, where the vastness of the subject almost precludes its being surveyed, it is advisable to arrange it under particular rubrics ; and, therefore, in what follows we shall treat, (1) of the idea and elements of Latin Lexi- cography ; (2) of the compass of the present dictionary ; (3) of the method of handling the several articles ; (4) of the arrangement of the articles ; (5) of the signs and technical terms employed in the work ; and, (6) of the aids in composing it. I. Of the Idea and Elements of Latin Lexicography. h 1 . If Lexicography in general is that science whose task it is to set forth the nature of every single word of a language, through all the periods of its existence, it is the task of Latin lexicography in particular to set forth the nature of every single word of the Latin language, as it makes itself known in all the periods of the existence of that language ; or, more suc- cinctly expressed, it is the object of Latin lexicography to give the history of every single word of the Latin language. It is, therefore, a purely objective science ; and although, by its aid, the understanding of works written in Latin is promoted, still it does not acknowledge this to be its end, but, like every objective science, it is its own end. \ 2. The history of a word consists in unfolding its outer nature, that is, its form, class, syntactical connections, and the like, together with its inner nature or meaning. But since in Latin, just as in all cultivated languages, every word has not a particular form peculiar to itself, but belongs to a distinct class of words, whose forms it adopts, and since the doctrine of the forms of classes of words and their alterations is the subject-matter of grammar, it is not required of lexicography to make known all the forms of each particular word in its vari- ous relations and connections ; on the contrary, it needs merely to designate the class to which a word belongs, and only then, when a word has assumed a form peculiar to itself, to mark this as an exception. When the lexicographer adds ae to the word mensa, this is nothing but a convenient abbreviation which grammar renders intelligible to all, and by means of which the enumeration of all the inflections of this word becomes unnecessary. On the other hand, as the form capsis, of the word capio, deviates from the regular form of kindred words, . the lexicon must necessarily give notice of that fact, because otherwise the external history of the word capio will be incomplete. This is the grammatical element of lexicography. § 3. The greatest number of words in Latin, as in every cultivated language, is derived from others, termed radical or ground- words. It is the duty, therefore, of the external history of words, in the case of every word which is not underived, to indicate the root from which , it springs. This is the etymological element of lexicography. k 4. The interna] history of a word consists, as has been mentioned, in the exhibition of its • meaning. This is the exegetical element of lexicography. Inasmuch as every word has its own distinct and peculiar meaning, to make this known is the peculiar and distinct province of lexicography, and grammar invades the field of its sister science whenever, besides giving an account of the forms and connections of classes of words, she treats also of the meanings • viu AUTHOR'S PREFACE. of single words, which exert no influence upon their grammatical relations — a mode of pro- ceeding which many Latin grammars adopt in regard to the meanings of the pronouns, prep ositions, and conjunctions. $ 5. In Latin, as in other languages, many words have in their meanings so much resem- blance to one another that a superficial examination can hardly distinguish them. It is the duty, therefore, of the internal history of words, to hold up the meaning of such words over against one another, to compare and to distinguish them. This is the synonymous element of lexicography. k 6. Only a very few words, forms of words, and meanings were alike in use through all the periods of the life of the Latin language ; most of them had a much shorter duration ; many did not even outlive a single period. The history of a word, therefore — as far as extant materials allow — must let us know to what time a word, a form, or a meaning belongs. This I name the special-historical or chronological element of lexicography . $ 7. In like manner, there are but a few words of the Latin language — and those con- taining the most general notions — which were equally in use in all kinds of style. The his- tory of words, therefore, must inform us to what kind of composition a word, a form, or a meaning belongs ; whether to prose or poetry, to the higher prose of the orator or the lower of the people, or to the language of art, as a technical term of religion, of economy, of rhet- oric, of philosophy, and so on. I call this the rhetorical element of lexicography. § 8. Finally, the Latin, like every polished dialect, has certain favorite words which it willingly and often uses, and again a number of words of which it makes use but seldom, or perhaps only once. It is incumbent, then, on the historian of words, under each word to notice its frequent or rare occurrence. I name this the statistical element of lexicography. II. Of the Extent of the present Lexicon. § 1. As Latin lexicography has to do with the history of all the words of the Latin lan- guage, and as the number of words in this language varies according as we consider it to be, in a narrower sense, the dialect of the Romans, or, in a wider sense, that both of the Romans and of the learned afterwards, in the Middle Ages, it becomes necessary to say in which of these spheres the present lexicon has chosen to move. We confine ourselves, then, to Latin as the national language of the Romans, and accordingly give the history of all those words which occur in the written remains of the Romans, from the earliest times to the fall of the West-Roman empire. Within this period the work of every Latin writer, whether he was a born Roman or not, a heathen or a Christian, will be held to belong to the Latin literature, and will receive attention in proportion as the modes of expression current in it have any pe- culiar bearing upon the history of words. § 2. But in the materials furnished to the lexicographer by the writings of the ancient Ro- mans, a separation of the greatest importance for the trustworthiness of the history of words must be made between such as lie before our eyes in the extant works of the Latin classics, and those of whose existence at one time we are informed by the old grammarians and lexi- cographers. In the case of the former, our own inspection, our own judgment is allowed to us ; the others we must take on credit and authority. We have, therefore, in the present work, represented to the eye by capitals those words and forms for the knowledge of which we are indebted only to old grammarians and glossators, and which are, as it were, the iso- lated remains of an ancient world of words.* For example : " ABAMBULANTES abscedentes." Festus, p r 22. Apollo, -iuis (earlier APELLO, as hemo for homo). Festus, p. 19. § 3. The case is the same with words and forms found only in inscriptions; since, for the most part, we know neither the person making use of them nor the time when they were used. These also arc, therefore, designated by capital letters.* For example : ARCHIBVCVLVS (BVCOL.) -i, m., A chief priest of Bacchus. Inscr. Orell, No. 2335, 2351, 2352 [apxi-QovnoXoc]. * In the vocabulary of this edition the words here referred to are denoted by the character \ placed before them; e. g., tabambulantCS= abscedentes, Pest. p. 22. — Am. Ed. AUTHOR'S PREFACE. ix Apollo, -inis (. . . . AP0LONES= Apoflini, in a very ancient inscription, VICESIMA. PARTI. APOLONES. DEDERI. i. e. vicesimam partem Apollini dedere. Inscr. Orell. No. 1433), etc. $ 4. The limits of the lexicon, again, are to be determined not merely with respect to time but also with respect to the origin of the words which it contains. The Latin language, at is well known, like that of every nation which has had intercourse with other nations, hat" not kept itself free from foreign words. The question now arises whether Latin lexicography ought to embrace words adopted into Latin from other languages, or whether it should con fine itself to its own unmixed stores. The latter procedure we have seen used in German ; so that peculiar dictionaries have been composed for words borrowed from abroad. Is this advisable also for the Latin ? Is it right that the decision here should not rest upon con- siderations of convenience and of what is customary, but simply and solely upon the more or less scientific character of the two courses ? The adoption of a foreign word into a Ian guage assumes, of course, the real or supposed want of a corresponding native word denoting the same idea. Now the foreign word, in taking upon itself the function of a fully synony- mous, but not existing native word, and in representing a peculiar notion, ceases, as far as actual use is concerned, to be foreign, although at its origin it was really such. But the duty of general Latin lexicography, with which we are alone concerned, unlike that of special etymological lexicography, requires it to give the sum total of Latin words, considered as con- veying the notions of persons speaking this language, and not considered as indigenous ex- pressions of ideas ; whence it follows that a place on the list of Latin words can not be refused to such as are borrowed from foreign tongues, and by means of written Latin characters had full citizenship conceded to them. § 5. On the other hand, from the circumstance that one language needs to borrow from another, arises the necessity of making a distinction between those words which a nation finds in its own language adequate to the expression of its thoughts, and those which it is forced to invite out of foreign parts. This distinction is made in the present work by crosses prefixed to all words which originally were not of the Latin stock. In doing this, the author has deemed the following discriminations to be important : A. Words borrowed from the Greek. And as such we understand only those which passed over, after the Latin had separated itself etymologically from its sister language, and had taken an independent place. For those which, on account of the relationship of the two dialects, have the same or a similar sound, ought not to be regarded as the property of the Greek, but as the common possession of both languages. Hence, in this dictionary, ab, alius, ager, ago, fero, etc., are represented as only etymologically allied with &tt6, aXXoc, dypoc, dyo), (pepGj, etc. ; but aegoceros, aliptes, blitum, ceruchi, chelys, etc., as borrowed from the Greek. But of this latter class a number of words have become mongrels, or, in grammatical phrase, voces hibridae, through a purely Latin termination, or through composition with a purely Latin word ; for this reason a discrimination is necessary, which is effected in the lexicon, in the case of Greek words unchanged in form, or no more essentially varied than with us put for oc, a for 7] or 7/c, etc., by prefixing a t to them, and placing the sign = before the original word printed in Greek letters. Hybrid forms, on the contrary, while they retain the t, are denoted by [ ], including the original word. For example : t aenigma, -atis, n.-= alviy\ia, etc. t aliptes or alipta, -ae, in. = aktL-n~r\q, etc. tapologatio, -onis,/. [from dnoXoyoc, with the Lat. ending -atio.] tchamae-tortus, -a, -um, adj. [vox hibrida, from %a\iaL and tortus.] Remark 1 . The attention paid to Greek literature among the Romans, from the Augustan age onward, led to the use, in the Latin written style, of a considerable number of Greek terms of art, sometimes in Greek and sometimes in Latin characters. It is clear that lexi- cography can take notice only of those words of this sort which are written in Latin letters. Now it is known that later transcribers gave a Latin dress to many words in the classics which were at first written in Greek ; and hence, in different editions of the classics, according to the manuscripts which are followed, the same word now appears in the letters of the one language and now of the other. Such cases bring the lexicographer into perplexity, and he x AUTHOR'S PREFACE. finds the difficulty of following one consistent rule the greater, owing to the fact that in all probability some writers had no one rule of their own, just as we Germans, in spite of the many and earnest remonstrances of purists, have not yet ceased to write foreign terms of art at one time in German and at another in Latin letters. Thus, in Celsus (5, 28, no. 2), cacoethes appears by the side of KaKorjdeg (ib. bis), while in editions of Pliny even the Greek plural KaKorjdr] is never written otherwise than in Latin characters ; and indeed, in the man- uscripts and editions of this latter author, the practice of using Roman letters prevails even in cases where the annexed words, " Graece vocant," render the Latin use of the word doubtful. And in like manner, we find in Quintilian, who generally writes Greek technical terms in Greek letters, KaKO^r]Xov (8, 3, 56) and naKofyXia (8, 6, 73), but also cacozelia (2, 3, 9). Mod- ern editors of Latin authors seem to follow the rule that in the earlier writers, except Pliny, as Cicero, Varro, Quintilian, Celsus, Donatus, etc., Greek letters are to be preferred ; but Latin, on the contrary, in such as Servius, Priscian, Isidore, and the like : and, in truth, this is a con- venient principle in a subject so fluctuating as this, and so important for the criticism of the text. But whether it will guide us safely in every case, and even against the authority of the best manuscripts, has as yet not been decided, and needs to be put to a careful proof. Remark 2. When the lexicographer refers Latinized words to their Greek source, he not unfrequently meets with Greek words which are sought for in vain in collections of extant Greek words, owing probably to their not being preserved in the extant literature of that lan- guage. The name of the precious stone borsycites, for example, mentioned by Pliny (37, 11, 73), as all will admit, is of Greek extraction ; but where is the corresponding original word to be found ? The case is the same with botryitis, botryon, brabyla (ae), brya, brochon, bu- cardia, caesapon, cachla, catastema, together with many others ; and here r,ich gleaning for Greek lexicography may be expected. In the present dictionary such not extant Greek words are only, then, supplied, when there is no serious doubt concerning the way of writing them. On the other hand, words like brochon must remain without the original word, and are indi- cated to be of Greek origin only by a cross. B. Words borrowed from other languages (the Celtic, Gallic, Iberian, Hebrew, Perskm, , etc.). To these two crosses are prefixed : for the most part, it can not be said what was the form or the way of writing the original word ; and therefore our usual rule, in such cases, is to annex in brackets merely the language from which the foreign word is borrowed. For example : tt candosoccus, -i, m. [a Gallic wor'd], etc. tt hallux (bal.), -ucis,/". [a Spanish word], etc. tt bascauda, -ae,/. [a British word], etc. tt Bagous, -i, and Bagoas, -ae, m., Baywoc and BayJJag [a Persian word], etc. But, on the contrary, tt bur do, -onis, m. = m \")B. tt cam el us, -i, m., KdfirjXog — b^i. $ 6. Foreign names which have been carried over, together with foreign historical data, into the Latin literature, although there expressed in Latin letters, yet properly can not be held to be incorporated into that language, because their reception, being occasioned merely by the historical narratives where they occur, is only an external one ; and in all languages, like hieroglyphics, they must preserve the same form. Yet, so far as such words are (so to speak) the carriers of knowledge derived by the Romans from abroad, they ought not, as we have seen above, to be shut out from Latin lexicography. Only the etymological element has no claim upon them, and therefore their original words are immediately annexed without any sign. As, for example : Aeolus, -i, m., Aiokog, (1) The god of the winds, etc. Aaron, m., pnx, Brother of Moses, etc. Remark. From what was just now said, it follows that the Latin lexicography of such foreign names must look only at the relations given by Latin authors, even when they are at open variance with those of the original literature, as is, for instance, frequently the case in the departments of mythology, geography, and history. Compare Aeaea, Calypso, etc. AUTHOR'S PREFACE. si III. Of the Method of handling the several Articles. § 1. Every article of a Latin lexicon forms a monograph of that Latin word to which it is devoted ; and therefore, according to I, § 2, it must trace the history of the inner and outer nature of that word through the whole period of its existence in the Latin language. Now, according to I, §§ 2-8, whatever appertains to such a history may be reduced to seven ele- ments ; we have, therefore, to show, in this place, how the present lexicon, in giving the his- tory of each single article, has had respect to each of these elements. (A.) Grammatical Element. In conformity with the limits drawn above (I, § 2), an ac- count as complete as possible of extant anomalies has been inserted in a parenthesis, after the indication of the grammatical formation, construction, etc. For example, capio, cepi, captum, 3. (antiquated form of the fut. exact, capso, Plaut. Bac. 4, 4, 61 ; capsit, id. Pseud. 4, 3, 6 ; Attius in Nonius Marcell. 483, 12; comp. Festus, p. 44; capsimus, Plaut. Rud. 2, 1, 15. CAPSIS, according to Cic. Or. 45, 154, erroneously taken by him to be contracted from cape si vis; comp. Quint. Inst. 1, 5, 66, Spalding. Old orthography of the perf, CEPET=ce^Y; as, EXEMET, DEDET, etc. ; Columna Rostrata, etc.) arbor, -oris (poetic collateral form, arbos, like labos, colos, honos, etc. Lucret. 1, 774 ; 6, 787, etc. Also the accus. ARBOSEM, Fest. p. 13. Comp. Schneider, Gram, etc.) avis, -is,/", (abl. sing, both avi and ave ; comp. Varro, de Ling. Lat. 8, 37, 120 ; Pris- cian, p. 765 Putsch, Rhemn. Palaem.* p. 1374, ib. Schneid. Gram. 2, p. 227, in religious language more frequently avi . . . ; but in Varro, L. L. 7, 5, 99, ave is a gloss. See Spengel in h. 1., etc.) ad, praep. with the accus. (on account of the hard pronunciation of d sometimes written at. See at. Old form ar, as in arveho, arbiter, for adveho, adbiter from arbiter e—adbitere. So ar me advenias, Plaut. True. 2, 2, 17, and in inscriptions arfuerunt, arfuisse. Comp. Prise, p. 599 Putsch, etc.), and so on. Here the difficulty not uncommonly presents itself that a word which must be taken as the basis of an article occurs in several forms. In such cases prevalent usage alone can decide, and accordingly many words have another ground- form given to them [in the present work] than they have hitherto had in the lexicons. Thus, for example, more and better authorities are found for the neuter form baculum, -i, than for the received masculine baculus; which requires us to shape the article in the lexicon as fol- lows : baculum, -i, n. (baculus, -i, m., extremely rare), etc. In like manner, biga, the singular, which came into vogue after the Augustan age, has been put after the plural form, bigae ; and so in many other cases. Often, too, linguistic analogy is brought into conflict with historical dates. Here, in obe- dience to the excellent remarks in the eighth book of Varro's Lingua Latina, the historical takes precedence ; because it is the duty of the author of monographs to insert only real mat- ters of fact into his sketches. For this reason it is, that no adjective, bicorniger, -era, -erv/m — which nowhere occurs — has been admitted into the lexicon, but only Bicorniger, -eri, m. [a title of Bacchus]. And if hereafter a catalogue of extant supines shall be made with critical accuracy, a lexicon will be obliged to separate all such forms known to exist, from merely hypothetical ones.f B. Etymological Element. This has a very easy and an extremely difficult side. To tell whence words like accipio, concipio, excipio, etc., come — what can be easier 1 But scientific etymology seeks also to discover the origin of words like capio itself ; and this, as is well known, is the problem, to the solution of which a body of the ablest linguists in our days have devoted all their energies and their acuteness ; which many believe themselves to have solved, while others deride it as the arena for the useless play of empty combinations. Hazardous as it still is, in the violent contest of two parties, to try to keep a strict neutrality, yet the author of the present lexicon, who can neither speak insincerely against his convictions, nor meanly avoid declaring his opinion where it is looked for, feels obliged here openly to avow that he can * Q_ Rhemnius Eannius Palaemon, a grammarian who flourished under Claudius. — Tr. t Such a catalogue of extant supines has been attempted in Johnson's Grammatical Commentaries, p. 388. See also Hickie's Lat. Gram. Lond. 1828. p. 112, sqq., and Andrews and Stoddard's Lat. Gram. p. 120, sqq. — Am. Ed. sii AUTHOR'S PREFACE. share neither in the sweet faith of the former party, nor in the cold contempt of the latter. He cherishes firm trust in the amazing power of the human mind to penetrate even into the secret laboratory where words were formed, seeing it has succeeded in unveiling the mystery of the formation of worlds. He follows, therefore, the progress of these zealous efforts with love, and with a joyous anticipation of high delight ; and he grudges not these unwearied investigators the invigorating hope, that they are but a small remove from the very topmost point toward which they aspire. But he can not suppress his apprehension that what seem- ed, when seen from afar, the summit, will prove but the boundary-line of a lower region, beyond which new chains of mountains tower in their vastness to the heavens ; and for this reason he is afraid, as yet, to join in the triumphal jubilee. Indeed, the question of the origin of the Latin language is beginning at this moment to be far more involved than many are willing to believe : Germanism is opposing the Sanscrit with powerful weapons, and urges its claims to be the origin of Latin. The author feels, therefore, that he would be called overhasty, if he allowed the Sanscrit or the German element to have the predominance in his work. There is, however, a mode of treating etymology in a lexicon, which leaves the controversy just mentioned out of sight, and yet does justice to the demand of the higher comparison of languages. We see this pursued by Gesenius in the Latin revision of his excellent Hebrew lexicon ; where, for instance, it is said under rns " (l)ferre (Praeter veterum Semitarum lin- guarn haec radix late regnat in linguis Indogerm. ; v. Sanscr. bhri ferre ; Pers. bar onus ; Armen. bier-\\ ferre ; Gr. (pepo), |3apof, (iapv^ ; Lat. fero, porto ; Goth. bair-a.n ; Angl. to bear, trans, to burden; Germ. ant. baren, etc.)." In this way, the question whether fero is derived immediately from bhri or from baren can be omitted altogether in a Latin diction- ary, and yet under the article fero the connection be made known between this word and roots in cognate languages. But, after all, I can not decide to travel this road, which previous labors have already rendered quite smooth and level ; for, in my opinion, such a comparative method passes beyond the bounds of a lexicon designed for a single language, and belongs ex- clusively and solely to comparative or universal lexicography. For, if every special lexicon is to institute this comparison of roots, the same parenthesis which is attached to the Hebrew root ms must be repeated in the Greek, Latin, Gothic, English, or German lexicon ; so that all that is peculiar to the single lexicon will be taken away. Just as little as we would ex- pect of the Latin grammar to place the Sanscrit asmi by the side of sum, or the Gothic and old high German declensions by the side of the Latin, notwithstanding the insight into the grammatical structure which it would afford; just so little, in my judgment, ought it to be made the duty of the Latin lexicon to accompany every Latin word with all the equivalent words in other languages that can be collected together. The very interesting nature of such combinations, and the novelty of the truly wonderful discoveries to which they have led, seem in this matter to have produced in many a want of due regard for the laws of sci- entific and well-defined lexicography ; so that the strong stamp of the special threatens al- most wholly to disappear under the influence of such generalizations. To this very swallow- ing up of the special by the general, it is, no doubt, to be ascribed that the soil itself, where the Latin reached its bloom, has been hitherto so little explored ; although this soil acted powerfully upon the earliest condition of the foreign plant, and in many cases altered it so that it can no longer be recognized. Besides, many of the modern etymologists start in their com- parisons with the form which a Latin word had at the Ciceronian period : the smaller num- ber, who like a more rational course, go back to the times of Ennius and Pacuvius ; having recourse likewise, perhaps, to the oldest forms of many words preserved by the grammarians. But even to hold these oldest forms to be the original ones, as they existed at the separation of the Latin from its parent stock, will, I think, be a hazardous position, till it can be shown that the Latin remained so unaltered from that epoch of separation down to the time to which appertain single forms yet extant — that is, through at least five hundred years — that the original forms are adequately represented to us by these yet extant ones. This difficulty, and many like it (among which that of finding the laws for the union and change of sounds in Latin, is, in truth, not the least), must be set aside, before the materials used in instituting the comparative process shall be well enough fitted for that purpose. AUTHOR'S PREFACE. xiii C. Exegetical Element. This, as being the main element of lexicography (comp. I, § 4). must meet with especial attention. But as the exhibition of the meanings of a word must take various shapes, according to the nature of the word itself, it is impossible to develop, to their whole extent, the fundamental principles of this branch : the single articles must testify for themselves. A few words, therefore, relating to the chief rules which have served to guide us, must suffice. First of all, it has been laid down as a settled principle that, among several significations of a word, that which is obtained by its etymology may be assumed as the original one. Simple and obvious as this maxim is, it has nevertheless been followed with little strictness in Latin lexicons hitherto. And this is owing to two causes. In the first place, they have usually had the pedagogical object in view of facilitating the study of the classics ; and they, therefore, gave precedence to the most current significations, which are rarely the earliest. In the second place, because, for the most part, they had to do only with the usages of speech in the most read and best known classics, they have paid almost no attention to the oldest frag- ments of the Latin tongue ; to the Leges Regiae, the fragments of the Twelve Tables, the remains of Ennius, Pacuvius, Cato, and so on down to those of Attius and Sisenna ; and ex- tremely little to the Latinity of Plautus, Terence, Lucretius, and Varro : and for this reason just those passages lay out of their sight in which most of the words still preserved their prim- itive sense. The more to be regretted this fault was, the more earnestly has the author striven to furnish a cure for it. He, therefore, made it his first aim to introduce into the circle of lexical materials all the critically certain remains of old Latinity from the Leges Regiae, the fragments of the Twelve Tables, and the broken inscriptions on the Columna rostrata, down to Lucretius and Varro, and to assign to these, as the oldest, the first place in the lexicon. In this way three advantages are gained. In the first place, the history of words has thus its earliest period removed backward ; then many words disclose their primitive meaning by this process ; and thirdly, many peculiarities of the later style are here recognized in their nascent state, so that what formerly was regarded as innovation on the part of Virgil or Ovid now appears to be only borrowed from Ennius, Naevius, or Lucretius. It happens, however, not unfrequently in Latin lexicography, that no examples are extant of that signification which etymology shows to be the primitive one. In such a case this meaning, being indispensable for the etymological understanding of the others, is put down in- deed, but it is expressly distinguished from the others by another mode of printing, as not known to have been in actual use. The second principle laid down, and one about the correctness of which there exists no doubt, is that, in the order of meanings, the proper meaning, as the original one, must precede the tropical as being derived. But besides this, it has been deemed necessary to bring sub- divisions, into the notion of the tropical, which in its wide extent seemed not fitted to draw a line between significations with sufficient clearness. An example will make this obvious. The substantive arena changes its sense in the four following passages : (1) Magnus conges- tus arenae, Lucr. 6, 724. (2) Missum in arenam aprum jaculis desuper petiit, Suet. Tib. 72. (3) Vectio Prisco, quantum plurimum potuero, praestabo, praesertim in arena mea, hoc est, apud Centumviros, Plin. Ep. 6, 12, 2. (4) Quid facies, Oenone ? Quid arenae semina mandas? Ov. Her. 5, 115. In the first passage it is actual sand, in the second the am- phitheatre, in the third the sphere of one's calling, in the fourth a proverbial expression for something unfruitful, etc. If we should divide the meanings between the literal and trop- ical, as these terms have been hitherto applied in the lexicons, we should have one literal and three tropical meanings, somewhat as follows : (1) lit., sand ; (2) trop., (a) the amphitheatre ; (b) the sphere of one's calling ; (c) p r o v e r b. for something unfruitful. But, in the first place, the meaning sphere of one's calling or place of contest, is obviously borrowed from that of the amphitheatre, and therefore not co-ordinate with it, but subordinate, and consequently forming a trope within a trope ; and, in the second place, the derived notion amphitheatre has quite an- other relation to the simple one sand, from that of one's sphere to amphitheatre. In the former case, the general notion sand is individualized into a certain sandy place, sandy path, etc., but not taken out of the class of concretes ; while in the latter the concrete notion of amphitheatre is spiritualized into the abstract notion of a place of contest or exercise, sphere of avocations, etc. xiv AUTHOR'S PREFACE. This last distinction between individualizing a general notion and spiritualizing a physical, seemed of too much weight to the author to be left out of sight in the exegetical management of the articles in the dictionary ; and he has, therefore, given to the signification arising in the former way the name of metonymic ; to the latter that of tropical. In this way the first three senses of arena take the following order: (1) lit., sand; (2) metonym., the place of con- test in the amphitheatre bestrewed with sand. Therefore, (b) tropic, every place of contest, place of exhibiting any kind of activity, place of exercise, etc. And so, for example, arbor = navis is a metonymy, while calor=amor is a trope ; because in the former the phyical mean- ing is only individualized, while in the latter it passes into an abstract and spiritual one. In the case of arena it still remains to specify the place which its proverbial use should occupy in a lexical arrangement of meanings. My opinion is that, in judging of proverbial expres- sions, lexicography and rhetoric must follow different rules. The latter of these arts, as it weighs the sense of the whole expression, can only class such forms of speech with those which are tropical, and not literal. Lexicography, on the other hand, which has to do, not with the sense of a whole expression, but only with that of a single word, finds nothing in the word used proverbially, which removes it from the sphere of the literal. Thus, to adhere to the example given above, the word arena in the proverbial phrase — arenae semina mandare — has received no signification originally foreign, such as it contains in the words Vectio Prisco praestabo in arena mea. These two words can not denote my sand ; but arenae semina man- dere means always to commit seed to the sand. It must remain, as has been said, an in- different thing for the judgment passed by the lexicon on the word arena, if the whole thought, through its application to something not of the nature of husbandry, has received an unlit eral sense. For this reason, in the present lexicon, the proverbial is arranged not under the trop- ical, but under the literal sense. It seemed necessary, moreover, if the various derived meanings were to be characterized, to specify the auxiliary notions, through the accession of which to the original meanings, these derived significations arose. This side of exegetical lexicography deserves the greater atten- tion, since without it the changeful play of meanings back and forth must often remain an enigmatical occurrence. We have, therefore, specially noticed the departments of the subject- ive and objective, general and special, of space, time, and number, of purpose, of definite aim, of a pregnant and a hostile sense, etc., whenever they modify the original meaning of the word ; and if the genetic connection between the original and the modified sense was not quite obvious, we have made it clear by pointing out the intermediate notion, which formed their bond of union. Sometimes, also, it seemed of use for taking a view of the ramified meanings of a word, to give a summary and condensed statement of the principal ones at the beginning of the article, and to treat the rest as the special part of the explanation. This has been done particularly in the case of the particles, whose meanings are so very numer- ous. As regards the interpretation, strictly so called, of the Latin word in its various di- visions and subdivisions, the aim has been to represent the notion in the original, by expres- sions completely answering to it and making it known in all its parts. This very endeavor has often made it necessary to transgress the usual law of lexicography, by which every Latin word must be turned into a German one. I am afraid that this law is not so much dictated by scientific lexicography, as by the pedagogical apprehension that, the scholar will be brought into perplexities by the want of a single correspondent term. Every linguist knows that/be- sides the general notions which are common to all nations, such as father, mother, brother, and the like, there are but few words which in all languages move in just the same sphere. The locality, the public and domestic life, the state of scientific refinement, the religion, and many similar causes, attach notions to words which are often entirely wanting to those by which they are commonly translated in other languages ; while these latter words, again, fill another circle, from which the former are far removed. He, therefore, who is sparing of his words in the translations of the lexicon, runs the risk of expressing a thought of his own, in- stead of the foreign notion which he wishes to reproduce. The word canere, for instance, is translated in the lexicons by singcn [to sing], and the scholar has certainly thus obtained a word to which he can adhere in reading Latin. But our singen by no means exhausts the senses of the Latin canere. For the Fvoman frogs were as little used.tp. singing &$ German AUTHOR'S PREFACE. xv ones ; the Roman tibia no more sung than our flute. The signal for retreat was as little sung in the Roman army as in our own ; and yet, in all these cases, canere is used by the Romans. What good, then, does even the pupil get from his definition singen ? not to say Ahat the scientific endeavor to comprehend the notion which the Romans united with their word in this way comes to naught. In translating the Latin particles, an interpreter who is sparing of his words, can at the best produce but the most remote perception of their meaning in the mind of his reader. Hence, while I have, as in duty bound, avoided accumu- lating useless explanations in the German part of the articles of the lexicon, I have, notwith- standing, not scrupled to sacrifice brevity to clearness and intelligibleness where a single Ger- man word failed of exhausting the sense of the Latin. The same wish to give the notion of the Latin words exegetically in their full comprehension, has been the reason why those ar- ticles which are concerned with Roman antiquities — taking this term in its widest sense, and including art also — have more space devoted to them than has been customary hitherto. ■ That I have embraced art within this range will not be disapproved of by those who are really acquainted with the ancient classics. In regard to passages cited from Latin authors, as supports of the definitions, the principle has been, in the first place, to arrange them — with the exception of the locus classicus, which ought to be put first — in the order of age, that the imitations in later authors may clearly appear to be such ; in the second place, in the case of prose words and meanings, to arrange proof-passages from the poets after those from prose writers, but in the case of purely poetic words and significations to take the opposite course ; in the third place, to abstain as far as possible from quoting writings decidedly not genuine ; among which, however, I by no means reckon the fourth oration against Catiline, and the Orator of Tacitus ; but, if it was necessary to make citations from them, to assign to such passages the very last place. In order to make more clear the origin of many significations, the author has thought it best to compare the usage in other languages. It is evident of itself that, on account of the great influence of the Greek upon the Roman literature, the usages of that language ough' to be brought into the comparison wherever they had influence ; indeed, in many cases even whole passages out of Greek authors might be named, from which the corresponding Latin ones are either literal translations, or at least borrowed as it regards the thought. The Ger- man language also, the French, and the English, have been called upon for aid, when they furnished the desired analogies. But although all these languages supply materials in suffi- cient quantity for such comparisons, yet by their means the lexicographer can only make it appear that the nations which sustained literary relations with the Romans had the same usages of speech, and followed the same analogies ; and by this process those usages of speech are not thoroughly explained as to their origin. For if, for example, we point to the English- word city in illustrating the use of the Latin civitas for urbs, we do not show that any other people has developed, in the same way as the Romans, the notion of a city as a place from that of a community ; because the English city is only a repetition of the Latin civitas. We need, therefore, for our lexical comparisons, besides those languages which are of the same stock with the Latin, another also, which had no connection with it, either etymological or literary, in order that, if we discover the same analogies in both, the process manifested in unfolding the same notion and in assigning to it similar relations may appear to belong to the human mind generally, and not to be restricted to a definite class of languages. For this purpose no language lying so near the usual circle of studies as the Hebrew offered itself. And, accordingly, the author has always made use of it where it afforded the desired analo- gies ; for example, in the case of Calendae, as the Roman proclamation-day, of the Hebrew NiDD Nip. ; in that of the phrase in capita (for every man) of the Hebrew nbibiS (for every . skull) ; in that of the syntactic connection of the verb cavere, of the construction of the Hebrew "iD^rv which is perfectly similar, even down to the unusual cavere cum aliquo. Sometimes even the right explanation of expressions hitherto misunderstood resulted from this comparison ; for example, bidens can no longer be allowed to mean a sacrificial victim with two long front teeth, but one which has two entire rows of teeth ;* for which the parallel is found in the ,:..-. * rp^g author has the support of Festus for this explanation, besides that of the Hebrew analogy. 9 *vi AUTHOR'S PREFACE. Hebrew Q»m, dual of ft/, tooth [denoting the two rows of teeth].— Moreover, on another side, the Hebrew stands as near to the Latin as the Greek, I mean in relation to the La- tinity of the fathers. In this regard, it was no less a duty to bring the Hebrew into com- parison, than the Greek in regard to the Latinity of Ennius and Pacuvius ; for not unfre- quently the meanings of words in patristic Latin are complete copies of Hebrew words. Compare bene dicere = 5j»3 (Lexicon, benedico, no. 2). Even traces of rabbinical idiotisms are not wanting. Compare cidaris, as the high-priest's head-dress, with the rabbinical ins n^na. etc. D. Synonymous, Element. Here far less can be brought under particular rules than in the exegetical part. The aim has been to make known clearly and intelligibly the points in which notions connected together on the one side differ on the other ; and if the ancients have made just discriminations in this respect — as is well known to be the case in the philosoph- ical and rhetorical works of Cicero, and with special frequency in the Tusculan Questions and the work De Inventione — these, as loci classici, have been added to the German expla- nation of the author. In many instances, however, the synonymous connection of one word with others is attributable to the usual vague mode of turning it into German, and has dis- appeared before the precise and full explanation of the one notion which we have assigned to the word. (Comp. what was said under the last head.) Often, also, it appeared, by means of the special historical element of lexicography (comp. E.) ; that the distinction between two words of kindred sense is a purely historical one ; that the one word was used alone at one period, and the other at another, to mark the same idea. In such cases we have noticed this fact, instead of drawing distinctions between synonyms. E. Special-historical or Chronological Element. According to I, § 6, the space of time must be made known within which a word or a signification was in use. In general, this is manifest by examples from the classics, without further remark ; but the exegetical element makes it necessary to distribute these examples under the various meanings ; and hence pas- sages chronologically connected must not unfrequently be disjoined from one another. Hence it happens that it becomes difficult to take a chronological survey of the article, and import- ant to insert a short notice for this special end. With this object in view, we have arranged the body of Latin -writings, first into the following main periods : 1. Ante-classical, from the oldest fragments to Lucretius and Varro. 2. Classical, from Cicero and Caesar to Tacitus, .Suetonius, and the younger Pliny, inclusive. 3. Post-classical, from that time to the fifth century of our era. The classical Latinity, again, is divided into, (a) Ciceronian, (b) Au- gustan, (c) post-Augustan. The post-classical Latinity, however, notwithstanding the length of its age, has not been subdivided into periods determined by the progress of decay. Only in .order to repair this deficiency in some degree, we have given the title of late Latin to the /language of the fourth and fifth centuries, as contrasted with the less irregular and degenerated post-elassical style, taken in a narrower sense. According to these divisions, every word, and ■if different meanings of a word belong to different ages, each single meaning, has appended •to it either the general remark, in all periods ; or the special, ante-classical, Ciceronian, Augustan, post- Augustan, post-classical, late Latin ; and as it very often happens that words and significations current through one age have sunk into disuse in the next, and then, at the end of this period, have come back into life (comp. Hor. A. P. 60 seq., 70 seq.), it is hence readily understood why we have also made such remarks as ante- and post-classical, ante-classical and post- Augustan, and the like. In order, however, to determine with accuracy the lifetime of a word or meaning, it is necessary to say whether a writer uses it of himself or whether it belongs to an earlier author. There are frequent mistakes in the best lexicons as it regards this point. That which Cicero quotes in his writings from the old poems of Ennius, Pacuvius, Attius, etc. (and all know that the number of these quotations is quite considerable) — that also which is found among Cice- ro's letters, from the pens of Caelius, Plancus, Brutus and Cassius, Pompey and others — all this has been ascribed to Cicero himself ; and ascribed too, sometimes, even when Cicero, in the passage where the word occurs, brands the expression as bad and unusual. For example, il/vmarittts passes for a Ciceronian word, although, in the place of his writings where it is iibund (pro Plane. 12, 30), he says to Laterensis, the accuser of Plancus, " Jacis adulteria, AUTHOR'S PREFACE. xvh quae nemo, non modo nomine, sed ne suspicione quidem, possit agnoscere : bimaritum ap- pellas, ut verba etiam fingas, non solum crimina." The author has taken pains to as- sign the true originator in every case ; and where his name is not known, at least to describe him in general as " Auct. apud," etc., "old poet cited by," etc. Sometimes it is impossible to decide whether a passage, placed by one writer to the account of another, is actually in the words of the latter or merely represents his thought. Take, for examples, the words ascribed by Cicero, in his orations, to the opposite party, the discus- sions of learned men in Gellius, and the numerous statements of suits at law in Quintilian, etc. In such cases it has been thought advisable to impute to the author himself the words cited by him. F. Rhetorical Element. The specification of the kind of composition ought not, any more than the preceding element, to be left to be gathered from the citations. - We have, there- fore, every where attached such remarks as, in prose and poetry, only in prose, poetical, in the poets or in the higher kinds of prose, peculiar to the comic style, or to the epistolary style; and these appendages are omitted only when the meaning of itself presupposes uni- versal employment of the word in all kinds of writing. The termini technici, however, deserve very especial notice. Nowhere does the purely practical tendency of the Roman mind show itself in so clear a light as when we look at the great number of terms of art which are found in the best productions of Roman literature, as well in poetry as in prose. The provinces of religion and public life, of the tribunal, of the camp, and of economy, cross with their lines all the other relations of life, and carry along with them also the expressions which they employ. The technical terms arbiter, arguere, ascriptus, assignare, addicere, addictus, asserere, vicem peragere, and the like, occur in the best poets. Hence, many Latin words take a circular path in the historical progress of their meanings. From common, every-day life they pass over into a definite, practical sphere, and, after almost losing their identity by means of the secondary notions attached to them, are taken up again by common life, and employed in quite other than their original import. The word arbiter, e. g., denotes, etymologically* (arbitere=zadire), an eye-witness. Together with this signification, which was in use through all periods and in all kinds of style, it obtained, in the language of the law, even as early as the Twelve Tables, that of an umpire ; from this legal sphere, the poetry of the Augustan age adopted it in the sense of a commander or master, and imparted it in this sense to the post- Augustan prose. t If we would draw an exact line between the kinds of style, we must let it be known of a writer who has attempted both prose and verse, from which division of his works a citation is taken. Sometimes this is told by the name of the work itself, as when we quote Cic. Arat. [frag, of transl. of Aratus]. Where this is not the case, the name of the author has the word poeta following it ; as, Varro poeta, Cicero poeta, Columella poeta. G. Statistic Element. It is plain that, until a Latin concordance exists, the facts relating to the rare or frequent occurrence of a word or a signification can not be expressed by numer- ical signs. It must suffice if the remarks very frequent, frequent, rare, very rare, and the like, proximately express the amount of use of a word. Only in the case of the anai; slprj- fiiva, so called, it is of importance to be precise. A separate sign has, therefore, been chosen for them — the star * — which is applied to mark three gradations. (1) A * prefixed to an ar- ticle, shows that the word so marked is only once used ; (2) A * prefixed to a meaning, shows that the word occurs only once in this meaning ; (3) A * before an author's name, shows that he has used the word only once. Those words resemble ana% tipr\\iiva, which, though occurring more than once, are found in but one writer. These, also, should be pointed out by a peculiar sign. But the author, finding this part wholly untraveled, has been the first to pursue it ; he, therefore, did not ven- ture to pronounce in all cases with decided confidence, and, wherever he thought himself right, preferred to satisfy the demand upon him by the remark, only in such an author, leaving the rest to the future advances and extension of this difficult branch of lexicography. Like * [ar= ad, and bitere or betere=ire, cognate with /3aivu>. Comp. ufiia0TjTelv. — Tr.1 t See the genetic connection of these meanings in the lexicon, under arbiter. iviii AUTHOE'S PREFACE. other kinds of statistics, this element in regard to words can reach a degree of certainty and credibility only by continued improvement and correction. § 2. Lexicography, owing to its historic nature, only allows us to give the results, which have been obtained by the researches we have pursued, and prevents us from showing the way it- self in which we have reached our conclusions. Hence our views, especially if differing from the prevailing ones, are bereft of their supports, and there arises not unfrequently in the mind of the reader a doubt of the correctness of what is asserted. The author of the present Dic- tionary, therefore, that he may also render an account of the course which his lexical inquiries have followed, until they reached the results given in the work itself, has sketched the plan, if God shall grant him health, after the printing of the fourth volume of the Dictionary shall have been completed, of issuing, as a commentary upon it, a work with the title of " Lexical Scholia," a specimen of which accompanies this Preface, as an appendix.* But here and there, in the Lexicon itself, must single positions be supported by at least a few words, be- cause they would be unintelligible if destitute of all explanation. See, for example, the arti- cles assentior, assuesco, assimulo.] IV. Of the Arrangement of the Articles. § 1. As every article of a Latin lexicon (according to No. Ill, § 1) is the monograph of a Latin word, and every word forms an independent whole, it follows that the single articles of a Latin lexicon bear no inward relation to one another, and hence that the mode of their arrangement in the dictionary, as a collection of these monographs, is purely arbitrary. Remark. It is sometimes asserted that the articles devoted to derived words in the lexicon ought to stand by good right under those of their roots. This error rests on a confusion of notions. It is true, indeed, that every word which is not primitive stands, as respects its ori- gin, in connection with its primitive ; and that its nature, without a knowledge of this prim- itive, can be but imperfectly comprehended. And hence the etymology of every derived word is given in a lexicon, just as a biography begins with telling who were the ancestors of its hero. But this connection subsists only at the birth of the word. With the moment when it forms a part of language, the bond is severed ; it unfolds the nature received from the primi- tive in an independent way. It preserves its independent being as long as it exists, and per- forms its part as the sign of an idea, on the same footing with its root, not under, but by the side of the root ; as the independent son, in the sphere of his activity, is no longer a son, but a man like his father. The same relation which the subject-matter of the one science bears to that of the other, that same relation do these sciences themselves bear to one another. Hence the single articles of a lexicon, as monographs of independent words, are themselves not sub- ject to one another, but independent. § 2. It is, however, desirable, for the easier consultation of the separate articles, that they should not be thrown together without a plan, but be arranged according to some principle, which may serve as a guide in finding what we seek. Now there are a number of such prin- ciples. A lexicon may be conceived of, which shall arrange its articles according to the sev- eral parts of speech, with subordinate divisions furnished by the different changes of form and of construction. Another might classify them by the significations, as the well-known vocab- ularies in modern grammars bring their words under separate heads, like those "relating to God and divine things," those relating to " human bodies," etc. ; a third might select the national origin of the words as its guiding principle. (See II, § 4.) Nor could any objection, in a scientific respect, be brought against either of these methods ; for the very reason that the * The Scholia here referred to have been omitted in this edition. See a note of the translator, specifying the objects and results of these Scholia, at the end of this Preface. — Am. Ed. t To prevent all possible misapprehension, let me here remark, that the notice relating to assimulo, in Jahn's Jahrbiicher (vol. vii., No. 2, p. 234), was borrowed, in an abridged form, from the present lexicon. [The author here refers (1) to his observations under assentior, where he shows that the deponent or middle form was alone in use so early as Varro's time, and accounts for this fact by the meaning of the word ; (2) to his defense of the construction of assuesco with an ablative, against some remarks of Wunder ; (3) to his doctrine in regard to the spelling of assimulo, rather than assimilo, that Latin euphony required u and i, when on the two sides of I, to take the forms His or ulus. The few exceptions, mutilus, nubilus, pumilus, rutilus, are, he thinks, owing to the first ii. Hence difficulter, but difficilis, from facul-tas ; similis from simul, but simulo, dis- as-simulo.— Tr.] AUTHOR'S PREFACE. six classification of the words is indifferent to science, and left by it to the free choice of the lex- icographer. § 3. Among possible principles, three have for centuries been more particularly applied in practice : the purely alphabetical, that which is partly alphabetical and partly genealogical, and that which is partly alphabetical and partly etymological. The first places all the words after one another in an alphabetical row, determined by the initial letters of each word ; the second assigns such an order to the roots, but musters derivatives and compounds under their radicals ; while the third places roots and compounds in the order of the alphabet, but bids derivatives follow their roots. The first method aims singly and alone at conven- ience in finding the articles. The two others sacrifice a part of this convenience to scientific objects ; the genealogical endeavoring to bring into view together the whole family circle of Latin words, and the etymological stopping short of this at the derivations. As to the last-named method, which is well known to be pursued in Gesner's Thesaurus, we may ask why, in bringing the articles together, we should pay such especial attention to the etymological element of lexicography, which is neither the only nor the most important one. If a share of convenience is to be sacrificed in order to attain the objects of lexicography, then every other element has as good a claim as the etymological to give law to classification. For, acceptable as it may be to the linguist, if you take one element into view, to be able to survey at once all the derivatives from a word, it may be equally so, in respect to another element, to see all the deponent verbs, or all the supines, or all the nouns of the fourth declension brought together ; and no less so, in relation to a third element, to have a union in the same place of all the technical terms of the language of religion, war, or economy, all purely poetical ex- pressions, and the like. Thus the grammatical and the rhetorical modes of arrangement have as much to say for themselves as the etymological ; so that an exclusive regard to the latter must appear partial and one-sided. Better reasons seem to exist in favor of the genealogical method. For, as no element of lexicography can present a rival claim to it, because the ge- nealogy of words lies quite out of the lexicographical sphere, he who makes it the rule of his arrangement is not guilty of partiality, and makes amends for the inconvenience of searching for a word twice, by giving a survey of families of words, a thing of great interest to the phi- lologer. But here arises another question : if the genealogy of words, as we have regarded it hitherto, lies out of the circle of lexicography, why should this science arrange its materials to suit the purposes of a science foreign to it ? Is it perhaps because it can be introduced no- where else ? Here precisely lies the fault. A scientific exhibition of the genealogy of words is needed, but hitherto has not been formed into a separate department of the general science of language, as it ought to be, and therefore lexicography must do its duties. Now every one readily perceives that this is not the right way to satisfy the demands of science. In time there must, and will without doubt, be formed a genealogy of words which shall take its place, as a science, by the side of lexicography ; and which, by means of tables exhibiting the relationship of words belonging to the same family in their various degrees of descent, shall make that clear on inspection, of which only an imperfect idea can be formed by put- ting words together in the lexicon. The Author has made for himself a number of such genealogical tables, and will, perhaps, hereafter append one or two of them, accompanied with remarks, to his Scholia. The family of CAPIO numbers a hundred and twenty words and over. If we allow to each of these, on the average, one page of the Dictionary — and capio alone fills four, accipio two, and the other compounds of the first degree, concipio, ex- cipio, incipio, praecipio, suscipio, etc., take up almost as much room — the whole family, when brought together, will spread itself over a space of more than a hundred and twenty pages :* how can it be possible, in such a case, to take a survey of the family genealogy ? But further, a genealogical table makes it plain at the first view, where a form has been passed over in the degrees of descent, or is wanting in the monuments of the language which have come down to us. Of the words growing out of the union of CAPIO with DIS, for example, one of the second degree, discepto, and two of the third, disceptatio, and disceptator, are extant ; but the immediate descendant in the second degree, discipio, is not known to have existed. * The reader will bear in mind that it is the German edition which is here spoken of. — Am. Ed. XX AUTHOR'S PREFACE. And so of the union of CAPIO with AVIS — the word in the fourth degree, aucupatorius, is extant, but not its progenitor in the third, aucupator. A survey like this the lexicon can in no way afford, because it can neither leave an empty space for the word which is lacking, nor insert that word, any more than others which do not exist, for the sake of its derivative. § 3. Since, therefore, the etymological principle, in arranging the articles of a lexicon, ap- peared to the Author to be partial, and the genealogical to lie beyond the science of lexicog- raphy, he has, in his dictionary, pursued the purely alphabetical arrangement. § 4. But in so doing the following deviations from the order thus prescribed for the arti- cles were necessary. A. The grammatical element requires (1) that all the collateral forms of a Word should not be separately handled, but be arranged under the main form. Thus, e. g., aevitas Under aetas; balneae, balineum, and balinaea under balneum; cors and chars under cohors; coda, colis, plostrum, etc., under cauda, caulis, plaustrum, etc.; and this, even When the devia- ting form had a peculiar meaning attached to it, at single periods of the language"; as, codex under caudex ; in which instances, moreover, the appropriate form must, as is clear of itself, accompany each separate meaning ; (2) that derived adverbs should go along with their ad- jectives, even when the root- vowel is changed ; as, bene with bonus : and (3) that participles used in an adjective sense, under the appellation of participial adjectives (in abbreviation Pa.), and printed in Italics,* should be taken up just after their verbs ; while, on the contrary, pure participles are not specially considered. B. The exegetical element requires that adjectives, derived from proper names, should be inserted under their primitives, and in the same article with them ; because they would, for the most part, be unintelligible without the whole of the historical information which accom- panies the proper names ; and to repeat that information would be inadmissible. Remark. All such words are likewise put down in the alphabetical series, and reference is there made to the place where they are treated of. V. Of the Signs and Technical Terms employed in the Lexicon. § 1 . This chapter treats of the methods adopted in the external getting-up of the present work. The aim has been clearness in every particular, and convenient survey of the whole, even at the expense of room. In the first place, to the words heading the articles we have assigned, according to their different rank in the lexicon, either the ordinary Roman or cap- ital letters, or Italics. t (See II, § 2, and IV, § 4, Rem. 3.) The proper German translation, again, of the Latin word, is pointed out to the eye, in order to distinguish it from the other German explanations, by a larger German type ;% the rule has been observed in the longer articles with many meanings, in order that the eye may the more easily be arrested by the signs of subdivision, I, II, A, B, 1, 2, etc., to commence a paragraph with those signs when- ever the article fills a whole column. It has been said already that t denotes words of Greek origin ; tt foreign words not of Greek origin ; and * fima£ upi\\iiva. (See II, § 5, A, and B, III, § 1, C.) "We add that [ ] accompany parentheses relating to etymology, and ( ) those of other kinds. An index %W adds a notice at the close of an article, and the sign ~ prevents the necessity of repeating the word in the article devoted to it. For example, under abduco : ~ legiones, - senatum, instead of abducere legiones, abducere senatum, etc.§ Compound words at the head of an article are divided into their parts by a hyphen, and the etymology of that part is given which, in the composition, has lost its original form. The alterations in prepositions, however, are not so noticed, because a full account of them is given at the close of the articles on the prepositions themselves. * In this edition they are printed in Roman letters, spaced. — Am. Ed. t In this edition the antique letter, the antique with \, and the Roman letter spaced, have been substituted. — Am. Ed. X The English definition is, in this edition, printed in Italics, commencing with a capital letter, while other En- glish translations, as of Latin phrases or sentences, which are likewise in Italics, commence with a small letter. 1 — Am. Ed. $ The character - has been omitted in this edition, and only occasionally its place supplied by the' initial letter " or letters of the word. — Am. Ed. AUTHOR'S PREFACE. xxi In quoting Quintilian, together with the book and chapter, the paragraph is referred to ; but not ia the case of other authors (Cicero, Sallust, Livy, etc.), unless the chapter was of too great an extent, the endeavor being always to render the consultation of the passage as easy as possible. The name of an editor placed after a citation (e. g. Caes. B. G-. 2, 3 Herz. ; Hor. Ep. 2, 1, 20 Schmid) calls attention to his exegetical remarks. Quotation marks, ac- companying a passage adduced, show that it is a locus classicus for the statement which it supports ; as are citations from Pliny, in the case of objects of natural history ; citations from Varro, Columella, Palladius, etc., in matters pertaining to rural economy. The correction of the press demanded most especial care, and without such care a lexicon so extensive, and consisting of such various elements, must suffer all conceivable disfigura- tions. This duty, the difficulty of which only persons practically acquainted with the sub- ject can estimate, has been performed by the candidate Meinhardt, in Leipsic, with a con- scientious pains-taking which calls for the most grateful acknowledgment. From the begin- ning to the end of the volume, not a single sheet was even set up until this gentleman had carefully revised the manuscript, communicated to the author any doubts which struck him in regard to the correctness of the copy, and had those doubts removed. If, however, notwithstanding this anxious carefulness, all errors of the press have not been avoided, this must find its excuse in human liability to error, from which not even the utmost vigilance can escape. What kind of shape the lexicon would have received in the hands of a less cautious corrector the last edition of Passow's lexicon shows in a very unfortunate example. VI. Of the Aids in preparing the Lexicon. § 1 . The Latin authors themselves are naturally the surest and richest mine for the lexi- con. But as it would have been utterly impossible to examine, for lexicographical purposes, all the Latin authors, from Livius Andronicus and Ennius down to Jerome and Augustin, in unbroken series, with equal thoroughness, and, so to speak, at one heat, the author has made it his first object to examine the first or ante-classical period (see III, § 1, E), and hopes, with the help of Providence, gradually to advance further. For the Latinity of this period he had prepared six separate special-lexicons, whose contents were, (1) Earliest Latinity down to Plautus ; (2) Latinity of Plautus, to the exclusion of works falsely attributed to him (see III, § 1, C); (3) Latinity of Terence; (4) Latinity of Lucretius; (5) Poetic fragments from the age of Plautus to that of Cicero ; (6) Latinity of the prose writers before Cicero (Cato — Res rustica, Varro — Res rustica and Ling. Lat., Fragments). From these special- lexicons the passages of the greatest importance, and of which the reading was most to be relied upon, have been transferred to the pages of the present work. In regard to the text, it was necessary to use a severe judgment. Every one knows how lamentable the condition of the Fragments of the ante-classical writers, gleaned from the grammarians, yet is, and with how much unsteadiness conjectural criticism staggers about, hither and thither, on this so very slippery soil. But the lexicon needs, more than any thing else, to refer to passages critically established ; otherwise no sure result can be obtained, either as to the form or the sense of • words : hence the Author has preferred to leave a statement in the lexicon entirely without support from writers of the ante-classical period, rather than to rely upon what was, in a crit- ical respect, suspicious. Happily, in our days, this important part of Latin philology is be- ginning to draw the attention of the learned. Lindemann's Corpus of Latin grammarians, who are, it is well known, the chief source for the ante-classical fragments,* is actively pur- suing its course, so courageously begun ; valuable collections, of a special kind, as Meyer's Fragments of the Orators, Neukirch's Fabula Togata, Krauser's Fragments of the Old His- torians, are clearing up particular difficulties ; and perhaps the Author may have the pleas- ure, in future parts of this work, by the aid of Lindemann's edition of Nonius, of quoting a number of useful passages, which he must now pass by as wholly unintelligible. But though the greater share of attention was bestowed on the Latinity of the above-men- I take this occasion to remark, that the oldest L atin monuments, such as the Leges Regiae, the fragments of the Twelve Tables, the Inscriptions on the Columna Rostrata and on the Tombs of the Scipios, the Song of the Fratres Arvales, the Senatus Consultum de Bacchanalibus, etc., will be printed, as accompanying documents, at the end of the work. xxii AUTHOR'S PREFACE. tioned period, still the periods succeeding it received that degree of notice which the harmo- nious union of the whole indispensably called for. The results of many years' reading, for the purposes of lexicography, have been put together, in order to make the picture of the classical and post-classical usage, if not a striking likeness, at least a resemblance to the original. It hardly needs to be mentioned that, in using the classics, the Author has adopted for his basis the existing critical editions. But as there neither is nor can be a critical edition the correctness of whose readings may not here and there be doubted, the Author has felt that he might follow his own subjective judgment ; and accordingly, though he has usually adhered to one editor as giving the best text, he has, when it seemed to him necessary, gone over to the reading of another. In such cases, that edition is mentioned by name in which the reasons for the adopted readings are unfolded. § 2. Besides the classics, the Latin lexicons, both general and special, have been consulted, as well as those works which enter into some separate department of lexicography. The very acceptable materials which were here found already collected have been critically sifted and arranged in their proper places, and contribute a very great share to the completeness of the information contained in this work. On this occasion I feel constrained to mention, with sincere gratitude, a special-lexicon which is in the press while I write, and to which it gives me real pleasure to direct the attention of the learned public. This is a Lexicon Quin- tilianeum, composed by Prof. Edw. Bonnell, of Berlin. The highly honored author has had the unusual complaisance of allowing all the sheets of his very valuable work, as they were struck off, to be transmitted to me for my use. Although, when the first sheets reached me, the printing of my book had already advanced to the middle of the letter B, yet the small inequality in the plan of my work thereby occasioned appeared to me as nothing when weighed against the important gain which would accrue from the use of so thorough a work ; and accordingly, from the article bibo onward, I transferred to my manuscript, from this lex- icon, whatever seemed suitable for the more general nature of my own dictionary. Those who can estimate the high importance of Quintilian's diction in settling the usages of speech during the post- Augustan period, will feel bound to unite with me in the heartiest thanks to the learned author for his noble disinterestedness. Breslau, Jan. 8, 1834. WlLHELM Freunp. [This Preface is followed in the original by three specimens of what Freund calls his " Lexicalische Scholien." The first is written on the words alvear, alveare, alvearium, and shows that while the former was not used at all, the second only now and then occurs in writings of the post-Augustan period, and that the third was in good and general use. Freund also maintains that the endings -ar and -are of the same word, and alike in good use, are scarcely to be found ; and yet, again, that the ending -alls is especially appropriated to objects of religion, and -arius to those of common life, -ar seems to have arisen out of -at, when an ending of derivatives, owing to a previous I in the word. In the second he maintains that, in Cic. Orat. 47, 158, when the orator says "una praepo- sitio est abs" etc., the reading ought to be "est AF," which form was (Cicero would then say) still in use in keeping accounts, and was regarded by him as the original one. In the third he shows that u of the fourth declension makes us in the genitive ; that the manuscripts are quite in favor of this form, and that the supposed genitive in u is to be as- cribed to the use, among physicians, of such half compounds as cornububuli, cornucervini, like olusatri for oleris atri, sil-Gallici for silis Gallici.] ABBREVIATIONS NAMES OF AUTHORS AND OF THE TITLES OF THEIR WORKS. Aem. Mac. Aemilius Macer, poet,* obiit B.C. 14 Afran. Lucius Afranius, writer of com- edy, flor. " 133 Aggen. Aggenus Urbicus, writer on husbandry. Albin. C. Pedo AlbinovamiB, poet, " " 28 Alcim. Alciraus Avitus, Christian writer, ob. A.D.500 Alfen. P. Alfenus Varus, JCtus, fl. B.C. 2 Ambros. Ambrosius Josippus, Chris- tian writer, ob. A.D.397 Amm. Ammianus Marcellinus, hist., fl. " 380 Ampel. L. Ampelius, hist., about " 320 Apic. Apicius Coelius, writer on cookery, perh. about A.D. 230 App. Lucius Appxtleius,philosopher, " " 163 " Apol., Apol " Ffor., Flori ogia or De Magia. a. " Herb., Herbarium. " Met. or M., Metamorphoses. " Trism., Trisraes;- Am Ascon. Arnobius Afer, Chr. writer, Q. Asconius Pedianus, gram- fl. A.D.297 marian, " " 60 A sin. C. Asinius Pollio, orator and hist., " B.C. 40 Att. or Ace. L. Attius or Accius, writer of tragedy, " " 136 Auct B. Afr. Auctor Belli Africani. Auct. B. Alex. Auctor Belli Alexandri. Auct. B. Hisp. Auctor Belli Hispaniensis. Auct. Her. Auctor ad Herennium, v. Cor- hificius. Auct Pervig. Ven. Auctor Pervigilii Veneris. Auct. Priap. Auctor Priapeiorum. Aug. Aurelius Augustinus, Chris- tian writer, August. Caesar Octavianus Augustus, Aur. Vict. Sextus Aurelius Victor, hist., Aus. D. Magnus Ausonius, poet, " Ec]., Eclogarium. " Ep., Epistoiae. " Epigr., Epigrammata. " Epit, Epitaphia. " Grat Act,, Gratiarum Actio. '• Idyll., Idyllia or Edyllia. " Parent,, Parentalia. " Per., Periochae. " Prof., Professores. " Sap., Sapientes. Avien. R. Festus Avienus, poet, Bibl. Biblia. Boeth. Anicius Manl. Torq. Severi- nus Boethius, phil., Brut. M. Junius Brutus, Caecil. Statius Caecilius, writer of comedy, Caes. Caius Julius Caesar, hist., "■ B. C, Bellum Civile. " B. G., Bellum Gallicum. Callistr. Callistratus, JCtus, Calp. T. Julius Calpurnius, poet, Capitol. Julius Capitolinus, biogra- pher, about Cass. Hem. L. Cassius Hemina, hist., Cassiod. M. A. Cassiodorus, hist., Cato, M. Porcius Cato, orator and hist., " R. R., De Re rustica. Catull. or Cat. C. Valerius Catullus, poet, Cels. Aurel. Cornelius Celsus, phy- sician, Censor. Censorinus, grammarian, Charis. Flavius Sosipater Charisius, grammarian, Cic. or C ■ M. Tullius Cicero, orator and philosopher, ob. A.D.430 fl. B.C. 31 " A.D. 358 " " 395 370 ob. " 524 " B.C. 42 ob. 177 44 A.D. 285 " 293 B.C. 40 A.D. 562 B.C. 201 " 48 A.D. 37 " 240 ob. B.C. 43 * The dates found in this list are derived, in most cases, from the lexicons of Gesner, Facciolatd, &c, modified in some cases by reference to F. Passow and other authorities ; but they may perhaps, in some instances, be regarded as, at best, only an approximation to the true era of the writer. Cic. or C. M. Tullius Cicero, orator and philosopher, obiit, B.C. 43 " Acad, or Ac, Academicae Quaestiones. " Aem. Scaur., Oratio pro Aemilio Scauro. " Agr., Oratio de lege Agraria. " Arat, Aratus. " Arch., Oratio pro Archia. " Att, Epistoiae ad Atticum. " Ball)., Oratio pro L. Corn. Balbo. " Brut-, Brutus aeu de Claris Oratoribus. " Caecin., Oratio pro Caecina. " Cat., Oratio in Catilinam. " CIu., Oratio pro Cluentio. ' " Coel., Oratio pro M. Coelio. " Deiot., Oratio pro Rege Deiotaro. " Div., De Divinatione. " Div. in Caecil., Divinatio in Caecilium. " Fam., Epistoiae ad Familiares. " Fat,, De Fato. " Fin., De Finibus. " Flac. or Fl., Oratio pro L. Fiacco. " Fontei., Oratio pro M. Fonteio. " Fragm., Fragmenta. " Her., Auctor ad Herennium. ", Imp. Pomp., Oratio de Imperio Pompeii or Pro lege Manilio. " Inv., De Inventione. " Lael., Laelius or De Amicitia, " Eeg., De Legibus. " Ij'g-, Oratio pro Ligario. " Marcell., Oratio pro Marcello. " Mil., Oratio pro Milone. " Mur., Oratio pro L. Murena. " N. D., De Natura Deorum. " Off., De Offlciis. " Opt, Gen., De Optimo Genere Oratorum. " Or., Orator ad M. Brutum. " De Or., De Oratore. '* Par., Paradoxa. " Part. Or., Partitiones Oratoriae. " Pbil., Orationes Pliilippicae. " Pis., Oratio in Pisonem. " Plane, Oratio pro Plancio. " Prov. Cons., De Provinciis Consularibus. " Quint, Oratio pro P. Quintio. " Q. Fr., Epistoiae ad Q. Fratrem. " Rab. Perd., Oratio pro Rabirio perduellionis reo. "■ Rab. Post, Oratio pro Rabirio Poathurao. " Rose. Am., Oratio pro Roscio Amerino. " Rose. Com., Oratio pro Roscio Comoedo. " Rep., De Republica. " De Sen., De Senectute, or Cato Major. " Sest or Sext, Oratio pro Sestio. " Sull., Oratio pro Sulla. " Top., Topica. " Tull., Oratio pro M. Tuliio. " Tusc, Disputationes Tusculanae. " Univ., De Universo or Timaeus. " Vatin., Oratio in Vatinium. " Verr., Oratio in Verrem. Claud. Claudius Claudianus, poet, Claud. Mam. Cod. A.D.397 " 466 Claudianus Ecdicius Mamer- tus, Chr. writer. Codex, " Greg., Gregorianus. " Hermog., Hermogeoianus. " Just, Jnstinianus, 530 " Theod., Theodosianus, 438 Coel. Aurel. Coelius Auve1\a.nus,physician, " 409 " Acut., Acutae Passiones. *' Tard., Tardae Passiones. Colum. or Col. L. Jul. Moderatus Columella, writer on husbandry, " 42 Commodianus,CAr.j>0e«,about " 325 Fl. Cresconius Corippus, poet and grammarian, " 566 Cn. Cornelius Gallus, poet, ob. B.C. 25 Cornelius SeTerus, poet, " 28 Cornificus, rhet. perh. i. q. Auct adHerenn. fl. " 33 Q. Curtius Rufus, hist. A.D. 49 ; ace. to Buttman, A.D. 69 Thaseius Caecilius Cypria- nus, Chr. writer, ob. " 258 Interpres Dictyos Cretensia, perhaps " 320 Digesta, i. e. libri Pandectarum. Diomedes, grammarian. Dionysius Cato, writer of dis- tichs. Aelius Donatus, commentator, fl. A.D. 343 Scriptores Ecclesiastici. Q. Ennius, poet, ob. B.C. 169 Commod. Coripp. Corn. Gall. Corn. Sev. Cornif. Curt. Cypr. Diet Cret. Dig. Diom. Dion. Cato Donat. or Don Eccl. Enn. XXIV ABBREVIATIONS. Eum. Eumenius, orator and pane- gyrist, about Flavius Eutropius, hist., FabiuB Pictor, hist., See Gratius Faliscus. L. Fenestella, hist, Sext. Pompeius Festus.^ram- marian, about Julius Firmicus Maternus, mathematician, flor. L. Annaeus Florae, kist., " Venantius Fortunatus, Chr. poet, Fronto or Front. M. Cornelius Fronto, orator, " Frontin. or Front. S. Julius Frontinus, writer De Aquaeductibus, etc., obiit, Fabius Planciades Fulgentius, grammarian, etc., " Gaius or Caius, JCtus, Aulus Gelliufl, gram., etc., fl. Caesar Germanicus, poet, ob. Glossarium. Eutr. Fab. Pict. Falisc. Fenest. Fest Firm. Flor. Fortun. Fule Gai. or Cai. Gell. German. Gloss. " Cyril., Cyrilli. Philox., Philoxen Grat. Falisc. Hier. Hirt. Hor. or H, Hyg. fl. ob. fl. Gratius Faliscus, poet, Hieronymus, Chr. writer, Aulus Hirtius, hist. Q. Horatius Flaccus, poet, A. P., Ar3 Poetica. Carm. Sec, Carmen Seculare. Ep., Epistolae. Epod., Epodi. Od., Odae. Sat. or S., Satirae. C. Julius Hyginus, poet and fabulist, Astr., Astronomia. 1 Another Hyginus wrote De Limitibus F., Fabellae. ) endis. Inscriptionea. Don., Donii. Fabr., Fabretti. Graev., Graevii. Grut, jGruteri. Gud., Gudii. Maff., Maffeii. Murat, Muratorji. Orell., Orelli. Rein., Reineaii. Institutiones. Isodorus Hispalensis, gram., Orig., Origenes. Jabolenus or Javolenus Pris- cus, JCtus, Jornandes, hist., Salvius Julianus, JCtus, Justinus, hist., about Justinianus, emperor, D. Junius Juvenalis, poet, C. Vettius Aquilinus Juven- cus, Chr. poet, C. Decius Laberius, monog- rapher, L. Coelius Lactantius Firmia- nus, Chr. writer, Aelius Lampridius, hist., about Titus Livius Patavinus, hist, Livius Andronicus, writer of tragedy, Leges duodecim Tabularum, M. Annaeus Lucanus, poet, C. Ennius Lucilius, satyrist, T. Lucretius Carus, poet and philosopher, Messala Corvinus, hist, Aur. Theodosius Macrobius, critic, " Sat. or S., Saturnalia. " Somn. Scip,, Somnium Scipionis. Mamert. Claudius Mamertinus, pane- gyrist, M. Manilius, poet, Aelius Marcianus, JCtus. Marcianus Mineus Felix Ca- pella, satyrist, Marcellus Empiricus, physi- cian, M. Valerius Martialis, poet, Pomponius Mela, geographer, Minutiu8 Felix, Chr. writer, Herennius Modestinus, JCtus. Monumentum Ancyranum. C. Naevius, poet, Nazarius, panegyrist, M. Aur. Olympius Nemesia- nus, poet, Cornelius Nepos, biographer, P. Nigidius Figulus, gram., Novatianus, Chr. writer, Nonius Marcellus, gram., Julius Obsequens, writer De Prodigiis, about Paulus Orosius, hist, See Inscriptiones. A.D. 500 " 361 B.C. 212 A.D. 36 " . 506 " 340 " 115 " 600 " 160 " 106 " 529 " 140 " 138 " 18 B.C. 6 A.D.420 B.C. 44 9 A.D. 4 Constitu- Inscr. Inst, laid, or Is. Jabol. Jornand. Julian. Just. Justin, or Just, Juv. Juvenc. Laber. Lact. Lampr. Liv. or L. Liv. Andron. Leg. XII. Tab. Luc. Lucil. Lucr. M. Corvin. Macr. Manil. Marc. Marc. Cap. Marc. Emp. Mart, Mela. Min. Fel. Modest. Monum. Ancyr. Naev. Nazar. Nemes. Nep. Nigid. Novat. Non. Obseq. Oros. Orell. ob. A.D.637 fl. " 138 " " 552 " 131 " 142 " " 565 " 82 " 325 B.C. 60 ob. fl. A.D. 325 " 293 " 16 B.C. 238 " 450 A.D. 65 B.C. 130 " 50 " 10 A.D.395 500 12 457 '< " 400 ob. " 101 fl. " 45 " " 210 " 14 ob. B.C. 202 fl. A.B.500 ■ " 288 fl. B.C. 44 » " 64 A.D.251 " " 506 " 210 " 416 Ovid, or Ov. P. Ovidius Naso, poet, " A. A., Ars Araatoria. " Am., Amores. 11 Cons., Consolatio. " FaBt. or F., Fasti. " Hal., Halieuticon. " Her. or H., Heroides. lb., Ibis. 11 Med., Medicamina, " Met or M., Metamorphoses. " Nux, Nux Elegia. 11 Pont or P., Epistolae ex Ponto. " R. Am., Rernedia Amoris. " Tr., Tristia. Pac. or Pacuv. M. Pacuvius, writer of tragedy, Pacat. Latinus Pacatus Drepanius, panegyrist, Pall. Palladius Rutilius Taurus, writer on husbandry, Papin. Aemilius Papinius, JCtus. Paul. Julius Paullus, JCtus. Paul. Nol. Pontius Paulinus Nolanus, Chr. writer, Paul. Petr. Paullinus Petrocorius, poet, Pers. A. Persius Flaccus, satyrist, Petr. T. Petronius Arbiter, satyrist, Pict. See Fab. Pict Phaedr. T. Phaedrus, fabulist, Placid. Luctatius Placidius, scholiast. Plaut. or PI. M. Attius Plautus, writer of comedy, " Ampb. Of Am., Ampliitruo. " Aain. or As., Asinaria. Aul., Aulularia. " Baccb., Bacchides. " Capt, Capteivi. " Caa., Casma. " Cist, Cistellaria. " Cure, Curculio. " i Enid,, Epidicus. " Men., Menechmei. " Merc, Mercator. " Mil., Miles Gloriosua. " Most, Mostellaria. " Pera., Persa. " Poen., Poenulus. " Ps., Pseudolus. '* Rud., Rudena. " Sticb., Stichus. 1 " Trin., Trinummus. True, Truculentua. C. Plinius Secundus (major), N. H., Naturalis Historia. C. Plinius Caecilius Secundus (minor), Ep., Epistolae. Pan., Panegyricus. Plinius Valerianus, physician. 3d century ; or, ace. to oth- ers, Sextus Pomponius, JCtus. M. Porcius Latro, rhetorician, Priscianus, grammarian, Sex. Aurelius Propertius,yo«, Aurel. Prudentius Clemens, Chr. poet, Publius Syrus, mimographer, Quintus Tullius Cicero, M. T. Quintilianus, rhetorician, " Dec!., Declamationes. " Inst., Institutiones. Rhem. Fan. Rhemnius Fannius, poet, Ruf. Sextus Rufus, hist, Rutil. Claudius Rutilius Numatia- nus, poet, Sail. C. Sallustius Crispus, hist., " Cat. or C, Catilina. " Hist, or H-, Historia. " Jug. or J., Jugurtha. Salv. Salvianus, Chr. writer, Sarisb. Johannes Sarisburiensis, Scaev. Q. Mutius Scaevola, JCtus, Scrib. Scribonius Largus, physician, Sedul. Coelius Sedulius, Chr. poet, Sen. M. Annaeus Seneca, rhetori- cian, " Contr., Controversiae. 41 Suas., Suasoriae. Sen. L. Annaeus Seneca, philoso- pher, " Ben., De Benenciis. " Brev. Vit, De Brevitate Vitae. " Clem., De Ctementia. " Cons., Consolatio. " Const, De Constantia Sapientis " Ep., Epistolae. " Mort Claud., De Morte Claudii Caea. " N. Q., Naturales Quaestiones. " Ot Sap., De Otio Sapientis. " Prov., De Providentta. " Tranq., De Tranquilitate Animi. " Vit Beat, De Vita Beata. Sen. L. Annaeus Seneca, writer of tragedy. " Agm., Agamemnon. " Here Fur., Hercules Furens. " Here. Oet, Hercules Oetaeua. " Hippol., Hippolytus. '* Med., Medea. " Octav., Octavia. " Oedip., Oedipus. 11 Thyest, Thyestes. flor. A.D. S obiit, fl. ob. B.C. 149 A.D. 500 " 210 " 193 421. 461 62 67 15 ob. B.C. 184 Plin. or P. Plin. or P. Plin. Val. Pompon. Pore. Latro, Prise. Prop. Prad. Publ. Syr. Q. Cic. Quint. ob. A.D. 79 " 109 " 500 » 138 " 60 " 506 B.C. 33 A.D.397 B.C. 44 " 50 A.B. 95 312 364 " 410 B.C. 44 A.D.475 " 1182 B.C. 30 A.D. 52 " 430 " 15 65 ABBREVIATIONS. Sen. L. Annaeus Seneca, writer of tragedy. " Troad., Troades. " Phoen., Phoenissae. Serr. Samin. Q. Serenus Sammonicus. phy- sician, flor. Serv. Servius Maurus Honoratus, grammarian, Sev. See Corn. Sev. Sid. Sidonius Apollinaris, Chris- tian writer, obiit, Sil. C. Silius Italicus, pott, fl. Sisenn. L. Cornelius Sisenna, hist, and orator, Sol. C. Julius Solinus, gram., Spart. Aelius Spartianus, biographer, Stat P. Papinius Statius, poet, " SilT. or S., Silvae. " Tbeb. or Th., Tliebais. Suet C. Suetonius Tranquillus, bi- ographer, fl. Sulp. Sulpicius Severus, Christian writer, Symm. Q. Aurelius Symmachus, ora- tor, etc., fl. Tac. C. Cornelius Tacitus, hist., ob Agr., Agricola. Ann. or A., Annates. Gerra. or G., Germania. Hist, or H-, Historia. Or., De Oratoribua. Ter. or T. P. Terentius Afer, writer of comedy, " •• Ad., Adelplii. " And., Andria. " Eun., Ennachus. " Heaut, Heautontimorumenos. 11 Hec., Hecyra. " Phorm., Phonnio. Ter. Maur. Terentius Maurus, gram., fl. ob. A.D. 216 " 412 A.D. 482 " 77 B.C. 79 A.D. 80 " 293 " 82 " 116 " 422 " 395 " 108 B.C. 157 A.D. 81 Tert. Theod. Prise. Tib. Titinn. Treb. Poll. Turp. Ulp. Val. Cato, Val. Fl. Val. Max. Var. Ve; Q. Septimius Florens Tertul- lianus, Chr. writer, Theodoras Priscianus, physi- cian, Albius Tibullus, poet, Titinnius, writer of comedy. Trebellius Pollio, hist., Sextus Turpilius, writer of comedy, Domitius Ulpianus, JCtus, Valerius Cato, poet, about C. Valerius Flaccus, poet, Valerius Maximus, hist., M. Terentius Varro, writer on husbandry, etc., L. L., De Lingua Latina. R. R, De Re Rustica. F. Vegetius Renatus, writer De Re Militari, P. Velleius Paterculus, hist., Venantius Fortunatus, Chr. poet, Verrius Flaccus, gram., Vibius Sequester, geographer. Vitruvius Pollio, writer on architecture, P. Virgilius Maro, poet, Aen. or A., Aeueis. Cat, Catalecta. Cir., Ciris. Cop., Copa. Eel. or E., Eclogae. Geor. or G., Gec-rgica. Mor. or M., Moretum. Vop. Flavius Vopiscus, hist., Vulc. Gall. Vulcatius Gallicanus, histori- an, about Vulg. Biblia Vulgatae Editionis. Veil. Ven. Fort Ver. Flac. Vib. Seq. Vitr. Virg. flor A.D. 195 " 397 obiit B.C. 18 fl. A.D. 400 ob. fl. B.C. 101 A.D. 230 B.C. 80 A.D. 78 " 26 ob. B.C. 26 fl. A.D. 386 " 30 ob. " 600 B.C. 4 fl. ob. " 10 " 17 fl. A.D.293 « 293 \ OTHER ABBREVIATIONS, SIGNS, ETC. a. or act, active, -ly. abbrev., abbreviated, -ation. abl., ablative. absol. or abs., absolute, -ly, i. e. without case or adjunct. abstr., abstract. ace, accusative or according. access., accessory. adj., adjective, -ly. adv., adverb, -ial, -ially ; or adversus. al., alii or alia, others or other analog., analogous, -ly. antiq., antiquities. ap., apud (in). appel., appellative. append, or app., appendix. archit., architecture, -tural. art., article. Aug., Augustan. c, cum (with). cc, coupled with. cf. , confer (compare). chh., church. class., classic, -al. collat, collateral. collect., collective, -ly. com., comic or in comedy. comm. or c, common gender. commentt., commentators. comp., comparative. compd., compound. conj., conjunction, conjunctive, or con- jugation. constr., construed, -ction. contr., contracted or contrary corresp-, corresponding. dat., dative. deel., declension. demonstr., demonstrative. dep., deponent. deriv., derived, -ative, -ation. diff., different. dim., diminutive. dissyl., dissyllable, -abic. distr., distributive. dub., doubtful. eccl., ecclesiastical. ed., editio. e. g., exempli gratia, ellipt, elliptical, -ly. elsewh., elsewhere, esp., especially, etc., et cetera. etym., etymology, -ical. euphon., euphonic, -ny. ex., exs., example, examples, exp]., explanation or commentator, extr., extremo (at the end). f. or iem., feminine. fig., figure, -ative, -atively. fin. or ad fin., at the end. finit, finite (opp. to infinitive). follg., following. fr., from. frgm. or fr., fragmenta. freq. or fr., frequentative or frequent, -ly. gen., genitive. — in gen., in a general sense. geog., geography, -ical. gr. or gram., grammar, -ian, -atical. Gr„ Greek. h., hence. h. v., h. tv., this word, these words. hibr., hybrid. hist., history, -ian. h. 1., hie locus (this passage). i. e., id est. i. q., idem quod. ib., ibidem. id., idem. imp. or imper., imperative. imperf., imperfect. impers., impersonal, -ly. inanim., inanimate. inch., inchoative, inceptive. indecl., indeclinable. indef., indefinite. indie, indicative. inf., infinitive. init., in., or ad init, at the beginning. inscrr., inscriptions. intens., intensive. interrog., interrogative, -tion. intr., intransitive. JCtus, juris con6ultus. jurid., juridical. kindr., kindred. 1., lege or lectio. 1. c. or 1. 1., loco citato or laudato. lang., language. Lai., Latin. leg., legit, legunt. lit., literal, in a literal sense. m. or masc, masculine. math., mathematics, -ical. med., medio (in the middle). medic, medical. met. or metaph., metaphorical, -ly. meton., by metonymy. mid., in a middle or reflexive sense. milit., military, in military affairs. MS., manuscript. n. or neut., neuter. naut., nautical. neg., negative, -ly. no., numero. nom., nominative. n. pr. or nom. propr., nomen proprium. num. or numer., numeral. obj. or object., objective, -ly. om., omit. onomat., onomatopee. opp., opposed to, opposite, -tion. orig., originally. p., page. Pa., participial adjective. part, participle. partit, partitive. pass., passive, -ly, or passage. patr., patronymic. per., period. perf., perfect. perh., perhaps. pers., personal, -ly. philos., philosophy, -ical, -ically, -opher. pleon., pleonastically. pi. or plur., plural. plur. tant, used only in the plural. plqpf., plusquamperfectum. poet, poetical, -ly. polit, political, -ly. pos., positive. preced., preceding. pregn., pregnant, -ly. praep., preposition. prob., probably. pron., pronoun. prop., proper, -ly, in a proper sense. proverb., proverbial, -ly. qs., quasi. q. v., quod videas. rad., radical or root. rar., rare, -ly. ref., refer, -ence. rel., relative. respect, respectus. rhet., rhetoric, -al ; in rhetoric. Rom., Roman. saep., saepe. sc, scilicet. sq., sequens (and the following). s. v., sub voce. s. h. v., sub hac voce. signif., signifies, -cation. simp., simple. subject, or subj., subjective, -ly. subj., subjunctive. subst, substantive, -ly. suff., suffix. sup., superlative or supine. syll., syllable. syn., synonym, -ymousS syncop., syncopated. 1 1, technical term. tab., tabula (plate). temp., tense. term., terminus. transf, transferred. trans., translated, -tion. trisyl, trisyllable, -abic. trop., in a tropical op figurative sense. usu., usual, -ly. v., verb, vide, or vox. v. h. v., vide hoc verbum. t This denotes that the word to which it is prefixed is borrowed from the Greek. ft These indicate that a word is borrowed from some other language than the Greek. t This shows that a word is found only in inscriptions, or in the old grammarians or lexicographers. * A star before a word denotes that it is used but once ; before a meaning, it shows that the meaning occurs but once ; and before an author's name, it indicates that the word is used but once in his writings. When placed within a parenthesis (* ), it marks an addition made by the American editor. [ ) Words inclosed in brackets relate to etymology. LATII-EIGLISH LEXICON. AB A a, indecl.f. (sc. litera), oftener n. J as in Greek (sc. ypdupa), Lucil. 9, 1, the first letter of the Latin alphabet, cor- responding to the Greek Alpha (a), Ter. Maur. p. 2386 P. At the end of words its sound is usually short or acute, except in the indecl. numerals, triginta to nonagin- ta, and in the ground-forms of the first Decl. and Conj. in the Abl. and Imper. ; hence, also, in particles derived from such Abll. and in compounds : frustra, extra, quare, v. G. F. Grotef. Gr. 3, 22. In words of Greek origin the a retain.? the quantity of the alpha, and is therefore long where the Ionic dialect has n. But as the Romans were at first accustomed to ap- pend a short a to Greek nouns of the third Decl., and incorporate them, as feminines of the first Decl., in their language, as cra- tira for crater, from Kpirnp, it became the custom to terminate all Greek words of the first Decl. in short a, even when in Greek they had a long a or n, or, as mas- culines, the ending as or r,i ; e. g., historia, grammatica, Marsya, poeta,from taropia, IpafifiaTiKt], Mapoi'aS, nOLTjffjS ; and when the signification of the word allowed it, they changed the masc. into the fern, gen- der : charta, cochlea, from xaprvs, ko\- Mas. — In words allied to the Greek in their origin a often corresponds to other vowels, esp. to : lancea for Xdyxi, ara- trum for iip npov, oratorium for apijri'pio v, calix for kuXi£, etc. ; hence the first Conj. in Latin corresponds to the Greek in 6w ; as do for Sio>, aro for ap'm. In compds. a long by nature generally remains un- changed : labor, deldbor ; gnavus, Igna- tius ; lama, infumis ; on the contrary, a short, or made long merely by position, is changed either to short i : facio, officio ; taceo, conticeo ; tango, contingo ; frango, perfringo ; or where, in derivatives, it is long by position, into c : capio, concipio, conceptum ; sometimes it remains un- changed : amo, adamo ; patiens, impali- ens, together with pcrpetior. Cf. Schneid. Gr. 1, 9-11. As an abbreviation A. usually denotes the praenomen Aldus, while Appius is written App. In Cicero's Tusc. Quaesr. it also stands for Auditor (hearer), opp. to M. for Magister. Upon the tablets used for voting in the popular assemblies of the Romans, A. (i. e. Antiquo) denoted the re- jection of the point in question, as U. R. (i. e. Uti rogas) its approval ; but in judi- cial trials A.z=:Absolvo (opp. to C.=rCore- demno, or N. L. = Non liquet) ; whence A is called litera salutaris in Cic. Mil. 6, 15 Mob. The three directors of the mint were designated by IIIVIRI A. A. A. F. F., i. e. Triumviri auro, argento, aeri fian- do,feriundo. The date of a day was given . by a. &.=ante diem (v. ante). In inscrip- tions A. very often denotes Augustus, A. A. duo Augusti, A. A. A. tres Aug-usti; in epitaphs, A.=annus. a, interj. for ah, as pro for proh : ah ! alas ! Luc. 5, 617 Web. ; so id. 6, 328, and in many MSS. a, ab, abs, prep., v. ab. A^roil; m 'i P^n -' Brother of Moses, and first High-priest of the Hebrews : Tert. Carm. 4 ; adv. Marc. 117. In Prudentius ~ --•■ Psychom. 884. ab [fr- and as sub fr. vtt6] praep. c. abl. remains unchanged in composition only A AB before vowels (v. Schneid. Gr. 1, 520 .90.) ; before consonants ab was some- times changed to a, as before m and v, and also before/ in afui and afore instead of abfui and abfore, also used ; while for abfero and abfugio only aufero and aufu- gio were written : Cic. Or. 47, 158 ; Quint. 1, 5, 69 ; 12, 10, 32 ; Gell. 15, 3 ; Prise, p. 995 P. ; Vel. Long. p. 2224 ib. The 6 en- tirely disappeared before b, so that only a short remained : abitere in Plaut. Rud. 3, 4, 72 ; also before p in aperio, opp. to 6pe- rio, while aspello and asporlo were writ- ten for abspello and absporto, since before p, as well as before c, q, t, the harshness of the sound needed to be softened by an s (abscedo, absque, abstraho). Abbrevio is used for adbrevio, as attenuo for adtenuo ; but abpatruus and abmatertera as well as abnepos must be put in the same category with abavus, which stands for avi avus, as atavus for attae avus (v. ab at the end). Abcidi was written by Ovid and other poets, in order to distinguish it from ab- scidi ; but when we sometimes find in MS8. abveho, abverto, abvoco, and abtor- queo, it is to be considered as the result of the use of the Tironian characters (Gro- tef. Gr. 4, 209, cf. with 198 so.), in which they wrote according to the etymology, although *he words were differently pro- nounced. When the preposition ab stands as a word by itself we very often find the same change into a and abs (the last once even before ch, PI. Pers. 1, 3, 79, and be- fore s, id. As. 4, 1, 29), but never into a or is ; and abs was scarcely used even in the time of Cicero (cf. Or. 47, 158), except in receipt-books ; hence it is seldom found even before r., q, and t ; and before all con- sonants a and ab were written without dis- tinction ; but before h, as well as before vowels, ab is always used, since h has only the force of a breathing. J. The fundamental signification of ab is, departure from some fixed point, opp. to ad, which denotes motion to a point : jf^. In Space, B. lrl Time — in both cases without or with reference to the inter- val passed over — C In other relations in which the idea of departure from some point is generally included: From, away from, from to, out of; down from ; since, after ; by, at, in., on, etc. A. InSpace:!, From a place or per- son without further reference to the space traversed : a matre venio, I com-e from my mother, Plaut. : me a portu praemisit, he sent me before from the harbor, PI. Am. 1, 1, 40 : foris concrepuit a vicino sene, the door creaks from the old neighbor., i. e. from his house, PI. Mil. 2, 1, 76, and so oft- en a me, a nobis, for from my house, etc., in Plaut. and Terence, like ad nos, in our house ; cf. Ramshorn, 520. Hence with verbs of separation or removal, as abdu- cere, mittere, discedere, etc. ; v. Zumpt, § 468. Lux refulget ab aqua,, the light is re- flected from the mater : ab stirpe, ab radice, ab fundamento interire, to be destroyed from the foundation, (*to perish utterly) : Diogenes Alexandro, nunc quidem paullu- lum, inquit, a sole, now just a little out of the sun, C. Tusc. 5, 32, 92. Sometimes for its synonym de, denoting direction from above downward : sagittae pendent ab humero, down from his shoulder : pros- pexi Italiam summa sublimis ab unda, Virg. A. 6, 357; so Plin. 2,53: a sideribus AB venientia ... a caelo decidentia ; cf. in Greek a(j>' txttuv aiixtaQuL, Passow and A, 1. Cicero himself gives the difference be- tween ab and ex thus : Si quis mini prae- sto fuerit cum armatis hominibus extra meum fundum, et me introire prohibue- rit, non ex eo, sed ab eo loco me dejece- rit, Caecin. 30. So also Diom. 408 P. : "Non unum est, ex theatro venire, et, a theatro. Nam qui ex theatro se venire dicit, ex ipso venit theatro {from within the theatre) ; qui vero a theatro, non ex ipso theatro, sed e loco, qui proximus est theatro." Cf. the same distinction between ad and in under ad A, 2, a, ad fin.) 2. With reference to the space passed over, strengthened by usque (even to, all the way through, v. usque) : a fundamento mihi usque movisti mare, Plaut. Rud. 2, 6, 55 : usque a Capitolio, from the Capitol on through the whole space, Cic. Sest. 58, 124. The point arrived at is designated by ad (in Pliny sometimes by in), eo that by ab ad (or in) the intervening space is definitely bounded ; from to or even to : interminatus est a minumo ad maxu- mum, he threatened them all, from the least even to the greatest, PI. Ps. 3, 1, 10 ; and! strengthened by usque : ab imis unguibua usque ad verticem summum, from his toe nails even to (usque) his very cro?vn, a rhe- torical hyperbole, C. Rose. Com. 7, 20 :: a laevo latere in dextrum ambiunt, Plin. 2 h 48. In Plin. also without ad or in : ah eo (sidere) usque Jovem, from there even to Jupiter, 2, 20 ; so also 3, 10 ; 4, 21. 3, To designate the distance, or degree of departure from a place, with the verbs distare, abesse, and with the particles pro- cul, longe, prope, etc. : Oricum a Salenti- no Italiae promontorio distat; absunt a Dyrrhachio, etc. : longinque ab domo Bel- lum gerentes, Enn. in Non. 402, 2 ; so pro- cul a Jove ; prope a Sicilia. (The poets- even Enn. in Cic. Fam. 7, 6 — and prose writers after the Aug. age sometimes omit ab with procul, as even Cic. Acad. 1. 1, used with absumthe simple Abl.: patria procul, Enn. 1. c. : procul negotiis, Hor. Epod. 2, 1; sold. S. 1,6,52; 4,101: procul discord ibus armis, Virg. G. 2, 459 : procul mari, Liv. 38, 16^"«. ; non procul urbe Ro- ma, Plin. 2, 94, 96 ; ib. 3, 5, 9, etc. : procul Pagida flumine, Tac. A. 3, 20 : procul Ro- ma, id. ib. 4, 41 : procul gravitate operis, id. H. 2, 50 ; so ib. 4, 27, 28 and many oth- ers^ v. procul.) — Also t r o p. with differre, discrepare, dissentire, etc. : quantum mu- tatus ab illo ! Enn. Ann. 1, 6, and in the phrase, non ab re, sc. alienum, not without profit or advantage: dum ab re ne quid ores, PI. Cap. 2, 2, 88 ; so id. As. 1, 3, 71 ; Liv. 35, 32 ; in Plin. very often, e. g. 27, 8, 35 ; 31, 3, 26 (not used by Cicero).— Sim- ilar to this is 4. The designation of distance in or- der, rank, or trop. in mind or feeling: with the ordinal numbers secundus, ter- tius, etc. ; with alter, alius, alienus, diver- sus and similar words ; cf. Rudd. 2, 216 : quartus ab Arcesila, the fourth from Ar- cesilas, C. Ac. 1, 12, 46: secundus a rege, next in rank to the king, Bell. Alex. 66 : al- ter ab illo, Virg. E. 5, 49 : nee quicquara ali- ud a libertate communi nos.quaesisse exi- tus docet, Brut, et Cass. in C. Fam. 11, 2 : ali- eno a te animo fuit, id. Deiot. 9, and many others. 5, It designates the side or direction ■ AB from which an object is viewed in its lo- cal relations = a parte ; At, on, in : picus et cornix est ab laeva, corvus porro ab dextera, PI. As. 2, 1, 12: castra ab decuma- na porta non munita esse, the camp is not secured at the main entrance ; lit. viewed from its main entrance, Caes. B. G. 3, 25. So the common expressions a tergo, a lat- ere, a fronte ; ab occasu, ab oriente ; esp. in geog. designations often ; v. Plin. in the first four Books of his H. N. T r o p. : Sta- re, facere, sentire, esse ab aliquo, to be on one's side, i. e. to belong to his party : hoc ist a me, this is in my favor, sustains my assertion. Gr. Omnia istaec ego facile pa- tior, dum hie hinc a me sentiat. Tr. At- qui nunc abs te stat, PI. Paid. 4, 4, 56, 57 : .T nobis contra vosmetipsos facere vide- amini, in our favor against yourselves, C. Rose. Am. 36, 104 : vir ab innocentia cle- mentissimus, on the, side of innocence, in behalf of innocence, id. ib. 30, 85 : com? mune est, quod nihilo magis ab adversa- riis, quam a nobis facit, id. Invent. 1, 48, 90. Hence to distinguish philosophical sects : nostri illi a Platone et Aristotele ajunt, the adherents to the Plat, and Aristotel. philoso- phy, C. Mur. 30, 63 (cf. o'l and YlXdruvos, Passow d-6 C, 7) ; but Hand Turs. 1, 36 explains this by profecti a Platone (as Cic. Leg. 3. 6, 14 also says). Cf. Heusing. C. Off. 3, 33, 3, and Beier ib. 3, 33, 116. B, In Time, analogous to the relations in A, 1-3 : 1. From a point of time with- out reference to the period subsequently elapsed ; After: ab re divina mulieres ap- parebunt, after the sacrifice, PI. Poen. 3, 3, 4 : ab hac concione legati missi sunt, Liv. 24,22,6: ab hoc sermone dimissus, Curt. 6, 7, 16. So in Greek and 5emvov, and rod no\iuov, cf. Fischer Anim. 3, 2, 108; Viger. cd. Henn. p. 580. 2. From a point of time on through a certain period : From .... to, since, af- ter : rem omnem a principio audies, Ter. And. 1, 1, 21 : ab hora tertia bibebatur, Cic. Phil. 2, 41, 104 : in Lycia semper a terrae motu XL dies serenos esse, P. 2, 98. Sometimes with hide : nt vos mihi esse aequos jam inde a principio sciam, from the very beginning, PI. Cas. prol. 4 : jam inde ab adulescentia, id. Bac. grex 1 ; Ter. Ad. 1, 1, 16 ; so Liv. 1, 5, 5 ; 4, 36, 5 ; or with usque : quod augures omnes usque a Rom- ulo decreverunt, all the augurs since Rom- ulus in succession, C. Vat. 8, 20 ; even with inde usque taken together : mihi cum eo jam inde usque a pueritia fuit semper fa- miliaritas, T. Heaut. 1, 2, 9. The usage bor- rowed from the Greek Qk naiStav and the . like) to designate time of life or age (by ,.meton.) by putting the concrete for the :. abstract is well known : a puero, a juve- ,- ne, a parvulo ; and when several are spok- ,cn of, or when the speaker refers to him- self in the plural, a pueris and the like. : Cf. Zumpt, § 304, a ; more rar. in fcm. : a $)arva virgine, Cat. 66, 26 ; cf. Var. R. R. : 2, 1, 13. The terminus or point aimed at, ; is (denoted by ad, in Plin., also by in with : and' without usque : a mane ad noctem - usque in foro dego diem, Xpass the whole day, from morning to night, in the market- place, PI. Mos. 3, 1, 3 ; so id. Am. 1, 1, 98 : Romani all sole orto in multum diei ste'te- . re in acie, Liv. 27, 2 : qui a matutino tem- pore duraverunt in occasum, Plin. 2, 31 j - so 2, 10C; 4,26, etc. 3, For designating the distance of one point of tame from another: From, since, after: ccntesima lux est hnec ab interitu Clodii, since the death of Clodius, O. Mil. 35, 98 : ab incenso Capitolio ilium esse vi- gesimum annum, Sail. C. 47 ; so the com- mon phrase, ab urbe condita, since or from the foundation of Rome. Also reck- oned backward : haec erit a mensis fine secunda dies, Ov. F. 1, 711 ; so 2, 686 ; cf. abhinc. So also with adverbs of time, statim, confestiin, primum, recens, nu- per : statim a funere, Suet. Caes. 85 : confestim a proelio, Liv. 30, 36 : quum primum a somno patuissent (oculi), Suet. Tib. 68 ; v. Oudend. upon this passage and upon Cal. 27. Homerus, qui recens ab illorum aetate fuit, C. N. D. 3, 5, 11 ; so Virg. A. 6, 450, et al. C In other relations, in which , i'en. the ideaof.going forth from AB something is included: 1, Most freq. with pass, or intrans. verbs with pass, signification, when the active ob- ject is, or is considered as a living being ; From, by, by means of: a patre laudari ; ab aliquo discere, cognoscere, occidere, interire, etc. : anima calescit ab eo spiritu, is warmed by this breath. Cic. N. D. 2, 55, 138; cf. Ovid, M. 1, 417: quos (sensus) cunctos esse censuit a quadam quasi im- pulsione, all which proceed from, etc., Cic. Ac. 1, 11, 40 Goer. : torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat, Ov. H. 9, 36 : quis no- let ab isto Ense mori? Luc. 2, 264; cf. Wopk. Lectt. 'full. 230 : a natura ita gen- erate sumus, in Cic. very often, Beier Cic. Off. 1, 44, 155 ; cf. Rudd. 2, 211, 267. Zumpt, § 451. A substantive or adjective often takes the place of the verb (so with de q. v.) : a. Levior est plaga ab amico quam a debitore, C. Fam. 9, 16: a bestiis ictus, morsus, impetus, id. Off. 2, 6, 19. — |j, Murus ab ingenio notior ille tuo, Prop. 4, 1, 126 ; v. Lachm. upon 4, 1, 9 : tempus et a nostris exige triste malis, time made sad by our misfortunes, Ov. Tr. 4, 3, 36 ; cf. Rudd. 2, 267. Ambiguity arises here when the verb in the pass, requires ab in the active (v. under no. 4 sg.) : si postu- latur a populo. if the people demand it, C. Off. 2, 17, 58, might also mean : if it is re- quired of the people ; on the contrary : quod ab eo (Lucullo) laus imperatoria nou admodum exspectabatur, not : since he did not expect military renown ; but : since they did not expect military renown from him, C. Ac. 2, 1, 2, and so often ; cf. Cellar. Antib. 5, p. 225; Rudd. 2, 213. The use of the active dative, or dative of the agent, instead of ab with the pass., is well known, Zumpt, § 419. It is very sel- dom found in prose writers of the golden age of Roman liter., but freq. at a later pe- riod ; e. g. it occurs in Plin. in Books 2-4 of H, N. more than twenty times ; cf. Otto C. Fin. Excurs. II., p. 373 sq. Far more unusual is the simple Abl. in the designation of persons: deseror conju- ge, Ov. H. 12, 161 ; so Met. 1, 747, Burin. : donee desertus suis caderet, Tac. A. 3, 20 ; cf. Rudd. 2, 212. 2. With names of towns to denote ori- gin, extraction, instead ot'gentile adjectives: pastores a Pergamide, Var. R. R. 2, 2, 1 : obsides dant trecentos principum a Cora atque Pometia liberos, Liv. 2, 22, 3, and t r o p. : O longa rnundi servator ab Alba, Auguste, thou who art descended from the old Alban race of kings, Prop. 4, 6, 37 : v. Drak. Liv. 4, 7, 4. Plautus sometimes omits the preposition, Bac. 2, 2, 53 ; Mer. 5, 2, 99 ; v. Taubm. upon this passage. 3. In giving the etym. origin of a name (for which e nomine occurs, C. Rep. 2, 7, and de nomine, Ov. M. 1, 744) : earn rem (.sc. legem, Gr. v6/jov) illi Graeco putant nomine a suum cuique tribuendo appel- latam, ego nostro a legendo, C. Leg. 1, 6, 19 : id ab re interregnum appellatum, Liv. 1, 17, 6, and so Varro in his Ling. Lat. and Pliny in the first 5 BB. of H. N. on al- most every page. 4. With verbs of beginning and repeat- ing : a summo bibere, in Plaut. to drink in succession from the one at tite head of the table : da puer ab summo, PI. As. 5, 2, 41 ; so Mos. 1, 4, 33 : ab eo nobis causa ordienda est potissimum, C. Leg. 1, 7, 21 : cornicem a Cauda de ovo exire, tail-fore- most, Plin. 10, 16, 18 : a capite repetis, quod quaerimus, C. Leg. 1, 6, 18. 5. With verbs of frecin g from, defend- ing, or protecting against any thing : a fo- liis et stercore purgato, Cato, R. R. 65 (66), 1 : tantumne ab re rua 'st otii tibi 1 Ter. Heaut. 1, 1, 23: expiandum forum ab illis nefarii sceleris vestigiis, C. Rabir. 4, 11 : nulla tamen quies ab armis dabatur, Liv. 1, 31 ; v. Drak. upon 2, 34, 1 : a quo per- iculo defendite, judices, civem fortem, C. Font. 17, 39 ; id. Fam. 5, 2 : ab incendio urbem munitam intellegcbat, Sail. C. 32 : dum teneras defendo a frigore myrtos, Virg. E. 7, 6 : ut neque sustinere se a lap- su possent, Liv. 21, 35, 12: ut meam do- mum metueret atque a me ipso caveret, Cic. Sest. 64, 133. 6. With verbs of deterring, intermit- ting, desisting, ceasing ; deterrere, inter- AB mittere, desistere, etc. : ut earn ab ilia in- juria deterrerent, C. Fam. 5, 2 : Caesar, ut reliquum tempus a labore intermittere- tur, Caes. B. C. 1, 32, 1 ; v. Oud. on B. G.5, 11, 6 ; (cf. in Gr. avanavovrts and noWuiv dy&vuv, Plut. Alex. 25). 7. With verbs of expecting, fearing, hoping, and the like, ab has the signif. of a parte, as C. Att. 9, 7 says in full : quum eadem metuam ab bac parte, since I fear t/te same from this side ; hence timere — metuere ab aliquo, not, to be afraid of any one, but, to fear something (going forth) from Mm : ei metui a Chryside, Ter. And. 1, 1, 79 : a quo quidem genere, judices, ego nunquam timui. C. Sull. 20, 59 : postquam nee a Romanis vobis ulla spes, since you can expect nothing from the Romans, Liv. 21, 13. 8. With verbs of fastening and holding on to any thing : funiculus a puppi relig- atus, C. Inv. 2, 51, 154 : quum sinistra ca- pillum ejus a vertice teneret, Q. Cic. Pet. Cons. 3. 9. Ulcisci se ab aliquo, to take vengeance on one : a ferro sanguis humanus se ul- ciscitur, Plin. 34, 14, 41. 10. Cognoscere ab aliqua re, to know by means of something (different from ab al- iquo, to learn from some one ; v. above, no. 1) : id se a Gallicis armis atque in- signibus cognovisse, Caes. B. G. 1, 22, 2 Oud. 1 J . Dolere, laborare. valere ab, instead of the simple Abl. : doleo ab animo, doleo ab oculis, doleo ab aegritudine, PI. Cis. 1, 1, 62 : a morbo valui, ab animo aeger fui, id. Epid. 1, 2, 26 : aut ab avaritia, aut mis- era ambitione laborat, Hor. S. 1, 4, 26, ac- cording to Bentl. Emendat. ; cf. also Jahn upon the passage : a frigore laborantibus, Plin. 32, 10, 46. 12. Closely allied to this are all the cases where verbs and adjectives are join- ed with ah instead of the simple Abl, when the ab defines more exactly the re- spect in which that which is expressed by the verb or adj. is to be understood ; In relation to, in respect to, on the part of. tute tibi a tuopte ingenio prodes pluri. mum, PI. Cap. 2, 3, 11 Lindem. : ab inge- nio improbus, id. True. 4, 3, 59 : a me pu- dica est, id. Cure. 1, 1, 51 : orba ab opti- matibus concio, C. Fl. 23 : securos vos ab hac parte reddemus, Plane, in Cic. Fam. 10, 24 ; so id. Att. 5, 18 ; 7, 15 ; Brut. 16 ; Liv. 1, 32, 2. 13. In the statement of the motive in- stead of ex, propter, or the simple ablativus causae: From, out of, on account of: ab singulari amore scribo, Cic. Att. 9, 6 : lin- guam ab irrisu exserentem, thrusting out the tongue in derision, Liv. 7, 10; so ab ira, a spe, ab odio, v. Drak. Liv. 2, 14, 3 ; 24, 30, 1; 26, 1, 3. 14. Especially in the poets instead of the Genit.: ab illo injuria, Ter. And. 1, 1. 129 : fulgor ab auro, Luer. 2, 50 : dulces ab fontibus undae, Virg. G. 2, 243 ; cf. Jahn Virg. E. 1, 53. 15. In stating a part of the whole, for the more usual ex: scuto ab novissiinis uni militi dotracto, Caes. B. G. 2, 25, 1: nonnulli ab novissimis proelio excedere, id. ib. Moeb ; C. Sest. 65, 137 ; cf. ib. c. 59 : a quibus (captivis) ad Senatum missus (Regulus). V. Miiller. Cur. seeund. ad Sest. p. 115. 16. I n forming adverbial phrases : a. Ab initio, a principio, a primo, at or iii the beginning, at first: PI. Men. prol. 1 : im- probiores sunt quam a primo credidi, id. Mos. 3, 2, 137 : ab initio hujus defensio- nis, Cic. Clu. 50, 138 : urbem Romam a principio reges habuere, Tac. Ann. 1, 1 ; so Cic. Fin. 4, 13. — b. A se=sua spon- - te, «0' invrov, of one's own accord, spon- taneously: urna a se cantat, cuja sit, PI. Rud. 2, 5, 21 : hercle, ab se ecca exit, id. Men. 1, 2, 66: ipsum a se oritur, et sua sponte nascitur, Cic. Fin. 2, 24, 78 Goer. 1 7. Subsequent to the Aug. age (for in C. Att. 8, 5 the words a pedibus are con- sidered as spurious), the usage was. estab- lished of designating office and dignity by ab, with and without scrvus : a manu servus, a writer, secretary, Suet. Gaes. 74 : Narcissum ab epistolis et Pallantem a ra tionibus, id. Claud. 28, and so : a balneis. ABAC a codicillis, a jumentis, a potione, etc. (v. these words.) 18. The us e of ab before adverbs is rare, and for the most part peculiar to later Latinity: a peregre, Vitr. 5, 7 (6), 8 : ab invicem, Appul. Herb. 112. EE^^a. Ab is not repeated hke most of the other prepositions (v. ad, ex. in, etc.) with pron. interrog. or relat. after siibst. and pron. demonstrativis with ab : Arsi- noe'n, Stratum, Naupactum .... fateris ab hostibus esse captas. Quibus autem hos- tibus 1 Nenipe iis, quos, etc., C. Pis. 37, 91 : a rebus gerendis senectus abstrahit. Qui- bus 1 An iis, quae in juventute geruntur et viribus ? id. de Sen. 6 : a Jove incipien- dum putat. Quo Jove? id. Rep. 1, 36, 56: respublica ab iis ipsis, quibus tene- tur, de te propediem impetrabit, id. Fam. 4, 13, 6 ; ef. Otto Cic. Fin. Esc. VIII., p. 407 sq. b. Ab in Plautus is once put after the word which it governs : quo ab, As. I, 1, 107 ; in Ovid it is several times sep- arated from it : damnis dives ab ipsa suis, H. 9, 96 ; so ib. 12. 18 ; 13, 116 ; Pont 3, 3, 46 ; cf. Cic. Arch. 6, 12 ; Liv. 1, 6 ; and Viger. ed. Herm. p. 572. b. — See more upon this most comprehensive of all the Latin prepositions, in Hand Turs. 1, 1- 62 and G. F. Grotef. Gr. 1, 193 sq. XI. I n composition ab retains its original si gni f. ; abducere, to take or carry away from some place : abstra- here, to draw away ; also, dawnwardrly . above I, A, 1) : abjicere, io'throw down. Since it denotes a departure from the idea of the- simple word, it has an effect apparently privative: absimilis, de- parting from the similar, unlike: abnor- mis, withdrawing from the rule, unusual (different from dissimilis, enormis) ; and so is it also in amens = a mente remotus, alienus (out of one's senses, without self- control, insane) ; the preposition a does not correspond to the Gr. a privativ., for which the Latin always uses in ; v. hi no. II. — 2- It more rarely designates Tak- ing off, bringing to an end, annihilation : absurbere, to sap up, to gulp down, to swal- low : abuti, original signif. (v. the word), to use to the end, to use up, to consume ; so also absumere. etc. (The designation of the fourth generation in the ascending or descending line by ab belongs here only in appearance ; as abavus for quartus pa- ter, great-great-grandfather, in Virg. Aen. 10, 619, although the Greeks introduced dirOTraTz-os ; for the immutability of the syllable ab in abpatruus and abmatertera, as well as the signif. of the word abavus, grandfather's grandfather, imitated in ab- nepos, grandchild's grandchild, seems to point to a derivation from avi avus, as Fes- tus p. 12 explains atavus by atta avi or rather attae avus.) Abel» ae, m„ "AGa, A mountain in Arme- nia, in which, according to Domitius Cor- bulo, is the source of the Euphrates, Plin. 5, 24, 20. abactor; oris, m. [abigo no. 2] = ab- igeus and abigeator, One who (robbing) drives away cattle, a cattle-stealer, Appul. Met. 7, p. 407. * abactUSi us . m - [abigo] A driving away ; abactus hospitum, PJin. Pan. 20 ; v. Gierig in h. 1. abactus, a, um, v. abigo, Pa. * abaculus, >■ m - [dim. of the follg.] A small cube or die of colored glass, Plin. 36, 26, 67. t abactlS; l (according to Prise. 752 P. also abax, acis). m.=o(i'ii, jicts, orig., from the names of the first letters of the Gr. al- phabet ; The Pythagorean multiplication table ; hence 1, A counting-board, Pers. 1, 132. — 2. Any gaming-board divided into squares : cum inter initia imperii ebume- is quadrigis in abaco luderet, Suet. Ner. 22; so Macr. Sat. 1, 5.-3, A table divid- ed into perforated compartments, in which wine-cups were placed ; a cupboard or sideboard, Cato, R R. 10, 4 Schneid. — 4. A table, curiously adorned with Mosaic work, for vases, gold and silver vessels, etc., usually placed on the side of cham- bers, Adam's Antiq. 2, 167 ; cf. Biittig. Sa- bina, 2, 21 and 54 ; Cic. Verr. 2, 4, 16, 35 ; Tusc. 5. 21, 61 ; Juven. 3, 204, and others. According to Liv. 39, 6, Cn. Manlius first AB A T brought them from Asia to Rome. — 5. In Archit. : a. Variegated tablets for invest- ing the walls in state-rooms, wainscoting, Vitr. 7, 3, 10. — b. The upper plate upon the capitals of columns, Vitr. 3. 3 ; 4. 1, 7 ; cf. Mull. Archaeol. § 277. — * g. A plate : ab- acus ad pascua jurulenta, App. M. 2. + abasrio. onis, an old word for ada- gio, Var. L. L. 7, 3,87. abagmentum, i. «• [abigo] A means for procuring abortion, Prise. Med. 2, 34 ; dub. 1. abalienailO, onis,/. A putting away or transfer of property by sale or other al- ienation, Cic. Top. 5; — from abalienO) avi, atum, 1, v. a. orig. To make alien from one or from one's self, i. e. to remove, separate : istuc crucior, a viro me tali abalienarier, to be separated from such a man, Plaut. Mil. 4, 8, 11 : nisi mors meum animum abs te abalienaverit, id. Cur. 1, 3, 18 : ni quatriduo (tabulas, pic- turas) abalienavit, has removed them from the house, id. As. 4, 1, 20 : unde mihi pete- rem cibum, ita nos abalienavit, so entirely has he repudiated us, Tel". Heaut. 5, 2, 25. — Hence 2. Trop. To alienate or es- trange one, absol. or c. ab aliquo : ali- quem iuvidendo abal, Cic. Fam. 1, 7, 5 : ti- mebant, ne arguendo (eos) abalienarent, Liv. 8, 2 : niedlciabalienata morbis mem- bra praecidunt, the limbs alienated (from the body), mortified, Quint. 8, 3, 75 : Cn. Pompeii voluntatem a me abalienabat ora- tio mea, Cic. Phil. 2, 15 : qui a senatu or- dinem conjunctissimuni abalienarunt, id. Fam. 1, 2 ; jdso c. Abl. : ut omnino ne illius potestate abalienemur, C. Corn. Frgm. : abalienati jure civium, deprived of the right of citizenship, Liv. 22, 60 : quod Tissapher- nes perjurio suo homines suis rebus ab- alienaret, Nep. Ages. 2. — 3. Ii the busi- ness language of the Romans, 1. 1., To alien- ale any thing, to transfer the ownership to another: hujuscemodi res commissa est nemini, ut idem asros populi Romani ab- alienaret, Cic. Agr^, 24, 64. Cf. Paul. Dig. 10, 3, 14. +abambulantes=»b s cedentes, Fest p. 22. abamita, ae, /. [avus-amita] A sister of t/te abavus, or great-great-grandfather, also called amita maxima, Diar. 38, 10, 3; 10. tabaate [ab-ante, like incircura, Var. L. L. 5, 5, 11 ; insuper, etc. ; cf. also the Hebr. 'JiWfD and the Eng. from before] compd. prep. c. abl. : in an inscription in Grut. 717, 11 : abante oculis parentis rap- uerunt nymphae, away before the. eyes of thefatiicr. Cf. Orell. Inscr. no. 4396; and Hand. Turs. 1, 62. AbanteuS; a > um > adj. Pertaining to Abas, king of Argos, Ovid, Met. 15, 164. AbaniiadeSj ae, m. patron. A mate descendant of Abas, king of Argos : a. his son Acrisius, Ov. M. 4, 606. b. his great- grandson Perseus (by Danae, daughter of Acrisius), ib. 4, 672 ; 5, 138, et al. AbantiaS; adis, /. patron. A female descetidant of Abas, king of Argos : his granddaughter Danae (v. the preced. art.) or Atalanla (by Jasius, son of Abas.) — 2. Ace. to P. 4, 12, 21, the Island Euboea was so called ; cf. Prise. Perieg. 544 ; — h. AbantiuS, a, um > adj. Euboean : Ab- antia classis, coining from Euboea, Stat. Silv. 4, 8, 46. Abantanus, a, um, adj. [Abaris] arundo, a kind of reed growing in the vicin- ity of Abaris, in Africa, P. 16, 36, 66. Abas, antis, m. X. Asoti of Metanira, changed by Ceres into a lizard, Ov. M. 5, 448.-2. The twelfth king of Argos, son of Lynceus and Hypermnestra, grandfa- ther of Danae and Atalanta, great-grand- father of Perseus. — 3. -^ companion of Aeneas. Virg. Aen. ], 121. — 4. -<4 Tuscan prince, ib. 10, 170. — 5. -^ Centaur, son. of Txion, Ovid, Met 12, 306. ' abatdn. i> n. = a6aToi; An inaccessi- ble structure, erected by the Rhodians, for protection, around the Tropaeum of Ar- temisia, Vitr. 2, 8. abatoS) i. f = d'$aroS, A rocky isl- and in the middle of the Nile, not far from Philae, on which only the priests were permitted to go, Sen. N. Q 4, &. AB DI ab-avia? ae,/. [avus-avia] Mother of a great-grandfather or great-grandmother. Dig. 38, 10, 1. ab-avunculuSi >. m - Great-great-un- cle ; also called avunculus maximus, Dig. 38, 10, 1. ab-aVUSi >> **■ Great-great-grandfa- ther, PI. Mil. 2, 4, 25 ; C. Brut. 58 ; called by Virgil quartus pater, A. 10, 619. — Some- times in the general signif. of forefather, ancestor, Cic. Harusp. 18; Plin. 18,68,1. Abba, ae, /. A town in Africa, Liv. 30, 7. abbas, atis, m. [Chald. X3X' father] The head of an ecclesiastical community, abbot, Sid. 16, 114, et al. Hence, Abba- tissa, ae, /. an abbess, and Abbatia* ae, /. an abbey, Hieron. Abbassus, i, /• A town in Great Phrygia, Livy, 38, 15. ab-brevio, are, v. a. [ad-brevio] To shorten, abridge, Veg. Mil. prol. 3. ab-cido, cidi, ere, v. a. [caedo] An unusual orthography for abscido, To cut off, Ov. M. 12, 362; Mart. 3, 66, et al. Abdera, ae (also 6rum, ?(., Liv. 45, 29), /, " Ationpa, X. A town on the Thracian coast, not far from the mouth of the Nes- sos, noted tor the stupidity of its inhabit- ants, the birth-place of the philosophers Pro- tagoras and Democritus : hie Abdera, here is stupidity at home, C. Att 4, 16. — 2. A town in Baetica built by the Curthaginia?is, P. 3, 1,3; _Mel. 2, 6 ;— hence Abderita, ae, and Abderites, ae, gen- til. m„ 'Atjonpirris, An inhabitant oj Abde- ra, an Abderite ; Cic. de Or. 3. 32: — hence Abderitanus, n > um > a 'U' Abderitic, pertaining to Abdera, Mart. 10, 25 ; — and AbderitlCUS, a, um . adj., the same, Cic. Att 7, 7. abdication onis, /. [abdico] X. A renunciation, an abdication (rare, not in Cic.) : abdicatione dictaturae, Liv. 6, 16. — 2. The expulsion of a son from the fa- ther's family, and the disinhiri'ing of him connected with it. Quint. 7, 4, 27 Burm. ; Plin. 7, 45, 46. abdicatlve, adv. Negatively, Mart. Cap. ; — from * abdicatiVUS, a. um, adj. [abdico no. 3] In the later philos. lang. ^ negati- vus, Negative, opp. to dedicativus, affirma- tive, App. Dogm. Plat. 3, 266. — Adv. Cap. 4, 128. * abdicatrix, Ic is, /. She who re- nounces or resigns any thing, Salv. 2 ; — from 1. ab-diCO, avi, atum, 1. v. a. * X. in Pacuvius, c. ////.. To say that a thing does not belong to one: regno expellunt, con- sanguineam esse abdicant, Pac. in Non. 450, 30. — Oftener, 2. c - s« and Abl. rei (Rudd. 2, 195, 54) ; To renounce a thing, to cease to apply one's self to it (v. dico) : se magistratu, C. Cat 3, 6, 14 : dictatura, Caes. B. C. 3, 2 ; so of guardianship : se tutela, Att 6, 1 ; of freedom : to resign it, Phil. 3, 5 ; and once absol. : ut abdicarent consules : abdicaverunt Cic. N. D. 2, 4. Whether Cicero says abdicore rem in one single passage, de Or. 2. 24 : ubi plus mali quam boni reperio, id totum abdico atque ejicio, can not be decided, on account of the fluctuation of the MSS. between abdi- co and abjudico (v. abjudico). But this latter construction is very common in the histt, esp. after the Aug. age : abdicato magistratu, Sail. C. 47 : abdicando dicta- turam, Liv. 6, 18 : eaque causa fuit non abdicandae dictaturae, ib. 5, 49. — Later it received the signif., 3. To abrogate, to reject, esp. in Pjlin. often.: legem agrariam abdicaverunt tribus, H. N. 7, 30, 31, etal. ; and trop.: utinarnque posset e vita in to- tum abdicari aurum, would tliat we might bid an eternal adieu to gold ! ib. 33, 1, 3. — 4. I" judicial lang., aliquem, to re- nounce one. esp. of a son : to expel from the family and disinherit him, P. 6, 22, 24; so Quint. I. 3, 6, 97 ; 7, 1, 14; hence abdica- re patrem, not to acknowledge as fatlter, Curt. 4, 10. 2. ab-diCO, x i> ctum, 3. v. a. A word peculiar to augural and judicial lang. (opp. to addico): * X. Of an unfavorable omen; Not to assent to : cum tres partes (vineae) aves abdixissent, C. Div. 1, 17. — 2. m 3 ABDU judicial lang., aliquid ab aliquo, to take away by sentence: App. Claudium con- tra jus vindicias filiae suae (sc. Virginii) a se abdixisse, Liv. 3, 56 ; v. vindiciae. — In respect to Ov. M. 1, 617 : suos abdicere amores, v. addico. * abditej <"fo. Secretly, v. abditus. * abdltlVUS? a > um ? a ^j- Removed or separated from (v. abdo 1) = remotus, se- junctus : a patre, PI. Poen. prol. 65 ; — fr. ab-do> idii itum, 3. v. a. lit. To give away, therefore, 1, To remove, to put some- where ; and abd. se, to go away, or betake one's self to someplace, usu. with in c. ace. : ex conspectu heri sui se abdiderunt, PI. Ps. 4, 7, 5; so Lucr. 4. 469 ; Virg. G. 3, 95 Voss. and Wagn.,; jib; 2, 1, 82: se in classem, Dolab. in C. Fam. 9, 9, 6 : in Me- napios, Caes. B. G. 6, 5 : pedestres copias paullum ab eo loco abditas in locis supe- rioribus constituunt, id. ib. 7, 79 Oud. and Herz. Rar. c. Dat. : abditus carceri, Veil. 2, 92 Burm. : — (amputatum caput) in gre- mium abdidit, he ■pat it in his bosom, Suet. Galb. 20. In Tac. : abdere aliquem in in- sulam, to exile or banish one thither, Ann. 2, 85 (on the contr. ib. 4, 67 : Capreas se in insulam abdidit, in the usual sense). — With the idea of removing out of sight, that of hiding or concealiugis closely con- nected ; — hence, 2. Abdere se, to conceal one's self by withdrawing ; with in c. ace. : reliqui fu- gae sese mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt, Caes. B. G. 1, 12 : con- tinuo in montes sese avius abdidit altos, Virg. A. 11, 810; cf. Bentl. H. Od. 3, 4, 38. Trop., often in Cicero, of escaping from the tumult of business into retirement or quiet ; constr. with in literas or literis (Abl.), in bibliothecam, etc., Fam. 7, 33 ; Arch. 6, 12 ; Fam. 7, 28 ; cf. with Att. 12, 15 : abdidit sese in intimam Macedonian!, Fam. 13, 29. — And so, as the idea of re- moval became finally less prominent, 3. In gen. To hide, to conceal, to secrete (the prevalent meaning after the Aug. age) : corpora sub terras abdita, Lucr. 4, 420 ; id. 6, 1036 : partes corporis contexit atque abdidit (natura), C. Of}'. 1, 35, 126 : abdenda cupiditas erat, Liv. 2, 45 : abditis aclinic vitiis, Tac. A. 13, 1 ; so ibid. 3, 64 : inilites abditi per tentoria, id. H. 4, 72 : inter praetenta foribus vela se abdidit, Suet. Claud. 10 and many others. P o e t. : ( lateri abdidit ensem, he thrust the sword so deep into his side, that it disappeared with- in the wound, Virg. A. 2, 553. (Sen. Thy. 721 expresses this more forcibly by ab- sconderc ensem in vulnere ; v. abscondo ; cf. also abstrudo and the passage there cited from Plaut. Rud). — Hence abditus, a, um, Pa. Hidden, conceal- ed, secreted, secret : vis abdita quaedam, Lucr. 5, 1232 : res occultae et penitus ab- ditae, C. N. D. 1, 18 : sunt enim innumera- biles de his rebus libri neque abditi neque obscuri, id. de Or. 2, 20, 84 ; so id. ib. 1, 19, 87. Q. Cic. Pet. Cons. 11. Comp. and Sup. only in later authors (Augustine and oth- ers). — Poet, the neuter is also used sub- stant. with the gen. follg. : terrai abdita, Lucr. 6, 810 : abdita rerum, Hor. A. P. 49 (= abditas res) ; v. Heind. Hor. S. 2, 2, 25. In like manner Pliny : elephanti nunquam nisi in abdito coeunt, 8, 5. — Adv. * C. Verr. 2, 2, 74. Comp. and Sup. not used. Abdolonymus- i. n%., also Abdal., A king of Sidon, appointed by Alexander the Great, Curt. 4, 1, 19 ; Just. 11, 10, 8. abdomen; in* 9 . »• [prob. contracted and transposed from adipomen fr. adeps] J,. The fat lower part of the belly, tite ab- domen, the paunch (Xairdpu, Charis. 24 P.), in Plaut. of swine, Cur. 2, 3, 44 ; hence trop. of sensual men; for gluttony, sen- suality, lechery, and the like : abdomini hunc natum dicas, Ter. Eun. 3, 2, 7 Bentl. ; so also Cicero : natus abdomini suo, Pis. 17; ib. 27; Sest. 51.— * 2. i- q. penis, PI. Mil. 5, 5. ab-duco, xi, ctum, 3. v. a. (abdou- ciT=abduxit in the epitaph of Scipio Barbatus, Grot. Gr. 2, 297. Imp. abduce, Plaut. and Ter. Perf. sync, abduxti, Plaut.) The oldest signif. in which the idea of the primitive word duco, dux, was still re- tained, is : To lead (some one) in one's train from one place to another, to take with ABE O one's self— to bring or carry, svbicit. OMNE. LOVCANA. OPSIDES. QVE. ABDOV- cit (subjecit omnem Lucanam obsides- que abduxit) epitaph of Scipio in 1. c. : in cubiculum, PI. Mos. 3, 2, 7; cf. Agroet. Orth. 2271 P.: ut hinc abducat (sc. do- mum), id. Men. 2, 2, 57, et al. : tu dux tu- que comes ; tu nos abducis ab Istro, Ov. Tr. 4, 10, 119. In Ter. very often in in- vitations to dine : turn me convivam so- lum abducebat, Eun. 3, 1, 17 : advenien- tem illico abduxi ad coenam, Heaut. 1, 2, 9, et al. Also of a woman, who is taken from her husband by her parents, and re- stored to their family, Hec. 5, 1, 22. But it very early lost this primitive meaning, and signified, 2. Gen. To take away or remove (one) from a place : in latomias, Cic. Verr. 2, 5, 56 : clavein, to take out or away the key, id. Quint. 27. In Plin. : having stolen, to drive away cattle == abigo : armenta, 4, 21, 36. And in philos. lang., of the separation of ideas, to divide, separate : a conjecturis divinationcm, id. Div. 2, 5, 13. T r o p. : a consuetudine oculorum aciem mentis, id. N. D. 2, 17. And : to lead to revolt, to alienate: legiones, Phil. 10, 3: senatum, Quint. 6 : ad nequitiam, to entice, Ter. Ad. 3, 3, 4. Poet.: abduxere retro longe capita ardua ab ictu, they draw back, turn aside, Virg. A. 5, 428 : somnos, to deprive of sleep, Ov. F. 5, 477. 3. In Cic, esp. c. ab follg. : To turn off or divert one from an act ox purpose, or the like ; to hinder or impede (syn. avocare, avertere) : abduci magnitudine pecuniae ab institutis, Verr. 2, 4, 6 : a studio nego- tiis, Fam. 4, 4 : animos a contraria defen- sione, de Or. 2, 72: ab omni reip. cura, Quint. Fr. 3, 5 : animum a sollicitudine, Fam. 4, 3. 4. The signif. is also Ciceronian: To reduce from a higher to a lower rank (cf. ab II. 1, and abjicio), to degrade: ne ars tanta ... a religionis auctoritate abducere- tur ad mercedem atque quaestum, Div. 1,41. Abella? ae > /■ A town in Campania ; now Avella Vecchia, Just. 20, 1 ; Sil. 12, 161 ; Virg. A. 7, 740 : malifera, on account of its abounding in nuts. Hence, Abel- Ian j. uux or avellana, also abellina, the filbert, P. 15. 22, 24, and Abellani, the in- habitants of this place, Just. 20, 1. tabemito "significat demito vel au- ferto, take away, emere enim antiqui di- cebant pro accipere," Fest. p. 5 ; cf. ad- imo. ab-CO; i y i or u\ itum, ire, v. n. (abin' = abisne, like ain' = aisne, Plaut. and Ter. ; abiit dissyl. v. Herm. doctr. metr. p. 153 ; cf. Lindem. Plaut. Comoed. III., p. XXV. and Mil. 2, 2, 23). To go from a place, to go away ; in Plaut. innumerable times, constr. with ab, ex, the simple Abl.. the lo- cal adv. hinc, the Inf. and absol. : abeo ab illo, Cur. 2, 3, 70 : abi in malam rem max- umam a me, Epid. 1, 1, 72 (v. below) ; so Bacch. 4, 9, 107 : abin' e conspectu meo 1 Amph. 1, 3, 20 (but also : abir.' ab oculis 1 Trin. 4, 2, 149 ; True. 2, 5, 24) : abituros agro Argivos, Am. 1, 1, 53 : insanus, qui hinc abiit modo, Merc. 2, 2, 61 : abi quae- rere, Cis. 2, 1, 26 : abi prae, jam ego se- quar, go before, I will soon follow, Am. 1, 3, 45. In the same manner very often in Terence ; also c. Sup. : abi deambulatum, Heaut. 3. 3, 26. Trop.: in proelii con- cursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, the decision ceases to depend upon counsel, but rests upon the bravery of the combatants. Nep. Thras. 1. So abire magistratu, to retire from office, to resign it (syn. abdicare), Liv. 26, 23 ; Tac. A. 5, 11 ; Suet. Aug. 26, v. Drak. Liv. 30, 39, 5. In philosoph. reflections : to proceed from (a point) : illuc, unde abii, redeo, Hor. S. 1. 1, 108. 2. To pass away, so that no trace re- mains : to disappear, to vanish, a. Of man ; to die : qui nunc abierunt hinc in communem locum (i. e. in Orcum, v. lo- cus), PI. Cas. prol. 19 ; so also Cic : abiit e vita, Tusc. 1, 30, 73, and others. 1>. Of time ; to pass, to elapse : dum haec abiit hora, Ter. Eun. 2. 3, 50 : menses, Ad. 4, 5, 57 : annus, Cic. Sest. 33 : tota abit hora, Hor. Sat. 1, 5, 14. c. Of other things: e ABE R medio abiit qui fuit in re hac scrupulus, Ter. Ph. 5, 9, 30: per inane profundum, Lucr. 1, 1100 : nausea jam plane abiit, C. Att. 14, 10 ; so Fam. 9, 20; Ov. M. 7, 290; Tib. 1, 6, 13. 3. To deviate from, have, abandon a duty, purpose, position, and the like (syn. aberrare) : etiam tu hinc abis ? do you too abandon my cause ? Ter. Ph. 3, 3, 9 : quid ad istas ineptias abis ? why do you turn aside to such follies ? C. Rose. Am. 16, 46 ; so : ab jure, to violate it, Verr. 2, 1, 44 ; v. also Tac. A. 6, 22. — Very closely allied to this is, 4. To depart from one's own nature and pass into another, to be transformed or met- amorphosed; always constr. c. in (chiefly poet., esp. in Ovid's Met. as a constant expression for metamorphosis) : terra ab- iit in nimbos imbresque, Lucil. in Var. L. L. 5, 5, 11 : in corpus corpore toto, to pass with their whole body into another, Lucr. 4, 1107 : aut abit in somnum, is as it were wholly dissolved in sleep, is all sleep, id. 3, 1079 : E in U abiit, Var. L. L. 5, 16, 26 : in villos abeunt vestes, in crura lacerti, Ov. M. 1, 236 ; ib.2, 674 : jam bar- ba comaeque in silvas abeunt, ib. 4. 657 ; ib. 396 ; so ib. 3, 398 ; 8, 555 ; 14, 499, 551, et al. ; C. Att. 11, 2 : in vanum abibunt mo- nentium verba, will dissolve into nothing, remain without effect, Sen. Ep. 94, about the middle. 5. It indicates the result of an action, somewhat like, To end, terminate, turn out, in Eng. : mirabor hoc si sic abiret, Ter. And. 1, 2, 4 : non posse istaec sic ab- ire, Cic. Att. 14, 1, et al. 6. In auctions, t. t., it denotes that the article sold does not fall or is not struck off to one : si res abiret ab eo mancipe, should not fall to him, should escape him, C. Verr. 2, 1, 54: ne res abiret ab eo, that he may purchase it, ib. 2, 3, 64. 7. It appears also to be 1. 1., P. Ep. 3, 19, pretium retro abiit, as in modern com- mercial lang., the price or exchange has fallen, i. e. become lower. S. The Imper. abi, in comic writers, is often a simple exclamation or address, either with a friendly or reproachful sig- nif. : a. Abi, ludis me, credo, go, or go to, you are fooling me! PI. Mos. 5, 1, 32; so Ter. Ad. 4, 2, 25 ; cf. Hor. Ep. 2, 2, 205. b. Begone! away with you! be off ! march! abi modo, Plaut. Poen. 1, 3, 20 : abi, nescis inescare homines, Ter. Ad. 2, 2, 12 ; hence in the malediction, abi in malam rem ! go to the devil ! or, evil await thee .' PI. Pers. 2, 4, 17 : abin' hinc in malam crucem ? id. Mos. 3, 2, 163 (cf. Cic. : quin tu abis in ma- lam pestem malumque cruciatum t Phil. 13, 21) ; v. crux and cruciatus. * ab-equito? ^'^ v - n - To haste away on horseback, to ride away, Liv. 24, 31 ; v. Drak. upon 1, 14 (others read, adequito). X abercet= prohibet, Fest. p. 22. aberratlO? 6nis,/. [aberro no. 31 A transient escape or relief from something troublesome or painful, a diversion (from) ; perh. only in Cicero (and in him only in two passages) : a dolore, Att. 12, 38 : a molestiis, Fam. 15, 18. ab-eXTO; av *> atum. 1. v. n. To devi- ate from the way, to go astray, to wander : puer aberravit a patre, PI. Men. prol. 31 ; Var. L. L. 5, 1, 7.-2. Like abeo no. 3, To wander, stray, or deviate from an object (precept, purpose, subject), (Ciceronian) : a regula et praescriptione naturae, C. Ac. 2, 46, 140 : ne ab eo, quod propositum est, longius aberret oratio, id. Caecin. 19 ; so Off. 1, 37 ; Fin. 5, 28, et al. Also without ah : vereor ne nihil conjectura aberrem, Att. 14, 22 (with a conjectura, N. D. 1, 36, 100 ; cf. Heind. upon the passage and Wop- kens Lectt. Tull. 2. 3). In this sense it occurs also in P. Ep. 4, 28 : rogo, tit arti- ficem (sc. pictorem), quern elegeris, ne in melius quidem sinas aberrare, that the painter, in copying, should not depart from the original even by improving it. — 3. Also in Cic, for the momentary wandering of the mind from the recollection of some- thing troublesome or painful, To disen- gage one's self from, to forget for a time : at ego hie scribendo dies totos nihil equi- dem levor, sed tamen aberro, / am in- deed not free from sorrow, but I divert my ABIE thouglits, I drive it from my mind, Cic. Att. 12, 38 ; so ib. 45 (cf. aberratio). abfdre = abfuturuin esse, and abf6rem = at>essem, both fr. absum for afore, aforein, which the best editions now read ; v. Heind. Hor. Sat. 1, 4, 101 ; Drak. Liv. 4, 12, and 26, 41. + abgTearare, "est a grege ducere," Fest. p 20. ,v abhiemat=iiiemat, P. 18, 35, 81 Hard, (others read et hiemabit). ab-hinc, adv. temp. * 1. Henceforth, from this time forward, in relation to the future : seque ad ludos jam inde abhinc exerceant, Pac. in Charis. 175 P. — But more usu., 2. From this time backward, before, ago, since ; c. Ace. or Abl., and the num. cardi/i. (except the comic poets most freq. in Cic, both in his Orations and Letters) : sed abhinc annos factum'st se- decim, PI. Cas. prol. 39 ; so Ter. Hec. 5, 3, 24 ; Ph. 5, 9, 28 ; PI. Mos. 2, 2, 63 (for des- ignating future time, both Plaut. and Ter. use dehinc q. v.). Quaestor fuisti abhinc annos quatuordecim, C. Verr. 1, 12, 34 ; so also comitiis jam abhinc triginta die- bus habitis, thirty days ago, ib. 2, 2, 52 : Suet. Aug. 69 ; v. Rudd. 2, 292.— In Lucr. 3, 967 : aufer abhinc lacrimas, it is prob. only a fuller expression for nine, as in •-I. for. 5, 5, 19 : jurgium hinc auferas, since there is no other example where abhinc is used of place ; see upon this article, Hand Turs. 1, 63-66. ab-horreO; u i> ere, v. n. To shrink back from a thing, to shudder or be shocked at it ; c. ab or Ace. (very rare, and mostly after the Aug. per.) : quid, cedo, te ob- secro, tarn abhorret hilaritudo ? why is thy former cheerfulness so disturbed ? so changed ■ Cis. 1, 1, 56 : retro volgus ab- horret ab hac, the populace shrink back from it, Lucr. 1, 944 ; 4, 20 : omnes ilium aspernabantur. omnes abhorrebant, Cic. Clu. 14 : pumilos atque distortos, Suet. Aug. 83 ; so id. Galb. 4 ; Vitell. 10.— Far more usual, and entirely class., esp. in Cic. and the histt., but unusual in the po- ets, is, 2. In general, To be averse or disin- clined to a thing, not to wish it : a nuptiis, Ter. Hec. 4, 4, 92: ab re uxoria, ib. And. 5, 1, 10; and so often in Cic. : Caesaris a Causa, Sest 33 : a caede, id. ib. 63 : ab horuni turpirudine, audacia, sordibus, id. ib. 52, 112: a scribendo abhorret animus, id. Att. 2, 6 (also : animo abhorrere : ab optimo statu civitatis, id. Phil. 7, 2) : a ce- terorum consilio, Nep. Milt. 3, 5, et al. — Finally, 3. In a yet more general sense : To be remote from an object, i. e. 3. To vary or differ from it, to run counter to, to be in- consistent or not to agree with (very freq. and class.) : temeritas tanta, ut non pro- cul abhorreat ab insania, Cic. Rose. Am. 24, 68 : a vulgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus, id. de Or. 1, 3, 12 : quae oratio abhorrens a per- sona hominis gravissimi, id. Rep. 1, 15 : ab opinione tua, id. Verr. 3, 20 : Punicum abhorrens 03 ab Latinorum nominum prolatione, Liv. 22, 13 ; so id. 29. 6 ; 30, 44;'(* a tide, to be incredible, id. 9, 36 : a tuo scelere, is not connected with, C. Cat. ], 7) ; Tac. H. 5, 24, et al. Hence like dispar c. Dot. : huic tarn paeatae profectioni ab- horrens mos, Liv. 2, 14. — b. To be free from: Coelius longe ab ista suspicione abhorrere debet, C. Coel. 4. — Fin., c. To be unfit, incapable : sin plane abhorrebit, C. de Or. 2, 20, 85. * ab-horrescO=horresco, Lactant. abicgfnuSi a, um, adj. Made of fir - wood or deal [abies] : stpites, Enn. A. 1, 86 : trabes, i. e. a ship, id. ap. Var. L. L. 7, 3, 87 and C. Top. 16 : sors, PI. Cas. 2, 6, 32: v. Salmas. upon the passage in PI. ed. Ernesti, p. 250: equus, the wooden horse before Troy. Prop. 3, 1, 25 : cf. Virg. A. 2, 16. (Trisyl. Prop. 3, 17, 12; cf. abies; hence sometimes written abjegnus ; v. Gron. upon Liv. 21, 8. On the long e. cf. Prise. 596 P.) abiens. euntis, Part. fr. abeo. abies, etis, /■ (cf. Phocae Ars 1697 P.) The silver fir, Pinus picea, L. [perh. so called from its extraordinary height and slenderness: quod longe abeat etin AB JI excelsum promineat, like f,\uri/, prob. fr. iXavvu, v. Passow under i\drn] : abies consternitur alta, Enn. A. 7, 30 : crispa, id. ap. C. Tusc. 3, 19, 44. In Virg., on ac- count of its dense foliage, called nigra, Aen. 8, 599. Me ton. Any thing made of fir: a^ Abies = epistola, a letter (written in the ancient manner, on a wooden tab- let), PI. Per. 2, 2, 66 ; cf. Quint. 8, 6, 20. b.=navis, Virg. G. 2, 68; Aen. 8, 91; cf. 5, 663. c = hasta: longa transverberat abiete pectus, ib. 11, 667. (In the poets sometimes dissyl., h. a long, C. Tusc. 1. c. : Virg. Aen. 8, 599 ; 9, 674 ; 11, 667.) * abiffaj ae, /• [abigo no. 3] A plant which has the power of producing abortion ; Gr. xaiiaimrvs (* ground pine), Plin. 24, 6, 20 ; cf. Salmas. Exercc. p. 198. " abigeator, oris, m.= abigeus and abactor,Taul. Sent. 5, 18. ablgeatUS, us, m. The crime of the abigeus, i. e. cattle-stealing ; only m Dig. 47,^14, 1 ;^49, 16, 5 ;— from ablgCUS; i< m - One who steals and drives away cattle, a cattle-stealer, Dig. 47, 14, 1 ; 48, 19, 16 ;— from ab-lg"0, egi. actum, 3. |ago] v. a. To drive away . abigam jam ego ilium adve- nientem ab aedibus, I will drive him away as soon as he comes, PI. Am. prol. 150 : jam hie me abegerit suo odio, he will soon drive me away. id. As. 2, 4, 40, et al. In like manner, Ter. Ad. 3, 3, 47 ; Var. R. R. 2. 1 ; Cic. de Or. 2, 60, et al. Trop. To drive away an evil: pestem, Enn. ; curas, Hor. Poet.: medio jam noctis abactae, i. e. finitae, Virg. Aen. 8, 407. — Hence, 2. es P- since Cic. (for Varro 1. c. uses greges ab- igere in the siguif. of in aliam regionem agere), To steal and drive away cattle, to rob of: familias abripuerunt, pecus abege- runt, C. Pis. 34 ; so Verr. 1, 10 ; 3, 23 ; Liv. 1, 7, 4 ; 4, 21 ; Curt. 5, 13, et al. (hence ab- actor, abigeus, abigeator). — 3. To procure abortion : abigere partum medicamentis, C. Clu. 11 ; so Tac. A. 14, 63 ; Suet. Dom. 22, et al. (h. abiga, abagmentum). — 4. of divorce, To repudiate, Suet. Tib. 7 ; — hence abactus, a, um, Pa. I, of magis- trates who are forced to resign their of- fice before the time, Fest. p. 19. — 2. ab- acti oculi, poet, deep-set, hollow, or sunk- en ejes, Stat. Th. 1, 104. — 3. abactus ven- ter, An ezpelled foetus, an abortion, Paul. Sent. 4, 9, 6. Abii* orum, m. A Scythian tribe, Curt. 7, 6, 11. abltlOj onis, /. [abeo] A going away, departure, only in PI. (Rud. 2, 6, 19) and Ter. (Heaut 1, 2, 16). For this later writers use abitus. * a-bltOj ere, [beto] v. n. To go away, depart : ne quo abitat, Plaut. Rud. 3, 4, 72. abitUS. us, /. [abeo] A going away, withdrawal: cum videam miserum hunc tarn excruciarier ejus abitu, Ter. Heaut 3, 1, 5 ; ib. 4, 4, 24 ; Lucr. 1, 458 and 678 ; * Cie. Verr. 2, 3, 54. — Hence, 2. The place through which one goes, the outlet, place of egress (as aditus, of inlet or en- trance, v. the word) : omneinque abitum custode coronant, they surround tlie out- let with guards, Virg. A. 9, 380 : circum- jecta vehicula sepserant abitus, barricaded the passages out, Tac. A. 14, 37. abjecte, adv. [abjectus] a. Spirit- lessly, despondingly. b. Meanly, abjectly, Cic. Tusc. 2, 23 : natus, v. abjicio no. 3 : abjectius, Tac. Or. 8. abjectlOi onis, /. [abjicio] A throw- ing away or rejecting, trop.: debilitatio atque abjectio animi, dejection, desponden- cy, C. Pis. 36. In Quint, opp. to additio, Inst. 9, 3, 18. abjectus, a, um, y. abjicio, Pa. ab-jicio, jeci, jectum, 3. (abici; and abicit as tribrachys, in Ov. and Juv. ; cf. Broukh. Tib. 1, 9, 54) [jacio] v. a. To cast from one's self away to a distance, or from above downward (v. ab II., 1), to throw away or off: in sepulcrum ejus abjecta gleba non est, Var. L. L. 5, 3, 9 : scutum, Cic. Tusc. 2. 23 : insigne regium de capite, id. Sest. 27 : socer ad pedes abjectus, ib. 34 : se e muro in mare, id. Tusc. 1, 34 : im- pelluntur, feriuntur, abjiciuntur, cadunt id. ib. 2, 15, 36 : se abjecit exanimatus, he threw himself down as lifeless, i. e. feigned himself dead, id. Sest 37. Also with in c. AB JU abl., when not the point toward which, but the place from which a thing is thrown is designated, Goer. C. Fin. 5, 30. — Trop. : ut primum tenebris abjectis inalbabat dies, as soon as the night had cast off its veil of darkness, Enn. A. 6, 22. In Plaut. of the low price of a house : nusquam ego vidi, abjectas aedes, nisi modo hasce, like our throw away, in mercantile lang., i. e. to sell at too low a price, Most. 3, 3, 3. In Terence, to expel from one's house : haec psaltria al- iquo abjicienda 'st, site must be shaken off, got rid of, " ilfaut se defaire d'elle," Dacier, Ad. 4, 7, 26. In Cic. very freq. : abjicere vitam, Att. 3, 19 ; salutem pro aliquo, Plane. 83 Wund. ; memoriam beneficiorum, Phil. 8, 11 ; versum, to declaim it carelessly, to drawl, de Or. 3, 26 (cf. with 59 : ponendus est ille ambitus, non abjiciendus, the peri- od must be^rought gradually, gently, eas- ily to a close, and not be broken off abrupt- ly). — Hence, also, 2. To thrmv off or cast aside care for, striving after, or remembrance of any thing, i. e. to give vp or abandon : abjicimus ista. we let that go, C. Att. 13, 3 : fama ingenii mihi est abjicienda, i" must give up all claim to it. ib. 9, 16 : domum Sullauam des- perabam jam sed tamen non abjeci, but I have not yet abandoned it (i. e. its purchase), Fam. 9, 15 : abjectis nucis, Hor. Ep. 2, 2, 141. 3. To cast down to a lower grade, to de- grade : C. Leg. 1, 9 : hie annus senatus auctoritatem abjecit, has degra%ed or re- duced the authority of the Senate, Att. 1, 18 ; so also Tusc. 3, 18; de Or. 3, 26, 104. Hence, in Nepos abjectae res, reduced cir- cumstances, is put in contrast with fioren- tes, Att. 8 ; cf. C. Quint. 30 ; Tac. A. 4, 68. — Hence, of meaner birth, lower origin : quo sordidius et abjectius nati sunt, Tac. Or. 8. 4. In ethical writings it is used of that constitution of man m which he has re- nounced his intellectual or moral dignity, has lost his moderatio. fortitudo, justitia, etc. The locus classicus for this signif. is Cic. Tusc. 2, 23 : ut enim fit etc. Some- what like the Eng. : To throw one's self away, to degrade, abandon, or debase one's self. From this meaning alone can it be explained that abjectus, a. um, Pa. must sometimes be translated, Dislieartcncd, troubled, de- sponding ,- and sometimes, low, mean, ab- ject, worthless, unprincipled, a. Q u0 m e miser conferam? Andomura? matrem- ne ut miseram lamentantera videam et abjectam? Gracch. in C. de Or. 3, 56, 214 : plura scribere non possum, ita sum ani- mo perculso et abjecto, Cic. Att. 3, 2. — b. Nihil abjectum, nihil humile cogitare, C. Fin. 5, 22 : contemptum atque abjectum, id. Agr. 2, 34 : verbis nee inops nee ab- jectus, id. Brut 62, 222, et al. Comp. an- imus abjectior, Cic. de Am. 16; Liv. 9, 6. Sup. animus abjectissimus, Quint. 11, 1, 13, et al. ab-judlCO, avi, atum, 1. 1>. a. To give sentence as judge against one, to declare that he has forfeited something, lit. and trop. (opp. to adjudim) constr. with ali- quid or aliquem ab aliquo or alicui: ab- judicate a me modo est Palaestra, PI. Rud. 5, 1, 3 ; so ib. 4, 3, 100 ; As. 3, 3, 17 : (Rul- lus) judicabit Alexandriam regis esse, a populo Rom. abjudicabit, Cic. Agr. 2, 16 ; cf. Verr. 2, 1, 1 : sibi libertatem, id. Caec. 34. — In Cic. de Or. 2, 24, 102, many since Budaeus, ace. to the MSS., read abdico (q. v.). _ * ab-jug"0. are, v. a. lit. To loose from the yoke ; hence, in gen., to remove, to sep- arate from: te ab stabulis, Pac. in Non. 73, 21. abjunctUS. a, um, Part. v. abjungo. ab-jung'Oi xi, ctum, 3. v. a. 1, To unyoke, to unharness ; of cattle : juven- cum, Virg. G. 3, 518.— Hence, 2. Trop. To disengage from a connection, to sepa- rate : abjuncto Labieno, Caes. B. G. 7, 56 : Demosthenes se ab hoc refractariolo ju- dicial genere abjunxit, abstained from, * Cic. Att 2, 1. * ab-jurg'O» avi, atum. 1. v. a. To deny any thing reproachingly, to deny, re- fuse : quae ei abjurgata sunt ab Aga- memnone, Hyg. F. 107. 5 ABLU ab-jurO; a.yi, atom, 1. v. a. (abjurassit for abjuraverit, PI.) To deny any thing on oath, to abjure, rem alicui : ne quis mihi in jure abjurassit, Plaut. Per. 4, 3, 9 : pecuniam, id. Rud. pr. 14. Also absol., id. Cure. 4, 2, 10: mihi abjurare certius est quam dependere, * C. Att. 1, 8 ; so Sail. C. 25. Poet.: abjuratae rapinae, i. e. con- tra jus rapti (boves), Virg. A. 8, 263 ; v. the expl. in h. 1. * ab-lactOi are > "■ <*■ To vsean, as a child, Hier. Ep. 27. ablaqueatio, 6nis,/. The digging around ike roots of a tree, in order to re- move any thing injurious, Col. 4, 17, and P. 12, 15, 33; also the trench itself made by digging, Col. 5, 10, 17 Schneid. ; — from ab-laqueoj av it atum, 1. v. a. [laque- us] To turn vp the earth around the foot of a tree, in order to cut oft" uskless roots, and to form little trenches for water, Cato R. R. 5, 8, 29, and Col. 4, 29. Cf. Salmas. Exercc. p. 365 sq. ablatio? onis* /• [aufero] A taking away ; only in Eccl., Tert. adv. Marc. 4, 19, and Hier. in Iovin. 2, 11. ablatlVUS, i, m. sc, casus, [id.] The ablative, the sixth case in Lat. declension, Quint 1, 4, 26, et al. Gram. ablator? oris, m. [id.] One who lakes away, bonorum, in Eccl., Aug., and Sedul. ablatUS; a > um > Port, from aufero. ablegatlO; oms > /• [ablego] A send- ing off or away: juventutis ad bellum, Liv. 6, 39. Later, a banishing, exile (=rel- egatio) : Agrippae, P. 7, 45, 46 (not in Cic). lableg'mina) "partes extorum, ■quae diis immolantur," Fest. p. 18. ab-legfO; av i, atum, 1. v. a. To send off or awmj, to remove : aliquem foras, PI. Mil. 3, 2, 55; so id. Cas. prol. 62: aliquo mihi est hinc ablegandus, T. Hec. 3, 3, 54 : pecus a prato, Var. R. R. 1, 47 : honestos homines, keeps (them) at a distance, Cic. Verr. 2, 2, 32, and in the beautiful pun : haec Ugatio a fratris adventu me a&legat ; this embassy (sending) sends me away from my brother's arrival, i. e. prevents me from being present at his arrival, Att. 2, 18: magna pars ablegati, Liv. 7, 39. Also c. Sup. : pueros venatum ablegavit, Liv. 1, 35. ab-ligario ("'). Ivi > Horn, 4. v. a. To consume, waste or spend in luxurious indulgence (v. ab II., 2) : patria bona, T. Eun. 2, 2, 4 : fortunas suas, * Cic. Cat. 2, 5, 10. — 2, To lick, to lick off, in an obscene sense, Suet. Graram. 23; cf. Burm. Suet. Tib. 45.— Hence * abliffuritlO (rr), onis, /. A con- suming or spending in feasting, Capitol. Mac. 15 ;— and * abligruritor; or is, m - One who con- sumes in feasting, a spendthrift, Ambros. Ep. 42. * ab-loCOj av i. atum, 1. v. a. To lease or let a possession for hire: domum, Suet. Vit. 7. * ab-ludO; s i. sum, 3. v. %.: Meton. (like the Gr. a7ra'(5£iv) Not to fit, agree with, or resemble, to differ from, to be unlike: haec a te non multum abludit imago, is not wholly unlike thee, Hor. S. 2, 3, 320. ab-luO, ui, utum, 3. v. a. To remove filth by washing, to wash away, to cleanse or purify : pulverem, Pac. in Gell. 2, 26, 13 : Ulixi pedes abluens, C. Tusc. 5, 16, 46 : donee me flumine vivo abluero, Virg. A. 2, 719 : abluendo cruori balneas petit, Tac. Hist. 3. 32. — Poet. : abluere sitim, to wash away thirst, i. e. as we, by another fig- ure, say, to quench thirst, Lucr. 4, 874, and abluere sibi umbras, to remove darkness (by bringing a light), ib. 379 (cf. ib. 376: nova se radiorum lumina fundunt, i. e. as it were like waves.) In Varro, of the wash- ing away of earth by a shower, R. R. 1, 35. Troo. : of the removal (calming) of passions : omnis ejusmodi perturbatio an- iml placatione abluatur (fig. derived from the religious rite of washing in expiation of sin), Tusc. 4, 28: perjuria, Ov. F. 5, 681, et al. — Hence, ablutlOj onis,/. A washing, cleans- ing, P. 13. 12, 23, and Macr. Sat. 3, 1 ;— and * ablutor? or is, m. One wlw washes off, purifies, Tert. c. Marc. 3, 7, 3. ablutuSj a > nil, Fart, from abluo. * abluvium, i. «• [abluo] An old AB O L word = diluvium. A flood or deluge, Laber. in Gell. 16, 7. ab-matertera, ae, /. The sister of a great-great-grandmother, also called ma- tertera maxima, Gai. Dig. 38, 10, 3. * ab-natO; are . »• n - To swim off or away, Stat. Ach. 1, 383. * abnegatlO; ora9 > /• [ahnego] A de- nying, denial, Arnob. 1, p. 18. . abne|jatiVUS, a . um . a # [id-] Nega- tive : adverbium, a negative adverb. Such arenon,haud,nequaquam, minime, Prise. 1020 P.;— and * abneffa tor* oris, m. A denier, Tert. Fug. 12 ; — from ab-neg"Oj av i) atum, 1. v. a. To deny wholly ; hence, to deny, rtfuse, to be unwill- ing (rare, and mostly poet. ; not in Cic.) : medicas adhibere manus, Virg. G. 3, 456 : tibi conjugium, id. Aen. 7, 423 : nee corn- item abnegat <* sc. se), * Hor. Od. 1, 35, 22. Later, also, in prose writers, to deny : de- positum, PI. Ep. 10, 97. ab-mep0Si Otis, m. The son of a great- grandchild, Suet. Tib. 3 ; Claud. 24, and Dig. ab-neptiS) is. /• The daughter of a great-grandchild, Suet. Ner. 35, and Dig. Abndba? ae, m. The Abenau mount- ain range in Germany, the northern part of the Black Forest, in which the Danube rises, P. 4, 12, and Tac. G. 1, 4. Cf. Man- nert's Germ. 512. ab-nocto? are, [nox] v. n. To pass the night abroad, to stay out all night, Sen. Vit. beat 26 ; Gell. 13, 12. ab-Slddo? are . v - a - To cut off knots, in the lang. of gardening and the vintage, to clear trees of knots, Colum. 4. 24, et al. * ab-normis, e. adj. [norma v. ab II., 1] Deviating or departing from a fixed- rule (norma), irregular, abnormal: abnor- mis sapiens, Hor. S. 2, 2, 3, i. e. qui in nul- lius verba juravit belongs to no distinct sect or party (cf. Cic. Lael. 5, 18: non ad aliorum normam sapiens). ab-nueo, v. abnuo. abnUlturUS; a . um, = abnuturus, v. abnuo. * ab-numero? are, v - <•■ To cast up the sum, to reckon vp, Nigid. in Gell. 15, 3. ab-nU0j ui, uitum, or abniitum, 3. v. a. (abnueo, Enn. A. 8, 39 ; cf. Diom. p. 378 P. : abnueant, id. ap. Hessel. p. 223. Cf. Ramsh. Gr. 210) [nuo, whence nutus], lit. To refuse by a nod or motion of the head ; hence, in gen., to deny, refuse, to decline doing a thing ; c. Ace, Inf., or absol. : cer- tare abnueo, Enn. A. 8, 39 ; PI. True. prol. 6 : Cap. 3, 1, 21 : aeternam sibi naturam a' - »! nit esse, Lucr. 3, 641 : non recuso.nec >Mi:iu, C. Mil. 36: intelligas, quid quis- <;ii concedat, quid abnuat, id. Fin. 2, 1 ; so id. Leg. 1, 14 : nihil enim unquam ab- nuit voluntas tua studio meo, id. Fat. 2 : abnueram bello Italiam concurrere Teu- cris, Virg. A. 10, 8. — In the histt, esp. Liv. and Tac, very freq : abnuentes (sc. pug- nam), Liv. 27, 49 : imperium auspicium- que, to reject, id. 28, 27, and With Inf. : melioribus parere, Liv. 22, 13 : caedem, Tac. A. 1, 23 : adversa, id. H. 3, 52 : lin- guam Romanam, id. Agr. 21 ; ib. 4. Rarely constr. c. de : neque illi senatus . . . de ullo negotio abnuere audebat, Sail. Jug. 86. — Impers. : nee abnuitur ita fuisse, Liv. 3, 72. — 2. In the poets and later prose writ- ers with abstract nouns ; Not- to assent, to be unfavorable : spes abnuit, Tib. 4, 1, 25 : quanao locus abnueret, Tac. H. 5, 13. abnutlVUS, a , um, = negativus, Dig. 45, 1, 83, et al. ab-nutOj av i> atum, 1. [abnuo] verb, freq. To deny (by a. nod) often, decided- ly : quid te adiri abnutas, Enn. in Cic. de Or. 3, 41, 164 (where Cic. censures the word as less forcible than vetas, prohibes, absterres, and the like) : quid mi abnu- tas ?— tibi eso abnuto ? PI. Cap. 3, 4, 79. * ab-dlefacio, ere, Tert. Ap. 35,= 1. ab-dleo> g vi (ui), itum, v. a. 2. [oi.o = alo, SXSu>, v. 1. adoleo; and cf. Struve S. 269.] Used only by writers later than Cic, and esp. by Tac. ; it signif. orig. (in contrast with ad-oleo, to accelerate the growth), to retard or check the growth ; h., in a more extended senso. to hinder in existing, i. e. to ruin, to destroy ; trop. : to terminate, and, in the pass, esp., to be AB O R destroyed by age, i. e. to die : monumenta, Virg. A. 4, 497 : prava certamina commu- ni utilitate, to settle private quarrels for the sake of the common weal, Tac. H. 2, 5 : alicui magislratum, Liv. 3, 38 : aedes ve- tustate aut igni abolitae, Tac. Ann. 2, 49 : vires, to deprive of, id. H. 4, 39 : memori- am, to extinguish, ib. 1, 84, et al. : nomina reorum, Suet. Aug. 32. * 2. ab-dleO; ere, v. a. To purify or free from a bad odor, Virg. G. 3, 560 Wagn. ab-oleSCOj evi, no supine, 3. [1. abo- leo] v. inch. To decay by little and little, to vanish, cease: tantique abolescet gratia facti, Virg. A. 7, 232 : memoria aboleverat, Liv. 9, 36. abdlitlO; onis, /. [1. aboleo] A put- ting await, abrogating, annulling, Tac. A. 13, 51 : legis, Suet. Aug. 34 ; h., 2. An amnesty, Suet Tib. 4 ; so Flor. 4, 7, 3 ; Aur. Vict. Caes. 35 : sub pacto abolitio- nis, Quint. Inst. 9. 2, 97.-3. In the Dig. The withdrawal of an accusation or suit, ike revoking of a sentence, penalty, etc., quashing, suspension, Dig. 48, 16. ab-dlltof; oris, m. One who takes away a thing, or casts it into oblivion : mors, somnus, Tert. Hab. 3, and Aus. Grat 2. abolla» ae - /• i flljSa},ri = avn6l)\ii] A military robe of thick woolen stuff (opp. to the toga, and called in Virg. Aen. 5, 421, duplex amictus) : toga detracta est et abolla data, Var. in -Non. 538, 16 : purpu- rea abolla. Suet. Cal. 35. — Hence (in de- rision) applied to the stoic philosophers, Mart. 4, 53 ; Juv. 3, 115. + aboloes? f° r a0 niis ; " antiqui enim litteram non geminabant," Fest. p. 16. abdminabllis, e, adj. [abominor] Deserving imprecation or abhorrence, abom- inable, Quint. Decl. 4, and Hier. as a transl. of the Hebr. "VTI? Jer. 22, 30. * abominamentum, i. « [id-] A detestable tking, Tert. adv. Jud. 13. abomlliatio; 6nis, /. [id.] An abom- inating, an abhorring, Lact 1, 17 ; also for preced., Tert. adv. Jud. 5. abominO; are > an old active fonn for abominor, q. v. ; PI. Trin. 3, 2, 82 : abom- inaretur ab omnibus, Verr. in Prise, p. 791 P. ab-ominor, atus, 1. v. dcp. To dep- recate any thing unpropitious ; as, e. g. an ill omen (not in Cic.) : cum dixisset sepul- crum dirutum proram spectare, abomina- tus, &c, when he had spoken the words, " a ruined sepulclire," etc., he wished that this (the sepulchre, or the words spoken) might not be an omen of evil, etc., Liv. 30, 25 ; so also 6, 18 ; Suet. Claud. 46. Hence the phrase, quod abominor, which may God avert, Ov. M. 9, 676 ; Pont. 3, 1, 104.— 2. In gen., To wish away (opp. to optare), to abominate, abhor, detest, Liv. 30, 30. jgp* Fart, abominatus, pass. : parenti- busque abominatus Hannibal, Hor. Epod. 16, 18 ; cf. preced. ab-6mmosuS) a, um, = ominosus. Full of ill omens, portentous, Solin. 1, 40, and Diomed. 472 P. Aborigines? ura > ™- The Aborigi- nes, the nation which, previous to histor- ical record, descended from the Apen- nines, and advancing from Carseoli and Reate into the plain, drove out the Siculi ; the ancestors of the Romans. To them, as not of Greek origin, belongs the 7^«-Greek element in the Latin language. Cf. Mull. Etrusk. 1, 16 sq. Cic. Rep. 2, 3 ; Sail. Cat. 6. — Pliny \ises it also as an appellative : Tlic original inhabitants, ancestors, 4, 21, 36. Its etym. is doubtful. It is common- ly derived from ab-origo ; but, ace. to Aur. Victor., it is either of Greek origin, from ano and opn, those who came from themount- ains, or fr. ab-crrare, the wanderers ; which last derivation Fest. also, p. 16, approves. ab-drior? ortus, 4. v. dep. A rare word (apparently not used in Plant.. Ter., and Cic). In its primitive signif. opp. to exorior, and so is used primarily of the heavenly bodies : To set, disappear : infi- mus aer, ubi omnia oriuntur, ubi abori- untur, Var. L. L. 5, 10. Hence poet of the voice, To fail (lit. to cease to rise, cf. Lucr. 3, 495, and Virg. A. 4, 280 ; vox fira- cibus haesit) : infringi linguam vucimque ABEO aboriri, Lucr. 3, 155. — For Harduin's : ab- oriendi facilitatem, P. 8, 51, it is perh. bet- ter to read abortiendi; v. 2. abortio. — (Root of abortio, abortus, abortivus.) * ab-oriscor* ci, dtp. = aborior, To peris/i, die, Lucr. 5, 732. 1. abortlO) °nis, /. Premature deliv- ery, miscarriage, PI. True. 1, 2, 98 ; Cic. Clu. 12 ; so Dig. 48, 19, 38, § 5. 2. abortlOj lv i, itum, 4. v. n. [abori- orj To cast the young prematurely, to mis- carry, Plin. 8, 51, 77. * abortiuiBj i, n.= abortio, Hier. abortlVUS; a , um, odj. [abortio] Per- taining to premature delivery ; so: a. Born prematurely, an abortion, -=. abortus : abor- tivus Sisyphus, * Hor. S. 1, 3, 46, et al. — b. abortivum, sc. medicamentum, A drug producing abortion, that which causes abor- tion = ubiga, Juv. 6, 367; so P. 20, 21, 84 ; 24, 5, 11, et al. * aborto. are, v. n. An old word for aborior and abortio, To bring forth pre- maturely, Var. R. R. 2, 4. + abo i 't li m? i, n - " Gravidae mulie- ris dicitur, quod non sit tempestive or- tum," Fest. p. 25. abortus- us, m. [aborior] An abor- tion, with a two-fold signification, as in English: Si, An untimely birth, miscar- riage : dicam abortura esse, Ter. Hec. 3, 3, 38. Trop. used of intellectual miscar- riage, Plin. prooem., at the end, and Plin. Ep. 8, 10. — -b. The result of miscarriage, that which is born prematurely : Tertullae nollem abortum, Cic. Att. 14, 20. — 2. In Manil. 1, 140, The setting of the stars ; v. aborior. ab-patrUHSi i, m - The brother of a great-great-grandfather ; also called pa- truus maximus, Dig. 38, 10, 3. ab-rado? s i, sum, 3. v. a. To scratch off or away, to scrape away, to rub off; h. of the beard: to shave: manibus quid- quam abradere membris, Lucr. 4, 1099 ; so ib. 1106 : festucas, Var. L. L. 5, 31, 38 (Speng. reads corradit) : supercilia peni- tus abrasa, Cic. Rose. Com. 7 : conspex- it abrasum quendam, Hor. Ep. 1, 7, 50 (which reading has recently been again changed, by Hocheder and others, to adrasum, but inadequately defended by Schmid, in Jahn-Seeb. N. Jahrb. 1831, III., S. 18, 19). Hence trop. To take or snatch away, to seize, to extort, Ter. Ph. 2, 2, 19 : nihil a Caecina litium terrore, Cic. Caec. 7: aliquid bonis, P. Pan. 37, 2. abrasuSj a > on, Part, of abrado. * abrelictllSt a , um — derelictus, Tertull. adv. Jud. 1. * ab-renunti3j are, v. n. = renuntio, To renounce, e. g. diabolo, in baptism, Saltan. 6. abreptUS, a, um, Part. ; — from ab-npiO; pui, eptum, 3. [rapio] v. a. To take from a place by violence, to drag away, to tear off or away (stronger than its syn. abduco, abigo, abstraho ; v. Ramsh. Syn. 1, no. 4) : abripite hunc intro actu- tum inter manus, hurry him away, Plaut. Mos. 2, 1, 38 : puellam ex Attica nine ab- reptam (i. e. stolen), Ter. Eun. 1, 2, 30 ; so Nep. Milt. 4, 2 : Tac. Hist. 1, 56 ; 2, 26, et al. — Hence abr. se, to run or scamper away, to take to one's heels: ita abripuit repente sese subito, PL Mil. 2, 2. 21 ; so Cure. 5, 1, 8. — Trop. of property: To wholly dissipate it, to run through, squan- der it: quod ille comparsit miser, id ilia universum abripiet, Ter. Ph. 1, 1, 11. — Of digression in discourse, Cic. de Or. 3, 36, 145. — Of participation with one in his fortunes, &c ; To withdraw, detach : tem- pestate abreptus est unus, C. Lig. 12, 34 (the figure taken from those cast away in a storm at sea, v. Mobius in h. 1.) : filium etiamsi natura a parentis similitudine ab- riperet, i. e. made unlike him, id. Verr. 5, 12. — Also constr. c. dc — in, C. Verr. 4, 10. — in, Ter. Andr. 4, 4, 47.— ad, Cic. Cluent. 33; Rep. J, 16. .' Abrddiaetus, i, m.=a6po5!atTos (Uke absis, fr. aipis). One who lives sump- tuously, delicately, a soubriquet of the paint- er Parrliasius, Plin. 35, 9, 36. ab-rodO) si, sum, 3. v. a. To gnaw off, to consume by gnawing : vincula, Var. R. R. 2, 9 ; so Pers. 5, 162, and Plin. 10, 62, 82, et al. AB RU abrogfatlOi onis, /. A legal annul- ling (of a law) ; Cic. Att, 3, 23, 2 ;— from ab-rogfO? ay i> atum, 1. v. a. (in law-lan- guage) To annul in all its parts a law now in force, to repeal, to abrogate : dnoKvpow, rogando legem tollere, Front. Diff. 2195 P.; v. rogo (very freq. in Cic), Var. L. L. 9, 5 : quae (lex) plebiscito abrogata est, C. Rep. 2, 37 : huic legi nee obrogari fas est, neque derogari ex hac aliquid licet, ne- que tota abrogari potest, this law can not be invalidated by an opposing one, nor modi- fied by restrictions, nor wholly repealed, ib. 3, 22 Moser., from which examples (cf. also Att. 3, 23, 2, and many others in Liv.) it is evident that abrogare was constr. in the classical period c. Ace, and not, as later, c. Dot., in opposition to its active signif., and in conformity with its syn. derogo, obrogo, etc. ; cf. Drak. Liv. 9, 34. — Hence, Metaph., 2. of a civil office: To take it from one. to recall it, alicui: si tibi magistratum abrogasset, C. Verr. 2, 57 ; so id. Off". 3, 10 ; also alicujus : Cato legem promulgavit de abrogando Lentuli imperio, id. Q. Fr. 2, 3 ; v. Drak. Liv. 22, 25, and 27, 20. — T r o p. : To take away any thing, to deprive of; so a3 early as Plaut. : male fidem servando illis quoque abrogant fidem, by not keeping their word, they deprive others of credit, Trin. 4, 4. 41 ; so C. Rose. Com. 15 ; Ac. 2, 11 ; Her. 1, 10. (The expl. of this word in Festus, by infirmare, p. 11, and that in the Glossar. by iXarrota, are adapted only to the latter meaning.) abrOSUSj a > um. Port, from abrodo. t abrdtoillteSj ae, = ii(>/)orovir?7£, sc. oli'oi ;■ h. m. Wine prepared with southern- wood. Col. 12, 35 ;— from tl, abrdtdnurR) i, n - ana abroto- nus, i, m. ; v. Schneid. Gr. 2, 477, = a6pd- rorov, A plant of a pleasant, aromatic smell, southern-wood ; perh. Artemisia abroto- num, L. : abrotoni graves, Lucr. 4, 124 : abrotonum aegro non audet dare (as a medicine), Hor. Ep. 2, 1, 114 ; cf. Plin. 21, 10, 34. 2. Abrotonum; i n - A town in Af- rica, between the two Syrtes, Plin. 5, 3, 4. ab-rumpo upi, upturn, 3. v. a. To break off something from an object, to rend, tear, sever (a forcible poet, word, seldom used before the Aug. per., only once in Cic, but since by Virg., Ov., and the Histt. often.) Once in Ennius : vincla abrumpit equus, as a transl. of the Homeric Siapov aTToppnlus, II. (, 506; and so after him in Hor., Virg., Ovid, et al. : nee Lethaea va- let Theseus abrumpere caro vincula Pir- ithoo, * Hor. Od. 4, 7, 27 ; cf. Virg. A. 9, 118 : Ov. M. 2, 315 ; Tac. A. 3, 66,— In Lucr., of lightning : abrupti nubibus ignes, 2, 214 ; and, with the fig. reversed, in Virg. : in- geminant abruptis nubibus isnes, A. 3, 199 (cf, in respect to the breaking of waves, id. G. 3, 259). — In Cic. : legio Martia se prima latrocinio Antonii abrupit, first freed itself, Phil. 14, 12 : abrumpere vi- tam, as it were, to break the thread of life, to commit suicide, Virg. A. 8, 579 ; 9, 497 ; later, abr. fata is used for the same, Sen. Here Oet. 893, or medios annos, Luc. 6, 610. — Of breaking, i. e. violating the law or right : abrumpere fas, Virg. A. 3, 55. — Of breaking off or interrupting discourse : medium sermonem abr., ib. 4, 388 ; cf. under abruptus. In the pass., of stars : to be hidden by clouds, to be invisible : abrupto sidere nimbus it mare per medium, ib. 12, 451. — In Liv. : omnibus inter victori- am mortemve abruptis. since all means of escape, except victory or death, were taken from us, 21, 44. — In Tac. : crurura et pop- litum venas abr., he cut through with vio- lence, Ann. 15, 63 ; so ib. 59 ; 16, 9 (cf. ab- scindere venas, ib. 15, 69). 2. To separate by breaking or tearing off: plebs velut abrupta cetero populo, Liv. 3, 19 : ordines, Tac. Hist. 3, 25.— h. trop.: vitani a civitate, to separate one's life from the state, i. e. to leave it, in order to live elsewhere, id. A. 16, 28 (different from the poetic abr. vitam, v. above) ; — h. abruptus, a, um, Pa. Broken off from, separated, esp. of pi a c e : so torn, as it were, from surrounding objects, by its height or other peculiarities, as to be inaccessible, or difficult of access ; precip- AB SC itous, steep: locus in pedum mille altitu- dinem abruptus, Liv. 21, 36 : munita erat abruptis montibus, Plin. 3, 5, 9 ; Tac. A. 2, 23 : petra undique abscissa et abrupta, Curt. 7, 11, and others. — Also absol. : abruptum, A steep ascent or descent : sor- bet in abruptum Huctus, the wave swal- lows them down to the bottom, Virg. A. 3, 422. — Trop. : per abrupta. in uneven pat/is, i. e. through opposition, obstinacy, disobedience, Tac. Agr. 42. — 2. Of dis- course : Broken, disconnected, abrupt : Sallustiana brevitas et abruptum sermo- nis genus, Quint. 4, 2, 45 : (* contumacia, stubborn, Tac. A. 4, 20.)— Comp. Plin. 11, 37, 51. Sup. Plin. Ep. 9, 39.— Adv., of con- duct: Hastily, inconsiderately, Just. 2,15; of discourse : abruptly, Quint. 3, 8, 6. — Comp. Amm. 20, 5, 5. * ab-rumuS; a , um, "dj. [ruma] Re- moved from the breast, weaned: asmi, Var. in Non. 168, 1 (Mercer, reads subrumi). abrnpte; &dv. Hastily, inconsiderate- ly, abruptly, etc. ; v. abrumpo, Pa. abruptlo. onis, /• [abrumpo] A breaking or tearing off, a rending asun- der : corrigiae, of a shoe-latchet, * C. Div. 2, 40, 84. — Metaph. of divorce, id. Att. 11,3. abruptus* a , um, steep, broken, ab- rupt, etc ; v. abrumpo, Pa. abSi praep. v. ab. abs-cedOj cessi, cessum, 3. t>. n. (sync. abscessem=absce3sissem, Sil. 8, 109) To go off or away, to depart from some place, very freq. in Plaut. : abscede hinc sis, syc- ophanta, Poen. 1, 2, 162 : meo e conspec- tu, Cap. 2, 3. 74 ; so Rud. prol. 66, et al. ; * C. Div. 2, 16 : nunquam senator a curia abscessit aut populus e foro, Liv. 27, 50 ; so Tac. A. 1, 7 ; 3, 5, et al. : manibus acquis, to retire from the contest without deciding it, Tac. A. 1, 63 ; pass, impers., Liv. 29, 2. Trop.: aegritudo abscesserit, PI. Merc. 1, 2, 29 : cito ab eo baec ira abscedet, Ter. Hec 5, 2, 15. Also with the simple Abl. : haec te abscedat suspicio, PI. Ep. 2, 2, 100. 2, To escape from danger, and the like, to escape with a whole skin : triumpho, si licet me latere tecto abscedere, Ter. Heaut. 2, 4, 5 ; v. Bentl. Eun. 4, 4, 48.-3. To leave one, in the sense, to be lost to him, to fail Mm : Pallada nonne vides abscessisse mihi, Ov. M. f, 375. — 4. To desist from a thing : incepto, Liv. 26, 7 ; so Nep. Ep. 9. — To withdraw an action, Tac. A. 2, 34. — 5. In architecture, t. t. : To fall back, recede, retreat ; Vitr. 1, 2 : alia abscedentia, aha prominentia, ib. praef. 1, 7, p. 154 Rod. — - 6. In later Lat., of the setting of a star, P. 2, 99, 102.— 7. In Celsus, of the gath- ering of the corrupted fluids (of the body) into an abscess. — Hence abscessio, onis, /. A going away or departing from, a separating : quum ad corpora turn accessio fieret, rum absces- sio, * C. Univ. 12. — Besides this, only Dic- tys B. Tr. 1, 5.— And abscSSSUSj us, m - A going away, de- parture, absence: solis, * Cic. N. D. ], 10 ; so Virg. A. 10, 445 ; Tac. A. 4, 57 : contin- uus, continued absence, ib. 6, 38. — 2. in Celsus, An abscess (v. abscedo no. 7). abs-CldOi cidi, cisum, 3. [caedo] v. a. To cut off with a sharp instrument, differ- ent from ab-scindo, to break or tear off. as with the hand ; the former corresponds to praecidere, the latter to avellere, v. Drak. Liv. 31, 34, 4 ; Gronov. id. 44, 5 ; Fea Ob- serv. ; Virg. Georg. 2, 23, Wagner in h. 1. ; Herzog. Caes. B. G. 3, 14 ; 7, 73, et al. So absclsum caput, and trop. : abscidere spem ; on the contrary, abscissae rupes. abscindere terras, etc. On these grounds the extremely fluctuating readings in the MSS. and edits, are to be judged : Lucr. 3, 642 sq. ,- cf. ib. 654 : abscisa capita. Aen. 12, 511. So C. Phil. 11, 2 ; Liv. 4, 19 ; 31, 34 : abscisa dextra, Suet. Caes. 68 : lingua, id. Cal. 27 (but PI. Am. 2, 1, 7 may be also read abscissa). — Trop. : spe un- dique abscisa, Liv. 24. 30 ; cf. 35, 44 ; 45, 25, and Drak. upon 4, 10. — Hence absclsus, a, um, Pa. Cut off; h. of places, steep, abrupt, precipitous (cf. ab- ruptus) : saxum undique abs., Liv. 32, 4 ; so ib. 25, 36 (Comp. and Sup. prob. not used).— Adv. abscise, Cut off or through, deprived of nerves ; h. feebly, impotently : 7 AB SE si verba numeres, breviter et abscise, si 6en6um aestimes eopiose et valenter, Val. Max. 3, 7 ear. 6 (where the antith. valen- ter favors the reading abscise ; abscisse would signify only abruptly, interrupted- ly, briefly, and so would be tautol. with breviter). ab-SCind.0; cidi, cissum, 3. v. a. To tear off, to rend away (v. preeed. art, and in regard to Plaut. Am. 2, 1, 7 the same) : tunicam a pectore abscidit, he pulled the tunic down from his breast, C. Verr. 5, 1 : fiaventes abscissa comas, having torn her golden hair, Virg. A. 4. 590.— With simple Abl. : humerus abscindere vestem, ib. 5, 685, and with de. id. G. 2, 23 : nee quid- quam Deus abscidit terras, torn asunder, separated, Hor. Od. 1, 3, 21 ; cf. Virg. Aen. 3, 418 ; Ov. Met. 1, 22, et al.— In Tac. : ab- scindere venas. to open the veins by vio- lence (in order to produce death), A. 15, 69 ; 16, 11 ; cf. abrumpo. — Hence, abscissus, a, um, Pa. Torn off or from ; hence, rough, rude, severe (first used in later Lat.) : castigationis genus, Val. Max. 2, 7, 14 : abscissior justitia, ib. 6, 5, 4 extr. (Sup. not used.) absclsei °-dv. Feebly, etc. ; v. absci- do, Pa. * abscission 6nis, /. [abscindo] A breaking off in the midst of a discourse, a rhetor, fig., * C. Her. 4, 53, and 54. abscissas» s, um, Rough, severe, etc. ; v. abscindo, Pa. absciSUS, a, um, Steep, abrupt, etc. ; v. abscido, Pa. abscondite? a dv. Obscurely, abstruse- ly, etc. ; v. abscondo, Pa. abscOndltOTj oris, m. One who hides or conceals, a hider, concealer, etc., Jul. Firm. 5, 15 ; Tert. adv. M. 4, 25 ;— from abs-CondO; condi and condidi, con- dituin and consum, 3. v. a. (abscondi, Tac. H. 3, 68 ; Curt. 6, 6 ; Gell. 17, 9 ; Caecil. and Pompon, in Non. 75, 25 ; abscondidi only in PI. Merc. 2, 3, 25 and Sil. 8, 192 : absconsum, Quint. Decl. 17, 15, less ele- gant than conditum, since the latter is from the simple form, condo, Diom. 372 P. ; cf. Rudd. 1, 236) : To keep somewhere out of view, to conceal carefully (the access, idea of carefulness, a quiet, orderly con- cealment, distinguishes this word from its syn. abdo, celo, abslrudo, etc. ; v. Doe- derl. Syn. 4, 45 sq.), PI. Fragm. in Prise. 10, 4, 24, p. 890 : gladii absconditi, C. Phil. 2, 42 : quo studiosius opprimitur et abs- conditur, eo magis eminet et apparet, id. Rose. Am. 41, 121. — Poet: abscondere fugam furto, to conceal flight, Virg. A. 4, 337: ensem in vulnere, to thrust in the sword so deeply that the wound conceals it, Sen. Thyest. 721 (cf. lateri abdidit en- sem, Virg. A. 2, 553 ; v. abdo no. 3). In like manner : abscondit in aere telum. he shoots the arrow so high that the air hides it, Sil. 1, 316.— Pass, of stars that have set and thus become invisible, Virg. G. 1, 221 ; and 60. 2. in gen., To make invisible, to cover: fluvium et campos caede, Sil. 11, 522; so id. 17, 49.-3. Poet To with- draw from a place, since thus objects be- fore visible are removed from view, to lose sight of: aerias Phaeacum abscondi- mus arces, we leave behind, or lose sight of, the Phaeacian towers, Virg. Aen. 3, 291 (cf. ib. 4, 154 : transmittunt cursu campos ; v. transmitto). So Sen. Ep. 70 : pueriti- am abscoudimus (preceded by praenav- igamus vitam) ; — hence absconditus, a, um, Pa. Hidden, concealed, secret, unknown : in tam abs- couditis insidiis, Cic. Cat. 3, 1, 3 : jus pon- tificura, id. pr. dom. 54. — Adv. 1. abs- condlte, of discourse, a. Obscurely, ab- strusely, Cic. Inv. 2, 23. — p. Profoundly, id. Fin. 3, 1. — 2. absconse (fr. abscon- sus), Secretly, Hyg. 184. 1 absegmeii, uiis, n. [abseco] Ac- cording to Festus, s. v. penitam, in Naev., A piece (of flesh) cut off. absenSi cutis, Part, Gen. plur. ab- sentium, C. ad Brut. 5: absentum, PI. Stich. 1, 1, 5; from absum. absentia» ae, /. [alsum] Absence: confer absenliam tuam cum mea, C. Pis. 16 (cf. absum no. 8). So Tac. Ann. 4, 64 ; Agr. 45 ; Suet. Cacs. 23, et al. * absentlVUS; a, um, adj. [id.] Thai AB S O which has the quality of remoteness, and so is long absent, Petr. S. 33. * absento» are > [absum] v. a. and n. To cause one to be absent, i. e. to send away : patriis procul absentaverit astris, Claud. Pros. 3, 213 (others read amanda- verit, or pair Usque procul mandaverit). As v. n. To be absent : absentans Ulixes, Sid, 9, 13 ./in. * absidatUS» a, um, adj. [absis] Fur- nished with an arch, arched, vaulted: por- ticus, Paul. Vict. 4. ab-SlllO) ii and ui, no sup., 4. [salio] v. n. To leap or spring away, to escape or fly away by a leap, Lucr. 6, 1216.— c. Ace. rei (as in Gr. Qevyav rivii) : nidos tepentes absiliunt aves, fly from their warm nests, Stat. Theb. 6, 97. ab-SimillSj e, adj. Differing from Aat which is like, unlike (v. ab II., 1), usual- ly with a neg. and Bat. (seldom used, and principally in Silv. Age), Caes. B. G. 3, 14 : non absimilis facie Tiberio principi fuit, Suet. Oth. 1 ; so id. Dom. 10 ; Col. 6, 17 ; haud abs. Plin. H. N. 8, 3. absinthiatUS; a > u m > «4i- [absinthi- um] Containing wormwood: poculum, i. e. filled with wormwood wine, Sen. Suas. de mort Cic. — Absol., sc. vinum, Wormwood wine, Pall. 3 ; Lompr. Hel. 21. t absinthlteSj ae, m. = a4>n>BiTr,s, sc. vivos. Wormwood-wine, Col. 12, 35 and P. 14, 16, 19 no. 5. t absinthium* i, n, (also absinthius, i, m. in Var. ace. to Non. 190, 25) — auWV Biov. Wormwood, Plaut. Trin. 4, 2, 90 : te- rrain, Lucr. 1, 935 ; 2, 400 ; 4, 11, et al. ; Var. R. R. 1, 57 ; P. 27, 7, 28.— Trop. for something bitter but wholesome, Quint. 3, 1, 4. T absis. oi" apsis, idis, /. = auVf (like Abrodiaetus fr. aBpoSiairos). A fitting to- gether in a circular form ; hence, an arch or vault : a. Of the vault of a triumphal arch, P. 36, 12, 17 ; of the heavens, P. Ep. 2, 17. — In a church : the choir, Isidorus, Orig. 15, 18, 7, and Paulin. Ep. 12 (in both of which it is doubtful whether absis, idis, or absida, ae, should be read ; cf. Areval upon Isid. 1. c). — bi The circle which a star describes in its orbit, P. 2, 15, 16.— c. In the Dig. 34, 2, 19 § 6, A round dish or bowl. ab-sisto, stiti, no sup., 3. v. n. (like all the compounds of the simple active verb, used only in a neut. signif.) : To with- draw or depart from, to go away; constr. absol., c. ab, or the simple Abl. (not in Cic.) : quae me hie reliquit atque abstitit, who has left me behind here, and gone off, PI. True. 2, 6, 32 : ab signis, Caes. B. G. 5, 17 ; v. Gron. Liv. 27, 45. In Tac. once abs. : miles abstitit, -went away, Ann. 2, 31 : ab ore scintillae absistunt, Virg. A. 12, 1 01 : ab sole, P. 2. 8, 6 : limine, Virg. A. 7, 610 : luco, ib. 6, 259. — 2. With a gerund, inf., or subst., with a verbal signif : To desist from, as an act, purpose, etc., to cease from, to leave off (so, perh., first in the Aug. per., for the more common desisto) : continuando magistrate, Liv. 9, 34 : se- quendo, ib. 29, 33 : ingratis benefacere, Liv. 36, 35 : moveri, Virg. A. 6, 399 : absis- te viribus indubitare tuis, cease to distrust thy strength, ib. 8, 403 ; cf. 12, 676 : obsidi- one, Liv. 9, 15 ; v. Drak. in h. 1. : bello, Hor. S. 1, 3, 104,— The expression, accusa- tor abstitit is peculiar : the accuser stood back, withdrew, viz., from that implied in his name, accuser: from the accusation, Tac. A. 2, 34. * ab-SltUS; a - um, aa J- Lying remote, distant, Paul. Nol. Nat. 13, 5. * ab-SOCer; eri, m - A great-great- grandfather of the husband or wife, Capi- tol. Gord. 2. * ab-sdlesco, lui, no sup., 3. [soleo] v. inch. To become obsolete, Tert. exh. cast.6. absolute? a dv. Completely, perfectly, etc. ; v. absolvo, Pa. absolutlO, 6nis, /. [absolvo] 1. In judicial lang. : An absolving, acquittal : sententiis decern et sex absolutio confici poterat, C. Clu., 27 ; so id. Cat. 3, 4 : ma- jestatis (for de majestate), an acquittal from crimen majestatis, id. Fam. 3, 11. — In Suet, in plur. : reis absolutiones vendi- tare, Vesp. 16.— 2. Completion, consum- mation : virtus quae rationis absolutio de- AB S O finitur, C. Fin. 5, 14 : banc absolutionem perfectionemque (this consummation and perfection) in oratore desiderans, id. de Or. 1, 28, 130 ; so Inv. 2, 30 (cf. absolvo no. 5).— 3. In Rhet, Fullness, completeness, Cic. Inv. 1, 22. absolutdriUS, a > U". "dj- [absolvo] Pertaining to acquittal, release : tabella damnatoria et abs., Suet. Aug. 33. — 2, subst absolutoriurn, ii, n. sc. remedium, A means of deliverance from : ejus mali, P. 28, 6, 17. absolutUS; a . um, Pa.-;— from ab-S0lV0; vi, utum, 3. v. a. To loose from, to make loose, to set free (gen. only trop., the fig. being derived from fetters, as it were, a vinculis solvere, like vinculis exsolvere, PI. True. 3, 4, 10). — In Plaut. several times : to release from a long story, to present the case briefly : te absolvam bre- vi, Ep. 3, 4, 30 : paucis absolvit, Pac. in Non. 2. To dismiss by paying: absolve lmnc vomitum . . . quatuor quadraginta illi de- bentur miuae, PI. Mos. 3, 1, 120, et al. ; so Ter. Ad. 2, 4, 13, and 18. — Hence, in gen., to dismiss, to release: jam hosce absolutos censeas, PI. Au. 3, 5, 43 ; and ironically, ib. Cap. 3, 5, 73. 3. To free from (Ciceronian) : ut nee Roscium stipulatione alliget, neque a Fan- nio judicio se absolvat, extricate or free himself from a lawsuit, C. Rose. Com. 12 : longo bello, Tac. A. 4, 23 : caede hostis se abs., to absolve or clear one's self from the suspicion of murdering an enemy, id. G. 31. — And c. Gen. : timoris, Sen. ; — hence, 4. I" judicial lang., t. t. To free from a lawsuit or penalty, i. e. to absolve, to declare innocent; constr. absol., c. Abl., Gen., and de (Zumpt, § 446 ; Rudd. 2, 164 sq.) : bis absolutus, Cic. Pis. 39 : regni suspicione, Liv. 2, 8 : judex absolvit injuriarum eum, Her. 2, 13 ; so Verr. 1, 29, et al. : de prae- varicatione absolutus, id. Q. Fr. 2, 16. — In Verr. 2, 2, 8 : hie (Dionem) Veneri absol- vit, sibi condemnat, are dativi commodi : from the obligation, to Venus he absolves him, but condemns him to discharge that to himself (Verres) . With an abstract noun : fidem absolvit, he absolved (freed from punishment) their adherence (to Otho), par- doned it, Tac. Hist 2, 60. 5. In technical lang. : To bring a work to a close, to complete or finish it (without denoting intrinsic excellence, which is in- dicated by perficere, Doederl. Syn. 4, 364 ; the fig. is prob. deriv. from detaching a web from the loom ; cf rem dissolutam divulsamque, Cic. de Or. 1, 42, 188). So Var. of the sacrificial cake : liba absoluta, as taken from the pan, ready, R. R. 2, 8 ; but esp. freq. in Cic. : ut pictor nemo es- set inventus, qui Coae Veneris earn par- tem, quam Apelles inchoatamreliquisset, absolveret, Cic. Off. 3, 2 (cf. Suet. Claud. 3) ; id. Leg. 1, 3, 9 ; id. Att 12, 45 ; cf. Fin. 2, 32, 105 ; Fam. 1, 9, 4 ; Att. 13, 19, et al. So in Sallust repeatedly, both c. Ace. and de, of a historical statement : to bring to a conclusion, to relate : cetera quam pau- cissumis absolvam, Jug. 17, 2 : multa pau- cis, Fragm. Hist. 1, no. 2: de Catilinae conjuratione, paucis absolvam, Cat. 4, 2 ; cf. Amm. : nunc locorum situm, quantum ratio sinit, absolvam, 23, 6. — Hence absolutus, a, um, Pa. Brought to a conclusion, ended, complete ; very freq. used by Cic. in philos. and rhetor, lang. : nee appellatur vita beata nisi confecta at- que absoluta, when not completed and con- cluded, C. Fin. 2, 27 : hoc mihi videor vi- dere, esse quasdam cum adjunetjone ne- cessitudines, quasdam simplices et abso- lutas, absolute, unconditional, id. Inv. 2, 57 ; so Her. 2, 18 (absolutissima), et al. — Comp. Quint. 1, lfln. — 2. iu Gram. : a. nomen absolutum, That which gives a com- plete sense without any thing a.nncxcd, e. g. deus, Prise. |j, verbum absol., in Prise, That has no case with it ; in Diomed., opp. to inchoat., that which denotes com- pleted, and not merely incipient action. — C. Adjectivum absolut, That which stands in the positive, Quint. 9, 3, 19. — Adv. Cic. Ac. 2, 17 ; Tusc. 5, l8.—Compar. Macrob. Soran. Sc. 2, 15.— Sup. Her. 2, 19. absone* a d". Discordantly, incon- gruously, etc., Gel. 15, 25 ; — from ab-sdnuS) a i um > "dj. Deviating from AB ST true tone, from harmony, discordant, disso- nant : 6unt quidani ita voce absoni, ut . . . in oratorum numerum venire non pos- sint, C. de Or. 1, 25 ; so ib. 3, 11 ; hence, 2. In gen., Not harmonizing with a th ing, not accordant with or corresponding to, in- congruous: constr. c. ah or (=alienus) c. Vat. : nee absoni a voce motus erant, Liv. 7, 2 : nihil absonum fidei divinae orig- inis fuit, id. 1, 15 : fortunis absona dicta, Hor. A. P. 112. — Comp. and Sup. not used. ab-SOrbeo. bui, seldom psi, ptum (ab- sorbui, F. 9, 35, 51 ; absorpsi, Luc. 4, 100 ; cf. Vel. Long. 2233 P.), 2. v. a.— To swal- low down any thing, to consume by swal- lowing, to devour (v. ab II., 2) : unda legio- nes, Naev. 4, 16. In Plaut only trop., of a courtesan : quae acerrume atque aestuose absorbet (the figure taken from the sea : who hastily and greedily devours, i. e. squanders one's property), Bac. 3, 3, 67 ; c£ 3, 1, 5 : oceanus vix videtur tot res tam cito absorbere potuisse, C. Phil. 2, 27. Of a gourmand : placentas, Hor. S. 2, 8, 24 (ib. 2, 3, 240, the readings fluc- tuate between absorbere, exsorbere, and ob- sorbere). Trop.: hunc absorbuit aestus gloriae, C. Brut. 81 ; so Leg. 2, 4, 9 : ipse ad sese jamdudum vocat, et quodammo- do absorbet orationem meam, and, as it were, devours my discourse, i. e. takes it to itself, requires that it relate to that only, C. Sest. 6, 13 : v. Miiller in h. 1.— In the much-contested passage, C. Rep. 2, 5, Beier considers absorberet = exciperet, demeret : to take from the sea, to derive from the sea (as the heart from the ca- nals, the nutritive fluids). Mai and Nie- buhr correct it to subvehcret ; Moser reads arcesseret ; v. Moser in h. 1. p. 215 and 584 so. ; cf. Beier in Jahn's Jahrb. III., 3 S. 26 sq. — Whence * absorptiO) or absoitio, onis, /. A drink, beverage, Suet. Ner. 27 ; dub. abspellOj absporto, absportatio, v. asp. abs-quei praip. c. Abl. [fr. abs, like itaque, Jr. ita, susque deque fr. sub and de ; cf. Prise. 999 P.], (ante and post- class.) : Without. It denotes defect in conception, while the class, sine indicates defect in reality. In Plaut. and Ter. only in conditional clauses : absque me, te, eo, etc., esset^si ego, tu, is, etc., non fuissem ; without me, i. e. without my agency, but for me, if it had not been for me : nam hercle absque me foret et meo praesidio, if I had not stood by thee with my aid, PI. Pers. 5, 2, 56 ; cf Trin. 5, 2, 3 : nam ab- sque te esset, hodie nunquam ad solem occasum viverem, if thou hadst not aided me. etc., Men. 5, 7, 33 ; c£ Bac. 3, 3, 8 ; Trin. 4, 1, 13 ; Ter. Ph. 1, 4, 11. Some- what different is id. Hec. 4, 2, 25 : absque una hac foret, if it were not for this one thing (how happy I should be). After the comic poets absque disappears from the written language throughout the whole class, per. ; for C. Art. 1, 19 : nul- lam epistolam ad te sino absque argu- mento ac sententia pervenire, shows, even if it be genuine, that it was used only in cases of necessity ; as here, to avoid the unpleasant sound of sino sine ; and besides it is in epistolary style, where such old reminiscences were more al- lowable, and often occur in other lan- guages ; cf. Oud. C. Inv. 1, 36, 62 : absque again appears in the silv. age ; and, 1. in the signifi of Out of, without, far from, contrary to : absque sententia, i. e. praeter sentential!!, Quint. 7, 2, 44 ; so Gell. 2, 2, et al. — 2. Excepted, deducted, ercep/ = ex- ceptis his, etc. : eundem esse versum abs- que paucis syllabis, Gell. 13, 18, et al. — 3. absque for et abs : urbemque eorum relinquatis absque his abeatis, Macr. Sat. 3, 9. — From what author Priscian quotes (Op. Min. 112 Lind.) absque ullo nnalo is not yet ascertained- Cf. upon this word, Hand. Turs. 1, p. 66-70 ; Lindem. PI. Capt. p. 70. * abstaatia. ae, /. Distance, Vitr. 9, 1, 11. abs-temius. a, um, adj. [temum = fif6u] Abstaining from intoxicating drinks, temperate, dmvos : sicca atque ab- stemia, Lucil. in Non. 68, 30 : mulieres, Var. in Non. ib. : vina fugit gaudetque AB S T meris abstemius undis, Ov. M. 15, 323, et al. Hence, 2. In gen. Temperate, absti- nent, moderate : abstemius, herbis vivis et urtica, Hor. Ep. 1, 12, 7. Pliny joins pleonastically to it vtni, mulieres vini ab- stemiae, 22, 24, 54. — 3. in later Lat=je- junus, Who is yet fasting, has not break- fasted, Aus. Praef. Id. 11. abstentus, a, um, Part. fr. abstineo. abs-terffeOj rs i> rsum, 2. v. a. (the form abster^o, gere rests upon a spurious reading) To wipe off or away, to dry by wiping : labellum, Fl. As. 4, 1, 52 : sudo- rem, id. Mer. 1, 2, 16 : vulnera, T. Eun. 4, 7, 9 : lacrimas, Lucil. Sat. 8, and in Por- phyr. upon Hor. S.. 1, 2, 68 : everrite aedis, abstergete araneas, Titin. in Non. 192, 10. — h. 2. Trop. To wipe away any thing disagreeable, a passion, a state of the mind, i. e. to drive away or expel it, to free from, it: ut mihi absterserunt om- nem sorditudinem, PI. Poen. 5, 2, 10 (as in our common phrase : his griefs were wiped away) ; esp. freq. in Cic. : dolo- rem, Q. Fr. 2, 9 : senectutis molestias, id. de Sen. 1 ; so Fam. 7, 14 ; Tusc. 3. 18, et al. * 3. abst reiuos = detergere, To break or dash to pieces the oars, Curt. 9, 9 ; v. Freiush. Ind. Curt. abs-terreOi ui, Itum, 2. v. a. Todrive away by terrifying, to frighten away, to deter (by fear) : patrem, PI. Most 2, 1, 74 ; so Ter. An. 3, 1, 14 : neminem a con- gressu meo neque janitor meus neque somnus absterruit, C. Plane. 27 : a pecu- niis capiendis homines absterrere, id. Verr. 2, 2, 58 ; so Hor. S. 2, 5, 83 ; Liv. 5, 41 ; Suet Caes. 20, et al.— With de : ut de fruinento anseres absterreret, PI. True. 2, 1, 41. With the simple Abl. : leuonem aedibus, Titinn. in Non. 95, 1 : teneros amnios vitiis, Hor. S. 1, 4, 128 ; so Tac. A. 12, 45, et al.— 2. With an abstract ob- ject : To take away or remove something in haste : pabula amoris sibi, Lucr. 4, 1060 ; fatum, id. 1230 ; auctum, id. 5, 844. ahsterSUS; a . um, Part. fr. abstergeo. * abstinaX; acis, adj. — abstinens, Abstinent, Fetr. and Symm. abstinens, entis, and abstinsnteV; a dv. Abstinently, etc., v. abstineo, Pa. abstlnentia; ae, /. Abstinence, self- restraint {the quality by means of which one abstains from unlawful desires, acts, etc., freedom from covetousness, se ab iis ab- stinet : it always has reference to the object from which one restrains himself, while the Syn. continentia designates merely subjective self-restraint, bridling or controlling one's self. Yet even as early as Cic. these ideas passed into each other ; since on the one hand abstinentia is used for continentia, and on the other continentia, referring to an object, takes the place of abstinentia, Doed. Syn. 2, 210 and 11 ; Ramsh. Syn. 1, 13) : conciliare benevolentiam multitudinis abstinentia et continentia, i. e. by not violating the right of property (alieno abstinent) and by self-control (se continent), C. Off. 2, 22 : possum multa dicere de provinciali in eo magistrate abstinentia, id. Sest. 3 ; so Att 5, 17 ; Sail. C. 3 ; cf. Brenii Nop. Ag. 7, 4. — 2. In later Lat Abstinence from food, fasting, starvation — media (v. abs- tineo no. 3) : vitam abstinentia fiuivit, he ended his life by starvation, Tac. A. 4, 35 ; cf. Cels. 2, 16 ; febrem quiete et abstinen- tia mitigavit, Quint. 2, 17, 9 ; so P. 27, 9 ; — from abs-ilneo. ui, tentum, 2. [teneo] v. a. and n. To hold at a distance, to keep or hold back. In the comic writers and Cic. this verb is in most cases purely active, hence constr. with aliqucm (or se) re or ab re ; the neuter signif. first became prevalent in the Aug. per. = se abstinere : factis impudicis aliquem, PL Am. 3, 2, 45 ; id. Cure. 1, 1, 37 ; so Cas. 1, 1, 13 : Men. 5, 6, 20 ; T. Heaut 2, 3, 132 : manus a muliere, Lucil. in Non. 325, 32, and so often in Cic: me ostreis et muraenis facile abstinebam, Fam. 7, 26 : ab alienis mentes, oculos, manus, de Or. 1, 43 : se nullo dedecore, id. Fin. 3, 11, 38 : ne ab obsidibus quidem iram belli hostis absti- nuit Liv.2, 16 : aliquos ablegatis violandis, id. ib. 22 : se armis, id. 8, 2, et al. Hence AB ST manum a se, to abstain from suicide, C. 'fuse. 4. 37, et al. 2. N e u t abstinere re, To abstain from a thing ; in Plaut. only once : haud absti- nent culpa, Men. 5, 2, 18 (unless we here read, as in ib. 6, 20, culpam). In Cic. ; ab- stinere injuria, Off. 3, 17, 72 ; so Rep. 1, 3 Moser : non tamen abstinuit, Virg. A. 2, 534 : Venere et vino, Hor. A. P. 414 ; and so very often the histt esp. Su- et (read e. g. only his Caesar) : ut absti- neant pugna, Liv. 2, 45 : aegre abstinent quin (v. below), ib. : senatorio ambitu, Tac. A. 4, 2 : manibus, id. Hist. 2, 44 : au- ribus principis, to spare them, id. Ann. 13, 14 : sermone Graeco, Suet. Tib. 71 : pub- lico abstinuit, did not go out, id. Claud. 36, et al. (Nepos and Tac. have also once each se abstinere, Nep. Att. 22, 3 ; Tac. Or. 40.) — Instead of the object stands sometimes : a. the inf. ; so once even in Plaut. : dum mihi abstineant invidere, if they only cease to envy me. Cure. 1, 3, 24 ; so Suet Tib. 23. — b. ne: multum se absti- nebant, ne offerrent, Liv. 3, 11. — c. quin : aegre abstinent, quin castra oppugnenr, id. 2, 45. — d. quominus: Suet Gramm. 3. — C poet. c. Gen. (like the Gr. cntixeoBai rtvos) : irarum calidaeque rixae. Hor. Od. 3, 27, 69 ; cf. Prise. 1176 P. ; Rudd. 2, 120. 3. In later Lat. To abstain from food, Cels. and Col. ; cf. abstinentia no. 2. 4. In the Dig., To keep one from his inheritance, to prevent him from entering into it, Dig. 27, 3, 18.— Whence abstinens, entis, Pa. Keeping aloof from (that which is unpermitted), absti- nent, temperate: constr. abs., or poet. c. Gen. : esse abstinentem, continere omnes eupiditates praeclarum est, C. Q. Fr. 1, 1, 11 : praetorem decet non solum ma- nus, sed etiam oculos abstinentes habere, id. 011'. 1, 40 : animus abstinens pecuniae, Hor. Od. 4, 9, 37 ; so 3, 7, 18. Comp. Aus. Sup. P. Ep. 6, 8, and CoL 12, 4, 3.— Adv. C. Sest. 16. Comp. Aug. " ab-stoj are, v. n. To stand at a dis- tance from, to stand off or aloof: si longius abstes, Hor. A. P. 361. * abstraction onis, /. [abstraho] A drawing away, separation : conjugis, Diet Cret. 1, 4. abstractllS; a, um, Pa. ;— from abs-trab.0) *i> ctum, 3. (abstraxe = abstraxisse, Lucr. 3, 650) v. a. To draw away from a place, to drag or pull away : heu arripe ad me manibus abstraetam (matrem) piis, Att. in C. Tusc. 2, 8, 20 : homiuem in malam erucem, PI. Men. prol. 66 : me a Glycerio. Ter. An. 1, 5, 8, et al.— Trop. Lucr. 3, 260 : a nullius commodo, C. Arch. 6, 12 : a rebus geren- dis senectus abstrahit, id. de Sen. 6, 15 : aestus quidam ingenii tui in altum a con- spectu paene omnium abstraxit, id. de Or. 3, 36 : animus a corpore se abstrahit, the mind abstracts itself from the perception, {of external objects), id. Soma. Sc. 9 : Scau- rus a bono honestoque in praviun ab- stractus est, Sail. J. 29: paternis adversis foret abstractus, plunged with into misfor- tunes, Tac. A. 4, 13. — Instead of ab aliquo, in good class, auth., also with de and ex (Drak. Liv. 37, 27) : de matris conspectu, C. Font. 17, et al : e sinu sremioque pa- triae, id. Coel. 24 ; so Liv. 39, 49, et al.— 2. To withdraw from a party, to remove, sep- arate from : milites a Lepido, C. Fam. 10, 18 ; — and, 3. esp. in Cic, To draw away from any tiling, to free from : a sollicitu- dine, Deiot 14 : a consuetudine, de Or. 1, 18. — Hence abstractus, a, um, Pa. In the later philosophers and grammarians opp. to concrete, Abstract (cf. above, the quota- tion, C. Somn. Scip. 9). abs-trudo; usi, usum. 3. v. a. To push or thrust away, and thereby to con ccal (cf. abdo) : auram, PI. Aul. 4, 6, 13 so ib. 4, 5, 3 ; id. Cure. 5, 2, 8 : in cerebro colaphos, to thrust so deep into the brain, that the blow is concealed by it id. Rud. 4, 3, 6& (cf. a similar passage from Virg. under abdo) : mane me in siivam abstru- si densam, C. Att. 12, 15 : tectum inter et laquearia, Tac. A. 4, 69. — T r o p. : in pro- fundo veritatem, C. Ac. 2, 10 : tri.-titiam, Tac. A. 3, 6 : metum, ib. 15, 5, et al ; — h. abstriiEUs, a, um, Pa. Hidden, con- 9 AB SU cealed. abstruso in flumine, Att. in Non. 308, 8 : dolor reconditus et penitus abs- trusus, a concealed and inwardly repress- ed sorrow, C. Dom. 10: disputatio paullo abstrusior, requiring a somewhat deeper investigation, id. Ac. 2, 10 : (* abstrusus terrae, for, in terra, Vel. 2, 129 : in ab- struso esse, to be in concealment, PI. Poen. 1, 2, 129.)— h. homo abstrusus, a reserved man, one who conceals his feelings, pur- poses, etc., Tnc. A. 1, 24. Sup. not used, Rudd. 1, 183,— Adv. comp. Amra. 28, 1, 49 *ab-StXUOj si. ctum, 3. v. a. To- re- move, to conceal, Tert. adv. M. 4, 27. abstruse; "dv. Secretly, etc., v. ab- strudo, Pa. "'abstrusiOjOiris,/. [abstrudo] A re- moving, concealing, Arn. 5, p. 183.- absirasuS) a, um, v. abstrudo, Pa. * abs-tulO; ere. u a., an old form, from which is the perf. abstuli = aufero, To take away : aulas abstulas, PI. Fragm. in Diom. 1, 376, dub. * absuetudo, inis, /. Disuse, absti- nence, App. Apol. p. 31S, 20. ab-SUilli abfui, abesse, v. n. (instead of abfui, abfuturus, abforem, etc., the forms afui, afuturus, aforem, etc., are also found, whose use in Cic. Goer. Ac. 2, 1, 3, doubts without reason (cf. Schneid. Gr. 2, 520), in its most general signif, To be away from, and ace. to the distinction made under ab I., A, 1 and 2, either : a. absol. without designating the distance (opp. to adsum) : num ab domo absum ? PI. Ep. 5, 2, 16 : domini ubi absunt, when the masters are not at home, not present, Ter. Eun. 3, 5, 53 : facile aerumnam ferre possum, si iude abest iniuria, Caec. in Non. 430, 18.— Trop. of those long de- ceased: Qui nunc abierunt'hinc in com- munem locum, Sed absentes tamen pro- sunt praesentibus, PI. Cas. prol. 20 ; phi- lologiae ducem (sc. Homerum) absentem vexari a Zoilo, Vitr. praef. 1, 7, p. 153 Rod. (The phraseology of Terence also here de- serves attention : postulo ut tua mihi do- mus te praesente absente pateat, Eun. 5, 8, 28, and : absente nobis, for absente me, or absentibus nobis, ib. 4, 3, 7, like praesente nobis, PI. in Non. 76, 16 ; cf. ib. 154, 16 : Ruhnk. Dictat. Ter. p. 123 ; Ruddim. 2, 299.) — Or, 1j, with reference to the dis- tance (either in space or time) which is given either by a definite number, or, in gen., by the advs. multum, paullum (not parum, v. below) longe, etc. : edixit, ut ab urbe abesset millia pass, ducenta, C. Sest. 12, 29 : castra, quae aberant bidui, id. Att. 5, 16 : haud longe abesse oportet, he ought not to be far hence, PI. Am. 1, 1, 166 : menses tres abest, Ter. Heaut. 1, 1, 66 : haud permultmn a me aberit infor- tunium, Ter. Heaut. 4, 2, 1 : C. Fam. 2, 7. With the simple AM. for ab : paul- lumque quum ejus villa abessemus, C. Ac. 1, 1 Gorenz ; cf. Ov. R. Am. 774 ; c. inter : nee longis inter se passibus absunt, Virg. A. 11, 907. — Through prope, pro- pius, proxime, in this case, the small, smaller, and smallest distance is express- ed : nunc nobis prope abest exitium, PI. Aul. 2, 3, 8 (where adest is an improper correction) : so with est, prope est a te Deus, tecum est, Sen. Ep. 41 : loca, quae a Brundisio propius absunt, quam tu, bidu- um, C. Att. 8, 14 : quoniam abes propius, since you are nearer there, ib. 1, 1. — So also N. D. 1, 31; de Sen. 21. Cf. Rudd. 2, 97, not. 65. — Trop. : existat aliquid, quod absit longissime a vero, Cic. Ac. 2, 11, 36; so Dejot. 13; Caes. in C. Att. 9, 16, et al. — Hero belongs the well- known, 6omewhat clumsy phrase of the Latins : tantum abest, ut — ut, is so far from that, etc. (Zumpt, § 779; Ramsh. 184, 3, S. 773), the origin of which is evi- dent from the three following examples from Cic. (the first two of which have been unjustly assailed) : id tantum abest ab officio, ut nihil magis officio possit es- se contrarium, Off. 1, 14: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne, etc., Tusc. 1, 31, 76 ; and so, finally : ego vero istos tantum abest, ut ornem, ut ef- fici non possit, quin eos oderim, Phil. 11, 14: Sometimes etiam or quoque is add- ed to the second clause : C. Fam. 12, 15, 4 ; Suet. Tib. 50. More unusual is con- 10 AB SU tra ; and potius is found in only one very suspicious example : Liv. 6, 31; cf. 6, 15, 5: Hirt. B. Alex. 22: the latter passage excites suspicion on account of the per- sonal use of absum. (Yet in Lucr. 5, 123 sq. ut potius follows usque adeo. Cf. Grotef. Gr. 1, § 235 S. 368 sq.) Cice- ro once annexes even a third ut : tantum abest, ut nostra miremur, ut usque eo difficiles ac morosi simus, ut nobis non satisfaciat ipse Demosthenes, Or. 29, 104. From this general signif., to be away from, have arisen, esp. since the Ciceronian per., ace. to the varying contexts, the fol- lowing : 2. To be away from any thing unpleas- ant, to be freed or free from it : a multis et magnis molestiis abes, Cic. Plane; 25 : a culpa, id. Rose. Am. 20 : a reprehensione temeritatis, Plane, in Cic. Fam. 10, 23. 3. To be removed from a thing, by will, from inclination, etc. ; h. to be disinclined to it (syn. abhorreo, which see) : a consi- lio fugiendi, C. Att. 7, 24 : ab istis studiis, id. Plane. 25 : ceteri a periculis aberant, kept themselves aloof from danger, Sail. C. 6,3. 4. To be removed fr. a thing, in respect of quality or property, i. c, to be different from, to deviate /rom=abhorrere: abest a tua virtute et fide, Brut, et Cass, in C. Fam. 11, 2 : istae KoXaKeiat non longe ab- sunt a scelere, id. Att. 13, 30 : haec, non absunt a consuetudine somniorum, id. Di- vin. 1, 21, 42. — Since now an improvement, as well as a deterioration, may constitute the ground of difference, so absum may, according to its connection, desig. the one or the other : nulla re magis absumus a natura ferarum, by nothing arc we more el- evated above the nature of wild beasts, Cic. Off. 1, 16; and so also is the much-con- tested passage, Cic. Plane. 7, 17, to be ex- plained : longissime Plancius a te afuit, i. e. valde, plurimis suffragiis te vicit, Plane, was far from you in the number of votes, i. e. had the majority ; v. Wunder, Plane. Prolegg. p. 83 seq. — On the contrary, to be less, inferior : longe te a pulchris abesse sensisti, Cic. Frgm. in Non. 339, 23 : mul- tum ab iis aberat L. Fufius, id. Brut. 62, 222 ; so Hor. A. P. 370. 5. Not to be suitable, proper, ov fit for a thing : quae absunt ab forensi conten- tiOne, C. Or. 11, 37 : ab principis persona, Nep. Ep. 1, 2. 6. Not to be present, i. e. to be wanting = desum, Pac. in C. Fin. 5, 11, 31 : niram a praetura tua abest, one thing is wanting to thy praetorship, PI. Ep. 1, 1, 25 : abs. quaeris id quod habes : quod abest non quaeris, Ter. Heaut. 5, 4, 16 ; cf. Lucr. 3, 970 and 1095. Since Cic., constr. in this signif. c. Hat. : quid huic abesse poterit de maxi- marum rerum scientia? C. de Or. 1, 11, 48 : abest enim historia Uteris nostris, his- tory is yet wanting to our literature, id. Leg. 2, 5 ; ef. Gernh. Off. 1, 14, 43. So esp. in the poets : donee virenti canities abest morosa, Hor. Od. 1, 9, 17 ; so 3, 24, 64 ; Ovid, M. 14, 371. Here belongs the phrase, non multum, paullum abest, quin, not much is wanting that (Zumpt, § 540 ; Ramsh. § 180, 2); in connection with which we may remark, that parum abest is not good Latin, since parum, in good classic, authors, does not correspond in meaning with non multum, but with non satis (v. parum). * 7. a - alicui or ab aliquo, To be wanting in one's efforts or aid, not to stand by or assist (opp. to adsum) : ut mirari Torqua- tus desinat, me, qui Antonio abfnerim, Sullam defendere, Cic. Sull. 5 : facile eti- am absentibus nobis {without our aid) Veritas se ipsa defendet, id. Ac. 2, 11, 36 Goer. In this manner also is explained C. Plane. 5, 13 : et quo plus ihtererat, eo plus aberas a me, the more I needed your assistance, the more you neglected me, v. Wunder in h. 1. Cf. also Sail. Cat. 20 fin. ; Br. Nep. Tim. 4, 3. 8. In Roman official lang., Not to be present in public canvassings, i. e. not to appear as a competitor : deligere (Scipio) iterum consul absens, Cic. Rep. 6, 11 ; v. Moser in h. 1. and Drak. Liv. 4, 42, 1 ; 10, 22,9. 9, Cicero very aptly uses abesse for ABSIT his banishment from Rome (which he, it is well known, would never acknowledge as such) : qui nulla lege nbessem, C. Sest. 34, 37 ; cf. discessus. — Fin,, it is "worthy of remark that Nepos very often uses the part, praes. absens, absent, p 1 e o n., v. Br. Nep. 2, 8, 2 ; the same author and others use the elliptical phrase : in Lucanis ab- sens, i. e. absent, and in Lucanin, Hann. 5, 3; so Att. 8; 5. Just so in Ovid: in finibus Istri ille pharetrati lusor amoria abest, Tr. 5, 1, 21. * abSumedO; l™ 8 . /• A consuming or devouring, consumption, in PI. Capt. 4, 3, 3 : quanta sumini absumedo ! evident- ■ ly formed by Plaut., for the sake of the pun with sumen ; — from ab-SUmO; mpsi, mptum (better than msi, mtum), 3. V. a. Orig.. To take away ; hence, to diminish by taking away ; and, with a more extended signif., to diminish to the end (v. ab II. no. 2) ; so of things : to consume, to annihilate; of persons, orig. merely trop. : to ruin, to corrupt; later, in a lit. sense, to kill. Thus Hercules, in the Trachiniae of Attius, complains : sic corpus clade horribili absumptum exta- buit, consumed, in Cic. Tusc. 2, 8, 20 ; PL Cure. 5, 2, 2 : jam ista quidem absumpta res erit : diesque noctesque estur, bibitur, etc., id. Mos. 1, 3, 78 : absumpti sumus, pa- ter tuus venit, we arc lost, undone I id. Mos. 2, 1, 18 ; Am. 5, 1, 6 : nisi quid tibi in tete auxili est, absumptus es, you are ruined, Ep. 1, 1, 76. Where it signifies, to ruin one's self, Plaut. adds paene : dum te fidelem facere hero voluisti, absumptus paene es, Mil. 2, 4, 55 ; cf. v. 54 and 50. — So in Terence of things, a. i i *• ' pytisan- do modo mihi quid vini assumpsit ! how much wine she has consumed for me merely by tasting .' Heaut. 3, 1, 48 ; so Hor. : ab- sumet heres Caecuba dignior, Od. 2, 14, 25. — 1). trop.: cum ille et cura et sump- tu absumitur, Ph. 2, 2, 26. The passage ib. 5, 5, 6 : quo pacto satietatem amoris ait se velle absumere ? = amore ad satie- tatem usque perfrui, how does he think of satiating his love} (cf. PI. Am. 1, 2, 10) ; so Bentley ; Stallb. reads sumere. In Lu- cret. : adde, quod ahsumunt nervos pe- reuntque labore, 4, 1117. In Var. : pisci- culos minutos aggerebant frequenter, ut a majoribus absumerentur, R. R. 3, 17, 6. — In Cic., who uses it only twice, it cor- responds poet, to the Gr. SiatpBcipw : sic corpus clade horribili absumptum exta- bviit, Cic. Tusc. 2, 8, 20 (in imitation of Soph. Trach. 1058 : Kal UtttbGupiiai Sepas rb -rraii) ; and of time: to pass, to spend : Hortensius a me postulat, ne dicendo tempus absumam, id. Quint. 10 (in this latter sense, esp. in Liv. very often, v. Drak. 27, 13) : sic absumo decipioque di- em, Ovid, Tr. 4, 10, 114. From the Aug. per. it obtained exclusively the idea, to kill ; or, of things, to destroy zoholly, to an- nihilate. So first in the poets : me pri- mam absumite ferro, Virg. A. 9, 494 ; also 3, 654 ; cf. G. 3, 258 : lit ira mora vires absumere posset, to consume, or to exhaust strength, Ov. M. 3, 693. (Cf. opp. incen- dia sumere vires solent, H. Ep. 1, 18, 85.) Then in prose, esp. in Liv. and Tac. : plu- res fames quam ferrum absumpsit, Liv. 22, 39 Drak. ; id. 4, 30 : absumi flammis urbem, ib. 30, 7 : veneno, id. 8, 18 ; so Tac. Ann. 2, 24; 6,32; 15,44, etal; Suet. Caes. 25, &c. — Hence it is used in Plin. in the pass, of the entire disappearance of shad- ows : bis anno absumi umbras (solis), 2, 73, 75, and 5, 9, 10 ;— hence * absumptlO, onis, /. A consuming, Dig. 7, 5, 5. absUrdC; a &°- Discordantly, irration- ally, absurdly, etc., v. absurdus. * absurd! tas, atis,/. Dissonance, in- congruity, absurdity, Claud. Mam. 3, 11 ; cf. Prise. Op. Min. 102 Lind. ; — from ab-SurduS; ». um - ddo- Proceeding from one deaf (or from that which is not so- norous, v. surdus) ; consequently, giving no, or an empty, or a disagreeable sound, offending the ear, harsh, rough, rude : vox absona et absurda, C. de Or. 3, 11, 41, and in an old verse in Cic. Div. 1, 9 of the croaking of frogs : absurdoque sono fontes et stagna cietis. — h. 2. of immaterial ob- jects : Irrational, incongruous, absurd, A B UN silly, senseless, stupid ; ratio inepta atque absurda, T. Ad. 3, 3, 22 : hoc pravum, in- eptum, absurdum atque alienum a vita mea videtur, ib. 5, 8, 21 : illud quam in- credibile, quam absurdum ! C. Sull. 20 : bene dicere baud absurdum est, is not in- glorious, per litotem for, is very glorious, Sail. C. 3 Kritz. — h. homo absurdus, a man who is fit or good for nothing : ein plane abhorrebit. et erit absurdus, C. de Or. 2, 20, 85: absurdus ingenio, Tae. H. 3, 62. Comp. C. Phil. 8, 41 ; N. D. 1, 16 ; Fin. 2, 13. Sup. id. Art. 7, 13. Adv. PI. Ep. 3, 1, 6 ; C. Tusc. 2, 4, et al. Comp. id. Phil. 8, 1. Sup. Aug. de Trin., 4. AbsyrtiS; idis./. sc. insula, 'Aipuprig, An island in the Adriatic Sea, Mel. 2, 7 : the plur. is found in P. 3, 26, 30. — Also Absyrtium, i, n. id. 3, 21, 25. Absyrtusj '■ m < "s^vpros, 1. a son of Aeetis, king of Colchis, killed by his sister Medea when she tied with Jason, and torn in pieces and scattered in the way to prevent her father's pursuit, Ov. Tr. 3, 9 ; also called Aegialeus, Pac. in C. N. D. 3, 19. — 2. -d river in Ilbjria which flows into the Adriatic Sea, Luc. 3, 190 (but others call it Absyrtis). * ab-torquCO; rsi, rtum, 2. v. a. To turn ojj' or away, to turn aside : abtorque proram, Att. in Non. 200, 33. abundans, antis, Abounding, etc., and abundanter* <"&>■ Abundantly, co- piously, etc., v. abundo. Pa. abundantia. ae, /. [abundo] Super- fluity, ftilt/tc^s, profusion, richness. In the Cicer. and Aug. per. scarcely used without a gen. to define it more exactly : omnium rerun abundantia et copia, C. Lael. 23 : otii, id. Fam. 7, 1 : amoris. ib. 1, 9, 1, et al. — Tacitus first uses it abs., for pe- cuniary wealth, riches : Agr. 6 ; so H. 2, 94. * abundatlO. onis. /. [id.] An over- flowing, inundation, P. 3, 16, 20. abunde, adj. neutr. (from the obso- lete abundis, e) Abundant, in great abund- ance or profusion ; c o n s t r. in a three- fold manner : 1. with or without satis= satis superque, in superfluity, more than enough : perfuse atque abunde usi mag- num pondus auri, Sisenn. in Non. 516, 31 : homines, quibus mala abunde om- nia crant, Sail. C. 21 : an tibi abunde per- sonam satis est . . . evitare, Hor. S. 1, 2, 59 : abunde ratus, si, etc., Tac. H. 2, 95 ; so esp. P. Ep. very often, e. g. 4, 30, 11 ; 5, 8, 7, et al. — 2. subst. c. Gen. : terrorum et fraudis abunde est, Virg. A. 7, 552 : commeatus abunde. Sail. C. 58, 9 ; so Quint. 10, 1, 94 ; Suet. Caes. 86 (cf. affa- tim, nimis, satis, etc. ; v. Rudd. 2, 317). — 3. adverbially with other adjectives : More than sufficiently: abunde satisfac- tum toti quaestioni, C. Div. 2, 1, 3 : abunde magna praesidia, Sail. J. 14, 18 ; so id. C. 21, 1 : abunde pulchrum atque magnifi- cum, P. prooem. 15. It is even placed enclitically after the adj. : elatum abunde spiritum deprehendas, Quint. 10, 1, 104 : (* with adv., abunde dixit bene, id. 12, 9, 7.)— V. Hand Turs. 1, 71 ; Doederl. Syn. 1, 109. ab-undOi avi, atum, 1««. n. and a. 1, of a wave (rising above the plane surface of the water). To flow over, down, (while redundo signifies, to flow over any thing with great abundance of water, to inun- date it i cf. Lucr. 6, 773 with Virg. G. 1, 115, and Ramsh. Syn. 1, 15 a) : apud abundantem antiquum amnem, Att. in Non. 192, 4 : flumina abundnre ut face- rent, Lucr. 6, 267; so 1, 282; Virg. G. 3, 484, and trop. in the beautiful figure in Plaut. : ripas superat mihi atque abundat pectus laetiria, for joy, my heart swells above its banks and overflows, Srich. 2, 1, 6 (cf. the common German proverb : When the heart is full, the mouth runs over). So Ennius, of a multitude of as- sailing spears : abundantes hastas frangit, Ann. 17, 21, and Lucr., of plants : to shoot up with great luxuriance : de terris abun- dant herbarum genera, 5, 918. (In Gram, syllaba abundat, is supernumerary, super- fluous, hyper cat alectic. Prise. Op. min. 6 Lind.) — h. 2. To overflow with any thing, to have an abundance or superabundance of; c£ affluo no. 2 (the most usual signif.), ABUT constr. c. Abl. {and once poet. c. Gen., v. below ; cf. Rudd. 2, 189 not. ; Ramsh. § 144, 1) : divitiis, Tcr. Heaut. 3, 2, 17 : tam abundans fortunis, Att. in Non. 305, 7 : Lucr. 5, 262. So in Cic. very often : villa abundat porco, hoedo, agno, etc., de Sen. 16, 56 : praeceptis philosophiae. Off. 1, 1 : ingenio, otio, de Or. 1, 6, 22. — A b 8. : sive natura deest quidpiam, sive abundat at- que affiuit, C. Div. 1, 29. — P o e t. : amore abundas. yon are too fortunate in love, (" successu prospero affluis," Don.), Ter. Ph. 1, 3, 11 ; cf. Lucil. : ille abundans cum septeui incolumis pinnis redit, in Don. Ter. 1. c. — c. Gen.: quarum et abunde- mus rerum et quarum indigeamus, Lucil. in Non. 498, 7 ; c. Dal. caro a. alicui, Cels. — 3, To abound in wealth, to be rich (cf. abundantia in Tac.) : et absentes adsunt et egentes abundant, C. Lael. 7, 23 : Ca- jetam, si quando abundare coepero, or- nabo, id. Att. 1, 4, 3. — Hence abundans, antis, Pa. Overflowing with any thing, rich in, esp. in money, wealthy, opulent (syn. dives, copiosus): supellex non ilia quidem luxuriosi hom- inis, sed tamen abundantis. C. Phil. 2, 27, 66. But also in other things ; e. g., of fer- tility in thoughts : non erat abundans, non inops tamen, id. Brut. 67 ; so de Or. 2, 14, &c. : (* lactis, Virg. E. 2, 20 : ex abun- danti, over and. above. Quint. 4, 5, 15.) Comp. id Pis. 26. Sup. de Or. 2, 14. Adv. ib. 2, 35 ; 3, 14. Comp. id. Top. 10. Sup. Suet. Aug. 74. abundllS* a, um, adj. [fr. abunde, Hand Turs. 1, 71] In abundance, copious : lavacris abundis, Gell. 1, 2. afousio. onis, /. [abutor] in rhetor, lang. a figure of speech: A harsh -use of tropes, Gr. KardxpnatS, explained by Cic. Her. 4, 33, thus : abusio est, quae verbo simili et propinquo pro certo et proprio abutitur; as, minutus animus for parvus, C. On 27 ; Quint. 10, 1, 12. abusive» a m - -<4 using vp, consum- ing, wasting, C. Top. 4, and Dig. 7, 5, 5 ; — from ab-utOT, usus, 3. v. dep. To use up any thing, to make use of, to consume en- tirely or to the end, "utendo vel in usum consumere" Non. 76, 29 (v. ab II., 2) ; constr. c. Abl. and (by poet, license, esp. in Plaut.) c. Ace, v. Rudd. 2, 196: Ar. Ubi illaec, quae dedi ante ? CI. abusa, i. e. consumed, (in regard to the pass, signif., v. below), PI. As. 1. 3, 44 Don. : in prolo- gis scribendis operam abutitur, he uses every effort, Ter. Andr. prol. 5 Ruhnken : (* aurum, PI. Bac. 2, 3, 126,) Luer. 5, 1032 : sumus enim parati abuti tecum hoc otio, to spend this leisure time with you, C. Rep. 1, 9 Creuz. : libertate, id. Verr. 5, 43: studiis, id. Fam. 9, 6 : obsequio, ib. 10, 5 : sagacitate canum, id. N. D. 2, 60, 151 : me abusum isto prooemio, id. Att. 16, 6 ; Sail. C. 13,2. — Since now the using up or con- suming of a thing is closely related to the misuse of it, abutor has in the class, per. the prevailing signif. 2. To misuse, to abuse. So even in PI. Poen. 5, 4, 29 ; Ter. Ph. 2, 3, 66 ; Lucr. 2, 656. So in the cele- brated exordium of the first oral, against Cat. : quousque tandem abutere, Catili- na. patientia nostra » yet how long, O Catilin-e, will you abuse our patience. ? le- gibus ac majestate abuti ad quaestum, id. Rose. Am. 19, et al. 33^" Pass, in Plant. : amisa, v. above ; so also Varr. : utile utamur potius quam ab rege abutamur, in Prise. 8, p. 702 P., and Q_. Hortensius, ib. : abusis locis : (* abutendus, Suet. Galb. 14.) A C A N AbydenuS; a , um, adj. Belonging to Abydus, Ov. Tr. 1. 10, 28,— bence, subst. for Leander, Ov. H. 18, 1 ; — from AbydllS anl ^ Abydos, i. (in MSS. also Aboedus) /. and m. 1, A town in Asia, not far from the emptying of the Simois into the Hellespont, opposite Ses- tos, Virg. G: 1, 207 ; Ov. H. 18, 127 ; 19, 30, et al.— 2. A town in Upper Egypt, P. 5,9, Ti. Abyla? ae, /. A mountain in Africa, on the Straits of Gibraltar, one of the Pil- lars of Hercules, opposite Calpe, Mel. 1, 5, Avien. Perieg. 112. tabysSUS, >i f = aSvncos (sc. Xi/ivx.) 1. A bottomless pit, an abyss : Isid. Or. 13, 20.— 2. In the Chh. Fathers, Hell. ac? conj., v. atque. t acacia; ae, / = am/a'u. 1. The acacia-tree, the Egyptian pod-thorn, Mi- mosa Nilotica, Linn., described by Plin. 13, 9, 9, — 2. The. juice or gum of the same, P. 24, 12, 67, and Cels. 6, 6. academla. ae, /., aKnijjpia, The Academy, a gymnasium about six stadia from Athens, named after the hero Aca- demos, or Echedemos (cf. Plut. Thes. 31), celebrated as the place where Plato taught; from it his scholars were called Aeademici, and his doctrine Philosophia academica, in distinction from the Stoica, Cynica, etc. — 2, Meton. for The philoso- phy of the Academy : instaret academia, quae quidquid dixisses, id te ipsum scire negaret, C. de Or., 1, 10. Cf. G6r. C. Ac. 1, 4, 17. — 3. Cicero, as a partisan of the Academic philos., named his estate, on the way from Lake Avernus to Puteoli, Academia; there, also, he wrote the Academicae Quaestiones. — He had an- other Academia at his Tusculan Villa, laid out entirely in the Grecian manner, with shady walks (xystis) and quiet seats (exedris), C. Tusc. 2, 3; 3, 3: cf. Wie- land Cic. Ep. 1, p. 242. Muller, Rome's Campagna, 2, 14. (The i long, C. Div. 1, 13, 22 ; short, Claud, de Cons. Mall. The- od. 94 ; Sid. 15, 120 ; v. Herra. Aristoph. Nub. 1005 :)— hence i academics, es, adj. fern., after the Gr. form, aKudnutKn, Academic: illaui academicen avvTu\tv (the Academica) to- tam ad Varronem traduximus, Cic. Att 13. 16;— and academiCUS) a. um , adj. Relating to the Academy, Academic : hence a philos- opher belonging to the Academic sect ; also applied to Cicero's writings (v. academia no. 3) : the Academica, C. Off. 2, 2. AcademuS* i. m -, 'AKa&nuoS, A Gre- cian hero, from whom the Academia near Athens is said to have derived its name : inter silvas Academi, Hor. Ep. 2, 2, 45. tacalantbis, Wis, /. = ajcakavMi, the same as acanthis, A very small bird of a dark-green color ; according to Voss, the thistle-finch, the gold-finch, Virg. G. 3, 338. AcamaS) antis, m., 'AKi'ruag. 1. A son of Theseus and Phaedra, Virg. Aen. 2, 262. — 2 -A promontory in Cyprus, Plin. 5, 31, 35. • acanOS, '. m.=zaKaros, A plant, a kind of thistle, Onopordon Acanthium, L. (v. Schneider Gr. Lex. upon the word), P. 22, 9, 10. tacantbica mastiche, = amv8i- Ki) unorixn, 'The juice oj the plant helxine, P. 21, 16; 56. tacanthillis, Mis, /. = aimvfliAAi's, Wild asparagus, App. Herb. 84. acatttkmus, a. um, adj. [acanthus] Resembling in appearance the beards-foot (acanthus,) Col. 9, 4, and P. 25, 7, 38. tacantbioit) i. n. = a"avBiov, A spe- cies of thistle. Plin. 24, 12, 66. t acanthisj idis. /• = AxdvBii, a little bird that lives in the thorn bushes, of a dark-green color, the thistle-finch or gold- finch. Fringilla carduelis, L. ; P. 10, 63, 83. — 2 A" plant, named also senecio, Groundsel, P. 25, 13, 106. AcanthlUS; a, um. adj. From Acan- thus, a town in Macedonia: sal. Plin. 31, 7,41. f acanthus, >, m.=«Kov0oS, 1. Bear's, breech, bear'sfool, or orank-ursine, Acan- thus mollis, L., v. Voss, Virg. G. 4, p. 771, and Eel. 3, 45, p. 125.— 2. /• A thorny eo- 11 ACCB er-green tree in Egypt, Virg. G. 2, 119. — 3. A town in Macedonia, P. 4, 10, 7. tacapnos, on, adj. = aKa-xvos (fr. Ka-vriS, smoke, with the a privat.), With- out smoke : ligna acapna, wood so dry as to emit no smoke in burning, Mart. 13, 15 ; cf. Adam's Antiq., 2, 317 : mel aeapnon, honey tliat is obtained without driving away the bees by smoke, P. 11, 16, 15. Acarnan, an is (Ace. Aearnana, Liv. 37, 45), adj. Pertaining to Acarnania, Acarnanian. Virg. A. 5, 298; Liv. 1. c. Drak. — Hence subst. Acarnanes (Ace. -as, Liv. Epit. 33), The inhabitants of Acarna- nia, Liv. 36, 21, 25 ; — from Acarnania, ae,/. Acarnania, 'A/cap- vavia, a province in Middle Greece, sep- arated by the Achelous from Aetolia, now Carnia, P. 4, 1, 2. — Hence AcarnaniCUS, a, um, adj. Acarna- nian, Liv. 26, 25. Acame, v. Acharne. acarilS, v. acorus. ACastuSji. m - 1. Son ofPelias, king of Thessaly, husband of Astydamia or Cretheis, and father of Laodamia, Ov. Met. 8, 306, et al. — 2. The name of one of Cic- ero's slaves, C. Att. 7, 1. t acatalecticus, I a> um = ow™- t acatalectus, i MKrmii, -t6s, in Prosody, A verse in which no syllable is wanting in the last foot, opp. to catalecti- cus,J3iom. 501 P. ; Prise. 1216 ib. facatium, i. n. = andnov, A light Greek bout of unknown form, P. 9, 30, 49 ; Gail. 10, 25 (where the reading is acatia, ae). acamramargra, ae,/. (a Celtic word from agaunum, stone), A kind of marl, perhaps stone-marl, P. 17, 7, 4, ace. to Hard. (Others read capnumargos.) tacaustuSj a, um, adj. = aKavaro;, Incombustible; hence subst. m. (sc. lapis) the carbuncle, since it was regarded as in- combustible, P. 37, 7, 25. Many MSS. read apyrotus, which has the same meaning, fr. Gr. d-rvp:'uo. AcbarUS; i. ™- An appellative name of the Arabian kings, among the Gi'eeks and Romans, Tac. A. 12, 12. (Spanh. de U. et P. N. 1, p. 126, 534, reads in con- formity with the Arabic, and coins still extent : Abgarus.) Acca Larentla, ae,/. (erroneously written Laurentia), ace. to fabulous his- tory, The wife of the shepherd Faustulus, who nursed and brought up the twins Romulus and Remus, mother of the twelve Arvales Fratres, Gell. 6, 7. In honor of her, the Romans celebrated in December a feast, called Larentalia, or Accalia. Prob. this worship of Larentia (i. e. mother of the Lares = Mania) is of Etruscan origin, Mull. Etrusc. 2, 102. AcCalla, iom, n., v. the preced. word. * aC'CantOj are, 1. v. n. To sing at or beside : tumulis, Stat. Silv. 4, 4, 55. * aCCCdenter* adv., the same in sig- nif. as prope, Near by, Cassiod. ; — from aC-CedO; cessi, cessum, 3. v. n. (perf. sync, accestis, Virg. A. 1, 205) To go near to, to approach (class., also poet. ; in Cic. very often), constr. first, a. c - a d: ad hominem, PI. Mil. 2, 6, 14 ; so Lucil. in C. Fin. 1 ; Var. in Non. 243, 1 : ad aedes. PI. Amph. 1, 1, 108 : ad flammam, Ter. Andr. 1, 1, 103 ; cf. ib. v. 96 : omnes ad aras, to besiege every altar, Lucr. 5, 1198. — T r o p. : ad aures sermo accessit, Ter. Hec. 3, 5, 32 ; cf. aecido no. 1 : hie ad amicitiam accessit Philippi, Nep. Eum. 1, 4. — Then also, }). c. in, when the subject approach- ing any thing gets within it (cf. adeo 1, b.) (* c. Dat. muris, Liv. 24, 20) ; with in and ace. : in senatum, C. Att. 7, 4 : in Mac- edonian], id. Phil. 10, 6 ; cf. Fam. 1, 10 : in funus aliorum, to join a funeral pro- cession, id. Leg. 2, 26, 66 ; cf. Ramsh. § 128, S. 226. — c A b s. : procul adspiciunt hostes accedere veuris, Enn. Ann. 14, 1 : accedam atquc hanc appellabo, PI. Amph. 1, 3. 17 : Ter. Eun. 4, 7, 21.— d. orig. poet., with Ace. : ego istuc accedam pericuium, PI. Ep. 1, 2, 46 ; Lucil. Sat. 3, in Gell. 16, 9 : integros fonteis, Lucr. 1, 926 ; 4, 2 : scopulos, Virg. A. 1, 200; also in hist.: Africam, Nep. Hann. 8, 1 ; v. Drak. Liv. 9, 40, 19, csp. in the signif. 2. To approach a thing in a. hostile man- ner, as aggredior, adorior, to attack. So 12 AC CE even Ennius : accedit muros Romana juventus, in Gell. 10, 29 ; Non. 530, 3 : has cohortes, C. Att. 8, 12, et al. 3, By approaching, coming to one, To fall to one's share, to befall, to happen to (a meaning by which accedo approaches so near to aecido, that in many passages it has been proposed to change it to the latter ; cf. Ruhnk. Rut. Lup. 1, p. 3 ; 2, p. 96; Dictat. in Ter., p. 222 and 25) ; constr. c. Dat. : num tibi stultitia accessit 1 have you become a fool ? PI. Am. 2, 2, 77 : paul- lum vobis accessit pecuniae, Ter. Hec. 3, 5, 56 : illud quoque nobis accedit incom- modum, C. Quint. 1. 4. With the accessory idea of aug- mentation : To be added =nddi; constr. c. ad or Dat. : primum facie (i. e. faciei) quod honestas accedit, Lucil. in Gell. 1, 14 ; so the same in Non. 35, 20 : ad virtu- tis summam accedere nihil potest, C. Fin. 4, 24 : Cassio animus accessit, id. Att. 5, 20; so id. Att. 7, 3; Clu. 60, et al. And abs. : plura accedere debent, Lucr. 2, 1129 : accedit mors, C. Fin. 1, 18, 60 ; de Or. 2, 17, 73.— If a new thought is to be added to a previous assertion, as an extension of it, the speaker can either join it as a logical reason, or merely re- late it as a historical fact. In both cases accedit introduces the new subjective clause ; in the former with quod : add to this, that, etc. ; in the latter with ut : be- sides this, it happens, or the case occurs that, etc. (cf. Ramsh. § 183, S. 546. Zumpt, § 621 and 626. A. Grotef. Coram. Mater. 142. Herz. Caes. B. G. 3, 13. Wunder in Jahn's Jahrb. V., 2, S. 161 ; cf. also addo no. 3, and adjicit ut, Liv. 2, 27) : accedit enim, quod patrem amo, C. Att. 13, 21 ; so Coel. in C. Fam. 8, 2 ; C. Rose. Am. 8, 22 ; Att. 1, 92, et al. ; Sail. C. 11, 5 ; on the contr. : Lucr. 1, 193 ; so ib. 216, 566, et al. ; cf. contr. 754 and 6, 1021 : ad App. Clau- dii senectutem accedebat etiam, ut caecus esset, C. de Sen. 6, .16 ; so id. 'fuse. 1, 19, 43 ; Rose. Am. 31, 86 ; Dejot. 1, 2, et al. When several new ideas are added, they are introduced by res in Plur. : quum ad has suspiciones certissimae res accede- rent : quod per fines Sequanorum Helve- tios transduxisset ; quod obsides inter eos dandos curasset ; quod ea omnia, etc., Caes. 13. G. 1, 19. Sometimes the histor- ical idea follows accedit without ut : ad haec mala hoc mihi accedit etiam : haec Andria gravida e Pamphilo est, Ter. Andr. 1, 3, 11 : accedit illud : si maneo cadendum est in unius potestatem, C. Att. 8, 3, 1. 5. To give assent by drawing near, to accede to, to assent to, to agree with, to ap- prove ; constr. c. ad or Dat. (with per- sons only, c. Dat.) : accessit animus ad meam sententiam, PI. Aul. 2, 7, 13 Lam- bin. ; so C. Verr. 2, 3, 28 ; Nep. 1, 3.— Galba speciosiora suadentibus accessit, Tac. H. 1, 34 ; so Quint. 9, 4 in., et al. C To come near in resemblance, to be like, c. ad or Dat. (the latter, esp. after Cic, more freq.) : homines ad Deos nulla re propius accedunt, quam salutem ho- minibus dando, Ligar. 12 : Antonio Philip- pus proxiuius accedebat, Brut. 147; cf. Verr. 2, 2, 3 ; de Or. 1, 62, 263 ; Ac. 2, 11, 36, et al. 7. To come to the possession of any thing, to take possession of, to take upon one's self, to enter upon (cf. adeo no. 4), constr. c. ad or in : in eandem infamiam, PI. Trin. 1, 2, 84: ad bellorum pericula, C. Balb. 10 : ad poenam, to undertake the infliction of punishment, id. Off. 1, 25, 89: ad invidiam, Verr. 2, 1, 2 : ad vectigalia, to undertake their collection as contractor, Verr. 2, 3, 40 : ad causam, the direction of a process, ib. 2, 2, 38 ; de Or. 1, 38, 175, et al. But esp., ad rempublicam, to enter upon the government of the state, to solicit public ojjires, Cic. Rose. Am. 1, et al. 8, In auctions, 1. t„ To appear as bidder (purchaser) : ne quis eorum ad hastam suam accederet, Liv. 43, 16 ; so Nep. Att. 6 ; v. ha6ta. 9, In'commerciallang. : pretium acce- dit, the price rises, advances, c. Dat., P. Ep. 6, 19 (the opp. ofabit, v. abeo no. 7). 10. In later Lat, ad maims, To be ad- mitted to kiss the hand Capitol. Maxim. 5, A C CE different from Nep. Eum. 5, where it means to engage in battle, to fight hand to ftand. (Upon the different construc- tions of this verb, cf. Rudd. 2, 134, 151.) * acceleration onis, /. A hastening, acceleration : orationis enuntiandae, Cic. Her. 3, 13 ;— from ac-celerOt avi, atum, 1. v. a. and n. 1. act. To hasten, to accelerate : gressum accelerasse decet, Att. in Non. 89, 25 : mor- tem, Lucr. 6, 773 : iter, Caes. B. C. 2, 39 : oppugnationem, Tac. A. 12, 46 : consula- turn alicui, ib. 3, 75 ; in the latter also pass., Agr. 43 ; H. 2, 85 ; A. 1, 50.— 2. in- trans., To haste, to make /taste : si accele- rare volent, ad vesperam consequentur, * Cic. Cat. 2, 4 ; esp. often in Virg., for whom, on account of its being a dactyl, it is more suitable than its syn. propero, festlno, and the like), e. g. Aen. 5, 675 : accelerat simul Aeneas ; so 9, 221, 505, et al. So Liv. 3, 27 ; Nep. Att. 22, 2 (where Bremi has justly erased sibi, which crept in from the follg. se sibi suisque) ; (* pass, impers., Liv. 3, 46.) * accendium; ". n - A kindling, a setting on fire, Sol. 5 fin. ; — from ac-C.endo, ndi, nsum, 3. v. a. [candeo, Doederl. Syn. 4, 248] To kindle any thing above, so that it may burn downward (on the contr., succendere, to kindle below, so that it may burn upward, and incendere, to set fire to on every side, Doed. as quo- ted above ; class., esp. in the trap, signif., very freq.). In the oldest example in Liv. Andron. of the burning of Troy : nam ut Pergama accensa est, in Non. 512, 31. — In Ennius, of a light: to kindle: lumen de suo lumine (the picturesque ef- fect of de, in showing that one light was held over the other, is worthy of notice), in C. Off. 1, 15, 51 : ita res accendent lumi- na rebus, Lucr. 1 fin. ; so ib. 5, 606 and 658; 6, 223 and 882; Deus solem quasi lumen accendit, C. Univ. 9, 28 ; so Virg. A. 5, 4, et al. Very near the etym. origin of the word (candere, to be white) is the signif. 2. To light up by means of the clear, white shining of fame, to illuminate: luna radiis solis accensa, C. Rep. 6, 17 (cf. N. D. 1, 31, 87) : quae jacerent in tenebris omnia, nisi literarum lumen accenderet, id. Arch. 6. Poet.: accendere aliquid, to set a thing in aflame by fire laid upon it : aecensac arae, Ov. M. 3, 691 ; or, to warm it : undae accensae, Sil. 5. 105 ; or only (as in the Gr. fXiyav) to give it a clear, bright lustre ; so of the lustre of gold : et gemmis galeam clypeumque ac- cenderat auro, Sil. 15, 681 ; cf. Rupert. Juv. 11, 155. 3. Metaph. To inflame a person or thing (by any thing), to set on fire, to kin- dle, to incense, rouse up ; aliquem or ali- quid (aliqua re) : placare hostem fero- cem inimiciterque accensum, Att. in Non. 514, 22 ; Lucr. 1, 476 ; id. 2, 943 ; cf. v. 959 ; 3, 337 ; so 5, 174 : quos merita accendit Mezentius ira, Virg. A. 8, 500 : nunc prece nunc dictis virtutem accendit amaris, ib. 10, 368 (ib. 7, 482, bello animos accendit, is more properly Dat.). That to which one is excited, c. ad : ad dominationem accensi sunt, Sail. Jug. 35. The person against whom one is excited, usually constr. c. in : in- maritum accendebat. Tac. A. 1, 53; in Sail. also, c. contra: quae res Marium contra Metellum vehementer accenderat, Jug. 68. — The historians use this word very often, esp. with abstract substt. : certamen, Liv. 35, 10 : discordiam, id. 2, 29 : spem, Tac. Ann. 12, 34 (cf. Virg. A. 5, 183) : dolorem, ib. 15, 1, et al. In many cases it can be translated to increase, aug- ment, since every excitement or enkind- ling of an already existing passion, effort, etc., implies an increase of it; but in ac- cendo itself the idea of absolute augment- ation is by no means contained (cf. acuo, no. 2, b). In Cic. de Or. 1, 25, 114 : prae- clare enim se res habeat, si haec accendi aut eommoveri arte possint, accendi is ob- viously the first enkindling, rousing, pro- ducing of talent, where it is not yet in ex- istence, syn. with eommoveri ; cf. de Or. 2, 47 ; Phil. 3, 7, v. comraoveo. And so also is Sen. Benef. 7, 9 : crystallina quorum accendit fragilitas pretium, to be ACCE translated, vessels of crystal, whose fragil- ity gives them value (in the eyes of luxuri- ous men) ; just as in Plin. 33, 2 : murrhi- na et crystallina, quibus pretium faceret ipsa fragilitas. ac-censeo. ™, itum, or nsum, 2. v. a. To reckon to or among, to add to ; as a verb.finit., in the class, period very rare ; Liv. 1, 43 : his (militibus) accensi coraici- nes tibicinesque ; and p o e t., Ovid, M. 15, 546 : atque accenseor illi, i. e. lam his com- panion. But hence, in frequent use accensus, a, urn, Pa. or subst. accen- 8US, i, to. One who attends another (of higher rank), is in his train (v. above, the passage from Ovid) ; hence, a state offi- cer, who attended the person of a mag- istrate (consul, praetor, etc.) at Rome, or in the provinces, for the purpose of summoning parties to court, maintaining order and quiet during its sessions, and proclaiming the hours, an apparitor, at- tendant : (on account of this office, Var. 6, 3, derives the word from accieo), Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 and 7 ; Att. 4, 16 ; Suet. Caes. 20 ; cf. Adam's Antiq. 1, 183, 163, and 254. — The person to whom one is accensus, is annexed in Dot. or Gen. : Tettius, qui turn accensus Neroni fuit, C. Verr. 2, 1, 26 : M. Livius accensus Drusi Caesaris, Grut. 598, 8. — The Decurions and Centu- rions also had their accensos as aids, Var. L.L.7,3; Non.58,33; 520, 5.— Also at fu- nerals, as leader of the procession, C. Leg. 2, 24, 61 ; cf. Liv. 3, 33.-2. A kind of sol- diers who followed the army as supernu- meraries (supernumerarii), to take the place of those who fell in battle, Liv. 8, 8 : tertium (sc. vexillum ducebat) accensos minimae fiduciae manum ; so ib. 10 ; cf. Walch. Tac. Agr. 19 ; Adam's Antiq. 1, 254 : 2. CO ; Creuz. Antiq. 95— Upon the accensi velati, v. velatus. 1. accensug) a, um, &.Part. fr. ac- cendo, Enkindled ; 1). Pa. fr. accenseo, Reckoned among ; v. the words. * 2. aCCenSUS; i' s . m - [accendo] The kindling or setting on fire, P. 37, 7, 29, ace. to Hard. * accentiuncula, ae, dim.f. [accen- tus] Gell. 13, 6, as a translation of the Gr. vpouto6ia. * ac»CCntor, oris, m. [cantor] One who sings with another, Isid. Orig. 6, 9, and 7, 12. aC'-cemtUS, us, m. [cantus] The ac- centuation of a word, accent, tone (first in the post-Aug. per. ; cf. Grys. Theor. 197) : accentus, quos Graeci -poay&isis v-ocant (so that it is a lit. translation of the Gr. word np6s = ad and w(S>/ = cantus), Quint. 1, 5,22.-2. In later' Lat.: The tone of a flute, Sol. 5, 11. — 3. Increase, growth, vio- lence : accentus hiemis, doloris, Sid. Ep. 4, 6, and Marc. Emp. 36. accepsp; syncopated form for acce- pero, v. aceipio. accepta> as. /• [aceipio] (sc. pars), The piece of land obtained, when lands were divided, Sicul. Fl. p. 22 Goen. acceptably is. ad j- [aceipio] Ac- ceptable, worthy oj accejdance, Lact. Epit. 58, and Tert. de Or. 7. accepts tor 5 oris, m. [aceipio] One who accepts a thing, i. e. approves it, Tert. acccptilatlOi onis, also written sep- arately, accepti-latio, /. [acceptum-fero] The entering of a debt collected into a book, the erasing of an item of debt ; hence, also, the assurance of no further demands, counter -security, acquittance, discharge, Dig. 46, 4, 1 ; 39, 6, 30 ; Gai. Inst. 3, 169. acceptlO, onis, /. [aceipio] 1. A taking, receiving, or accepting : neque deditionem, neque donationem sine ac- ceptione intelligi posse, * C. Top. 8, extr. : frumenti, Sail. J. 29, 4.-2. In later phil- os. lang. : The acceptance, i. e. the admis- sion of an assertion, App. Dogni. Plat. 3, p. 271. * acceatlto, are, a double freq. verb. fr. accepto, deriv. of aceipio (like cursilo fr. curso, deriv. of ciuto, Don. in Lind. C. Gr. 1, 17, 3), To take, receive, or accept : stipendium acceptitasti, PI. in Non. 2, 508. accepto, avi, atum, 1. v. freq. [acei- pio] To take, receive, or accept, to take in receipt: argentum. PI. Ps. 2, 2, 32; so Quint. 12. 7 extr. ; P. 36, 25, 64, and Dig. 34, A C CI 1, 9. — Poet. : jugum, To take the yoke upon one's self, to submit to it, Sil. 7, 41. acceptor, oris. m - [aceipio] 1. One who recerbes a thing as true, grants or ap- proves it : Plaut. Trin. 1, 2, 167. — Besides this, only after the classical period, in the Church-fathers, Augustine, Jerome, et al. — 2. Acceptor for accipiter: exta ac- ceptoris et unguis, Lucil. in Charis. 1, p. 76 P. acceptorius. a, um. adj. [accep- tor] That which is fit or suitable for receiv- ing : modulus, for drawing water, Fron- tin. de Aq. 34. * acceptrix. Icis,/. [aceipio] She who receives ■ neque datori neque acceptrici, Plaut. True. 2, 7, 18 ; (the reading of some MSS., acceptrica, is certainly false. — Bothe reads captrici). aCCeptUS» a, um, v. aceipio, Pa. accerso. ere, v. arcesso. * accessa, ae, /• in later Lat. = ac- cessus, The flood-tide, Serv. Virg. A. 1. * acCeSSlblliS; e, adj. [accedo] Ac- cessible, Tert. Adv. Prax. 15 ; — hence * acCCSSibilitaS, atis,/. Accessibili- ty, Tert. Adv. Prax. 15. aCCeSSlO, onis, /. [accedo] A going or coming to or near to, an approach, (in Cicero very freq., elsewh. rare) : quid tibi in concilium hue accessio est ? why earnest thou hither? PI. Trin. 3, 2, 86; (used in constr. with subst. verb, as in PI. very often, c. g. Am. 1, 3, 21 ; As. 5, 2. 70, et al. ; v. Lindem. in h. 1.) ; so id. True. 2, 2, 3 ; C. Verr. 2, 2, 53 ; Univ. 12,— In medicine, t. t., The attach, paroxysm, or access of a fever : Cels. 3, 3, et al. — 2. -4 coming to in the way of augmentation, an increase, ad- dition (in abstracto, v. accedo no. 4) : paucorum annorum, C. Lael. 3, 7 : pe- cuniae, Nep. Att. 14, 2. — Trop. : acces- sions fortunae et dignitatis, Cic. Fam. 2, 1; soib. 7, 6; 10,9; Rep. 2, 21. — h. 3. The increasing object, addition, or acces- sion (in concreto) : Scaurus accessionem adjnnxit aedibus, added a new part, C. Off. 1, 39, 138; so ib. Att. 16, 16. Thus Syphax is called, accessio Punici belli, since he was not the chief enemy with whom that war was carried on, conse- quently only, as it were, an addition or appendage to the Punic war, Liv. 47, 7 ; cf. Gron. in h. 1. In this sense in Pliny : turba gemmarum potamus: et aurum jam accessio est, our cups abound in gems, and gold is to them only accessory, an ap- pendage, 33. 1.— 4. In Rhetor., An addi- tion that makes a given definition complete : nisi adhiberet illam magnam accessionem, C. Ac. 2, 35, 112 ; so Fin. 2, 13.— 5. In Roman finance, The addition to every kind of tax (in opp. to decessio) : decu- mae, C. Rab. 11 ; so id. Verr. 3, 32, 49, et al. * aCCeSSlto, arc, v. freq. [accedo] : eodem ex agro, Cat. Orig. in Gell. 18, 12. 1. aCCeSSUS; a, um, Part. fr. accedo. 2. accessus, Qs, m. [accedo] A go- ,ing or coming to or near to, an approach (like accessio, very freq. in Cic, but also in Augustan poets) : accessus nocturnus ad urbem, C. Mil. 19, v. N. D. 2, 12 ; of the approach of the sun : solis accessus dis- cessusque, id. N. D. 2, 7 ; of the tide, id. Div. 2, 14 ; of a disease, Gell. 4,2. Trop. of an approach to a theme, id. Fam. 9, 14. — 2. P o e t. in Ovid, of permission to ap- proach, Access, admittance (cf. aditus) : dare accessum alicui, Ov. Pont. 2. 2, 41 : negare, Her. 10, 64 ; cf. Met. 14, 636.-3. The place through which one approaches an object, an entrance (cf. abitus, aditus, etc.) : omnem accessum lustrare, Virg. A. 8, 229 ; so Suet. Caes. 58 ; Flor. 2, 12. — 4. In Vitruvius, it must be like the Gr. tmSilOpa, a kind of scaling-ladder, or the like ; but Schneider, as Scaliger had pro- posed, has adopted ascensio in his text. Accianus, a. «m, v. Attianus. accidenSj entis, 1. Pa. fr. accido. — 2. as subst. n. not common before Quint. — a. ^ e accidental or extraneous in any thing, to oviiCtdnKis : causa, tem- pus, locus . . . cetera rerum sunt acciden- tia, the accidental or extraneous circum- stances, Quint. 5, 10. 23 ; so 3, 6, 35 ; 4, 2 extr. : cf. Prise. 597 P. — \). An accident or chance : per accidens, Jul. Firm. — c. An unfortunate occurrence, a disa.st?~ous event A C C I (cf. accido no. 4) : non molliri prosperis facile, non accidentibus frangi, Quint. Decl. 5. — Hence accidentia, ae i /• That which hap- pens or occurs, a casual event, a chance, P. 32, 2, 9, and Tert. de Anim. 11. 1. ac-Cldo, tidi, cisum, 3. v. a. [cae- do] Not found in Cicero, and elsewhere seldom as verb, finit. and in a literal sense, but freq. (esp. in the poets and histt. of the Aug. per.) in the participial adj. form, and in a trop. signif. : 1, To begin to cut or fell, to cut into (cf. adamo, addubito, adedo, etc.) hence, so to cut a thing that it falls when touched : accidunt arbores tantum, ut summa species earum stan- tium relinquatur, Caes. B. G. 6, 27. (* Trop. res hostium, to weaken, impair, Liv. 8, 29.) — 2. In an extended sense (cf. abrumpo, absumo, etc.) : To cut off completely, to cut or hew down, to fell : accisa oralis ferro, Virg. A. 2, 626 : accisis crinibus, Tac. G. 19. — Hence also of food, poet.: To di- minish, to consume: fames accisis coget dapibus consumere mensas, Virg. A. 7 125, but esp. trop. — Hence a c c 1 8 u s, a, um, Pa. Cut off or down, i. e. destroyed, disordered, impaired, ruined, mostly accisae res, troubled, disordered, or unfortunate state of things (opp. to re- bus iutegris). So even C. Prov. Consul. 14 (cf. attonsam laudem, id. Tuse. 5, 17). Esp. in Livy very freq. : Hernici nuntiant, Volscos, etsi accisae res sint, reficere ex- ercitus, Liv. 3, 10 ; so 20, ^5 fin. ,• 8, 11 ; cf. Herz. Caes. B. G. 8, 34. Also with opes, copiae, robur, and the like ; Hor. S. 2, 2, 113 ; Caes. 1. e. ; Liv. 8, 11 ; 7, 29 fin, et al. 2. aC-eidO; cidi, no sup., 3. [cado] v. n. \ a To fall upon or down upon a thing, to reach it by falling : utinam ne accidisset abiegna ad terrain trabes, Enn. in C. N. D. 3, 30, 75, and Top. 16, 61 (oth- ers read cecidisset) : tarn crebri ad ter- rain accidebant quam pira, PI. Poen. 2, 38 : in mensas, Ov. F. 5 r 360 : imago ae- theris ex oris in terrarum accidit oras, Lucr. 4, 216 ; c. ad, ib. 236 ; c. Sat, ib. 882 ; 5, 99, and c. Ace, 5, 608. Of missiles : to fall upon, to strike, to hit : missa tela a Gallis accidenint, Caes. B. G. 3, 14 Herz. ; cf. Drak. Liv. 2, 50, 7, and Heins. Ov. F. 5, 360. — h. ad genua (or genibus) accidere, of a suppliant : to fall at one's knees : me orat mulier lacrimansque ad genua acci- dit, Enn. in Non. 517, 15 ; so Ter. Hec. 3, 3, 18 ; Suet. Caes. 20, et al. : genibus prae- toris, Liv. 44, 31 ; cf. Rudd. 2, 135 ; also ad pedes, C. Att. 1, 14, and abs. : quo accl- dam ? quo applicem ? Enn. in C. Tusc. 3, 19, 44 Kiihn. So also : vox, sermo acci- dit ad aures or auribus (also simply aures alicujus, PI. Stich. 1, 2, 31), the voice, the speech falls i. e. enters into, penetrates the ear: nota vox ad aures accidit, Att. in Non. 39, 5 : nova res moiitur ad aures ac- cidere, Lucr. 2, 1025 Forb. (cf. Ruhnken. Rut. Lup. 1, 58 ; Diet. Ter. Hec. 3, 5, 32; Bremi Suet. Caes. 20 ; Herz. Caes. B. G. 8, 8, and v. above accedo no. 3) : in ali- quem, lit., to fall to one, i. e., to be true of, to suit, fit, or apply to him : istuc verbum vere in te accidit, Ter. An. 5, 3, 14 ; — h. 2. in gen. To come to, or arrive at, esp. with the accessory idea of suddenly, un- expectedly, usu. abs.: repente clamor ac- cidit, classem Punicam adventare, Liv. 27, 29 ; cf. Drak. upon 21, 10, 12. 3. for the more usual cadere, To fall out, to end, or terminate (the fig. derived from dice) : bene ubi quid consilium dis- cimus accidisse, that it has turned outwell, PI. Ps. 2, 3, 15 : misera timeo, incertum hoc quorsum accidat, Ter. An. 1, 5, 29 (v. Ruhnken. in h. 1. Cf. Ad. 4, 7, 21 sq. Drak. Liv. 22, 40, 3). 4. To fall out, come to pass, happen; and with Dat. pers., to happen to one, to befall one. The distinction between the syn. evenio, accido, and contingo is this : evenio, i. e. ex-venio, denotes the occurrence of any thing produced by previous causes (" quod ex rerum natura et cum neces- sitate quadam provenit," Hand Wopk. Lectt. Tull. 134), without reference to the person concerned ; hence it can be used of both fortunate and unfortunate events : accido expresses the sudden, unexpected occurrence of any thing to a person ; A C CI hence it is used either of an indifferent or (since every thing sudden or unex- pected is accompanied by the idea of something adverse or evil) of an unfor- tunate occurrence ; fin. contingo, i. e. con-tango, indicates that an event is al- ready in contact with the person, as it were, in coincidence with his wishes ; hence it is generally used only of fortu- nate events. Thus even Isidorus dis- tinguishes them, Differ. 1 : Contingent bona : accidunt mala : eveniunt utraque : cf. Dahne Nep. Milt. 1 : .... si quid adversi accident, C. Ac. 2, 38, 121 ; cf. ib. 1, 26, 57 : nollera accidisset tempus, in quo, etc., C. Fam. 3, 10 : si qua calamitas accidis- set. id. Verr. 2, 3, 55 : id. Rose. Am. 34. Still accido (as exceptions occur in all syn.) is also used of fortunate occurren- ces : omnia tibi accidisse gratissima, C. Fam. 3, 1 ; so ib. 11, 15 : accidit satis op- portune, Caes. B. G. 4, 22 ; cf. Br. Nep. Milt. 1, 1 ; Herz. Caes. B. G. 7, 3 ; v. con- tingo and evenio. — Besides the usual con- struction with ul follg. (Zumpt, § 621), with quod,: sed accidit perincommode, quod eum nusquam vidisti (quod intro- duces the reason of the perincommode), C. Att. 1, 17 ; or with the Inf. : nee enim acciderat, mihi opus esse, id. Fam. 6, 11. — We may here notice a. the pleonastic use of accidit ut, in narrations, for the purpose of directing attention to that which is to be related, like our phrase : it happened or came to pass, that : accidit ut una nocte omnes Hermae dejiceren- tur, it happened that, etc., Nep. Att. 3, 2 ; cf. Ramsh. Gr. § 204, 7 ; so C. Fam. 3, 8, 8. — b. Si quid cui accidat, or si quid hu- manitus accidat, are periphrastic euphe- misms for, to die : if any thing human happens to one (for which Ennius says : si quid me fuvit humanitus, Ann. 2, 13) : si quid pupillo accidisset, C. Inv. 2, 21 : si quid mihi humanitus accidisset, id. Phil. 1, 4. (But Cic. Mil. 22, 36, and similar passages, are to be taken in the usual sig- nif.) Similar in Greek is el n iruGoi.ef. Herz. Caes. B. G. 1, 18. 5. In gram. lang. : To belong to : nu- meri verbis accidunt duo ; comparatio ac- cidit adverbio, and the like, Don. in Lind. C. Gr. 1, 19, 21, et al. ; cf. accidens. * ac-ClSO; ere, v. a., old form for ac- cio, ire, To fetch, to bring to : ego illunc hue acciebo, PI. Mil. 3, 3, 61 Lindem. accinctus, a > um . ?"■■ • — fl ' om aC-cillgO; n3£ JI nctum, 3. [cingo] v. a. I. To gird on, to gird around or about (in prose first since the Aug. per. ; among the poets, a favorite word with Virg.) : lateri ensam, Virg. A. 11, 489 ; and pass. to gird one's self: fido accingitur ense, ib. 7, 640 ; so accinctus ferro, Tac. A. 6, 2. — hence, in a more extended signif., 2. To arm or equip, to furnish or pro- vide, to endow : facibus pubes accingitur, Virg. A. 9, 74 : gladiis accincti, Liv. 40, 13 ; h. accinctus miles, an armed soldier, Tac. A. 11, 18. T r o p. : accinctus gemmis ful- gentibus ensis, Val. Fl. 3, 514 : invitam magicas accingier artes, Virg. A. 4, 493 (the Ace. after the manner of the Greek, v. Zumpt, § 458 ; Rudd. 2, 163) : ornat Phraaten accingitque paternum ad fastigi- um, i. e. gives him hope of it, Tac. A. 6, 32. 3. accingere se or accingi, 'To enter upon or undertake a thing, girded, i. e. with proper preparation and care, to pre- pare (ace. to Ruhnk. Diet. Ter., p. 139, the fig. is derived from the close girding of the flowing robes in active occupa- tion) ; constr. abs. with ad, in, or Dat. Only in this signif. in Terence (it does not occur in Plaut, who uses for it the simple verb : Am. 1, 1, 152) : tibi omne est exedendum, accingere, make yourself ready, Ter. Ph. 2, 2, 4 ; so Eun. 5, 9, 30 ; Lucr. 2, 1043 : illi se pracdae accingunt, Virg. A. 1, 210 : accingi ad consulatmn, Liv. 4, 2 ; esp. in Tac. ",«ry often, also actively : to make any o?ic ready for some- thing: turmas peditum ad munia accin- gere, A. 12, 31 : accingi ad ultionem, id. II. 4, 79 : in audaciam. id. A. 3, 66, et al. In Virg. once with Inf. .- accingar dicere pugnas Caesaris, Virg. G. 3, 46. — Also in the active form, as v. nentr. : accingunt omnes operi, all go vigorously to the work, 14 A C CI id. Aen. 2, 235, v. Jahn in h. 1. : accinge ad molas, Pomp, in Non. 469, 28. Cf. Prise., p. 795, at the bottom, and 796 P. * aC-ClHO) ere, V. n. [cano] To sing to any thing, Diom. 425 P. ac-ciO) Ivii itum, 4. v. a. To call or summon, to cause to come to a place : cu- jus vos tumulti causa accierim, Att. in Non. 484, 7 : horriferis accibant vocibus Orcum, Lucr. 5, 994 : tu invita mulieres, ego accivero pueros, C. Att. 5, 1 ; so ib. 13, 48 ; de Or. 3, 35, 141 ; Sail. J. 108 ; Liv. 2, 6, et al. (cf. Drak. upon 28,24) ; Tac. A. 1, 5. — Later trop. : accire mortem, to inflict death un one's self, Flor. 4, 2. — h. Metaph., 2. To bring on, i. e. to have as consequence, to cause, effect, or produce : nisi virtus voluptatem acciret=afferret, efficeret, C. Fin. 5, 31. ac-cipiO; cepi, ceptum, 3. {fut. exact. accepso :£ accepero, Pac. in Non. 74, 31) v. a. [capio] \ M To take a person or thing to one's self: leno ad se accipiet homi- nem et aurum, will, take the man and his money to himself (into his house), Plaut. Poen. 1, 1, 51 ; and orig. a. Of things received by the hand, To take, receive: cette manus vestras, measque accipite, Enn. Med. in Non. 85, 1 : ex tua accepi manu pateram, PI. Amph. 2, 2, 132 ; hence even in Ennius, trop. of the word given, the promise, with which a grasping of the hand was usually connected : accipe da- que (idem, Ann. 1, 154 (so in the Gr. 71m- ra Souvai koa \tiSeii>) : cf. PI. Trin. 2, 4, 87 ; so Virg. A. 8, 150 ; in Ter. of a per- son to be protected : hanc (virginem) ac- cepi, acceptam servabo. Ter. An. 1, 5, 62; cf. C. Fam. 7, 5, and Sail. C. 6, 5.— b. Of things received or taken by different parts of the body : — accipite hoc onus in vestros collos, Cato in Non. 200, 23 : gre- mio, Virg. A. 1, 685 : oculis aut pectore r-octem (;'. c. somnum), ib. 4, 531 ; — and C. in gen., without desig. the means, very freq., where, however, in translating, the distinction should be accurately observ- ed, whether (a) in the reception of an ob- ject the activity of the, receiver is implied To take, to take possession of, to take upon one's self, to accept (Gr. iixcoBnt, cf. ac- ccpto), or (ft), whether it is merely said that something comes to the receiver, falls to his share ; To get, to receive, to be the recipient of (fir. \uii6dl'.siv) : (a) To take : hanc epistolam accipe a me, take this letter from me. PI. Ps. 2, 2. 52 ; 4. 2, 26 ; cf. id. Ep. 3, 4, 26 : Cato in Isid. Orig. 20, 3, 8 : persuasit iis, ut pecuniam accipere mal- lent, C. Off. 2, 23, 82 : conditionem pacis, Caes. B. G. 2, 15 : arinis obsidibusque ac- ceptis Crassus profectus est, after lie had taken into his possession the arms and hos- tages, ib. 2, 23 Herz. : divitias, Nep. Epam. 4, 3 (* aliquid a patre, to inherit, Nep. 13, 1, and 25, 14) : Accipe et haec, manuum tibi quae monumenta mearum Sint, Virg. A. 3, 486, et al. — Closely connected with this is the signif., to receive or entertain as guest (in this sense esp. often in Plaut., in whose pieces, as imitations of the middle (Greek) comedy, eating, as is well known, plays a principal part) : haec (tellus) fes- sos placidissima portu accipit, Virg. Aen. 3, 78 : Laureates nymphae accipite Ae- nean, ib. 8, 71 ; so ib. 155 ; Ov. M. 8, 655, et al. And of admittance to political priv- Ui?;;s Ncmentani et Pedani in cr/itatem aceepti, Liv. 8, 14 ; cf. C. Off. 1, 11, 35 : magnifice volo summos viros accipere, PI. Pseud. 1, 2, 34 : in loco festivo sumus festive aceepti, ib. 5, 19 ; so Cist. 1, 1, 12 ; Men. 5, 2. 44 ; Pers. 1, 1, 32, &c. ; Ter. Eun. 5, 9, 52 ; Lucr. 3, 907 ; C. Att. 16, 6; Ov.F. 2, 725, et al. Hence also ironic- ally, somewhat like the Eng. to treat, to entertain : ego te miseris jam accipiam modis, PI. Aul. 4, 4, 3 : hominem accipiam quibus dictis meret. id. Men. 5, 1, 7 : in- dignis acceptus modis, Ter. Ad. 2, 1, 12 : Perh. Lucil. in Non. 521, 1 belongs here : adeo male me accipiunt decimae, treat or use me ill, deal harshly with me, and ib. 240. 8 : sic, inquam, veteratorem ilium vetulum lupum Annibalem acceptum (Non. explains the latter in a very un- usual manner by deceptum). — (/3) To take, get, receive, to be the recipient of: Pac. in Non. 74, 31 ; Lucr. 1, 819, 909 ; 2, ACCI 762, 885, 1009 : ictus, id. 4, 1048 (cf. Virg. Aen. 3, 243 : vulnera accipiunt tergo) : aridior nubes accipit ignem (as in Eng. takes or catches fire), id. 6, 150 : humani- tatem iis tribuere debemus, a quibus ac- cepimus, C. Q. Fr. 1, 1, 9 : luna lumen solis accipit, id. de Or. 3, 45 ; cf. Hor. Ep. 1, 10, 17 : praeclarum accepimus a ma- joribus morem, C. Off. 3, 10, 44 : accepi tuas literas (in another sense than above), I have received your letter, it has reached me, allatae sunt ad me, C. Fam. 1, 9, 14 ; 2, 1, 1 ; 10, 1, et al. : accepta injuria ignos- cere quam persequi malebant, Sail. C. 9, 3 ; cf. C- Mur. 21. 44, et al. So often of acquired dignities and offices : provin- ciam, C. Fam. 2, 10, 2 : consulatum, Suet. Aug. 10 : Galliam, id. Caes. 22, et al. — In Pac. ap. Non. 477, 16 : at accepisti me isto verbo, miseretur tui, it seems to sig- nify the same as our verb : to captivate or win. — Transf. to intellectual subjects, 2. To take a thing into one's mind, i. e, a. To perceive, to hear, to observe, to learn : hoc simul accipite dictum, Enn. Ann. 6, 30: quod ego inaudivi, accipite, Pac. in Non. 126, 22 : hoc etiam accipe quod di- co : Lucil. in Non. 240, 1 : noitram nunc accipe mentem, id. in Acron upon Hor. S. 1, 4, 87 : carmen auribus, Lucr. 4. 983 (so id. 6, 164) : id. 1, 270 ; cf. Virg. Aen. 2, 65 : voces, Lucr. 4, 613 (so 6, 171) : si te aequo animo ferre accipiet, Ter. And. 2, 3, 23 : quae gcrantnr, accipies ex Pollione, C. Fam. 1, 6 ; so ib. 1, 9, 4. — Hence very freq. in the histt. : To get or receive intelli- gence of any thing, to learn : urbem Ro- mam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Trojani, as I perceive or learn from the accounts of our ancestors, Sail. C. 6, 1 Herz. and Kritz, and so al. — b. To comprehend or understand anything communicated : haud satis meo corde ac- cepi querelas tuas, PI. Cas. 2, 2, 18 : et si quis est, qui haec putet arte accipi posse, C. de Or. 1, 25, 114 : ut non solum celeri- ter acciperet, quae tradebantur, etc., Nep. Att. 1, 3 ; so Quint. 1, 3, 3 ; 2, 9, 3, et al.— p. With the accessory idea of examin- ing, judging : To survey a thing on any side, to consider it, to interpret or explain it, usually constr. with ad or in c. Ace. : quibus res sunt minus secundae ad contumeliam omnia accipiunt magis, the more unfortunate one is, the more inclined is he to regard every thing as an insult, Ter. Ad. 4, 3, 15 : in earn partem accipio, id. Eun. 5, 2, 37 ; cf. C. Fam. 10, 6 ; Att. 16, 6 ; Ter. Eun. 1, 2, 2 : non recte acci- pis, you put a wrong construction upon this, id. Andr. 2, 2. 30; cf. Lucr. 3, 314: quae sibi quisque facilia facta putat, ae- quo animo accipit, Sail. C. 3, 2. — Here belongs : accipere aliquid omen, or in omen, to regard a thing as a (favorable) omen, to take as an omen (cf. 6k \ea6ai rbv inuivdv), C. Div. 1, 46, 103 ; 2, 40, 83 ; Liv. 1, 7, 11 ; Tac. H. 1, 62 ; A. 1. 28, et al.— Hence poet. : accipio agnoscoque deos, Virg. A. 12, 260 ; cf. Ov. M. 7. 620,— He who en- ters upon an employment, or any course of action, charges himself with the man- agement and completion of it ; hence ac- cipio signifies 3. To take a thing upon one's self, to undertake it; syn. with suscipio : accipi- to hanc ad te litem, PI. Mos. 5, 2, 23 : mea causa causam accipite, Ter. Hec. alt. prol. 47 ; cf. C. Fam. 7, 24 ; so Verr. 2, 3, 22 ; Quint. 20, et al. — Hence also 4. Of a thing disagreeable or trouble- some : To bear, endure,, or suffer it ; in Ter. several times: hanccine ego ut contume- liam tarn insignem ad me accipiam ! Ter. Eun. 4, 7, 1 : nil satis firmi video, quamo- brem accipere hunc me expediat metum, id. Heaut. 2, 3. 96 ; so ib. 5, 1, 59 ; Eun. 4, 6, 24 ; Ad. 2, 1, 53 ; Ph. 5, 2, 4 ; so also C. Fam. 15, SI ; Tusc. 5, 19, 56 ; Rep. 3, 14 (* cnlamitatem, Off. 3, 26 ; injuriam, ib. 1, 11), et al. — Inasmuch as one, by receiv- ing a thing, shows his satisfaction with it, approval of it. and the like, accipio means, 5. To accept a thing, to be satisfied with it, to approve of it : dos, Pamphile, est decern talenta. Pa. accipio, Ter. And. 5, 4, 48 : accepit conditionem, dein quaes- tum accipit, ib. 1, 1, 52 : preces suas ac- ceptas ab dis immortalibus ominati, Liv. ACCI 42, 30, 8 Drak. Cf. Herz. Caes. B. G. 5, 1 : " equi te esse feri similem, dico." Ridemus et ipse Messius : " accipio," well, I allow it, I agree to U, Hor. S. 1, 5, 58. — And so in political affairs : aceipere legem, to give assent to a proposed law. Ct. Adams's Antiq. 1, 143. 6. In mercantile lang., t. t., To call in or collect a sum ; h. acceptum, in account- books, the. credit side, and in acceptum referre alicui, to carry over to the credit side, to place to one's credit, C. Verr. 1, 36, 57 ; Rose. Coin. 2 ; Phil. 2, 16 ; Caec. 6, 17 ; Hor. Ep. 2, 1, 234 Schmid (opp. to datum or expensum). Hence also trop. : a. alicui, to owe or be indebted to one, in a good or bad sense : ut esset nemo qui non mihi vitam suam, liberos, remp. re- ferret acceptam, C. Phil. 2, 5 : omnia mala, quae postea vidimus, uni accepta referemus Antonio, ascribe, ib 22. 7. In the gramm., To explain a word in any manner : adversus interdum pro- miscue accipitur, Charis., p. 207, et al. — (Syn. nanciscor and adipiscor : he to whom something is given, accipit ; he who comes into possession of a thing by a fortunate accident, nanciscitur ; he who obtains it by exertion, effort, etc, adipis- citur. Further: " Sumimus ipsi: accipi mus ab alio," Vel. Long., p. 2243 P. — " Inter lenere, sumerc et aceipere hoc interest, quod tenemus quae sunt in nostra potestate : su- mimus posita: accipimus data," Is. Diff. 1.) (It is worthy of notice that, in all the mod- em Romaic and Romanized languages, in the verb derived from accipio (Fr. accep- ter, Engl, to accept, etc.), only the signif. no. 5 is retained, while all the other signif. are given to the word formed from recipio (Fr. recevoir, Engl, to receive, etc.) : accip- ite, as the fifth foot of a hexameter in Enn. Ann. 6, 30, in C. Off. 1, 12 : Virtute experiamur. Et hoc simul accipite dic- tum, should be read acpite, like capitibus, as a dactyl, captibus, Enn. Ann. 7, 27 ; surpite, Hor. S. 2, 3, 283 ; porgite, Virg. A. 8, 274. Heusinger, C. Off. 1, 12, proposes the sing, accipc as not unusual in such ad- dresses ; v. his note ; — hence accept»!, a, um, Pa. (ace. to the sig- nif. of accipio no. 1, c, u) Welcome, agreea- ble, acceptable (syn. with grains. Accep- tus is related to gratus, as the effect to the cause ; he who is gratus, i. c. dear, be- loved, is on that very account accep- tus, welcome, acceptable ; hence the po- sition, gratum atque acceptum, is never reversed). First, of persons: essetne apud te isservusacceptissimus? PI. Cap. 3,5,56; then of things : diis et homini- bus est acceptum quod, &c, Var. R. R. 3, 16, 5 : quod vero approbaris, id gratum acceptumque habendum, Cic. Tusc. 5, 15, 45 (observe there the entire syllogism) : munus eorum gratum acceptumque esse, Nep. Hann. 7, 3 ; cf. Doederl. Syn. 3, 255 and 256. Comp. Tae. A. 6, 45. Adv. ac- cepte docs not occur. accipi lev, tris (earlier also tens. Prise. 6j5 P.), m. (/. Lucr. 4, 1006) [com- monly deriv. from accipio] A general ap- pellative name for birds of prey, Ter. Ph. 2,2,16; Lucr. 5, 1078; Hor. Ep. 1, 16, 50; esp. those of the falcon kind. — a. The common hawk, Falco palumbarius, L. ; cf. Ov. M. 11, 344 ; P. 10, 8, 9.— fe. The spar- row-hawk, Falco nisus, I,., which was used in fowling ; hence the epigram of Mar- tial, 14, 216. In Virg. Aen. 11, 722 called sacer, because auguries were taken from it; v. Heyne in h. 1., and cf. Hor. Od. 1, 37, 17. — Trop. of a rapacious man : la- bes populi, pecuniae accipiter, PI. Pers. 3, 3, 5. — The form acceptor v. in its proper place. — Hence * accipitrllia, ae,/ Hawk-weed, hie- racium, Linn., App. 30. — And * accipitrOi ar e, o. a., used by Lae- vius, in Gt 11. 19, 7, for laeerare, To tear in pieces, to lacerate. Accisi» oruua, m. A Scythian people on the Palus Maeotis, Plin. 6, 7, 7. accisuSj iii um i Pa»> from accldo. * aedtio? onis, /. [accio] A calling or summoning, Arn. 4, p. 134. 1. aCCltllS; a. um i Part. fr. accio. 2. accitllS; u9 > m - (only in the Abl. sing.) [accio] A summoning or bringing ACCO to a place, a summons, a call : magistra- tus accitu istius evocantur, C. Verr. 2, 3, 28 : accitu cari genitalis, Virg. A. 1, 677. AcciUS, ». m - i }'■ Attius. acclamatio, onis, / [acclamo] A crying or calling to, an acclamation : acu- ta atque attenuata nimis, Her. 3, 12. In Cic. (as to a speaker), always with the ac- cess, idea of hostility or disapprobation (since the cries interrupting the speech were considered a sign of opposition or disapprobation) : ei contigit, non modo ut acclamatione, sed ut convicio et maledic- tis impediretur, Cic. Q. Fr. 2, 3 ; so ib. 2, 1 ; de Or. 2, 83, 339, etc. ; Suet. Dom. 23, et al. On the contr., in the histt., as used of the people, it always signifies a shout of approbation (e. g. on the appearance of a person who is honored by them), a huzza : acclamationes multitudinis as- sentatione immodica pudorem onerantis, Liv. 31, 15 ; so Suet. Caes. 79 ; Aug. 58 ; Oth. 6 (made by the voice, different from plausus, which is made with the hands, Quint. 8, 3, 3). — 2. In the rhetoricians, a figure of speech = exclamatio, Ifnqjuvriua, Exclamation, Quint. 8, 5, 11, and here is quoted as an example, Virg. Aen. 1, 33 : tantae molis erat Roinanam condcre gen- tem I * aCClamitO; are, v.frcq. of the follg., To cry at, to exclaim : infecta esse accla- mitat, PI. Am. 3, 2, 3. (Others : refert ac clamitat. Gronov. corrects to occlamitat.) aC-claiUO; av >> aturn, 1. v. n. To cry at, to exclaim, esp. to call loudly at a thing (used of the people in a state either of friendly or hostile excitement), with and without the Dot. ; also with the Ace. of the thing called. In Cic, to cry at, in a hostile sense : non metuo, ne mihi accla- metis, cry out against, Brut. 73 ; cf. Muren. 8 ; so Sen. Ep. 47, et al. In the historians ; to cry at with appi-obation, to shout applause, to approve with loud cries: populus et mi- les Neroni Othoni acclamavit, Tac. H. 1, 78 ; so esp. in Suet, very often, e. g. Claud. 7, 27 ; Aug. 7Q ; Tib. 52 ; Dom. 13, et al. : prosequentibus cunctis servatorem liber- atoremque acclamanribus, they applaud him with loud acclamations as their savior and deliverer, Liv. 34, 50 Jin. ; so Tac. A. 1, 44, et al. (* Pass, impers. : ei acclama- tum est, P. Ep. 4. 9, 18.) * aC-clarO; av i> atum, 1. v. a. To make clear, distinct, or evident, to make known or show; in the old oracular lang., of an omen expected from heaven : uti tua signa nobis certa acclarassis (i. c. ac- clares), (* or acclaraveris), Liv. 1, 18. aocliniS) e, adj. (a rare, and gen. a poet, word, and different from acclivis ; gen. used of living or moving things) Leaning on or against something, in- clined to or toward, constr. with Vat.: corpusque lavabat arboris acclinis trunco, Virg. Aen. 10, 834 ; Stat. Th. 10. 288 ; Silv. 5, 3, 36, et al. Once in prose, Just. 23, i. — T r o p. in Horace, inclined to, disposed or attached to : acclinis falsis animus me- liora recusat, * Sat. 2, 2, 6 ; — from aC-clinO) av ii atum, 1. v. a. (belonging to the Aug. per., gen. poet.) To lean on or against something: se acclinavi'cin ilium, Ov. M. 5, 72 : (* castra tumulo, Liv. 44, 3.) Trop. with se, to incline to a thing : ad causam senatus, Liv. 4, 48. ac-clivis, e, al3o -yaSj a, um, adj. [chvus] Rising as a hill, counting up- ward, ascending, vp hill (diff. from accli- nis, q. v. ; from decisis and proclivis, ace. to the different situation of the observ- er ; v. Deed. Syn. 2, 121) : Lucil. in Non. 4, 11 : ea viae pars valde acclivis est, * C. Q. Fr. 3, 1 , 2 j so leniter, Caes. B. G.' 2, 29 ; Virg. G. 2, 276. Passages with aeclivus are Ov. M. 2, 19 ; 9, 334 ; 10, 53 ; placide, Liv. 38. 20, &.C.. but every where fluctua- ting between -us and -is ; — hence accllVltas> a tis,/. An ascending di- rection, a rising, acclivity, or ascent: pari acclivitate collis, Caes. B. G. 2, 18 ; so also Colum. and Amm. * ac-COgHOSCO; Bre, v. a. To know or recognize perfectly, Petr. Frgm. 69 Burm. accdlai a e, c. A dweller by or near a place (a mountain, stream, etc.), a neigh- bor ; on the contrary, iucola, one who dwells in a place (e. g. a city, country, ACCO etc.) : optati cives, populares, incolae, ac- colae, advenae, PI. Aul. 3, 1, 1 : pastor ac- cola ejus loci, Liv. 1, 7 ; so id. 37, 53 ; Tac. A. 2, 68, et al. Trop.: accolae Cereris, ?'. e. such zealous worshipers of Ceres, that they may almost be said to be dwellers at her temple, * Cic. Verr. 2, 4, 50. In Tac- itus, of the tributary streams of the Tiber : Tiberim accolis fluviis orbatum,*Ae neigh- boring rivers, A. 1, 79 ; — from ac-cdlO; colui, cultum, 3. v. a. and n. To dwell by or near a thing, constr. with Ace. (rar. with Dat.), as in Gr. npoSoiKciv ; cf. Prise. 1203 P. ; Zumpt, § 386 ; Ramsh. § 128) : Histrum fluvium atque Algidam, Naev. in C. Or. 45, 152 : Apollo, qui aedi- bus propinquus nostris accolis, PI. Bacch. 2, 1, 4 : arcem, Att. in Non. 357, 14 : ilium locum, * C. Rep. 16, 8, 5 ; so Liv. 28, 13 ; 39, 46 ; Tac. H. 1, 51, et al. : (* pass, fluvius crebris oppidis accolitur, P. 3, 1, 3.) — 2. In Catull. 62, 53 : hanc (vitem) nulli acco- luere juvenci (if the reading is correct) is only a fuller form for the simple colo, to tend or cultivate. accommodate* tdv. Fitly, suita- bly, agreeably, etc., fr. accommodatus ; v. accommodo, Pa. accommddatlO, onis/. [accommo- do] The fitting ov adjusting of one thing to another, Cic. Inv. 1, 2, 7,— Trop. : The adapting of one's feeling or will to anoth- er's, compliance, courtconsness, complai- sance, indulgence: ex liberalitate atque accommodatione magistratuum, C. Verr. 2, 3, 82. accommodatus, a > um , Pa. -,— from aC-ComniddO; avi, atum, 1. v. a. To fit or adapt one thing to another, to lay, put, hang, etc., a thing, adjusting it (in good prose, esp. in Cic, very freq.), constr. with ad or Dat. : coronam sibi ad caput, Cic. de Or. 2, 61, 250 : calanticam capiti, id. Frgm. Or. in Clod. 5 ; so Attius in Non. 244, 16 ; cf. id. ib. 206, 12, and Virg. : lateriaccom. ensem, Aen. 2, 393. Trop.: To Jit something to a subject or object, i. c. to arrange or accommodate to : meum consilium accommodabo ad tuum. Cic. Fam. 9, 7 ; so Att. 10, 7 ; 12, 32 ; Leg. 3, 2, et al. — Hence, ac se, to adapt one's self to another's opinion, wishes, etc., i. e. to ac- commodate or conform to, to comply with : omnes qui probari volunt, ad eorum qui audiunt arbitrium et nutum totos se fin- gunt et accommodant, C. Or. 8: so ib. 9 : alicui de aliqua re, to be compliant to one in any thing : peto a te . . . ut ei de habi- tatione accommodes, Cic. Fam. 13, 2. — As the idea of exact fitting or adjusting was early lost, accommodo signifies, 2. In gen., To bring a person or thing to something, to apply : clupeum ad dor- sum, to put upon the back, PI. Trin. 3, 2, 93 : testes ad crimen, Cic. Verr. 1, 1, 18 : vim ad eloquentiam, id. Or. 7 ; h. ac. se (in a more general sense than above), to ap- ply one's self to, to xtndertake something • ad remp. et ad res magnas gerendas, id. Off. 1, 21 ; of property : to lend it to one for use : si quid iste suorum aedilibus ac- commodavit, id. Verr. 2, 4, 57 ; — hence, 3. esp. in the Silv. Age, and onward ; To devote or apply to, e. g. in Quint. : cu- ram pratis, pecoribus et hortis, 1, 12, 7 : nonnullam operam his studiis, id. 1 , 10, 15, Plin. : Arabus lapis dentifriciis accommo- datus, employed or used as dentifrice, 36, 21, 41, et saep. ;— hence accommodatus, a, um, Pa, Fitted or adapted to a thing, as to business, a wish, etc. ; hence, suitable, conformable, or appropriate to it (only in prose ; in poet- ry accommodus is used for it, q. v.). with ad or Vat. : oratio ad persuadendum ac- commodate. C. Ac. 1, 8 : quae mihi intel- ligis esse accommodata, conformable to my interest, id. Fam. 3, 3. Comp. : oratio concionibus seditiose concitatis accom- modatior, id. Clu. 1 ; so P. Pan. 83 ; Suet. Ner. 8. Superl. : exemplum temporibus suis accommodatissimum, Cicero, Frgm. Corn. ; so P. 13, 3, 6. Adv. c. ad: dicere quam maxime ad veritatem accommo- date, Cic. de Or. 1, 33. Comp., id. Or. 33. Sup., id. Fin. 5, 9. ac-commodus, ». «™. ad J- (poet for the prosaic accommodatus), c. Dat. Fit, suitable : valles accommoda fraudi, 15 ACCU Virg. A. 11, 522; so Stat. S. 4, 4, 65 ; Th. 10, 186. Comp., Sup., and Adv. not found. ac-conffero, es9i > estum, 3. v. a. To bear or bring to: ego huic dona ac- congessi, Plaut. True. 1, 2, 17. aC-COrporO) are > »■ "■■ [corpus] ali- quid alicui, To incorporate, to fit or join to, Amm. 16, 8, and Sol. 37 Salm. ac-Cl*edo, dldi, dltura, 3. v. a. (pres. subj. accreduas, lengthened for the sake of the metre, Plaut. As. 5, 2, 4) To yield one's belief to another, i. e. to believe upon one's mere word, unconditionally (a rare word) : quisnam istuc accredat tibi ? PI. As. 3, 3, 37 : neque miposthac quidquam accreduas, ib. 5, 2, 4 ; so Lucr. 3, 869 ; Hor. Ep. 1, 15, 25. In prose in C. Att. 6, 2, 2, and Nep. Dat. 3, 4. * accremcntutlii i. n - An increase, Piin. 9, 2, 1 (Hard, reads, more correctly, nutrimentum) ; — from ae-cresco, evi, etum, 3. v. n. To grow to or up to, to become larger by growth, to increase : valitudo decrescit, accrescit labor, PI. Cur. 2, 1, 4 : amiciti- am, quae incepta a parvis cum aetate ac- crevit sitnul, Ter. Andr. 3, 3, 7 (imitated with the simple verb in Cic. de Sen. 14 ; Nep. Att. 10) ; cf. Hor. S. 1, 6, 26 : flumen subito acerevit, * C. Inv. 2, 31 : aggereba- tur caespes, jamque pectori usque accre- verat, Tac. A. 1, 19 ; so ib. 2, 8.-2. In a general sense, with the Vat. : To be add- ed by way of increase or augmentation, to be joined or annexed to ; poet.: trime- tris accrescere jussit nomen iambeis, Hor. A. P. 252 ; also in Livy : cum dictis fac- tisque omnibus vana accresceret fides, 1, 54, 4 ; and in Plin. Ep. 2, 8.— Hence, 3. in the later jurists : To fall to one, as an in- crease of his property, Dig. : jus accres- cendi, the right of increase, ib. ; — hence, * aCCretlO; ° n > s > /• An increasing, increment : lunam accretione et dirninu- tione luminis significantem dies, Cic. Tusc. 1, 28. accubatio, onis, /. A corrupt read- ing for accubitio, q. v. * accubltalia, ium, «• [accubo] sc. stragula. The coverings spread over the table-couches, Trebell. Claud. 14. aCCUbltatlO ~ accubitio. aCCUbitlO, onis,/. [accubo] A lying or reclining, esp. at table (in the Rom. manner, on the triclinium or accubitum) : accubitio epularis amicorum, C. de Sen. 13 ; Oft'. 1, 35, 128 Beier; N. D. 1, 34. * aCCUbitO; are = accubo, Sedul. * aCCU'bitoriuS, a, um, adj. [id.] Per- taining to reclining : vestimenta, Petr. 30. * aCCUbitum, i>"- [id.] A table-couch, a couch for a larger number of guests, while the triclinium contained only three seats, first used in later times, Lampr. El. 19. acCUbltUS, us, m. = accubitio, A re- clining at table, Stat. Ach. 1, 109, quoted by Prise. 863 P. ; Theb. 1, 714 ; Plin. 8, 2, 2 ; — from ac-CUbo, ui, Hum, 1. v. n. To lie near or by a thing, c. Pat. : quoi bini custodes semper aceubant, PI. Mil. 2, 2, 57 ; cf. Cic. Cat. 2, 5; also abs.: Furiarum maxima juxta accubat, Virg. A. 6, 606 (but in G. 3, 306, and * Hor. Od. 4, 12, 18, it appears to be only a fuller form for the simple cubare, to lie) ; also in desig. of place (for the more usual adjaccre) : theatrum Tar- pejo monti accubans, Suet. Caes. 44. — 2. Esp., To recline at table (in the Rom. man- ner) upon the triclinium (v. accumbo), very freq. in Plaut. : prandium, ut jussis- ti. hie curatum est : ubi lubet, ire licet ac- cubitum, Men. 2, 3, 16 ; cf. ib. 1, 4, 7 ; Ps. 3, 2, 101 (also with reflexive signif. : ac- cuba, be seated, Mos. 1, 4, 32, and with Ace. : prandi, potavi. scortum accubui, Men. 3, 2. 11) ; so Ter. Eun. 4, 5, 2 ; Cic. Tusc. 4, 2: alicui in convivio, id. Cat. 2, 5 : (* cum arnica, PI. Bac. 2, 1, 34) : apud aliquem, id. Att. 14, 12.— 3, Of lying with (sexually) : ubi rnihi pro equo lectus de- tur, scortum pro scuto accubet, PI. Bac. 1, 1, 39 ; — hence * aCCUbud; adv. Lying near, a word formed by Plautus, in jest, as a pun upon assiduo (fr. sedeo), True. 1, 4, 67. * ac-C ado, ere, v. a., lit. To strike or stamp upon, to coin (of gold, cf. cudo) : hence m e t a p h. to add more to a sum of 16 ACCU money : toes minas accudere etiam pos- sum, et triginta flant, PI. Merc. 2, 3, 96. aC-CUmbO, cubui, eiibitum, 3. v. n. [cumbo] To lay one's self down upon a place, and so, to lie on it : in via, PI. Most. 1, 4, 13 ; of one swimming : summis in undis, Manil, 5, 4, 26 ; cf. Suet. Vesp. 5. — But esp. of the peculiar manner in which the Romans (and finally even the Roman women, Val. Max. 2, 1, 2) reclined at table, after luxury and effeminacy had become prevalent. While e. g. they extended the lower part upon the long couch (triclini- um, lectus triclinaris), they supported the upper part by the left arm upon a cushion (or laid it upon the bosom of the one near- est ; hence in sinu accumbere, Liv. 39, 43 ; cf. avaKeiadaL=^civui iv rw koXko) rtvds, Ev. Ioh. 13, 23), and so kept only the right hand free for taking food : hoc age, accumbe, PI. Pers. 5, 1, 15 ; so id. Most. 1, 3, 150, etc. ; C. Verr. 2, 5, 31 ; Mur. 35 ; Liv. 28, 18 ; (c. Ace.) potes, et scortum accumbas, PI. Bac. 5, 2, 70 ; so Men. 3, 2, 11 ; 5, 9, 82 : mensam, Att. in Non. 415, 26 ; Lucil. Sat. 13 ; ib. 511, 16 : cf. accu- bo no. 2 : in epulo, C. Vatin. 12 : epulis, Virg. A. 1, 79. — Since three persons usu- ally reclined upon such a couch (cf. C. Pis. 27), the expression arose : in sum- mo (or superiorem, also supra) medium and imum (or infra) accumbere, and in- deed the series began on the left side, since they lay supported by the left hand. The whole arrangement is explained by the following figure : ultimus medius summus medius lectus 6. 5. 4. 1 0> en MENSA CO s 3 oi -- Among the three lecti, the lectus medius was the most honorable, and on each lec- tus the locus medius was more honora- ble than the summus, and this had the preference to the ultimus. The consul or other magistrate usually sat as xilti- mus of the lectus medius (fig. no. 6), in order that, by his position at the corner, he might be able, without trouble, to at- tend to any official business that might oc- cur. The place no. 7 seems, for a similar reason, to have been taken by the host. See on this subject esp. Salmas. Sol. p. 886 ; Crenz. Autiq. 418 ; Adams's Antiq. 2, 163, sq., and Moeb. C. Cat. 2, 5. From this statement are explained the follg. passages in PI., Per. 5, 1, 14 ; Mos. 1, 1, 42 ; Stich. 3, 2, 32, etc. ; C. Att. 1, 9 ; Fam. 9, 26 ; Sail. Frgm. in Serv. Virg. A. 1, 702 ; Hor. S. 2, 8. 20. accumulate, adv., v. accumulo, ad fin. * accumulate, onis, /. [accumulo] A heaping up, only as (. t. in the lang. of gardening, of the heaping up of earth around the roots of plants, etc., to protect them against the cold, P. 17, 26, 39. "accumulator, oris, m. One who heaps up or accumulates : opum, Tac. A. 3, 30 ;— from ac-CUmulo, avi, atum, 1. v. a. To add more to a heap [cumulus], to heap up or accumulate, to augment by heaping up (a rare word ; in the class, per. mostly poetical) : accumulabat mors confertos, Lucr. 6, 1262 : auget, addit, accumulat, * C. Agr. 2, 22, 59. (The Syn. augere and addere are used of any object, although it is still small, in extent or number, after the increase ; but accumulare only when it becomes of considerable magnitude, as it were a heap ; hence the climax in the passage quoted from Cic.)— Trop. : ac- cumulare caedem caedi, to heap murder upon murder, Lucr. 3, 71 ; so Virg. A. 6, 885 ; Ov. F. 2, 122 : curas, H. 15, 70, et al. Hence, — 2. in the lang. of gardening, t. t., ACCU Tolieapthe earth aroundtheroots of plants, in order to protect them from cold, in Plin. very often ; cf. accumnlatio: — hence accumulate, adv., from the Pa. ac- cumulate, which is not found : Abund- antly, copiously. Sup. Cic. Her. 1 fin. : so also id. Fam. 13, 42. Pos. in App. Met. 10, p. 252 Elm. accurate, adv. Carefully, exactly, &c, v. accuro Pa. aCCUratlO, onis,/. [accuro] A talcing care of, carefulness (very rare ; in Cic. only once) : in inveniendis componen- disque rebus, Brut. 67, 238, and besides only in Veg. Vet. 1, 56, 35. aCCUratUS, a, um, Pa. ;— from ac-CUVO, av i> atum, 1. v. a. (accurasso, is, it = accuravero, is, it, PI. Ps. 4, 1, 29 ; Pers. 3, 1, 65) To take care of, to bestow care upon, to prepare or pursue any thing with care (in Plaut. and Ter. very often ; more rare in the class, per. ; it appears in gen. as vcrb.finit. to belong only to the comic poets and less elevated prose writers ; hence it is scarcely found in one class, poet, and never in Cicero's Orations ; in- stead of if, curare, instruere, procurare, etc., are used. But Cicero uses freq. the Pa. accuratus and the Adv. accurate in all the degrees of comparison ; v. below, and cf. Mos. C. Rep. 1, 13) : quod facto opus est, volo accurare, PI. Cas. 3, 3, 30 : prandium, id. Men. 1, 3, 25 : accurare omnes addecet, suspicionem et culpam ut ab se segregent. Trin. 1, 2, 41, et al. Also of guests : to regale them (cf. accipio 1, c, a), id. Ep. 5, 1, 55 : Ter. Hec. 5, 1, 12 ; so Andr. 3, 2, 14 : melius accurantur, quae consilio geruntur, * C. Inv. 1, 34 : victum et cultum humanum, id. Frgm. in Col. praef. 1. 12. — Whence accuratus, a, um, Pa. Prepared with care, careful, studied, elaborate, exact, (never of persons, for which diligens is used) : accurata malitia, a studied artifice, PI. True. 2, 5, 20 ; very often in Cic. (esp. in his letters and rhetor, writings) : sermo, de Or. 2, 57, 233 : accuratae et meditatae com- mentationes, ib. 1, 60, 257 : (* accuratum habere for accurare, to be at pains, PI. Bac. 3, 6, 21) : accuratius et exquisitius dicendi genus, id. Brut. 82 : accuratissima diliiien- tia, id. Att. 7, 3, et al. Adv., C. Att. ] 6, 5 ; Parad.l, 4; Brut. 22, et al. Comp., id. Att. 8, 12. Sup., id. Fam. 5, 17 ; Nep. Lys. 4, 2. ac-CurrO, curri (seldom cucurri), cursum, 3. v. n. To run to a place, to come to by running, to hasten to ; c o n s t r. absol., c. ad and in : expeditus facito ut sis, si inclamaro ut accurras, C. Att. 2, 20 ; so ib. 12, 18 (accucurrisse) ; 13, 48 : cu- pide ad praetorem accurrit, C. Verr. 2, 5, 3 ; so Caes. B. G. 1, 22 ; Sail. J. 10, 6 : in Tusculanum, C. Att. 15, 3: ad gemitum collabentis, Tac. A. 2, 31 : in auxilium ac- cucurrerunt, Suet. Calig. 58 : ad visen- dum, id. Ner. 34. — The pass, as impers., Tac. A. 1, 21. — Trop.: of ideas which occur at the moment we wish them : is- tae imagines ita nobis dicto audientes sunt, ut simul atque velimus accurrant, Cic. Div. 2, 67.— Whence aCCUrSUS, us, m. A running or com- ing to : populi, Tac. A. 4, 41 ; so Val. Max. 6,8,6: civium, Sen. Hipp. 894 : comitum, Stat. Th. 6, 511, et al. aCCUSabllis,i. adj. [accuso] Blame- worthy, reprehensible: turpitudo, C. Tusc. 4,35. a.CCUSatio, onis, / [accuso] An ac- cusing, complaint, accusation, or indict- ment : ratio judiciorum ex accusatione et defensione constat, C. Off. 2. 14. The 1. 1. belonging to it are : comparare and con- stituere, to bring in, C. Verr. 1, 1 ; also intentare, Tac. A. 6, 4: capessere, ib. 4, 52: exercere, id. H. 2, 10: factitare, to pursue or urge, id. Brut. 34 : accusatione desistere, to desist from, id. Frgm. Corn, in Ascon. ; later, earn demittere, Aur. Vict. 28, 2 : accusationi respondere, to answer it, id. Clu. 3. — 2. The bill of indictment, the action or suits in septem accusatio- num librls, C. Or. 29 ; so P. 7, 30, 31 (cf. accuso and actio 2, b, v.). aCCUSatlVUS, a, um, adj. [accuso] in the gramm., (. (. for the ith case, Quint. 7. 9, 10, and all the later writers (Var. L. L. 7, 37 calls it casum accusandi). A CE N accusator» oris, m. [id.] orig. One wlu> calls another to account, reproaches him ; hence, when the action was trans- ferred to public life ; an accuser, and strictly in a state-offense (while petitor signifies a plaintiff in private causes ; yet accusator is often used as a general i name for every kind of accuser, and then also includes the petitor (v. accuso no. 2) ; (very freq.) : vehemens et molestus, C. Brut. 34 : ponere accusatorem alicui, Coel. in C. Fam, 8, 12 : alicui opponere, id. Verr. 2, 1, 29 : sustinere nomen accu- satoris, Tac. A. 4, 59. — 2. In silv - a S e : An informer, a denouncer (= delator): accusatorum denuntiationes, Suet. Aug. 66 ; so Juv. 1, 161. accusatorie, adv. In the manner of an accuser ; — from accusatdrius, a, «m. adj. [accusa- tor] Pertaining to an accuser, accusa- tory : lex, C. Mur. 5 : mos et jus, id. Flacc. 6 : vox, Liv. 45, 10, et al. Ado. C. Verr. 2, 2, 72 ; 3, 70 ; Liv. 40, 12, et al. aCCUSatrix, Icis, /. [id.] She who makes accusation against any one (v. ac- cuso no. 1) : tu mi accusatrix ades, PI. As. 3, 1, 10 ; so P. Ep. 10, 67 ; cf. Prise. Op. Min. 102 Lind. * acCUSltOi are, v. freq. [accuso] To accuse : PI. Mos. 3, 2, 22. aC-CUSO, (also with 83 ; cf. Cassiod. 2283 P.) avi, atum, 1. v. a. [fr. causa, like concludo fr. claudo] orig. =z ad causam provocare, To call one to account, to put him on his defense, i. e. to make complaint against, to reproach, blame (cf. causa, cau- sor, causam dicere) : si id non me accu- sas, tu ipse objurgandus es, if you do not call me to account for it, you yourself de- serve to be reprimanded, PI. Trin. 1, 2, 59 : quid me accusas 1 id. As. 1, 3, 21 : mere- tricem hanc primum adeundam censeo, oremus, accusemus gravius, denique mi- nitemur, we must entreat, severely chide, and finally threaten iter, Ter. Hec. 4, 4, 94 sq. : ambo accusandi, you both deserve re- proach, id. Heaut. 1, 1, 67 : quotidie accu- sabam, I daily took him to task, ib. 1, 1, 50 : C. Fam. 1, 1, Manut. : me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso, id. Q. Fr. 2, 2 : ut me accusare de epistolarum negli- gentia possis, that you may censure me for my tardiness in writing, id. Att. 1, 6. In the preceding examples the object is al- ways a person ; but this verb is not un- frequently used metaph. of things: to blame or find fault with: alicujus despe- rationem, id. Fam. 6, 1 : inertiam adoles- centium, id. de Or. 1, 58 (cf. incusare, Tac. H. 4, 42). Hence also culpam alicu- jus, to clvarge a fault on one, C. Plane. 4, 9, Wund. ; cf. C. Sest. 38, 80 ; Lig. 1, 2 ; Coel. 12, 29. Hence transferred to civil life. 2. To call one to account publicly, as it were, ad causam publicam or publice di- cendam provocare, to accuse openly of crime, to inform against or arraign (while incusare means, to involve or entangle one in a cause (causa), a well-known t. t. in Roman judicial lang. ; constr. with aliquem alicujus rei (like xarnyopttv, cf. Prise. 1187 P.) : accusant ii, qui in fortu- nas hujus invaserunt, causam dicit is, cui nihil reliquerunt, C. Rose. Am. 5: nun- quam, si se ambitu commaculasset, am- bitus alteram accusaret, id. Coel. 7 : ne quis ante actarum rerum accusaretur, that no one should be called to account for previous offenses, Nep. Thras. 3, 2 ; so id. Milt. 1, 7. Other rarer constructions are : aliquem aliquid (only with the pron. id, illud, quod), PI. Trin. 1, 2, 59 ; cf. Ter. Ph. 5, 8, 21 : aliquo crimine, Nep. 6, 3 ; C. Verr. 1, 16 : de vi, de beneficiis, etc., id. Fam. 8, 8 ; Her. 1, 11 : inter sicarios, Rose. Am. 32 ; cf. Zumpt, § 446 ; Rudd. 2, 165 sq. 169, not. 4. — The punishment that is implied in the accusation, in Gen. : capitis, to accuse one of a capital crime, Nep. Paus. 2, 6 ; cf. Zumpt, § 447. 3. Casus accusandi, The fourth case, in grammar, the accusative case, Var. L. L. 7, 37 and 38 ; v. accusativus. Ace^ es, /., "Akj7, A town in Galilee, afterward called Ptolemais or Acca, now Acre, Nep. Dat. 5, 1 ; P. 5, 19, 17. iacenteta, 6rum, «. = aKevrrjra, of B ACER crystals, Without points, without spots, P. 37, 2, 10. * aceO) u '; 2. v. n. To be sour, used only of wine : to be vinegar: vinum, quod neque aceat, neque muceat, Cato R. R. 148. I acophalus, i, «4j. = aKtya\oq, 1. Without head, without chief, leader, and the like, Is. Or. 8, 6. — 2, In prosody, 1. 1. for a hexameter which begins with a short syllable, e. g. tirtioq, since the measure of a syllable seems to be wanting. 1. acei*j eris, n. (once in Servius,/. Prise, p. 698 P.) (found only in nom. and gen. sing.). The maple-tree, P. 16, 15, 26. The wood used, on account of its hard- ness and firmness, for writing-tablets : vile, Ov. Am. 1, 11, 28. 2. acc-r> cris, ere, adj. (m. acris, F.nn. ; /. acer, Naev. and Enn.; acrus, a, um, Pall. ; Veg. ; cf. Chads. 63 and 93 P.) [AK-, uKij, axis, Sxfos, acies, acuo, etc., in which the length of the a is to be consid- ered, on account of which Doeder. Syn. 3, 247, derives the word from ardeo ; viz. arcer, whence acer ; cf. also alacer] (a genuine class, word, much used in prose and poetry). It designates orig. the quality of the extreme, pointed end of a thing, Extreme, utmost, highest, pointed, sharp : acribus inter sese armis confligere cernit, Lucil. in Non. 261, 6. — Esp. 1. Of the actings of the senses and the things affecting them : Sharp, dazzling, stinging, pungent, fine, piercing : a. Of the sight: acerrimus sensus videndi, C. de Or. 2, 87, 357 : acres oculi, id. Plane. 27 : splendor, Lucr. 4, 330 : flammam flare, id. 5, 904 : quidam colores ruboris acerrimi, Sen. Q. N. 1, 14, et al. — b. Of the hearing: voceincrepetacri? Lucr. 3, 966 : aurium mensura, quod est acrius judicium et certius, Cic. de Or. 3, 47 : acrem flammae sonitum, Virg. G. 4, 409 : acri tibia, Hor. Od. 1, 12, 1.— c. Of smell : Lucr. 4, 122 : exstinctum lumen acri ni- dore offendit nares, id. 6, 792 ; cf. ib. 1216 : unguentis minus diu delectemur summa et acerrima suavitate conditis, quam his moderatis, C. de Or. 3, 25, 99 : acer odor, P. 12, 17, 40. — d. Of taste: ut vitet acria, ut est sinapi, cepa, allium, Var. in Non. 201, 13 : acres humores (sharp juices), C. N. D. 2, 23 : lactuca in- natat acri stomacho, an acid stomach, Hor. S. 2, 4, 59 ; cf. ib. 2, 8, 7 : dulcibus cibis acres acutosque miscere, P. Ep. 7, 3, et al. : (acer diff from acerbus. as sharp from harsh, cf. below). — e. Of sensa- tion in its widest extent : aestatem auc- tumnus sequitur, post acer hiems, Enn. Ann. 16, 34, quoted by Prise. 647 P. (cf. Luer. 3, 20 ; 4, 261), and so Hor. : solvi- tur acris hiems, Od. 1, 4, 1. 2. Of the internal states of the human system: Violent, sharp, severe, gnawing : fames acer, Naev. 5, 1 : som- nus acris, Enn. Ann. 12, 5: morbus, PI. Men. 5, 2, 121 : dolor, Lucr. 6, 659 : sitis, Tib. 1, 3, 77, et al. 3. Of the states of mind: Violent, vehement, passionate, consuming : mors amici subigit, quae mihi est senium multo acerrimum, Att. in Non. 2, 22: acri ira percitus, Lucr. 5, 400 ; cf. 3, 312 ; 6, 754 : (on the contrary, 5, 1194 : iras acerbas) : acres curae, Lucr. 3, 463, and Var. in Non. 241 : luctus, ib. 87 : dolor, Virg. A., 7, 291 : metus, Lucr. 6, 1211 ; Virg. A. 1, 362 : amor, Tib. 2, 6, 15 : acrior ad Ve- nerem cupido, Curt. 6, 5, et al. (Among unpleasant sensations, acer designates the piercing, wounding by sharpness, but acerbus the rough, harsh, repugnant, re- pulsive.) 4. Applied to the intellectual qual- ities, it designates a high degree of intel- lectual superiority, by means of which every object is most nicely penetrated, and the best methods Eought out and em- ployed for accomplishing one's purpos- es : Subtle, acute, penetrating, sagacious, shreiod : acrem irritat virtutem animi, Lucr. 1, 70 : acri judicio perpende, id. 2, 1041 : (*memoria, strong, retentive, C. Or. 2, 87) : vir acri ingenio, C. Or. 5 ; cf. id. Sest. 20 ; Br. Nep. Ale. 5, 1. 5. Applied to moral qualities, acer means, a. In a good sense : Active, ardent, ACER spirited, zealous : acres milites, C. Cat 2, 10: civis acerrimus, an ardent patriot, id. Fam. 10, 28 : acerrimus defensor, id. ib. I, 1 : studio acriore esse, id. de Or. 1, 21 : jam turn acer curas venientem extendit in annum rusticus, Virg. G. 2, 405, et al. — b. In a bad sense : Violent, liasty, hot, fierce, severe (very freq.) : uxor acerrima, irritated, enraged, angry, PI. Mer. 4, 4, 56 : Ter. Ph. 2, 1, 32 : dom'inos acres, Lucr. 6, 63 ; Nep. Tim. 3, 5 ; cf. Bremi Nep. Eum. II, 1. — In the latter signif. also used of animals, Lucr. 4, 421; 5, 860; Virg. A. 4, 156; Hor. Epod. 12, 6; 2, 31; Nep. Eum. 11, 1, et al. 6. Of abstract things for the most part only poet.: Ter. Ph. 2, 2, 32: acris egestas, Lucr. 3, 65 : poenas acres, id. 6, 72 : impetus acer, ib. 128 ; ib. 392 : acer- rimum bellum, C. Balb. 6 : nox acerrima atque acerbissima, id. Sull. 18: acrius supplicium, id. Cat. 1, 1 : in Quint. : acres syllabae, which proceed from short to long,9, 4. Acer constr. c. Abl., and also (esp. in the histt. of the silv. age) c. Gen. : Veil. 1, 13 ; Tac. H. 2, 5, et al. ; cf. Ramsh. f 107, 6 note. With in : C. Fam. 8, 15 ; with Inf. : Sil. 3, 338. Adv. acriter (acre Sail. Frgm. in Non. 2, 492, and Pers. 4, 34) in all the signif. of the adj. : PI. Cis. 1, 1, 110; Ps. 1, 3, 39; Lucr. 6, 783; C. Tusc. 1, 30, et'al. Comp. Lucr. 3, 54 ; 5, 1147; Hor. S. 2, 3, 92; Tac. A. 6, 45; 13, 3. Sup. C. Fl. 11 ; Fam. 10, 28 ; 15, 4 ; Att. 10 L 16 L et_al. aCeratuS; a> «u, adj. [acus, ceris] Mingled with chaff: lutum, Fest. p. 17 : cf. Non. 445, 14. — 2. In P. 30, 6, 15: cochleae aceratae, aec. to Hard, from the Gr. ant'ip itoS, complete, perfect. acerbC; adv. Roughly, harshly, sharp- ly, bitterly, painfully, v. acerbus. acerbitas, atis, /• lacerbus] a word occurring most freq. in Cic. — 1, Harsh- ness, acerbity, the harsh taste of fruits ; trop. : fructus non laetos et uberes, sed magna acerbitate permixtos tulissem. C. Plane. 38, 92. — Hence, 2. Metaph. of any thing harsh or sharp ; a. Of moral qualities : Hardness, harshness, severity, rigor, unkindness, moroscness (opp. to comilas, lenitas, and the like) : severitatem probo, acerbitatem nullo modo, C. de Sen. 18: acerbitas morum immanitasque naturae, id. Phil. 12, 11 ; so a Fr. 1, 1, 13; Suet. Caes. 12; Ner. 44; cf. Brem. Nep. Dion. 6, 5. Also satirical severity: acerbitas et abunde salis, Quint. 10, 1, 94 : cf. ib. 96, 117. — Also violence, anger: dis- sensio sine acerbitate, C. Off. 1, 25 ; id. Lael. 23, 87 Beier. — And hatred: nomen vestrum odio atque acerbitati scitote na- tionibus exteris futurum, id. Verr. 2, 4, 30. — b. Of one's lot or fortune : Sorrow, pain, trouble, calamity, and the like : acer- bitas 6ummi luctus, C. Fam. 5, 16 : lacri- mas, quas tu in meis acerbitatibus pluri- mas effudisti, C. Plane. 42 : omnes acer- bitates, omnes dolores cruciatusque per- ferre, id. Cat 4, 1 ; so id. Sest. 38 ; Att. 9, 6 ; Nep. Ale. 6, et al. * acerbitudo, Inis, /. [id.] = acerbi- tas, ace. to Gell. 13, 3. accrbo, avi, atum, 1. v. a. [id.] To make harsh or bitter, to imbitter ; lit. and trop. (very rare : only acerbas, acerbat, acerbans, and acerbatus are found) : gau- dia, Stat Th. 12, 75 : mortem, Val. Fl. 6, 655. — Hence in an extended sense, 2. To augment or aggravate any thing disagree- able or censurable (cf. acuo) : formidine crimen acerbat, Virg. A. 11, 407: nefas Eteoclis, Stat. Th. 3, 214 Barth. (Instead of acerbare many read aecrvarc, esp. on account of the signif. no. 2, v. Drak. Sil. 6, 117.) acerbuS; a, um, adj. [fr. acer, like superbus, fr. super, yet the short a should be noticed, since acer has a long a] : Harsh to the taste, of every object which has an astringent effect upon the tongue (opp. to sttavis, Lucr. 4, 661 sq.), c. g. of sea-water : Neptuni corpus acerbum, bit- ter, salt, briny, Lucr. 2, 472 ; esp. of un- ripe fruit, sharp, sour, harsh, and the like : uva primo est peracerba gustatu, deinde maturata dulcescit, C. de Sen. 15 : sapo- rum genera tredecim reperiuntur : acer, acutus, acerbus, acidus, salsus, etc., P. 15, 17 ACER 37, 32, and since the harshness of fruit is always a sign of immaturity, so Varro, Cicero, Pliny, et al. use acerhus as a sy non. for crudus, immaturus, unripe, immature, crude, lit. and trop. : ib. 6, 6 : nondifm matura uva est, nolo acerbam sumere, Phaed. 4, 2, 4; and so trop. Cic. : impo- litae res et acerbae si erunt relictae, Prov. Cons. 14 : cf. the class, passage, Gell. 13, 2. Hence : virgo acerba, a maiden not yet marriageable: Var. in Non. 247, 15, and esp. poet.: funus- acerbum, as a translation of the Gr. SdvaToS aupos (Eur. Orest. 1030) ; C. Dom. 16 : ante diem edere partus acerbos, Ov. F. 4, 647. Upon acerba mors, v. below, no. 4. 2. Transf. from taste to thehearing: Harsh, hoarse, rough, shrill: serrae stri- dentis acerbum horrorem, Lucr. 2, 410 : vox acerbissima, C. Her. 4, 47. 3. Of men: Rough, coarse, repulsive, morose, violent, hard, rigorous, severe: melius de quibusdam acerbos inimicos mereri quam eos ainicos, qui dulces vide- antur, C. Lael. 24 : posse enim asotos ex Aristippi, acerbos e Zenonis schola exire, for there may go forth sensualists from the scliool of Aristippus, crabbed fellows from that of Zeno, id. N. D. 3, 31 (cf. acricuius) : acerbissimi feneratores, id. Att. 6, 1; so of adversaries or enemies : violent, furi- ous, bitter : C. Fam. 1, 4 : acerbissimus hostis, id. Cat, 4, 6 fin. ; so Fam. 3, 8 ; Hor. S. 1, 3, 85, et al. 4. Of things : Harsh, lieavy, disagree- able, grievous, troublesome, bitter, sad (very often, esp. in Cic, diif. fr. accr, q. v.) : ut acerbum est, pro benefactis quum mali messem metas ! PI. Ep. 5, 2, 52 : cf. Lucr. 3, 902 ; Ter. Hec. 3, 1, 1 ; Att. in Non. 72, 29 : in rebus acerbis, Lucr. 3, 54 : acer- bissimum supplicium, C. Cat. 4, 6 : acer- bissima vexatio, ib. 4, 1 : acerba memoria temporis, id. Plane. 41, et al. Hence acer- bum funus '(dift". from above), a bitter, painful death: PI. Am. 1, 1, 35: acerbum funus filiae, id. As. 3, 3, 5, and so Nep. Cim. 4 : vita ejus fuit secura et mors acerba, afflicting, painful, unwelcome (since premature or early can not be said of an old man, v. Bremi in h. 1.) (* acer- bum, i, u. calamity, misfortune, Ov. Tr. 5, 2, 21 ; Virg. A. 12, 500) : acerba, n, plur. adv. ace. to the Gr. idiom. Lucr. 5, 34 (cf. acuta, et al.), several times imitated by Virg. A. 12, 398 ; 9, 794 ; G. 3, 149. Adv. in the trop. signif. of the Adj., C. Fam. 1, 5; N. D. 2, 33; Plane. 1 (idem acerbe severus in filium, id. Oft'. 3, 31, 112) ; Liv. 3, 50, 12 ; 7. 3, 9 ; Tac. A. 2, 87, et al. Comp. C. Lael. 16; Suet. Tib. 25. Sup. Cic. Att. 11, 1 ; Caes. B. C. 1, 2 ; also C. Plane. 35, 86, where, of an exclamation of severe grief, acerbissime for acerrime is defended against Lambin and Ernesti by Wunder, Plane. 1. c. p. 217. aCernUS; a, um , a ^j- [1- acer] Made of maple: equus trabibus contextus acer- nis, Vira. A. 2, 112 : mensa, Hor. S. 2, 8, 10 ; so Ov. Met. 12, 254, et al. acerdSUS, a, urn, adj. [acus, ceris] Full of chaff : far, mingled with chaff and other impurities, Gr. uvroTrvpiS : Lucil. in Non. 445, 14 : coenum, id. lb. ; v. Fest. s. v. obacerake, p. 112; cf. with Comment. in Fest. in Lind. Corp. Gramm. torn, ii., pars ii., p. 329. acerra? ae, / [prob. for acerna, sc. ar- cula, fr. acer, maple] A casket, in which was kept the incense used in sacrifices, esp. in burning the dead, an incense-box ; (*acc. to others, an incense-pan or censer:) ne sumptuosa rcspersio, ne longae coronae, nee acerrae praetereantur, from the XII. Tab. in C. Leg. 2, 24. 60; cf. Dirks. Transl. 675 sq. ; Creuz. Alterth. p. 462 : plena, Virg. A. 5, 744 : turis plena, Hor. Od. 3, 8, 2 ; so also Ov. M. 13, 703 ; Pont. 4, 8, 39 ; Fratr. Arval. in Orell. I. L. 1, 2270, p. 391, et al. (Cf. Fest. s. h. v. p.. 16, who gives still another signif. : " acerba. ara, quae ante mortuum jioni eolebat.'*') Acerrae, arum, /. 1, A town in Campania, near Naples, now Acerra, ex- posed to frequent inundations from the Clanius, on which it is situated : hence in Virg. : vacuis Clanius non aequus Acer- ris, G. 2, 225 Wagner ; imitated by Silius, 8, 537. — 2. -A fortress in Gallia transpa- 18 A C E T dana, between Laus Pompeia and Cre- mona, perhaps of 'fuse, origin, and a col- ony of the preceding. Miill. Etr. 1, 140. — 3. A town in Utnbria, called, for the sake of distinction, Acerrae Vatriae, Plin. 3, 14. 19,— Hence AcerrailUS, i< m - An inhabitant of Acerrae, Liv. 23, 17. t acerSCComeS; ae, m. = ancpacK6- uris, With unsliorn hair ,• in Juv., a young man, a youth, 8, 128. tacerus, a , um , adj. — annpos, With- out wax: mel acerum, which flows spojita- ncously from the comb, honey in the comb, Plin. 11, 15. * acervaliS; e : ad j- [acervus] That is heaped up, used by Cic. in dialec. lang. for the Gr. mnptirns, a sophism by accumu- lation, Divin. 2, 4. acervatim, adv. [id.] By heaping vp or accumulation, by or in heaps : confertos ita ac. mors accumulabat, Lucr. 6, 1262 : stercus aspergi oportere in agro, non ac. poni, Var. R. R. 1, 38. — Hence metaph. 2. = summatim, All collected together in one point, pressed or crowded together, in general, summarily : ac. reliqua dicam, C. Clu. 10 : multa ac. frequentans, crowding together many thoughts in one period, for the sake of rounding it, id. Or. 25. * aCCrvatlO, onis,/. A heaping up, accumulation : saporum, P. 11, 53, 117; fr. acervo, avi, atum, 1. v. a. [acervus] To form a heap, to heap or pile up, to amass (a rare word, not in Cic.) : pani- cum praedensis acervatur granis, P. 18, 7, 10 ; 26, 4, 3 : acervantur muricum mo- do, they gather or collect together, id. 32, 9, 31. — Trop. : To accumulate, to multiply: leges, Liv. 3, 34 ; Quint. 9, 3, 47, et al. acervUS; >• m - [related to acus, ceris, fr. the root AK, uk'is, ciKfioS, acies, etc.] A multitude of objects of the same kind, ris- ing in the manner of a hill; \ m A heap considered as a body : frumenti, PI. Ps. 1, 2, 55 ; cf. Cas. 1, 1, 38 ; Attius in Non. 192, 3 : altus, Lucr. 3, 198 ; so 1, 775 : ut acer- vus ex sni generis granis. sic beata vita ex sui similibus partibus effici debeat, C. Tusc. 5, 15 : acervi corporum, id. Cat. 3, 10 : pecuniae, id. Act. 2, 22 : tritici, id. Ac. 2, 29 : farris, Virg7G. 1, 185 ; thus Ovid calls Chao^: caecus acervus, M. 1, 24. — 2. A heap considered as a multitude: aeris et auri, Hor. Ep. 1, 2, 47; esp. trop.: acervi facinorum, C. Sull. 27 : officiorum negotiorumque, P. 36, 5, 4, no. 8, et al. — 3. In dialectics, t. t., A sophism formed by an accumulation of arguments, Gr. ouipsi- rns, Cic. Acad. 2, 16, 49 ; Hor. Ep. 2, 1, 47 Schmid.— (Perhaps acervus is connected with agere, agitare, which latter, ace. to Fest., p. 20, was at an earlier period = ace- tare; consequently, that whi-ch is brought together, heaped up : cujuslibet rei con- geries, Beda Orth. 2328 P. Doederl. also derives this word from aggcrcre. and gives it the same signif. ; v. his Syn. 2, 115 ; 3, 320.) acesco, acui, 3. [aceo] v. inch. To become sour, to turn sour : quodcumque infundis acescit, Hor. Ep. 1, 2, 54 : lac, P. 20, 14, 53 : musta, id. 7, 15, 13, et al. AcesinCS, ae, .'"•• 'A-Kcittftlii A river in India, which falls into the Indus, now the Jenaub, Curt. 9, 3, 20, et al. Acesinus» \ m - A river in l/ie Tau- ric peninsula (Crimea); — hence AcesisiUS. a, um . Pertaining to the same : agmina, Val. Fl. 6, 69. tacesis, is, f. = akeaiS, A sort of mountain-green (* a kind of borax, used in medicine, Schell.) Plin. 33, 5, 28. Accsta, ae, also Aceste, es, /., "A*re- gtii and 'AKforn, A town in Sicily, named after King Acestes ; earlier Egestn, later Segesta, V: Aen. 5, 718 ; cf. with'!, 550 ;— h. Acestaeus» or Accsteus, i, m. An inhabitant of Accsta, Plin. 3, 8, 14. acetabulum, i, n. [acetum] orig., A vessel for vinegar, perh. a cup or gob- let, but metaph. : 1. Any cup-shaped'ves- scl. Quint. 3, 6, 35 ; also used as a liquid or dry measure, the fourth part of a hemi- na, Cato R. R. 102 ; Plin. 18, 7, 14 ; 21, 34, 109 ; and with jugglers, the cup or goblet with which they performed their feats, Sen. Ep. 45, 7. — On account of similarity in form, 2. It» anatomy, The eoclcct of the ACHE hip-bone, Plin. 28, 11, 49.-3. In zoology, The cavities in the arms of polypi, by which they suck fast (to objects), id. 9, 29, 46.— 4. In botany, The cup of flowers, id. 26, 8,37. * acetarla, lum, n. [acetum] sc. ole- ra, That which is prepared with vinegar and oil, salad, Plin. 19, 4, 19, no. 3. * acetaSCO, tavi, 3. = acesco [acetum] To become sour, App. Herb. 3. + aceto, are, °'d form for agito, ace. to Fest. s. h. v. p. 20 ; cf. the letter C. acetum, i> »• [orig. Pa., fr. aceo, be- come sour, hence sc. vinum] Sour wine, wine-vinegar, and then vinegar in gen. -• cum aceto pransurus est et sale, PI. Rud 4, 2, 32, and in the well-known descrip- tion of the splitting of rocks by hot vine- gar, in Liv. 21, 37, et al. : mulsum aceti, vinegar-mead, a Rom. drink, v. mulsus. — Trop.: of acuteness of mind : Sense, wit, sagacity (like sales, witty sayings, witti- cisms, fr. sal, salt) : Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Char. Atque aci- dissumi, PI. Ps. 2, 4, 49 : Bacch. 3, 3, 1 ; Hor. S. 1, 7, 32 ;_Pers. 5, 86, et al. Achaemenes, is. m. The first king of Persia, ancestor of the Achaemenidae, and grandfather of Cyrus : dives Achaem- enes, poet frir greator Asiatic wealth in gen., Hor. Od. 2, 12, 21.— Hence Achaemenidae, arum, m. The Achaemenidae, v. the preceding word. I achaemenis, Wis, f.=ax"ipevls, An amber-colored plant in India, used in magical arts, Plin. 24, 17, 102, and Appul. Herb. 56. AchaemeniUS, a. «m, adj. [Achaem- enes] Persian, Ov. M. 4, 212 ; Hor. Od. 3, 1, 44, et al. 1. Achacus, '. "'■ 1. Son of Xuthus, brother of Ion, and ancestor of the Achaci. —2. A king of Lydia, Ov. Ib. 301. 2. AchaeuS, a, um, adj., 'AxaTof, 1. Belonging to Achaia, an Achaean : Achae- is in finibus, Lucr. 6, 1114 ; Liv. 35, 13.— 2. In gen. Grecian, a Greek (v. Achaia no. 2) : Hor. Od. 4, 3, 5 ; Juv. 3, 61 ; Stat. Th. 2, 164 ; P. 4, 7, 14. — 3. An inhabitant of a Greek colony upon the Black Sea, Ov. Pont. 4, 10, 27. — 4. Portus Achaeorum, The harbor before Troy, where the Greeks land- ed, P. 4, i2, 26. , Achaia, ae,/. [»A»rfa] 1. The prov- ince of Achaia, in the northern part of the Peloponnesus, on the Gulf of Corinth, ear- lier called Aegialea (maritime country). — 2. After the destruction of Corinth by Mummius, B. C. 146, all of Greece was a Rom. province under the name of Achaia. (In the poets, in four syllables.) Achaias, adis, adj. [Achaia] An Achaean or Greek woman, Ov. H. 3, 71. AchaiCUS, a, um, adj. [id.] Achaean, Grecian (for the most part prosaic, to which corresponds the poet. Achaius) : in medio Achalco cursu, C. Brut. 1, 15 : ignis, Hor. Od. 1, 15, 35.— L. Mummius obtain- ed, for the destruction of Corinth and the complete subjugation of Greece, the hon- orary title of Achaicus. AchaiS, i^ 5 » ac U- / = Achaea, Achae- an, Grecian, also an Acliaean or Greek woman (poet.). Ov. M. 5, 306, 577. AchaiUS, a, um, adj. Achaean, Gre- cian (pott, for the common Achaicus and Achaeus), Virg. A. 5, 623 ; Ov. M. 2, 727 ; cf. Heins. id. Her. 1, 28. Achamae, arum./. A town (or De- mus) in Attica, Stat. Th. 12, 623. — Hence AcharnaUUS, a, um, A native of Achamae, Nep. Them. 1. acharne, es, / A sea-fish, P. 32, 11, 53. (Al. leg. acarne.) Acharrae, arum,/. A town in Thcs- saly, Liv 1 32, 13. , i achates, ae, m. an6*/ = 6 aX'frnS, 1, The agate, agate-stone, so called from Achates, a river in Sicily, where it was first found, P. 37, 10, 54.-2. lehates, the most faithful companion of Aeneas, Virg. A. 1, 178. Acheldias, adis, and Achelois, idis, patron, f. Daughter of Achclous, Ov. M. 14, 87 ; hence (plur.) The Sirens, ib. 5, 552. AcheloiUS, «, um, adj. J,. Pertain- ing to the river Achclous, Virg. G. 1, 9 ; Ov. H. 16, 265. A. CallirrhoB, daughtei of Achelous, M. 9, 413. — 2 Aetolian: he ACHI ros, t". e. Tydeus, the son of Oeneus, king of Actolia, Stat. Th. 2, 142 ; — from AcheloUSi >. m - 'AxtXuioS', 1. A cele- brated river of Middle Greece, which, ris- ing in Pindus, separates Aetolia from Acarnania, and empties into the Ionian Sea, now the Aspropotamo, P. 4. 1, 2. — 2. The river-god Achelous, Ov. M. 9, 1 sq. AchcrTni* orum, wi. An unknown people in Sicily, C. Verr. 3, 43. Acheron, ntis, ">■■■. 'kxeomv, 1. A rn- er in Epirus, which flows through the Lake Acherusia into the Ambracian Gulf, now Verlichi or Delika, Liv. 8, 24. — 2. -^ river in Lotccr Italy, now the Acri, P. 3, 5, 10. — 3. I Q mythology. A river in the Lower World : Acherontem obibo, ubi inoitis thesauri objacent, Enn. in Fest. s. v. ob, v. Lind. C. Gr. II., 1, p. 195 : et illi qui tiuere apud inferos dicuntur, Ache- ron, Cocytus, etc.. Cic. N. D. 3, 17 ; hence often the Lower World itself: flectere si nequeo superos, Acherontamovebo, Virsr. A. 7. 312 ; also in prose : C. in Senat 10"; Nep. Dion. 10. — Livy has also Acheros, i, 8, 24. — The form Acheruns v. below. — Hence Acheronteus, a, " m . "dj. Pcrta'm- ing to the Acheron, Claud. R. Pr. 2. 351. Ach&rontia, ae, /. A smalltown in Lucania, on the borders of Calabria, sit- uated on a hill, now Accrcnza, Hor. Od. 3, 4, 14. Acheron ticus. a, urn, ^evi (poet, after the manner of the Gr. Nom. Achil- leus, trisyl., Grut 669, 6. Gen. Achillei, quadrisyl., Hor. Od. 1, 15, 34 ; Epod. 17, 14, and Achilli, as Neocli, Lacydi from Neocles, Lacydes, PI. Bac. 4, 9, 14 ; Virg. A. 3,87; cf. Val. Prob. 1468 P. ; Schneid. Gr. 2, 167 ; Goer. C. Ac. 2, 6, p. 36 ; Br. Nep. Them. 1. Ace. Achillea, Luc. 10, 523 ; Schneid., as above, p. 269 sq. and 41 sq. Voc. Achille, Prop. 4, 11, 40 ; cf. Schneid. p. 302 sq. and 42 sq. Abl. Achilli, Ov. Pont. 3, 3. 43; cf. Schneid. p. 289 sq.). The Grecian hero in the Trojan war, dis- tinguished for strength and beauty, son ofPeleus, king of Thessaly and of Thetis, Ov. M. 12/«. and 13 init. ; Stat Ac, et al. In the fine arts, Achilles is represented " with hair long and erect, like a mane, a body straight and slender, nostrils (plvkttj- />£,) distended with courage and pride, and a physical frame throughout noble and powerful." Mull. Arch. § 413. — 2. Appellative, A beautiful and Strom man, PI. Mil. 4, 2, 63 ; Virg. A. 6, 89 ; Gell. 2, 11. — Hence Achilleus. a, um, adj., 'Ax ; X>£ios, Pertaining to Achilles: stirpis Achilleae fastus, Virg. A. 3, 326 : manes, Ov. M. 13, 448 ; statuae, statues whiclt are represent- ed like Achilles, P. 34, 5, 10 : cothurnus, the elevated and grave tragic style (since Achilles was a hero of the early epos and drama) : desine Achilleo coraponere verba cothurno, Prop. 2, 25. 41. — 2. Achil- lea insula. An island at the mouth of the Borysthenes (Dnieper), also called Leuce, where Achilles was buried. P. 4, 12, 26; also an island near Samos, P. 5, 31, 37. — 3. Achilleus cursus, A peninsula on the Black Sea, where Achilles is said to have held races, P. 4, 12, 26; Mel. 2, ].— 4. Achilleum (sc. oppidum), A town in the Trojan territory, near Sigeum. AchilliaCUS, a,™ = Achilleus, a, um, Venant. 7, 8. Achillides, ae. patron, m. (more cor- rect than Achilleides), '\\i\\eiSrit, A de- scendant of Achilles, Ov. H. 8, 3. AchlVUS, a, um. adj. [fr. Achaeus, with the Dignmma, Achae Fos, Achi Fus, Achivus, like caedo. concido] Achaean, Grecian (v. Achaia) : Achiva castra, Ov. H. 1, 21. — Hence Achivi. the Greeks, C. Div. 1, 16 : quidquid delirant reges plec- tuntur Achivi, lit whatever wrongs tlte (Grecian) kings are guilty of (before Troy) their subjects must suffer for ; but it soon became a general proverb : what- ever errors the great commit, the people must atone for, Hor. Ep. 1, 2. 14. achlis, i 3 - / -d wild beast of the North, which modern naturalists consider to be the same as the alces, ace. achlin, P. 8. 15, 16. Acholla, ae, / (also Achilla) A town in Africa, in the vicinity of Tapsus, Auct B. Afr. 33. tachor, 6" s . m - = riy"V' The scab or scald on the heads of children, Macer. Achradlna' or Acradina, ae, /. A part of lite city of Syracuse, C. Verr. 2, 4, 53. T achras, adis and ados, f = dxpds> A wild pear-tree. Col. 7, 9. acia, ae, / [acus] A thread for sew- ing, Liuuii: Titinn. in Non. 3, 21; so Cels. 5. 26. * acicula, ae, / [acus] A small pin for a head-dress, Cod. Theod. 3, 16, 1. Acidalia, ae, /, 'AmdaXia, An epithet of Venus, perhaps from the Fountain Aci- dalins, in Boeotia, where the Graces, d- lighters of Venus, were accustomed to bathe, Virg. A. 1, 720 Serv. — Hence ACidallUS, a> um . aa J- Pertaining to Venus: ludit Aeidalio nodo, with the girdle of Venus, Mart. 6, 13. * aciditas, atis, /. [acidus] Sourness, acidity, Marcell. Emp. 20. A C IE acidulus. a, um, adj. A little sour, sourish, acidulous: pyra autumnalia acid- ulo sapore jucunda, P. 15, 15, 16 ; so ib. 2, 106 ;— from acidus, a, um, adj. ['Ak-ukIs, aceo] Sour, tart, acid : acidissimum acetura. PI. Ps. 2, 4. 49 : acida sorba, Viri. G. 3, 360 : inula, Hor. S. 2, 2, 43 ; caseus, P. 28, 9, 34. — Hence, 2. t r o p. : Unpleasant, troub- lesome, disagreeable, harsh (only poet.) : quod petis, id sane est invisum acidum- que duobus, Hor. Ep. 2, 2, 64 : acidum canticum, Petr. Sat. 31 , (* sonus acidior, Petr. 68). — 3. acida creta, Chalk steeped in vinegar. Mart. 6, 93. + acieris, is. /.. " securis aerea, qua in sacrifices utebantur sacerdotes," Fest p. 9 ; (according to the Gloss. Philox. it was found in Plaut). aCies, e '> / (Gen. acii and acie, like dii and die. facii and facie, fr. dies, facies, Gell. 9, 14 ; Prise. 780 P. ; Schneid. Gr. 2, 356 sq.) = dci's, The edge, the sharp edge, X, of a cutting instrument, as a sword, dagger, sickle, etc. : gladiorum, PI. True. 2. 6, 11 : securium, C. Verr. 2, 5, 43, 113 : falcis, Virg. G. 2, 365 ; then also, the sharp point of a spear, Ov. M. 3, 107 hence also, trop. : patimur hebescerc aciem horum auctoritatis, C. Cat 1, 2. 2. Transferred to the sense of sight : a. Keen look or glance, power of vision, the sight : Lucil. in Non. 34, 32 ; cf. PI. Mil. 1, 1, 4 : quae nulla potest oculorum acies tueri, Lucr. 1, 325 ; also acies alone, id. 2, *420, and in the plur. ib. 4, 693 : ne vultum quidem atque aciem oculorum ferre po- tuisse. Caes. B. G. 1. 39 : tanta teuuitas, ut fugiat aciem, C. Tusc. 1, 22 : bonum incolumis acies, misera caecitas, id. Fin. 5, 28 ; so ib. 4, 24 ; Virg. A. 12, 558, et al — Trop. of the stars: Brightness, glitter- ing, twinkling: neque turn stellis acies obtusa videtur, Virg. G. 1, 395. Henco, O. also materially of the pupil : Lucr. 3, 411 ; cf. with 414 : acies ipsa, qua cerni- mus, quae pupilla vocatur, Cic. N. D. 2, 57 ; and poet, (as pars pro toto) for the eye : Lucr. 3, 363 ; id. 4, 249 ; so ib. 281, 358. 720: hue geminas nunc flecte acies, Virg. A. 6. 789 ; so ib. 12, 658 (hence the word is also used in the plur., cf. below 4. a, and Ov. Her. 18, 32).— e. A looking at an object with fixed attention, look, aim: ad earn rem habeo omnein aciem, PI Mil. 4, 2, 38. — On the contr., prima acie, at the first, slight view, Lucr. 2, 448. — Transf. from the eye to the mind. 3. Acuteness of understanding, sense, 'insight, penetration, genius ; veryfreq. in Cic, but never without the Gen. : nulla acies ingenii tanta, quae penetrare in coelum, terrain intrare possit C. Ac. 2, 39 : mentis, id. N. D. 2, 17. 4. In military lang. The order of battle, battle-array ; in abstracto (the idea of the right lines in which sight is directed, be- ing transf. to the straight lines formed by the army ; cf. Vitr. praef 1. 7, p. 154 Rod. : quibus ego si aciem exercitus nostri os- tendero, C. Cat 2, 3 : statuit non proeliis, neque acie, sed alio more bellum geren- dum. Sail. J. 58, cf. ib. 101 : Tac. A. 2, 16 ; also of the arrangement of ships for a naval engagement Xep. Hann. 11. — Hence, metaph. a. The battle-array ; in concreto, an army drawn up in order of battle : (cf. the military terms : The line, troops of the line, to serve in the line, etc.): acies est instructa a nobis decern cohor- tium, Galba in C. Fam. 10, 30: hostium acies cernebatur, Caes. B. G. 7. 62 : altera pars acii vitassent fluminis undas. Matins in GelL 9, 14 (as transl of 11. 21, init.) : dubitavit acie pars. Sail. Frgm. in Prise. 780 and 781 P. : prima acies hastati erant, the van-guard, van, the first line, Liv. 8, 8 : tertiam aciem laborantibus subsidium mittere, Caes. B. G. 1, 52 : ab novissima acie (from tlte rear-guard, rear) ante signa procedere. Liv. 8, 10: dextra acies, the right wing, Liv. 27, 45 : aguiina magis quam acies pugnabant id. 25, 34 (acies is here, and in similar cases, considered col- lectively as singular ; v. Oud. and Herz. Caes. B. G. 7, 62"; yet the examples quot- ed above. 2, b, make the plur. in casib. rectis more than probable). It is only oc- casionally used of cavalry, e. g. Liv. 8, 39 ; 19 ACON Veil. 2, 112; (* trop. of a conflagration, acies Vulcania, Virg. A. 10, 408).— lb. The action of tlie troops drawn up in battle-ar- ray, a battle = pusna : in acie celebri ob- jectans vitam, Pac. in Non. 234, 25 : PI. Mil. 1, 1, 4 : mea facta in acie obliti, Att. in Non. 502, 1 : in acie Pharsalica, C. Lig. 3 ; so id. Fam. 6, 3 : copias in aciem du- cere, Liv. 31, 34 : producere in aciem, Nep. Milt. 5 : excedere acie, Liv. 31, 17, et al. ; also trop. A verbal contest, disputation: orationis aciem contra conferam, PI. Ep. 4, 1, 20 : ad philosophos me revocas, qui in aciem non saepe prodeunt, C. Tusc. 2, 25, et al. * 5. acies ferri, Steel, P. 34, 14, 41. AcIlianuS; a, um, adj. Pertaining to Acilius : annales, the annals of Acilius, Liv. 25^ 39 ;— from 1. AcillUS, a , um i adj. Acilian: Gens Acilia, a plebeian family in Rome : lex Acilia repetundarum, prepared by Man. Acilius Glabrio, A.U.C. 652, ace. to which every cause, de repetundis, should be car- ried through at one session, C. Verr. 1, 9, and 17 ; cf. Era. Clav. Cic. s. v. Acilia. 2. AclllUS. i, m. The name of sever- al Romans, among whom, Man. Acilius Glabrio, by his law (v. the preced.), and the historian Acilius, C. Otf. 3, 32, 115 (cf. Bahr's. Rom. Lit. Gesch. 257), are the most distinguished. acina, v L aeinus. t acinaceS) is, m. = aKivaKriS, A short sabre of the Persians, Medes, and Scythi- ans, Hor. Od. 1, 27, 5 ; Curt. 3, 3, 18. * acinarius. a, um, adj. [acinus] Per- taining to the grape: dolia acinaria, ves- sels for holding the grape clusters, Var. R. R. 1, 22. acinaticius, a, um, adj. [id.] Pre- pared from grapes : vinum, made out of dried grapes, very costly wine, Cassiod. Var. 12, 4 ; Pallad. 1, 6, 9. tacilXOS, >, /. = a/avoS, A fragrant plant, perh. the wild basil, Plin. 21, 27, 101. aClUOSUS, % um, adj. 1. Full of grapes, P. 14, 3, 4, no. 8. (Hard, reads ra- cemosus.) — 2. Like or similar to grapes, id. 12, 13. 27 ;— i'rom acinus, i. ™. and acinum, i. »■ Non. 193, 13, also acina, ae, / (Cutull. 27, 4). 1. Any berry, esp. thegrape (wine-berry), Col. 11, 2, 69, and Plin. 15, 24 ; but also of the ivy, Plin. ib. — 2. The kernel (seed, stone, etc) in the berry, * C. de Sen. 15; Plin. 23, 1, 9, etal. acipenser, eris and acipensis, is, m. cf. .Sehneid. Gr. 2, 294=a/a7rij, lit., To shoot a dart ; hence, intrans. of blood, to spout or gush forth, Veg. Veter. 1, 26 and 27. tacopos, - us . i. m - or acopon, -™, i, n. =aKono; (soothing weariness, pain, etc -)* 1. -^ hind of stone, perh. crystalline quarti or spar, P. 37, 51. — 2. /• A plant ■useful in child-birth, otherwise called anagyros, P. 27, 4, 13. — 3. acopum (sc. medicamentum or unguentum), A sooth- ing salve, P. 23, 8, 80, and Cels. 4, 24. acor, 5''is, m. [aceo] A sour or vine- gar taste, Quint. 9, 3, 27. Trop., P. Ep. 7, 3._ tacoraa* ae, / = u/a>pi'a, A kind of thistle, Plin. 21, 16, 56. t acorus, i,/. and acorum, i. «■'— aKop-.iS and aKopov, An aromatic plant, considered by some as our sweet-ftag or calamus, Plin. 25, 13, 100. ac-quieSCO, evi, etum, 3. v. n., lit, To become physically quiet, to come to (physical) repose by means of any thing, to cease from activity (cf. quies and quie- tus) ; hence, in gen., to repose or rest (from exertion, terror, and the like, very freq. in Cic.) : sine respirem, quaeso. Pe. Im- mo acquiesce, PI. Ep. 2, 2, 20 ; id. As. 2, 2, 60 : vitandi caloris causa Lanuvii tres horas acquieveram, C. Att. 13, 34 : a lassi- tudine, Nep. Dat. 11, 3. — Tr o p. : quum aures extremum semper exspectent in eoque acquiescant, Cic. Or. 59; and of wealth, to be no further diminished, Liv. 4, 60. — Also of sleep, Colum. 8, 6 ; and by euphemism (as in all languages), to die (esp. after a wearisome life) : sic vir fortis- simus multis variisque perfunctus labor- ibus, anno acquievit septuagesimo, Nep. Hann.13, 1; * Tac. A. 14, 64. And, accord- ingly, many epitaphs in Orelli: hic ad- qviescit, etc. — Metaph., 2. To come to a state of repose in rela- tion to one's wishes, desires, etc., to find one's rest, pleasure, etc., in something, to rejoice ; in Cic. (who thus uses it often) mostly with in, and only of things ; in the historians and later writers, with Dat. or Abl., and also of persons : quae delectet, in qua acquiescam, Cic. Att. 4, 16 : senes in adoleseentium caritate acquiescimus, id. Lael. 27 ; id. Fin. 3, 2, 6 : qui jam aeta- te provecti in nostris libris acquiescunt, id. Div. 2, 2, 5. Examples in Cic. of a per- son : tecum ut quasi loquerer, in quo uno acquiesco, Att. 9, 10, and with Abl. : qui maxime P. Clodii morte acquierunt, Mil. 37. 102 : cui velut oraculo acquiescebat, Suet. Vit. 14 : uno solatio acquiescens, id. Cal. 51 ; id. Tib. 56 : amicos elegit, quibus etiam post eum principes acquieverunt, id. Tit. 7 ; — hence also, 3. To be satisfied with thegrounds of an assertion, to acquiesce in or give assent to: tu quum es commotus acquiescis, assen- tiris, approbas (where the climax of the ideas should be noticed : you accede to them, i. c. you cease to oppose them : you assent to them, i. e. you make known your approbation by words), Cic. Ac. 2, 46. aoquirO; siv ij sltum, 3. v. a. [quaero] To get or add to, to acquire (as an in- crease of that already in possession), with ad or Dat. (freq. in Cic.) : mihi quidem ipsi, quid est quod ad vitae fructum pos- sit acquiri ? Cic. Cat. 3, 12 ; so ib. 2, 8 : vi- des quam omnes gratias non modo reti- nendas, sed etiam acquirendas putemus, but we believe that even yet new ones may be acquired, id. Att. 1, 1, and poet, in the well-known description of Fame in Vir- gil : viresque acquirit eundo, and gains (ever new and greater) strength in her course, Aen. 4, 175. — 2. i n an entirely gen- eral sense : To get, obtain, procure, or pro- vide : quod ad usum vitae pertineat, Cic. Off. 3, 5, 22 ; id. Fam. 10, 3 : amicos, Sail. J. 13 : moram, Cic. Coel. 2 : vires, Ov. M. 7, 459 : ego cur, acquirere pauca (sc. nova verba) si possum, invideor? Hor. A. P. AC RI 55. — 3. I" later Lat., Abs. : To acquire or amass riches or money (cf. abundo, abun- dantia) : mox acquirendi docet insatiabile votum, Juv. 14, 125, et al. ; — hence acqulsitio, 6nis, / Acquisition ; in abstracto, 'Pert. Exh. cast. 12. — 2. An in- crease or accession, Frontin. Aquaed. 10. tacra, orum, n., also ae, f.=:aKpa, A summit, height, promontory, or headland, acra Iapygia, a promontory in Magna Graecia, P. 3, 11, 16. Acrae, arum,/ ["Axpai] 1. A town on an elevation, in Sicily, Sil. 14, 206. — 2. A town in the Chersonesus Taurica (Crim- ea), P. 4, 12, 26. Acraephia, ae > /•> 'AxpaMa, A town in Boeotia, Liv. 33, 29. tAcraeuS, a, urn, adj. = ciKpaioi, Occupying a height, an appellation ot Ju- piter and of Juno, whose temples stood on heights, Liv. 38, 2 ; 32, 23. Acragfas, antis; m., 'Aupdyas (Ace. Gr. Acraganta, Ov. F. 4, 475), A mountain on the S. W. coast of Sicily, and a city upon it ; the city was also called Agrigentum, now Girgenli, Virg. A. 3, 703 (v. Agrigen- tum) ; the birth-place of the philos. Em- pedocles, who, from it, was called Acra- gantinus, Lucr. 1, 717. t acratophorum, i. «•= a*/>«ro0o- pov, A vessel (a jpitchcr or flask} for ho/d- ing unmixed wine, Var. R. R. 1, 8 ; cf. C. Fin. 3. 4, 15. acredO) I"is, / [fr. acer, as dulcedo fr. dulcis] A sharp or pungenttaste. Pall. 2. acredula, ae,/ The name of an un- known bird, by which Cic. translates the 6\o\vyil»i of Aratus, Div. 1, 8 ; ace. to some, the thrush or the owl : (* ace. to oth- ers, a nightingale.) acriculus, a, um, adj. dim. [acer] Slightly sharp, testy : ille acriculus senex Zeno, C. lMsc. 3, 17 ; cf. acerbus, and the passage there quoted fr. Cic. N. D. 3, 31. iicrif oilum, ii, n. An unknown tree of ill omen, v. aquifolius, Macr. Sat. 2, 16. Acrillae. arum,/ A town in Sicily, Liv. 24, 35, 8. acrimoaia, ae, / [acer] 1. Sharp- ness or pungency (so far as it has a quick- ening, animating power, diff. fr. accrbitas, which desig. a sharpness that wounds) ; in the lit sense rare before Pliny, and first used of sharpness of taste : si ulcus acrimoniam brassicae ferre non poterit (* the pungency, irritation, smart). Cato R. R. 157 : dulcis cum quadam acrimonia, P. 24, 14, 78. But also of the sight, a sharp, penetrating look : convenit in vultu pudorem et acrimoniam esse, C. Her. 3, 15, 26, et al. — Hence, 2. trop.: Sharp- ness, a penetrating, energetic force in ac- tion, expression, etc. : " Animi vivacitas," Non. ; Naev. in Non. 73, 17 : vim, feroci- am, animum, atrocitatem, iram, acrimo- niam, Att. ib. : si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hom- inibus audacissimis, C. Verr. 1, 17 ; cf. Her. 4, 13 ; ib. 42. Acrisione, es, /, 'Aicpioitnvn, The daughter of Acrisius, i. e. Danae, Virg. Cat 11, 33. AcrisidneuS" a, um, adj. Pertain- ing to Acrisius : arces, the city A}gos, Ov. M. 5, 238 : rauri, i. e. Ardea, built by Da- nae, the daughter of Acrisius, Sil. 1, 661 ; so also Virg. A. 7, 410, where some im- properly refer it to Danae, instead of to colonis. Acrisioniades. *e,patron. m., 'Anpi- oitiividtins. A descendant of Acrisius, Per- seus as son of Danae, Ov. M. 5, 69. AcriSlUS, ii- ">■• 'Ak-piaios, King of Argos, son of Abas, father of Danae, un- intentionally killed by his grandson, Per- seus, Ov. M. 4, 606. 1. acritas, atis, / [acer] Another form tor acritudo (Gell. 13, 3) : vis verita- tis atque acritas, Attius in Non. 493, 14. 2. Acritas, ae, »«., 'AKpiraS, A prom- ontory in Bithynia, now Capo Acria, and in Messenia, now Capo di Gallo, P. 4, 5, 7, and 7, 10. acriter, adv., v. acer. acritudo, ™s, / [acer] The quality of acer, sharpyicss, of a fluid, Vitr. 2, 9 ; trop.: Liveliness, vivacity, force in com- bat (cf. acer no. 5, a) : vigor et acritudo R populi, Gell. 10, 27. ACTA t acroama) atis, n. — a.Kp6 a diff- reading for acroamaticus. Acroceraunia, 6rum, «. [fr. ak-p-s, high, and Ktpivvos, a flash of lightning] Tlie high mountain-range between Mace- donia and Epirus, which, in consequence of its elevation, was exposed to thunder- storms, Plin. 3, 23, 26. It extended, as a very rocky promontory, into the Ionian Sea ; hence, infames scopulos Acrocerau- nia, Hor. Od. 1, 3, 20 (where, however, others read alia Ceraunia ; cf. Virg. G. 1, 332).— 2. Appellat. for Any dangerous place : haec tibi sint syrtes : haec Acro- ceraunia vita, Ov. R. Am. 739. t acrochordoni &nis, f. = ii.Kpo\op- Juj^ A hind of wart, Cels. 5, 28 and 14. Acrocorinthus, -os, i, /.. 'A K poK6- pivUos, The citadel of Corinth, situated on a heigld, from which two seas could be seen, the Aegean and Ionian, P. 4, 4, 5; Mel. 2,3 ;> Stat. Th. 7, 106. acrocorf urrii % »• A hind of onion, P. 19, 5, 30, dub. t aCrdllthuS; a . nm, adj. = anpAiBos (of stone at the extremity) : statuae, those statues whose extremities only consist- ed of marble, the remainder of wood, Treb. Poll. c. 32. Acron* 6nis, m. A king of the Caeni- nenses, who, in the war with the Romans on account of the rape of the Sabines, was slain by Romulus, Prop. 4, 10, 7. AcrdniUS lacus, Supposed to be The Ueberlingen Lake, a part of Lake Con- stance, Mel. 3, 2. Acronoma saxa, An unknown place ih Lower Italy, C. Att. 13, 40. acrdpodium< i> »• [&'*■&>«, extreme, and 7roDs, footj The pedestal of a statue, Hyg. F. 88. acror* oris = acritudo, Fulg. (anal, to amaror fr. amarus, and nigror fr. niger.) tacroten'a, orum, ri.(=aicpu>rrpta, Tlie projecting or extreme part of a thing, e. g. of a harbor, Vitr. 5, 12. — 2. In archi- tecture, The projecting parts ofapcdiment, serving as a support for figures or stat- ues, Vitr. 3 fin. : cf. Milll. Archaeol. § 284. According to others, it is a name for the figures or statues themselves, Hirt's Ar- chitecture, 215 and 216. 1. acta; orum, v. ago, Pa. 2. acta, ae, /. = n(tri7, Tie pleasant, shady sea-shore (cf. Mur. Var. Lectt. 1, c. 3 ; Burm. Quint. 7. 3, 31 : in acta jacebat, C. Verr. 2, 5, 25 ; so Coel. 15 : Att. 14, 8 ; Fam. 9. 6 ; Virg. A. 5, 613 ; Nep. Ages. 8, 2 Bremi. " actaca* R e, /. A strong -smelling plant, herb Christopher, Actaea spicata, Linn., Plin. 27, 7, 2u. AGTI Actacon* onis, m., 'Ak-raiwv, A grand- son of Cadmus, who, because he had seen Diana bathing naked with her nymphs, was torn to pieces by his own dogs, Ov. M. 3, 138. Actaews, a, um, adj., 'Auralos, Per- taining to Attica, Attic, At/tenian : in Ac- taeo Aracyntho, Virg. E. 2, 24 (because this mountain is on the border of the At- tic territory) ; so Ov. M. 6, 711, et al, ; cf. Bremi Nep. Thras. 2, 1. Acte, es, /., 'AKTfj. lit. Coast-land or maritime country ; hence the earlier name for Attica, the province of Middle Greece, in which Athens was, P. 4, 7, 11 ; Gell. 14, 6.-2. One of the Horae, Hyg. F. 183.— 3. A shrub good for the dropsy, P. 26, 11, 73. — (*4. A concubine of Nero, Suet Ner.28 and 50.) ActiaCUS, a, um , °4/- [Actium] Re- lating to Actium : victoria, the battle at Actium, Suet. Aug. 18 : ludi, the games which Augustus instituted at the temple of Jupiter at Actium in honor of his victory, id. Tib. 6 : legioncs, which had fought at Actium, Tac. A. 1, 42. Actias, adis,/. 1, From Acte, Attic, Athenian, Virg. G. 4, 463. — 2. from Ac- tium, pertaining to it: Cleopatra, because she was conquered at Actium by Augus- tus, Stat. S. 3, 2, 120. actio, onis,/. [ago] 1. A doing, per- forming, acting, action, act, in the most general signif. : non modo Deos spoliat motu et actione divina, sed etiam homines inertes efficit, Cic. N. D. 1. 37 ; so ib. 2, 16 ; Fin. 5, 19, 54. — With subjective Gen. : ad eas res parandas, quibus actio vitae continetur, active, practical life, id. Off. 1, 5 ; and with objective Gen. : itaque nee aperta actio rerum illarum (the public performance of those things), petulantia vacat, id. ib. 1, 35: id. Ac. 2, 33, 108; hence, actio gratiarum, the giving of thanks, id. Fam. 10, 19, and often (cf. ago III., 4) transf. to public matters. 2, Public action, civil acts, proceedings, or duties, j^ in gen. : id. Fam. 9, 8 : ac- tiones tribunorum, their official duties, lay. 5, 11 ; 60 actio consularis, id. 4, 55, et al : actiones nostras scriptis mandaremus, Cic. Off. 2, 1.— Hence negotiation, delibera- tion : discessu consulum actio de pace sublata est, id. Att. 9, 9. Esp. |>, of judi- cial proceedings, and particularly, (/i) An action, suit, process (in abstracto), with a Gen. more precisely defining it, e. g. ac- tio furti, injuriarum ; also with de: actio de repetundis, de arboribus succisis, etc. : actionem alicui intendere, Cic. Mil. 14 : instituere, id. Mur. 9 : multis actiones (processes, suits) et res (the property in suit) peribant, Liv. 39, 18, et al.— (/S) The accusation (in concreto), the statement of the crime, the indictment, charge, accusa- tion : inde ilia actio : ope consilioque TOO, FURTUM AIO, FACTUM ESSE, ClC. N. D. 3, 30, 74 ; cf. id. Caec. 3 ; de Or. 1, 36, 167.- — Hence in gen., judicial forms, the omission of which rendered a suit null and void : actiones Manilianae, in relation to purchase and sale; cf. Cic. de Or. 1, 58, 246 : actiones Hostilianae, 1. c. 57 ; hence (y) An accusing speech or writing; so Cic. calls his orat. against Verres, actiones (divided into two parts : actio prima, in which he adduced the necessa- ry evidence for each point of the accusa- tion, and actio secunda, in which, in con- tinuous discourse, he stated his posi- tions, with the arguments for them) ; so Suet, continuae actiones, Ner. 15 : in pri- ma parte actionis, Quint. 10, 1, 20, et al. — (n) Permission for a suit : dare alieui actionem (which was the right or duty of the praetor or judge, Verr. 2, 2, 27). — (c) The judicial management of a- suit, tlie tried, tlie day of trial: prima, altera, tertia, id. Verr. 1, 30 ; 2, 2, 6. . 3. Gesticulation (in its widest sense) connected with oral delivery (cf. ago III., 10) > a. of the orator : The exterior air or bearing, a principal requisite in the oratory of the ancients, the delivery (cf. the class, passage, Brut. 38), so that it often includes even the voice : actio ejus habebat et in voce magnum splendorem, et in motu summam dignitatem, ib. 68 ; cf. Or. 17 : est actio quasi sermo corporis, ACT de Or. 3, 59 ; cf. ib. 2, 17, et al.— Hence also, |), of the actor, Action : in quo tanta commoveri actio non posset, id. de Or. 3, 26. 4. In dramatic lang. : The action, the connection or scries of events, in a play: habet enim (fabula) varios actus, multas- que actiones, et consiliorum, et tempo- rum, Cic 1 Fam. 5, 12, 19. * actidsUS, a . um , adj. [ago] Full of activity ; hence unquiet, restless : mulie- res, quarrelsome women, Plaut. in Var. L. L. 7. 3 fin. actitO; are, v. freq. [ago] To act or be employed in often or much (only of judi- cial or dramatic action) : multas privatas causas, Cic. Brut. 70 : tragoedias, id. Rep. 4, 35; so Tac. H. 3, 62; Suet. Galb. 3; cf._Gell. 9,6. Actium; '• "• 1. A promontory and town in Epirus, on tlie Ambraeian Gulf, where Octavius conquered Antony and Cleopatra, 31 B.C., and, in commemora- tion, erected there a splendid temple to Apollo, Plin. 4, 1, 2 : Cic. Fam. 16, 6.-2. A harbor in Corcyra, Cic. Att. 7, 2, 3. * actiuncula, ae, /. dm. [actio] a short judicial harangue, Plin. Ep. 9, 15. Acting; a, um, adj. poet, for Actia- cus, Pertaining to Actium., Virg. A. 3, 280 ; 8, 675 ; Hor. Ep. 1, 18, 61 ; Actius Phoebus, because he had a temple at Actium (v. Actium), Prop. 4, 6, 67. — (*2. Actius, i, m. A proper name, Suet. Tib. 47.) actlVUS, a, um, adj. [ago] 1. Active: philosophia a., practical, opp. to contem- plativa (contemplative). Sen. Ep. 95 mcd. ; cf. Quint. 3, ocxtr. — 2. In gramm., verba a., which designate action in opp. to the neu- tra or intransitiva, Charis. p. 138 ; Diom. p. 326 P. et al. actor» oriB, m. [id.] 1. One who drives something (cf. ago I., 1) : pecoris actor, Ov. H. 1, 95 : habenae, a slinger, Stat. Ach. 2, 419. — 2. In gen. He who pursues or does any thing, a doer or performer (cf. ago I"-) : a. In gen. of every kind of action : ut ilium efficeret oratorem verborum, ac- torem rerum, de Or. 3, 14 (as a transl. of the Homer. irpijKTript rpy, II. i, 443) : Gelo dux, auctor, et actor illarum rerum fuit, id. Sest. 28 ; so Caes. B. C. 1, 26 ; Nep. Att. 3, 2 Br., et al. — b. In judicial lang., One who conducts a suit, brings an action, a plaintiff: accusatorem pro omni actore et petitore appello, Cic. Part. 32 ; esp. of lawyers : Moloni Rhodio et actori summo causarum et magistro, id. Brut. 89 fin. ; so Hor. A. P. 369, et al. Since suits were not in gen. conducted by the parties concerned, but by advocates, counselors, such an advocate or coun- selor was called actor. Cic. Caec. 1 ; and thence, c. at a later period, this name was transf. to every agent or attorney, e. g. to an administrator or manager, overseer, of property or an estate (perh. also so call- ed, as collector of revenues, cf. ago I., 5). So in Tac. : actor publicus, he who administers the public property, the agent of the state, Ann. 2, 30 ; 3, 67 ; so actor summarum, agent or cashier, Suet. Dom. 11, and so often in the Dig. — 3. In rhe- tor, lang. One who delivers any oral dis- course, and esp. a. 0" e wn0 delivers an oration, an orator, speaker : inventor, compositor, actor, Cic. Or. 19; and, }j. A player, an actor: actores secundarum et tertiarum partium, id. Caec. 15 ; so de Or. 1, 26 ; Qu. Fr. 1, 1, 16 (cf. ago III., no. 10 and actio no. 3). Actorides, ae, patron, m. Son. or grandson of Actor : Patroclus, Ov. Tr. 1, 9, 29 ; (* Erithos, id. M. 5, 79.) actrix, Icis . /■ [ a 8°] Tne 6ame as actor no. 2, b, Cod. 7, 16, 41. * actualis, e - ad J- [ag°] Active, prac- tical, Macr. Somn. Scip. 2, 17. actuariolumi i> "■ dim, A small, swift vessel impelled by oars, rou-'mat, barge, Cic. Att. 16, 3 ; 10, 11 ;— from 1. actuaiius, a, um, arfj. [ago] That which is driven, easily moved, swift, ague : navis, a swift sailer, Caes. B. G. 5, 1 ; Sail, H. and Sisenn. H. in Non. 534, 33 ; so Liv. 25, 30 : navigium, Caes. B. C. 1, 27 : also actuaria, or actuarium absol. the same, Cic. Att. 5, 9 ; cf. GelL 10, 25 : limes, a 21 ACUL road 12 feet wide between fields, Hyg. de Lim. p. 151 : canes, hunting-dogs, ace. to Vel. Long. 2234 P. 2. actuariUSi i. (written by some ac- tavius, to distinguish it from the preced., Vel. Long. 2234 P.), sc. scriba, m. [ago] 1 . A short-hand writer, tachygrapher, Suet. Caes. 55 ; Sen. Ep. 33 ; cf. Lips. Tac. Ann. 5, 4. — 2. O nc who writes out the accounts of his master, a copyist, Petron. Frg. trag. 53 Burm. actudsus, a. um . a dj- [actus] Full of activity, very active (with the access, idea of zeal, subjective impulse ; diff. from industries, which refers more to the means by which an object is attained, Doed. Syn. 1, 123) : virtus actuosa et deus vester nihil agens, Cic. N. D. 1, 40 ; so Or. 3C, 125 ; Sen. Ep. 39.— Hence, 2. aec. to Fest. s. v. actus, p. 15 : An actor or dancer. — Adv. actuose Cic.de Or. 3, 26. 1. actus, a > um . Pa. t from ago. 2. actus, u *< m - [ a S°] 1. The moving or driving of an object, impulse ; linguae bisiilcis actu crispo fulgere, Pac. in Non. 506, 17 ; Lucr. 3, 193 : fertur in abruptum magno mons improbus actu, Virg. A. 12, 687 i so Cic. Rep. 2, 40. Hence, a. The right of driving cattle through a place, a ' passage for cattle : aquaeductus, haustus, iter, actus, Cic. Caec. 26. — Me ton. 1j. A way between fields, where objects can be carried, a cart or carriage-way, Dig. ; and, C. A measure or piece of land : actus min- imus, 120 feet long and 4 feet wide ; quad- ratus, 120 feet square ; and duplicatU3, 240 feet long and 120 feet wide, Var. L. L. 5, 3, 10 ; R. R. 1, 10 ; Fest. s. h. v. p. 15. Also a division made by bees in a hive, Plin. 11, 10. 2. The doing or performing of a thing, the act, the performance: non solum in rectis sed etiam in pravis actibus, Cic. Leg. 1, 11 (in this gen. siguif. perhaps only once in Cic.) : donee residua diurni actus conticeret, Suet. Aug. 78 ; so id. Claud. 30 ; Quint. 10, 1, 27, et al. 3. Public employment, business of state, esp. judicial: actus rerum, Suet. Aug. 32 : Claud. 15, 23 ; also absol. actus, Dig. 4. The exterior action accompanying oral delivery ; a. Of an orator: motus est in his orationis et actus, Quint. 9, 2, 4. — b. Of an actor : The representation of a play, a part, a character, etc. : neque enim histrioni, ut placeat, peragenda est fabula, modo in quocunque fucrit actu, probetur, Cic. de Sen. 19, 70 : in tragico quodam actu, cum elapsum baculum cito resump- sisset, Suet. Ner. 24. — Hence also, as is well known, a larger division of the play, in which a specific part of the action is completed, an act : neque minor quinto, nee sit productior actu Fabula, Hor. A. P. 189, and trop. (in Cic. very often): ex- tremus actus aetatis, Cic. de Sen. 2 ; id. Marc. 9 : quartus actus improbitatis, id. Verr. 2, 2, 6 ; so id. Phil. 2, 14 ; Fam. 5, 12, et al. actutum, ojlv. temp. Immediately, quickly, instantly =zavTim (in Plaut. very often ; more rar. in Ter., and, except the follg. single instances in Cic. Phil. 12, 11, 26 ; Virgr A. 9, 254, and Liv. 29, 14, 5, not occurring in the whole class, per.) : ite ac- tutum, Naev. in Non. 323, 1 : aut hie est, aut hie atfore actutum autumo, Pac, in Non. 237, 11 ; Plaut. Am. 1, 1, 198 : redi- bo actutum id actutum diu est, ib. 1, 3, 32, and so Cure. 5, 3, 49 ; Cap. 3. 5, 75, et al. Pac. Dulor. in Non. 237, 11 ; Att. ib. 357, 13 ; Ter. Ad. 4. 4, 26, and Ph. 5, 6, 12. (This word is derived fr. actu, as astutum fr. astu, Prise. 1013 P. ; cf. Hand Turs. 1, 73 and 74. Ace. to Lind. de Adv. Latin, spec. 4, p. 17, it is a participial adv. from an obs. verb actuo.) acuarius, i, m. [acus] One who makes pins or needles, a needle-maker, Inscr. in Fabrett. p. 308. acula< ae, dim. f [id.] A little needle, ace. to Cledon. 1896 P., but perhaps we should read acicula, q. v. aculeatus, a, um, adj. [aculeus] 1. Furnished with stings or prickles, thorny, prickly, used of animals and plants, Plin. 20, 22, 91 ; 24, 19, 119.— T r o p. : a. Sting- ing, pointed, sharp : aculcata sunt, ani- inum fodicant, Plaut. Bac. 1, 1, 29 : literae, 22 A CU O Cic. Att. 14, 11. — b. Subtle, cunning : con- torta et aculeata sophismata, id. Ac. 2, 24. — 2. ictus, A puncture made by a sting Plin. 20,21,84. aculeus, i, m > (ace. to Prise. 618 P. dim. fr. 2. acus, with the gender changed, like diecula fr. dies, cf. Val. Prob. 1463 P.) The sling ; a. Of animals : apis aculeum sine clamore ferre non possumus, Cic. Tusc. 2, 22 ; so id. Fin. 5, 15.— Also, the spur of fowls, Col. 8, 2, 8.— b. Of plants : A spine or prickle : spinarum, P. 8, 13 ; 9, 19 : carduorum, id. 20, 23, 99.— c. Of an arrow or dart : the point, Liv. 38, 21. — Trop.: a. Of a sharp, pungent, cutting remark : pungunt, quasi aculeis, interro- gatiunculis, Cic. Fin. 4, 3 ; so id. Ac. 2, 31 ; Plane. 24, et al. ; Liv. 23, 42, 5.— b. Of a harsh, rigid treatment of one : aculeos severitatis judicum evellere, Cic. Clu. 55 fin. ; so id. Coel. 12, 29.— c. Of a sting- ing, painful inward feeling, Plaut. Trih. 4, 2, 158 : domesticarum sollicitudinum aculei, Cic. Att. 1, 18. acumen? Mi> «■ [acuo] The point (so far as it serves for pricking or sting- ing ; diff. fr. cacumen, which designates merely the extremity, the summit, or top of a thing. Doed. Syn. 2, 108) : turn clu- pei resonunt et ferri stridet acumen, Enn. Ann. 11, 1 : coni, Lucr. 4, 432 : nasi, id. 6, 1192 {the pointed contraction of the nose before death ; cf. Bentl. Hor. S. 1, 3, 29) : stili, Cic. de Or. 1, 33 : ferrum Diana vo- lanti Abstulerat jaculo : lignum sine acu- mine venit, Ov. M. 8, 353 ; so id. ib. 3, 84. Hence, also, the sting of an animal : scor- pii, Cic. Arat. 685 : auspicium ex acumin- ibus, a military omen of victory, when. e. g. the spears or lances stuck in the ground suddenly begin to burn or shine at the points, Cic. Div. 2, 36, 77, and N. D. 2, 3 ; cf. Liv. 22, 1 ; 43, 13.— In Plin., of the taste : sharpness or pungency, 14, 20, 25. — 2. Metaph. of the mind, like acies ; a. Acuteness, shrewdness, acumen, under- standing : sermonis leporem, ingenio- rum acumen, dicendi copiam, C. Fl. 4 ; so Nep. Ale. 11 ; P. 2, 27. Also without such a Gen. : ubi est acumen tuum ? Cic. Tusc. 1,6; so id. Fam. 5, 14. P o e t. also in Plur. : serus enim Graecis admovit acumina chartis, Hor. Ep. 2, 1, 161. — b. Cunning, subtlety: argutiae et acumen Hyperidis, Cic. Or. 31 ; so de Or. 2, 63. Also in Cic. in Plur. : dialectici ipsi se compungunt suis acuminibus, de Or. 2, 38. — c. Poet.: Fraud, deceit, craft : mer- etricis acumina, Hor. Ep. 1, 17, 55. — Hence acumilio- avi, atum, 1. v. a. To make pointed, to sharpen, Plin. 18, 35, 79, and Lact. Opif. 7 : (*parl.: telum culicis, PI. 11, 2, 1 : cornu lunae, id. 18, 35, 79.) acuo. ui, fitum, 3, v. a. (part. fat. acu- turus not used) =A K-a/,-1'5, To make sharp or pointed, to sharpen, whet ; first, of cut- ting instruments : ne stridorem quidem serrae audiunt. quum acuitur, Cic. Tusc. 1, 40 ; so ferrum, Virg. Aen. 8, 386 ; Hor. Od. 1, 2, 21 : enses, Ov. M. 15, 776; hence also poet.: fulmen, Lucr. 6, 278 : dentes, Hor. Od. 3, 20, 10 ; cf. Tib. 4, 3, 3,— Also of other things : ripa autein erat acutis sudibus praefixis munita, with sharpened stakes which projected with their points, Caes. B. G. 5, 18 Herz., et al— Hence, 2. Trop.: a. First, of the tongue as of a cxitting instrument. To whet it, as it were, to sharpen, exercise, improve : acuere linguam exercitatione dicendi. Cic. Brut. 97 : seu linguam causis acuis, Hor. Ep. 1, 3, 23, and so in gen. : se, to exercise one's self, to make one's self fit or capable : acu- eram me ad exagitandam banc ejus lega- tionem, Cic. Att. 2, 7 ; or mentem, ingeni- um, prudentiam, etc. ; to sharpen : multa, quae acuant mentem, multa quae obtun- dant, id. Tusc. 1, 33 ; so id. Brut. 33 ; Phil. 2, 17 ; de Or. 1, 20.-b. Acuere ali- quem, with and without ad aliquid. To spur on, incite, drive on one to a thing: ad crudelitatem, id. Lig. 5 : so id. Fam. 15, 21 : illos sat aetas acuet, Ter. Ad. 5, 3, 49 ; Cic. Rose. Am, 33, 110 : ita duae res, quae languorem ufferunt ceteris, ilium acuebant, otium et solitudo, id. Off. 3, 1 ; Liv. 28, 19 : curis acuens mortalia corda, Virg. G. 1, 123 : auditisque lupos acuunt ACUS balatibus agni, id. ib. 4, 435 : quam Juno his acuit verbis, id. Aen. 7, 330 ; hence, also, c. aliquid, To rouse vp, kindle, excite, or infiuence something (mostly poet.) : saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat ira, rouses up valor, Virg. A. 12, 108 : studia. Val. Max. 2, 2, no. 3 ; and if the passion is already in existence, it can be transl. to augment, increase (cf., however, accendo, at the end) : post- quam visa satis primos acuisse furores, Virg. A. 7, 406 ; so 12. 850 ; Liv. 10, 13. 3. In gramm. : acuere syllabam, to ac- cent, or to elevate by accent (opp. to gra- vem ponere) : Quint. 1, 5, 22 ; cf. Prise. Op. min. 159 Lind. : accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive el- evet syllabam : — hence acutus, a, um, Pa. [acuo] lit. Sharp- ened, made pointed ; hence, sharp, pointed (acer denotes natural sharpness, acutus, that produced by exertion, skill, design, etc.: sermo acer, impassioned, passionate: sermo acutus, a pointed, acute discourse) : vide, ut sit acutus culter probe, Plaut. Mil. 5, 4 ; so Hor. A. P. 304 ; Virg. G. 3, 231 ; Aen. 5, 208 : elementa, pointed, jag- ged atoms, opp. to perplexis (connected), Lucr. 2, 463 : nasus, Plaut. Cap. 3, 4, 114 : oculi, of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121 : saxa, Hor. Od. 3, 27, 61 ; so Virg. A. 1, 45.— 2. Of objects affecting the senses : Sharp, acute ; of the voice, soprano or treble .- inde loci lituus sonitus effundit acutos, Enn. Ann. 8, 42 ; cf. Virg. G. 3, 94 ; Hor. Od. 1, 34, 15 : vocera ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt, from tlie highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251 ; cf. ib. 3, 57, 216 ; Somn. Scip. 5 (Rep. 6, 18). 3. In gen., of things affecting the body ; of heat or cold : Violent, severe, Hor. Ep. 1, 10, 17 ; Ov. H. 4, 159 ; cf. Lucr. 1, 495 ; Virg. G. 1, 93, et al. So febris, Cels. 2, 4 ; morbus, id. 3, opp. to longus, rapid. Subst. acuta, orum, n. : belli, the perils, Hor. Od. 4, 4, 76. . 4. Of intellectual qualities : Acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.) : Antisthenes homo acutus magis quam eruditus, Cic. Att. 12, 37 ; so de Or. 1, 51 ; N. D. 1, 16, et al. ; Nep. Dion. 8, 1 Br. : homo ingenio prudentiaque acutis- simus, Cic. de Or. 1, 39. 5. In gramm. : accentus acutus, the acute accent, opp. to gravis, v. acuo no. 3. — Comp. Plin. 13, 1, 2. — Acuta, adv. : ca- ms ululat acuta, Enn. Ann. 10, 16 ; so also acutum, Hor. S. 1, 3, 26; ib. 8, 41. Adv. acute, Lucr. 4, 811 ; Cic. Somn. Scip. 5. Comp., id. Inv. 2, 16 fin. Sup., id. Off. 1, 44 ; Att. 10, 8. X acupedlUS) " dicebatur, cui prae- cipuum erat in currendo acumen pe- dum," Swift of foot, Fest. p. 9. * 1. aCUS) '1 ">. A kind of sea fish with a pointed snout, the horn- or gar-pike, Esox Belone, Linn., Plin. 32, 11, 53. 2. acus, u8 > /• = 'AK-o«4 a point. X, A needle or pin, both for common use and ornament (" qua sarcinatrix vel etiam ornatrix utitur," Fest. p. 8) : mirabar vul- nus, quod acu punctum videtur, Cic. Mil. 24 ; hence, acu pungere, to embroider, Virg. A. 9, 582; Ov. M. 6, 23; cf. Plin. 8, 48; Is. Orig. 19, 22, 22. Esp. used for keeping in place the curls of the Rom. women ; called, on this account, acus cri- nalis, hair-pin. (Such a dress-pin having on it a likeness of " Abundantia," v. in Bottig. Sab. 2, Taf. 5, no. 3, and the expl. p. 128, 147, and 163) : figat acus, tortaa sustineatque comas, Mart. 14, 24. — Also, a surgeon's needle, a probe, Cels. 7, 17. Hence, 2, Trop : acu rem tangere, near- ly like the phrases, to touch the right spot, to hit the nail on the head, a vulg. phrase, in Plaut. Rud. 5, 2, 17. In like manner : si acum quaereres, acum invenisses, id. Men. 2, 1, 13, and in Cic. acu enucleare, Frgm. — 3. The tongue of a buckle, Treb. Poll. Claud. 14.- 4. The same as acus, cris, Col. 2, 1 0, 40. — (* $. An implement of husbandry, Pall. 1,43,2.) 3. aCUS, eris, n. (also us, /. Col.)=: ' AX I*.' -axvpor, The hull or husk of gram and of pulse, chaff, Var. B. R. 1, 52, 57. (* AcusiJaF. ae, m. An Argive his- torian, Cic. de Or. 2, 12.) AD acute, adv. Acutely, sharply, keenly, etc. ; v. acutus. * aciito, are, v. frcq. [acuoj To make sharp, to sharpen, Veg. 1, 22. acutulus, a, lira. adj. dim. [acutus] Somewhat pointed, acute, or subtile, "Cic. N. D.3,7; Gel I. 17,5.^ 3 . /• [ af hg°] A bringing or driving to : ad legitimam jurisjurandi adactionem, to the taking of an oath, Liv. 22,38. 1. adactllS; a . um > ? art of adigo. * 2. adactus, & s . m. A bringing to or together ; hence, poet, of the teeth, a biting, a bite : dentis adactus, Lucr. 5, 1329 Forb. Adad or Adadus, Name of the supreme god of the Assyrians, Macr. Sat. 1, 23 ;— hence, **adadunephros='Ap6s (Adad's kidney), A certain precious stone, Plin. 37, 11, 71. adaequatlO, °™s. /. [adaequo] A making equal, an adjusting, adapting, Tert. ad Nat. 1, 1 ; Sol. 1, no. 42. ad-aeqUGi oAv. ^ n W ce manner, equally, so (only in Plaut, (for in Liv. 4, 43, 5, ace. to the MSS., id aeque should be read), and always connected with the negatives nemo, nunquam, neque, nullus, etc., by means of which the clause ac- quires a compar. signif. ; hence, some- times a compar. Abl, and even a pleo- nastic compar., is allowed) : nunquam, ecastor, ullo die risi adaeque, Plaut. Cas. 5, 1, 3 : neque munda adaeque es, ut so- les, id. Cist. 1, 1, 57 ; so Cas. 3, 5, 45 ; Cap. 5, 4, 2 ; Mil. gl. 3, 1, 180 : quo nemo adae- que antehac est habitus parcus, Most. 1, 1, 29 : qui homtne hominum adaeque nemo vivit t'ortunatior, Cap. 4, 2, 48 Lambin. and Lind. ; cf. Hand Turs. 1, 134. ad-aeqtlO; a7 i> atum, 1. v. a. and n. 1. Act., To make equal to ; to level with (cf. ad D. 4) ; hence, a. I Q Cic. for the most part with cum (cf. aequare cum, Virg. A. 1, 193) : qui cum virtute fortu- nam adaequavit, Cic. Arch. 10, 24 : quae admonet commemorationem nom- inis nostri, cum omni posteritate adae- quandam, ib. 11, 29: in summa amico- rum copia cum familiarissimis ejus est adaequatus (i. e. par habitus) id. Balb. 28, 63. — b. I" 1 tne histt. : alicui rei (cf. aequo and aequiparo) : molibus ferme (oppidi) moenibus adaequatis, Caes. B. G. 3, 12 : omnia tecta solo adaequare, Liv. 1, 29 ; id. ib. 56 : cum Claudius libertos sibique et legibus adaequaverit, Tac. A. 12, 60 : colonias jure et dignatione urbi adae- quavit, Suet. Aug. 46; soDom. 2. — Trop. : To compare to or with : qui formam, aeta- tem, genus mortis rnagni Alexandri fatis adaequarent Tac. Ann. 2, 73. 2. Intr., To equal a thing, c. Dot. (cf. aequare c. Bat., Cic. Off. 1, 1, 3 Beier) : turris, quae moenibus adaequaret, Hirt. B. G. 8, 41 Herz. ;— hence, 3. To attain to, or reach, by equaling, c. Ace. (cf. aequo and aequiparo) : ne quid absit quod deorum vitam possit adaequa- re, Cic. Univ. 11 : longarum navium cur- sum adaequaverunt, Caes. B. G. 5, 8 : ut muri altitudiuem acervi armorum adae- quarent, ib. 2, 32 ; cf. Held, Caes. B. C. 2, 16, and Sail. Jug. 4. 4. Absol., of two halves : To be equal : senatorum urna copiose absolvit, equitum adaequavit, the votes of tlte equites were equally divided, there was an equal num- ber for acquitting and for condemning, Cic. Q. Fr. 2, 6, toward the end; adaeratlO; onis,/. An estimating in money, Dig. ; Just 12, 40, 4 ;— from ad-aero» av ii atum, 1. [aes] v. a. To estimate in money, to rate, appraise, or value, Amm. 31, 14. — 2. To reckon, Frontin. * ad-aestnOi are, v. n. To rush, to roar (* with the idea of boiling up) : squa- misque incisus adaestuat amnis, Stat. Th. 5, 517. ad-aggfero. avi, atum, 1. v. a. (a double ad, as in adalligo), To heap to, to heap up : cum ver adpetet, terrain adag- gerato bene, Cato R. R. 94 : terra Nilo adaggerata, brought down or deposited by thejfile, Plin. 13, 11, 21. adaglO; onis,/. A rare form for ada- gium.Var. L. L. 6, 3. adagium, i, r>. (ace. to Fest. p. 11, " ad agendum apta, applicable to life, suit- AD AP a$le for use) A proverb, an adage : vetus est adagium, Gell. 1, extr. and Plaut. Am. suppos. : di vostram fidem, etc., 40. ad-asrnitl0< on i s . /■ Knowledge, Tert. adv. Marc. 24, 28. ad-alligTO, are, v. a. (double ad, as in adaggero), To bind to, to fasten to, to attach : vermiculos adalligari brachio, ad earn partem, qua dens doleat, Plin. 27, 10, 62; so id. 32, 10, 38. Adam, indecl. m. Charis. 94 P., or Gen. Adae, also Adamus, i, DTN, Adam, (A anceps, cf. Prud. Apoth. 759 and 1078, with Aus. Idyll. 1, 14 ; so also A in Ada- mus anceps, cf. Auct. Carol, de Gen. 2, 3, and 4). adamanteus, a, urn, adj. [adainas] Of hard steel, iron, and the like, or hard as these: catenae, adamantine, Manil. 1, 921: nares, Ov. M. 7, 104. t adamantinus, a, um, adj. — a6a- unvrivos. Of hard steel, etc., or pertaining thereto, adamantine : saxa, Lucr. 2, 447 : duritia, Plin. 37, 11, 73. — Hence poet.: Extremely hard, firm, inflexible : clavi, Hor. Od. 3, 24, 5 ; so ib. 1, 6, 13 ; Prop. 3, 9, 9 ; cf. aenus 2, a. adamantiSi Idis,/. A certain magic- herb, which can not be bruised or crushed, [a-iauiiu], Plin. 24, 17, 102 ; App. Herb. 4. t adamas. antis, m. (Ace. always Gr. adamanta) = dod^as (invincible), The hardest iron or steel ; hence poet, for any thing inflexible, firm, lasting, etc. So of the columns in the palace of Pluto : porta adversa ingens solidoque adamante eolumnae, Virg. A. 6, 552; cf. Mart. 5, 11 ; adamante texto vincire, with iron or ada- mantine chains, Sen. Here. f. 807 ; and trop. of character: Hard, unyielding, inexorable: nee rigidas silices solidumve in pectore ferrum aut adamanta gerit^ Ov. M. 9, 614 : Pontice, voce tua posses adamanta movere (like our expression : such entreaties would move a heart of stone), Mart. 7, 99 ; so Ov. Trist. 4, 8, 45.-2. In Plin: The diamond, 37, 4, 15. * a d-amator, oris, m. A lover, Tert. — In the Gloss. Graec. a transl. of cpuriicds- ad-ambulO) are, v. n. To walk about, at, or near a thing ; cf. ad A. 3 (a rare word, used only before and after the class, per.) : ad ostium, Plaut. Bac. 4, 5, 8. — Also c. Dal. : lateri alicujus, App. M. 3 : seni, ib. 11. * Adamiani* orum, m. Heathen who imitated the nakedness of Adam before the fall, Isid. Or. 8. 5. ad-amo. avi, atum. 1. v. inch. (lit. to go to loving ; hence) To begin to love, to conceive an affection for (as inchoat. of amare, Doederl. Syn. 4, 99 ; cf. addubito ; in the whole class, per., from Augustus downward, mostly — in Cic. always — used only in the tempor. pcrfeclis ; first in Quint. 2, 5, 20, and Pseudo-Quint. Decl. 18, 10, in the praes. conj.) : nihil erat cujus- quam, quod quidem ille adamasset quod non hoc anno suum fore putaret, Cic. Mil. 32, 87 ; cf. Verr. 2, 2, 34 ; 2, 4, 45 : sen- tential», id. Ac. 2, 3, 9 : Antisthenes pati- entiam et duritiam in Socratico sennone maxime adamarat, id. de Or. 3, 17, 62 ; cf. ib. 19, 71 : laudum gloriam, id. Fam. 2, 4 fin. ; cf. Flacc. 11 : Achilleos equos, Ov. Tr. 3, 4, 28; cf. Art. Am. 2, 109 ; Suet. Vesp. 22 : si virtutem ada- maveris, amare enim parum est ("ama- re," as the merely instinctive love of good- ness, in contrast with the acquired love of the philosophers, elevated to enthusi- asm, and consciously active, Doederl. as above quoted), sen. Ep. 71. — 2. Of un- lawful love : Quint. Decl. 18, 10 ■ 'cf. Petr. Sat. 110 ; Plin. 36, 5 ; 8, 42, 64. ad-ampllOi are > To widen, to enlarge, Inscr. GrufTl28, 5; 323,1. ad-amussimi v - amussis. ad-aperio, "i. ertum, 4. v. a. To open fuUy, to open (not in Cic.) : adorrj adapertas fores portae, Liv. 25, 30 Drak. (cf. aperire fores, Ter. Ad. 2, 1, 13) ; so Suet. Ner. 12 ; Curt. 9, 7, 24 ; Ov. Am. 1, 5, 3; 3, 12, 12.— 2. To uncover, to lay bare : caput, Sen. Ep. 64. — 3. To make visible: coelum, Plin. 2, 47, 48; simula- cra, Lucr. 4, 347 ; poet.: adaperta fides, manifest, Stat. Th. 1, 396 ;— hence 25 ADDE * adapcrtllis, e, adj. That is for opening; that may be opened : latus hoc adapertile tauri, Ov. Tr. 3, 11, 45. ad-ap to, a.vi, atum, 1. v. a. To jit, adjust, or annex to a thing, to arrange ace. to a thing, c. Dat. ; extant only in the partic. pass. : galericulo capiti adaptato et annexo, Suet. Oth. 12 ; so also ib. Claud. 33. ad-aquO, av '> atum, 1. v. a. [aquo] To supply with water, to give to drink ; (only in later Lat.). So in the Vulgate as transl. of the Hebr. nptJ>N, Gen. 24, 46, and p.tif 2 1, ib. 29, 10 ; hence also once used of the watering of almonds : Plin. 17, 10, 11. ad-aqu©r, atus, 1. v. dcp. To bring or procure water for one's self: nee sine periculo possent adaquari oppidani, Hirt. B. G. 8, 41 Herz. ; cf. Caes. B. C. 1, 66, and aquor ; hence of cattle : To go to drink : ubi jumentum adaquari solebat, Suet. Galb. 7. t adarca, ae, and adarce, es, f. = addpKTj. A froth or efflorescence deposited on sedge, etc., forming a spongy growth, also called calamochnus, Plin. 32, 10, 52. ^ * ad-aresC0; ru '> 3. v. inch, [areo] To become dry at or on a thing, to dry on, in, or up: ubi amurca adaruerit, Cato, R. R. 98. * ad-aiiCtO; are, V. freq. fr. adaugco : To augment much : rem summam et pa- triam nostram, Att. in Non. 75, 3. ad-auctor; °ris, m. An augmenter, Tert. de Anim. 2. 1. adauctuS; a, nm, Part. fr. adau- geo. 2. adauctUS* us > m - An increasing, increase, augmentation: quaecunque vi- des hilari grandescere adauctu, Lucr. 2, 1122 (Forb. reads hilarem ad auctum) — lunae, opp. to defectio, Sol. 23_/m. ; — from ad-augfeo, xi, ctum, 2. v. a. To make more or greater, to increase or aug- ment : timet, ne tua duritia adaucta sit, Ter. Heaut. 3, 1, 26 : haec maleflcia aliis nefariis cumulant atque adaugent. Cic. Rose. Am. 11 ; so id. Inv. 2, 18 ; cf. Goer. Cic. Ac. 1, 5, 21 ; Her. 2, 25 ; Hirt. B. Al. 12; B. Afr. 1; Plin. Pan. 22; Cels. 4, 6 med. — 2. In sacrifices, t. t.. To devote : cf. augeo : Plaut. Stich. 2, 2, 62 ; — hence ad-ailgeSCO; ere, v. inch. To begin to increase, to augment, to grow, to thrive: neque adaugescit quidquam, nee deperit inde, Lucr. 2, 296 ; so also an old poet, in Cic. Div. 1, Ifin. adaxint, v. adigo. * ad-bello, are, To make war upon, Amm. 16, 9. ad-bib©; rbi, Ibltum, 3. (a strength- ened form of bibere) v. a. To drink (not in Cic.) : quando adbibero, alludiabo, Plaut. Stich. 2, 2, 58 ; so Ter. Heaut. 2, 1, 8 ; Gell. 2, 22. — T r o p. of discourse, To drink in: Plaut. Mil. gl. 3, 3, 10 (cf. devorare dicta, id. As. 3, 3, 59, and Ov. Tr. 3, 5, 14 ; Sid. Carm. 16, 126).— Hence of instruc- tion ; To drink in or imbibe, to impress, to listen to attentively, to cherish: nunc ad- bibe puro Pectore verba puer : Hor. Ep. 1, 2, 67. ad-bitO; ere, [beto] v. n. To come or draw near, to approach : edepol si ad- bites propius, os denasabit tibi, Plaut. Cap. 3, 4. 72 ; cf. Lind. 2, 3. 20. * ad-blatero, are > To prattle, to chat- ter out, App. M. 9. adc. all words beginning thus, v. under aec. * addajtj acis, m. (an African word) The name of a wild animal in Africa, with crooked horns, Capra cervicapra, L., Plin. 11, 37, 45. ad*decet> ere, v. impcrs. It behooves, it is fit or proper that (used only in Enn. and Plaut., but in the latter very often), constr. c. Ace, Inf. c. Ace. or c. ut, cf. decet : sed virum vera virtute vivere an- imatum addecet, Enn. in Gell. 7, 17, 10 : ut matrem addecet familias, Plaut. Merc. 2, 3, 80 : meo me aequum est morigerum patri, ejus studio servirc addecet, Am. 3, 4, 21 ; nam peculi probam nihil habere addecet Clam virum, Cas. 2, 2, 26; so 26 ADDI Bac. 1, 2, 20 ; Mos. 4, 2, 21 ; Ps. 1, 5, 156 ; c. ut, Trin. 1, 2, 41, et al. ad-denseo, v. sq. ad-denSO; are, v. a. To make close, compact : extremi addensant acies, Virg. A. 10, 432 Jahn. (cf. the same on G. 1, 340. Al. leg. addensent) ; so Plin. 20, 21, 84 ; pass, of water, To become thick, to thicken. ad-dlCO; xi. ctum, 3. ii. a. (addice, Plaut. Poen. 2, 50 ; addixti, Mart. 12, 16) orig. : To give one's assent or affirmative to a thing ("addicere est proprie idem dicere et approbare dicendo," Fest. p. 11 Lind.), in its lit. signif. belonging only to augurial and judicial language (antith. to abdico). 1. Of a favorable omen : To be propi- tious to, to favor ; usually with aves, and absolute : Fabio auspicanti aves semel atque iterum non addixerunt, Liv. 27, 16 ; so id. 1, 55 ; but also with auspicium : addicentibus auspiciis vocat concionem, Tac. A. 2, 14 ; cf. Drak. Liv. 1, 36, 3 ; 27, 16, 15. — And with Ace. in Fest. s. v. Prae- tor, p. 209 : ilium quem aves addixerant. 2. In judicial lang. : alicui aliquid or aliquem, To award or adjudge any thing to one, to sentence ; hence Festus, with special reference to the adjudged or con- demned person, says : " alias addicere damnare est," p. 11 : ubi in jus venerit, addicet praetor familiam totam tibi, Plaut. Poen. 1, 1, 57 : bona alicui, Cic. Verr. 2, 1, 52 : addictus erat tibi, had been declared bound, as it were, to you for payment (cf. Verr. 2, 2, 8 : Dionem sibi condemnat, so also absolvo no. 4), id. Rose. Com. 14 ; hence iron.: Fufidium . . . creditorem de- bitoribus suis addixisti, you have adjudg- ed the creditor to his debtors (instead of the reverse), i. e. freed the latter from obli- gation to pay, id. Pis. 35 : liberum corpus in servitutem, Liv. 3, 56 ; hence addictus, i, 771., One who, on account of debts, has been given up as servant to his creditor, made over, devoted : ducite nos quo jubet, tanquam quidem addictos, Plaut. Bac. 5, 2, 87 : addictus Hermippo et ab hoc duc- tus est, Cic. Flaec. 20 cxtr. ; cf. Liv. 6, 15, 20. (The addictus, bondman, was not properly a slave= servus, for he retained his nomen, cognomen, his tribus, which the servus did not have ; he could be- come free again by canceling the de- mand, even against the will of his do- minus ; the servus could not ; the addic- tus, when set free, was also again inge- nuus, the servus only libertinus ; v. Quint. 7, 3, 27. The inhuman law of the Twelve Tables, which, however, was never put in execution, that one indebted to several creditors should be cut in pieces and di- vided among them, is mentioned by Gell. 20, 1 ; Niebuhr, Rom. Gesch. 1, 638 ; Adams's Antiq. 1, 65.) Addicere alicui ju- dicium, to grant one leave to bring a suit, Var. L. L. 6, 7, med. : addicere litem, sc. judici, to give over a cause to the judge. This was the office of the praetor. Such is the purport of the ninth law of Tab. Leg. I.: post meridiem peaesenti stlitem addicito, Gell. 17, 2 ; cf. Dirks. Germ. Tr. 180 sq. : judicem or arbitrum (instead of the customary, dare judicium), to appoint for one a judge in his suit, Dig. 5, 1, 39, 46 and 80 : addic. aliquid in diem, to adjudge a thing to one ad interim, so that, upon a change of circumstances, the matter in question shall be lestored in in- tegrum, Dig. 18. 2 ; 6, 1, 41 ; 39, 3, 9 ;— hence, 3. In auctions : To strike off, adjudge to the highest bidder, to deliver to (with the price in AM.) : ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii Postumi nummo sestertio sibi addici velit, Cic. Rab. Post. 17 ; so Verr. 2, 1, 55 ; Suet. Caes. 50 : addicere bona alicujus in pub- licum, to adjudge to the public treasury or to the fiscus, to seize for the same, to con- fiscate, Caes. B. C. 2, 18. Hence in Plant., jocosely, of a parasite, who strikes him- self off, as it were, i. e. promises himself to one as guest, on condition that he does not in the mean time have a higher bid, i. e. is not attracted by a better table to another, Plaut. Capt. 1, 2, 76 sq. Lind. 4. In gen. To sell, to make over to : ad- dice tuam mihi meretricem, Plaut. Poen. ADD O 2, 50 : hominem invenire neminem po- tuit, cui meas aedes addiceret, traderet, donaret, Cic. Dom. 41 : Antonius regna addixit pecunia, id. Phil. 7, 5, 15 ; so Hor. S. 2, 5, 109,— In a metaph. signif. 5, To deliver, yield, or resign a thing to one, either in a good or a bad sense. — a. In a good sense : To devote, to conse- crate to : senatus, cui me semper addixi, Cic. Plane. 39, 93 : agros omnes addixit deae, Veil. 2, 25 ; hence, morti addicere, to devote to death, Cic. Off. 3, 10, 45 ; and sarcastically : nolite omnem Galliam prosternere et perpetuae servituti addi cere, to devote to perpetual slavery, Caes. B. G. 7, 77 Herz.— b. In a bad sense : To give up, to sacrifice, to abandon (very fre- quent) : ejus ipsius domum evertisti, cu- jus sanguinem addixeras, Cic. Pis. 34, 83 : libidini cujusque nos addixit, id. Phil. 5, 12. 33 ; so Mil. 32 . Sest. 17 ; Quint. 30 ; hence poet.: quid faciat ? crudele, suos addicere amores, to sacrifice, to surrender his love, Ov. M. 1, 617 (where others read falsely abdicerc). — Hence, 6, In later Latin : To ascribe a writing to one, to announce him as its author, Gell. 3, 3. — Hence addictus, Pa. (after addico 770.5, a. b.) Dedicated or devoted to a thing ; hence, a. Destined to : gladiatorio generi mortis addictus, Cic. Phil. 11, 7, 16 ; cf. Hor. Ep. 17, 11. — 2. Inclined, addicted, devoted, poet.: qui certis quibusdam destinatis- que sententiis quasi addicti et consecrati sunt, Cic. Tusc. 2, 2, 5 : nullius addictus jurare in verba magistri, Hor. Ep. 1, 1, 14 : Prasinae factioni addictus et deditus, Suet. Cal. 55. Comp., Sup., and Adv. not used. — Hence addictio. 6nis,/. The adjudging (of the praetor, v. addico no. 2) : bonorum possessionumque addictio et condonatio, * Cic. Verr. 1, 4, 12. addictllS) "i ™, v. addico, Pa. ad-discO; didici, no Sup., 3. v. a. 1, To learn in addition to, or in gen to learn : quid quod etiam addiscunt aliquid, ut Solonem versibus gloriantem videmus, qui se quotidie aliquid addiscentem se- nem fieri dicit, Cic. de Sen. 8, 26 ; so id. Fin. 5, 29 ; de Or. 3, 36 ; Ov. M. 3, 593. et al. (cf. addocere, Hor. Ep. 1, 5, 18).— 2, To be informed, to hear : quos cum venire rex addidicisset, in fusam vertitur. Just. 2, 3. additamentum, i, »• [addo] An addition, accession, appendage, and the like : inimicorum, * Cic. Sest. 31, 68 ; so Sail, de Rep. ord. 2, 55, 58 : vitae, Sen. Ep. 17, et al. addlticiUSj or -tius, a, urn, adj. [ad- do] Added, annexed, additional, Tert. de res. cam. 52 ; and Dig. addltlO» onis,/. [addo] An adding to, addi ion : rigurarum additio et abjectio, Quint. 9, 3, 18. additltius. v - additicius. * addltXVUSi a, um, adj. Added, an- nexed, additive, Prise. 17, 1095 P. addltuS; a . um , v. addo, Pa. * ad-divinO) are, v. a., lit. To draw near to divining (cf. adamo, addubito) ; hence, to divine, to prognosticate : ex facie hominum, Plin. 35, 10, 36 770. 4. ad-do, didi, ditum, 3. v. a. (adduis, it = addas, at, Fest. p. 23 Lind. ; cf. do) 1. To give, bring, put, carry, place, lay, ap- ply, etc., a person or thing to another ; aliquem alicui (more rarely ad, in, etc.). So the ninth Frgm. of the Tab. Leg. X. : (mortuo) neve avrom addito, let no gold be put into the grave with the dead, in Cic. de Leg. 2, 24 ; cf. Dirks. Tr. 687 sq. Argus, quem quondam Ioni Juno custo- dem addidit, Plaut. Aul. 3, 6. 20 ; so Mil. 2, 6, 69 : fletus muliebri ingenio additu'st, Pac. in. Cic. Tusc. 2, 21, 50 : adimunt di- viti, addunt pauperi, Ter. Ph. 2, 1, 47 : spumantia addit Frena feris, Virg. A. 5, 818 : Pergamaque Iliacamque jugis banc addidit arcem, i. e. imposuit, ib. 3, 336 ; Hor. Ep. 8, 10 : flammae aquam, Tib. 2, 4, 42 : incendia ramis, Sil. 7, 161 : propi- orem Martem, to bring it nearer to, id. 5, 442. — With in : eas epistolas in eundem fasciculum velim addas, Cic. Att. 12, 53 : adde manus in vincla meas, Ov. Am. 1, 7, 1 ; id. A. A. 2, 672 ;— hence, ADDO 2. Trop. To bring near or to, to add to, to give, c. Dat. : pudicitiae hujus viti- mn additum'st, Plaut. Am. 2, 2, 179 ; also Absol. : operam addam sedulo, id. Cist. 1, 1, 54 ; so Pers. 4, 4, 57 : addere animum, or animos, to inspire with courage, make courageous : mihi quidem addit animum, Ter. Heaut. 3, 2, 31 : sed haec sunt in iis libris, quos tu laudando, animos mini ad- didisti, Cic. Att. 7, 2, 4 ; Ov. M. 8, 388.— So also : addis mini alacritatem scriben- di, Cic. Att. 16, 3 : verba virtutem non ad- dere (* impart, bestow), Sail. C. 58 : sever- itas dignitatem addiderat, ib. 57 : audaci- aui, id. Jug. 99 : formidinem, ib. 41 : me- turn, Tac. H. 1, 62 ; cf. ib. 76 ; 2, 3 ; 3, 6 : ardorem mentibus, Virg. A. 9, 184 : duc- toribus honores, ib. 5, 249 ; hence, addere alicui calcar, to give one the spur, to spur him on : anticipate atque addite calcar, Var. in Non. 70, 13 : vatibus addere cal- car, Hor. Ep. 2, 1, 217 (cf. admovere cal- car, Cic. Att. 6, 1, and adhibere calcar, id. Brut. 56). 3. To add to by way of increase, to join or annex to, to augment, c. Vat. or ad (cf. accedo, adjicio, the most common import of this word) : etiam fides, ei quae acces- sere, tibi addam dono gratiis, Plaut. Ep. 3, 4, 37 : verbum adde etiam unum, id. Rud. 4, 3, 68 ; cf. Ter. And. 5, 2, 19 : non satis habes quod tibi dieculam addo ? Ter. Andr. 4, 2, 27 ; so id. Eun. 1, 1, 33 ; Ph. 1, 1, 8 : illud in his rebus non addunt, Lucr. 3, 913: quaeso ne ad malum hoc addas malum, Caec. in Non. 154, 15 : ad- dendo deducendoque videre quae reliqui summa fiat, Cic. Off. 1, 18, 59 ; so id. de Or. 2, 12 fin. ; Fam. 15, 20 ; Att. 1, 13 : acervum efficiunt uno addito grano, id. Ac. 2, 16, 49 Goer. : hunc laborem ad quo- tidiana opera addebant, Caes. B. C. 3, 49 : multaa res novas in edictum addidit, he made essential additio?is to the earlier or- dinances of the censors, Nep. Cat. 2, 3, Br. : eaque res multum animis eorum addidit, Sail. J. 78 : addita est alia insuper injuria, Liv. 2, 2 : novas literarum formas addi- dit vulgavitque, Tac. A. 11, 13 ; cf. ib. 14, et al. Poet: noctem addens operi, em- ploying also the night in the work, Virg. A. 8, 411 : ut quantum generi demas, virtuti- bus addas, Hor. Ep. 1, 20, 22 ; c. ad : ad- ditum ad caput legis. Suet. Calig. 40 ; so Flor. 1, 13, 17 ; cf. Drak. Liv. 3, 11, 6.— Once poet. c. Inf. : ille viris pila et ferro circumdare pectus addiderat, he instruct- ed them additionally, Sil. 8, 550: addere gradum, sc. gradui, to add step to step t i. e. to go fast : adde gradum, appropera, Plaut. Tr. 4, 3, 3 ; so Liv. 3, 27 ; 26, 9 ; Pirn. Ep. 6, 20; cf. Doed. Syn. 4, 58.— From this may be explained the much- controverted passage, Virg. G. 1, 513 : quum carceribus sese effudere, quadri- gae addunt in spatia, i. e. spatia spatiis addunt, they add space to space, traverse them, and thus hasten through the course, cf. Sil. 16, 347 : addito tempore, in time : conjugia sobrinarum diu ignorata addito tempore percrebuisse, Tac. A. 12, 6 ; so also addita aetate, with advanced age, with years, Plin. 11, 48, 108. 4. When a new thought is added to what precedes, as an enlargement of it, it is introduced by adde, adde hue, adde quod, and the like (cf. accedo no. 4) ; add to this, add to this the circumstance that, or besides, moreover . . .: adde furo- rem animi proprinm atque oblivia re- rum ; adde quod in nigras lethargi mer- gitur undas, Lucr. 3, 840 and 841 (cf. the third verse before : advenit id quod earn de rebus saepe futuris Macerat) : adde hue, si placet, unguentarios, saltatores to- tumque ludum talarium, Cic. Off. 1, 42, 150 : adde hos praeterea casus, etc., Hor. S. 2, 8, 71 : adde hue populationem agro- rum, Liv. 7, 30 : adde quod pubes tibi crescit omnis, Hor. Od. 2, 8, 17 ; cf. id. Ep. 1, 18, 52 : adde quod ingenuas didicisse fideliter artes Emollit mores nee sinit esse feros, Ov. Pont. 2, 9, 49 : adde hue quod mercem sine fucis gestat, Hor. Sat. 1, 2, 83 : adde super dictis quod non levins va- leat, ib. 2 7, 78.— So also when several are addiessed, as in the speech of Scipio to his soldiers : adde defectionem Italiae, Siciliae, etc., Liv. 26, 41, 12. Also with the ADDD A;c. c. Inf.: addebat etiam, se in legem Voconiam juratum contra cam facere non audere, Cic. Fin. 2, 17, 55 ; so id. Mil. 35, 96, et al : addito as Abl. Absol., with the addition, (first after the class, per.) : et vocantur patres addito consultandum super re magna et atroci, Tac. A. 2, 28 ; so Plin. 15, 17, 18, no. 4. S. Nihil addo, in auctions, 1. 1., I add notldng, I give nothing more: quanti ad- dictus ? — mille nummum : — nil addo, du- cas licet, from a poet in Cic. de Or. 2, 63, 255 MUU. ;— hence additus, a, um, Pa. (addo no. 1) Joined to one as a constant observer ; so, X. Watching or observing in a hostile or troublesome manner: si mihi non praetor siet additus atque agitet me, Lucil. in Macr. Sat. 6, 4. — Hence, in gen., 2. Pur- suing one incessantly, persecuting, oppress- ing, inimical: nee Teucris addita Juno Usquam aberit, Virg. A. 6, 90 Serv. ad-docCOj cui, ctum, 2. v. a. To teach something in addition to, to teach (used only in the two follg. passages) : addocti judices, Cic. Clu. 37, 104, and ebrietas ad- docet artes, Hor. Ep. 1, 5, 18. * ad-dormiOj ire, v. inch, and n. To begin to sleep, to fall asleep (cf. adamo, ad- dubito) : rursus addormiunt, Cael. Aurel. 1, 11, 38. * ad-dormisCO, ere, v. n. To fall asleep: quoties post cibum addormisce- ret, Suet. Claud. 8. Addua. a e, m., "kfiovai (cf. Weichert Poet. Lat. 180), The Adda, a river in Up- per Italy, which flows into the Po near Cre- mona, Plin. 2, 103, 106. + addubanum, " dubium," Fest. p. 18. addubltatio, onis, /. A doubting, a rhetor, fig., Cap. 5, p. 171 ; — from ad-dubitO; av >> atum, 1. v. n. and a., lit. To incline to doubt, to begin to doubt (like adamo, addivino, and similar words ; cf. Beier Off. 3, 4, 18 ; in Cic. several times, but never in his orations) ; X, To be in doubt, constr., a. De or in aliqua re: de quo Panaetium addubitare dicebant, Cic. N. D. 2, 46, 118 : de legatis paullulum addubitatum est, Liv. 2, 4 : in his addubi- tare turpissimum est, id. Off. 3, 4, 18.— 1), Withpron. relat. or the conjunctions num, an, etc. : ut addubitet, quid potius dicat, id. Or. 40 : addubitavi, num a Volumnio senatore esset, id. Fam. 7, 32 : an hoc in- honestum necne sit, addubites, Hor. S. 1, 4, 124 ; so Liv. 8, 10 ; cf. Drak. upon 2, 4, 7 : illud addubitat, utrum, etc., Nep. Con. 5, 4 (ace. to Br. in h. 1. : to leave it undecided; cf. with dubitare. Cic. N. D. 1, 1). — 2. o. Ace. To be doubtful of a thing, to call in question : si plus adipiscare, re explicata, boni, quam addubitata mali, Cic, Off. 1, 24, 83 ; so Div. 1, 47, 105.— 3. c. Inf., like dubito, To hesitate or doubt: ap- tare lacertos addubitat, Sil. 14, 358. ad-ducOi x ii ctum, 3. v. a. (adduce for adduc, Plaut. Poen. 1, 3, 15, et al. ; Ter. Ph. 2, 1, 29 ; Afr. in Non. 174, 32 : adduxti, Ter. Heaut. 4, 6, 15 ; Eun. 4, 7, 24: adduxe = adduxis6e, Plaut. Rud. 4, 4, 3. The earlier received reading, adduci- turus, Plaut. True. 1, 2, 31, should be changed to adducturus, as was done by Bothe) : 1, To take, lead, or carry any one with one's self, or in one's train (antith. to ab- duco, q. v.) : quaeso, qui possim animum bonum habere, qui te ad me adducam do- mum, Plaut. Ps. 3, 2, 78 : ille alter venit, quem secum adduxit Parmenio, Ter. Eun. 4, 4, 27 ; Afr. in Non. 174, 32 : quos secum Mitylenis Cratippus adduxit, Cic. Fil. in Cic. Fam. 16, 21 : Demetrius Epimachum secum adduxit, Vitr. 10, 22, 262.— And with ad : ad lenam, Plaut. As. 5, 2, 65 ; cf. id. Mil. 3, 1, 193: ad coenam, Lucil. in Non. 159, 25 (cf. abduxi ad coenam, Ter. Heaut. 1, 2, 9). — Or with a local adv. : tu istos adduce intro, Plaut. Poen. 5, 3, 54 : quia te adducturam hue dixeras eumpse non eampse, id. True. 1, 2, 31; so Ter. Andr. 5, 3, 29, et al. ; — hence, 2. in gen. without regard to the access, idea of accompanying : To lead or bring a person or thing to aplace, to take or conduct from one place to another (of living beings which have the power of motion, while ADDU affero is used of things : attuli hunc. Pseud. Quid 1 attulisti ? Ca. Adduxi vo- lui dicere, Plaut. Ps. 2, 4, 21). So of con- ducting an army : exercitum, C. Att 7, 9 : (* aquam, to lead to, C. Coel. 14) : and with in : gentes fcras in Italiam, ib. 8, 11, 1 ; cf. Oud. Caes. B. G. 4, 22. and Hirt. B. G. 8, 35 : in judicium adductus, Cic. Rose. Am. 10, 28 : adducta res in judicium est, id. Off. 3, 16, 67 ; so id. Clu. 17.— And with Dat. : puero nutricem adducit, Ter. Hec. 5, 2, 4 : qui ex Gallia pueros venales isti adducebat, Cic. Quint. 6. Poet, with Ace. : Ceae telluris ad oras applicor et dextris adducor litora remis, Ov. M. 3, 598 (cf. advertor oras Scythicas, ib. 5, 649, and Rudd. 2, 327) : adducere ad popu- lum, i. e. in judicium populi vocare, Cic. Agr. 2, 6 Ern. — Of a courtesan : to con- duct her to one, to supply or procure: Var. L. L. 7, 5, 96 : puero scorta, Nep. Dion. 5 : pellicem, Ov. Fast. 3, 483. — Poet, also of a place, which is, as it were, brought nearer. So Hor. in describing the at- tractions of his Sabine farm : dicas ad- ductum propius frondere Tarentum, Ep. 1, 16, 11. 3. To bring a thing by drawing or pulling to a destined place, e. g. a bow- string, a door, etc., to draw to one's self: tormenta eo graviores emissiones habent, quo sunt contenta atque adducta vehe- mentius, Cic. Tusc. 2, 24 : adducto arcu, Virg. A. 5, 507 ; so adducta sagitta, ib. 9, 362 : utque volat moles, adducto concita nervo, Ov. M. 8, 357: adducta funibus arbor corruit, ib. 775 : (* adducere funem, Caes. B. G. 3, 13 : colla parvis lacertis, Ov. M. 6, 625). — Hence trop.: habenas quam laxissimas habere amicitiae, quas vel ad- ducas vel remittas, to lighten, Cic. Lael 13, 45 ; cf. Virg. A. 9, 632, and 1, 63. 4. Of the skin or a part of the body. To wrinkle, contract, distort : adducit eu- tem macies, wrinkles the skin, Ov. M. 3, 397 : sitis miseros adduxerat artus, Virg. G. 3, 483. So : adducere frontem (opp. to remittere), to contract the brow by anxi- ety, grief, trouble, etc. : interrogavit, quae causa frontis tarn adductae 1 a brow so clouded > Quint. 10, 3, 13 ; so Sen. Benef. 1, 1 ; — hence, 5. Trop. To bring to a destined end or limit, or into a certain condition, to put into a certain positio?i or posture ; c. ad or in : nunquam animum quaesti gratia ad malas adducam partes, Ter. Hec. 5, 3, 38 : rem adduci ad interregnum, Cic. Att. 7, 9 : ad arbitrium alterius, id. Fam. 5, 20: nunquam prius diacessit, quam ad finem sermo esset adductus, Nep. Ep. 3 : iambos ad umbilicum adducere, Hor. Epod. 14. 8 : in discrimen extremum, Cic. Phil. 6, 7 ; cf. Liv. 45, 8 : in summas an- gustias, Cic. Quint. 5 : in invidiam falso crimine, id. Off. 3, 20: in necessitatem, Liv. 8, 7 : vitam in extremum, Tac. A. 14, 61 ;— and, 6. To bring one to a certain act, feel- ing, or opinion, i. e. to prompt, excite, or move him to it, also followed by ad, in. or ut (very freq. and class., and for the most part in a good sense, while sc- ducere and inducere denote : prompting, leading, seducing to something bad, Ha- bicht, Syn. 36 ; Bremi, Nep. Con. 3, 1 ; Herz. Caes. B. G. 1, 3; although there are exceptions, as the follg. examples show) : ad misericordiam, Ter. Heaut. 5, 2, 42 : ad nequitiam, id. Andr. 3, 3, 4 : ad iracundiam, ad fletum, Cic. Brut. 93, 322 : quae causa ad facinus adduxit, id. Rose. Am. 31, and with Gerund: ad suspican- dum, id. Pr. Cons. 16: ad credendum, Nep. Con. 3, 1 : in metum, Cic. Mur. 24 : in summam exspectationem, id. Tusc. 1, 17 : in spem, id. Att. 2, 22 : in opinionem, id. Fam. 1, 1 ; cf. Nep. Dat. 6, 6.— With ut follg. : adductus sum officio, fide, mise- ricordia, etc., ut onus hoc laboris mihi suscipiendum putarem, Cic. Verr. 1, 2: nullo imbre, nullo frigore adduci, ut ca- pite operto sit, id. de Sen. 10: ib. 2, 4, 7; Cat. 1, 2 ; Fam. 3, 9 ; 6, 10, etc. ; Caes. B. G. 6, 12 ; Liv. 4, 49, et al. And absol. . quibus rebus adductus ad causam acces- serim demonstravi, id. Verr. 1, 3 : his re- bus adducti, etc.. Caes. B. G. 1, 3; so ib. 6, 10, Herz. ; with quin : adduci nequeo. 27 ADE O quin existimem, Suet Tib. 21 ; with Inf. : facilius adducor ferre humana humani- tus, Air. in Non. 514, 20. 7. Adducor with Inf. ellipt. = convin- cor, ut rredam, neiOouai, To be induced to believe, to be convinced, to believe : ego non adducor, quemquam bonum ullam salutem putare mihi tanti fuisse, Cic. Att. 11, 16 : ut jam videar adduci, hanc quo- que, quae te procrearit, esse patriam, id. Leg. 2, 3 Goer. ; — hence adductus, a, urn, Pa. (only after the Aug. per.) 1, Stretched, strained, drawn tight, contracted. Trop. : adductus vul- tus, qui gravitatis vel etiam tristitiae sig- num est, Suet. Tib. 68: irons in super- cilia adductior, Capit Ver. 10; cf. Plin. Ep. 1, 16 ; hence, 2. Of place : Narrow, strait: (Africa) ex spatio paullatira ad- ductior, Mel. 1, 4. — 3. Of character : Measured, grave, serious, severe : modo familiaritate juvenili Nero et rursus ad- ductus, quasi seria consociaret, Tac. A. 14, 4 : adductum et quasi virile servitium, ib. 12, 7. Sup. not used. Adv. only in the comp., Tac. H. 3, 7 ; Germ. 43. adducte, adv. v. adductus, ad fin. adductor, oris, m. One who supplies or procures a courtesan, a procurer (cf. adduco, no. 2 fin.), Petr. Afran. ad Del. addllCtUSi a > U111 . v - adduco, Pa. adduis, adduit, v. addo, ink. ad-edOi 6di, esum, 3. v. inch, and a. (adest — adedit, Lucan. 6, 265 ; cf. edo) To begin to eat, to bite, to nibble at, to gnaw, etc. (cf. accido, adamo, addubito), as verb.finit. very rare, and mostly poet, not found in Cic. : angues duo ex occulto allapsi adedere jeem\ Liv. 25, 16 Gron. : saepe favos ignotus adedit stellio, Virg. G. 4, 242; hence metaph. of fire: cum me supremus adederit ignis, Ov. Am. 1, 15, 41 Heins. ; cf. Virg. A. 9, 537.-2. In an enlarged sense (as a consequence of a continued biting, gnawing, etc. ; and hence only in the perfect, or part. pass. ; cf. ac- cido, absumo, abrumpo), To eat itp, to en- tirely consume: frumento adeso, quod ex areis in oppidum portatum est, Sisenn. in Non. 70, 32 ; so Liv. 1, 7 ; and metaph. : To use up, to consume, waste (as money, strength), etc. : non adesa jam, sed abun- dante etiam pecunia, Cic. Quint. 12 : ade- sis fortunis omnibus, Tac. A. 13, 21 : bo- na adesa, id. Hist. 1, 4 : adesus cladibus Asdrubal, Sil. 13, 680 (cf. accisae res v. accido) ; — hence adesus, a > UTn i P"~ Eaten, gnawed ; hence poet., Worn away by water, smooth, polished : adesi lapides, Hor. Od. 3, 29, 36 ; cf. 1, 17, 12 (after Theocr. 22, 50 : o»s rroraftdi Ktpii\coi f v. Mitsch.) : adesus sco- pulus, Ov. H. 10, 26. Adelpfai, orum, m., ab~i\foi, The Brothers, a comedy of Terence. adelphlSi idis, m. A kind of dates, Plin. 13,^. 9. ademptio (ademtio), onis,/. [adimo] A taking away, a seizure : civitatis, * Cic. Dom. 30 : ademptiones bonorum, Tac. A. 4, 6 ; cf. ib. 2, 76. ademptor, oris, m. [id.] One who takes away : vitae, Aug. ademptllS or ademtus, a, um, v. adi- mo, Pa. 1. ad-eo, I v '> oftener it, itum, 4. v. n. (ace. to Festus, it should be accented adeo ; on the contr. the follg. word, adeo, v. Fest s. v. adeo, p. 16 ; cf. the follg. word. In signif. and construction for the most part coinciding with accedo q. v.). 2, To go to, or approach a person or thing : c o n s t r. a. With ad (very freq.) : eed tibi cautim est adeundum ad virum, Att in Non. 512, 10: neque eura ad me adire, neque me magnipendere visu'st, Plaut. Cur. 2, 2, 12 : adeamne ad earn ? Ter. And. 4, 1, 15 ; id. Eun. 3, 5, 30 : et aut ad consules, aut ad te, aut ad Brutum adissent Cic. Frgm. in Non. 208, 5 : ad M. Bibulum adierunt, id. Frgm. in Arus. p. 213 Lind. : ad aedes nostras nusquam adiit Plaut. Aul, 1, 1, 24 : adibam ad is- tum fundum, Cic. Caec. 29. — fe. With in : priu6quam Romam atque in horum con- spectum (conventum, Arus. p. 213 Lind.) adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11 ; Alexandriarn, Suet. Tib. 52 ; eep., adire in jus, to go be- fore the judge : cum ad praetorem in jus 28 ADEO adissemus, id. ib. 65; id. Att. 11, 24 ; cf. id. Sen. p. Red. 9 ; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42 : QVO DE EA KE IN IOVS ADITVM EHIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193. — c. Absol. : adeunt consistunt, copulantur dexteras, Plaut. Aul. 1, 2, 38 : eccum video : adibo, Ter. Eun. 5, 7, 5. — d. c - Ace. : ne Stygeos adeam non libera manes, Ov. M. 13, 465 : voces aetherias adiere domos, Sil. 6, 253 : castrorum vitis, Tac. A. 2, 13 : municipia, ib. 39 : provinciam, Suet. Aug. 47 : (* Grai- os sales carmine patrio, to attain to, Virg. Cat. 11, 62. With local adv. ; quoquam, Sail. J. 14 : hue, Plaut. True. 2, 7, 60). 2> To go to, or up to one for the pur- pose of addressing him, asking aid, con- sulting with him, and the like (while ag- gredi aliquem commonly designates a hostile approach, v. aggredior no. 1) ; c o n s t r. with ad or. (oftener) with Ace. ; hence also pass. : quanto satius est, adire blandis verbis atque exquirere, sint ilia, etc., Plaut. Ps. 1, 5, 35 : aliquot me adie- runt, Ter. And. 3, 3, 2: adii te beri de tilia, id. Hec. 2, 2, 9 : quum pacem peto, quum placo, quum adeo, et quum appel- lo means, Lucil. in Non. 237, 28 : ad me adire quosdam memini, qui dicerent, Cic. Fam. 3, 10 : coram adire et alloqui, Tac. H. 4, 65 ; pass. : aditus consul idem illud responsum retulit (* when applied to), Liv. 37, 6/n.; C. Q. Fr. 1, 2, 5.— Hence adire aliquem per epistolara, to approach one in writing, by a letter : per epistotam aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt, Plaut. Mil. 4, 6, 9, and 10 ; cf. Tac. A. 4, 39 ; H. 1, 9.— So also : adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf. acced. ad aras, Lucr. 5, 1198) : quoi me ostendam 1 quod templum adeam ? Att. in Non. 281, 6 ; Lucr. 5, 1228 : ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent, Cic. N. D. 1, 27 : adire aras, id. Phil. 14, 1 : sedes adiisse deorum, Tib. 1, 5, 39 ; and adire libros Sibyllinos, to consult the Sibylline Books, in order to obtain advice from them, Liv. 34, 55 ; cf. Tac. A. 1, 76 : oracula, Virg. A. 7, 82. 3. To go to a thing in order to examine it, to visit : oppida castellaque munita, Sail. J. 94 : hiberna, Tac. H. 1, 52. 4. To rush upon one in a hostile man- ner, to assail, attack : aliquem : nunc prior adito tu, ego in insidiis hie ero, Ter. Ph. 1, 4, 52 : nee quisquam ex agmine tanto, audet adire virum, Virg. A. 5, 379 : Servilius obvia adire arma jubetur, Sil. 9, 272. 5. To go to the performance of any act, enter upon an employment, expose one's self to any thing, subject one's self to any for- tune, to undertake, set about, undergo, sub- mit to (cf. accedo no. 7, aggredior no. 4, adorior no. 2) ; with ad or the Ace. (class.') : nunc earn rem vult, scio, mecum adire ad pactionem, Plaut. Aul. 2, 2, 25 : turn pri- mum nos ad causas et privatas et publi- cas adire coepimus, Cic. Brut. 90 : adii causas oratorum. id. Frgm. Scaur, in Arus. p. 213 Lind.: adire ad rempubli- cam, id. Manil. 24, 70 (cf. ace. ad remp., id. Rose. Am. 1) : ad extremum pericu- lum, Caes. B. C. 2, 7. With Ace. : peri- culum capitis, Cic. Rose. Am. 38 : inimi- citias, id. Sest 66. Pass. : laboribus sus- ceptis periculisque aditis, id. Off. 1, 19: in adeundis periculis, ib. 24 : ut vitae pe- riculum aditurus videretur, Caes. B. G. 8, 48 : maximos labores et summa peri- cula, Nep. Tim. 5 : omnem fortunam, Liv. 25, 10 : dedecus. Tac. A. 1, 39 : ser- vitutem voluntariam, id. G. 24 : invidi- am, id. A. 4, 70 : gaudia. Tib. 1, 5, 39. Hence of an inheritance, t. t. : To enter on : cum ipse hereditatem patris non adisscs, Cic. Phil. 2, 16 ; so id. Arch. 5 ; Suet. Aug. 8 and Dig. ; hence also : adire nomen, to assume the name bequeathed by will, Veil. Pat. 2, 60. 6. Adire manum alicui, proverb. To deceive one in his expectation, to make sport of (namely, ace. to the expl. of Murct. V. L. 19, 16 : To pretend as if about to give something into the hand of another, and when he reaches it out, to draw back one's own ; or ace. to Barlh, Adv. 23, 23. derived from the game of blind-man's ADEO buff, in which the players run up to the one whose eyes are blinded, teasing him, and when he is about to seize them, quick- ly get out of the way again) : eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum, in this way I have made fine sport of my greedy mistress, Plaut. Poen. 2, 11 ; so id. Aul. 2, 8, 8 ; Cas. 5, 2, 46, and Pers. 5, 2, 18. 2. ad-eo, ndv. (ace. to Festus, it should be accented adeo, v. the preced. word ; but this distinction is merely a later invention of the grammarians ; cf. Gell. 7, 7.) A, In the ante-class, per., 1, To desig- nate the limit in space or in time, with reference to the distance passed through ; hence it is often accompanied by usque (cf. ad A. and B. no. 3) : So far, as far. — a. In Space: surculum artito usque adeo, quo praeacueris, fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato R. R. 40, 13. Hence the Terentian phrase : res adeo rediit : the affair has gone so far (viz., in deterioration, " quum aliquid pejus ex- spectatione contigit," Don. Ter. Ph. 1, 2, 5) : postremo adeo res rediit : adolescen- tulus saepe eadem et graviter audiendo victus est, Ter. Heaut. 1, 1, 61 ; cf. id. Ph. 1, 2, 5. — b. In Time: So long (as), so long (till), strengthened by usque, and with dum, donee, following ; in Cic, quoad: merces vectatum undique adeo dum, quae turn haberet peperisset bona. Plaut. Merc. 1, 1, 76 ; so ib. 3, 4, 72 ; Am 1, 2, 10, et al. : nusquam destitit Instare, suadere, orare, usque adeo donee perpu- lit, Ter. And. 4, 1, 36 ; Cato R. R. 67 ; ib. 76 ; and so often in the same : atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in pe- riculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere, Cic. Sest. 38, 82. 2. For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut : In the same degree, or measure, or proportion in which or as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38 : adeon' hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum ? Ter. And. 1, 5, 10 : adeoque ut vos mihi domi eritis. proinde ego ero fo- ris, id. Hec. 2, 1, 21 (after Bothe's Emend.). Also followed by quasi, when the com- parison relates to similarity : gaudere adeo occepit, quasi qui cupiunt nuptias, in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12. 3. ( Only in the comic poets ) = ad haec, praeterea, Moreover, besides, too : ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud som- num capias, (besides the other annoyances), a. bed, too, shall be given you, there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80. Hence also with etiam, : adeo etiam argenti foenus creditum audio besides too, id."Most 3, 1, 101. 4. (Still only in the com. poets) adeo ut, pleon. for ut, In order that, to the ena that: id ego continuo huic dabo, adeo me ut hie emittat manu, Plaut. Rud. 5, 3, 32 : id adeo te oratum advenio, ut, etc., id. Aul. 4. 10, 9 ; so ib. 3, 2, 26 ; Stich. 5. 4, 15. 5. In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger empha- sis upon the word to be made conspicu- ous, or by yet, on the contrary, etc. : jam ille illuc ad herum quum advenerit, nar- rabit etc. Ille adeo ilium mentiri sibi cre- det, Plaut. Am. 1, 2, 4 sq. ; so id. Merc. 2, 1, 8, et al. B, To the Latin of every period belongs the use of adeo, 1. To give em- phasis to an idea in comparison, to be ex- pressed in Eng. by an emphatic so, so much, so very ; with verbs, adjectives, and substantives, Plaut. Cap. prol. 65 : nemi- nem quidem adeo infatuare poruit, ut ei nummum ullum crederet, Cic. Flacc. 20, 47 : adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc., Liv. 22, 32, 3 (where Scheller and Schaef. have unnecessarily corrected to adeoque inopiae, Burm. eoque inopiae) : et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra, Ter. Andr. 1, 1, 92 : nemo adeo fe- rus est, ut, etc., Hor. Ep. 1, 1, 39.— With usque : adeo ego ilium cogam usque, ut mendicet meus pater, Plaut Bac. 3, 4, 10 ; so Curt 10, 1, 42: Lucan. 1, 366, — In questions : adeone me fuisse fungum. ut qui illi crederem? Plaut. Bac. 2, 3, 49 : adeone hospes hujus urbis, adeone igna- ADE O rus es disciplinae consuetudinisque nos- tras ut haec nescias ? Cic. Rabir. 10, 28 ; so id. Phil. 2, 7, 15 ; Fam. 9, 10 ; Liv. 2, 7, 10 ; 5, 6, 4. — With a negative in both clauses, hence also with quin in the last : non tamen adeo virtutum sterile seculum, ut non et bona exempla prodiderit, Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9: verumego nun- quam adeo astutus fui, Quin, etc., Ter. Ad. 2, 2, 13. — Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesci- at urbem ?....: non obtusa adeo gesta- mus pectora Poeni, viz. that we know not the Trojans and their history, Virg. A. 1, 5C5 : adeo senuerunt Juppiter et Mars 7 Juv. 6, 59. Here belongs the (post-Cic.) turn of expression : adeo non ut . . . adeo nihil ut ... so little that, so far from that . . ; in reference to which, it should be noticed that in Latin (and gen. in Eng., though not in Germ.) the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) z=ztantum abest ut : haec dicta adeo nihil moverunt quem- quam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved, that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 3, 7 : qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam di- ceret, who restrained his anger so little that, etc. (Lat. lit. qui non — tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5 ; so 5, 45, 4 ; Veil. Pat. 2, 66, 4 ; Curt. 3, 12, 22. Also with con- tra in the concluding clause : apud bos- tes Ai'ri et Carthaginienses adeo non sus- tinebant, ut contra etiam pedem refer- rent, Liv. 30, 34, 5. 2. Adeo distinguishes a thing or its qualities as the most important; hence it is placed enclitically after the word, like guidem and the Gr. y'z . Just, precisely, even, indeed. So, a. First and most freq. with pronouns, in order to render prom- inent something before said, or follg., or otherwise known (cf. in Gr. eyiaye, oiiye, avrosye, etc., Viger. ed. Herm. 489 vi. and Zeun.) : argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant : nam et bene et male credi dico : id adeo hodie ego expertus sum, just this, touto ye, Plaut. Cure. 5, 3, 1 : so id. Aul. 2, 4, 10 ; 4, 2, 15 ; Am. 1, 1, 98 ; 2, 6 ; Ep. 1, 1, 51 ; 2, 2, 31 ; 5, 2, 40 ; Poen. 1, 2. 57 : plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet : ubi pudendum'st Ibi eos deserit pudor, is adeo tu es, you are just such a one, Ep. 2, 1, 2 : cni tu ob- sequutus, facis huic adeo injuriam, Ter. Hec. 4, 4, 68 : tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say, miyc anovrtri, Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucun- dius : banc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est. gratiam, ruurnv ye rf/v xfy'Vi Caes. in Cic. Att. 9, 16 : haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt, even this, Virg. A. 4, 96. It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.) : id adeo, si placet, considerate, rotiro ye isKo-neirt, Cic. Caec. 30, 87 : id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite, id. Verr. 2, 4, 64, 143 ; cf. Clu. 30, 80 : ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, con- turbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat, and just this evil, Sail. C. 37, 11 ; so ib. 2; Jug. 68, 3 ; Liv. 2, 29, 9 ; 4, 2, 2 : id adeo manifes- tum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.— Esp. is adeo joined with the pirs. j run. when the discourse pass- es from o:k* person to another, and atten- tion is to h ■ specially directed to the lat- ter : Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, Enn. in Prob. ; so Plaut. Itud. 3, 4, 25 ; Virg. E. 4, 11 ; G. 1, 24, et al. — Ego adeo is often the same as ego quidem, equidem, eyujyc : turn lib- ertatem Chrysalo largibere : ego adeo nunquam accipiam, Plaut. Bac. 4, 7, 30 ; so id. Mil. 4, 4, 55 ; True. 4, 3, 73 : ego adeo hanc primus inveni viam, Ter. Eun. 2, 2, 16 : nee me adeo fallit, Virg. A. 4, 96. — Ipse adeo, avrosye, for the sake of em- phasis : atque hercle ipsum adeo contuor, Plimt. A. 2, 3, 23.— b. With the condition- al conjj. si, nisi, etc., Gr. etyt, If indeed, if ADEO truly, nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus, unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2 : Si. Num illi molestae quippi- am hae sunt nuptiae ? — Da. Nihil Hercle : aut si adeo, bidui est aut tridui haec sol- Hcitudo, and if, indeed, etc. (not, if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7. — c With adverbs : nunc adeo, vijvye, Plaut. As. 3, 1, 29 ; Mil. 2, 2, 4 ; Merc. 2, 2, 57 ; Men. V2, 11 ; Ps. 1, 2, 52 ; Rud. 3, 4, 23 ; True. 2, 2, 12 ; Ter. And. 4. 5, 36 ; Virg. A. 9, 156 : jam adeo, oqye, Virg. A. 5. 268 ; Sil. 1, 20 ; 12, 534 ; Val. Flacc. 3, 70 : umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23 : inde adeo, Ter. Heaut. 1, 1, 1 : hinc adeo, Virg. E. 9, 59 : sic adeo, ovrusye, Virg. A. 4, 533 : Sil. 12, 646: vix adeo, Virg. A. 6, 498 : non adeo, Ter. Heaut., 1, 1, 57 ; Virg. A. 11, 436. — n Plin., Seren., and Pal- lad, always m. ; in Cels. oftener /. ; in Colura. c. ; cf. Prise. 657 and 752 P. ; Phocae Ars, 1701 ib. ; Schneid. Gr. 2, 123 and 124 ; Rudd. 1, 34, no. 91), The soft fat or grease of animals, suet, lard (that which has become hard is called sevum) : adeps suillus, Var. R. R. 2, 11 : ursinus, Plin. 28, 11, 46 : vulpinus, ib. : anserinus, ib. 48, et al. — Hence, metaph. a. Of men: nee mihi esse Lentuli somnum, nee Cas- sii adipem, pertimescendam. (* the corpu- lence), *Cic. Cat. 3. 7.— b. Of fat or fertile earth. Marl, Plin. 17, 6, 4.— c. In trees, The worst part of the wood, which is soft and full of sap, also called alburnum, Plin. 16, 38, 72. — d. Trop. : Of a speaker, Bom- bast : adipes tenuare .... ad maciem re- digere, Quint. 2, 10, 6. f^" The form adipes assumed by Prise. 752 and 1293 P., on account of Varr. R. R. 2, 11, rests upon an error, since not adipes ilia, but adeps suilla should be read there, v. Schneid. in h. I. adeptlO) om9 > /■ [adipiscor], An ob- taining, attainment : nos beatam vitam non depulsione niali, sed adeptione boni judicemus, Cic. Fin. 2, 13 ; so id. Partit. 32 ; Quint. 5, 10, 33. 1. adeptUSi a i um > Part, ot adipiscor. * 2. adeptUS) "", m. = adeptio, An obtaining, Paul. Nol. Ep. 32. ad-equitOf. «Wi. arum, I.e. a. To r'ir. to or toward a place, to run, rush, or lea;: * 29 ADH A or upon : quo tam ferociter adequitasset inde se fundi fugarique, Liv. 9, 22. With Dat. : castris, Tac. A. 6, 34 ; so Plin. 15, 18, 20. With Ace. : Syracusas, Liv. 24, 31. With ad, Caes. B. G. 1, 46 ; cf. Herz. in h. 1. With in : in primos ordines, Curt. 7, 4. (* With quo, Liv. 9, 22.)— 2. To ride near to or along by (cf. ad A. 3) : juxta aliquem, Suet. Cal. 25 : vehiculo anteire aut circa adequitare, id. Aug. 64. ad-err©, ar e, «. «• By wandering about to arrive at a place, to wander to, with Dat. : scopulis, Stat. Silv. 2, 2, 119. 'fro p. : auribus, id. Th. 9, 177. * ad-esCO< are, v. a. To feed or fat- ten : aduscata, Coel. Aur. 1, 11. * adesdum, or ades dum (Imper. fr. adsum with dum), Come hither : Ter. Andr. 1, 1, 2 (cf. manedum, ehedum, etc., v. dum). * ad-bsurio- ire, v. n. To be hungry for a thing : adesurivit magis et inhiavit acriu3, Plaut. Trin. 1, 2, 132. adesus. a, um, v. adedo, Pa. * ad-expeto, ere, v. a. To desire something further or in addition to. Sen. Ep. 1, 17. a&£ -411 words thus beginning, v. un- der art'. adg". All words thus beginning, v. under agg. ad-hacreo, haesi, haesum, 2. u. n. To hang to or on a thing, to cleave or stick to ; so Lucret. of the iron adhering to the magnet : unus ubi ex uno depen- ded subter adhaerens, Lucr. 6, 915 : Lucr. 3, 556. (* With in and Abl.) : tela in tuis visceribus, Cic. Vatin. 13 ; so Ov. M. 4, 693. — With Ace. : cratera et corvus adhaeret, Cic. Arat. 541 (so Tert. hume- rum, de Pall. 5). With Abl. : fronte cus- pis, Ov. M. 5, 38. With Dat. : poet, tonsis (ovibus) illotus sudor, Virg. G. 3, 443 : cf. Hor. Sat. 2, 4, 80 ; and in later prose : navis ancoris, is fastened to them, Tac. A. 2, 23 : stativis castris, ib. 3, 21 ; and jumento, to sit upon an animal, to ride, Gell. 20, 1 : lingua crocodilis tota ad- haerens, which cleaves or grows entirely to his palate, Plin. 11, 37, 65. — T r o p. : adhaesit homini ad intimum ventrem fa- mes, Plaut. Stich. 1, 3, 83 ; and of fawn- ing adherence to one : id. As. 1, 3. 59 : cui canis ex vero dictum cognomen ad- haeret, Hor. S. 2, 2, 56 : nulli fortunae adhaerebat animus, i. e. inconstans fuit, Liv. 41, 20 : obsidioni fortiter adhaeren- tes, Amm. 19, 3. 2. Metaph. : adh. alicui, To hang on a person or thing, i. e. to be in one's company or train, or to be near, to join to, to fasten to, etc. (mostly post-Cicer., csp. in the histt.) : vineis modica silva adhaerebat, was close to it, adjoined it, Tac. H. 2, 25 ; so Amm. 18, 2. — Hence of persons : To keep close to one, not to go from kis side, to be at one's keels. Thus the Thessalians complain of the Romans : procul abesse Romanos : lateri adhaerere gravem dominum, i. e. he (the King of Macedon) annoys them, threatens them by his vicin ity, Liv. 39, 25 : nee umquam non adhaerentes {and never departing from his side). Suet. Galb. 14 : comitem perpetuum alicui adhaerere, Plin. 10, 22, 26 : tempus adhaerens, the time in hand, just the present time, Quint. 5, 10, 46 : obvio quoque adhaerente, while each one adhered to him. Suet. Oth. 6 ; and so trop. : adhaeret altissimis invidia, Veil. Pat. 1, 9. 3. To be an appendage to a thing, i. e. to trail or drag after, to be the last ; sar- castically in Cic. : tenesne memoria te extremum adhaesisse ? i. e. extremo loco quaestorem esse factum, Vat. 5 ; cf. hae- rere, Liv. 5, 2 fin., and Gron. in h. 1., and 60 without sarcasm, Curt. 10, 5. — Hence ad-hacrcSCO, haesi, haesum, 3. v. inch., To continue hanging, sticking, cleaving to a thing, lit. and trop. (in the trop. sense almost exclusively peculiar to Cic). (* With ad, in, and abl. or ubi) : tragula ad turrim, Caes. B. G. 5, 4G : ne quid emineret, ubi ignis adhaeresceret, id. B. C. 2, 9 : tamquam in quodam incili, Coel. in Cic. Fam. 8, 5 : si potes in his locia adhaerescere, if you can slick (i. c. stay or sojearn) in such places, id. Att. 4, 4 : in mc oirnia conjurationis ncl'aria tela 30 A DH'I adhaeserunt, id. Dom. 24 ; cf. ib. 5 : ad quamcunque disciplinam, tanquam ad saxum, adhaerescunt, id. Ac. 2, 3 : argu- mentum ratio ipsa contirmat, quae simul atque emissa est, adhaerescit, sc. ad men- tern, remains hanging, is fastened upon the memory (the figure is derived from missiles), id. de Or. 2, 53.— With Dat.: justitiae honestatique, to be attached or devoted to, id. Off. 1, 24. — And absol. : ora- tio ita libere fluebat, ut nunquam adhae- resceret, never was at a stand, faltered, id. Brut. 79 ; cf. ib. 93 ; v. haereo : adhae- rescere ad columnam (sc. Maeniam) ; sar- castically : to remain fixed upon the debt- or's columns, as upon a rock at sea, to suf- fer shipwreck, i. e. to be punished as a fraudulent debtor, id. Sest. 8, 18 ; v. co- lumna, and cf. Liv. 5, 47. — 2. To be join- ed close to a thing, to correspond to, to fit to or suit : si non omnia, quae praepon- erentur a me ad omnium vestrum studi- um adhaerescerent, id. de Or. 3, 10, 37. — Hence adhaese, adv. Hesitatingly, stam- meringly : loqui, Gell. 5, 9. adhaesitatio, onis, /. [adhaesi- to] An adhering, adhesion : complexio- nes, copulationes, et adhaesitationes ato- morum inter se, Cic. Fin. 1, 6. adhaesuSi uSi m. [adhaereo] An ad- hering, adherence (only in Lucr.) : pulve- ris, Lucr. 3, 382 Forb. ; so ib. 4, 1238 ; 5, 840 ; 6, 471 ; cf. Non. 73, 6. * ad-halo, are, v. a. To breathe on : si patescentem fungum primo (serpens) adhalaverit, Plin. 22, 22, 46. (* Adherbal. alis, m. A Numidian prince, the son oj Micipsa, Sail. J. 5.) ad-hibeo, u i> Stum, 2. [habeoj v. a. 1. To bring one thing to another, to hold to, to apply £o=admoveo, applico, and similar verbs ; to give, furnish ; constr. with ad or Dat. : cur non adhibuisti, dum is- taecloquereris, tympanum, Plaut. Poen.5, 5, 38 : hue adhibete aures (ad ea) quae ego loquar, id. Ps. 1, 2, 20 : ad me formosae vultus adhibete, puellae, Ov. Am. 2, 1, 37 ; cf. ib. 13, 15 : manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3, 455 : odores ad Deos, Cic. N. D. 1, 40 : quos negat ad panem adhibere quidquam, praeter nasturtium, Cic. Tusc. 5, 34 : alicui calcaria, id. Brut. 56 (cf. ad- dere calcar, v. addo) : manus, genibus adhibet, i. e. admovet, genua amplexatur, Ov. M. 9, 216 : vincula captis, to put them on them, id. Fast. 3, 293. — T r o p. : metum ut mihi adhibeam, Plaut. Men. 5, 6, 20 ; cf. Quint. 1, 3, 15 : nunc animum nobis adhibe veram ad rationem, Lucr. 2, 1033 ; cf. below 2, c. and Ov. M. 15, 238 ; Virg. A. 11, 315 : ut oratio, quae lumen adhi- bere rebus debet, ea obscuritatem afferat, Cic. de Or. 3, 13, 50 : est ea (oratio) qui- dem utilior, sed raro proficit, neque est ad vulgus adhibenda, id. Tusc. 4, 28, 60 (as soon after, 61, sed alia quaedam sit ad eum admovenda curatio) : adhib. cultus, honores, preces, diis immortalibus, id. Nat. I). 1, 2 ; cf. Tac. A. 14, 53 : alicui vo- luptates, Cic. Muren. 35 : consolationem, id. Brut. 96 : omnes ii motus, quos orator adhibere volet judici, which the orator may wish to communicate to the judge, id. de Or. 2, 45, et al. — Hence = addere, adjungere, To add to : ut quatuor initiis rerum illis quintam banc naturam non adhiberet, id. Ac. 1, 11, 39 Goer. : ad domesticorum majorumque morem etiam hanc a Soc- rate adventitiam doctrinam adhibuerunt, id. Rep. 3, 3. 2. Of persons : To bring one to a place, to make use of for any thing : hoc temere nunquam amittam ego a me, quin mihi testes adhibeam, Ter. Ph. 4, 5, 2 ; so Cic. Fin. 2, 21 ; Tac. A. ]5, 14 : medicum, Cic. Fat. 12 : leges, ad quas (sc. defendendas) adhibemur, we are summoned, id. Clu. 52 : nee, quoniam apud Graecos judices res agetur, poteris adhibere Demosthenem, id. Tusc. 1, 5, .10: si adhibebitur deus, shall be brought upon the stage, Hor. A. P. 227 : castris adhibere socios et foedera jungere, Virg. A. 8, 56 : aliquem in par- tem periculi, Ov. M. 11. 447 : in auxilium, Just. 3, 6. — Esp., a. Ad or in consilium, To send for one in order to receive counsel from him, to consult one: neque hos ad concilium adhibendos censco, Caes. B. G. AD H O 7, 77 : in consilium, Plin. Ep. 6, 11, 1 ; so also adhibere alone : a tuis reliquis non adhibemur, we are not consulted, Cic. Fam. 4, 7 ; so ib. 10, 25 ; 11, 7 ; Off. 3, 20 ; Phil. 5, 9 ; Caes. B. G. 1, 20 ; Suet. Claud. 35 ; cf. Corte upon Sail. J. 113, and upon Cic. Fam. 4, 7, 15. — But sometimes adhibere in consilium = admittere in cons., to ad- mit to a consultation. So trop.: esttuum, sic agitare onimo, ut non adhibeas in con- silium cogitationum tuarum desperatio- nem aut timorem, Cic. Fam. 6, 1. — b. Ad- hibere aliquem coenae, epulis, etc., To in- vite to a banquet, to supper, etc. : adhibete Penates et patrios epulis, etc., Virg. A. 5, 62 ; so Hor. Od. 4, 5, 32 ; Suet. Caes. 73 ; Au" 74 : in convivium, Nop. praef. 7. — And so also adhibere alone : To receive, to entertain, to treat (cf. aceipio 1, c, a) : quos ego universos adhiberi liberaliter dico oportere, Cic. Q. Fr. 1, 5 : Quiutum tilium severius adhibebo, id. Att. 10, 12. — C. Adhibere se ad aliquid, To betake or apply ojic's self to a thing, i. e. to devoti attention to it : adhibere se remotum a curis, veram ad rationem, Lucr. 1, 44 (cf. above no. 1) ; and absol. adhibere se, to appear or to behave one's self in any man- ner : permagni est hominis. sic se adhi- bere in tanta potestate, ut nulla alia pc- testas ab iis, quibus ipse praeest, desid- eretur, Cic. Q. Fr. 1, 1, 7. 3. Adhibere aliquid ad aliquid or ali- cui rei, To put a thing to a determinate use, to apply it to a definite purpose or ob- ject, i. e. to use or employ it for any thing definite (therefore, with intention and de- liberation ; on the contr., usurpa.re de- notes merely absolute, momentary use ; cf. Cic. Lael. 2, 8 ; and uti, use that arises from some necessity, Herz. Caes. B. G. 1 . 20) : estur. bibitur, neque quisquam par- simoniam adhibet, Plaut. Mos. 1, 3, 79; so adhibere fidern, to employ or ezhibit honesty, id. Rud. 4, 3, 104 ; cf. Cic. Clu. 42 : adhibere omnem diligentiam ad eonva- lescendum, id. Fam. 16, 9 ; cf. ib. 6 ; Nep. Att. 21 : misericordiam in fortunis alicu- jus et sapientiam in salute reip., Cic. Rab. 2 : rlores in causis, id. Or. 19 : cautionem privatis rebus suis, id. Att. 1, 19 : medici- nam aegroto, ib. 16, 15 : humatis titulum, i. e. inscriptionem addere, Liv. 26, 25 : belli necessitatibus patientiam, id. 5, 6: fraudem testamento, Suet. Dom. 2 : cu- ram viis, id. Vesp. 5 : modum, to set a lim- it to, to- set bounds to: vitio, Cic. Tusc. 4, 17 : sumptibus, Suet. Ner. 16 : cf. id. Aug. 100 ; Tib. 34 : voluptati, Quint. 9, 3, 74 : adhibere memoriam contumeliae, to re- tain it in memory, Nep. Epam. 7. 4. In later Lat., alicui aliquem, To quote one to another as authority for an asser- tion : is nos aquam multam ex diluta nive bibentis coercebat, severiusque in- crepabat, adhibebatque nobis auctoritates nobilium medicorum, Gell. 19, 5, 3 ; — hence adhibltlO; onis, /. An employing application, Marc. Emp. ; Cap. and Dig. fldhlbitUS, a, um, Part, from ad- hibeo. ad-hinJUOi ivi, or ii, Itum, 4. v. n. To neigh to (one horse to another, from sexual desire), constr. with Vat. and Ace, also ad and in c. Ace, Rud. 2, 135 : fortis equus visae semper adhinnit equae. Ov. Rem. Am. 634 ; so Plin. 35, 10, 36, no. 17. — Hence trop. of lewd persons: quam- quam vetus canterius sum mihi nunc ad- hinniret (muliercula), Plant. Cist. 4, 2, 83. — 2. I" * Cic. contemptuously : To strive after or long for with voluptuous desire : admissarius iste, ad illius orationem ad- hinnivit, (* gave his passionate assent, ex- pressed his delight, etc.), Pis. 28. ad-horreo. ere, v. n. To be horror- slrtck at, Albin. ], 221; dub. ~ adhortarncn, mis- «■ [adhortor] A means of exhortation, an exhortation, App. Florid. 18. adhprtatlO) onis, /. [adhortor] An exhortation, encouragement : omissa nos- tra adhortatione veniamus ad eorum ser- mouem, * Cie. de Or. 2, 3, 11 ; so Liv. 4, 38 ; Plin. 8. 42, 65 ; Suet. Aug. 94, et al. adhortator; oris, m. [adhortor] An exhorter. encourager, exciter. Liv, 32, 25, operis, id. 2, 58 ; 7, 32 ; 9, 13. A D HU 1. adhortatus, a. urQ . P art - fr oru adbortor. 2. * adhortatus, us. m. An exhor- tation, persuasion, App. Apol. — From ad-hortor. atus, 1. v. dtp. To ex- hort, encourage, or incite one to a thing, constr. with ad in, or absol.t nam me meae vitae consuetudo ad Cai. Rabirium defendendum est adhortata, Cic. Rab. perd. 1 : ne posset aliquando ad bellum faciendum locus ipse adhortari, id. Off. 1, 11, 35 : aliquem ad certam laudem, id. Fam. 1, 7 : loricatos ad discumbendum, Suet Calig. 45 : in bellum, Tac. H. 3, 61 : in ultionem sui. Suet. Ner. 41. — A b s o 1. : milites, Cic. Phil. 4, 5 : de re frumentaria Boios atque Aeduos adhortari non desti- tit lie did not cense to incite and spur on the Boii and Acdui, in respect to a supply of corn. Caes. B. G. 7, 17 : nullo adhor- tante sibi quisque dux et instigator, Tac. H. 1, 38. — Followed by ut, ne, or the sim- ple subj. : adhort. adolescentes, ut turbu- lenti velint esse, Cic. Phil. 1. 9 : tandem Bruto adhortante, ne jamdudum operien- tes destirueret, Suet. Caes. 81 : adhortor, properent, Ter. Eun. 3. 5, 35 : adhortari se, to rouse or incite one's self to a thing ■ ferus ipse (leo) sese adhmtans rapidum invitat animum, Cat. 63, 85 ; cf. Hor. S. 2, 1. 20. EjP' Pass.: adulati erant ab amicis et adhortati, Cassius in Prise. 791 P. ad-liospito. are, v. a. To entertain as guest, or to propitiate. Diet. Cri\ 1, 15. ad-huC, "dr. 1, Of place: To this place, hitherto, thus far (designating the limit inclusive of the whole space trav- ersed; hence also usque is often joined with it ; cf. ad A. 2, b.) : conveniunt ad- huc utriusque verba, thus far, to this point the statements of both agree, Plaut. True. 4, 3, 20 : adhuc ea dixi, causa cur Zenoni non fuisset, Cic. Fin. 4, 16, 44 ; cf. Her. 1, 9, 16 : his oris, quas angulo Baeticae ad- huc usque perstrinximus, Pomp. Mel. 3. 6, 1. (Adhuc differs from haetenus just as ad from tcnus, v. tenus. Hence Cic. never says, de justitia adhuc, but, de justi- tia haetenus ; the first would be too defi- nite a determination of the limit. Other- wise is it, e. g. Cic. Tusc. 2, 17, 40 : sed de consuetudine adhuc exercitationis lo- quor : nondum de ratione et sapientia, until now, huherto, Ihave spoken only, etc.) Nearly related to this is the use of adhuc in the desig. of measure or degree : so far, to such a degree : et ipse Caesar erat adhuc impudens, qui exercitum et pro- vineiam invito senatu teneret, Cic. Fam. 16, 11, 4 ; so Liv. 21, 18, 4 ; Quint. 2, 19, 2 ; 8, 5. 20. — More frequently, 2. Of time: Until now, hitherto, as yet, designating the limit, together with the period already passed (cf. ad B. 2) : res adhuc quidem, hercle, in tuto est, Plaut. Merc. 2, 3. 48: celabitur itidem ut celata adhuc est. Ter. Ph. 4, 3, 20 ; Lucr. 5, 1026 ; cf. ib. 378 : ille igitur vidit non modo, quot fuissent adhuc philosophorum de summo bono, sed quot omnino esse pos- sent sententiae, Cic. Fin. 5, 6, 16 : haec adhuc (sc. acta sunt) : sed ad praeterita revertamur, id. Att. 5, 20 ; so ib. 3, 14/«. ; !>, 17, 46 ; Agr. 3. 1, 1 : Britanni, qui adhuc pugnae expertes, Tac. Agr. 37 : si Curt. 7, 7, 8, et al. — With usque or semper : us- que adhuc actum est probe, Plaut. Mil. 2, 6, 107 ; so Ps. 4. 7, 14 : Ter. And. 1. 5, 27 ; Ad. 4, 4, 23 ; 5, 4, 5 ; Hec. 4, 1, 29 ; Cic. Pujp. 2, 20 : quod adhuc semper ta- cui et tacendum putavi, Cic. de Or. 1, 26, 119. — With dum in subordinate proposi- tions, for the purpose of more accurate desig. of time : quae adhuc te carens, dum hie fui, sustentabam. what I have en- dured during the whole time that I have been here, until now, Plaut. Capt 5, 1, 4 : adhuc dum mini nullo loco deesse vis, numquam te confirmare potuisti, Cic. Fam. 16, 4 ; so ib. 18. Here belongs the adverbial expression (occurring once only in Plautus), adhuc locorum, until now, hitherto (cf. locus) : ut adhuc loco- rum feci, faciam sedulo, * Capt. 2. 3, 25. — It should he noticed that adhuc does not merely denote a limitation of time in the present, but also, although more rar., like usque eo and ad id tempns. in the past : 1 ADH U adhuc haec erant, ad reliqua alacri tende- bamus animo, Cic. Div. 2, 2, 4 : «nam ad- huc a te epistolam acceperum, id. Att 7. 2 : scripsi etiam illud quodam in libello . . . disertos me cognosse nonnullos, elo- quentem adhuc neminem, id. de Or. 1, 21 : una adhuc victoria Cams Metius cen- sebatur, Tac. Agr. 45 ; — hence, 3. Adhuc non, or neque adhuc. Until now not, i. e. not yet : nihil adhuc, nothing as yet, or not at all as yet. in Plaut, num- quam adhuc, never as yet, never yet : cu- pidissimi veniendi maxjmis injuriis affec- ti, adhuc non venerunt, Cic. Verr. 2, 2, 27, 65 : me adhuc non legisse turpe utri- que nostrum est, id. Fam. 7, 24, 7 ; so id. 3, 8, 25 ; 6, 14 ; 14, 6, 2 : Mart. 7, 89, 10 : cui neque fulsor adhuc, nee dum sua for- ma recessit, Virg. A. 11, 70 : nihil adhuc peccavit etiam, Plaut. Pers. 4, 4, 78 : nihil adhuc est quod vereare, Ter. Heaut 1, 2, 1 : sed quod quaeris, quando, qua, quo, nihil adhuc scimus, Cic. Fam. 9, 7, 4 ; so 9, 17, 7 ; Caes. B. C. 3, 57 ; Nep. Milt. 5 : numquam etiam quidquam adhuc verbo- rum est proloquutus perperam, Plaut. Am. 1, 1, 92 ; cf. Capt 5, 2, 7. 4. For etiamnunc : Yet, still ; to de- note that a thing continues without ceas- ing to a certain point and does not as was expected, feared, hoped, etc., come to an end ; (apparently not used by Cic.) : sterris adhuc ? are you still snoring? Pers. 3, 58 : adhuc tranquilla res est, it is still quiet, Ter. Ph. 3, 1, 15 ; so id. Ad. 1, 2, 42 : Ephesi regem est consequurus fluctuan- tem adhuc animo, Liv. 33, 49, 7 ; so 21, 43, 14 ; Tac. A. 1, 8, 17 ; Hist 2, 44, 73 : 4, 17 ; Germ. 28 ; Suet Ausr. 56, 69 ; Plin. Ep. 4, 13, 1 ; Curt 8, 6, 18; 8, 12 : quin- que satis fuerant: nam sex septemve li- belli est nimium : quid adhuc ludere, Musa, juvat 1 why play still, still more or further ? Mart 8, 3 ; so id. 4, 91. 5. Hence also to denote that a thing is still remaining, is yet existing : at in ve- terum comicorum adhuc libris invenio, / yet find in the old comic poets. Quint. 1, 7, 22 : quippe tres adhuc lecriones erant, Tac. H. 3, 9 ; so G. 34 ; Ann.~2, 26 ; Mart. 7, 44, 1 ; hence adhuc esse = superesse (used only since the Aug. per.) : si quis adhuc precibus locus, exue mentem, Virg. A. 4, 319. 6. To denote that a thing has only reached a certain point : Now first, not before : quum adhuc (now for the first time) naso odos obsequutus es meo, da vicissim meo gutturi gaudium, Plaut. Cure. 1, 2, [I : gangraenam vero, si non- dum plane tenet, sed adhuc incipit, curare non difficillimum est, Cels. 5, 26, 34 ; so Mart. 13, 102 ; Val. Fl. 8, 126.— Hence the discourse is continued by deinde, or aliquando is opp. to adeo, which last should then be translated : At present, yet flo*r = nunc: quam concedis adhuc artem omnino non esse, sed aliquando, Cic. de Or. 1, 58, 246 : laudare illud me adhuc : venturum tempus, quo idem non perrnitterem. Quint. 2, 4, 14 : senatus priusquam edicto convocaretur ad curiam concurrit obseratisque adhuc foribus, de- inde apertis, tantas mortuo gratias agit, etc.. Suet. Tit. 11 ; so Tac. A. 11, 23. 7. To denote that a tiling had reached a certain limit before another happened : Still, yet, while yet : inconditam multitudi- nem adhuc disjecit, he dispersed tlte multi- tude while yet unarranged, Tac. A. 3, 42. 8. For etiam, insuper, praeterea, to denote that a thing occurs besides or along with another (belonging apparently only to popular lang. ; hence once in Plaut: and to the post- Aug. per.): Be- sides, further : addam minam adhuc istic postea. Plaut. True. 5, 18 : unam rem ad- huc adjiciam, Sen. Qu. nat 4. 8 : sunt adhuc aliquac non omittendae in auro differentiae, Plin. 33. 2, 10 ; so Quint. 2, 21, 6 : 9, 4, 34 ; Val. Fl. 8, 429 ; Tac. A 1, 17 : Agr. 29 ; Flor. 1, 13, 17. 9. In like manner, only in later Lat. is adhuc used, like etiam in the Cic. per. = tn. Yet, still, for the sake of emphasis in comparisons ; then, if it enhances the comparative, it stands before it ; but after it if that which the comp. expresses is added by way of augmentation : (like ; he ADI G has done a still greater thing, and he has still done a greater thing) : turn Callicles adhuc concitatior, Quint. 2, 15, 28 : adhuc difficilior observatio est per tenores, id. 1, 5, 22 : si marmor illi (Phidiae), si adhuc viliorem materiem obtulisses, fecisset, etc., Sen. Ep. 85, 34 : adhuc diligentius, Plin. 18, 4 : cui gloriae amplior adhuc ex opportunitate cumulus accessit Suet Tib. 17 : Dii faveant majora adhuc re- stant, Curt. 9, 6, 23 ; so Quint 10, 1, 99 ; Tac. G. 19 ; Suet Ner. 10. 10. Adhuc is sometimes used for adeo, Even, and, a. n ot merely in the con- nection, et adhuc, que adhuc (v. adeo B. 4), but also, ]j. standing alone : a. I ta re3 successit meliusque adhuc, Plaut. Bac. 4, 9, 18 : Tellurem Nymphasque et adhuc ignota precatur Flumina, Virg. A. 7, 136 : nihil parvum sapias et adhuc sublimia cures, Hor. Ep. 1. 12, 15 ; so ib. 2, 2. Ill ; Liv. 22, 49, 10; Sen. Ep. 49, 4.— 1). Gens non astuta, nee callida : aperit adhuc se- creta pectoris, licentia joci, Tac. G. 22 : cetera similes Batavis, nisi quod ipso ad- huc terrae suae solo et coelo acrius ani- mantur, ib. 29, 3 (cf. ipse adeo under adeo B. 2, and at the end) ; so Stat Silv. 1, 2, 55 ; Calpurn. Flacc. Declam. 22. * adh UC-Cine — adhuc ne, adv. in- lerr. Still ? yet ? App. M. 9 dub. Adlabsna. ae, or Adiabene, es,/., 'A6tat>nvri> Ancient Assyria, now Botan, Plin. 5, 12, 13 ; hence AdiabeilUSj s . um, Pertaining thereto : Mouobazus Adi- abenus, Tac. A. 15, 14 ; bo ib. 1 : regimen, ib. 2. — Adiabeni, orum, Its inhabitants, Plin. 6. 9, 10. — Adlabenicus, An epi- thet of the Emperor Severus, as conqueror of that country, Sext. Ruf. 21 ; cf. Eckh. D. N. V. T. 7, p. 172 and 173. ad-lffOj egi actum, 3. v. a. [ago] (adaxint ~ adigant, Plautus Aul. 1, 1, 11.) X. To drive, bring, or take a person or thing to a place; constr. for the most part with ad, but also with Ace., Da?., .'n (*or local adv.). — a. First of cattle (cf ago 1. 1 ; abigo, abigeus, etc.) : quis has hue oves adegit ? Plaut Bac. 5, 2, 3 : lac- tantes vitulos ad matres, Var. R. R. 2, 5, 16 : pecore e longinquioribus vicis adac- to, Caes. B. G. 7, 17. — ]), Of persons (cf. ago I. 2) : mox noctu te adiget hor- sum insomnia, Ter. Eun. 2, 1. 13 : ali- quem fulmine ad umbras, Virg. A. 4, 25 : quis Deus Italiam, vos adegit ? ib. 9, 601 ; cf. 11, 261. — Hence adigere aliquem arbi- trum, to bring one as an arbiter (*acc. to others, it is, adisere (ad) arbitrum, to compel one to come before an arbiter ; like adigere (ad) jusjurandum, infra (3)): finibus resundis adigere arbitrum non possis, Cic! Top. 10. 43 ; so id. Off. 3, 16 ; Beier Rose. Com. 9. — e. Of things: classem e Ponto Byzantium adi-ri jusse- rat, Tac. H. 2, 83, and absol. : dum adi- iruntur naves, i. e. in mare impelluntur, id. Ann. 2. 7 : (*tigna fistucis. to drive in, Caes. B. G. 4, 17) : tlammam turri. Caes. B. G. 5, 43 ; so Virg. A. 6, 593 ; cf. 12, 320. — Esp. often of weapons {'''to plunge, thrust ; to send to a place) : ut t^lum adiiji non posset, Caes. B. C. 3, 51 Oud. : cf. B. G. 4, 23 ; so Virg. A. 9, 431 ; Ov. M. C, 271 : hastae ardentes adactae, Tac. H. 4, 23 : ferrum jugulo, Suet Ner. 49 ; cf. Liv. 27. 49 : per obscena ferrum, Suet. Calig. 58 : ferrum in viscera, Sil. 7, 626. — And from the weapons transf. to the wound : To inflict (in the poets and Tac.) : alte vuinus adactum, Virg. A. 10, 850 : Varo vuinus adactum, Tac. A. 1, 61 : vuinus per galeam adegit, (^'inflicted a wound, ib. 6, 35.) 2. To drive, urge, or bring one to a situation, to a state of mind, or to an act (esp. against his will, by force) : tu homo adigis me ad insaniam, Ter. Ad. 1. 2, 31 : adigit ita Postumia, Cic. Att 10, 9 : acri cupidine adisri, Tac. A. 15, 33 : ad mortem ib. 12, 22; poet with the subj. without ut : quae vis vim mihi afferam, ipsa adi- git. Plaut. Rud. 3, 3, 19,— And with the Inf. : vertere morsus exiguam in Cere- rem penuria adegit edendi, Virg. A. 7, 114 ; cf. 6, 696 ; so Ov. Am. 3, 6. 3 ; Sil. 2, 472 ; Stat. Th. 4, 531.— So also in Tac. : tres libumicas, adactis per vim guberna- 31 AD1M toribus, ascendere, Agr. 28 ; so id. A. 4, 45; 11,10; H. 4, 15. 3. Adigere aliquem ad jusjurandum, or merely jusjurandum. or also jureju- rando, or sacramento (All), t. t., To put one on oath, to cause one to take oath, to bind by an oath (from the time of Livy oftener with Abl., so Tac, Just., Flor., v. below. Cf. on this point Corte Sail. C. 22 ; Held. Caes. B. C. 1, 76 ; Herz. Caes. B. G. 7, 67 ; Ramsh. § 129 ; Rudd. 2, 328, no. 16) : omnibus jusjurandum adaetis, Caes. B. G. 7, 67 : quum ad jusjurandum populares sceleris sui adigeret, Sail. C. 22 : provinciam omnem in sua et Pom- peii verba jusjurandum adigebat, Caes. B. C. 2, 18 : censores ita jusjurandum adigebant, Liv. 43, 15 fin. ; so Gell. 4, 20; 7, 18 ; populum jurejurando adegit, Liv. 2, 1 : omnibus junioribus jurejurando adaetis, ib. 6, 33 ; so 6, 38 ; 7, 9, 11. et al. ; Tac. H. 1, 55 : ib. 76 ; Just. 22, 4, 5 ; 8, 4, 11 ; Flor. 3, 1, 13.— The elliptical phrase in verba adigere, for in verba jusjuran- dum adigere in Tac. and Suet, is worthy of remark (cf. the passage cited above, Caes. B. C. 2, 18) : neque se, neque quem- quam Batavum in verba Galliarum ade- git, Tac. H. 4, 61 : provincia Narbon. in verba Vitellii adacta, ib. 2, 14 ; so 4, 59 ; Suet. Vesp. 6.— And finally entirely absol. adigere (sc. sacramento, jurejurando), To bind by an oath : magno cum as6ensu au- ditus . . . universos adigit, Tac. H. 4, 15. 4. More rare poetical expressions are : a. Adigere tempus, To bring the time near, to cause it to draw near or approach : used only in the Pass, once in Lucret. : tempus adactum, 5, 1224 Forb. — b. = su- bigere, To subject: bisque jago Rhenum, bis adactum legibus Istrum, Stat. Th. 1, 19 : in faciem prorae pinus adacta novae, wrought or fashioned in the form of a ship, Prop. 3, 21, 14. Caes. B. C. 2, 1 is very doubtful : mare quod adigit ad ostium Rhodani. where se should apparently he supplied : drives or presses to. i. e. comes to, more emphatic than attingit and simi- lar words, v. the commentt. in h. 1. ad-imO) elrn > emDtum, 3. v. a. (ademp- sit := ademerit or adimat, Plaut. F.p. 3, 2, 27) [emo] lit. To take a thing to one's self (ace. to Festus, p. 5 Lind. : " Emere antiqui dicebant pro accipere," cf. abe- mito and Schneid. Gr. 1, 524) : si ego memorem quae me ergafecisti bene, nox diem adimat, the night would take the day to itself, swallow it up, Plaut. Capt. 2, 3, 57 : multa ferunt anni venientes com- moda secum ; multa recedentes adimunt, take them away with themselves, as a tine antithesis to secum ferunt, Hor. A. P. 175. Hence with exclusive reference to the one from whom a thing is taken, To take, or take away a thing from one, to deprive of (and like demerc, eximere, always with- out violence ; ditf. from auferre, eripere, etc., Doed. Syn. 4, 123 sq.) ; in the ante- class, per. and in the poets of the Aug. per. in a good and bad sense : a. In a good sense : To free from something (cf. Hab. Syn. 38) : ut istas compedes tibi adimam, huic Jem, Plaut. Capt. 5, 4, 31 : metum, Ter. And. 2, 2, 2 ; so id. Heaut. 3, 1, 13 ; Hec. 5, 3, 19 ; Ph. 1, 3, 9 : Juppi- ter ingentes qui das adimisque dolores, Hor. S. 2, 3, 88.— b. In a bad sense : To deprive of to rob of (this is the common signif., esp. in prose) ; animam, Plaut. Mil. 3, 1, 137 : postquam adempta spes est, Ter. And. 2. 1, 4 ; and absol., id. Ph. 2, 1, 46 ; Lucr. 5, 1290. So alicui vitam, Cic. Plane. 42 : pecuniam, Quint. 15, 49 : somnum, Att. 2, 16 : libertatem, Dom. 9 : exercitum, Phil. 11, 8 : aditum litoris, Verr. 2, 5, 32 : omnia sociis, Sail. C. 12, 5 : arma mttitibus. Liv. 22, 44 : vires ad vincendum, id. 23, 18 : imperium, id. 22, 27 : pernicitatem, Tac. H. 1, 79, et al. Poet, with Inf. as object: adimam can- tare severis, Hor. Ep. 1, 19, 9 (cf. in Gr. dd)aip//oo^at aeifitiv, I will prohibit them to sing; so Ov. Pont. 1, 7, 47; Sil. 9, 425). — From all of the examples given, it follows that adimere is generally used only of things. Yet exceptions are found in the poets, as: hanc, nisi mors, mihi adimet nemo, Ter. And. 4, 2, 14: virgo quae puellas audis adimisque lcto, Hor. 32 ADIP Od. 3, 22, 3.- (The distinction between demere, adimere. eximere : " Adimilur pr6- prie totum, demitur pars de toto," Lamb. Cic. Fam. 1, 7 ; cf. Cic. Rep. 2, 31.— Exi- mere de re molesta plerumque dicitur, ut eximere curam, metum aliaque ejusmodi, quae intra corpus aut animam versantur et proinde ex eo eximi educi. extrahi, evelli possunt. Otium vero et pacem, et cetera laeta vel quae extra hominem con- «eistunt, non tarn eximi quam adimi dixe- rim," Bentl. Hor. Od. 4, 15, 18 ; cf. Doed. Syn. 4, 123-126.) ad-impleO; evl, etum, 2. v. a. To fill up, to fill full (in the class, per., e. g. in Liv. 38, 7, and Plin. 11, 37, 52, dub.) : Gangem decern fluminibus adimpleri, Aethic. Cosmogr. p. 709 in ed. Mel^Gron. Trop. : adimpleti tibiarum cantu vocant deam suam, Jul. Firm. ; cf. adimpletor. — 2. Metaph. : To fulfill (as a promise), to accomplish : venditionera, to abide by, Dig. : so fidem, ib. ; also creditores, to make satisfaction to, to pay (cf. absolvere in the ante class, per.). — Hence adimpletlO, «"is, /. 1. A complet- ing, completion : temporum, Tert. adv. Marc. 5, 17. — 2. A fulfilling, fulfillment : novum (testamentum) veteris adimpletio est, Lact. 4, 20,— And * adimpletor» oris, m. He who fills (by inspiration), the inspircr : pro- phetarum, Aug. de Temp. S. 144. * ad-indo. ere, v. a. To put in be- sides : Cat. R. R. 18. * ad-ingCrO) 3. v. a. To bring to in addition, to heap on : satiram in aliquem, Sisen. in Serv. * ad-inquIrO; 3. v. a. To investigate or inquire into, still (more particularly) : aliquid, Jul. Val. 1. adinstar? m° r e properly ad instar, v. instar. ad-inveniO, v eni, ventum, 4. v. a. To find out, to devise, Vulg. Exod. 35, 33; cf. also Serv. Virg. A. 6, 603.— Hence adinventlO* onis,/. An invention, Dig., Ambros. and Vulg. Judic. 2, 19. — And * adin venter, oris; m. An inventor, as transl. of eiptvperrjs, Cyprian. Ep. 68, 10. * adinventum, i. »■ ["*■] An inven- tion, Tert. adv. Gnost. 1. ad-inviccm, « du - = invicem, (q. v.), Aug. de Trin. 7. * adipalis, e, adj. [adeps] Of or with fat, greasy : unguen. Arn. 3, p. 115. adipatuS; a , um > ad j- [adeps] Filled or supplied with fat, fatty, greasy : puis, Lucil. in Charis. 73 and 74 P. ; hence absol. : adipatum (sc. edulium, or a simi- lar word), pastry prepared with fat (cf. Charis. 1. c.) : livida materno fervent adi- pata veneno, Juv. 6, 630. Trop. of dis- course: Awkward, gross : opimum quod- dam et tamquam adipatae orationis ge- nus, Cic. Or. 8, 25 ; also in Non. 69, 6 (al. adipale). ad-ipiscor. eptus, 3. v. dcp. [apiscor] 1. To arrive at a place by exertion, to reach a limit (in space) : occoepi sequi : vix adipiscendi potestas fuit, Plaut. Ep. 1, 1, 13. Hence also with Ace, (* to reach, to overtake) : fugientes Gallos Macedones adepti ceciderunt, Liv. 44, 28 ; cf. Drak. upon 2, 30, 14. — Far oftener 2. M e t a ph. : To attain to by effort (and properly by overcoming natural obstacles), to get pos- session of (on the contr. impetrare, to reach or obtain by victory over another's will ; and nancisci, by accident, Hab. Syn. 149 ; Doederl. Syn. 3, 145 and 146 ; 4, 369) : nuptias eftugere ego istas malo, quam tu adipiscier, Ter. And. 2, 1, 32 : senectutem ut adipiscantur omnes op- tant ; eandem accusant adepti, Cic. de Sen. 2, 4 : summos honores a populo Romano, id. Clu. 43 : amplissimos digni- tatis gradus, id. Fam. 10, 6 : quanta ia- strumenta (homo) habeat ad obtinendam adipiscendamque sapientiam, id. Leg. 1, 22, 59, et al. So Caes. B. G. 5, 39 ; Nep. Them. 9 ; Chabr. 2 ; Sail. C. 11, 7 ; id. de Rep. ord. 2, 45 ; Liv. 1, 32 ; Veil. 2, 116 ; Tac. A. 11, 22 ; Suet. Aug. 16, et al. With ex : adeptam esse omnia e natura et ani- mo et corpore et vita, Cic. Ac. 1, 5, 19 Goer. ; cf. id. Leg. 1, 13. 35 ; 2, 23, 59. (* With ut, Cic. Verr. 2, 21.) BP'a. 'is adipiscendi magistratiis, AD J A should strive to obtain public honors (tne consequrns for the antecedens), Cic. Off. 1, 21, 72 Heus. and Beier. — b. Nero in adi- piscenda morte (Epaphroditi) manu adju- tus existimabatur, i. c. consciscenda, in committing suicide, Suet. Dom. 14 Oud. ; cf. Ov. Trist. 2, 92; Front. 4, 4, 15; and invenire mortem, Virg. A. 2, 645. — q. Pass. : non aetate, verum ingenio, adi- piscitur sapientia, Plaut. Trin. 2, 2, 88 : haec adipiscuntur, C. Fannius in Prise, p. 791 P. : amitti magis quam adipisci, Fab. Maximus ib. ; so esp. adeptus, Cic. de Sen. 2, 4 ; Sail. C. 7 ; Jusr. 101 ; Tac. A. 1, 7, 9; Suet. Tib. 38; c£ Gell. 15, 13; Prise. 790 sq. ,- Rudd. 1, 288 ; Kritz Sail. C. 7, 3. — d. With Gen. : arma. queis Gal- ba rerum adeptus est, Tac. A. 3, 55 ; so ib. 6, 45 ; Rudd. 2, 120 ; Zumpt § 466. adipsatheon, i. n - -d i° w < thorny shrub, also called erysisceptrum or dia- cheton, Plin. 24, 13,69. tadipSOSt i. f. = aSttpos (without thirst, quenching thirst), 1, A species of date, Plin. 12, 22, 47.-2. Liquorice, gly- cyrrhiza, id. 22, 9, 11. aditialis, e, adj. [aditus] sc. coena. The banquet which the magistrates were accustomed to make when entering on their office, an inaugural feast, Var. R. R. ti, 6, 6 ; so Plin. 29, 4, 14 ; Sen. Ep. 95 Med. ■! aditicuhis, i, m. dim. [id.] "par- vus aditus," Fest. p. 24. aditiO, onis,/. [adeo] 1. A going to, approach : quid tibi hanc aditio est t (i. e. aditio ad hanc, the verbal substantive with the case of the verb, as very often in Plautus), Plaut. True. 2, 7, 62.-2. I" the Dig. : a. hereditatis, The entering upov an inheritance ; also absol., ib. * adltO, are, "■ S TC 1- [adeo] To go U or approach often : ad eum aditavere. Enn. in Diome'd. 336 P. 1. aditus, a, ura > Part., from adeo. 2. aditUS, ^ ™- [adeo] A going to approach : quorum aditu aut abitu, Lucj I, 678 : urbes permultas uno aditu atqnc adventu esse captas, Cic. Man. 8 : quo neque sit ventis aditus. Virg. G. 4, 9 ; sc id. Aen. 4, 293, 423, et al.— With ad : ad- itus ad eum difficilior, Cic. Att. 15, 8 ; so id. N. D. 2, 47 fin. ; Ov. F. 1, 173 ; Tac. A. 2, 28. — With in (cf. adeo) : aditus in id sacrarium non est viris, Cic. Verr. 2, 4, 45; so id. Dom. 42, 110; 4, 9 ; Liv. 24. 5, et al. : aditus ad me minime provincia- les, which are not made in the manner cus- tomary (with the praetor), Cic. Att. 1, 2. 2. 'Pne possibility, leave, or permission of approaching, or of admittance, access (cf. accessus) : faciles aditus ad eum pri- vatorum, Cic. Man. 14; so id. Rose. Am 38; Fam. 6, 13; Nep. Paus. 3 ; Liv. 41, 23 ; Hor. S. 1, 9, 56 : homo rari aditus, a man rarely accessible, Liv. 24, 5. Trop.: si qui mihi erit aditus de tuis fortunis agendi, Cic. Fam. 6, 10; so Caes. B. G. 5, 41 ; B. C. 1. 31. 3. The place through which one goes to or approaclies a thing, an entrance, ave- nue, etc. (opp. to abitus ; cf. also accessus no. 3), Var. L. L. 5, 1, 5 : primo aditu vestibuloque prohibere, Cic. Caec. 12 ; id. Ver. 2, 2, 66, 160 : aditus insulae muniti, id. Att. 4, 16 ; so id. Phil. 1, 10 ; Verr. 2, 2, 66 ; Caes. B. G. 4, 20 ; B. C. 2, 16 ; Liv. 36, 10 ; Virg. A. 9, 381 ; Ov. M. 3, 226 ; Fast. 6, 157; Her. 18, 44,— Hence trop. (esp. in Cic. very freq.) : aditus ad cau- sam, Cic. Sull. 2 : vestibula honesta adi- tusque ad causam illustres facere, id. Or. 15 ; so id. de Or. 1, 21, 47 ; 3, 2 ; Off. 2, 9 ; Font. 5; Caec. 25, 72; Dom. 47 ; Agr. 2, 15 ; Att. 2, 17. 4. In the Dig. : The right of going through another's field to one's own : prae- Btare aditum alicui, aditum redimere, etc. ad-jacco. cui, no Sup., 2. v. n. -To lie at or near, to be contiguous, to border upon, constr. with Dot. (in the histt. very freq.) : cum Romani adjacerent vallo, Tac. A. 1, 65 : munitionibus, ib. 4, 48 ; so Hist. 2, 93 : adjacet undis moles, Ov. M. II, 728 ; so Quint. 1, 6, 22, et al.— But most often used of the geog. position of a place, constr. also with Ace. ; cf. Oud. Caes. B. G. 6, 33 ; Rudd. 2, 135 : gentes, quae mare illud adjacent, Nep. Tim. 2, 1 : Tuscus ager Romano adjacet, Liv. 2, 49 ; AD J 1 cf. ib. 26, 42 : Vilinum lacum in adjacen- tia (sc. loca) erupturum, Tac. A. 1, 79 ; c. ad : urbes ad Syrtim adjacent, Mel 1, « . Even of tribes or nations : gens adja- cens mari, Plin. 6, 17, 21; cf Br. Nep. Tim. 2, 1. J^° Liv. 7, 12 : fines Romanos, qua parte Etruria adjacet ; others read Etru- riam or Etruriae adjacent ; v. Drak. in h. 1. and Frontin. 3, 9, 5. * ad-jacnlatUS) a, um, adj. Thrown or cast ar, Cap. 2, p. 41. * adjectamentum, i* "■ [adjicio] An addition, appendage, Dig. dub. adjectlO) onis,/ [id.] An adding to, annexation : Romana res adjectione pop- uli Albaui aucta, Liv. 1, 30 : iiliberalis (a small addition), id. 38, 14 extr. : caloris, Sen. Ep. 189 : literarum, Quint. 1, 5, 16 ; also ike permission of adding, etc. (cf. ac- cessus, aditus no. 2): Hispalensibus fa- miliarum adjectiones dedit, he granted to them the settlement of new families, Tac. H. 1. 78 Lips. ; so c£ id. A. 13, 31 ; Liv. 43, 17. — But it is more freq. t. t., and, 1, In architecture, a. A projection at tlte pedes- tal of columns, the cornice of the pedestal, Vive. 3, 2. — 1), In medicine, A strength- ening, invigorating remedy, ib. 1, 6, 3. — 2. -ti rhetoric, The repetition of the same word, e. g. occidi, occidi. Quint 9, 3, 28. — 3. in auctions, The addition to a bid. Dig.: cf. adjicio. adjectlVUS- a, um, adj. [id.] In gram., That is added to the noun substan- tive, adjective: " et signiticat vel laudem vel vituperationem, vel medium vel acci- dens, ut Justus, impius. magnus, albus," Prise, p. 578 P. ; cf. Macr. Sat. 1, 4. ~ adjecto. are. v.freq., from adjicio, To add to, Apic. 8, 2. 1. adjectus, a, um, Part., from ad- jicio. 2. adiectUS. us > m - [adjicio] An add- ing or applying to : odoris, Lucr. 4, 677 ; so id. 1, 689 : cuneorum, Vitr. 9, 6. adjicialis. e, a false reading for adi- tialis. q. v. ad-jlC10; (m MSS. also adicio), jeci. jectum. 3. x. a. [jacio] To throw or cast a thing to, to put or place it at or near, usu. c. Hat., often confounded with adigo ; cf. Oud. Caes. B. G. 4, 23, 3 : v. adiso (in the lit signif. rare), (* CoL 12, 48,~2. — c. Ace.) : rogum bustumve novum vetat propius sexaginta pedes adjici aedes ali- enas, Cic. Leg. 2, 24 : adjectoque cavae supplentur sanguine venae, Ov. Jtf. 7, 291 ; so ib. 266; 14, 276. More freq. trop. : quo ne imprudentiam quidem oculorum adjici fas fuit, to turn the eyes pryingly to, to direct the sight, etc., Cic. Leg. 2, 14. 36 •• Par- lous adjecit Armeniae manum. Veil. 2, 100 : album calculum errori, to approve, Plin. Ep. 1, 2 : (* virus in angues, Ov. A. 3, 7.) 2. Transf. to mental objects : To turn or direct the mind, look, etc., to, to fasten them upon something: qui amabilitati animum adjiceret Plaut Poen. 5, 4, 1: animum militi. id. Mil. 3, 3, 34 : ad virginem ani- mum adjecit, Ter. Eun. 1, 2, 63 : cum ad omnia vestra pauci homines cupiditatis oculos adjecissent, Cic. Agr. 2, 10 : plane videbant adjectum esse oculum heredi- tati, id. Verr. 2, 2, 15, 37 (diff. from the adj. oculos, above cited) : adjecit animum ad consilium, Liv. 25, 37 : novo etiam con- silio animum adjecit, id. 28, 33. 3. Most freq. : To add or apply to a thing by way of augmentation, -rposriBiiai (cf. addo), lit. and trop. ; constr. with ad or Dat. : ad bellicam laudem ingenii glo- riam, Cic. Off. 1, 32 : decus alicm, Veil 2, 36 : aliquantum ea res duci famae et auc- toritatis adjecit, Liv. 44, 33 ; so id. 10, 7 ; 24, 5 ; Tac. Agr. 26 ; Suet Oth. 11 ; Tib. 67 ; CaL 15 ; Caes. 38, et aL : morem ri- tusque sacrorum adjiciam, Virg. A. 12, 837 : adjecere bonae paullo plus artis Athenae, Hor. Ep. 2, 2, 43 ; so Ov. M. 10, 656 ; Pont. 1, 8, 56, et al. Also to add an entire thought to what has preceded (cf. addo no. 3, accedo no. 4, advenio nc. 1 ; hence like addo in the sing., although several persons are addressed) : hue na- tas adjice septem, Ov. M. 6, 182. 4. Of a speaker : To add to what has already been said ; constr. with Ace. c. inf., (bund only in histt. after the Aug. per., and AD JIT once in Veil) : adjecerat Tiberius, non id tempus censurae, Tac. A. 2, 33 : adjecit, in domo ejus venenum esse, ib. 4, 21 ; so ib. 70 ; Veil. 2, 27. 5, In auctions, 1. 1. : To add to a bid, to out-bid (cf. addo no. 4), Cic. Verr. 2, 3, 33, and Dig. ; cf. adjectio. E^" 1 a. In Virg. A. 10, 182 : tercentum adjiciunt where some have taken the phrase, qui Caerete, etc., as the subject, and supplied se : "three hundred joined themselves :" it is perhaps better, ace. to Goer. Cic. Fin. 1, 6, to supply sibi. — 1), Adici as an anapaest Stat Th. 7, 4 ; adicit as tribrach. Mar. 10, 82. * ad-jubeo, ere, Plaut Mil. 4, 4, 50 dub. Lind. reads atque ad jubeat ferri, as a tmesis for afferri jubeat adjudication onis, /. A judicial ad- judging of a matter, an adjudication, Dig. ;— from ad-judiCO, avi, atum, 1. r. a. To adjudge or award a thing to one, as judge, to declare it to be his, opp. to dbjudico, q. v. (Ciceronian) : nam me aequum est frui fraternis armis, mihique adjudicarier, Art in Cic. Her. 2, 26, 42 : regnum Ptolemaeo. Cic. Agr. 2, 17 : mulierem Veneri in ser- vitutem, id. Div. in Caec. 17 : Bruto le- giones, id. PhiL 10, 6 ; so Off. 1, 10 ; Liv. 3, 72 ; Val. Max. 7, 3 ; Suet Aug. 32, et al. Also pass. : nemo dubitabat quin domus nobis esset adjudicata, id. Art. 4, 2 ; so Caes. B. G. 7, 37 ; c£ Sen. Hipp. 109.— And poet, of Augustus : si quid abest (i. e. ditioni Romanorum nondum subjectum) Italis adjudicat armis, like a judge, he subjects the nations to the Roman sway, merely by his arbitrary sentence, Hor. Ep. 1, 18, 57 Schmid. and Hoched. Hence, a, Adjudicare causam alicui to decide in one's favor, Cic. de Or. 2, 29, 129.— b. Ad- judicare, To make a decision, to decide : adjudicato, cum utro hac nocte sies, Plaut. Men. 1, 3, 6. — 2. Trop. apart from legal jurisdiction, To impute, ascribe, attribute, or assign a thing to one : Pompeius saepe hujus mihi salutem imperii adjudicavit, has ascribed to me, Cic. Art 1. 19 : opti- mum saporem ostreis Lucrinis, Plin. 9, 54,79. adjuero=adjuvero; v. adjuvo. ad-jug"0j are, r. a. X, To join or add to something (the figure derived from yok- ing oxen) : mater est terra, ea parit cor- pus, animam aether adjugat, Pac. in Non. 75, 11. — 2. In ™ e lang. of gardening, To fasten a vine to a frame (jusum). Plin. 17, 22, 35, no. 11 ; Col. 4, 17.— 3.1n Lact Op. D. 6, To unite sexually. adj umentum. i "■ [contracted from adjuvamentum, from adjuvo] A means of aid : help, aid, assistance, support (class.) : nihil aderat (in ilia puella) adjumenti ad pulchritudinem, Ter. Ph. 1, 2, 55 : esse alicui masrno adjumento ad victoriam, Cic. Brut 1, 4 : adjumenta et subsidia consulates, id. Mur. 18 ; so id. Quint 1 : mihi honoribus, Manil 24 ; Off. 1, 1, 21 ; Fin. 5, 21 ; Her. 3, 3 ; Fam. 13, 30 ; Sail. J. 49 ; Ov. Pont. 4, 13, 31 ; Lact. 6, 18, et al. adjunctlO, onis,/. [adjungo] A join- ing or binding to, a union or conjunction (Ciceron. esp. freq. in bis rhetor, writ- ings) : si haec non est, nulla potest hom- ini esse ad hominem naturae adjunctio, Cic. Art. 7, 2 ; so Q. Cic. Pet. 6 : adjunctio verborum, Cic. Part. 5. — 2. An adding to by way of augmentation, an addition : virtutis, Cic. Fin. 2, 13. — 3^ A limitation or restriction made by an addition, a lim- iting or restricting adjunct : esse quas- dam cum adjunctione necessitudines illic in superiore adjunctio (i. e. exceptio) est haec : nisi malint etc., id. Invent. 2, 57, 171. — 4. In rhetoric, t. t.-z^ovji-XoKfi, a figure of speech : Repetition of the same word, Cic. de Or. 3. 54 ; as an ex- ample, v. Agr. 2, 9; in Ber. = avr£\£vy- ukvov, when the verb stands either at the beginning or end, 4, 27 ; so Quint 9, 3, 28. adjunctivns, a, um, adj. [adjungo] That ts bound, joined, or added ; in gram. : conjunctiones, those which govern the subj. mood. Prise, p. 1028 P. : modus, the sub- junctive, Diom. p. 331 P. * adjunctorj oris, m - One who binds, adds, joins, or unites (used only by Cic. in strong indignation) : ille Galliae citeri- AD JTJ ! oris adjunctor, i. e. Pompey, by whose influence Gallia Transalpina was granted to Caesar, in addition to Gallia Cisalpina. Cic. Att 8, 3 ;— from ad-lung"0< nx i* nctum, 3. v. a. 2. To add, join, annex, or bind to any thing: first o f cattle : To yoke, to harness (cf. jugo, jugum, jungo, etc. : adjunxere feras (preceded by, bijugos agitare leones). Lucr. 2, 605 : tauros aratro, Tib. 1, 10, 7 : plostello mures, Hor. S. 2, 3, 247 : tigri- bus adjuncts aurea lora dabat Ov. A. A. 1, 552 ; so id. Am. 1, 1, 26 ; GelL 20. 1 ;— hence 2. Of persons or things: To bind, join, or fasten to, with ad or Dat. : ad probos te adjunxeris, Plaut. AuL 2, 2, 59 ; where the figure of yoking is still closely adhered to (v. the passage in connection) : socium quaerit, quem adjungat sibi, id. As. 2, 2, 22 : se socium fugae,"Cic. Att 9, 10 : ei proxime adjunctus frater fuit, id. Brut. 28 : viro Ee, Virg. A. 8, 13 : acces- sionem aedibus, Cic. Off. 1, 39 : ulmis vi- tes, Virg. G. 1, 2 : classem lateri castro- rum, id. Aen. 9, 69 ; so esp. freq. of places lying near, adjacent : huic fundo conti- nentia quaedam praedia et adjuncta mer- catur, Cic. Caec. 4 ; so Nep. Dion. 5 ; Curt. 8, 1 ; c£ 5, 4 ; Sil 8, 642. Trop. : ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. in Non. 2, 1 : imperium credat gra- vius esse, vi quod fit quam illud quod amicitia adjungitur, the command which is put upon him (as if a yoke), i. e. given him with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42. — Hence adjungere aliquem sibi, To enter into friendship with one, to make one a friend. Cic. Mur. 19 ; so Q Cic. Pet. 7 ; Nep. Ale. 5, 9 ; Eum. 2. So : agros populo Roma- no, Cic. Agr. 1, 2 : totam ad imperium pop. R Cikciam, id. Man. 35 : urbem in societatem, Liv. 37, 15 ; and, sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self to obligate, to oblige : quem beneficio adjungas, Ter. Ad. 1, 1, 47 ; also without beneficio : ut parentes propin- quosque eorum adjungeret, Tac. A. 3, 43. 3. M e t of mental objects : To direct one thing to another by fixing or fastening it, to apply to, to direct to (very freq. and class.) : animum ad aliquod studium, Ter. And. 1, 1, 29 (* fidern visis, to give credit to, Cic. Ac. 1, 11 ; Cic. Div. 2, 55) : hue ani- mum ut adjungas tuum, id. Hec. 4, 4, 61 :- diligentia vestra nobis adjungenda est. Cic. Clu. 1 : suspicionem potius ad prae- dam, quam ad egestatem, to direct suspi- cion rather to him who possesses the booty, than to him wlto lives in poverty, id. Rose. Am. 31. 4. To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to let fol- low or attend : audis, atque auditis hosti- mentum adjungito, let compensation fol- low, Enn. in Fest s. v. redhostibe, p. 226 Lind. : huic voluptati hoc adjunctum est odium, Plaut. Cure. 1, 3, 34 : istam juris scientiam eloquentiae tamquam an- cillulam pedissequamque adjunxisti, Cic. de Or. 1, 55, 236 ; hence of an entire thought: To add it to the preceding : quod quum dicerem, illud adjunxi : mihi te- cum ita, etc., Cic. Fam. 5, 2: satis erit dictum, si hoc unum adjunxero, Nep. Epam. 10 ; cf. Virg. E. 6, 44 (v. addo, ad- jicio, etc.) ; — hence 5. In rhetoric: adjuncta, The col- lateral circumstances connected with a sub- ject : loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit Cic. Top. 12 ; so ib. 18 ; cf. consequens ; — hence adjunctus, a, um, Pa. 1, Joined, added to, or connected with a thing : quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt, Cic. Clu. 10 : ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem, Arn. 7, p. 243. Hence, 2, Adjuncta, orum, n., (* Ad- ditional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suita- ble to) : semper in adjunctis aevoque mo- rabimur aptis, Hor. A. P. 178.— (Adv. is not used.) adjuratlO, 6nis,/. [adjuro] A swear- ing by something, adjuration : adjuratione suae salutis, by swearing by her own safety, . inn. M. 2, p. 34 : divini nominis. Lact 2, 17. . 33 ADJU * adjurator, oris, m. [id.] One who conjures a thing, a conjurer, Alcim. 2, 312 (v. adjuro no. 5) ; — hence * adjuratorius, a. um, adj. -?«?<"''- ing to swearing : cautio, Anast. Cod. 12, 22,8. ad-jurO; av i> atum. 1. v. a. 1, To swear in confirmation of a thing, to swear to, to confirm by an oath : earn suam esse filiam, sancte adjurabat rnihi, Plaut. Cist. 2, 3, 27 ; Ter. Hec. 2, 2, 26 : adjurasque, id te me invito non esse facturum, Cic. Phil. 2, 4 ; id. Qu. Fr. 2, 8 ; ib. 3, 5 ; Att. 2, 20 ; 9, 19 ; Liv. 7, 5 ; Suet. Aug. 31 ; Ner. 24 ; Tit. 9 ; Ov. Her. 20, 159 ; Stat. Th. 7, 129. — 2. To swear by any one or any thing : per omnes deos adjuro, ut, etc., Plaut. Bac. 4, 6, 8 : per omnes tibi adjuro deos, nunquam earn me deserturum, Ter. And. 4, 2, 11 ; Cic. Phil. 2, 4. In the poetry of the Aug. per. after the manner of the Greek, with the Ace. of that by which one swears (Gr. ouvvut rovs Seovs, Passow) : adjuro Stygii caput implacabile fontis, Virg. A. 12, 816 : adjuro teque tuumque caput, Cat. 66, 40. — 3. To swear to some- thing in addition : censores edixerunt, ut praeter commune jusjurandum haec ad- jurarent^ etc., Liv. 43, 14. — 4. m later Lat., To conjure or adjure, to beg or en- treat by oaths : adjuratum esse in senatu Taciturn, ut optimum aliquem principem faceret, Vop. Florian. 1. — And, 5. In the Church Fathers, To exorcise: daemones Dei nomine adjurati de corporibus exce- dunt, Lact. 2, 15 (hence adjurator). * adjutabllls, e, adj. Helping, suit- ed to aid, serviceable : opera, Plaut. Mil. 4, 4, 8 ; — from adjutOj av >. atum, l.v.freq. [adjuvo] (ante-class., like most frequentative verbs, esp. in Plaut. and Terence, and then not used again until after the class, per.) To help, to be helpful or serviceable to (repeat- edly) : Var. R. R. 2, 7, 8 : aliquem, Att. in Non. 424, 2: istoccine pacto me adjutas? Plaut. Ps. 1, 1, 81 ; id. Cas. 3, 3, 17 ; so id. True. 2, 5, 26 ; ib. 2, 7, 8 : Pamphilum, Ter. And. 1, 3, 4 ; so id. Heaut. 3, 1, 7 ; 2, 35 ; Ad. prol. 16 ; Ph. prol. 34 : (*funus, ib. I, 2, 49). With two Ace. : id adjuta me, quo id fiat facilius, Ter. Eun. 1, 2, 70 ; c. Vat. pers. : adjuta mihi, Pac. in Don. Ter. Ad. prol. 16 ; cf. Ruhnk. Ter. Hec. 3, 2, ti4. Also on a coin : deus adjuta Roma- nis, Eckh. D. N. 8, p. 223 : saltern nobis adjutasses, Petr. Frgm. trag. 62 Burm. — Pass. : adjutamur enim atque alimur cer- tis ab rebus, Lucr. 1, 812. 1. adiutCT; atus, !• v - dtp. The same asthepreced.,andalso ante-class, (in Pac, Afran., and Lucil.) : adjutamini et defen- dite, Pac. in Non. 74, 2 ; id. ib. 477, 26 : me adjutamini, Afran. ib. : magna adju- tatus diu, Lucil. ib. 2. adjutor. oris, m. [adjuvo] One who helps, a helper, assistayit (class, through all periods) : hie adjutor meus et moni- tor et praemonstrator, Ter. Heaut. 5, 1, 2 : ejus iracundiae, id. Ad. 1, 1, 66 : ad iianc rem adjutorem dari, id. Ph. 3, 3, 26 : in psaltria emunda, id. Ad. 5, 9, 9, et al. : ihonoris, Cic. Flacc. 1 : ad praedam, id. Rose. Am. 2, 6 ; so Dom. 12 ; de Or. 1, .59 ; Tusc. 1, 12 : tibi venit adjutor, N. D. L 7 ; Off. 2, 15 ; 3, 33 ; Fin. 5, 30 ; Att. 8, .3 ; 9, 12 ; Caes. B. C. 1, 7 ; Sail. J. 82 ; Liv. 29, 1, 18.— 2. A common name of a ■military or civil officer : Aid, substitute, . adjutant, secretary, etc. : comites et adju- : tores negotiorum publicorum, Cic. Q_. Fr. 1, 1, 3 : dato adjutore Pharnabazo, Nep. Con. 4; so id. Chabr. 2; Liv. 33, 43; Suet. Aug. 39 ; Tib. 63 ; Calig. 26 : rheto- rum (?. e. hypodidascali), Quint. 2, 5, 3 ; Gell. 13, 9; and in the inscriptions in Orel! no. 3462, 3200, et al. So also the sub- stitute chosen by the praetor in the place of a sick guardian was called adjutor, if the official duties to be performed were . of a civil character, but actor, if they were judicial, Hab. Syn. 30. Under the . emperors an officer of court (v. Veil. 2, 127 ; cf. Suet. Calig. 26) ; usu. with ab , and the word indicative of the office (v. ab at the end) : adjutor a rationibus, Orell. Inscr. 32-: a sacris, ib. 2847 : a Commen- taries ornamentorum, ib. 2892 ; but also c Gen. : adjutor cornicularii, ib. 3517 : 34 ADJU haruspicum imperatoris, ib. 3420, et al. In scenic language adjutor is the one who, by his part, sustains or assists the I hero of the piece (Trpwruyumorjjs), to which the class, passage, Cic. Div. in Caec. 15, refers ; cf. Heind. Hor. S. 1, 9, 46 ; Phaed. 5, 5 ; Suet. Gramm. 18 ; Val. Max. 2, 4, no. 4 ; — hence adjatdriumi i> "■ Help. aid. assist- ance, support (rare, prob. not used be- fore the Aus:. per.) : magnam Thracum manum in adjutorium belli secum trahe- bat, Veil. 2, 112 Ruhnk. : ignis, Sen. Ep. 31 : legis, Quint. 3, 6, 83 ; in pi. Col. 12, praef. Adj. adjutoria exta, Fest. p. 157. adjutrixi 'cis, /• [adjutor] She who helps, supports, etc., a female aid, assistant, helper, etc. (class.) : aliqua fortuna fuerit adjutrix tibi, Plaut. Poen. 5. 2. 13 ; so id. Trin. prol. 13 : matres filiis in peccato adjutrices solent esse, Ter. Heaut. 5, 2, 39 ; so id. Eun. 5, 2, 46 ; Hec. prol. alt, 24, 40 ; 4, 4, 83 : quae res Plancio in pe- titione fuisset adjutrix, Cic. Plane. 1 : as- sentatio vitdorum adjutrix, id. Rose. Am. 24 : Minerva adjutrix consiliorum meo- rum, id. Dom. 57. — 2. Legiones adjutri- ces are those legions which were raised by the proconsul in the provinces for the purpose of strengthening the veteran army, Tac. H. 2, 43"; 3, 44 ; cf. Suet. Galb. 10 ; Grut. 193, 3 ; 414, 8 ; 169, 7, et al. 1. adjutus, a. ™, Part, from ad- juvo. 2. *adjutus, u3 > ™- Help, aid: uni- us adjutu, Macr. Sat. 7, 7 : — from ad-JUVO) J Clvi > jutum, 1. v. a. (in ref- erence to the unusual forms, juvavi, juva- tum, Sail. J. 51 ; Plin. Ep. 4, 15 ; v. Drak. Liv. 42, 37, 7, and Rudd. 1, p. 211 not. 26 : adjuro or adjuero = adjuvero, Enn. in Cic. de Sen. 1 Gernh. adjurit=adjuverit, Ter. Ph. 3, 3, 4), lit. To stand by one as aid ; then, in gen., to help, assist, support one; aliquem. (Adjuvare applies to ev- ery kind of help or support, while auxil- iari is only used of one who, from his weakness, needs assistance, and subveni- re of one who is in difficulty or embar- rassment, Hab. Syn. 169 ; cf. Manut. Cic. Fam. 1, 7) : O Tite, si quid ego adjuro, curamve levasso quae nunc te coquit, etc., Enn. in Cic. de Sen. 1 : Dii me etsi per- dunt, tamen esse adjutam expetunt, Pac. in Non. 97, 14 : miseras, inopes, aerum- nosas aliquo auxilio, Plaut. Rudd. 1, 4, 39 : opera me adjuves, Ter. Ph. 5, 3, 3 : me adjuves in hac re, id. And. 3, 3, 10 : (*id spero adjuturos deos (i. e. in ea re), And. 3, 2, 42) : ad verum probandum auctoritas adjuvat, Cic. Quint. 23: ad colendamvir- tutem adjuvamur Uteris, id. Arch. 7 : moe- rorem orationis lacrimis suis, id. de Or. 2, 47 : si nos mediocris fortuna reipubli- cae adjuverit, Plane, in Cic. Fam. 10, 15 : aliquem in filiarum collocatione, id. Off. 2, 16 : auxiliis et copiis, i. c. multibus aux- iliariis, id. Fam. 1, 7; cf. Liv. 29, 5; sua sponte eos adjutum profectus, Nep. Chabr. 13 ; eo Milt. 2 ; Phoc. 2 : Antiochum Aeto- losque adjuturos pronuntiat, Liv. 34, 37 : fortes fortuna adjuvat, ib. : aliquem. ad bellum, id. 29, 1 ; cf. 27, 15 Drak. : adju- tus casu, Suet. Tib. 13 : suffragio, id. Vi- tell. 7 : manu alicujus, id. Dom. 14 : adju- vare preces, id. Ner. 21 : pennis adjutus amoris. Ov. Met. 1, 540 ; so Juv. 6, 504 : Sil. 6, 249 ; cf. ib. 5, 326 ; adjuvaturus, Petr. 18.— Hence 2. To cherish by supporting (esp. a state of mind), to sustain : jam tu quoque hujus adjuvas insaniam, Plaut. Am. 2, 2, 166 : ferendus error immo vero etiam ad- juvandus. Cic. Att. 12, 43 : clamore Ro- mani adjuvant militem suuna, animate, encourage, Liv. 1, 25 ; so Curt. 3, 6 : ig- nem, Liv. 34, 39 : formam cura, Ov. M. 2, 732. 3. Absol. : To profit, avail, be of use to, be profitable (very rare) ; impers. : in re mala animo si bono utare, adjuvat. Plaut. Capt. 2, 1, 10 ; solitudo aliquid adjuvat, Cic. Att. 12, 14 ; so Caes. B. G. 7, 17 : ad- juvat hoc quoque, Hor. S. 2, 5, 73. igp 3 Unusual constructions : a. It nas instead of a substantive as subject a whole subjective clause with quod : multum eorum opinionem adjuvat, quod (the cir- cumstance that) sine jumentis .... ad iter ADMI profectos videbant, Caes. B. C. 1, 69. — 1>. With two accusatives : irrides in re tan- ta? neque me quidquam consilio adjuvas ? Ter. Heaut. 5, 2, 29 ; cf. Rudd. 2, 179 not. 75. — c. With ut or ne : ut amplissimum nomen consequeremur unus praeter ce- teros adjuvisti, Cic. Q. Fr. 1, 1, 15 : illud adjuvato, ne quis liminis obseret tabellam, Cat. 32, 4,— d. With the Infin. : adjuvat mas incubare, helps to Itatch, Plin. 11, 24, 29,— e. With the Dat. of the person and the Ace. of the thing : operam mutuam dent et messem hanc nobis adjuvent, Gell. 2, 29 ; cf. adjuto, sub fin. adl. All words thus beginning v. un- der all. * ad-ma turo, are > «■ "■■ To bring to complete maturity, to mature, ripen : defec- tionem civitatis, Caes. B. G. 7, 54 Herz. admeasus, a > um i Part., from ad- metior. * ad-meo, are, v. n. To go to or ap- proach one: admeabunt monstra natatu, Paul. Nol_17, 119. ad-metior, mensus, 4. v. dep. To measure to, to measure out to : vinum emp- toribus, Cato R. R. 154 : frumentum ali- cui, Cic. Verr. 2, 3, 31 ; so Suet. Aug. 41 ; Curt. 8, 12. — Pass. : quod (sc. vinum) ad- mensum erit, Cato R. R. 148. AdmetUS; i. »>■ I n mythology, A king of Pherae, in Thessaly, the husband of Alceste, whose sheep Apollo was condemned by Jupiter to tend for a long time, Serv. ad Virg. G. 3, 9 ; Aen. 7, 761 (cf. Alceste).— 2. In history, A king of the Molossi, the friend and protector of Themistocles, Nep. Them. 8. * ad-mi'°TQ> are * Vt n - lit. To wander to a place; lfence, trop., to go or cometo, to~ie added to : si ad paupertatem admi- grant infumiae, Plaut. Pers. 3, 1, 19. * adminiculator, oris, m. [admini- culo] One who supports, a supporter or as- sistant; trop.: Tirone Cicero adminicu- latore et quasi administro in studiis lite- rarum usus est, Gell. 7, 3. admlniciilatus, a, um, Pa. ; — from adminiculo, a vi, atum, 1. v. a. for the Depon. form v. adminicular, below [adminiculum] (orig. belonging to agri- culture and botany) : To prop tip, to sup- port ; a^ fit- vites adminiculatae sudi- bus, Plin. 14, 1, 3 : so Col. : vitem admin- iculate arborique jungito, de arb. 16. Cic- ero has for this adminiculor (q. v.). — }>. T r o p. = adjuvo (only ante- and post- class., like so many other words) : ad- miniculavi voluntatem tuam scribendo, Var. in Non. 77, 16: tribuuicio auxilio ad miniculati, id. in Prise, p. 791 P. : id ip- sum, quod dicimus, ex illis quoque Ho- mericis versibus adminicular! potest, i. e. confirmari, Gell. 2, 30 ; so id. 14, 2 : Dii vitam hominum adminiculantes, Censor. 3 ; hence Var. L. L. 7. 23 calls adverbs partes adminiculandi (orationem), (*i e. auxiliaries).— Hence * adminiCulatUS, a. um, Pa. Sup- ported ; hence, wcll-J urn ished or provided : memoria adminiculatior, Gell. praef. 1. 1. * adminiculor; atus, ari, v. dep. The same as the preced. : ars agricolarum, quae circumcidat, amputet, erigat, extol- lat, adminiculetur, etc., * Cic. Fin. 5, 14. (Priscian considers this Depon. as the us- ual form, and hence gives the example cited from Varro under adminiculo as an exception, among the other pass, forms of deponents, Prise, p. 791 P. ; cf. id. 927 ib.) — From adminiculum, '. »• That on which ami thing is supported, as upon a hand [maims], a prop, stay, support; orig. in the language of vine-dressers, the stake or pole around which the vine twines, and by which it is supported : vites claviculis adminicula, tamquam manib'us apprehen- dunt, atque ita se erigunt, ut animantes, Cic. N. D. 2, 47 : adminiculorum ordinea, capitum jugatio, id. de Sen. 15 ; so Plin. 17, 24, 36 ; cf. Drak. Liv. 6, 1, 4.— Hence, in gen., of every kind of prop, stay, or support, assistance: adminicula hominum, i. e. oxen, implements of agriculture, etc., Var. R. R. 1, 17 ; Liv. 21, 36 : motam (Ju- nonem) sede sua parvi molumenti admin- iculis, id. 5, 22: adminicula gubernandi invenit Tiphys, Plin. 7, 56, 57 ; cf. id. 11, AD MI 37,61. — 2. Trop. : Support, aid, auxilia- ry, assistant (class.) : ad legionem quum itant, adminiculum eis danunt aliquem cognatum, an assistant, Plaut. Mos. 1, 2, 4S : hanc igitur partem relictam explebi- mus, nullis adminiculis, sed, ut dicitur, Marte uostro, Cic. Off. 3, 7 : natura solita- rium nihil amat, semperque ad aliquod tamquam adrainiculuni adnititur, id. Lael. 23 Jin. : quo primo adminiculo erecta erat (urbs), eodem innisa M. Furio principe stetit, Liv. 6, 1 : id senectuti suae admin- iculum fore, id. 10, 22 ; Tac. A. 12, 5 ; so ib. 14. 54 : nullius externi indigens ad- miniculi. Amm. 24, 8 ; so id. 21, 12; 14, 6, et al. [Karcher derives this word from mineo, whence promineo, emineo ; ac- cordingly, that which projects as a sup- port.] administer, ti-i, m. [manus] 1. He who is at one's hand to aid or assist one, to reach him any thing; etc., an attendant, waiter, assistant ; lit. and trop. (class.) : puer victus quotidiani admiuister, Cic. Rose. Am. 28, 77 : administri et satel- lites Sexti Naevii, id. Quint 25, 80 : sa- telles atque administer audaciae. id. Cat. 1, 3, 4 : administer ipsius cupiditatum, id. Verr. 2, 2, 54 : Jovi se consiliarium atque administrum datum, Cic. Leg. 3, 19, 43 : administris ad ea sacriticia Druidibus utuntur, Caes. B. G. 6, 16 : socius et ad- minister omnium consiliorum, Sail. J. 29, 2 : quum neque bellum gerere sine ad- ministris posset, ib. 74, 1. — 2. Esp. in military affairs : One who is employed in working the engines used in besieging : opus et administros tutari, Sail. J. 76, 3 ; cf. administro. — Hence admlnistra, ae,/. A female servant, assistant, or helper, a handmaid, lit. and fig. : Camilla administra in his, quae oc- cultiora sunt, Var. L. L. 7, 3 : multae sunt artes eximiae hujus administrae co- mitesque virtutis, Cic. Manil. 13, 36 : cf. una rninistrarum, Or. M. 9, 306. administration onis. f [adminis- tro] X. nt - The being at one's hand, a giving of aid or a rendering of assistance, aid. assistance : quae nee haberemus, nisi manus et ars accessissent, nee his sine hominum administratione uteremur, Cic. Off. 2, 3, 12. Hence, with more direct reference to the thing for which help is needed. — 2. The direction, man- agement, or administration of the same = curatio, procuratio : an Dii ab omni cu- ratione et administration e rerum vacent, Cic. N. D. 1, 1 : rerum magnarum agita- tio atque administratio, id. Inv. 2, 54 : mundi, id. N. D. 2, 34, 86 ; so Fam. 1, 9 ; 15, 1 ; Caes. B. C. 1, 25 ; 2, 2 ; Liv. 34, 6 ; Tac. Agr. 19. 2^ In Vitruv. : adm. aquae, The dis- tribution of water =i distributio : 9, 6 p. 225 Rod. * administTativuS) a, 7 um . ad J- [i d -] That is appropriate or suitable for the care of a thing, practical : ars activa vel ad- ministrativa, Quint. 2, 18, 5. administrator, oris, m. [id.] lit He who is at one's hand, i. e. aids, assists, etc., in the care of a thing ; hence, the manager, conductor, administrator of a matter (cf. administro, administratio) : im- perator est administrator belli gerendi, id. de Or. 1, 48, 210.— Hence admiaistratorius, a, um, adj. Per- forming the duties of an administrator, serving, ministering : angeli, qtu sunt ad- ministratorii spiritus. Hier. upon Jes. 46, 11 ; cf. Vulg. Hebr. 1, 14. ad-ministro, aT i, atum, 1. v. a. J,, Alicui, To be at one's hand as an aid, to furnish aid, to gice into the hand, to serve, (ministrum esse ad aliquam rem) : con- ductam esse earn, quae hie administraret ad rem divinam tibi, Plaut Ep. 3 3, 37 : mel ad principia convivii et in secundam mensam administratur, is served up, Var. R. R. 3, 16, 5.— Hence, with esp. ref. to the object, 2. To take a thing in han d, to take charge or care of, to manage, guide, administer, execute, accomplish, do, etc. (the most usual signif. of this word, very freq. in Cic. and the histt.) : a nobis om- nia populi R. semper et belli adjumenta et pacis ornamenta administrata sunt, Cic. Verr. 2, 5, 47 : so provinciam, ib. 2, A D MI 4, 64 : leaes et judicia, id. Div. in Caec. 22 : rempublicam, id. Off. 1, 25 ; cf. Drak. Liv. 6, 6, 11 : bellum, Cic. Manil. 2 ; Div. 2, 36 (a military 1. 1.) ; cf. with exercitum, Inv. 1, 34, 58 ; Herz. upon Caes. B. G. 2, 20, and Corte upon Sail. J. 92, 9. So also Caes. B. G. 5, 50 ; B. C. 1. 25, 26 ; Nep. Chabr. 2 ; Eum. 5, et al : rem familiarem, Cic. Inv. 1, 25 : negotium alicujus, id. Fam. 13, 11. Once trop. : ut tuam dili- gentiam, pari industria administrari (= exerceri Manut.) gaudeam, M. Cato in Cic. Fam. 15, 5. — Histt : neque ab uno omnia imperia administrari poterant, Caes. B. G. 2, 22. So classem, ib. 4, 18 : navem, to guide, steer, id. B. C. 3, 14 : le- gionarii, qui dexteram partem operis ad- min istrabant, z. e. who attacked the city on the right side, id. ib. 2, 8 : illustriores le- gationes, Nep. Dion. 1 : oppida et fines alicujus, Sail. J. 22 : rempublicam. Liv. 6, 6, 11. Cf. also Suet. Caes. 76 ; Tib. 8 : Vi- tell. 5 ; Vesp. 4. The signif. is not differ- ent when the verb is used absol. without an Ace., which must be supplied from that which precedes : neque adminis- trandi (sc. navigium) neque repelleudi facultas dabatur, Hirt B. Al. 21 : milites neque pro opere consistere, neque inter vineas sine periculo administrare pote- rant, nor pursue their work without peril : Sail. J. 92, 9 : si celeriter admims- traverint (sc. hoc opus), Vitr. 1, 5 p. 19 Rod. (others translate administrare in this place : to put the hand to, to render sei'vice, to do one's duty, etc.). admlrabilis, e, adj. [admiror] 1. Worthy of admiration, admirable: admi- rabilis in dicendo vir, Cic. de Or. 1, 2 : admirabilior oratio, id. Or. 35 : magnitu- do pop. R. admirabilior adversis rebus quam secundis, Liv. 22, 37. Iron. : ad- mirabilis imprudentia, id. Phil. 3, 7: O admirabilem licentiam, id. Fat 16, et al. — 2. That produces wonder, wonderful, strange, rare, odd, paradoxical : haec ~ap- aco\n illi, nos admirabilia dicamus, Cic. Fin. 4, 27 ; cf. id. Tarad. praef. and parad. 4: admirabile genus (causae) a quo alien- ators est animus eorum qui audituri sunt, id. Inv. 1, 15, 20 : cf. Liv. 42, 50. Comp. also Flor. 4, 2, 47 ; Sup. not used ; Adv. only in the positive, Cic. N. D. 2, 53 ; id. Tusc. 4, 16; id. Att 5, 14.— Hence admirabilitas, atis, /. Tiie quality tjiat produces admiration or wonder, ad- mirableness, wonderfulness (vis, quae ad- mirationem excitat) : quanta sit admira- bilitas coelestium rerum atque terresfri- um, Cic. N. D. 2, 36 : cum admirabilitate maxima, ib. 40 : haec animi despicientia admirabilitatem magnam facit, excites great admiration of "the possessor of this virtue, id. Off. 2. 11. admirabillter, a ^ v - v - admirabilis. admiranduS) a, um, v. admiror sub Jin. admiratlO; onis,/. [admiror] An ad- miring, admiration (usu. with the Gen. of the object) : copiose sapienterque di- centis, Cic. Off. 2, 14 : admiratione aflici, ib. 2, 10 : admiratio nonnulla in bestiis aquatilibus, id. N. D. 2, 48,124, et al. : cui- vis injicere admirationem sui, Nep. Iph. 3 : admiratio viri, Liv. 9, 8 ; so id. 7, 34 ; Suet Ner. 52 ; Curt. 8, 14, et aL In Plur. : haec sunt quae admirationes in bonis oratoribus effieiunt Cic. de Or. 1, 33 ; so Brut. 88 ; Vitr. 7, 13.— 2. A won- dering, surprise, astonishment (cf. admi- ror. admirabilis) : admiratione obstupe- faeti, Cic. Dejot. 12 : hoc mihi maximam admirationem movet, id. Phil. 10, 2 ; (* so habere, Fam. 5, 12, 18 : divitiarnm. Off. 2, 20 : in magna admiratione esse, to be greatly admired, Plin. 36, 5) : Cic. de Or. 2, 62 : id. Or. 3, et al. : admiratio ancipitis sentenfiae, Liv. 21, 3 : non sine admira- tione, Suet. Cal 19; so Plin. 7, 12, 10; 16, 26, 44 ; 19, 8, 41, no. 3, et al.— Also with quod follg. : consulem admiratio in- cessit quod nee pugnam inirent, etc., Liv. 7, 34. admlrator, oris, m. An admirer : antiquitatis, Quint 2. 5, 21 : aliorum, id. 9, 2, 46 ; so Sen. Ep. 94, et al.— From ad-mlrorj atus, 1. v. dep. (*ammiror, Gell. 4, 8) 1, To wonder at a thing, like adstnpeo, to look in astonishment at, to be ADMI astonished at, to regard with admiration, to admire (" to be in a state of mind in which something pleases us by its extraor- dinary greatness, its sublimity, or perfec- tion," while mirari signifies : to be sur- prised at, to have the feeling of the new, singular, unusual, Hab. Syn. 644, and Br. Nep. praef. 3 ; the ad is accordingly not so much emphatic = admodum, as in- choative, as in adamo, addubito, addor- mio, etc.), like the simple verb constr. with Ace, quod, or cur : quorum ego co- piam non modo non contemno, sed etiam vehementer admiror, Cic. de Or. 1, 51 : ingenium tuum, Crassc, vehementer ad- mirans, ib. 1, 20 fin. : so Brut. 2, 94 ; Ac. 2, 36 ; Fam. 1, 7 ; Nep. Dion. 2 ; Ale. 11 ; Virg. G. 4, 215. (Cf. mirari in Hor. Od. 4, 14, 43. and the Gr. Savudseiv, Eurip. Med. 1144.)— Hence, 2. To gaze at passionately, to strive aft- er a thing from admiration of it, to wish to obtain it : nihil honiinem nisi quod honestum decorumque sit, aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic. Off. 1, 20 : nil admirari prope res est una, Numici, Solaque quae possit facere et servare beatum, to be put by nothing into an impassioned state of mind, or into a slate of desire or longing (as in the Gr. uij SavpdUiv, ace. to Pythagoras the limit of all philos. effort), Hor. Ep. 1, 6, 1 Schmid ; hence also, to look at a thing enviously or with jealousy, v. Burm. Prop. 2, 13, 67, and Anthol. 1, 456. 3. More freq. : To fall into a state of wonder or astonishment at a thing, to won- der or be astonished at it; constr. c. Ace, Ace. c. inf., de aliqua re, with a rel. clause, quod, cur, etc. : quid admirari estis ? why are you so surprised ? Plaut. Am. prol. 99 : admiratus sum brevitatem epistolae, Cic. Att. 6, 9 : hoc maxime admiratus sum, menfionem te hereditatum ausum esse facere, id. Phil. 2, 16 Jin. : so Nep. Ale. 1 ; Epam. 6, 3 : de diplomate admi- raris, quasi, etc., Cic. Att. 10, 17 : de Dio- nysio sum admiratus, qui, etc., ib. 9, 12 ; so Mur. 19 ; cave quidquam admiratus sis, qua causa id fiat, Ter. Heaut. 4, 6, 22 : admirantium, unde hoc studium exstitis- set, Cic. N. D. 1 , 3 : admiror, quo pacto, etc., Hor. S. 1, 4, 99 ; admiratus sum, quod, etc., Cic. Att. 6, b : ne qui3 sit admiratus, cur, etc., id. Fin. 1, 2. Cp" Pass. : Propter venustatem vesti- mentorum admirari (to be admired), Ca- nutius in Prise. 792 P. Part. Fut. Pass. : suspicienda et admiranda, Cic. Div. 2, 72, 148 : quo magis pravitas eorum admiran- da est, Sail. J. 2, 4. Hence also adjective = admirabilis, That should be admired or wondered at, admirable, wonderful .- pa- tiens admirandum in modum, Nep. Ep. 3 : exposuit quae in Italia viderentur admi- randa, id. Cat. Jin. : admiranda spectacu- la, Virg. G. 4. 3 : vir subtilis et in pluri- mis admirandus, Quint. 3 11,22. Comp. and Adv. not used. Sup. is found in Salv. Ep. 8 : admirandissimi juvenes : ef. Barth, Adv. 35, 9. ad-misceo. scu i, xtum, or stum (the latter very rare, Drak. Liv. 3, 57, 9), 2. v. a. To add to by mingling, to mix with, to ad- mix; pass.; To be mingled with something ("in admiscere there is a ref. to a princi- pal constituent, to which something is added ; in immiscere, to the intimate union of the ingredients ; in permiscere, to the removal of their distinct characteristics," Hab. Syn. 645). Constr. with the Abl. of that with which any thing is mingled : aer multo calore admixtus, Cic. N. D. 2, 10, 27 (cf. on the contr. ib. § 26 : aquae admixtum calorem ; and soon after, ad- mixtum calorem) ; Lucr. 4. 1243. AVith Vat. : genus radicis, quod admixtum lac- ti, Caes. B. C. 3, 48 (Oud. reads lacte). With in e Ace : admixtis in heminam seminis resinae cochlearibus duobus, Plin. 26, 10, 66. With cum, Col. 12, 15.— Tro P- a. Of things: To mingle in, to mix with, to add to, etc., Lucr. 1, 746 ; id. 4, 1081 : dens bonis omnibus mundum implevit, mali nihil admiscuit, Cic. Univ. 3 : se admiscere atque irnplicare homi- num vitiis, id. Frgm. in Aug. de Trip. 14, 19 : sed hoc cum iis rationibus admisceri nolo, id. Att. 7, 1 : admiscere huic generi 35 ADMI orationis iUud alterum, id. de Or. 2, 49 : versus admiscere orationi, id. Tusc. 2, 11, 26 ; Ov. A. A. 3, 609 : stirpem admisceri Phrygiam, Virg. A. 7, 579. — & Of men, (a) To add or join to: admiscerenturne plebeii, i. e. whether the plebeians should be admitted to the number of the decem- virs, Liv. 3, 32 : admixti funditoribus sag- ittarii, Curt. 3, 9.— (/3) To involve or entan- gle in a thing : se, to interfere or meddle with : ita tu istaec tua misceto, ne me ad- misceas, 'Per. Heaut. 4, 5, 35 : ne te ad- misce : nemo accusat, Syre, te, ib. 5, 2, 22 : ad id consilium admiscear ? Cic. Phil. 12, 7 : Trebatium vero meum, quod isto admisceas nihil est, Q. Fr. 3, 1, 3 ; — hence admixtus, a, urn, Pa. That is min- gled with something, not simple, impure : simplex animi natura est, nee habet in se quidquam admixtum, Cic. de Sen. 21 : nihil est animis admixtum, nihil concre- tum, nihil copulatum, nihil coagmenta- tum, nihil duplex, id. Tusc. 1, 29. Comp., Sup., and Adv. not used. admissarius, a, urn, adj. [admitto] sc. equus, asinus, etc., A horse, ass, etc., that is used for covering, a stallion, stud- horse, etc. : equus, Var. R. R. 2, 7 : asinus, id. ib. 2, 8. — Hence, metaph. subst. 2. Of a sensual, lewd mail : scitus admissarius, Plaut. Mil. 4, 3, 19 : admissarius iste, sic ad illius orationem adhinniit, * Cic. Pis. 23 ; cf. adhinnio no. 2 ; and of a man caught in the act of lewdness, Sen. Qu. Nat. 1, 16. admisse for admisisse, v. admitto. admissio, onis, /. [admitto] 1, An admitting of the male animal to the female, Var. R. R. 2, 1, 18.— 2. In the post-Aug. per., An admission to a prince, an audi- ence : dare alicui, Plin. 33, 3, 12 : admis- sionum tuarum felicitas 1 Plin. Pan. 47 : primae et secundae admissiones, Sen. Ben. 6, 33 ; cf. Lips. Tac. A. 6, 9. (Spe- cial officers of reception were appoint- ed, whose charge was called "oiheium admissionis," tlte ojfice of chamberlain, Suet. Vesp. 14 ; and the superintendent of them was called magister admissio- num, chief marshal of the court, lord cham- berlain, Arnm. 15, 5.) — 3, The entrance upon an inheritance, Dig. ; — hence admissionalis, is, m. One who introduced or ushered into the privy cham- ber of the prince those who came to an au- dience, Lamp. Alex. Sev. 4 : (*a?i ztsher of the privy chamber, a seneschal). iadmissivae, aves, Fest. p. 18 i. e. The birds which admitted (admittebant), or permitted to do that in reference to which they were questioned ; cf. admitto. admissor. oris, m. [admitto] One who admits a thing, or permits or allows a thing to himself, a perpetrator, Lact. Epit. 63 ; Aug. Cic. Div. 7, 3. admissum. i, n. [admitto] A wrong done, a trespass, fault, crime : judicia, quae etiam nullo admisso consequi possent, Cic. Part. Or. 35 : tale admissum, Liv. 25, 23 : de admissis Poppeae, Tac. A. 11, 4. admissura, M - ./■ [admitto] The put- ting of a male animal to a female, Var. R. R, 2, 1 med. ; so 2, 4 : Plin. 8, 42, 66 ; so also, Stat. Silv. 5, 2, 23. 1. admisSUS; a. um : Part., from ad- mitte. 2. admissUS, us , m - 1. An admis- sion or letting in : solis admissu, Pall. 6, 2. — 2. = admissura, Veg. Vet. 4, 7. admistUS; a, um, Pa., from admisceo. admitto, misi, missum, 3. v. a. (ad- misse sync, icir admisisse, Plaut. Mil. 4, 7, 4) 1, orig. To send to or to forward ; hence with the access, idea of leave, per- mission (cf. aditue, accessus), to allow syr permit a person or thing to come or go to a place, to admit ; constr. with in, ad, or Dat. (class.) : ad earn non admissa sum, Ter. Hec. 2, 1, 41 ; so Eun, 2, 2, 50 : quam multis custodibus opus erit, si te semel ad meas capsas admisero, Cic. Div. in Caec. 16 : in cubiculum, id. Phil. 8, 10 : (*lucem in thalamos, Ov. Art. 807) : do- mum ad se filium, Nep. Timol. 1 : plebem ad campestres exercitationes, Suet. Ner. 10 : aliquem per fenestram, Petr. Sat. 79 ; cf. Ov. A. A. 3, 605 : admissis intra moenia hosfibus, Flor. 1, 1. So esp., 2 Of those who admitted one on ac- 36 ADMI count of some business; and under the emperors, for the purpose of salutation : To allow one admittance or access, to grant an audience (the 1. 1. for this, v. the deriv. admissio, admissionalis ; opp. to excludere, Plin. Pan. 48 ; cf. Schwarz upon 47, 3) : nee quemquam admisit, admitted no one to his presence, Cic. Att. 13, 52 : domus clari hominis, in quam admittenda horai- num cujusque modi multitude id. Off. 1, 39 ; so Nep. Con. 3 ; Dat. 3 ; Suet. Aug. 79 : spectatum admissi, Hor. A. P. 5 : tur- pius ejicitur quam non admittitur hospes, Ov. Tr. 5, 6, 13 : promiscuis salutationi- bus admittebat et plebem, Suet. Aug. 52 ; — hence, 3. Of a courtesan: To admit one to her- self : ne quemquam interea alium admit- tat prorsus, quam me, ad se virum, Plaut. As. 1, 3, 83 ; Prop. 3, 20, 7 ; and closely connected with this, is the established use of this word in relation to the covering of animals (cf. admissarius, admissura, admissus), Var. R. R. 3, 9, 22 ; 3, 10, 3 ; Plin. 8, 43, 68, et al. : cf. ib. 10, 63, 83 ; Just. 1, 10 ; Col. 6, 37 ; 7, 2. Also used of the female of animals, Var. R. R. 2, 7, and in Non. 69, 85 4. Admittere aliquem ad consilium (rar. in consilio), To admit one to counsel or consultation : nee ad consilium casus admittitur, Cic. Marc. 2 : quem Juppiter in consilio Deorum admisit, Auct. Decl. in Cic. pr. fin. (al. leg. in consilium.) Sim- ilarly Nep. : horum in numerum nemo admittebatur nisi qui, etc., Lys. 1. — Here belongs admittere aliquem ad honores, ad ofiicium, to admit him to, to confer, Nep. Eum. 1 ; Suet. Caes. 41 ; Prop. 2, 34, 16 ; Sen. Here. Oet. 335. 5. Of a horse : To quicken its pace, to give loose reins, in order to hasten it on (cf. remittere, immittere, less emphatic than concitare ; usu. in the part, perf) : equites admissis equis ad suos refuge- runt, Caes. B. C. 2, 34 : Considius equo admisso ad eum accurrit, came at full speed, id. B. G. 1, 22 Herz. and Mob. — Hence of the hair : to let it flow loosely : admissae jubae, Ov. Am. 2, 16, 50, et al. 6. Trop. : To permit any thing (words, entreaties, etc.) to come to, to give access or grant admittance : pacis mentionem admittere auribus, Liv. 34, 49 ; cf. 25, 21 ; 30, 3 ; 33, 35 : quo facilius aures judicum quae post dicturi erimus admittant, Quint. 4, 3, 10. Hence also without aures : ad- mittere precationem, to hear, to grant, Liv. 31, 5 Gron ; Sil. 4, 698 : tunc admitte jo- cos, give admittance to jesting, i. e. allow it, Mart. 4, 8. — So also : aliquid ad animum, Liv. 7, 9 : in cogitationem. Lact. 6, 13, 8. 7. Of an act, an event, etc. : To let it be done or come to pass, to allow, permit (" fieri pati," Donat. Ter. Eun. 4, 6, 23) : sed tu quod cavere possis stultum admit- tere est, Ter. 1. c. : hosti non admissuro, quo minus aggrederetur, Tac. H. 2, 40. — Hence, in the language of soothsayers, t. t. of birds which give a favorable omen = addico, q. v. : impetritum, inaugura- tum'st, quovis admittunt aves, Plaut. As. 2, 1, 11 : id negare Attius Navius mutari, nisi aves addixissent, posse, Liv. 1, 36 ; ib. 4, 18, et al. ; hence admissivae aves in Fest. p. 18. Q, To grant an unlawful act a free ad- mittance to one's self; therefore, to charge one's self with, to perpetrate or commit, to become guilty of; (it thus expresses rather the moral liability incurred freely, while committere designates only the overt act, punishable by civil law, Herz. Caes. B. G. 3, 9 ; very freq. and class.), often with in se : quum multos multa admisse ac- ceperim, Plaut. Mil. 4, 7, 4 : quid ego tan- tum sceleris admisi miser? Ter. Heaut. 5, 2, 83 : me hoc delictum admisisse in me (charged upon myself, become guilty of) vehementer dolet, id. Ad. 5, 4, 48 ; so also Ph. 2, 1, 40 : ea in te admisisti, quae, etc., Cic. Phil. 2, 19, 47 : quid umquam Avitus in se admisit, ut, etc., Clu. 60, 167 : si Milo admisisset aliquid. quod, etc., id. Mil. 23 fin. : dedecus, id. Verr. 1, 17 : commissum facinus et admissum dede- cus confitebor, id. Fam. 3, 10, 7 : quan- tum in se facinus, Caes. B. G. 3, 9 : tan- tum dedecus, ib. 4, 25 : si quod facinus, ADMO ib. 6, 12 : scelus, Nep. Ep. 6 : facinus miserabile, Sail. J. 53, 7 : pessimum faci- nus, Liv. 3,*78 : tantum dedecoris, id. 4, 2 ; so 2, 37 ; 3, 59, et al. : tu nihil admit- tes in te formidine poenae, Hor. Ep. 1, 16, 53 : admissum adulterium, Prop. 2, 22, 38. admiztio, onis, /. [ admisceo ] A mingling ; in concreto, an admixture: animus omni admixtione corporis libera- tus, Cic. de Sen. 22; in plur. Var. R. R. 1, 9, 2, et al. 1. admixtllS; % um , P°-< from ad- misceo. 2. * admixtUS; us, m. [id.] = admix- tio, A mingling ; in concreto : an admix ture : nullo admixtu voluptatis, Macr. Sat 2,1. * ad-moderor, ari, v. dep : To dis pose in just measure ov proportion, to keep within due limits, to moderate : nequeo risu me admoderarier, Plaut. Mil. 4, 2, 81 ; — hence *admoderate, Adv., from the par- ticipial adjective, not found in use, ad- moderatus, a, um, Fitly, suitably, appro- priately: material naturam reddere tan- topere humaneis.rationibus admoderate, Lucr. 2, 169 (" i. e. accommodate, attem- perate, opportune," Gron. Obs. iii., 5). * ad-modulort ai 'i, »• dep. In music, To accord or harmonize with : Padus elec- triferis admoduletur alms, Claud. Nupt Hon. 11. ad-mdduni) a - [modus] It desig- nates both that which reaches the prop- er measure (quod ad modum provehitur) = satis omnino, Wholly, quite, just, exactly, completely (v. no. 3), and that which ex- ceeds the usual degree or measure, thus enhancing the idea=valde, vehementer, very much, exceedingly (cf. Gell. 7, 7 : ad- debat etiam Annianus, quod ad praever- biura turn vere acueretur quum significa- ret inlTao-Lv, quam intentionem nos dici- mus, sicuti; adfabre et admodum et ad- probe dicuntur). A third signif. v. in no. 6, below. X. With adj. (part.) and adv., like per for enhancing the idea : Very, very much, exceedingly ; put after as well as before them ; in the former case, as separated from its word, it renders the idea still more prominent (cf. Gernh. Cic. Lael. 4, 16): mihi vero pergratum erit: utrique nostrum gratum admodum feceris, ex- ceedingly pleasant, Cic. Lael. 4, 16 : for- ma ingenii admodum impolita et plane rudis, id. Brut. 85, 294 : in quo multum ad- modum fortunae datur, id. Fin. 5, 5, 12 : natio admodum dedita religionibus, Caes. B. G. 6, 16 : admodum fuit militum vir- tus laudanda, ib. 5, 8 : neque admodum sunt multi, Nep. Reg. 1,1: pauci admo- dum, Liv. 10, 41 : exceptis admodum pau- cis, Tac. G. 18 : admodum dives, Suet. Caes. 1 : brevis admodum, ib. 56, et al. — With adverbs : haec inter nos nuper noti- tia admodum'st, very recently, Ter. Heaut. 1, 1, 1 : obscure admodum cernimus, Cic. Ac. Frgm. in Non 474, 26 : acipenser admo- dum raro capitur, Cic. Fat. Frgm. in Macr. Sat. 2, 12 : raro admodum, Curt. 4, 13, 25. — Also with quam (only before and after the class, per.) : hie admodum quam sae- vus est, Plaut. Am. 1, 3, 43 : voce admo- dum quam suavi, Gell. 19, 9 ; cf. Rudd. 2, 305 sq. — Also with the superl. (like valde, satis, perquam) : quae maxime admodum oratori accommodata est, Cic. Her. 4, 12, 17. So also admodum nihil, nihil admo dum, and nullu6 admodum, nothing at all and not one, no one at all : horunc ilia ni- hilum quicquam facere potent admodum, Plaut. Mer. 2, 3, 65 : literarum admodum nihil sciebat, of letters he knew nothing at all, Cic. Brut. 58, 210 : quum alter non multum, alter nihil admodum script! reli- quisset (the latter of Antonius, who in- deed, ace. to Brut. 44, left a writing de ra- tione dicendi, but no oration from which eloquence could be studied ; cf. Clu. 50, 140), id. de Or. 2. 2, 8 : perfectum et cui nihil admodum desit (to the full measure of whom nothing is lacking, to whom noth- ing at all is wanting) Demosthenem fa- cile dixeris, id. Brut. 9, 35 : equestris pug- na nulla admodum fuit, did not take place at all, Liv. 23, 29, 14 : armorum hostili- um magnam vim transtulit, nullam pecu- ADMO niam admodum, but no money at all (did he bring into the treasury), jd. 40, 59, 2 : quia nihil admodum super vite aut arbo- re colenda sciret, Gell. 19, 12, et al. 2. With the substantives, adolescens, puer, juvenis, used as adjectives, for the purpose of strengthening the idea of youth, immature age, involved in them (for which elsewhere the dim. or per is used : adolescentulus, peradolescens ; cf. Beier, Cic. Off. 2, 13, 47) : Q Catulus ad- modum turn adolescens, Cic. Rabir. perd. 7, 21 : id. Lael. 27, 101 : L. Crassus quum esset admodum adolescens, etc., id. Off. 2, 13, 47 : filium Persea, puerum admo- dum, mittit, Liv. 31, 28, 5 : Quint 12, 6, 1 (cf. Demosth. adv. Mid. 23: ueiOaKii\- Xiov uv KouiSr,) : Sen. de Brev. Vitae 7, 1 : juvenis admodum, Tac. H. 4, 5 : fra- tres admodum juvenes, Curt. 7, 2, 12, et al. — Sometimes pleon. with diminutives : sed hie admodum adolescentulu'st, Plaut. Tr. 2, 2, 90 ; so Nep. Ham. 1, 1 (cf. id. Eum. 1, 4 peradolescentulus). Also in the circumlocution of juvenis, etc., by non grandis natu : eum colere coepi non ad- modum grandem natu, Cic. de Sen. 4, 10. 3. In connection with verbs, a. Fully, completely, sufficiently = satis: admodum meorum moerorum atque amoruni sum- mam edictavi tibi, Plaut. Ep. 1, 2, 1 : jam admodum mitigati animi raptis erant, were sufficiently appeased, Liv. 1, 10, 1 : id. 6, 34, 8. — More freq., b. Very much, extra- ordinarily, exceedingly = magnopere, ve- hementer, valde: haec anus admodum frigutit, this old woman stutters very much, Enn. Frgm. in Fulg. pag. 562, 24, ed. Lips. : irridere ne videare et gestire ad- modum, etc., Plaut. Mos. 3, 2, 125 : me literae tuae admodum delectarunt, Cic. Fam. 5, 19, 2 : qui me admodum diligunt, ib. 4, 13, 18 : Philotimi literae me admo- dum delectarunt id. Att. 7, 24 ; so Plin. 20, 3, 7 ; 9, 38, 62; Suet Tib. 3 ; Flor. 3, 1, 13, et al. 4. With numerals, in order to desig- nate a full sum = totus ; Full, e. g. full three thousand, fully (very freq. in the histt, but not in Cic.) : noctu turres ad- modum (about) CXX excitantur, Caes. B. G. 5, 40 Oui : sex millia hostium cae- sa : quinque admodum Romanorum, Liv. 22, 24, 14 : in laevo cornu Bactriani ibant equites, mille admodum, about a thou- sand liorsemen. Curt 4, 12, 3 ; and so with refer, to a greater or smaller number: mille admodum equites praemiserat, quo- rum paueitate Alexander explorata, i. e. not more than a thousand, id. 4, 9, 24 : postea ubi occipiet fervere, paullisper de- mittito, usque admodum dum quinquies quinque numeres, at the furthest, only un- til you can count five-and-twenty, Cato, R. R 156, 2 ; cf. Liv. 27, 30, 2 ; 44, 43, 8 ; 42, 65, 3. — To this is closely related its use, 5. In designations of time : Full, wholly, completely, just : legati ex Macedonia exac- to admodum mense Februario redierunt, after February was entirely past, Liv. 43, 11, 9 : Alexandri filius rex Syriae, decern annos admodum habene, only just, not more than, id. Epit. 55 (cf. Epit 52, ib. : puer admodum) : post menses admo- dum septem a Ptolemaeo . . . per insidias circumventus occiditur, Just 17, 2, 3. — Finally, Q m In answers as an emphatic affirma- tion or confirmation of that concerning which one has been questioned = omni- no, recte, udXiara yt, ttdvv ye (in the comic poets very freq., esp. in Plaut. in Dial., also once in Cic.) : bellan' videtur specie mulier? admodum, Plaut. Bac. 4, 7, 40 ; so id. ib. 5, 1, 24 ; Rud. 1, 2,.55 ; 1, 5, 10 ; 3, 6, 2 ; 4, 4, 36 ; Ps. 4, 7, 54 : ad- venis modo 1 — Admodum, Ter. Hec. 3, 5, 8 ; so Ph. 2, 2, 1 : scis solere, frater, in hujusmodi sermone, ut transiri alio pos- sit, dici admodum aut prorsus ita est : Yes, perfectly, just so, exactly that, quite rigid, etc., Cic. de Leg. 3, 11, 26. — V. more upon this word. Hand Turs. 1, 168-178. * <&d-moeniO* h* e > v - a - To surround the walls, to besiege, invest : oppidum, Plaut. Ps. 1, 3, 148, and 2, 1, 11 (but id. Cist 2, 2, 5 for admoenivi, admovi is a more correct reading : v. admoveo). ad-m6Hci'j itus, 4. v. dep. X. act. ADMO To move or bring one thing to or upon another ; constr. with Dot. (not used in Cic.) : ubi sacro manus sis admolitus, to put the hand to, Plaut. As. 3, 2, 24 : velut de industria rupes praealtas admolita na- tura est, has piled up, Curt. 8, 10, 24 : imagini regis manus admolitus, App. Flor. p. 344, 14 Elm. — 2. ™tr- To strive or struggle to or toward a place, to exert one's self to reach a place : ad hirundinum nidum, Plaut. Rud. 3, 1, 6. admdnefaclOi ere, B. a. To ad- monish, dub., Cic. Plane. 34 ; cf. Wunder in h. 1. In the Gloss. Gr. Lat as a trans], of vTTOuvnumiXfji. ad-moneq. u i Itum, 2. v. a. To put one in mind of a thing (gently, kindly, in a friendly manner), to remind, (by influ- encing more directly the reason and judg- ment, while in adhortor the admonition is addressed immediately to the will, Doed. Syn. 1, 164 ; cf. hortor and moneo, " Mo- neo, et admoneo hoc differunt, quod mo- nemus futura, admonemus praeterita ; ilia ut cavearnus et discamus, haec ut recor- demur," Auson. Popma, p. 29 ; cf. Ellendt Cic. Brut. 3, 11, and Hab. Syn. 510. " In monente benevolentia, in admonente me- moria," Ernest, no. 1663) : constr. first absol., and then aliquem alicujus rei, or de aliqua re, aliquam rem (Sallust employs them all) ; with ut, when an action fol- lows ; on the contr., Ace. c. inf. or a rel. clause, when merely a historical fact is brought to view, Zumpt, § 439 and 615. — a. Absol. : qui admonent amice, docendi sunt, Cic. N. D. 1, 3 : amicissime admo- nere, id. Att 7, 26 ; Tac. A. 15, 45 n - [>d-] An ad- monition, a reminding. Dig. Ep. ad Trib. 12. * admonitriX. icis,/. [id.] The same as admonitor : quid adhuc egeo tui, ma- lum, admonitricis 1 Plaut True. 2, 6, 20. admonitum» i* «• [id-] -4 remind- ing, an admon ition : cohortationes, con- solationes, praecepta, admonita, Cic. de Or. 2, 15. 1. admonitUSj a, um, Part., fr. ad- moneo. 2. admonitusi us, m. [id.] used only in the Abl. : A reminding, suggestion, an admonition, exhortation (class.) : interea admonitu Allobrogum praetorem misi, Cic. Cat. 3, 3, 8 : locorum, id. Fin. 5, 2 : admonitu tuo perfeci libros, id. Att 13, 18 ; so id. Nep. Art 20 ; Liv. 1, 48. ad-mordeOi mordi, rsum, 2. (adme- mordi=admordi, Plaut. Aul. Frgm. in Gell. 7, 9. Admomordi is also used, like accucurri for accurri, and similar words) v. a. : To bite at or gnaw, to bite into (like accido, to cut into) : admorso signata in stirpe cicatrix, Virg. G. 2, 378. So of Cleo- patra : brachia admorsa colubris, Prop. 3, 9, 53. — Trop. : To bite a miser, i. e. get possession of some of his property, to fleece Mm: lepidumest triparcos homines, bene admordere, Plaut. Per. 2, 3, 14 : jam ad- mordere hunc mihi lubet, i. e. aggredi et ab eo aliquid corradere, id. Ps. 4, 7, 24. 1. admorsusj ^ um > Part, of ad- mordeo. 2. admorsus, us, m. [admordeo] A biting at, a gnawing, a bite ; trop.: vereor ne libellus iste admorsu duri den- tis uratur, Symm. Ep. 1, 15. * admptlOj onis, /. [admoveo] A put- ting, moving, or bringing to, an apply- ing ; in music, digitorum, the applica- tion of the fingers, fingering : itaque ad pingendum, ad scalpendum, ad nervorum eliciendos sonos apta manus est admo- tione digitorum, Cic. N. D. 2, 60. admotue. a. " m . P aT [- ;— from ad-mdveOt movi, motum, 2. (admo- ram and admorim syncop., through all 37 " AD MO tie persons, for admoveram, admove- rim, etc., Virg. A. 4, 367 ; Ov. Pont, 3, 7, 36) v. a, 1. To move a person or thing some- where (in space), by moving to bring, con- duct, lead, etc., one to a place (cf. adduco, adjicio, adhibeo, appello, etc.), constr. with ad or Dot. (in the histt, of an army, implements for besieging, and the like, very freq., class, at all periods) : dnm ne exercitum propius urbem Eoraam CC mill, admoveret, Cic. Phil. 6, 3, 5 : copias in locum, Liv. 42, 57 : signa Achradinae, id. 25, 24 extr. ; so Flor. 1, 24 ; 3, 23 : cas- tra, Sil. 1, 296; hence, also, sometimes absol. : To draw near, to approach, to bring near: jam admovebat rex, Curt. 9, 4 : jam opera admoventi deditio est facta, Liv. 32, 32: scalas moenibus, Tac.., A. 13, 39 ; hence t r o p. : quot admovi illi fabricas ! quot fallacias, Plant. Cist. 2, 2, 5 (where formerly admoenivi was errone- ously read) : tamquam aliqua machina admota, capere Asinii adolescentiam, Cic. Clu. 13. So also : ignes ardentesque lam- inae ceterique cruciatus admovebantur (sc. civi Rom.), id. Verr. 2, 5, 63 : dolo- rum faces, id. Off. 2, 10, 37: quumque quasi faces ei doloris admoverentur, id. Tusc. 2, 25, 61 Kiihn : fasciculum ad na- res, id. ib. 3, 18 fin. : pecus flagrantibus aris, Virg. A. 12, 171 : admotae hostiae, sc. aris, Tac. A. 2, 69 ; so Suet. Calig. 32 ; Lucan. 7, 165 ; hence, Hannibalem admo- tum, i. e. adductum altaribus, led or con- ducted to, Liv. 21, 1 : labra poculis, Virg. E. 3, 43 : ignes templis, Tib. 3, 5, 11 : (* ex- ercitum Auminum. Liv. 28, 46 : vultum ad auditores, Cic. Her. 3, 15) : animam ad- motis fugientem sustinet herbis, Ov. Met. 10, 188 : (opes) Stygiis admoverat umbris, ib. 1, 135 : manus operi, to apply, ib. 10, 254 : capiti diadema, Suet. Caes. 79 : digi- tum scripturae, id. Aug. 80 : (* oscula, to kiss, Ov. M. 10, 644 : aliquem ad munera publica, to promote, advance, Suet. Tib. 10) : infantes papillae, id. Tib. 44, et al. : admovere gressum, to approach nearer, Stat. Th. 11, 560 (cf. addere gressum). 2. To bring one thing near to another, and in the pass, p o e t. of places, to lie or be situated near : noctuma ad lumina li- num nuper ubi extinctum admoveas, Lucr. 6, 902 : quae nisi admoto igne ig- uem concipere possit, Cic. de Or. 2, 45 fin. ; culina ut sit admota, i. e. near or close by, Var. R. R. 1, 13, 2 : genus admo- tum Superis, nearly related, Sil. 8, 295 : admota Nilo Africa, Juv. 10, 149. Hence aliquem alicui, to bring one near another, i. e. to make friends, to reconcile: mors Agrippae admovit propius Neronem Cae- sari. Veil. 2, 96. 3. With the access, idea of regard to an object to be attained : To move, bring, or apply a thing to ; e. g. admovere aures, to listen to : manus operi, to put one's hand to tlie work, to labor at it, etc. ; cf. accessi : adstiti: animam (the breath) compressi: iiurem admovi, Ter. Ph. 5, 6, 28 : admo- vere aures et subauscultando excipere voces, Cic. de Or. 2, 36 (cf. aures adhibe- re, id. Arch. 3 : praebere aures, Ov. Tr. 3, 7, 25 : and tenere aures, id. ib. 4, 10, 49), and aures poet, for auditores : quum tibi sol tepidus plures admoverit aures, Hor. Ep. 1, 20, 19 : admovent manus vectigali- bus populi Rom., Cic. Agr. 1, 4 ; Ov. M. 15, 218 ; Liv. 5, 22, 4 : in marmoribus, qui- bus Nicias manum admovisset. on which he had labored, Plin. 35, 11, 40 no. 28; Curt. 6, 7 : ruderibus purgandis manus primus admovit, Suet. Vesp. 8. But sometimes manus admovere signif., to lay violent hands on, to attack or assault : nunquam Deos ipsos admovere nocenti- bus manus, Liv. 5, 11 fin., et al. 4. Metaph. of mental objects (as a speech, admonition, action, etc.) : To put, apply, or direct to any thing : quid prae- dicem . . . quot stimulos admoverit homi- ni, how he lias stimulated, urged on the man, Cic. Sest. 5, 12 : num admoveri pos- sit oratio ad sensus animorum inflam- mandos, id. de Or. 1, 14, 60 : animis judi- cum admovere orationem, tamquam fidi- bus manum, id. Brut. 54, 200: sed alia quaedam sit ad eum admovenda curatio (as just before, adhibenda oratio ; cf. ad- 38 AD O L I, id. Tusc. 4, 28, 61 : mentem ad voces alicujus, to direct to, attend to, id. Harusp. resp. 10 : serus enim Graecis ad- movit acumina chartis, not until late did (the Roman) apply his talents to Greek letters, Hor. Ep. 2, 1, 161 : terrorem, to strike with terror, Liv. 6, 10 ; 41, 17 : spes est admota, Ov. M. 11, 454 : spes cupiditati admota occoecavit animum, Liv. 43, 10; id. 27, 43 : desiderium patriae, to instill or in- fuse, Curt. 6, 2, et al. ad-mugl©) ii, 4. v. n. Of oxen : To low or bellow to or at : admugit femina tauro, Ov. A. A. 1, 279 ; so Claud. Rapt. Pr. 3, 443. * ad-malceO; ere, v. a. To stroke, caress : a fronte accedens bubulcus ad- mulceat, Pall. 4, 12. . admurmuratlO, °nis, / A -mur- muring, a low murmuring (in approbation or disapprobation ; cf. acclamatio ; only in Cic.) : qui non admurmuratione, sed voce et clam ore abjecti hominis furorem fregistis, Cic. Pis. 14 : risus populi atque admurmui'atio omnium facta est, id. Verr. 2, 4, 12; cf. ib. 2, 5, 16 : vestra admurmu- ratio facit, Quirites, ut, etc., id. Manil. 13, 37 : grata concionis admurmuratio, id. Verr. 1, 15 : seeundae admurmurationes senatus, id. Q. Fr. 2, 1 ; — from ad-murmuro< avi, atum, l. v. n. To murmur at any thing, by murmuring to make known one's feeling or opinions, (whether hostile or friendly) (cf. accla- mo) : quam valde universi admurmura- rint, Cic. Verr. 2, 5, 16 : impers. admur- muratum est, id. de Or. 2, 57 : admurmu- rante sfaatu, neque me invito, id. Att. 1, 13. * admurmuror» atus, ari, v. dep. Same as preced. : ad hoc pauca admur- murati sunt, Front, ad Caes. Ep. 2, 1. ad-mutllO; avi, atum, are, v. a. To crop or clip, to shave ; hence, t r o p. : To defraud, fleece one of his money (only in Plaut. and Ter.) : tu es qui me usque ad- mutilasti ad cutem, -you have shorn me to the skin, i. e. cheated me outrageously, Plaut. Pers. 5, 2, 48 ; id. Mil. 3, 1, 172 ; id. Capt. 2, 2, 19 (cf. the simple verb, Ter. Hec. 1, 1, 7). adnaSCOr, v. agnascor. adnatO; v. annato. adnatUS? a, um, v. agnascor, sub fin. admavig-©, v. annavigo. adnectOj v. annecto. ad-nepOS; etis, m. A son of the abne- pos or of Vie abneptis (* i. e. the grandson of a great-grandson, or of a great-grand- dnitg-hter ; corresponding, in the descend- i ■ : ne, to atavus in the ascending) : (also ■■• ""ii atnepos). So in the epitaph of '••• Kmperor Commodus: divi nekvae ad.vhpoti, in Orell. no. 887 ; so Dig. 38, 10, 1. ad-ncptis. H / -<4 daughter of the abnepos, or of the abneptis (* i. e. a grand- daughter of a great-grandchild), antith. to the atavia, Dig. 38, 10, 1. adnomeH; adnominatio, adnosco, v. agnomen, agnominatio, agnosco. adll. For all other words in adn. not found here look in ann. ad-ot)ruO; ere, v. a. To cover with earth, to bury: alte circumfodere et adob- ruere, Col. 4, 15, 3 ; so ib. 2, 11, 12, and 5, 5,2. adolabilis, v. adulabilis. + adolefactus, a, um. Set on fire, kindled: akbohes adolefactae, in the fragments of the Fratr. Arval. in Grut. p. 121. [1. adoleo-facio.] t Addlenda, ae, /., appears to be The name of a Roman goddess, who presid- ed over the burning of trees struck by light- ning: (immolavit) adolendae. commo- LENDAE. DEFEKVNDAE OVE3 II, CtC, Frat. Arval. in Orell. 1, 390 ;— from 1. ad-oleO) ni (rar. evi, Enn. v. be- low), ultum, 2. v. a. [fr. OLO = alo, aXim, dXleiD, aXdr/oKu ; hence proles, suboles, adolesco, exolesco, inolesco, obsolesco ; cf. Sanct. Min. 2, 444 sq. ; or ace. to Fest. : " A Graeco a\it,u> (for the reading of the older editions : dduXraxw, v. Lind. p. 5), i. e. accresco, venit, unde hunt adul- tus, adolescens, altare; eo quod in illo ignis excrescit, et exoletus, qui excessit olescendi, i. e. crescendi modum et inole- AD O L vit, i. e. crevit," Fest. p. 5] ; orig. To for- ward in gmwth, to increase, multiply, or enlarge; whence in sacrificial lang., to which alone this word belongs, like mac- te, to offer a thing as a gift upon the altar ; hence commonly, to burn, to consume by fire, but also, to honor thereby, to venerate, to worship, and the like, according as it has such words as hostiam, viscera, and tura, or deos, aras, etc., for its object. Thus the grammarians explain this diffi- cult word, Non. 58, 21 : " Adolere verbum est proprie sacra reddentium, quod sig- nificat votis, ac 6upplicationibus numen auctius facere ;" and the same : " Ado- lere est urere: Virg. in Bucol. [8, 65] verbenasque adole pinguis et mascula tura. Adolere, augere, honorare, propi- tiare ; et est verbum sacratum, ut macte, magis aucte," etc. So Serv. upon Virg. A. 1, 704 : " Flammis adolere penates, i. e. colere, sed adolere est proprie augere. In sacris autem kot' svtprmianov adolere per bonum omen dicitur, nam in aris non adolentur aliqua, sed cremantur," and upon Eel. 8, 65 : " Adole : incende, sed /car' evibniMGuo'v dicitur, nam adole est auge." (Doederlein gives another etym. of this word ; v. 2. adoleo. Not used in Cic.) Eamque hostiam, quam ibi sacra- vit, totam adolevit, Enn. in Laet. 1, 11 sub fin. : sanguine conspergunt aras adolentque altaria donis, cover the altar with gifts, Lucr. 4, 1233. So Virgil : cas- tas adolet dum altaria donis, A. 7, 71 (in Non. taedis ; cf. ib. 11, 50 : cumulatque altaria donis, and ib. 8, 284) : verbenasque adole pingues et mascula tura, id. Eel. 8, 65 (on which Serv. 1. 1.) : flammis adolere penates, id. Aen. 1, 704 : viscera tauri, Ov. F. 3, 803 : ib. 1, 276 : leves stipulae demptis adolentur aristis, id. Met. 1, 492, (perh. in honor of some rural deity ; cf. Doed. Syn. 4, 254) : focos, Stat. Th. 1, 514 : integrum anserem, Cassius in Prise, p. 872 P. : cruore captivo adolere aras, to sprinkle, the altars with the blood of cap- tives, Tac. A. 14, 30 : precibus et igne pu- ro altaria adolentur, id. Hist. 2, 3 : adolere honores, to honor the gods by offered gifts : Junoni Argivae jussos adolemus honores, Virg. A. 3, 547 : nullos aris adoleret ho- nores, Ov. M. 8, 741 : only in later Latin is adolere used in precisely the same sense as comburere, to burn, consume : ut Aeneida, quam nondum satis eliraasset, adolerent, Gell. 17, 10 ; Eutr. 10, 9. 2. * ad-61eo, ere, v. n. [oleo, related to odor, Schneid. Gr. 1, 256] To give out or emit a smell or odor, to smell : unde hie, amabo, unguenta adolent, Plaut. Cas. 2, 3, 19 (Doederl. also takes olor = odor as the root for 1. adoleo, "since the gods obtained from the offerings nothing but the nidor, Kv'iaaa," Syn. 4, 253 and 254 ; cf. with 1, 177, and 3, 133. Cf. on the contr. aboleo 1 and 2.) addlescenS; P a - and Subst., v. ado- lesco, Pa. adolescentia (also adulescentia in MSS.), ae, /. [adolescens] The age of the adolescens, the time between the age of the puer and juvenis, i. e.from the 15th to the 30th year, the proper period of ripening youth, the age of youth, youth, iipnSia, 17X1- Kia (cf. adolescens): quid enim? Citius adolescentiae senectus, quam pueritiae adolescentia obrepit ? Cic. de Sen. 2 : qui adolescentiam florem aetatis, senectutem occasum vitae velit definire, id. Top. 7, 32: ineunte adolescentia. id. Off. 2, 32: jam a prima adolescentia, id. Fam. 1, 9 fin. : in adolescentia, for adolescens, Suet. Claud. 41. * addlescentior (adul.), ari, v. dep. [id.] To behave like an adolescens, mis- chievously or wantonly : tu adhuc adoles- centiaris, Varr. in Non. 71, 30. addlescentula (adnl.), ae, / dim. [id.] A little adolescens, a very young pnaiden, also as a term of endearment for an adult : salveto adolescentula, good morning, my child, Plaut. Rud. 2, 4, 3 ; Ter. Andr. 1, 1, 91. adolescentulus (adul.), i, m. dim. [id.] A very young man, veavtcnos. When even twenty -seven years old, Cicero calls himself adolescentulus, Or. 30 ; cf. Gell. 15, 28, and Quint. 12, 6 : modestissimus, ADO L Cic. Plane. 11 : imberbis, id. Dom. 14. So Sail. C. 49 calls Caesar adolescentulus, although he was then thirty-three, or, ace. to others, thirty-five years old. Ado- lescentulus also signif. a young soldier, a recruit, Cic. Rep. 1, 15 B.; cf. Nep. Paus. 4, and Ham. 1 ; Br. upon Eum. 1. Some- times, like most diminutives, it indicates contempt : Naev. in Cic. de Sen. 6, 20 ; cf. Gernh. Cic. de Sen. 9, 29. * addlescenturio, ire, n. [id.] To behave like an adolescens : Laber. in Non. 74, 15. 4d-olesC0 (adul.), evi (very rar. ui, Prise. 370 ; cf. with 872 P. ; adolesse sync. for adolevisse, Ov. H. 6, 11), nltum, 3. v. inch, fadoleo], To grow up, to grow, of every thing capable of increase in mag- nitude: of men, animals, plants, seasons, passions, -etc. ; but esp. of age, v. the follg. word. (Upon the origin of the word, v. 1. adoleo) : postquam adolevit ad earn aetatem, uti, etc., Plaut. Cas. prol. 47: ubi robustis adolevit viribus aetas, Lucr. 3, 450 ; cf. 4, 1035 ; 2, 1123 : adultum robur, id. 2, 1131 : id. 5, 798 : postquam adolu- erit haec juventus, Var. in Prise, p. 872 P. : qui adoleverit, Cic. N. D. 1, 35 : viri- ditas herbescens, quae sensim adolescit, id. de Sen. 15, 51 : ter senos proles ado- leverat annos, Ov. F. 3, 59 : adoleseere ramos cernat, id. Met. 4, 376: adolesse segetes, id. Her. 6, 11 : simul atque ado- leverit aetas, Hor. S. 1, 9, 34 Heind. : quum matura adoleverit aetas, Virg. A. 12, 438. Hence transf. from age to the person : To grow up, come to maturity, mature: adulta virgo, Liv. 26, 50; et al. : arundines non sine imbre adolescunt, Plin. 9, 16, 28 : in amplitudinem, id. 12, 1, 3 : in crassitudinem, id. 13, 7, 15 ; so 16, 34, 62 ; 8, 14, et al. : ac dum prima novis adolescit frondibus aetas, Virg. G. 2, 362 : quoad capillus adolesceret, Gell. 17, 9. — Trop. : To grow, increase, augment, to become greater : cupiditas agendi adoles- cit una cum aetatibus, Cic. Fin. 5, 20: ratio quum adolevit, id. Leg. 1, 7 : ingeui- um brevi adolevit, Sail. J. 67 : postquam respubl. adolevit, id. Cat. 55 : id. Jug. 2 : quantum superbiae socordiaeque Vitellio adoleverit, Tac. H. 2, 73 : Cremona nu- mero colonorum, adolevit, ib. 3, 34 : ver adolescit (advances), id. Ann. 13, 36 ; ib. 2, 50: caepe revirescit, decedente luna, inarescit adolescente, Gell. 20, 8. 2. In sacrificial lang. : To be kindled, to •iurn (cf. adoleo) : Panchaeis adolescunt ignibus arae, Virg. G. 4, 379 ; — hence adolescens (adul.), entis (Gen.plur. usu. adolescentium, e.g. Cic. Tusc. 5. 27, et al. : once adolescentum, Plaut. Ps. 1, 3, 130), X. P a - Growing up, not yet come to full growth, young : eodem ut jure uti senem liceat, quo jure sum usus adoles- centior, Ter. Hec. proL alt. 3 : uti adoles- centior aetati concederet, etc., Sail. H. 1, 11 (Frgm. in Prise. 902) ; and trop. : of the new Academic philos. : adolescentior Academia, Cic. Fam. 9, 8 (Sup. and Adv. not used). 2. Subst. gen. comm. One who has not yet attained maturity, a youth, a young man or woman, a maiden ; ace. to Roman ideas, between the puer and juvenis, from the loth or 17th until past the 30th year, often even till near the 40th, according as one appeared more or less vigorous and youthful, or as spoken of in relation to older persons, so that a definite limit can not be fixed; cf. Baumgarten-Crus. in Clav. Suet. s. h. v. ; hence the same per- son is often called in one place adoles- cens, and in another juvenis, e. g. Cic. Fam. 2, 1 with Att. 2, 12 ; cf. id. Top. 7 ; often, indeed, the adolescentia passes be- yond the period of manhood, even to se- nectus, since vir designates rather sex than age, while in other cases adolescen- tia is limited to 25 years, Cic. Tusc. 2, 1, 2 Goer. "Primo gradu usque ad annum XV. pueros dictos, quod sint puri, i. e. imputes. Secundo ad XXX. annum ab adolescendo sic nominatos," Varro in Censor, cap. 14. "Tertia (aetas) adoles- centia ad gignendura adulta, quae por- rigitur (ab anno XIV.) usque ad vigesi- mum ocfavum annum." Isid. Orig. 11, 2, 4 ; cf. Br. Nep. Eum. 4. Thus Cic. de Or. AD OP 2, 2, calls Crassus adolescens, although he was 34 years old ; id. Phil. 2, 44, Brutus and Cassius, when in their 40th year, are called adolescentes, and ib. 46, Cic. calls himself, at the time of his consulship, i. c. in his 44th year, adolescens, and so often. Cf. Manut. upon Cic. Fam. 2, 1, p. 146.— Homo and adolescens are often written to- gether : amanti homini adolescenti, Plaut. Trin.4, 2, 94; Ter. Ph. 5, 9, 53 ; Cic. Fam. 2, 15 : hoc se labore durant homines ado- lescentes, Caes. B. G. 6, 28 ; Sail. C. 38 ; id. Jug. 6 ; Liv. 2, 6. — Fern. : optimae ado- lescenti facere injuriam, Ter. Andr. 3, 2, 8 : Africani filia adolescens, Cic. Div. 1, Id Jin. The young Romans who attend- ed the proconsuls and propraetors in the provinces were called adolescentes (commonly contubernales) ; Caes. B. C. 1, 23, 51 ; cf. Manut. Suet. Cae3. 2. Some- times adolescens serves to distinguish the younger of two persons of the same name from the elder ; Brutus adolescens, Caes. B. G. 7, 87 ; ib. 1, 52 ; 3, 7 ; id. B. C. 1, 8: — adultus, a, um, Pa., Full-grown, adult, Cic. Tusc. 5, 20 ; cf. Plin. 10, 33, 49. * adolo, are, v. a. prob. for adulor, To worship, dub. Tert. Apol. 25 fin. t adominatio- onis, /. a good or favorable omen, in Gloss. Gr. Lat. 1. AddneilSi el ™- (trisyl.) 1.= Adonis ; Plaut. Men. 1, 2, 35 ; App. M. 2, p. 126. — 2. An epithet of Bacchus, Gr. 'AdiavcvS, ems ; Aus. Epigr. 30, 6 ; cf. ib. Epigr. 28. 2. Adoneus. a, um, adj. Pertain- ing to Adonis ; Aus. Mon. de histt. and Grut. 1123, 7. Adonia» oruni, «., ra 'Xliivta. The festival of Adonis. It returned annually in June, about the time of the summer solstice, and was celebrated (even in Rome, cf. Manso, Essays on Myth.) with alternate lamentations and exultations, on account of the death of Adonis, Ov. M. 10, 725 ; cf. A. A. 1, 75. This festival was a symbol of the dying and reviving again of nature ; cf. Creuz. Symb. 2, 86 ; B'ottig. Sab. 1, 261 sq. Adonis? n i s °t nidis, m., "A<5q>v(s and "Adwv (A'om. Adon, Venant. carm. 7, 12 and 18. Gen. Adonis, Plin. 19, 4, 19. Dal. Adonidi, Cic. N. D. 3, 23. Ace. Adonidem, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 16 : Adonim, Prop. 2, 13, 53 ; ace. to Santen. Adonin : Adonem, Serv. Virg. E. 10, 18 ; Amob. 4, p. 184, ed. Herald. Voc. Adoni, Ov. M. 10, 542. Abl. Adone, App. M. 8).— 1. A son of Cinyras, king of Cyprus ; loved by Venus on account of Ms extraordinary beauty ; he was torn in pieces in the chase by a wild boar, which Mars (ace. to oth- ers, Diana) sent against him out of jeal- ousy, but was changed by Venus to a flower, which bore the name Adonium, and was yearly bewailed by her on the anniversary of his death, Ov. M. 10, 503 sq. Fab. 10 and 12 ; Macr. Sat. 1, 21 ; Serv. Virg. E. 8, 37 ; cf. with 10, 18 and Adonia. — 2. ^ name of the Sun-god among the Assyrians and Phoenicians, Macr. 1, 1. — Adonis horti, Gr. Krjirot 'Aow- vijios, a parterre of flowers which blossom quick, but wither as soon, Plin. 19, 4, 19 ; cf. Bottig. Sab. 1, 264; Klopf. Mythol. Lexic. p. 36. — 3. A name of a fish, i. q. exocoetus, Plin. 9, 19, 34. t addnium* i>. n. = Mwviov, 1, A plant, Plin. 21, 10, 34.-2. In. gram., ado- nium is a verse composed of a dimet. dactyl, catalect., Serv. 1820 P.; Grot. 2, 104 ; e. g. Hor. Od. 1, 4 : terruit urbem ; visere montes, etc., said to have been so named because it was made use of in the festival of Adonis. ad-dperiO; erui, ertum, 4. v. a. To cover, to cover up or over (not used in written language before the Aug. per., and, for the most part, in the part, perf pass.) : capite adoperto, Liv. 1, 26 ; Epit. 89, and Suet. Ner. 48 ; purpureo adoper- tus amictu, Virg. A. 3, 405 ; so Juv. 8, 145 : adopertam tioribus humum, Ov. M. 15, 688 : cf ib. 8, 701 : hiems aelu, id. Fast. 3, 235 : aether nubibus, ib. 2, 75 : lumina somno, id. Met. 1, 714 : tenebris mors, Tib. 1, 1, 84; Suet. Oth. 11. In the verb.finit. first in Col. 8, 6, and Lact. Op. Dei 7 ; — hence ADOP adoperte? "dv. Covertly, in a dark, mysterious manner, Cap. 8, p. 303. — And adopertum* i " That which is mys- terious, a mystery, App. M. 2. ad-opinor, ari, v. dep. To think, suppose, or conjecture again : opinando adjicio, Lucr. 4, 814. adoptatlClUS or adoptatitius, a, um, adj. [auoptoj Adopted, adoptive, received in the place of a child ; only in Plaut. ; Poen. 5, 2, 85 : Demarcho item ipse fuit adoptaticius, ib. 100. — Ace. to Festus, it signifies the son of one who is adopted, " ex adoptato filio natus," p. 24. adoptatio, onis, /. [id.] (apparently the orig. torm for adoptio, by which it was supplanted in the class, per. ; hence used by Sallust, who was fond of archa- isms) An adopting, a receiving of one in the place of a child, viodeaia : ipsum ilium adoptatione in regnum pervenisse, Sail. J. 11 Cort. ; (* Cic. Tusc. 1, 14, 31, Kuhner :) quod per praetorem fit, adoptatio dicitur : quod per populum, arrogatio, Gell. 5, 19. adoptator* oris. »». [adopto] One who adopts another, an adopter : Gell. 5 19 ; Ulp. Dig. 37, 9, 1, § 12 med. adoptio, onis, /. [prob. contr. by freq. use fr. adoptatio, cf. this word] (class, and used esp. often in the histt. under the emperors) : A taking or receiving one in the place of a child (also of a grandchild. Dig. 1, 7, 10) (and properly of one who was still under paternal authority, in pa- tria potestate ; on the contr. arrogatio re- ferred to one who was already independ- ent, homo sui juris. The former took place before the praetor or other magis- trate and five witnesses, by a three-fold mancipatio, i. e. sham sale ; the latter could only be effected before the assem- bled people in the comitiis curiatis, Gell. 5, 19 ; Justin. Inst. 1, 11 ; Dig. 1, 7 ; Hab. Syn. 42 ; Adams's Antiq. 1, 69) : Cic. Dom. 13, 34 ; cf. ib. 14, arid Att. 7, 7 : eman- cipare filium alicui in adoptionem, id. Fin. 1, 7 : dare se alicui in adoptionem, Veil. 2, 8, 2 ; Suet. Tib. 2 : cf. Liv. 45, 40: adscire aliquem per adoptionem, Tac. A. I, 3 ; or in adoptionem, id. Hist. 2, 1 : in- serere aliquern familiae per adoptionem, Suet. Claud. 39 fin. : accitus adoptione in imperium et cognomentum, Tac. A. II, 11 : adoptio in Domitium festinatur, ib. 12, 25 : adoptionem nuncupare, to make known, to announce, id. Hist. 1, 17 : adop- tio consularis, that was performed by a consul, Quint, prooem. 6, 13 Spald., et al. — Trop.: Of plants, The ingrafting: Plin. prooem. 1. 16 ; and of bees : The ad- mittance to or reception in (a new hive) : ut tamquam novae prolis adoptione do- micilia confirmentur, Col. 9, 13, 9. adopt! VUSi % um i a dj- Pertaining to adoption, made or acquired by adoption, adoptive (only once in Cicero; v. below) : adoptivus fihus, an adopted son : P. Scipio Frgm. in Gell. 5, 19 ; opp. to naturatis, a son by birth : filiorum neque natura- lem Drusum, neque adoptivum Germani- cum patria caritate dilexit, Suet. Tiber. 52 : pater adoptivus, who has adopted one as son (pi grandson, v. adoptio), an adopt- ive father, Ulp. Dig. 45, 1, 107 : adoptivus frater, soror, etc., a brother, sister, etc., by adoption, not by birth, Ulp. Dig. 23, 2, 12, and Julian. Dig. 38, 8, 3. So also, adop- tiva familia, the family into which one has been received by adoption, Ulp. 37, 4, 3 ; hence also adoptiva sacra, tlie sacra of the family into which one Jias been adopted, opp. to paternis : neque amissis sacris paternis in haec adoptiva venisti, *Cic. Dom. 13, 35: adoptivum nomen, name received by adoption, opp. to the gentile, Suet. Ner. 41 : adoptiva nobilitas, nobility acquired by adoption, 0\- . F. 4,22. — Trop. : Of the ingrafting of plants (cf. adoptio) : fissaque adoptiva» accipit arbor opes, bears fruits not natural to it, Ov. Med. fac. 5 ; Mart. 13, 46 : quae sit adoptivis arbor onusta comis, Pall, de Insit. 20; cf. 144, 160 ;— from ad-optOj avi, atum, 1. v. a. To take or receive for one's self, with design and choice, to choose, select, etc. (optando, i. c eligendo aliquem asciscere, v. opto) : so- ciam te mihi adopto ad meam salutem, Plaut. Cis. 4, 2, 78 : qui manstutorem me 39 ado a adoptavit bonis, who has chosen me as a guardian of his property, id. True. 4, 4, 6 : Var. L. L. 5, 16 : quem sibi ilia provincia defensorem sui juris adoptavit, Cic. Div. in Caec. 16: eum sibi patronum id. ib. 20 : quem potius adoptem aut invoeem, Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 : ut cuique est aetas, ita quemque facetus adopta, L e. ascisce, adjunge, " sc. tuo alloquio," Cruqu., make him by thy greeting as a fa- ther, brother, etc., Hor. Ep. 1, 6, 55 Schmid. : Etruscas Turnus adoptat opes, strives after, Ov. F. 4, 880 Heins. Hence adop- tare se alicui, to give or attach one's self to one: qui se potentiae causa Caesaria libertis adoptasset, Plin. 12, 1, 5. — But esp. often, 2. As t. t., To take one in tlie place of a child or grandchild, to adopt (diff. from arrogo, v. adoptio) ; constr. with aliquem : also with ab aliquo aliquem (from the real father, a patre naturali) : Plaut. Poen. prol. 74 (cf. ib. 4, 2, 82) : adoptat ilium ,puerum subreptitium sibi filium, id. Men. prol. 60 : filium senatorem pop. Rom. sibi velle adoptare, Cic. Dom. 14 : adop- tatus patricius a plebeio, id. Att. 7, 7 : is qui hunc minorem Scipionem a Paulo adoptavit, C, Brut. 19, 77 : adoptavit eum, heredemque fecit, Nep. Att. 5, 2 : adop- tatus testamento, Suet. Tib. 6 : adoptari a se Pisonem prommtiat, Tac. II. 1, 18 ; and absol. : Pisonem pro concione adop- tavit, Suet. Galb. 17. — With in c. ace. : in regnum, Sail. J. 22, 3 : in familiam no- menque, Suet. Caes. 83 : in successionem, Just. 9, 2. 'Prop.: servi in bona liber- tatis nostrae adoptantur, are, as it were, adopted to freedom, are participants of free- dom, Flor. 3, 20 ; and of the ingrafting of plants (cf. adoptivus) : venerit insitio : fac ramum ramus adoptet, Ov. Rem. Am. 195; so Col. 10, 38. Those who were adopted commonly received the praeno- men, nomen, and cognomen of the adopt- ive father, with the ending -anus, e. g. Aemilianus, Pomponianus, etc. : cf. Well. 2, 115; Spanh. de Usu et Praest. Num. 10, p. 77. Hence Cic. says ironic, of one who appropriated to himself the name of another, ipse se adoptat : et C. Stale- nus, qui se ipse adoptaverat, et de Stale- no Aelium fecerat, had changed himself from a Stalenus to an Aelius, Brut. 68, 241 ; and Vitruv. : Zoilus qui adoptavit cognomen, ut Homeromastix vocitaretur, praef. 1. 7, p. 153 Rod. So Mart. : ergo aliquod gratum Musis tibi nomen adopta, 6, 31 ; and Pliny very often uses adoptare aliquid (also with the addition of nomine suo or in nomen), to give an object a name from itself: Baetis Oceanum Atlanticum, provinciam adoptans, petit, while it gives to the province the name (Baetica), Plin. 3, 1, 3 : a Smyrna Hermus campos facit et nomini suo adoptat, id. 5, 29, 31 ; so 25, 3, 7 : in nomen, id. 27, 3, 12 ; so also Sta- tius, Theb. 7, 259. ador, oris, n. A kind of grain, spelt: Triticum spelta, Linn. Ace. to Festus, at an earlier period edor, because it was for a long time the principal food of the Ro- mans ; or adur, because it was parched or roasted : " Ador farris genus, edor quon- dam appellatum ab edendo, vel quod aduratur, ut fiat tostum, unde in sacri- ficio mola salsa efficitur," Fest. p. 3: "Ador frumenti genus, quod epulis et immolationibus sacris pium putatur, unde et adorare, propitiare religiones, potest dictum videri," Non. 52, 20. Priscian is of a different opinion: "ador ab adoro," p. 628 P. and 700; ace. to Karcher, from adciji, to satiate, to satisfy, or adpiw, to become ripe, also called far vemaculum, Col. 11, 2; cf. 2, 6 Schneid. : cum pater ipse domus palea porrectus in horna Es- set ador loliumque, Hor. S. 2, 6, 89 : ador- is de polline, Aus. Mon. de cibis, p. 238 ed. Manhem. ; Gannius in Prise, p. 700 : sa- tos adoris stravissc, id. ib. : ardor adoris, id. ib. (Ace. to Priscian, ail or is often in- declinable, because its in< t-ement would be subject to two contradictory rules; since, as a neuter in or, its increment ehould be short, as marmor marmoris ; but as a derivative from adoro, its incre- ment should be long, like the o in its de- rivative, adorea, Prise. 785. The same 40 ADOR rule. ib. p. 700 ; and cf. Rudd. 1, 117 n. 40, 4.) * adorabllis. e, adj. [adoro] Worthy of adoration, adorable : Deae beneficium, App. M. 11. adoratlO* onis, /. [id.] Adoration, worship, TrpoSKvvrjoiS, TrposcvX'l '■ the high- est degree of reverence or homage : humi- lis, Liv. 30, 16 : propitiare Deos adora- tione, Plin. 29. 4, 20 ; plur. App. M. 4, p. 155 Elm. adoratOIN oris, m. [id.] One who adores, an adorer, worshipper ; Tert. de Spec. 8 ; so Vulg. Joh. 4, 23. * ad-OrdinO; ar o, «■ a. To set in or- der, to arrange or adjust : patellam, Apic. 4,2. ad-ordior, orsus, 4. v. dep. To be- gin : bellum adorsus est, Ambros. Off. 1. addreuS) a, um, adj. [ador] Pertain- ing to spelt, consisting of spelt : far ado- reum=ador, Var. R. R. 1, 9, 4, and absol. adoreum=ador, Col. 11, 2, 74 : semen, Cato R. R. 34 ; Col. 2,- 6, 1 : falces, suita- ble for reaping spelt, Var. L. L. 5, 31 (oth- ers read arboreae) : liba, Virg. A. 7, 109. — But most freq. adorea (sc. donatio), ae, /. A reward of valor to the soldier, Bince, in early ages, this usu. consisted of grain ; hence trop. for glory, fame, renown: " Gloriam denique ipsam a farris honore adoream appellabant," Plin. 18, 3, 3 ; ib. 8, 9, 19 : praeda atque agro adoreaque affecit populares suos, Plaut. Am. 1, 1, 38 : pulcher fugatis ille dies Latio tene- bris, qui primus alma risit adorea, in lordly honor, viz., by the defeat of Has- drubal, Hor. Od. 4, 4, 41. (Festus gives another explanation for the signif. honor, renown, etc. : " Adoream laudem sive glo- riam dicebant, quia gloriosum eum puta- bant esse, qui farris copia abundaret," Fest. p. 3.) * ad-oriO) ire, v. a. The active form of the follg. dep. verb : To attack or assail, Naev. in Prise, p. 801 P. (Frgm. 1, 9, ed. Lips.). Hence also pass, adortus, Aure- lius Fragm. ib. p. 791 P. ad-drior< ortus, 4. v. dep. (even in the second and third pers. of the praes. ind., ace. to the fourth conj. : adorlris, adori- tur ; forms analogous to oreris, oritur, of the simple verb, do not occur ; the act. form adorio, v. in the preced. art.) To rise up in order to do something, for the purpose of going to some one or something, or of undertaking something great, diffi- cult, or hazardous. Constr. with the Ace. (When a hostile approach is spoken of, adorior denotes a secret, crafty attack or assault ; on the contr. aggredi, i. e. ad- gradi, indicates a direct, open attack from a distance : " Aggredimur de longinquo ; adorimur ex insidiis et ex proximo ; nam adoriri est quasi ad aliquem oriri, i. e. ex- surgere," Don. Ter. Ad. 3, 3, 50 ; cf. the same on Heaut. 4, 5, 9, and Hab. Syn. 44.) 1. To approach a person in order to ac- cost him, to ask something of him, etc. (cf. ac- cedo, adeo) : cesso hunc adoriri ? (" qua- si de improviso alloqui," Don.) Ter. Heaut. 4, 5, 9 : si ab eo nil net, turn hunc adorior hospitem, id. Ph. 4, 2. 15. — Esp. freq., 2. To attack one with hostile intent ; Lucil. in Prise, p. 886 P. : inermem tri- bunum gladiis, Cic. Sest. 37 : a tergo Mi- lonem, id. Mil. 10 : navpm, id. Verr. 2, 5, 34 fin. : impeditos adoriebantur, Caes. B. G. 4, 26 : hos Conon adortus magno proe- lio fugat, Nep. Con. 4 : urbem vi, Liv. 1, 53 : oppugnatio eos aliquanto atrocior quam ante adorta est, id. 21, 11 ; cf. ib. 28 : praetorem ex improviso in itinere adortus, Tac. A. 4, 45 : variis crimination- ibus, ib. 14, 52 : minis, id. Hist. 1, 31 ; cf. Ter. Ad. 3, 3, 50 : jurgio : senatum, Suet. Caes. 9.— Also absol., Hirt. B. Afr. 69 ; eo ib. 95 : prima luce adortus, where, however, others insert eos ; v. Oud. in h. 1. 3. Adorior with Ace. or Inf. : To enter upon any course of action, esp. to under- take to do any thing difficult or dangerous (while adordior with the Inf. 6ignif. to begin to do a thing ; cf. Br. Nep. Thras. 2, 5 ; Miill. Cic. de Or. 2, 51, 205) ; Lucr. 3, 514 : ne convellere adoriamur ea, quae non po.-eint commoveri, Cic. de Or. 2, 51, 205; id. Att. 13, 22: 'apaicXti&iov,& Brun- dijium salvi, adoriemur, sc. scribe*re, ib. ADOR 16, 2 ; Cic. Her. 2, 4 : majus adorta nefas, Ov. Pont. 2, 2, 16 : hi dominam Ditis tha- lamo deducere adorti, Virg. A. 6, 397 ; cf. ib. 7, 386; Cat. 62, 11. So esp. in the histt. ; Nep. Dion. 6 : hanc (Munychiam) bis tyranni oppugnare sunt adorti, id. Thras. 2, 5 ; so also Liv. 2. 51 ; 28, 3 ; 37, 5, 32 ; 40, 22 ; 43, 21 ; 44, 12 ; cf. also 3, 44 : hanc virginem Appius pretio ac spe pellicere adortus. Perh. we should also read in Tac. : oppugnare ultro castella adorti, Agr. 25 (where Walch reads op- pugnasse ultro, etc.). (* In Gellius we find adorsus ; tyrannum interficere adorsi erant, 9, 2.) + addridSUS; ".dj. in the Gloss. Gr. Lat. as transl. of ivio\ot, Who has of ten ob- tained tlie adorea, celebrated. adornate* ",dv. Elegantly, choicely, etc. ; v. adornoyire. ad-ornOjavi, atum, l.v. a. Toprepare a thing for some definite object, to get it ready, to furnish or provide with something, to fit out or equip, Koaukui (class., esp. in Plaut. and Cic. freq.) : quin tu mini adornas ad fugam viaticum, Plaut. Ep. 5, 1, 9 : nup- tias, id. Cas. 2, 6, 67 ; so also id. Aul. 2, 1, 35 : fugam, Ter. Eun. 4, 4, 6 (cf. fugam aut furtum parat, id. Ph. 1, 4, 14) : maria classibus et praesidiis, Cic. Mauil. 12, 35 : ut accusationem et petitionem consulates adornet atque instruat, id. Mur. 22, 46 : testium copiam, id. Clu. 6 : invenire et adornare comparationem criminis, ib. 67 : contra haec Pompeius naves magnas one- rarias adornabat, Caes. B. C. 1, 26 : omni opulentia insignium armorum bellum adornaverant, Liv. 10, 38. — Ante-class, constr. with Inf. : tragulam in te injicere adornat, Plaut. Ep. 5, 2, 25. — And absol. : adorna, ut rem divinam faciam, Plaut. Rud. 4, 6, 2 ; Ter. Eun. 3, 5, 34.-2. For the most part in the Aug. per., esp. in the histt. : To put an ornament upon one ; hence, to decorate or adorn with some- thing, aliquem aliqua re : vidi forum comitiumque adornatum magnifico or- natu, Cic. Verr. 1, 8, 22 : flaminem (Nu- ma) insigni veste et curuli regia sella adornavit, Liv. 1, 20 : triumphum, Veil. 2, 122 ; so Suet. Aug. 29 ; Tib. 43 ; Cal. 45 ; Ner. 12 ; 38 ; Curt. 3, 3, 13 ; 18, et al. T r o p. : tantis adornatus virtutibus, Veil. 2, 2 : praecipuis donis, id. ib. 121 : bene facta suis verbis, Plin. Ep. 1, 8, 15 : legem leviter adornabit, ut justam, Quint. 7, 1, 47 ; Tac. A. 1, 52.— Whence * a d o r n a t e, as an adv., from the Pa. adornatus, which, however, does not oc- cur : declamabat splendide atque ador- nate, brilliantly and elegantly ; opp. to circumcise and sordide, Suet. Rhet. 6. ad-drO; avi, atum, 1. v. a. 1, In the earliest per., To speak to or accost one; hence, also, to treat of or negotiate a mat- ter with one : " adorare apud antiquos significabat agere : unde et legati orato- res dicuntur, quia mandata populi agunt," Fest. p. 16; cf. oro and orator. Hence, also, in judicial lang.. To bring an accusa- tion, to accuse. So in the Fragm. of the Tab. leg. viii. : sei (si) adobat furto quod NEC MANIFESTO!» ESCIT, FeSt. S. V. NEC, p. 177 ; cf. Dirks. Transl. S. 585-88. So also says Servius upon the passage in Virg. A. 10, 677 : " adorare veteribus est alloqui." And so Appuleius. who was fond of archaisms ; immo cum gemitu populum sic adorat, Met. 2, p. 127, 30 ; in like manner 3, p. 130, 21. — Hence, 2. In the class, per. : To speak to one in order to obtain something of him ; so, gen., to ask or entreat one, esp. a deity, to pray earnestly, to beseech (hence also constr. with ut follg., or with the simple subj., v. below) : quos adorent, ad quos precentur et supplicent, Liv. 38, 43 : affa- turque Deos et sanctum sidus adorat, Virg. A. 2, 700 : in rupes, in saxa (volens vos Turnus adoro) Ferte ratem, ib. 10, 677 : Junonis prece numen, ib. 3, 437 : prece superos, Ov. Tr. 1, 3, 41 ; id. Her. 10. 141. The thing a6ked for in the Ace. (like rogo, peto, postulo, etc.) : cum hos- tia caesa pacem Deum adorasset, Liv. 6, 12 Drak. — With ut : adoravi deos, ut, etc., Liv. 7, 40 ; Ov. Pont. 2, 2, 55 ; Juven. 3, 300. — With the simple Subj., by poet, li- cense : maneat sic semper, adoro, Prop. ADR A ], 4, 27. — Finally, after the idea of ad- dressing one for the purpose of obtaining something was abandoned, and that of doing honor to, became predominant, 3. To make known, esp. to a deity, one's respect, reverence, to worship with holy fear, to adore (the highest degree of reverence ; more emphatic than venerari, Hab. Syn. 43 ; cf. with Doed. Syn. 2, 188. The ado- ratio was performed, ace. to Plin. 28, 2, 5, and App. Apol. p. 310 Elm., by putting the right hand to the mouth and bowing the body down to the earth). So, for the most part, only under the emperors : nee deerat Otho protendens manus ado- rare vulgus, jacere oscula, etc., Tac. H. 1, 36 ; cf. id. Ann. 16, 4 : Caesarem ut deum, Suet Vit. 2 : coronam, made before it a respectful obeisance, id. Ner. 12 : aquilas et signa Rom. Caesarumque imagines, id. Calig. 14 (cf. venerari legionum signa, id. Vitell. 2) : coelum, id. Ner. 41 : elephanti regem adorant, genua submittunt, Plin. 8, 1, 1 ; Stat. Th. 817 : Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus, Quint. 10, 1, 88: crocodilon adorat Pars, Juv. 15, 2: nil praeter nubes et coeli numen adorant, id. 14, 97, et al. Even with the addition of taciturnus: Phoebum tacitumus ado- rat, Ov. Met. 3, 18 ; — hence, also, 4. To respect from, admiration, to es- teem highly, to admire: adorare prisco- nim in inveniendo curam, Plin. 27, 1, 1. jgp'This word does not occur in Cic. ad OrSUS, a, um, Part., from adordior. adortUS) » um, Part., from adorior. * ad-osculor, ari, v. dep. To kiss (lit., to throw a kiss to one) : manus, Diet. Cret. 2,51. adp. The words thus beginning, v. under app. adquicsco- adquiro, adquisitio, v. ac- quiesce, etc. ad-quo, adv. The later quoad re- versed, How far, as far as ; only in two examples : Afran. in Non. 76, 7 ; id. ib. Cf. Hand, Turs. 1, 178. fadraebne, es, /. = dfya'xi"?, The wild strawberry-tree, Arbutus adrachne, Linn., Plin. 13, 22, 40, and 16, 21, 33. ad-rado, s i, sum, 3. v. a. To scratch, scrape, shave, or pare: scobina ego il- lam actutum adrasi, Plaut. in Var. L. L. 7, 3 fin. : ad rasum cacumen (* lopped off), Plin. 17, 19, 30, no. 7 : scalpello acuto (sar- mentum) in modum cunei adradito. Col. de Arb. 8. — Hence trop. : Auroipytov illud nescio an satis, circumcisum tamen et adrasum est, i. e. if it be not yet com- pleted, still it is nearly so (the fig. is prob. derived from sculpture), Plin. Ep. 2, 12 (but others read abrasum). Concerning Hor. Ep. 1, 7, 50_v. abrado. Adramytteos, Adramytteum, l, n., 'Aopa[ivTTeLov, A maritime town in Mysia, not far from the foot of Ida, now Edremit ; cf. Liv. Epit. 1. 49 Drak. ; hence Adramyttenus vir, Cic. Place. 13. Adrana, ae, f> A river of Hesse, in Germany, which flows into the Fulda ; ace. to the name, the Eder, but ace. to the con- text, the Lahn (Logana), Tac. A. 1, 56. Adrastea or Adrastia, ae, /., 'A<5- pdareta, prop. adj. sc. Nemesis, q. v., in my- thology, The daughter of Jupiter and Ne- cessity, the goddess who rewards m n n for their deeds, and who esp. punishes pride and arrogance : quod nee sinit Adrastea, Virg. Cir. 239 : inefmgibilis, App. Mund. p. 75. Adrasteus, a, um, adj. Pertaining to Adrastus : Adrasteus Arion, Stat.S.1,1, 52 : Adrasteo pallore perfusus, Amm. 14, 11 (with ref. to Virg. A. 6, 480 : Adrasti pahentis imago ; cf. Adrastus). Adrastis, Idis. pair, f., 'Aopaaris, A female descendant of Adrastus : Creon Adrastida leto Admovet, i. e. Argia, daugh- ter of Adrastus, and wife of Polyhices, Stat. Th. 12, 678 ;— from Adrastus, i, «■, "Afpnaros, King of Argos, father-in-law of Tydeus and Poly- nices, who, ace. to the fable, saw them both die, and turned so pale from grief that he never again recovered his former complex- ion; hence pallor Adrasti, Virg. 6, 480 Serv. ; cf. Adrasteus ; v. Klopi'er, Myth. Lex., S. 41 ; Heyne, Apollod. p. 68, 244, 252 sq. ADUL adraSUS, "> um, Part., from adrado. adrectarius, a, um, v. arrectarius. adrectus, (arr.) a, um, v. arrigo, Pa. ad-remiSTO; are, v. n. To row to or toward : liton classis, Flor. 1, 18 ; so id. 3, 7 ; 2, 8. adr. For all words in adr. not found here look under arr. Adria, Adriacus, Adrianus, Adriat- icus, etc. ; v. Hadria, etc. ad-rdrO; are, v. a. [ros] To moisten like dew, to bedew : herbam vino, Marc. Emp. 34. Adrumetum, v. Hadrum. + adrumo, are, ace. to Fest. To make a noise: "quod verbum quidam a rumi- ne, id est parte gutturis, putant deduci," Fest. p. 9; cf. Comm. in Fest. in Lind. Corp. II., 2, p. 312. * ad-ruo, ere, v. a. To scrape vp, to heap up ; terra adruenda, Var. R. R. 1, 35. adsc. Words thus beginning, v. un- der asc. adse. adsi. adso. Words thus be- ginning, v. under asse. assi. asso. adsp. Words thus beginning, v, un- der asp. adst. Words thus beginning, v. un- der ast. adsu. Words thus beginning, v. un- der assu. adt. Words thus beginning, v. under att. Aduatuca, ae, /. in the tab. Peuting. Aduaca, now Tongres, a fortress in the Netherlands, between Mastricht and Lou- vain, Caes. B. G. 6, 32. Aduatuci or Aduatici, a people of Cimbrian origin in Gallia Belgica, whose capital, ace. to D'Anville, tvas Falais sur la Mehaigne. Ace. to Reich. Orb. ant. this town was not different from Adua- tuca (Caes. B. G. 2, 29). adulablliS; e, adj. [adulor] 1. One who allows himself to be influenced by flat- tery : animus propitiabilis et adulabilis, Enn. in Non. 155, 30. — 2. Suited to flat- ter, flattering, adulatory : sermo, Amm. 14, 11 : sententia. id. 31, 12. adulans, antis, v. adulor, Pa. adulailter, "dv. Flatteringly, fawn- ingly, v. adulor, Pa. adulatio, onis, /. [adulor] A fawn- ing, like that of a dog to his master. (" adulatio est blandimentum proprie canum, quod et ad homines tractum con- suetudine est," Non. 17, 4 ;) hence trop. used only of a low, cringing flatterer, adulation, v. adulor. So in the post- Aug. historians, esp. in Tac very freq. for a servile respect exhibited by bow- ing the body=adoratio : canum tam Ada custodia tamque amans dominorum adu- latio, Cic. N. D. 2, 63. So of doves : a caressing, Plin. 10, 34, 52. Of men toward animals : Col. 6, 2 med. : — in amicitiis nul- lam pestem esse majorem, quam adula- tionem, blanditiam, assentationem, Cic. Lael. 25, 91 : pars altera regiae adulationis (z. e. adulatorum) erat, Liv. 42, 30 : humi jacentium adulationes, id. 9, 18 ; cf. Curt. 8, 6. So Tac. A. 1, 13, 14; 2, 32; 3, 2; 4, 6 ; 5, 7 ; 15, 59, etc. ; Suet. Aug. 53 ; Plin. Pan. 41, 3, et al. adulator, oris, m. [adulor] A low, cringing flatterer, a toady or toad-eater, sycophant (" homo fallax et levis, ad vo- luptatem facit ac dicit omnia, nihil ad veritatem," Cic. Lael, 25, 91 ; cf. ib. 93) : nolo esse laudator, ne videar adulator, Cie. Her. 4, 21 ; so Quint. 12, 10 ; Suet. Vit. 1. — Hence * adulatorius, a, um, adj. Flatter- ing, adulatory : dedecus, Tac. A. 6, 32. Adv. adfllatorie, Flatteringly, fawningly, August. Ep. 148. adula trix, icis, /• A female flatterer : adulatrices exterae gentes, Treb. Poll. CI. 3 ; so Tert. Anim. 51. adulesc. v - adolesc. adulo, avi, atum, 1. v. a. A rare form for the iollg. dep.; hence Prise. 791 P. ranks this form, as an exception, among the other active forms of the deponents, adipiscor, admiror, auxilior, etc. ; cf. Do- nat. p. 1756 P. and Ars Consent, p. 2054 P.), To fawn like a dog : (canes) gannitu vocis adulant, Lucr. 5, 1069 : cauda nos- trum adulat sanguinem, the eagle strokes ADUL i. e. wipes off our blood, Att. in Cic. Tusc, 2, 10, 24, as transl. of Aeschyl. Prometh. solut : Schiitz Aesch. torn. v. no. 179 : Dionysium, Val. Max. 4, 3. — Pass. : adu- lati erant ab amicis, Cassius in Prise, p. 791 P. ; nee adulari nos sinamus, Cic. Off". 1, 26: tribunus militum adulandus erat, Val. M. 2, 7, no. 15. adulor, atus, 1. v. dep. [ace. to FeBt. p. 18, this word is formed by metathesis fr. adludo, to play with one, to wag the tail, as orig. used of dogs : Karcher com- pares with it, etymologically, the Germ. wedeln and the Eng. wheedle, Beier, Lael. 25, 91 ululo, to howl. Doederl. deriv. is most correct, Syn. 2, 175, fr. aula, the court-yard where the dog stands guard, serves, or waits : thus adulor is, as it were, ad aliquem aulor. In relation to the change of au into a, cf. concludo fr. claudo, in- cuso fr. causa, defrudo fr. fraus, etc.] To cling to one fawningly, as a dog fawns : so trop.: of a low, cringing flattery or sycophancy, which is exhibited in ges- tures, words, and actions (while assentari, i. e. ad-sentire, to yield to one in every thing, to assent to what he says, and is used only of men; and blandiri, fr. blan- dus, to be soft and pleasing in manner, to flatter by honeyed words as well as by captivating manners, Hab. Syn. 45; cf. also Cic. Lael. 25). — Constr. with Ace, more rarely with Dat., Rudd. 2, 136 ; Zumpt, § 389: ferarum agmen adulan- tum, Ov. M. 14, 45 ; cf. 257, and adulatio : caudam more adulantium canum blande movet, Gell. 5, 14 : furem, Col. 7, 12 : horrentem, trementem, adulantem omnes videre te volui : vidi, Cic. Pis. 41 : aperte adulantem nemo non videt, id. Lael. 26 : adulai'i atque admirari fortunam, id. Fam. 2, 2 ; Liv. 45, 31 : mos, adulandi quem- cunque principem, Tac. H. 1, 32: domi- num, Sen. de Ira, 2, 31 : Nep., Liv., Tac, and Curt, have the Dat. : Antonio, Nep. Att. 8: praesentibus, Liv. 36, 7; so Tac. A. 16, 59, 4 ; Hist. 1, 32, 2 ; Curt. 4, 1, 19. In the time of Quint, the use of the Dat. was predominant : " huic non hunc adu- lari jam dicitur," 9, 3 init. Yet Tac. pre- ferred the Ace, v. the passage cited above. — 2. Esp. of the servile reverence paid to Asiatic kings, -npoSKweiv ; cf. adulatio : more adulantium procubuerunt : conve- niens oratio tam humili adnlationi fuit, Liv. 30, 16 : more Persarum, Val. Max. 4, 7, no. 2 extr. ; so id. 6, 3, no. 2 extr. ; cf. Gron. Liv. 9, 18.— Whence adulans, antis, Pa. Flattering, adu- latory: verba, Plin. Pan. 26: quid adu- lantius? Tert. adv. Marc. 1, 27. Sup. is wanting. * Adv. Fulg. Contin. Virgil. ad-ultcr, tera, terum, adj. [alter ace. to Fest.: "Adulter et adultera dicuntur, quia et ille ad alteram et haec ad alterum se conferunt," p. 18. The change of a into u is not unusual, v. Schneid. Gr. 1, 11] so orig. One who approaches another {on account of unlawful or criminal love), esp. a man who has illicit intercourse with another's wife, or a woman with another's husband, an adulterer or adulteress, gen. subst, only in the poets as an adj. also : quis ganeo, quis nepos, quis adulter, quae mulier infamis, etc., Cic. Cat. 2, 4 : soro- ris adulter Clodius, id. Sest. 39 ; so id. Fin. 2, 9 ; Ov. H. 20, 8 ; Tac. A. 3, 24 : adultera, Hor. Od. 3, 3, 25; Ov. M. 10, 347; Quint. 5, 10, 104; Suet. Cal. 24. Also of animals : Grat. Cyneg. 164 ; Claud, cons. Mall. Theod. 304, and adultera, Plin. 8, 16, 17. P o e t. in gen. ouly of unlaw- ful love, without the access, idea of adul- tery, a paramour : Danaen munierant sa- tis nocturnis ab adulteris, Hor. Od. 3, 16, 1 sq. ; so ib. 1, 36 fin. : Ov. Ib. 338.— As an Adj.. Rudd. 1, 51, n. 36, for adulteri- nus, Adulterous, unchaste: crines, finely- curled hair, like that of a full-dressed para- mour, Hor. Od. 1, 15, 19 : mens, that thinks onty of illicit love, Ov. Amor. 3, 4, 5 : clavis, a key to the chamber of the court- esan, id. A. A. 3, 643, et al.— 2. I» the Digest, for adulterator, Constant. 5 C. Th. : adulter solidorum, i. e. monetae, A counterfeiter or adulterator of the coin. adulterate©, onis, /. [adultero] An adulteration, sophistication : croci, Plin. 21, 6, 17 ; so prooem. 1. 2. 41 ADUM * adulterator, oris, m. [adultero] A counterfeiter : monetae, Claud. Sat Dig. 48, 19, 16>«. adulteratrix, icis, /• = adultera, Gloss. Gr. Lat. as transl. of uotxa\is- adulterlnuS) a, r» m . ad J- [adulter] Adulterous : liberi adulterino sanguine nati, Plin. 7, 2, 2, and of animals : not full-blooded : pullus adulterinus et dege- ner, id. 10, 3, 3. — But oftener, 2. That which has assumed the. nature of something foreign (cf. the etym. of adulter) : not genuine, impure: symbolum, a false seal, Plaut. Bac. 2, 3, 32 ; cf. Fest. : " Adulteri- na signa dicuntur alienis anulis facta," p. 23, and Cic. : testamentum signis adulte- rinis obsignare, Clu. 14 : nummus, id. Otf. 3, 23: semina, Var. R. R. 1, 40: claves, Sail. J. 12. admltei'10) onis. A word coined by Laberius ■=. adulter, ace. to Non. 70, 5, or adulterium, ace. to Gell. 16, 7, the latter of whom censures its formation. ■ The same Laberius coined also, adulteritas, atls = adulterium, ib. adulterium; ii, n - [adulter] Adul- tery, the violation, of another's bed : " Adul- terium est cum alienauxore coke," Quint. 7, 3, 10 : qui in adulterio deprehenditur, Cic. de Or. 2, 68, 275 : facere, Catull. 67, 36 : inire, Veil. 2, 45 : adulteria exercere, Suet. Aug. 69 : adulterio cognoscere ali- cujus uxorem, Just. 22, 1 : adulteriis cae- lata vasa, decorated with immodest figures, Plin. 14, 22, 28.— Of animals : adulteria non novere elephanti, Plin. 8, 5, 5 ; id. 10, 34, 52. — Of p 1 a n t s, tlie ingrafting, in- oculating, Manil. 5, 266. — 2, Adultera- tion : mellis, Plin. 14, 9, 11 : mercis, id. 19, 3, 15. adultero, avi, atum, 1. [id.] v. a. and n. To dishonor one by unchastity, to pol- lute or defile : absol. or with Ace. : latroci- nari, fraudare, adulterare, Cic. Oif. 1, 35 : jus esset latrocinari : jus adulterare : jus testamenta falsa supponere, id. de Leg. 16, 43 : matronas, Suet. Aug. 67 ; cf. id. Caes. 6. Also of animals: adulteretur et columba milvio, i. e. ineatur a milvio per adulterium, Hor. Ep. 16, 32. As a verb, neu.tr. of a woman : To commit adul- tery, to practice lewdness : cum Graecc ado- lescente, Just. 43, 4. — Freq. 2. T r o p. : To falsify, adulterate, or give a foreign nature to a thing, to counterfeit : jus civile pecunia, Cic. Caec. 26 : simulatio tollit ju- dicium veri idque adulterat, id. Lael. 25, 92 ; id. Part. 25, 90. So p o e t. of Proteus : faciem, changes his form, Ov. F. 1, 373. adultUS; a, urn, Pa., fr. adolesco; q. v. asium'oratim, adv. [adumbro] Sketched in shadow, a la silhouette, in general or in outline, opp. to adamussim : quasi adurabratim paullum simulata vi- dentur, as it were, covered with shadows, dimly resembling, Lucr. 4, 364. adumlbratio, 6nis, /. [id.] A sketch in shadow, a la silhouette, a perspective sketch or draft (cf. adumbro) : scenogra- phia est frontis et laterum abscedentium adumbratio, Vitr. 1, 2. — T r o p. : nulla est laus oratoris, cujus in nostris orationibus non sit aliqua, si non perfectio, at conatus tamen atque adumbratio, * Cic. Or. 29. — Hence, 2. A false show, the semblance of a thing, pretence : insidiosa beneficii adum- bratio, Val. Max. 7, 3, no. 8 eztr. ad-UQlbrO; avi, atum, 1. v. a. To bring a shadow over a thing, to shade or oversliadow it by something, aliquid aliqua re (so only in later authors) : palmeis te- getibus vineas, Col. 5, 5 : adumbrantur stramentis uvae, id. 11, 2, 61. Trop. : Petr. Sat. 105. — 2. In painting : To shade, to represent an object with tlte due mingling of light and shade, oKtaypaiim (therefore notof the sketch in shadow, as the first out- line of a figure, but of a picture already fully sketched, and only wanting the last touches for its completion) : quis pictor omnia, quae in rerum natura sunt, adum- brare didicit 1 Quint. 7, 10, 9 ; Val. Max. 8, 11 fin. : adumbrata inscriptio, Petr. Sat. 106. Trop.: To represent a thing in the appropriate manner : quo in genere orationis utrumque oratorem cognovera- mus, id ipsum sumus in eorum sermone adumbrare conati, Cic. de Or. 3, 4 ; ib. 2, 47 ; id. Fin. 5, 22 : rerum omnium quasi 42 ADUS adumbratas intelligentias animo ac mente concipere, i. e. innate ideas, Gr. irpoX/iljsuS, id. Leg. 1, 20 Goer. — 3. To represent a thing only in outline, and, conseq., imper- fectly : cedo mihi istorum adumbratorum deorum lineamenta atque formas, these semblances, outlines of deities ; not deities themselves (of the gods of Epicurus), Cic. N. D. 1, 27 : consectatur nullam eminen- tem efflgiem virtutis, sed adumbratam imaginem gloriae, id. Tusc. 3, 2 ; — hence adumbratus, a, um, Pa. \ t De- lineated only in semblance, counterfeited, feigned, false : comitia, opp. to veris, Cic. Agr. 2, 9 : judicium filii, id. Sull. 18 : Aes- chrio, Pippae vir adumbratus, id. Verr. 2. 3, 33, 77 : laetitia, * Tac. A. 4, 31.— Also, 2, Devised in darkness, dark, secret : fal- laciae, Amm. 14, 11. Comp., Sup., and Adv. not used. adunatio, orris, /. (like its root, adu- no, only in later authors) A making into one, a uniting, a union, 'ivmcii, Cyp. Ep. 57 (60 Oxon.), 61 (62 ib.) ; Cassiod. Ep. 4, 33 and 36. adunatUS; a, um, Part., from aduno. aduncitaS; atis,/. The curvature of a point inward., aduncity : rostrorum, * Cic. N. D. 2, 47, 122 ; so Plin. 10, 49, 69 ; — from ad-uncUS; a, um, adj. Bent inward in the manner of a hook, hooked : nasus, a hooked or aquiline nose, * Ter. Heaut. 5, 5, 18 (on the contr. rcduncus nasus, a snub or turned-up nose, Hab. Syn. 322) : serrula adunca ex omni parte dentium et tortuosa, Cic. Clu. 48 : corpuscula cur- vata et quasi adunca, id. N. D. 1, 24 : un- gues, id. Tusc. 2, 10 : baculum aduncum tenens, quem lituum appellaverunt, Liv. 1, 18 : aliis cornua adunca, aliis redunca, Plin, 11, 37, 45. Poet.: magni praepes adunca Jovis, ;'. e. the eagle, Ov. F. 6, 196. Comp., Sup., and Adv. not used. ad-unOj avi, atum, 1. v. a. [unus] To make one, to unite (in Just, several times, elsewh. rare, except in the Chr. fathers) : cum adunata omnis classis esset, Just. 2, 12; so 7,1; 15,4; Pall. 3, 29; 4,10; Lact. Opif. D. 17, et al. (Non. reads also, in Cic. Oft'. 3, 8, erroneously, adunatam for adjunctam.) ad-urgeO; ere, v. a. To press to or close to, press against. Lit.: Dens digi- to adurgendus, Cels. 7, 12, 1. — Poet.: a. aliquem remis volantem, i. e. to pursue closely, Hor. Od. 1, 37, 17. ad-urO; ussi, ustum, 3, v. a. To set fire to, to kindle, to set in aflame, to burn., singe, scorch (cf. accendo, accido, adedo, etc.). So of food : hoc adustum est, * Ter. Ad. 3, 3, 71 ; so Hor. S. 2, 8, 68, 90 : splen- dor quicunque est acer, adurit Saepe oc- ulos, *Lucr. 4, 330: Dionysius candente carbone sibi adurebat capillum, C. Oft'. 2, 7, 23 ; cf. Tusc. 5, 20, 58. So of the In- dian sages : sine gemitu aduruntur, suffer themselves to be burned, id. ib. 5, 27, 77 : ig- nes coelestes adussisse complurium ves- timenta dicebantur, Liv. 39, 22. So in Cels., of the burning or cauterizing of a diseased limb : os eodem ferramento ad- urendum, 8, 2 ; cf. id. 5, 26, 21 ; 33 : Sam- mis aduri Colchicis, Hor. Epod, 5, 24 : loca deserta et sole adusta, Plin. 19, 1, 4. From the idea of a slow and long-continued burning arose the signif, to burn np slow- ly (cf. accido, adedo, absumo, abuti.^te.), Plin. 33, 7, 40.— T rop. of love : Venus non erubescendis adurit ignibus, Hor. Od. 1, 27, 14. — Of the locusts, which consume the harvest like a fire : multa contactu ad- urentes, Plin. 11, 29, 35. So also of wind : aduri arbores fervore aut rlatu frigidiore. id. 17, 24, 37.— So of cold and frost, To nip, freeze : ne frigus adurat, Virg. G. 1, 92 : nee vernum nascentia frigus adurat poma, Ov. M. 14, 763: adusta gelu, id. Fast. 4, 918 : rigor nivis multorum adus- sit pedes, Curt. 7, 3 : leonis adipes sanant adusta nivibus, Plin. 28, 8, 25 ; — whence adustus, a, um, Pa. 1, Burned by the sun ; hence, scorched, made brown, and, in gen., brown, swarthy : si qui forte adus- tioris coloris ex recenti via essent, Liv. 27, 47 : adustus corpora Maurus, Sil. 8, 269 : lapis adusto colore, Plin. 2, 58, 59. — 2. Subst. adusta, orum, n. Burns upon thejlesh, Cels. 5, 27. AD VE ad-usque, for usque ad (like ab usque for usque ab) ; hence, 1, Prep with Ace. To, quite or even to, all the way to (rare, not used in Cic, and for the most part only in the poets of the Aug. per. and their imitators among later prose writers) : adusque columnas, Virg. A. 11, 268 : adusque Bari moerria piscosi, Hor. S. 1, 5, 96 ; so ib. 1, 97 ; Gell. 15, 2.-2. Adv., a fuller form for usque (like abhinc,< in Lucr., for hinc), Throughout, wholly, entirely, every where : oriens tibi victus ad- usque qua, etc., Ov. M. 4, 20 : adusque de- raso capite, App. M. 2, p. 147, 6 (cf. Plaut Bac. 5, 2, 7: attonsae hae quidem um brae usque sunt : and Barth Advers. 39 15) ; v. Hand Turs. 1, 189. adustlO; onis, /. [aduro] A kindling burning; aburn (concrete only in Pliny) : ulcera frigore aut adustione facta, Plin. 32, 4, 14 : adustiones sanat lactuca, id. 20, 7, 27. Also of plants, e. g. vines, a rub- bing, galling, id. 17, 15, 25, et al. — 2. An inflammation : adustio infantium, quae vocatur siriasis, id. 30, 15, 47. Pass. A burned state, id. 14, 20, 25. adustus, a, um, Pa., from aduro ; q. v. * ad-utor, tisus, 3. v. dep. To use up or consume by continued use: omne case- urn, Cato R. R. 76. (*al. leg. abusus.) * advecticius, or -tius, a, um, adj. [advelio] Brought to a place (from a dis- tance), foreign: vinum, Sail. J. 48. advectlO, onis./. [id.] A bringing or conveying to, transportation : longa, Plin. 9, 54, 79. * advecto, are, v. freq. [id.] To carry or convey to a place often : rei frumenta- riae copiam, Tac. A. 6, 13. advector? oris, m. [id.] One who con- veys or carries a thing to a place, a carrier: quomodo argentum intervortam et advec- torem, Plaut. As. 2, 2, 92 ; (* others read adventorem) : advector equus, App. Flor. no. 21, p. 363 Elm. 1. advectus, a, um, Part, from ad- veho. * 2, advectus, us, m.=advectio, A bringing or conveying to a place : haec de origine et advectu Deae, Tac. H. 4, 84 ; — from ad-veho, xl > ctum, 3. (advexti=ad- vexisti, Plaut. Merc. 2, 3, 56 ; advexe= advexisse, ib. 2, 2, 61) v. a. To conduct, bear, bring, etc., a person or thing to a place ; and pass., to be carried, to ride, to come to a place upon a horse, in a carriage, ship, etc. (class., and in the histt. very freq.) : earn hue mulierem in Ephesum advehit, Plaut. Mil. 2, 1, 35 ; id. Merc. 2, 3, 56 ; so ib. 2, 1, 35 ; Trin. 4, 2, 88, et al. : istam nunc times, quae advecta'st, Ter. Eun. 1, 2, 81 : ex agris frumentum Ro- mam, Cic. Verr. 2, 3, 74 : ad urhem ad- vectus, id. Phil. 2, 31, 77 : sacerdos advec- ta (curru) in fanum, id. Tusc. 1, 47 : equo advectus ad fluminis ripam, id. Div. 1, 28 : sestertium sexagies, quod advexerat Do- mitius, Caes. B. C. 1, 23 Oud. : Marius Uticam advehitur, Sail. -J. 91 : in earn par- tem citato equo advectus, Liv. 2, 47 : quae (naves) advexerant legatos, id. 23, 38; 42, 37, et al. (often confounded with ad- ducere ; v. Drak. upon 2, 47, 3 and 9 ; 31, 10).— So Tac. A. 2, 45; Hist. 5, 16; G. 2; Suet. Ner. 45 ; Curt. 6, 2 ; Virg. A. 5, 864 ; 8, 11 ; Ov. H. 5, 90 ; Pere. 5, 134, et al. Also, humero advehit, Val. FI. 3, 69. — In Virg. and Tac. also with Acc.pers. : adve- hitur Teucros, Virg. A. 8, 136 : equo col- lustrans omnia ut quosque advectus erat, etc., Tac. A. 2, 45 ; so Hist. 5, 16. I advelitatio, onis, /. A strife of words, logomachy : '' jactatio quaedam verborum figurata ab hastis velitaribus," Fest. p. 24. ad-vclo, are, v. a. To put a veil on a person or thing, to veil ; p o e t., to wreath or crown : tempora lauro, * Virg. A. 5, 246; and besides only Lampr. Com. 15. advena* ae (ace. to Valer. Prob. 1439 and 1445 P. gen. vmn. like verna ; cf, how- ever, Prise. 677 P.: "Inveniuntur quae- dam ex communibus etiam neutri generi adjuncta, sed figurate per aWoioTnra, ut advena, mancipium") [advenio], One who comes to a place ; conseq., a new-comer, a foreigner, stranger, or alien ; and ad;', strange, foreign, alien, etc. (opp. to indX- AD VE gcna, native, indigenous) (class, both in prose and poetry), Pac. in Prise. 1. 4 : ad- vena anus paupercula, * Ter. Heaut 1. 1, 44: volucres, Var. R. R. 3, 5; cf. Hor. Ep. 2, 35 ; Plin. 10, 23, 31 : Zeno Citieus advena, Cic. Tusc. 5, 11 fin. : advena pos- sessor agelli, Virg. E. 9, 2 : exercitus ad- vena, id. Aen. 7, 38 ; ib. 10, 460 : Tibris ad- vena, which fiows from Etruria into the Roman territory, Ov. F. 2, G8 : amor adve- na, poet., love for a {stranger or) foreign maiden, id. A. A. 1, 75: advenae reges, Liv. 4, 3. — 2. A stranger to a thing, i. e. ignorant, unskilled, uninformed, inexperi- enced= ignarus ; hence poet, with Gen. : ne in nostra patria peregrini atque adve- nae esse videamur, Cic. de Or. 1, 58, 249 ; cf. id. Agr. ZJifin. : belli, Stat. Th. 8, 556. ad-veneror, ari, v. dep. To honor, respect, adore, worship: Minervam et Ve- nerem, Var. R. R. 1, 1 ; Sil. 13, 704. ad-veniO! veni, venturo, 4. v. a. To come to a place, to reach ; arrive at, con- str. with ad, in, or Ace. : ubei quom praetor advenit Naev. 4, 1 : ad forum. Plaut Capt. 4, 2, 6; so id. Cure. 1, 2, 55: id. Am. prol. 32; cf. Men. 5, 2. 6: adve- nis modo ? Admodum, Ter. Hec. 3, 5, 8 ; Caecil. in Non. 247, 6 : procul a patria domoque, Lucr. 6, 1103 : ad aureis, ib. 166 ; so id. 3, 783 ; 4, 874 ; 6, 234 : in montem Oetam, Att. in Non. 223, 2: in provinciam, Cic. Phil. 11, 12 (so Ov. M. 7, 155 : somnus in iznotos oculos) : ex Hy- perboreis Delphos, id. N. D. 3, 23 : est quiddarn, advenientem non esse peregri- num atque hospitem, id. Att. 6, 3. So Virg. A. 10, 346 ; Ov. Tr. 1, 9, 41.— With simple Ace. : Tyriam urbem, Virg. A. 1, 388: unde hos advenias labores, Stat. Th. 5, 47 (whether in Tac. A. 1, 18 : pro- perantibus Blaesus advenit, the first word is a dat, as Rudd. 2. 135. supposes, or an abl. absol., may still be doubted). — Also with Sup. : tentatum advenis, Ter. Ph. 2, 3, 41 ; so ib. 13. — P o e t. in adding an en- tire thought as an amplification of what precedes, for the prosaic accedo, q. v no. 4. " The soul is mortal: praeter enim quam quod morbis turn corporis aegrit, Adve- nit id quod earn de rebus saepe futuris Macerat" etc. " Besides that it also often suffers with the body itself, this often oc- curs, that it is itself tormented in regard to the future," etc., Lucr. 3, 836 sq. 2, In the perfect, the act of coming being considered as completed : To have come. i. e. to he somewhere, to be present ; v. adventus no. 2 ; cf. Herz. Caes. B. G. 2, 27, and Moeb. Caes. B. C. 1, 18; esp. of time : ubi dies advenit, when the day appeared, dawned, SalL J. 113 : advenit proficiscendi hora, Tac. H. 2, 62. 3. To come by transportation, to be brought : of a letter : advenere literae for, allatae sunt, Suet. Vesp. 7 ; — hence . adverrucius. -tins, a, ™, adj. That U present by coming, coming from abroad, foreign, strange (" extrinsecus ad nos per- veniens non nostrum, aut nostro labore paratura." Ern. Clav. Cic.). opp. to pro- prius, innatus, insitus, etc. (in Cic. very freq., elsewh. rare) : ffenus (avium). Var. R. R. 3, 5. 7 (cf. advena) : Mithridates magnis adventiciis copiis juvabatur, Cic. Manil. 9, 24 ; so auxilium, id. Verr. 2, 5, 34 : externus et adventicius tepcr, id. N. D. 2, 10 : externa atque adventicia visio, vision proceeding from the senses, id. Div. 2, 58, 128 : externa doctrina atque adven- ticia, id. de Or. 3, 33 ; hence pecunia, the money which a son obtains aside from his paternal inheritance., Cic. Inv. 2, 21: dos, that which is driven by another titan the fa- ther. Ulp. DigT 23, 3, 5. 2. That is added to what is customary, or happens out of course, unusual, extra- ordinary: fructus, Liv. 8, 23. So casus, Scaev. Dig. 40, 9, 6. 3. That is acquired without one's own effort: adventicia pecunia, obtained, not from one's own possessions, but by inher- itance, usury, presents, etc., Cic. Rabir. Post 17. 4. That pertains to arrival (adventus), has reference to it: adventicia coena, a banquet given on one's arrival, Suet Vit 13 (cf. adventorius). advento, avi, atum, 1. [advenio] as AD VE v. intens. To come continually nearer to a point, " quotidianis itineribus accedere et appropinquare," Manut. Cic. Fam. 2, 6 init., to arrive at or come to (esp. with the access, idea of speed, haste ; only a few times in Cic, and never in his Ora- tions; in the histt. used eEp. of the ad- vance of the enemy's army in military order, and the like, cf. Herz. Caes. B. G. 8, 20 ; hence without the signif. of a hos- tile attack, which adoriri and aggredi have : constr. absol. with ad., the Dat., and Ace., cf. Rudd. 2, 136 : multi alii ad- ventant, Enn. in Macr. 6, 1) : te id admo- nitum advento, Plaut. AuL 2, 1, 24 : quod jam tempus adventat, and this time al- ready advances with rapid strides, Cic. de Or. 1, 45, 199 : adventans senectus, id. de Sen. 1, 2 : tu adventare ac prope adesse jam debes, id. Att. 4, 17 : Caesar enim adventare jam jamque adesse ejus equites falso nuntiabantur, Caes. B. C. 1, 14 ; Hirt B. G. 8, 20 : quo quum adven- taret etc., ib. 26 : Rornam, Sail J. 28. With Dat., adventante fatali urbi clade, Liv. 5, 33 : accipiendo Armeniae regno adventabat, Tac. A. 16, 23: portis, Stat. Th. 11, 20, 2. With Ace. (cf. advenio) : propinqua Seleuciae, Tac. A. 6, 44 : bar- baric os pagos, Amm. 14, 10. adventor, oris in. [id.] J. One who arrives, a new - comer, a guest, visitor : Plaut. As. 2, 2, 92. So in two inscriptions in Orell. no. 2287, and Grut. 444, 8; cf. Barth Adv. p. 1487. — 2. Esp. One who comes to a brothel, a pot-lwusc, cook-shop. etc. : Plaut. True. 1, 2, 2 : adventores meos non incuses, id. ib. 2, 7, 55, etc. ; so App. M. 10, p. 248 ; 1, p. 39 Oud. (Not in Cic.) adventorius, a, um, adj. [adventor] That pertains to an arrival or to a guest, cf. adventicius : coena, a banquet given on one's arrival, Mart praef. 1. 12 : hospi- tium, in which strangers were received, Inscr. in Mur. 470, 9. adventns, us , m. [advenio] An arri- val (class., also in Plur.) : beluarum ac ferarum adventus ne tetret loca, Pacuv. in Non. 2, 837 : adventum Veneris fuei- unt venti, Lucr. 1, 7: ad urbem, Cfc. Mil. 19 : in urbes, id. Manil. 5 : ut me le- varat ruus adventus, sic discessus affixit id. Att 12, 50 : adventibus se offerre, ;'. e. advenientibus obviam ire, id. Fam. 6, 20 : lucis. Sail. J. 96 : consulis Romam, Liv. 22, 61 fin. — Sometimes of the approach of an enemy : nisi adventus ejus appro- pin quasset, Ne.p. Iph. 2 Br. ; so Cic. Rep. 2, 3, 6; Frgm. 3 Fontei. Beier. — 2. The state of having arrived, an arrival, already consummated, the being present by arriv- ing (cf advenio no. 2) : quorum adventu altera castra ad alteram oppidi partem ponit Caes. B. C. 1, 18 Moeb. : horum adventu tanta rerum commutatio est fac- ta, id. B. G. 2, 27 Herz. -J-jp* In the ante-class, per. like many other substs. in us sometimes ace. to the 2d Dec. : ubi in mentem ejus adventi ve- nit Ter. Ph. 1, 3. 2 ; cf. Prise. 712 P. * ad-Verbero, «re, v. a. To strike on a thing: c.Acc.: adverberat uniruibus armos, Stat. Th. 9, 686. adverbialiter, adv. in gram., In the manner of ait adverb, adverbially. Diom. p. 403 ; Charis. 197 ; Prise. 1012 P. ;— from ad-Verblum? u, n. [verbum] ill gram. An adverb : f-tppnu:i ; ace. to Prisciau's expl. : "pars orutionis indeclinabihs, eu- jus siemificatio verbis adjicitur, p. 1003 P. ; Quint. 11, 3 med. ; GelL 5, 21. * ad-vereor, rer 'i v. d. Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem : To pun- ish one (only in Tac.) : in P. Marcium con- sules more prisco advertere, Tac. A . 2, 32 : ut in reliquos Sejani liberos adverteretur, ib. 5, 9 ; cf. id. Germ. 7, 3 ; — hence, 1. adversus, a, um, Pa. Turned to or toward a thing, with the face or front toward ; conseq., in a situation opposite to, confronting, the point of view of the ob- server, before, in front of, fore, opp. to aversus : solem adversum intueri, Cic. Somn. Scip. ; cf. Virg. A. 4, 701 ; G. 1, 218 : antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia, Cic. Ac. 2, 39 : dentes ad- versi acuti {the sharp fore or front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54 : quod is collis, tantum adversus in latitu- dinem patebat, quantum, etc., Caes. B. G. 2, 8 Herz. So hostes adversi, who make front against one advancing or retreat- ing, ib. 2, 24 : L. Cotta legatus in adver- sum os funda vulneratur, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic' Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 1 fin., et al. ; hence vulnus adversum, a wound on the front side of the body ; on the contr., vulnus aversum, a wound on the bach, Cic. Har. resp. 19 ; cf. de Or. 2, 28 : impetus hostium, Hirt. Bell. Al. 8 : Ro- mani adverso colle evadunt, Sail. J. 52 : adversa signa, Liv. 30, 8 : legione9 quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant, i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42 : sed ad- verso fulgure (by a flash of lightning de- scending directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48 : armenta egit Hannibal in adversos montes, Quint 2, 17, 19 ; cf. Lucr. 3, 1013. So Hor. S. 1, 1, 103 ; 2, 3, 205 : qui timet his adversa, the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9, et al. Hence of rivers : flumen adversum, up stream ; on the contr.: aqua secunda, down stream, Lucr. 4, 424 ; 6, 720 ; Liv. 21, 47, 3 ; Virg. G. 1, 201 ; Plin. 18, 6, 7 ; and of winds : those which are opp. to the vessel's course, head winds, contrary winds, conseq., un- favorable, adverse, opp. to secundis, i. e. eequundis, following, favorable, fair : ad- versissimi navigantibus venti, Caes. B. C. 3, 107. — Adversum, subst, the opposite; the vis a vis : hie ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis profici- scentibus, holds the opposite to those sail- ing from Athens, i. e. blows against them, AD VE Nep. Milt. 1. (That in, adversum tenere, adversum is not to be considered a prep- osition, as Hand Turs. 1, 183 supposes, appears from Plin. 4, 25 : a Maro adversa Bastarnae tenent) Ex adverso, also writ- ten exadverso and adverb. exadver6um, opposite to, over against, £k rod Ivavriov '■ portus ex adverso urbi positus, Liv. 45, 10. With Gen. follg. : Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni, Plin. 4, 4, 5. Without case: cum ex adverso starent classes, Just. 2, 14 ; so Suet. Caes. 39 ; Tib. 33. — In adversum, to the opposite side, against : et duo in adversum immissi per moenia currus, Prop. 3, 9, 23 ; so Gelt 2, 30 ; cf. Virg. A. 8, 237 ; Liv. 1, 12.— Since the idea of opposition (standing opposite) is nearly related to that of hostility, ad versus signifies, 2. In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious, opp. to secun- dus (very freq., and class.) : conqueri for- tunam adversam, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21, 50 : hie dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit, Plaut Men. 5, 5, 1 : adversus nemini, Ter. Andr. 1, 1, 37 : mentes im- proborum mihi infensae et adversae, Cic. Sull. 10 : acclamatio adversa, id. de Or. 2, 83 : adversa avi aliquid facere, old poet in Cic. Div. 1, 16 ; cf. adversissima auspi- cia, Suet. Oth. 8 : adversum omen, id. Vit. 8. — Adversae res, misfortune, calamity, ad- verse fortune : ut adversas res sic seeun- das immoderate ferre levitatis est Cic. Off. 1, 26 ; cf. adversi casus, Nep. Dat. 5 : and poet. : adversae rerum undae, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. in Cic. Att 10, 9 (the Sup. is common in Caes. ; v. above, B. C. 3, 107) ; Liv. 6, 40 : adver- sus annus frugibus, id. 4, 12: valetudo ad- versa, i. e. sickness, id. 10, 32 : adversum proelium, an unsuccessful engagement, id. 7, 29 ; cf. 8, 31 : adverso rumore esse, to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11: adversa subsellia, on which the opposition sit, Quint 6, 1, 3, 9. — Sometimes metaph. of feeling : contrary to, hated, hateful, odious : quis omnia regna advorsa sint, Sail. J. 83 ; cf. Lucan. 2, 229 Bentl. — Comp. : neque est aliud adversi- us, Plin. 32, 4, 14.— * Adv. adverse, Self- contradictorily, Gell. 3, 16. 3. Adversum subst, esp. in the Plur. adversa, Misfortune, calamity, disaster, evil, mischief: adversa ejus per te tecta sient Ter. Hec. 3, 3, 28: nihil adversi, Cic. Brut. 1, 4 : si quid adversi aceidisset, Nep. Ale. 8 ; cf. Liv. 22, 40 ; 35, 13 : se- cunda felices, adversa magnos probant, Plin. Pan. 31. Esp. freq. in Tac: pros- pera et adversa pop. Rom., Ann. 1, ,1 : adversa tempestatum et fluctnum, id. Agr. 25 ; so Ann. 3, 24, 45 ; 2, 69 ; 4, 13, et al. — Adversus, i, m. subst. An opponent (rare) : multosque mortalis ea causa ad- vorsos habeo, Sail. C. 52, 7. In Quint, also once adversa, ae, /. as a subst, A fe- male opponent or adversary : natura no- verca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerura, adversam innocentiae, invenit, Inst. 12, 1, 2. 4. In rhet, Opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia "Haec quae ex eodem genere contraria sunt appellantur adversa," Cic. Top. 11. 2. a,dversus or adversum (like rur- sus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and praep., denoting direction to or toward an object. A, adverb. : Opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense : ibo advorsum, Plaut As. 2, 2, 29 : facito, ut venias advorsum mihi, id. Men. 2, 3, 82 : obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. Andr. in Non. s. v. fuain, 111, 12 : quis est hie, qui advorsum sit mihi ? ib. 3, 2, 22 : advorsus resistere, Nep. Pelop. 1, 3: nemo adversus ibat, Liv. 37, 13, 8, et al. In Plaut and Ter. advorsum ire, or venire : also of a slave : To go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, which v.) : solus nunc eo advorsum hero ex plu- rimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23 : ei ad- vorsum venimus, ib. 2, 32 ; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk. — But oftener, B. praep. with Ace, Toward, against, in a friendly and a hostile sense a, In a AD VE friendly sense : (a) Of place : Turned to or toward, opposite to, before, over against, vis a vis: qui quotidie unguentatus ad- versum speculum ornetur, before the mir- ror, Scipio in Gell. 7, 12 : adversus advo- catos, Liv. 45, 7, 5 : medicus debet resi- dere Ulustri loco adversus aegrum {oppo- site to him), ut, etc., Cels. 3, 6 : adversus Scyllam vergens in Italiam, Plin. 3, 14 : Lerina, adversum Antipolira, ib. 11 ; so 12, 22, et al. (ji) In thepresence of any one, before : egone ut te advorsum mentiar, mater mea > Plaut. AuL 4, 7, 9 : idque gratum fuisse adversum te habeo gratiam, / am lliankful that this is acceptable before (to) thee, Ter. Andr. 1, 1, 15 : paullulum adversus praesentem fortitudinem molli- tus, somewhat agitated al such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63. Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc. : To declare or express one's self to any one. to excuse one's self or apologize, and the like : te hoc proloqui oportet adversum Illam mini, Enn. in Non. 232, 24 : immo si audias, quae dicta dixit me adversum tibi, what he told me of you, Plaut. Bac. 4, 4, 47 : de vita ac morte domini fabulavere advorsum fra- trem illius, Afran. in Non. ib. 25 : mulier, credo, advorsum ilium res suas conque- ritur, Titinn. ib. 21 : utendum est exeu- satione etiam adversus eos, quos invitus offendas, Cic. Off. 2, 19, 68 ; Tac. A. 3, 71. — With that to which a reply is made : to : adversus ea consul .... respondit, Liv. 4, 10, 12 ; id. 22, 40, 1 ; cf. Drak. upon 3, 57, 1. — (y) In comparison : Held to or against a thing, compared with it ; against, in comparison with, compared to : repente lectus, adversus veterem impe- ratorem comparabitur, Liv. 24, 8, 8: quid autem esse duo prospera bella Sam- nitium adversus tot decora populi Rom., ib. 7, 32, 8. — (<5) Of demeanor toward one : To, toward : quonam modo me gererem adversus Caesarem, Cic. Fam. 11, 27, 11 : te adversus me omnia audere, gratum est, i, e. on my account, in my behalf, for my advantage, ib. 9, 22, 15 : lentae adver- sum imperia aures, Tac. A. 1, 65. Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. Ter. Andr. 4, 1, 15 ; Manut Cic. Fam. 9, 22 ; Heus. Cic. Off. 1, 11, 1 ; Hab. Syn. 49) : est enim pietas justitia adversus deos, Cic. N. D. 1, 41, 116 ; id. Off. 3, 6, 28 : adhibenda est igitur quaedam reve- rentia adversus homines, ib. 1, 28, 99 Beier ; so ib. 11, 33 : adversus merita in- gratissimus. Veil. 2, 69, 5 : summa adver- sus alios aequitas erat, Liv. 3, 33, 8 : ob egregiam fidera adversus Romanos, id. 29, 8, 2 ; so 45, 8, 4, et al. : beneficentia adversus supplices utendum, Tac. A. 11, 17. — More rar. (c) In relation, in respect, or in regard to a thing : epistola, ut adver- bus magistrum morum, modestior, as ad- dressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8 : quasi adversus eos acquieverit sententiae, in regard to the same, Ulp. Dig. 49, 1 ; 3, 1. — I), In ahostile sense : Against (the most known, class, signif. of this word), [" Contra et adversus ita differunt quod contra, ad locum, lit : contra basili- cam ; adversus, ad animi motum, ut : adversus ilium facio ; interdum autem promiscue accipitur. Charts, p. 207 ; cf. Cort upon Sail. J. 101, 8] : advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam, Plaut. True. 4, 2, 48 : advorsum te fabu- lare illud, against thy interest, to thy dis- advantage, id. Stich. 4, 2, 11 : 6tultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. in Fest s. v. canitudinem, p. 47 : ad- vorsum animi tui libidinem, Ter. Hec. 4, 1, 19 : adversum leges, adversum rem- pubheam, Cic. Verr. 2, 3. 84, 195 : adver- sus aliquem, id. Art. 12, 3, et al — In the histt., of a hostile attack, approach, etc. : gladiis districtis impetum adversus mon- tem in cohortes faciunt, Caes. B. C. 1, 46: copiis quibus usi adversus Romanum bellum, Liv. 8, 2, 5 ; so id. 26, 25, 10, et aL : T. Quintius adversus Gallos missus est, Eutr. 2, 2 : Athenienses adversus tan- tam tempestatem belli duos duces deli- gunt, Just. 3, 6, 12. et al. — Among physi- cians, of preventives against sickness : adversus profusionem in his auxilium AD VO est ; Cels. 5, 26, et aL ; cf. Tac. Ann. 15, 64. Trop. : egregium adversus tempestates receptaculum, Plin. Ep. 2, 17, 4; so ib. 15, 36. — Hence firmus, invictus, fortis ad- versus aliquid, like contra, protected against a thing, firm, fixed, secure: advor- sum divitias animum invictum gerebat, Sail. J. 43, 5 : invictus adversum gratiam animus, Tac. Ann. 15, 21 : adversus con- vicia malosque rumores firmus ac pa- tiens, Suet. Tib. 28 ; Phaedr. 5, 10, 1. 3^y° Adversus is rarely put after the word which it governs : egone ut te ad- versum mentiar, Plaut AuL 4, 7, 9 : nunc adversus, Nep. Con. 2, 2 Br. : quos advor- sum ierat. Sail. J. 101, 8. ad-vesperascit, avit, 3. v. impers. and inch. It approaches evening, it is getting to be evening, twilight is coming on: advesperascit, Ter. And. 3, 4, 2 : cum jam advesperasceret, Cic. Verr. 2, 4, 65, etc. ; id. Fin. 4, 28 : nisi advesperasset, Hirt. B. Hisp. 24 : cum advesperavisset, Plin. 7, 52, 53. ad-VlgilO) ar e, v.n. To watch by or at, to keep guard over, to be watchful, vig- ilant, constr. with ad or Vat. ; Rudd. 2, 136. — 1. Lit., ad custodiam ignis, Cic. Leg. 2, 12 : parvo nepoti, Tib. 2, 5, 93 : vallo, Claud. Eutr. 2, 419.— 2, Trop.: To bestow care or attention upon a tiling, to watch, to watch for : exquire, heus tu, ad- vigila, Plaut. Per. 4, 4, 63 ; Ter. Ph. 1, 4, 26 : si advigilamus pro rei dignitate, Q. Cic. Pet. Cons. fin. : stupris, Claud. L. Stil. 2, 140. ad-VlVOj ^ re - v - n - X. To live with one: COXIVGI DVLCISSniO CV3I QVO AD- VISIT SINE Q.VERELA PEE ANNOS XX., Inscr. in Grut. 1145, 8; so ib. 1115, 8. (Orell. no. 3094.)— 2, To live, with the accessory idea of continuance : donee ad- vivet, Scaev. Dig. 34, 3, 28 : quamdiu od- vixerit, ib. 3, 4, 4 ; 30. advocatlO, onis, / [advoco] A call- ing to or summoning, in the class, per. only as 1. 1. in judicial lan£. — 1, Legal as- sistance, in abstracto, judicial aid (v. ad- voco and advocatus) : tu in re militari multo es cautior, quam in advocationibus, Cic. Fam. 7, 10. — 2i Legal assistance, in concreto, the whole body of assistants, coun- sel (=zthe bar) : haec advocatio, Cic. Sest. 56 ; so id. Quint. 14 : Rose. Com. 5 ; Caec. 15 : SulL 29 ; Verr. 2, 1, 49 ; Dom. 21 ; Liv. 3, 47, et al. — 3. ^ e t ^ me allowed or neces- sary for procuring legal assistance : ut binas advocationes postulent Cic. Fam. 7, 11 Manut. ; Quint. Decl. 280.— Hence, 4. In Seneca, repeatedly, Any kind of de- lay or adjournment ; ratio advocationem sibi petit, ira festinat, de Ira 1, 16 ; so Cons, ad Marc. 10, and N. Qu. 7, 10.— *5. In Tert, Consolation, Patient 11, v. advoco no. 3. * advocator; 5 " s . ">■ [>d]> l u i adve- cat. An advocate : Deus divitum asperna- tor, mendicorum advocator, Tert. c. Marc. 4,15. advocatns» v - advoco, Pa. ad-VOCO< av ii arum, 1. v. a. To call or summon one to a place, esp. for some definite object, for counsel, aid, etc., constr. absol., with ad, in, or Dot. : ego Tiresiam advocabo, et consulam quid faciendum censeat, Plaut Am. 5, 1, 76 : concionem. Cic. Verr. 2, 3. 80 : aliquem ad obsignan- dum, id. Art. 12, 18 ; so Liv. 1, 39 : viros primarios in consilium, Cic. Verr. 2, 3, 7, 18 ; so Liv. 42, 33 : ego vos, quo pauca monerem. advocavi, Sail. Cat 60 : eo (£. e. in aedem Concordiae) senatum ad- vocat id. ib. 47 : advocari gaudiis, to be invited, Hor. Od. 4. 11, 13 : aegro, Ov. R. Am. 110 : causis, Quint 11, 1, 38.— Ellipt expression in Ennius : earn secum advo- cant, eunt ad fontem, they call her (to themselves and) with themselves to the fount- ain, in Non. 144, 15. Trop.: animum ad se ipsum advocamus, we turn the mind upon itself, Cic. Tusc. 1, 31 : non deside- rat fortitudo advocatam iracundiam, ib. 4, 23 ; so Ac. 2, 27 ; Tusc. 5, 38.— But far oftener, 2, In judicial lang., t. t.. To avail one's self of some one in a cause, as aid, assist- ant, counselor, witness, etc. (" advocatur patrocinium daturus," Agroet 2271 P.) : aliquem alicui, Plaut Cas. 3, 3, 6 ; so id. A D VO Bac. 2, 3, 28 ; Ps. 4, 7, 59 : aliquot mini Amicos advocabo, Ter. Ph. 2, 1, 83 : viros bonos complures advocat, Cic. Quint 21 : in his, quos tibi advocasti, ib. 2, et aL Also used of the friend of the plaintiff or de- fendant, who calls in his friends to aid in the suit. Oppianicus in judicio Scaman- dri aderat frequens advocabat, Cic. Clu. 19. Hence, transf. to other things : to call to one's aid, to call to for help : desu- per Alcides telis premit omniaque arma advocat, Virg. A. 8, 249 : secretas artes. Ov. M. 7, 138 : ad conamina noctem, Sil. 9, 82 ; Sen. Troad. 613 : aliquid in tute- lar» securitaris suae, Veil. 2, 108 : vires suas, Sen. Ben. 6, 2. (* Also, To get a res- pite, to delay, Plin. Ep. 5, 8 ; v. advocatio, no. 4.) *3. I Q Tert, To give consolation, in imitation of the Gr. -apaxuXeiv, adv. Marc. 14. t^p 3 The phrase advocapit coxctos, in the well-known song of the Fratres Arvales, Grotef. takes for an old Imper. futur., instead of advocabite ; v. his Gr. 2, 290 ;— hence advocatus, i, m. 1. In the class. per., in judicial lang. : One who is called by one of the parties in a suit to aid as wit- ness or counsel, a legal assistant, counsel- or (different from patronns, who himself spoke for a client engaged in a suit ; from cognitor, who appeared in the name ot such parties as had themselves been at first in court : and from procurator, who appeared for such as were absent Ascon. upon Cic. Div. in Caec. 4 ; Rnhnken. Ter. Eun. 2, 3, 48 ; Heind. upon Hor. S. 2, 5, 38 ; Hab. Syn. 50, and Adam's Antiq. 1, 363) : quaeso, ut advocatus mini adsis neve abeas, Plaut. Am. 4, 3, 3 ; so Men. 5, 2, 47 ; Mil. 5. 26 ; Poen. 3, 1, 23 ; ib. 6, 11 ; Trin. 5, 2, 37, et al. : adversusne ilium causam dicerem, cui veneram advocatus ? Ter. Ad. 4, 5, 43 ; so id. Eun. 2, 3, 49 ; 4, 6, 26 ; Ad. 4, 5, 11 : quis eum umquam non modo in patroni, sed in laudatoris aut advocari loco viderat Cic. Clu. 40 ; id. Phil. 1, 7 : venire advocatum alicui in rem praesentem, id. Off. 1, 10, etc. ; Liv. 42, 33, 1.— 2. In the post-Aug. per., for patronus, orator, etc., who conducted a process for any one, Advocate, attorney, etc., Quint. 12, 1, 13 ; cf. ib. 25 ; 5, 6 extr. ; 9, 3, 22 ; Plin. Ep. 7, 23 ; Tac. A. 11, 5, 6 ; Suet. CI. 15 and 33. * advdlat-JS; "*, ">■ [advolo] A flying to : tristi advolatu, Att. in Cic. Tusc. 2, 10, as a transl. from the Gr. of Aeschyl. Prometh. solut. ; Schiitz Aesch. torn. v. no. 179. advdlltOj are, v. freq. To fly often to, to fly or flutter about : papilio luminibus advolitans, * Plin. 11, 19, 21 : advolitans noctua, * Prud. adv. Symm. 2 ; — from ad-vdlOj av i- arum, 1. v. n. To fly to or toward. Constr. with ad, in. Dot., or Ace, Rudd. 2, 136. — 1. Lit. of birds : avis advolans ad eas^aves, Cic. N. D. 2, 49 ; so Plin. 10, 29, 41, et al. : papilio luminibus lucernarum advolans, Plin. 28, 10, 45. — 2. Me tap h. of other things: To come or hasten to or toward (class.) : vox mihi advolavit ad aures, Plaut. Am. 1, 1, 69 ; so id. Rud. 2, 3, 3 ; Mer. 5, 2, 24 : imago ad nos, * Lucr. 4, 316 : ad urbem, Cic. Sest. 4 extr. : in Fonnianum, id. Att. 2, 13 : Larino Romam, id. Clu. 6 : ejus (Brit- anniae) ei6 atl j- Pertaining to the Aeacidac (the posterity of Aeacus) : regna, i. e. Acgina, Ov. M. 7, 472. AeaCldeS) ae, AldKiSris,patr. m. (Voc. Aeacida, Jinn, in Cic. Div. 2, 56 ; Ov. H. 3. 87 ; Aeocide, Ov. H. 8, 7; cf. Hor. S. 2, 3, 187 : Atrida, Rudd. 1, 48) An Aeocide, a descendant of Aeacus : stolidum genus Aeacidarum, Enn. in Cic. Div. 2, 56; so Ov. M. 8, 3 ; Sil. 15, 292 ; Just. 12, 15.- 1. His sou Phocus, Ov. M. 7, 668.-2. Sis son Peleus, ib. 12, 365. — 3. Sis grandson Achilles, Virg;. A. 1, 99 ; Ov. M. 12, 82, 96, 365. — 4. Sis great-grandson Pyrrhus, son of Achilles, Virg. A. 3, 296. — 5. Sis later descendant, Pyrrhus, Icing of Epirus, Enn. in Cic. Div. 2, 56.-6, Perseus, king of Macedon, conquered by Aemilius Pau- las, Virg. A. 6, 840, and Sil. 1, 627. AeacidinUSi a, um, adj. Pertaining to the Aeocide (Achilles) : Aeacidinis minis animisque expletus, Plaut. As. 2, 3, 25. AeaciuS, a, um, adj. Aeacian : flos, the hyacinth (as springing from the blood of Ajax, the grandson of Aeacus), Col. 10, 175. Aeacus, i, »»•> AiWoS (Gr. Ace. Aeac- on, Ov. M. 9, 434), ace. to the fable, Son of Jupiter by Europa, king of Aegina, fa- ther of Peleus and of Telamon, grandfa- ther of Achilles and Ajax, on account of his just government made judge in the lower regions, with Minos and Rhada- manthus : q uam pene judicantem vidimus Aeacum ! Hor. Od. 2, 13, 22 ; cf. Ov. M. 13,25. 46 AEDE Aeaea; ae,/., Alain, ace. to fable, The island in the Tyrrhene Sea where the Circe of Homer had her abode, and where, ace. to Plin. 3, 5, 9, the later Circeii was situated, now called Monte Circello, Virg. A. 3, 386. Ace. to Mela 2, 7 med., it was the abode of Calypso. AeaeilS; a < um, adj., Ala'ios, Pertain- ing to Circe (v. the preced. word) : artes, magic arts, such as Circe practiced, Ov. Am. 2, 15, 10 : carmina, magic words, charms, spells, ib. 1, 8. 5. — 2. Belonging to Aea, in Colchis, Colchian : Circe, since Circe is said to have been earlier in Col- chis, Virg. A. 3, 386. — 3. Aeaea puella, Calypso, because she had her residence in Aeaea (v. the preced. word), Prop. 3, 10, 31. Aebutia lex, 6 ° called from its au- thor, the tribune Aebutius ; enacted, ace. to Pigh., 520 A.U.C., Cic. Agr. 2, 8 ; Gell. 16, 10. aedepol; v. edepol. aedes and aedis ( tne latter was the form before the class, per., esp. for the first signif., Charis. 20 P.), is,/. A build- ing for habitation : [" Aedis domicilium in edilo positum simplex atque unius adi- tus. Sive ideo aedis dicitur, quod in ea aevum degatar, quod Graece ai&v voca- tur," Fest. p. 12. Others, more correctly, compare tSos, eSpa, and the like.] i. In the sing, in a pregnant signif. : A dwelling of the gods, a sanctuary, a tem- ple, and prop., a simple edifice, without di- vision into smaller apartments (while tern- plum is a large and splendid structure, consecrated by the augurs, and belonging to one or more deities ; cf. Manut. Cic. Fam. 4, 7 ; Hab. Syn. 887 ; still, after the Aug. per. aedes was used for templum ; cf. Suet. Caes. 78 with ib. 84) ; haec aedis, Var. in Non. 494, 7 : senatum in aedem Jovis Statoris vocavi, Cic. Cat. 2, 6 : aedis Martis, Nep. Frgm. in Prise, p. 792 P. : aedes Mercurii dedicata est, Liv. 2, 21 : hie aedem ex marmore molitus est, Veil. 1, 11, 5 : aedes Veneris Genitricis, Suet. Caes. 78; v. above; ib. 10, et al. : haec ego ludo, quae nee in aede sonent, i. e. in the temple of the muses, or of the Pala- tine Apollo, where poems were publicly re- cited, Hor. S. 1, 10, 38 ; cf. id. Ep. 2, 2, 94 : quanto molimine circumspectemus vacu- am Romanis vatibus aedem ; v. Schmid in h. 1. — The plur. is used in this sense generally in connection with sacrae, divi- nae, deorum, and only when several tem- ples are spoken of: aedes sacrae, Cic. Dora. 49 ; cf. Suet. Aug. 30, 100 : Capito- lii fastigium et ceterarum aedium, id. de Or. 3, 46 ; cf. Liv. 38, 41 : Deorum aedes, Suet. Cat. 21 ; cf. Ner. 38 ; Claud. 21, et al. 2. A dwelling for men, usu. only in the plur., as a collection of several apart- ments for one object (that in the earliest per. the sing, might also have had. this signif. can not, from the nature of the case, be doubted, although but few cer- tain examples of it have been preserved in the written language). Cf. Plaut. As. 1, 3, 67 : hie noster quaestus aucupii simil- limu'st . . . aedis nobis area'st, auceps sum ego. But at a later period, as luxury re- quired more than one apartment in a dwelling, the plural would naturally be- come predominant. — As a syn. of domus, a large house or palace with several entran- ces ; in gen., the whole dwelling, with all its parts, and oi villa, a country house, coun- try seat, villa, aedes is a simple structure in the town, intended for a dwelling, with one entrance ; cf. Fest., above) : aedes probae et pulchre aedificatae, Plaxit. Mer. 5, 2, 60 ; id. Most. 1, 2, 18 : ultimae, Ter. Heaut. 5, 1, 29 ; apud istum in aedibus, Cic. Verr. 2, 1, 19, 50, and soon after : in mediis aedibus; cf. Virg. A. 2, 512: libe- rae, a house that is rent-free, Liv. 30, 17 : privatae, Suet. Ner. 44, et al. — Hence sometimes used for a part of the domus, a dwelling-room : insectatur omnes domi per aedes, Plaut. Cas. 3, 5, 31 , Virg. G. 2, 462 ; cf. Aen. 2, 487 : (* v. also Gell. 4, 14 ; Curt. 8, 6 ; Hor. Od. 1, 30, 4.)— In Plaut., by comic license, aedes for familia, Mil. 2, 3, 39 : ut ego suffringam his talos totis aedibus, to break the legs of this whole house (family), True. 2, 8, 7 ; cf. Lindem. AEDI upon the first passage : — ab aedibus, de- noting office (cf. ab C. no. 17), a castellan: cvm ab aedibvs essem, Grut. 607, 1. * 3. Metaph. of the dwellings of bees ( as analogous to human dwellings, The cells (or hive) of bees : clausis cunctantur in aedibus, Virg. G. 4, 258. * 4. Trop. : fac, sis, vacivas aedes au- rium, mea ut migrare dicta possint, the chambers of your ears, with reference to migrare, to enter, as a comic pleonasm for ears alone, Plaut. Ps. I, 5, 54. * 5. Aedes aurata, A funeral structure, on which the dead body of Caesar was laid, a catafalque, Suet. Caes. 84. — Whence aedlCUla? ae > /• dim. A small build- ing intended for a dwelling : 1, For gods, A little chapel, a small temple : quum aram et aediculam et pulvinar dedicas- set, Cic. Dom. 53 init. : Victoriae, Liv. 35, 9 ; ib. 41 ; also a niche for the image of a god : in aedicula erant Lares argentei positi, Petr. Sat. 29 fin. ; so Plin. 33, 1, 6; 36, 13, 19 ; App. M. 3. Hence on tomb- stones, the recess in which the urn was placed, Inscr. in Fabrett. c. 1, no. 68. — 2. For men : mostly in the plur. (cf. aedes no. 2), Ter. Ph. 4, 3, 58 ; Cic. Par. 6, 3. In the sing, in Plaut., A small room, a closet : in aediculam seorsum concludi volo, Epid. 3, 3, 19 sq. * aedlfex, f Icis, m. = aedificator : Tert. Idol. 12. aedlflcatlO; onis,/. [aedifico] \ % A building or constructing, building, in ab- stracto : si ad horum luxuriam dirigas aedificationem, Var. R. R. 1, 13 : immen- sa et intolerabilis, Cic. Pis. 21 ; so Q. Fr. 2, 2 ; ib. 7, et al— 2. A building, in con- creto, a structure**? edifice : Cato in Gell. 13, 23 : domum tuam et aedificationem omnem perspexi, Cic. Fam. 5, 6. — Whence * aedif icairancula, ae, /. dim. A little building : Cic. Q. Fr. 3, 1, 2. aedificator, °ris, m. [aedifico] J. A builder, i. e. erector of a building, only tro-p.=&i]niovpyus : mundi, the maker, arch- itect, Cic. Univ. 2 : aedificatores mundi, id. N. D. 1, 9. — 2. From the Aug. per. adject, (cf. Br. Nep. Ages, 4, 2) with the access, idea of inclination or passion : Who is fond of building, has a passion for it : nemo illo minus fuit emax, minus aedificator, Nep. Att. 13 Br. ; Juv. 14, 86 ; Col. 1, 4, 8. * aedif icialis, e, adj. Pertaining to a building [aedes] : Priamus ad aram Jovis aedificialis confugit (so called be- cause he was worshiped in the building ; cf. Fest. s. v. heuceus, p. 75), Diet. Cret. 5, 12. aedlficium, h »• [aedifico] A build- ing of any kind, even although not suita- ble for a dwelling (while aedes designates only a structure for habitation). Hence aedes aedificiaque, Liv. 38, 38; Cic. Q. Fr. 3, 9 extr. : exstruere aedificium in ali- eno, id. Mil. 27 : omnibus vicis aedificiis- que incensis, Caes. B. G. 3, 29 extr. ; Nep. Att. 13, 2 ; Sail. J. 23 ; Liv. 5, 41 : aedifi- ciorum prolapsiones, Suet. Aug. 30 ; cf. id. Oth. 8. aedlflCO, avi, atum, 1. v. a. [aedes- facio] lit. To erect a building, house, tem- ple, and the like ; then, in gen., to build, raise, erect, or establish any tiling : " Aedi- ficare quum sit proprie aedem facere, ponitur tamen KaraxPnariKLos in omni genere constructionis, Fest. p. 12. Hence in the first signif. for the most part absol. : aedificare diu cogitare oportet, Cato R. R. 3, 1 : ecce aedificat ; Plaut. Mil. 2, 2, 56 : ad quern (usum) accommodanda est aedificandi descriptio, Cic. Off. 1, 39, 138 ; id. ib. 2, 23, 83 : tribus locis aedifico, re- liqua reconcinno, id. Q.. Fr. 2, 6 : lautius, id. Leg. 2, 1, 3 : belle, id. Att. 9, 13 : stre- nue, id. Q. Fr. 2, 8, et al. : accuratius ad frigora atque aestus vitandos, Caes. B. G. 6, 22 : diruit, aedificat, mutat quadrata rorundis, Hor. Ep. 1, 1, 100; so id. Sat. 2, 3, 308. — With an object : domum, Cic. Q. Fr. 2, 4. 2. To build, construct, etc., in gen..: navim, Plaut. Mer. prol. 87 : piscinas, Var. R. R. 3, 17, 5 : navem, Cic. Verr. 2, 5, 18 : urbem, id. ib. 2, 4, 53 : porticum, id. Dom. 43: hortos, id. Att. 9, 13: equum, Virg. A. 2, 16 : casas, Hor. S. 2, 3, 247. . AE D 1 3. Trop. : To build up, to make, to es- tablish, to found : mundum, Cic. Tusu. 1, 25 : rempublicam, id. Fam. 9, 2 : tot ad- huc compagibus altum aedificat caput, t. e. makes it, by bands and liair ornaments, a high lower, Juv. 6, 501 Rupert t aedllatUS; fis > m -< for aedilitas [ae- dilis] : Fest p. 12. aediliClUS, a, um, adj. [aedilis] Per- taining or belonging to the aedile : mu- nis, Cic. Off. 2, 16 : repulsa, i. e. in aedi- litate petenda, id. Plane. 21 : seriba, id. Clu. 45 : largitio, Liv. 25, 2 ; cf. Cic. Off. 2, 16 : vectigal aedilieiorum, sc. mune- rum, paid to the aediles to defray the ex- pense of public exhibitions, id. Q_ Fr. 1, 1, 9 : aedilicius, i, m. sc. vir, who had been an aedile (as consularis, who had been con- sul), an exaedile : Var. R. R 1, 7, 10 : aedilicius est mortuus, Cic. Brut. 28 ; so Vatin. 7 : aedilicium edictuin, an ordi- nance of the aedile on entering upon kis office (v. edictum), Dig. 21, 1 ; in Plaut. aediliciae edictiones, Capt. 4, 2, 43 Lind. aedilis. is, m., cf. Prise. 652 P. (Abl. aedili, Tac. A. 12. 64. But aedile is more usual. Chads, p. 96 P. ; cf. Schneid. Gr. 2, 221) [aedes] An aedile, a magistrate in Rome who had the superintendence of public buildings and works, such as temples, the- atres, baths, aqueducts, sewers, highways, etc. ; also of private buildings (to prevent them from becoming ruinous), of mark- ets, provisions, taverns, of weights and measures (to see that they were legal), of the expense of funerals, and other similar objects of internal police. The class, pass- ages applying here are : Plaut. Rud. 2, 3, 42; Var. L. L. 4, 14; Cic. Leg. 3, 3; Verr. 2, 5, 14; Phil. 9, 7; Liv. 10, 37; Tac. A. 2, 85; Juv. 3, 162 ; 10, 101 ; Fest. 8. h. v. p. 12 ; cf. Manut Cic. Fam. 8, 3 and 6. — Further, the aediles, esp. the cu- rule aediles (v. below), were expected to exhibit public spectacles ; and they often lavished the most exorbitant expenses upon them, in order to prepare the way for higher offices, Cic. Off. 2, 16 ; Liv. 24, 33 ; 27, 6. They inspected .the plays be- fore exhibition in the theatres, aud re- warded or punished the actors ace. to their deserts, Plaut. Trin. 4, 2, 148 ; Cist Epil. 3. For this purpose, they were re- quired by oath to decide impartially, Plaut. Am. prol 72. — It was the special duty of the aediles plebeii (v. below) to preserve the decrees of the Senate and people in the temple of Ceres, and in a later age in the public treasury, Liv. 3, 55. The office of the aediles curules (so called from the sella curulis, the seat on which they sat for judgment, v. curulis, while the aediles plebeii sat only on benches) was created A.U.C. 387, for the purpose of holding public exhibitions, Liv. 6, 42, first from the patricians, but as early as the follg. year also from the plebeians, Liv. 7, 1. — Julius Caesar also created the office of the -two aediles Ce- reales, who had the superintendence of the public granaries and other provisions, Suet. Caes. 41. — The free towns also had aediles, who were often their only mag- istrates, Cic. Fam. 13. 11 ; Juv. 3, 179 ; 10. 102 ; Pers. 1, 124. V. further in Adam's Antiq. 1, 204-206 ; Creuz. Antiq. 196 sq. ; Niebuhr's Rom. Hist. 1, 639 and 690. S3P° Plaut uses the word once ad- ject. : aediles ludi, Aedilic sports, Poen. 5, 2, 52. — Whence ae diiltaS) atis, / The office of an ae- dile, aedileship : xedilitatem severe, Plaut. Stich. 2, 2, 29 : petere, Cic. Quint. 25 : ae- dilitate fungi, id. Off. 2, 16, 57 : praeter- missio aedihtatis. Off. 2. 17 ; so Suet Caes. t ; Vesp. 2 ; Claud. 38, et al.— In the plur. : splendor aedilitatum, Cic. Off. 2, 16, 57. aedilitiuS) a, ™. v - aedilicius. aedis* v - aedes. * aedltimor or aeditumor [an earli- er form for aedituor, like aeditimus for aedituus], ari, v. dep. To keep, take care of a temple : aeditumor in templo tuo, Pompon, in Gell. 12, 10. Nonius quotes the same passage, 75, 15, but reads aedi- tuor. aeditimus or aeditumus, an earlier form for aedituus (which first came into A E G A use in the time of Varro. v. the first quo- tation), i, m. One wlto keeps or takes care of a temple, overseer of atemple, 'upmlttj\a\ : in aedem Telluris veneram, rogatus ab aeduumo, ut dicere didicimus a patribus nostris, ut corrigimur a recentibus urba- nis : ab aedituo, Var. R. R 1, 2 ; so ib. 1, 69 ; L. L. 6, 2 ; cf. Gell. 12, 10 ; Cic. Top. 8,36. * aedituaj ae, / [aedituus] A female overseer of a temple, fnscr. in Fabrett. c. 10, no. 435. Trop. : Tert Cult Fern. 1. * aedltualis, e, adj. [aedituus] Per- taining to a temple-keeper, Tert Pudic. 16. * aedituenS, entis, m. = aedituus, Keeper of a temple : Lucr. 6, 1273. aedltUUS. i. "*• [aedes-tueor] A keep- er of a temple, a sacristan, a sexton, hpu- QiiXal (first came into use in polite lan- guage in the time of Varro for the longer form aeditumus, v. the word and the pass- age cited from Var.) : Plaut Cure. 1, 3, 48 : aeditui custodesque mature sentiunt, etc., * Cic. Verr. 2, 4, 44 (good MSS. have also aeditumi, v. Orelli) ; Suet Dom. 1, et al. It belonged also to the office of the aeditui, as to that of the modern sexton, to conduct strangers through the temple, and point out to their admiration all its curiosities ; hence Horace says : quales aedituos habeat virtus, what panegyrists, Ep. 2, L 230 Sehmid. t aedon (trisyl.), onis, /. = anfihv. The nightingale: tristis aedon, Sen. Agam. 670 ; so Petr. Sat. 131.— Hence * aedoniUS. a, um, adj. (pentasyL) Pertaining to the nightingale : vox, Auct Pan. ad Pison. 257. Aedui. orum, m. A tribe in Gallia Celtica, in Strabo "Edovui, in Ptoleni. Aicouoi, also Hedui in Mela, now Departe- mens de la Cote d'Or, de la Nievre, de Sa- one et Loire, et du PJwne, Caes. B. G. 1, 10, 11, 23, etc. ; Cic. Art. 1, 19.— Hence AeduiCUS; a, um, adj. Pertaining to the Aedui: stemma, Aus. Par, 4, 3. AeetaeUSj a, um, adj. Belonging to Aeetes, king of Colchis : fines, i. e. Col- chis, Catull. 64, 3 ; — from Aeetes or Aeeta, ae, m., Alij-ns, King of Colchis, ace. to the fable, son of the Sun and Persa, daughter of Oceanus ; fa- ther of Medea, by whose aid the Argo- nauts took from him the golden fleece, Cic. N. D. 3, 21 ; Ov. H. 12, 29, 51 ; Hyg. 3, 22 and 23 ; Serr. upon Virg. G. 2, 140 and 141. — Whence AeetiaS; iadis, pair. f. Daughter of Aeetes, i. e. Medea, Ov. M. 7, 9. Aeetine, es, /• The same as preced. [from Aeetes, as Serine fr. Nereus, Nep- tunine fr. Neptunus, and the like), Ov. H. 6, 103._ AeetiS) Mos, pair. f. The same as Aeetias. Daughter of Aeetes. Val. Fl. 8, 233 ; Albin. 2, 110. AeetlUS; a, um, adj. Pertaining to Aeetes =Aeetaeus, Val. Fl. 8, 379. AegfaeOH; 6nis, m. 1. The name of a giant, Virg. A. 10, 565; Stat. Ach. 1, 209. — 2. A sea-god, ace. -to the fable, the son of Pontus and Terra, Ov. M. 2. 9. — 3. Meton. for the Aegean Sea : Stat Th. 5, 288. Aeg'acUS, a, um, adj. Aegean ; hence Mare Aegaeum 'Aiyaiov -reXayoS, or -iiv- ro$ Alyaios, Xenoph. Oec. 20, 27), The wide sea extending eastward from the coast of Greece to Asia Minor: it is now the Archipelago: insula Delos in Aegaeo man posita, Cic. ManiL 18. In the poets also absol. Aegaeum for Aegaeum mare : in patenti Aesaeo, Hor. Od. 2, 16, 1 ; Pers. 5, 142; cfBurm. Prop. 3, 5, 51. [The etyrnol. was unknown even to the an- cients. Ace. to some, from Aegfus, fa- ther of Theseus, who threw himself into this sea ; aec. to Var. L. L. 6, 2 fin. and Plin. 4. 11, 18", fr. aiyes, goats, since the sea, from the many islands rising out of it, resembles a flock of goats ; Strabo de- rives the name from Aegaeae, a town in Euboea.] — Hence adj. Aegaeus, Pertain- ing to the Aegaean Sea : gurges, Cic. Arat 426 : tumultus, Hor. Od. Z, 29 fin. : Neptunus, Virg. A. 3, 74 : Cyclades, which lie in it, Ov. Tr. 1, 11, 8 : Venus, since she was said to have sprun» from the Aegean Sea, Stat Th. 5, 49. A E GF, Aeg'ateSi um . /• TIlc Aegatcs. islands in the Mediterranean, west of Sicily, not far from the promontory of Lilybaeum, where the Carthaginians were conquered by the Romans, 241 B.C., Nep. Hamilc. 1 ; Liv. 21, 10 ; Sil. 1, 60 ; 6, 684. aeg'erj gra, gruin, adj. [perh. fr. AI- rPO-] designates the state of ill health in gen., or indisposition, as well of mind as body (while aegrotus, sick, is generally used only of physical disease, cf. Hab. Syn. 653 ; class., in Cic. far more frequent than aegrotus, q. v.) 1, Of the body : Unwell, indisposed, ill, sick, diseased , suffering, feeble, weary (so most freq. in Cels. for aegrotus ; cf. e. g. 3, 4, 6, et al.) : homines aesrri morbo d aegflopa, ae, /. —a\y'ihu^\>. 1. A disease of the eyes, a lachrymal fistula, a tumor in the corner of the eye (so called from alyzs, goats, and <2t//, eye, since goats are most subject to this disease), Cels. 7, 7, no. 7 ; Plin. 35, 6, 14, and the form aegilopa, ib. 21, 19, 77. — 2. A kind of oak with edible fruit (acorns), Quereus aegilops, L., Plin. 16, 6, 8 ; cf. Salmas. Exere. p. 234. — 3. A\ weed or tare among barley. Avena sterilis, L., or Aegilops ovata, L.. Plin. 25, 13, 93 ; 18, 17, 44, no. 3.-4. -A kind of bulbous plant, Plin. 19,_5, 30. Aegina, ae,/., Aiytva. 1. An island near Atlina, earlier called Oenone or Oeno- pia : Mel. 2, 7. — 2. The mother of Aeacus, Ov. M. 7, 473.— Whence Aeginensis» e, adj. Of Aegina. Subst. A native or an inhabitant of Aegina, Val. Max. 9, 2, no. 8 extr. — and Aegineta? ae > m - The same as the preceding, Cic. Off. 3, 11. — and AeglnetScuS; a > um > a 4l- Pertain- ing to Aegina : aes, 'Plin. 34, 2, 3. Aegipail) an i s > oi" Gr. anos (Dat. plur. Aegipanis, Cap. 6, p. 215), m., Aiyi- Ttav. 1. Goat-Pan, i. e. goat-shaped Pan, a well-known Sylvan deity with goat's feet and rough body, Hyg. Astr. 2, 28. — 2. Ace. to Mel. 1, 4, 8 and Plin. 5, 88, A kind of goat-shaped men in Africa, perh. the baboon. aegis. Idis, /., alyls, i&os. 1. The Aegis, a. The shield of Jupiter, Virg. A. 8, 354.- — 1), The shield of Minerva, with Medusa's head, ib. 8, 435 : contra sonan- tem Palladis aegida, Hor. Od. 3. 4, 57 ; so Ov. M. 2, 753 ; 6, 78, et al.-JHence, * 2. Trop.: A shield, protection, defense. So only Ovid of the jewels by which maid- ens try to conceal their ugliness, R. Am. 346. — 3. l n the larch-tree, the wood near- est the pith, Plin. 16, 39, 73.— Whence * acgisonus, a, um, adj.. Sounding with the Aegis : pectus, Val. Fl. 3, 88. AegisthuS; i. ™-> A'iyicOoS, The son ofThyestcs, who murdered Atrcus and Aga- memnon, with whose -wife Clytemnestra he lived in incest, and was filially slain by Orestes, Cic. N. D. 3, 38 ; Ov. It. Am. 161. — Hence Pompey called Caesar, Aegis- thus, on account of his adulterous con- nection with Mucia, Suet. Caes. 50. taegTthuSj i. m-= aXyiBos, A small bird, considered by some the titmouse, Pa- rus caeruleus, L., by others as the red fin- net. Fringilla linaria, L., Plin. 10, 74, 95. Aesrillllli ii* n - -^ town in Achaia, Lucr. 6, 585.— Hence AeSfiuS) a i um > a ^i- Pertaining to Acgium, Liv. 38, 30 ; Mel. 2, 3, et al A . E GE Aegle,. es,/.=:aJyX>7, Brightness ; 1, A nymph, daughter of Jupiter andNeaera: Aegle Naiadum pulcherrima, Virg. E. 6, 21. — 2. One of the Hesperides, daughter of Atlas, Serv. upon Virg. A. 4, 484. — 3. -4 daughter of the Sun, sister of Phaithon, Hyg. F. 154 and 156. t aegdcepbalos? *. ™.= a lyoKe(paXos (goat's head), An unknown bird, in Plin. 11, 37, 80^ ^ t aeg°OCeraS; atis, n. ■=. alydxepaS ( goat's horn ), A plant, tlie. fenugreek : Trigonella foenuni graecum, L., Plin. 24, 19, 120. 'i aegfdceroSj otis,m.= alydKcpmS, The wild goat, commonly called capricornus, used only poetically as a sign of the zo- diac, * Lucr. 5, 614 : humidus, Lucan. 9, 536. f^°C. Caesar Germanicus and Lucan have also the form aegoceros, aegoceri : sedem aegoceri, Caes. Germ. Arat 213 : Aegoceron Cancrumque tenet, Lucan. 10, 213. t aegolethron? i. «■ = alydXedpo; (goat's bane), A plant in Pontus, prob. Azalea pontica, Linn., which was noj.ious to neat-cattle, and esp. to goats, which fed upon it, Plin. 21, 13, 44. taegdllOS; i> m.=aiy(i\ios, An un- known bird., ace. to Harduin, a kind of screech-owl, Plin. 10, 60, 79. Aeg"on* onis, m., A lywv, The Aegaean Sea (only in the poets), Stat. Th. 5, 55 ; Val. Fl. 1, 629. t aeg'6nychoS) i ./-=«'V^v? (goat's hoot), A plant, usu. called lithospermon, Plin. 27, 11, 74. i t aeg'ophthalmos,i>™-=a2y< 1 '£0"*- uoi (goat's eye), An unknown gem, Plin. 37, 11, 71. AegOS fiumeil; «•. A/yo's Uora/ioi ( Goat River ), A river and town in the Thracian ChersonesuSi not far from the Hellespont, where Lysander defeated the Athenians, 404 B.C., Nep. Lys. 1 ; Ale. 8 ; Con. 1 ; Plin. 2, 58, 50 ; Mel. 2, 2. aeTe? adv., v. aeger at the end. * ae&'reO) ere [aeger] v. n. To be sick, Lucr. 3, 836 ; cf. Prise, p. 826 P.— Whence acgresCOj ere, verb. inch. To be- come sick, to be taken ill (not in Cic.) : morbis aegrescimus isdem, * Lucr. 5, 350. — T r o p. : a. To grow worse, to be in- creased: violentia Turni exsuperat magis aegrescitque (i. e. asperior fit) medendo, * Virg. A. 12, 45 ; Stat. Th. 1, 400.— 1j. To he troubled, anxious, afflicted, grieved : re- bus laetis, Stat. Th. 2, 18: sollicitudine, Tac. A. 15, 25 fin. acgTimdma, ae, /. [aeger, like acri- monia, from acer and the like] With ex- clusive reference to sickness of mind : Sorrow, anxiety, trouble, etc. : Plaut. Stich. 3, 1, 5 ; so Rud. 4, 4, 146 : ferrem graviter, si novae aegrimoniae locus esset, * Cic. Att. 12, 38 : tristis, Hor. Epod. 17, 73 : de- formis, ib. 13, 18. (For its distinction from aerumna, v. that word.) aegriO) aegrisco, another reading for aegreo, aegresco. aegTltudOi mis,/, [aeger] Indisposi- tion, sickness (both of body and mind, while aegrotatio denotes only physical disease ; cf. Hab. Syn. 379 and 653) : 1. Of the body (only after the Aug. per. ; in the earlier per. aegrotatio was used in- stead of it) : visi sunt (elephanti) fessi aegritudine, Plin. 8, 1, 1 : metu et aegri- tudine fessus, Tac. A. 2, 29 ; so ib. 69 ; Curt. 3, 5 ; Flor. 4, 7 ; Eutr. 9, 5, et al.— Far oftener, 2. Of mind : Grief, sorrow, care, and the like (class., in the Ciceronian philos. innumerable times), Pac. in Non. 322, 18 ; id. ib. 13, 29 : aegritudo animam adimit, Plaut. Trin. 4, 3, 84 ; so id. Bac. 5, 1, 24 ; Capt. 4, 2, 2 ; Cure. 2,1,9; Men. prol. 35 ; Merc. 2, 3, 24, et al. : praeclare nostri, ut alia multa, molestiam, sollicitu- dinem, angorem propter similitudinem corporum aegrorum, aegritudinem nom- inaverunt ; and soon after : ut aegrotatio in corpore, Bic aegritudo in animo, Cic. Tusc. 3, 10 ; so ib. 7, 9, 12, 13, 14, 26 ; 4, 7, 15; Fam. 5, 13 fin., et al. ; Sail. J. 84.— In the plur. ; Ter. Heaut. 3, 2, 28 ; Cic. Tusc. 3, 19 ; 4, 15 ; Sen. Ep. 50. aegTOr> oxia, m. [aeger, like acror AE G Y from acer, nigror from niger, etc.] Sickr ness, disease ; only in Lucret. 6, 1257 ; ib- 1129. aegTdtatlOj onis, /. Sickness, dis- eased%r morbid condition, prop, only of the body (while aegritudo also desig. that of the mind, v. the word ; much used in the philos. writings of Cic.) : ut aegrota- tio in corpore, sic aegritudo in animo, Cic. Tusc. 3, 10: cum sanguis corruptus est, morbi aegrotationesque nascuntur, id. ib. 4, 10. — The distinction between aegrotatio and morbus Cic. himself gives in the fol- lowing manner : " Morbum appellant to- this corporis corruptionem ; aegrotatio- nem morbum cum imbecillitate ; vitium, cum partes corporis inter se dissident, ex quo pravitas membrorum, distort] o, de- formitas, ib. 4, 13, 29. — Only by catachre- sis, of the mind, as its unhealthy, diseased state is viewed as anal, to that of the body ; but never strictly for aegritudo. Thus Cicero says, after giving, in the passage above quoted, the distinction between morbus and aegrotatio, in reference to the body : sed in animo tantummodo cogitatione possumus morbum ab aegro- tatione sejungere. — So also Tusc. 3, 4 : nomen insaniae significat mentis aegrota- tionem et morbum, id est insanitatem, et aegrorum animum, quam appellarunt in- saniam ; and ib. 4, 37, 79 : aegrotationes animi, qualis est avaritia, gloriae cupidi- tas, etc.— 2. In Pliny, of plants, 17, 24, 37, no. 7. — From aegTdtO; av i> atuin. 1. v. n. [aegro- tus] To be sick : 1, Of the body: vehe- menter diuque, Cic. Clu. 62 : gravissime aegrotans, id. Fin. 2, 13 : graviter, id. Tusc. 1, 35 : leviter, id. Off. 1, 24 : peri- culose, id. Att. 8, 2; Hor. Ep. 1, 7, 4 : morbo, id. Sat. 1, 6, 30 : quia armentum aegrotet in agris, ib. 1, 8, 6. — In Pliny of plants, 17, 24, 37, no. 6.-2. Of the mind : ea res, ex qua animus aegrotat, Cic. Tusc. 4, 37, 79 : aegrotare vitio aliquo animi, Hor. S. 2, 3, 307.— 3. Of other abstract things : To languish, etc. : in te aegrotant artes, Plaut. Trin. 1, 2, 34 ; ib. 1, 1, 8 : languent officia, atque aegrotat fama va- cillans, duties are neglected, reputation and honor suffer, * Lucr. 4, 1120. aegYOtuS; a, .um, adj. [aeger] Sick, ill, diseased (in Cic. only three or four times, in the orations perh. only once, trop.), and prop. J, Of the body : facile omnes, cum valemus, recta consilia ae- grotis damus, Ter. Andr. 2, 1, 9 : aegroto, dum anima est spes esse dicitur, Cic. Att. 9, 10; id. Fam. 9, 14 : corpus, Hor. Ep. 1, 2, 48 ; id. ib. 1, 1, 73, et al.— 2, Trop. of the mind : omnibus amicis mor- bum injicies gravem, ita ut te videre au- direque aegrqti sient, i. e. summa affici- antur aegritudine, moerore, Plaut. Trin. 1, 2, 39 : animus, Att. in Non. 469, 23 ; Ter. Andr. 1, 2, 22 ; 3, 3, 27 ; Cic. Tusc. 3, 4. So of the State : hoc remedium est aegrotae et prope desperatae reipublicae, Cic. Div. in Caecil. 21. Aeg-yptiacus,, a . um > <"!?• Egyp- tian (a later word for the class. Aegyp- tius) : litus, Plin. 6, 28, 32 : libri, Gel]. 10, 10,— Adv. Treb. Poll. aegyptilla) ae > /• -^ certain precious stone once found in Egypt, prob. a kind of onyx, Plin. 37, 10, 54 ; Isid. Orig. 16, 11. t Aegyptinfc " Aethiopes," Fest. p. 24. AcffyptiuS) ^ um > a 4l- Aiyvwrwi, 1. Egyptian (the class, word for the later Aegyptiacus, in Gel!., Plin., and Treb.) : rex, Cic. Pis. 21 : acetum, a superior kind of vinegar, Cic. Hortens. in Non. : bellum, Nep. Dat. 3 : mare, Plin. 5, 9, 10 : classes, Suet. CaeB. 39, et al. Hence, 2. Subst. An Egyptian : quid igitur censes ? Apim ilium sanctum Aegyptiorum bovem, non- ne deum videii Aegyptiis ? Cic. N. D. 1, 29 ;— from AcgyptuS, i. A(/«7rrof , 1./ Egypt, sometimes reckoned by the ancients as belonging to Asia : Asiae prima pars Ae- gyptus, Mel. 1, 9 : proximi Africae inco- litur Aegyptus, etc., Plin. 5, 9, 9. — 2. "»• Ace. to the fable, A king of Egypt, son of Belus (ace. to others, of Neptune), and brother of Danaus. He had 50 sons, to whom the 50 daughters of Danaus were es- AE MU poused ; but they were all (except Lyn- ceus, the husband of Hy permnestra) mur- dered by the latter in the same night, Hyg. F.JL68. Aelianus, a, um, adj. Originating from an Aelius : oratiunculae, composed by a stoic philosopher, L. Aelius, Cie. Brut. 56 Jin. : jus, a collection of laws, now lost, compiled by Sect. Arlius Pactus, in the 6th sec. A.U.C. ; cf. Zimmern, Hist, of Law S. 103. 191, 269. Bahr's^Rom. Lit. S. 253. 1 aclinos. i. m. = ai)uvos (from the Interj. at ana >i'i/uS ; cf. Suid. torn. ii. p. 449 Kust), A song of lament (a dirge) : Ov. Am. 3, 9, 23. Aelius. a, (I.) A Roman gentile name. (II.) adj. Aelian : hence, 1, Lex Aelia de comitiis, named after Q Aelius Paetus, by whom it was proposed, in the year 596 A.U.C, Cic. Sest. 15, 33 ; Vatin. 9 ; Pis. 4 ; Att. 2, 9, et al. — 2. Lex Aelia Sentia, pro- posed by the consuls Sex. Aelius and C. Sentius, in the year 757 A.U.C, containing regulations concerning the limitation of manumission, cf. Ulp. Frgm. tit. 1 ; Dig. 40,' 2~ 12 ; 15 and 10. etc. ; Zimmern, Hist, of Law, 1, 81, and 761 sq. Aello. us,/., 'AeAAu, J. The name of a harpy, so called from dc\,\a, tempest, be- cause she came like it upon her prey : ales Aello, Ov. M. 13, 710.— 2. The name of a swift-running dog, ib. 3, 219. t aeiurus, i. m. = a?Aoir/>:>s, A cat: Sail. 20. 8; so Hyg. Astr. 2, 28; cf. Ru- pert. Excur. upon Juv. S. 15. 7. + aomidum. " tumidum,'' Fest. p. 20. AemilianuSj a, um, adj. Relating to the Aemilian. gens. Aemilian. Thus Scipio Africanus minor, the son of Pau- lus Aemihus, was called Aemilianus, Veil. 1, 10; Flor. 2, 15. So the name Aemili- ana, pi. n. (sc. aedificia or loca), was giv- en to a place just out of Rome, and not far from the Campus Martius, perh. thus named in honor of Scipio Aemiliaims, Var. R. R. 3, 2. There was also, in the seventh region of the city of Rome, an Aemilhin street, Sext. Ruf. de reg. urb. Rom ; — from AemillttS» a, um, adj. The name of a Roman gens, which was greatly dis- tinguished fur the illustrious men whom it furnished. The most celebrated of them was L. Aemilius Paulus, the con- queror of Perseus, and the father of Corn. Scipio Africanus minor : domus, Manil. 1, 794 : tribus. Cic. Att. 2, 14 : Liv. 38, 36 : Via, there were three so called ; the first, constructed by M. Aemilius Lepidus as consul. 567 A.U.C. began at Placenria. and passed through Parma, Regium, Mu- tina, Bononia, Forum Cornelii. Faventia, Forum Livii, and Caesena to Ariminum, where it joined the Via Flamiuia, Liv. 39, 2. — The second, constructed in 645, by M. Aemilius Scaurus as censor, led from Bo- nonia, through Pisa and Luna, to Derto- na, Strab. 1. 5.— The third extended from Ariminum to Aquileja (yet some con- sider this as the same with the first), Mart. 3, 4. — Sometimes Aemilia stands absolute instead of Via Aem. : in ipsa Aemilia diu pu^natum est, Galba in Cic. Fam. 10, 30.— From the public way, Mar- tial calls the region between Ariminum and Placentia (commonly Gallia Cispa- dana), regio Aeinilia, Mart. 6, So. — Aemil- ius pons, so called after its builder, M. Aemilius Scaurus, Juv. 6, 32 Rupert. — Aemilia ratis. poet.; The ship on which tlie booty acquired by L. Aemilius Paulus, iti Vie war with Perseus, teas conveyed to Rome, Prop. 3, 2, 8. — Aemihus ludus, A gladia- torial exhibition introduced by P. Aemilius Lepidus. Hor. A. P. 32. Aemilius IWacer. of Verona, A poet, the friend of Virgil and OviJ, who wrote, de virtutibus herbarum, de serpen- tibus et volncribus, of which nothing is extant, Ov. Tr. 4, 10, 43 ; Serv. upon Virg. E. 5, 1. Aemonta. Aemonides, Aemonis, Ae- monius, v. Haemonia, etc. aemula» v. aemulus. aemulanter. T - aemulor, ad fin. aemulatio > onis, /. [ aemulor ] A striving after, emulation, an assiduous striving to do like another iji any thing (conseq. it denotes rather the mental ef- D AE MU fort, while imkatio, the endeavor to pro- duce something similar to that of another by imitating, regards more the mode of action ; but rivalilas is a jealous rivalry, and therefore used only in a bad sense, while aemulatio is employed both in a good and bad sense, Hab. Syn. 53). Cic. himself thus explains this word : " Aemu- latio dupliciter ilia quidem dicitur, ut et in laude et in vitio nomen hoc sit; nam et imitatio virtutis aemulatio dicitur . . . et est aemulatio aegriludo, si eo, quod concupierit, alius potiatur, ipse eareat," Cic. Tu«c. 4, 8, 17. So, 1. In a good sense. Emulation : laudis, Nep. Att. 5 ; Veil. 1 , 17 : gloriae, Just, praef. ; so Tac. A. 2, 44 ; Agr. 21 ; Suet. Cal. 19 ; Tib. 11, in which last example the construction with cum is employed in order to avoid two genitives. — T r o p., Plin. 25, 2, 4. 2. In a bad sense : Jealousy, envy, rival- ry, malevolence, ca'^nA/a : aemulatio viti- osa, quae rivalitati similis est, Cic. Tusc. 4, 26; 56 : infensa, Tac. A. 13, 19 : muni- cipalis, id. H. 3, 57 : adversariorum, Suet. Ner. 23 ; cf. ib. 33 Br. : aemulatio nasci- tur ex conjunctione, alitur aequahtate, exardescit invidia, cujus finis est odium, Plin. Pan. 84, et al. acmulatOT. oris, m. [aemulor] An emulator (in a good sense), iijAwriis : ejus (sc. Catonis), * Cic. Att. 2. Xfin. i animus aemulator Dei. Sen. Ep. 124 Jin. ; so Just. 6, 3, et al. — Hence * aemulatrix* ici s - /• A female em- ulator, emulalress, Cassiod. Variar. 7. 5. aemulatus. us > m - Perhaps only in Tac. lor the class, aemulatio. Emulation, rivalry, Hist. 3, 66 ; in plur., Ann. 13, 46. * aemulo, are, v. a. An active form for the foUg : App. M. 1 p. 112, 40 Elm. aemulor) atus, 1. r. dep. [aemulus] To oppose one's self to another as att aemulus, to strive with zeal after another, to endeavor to equal or even to excel him, to emulate ; in a good and bad sense ; cf. aemulatio ; hence (as a consequence of this action), to equal one by emulating, to attain to one. 1. In a good sense: constr. c. Arc. v. no. 2 : quoniam aemulari non licet, nunc invides. Plaut. Mil. 3, 2. 26 ; omnes ejus instituta laudare faf alius possunt, quam aemulari. Cic. Fl. 2n ; Nep. Epam. 5; Liv. 1, IS; cf. Tac. H. 3. 81: Pinda- rum quisquis studet aemulari. * Hor. Od. 4, 2, 1 ; Quint. 10, 1, 62 : severitatem ali- cujus. Tac. PL 2. 68 : virtutes majorum, id. Agr. 15, et saep. — T r o p. : Basilicae uvae Albauum vinum aemulantur, Plin. 14, 2, 4. no. 4. 2. In a bad sense: To strive after or vie with enviously, to be envious of, Zn- Auri'-£?r, constr. always c. Dot.., while in the first sisnif. down to Quint, c. Ace. ; v, Spald. upon Quint. 10, 1, 122 ; Rudd. 2, 151 : iis aemulemur, qui ea habent, quae nos habere cupimus, Cic. Tusc. 1, 19 ; cf. 4, 26; Just. 6, 9. — Also with aim: ne mecum aemuletur, Liv. 28, 43. 3. Aemulari umbras. Proverb. : To fisht with shadows, Prop. 2, 25, 19 (cf. Cic. Att. 15, 20 : qui umbras timet). — Whence * aemulanter, adv. Emulously, Tert c. Haer. 40. aemulus. a, um, adj. [kindred with a/iiAAn >n a] Who strives after another earnestly, vies with or emulates, emulous (cf. aemulatio and aemulor), in a good and bad sense ; constr. c. Dat. or subst. c. Gen. 1. In a good sense: Att. in Cic. Her. 2, 26, 42 : laudum, Cic. Phil. 2, 12 : laudis, id. Coel. 14 : aemulus atque imita- tor studiorurn ac laborum, id. Mare. 1 : Timagenis aemula lingua, Hor. Ep. 1, 19, 15 : itinerum Herculis, Liv. 21. 41. 2. In a bad sense, both of one who, with a hostile feeling, strives after the possessions of another, and of one who, on account of his strong desire for a thing, envies him who possesses it ; Envious, jealous, grudging : c.Gen. Car- thago aemula imperii Romani, Sail. C. 10 ;" Veil. 2, 1 : Misenus. Virg. A. 6, 173 : quern remoto aemulo, aequiorem sibi sperabat, Tac. A. 3, 8 : Britannic! Suet. Ner. 6. — Hence suhst. 3. A rival = rivalia : raihi es aemula, A E NI Plaut Rud. 1, 4, 20 ; Ter. Eun. 4, 1, 9 ; cf. ib. 2, 1, 8 : si non tanquam virum, at i tanquam aemulum removisset, Cic. Verr. 2, 5, 31 : et si nulla subest aemula, lan- guet amor, Ov. A. A. 2, 436. — In a gen. signif., 4. Mostly of things without life: Vying with, rivaling a thing, i. e. comparable to, similar to; c. Vat. ; v. Rudd. 2, 70 (poet., and in prose after the Aug. per.) : tibia tubae aemula, Hor. A. P. 203 : labra ro- sis, Mart. 4, 42 : Tuscis vina cadis, id. 13, 118 ; Plin. 9, 17, 29 ; id. 15, 18, 19, et al. : Dictator Caesar summis oratoribus aemu- lus, i. e. aequiparandus, Tac. A. 13, 3. %5g^ Facta dictaque ejus aemulus for aemulans, Sail. Fragm. Hist. 3 (cf. cela- tum indagaior for indagans in Plaut. Trin. 2, 1, 15)^ Aenaria. ae, f. An island on the western coast of Campania, the landing- place of Aeneas ; now Ischia, Cic. Att. 10. 13 ; Liv. 8. 22 ; Suet. Aug. 92 ; Fest. p. 17. Aeneades. ae (Gen. plur. sync. Ae- neadum, Lucr. 1, 1 ; Ov. Tr. 2, 261), pair, m. 1, A descendant of Aeneas ,■ his son Ascanius, Virg. A. 9, 653. — 2. In gen. : Those, who are related in any manner to Aeneas ; hence, a. The Trojans, Virg. A. 7, 616 ; 1, 565 : but oftener, b. The Ro- mans, Virg. A. 8, 648 ; Ov. M. 15, 682, 695, et al. — 3. An adulatoru epithet of Augus- tus, Ov. Pont. 1, 1, 35'; of Scipio, SiL 13, 767. — From Aeneas* ae, m. (also in the Nam. Aenea, Charis. p. 50 P.. Gen. sometimes Aenea, Apul. Orth. § 23 Osann. Ace. Aenean often, after tbe Or. kiveiav, Ov. F. 5, 568 ; Her. 7, 36. Voc. Aenea, Ov. Her. 7, 9). AivetoS, Aeneas, son of Venus and Anchises, the hero of Virgil's Epic poem, and ancestor of the Romans, wor- shiped after his death as Juppitor Indiges. Cf. Nieb. Rom. Gesch. 1. 207 sq. aeneatOXV or is, in Fest. p. 17, contr. aenator, m. [aes] One who in war blows a brazen horn, a trumpeter : "Aenatores comicines dicuntur, id est cornu canen- tes." Fest. p. 17 (cf. Comm. in Fest. in Lind. C. Gr. II. 2. p. 328) ; Suet Caes. 32 ; cf. Hab. Syn. 904 ; Adam's Antiq. 2. 74. Aeniis. Idis oridos,/. [Aeneas] Vir- gil's exquisite epic, the Acneid, the hero of which is Aeneas, the progenitor of the Ro- mans : Aeneidos auctor. Ov. Tr. 2, 533 : nee tu divinam Aeneida tenta, Stat Th. 12 Jin.; Gell. 17, 10. Aeneius. a . um (quadrisyl.) adj. [id.] Pertaining to Aeneas : nutrix, Virg. A. 7, . 1 : virtus, Ov. M. 14, 481 : pietas, id. Fast. 4, 799 : fata, his death, Stat S. 5, 3, 37. aenedlus. a, um, adj. dim. [aeneus] Of small things made of brass : Brazen, brass : aeneoli piscatores, little figures of fishermen made of brass. Petr. Frgm. Trag. 73 Burm. Cf. Fest. p. 23. i. Aenesi. orum, m. The companions of Aeneas, Fest p. 17. aeneus or aheneus. a, um, adj:_ Of brass [aes] 1, Brazen, of copper, of bronze : equus, Cic. Off. 3. 9 : statua, id. Phil. 9, 6 : candelabra, id. Verr. 2, 4, 26 : : loricae, Nep. Iphicr. 1 ; so Hor. Od. 3, 3, 65; 9, 18 ; 16, 1 ; Ep. 2, 1, 248 : aeneus (quadrisyl.) nt stes, i. e. that a brazen stat- ue may be erected to thee, id. Sat. 2, 3. 1 33- — 2. Of the color of bronze : barba, Sttet. . Ner. 2 ; cf. Aenobarbus. * AenideSi ae, patr. m. A descendant of Aeneus, king on the Propontis. So the inhab. of Cyzicus are called, because a son of Aeneus was the founder of that city, Val. Fl. 2, 3. taenigma; atis, ». = «iri}fiti (a rid- dle) (dot. and abl. plur. aenigmatis, Charis. p. 38 P.) That which is enigmatical or dark in a figurative representation, an al- legory ; ace. to QuintilianV expT. : " alle- goria, quae est obscurior,'* Inst. 8, 6. 5-2 : Cic. de Or. 3, 42. Hence also. 2, of other things : That which is dark, obscure, . or inexplicable ; a riddle^ enigma : obscu- ritates et aem'gmata somniorum, Cic. Div. 2, 64 : aenisraa numcro Platonis obscu- rius, ib. Att 7, 13 : legum, Juv. 8, 50. — 3, A mystery, a mystical tenet or dogma in religion : Arnob. 3. t aenigniatista an d -tes, a e, ">• = a'myuurioTi.s, Owe *•/'•• proposes riddles, .. 49 AE O L one who speaks in riddles, an cnigmatist, Sidon. Ep. .8, 6 ; Aug. Quaest. in Num. 4. 45. _ aenipes or ahenlpes, edis, adj. [aeneus-pesj That lias feet of brass, bra- zen-footed, xnX/con-ous : boves, Ov. H. 6, 32, and besides only Prud. adv. Symm. 1, 531. _ aenitologium, i. "■ In metre, A dactylic verse with an iambic penthemime- ris, e, g. " Carraina bella magis vellem so. nare," Serv. 1825 P. Aenobarbus (Ihen.) or Aeneo- barbuSi h m - Red-beard (cf. aeneus no. 2), a family name of the Domitian gens, Suet t Ner. 1 Old. aeauluillj h n. dim. A small brazen vessel, Fest. p v 23 ; — from aenus (trisyl.) or ahenus, % «m, adj. [aes]- Of brass, kitten, copper, or bronze (only poet, for the prosaic aheneus; yet Horace uses the latter oftener than the former, v. aeneus no. 1) : signa. the brazen images of the gods, Lucr. 1, 317: aenis in scaphiis, ib. 6, 1044 : falces, ib. 65., 1293; cf. Virg. A. 4, 513: (*lux, i.e. armorum aenorum, ib. 2, 470) : crate- res, Virg. A. 9, 165. Hence aenum (so. vas). a brazen vessel : litore aena locant, Virg. A. 1, 217 ; so Ov. M. 6, 645 ; Fast. 3, 822, et al. ; Juv. 15, 81 ; Sen. Here. Oet. 663; Stat. S. 1, 2, 151. et al. (hence, aeuu- lum, dim.)— *2. T r o p. : a. Firm, invin- cible (cf. adamantinus) : manus, Hor. Od. 1, 35, 18.— b. Hard, rigorous, inexorable : corda, Stat. Th. 3, 380. , Aeoles* um, m., AtoXeis, The Ae.olians, prig, in Thessaly, later in the Peloponne- sus,, on the coast of Asia Minor, in Les- bos, and other places, Cic. Flacc. 27. Their more usual name is Aeolii, v. Aeo. lius. Aedlia, ae, /., AwXin, sc. yij, 1. A group of islands near Sicily, now Isole di Lipari, so called after Aeolus, who is- said to have once reigned there, Plin. 3, 8, 9. — 2. I 11 mythol. The abode of Aeolus, the god of the winds, Virg. A. 1, 55.— (* 3. -4 country of Asia Minor, Plin. 5, 29 ; Nep. Con. 50 ' AeollCUS, a > urn, adj., AIoXikos, Per- taining to the Aeolians, Aeolian, Aeolic : cens, P. 6, 2, 2 : digamma, Quint. 1, 4, 7 : litera, id. 1,7, 27 : dicta, id. 8, 3, 59. AeolldeS; ae > P atr - m -i AloXiinc, A descendant of Aeolus ; his son Sisyphus, Ov. M. 13, 26 ; (* Athamas, ih. 4, 511 : Sal- moneus, Ov. Ibis, 473) : his grandson Ceph- alus, ib. 7, 672 ; also Ulysses, whose moth- er, Anticlea, is Eaid to have had inter- course with Sisyphus, before her mar- riage with Laertes, Virg. A. 6, 529 ; also Phryxus, Val. Fl. 1, 286. * aeolipilae. arum, / [aeolus — ven- tus, wind, and pila, ball] Vessels (or in- struments) for investigating the nature of the wind, eolipiles, Vitr. 1, 6. 1. Acolis. Idis,/., AloXis, A country in Asia Minor, north of Ionia, inhabited by the Aeolians, Liv.33,'8; 37, 8, 12; Plin. . 5, 30, 32. 2. Aeolis, Mis, patr.f, Atoh's, A fe- male descendant of Aeolus. So his daugh- ters. Halcyons, Ov. M. 11, 579, and Canace, id. Her. 11, 34. 'AedllUSjf.um, adj., AloXios, Pertain- ing to Aeolus, Aeolia, or Aeolis : X. Pcr- taining' to Aeolus, the god of the winds, or to his posterity : F.uri, Ov. Am. 3, 12, 29 : venti, Tib. 4, 1, 58 : aurum, tlie golden fleece (of the ram) on which Phryxus and Helle, the grandchildren of Aeolus, fled, Val. Fl. 8, 79 : virgo, i. c. Arne or Canace, Ov; M. 6, 116 (* postes, i. e. fores domus Athamantis Aeoli filii, Ov. M. 4, 486).— 2. Pertaining to Aeolia or Aeolis : insulae, Plin. 36, 21, 42 : pontus, Sil. 14, 233. Aeo- ' hi, orum, m. = Aeoles, The Aeolians, the inhab. of Aeolis, in Asia Minor. Hence, 3. Pertaining to the Aeolians : puella, i. e. Sappho, as a Lesbian woman, Hor. Od. 4, 9, 12, and carmen, a Sapphic or Alcaic ode, ib. 4, 3, 12 ; cf. Aeoliis fidibus querentem .Sappho, ib. 2, 13, 24 : lyra, Ov. H. 15, 200: plectrum, Prop. 2, 3, 19. Aeolus, i. rn., AioXof, 1. Tlie god of the winds, son of Jupiter (or Hippotas) and of Menalippa, ruler of the islands be- tween Italy and Sicily, where he kept all the ■r50 AE QU winds shut up in caverns, and, at the bid- ding of Jupiter, let them loose or recalled them, Virg. A. 1, 55 : Aeolon Hippotaden, cohibentem carce.re ventos, Ov. M. 14, 224. — 2. -<4 king in Thessaly, son of Hel- len and Dore'is, grandson of Deucalion, father of Sisyphus. Athamas, Salmoneus, etc., Serv. Virg. A. 6, 585. t aeon, 0™S. ???■'== tu adj. [aequus-ae- vum] Of equal age, just as old. coeval (in gen. only poet., esp. freq. in Claudian) : amicus, Virg. A. 5, 452; so ib. 2, 561: aequaevi gregis Astyanax ducit turmas, bands of youth of the same age with him- self, Sen. Agam. 639 : majestas, Claud. IV. Cons. Hon. 121 : urbs aequaeva polo, id. Bell. Get. 54, et saep. In prose ; in Pliny : lotos aequaeva urbi, Plin. 16, 44, 86. acqualis, e, adj. [aequo] 1. That can be put on an equality or compared with another, conseq., equal, Wte. (Upon AE Q.U this signif. of the adjectives in -lis, y. Goer. Cic. Ac. 2, 5 ; cf. the same authoi ib. 1, 63.) Constr. c Dat. and Subst. c. Gen. : partem pedis esse aequalem alteri parti, Cic. Or. 56, 188 : paupertatem divi- tiis etiam inter homines aequale.m esse, id. Leg. 2, 10, 24 ; Bastarnis Scordisci lin- gua et moribus aequales, Liv. 40, 57 : ut sententiae sint membris aequalibus, Quint. 9, 3, 80.— With Gen. : Creticus et ejus aequalis Paeon, Cic. Or. 64, 215. (An- other constr,, v. no. 2.) — Hence, 2. That can be compared or is compara- ble with a thing in respect to age, equally old; a. Of persons: (.,) One of the same age, an equal in years: Pacuv. in Non. 470, 20 : patris cognatum atque aequa- lem, Archidemidem, nostine ? Ter. Eun. 2, 3, 35 : adolescens ita dilexi senem, ut aequalem, Cic. de Sen. 4, 10: P. Orbius, meus fere aequalis, id. Brut. 48 in. : Aria tides aequalis fere fuit Themistocli, Nep. Arist. 1, et al. — ([3) In gen., A cotempora- ry, coeval, without definite reference to equality in age : Livius (Andronicus) En- nio aequalis fuit, Cic. Brut. 18 : Philistus aequalis illorum temporum, id. Div. 1, 20; Liv. 8, 40.— (y) In the comic poets, esp. in connection with amicus : Brother in age, friend of one's youth, comrade : O amice, salve, mi, atque aequalis, ut vales ? Plaut. Trin. 1, 2, 10 ; ib. 2, 2, 50 ; Ter. Heaut. 3, 1, 8 ; so id. Ad. 3, 4, 26 : ne cuiquam suo- rum aequalium supplex siet, id. Ph. 5; 6, 47. — fo B Of things : Which belong to out and the same time: Dejotari benevolentio in populum Romanum est ipshis aequalia aetati, is as old as himself, has grown up with him, Cic. Phil. 11, 13 : in memoriam notam et aequalem incurro, i. e. which be- longs to our time, Cic. Brut. 69 ; id. Leg 1, 2 : ne istud Juppiter sierit, urbem iD aeternum conditam fragili huic et mor tali corpori aequalem esse, i. e. should ex- ist for an equally short time, Liv. 28, 28. — A more unusual constr. with cum : aequa li tecum pubesceret aevo, Virg. A. 3, 491 ; Plin. 16, 44, 86. 3. Comparable in respect to size or form : of equal magnitude, looking alike, resembling, similar: florentes aequali cor- pore Nymphae, Virg. Cir. 435 : chorus aequalis Dryadum, a chorus of Dryads alike, in person, id. G. 4, 460. 4. Comparable with itself, continuing like or equal to itself: uniform, equable, unvarying : virtutes sunt inter se aequa- les et pares, Cic. de Or. 1, 18 ; ib. 3, 14, 55 : nil aequale homini fuit illi, Hor. S. 1, 3, 9 : imber, lentior aequaliorque {and more uniform), Liv. 24, 46 : aequali ictu freta scindere, Ov. M. 11, 463 : opus aequali quadam mediocritate, Quint. 10, 1, 54. — Hence of place : Continuing equal and uniform, level, smooth, even-, plain, both in a horizontal and ascending direc- tion : terra, Ov. M. 1, 34 : gentes esse sine naribus aequali torius oris- planitie, Plin. 6, 30, 35 : mons aequali dorso con- tinuus, Tac. A. 4, il.—Comp. prob. not used. * Sup. Tert. Anim. 17 (aequalissi- ma porticus). — Adv. (cf. Herz, Caes. B. G. 2, 18) Cic. Verr. 2, 3, 70 ; Ac. 2, '11 ; Lael. 16, 58 ; Caes. B. G. 2, 18. Comp. Tac. A. 15, 21. — Sup. not used.^ — Hence aequalitas, atis, /. The property of aequalis, equality, similarity, uniformity : similitudo aequalitasque verborum, Cic. Partit. 6 : fraterna, id. Ligar. 12 ; hence in Tac. freq. of political equality, — the Gr. toonnia : omnes exuta aequalitate jussa Principis aspectare, Tac. A. 1, 4 : id. ib. 3, 74 ; cf. ib. 26, and Hist. 2, 28.— Of equality in age (cf. aequalis no. 2) : et aequalitas vestra et pares honorum gra- dus, Cic. Brut. 42. — The equality, evenness of a place (cf. aequalis no. 4) : maris, i. e. mare tranquillum, yaXfivn, Sen. Ep. 53 : Oesypum carnes excrescentes ad aequa- litatem redigit, Plin. 30, 13, 39. aequaliter, adv. Equally, similar- ly, uniformly, equably ; v. aequalis fin. * aequamentum (aequim.), i, n. [ae- quo] An instrument for leveling or smooth- ing, Var. in Non. 1, 28. . I aequarumis, [aequus-animus] adj. in Vet. Onomast. = tlyviiiuov, Kind, mild. Adv. aequanimiter, with equanimi- ty, calmly (only in later Lat.) : Macr. Sat. A E Q.U 3, 4 ; so Sulpic. dial. 1, 14 ; Amra. 19, 10. —Hence aequanimitas, atis, /. (a rare word lor aequus animus) 1. Before the class. per. : Favor, good-will . " Favor et pro- pitius animus," Don. Ter. Ad. .prol. 24 : bonitas vestra atque aequanimitas, Ter. Ph. prol. 35 ; id. Ad. prol. 24.-2. In the post-Aug. per. : Equanimity, patienc; calmness (cf. aequanimus and aequani- mis) : Plin. 18, 12, 31 : patientia est ma- lorum cum aequanimitate perlatio, Lact. 5, 22, 3. aequanimus» a, um, [aequus-ani- musj adj. Patient, composed, calm, only in Aus. Sept. Sap. 3, and Idyll. 3, 9. aequatio, onis, /. [aequo] An equal- izing, equal distribution : gratiae et dig- nitatis, Cie. Mur. 23 ; cf. Liv. 34, 31 : bo- norum. id. Off. 2, 21 : juris. Liv. 8, 4, et al. + aequator monetae^ One who, in the coining of money, examines the equali- ty of its weight, an assizer : Orell. 3228. aequatuSi a, um, Part., fr. aequo. aequC; adv., v. aequus/». AeclIlL orunl , m - -A warlike people of ancient Italy, in the neighborhood of the Latins and Volsci, on both sides of the Anio; whose cities were Alba, Tibur, Praeneste, Caraeoli, etc. They were al- most entirely destroyed by the Dictator Cincinnatus, Cic. Rep. 2, 20 ; Liv. 1, 9 ; 4, 30, et al. : cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, 81. —Whence AequiCUlUS or -colus, a, um, adj. Aequtan: gens, Virg. A. 7, 747 ; hence Aequiculus. i, m.. One of the Acqui : asper, Ov. F. 3, 93 ; so Suet. Vit. 1. So also Aequiculani^ Aequiculi, Plin. 3, 12. 17. * * aequi-crurius, a, um, adj. [aequ- us-crus] = icooKt\r)S, Isosceles, in math, of the triangle, Cap. 6, p. 230. AeouiCUS. a . urfl . adj. [Aequi] Aequi- an : bellum, Liv. 10, 1 ; cf. 3, 4. ! aequidiale, is, n. [aequus-dies], formed after the anal, of aequinoctiale, and of the same signif. : "aeqvidijlle apud antiquos dictum est, quod nunc di- cimus aequinoctiale, quia nox diei potius, quam dies nocti annumerari debet. Grae- ei quoque in hoc consentiunt, iaq/jcpiav, id est aequidiale dicentes, Fest. p. 20. aequidici (versus), [aequus-dico] Verses containing corresponding words, or expressions (avriOi-ovs), as (Virg. E. 2, 18) : " Alba ligustra cadunt vaccinia nigra leguntur." Albis enim nigra opposuit, ligustris autem vaccinia attribuit, et ca- dentibus lesrenda assignavit," Diomed. p. 498 P. " ' aequi-distans, satis, adji In math. Equidistant, parallel: circuli, Cap. 3p.276. aequiformis! e , [aequus-forma] Sin- gle, simple ; versus, composed of uncon- nected words, as (Virg. A. 7, 171) : urbe fuit media Laurentis regia Pici ; where no two successive words are connected, Diom. p. 498 P. * aequilatatlO, onis, /. [aequus-la- tus] The equal distance of two parallel lines from each other, Vitr. 9, 8. aequi-lateralis, e, adj. [id.] Equilateral, Censor. Nat. 8. aequi-laterus, «. um, °dj. t id In math. Equilateral, Cap. 6, p. 229 and 230. ' * aequi-latus, eris, adj. [id] In math. Equilateral, Aus. Idyll. 11, 50. 1 aequilavium. i, *■ [aequus-lavo] A half of the whole ; said of wool, when half of the weight remains after washing, Fest. p. 21. * aequi-llbratUS,a,um,a<(7. [aequ- us-libra] the same as aequilibris, Tert. c. Hermos. 41. * aequi-libris. e, adj. pd.] In per- feet equilibrium or equipoise, level, hori- zontal, Vitr. 5, 12. — Whence aequi-libritas, atis. /. (a word coined by Cic. as a transl. of the Epicu- rean iGovofxi-i), The equal distribution of the powers of nature : confugis ad aequi- libritatem: 6ic enim iaorouiuv, si placet, appellemus, Cic. N. D. 1, 39, 109 (cf. ib. 19, 50). aequi-librium, "• n - [aequilibris] Alevel or horizontal position, equilibrium : quaedam ligna ad medium submersa ad aequilibrium aquae, Sen. Qu. Nat. 3, 25. Trop. : A perfect equality, Gell. 20, 1. ae au Aequimaelium and Aequime- lium« ii "■ The open space in Home below the Capitol, not far from the Career, where had stood the house of the turbulent tribune of the people, Sp. Maelius, who was slain, by Ahala, during the dictatorship of Cincinnatus, now in the Via di Marforio, cf. Nieb. Rom. Gesch. 2, 474, Anm. 28. " Aequimaelium, quod aequata Maelii do- uius publico, quod regnum occupare vo- luit is," Var. L. L. 5, 32; cf. Liv. 4, 16. In the time of Cicero the cattle-market seems to have been there : Cic. Div. 2, 17. aeqUl-manUS; a, um, aa J- [aequus- manusj Who can use both hands equally well, ambidextrous, afi(pt6eltos, Aus. Idyll. 12; Beda Orth. 2329 P. Trop.: Of equal skill in two departments or in two pursuits : wepiSeiids; Symm. Ep. 9, 101 (110). Acquimelium- v - Aequimaelium. aequinoctialisjc, adj. [aequus-nox] Pertaining to the equinox, or the time of equal day and night, equinoctial : circulus (the equator) in coelo, Var. L. L. 9, 18 : aestus, Sen. Q. N. 3, 28 (cf. aequinoctium fin.) : horae, Plin. 2, 97, 99.— From ac-quinoctium, i, «■ [aequus-nox] Hie time of equal days and nights, the equinox: Cic. Att. 12,28 : autumnale, Liv. 31, 47 : aestus duobus aequinoctiis max- ime tnmentes, et autumnali amplius quam verno, etc., Plin. 2, 97, 99. aequi-par, &ris, adj. [aequus] Per- fectly alike or equal ; only in later writ- ers, e. g. Aus. Idyll. 12 ; App. Flor. no. 3. aequiparabllis, e, adj. [aequiparo] That may be compared, comparable (only in Plant.) : c. Dot. Diis aequiparabile, Cure. 1, 3, 11. And with cum, Triri. 2, 4, 65 (also in Non. 304). aequi par antia, ae,/. [aequiparo] A comparison : Tert. adv. Val. 16. aequiparatlO. onis./. An equaliz- ing, a comparison : aequiparatio et parili- tas virtutum inter se consimilium, Gell. 14, 3 : rex de aequiparatione aestimanda (whether his army could be put on an equality with) quaesierat, id. 5, 5. — From aequiparo. avi, atum, 1. [aequipar] 1, v. a. To put a thing, in judging of it, on an equality with another thing, to com- pare, liken (like compare, to put together) ; c. ad or Dot. : suas virtutes ad tuas, Plaut. Mil. 1, 1, 11 : .Tovis Solisque equis dictato- rem, Liv. 5, 23 : Hadrianus Numae aequi- parandus, Frontin. Princ. Hist. p. 317 ed. Rom. 2. "■ n. To place one's self on an equal- ity with another in worth, to become equal to, to attain to by equaling, to equal (cf. aequo and adaequo) ; constr. c. hat., but more freq. c. Ace. — a. c - Dat. '■ nam s i qui, quae eventura sunt provideant, aequipa- rent Jovi, Pac. in Gell. 14, 1, 34.— b. B. Ace. : nemo est qui factis me aequiparare queat, Enn. in Cic. Tusc. 5, 17, 49 : urbem dignitate, Nep. Them. 6, 1 ; so id. Ale. 11, 3 ; Liv. 37, 55 : voce masristrum, Virg. E. 5, 48 ; Ov. Pont. 2, 5, 44.— c. In Pac. once abs.: in Non. 307, 11. IdF" a, Many good MSS. have aequi- pero, which is anal, to vitupero. — b. Cic- ero does not use this word. aeqnipedus, a, um, and aequipes. edis, adj. [aequus-pes] Having equal feet or legs, isosceles (of a triancle), App. dog. Plat. 1 p. 5, 9 Elm. and Diom. p. 472 P. aequipero, v. aequiparo. aequi-pollenS) entis , adj. Of equal value or significance, equivalent, a dialect- ic word, used several times in App. de dogm. Plat. * aequi-pondium. i. «• [aequus- pondus] An equal weight, a counterpoise, Vitr. 10, 8. aequitas* atis, / [aequus] The qual- ity oj aequus : 1, The uniform relation of one thing to others, conformity, symme- try : portionum aequitate turbata, Sen. Q_. N. 3, 10 : commoditas et aequitas (pro- portion, symmetry) membrorum, Suet. Aug. 79. 2. Trop.: Just, equitable, humane, or kind conduct toward others, equity, courte- sy, kindness, etc., hitiKua (which is gov- erned by a sense of duty, while justitia, justice, yields to another only what is legally due) : pro aequitate contra jus di- AE au cere, Cic. de Or. 1, 56, 240 : belli aequitas sanctissime fetiali jure perscripta est, id. Off. 1, 11, 36 : a verbis recedere et aequi- tate uti, id. Caec. 13 ; Nep. Arist. 2, 2 Br. ; cf. Milt. 2; Suet. Claud. 15. But it is sometimes used for justitia : summa bo- nitas et aequitas causae, Cic. Att. 16, 16 : quam habet aequitatem, ut agrum qui nullum habuit, habeat? id. Off. 2, 22 fin. 3, An equable, quiet, tranquil state of mind under disagreeable impressions or in exposure to excitement of the passions, mod- eration of desires, calmness, tranquillity repose, equanimity ; often in connection with animus; quis hanc animi maximi aequitatem in ipsa morte laudaret, si ? etc. ; Cic. Tusc. 1, 40, 97 : novi modera- tionem animi tui et aequitatem, id. de Sen. 1 ; so id. Agr. 1, 5 : ut animi aequi- tate plebem contineant, Caes. B. G. 6, 22; Nep. Thras. 4 ; Sail. C. 9. aequiter> adv. £yaa%=aeque, v aequus, ad. fin. aequi terilUS, % um, adj. [aeque- aeternusj Equally eternal, Claud. Mam. Anim. 2, 4 ; Sid. Ep. 8, 13. aequi-valeo, ere, ». a. [aequus] To hwots equal power, be equivalent, Auct. carm. de Phil. 6. aequi-VOCUS, a, um, adj. [aequus- vox] In gram. : verba aequivoca, Words of various significations, ambiguous, Isid. Orig. 2, 26 ; so Cap. 4, 97. aequo; avi, atum, 1. [aequus] 1, t). a. To make one thing equal to another ; constr. with cum and (in gen. in the histt.) c. Dat. (cf. adaequo) : inventum est tempera- mentum, quo tenuiores cum principibus aequari se putarent, Cic. Leg. 3, 10 : quum suas quisque opes cum potentissi- mis aequari videat, Caes. B. G. 6, 22 : nu- merum (corporum) cum navibus, Virg. A. 1, 193 : — c. Dat. : insedabiliter sitis ari- da corpora mersans Aequabat multum parveis humoribus imbrem, an unquench- able, burning thirst made the most co- pious stream seem to them as only a few drops, Lucr. 6, 1176 : per somnum vmum- que dies noctibus aequare, Liv. 31, 41 : aequare dicta factis, to make a speech as brilliant as the deeds were glorious, id. 6, 2; cf. id. 33, 21; Veil. 2, 127: aequare solo templum. to level with the ground, Tac. A. 1, 51 ; so domum, Quint. 3, 7, 20. and in an extended sense : Scipio Nu- mantiam excisam aequavit solo, i. e. en- tirely demolished it, Veil. 2, 4 ; hence, Trop.: solo aequandae sunt dictaturae consulatusque, entirely abolished, Liv. 6, 18. — Poet. :' si protenus ilium Aequasset nocti ludum, /tad played through the whole night, Virg. A. 9. 338. — Hence also, b. In comparison : To place a thing on an equality with, to compare ; in Cic. with cum ; later c. Dat. : aequare et conferre scelera alicujus cum aliis. Cic. Verr. 1, ], 8 : ne aequaveritis Hannibali Philippum, ne Carthaginiensibus Macedonas : Pyrrho certe aequabitis, Liv. 31, 7. — c. To make a thing equal with itself, i. e. of places : To make level, even, or smooth : aequata agri planities, Cic. Verr. 2, 4, 48 and trop.: aequato dlscrimine, at an equal distance, Lucr. 5, 689 : aequato omnium periculo, Caes. B. G. 1, 25 : aequato Mar- te, Liv. 1, 25 : aequato jure omnium, id. 2, 3. Poet.: ibant aequari numero, di- vided into equal parts, Virg. A. 7, 698 : foedera regum Vel Gabiis vel cum rigidis aequata Sabinis, i. c. aequis legibus icta, Hor. Ep. 2, 1, 25 ; cf. Livy : si foedus est, si societas aequatio juris est., cur non omnia aequantur ? Liv. 8, 4, placed in the same circumstances? — Termini technici: a. Aequare frontem. milit., To form a front (*to make an equal front), Liv. 5, 38 : aequatis frontibus, Tib. 4, 1, 102, v. frons. — b. Aequare sortes. To see whither the lots are equal in number to those who draw, of the same material, and each with a different name. The classical passage for this phrase is Plaut. Cas. 2, 6, 35 : conji- cite sortes : uxor, aequa (sc. eas) ; v. the preceding verses. So Cic. Frgm. or. Corn. 1 p. 449 Orell. : dum sitella defeY- tur : dum aequantur sortes : dum sorti- tio fit, etc. ; cf. sors. 2. v. n. or a. To become equal to one, to attain to or reach by equaling, to equal 51 AE QU (mostly in the histt.), construe c. Vat.. but oftener e. Ace. (cf. adaequo and ae- quiparo, and Zumpt, § 388, 1) : qui jam illis fere aequarunt, Cic. Off. 1, 1. 3 Beier ; Ov. M. 6, 21 : ea arte aequasset superio- res rege9, ni, etc.. Liv. 1, 53. So cursu equum, id. 31, 35; for which Curtius : cursum alicujus, 4, 1 : gloriam alienjus, Suet. Caes. 55 : earn picturam imitati sunt multi, aequavit nemo, Plin. 35, 11, 40 ; Lucan. 3, 456. Poet.: sagitta ae- quans ventos, like the winds in swiftness, Virg. A. 10, 248 : munia comparis aequa- re nondum valet (juvenca), i. e. can not yet draw even with herniate, Hor. Od. 2, 5, 2. aequor. or > s > n - [aequus] An even, level surface (a poet, word in the ante- Aug. prose ; only once in Cic. and once in Sallust) : speculorum aequor, a plane surface, as of a mirror, Lucr. 4, 106, 291 : in summo aequore saxi. upon thepolished, smooth marble surface, id. 3, 905 : campo- rum patentium aequora, * Cic. Div. 1, 42 : campi. Virg. A. 7, 781 ; and without cam- pus : Daren ardens agit aequore toto, ib. 5, 446 : ac prius, ignotuin ferro quam seindimus aequor, id. Georg. 1, 50; ib. 1, 97. Of the desert, ib. 2, 105: immensum «paths confecimus aequor, ib. 541 : pri- mus in aequore pulvis, JUv. 8, 61. — And in Attius once even of the heavens : ae- quora coeli Sensimu' sonere, in Non. 505, 8. 2. The even, smooth surface of the sea in its quiet state, the calm, smooth sea, (" aequor mare appellatum, quod aequa- tum quum commotum vento non est," Var. L. L. 7, 2, 85) : " quid tarn planum videtur, quam mare ? ex quo etiam ae- quor illud poetae vocant," Cic. Ac. 26 ; Non. 6o, 21. Also, The sea in gen., even when agitated by storms, the raging, tem- pestuous sea, Lucr. 1, 719: turbantibus aequora ventis, ib. 2, 1 : silvaeque et sae- va quierant aequora, Virg. A. 4, 523, et sacp. : per undosum aequor, id. ib. 313 : contracta pisces aequora sentiunt, Hor. O.d. 3, 1, 33 : juventus infecit aequor san- guine Punico, ib. 3, 6, 34, et al. Some- times pleonast. with mare or pontus : vas- tum maris aequor arandum, Virg. A. 2, 780 : tellus et aequora ponti, id. G. 1, 469. — In prose -writers after the Aug. period : placidum aequor, Tac. A. 2, 23 : penetra- re aequora. Val. Max. 9, 1, no. 1 ; so Curt. 4, 7; Plin. 4, 12; Mel. 1, 2. (Once even in Sallust: et aequore et terra, Frgm. in Don. Ter. Ph. 2, 1, 13.) 3. In Virg. of the surface of the Tiber: Virg. A. 8, 89 ; and ib. 96 : viridesque se- cant placido aequore silvas. — Whence aequo reus, », »m, adj. Of or per- taining to the sea (also only poet.) : rex, Neptune, Ov. M. 8, 004 : Britanni, the Brit- ons surrounded by the sea, ib. 15, 753 : genus, ./isA, Virg. G. 3, 243: aquae, Mart. 10, 51, et al. aequus, '• um, adj. [ElKfl, eoiKa, eikgs\ 1, Of place: That extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.) : locus ad libellam aequus, level, Var. R. R. 1, 6fin.: aequus et pla- nus locus, Cic. Caec. 17 fin.: in aequum locum se demittere, Caes. B. G. 7, 28 : le- gio, quae paullo aequiore loco constite- rat, ib. 51 : in aequum locum deducere, Sail. J. 42 (cf. in Gr. di to inov Karu6ai- vav, Xen. Anab. 4, 6, 18). Trop. : sive loquitur ex inferiore loco, sive aequo, sive ex superiore, i. e. before the judges, sitting on raised scats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the ros- trum, or tribune, Cic. de Or. 3, 6, 23 : meos multos et ex superiore et ex aequo loi-o sermones habitos cum tua summa laude, from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8. — In the histt., some- times aequum is a subst. with a Gen. follg. : A level, a plain : facilem in aequo campi victoriam fore, Liv. 5, 38 : ut pri- mum agmen aequo, ceteri per acclive ju- gum insurgerent, Tac. Agr. 35 : in aequ- um digredi, id. ib. 18 : in aequo astare, ib. 36 ; id. Hist. 4, 23. Arc eminence also, if it ri9es without inequalities, is called ae- quum : dum Romanae cohortes in aequ- um eniterentur, Tac. A. 2, .80. — Since, in warlike movements, a level place is far 52 AE QU more favorable for an engagement than an uneven one, aequus has the signif, Favorable, advantageous (as its opp. ini- quus. uneven, that of unfavorable, etc., v. the word); first, a. Of place: locum se aequum ad dimicandum dedisse, Caes. B. C. 3, 73 Oud. : etsi non aequum locum videbat suis, Nep. Milt. 5, 4 : non hie sil- vas nee paludes, sed nequis locis aequos Deos, Tac. A. 1, 68. — 1>. O f time : judi- cium aequiore tempore fieri oportere, Cic. Corn. Frgm. in Ascon. : bellum diffi- cillimum gessit, neque loco, neque tem- pore aequo, Suet. Caes. 35 ; and, c. In gen., of persons or things (very freq. and class.) : Favorable, hind, friend- ly, benevolent, etc. ; constr. c. Dat. or in c. Ace. (in poets in c. Abl.) : consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos pla- catosque dimittas, Cic. Or. 10, 34 : nobili- tate inimica, non aequo senatu, id. Qu. Fr. 2, 3 med. : meis aequissimis utuntur auribus, id. Fam. 7, 33 : aequis oculis as- picere, Virg. A. 4, 372 : aequa Venus Teu- cris, Pallas iniqua fait, Ov. Tr. 1, 2, 6 ; id. A. A. 2, 310: O dominum aequum et bo- num, Suet. Aug. 53 : boni et aequi et fa- ciles domini, id. Tib. 29. With in c. Ace. : quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium, Cic. Quint. 14,— With in c. Abl. : victor erat. quamvis aequus in hoste fuit, Tib. 3, 17, 28 Burm ; cf. id. 3, 6, 19.— Hence, fl, Aequus, i, m. subst., A patron, friend : ego ut me tibi amicissimum esse, et aequi et iniqui intelligant, curabo, Cic. Fam. 3, 6 fin. 2. Tliat is equal to another hi any qual- ity whatever, equal, like ; of things divided into two equal parts, a half: aequo censu censeri, Plaut. Trin. 3, 4, 93: utinam es- set mihi para aequa ainoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus, Ter. Eun. 1, 2, 12: partes, Lucr. 3, 125: aequa demen- tia, ib. 1, 705. et al. : aequa manu discede- re. Sail. C. 39 ; and so the well-known phrase, aequo Marte pugmare, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 19; Flor. 4, 2~, 28, et al. : urbs erat in summo nubibus aequa jugo, Ov. Pont. 4, 7. 24 : aequum vulnus utrique tulit, id. Met. 9, 719 (cf. ib. 7, 803 : ae- quales urebant pectora flammae ) : se- quiturque patrem non passibus aequis, Virg. A. 2, 724 : pars aequa mundi, Plin. 2, 17, 81 : non tertiam partem, verum ae- quam. id. 3, 1, et al. Here belong the ad- verbial phrases : a. Ex aequo, in likeman- ner, in an equal degree, equally, Lucr. 1, 854 : dixit et ex aequo donis formaque probata, etc., Ov. H. 16, 87; so ib. 20, 123; Am. 1, 10, 33 ; A. A. 2, 682 ; Met. 3, 145 ; 4, 62 ; Liv. 36, 37 : adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), quum in secundis minores fuissent, Tae. Germ. 36. — 1). In aequo esse or stare, to be equal : qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit, Sen. Phoen. 98 : ut naturam oderint, quod infra Deos sumus, quod non in aequo illis stetimus, id. Ben. 2, 29 : in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality : in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt, Liv. 39, 50 fin. 3. In a moral view, a. Ofpersons: Fair, equitable in conduct toward others (diff. from Justus, just ; v. aequitas no. 2) ; constr. c. Dot., raore rarely subst. c. Gen. : praetor aequus et sapiens, Cic. Verr. 2, 4, 65 ; id. ib. 2, 5, 59 : aequissimus aes- timator et judex, id. Fin. 3, 2 : praebere se aequum alicui, id. Fam. 2, 1 : absen- tium aequi, praesentibus mobiles, Tac. A. 6, 36. — "b. Of things: Equitable, reasona- ble, right, honorable : quod aequora est decernite. Pac. in Non. 126, 22 : et acqu um est et rectum, id. ib. 261, 12 : aequa et honesta postulatio, Cic. Rose. Am. 2 : postulo primum id, quod acquissimum est, uti etc., id. Clu. 2 : aequa lex et om- nibus utilis, id. Balb. 27 : aequae condi- tionos, Veil. 2, 21. — Hence the neutr. subst. : jus atque aequum, Enn. in Non. 399, 10 : utilitas justi prope mater et aequi, Hor. S. 1. 3, 98. Often with compara- tives : More than is right, proper, reasona- ble : lamentari ampllus aequo, Lucr. 3, 966 : injurias gravius aequo habere (* to feci too deeply), Sail. C. 50 : potus lardus aequo, Hor. Ep. 2, 2,215. — Hence aequum AE au est, it is reasonable, etc., is commonly constr. with the ace. c. inf., in good prose also c. Dat. pers. and ut, Rudd. 2, 235 no. 21 ; cf. Br. Nep. Them 7 : in lustris nos quiescere aequum est, Enn. in Diom. 1 : PI. Rud. 2, 2, 6 : quae liberum scire aequ um est adolescentem, Ter. Eun. 3, 2, 25 ; Lucr. 5, 1022 : sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca di- camus, Cic. Manil. 16, 47. In Plaut. also c. Abl. : plus vidissem quam me atque illo aequum foret, is becoming to me and him, Bac. 3, 3, 84; so id. Rud. prol. 47.— c . aequum as subst. very freq. with bonum ; both together designate what is implied in aequitas, Equitable, kind, noble, gener- ous conduct toward others : neque quid- quam queo aequi bonique ab eo impetra- re, Plaut. Cure. 1. 1, 65: cum de jure civili, cum de aequo et bono disputare- tur, Cic. Brut. 38 : ex aequo et bono, no7i ex callido versutoque jure rem judicari oportere, id. Caec. 23 : fit reus magis ex aequo et bono, quam ex jure gentium, Sail. J. 39.— Also without et : illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bo- num tradiderunt, Cic. Top. 17. As aequ- um bonum, so also aequius melius, Cic. Off. 3, 15, and Top. 17: aequi bonique fa- cere aliquid, in Appul. : To receive a thing with indulgence, forbearance. (The class, signif. of this phrase v. in the follg. no.) 4. Of a state of mind: Remaining equal to or like one's self in good and ill fortune, equcmimous, calm, composed, tran- quil, patient, enduring (cf. aequitas no. 3) ; esp. freq. with animus or mens : ani- mus aequus optumum est aerumnae cot): dimentum, Plaut. Kud. 2, 3, 7) : concedo et quod animus aequus est, et quia ne.-es- se est, Cic. Rose. Am. 50 : quod adest memento componere aequus, Hor. Od. 3, 29, 32 : tentantem majora, fere praesenti- bus aequum, id. Ep. 1, 17, 24; and so at the beginning of the exquisite 3 Ode of the 2 Book : aequam memento rebus iir arduis Servare mentem, etc. — Esp. freq. in the Adv. Abl. : aequo (aequiore, aequis- simo) animo, with equanimity, quietly, with forbearance : ego, nisi Bibulus adni- teretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero atnxpdv aiuTrqi 1 , Cic. Att. 6, 8 : carere aequo animo aliqua re, id. Brut. 6 : ferre aliquid, Nep. Dion. 6, 7 : accipere, Sail. C. 3, 2 : tolerare, id. Jug. 31 : quo aequiore animo Germanicus celerem suc- cessionem operiretur, Suet. Tib. 25 : tes- tem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur, id. Aug. 56, et al. — Here belongs also the phrase aequi bo- nique facere aliquid, To take a thing pleas- antly, not to take it ill or amiss, to put up with it, etc. : istuc aequi bonique facto, Ter. Heaut. 4, 5, 40 : tranquillissimus aui- mus meus totum istuc aequi boni facit, Cic. Att. 7, 7 ; Liv. 34, 22 fin. So also aequi bonique dicere (* to propose any thing reasonable), Ter. Ph. 4, 3, 32. — Whence aeque, adv. In like manner, equally, just so = ex. aequo, pariter, Gr. laov, no- rms, it indicates the entire equality of two objects compared (while similiter only denotes similitude) : ea (benevolentia) non pariter omnes egemus .... honore et gloria fortasse non aeque omnes egent, Cic. Off. 2, 8, 30 : non possum ego non aut proximo atque ille aut etiam aeque laborare, id. Fam. 9, 13, 4. — In the comic poets with cum or the compnr. Abl. (cf. adaeque). in Cic. and good class, authors gen. with et, atque, ae, ac si (in which copulative constr, the Roman's order ot thought was : " The one in like manner, and the other in like manner"), Plaut. Capt. 2, 2, 105 p. 36 ed. maj. — Less class, with quam, ut, quam vt ; in Petron. with tamquam. 1. Aeque — cum : animum advorte, ut aeque mecum haec scias, Plaut. As. 2, 2, 66 ; id. Poen. prol. 47 : novi aequo omnia tecum, Ter. Ph. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26 : tecum una postea aeque po- cula potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put abs. (se. tit fu.) 2. Aeque with comyar. Abl. : nullus est hoc meticulosus aeque, Plaut. Am. 1, 1, 137 : qui me in terra aeque fortunatus erit, id. Cure. 1, 2. 51. AEttU 3. Aeque — et or aeque — que (as in Gr. i'aov Kai, laa Kui, Soph. Oed. Tyr. 611 ; Thuc. 3, 14) : nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus, if we do not love our friends and ourselves equally, Cic. Fin. 1, 20, 67 : versus aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192 ; id. Rose. Comoed. 1, 2 ; eo id. Mur. 13, 28 ; Clu. 69, 195 ; Tusc. 2, 26, 62, et al. : quod aeque neglectum pu- eris senibusque nocebit, Hor. Ep. 1, 1, 26. 4. Aeque — atque, -ac, -ac si : As... as ; as, as muck as ; vide ne, quern tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. in Cic. Div. 1, 22, 45 : pumex non aeque aridus atque hie est senex, Plaut. Aul. 2, 4, 18 ; Ter. Ph. 1, 2, 43 ; Var. R. R. 3, 8, 2 : nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet, Cic. Lael. 6, 22 : sed me colit et observat aeque atque patronum suum, id. Fam. 13, 69 ; id. ib. 2, 2 ; so id. Brut. 71, 248 ; Rose. Am. 40, 116 ; Cels. 6, 15 ; Tac. H. 4, 5 ; Suet. Caes. 12, et al. : aeque ac si with the SubJ. : Just as if al- together as if: Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto, ac si mea negotia essent, Cic. Fam. 13, 43, 3 ; id. Her. 2, 13, 19 : quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret, ac si in csm- pestribus ea locis habuisset, Nep. Eum. 5, 6 ; so Liv. 10, 7, 4 ; 44, 22, 5, et al. 5. Aeque — quam (only in Plaut. and the prose writers from the Aug. per. ; nei- ther in Cic. nor in Caes.) : As... as, in the same man ner as, like, as well . . . as, Plaut. Mil. 2, 5, 55 : nullum esse agrum aeque feracem, quam hie est, id. Epid. 2, 3, 1 : nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris, Liv. 28, 26, 14 ; id. 5, 6, 11 ; so 5, 3, 4 ; 31, 1, 3 : in navibus posita aeque quam in aediticiis, Plin. 2, 83 ; so ib. 72 ; Tac. A. 14, 38 ; Hist. 2, 10 ; 4, 52 ; Suet. Aug. 64, 89 ; Galb. 4, et al. 6. Aeque — ut : a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class, per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac) : Like, as much as : cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 ; Plin. 23, 4, 45.— In Plaut. once aeque — ut quasi for the class, aeque ac (v. above, no. 4) : quem vi- deam aeque esse moestum, ut quasi dies si dicta sit, As. 5, 1, 11. 7. Sometimes aeque — aeque : As well as, as much as : aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25 ; Tac. Agr. 15. 8. The comparison is often to be sup- plied from the whole sentence or con- text ; hence aeque stands abs. for aeque ac, etc. (anterior to the class, per. freq., and also in Cic. and Livy) : Equally, as much as, as : eadem oratio non aeque valet, Enn. in Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295 : \6yoe .. ..oh ravrbv o$eva) : satin' habes, si feminarum nulla'st quam aeque diligam? Plaut. Am. 1, 3, 11 : Aet- na mons non aeque altus, Plaut. Mil. 4, 2, 73 ; ib. 4, 7, 10 ; Most. 1, 3, 85, etc. ; Ter. Ph. 3, 3, 32 ; Cic. Fam. 4, 6, 1 ; so ib. 5, 21 ; Fin. 4, 33, 62 : aeque sons, Liv. 29, 19, 2 ; so 29, 19, 4, et al. : aeque non est dubium, it is as little doubtful, Plin. 2, 13, 68. 9. With omnes, uterque, and definite numerals, in order to indicate that a thing applies in like manner to all the objects designated : Equally : non omnia eadern aeque omnibus suavia esse scito, Plaut. As. 3, 3, 51 ; Ter. Hec. 2, 1, 2 ; so Cic. Off. 2, 8. 31 ; Fin. 4, 27, 75, et al. : etsi utrique nostrum prope aeque gratae eraut (literae), Cic. Fam. 13, 18 ; so id. Quint. 28, 86 ; Virg. G. 3, 118 ; Ov. Tr. 3, 8, 33 ; Fast. 1, 226 : aeque ambo pares, Plaut. Men. 5, 9, 60 : duae trabes aeque longae, Caes. B. C. 2, 10 ; Suet. Aug. 101. 10. Sometimes in connection with several substantives, abs. : Alike, equally ,- Plaut. Per. 4, 3, 4 : quod aeque corpus tegeret et leve esset, curavit, Nep. Iphicr. 1. 5 : imperium bonus et ignavus aeque sibi exoptant, Sail. C. 11. 11. In Plaut. Capt. 3, 5, 42: nee est quisquam mihi aeque melius cui velim ; melius velle is, perhaps, to be taken to- gether as a phrase, and the compar. con- sidered as used in a restricted sense, as AE R A in melius est. Others consider the com- par. as used for the simple positive ; cf. adaeque. Vide further upon this word, Hand Turs. 1, 189-199. 12. Justly, with equity : mihi id a. fac- tum arbitror, Plaut. Mil. 5, 22. Comp. ferro quam fame aequius perituros, more willingly. Sail. H. Frgm. Sup. judicas ut qui aequissime, Sid. 15, Ep. 11. iJ3P An old adv. form : aequiter : prae- da per participes aequiter partita est, Liv. Andr. in Non. 512, 31 ; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. ace. to Prise. 1010 P. aer. aeris, m. In Enn. once fern., Gell. 13, 20, as also di)p in Gr., in the earliest per., was fern. ; v. the word in Passow ; (gen. Grace, aeros, Stat. Th. 2, 693. Ace. aerem and Gr. aera, Rudd. 1. 79, and Charis. 65 P. ; in the old authors also aerum ; cf. the same author, 97, ib. Ace. plur. neutr. aera, Auct. Cui. 164) = a///>, The air, and properly the lower atmos- phere, the region of atmospheric phe- nomena, in distinction from aether, the upper pure air : istic est is Juppiter quem dico, quem Graeci vocant Aerem, qui ventus est et nubes, imber postea, Atque ex imbre frigus, ventus post tit, aer de- nuo, Enn. in Var. L. L. 5, 10, 19 : itaque aer et ignis et aqua et terra primae sunt, Cic. Ac. 1, 7, 26 ; id. N. D. 2, 36 ; so ib. 45 : Anaximenes aera Deum statuit, ib. 1, 10 : aerem in perniciem vertere, Plin. 18, 1. et al. Also in plur. : aeribus binis, Lucr. 4, 291 : aeres loconim salubres aut pesti- lentes, Vitr. 1, lfin. — 2. Poet: agr sum- mits arboris, the airy summit, for the high- est point, Virg. G. 2, 123 ; cf. Juv. 6, 99 — 3. Also poet, for Clouds, vapor, mist: Venus obscuro gradientes aere sepsit, Virg. A. 1, 411 : aere septus, Val. Fl. 5, 401. — 4. With an epithet, the weather: crassus, Cic. Ac. 2, 25. 81 : fu-us et ex- tenuatus, id. N. D. 2, 39 : purus et tenuis, ib. 16 : temperarus, id. Div. 2, 42. 1. taera (dissyL); ae. f = ,up; A weed in grain, darnel, tare, or cockle, Lo- Hum temulentum, L., Plin. 18. 17, 44, no. 3. 2. aera; ae . /■ [from aera, the plur. of aes]. a word belonging to later Latin : 1, In mathem. : The given number, ac- cording to which a calculation is to be made: Vitruvius (Vetrubius) Eufus in Salmas. Exercc. 1 p. 483.-2. The item of an account, for which in the class, per. aera, as plur. of aes. came into use : Ruf. Fest. in Breviar. in. (The passage of Lucil. cited by Nonius 2, 42, aera perver- sa, is prob. also plur.)— 3. The era or epoch from which time is reckoned : Isidor. Orig. 5^36. aeramentum, i, «■ [aes] That is prepared from brass : hence, also, a brazen (copper, bronze, or latten) vessel or utensil; Plin. 33, 5, 30 ; id. 35, 15, 51. + aeramina, 6rum, n. [id.] Large vessels or utensils of brass, etc., Fest. p. 22. aeraria an - fornax, A smelting furnace, Plin. 34, 13, 33. C. aerarium, i, n. sc. stabuluin, The place in the Temple of Saturn at Rome where the public treasure was kept, the treasury: to Tauiuor, to koivov : "Aera- rivm sane populus Romanus in aede Sarurni habuit, Fest. p. 2 ; cf. Plin. Pan. 92 : referre pecuniam in aerarium, Cic. Agr. 2, 27 (for which deferrc is often used in Liv. q. v.) : dare alicui pecuniam ex aerario, id. Verr. 2, 3, 70. — Also for the public treasure or finances : C. Gracchus, quum largitiones maximas fecisset, et effudisset aerarium, Cic. Tusc. 3, 20, 48 ; Nep. Arist. 3, 1. (So also Att. 8 of the private estate of Caesar.) — In the time of the emperors the aerarium (public treasure) was distinguished from tiscus (the wealth of the emperor) : bona Seja- ni ablata aerario, ut in fisco congerentur, Tac. A. 6, 2 ; Plin. Pan. 36 ; Suet. Vesp. 16 Baumg. Crus. cf. tiscus. In the treas- ury the public archives were also kept : factum senatusconsultum, ne decreta pa- trum ante diem decimum ad aerarium deferrentur, Tac. A. 3, 51 ; cf. ib. 13. 28 ; Suet. Aug. 94 ; id. Caes. 28.— The stand- ards were also there preserved : signa ex aerario prompta. Liv. 4, 22. — The Quaestores aerarii (under Augustus and his immediate successors the Praetores) presided over the aerarium, with whom the Tribuni aerarii were associated as assistants ; cf. Quaestor and Tribunus. — The aerarium contained also a fund, es- tablished after the invasion of Gaul, and augmented by the immense booty ac- quired in the" wars with Carthage, Mace- donia, Corinth, etc., as well as by the tribute of the manumissi, which could be used only in cases of extreme public ne- cessity, hence with the epithet sanctius, Caes. B. C. 1, 14 : aurum vicesimarium, quod in sanctiore aerario ad ultimos ca- sus servaretur, promi placuit, Liv. 27, 10 ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 13 ; Att. 7, 21. Hence trop. : Quint. 10. 3, 3.— From the differ- ent objects to which the money was ap- plied the aerarium received different epi- thets. Thus the aerarium militare was destined by Aug. for defraying the ex- penses of war, Tac. A. 1, 78 ; Suet. Aug 49 ; Plin. Pan. 92, 1. aeratUS, a, um, Pa. of a verb (aero, are) which occurs in no example, and is only mentioned in Priscian. (A metallo- rum quoque nomiuibus solent nasci ver- ba, ut ab auro, auro, as, ab aere, aero, as ; unde auratus et aeratus, p. 828 P.) 1. Furnished or coviT-ed with brass (copper or bronze) : ratis, Naev. in Var. L. L. 7, 2, 85 : lecti (having brazen feet), Cic. Verr. 2, 4. 26, 60 : naves, Hor. Od. 2, 16, 21 : porta, Ov. Fast. 2, 785. Poet: acies, armed ra?iks, Virg. A. 9, 462. — 2. Made of brass, wholly of brass : catenae, Prop. 2, 16, 11. — *3. Sarcastic, of a rick, opu- lent man : tribuni non tarn aerati, quam aerarii, Cic. Att. 1, 16, 8. aerelavina — aeraria, Var. L. L. 8, 33. aereus (trisyl.), a, um, adj. [aes] 1. Made of brass (copper, etc.) : cornua, Virg. A. 7, 682 : clavus, Plin. 16, 10, 20 : tabulae, Suet. Vesp. 8. — 2. Furnished or covered with brass (copper, etc.) : clipeus, Virg. A. 12, 541 : puppis, ib. 5, 198 (cf. aeratae naves, Hor. Od. 2, 16, 21). — Ae- reus, i, m., sc. nummus, A copper coin : 53 AERTJ aereos signatos constituere, Vitr. 3, 1. — Aereum, i, n., A copper color, Plin. 8, 52, 78. w aereus- a, um, v. aerius. * aerifer (trisyl.), bm, erum, adj. (aes and fero] Bearing brass (copper, etc.), i. e. brazen cymbals, of the attendants ot Bac- chus : manus, Ov. F. 3, 740. * aerif ICOj adv. [aes-facio] With art, ingeniously : Musae (i. e. Musarum sta- tuae), quas aerifice duxti, Var. in Non. 69, 30. t aerif odina, ae, /. = aeris fodina, A copper mine, Var. L. L. 5, 1. acrinuS) % »m, adj. [1. aera] Of dar- nel or cockle : Plin. 18, 17, 44. aeri-peS; edis, adj. [aes] 1. Brazen- footed (a poet, word) : tauri, Ov. H. 12, 93 : cerva, Virg. A. 6, 803 (since, ace. to fable, they had feet of brass ; hence we need not with the grammarians, Cha- ds, p. 249 ; Diom. p. 437 P., and Pomp. p. 449 Lind., take aeripedes for aeripedes fr. pes and aer, the air). — 2. Metaph. Strong, vigorous ; hence, swift of foot, swift-foot- ed (as in Gr. xa^Koirovi, sometimes = ('iS, Of the color of air, likeair, sky-blue: berylli, Plin. 37,5,21.^ t aerdmantia, ae, f. — aeponavTsin, Prognostication from the state of the air, aernmancy : Isid. Orig. 8, 9. Aerope, es, and Aeropa, ae, /., 'A.tp6~n, J'he wife of Atreus: Ov. Tr. 2, 391; Hyg.F. 86, 88. aerosus? a, um, adj. [aes] Rich in brass, Fest. p. 17. So, aerosum aurum, gold that contains many parts of brass, Plin. 33, 5, 29 : ferrum, id. 34, 14, 41. aeruca, ae, /. [aes] A kind of verdi- gris : Vitr. 7, 12. aeruginosas, a, um, adj. Full of copper rust, rusty, rusted (only in Seneca) : manus, Contr. l,%fin.: lamellae, Br. Vit. 12.— From aerugfOj mis, /. [from aes, like ferrU- go from Terrum] 1. Rust of copper : aes Corinthium in aeruginem incidit, * Cic. Tusc. 4, 14; Plin. 15, 8, 8; id. 34, 17, 48.— 2. The verdigris prepared from the same : Plin. 34, 11, 26.-3. Poet. : (as pars pro toto): Money: Juv. 13, 60. — 4. Trop. : Envy, jealousy, grudging, ill-will (which seek to gnaw and consume the posses- sions of a neighbor, as rust corrodes met- als) : haec est aerugo mera, Hor. S. 1, 4, 101 : versus tincti viridi aerugine, Mart. 10, 33, 5 ; id. 2, 61, 5.-5. Avarice, which cleaves to the mind of man like rust : an- imos aerugo et cura peculi cum semel imbuerit, Hor. A. P. 330. aerumna, " e i /• [contr. from aegri- 54 'AES monia, as alumnus is related to alimoni- um; and in regard to the suppressed g, cf. jumentum from jugum, Doed. Syn. 4, 420.] Others (cf. Comin. in Fest. in Lind. C. Gr. II„ 2, 334) , explain aerumna with Festus s. v. aerumnula, pag. 20, orig. for a frame for carrying burdens upon the back; hence trop.: Need, want, trouble, hardship, distress, tribulation, calamity, etc. (objectively, as it were a concrete, id quod aegrum aliquem reddere potest, while aegrimonia, like acgritudo, denotes, sub- jectively, the condition of mind, as aeger in consequence of the aerumna operating upon it, thus entirely abstract. Doed. 1. c). — Aerumna is, for the most part, only an- te-class., except in Cic, who uses it sev- eral times, in order , to designate by one word the many modifications and shad- ings of the condition of mental suffering : Enn. in Non. 215, 8 : cum aerumnis ex- antlavi diem, id. ib. 292, 8 ; so id. ap. Gell. 6, 16, 9 : uno ut labore absolvat aerumnas duas (the pains of parturition are here the subject of discourse), Plaut. Am. 1, 2, 26 : animus aequus optimum est aerum- nae condhnentum, id. Eud. 2, 3, 71 ; id. Epid. 2, 1, 10 ; so id. Capt. 5, 4, 12 ; Cure. 1, 2, 54 ; Pers. 1, 1, 1 : lapit cor cura, ae- rumna corpus conficit, Pac. in Non. 23, 8 ; Ter. Hec. 3, 1, 8 ; Lucr. 3, 50 : aerum- na gravescit, id. 4, i065 : quo pacto ad- versam aerumnam ferant, old poet, in Cic. Tusc. 3, 14 : moeror est aegritudo fle- bilis : aerumna aegritudo laboriosa : dolor aegritudo crucians, Cic. Tusc. 4, 8, 18 : Herculis aemmnas perpeti : sic enim ma- jores nostri labores non fugiendos tristis- simo tamen verbo aerumnas etiam in Deo nominaverunt, id. Fin. 2, 35 : cf. ib. 5, 32, 95 : mors est aerumnarum requies, Sail. C. 50 ; so id. Jug. 15, 26 : Luculli miles collecta viatica multis aerumnis, ad assem perdiderat, scraped together with much difficulty, * Hor. Ep. 2, 2, 26. 2. In later Lat. for Defeat (of an army) : Amm. 15, 4 ; cf. ib. 8, et al. l^p^At a later period, also, erumna was written with short e, Paulin. Petiic. Hence the gramni. Ennius in Charis. p. 76 P. derives it from eruere ("quod men- tern eruat"). Cf. Grotef. Gr. 2, 193, and Doed. Syn. 4, 420.— Whence aerumnabllis, e, adj. That may be regarded as wretched or miserable, lam- entable,full of trouble, calamitous : * Lucr. 6, 1230 ; so App. M. 1, 1, 8 ;— and aerumaosus, a, um, adj. Full of trouble, misery, suffering, wretched, lament- able : salum, Att. in Cic. Tusc. 3, 28, 67 : inopes, aerumnosae, Plaut. Eud. 1, 4, 39 ; so id. Epid. 4, 1, 32 : miseros, afflictos, aerumnosos, calamitosos, Cic. Tusc. 4, 38, 82 ;_ so Parad. 2 ; Att. 3, 23 fin. ; once also in his Orations : infelix et aerumnosus, Verr. 2, 5, 62 : nihil est aerumnosius, Sen. de Ira, 2, 7. Sup. Cic. Clu. § 201; id. Att. 3,23. t aerumnula, ae, /. dim. from ae- rumna, ace. to Festus. A traveler's stick for carrying a bundle, Fest. p. 20. * a.eruscator, oris, in. One who roves about the country, and obtains his living by exhibiting sleight-of-hand t?-icks, an itinerant juggler : Gell. 14, 1, 2 ; — from aerUSCO, are [aes], v. a. To obtain one's living by going about and exhibiting tricks of legerdemain, to play the juggler : " aeruscare, aera undique, id est pecunias colligere," Fest. p. 21 ; Gell. 9, 2 ; so. Sen. Clem. 2, 6. aes, aeris, n. (often in the plur. Nom, and Ace. : aeribus, Cato in Fest. p. 23, and Lucr. 2, 636. Gen. aerum, Orelli, 3551.) [The etymology is doubtful. Ace. to some, it is kindred with at Oui, to burn, shine; whence alaiS and Lat. aes; ace. to others, with as=n?s or in, the unit of coined copper ; perhaps on account of the r in the casib. obliquis from aipu>, to raise or draw forth from a mine.] X, Any crude metal dug out of the earth, except gold and silver ; but esp., a. Aes Cyprium, whence cuprum, copper. Thus scoria aeris, copper-dross or scoria, Plin. 34, 11, 24 : flos aeris, flowers of copper, Ib. : squama, aeris, scales' of copper, Cels. 2, 12 in. : aes fundere, Plin. 33. 5, 30 : conflare et temperare, ib. 7, 56, 57.— j>. An alloy, AES brass or bronze: statua ex aere, Cic. Phil' 9, 6 : simulacrum ex aere factum, Plin 34, 4, 9 : valvas ex aere factitavere, ib. 3' 7. Hence ducere aliquem ex aere, to cast one's image in brass, ib. 7, 37, 38 ; and in the same sense poet, ducere aera, Hor. Ep. 2, 1, 240. 2. M e t o n. (esp. in the poets) for Ev- ery thing made or prepared from brass, copper, bronze, etc. (statues, weapons, ar- mor, tables of laws, utensils of husbandry, esp. in the earliest periods, before iron came into use, tables, money, etc.) : aes sonat, franguntur hastae, the brass, i. e. the trumpet sounds, Enn. in Non. 504, 32 : et prior aeris erat quam ferri cognitus usus : aere solum terrae tractabant, aere- que belli Miscebant fluctus et volnera vasta serebant. etc., Lucr. 5, 1285. So Tac. : arma quoque ad muniendum apta, ut galeae, loricae, ocreae ex aere aliquan- do fuerunt ; imo vero etiam ohm, quae ad feriendum adhibentur, ut enses, has- tae, pila, etc., item instrumenta rustica ad terram colendam, Tac. A. 11, 14 and 12, 53 : quae ille in aes incidit, in quo populi jussa perpetuasque leges esse voluit, Cic. Phil. 1, 15 ; cf. Fam. 12, 1 ; Tac. H. 4, 40: ardentes clypeos atque aera micantia cer- no, Virg. A. 2, 734 : aere (with the trumpet, horn) ciere viros, ib. 6, 165 : non tuba di- recti, non aeris cornua tiexi, Ov. M. 1, 98 (hence also rectum aes, the tuba, in contr. with the crooked buccina, Juv. 2, 118), et al. ; but esp., 3. Money, since the first Eom. coins, ace. to the manner practiced in Italy from the earliest times, esp. by the Etruscans, were struck in copper (and these were qtiadrangular, either 6quare or oblong, v. stips) ; cf. Miill. Etrusk. 1, 305, and Aes- culanus : si aes habent, dant mercem, Plaut. As. 1, 3, 49 : ancilla aere suo emp- ta, Ter. Ph. 3, 2, 26 : aes circumforane- um, which was borrowed from the brokers in tlie forum, Cic. Att. 2, 1 : donare aera alicui, Hor. Od. 4, 8, 2 : hie meret aera liber Sosiis, earns them money, id. A. P. 345 : gravis aere dextra, Virg. E. 1, 36 : etiam aureos nummos aes dicimus, Ulp. Dig. 50, ]j6, 159. — Hence the phrases : a. Aes alienum, lit. the money of another, an- other's property, hence in reference to him who has it, the sum owed, a debt, Plaut. Cure; 3, 1, 2 : habere aes alienum, Cic. Fam. 5, 6 : suscipere, to borrow, id. Off. 2, 16: contrahere, id. Qu. Fr. 1, 1, 8 : facere, id. Att. 13, 46 : conflare, Sail. C. 14 and 25 : in aes alienum incidere, to gel or fall in debt, Cic. Cat. 2, 9 : in aere alieno esse, to be in debt, id. Verr. 2, 2, 4, 6 : aere alieno oppressum esse, id. Font. 1 : laborare ex aere alieno, Caes. B. C. 3, 22 : liberare ali- quem aere alieno, Cic. Fam. 15, 4 : aes alienum dissolvere, id. Sull. 56 : aere ali- eno exire, id. Phil. 11, 6. — b. ' n aere meo est, trop.: He belongs, as it were, to my property, he is my friend (only in the lan- guage of common conversation): in am- mo habui, te in aere meo esse, propter Lamiae nostri conjunctionem, Cic. Fam. 13, 62 ; ib. 15, 14. — * c. Alicujus aeris esse, to be of some value, Gell. 18, 5. — * q\ In aere suo censeri, to be esteemed according to its intrinsic worth, Sen. Ep. 87. 4. Sometimes = as, The -unit of the coin standard (cf. as) ; hence aes grave, the old heavy coin (which was weighed, not count- ed out) : denis millibus aeris gravis reos condemnavit, Liv. 5, 12 : indicibus dena millia aeris gravis, quae turn divitiae ha- bebantur, data, ib. 4, 60 ; id. ib. — And so aes alone and in the gen. sing., instead of assium : Aeris millies, tricies, Cic. Eep. 3, 10: qui millibus aeris quinquaginta cen- sus fuissot, Liv. 24, 11. — Also for coins that are smaller than an as (quadrans, triens, etc.) : nee pueri credunt, nisi qui nondum aere, i. e. quadrante, lavantur (those who bathed paid each a quadrans), Juv. 2, 152 Euperti. 5. Wages, pay: a, A soldier's pay = stipendium : negabant danda esse aera militibus, Liv. 5, 4. And soon after : an- nua aera habes : annuam operam ede. Hence in plur. like stipendia for military service, a time of service, Cic. Verr. 2, 5, 13, 32.— t). Reword, payment, in gen., Juv. 6, 125 : nullum in bonis numevo, quod ad AE S E aes exit, that has in vicio or aims at pay, reward, gain, Sen. Ep. 88. 6. In plur. aera, Counters ; bence also the single items of a computed sum (for which, in a later age, a sing, form aera, ae, q. v. came into use) : si aera singula probasti, summam, quae ex his confecta sit, non probare ? Cic. in Non. 3, 18. 7. Aera = aeramen turn, A brazen vessel or utensil: "aebibvs pluraliter ab aere, id est aerameuto," Cato dixit, Fest. p. 23. Aesacus. i. and Gr. -os, i. m -, Aira- KOS, A son of Priam, Ov. M. 11, 762. ' acsalon. onis, m.=z a ica^un>, A spe- cies of falcon or hawk ; ace. to Billerbeck, the rust kite, moor buzzard : Falco aerugi- nosa, L., PUn. 10, 74, 95. Aesar. 1. A name of God among the Etruscans, Suet. Aug. 97. — 2. Aesar, aris, in. A river in Lower Italy, in the neighborhood of Crotona, now Necete, Ov. M. 15, 22. Hence Aesareus, Pertaining thereto, ib. 54. Aeschines. «. ">■ (Ace. Gr. Aeschi- nen, Plin. Ep. 11, 20), Aioxh'ne, 1. A dis- ciple of Socrates. Cic. Inv. 1, 31 ; Quint. 5, 11, 27,— But more celebrated, 2. The orator Aeschines, antagonist of Demosthe- nes, Cic. de Or. 2, 23 j 3, 56 ; Quint. 2, 1, 17; 10, 1, 22. — 3. A physician of Athens, Plin. 28, 4, 10. ' aeschroldg-ia. ae, f.=alaxpo\o- yia, in rhetoric, An expression indecorous 07i accouyit of its ambiguity, Diomed. p. 445 P. Aeschylus, i ■■, Ain\v\oc, 1. The first great" tragic poet of Greece, the orig- inator of the Greek drama, Hor. A. P. 278 ; Cic. Tusc. 2, 10.— 2. A rhetorician of Cni- dos, cotemporary of Cicero, Cic. Brut. 95. < aeschynimene. «, /=aiVxw«- uivn (ashabied), A plant which shrinks when touched, Mimosa pudica, L., PUn. 24, 17, 102. Aesculanus. t m - sc - deus [aes], The god of copper or copper moner/, Aug. Civ. D. 4, 21. Aesculapium. i. «■. 'AaK\n-ieiov and 'AckXu-iov, A temple of Aesculapius, Vitr. 7, praef. — From Aesculapius, i, m., 'AcicXnTtios, ace. to fable, The son of Apollo and the nymph Coronis, deified after his death on account of his great knowledge of medicine, Cic. Nat D. 3, 22 ; Cels. 1, praef. He had a temple at Rome, on the island in the Ti- ber. Upon the kind of worship paid to him, and his attributes, v. Festus, p. 82. Huic gallinae immolabantur, id. ib. In the fine arts, he had tke form of a man of mature age, with features like those of Jove, only less noble, with a mild, friendly expression, and with thick, long hair, encircled with laurel. He appear- ed standing in a posture ready to give assistance, with his robe (tpdrtov) gather- ed close around his left arm under his breast and with a staff entwined around by a serpent in his right hand. But there were also other representations, one even as beardless, very common at an earlier period, Mull. Archaeol. d. Kunst S. 534 and 535 ; cf.' Spreng. Gesch. d. Medic. 1, 205. ny Adject : anguis Aesculapius, Plin. 29, 4, 22. _ * aesculetum (esc), i, n. [aesculus] A forest of winter or Italian oaks, and poet, in gen., an oak forest: Hor. Od. 1, 22,14. aesculeus (ese\ a, um, adj. [id.] Made of the Italian oak, and poet, of oak in gen. : aesculeae capiebat frondis honorem, i e. an oaken garland, Ov. M. 1, 449. So Pall. 1, 9. * aesculinus (esc), a, um, adj. [id.] = aesculeus, q. v., Vitr. 7, 1. aesculus (esculus, as if from esca), i,/. The tallest species of oak, the winter or Italian oak (with edible acorns), sacred to Jupiter : Virg. G. 2, 290 ; cf. Voss. ib. 16 : nee mollior aesculo, Hor. Od. 3, 10, 17, et al. Cf. Hab. Syn. 783. Aesernia (Es.), ae, /. A town in SamnhLm, on the River Vulturnus, now Isernia or Sergna, Cic. ad Pomp. post. Art. 8. 11 ; Veil. 1, 14 ; Liv. Epit. 72, 73, et al. — Hence, AeserninuSj a, um, adj. Pertaining A E S T to. or a native of, Aesernia : ager, Liv. 10, 31 : turma. id. 44, 40. Also a surname of M. Marcellus, who was taken prisoner there by the Samnites, Liv. Epit. 73 : Aesernini, orum, m. 1'he inhab. of Aesernia-, Liv. 27, 10 ; Plin. 3, 12, 17. Aeserninus %vas also the name of a renowned gladiator ; hence the proverb, Aeserninus cum Pacidiauo, one champion against another, when two equally great men are compared together or engaged in mutual conflict: Lucil. in Non. 4" 425 ; Cic. Q, Fr. 3, 4 ; so id. Opt. gen. orat. 0. Aeson. onis, m.. A "au>v, A TJiessalian prince, brother of King Pelias, and father of Jason, who, ace. to fable, was, in extreme old age, transformed, by the magic arts of Medea, into a youth, Ov. M. 7, 2. — Whence Aesomdcs. ae, pair, m., Aiaoviine, A male descendant of Aeson, i. e. Jasoii, Ov. M. 7, 164 : Phasias Aesoniden, Circe ten- uisset Ulixem, id. A. A. 2, 103 : mobilis Aesonide, id. Her. 6, 109, et al ; — and AesoniUS. a, um, adj. Aesonian : Heros, i. e. Jason, Ov. M. 7, 156 : domus, id. Her. 12, 134. Aesoneus. *r. Aesopius. * Aesopicus, a, um, adj. [Aesopus], Aesopic. Ace. to Isid. Orig. 1, 40, fables are either Aesopic or Libystic ; Aesopic, when brute beasts or things inanimate are represented as discoursing together ; Libystic, when the discourse is between men and brute beasts. Aesopius* a, um. adj., [id.] Aesopic. Aesopian : tabulae, Phaedr. 4, prol. : tri- merria, Au«. Ep. 16, 74. Aesopus. i. ™.. A" mo-roc, 1, Aesop, the Gr. fabulist ofPhrygia, in thelime of Croe- sus, after ivhom all fables were subsequently called Aesopic ; cf. Phaedr. 4, prol. The difference between Aesopic and Libystic fables, v. under Aesopicus. — -Cf. Quint. 5, 11, 1.9; Gel!. 2, 29.-2. A trasic actor, friend of Cic. : noster Aesopus, Cic. Fam. 7, 1; Hor. Ep. 2, 1, 82; cf. Cic. Tusc. 4, 25 ; Div. 1, 37. Aesouiliac. v. Esquiliae. aestaSi atis, /. [kindred with aiSui, to burn, and aestus, Var. L. L. 6. 2] in an ex- tended sense, The summer season, as one half of the year, from March 22 to Sept. 22 (the other half was hiems, the winter sea- son) ; cf. Ulp. Dig. 43, 19. In a restricted sense : The summer, the three months from the etitrance of the sun into Cancer to the autumnal equinox (the entrance into Li- bra) : Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes, Cic. Div. 1, 42 : aes- tate ineunte, at the beginning of summer, Cic. Alt 4. 2 : nova, Virg. A. 1, 430 : jam adultn, Tac. A. 2, 23 : summa, Cic. Verr. 2, 5, 31 in. : exacta. Sail. J. 65 : cum af- fecta jam prope aestate uvas a sole mites- cere tempus est, Cic Oecon. in Non. 2, 702.— Gellius adds anni to it Gell. 2, 21 : aestate anni flagrantissima, id. 19, 5. — Since war among the ancients was car- ried on only in summer, aestas is some- times (like S-ep >i in Gr.) used by the histt for, 2. A year: Veil. 2. 47 ; id. ib. 81 : quae duabus aestatibus gesta, Tac A. 6, 39 ; cf Amtz. Aur. Vict Vir. Cel. 23, 3. 3. Fair weather, summer air: per aes- tatem hquidam, Virg. G. 4, 59 ; id. Aen. 6, 707. 4. Summer heat: ignea, Hor. Od. 1, 17,3. * 5. Freckles : aestates, Plin. 28, 12, 50. aestifer. era, erum, adj. [aestus-fe- r0 ] 1. Bringing, causing, or producing heat: ignis. Luer. 1, 663; so id. 5, 612; Virg. G. 2, 353 ; Cic. Arat 111 ; SiL 1. 194 ; 14, 585, et aL — 2. Suffering heat, sultry, hot : Libyes arva, Lucan. 1, 206 : campi Garamantum, Sil. 17, 448. aestimabilis. e, adj. [aestimo] Worthy of estimation, valuable, estimable : aestimabue esse dicitur id, quod abquod pondus habeat dignum aestimatione. con- traque inaestimabile, quod sit superiori contrarhim, Cic. Fin. 3, 6, 20 aestimallO, onis, /. [id.] 1. The es timaling a thing ace. to its extrinsic (mon- ey) value : in censu habendo potestas omnis aestimationis habendae censori permittitur, Cic. Verr. 2, 2, 53 : aestima- tio frumenti, (Ae determination oftheprae- AE ST tor (legate or quaestor), how much ready money one should pay, instead of the corn which he was to fur7iish, id. ib. 3, 92 : erat Athenis reo damnato, sifraus non capitalis esset, quasi aestimatio poenae, i. e. the con- demned person should himself determ- ine 'the punishment which he deserved, id. de Or. 1, 54 : (* ace to others, aesti- matio poenae signifies a commutatio7i of corporeal punishment for a fine) : aestima- tio litium, id. Clu. 41 : aestimationem ae- quam facere, Caes. B. C. 1, 87: lex de multarum aestimatione, Liv. 4, 30. — After the close of the civil war, Caesar, in or- der to render it possible for debtors to cancel the demands against them, de- creed an aestimatio possessionum, i. e. he made an estimation of real estate, ace to the value which it had before the war, and compelled the creditors to take this in payment instead of ready money; they were also obliged to deduct from the sum demanded any interest that had been paid ; v. Caes. B. C. 3, 1; and, more fully, Suet Caes. 42. Hence, in aestima- tionem accipere, to accept or agree to such a valuation, or payment by real estate at a high price (cf. accipio no. 5) : a Mar- co Laberio C. Albinius praedia in aesti- mationem accepit, Cic. Fam. 13, 8. — And so meton., with an allusion to the law of Caesar: aestimationes=praedia, the real estate received in payment : quando aesti- mationes tuas vendere non potes. id. ib. 9, 18. — Since the creditor was a loser by this regulation, Cic, with sportive play upon words, uses aestimationem accipe- re for, to suffer injury or loss, ib. 16. 2. Trop. : A valuation, i. e. an estima- tion of a thing ace. to its intrinsic worth (while existimatio never denotes a valua- tion of an object but always the consid- eration, regard, credit allowed it on ac- count of its value ; cf. Gron. Gell. 3. 1, and Hab. Syn. 61) : bonum hoc est quidem plurimi aestim'andum. sed ea aestimatio genere valet non magnitudine, Cic. Fin. 3, 10, 34 ; so ib. 13, 44"; 3, 6 : semper aes- timationem arbitriumque ejus honoris penes senatum fuisse, Liv. 3, 63 : semper infra aliorum aestimationes se metiens, Veil. 1, 127; ib. 97; Plin. 3, 5, 9: aesti- matione recta severus, deterius interpre- tantibus tristior habebatur, Tac. H. 1, 14, et al. 3. Poet: The worth or value of a thing. Cat. 12, 11. aestimator. oris, m. [id.] 1. One who estimates a thing ace. to its extrinsic value, a valuer, appraiser, taxer : frum nti, Cic. Pis. 35 fin. .- calhdi rerum aestima- tores prata et areas quasdam magno aes- timant id. Parad. 6, 3.-2. Trop.": An es- timator or valuer of a thing ace. to i's in- trinsic worth (not a judge, for that is de- noted by existimator, q. v.) : nemo er't tam injustus rerum aestimator, qui dubi- tet etc., Cic. Marcell. 5 : Justus rerum aestimator, id. Or. 41 : immodicus aesti- mator sui, Curt. 8, 1, et aL— Whence aestimatorius, a. iim, adj. Re- garding a valuer or taxer, only in the jurists : judicium, Gai. 18 : actio, Lip. Dig. 19, 3; 21, 1, 43 and 48. aestimatUS. us, m. [aestimo] = aes- timatio ; found only in the AbL : in aesti- matu est mel e thymo, Plin. 11, 15, 15 : aetatis, Macr. Sat. 1, 16. t aestimia< a e> /• [ii] = aestimatio, ace. to Fest. p. 22. aestimium, i, n - [id.] = aestimatio (in later Lat) : Hyg. de Limit, p. 152 Goes. ; so besides only Frontin. de Colon, p. 127 ib. aestimO) aT i. atum. 1. v. a. [at m earlier period aestumo, from aes with the ending tumo, which also appears in autumo, legitumus. finitumus, maritumus, later, le^itimus, finitimus, maritimus ; hence; it should not be considered as compounded with riudw, in which, be sides, the iota is long], 1, To determine or estimate the extrinsic (money) value of a thing, to value, appraise, rate, constr. c. gen. or abl. pretii, v. Gro- tof. § 189 sq. ; Ramsh. § 109 ; Zumpr, § 73 and 444 : domum emit prope dimidio carius, quam aestim adj.— aestivus, Per- taining to summer, summer-like: circulus, i. e. the tropic of Cancer, Hyg. Astr. 3, 24. aestlVC, a dv- I' L a summer-like man- ner, v. aestivus. aestivo, avi, atum, 1. [aestivus] v. n. To spend or pass the summer in a place, (like Memo, to pass the winter), Var. R. R 2, 1 : mihi greges in Apulia hiberna- bant, qui in Reatinibus montibus aestiva- bant, ib. 2 ; so Plin. 12, 5, 11 ; Suet. Galb. 4 ; Vesp. 24 ; Stat. S. 4, 22. aestivus, a, um, adj. [aestas] Of very general signif. and class. : Pertain- ing in any way to summer, summer-like, summer : quo pacto aestivis e partibus Aegocerotis brumaleis adeat nexus, turns from the hot region of heaven to the win- tery sign of Capricorn, Lucr. 5, 614 ; so ib. 638 : aestivos menses rei militari dare, hibernos juris dictioni, Cic. Att. 5, 14 : tenapora, dies, summer time, summer days, id. Verr. 2, 5, 31 : locus, i. e. suitable for a summer residence, id. Q. Fr. 3, 1, 1 : sol, Virg. G. 4, 28 : aura, Hor. Od. 1, 22, 18 : umbra, Ov. M. 13, 793 : rus, Mart. 8, 61 : per aestivos saltus, deviasque calles ex- ercitum ducimus, through woods, where flocks were driven for summtr pasture, Liv. 22, 14 : aves, summtr birds, id. 5, 6 : ani- inalia, fleas, bugs, and oth r noxious in- sects, Plin. 9, 47, 71 : expeditiones, which were undertaken in summtr, Veil. 2, 114 : castra, summer camp (which was con- structed different!» from a winter camp), Suet. Claud. 1. Hence also, aestiva, 56 A E ST orum, absol., X, E° r Summer camp, tu. Scpivd : duin in aestivis essemus, Cic. Att. 5, 17 ; id. Fam. 2, 13 : dimittere co- hortes in aestiva, Suet. Caes. 49 : aestiva praetoris, of a pleasure camp, Cic. Verr. 2, 5, 37. — 2. The time appropriate for a campaign (cf. aestas no. 2, often continu- ing until December, v. Manut. Cic. Fam. 2, 7) ; hence a military expedition, a cam- paign, Cic. Pis. 40 : aestivis confectis (which did not take place until the Sat- urnalia, XIV Kal. Januar.), id. Fam. 3, 9 fin. : perducere aestiva in mensem De- cembrem, Veil. 2, 105. — 3. Pasture- grounds for cattle, a summer abode for them, Plin. 24, 6, 19. And in Virg. meton. for the cattle themselves, Virg. G. 3, 472. * Adverb.: aestive admodum viaticati sumus, we are furnished in a very summtr- tike manner with money for our journey, i. e. we have but little (the figure taken from the light dress of summer ; or, ace. to others, from the scanty provisions which the soldiers took with them in summer), Plaut. Men. 2, 1, 30. * aestuabunduS) a,, «m, adj. [aes- tuo] Foaming, fermenting : confectio, Pall. 11, 17. aestuans, antis, v. aestuo, Part. aestuarium, ' "• [aestus] 1. Apart of the sea-coast which, during the flood-tide, is overflowed, but at the ebb-tide is left cover- ed with mud or slime, the marshy sea-shore, an estuary, ai'&xvais : " Aestuaria sunt omnia, qua mare vicissim turn accedit, turn recedit, Fest. s. h. v. : pedestria esse itinera concisa aestuariis, Caes. B. G. 3, 9 ; Plin. 5, 1, 1 ; Plin. Ep. 9, 23.— Also, 2. A channel extending into land from the sea, mid only filled with water at flood-tide, a creek, inlet, frith : Var. R. R. 3, 17 : in aestuaria ac paludes, Caes. B. G. 2, 28 Herz. ; Tac. A. 2, 8 ; cf. Agr. 22.-3. In the language of miners, An air-hole, air- shaft, Plin. 31, 3, 28 ; cf. Vitr. 8, 7, and Pall. 9. 9. aestuatlO, oms, f. A boiling up, foaming, trop., trouble or agitation of mind, Plin. 18, 1, 1. — From aestUO; avi, atum, l. = ai'0u),».n. To be in agitation, in violent commotion, to move to and fro, to rage, to toss, to boil up : 1. First of fire, Torage. bum : aestuat, ut clausis rapidus fornacibus ignis, as the fire /leaves and roars in the closed fur- naces, Virg. G. 4, 263 : tectus magis aes- tuat ignis, Ov. M. 4, 64. — Hence of the effect of fire : to be warm or hot ; both objectively : / am warm (Fr. je suis chaud), and subjectively : It is warm to me, 1 feel warm (Fr.j'ai chaud).— a. Ob- jective nunc dum occasio est, dura scribilitae aestuant (while the cakes arc still warm) occurrite, Plaut. Poen. prol. 43 ; Virg. G. 1, 107 : torridus aestuat aer, glows. Prop. 2, 28, 3 ; Lucan. 1, 16.— b. Subjectiv. : To feel warmth or heat (but weaker than sudare, to sweat, and opp. to algcrc, to be cold, to feel cold ; v. Doed. Syn. 3, 89) : Lycurgi leges erudiunt ju- ventutem esuriendo, sitiendo, algendo, aestuamlo, Cic. Tusc. 2, 14, 34 : file quum aestuaret, uinbram secutus est, id. Ac. 2, 22 : sub pondere, Ov. M. 12, 514 ; Juv. 3, 103. 2. Of the undulating, heaving morion of the sea : To rise in waves or billows (cf. aestus) : Maura unda, Hor. Od. 2, 6, 4 : gurges, Virg. A. 6, 296. 3. Of other things : To be in an undu- lating, waving motion, to be tossed, to heave : in ossibus humor, Virg. G. 4, 308 : ventis pulsa aestuat arbor, Lucr. 5, 1096 ; Gell. 17, 11, 5. So of an agitated crowd of people, Prud. 11, 228. 4. Trop. : To move to and fro, to wa- ver or vacillate from passion (love, desire, envy, jealousy, love of conquest, etc.), to be in violent, passionate excitement, to be agitated or excited, to be inflamed : aestuare illi, qui dederant pecuniam, Cic. Verr. 2, 2, 23 : desiderio alicujus, id. Fam. 7, 18 : invidia, Sail. C. 23 : ingens in corde pu- dor, Virg. A. 12, 666 : at rex Odrysius, in ilia aestuat, Ov. M. 6, 490 (cf. uri in — , ib. 7, 21, 89 ; and ardere in — , ib. 9, 724) ; Mart. 9, 23 : aestuat (Alexander) infelix angusto limite mundi (the figure is de- rived from the swelling and raging of the AE ST sea when confined), Juv. 10, 169. So also Lucan. 6, 63. 5, Esp. in prose : To waver, to vacillate from uncertainty, to be uncertain or in doubt, or, in reference to a conclusion, to be undecided : dubitatione, Cic. Verr. 2, 2, 30 : quod petiit, spernit ; repetit quod nuper omisit ; aestuat et vitae disconve- nit ordine toto, Hor. Ep. 1, 1, 99 (cf. the same thought as expressed by fiuctuare, Sen. Vit. beat. 28, and Ep. 52) : sic anceps inter utramque animus aestuat, Quint. 10, 7, 33 ; Suet. Claud. 4 : aestuante rege, Just. 1, 10. aestudSUS, a. um, adj. Full of agi- tation or heat : 1, Very hot : aura, Pac. in Prise. 1. 6 : aestuosa et pulverulenta via, Cic. Att. 5, 14 ; Hor. Epod. 16, 57 : auster, Plin. 2, 47, 48 : aestuosissimi dies, id. 34, 12, 28 : syrtes, the burning hot syr- tes, Hor. Od. 1, 22, 5 ; hence oraclum Jo- vis inter aestuosi, i. e. of Jupiter Ammon in the Libyan desert, Cat. 7, 5. — 2. Greatly agitated, in violent ebullition : freta, Hor. Od. 2, 7, 16. Adv. aestuose, Impetuously, hotly : Plaut. Bac. 3, 3, 67. Comp. Hor. Epod. 3, 17. Sup. prob. not used. — From aestus, us, m. [aestuo] An undulating, boiling, waving, tossing; a waving, heav- ing, billowy motion : 1, Of fire : hence, in gen., Fire, glow (orig. in relation to its flashing up, while fervor denotes a glow- ing, ardor a burning, scorching, and color a warming heat, Hab. Syn. 2, 10 ; yet it was very early used even for warming heat, v. the following example) : nam fretus ipse anni permiscet frigus et aes- tum, heat and cold are blended, Lucr. 6, 364 (for which calor, ib. 368, 371, et al.) : exsuperant flammae, furit aestus ad auras, Virg. A. 2, 759 : caniculae, Hor. Od. 1, 17, 18 ; so id. Ep. 1, 8, 5 : labore et aestu languidus, Sail. J. 55. In plur. : neque frigora, neque aestus facile tolera- bat, Suet. Aug. 81. — So of mid-day heat : aestibus et mediis umbrosam exquirere vallcm, Virg. G. 3, 331 (cf. Cic. Ac. 2, 22 : ille quum aestuaret umbram secutus est). —And of the heat of disease (of wounds, fever, inflammation, and the like) : ulce- ris aestus, Att. in Cic. Tusc. 2, 7, 19 : hom- ines aogri cum aestu febrique jactantur, Cic. Cat. 1, 13; 2. The undulating, heaving motion of the sea, the swell, surge : fervet aestu pe- lagus, Pac. in Cic. de Or. 3, 39; hence, meton. for the sea in agitation, waves, bil- lows: delphines aestum secabant, Virg. A. 8, 674 : furit aestus ari-nis, ib. 1, 111: aestus totos campos inundaverant, Curt. 9, 9, 18. — In Virg. once also of the boiling up of water in a vessel : exsultant aestu laticcs, Acn. 7, 462. — Esp., 3. The periodical advance of the sea upjti, and re' real from, its shores, the tide (cf. Var. L. L. 9, 19 ; Mel. 3, 1 ; Plin. 2, 97, 99) ; Plaut. As. 1, 3, 6 : quid de fretis aut de marinis aestibus dicam? quorum ac- cesius et recessus (fiow and ebb) lunae motu gubernantur, Cic. Div. 2, 14 fin. : se- cundum Sail. Frgm. in Gell. 10, 26, 2 : ad- versus, id in Non. 2, 534. 4. T r o p. : The passionate rising up or commotion of the mind, the fire, glow, ardor of any {even a good) passion ; cf. aestuo no. 4 : et belli tnagnos commovit funditus aestus (genus humanum), has stirred up from their very bottom the waves of discord, Lucr. 5. 1434. So Horat. : ci- vilis belli aestus, Ep. 2, 2, 47 ; id. Od. 2, 7, 15 : repente te quasi quidam aestus inge- nii tui procul a terra abripuit atque in al- tum abstraxit, Cic. de Or. 3, 36 : nunc ab- sorbuit aestus quidam gloriae, id. Brut. 81 : stultorum regum et populorum con- tinet aestus, Hor. Ep. 1, 2, 8 : perstet et, ut pelagi, sic pectoris adjuvet aestum, the glow of love, Ov. H. 16, 25. 5. A vacillating, irresolute state of mind, a fearful, anxious wavering, disqui- et, trouble, embarrassment, anxiety : qui tibi aestus, qui error, quae tenebrae, Cic. Div. in Caec. 14 : vario iluctuat aestu, Virg. A. 12, 486 : amor magno irarum ftuctuat aes- tu, ib. 4, 532 ; cf. ib. 8, 19 : aestus curaeque graves, Hor. S. 1, 2, 110. 6. Aestus receives a peculiar signif. in the Epicurean philos. lang. of Lucr., e.g. it denotes, where he speaks of the influ- AE T A ence of one object upon another, the physical, atomic efflux, which goes forth from one body, through the air, to an- other, and thus alone renders perception and influence possible (cf. aftluo no. 1) : perpetuoque fluunt certeis ah rebus odo- res, Frigus ut a fluvieis, calor a sole, aes- tus ab undeis Aequoris, exesor moero- rum litora propter, etc., as a saline exha- lation arises from the sea, which corrodes the walls upon its shores, Lucr. 6, 926. And so in ib. vers. 1001 sq., where the power of the magnet is treated of, the so- called magnetic lluid is several times des- ignated by lapidis aestus. (CIpAnterior to the class, per. this word is sometimes varied ace. to the sec- ond declension: aesti forte ex arido, Pac. in Non. 8, 9. Acsula. ae, /. A town in the neigh- borhood of Tibur: Hor. Od. 3, 29, 6; cf. Mttll; Roms Campagn. 1, 272. — Hence AesulanUS» "■ um : a 'U- Pertaining to Aesula: urx, Liv. 26, 9; and Aesulani, orum, nl., 7'fte inltabitants of Acsula, Plin. 3, 5, 9. actas, atis, /• [contr. from the ante- class, aeoilas from aevum; cf. Prise. 595 P.] {gen. plur. usu. aetatum ; but also ae- tatium, Veil. 2, 89 ; Liv. 1, 43 ; 9, 17 ; 26, 9 ; Gell. 14, 1 ; cf. Oud. Suet Aug. 31). X. The period of life, life, and esp. the life of man (divided, ace. to Varro in Censor. 14, into 5 divisions : pucritia, from birth to the 15th year ; adolescentia. from that time to the 30th ; juventus. to the 45th ; the age of the seniores, to the 60th ; and, finally, scnectus, from that time till death. Others make a different division, v. Flor. 1, prooem. ; Isid. Orig. 11, 2 ; Gell. 10, 28 ; 15, 20, and others) : populi aevitates, Cic. Leg. 3, 3, 7 : a primo tempore aetatis, ib. 1, 4, 13 : ineuntis aetatis inscientia, id. Off. 1, 34 : flos aetatis, i. e. youth, id. Philipp. 2, 2 ; Liv. 21 ; Suet. Caes. 49. So bona aetas, Cic. de Sen. 14 ; and poet, in the plur. : ambo florentes aetatibus, Virg. E. 7, 4 : mala aetas, old age, Plant. Men. 5, 2, 6 : quamquam aetas senet, satis habeo ta- tnen virium, ut te ara arceam, Pac. in Prise. 1. 10 ; id. in Non. 159, 19, and abs. aetas (aevitas) = senectus, old age, si moh- BVS AEVITASVE VITIVM ESCIT, Fl'gm. of the XI 1. Tables in Gell. 20, 1, 25 ; cf. Dirks. Transl. S. 148-154 : aetate (through age) non quis obtuerier, Plaut. Most. 3, 2, 154 : sed ipse morbo atque aetate confectus, Sail. J. 9 : graves aetate, Liv. 7, 39. On the contr., aetas is sometimes used abs. for youth, just as the context requires the one or the other, Cic. Verr. 1, 12 ; cf. id. Off. 2, 13: expers belli propter aetatem, Suet. Au». 8 : aetas consularis, tlie legal age for the consulship, i. e. the 43d year, Cic. Phil. 5, 17 (*id aetatis jam 6umus, we have now reached that time of life, Cic. Fam. 6, 20). 2. The lifetime of man, without refer- ence to its different stages ; life, in gen. ; Enn. in Gell. 18, 2, 16 : aetas acta honeste et splendide, Cic. 'fuse. 3. 25. Instead of agere, also gerere, id. Fam. 4, 5; Liv. 23, 23, et al. : tempus aetatis, Cic. de Sen. 19 : tetatem consumere in studio aliquo, id. Off. 1, 1 : conterere in litibus, id. Leg. 1, 20: desrere oinnem in tranquillitate, id. Fin. 2,' 35; cf. id. Rose. Am. 53, et al. (*In Ov. M. 12, 189, aetas ■=; centum an- nos. So, ace. to some, Cic. Sen. 12, but ace. to others, aetas there means the av- erage life of man, or about 30 years.) 3. A space of time, an age or genera- tion, time: Heroicae aetates, Cic. Tusc. 5, 3, 7 : haec aetas, id. ib. 1, 3, 5 ; id. Rep. 1, 1 : alia, id. Lael. 27, 101 Beier : (* nostra aetate, in our times, Quint. 1, 4, 20) : cum primis aetatis suae comparabatur, Nep. Iphicr. 1 ; Veil. 1, 16 : incuriosa suorum aetas, Tac. Agr. 1 : omnia fert aetas, time, Virg. E. 9, 51 ; so Hor. Od. 4, 9, 9 : cras- tma aetas, the morrow, Stat. Th. 3. 562. 4. Abslractum pro concreto : The time or period of one's life for the man him- self, or the age for tlie men living in it (mostly poet., and in prose after the Aug. per.) : sibi inimicus magis, quam netati tuae, i e. tibi, Plaut. Men. 4, 3, 1 : vae ae- tati tuae, id. Capt. 4, 2, 105 : quid nos du- ra refugimus aetas» Hor. Od. 1, 35, 34 : AE T E impia, id. Epod. 16, 9 : veniens, Ov. Fast. 6, 639 : omnis aetas currere obviam, Liv. 27, 51 : omnis sexus, omnis aetas, Tac. A. 13, 16 : innoxiam liberorum aetatem mis- erarentur, i. e. innocentes liberos, id. Hist. 3, 68 : sexum, aetatem, ordinem omnem, Suet. Cal. 4. 5. Also of things without life, e. g. of wine, its age : bibite Falernum hoc : an- norum quadraginta est. Bene, inquit, aetatem fert, it keeps well (cf. fero), Cic. in Macr. Sat. 2, 2, 3 ; Plin. 23, 1, 20 ; id. 15, 2, 3. So of buildings : aetates aedin- ciorum, Papin. Dig. 30, 58. <>, Aetatem in the ante-class, per., adv. a. = semper, perpetuo, Through the whole life, during lifetime, continually : ut aetatem ambo nobissint obnoxii, Plaut. As. 2, 2, 18 : at tu aegrota, si lubet, per me, aetatem quidem, id. Cure. 4, 3, 22 : Ter. Heaut. 4, 3, 38. — b. = diu, longo tempore, A long time, a long while : an abiit jam a uiilite 1 Jamdudum aetatem, Ter. Eun. 4, 5, 8 : quod solis vapor aeta- tem non posse videtur efficere, what the heat of the sun can not perhaps eject for years, Lucr. 6, 236. 7. In aetate, also ante-class., adv. a. At times, sometimes, now and then: Plaut. Trin. 1, 1, 1. — b. Always, ever, at any tone : ib. 2, 4, 60.— Hence actatula, ae, /. diin. A youthful, ten- der, or effeminate age : in mundiths, mol- litiis deliciisque aetatularo agere, Plaut. Ps. 1. 2, 40 : in primis puerorum aetatu- lis, Cic. Fin. 5, 20, 55.— Hence, 2. Met- aph. : Youthful passion, sensuality, volup- tuousyiess : monuit, ut parcius aetatulae indulgeret, Suet. Claud. 16 (cf. Galb. 20 : Cupide fruaris aetate tua). aetoraabllis, e, adj. faetemo] That can last forever, eternal, evcr-during : di- vitia, Att. in Non. 475, 24 : urbs, i. e. Rome, Cod. Th. 11 20, 3. aetcraalis. e, adj. [id.] Enduring forever, eternal: aeternali somno sacrum, i. e. to death, Grut. 752, 3 : lex temporalis et aet., Tert. adv. Jud. 6. actemitas. atis, /. [aeternus] Eter- nity : fuit quaedam ab inlinito tempore aeternitas, quam nulla temporum cir- cumscriptio metiebatur, Cic. N. D. 1, 9 : Deum nihil aliud in omni aeternitate co- gitantem, ib. 1, 41 ; so ib. 3, 6 ; Div. 2, 7, et al. ; hence, ex aeternitate, from eter- nity : hoc est verum ex aeternitate, Cic. Fat. 14 : ex omni aeternitate tluons Veri- tas, id. Div. 1, 55. — 2. Eternal duration, synon. with immortalitas : mihi populus Romanus aeternitatem immortatttatem- que donavit, Cic. Pis. 3 ; so id. Phil. 14, 13 : eedri materiae aeternitas, Plin. 13, 5, 11 : cupido aeternitatis perpetuaeque fa- mae, Suet. Ner. 55, et al. — 3. I n the time of the emperors, A title of the emperor, like divinitas, majestas. and the like : ro- gatus per aeternitatem tuam. ut, etc., Plin. Ep. 10, 87 ad Trajan : ndoratus aeternita- tem nostram, Imp. Const. Cod. 11, 9, 2. 1. aeterno, aa *v. Eternally, everlast- ingly, etc., v. aeternus. 2. aeterno, are, v. a. To perpelua'e, to immortalize (very rare, perhaps extant only in the two follg. exs.) : Uteris ac laudibus aeternare, Var. in Non. 2, 57 : virtutes in aevum, * Hor. Od. 4, 14, 3 ; — from aeternus, a, um, adj. [contr. fr. aevt- tenuis, Var. L. L. 6, 2; Prise. 2 fin. v. aevum with the temporal ending ternus, as in sempiternus, heslcrnus] Eternal, ev- erlasting (differing in intensity from sem- piternus. "Sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time en- dures, and keeps even pace with it ; aeter- nus, the everlasting, that which is raised above all -time, and can be measured only by Aeons (indefinite periods) ; for, tem- pus est pars quaedam aeternitatis, Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more viv- idly suggested by aeternus than by sem- piternus, since the latter has more direct reference to the long duration between the beginning and end, without indicating that eternity has neither beginning nor end. Sempiternus includes a mathemat- ical, aeternus a metaphysical designation of eternity," Doed. Syn. 1,3): cibus, Plaut. A E T H Capt. 4, 1, 13 : gratia, Ter. Eun. 5, 2, 33 ; materies, Lucr. 1, 240 ; so ib. 246, 520, 541, et al. : per aeviternam hominum do- mum, tellurem, propero gradum, Var. in Prise. 595 P. : Deus, Cic. Fin. 2, 27 : ni- hil quod ortum sit, aeternum esse potest, id. N. D. 1, 8 : non modo aeternam sed ne diuturnam quidem gloriam assequi possumus, id. Rep. 6, 23 : 6ollicitudo, Sail. J. 36 : amor, Virg. A. 8, 394 : ver, Ov. M. 5, 391. Hence Rome received, as an honorable appellation, aeterna urbs, the eternal city, Tib. 2, 5, 23 ; Imper. Const. Cod. 11, 16, 1 ; Symm. Ep. 3, 55. Adverbial phrases, 1. In aeternum, or poet, aeternum: For all future time, for- ever: urbs in aeternum condita, Liv. 28, 28 ; cf. 4, 4 ; so Plin. Pan. 35 ; Quint. De- clam. 6, 6 : sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus, Virg. A. 6, 617 : serviet aeternum, Hor. Ep. 1, 10, 41.— 2. Aeter- num or aeterno : Constantly, continually: aeternum latrans, Virg. A. 6, 401 ; so id. G. 2, 400 : aeterno virere, Plin. 2, 107, 111 : aeterno manere, Inscr. in Viscont. Mua, Pio-Clem. 1, 73 ed. Mil. Aethalia, ae, /. 1. The Island El- ba, otherwise called llva, esp. celebrated for its iron mines. Virg. A. 10, 174 ; cf. Mull. Etrusk. 1, 240. — 2. An early name of Chios, Plin. 5, 31, 38. aethalus, i, m.—aWa\rj, A sort of grape in Egypt, the soot-grape, Plin. 14, 7, 9. aether, eris, and Gr eros, m.=aidr'ip, X, The upper, pure air, the ether, opp. to aer t the lower atmospheric air, Lucr. 8, 499 : restat ultimus omnia cingens et coercens coeli complexus, qui idem aether voca- tur ; extrema ora, et determinatio mun- di : in quo cum admirabilitate maxima igneae formae cursus ordinatos definiunt, Cic. N. D. 2, 40. In the poets, a. Heaven : quod nostri coelum memorant, Graii per- hibent aethera, Pac. in Delr. Synt. 113 ; id. in Var. L. L. 5, 10, 18 ; Lucr. in Var. L. L. 5, 3, 7 : fama super aethera notus, Virg. A. 1, 382 : rex aetheris altus Juppi- ter, id. ib. 12, 140 : regna profundi aethe- ros, Stat. Th. 3, 524.— b. Air, in gen. : clamor ad coelum per aethera vagit, F.nn. in Var. L. L. 7, 5, 100; Lucr. 2, 1112: ferar per liquidum aethera Vates, * Hor. Od. 2, 20, 2 : geiidi sub aetheris axe, Virg. A. 8, 28 : apes liquidum trans aethera vectae, id. ib. 7, 65 ; so ib. 1, 595; Sil. 2, 513, et al. — * c. In opp. to the Lovver World : The upper world, the earth : aethe- re in alto duros perferre labores, Virg. A. 6, 436. — * d. The brightness surround- ing a deity : aethere plena corusco Pal- las, Val. Fl. 5, 183.— 2. Aether personi- fied, was, ace. to fable, Son of Chaos, and father of Coelum, Cic. N. D. 3, 17, et al. ; and also was put for Jupiter himself by the stoic philosophers, Cic. Ac. 2. 41. So in the poets often : Lucr. 1, 251 : pater omnipotens Aether, Virg. G. 2, 325. — Hence aetherius and aethereus, a, um, adj. = uit)epios, Pertaining to the ether, ethereal : sidera aetheriis aihxa cavernis, Lucr. 4, 391 : altissima aethereaque na- rura, Cic. N. P. 2, 24 fin. : post ignem aetheria domo subductum, * Hor. Od. 1, 3, 29. — M eta ph. 2. Pertaining to heav- en, heavenly, celestial (cf aether no. 1, a) : arces, Ov. M. 15, 858 : umbrae, tlie shades diffused through the heavens, Cat. 66, 55 : pater, Mart. 9, 36 : Olympus, id. 9, 4 : Taurus mons aetherio vertice, i. e. which touches heaven, Tib. 1, 8, 15 : aethe- rios an:mo conceperat ignes, i. e. heav- enly, holy inspiration, hdovoianuov, Ov. F. 1, 473. — 3. Pertng. to the air in gen. (cf. aether 1, b) : nubes, Lucr. 4, 182 : aurae, id, 3, 406 : aqua, i. e. rain, Ov. F. 1, 682. — 4. Pertng. to the upper world (cf. ae- ther 1, c) : vesci aura aetheria, Virg. A. 1, 550. Comp. aetherior, Jul. Val. res gest. Alex. M. ed. Maj. 3, 68. Acthldpia, ae, /., A'idtoiria, Ethio- pia, a country in Africa on both sides of the equator. Its limits can not be accu- rately defined ; cf. Plin. 6, 30, 35 ; 5, 88. — Whence AethlOPlCUSj a. um, adj. Ethiopian, Ethiopic, Plin. 6, 30, 35 ; 29, 25 ; 37, 7, 35, et al. t acthidpiS) la i s > /• = a'ttitoiris , A spe. A ETO cies of sage, prob. Salvia Aethiopis, L., Ethiopian sage, Plin. 27, 4, 3. * Aethidpissa, ae, /. An Ethiopian woman, Hier. ad Eust. Ep. 22, 1 ; — from AethldpSi 6pis, m., AWio'p, An Ethi- opian, Plinf 2, 78, 80. — Appel. : 1 A black man, blackamoor : derideat Aethio- pem albus, Juv. 2, 23 : Aethiopas videri, Plin. 32, 10, 52. — 2. A coarse, dull, awk- ward man, a blockhead : cum hoc homine an cum sripite Aethiope, Cic. de Sen. 6. Hence Aethiopis occursus is considered a bad omen, Juv. 6, 600 ; Flor. 4, 7.— Adj., hence also in the fern. : Aethiopes lacus, Ov. M. 15, 318. (i long, Sid. carm. 11, 18 : Aethiops.) Acthiopus, h m. = aethiops: rhino- ceros velut Aethiopus, Lucil. in Prise, p. 689 P. ; so Serv. Virg. A. 1. 605. Aethon» 6nis, m. = aiBoiv, burning, The name of a horse in mythology : 1, In the chariot of Phoebus, Ov. M. 2, 153.— 2. In that of Pallas, Virg. A. 11,-90.— 3. In that of Aurora, SerT. Virg. A. 1. c. — ^ In that of Pluto, Claud. Rapt. Pros. I fin. 1. aethra, ae, f. = ai6pa, The pure brightness of the sun, the clear, serene sky : " Aetheris splendor, qui sereno coelo eonspicitur," Serv. Virg. A. 3, 585 (a poet, word) : caerula, Naev. in Var. L. L. 7, 81 Scalig. : flammea, Att. in Macr. 6, 4 : si- dereal Virg. A. 3, 585. — Metaph. 2. For aether : summa pars coeli, quae aethra dicitur, where however others read ae- ther, Cic. N. D. 2, 45 ; — and, 3. Like aether, The sky, air, heavens : surgere in aethram, Lucr. 6, 467 : volans ales in aethra, Virg. A. 12, 247 ; so Sil. 4, 103 ; Stat. S. 1, 2, 135, et al. 2. Aethra, ae, /., AWp.i, 1. Daugh- ter of Oceanus and Telhys, mother of Hyas (in Hyg. F. 192 called Pleione), Ov. F. 5, 171. — 2. The daughter of Pittheus and mother of Theseus, ace. to Ov. H. 10, 131, and Hyg. F. 37. ' aetloloPia, ae, /. = aio. 1), A. 9, teger aevi, Virg. A. 9, 255 : primum ae- vum, Val. Fl. 7, 338 ; hence (like aetas q. v. no. 1) for old age : confectus aevo, Virg. A. 11, 85 : obsitus aevo, id. ib. 8, 307 : annis aevoque soluti, Ov. M. 8, 718. — 3. Age or generation : Ov. Pont. 1, 3, 83 : ter aevo functus, of Nestor, Hor. Od. 2, 9, 13 : ingenia nostri aevi, Veil. 2, 36 : in nostro aevo. Plin. 2, 25, 23 ; cf. ib. 2, 13, 10 : simulacrum tot aevis incorrup- tum, id. 14, 1,2 : hence — 4. The men liv- ing in the sa.me (cf. aetas no. 4) : de qui- bus consensus aevi judicaverint, Plin. 14, 6, 8. f^ = In Plautus and Lucretius, once each, masc, aevus, i, after the Gr. ai, Plaut. Poen. 5, 4. 14 ; Lucr. 3, 605. taex=«'v. The Goat: the name of a rock in the Aegaean Sea. between Chins and Tenus, Plin. 4, 11, 18. Afer, fra, frum, adj. (a rare form of the name of a people ; cf.' Calaber) Afri- can : litus, Ov. Her. 7, 169 : aequora, the sea between Africa and Sicily, id. Fast. 4, 289 : avis, i. c. gallina Numidica. in high estimation, on account of its size and rareness, Hor. Epod. 2, 53 : lanae Afro murice tinetae, i. c. Gaetulo, Hor. Od. 2, 16. 35 ; cf. id. Ep. 2, 2, 181, and Ov. F. 2, 318. — Afer and Afri, orum, m., Africans, Cic. Balb. 18 : sitientes Afri, Virg. E. 1, 65 : Afri discincti, ungirded, i. e. unwar- li.ke, id. A. 8. 724 : dirus Afer, i. e. Hanni- bal, Hor. Od. 4, 4, 42. af-fa.ber( a df-)» Dra , brum, adj. Made or prepared ingeniously, with art, ingeni- ous, "affabrum fabrefactura," Fest. p. 23. So the adv. affabre : affabre atque antiquo artificio factus, Cic. Verr. 1, 2, 5 ; Prise. 1009 P.— 2. In the act. sense, Skill- ed in art, skillful, ingenious : literas afta- bra rerum vel natura vel industria pepe- rit, Symm. Ep. 3, 17. affabilis (adf), e, adj. [affor] That can be easily spoken to. easy of access, court- eous, affable, kind, friendly : Ter. Ad. 5, 6, 8 : cum in omni sermone omnibus afta- bilem se esse vellet, * Cic. Off. 1, 31, 113 : affabilis, blandus, Nep. Ale. 1, 3 : nee dic- tu affabilis ulli, Virg. A. 3, 621 (cf. Atrius in Macr. S. 6, 1 : quern nee affari queas) : affabilior, Sen. Ep. 79. Sup. prob. not used. Adv. affabilissime, Gell. 16, 3. In Pos. also, Macr. S. 7, 2, and Spart. in Carac. 3.. — Whence * aft" ablktas, atis /. The quality of affabilis, courtesy, kindness, friendliness: comitas affabilitasque sermonis, Cic. Off. 2, 14, 48. affablliter, "dv. Courteously, kind- ly, etc., v. affabilis. affabre, <"&>■ Ingeniously, skillfully, etc., v. affaber. * affabrlcatUS (adf.), a, um (Part. A F F E from affabrico), Fitted or added to by art: consuetudo quasi affabricata natura, Aug. Mus. 6, 7. affamen (adf.), Inis, n. [affor] An ac- costing, address, speech ; only in App. for the usual affatus : blando atfamine. Met 11, p. 260, 23 Elm. ; ib. p. 272, 39. affaniae, arum, /. Empty, trifling talk, chatter, idle jests : dicta futilia, ger- rae ; only in two passages in App. : affa- nias adblaterare, Met 9, p. 221, 25 Elm. : afftmias etf'utire, ib. 10, p. 243, 14 ib. (Its etym. is not determined ; ace. to Doed. from affari ; v. his Syn. 3, 88.) af-fatim (adf.), also written ad fa- tim, adv. [fatis, kindred with fatisco, fati- go, and fastidium, hence, as it were, ad fastidium usque ] To satisfaction, suffi- ciently, enough (so that one desires no more, therefore subjective ; while satis signif. sufficient, so that one needs noth- ing more ; therefore objective, Doed. Syn. 1, 108 sq.) : affatim edi, bibi, lusi, Liv. Andr. in Fest. p. 11, after Horn. Od 15, 372; cf. Herm. Doctr. Met. 625: edas de alieno, quantum velis, usque affatim, till you have enough, Plaut. Poen. 3, 1, 31 : miseria una uni quidem homini est affa- tim, id. Trin. 5, 2, 61 (where affatim, like satis, abunde, frustra, is constr. adject.) : iisdem seminibus homines affatim ves- cuntur, Cic. N. D. 2, 51 : affatim satiata (aquila), id. Tusc. 2, 10, 24 : affatim satis- facere alicui, id. Att. 2, 16 : parare com- meatum affatim, Sail. J. 47 : de cytiso af- fatim diximus, Plin. 18, 16, 43. — Ace, to Fest. p. 11, Terence uses it (in a passage not now extant) for ad lassitudinem, to weariness, satiety, which may be derived from the etymol. above given. — Some- times, like abunde and satis, subst. with the genitive ; cf. Rudd. 2, 317 : divitiarum affatim est, Plaut. Mil. 4, 1, 33 : hominum, id. Men. 3, 1, 10 : copiarum. Liv. 34, 37 : vini, Just. 1, 8. — 2. m later Lat. adv. be- fore an adj. (cf. abunde) : Sufficiently, enough: onustus, App. Met. 9, p. 221, 31 Elm. : feminae af. multae, Amm. 14, 6. (JI^^The poet and gramm. Annianus, in Gell. 7, 7, 1, accented the word adfa- tim, while at an earlier period it was pronounced affatim, since it was consid- ered as two words ; cf. Doed. Syn. 1 110. 1. affatus (adf.), Part, from affor. 2. affatus (adf), us, m. [affor] A speak- ing to, accosting, or addressing, address, (in the classical period only in the po- ets ; later also in prose) : quo nunc regi- nam ambire furentem audeat atfiitu? Virg. A. 4, 284 : affatus reddere, Stat. Silv. 2, 4, 7 ; Sen. Med. 187 : ora solvere ad affatus, Sil. 17, 340, et al. — In prose, Just. Cod. 5, 4, 23 ; Imp. Leo Cod. 1, 26, 6, et al. affectatlO (adf.), onis, /. [affecto] An eager longing or ardent desire for, a striving after, in a good and bad sense (for the most part only in post-Augustan prose) : philosophia sapientiae amor est et affectatio, Sen. Ep. 89 : magna coeli affectatione compertum, i. e. perscruta- tione, investigation, Plin. 2, 18, 82 : de- coris, id. 11, 37, 56: Nervii circa affecta- tionem Germanicae originis (in the en- deavor to pass for Germans), ultro ambiti- osi sunt, Tac. G. 28 : imperii, aspiring to the empire, Suet. Tit. 9. — Hence, 2. I" rhetoric, A striving to give a certain char- acter or quality to discourse, without pos- sessing the ability to do it, or without hit- ting the right proportion in it ; also an inordinate desire always to say something striking, affectation, conceit: (ad malam af- fectationem) pertinent, quae in oratione sunt tumida, exilia, praedulcia, abundan- tia, arcessita, exsultantia, Quint. 8, 3, 56 : nihil est odiosius affectatione, id. 1, 6, 11 ; so id. 8, 3, 27 ; 9, 3, 54 ; 10, 1, 82 ; Suet. Gramm. 10 ; Tib. 70. affectator (adf.), oris, m. [id.] One who earnestly strives for something : justi amoris, Eutr. 10, 7. — In a bad sense : nimi- us risils, Quint. 6, 3, 3, et al.— Whence 1 affeetatrix (adf.), ids, /. That eagerly strives for a thing : sapientia aff. veritatis, Tert. Praescr. 1, 7. affectatus (adf), a, um, Pa., from affecto. AF F E afibcte (adf.), adv. Feelingly, sensi- bly, etc.. v. afficio, Pa. affectio (adf.), onis,/., is not the act- ive state of afliciens, but the condition of affeetus (a, urn), accordingly not the pro- duction of a relation of a person to a thing, but The relation to, or disposition to- ward, a thing produced in a person (in this and the two follg. signif. almost peculiar to the philos. lang. of Cic.) : comparantur ea, quae aut majora, aut minora, aut pa- ria dicuntur.: in quibus spectantur haec : numerus, species, vis, quaedam etiam ad res aliquas aflectio, Cic. Top. 18, 68 ; and this is, S 70, illustrated by examples ; cf. ib. 2, 7.— Hence, 2. A change of physical, but esp. of mental state effected in one, a state or frame of mind (but this is only transient, while habitus is lasting) : " aflectio est animi aut corporis ex tempore aliqua de causa com- mutatio, ut : laetifia, cupiditas, metus, mo- lestia, morbus, debilitas. et alia, quae in eodem genere reperiuntur," Cic. Inv. 1, 25, 36 ; ib. 2, 5 ; cf. ib. & 19. In Gellius = affeetus, as transl. of the Gr. irdBos, Gell. . 19, 12, 3.— But sometimes, 3. A permanent stale of mind, a frame of mind, a state of feeling, Gr. biddetjis : virtus est aflectio animi constans conve- niensque, Cic. Tusc. 4, 15, 34 Kiihn. (cf. in Gr. Sindems xl/uxns cvfittxjjvns avrij in Stob. Eel. Eth. 2, p. 104.) ; id. Fin. 3, 26, G5 Goer. : non mini est vita mea utilior. quam animi talis affectio. neminem ut vi- olcm commodi ruei gratia, id. Off. 2, 6, 29 Beier. — Also of body, as anal, to the mind : The fixed, permanent constitution of it : tu qui definieris, summum bonum firma corporis affectione contineri, etc., id. Tusc. 5, 9, 27.— And metaph. of the stars : Their positon in respect to one an- other, grouping together, a constellation : astrorum, id. Fat. 4 : ex qua affectione coeli primum spiritum duxerit, id. Div. 2, 47 (cf. affeetus, a, um, no. 2). 4. Esp. A favorable disposition toward any one, love, affection, good-will (in post- Aug. prose) : simiarum generi praecipua erga fetum aff., Plin. 8, 54, 80 : egit Nero grates patribus, laetas inter audientium affectiones, Tac. A. 4, 15 : argentum ma- gis quam aurum sequuntur, nulla affec- tione animi, sed quia, etc., id. G. 5 ; Just. 24, 3 : Artemisia Mausolum virum amas- se fertur ultra affectionis humanae tidem, Gell. 10, 18, 1. In the concrete, The loved object : affectiones, children, Cod. Theod. 13, 9, 3. 5. In the Lat. of the Pandects : Ability of willing, judging for one's self, will, vo- lition, inclination (cf. 2 affeetus no. 5) : furiosus et pupillus non possunt incipere possidere quia affectionem tenendi non habent, Ulp. Dig. 5, 16, 60,— Whence affectldsus, a, um, adj. Full of attachment or affection : Tert. Anim. 19. — * Adv. : affectiose, Affectionately : Serv. upon Virg. E. 9. 27. affectp (adf.), avi, arum, 1. v. freq. [afficio] aliquid : To strive energetically after a thing, to exert one's self to attain, to do or effect it : " affectare est pronum animum ad faciendum habere," Fest. p. 2. So affectare viam or iter, trop.: to enter on or take a way, hi order to ar- rive at a destined point (very freq. in Plaut. and Ter.) : ut me defraudes, ad earn rem affectas viam (* that is your aim). Plaut. Men. 4, 3, 12 ; id. Aul. 3, 6, 37 : hi gladia- torio animo ad me affectant viam (* set upon me), Ter. Ph. 5, 7, 71 ; so id. Heaut. 2, 3, 60 : qusm viam muuitet, quod iter affectet, videtis, Cic. Piosc. Am. 48. So in other cases : cur opus affectas novum ? Ov. Am. 1, 1, 14 : affectare spem, to cling to or cherish, Liv. 28, 18 ; cf. Ov. M. 5, 377 : navem, to seize a ship in order to draw it to one's self: verum ubi nulla datur dex- tra affectare potestas (the giant Polyphe- mus is here spoken of), Virg. A. 3, 670. 2 t To endeavor to make one's oam, to pursue, strive after, aspire to, or aim at : munditiem, non affluenriam affeetabat, Nep. Att. 13, 5 ; Cic. Her. 4, 22 : diligen- tiam, Plin. 17, 1, 1 : magnificentiam ver- borum, Quint. 3, ,8, 61 : elegantiam Grae- cae orationis verbis Latinis, Gell. 17, 20 : artem, Val. Max. 8, 7, no. 1 extr.— Hence AFFE pass. : morbo affectari, to be seized or at- tacked by disease, Liv. 29, 10 in. 3. In a bad sense: To strive after a thing passionately, to aim at or aspire to : dominationes, Sail. Frgni. in Aug. Civ. D. 3, 17 : coelum, Ov. Am. 3, 8, 51 : uniones, Plin. 9, 35, 56 : regnum, Liv. 1, 46 : cruo- rem alicujus, Stat. Th. 11, 539 : imnior- talitatem, Curt 4, 7. — Also c. Inf. as ob- ject. : Plaut. Bac.3, 1, 9 : non ego sidereas affecto tangere sedes, Ov. A. A. 2, 39 ; so Stat. Th. 1, 132: Sil. 4, 133 ; Quint. 5, 10, 28 : qui esse docti affectant, id. ib. 10, 1, 97. 4. In the histt. : To seek to draw to one's self: civitates formidine affectare, Sail. J. 70 : Gallias, Veil. 2, 39 : Galliarum so- cietatem, Tac. H. 4, 17 ; so id. ib. 1, 23 ; 4, 66 ; Germ. 37, 9; Flor. 2, 2, 3. 5. To imitate a thing faultily, or with dissimulation or hypocrisy, to affect (only post-Aug.) : crebrum anhelitum, Quint. 11, 3, 56 : imitationem antiquitatis, ib. 11, 3, 10 : famam clementiae, Tac. H. 2, 63 : studium carminum, id. Ann. 14, 16 ; so Suet. Vesp. 23 ; Plin. Pan. 20.— Whence affectatus, a, um. Fa. In rheto- ric : Choice, select, far-fetched, studied : auribus nitidius aliquid atque affectatius postulantibus, Quiut. 12, 11, 45. — Adv. affectato, Studiously, zealously, Lampr. Heliog. 17. affector (adf.), atus. 1. verb. dep. [af- ficio] *1, To strive eagerly for something: aftectatus est regnum, Var. in Diom. p. 377 P.— 2. In later Lat. : To have an in- clination for, to become attached to : ad mulierem, App. Herb. 15. affectUOSUS (adf.), a. um, adj. [af- feetus] In later Lat. : Full of inclination, affection, or love, affectionate, kind : piam att'ectuosainque rem fecisse, Macr. Sat. 2, 11 ; so Cassiod. Ep. 5, 2 ; Tert. c. Marc. 5. 14. Adv. aftectuose, Affectionately, etc., Cassiod. Ep. 3. 4. Sup., Sidon. Ep. 4, 11. 1. affeetus (adf), a, um, v. afficio, Pa. 2. aficctUS (adf.), us, m. [afficio] 1. A physical, but more esp. a mental state produced in one by some influence (cf. af- fectio no. 1), a state or disposition of mind, affection : affecfuum duae sunt species : alterura Graeci TrdOos vocant, alterum ijBos, Quint. 6, 2, 8 : qualis eujusque ani- mi affeetus esset, talem esse hominem, Cic. Tusc. 5, 16, 47 : dubiis affectibus er- rat, Ov. M. 8, 473 : mentis, id. Trist. 4, 3, 32 : animi, ib. 5, 2, 8 : diversos affeetus exprimere, flentis et gaudentis, Plin. 34, 8, 19, no. 10 : affectu concitati Quint. 6, 2, 8 : affeetus dulciores, id. 10, 1, 101 ; so id. 1, 11, 2 ; 6, 1, 7 ; 2, 6, et al.— Of the states of the body: supersunt alii corpo- ris affeetus, Cels. 3, 18 ; id. 2, 15. 2. In the post-Aug. per. : Love, desire, fondness, good-will, compassion, sympa- thy : opes atque inopiam pari affectu con- cupiscunt, Tac. Agr. 30 : si res ampla domi, similisque affectibus esset, Juv. 12, 10 : parentis, Suet. Tit. 8 : afrectu jura corrumpere, Quint. Decl. 6, 11. 3. In Lucan and in later prose, melon. for The beloved objects, the dear or loved ones (in plur.) : tenuit nostros Lesbos af- feetus, Lucan. Phars. 8, 132 : milites, quo- rum affeetus (wives and children) in Al- bano monte erant, Capit. Maxim. 23 ; id. Anton, phil. 24 ; hence affeetus publici, the judges as representatives of the peo- ple, Quint. Decl. 2, 17, et al. 4. Since, in philosoph. strictness, every state of passionate excitement of mind is evil, in Seneca and Pliny affeetus has by itself the signif. : Low, ignoble passion or desire : affeetus sunt motus animi impro- babiles subiti et concitati, Sen. Ep. 75 ; Plin. Pan. 79, 3. 5. In the Latin of the Pandects : Abil- ity of willing, will, volition (cf. atfectio no. 5) : hoc edicto neque pupilluro. neque fu- riosum teneri constat, quia affectu carent, Ulp. Dig. 43, 4, 1 (cf. the same thought with affectio under that word no. 5) : La- beo Dis. 44, 7, 54 ; so Paul. Dig. 3, 5, 19, § 2, et al. af-fero (adf.), attiili (adt.), allatum (adl.), afferre (adf.), v. a., aliquid ad ali- quem or alicui : 1, To bring, take, carry, or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the lead- AF F E ing or conducting of men, larger animals, etc.), lit. and trop.: a. Lit.: lumen, Enn. Ann. 1, 40 : viginti ininas, Plaut. As. 1, 3, 78 ; so ib. 87, et al. : attuli hunc. — Quid attulisti ?— Adduxi volui dicere. id. Ps. 2, 4, 21 : tandem brum a niveis affert, Luer. 5, 745: allatus est acipenser, Cic. in Macr. S. 2, 12 : after hue scyphos, Hor. Epod. 9, 33 : nuces, Juv. 5, 144 : cibum pede ad rostrum, veluti manu, Plin. 10, 46, 63, et al. So of the carrying of let- ters : afferre literas, ad aliquem or alicui, Cic. Att. 8, 6 ; Manil. 2 ; Liv. 22, 11, et al. : afterre se ad aliquem locum, to be- take one's self to a place, to go or come to (like its opp. avferre se ab aliq., to with- draw from, to leave, only poet.) : hue me affero, Plaut. Am. 3, 4, 6 ; Ter. Andr. 4. 5, 12 Bentl. : fatis hue te poscentibus af- ters, Virg. A. 8, 477 : sese a moenibus, Virg. A. 3, 345. Hence in the same sense the pass, afferri : urbem afferimur, Virg. A. 7, 217 ; and afferre pedem : abite illuc, unde malum pedem attulistis, Cat. 14, 21. — b. Trop.: pacem ad vos affero, Plaut. Am. prol. 32 : hie Stoicus genus sermo- num aflert non liquidum, i. e. makes tise of, Cic. de Or. 2, 38, 159 : nihil ostentati- onis aut imitationis aft'erre, ib. 3, 12, 45 : non minus afterret ad dicendum auctori- tatis quam facultatis, id. Mur. 2, 4 : coii- sulatum in fainiliam, id. Phil. 9, 2 : ani- mum vacuum ad ecribendas res difficiles, id. Att. 12, 38 : bellum in patriam, Ov. M. 12, 5 : nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum afterant dentes, to use them even against their master, Var. R. R. 2, 9, 9. So often vim afferre alicui foi inferre, to use force against or offer vio- lence to one, Cic. Phil. 2, 7 ; Verr. 2, 1, 26 ; Liv. 9, 16 ; 42, 29 Drak. ; Ov. Her. 17, 21 Heins. ; id. A. A. 1, 679 ; Suet. Oth. 12, et al. ; and manus aft'erre alicui, in a good and bad sense : to stand by, aid, or succor one, or to lay hands on, attack, assail him (opp. to manus abstinere ab aliquo) ; Cic. Verr. 2, 1, 26 ; Quint. 27 ; Caec. 17 ; Rep. 3, 17 Creuz., et al. : sibi manus, to lay vio- lent hands on one's self, to commit suicide, Plane, in Cic. Fam. 10, 23. Also of things : manus templo, to rob or plunder it, Cic. Verr. 2, 1, 18 ; so also bonis alienis, id. Off. 2, 15 : manus suis vulneribus, to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before : ne scindam ipse dolorem mcum) : manus beneficio suo, to take away from, to nulli- fy, render worthless, Sen. Benef. 2, 5 extr. 2. To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce. publish. Constr alicui or ad aliquem aliquid, or ace. c. inf (classical, in the histt., esp. in Livy, veiy freq.) : ea atferam eaque ut nuntiem, etc., Plaut. Am. prol. 9 : istud quod afters, aures exspectant meae. id. As. 2, 2, 65 ; Ter. Ph. prol. 22 : calamitas tanta fuit, ut earn non ex proelio nuntius, sed ex sermone ru- mor afterret, Cic. Manil. 9, 25 : si ei subi- to sit allatum periculum patriae, id. Off. 1, 43, 154 : nihil novi ad nos afferebatur, Cic. Fam. 2, 14 ; id. Att. 6, 8 : rumores. qui de me afferuntur, Cic. Fil. in Cic. Fam. 16, 21 : Coelium ad illam attulisse. se aurum quaerere, id. Coel. 24 ; so id. Fam. 5, 2, et al. : magnum enim, quod afferebatur, videbatur, Caes. B. C. 3, 15 Oud. : cum crebri afferrent nunrii, male rem gerere Darium, Nep. 3, 3 : haud vana attulere, Liv. 4, 37 ; id. 6, 31 : explorato- res missi attulerunt, quieta omnia apud Gallos esse, id. 8, 17 Drak. : per idem tempus rebellasse Etruscos allatum est (* word was brought), id. 10, 45, et al. : idem ex Hispania allatum, Tac. H. 1, 76 : esse, qui magnum, nescio quid afterret, Suet. Domit. 16 ; Lucan. 1, 475 : scelus attulit umbris, Val. Fl. 3, 172, et al. 3. To bring a thing to or on one, i. e. to produce an effect in or on one, to cause, occasion, prepare, make, procure, impart, most commonly of states of mind ; ali- cui : aegritudinem alicui, Ter. Heaut. 4, 3, 2 : alicui molestiam, id. Hec. 3, 2, 9 : populo Rom. pacem, tranquillitatem, oti- um, concordiam, Cic. Mur. 1 : alicui mul- tas lacrimas, magnam cladem, id. N. D. 2, 3, 7 : ipsa detraetio molesriae consecuti- onem aflert voluptatis, id. Fin. 1, 11, 37. So afferre auctoritatem et fidem orationi, id. Phil. 12, 7 : metum, id. Verr. 2, 5, 25 : 59 AFF'I dolorem, id. Bull. 1 : luctum et egestatem, id. Rose. Am. 5 : consolationem, id. Att. 10, 4 : delectationem, id. Fam. 7, 1, et al. : detrimentum, Caes. B. C. 2, 82 : taedium, Plin. 15, 2, 3 : dolorem capitis, id. 23, 1, 18 : gaudium, Plin. Ep. 10, 2, 1, et al. 4. To bring forward, introduce, or pro- duce something in verification, confirma- lion, confutation of, or in excuse for, a fact or assertion. So first with causa : quam causam aft'eram 1 Ter. Heaut. 4, 3, 23 : justas causas afters, Cic. Att. 11, 15. But also without it : rationes quoque cur hoc ita sit afferendas puto, id. Fin. 5, 10, 27 ; cf. Fain. 4, 13 : idque me non ad meam defensionem attulisse, id. Caec. 29, 85 : ad ea, quae dixi, after, si quid habes, Cic. Att. 7 : nihil igitur att'erunt, qui in re ge- renda versari senectutem negant (* i. e. they assert nothing to the purpose, who, etc.), id. de Sen. 6 ; id. de Or. 2, 53, 215 : quid enim poterit dicere 1 an aetatem afferet ? i. e. as an excuse, ib. 2, 89, 364. Also abs. : et, cur credam, afferre pos- sum, and I can give my reasons for be- lieving it, id. Tusc. 1, 29, 70. 5. Afferre aliquid, To contribute any thing to a definite object, to make use of for, to help, assist : negat Epicurus, diuturni- tatem temporis ad beate vivendum ali- quid art'erre, Cic. Fin. 2, 27, 87 : quidquid ad remp. attulimus, si modo aliquid attu- limus, id. Off. 1, 44, 155 : quid enim oves aliud afferunt, nisi, etc., id. N. D. 2, 63 : ilia praesidia non att'erunt oratori aliquid, ne, etc., id. Mil. 1. 6. Very rare : To bring forth as a. product, to bear, produce : agri fertiles, qui multo plus att'erunt, quam acceperunt, Cic. Oft'. 1, 15. af-ficip (adf.), affeci (adf.), affectum (adf.), 3. [i'acio] v. a. aliquem aliqua re. The fundamental meaning of this word of very various signif. is : To affect one in some manner by active agency ; hence to put him in some state or position, to do something, to cause or occasion, to bring on, to fill with, affect with, and many other similar expressions, which can be de- duced only from the annexed Abl. (used by the poets proportionally rarely, by Horace never) : injuria abs te afficior, Enn. in Cic. Her. 2, 24, 38 : ut vos in vos- tris voltis mercimoniis Emundis vendun- disque me (sc. Mercurium) laetum lucris afficere, atque adjuvare in rebus omni- bus, that I, in all your undertakings, may procure for you advantage, Plaut. Amph. prol. 3 : et uti bonis vos vostrosque omnis nuntiis me afficere voltis, and that I may gladden you and all yours with good news, v. 8 : (Amphitruo) praeda atque agro ado- reaque affecit populares suos, has en- riched his countryr&ii with booty, and land, and renown, id. ib. 1, 1, 38 : exprimitur porro gemitus, quia membra dolore affi- ciuntur, since the limbs were seized with pain, Lucr. 3, 495 : luce locum afficiens, filling the place with light, Var. in Non. 520, 3 : afficere aliquem beneficio, to ben- efit, favor, or befriend one, Cic. Agr. 1, 4 : praemio, to reward or remunerate, id. Mil. 29: laetitia, to rejoice, gladden, ib. 28: cruciatu, to torture, torment, id. Verr. 1, 4 : poena, to punish, id. Rose. Am. 39: ho- nore, to honor, id. N. D. 1, 14 : * populum servitute, to bring into servitude, to sub- jugate, id. Rep. 1, 44, 256 Mos. : sepultu- ra, to bury, id. Div. 1, 27, 56, et saep. : eo quum venisset, magna difficultate afficie- batur (a great difficulty occurred to him ; after which must be supplied, since he did not know) qua ratione ad exercitum perVenire posset, Caes. B. G. 7, 6 (cf. ib. 17 : gumma difficultate affecto exercitu) : hoc itinere adeo gravi morbo afficitur oculorum, ut, etc., he is attacked by so se- vere an affection of the eyes. Nep. Hann. 4, 3 (cf. affici doloribus pedum. Cic. Fam. 6, 19) : nee corpora modo aft'ecta tabe, sed, etc., not merely were their bodies assailed by pestilence, but, etc., Liv. 4, 30, et al. 2. Without an Abl. : To affect or exert an influence upon one physically, but esp. mentally, to lay hold of. to seize. — a. Phys- ically in gen. : To affect injuriously, to weaken, debilitate : ut prius aestus, labor, fames, sitisque corpora afficerent, quam, etc., Liv. 28, 15 : pulmo totus afficitur, 60 AFF I Cels. 4, 7 : Pisonem uno vulnere in mor- tem affecit, Tac. A. 4, 45 : non simplex Damasichthona vulnus afficit, Ov. M. 6, 255. — |), Mentally : To put into a certain state of mind (either agreeable or the re- verse), to lay hold of, to seize ; nee nos afficit angor, Lucr. 3, 865 : ut eorum, qui audirent, ita afficerentur animi, ut eos af- fici vellet orator, Cic. de Or. 1, 19, 87 : literae tuae sic me aft'ecerunt, ut, etc., Cic. ad Anton, post. ep. 13, 1. 14 ad Att. : affici a gratia aut a voluptate, id. Fam. 5, 12 : quonam modo idle vos vivus afficeret, qui, etc., id. Mil. 29 : primum est, ut affici- amur antequam afficere conemur, Quint. 6, 2; Plin. Pan. 90 : is terror milites hos- tesque in diversum affecit, Tac. A. 11, 19 ; Suet. Tib. 52 ; ib. 66. 3. In later Lat. : To treat, use : Papin. Dig. 37, 12, 5.— Whence affectus, a, um, Pa. 1. With an Abl. ace. to no. 1 : Endowed or gifted, furnished, supplied with any thing : licto- res affecti ulmeis virgis, Plaut. As. 3, 2, 28 : homo aft'ectus audacia, Ter. Ph. 5, 7, 84 : (corpora) simili aft'ecta figura, en- dowed with a similar form, like-formed, Lucr. 2, 341 (cf. v. 336) : omnibus virtu- tibus, Cic. Plane. 33, 80 ; so, animi aftecti virtutibus, vitiis, artibus, inertiis, id. Par- tit. 10 : aft'ectus honore, id. Mur. 2 : prae- mio, id. Pison. 37 : optima valetudine, id. Tusc. 4, 37, 81: senectute, id. de Or. 3, 1§ : aetate, id. de Sen. 14. Sup. : remi- ges inopia aft'ectissimi, Veil. 2, 84. 2. Without an Abl. (ace. to no. 2, a and b) Disposed, constituted, or endowed in some manner, either physically or men- tally (synon. with comparatus, constitu- tus, dispositus) : et ornnes quum ita si- mus aftecti, ut non possimus plane simul vivere, Cic. Att. 13, 23 ; id. Fin. 5, 9, 24 : oculus conturbatus non est probe aft'ec- tus ad suum munus fungendum, id. Tusc. 3, 7, 15 : ad rem pertinet, quomodo atf'ec- to coelo compositisque sideribus quod- que animal oriatur, under what constella- tion (cf. affectio no. 3). — Hence, esp., a. Of the body : Attacked, seized, weakened, suffering : cum ita affectus esset, ut, si ad gravem valetudinem labor viae acces- sisset, sibi ipse diffideret, Cic. Phil. 9, 1 : Caesarem Neapoli affectum graviter vi- deram, id. Att. 14, 17 ; Liv. 28, 26. Trop.: only in the histt. : res affectae, disordered, embarrassed circumstances, an ill condi- tion : (Cicero says, male affecta respubli- ca, Fam. 13, 68) : opem rebus affectis orare, Liv. 6, 3 : aft'ecta res familiaris, id. 5, 10 : affectam fidem parum juvisse, un- certain, 1 broken credit, Tac. H. 3, 65. — Hence affectus, of time : almost at the end, near its end ; v. Gell. 3, 16, 7 : bellum affectum videmus, et vere ut dicam paene confectum, C. Prov. Cons. 8, 19 : nam ipse Caesar quid est quod in ea provincia commorari velit, nisi ut ea, quae per eum aft'ecta sunt, perfecta reipublicae tradat ? id. 12, 29 : cum vero affecta jam prope aestate uvas a sole mitescere tempus est, Cic. Oec. in Non. So affecta aetas, Cic. Verr. 2, 4, 43, 95, and Silius, apparently imitating Cic. Oec. : jamque hieme affec- ta mitescere coeperat annus, Sil. 15, 505. — |). Of the mind : Disposed, inclined, affected, minded, humored : sapiens eo- dem modo erit affectus erga amicum, quo in se ipsum, Cic. Fin. 1, 20 ; cf. Lael. 16 : si sic erimus affecti, ut, etc., id. Off. 3, 5 : quemadmodum animo aftecti simus, id. de Sen. 1, 9 : varie sum aft'ectus tuis Uteris, id. Fam. 16, 4, et al. Ado. af fe c t e Tert. Anim. 45. * affictlClUS (adf.), a, um, adj. faffi- go] Added to, annexed: Var. R. R. 3, 12, 1. affictio, °nis (adf.),/. [id.] An adding to : Phaedr. 4, 13, 1. affictus, a, nm, Part, from affingo. afWlgfO (adf), ixi, ixum, 3. (affixet, syncop. for affixisset, Sil. 14, 536), v. a. To join, annex, attach, or fasten to; constr. c. ad or Vat. : sidera aetherieis affixa ca- verneis, Lucr. 4. 392 : corpus, ib. 1104 ; ib. 1238 : literam ad caput, to affix as a brand, Cic. Rose. Am. 20 fin. : Minerva, cui pin- narum talaria affigunt, id. N. I). 3, 23: Prometheus affixus Caucaso, id. Tusc. 5, 3 : aliquem patibulo,' Sail. Frgm. in Non. 4, 355 : aliquem cuspide ad terrain, Liv. AFJI 4, 19: aliquem cruci affigere, id. 28, 37: signa Punicis affixa delubris, Hor. Od. 3, 5, 19 : te lecto aftixit, id. Sat. 1, 1, 81 (cf. Sen. Ep. 67 : senectus me lectulo affixit) : radicem terrae, Virg. G. 2, 318 : flammam lateri turris, id. A. 9, 536, et al. — Trop. : To add to, attach, impress in or on : ali- quid animo, to impress upon the mind, Quint. 2, 7, 18, and Sen. Ep. 11 : literas pueris, Quint. 1, 1, 25. — Whence affixus, a, um, Pa. Fastened to a person or thing, closely joined or fitted to, always remaining in some place ; constr. alicui or ad rem : jubes, eum mihi esse af- fixum tanquam magistro, Cic. Q. Fr. 1, 6 : me sibi ille affixum habebit, id. Fam. 1, 8 : nos in exigua parte terrae affixi, id. Rep. 1, 17 : anus affixa foribus, Tib. 1, 6, 61 : Tarraconensis affixa Pyrenaeo, situa- ated close to, Plin. 3, 2. — Trop.: Im- pressed on, fixed to : causa in animo sen- suque meo penitus affixa atque insita, Cic. Verr. 2, 5, 53: quae semper affixa esse videntur ad rem neque ab ea pos- sunt separari, id. Invent. 1, 26, et al. — 2, In the Latin of the Pandects, the affixa are, All the appendages or appurtenances belonging to a possession : domum in- structam legavit cum omnibus affixis, with all pertaining thereto, Paul. Dig. 33, 7, 18 fin. * af-f lgliro (adf.), avi, atum, 1. v. a. To form or fashion after a thing (as a model) : Gell. 4, 9, 12. a£-fing"0 (adf.), inxi, ictum, 3. v. a. 1, To form, jashion, devise, or invent a thing as an appendage to another, to add by in- venting, or falsely ; lit. (esp. of artists) and trop.: nee ei manus affinxit, Cic. Univ. 6 : faciam ut intelligatis, quid error afiinxerit, quid invidia conftarit, id. Clu. 4 : neque vera laus ei detracta orationo nostra, neque falsa afficta esse videatur, id. Manil. 4, 10 ; so id. Phil. 1, 3 ; Or. 22 ; Tusc. 3, 33 : addunt ipsi et affingunt ru- moribus Galli, Caes. B. G. 7, 1 : cui ori- men affingeretur, might be falsely imputed, Tac. A. 14, 62.— In a general signif., 2. To add or join to, to annex (although al- ways with the accessory idea of forming, fashioning, devising) : multa natura aut affingit (creating, she adds thereto) aut mutat aut detrahit, Cic. Div. 1, 52: tan- tum alteri affinxit, de altero limavit, id. de Or. 3, 9, 36.-3. To feign, forge: lit- eras, App. M. 4, 139, 34 Elm. af-f inis (adf.), e, adj. (Abl. regularly affini, Cic. de Or. 1, 15, 66 ; once affine, Ter. Hec. 5, 3, 9 ; cf. Schneid. Gr. 2, 222), That is neighboring or a neighbor to one, ("affines in agris vicini," Fest. p. 10; cf. Comm. in Fest. in Lind. C. Gr. II., 2, p. 316), or near by family relationship, allied or related to, and, properly, not by blood-re- lationship (as are consanguinei, avy,evt~is), but by marriage, KnSeoTeis. Thus this . word is explained by Modestin. Dig. 38, 10, 4 : " affines dicuntur viri et uxoris cognati. Affinium autem nomina sunt socer, socrus, gener, nurus, noverca, vit- ricus, privignus, privigna, glos. levir, etc :" ego ut essem affinis tibi, tuam peti gna- tam, Att. in Fest. s. v. numebo, p. 181 : Megadorus meus affinis, my son-in-law, Plaut. Aul. 3, 4, 14 ; Ter. Heaut. 5, 1, 63 : tu me affinem tuum, repulieti, Cic. in Sen. 7 : ex tarn multis cognatis et affinibus, id. Clu. 14 ; id. ad Quir. 5 : quanto plus pro- pinquorum, quo major affinium numerus, Tac. G. 20, 9 : per propinquos et affines suos, Suet. Caes. 1 : affinia vincula, Ov. Pont. 4, 8, 9.-2. Trop. : Intrusted with a thing, taking part in, privy to, sharing, associated with ; constr. c. Vat, or Gen. ; in Pac. c. ad: qui sese affines esse ad cau- sam volunt, Pac. in Non. 89, 11 : publicis negotiis affinis, i. c. implicitus, particeps, taking part in, Plaut. Trin. 2, 2, 55 ; Ter. Heaut. 2, 1, 1 : duos solos video affines ei turpitudini judicari, Cic. Clu. 45 ; huic fa- cinori, id. Cat. 4, 3 : culpae, id. Rose. Am. 7, 18; so Inv. 2, 44. 129; id. ib. 2, 10: noxae, Liv. 39, 14. — Whence affinitas (adf.), atis, / (gen. plur. af- finitatium, Just. 17, 3) The state or condi- tion of affinis. — 1, Relationship by mar- riage, esp. between a father and son-in-law, Ruhnk. Ter. Andr. 1, 5, 12 (cf. affinis): astringere inter aliquoa, Plaut. Trin. 3, 2 : AF F L 73 : effugere, Ter. Andr. 1, 5, 12 ; so Hec. 4, 4, 101 : caritas generis humani serpit sensim foras, cognationibus primum, turn nffinitatibus, deinde amicitiis, post vicini- tatibus, Cic. Fin. 5, 23, 68 : affinitate se devincire cum aliquo, id. Brut. 26 : cum aliquo affinitate conjungi, Nep. Paus. 2, 3 : in affinitatem alicujus pervenire, id. Art. 19, 1 : contrahere, Veil. 2, 44 : facere in- ter aliquos, id. ib. 65 : jungere cum ali- quo, Liv. 1, 1 : affinitate conjunctus, Suet. Ner. 35 : in affinitatis jura succedit, Just. 7, 3. — M eton. for the persons related, like kindred in Eng. : patriam deseras, cogna- tos, affinitatem, amicos. Plaut. Trin. 3, 2, 75. — 2. Trop. : Relationship, affinity, union, connection (rare) : Var. R. R. 1, 16 : literarum, Quint. 1, 6, 24 : per affinitatem literarum, qui Qwp Graece, Latine/«r est, Gell. 1, 18, 5 : tanta est affinitas corpori- bus hominum mentibusque, id. 4, 13, 4. affirmantcr (adf.), adv., v. affirmo fin. affirmate (adf.), adv., v. affirmoj». affirmatio (adf), onis, /. [affirmo] An affirmation, asseveration, confirmation, or averment of a fact or assertion : est enim jusjurandum affirmatio religiosa, Cic. Off. 3, 29 ; so Plane, in Cic. Fam. 10, 21, and Cic. ib. 7 : in spem venire alicu- jus affirmatione de aliqua re, Caes. B. G. 7, 30: constantissima annalium affirma- tione, Plin. 28, 2, 4: multa affirmatione abnuere, Curt. 6, 11. * affirmativus (adf.), a, um, adj. [id.], in grammar: Affirming, affirmative : 6pecies verborum, Diomed. p. 390 P. affirmator (adf), oris, m. [id.] One who asserts or affirms a thing (only in late Lat) : Ulp. Dig. 27, 7, 4 ; Tert. adv. Marc. 4, 7 : Win. Fel. Octav. 31. af-firmo (adf), avi, arum, 1. r. a. 1. To present or represent a thing (a fact or assertion) as fixed, firm, i. e. certain, true; to affirm, assert, maintain, aver: dicendum est niihi, sed ita, nihil ut affirmem, quae- rara omnia, Cic. Div. 2, 3 ; so id. Art. 13, 03 ; Brut. 1, 1 : jurejurando, Liv. 29, 23 : quidam plures Deo ortos affirmant, Tac. G. 2 ; cf. id. Agr. 10 : affirmavit, non da- turum se, he protested that he would give nothing, Suet Aug. 42. — Hence, 2. To give additional confirmation of the. truth of a thing, to confirm, corroborate, or sanc- tion : affirmare spem alicui, Liv. 1, 1 : opinionem, id. 32, 35 : dicta alicujus, id. 28, 2 : aliquid auctoritate sua, id. 26, 24 : populi R. virtutera armis, Tac. H. 4, 73 : secuta anceps valetudo iram Deiim affir- mavit id. Ann. 14, 22. — Whence *affirman ter. Adv. of the Pa. af- flrmans, occurring in no example : With assurance or certainty, assuredly : praedi- cere aliquid, Gell. 14, 1, 24 : — and affirmate. Adv. of the Pa. affirm»- tus, also nowhere occurring : With as- severation, with assurance, certainly, as- suredly, positively : quod affirmate, quasi Deo teste promiserit id tenendum est, Cic. Off. 3, 29. Snp. affirmatissime scri- bere aliquid, Gell. 10, 12, 9. affixiO (adf), onis, /. [affigo] A join- ing, fixing, or fastening to (only in late Lat.) : continua, Non. 1, 327. — Hence, A zealous, ardent attachment to a thing : phi- lologjae, Capell. 1 rT. 14. affixuSj a, um, v. affigo. Pa. "afflagrans (adf.). antis, Pa. of a verb existing in no example, afflageo : Blazing or flaming up: in tempore affla- granti, i. e. in an unquiet or turbulent time, Amm. 21, 12/«. * afflator (adf.), oris, m. [afflo] One who blows on or breathes into, Tert. adv. Herm. 32. 1. afflatus (adf), a, um, Part, from afflo. 2.. afflatus (adf). us, m. [afflo] 1. A blowing or breathing on, a breeze, blast, breath, etc., as of the wind, men, or ani- mals : ambusti afflatu vaporis, Liv. 28, 23 : ignes coelestes adussisse levi afflatu vestimenta, id. 39, 22 : Favonii, Plin. 6. 17, 21 : noxius, id. 4, 12, 26, et al. So of the breath of animals : frondes afflatibus (apri) (by his breath) ardent, Ov. M. 8, 289 : serpentis, Stat. Th. 5, 527 ; Plin. 9, 30, 48. And of the aspiration in speech : Boeotii sine afflatu vocant colleis Tebas, A F F L t. e. without h, Var. R. R. 3, 1, 6.-2. -1 Jlash or glow of light (cf. afflo no. 1) : lenique atflatu simulacra refovente, Plin. 36, 15, 22.-3. Trop. : The inspiring of the divine spirit, inspiration : nemo vir magnus sine aliquo afflatu divino unquam fuit, Cic. N. D. 2, 66 : sine inflammatione animorum, et sine quodam afflatu quasi furoris, id. de Or. 2, 46. * af-flccto (adf). exi, 3. v. a. To turn, incline, or direct to a thing : huic si sol afflexerit axes, Avien. Arat. 734. af-fleo (adf), ere, v. n. To weep at a thing (only twice in Plaut.) : Plaut. Pers. 1, 3, 72 ; so Poen. 5, 2, 148. afflictatlO (adf.), onis, /. [afflicto] Physical pain, torture, torment, ace. to Cicero's explanation : " Affiictatio, aegri- tudo cum vexatione corporis," Tusc. 4, 8, 18 : sollicitudo, molestia, afflictatio, des- peratio, ib. 7, 16. * afflictator. oris, m. [id.] One who smites, causes pain or suffering, a tor- mentor : Tert. adv. Marc. 5, 16. * afflictio. oils (adf),/. [affligo] Pain, suffering, torment : irrita, Sen. Cons, ad Helv. 16. afflicto (adf.), avi, atum, 1. [id.] v. a. To greatly disquiet one, to agitate, toss, to trouble, injure, harass, vex, torment, tor- ture ; lit. and trop.: a. Lit. (rare): na- ves tempestas afflictabat Caes. B. G. 4, 29 : quod minuente aestu (naves) in va- dis afflictarentur, were stranded, ib. 3, 12 : tempestate adversa, vehementique vento affllctari, Hirt. B. Hisp. 3 : Batavos, Tac. H.4,79. — J), Far oftener trop. : afiiictari amore, * Lucr. 4, 1151 : morbo. Cic. Cat. 1, 13. So Liv. 29, 10 ; Suet. Tit. 2 : afflic- tatur respublica, id. Har. Resp. 19 : equi- tes equosque afflictare, Tac. H. 3, 19 : af- flictare Italiam luxuria saevitiaque, id. Ann. 13,30. Hence afflictare se or afiiic- tari aliqua re, to be greatly troubled in mind about a thing, to be very anxious or uneasy, to afflict one's self: ne te afflictes, Ter. Eun. 1, 1, 31 : cum se Alcibiades af- flictaret, Cic. Tusc. 3, 32 ; so ib. 27 : de domesticis rebus acerbissime afflictor, Cic. Art. 11, 1 : mulieres afflictare sese, manus supplices ad coelum tendere, Sail. C. 31, 3. * afflictor (adf), oris, m. [id.] One who strikes a thing to the ground, and trop. : one who pulls down or overthrows, a subverter : afflictor et perditor dignita- tis et auctoritatis senatus, Cic. Pis. 27 in. 1. affiictUS; a, um, Pa. from affligo. 2. afflictus (adf.), us, m. [id.] A striking on or against, a collision : nubes afflictu ignerrt dant, App. de Mund. p. 63, 36 Elm. af-fllgO (adf), ixi, ictum, 3. v. a. (af- flixint = ufflixerint Frontin. ad M. Caes. 3, 3) To strike or beat a thing to some point, to cast or dash somewhere by strik- ing, esp. of ships which are driven or cjst away by the wind ; and of pillars (often with terrae, telluri, solo) which are thrown from their erect position to the ground ; constr. c. ad or Dat. : te ad terrain, scelus, affligam, I will dash thee to the earth, Plaut. Pers. 5, 2, 15 : nolo equi- dem te affligi, id. Most. 1. 4, 19 : ad ter- rain, id. Rud. 4, 3, 71 : statuam, Cic. Pis. 38 ; so : monumentum, id. Coel. 32 : do- mum, id. Dom. 40 : (alces) si quo afflic- tae casu conciderint, Caes. B. G. 6, 27. And ib. : infirmas arbores pondere affli- gunt. So in descriptions of a battle : equi atque viri afflicti, etc., Sail. J. 101 : ubi scalae comminutae, qui superstete- rant, afflicti sunt, were thrown down, id. ib. 60 Gerl. : ubi Mars communis et vic- tum saepe eriieret et affligeret victorem, Liv. 28, 19 : imaginem solo, Tac. H. 1. 41 : aquila duos corvos afflixit et ad ter- rain dedit, Suet. Aus. 96 Ruhnk. ; so id. Domit. 23.— Poet. : ~Ov. M. 12, 139; so ib. 14, 206 ; Sil. 9, 631.— Hence (the figure taken from ships), 2. Trop.: To ruin, weaken, cast down, prostrate : cum prospero flatu ejus (for- tunae) utimur, ad exitus pervehimur op- tatos : et cum reflavit affligimur, Cic. Off. 2, 6 Heus. : virtus nostra nos afflixit, Cic. Fam. 14, 4 ; id. Sest 7 : Pompejus ipse so afflixit Cic. Art. 2, 19 : senectus enervat ct affligit homines, id. de Sen. 10 : opes AF F L hostium, Liv. 2, 16 : aliquem bello id. 28. 39 : Othonianas partes, Tac. H. 2, 33 : amicitias, Suet. Tib. 51 ; so Aug. 66, et saep. 3, To reduce, lower, or lessen in value : hoc oratoris esse maxime proprium, rem augere posse laudando, vituperandoque mrsus affligere, Cic. Brut. 12. — Trop. of courage : To cast down, dishearten, to diminish, lessen, impair : animos affligere et debilitare metu, Cic. Tusc. 4, 15, 34. 4. Affligere causam susceptam, To let a lawsuit which has been undertaken fall through, to give up, abandon, Cic. Sest. 41, 89.— Whence afflictus (adf), a, um, Pa. % m Bowed down, ill used, ro^jghly handled, wretched, miserable, unfortunate, lit. and trop. : naves (* damaged, shattered), Caes. B. G. 4, 31 : Graecia perculsa et afflicta et perdita, Cic. Flacc. 7 : ab afflicto ami- citia transfugere et ad florentem aliam devolare, id. Quint. 30 : non integra for- tuna at afflicta, id. Sull. 31 : afflictiore conditione esse, id. Fam. 6, 1/«. : afflic- tum erigere, id. Manil. 29 ; hence res af- flictae, like accisae and aftectae, disorder- ed, embarrassed, ruined circumstances, af- fairs in a bad stale, ill condition, Sail. J. 46 ; so Lucan. 1, 496 : Just. 4, 5 : copiae, Suet. Oth. 9.-2. Of the mind: Cast down, dejected, discouraged, desponding : aegritudine afflictus, debilitatus, jacens, Cic. Tusc. 4, 16 : luctu, id. Phil. 9, 5 : moerore, id. Cat. 2, 1 : afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam, Vir:;. A. 2, 92 ; Suet. Oth. 9.-3. Of character, like abjectus. Abandoned, outcast, despised, low, mean, base, vile : homo afflictus et perditus, Cic. Phil. 3, 10 : nemo tam af- flictis est moribus, quin, etc., Macr. S. 6, 7. — Sup. and Adv. not used. af-flo (adf), avi, atum, l.v. a. and n. 1. To blow or breathe on ; constr. with Ace. or Dat. First of the air : udam (fa- bam) ventas, Plin. 18, 17, 44, no. 3 : af- tlantur vineta noto, Stat. S. 5, 1, 146 : affiare crinem sparsum cervicibus, Ov. M. 1, 542: afflatus aura, Suet. Tib. 72. But also of other things which exert an influence upon bodies, like a current of air ; e. g. fire, light, lightning, vapor, etc. (cf. 2. afflatus no. 2) : et calidum membris afflare vaporem, and breathe a glow (lit. a warm vapor) upon our limbs, Lucr. 5, 508 : velut Mis Canidia afflasset, Hor. S. 2, 8, 95 : nos ubi primus equis oriens afflavit anhelis, Virg. G. 1, 250 ; cf. Aen. 5, 739: ignibus (fulminum) afflari, Ov. Tr. 1, 9. 21 : afflati incendio, touched, scorched, Liv. 30, 6 : flamma ex Aetna monte, Liv. Frgm. Serv. Virg. G. 1, 472. So afflari side re = siderari, to be seized with torpor or paralysis (v. sideror and sideratio), Plin. 2, 41, 41 : odores, qui afflarentur e floribus, Cic. de Sen. 17 ; Prop. 2, 22, 17. 2. Trop. : To blow or breathe to or on, i. e. a. As v. act. To bear or bring to, alicui aliquid : sperat sibi auram posse aliquam afflari voluntatis, Cic. Verr. 2, 1, 13 : rumoris nescio quid afflaverat, fre- quentiam non fuisse, id. Art. 16, 5 : alicui aliquid mali faucibus afflare, id. Her. 4. 49. So poet. : afflare alicui honores, to breathe beauty upon one, i. e. to make him more beautiful without being perceived : Virg. A. 1, 591 : indomitis gregibus Venus afflat amores, Tib. 2, 4, 57. — 1). As verb. v. To blow or breathe upon one, i. e. to be friendly, propitious to : felix, cui placidus leniter afflat Amor, Tib. 2, 1, 80. 3. Of inspiration : To blow on, to in- spire, animate, ivdovaidsetv (the figure is taken from the wind which issued from the caverns of oracles ; cf. Cic. Div. 2, 57, 117) : poetam quasi divino quodam spiritu afflari, Cic. Arch. 8. affluens (adf), entis, v. affluo, Pa. affluenter (adf.), adv. In abundance, richly, copiously, etc., v. affluo, Pa. affluentia (adf), ae, /. A flowing to, affluence: Plin. 26, 10, 60.— Trop. : Afflu- ence, abundancefcopiousness, fullness, pro- fusion : ex hac copia atque rerum omni- um affluentia, * Cic. Agr. 2, 35 : annonae, Plin. Pan. 29. — Hence also : immoderate pomp or splendor in the management of one's household, extravagance, opp. to 61 AFF It mnndtties ■ munditiem, lion affluentiam affoctabat, Nep. Att. 13, 5 ; — from af-fluo (adf), xi, sum. 3. v. a. and n. 1 . To flow or run to, toward, or by; cad or Vat. a. L i t. of water : aestus bis afflu- unt bisque remeant, Plin. 2, 97, 99 : Rhe- nus ad Gallieam ripam placidior affluens, Tac. A. 4, 6. In the language of the Epi- curean philosophy, of the now of atoms from an object, as the cause of percep- tion (cf. aestus no. 6), Cic. N. D. 1, 19, 49. Hence in Lucret. poet, aliquid aliqua re : to breathe on one thing' with another, to imb ue with, Lucr. 3, 685. — P o e t. of t i m e : Maecenas ineus affluentes ordinat annos, Hor. Od. 4, 11, 19. Ofpersons: Tocome to in haste, to liasten to (only poet, and in the histt from the Aug. per. onward) : ingentem comitum affluxis6e invenio nu- merum, Virg. A. 2, 796 : copiae afflue- bant, Liv. 39, 31 : affluentibus auxiliis Gallorum, Tac. H. 4, 25 : multitudo afflu- ens, id. Ann. 4, 41. — Of food: To flow down : cibo affluente, Suet. Claud. 44. Trop. : si ea sola voluptas esset, quae ad eos (sensus) cum suavitate afnueret et illaberetur, Cic. Fin. 1, 11 : nihil ex is- tis locis literarum, affluxit, id. Q. Fr. 3, 3 : incautis amor, Ov. R. A. 148 : opes afflu- unt subito, repente dilabuntur, Val. Max. 6, 9 Jin. 2. Aliqua re, To flow witk a thing in rich abundance, to overflow with, to have abundance, to be affluent with ; (more ele- vated than abundo, and more appropri- ate to elegant style ; hence affluens in Cic. Oratt. is much more freq. than abun- dans) : frumento, Plaut. Ps. 1, 2, 57 : di- vitiis honore et laude, Lucr. 6, 13 : vo- luptatibus, Cic. Fin. 2, 28, 93 : cui quum donii otium atque divitiae affluerent, Sail. C. 36, 4 : ubi effuse affluunt opes, Liv. 3, 26. — Whence affluens (adf.), entis, Pa., like abun- dans; Flowing abundantly with a thing, liaving in abundance or superfluity ; abundant, rich, copious, numerous* Aei- atico ornatu, Liv. Andr. in Prise. 1. 10 : unguenti6, Cic. Sest. 8 : urbs eruditissi- mis hominibus, liberalissimisque studiis nffl.. id. Arch. 2 ; so id. Rose. Com. 10 ; Verr. 2, 5, '54 ; Clu. 66 ; Agr. 2, 30 ; de Or 3, 15; Off. 1, 43; Lael. 16, et al. : uberiores et affluentiores aquae, Vitr. 8, 1. — P o e t. : homo vestitu affluens, in am- ple, flowing robes, Phaedr. 5, 1, 22 : ex af- iluenti, in. abundance, profusely : Tac. H. 1, 57, et al. Sup. Sol. c. 50; Aug. Conf. 2, 6. Adv. App. M. 4. Comp. Cic. Tusc. 5, 6 ; Nep. Att. 14 ; Tac. A. 15, 54. * af-f ddio (adf.), ere, v. a. To dig in addition to : vicini cespitem nostro solo, Plin. 2, 68 extr. af-for (adf.), atus, 1. v. dep. (used in the praes. only in the indicatic. (and even there not in the first person), in the par- tic, infln., and in the impcr. 2. pers., in gen, only poet.) : aliquem, To speak to, accost, or address one : Att. in Macr. 6, 1 : licet enim versibus iisdem mihi affari te, Attice, quibus atfatur Flamininum ille, * Cic. de Sen. 1 : aliquem nomine, id. Brut. 72, 253 ; so ib. 3, 13 ; Virg. A. 3, 492: hostem supplex atfare superbum, ib. 4, 424 : aliquem blande, Stat. Ach. 1, 251 : ubi me affamini, Curt. 4, 11 : affari deos, to implore the gods by prayer, Att. in Non. Ill, 27 ; Virg. A. 2, 700 : precando affa- mur Vestam, Ov. F. 6, 303 : affari mor- tuum, to say vale to the dead at the burial, to lake the last adieu : sic positum affati discedite corpus, Virg. A. 2, 644. So also affari extremum, ib. 9, 484. — *2. In augu- rial language, To fix the limits of tlte au- spices : eftari templa dicuntur ab auguri- bus ; affantur qui in his tines sunt, Var. L. L. 6, 7, 65 (where the pass, use of the word should be observed ; cf. App. M. 11 p. 265, 39 Kim.). affore (adf.) and afforcm (adf.), v. assum. af-formido (adf.), are, v. n. To fall into fear, to be afraid : magisque af- fbrmido, ne is pereat, Plaut. Bac. 4, 10, 3. af- franco (adf.), ere (or affringo, ere), v. a. To strike upon or against something, to break in pieces (perhaps only in Statius, at all events very rare) : postibus ungues, Stat. Th. 10, 47 : plenis 62 AFEI parvos uberibus, id. ib. 5, 150 : hiemes bustis. id. Silv. 5, 1, 36. af-fremo (adf.), ere, v. n. To roar, rage, growl, or murmur at (only in the post-Aug. poets) : affremithis (Mars), Val. Fl. 1, 528 ; Sil. 14, 124. * affrlCatlO (adf.), onis, /. A rub- bing on or against a thing : Coel. Aurel. 1, 14.— From af-frico (adf.), ui, ctum (App. M. 3 p. 212 Oud.), are, v. a. To rub on or against a thing ; alicui (only in post-Aug. prose) : herbae se affricans, Plin. 8, 27, 41; so ib. 29, 6, 38.— 2. Tr op. : To com- municate or impart something by rubbing upon : rubiginem suam alicui, Sen. Ep. 7. — 'Whence * affrictUS (adf.), us, m. A rubbing on or against : Plin. 31, 6, 38. affringo, v. affrango. * af-ffiO (adf.), are, v. a. To rub or crumble to pieces, or to crumble over : Var. R. R. 1. 57. a£fulgeO (adf.), ulsi, 2, v. n. To shine on a thing, to beam, be radiant, glit- ter (poet, and in the Aug. and post-Aug. histt.) : non Venus affulsit. Ov, lb. 213 ; so Sil. 7, 467 : instar veris vultus tuus af- fulsit, Hor. Od. 4, 5, 6.— T r o p. : To shine, dawn, appear : defensurum se urbem, pri- ma spes affulsit, Liv. 27, 28 ; cf. id. 23, 2 : mihi talis Ibrtuna, id. 30, 30 : lux civitari, id. 9,10: Cretensibus nihil praesidii, Val. Max. 7, 6 no. 1 extr.: occasio, Flor. 4, 9, et al. af-fundo (adf.), Qdi, usum, 3. v. a. To pour to or upon, to pour into, to sprink- le or scatter on (poet, and in post-Aug. prose) : affusa eis aqua calida, Plin. 12, 21, 46 : affuso vino, id. 28, 9, 38 ; cf. id. 16, 44, 91 : Rhenum Oceano, Tac. H. 5, 23 ; aifundere alicui venenum in aqua frigida, id. Ann. 13, 16.— Hence amnis af- fusus oppidis, that flows by several towns, Plin. 5, 29, 31 ; and so also oppidum affu- sum amne, washed by a river, id. 3, 3, 4. — Trop. : To add to, to send or dispatch to some place in haste: equorum tria millia cornibus affunderentur, Tac. Agr. 35 : af- fundere vitam alicui, to give life, vitality, id. Ann. 6, 28. — 2. Affundere se or af- fundi, poet: To cast one's self to' the ground: affusa (stretched out, prostrate) poseere vitam, Ov. M. 9, 605 : affusaeque jacent tumulo, prostrate upon the tomb, id. ib. 8, 540 ; so Stat Th. 686.— In prose : Cleopatra affusa genibus Caesaris, Flor. 4,2. aforcm» v. abforem. AfranianuS; a, um, adj. Pertaining to Afranius (the general) : legio, Hirt B. Hisp. 7. — From AfraniUS; a, um, adj. A Roman gen- tile name, Afranian : Afrania fabula, writ- ten by the poet Afranius, Cic. Coel. 30. As n. pr. : X, Lucius Afranius, A celebra- ted Roman comic poet, cotemporary with or a little later than Terence, of whose works we possess only a few fragments. Cf. con- cerning him, Cic. Brut 45 ; Fin. 1, 3 ; Hor. Ep. 2, 1, 57; Quint. 10, 1, 100, and Bahr's Rom. Lit Gesch. S. 70.— 2. Afra- nius, A general of Pompey ia Spain, Cic. - Fam. 16, 12; Caes. B. G. 1, 38; Veil. 2, 48. Afrij orum, v. Afer. Africa, ae, /. 1. In an extended sense, The whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea : Mel. 1, 4. By meton. for its inhabitants : Af- rica, quae procul a mari incultius agebat, Sail. J. 89, 7 (cf. ib. 19, 5 : alios incultius vagos agitare). — 2. I n a more restricted sense, Libya, or the territory of Carthage: Nilus Africam ab Aethiopia dispescens, Plin. 5, 9, 10 ; ib. 4, 3 : regio, quae sequi- tur a promontorio Metagonio ad aras Phi- laenorum, proprie nomen Africae usur- pat, Mel. 1, 7 ; cf. with Cic. Man. 12 ; Lig. 7. — Whence Africanus, a, um, adj. Pertaining to Africa, African : bellum Africanum, the war of Caesar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Dejot. 9. Here belong also rumores. ib., and causa, id. Fam. 6, 13 : possessiones, in Africa, Nep. Att. 12 : gallina, a guinea-hen, Var. R. R. 3, 9 ; Plin. 10, 26, 38 : Africartae, arum, sc. ferae, panthers ; Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17. 24 ; 6, 34 ; Suet Cat 18 ; Claud. 21, AG AT et al.— 2* Surname of the two most distin- guished Scipios ; a. Of P. Cornelius Scip- io major, who defeated Hannibal at Za- ma (201 B.C.) ; and, b, grandson by adop- tion, P. Cornelius Scipio Aemilianus mi- nor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and sub- jected the whole Carthaginian territory to the Romans. — Whence Africns* a, um, adj., for the most part a poet, word for the prosaic Africa- nus, African : Africa terra, Enn. in Cic. de Or. 3, 42, 167; so also Livy, in the speech 29, 23 fin. : bella, Sil. 17, 11.— Vi- cus, a place in Rome, on the Esquilinc Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Var. R. R. 5, 32, 44. — But esp. freq. Africus ventus, or subst, Afri- cus, the southwest wind, Gr. As), opp. to Vultur- nus (jeaiKius), now called, among the Ital- ians, Affrico or gherbino ; cf. Plin. 2, 47, 46, and Sen. Q. Nat. 5, 16 : creberque procellis Africus, Virg. A. 1, SO : praeceps, Hor. Od. 1, 3, 12: luctans, ib. 1, 1, 15: pestilens, id. ib. 3, 23, 5: protervus, id. Epod. 16, 22. Adj. : procellae, the waves or storms caused by the Africus, id. Od. 3, 29, 57. — In Propert : Africus, as the god of this wind (all the other winds are per- sonified deities), is called pater, 4, 3, 47. afui, afore, aforem, afuturus, for abf., v. absum. Agamedes, ae, m., 'Aya/irjdn.S, A brother of Trophonius, with whom he built a temple to the Delphic Apollo: Cic. Tusc. 1, 47, 114. Agamemnon, onis, m. (Nom. Aga- mernuo, Enn. in Cic. Att. 13, 47; Cic. Tusc. 4, 8, 17; Stat. Ach. 1, 553), >Aya- fieuvttiv, ovos,. King of Mycenae, son of Atreus and of Aerope, brother of Meneta- us, husband of Cbjlannestra, father of Orestes, Iphigcnia, and Electra, command- er-in-chief of the Grecian forces before Troy, and murdered by his wife, with the aid of Acgisthus, her paramour. Poet. : for his time : vixere fortes ante Agamem- nona Multi, Hor. Od. 4, 9, 25-28.— Whence Agamemnomdes, ae, patr. m, 'Ayupe/ivovtdijs, A male descendant of Aga- memnon ; his son Orestes : par Agnmem- nonidae crimen, i. e. the matricide of Ores- tes, Juv. 8, 215;— and Agamemnonius, a, um, adj., 'Aya- jieu.vovios, Pertng. to Agamemnon (poet): phalanges, i. e. the Grecian troops before Troy, commanded by Agamemnon, Virg. A. 6, 489 : Mycenae Ag., ruled by Agamem- non, ib. 839 : Orestes Ag.. son of Agamem- non, ib. 4, 471 : puella, daughter of Aga- memnon, i. e. Ip/dgcnia, Prop. 4, 1, 111. * ag-amus. a, um, adj. = ayaiioi, Un- married, single: Hier. adv. Jovian. 1 and 15. Aganippe, es, /.. ' hyavi'trnri, 1. A fountain in Bocotia, at the foot of Helicon, sacred to the Muses, and giving poetical inspiration : Aonie Aganippe, Virg. E. 10, 12 ; Claud. Ep. ad Ser. 61.— 2. The wife of Acrisius and mother of Danae : Hyg. F. 63. —Whence Aganippcus, a, um, adj., 'Kyavin- neius, Pertng. to the fountain Aganippe : lyrn, i. c. Musarum, Prop. 2, 2, 30; Claud. Laud. Ser. 8 ; — and *• Aganippis, idis, /. That is sacred to the Muses, (v. Aganippeus) : fontes Aganippidos Hippocrenes, Ov. F. 5, 7. t agape, o$,f. = aytiwi), 1. Christian love or charity : Tert ad Martyr. 2. — 2. The love-feast of the early Christians : id. Apol. 39 fin. t agariCOn, i- n. = ayapiK(iv, Larch fungus, tinder fungus: Plin. 25, 9, 57, and 26, 8. 48. agaSO, onis, m. fprob. from ago and asinus] One who drives and takes care of a beast of burden, a stable-boy, stable-man ; but esp. one who drives and takes care of horses, a hostler, groom : Plaut. Merc. 5, 2, 11 : duo equi cum agasonibus, Liv. 43, 5 : agasonem cum equo, Plin. 35, 11, 40, no. 29. — 2. Contemptuously, A low servant, coachman, lackey : si patinam frangat aga so, Hor. S. 2, 8, 73 ; Pers. 5. 7G. ' Agathdcles, is. m., 'kyaBoKknt, 1, A king in Sicily, son of a potter, celebrated A G E R for his war with the Carthaginians for tlic possession of tlic island ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 55 ; Val. Max. 7, 4, 1 ear. ; esp. Just. 22, 1 sq. — 2. The author of a history of Cyzicus, Cic. Div. 1, 24. — Whence AgathocleuS, «■, »m, adj., 'AyaOd- xXtioS, Pertng. to King Agathocles: tro- paea, Sil. 14, 652. I ag'athodaemon, onis, m.=ayaOo- Sai/iwv (good genius), A kind of serpent in Egypt to which healing power was as- cribed, Coluber Aesculapii, L., Lamprid. Hel. 28. Affathvrna, ae, / A town in Sici- ly, LiV. 26, 40 ; 27, 12 ; Sil. 14, 260 ; Mel. 2,5. Agathyrsi, orum, m., 'AydOvpeoi, A' Scythian people in what is now Tran- sylvania, and the Bannat of Temeswar, who commonly painted their face and limbs ; hence Virg. : picti Agathyrsi, A. 4, 146 ; cf. Plin. 4, 12, 26; and Mel. 2, 1. Agave, es,/., 'Ayaiin, 1. A daughter of Cadmus and Harmonia, wife of Echion, king of Thebes, who tore in pieces with her own hands her son Pentheus, because he cast contempt upon the orgies of Bacchus, Ov. M. 3, 725 ; Hyg. Fab. 184 and 240.— 2. One of the Nereids, Hyg. praef. ad Fab.— 3. One of the Amazons, id. Fab. 163. age and agedum, v. ago no. iv. X agea* A gangway in a ship, so call- ed ace. to Festus, " quod in ea maxime quaeque res agi solet," p. 9. t AgelastlXS» *> m- = ayi\aoros (who never laughs) A surname of M. Crassus, grandfather of tlic triumvir of the same name, Plin. 7, 19, 18 ; cf. Lucil. in Cic. Fin. 5, 30, 92, and Tusc. 3, 15, 31. agellulus, '■ m - [ a double dim. of ager] A very small field : Cat. 20, 3 ; so Syram. Ep. 2, 30 ; — from agelluS, i. dim. m. [ager] A small piece of ground, a little field : Ter. Ad. 5, 8, 26 : agellus non sane major jugero uno, Var. R. R. 3, 16 : minora Dii negligunt, neque agellos singulorum, nee viticulas persequuntur, Cic. N. D. 3, 35. t agema, Stis, n. — aynpa, in the Macedonian army, A corps or division of soldiers : addita his ala mille ferme equi- tum : agema earn vocabant, Liv. 37, 40 ; id. 42, 51 ; so ib. 58 ; Curt. 4, 13, 26. AgendlCum, '< n - A town in Gallia Lugduncnsis, ace. to the Tabul. Peuting. Agedicum, now Sens in Champagne (ace. to others, Provins), Caes. B. G. 6, 44 ; 7, 10. Agenor, oris, m., 'Ay-qviup, A son of Belus, king of Phoenicia, father of Cad- mus and Europa, and ancestor of Dido ; hence Carthage was poet, called Ageno- ris urbs, Virg. A. 1, 338. — Agenore natus, i. e. Cadmus, Ov. M. 3, 51, 97, 257.— Whence AgenorenS, a, um > odj. Pertaining ■ to Agenor : bos, Jupiter, who, in the form of a bull, carried off Europa, the daughter of Agenor, Ov. F. 6, 712 : ahena, Phoeni- cian, Sil. 7, 642; cf. Mart. 10, 16.— Also for Carthaginian (cf. Agenor) ; urbes, Carthage, Sil. 1, 14 : nepotes, the Cartha- gin tans, id. 17, 404 : ductor, Hannibal, id. 17, 392j— and _ AgendrldeS; ae i P&tr. m. A male descendant of Agenor, 1. His son Cad- mus; Ov. M. 3, 8; so ib. 81, 90; 4, 563; Pont. 1, 3, 77.-2, Perseus, whose grand- father, on the mother's side, Danaus, was descended from Agenor, Ov. M. 4, 772. agens. entis, v. ago, Pa. ager, gri, m. [The most simple deri- vation is from &yp6s ; for Varro's etym. : " ager, quod agi poterat," L. L. 5, 4, 10, with which Don. Ter. Ad. 3, 3, 47 agrees : "ab agendo ager dictus est, quod in eo multa agenda sunt," is contested even by Quint. 1, 6, 37.] 1, In an extended sense ; Territory, district, domain, the whole of the soil belonging to a community, in con- trast with terra, which includes many such possessions taken together ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 2, 694 sq. : " Ager Tus- culanus, . . . non terra," , Var. L. L. 7, 2, 84 : praeda atque agro atfeeit familiares suos, Plaut. Am. 1, 1, 38 : abituros agro Achivos, ib. 53, 71 : ut melior fundus Hir- pinus sit, sive ager Hirpinus (totum enim possidet), quam, etc., Cic. Agr. 3, 2 : fun- A G G E dum habet in agro Thurino. id. ,Frgm. in Quint. 4, 2, 131 (pro Tail. 14) : Rhenus, qui agrum Helvetium a Germanis dividit, Caes. B. G. 1, 2 Herz. : ager Noricus, ib. 5 : in agro Troade, Nep. Paus. 3 : in agro Aretino, Sail. C. 36 ; his civitas data agerque, Liv. 2, 16. — In the Roman poli- ty : " ager Romanus, the Roman posses- sions in land, was distinguished from ager peregrinus, foreign territory, and the first was divided into ager publicus, pub- lic property, domains, and ager privatus, private estates. The ager publicus was either sacer, consecrated to the gods, or humani juris, devoted to the uses of man. The latter was either redditus, ceded to those who had lost the right of possession therein, or occupatus, given into the possession of citizens. The pri- vate estates in land had been either taken from the public domain (ex publico fac- tus privatus), or by granting the right of citizenship to foreign communities which had become Roman (ager municipalis). The former was either sold (quaestorius) or assigned (assignatus), and the assigned was given either to all the plebeians in equal shares (viritanus), or only to a def- inite number of them united together (colonicus)," Nieb. Rom. Gesch. 2, 695 and 696 ; cf. with 153 sq. 2. In a more restricted sense : Im- proved or productive land, afield, whether pasture, arable, nursery ground, or any thing of the kind ; cf. Doed. Syn. 3, 7 sq. ; 1, 71 ; Hab. Syn. 68, and Herz. Caes. B. G. 7, 13 : agrum hunc mercatus sum : hie me exerceo, Ter. Heaut. 1, 1, 94 ; so ib. 1, 1, 2, 11 : agrum de nostro patre co- lendum habebat^ id. Ph. 2, 3, 17 : ut ager quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest, Cic. Tusc. 2, 5 ; id. Flacc. 29 ; agrum colere, id. Rose. Am. 18 : con- serere, Virg. E. 1, 73. — * Of a piece of ground where vines or trees are planted, a nursery, (Jell. 19, 12, 8. 3. The open country, fields, in opp. to the town (in prose writers in gen. only in the plur.) : Ter. Eun. 5, 5, 2 : homines ex agris concurrent, Cic. Verr. 2, 4, 44 : non solum ex urbe, sed etiam ex agris, id. Cat. 2, 4. 8 : annus pestilens urbi agris- que, Liv. 3, 6 ; ib. 32. — And even in opp. to a village or hamlet : the open field : Cels. 1, 1. * 4. Poet, in opp. to mountains, Plain, valley, champaign : ignotos montes agros- que salutat, Ov. M. 3, 25. 5. As A measure of length, opp. to frons, as breadth : mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hie dabat, (*injepth,) Hor. S. 1, 8, 12. t ageraton, i< n/==dyrjpuTov (not growing old), A plant that does not readi- ly wither, perhaps Achillea Ageraton, L., Plin. 27. 4. 4. — Ageratos. i, m. One of the Aeons of Valentinus, Tert. adv. Val. 8. AgesilauS; i. m -> 'AyijoiAaos, 1. One of the most valiant of the Spartan kings, who conquered the Persian satrap Tissa- phernes, and the Athenians and Boeotians at Coronea. Plutarch and Nepos wrote his life. — *2. An epithet of Pluto (from his driving together all people into his kingdom ; v. Passow upon the word), Lact. 1, 11, 31. agesis, '■ e. age sis, v. ago, no. iv. * ag-gaudeo (adg.), ere, v. a. To be delighted with one, to delight in : ego eram cui aggaudebat, Lact. 4, 6 ; as transl. of lyw rjunv fj z:poS£x al P ev > Frov. 8, 30. ag-gemo (adg.), ere, v. a. To groan, sigh, wail, lament at a thing ; abs. or c. Vat. (only poet.) : aggemit Alcides, Ov. F. 5, 400 ; id. Trist. 1, 3, 112 : uterque loquenti aggemit, Stat. Th. 11, 247. ag-genero (adg.), are, v. a. To beget hi addition to : alicui : Tert. adv. Marc. 4, 19. * ag-geniculor (adg.), ari, v. dep. [genu, geniculo] To bow the knee before, to kneel before: alicui: Tert. de Poen. 9. agger, eris, »!. [aggero] 1. Every thing which is gathered together, in order tOform an elevation above a surface or plain, as rubbish, stone, earth, sand, brush-wood, materials for aram.part, etc. (in the histt., esp. Caes., freq. ; sometimes in the poets) : ab opere revocandi milites, qui paullo A G GE longius aggeris petendi causa processe- rant, Caes. B. G. 2, 20 : aggere paludem explere, id. ib. 7, 58 ; cf. ib. 86 : longius erat agger petendus, id. B. C. 1, 42 ; ib. 2, 15, et al. : superjecto aggere terreno, Suet. Cal. 19 ; cf. ib. 37 : implere cavernas ag- gere, Curt. 8, 10, 27, et al. — P o e t. : fossas aggere complent. Virg. A. 9, 567 : e medio aggere vox exit, from the midst of t/ie pile of wood, Ov. M. 12, 524.— But far oltener, 2. The pile formed by masses of rubbish, stone, earth, brush-wood, etc., collected to- gether ; aec. to its different destination : a. dam, dike, mole, pier, hillock, mound, wall, rampart, etc., esp. frequent in the histt. of artificial elevations for military purposes : a dike, mole, rampart ; tertium militare sepimentum est fossa et terreus agger, a clay or mud wall. Var. R. R. 1, 14, 2 : aggeribus niveis (with snow-drifts) informis terra, Virg. G. 3, 354 : atque ip- sis proelia miscent Aggeribus murorum, pleonast. for muris, id. Aen. 10, 24 ; cf. ib. 144 ; so also Prop. 3, 9, 22. So for a dike of earth for the protection of a har- bor, Ital. molo, Vitr. 5, 12, 122 ; Ov. M. 14, 445 ; 15, 690. For a causeway through a swamp : aggeres humido pallidum et fal- lacious campis imponere, Tac. A. 1, 61 : agger armorum, strues corporum, id. Hist. 2, 70. — Poet., for mountains: ag- geres Alpini, Virg. A. 6, 831 ; eo Thessali- ci aggeres, i. e. Pelion, Ossa, Olympus, Sen. Here. Oet. 168. For a funeral pile ; a pile of wood, Ov. M. 9, 234, and Sen. Here. Fur. 1216. Of a heap of ashes, Lucan. 5, 524 Weber. — Of a high wave of the sea, Lucan. 5, 674 : consurgit in- gens pontus in vastum aggerem, Sen. Hip. 1015 (cf. mons aquae, Virg. A. 1, 105). — In milit. lang. : a. A mound erected be- fore the walls of a besieged city, for the purpose of sustaining the battering en- gines, and which was gradually advanced nearer and nearer to the town ; cf. Adam's Antiq. 2, 105, and Herz. Caes. B. G. 2, 12 : aggere, vineis, turribus oppidum oppug- nare, Cic. Fam. 15, 4 ; id. Att. 5, 20 : celc- riter vineis ad oppidum actis, aggere jac- to turribusque constitutis, etc., Caes. B. G. 2. 12 ; so with jacere also. Sail. J. 37, 4 : aggerem exstruere, Caes. B. G. 2, 30 : in- struere, ib. 8, 41 : promovere ad urbem, to bring near to the city, Liv. 5, 7 ; hence poet. : stellatis axibus agger Erigitur,ge- minasque aequantis moenia turres Acci- pit, a mound is built provided with wheels (for moving it forward), Luc. 3, 455, and imitated by Sil. 13, 109. Since such ag- geres consisted principally of wood, they could be easily set on fire, Caes. B. C. 2, 14 : horae memento simul aggerem ac vineas, incendium hausit, Liv. 5, 7. — Trop. : Graecia esset vel receptaculum pulso Antonio, vel agger oppugnandae Italiae, Cic. Phil. 10, 4 : Agger Tarquinii, the mound raised by Tarquinius Superbus for the defence of the eastern part of the city of Rome, in the neighborhood of the present Porta S. Lorenzo : Plin. 3, 5, 9 ; cf. 36, 15, 24, no. 2. Here belong the follg. passages : * Hor. S. 1, 8, 15 ; Juv. 5, 153 ; so id." 8, 43 ; Quint. 12, 10, 74.— Sueton. also uses agger for the Tarpeian rock : quoad praecipitaretur ex aggere, Calig. 27. — b. Tlic mound raised for the protec- tion of a camp before the intrenchment (fossa), and from earth dug from it, which was secured by a stockade (vallum), con- sisting of sharpened stakes (vallis) ; cf. Hab. Syn. 68 ; Adam's Antiq. 2, 69 : se- des in litore. castrorum in morem pinnis atque aggere cingit. Virg. A. 7, 159 : zizi- pha et tubera in castrorum aggeribus sata, Plin. 15, 14. — c. The tribune, in a camp, formed of turf, from which the gen eral addressed his soldiers r stetit aggere saltus Ccspitis, intrepidus vultum meruit- que timeri, Lucan. 5, 317 : vix ea turre senex, mium ductor ab aggere coepit, Stat. Th. 7, 374 ; cf. Tac. A. 1, 18 Lips.— tl. Military or public roads, since they were commonly graded by embankments of earth (in the class, per. only in Virg. and Tac, and always in connection with agger viae ; agger alone belongs only to later Lat.) : viae deprensus in aggere ser pens, Virg. A. 5, 273 : Aurelius agger, i. e via Aurelia, Rutil. Itiner. 39 : aggerem 63 AGGR viae tres praetoriae cohortes obtinuere, 'i'ac. H. 2, 24 and 42 ; id. 3, 21 and 23.— Hence * afffferatini) adv. In heaps— acer- vatiin : App. M. 4, 4, p. 146, 2 Elm. ag-g-eratio, onis,/. A heaping up; in corKreto, that which is heaped up, a mole, dike (not before the Aug. per.) : Vitr. 10, 22, 263 ; Just. 2, Ifin.— From 1. aggero, avi, atum. 1. [agger] v. a. lit., To form an agger, or to heap up in the manner of an agger; hence, in gen., to heap up, accumulate; cf. cumulare (only poet, and in post-Aug. prose) : aggerat cadavera, Virg. G. 3, 556 : Laurentis prae- mia pugnae aggerat, id. Aen. 11, 79 : dssa disjecta vel aggerata, Tac. A. 1, 61 ; id. ib. 63. — 2. To increase by heaping vp : ineenditque animum dictis atque aggerat h-as, Virg. A. 4, 197, and 11, 342 : omne promissum, Stat. Th. 2, 198.— 3. To fill, or fill up by accumulating : spatium, Curt. 4, 2. — 4. Aggerare arborem; in garden- ing : To heap up earth around a tree, in or- der to protect the roots from too great heat, Col. 11, 2, 46^ 2. ag-gero (adg.), gessi. gestum, 3. v. a. r Jo b^ar to a place, to bring or con- vey to by carrying ; c. ad or Dot. (In Plaut. freq., in the class, per. rare — in Cic. peril, only once — -then, again, more freq. in Tac.) : cum eorum aggerimus bona : quin etiam ultro ipsi aggerunt ad nos, Plaut. True. 1,"2, 16 : mihi his aggerunda etiam est aqua, id. Rud. 2, 5, 27 ; so id. Cas. 1, 1, 36 ; Var. R. R. 3, 17, 6 : luta et limum aggerebant, Cic. in Non. 212, 16 : ingens aggeritur tumulo tellus, Virg. A 3, 63 : quadrantes patrimonio, Phaed. 4, 19 (20) : aggesta tluminibus terra, Plin. 17, 4, 3: agger ebatur cespes, Tac. A. 1, 19 ; and trop. : to heap up, accumulate, bring for- ward, lay to one's charge: probra, ib. 13, 14 : falsa, id. ib. 2, 57.—* 2. To glue or stick together soft masses : Vitr. 2, 3, 35. — Whence * aggestim (adg.), adv. Heaped up, in heaps, abundantly : Vulg. Mace. 2, 13.5. * aggestio (adg.), 6nis, /. [aggero] A bearing to a place, a heaping up ; in concrete, mud, sand. etc. : Pall. 2, 13; so id. 12, 15. 1.. aggestllS (adg.), Os, m. [id.] A bearing or carrying to a. place, a collect- ing, an accumulation, collection (post-Aug. and rare) : pabuli, materiae, lignorum, Tac. A. 1, 35 : copiarum, id. Hist. 3, 60 : arenae, Aur. Vict Ep. 3. 2. aggestras, j, «*• or aggestum, i, n. [lil.j An elcvaiion raised in the man- ner of a dike or mound: Amm. 20, 11; so id. 19, 8. aff-glomei'O (adg.), avi, atum, 1. v. a. lit., To wind to or on (as on a ball) ; hence poet, (as it alone occurs), to add or join to, or annex; and se, to join one's self to : et (se) latcri aggloraernnt nostro, Virg. A. 2, 341 : cuneis, ib. 12, 458 : Sigeaque pes- tis agglomerare f return, raises it up, as a ball,\. e. heaps it up, Val. Fl. 2, 499. ag-glutinO (adg.), avi, atum, 1. v. a. To glue, paste, solder, or cement to a thing, to fit closely to, to fasten to : tu illud (pro- oemium ) desecabis, hoc agglutinabis, you may therefore remove that introduc- tion, and add this instead of it, * Cic. Att. 16; 6 : aliquid fronti, Cels. 6, 6, no. 1 ; so id. 7, 26, no. 4 ; Vitr. 10, 13, 245 : aggluti- nando auro, Plin. 33, 5, 29 ; so id. 3«, 26, 67. — Trop. only in the vulgar lang. of Plaut. : meretrices se agglutinant, Plaut. Men. 2, 2, 63 : ita mihi ad malum malae res plurimae se agglutinant, id. Aul. 4, 10, 71. ag-graveSCO (adg.), ere, v. inch. Tobecomc heavy : propinquitate parti, Pac. in Non. 486,5; and trop.: of sick- ness : to become violent, severe, danger- ous : ne morbus aggravescat, grow worse, be aggravated, Ter. Hec. 3, 2, 2. ag-grayo (adg.), avi, atum, 1. v. a. (first used in the Aug. per., and only in prose writers ; perhaps formed by Livy, who uses it very often) To make heavier : aggravatur pondus, Plin. 18, 12, 30. — Trop.: quo (bello) si aggravatae res es- «ent, Liv. 4, 12 : odor aggravans capita, id. 12, 17, 40 : ictus, id. 28, 4, 7 : vulnera, id. 28, 3, 6: morbo aggravante, Suet Caes. 64 A G G K. 1: dolorem, Curt. 8, 10. — Hence, 2. To oppress, to burden, annoy, incommode : sine ope hostis, quae aggravaret, Liv. 44, Ifin.: beneficia rationes nostras aggrava- tura, Sen. Ben. 4, 13 : argumenta, quae per se nihil reum aggravare videantur, appear to be without much weight, Quint. 5, 7, 18. ag-gredio. ere, an act. form of the follg. uep. (cf. adorio) : To go to, ap- proach : hoc si aggredias, Plaut. True. 2, 1, 40. Hence also pass.: ut aggrederer dolis, Cic. Frgm. in Prise, p. 792, 22 P. : facillimis quibU6que airgressis, Just. 7, 6 ; cf. Ramsh. 187. ag-gTCdior (adg.), gressus, 3. v. dep. (2 pers. praes. aggredire, Plaut. As. 3, 3, 124. Inf. aggrediri, id. True. 2, 5, 7, and aggredirier, id. Merc. 2, 1, 24, and Rud. 3, 1, 9. Part. perf. adgrettus, Enn. in Fest. p. 6) Togo to or approach aperson or thing (coinciding, both in signif. and constr,, with adire, still, as designating direct and measured motion, it is more freq. in the signif. no. 3 and 4, adire in those of no. 1 and 2. — Horace never uses aggredi; Cic. and the histt. very freq.) ; constr. c. ad or Ace. (cf. Zumpt, § 387) : saxa scru- pea Bacchi aliaque templa prope aggredi- tur, Pac. in D'elr. Synt 120 : ad nunc Phi- lenium aggredimur t Plaut. As. 3, 3, 90 : aggredior hominem, id. Cure. 2, 3, 59. And with loc. adv. : non enim repelletur inde, quo aggredi cupiet, Cic. de Or. 3, 17, 63. 2. Aliquem; To go to or approach, i. e. for the purpose of conversing or advising with, asking counsel of, entreating or so- liciting something of, etc. : quin ego hunc aggredior de ilia ? Plaut. Merc. 2, 3, 50 : Locustam ego Romae aggrediar atque, ut arbitror, commovebo, to apply to, Cic. Q. Fr. 3, 1 : Damasippum velim aggrfcdi- are, to solicit, id. Att. 12, 33 : legatos ag- greditur, Sail. J. 46 : aggredi aliquem pecunia, i. e. to atttmtpt to bribe, to tamper icith, id. ib. 28 : reliquos legatos eadem via (i. e. pecunia) aggressus, ib. 16 : ali- quem dictis, to accost, Virg. A. 4, 93 : ali- quem precibus, Tac. A. 13, 37 : animos largitione, id. Hist. 1, 78 : acrius alicujus modestiam, id. Ann. 2, 16 : crudelitatem Principis, they spur on, stir up, ib. 16, 18. 3. To go to or against one in a hostile manner, as an enemy, to fali on, attack, or assault one (prop, of an open, direct attack, while adorior denotes a secret, unexpect- ed aggression, v. the word no. 1) : quis audeat bene comitatum aggredi ? Cic. Phil. 2, 10 : milites palantes inermes ag- gredi, Sail. J. 70 fin. : aliquem vi, id. Cat 43, 2 : unus aggressurus est Hannibalem, Liv. 23, 9 : regionem, Veil. 2. 109 : somno gravatum ferro, Ov. M. 5, 659 ; so id. ib. 12, 402; 13, 333: senatum, Suet. Aug. 19 ; so id. ib. 10 ; Calig. 12 ; Oth. 6 ; Do- mit. 17 : inopinantes aggressus, Just. 2, 8. 4. To go to or set about an act or em- ployment, to undertake or begin it f cf. adeo no. 4, accedo no. 7, adorior no. 2 (so esp. often in Cic), constr. c. ad or Ace. (so always in Sallust), in the poete and in post-Aug. prose, c. Inf. : adgrettus fari, Enn. in Fest. p. 6 : qua de re disserere aggredior, Lucr. 6, 941 ; so ib. 981 : qua prius aggrediar quam de re fundere fata, id. 5, 111 : quidquam gerere, id. ib. 1G8 ; — c. ad.: si aggredior ad hanc disputatio- nem, id. K. D. 3, 3 : ad dicendum, id. Brut 37 : ad crimen, id. Clu. 3 : ad petitionem consulatus, id. Mur. 7 : ad faciendam iri- juriam, id. Off. 1, 7 fin. c. Ace. : quum aggredior ancipitem causam. Cic. de Or. 2," 44, 186 : magnum quid, id. Att. 2, 14 : in omnibus negotiis priusquam aggredi- are (sc. ea), Cic. Off. 1, 21, 73 Beier. : ag- grediar igitur (sc. causam), si, etc., id. Ac. 2, 20, 64 Goer. Once in Cie. c. Inf. : de quibus dicere aggrediar, Otf. 2, 1 : aliam rem aggreditur, Sail. J. 92 : aggrediturque inde ad pacis longe maximum opus, Liv. 1, 42 : opus aggredior opimum casibus, Tac. H. 1, 2 : multa magnis ducibus non aggredienda, Liv. 24, 19 : ad rempubl., Veil. 2, 33. — Poet: magnos honores, Virg. E. 4, 48 : fatale aggressi avellere Pal- ladium, id. Aen. 2, 165 : quin aspice, quantum aggrediare nefas, Ov. M. 7, 71 : Caesarem pellere "aggressi sunt, Tac. A G 1 L Orat. 17 : isthmum perfodere nsgressus. Suet. Ner. 19 ; id. Cal. 13 ; so id. Claud. 41. ag-gregO (adg.), avi, atum, 1. v. a, * 1. To brmg, add, or lead to a flock : "adgbegare, ad gregem ducere," Fest p. 20 ; — hence, 2. To add or join to something; se aggregare, to attach one's self to one, to follow or adhere to (more rare than adjungere, and only in prose, but class.) : si secum suos eduxerit, et eodem ceteros naufragos aggregaverit, Cic. Cat. 1, 12 : filium ad patris interitum, to involve in, id. Vatin. 25 : te semper in nostrum numerum aggregare 6oleo, id. Mur. 7, 16 : meam voluntatem ad summi viri dignitatem aggregassem, had shown my zeal for the augmentation of his repu- tation, id. Fam. 1, 9 : ad eorum amiciti- am, had joined them or allied themselves to them, Caes. B. G. 6, 12 ; Veil. 2, 91 : op- pidani aggregant se Amphoterp, Curt. 4. 5 ; and instead of se, pass. : ne desciscen- tibus aggregarentur, Suet. Ner. 43. ag-gresSlO (adg.), onis,/. [aggredior] A going to or toward a thing ; a very rare word ; in the class, per. only in rhetor, lang. for a proem, introduction to a speech — prooemium: cumque animos prima aggressione occupaverit, infinnabit exclu- detque contraria, * Cic. Or. 15, 50. Also a rhetorical syllogism, Gr. faixeiPnua, Quint. 5, 10, 4 ; ib. 28, 14, 27.-2. An at- tack, assault (cf. aggredior no. 3), only in App. : Met. 8, p. 208, 27 Elm. aggressor (adg.), oris, m. [id.] One who attacks, assails, etc., an assailant, ag- gressor (only in the Lat of the PAidects) : Ulp. Dig. 29, 5, 1 fin. ; hence also for "a robber, id. ib. 48, 9, 7, et al. aggressura (adg.), ae, /. [id.] An attuc, assault (only in App. and in the PHndects) : Dig. 49, 16, 5 ; so ib. 29, 5, 3 ; App. Met. 7, p. 190, 41 Elm. 1 . aggTe£SUS (adg.), a, um, Part. fr. aggredior. 2, aggressus, us, m. * 1. An at- tack, assalut (ct aggredior no. 3) : Ulp. Dig. 36, 1, 17. — 2. A going to a thing, an entering upon, beginning, opp. to exifus (cf. aggredior no. 4) : Firmic. Mathes. 2, 10. aff-guberno (adg.), are, v. a. To guide or direct by means of any thing ; to govern, manage, rule: a. iter pedibus, Flor. 3, 5, -16. 2. T r o p. : aggubemante fortuna, Flor. 2, 8, 1. agiliS; e , adj. [ago] 1. Pass. : Tliat. canue easily moved, is easy to move or be moved, movable (mostly a poet, word ; not in Cic.) : qui restitissent agili classi naves tormenta machinasque portantes ? Liv. 30, 10 : haec querulas agili percurrit pol- lice chofdas, Ov. Am. 2, 4, 27 : fa; tin» inops agili peragit freta caerula remo, id. Her. 15, 65 ; so agilis rota, id. Pont. 2, 10, 34 : aer agilior et tenuior, Sen. Q. Nat 2, 10, et al. — 2. Act. a. That moves easily, quickly ; agile, nimble, quick, rapid : sic tibi secretis agilis dea saltibus adsit, swifii or fleet-footed Diana, Ov. Her. 4, 169 : sic super agilis Cyllenius, id. Met 2, 720. Also of things : quick, sudden : agilem dari facilemque victoriam, Sisenn. in Non. 58, 1 : argumentatio agilior et acrior et instantior, Quint. 11, 3, 164, et al. — fc. With the access, idea of activity : Quick, hasty, or precipitate in action ; prompt, active, busy (agilis has more direct refer- ence to the action, and hence is used of inanimate things ; while scdulrts, diligent, assiduous, regards more the state of mind; both, however, refer to the sim- ple idea of mobility, Doed. Syn. 1, 122 ; cf. Front. Differ. 2203 P. and actuosus).: nunc agilis fio et mersor civilibus undis, Hor. Ep. 1, 1, 16 (" negotiosus, n-jfaVff- /crff," Schol.) : odernnt sedatum celeres, agilem gnavumque remissi, id. ib. 1, 18. 90 : ipse quid audes ? Quae circumvoli- tas agilis thyma, id. ib. 1, 3, 21 : vir na- vus, agilis, providus, Veil. 2, 105 ; Ov. F. 2, 516 (opp. to ignavus); id. Am. 1, 9, 45 ■ animus agilis et pronus ad morus, Sen. Tranq. 2. Comp. Sen. Ep. 7.4. Sup., cs given by Prise, p. 606 P. and Charis. p. 89 is agillimus; oh the contr. Charis. p. 162 agillissimus, but both forms are given without examples; cf. Rudd. 1, 171 no. AGIT 12, Adv. agillter, Amra. 14, 2; 28, 2. Comp. Col. 2, 2.— Whence agilitas, atis, /. The condition of «gills, the power of moving, mobility, nim- blcncss, activity, quickness, jleetness: na- vium, Liv. 26, 51 : rotarum, Curt. 4, 6 : cursus et agilitas alicujus (mobility), Quint. 11, 3, 180.— Trop. : agilitas, ut ita dicam, rnollitiaque naturae, * Cic. Att. 1,17. afffliter» adv. Quickly, rapidly, etc., v. ag lis. affina; ae > /• [ a S°] The opening in the upper part of a balance, in which the tongue plays : Fest. p. 9 (cf. also Tert. adv. Herm. 41 ; Pudic. 9). — Whence + aglnatdrcs " dicuntur, qui parvo lucro moventor," Fest. p. 9. + agipes, edis, m. [ago-pes] in Lueil- ius = pe5arius senator, A senator who si- lently passes over to him, for or with whom, he intends to vote: Fest. s. V. pedakium, p. 198. Agis, idis (Ace. Agin, Cic. Off. 2, 23, 80), 7ii., Ayis, 1. A king of Sparta, mur- dered by his own subjects, Cic. Off. 2, 23, 80 ; cf. Plut Agis.— 2. Brother of Agesi- laus and son of Archidamus, Nep. Ages. 1 (for the length of the A, v. Virg. A. 10, 751 ; cf. Crusius's Gr. Lex. of Proper Names, p. 7). * agttabllis, e, adj. [agito] That can be easily moved, easily movable, as an epi- theton ornans of the air, light, movable: ag.aer, Ov. M. 1, 75. agitatlOj onis,/. [id.] The state of be- ing in motion, motion, movement, agita- tion (in good class, prose) : agitationes fluctuum, Cic. Mur. 17 : agitatio et motus linguae, id. N. D. 2, 54 : lecticae, Liv. 27, 29, et al. — T r op. (mostly in philos. lang.) : Emotion, activity: animus agitatione et motu vacuus esse nunquam potest, Cic. N. D. 2, 62 : adhibenda est actio quaedam, non solum mentis agitatio, contemplation, id. Off. 1, 5 fin. : magnarum rerum agita- tio et administratio, id. In v. 2, 54 : studi- orum, prosecution, id. de Sen. 7 : opus est sapienti agitatione virtutum, the practice, Sen. Ep. 109 : agitatione rerum ad virtu- tem capessendam excitari, Val. Max. 7, 2, no. 1. agitator, oris, m - [id.] orig., He who puts a thing in motion, but used exclu- sively of those who drive animals (asses, horses, etc.), a driver (cf. agaso) : aselli, poet, for a rustic or peasant, Virg. G. 1, 273 : equorum Achillis, i. e. the charioteer, id. Aen. 2, 476. — Hence also agitator abs., a charioteer, a combatant in the games of the circus : cf. Adam's Antiq. 2, 18 so. ; Plaut. Men. 1, 2, 50 : ego ut agitator calli- dus, priusquam ad finem veniam, equos sustinebo, Cic. Ac. 2, 20 ; Suet. Calig. 55 ; so Orel!, n. 2593 sq. — Whence agitatrix. icis, /. [id.] She who puts a tiling in motion (late Lat.) : silvarum agitatrix Diana, i. e. huntress, Arnob. 4, p. 141 ; so Trop. ; App. Dogm. Plat. 1, p. 6, 15 Elm. agitatUS? us - m - -A state of motion, a being in motion, movement, agitation (only ante- and post-class.) : Var. L. L. 5, 1 fin. : anima corpori praestat agitatum, Macr. Somn. Scip. 2, 12 : si agitatu suo aquam moverit; id. Sat. 7, 8. — Trop.: mentis, Var. L. L. 6, 6. — From agltOj av >, arum, 1. [ago] verb, intens. 1. To put a thing in motion, to drive or impel (mostly poet., or in more elevated prose ; from poetry it, like so many oth- er words, passed, after the Aug. per., into common prose) ; first, a. Of driving cat- tle (cf. ago) : calcari quadrupedem agita- bo advorsum clivom, Plaut. As. 3, 3, 118 : hanc in curru bijugos agitare leones, drives her span of lions, Lucr. 2, 602 : agitantur quadrigae, Var. L. L. 6, 5, 62 : ad flumina currus, Virg. G. 3, 18 : lanigeros greges hirtasque capellas, to drive, poet, for to tend, ib. 287 : sacros jugales (dracones). Ov. M. 5, 661 : quadrigas bigasque et equos desultorios, Suet. Caes. 39. — b. Of the violent motion of other things, pro- duced by men or animals : triremem in portu, Nep. Dion. 9 : alas, Ov. Tr. 3, 4, 21 : manibusque leves agitavit habenas, id. Met 7, 221 : hastam, id. ib. 3, 667 : ca- put, to move the head (in token of assent= E AGIT annuere), id. ib. 1, 567. — Esp. of animals : To disturb, hunt, chase, pursue : etiamsi excitaturus non sis nee agitaturus feras, Cic. Off. 3, 17 : aquila insectans alias aves atquo agitans, id. Div. 2, 70 : trepidas co- lumbas. Ov. M. 5, 606; so ib. 10, 539 ; 11, 300 Jahn : cursu timidos onagros, Virg. G. 3, 409, et al. — c. Of the motion caused by the wind : ventus enim fit, ubi est agi- tando percitus aer, when the air is violent- ly agitated and driven, Lucr. 6, 686 : mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic. Clu. 49 fin. ; id. Univ. 3, 7 : freta ponti incipiunt agitata tumescere, Virg. G, 1, 357; Ov. A. A. 1, 553: Zephyris agitata Tempe, Hor. Od. 3, 1, 24 : vehtis agitator pinus, id. ib. 2, 10, 9 : veteres agitantur orni, id. ib. 1, 9, 12: agitaret aura capillos, id. Ep. 1. 15, 9. — d. Of the motion caused by the water : agitata numina Trojae, toss- ed or driven about upon the sea, Virg. A. 6, 68 ; Prop. 2, 20, 5.— In gen., e. Of the motion caused by other things : magnes (lapis) agitat (ferri ramenta) per aes, Lucr. 6, 1054 : agitari inter se concursu, Cic. N. D. 1, 39 : pulsu externo agitari, id. Somn. Scip. 9. — P o e t. of mist : To pro- duce it by motion or agitation : dejecto- que (Peneus) gravi tenues agitantia fumos Nubila conducit, and by its impetuous de- scent (into the valley) raises clouds pro- ducing mist, Ov. M. 1, 571. 2. T r o p. : To rouse up or excite one, to put in a certain state of mind, to move, urge, drive, impel to something, aliquem, sometimes in aliquid (so in Floras very freq.) : in furias agitantur equae, arc ex- cited to fury, Ov. A. A. 2, 487 : agitare ple- bem, to stir up, rouse, Liv. 3, 11 : popu- lum, Flor. 2, 12, 2 ; so 11, 6, 2, et al. : agi- tatos cupiditate regni, Flor. 3, 1 : gens sa- cratis legibus agitata in exitium urbis, id. 1, 16, 7. 3. To disquiet one, to drive hither and thither, to vex, trouble, torment, torture (the fig. taken from the sea when agitated by storm ; cf. Gernh. and Beier upon Cic. Off. 1, 24, 82) : Dii deaeque te agitant ira- ti, Plaut. Pers. 4, 4, 115 : atra bilis agitat hominem, id. Capt. 3, 4, 64 ; so Cure. 1, 1, 92 ; 2, 1, 24 ; ut eos agitent furiae, De- que usquam consistere patiantur, Cic. Rose. Am. 24 (cf. Virg. A. 3, 331 ; scele- rura furiis agitatos Orestes, id. ib. 4, 471 :) suum quemque scelus agitat amentiaque afficit, id. ib. : multis injuriis jactata atque agitata, id. Quint. 2 : est magni viri, rebus agitatis (i. e. "perturbatis," Beier) punire sontes. id. Off. 1, 24, 82 : agitator animus inopia rei familiaris et conscientia scele- rum, Sail. C. 5 : commotos metu atque libidine diversus agitabatur, was drawn in different directions, id. Jug. 25 ; Liv. 22, 12 : ne te semper inops agitet vexetque cupido, Hor. Ep. 1, 18, 98 : quos agitabat timor, Tac. Agr. 16 : injuriis agitatos, Flor. 1, 8, 7 : seditionibus, Just. 14, 4, 12. 4. To attack or assail one with reproach, derision, insult ; to reprove, blame, scoff, de- ride, mock : agitat rem militarem, insec- tarur totam legationem, Cic. Mur. 9, 21 ; id. Brut. 28, 109 : mea saevis agitat fasti- dia verbis, Hor. Epod. 12, 13, and without verbis ; id. A. P. 341 : vesanum poetam agitant pueri, id. ib. 456. 5. In a very gen. signif. : To drive or urge on a thing, to accomplish or do, to occupy one's self with, be engaged in, to have, hold, keep, to celebrate : v. ago III., 2-6 (in the histt, esp. Sallust very freq.) : vigilias. Plaut. Trin. 4, 2, 27 : custodiam, idf Paid. 3, 6, 20 ; so Tac. A. 11, 18 : hoc agitemus convivium vino et sermone sua- vi, i. e. celebremus, let ns celebrate, Plaut. As. 5, 1, 7 : Dionysia, Ter. Heaut. 4, 4, 11 ; so ib. Hec. 1, 2, 18 : convivia, Ov. M. 7, 431 ; Suet. Claud. 32 : testa gaudia, Sil. 15, 423 : meum natalem, Plaut. Pers. 5, 1, 16 ; so festos dies, Cic. Verr. 2, 2, 63 : jo- cos, Ov. M. 3, 319 : agraria lex a Flavio trib. pi. vehementer agitabatur, was pow- erfully urged, supported, Cic. Att. 1, 19 : quae quum praecepta parentis mei agita- rera, was strivmg to comply with, Sail. J. 14 ("modestius dictum pro: studere, ut agerem," Cort.) : laeti pacem agitabamus, employed ourselves in the arts of peace, id. ib. : dicit : se missum a consule venisse quaesitum ab eo, pacem an bellum a'gita- AGME turus foret, id. ib. 109 : quoniam dediti- onis mora induciae agitabantur, thire was a truce, ib. 29 ; id. Cat 24, et al. Poet : ceu primas agitant acies, certamina mis- cent as if tltey formed the front rank, Sil. 9. 330. — Hence of time, esp. lifetime, life : to pass, spend it, to live : vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sail. Cat. 2, 1 : agitare aevum, Virg. G. 4, 154 ; id. Aen. 10, 235.— In Sallust, Tac, Flor., et al., agi- tare absol. : to live, to abide^sojourn, be: hi propius mare Africum agitabant Sail. J. 18, 9 ; cf. ib. 19, 5 ; id. Frgm. H. 3, 11 ; so Jug. 54, 2 ; 59, 1 ; 94, 9 : laeti Germani agitabant Tac. A. 1, 50 : secretus agitat, id. ib. 11, 21 ; so ib. 4, 46 ; Flor. 4, 12, 48. 6. Metaph. of the mind : agitare ali- quid or de aliqua re (in corde, in mente. animo, cum animo, secum, etc.), To pur- sue a thing in the mind, i. e. to turn it over, revolve it, to weigh or consider it ; and with the idea of action to be per- formed or a conclusion to be made : to deliberate upon, to devise, plot a thing, to be occupied with, to design, intend a thing, etc. : id ego semper mecum sic agito et comparo, Att hi Non. 256, 20 : quum earn rem in corde agito. Plaut. True. 2, 5, 3 : id agitans mecum, Ter. Ph. 4, 3, 10 ; so Sail. J. 113, 3 : habet nihil aliud quod agitet in mente, Cic. N. D. 1, 41 : est tuum, sic agitare animo, ut etc., id. Fam. 6, 1 : in animo bellum. Liv. 21, 2 ; Veil 1, 16 ; Quint. 12, 2, 28. And with the Inf. as object. : ut mente agitaret, bellum re- novare, Nep. Ham. 1. Poet: aliquid jamdudum invadere magnum mens agi- tat mihi, Virg. A. 9, 187. — Sometimes also without mente, animo, and the like, agi- tare aliquid, in the same signif. : quodsi. ille hoe unum agitare coeperit esse, etc... Cic. Verr. 2. 3, 96 : rem a me saepe de- liberatam et multum agitatam requiris,. id. Ac. 1. 2 : oratori omnia quaesita, dis- putata, rractata, agitata (well considtred or weighed) esse debent, id. de Or. 3, 14 ; fugam, Virg. A. 2, 640 : quae agitet forto- na, id. ib. 3. 609. So esp. freq. in Tac. :: agita'riti de Claudio, Ann. 6, 46 ; ib. 2, 36 - so ib. 15. 36 : 1, 12 ; H. 4, 59. With de r de bello, H. 2. 1; and with num: Ann_ 11, 29. 7. To treat, talk, or speak of or con- cerning a thing, to confer about or delib- erate upon: Romae per omnis locos et conventus de facto con§ulis agitari, Sail. J. 30 : quum de foedere vi, tor agitaret. Liv. 9, 5 ; id. 30, 3. *8. Sat agitare, c. gen.m Plaiit.=sat agere, To have enough to do w'tli, to have trouble with: nunc agitas sat tute tuaruzn, rerum, Bac. 4, 3, 23._ Agrlaja, ae.and Ag-laiaor Ag-laie, /., 'AyXata and 'Ay\„in (brightness, splen- dor ; hence, the shining or bright one). One of the graces, Sen. Ben. 1, 3; Virg.. Cat. 11, 60. Aglaophdn, ontis, m., ^yXaotpdv, A very celebrated Greek painter, before Zcuxis, Cic. de Or. 3, 7 ; Plin. 35, 9, 36 ; Quint. 12, 10, 3 Spald. 1 agladphotis, idis,/. = a;A«60wns (splendidly bright), A magic herb of a brilliant color, Plin. 24, 17, 102.— 2. Thi peony, Paeonia officinalis, L., App. Herb.. 65. + ag'laspis, idis, ">-, ArAAini5\ i, e.. AyXaos dairis (with a glittering shield). Soldiers with bright shields, Liv. 44, 41.. (Others, perhaps more correctly, read chalcaspides, with brazen shields.) Aglauros, i, /■ A daughter of Ce- crops, and sister of Hcrse and Pandrosos^ changed by Mercury into a stone, Ov. M. 2, 560 ; 739, 819 sq. ; Hyg. F. 166. agmenj tnis, n. [contr. from agimen. from ago] 1. A train, i. e. a Golhctcd mul- titude in motion or moving forward, of things of any kind, but esp. (so most freq. in prose) of men or animals. So of streams of water : quod per amoenam. urbem leni fluit agmine flumen, Enn. in> Macr. Sat 6, 4 : inde super terras riuit agmine dulci, Lucr. 5, 272 ; cf. 6, 638 ; so- Enn., and, in imitation of him, Virg. and Val. Fl. : leni fluit agmine Thybris. Aen- 2. 782 ; cf. Val. Fl. 4, 721. Of a train or succession of clouds : denso sunt agmine- 65 A GME nubes, Lucr. 6, 100 ; and so Virg. of rain : iramensum coelo venit agmen aquaruni, id. G. L, 322. Of atoms : agmine conden- so naturam corporis explent, crowded into a compact mass, Lucr. 1, 607. Of oars : agmine remorum celeri, with quick strokes of the oars, Virg. A. 5, 211. Of a flock of birds : agmine magno corvorum, id. G. 1, 381. Of a snake winding on- ward : quum medii nexus extremaeque agmina caudae Solvuntur, id. G. 3, 424 ; cf. Aen. 2, 212 ; and of clouds of dust fol- lowing any thing in rapid motion, as men, animals, etc. : agmina cervi pulverulenta, id. Aen. 4, 154. And as subst. concrct. of birds : turba agminis aligeri, Aen. 12, 249. Of ants : frugilegas aspeximus agmine longo formicas, Ov. M. 7, 624 ; so ib. 638. Of the stars : diffugiunt stellae ; quarum agmina cogit Lucifer, ib. 2, 114 ; so ib. 11, 97, et al. — Esp. of a company of men : A multitude, troop, crowd, number, band : lit a Brundisio usque Romam agmen perpe- tuum totius Italiae viderem, Cic. Pis. 22 : ingens mulierum agmen, Liv. 2, 40 : nu- merosum agmen reorum, Plin. Ep. 3, 9. Poet: Eumenidum agmina, Virg. A. 4, 469. — But particularly, 2. The train, procession, march of an army : de castris, de agmiuibus, etc., di- cere, Cic. de Or. 1, 48, 210 : ne miles gre- garius in castris, neve in agmine servum aut jumentum haberet, Sail. J. 45, 2 : pug- natum saepe directa acie, saepe in ag- minibus, saepe eruptionibus, Veil. 2, 47 : effuso agmine abire, Liv. 44, 39 : uno ag- mine victores cum victis in urbem irru- pere, id. 2, 30, et al.— Hence, 3. In concrete ; An army (cf. acies no. 4), and properly considered as in motion, on a march (while exercitus is a disci- plined army, and acies an army in battle array, Hab. Syn. 415). As soon as the -ignal for marching was given, the Ex- traordinarii and the allies of the right wing, with their baggage, first put them- selves in motion, then the legions, and last the allies of the left wing, with a part -of the cavalry, which either rode behind 'the army, ad agmen claudendum or co- gendum, to close the train, i. e. to keep it -together, or on the side in such an order ■^(eomposito agmine, non itineri ma*gis ap- to quam proelio) that it might be easily put into the line of battle if the enemy ventured to attack it ; cf. Sail. J. 46. An ^aiim^ in close ranks was called agmen justura, Tac. H. 1, 68, or agmen pilatum, Serv. Virg. A. 12, 121. When there was no apprehension of the enemy, less care was taken for the protection of the army : agmine incauto, i. e. minus munito, ut in- ter pacatos, dueebat, sc. consul, Liv. 35, 4. — The order of march was, however, different, aec. to circumstances and the nature of the ground, Liv. 35, 4 ; 27, 28 ; Adam's Rom. Antiq. 2, 75 and 76. Some- times the army marched in the form of a square, agmen quadratum, with their bag- gage in the middle, so as, on meeting the enemy, to be immediately in battle array ; hence agmen quadratum often means the same as acies triplex, an army formed in line of battle, only that the former indi- cates that they are on the march, and the latter that they are in repose ; cf. Herz. and Mob. upon Caes. B. G. 8, 8. (Hence like acies with the epithet primum, the van-guard, Liv. 34, 28 : medium, the cen- tre, id. 10, 41 : extremum, id. 34, 28 ; or novissimum, the rear-guard, Liv. 44, 33) : ut inde agmine quadrato ad urbem acce- deret, Cic. Phil. 13, 8 : pariter atque in conspectu hostium quadrato agmine in- cedere, Sail. J. 100, 1 ; cf. ib. 46, 6, 7 : Han- nibal agmine quadrato amnem ingressus, Liv. 21, 5; so ib. 31, 36 ; 37,39: quadrato agmine velut in aciem irent, Curt. 5, 1, 1 9, et al. — Hence sometimes abusive, esp. in the poets in the plur., agmen is used di- rectly for exercitus or acies, army, host, troops : instructo agmine, Liv. 2, 49 : huic tanto agmini dux defuit, Just. 12, 10 : ag- mina cuitu Proterit, Virg. A. 12, 329 : bar- barorum Claudius agmina diruit, Hor. Od. 4, 14, 29 ; so id. Sat. 2, 1, 14 ; Epod. 17, 19 ; Ov. M. 3, 535 ; 5, 151, 161 ; 6, 423, et al.— For military service, warfare : rudis ag- minum Sponsus, Hor. Od. 3, 2, 9. Once m AGNE also in the sing. : occidit Daci Cotisonis agmen, id. Od. 3, 8, 18. 4. T r o p. : a. A crowd, troop, band, mul- titude : educenda dictio est ex hac domes- fica exercitatione et umbratili medium in agmen, in pulverem, in clamorem, in castra aciemque forensem (* i. e. before the public), Cic. de Or. 1. 34, 157 : agmen occupationum, i. e. multitude, Plin. Ep. 2, 8.— \t, March, movement : agmina fati et volumina, the movements and windings of fate, Gell. 6, 2, 5.— Whence agminalis, e . a( tj- Pertaining to a march or train (only in the Pandects) : equi, pack-horses, Dig. 50. 4, 18, § 21 ; — and agrninatini; adv. By troops, in trains, in crowds = gregatim (only in late Lat.) : elephanti oberrant airminatim, Sol. 25; App. M. 4, p. 151, 3.5 Elm. Also trop. : id. ib. p. 146, 2 ib. 1. St&TSia* ae, /■ [agnusj A ewe lamb : Var. R R. 2, 2. 2 ; Hor. Od. 1, 4, 12 ; id. Epod. 2, 59; Ov. Tr. 1, 1, 78; so id. Met. 1, 505 ; 5, 626 ; 6, 527 ; Pont. 2, 7, 11, et al. + 2. agna, ae, /. A blade, a straw: Fest. s. v. pennatus, p. 116. t aglialia. nlm > "■■ -^ Roman festival, usu. written Agonalia : Ov. F. 1, 325. agrnascor (adg.), natus, 3. v. dep. 1. To be born in addition to ; commonly, a. Of children who are not born until after the father has made his will : constat, ag- nascendo rumpi testamentum. Cic. de Or. 1, 57, 241 ; so id. Caec. 25 ; Ulp. Dig. 25, 3,3. — Metaph., b. Of adopted children : qui in adoptionem datur, his, quibus ag- nascitur, cognatus fit, Paul. Dig. 1, 7, 23 ; cf. ib. 10. (* Of supernumerary limbs : Plin. 11, 52, 113.)— 2. Of plants: To grow to, at, or upon something : viscum in quer- cu, agnasci, Plin. 16, 44, 92 ; so id. 27, 11, 73. (* Of teeth : To grow afterward, Gell. 3, 10. So of hail- : Plin. 9, 39, 94.)— Whence agnatus (adg.), a, um, Pa., lit.: Bom to, belonging to, or connected with by birth ; by usage, even from the earliest per., lim- ited to relatives on the father's side (fa- ther, son, grandson, etc. ; brother, brother's son, brother's grandso?i, etc. ; uncle, cous- in, second cousin, etc.) ; accordingly of more limited signif. than cognatus, which includes blood relations on the mother's side ; the idea in gentilis is still more ex- tended, including all the persons belong- ing to a gens, and bearing the same gentile name, e.g. the Cornelii, Fabii, Aemilii, etc., Hab. Syn. 71 ; Adam's Rom. Antiq. 1, 44, 66, 85 ; Gai. Inst. 1, 156 ; 3, 10 ; Ulp. 26, 1, 10, § 2 ; cf. Zimmern, Rom. Priv. Rechts- gesch. 1, 507 sq. Even the XII. Tables mention the Agnati : si. (paterfamilias) INTESTATO. MORITVR. CVI. SVVS. HERES. NEC. SIT. ADGNATVS. PROXIMVS. FAMI- liam. habeto., Cic. Inv. 2, 50, and. Ulp. Frgm. Tit. 26, § 1. Cf. Dirks. Transl., etc., p. 343 Sq. — SI. ADGNATVS. NEC. ESCIT. (Sit) GENTILIS. FAIHILIAM. NANCITOR., Collat. Legg. Mosaic, et Rom. Tit. 16, § 4. Cf. Dirks. Transl. p. 356 sq. — si. fvrio- SVS. EST. ADGNATORVM. GENTILIVHQVE. IN. EO. PECVNIAQVE. EIVS. POTESTAS. esto., Cic. Inv. 2, 5; Her. 1, 13. Cf. Dirks. Transl. p. 369 sq. From this last law came the prov.~: ad agnatos et gen- tiles est deducendus, for a madman or in- sane person, Var. R. R. 1. 2, 8. — 2. (cf- agnascor no. 1, a) Of after-born children : numerum liberorum finire aut quem- quam ex agnatis necare fiagitium habe- tur, Tac. G. 19 ; id. Hist. 5, 5 ; — hence agnaticius (adg.), a, um, adj. Pertng. to the agnati (v. agnatus) : jus, the right of the agnati to enter upon an inheritance, Justin. Cod. 6, 58, 15, § 3. ag-riatlO, 6nis, /. [agnatus] \. The condition of the agnatus, consanguinity on the father's side (v. agnatus) : Cic. Leg. 1, 7, 23 Creuz. ; ib. 1, 8, 24 : jura agnatio- num, id. de Or. 1, 38, 173. — 2. As a Ver- bal subst. fr. agnascor, a. -4 birth after the last, will or the death of the father (cf. agnascor no. 1, a) : Ulp. Dig. 40, 5, 24, § 11 ; Cod. Justin. 3, 8, 1. — \t. A growing on or to a thing, growth to (ace. to agnas- cor /10. 2) : App. Herb. 59. * agnellus, i, dim. m. [agnus] A little lamb, lambkin : Plaut As. 3, 3, 77. AGN O * agTliculuS) '. dim. m. [id.] A lamb- kin : j\rn. 7, p. 219. agnlnuSj "' um > °4/- ['^O Pertng. to a lamb, uuvtios : lactes. Plaut. Ps. ], 3, 85 : exta, id. ib. 95 : pedes, Plin. 30, 8, 21.— 2. Agnina, ae, /. (sc. caro) The flesh of a lamb, lamb (like ferina, Virg. A. 1, 215 : vitulina, Nep. Ages. 8, 4) : Plaut. Aul. 2, 8, 4 : et dupla (at double price) agninam da- nunt, id. Capt. 4, 2, 39 Lind. : patinas coe- nabat omasi vilis et agninae, * Hor. Ep. 1, 15, 35. agTlitio, onis, /. [agnosco] An ac- knowledgment, admission, acceptance — admissio : bonorum possessionis, Mar- cell. Dig. 38, 15, 5 (cf. agnosco no. 2). a recognizing, recognition : cadaveris, Plin. 10, 70, 90. — 2. ^ knowing, perceiving, ap- prehending. knowledge,in gen. : ad agniti- onem animi, for the knowledge of the na- ture of mind, * Cic. N. D. 1, 1 Creuz. So, besides, only in the later writers : Macr. Somn. Scip. 1, 8 ; Cassian. de Incarn. 4. 2 ; Serv. on Virg. A. 8, 155. agnitldnalis; adj. [agnitio] That may be known, cognizable : forma (Chris- ti), Tert. adv. Val. 27. agnitor? v rls > m - [agnosco] One who knows, understands, perceives (late Lat.) : mediocritatis, Auct. Itin. Alex. Magn. 3 : cordis, Auct. Vulgat. Siracid. 7, 5. agTlltUS (adg.), a, um, Part. fr. agno- sco. agnomen (adn.), inis, n. A stir- name. (This word seems to have been first employed in later Lat. by the gramm. in order to distinguish the surname of individuals, e. g. Africanus, Asiaricus, Germanicus, Cunctator, and the like, from that belonging to all the members of a family (the agnati), e. g. Scipio, Cice- ro, Cato, and the like ; while both these ideas were, through the whole class, per, designated by cognomen alone, q. v.) : " Propriorum nominum quatuor sunt species : Praenomen, Nomen, Cognomen, Agnomen : praenomen est, quod nomini- bus gentilitiis praeponitur, ut Marcus, Pub- lius. Women proprium est gentilitium, id est, quod originem gentis vcl familiae declarat, ut Fortius, Cornelius. Cogno- men est, quod uniuscujusque proprium est, et nominibus gentilitiis subjungitur, ut Cato, Scipio. Agnomen vero est, quod extrinsecus cognominibus adjici solet, ex aliqua ratione vel virtute quaesitum, ut est Africanus, Numantinus, et similia," Diomed. p. 306 P. ; so Prise. 578 P., et al. ■„ Capit. Ver. 3. agliomcntum, i, »= agnomen: App. Apol. p. 310, 38. agliominatio (ann.), finis,/. The bringing together or contrasting of two words different in meaning, but similar in sound, paronomasia, a rhetor, fig., irnpo- vo/nada : veniit a te antequam Romam venit. Hunc avium dulcedo ducit ad avium. Si lenones tanquam leones vi- tasset. Videte judices, utrum homini navo an vano credere malitis, etc., Cic. Her. 4, 21 ; cf. Quint 9, 3, 66. t agues, i. /• = ayvoi (!/, v. Passow) A tall plant resembling the willow, the chaste-tree, agnus castus, Plin. 24, 9, 38. * agHOSClblliSj e > "dj. That can be known, cognizable: Tert. adv. Val. 27 ; — from agHOSCO (adgn. or adn.), novi, nitum, 3. v. a, (Part. perf. agnotus, Pac. in Prise, p. 887 P. Part. fuC act. agnoturus, Sail. H. Frgm. 2, 31 ; cf. Diom. 383 P.) (class., used very freq. by Cicero). 1, Orig. as if aliquem or aliquid ad se noscere, To know or apprehend a person or viing, in relation to one's self, to rec- ognize or distinguish as one's own (ac- cordingly always a subjective knowing: or cognition, while cognoscere designates an objective perception, knowing or cog- nition of something; another distinction, v. no. 3) : in turba Oresti cognita, agnott est soror, was distinguished by Orestes as his sister, Pac. in Prise. 887 P. : virtus quum se extollit et ostendit suum lumen et idem aspexit agnovitque in alio, and when she lias perceived the same in anotlier, and has recognized it as her own, Cic, Lael. 27, 100 ; Quint. 8, 3, 71.— Hence 2, As a result of this knowledge or AGNU recognition : To declare, announce, allow, or admit an object belonging to one's self as one's own, i. e. to acknowledge as one's own : qui mihi tantuin tribui dicis, quan- tum ego nee agnosco (neither can admit as due to me) nee postulo, id. Lael. 9 : na- tum, Kep. Ages. 1, 4 Br. : Aeacon agnoscit suromus prolemque fatetur Juppiter esse suam, Ov. M. 13, 27 (cf. in Pandects 25, Tit. 3 : de agnoscendis vel alendis lihe- ris) : an me non agnoscetis ducem ? will you 'not acknowledge me as your general ? Liv. 6, 7 : agnoscere bonorum possessio- nem, to declare the property as one's own, to lay claim to it, Gai. Dig. 26, 8, 11 (cf. agnitio no. 1). So also agnoscere aes ali- enum, to acknowledge a debt as one's own, as.due from one's self, to engage to pay it, Ulp. Dig. 28, 5, 1. — As that which is known stands in nearer relation to him who knows it, agnosco 6ignif. 3. To recognize an object already known (while cognosco signif. to become ac- quainted with a thing not previously known), Hab. Syn. 72 ; Gernh. Cic. Lael. 1, 5; Ochsn. Eclog. Cic. p. 48; Kiihn. Cie. Tusc. 1, 24, 58: quum se collegit animus atque recreavit, turn agnoscit ilia reminiscendo, Cic. Tusc. 1, 24, 58 : quod mihi de filia gratularis, agnosco humani- tatem tuam, id. Fam. 1, 7 (cf. on the contr. ib. 5, 2, where Cic, speaking of himself, says: Cognosce nunc humanita- tem meam, learn from this, etc. : nomine audito, extemplo agnovere virum, Liv. 7, 39 : veterem amiciim, Virg. A. 3, 82 : ma- trem, id. ib. 1, 405: Figulum in patriam suam venisse atque ibi agnosci, and is there recognized, (by those who had al- ready known him), Quint. 7, 2, 26. 4. As a consequence of knowing: To confirm the truth of a thing, to acknowledge as true (or with the idea of moral assent) as right : to concede, grant, admit, assent to, approve (also with Ace. c. inf.) : facti gloriam, Cic. Mil. 14 fin.: susciperem hoc crimen, agnoscerem, confiterer. id. Rabir. perd. 6 : sortilegos, id. Div. 1, 58, 132 : et ego ipse me non esse verborum admo- dum inopem agnosco, and I myself con. fess, allow, etc., id. Fam. 4, 4 : id ego ai- novi meo jussu esse factum, id. ib. 5, 20, 3 : carmina spreta exolescunt ; si irasca- re, agnita videntur. Tac. A. 4, 34. 5. To receive a thing into one's under- standing, mind (as it were, noscendo ad se assumere), to acquire the knowledge of, to perceive, know. First, to know, perceive by, from, or through something : ut deum agnoscis ex operibus ejus, sic ex memo- ria rerum et inventione, vim divinam mentis agnoscito, Cic. Tusc. 1. 28, 70; id. Plane. 14, 35 : inde agnosci potest vis for- tunae. Veil. 2, 116, 3. Also absol.: Au- gusti laudes agnoscere possis, you can perceive the praise of Augustus therein, * Hor. Ep. 1, 16, 29 : accipio agnoscoque deos, Virg. A. 12, 200 ; cf. accipio no. 2, c. — In gen., To become acquainted with, to know; also, to perceive, apprehend, under- stand, discern, remark, see : quin puppim flectis. Ulixe, Auribus ut nostros possis agnoscere cantus, Cic. Fin. 5, 18, 49 (as transl. of Horn. Od. 12, 185, Nija kuti'i- arjjaov, 'iva vut'irsprjv oV aKovoys) : haec dicta sunt subtilius ab Epicuro, quam ut quivis ea possit agnoscere, id. N. D, 1, 18, 49 ; Virg. A. 10, 843 ; Phaedr. 2, 5, 19 : alienis pedibus ambulamus : alienis ocu- lis agnoscimus, Plin. 29, 1, 8. agHUSi i- In the earliest per. gen. comm., hence agnus mas and agna femi- nn, v. the first two citations ; and so in the ancient language of offerings, without femina in gen. fern, for the later agna ; cf. Fest. p. 6 and 236; since the comm. of the class, per. always m.) (Gen. pi. ag- num, Pore. Licin. in Gell. 19, 9, 13) [from auvos, Fest. p. 6], A lamb, usu. for sacri- fice : TERTIA. SPOLIA. IANO. Q.VIRINO. agnom. marem. caedito, from an an- cient law (of Numa '/), in Fest. s. V. opi- MA, p. 190. IVKONI. CRINIBVS. DEMISSIS. AGNAM. FEMINAM. CAEDITO., from a law of Numa in Gell. 4, 33, and Fest. s. v. pel- lices, p. 121 : jam ego te hie agnum faci- am et medium distruncabo, Pfaut. True. 2, 7, 54 ; Var. R. R. 2, 2, 4, et al. : villa abundat porco, haedo, agno, Cic. de Sen. AGO 16, 56 ; id. Div. 2, 11, 39 ; Ov. M. 7, 320 ; Hor. Od. 3, 18, 13 : ara avet immolato spargier agno, id. ib. 4, 11, 8, et al. — 2. Agnum lupo eripere velle, proverb., to try to rescue a lamb from a wolf, i. e. to attempt an impossibility, Plaut. Poeu. 3, 5,31. ag'O) egi, actum. 3. v. a. (axim=ege- rim, Pac. in Non. 505, 22 ; Fest. s. v. axi- tiosi. p. 3 ; cf. G. F. Grot. 1, § 114). 1. T° P ,l t i* 1 motion, to move'. \ . First, of cattle and other animals : To lead, drive, pasture, tend: hac agit, ut pastor, per devia rura capellas, Ov. M. 1, 676 ; Virg. E. 1, 13 : pasce capellas. Et potum pastas age, Tityre ; et inter agendum, etc., id. ib. 9, 24; Ov. F. 1, 322: caballum, Hor. Ep. 1, 18, 36. 2. Of men : To lead, drive, conduct, impel, to drive or gather together : ante se Thyum agebat, Nep. Dat. 3, 2: multis mil- libus armatorum actis ex ea regione, Liv. 44, 31 : (adulteram) maritus per omnem vicum verbere agit, Tac. G. 19 ; Suet. Calig. 27. — T r o p. : poemata dulcia sun- to et quocunque volent animum audito- ris agunto, Hor. A. P. 100. — Hence poet.: se agere, to bring one's self, i. e. to come, to go (in Plaut. very freq. ; also in Ter- ence, Virgil, etc.) : quo agis te ? Plaut. Amph. 1, 1, 294 : unde agis te ? id. Most. 1, 4. 28 ; so id. ib. 3, 1, 31 ; Mil. gl. 3, 2, 49 ; Poen. 1, 2. 120 ; Pers. 4, 3, 13 ; "Trin. 4, 3, 71 : quo hinc te agis « whither does the way lead you '/ where arc you going ? 'Per. Andr. 4, 2, 25 : Aeneas se matutinus agebat, Virg. A. 8, 465 : is enim se pri- mus agebat, for he strode on in front, id. ib. 9, 696. Also without se in Plautus : unde agis ? Bac. 5, 1, 20. — Even in prose, agi, in Livy, for, To go, to march : quo multitudo ornnis consternata agebatur, 10, 29 : si citius agi vellet agmen, that the army would move, or march on quicker, Liv. 2, 58 : raptim agmine acto, id. 6, 28 ; so 23, 36 ; 25, 9. 3. To taJ:e, and drive or carry off (ani- mals or men), to steal, rob, or plunder (usu. abigere) : saepe domum veniunt praedonmn sanguine laeti et redigunt ac- tos in sua rura boves, Ov. F. 3, 64. So esp. freq. of men or animals taken as booty in war, while ferre is used of port- able things ; hence ferre et agere (as ill Or. ayeiv Kni il>ipeii>, Plut. Mar. 11; Aris- toph. Nub. 240; cf. Passow, under ayui), in gen., to rob, plunder: ne pulchram prae- dam agat, Plaut. Aul. 4, 2, 3 : urbes, agros vastare, praedas agere, Sail. J. 20, 8 ; id. ib. 32, 3 : pecoris et mancipiorum prae- das, id. ib. 44, 5 : res sociorum ferri agi- que vidit, Liv. 22, 3 : ut ferri agique res suas viderunt, id. 38, 15 ; so id. 3, 37. Cf. Gron. Obs. 3, 22, 633. 4. To chase, pursue, press animals or men, to drive them about, or onward in flight; for usu. agitare : apros, Virg. G. 3, 412 : cervum, id. Aen. 7, 481 ; cf. ib. 4, 71 : citos canes, Ov. H. 5, 20 : feros tauros, Suet. Claud. 21.— Of men : ceteros rue- rem, agerem, Ter. Ad. 3, 2, 21 ("prose- querer, premerem," Don.): Demoleus cursu palantes Troas agebat, Virg. A. 5, 265 ; cf. ib. 1, 574 : aliquem in exeilium, Liv. 25, 2 ; so often in Justin. 2, 9, 6 ; 16, 4, 4 ; 17, 3, 17 ; 22, 1, 16, et al. : aliquem in fugam, Just. 16, 2, 3. 5. Of inanimate or abstract objects : To move, impel, or push forward to or to- ward any point: quid 6i pater cuniculos agat ad aerarium ? lead, make, Cic. Off. 3, 23, 90 ; so often in the histt, esp. Caes. and Livy, as 1. 1. of moving forward the battering engines : celeriter vineis ad op- pidum actis, to push forward, Caes. B. G. 2, 12 Herz. ; so id. ib. 3, 21 ; 7, 17 ; B. C. 2, 1; Liv. 8, 16, et al: cloacam maximam sub terram agendam, to be carried under ground, Liv. 1, 56 : fugere colles cam- pique videntur, quos agimus praeter na- vem, i. e. praeter quos agimus navem, Lucr. 4, 391 : in litus passim naves ege- runt, drove the ships ashore, id. 22, 19 : ra- tem in amnem, Ov. F. 1. 500 : nave9 in advorsum amnem, Tac . H. 4. 22. Poet: agere navem, to steer or direct a ship: Hor. Ep. 2, 1, 114. So agere currus, to drive a cliariot : Ov. M. 2, 62 ; id. ib. 388, et al. Of the collecting of money, esp. of AGO taxes and other public revenues : To manage, to collect (cf. actor no. 3) : fia- cum, Suet. Dom. 12 : publicum (sc. vec- tigal), id. Vesp. 1. 6, To throw out, to stir up, excite, cause, to bring forth (mostly poet.) : scintillas- que agere ac late differre favillara, to throw out sparks and scatter ashes far around, Lucr. 2, 675: spumas ore, Virg. G. 3, 203 ; so Cic. Verr. 2, 4, 66 : piceum flumen agit, id. Aen. 9, 814 : et dum se laetus ad auras Palmes agit, shoots up into the air, id. Georg. 2, 364 : qui vocem cubantes sensim excitant, eandemque quum egerunt, etc., when they have brought it forth, Cic. de Or. 1, 59, 251. — Hence animam agere, to expel the breath of life, to breathe one's last, give up the ghost, ex- pire: nam et agere animam et efflare di- cimus, Cic. Tusc. 1, 9, 19 ; so Coel. in Cic. Fam. 8, 13 : eodem tempore et gestum et animam ageres, id. Rose. Comoed. 8, and with a yet more extended play upon words : semper agis causas et res agis, Attale, semper. Est, non est, quod agas, Attale semper agis. Si res et causae de- sunt, agis, Attale, mulas ; Attale, ne quod agas desit, agas animam, Mart. 1, 80. 7. To drive, shoot, or extend downward, to the depths, or within : Var. R. R. 1, 37, 5 : per glebas sensim radicibus actis, Ov. M. 4, 254 ; so ib. 2, 583 : robora suas radi- ces in profundum agunt, Plin. 16, 31, 56 So rimas agere (more rar., ducere), to drive cracks or clefts, i. e. to get them, to open in clefts, cracks, fissures, etc. : taber- uae rimas agunt, Cic. Att. 14, 9 : tellus iissaque agit rimas, Ov. M. 2, 211 (on the contr., ducere, ib. 4, 65, and Sen. Oed. 575) : perque cavas terrae, quas egit car- mine, rimas, Luc. 6. 728. IJ. Trop. : 1. To move, impel, excite, urge o?i£ to a thing, to prompt or induce to : quae te, germane, furentem mens agit in facinus 1 Ov. M. 5, 14 : si Agricola in ipsam gloriam praeceps agebatur, Tac. Agr. 41 ; so id. Ann. 14, 32.-2. To put one -in motion, to throw out of balance, to stir up, excite, rouse veliementhj, agitate (cf. agito no. 2) : me amor fugat, agit, Plaut. Cist. 2, 1, 8 : agunt eum praecipitem poe- nae civium Romanorum, Cic. Verr. 1, 3; perpetua natumlis bonitas, quae nullis casibus neque agitur neque minuitur, Nep. Att. 9, 1 Br. : opportunitas quae eti- am mediocres viros spe praedae trans- vorsos agit, Sail. J. 6, 3; id. ib. 14, 20 ; so Sen. Ep. 109. — 3. To pursue with hostile intent, to persecute, disturb,- or vex, to at- tack or assail (for the usu. agitare, most- ly poet.) : reginam Alecto stimulis agit undique Bacchi, Virg. A. 7, 405 : non res et agentia («'. e. agitantia, vexantia) verba Lycamben, Hor. Ep. 1, 19, 25 : acerba fata- Romanos agunt, id. Epod. 7, 17 : diris agam vos, id. ib. 5, 89 : quern deus ultor agebat, Ov. M. 14, 750: futurae mortis agor stimulis. Lucan. 4, 517. Cf. Matth. Cic. Mur. § 21. HI. To drive on or pursue a course of action, i. e. to make something an object of action ; either in the most general sense, like the Eng. do and the Gr. np&TTtiv, for every kind of mental or physical employ- ment : to think, reflect, deliberate, to treat of, to pursue, carry on, represent, exhibit, exercise, practice, etc., or, in a more re- stricted sense ; to exhibit in external action, to act or perform, to deliver or pronounce, etc., so that after the act is completed nothing remains permanent, e. g. a speech, dance, play, etc., while facere, signifying to make. ttoieIv, denotes the production of an object which, after the act is com- pleted, yet continues to exist, and gerere, the performance of the duties of an office or calling. On these significations, v. Var. 6, 6,. 62, and 6. 7. 64, and 6, 8, 72. For the more restricted sicnif., v. Quint. 2, 18, 1 sq. ; cf. Manut. Cic. Fam. 7, 12 ; Hab. Syn. 426. 1. In the most gen. signif., To be in action, to do, act., labor, in opp. to rest or idleness, a. With the gen. objects : ali- quid, nihil, plus, etc. : nunquam se plus agere, quam nihil cum ageret, Cic. Rep. 1, 17 (cf. with Off. 3, 1 : nunquam se mi- mis otiosum esse, quam eunl otiosus); mihi enim qui nihil agit, esse omnino non 67 AGO cidetur, id. N. D. 2, 16, 46,— Hence, b. Without object: aliud agendi tempus, ali- ud quiescendi, Cic. N. D. 2, 53, 132 : in- dustria in- agendo, celeritas in conficien- do, id. Maml. 10, 29. — c. in colloquial lang. : quid agitur 1 how do you do ? how are you ? Plaut Ps. 1, 5, 42 ;' Ter. Eun. 2, 2, 40, et al. : quid agis 'I what are you do- ing ? also, how goes it with you ? how are you? ti Ttpdrreis, Plaut. Cure. 2, 1, 20; Cic. Fam. 7, 11, et al. : Hor. S. 1, 9, 4.— yai (or -oi, a conduit or aqueduct), In mines, Chan- nels or passages for drawing off water, Plin^33, 4, 21 Hard. + ag"61um. i. «■ [from ago, like cingu- lum irom cinio ; cf. Comm. in Fest.in Lind. C. Gr. fi., 2, 343] A shepherd's staff or crook, " pastorale baculum, quo pecu- des aguntur," Fest. p. 25. f ag'Orfc «"is. m. — clyiiv, Svos, A strug- gle, contest, or combat in the public games : gymnicus, Plin. Ep. 4, 22 : non esse res- tituendum Viennensibus agona, ib. fin, : musicus, Suet. Ner. 22 ; so ib. 23. — Hence, 2. nunc demum agon est, proverb. = vtJc yap earl aywv, now it is necessary to be active, now is the time for action. Suet. Ner. 45. — Agones =montes in Fest. ; v. AGONIUM. Ag"drtalia> i"m or orum (like Satur- nalia, Parentalia, etc. ; cf. Ramsh. 53), n. A festival celebrated in Rome on the dtk of Jan. (V. Id. Jan.) and 21st of May (XII. Kal. Jun.), in honor of Janus. Different etym. of the word were given by the an- cients, concerning which see Ov. F. 1, 319-332. Ovid, in 1. c, derives it from agonia, q. v. Still other etym., v. in the foils, art., and under agonium. AGUE Agdnalis, e, adj. Pertaining to the Agonalia (cf. preced. art.) : dies Agonales, per quos rex in regia arie'tem immolat : dicti ab Agone (the leader, the chief) ; eo quod interrogator a principe civitatis et princeps gregis immolatur, Var. L. L. 5, 3, 54 : Janus Agonali luce piandus erit, Ov. F. 1 L 318. + Ag-onensis, e. adj. 1. porta, One of the gates of Rome, also called Collina and Quirinalis, Fest. s. v. agonium, p. 9 ; cf. Adam's Ant. 2, 369.-2. agonenses Saxii, The priests who officiated upon the Quirinalis (also called agonus, v. agoni- um), Var. L. L. 5, 3, 55. + agonia; ae ./- 1. A victim, v. ago- nium. — 2.= agonalia, Ov. F. 5, 721; cf. AGONIUM. ' agonista, ae, «i—oyawiirw, A combatant for a prize, Aug. Serm. 3437?». +t agonistarcha, ae, m.r=dymvi- ertipxns, The superintendent of public games, Grut. 38, 5. t agdmum> h, «• " Dies appellaba- tur, quo rex (sacriticulus) hostiam immo- labat. Hostiam enim antiqui agoniam vo- cabant. Agonium etiam putabant deum dici praesidentem rebus agendis ^Agona- lia ejus festivitatem, sive quia agones di- cebant montes. Agonia sacriticia, quae fiebant in monte. Hinc Romae mons Quirinalis Agonus et Collina Agonensis," Fest. p. 9 ; and immediately tbllg. ib. : Agonum id est, ludum, ob hoc dictum, quia locus, in quo ludi initio facti sunt, fuerit sine angulo; cujus testa Agonalia dicebantur. agonotheta and agonothetes- ae, m. = dyis, The superintendent of public games, Spart. Hadr. 13 ; Tert. Mart. 3, et al. tAgTOnuSj/- agonium. i sgoranomus, i, m.=dyopav6t.w<, (clerk ot the market), A Grecian magis- trate, who had the inspection of provisions, and their purchase and sale, the Aedilisple- bis of the Romans : Plaut. Capt. 4, 2, 43 ; so id. Cure. 2, 3, 6. Agragarstinus, ". "m, adj. i. q. Acragantmus and Agrigentinus. * agrclisj e, adj. = agrarius : vocah ula, Frontin. de Colon, fin. t agrammatos, i, ni. = dypduuuT0i Entirely ignorant, perfectly illiterate : Vitr. 1, 1. agrariUS) a. utn : aa J- [ager] Pertair,- ing to the fields or lands (a legal term), hence Agrariae leges, agrarian laws, the well-known, much-defended, and much- contested laws about the division of public lands among the poorer citizens, first pro- posed about 268 A.U.C., Liv. 2, 41 : 4, 36; 48; 6, 11, et al. Cf. Nieb. R. Hist. 2, 188; 197; 482; 490, et al., with particular appellations from their authors : Flami- hii, Sempronia, Thoria, Rulli, Flavii. Philippi, Plotia, Caesaris Julia, etc. Hence asrariam rem tentarc, to urge a division of public lands, Cic. Off. 2, 22, 78 : Tri- umvir agrarius, supei'intcndent of the di- vision of public lands, Liv. 27, 21: agra- riae stationes. in military lang. outposts, Amm. 14, 3 ; Veg. Mil. I, 3.— In the Pan- dects : agraria via. a way through the fields, private way, Ulp. Dig. 43, 8, 2. — 2. Agrarii, orum, m. Those who Urged the agrarian laws, and sought the possession of public land : Gracchus, qui agrarios concitare conatus est, Cic. Cat. 4. 2 ;' id. Phil. 7, 6 ; Liv. 3, 1. * agraticum» >■ "• [id.] A revenue from land, a land-tax, Cod. Theod. 7, 20, 11. agrestis, e, adj. [id.], 1. Pertaining to land, fields, or the country, country-like, rustic, in a good sense : Mnsa, Lucr. 5, 1397 : te in Arpinati videbimus et hospf- tio agresti accipiemus, Cic. Att. 2, 16 fin. : vestitus. Nep. Pel. 2 : poma, Vir::. A. 7, 111: falx, Tib. 2, 5, 28. et al.— Subst agrestis. is (Gen. pi. agrestum, Ov. M. 14, 653), A countryman, rustic, swain : Lucr. 5, 1382 : non est haec oratio hab, nda «ut cum imperita multitudine, ;ut in aliquo conventu agrestium, Cic. Mur. 2!) : col- lectos armat agrestes, Virg. A. 9. 11 : 'lib. 1, 1, 39. — 2. Rustic, in opp. to the. refine- ment of the citizen, boorish, clownish, raw, uncultivated, ungenteel, wild, savage, 69 AG III barbarous, of persons and things ; and of the former, in relation to mind, manners, and morals : sunt quidam vultu motuque corporis vasti atque agrestes, Cic. de Or. I, 25, 115: O rem dignam, in qua non modo docti, verum etiam agrestes eru- bescant, id. Leg. 1, 14, 41 : aborigines ge- nus hominum ngreste, Sail. C. 6, 1 : ego ille agrestis, saevus, tristis, parous, trucu- lentus, tenax duxi uxorem, Ter. Ad. 5, 2, 12: quis nostrum tarn animo agresti ac cluro fuit, ut, etc., Cic. Arch. 8: dominus agrestis ct furiosus, id. de Sen. 14 : excul- to animo nihil agreste, nihil inhumanum est, id. Att. 13, 45 ; so Ov. M. 11, 767 : rustica vox et agrestis, Cic. de Or. 2, 11 ; id. ib. 2, 3. Hence auxestiores Musae, the language of the bar, m opp. to more re- lined and polished eloquence : Cic. Or. 3, LI.— 3. 'Wild, brutish: vultus, Ov. M. 9, 96 : agrestem detraxit ab ore figuram Juppiter (of Io), Prop. 2, 24, 13. — Comp. v. above. — * Sup. agrestissimus, Cassiod. Ep. 7, 4. — * Adv. comp. neutr. agrestius, Spart. Hadr. 3. agricola, ae, «»• (Gen. plur. agrico- liim, Luor. 4, 588) [ager-colo], A cultiva- tor of .land, in a wider sense (including even the vine-dresser, gardener, herdsman, or shepherd ; also one who takes pleasure in agriculture, etc.) ; or in a more limit- ed sense : a farmer, plowman, country- man, boor, peasant : agricolae assidui, Cic. Rose. Am, 16. So the same, commend- ing the simple life of King Dejotarus : optimus paterfamilias et diligentissimus agricola et pecuarius, one devoted to agri- culture arid cattle-breeding, id. Dejot. 9 : agricolam laudat juris peritus, Hor. S. 1, 1, 9 : invisum agricolis sidus, id. ib. 1, 7, 26. Hence poet, of the gods : patrons, tutelary deities of agriculture, as Ceres, Bacchus, Faunus, etc. : redditur agricolis gratia coelitibus, Tib. 2, 1, 36.— Whence agricolaris, e, adj. Relating to farmers : opus, Pall. Insit. 3. * agricdlatio, onis, /. = agricultura, Agriculture, husbandry, Col. 1, 9. — From * agTlColor, ari, v. dep. [agricola] To cultivate land, to pursue agriculture : Capit. Albin. 11/». agricultlO, onis, /., also written aparr, agri cultio. Husbandry (only twice in Cic.) : Verr. 2, 3, 97, and de Sen. 16. agricultor, oris, m., also separated, agri cultor, Agriculturist, farmer, husband- man (in class, per. very rare) : Liv. 26, 35 ; so Dig. 22, 3, 25, § 1. agricultural ae, /. (from agri cul- tura, also separate) Agriculture : Cic. Oft. I, 42: agriculturae studere, Caes. B. G. 6, 22. Agrig entlnus, a, um, adj. Of or from Agrigentum: sal, Plin. 31, 7, 41. Hence Agrigentini, orum, m. The inhab. of Agrigentum, Cic. Verr. 2, 2, 50. — From AgTlgentum, '. n - One of the larg- est and richest cities on the coast of Sicily, near Cape Pachynum, ace. to the Gr. call- ed Acragas, now Girgenti. Here was the temple of Juno Lucina, so renowned in antiquity, whose ruins are still to be seen : oppidum Acragas, quod Agrigentum nos- tri dixere, Plin. 3, 8, 14; Cic. Verr. 2, 2, 26. agTI-mensor, oris, m. [ager] A land- surveyor, Amm. 19, 11; Cassiod. Var. 3, 52. agrimdniai ae, /., apyeuiivn- A plant, agrimony, Cels. 5, 27 and 10 ; Plin. ~ (* 5, 6, 56, 2 al. leg. argemonia or argemone.) * agridphyllon, i, n. = apyib um . adj. — aypuiS, Wild, Plin. ol, 10, 46. — Asxius or -os. i, m. Nom. prop. Ov. H. 9, 153. t agrOStis» ls . / — ctypaxniS, Couch grass, quitch grass, App. II. 77. * agr&SUS; a, um, adj. (ager] Rich in land : Var. L. L. 5, 1, 7. tagrypnia, ae, f. = iypvTtvta, Sleep- lessness, Cap. ~, p. 27. t&gyieUS; '\yvuii (trisyl.), el or eos, An epithet of Apollo, as guardian of the streets and ways, since his statues stood in them : levis Agyieu, Hor. Od. 4, 6, 27. Agylla, ae, /. A town in Etruria, called later Caere, now Cervetere, Virg. A. 8, 479 ; Plin. 3, 5, 8. Its inhab. were called Agyllini, Virg. A. 12, 281. Agyrium, h n - A very old town in Sicily, not far from Enna, the birth-place of Diodorus Siculus, Cic. Verr. 2, 3, 28. its inhab. were called AgyrinenseS, id. ib. ; or AgVTini, f' ni - 3; 8, 18. ah, interj. (ace. to Prise. 570 P. eon- tract, from aha) Ah ! alas ! ha ! ah me ! — 1, Of pain or grief, Gr. at, al' : ah, nes- cis quam doleam, Ter. Heaut. 5, 1, 61 ; Virg. E. 1, 15. — 2. O'' entreaty to avert an evil : ah ! noli, do not, I pray ! Plaut. Amph. 1, 3, 22. — 3. Of indignation or re- proach : ah stulte, Ter. Ad. 4, 7, 6 : ah, rogitas ? id. Andr. 5, 1, 9 ; id. ib. 3, 1, 12. — 4, Of admonition : ah, ne me obsecra, Ter. Andr. 3, 3, 11 : ah desine, ib. 5, 6, 8. — 5. Of consolation : quid? ah volet, cer- to scio, Ter. Eun. 5, 2, 50. — (J, Of raillery or joy : Plaut. Cure. 1, 2, 39. — c. Ace. : ah me, me, Cat. 21, 10.— Sometimes written a without h, v. a. aha (ace. to Prise. 570 P., primitive of the preced., but more rare) : Aha ! ah! haha! interj. — 1, Of reproof or de- nial : aha, taco, Plaut. True. 4, 4, 36 : id. Rud. 2, 4, 6 : aha, minime, id. Bac. 1, 1, 54.-2. Of laughter : Plaut. Bac. 4, 7, 11. Ahala, ae, m. A Roman family name, e. g. C. Servilius Ahala, who, as magister equitum, slew the turbulent Maelius. Ahama< ae, /. A town in Etruria, Liv. 10, 25. alienator, oris, m. (probably a false reading for aeneator, q. v.) : Amm. 16, 12. aheneus- ahenipes, etc., v. aen, etc. 1. ai, io old Latin, corresponding to ae : aidilis, caisar, aitkrnos, v. Aedi- lis, Caesar, aeternus ; also, still later, sometimes in the poets in the genitive ending of the first Decl., but, as in Enn. and Lucr., per diaeresin alwsys dissyl. with long penult : furit intus aquai, Virg. A. 7, 464 : aurai simplicis ignem, id. ib. 6, 747 : terra! frugiferai, Mart. 11, 91, 5. Cf. Quint. 1, 7, 18 ; Spald. Prise. 728 ; Prob. 1438 ; Vel. Long. 2222 ; Mar. Victor. 2460 P. ; Grotef. Gr. 1, 24. In prim, syllables as in Voc, Gal, ai could not be changed to ae if i was an ending ; rather, i was changed, when the word received acces- sion, to the conson.J, e. g. Gajus. Only when another conson. followed ai, as in cnaivos for TNAIFOV, ace. to the Gr. Orthography (v. the Epitaphs of the Scip- ios, in the Append.), ae was written at a later per., as Gnaeus ; henee from Tpdios both Graecus and Grajus; from Aiukos, Aeacus, and Ajax, for Am?, were formed, just as Achaeus or Achivus with Achalus or Achaicus was used. 2. *ai = "^ Interj., denoting grief: Ah! alas! Ov. M. 10,215. 3. ai, Imper., from ajo. aiens- v. aio. * aientia, ae, /. An affirmation, op- posed to negatio : Cap. 4, p. 75 Vulc. — From aio, verb, defect. The forms in use are : Praes. Indie, aio, ais, ait — aiunt. Cojij. A IO aias, aiat — aiant. Imperf. Indie, througt out aiebam, aiebas, etc. Imper. ai, rare. Part, praes. aiens, rare: once in App . Met. 6, 118, p. 405 Oud. ; and once as Pa. in Cic, v. below. From ais with the in- terrog. partic. ne, ain' is used in colloquy. For Imperf. also aibas, Plaut. Trin. 2. 4, 28 ; Ter. Ad. 4, 2, 22 : aibat, Plaut. Trin. 4, 2, 33 ; 5, 2, 16 : aibant. ib. 1, 2. 175 ; 4, 2, 102; Ter. Andr. 3, 3, 2; the ai always dissyl. ; but the Imper. ai also monosyl., Plaut. True. 5, 49 ; cf. Bentl. Ter. Ad. 4. 6, 5. Ace. to Prise. 818 P., the Praes. ait takes the place of a perf., but, ace. to Val. Prob. 1482 P., there was a perf. ai, aisti, ait; cf. Ramsh. Gr. 155. X. To say yes, opposed to nego, to say no (hence, when prolonged with the end- ing titmo: aiutumo, contract, autumo, opposed to negumo, v. autumo) : vel ai vel nega, Naev. in Prise. 473 P. : vel tu mihi aias vel neges, Plaut. Rud. 2, 4, 14 : negat quis? nego. Ait? aio, Ter. Eun. 2, 2, 21 : Diogenes ait, Antipater negat, Cic. Oft'. 3, 23 : quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget, id. Fin. 2, 22 ; so also id. Rab. Post. 12, 34. 2. To assert something (while dicere, to speak in order to inform, and affirmarc, to speak in affirmation, Doed. Syn. 4, 6 sq. Therefore different from inquam, "1 say," "I reply," since aio is commonly used in indirect, inquam, on the contra- ry, is interposed in direct discourse ; cf. Doed. as cited above ; Herz. Sail. C. 48, 3 ; and Ramsh. Gr. 800) : insanam autem illam (sc. esse) aiunt. quia, etc., Pae. in Cic. Her. 2, 23, 36 ; Plaut. Capt. 1, 1. 3 : nisi quid pater ait aliud, Ter. Andr. 5, 4, 4 : hodie uxorem ducis ? Pa. aiunt, id. ib 2, 1, 21 : debere eum aiebat, etc., Cic. Verr. 2, 1, 18: Tarquinium a Cicerone immissum aiebant, Sail. C. 49. In direct discourse : Ennio delector, ait quispiam, quod non discedit a communi more ver- borum ; Paeuvlo, inquit alius, Cic. Or. 11, 36. 3. Aiunt or ut aiunt, quomodo aiunt, quod aiunt, in quoting a proverbial phrase : As they say, as is said, so to speak, rd },tyonr.vov, dis (bad, either placed after it or interposed: eum rem fidem- que perdere aiunt, Plaut. Cure. 4, 2. 18: ut quimus, aiunt, quando ut volumus, non licet, Ter. Andr. 4, 5, 10 : doeebo sus, ut aiunt, oratorem eum, Cic. de Or. 2, 57: claudus, quomodo aiunt, pilam, id. Pis. 28; so Prop. 2, 13, 35.— Also in quoting an amusing or ludicrous anec- dote : As it is related : conspexjt, ut aiunt, Abrasum quendam vacua tonsoris in umbra, Hor. Ep. 1, 7, 49; id. ib. 1, 17, 18. 4. In judicial lang., ait lex, ait praetor, the law, the praetor says. i. e. prescribes, commands, Ulp. Dig. 24, 3, 64 ; 49, 14, 16, et al. 5. Ain' ? = aisne ? also often strength- ened, ain' tu ? ain' tute 1 ain' tandem ? ain' vero ? in conversational lang. a form of interrogation which includes the idea of surprise or wonder, sometimes also of reproof or sorrow : do you really mean so ? is it possible ? often only an emphat ic what ? Plaut. Epid. 3, 4, 73 : Merc. Ser- vus esne an liber? Sos. Utcumque animo conlibitum'st meo : Merc. Ain' vero ? Sos. Aio enim vero, id. ib. 188 ; Plaut. Am. 1, 1, 128 : Phil. Pater, inquam, aderit jam hie meus. Call. Ain' tu, pater ? id. IVlost. 2, 1, 36 ; id. Epid. 5, 2, 33 ; id. Aul. 2, 2, 9 ; Cure. 2, 3, 44 ; Ter. Hec. 3, 4, 1 ; Eun. 3, 5, 19, et al. Ain' tu ? Scipio hie Me- tellus proavum suum nescit Censorem non fuisae ? Cic. Att. 6, 1 ; id. ib. 4, 5, et al. : ain' tute, Plaut. True. 1, 2, 90 : ain' tandem ita esse, ut dicis ? Plaut. Aul. 2, 4, 19 ; so -id. As. 5, 2, 47 ; Trin. 4, 2, 145 ; Ter. Andr. 5, 3, 4 : ain' tandem ? insa- nire tibi videris, quod, etc., Cic. Fam. 9, 21 Manut. ; id. Att. 6, 2. Also with a plur. : ain' tandem ' inquit, num castra vallata non habetis ? Liv. 10, 25. Q, Quid ais ? (also in conversation) : a. With the idea of surprise, astonish- ment : What > what do yon say ? Merc, quis herus est igitur tibi ? Sos. Amphitruo, quicum nupta'st Alcumena. Merc, quid ais ? quid nomen tibi'st 1 Plaut Ana. 1, 1 ALA 208; bo Tcr Andr. 4, 1, 42; id. Henut. 5. 1, 27. — b. When one asks another for nis meaning, opinion, or judgment: What do you mean ? what do you say or think f Th. Ita me Di anient, houestus est : Pa. quid tu ais, Gnatho 1 Num quid habes, quod contemnas? quid tu autem Thraso ? Ter. Eun. 3, 2, 21.— c. When one wishes to try or prove another : What is your opinion ? what do you say > Plaut. Am. ], 1, 262.— Whence * a i e n s, entis, Pa., Affirming, affirma- tive (for the usu. affirmativus) : negantia contraria aientibus, Cic. Top. 11. ain = aisne, v. aio. taithaleS)"- = ,i "0«Ws (ever-green), A plant, also called aizoon, house-leek, App. H. 123. Aius Loquens <"' Aius Locu- tillS, A drily among the Romans, who made the announcement to them, " The Gauls are coming :" Var. in Gell. 16, 17, 2 : Aius iste Loquens, quando, etc., Cic. Div. 2, 32 : trmplum in Nova via Aio Locutio fieri, Liv. 5. 50. taiZOOlli '• lt.=zie^fi>ov (ever-living), An ever-green plant: a, Majus, live-for- ever, honse-leek, Sempervivum tectorum, I.. — b Minus, stone-crop, Sedum album, L.J'lin. 25, 13, 102. Ajax, acis, m., Aiuf, The name of two Greeks renowned for their bravery: 1. Ajax Telamonius (alter his father Tela mon), who contended with Ulysses foi the possession of the arms of Achilles, and, when the former obtained them, he became insane and killed himself. From his blood the hyacinth sprung up, Ov. M. 13, 395.-2. Ajax Oileus (after his father Oileus). king of the Locri, who violated Cassandra, Virg. A. 1, 45 ; Cic. de Or. 2, 66. — 3. The title of an unfinished tragedy of the Emperor Augustus, Suet. Aug. 85. ajlica = abiga, Scrib. Larg. 167 ; cf. rthoii Lex. ala, ae, /. [contr. fr. axilla, like mala from maxilla, Cic. Or. 45, 153.] 1, A wing, as of a bird : galli plausu premunt alas, Enn. in Cic. Div. 2, 26 ; Virg. A. 3, 226, et al. : hence the play upon words in Plaut. Me. Vox mihi ad aures advolavit. So. Nae ego homo infelix fui, qui non alas intervelli, that I did not pluck off its toings, Am. 1, 1, 170. — Poet.: mors alis circumvolat atria, Hor. S. 2, 1, 58: so id. Od. 2, 17, 25. Of sails : velorum pandi- mus alas, Virg. A. 3, 520. Of oars : classic centenis remiget alis, Prop. 4, 6, 47 ; of. Horn. Od. 11, 124 ; so inversely remi is used of wings : super ductus alarum insistere remis, Ov. M. 5, 558 (cf. zrepois ipeoact, Eur. Iphig. Taur. 264 ; Aeschyl. Again. 52 ; and Lucr. 6, 743). — Of wind and lightning, on account of their s wiftness : Nisus Emicat et ventis et. ful- minis ocior alis, Virg. A. 5, 319, et al. 2. In man, as analogous to wings, The upper and under part of the arm, where it unites with the sho-ulder : Liv. 9, 41 ; so id. 30, 34 : aliquid sub ala portare, Hor. Ep. 1, 13, 12. In a low sense : the under part of the shoulder, which is covered with hair, and has a disagreeable odor, tfie armpit : hirquinae, Plaut. Poen. 4, 2, 51 : hirsutae, Hor. Ep. 12, 5 : halitus oris et alarum vitia, Plin. 21, 20, 83: virus alarum et sudores, id. 35. 15, 52, (Many Romans were accustomed, on account of the bad odor, to pluck out the hair from the armpits, Sen. Ep. 114 ; Juv. 11. 157 ; cf. Adam's Antiq. 2, 158 ; v. also alipilus.) 3. In animals : The hollow where the fore, leg is joined to tlte shoulder: of ele- phants, Plin. 11, 40, 95 : of frogs, id. 9, 51, 74. 4. In trees and plants : The holhw wlure the branch unites with the stem : Plin. 16, 7, 10 ; so 22, 18, 21 ; 25, 5, 18, et al. 5. In buildings : The wings, the side apartments on tlis, right and left of the court, the side halls or porches, the colon- nades ', also called in Gr. Trrtpd, Vitr. 6, 4, 137 ; 4, 7, 92. 6. In military lang. : The wing of the army, commonly composed of the Rom. cavalry and the troops of the allies, esp. their horsemen ; hence alarii in contrast with legionarii, and separated from them AL A C in enumeration, also with their own lead- ers, called praefecti alae, Tac. H. 2, 59, et al. Cf. Lips, de Milit, Rom. 1, 10 Manut. ; Cic. Fam. 2, 17 fin. ; Herz. and Mob. Caes. B. G. 1, 51 ; Adam's Ant. 2, 65, 78 ; Creutz. Ant. 366 ; Cineius in Gell. 16, 4, 6 ; cf. ib. 10, 9, 1 : " Alae, equites, ob hoc alae dicti, quia pedites tegunt alarum vice," Serv. Virg. A. 4, 121 : peditatu, equitibus atque alis cum hostium legioni- bus pugnavit, Cato in Gell. 15, 9, 5 ; Cic. Otf. 2, 13, 45 : dextera ala (in alas divisura socialem exercitum habebat) in prima acie locata est: Liv. 31, 21; Veil. 2. 117, et al. An ala usu. consisted of about 500 men, Liv. 10, 29 ; but sometimes even of 1000, when it was called milliaria, id. 37, 40. — Such alae gave names to several towns, since they were either levied from, quar- tered in, or, after the expiration of their time of service, received the lands of, these towns. So Ala Flaviana, Ala nova, et saep. Alabanda, ae, /. and orum, n. A town ill Caria, distinguished for its wealth and luxury, founded by Alabandus, who was honored by the inhabitants as a dei- ty, Cic. N. D. 3, 15 ; 19 ; Plin. 5, 29 ; Juv. 3, 70. Its inhab. were called Alaban- denses, Cic. N. D. 3, 19 ; or Alaban- deni, Liv. 45, 25.— Alabandeus, a, um (four syllab.), Of Alabanda : Hiero- cles Alabandeus, Cic. Brut. 95 ; Vitr. 7, 5. Alabandicu&i a. um , Pertaining to Alabanda, Plin. 19, 9, 56 ; 21, 4, 10, et al. Alabandina* A precious stone, named after Alabanda, Isid. Orig. 16, 13. f alabarches, ae, m. — a\a6apx>!S (from a\a$a, ink). A receiver of taxes, a tax-gatherer. So Cic. names Pompey, be- cause he boasted that he had augmented the taxes so much : * Cic. Att. 2, 17 fin. Esp. were the officers of finance or customs in Egypt so named: Juv. 1, 130. (In both passages another reading is Arabarches.) t alabaster, '"> "*■> piur. also al- abastra, M. = aAa'tfacrr/)»f, plnr. -p,i (v. Passow in h. v.). — 1. A box or casket for perfumes, tapering to a point at the top, a box for unguents : alabaster plenus ungu- enti, * Cic. Frgm. in Non. 545, 15 : redo- lent alabastra, Mart. 11, 8, 9 ; Plin. 13, 2, 3. — Hence, 2. The form of a rose-bud, pointed at the top : in virides alabastros fastigato, Plin. 21, 4, 10. ' alabastrites, ae, m.=d)w.8 oris == riAnerrwp (a torment- or), m.: 1, Oneof the companions of Sarpe- don, king of Lycia, killed by Ulysses be- fore Troy, Ov. M. 13, 257.-2. A name of one of the four horses in the chariot of Pluto : Claud. R. Pros. 1, 284. alatermis, j . /• A plant ,- perhaps the ever-green thorn, Rhamnus Alaternus,. \..- L Col. 7, 6 ; Plin. 16, 26, 45. alatUS, a , um, adj. [ala] Furnished with wings, winged (only poet.). Of Mer- cury : plantae, * Virg. A. 4, 259 ; so Ovid of the same : pes, Fast. 5, 666 : Phoebus alatis aethera carpit eqUis, Ov. F. 3. 415. alauda; ae, /. [a Celtic word. lit,, great songstress from al, hi-jh. ^rcuf aruP aud, song] : J. The lark, Plin. IT. 37, 4-1.. — 2. Tke name of a legion raised by Cae- sar, in Gaul, at his own expense (prob. so called from the decoration of their he! met) : Suet. Caes. 24 ; Cic. Att. l'i, 8; id. Phil. 13, 2. 71 ALBE * alausa, ae, f. A small fish in the Moselle, the shad, Clupea alosa, L. ; Aus. Mos. 127. 1. Cilazon. ontis, m. = a\a%ti>v (i. e, gloriosus), A braggart, boaster: Plaut. Mil. 2, 1, 8. 2. Alazoil. onis, m. A river in Al- bania, now Alasan, Plin. 6, 10, 11. 1. * alba? ae, /. [albus] A white pre- cious stone, the pearl, Lampr. Hel. 21. 2.Alba,orAlbatong'a,ae,/. The mother city of Rome, built by Ascanius, the son, of Aeneas, upon the broad, rocky mar- gin which lies between the Alban Lake and Mons Albanus ; destroyed by Tullus Hos- tilius, the third king of Rome, and not since rebuilt, Enn. Ann. 1, 34, 88 ; Virg. A. 1, 274 ; 8, 48 ; Liv. 1, 27-30 ; cf. Nieb. Rom. Hist. 1, 220 sq. ; Mull. Roms Camp. 2, 97 sq. [the name Alba is connected with albus, Gr. aX'l>6g, Sabine alpus, Alp, the name for a high mountain covered with snow]. Several other towns are also named Alba. Thus, a. Alba Fucentia, nlso ahs. Alba, A town northwest o/Lacus Kucinus, on the borders of the Marsi, Caes. H. C. 1, 15 ; Cic. Att. 9, 6 ; Pomp, in Cic. Att. 8 post. ep. 12 ; Plin. 3, 12, 17.— b. Alba Pompeja, in Liguria, on tlie River Tanarus, Plin. 3, 5, 7. — c. Alba Helvia, in Gallia Narbonensis, now Viviers, Plin. 3, 1. 5.— 2. m., The name of a king in Alba L.onsti. Ov. M. 14, 612; F. 4, 43. altementum. i, "• [albus] The white ; only in Apicius, of the egg : ovi, 5, 3 ; id. 6, 9. Albania» ae, /. A province on the coast of the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15; (iell. 9, 4 ; Sol. 25. AlbanilSi a , um ' a - n- To be white (very rare, and indeed poet, or in post-Aug. prose) : prata canis pruinis, *Hor. Od. 1, 4, 4: albicans litus, Cat. 63, 87 : ex nigro albi- care incipit, Plin. 27, 5, 23 : albicans Cau- da, id. 10, 3, 3.— Whence *alblcanter, adv., from a Pa. albi- cans, not found in use, Whitely : albican- tius, Sol. 43. * albicolor, Q" 3 ) a 4i- [albus-color] Of a white color : campus, Coripp. 17, 329. * albicomus. a, um, adj. [albus- comaj White-haired ; hence of flowers ; having white leaves: Venant. 4, 2. * alblduluSj a, um, adj. dim. Whit- ish : color, Pall. 3, 25, 12. — From albldus- a, um, adj. [albus] Whitish, white (very rare) : spuma, * Ov. M. 3, 74 : pus albidius, Cels. 5, 28 no. 4 : pus albi- dissimum, id. ib. 26 no. 20 : color albidi- or, Plin. Ep. 8, 20, 4.— Adv. not used. * albineuS; a, um, adj. [id.] Whitish: color albineus, Pall, de Col. Eq. 4, 13. Albimdvanus, i, m. C. Pedo Al- binovanus, A cotemporary and friend of Ovid (v. Pont. 4, 10), an epic poet, of whose greater epic, which had for its subject the deeds of Germanicus, we have only a fragment remaining, under the title : De navigatione Germanici per Oceanum septentrionalem, in Sen. Suns. 1, p. 11. See upon it, Quint. 10, 1. 90; Crinit. Poet. Lat. c. 64 ; Bahr's Lit. Gesch. 83 ; 217 and 18; Weich. Poet. Lat. 382. Diff. from this is, 2. Celsus Albinovanus, A cotem- porary of Horace, to whom the latter di- rects one of his epistles (Ep. 1, 8, v. Schmid. Einl.). * 1. albinUS; '- m. = albarius, One who covers walls with stucco : albini, quos Graeci xovidras appellant, Cod. Const. 10, 64,1. 2. AlbinUS) i. m - A Roman family name. Thus Albinus, the name of a Rom. usurer, in Hor. A. P. 327. But esp. A. Postumius Albinus, who was consul with Lucullus a short time before the third Punic war, 603 A.U.C., and the author of a Rom. Hist, in Greek, cf. Cic. Brut. 21, 81 ; Ac. 2, 45, 137 ; Gell. 11,8; Macr. Sat. praef. Albion, °nis,/. [from Celt, alb, high. Alp, cf. Isid. Orig. 14, 8] An ancient name for Britain, in Ptol. 'AAouiwv, Plin. 4, 16, 30. — albiona, " ager trans Tiberim dici- tur a luco Albionarum : quo loco bos alba sacrificabatur," Fest. p. 4. ALBU Albis. is, m. [Alf, Elf, Elve, river] The Kibe: Tac. G. 41: Albin liquere Cherusci, Claud. IV. Cons. Hon. 452. * albl'fcudo, i 1 " 8 . /• [albus] The while color, whiteness: capitis, Plaut. Trin. 4, 2, 32, v. Non. 73, 5. AlbiUS? a, um, adj. A Roman gentile name. Albius Tibullus, the Roman elegiac poet, v. Tibullus. * albo» are, v. a. To make white : hoc albat gurgite nigras (lanas), Prise. Perieg. 431. 1 albog^alerus, i, m. [albus-galerus] T/tc white hat of t/te jlamen Dialis, Fest. p. 10. Cf. Var. in Gell. 10, 15 fin. * albogilvUS; a, um, adj. [albus-gil- vus] Whitish yellow, Serv. upon Virg. G. 3,82. albor< oris, m. [albus] The white of an egg = albamentum ( post-class. ) : ovo- rum, Pall. 11, 14, 9 : ovi, Scrib. Compos. 24. albucus, i. m- 1. In Plin- 21, 17, 68, The stalk of the asphodel. — 2. In App. H. 32, The plant itself. albueliS) i s > /• -A kind of vine, Col. 3, 2, and Plin. 14, 2, 4, no. 4. albugo?- mis, /. [albus] (prob. only in Pliny.) 1. Whiteness, a white spot, a dis- ease of the eye ; albugo, film, Plin. 32, 7, 2 : oculorum albugines, id. 24, 5, 11 : pu- pillarum, id. 29, 6, 38.— * 2. In the plur. : Scurf upon the head : Plin. 26, 15, 90. Albula, v. the foiig. albums, a, um, adj. dim. [albus] Whitish, white : Columbus, Catull. 29, 9 ; esp. of the white color of water : freta, i. e. through the foaming waves, Mart. 12, 99, 4. — Hence Albula, ae, /. sc. aqua, 1. An earlier name for the River Tiber, in Middle Italy : amisit verum vetus Albula nomen, Virg. A. 8, 331 ; Ov. F. 4, 68.-2. Albula, ae, or Albulae, arum, sc. aquae, Several sulphur-springs near Tibur, men tioned in Strabo and Paus., which were beneficial to invalids both for bathing and drinking. Only three now remain, which form three small lakes, called Bagni di Tivoli: Mart. 1, 13; Plin. 31. 2, 6 ; so Suet. Aug. 82 ; Ner. 31 ; cf. Mull. Roms Camp. 1, 161 sq. album) i. n - v - albus fin. * albumen, inis, n. [albus] The while of the egg: ovi, Plin. 28, 6, 18. albumentum, i. «• [id-] The white of the egg : ovi, Veg. Vet. 2, 57. Albunea, in Tibull. (v. below), also Albuna, ae, f. A fountain at Tibur gushing up between steep rocks, or poet, the nymph who dwelt there, near to which was the villa of Horace : domus Albuneae re sonantis. * Hor. Od. 1, 7, 12 ; * Virg. A. 7, 83. Cf. Mull. Roms Camp. 1, 238 and 39 — 2. A sybil worshiped in a grove at Ti^ bur: Lact. 1, 6, 12 ; Albuna, Tib. 2, 5, 69. * alburnum, i> n - [albus] The soft, thin layer between the bark and wood of trees, sap-wood, alburnum: Plin. 16, 38, 72. * 1. alburnus, i. ™- [id-] a wVu fish, prob. the bleak or blay : Aus. Mos. 126. 2. Alburnus, i. m - 1. A mountain in Lucania, not for from the River Sila rus (* now Monte di Postiglione) : * Virg. G. 3, 146. — Hence, 2. A deity worshiped there, Tert. cont. Marc. 1, 18. albus, a, um, adj. [" album quod nos dicimus, a Graeco quod est /- A town in Hispan. Tar- raconensis, Liv. 40, 48 ; 49. * alcea. ae, /. = aA«a, A species of mallows, Malva alcea, L. ; Plin. 27. 4, 6. alcedo (hale.), inis, later t aicyon (hale), onis, /. = a),Kvwi: The kingfisher, Alcedo hispida, I,. : " Alcedo dicebatur ab antiquis pro alcyone," Fest. p. 7 : haec avis nunc Graece dicitur aXuvtov, a nos- tris halcedo ; sed hieme quod pullos dici- tur tranquillo mari facere, eos dies halcy- onios appellant (Gr. aX/tvovices r/pieoai, Aristoph. Av. 1594 Beck.), Var. L. L. 7, 5, 97 ; Plaut Poen. 1, 2, 142 ; cf. Plin. 10, 32, 47. — Hence alcedonia (hale), orum, n., The fourteen winter days while the kingfisher broods and the sea is calm, v. the preced. art Hence trop.: A calm, stillness, pro- found tranquillity : ludi sunt tranquillum est alcedonia sunt circum forum, Plaut Cas. proL 26 ; Frontin. de fer. Ale. 3. alceSj i-. /• [from the old Germ. Elch, Elg, or Aelg] The elk, living in the north- ern regions, Cervus alces, L. ; Caes. B. G. 6, 27 Herz. ; Plin. 8, 15, 16. Alcestis. is, or Alceste- es,/, v aX- ojti! or 'A>.Kucrn, in myth. Daughter of Pelias, and wife of Admetus, king of Phe- rae, for the preservation of whose life she, in accordance with an oracle, resign- ed her own ; afterward brought back from the lower world by Hercules, and restored to her husband", v. Hvg. F. 51 and 251 ; Mart. 4, 75 ; Juv. 6, 652. Alceus (dissyl.), ei and eos, m., 'AA- Kzts. Father of Amphitruo and grandfa- ther of Hercules, who was named AlcTdes from "him, Serv. Virg. A. 6, 392. AlcibiadeS; > s . m - ( Voc. graec. Alci- biade, Liv. 39, 36). •AAm6uidijS, 1. An Athenian general in the time of the Pelo- ponnesian war, distinguished for his beau- ty, wealth, and natural endowments, as well as for his changing fortunes and want of fixed principle. His life, v. in Plutarch, Nepos, and Just. — Hence *A1- cibiadeus* a i um, Pertaining to him: Arn. 6, p. 198. — 2. The name of a later AL E A Greek in the lime of the war with the Ro- mans, Liv. 39, 36. Alcides» ae ' m -« 'AAicefSnS, A male de- scendant of Alceus ; his grandson Hercu- les : Virg. A. 8, 203 ; id. ib. 10, 320 : quid memorem Alciden? id. ib. 66, 123; so Hor. Od. 1, 12, 25 : non fugis, Alcide, Ov H. 9, 75, et al. Alcimede, es, /., 'A\ es, /., 'A\ki86tj, One of the daughters of Minyas in Thebes, who, on account of ridiculing the orgies of Bac- chus, was changed to a bat Ov. M. 4. 1 ; 274 ; 389 sq. Cf. O. Milll. Geseh. hellen. Stamme 1, 167 sq. Alcmaeo and Alcmaeon,- ° nis . m. (Alcmaeo, Plaut. Capt 3, 4, 30 ; and Cic. Ac. 2, 28), 'AAieualav, A son of Amphia- raus and Erinhyle ; ace. to the command of his father he killed his mother, and on this account became insane, Hyg. F. 71 ; 73 and 245.— Whence *Alcmae6niUS, a, um, Pertaining to Alcmaeon : furiae, Prop. 3. 5, 41. Alcmanium metrum. The kind of verse named after the Greek poet Airman, Alcmanian, Serv. 1818 P. ; cf. Grotef. Gr. 2, 110 and 142. Alcmena or Alcumena. »e, also Alcmene. es, /. (Always Alcumena in Plaut. Amphitruo ; Alcmene, Ov. M. 9, 276 ; Gen. Gr. Dor. Alcumenas, Plaut. Am. Argum. Alcmenes, Sen. Here. Oet 1825), ^A\K]xfivr], A daughter of Elcciryon, wife of Amphitruo, and mother of Hercules, son of Jupiter, and his twin-brother Iphi- clus, son of Amphitruo, Plaut Am., Hyg. F. 29, et aL aicyon or halcyon; v - alcedo. Alcyone (Hale), es, /, 'AActoVj?. a daughter of Aeolus, who, from lore to her husband Ceyz, who had suffered shipurreck, threw herself into the sea and was changed into a kingfisher (riX/roiiv, v. alcedo), Ov. M. 11, 384 ; 710 sq.— Whence alcyoneus and -nius (hale), a, um, adj. Pertaining to Alcyone or to aicyon (v. alcedo): a. Alcyonei dies = alcedo- nia, Col. 11, 2. — p. Alcyoneum medica- men, or abs. alcyoneum, or even alcyo- nium. Sea-foam, a good remedy for white specks in the eyes, Plin. 32, 8, 27; cf. Cels. 5, 6, 18.no'2S. ' alcydnides (hale.) dies = aX>ojon'- <5cs wipul, the same as alcedonia; cf. also alcedo, Plin. 10, 32, 47. ale a > ae, /. Orig. A die. — Hence 1, A game at dice, and in gen. a game of hazard or chance . (There were among the Romans two kinds of dice : tesserae and tali, Cic. de Sen. 16, 58. The tesserae had six sides, which were marked with I. II. III. IV. V. VI. like dice ; the tali had four sides, longwise, for the two ends were not regarded. Upon one side there was one point, unio. an ace, like the ace 73 A LE A on cards, called canis ; on the opp. side, six points, called senio, six, sice ; on the two other sides, three and four points, ternio and quaternio. In playing, 3 tes- serae and 4 tali were used. They were put into a box made in the form of a tower, with a strait neck, and wider below than above, called fritillus, turris, turri- cula, phimus, orca, etc. This box was shaken, and the dice were thrown upon the gaming-board, forus, alveus, tabula lusoria, v. aleatoria. The highest or most fortunate throw, called Venus, or jactus venereus s. basilicus, was, of the tesserae, three sixes, and of the tali when they all came out with different numbers. The worst or lowest throw, called jactus pes- simus s. damnosus — canes s. caniculae, was, of the tesserae, three aces, and of the tali when they were all the same. The other throws were valued ace. to the numbers. When one of the tali fell upon the end — in caput — it was said, rectus cadere vel assistere, Cic. Fin. 3, 16, 54 ; and the throw was repeated. While throwing the dice, it was customary for a person to express his wishes, to repeat the name of his mistress, and the like. Games of chance were prohibited by the Lex Titia et Publicia et Cornelia; cf. Hor. Od. 3, 24, 58 ; except in the month of December, during the Saturnalia, Mart. 4, 14, 7 ; 5, 85 ; 14, 1 ; Suet. Aug. 71 ; Dig. 11, 5. The character of gamesters, alea- tores or aleones, was held as infamous in the time of Cicero, cf. Cic. Cat. 2, 5, 10 ; Phil. 2, 13 ; although there was much playing with aleae. Old men were esp. fond of this game, because it did not re- quire physical exertion, Cic. de Sen. 16, 58 ; Suet. Aug. 71 ; Juv. 14, 4 ; Adam's Ant. 2, 192 and 194 ; cf. Jahn, Ov. Tr. 2, 472 ; Rupert. Tac. G. 24, 5 : provocat me in aleam, ut ego ludam, Plaut. Cure. 2, 3, 75. The gramm. expression is : ludere alea or aleam, also sometimes in alea : in foro alea ludere, Cic. Phil. 2, 23, 56 ; (Jlp. Dig. 11, 5, 1 : ludit assidue aleam, fr. a poet in Suet. Aug. 70 : aleam studio- sissime lusit, id. Claud. 33 ; so id. Ner. 30 ; Juv. 8, 10 : repetitio ejus, quod in nlea lusum est, Paul. Dig. 11, 5, 4. — Other phrases : in alea aliquid perdere. Cic. Phil. 2, 13 : exercere aleam, Tac. G. 24 : indulgere aleae, Suet. Aug. 70 : oblectare se alea, id. Dom. 21 : prosperiore alea jti, id. Cal. 41. — Trop. : jacta alea esto, let the die be cast ' let the game be ven- tured ! the memorable exclamation of Caes. when, at the Rubicon, after long hesitation, he finally decided to march to Rome : Suet. Caes. 32 Casaub. and Ruhnk. 2. Metaph. : Any thing uncertain, doubtful, contingent, an accident, chance, blind fortune, hazard, venture, risk, uncer- tainty : alea domini vitae ac rei familia- ris, Var. R. R. 1, 4 : sequentes non aleam sed rationem aliquam, id. ib. 18 : aleam inesse hostiis deligendis, Cic. Div. 2, 15 : dare summam rerum in aleam, Liv. 42, 59 : in dubiam imperii servitiique aleam ire, id. 1, 23 : alea belli, id. 37, 36 : talibus admissis alea grandis inest, Ov. A. A. 1, 376 : periculosae plenum opus aleae, Hor. Od. 2, 1, 6 : M. Tullius extra omnem in- genii aleam positus, raised above all doubt of his talents, Plin. praef. § 7 : emere aleam, in the Pandects : to purchase any thing uncertain, contingent, e. g. a draught of fishes : Ulp. Dig. 18, 1, 8 ; so Paul. ib. 18, 4, 7. — Whence * aloariUSi a, um, adj. Pertaining to a game of chance: amicitiae, a connec- tion or friendship formed at the gaming- table, Amm. 28, 4. aleator, oris, m. [alea] A player with dice, also a gamester in gen. : Plaut. Rud. 2, 3, 29 ; Cic. Cat. 2, 10, 23 ; id. PhiL 2, 27 : aleatoris castra, id. Verr. 2, 5, 13 : so Sidon. Apoll. Ep. 5, 17 ; Dig. 11, 5 ; Cod. 3, 43.— Whence aleiltdrluS; a > ura > "4i- Pertaining to a gamester : damna, loss in gaming, *Cic. Phil. 2, 27 : forum calfecimus, Au- gustus in Suet. Aug. 71 : al. ritu, Gell. 18, 13 Abs. aleatorium, ii, n., the place where games of chance are played, a gam- ing-house, Sidon. Kp. 2, 2. 74 ALES Alebas ° r Alevas, ae, to. A tyran- nical regent in Larissa, slain at last by his own servants, Ov. lb. 322 and 511. + alebria, him, n., Nourishing food, " bene alentla," Fest. p. 21. alec (hal., in some MSS. of Horace also allec). ecis, n., or alex (hal.), ecis (so always in Pliny), /. and m. (v. Rudd. 1, 17 no. 93 ; Schneid. Gr. 2, 110 and 128), ace. to Plin. 31, 8, 44, The sediment of a costly fish-sauce garum ; and in gen. the sauce prepared from small cheap fish, fish- pickle, ov fish-brine : alec danunt, * Plaut. Frgm. in Non. 2, 395 ; 120, 3 ; Hor. S. 2, 4, 73 ; so id. ib. 2, 8, 9 : putri cepas alece natantes, Mart. 3, 77. — The plur. not in use, v. Prise, p. 686 P. Alecto, us,/., 'AA»;ic7-uJ, oxii (only found in Norn, and Ace), The name of one oftlie three furies : Virg. A. 7, 341 : Alecto tor- vam facierrTexuit, id. ib. 415 : luctificam Alecto ciet, id. ib. 324. * alectdriUSt a , um > a dj. Pertain- ing to a cock, aMKTuip : gemma, a gem which is found in tile maw of a cock, Plin. 37. 10, 54. i alecto ro 16 phos, I f-=a\iKTop6- Xoipoi, An herb good for a cough, cock's comb : Rhinanthus crista Galli, L. ; Plin. 27, 5, 23. alecula (hal.), ae, /. dim., from alec, Col. 8, 17 ; 6, 8. AleiUS, a < um, adj., 'AXqios, Aleian, pertaining to Ale in Lycia : Aleii campi, where Bellerophon, precipitated from Pega- sus, and blinded by the lightning of Ju- piter, wandered about a long time, Hyg. F. 57 ; Ov. Ib. 257 : qui miser in campis moerens errabat Aleis (per synaeresin for Aleiis), Cic. Tusc. 3, 26, 63 (as transl. of "Hrof o kot? trediov to 'AXrjiov ojos dXdro, Horn. 11. 6, 201 ; cf. Plin. 5, 27, 22). Alemanni (Alam.), orum, m. The Alemanni, a well-known German people orig. dwelling between the Danube, Rhine, and Maine : Aurel. Vict. Caes. 21 ; Claud. II. Cons. Stil. 17 ; Sidon. 5, 375.— Hence Alemannia (Alam.), ae, /. The country of the Alemanni. Claud. I. Cons. Stil. 234.— And AlemamiicUS (Alam.). a, um, adj. Alemanuic, pertaining to the Alemanni: tentoria, Amm. 27, 2. Hence, A sur- name of Caracalla, on account of his vic- tory over the Alemanni, Spart. Carac. 10. —And Aleiliaimus (Alam.), i, m. A sur- name of the Emperor Gratian, on account of his victory over the Alemanni, Aurel. Vict. Epit. 47. Alemon, on ' 8 ' •"• [dh'lWt a wander- er) A Greek, father of Myscelus, who built Crotona in Lower Italy, Ov. M. 15, 18. * Alcmdna (Alim.), ae, /. [alo] The name of a goddess who sustains the foetus, Tert. Anim. 37. AlemdnideSj ae, m. pair. The son of Alemon, Myscelus, who founded Crotona in Lower Italy, Ov. M. 15, 19 and 26. aleo, onis, m. (a rare form for the class, aleator) A gamester, Naev. in Fest. 24 : Catull. 29, 2 ; cf. ib. 6, 11 ; Tert. Fug. in pers. 13. Aleriai ae,/., 'AXcpia, The oldest town oftlie Island Corsica, captured by L. Seip- io : HEC. CEPIT. CORSICA (m). ALEHIA (m) qve. vkbe (m). the second epitaph of the Scipios in Grotef. 4, 298 ; cf. Maii- neit. Ital. 2, 516 sq. ales, alitis (abl. aliti, Sen. Med. 1014, like alipedi from alipes ; gen. plur. ali- tum, Mart. 13, 6, and lengthened alituum, Lucr.2,928: 5,799; 1038; 1077; 6,1215; Virg. A. 8, 27, and Amm. 19. 2) [alaj, lit. adj. Winged, but afterward subst. for a bird, gen. coram., or, when it refers to a fe- male bird, gen. fern., and when it is poet, transf. to a winged deity, gen. masc. ; cf. Rudd. 1, 21 (poetic or in post-Aug. prose). 1. adj. Winged: angues, Pac. in Cic. Inv. 1, 19 ; cf. Mos. Cfc. Rep. 3, 9 : ales avis, Cic. N. D. 2, 44 (as transl. of the Gr. a'ioXoi lipi'is, Arat. Phaen. 275) : equus, i. e. Pegasus, Ov. Am. 3, 12, 24 : Deus, Mercury, id. Met. 2, 7.14 ; so also Stat. Th. 4, 605 : currus, Sen. Med. 1024 : fama, Claud. I. Cons. Stil. 2, 408.— And with a trope common in all languages : quick, hasty, rapid, swift : rutili tris ignis et ali- AL E X tis Auster, Virg. A. 8, 430 : passus, Ov. M. 10, 587 : arundo, the swift arrow, Prud. Psych. 323. 2, Subst., A bird (in a more restricted signif. than volucris, which also includes insects that fly, while this word is used only of large birds), a. Gen. comm.: pennis delata, Lucr. 6, 822 : exterrita pen- nis, id. ib. 5, 506 : argentea, the raven, be- fore its metamorphosis, Ov. M. 2, 536 : su- perba, the peacock, Mart. 14, 67 ; id. 9, 56 : longaeva, the phoenix, Claud. 35, 83 : fa- melica, the pigeon-hawk, Plin. 10, 10, 12. — On the contr., m. : Phoebeius, the raven, Ov. M. 2, 544 : albus, the swan, Hor. Od. 2, 20, 10 : cristatus, the cock, Ov. F. 1, 455, et al. — b. Fern., as referring to a female bird : Daulias ales = philomela, Ov. H. 15, 154 : exterrita= columba, Virg. A. 5, 505. But ales, i. e. aquila. as the bird of Jove, is sometimes ?nasc. : fulvus Jovis ales, Virg. A. 12, 247 : minister fulminis, Hor. Od."4, 4, 1 : flammiger, Stat. Th. 8, 675 ; also fern. : Jovis ales lapsa plaga aetheria, Virg. A. 1, 394 : regia ales, Ov. M. 4, 362 : ales digna Jove. Manil. 1, 443. — c. For A deity as winged, m. : Cyllenius ales, of Mercury, Claud. 33, 77, or even for men : aureus ales, of Perseus, Stat. Th. 1, 544. — d. Ales canorus, A swan, for a poet : Hor. Od. 2, 20, 15. Also abs. ales : Maeoniicai- minis ales, of the singer of a Maeonian (Homeric) song, id. ib. 1, 6, 2 Jahn. (In Ov. M. 5, 297, if ales erant is read, ales is collective, as Mart. 9, 56 ; cf. Schneid. Gr. 2, 240 ; but the sing, seems to be more in accordance with the preced. hominem putat locutum: she supposed that she heard a man, but it was a bird.) — c. In the lang. of augury, alites are Birds that make revelations by their flight, as the bu- teo, sanqualis, aquila, etc. ; but oscines, by their voice, as the corvus, cornix, and noctua, Fest. p. 193 (cf. ib. p. 3) ; Cic. N. D. 2, 64, 160: turn hue, turn illuc volent alites : turn a dextra, turn a sinistra parte canant oscines, id. Div. 1, 53, 120 ; cf. Ma- nut. Cic. Fam. 6, 6, p. 394 ; Plin. 10, 19, 22; Arn. adv. G. 7, 59. Hence poet, ales, Au- gury, omen, sign : cum bona nubit alite, Cat. 61, 20 : mala soluta navis exit alite, Hor. Epod. 10, 1 Bentl. : secunda alite, id. ib. 16. 23. Alcsa, v. Halesa. alesco, ere, v. n. [alo] To grow up, in- crease (only before the class, per.) : Var. R. R. 1, 44", 4 ; id. ib. 2, 4, 19 : alescundi cacumen, * Lucr. 2, 1130. Alesia* ae > /•> in Strabo, 'AXtlia, A town in Gaul, near which Caes. engaged in battle with the Gauls, now Alise in the Dip. de la Cote d'or, Caes. B. G. 7, 68 ; B. C. 3, 47 ; Veil. 2, 47 ; cf. Mannert Gall. S. 175. Alesus. v - Halesus. Alethia? »e, f = aXn8cia, One of the Aeons of Valentinus, Tert. Valent. 12. AletinuS; •■ m - An inhabitant of the town Aletium, in the land of the Hirpini, now Calilri (* ace. to others, Lecce), Plin. 3, 11, 16. Aletrium? '> "• -^ town in Latium, now Alatri; whence, a. Alctl'Inas atis, Pertaining to Aletrium : Cic. Clu. 16, and Aletrinates, the inhab. of that town. Cic. ib. 20 ; Plin. 3, 5, 9.— b. Aletri- nezisis, the same : foederatus, Cic. Ball). 22 dub. falctudo, "> is > / [ a]o ] Fatness: " corporis pinguedo," Fest. p. 23. 1. AlcUS, another reading for Alius = Elius, in Plaut Capt. ; v. 1. Alius. 2. * Alens. a, um, adj. Alea Minerva, The Alean or Alic, so called either from Aleus, king of Arcadia, or from Alea, a town in that province, Stat. Th. 4, 288. alex, v - alec. Alexander, dri, m. [' 'AXcinvfpw;, hence Charis. 64 P. asserts that there is also a Nom. Alexandras, but gives no ex- ample] The name of many persons of an- tiquity ; among whom, 1. The most re- nowned is Alexander, son. of Philip and Olympia, surnamed Magnus, the founder of the great Macedonian monarchy (which, however, was dismembered after his death), extending from Macedonia to the Indus. His life v. in Plut. and Curt. — 2. Alexander, son of Perseus, king of AL GI Macedonia, Liv. 42, 52 ; 45, 39.-3. A ty- rant of Pherae, in Thessaly ; hence also sometimes named Pheraeus, Cic. Div. 1, 25; Inv. 2, 49; Off. 2, 7 ; Nep. Pelop. 5.— 4. A king of Epirus, Liv. 8, 3. — 5. An- other name of Paris, son of Priam, Enn. in Var. L. L. 7, 5, 96 ; Cic. Fat. 15 ; Her. 4, 30 ; hence sometimes Alexander Paris, Plin. 34, 8 ; 19, 16, et al. Alexandria (also Alexandria, Hor. Ud. 4, 14, 35 ; Prop. 3, 11, 33 ; like Antiochea and Antiochia: cf. Prise, p. 588 P. and Ochsn. Eclog. 143), ae, /, 'A\ci,dv- dpsia, A name of several towns of antiqui- ty ; among which, 1, The most distin- guished is the city built by Alexander the Great, after the destruction of Tyre, upon the north coast of Egypt, the residence of the Ptolemies, and the emporium of east- ern trade during the Middle Ages, some- times with the appel. Magna, now Scan- deria, Plin. 5, 10, 11.— 2. A town in Troas, sometimes called Alexandria Troas, or merely Troas, Cic. Ac. 2, 4 ; Plin. 5. 30, 33 ; Liv. 35, 42 ; 37, 35 ; Plin. 1. 1. ; Paul. Dig. 50, 15. 8. — 3. A town in Aria, also called Alexandria Ariou (i. e. Arionum), Plin. 6, 17, 21 ; 23, 25 ; and several other towns. — Hence Alexandrlnus, ». «m. «#■ P^tng. to Alexandria: vita atque licentia, a luxu- rious and licentious life, like that, of Al- exandria, at that time the, seat of luxury, Caes. B. C. 3, 110. Hence pueri, Alexan- drian boys, as indications of effeminacy among the Romans : Petr. Sat. 31. The same are also called Al. deliciae. Quint. 1, 2. 7 Spald. : Al. navis, an Alexandrian mer- chant-ship, Suet. Aug. 98 ; Ner. 45 ; Galb. 10: Bellum Al., the history of the expedi- tion of Caesar into Egypt, after the battle at Pharsalus. t alcxipharmacon, i. n.—aXe\i- (pdpuuKov, Antidode for poison, a counter- poison, only in Plin. 21, 20, 84. alffa» ae > /• Sea-weed, comprising sev- eral Kinds, of which one (Fucus vesiculo- sa, L.) was used for coloring red, Plin. 26, 10, 66 ; 32, 6, 22. Freq. in the poets : Hor. Od. 3, 17, 9; Virg. A. 7, 590; so Mart. 10, 16, 5; Val. Fl. 1, 252; Claud. Ruf. 1, 387. In prose, Hirt. Bell. Afr. 24 fin. — Hence also for a thing of little worth : vilior alga, Hor. S. 2, 5, 8 ; Virg. E. 7, 42.— Whence * alfensis, e - a 4j- That supports it- self on sea-weed, lives upon it, Plin. 9, 37, 91. alg"COj a ^ s i. 2. v. n. [ace. to Fest, from dAyfujJ To be cold, to feel cold; avoir froid ; cf. Consent. 2051 P. ; opp. to aestuare (accordingly a subjective coldness ; on .the other hand, frigere, in opp. to calere, objective, Doed. Syn. 3, 89) : si algebis, trcmes, Naev. in Cic. de Or. 2, 71, 286 : erudiunt juventutem, algendo, aesruando, Cic. Tusc. 2, 14, 34 : sudavit et alsit, Hor. A. P. 413 : algenfis marius est calfacienda sinu, Ov. A. A. 2, 214. Poet.: algentes togae, i. e. so torn to pieces that those who wear them must suffer from cold, Mart. 12, 36. — T r o p. : probitas laudatur et alget, virtue is praised, but freezes, dies from cold, i. e. is not cherished, fostered, Juv. 1, 74 (an expression characteristic of the inhabitants of a southern climate ; we of the north say, and must starve, die of hunger). — Hence algens, Pa., in the post-Aug. per.= algidus and frigidus. Cold : pruinae, Stat. Th. 3, 469 : loci, Plin. 14, 2, 4, no. 3 ; id. 16, 10, 19. algeSCO; alsi > 3. v. inch. n. [algeo] To come into the condition of algens, to catch cold : ne ille alserit, Ter. Ad. 1, 1, 11. — 2. Post-Aug. (cf. algens) of things : To become cold : vites, Plin. 17, 24. 37 : rabies finrnmarum, Prud. Apoth. 142. Algideiisis, e, adj. Growing upon ike Mountain Algidus, Plin. 19, 5, 26, no. 3. Algidum, v - Algidus. 1. algidllS; a , urn, adj. [algeo] Cold: algida sc. regio, Naev. in Cic. Or. 45, 152 : loca, Catull. 63, 70.— Whence, 2. AlgiduS) '. ™- A high snow-cap- ped mountain, and the forest upon it, near Rome : gelidus, Hor. Od. 1, 21, 6 : nivalis, id. ib. 3, 23, 9 ; id. Carm. sec. 69.— Hence Algiduni; *' n ' A town upon it, now AL IB RoccadcPapae, Flor. 1, 11. — b. adj. Algrj- dus, a i um, Pertaining to Algidum : terra, Ov. F. 6, 721 : secessus, Mart. 10, 30. * algif 1CUS, a , um , adj. [algus-facio] That makes cold, chilling : quod timor omnis sit algiflcus, Gell. 19, 4. algTOr; falSi m - [ a lg eo ] The feeling of algens, cold (subjective), coldness (class, word for the ante-class, algu ; ace. to Char. 23 P., even in Cic.) : Plaut. Rud. 1, 3, 33 : obest praegnantibus, Var. R. R. 2, 7, 10 : corpus patiens inediae, vigiliae, al- goris, *Sall. C. 5 (cf. Cic. Cat. 1, 10, 20 : illam praeclaram tuam patientiam famis, frigoris, inopiae rerum omnium) ; con- fectus algore, *Tac. H. 3, 22. In Pliny for cold in gen. (even in the plur.) : cor- pus contra algores munire, Plin. 15, 4, 5. alg"0SUS, a, um, adj. [alga] Abound- ing in sea-weed : vivunt in algosis sc. lo- cis, Plin. 32, 9, 31 : litus, Aus. Ep. 7, 42. algous» us, m. ace. to Prise. 699 P. RuddT 1, 122, or alP"U> "■ acc - t0 Charis. 23 ; 98 P. ; cf. Schneid. Gr. 2, 342 sq. [al- geo] The feeling of algens, cold (subject- ive), coldness (for the most part used only in the Abl. ; hence the form of the Nom. is uncertain ; only ante-class, for the class, algor) : a. gen. masc. : algum, famem, Plaut. Frgm. in Prise. 699 P. — b. neutr. : hiems sequitur, crepitans ac den- tibus algu, Lucr. 5, 746 Fori). — g, gen. incerti : interficere aliquem fame atque algu, Plaut. Most. 1, 3, 36 : perire algu, id. Rud. 2, 7, 24 ; Att. in Non. 72, 9 ; Lucil. ib. ; Lucr. 3, 732. alia, adv., v. alius, adv., B. Aliacmon* v - Haliacmon. alias, adv., v. alius, adv., C. alibi; ado. [contr. of aliibi, from alius- ibi] Elsewhere : a. At another place, alio loco, aXXodi (very freq. in the post-Aug. per., esp. in Pliny ; in Cic. only twice, and then in connection with nusquam and nee usquam, v. 1. e. Never in Sail., Hor., and Juv. ; in the other poets ex- tremely rare) : St. Hiccine nos habitare censes 1 Ch. Ubinam ego alibi censeam ? Plaut. Trin. 4, 3, 72 : scio equidem alibi jam animum tuum, True. 4, 4, 12 : alibi gentium et civitatum, App. Flor. p. 356, 6 ; cf. 360, 4. — 1). Alibi alibi (so several times) : At the one place at the other ; here .... there=hic .... i\\ic ; hence also sometimes, hie or illic .... alibi : alibi pavorem, alibi gaudium ingens facit, Liv. 3, 18 ; id. 8, 32 ;- Sen. Ep. 98, et al. : exer- citus, trifariam dissipatus, alibi primum, alibi postremum agmen, alibi impedimen- ta, inter vepres delituit, Liv. 38, 46 ; Plin. 2, 3 ; so id. 2, 95 : 3, 3 ; 5, 27, et al. : hie segetes, illic veniunt felicius uvae, arbo- rei foetus alibi, Virg. G. 1, 54 ; Plin. 10, 50, 72. Once alibi deinde, Curt. 7, 4, 26. — c. Alibi alius or aliter, an abbrev. phrase (cf. alius no. 3 ; aliter no. 7 ; alias 1, c, etc.) : The one here, the other there ; one in this, the other in that manner : esse alios alibi congressus material, Qualis hie est, that matter has elsewhere other combi- nations, similar to that of the world, Lucr. 3, 1065 : exprobrantes suam quisque alius alibi militiam, Liv. 2, 23 ; so id. 9, 2 ; 44, 33 : medium spatium torrentis, alibi ali- ter cavati, Liv. 44, 35. — d. Alibi atque ali- bi, At one time here, at another there ; now here, now there (cf. aliubi c. and aliter no. 6) ; only twice in Pliny : Plin. 13, 1, 2 : haec (aqua) alibi atque alibi utilior nobi- litavit loca gloria ferri, id. 34, 14, 41. — e. With negatives : non, nusquam, nee us- quam : nee tarn praesentes alibi cognos- cere divos, Virg. E. 1, 41 : nusquam alibi, Cic. Ac. 2, 32, 103 : omnis armatorum co- pia dextra sinistra ad equum, nee usquam alibi, id. Att, 13, 52. And instead of a neg- ative, an interrogation implying it : num alibi quam in Capitolio ? Liv. 5, 52. — £ Alibi quam, a phrase indicating compari- son : Elsewhere than, commonly with a negat. : non, nusquam, etc., nowhere else than : qui et alibi quam in Nilo nascitur, Plin. 32, 10, 43: posse principem alibi quam Romae fieri, Tac. H. 1, 4 ; id. Ann. 15, 20 : faeiliusque laudes vestras alibi gentium quam apud vos praedicarim, App. Flor. 360, 4 : nusquam alibi quam in Macedonia, Liv. 43, 9 : ne alibi quam in armis animum haberent, id. 10, 20 ; ALIO Tac. A. 1, 77 : nee alibi quam in Germa- nia, *Suet. Aug. 23; so Col. R. R. 8, 11,8. 2. Transf. from place to other objects : In othei- things, in other respects, in some- thing else : si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam, Plaut. Bacch. 5, 1, 16 : ne- que istic neque alibi tibi erit usquam in me mora, Ter. Andr. 2, 5, 9 ; id. Heaut. 2, 3, 38 : nee spem salutis alibi quam in pace, Liv. 30, 35, 11 : alibi, quam in inno- centia spem habere, id. 7, 41 : alibi quam mos permiserit, in other things than cus- tom allows. Quint. 11, 1, 47 ; id. 4, 1, 53. 3. Of persons : With some other one (very rare) : priusquam hanc uxor em duxi, habebam alibi {sc. apud meretricem) animum amori deditum, Ter. Hec. 3, 1, 14; Liv. 29, 25. 4. In postAug. prose sometimes like alias (cf. that word, no. 3) for alioquin, Otherwise : rhinocerotes quoque, rarum alibi animal, in iisdem montibus orant, an animal otherwise rare. Curt. 9, 1, 5 : nemus opacum arboribus alibi inusitatis, with trees else rare, id. 9, 1, 13. alibllis, e, adj. [alo] Affording nour- ishment, nutritious, nourishing (perhaps only in Var.): lac, Var. R. R. 2, 11, 2: casei, id. ib. § 3. (* Pass, of that which readily grows or fattens ; ita pulli alibili- ores hunt, Var. R. R. 3, 9.) alica, a< 5, /• [alo, Feet. p. 7] orig. adj. Nourishing, sc. farina, 1. A kind of grain, spelt, Cato. R. R. 76 in. ; Plin. 18, 7, 10. — 2. Grits prepared from it, spelt-grits, Gr. Xopipos, later aki\,, Cels. 6, 6 ; Plin. 22, 25, 61.— 3. A drink prepared from these grits, Malt. 13, 6. — Whence alicariuS; a i um, adj. Of or pertain- ing to spelt; hence alicarius, i, one who grinds spelt, and alicaria, ae, a prostitute who sat before the spelt-mills: "alicariae meretrices appellabantur in Campania (where the best spelt-grits were pre- pared, Plin. 18, 11, 29 no. 1)," Fest. p. 7 ; * Plaut. Poen. 1, 2, 54 : nemo est alicarius posterior te, Lucil. in Charis. p. 75 P. — And * alicastrum, h n - sc - frumentum, A kind of spelt, summer-spelt (i. e. sown in the spring), Col. 2, 6 ; cf. Isid. Aug. 17, 3. alicubi (earlier written aliquobi, Cas- siod. Orth. 2314 P.; cf. Schneid. Gr. ], 29) adv. [aliquo-ubi] Somewhere, any where, at any place, or in any thing (" Inter ali cubi et usquam hoc interest : quod alicubi absolute profertur, ut : alicubi fuimus, i. e. in aliquo loco ; usquam autem ad om- nia loca refertur," Prise. 1058 P.) (a very rare word) : si salvus sit Pompejus et constiterit alicubi, Cic. Att. 9, 10 ; Suet. Gramm. 7 : tu si alicubi fueris, dices, hie porcos coctos ambulare, if you shall be any where, i. e. wherever you may be, Petr. Sat. 45. — b- Alicubi, several times, like alius, alias, alibi, etc. : ut alicubi obstes tibi, alicubi irascaris, alicubi instes gravi- us, Sen. Tr. An. 2, 2 ; so id. Ep. 89, 21- C. Strengthened by hie : Somewhere here, near here, hereabouts : utinam hie prope adesset alicubi, Ter. Ad. 3, 4, 7 : hie ali- cubi in Crustumenio, Cic. Flacc. 29, 71. alicula, a e,/. [ala] A light upper gar merit ("quod alas nobis injecta contineat," Vel. Long. 2230 P., but better acc. to Fer rar. de Re vest. 2, 3. c. 1. from the collar or cape upon it: *Mart. 12, 82: alicula subornatus polymita, a light hunting- dress, Petr. 40, 5 ; Ulp. Dig. 34, 2, 24. allCUlldc (earlier aliquunde ; cf. Cas siod. Orth. 2314 P.) adv. [aliquo-unde] From somewhere, ab aliquo loco, Gr. au6- 8tv : tu mihi aliquid aliquo modo alicun- de ab aliquibus blatis, Plaut. Epid. 3, 1. 13; cf. verse 10; Ter. Andr. 2, 4, 3; * Lucr. 5, 523 : praecipitare alicunde, Cic. Fin. 5, 11, 31 ; so id. Caecin. 16, 46 : once pleonast. with quo : quod scribis non quo alicunde audieris, whence thou may est have heard it, id. Att. 10, 1. — 2. Of persons : alicunde exora mutuum, Plant. Pers. 1, 1, 44 : non quaesivit procul ali- cunde, Cic. Verr. 2, 20, 48. Hence alicun- de sumere or corradere, to borrow from any one, Ter. Ph. 2, 1, 70 ; Ad. 2, 2, 34.— 3. Of things : nos omnes, quibus est ali- cunde aliquis objectus labor, from any thing, Ter. Hec. 3, 1, 6. 75 AL IE alid for aliud, v. alius. * Alldensis, e, adj. Of 'or pertaining to Alinda, a town in Caria, where splendid garments were manufactured ; hence sc. vestimentum, a full dress, court-dress : Lucr. 4, 1126. alienatio, Qnis, /. [alieno] 1. Act. The transferring of the possession of a thing to another, so as to make it his prop- erty : " Alienatio turn tit, quum dominium ad alium trausferimus," Pomp. Dig. 18, 1, 67 ; Sen. Ben. 5, 10. So in Cic. alienatip sacrorum, a transfer, by a feigned sale, of the sacra, sacred rites of one family, gens, to another : Cic. Or. 42, 144 ; so id. Leg. 3, 20, 48. 2. Nevtr. The transferring of one's self, i. e. the going over to another ; hence with special reference to that which is Jeff, trop. : A separation, desertion (and indeed the internal separating or with- drawing of the feeling of good- will, friend- ship, and the like ; an aversion, enmity, while disjunctio designates merely an ex- ternal separation ; cf. Beier, Cic. Lael. 21, 76) : tua a me alienatio ad cives im- pios, Cic. Phil. 2, 1 : al. consulum, id. Qu. Fr. 1, 4 : al. disjunctioque amicitiae, id. Lael. 21, 76 : in Vitellium al. Tac. H. 2, 60 ; al. patrui, id. Ann. 2, 43. — But in Caes. alienatio exercitus is merely the flight of the army : B. C. 2, 31. 3. In medical, lang., alienatio mentis, Loss of consciousness, deprivation of rea- son, delirium: Cels. 4, 2; so Plin. 21, 21, 89 ; also abs. without mentis : Sen. Ep. 78 ; Finnic. 4, 1. alienigXJna; ae, m. (earlier.rfilienige- nus, a, um, adj. ; cf. Prise. 677 P. and ad- vena) [alienus and geno, whence gigno] Born in a foreign land ; hence, 1, In gen., Foreign, alien ; and subst., A stran- ger, a foreigner, an alien; a. Of persons, very freq. in Cic, esp. in his orations : homo longinquus et alienigena, Cic. De- jot. 3 : alienigenae hostes, id. Cat. 4, 10 ; cf. Liv. 26, 13 : testes, Cic. Font. 10 : dii, id. Leg. 2, 10. Subst. : quid alienigenae dc vobis loqui soleant, id. Flacc. 27 : si ipse alienigena summi imperii potiretur, Nep. Eum. 7, 1 ; so Curt. 5, 11 ; 6, 3.— j». Of things : vino alienigena utere, Gell. 2, 24 : and with the adj. form in us, a, um : ne alienigenae justitiae obliti videamur, Val. Max. 6, 5, 1 extr. : exempla. id. 1, 5, 1 extr. : studia, id. 2, 1 fin. : sanguis, id. 6, 2. ] extr. — 2. In Lucret. : Produced from dif- ferent materials, heterogeneous: scire li- cet, nobis venas et sanguen et ossa et ner- vos alienigenis ex partibus esse, Lucr. 1, 861; 866; 870; 873; 5,878. alieni?enuS; a, um. v. the preced. alienitas, atis, /. [alienus] In the medical lang. of Cael. Aurelianus, 1, The causes or materials of disease in the human system, which are extraneous to it: Tard. 5, 4 ; so Acut. 3, 3. — 2. For alienatio (q. v. wo. 3) : mentis, Acut. 2, 39. alieno, avi, atum, 1. v. a. [id.] (a pure- ly prosaic, but class, word), orig., To make one person another: facere ut ali- quis alius sit. Thus, in Plaut, Sosia says to Mercury, who represented himself as Sosia, certe edepol tu me alienabis num- quam, quin noster siem, Plaut. Amph. 1, 1, 243. So also Pliny : sagopenium, quod apud nos gignitur, in totum transmarino alienatur, is entirely other than, different from, the transmarine one, Plin. 20, 18, 75. Hence of things, a 1. 1. in the Rom. lang. of business, To make something the prop- erty of another, to alienate, to transfer by sale (in the jurid. sense, ditf. from vende- re: "Alienatum non proprie dicitur, quod adhuc in dominio venditoris manet, ven- dition tamen recte dicetur," Ulp. Dig. 50, 16, 67; the former, therefore, includes the idea of a complete transfer of the thing sold) : pretio parvo ea, quae acce- pissent a majoribus, vendidisse atque ali- enasse, Cic. Verr. 2, 4, 60 : venire vestras res proprias atque in perpetuum a vobis alienari, id. Am". 2, 21, 54 : vectigalia, opp. to frui, id. ib. 2, 13, 33 : so Var. R. R. 2, 1 ; Ulp. Dig. 4, 7, 4. b. To remove, separate, make foreign : Sail. J. 48; Liv; Just. 2. Transf. to mental objects, and with esp. reference to that from which any person or thing is separated or removed 76 A L IE (v. alienatio, no. 2), To withdraw or re- move any one from friendship for or love to any one, to alienate, estrange, set at va- riance, to make enemies (" Abalienatus di- citur, quem quis a se removerit; aliena- tus, qui alienus est factus," Fest. p. 21) (class., esp. freq. in the part, alienatus) : eum omnibus eadem respublica reconcil'- iavit, quae alienarat, Cic. Prov. Cons. 9 : alienari a Senatu, id. Att. 1, 14 : volunta- tem ab aliquo, id. Fara. 3, 6 : tanta contu- melia accepta omnium suorum volunta- tis alienare (sr. a se), Caes. B. G. 7, 10 : voluntate alienati, Sail. J. 66, 2; Nep. Alcib. 5 : falsa suspicione alienatum esse, neglected, discarded, Sail. C. 35, 3 Herz. and Kritz. : a dictatore animos, Liv. 8, 35 : sibi animum alicujus, Veil. 2, 112 ; Tac. H. 1, 59 ; Justin. 1, 7, 18. 3. Mentem alienare alicui, To take away or deprive of reason, make delirious, insane, to drive mad (not used before the Aug. per., perhaps first by Livy) : erat opinio Flaccum minus compotem fuisse sui : vulgo Junonis iram alienasse men- tem ferebant, Liv. 42, 28 : signum aliena- tae mentis, of insanity, Suet. Aug. 101 : alienata mens, Sail, de Rep. Ord. 2, 12, 6 (cf. Liv. 25, 39 : alienatus sensibus). And abs. : odor sulphuris saepius haustus ali- enat, deprives of reason, Sen. Qu. N. 2, 53. Hence passiv. alienari mente, to be insane, delirious, Plin. 28, 8, 27. 4. In medical lang., alienari, of the deadened, palsied, corrupted members of the human frame : To die, perish : in- testina momento alienantur, Cels. 7, 16 ; id. 8, 10 ; id. 5, 26 no. 23 : in corpore ali- enate. Sen. Ep. 89 : spodium alienata ex- plet, Plin. 23, 4, 36. 5. Alienari ab aliqua re, To keep at a distance from something, i. e. to be disin- clined to, or have an aversion for, to avoid = abhorrere (only in Cic.) : a falsa assen- sione magis nos alienatos esse, quam a ceteris rebus, Cic. Fin. 3, 5, 16 : alienari ab interitu iisque rebus, quae interitum videantur afferre, id. ib. 3, 5, 18. aliemiS; »■ «m, adj. [alius] 1. That pertains to another person, place, ob- ject, etc., belongs to another, foreign, alien (opp. to SUUS). NEVE. ALIENAM. SEGE- tem. pellexekis., Fram. XII. Tab. in Plin. 28, 2, and Serv. Virg. E. 8, 99 ; cf. Dirks. Transl. p. 539 sq. : plus ex alieno jecore sapiunt quam ex suo, Pac. in Cic. Div. 1, 57 ; Plaut. Mil. 2, 2, 111 ; cf. ib. 88, and Lind. ib. 2, 3, 3 : quum sciet alienum puerum (the child of another) tolli pro suo, Ter. Hec. 4, 1, 61 : in aedis inruit alienas, id. Ad. 1, 2, 9 ; id. Andr. 1, 1. 125 : tantumne ab re tua'st otii tibi, aliena ut cures ? Homo sum : humani nihil a me alienum puto, id. Heaut. 1, 1, 24 ; id. ib. 3, 1, 95, et al. : alienae partes anni, Lucr. 1, 182 ; so Virg. G. 2, 149 : pecuniis alie- nis locupletari, Cic. Rose. Am. 47, 137: cura rerum alienarum, id. Off. 1, 9, 30 ; id. ib. 2, 23, 83 : alienos mores ad suos re- ferre, Nep. Epam. 1 ; semper regibus ali- ena virtus formidolosa est. Sail. C. 7 : amissis bonis, alienas opes exspectare, id. ib. 58, 1 2 Herz. : mulier alieni viri ser- monibus assuefacta, of another woman's husband, Liv. 1, 46 : virtutem et bonum alienum oderunt, id. 35, 43 : alienis pedi- bus ambulamus (lecticariorum), Plin. 29, 1, 8 : oportet enim omnia aut ad alienum arbitrium aut ad suutn facere, Plin. Ep. 6, 14 ; so Suet. Claud. 2 : alienum cur- sum alienumque rectorem, velut capta nave, sequi, Plin. Pan. 82, 3 ; Tac. A. 15, 1 fin. : pudicitiae neque suae neque alie- nae pepercit, Suet. Cal. 36 : epistolas ora- tionesque et edicta alieno formabat inge- nio, i. e. caused to be written by another, id. Dom. 20 : te conjux aliena c.apit, Hor. S. 2, 7, 46 ; id. ib. 1, 1, 110 ; so ib. 1, 3, 116 (* vulnus, intended for another, Virg. A. 10, 781) : aliena cornua, of Actaeon trans- formed into a stag, Ov. M. 3, 139 : alieno Marte pugnabant sc. equites, i. e. without horses, as footmen, Liv. 3, 62. Subst. : a. Largiri ex alieno, Cic. Fam. 3, 8 Jin. : ali- eni appetens, sui profusus, Sail. C. 5 : ab- stinuit alieno, Suet. Tit. 7 : aliena perva- dere, a foreign (in opp. to the Roman) province, Amm. 23, 1. — 1>. AeB alienum» lit., another's money or possessions ; hence, AL IG in reference to him who has it, the mon- ey owed, a debt ; cf. aes no. 3, and the pas- sages there cited. So also aliena nomina, another's debt, debt contracted by another, Sail. C. 35, 3 Herz. 2. In reference to relationship or friend- ship, Not belonging to one, alien from, not related or allied, not friendly: Plaut. Capt. 1. 2, 43 : alienus est ab nostra familia, Ter. Ad. 3, 2, 28 ; id. Heaut. 5, 4, 6 Ruhnk. : multi ex finibus suis egressi, se suaque omnia alienissimis crediderunt, Caes; B. G. 6, 30 : non alienus sanguine reiribus, Liv. 29, 29 ; VelL 2, 76. Hence alienus and propinquus are antith. : Cic. Lael. 5, 19 : ut neque amicis, neque etiam alieni- oribus desim, id. Fam. 1, 9 Manut. : ut tuum factum alieni hominis, meum vero conjunctissimi et amicissimi esse videa- tur, id. ib. 3, 6. — Trop. : alienum esse in aliqua re, To be a stranger to a thing, i. e. not to be versed in or familiar with, not to understand : in physicis Epicurus totus est alienus, Cic. Fin. 1, 6, 17 : homo non alienus a Uteris, id. Verr. 2, 2, 26. 3. Foreign from a thing, i. e. not suited to it, incongruous, inadequate, inapposite, different from; opp. to aphis, constr. c Gen., Vat., Abl.. and ab : cf. Burm. Ov. F 1, 4 ; Manut. Cic. Fam. 9, 14, 5 ; Spald. Quint. 6, 3, 33 ; Zumpt's Gr. 384.— a. c. Gen. : pacis (deorum), Lucr. 6, 69 : salu- tis, id. 3, 832 : aliarum rerum, id. 6, 1064 : dignitatis alicujus, Cic. Fin. 1, 11 : neque ali- ena consili (sc. domus D. Bruti), and indeed convenient for consultation, Sail. C. 40, 5 Kritz, et al. — j). <"■■ Dat. : quod illi causae maxime est alienum, Cic. Caec. 9, 24 ; arti oratoriae, Quint, prooem. 5 ; id. 4. 2, 62 ; Sen. Qu. N. 4. praef. — c. c - Abl. : neque hoc Dii alienum ducunt majestate sua, Cic. Div. 1, 38, 83 : homine alienissi- mum, id. Off. 1, 13, 41 Beier and Gernh. : dignitate imperii, id. Prov. Cons. 1 : ami citia, id. Fam. 11, 27 : existimarione mea, id. Att. 6, 1 : loco, tempore, Quint. 6, 3, 33. — d. c - a b ; alienum a vita mea, Ter. Ad. 5, 8, 21 : a dignitate reipublicae, Tib. Gracch. in Gell. 7" 19, 7 : a sapicnte, Cic. Ac. 2, 43, 132 : a dignitate, id. Fam. 4, 7 : navigationis labor, alienus non ab aetate solum nostra, verum etiam a dignitate, id. Att. 16. 3. — e. c - I"f- °r whole clause as subject : nee aptius est quidquam ad opes tuendas quam diligi, nee alienius quam timeri, Cic. Off. 2, 7, 23 : non alie num videtur, quale praemium Miltiadi sit tributum. docere, Nep. Milt. 6. 4. Averse, hostile, or unfavorable to : ilium alieno animo a nobis esse res ipsa indicat, Ter. Ad. 3, 2, 40 ; Cic. Dejot. 9, 24 : a Pyniio non nimis alienos animos habeinus, id. Lael. 8 fin. : sin a me est alienior, id. Fam. 2, 17 : ex alienissimis amicissimos reddere, id. ib. 15, 4, et al. : Muciani animus nee Vespasiano aliemis, Tac. H. 2, 74. Sometimes, though rare ly, transf. to things ; as in the histt., alie- nus locus, a place or ground unfavorable for an engagement (opp. to suus or op- porlunus ; cf. Gron. Obs. 4, 17, 275) : ali eno loco proelium committunt, Caes. B. G. 1, 15 ; alienissimo sibi loco contra opportunissimo hostibus contlixit, Nep. Them. 4 Brem. So of time : mi fitting, inconvenient, unfavorable : Var. R. R. 3, 16 ; vir egregius alienissimo reip. tempo- re exstinctus, Cic. Brat. 1 ; id. Fam. 15, 14. — And of other things : alienum (dan- gerous, perilous, hurtful, noxious) sins ra- tionibus, Sail. C. 56JSn, : Cels. 4, 5. 5. In philos. lang., aliena = fortuita, and the Gr. aWdrpia, Accidental, indiffer- ent, useless things : aliena ac nihil profu- tura, Sail. J. 1, 5 Corte. 6. In medical lang. : a. Of the body, That which is dead, corrupted, paralyzed (cf. alieno no. 4) : Scrib. Comp. 201. — ]). Of the mind, Distracted, delirious (cf. ali- eno no. 3 and alienatio no. 3) : Sail. C. 37 Herz. 55p° Comp. and Sup., as appears from the preced. examples, very freq. ; no Adv. in use. alig'cr, gera, gerum, adj. [ala-geroj Bearing wings, winged (a purely poet, word of the Aug. per.) : amor, Virg. A. 1 , 663 : agmen, i. e. of birds, id. ib. 12, 249 : aligero tollitur axe Ceres, upon the wing- ALIO ed chariot (i. e. drawn by dragons), Ov. F. 4, 562 : Jovis Nuncius, i. e. Mercury, Stat. Silv. 3, 3, 80 : genus, Sen. Hip. 338, et al. In prose, like many other poet, words, in Pliny : aligeri serpentes, Plin. 12, 19 : Cupidines, id. 36, 5. — *2. Aligeri, subst. The winged love-gods, Cupids, Sil. 7, 458. + alig°eroj ° n > 9 i ».'= aquiligebo, An eagle-bearer, standard-bearer : Inscr. Reines., cl. 8. no. 30. A1i i ; orum, v. Alis and 1 Alius. aiimeiltariUSi a, urn, adj. Pertain- ing to or suitable for nourishing (a legal term, in the class, per. only once, later in the lang. of law and in epitaphs) : ]ex,relat- ing to the apportionment of provisions in the army. Coel. in Cic. Fam. 8, 6 Manut. : causa, Ulp. Dig. 2, 15, 8 : ratio, Martian. ib. 48, 13, 4 : res, Amm. 20, 8 ; cf. 21, 12. Hence alimentarius, i, m. One to whom sustenance has been left by will : Ulp. Dig. 2, 15, 8, et al.— From alimcntumj it "• [alo] Nourish- ment, nutriment ; and in concreto, food, provisiorts, aliment (in the poets only in the plur.) : alimenta corporis, Cic. Univ. 6 : plus alimenti est in pane quam in ullo alio, Cels. 2, 18 ; so id. 8, 1 ; Plin. 17, 13, 20 : alimenta reponere in hiemem, Quint. 2, 16, 16 ; Suet. Tib. 54 ; cf. Tac. A. 6, 23 : alimenta negare, Ov. Tr. 5, 8, 13. In the jurists alimenta are all things which per- tain to the sustenance of life : Dig. 34, tit. 1. " De alimentis," and . 6. — P o e t. (very freq. in Ovid) : picem et ceras, alimenta- que cetera flammae, Ov. M. 14, 532 : con- cipit Iris aquas, alimentaque nubibus af- fert, id. ib. 1, 271 : lacrimae ei alimenta fuere, tears were his food, id. ib. 10, 75 : iznis, id. ib. 8, 837. — Trop. : vitiorum, Ov. M. 2, 769 : furoris, id. ib. 3, 479 : ad- didit alimenta rumoribus, gave new sup- port to the rumors, Liv. 35, 23 fin. : ali- mentum famae, Tac. H. 2, 96 : alimentum virtutis honos, Val. Max. 2. 6, 5. *2. For the Gr. rpoQeia or Sperrrpa, The reward or gratitude due to parents from children for their rearing : quasi ali- menta exspectaret a nobis (patria), Cic. Rep. 1, 4 Mos. (in Val. Fl. Arg. 6. 570, it is expressed by nutrimenta, in Ulp. Dig. 50, 13, 1, § 14. by nutricia). al'modij "pro alius modi," Fest. p. 23. _ i alimdn? '■ n. = a\tiiov, A shrub-like land of orach, Atriplex halimus, L. ; Plin. 17, 24, 37. alimonla, se, /. [alo] an ante- and post-class, word for alimentum, Nourish- ment, sustenance : quaestus alimoniae, Plaut Pers. 1, 2, 1 : naturalis, Gell. 17, 15, 5 : flammae, Prud. Cath. 5, 19 ; App. M. 2, p. 115, 27. alimoniUiri" ii, v. [id.] only ante- class, and post-Aug. for the class, alimen- tum, Nourishment, sustenance : mellis, Var. R. R. 3, 16, 15 ; id. ib. 1, 8 fin. ; so id. ib. 2. 1, 14 ; 5, 16 : infectus alimonio, Tac. A. 11, 16 : collationes in alimonium atque dotem puellae recepit, Suet. Calig. 42: ;'iaerere, Juv. 14, 76 : denegare, Paul. Dia. ii, 3, 4 ; Arn. 5, p. 167. aliaqui) an| l with euphon. n, alio- Qllin ( as m ceteroquin, both forms used entirely promiscuously ; cf. Schneid. Gr. 1, 165 and 497), adv., prop. Abl. from alius quia for alio quo, i. e. alio quo modo, a word used in the whole ante-Aug. per. only once in Lucr. ; but freq. since that per., esp. by the histt, and particularly by Pliny the younger : 1, To indicate that something has its firm existence, its full right, in all but the exception given : In other respects, for the rest, otherwise. Gr. ?, often with adij., standing either before or after it : militps tantum, qui sequerentur currum, defuerunt : alioqui marmiticus triunrphus fuit, Liv. 37, 46 ; id. 8, 9 : Hannibal turnu- lum rutum commodumque alioquin, nisi quod longinquae aquationis erat, cepit, id. 30, 29, 10 : atqui si vitiis mediocribus ac mea paucis Mendosa est natura, alio- qui recta, Hor. S. 1, 6, 65 ; Tac. A. 13, 20 ; so id. ib. 4, 37 ; Curt. 7, 4, 8 ; id. 8, 2, 2.— Sometimes concessive, hence also with quamquam, quamvis, quum : As for the rest, besides: triumphatum de Tiburti- AL IP bus : alioquin mitis victoria fuit, i. e. al- though in other respects the victory was, etc., Liv. 7, 19 : at si tantula pars oculi media ilia peresa est, Incolumis quamris alioqui splendidus orbis (although in oth- er respects the orb may be uninjured and clear) occidit extemplo lumen, Lucr. 3, 414 : ideo nondum eum legi, quum alio- qui validissime cupiam, Plin. Ep. 9, 35 ; so Plin. 10, 72. 93. 2. To indicate that something exists, avails, or has influence in other cases be- sides those mentioned : Yet besides, be- sides, in general, generally, moreover ; prae- terea : Cels. 8, 4 : ne pugnemus igitur, quum praesertim plurimis alioquin Grae- cis sit utendum, yet many other Greek words besides, Quint. 2, 14, 4 : non tenuit iram Alexander, cujus alioquin potens non erat, of which he had not the control at other times, generally. Curt. 4, 2? 6 ; Tac. H. 3, 32 : qua occasione Caesar, validus alioqui spernendis honoribus hujusce- modi orationem coepit, id. Ann. 4, 37. So in questions : Quint. 4, 5, 3. — Also et alioqui in Pliny : afiicior cura ; et alio- quin meus pudor, mea dignitas in discri- men adducitur, Plin. Ep. 2, 9, 1 ; so ib. 10, 42, 2 ; Pan. 45, 4 ; 68, 7 ; 7, 9.— And in copulative clauses with et et, quum turn, etc. : Both in general (or in other respects) and ; et alioqui opportune si- tum, et transitus ea est in Labeates, Liv. 43, 19 : mors Marcelli quum alioqui mis- erabilis fuit, turn quod, etc., id. 27, 27, 11 ; so Quint. 5, 6, 4 ; 12, 10, 63. 3. To indicate that something, without the necessity of the concurrence of the following circumstance, in itself is situa- ted so or so, or avails in a certain man- ner : In itself, even in itself, himself, etc. : corpus, quod ilia (Phryne) speciosissima alioqui (in herself even most beautiful) di- ducta nudaverat tunica, Quint. 2, 15, 9 Spald. : id. 10, 3, 13 ; id. 2, 1, 4. 4. Ellipt. like the Gr. oXAuj, and com- monly placed at the beginning of a clause, to indicate that something must happen, if the previous assertion or assumption shall not be (which fact is not express- ed) : Otherwise, else (cf. aliter no. o) : vi- distine aliquando Clitumnum fontem ? si nondum (et puto nondum : alioqui nar- rasses mihi), Plin. Ep. 8, 8 ; id. ib. 1, 20 ; Quint. 2, 17, 33 ; so id. 4, 2, 23. 46 : lan- guescet alioqui industria, si nullus ex se metus aut spes, Tac. A. 2, 38. — Cf. Hand Turs. 1, 234-241. aliorsum or aliorsus, a is° twice not contr. aliovorsum and alioversus, adv. 1. Directed to another place (other men, ob- jects ; cf. alias, alibi, alio, etc.), elsewhere (" Aliorsum et illorsum sicut introrsum dixit Cato," Fest. p. 23 ; cf. Comm. in Fest. in Lind. C. Gr. II. 2, 338) ; only ante- and post-class. : a. Of place : mater an- cillas jubet . . . , aliam aliors%m ire, Plaut. True. 2, 4, 47 (where aliam aliorsum is an abbreviated phrase, like alius alio, etc.) : jumentum aliorsum ducere, Gell. 7, 15 : lupi aliorsum grassantes, App. M. 8, p. 209. — n. Of persons : infantis alior- sum dati facta amolitio, Gell. 12, 1. — c. Of things : sed id aliorsum pertinet, Gell. 17, 1. 2.=iu aliam partem or rationem, In another manner. So in Terence : alior- sum aliquid accipere, to receive something in another manner or otherwise, to take it differently (cf. accipio no. 2, c) ; vereor, ne aliorsum atque ego feci, aceeperit, Ter. Eun. 1, 2, 1 ; cf. Plaut. Aul. 2, 4, 8 : atqui ego istuc. Anthrax, aliovorsum dixeram, with another design, in a different sense. So once alioversus uncontr. in Lactant. 1, 17, 1. Cf. Hand Turs. 1, 241 and 242. alioversus. v - the preced. alipes. edis, adj. (Abl. alipedi Val. Fl. 5. 612, like aliti from ales) [ala-pes] (a purely poet, word, and rare, never in Hor.) \ t With wings on the feet, wing- footed. So as an epithet of Mercury : sacra dei alipedis, Ov. F. 5, 100 ; cf. ib. 88 ; also simply Alipes for Mercurius : mactatur vacca Minervae, Alipedi vitu- lus, id. Met. 4, 573. So of the horses in the chariot of the Sun, id. ib. 2, 48. Hence, 2. Swift, fleet, quick (cf. ales no. 1) : cervi, * Lucr. 6, 766 : equi Virg. A. al ia 12. 484 ; also alipes abs. for equus, id. ib. 7, 277j aUpedi curru, Val. Fl. 5, 612. Aliphac and Aliphanus, v. Alh- fae, etc. Aliphera) ae ./-'AXi'0cipo,Poiyb. 'AAi- ijpa, Pausan., A town in Arcadia, Liv. 28, 8 ; 32, 5 ; its inhabitants, Aliphiraeij Plin. 4, 6, 10; cf. Crusius's Gr. Lex. of Proper Names, p. 42. alipilus. U in. [ala-pilus] A slave who, in the baths, plucked the hair from the armpits of the bathers (cf. ala no 2) : Sen. Ep. 56. So, besides, Grut 812, 6. i aliptes or alipta, a e. m. = aXtiV- rns, The manager in the school for wrest- lers, who took care that the wrestlers anointed their bodies with unguents, in order to give them the necessary vigor and suppleness, and exercised them in the ring, master of wrestling, or of the ring : * Cic. Fam. 1, 9 Manut. ; Cels. 1, 1 ; Juv. 3, 76 Rupert. aliqua. adv., v. aliquis, adv.. D. aliquam? adv., v. aliquis, adv., C. aliquandOi odv. temp, [aliquis] 1. In oppos. to a definite, fixed point of time : At some time, once (i. e. at an indefinite, undetermined time ; as it were, alio nes- cio quando, of the past, present, and fu- ture ; and for the most part in affirmative clauses, while unquam is only used of past and fut. time, and in negat. clauses or those implying doubt ; cf. Beier, Cic. Oft'. 2, 14, 51. It dift'ers from the enclit. quando, which, it may be added, is a primitive word, and not derived by re- jecting ali from aliquando, as «fa'-quis from th*enclit. quis, v. quis and quando, and cf. Ellendt. Cic. Brut. 41, 151 ; Moeb. Cic. Cat. 4, 10, 20 ; Zumpt, § 710) : of the past : neque ego unquam fuisse tale mon- strum in terris ullum puto : quis clariori- bus viris quodam tempore jucundior ? quis turpioribus conjunction quis civis meliorum partiuin aliquando ? Cic. Coel. 5, 12. Of the future : erit illud profecto tempus et illucescet aliquando ille dies, etc., Cic. Mil. 26, 69 : ne posset aliquando ad bellum faciendum locus ipse adhorta- ri, id. Oft'. 1, 11, 35. Of the present : de rationibus et de controversiis societati3 vult dijudicari. Sero : verum aliquando tamen, but yet once, in opp. to not at all, never, Cic. Quint. 13, 43. — b. In connec- tion with ullus, and yet oftener, esp. in Cic, with aliquis : quaerere ea num vel e Philone vel ex ullo Academico audivis- set aliquando, Cic. Ac. 2, 4, 11 : ego quia dico aliquid aliquando, et quia, ut fit, in multis exit aliquando aliquid, etc., id. Plane. 14, 35 : non despero fore aliquem aliquando, id. de Or. 1, 21, 95 : docendo etiam aliquid aliquando, id. Or. 42, 144. More examples v. under aliquis 1, e. — c. Si forte aliquando or si aliquando, If at any time, if ever ; or of a distant, but un- defined, point of time : if once, at one time, or one day : si quid hujus simile for- te aliquando evenerit, Ter. Heaut. 3, 2, 40 : quodsi aliquando manus ista plus va- luerit quam vestra ac reip. dignitas, etc., Cic. Cat. 4, 10, 20 : ampla domus dedeco- ri saepe domino fit, et raaxime, si aliquan- do alio domino solita est frequentari, once, i. e. at a former time, id. Off. 1, 39, 139,— d. It is often used in contradistinction with in praesentia, nunc, adhuc. of an in- definite, past, or future time=olim, quon- dam. Once, formerly ; hereafter: quod sit in praesentia de honestate delibatum, vir- tute aliquando et industria recuperetur, Cic. Inv. 2, 58, 174 : aliquando nobis lib- ertatis tempus fuisse, quod pacis vobis- cum non fuerit: nunc certe, etc., Liv. 25, 29 : Iol ad mare, aliquando ignobilis ; nunc illustris, Mel. 1, 6 : quam concedis adhuc artem omnino non esse, sod ali quando, etc., Cic. de Or. 1, 58, 246. — Some times the point of time in contrast can be determined only from the context : veri- tus sum deesse Pompeji saluti, quum ille aliquando non defuisset meae, Cic. Fam. 6, 6, 10 ; aut quisquam nostri misereri po- test, qui aliquando vobis hostis fuit » Sail. J. 14, 17 : Zacynthus aliquando appellata Hyrie. Plin. 4, 12, 19 ; id. Ep. 6, 10. 2. Of that which often happens, in con- trast with that which never or seldom occurs : Sometimes, occasionally =i non- 77 ALia nunquam,interdum (hence also in the con- trasted clause, nunquara, raro, semper, saepe) : a. Te nonnunquam a me aliena- runt, et me aliquando immutarunt tibi, Cic. Fam. 5. 8, 3 : liceret ei dicere, utilitatem aliquando cum honestate pugnare, id. Off. 3, 3, 12 : sitne aliquando mentiri boni viri 1 id. de Or. 3, 29, 113 ; Quint. 5, 13, 31 : multa proelia et aliquando non cruenta, Tac. Agr. 17 ; Suet. Aug. 43,— b. With nuuquam, raro ; semper, saepe in another clause : converrit se aliquando ad timo- rem, nunquam ad sanitatem, Cie. Sull. 5, 17 : quod noh saepe, atque haud scio an unquam, in aliqua parte eluceat aliquan- do, id. Or. 2, 7 : raro, sed aliquando ta- men, ex metu delirium nascitur, Cels. 3, 18 ; so id. 8, 4 ; 1 praef. : aliquando . . . semper, Liv. 45, 23, 8 : aliquando fortuna, semper animo maximus, Veil. 2, 18 : aliquando . . . saepe, Cels. 1, praef. : nee tamen ubique cerni, aliquando propter nubila, saepius globo terrae obstante, Plin. 2, 13, 10 ; Tac. A. 3, 27.— c. In par- titive clauses, twice, or even several times, like inodo — modo, sometimes also altern- ating with nonnunquam (so only in the post-Aug. per.) : At one time . . .at anoth- er, now . . . now : confirmatio aliquando to- tius causae est, aliquando partium. Quint. 5, 13, 58 ; Plin. 17, 28, 47 ; Sen. Qu. N. 2, 36, 2 : aliquando emicat Stella, aliquando ardores sunt, aliquando fixi et haerentes, nonnunquam volubiles, id. ib. 1, 14 ; cf. Suet. Calig. 52. — d. In colloquial lang., to indicate that there is present occasion for a certain thing : Once, for once, on this occasion, now : aliquando osculando me- lius est, uxor, pausam fieri, PlaTit. Rud. 4, 6, 1 : sed si placet, sermonem alio transferamus, et nostro more aliquando, non rhetorico loquamur, now in our own way, Cic. de Or. 1, 29, 133 : sed ne plura : dicendum enim aliquando est : Pompon. Atticum sic amo, ut alterum fratrem, I must for once say it, id. Fam. 13, 1, 14. — C In admonitions, wishes, and the like : Sometime, at some time : audite quaeso, judices, et aliquando^ miseremini socio- rum, Cic. Verr. 1, 28, 72 : modo scribe aliquando ad nos, quid agis, id. Fam. 7, 12, 6 : et velim aliquando, quum erit tu- um commodum, Lentulum puerum visas, id. Att. 12, 28 ; Sail. J. 14, 21.— Hence, £ Of that which happens after long expec- tation or delay, freq. in connection with tandem : Finally, at length, now, at last : quibus (questionibus) finem aliquando amicorum auctoritas fecit, Cic. Clu. 67, 191 : collegi me aliquando, id. ib. 18, 51 : aliquando idque sero usum loquendi populo concessi, finally, i. e. after I have tor a long time previously spoken in an- other manner, id. Or. 48, 160 : te aliquan- do collaudare possum, quod jam, etc., id. Fam. 7, 17 ; Suet. Aug. 70 : diu exspec- taverant, dum retia extraherentur : ali- quando extractis piscis nullus infuit, id. Clar. Rhet. 1.- — With tandem : aliquando tandem hue animum ut adducas tuum, Ter. Hec. 4, 4, 61 : tandem aliquando L. Catilinam ex urbe ejecimus, Cic. Cat. 2, 1 : ut tandem aliquando timere desinam, id. ib. 1, 7, 18 ; id. Quint. 30, 94 : servus tandem aliquando mihi a te exspectatis- simas literas reddidit, id. Fam. 16, 9, 4. — *In the same sense once : aliquando jam : utile esse te aliquando jam rem transi- gere, id. Att. 1, 4 ; cf. id. Marcell. 6, 18. * aliquantillus, a, um, adj. dim. [ali- quantulus] A very little, a little bit : ioris aliquantillum gusto, Plaut. Capt. 1, 2, 34. aliquantisper, adv. temp, [aliquan- tus, in torm anal, to paullisper] For a moderate period of time (neither too long nor too short), a while, for some time (ante- class, and post-Aug.) : concedere aliquan- tisper hinc mihi intro libet, * Plaut. Ps. 1, 5, 158 ; Ter. Ad. 4, 5, 5 ; so id. Heaut. 3, 3, 11 : si illi egestate aliquantisper jacti forent, Caec. in Non. 511, 27 ; Flor. 2, 18, 14 : sed ille simulate timore diu continuit se, et insultare Parthos aliquantisper pas- bus est, Just. 42, 4, 8 ; so ib. 1, 8, 3. aliquanto and aliquantum, v. aliquantus. aliquantulum, ▼■ aliquantulus. aliquantulus, a, um, adj. dim. [ali- quantus] Little, small: aliquantulus f'ru- 78 ALIO. menti numenis, Hire. B. Afr. 21 ; the neutr. freq. subst. folld. by gen. partit. : aeris alieni, Cic. Quint. 4, 15 : suspicionis, id. Inv. 2, 9 : muri, Liv. 21, 12 : agri, ib. 30 : aquae tepidae, Suet. Ner. 48. — Hence aliquantillum, and once, aliquan- tulo, ado. A little, a bit, some: pansa al- iquantulum. Plaut. Merc. 3, 4, 55 : aliq. tibi parce, Ter. Heaut. 3, 3, 11 : subtristis. id. Andr. 2, 6, 16 : auri navem evertat guber- nator an paleae, in re aliquantulum, in gubernatoris inscitia nihil interest, in fact, reality, something, ironic, for multum, ali- quid, Cic. Parad. 3, 1 ; so id. Lael. 12, 40 : aliquantulum progredi, id. Div. 1, 33, 73 : a proposito deciinare, id. Or. 40, 138. With the Comp. : brevior, Gell. 1, 1 : ali- quantulo tristior, Vop. Aurel. 38. aliquantus, ». um, adj. [alius-quan- tus] It designates the undefined, relative medium» between much and little, Some, moderate, tolerable, considerable (cf. Er- nest. Suet. Caes. 87; Wolf, Suet. Caes. 10 ; Hotting. Cic. Div. 2, 1 ; Herz. Caes. B. G. 3, 13 ; 5, 10 ; Br. Nep. Dion. 3, 3 ; Kritz. Sail. C. 8, 2 ; Zumpt, Gr. S. 396) : sed quaero, utrum aliquid actum superi- oribus diebus, an nihil arbitremur ? A. Actum vero, et aliquantum quidem, Cic. Tusc. 5, 6, 15 : aliquantum negotii susti- nere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 : Romani signo- rum et armorum aliquanto numero, hos- tium paucorum, potiti, Sail. J. 74, 3 : timor aliquantus, sed spes amplior, id. ib. 105 fin. : spatium, Liv. 38, 27: iter, id. 25, 35 : pecunia, App. Apol. p. 320, 1. — In the neutr. subst. with the gen. partit. : A lit- tle, some part : aliquantum agri, Cic. Off. 1, 10, 33 : animi, id. Att. 7,- 13 sub fin. : noctis, id. Fam. 7, 25 fin., et al. : itineris, Caes. B. G. 5, 10 Herz. : equorum et ar- morum, Sail. J. 62. 5 : famae et auctori- tatis, Liv. 44, 33 ; so id. 21, 28 ; 30, 8 ; 37, 42 ; 41, 17, et al. ; Suet. Caes. 81. The plur. rare, and only in later Latin : ali- quanti in ccelestium numerum referun- tur, Aur. Vict. Caes. 33 : aliquant» oppi- da, Eutrop. 4 sub fin. ; Spart. Hadr. 7 fin. : aliquantis diebus, Pall. 1, 19.— Whence aliquanto or aliquantum, adv. (upon the proportionate use of both forms with the pos. and comp. v. Beier, Cic. Off. 3, 9, 38 ; Herz. Caes. B. G. 5, 10 ; Web. Lucan. 2, 225) Considerably, not a little, a little, rather, somewhat, in some degree (ace. as it is nearer to the much or little ; cf. aliquantus) : nam ut in navi vecta es, credo timida es. Sa. Aliquantum, soror, somewhat so, Plaut. Bac. 1, 2, 73 : quae (consolatio) mihi quidem ipsi sane ali- quantum medetur, ceteris item multum illam profuturam puto, Cic. Div. 2, 1, 3 : non modo non contra legem, sed etiam intra legem et quidem aliquanto, not a little, id. Fam. 9, 26, 9 : atque ille primo quidem negavit : post autem aliquanto (bitt after soipe time), surrexit, id. Cat. 3, 5, 11 : item qui processit aliquantum ad virtutis aditum (has come somewhat near), nihilominus, etc., id. Fin. 3, 14, 48 : movit aliquantum oratio regis legates, Liv. 39, 29 ; so id. 5, 23, et al. : hue concede ali- quantum (a little), Plaut. Trin. 2, 4, 116 : aliquantum ventriosus, id. As. 2, 3, 20 : quale sit, non tam definitione, intelligi potest (quamquam aliquantum potest), quam, etc., to some extent, in some degree, Cic. Fin. 2, 14, 45 : Uteris lectis aliquan- tum acquievi, id. Fam. 4, 6 : aliquanto superior, Liv. 5, 26, 6 : terra etsi aliquan- to specie differt, etc., Tac. G. 5 : adjutus aliquantum, Suet. Tib. 13. — Of time : quum in iisdem locis aliquanto ante (some time before) fuisset, Cic. Sull. 20, 56 ; so id. Caec. 4, 11 ; Oft'. 1, 23, 81 ; Inv. 2, 51, 154. 2. With comparatives it has greater or less force, ace. to the context : Much more or a little more, some more (the latter sometimes, instead of the former, in mod- est or ironical lang. ; cf. Spald. Quint. 1, 12, 4) (in class, prose very freq. ; most freq. prob. in Suet. ; but never perh. in poetry, except in the examples from the ante-class, per.) : abeamus intro hinc ad me. St. Atque aliquanto lubentius quam abs te sum egressus, Plaut. Ep. 3, 2, 43 : aliq. amplius, id. As. 3, 3, 2 : aliq. plus, Cic. Verr. 2, 1, 54, 140 : melius aliq., id. Brut. al ia 78, 270 : sed certe iidem melius aliquan- to dicerent; si, etc., id. de Or. 2, 24, 103 : carinae aliquanto planiores quam nostra- rum navium, much flatter, Caes. B. G. 3, 13 Herz. : aliquanto crudelior esse coe- pit, the more cruel, Nep. Dion. 3, 3 Br. : cum majore aliquanto numero, quam de- cretum erat, Sail. J. 86, 4 : so id. C. 8 ; J. 79 : ad majus aliquanto certamen redit, Liv. 5, 29, 5 ; so id. 27, 36, 7 ; Quint. 1, 12, 4 ; Suet. Caes. 10 ; 86 ; Tib. 62, et al. : so- luta est navis aliquanto prius, some tims before, Plaut. Stich. 3, 1, 15 : maturius ali- quanto lupinus seritur, Pall. R. R. 10, 5. With aliquantum : aliquantum ad rem est avidior, Ter. Eun. 1, 2, 51 ; so id. Heaut. 1, 2, 27 : aliquantum amplior au- gustiorque, Liv. 1, 7, 9 : aliquantum te- trior, Val. Max. 5, 9 no. 3 : Garumna ali- quantum plenior, Mel. 3, 2, 5. aliquatenus, adv. [aliquis-tenus] A post-Aug. word : X, Ot place : A dis- tance from or away, some way : aliq. pro- cedere, Mel. 1, 2 : Padus aliq. exilis et macer, id. 2, 4, 4. 2. Of actions : a. To a certain degree, in some measure, somewhat : aliq., inquit, dolere, aliq. timere permitte : sed illud aliq. longe producitur, Sen. Ep. 116, 4: aliq. se confirmare, Col. 4, 3, 4 ; Symm. Ep. 6, 59. — b, % n some measure, in some re- spects, partly : sed istud (dicendi genus) defenditur aliquatenus aetate, dignitate, auctoritate (dicentium), Quint. 11, 1, 28 ; id. ll, 3, 78 : hoc quoque Aristoteles aliq. novat, id. 3, 9, 5 : caules aliq. rubentes, Plin. 27, 12, 80 : aliquatenus culpae reus est, Gaj. Dig. 44, 7, 5, 6 ; so Paul]. Dig. 1, 5, 14 ; Instit. 1, 68. aliqui» aliqua, aliquod, plur. aliqui, aliquae , aliqua [alius-qui] (the nom. fern., sing, and neutr. plur. were originally aliquae, analogous to the simple quae from qui ; of the former one example is found : tamquam &Wquae res verberet, Lucr. 4, 264 ; but the adj. signif. of the word caused the change into aliqua, just as the ace. plur. ambo and duo = a/jipu) and Sua, passed into ambos and duos, and the fern, of ipse, from the orig. eapse, into ipsa ; on the other hand, a further change of the gen. and dot. fern. sing, alicujus and alicui into aliquae, which Charis. 133 P., gives, seems to have been little imitated. —Alicui, trisyl., Ov. Tr. 4, 7, 7 ; cf. aliquis) pron. indef. adj., as it were, alius nescio qui, Some, any (accordingly designating an object merely ace. to its properties or attributes ; while by aliquis, aliquid, as pron. subst., some one, somebody, some- thing, an object is designated individually by name ; cf. Jahn in his Jahrb. 1831, III. S. 73, and the commentators on the passages below) : 1. In opp. to a definite object : quod certe, si est aliqui sensus in morte prae- clarorum virorum, etc., Cic. Sest. 62, 131 : ex hoc enim populo, deligitur aliqui dux, id. Rep. 1, 44 Mos. : improbis semper ali- qui scrupus in animis haereat, id. ib. 3, 16 Mos. : si ab ea Deus aliqui requirat, id. Ac. 2, 7, 19 Goer. : an tibi erit quae- rendus anularius aliqui ? id. ib. 2, 26, 86 : tertia (persona) adjungitur. quam casus aliqui aut tempus imponit, id. Off. 1, 32, 115 Beier ; so id. ib. 3, 7, 33 Beier : ha- rum sententiarum quae vera sit, deus aii qui viderit, id. Tusc. 1, 11, 23 : aliqui do- lor, ib. 34, 82 : aliqui terror, id. ib. 4, 16, 35 KiUin. ; so id. ib. 5, 21, 62 : aliqui Deus, etc., id. Lael. 23, 87 ; so id. Fam. 7, 1 ; 16, 12 ; Matius in Cic. Fam. 11, 28, and many other passages, where transcribers or editors have ignorantly substituted ali- quis ; cf. also Heind. Cic. N. D. 3, 38, 91 : ut aliqua pars laboris minuatur mihi, Ter. Heaut. prol. 42 : aliqua significatio virtu- tis, Cic. Off. 1, 15, 46 : aliquae laudes, ali- qua pars, id. Fam. 9, 14 : evadet in ali- quod magnum malum, Ter. Ad. 3, 4, 64 : qui appropinquans aliquod malum me- tuit, Cic. Tusc. 4, 16, 35 : esse in menti- bus hominum tamquam oraculum ali- quod, id. Div. 2, 48, 100 : sive plura sunt, Bive aliquod unum, or one only, id. de Or. 2, 72, 292 : ne ilia peregrinatio detrimen- tum aliquod afferret, Nep. Att. 2, 3 ; Ter. Andr. 2, 6, 1 : qui alicui rei est (sc. aptus), who is fitted for something, id. Ad, 3, 3, 4 : al i a demonstraltivum genus est, quod tribuitur in alicujus certae personae laudem aut vituperationem, to the praise or blame of some definite individual, Cic. Inv. 1,- 7 : alicui Gracculo otioso, id. de Or. 1, 22, L02 : quoties alicui chartae sua vincula demsi, Ov. Tr. 4, 7, 7 : invenies aliquo cum percussore jacentem, Juv. 8, 173, etal. 2. In opp. to no, none : Some : exorabo aliquo modo, Plaut. Stic-h, 4, 2, 41 : ut huic malo aliquam producam moram, Ter. Andr. 3, 5, 9 : olim quum ita animum in- duxti tuum, quod cuperes, aliquo pacto efficiundum tibi, id. ib. 5, 3, 14 (" quoquo modo," Don.) : haec enim ille aliqua ex parte habebat, in some decree, Cic. Clu. 24 Jin. ; so id. Fin. 5, 14. 38 ; id. Lael. 23, 8B : nihil (te habere), quod aut hoc, aut al- iquo reipublicae statu timeas, id. Fam. 6, 2: nee dubitare, quin aut aliqua repubhea sis futurus, qui esse debes ; aut perdita. non afflictiore conditione quam ceteri, id. ib. 6, 1 sub Jin. 3. In the neutr. plur. subst = aliquid : Some, several: in narratione ut aliqua ne- ganda. aliqua adjicienda, aliqua mutanda, sic aliqua etiam tacenda, Quint. 4, 2, 67. Hence also like aliquid followed by Gen. : trium rerum aliqua consequemur, Cic. Partit. 8. 30. 4. With numerals as in Gr. r/s, in or- der to express an indefinite sum or num- ber : aliquos viginti dies, some, or about 20 days, Plaut. Men. 5, 5, 47 : quadringentos aliquos milites, Cato, Orig. in Gell. 3, 7, 6, and Non. 187, 24: aliqua folia quinque, Cato, R. R. 156, also quoted in Var. R. R. 1, 2, 28 : tres aliqui aut quatuor, Cic. Fin. 2, 19. 62 : introductis quibusdam septem testibus, App. Miles. 2 (cf. in Gr. jf diaKo- clovs fxh TivtiS avrwv a-tKrtivav, Thuc. 3, 111 ; v. Shaffer, Appar. ad Demosth. III., p. 269). 5. Sometimes with alius, Any other, etc. : quae non habent caput aut aliquam aliain partem, Var. L. L. 9, 46, 147, etc. ; cf. aliquis no. 8. aliquipiain, aliquapiam, aliquodpi- am, pron. indef. adj. [aliqui] (only twice in Cic.). Some, any : etiamsi aliquapiam vi expelleretur ex hac urbe, Cic. Sest. 29, 63; and with the idea of alius predom- inant: some or any other: num manus, etc., aut num aliquodpiam membrum, etc., id. Tusc. 3, 9, 19; cf. Gron. Liv. 41, 6, 12.^ aliquis. aliquid, plur. aliqui (fern. sing. and .fern, and neutr. plur. not used; for the forms usu. supplied here, aliquae, ali- q"ua, properly belong to aliqui, q. v. ; cf. Ramsh. Gr. S. 571 sq, — Abl. sing, aliqui. Plaut. Aul. prol. 24 ; Most. 1, 3, 18 ; True! 5, 30. — Nom. plur. aliques, anal, to ques, from quis, ace. to Charis. 133 P. — Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 1) [alius-quis] pron. indef. subst. X. Some one, somebody, any one, some- thing ; in the plur., some, any, many (as it were, alius nescio quis ; it is opp. to an object definitely stated, as also to, no one, nobody. The synonn. quis, aliquis, and quidam designate, in a more extended limitation, an object not denoted by name; and, indeed, quis leaves not mere- ly the object, but even its existence, un- certain ; hence it is in gen. used in hy- poth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc. ; aliquis denotes that such an object really exists, but that noth- ing depends upon its individuality ; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none ; quidam indicates not merely the existence and individuali- ty of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations. Cf. also Hab. Syn. 83 ; Weber's Uebungseh. 1, 4 ; Jahn, Ov. M. 9, 429, and the works there referred to) : fit plerumque, ut ii qui boni quid volunt afferre, affingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant( laetius, Cic. Phil. 1, 3 : nam nos decebat, domum Lu- fere, ubi esset aliquis in lucem editus. Inn. in Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Frgm. ap. Stob. tit. 121. V E5« ydptipias (xvWoyov nuiovucvovs Tov (plivra $pi)veiv, etc.) : autture, aut vino aut al i a aliqui semper supplicat, Plaut. Aul. prol. 24 : hunc videre saepe optabamus diem, quum ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem, Ter. Hec. 4, 4, 30 : aliquid facerem, ut hoc ne facerem, / would do any thing whatever, provided I could avoid doing this, id. Andr. 1, 5, 24 ; so id. Phorm. 5, 6, 34 : quamvis enim demersae sunt leges alicu- jus opibus, Cic. Off. 2, 7, 24 : non est tua ulla culpa si te aliqui timuerunt, id. Mar- cell. 6 fin. : quaero utrum aliquid actum, an nihil arbitremur 1 id. Tusc. 5, 6, 15 : quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. ifo7tly his existence is certain), qui. etc., id. Brut. 73, 255 ; so id. Ac. 2, 43, 132, etc. ; Liv. 2, 10 fin. : nunc aliquis dicat mihi "quid tu?" Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94, 105; 3, 6; 5, 42, and Ep. 2. 168, etc.— |). Sometimes in connection with adjec- tives : judicabant, esse profecto aliquid natura pulchrum atque praeclamm, Cic. de Sen. 13, 43: mihi ne diuturnum qui- dem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum, in which there is any thing final, id. ib. 19, 69 ; cf. ib. 2, 5 ; Marcell. 9, 27 : aliquid improvisum, inopinatum, Liv. 27, 43 : aliquid magnum, Virg. A. 9, 186 ; so id. 10, 547. — Here belongs also its connection with unus, in order to des- ignate a single, but not otherwise defined person : ad unum nliquem confugiebant, Cic. Off. 2, 12, 41 Beier (cf. just after § 42 : id si ab uno justo et bono viro conse- quebantur, etc.) : sin aliquis excellit unus e multis ; effert se, si unum aliquid affert, id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52: aliquis unus pluresve divitiores, id. Rep. 1. 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum, et esse dicendi peritum : cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quis- que speretfore ilium aliquem? Quint. 12, 1, 31 ; id. 1, 12, 2. — c. Partitive with ex, de., or the Gen.: aliquis ex vobis, Cic. Coel. 3: Plin. 13. 3. 4: aliquis de tribus nobis, Cic. Leg. 3, 7 : suorum aliquis, id. Phil. 8, 9 : exspectabam aliquem meorum, id. Att. 13, 15 : succurret fortasse alicui vestrum, Brut, in Cic. Fam. 11, 1 : cum popularibus et aliquibus principum, Liv. 22, 13.— d. Aliquid with the Gen. of a Subst. or Adj. of the second Deel. for the adject, aliqui : aliquid pugnae. Plaut. Capt. 3,4,54: monstri. Ter. Andr. 1.-5, 15: boni, id. ib. 2, 3, 24 : virium. Cic. Fam. 11, 18 : falsi, id. Caecin. 1, 3 : indefensi, Liv. 26, 5, et al. Very rarely in a cas. obliqu. : ali- quo loci morari, Ulp. Dicr. 18, 7, 1.— e. Frequently, esp. in Cic.. aliquis is joined with the kindred words aliquando, ali- cubi, aliquo, etc., for the sake of orator- ical exuberance of diction : Cic. Plane. 14, 35: asperius locutus est aliquid ali- quando, id. ib. 13, 33 ; id. Sest. 6, 14 ; id. Mil. 25, 67 : non despero fore aliquem ali- quando. id. de Or. 1, 21, 95 ; id. Rep. 1, 9 ; id. Or. 42, 144 ; id. Fam. 7, 11 med. : eva- dat saltern aliquid aliqua, quod conatus sum, Lucil. in Non. 293, 1 ; App. Apol. p. 295, 17, et al. — £ In condit. clauses with si, nisi, etc. ; cf. Zumpt, Gr. § 710 : si ali- quid de summa gravitate Pompejus di- misisset, Cic. Phil.~13, 1 : si aliquid (really any thing, in contr. with nihil) dandum est voluptati, id. de Sen. 13, 44 : si ali- quem, cui narraret, habuisset, id. Lael. 23, 88: si aliquem nacti sumus, cujus, etc., id. ib. 8, 27 : cui (puero) si aliquid erit, id. Fam. 14, 1 : Pompejus cavebat omnia, ne aliquid vos timeretis, id. Mil. 24, 66 : nisi alicui suorum negotium daret, Nep. Dion. 8, 2 Dahn. : si aliquid eorum praestitit, Liv. 24, 8.— jr. In Plaut. and Ter. aliquis is used collectively with the plur. of the verb (cf. rif, Matth. Gr. S. 673 ; Passow, under tis 2, c.) : aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one. etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37 : me ades- se quis nuntiate) : aperite aliquis actutum ostium, Ter. Ad. 4, 4, 24. — h. In Virg. once with the 2 pers. sing. : exoriare ali- quis nostris ex ossibus nltor: qui face Dardanios ferroque sequare colonos, Aen. 4, 625 : (* aliqua, ae, /., Some one, is found in Ov. M. 10, 561 ; Var. L. L. 6, 7, 66, and Dig.). 2. With the idea of alius predominant (cf. aliqui no. 2), in opp. to a single defi- nite object : Some or any other, something al i a or any thing else: Cic. Brut. 44 ; so id. Fam. 3, 1 : ecquis retulit aliquid ad con- jugem et liberos praeter odia 1 Liv. 3, 68 : aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat, id. 34, 38 ; Veil. 1, 17 ; Tac. A. 1, 4 : Ti- berius neque spectacula omnino edidit, et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit, Suet. Tib. 47. 3. In a pregnant signif. as in Gr. tis, ti : Something considerable, important, or great : aliquid assequi se putant, qui os- tium Ponti viderunt, etc., Cic. Tusc. 1, 20, 45 Kiihn. (cf. in Gr. Sti ouodc ti itoteiv oviev noioTivTCi, Plat. Symp. 1, 4) : non omnia in ducis, aliquid et in militum ma- nu esse, Liv. 45, 36. Hence, a. Esse ali- quem or aliquid in a pregnant sense : to be something, i. e. to be of some worth, value, or note, to be esteemed, : atque fac, ut me velis esse aliquem, Cic. Att. 3, 15 sub fin.: si vis esse aliquis, Juv. 1, 73 Rup. : an quidquam stultius, quam quos singulos, contemn as, eos esse aliquid putare uni- versos 1 Cic. Tusc. 5, 36, 104 : si unquam in dieendo fuimus aliquid, Cic. Att. 4, 2 : ego quoque aliquid sum, id. Fam. 6, 18 : quod te cum Culeone scribis de privilegjo locutum, est aliquid (it is no trifle) : sed, etc., id. Att. 3, 15 : est istuc quidem ali- quid : sed, etc., id. de Sen. 3 ; Cat. 1, 4 : est aliquid, nupsisse Jovi, Ov. F. 6, 27 : omina sunt aliquid, id. Am. 1, 12, 3 ; so id. F. 1, 484 ; M. 13, 241 : sunt aliquid manes. Prop. 4, 7, 1 : est aliquid eloquen- tia, Quint. 1, prooem.yi?<. — ]), Dicere ali- quid, like \kyetv rt, to say something of importance or worth while, to assert some- thing nd9 wholly groundless : Cic. Tusc. 1, 10 ; cf. Herm. ad Vig. 731 ; 755.— c . In colloquial lang., fiet aliquid, something of importance or great, will, may come to pass or happen : invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc : aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25 : mane, aliquid fiet. ne abi, id. True. 2, 4, 15 ; Ter. Andr. 2, 1, 13. 4. Aliquid, in figurative lang.. for The enjoyment of sensual love: sertis redimiri jubebis et rosa ? si vero aliquid etiam . . . turn plane lucrum omnem absterseris ? Cic. Tusc. 3, 18, 43 (cf. Terence : num quidquam amplius tibi cum ilia fuit? Andr. 2, 1, 25) ; id. Fam. 9, 22 fin. : quae si forte aliquid vultu mihi dura negarat, Prop. 2, 18, 11 Burm. 5. Ad aliquid, in gramm lang., A name which has not merely an independent exist- ence, but refers to another, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad fin) : iidem cum inter- rogantur, cur aper apri et pater patris faciat, illud nomen simpliciter positum, hoc ad aliquid esse contendunt, Quint. 1, 6,13. _ 6. Atque aliquis, poet, in imitation of cMt ii/ tis, and thus some one (Horn. II. 7, 178 ; 201, et al.) : atque aliquis magno quaerens exempla timori, non alios, in- quit, motus, etc., Luc. 2, 67 Web. ; Stat. Th. 1, 171 ; Claud. Eutr. 1, 350. 7. In the freer lang. of comedy, some- times aliquis and aliquid are used for aliqui and aliquod : quibus est alicunde aliquis objectus labos, Ter. Hec. 3, 1, 6 et al. 8. With alius, aliud : Some or any oth- er, something else, any thing else: dum aliud aliquid flagitii conficiat Ter. Ph. 5, 4, 5 (cf. with aliqui : quae non habent caput aut aliquam aliam partem, Var. L. L. 9, 46. 147) : aliquid aliud promittere. Petr. Sat. 10, 5, et al. 9. Before qui, it is sometimes omitted, esp. in the phrase est — sunt, qui : prae- mittebatque de stipulatoribus suis. qui perscrutarentur, etc., Cic. Off. 2, 7, 25 : sunt quibus in satyra videar nimis acer, Hor, S. 2, 1, 1 : sunt qui adjiciant his evi- dentiam, quae, etc., Quint. 4, 2, 63 (cf. on the contr. § 69 : verum in his quoque confessionibus est aliquid, quod ex invidia detrahi possit). From aliquis the follg. adverbs are formed : A. aliquid (prop. ace. denoting in what respect, with a neut. verb or adjec- tive) : In some degree, to some extent, some- what : illud vereor, ne tibi ilium succen- sere aliquid suspicere, Cic. Dcjot. 13, 35 : si in me aliquid offendistis, id. Mil. 36, 99 • 79 al i a quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent, Caes. B. G. 1, 40 Held. : per- Jucens jam aliquid, incerta tamen lux, Liv. 41, 2 ; Plin. 5, 9, 10. B> a 1 i q u 6 (from aliquoi, old Dat. denoting direction whither ; cf. alio, quo, etc.). X. Somciohithcr, to someplace, some- where ; in the com, poets sometimes with a subst. which designates the place more definitely : ut aliquo ex urbe amoveas, Plaut. Ep. 2, 2, 94 : aliquo abjicere, Ter. Ad. 4, 7, 26 : aliquo concludere, id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4. 2, 13 : in cellam con- cludere) ; Plaut. Rud. 2, 6, 51 ; id. Men. 5, 1, 3 : in angulum aliquo abire, Ter. Ad. 5, 2, 10 ; so id. 3, 3, 6 : aliquem rus aliquo educere, Cic. Q.. Fr. 3, 3 : aliquo exire, id. ib. 3, 1: aliquo advenire vel sicunde discedere, Suet. Calig. 4. — With a follow- ing Gen. like quo, ubi, etc. : migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut, in Cic. Fam. 11, 1, 5. — 2. — alio ? u0 > Some- where else, to some other place (cf. aliquis no. 2) : dumproficiscor aliquo, Ter. Andr. 2, 1, 28 : at certe ut hinc concedas aliquo, id. Heaut. 3, 3, 11 : si te parentes time- rent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes, Cic. Cat. 1, 7, 17. Cf. Hand Turs. 1, 265. C, aliquam, adv. orig. ace. fern, from aliquis = in aliquam partem, In some de- gree; only in connection with diu, mul- tus, and plures : 1, Aliquam diu, and written together aliquamdiu, A while, for a while, for some time: also pregn. : a considerable time (most freq. in the histt. esp. Caes. and Livy ; also several times in Cic.)* nt non aliquando condemnatum esse Oppiani- cum, sed aliquam diu incolumem fuisse iniremini, Cic. Clu. 9, 25 : Aristum Athe- nis audivit aliquamdiu, id. Acad. 1, 3, 12 : in vincula conjectus est, in quibus ali- quamdiu fuit, Nep. Con. 5, 3 ; id. Dion. 3, 1 : qua in parte rex affuit, ibi aliquam diu certatum, Sail. J. 74, 3 ; Liv. 3, 70, 4. — b. Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc. : pugnatur ali- quamdiu pari contentione : deinde, etc., Caes. B. G. 8, 19, 3 : cunctati aliquam diu sunt : pudor deinde commovit aciem, Liv. 2, 10, 9 ; so id. 1, 16 : quos aliquam- diu inermos timuissent, hos postea arma- tos superassent, Caes. B. G. 1, 40, 6 : con- troversia aliquam diu fuit : postremo, etc., Liv. 3, 32, 7 ; so id. 25, 15, 14 ; 45, 6, 6 : ibi aliquam diu atrox pugna stetit : tan- dem, etc., Liv. 29, 2, 15 ; so id. 34, 28, 4 and 11 ; Suet. Ner. 6. — * c. With donee, as a more definite limitation of time : A considerable time . . . until, some time . . . until : exanimis aliquam diu jacuit, do- nee, etc., Suet. Cae9. 82. — d. I n Mela sev- eral times as a local designation : A long distance; most freq. of rivers : Rhodanus aliquam diu Gallias diiimit, 2, 5, 5 ; so ib. 3, 5, 6 ; 3, 9, 8, et al. Of the Corycian cave in Cilicia : deinde aliquam diu perspicu- us, mox, et quo magis subitur, obscurior, 1, 13. 2. Aliquam multus, or together ali- quam multus : Considerable in number or quantity (only post-class. ; for in Cic. Verr. 2, 4, 25, 56, the reading is alii quam multi) : aliquam multos non cemparuis- se, * Gell. 3, 10, 17 : aliquam multis die- bus decumbo, App. Apol. p. 320, 10. Also adv. aliquam multum, to a considerable distance, considerably : sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est, id. ib. p. 276, 7 dub. — And in Comp. * ali- quam plures, considerably more : aliquam pluribus et amarioribus perorantem, Tert. Apol. 12 dub.— Cf. Hand Turs. 1, 243. D. aliqua, adv., orig. Abl. — 1. To some place, somewhere : antevenito aliqua aliquos, Plaut. Mil. 2, 2, 66 : aliqua evo- lare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, 67 : si qua evasissent aliqua, Liv. 26, 27, 12. — 2. Transf. to action : In some manner : ali- quo modo : aliquid aliqua sentire, Plaut. Merc. 2, 2, 62 : evadere aliqua, Lucil. in Non. 293, 1 : aliquid aliqua resciscere, Ter. Ph. 5, 1, 19 ; so ib. 4, 1, 19 : aliqua nocere, * Virg. E. 3, 15 : aliqua obesse, App. Apol. p. 295, 17.— Cf. Hand Turs. 1, 242. aliquisquam. ahquidquam, pron. indef. subst. [aliquisj Any one, any 80 AL IU thing (perh. only in the two follg. exam- ples) : qui negat, aliquidquam Deos nee alieni curare, nee sui, Cic. Div. 2, 50 : nee ullos alicuiquam in servitutem dari pla- cere, Liv. 41, 6 fin. Gron. aliquo, v. aliquis, adv., B. aliquot; num. indef. indecl. [alius- quotj dome, several, a few, not many (ac- cordingly that which is undefined in num- ber, whereas nonnulli, the one and the other, this and that, indicates an inde- terminate selection from several persons, Caes. B. G. 2, 3 ; cf. Wolf Suet. Caes. 10) : dies, Ter. Andr. 2, 1, 13 : liberae, id. ib. 4, 4, 32 : amici, id. Phorm. 2, 1, 82 : saecula, Cic. Univ. 1 : epistolae, id. Fam. 7, 18 : aliquot de causis, Caes. B. G. 2, 3, et al. — Without subst. : aliquot me adierant, Ter. Andr. 3, 3. 2. aliquot-fariami, adv - [fori] In some or several places : Var. R. R. 1, 2, 7. aliquoties (once in Sail, aliquotiens, v. below), adv. [aliquot] Some, certain, or several times, at different times (used in several instances in Cicero ; elsewhere rare) : causam agere, Cic. Quint. 1 : au- dire, id. Font. 11 : tangere locum, id. Leg. 2, 4, 9 : neque detrusus aliquotiens ter- retur, Sail. H. Frgm. in Prise. 1015 P. ; cf. Lion Gell. 1, 18, 2 : in campum descen- dere, Liv. 7, IS ; Suet. Calig. 11. * aliqiiO-VOrsum, <«&>• Toward some place, one way or other, Plaut. Cas. 2, 4, 18. 1. alis, old form for alius, q. v. 2. ALlS, /• = Elis, ''AAiS, Doric for y H\is (oidy in Plaut. Capt), A town in Achaia : Eum vendidit in Alide, prol. 9 ; ib. 25. Its inhab. Aliij ib- 24, et al. t alisma, atis, 7t. = a'X( m < "aXcktok Ptolem., A fortress built by Drusus near the present Wesel, Veil. 2, 120 ; Tac. A. 2, 7 ; cf. Mann. Germ. 81 ; 433. alitor, v - alius, adv., D. + alltudo, iniss. /■ falo] in Gloss. Gr. Lat. as a trans], oirfioibih Nourishment. * alltura, ae, /. [id.] A nourishing, rearing, Gell. 12, 1, 20. alltus, Part., from alo. aliubl) "d v ' [alius-ubi] A rare form for the contr. alibi; Elsewhere (once in Var., besides only in Plin., and even there far less freq. than alibi ; never in connec- tion with the negatives non, nee, necus- quam ; and a few times in Seneca and in the Digg.) : Vetant hoc aliubi venti, Plin. 14, 1. 3 ; so id. 17, 2, 2 ; 12, 14, 32 ; 13, 4, 7 ; 17, 31, 29 ; 17, 21, 35.— b. Repeated in diff. clauses: Here there, in one place in another (cf. alibi no. 2) : aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto deciino, Var. R. R. 1, 44 : aliubi pro aqua, aliubi pro pabulo pendunt, Plin. 12, 14, 32 ; so id. 22, 18, 21 ; 34, 14. 41 ; Sen. Ben. 1, 5, 5. — C. Aliubi atque aliubi, Here and there, now here, now there. Sen. Ep. 35 sub. fin. : a. atque a. diversa poena est, in different places, id. Ben. 3, 6, 2. Alium, i, «-. v - Allium. aliunde, adv. [alius-unde] From an- other person, place, or thing, from else- where, aXXodev (most freq. in Cic.) : sive aliunde ipsei porro (nomen) traxere, or if they have brought it from some other place, Lucr. 3, 134 ; so id. 5, 523 ; 6, 1018 : eum assumpto aliunde uti bono, Cic. de Or. 2, 10, 39.— Hence, a. With the verbs which are constr. with ab or ex, like pen- dere, mutuari, sumere, stare, etc. : non aliunde pendere, Cic. Fam. 5, 13, 2 ; id. Or. 24, 80 : aliunde mutuati sumus, id. Att. 11, 13 : audire aliunde, id. Lig. 1, 1 : aliunde dicendi copiam petere, id. de Or. 2, 9, 38 ; Catull. 61, 151 ; Plin. 13, 16, 30 : nee aliunde magis sues crassescunt, id. 13, 18, 32^adeo ut totum opus non ali- unde constet, so that the whole work is made up of nothing else, id. 30, 1, 2. — b« Repeated : Qui aliunde stet semper, ali- unde sentiat, Liv. 24, 45 ; Plin. 37, 12, 75 ; so id. 13, 16, 30.— c. Together with the kindred words alius, alio, aliter, etc., an abbreviated manner of speaking : aliis aliunde est perieulum, Ter. Ph. 2, 2, 19 : qui alii aliunde coibant, Liv. 44, 12, 3: aliunde enim alio transfugiunt, Sen. Brev. AL IU Vit. 16, 2 : aliunde alio commigratio est, id. Cons, ad Helv. 6, 6 : aliunde alio tran- siliens, id. Ep. 64, 1. — d. With quam, From elsewhere than : nee fere aliunde (invehitur ad nos) quam ex Hispania, Plin. 33, 8, 40 ; so id. 2, 97, 99 ; 9, 34, 53. — With a somewhat changed expression in Cic. : itaque aliunde mihi quaerendum est. ut et esse deos et quales sint dii, dis- cere possim, quam quales tu eos esse vis, for, quam a te, N. D. 3, 25, 64. 1. Alius, a, um, , To allegorize, to speak in al- legories, Tert. Res. earn. 27 ; Hier. Ep. 61 ad Pamm. 3. * al-lenimcntum, l »• -4 soothing remedy : tumultus, Amm. 27, 3. allevamentumi i, n. [allevo] a means of alleviating, easing : sine ullo re- medio atque allevamento, Cic. Sull 23 fin. allevati'O (adl), onis, /. [id.] 1. A raising up, elevating: humerorum alle- vatio atque contractio, Quint. 11, 3. — 2. Trop.: An alleviating, assuaging, eas- ing : ut (doloris) diuturnitatem allevatio consoletur, Cic. Fin. 1, 12, 40 : nullam al- levationem, id. Fam. 9, 1. * allcvator (adl), oris, m. One who lifts or raises up, an elevator: humilium, Tert. adv. Marc. 4,36 (ace. to the Heb. D ,L >3i:> IT3JD).:_from 1, al-levo (adl), avi, atum, 1. v. a, 1, To lift up, to raise on high, to raise, set up (in the ante-Aug. per. very rare, perh. only twice in Sail and Hirt. ; later often, esp. in Quint, and the histt.) : qui- bus (laqueis) allevati milites facilius as- cenderent, * Sail. J. 94, 2 : pauci elevati scutis {borne up on their shields ; others : allevatis scutis, with uplifted shields, viz. for protection against the darts of the en- emy), Hirt. Bell. Alex. 20 Moeb. : gelidos complexibus allevat artus, Ov. M. 6, 249 : cubito allevat artus, id. ib. 7, 343: naves turribus atque tabulatis allevatae, Flor. 4, 11, 5 : supercilia allevare, Quint. 11, 3, 79 (ace. to the Gr. ti'iS iippvs avaaxav). So brachium, id. 1 1, 3, 41 : pollicem, id. ib. 142 : manum, ib. 94 : oculos. Curt. 8, 14 : faciem alicujus manu, Suet. Cal. 36, et al. 2. Trop.: a. To lighten, alleviate physical or mental troubles ; or referring to the individual who suffers : to lift up, sustain, comfort, console (class.) : aliorum aerumnam dictis allevans, old poet, quo- ted, Cic. Tusc. 3, 29, 71 (ace. to Sophocl Frgm. ap. Brunck. p. 588 : KaiVws kukus ■npnaoovTi ovuitapuiviaas) : ubi se allevat, ibi me allevat, * Plaut. Pers. 2, 5, 3 : onus, aliqua ex parte, Cic. Rose. Am. 4, 10; so sollicitudines, id. Brut. 3, 12: allevorquum loquor tecum absens, Cic. Att. 12, 39 : alle- vare corpus, id. ib. 7, 1 ; Ov. Tr. 3, 8, 31 : allevor animum, in a poet, manner, Tac. A, 6, 43. — p. To diminish the force or weight of a thing, to lessen or lighten : adversari- orum confirrr.atio diluitur aut infirmatur aut allevatur, Cic. Inv. 1, 42, 78 : allevatae notae, removed, Tac. H. 1, 52. — c. To raise up, i. e. to make distinguished ; pass., to be or become distinguished : C. Caesar elo- quentia et spiritu, et jam consulatu alleva- batur, Flor. 4, 2, 10. 2. al-levo (adl), less correctly, al- 83 A I L I laevo, are, v. a. To make smooth, to smooth off ot over (only in Colum.) : nodos et cicatrices allevare, Col. 3, 15, 3 ; so also 4, 24, 4 ; 6. * 1. allcK (hall.), Icis, m. The thumb or great toe ; hence, in derision, of a httle man : tune hie araator audes esse, allex viri? thou thumbling? thou, duodecimo- man. ? Plaut. Poen, 5, 5, 31. 2. allex °r alex= alec, q. v. Allia(more correct than Alia, Schneid. Gr. 1, 408), ae, /. A little river 11 miles northward from Rome, near Crustumeri- nm, in the country of the Sabines, passing through a wide plain (cf. Mann. Ital. 1, 320 ; Mflller Roras Camp. 1, 138 ; 141 sq.) ; it was made memorable by the ter- rible defeat of the Romans by the Gauls in the year 365 U.C., XV. Kal. Sextil. (18 July), which, hence called dies Alliensis, was considered ever after as a dies ne- fastus, Liv. 5, 37-39 ; 6, 1 ; Cic. Att. 9, 5 ; Virg. A. 7, 717 ; Luc. 7, 408 ; Suet. Vit. 11 ; cf. Fest. p. 6. * alhatum. i, n. [alliuml orig. adj. sc. edulium, A kind of food of the poorer class, composed of, or seasoned with, garlic : sine me alliato fungi fortunas meas, Plaut. Most. 1,1, 45. allicefaClO (adl.), ere, v. a. [allicio- facio] To allure (only in the two fol]g. exs.) : quod invitat ad se, et allicefacit, Sen. Ep. 118 dub. : viros, ad societatem imperii allicefactos, Suet. Vit. 14. al-UciO (adl.). lexi, lectum, 3. (ace. to Charts. 217 and Diom. 364 P. also alliceo, ere, pcrf. allicui, Piso in Prise. 877 P. and Hyg. Astron. 2, 7) v. a. [lacio] To allure or entice to one's self to draw to one's self by alluring (in Cic. about twenty times, e'lsewh; rare, never in Ter., Hon, and J-uv.) : rex sum, si ego ilium hodie homi- ne.m ad me allexero, * Plaut. Poen. 3, 3, 58 : allicit aures, * Lucr. 6, 183 : allicere ad misericordiam, Cic. Manil. 9. 24 : nos- tris officiis benevolentiam. id. Verr, 2, 5, 71,182; soid.Muren.35,74; Plane. 4, 11; de Or. 1, 8, 30 ; 2, 78, 315 ; Off. 2, 14, 48 ; Tusc. 1, 3, 6; Div. 1, 39, 86 ; Lael. 8, 28 ; Fain. 1, 9 ; 2, 15, et al. : alliciunt somnos tempus motusque merumque, Ov. F. 6, C81 : comibus est oculis alliciendus amor, id. A. A. 3, 510 : gelidas nocturno frigore pestes, Luc. 9, 844 : Gallias, Tac. H. 1, 61 ■> to id. ib. 2, 5. al-lldo (adl.), si, sum, 3. v. a. [laedo] To thrust, strike, or dash one thing upon or against another : tetra ad saxa allide- re, Att. in Non. 488, 14 : ut si quis, prius arida quam sit Cretea persona, allidat pi- laeve trabive, who dashes an image of clay against a post, etc., Lvicr. 4, 298 ; so id. 4, 572 : (remigum) pars ad scopulos allisa, Caes. B. C. 3, 27 : in latus allisis clupeis, Claud. IV. Cons. Hon. 627. Cf. Schneid, Col. 4, 20, 2. — Trop. : To bring into danger ; pass., to suffer damage (the fig- ure taken from a shipwreck ; cf. affligo) : in quibus (damnationibus) Servius allisus est, Cic. Q. Fr. 2, 6 fin. ; so Sen. Tranq. Anim. 3 fin. ; Col. 1, 3, 9. Alliensis, e, v. Allia. Allifae, arum, also Alifa, ae,/. "A\- Xupat, A town of Samnium, in a pleasant valley, near the left bank of Vulturnus, early colonized by the Romans, Liv. 8, 25 ; 9^38 ; cf. Mann. Ital. 1, 789. Hence Al- lifamis. a, um, Of or pertaining to Al- lifae: ager, Cic. Agr. 2, 25: vinum (in high estimation among the Romans), Sil. 12, 526 : Allifana, orum, n. sc. pocula, drinking-cups of considerable size made there, Hor. S. 2, 8, 39.— Allifani, The in- hab. of Allifae, Plin. 3, 5, 9. alllgratio (adl.), onis, /. [alligo] A binding or tying to (only in the tollg. exs.) : arbustorum, Col. 11, 2. Hence, 2. abstr. pro concreto, A band: Vitr. 8, 7 med.; so id. 7, 3. alligator (adl.), oris, m. [id.] One who binds to ; only in Col. : alligatoris cura, 4,13,1; so 4, 17, 5; 4, 20, 1 ; . 4, 26, 4. alllgatura (adl.), ae, f. [id.] A band or lie (.only in the two follg. exs.) : Col. Arb. 8, 3 ; Scrib. Larg. Comp. 209. al-Ug'O (adl.), avi, atum, 1. v. a. 1, To binato something: ad statuam, Cic. Verr. 2, 4, 42, 90. So ad-palum, id. ib. 2, 5,-28, 71 ; and so in the well-known witti- 84 AL L O cism of Cic, when he saw his rather small son-in-law girded with a very long sword : Quis generum meum ad gladium alliga- vit? Macr. Sat. 2, 3: leones alligati, Sen. Brev. Vit. 13. — In Col. of binding the vine to trees or other supports : 4, 13 ; so ib. 20. 2. In a gen. signif., To bind, to bind round, bind up : dolia, Cato R. R. 39. So of the binding up of wounds : vulnus, an old poet, in Cic. Tusc. 2, 17, 39 : alliga- tum vulnus, Liv. 7, 24 : oculus alligatus, Cic. Div. 1, 54, 123.— Of the binding of the hands : alliga, inquam, colliga, Plaut. Ep. 5. 2, 26 : alligari se ae venire patitur, Tac. G. 24. Hence alligati sc. servi, slaves who are fettered, Col. 1, 9. And so of oth- er things : alligare caput lana, Mart. 12, 91 : alligat (naves) ancora, makes or holds fast, Virg. A. 1, 169. In Pliny of fixing colors, making them fast : colorem, Plin. 32, 6, 22 ; so id. 9, 38, 62. Poet. : lac al- ligatum, coagulated or curdled milk, Mart. 8,64. 3. Trop.: To bind, to hold fast, to hinder or detain ; or in a moral sense : to oblige or lay under obligation (cf. obli- go) (very freq., but in the class, per., for the most part, only in more elevated prose) : vultum alligat quae tristitas 1 what sad7}ess fixes, renders your counte- nance immovable ? Pac. in Non. 1 82, 1 : caput suum, Plaut. Ep. 3, 2, 33 : jure- jurando alligare aliquem, id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58 : hie furti se alligat, shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (" astringit, illaqueat, et obnoxium fecit," Don. ; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27 ; homo furti se astringet, Cic. Flacc. 17 : alligare se scelere, Cic. Plane. 33) : alligatus sponsu, Var. L. L. 6, 7 med. : lex omnes mortnles alligat, Cic. Clu. 54 : beneficio alligari, id. Plane. 33, 81 : ne existiment ita se alligatos, ut, etc., id. Lael. 12, 42 : ne forte qua re impediar et alliger, id. Att. 8, 16, et al. — * Alligatus calculus, in games of chess : a piece that can not be moved : Sen. Ep. 117 sub fin. al-lin© (adl.), levi, litum, 3. (upon the formation of the perfi v. Struve p. 254 and 55 ; inf. allinire, Pall. 1, 41 fin., Febr. tit. 33 ; Maj. tit. 8, 1) v. a. To be- smear, to varnish or color over, to draw over, to attach to, to impart to, a\si um, Allobrogian: vi- num, Gels. 4, o : vitis, Plin. 14, 2, 4, no. 3, et al. — Hence, A surname of Q. Fabius Maximus, as conaueror of the Allobroges, Veil. 2, 10. allocutio (adl.), onis, /. [alloquor] (first used after the Aug. per.) .1. A ALLU to, an accosting, an address: vertit allocutionem, Plin. Ep. 2, 20, 8 : inchoata allocutione, Suet. Tib. 23. — 2, Like the Gr. irapauvSia, An address for consolation, consolation, comfort, exhorta- tion : qua solatus es allocutione 1 Cat. 38, 5 Dor. , so Sen. Cons, ad Helv. 1. — 3. -An inciting to the conflict, only upon coins, v. Eckh. D._N. V. 6. p. 268. alldcutus (adl.), a, um, Fart., from alloquor. t allophylus- a, um, adj. == aX\6$v XoS, Of another . stock or race, foreign, alien : conjugium allophylorum, Tert. Pud. 7 ; so Hier. Ep. ad Eust. 27, et al.— The orig. long y shortened in the poets : tyrannus, Prud. Ham. 502 ; Paul. Nol. de S. Fel. Nat. Carm. 8, 23, 70 ; Tert. adv. Marc. 4, 37. alloquium (adl.), ii, n. A speaking to, addressing, esp. for exhortation, en- couragement, consolation, etc., an exhort- ing, inciting, consoling, etc. (first used after the Aug. per.) : alloquio leni perli- cere homines ad dedendam urbem, Liv. 25, 24 : fortunam benigno alloquio adju- vabat, id. 1, 34 : blandioribus alloquiis prosequi, Plin. Ep. 1, 8 : alloquio militem firmare, Tac. H. 3, 36 ; Ov. Tr. 1, 8, 17 ; * Hor. Epod. 13, 18, et al. — In Luc. in gen. = colloquium, Conversation : longis pro- ducere noctem alloquiis, 10, 174. — From al-loQUOr (adl.), cutua, 3, v. a. : ali- quem, To speak to one, esp. in greeting, inciting, admonishing, consoling, etc. ; hence, to salute, exhort, rouse ; to console (cf. in Gr. zrapauvdeouai) (in the ante- class, and class, per. rare ; in Cic. only twice ; more freq. from the time of the Aug. poets) : quem ore funesto alloquar? Att. in Non. 281, 6 : Diis gratias agere at- que alloqui, Plaut. Am. 1, 1, 26 ; id. ib. 1, 1, 232 : hominem blande alloqui, Ter. Ph. 2, 1, 22 ; so id. Andr. 2, 2, 6 : quem nemo alloqui vellet, Cic. Clu. 61 ; so id. Her. 4, 23 ; Ov. M. 15, 22 ; id. ib. 8, 729 ; 11, 283 ; 13, 739 ; Virg. A. 6, 466. et al. : senatum, composita in magnificentiam oratione, allocutus, Tac. H. 3, 37 ; so id. Ann. 16, 19 ; Agr. 35. In consolation : alloGutum mulieres ire ajunt, quum eunt ad aliquam locutum consolandi causa, Var. L. L. 6, 7, 66 : alloqui in luctu, Sen. Troad. 619 : aftlictum alloqui cupit, id. Oed. 1007. . * al-lubentia (adl), ae,/. [lubet], A liking or inclination to: jam allubentia proclivis est sermonis et joci, et scitum est cavillum, i. «.voluntas loquendi et jo- candi, App. M. 1, p. 105, 12 Elm. (Al. leg. : jam ad lubentiam proclives erant sermones et joci.) al-lubeSCO; ere [lubet], v. inch. * 1. To begin to please : Hercle vero jam allu- bescit (femina) primulum, Plaut. Mil. 4, 2, 14. — 2. To please, to be pleasing to (post-class.) : ilia basiare volenti promptis saviolis allubescebat, App. M. 7, p. 192, 40; Capell. 1, p. 10.— * 3. Allubescere aquis, To find pleasure in, to drink with pleasure, App. M. 9, p. 218, 27. al-luceo (adl.), xi, 2. v. n. To shine upon (very rare ; in the lit. signification only post-Aug.) : nisi aliqui igniculus al- luxerit, Sen. Ep. 92 : nobis alluxit, Suet. Vit. 8 : alluxerunt fulgura ejus orbi ter rae, Vulg. Psalm. 97, 4 (as a translation of ■l-V^rt rp"n ^p), et al.— Trop., as v. a., faculam allucere alicujus rei, to fur- nish a favorable opportunity for somethings * Plaut. Pers. 4, 3, 46. allucinatio, allucinor, v. aluc. al-luctor, ari, v. dep. To struggle with or against (only in App.) : dein al- luctari et etiam saltare (me) perdocuit, Met. 10, p. 247 : alluctantem mihi saevis- simam fortunam superaram, ib. 11. al-ludio, are, a less emphatic form for the follg. : To jest at ; only twice in Plaut. : quando adbibero, alludiabo, Stich. 2, 2, 58 : and of dogs : to caress, Poen. 5, 4, 64. al-ludo (adl.), UBi, usum, 3. v. a. and n. X, To play or sport with or at a thing, to joke, jest, to do any thing sportingly ; c. ad or l)at. (most freq. since the Aug. per. ; never in Plaut. ; in Ter. and Cic. only once each) : ad scortum, * Ter. Eun. 3, AL MU 1, 34 : Galba autem alludens (discourtHg in jests) varie et copiose, multas similitu- dines afferre, Cic. de Or. ], 56, 240: oc- cupato, Phaedr. 3, 19 fin. ; Ov. M. 2, 864 : nee plura alludens, Virg. A. 7, 117 : Cic- ero Trebatio alludens, i. e. cum eo jo- cans, Quint. 3, 11, 18 Spald. ; «o Suet. Caes. 22, et al. 2. Trop. of the sportive, dsahing mo- tion, a. Of the waves : To rport with, to dash upon, to splash : mare ter/ani appe- tens litoribus alludit Cic. N. D. 2, 39, 100 : solebat AquiUus, litus Ita definire, qua ductus alluderet, id. Top. T, 32 ; cf. Quint 5, 14, 34 : in alludentibvji undis, Ov. M. 4, 324. c. Ace. : omnia, qwae — ductus sa- ils alludebant, Ctt G4, 66. — 1>. Of the wind : summa cacuniina silvae lenibus alludit tlabris levis Auster, Val. Fl. 6, 664. — Hence also, ^ Of the trees moved by the wind : Son. Thyest. 157. — * 3. Also trop.: To allude, to in discourse: Ho- meri versions, Val. Max. 3, 7, no. 4 extr. al-luo (adl.), ui, 3. v. n. To wash against, to fiow near to, of the sea, the waves, etc. (apparently first used by Cic.) : non alluuntur a raari moenia, Cic. Verr. 2, 5, 37, 96 : fluvius latera haec alluit, id. Leg. 2, 3, 6 : flumen quo alluitur oppi- dum, Plin. 6, 4 ; Virg. A. 8, 149 : amnis ora vicina alluens, Sen. Hippol. 1232 : al- luit gentes Maeotis, id. Oed. 475. Trop. : (Massilia) cincta Gallorum gentibus bar- hariae fluctibus alluitur, Cic. Fl. 26, 63. -t alius* i» m -< "pollex scandens proxi- »mm digitum, quod velut insiluisse in ■ilium videtur, quod Graece aWeadai di- dtur," Fest. p. 7 ; kindred with allex, q. v. * allusiO (adl.), onis, /. [alludo] A playing or sporting with : Am. 7, p. 229. alluvies (adl-). ei, /. [aUuo] 1. A pool of water occasioned by the overflowing if the sea or a river : In proxima alluvie oueros exponunt, *Liv. 1, 4. — 2. Land formed .by alluvion: fluminum alluvie, ' Col. 3, 11, 8. In the plur. : mare quietas illuvies temperabat, App. M. 11, p. 260, 29 Elm. alluvio (adl.), onis, /. [id.] An over- flowing, an inundation : terra aquarum saepe alluvionibus mersa, App. de Mund. p. 67, 41. — 2. 1° tne jurists : An accession of land gradually washed to the shore by the flowing of water ; an alluvion : quod per alluvionem agro nostro flumen adje- cit, jure gentium nobis acquiritur, Gaj. Dig. 41, 1, 7 ; Ulp. Dig. 19, 1, 13. Hence jura alluvionum et circumluvionum. Cic. de Or. 1. 38. 173 ; cf. Callistr. Dig. 41, 1, 12. * alluvlUS. a, um, adj. [id.] Added to land by the wash of water, alluvial : ager, Auctor. Var. de Lim. p. 293 Goes. AlmOi onis, m. A small stream, al- most entirely dry in summer, on the south side of Rome, which, crossing the Via Ap- pia and Ostiensis, flows into the Tiber (*now the Aquataccio). In it the priest9 of Cybele annually washed the image and sacred implements of the temple of that goddess ; v. Ov. F. 4, 337 ; 6, 340 ; Mart 3, 47; Lucan. 1, 600. Cf. Mann. Ital. 1, 588 ; Mall. Roms Campagn. 2, 400 sq. — As a river-god, father of the nymph Lara, Ov. F. 2, 601. I abilities. Benignity, hind beliavior; " habitus almarum rerura," Fest p. 7 ; cf. Charis. p. 25 P., " almities, almitiei, th- -pi-KCia." — From almus. a, u "i. adj. (contr. from all- uius, from alo) Nourishing, affording nourishment, cherishing, poet, epithet of Ceres, Venus, and other patron deities of the earth, of lieht, day, wine, etc. ,- cf. BentL Hor. S. 2, 4,~13. Hence genial, re- storing, reviving, kind, propitious, indul- gent, bountiful, etc. : O Fides. Enn. in Cic. Off. 3, 29, 104 : nutrix, Plaut Cure. 2, 3, 79 : Venus, Lucr. 1, 2 ; Hor. Od. 4, 15, 31 : mater terra, Lucr. 2, 992 ; id. 5, 231, et al. Ceres, Virg. G. 1, 7 : Phoebe, id. Aen. 10, 215 : Cybele, ib. 220 : ager, id. ib. 2, 330 : vites, tlie refreshing vines, ib. 2, 233, et aL— Faustitas, Hor. Od. 4, 5, 18 : Maia, id. ib. 1, 2, 42 : Musae, ib. 3, 4, 42 : dies, ib. 4, 7, 7 : sol, id. Carm. See. 9 : ova, id. Sat 2, 4, 13 : adorea, i. e. glo- ria, quae virtutem nutrit id. Od. 4, 4, 41 : Pales, Ov. F. 4, 722 : sacerdos, Prop. 4, 10, 51 : ubera, Stat. Ach. 2, 383, et al. ALO alneus, <% um, adj. Of or made of alder-wood : palus, Vitr. 5, 12 : so id. 3, 3. — From alnuSt i. /■ The alder, which flour- ishes well only in moist places : Betula alnus, L.; cf. Plin. 16, 40, 79; Cat. 17, 18 ; Virg. G. 2, 110 : alnorum umbracu- la, Cic. Frgm. in Macr. S. 6, 4. Poet: Things made of alder-wood. So esp. of ships, for which it was much used : tunc alnos primum fluvii sensere cavatas, Virg. G. 1, 136 ; so ib. 2, 451 ; Lucan. 2, 426 : arnica fretis, Stat. Th. 6, 106, et al. ; and of pales or posts : Lucan. 2, 486 ; so id. 4, 422. — The sisters of Phaeton, while they were bewailing his death, were changed to alders, ace. to Virg. E. 6. 62 ; cf. with it id. Aen. 10, 190 ; Claud. Fes- cenn. Nupt. Hon. 14. alo, alui, altum, and alitum, 3. (the ante-classical and classical form of the part. perf. from Plautus until after Livy is alius ; in Cic. four times ; alitus seems to have been first used in the post-Aug. per., in order to distinguish it from altus, as a form of the Pa. Altus is found in Plaut. Rud. 3, 4, 36 ; Var. in Non. 237, 15 ; Cic. Plane. 33, 81 ; Brut 10, 39 ; N. D. 2, 46.118; Fam.6,1; Sail. J. 63, 3 ; Liv. 30, 28 ; on the contrary, alitus : Curt. 8, 10, 8 ; Val. Max. 7, 2, 7 ; 3, 4. 4 ; Ulp. Dig. 27, 3. 1. Hence alitura. Gea 12, 1, 20. Cf. Prise. 897; Diom. 371; Charis. 220 P.; Strave S. 214; Ramsh. S. 118; Wund. Plane, p. 201) [AAS2, i\S£io, OLO, ado- lesco] v. a. To nourish, support, sustain, maintain (and in gen. without designating the means, while nutrirc denotes suste- nance by animal food ; cf. Herz. Caes. B. G. 1, 18; 7,32; Hab. Syn.77; Doed. Syn. 2, 99) : quern ego nefrendem alui, Liv. Andr. in Fest. s. v. nefrendes, p. 106 : Athenis natus altusque, Plaut. Rud. 3. 4, 36. In this connection with natus, edu- catus, or a similar word, several times : alui, educavi, Att in Non. 422, 14 : cum Hannibale alto atque educato inter arma, Liv. 30, 28 (cf. trop. below) : aut equos alere aut canes ad venandum, Ter. Audr. 1, 1, 30 ; id. Hec. 4, 4, 49 : alere nolunt hominem edacem, id. Phorm. 2, 2, 21 : quoniam cibus auget corpus alitque, Lucr. 1, 859 ; id. 5, 221, et aL : quum agellus eum non satis aleret Cic. N. D. 1, 26, 72 ; so Nep. Phoc. 1, 4 : locus ille, ubi altus aut doctus est, Cic. Plane. 33, 81 : multa, quibus animantes aluntur, id. ib. 2, 19 : aletur et sustentabitur iisdem re- bus, quibus astra sustentantur et aluntur, id. Tusc. 1, 19, 43, et al. : latrociniis se suosque alebat, Caes. B. G. 8, 47 ; id. ib. 1, 18 : quos manus aut lingua perjurio aut sanguine civili alebat, SalL C. 14, 2 ; cf. Kritz, ib. 37, 3 ; Nep. Arist 3 fin. : ve- lut amnis, imbres quern super notas alu- ere ripas, have swollen, Hor. Od. 4, 2, 5 : alebant aequora rhombos, id. Sat 2, 2, 48, et al. : Ov. M. 9, 339 ; id. ib. 3, 411 ; and in a paradoxical phrase : infelix minuen- do corpus alebat, and sustained his body by consuming it, i. e. nourished himself by his own flesh, ib. 8, 878, et aL Hence in the pass, with the Abl. subjoined — vesci, to nourish or sustain with or by something, to live upon something : quia viperinis carnibus alantur, Plin. 7, 2, 2 ; id. ib. lo- custis eos ah, etc. — Trop.: honos alit ar- tes, Cic. Tusc. 1, 2 : in ea ipsa urbe, in qua et nata et alta sit eloquentia, id. Brut 10, 39 : hominis mens alitur discendo et cogitando, id. Off. 1, 30 : haec studia ado- lescentiam alunt, id. Arch. 7, 16 ; cf. Ochsn. Eclog. 134, et al. : civitas, quam ipse semper aluisset, whose prosperity he had always promoted, Caes. B. G. 7, 33 : nolo meis impensis illorum ah augerique luxuriam, Nep. Phoc. 1 fin. : alere mor- bum, id. Att. 21 fin. : insita hominibus libido alendi de industria nimores, Liv. 28, 24 : regina vulnus alit venis, Virg. A. 4, 2 : divitiis alitur luxuriosus amor, Ov. Rem. 746 : quid alat formetque poetam, Hor. A. P. 307, et aL— Whence altus, a, um, Pa. -Lit, Grown or be- come great by nourishing, support, care, etc.; great ("altus ab alendo dictus," Fest. p. 7), and 1. Seen from below upward. High : in altod mabid pvcnad. etc., Columna AL O Duill. in Grotef. Gr. 4, 296. So also Liv. Andron. : maria alta. Macr. Sat. 6, 5 ; so id. in Prise, p. 725 P. : aequor, Pac. in Var. L. L. 7, 2, 85 : parietes, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 : altae sub arboris ramis, Lucr. 2, 30 : aeervus, id. 3, 198, et al. : columellain tribus cubitis ne altiorem, Cic. Leg. 2, 26, 66 : altior illis ipsa Dea est colloque tenus supereminet omnes, taller, Ov. M. 3, 181: aids de montibus, Virg. E. 1, 83 : umbras altorum nemo- rum, Ov. M. 1, 591, et al. With the ac- cus. mensur. : clausi lateribus pedem altis, Sail. Hist. Frgm. 4, 39 Gerl. ; cf. Lind. C. Gr. 1, 215 : c. Gen. : triglyphi alti unins et dimidiati moduli, lati in fronte unius moduli, Vitr. 4, 3 : turrem ne minus altum cubitorum sexaginta, id. 10, 19 : alta no- vem pedum, Col. 8, 14, 1 : singula latera pedum lata tricenum, alta quinquagenum, Plin. 36, 13, 19, no. 4.— a. Trop. : altis- simus dignitatis gradus, Cic. Phil. 1, 14 ; so id. Clu. 55 ; Dom. 37. Of mind or thought : Elevated, lofty, magnanimous, high-minded, etc. : te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit, id. Tusc. 2, 4, 11: homo sapiens et alta mente praeditus, id. Mil. 8 : qui altiore animo sunt, id. Fin. 5, 20, 57, et al. So of gods, or persons ele- vated in rank, etc. ; also of things person- ified : Lofty, great, noble, august, etc. (simiL to augustus, from augeo) : rex aetheris altus Juppiter, Virg. A. 12, 140 : Apollo, id. ib. 10, 875 : Caesar, Hor. Od. 3, 4, 37 : Aeneas, id. Sat. 2, 5, 62 : Roma, Ov. Tr. 1, 3, 33 : Carthago, Prop. 2, 1, 23, et al. — Of the voice : High, loud, shrill, clear : conclamate iterum altiore voce, Cat. 42, 18 : haec fatus alta voce. Sen. Troad. 196 : altissimus sonus, Quint 11, 3, 23 (cf. vox magna, Ov. Tr. 4, 9, 24).— 1), Altum, i, n. A height : sic est hie ordo (senatorius) quasi propositus atque editus in altum, Cic. Verr. 2, 3, 41, 98 : quidquid in altum Fortuna tulit, ruitura levat, Sen. Agam. 100. Esp. (a) (sc. coe- lum) The Jieavens, the height of heaven, the high heaven : ex alto volavit avis, Enn. Ann. 1, 108 : haec ait et Maja genitum demisit ab alto, Virg. A. 1, 301. And still more freq. 03) (sc. mare) The high sea (also in common prose) : rapit ex alto naves velivolas, Enn. in Serv. Virg. A. 1, 224 : ubi sumus provecti in altum, capi- unt praedones navem illam. ubi vecrus fui, Plaut. Mil. 2, 1, 39 ; so id. Men. 1, 2, 2 ; Rud. prol. 66 ; 2, 3, 64 : terris jactatus et alto, Virg. A. 1, 3 : in altum vela da- bant, id. ib. 1, 34 : collectae ex alto nubes, id. Georg. 1, 324: urget ab alto Nofus, id. ib. 1, 443, et al. : alto mersa classe, SiL 6, 665 : ab ilia parte urbis navibus aditus ex alto est, Cic. Verr. 2, 5, 32 : in alto jactari, Cic. Inv. 2, 31, 95 : naves nisi in alto con- stitui non poterant, Caes. B. G. 4, 24 : na- ves in altum provectae, id. ib. 28 : scapha in altum navigat Sail. Frgm. Trop. : quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert Plaut. As. 1, 3, 6 : imbecillitas — in altum provehitur im- prudens, Cic. Tusc. 4, 18, 42 : te quasi quidam aestus ingenii tui in altum ab- straxit id. de Or. 3, 36, 145. 2. Seen from above downward : Deep, profound (hence sometimes opp. to sum- mus) : Acherusia templa alta Orci, sal- vete, Enn. in Var. L. L. 7, 2, 81, and Cic. Tusc. 1, 21 : quum ex alto puteo sursum ad summum escenderis, Plaut MU. 4, 4. 14 : altissimae radices, Cic. Phil. 4, 5 : altae stirpes, id. Tusc. 3, 6 : altissima fiu- mina, Caes. B. C. 3, 77: altior aqua, id. ib. 1, 25: alta theatri fundamenta, Virg. A. 1, 428 : gurgite in alto, in the deep whirlpool, id. Eel. 6, 76 : altum vulnus, id. Aen. 10, 557; Petr. Sat. 136; Sen. Troad. 48 : altum tota metitur cuspide pectus, SU. 4, 292 ; so id. 6, 580, et al. With the abl. mensur. : faciemus (scro- bes) tribus pedibus altas, Pall. Jan. 10. 3. — Trop. (so more freq. in and after the Aug. per.) : somno quibus est opus alto, Hor. S. 2, 1, 8 ; so Liv. 7, 35 : sopor, Virg. A. 8, 27 : quies, id. ib. 6, 522 : sUentium, id. ib. 10. 63 ; Quint 10, 3, 22 : altissima tranquillitas, Plin. Ep. 2, 1 : altissima eruditio, id. ib. 4, 30 : altiores artes, Quint 8, 3, 2,— Altum, i, n. The depth, 85 ALPE the interior ; a distance : ex alto dissimu- lare, Ov. Am. 2, 4, 16 : non ex alto venire nequitiam, sed summo, quod ajunt, am- mo inhaerere, Sen. de Ira. 1, 16 mcd., et al. Hence ex alto repetere, or petere, in discourse, to bring from far, as part, adj., far-fetched : quae de nostris officiis scrip- serim, quoniam ex alto repetita sunt, Cic. Fam. 3, 5: quid causas petis ex alto? Virg. A. 8, 395 (cf. alte repetere in the same sense, Cic. Sest. 13 ; Rep. 4, 4, and others, v. below). 3. Poet in reference to a distant (past) time : cur Vetera tam ex alto appe- tissis discidia Agamemno ? Att. in Non. 237, 22 (" altum vetus, antiquum;' Non.) ; cf. Virg. G. 4, 285 : altius omnem expedi- am prima repetens ab origine famam, beginning further back, I will, from its or- igin, etc.; and with the access, idea of venerable (cf. antiquus no. 5) : Ancient, old : genus alto a sanguine Teucri, Virg. A. 6, 500 : Thebana de matre nothum Sar- pedonis alti, id. ib. 9, 697 ; Ov. F. 4, 305 : alta gente satus, Val. Fl. 3, 202 : altis in- clitum titulis genus, Sen. Here. Fur. 338. Adv. alte, in the first two lit. and trop. signiff. of the adj. very freq. through all the degrees of comparison. — 1. Cic. Phil. 2, 12 ; Or. 28 ; Somn. Scip. 7 ; Virg. A. 4, 443 ; Hor. S. 2, 8, 10, et al. Comp. altius, Cic. Tusc. 5, 13. Sup. altissime, Suet. Aug. 94. Trop. : Sup. Veil. 2, 35; Plin. Ep. 8, 4.-2. Liv. 1, 41 ; Virg. G. 3, 422 : Ov. M. 2, 266. Comp. Cic. Div. 2, 23.— Trop. : Cic. Rep. 6,23. Comp. Cic. Verr. 1, 2, 7. Sup. Plin. Ep. 5, 15. Alte repe- tere, Cic. Rep. 4, 4 ; Leg. 1, 6, 18 ; Sest. 13, 31 ; and alte petere, Cic. Clu. 21. t aide; es, /. — aXati, The aloe, Plin. 27, 4, 5 ; used as a medicine, Cels. 1, 3 ; 2, 12. On account of its bitterness, trop. : plus aloes quam mellis habet, * Juv. 6, 180. Alocus (trisyl.), ei and eos, m. 'AX- utvs, The name of a giant, father of Otus and Ephialtes, Hyg. F. 28; Lucan. 6, 410; Claud. B. G. 68. t aldgia» ae, /. = UIr f. adj. = a\oyos, 1. Destitute of reason, irrational: animalia, Aug. Ep. 86. — 2. In the Mathem., aloga linea, which does not correspond with an- other, irrational, Cap. 6 sub fin. — So, 3. In verse : alogus pes, irregular, which cor- responds with no kind of measure, id. 9, p. 329. Aloidac, arum, m., ' AXuetSai, The sons of Aloeus, Otus and Ephialtes, Virg. A. 6, 582^ Ov. M. 6, 117; Claud. B. G. 73. Aldpe, es, /. 'AMtti], ace. to the fable, Daughter of Cercyon, and mother of Hip- pothous by Neptune, who changed her into a fountain, Hyg. F. 187. — 2 ^ town in Locris, Liv. 42, 56 ; Plin. 4, 7, 12. t alopecia; ae . / = aXw7rna«. The fox-sickness, in which the hair falls off, the fox-mange, a disease common among fox- es ; hence the name (usu. in plur.), Plin. 20, 22, 87 ; id. ib. 5, 20 ; 22, 21, 30 ; 28, 8, 31. et al. .t alopecias, ae, m. = dXw7T£WaS, A kind of shark, also called vulpes marina, sea-fox, Plin. 32, 11, 53 ; cf. id. 9, 43, 67. tal6peciS)', fi = a>.u>nEKOvpoc, Fox-tail, a kind of plant, ace. to Sprengel, Saccharum cylindricum, Plin. 21, 17, 61. alosa, v - alausa. AlpeSi I um (sometimes in the sing., Alpis, is ; cf. Rudd. 1, 157, no. 78) /. "AX/mf [albus, by reason of the snow, Fest. p. 4 ; cf. Serv. Virg. A. 10, 1 : " om- ues altitudines montium a Gallis Alpes vocantur"] Alp, high mountain, and kot' iioxnv, tile, high mountains of Switzerland, the Alps, unknown to the Romans, in their whole extent, until the time of Augustus. The three principal ranges of them, run- ning S.W. and N.E., are, I, The western division between Italy and France; %, Alpes Maritimae, The Maritime Alps, ex- tending from the sources of the Var, in a S.E. direction, to the sea, between the present Nizza (Nice) and Piedmont, and ALPI forming the beginning of the Apennines. North of these are, 2. Alpes Cottiae (so called from Cottius, a prefect in that re- gion, under Augustus), The Cottian Alps, west of Augusta Taurinorum, whose high- est peak was Alpis Cottia, now Mont Ge- nevre. Next to these, on the north, 3. Alpes Grajae [Grajae, a Celtic word of uncertain signif, sometimes falsely re- ferred to Hercules Grajus, Nep. Hann. 3], The Grajan Alps, extending to Mont Blanc (Alpis Graja is the Little Bernhard). II. East of these, the middle division, as the northern boundary of Italy : 1, Alpes Penninae [so called from the deity Pen- ninus, worshiped there] ; later, errone- ously, with reference to Hannibal: Poe- ninae, The Penninian or Vallisian Alps, between Vatlais and Upper Italy, whose highest peak, Mons Penninus, the Great Bernhard, seems to have been but little known even in the time of Caesar; v. Caes. B. G. 3, 1. — Connected with these on the N.E. are, 2. Alpes Lepontinae, The Lepontine Alps, the eastern continu- ation of which are, 3. Alpes Rhaeticae, The Rhaetian or Tyrolese Alps, extending to the Great Glockner.— III. The east- ern division : 1, Alpes Noricae, The No- rician or Salzburg Alps. — 2. Alpes Car- nicae, The Carnic Alps ; and the last chain on the south, 3, Alpes Juliae (prob. so called from the Forum Julii, situated near), The Julian Alps, extend- ing to the Adriatic Sea and Illyria. Cf. Mann. Ital. 1, 31 sq. ; 263 ; 271 ; 192 : 189 ; Germ. 546 : Alpes aeriae, Virg. G. 3, 474 : hibernae, Hor. S. 2, 5, 41 : gelidae, Lucan. 1, 183 : saevae, Juv. 10, 166, et al. In the sing. : quot in Alpe ferae', Ov. A. A. 3, 150: Alpis nubiferae colles, Lucan. 1, 688 : op- posuit natura Alpemque nivemque, Juv. 10, 152 : emissus ab Alpe, Claud. B. Gild. 82 ; id. Cons. Stilich. 3, 285.-2. A PP el - for Any high mountain ; only in the po- ets : geminae Alpes, the Alps and Pyre- nees, Sil. 2, 333 ; Sid. Apoll. 5, 593 ; Prud. a, The Or. name of the first letter of the alphabet: hoc discunt ante alpha et beta, i. e. before they learn to read, Juv. 14, 209. Hence prov. The first in a thing : alpha paenula- torum, Mart. 5, 26. alphabetum, >. »• [a\(j>a-0rjTa] The Alphabet, Tert. Haeret. 50 ; Hier. Ep. 125. * AlpllCias, adis, /. '\\(j>qids, sc. nympha, The nymph and fountain Are- thusa, which unites its waters with the riv- er Alpheus, Ov. M. 5, 487. Alphesiboea, ae, /, 'AXd>cai6oia, ace. to the fable, A daughter of the Arca- dian king Phegeus, and wife of Alcmaeon, who afterward left her and married Cal- lirrhoe. When her brothers slew him on this account, she, from anger at the mur- der, killed them, Prop. 1, 15, 15. Alpheus (trisyl.) or AlphcoS, i, m. 'AX.6s, A white spot upon The skin, Cels. 5, 28, 19; Prise, de Diaeta, 15. AlpiCUS, a > um > a 'U- [Alpes], a rare form for the foflg., Alpine: per montes Alpicos, Inscr. in Orel!. 1613. — Subst. : ALTE Inhabitants of the Alpine regions : Alpicos conantes prohibere transitum concidit, Nep. Hann. 3, 4. Alpinus, a, um, adj. [Alpes] Of, or pertaining to, the Alps, Alpine : rigor, Ov. M. 14, 794 : nives, Virg. E. 10, 47 : Padus, which has its origin among the Alps, Val- gius in Serv. Virg. A. 11, 457 : gentes, dwelling upon the Alps, Alpine people, Liv. 21, 43 : Alpinus hostis, the Gauls who crossed the Alps and invaded Italy, Ov. F. 6, 358 : Alpini mures, marmots, Plin. 8, 37. — Horace, on account of a bombastic line of the poet M. Furius Bibaculus, in rela- tion to the Alps (" Juppiter hibernas cana nive conspuit Alpes"), calls him jestingly Alpinus, Sat. 1, 10, 36 ; cf. ib. 2, 5, 41 ; S. VVeich. Poet. Latin. 334 sq. Alpis, v - Alpes. Alsiensis, e, adj. Of, or pertaining to, the city of Alsium, Alsian: in Alsiensi (sc. agro), Cic. Mil. 20 : populus, Liv. 27, 38. I alsinC; es, f.~a\alvri, A luxuriant plant, perh. chick-weed, Stellaria nemorum, L. ; Plin. 27, 4, 8. alsidSUS, a . um > aa J. [alsius] Easily freezing, susceptible to cold (only in the two follg. exs.) : pecus, Var. R. R. 2, 3, 6 ; Plin. 21, 10, 34. 1. alsius or alsUS. a, um, adj. [al- geo] Chilly, cold, cool (only once in Liter. and twice in Cic. Ep.) : alsia corpora, cold bodies, Lucr. 5, 1014. And the form alsus only in the Comp. neutr. : Antio ni- hil quietius, nihil alsius, nihil amoenius, Cic. Att. 4, 8: nihil alsius, nihil muscosius, id. Q. Fr. 3. 1. Cf. Rudd. 1, 179 no. 52. 2. Alsius, a i um, adj. Belonging to the maritime city Alsium, hi Etruria (Veil. 1, 14 ; cf. Mann. Ital. 1, 380) : litus, Sil. 8, 476 : tellus, Rutil. Itin. Anton, p. 300. altanUSi i> m - A south-southwest wind between the Africus and Libonotus, Vitr. 1, 6, 10 ; cf. Plin. 2, 43, 44. [Ace. to Is. Orig. 13, 11, and Serv. Virg. A. 7, 27, the sea-winds were so called on this account, " quod ab alto spirant.''] altar an d altare, aris, «., v. the follg. altaria, ium, n. (in the ante-class, and class, per. only in the plur. ; later in the sing., and in three forms: altare, is, «., Fest. s. v. adolescit, p. 5; laid. Orig. 15, 4 : altar, aris, «., Prud. arttj>. ; Vincent. 2, 515, and 9, 212: and allarium, ii, n., Orell. 2519; Hieron. Ep. 69. Whether for the Abl. altari. Petr. c. 135, the Nom. altare or altar is to be assumed, is doubt- ful) [altus] That which is placed upon the altar proper (ara) for the burning of the victim (" altaria sunt, in quibus igne ado- letur," Fest. p. 5; cf. id. p. 24) : structae diris altaribus arae, Lucan. 3, 404 : aris altaria imponere, Quint. Decl. 12, 26 ; Sol. 9. Hence poet, (as pars pro tolo) A high altar (built and ornamented with more splendor than the ara ; cf. Voss Virg. Eel. 5, 66 ; Hab. Syn. 129) : conspergunt aras adolentque altaria donis, Lucr. 4, 1233 : en quatuor aras : Ecce duas tibi, Daphni, duas altaria Phoebo. two high al- tars to Phoebus, Virg. E. 5, 66 Wagn. and Voss : inter aras et altaria, i. e. in Capi- tolio, Plin. Pan. 1, 5. — Also of only one altar : a cujus altaribus, Cic. Cat. 1. Dfin.: ab altaribus fugatus, id. Har. Resp. 5 : Hannibalem altaribus admotum, Liv. 21, 1 : altaria et aram complexa, Tac. A. 16, 31 : sumptis in manus altaribus, Just. 24 2. altarium, ii. «■. v - tne preceding. alte, adv. On. high, highly, deeply, v. alo, Pa. fin. * alteg-radius (»Wgr.), a, um. adj. = alte gradiens. Walking erect: Tert. vel. virg. 17. t Altellus, i. m - A surname of Rom- ulus, Fest. p. 7. alter, 'era, terum, adj. (the measure of the gen. sing, alterius as paeon pri- mus is supported in good Latin only by examples from dactylic verse, in which Ipslus, illius, IsHiis, unius, etc., are used as dactyls; on the contr., the regular measure alterius, as ditrochaeus, is suffi- ciently confirmed by the follg. verses of Enn., Ter., and Terent. Maur. : qui mox dum alterius obligurrias bona, Enn. Frgm. in Hess. p. 189 : alterius sua com- AL TE parent commoda? ah ! Ter. Andr. 4, 1, 4 : nee alterius indigens opis veni, Ter. Maur. p. 2432 P., and sescupl6 vel una vincet alterius singulum, id. p. 2412 P. ; Prise, p. 695 P. Cf. Ritschl. Sched. Critic, p. 15-20 ; Schmid Hor. Ep. 1, 2, 57. — Bat. sing. f. alterae, Plaut Rud. 3, 4, 45 ; Ter. Heaut. 2, 3, 30 ; Nep. Eum. 1, 6 ; Col. 5. 11, 10) [SWos-ercpoS, Fest. p. 6j. 1. The one, the other of two : nam hide alterae patria quae sit, profecto nescio, Plaut. Rud. 3, 4, 45 : necesse est enim, sit alteram de duobus, Cic. Tusc. 1, 41, 97 : mihi cum viris ambobu3 est amicitia : cum altero vero magnus usus, id. Clu. 42, 117 : alter consulum, Liv. 40, 59 : alter ex censoribus, id. ib. 52 : consules coepe- re duo creari, ut si unus malus esse volu- isset, alter eum, coerceret, Eutr. 1, 8, et saep. — In the plur. with plur. tantum, and with substantives which, although plur. in number, are considered as a whole : binas a te accepi literas : quarum alteris mihi gratulabare : alteris dicebas, etc., Cic. Fam. 4, 14 : adductus sum tuis unis et al- teris literis, id. Att. 14, 18 : de alteris qua- tuor, Var. R. R. 1, 17, 1 ; 2, 2, 7 : alteri to- tidem, Var. L. L. 8, 9 fin. : duplices simil- itudines, unae rerum, alterae verborum, Cic. Her. 3, 20: hos libros alteros quin- que mittemus, these other five, id. Tusc. 5, 41, 121 : utrique alteris freti, Sail. J. 18, 12; Cat. 5, 7 sq. — Here belongs the phrase alter ambove, one or both of two ; com- monly in the abbreviation : a. a. s. e. v. = ALTER AMBOVE SI EIS VIDERETUR : utique C. Pansa, A. Hirtius consules alter ambove s. E. v. rationem agri habeant, Cic. Phil. 5 sub fin. Wernsd. ; cf. id. ib. 8, 11 ; 9, 7 sub Jin. ; 14, 14 sub fin. ; cf. Bris- son. de Form. p. 218 and 219: absente consulum alter» ambobusve, Liv. 30, 23 : ambo alterve, SC. in Frontin. Aquaed. 100 fin. 2. Alter . . . alter, The one the oth- er: alteram ille amat sororem, ego alte- ram, Plaut. Bac. 4, 4, 68; id. Amph. 1, 2, 19, 20 ; Ter. Ad. 1, 2, 50 : quorum alter cxer- citum perdidit. alter vendidit, Cjc. Plane. 35 ; so id. Rose. Am. 6. 16 : namqtie altera ex parte Bellovaci instabant ; alteram Camulogenus tenebat, Caes. B. G. 7. 59 Herz. — a. Sometimes a subst. or hie, ille, or the like, stands in the place of the sec- ond alter : Epaminondas , . . Leonidas : quorum alter, etc Leonidas autem, etc., Cic. Fin. 2, 30, 97: alter gladiator ha- betur, hie autem, etc., id. Rose. Am. 6, 17 : quorum alteri Capitoni cognomen est, iste, qui adest, magnus vocatur. id. ib. : alteram corporis aegritudo, ilium, etc., Flor. 4, 7. Sometimes one alter is en- tirely omitted (cf. alius no. 2) : duae tur- mae haesere : altera metu dedifa hosti, pertinacior (sc. altera), etc.. Liv. 29. 33. — b. In the plur. : nee ad vivos pertineat, nee ad mortuos ; alteri nulli sunt, alteros non attingit, Cic. Tusc. 1, 38 : alteri dimi- cant, alteri victorem timent id. Fam. 6, 3 : quorum alteri adjuvabant, alteri, etc., Caes. B. G. 7, 17. — c. The second alter in a diff. case : alter alterius ova frangit, Cic. N. D. 2, 49 : uterque numerus plenus, al- ter altera de causa habetur, id. Somn. Sc. 2 : qui noxii ambo, alter in alteram cau- sam conferant, Liv. 5, 11 : alteri alteros aliquantum attriverant, Sail. J. 79, 4 ; so id. ib. 42 ; 53, et al. Also with unus : quum inter nos sorderemus unus alteri, Plaut True. 2, 4, 30.— After two substt., the first alter generally refers to the first eubst, and the second to the second : Cic. Off. 1, 26; cf. Plaut. Amph. 1, 2, 21; Brem. Suet. Claud. 20. Sometimes the order is reversed : Cic. Quint. 1 ; so id. Off. 3, 18 ; 1, 12; cf. Spald. Quint. 9, 2, 6. 3. As a numerals secundus, The sec- ond, the next : primo die, alter dies, ter- tius dies, deinde reliquis diebus, etc., Cic. Verr. 2, 1, 7 : proximo, altero, tertio, reli- quis consecutis diebus non intermittebas, etc., id. Phil. 1, 13 Wernsd. : quadriennio post alteram consulatum, id. de Sen. 9 : alteris te mensis adhibet Deum, Hor. Od. 4, 5, 31 : fortunate puer tu nunc eris alter ab illo, wilt be only the second after him, Virg. E. 5, 49. Hence, a. Also with tens, hundreds, etc. : accepi tuas literas, quas mihi Cornificius altero vicesimo die (on AL TE tlie twenty-second day) reddidit, Cic. Fam. 12, 25 Manut. : anno trecentesimo altero, quam condita Roma erat, in the three hundred and second year, Liv. 3, 33 : vi- cesima et altera laedit, Manil. 4, 466. — Hence, b. Unus et alter, unus atque al- ter, unus alterque, the one and the other, and (u) For Two (as in Gr. c's hoi iri- pos) : unus et alter dies intercesserat, Cic. Clu. 26 : adductus sum tuis unis et alteris literis, id. Att. 14, 18 : et sub ea versus unus et alter enint, Ov. H. 15, 182 ; so Suet. Tib. 63 ; id. Cal. 56 ; Claud. 12 (cf. id. de Clar. Or. 24 : unum vel alteram, vel, quum plurimos, tres aut quatuor ad- mittere solebat). But more freq. (JJ) Of an indefinite number, One and another, this and that : accessit amans unus et item alter, Ter. Andr. 1, 1, 50 : mora si quern tibi item unum alteramve diem abstulerit, Cic. Fam. 3, 9 ; so id. Clu. 38 ; id. ib. 26 : versus paullo concinnior unus et alter, Hor. Ep. 2, 1, 74 ; so id. Sat. 1, 6, 102 ; 2, 5, 24 ; A. P. 15 : ex illis unus et alter ait, Ov. F. 2, 394 ; id. Am. 2, 5, 22 ; Petr. S. 108 ; Plin. Pan. 45 Schwarz ; cf. ib. 52, 2 ; Suet. Caes. 20 ; id. Galb. 14, et al. — c. Alterum tantum : As much more or again, twice as much (cf. in Gr. eripa Titiaura) : etiamsi alterum tantum per- dundum est, perdam potius, quam sinam, etc., Plaut. Ep. 3, 4, 81 ; so id. Bacch. 5, 2, 65 : altero tanto aut sesqui major, Cic. Or. 56, 188 : altero tanto longior, Nep. Eum. 8, 5 ; so Jul. Dig. 28, 2, 13 : numero tantum alterum adjecit, Liv. 1, 37 ; so id. 10, 46 ; Hirt. Bell. Hisp. 30 ; Callistr. Dig. 49, 14, 3, et al. — <1. To mark the similari- ty of one object to another in qualities, etc. : A second, another (as in Eng. a sec- ond Cicero, a second father, my second self, and the like). So first («) With a nom. proprium, used as an appellative (cf. alius no. 8) : Verres, alter Orcus. Cic. Verr. 2, 4, 50 : alterum se Vcrrem putabat, id. ib. 5, 33 fin. : Hamilcar, Mars alter, Liv. 21, 10. — (j3) With a nom. appellat. : me sicut alterum parentem observat, Cic. Fam. 5, 8 : altera patria, Flor. 2, 6, 42, et al.— (y) Alter ego, A second self, of very intimate friends (in the class, per. peril, only in Cic. Ep.) : vide quam mihi persuaserim, te me esse alteram, id. Fam. 7, 5 : me alterum se fore dixit, id. Att. 4, 1 : quo- niam alterum me reliquissem, id. Fam. 2, 15 ; Auson. praef. 2, 15. — (<5) In Cic. once also alter idem, second self (on account of the singularity of the expression, intro- duced by tamquam) : amicus est tam- quam alter idem, Lael. 21, 82. 4. The one of two, without a more pre- cise designation, for the usual alterater : non uterque sed alter, Cic. Ac. 2, 43, 132 : ibrtasse utrumque, alterum certe, id. Att. 11, 18 ; Liv. 1, 13 ; Ov. A. A. 3, 520 : ex duobus, quorum alterum petis, etc., Plin. Ep. 1, 7, 3 : ex duobus (quorum necesse est alterum verum). etc., Quint. 5, 10, 69 : ac si necesse est in alteram errare par- tem, mamerim, etc., id. 10, 1, 26 ; so id. 1, 4, 24 ; 9, 3, 6, et al. Once also with a negative : Neither of two : hos nee in al- terius favorem inclinatos miserat rex, Liv. 40, 20. 5, When with one of all the objects of its kind, an individual object is con- trasted : Another, a neighbor, a fellow- creature, i TTf'AuS ; cf. Ochsn. Eclog. 90 and 458 (the similarity of the two objects distinguishes alter from alius, which des- ignates a difference in the objects con- trasted) : SI. INIVRIA1H. FAXIT. ALTERI., Frgm. XII. Tab. in Gell. 20, 1 ; cf. Dirks. Transl. S. 525 sq, : qui alterum incusat probri, eum ipsum se intueri oportet, Plaut. True. 1, 2, 58 ; id. Amph. prol. 84, et al. : qui nihil alterius causa facit et metitur suis commodis omnia, Cic. Leg. 1, 14 : lit aeque quisque altero delectetur ac se ipso, id. Oft', 1, 17, 56 ; id. ib. 1, 2, 4 : scientem in errorem alteram indu- cere, id. ib. 3, 13, 55, et saep. : cave ne portus occupet alter, Hor. Ep. 1, 6, 33 Sehmid. : nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter, id. Sat. 1, 1, 40 ; id. ib. 1, 5, 33 : canis parturiens cum rogasset alte- ram, ut, etc., Phaedr. 1, 19 : nee patientem sessoris alterius, Suet. Caes. 61 ; id. Tib. 58, et al. Here belongs the, in gen., ante- AL TE class, use of alter with a negative, or neg. question and the compar., as an em- phatic expression (cf. alius no. 9) : scele- stiorem nullum illuxere alterum, Plaut. Bacch. 2, 3, 22 : scelestiorem in terra nullam esse alteram, id. Cist. 4. 1, 8 : qui me alter audacior est homo? id. Amph. 1, 1, 1 ; id. Epid. 1, 1, 24. C Alter, Opposite, different, another : alterius factionis principes, the leaders of the opposite party, Nep. Pelop. 1, 4 (cf. ib. § 2 : adversariae faction!) : studiosiorem partis alterius, Suet. Tib. 11 ; Hor. Od. 4, 10, 6. 7. In the lang. of augury, euphem. for infaustus. Unfavorable, unpropitious, Fest. p. 6. — Whence iSF" + alteras, adv., for alias, ace. to Fest. p. 22. altercabilis, ''• adj. [altercor] Quarrelsome, contentious : sermo. Am. 5, p. 156. altercatio, onis,/. [id.] A strife or contest in words, a dispute, debate ; either with or without passion, "auoiHaios A»- yos," Gloss. Philox. (it appears not to be entirely dignified, since Cic. uses it several times in his Epistt. and philos. writings, but never in his Oratt., where disceptatio and contentio generally take its place) ; * Plaut. Aul. 3, 5, 11 : dies consumptus est altercatione, Cic. Fam. 1, 2 : redeo ad altercationem, id. Att. 1, 16 med. ; so id. ib. 4, 13 : oritur mihi magna de re alter- catio cum Vellejo, id. N. D. 1, 6, 15 ; Liv. 4, 6 : magna ibi non disceptatio modo, sed etiam altercatio fuit, id. 38, 32 ; so id. 1, 7 ; 10, 40 ; 35, 17.— 2. In rhetoric, An altercation ,- a kind of discourse in a court of justice, which is not continuous, but where one seeks to vanquish his oppo- nent by interposed questions, sometimes mingled with abuse (cf. Quint. 6, 3, 4 ; 4, 1, 28, and altercor no. 2) : Cic. Brut. 44, 164. alt Creator i oris, "»• An orator who strives to conquer his antagonist by inter- rogatories, a disputant (cf. altercatio no. 2) : Quint. 6, 4, 10 ; so id. ib. 15 ; Front Ver. Imper. 1. — From altei'CO, are, act. form for the follg. (ante- and post-class.) : To wrangle, quar- rel ■■ cum patre altercasti, * Ter. Andr. 4, 1, 29. Hence pass. : Inst. Just. 4, 13, 10. altercori atus, 1. v. dep. [alter] To hate a discussion or debate with any one, to dispute ; and when it is conducted with passion, to wrangle, quarrel, etc. : cur ilia hie mecum altercata est? Pac. in Non. 470, 7 : Labienus altercari cum Va- tinio incipit, Caes. B. C. 3, 19 : mulierum ritu inter nos altercantes, Liv. 3, 68 : ni- mium altercando Veritas amittitur, P. Syr. in Gell. 17, 14. Once c. Ace. .- dum hunc et hujusmodi sermonem altercamur, App. M. 2, p. 115, 40.— 2. In rhetor, lang., To strive to gain the victory over an opponent in a court of justice by putting questions for him to answer (cf. altercatio no. 2) : Crassus in altercando invenit parem ne- minem, Cic. Brut. 43. Hence poet, in gen., To contend, struggle with : alter- cante libidinibus pavore, *Hor. Sat 2, 7,57. altercum» h n - Henbane, hyoscya- mus, Plin. 25, 4, 17 ; Scrib. Comp. 181. alternamentum, i, »■, for the usu. alternatio, Alternation, change : ae- ris, Claud. Mam. de Stat. anim. 3, 8. alternatim» adv.. [altematus] Altern- ately, by turns: gaudium atque aegritu- dinem alternatim sequi, Claud. Quadrig. Ann. in Non. 76, 11 ; so Amm. 29, 2 fin. alternatio, onis, /. [alterno] An al- ternation, an interchange : "per vices suc- cession Fest p. 7 (only post-class.) ; Macr. Sat. 7, 5 : pedes incertis alternationibus commovere, App. M. 10, p. 243, 12. — 2. In the jurists, a disjunct expr., An altern- ative, this or that, Ulp. Dig. 47, 10, 7 ; 13, 4, 2 ; 11, 3, 9. alterne and alternis, advv., Altern- ately, by turns, v. alternus. alterno, av '. atum, 1. v. a. [altern- us], aliquid, To do any thing by turns, to interchange with something, to alternate (first in the poets of the Aug. per., later most freq. in Pliny) : alternare vices, Ov. M. 15, 409 : alternant spesque timorque 87 AL TE fidem, make it at one time credible, at an- other not, id. Her. 6, 38 : hirundines in fetu summa aequitate alternant cibum, I. e. give to the young their food in succcs- tion, Plin. 10. 33, 49 ; so id. ib. 7, 13 ; 15, 3, 3 ; 29, 4, 20 ; Col. 5, 6, 4 ; Sil. 1, 554 ; 9, 354 ; 11, 60 ; * Suet. Ner. 1. Also with- out an object : haec alternanti potior sen- tentia visa est, hesitating, Virg. A. 4, 287 : alternantes proelia miscent, id. Georg. 3, 220 : arborum ferrilitas omnium fere al- ternate alternates, i. e. they bear every other year, Plin. 16, 6, 8 ; so id. 31, 3, 23 ; 37, 10, 60. And with cum : cum symphonia al- ternasse, id. 10, 29, 43. alternus, a, um, adj. [contr. from alterinus, from alter] One after another, by turns, alternate, interchangeable (class, and also poet.) : semvnis alternei ad- vocapit conctos (-/. e. Semones alterni advocate cunctos), Carm. Fr. Arv. ; v. ad- voco sub fin. : alterna vice inire, Enn. in Charis. p. 214 P. : alternae arbores, Plaut. Trin. 2, 4, 138 : alterno tenebras et lucem tempore gigni, Lucr. 5. 976 : ex duabus orationibus capita alterna recitare, Cic. Clu. 51, 140 : alternis trabibus ac saxis, with beams and stones regularly inter- clianged, Caes. B. G. 7, 23 Herz. : (bibere) alternis diebus modo aqua, modo vinum, Cels. 3. 2 : alterno pede terrain quatiunt, Hor. Od. 1, 4, 7 : per alternas vices, Ov. Pont. 4, 2, 6 : vix hostem, alterni si con- grediamur, habemus, Virg. A. 12, 233 ; so id. ib. 6, 121 : alternum foedus amicitiae, Cat. 109, 6 : alternus metus, mutual or reciprocal fear, Liv. 26, 25 ; cf. id. 23, 26 : alternas servant praetoria ripas, the oppo- site, Stat. Silv. 1, 3, 25 : aves, the eagles which stand opposite to each other, Claud. Mall. Theod. prol. 16 (v. the passage in its connection) : alternis pene verbis T. Manlii factum laudans, with almost every other {second) word, Liv. 8, 30 : alternis dicetis, amant alterna Camoenae, respons- ive song, Virg. E. 3, 59 : versibus alter- nis, Hor. Ep. 2, 1, 146 : alternis aptum sermonibus, to alternate discourse, i. e. dialogue, id. A. P. 81. — Of verses : inter- changing between Hexam. and Pcntam., elegiac : pedes alternos esse oportebit, Cic. de Or. 3, 50, 193 : epigramma alter- nis versibus longiusculis, id. Arch. 10, 25 ; Ov. H. 15, 5 : canere alterno carmine, id. Fast. 2, 121 ; so id. Trist. 3, 1, 11, 56 ; 7, 10 (cf. modos impares, Trist. 2, 220). 2. In the Roman courts of justice the accused, and afterward the accuser, could for once reject all the judges appointed by the praetor ; hence the expression : alterna consilia or alternos judices reji- cere, Cic. Vatin. 11, 27 ; id. Plane. 15, 36 : quum alternae civitates rejectae sunt, id. Verr. 2, 2, 13. Comp. and Sup. are not used. — Adv. (only in the Posit.) a, Alterne, only twice, in Plin. 11, 37, 51, and Sen. Q. N. 7, 12 med. — |). Alternis (abl. plur. sc. vicibus), Alternately, by turns ; in poetry and prose, freq. in Lucr. ; not in Cic. : Lucr. 1, 525 ; 768 ; 1010 ; 1065 ; 3, 374 ; 4. 792 ; 6, 570 ; Var. R. R. 3, 16, 9 ; Liv. 2, 2 med. ; Sen. Ep. 120 fin. ; Plin. Ep. 18, 2 ; Virg. E. 3, 59. — *c. Alterna, neutr. plur. in the Gr. manner : App. M. 10, p. 247, 8 Elm. talterplex? Ids, i. e. duplex, Fest. p. 7. + altcrtra; i- e. alterutra, Fest. p. 7. alter-Uter? alterutra more freq. than altera utra, alterutrum more freq. than alterum utrum, adj. (and so in the casib. obliqu. alterutrius, alterutri, etc. ; cf. Prise. 667 ; 693 P.— Gen. and Dat. fern, alteru- trae, Gharis. 132 P.) One of two, the one or the other, without more definite desig- nation, or cither, no matter which (rare, but class.) : video neces6e esse alter utrum, Cic. Verr. 1, 1, 18 : si in alterutro petcandum'sit, malo videri nimis timidus quam parum prudens, id. Marc. 7 ; so id. Fam. 6, 3 : 9, 6 ; Att. 10, 1 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 8 fin. : alterutrum velox victoria fronde coronet, * Hor. Ep. 1, 18, 64 ; Nep. Dion. 4.— Both parts declined prob. only in the two follg. exs. : alteriusutrius cau- sa, Cato in Prise. 693 P. : longitudo al- teriusutrius, Cic. Prot. Frgm. ib. — * 2. =: uterque, Both : necessarium fuit alter- utrum, foris et sub dio esse, Col. praef. 12. A L TI * alter-utrimque, a dv. . On both sides, in both cases : in causa alterutrim- que modus est, Plin. 20, 7, 26. 1. 1 althaea, ae, f. = d\8aia, wild mallows, marsh-mallows ; Althaea officina- lis, L. ; Plin. 20, 21, 84. 2. Althaea,'"',./ 'AXSaia, A daugh- ter of Thestius, wife of Oeneus, king of Calydon, and mother of Meleager, whom, in revenge for the death of her brothers, slain by him in the Calydonian hunt, she killed, by burning the brand on the pres- ervation of which his life depended, Ov. M. 8, 446 ; 511 ; 531 ; cf. Hyg. F. 171. * alticinctus, a, urn, a <*j- [alte-cinc- tus] High-girded, i. e. active, employed (cf. accingo no. 3) : Phaedr. 2, 5, 11. * alticdmus, a, um, adj. [alte-coma] Of trees : Having foliage high up, or on the summit : Tert. Judic. Dom. c. 8. * altljugus, a, um, adj. [alte-jugum] That has a lofty summit : montes, Paul. Nol. Nat. XIII. S. Fel. 660 ed. Mur. altilis, e, adj. [alo] 1. Pass. a . Fattened, esp. of domestic animals : bo- ves, Var. R. R. 2, 1, 20 : cochleae, Plin. 9, 56, 56. Hence abs. : altilis (sc. avis), a fattened bird, esp. of fowls : satur alti- lium, Hor. Ep. 1, 7, 35 : minor altilis, Juv. 5, 168 ; id. ib. 5, 115. Hence, b. Fat, full, large : gallina, Plin. 10, 50, 56 ; so id. 17, 24, 36 no. 3 ; Auct. Priap. 32. Also of plants : asparagi, Plin. 19, 4, 19 no. 2. And of Athletae : homines, Tert. de Spect. 18. — * c. In Plaut. once trop. for Ricli, abundant : dote altili atque opima, Plaut. Cist. Frgm. in Non. 72, 18.— * 2. Act.: Nutritive, nourishing : sanguis, Macr. Sat. 7,4. Altinum, ', «■> "A\tivov. A town in the north of Italy, near Venice, at the mouth of the river Sills, upon the shore of the Adri- atic Sea, distinguished for its fat sheep and magnificent villas; now Altino, Mart. 14, 155 ; Plin. 3, 16, 20 ; 18, 22 ; cf. Mann. Ital. 1, 85, 86. Whence AltlnUS, a , um, Of or pertaining to it, Col. 6, 24, and Altinas, atis, the same, Col. 7, 2, 3. Altinates, Its inhabitants, Plin. Ep. 3, 2. * altipeta, ae > a 4j- ff en - omn - [aite- peto] Aspiring high : levitas, Paul. Nol. Ep. 12 med. altisdnus, a, um, adj. [alte-sonus] 1. High-sounding, sounding down from on high (very rare, and only poet.) : car- do, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 : in alti- sono coeli clupeo,. id. in Var. L. L. 5, 3, 8 : Juppiter, Cic. Carm. Div. 1, 47 : parens, Sen. Here. Oet. 530 ; so * Claud. Ep. 2, 27. — 2. Trop.: High, sublime: Maro, *Juv. 11, 179. altispex, I c i s > m - [alte-sricio] Look- ing down from a height : Att. in Non. 4, 330. altitqnans, antis, adj. [alte-tonans] Thundering down from on high : Juppiter, Enn. Ann. 2, 6 : pater, Cic. Carm. Div. 1, 12. Hence in gen. of wind, loud-roar- ing : Vulturnus, * Lucr. 5, 744. * altltOUUS. a, um, a dj- [alte-tonus] = altitonans : nammeae zonae, Var. in Prob. Vfrg. E. 6. altltudch dinis, /. [altus] 1. Height, altitude : altitudo aedium, Cic. Off. 3, 16 : montium, id. Agr. 2, 19. Trop. : Height, loftiness : elatio atque altitudo orationis, Cic. Brut. 17 : fortunae et gloriae, id. Rab. Post. 16 : animi, greatness of soul, noble- ness of mind, id. Fam. 4, 13, 7 ; so Liv. 4, 6 fin . ; Gell. 17, 2, et saep— 2. Depth : spe- lunca infinita altitudine, Cic. Verr. 2, 4, 48 ; so id. ib. 5, 27 ; Div. 1, 43 : fluminis, Caes. B. G. 4, 17 : maris, id. ib. 25 : pla- gae, Cels. 7, 7 no. 9. Trop. : Depth of soul, that conceals its thoughts and purpos- es ; unfalhomableness, secrecy, reserve, Gr. fiadvTns ' exercenda est facilitas et alti- tudo animi, quae dicitur, i. e. a serenity or calmness tliat, conceals the real feelings, Cic. Off. 1, 25, 88 Beier and Gernh. : ad simulanda negotia altitudo ingenii incred- ibilis, Sail. J. 95, 3 ; Tac. A. 3, 44. altlUSClllus. a, um, adj. dim. [altus] Rather high, a little too high (only in the follg. exs.) : usus est calceamentis alt., ! * Suet. Aug. 73.— Adv. (in the Posit.) App. Met. 8 fin. ; 2, p. 117, 34 Elm. altivdlans, antis, adj. [alte-volans] I Flying high, soaring: genus altivolan- AL U M turn (* i. e. aves), Enn. in Cic. Div. 1, 48 : alt. solis rota, * Lucr. 5, 434. * altivdlus, a, um, adj. [alte-volo], Flying high, soaring : aves, Plin. 10, 19, 21. altOj ar e> v . a. [altus] To make high, to raise, elevate (only in the follg. exs.) : Sidon. Ep. 8, 9 : sol altatus, id. ib. 2, 2. alter? oris, m. [alo] A nourisher, sus- tainer, foster-father : educator et altor, * Cic. N. D. 2, 34 : altore recepto, Ov. M. 11, 101 : Curetes altores Jovis, * Sail, in Lact. 1, 21,/in. ; so * Tac. A. 6, 37 ; * Stat. S. 2, 1, 69. altrinsecuSj adv. [lit. alterim-secus, from alter-secus] (only ante- and post- class. ; ante-class, only in Plaut. in the following exs.), At or on the other side : quid, malum, astas? quin retines altrin- secus ? Plaut. Mil. 2, 5, 36 ; so id. Pseud. 3, 2, 73 ; id. Rud. 4, 4, 114 ; Merc. 5, 4, 16 ; Pseud. 1, 3, 123 : fenestrae, quae foris (outwardly) urbem prospiciunt. et altrin- secus (2. e. within) fores, etc., App. M. 1, p. Ill, 41 ; so id. ib. 2, p. 122, 39 : c. Gen. : aedium, App. M. 3, p. 137, 2.-2. Post- class. : From both sides, ab utraque parte : venientes altrinsecus, Lact. 8, 6 ; so Amm. 25, 7 ; Treb. Poll. Gall. p. 309 ; Fulg. de Prise. Serm. p. 560, 9.— Cf. Hand Turs. 1, 282-284. altl'ix. icis, /. [altor] A female nour- isher, cherisher, sustaiiier (for the most part poet.) : thus : terra altrix (cf. alum- nus no. 1) : Calydonia altrix terra exsu- perantum virum, Pac. in Var. L. L. 7, 2, 84 : eorum eadem terra parens, altrix, patria dicitur, Cic. Fl. 26 ; id. Univ. 10 : altricem, Ulixi Virg. A. 3, 273. And with- out terra: altricis extra limen Apuliae, * Hor. Od. 3, 4, 10 ; and so once in Cic. : Romani nominis, Cic. poet. Div. 1, 12, 20 : Ida altrice relicta (since Hermaphroditus had been brought up there), Ov. M. 4, 293; *Prop. 4, 3, 38: bellorum bellato- rumque virorum, Sil. 1, 218. Specifical- ly of a wet-nurse : Ov. M. 11, 683; so Stat Th. 1, 602 ; SiL 2, 1, 96 ; Sen. Hippol. 251 ; Here. Oet. 450; Gell. 12, 20. altrovorsum, contr. altrorsus, adv. [alter-versum] On the other side, ab altera parte: * Plaut. Cas. 3, 2, 25 ; App. M. 9, p. 230, 7. (Not found elsewhere.) 1. altus, a, um, Pa., v. alo. 2. * altUS, us, »»• [alo] ^ nourishing, support: terrae altu, Macr. Sat. 1, 20 fin. . alucinatlO (all. or hall.), onis,/. [alu- cinor] A wandering of mind, fickleness, dreaminess, reverie (ace. to Non. 121, 20, it was used even by the " veteres ;" but, ex- cept in the passage quoted by him from an author not named, it is found only in the follg. exs.) : Sen. Vit. beat. 26; Arn 4, p._152, and 6, p. 194. * aluCinator (all- or hall.), oris, m. One who is wandering in mind, a dream- er, a silly fellow : Paul, ex Fest. p. 57.-— From alucinor (better than all. or hall. ; cf. Gron. Gell. 16, 12, 3 ; Schneid. Gr. 1, 408), atus, 1. v. dep. [most prob. from dhioi, aXvoKui ; cf. Gell. 16, 12, 3.] To wander in mind, to talk idly, prate, dream: " alucinari aberrare et non consistere, at- que dissolvi et obstupefieri atque tardari," Non. 121, 20 (apparently not used before the time of Cic, yet cf. alucinatio) : quae Epicurus oscitans alucinatus est, Cic. N. D. 1, 26, 72 : suspicor hunc alucinari, id. Att. 15, 29 ; Gell. 16, 12, 3 : indicium vagi animi et alucinantis, id. 4, 20, 8 : epistolae nostrae debent interdum alucinari, to fol- low no definite train of thought, but to treat sometimes of this and sometimes of that subject, Cic. Q. Fr. 2, 11 : alucinans pastor, Col. 7, 3, 26. * alucita, ae, / ; ace. to Fulgent.. A gnat: vernales me alucitae molestabnut. Petr. Frgm. 13 ; Expos. Serm. Antiqu. 566, 25 ed. Lips. alum (hal.), n. or -us, *• f- Comfrcy, Symphytum officinale, L. ; Plin. 27, 6, 24 ; 26, 7, 26; App. Herb. 59.-2, A kind of garlic, Plin. 19, 6, 34. alurrten. ™' s i "• Alum : Plin. 35, 15, 52 ; Vitr. 2, 6; 8, 3. Cf Gell. 15, 1 (ace. to Beckm. Hist, of Invent. 2, 92 sq., our vitriol). t Alumcto, for Laumedon, ace. to ALUT Fest P. 16. The Gr. Aaouiiuiv was in the Tuscan manner, laumeto, as from 'Oovaat vs Ulixes, etc. ; and for this Festus read, in some old classic author, alume- to, since al might easily be written for LA ; cf. also Seal, and Dae. upon Fest. 2, p. 325. dluminatus, a, nrD , tdj. [alumen] Tinctured with alum : aqua, Plin. 31, 6, 32 ; Marc. Emp. 25. aluminosusi a . um . aa J- t ia -] -Alu- minous, fall of alum ; only in the follg. exs. : * Vitr. 8, 3 ; * Plin. 31, 3, 28. alumna? ae, v. alumnus. alumnOj are, v. a. [contr. from alu- mino, as a lengthened form from alo] To nourish, bring up, educate (only post- class.) : puellam prodidit viciuis alum- nandam, App. M. 10, p. 249, 41 ; so id. 6, p. 182, 36 ; Cap. 9, p. 302. (In App. M. 8, p. 209, 8 : canes rabidos, quos ad tute- lae praesidia curiose fuerant alumnati, on account of which a depon. form, alum- nor, ari, is assumed, quos is most prob. an error in copying, occasioned by the preced. os in rabidos, for qui.) alumilUS» a , um, adj. [contr. from alomenos, from alo] That is nourished, brought up ; for the most part subst. — a. A nursling, a pupil or scholar, foster-son (most freq. in the poets) : alumnum = alumnorum, Pac. inNon. 243, 6: herus at- que alumnus tuus sum, Plaut. Merc. 4, 5, 7 : quid voveat dulci nutricula majus alum- no 1 Hor. Ep. 1, 4, 8 ; Virg. A. 11, 33 : Ti- tyon, terrae omniparentis alumnum, id. ib. 6, 595 ; so Ov. M. 4, 524 ; cf. with 421 : legionum alumnus, i. e. in castris educa- tes, Tac. A. 1, 44 ; cf. id. ib. 41 : Varinius sutrinae tabernae alumnus, id. ib. 15, 34. Hence of the inhabitants of a country (cf. altrix) : Italia alumnum suum, summo supplicio fixum videret, Cic. Verr. 2, 5, 66 ; and of the occupants of a river : alumni fluminum, Val. FL 8, 233 (?) ; and of cattle : Faune, abeas parvis aequus alumnis, Hor. Od. 3, 18, 3 ; so id. ib, 23, 7. — Trop. : ego itaque pacis, ut ita dicam, alumnus, Cic. Phil. 7, 3 : alumnus fortu- nae, Plin. 7, 7, 5. Hence of pupils : Pla- tonis alumni, Cic. Fin. 4, 26: alumnus disciplinae meae, id. Fam. 9, 14. — b. Alumna, fern., A foster-daughter, a pupil : nostra haec alumna, Plaut. Cist. 4, 2, 96 : Italia omnium terrarum alumna eadem et parens (i. e. quae ab aliis terris alitur), Plin. 3, 5, 6 : aliquam filiam et alumnam praedicare, Suet Claud. 39. Of frogs.: aquai dulcis alumnae, Cic. poet. Div. 1, 9, 15. — Trop.: cana Veritas Atticae philo- sophiae alumna, truth, the foster-child of the Attic philosophy, Var. in Non. 243, 2 : jam bene constitutae civitatis quasi alum- na quaedam, eloquentia, the foster-child of an already well-ordered state, * Cic. Brut. 12, 45 : cliens et alumna Urbis Ostia (as a colony of the same), Flor. 3, 21. — c. The neutr. : numen alumnum, Ov. M. 4, 421. 2. In late Lat., Act., Nourishing ; or subst, nourisher, one who brings up or educates : cygnus alumna stagna petierat, Cap. 1, p. 11. — Hence the declaration in Isidorus: et qui alit et alitur, alumnus dici potest Orig. 10, 1. Aluntium* i» n -> 'AAouirioi', Dion. Hal., 'AAfjirioK Ptol., A town inthenortk- ern part of Sicily, not far from the coast, situated upon a hill, Plin. 3, 8, 14 ; cf. Mann. Ital. 2, 410. Whence Alunti- nus> a. um, belonging there : civitas, Cic. Verr. 2, 3, 43 : vinum, Plin. 14, 9, 11 ; subst : an inhab. of Aluniium, id. ib. 2, 4,23. aluta, ae,/, orig. adj. sc. pellis [prob. from alumen], A kind of soft leather, tan- ned by means of an infusion of alum : alu- tae tenuiter confectae, * Caes. B. G. 3, 13 : nigra, Mart 7, 35. Hence, that which is made of it: a. A shoe : nivea, Ov. A. A. 3, 271 : rupta, Mart. 12, 26 : nigra, Juv. 7, 192. — b. A purse or pouch : tumida su- perbus aluta, Juv. 14, 282. — c. A patch put on the face for ornament: Ov. A. A. 3,201. — 4, i. e. menrula languida : Mart. 11, 60. — Whence alutaClUS, a , um . a 4>- Pertaining to soft leather : pellis, Marc. Emp. 23 sub fin. ; so id. 26. (Not used elsewhere.) — And AL VU * alutariuS; a. " m > ad/. = alutacius : emplastrum, a plaster made of soft leather, Marc. Emp. 15 mcd. alvcariurtl) ii, n. (in Col. four times alvcare; is), lit. a hollow vessel swell- ing out in the middle [alveus] : hence, a. A bee-hive : seu lento fuerint alvearia (four syl. per synaeresin) vimine texta, Virg. G. 4, 33; *Cic. Oecon. Frgm. in Charts. 82 P. ; Plin. 12, 20, 43.— b. A stand for bees, a bee-house : circuni villam to- tam alvearium facere, Var. R. R. 3, 16, 12. — * 2. -A kneading-trough, Tert adv. Val. 31. * alveatus> a, um, adj. [alveus], Hol- lowed out like a trough or tray : sulcus, Cato R. R. 43, 1 Schneid. * alveola tUS) a, um, adj. Hollowed out like a little tray, channeled : stylobata, Vitr. 3, 3.— From alveolus» '. m - dim. [alveus] A small hollow or cavity : a. A little tray or trough, a pail, bucket, bathing-tub ; alv. ligneo, Phaedr. 2, 5 ; * Liv. 28, 45 ; so Juv. 5, 88 ; Col. 8, 5, 13.— b. (in Fest. p. 7, as neutr. alveolum "tabula aleatoria") A hollow gaming-board, upon which the dice were thrown : Var. in Gell. 1, 20 : alveolum pos- cere, *Cic. Fin. 5, 20. — c. A small chan- nel of a river : Curt. 6, 4. — d. -^ weaver's shuttle, Hier. Ep. 130. alveus, i> ">• (alveum, n. in Fest. s. v. naustibulum, p. 208) [alvus] A hollow, cavity: vitiosae ilicis alveo, Virg. G. 2, 453. Hence 1. A hollow, deep vessel, a basket, tub, or tray ; also a deep cavity, excavation : Cato R. R. 11, 5 : in alveo, id. ib. 81 : fluitans alveus, Liv. 1, 4 ; Plin. 11, 10, 10 : alveus scrobis. Col. 4, 4, 2, et al. 2. The hold or hull of a ship of similar form : alveos navium, Sail. J. 21 : alvei navium quassati, Liv. 23, 34. — Hence (as pars pro toto), A small ship, a boat, skiff: cavatus ex materia alv., Veil. 2, 107 : ac- cipit alveo Aeneam, Virg. A. 6, 412. 3. A hollowed gaming-board : Var. in Non. 108, 33 : alv. cum tesseris lusorius, Plin. 37, 2, 6 ; Suet. Claud. 33 : alveo et calculis vacare, Val. Max. 8. 8 no. 2. 4. = alvus and alvearium, A bee-hive : gens universa totius alvei consumitur, Col. 9, 4, 3 ; so id. ib. 1 ; ib. 9, 4 : apes al- veo se continent, Plin. 11, 16, 15 ; so id. ib. 10, 10 ; 7, 5, 13 ; App. M. 4, p. 150, 37. 5. A tray-shaped vessel for water, a bath- ing-tub (twice in Cic.) : in balneum venit . . . . nt in alveum descenderet, etc., Cic. Her. 4, 10 ; id. Coel. 28. — And hence transf. to a river. 6. A river-bed : fluminis alveo, Virg. A. 7, 33 ; id. Georg. 1, 203 : fluminis Ritu medio alveo delabenris, etc., Hor. Od. 3, 29, 34 ; so id. ib. 3, 7, 28, and not else- where : navigabilis, Plin. 4, 4, 5 : pleno alveo fluere, Quint. 2, 1, 4, et al. alvUSj Uf- ("*• Art in Prise, p. 654 P. ; 718 ib. and Non. 193, 26 ; Calv., Ael. Cin. and Laber. in Charis. p. 61 P.) [alo, Fest. p. 7] The belly, the abdomen : purgatio alvi, Cic. N. D. 3, 22. Hence alvum pur- gare, ib. 2, 50 : solvere, Cels. 1, 3 : ex- onerare, Plin. 10, 44, 61 : inanire, id. 20, 3, 8, et saep. : non descendit alvus, is costive, Cels. 2, 7 : cui satis alvus reddit quotidie, id. 2, 12 no. 2: alvum bonam facere, Cato R. R. 114, and movere, ib. 115. The opp. : to make costive, to ob- struct : astringere alvum, Cels. 1, 3 ; so also cohibere, comprimere, supprimere, firmare, sistere, inhibere, etc. Also in the plur. : ad eliciendas alvos, Plin. 19, 5, 26 no. 2. — Hence for excrement, ordure : va- ria, Cels. 2, 6 : liquida, nigra, pallida, pin- guis, id. ib. ; and for flux, diarrhoea : al- vus corpus ac vires carpit, Col. 6, 7. 2. The womb : in alvo gestare, Plaut. Stich. 2, 1, 5. Twice in Cic. : cum praeg- nans Dionysium alvo contineret, Cic. Div. 1, 20 : spes in alvo commendata, id. Clu. 12 ; so Hor. Od. 4, 6, 20 ; A. P. 340, etal. 3. In a broader sense, The stomach, the digestive organs : Cic. N. D. 2, 54 ; so id. ib. 50 ; Ov. M. 6, 651.— And, on account of similarity of form, 4. A bee-hive (very freq.) : media alvo, qua introeant apes, Var. R. R. 3, 16, 15 : A M A M alvi melle plenae, Plin. 21, 12, 43 ; Col. 9, 8, 1 ; id. ib. 14, 7 ; so ib. 15, 11, et aL AlyattCSi is or ei, m., 'AWi-TTjf, A king of Lydia, father of Croesus, Plin. 2, 12, 19 : regnum Alyattei, * Hor. Od. 3, 16, 41. Alymon, 6nis, m. The father oflphi- media,Ov. H. 19, 133. t alypon* U n. = aXvitov, A plant ; ace. to Spreng., Globularia alypum, L., Herb Terrible, Plin. 27, 4, 7. i alysson. i. n. — a\vaoov. A plant usedjor the bile of a mad dog, mad-wort, Plm 24, 11, 57. f alytarcha and -es, ae, m. = &Xv rdpxnf, A magistrate who superintended religious exhibitions, Cod. Theod. 10, 1, 12. His office, alvtarchia) ae,/, Cod. Just. 1, 36, 1. J Alyzia or Alyzea, ae, /, 'AXu^'a, Thuc. and Strabo, ■AXv^eia, Steph. Byz., A small town in Acarnania with a temple dedicated to Hercules, Cic. Fam. 16, 2 ; Plin. 4, 1, 2 ; cf. Mann. Greece, 76 and 77. am, v. ambi. amabilis, e, adj. [amo] That deserves to be loved, worthy of love, lovely (class.): nimis bella es atque amabilis, Plaut. As. 3, 3, 84 ; so id. Stich. 5, 4, 54 : nee sine te (sc. Venere) fit laetum neque amabile quidquam, without thee nothing lovely is obtained, * Lucr. 1, 24 : filiolam tuam et amo, et amabilem esse certo scio, Cic. Att. 5, 19 : amabilior mihi Velia fuit, id. Fam. 7, 20 : amabilissimum nodum ami- citiae tollere, id. Lael. 14, 51 : amabilis insania ? Hor. Od. 3, 4, 5 ; so id. ib. 13, 10 ; 4, 3, 14 : seu condis amabile carmen, or dost make a pleasant song, id. Ep. 1, 3, 24, et al. — Adv. amabiliter, Hor. Ep. 2, 1, 148. In active signif, Lovingly, amica- bly : si amabiliter in me cogitare vis, An- ton, in Cic. Fam. 14, 13 : spectet amabi- lius juvenem, Ov. A. A. 3, 675 : lusit, pleasantly, Hor. Ep. 2, 1, 148 ; Petr. Sat. 112.— Whence aniabilitaS) atis, /. Amiablencss, loveliness (only ante- and post-class.) : si amabilitas nostra tibi placet, Plaut. Stich. 5, 4, 58 : qui amabilitati animum adjice- ret, devoted himself to loveliness, id. Poen. 5, 4. 1. — Hence in late Latin as a term of endearment : ad amabilitatem tuam lite- ras mitto, lit. : to vour amiability, Symm. 7,3. amabiliter; "■d'v-, v. amabilis fin. Amalthea, ae, /., 'A^iAtoa, ace. to fable, A nymph, daughter of Melissus, king of Crete, who fed Jupiter with goat's milk, Hyg. F. 139. Ace. to others, Amalthea is the name of the goat itself, one of whose horns, accidentally broken oft" was placed among the stars as the Cornu Amalfheae, or Cornu copiae, Hyg. Astron. 2, 13 ; 3, 12. From this horn nectar and ambro- sia are said to have flowed, hence, the emblem of plenty, abundance. Ov. F. 5, 121 ; Hor. Od. 1, 17, 14 ; Carm. Saec. 59 ; Ep. 1, 12, 28. Hence Amalthea, ae, /., or Amaltheum, i, n. in Cic, The name of a li- brary, since full of books. (* Ace. to oth- ers, ^471 old sanctuary of Amalthea near the villa of Atticus, in Epirus, adorned with inscriptions, etc., by Atticus. In imitation of him, Cicero made a' similar one in his Arpinum.)~Q, The name of the Cumaean sibyl, Tib. 2, 5, 67 ; Lact. 1, 6, 10 ; Var. Frgm. p. 217, Bip.) Amalthea mea te ex- spectat, Cic. Att. 2, Ifin. ; id. ib. 1, IS fin. * amandatlOj onis, /. A sending away, removing from one's self: relegatio atque amandatio, Cic. Rose. Am. 15, 44. — From a-mando. avi, atum, are, v. a. To send forth or away, to remove, commonly with the access, idea of contempt, scorn (in the ante-Aug. per. only in Cic. who uses it very freq.) : an amandarat hunc ? Cic. Rose. Am. 15, 44 Matth. : amandat hominem quo? Lilybaeum, id. Verr. 2, 5, 27 : amandati et repudiati coloni, id. Scaur. Frgm. p. 205 Beier ; so id. Dom. 25 ; Quir. 4 fin. ; N. D. 2, 56 fin. ; Att 7, 13 ; Tac. H. 4, 56 ; Gell. 12, lfin. * Amamenses. lum, m. The inhab. of the mountain Amanus, Cic Fam. 2, 10. amans. P&, v - amo. amanter» a dv., Lovingly, v. amo Pa. Amantia, ae, /., 'Afiavria, Ptol., A AM AB, maritime town on the Illyrian coast, Cic. Phil. 11, 11 ; Caes. B. C. 3, 40. Its inhab- itants, Amantiani, Caes. b. c. 3, 12, and Amantini, ™. 4, 10, 17 (* and Amantes, ™, m., Plin. 3, 23, 26). amanuensis, is, m. [ab manus] A clerk, secretary, a raanu servus (cf. ab C, 17), only twice, in Suet. : Suet. Tib. 3 ; so Ner. 44. AmanilS) i> ">. A mountain range, running from N.E. to S.W., between Syria and Cilicia ; its passes, Amanicae pv- lac, Cic. Att. 5, 20 ; Fam. 2, 10 ; Plin. 5, 22 ; Luc. 3, 244, et al. amaracinus, a, um, adj. Of or prepared from marjoram : oleum, Plin. 21, 22, 93 : unguentum, id. 13, 1, 2 ; also abs., amaracinum* i> »•> sc. unguentum, Marjoram ointment, Lucr. 2, 847 ; 4, 1173 ; very odious to swine, Lucr. 6, 974 ; hence the proverb : nihil cum amaracino sui, of people who will have nothing to do with a thing, Gell. praef. 19. — From i amaracus, i> <*>m., and amara - CUm, i> n. — audpaKC-s, and -ov, Marjo- ram, Origanum majorana, L. ; Plin. 21, 11, 39 ; 22, 93 ; 13, 1, 2 ; Cat. 61, 7. t amarantUS, i, m. = d/idpavros (un- fading), Amaranth, Celosia cristata, L. ; PliD. 21, 8, 23 ; Ov. F. 4, 439. axnaTG? a dv., Bitterly, v. amarus. * amarcSCO, ere, v. inch, [from the unus. amareo, to be bitter] To become bitter : Pall. Jan. 15, 9. * amaritaS; atis, /. [amarus] Bitter- ness : succi, Vitr. 2, 9, med. amariter< adv., Bitterly, v. amarus. * amarities. ei, /. [amarus] Bitter- ness : dulcis, Cat. 68, 18. amaritudo, Inis, /. [id.] Bitterness ; first of taste, opp. to dulcedo (not used in Cic. and the poets) : Var. R. R 1, 66 ; so Plin. 21, 21, 92 ; 24, 14, 77 ; 11, 64. Hence trop. : Bitterness, severity, acrimonious- ness, offensiveness : ne in bilem et amari- tudinem vertat injuria, Plin. Ep. 6, 8 : quantum versibus leporis, dulcedinis, am- aritudinis, inseris, id. ib. 1, 16 : in pi. divitiarum Irons hilaris multis intus ama- ritudinibus (i. e. miseriis) referta, Val. Max. 4. 4. — In rhetor., amaritudo vocis, Too great vehemence or harshness of voice : Quint. 11, 3, 169 Spald. amaror, ^ rls < m - [ id. ] Bitterness (poet, for the preced. ; rare) : Lucr. 4, 224, and 6, 931 ; * Virg. G. 2, 247 (not found elsewh.) ; cf. Gell. 1, 21. amarulentUS, a, u m> arl J- [id.] Very bitter, full of bitterness: trop. : Tinion am., Gell. 3, 17, 4 : dicacitas, Macr. Sat. 1, 7 fin. (Not found elsewh.) amarus, a, um, adj. a. Sitter; of taste, opp. to dulcis : absinthi latex, Lucr. 1, 939 and 4, 15 : amara atque aspera, id. 2, 404 : sensus judicat dulce, amarum, Cic. Fin. 2, 12 ; so id. N. D. 3, 13 : salices, Virg. E. 1, 78 : Doris, for sea, id. ib. 10, 5: os, the bitter taste in the mouth, Cels. 1, 3 : calices amariores, i. e. harsh, old wine, Cat. 27, 2.— b. Transf. ; of the hearing : Rough, sharp, shrill (cf. acer) : sonitus, Stat. Th. 10, 553, and, c . Of smell, Disa- greeable, odious: fructus amarus odore, Plin. 18, 12, 30. 2. Trop.: a. Calamitous, unpleasant, sad (mostly poet.) : amara dies et noctis amarior umbra, Tib. 2, 4. 11 : casus, Ov. Tr. 5, 4, 15 : amores dulces aut am., Virg. E. 3, 109. Subst. pi, Bitterness, bitter things : et amara laeto temperat risu, Hor. Od. 2, 16, 26 : amara curarum, id. ib. 4, 12, 19 : amarissimae leges necessi- tatis, Val. Max. 7, 6.— b. Of speech : Bit- ter, biting, acrimonious, sarcastic, caustic, severe : dictis amaris, Ov. Tr. 3, 11, 31 ; so id. Pont. 4, 14, 37 : hostis, Virg. A. 10, 900 : sales, Quint. 10, 1, 117.— c. Of con- duct : Morose, ill-natvred, sour, irritable, sensitive : mulieres, * Ter. Hec. 4, 4, 88 : amariorem me senectus facit, Cic. Att. 14, 21. Adv. a. Amare, Bitterly, Plaut. True. 1, 2, 78 ; Sen. Ben. 5, 23,— Comp. Macr. S. 1, 2.— Sup. Suet. Tib. 54.—" b. Amariter, Hier. Ep. 23. — c. Amarum, App. M. 6, p. 178, 26 ; Amm. 21, 9 Jin. Amarynthus, i- /•■ 'Audpvvdo<:, A village of Euboea, with a temple oj Diana Amarynihis, Liv. 35, 38. Of. Mann. Gr. 261. 90 AM A2 + amaSCOi ere, v. inch, [amo] To be- gin to love : Diom. p. 334 P. AmasenuS, U m. A small river in Latium, eastward from the Pontine Marsh- es, now Amaseno, Virg. A. 7, 685 ; cf. Mann. Ital. 1, 626 ; Miill. Roms Camp. 2, 235^ Amasia, ae, /., 'Afidotia, A town in Pontus, on the River Iris, the birth-place of Strabo, Plin. 6, 3, 31 ; cf. Mann. Asia Mi- nor, 2, 461 sq. amasiO; onis, m. = am asms, A lover, gallant, suitor (only post-class.) : App. M. 7, p_. 197, 20 Elm ; Prud. nepi oreip. 10, 181, Amasis. is, m., "Auamc, A king of Egypt : Luc. 9, 155 ; Plin. 5, 9, 11. amasiunculus, »a, di™. from ama- sius, A lover, sweetheart, m. and / : Petr. 45, 7 ; ib. 75. (Not found elsewhere.) amaSlUS, h\ m. [amo] A lover, suitor, sweetheart, Plaut. True. 3, 1, 13; id. Cas. 3, 3, 27 ; Gell. 7, 8 ; id. 19, 9. AmastriS; is,/., "A^aarpiS, A town in Paphlagonia, on the shore of the Pont. Eux., orig. called Sesamus, Cat. 4, 13 ; cf. Mann. Asia Min. 3, 25 sq. Hence AlTia- StriaCUS, a, um, Of or pertaining to Amastris, Ov. Ib. 320 ; Plin. 6, 2, 2, and AmastXiani; orum, The inhabitants of Amastris, Plin. Ep. 10, 99. Amata, ae,/. 1. The wife of King Latinus, Virg. A. 7, 343. — 2. The name given to a vestal virgin, Gell. 1, 12, 19. AmathuSi untis, /., 'Amadous {ace. Gr. Amathunta, Ov. M. 10, 220), A town on the southern coast of Cyprus, rich on account of its mines, Virg. A. 10, 51 ; Ov. M. 10, 220 ; 6acred to Venus, who is hence called AmathuSia, Ov. Am. 3, 15, 15; Cat. 68, 51 ; Tac. A. 3, 62.— Hence AmathuSlaCUS, a, um, Of Amathus : bidentes, Ov. M. 10, 227. (Heins. reads Amathusiadas, from Amathusias, adis.) amatlO, onis,/. [amo] Love (sensual, voluptuous), an intrigue, a caressing (per- haps only in Plaut.) : tua mihi odiosa est amatio, Plaut. Cas. 2. o, 20; so id. Poen. I 5, 2, 136 ; Rud. 4, 5, 14 ; id. Capt. Epil. 2. I In plur.: id. Merc. 4, 4, 53. amator, °ri s > m. [id.] X, A lover, in 1 an honorable sense, a friend : vir bonus ! amatorque noster. Cic. Att. 1, 20 : urbis, i ruris, Hor. Ep. 1, 10, 1. So sapientiae, j Cic. Univ. fin.: pacis, id. Att. 14, 10: an- ! tiquitatis, Nep. Att. 18 : amatores Catoni ' | desunt, i. e. readers of his writings, Cic. I Brut. 17, 6G (cf. just before : Catonem ■ [ quis nostrorum oratorum legit?). — 2. ' Lover, in a dishonorable sense, para- 1 mour: Plaut. Rud. 2, 1, 28 ; so ib. 30 : j amator mulierum, Plaut. Men. 2, 1, 43 : Philocomasio amator (dat. for Philoco- masii), id. Mil. 5, 38 : adulter an amator, Cic. Coel. 20 : aliud est amatorem esse, aliud amantem, id. Tusc. 4, 12; Hor. Ep. 1, 1, 38, et al.' — * Adj. : amatores oculi, App. I M. 5. — Whence * amatorCUluS, i, m. dim. A little, | pitiful lover : Plaut. Poen. 1, 2, 27. amatorie, «*>• °f tne following. amatdriUS, a, um, adj. [amator] \ Loving, amorous, or relating to love (sens- j ual), amatory : frui voluptate amatoria, | Cic. Tusc. 4, 34': Anacreontis tota poesis j amatoria est, id. ib. 33 : virus, a love-po- \ tion, Plin. 8, 22, 34 ; cf. id. 9. 25, 41 ; so I also medicamenrum, Suet. Cal. 50, and I abs. amatorium, i, n., A means of exciting love, a philter, tpi\rpov : Plin. 20. 5, 15 ; so id. 28, 8, 27 : ego tibi monstrabo amatori- um : si vis amari, ama, Sen. Ep. 9 ; Quint. 7, 8, 2, et al. — Adv., amatorie, amorously, * Plaut. Merc. 3, 3, 20 ; * Cic. Phil. 2, 31. amatrix, icte, /. [id.] A 'female) lov- er, both in an honorable and a dishonora- ble sense, a mistress : Sappho amatrix, Mart. 7. 69. 1 : dicacula, Plaut. As. 3, 1, 8; Poen. 5, 5, 25. — Adj. : amatrices aquae, amorons. Mart. 7, 15 ; 10, 4. ! amaturio, ire, verb, desid. [amo] To wish to love, ace. to Diom. p. 336, and Prise, p. 825 P. Amazon, Bnis,/., 'Auaiu'w.plur. Am- azones [a Scythian word of unc. signif.], Amazons, a community of warlike women, who dwelt on the River Tliermodon. Ace. to an etym. fancy [a-«a(oV, without breast], Just. 2, 4 relates that their right breast was removed in childhood, in order to AMBE make them more suitable for contest in war: Threiciae Amazones, Virg. A. 11, 659 : exsultat Amazon, id. ib. 11, 648 : Amazon Mavortia, Val. Fl. 5, 89 : peltata. Sen. Agam. 218, et al. — Metaph. : 2. -^ heroine of love, who, as it were, serves un- der the banner of Love : Ov. A. A. 2, 743 : 3, l.— Hence, a. Amazonicus, a. um, Amazonian, Plin. 3, 5, 6 ; Suet. Ner 44. — b. Amazonisi Idis, /.= Amazon, An Amazon : Amazonidum agmina, Virg. A. 1, 490 ; Val. Fl. 4, 602 ; so Prop. 3, 12, 15. — c. AmazdniuS, a, um, poet, foi Amazonicus, Amazonian, Hor. Od. 4, 4, 20; Ov. Pont. 3, 1. 95 ; Sen. Hip. 232: vii Ama-zonius, i. e. Hippolytus, the son of an Amazon by Theseus, Ov. H. 4, 2. ami, v - ambi. ambaCtUS, i. m - [from Celt. am5 = office, service, andbaht in Ulph., servant] A vassal, a dependent upon a lord : " am- bacrus apud Ennium lingua Gallica ser- vus appellator," Fest. p. 4. Only once in Caes. : plurimos circum se ambactos cli- entesque habent, Caes. B. G. 6, 15 Herz. amb-ad-edo» *> re > "• °- To eat or gnaw around, to eat up entirely : uxoris dotem ambadedisse, Plaut. Merc. 2, 1, 15, and 17. ambages, i g . /• (the nom. and gen. sing, are mentioned in Charis. 25 P., but without a voucher ; it is found only in the abl. sing. ; but the plur. is complete, gen. ambagum, v. below ; cf. Schneid. Gr. 2, 403) [ambi-ago] A going around, a roundabout way (a poet word : in prose first since the Aug. per.) : variarnm am- bage viarum (of the windings of the laby- rinth), Ov. M. 8, 161 ; cf. Virg. : dolos tecti ambagesque resolvit, Aen. 6, 29 : Luna multiformi ambage torsit ingenia contem- plantium, Plin. 2, 9, 6 : itinerum ambages, id. 36, 13, 19, no. 2 : longis ambagious, Claud. IV. Cons. Hon. 226. 2. Of speech : a. Digression, circum- locution, evasion : ambages mitte, Plaut. Cist. 4, 2, 81 ; so id. Ps. 5, 1, 10, and not found elsewh. in Plaut. : ambages mihi narrare occipit, * Ter. Heaut. 2, 3, 77 : - per ambages et longa exorsa tenere, Virg. G. 2, 45 ; Liv. 9, 11 fin. .- ne te longis am- bagibus morer, Hor. Ep. 1, 7, 82 : missis ambagibus, without circumlocution., direct- ly, id. Sat. 2, 5, 9 ; Ov. M. 3, 692 ; so id. ib. 10, 19. — And since speech usually be- comes dark and obscure by digressions-, it means, b. Obscurity, ambiguity (kin- dred with ambiguus). So of the Theban Sphinx : immemor ambagum, Ov, M. 7, 760 ; id. F. 4, 261. And of the lang. of or- acles : ambage nexa Arcana tegere, Sen. Oed. 214 : ea ambage Chalcedonii mon- strabantur, Tac. A. 12, 63 ; so id. ib. 2, 54; 11, 34. A160 transf. to actions : per am- bages, in a secret, enigmatical manner, Liv. 1, 56 ; so id. 1, 54 ; Plin. 10, 49, 70 ; 19, 8, 53. I ambagio. onis, /., i. q. ambages, Var. L. L. 7, 3, 87 (Speng. reads adagio). ambagflOSUS, a, um, adj. [amba- ges] Full of digressions or windings: lubrica atque ambagiosa conjectatio, Gell. 14, 1, 33. * ambagO, in ' s > /•> another form for ambages : Manil. 4, 303. t ambarvalis, e, adj. [amb-arvum] Tlmt goes around the fields : " amb ajiva- les hostiae dicebantur, quae pro arvis a duobus fratribus sacrificabantur," Fest. p. 5 : " aihbabvale sacrificium dicitur, quod arva ambiat victima," Serv. Virg. E. 3, 77. Cf. ABVALIS. + ambazi, " au i circum eunt et cater- vatim." Fest. p. 22. amb-edo, e< li, esum, 3. (pracs. 3. pers. ambest. Fest. p. 4, part, pracs. ambens, Lucr. 5, 397) v. a. To eat or gnaw around, and with an extension of the idea (cf. adedo, aduro, accTdo), to waste, consume (very rare ; before the Aug. per. only once in Lucr.) : ignis ambens multa pe- ni3sit, Lucr. 5, 397. Then twice in Virg. : robora ambesa flammis, Virg. A. 5, 752 : ambesas absumere mensas, id. ib. 3, 257 : vis locustarum ambederat quidquld her- bidum, Tac. A. 15, 5 ; so Alien. Dig. 41, 1, 38 . ambens, v. ambedo. ambesUS, Part., from ambedo. * ambestrix, Icis,/., of an unus. masc AMB1 ambestor [ambedo]. The (female) con- sumer, waster : ursae saevae hominis am- bestrices, Atmn. 29, 3. ambi (<"" ambe Var. L. L. 7, 3, 87), abbrev. amb; am; an» praep. [autpi, Dor. a/ini, like ab, from fai6, sub, from £i7T mutable, changeable, Ov. M. 2, 9 : ambigo- [ us fuerit, modo vir, modo femina, Scy- AMBI thon, id. ib. 4, 280 : inque virum soliti vultus mutare ferinos Ambigui prosecta lupi, they sometimes assume the form of a wolf and sometimes that of a man, a man- wolf, id. ib. 7, 271 : ambiguam promisit Salamina, a second, like-named Salamis, Hor. Od. 1, 7, 29.— Since with this idea that of vacillation or uncertainty is com- monly associated, it signifies, 2. Wavering, vacillating, uncertain, doubtful : " ambiguum est quod in am- bas agi partes animo potest. Hujusmodi apud Graecos aufitiuXa dicuntur," Fest. p. 15 : quidquid incerti mihi in animo prius aut ambiguum fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est, Plaut. Ps. 2, 4, 69 ; * Ter. Hec. 4. 4, 26 : haud ambiguus rex, i. e. sine dubio rex futurus, Liv. 40, 8 : ambiguum, subst., Doubt, uncertainty : in ambiguo est, Plaut. Trin. 2, 4, 193 : in ambiguo relinquere, Lucr. 4, 1133 : non habui ambiguum, Brutus in Cic. Fam. 11, 11 : servet in ambiguo Juppiter, Hor. Ep. 1, 16, 28. Also in Ace. adv. in the Gr. manner : ambiguum Clymene preci- bus Phaethontis, an ira Mota magis, un- certain whether, etc., Ov. M. 1, 765. 3. Of discourse : Obscure, dark, am- biguous : scriptum ambiguum, Cic. Top. 25 : verba ambigua distinximus, id. Or. 29, 102 : oracula ambigua, id. Div. 2, 56 : responsa, Suet. Tib. 24. And ambiguum, subst., An obscure, dark saying : ambigu- orum complura sunt genera, Cic. de Or. 2, 26, 111 ; so id. ib. 61, 250 ; Her. 1, 6 ; 12, et al. 4. Trop. : Uncertain, wavering ; in re- spect to that which can not be depended upon ; not to be relied on, unreliable. So of moral conduct : esse ambigua fide, Liv. 6, 2 : puer acris ingenii sed ambigui, Plin. Ep. 4, 2 : femina bonis atque hones- tis moribus, non ambigua pudicitia, Gell. 3, 14. Poet. : per ambiguas vias, Ov. H. 10, 62 : domum timet ambiguam Tyrios- que bilinguis, Virg. A. 1, 661 ; so id. ib. 2, 98. And of fortune : Changing, fluc- tuating : ambiguarum rerum sciens, Tac. A. 1, 64. I^p" In Tac. c. Gen. : ambiguus im- perandi, Ann. 1, 7 : pudoris, ib. 2, 40: fu- turi, H. 3, 43. Adv. ambisrue, Ambiguously, doubtful- ly, Cic. de Or. 2, 26 ; N. D. 1, 31 ; Aur. Vict. 35 ; Tac. A. 2, 21, et al. amb-10« i y i and ii, ltum, 4. v. n. and a. (although from the root eo, it is rejnilarly conjugated throughout ; hence part. per}. ambitus ; only in the Imperf. together with ambiebat also ambibat is found, Ov. M. 5, 361. Cf. Prise. 910 P. ; Zumpt Gr. § 215). 1, aliquid, To go around or about a thing: ut terram lunae cursus proxime ambiret, Cic. Univ. 9 : ambibat Siculae cautus fundamina terrae, Ov. M. 5, 361 : jubet urbem ambiri, Lucan. 1, 592. — Hence 2, To surround, encircle, encompass : insula, quam amnis Euphrates ambiebat, Veil. 2, 101 : ambitae litora terrae, Ov. M. 1, 37 .- Thracam nee purior ambiat Hebrus, Hor. Ep. 1, 16, 13 ; Virg. A. 6, 550 (cf. Sen. Ben. 4, 5 : flumina campos cingentia ; v. also ambitus no. 1) : muros praealtum mare ambiebat. Curt 4, 2 ; so Tac. A. 1, 68 ; 15, 43 ; Suet. Aug. 95 : clypei oras ambiit auro, Virg. A. 10, 243 ; Plin. 37, 10, 60. 3. t. t. to designate the manner in which candidates for office sought to procure the vote of individual citizens (cf. Adam's Ant. 1, 132 ; v. also ambitio), To solicit, etc. : virtute ambire oportet, non fautoribus, Plaut. Am. prol. 18 : quod si comitia placet in senatu habere, peta- mus, ambiamus, Cic. Phil. 11, 8 : ambi- untur, rogantur a candidates cives, id. Rep. 1, 31 ; Cic. Plane. 4 : singulos ex senatu ambiundo nitebantur ne, etc. ; Sail. J. 13, 8. With Ace. of the office : magi- stratum 6ibi, Plaut Am. prol. 74. Hence, in gen., 4. To ask, entreat, solicit one for some- thing, for his favor, friendship, etc., to strive for, seek to gain : qui ambissent palmam histrionibus, Plaut. Am. prol. 69: nisi senis amicos oras, ambis, * Ter. Andr. 2, 2, 36 : reginam ambire affatu, Virg. A. AMBI 4, 284 : connubiis ambire Latinum, ib. 7, 333 : te pauper ambit sollicita prece rurifl colonus, Hor. Od. 1, 35, 5. — With ut or nt foUg. : ambienti, ut legibus solveretur, Suet Caes. 18 : ambirent multi, ne filias in sortem darent, id. Aug. 31. And with Inf. : donee ultro ambiretur consulatum accipere, Tac. A. 2, 43 : pauci, qui ob no- bilitatem plurimis nuptiis ambiuntur, Tac. G. 18.— Whence ambitio. onis, /. A going around ; 1. Jn the time of the republic, t. t. (v. ambio no. 3), The going about of candi- dates for office in Rome, and the soliciting of individual citizens for their vote, a " candidating" for office (and in use, there is this difference between ambitio and ambitus ; the former designates a solici- tation by just and lawful means, but the latter by unlawful, as by bribery, threats, etc. ; cf. Hab. Syn. 91) : quid de nostris ambitionibus, loquar ? Cic. Tusc. 2, 26 : mea me ambitio ab omni ilia cogitatione abstrahebat id. Sull. 4 : quum ambitionis nostrae tempora postulabant, id Plane. 18, 45, et saep. 2. In gen. A striving for one's favor or good-will, or to please him ; an excessive desire to please, flattery, adulation: ambi- tione labi, Cic. Brut. 69, 244 : ambitionis causa, id. Verr. 2, 2, 35 ; so id. Clu. 27 : in Scipione ambitio major, vita tristior, id. Off. 1, 30, 108 Heus. Beier and Gerah.: Dionysius Platonem magna ambitione Syracusas perduxit, in an ostentatious manner, for the purpose of securing his favor, friendship, Nep. Dion. 2, Br. and Dahn. : ambitio (i. e. studium Fabiis pla- cendi) obstabat, Liv. 5, 36 : ambitione relegata, without any flattery, Hor. S. 1, 10, 84 : ambitionem scriptoris facile ad- verseris, Tac. H. 1, 1 : nullo officii aut ambitionis genere omisso, i. e. nullis blan- ditiis, Suet. Oth. 4, et saep. Hence also partiality: jus sibi per ambitionem dic- tum non esse, Liv. 3, 47. 3. With the predominant idea of the design or end : A desire or longing for honor, respect, reverence, or admiration from others, ambition, vanity. So even in Lucr. in descriptions of the ambitious ef- forts of men : angustum per iter luctan- tes ambitionis, struggling to press through the narrow way of ambition, Lucr. 5, 1129: me ambitio quaedam ad honorum stu- dium duxit, Cic. Art. 1, 17 : a quo incepto studioque me ambitio mala detinuerat, Sail. C. 4, 2 : aut ab avaritia aut misera ambitione laborat Hor. S. 1, 4, 26 : vita solutorum misera ambitione. id. ib. 1, 6, 129 ; so ib. 2, 3, 78 ; 6, 18 ; Ep. 2, 2, 207, et al. : licet ipsa vitium sit ambitio, tamen frequenter causa virtutum est, Quint. 1, 2,22. 4. Great exertion : quum admitti mag- na ambitione aegre obtinuisset, Just. 1, 3. 5. In the post-class, per. for ambitus : A surrounding, encompassing, after am- bio 7io. 2 : vimineos idveos circumdant ambitione tergorum bubulorum, (*a cov- ering), Sol. 22; Min. Oct 4. ambitiosus, a, nm, adj. [ambitio] 1. (Very rare, and mostly poet.) Going around a thing, encompassing it ; poet. embracing, twining around : lascivis he- deris ambitiosior, Hor. Od. 1, 36, 20. Of a river : making circuits, having many wind- ings : Jordanes amnis ambitiosus, Plin. 5, 15, 15. Hence also of oratorical orna- ment : excessive, superfluous : ambitiosa recidet ornamenta, coget Hor. A. P. 447. 2. That asks for a thing fawningly, ob- sequiously, esp. that solicits the favor, good- will, etc., of any one, in a good and bad sense, honor-loving, ambitious, courting favor : qui ita sit ambitiosus, ut omnes vos nosque quotidie persalutet, Cic. Flacc. 18 : homo minime ambitiosus, minime in rogando molestus, id. Fam. 13, 1 : ne forte me in Graecos tarn ambitiosum factum esse mirere, desirous of the favor of the Greeks, id. Q. Fr. 1, 2. 2 : pro nostris ut sis ambitiosa malis, Ov. Pont. 3, 1, 84: pro nato caerula mater ambitiosa suo fuit, i. e. begs fawningly of Vulcan for weapons for her son, id. Met 13, 289 : ma- lis artibus ambitiosus (* seeking to ingra- tiate one's self), Tac. H. 2, 57: salubria 91 AMB1 magi9 princeps, quam ambitiosus, Suet. Aug. 42, et al. 3. Pass. Thai is willingly solicited or entreated, ambitious, or is much sought, honored, admired : " ambitiosus et qui ambit et qui ambitur," Gell. 9, 12 : turba coelestes ambitiosa sumua, Ov. F. 5, 297 : sexus muliebris saevus, ambitiosus, potes- tatis avidus, Tac. A. 3, 33 : si locuples hostis est, avari ; si pauper, ambitiosi, id. Agr. 30 : nota quidem sed non ambitiosa domus, visited, frequented, Ov. Tr. 1, 9, 18 Jahn. : ambitiosae pulchritudinis scortum, Just. 30, 2. 4. Also of things : Desirous to please, vain, ostentatious : amicitiae, which are founded merely on the desire to please, in- terested, Cic. Att. 1, 18 : rogationes, id. Fom. 6, 12; so ib. 6: gloriandi genus, Quint. 11, 1, 22: preces, urgent, Tac. H. 2, 49 : sententiae, Suet. Dom. 8 : mors, i. e. to obtain fame in the lower regions, Tac. Agr. 42 : medicina ars, boastful, Plin. 29, 1 : et quaesitorum pelago terraque ciborum Ambitiosa fames, Lucan. 4, 376 : atria, splendid, gorgeous, Mart. 12, 69 : ambitiosis utilia praeferre, Quint. 1, 2, 27 : ambitiosius id existimans, quam domi suae majestas postularet, more conde- scending, submissive. Suet. Aug. 25. 5. In rhetor., orator ambitiosus, who seeks to rouse attention by obsolete, unusual expressions: antigerio nemo nisi ambiti- osus utetur, Quint. 8, 3, 26. Adv. ambitiose, Ambitiously, ostenta- tiously, etc. : Cic. Att. 15, 1 ; Liv. 1, 35 ; Tac. Hist. 1, 10, et al. — Comp. Cic. Fam. 3, 7.— Sup. Quint. 6, 3, 68. ambitor, oris, m. [ambio] One who solicits a thing for himself a candidate (only post-class.) : Lampr. Alex. Sev. 28 ; Paul. Nol. Ep. 13, 16. 1 . ambitus* ^ um > Part., from ambio. 2. ambitus, us, m. [ambio] 1. A going around, a moving round about, a revolution : cum se octo ambitus ad idem caput retulerint, Cic. Univ. 9 : aquae per amoenos ambitus agros, Hor. A. P. 17 (cf. ambio no. 2) : alligata mutuo ambitu (i. e. amplexu) corpora, Petr. S. 132 : ambitu breviore luna currit quam sol, Plin. 2, 23, 21 : saeculorum, Tac. A. 6, 28 : verbo- rum (i. e. ambages), Suet. Tib. 71. — Hence 2. abstr. pro concrcto : A circuit, circle, circumference, periphery, edge : ambitus parmae, Plin. 36, 5, 4 no. 4 : folia ambitu serrate, id. ib. 25, 6, 36 : castra late am- bitu, Tac. A. 1, 61 ; id. ib. 4, 49 : ambitus lacus, Suet. Claud. 21. T r o p. of dis- course : Periphrasis, circumlocution = ambages : multos circa unam rem ambi- tus facere, Liv. 27, 27. — Hence, the small spq.ee left around a house, in which it may be surrounded : " ambitus est quod cir- cumeundo teritur," Var. L. L. 5, 4, 9 ; Cic. Top. 4 : " ambitus proprie dicitur inter vicinorum aedificia locus duorum pedum et semipedis ad circumeundi fac- ultatem relictus," Fest. p. 14. So also The small space around sepulchres, Pomp. Dig. 47, 12, 5. 3. The unlawful striving for posts of honor, esp. by bribery (cf. ambitio no. 1), prohibited by the very severe Leges : Calpurnia, Caecilia, Fabia, Julia, Licinia, Tullia de ambitu : legem ambitus flagi- tasti, Cic. Muren. 23 : punire ambitum. id. ib. 32, 67. Cf. Sail. C. 18, 2 Kritz. : ac- cusare aliquem ambitus, Cic. Clu. 41 : de- ferre nomen alicujus de ambitu, id. Coel. 31 : interrogare aliquem legibus ambitus, Sail. C. 18 : damnatus ambitus, Cic. Clu. 41 : condemnare de ambitu, Suet. Caes. 41, et al. : effusae ambitus largitiones, Nep. Att. 6. — Hence, also, 4. Iu gen., The desire to make a display, ostentation, vanity, show, parade : relinque ambitum : tumida res est vana, ventosa : i~en. Ep. 84 : proprius quidam intelligendi ambitus, Quint. 12, 10, 3. Also of speech : Bombastic fullness, parade: imagine et ambitu rerum, Quint. 10, 1, 16 Fr. ; id. Decl. 4 sub Jin. 5. In rhetor., Theperiod : comprehensio et ambitus ille verborum (si Bic periodum appellari placet), Cic. Brut. 44, 162; id. Or. 12; so ib. 50. Ambivareti, Orum, m. A Gallicpeo- 92 A MB R pie in the neighborhood of the Ambarri, Caes. B. G. 7, 75 ; 90. AmblVariti, orum, m. A Gallic peo- ple near the Meuse, in the region qfthepres- ent Breda, Caes. B. G. 4, 9. * ambi-vium, ii, n. [via] A double way, a place where two ways meet : Var. in Non. 451, 2. Ambivius, i» "*■> L.— Turpio, A very distinguished actor in the time of Terence, in most of whose pieces he acted, v. the title of Ter. Andr. Eun. Heaut. Hec. and Ph. ; cf. Cic. de Sen. 14. ambo, bae, bo, num. (ace. pi. was orig. ambo, anal, to the Gr. a[i(bu> ; but from the adj. use of the word ambos arose, as aliqua from aliquae; hence ambo is as often used as ambos. Passages with ambo are : Plaut. Am. 1, 2, 8; 5, 1, 67; As. 3, 3, 121 ; Cure. 5, 3, 14 ; Cist. 2, 1, 49 ; Epid. 2, 2, 19 ; Bac. 4, 8, 19 ; 5, 2, 69 ; Most. 3, 2, 140 ; Rud. 3, 5, 7'; Afran. in Charis. 96 P. ; Cic. (who never uses ambos) Fam. 5, 8 ; 9, 13 ; Virg. E. 6, 18 ; Georg. 4, 88 ; Aen. 12, 342 ; Hor. S. 2, 3, 180 ; 7, 60 ; Liv. 3, 62 ; 7, 19 ; 26, 7 ; 26 ; 27, 27 ; 30, 14 ; 35, 22 ; 38, 53 ; 40, 46 ; 41, 18 ; 45, 19 ; Mart. 7, 40 ; Sil. 4, 175 ; 17, 427, et al. Cf. Charis. 95 ; Prise. 744 P. ; Rudd. 1, 57 ; Ramsh. Gr. S. 73 : ambo for ambae, Plaut. Merc. 2, 7, 1) [aiifw, Fest. p. 4] Both (of two ob- jects whose duality is assumed as already known ; when not already known, they are designated by duo. The difference between ambo and uterque is distinctly stated by Charis. p. 49 P. : " Ambo non est dicendum, nisi de his, qui uno tem- pore quid faciunt, utpote reges Eteocles et Polynices ambo perierunt quasi una ; Romulus autem et Africanus non ambo triumpharunt sed uterque ; quia diverso tempore." Cf. Hab. Syn. no. 93 ; Weber Uebungschr. 38, 54 ; Ramsh. Gr. p. 518) : QVOM PEEOBANT AMBO FHAESENTES (i. e. actor et reus), Frgm. XII. Tab. in Gell. 17, 2, 10 ; cf. Dirks. Transl. p. 168 sq. : ambo accusandi estis, Ter. Heaut. 1, 1, 67 ; Cic. Att. 6, 1 : ad exemplum ambarum, Ter. Hec. 1, 2, 88: una salus ambobus erit, Virg. A. 2, 710 : partes se via findit in ambas, two, id. ib. 6, 540, et al. ; Liv. 7, 42 : Caesar atque Pompejus diversa sibi am- bo consilia capiunt. . . . eodemque die uterque eorum ex castris exercitum edu- cunt, Caes. B. C. 3, 30. Ambracia. a e> /., 'AuSpaKia, A town in the south of'Epirus, upon the gulf of the same name, now Arta or Larta, Plin. 4, 1, 1 ; Cic. Ep. ad Brut. 6 ; Caes. B. C. 3, 36 ; Liv. 38, 4. Hence, 1, Ambraci- ensis» e, Ambracian, Liv. 38, 43; in the plur. the inhab. of Ambracia, id. ib. — 2. T AmbraciotcS; a e, rn., ' A\SpaKiuirni, Ambracian ; hence vinum (masc. like olvos, v. abrotonites), Plin. 14, 7, 9. — 3. Am- bracius, % um, Ambracian (more freq. than Ambraciensis), Ov. H. 15, 164 ; Plin. 4, 1, 3 ; Sinus Ambracius, Liv. 38, 4 ; Mel. 2, 3 ; in which Octavius conquered An- tony and Cleopatra in a naval engage- ment ; hence Ambraciae frondes, i. e. the laurel crown of the victors in the Actian games (v. Actium and Actiacus), Stat. S. 2, 2, 8. ! ambrices, "regulae, quae trans- versae asseribus et tegulis interponun- tur," Fest p. 14. t ambrosia; ae, fz=au6poola, The food of the gods ; as nectar is their drink : non enim ambrosia Deos aut nectare lae- tari arbitror, Cic. Tusc. 1, 26 ; Ov. Pont. 1, 10, 11 : suaviolum dulci dulcius ambro- sia, Cat. 99, 2. Hence orator ambrosia alendus, proverb, once in Cic., as it were, a god among orators, of a distinguished orator, in opp. to foenum esse, Cic. de Or. 2, 57. Also food for the steeds of the gods : equos ambrosiae succo saturos, Ov. M. 2, 120 ; ib. 4, 215 (ace. to Horn. 11.5, 368 and 69). 2. An unguent of the gods (as dp6po- niu, Horn. II. 14, 170; 16, 670; 680): am- brosia cum dulci nectare mixta contigit os, Ov. M. 14, 606: liquidum ambrosiae diffundit odorem, Virg. G. 4, 415 ; id. Aen. 12, 419. 3. The name of several plants, esp. of the botrys or artcmi6ia, Turkish mug-wort, Choenopodium botrys, L. ; Plin. 27, 4, 11. Another plant of this name, id. ib. 8, 31. AMBU 4. An antidote to poison, Cels. 5, 23. — Whence * ambrosiacus, a, um, adj. Ambro- sial: ambrosiaca vitis. on account of the sweetness of its grapes, Plin. 14, 3, 4 no. 8. Ambrosie, es, or -a, ae, /., 'k^po- ain, Ambrosia, ace. to fable, daughter of Atlas and Pleione, one of the Hyades, Hyg. F. 182 and 192. 1. I ambrosias, a, um, adj.=iu- Spootos , Immortal, divine ; in gen., all that pertains to the gods, and their preroga- tives and endowments ; hence, an epi- thet for every thing Lovely, pleasant, sweet, etc. (in gen. only poet.) : comae, Virg. A. I, 407 ; so Stat. Th. 9, 731 : dapes, Mart. 8, 39 : succi, Sil. 7, 210 ; Col. 10, 408 : si- nus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 110 : cor- pus, App. M. 8. p. 205, 26 : pedes, id. ib. II, p. 258, 39 : color, ib. 10, p. 254, 4 : nec- tar, Prud. Symm. 1, 276. 2. Ambrosius, i> m - A celebrated Church father of the fourth century, arch- bishop of Milan. Ambrysus or Ambryssos, i, /, Afibpvaos and "Afi&puaooi, A small town in Phocis, Liv. 32, 18 ; Plin. 4, 3, 4. ambubaja, ae, usu. in the plur., am- bubajae, arum, /. [from Syr. X3^3JN> plur. N^3-13JX tibia, 1 Corinth. 14, 7] A class of immodest Syrian girls in Rome, who supported themselves by their music and immorality: ambubajarum collegia, * Hor. S. 1, 2, 1 : ambubajarum ministe- ria, Suet. Ner. 27. In sing. : Petr. S. 74, 13. ambubeja, ae, / The wild succory or endive, Cels. 2, 30 (in Plin. 20, 8, 29, Hard, reads ambula, others ambugia or ambubaja, as in ib. 1 ind. 20, no. 30. ambulacrum, >> «■ [ambulo] A walk near a house, planted with trees (only ante- and post-class, for the class, ambulatio) : Fest. p. 18 ; * Plaut. Most. 3, 2, 68 ; * Gell. 1, 2, 2 ; Pall. 1, 18, 2. * ambillatllis, e, adj. [id.] Going up and down ; hence, movable : Vitr. 10, 13. ambulatio, onis, /. [id.] A walking about, a walk (only in prose, oftenest in Cic.) : ambulationem pomeridianam con- ficere in Academia, Cic. Fin. 5, 1 : compi- taliciae, id. Att. 2, 3 : recta, flexuosa, Cels. 1, 2. — Hence, 2. A walk; in concreto, a place for walking, a promenade (usu. in connection with a dwelling ; either cov- ered or open) : ambulatio sub dio, pedes lata denos, Var. R. R. 3, 5, 9 ; so Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; id. ib. 2; Vitr. 5, 9 ; Col. 1, 6, 2; Plin. 36 L 12, 18.— Whence ambulatauncula. ae, dim., f. A short walk (perhaps only in the follg. pass, of Cic.) : Cic. Fam. 2, 12. And, 2. concr. A small place for walking : tecta, id. Att 13, 29. ambulator, oris, m. [ambulo] One who walks about, i. e., 1, An idler, lun.ng- er : villicus, ne sit ambulator, Cato, I' . R. 5, 2 (cf. ib. 2: minus licebit ambularo) ; Col. 1, 8, 7. — * 2. -^ pedltr, rag:. fan : transtiberinus, Mart 1, 42. (Not found elsewhere.) — Whence ambulatdrius, a, "m, adj. That moves back and forth (rare; never in Cic.) ; hence, 1. Of machines which can be moved hither and thither, Movable : praeterea alias (sc. turres) ambulatorias totidem tabulatorum contixerant, movable towers with an equal number of stories, Hirt. B. Alex. 2 Moeb. ; Vitr. 10, 1!) ; bo Plin. 21, 14, 47. Hence, trop. of resolu- tion, will : wavering, fickle, changeable : voluntas, Ulp. Dig. 24, 1, 32 ; and of other things : actio, a ca.use that passes from one to another, Justin. Cod. 6, 2, 22. — *2. Suit- able for walking in: porticus, Ulp. Dig. 8, 5, 8. * ambulatrix, fcis, /■ [ambulator] She who goes about, a female lounger, etc. : villica ne ambulatrix siet, Cato, R. K. 143, 1. ambulatura, ae, /. [ambulo] The act of walking, a going, pace, step, amble ; only of horses ; Fr. Vamble ; Ital. ambio, ambiadura : Veg. 6, 6, 6 ; id. ib. 7 ; 2, 5, 2. * ambiilatus, us, m. A going, the ability or power to go : Arn. 1, p. 28. — From ambulo, avi i atum, 1. v. n. [aix-noXS AMB u — aianoXw] To go back and forth; hence, in the jurists, opp. to ire : iter est jus eundi ambulandi, Ulp. Dig. 8, 3, 1 ; iiib. — Hence, \, To walk for recreation, to take a walk : abiit ambulatum, Plaut. MiL 2, 2, 96 : vi- su3 sum mihi cum Galba ambulare, Cic. Acad. 2, 16, 51 : quum in sole ambulem, etiamsi aliam ob causam ambulem, etc., id. de Or. 2, 14, 60 : pedibus ambulare, Suet. Dom. 19. 2. In gen., To go, to journey in chari- ots, ships, etc. (class.) : Plaut. Capt. prol. 12 : quo ambulas tu t id. Amph. 1, 1, 185 ; Ter. Hec. 5, 3, 17 : biduo, aut triduo sep- tingenta millia passuum ambulare, Cic. Quint. 25; Cic. Art. 9, 4 fin. : eo modo Caesar ambulat ut, etc., id. Att 8, 14 : ares aliquae ambulant, ut cornices, aliae saliunt ut passeres, Plin. 10, 38, 54 : Ae- gyptii mures bipedes ambulant, id. ib. 65, 86, et saep. Hence, in the comic poets, bene ambula, as a form of greeting at the departure of any one : bene ambula et redambula, Plaut. Capt. 4, 2, 120: Ty. Bene ambulato. Ph. Bene vale, id. ib. 2, 3, 92. And in the same : ambulare in jus, to go into court: ambula in jus, Plaut. Cure. 5, 2, 23 ; Ter. Ph. 5, 7, 43. 3. To walk about with a certain gravity or importance: Licet superbus ambules pecunia, Hor. Epod. 4, 5 ; id. Sat. 1, 2, 25 ; id. ib. 1, 4, 66. 4. Of inanimate things : amnis, qua naves ambulant, Cato R. R. 1, 3 : Nilu3 immenso longitudinis spatio ambulans, Plin. 5, 9, 10 ; so id. 37, 9, il.—Impers. : sedetur, ambulatur, etc., Var. L. L. 6, 1 ; Gell. 2, 2, 9. Trop. (only post- Aug.): quod deinde caput translatum per omnes leges ambulavit, was afterward added to all laws, Plin. 10, 50, 71 ; Gaj. Dig. 4, 4, 15 : ambulat cum domino bonorum possessio, Ulp. Dig. 37, 11, 2. 5. Act., esp. with cognate objects, as iter, via, and the like, To navigate, sail, etc. : quum Xerxes tantis classibus, tan- tisque copiis maria ambulavisset, terram- que naviiasset, Cic. Fin. 2, 34 : perpetuas ambulat ilia vias, Ov. F. 1, 122 (cf. ire iter, viain, etc., Burm. Prop. 2, 19, 50) : Pass. si bina stadia ambulentur, Plin. 23, 1, 16. 6. In milit lang. 1. 1, To march : ut ter in mense tam equites quam pedites edu- cantur ambulatum, Veg. Mil 1, 27 ; cf. Adam's Antiq. 2, 75. (* amburbale> is, n. ($ c - sacrificium), i. q. amburbium, Serv. Virg. E. 3, 77.) I amburbiales hostiae, The victims which were led around the bounds of the city of Rome, Fest. p. 15. amb-Ul'blum. ii- n - [urbs] Tlie re- ligious procession held annually around the city of Rome as an expiation for it, at which sacrifices were offered (v. the pre- ced.) ; Serv. Virg. E. 3, 77 : lustrata urbs, cantata carmina, amburbium celebratum, ambarvalia promissa, Vopisc. Aur. 20. (Such a festival is described by Lucan : 1, 592 sq.y amb-uro. ussi, ustum, 3. v. a. To burn around, to scorch; hence, in contr. with exurere, to burn entirely up ; but also with an extension of the idea (cf. accido, adedo), to burn wholly up, to con- sume (most freq. in the part, perfi, like the remaining words of the kind : class.) : Hadrian us vtvus exustus est : Verres so- ciorum ambustus incendio, tamen ex ilia flamma periculoque evasit, Cic. Verr. 2, 1, 27 : Herculis corpus ambustum, id. Sest. di, 143 : terret ambustus Phaethon ava- ras spes. Hor. Od. 4, 11, 25, et al. So Cicero jestingly calls the tribune of the people Munacius Plancus, at whose sug- gestion the enraged populace set fire to the senate-house : tribunus ambustus, the singed tribune of tlie people, Cic. Mil. 5, 12 Moeb. — Of those whom the lightning had struck, but not killed : Sen. Agam. 537 : tot circa me jactis fulminibus quasi am- bustus, Plin. Ep. 3, 11, 3 ; so Plaut. Epid. 5. 2, 9 ; id. Mil. 3, 2, 22 : Cassius, quem fama est esse libria Ambustum propriis, Hor. S. 1, 10, 64 : magna vis frumenti am- busta. Tac. H. 5, 12 : ambustum theatrum, Suet Claud. 21, et al. Hence ambustum, i, n., in medic, lang., That which is burn- ed, a burn : innammatio recentis ambusti, Plin. 24, 8, 35 : sedare ambusta, id. ib. 4, AMEN 5; so id. 22, 20, 82 ; 35, 15, 52, et al— b. To injure by cold, benumb (cf. aduro) : ambusti multorum artus vi frigoris, Tac. A. 13, 35 : ambusta pruinis lumina, i. e. oculi, Val. Fl. 4, 70. 2. Trop.: a. Of property, Wasted, les- sened : ambustas fortunarum mearum re- liquias, Cic. Dom. 43. — j>. Of one who, when tried for an offence, comes oft' with great trouble, scarcely with a whole skin : qui damnatione collegae et sua prope ambustus evaserat, Liv. 22, 35. — Whence * ambustlO, onis, /. A burning, scorching, a burn, Plin. 23, 4, 44 ; — and * arnb-UstulatUSj a, « m . <"#• Burn- ed or scorched around, roasted, Plaut Rud. 3. 4, 65. + ameci and amecae ( a different orthography for amici and amicae), Fest. p. 13. amellus. i. m - The purple Italian star-wort : Aster amellus, L. ; Virg. G. 4, 271 (cf. Servius in h. 1.) ; CoL 9, 4, 4. amen. a ^ v - [| ESJ] ^ a " ^ e < ^ e !t so •' Aus. Eph. in Orat Jin. ; so Prud. Cath. 4, 72. The a erroneously short in Paul. Nol. poem. 17 ad Nicet. 117. AmenanuS. i, m., 'Aucvayos. A river in Sicily, at the southern declivity of Aetna, flowing through Catana, Ov. M. 15, 279. Also adj. : Amenana flumina, id. Fast. 4, 467. a-menSj entis, adj. Out of one's senses, beside one's self, mad, setiseless, frantic, distracted (of every kind of pas- sionate excitement ; while insanus desig- nates one who surfers from weakness of mind, and ex- or vecors, one who is with- out mind or heart, and as such is often in error, perverse, and acts like a fool or madman, Hah. Syn. 96: class.; among the poets, a favorite word with Virg.) : inceptio est amentium, haud amantium, Ter. Andr. 1, 3, 13 : ne trepides coeli di- visis partibus amens, that thou tremble not senselessly at the divided heavens, Lucr. 6, 86 : homo amentissimus atque in omni- bus consiliis praeceps, Cic. Phil. 5, 13 : o vecors et amens, id. Pis. 9 : arma amens capio, Virg. A. 2, 314 : cursuque amens, id. ib. 321 : aspectu amens, id. ib. 4, 279 ; so ib. 12, 776 ; and in the same c. Gen. : amens animi, ib. 4, 203 (cf. Rudd. 2, 73) : lugubris et amens, Ov. M. 2, 334 : terrore amens, Liv. 32, 12 : amens invidia, id. 8, 31 : amens metu. id. 23, 9 ; id. 1, 48 : in dies amentior, Suet. Aug. 65 : periculi magnirudine amens et attonitus, Curt. 6, 9. More rare for foolish, stupid : homo audacissimus atque amentissimus, Cic. Verr. 1, 1, 2 (cf. a little before : quod cum incredibili ejus audacia singularis stultitia conjuncta est). — Also of inanimate things : amentissimum consilium, Cic. Att. 7, 10 : amenti caeca furore, Catull. 64, 197 : im- petus amens, Lucan. 4, 279, et al. — Adv. not used. amentatUS. a, ™, Part., from amen- to. Amentia, ae, /• [amens] Want of reason, iitsanity, madness, stupefaction : " animi affectionem lumine mentis caren- tem nominaverunt amentiam eandemque dementiam," Cic. Tusc. 3, 5, 10 : Dei mo- nerint meliora, atque amentiam averrun- cassint, Pac. in Var. L. L. 7, 5, 100 : heu cor ira fervit caecum, amentia rapior fe- rorque, Att. in Non. 503, 7 ; Ter. Andr. 5, 3, 16 ; id. Heaut 5, 2, 21 ; Hec. 4, 4, 50 (not elsewhere in Ter.) : flagrare cupidi- tate atque amentia, Cic. Verr. 2, 4, 34 : amentia atque audacia praeditus, id. ib. 2, 2, 42 ; Ov. M. 5, 509 : tanta vis amen- tiae verius quam amoris mentem turba- verat, Liv. 3, 47 ; id. 23, 9. Once in Hor. for madness, folly (cf. amens) : si quem amentia verset, Sat 2, 3, 249. amento. avi, atum, 1. v. a. [amen- tum] To furnish with a strap or thong ; esp. of the javelin, to the middle of which such a strap was fastened, so that it might be thrown with greater force (very rare, and only twice in Cic.) : hastae amentatae, Cic. Brut. 78, 271. Trop. of discourse : amentatae hastae (i e. apta et parata argnmenta), id. de Or. 1, 57, 242. Hence, 2. Poet : To hurl or dart AMIC the javelin by means of this thong : quum jaculum parva Libys amentavit habena, * Lucan. 6, 221. And of the wind, which gives an impetus to the motion, as a thong to the dart : amentante Noto. SflL 14, 421. amentum. i> n < auua, ottui, A strap or thong, esp. upon missile weapons, in order to give a greater impulse in throw- ing them (cf. amento) ; more rarely for a shoe-tie: "amenta, quibus ut mitti pos- sint, vinciuntur jacula, sive solearum lora," Fest. p. 11 : epistola ad amentum deligata, Caes. B. G. 5, 48 Herz. : inserit amento digitos, Ov. M. 12, 321 : amenta torquent, Virg. A. 9, 665 : humor jaculo- rum amenta emollierat Liv. 37, 41, et al. : soleae sine amento, Plin. 34, 6, 14 fin. Ameria. ae, /> 'Auepia, A very an- cient town in Umbria (ace. to Cato, built before the Troj. war), now Amelia : Plin. 3, 14, 19 ; Cic. Rose. Am. 7, et al. t amerimndn? i. n - = uueptfxvor (care-dispeller). Houseleek, also called aizoon majus, Plin. 25, 13, 102. AmerlnuSj a > um > a dj- Of or per- taining to Ameria : municeps, Cic. Rose. Am. 6 : corbulae, Cato R. R. 1, 15 : salix, Plin. 24, 9, 37 ; the supports for the vine therefrom, Virg. G. 1, 265 : Col. 4, 30, et al. Amerinii The inhab. of Ameria, Plin. 3, 14, 19. ameSi itis, prob. m. A pole, support, fork or forked pole, esp. for spreading bird-nets: " amites perticae aucupales," Fest. p. 18 : aut amite levi rara tendit re- tia, * Hor. Epod. 2, 33 ; Pall. Sept. 12.— But also for bearing a litter, or sedan : amites basternarum, Pall. Jun. 2, 3. amethystinatus, a, um, adj. [from the unus. amethystino] That -wears a dress of the color of amethyst : Mart. 2, 57. arnetb.ysti.nus> a, um, adj. [am- ethystus] 1, Of the color of amethyst : vestes, Mart. 1, 97, 7. Also amethystina, abs. (sc. vestimenta) : * Juv. 7, 136. — 2. Set or adorned with amethyst : trientes, Mart. 10, 49. ; amethystlzon. ontis, = aft£0i> f = aui9v<7Tns, 1. The amethyst, a precious stone of violet-blue color, Plin. 37, 9, 50.— 2. A kind of vine, Col. 3, 2, 24. t ametoi - ! or i s > comm. = d^ijru/), Moth- erless, Tert. Praescr. cap. 53. * amflcXUSj a. um > P art - [from the unus. abiflecto] Bent or curvid around: ora, Mel. 3, 2. amfractus, v. anfr. r araia. ae, f. = auia, The tunny, a sea fish, Phn. 9, 15, 19. The form amias = auias, is given in Fest p. 18. t amiantUSj U m - == apiavros (un spotted, pure) 'The amianth, a stone which ■may be separated into threads and spun, and. is inconsumable by fire, asbestos, earth- flax, Plin. 36, 19, 31. arnica» v - amicus. amicabflis. e, adj. [amicus] Friend ly, amicable (only post-class., and rare) : transactio, Just Cod. 6, 58, 15, no. 5 ; so Firm. Mathes. 5, 5. amicalis. e, adj. [id.] Friendly (only post-class.) : affectio, Ulp. Dig. 17, 1, 10, S 7 : Deus hospitalis, amicalis, App. de Mund. p. 75, 9. + amicariuSj => m - [arnica] One who procures a mistress, a procurer, pimp, Di- om. 313 P. amice) adv., In a friendly manner, kindly, amicably, v. amicus. amicimen, inis. «• [amicio] A gar- ment, for the usu. amictus (only post- class.) : candidum, App. M. 11, p. 261, 9 : rude, id. ib. (Not used elsewhere.) t amicinum. The neck of a wine- sack, Fest. p. 13. am-lClOj 5cui, or ixi, ictum, 4. (.fut. amicibor, Plaut. Pers. 2, 5, 6 ; perf. only in the exs. below ; cf. Struve p. 214 ; inf. perf. amicisse, Fronto.) v. a. [jacio] To throw around, to wrap about ; exclusively of upper garments (on the contr., indu- ere, of clothes put or drawn on ; vestire, in gen., of those for the protection or ornament of the body, Hab. Syn. no. 97), 93 AMIC and amicire se or pass, to put about, to veil or throw around, one's self: amictus epicroco, Naev. in Afar. 7, 3, 92 : palliola- tim amictus, Plaut. Ps. 5, 1, 29 : amicibor gloriose, id. Pers. 2, 5, 6 : pallium, quo amictus, soccos, quibus indutus esset, Cic. de Or. 3, 32 : amictus toga purpurea, id. Phil. 2, 34 : qui te toga praetexta amicuit, Brut, in Diom. p. 364 P. : celerius mater amixit, Var. ib. : dum calceabat ipse sese et amiciebat, Suet. Vesp. 21, et al. Poet.: nube humeros (Gr. Ace.) amictus, Hor. Od. 1, 2, 31 ; so Virg. A. 1, 516.— 2. Trop. of other things: To veil around, to clothe, wrap up : loca amicta nive, Cat. 63, 70 : amicitur vitibus arbor, Ov. F. 1, 153 : et piper et quidquid chartis amicitur ineptis, Hor. Ep. 2, 1, 270 : amicti vitibus montes, Flor. 1, 16 ; Fronto Fer. Als. p. 188. amiClter, adv. Pti a friendly man- ner, v. 1. amicus, fin. amicitia, »$ /■ (gen. sing, amieitial, Lucr. 3, 83) [amicus] Friendship (very freq. in Cic, occurring, ace. to a hasty enumeration, more than 200 times) : " est autem amicitia nihil aliud, nisi omnium divinarum humanarumque rerum cum benevolentia et caritate summa consen- sio," Cic. Lael. 6 : jam diu ego huic bene et hie mihi volumus, et amicitia est anti- qua, Plaut. Ps. 1, 3, 4 ; Ter. Andr. 3, 3, 6; Lucr. 1, 142 : vincula amicitiai, id. 3, 83. The expressions usu. connected with it are : est mihi am. cum aliquo, Cic. Clu. 42 : am. est inter aliquos, id. Plane. 33 : esse in am. cum aliquo, Nep. Hann. 2 : amicitiam colere, Cic. Fam. 15, 14: con- trahere, id. Lael. 14 : gerere, id. Fam. 3, 8 : tueri, id. Fin. 1, 20 : jungere, id. Dejot. 9 : expetere, id. Lael. 13 : comparare, id. Rose. Am. 38 : parere, Nep. Alcib. 7 : conferre se ad amicitiam alicujus, Cic. Brut 81 : dedere se amicitiae alicujus, Caes. B. G. 3, 22 : accedere ad amicitiam alicujus, Nep. Eum. 1 : pervenire in inti- mam amicitiam alicujus, id. Alcib. 5 : ma- nere in amicitia, Cic. Verr. 2, 5, 32 : de- serere jura amicitiae, id. Lael. 10 : fundi- tus evertere, id. Fin. 2, 25 : dissociare, id. Lael, 2, 20 : dimittere, dissuere, discin- dere, id. ib. 21 : dirumpere, id. ib. ^2 fin. : deficere ab amicitia alicujus, Nep. Con. 2 : repudiare amicitiam alicujus, Cic. Plane. 19 : remmciare amicitiam alicui, Liv. 42, 25. — b. In the histt., of a league of friend- ship between different nations : Ubii, qui amicitiam fecerant, Caes. B. G. 4, 16 : amicitiam populi Romani colere, Sail. J. 8, 2 ; so id. ib. 14, 5, et al. : amicitia ac societas, Liv. 7, 31 : amicitiae foedus, id. 42, 12 : amicitiam petere, id. 38, 18 : quae urbes in amicitia permanserant, id. 43, 21 ; id. 10, 45, et al.— c. In botany, of plants : rutae cum fico, Plin. 19, 8, 45 : vitium, id. 16, 17, 29.— d. In post-Aug. Latin, me ton. = amicus : hospitem nisi ex amicitia domini quam rarissime reci- piat, Col. 11, 1, 23 (cf. before : hospitem nisi amicum familiaremque domini ne- cessarium receperit) : quin et parte ejus- dem epistolae increpuit amicitias mulie- bres, Tac. A. 5, 2 ; Suet. Tib. 51. * amicitiesj ei, /. == amicitia : ami- citiem jungere, Lucr. 5, 1018 Forbig. ; cf. Charis. p. 94 P. and Schneid. Gr. 2, 483. * amiCOj are, v. a. [amicus] To make a friend, or to make friendly to one's self: Oeclides solita prece numen amicat, Stat. Th. 3, 470._ ! amiCOSUS) [id.] Rich or abounding in friends, Diom. p. 313 P. amictorium, i. ™- [amicio] Any garment which is thrown over one, a light, loose garment, esp. of women, a scarf, a tie for the neck, Cod. Theod. 8, 5, 48 ; Hier. Jesaj. 2, 3, v. 23. 1. amictuSj % um > Part., from ami- cio. 2. amictus, ^, »*• [amicio] one. A throwing on of a garment ; hence, %, The manner of dressing, fashion : amic- tum imitari alicujus, Cic. de Or. 2, 22, 91 (cf. Plin. Ep. 2, 3, 2) : est aliquid in amic- tu, Quint. 11, 3, 156. Hence me ton. (abstr. pro concrcto), 2 The garment itself that is thrown on, any clothing, a mantle : statuam esse ejusdem, status, amictus, anulus, imago 91 AMIC ipsa declarat, Cic. Att. 6, 1 med. : frustra jam vestes, frustra mutator amictus, Tib. 1, 9, 13 : duplex, made of a double texture, Virg. A. 5, 421 : Tyrii, 6v. A. A. 2, 297, et saep. — a, Trop. for other kinds of cover- ing^ : coeli mutemus amictum, the air which surrounds us, i. e. to go into another region, * Lucr. 6, 1133 : Phrygius, Virg. A. 3, 545 : nebulae amictus, id. ib. 1, 416 ; Stat. Th. 1, 631 : caecus, Sil. 12, 613 : jam virides lacerate comas, jam scindite amic- tus, i. e. the herbage that clothes the ground, Col. 10, 69. — b. Quem mater amictum dedit, sollicite custodire, (proverb.) do not give up the habits formed in early youth, Quint. 5, 14, 31. amicula, v. amiculus. amieulum, i, n. [amicio] That which one throws about him, a mantle, cloak : "amieulum genus est vestimenti, a cir- cumjectu dictum," Fest. p. 24 : amicae amictus amiculo, Cic. Div. 2, 69 : agreste duplex amieulum, Nep. Dat. 3 : toga pic- ta plerumque amiculo erat accumbenti, Sail. Frgm. in Macr. S. 2, 9. Trop. : no- vissimum homini sapientiam colenti ami- eulum est gloriae cupido, Front, de eloqu. p. 78, ed. Nieb. amiculus, '■ m - dim. [amicus] A little friend, a dear friend : quid de Docimo amiculo meo ? * Cic. Verr. 2, 3, 34 : dul- cis amiculus, Cat. 30, 2 ; * Hor. Ep. 1, 17, 3. — Hence amicula, ae, /., a dear (fe- male) friend : de amicula rixatus, * Cic. de Or. 2, 59, 244 ; so Plin. Ep. 3, 9, 13 ; Suet. Calig. 33. 1 . amicus (°I<1 form amecus, v. Fest. p. 13), a, um, adj. [amo] That loves, or sustains a thing by word or deed ; friendly, amicable, kind, favorable, inclined to ; constr. c. Dot., or Subst. (v. below) c. Gen., Zumpt Gr. § 410 ; Br. and Dahne Nep. Milt. 3, 6 : animo esse amico erga aliquem, Ter. Hec. 3, 3, 29 : tribuni sunt nobis amiei,'Cic. Q. Fr. 1, 2 fin. : amicior Cilicum aerariis quam nostro, id. Att. 7, 1, 6; so id. Fam. 3, 2 : successor conjunc- tissimus et amicissimus, id. ib. 3, 3 : ami- cus non magis tyranno quam tyrannidi, Nep. Dion. 3 ; Nep. Att. 9 : numen ami- cum, Virg. A. 2, 737 ; Ov. F. 3, 833 : arnica luto sus, Hor. Ep. 1, 2, 26.— b. Of inanimate things (mostly poet.) : vento amico, Ov. Tr. 1, 4, 18 : per arnica silen- tia lunae, Virg. A. 2, 255 : amici imbres, id. G. 4, 115 : sidus amicum, Hor. Epod. 10, 9, et saep. — *c. Amicum est mihi, ace. to the Gr. 0/Aov hri ftoi, it pleases me, it accords with my feeling : nee Dis amicum est nee mihi, te prius obire, Hor. Od. 2, 17, 2. — Adv. a. Older form amici- ter, Pac. in Non. 510, 26 ; Plaut. Pers. 2, 3, 3. — b. Class, form amice, Cic. Lael. 2 : Fin. 1, 10 ; Off. 1, 26.—* Comp. Front, ad M. Caes. 1, 6. — Sup. Cic. Div. in Caecil. 9 ; Caes. B. C. 2, 17. 2. amiCUSj i> m - [id-] (Gen. plur. amicum, Ter. Heaut. prol. 24) subst. a. A friend Qike (pihog from 0ia£id, and 3!"IN from 3HN) ; both in the more noble, elevated sense of the word, and also the more general one, good friend : ex omnibus saeculis vix tria aut quatuor nominantur paria arnicorum, Cic. Lael. 4 : tu ex amicis certis mi es certissimus, Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57 : Alba tuus an- tiquissimus non solum amicus, verum etiam amator, Cic. Verr. 2, 3, 63 fin. : amicos parare, Ter. Andr. 1, 5, 60 : pater - nus amicus ac pernecessarius, Cic. Flacc. 6, 14 : magnanimi veritatis amici, id. Off. 1, 19, et saep. ; Ov. M. 14, 496. Also for patronus, patron, protector. So Horace of Maecenas : Epod. 1, 2 : potens, id. Od. 2, 18, 12 : magnus, Juv. 3, 57 ; so id. 6, 313. — And for socius, companion, col- Itague : trepido fugam exprobravit ami- co, Ov. M. 13, 69. — b. In political rela- tions, A friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus ; cf. also amicitia) : Dejota- rus ex animo amicus, unus fidelis popub 1 Rom., Cic. Phil. 11, 13 : socio atque ami- co regi, Liv. 37, 54 : id. 7, 30, et saep. ; Suet. Caes. 11. — c. In and after the Aug. per., A counselor, courtier, minis- ter of a prince : Nep. Milt. 3, 2 Dahn. : fuerunt multi reges ex amicis Alexandri AMIT Magni, id. de Reg. 3, 1 ; so Suet. Caes. 70, 72: 79; Aug. 16 ; 17; 35; 56; 66; Calig. 19 ; Ner. 5 ; Galb. 7, et al. ; cf. Er- nest. Suet. Excurs. XV. 3. arnica, ae, /. a. A\ female friend (very rare) : amicae cognatae, Ter. Hec. 4, 2, 16. — b. In opp. to wife, a euphemism for meretrix, A concubine, mistress, court- esan ; cf. in Gr. iraipa (so esp. freq. in the comic poets) : eum suus pater ab arnica abduxit, Naev. in Gell. 6, 8 : mulierem pejorem quam haec arnica est Phaedro- mi non vidi, Plaut. Cure. 5, 1, 3 ; so id. Trin. 3, 2, 25 ; id. 3, 4, 22 ; Cist. 2, 3, 28 ; Epid. 5, 2, 36 ; 39 ; Merc. 5, 4, 13 ; Ps. 5, 1, 31, et al. : sive ista uxor sive arnica est, Ter. Andr. 1, 3, 11 ; id. Heaut. 1, 1, 52 ; id. ib. 1, 2, 15 ; 3, 3, 6 ; 4, 6, 15 ; Ad. 5, 3, 14 ; Hec. 4, 1, 26 ; 36 ; 4, 4, 62 ; Ph. 5, 9, 52, et al. ; Cic. Att. 10, 10 ; Paul. Dig. 50, 16, 144. Amilcar, v. Hamilear. AminaeUS (-eus), a, um, adj., 'Aut- valos, Of or pertaining to, Aminaea, a re- gion in the Picentine country, very much distinguished for the culture of the vine : vites, Virg. G. 2, 97 ; so Cato, R. R. 6, 4 ; 7, 2 ; Var. R. R. 1, 25 Schneid. ; Col. 3, 2, 7 ; 9, 3 ; Plin. 14, 3, 4 no. 8 ; Pall. Febr. 9, 4 ; Orell. 3678. Amisia, ae, 1, m. The river in Ger- many best known to the Romans, the Ems, Tac. A. 1, 60 ; 63 ; 2, 23 ; in Plin. 4, 14, 28, and Mel. 3, 3, called AmisiuS I c f- Mann. Germ. 419. — 2. / -<* fortress built by the Romans upon the Ems (near the Fort Delf Zyl, in West Friesland), Tac. A. 2, 8 ; cf. Mann. Germ. 82. amissibllis, e . aa J. [amitto] That may be lost (only in the Church fathers) : Aug. de Trin. 5, 4 ; so id. 15, 13, et al. amissiO, onis, /. [id.] A losing, a loss (several times in Cic, elsewh. rare) : op- pidorum, Cic. Pis. 17, 40 ; so id. ib. 18, 43 : omnium rerum, id. Fam. 4, 3 : foliorum, Plin. 17, 2 ; Sen. Ep. 4. 1. amissus, a, um, Part., from amitto. 2. * amisSUS, us > m -> lor the more usu. amissio, A loss : Siciliae, Nep. Ale. 6,2. AmiSUS, hf> 'A^icof, A towninPon- tus, now Samsun, Cic. Manil. 8 ; Plin. 37, 8, 37 (ib. 6, 2, 2 : Amisum) ; Mel. 1, 19 ; cf. Mann. Asia Min. 2, 448 sq. Amlseni, Its inhabitants, Plin. Ep. 10, 93. ami ta, ae, /• -^ father's sister, a pa ternal aunt (the mother's sister is called matertera ; cf. Paul. Dig. 38, 10, 10) ; Cic Clu. 10 ; Liv. 39, 11, et saep. Hence, a. Amita magna, A sister of a grandfather (avi), a great aunt, Paul. 1. c. — b. Amita major, An aunt of a grandfather, Paul. ib. and Fest. s. v. Major, p. 98. — c. Amita maxima, An aunt of a great-grandfather, also called abamita, Paul. ib. Amiternum, U »• Tacc to Var. I,. L. 5, 5, 12, from am=amb and Aternus] 'Auirtpvov, A very ancient town, built by the Aborigines, in the Sabine country, now S. Vittorino ; cf. Mann. Ital. 1, 509 ; the birth-place of the historian Sallust.— Hence, a. Amiteminus, a > um > Be- longing to Amiternum, Col. 10, 422 : Ami- ternini, Its inhabitants, Plin. 3, 12, 17. — b. Amiternus, a, ™, poet, for the preccd. : cohors, Virg. A. 7, 710 ; so Mart. 13, 20. amitinus, a, um, adj. [amita] De scended from a father's sister; hence ami- tini, orum, m., and amitinae, arum, /., Cousins, those of whom the father of one and the mother of the other are brother and sister, Gaj. Dig. 38, 10, 1, and 10. a-mittOi Tsi, issum, 3. (amisti sync. =amisisti, Ter. Eun. 2, 2, 10; Hec. 2. 2, 9: amissis, sync = amiseris, Plaut. Bac. 5, 2, 70) v. a. To send away from one's self, to let go, let slip, to dismiss (in gen. ante-class., esp. freq. in Plaut.) : " quod nos dicimus dimittere, antiqui etiam dice- bant amittere," Don. Ter. Heaut. 3, 1, 71 ; Att. in Non. 75, 32 : stulte feci, qui hunc (servum) amisi, Plaut. Mil. 4, 8, 66 ; id. ib. 5, 25 ; so ib. 28 : et te et hunc amittam hinc, id. Capt. 2, 2, 82 ; so id. Most, 2, 2, 2 ; Men. 5, 8, 6, et al. : ut neque mi jus sit amittendi, nee retinendi copia, Ter. Ph. 1„ 3, 24 ; so id. ib. 5, 8, 28 ; id. Andr. 5. 3, 27 ; AMNE Heaut 4, 8, 17, et al. : testis mecum est anulus, quera amiserat, which he had sent away, id. Ad. 3, 2, 49 ; Var. in Non. 83, 12 : praeda de manibus amissa, Cic. Verr. 2, 4, 20 (in Plaut. without de, with the sim- ple Abl., Mil. 2, 5, 47) : praedam ex ocu- lia manibusque amittere, Liv. 30, 24 ; id. 29, 32, et saep. — Trop. : istam rem in- quisitam certum est non amittere, Plaut. Amph. 2, 2, 217 : tibi hanc amittam noxi- am unam, Co remit, to pardon, id. Poen. 1, 2, 191 : oceasionem amittere, Ter. Eun. 3, 5, 58 ; so Cic. Caec. 5, 15 ; id. Att. 15, 11 ; Caes. B. G. 3, 18, et al. : servire teni- pori et non amittere tempus quum sit da- tum, Cic. Att. 8. 3, 6 : fidem amittere, to break their word given on oath, Nep. Eun. 10, 2 Dahn. ; Ov. M. 15, 556, et al. 2. To lose (either with or without criminality, by mistake, accident, etc. ; while perdere, the stronger word, usually designates a losing through one's own fault, with knowledge and will, needless- ly, and the like, Hab. Syn. 100 ; diff. from omittcre : amittere, to lose what one has, even against his will ; omittere, to al- low a thing to pass by or over, which he might have obtained, Goer. Cic. Fin. 1, 17, 56) : multa amittuntur tarditie et socordia, Att. in Non. 181, 21 : simul con- silium cum re amisti 1 Ter. Eun. 2, 2, 10 : amittit vitam sensumque priorem, Lucr. 3, 769, et saep. : imperii jus amittere, Cic. Phil. 10, 5 Jin. : ut to tarn litem aut obtine- amus aut amittamus, id. Rose. Com. 4, 10 : classes optimae amissae et perditae, id. Verr. 1, 5, 13 : filium amisit sc. per mor- tem, id. Fam. 4, 6 ; so Suet. Vesp. 3 ; Cal. 12 : oppidum Capsam et magnam pecuni- am amiserat, Sail. J. 97 : patrimoniis amis- sis, id. Cat. 37, 5 : amittere optimates, i. e. favorem, animum eorum, Nep. Dion. 7, 2 Dahn. : patriam, Liv. 5, 53 : exercitum, id. 8, 33 : opera amissa (sc. incendio) res- tituit, id. 5, 7 ; so Suet. Claud. 6 : si reperi- re vocas amittere certius, i. e. to know more certainly that she is lost, Ov. M. 5, 519 : colores, Hor. Od. 3, 5, 27 ; so id. Sat 1, 1, 60; 2, 5, 2 (not elsewh. in Hor.), et saep. — Amittere, opp. to perdere: Decius amisit vitam ; at non perdidit : dedit vi- tam. accepit patriam : amisit animam, po- titus est gloria, Cic. Her. 4, 44, 57. t «mmi (ami) and ammintn . (ami- um), ii, n.z=auf*t and dfiptov, Ammi, an ■umbelliferous plant, Plin. 20, 15, 58 ; 24, 100 ; Scrib. Comp. 121 extr. Ammianus Marcellinus, -i Lat- in hist, oj the fourth century. Ot his work, Rerum gestarum libri XXXI., which ex- tended from the beginning of the reism of Nerva (91 A.D.) to the death of Valens (378), the first 13 books are lost. Cf. con- cerning him, Bahr Liter. Gesch. 349 sq. AmmineuSj ▼■ Aminaeus. ammir nr and ammittOj v - admi- ror, etc. amminm . v. ammi. t ammochrysus, i. m—dwirfxpuo-os (gold sand), A precious stone unknown to us, perh. golden mica, Plin. 37, 11, 73. t ammddytest ae > m - = a/inolvrns (sand-creeper), A kind of serpent in Af- rica : * Lucan. 9, 716 ; so Sol. 27, et al. Amman (Ham.), 6nis,m., "Afi^oiv, An appel. of Jupiter worshiped in Africa in the form of a ram (upon the present oasis Siwah). Connected with his temple was an oracle often consulted by the ancients ; cf. Catull. 7, 5 ; Curt. 4, 7 ; Lucan. 9, 511, et al. — Whence Ammonis cornu, A gold- colored precious stone of the shape of a ram's horn, Ammonite, Plin. 37, 10, 60. — And AmmoniaCUS» a > um, Belonging to Amnion (Africa, Libya) : sal, Plin. 31, 7, 39 ; Col. 6, 17, 7 ; Ov. Med. fac. 94.— Am- moniacum, i, subst, A resinous gum, which distills from a tree near the temple of Jupiter Ammon, Plin. 12, 23, 49 ; 24, 6, 14 ; Cels. 5, 5. ammoneo and ammonitris, v. admoneo, etc. t ammonitruni. i n.^aptpdvapuv. Natron mingled with sand. Plin. 36, 26, 26. amnacum* i- n - An herbaceous vlant, pellitory, Plin. 21, 30, 104. t amnenses, ium,/ Towns situated near a river, Fest. p. 15 (Lind. reads, ace. to MSS., Amneses). AMO f amnestia, ae, /. = • '«• <*"»■ [amnis] A small river, rivulet, brook, Liv. 36, 22 Jin. amniCUS) a > ura > ad j- [ id -l Of, or per- taining to, a river (only post-class.) : cala- mi, PUn. 16, 36, 66 : insula Metubarris amnicarum maxima, i. e. of those formed by rivers, id. 3, 25, 28 : pisces, Sol. 37. * amnigena» ae , m - [amnis-gigno] Son of a river : Val. Fl. 5, 585. * amnlgenuS) a > um > ad i- [id-] Bom in a river : pisces, Aus. Mos. 116. amnis? is, >n. (/. Plaut. Merc. 5, 2, 18 ; Naev. and Att. in Non. 191. 33 ; Var. R. R. 3, 5, 9 ; cf. Prise. 652 and 658 P. ; Rudd. 1, 26 no.37 ; Schneid. Gr.2, 98.— Abl. reg- ularly amne ; on the contr. amni freq. in the poets, Virg. G. 1, 203 ; 3, 447 ; Hor. S. 1, 10, 62 ; Col. R. R. 10, 136 ; but also in prose : Liv. 21, 5 ; 27, et aL ; cf. Prise. 766; Rhem. Pal. 1374 P.; Rudd. 1, 85 not. 85 ; Schneid. Gr. 2, 227 ; Bentl. Hor. S. 1, 5, 72) [ace. to Var. L. L. 5, 5, 12, from ambio, on account of the winding course ; on which account also the river-gods in fable are represented with horns : Aufi- dus tauriformis, Numicius corniger, 'Axt- Afjjoff (Jov-jrpupos, etc. In a similar man- ner, Fest. p. 15, derives it from am— amb, ip(pi and no ; Doed. in his Syn. 2. 6, from agere, agmen ; hence the idea of rapidi- ty], orig. Any broad and deep flowing, rapid water ; hence, esp. in the poets (by whom it is oftenest used), it is employed sometimes for a rapidly flowing stream, or a torrent rushing down from a mount- am = torrens ; sometimes for a large riv- er, opp. to fluvius (as a common river) ; sometimes also for the ocean as flowing around the land ; it most nearly corre- sponds with our stream ; cf. Doed. Syn. as above quoted ; Hab. Syn. no. 458 ; Herz. Caes. B. G. 1, 1 (in prose not often used before the histt. of the Aug. per. ; in Cic. only in Aratus and in his more elevated prose ; never in his Epistt.) ; Naev. in Non. 191, 33 : apud abundantem antiquam amnem et rapidas undas Inachi, Att. ib. ; Plaut. Poen. 3, 3, 15 : molibus incurrit validis cum viribus amnis, Lucr. 1, 288 (v. the whole magnificent description, V. 282-290) : Nilus, unicus in terris, Aegypti totius amnis, id. 6, 714 : alter (Herodo- tus) sine ullis salebris quasi sedatus am- nis (i. e. a noiseless stream flowing on in majestic size and fullness) fluit ; alter (Thu- cydides) incitatior fertur, Cic. Or. 12, 39, et saep. : ruunt de montibus amnes, Virg. A. 4, 164 : amnes magnitudinis vastae, Sen.Qu. Nat. 3, 19; id. ib. Also in distinc- I tion from the sea : cum pontus et amnes cuncti invicem commeant, id. ib. 4, 2. — On the contr. of the ocean, ace. to the Gr. I 'ilxeavoi Trora/ids (Horn. Od. 11, 638) : i oceani amnis, the ocean-stream, Virg. G. 4, ' 233 ; Tib. 2, 5, 62 ; id. 3, 4, 18, et al.— b. Poet. Of the constellation Eridanus : ; Eridanum cernes funestum magnis cum J viribus amnem, Cic. Arat. 145 (as a transl. of the Gr. \ei4-avov 'HpiSavoio, no)\vK\av- J otov -Korapoio, Arat. Phaen. 360) : Scorpi- os exoriens quum clarus fuserit amnis, Germanic. Arat. 648 ; cf. id. "ib. 362.— c. Also poet, and in post-class, prose, Any | thing flowing, liquid : Virg. A. 12, 417 ; id. ib. 7, 465 : amnis musti, Pall. 11, 14, 18. — d. Like flumen, as abstractum : A flowing, flow, current, stream : secundo amni, down stream, Virg. G. 3, 447 : ad- verso amne, up stream, Curt. 10, 1, et al. amo. avi, atum,l. (amasso=amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 22 ; Cure. 4, 4, 22 ; Mil. 4, 2, 16 ; cf. Fest. p. 23) v. a. [kindred with a\m, ou6s ; hence budu), bpijjdrivai cjiXottjti (cf. Horn. II. 14, 209), etc., Beier Lael. 27. 100] To love, have a kindness for ; in all the dif. grades from the pure love of wed- lock, of parents or friends, to that for harlots (accordingly with the fundament- AMO al idea of affection, of feeling, opp. to odisse ; while diligere designates the love that is produced by regard, esteem, ad- miration, reverence, etc., hence from the exercise of the reasoning powers ; opp- to negligere or spernere ; cf. Doed. Syn. 4, 97 ; Hab. Syn. no. 90) (in an honorable sense in Cic. philos. writings and Epp. ; very often in a low sense, esp. in the comic poets) : " quid autem est amare, nisi velle bonis aliquem aflici, quam max- imis, etiamsi ad se ex iis nihil redeat," Cic. Fin. 2, 24 : " amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, nulla indigentia, nulla utilitate quaesita," id. Lael. 27, 100 Beier : videas corde amare (eos) inter se, Plaut. Capt 2, 3, 60; Ter. Ad. 5, 3, 42 : Cicerones pueri amant inter se, Cic. Att. 6, 1 : magis te, quam oculos nunc amo meos, Ter. Ad. 4, 5, 67: quem omnes amare meritissimo debe- mus, Cic. de Or. 1, 55, 234. So amare al- iquem ex animo, id. Q_u. Fr. 1, 1, 5 : unice patriam et cives, id. Cat. 3, 5 : aliquem amore singulari, id. Fam. 15, 20 : dignus amari, Virg. E. 5, 89. — Amare in contr. with diligere, as stronger : Clodius valde me diligit, vel, ut epcpariKuircpov dicam, valde me amat, Cic. ad Brut. 1, 1 ; id. Fam. 9, 14 : eum a me non diligi solum, verum etiam amari, id. ib. 13, 47 ; id. Frgm. in Non. 421, 30 (Orell. IV. 2, p. 466); so Plin. Ep. 3, 9, et al.— On the contr. diligere, as indicative of a love founded on internal preference, is more emph. than amare, indicating that which is instinctive : non quo quemquam plus amem, aut plus diligam, eo feci, sed, etc., Ter. Eun. 1, 2, 16 : homo nobilis, qui a suis et amari et diligi vellet, Cic. Verr. 2, 4, 23 : te semper amari dilexique, id. Fam. 15, 7, et al. — Here belongs the ex- pression of asseveration in the colloq. lang. of the comic poets : ita (sic) me dii (bene) ament or amabunt, so help me God, most assuredly : ita me dii amabunt, etc., Plaut. Poen. 1, 3, 30 (v. the pass, in its connection) : ita me dii ament, credo, Ter. Andr. 5, 4, 44 : non, ita me dii bene ament, id. Hec. 2, 1, 9 : sic me dii ama- bunt, ut, etc., id. Heaut 3, 1, 54. Hence also ellipt. : ita me Juppiter ! sc. amet or amabit, Plaut. Poen. 1, 3, 30. And as a salutation : Mc. Salvus atque fortunatus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Megadore, God bless thee, Plaut. Aul. 2, 2, 6, et al. — Hence 2. Amare se, of vain men : To be in love with, to be very much pleased with one's self (perh. used only by Cic.) : quam se ipse amans sine rivali ! Cic. Q. Fr. 3, 8 : nisi nosmetipsos valde amabimus, id. Off. I, 9, 29 Heus. ; so id. Att. 4, 16 med. ; Ha- rusp. 9. 3. Of unlawful love : Plaut. Bac. 2, 2, 30 : ut videas earn medullitus me amare ! id. Most. 1, 3, S6 et saep. : meum gnntum rumor est amare, Ter. Andr. 1, 2, 14; id. ib. 20, et al. : ibi primum insuevit exerci- tus populi R. amare, potare, etc., Sail. C. II, 6 ; Hor. S. 2, 3, 250 Heind. et al. 4. Trop. : To love a thing, to be. fond of, to find pleasure in : nomen, orationem, vultum, incessum alicujus amare, Cic. Sest 49, 105 : amari amorem tuum, id. Fam. 9, 16 : Alexidis manum amabam, id. Att. 7, 2 : amabat literas, Nep. Att. 1,2: ea, quae res secundae amant, lascivia atque superbia incessere, Sail. J. 41, 3: amare nemus et fugere urbes, Tib. 3, 3, 77 : amat bonus otia Daphnis, Virg. E. 5. 61 : non omnes eadem mirantur amant- que, Hor. Ep. 2, 2, 58 : amat janua limen, loves to remain shut, i. e. is constantly closed, id. Od. 1, 25, 3; so Plin. Pan. 31. 4, et al. And c. Inf. as object : hie ames di- ci pater atque princeps, Hor. Od. 1, 2, 50. 5. Amare aliquem de or in aliqua re, quod, etc., To be obliged to one. for some- thing, to be under obligation, be thankful: ecquid nos amas de fidicina istac ? Ter. Eun. 3, 2, 3 : de raudusculo multum te amo, Cic. Att 7, 2, 7 : et in Attilii negotio te amari, id. Fam. 13, 62 : te multum am- amus, quod, etc., id. Att. 1, 3 : amas me, quod te non vidi 1 Domit Afer. in Quint 6, 3, 93. Also without de or quod .- soror, parce, amabo. Anter. Quiesco. Adelph. Ergo amo te, I am much obliged to you, 95 AMOE Plaut. Poen. 1, 2, 40 : bene facis : merito te amo, Ter. Ad. 5, 8, 22. Hence the el- lipt. lang. of conversation, amabo or ama- bo te (but never amabo vos, etc.), lit. / shall be under very great obligation to you (if you say, do, etc., that forme). Hence in entreaties =z oro, quaeso, precor (accord- ingly, with ut or ne follg.) : Be so good, I pray, entreat you (in Plaut. and Ter. very freq. ; still the latter always says merely amabo without te ; in Cic. only in Epistt.) : quis hie, amabo, est, qui, etc., Plaut. Mil. 3, 3, 26 : qui, amabo ? id. Bac. 1, 1, 19 : quid, amabo, obticuisti ? id. ib. 26, et saep. : id, amabo, adjuta me, Ter. Eun. 1, 2, 70 : id agite, amabo, id. ib. 50, et al. ; Cat. 33, 1 : id amabo te, huic caveas, Plaut. Bac. 1, 1, 10 ; id. Men. 4, 3, 4 : amabo te, advo- la, Cic. Q. Fr. 2, 10 : cura, amabo te, Cic- eronem nostrum, id. Att. 2, 2. With ut or ne follg. : scin' quid te amabo ut faci- as ? Plaut. Men. 2, 3, 71 ; id. ib. 3, 3, 1 : amabo ut illuc transeas, Ter. Eun. 3, 3, 31 : amabo te, ne improbitati meae assignes, etc., Cic. a Fr. 1, 4. 6, Amare c. inf. To do a thing willing- ly, to be wont or accustomed to (cf. 0iAfu) in Passow ; Quint. 9, 3, 17) (mostly poet, or in post-Aug. prose) : clamore, vultu, saepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira fieri amat, Sail. J. 34, 1 : aurum per medios ire satellites et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo, Hor. Od. 3, 16, 9 ; so id. ib. 2, 3, 9 ; Epotl. 8, 15 ; Plin. 13, 4, 7 ; Tac. A. 4, 9.— Whence amans, antis, Pa., c. Gen.: a. Fond, loving, feeling kindly to, benevolent; and subst., a friend, patron : continentem, amantem uxoris maxime, Plaut. As. 5, 2, 7 : veterem amicum suum studiosum, amantem, observantem sui, Cic. Rabir. Post. 16 : homines amantes tui, id. Fam. 9, 6 : cives amantes patriae, id. Att. 9, 19 ; id. Qu. Fr. 1, 1, 5 : ad nos amantissimos tui veni, id. Fam. 16, 7 : amans cruoris, Ov. P. 2, 9, 46.— b. T r o p. of inanim. things, Friendly, affectionate: nomen amantius indulgentiusque, Cic. CIu. 5 : lenissimis et amantissimis verbis utens. id. Fam. 5, 15, et al. — c. Sometimes in a bad sense = amator, A paramour (ace. to Wolf Cic. Tusc. 4, 12, 22, amator designates him who must always have a mistress = scor- tator ; cf. Hor. Ep. 1, 1, 38 ; amans, on the contr. indicates a feeling limited to par- ticular cases or times, v. Doed. Syn. 102) : amantium irae amoris integratio est, Ter. Andr. 3, 3, 23 : perjuria amantum, 6v. A. A. 1, 633.— Adv. Cic. Fam. 5, 19 ; Att. 2, 4. —Comp. Tac. A. 1, iX—Sup. Cic. Lael. 1. a-modOj adv. From this time for- ward, henceforth, and tovtov (only in Church fathers) ; Hier. Vit. Hil. 51, p. 157 ed. Francf., Paul. Nol. 8, 28 ; cf. Hand Tujs. 1, 286. amoebaeuSj a, um, adj. = auoi6awl, Alternate (genuine Lat. alteraus) ; hence amoebaeum carmen = iaua au.oc6aloi>, a responsive song, Fest. ; Serv. Virg. E. 3, 28, 59, 66, et al. Hence in metre pes amoe- baeus " ex duabus longis et totidem brevi- bus et longa," Diom. 478 P. (e. g. incred- ibiles ; opp. to antamoebaeus, q. v.). Amoebeus (trisyl.), ei, m., 'Auot6cvs, A distinguished Athenian harp-player, Ov. A. A. 3, 399. amoene, adv. Pleasantly, sweetly, etc., v. amoenus, fin. amoenitas» atis,/. [amoenus] Pleas- antness, delightfnlness ; esp. of places, (as scenery, a garden, river, etc. ; in the poets, besides Plaut., extremely rare ; never in Ter., Lucret, and Hor.) : nunc domus suppeditat mihi hortorum amoe- nitatem, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4 : fluminis, id. ib. 1 : amoenitates orarum et litorum, id. N. D. 2, 39 ; so id. Leg. 2, 1 ; Rep. 2. 4 ; Nep. Att. 13 ; Col. 1, 4, 8 ; Flor. 2, 11, 4, et al. — 2. Metaph. of other things (so in Plaut. and the prose-writers of the post- Aug. per., but not in Cic.) : amoenitates omnium venerum atque venustatum, Plaut. Stich. 2; 1, 5 : hie me amoenitate amoena amoenus oneravit dies, id. Capt. 4, 1, 7 : amoenitates studiorum, Plin. praef. : vitae, Tac. A. 5, 2 : verborum, Gell. 12, 1 fin. : orationis, id. 10, 3, et al. — 3. As a term of endearment in Plaut. : uxor mea, mea amoenitas, quid tu agis ? Plaut. 96 AMO L Cas. 2, 3, 13 : mea vita, mea amoenitas, meus ocellus, id. Mil. 1, 2, 152. timoeiiltcr, adv. Pleasantly, etc.," v. amoenus, fin. amocnOj are [amoenus] v. a. only in the Church fath., To makepleasant: regio amoenata lucis, Salv. Gub. Dei 7 med. — 2, To please, delight : amoenare oculos, Cyprian. Ep. 2, 1 ; Cassiod. Ep.2, 40, et al. amoenus. a, um, adj. [the etym. is dub. ; ace. to Doed. Syn. 3, 36, contr. from animoenus, like Camoenae from Canimoenae ; as it were, animo laxando idoneus] Pleasant, delightful, charming ; in gen. of objects affecting the sense of sight : the beauties of nature, as a beauti- ful landscape, gardens, rivers, pictures, etc. : " amoena loca .... quod solum amo- rem praestent et ad se amanda alliciant," Var. in Isid. Orig. 14 : " amoena sunt loca solius voluptatis plena," Serv. Virg. A. 5„ 734 (on the contr. jucundus from ju.vare, refreshing, delightful, in gen. both phys. and mental. ; grains, desired, welcome, etc. ; cf. Doed. Syn. 3, 36 (Ramsh. 377) ; Hab. Syn. no. 564 (class, in prose and poetry) : amoena salicta, Enn. Ann. 1, 44 in Cic. Div. 1, 20, 40 : Ennius, qui pri- muB amoeno detulit ab Helicone perenni frunde coronam, who first from the charm- ing Helicon, etc., Lucr. 1, 118 ; so id. 4, 1021 : locus, Cic. de Or. 2, 71, 290 : prae- diola, id. Att. 16, 3, 4 : loca amoena vo- luptaria, Sail. C. 11, 5 Kritz. : amoena piorum Concilia, Virg. A. 5, 734 : deve- nere locos laetos et amoena vireta For- tunatorum nemorum sedesque beatas, id. ib. 6, 638 : rus, Hor. Ep. 1, 10, 6 : aquae, aurae, id. Od. 3, 4, 8 : hae latebrae dul- ces, etiam, si credis, amoenae, delightful to me (subjective), but also in and of themselves (objectively) pleasant, Hor. Ep. 1, 16, 15 Schmid. ; cf. Doed. Syn. 3, 35 : amoenae Farfarus umbrae, Ov. M. 14, 330 : amoenissima aedificia, Tac. H. 3, 30 ; pictura, Plin. 35, 10, 2,7 fin. — In Tac. am- oena, orum, n. (cf. abditus, etc.) Pleasant places : per amoena Asiae atque Achaiae, Ann. 3, 7 : amoena litorum, Hist. 3, 76. 2. Transf. to other things (rare, and for the most part only post-Aug.) : vita, Tac. A. 15, 55 : ingenium, id. ib. 2, 64 ; 13, 3 : animus, i: e. amoenitatibus deditus, Aur. Vict. Epit. 1 : amoenissima verba, Gell. 2, 26 ; so id. 16, 3 ; 18, 5, et al. * 3. Of dress : Luxurious, too showy (in reproach) : cultus amoenior, Liv. 4, 44. Adv. * a. Old form amoeniter, Gell. 20, 8. — b. Usu. form amoene : * in respect to smell, Sweetly, fragrantly, Plaut. Mil. 2, 5, 2; of a dwelling, pleasantly (in the Sup.), Plin. Ep. 4, 23 ; of discourse (in the Comp.), Gell. 14, 1, 32. a-molior* itus, 4, v. dep. To remove a person or thing from a place (with effort or difficulty), to move or carry away, to re- move : " amoliri dicuntur ea, quae cum magna difficultate et molimine summo- ventur et tolluntur e medio," Don. Ter. Andr. 4, 2, 24 (rare in Lucret., never in Cic. and Hor.) : Att. in Non. 75, 31 : amoliri omnia, Plaut. Ps. 3, 2, 67 ; so id. Most. 2, 1, 44 : impedimentum omne, Sisenn. in Non. 73, 15 : omnia e medio, Plin. 11, 10, 10 : obstantia silvarum, Tac. A. 1, 50 : onus, Luc. 5, 354. — Hence amoliri se (an- te-class.), To take one's self away, to go away, be gone : non tu te e conspectu hinc amolire ? Pac. in Non. 73, 13 ; id. ib. ; Plaut. True. 2, 7, 68 ; so id. Ps. 1, 5, 144 : hinc vos amolimini, Ter. Andr. 4, 2,24. 2. Trop. : To put away, avert; in rhetor., to refute, repel : religiosum id gestamen amoliendis periculis arbitran- tur, Plin. 32, 2, 11 : invidiam crimenque ab aliquo, Tac. H. 3, 75 : dedecus, id. Ann. 14, 14 : amolior et amoveo nomen meum, i. e. omitto, I pass over, lay no stress on, Liv. 28, 28 : videndum etiam, simul nobis plura aggredienda sint, an amolienda singula, i. e. refutanda, to be re- futed, rebutted, Quint. 5, 13, 11 ; so id. 4, 1, 29 ; 2, 27, et al. S3P Pass., Plaut. Most. 2, 1, 24 ; Liv. 25, 36.— Whence * amolltlO) onis, f. A removing, put- ting away, aside: ex oculis, Gell. 2, Ifin. AMOR amolltus, Part., from amolior. t amomis- Idis, / = a/xoi^/s, A plant similar to the genuine amomum, but infe- rior in fragrance, Plin. 12, 13, 28. t amdmum or -On> i. n. = auu>uov, An aromatic shrub, from which the Romans prepared a costly, fragrant balsam, Cissus vitiginea, L. ; Plin. 12, 13, 28 ; 16, 22, 34 : Assyrium vulgo nascetur amomum, Virg. E. 4, 25 ; so id. ib. 3, 89 ; Ov. Pont 1, 9, 51 ; Mart. 5, 65 ; Pers. 3, 104. amor (old form amos, like honos, la- bos, colos, etc., Plaut. Cure. 1, 2, 2), oris, m. [amo], Love ; both in a good sense, to parents, spouse, friends, etc. ; and in a bad sense, passionate, sexual love (ac- cordingly, in gen., like amo, the affection that is based on sympathy, while caritas, like diligere, is that which arises from esteem, admiration, etc. ; consequently, the result of reflection ; .hence amor is also used of animals, but caritas only of men) : (i Amicitiae caritate et amore cernuntur. Nam quum deorum, turn pa- rentum, patriaeque cultus, eorumque hominum, qui aut sapientia, aut opibus excellunt, ad caritatem referri solet. Con- juges autem et liberi etfratres et alii, quos usus familiaritasque conjunxit, quain- quam etiam caritate ipsa, tamen amore maxime continentur," Cic. Part. 25, 88 ; cf. id. ib. 16, 56 ; Doed. Syn. 4, 100 ; Hab. Syn. no. 101. But amor is related to be- nevolentia as the cause to the effect, or also as a higher to a lower degree ; since benevolentia designates only an external, friendly treatment; but amor a real, in- ternal love : " amor, ex quo amicitia nom- inata, princeps est adbenevolentiam con- jungendam," Cic. Lael. 8, 26 : " nihil enim est, quod studio et benevolentia, vel amore potius efBci non possit," id. Fam. 3, 9 ; cf. Doed. Syn. 4, 105 ; Hab. Syn. no. 101) (very freq. in all periods, and in ev- ery kind of style ; in a base sense most freq. in the com. and eleg. poets, Petron., and similar authors) constr. c. in, erga, or the object. Gen. (with the Gen. of the gerund, never in Cic, perh. in no prose writer ; but in Lucr., Ovid, and Hor.) : ab his initiis noster in te amor profectus, Cic. Fam. 13, 29 : si quid in te residet amoris erga me, id. ib. 5, 5 : amori nostro (i. e. quo a te amamur) plusculum etiam, .quam concedit Veritas, largiare, id. ib. 5, 12. So : amplecti aliquem amore, id. ib. 7, 1 : habere amorem erga aliquem, id. ib. 9, 14 : respondere amori amore, id. ib. 15, 21 : conciliare amorem alicui, id. de Or. 2, 51, et saep. — Of passionate, sexual love : Medea amore saevo saucia, Enn. Med. in Cic. Her. 2, 22 (as a transl. of the Gr. epujTi Svuov iKn^ayela' 'lrioovus, Eur. Med. prol. 8) : is amore projecticiam il- lam deperit, Plaut. Cist. 1, 3, 43 : amore perdita.est, id. Mil. 4, 6, 38: in amore haec omnia sunt vitia ; Ter. Eun. 1, 1, 14 : aeterno devictus volnere amoris, Lucr. 1, 35 : qui vitat amorem, id. 4, 1069 ; Ov. M. 4, 256 : ne sit ancillae tibi amor pu- dori, Hor. Od. 2, 4, 1 : mcretricis amore sollicitus, id. Sat. 2, 3, 252, et al.— b. In both significations also in the plur. : amo- res hominum in te, Cic. Att. 5, 10: amo- res sancti, the honorable love of youth of the Greeks, id. Fin. 3, 20, 68 Goer. ; cf. id. Tusc. 4, 34, 72 (on the contr. that which is. base, Nep. Paus. 4, 1) : est is mihi in amoribus, i. e. valde a me amatur, id. Fam. 7, 33 : meos amores eloquar, Plaut. Merc. 1, 1, 2 : meretricii amores, Ter. Andr. 5, 4, 10 : amores et hae deli- ciae, quae vocantur, Cic. Coel. 19; Ov. M. 4, 259 : insanos fateamur amores, id. ib. 9, 519, et saep. ; Hor. Od. 3, 21, 3, et saep. — Also me ton. for The loved object itself: amores et deliciae tuae, Cic. Div. 1, 36 : Pompejus nostri amores, id. Att. 2, 19 ; id. ib. 16, 6 ; and ironic. : sed redeo ad amores deliciasque nostras, L. Anto- nium, id. Phil. 6, 5 ; Plaut. Poen. 1, 1, 79 ; Ov. M. 1, 617 ; id. ib. 4, 137, et al— And, c . Personified : Amor, The god of love, Love, Cupid, "Eput: Paret Amor dictis carae geneti'icis, Virg. A. 1, 693 : nee quid Amor curat, Ov. M. 1, 480 ; so id. ib. 11, 797 ; Hor. Od. 3, 12, 1 ; Prop. 1, 2, 8 ; 2, 13, 2, et saep. Also in the plur., Cupids, Loves : corpora nudorum Amorum, O v. M. 10, AM'PE 516 : lascivi Amores, Hor. Od. 2, 11, 7 : parvi Amores, Prop. 3, 1, 11, et al. 2. Trop. : A lively, strong; passionate longing for something, desire, lust : con- sulates amor, Cic. Sull. 26, 73 : gloriae, id. Arch. 11, 28 : amicitiae, id. Tusc. 4, 33, 70 : lactis, Virg. G. 3, 394 : vini, Liv. 9, ,18 : nuri, Virg. A. 1, 349 : argenti, Hor. S. 2, 3, 78 : nummi, Juv. 14, 138 : laudum, Virg. A. 9, 197, et saep. : cognitionis, Cic. Fin. 4, 7, 18 ;. with gerund ; edundi, Lucr. 4, 870 : habendi, Ov. M. 1, 131 ; Hor. Ep. 1, 7, 85 : scribendi, id. Sat. 2, 1, 10. Poet also, c. Inf. as subject. : si tantus amor ca- sus cosmoscere nostros, Virs. A. 2, 10 ; Stat. Th. 1, 698. *'3. Poet.: An object producing love : quaeritur et nascentis equi de fronfce re- volsus Et matri praereptus amor, Virg. A. 4, 516 ; upon which passage Serv. re- marks : " Secundum Plinium, qui dicit in Naturali Historia (8, 42, £6) pullos equi- nos habere in fronte quandam carnem, quam eis statim natis adimit mater : quam si quis forte praeripuerit, odit pul- lum, et lac ei denegat." Cf. hippom- anes. * amorabundus, a, mil, adj. [amor] Loving, amorous: Lab. in Gell. 11, 15, 1. Amorg-US 1 " -OS, i /. 'Auopyns, One of the Sporadcs in the Aegean Sea, the birth-place of the poet Simonides ; under the Rom. emperors, a place for the ban- ishment of criminals ; now Amorgo or Morgo, Plin. 4, 12, 23 ; Tac. A. 4, 30 : cf. Mann. Gr. 734 sq. * amoriier, era, erum, adj. [amor-fe- ro] Producing, or awakening love: sagit- toe, Venant. 6, 2, 13. amdrificus, a, vm, adj. [amor- facio] Causing love : App. Herb. 123. amos, v. amor. amotiO) onis, /. [amoveo] A remov- ing, removal (very rare; only twice in Cic.) : doloris, Cic. Fin. 1. 11, 37 ; id. ib. 2, 3, 9 ■ ordinis, Gaj. Dig. 47, 10, 43. amotllS) a , urn, Part., from a-Iftdveo> movi, motum, 2. v. a. To remove from a place, to put or take away, to withdraw, esp. when it is done with effort or trouble : " proprie amovetur saxum de loco," Don. Ter. Ad. 4, 2, 14 ; cf. amo- lior; (class.): me exinde amovit loco, Plaut. True. 1, 1, 64 ; id. Epid. 2, 2, 94 ; Bac. 4, 8, 64 : testem hanc cum abs te amoveris, Ter. Hec. 4, 4, 78 ; id. Ad. 4, 2, 14 : ilium ex istis locis amove, Cic. Att. 1, 12; lex Porcia virgas ab omnium civium corpore amovit, id. Rabir. Perduell. 4, 12 : amoto custode. Prop. 1, 11, 15 : alia amo- vimus ab hostium oculis, Liv. 5, 51 : im- agines, ex bibliothecis amovere, Suet. Cal. 34 ; id. Claud. 68 ; Ner. 47. — Hence amo- vere ee, to retire, withdraw : te hinc amo- ve, Ter. Ph. 3, 3, 34 : e coetu se amovis- sent, Liv. 3, 38 : qui inemet finibus urn- quam amorim Ausoniae, Sil. 17, 224 : sta- tuit repente recedere seque e medio quam longissime amovere, Suet. Tib. 10. — Trop. : segnitiem amove, Plaut. As. 2, 1, 6 ; id. Trin. 3, 3, 54 : socordiamque ex pectore, id. Ps. 1, 2, 11 ; so crapulam. id. ib. 5, 1, 35 : amoto metu, Ter. Andr. 1, 2, 10 ; 3, 2, 30 : amoto quaeramus seria ludo, Hor. Sat. 1, 1, 27 : bellum, Liv. 5, 35, et al. — Poet, of time: To take with itself: quaecumque venustate amovet aetas, * Lucr. 1, 226. 2. In and after the Aug. per., To take away by stealth, to steal ; as a more ele- vated desig. of furari, furtum facerc : bo- ves per dolum amotas, Hor. Od. 1, 10, 10 : si filia familiares res amoverit, Paul. Dig. 25, 2, 3 : aliquid ex heredidate, Ulp. Dig. 29, 2, 70, at al. 3. In the post-Aug. prose (perh. only in Tac), To remove by banishing, to ban- ish: amotus Cercinam quatuordecim an- nis exsilium toleravit, Tac. A. 1, 53 : in insulam, id. ib. 4, 31 : Cretam, id. ib. 21 : per nomen obsidum amovere, id. ib. 13, 9 ; 14, 57. t ampclinuSi a, »m, adj. = api;i\ivoS, Of the vine: Caecil. in Non. 548, 15. I ampclitis. idis, /. = a//jrtXirij, A kind oj bituminous earth, with which the vine was sprinkled, in order to keep off worms, Plin. 35, 16, 56. . t ampelddesmosj •>"*•= «j'TcAwki'- G AMPH uos, A plant, used for tying up vines, Plin. 17, 23, 35.^0^26. I ampeloleuce, &s,f.=auTreho\tvKr) (white vine), The white vine, bryony, Bry- onia alba, L. ; Plin. 22, 1, 16. 1. Ampelos? i» m., ace. to the fable, A beau tifuf youth, loved by Bacchus, Ov. F. 3, 409. 2. ampelos, i. /• 1. Agria, Wild vine, Labrusca, Plin. 23, 1, 14. — 2. Am- pelos Chironia, Grease-wort, vitis nigra or bryonia, Plin. 23, 1, 17 ; id. 24, 4, 16. + ampendices> Appendages, so called by the ancients, ace. to Festus, "quod circumpenderent, quos nunc appendices appellamus," Fest. p. 18. t amphemerinos, a, on, adj.^au- tynptpivos, Daily, quotidianus : genus fe- odum, not intermittent, Plin. 28, 16, 66. Amphiaraus, i, m., 'AuQidpaos, A distinguished Grecian seer, father of Alc- maeon and Amphilochus. Knowing that he was destined to lose his life in the Theban war, he concealed himself in his house ; but his wife Eriphyle was pre- vailed upon to betray him, by the offer of a golden necklace, and he was compelled by Polynices to accompany him to the war, where he was swallowed up, with his chariot, in the earth, Cic. Div. 1, 40 ; Ov.Pont, 3, 1, 52.— Whence Amphia- raeus (six sylb.), a, um, Amphtarian, Prop. 2, 31, 39 ; and Amphiaraides, ae, m. A descendant of Amphiaraus, i. e. Alcmaeon, Ov. F. 2, 43. tampbibplia (in Charis. 243 P.; Diom. 414 ; lsid. Or. 1, 33 : amphibologia), ae, f. = aii(lnSo\in (a/;0ifoAoy ia), in rhet- or.. Ambiguity, double-meaning, Cic. Div. 2, 56, 116 ; Fam. 7, 32 ; Her. 2, 11 ; Quint. 7, 9, 1, et al. t amphlbdlus, a, um, adj. = a p&o- Aoj, Ambiguous, Cap. 5, 149. t amphibrachys^ y°s, m.= au /-i 'A/zijinroXif, A dis- tinguislitd city in Macedonia, now Embo- li, Plin. 4, 10, 17 ; Liv. 45, 9 ; 29. Whence. a. Amphipolites, ae, m., 'ApipmoXi- rns, An AmpTiipolitan, Var. R. R. 1, 1. — }>, Amphipdlitanns, a, um, Belonging to Amphipolis, Just. 14 fin. t amphiprostylos. i. m.=aufnrp<,- arvXos ^with pillars betore and behind), A temple which had pillars in front and rear, but not at the sides : Vitr. 3, 1. t amphisbaena, ae,f.—apia6aiva, A kind of serpent in Libya, which can move forward or backward, Plin. 8, 23, 35 ; Luc. 9, 719. Ampbissa, ««> /■> "Aptpiaaa, 1. The ancient chief town in Locri Azolae, near Phocis, Luc. 3, 172 ; cf. Mann. Gr. 125,— 2. A promontory of Locri Epizephyrii, in Lower Italy ; whence Amphissius, a, um, Ov. M. 15, 703. AmphisSUS ° r -OS, i, m. Son of Apollo and Dryope, the builder of the town Oeta, at the foot of the mountain of the same name, Ov. M. 9, 356 ; 363. amphitane, es, /. A kind of pre- cious stone, also called ehrysocolla, perh. a magnetic pyrites, Plin. 37, 10, 54. t amphitapa, ae, f.=au piter, Ov. M. 6, 112.— 2. The name of a - comedy of Plautns. — Hence Amphitryoniades, ae, patr. m. a descendant of Amphitryo, i, e. Hercules,- Catull. 68, 112 ; Ov. M. 9, 340 ; 15, 49 ; Virg. A. 8, 214. amphora, ae (gen. pi. as a measure, usually amphorum, v. below, no. 3 ; cfi Charis. 41 P.), f.z=auopevS, A vessel, usually made of clay, with two liandles or ears ; for liquids, esp. wine,, a flagon, pitcher, flask, bottle, jar, etc. ; cf. Adam's Antiq. 2, 189 : amphoras implere, Cato R. R. 113, 2 : amphora coepit institui, . Hor. A. P. 22 ; so id. Od. 3, 8, 10 ; 16, 34 ; Petr. S. 34, et al. Hence poet, for the wine contained therein : Hor. Od. 3, 28, 8.— Also for holding oil : amphorae plea- riae, Cato R. R. 10, 2 ; and honey : au» ■ pressa puris mella condit amphoris, Hon Epod. 2, 15. — 2. -A measure for liquids, also called quadrantal ; cf. Fest. p. 133=- 97 AMPL 2 urnae, or 3 modii, or 8 congii, or 48 sex- tarii, etc. ; cf. Adam's Antiq. 2, 275 : in singulas vini amphoras, Cic. Font. 5, 9 ; Plin. 9, 30, 48. Since such a measure was kept as a standard at the Capitoli- um, amphora Capitolina signifies an am- phora which holds the full measure : Capit. Max. 4. — 3. A measure of a ship : naves, quarum minor nulla erat duum millium amphorum, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2; Plin. 6, 22, 24: navem, quae plus, quam trecentarum amphorarum es- set, Liv. 21, 63.— Whence * amphoraliSj e, adj. Containing the measure of an amphora : vas, Plin. 37, 2, 10. * amphorarius. a, um, adj. [am- phora] Contained in the amphora : vinum, kept therein, Proc. Dig. 33, 6, 16. Amphrysus or -OS; i, m -> "A-uQpv- aos, -A smalt river in the Thessal. province of P/Uhiotis, on which, ace. to the fable, Apollo fed the flocks of King Admetus. Ov. M. 1, 580 ; 7, 229 ; Virg. G. 3, 2.— a. Am- phrysiUS. a, um > <"&'• Belonging to Amphrysus, or poet, trausf. to Apollo: vates, i. e. the Sibyl, Virg. A. 6, 394.— b. Amphrysiacus, a > um > °47-, me tame : Am. gramen, Stat. S. 1, 4, 105. ample? adv. Spaciously, abundantly, copiously ; v. amplus. am-plector ( ol< l form amploctor, Prise. 552, 39 P.), exus, 3. (act. form am- ?lecto> Liv. Andr. Odyss. in Diom. 379 .j cf. Prise. 797 P.; Struve S. 114.— In pass. Plaut. Mil. 2, 6, 27 ; Lucil. in Prise. 791 P.) v. dep., lit. To wind or twine around a person or thing ; as it were, plecti am (= circum) aliquem, TrXeneoBat au(pi tiva ; hence with exclusive refer- ence to the other object (cf. adimo) : to surround, encompass, encircle a person or thing : of living beings : to embrace (class, in prose and poetry) : genua amplectens, Liv. Andr. Od. in Diom. 379 P. (as transl. of Horn. Od. 6, 142 : yoivuv \a6wv) : am- plectimur tibi genua, Plaut. Rud. 1; 5, 16 ; so id. Cist. 2, 3, 25 : serpens arboris am- plectens stirpem, Lucr. 5, 35 : quorum tellus amplectitur ossa, id. 1, 136 : mani- bus saxa, to grasp, Liv. 5, 47 : qui tanto amore possessiones suas amplexi tene- bant, Cic. Sull. 20 : munimento amplecti, Liv. 35, 28 ; so id. 41, 5, et saep. ; Plin. 5, 1, 1 : et molli circum est ansas amplexus acantho, Virg. E. 3, 45 : urbes amplecti muro, Hor. A. P. 209, et saep. : visne ego te ac tute me amplectare 1 Plaut. Most. 1, 4, 9 ; * Ter. Andr. 2, 5, 19 : ille rae am- plexus atque osculans flere prohibebat, Cic. Somn. Scip. 2, et al. 2. Trop. : a. To embrace, encircle in miiid, i. e. to understand, compreJtend, see through : quae si judex non amplectetur omnia consilio, non animo ac mente cir- cumspiciet, Cic. Font. 7 ; also simply to reflect upoyi, to consider carefully : cogita- tionem toto pectore amplecti, Cic. Att. 12, 35. — b. In discourse, To comprehend, i. e. to discuss particularly, to handle, treat : quod ego argumentum pluribus verbis amplecterer, Cic. Rose. Com. 12 : actio verbis causam et rationem juris amplec- titur, id. Caec. 40 : omnes res per scrip- turam amplecti, id. Inv. 2, 50 : non ego cuncta meis amplecti versibus opto, Virg. G. 2, 42 ; Plin. 4, 12, 24. Also to compre- hend under a name: quod idem interdum virtutis nomine amplectimur, Cic. Tusc. 2, 13, 30. — c. To encircle in love, i. e. to love ; and of inanimate things, to value, esteem, honor : quem mihi videtur am- plecti respublica, Cic. Cat. 4, 3 : aliquem amicissime, Cic. Fam. 6, 6 fin. ; Sail. J. 7 : hoc se amplectitur uno, i. e. se amat, values, esteems himself, Hor. S. 1, 2, 53 ; opp. to repudiare, Cic. de Or. 1, 24 : am- plecti virtutem, id. Phil. 10, 4 : nobilita- tem et dignitates hominum amplecti, id. Fam. 4,8; and, with a play upon the word, of one who robs the state treasury : rem publicam nimium amplecti, id. Flacc. 18. amplexor, atus, 1. (the act. form amplexo, anal, to amplecto, Plaut. Poen. 5, 4, 60 ; Att. in Non. 470, 11 ; Lucil. in Prise. 791 P. ; Petr. S. 63) v. dep. and in- tens, [amplector] To encircle, embrace (more rare than the simple v., and for the most part only ante-class., and in AMPL Cic.) : aram amplexantes, Plaut Rud. 3, 3, 33. Esp. to encircle in love, to embrace : Plaut. True. 5, 33 ; id. Mil. gl. 5, 40 : mit- to jam osculari atque amplexari, * Ter. Heaut. 5, 1, 27 : inimicum meum, sic am- plexabantur, sic fovebant, sic osculaban- tur, Cic. Fam. 1, 9; Just. 24, 3.-2. Trop. : To be in love, to love, Itonor, etc. (perhaps only in Cic.) : Appius totum me amplex- atur, Cic. Q. Fr. 2, 12 : otium, id. Sest. 45, 98 ; so id. Clu. 44 ; de Or. 3, 17 ; Fin. 4, 14 : species (i. e. Ideas) mirifice Plato erat amplexatus, i. e. adamaverat, suas fecerat, id. Acad. 1, 9, et al. amplexus, us, m. [amplector] An encircung, embracing, surrounding (for the most part poet, and in post-Aug. prose) : araplexu terrarum, * Lucr. 5, 320 : serpentis amplexu, * Cic. Div. 1, 36 : exuit amplexus, my folds, my embrace, Ov. M. 9, 52 : occupat (serpens) hos mop, longis amplexibus illos, id. ib. 3, 48 : oceanus, qui orbem terrarum amplexu finit, Liv. 36, 17 ; so Plin. 5, 9, 9 ; Stat. Th. 6, 255, et al.— 2. Trop.: A loving em- brace, caress (mostly in plur.) : cum dabit amplexus atque oscula dulcia figet, Virg. A. 1, 687 : aliquem impedire amplexu, Ov. M. 2, 433 : dum petis amplexus, Ov. H. 14, 69 Ruhnk. ; Sen. Thyest. 522. But also amplexu petere aliquem, Ov. M. 6, 604, et al. : circumfusus amplexibus Ti- berii sui, Veil. 2, 123 : tenere aliquem amplexu, Tac. A. 12, 68 : in amplexus al- icujus ruere, id. ib. 16, 32 : in amplexus ejus effusus, id. ib. 12, 47, et al. — 3. A euphem. expression for concubitus : in mediis ambo deprensi amplexibus hae- rent, Ov. M. 4, 184; Juv. 6, 64"; Sil. 11, 399 Drak.. ampliatio,6nis,/. [amplio], * 1. An extending, enlarging: addita est Sacra- mento, Tert Bapt. 13. — 2. As 1. 1. in ju- dic. lang., A deferring of the decision of theju4ge: ampliata est et ipsa ampiiatio, Sen. Contr. 1, 3 Jin. ; cf. amplio no. 2. ampllficatlO; °nis, /• [amplifico] A widening; hence, 1. An extending, enlarging, amplifying (perh.only in Cic.) : pecuniae amp., Cic. Div. 2, 14, 33 : rei fa- miliaris amp., id. Off. 1, 8, 25. Trop. : honoris et gloriae, id. ib. 2. 12, 42. — 2. In rhetor. (. t. An exaggerated, extended de- scriotion of an object, an amplification, Cic. Her. 2, 30 ; Partit. 15 ; Quint. 2, 5, 9 ; 5, 10, 99. ampkficator, oris, m. [id.] A wid- ener, an amplifier (very rare) : rerum, Cic. Tusc. 5. 4, 10; Orell. no. 1025. Trop. : dignitatis, Cic. Fam. 10, 12. — Whence * amplif icatrix, ieis, /.. She who enlarges, amplifies : amp. veri vetustas, Pacat. Pallet'. T heod. 8. * amplif ICC, a dv. Splendidly, v. am- plificus. amplifico, avi, atum, 1. v. a. [am- plus-facio] To make wide, to extend, en- large (class., but for the most part in prose) : dolorem, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21 : divitias, Cic. Rep. 3, 12. So : fortunam, id. Lael. 16, 59 : sonum, to strengthen, in- crease, id. N. D. 2, 57 ; urbem, id. Cat. 3, 1 ; Liv. 1, 44 : rempublicam, id. N. D. 2, 3. Trop.: auctoritas amplificata, Cic. Manil. 16 : honore et gloria ampliticati, id. Leg. 3, 14 : Aeduorum auctoritatem apud om- nes Belgas, Caes. B. G. 2, 14, et saep. — 2. In rhetor, t. t. To place a subject in some way in a clearer light, to make its import- ance or insignificance more conspicuous, to amplify, dilate upon, enlarge, to aug- ment or diminish: summa laus eloquen- tiae est amplificare rem ornando, Cic. de Or. 3, 26, 104 ; cf. id. ib. 1, 51, 221 ; Acad. 2, 2, et al. ; cf. ampliticatio. * amplif 1CUS, a , um > aa j- I'd-] Splen- did, Fronto. Hence * Adv. amplifice, Splendidly, Cat 64, 266. amplio, avi, atum, 1. v. a. [amplus] To make wider, to extend, enlarge, amplify (rare, esp. before the Aug. per., for the most part in prosfi) : amplianda scalpello plaga est Cels. 7^5 : rem, * Hor. S. 1, 4, 32 : de ampliando numero, Plin. Pan. 54, 4 ; so Luc. 3, 276 ; Tac. H. 2, 78 ; Suet. Aug. 18; Ner. 22, et al. Trop. : nomen, to render glorious, Mart. 8, 66 : Hanniba- lis bellicis laudibus ampliatur virtus Scip- ionis, Quint. 8, 4, 20. AMPL 2. Aliquem or aliquid, in judic. lang. t t, To delay a judgment or decision, in or- der to make further investigation, since the judges in 6uch cases employed the expression amplius or non liquet, v. amplius no. c. (on the contr. comperendi nare, to defer the sentence, after a full examination of the case, for three days ; cf. Adam's Antiq. 1, 372 ; Rupert Tac. Or. 38, 1, p. 455) : potestas ampliandi, Cic. Caecin. 10 : lex ampliandi tacit potesta- tem, id. Verr. 2, 1, 9, 26 : c. Ace. pers., to- defer his business : istum hominem nefa- rium ampliaveritis, id. Her. 4, 36 : bis am- pliatus tertio absolutus est Liv. 43, 2 ; id. 4, 44 fin. ; Val. Max. 8, 1 no. 11. ampliter, a ^v. 1. Amply, copious- ly, abundantly, magnificently. 2, Great- ly, vehemently, much ; v. amplus. amplitude Jnis, /• [amplus] The wide extent of a thing in space, width, amplitude, size„bulk (class., but only in prose) : membrorum, Var. R. R. 2, 4, 3 : simulacrum modica amplitudine, Cic. Verr. 2, 4, 49 : urbis, Liv. 7, 30 : oppidum stadiorum LXX. amplitudine, Plin. 6, 26, 30: platanus adolescit in amplitudinem, id. 12, 1, 3 : valli, Tac. H. 4, 22, et al. In plur. : amplitudines bonorum, Cic. Fin. 4, 7, 18.— 2. Trop.: a. <=. Gen. Great- ness: animi, Cic. Tusc. 2, 26: rerum ges- tarum, Nep. Att. 18 : fortunae, Plin. praef. 3 ; in plur., amplitudines virtutum, Gell. 4, 9. — I), Abs. Dignity, grandeur, conse- quence (more general than dignitas, auc- toritas, etc. ; cf Manut. Cic. Fam. 1, 5 ; Hab. Syn. 363) : homines, in quibus sum- ma auctoritas est et amp., Cic. Rose. Amer. 1 : majestas est amp. et dignitas civitatis, id. de Or. 2, 39 : splendor et amp., id. Off. 1, 20 : ad summain amplitu- dinem pervenire, id. Brut. 81, 281, et al. — C. In rhetor., Copiousness and dignity of expression : " amplitudo orationis est co- piosum et magnincum dicendi genus," Gell. 7, 14 ; cf. Cic. Inv. 2, 16 fin. Specif, amplitudo Platonis, Cic. Or. 1 fin. for the Gr. -nXarvrrji Tr)i Ipurjveias, by Plin. Ep. 1, 10 more liter, called Platonica latitude amplius, v - amplus, adv. amphusculus, a, um, adj. [am plus] Somewhat larger, or more magnifi cent : fortuna, App. Apol. p. 322, 19 Elm. — * Adv. ampliuscule, rather more; Sidon. Ep. 3, 16. * amplo, are > °ld form for amplifico, v. a. To extend, enlarge ; t r o p., to make glorious : causam humilem dictis, Pac. ill Non. 506, 26. amploctor, v - amplector. amplus, a, um, adj. \av('m\c• dep. [ampulla no. 2j To make use of. employ, a rouged, i. e. an affected, bombastic style of discourse = Xr;Ku0rs'") : m tragica arte, Hor. Ep. 1, 3, 14 Schmid. amputatio, 6nis, /. A pruning, lop- ping off, a cutting off of branches, tendrils, etc. : sarmentorum, * Cic. de Sen. 15. — Hence, 2. Meton. : The part itself that has been cut off, a cutting: Plin. 12, 25, 54. — From am-putO; avi, arum, I. v. a. To cut around, to cut away or off, to lop off; esp. of plants : " Amputata id est circum pu- tata,'' Fest. p. 21 : vitem ferro, Cic. de Sen. 15 : mergum, Col. 4, 15, 4 : cacumen ulmi, Plin. 16, 32, 57 ; also of other things : pestiferum in corpore. Cic. Phil. 8, 5 : humeros, to mutilate, Sen. Thyest. 761 : caput, Suet. Galb. 20 : manus, id. ib. 9, et saep. — In Pliny also of things that are bit- ten off: Plin. 9, 62, 88.— Trop. : To cur- tail, shorten, lop off, diminish : amputata inanitas omnis et error, removed, banished, Cic. Fin. 5, 13 : volo esse in adolescente, unde aliquid amputem, id. de Or. 2, 21 : longa colloquia, Sen. Med. 530 : numerum legionum, Tac. H. 2, 69. In rhet, ampu- AM YC tata loqui, to discourse in a mutilated, abrupt, disconnected manner, Cic. Or. 5L Ampycides. ae, m. pair. Son of Ampyx, l. e. the seer Mopsus, Ov. M. 12, 455, and ib. 8, 316. — From AmpyXi y ci3 (ace. Gr. -a, Ov. M. 12, 450), "Aiiirv^. and Am jiyrna. i, "A^tu- KOi (in Hy g. F. 120), m. One of the Lapi- thae, father of the seer Mopsus. — 2, One of the companions of Phineus, changed to stone by Perseus, Ov. M. 5, 183.— (* 3. A priest of Ceres, ib. 110.) Am-sanctuSj i, nt. A lake in Italy, highly dangerous from its pestiferous ex- halations (hence in the poets the entrance to the infernal regions), the present Lago dAnsante, Virg. A. 7, 565 ; Cic. Div. 1. 36 ; Plin. 2, 93, 95. + am-segretCS) Those whose land bor- ders on the highway, Fest p. 18. + am- termini! " Qui circa terminos provinciae manent," Fest. p. 15. * am-truo. are, v. n. [trua] To dance around, in the Salian religious festivals : praesul ut amtruet, inde vulgus redam- truat, Lucil. in Fest. p. 226, and II., 2, p. 638 Lind. amuletum, i, »■ (*Arab. hamalet) A sympathetic preservative against sickness, etc., s, Unskilled in music: * Vitr. 1, lprope med. amussis; ' s > /■ i aoc ' amussim, y. Schneid. Gr. 2, 206; abl. and plur. not used ; only ante- and post-class.), A ruler or level, a rule used by carpenters, masons, etc. : Var. in Non. 9, 17 ; cf. Sisenn. in Charis. p. 178 P. ; Fest. p. 6. Most freq. ! in the adv. phrase ad amussim, also writ- | ten as one word, adamussim, ace. to a rule or level, i. e. accurately, exactly : ad amussim non est numerus, Var. R. R. 2, 1, 26 : talionem ad amussim aequiparare, Gell^l, 4, 1 ;J20, 1, 34, et al.— Whence * amuSSltO) are, v. a. To make ac- cording to rule, accurately, nicely : amus- sitata indoles, Plaut. Mil. 3, 1, 38. aniUSSlum. i, n. [amussis] A hori- zontal wheel for denoting the direction of the wind, Vitr. 1, 6. Amyclae, arum (also Amycle, es, Sil. 4, 360), /., 'A.ui}Kkai, 1, A town in La- conia, in a beautiful, fertile region, the residence of Tyndarus, and the birth-place of Castor and Pollux ; also renowned on account of its temple and Colossus of Apol- lo, the present Slavo Chorion, Mart. 9, 104 ; Ov. M. 8, 314 ; cf. Mann. Gr. 616.— 2. An unknown town in Latium, between Cajeta and Tarracina, Virg. A. 10, 564, called Tacitae, since they were conquered because no one mentioned the approach of the enemy ; cf. Serv. in h. 1. : Sil. 8, 35, and Mann. Ital. 1, 681 ; whence, a. AmyclaetlS- a , um, OfAmyclae (in La- conia-), Vir». G. 3, 345 : Amyclaei fratres. Castor and Pollux, Stat. Th. 7, 413 ; cf. Ov. Her. 8, 71 : corona, which were re- ceived in pugilistic games, since these were very freq. in Amyclae, Mart 9, 74. Poet, for Spartan. Sil. 6, 504. — b. Amy- clanus? a, um, Belonging to Amyclae in Latium, Plin. 14, 6, 8. AmyclldeS; ae i m - patr. A male de- scendant of Amyclas, the builder of Amy- clae, i. e. Hyacinthus, Ov. M 10, 162. t amyctlCUS, a, um, adj. = aiivicri- k6s, Scratching ; hence of medical reme-' dies, sharp, biting, Coel. Aur. Tard. 2, 6 ; Theod. Prise. 2, 5. AN AmycuSj i. »»•, "A/ivkoS, 1. Son of Neptune, king of the Bebrycians, Val. Fl. 4, 148. — 2i A centaur slain in the contest with the Lapithae, Ov. M. 12, 245.— (* 3. A Trojan, Virg. A. 10, 704.) 1 amygdala, ae, f. = o\uvyia\n, 1. An almond, the kernel of an almond, Plin. 12, 9, 19 ; 13, 11, 20, et al.— 2. = auvyda- X^, An almond-tree, Col. 5, 10 Jin. ; Plin. 16 26, 42.— Whence A amygdalaceus, a > um . a 4/'- Sim - ilar to the ulmond-tree : folium, Plin. 26, 11, 09 ;— and * amygdalitis, a, »">, adj. of an almond-irte : ramus, Pall. Insit. 157 ; — and amygdallnus, a, um, adj. Out of or from almonds : oleum, Plin. 15, 7, 7. — 2. Pruna, i. e. ingrafted on an almond- tree, Plin. 15, 13, 12 ;— and (* amygdalites, ae, m. Like the almond-tree, Plin. 36, 8, 44.) f amygrdalum, i, n. = auby&aXov, i. q. amygdala, X. An almond, an al- mond kernel, Ov. A. A. 3, 183 ; Pall. 2, 15 fin. — 2i An almond-tree, Col. Arb. 25. t amygdaluS; h f = ct/xiySaXos , An almond-tree, Pall. 2, 15. amylo, are, v. a. To mingle with starch (only post-class.) : jus, Apic. 7, 6 : lac, Coel. Aur. Tard. 2, 13,— From t amylum or amulum, i. «■ = a)w- ,W, Starch, Cato K. R. 87 ; Cels. 2, 20 ; Plin. 18,_7, 17. AmymOM, es, f., 'Apvtuivn, 1. Daughter of Danae and grandmother of Palamedes, Hyg. F. 169 ; Prop. 2, 20, 47.— 2. A fountain near Argos, Ov. M. 2, 243. Whence AmymdniUS; a, um, Pertain- ing to Amymonc, Hyg. F. 169. Amyntas, ae, »«•> 'A/iimas, The fa- ther of the Macedonian king, Philip, Nep. Reg. 2 ; Just. 7, 4.-2. A shepherd in Virg. E. 3, 66. — Whence AmyntiadeSj ae, m. pair., A descendant of Amyntas, i. e. Philip, Ov. lb. 295. Amyntor? or ' 3 > m., 'A/*tii/rap, King of the Dolopians, and father of Phcenix, Ov. M. 8, 307 ; Her. 3, 27 ; who is accord- ingly, called Amyntorides, ae, Ov. a. A. 1, 337. I'amystis, Mi's, f.= &nvaus, An im- moderate, eager drinking, the emptying of a cup at one draught: Hor. Od. 1, 36, 14. Amythaon (also Amith.), onis, m., 'Aptvtiduiv, A Greek, the father of Melam- pus, Ov. M. 15. 325 ; who is accordingly called AmvthaonJUS; Virg. G. 3, 550 ; Prop. 2, 2, 18. an, conj. [apparently not deriv. from av, r\, av, autne, etc., but to be considered as a primitive word] It introduces the socond half of a disjunctive interrogation, or a phrase implying doubt, and thus unites in itself the signif. of am and mem or -ne: Or, or whether (hence the clause with an is an entire parallel with that in- troduced by num, utrum, -ne, etc., while out forms only a subdivision in the single disjunctive clause ; utrum . . . aut — an . . . aut, whether ... or, etc. ; cf. Ochsn. Ec- log. p. 150 ; v. also aut) : 1, In disjunctive interrogations, a. Direct: seditio tabetno, an numeros augificat suos 1 Enn. in Non. 76, 2 : quo pacto eum potiti, pugna an dolis ? Naev. ib. 481, 29; Plaut. Cas. 2. 4, 11: servos esne an liber ? id. Amph. 1, 1, 186 : dicam huie an non dicam ? Ter. Eun. 5, 4, 26 : utrum superbiam prius memorem an crudelitatem ? Cic. Verr. 1, 47 ; id. Fam. 7, 13 : numquid duas habetis patrias ? an est ilia patria communis ? id. Leg. 2, 2 : utrum enim defenditis an impugnatis ple- bem ? Liv. 5, 3 : eloquar an sileam ? Virg. A. 3, 37; Hor. Od. 3, 4, 5, et a!. — Some- times an is used several times in succes- sion : Cic. Verr. 2, 3, 36 : Romamne venio, an hie maneo, an Arpinum fugiam 1 id. Att. 16, 8 ; so ib. 9, 2, et al. : utrum hos- tem, an vos, an fortunam utriusque pop- uli ignoratis? Liv. 21, 10, et al. — t>„ Indi- rect: vise, redieritne jam an nondum domum, Ter. Ph. 2, 4, 5 ; Var. R. R. 1, 3 ; Cic. Fam. 7, 16 : quaesitum est in totone circuitu orationis, an in prineipiis solum, an in extremis, an in utraque parte, etc., id. Or. 61 : nunc vero non id agitur, bonis- ne an malis moribus vivamus, etc., Sail. C. 52, 10,— c. Sometimes the opinion of 100 AN the speaker or the probability inclines more to the- second interrogative clause (cf. below 2, e.), and this is made em- phatic, as a corrective of the former : Or rather, or on the contrary : ea quae dixi ad corpusne refers ? an est aliquid, quod te sua sponte delectet ? Cic. Fin. 2, 33, 107. Hence, in the comic poets, an potius, Plaut. Trin. 2, 2, 31 : an id flagitium est, an potius haec patri aequum est fieri, ut a me ludatur dolis ? Ter. Eun. 2, 3, 94. — d. The first question is freq. not ex- pressed, but is to be supplied from the preceding context ; then an begins the whole interrog. : Or, or rather, or indeed (but it never begins an absolute, i. e. not disjunctive, interrog.) : De. Credam ego istuc, si esse te hilarum videro. Ar. An tu esse me tristem putas ? (where nonne me hilarem esse vides ? is implied), Plaut. Asin. 5, 1, 10 ; Ter. Eun. 4, 5, 7: est igifur aliquid, quod perturbata mens melius pos- sit facere quam constans 1 an quisquam potest sine perturbatione mentis irasci 1 Cic. Tusc. 4, 24 ; cf. id. Chi. 22 ; id. Off. 3, 29 : debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae Munatius ; an male sarta gratia nequidquam coit, or is perhaps, etc., Hor. Ep. 1, 3, 31. So esp. in Cic, in order to make the truth of an assertion more cer- tain, by an argumentum a minore ad ma- jus ; cf. Grysar. S. 548 ; Mob. Cic. Cat. 1, 1 : cur (philosophus) pecuniam magnope- re desideret vel potius curet omnino ? an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non poterunt ? Cic. Tusc. 5, 32 : an vero P. Scipio, T. Gracchum privatus inter- fecit : Catilinam vero, nos consules per- feremus ? id. Cat. 1, 1 ; so id. Rabir. Perd. 5, et al. — e. An non, and in one word, annon, in direct questions more freq. than necne : isne est quem quaero an non 1 Ter. Ph. 5, 6, 12 ; id. Andr. 1, 2, 15 ; id. ib. 4, 4, 23 : utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta ha- bes annon ? Cic. Rose. Com. 3, et al. Be- sides also ir. indirect questions : Plaut. Amph. prol. 56. — £ An ne, commonly to- gether, anne, pleon. for an : nee, aequom anne iniquom imperet cogitabit, Plaut. Amph. 1, 1, 19 ; Cic. Pis. 1, 2 : quum in- terrogetur, tria pauca sint anne multa, id. Acad. 2, 29 : Gabinio dicam anne Pompe- jo, an utrique, id. Manil. 19, 57; so id. Or. 61, 206 ; Fin. 4, 10, 23 Goer. ; Augus- tus in Suet. Aug. 69 Brem., et al. 2. In disjunctive clauses of doubting: a. Cic. Verr. 2, 3, 89 : honcstumne factu sit an turpe dubitant, id. Off. 1, 3, 9 : ut nescias, utrum res ora- tione, an verba sententiis illustrentur, id. de Or. 2, 13, 56 : nescio, gratulerne tibi an timcam, id. Fam. 2, 5 ; Caes. B. G. 7, 5 : pecuniae an famae minus parceret haud facile discernercs, Sail. C. 25, 3 ; so id. ib. 52, 10 ; Suet. Aug. 19 ; id. Tib. 10 ; Claud. 15, et al. — t. Sometimes an alone, with- out a verb of doubting (dubito, dubium or incertum est, etc.), indicates doubt, uncer- tainty (yet in such cases the editors are divided between an and aut ; cf. Mos. and Orell. Cic. Rep. 1, 12) : verenc hoc memo- riae proditum est, regem istum Numam Pythagorae ipsius discipulum, an certe Pythagoreum fuisse ? Cic. Rep. 2, 15 ; id. Fam. 7, 9. — Hence, c. It often = sive (so esp. in and after the Aug. per.) : quod sit an non, nihil commovet analogiam, wheth- er this be so or not, Var. L. L. 8, 61 ; Att. in Prise. 677 P. ; Ov. Rem. Am. 797 : sau- cius an sanus, numquid tua signa reliqui, id. Fast. 4, 7 : ilia, mihi referet, si nostri murua cura est, an minor an toto pectore deciderim, Tib. 3, 1, 19 ; Tac. A. 11, 26 : sive nullam opem praevidebat inermis atque exsul, seu taedio ambiguae spei an amore conjugis et liberorum, id. ib. 14, 59. — d. The first distributive clause is freq. to be supplied from the gen. idea (cf. above 1, d.) : qui scis, an, quae jube- am, sine vi faciat? (vine coactus is to be supplied), whence knowest thou whether or not he will do it without compulsion? Ter, Eun. 4, 7, 20 : de L. Bruto fortasse dubi- taverim, an propter infinitum odium ty- ranni effrenatius in Aruntem invaserit, 7 ■might doubt whether or not, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50 : quis scit an adjiciant hodiernae AN AB crastina 6ummae Tempora di superi 1 Hor. Od. 4, 7, 17 ; Plin. Ep. 6, 21, 3 ; Quint 2, 17, 33 : tria sine dubio rursus spectan- da sunt ; an sit, quid sit, quale sit, id. 5, 10, 53 : dubium an quaesita morte, Tac. A. 1, 5 ; id. ib. 6, 50 ; id. ib. 4, 74 : multi- tudo an vindicatura Bessum fuerit, in- certum est, Curt. 7, 5 : diu Lacedaemonii, an eum summae rei praeponerent, delib- eraverunt, Just. 6. 2, 4, et saep.— e. Since in such distrib. sentences of doubting, as in interrogations (v. above 1, c), the opin- ion of the speaker or the probability in- clines usu. more to the second, i. e. to the clause beginning with an, the expressions haud scio an, nescio an, dubito an (the latter through all the pers, and tenses), receive a modified affirmative signif. : 7 almost think, I might assert, I might al- most say, it is to be presumed that, etc. ; often also a mere circumlocution for per- haps, probably (hence the opinion is false that an in this situation stands for annon, for by annon a negation of the objective clause is expressed, c. g. nescio an non beatus sit, I am almost of the opinion that he is not happy, v. below, and cf. Beier Cic. Off. 1, Exc. XI. p. 335 sq.) : atque haud scio an, quae dixit, sint vera omnia, Ter. Andr. 3, 2, 44 : crudele gladiatorum spec- taculum et inhumanum nonnullis videri solet : et haud scio an ita sit, ut nunc fit, Cic. Tusc. 2, 17, 41 ; id. Flacc. 26 : testem non mediocrem, sed haud scio an gravis- simuir), id. Off. 3, 29 : constantiam dico ? nescio an melius patientiam possim dice- re, id. Ligar. 9 ; id. Fam. 9, 19 : ingens eo die res, ac nescio an maxima illo hello gesta sit, Liv. 23, 16 ; Quint. 12, 11, 7, et al. : si per se virtus sine fortuna ponder- anda sit, dubito an Thrasybulum primum omnium ponam, Nep. Thras. 1 Br. and Dahn. : dicitur acinace stricto Darius du- bitasse an fugae dedecus honesta morte vitaret, i. c. was almost resolved upon, Curt. 4, 5, 30 : ego dubito an id improprium potius appellem, Quint. 1, 5, 46 ; Gell. 1, 3, et al. Hence a neg. objective clause must contain in this connection the words non, nemo, nullus, nihil, numquam, nus- quam, and the like : dubitet an turpe non sit, Cic. Off. 3, 23 : haud scio an ne opus quidem sit, nihil umquam deesse amicis, id. Lael. 14, 51 : eloquentia quidem nescio an habuisset parem neminem, id. Brut. 33 : quod cum omnibus est faciendum turn haud scio an nemini potius quam tibi, id. Oft'. 3, 2, 6 Beier : mea sententia haud scio an nulla beatior esse possit, id. de Sen. 16; id. Leg. 1, 21: non saepe at- que haud scio an numquam, id. Or. 2, 7, et al. — £ But sometimes the distributive clause beginning with an designates di- rectly the opposite, the more improbable, the negative : then nescio an, haud scio an, etc. must also mean, I believe that not, I know that not, etc. ; and hence, in the object, clause, aliquis, quisquam, ullus, etc. must stand instead of the preceding, nemo, nullus, etc. (so for the most part only after Cic.) : an profecturus sim nes- cio, I know not (i. e. I doubt, I am not confident) whether I shall effect any thing, Sen. Ep. 25 : opus nescio an superabile, magnum certe tractemus, id. Qu. Nat. 3, praef. 4 ; Caec. in Cic. Fam. 6, 7, 6 : haud scio an vivere nobis liceret, I know not whether we, etc., Cie. Har. Resp. 11, 22 : doleo enim maximam feminam eripi ocu- lis civitatis, nescio an aliquid simile visu- ris, for I know not whether they will ever see any thing of this kind, Plin. Ep. 7, 19 ; Val. Max. 5, 2, 9 : nescio an ullum tempus jucundius exegerim, 7 do not know zohether I have ever passed lime more pleasantly, id. ib. 3, 1 : namque huic uni contigit, quod nescio an ulli, Nep. Tim. 1, 1 ; Sen. Cont, 3 praef. ; Quint. 9, 4, 1 : nostri quoque soloecum, soloecismum nescio an um- quam dixerint, Gell. 5, 20, et al. Cf. upon this word the excellent discussions of Hand Turs. 1, 296-361, and Beier Excurs. upon Cic. Lael. p. 202-238. t anabaptismilS, i. m. = amSdrrt- a/i^S, A second baptism, Aug. in Ps. 38. t anabaSlS; i g > /■ = av&daais, A plant, horse-tail, equisetum, L. ; Plin. 26, 7, 20 ; 13, 83. t anabathrum, *. «• = avd&aBpov, ANAL An elevated place for beholding spectacles, * Juv. 7, 46. anaboliulll' ii, n. A chirurgical instrument : Orell. no. 1572. anacampserosj otis, m.z=. anaxdp- tpepuis (love-restoring), An herb, the touch of which was said to have the power of re- storing lost love, Plirj. 24, 17, 102. f Anaces, um . '"■■ = "AvaKCS (v. aval, Passow), An epithet of the Dioscuri, Cic. N. D. 3, 21. t Anacharsisi ' s ' m -> 'Avdxapcis, A distinguished Scythian philosopher in the time of Solon, Cic. Tusc. 5, 32 ; Plin. 7, 56, 57, et al. 1 anachlteSj ae, m.=zdvaxtT7]S (that frees from anguish), A name of the dia- mond, since it was considered as the best remedy for sadness and trouble of mind, Plin. 37, 4, 15. t anachoresis, is or eos, / = <\va\ii- pijats, Retiredness, the life of the eremite, Sid. Ep. 7, 9. i anachoreta, ae, m.=&vax<>>p>iTfs, A hermit, an eremite, recluse, or ancho- rite, Snip. Sever. Dial. 1, 18 ; Sid. Carm. 16,97. t anaclinterium, i, «• = &vaie\tvTfi- piov, A bolster for leaning vpon on a couch, Spart. Ael. Ver. 5. Anacreon. ontis, m., 'Avaupmv, A distinguished lyric poet of Tens, Cic. Tusc. 4, 33 ; Hor. Od. 4, 9, 9 ; Epod. 14, 9, et al. —Whence the adjj. Anacreonteus. a, um, Diom. 512 P. ; Anacreontius, a, um, Quint. 9, 4, 78 ; Gell. 19, 9 ; and An- acreonticus, a, um, Fulgent. Myth. 1. t anactdl'lum. i, n. = avaKTopiov, A plant, sword-grass, App. Herb. 78. t anadema? atis, n. — dvdonuu, An ornament for the head, a band, a fillet : et bene parta patrum fiunt anademata, mitrae, the well-earned property of fathers is converted into head-bands, * Lucr. 4, 1125; so Paul. Dig. 34, 2, 27. t anadiplosis? I s or eos, /. = ivaci- ttXwoiS, The reduplication or repetition of the same word (pure Lat conduplicatio), Cap^5, 175.^ ^ t Anadyomene, es, / = Hvaovophn (she who emerges), An epithet of Venus emerging from the sea, a celebrated picture ofthepainter Apelles, Plin. 35, 10, 36 no. 12. f anagallis, idis, f. = uvayaWis, A plant, pimpernel or chick-weed, Plin. 25, 13, 92. t anaglyptus or -phus, a, um, adj. — uvdyXvKTos (or -tpus), in sculpture, Wrougltt or carved in bass-relief: Orell. no. 3838. Hence subst. Anaglypta, orum, n. Work in bass-relief, bass-relief, Plin. 33, 11, 49.— Whence < anaglyptacusj a, um, adj. = iva- yAvithnosi Carved or engraved in bass-re- lief: metallum, Sid. Ep. 9, 13. AnagHia? ae./., 'Avayvia, A town in Latium, the chief seat of the Hernici, now Anagni, Liv. 45, 16; Plin. 34, 6, 11; cf. -Mann. Ital. 1, 665. Whence AnagHl- nUS) a, um, Belonging to Anagnia, Cic. Doni. 30 ; subst. Anagninum, i, n. An estate near Anagnia, Att. 12, 1 ; and in the plur. Anagnini. Its inhabitants, id. Phil. 2, 41 ; Plin. 3, 5, 9. ' anagTlOSteSj ae, m. — uvayvwarns, A reader (cf. acroama) : noster, Cic. Att. 1, 12 ; Nep. Att. 13, 14 ; Gell. 3, 19 ; 18. 5. t anag-yros, ifi=avdyvpos, A strong- scented, pod-bearing shrub, bean-trefoil, Anagyris foetida, L. ; Plin. 27, 4, 13. AnaitiS; Mis, /. An Armenian god- dess : it is said to be the name of Diana read backward (Anaid), Plin. 33, 4, 24. ariCilecta, ae, m. = avaXeKrns, He who collected the crumbs, etc. left at meal-time, Mart 7, 20 ; 14, 82 ; Sen. Ep. 27. . * analectliS) Idis. /. ava-XUrpov, A little cushion for the slioulders, used to im- prove the figure, shoulder-pads : Ov. A. A. 3, 273. ^ '" analcinma* atis, n. = dvtiXn^ua, A sun-dial, which showed the latitude and me- ridian of a place, Vitr. 9, 4. Tanalogiaj ae,/ = di m. = avaroKiou6(, Interest upon interest, compound interest (twice in Cic.) : centesimae cum anato- cismo anniversario, Cic. Att 5, 21, 11 ; id. ib. 12; Orell. no. 4405. t anatomia or anatomica, ae. I also an&tdmice, es = diiaroiiiu or ava- [ TopiKi} (sc. tcxvv.), in medicine, Anatomy, Coel. Aur. Acut. 1, 8; Macr. S. 7, 15. Whence anatomlcUS* '. m., sc. medi- cus, An anatomist, Macr. S. 7, 13 ; Amm. 28, 4/n. ; Aug. Civ. Dei 22, 24. i ana tonus, a, um, adj., ivdrovos, "Extending upward, Vitr. 10, 15 fin. Anaul'US; i, m., "Avavpos, A river in Thessaly, tfiat takes its rise on Pelion, Luc. 6, 370. Anaxag-dras, ae, m., 'kva\ay6pa(, A very distinguished Greek philosopher of Clazomenae, teacher of Pericles and Euriv- ides, Lucr. 1, 830; Cic. de Or. 3, 33; Brut. 11 ; Acad. 2, 31 ; 37, et al. ; Quint. 12, 2, 23 ; Val. Max. 5, 10, 3 extr. ; Gell. 15, 20, et al. ; cf. Diog. Laert. 2, 6. Anaxarchus, i. m -> '^vdl-ipxos, a philosopher of Abdera, and pupil of De- mocritus, Val. Max. 3, 3 no. 4 ; Ov. lb. 573. AnaxaretCj es, /. A rich and beau- tiful maiden of Cyprus, who disdained the love of Iphis, and was changed to a stone, Ov. M. 14, 699. Anaximander, drir, m., 'Ava\ipav- i x pos, A distinguished Ionian philosopher of Miletus, Cic. Div. 1, 50; N. D. 1, 10, et al. ; Gell 3, 3 ; cf. Diog. Laert. 2, 1. 1 ancaesa* orum, n. An old word for caelata ; vasa sic dicta, quod circum- caedendo talia fiunt, Fest. p. 17. AncaeUSj '. ™., 'Aymio;, An Arcadi- an, slain by the Calydoniau boar, Ov. M. 8, 315, 401, 519. 1 ancala- ae, or -e, es, f=ayK,;),, (elbow), The bend of the knee, the knee. Coel. Aur. Tard. 5, 1. AncaliteS; um , ill. A people in Brit- ain, otherwise unknown, Caes. B. G. 5, 21. ancarus, v. angarus. anceps (anciently written in the Gr. manner, agceps, Var. L. L. Frgm. p. 592 Speng. ; once aneipes, Plaut. Rud. 4, 4, 114 : cf. Charis. 67 and 96 P.— (Abl. sing. every where ancipiti, even in Gell. 12, 2 fin.; v. Lion, in h. 1.) ; cipitis, adj. [an- caput ; cf. Fest. p. 17]. 1. That has two heads, two-headed (cf. biceps, praeceps, etc. ; so only in the po- ets) : Janus, Ov. M. 14, 334 ; so of the same, id. Fast 1, 95 (cf. Janu3 bifrons, Virg. A. 7, 180). Hence also of a mount- ain which has two summits : Two-peaked: acumen, Ov. M. 12, 337.— Hence 2. In gen., of an object whose quali- ties have significance in two respects : Double, that extends on two opposite sides (on the contr., duplex is an object that ex- ists in separate forms, twice. Thus an- ceps sententia is an opinion which wavers, fluctuates between two decisions, while du- plex sententia is a two-fold opinion ; cf. Hab. Syn. no. 106 ; Brem. and Dahn. Nep. Them. 3, 3) : securicula aneipes, a hatch- et that cuts on two sides, two-edged, Plaut. Rud. 4, 4, 114 ; so ferrum, Lucil. in Non. 245, 17, and Lucr. 6, 168 : securis. Ov. M. 8, 397, et al. Hence also poet, of the con- trast between very great heat and cold : Lucr. 2, 520 : bestiae quasi ancipites in utraque sede viventes, amphibious ani- mals, Cic. N. D. 1, 37. So in the histt. freq. of an attack, a march, a contest, hos- tility, etc., on two different sides : Cae9. B. G. 7, 76: ita ancipiti proelio diu atquo acriter pugnatum est, id. ib. 1, 26 Herz. ; so id. B. C. 3, 63 ; Nep. Them. 3, 3 ; Sail. J. 38, 5 : ancipiti metu et ab cive et ah hoste, Liv. 2, 24 ; so anceps terror, id. 34, 21 : tumultus, id. 32, 30 : tela, shot or hurled from both sides, id. 37, 11 : ancipi tia munimenta, on two sides, id. 5, 1, et al. — Trop. : propter ancipitem faciendi di- cendique sapientiam, Cic. de Or. 3, 16 : 101 ANCI ancipites viae rationesque et pro omnibus et contra omnia disputandi, id. ib. 36 ; so id. Off. 1, 3, 9 : jus anceps, i. e. de quo in utramque partem disputatur, Hor. S. 2, 5, 34, et al. Since every thing which os- cillates in two diff. directions has no firm position, no stability, anceps signifies, 3. Wavering, doubtful, uncertain, un- fixed, undecided (the prevalent signif. in Cic.) : anceps fatorum via, Cic, Somn. Scip. 2 : incertus exitus et anceps fortuna belli, id. Marc. 5 : oraculum, Liv. 9, 3 : proelium, id. 2, 62 ; so esp. freq. : ancip- iti Marte pugnare, to contend without de- ciding the contest, id. 7, 29 ; 21, 1, et al. : inter ancipitia deterrimum est media se- qui, Tac. H. 3, 40, et al. : causa, Cic. de Or. 2, 44 (for it dubium, id. Inv. 1, 15 ; Her. 1, 3: "dubium vel anceps," Quint. 4, 1, 10) : fides, uncertain, insecure fidelity, Curt. 3, 8 ; so also, animi, Luc. 9, 46 : tractus in anceps (i. e. in ambiguum), Tac. A. 4, 73. — Also ellipt. : Lucanus an Appulus, anceps, doubtful, whether, etc., * Hor. S. 2, 1, 34. — And since hesitation in the issue of an undertaking freq. causes danger, anceps signifies, 4. Dangerous, perilous, critical (used . first after the Aug. period, esp. freq. in Tac. ; never in Cic): viae, Ov. M. 14, 438 : loca, Nep. Dat. 7, 3 : dubia et inter- num ancipiti fortuna, Veil. 2, 79 : morbi, Plin. 7, 45, 46 ; so Suet. Aug. 59 ; Plin. 23, 1, 14 : vox pro republica honesta, ipsi an- ceps, pernicious, Tac. H. 1, 5 : adulatio anceps si nulla et ubi nimia est, id. Ann. 4, 17 : scelus inter ancipitia probatum, id. ib. 11, 26, et al. I^p* Comp., Sup., and Adv. not used. (* AnchariUS) i. »». A Roman fami- ly name, Cic. Sext. 53 ; Pis. 38 ; ad Div. 13, 40. Hence Ancharianus, a, um, Per- taining thereto, Cic. in Quint. 4, 1, 74.) Anchises (old orthography Agchises, Var. L. L. Frgm. p. 592 Speng. — Nom. An- chisa, Naev. Frgm. 1, 10; ci. Quint. 1, 5, 61), ae, m., 'AyxianS, Son of Capys, father of Aeneas, who bore him forth from the burning Troy upon his shoulders, Enn. Ann. 1. 30; Virg. A. 1, 621; 3, 7)0 sq. ; Ov. M. 9. 425; 13, 640; 680, et al.— Whence AnchiseuSj a, um, adj Be- longing to Anchises, Anchisean : tumu- lus, Virg. A. 5, 761 ; and AnchlSiades, ae, m. pair. The son of Anchises, Aeneas : Virg. A. 6, 348. auchora and anchoralis, v - an- cora, etc. ' aiichusa. ae, /., ayxovoa, A plant used as a cosmetic, ox-tongue : Anchusa tinctoria, L. ; Plin. 22, 20, 23. allelic (also ancule after iyKvXtov in Plut. Num.), is, n. {gen. plur. also ancili- orum, Hor. Od. 3, 5, 10 ; cf. Consent, p. 1898 P., and Schneid. Gr. 2, 265) [prob. from aYKuXoi] A small oval shield : Virg. A. 7, 188 Serv. ; Luc. 9, 480. But specif. The shield which was said to have fallen from heaven in the reign of Numa (hence coelestia arma, Liv. 1, 20), and on the preservation of which the prosperity of Rome was declared to be conditioned ; whereupon Numa caused eleven more exactly like it to be made by the artist MamuriusVeturius, sothatit could not be determined whether the genuine one was lost. These shields were carefully pre- served by the Salian priests in the tem- ple of Mars, and every year in March car- ried about in solemn procession (ancilia movere), and then returned to their place (ancilia condere), Ov. F. 3, 377 ; Liv. 1, 20 ; Virg. A. 8, 664 ; Tac. H. 1, 89 ; Suet. Oth. 8; Orell. 2244; cf. Adam's Antiq. 1, 390. J3P* Adj. : clypeis ancilibus, Juv. 2, 126 : arma ancilia, Val. Max. 1, 1, no. 9. ancilia- ae, /. dim. [ancula] A maid- servant, hand-maid, female slave : Liv. Andr. in Non. 153, 27 : ancilia aere emp- la, Ter. Ph. 3, 2, 26 ; so id. Andr. 3, 1, 3 ; 5, 1, 19 ; Heaut. 1, 1, 78 ; 5, 1, 20, et saep. : servi ancillaeque, Cic. Verr. 2, 3, 4 : cum ancillarum puerorumque comitatu, Cic. Mil. 10, et al. : occultat se in tugurio mu. lieris ancillae, Sail. J. 12, 5. In Horace in the follg. examples : Hor. Od. 2, 4, 1 ; id. S. 1, 2, 63 ; 117 ; 2, 3, 215 ; Ep. 1, 18, 72. Trop. : terra usus mortalium sem- 102 AN CO per ancilia, Plin. 2, 63, 63.— As a term of reproach, of one who is servilely devoted to any one object : Fufidius ancilia tur- pis, Sail. H. 1, 15, p. 218 Gerl.— Hence ancillaridltlSji ™- Onewhoisfond of, or courts, the society of maid-servants, a lover of maid-servants (very rare) : Mart. 12, 58 ; Sen. Ben. 1, 9 ;— and ancillaris. e, adj. Relating to fe- male servants : artificium, tke service of hand-maid, *Cic. Tusc. 5, 20. Trop.: adulatio, servile, low flattery, Amm. 26, 6. * ancillatllS. us, m. The service of a female slave, or in gen. of a slave : Arn. 7, p. 221.— From ancillor? atus, 1. v. dep. and n. [an- cilia] To serve as a hand-maid; hence in gen., to serve slavishly, to attend upon, to be subservient to, etc. (only ante-class, and post-Aug.) : invita ancillans, Att. in Non. 72, 3 : uxoribus ancillantur, Titinn. ib. : aestus (maris) ancillantes sideri avido, Plin. 2, 97, 99 : cetera membra ancillari et subservire capiti, App. Dogm. Plat. 1, p. 9, 17. ancillula? ae, /. dim. [ancilia] A little serving-maid, ayoung female slave : Plaut. Rud. prol. 74 ; Ter. Heaut. 2, 3, 11 ; so id. Eun. 1, 2, 86 ; Phorm. 5, 5, 10, et al. : nee servus, nee ancillula, etc., Ov. R. Am. 639, et al. Trop. : juris scientiam eloquen- tiae tamquam ancillulam pedissequam- que adjunxisti, Cic. de Or. 1, 55 fin. : praesto esse virtutes ut ancillulas, id. Fin. 2, 21, 69. ancipes, v. anceps. 1, * anClSUS (also amc), a, um, Part., from ANriDo. Cut around or away : om- nia nncisa recenti volnere, every part cut with fresh wounds, Lucr. 3, 660. 2. * ancisus. us, m. [ancido] A cut- ting around, a rounding off, Var. L. L. 6, 3, 89 dub. (Speng. reads ambecisus). I anclabris* i 9 - -^ sacrificial table. The vessels upon the same were called anclabria, Fest. p. 10. anclo. are, v. a. [avrXib, Fest. p. 10 ; cf. Goer. Cic. Acad. 2, 34, p. 197] To serve, to bring something as servant, to have the care of ; only twice in Liv. Andr. : florem anclabant, Fest. 1. c. : vinum anclabatur, Prise. 684 P. 1. t ancon. onis, m. = ayiaiv (the bend of the arm, elbow), 1. 1. for the Lat- in cubitum, 1, The arms of a workman's square, Vitr. 3, 3 fin. ; 8, 6.-2. A stone in a wall, which projects above more than be- low, and supports something ; a console or volute, Vitr. 4, 6.-3. The knobbed bars of a hydraulic engine, Vitr. 10, 33. — 4. Fork- ed poles for spreading nets (pure Latin ames, Hor. Epod. 2, 33), Grat. Cyneg. 87. — 5. The arms of a chair, Coel. Aur. Tard. 2, I,- — C A kind of drinking-vesscl in an ale-house, Paul. Dig. 33, 7, 13. 2. AnCOH? onis, /. (also Ancona, Cic. Phil. 12, 9). 'AyKiov, An ancient sea-port town in the north of Picenum, founded by the Syracusans, Plin. 2, 72, 74 ; 14, 6, 8, no. 5 ; Juv. 4, 40 ; cf. Mann. Ital. 1, 460 sq. t ancora, ae (erroneously written an- chora), f. = ayKvpa, An anchor : dente te- naci ancora fundabat naves, Virg. A. 6, 3. The 1. 1. in which it is used are : jacere, to cast anchor, Caes. B. G. 4, 28 : naves de- ligare ad ancoras, id. ib. 29 : tenere na- vem in ancoris, Nep. Them. 8 : consistere ad ancoram, to lie at anchor, Caes. B. C. 3, 102 : naves in ancoris constiterunt, id. ib. 28, et saep. : solvere, to weigh anchor, to cut the cable, Cic. Att. 1, 13 : tollere, Caes. B. C. 1, 31. Hence also in gen., To de- part, go away, Var. R. R. 3, 17, 1 : vellere, Liv. 22, 19 : praecidere, Cic. Verr. 2, 5, 34, et al. — Trop. as a symbol of security, Refuge, hope, support : ancora jam nos- ti'am non tenet ulla ratem, Ov. Tr. 5, 2, 42 : ultima fessis ancora, Sil. 7, 24 ; App. Flor. p. 348, 35. — 2. An iron in the form of an anchor : Pall. 1, 40, 5. * ancdrago» i m9 > m - -d fi sn in the Rhine, now unknown, Cassiod. Ep. 12, 4. ancoralis, e, adj. [ancora] Of or pertaining to an anchor : strophia, App. M. 11, p. 265, 7. Hence ancorale, is, n. subst. A cable : Liv. 37, 30 fin. ; so id. 22, 19 ; Plin. 16, 8, 13, et al. ancorariUS, a, um, adj. [ancora] ANDR' Pertaining to the anchor: funes, cables, Caes. B. C. 2, 9. J ancunulentae, arum,/., "femi- nae menstruo tempore appellantur, unde trahitur inquinamentum," Fest. p. 10. t ancyloblepharon, % n. = a yKv- \o6\i n *» Phrygia, Plin, 5, 32, 4 1 . — Whence AnCyranUS, a, um, Of, or be- longing to, Ancijra, Claud. Eutr. 2, 416 : monumentum Ancyranum, several tablets found in- Galatian Ancyra, on which the warlike deeds of Augustus are i?tscribcd ; Wolf Suet. II., p. 369 sq. ; cf. Bahr's Lit- eraturgesch. p. 286. andabata; ae, m. A kind of Roman gladiator, whose helmet was without open- ings for the eyes, so that they fought like blind men, for the amusement of spectators, *Cic. Fam. 7, 10 Manut. : more anilabata- rum, Hieron. adv. Helvid. 3 ; id. adv. Jov. 1, 36. Cf. Orell. no. 2577. Andania* ae,/. A very ancient (an- te-Trojan) town of Messenia, Liv. 36, 31. Andegavi or Andecavi, orum, also Andes, ium, m. A Gallic tribe in the region of the present Anjou, Plin. 4, 18, 31 ; Tac. A. 3, 41 ; Caes. B. (3,2, 35 ; cf. Mann. Gall. 163. Andes. 1 . ium, m. v. the preced. — 2, is, m. The village Andes, near Mantua, the birth-place of Virgil, now Pietola,— Hence AndinuSi a, um, Of or from Andes, i. e. Virgil, Sil. 8, 595. t andrachne, es,' /. = avlpJxvn, a plant, purslain, Portulacca oleracea, L. ; Col. 10, 376 ; Plin. 25, 13, 103. 1. Andraemon, onis, m., 'Avipai- uttiv, The fatlter of Amphissus and hus- band of I>ryope, who was changed to a lo- tus, Ov. M. 9, 333 ; 363. 2. Andraemon or Andremon, onis, m. Father oj Thoas, a combatant before Troy, Ov. M. 13, 357 ; cf. Horn. 11. 2, 638. andremas— andrachne.App. Herb. 103. (* AndriCUS; '. »>■ A servant of Cic- ero, Cic. ad Div. 14.) AndrisctlS) *■ ">■> 'AvlplaKo;. A slant, who claimed to be the son of the Macedon- ian king Perseus, and occasioned the third Macedonian war, Liv. Epit. 49 ; Veil. 1, 11 ; Flor. 2, 14. AndriUS? a, um, adj. Born at An- dres, one of the Cyclades. Ter. Andr. 5, 4, 3. — Hence Andria, ae, / A woman of Andros ; The Maid of Andros, a comedy of Terence. Androcles, is, or -clus, i, m~ 'Ai<- fipoKhrjs, The well-known slave who cured the foot of a lion, an d was afterward recog. nized and. saved from death by it, Sen. Ben. 2, 19 ; GeU. 5 L 14. tandrodamas; amis, m.=:av?poSd- /ias (man-taming), A species of blood-stone (so called from its great hardness), Plin. 36, 20, 38. — 2. A silver-colored, quadran- gular, and cubical precious stone ; accord- ing to Bruckmann, a cubical, silver-col- ored marcasite, 37, 10, 54. AndroffCOll? onis, m. The same as the follg., ace. Gr. Androjjeona, Prop. 2, 1, 62.— Hence Androgeoneusj a, um, adj. Pertaining to Androgcon, Cat. 64, 77. Androg-eos and -geus, i, m., 'Ai- SpoyeuS, A son of the Cretan king Minos, whom the Athenians ajtd Megarians slew ; on account of which the enraged father made war upon them, Ov. M, 7, 458 ; Her. 10, 99 ; Virg. A. 6, 20. t androgyne) es . fi = uv?poyvv V , A masculine, heroic woman, Val. Max. 8, 3, 1. t androgynus, i, w. -gy no. <". /• — at'dpoyvvos, avopuyvvn, A man-woman, hermaphrodite : imberbus, Lucil. in Non. 493, 27 ; so * Cic. Div. 1, 43 ; Liv. 27, 11 ; Plin. 7, 2, 2 ; 3, 3, et al. ; Lucr. 5, 837. Andromache, es, and -a, ae (Enn. in Var. L. L. 7, 5, 96), /, 'Avlpou&xn, A daughter of King Eetion, and wife of Hec- tor. After the destruction of Troy, she was carried by Pyrrhus to Greece, and subsequently married Helenus, son of Pri- am, Virg. A. 3, 319 : 487. A NFR Andromeda, ae, and -e^ ea, /, 'Av- lpay,i6n, A daughter of the Ethiopian king Cepheus and Cassiope. On account of the arrogance of her mother, she was bound to a rock by the command of the oracle of Jupiter Ammon, in ordcjr that she might be destroyed by a sea monster, but Perseus rescued and married her; after her death she was placed as a con- stellation in heaven, Ov. M. 4, 671 sq. ; Hyg. F. 64 ; cf. Apollod. 2, 4, 3.— Cic. N. D. 2, 43 ; Col. 11, 2, 59, et al t andron. onis, m. = avlpdv, 1. Among the Greeks, The part of the house in which the men resided, the men's apart- ment ; also called andromitis : locus dom- icilii in quo viri morabantur, Fest. p. 19; cf. Vitr. 6, 10. — 2. Among the Romans, A passage between two walls or courts of a house, Vitr. 6, 10 ; Plin. Ep. 2, 17. AndrdniCUS) i. "'• The surname of several Romans, among whom the most dis- tinguished, L. Livius Andronicus, the first dramatic and epic poet of the Romans, lived in tlie middle of the third century B.C., Cic. Brut. 18 ; tusc. 1, 1 ; Gell. 17, 21, et al. ; cf. Bahr's Literarurgesch. p. 41 sq. 78. t andronitisj >dis, /. = avlpuiviru, v. andron no. 1. Andros and Andrusj *■/■> "AvSpos, One of the. largest of the Cyclades, in the Aegean Sea, southeast of Euboea, now An- dri, Ter. Andr. 1, 1, 43, et al. ; Ov. M. 7, 469 ; 13, 649 ^cf Mann. Greece, 743. t androsaces* is, n. = avSp6ouKes, A sea-plant, now unknown, perh. zoophyte, l'lin. 27, 4,j). t andrdsacmdiii i, n.=uv6p6aaiiiov (man's blood), A kind of St. John's-wort, with blood-red juice, Hypericum perfora- tum, L. ; Plin. 27, 4, 10. + aadruare> To run back .- a Graeco verbo uvubpautiv, Fest. p. 9. t anecldgistus, a, um, adj., uvikX6- ytiruS (not giving account), A guardian who was not obliged to give account of his proceedings, had discretionary power, Ulp. Dig. 26, 7, 5, § 7. anellus (ann.), i. m. dim. [anulus] A little ring : aureolus, Plaut. Epid. 5, 1, 33 ; * Lucr. 6, 912 : cum tribus anellis, * Hor. S. 2, 7, 9. I anemone! es,/. = «v£/iu>>'>). Anemo- ne (that is, wind-rlower, since it is easily despoiled of its leaves by the wind), Plin. 21, 11, 38 ; 23, 94. (* Ansmurium, i, "■ A promontory and town of Cilicia, Liv. 33, 20 ; Plin. 5, 27, 22 : hence, Anemuriensis< e . Tac. A. 12, 55.) t anethum> i. n.z=avtflov. Dill, anise, Anethum graveolens, L. ; Virg. E. 2, 48 ; Plin. 19, 8, "52. f anetlCUS, a, um, adj. — c\vzrtK6s, Remitting, abating : of sickness, Theod. Prise. 3, 3. 1. anfractus (amfr.), a, um, Pa. [from anfbingo, which was not used] Winding, bending, crooked: spatia, Amm. 29, 5. Hence anfractum, i, n. A wind- ing, a crook, curve (ante-class, for the class, anfractus, us) : terrarum anfracta, Att. in Var. L. L. 6, 2, 83 : in anfracto, Var. ib. : cavata aurium anf., Var. in Non. 193, 5. 2. anfractus» us, m - [from the unus. anfbingo] A recurving, a turning, bend- ing (in the ante-class, period rare ; v. the preceding) : quid pulchrius ea figura (sc. sphaerica) quae nihil incisum anfracti- bns, nihil eminens, habere potest? Cic. N. D. 2, 18, 47. Hence of the circular motion of the sun (ace. to the ancient be- lie!") : solis anfractus, a circuit, revolu- tion, Cic. Rep. 6, 12; cf. id. Leg. 2, 8. Of the crooking of horns : cornua con- volnta in anfractum, Plin. 11, 37, 45. Of the coils of a serpent : Val. Fl. 7, 523 ; Stat. Th. 5, 520. Esp. freq., particularly in the histt., of the turning or winding of a way or other objects of space : A tort- uous, circuitous route : si nullus anfrac- tus intercederet, Caes. B. G. 7, 46 : ilia (via) altero tanto longiorem habebat an- fractum, Nep. Eum. 8, 5 : per anfractus jugi procurrere, Liv. 44, 4 : anf. viarum, id. 33, 1 ; litorum anf., the windings, id. 38, 7, et al. ; Luc. 1, 605. 2. Trop. of discourse ;= ambages, Di- ANGO grtssion, prolixity : quid opus est circui- tione et anfractu? Cic. Div. 2, 61, 127: oratio circumscripta non longo anfractu, sed ad spiritum vocis apto, id. Partit. 6, 21 ; Quint. 6, 1, 15. — Of a court of justice: Intricacies, prolixity, troublesomeness : ju- diciorum, Cic. Clu. 56, 159 : juris, Quint. 12, 9, 3. * angariuS; i, m - = ayyapos (Per- sian), orig., A messenger, a courier: Lucil. in Non. 21, 21.— Hence angaria, ae, f. = ayyapia, The service of the angarius, and m gen. service to a lord, villanage: Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 29 ; so Hermag. ib. 50, 5, 11, et al. — Hence * ang-arialis, e, adj. Of or pertain- ing to service: copia, Cod. Theod. 8, 5, 4 ; — and anffarlo* are, v. a. To demand some- thing as angaria, to exact villanage : Ulp. Dig. 49, 18, 4 ; so Aug. Ep. 5 med., et al. Anffeai ae, /. A town in Thessaly, Liv. 32713. f angrellCUS, a, um, adj. = ayycli>t6s ( suitable or pertaining to messengers ), angeh'cum metrum, a dactylic measure (so called on account of its rapidity of move- ment), Diom. p. 512 P. ; Victor, p. 2531 ib. — 2. Belonging to angels, angelic : panes, Prud. Tetr. 11. angelificatus, a, um, Pan. of the unus. angelifico, Changed into an angel : caro, Tert. Res. Carn. 25. ang'ClluSi i. m - dim, [angulus] A lit- tle angle or corner (only ante- and post- class.) : * Lucr. 2, 428 ; Arn. 7, p. 253. t angelus. i. m.=ayyt\os, 1. A mes- senger : Sen. Ep. 20 med., dub. — 2. A messenger of God, an angel; very freq. in the Church fathers, Augustin, Terrull., Jerome, etc. Angerona (-ia, Macr.), ae, /. The goddess of Silence, Plin. 3, 5, 9 ; Macr. S. 1,10; Orell. no. 116. Her festival, An- fcronalia. ium, n., Var. L. L. 6, 3, 58 ; est. p. 15. angina? ae . /• [ango] The quinsy : Lucil. in Non. 35, 9 ; so Plaut. Most. 1, 3, 61; Trin.2, 4,139; Cels.2,10; 4,4; Plin. 23, 2, 29, et al. ; cf. ango no. 1 : " anginam vinariam habere dicuntur, qui vino suffo- cantur," Fest. p. 23. — Trop. : angina mentis, i. e. inactivity of mind, produced by physical disease, Tert. Anim. 48. angiportuS; ua , m., and angipor- tum, i, n. ; cf. Prise. 714 P. [" ab angendo et portu," Var. L. L. 5, 32, 40] A narrow street, lane, or alley : Fest. p. 15 : cf. Ulp. Dig. 16, 59; Plaut. Cist. 1, 2, 5; so id. Most. 5, 1, 5 : viae omnes ansriportusque, Cic. Div. 1, 32, 69; * Hor. Od. 1, 25, 10 : Plaut. Ps. 4, 2, 5 ; so id. ib. 4, 7, 137 ; id. Cist. Frgm. in Non. 190, 10; Ter. Ad. 4, 2, 39 ; id. Eun. 5, 2, 6, and not elsewhere : angiporto toto deerrare, Cic. Her. 4, 51, 64; Cat. 58, 4. Angltiaj ae, /. A sister of Medea and Ctrce, who received divine honors from the Marsi, Virs. A. 7, 759 (ace. to Serv. ib. 750, Medea herself Y; Sil. 8, 500 ; Orell. no. 115 ; 116 ; 1846. Hence Nemus Angitiae, the region consecrated to Angilia, near the town Lucus, in the Marsian territory, now Luco, Virg. 1. c. ; cf. Mann. Ital. 1, 515. Ang'lif orum, m. The Angli, a well- known .Germanic tribe in Lower Germany, Tac. G. 40 Rup. angfO» xi, ctum, and anxum, 3. [perf. and sup. rest only on the assertion in Prise. 895 P. ; Diom. 366 P. ; part, anctus, Fest. p. 24 ; ace. to Prise. 1. c, the supine is sometimes anxum ; cf. Struve S. 214) V. a. [d'yxu]. 1. To bind, draw, or press together ; of the throat ; to throttle, strangle (in this signif. antiquated ; hence in class, per. only in the poets ; in prose, instead of it, suffocare ; cf. Diom. p. 361 P.) : angit in- haerens Elisos oculos et siccum sanguine guttur, Virg. A. 8, 260 ; so id. G. 3, 497 ; Stat. Th. 6. 270 ; Sil. 13, 584.— Hence of plants : To deprive of nourishment, to choke : Col. 4, 2, 2 ; id. 6, 27, 7 ; 10, 149. 2. Metaph., a. To drive into straits, to press upon, urge: hac urget lupus, hac canis angit, *Hor. Sat. 2, 2, 64. — b. To cause (physical) pain ; hence angi, ANGU to feci or suffer pain : Plin. 10, 60, 79. — C. But most freq. of the mind : To tor- ment, torture, vex, tease, trouble; and angi, to feel anguish, to suffer torment: ilium incommodis dictis angam, Plaut. Cas. 2, 1, 11 : crura angit hominem, * Ter. Ph. 1, 3, 8 ; * Lucr. 4, 1130 : cruciatu timoris angi 1 Cic. Off. 2, 7, 25 : multa sunt quae me sollicitant anguntque, id. Att. 1, 15 : angebatur singularum horarum exspec- tatione, id. ib. 9, 1, et saep. ; Liv. 2, 7; id. 21, 1, et al. : ne munere te parvo beet, aut incommodus angat (" cruciet. quum non vult dare quod poscis," Cruqu.), Hor Ep. 1, 18, 75 : poeta, meum qui pectus inaniter angit, puts in torturing suspense, id. ib. 2, 1, 211 : ad humum moerore gra- vi deducit et angit, id. A. P. 110, et al. — With dc (in respect to) : de Statio manu- misso et nonnullis aliis rebus angor, Cic. Att- 2, 18 fin. : de quo angor et crucior, id. ib. 7, 22. — In Plautus once in the Gr. manner, angor animi : Plaut. Ep. 3, 1, 6. On the other hand, Cic. says angi animo, Brut. 2, 6 Ell., and Fam. 16, 14.— Whence angor > °ris, m. = angina, 1. A com- pression of the neck, a strangling ; as an effect of disease, the quinsy : occupat fau- ces earuni angor, Plin. 8, 27, 41 : aestu et angore vexata, i. e. aestu angorem ac prope suffocationem efficiente, Liv. 5, 48. Far oftener, 2. Trop.: Anguish, tor- ment, trouble (as a momentary feeling ; on the contr. anxietas, solicitude, as an abiding quality): "est aliud iracundum esse, aliud iratum ; ut differt anxietas ab angore ; neque enim omnes anxii, qui an- guntur aliquando ; nee qui anxii, semper anguntur," etc., Cic. Tusc. 4, 12, 27 : " an- gor est aegritudo premens," id. ib. 4, 8, 18; Lucr. 3, 865: anxius angor, id. ib. 1006; so id. 6, 1157: animus omni liber cura et angore, Cic. Fin. 1, 15, 49: angor pro amico saepe capiendus, id. Lael. 13, 48 ; Tac. A. 2. 42 : angor animi, Suet. Tib. 7. So id. 49, et al. In plur. : confici angoribus, Cic. Phil. 2, 15 ; id. Off. 2, 1 ; Att. 2, 37. AngTivarii, orum, m. A German tribe in the neighborhood of the Teutoburg Forest, on both sides of the Weser, Tac. G. 33 Rup.; Ann. 2, 8; 19; 22; 24; 41. angmen, ▼. anguis. * anglieus* a, um, adj. [anguis] Of or pertaining to a serpent: lapsus, Sol. 24. ang"uic6mus (four syl.). a, um, adj. [anguis-coma] With snaky hair (only in the poets) : Gorgon, Ov. M. 4, 699 ; cf. ib. 801 ; Stat. Tt 1, 544. * anglUCUluS; i. "»• dim. [anguis] A small serpent : Cic. Fin. 5, 15. angllifer (trisyl), era, erum, adj. [anguis-fero] Serpent-bearing: caput, Ov. M. 4, 741 : Gorgo, Prop. 2, 2, 8. Hence subst. Anguifer, eri, m., as transl. of 'O0i- ouxos, The serpent-bearer, the constellation Serpentarius or Ophiuchus, Col. 11, 2, 49 ; cf. anguitenens. * angTllgena (four syl.), ae, m. [an- guis-gigno] Engendered of a snake or dragon, an epithet of the Thebans, who sprung from dragons' teeth: Ov. M. 3, 531 ; cf. draconigena, id. Fast. 3, 865. angfuilla» ae, /. [anguis, from the form, Var. L. L. 5, 12, 23J An eel: Mur- aena anguilla, Lin. ; Plin. 9, 21, 38, et al. ; Juv. 5, 103: anguilla est, elabitur, pro- verb, of a sly, cunning man, who easily glides away, Plaut. Ps, 2, 4, 56.— The hard skin of the eel, used as a whip in the schools, Verrius in Plin. 9, 23, 39; Isid. Orig. 5, 27. angrui-manus (four syl.), a, um. adj. [ anguis-manus ] With serpent-arms, an epithet of the elephant, because he makes quick, serpent-like motions with his trunk (manus), perh. only twice in Lucret. : Lucr. 2, 538 ; id. 5, 1302. ang'uineus (four syl.), a, um. adj. [anguis] more rare than the follg., 1, Of or pertaining to the serpent, snalty : Gor- gonis comae, Ov. Tr. 4, 712. — 2. Similar to a serpent in form, serpent-like : cucu- mis, Col. 2, 9, 10 ; 7, 10, 5. angrulnus (trisyl-), a, um, adj. [id.] Of or pertaining to the serpent, snaky : cervix, Pac. in Cic. Div. 2, 64 : pellis, Cato R R. 73 : cucumis, Var. R R. 1, 2, 25 : adeps, Plin. 30, 5, 12, et al. Hence angu- 103 ANGU inum, , i, abs. sc. ovum, A snake's egg, Plin. 29, 3, 12. * angul-pes (trisyl.), e& s - °4)- [ an - guis-pes] Serpent -footed, an epithet of quick-moving giants : Ov. M. 1, 184 ; cf. serpentipedes Gigantes, Ov. Tr. 4, 7, 17. ailg'uis (dissyl.), is (rare form angu- en, like sanguen for sanguis, Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 1, 29 ed. Maj.— Abl. regul. angue ; anffui, Enn. in Cic. Acad. 2, 28 ; Hor. Ep. 1, 17, 30 ; cf. Prise. 766 P. ; in Cic. Div. 2, 31, 66 suspected by Schne.id. Gr. 2, 227, on account of angue just be- fore), m. and/. ; cf. Charis. 70 P. ; Rudd. 1, 25 ; Schneid. Gr. 2, 98 [from ango, on account of its windings] The serpent : jugafi, Naev. in Non. 191, 18 ; Plaut. Amph. 5, 1, 56: emissio feminae anguis . . . ma- ris anguis, Cic. Div. 2, 29 : vertatur Cad- mus in anguem, Hor. A. P. 187, et al. As fern. : caerulea, Enn. in Cic. Acad. 2, 28 : angues volucres vento invectae, Cic. N. D. 1, 36 : torta, Var. Atac. in Non. 191, 22 ; Tac. A. 11, 11, et al. : torta, Ov. M. 4, 483 : ater, Prop. 3, 5, 40 ; Stat. Th. 4, 485, et al. 25. Trop. for any thing hateful, odious, A serpent, snake: odisse aliquem aeque atque angues, Plaut. Merc. 4, 4, 21 : cane pejus et angui, Hor. Ep. 1, 17, 30. 3. In fable, an emblem, a. Of terror ; hence, the snaky head of Medusa, Ov. M. 4, 803. — b. Of rage ; hence, the serpent- girdle of Tisiphone, Ov. M. 4, 483 and 511 ; her hair of snakes, Tib. 1, 3, 69 ; Prop. 3, 5, 40. — c. Of art and wisdom ; hence, the serpent-team of Medea, Ov. M. 7, 223, and of the inventive Ceres, ib. 5, 642 ; cf. Voss Mythol. Br. 2, 55. 4. As a constellation: a. = draco, The Dragon, between the Great and Little Bear, Cic. N. D. 2, 42 ; Hyg. Astr. 2, 3 ; 3, 2; Virg. G. 1, 244; Ov. M. 2, 138.-1).=: hydra, The Hydra, water-serpent, which extends over the constellations Cancer, Leo, and Virgo, carries on its back the Crater, and on its tail the Corvus, Ov. F. 2, 243 ; Manil. 1, 422 ; cf Hyg. Astr. 3, 39. — C. The Serpent, which Auguitenens ('OQlovxos) carries in his hand, Ov. M. 8, 182. 5. Latet anguis in herba, proverb, for *ome concealed danger, Virg. E. 3, 93. angui-tenenS) entis, adj. [anguis-te- neo J Serpent-holding ; hence, subst. The constellation = anguifer, transl. of the Gr. 'O(j>wvxos, Serpent-bearer, Cic. N. D. 2, 42; Manil. 5, 384 ; cf. Ophiuchus. annularis, e . "dj. [angulus] Having angles or corners, angular, cornered : la- pis, a square stone, Cato R. R. 14, 1 ; Col. 5, 3, 2 : pilae, corner pillars of an arcade, Tit. 7, 11. — Hence angularis, is, subst. An angular vessel: Apic. 5, 3, et al. angrilatun* a <^>- [id-] From corner to corner, from angle to angle (post-class.) : cuncta perlustrari, App. M. 9, p. 237, 26 ; so id. iK 3, p. 103; Sid. Ep. 7, 9. angTllQ) are, v. a. [id.] To make angu- lar or cornered,: Ambros. Ep. 42. — Hence *angulatus, a, um, Pa. Made an- gular; hence, with angles, angular, cor- 'Mred (cf. angustatus, from nngusto) : cor- . puscula, Cic. N. D. 1, 24. angTulosuS, a, um, adj. [angulus] Full of corners (post-Aug., perh. only in Pliny) : folia, Plin. 16, 23, 35 : acini, id. 15, 24, 29 : recessus, id. 4, 4, 5 : gemmae, id. 37, 12, 75, et saep. angnulus, i, m. [from ayKi'Xos, bent, crooked, angular, Fest. p. 10] An angle, a corner : obtusus, Lucr. 4, 356 ; so ib. 361 : figura, quae nihil habet incisum angulis, nihil anfractibus, Cic. N. D. 2, 18 ; so id. Tusc. 1, 17, 40 : hujus lateris alter angu- lus qui est ad Cantium, Caes, B. G. 5, 13 : extremus, the extreme point, corner, Ov. M. 13, 884 : proximus, Hor. S. 2, 6, 8 ; Plin. 37, 10, 66 : anguli oculorum, the corners of the eye, id. 24, 14, 77 : anguli parietum, the angles of walls, id. 2, 82, 84. 2. A retired, unfrequented place, a nook, corner, lurking-place: in angulum abire, * Ter. Ad. 5, 2, 10 : nemo non modo Ro- mae, sed nee ullo in angulo totius Italiae oppreseus aere alieno fuit, quern, etc., Cic. Cat. 2, 4 Jin. : ille terrarum mihi praeter omnes angulus ridet, Hor. Od. 2, 6, 14: angulus hie mundi nunc me acci- pit. Prop. 4, 9, 65 : gratus puellue risus ab 104 ANGU angulo, Hor. Od. 1, 9, 22 ; Veil. 2, 102, 3.— Contemptuously, of the schools, in contr. with public, practical life : earum ipsa- rum rerum, quas isti in angulis perso- nant, reapse, non oratione perfectio, Cic. Rep. 1, 2 ; Lact 3, 16. On the contr. without contempt, in Seneca, Ep. 95. — So also, detractingly, of country posses- sions, in opp. to the great city : Hor. Ep. 1, 14, 23 Schmid. — * Trop. : me ex hoc, ut ita dicara, campo aequitatis ad istas verborum angustias et ad omnes litera- rum angulos revocas, into every strait, embarrassment (the figure is taken from a contest or game in which one strives to get his antagonist into a corner, so as to prevail over or catch him more easily), Cic. Caec. 29. * 3. A projecting of the sea into the Innd in the form of an angle, a bay, gulf: Gal- licus, Cato in Charis. p. 185 P. ang"USte. ndv. Narrowly, closely ; sparingly ; briefly : v. angustus. ang'UstiaCj arum, more rare in the sing, angustia, ae (cf. Charis. p. 20 P.),/. [angustus] \ m A narrow place, narrowness, straitness (apparently only in prose) : first, a. Of places : Corinthus posita in angus- tus atque in faucibus Graeciae, Cic. Agr. 2, 32 ; so id. N. D. 2, 7 ; Tusc. 1, 20 : itin- eris, Caes. B. G. 1, 39 : Italia coacta in an- gustias, Sail. H. Frgm. in Serv. Virg. A. 3, 400 (2, p. 250 Gerl.) : loci, id. Cat. 58, 20 : locorum, Nep. Dat. 8, 4 : angustiae saM- bus crebris inclusae, Liv. 28, 1 : diu in angustus pugnatum est, id. 34, 46 : itine- rum, Tac. A. 15, 43 Jin.: per angustias Hellespont], Suet. Caes. 63 : vicorum, id. Ner. 38 ; so id. Aug. 45 ; Claud. 12 ; Oth. 9, et al. — \} m Of other things : spiritus, shortness of breath, Cic. de Or. 3, 46, 181 : urinae, strangury, Plin. 21, 21, 92. — Hence 2. Trop.: a. Of time: Shortness, brev- ity, want, deficiency: edidi quae potui, non ut volui, sed ut me temporis angus- tiae coegerunt, Cic. de Or. 3, 61 ; id. Verr. 2, 1, 56 ; Cic. Fil. ad Tir. Fam. 16, 21, 7.— j). Of money or other possessions : Scar- city, want, indigence, penury : aerarii, Cic. Agr. 2, 14 : pecuniae publicae, id. Fam. 12, 30 : rei frumentariae, Caes. B. C. 2, 17 : fortunae, Tac. A. 2, 38 : stipendii, id. ib. 1, 35 : ad eas rei familiaris angustias decidit, Suet. Claud. 9. Sometimes abs. : ex meis angustiis illius sustento tenuita- tem, Cic. Fil. ad Tir. Fam. 16, 21, 4 : pa- ternae, Tac. A. 1, 75. — c. Of external cir- cumstances, condition, etc. : Difficulty, dis- tress, perplexity : in summas angustias ad- duci, Cic. Quint. 5 ; so id. Fin. 2, 9, 28 : cum in his angustiis res esset, Caes. B. C. 1, 54 : vereri angustias, Cic. Plane. 22 : angustiae petitionis, i. e. tlie dijficulty of obtaining the consular dignity, id. Brut. 47. — d. Of mind or feeling : Narrowness, contractedness : non capiunt angustiae pectoris tui, Cic. Pis. 11 : cujus animus tantis angustiis invidiae continetur, a nar- row, envious soul, Cic. Her. 4, 43. — g. Of scientific inquiries which go too deeply into details, and lay too much stress upon little things : Subtile or minute verbal crit- icisms : me ex campo aequitatis ad is- tas verborum angustias (into a dilemma of verbal subtleties) revocas, Cic. Caec. 29 : cur earn (orationem) in tantas angustias et in Stoicorum dumeta compellimus ? id. Acad. 2, 35. — f. Of discourse, in contr. with a full, far-extended representation : Brevity, simplicity : angustia conclusae orationis non facile se ipsa tutatur, id. N. D. 2, 7, 20 (v. the passage in its connec- tion). So in sing., Non. 73, 26. * angUSticlavlUS, a, um, adj. [an- gustus-clavus] Wearing a narrow stripe ; an appel. of a plebeian tribune, who, as a plebeian, could wear only a narrow stripe of purple on his tunic (while the tribune from the nobility had a broad stripe, -v. laticlavius) : Suet. Oth. 10 Br. \ angrustitas, atis,/.= angustia (only in Attfus) : Att. in Non. 73, 25 ; id. ib. anTIStO; "Til atum, 1. v. a. [angus- tus] 7^ make narrow, to straiten (first used since the Aug. per.) : iter caesis angus- tans corporum acervis, Catull. 64, 357 : puteis ore angustntis, Plin. 17, 8, 4 : ser- vorum turba, quae qmmivis magnam do- mum angustit, Sen. Cons, ad Helv. 11 : ANHE maris angustat fauces, Luc. 5, 232 ; so id. 4, 326; Stat. Th. 4, 827; so id. 12, 665. Trop.: To circumscribe, restrain : gaudia sua, Sen. Cons, ad Polyb. 29 : angustanda sunt patrimonia, id. Tranq. 8. angllStUS; a, um, adj. [ango] Nar- row, strait, esp. of local relations, small, contracted, close, not spacious (opp. to la- tus, Cic. Acad. 2, 29, 92) : fretus, Lucr. 1, 721 : iter, id. 5, 1129 ; cf. Sail. J. 97 : pon- tes angusti, Cic. Leg. 3, 17 : domus, id. Fin. 1 , 20, 65 : fauces porrus angustissi- mae, Caes. B. C. 1, 25 : fines, id. B. G. 1, 2 Herz. : cellae. Hor. S. 1, 8, 9 : rima, id. Ep. 1, 7, 29, et al. Hence angustum, i, n. Narrowness : per angustum, Lucr. 4, 531 : angusta viarum, Virg. A. 2, 332 : pontes et viarum angusta, Tac. H. 4, 35. 2, Trop.: a. I n angustum conclu- dere, adducere, deducere, etc. : To draw or bring a thing to the narrows, to reduce to a strait, i. e. to restrain, confine, etc. : ab ilia immensa societate humani generis in exiguum angustumque concluditur, Cic. Off. 1, 17 : amicitia ex infinita socie- tate generis humani ita contractu est et adducta in angustum, ut, etc., id. Lael. 5. And of the passions : To curb, restrain, tame, moderate : perturbationes animi con- trahere et in angustum deducere, Cic. Acad. 1, 10. — |), Of other things : clavus angustus, the narrow stripe upon the tunic, v. clavus : spiritus, short, difficult respira- tion, Cic. de Or. 1, 61 : odor rosae, not diffused far, Plin. 21, 4, 10. Once also of the point of an arrow=acutus, Cels. 7, 5, no. 2. — c. Of time: Short, brief : angusta dies,. Ov. Tr. 5, 10, 8 ; Stat. Th. 1, 442 : nox, Ov. Am. 3, 7, 25 : tempus, Luc. 4, 447. — (I, Of means of living, and the like : Needy, scanty, pinching : pauperies, Hor. Od. 3, 2, 1 : res angusta domi, Juv. 3, 164 : mensa, Sen. Thyest. 452 : domus, poor, i. e. houses built without much ex- pense, Tac. A. 2, 33. — e. Of other extern- al relations of life : Critical, difficult, un- certain, wavering : rebus angustis animo- sus atque fortis appare, Hor. Od. 2, 10, 21 : quum fides tota Italia esset angustior, weakened, Caes. B. C. 3, 1. — Hence angus- tum, subst. : A bad, critical condition, dif- ficulty, danger : in angustum cogi, * Ter. Heaut. 4, 2, 2 : res est in angusto, Caes. B. C. 3, 1 : apes est in angusto, hope is feeble, desperate, Cels. 8, 4. — £ Of mind or character: Narrow, base, low, mean- spirited, low-minded : nihil est tam angus- ti animi, tam parvi, quam amare divitias, Cic. Off. 1, 20, 68 : animi angusti et de- missi, id. Pis. 24, 57 : ecce autem alii mi- nuti et angusti, aut omnia semper despe- rantes, aut malevoli, invidi, etc., id. Fin. 1, 18, 61. — gr. Of learned investigations which go into the most unimportant de- tails, and lay too much stress upon mi- nute things : Subtle in the use of v>ords, hair-splitting : minutae angustaeque con- certationes, Cic. de Or. 3, 31 : pungunt (Stoici) quasi aculeis, interrogatiuncu- lis angustis, id. Fin. 4, 3, 7. — Ji, Of dis- course : Brief, simple : et angusta quae- dam et concisa, et alia est dilatata et fusa oratio, Cic. Or. 56, 187 : Callimachus an- gusto pectore, i. e. simple style, Prop. 2, 1, 40.— Adv. anguste, Cic. Mur. 13, 28 ; Brut. 84 ; Caes. B. C. 3, 16.— Comp. Cic. Tusc. 5, 31 ; N. D. 2, 7 ; Caes. B. G. 5, 24.-6^. Caes. B. C. 3, 45. anhelatlOi ° nis . / [anhelo] (post- Aug. for the earlier anhelitus, q. v.) A difficulty of breathing, panting, puffing : piscium aestivo calore, the panting of fish, Plin. 9, 7, 6. As a disease, Asthma, id. 23, 1, 24. anhelator, oris, m. [id.) (only post- Aug.) One who has a difficulty in breath- ing, pants, breathes heavily : Plin. 21, 21, 89 ; so id. 22, 23, 49. anhelitus, us, m. [id.] 1. A difficulty of breathing, panting, puffing (the class, word for the post-Aug. nnhelatio) : ex cursura anhelitum ducere, to pant, Plaut As. 2, 2, 61 : nimiae celeritates gressus cum fiunt, anhelitus moventur, are occa- sioned, Cic. Off. 1, 36, 131. As a disease = 5tjBuv, The asthma (cf. anheLitio) : Plin. 35, 15, 51.— Hence, 2. In ?<■'!>., Breathing, breath : sufferre anhelitum. to flch a breath, Plaut. Merc. 1, 2, 4 ; so id. ib. 3, 4, AN. IE 16 : reeipere, to take breath, respire, Epid. 2, 2, 21 : aridus a lasso veniebat anhelitus ore, Ov. M. 10, 663 : male odorati anheli- tus oris, bad breath, Ov. A. A. 1, 521 : sub- limi fugies anhelitu, * Hor. Od. 1, 15, 31 : vastos quatit aeger anhelitus artus, Virg. A. 5, 432 : anhelitum reddere ac per vices recipere, to breathe, Plin. 9, 7, 6, et al. — 3. Metaph. of other things : An exhaling, evaporation, vapor, exhalation : terrae, Cic. Div. 2, 19 ; id. ib. 1, 50, 114 : vini, fumes, id. de Sen. 7. anhelOj av i> ah™ 1 , 1. v. n. and a. [ha- lo] 1,». n. lit. To draw the breath from, around the whole body, i. e. with great dif- ficulty, to pant, puff, gasp, etc. : in Lucret. pern, only in the follg. exs. : anhelat in- constanter, Lucr. 3, 490 ; id. 4, 865 ; * Ter. Hec. 5, 3, 25 : anhelans ex imis pulmoni- bus prae cura spiritus ducebatur, Cic. Her, 4, 33 : anhelans Colla fovet, Virg. A. 10, 837 ; so id. ib. 5, 254, et al. : nullus an- helabat sub adunco vomere taurus, Ov. F. 2, 295 : sudare atque anhelare, Col. 2, 3, 2. — p, Metaph. of fire: fornacibus ignis anhelat, roars, Virg. A. 8, 421. Of the roaring, crashing of the earth : subter anhelat humus, Stat. S. 1, 1, 56. Of the breakers or surge of the sea : Sil. 9, 286. Trop. of poverty panting for something: anhelans inopia, Just. 9, 1, 6. In Prudent, once for common breathing : Apoth. 919. 2. v. a - To breathe out something strong- ly, to emit by breathing : nolo verba exili- ter exanimata exire, nolo inflata, et quasi anhelata gravius, Cic. de Or. 3, 11, 38 : de pectore trigus anhelans Capricornus, id. poet. N. D. 2, 44 : anhelati ignes, Ov. F. 4, 491 ; so id. Her. 12, 15 : rabiem anhelare, Luc. 6, 92 : anhelatis exsurgens ictibus alnus, the strokes of the oars made with panting, Sil. 14, 380. Trop.: To pur- sue, pant for, strive after something with eagerness: Catilinam furentem audacia, scelus anhelantem, breathing out wick- edness, Cic. Cat. 2, 1 : anhelans ex imo pectore crudelitatem, id. Her. 4, 55. — Hence anhelllSj a, urn, adj. Panting, puff- ing, attended with short breath (only in the poets) : * Lucr. 4, 877 ; equi, Virg. G. 1, 250 ; Ov. M. 15, 417 : pectus, Virg. A. 6, 48 : se- nes, who suffer from shortness of breath, id. Georg. 2, 135. So cursus, Ov. M. 11, 347 : febres, id. Pont. 1, 10, 5 : tussis, V5rg. G. 3, 497 : dies, Stat. Th. 4, 680 : mons, Claud. Rapt. 3, 385. With Gen. : longi laboris anheli, i. e. on account of the long struggle, Sil. 15, 721. 1. t anhydros (anydr.), i, / = aW Spos (without water), The narcissus, since it thrives in dry regions, App. Herb. 55. 2. AnhydrOS (Anydr.), i, /. An isl- and in the Aegean Sea, Plin. 5, 31, 38. ; t aniatrolog'etus, a, um, adj.= aviarpo^oyrjTOi (.av-tarpoXoyeoj), Ignorant of medicine: Vitr. 1, 1. anicilla (later anucella), ae, /. dim. [anicula] A little old woman : Var. L. L. 9, 45, 146j_Front. ad Amic. 1, ISfin. AniCiailUS. a, um, adj. Pertaining to Anicius, named from him, Anician : pyra, Cato R. R. 7 ; Col. 5, 10 ; Plin. 15, 15, 16 : lapicidinae, Vitr. 2, 7 ; Plin. 36, 22, 49 : nota, brand of a wine whose age extends back to the consulship ofL. Anicius Gallus (594 A.U.C.), Cic. Brut. 83, 287 and 288 : lectica, Cic. Q. Fr. 2, 10. anicula (sync, anicla, Prud. oref. 6, 149), ae, /. dim. [anus] An old woman, a little old woman, in Ter. perh. only in the follg. passages : Ter. Ph. 1, 2, 48 ; id. Andr. 1, 4, 4 : haec ne aniculae quidem existimant, Cic. Div. 2, 15 : ista sunt tota commenticia, vix digna lucubratione an- icularum, id. N. D. 1, 34 ; so id. ib. 1, 20 ; Flacc. 36 ; Sen. Ep. 97, et al.— Hence * anlcularis, e, adj. Worthy of an ■old woman, after the manner of an old woman : verba, Aug. in Psalm. 38. Anien, v^nio. Anlenicola* ae, m. [Anio-colo] A dweller near the Anio (poet.) : Sil. 4, 225 : nymphae, id. 12, 751. Aniensis. e, adj. [Anio] Of or per- taining to the Anio: tribus, in the Tiburtine region, through which the Anio flows, Liv. 10,9/«.; Cic. Plane. 22. 1. AmenuSi i, m., v. Anio. AN IM 2. AlUCHUS, a, um, adj. [Anio] Per- taining to the Anio : fluenta, Virg. G. 4, 369 : unda, Prop. 1, 20, 8 : lympha, id. 3, 14,4. AnigTOS, ', m -> y Aviypog, A little river in Elis, rising upon the Arcadian mount- ain Lapithum ; its waters were muddy and of an unpleasant odor, Ov. M. 15, 282 ; cf. Mann. Greece, 519. anilis, e, adj. [anus] Of or pertaining to an old woman, old womanish, anile : voltus, Virg. A. 7, 416 : passus, Ov. M. 13, 533 : aetas, Col. 2, 1, 2. — Very often in a disparaging, contemptuous sense : inep- tiae pene aniles, Cic. Tusc. 1, 39 : super- stitio imbecilli animi atque anilis, id. Div. 2, 60 ; so id. N. D, 2, 28 ; 3, 5 ; * Hor. S. 2, 6, 77 ; Quint. 1, 8, 19.— Comp. and Sup. not used. — *Adv. dicere aliquid aniliter, Cic. N. D. 3, 39.— Hence anilltaS; atis, /. The old age of a woman, anility (very rare) : cana, Catull. 61, 162.^ aniliter? odv. ' Like an old woman ; v. anilis, sub fin. * anilitOT; ari, v. dep. [anilis] To be- come an old woman, to grow old : App. de Mundo, p. 67, 39 Elm. anima> ae > /• (e? en - animai, Lucr. 1, ' 113 ; 3, 151 ; 162 ; 4, 889, et saep., dat. and abl. plur. regul. animis, Cic. Fam. 14, 14 ; not animabus ; cf. Schneid. Gr. 2, 27) [kindred with avcyios, from a», anui, whence also animus] lit., That which blows or breathes ; — hence 1. Air, a current of air, a breeze, a breath, wind (mostly poet.) : ne quid ani- mae forte amittat dormiens, Plaut. Aul. 2, 4, 23 sq. : ventorum animae, Att. in Non. 234, 9 : aurarum leves animae, Lucr. 5, 237 : prece quaesit Ventorum pavidus paces animasque secundas, and he anx- iously implores a cessation of the storm and a favoring breeze of wind, id. 5, 1229: impellunt animae lintea, Hor. Od. 4, 12, 2 : ignes animaeque (of the wind in the work-shop of Vulcan), Virg. A. 8, 403. Hence also of the flame of fire (blowing like the air) : noctilucam tollo, ad focum fero, inflo, anima reviviscit, Var, in Non. 234,5. 2. In gen. Tlie air, as an element, like fire, water, and earth (mostly poet.) : aqua, terra, anima et sol, Enn. in Var. R. R. 1, 4, 1 : qui quatuor ex rebus posse omnia rentur, Ex igni, terra atque anima, procrescere et imbri, Lucr. 1, 716 ; Cic. Univ. 2 : utrum (animus) sit ignis, an an- ima, an sanguis, id. Acad. 2, 39, 124 ; Virg. E. 6, 32,— Hence 3. The air inhaled, breath (in concreto, on the contr. spiritus, orig. a breathing, in abstracto ; cf. Cic. N. D. 2, 54, 136 : ex- cipiat animam earn, quae ducta sit spiri- tu) (very freq. in prose and poetry) : Plaut. As. 5, 2, 44 : animam compressi, aurem adtnovi, Ter. Ph. 5, 6, 28 Ruhnk : animam recipe, take breath, id. Ad. 3, 2, 26 : foetida anima, Titinn. in Non. 233, 5 ; Caec. ib. 9 ; Cic. Verr. 2, 3, 58 : cum spiri- tus ejus (sc. Demosthenis) esset angustior, tantum continenda anima in dicendo est assecutus, ut, etc., id. de Or. 1, 61, 261 : ne circuitus ipse verborum sit longior, quam vires atque anima patiatur, id. ib. 3, 49, 191 ; so ib. 3, 46, 181 ; N. D. 2, 54, 136 : animas et olentia Medi ora fovent illo, with which the Medes correct their breath, etc., Virg. G. 2, 134 : respiramen iterque eripiunt animae, Ov. M. 12, 143 ; cf. id. Fast. 1, 425 : animae gravitas, bad smell of the breath, Plin. 20, 9, 35; cf. id. 11, 37, 72 ; 22, 25, 64, et al. : artavit clusitque an- imam, Luc. 4, 370; so Tac. A. 6, 50.— Also of breath exhaled, breath : inspirant graves animas, Ov. M. 4, 498. Hence of the air breathed into a musical instru- ment, a breath of air : Var. in Non. 233, 13. — Since air is a necessary condition of life, anima signifies, 4. The vital principle, life ("animus est, quo sapimus, anima, qua vivimus," Non. 426, 27 ; therefore anima, the pure animal, in contr. with animus, the spirit- ual, reasoning, willing, principle of life; cf. Hab. Syn. no. Ill) (very freq. in Lucr. and class.) : mater est terra, ea parit cor- pus, animam aether adjugat, Pac. in Non. 75, 11 : sapimus animo, fruinrur anima : A-NIM sine animo anima est debilis, Att. ib.,: tunc cum primis, ratione sagaci, Undo anima atque animi constet natura, viden- dum, whence spring life and the nature of the mind, Lucr. 1, 132 ; id. 3, 158 sq. ; so id. 3, 417; 564; 705; 2, 950; 4, 923; 945 ; 960 ; 6, 799 ; 1222 ; 1233, et saep. : Deus torus est sensus, totus visus, totus auditus, totus animae, totus animi, totus sui, Plin. 2, 5, 7: quaedam (animantia) animum habent, quaedam tantum ani- mam, Sen. Ep. 58, et al. — Hence, p. Life (physical) itself: date ferrum, qui me anima privem. Enn. in Non. 474, 31 : me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. in Non. 98, 12 : adimere animam, Plaut. Mil, 3, 1, 137 ; so id. Men. 5, 5, 7 : extinguere, Ter. Ad. 3, 2, 16 : relinquere, id, ib. 3, 4, 52 : edere, Cic. Sest. 38 : de vestra vita, de conjugum vestrarum ac liberorum anima judicandum est, id. Cat. 4, 9 : si tibi omnia sua praeter animam tradidit, id. Rose. Am. 50 : libertas et an- ima nostra in dubio est, Sail. C. 52, 6 : pauci, quibus relicta est anima, clausi in tenebris, etc., id. Jug. 14, 15 ; cf. ib. 31, 20 : animam agere, to be at the point of death, to be in ilie death-struggle; "to give up the ghost," to die, Cic. Tusc. 1, 9 fin. ; so also efflare, id. ib. ; id. Mil. 16 fin. ; Suet. Aug. 99 ; Dom. 4 : exhalare, Ov. M. 15, 528 : exspirare, id. ib. 5, 106 (cf. in Gr. Svpov anonveeiv, tyvxriv EKnveeiv, (iiov dT- oip6xetv, etc.): deponere, Nep. Hann. 1, 3 : emittere, id. Epam. 9, 3 Br. : proji- cere, Virg. A. 6, 436 ; vomere, id. ib. 9, 349, et saep. — P o e t. : anima amphorae, the fumes of wine, Phaedr. 3, 1 ; so like- wise anima putei, for water, Plaut. Am. 2, 2, 41. — Trop.: corpus imperii unius praesidis nutu, quasi anima et mente re- geretur, Flor. 4, 3 : accentus quasi anima vocis est, Pompon, p. 67 ed. Lind. — Pro v.: animam debere, to owe life, of one deeply in debt : quid, si animam de- bet? Ter. Ph. 4, 3, 56 ("Graeeum pro- verbium : Kai avrrjv rr\v ipvxvv dtpe&ei," Don.).— Metaph. applied to plants and other things possessing organic life : Sen. Ep. 58 ; so Plin. 17, 21, 35, no. 1 ; 31, 1, 1 ; 14, 1, 3, et al. — c. Me ton. : A creature en- dowed, with anima, a living being : ova parere solet genu' pennis condecoratum, non animam, Enn. in Var. L. L. 5, 10, 18 ; Stat. Th. 2, 246 : animae rationis exper- tes, Lact. 3. 8. So esp. of men (as we also say souls for persons') (poet, or in post-Aug. prose) : egregias animas, quae sanguine nobis Hanc patriam peperere suo, etc., Virg. A. 11, 24 : animae quales nee candidiores, etc., Hor. S. 1, 5, 41 ; Luc. 5, 322 : vos Treveri et ceterae servienti- um animae, ministering spirits, Tac. H. 4, 32. — Hence also Souls separated from the body, the shades of the lower world, manes : tu pias laetis animas reponis Se- dibus, Hor. Od. 1, 10, 17 ; cf. id. Sat. 1, 8, 29 : animamque sepulcro Condimus, Virg. A. 3, 67 ; Ov. M. 7, 612 ; so id. ib. 8. 498 ; 10, 41 ; 14, 411 ; 15, 158 ; Suet. Caes. 88. — Hence, d. In the cordial lang. of love and friendship, of persons very dear (as sometimes with us : my life, my soul) : vos meae carissimae animae, Cic. Fam. 14, 14 ; id. ib. 18 : animae dimidium meae, Hor. Od. 1, 3, 8 (cf. id. ib. 2, 17, 5) ; id. ib. 3, 9, 12. 5. Sometimes for animus : The ration- al soul of man, the mind : anima rationis consiliique particeps, Cic. N. D. 1, 31: causa in anima sensuque meo penitus af- fixa atque insita, id. Verr. 2, 5, 53 : inge- nii facinora, sicut anima, immortalia sunt, Sail. J. 2. animabilis, e, Cic. N. D. 2, 36 ; al. leg. animalis, q. v. animadversio,.onis, /. [animad- verto] 1, The perception, notice, or observ- ation of an object (on the contr., animi adversio, the direction of the mind to something, consideration, meditation, ex- ercise of mind; cf. Hab. Syn. no. 112) (in good prose, most freq. in Cic.) : nota- tio naturae et animadversio peperit ar- tem, Cic. Or. 55, 183 : hoc totum est sive artis, sive animadversionis, sive consue- tudinis, id. de Or. 2, 34 fin. ; so id. Fin. 3, 9, 30, et al. Hence, in reference to one's self: Self-inspection, observation of self.: 105 ANIM excitanda animadversio et diligentia, ut ne quid temere agamus, Cic. Off. 1, 29, 103 ; and in gen. inquiry : quaestio atque animadversio in aliquem, Liv. 21, 18. 2, Reproach, censure: nee effugere pos- 8emus animadversionem, si, etc., Cic. Or. 57, 195. 3. Chastisement, vengeance, punish- ment : animadversio Dolabellae in auda- ces servos, Cic. Phil. 1, 2: paterna, id. Rose. Am. 24 : omnis autem animadver- sio et castigatio contumelia vacare debet, id. Off. 1, 25, 88 ; so id. Verr. 1, 17 ; Fin. 1, 10 ; Att. 2, 8 ; Suet. Aug. 24 ; Calig. 11, et al. — So for the punishment decreed by the censors for crime committed (usu- ally called nota censoria) : notntiones an- imadversionesque censorum, Cic. Off. 3, 31 : censoriae, id. Clu. 42, 119 ; cf. ib. 117. And by the dictator : dictatoria, Veil. 2. 68, 5j cf. Suet. Tib. 19 Br. * animadversor, or ' s > m - [animad- verto] An observer: acres ac diligentes an. vitiorum, Cic. Off. 1, 41, 146. animadverto (vort.), ti, sum, 3. v. a. [contr. from animum adverto, which or- thography is very freq. in the ante-class, per. ; cf. adverto no. 2] (scarcely found in any poet besides Ter. and Virg.). 1. To direct the thougMs or attention to a thing, to attend to, to consider, regard, observe: Ter. Ph. 3, 1, 3: atque haec in bello plura et majora videntur timentibus, eadem non tam animadvertuntur in pace, Cic. Div. 2, 27 : sed animadvertendum est diligenter, quae natura rerum sit, id. Off. 2, 20 : dignitas tua facit, ut animadverta- tur quidquid facias, id. Fam. 11, 27, 7 ; Nep. Epam. 6, 2. Also with ut follg. : To think of: illud me non animadvertisse moleste ferrem, ut ascriberem, etc., Cic. Fam. 5, 20, 5 (cf. animos advertere, ne, Liv. 4, 45).— Closely connected with this is the use of this word as t. t. : a. Of the lictor, whose duty it was to give attention, to see, that the consul, when he appeared, should receive the due homage (cf. Sen. Ep. 64 ; Schwarz Plin. Pan. 23, and Ad- am's Ant. 1, 166) : consul animadvertere proximum lictorem jussit, Liv. 24, 44 fin. — b. Of the people to whom the lictor gave orders to pay attention, to pay re- gard to : consule theatrum introeunte, cum lictor animadverti ex more jussisset, Suet. Caes. 80 Ruhnk. — Hence as a con- sequence of the direction of the attention to a thing. 2. To mark, notice, observe, perceive (in a more general sense than above), to see (the most usu. signif. of this word) : ec- quid attendis ? ecquid animadvertis ho- rum silentium? Cic. Cat. 1, 8 : nutrix an- imadvertit puerum dormientem eircum- plicatum serpentis amplexu, id. Div. 1, 36, 79 : illud etiam animadverto, quod, etc., id. Off. 1, 12 Beier. : quod quale sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti potest, id. Lael. 8, 27 : qui non animad- verterit, innocentes illos . natos, etc., Nep. Epam. 6, 3; Liv. praef. med. : his animad- versis, Virg. G. 2, 259 ; so id. ib. 3, 123, et saep. 3. In a pregnant sense : To discern something, or, in gen., to appreliend, un- derstand, comprehend (more rare than the synn. cognoscere, intelligcre, etc.) : boni seminis sues animadvertuntur a facie et progenie, Var. R. R. 2, 4, 4: nonne ani- madvertis, quam multi effugerint 1 Cic. N. D. 3, 37 : ut assint, cognoscant, animad- vertant, quid de rcligione .... existiman- dum sit, id. ib. 1, 6, 14 : animadverti enim et didici ex tuis Uteris, te, etc., id. Fam. 3, 5. — Since the accurate, close considera- tion of a fault has as its result the punish- ment of it, animadverto very early re- ceived the signif., n 4. To revenge a wrong, chastise, pun- ish: ea primum ab illo animadvertenda injuria est (* deserves to be punished), Ter. Andr. 1, 1, 129 ("animadvertenda casti- ganda, vindicanda est," Don.) : O facinus animadvertendum, O crime worthy of pun- ishment, id. ib. 4, 4, 28 : animadvertenda peccata, Cic. Rose. Am. 40 : res a magis- tratibus animadvertenda, id. Caec. 12 ; Tac. G. 7. Esp. freq. in judicial proceed- ings as 1. 1., constr. with in nliqur.m: qui instituerns animadvertere in eos, Cic. 106 ANIM Verr. 2, 4, 23 : imperiti, si in mine ani- madverti9sem, crudeliter et regie factum esse dicerent, id. Cat. 1, 12, 30: qui in ali- os animadvertisset indicta causa, id. Fam. 5, 2; so Sail. C. 52; Liv. 1, 26; Tac. H. 1, 46; 68; 4,49; Suet. Aug. 17; Tib. 61 ; Cal. 30 ; Galb. 20 ; Ulp. Dig. 48, 19, 8, et al. (* hence animadverti, to offend, be cen- surable, Cic. Or. 3, 12). anim-aequus. a, um, adj. [ani- mus ] Not easily moved : also of good cour- age : animaequior esto = Saptiu, Vulg. Majc. 10, 49. animal; alis (Abl. regularly animali, although Rhem. Palaem. p. 1372 P. gives animale ; cf. Schneid. Gr. 2, 220), n. [an- ima] A living being, an animal, in the widest sense : " inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo, quod autem ani- mal est, id motu cietur interiore et suo," Cic. Rep. 6, 26 ; cf. id. Ac. 2, 12 : uti pos- sint sentire animalia quaeque, Lucr. 2, 973 : quum omne animal patibilem natu- ram habeat, etc., Cic. N. D. 3, 12 ; id. ib. 2, 47 ; Plin. 28, 4, 6, et saep. Of men : an- imal providum et sagax homo, Cic. Leg. 1, 7, 22 ; so id. Fin. 2, 13. So also, sanc- tius his animal, Ov. M. 1, 76 ; Plin. 10, 63. Also of the universe, considered as an an- imated existence: huncmundum animal esse, idque intelligens et divina providen- tia constitutum, Cic. Univ. 3 ; id. ib. 4. 2. Sometimes, however, in a more re- stricted sense, as antith. to man : Animal, beast, as in Hebr. iTl"!' animal, from "!"!> to live) : multa ab animalium vocibus tralata in homines, Var. L. L. 7, 5, 100. Hence, with contempt, of a man : funes- turn illud animal, ex nefariis stupris con- cretum, Cic. Pis. 9. animalis, e > a dj- [anima] 1. Consist- ing of air, aerial (cf. anima no. 1 and 2) : natura animantis vel terrena, vel ignea, vel animalis, vel humida, Cic. N. D. 3, 14 ; cf. id. Tusc. 1, 17 : animalis spirabilisque natura, cui nomen est aer (al. leg. ani- mabilis), id. N. D. 2. 36. — 2. Animate, living (cf. anima no. 4) : animalia cor- pora, Lucr. 2, 727 : pulli animales, id. 2, 927: collisrata corpora vinculis animali- bus, Cic. Univ. 9 : intelligentia, id. Acad. 2, 37 : ut mutum in simulacrum ex ani- mali exemplo (from the living original) Veritas transferatur, id. Inv. 2. 1. — 3. In the lang. of sacrifice, hostia animalis, an offering of -which only the life is consecra- ted to the gods, but the flesh is destined for tlie priests and others, Macr. S. 3, 5 ; Serv. Virg. A. 3, 231 ; 4, 56.— Dii animales, Gods who were formerly men, Serv. Virg. A. 3, 168.— *j4oV animaliter, Like an ani- mal, Aug. Retr. 1, 26 fin. animans, v - animo, Pa, ammatlO. onis, /. [animo] A quick- ening, animating (extremely rare) : ar- boris, Tert. de Anim. 19, and meton. for The living being itself: divinae anima- tionis species, *Cic. Univ. 10, 31. animator; ° ris > m - [ id - ] He who quickens or animates (post-class., oftenest in the Church fathers) : animarum, Tert. Apol. 48 ; so Prud. Trcpi crtf. 10. 788. T r o p. : marmoris signifex animator, Cap. 1, p. 13. — Hence * am matrix, icis, /. fid.] She who quickens or animates : confessionis, Tert. adv. Gnost. 12. 1. animatUS; a. ™. v. animo, Pa. * 2. animatus, us, m. [animo] Ani- mation, life: animatu carere, Plin. 11, 3,2. * arumicida, ae, m. [anima-caedo] Soul-destroyer, as transl. of the Gr. \jji)%o- QOtpos, Cod. Just. 1, 1, 6. ■! animituSi a ^v. [animus] Heartily, like oculitus, medullitus, Non. 147, 27. animOj av i> atum, 1. v. a. and n. [an- ima]. 1. v. a. a. To fill with breath or air (cf. anima no. 1 and 2) : duas tibias uno spiritu, to blow upon, App. Flor. 3, p. 341. 25 : buccinas, Arnob. 6, p. 196. — More freq., b. To quicken, animate (cf. anima no. 4) : quidquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, creat, Pac. in Cic. Div. 1, 57 ; Lucr. 2, 717 : vitaliter esse anima- ta. id. 5, 146 : formare, figurare. colorare, animare, Cic. N. D. 1, 39 : stellae divinis animatae mentibus, id. Rep, 6, 15 ; Plin. ANIM 7, 15, 13. — * c. To endow with, to give a particular temperament or disposition of mind : utcumque temperntus sit aer, ita pueros orientes animari atque formari, ex eoque ingenia, mores, animum fingi, Cic. Div. 2, 42, 89 : Mattiaci ipso terrae suae solo ac coelo acrius animantur, i. e. fero- ciores redduntur, Tac. G. 29. — i. In Ovid in a pregnant signif. : animare in aliquid, To transform a lifeless object to a living being, to transform to by giving life : guttas animavit in angues, Ov. M. 4, 619 : in Nymphas animata classe marinas, ib. 14, 565. — c. Trop. of colors, To animate : si quid Apellei gaudent animasse colores, Stat. S. 2, 2, 64. Of torches : To light or kindle them : animare ad crimina taxOs, Claud. Rapt. 3, 386. Sometimes =; recre- are, to refresh, revive : cibo potuque ani- mavit, Hyg. F. 126 : florem, Plin. 11, 23, 27 ; so Pall. 4, 10, et al. And c. Inf. = in- citare, to move, incite to : Macrob. Sat. 7, 3. — Hence animatus, a, um, Pa. a. Animated: sed virum virtute vera vivere animatum addecet, Enn. in Gell. 7, 17.— b. (ace. to 7to. c.) Put in a particular frame of mind, disposed, minded, in some way (very freq. and class.) : hoc animo decet aniinatos esse amatores probos, Plaut. Men. 1, 3, 20 : avi et atavi nostri, quum allium ac caepe eorum verba olerent, tnmen optime animati eraiit, Var. in Non. 201, 7 (where the play upon olere and animati should be noticed) : animatus melius quam par- atus, Cic. Fam. 6, 6 : socii iniirme ani- mati, id. ib. 15, 1 : sic animati esse debe- tis, ut si ille adesset, id. Phil. 9, 5 : ut quemadmodum in se quisque sic in ami- cum sit animatus, id. Lael. 16 : insulas nonnullas bene animatas confirmavit. Nep. Cim. 2 ; Liv. 29, 17 : male animatus crga principem exercitus, Suet. Vit. 7 : circa aliquem, Just. 14, 1 : hostili animo adver- sus remp. animatus, Ulp. Dig. 48, 4, 1 : animatus in necem alicujus, Macr. Sat. 1, 11. — In Plaut. c. Inf.: si quid animatus es facere, True. 5, 74. — c. Endowed with courage, courageous, stout-hearted (cf. animus no. II., 2, a, and animosus) (only in ante-class, poetry) : milites armati at- que animati probe, PI. Bacch. 4, 9, 18 : cum animatus iero, satis armatus sum, Att. in Non. 233, 18 : hostis animatus, id. ib. — * Sup. Auct. Itin. Alex. 13.— Adv. not used. 2. v. n. To be animate, living : so only anim an s, antis, a. Pa. Animale, living : Deos ne animantes quidem esse, Cic. N. D. 3, 4 : mundum ipsum animan- tem sapientemque esse, id. ib. 1, 10, 23: mundus est animans composquc rationis, id. ib. 2, 8. — Hence, b. Subst. Any liv- ing, animate being ; an animal (orig. in a wider sense than animal, since it included men, animals, and plants ; but usu. like that word for animals in opp. to men. The gender varies in the best classical writers, between the masc, fern., and neut. When it designates man, it is only masc. Gen. plur. animantum Lucr. v. be- low) : sunt quaedam, quae animam ha- bent, nee sunt animalia. Placet enim satis et arbustis animam inesse. Itaque et vivere ilia et mori dicimus, Ben. Ep. 58 ; cf. Hab. Syn. Ill ; Lucr. 2, 668 ; id. ib. 944 ; id. 5, 821 : genus omne animan- tum, id. 1, 4 ; so id. ib. 195 ; 351 ; 1032 ; 1037; 2,77; 880; 920; 943; 1063; 1071; 3, 267 ; 720 ; 5, 432 ; 853 ; 917 : animan- tium genera quatuor, Cic. Univ. 10 ; id. ib. 11 fin. : animantium aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae, etc., id. N. D. 2, 47 : cum ceteras animantes abjecisset ad pastum, solum hominem erexit, id. Leg. 1, 9, 26 : animantia, quae sunt nobis nota, id. Univ. 4.— Of man : hie stilus haud pe- tet ultro quemquam animantem, * Hor. S. 2, 1, 40.— Comp., Sup., and Adv. not used. animoSltas>atis,/, [animosus] (only post-class.) J, Boldness, courage, spirit: resistendi, Amm. 16, 12; equi, Sid. Ep. 4, 3. — 2. Vehemence in anger, impetuosity, ardor : Macr. Somn. Sc. 1, 6 ; also in plur^ *id. ib. 2, 12. _ 1. animosus, a, um, adj. [anima] 1. Full of air, airy: Thessalia, Lucil. in Non. 233, 31 : guttura, through which the oreath passes, Ov. M. 6, 134. Hence of the wind, Blowing violently : Eurus, Virg. G. 2, 441 : ventus, Ov. Am. 1, 6, 51.— 2. Full of life, Irving, animate, of pictures, etc. : signa, Prop. 3, 7, 9. — Comp., Sup., and Adv. not used. 2. animOSUS. a, "rn, ad;, [animus] 1, JVM of courage, bold, spirited, un- daunted : mancipia neque formidolosa, neque animosa, Var. R. R. 1, 17 : in gladi- atoriis pugnis timidos odisse solemus, for- tes et animosos servari cupimus, Cic. Mil. 34 : ex quo fit, ut animosior etiam senec- tus sit quam adolescentia et ibrtior, shows more courage and valor, id. de Sen. 20 : equus, Ov. M. 2, 84 ; Tr. 4, 6, 3 : animo- sum (equorum) pectus. Virg. G. 3, 81 : bella, Ov. F. 5, 59 : Parthus. Hor. Od. 1, 19, 11 : Hector, id. Sat 1, 7, 12: rebus an- gustis animosus atque i'ortis appare, id. Od. 2, 10, 21 : frigus animosum, fear coup- led with courage, Stat. Th. 6, 395. — 2. Proud on account of something: en ego (Latona) vestra parens, vobis animosa creatis, proud to have borne you, Ov. M. 6, 206 ; so spoliis, id. ib. 11, 551. — 3. Cor- ruptor animosus, He who fears or avoids no expense in bribery, Tac. H. 1, 24. So also emptor animosus, sparing or fearing no expense, Dig. 17, 1, 36 (cf. Suet. Caes. 47 : gemmas semper animosissime coni- parasse prodiderunt). — Adv. animose, Courageously, eagerly, Cic. Phil. 4. 2 ; Off. I. 26.— Comp. Sen. Ben. 6, 37; Val. Max. 8, 2 sub fin.— Sup., Suet. Caes. 47. 1. animula. ae, / dim. [anima] A little soul, life : aegra et saucia. old poet in Gell. 19, 11, 4 : mulierculae, Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 11 : vagula, blandula, etc., Hadr. Imp. in Spart. Hadr. 25. So Orell. no. 2579 and 4761; Cic. Att. 9, 7. 1 2. Anim ula. ae, /. " Urbs parva- rum opum in Apttlia," Fest. p. 21. animulus. i. ">■ dim. [animus] only in the voc. : mi animule ! My heart ! my darling ' Plaut. Cas. 1. 46 ; Men. 2, 3, 11. animus, t m - [ a kindred form with anima, the masc. gender of which desig- nates power, activity, as n?T> Svuos, the rational soul, mind, is opp. to the fern. W3), tf/vx'i, the animal spirit, life: "ipse animus ab anima dictus est," Cic. Tusc. 1, 9 fin. ; cf. ib. 1, 18, 42. But it is related to aveuoc only mediately through the grounf form dm, (277/11]. A In a more general sense, The rational soul or principle of life in man, the think- ing being (in opp. to the body and phys- ical life ; cf. anima no. 4, and the passages with animus cited there from Lucr.) : omnium quidem animos immortales es- se, sed fortium bonorumque divinos, Cic. Leg. 2, 11, 27 : humanus animus, decerp- tus ex mente divina, id. Tusc. 5, 13, 38 : si nihil esset in eo (sc. animo), nisi id, ut per eum viveremus, etc., id. ib. 1, 24, 56 : credo, deos immortales sparsisse animos in corpora humana, id. de Sen. 21, 77 ; and so very freq. in both prose writers and poets of all periods. B, In a more restricted sense (ace. to the three principal developments of men- tal activity : the faculties of desiring, feel- ing, and thought) : The desiring, feeling, thinking soul (v. Cic. Div. 1, 29, and Off. 1, 10, 20, ace. to the well-known Platonic division into \oyiariKov, tziBvpnTiK6v, and %lioei6is, Plat. Rep. 9 init., et aL ; cf., on the contr., Cic. Off. 1, 28, 101 : duplex est enim vis animorum atque natura : una par3 in appetitu posita est, quae est bpufj Graece, quae hominem hue et illuc rapit ; altera in ratione, quae docet et explanat, quid faciendum, quid fugiendum sit ; so id. ib. 1, 36, 132 ; Tusc. 2, 21, 47, et al.— Hence, when animus is opp. to mens, the former, in gen., designates the desiring, feeling soul ; the latter, the thinking soul, the hiaher reason, r. below II. 1, and III. 1; cf.'Ochsn. Eclog. Cic. p. 113 and 114 ; Herz. Caes. B. G. 1, 10; Duker Flor. 4, II, 3.) t The power of desire, impulse, long- ing, inclination, will, purpose, ijitention (cf Lucr. 2, 270 : ex animique voluntate id procedcre primum, goes forth at first from the inclination of the soul ; 60 also ANIM Cic. Fam. 5, 20, 8 : pro animi mei volun- tate, v. Manut in h. 1.) : teneo quid animi nostri super hac re siet, Plaut. Am. prol. 58 : id. ib. 1, 1, 187 ; Ter. Heaut. 3, 1, 71 : priusquam tuum, ut sese habeat, animum ad nuptias perspexerit, id. Andr. 2. 3, 4 ; so id. Ad. 3, 4, 46 ; Hec. 5, 2, 19 : istum exheredare in animo habebat, Cic. Rose. Am. 18, 52 : nobis erat in animo Cicero- nem ad Caesarem mittere, id. Fam. 14, 11 ; Serv. in Cic. ib. 4, 12 : hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc., Caes. B. G. 7, 28 : persequi Jugurtham animus ar- debat, Sail. J. 39, 5 (others, less correctly, animo ,- cf. Gerl. in h. 1.) ; so id. de Rep. Ord. 1, 8 : in nova fert animus mutatas dicere foiinas, / desire, I wish, Ov. AL 1, 1. Hence est animus alicui, c. Inf., To strive to do something, to aim at, etc. : omnibus unum opprimere est animus, Ov. M. 5, 150 ; Virg. A. 4, 639 ; Suet. Caes. S2 fin. ; id. Oth. 6 ; cf. Calig. 56.— So also inducere animum or in animum, to re- solve upon doing something; v. induce H. The power of feeling, the heart, or the affections, inclinations, dispositiorts, pas- sions (either honorable or base) spring- ing from it. 1. In sen., Feeling, inclination, affec- tion, passion : Medea, animo aegra, amo- re saevo saucia, Enn. in Cic. Her. 2, 22 (cf. Plaut. True. 2, 7, 36 : animo hercle homo suo est miser) : tu si animum vicisti potius, quam animus te. est quod jaude- as, etc., Plaut. Trin. 2, 2, 27-29 : mentem atque animum delectat suum, Enn. in Gell. 19, 10 : mala mens, malus animus, Ter. Andr. 1, 1, 137; so Cic. Arch. 6 fin. ; N. D. 2, 59 ; Virg. A. 6, 11 (cf. above B., and the Homeric Kurd . Haughtiness, arrogance, pride : quae civitas est in Asia, quae unius tribu- ni militum animos ac spiritus capere pos- sit? could satisfy the arrogance and pride, etc., Cic. Manil. 22 fin. : jam insolentiam noratis hominis : noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, id. Clu. 39, 109; so id. Caec. 11, et al. ; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf. Ter. Hec. 3, 5, 56 : quia paullulum vobis acces- sit pecuniae, sublati animi sunt). — m - -A hing and priest at Delos, who hospitably entertained Aeneas, Virg. A. 3, 80 Serv. ; Ov. M. 13, 632 ; cf. Lycophr. Cassandr. 570. Annas ae,/., Pl3n (cf. Gesen. Gesch. of Hebr. Lang. S. 228), The sister of Dido; honored as a goddess after her death, un- der the name Anna Perenna, Ov. F. 3, 654; Sil. 8, 50 sq. (Ace. to Macr. Sat. 1, 12, offerings were made to her, ut annare perennareque commode liceat, and hence her name.) Cf. Orell. Inscr. 1, no. 1847 ; 2, p. 412. annaliS; e > a dj- [annus] J,. Continu- ing a year, annual: tempus, cursus, Var. R. R. 1, 27, 1 ; so Ulp. Dig. 14, 2, 1 ; Paul, ib. 38, 17, 6. 2. Relating to the year or the age : lex, the law which determined the age necessary for election to an offi.ee of State (for the 108 ANNI quaestorship, 30 ; for the office of aedile, 36 ; for the praetorship, 40 ; and for the consulship, 42 years) : legibus annalibus grandiorem aetatem ad consulatum con- stituebant, Cic. Phil. 5, 17; cf, Liv. 40, 44: eo anno (573 A.U.C.) rogatio primum lata est ab L. Villio tribuno plebis, quot annos nati quemque magistratum peterent ca- perentque. Inde cognomen familiae in- ditum, ut annales appellarentur. Cf. also Cic. de Or. 2, 65,— Hence 3. annalis, is (Ablat. only annali, Schneid. Gr. 2, 222), subst. m. sc. liber, most freq. in the plur. annales, ium sc. libri, A historical work, in which the occur- rences of the year are merely chronolog- ically recorded, chronicles, annals (difF, from historia, a philosophical narration, following only the internal relation of events : Verr. Flacc. in Gell. 5, 18 ; cf. Cic. Or. 20). From the most ancient per. down to the time of the Gracchi, when a literature had been formed, each pontifex max. wrote down the occur- rences of his year on tablets, which were hung up in his dwelling for the informa- tion of the public. Such tablets, accord- ingly, received the name of Annales Maxi- mi. See the class, passages, Cic. de Or. 2, 12, 51 ; Rep. 1, 16 ; Fest. s. v. MAXiMr, and cf. Creuz. Cic. N. D. 1, 30 ; Leg. 1, 2 ; Niebuhr, Rom. Hist. 1, 277 sq. From these sources the Rom. histt. drew, and hence called their works, in gen., Annales. The most renowned among the annalists of the most ancient per. are Q. Fabius Pictor, M. Porcius Cato, and L. Calpur- nius Piso (cf. Cic. de Or. 2, 12, 51) ; in the time of the emperors, Tacitus named one of his excellent hist, works Annales, since in it the history of Rome, from the death of Aug. until the time of Nero, was given without artistic connection. Cf. Bahr's Literaturgesch. p. 255 sq. ; 301 sq. ; 313 sq. — Passages with annalis in the sing, are : Cic. Att. 12, 23 ; Brut 15 ; Nep. Hann. 13 ; Plin. 7, 28, 29.— Adj. with liber Verr. Flacc. in the above-cited passage, and Quint. 6, 3, 68. — Here belongs also Cicero's sportive play upon words, which Quint, relates, 6, 3, 86. annanus- a, um, adj. [annus] Relat- ing to the appointed year: "annaria lex dicebatur ab antiquis, qua finiuntur anni magistrates capiendi," Fest. p. 23 : lex, Lampr. Com. 2 ; Arn. 2, p. 91. annascor, v - agnascor. an-nato (adn.), are, v. n. 1, To swim to or toward: ei insulae crocodili non annatant, Plin. 8, 25, 38 ; id. 9, 29, 46 ; Sil. 10, 610 (* with ad, Plin. 9, 29, 46 ; id. 9, 10, 12). — 2. To swim along by or by the side of: comes lateri annatat, Sen. Agam. 452. an-navig'O (adn.), are, v. n. To sail to or toward, to come to by ship : Piin. 36, 12, 16 : quo cum annavigasset, id. 35, 10, 36 no. 11. annc, v. an. an-necto (adn.), exui, exum, 3. V. a. To tie or bind to, to connect, annex, ad- join: (animum) corporibus nostris, *Lucr. 3, 688 : funiculus scapham annexam tra- hebat, Cic. Inv. 2, 51 : ad linguam stoma- chus annectitur, id. N. D. 2, 54 ; Sail. Frgm. in Serv. Virg. A. 11, 770 : annexa (ratis) erat vinculis, Liv. 21, 28 ; Plin. 5, 29, 31 : epistolae annexae pedibus colum- barum, id. 10, 37, 53 ; Suet. Oth. 12 (* re- media corporibus aegrorum, to apply, Val. Max. 2, 5 sub fin.) . — Trop. : rebus praesentibus annectit mturas, Cic. Off. 1, 4 : aliquod membrum annexum orationi, id. Inv. 1, 18 ; cf. id. Top. 13. annollus, v. anellus. * anneXlO , (adn.), onis, /. [annecto] A tying or binding to, a connecting: Pall. Mart. 10, 36. 1. anneXUS (adn.), a, um, Part., from annecto. * 2. anneXUS (adn.) us, m. [annecto] A tying or binding to, a connection : Cre- mona annexu connubiisque gentium flo- ruit, Tac. H. 3, 34. Annianus, a, um, adj. \, Of or pertaining to Annius or Annia, Cic. Verr. 2, 1, 46. — 2. The name of a Roman poet under tlie emperors Antonine and Adrian, Gell. 7, 7 ; 20, 8 ; cf. Bahr Rom. Gesch. 71 and 194. ANNO Annibali ▼, Hannibal. Anniccrii, orum, m., 'KvviKtpuoi, A philosophical sect ofCyrene, so called from its founder, Anniceris, Cic. Off. 3, 33. an-nicto (adn.), are, v. n. To wink with the eyes, to wink or blink to or at: alii annutat, alii annictat, Naev. in Fest. p. 24. anniculus, a, um, adj. [annus] A year old, of a year, or a yearling (not found in Cic.) : nuces, Cato R. R. 17, 2 Schneid. : taurus, Var. R. R. 2, 5, 12 ; so vinum, id. ib. 1, 65: Virgo, *Nep. Att 19 : aetas, Col. 7, 9, 2, et al. amufer» a > um < a 4i- [annus-fero] (Only in Plin. Hist. Nat.) 1. Rearing fruit the whole year : Plin. 16, 26, 44. — 2. Producing annually a new stalk (in Theo- phrast. hereioKavXa), Plin. 19, 7, 36. an-nihilo (adn.), are, v. a. To an- nihilate; introd. by Jerome: nullificasti, seu annihilastj, vel annullasti, Hier. Ep. 135 fin. 1. annisus (adn.), a, urn, Part, from annitor. * 2. anniSUS (adn.), us, m. [annitor] A striving, pressing against, exertion : ut alieno adjuventur annisu, Symm. Ep. 5, 74. an-nltor (adn.), nlsus or nixus (cf. Struve p. 265), 3. v. dep. 1. To press upon or against, to lean upon ; with ad or Dat. (most freq. after the commencement of the Aug. per.) : natura ad aliquod tamquam adminiculum annititur, Cic. Lael. 23 fin. : hasta ingenti annixa columnae, Virg. A. 12. 92 : stant longis annixi hastis, id. ib. 9, 229 : Latona oleae annisa, Tac. A. 3, 61. 2. Trop.: To take pains about some- thing, to exert one's self, strive; constr. with ut, or a Gerund with ad (mostly pros.) : quo mihi acrius annitendum est, ut, etc., Sail. J. 85 ; Liv. 6, 6 : omni ope annisi sunt, ut, etc., id. 8, 16 ; id. 22, 58 ; Plin. 7, 53, 54 : omni ope anniti, ne quis e plebe, etc., Plin. Pan. 25 fin. : ad ea pa- tranda omnis civitas summo studio anni- tebatur, Sail. J. 43; Liv. 27, 14.— Other constructions : a. c - de : nisi Bibulus an- niteretur de triumpho, Cic. Att. 6, 8 ; Liv. 5, 25. — jj. With pro : patres non temere pro ullo aeque annisi sunt, Liv. 2. 61. — c. c. Ace. of the pron. : Plin. Ep. 6, 18. — d. c. Inf.: annitentibus retinere morem, Tac. H. 4, 8 ; id. ib. 5, 8.— c. Abs. : anni tente Crasso, Sail. C. 19 ; so id. Jug. 85, 47 ; Liv. 21, 8. U^ annitendus, a, um, in pass, signif. : si in concordia annitenda (z. e. procuran- da), Gell. 2, 12, 5. Alimus. ii, m. A Roman gentile name, e. g. T. Annius Milo, T. Annius Cimber, P. Annius Asellus, et al. — Hence Annia- nus, v. Annianus no, 1. annivcrsariUS, a, «m, adj. [iinnus- verto] That returns with the neio year, hap- pens, is used, etc., every year, relurnbv or renewed annually, annual, yearly : sa. ra, Cic. Verr. 2, 4, 39 : festi dies, id. i'>. 48 fin.: (coeli) vicissitudines, the chant/ 's nf the seasons of the year, id. N. D. 2, 38 ; Var. R. R. 1, 16, 4 : arma,Liv. 4, 45 ; so also hostes, Flor. 1, 12 : valetudines, r'uet. Aug. 81 : pervigilium, id. Galb. 4. et al. — Adv. Aug. Ep. 118JS». 1. anniXUS (adn.), a, um, Part., from annitor. 2. anniXUS (adn.), us, v. 2. annisus. 1. an-no (adn.), are, v. n. 1, To swim to, toward, or along ; constr. c. ad, the Dat. or Ace. : pauci milites, qui naves annare possent, Caes. B. C. 2, 44 : lerrae, Virg. A. 6, 358 : ad litus, Gell. 7. 8, 7.— Abs. : plures annabunt thynni. l Hor. S. 2, 5, 44. — Trop.: quod unique gentium est, ad earn urbem posstf nunare, Cic. Rep. 2, 4. — 2. To swim with or along with: pedites annantes equis, Tac. A. 14, 29. *2. annOj Are » v - a. [annus] To pass or live through a year : Macr. S. 1, 12 ; cf. Anna. 3. Anno, v. Hanno. an-nodo (adn.), avi, atum, 1. v. a. To cut off knots, to cut away suckers or shoots of the vine, in the lang. of garden- ing and the vintage, Col. 4, 22, 4 ; Schneid. ; for which, as Col. 4, 24, 10, et al., other editions have abnodo. ANNO annomiaatio, v. agnominatio. annon- v - an. annona, ae, f. [from annus, like pb- mona, from poraum] 1. The yearly prod- uce, the annual income of natural prod- ucts, in the widest sense : vectigal no- vum ex salaria annona, Liv. 29, 37 : lac- tis, Col. 8, 17, 13 : musti, id. 3, 21, 6 ; id. 3, 3, 10. 2. Kar' i\oxfiv, Means of subsistence, and, for the most part, corn or grain : annona nisi in calamitate pretium non habet, Cic. Verr. 2, 3, 98 : vilitas annonae ex summa inopia et caritate rei frumen- tariae consecuta est/ id. Manil. 15, 44 : uberrimus ager ad varietates annonae horreum popull Rom. fore videbatur, Liv. 7, 31 : clausis annonae subsidiis, Tac. H. 3, 48 fin. : provincia annonae fecunda, id. ib. 1, 11 ; cf. Suet. Aug. 18 : annonae curam agere, id. Claud. 18 ; cf. id. Tib. 8. Sometimes annona is contrasted with fru- mentum as provisions in general : copia frumenti et annona tolerabilis rerum ali- anim, a supply, Liv. 35, 44. — M e t o n. ( just as we say, instead of the price ; corn has risen, sugar is down, etc.) ; 3. The price of grain or other food : quum cara annona sit, Plaut. Capt. 3, 1, 35 ; id. Stich. 1, 3, 25 ; Ter. Andr. 4, 4, 7 ; Cic. Div. 2, 27 fin. : annona est gravis, Plaut. Stich. 4, 2, 53 ; so Suet. Aug. 25 : incen- dere annonam 1 Var. R. R. 3, 2, 16 : jam ad denarios quinquaginta in singulos mo- dios annona pervenerat, Caes. B. C. 1, 52 : nihil mutavit annona, Liv. 5, 12 (cf. id. 2, 34 : annona vetus) : annona acris, Tac. A. 4, 6 : gravitas annonae, id. ib. 6, 13 : in annonae difficultatibus, Suet. Aug. 41 : annona macelli, id. Tib. 34. — Trop. : Plaut. Mil. 3, 1, 140 : vilis amicorum est annona, bonis ubi quid deest, small in- deed is the price of friends, Hor. Ep. 1, 12, 24 : his opibus numquam cara est anno- na veneni, Juv. 9, 100. — Hence some- times, b. Dearness: coena hac annona est sine sacris hereditas, at the present (i. e. high) market-price, at the present dear- ness, Plaut. Trin. 2, 4, 83 : ob annonae causam, Cic. Dom. 5. 4. In milit. lang., Provisions, supplies : necessitas annonam pariter et arma por- tandi, Veg. Mil. 1, 19 : annona decern et septem dierum, Amm. 17, 9. Hence, meton. The loaves cf bread themselves, ra- tions (in this sense only in the plur.) : ce- teri annonas binas aut ternas accipiebant, Lampr. Alex. Sev. 42; cf. Cod. Theod. 7,5. 5. Personified, The goddess of the year- ly produce: ANNONAE SANCTAE AELIUS vitalio, etc., Orell. no. 1810. — Hence anndnarillS, a, urn, adj. Of or per- taining to provisions : irumentum, ceter- aeque annonariae species, Veg. Mil. 3, 3 : causa, Hermog. Dig. 49, 14, 46. * ramonsi'v ari, v. dep. [annona] To collect 2>rovisions : Capit. Gord. 29. anndSltaS; atis, /. [annosus] Length of years, old age (post-class.) : Cod. The- od. 12. 1, 113 ; Aug. Ep. 251. annosUS. a - nm, adj. [annus] Of many years, aged, old (a favorite word of the Aug. poets and post-Aug. prose writers) : enus, Ov. F. 2, 571 : vetustas, id. Tr. 5, 2, 11 : merum, Tib. 3, 6, 58 : brachia, Virg. A. 6, 282 ; so id. ib. 4, 441 ; 10, 766, et al. : comix, Hor. Od. 3, 17. 13: palatum, id. Sat. 2, 3, 274 : volumina varum, id. Ep. 2, 1, 26, and not elsewhere : gens, quos Hy- perliorcos appellavere, annoso degit ae- vo, Plin. 4. 12, 26 ; so id. 24, 1, l.—Comp. Aug. Conf. 1, 7.— Sup. Ep. 3, Ifin., et al. * annotamentum (adn.), i, n. [an- noto] A remark, annotation (perh. only in Gell.) : Gell. 1, 7, 18 ; so id. 17, 2, annotatio (adn.), onis, /. [id.] (a post-Aug. word) \ w A noting down in writing, a remark, annotation : a te librum meum cum annotationibus tui6 exspecto, Plin. Ep. 7, 20; Gell. praef. — 2. In the jurists, The registering of a person among the accused, Macer. Dig. 48, 17, 4. — 3. -^ rescript of the emperor, signed with his own hand, Cod. Theod. Frgm. 1, 2, 1. * anndtatiuncula (adn.), ae,/. dim. [annotatio] A brief annotation (only in GeU.) : Gell. 19, 7, 12 ; so id. 17, 21/». anndtator ''adn.), oris, m. [annoto] ANN'U- (post-Aug.) An observer, remarker. over- seer: Plin. Pan. 49. — 2. In the jurists, The controller of the annual income: Cod. Theod. 12, 6, 3. * anndtatus (adn.), us, m. [id.] A re- mark, mention: mortes dignae annotatu. Val. Max. 9, 12 no. 1 extr. annotinilS" a, um, adj. [from annus, like diutinus from diu] A year old, of last year (only in prose, and rare) : cum an- notinis (navibus), Caes. B. G. 5, 8 Herz. (the paraphrast : aiiv nils too Trpdadcv erous) : ungues, Col. 4, 24, 8 : novus fruc- tus cum annotino, Plin. 16, 26, 44. an-noto (adn.), avi, atum, 1. v. a. To write down something, to note down, remark, comment on (only in post-Aug. prose, like its derivatives annotatio, annotator, anno- tamentum, etc.) : ut meminisset atque an- notaret, quid et quando et cui dedisset, Col. 12, 3, 4 : in scriptis annotare quae- dam ut tumida, Plin. Ep. 9, 26, 5 : liber legebatur, annotabatur, id. ib. 3, 5, 10 ; so Suet. Gramm. 24 : qua in re et aliud an- notare succurrit, Plin. 7, 48, 49 : quod an- nates annotavere, id. 34, 6, 11 : de quibus in orthogTaphia pauca annotabo, Quint. 1, 14, 7, et al. — Hence, a. = animadver- tere, To observe, perceive: cum annotas- set, insculptum monumento militem Gal- ium, etc., Suet. Ner. 41. — b. Annotare li- brum, To give a book some title, to entitle, denominate: ausus est libros suos ™- [kindred with Ati=zav«pi, whence anus, anulus, Evvos~-'evtaQrfc; lit.. A circuit, circular course, periodical return : " tempus a bruma ad brumani, dum sol redit, vocatur annus ; quod, ut parvi circuli anuli, sic magni dicebantur circites ani, unde annus," Var. L. L. 5, 2, 53 ; cf. Voss Virg. G. 2, 402 ; and in Hebr. li'Tn» month, from ^;]!"!' to renew,— Whence] 1. The year (consisting among the Rom. orig. of ten, but from the time of Numa of twelve months ; cf. Adam's Ant. 2, 1 sq.) : annos sexaginta natus, Ter. Heaut. 1. 1, 10: principio circum tribus actis impiger annis Floret equus, Lucr. 5, 881 : tempora mutare annorum, the sea- sons, id. 2, 170 : anni tempus, Var. R. R. 1, 46 : nemo est tam senex, qui se annum non putet posse vivere, Cic. de Sen. 7 fin. : centum et septem complevit annos, id. ib. 5, et saep. : initio anni, Liv. 2, 52 : prin- cipio anni, id. 2, 48 : anno ineunte, Suet. Cal. 42 ; Tib. 54 ; anno exeunte, Cic. Div. 1, 25 : extremo anno, Liv. 2, 64 : extremo anni, Tac. A. 6. 27; and poet, anno pie no, at the close of: Hor. Od. 3, 18, 5 ; Plaut. Stich. 1, 1, 30 ; id. Men. 2, 1, 9 : nonduni centum et decern anni sunt, cum lata est lex, Cic. Off. 2, 21 : lex anno post quam lata sit abrogata, id. Corn. Frgm. in Orel! IV. 2, p. 448 : anno circumacto, Liv. 6, 1 . Adverbial phrases: a. Anno, (a) A year ago, last year, sipum (for the most part ante-class., not used by Cic.) : Plaut. Am. prol. 91 : quatuor minis ego emi istanc anno, id. Men. 1, 3, 22; id. True. 2, 4, 39 : utrum anno an horno te abstuleris a viro, Lucil. in Non. 121, 8.— (ji) A full or whole year : Liv. 3, 39 fin. : corpus ejus matronae anno luxerunt, Aur. Vict. Vir. ill. 10 fin. (in Livy, instead of it, annum, v. below b). — (v) In each year, yearly : uno bourn jugo conseri anno quadragena jugera justum est, Plin. 18, 18, 48. Still in is freq. added, when it is related how often a thing happened during the year : Var. R. R. 2, 11, 8 : ter in anno, Cic Rose. Am. 46, et al. (cf. on the contr. : bis anno, Plin. 2, 73, 75).— b. Annum, A 109 ANQ.U year, during a whole year : matronae an- num eum luxerunt, Liv. 2, 7. — c. Ad an- num, A year hence, for the coming year : fa- ciendum est ad annum, Cic. de Or. 3, 24, 92 : quem ad annum tribunum plebis vi- debam fore, id. Att. 5, 2. — d. In annum, For a year: prorogatum in annum impe- rium est, Liv. 37, 2 fin. : provisae frugis in annum copia, Hor. Ep. 1, 18, 109. 2. Poet: A part of a year, a season of the year : nunc frondent silvae, nunc formosissimus annus, now the forest is clothed with verdure, now the season is most beautiful, Virg. E. 3, 57 ; so pomifer annus, Hor. Od. 3, 23, 8 : hibernus annus, id. Epod. 2, 29 : Pisaeumque domus non aestuat annum, i. e. the summer (in which season of the year the Olympic games were celebrated at Pisa), Stat. S. 1, 3, 8. 3. Poet, or in post-Aug. prose : The produce of the year (cf. annona no. 1) : Luc. 9, 437 : agricolae annum flevere, id. 3, 452 ; bo id. 3, 70 ; Stat. Th. 4, 710 ; Val. Fl. 5, 424 : nee arare terram ant exspec- tare annum, Tac. G. 14 Rup. ; cf. Schwarz Plin. Pan. 29. 4. Also poet. : Age, time of life : dum rugis integer annus, Prop. 4, 5, 57 ; so id. 2, 15, 38. 5. In polit. life : The year to which one must attain in order to be appointed to an office (cf. annalis no. 2) : quod hoc honore me affecistis prima petitione, quod anno meo, Cic. Agr. 2, 2: subito reliquit annum suum, seseque in annum proximum trans- tulit, id. Mil. 9, 24 : qui anno suo petierint, id. ib. ; id. Att. 1, 1 ; id. Fam. 10, 25. (* Q a In astronomy : annus magnus or mundanus, The period of time in which the constellations return to the someplace ; ace. to Macr. Somn. Scip. 2, 11, 15,000 years ; v. Cic. N. D. 2, 20 ; Auct. dial, de Or. 16.) * an-nuto (adn.), are, v. freq. To nod much or often to, to nod to (only ante- and post-class.) : alii annutat, alii annictat, Naev. in Fest. p. 24 ; Plaut. Merc. 2, 3, 100 ; App. M. 10. * an-nutriO (adn.), ire, v. a. To nourish or train up at or near to : arbori- bus vites, Plin. 17, 23, 35 no. 22. annUUSj a, um. adj. [annus] J, That lasts a year or C07itinues through a year, of a year's duration : penus, Plaut. Ps. 1, 2, 45 : tempus, Cic. Att. 6, 5 : provincia, id. Fam. 15, 14 fin.: magistratus, Caes. B. G. 1, 16 ; so reges, Nep. Hann. 7 : imperium, Tac. H. 3, 46, et al. : spatium, Hor. Od. 4, 5, 11 : cultura, id. ib. 3, 24, 14 : victus, Plin. 7, 46, 47, et saep. 2. That returns, recurs, or happens ev- ery year, yearly, annual: annuo in cursu, Att. in Non. 20, 28 : tempo™, Lucr. 5, 618 : commutationes, change of the seasons, Cic. Inv. 1, 34 : labor (agricolarum), id. Verr. 2, 3, 48 : deponit flavas annua terra comas, Tib. 2, 1, 48 : annua magnae sacra refer Cereri, Virg. G. 1, 338 : vice, annu- ally, Plin. 28, 8, 27 : vicibus, id. 10, 20, 22, et al. — Hence annuum, i, and more freq. in the plur. annua, drum, n., A pension, annuity, annual stipend : publici servi annua accipiunt Plin. Ep. 10, 40 ; Suet. Vesp. 18 ; id. Tib. 50 ; Gramm. 3, 23 : si cui annuum relictum fuerit, Ulp. Dig. 33, 1, 14 ; so Pjipin. ib. 10. 1 anodynes ( U9 ). a , on (um), adj.=z av&ovvos, Stilling pain : medicamentum, an anodyne, Cels. 5, 25; Coel. Aur. Tard. 1, 1 ; cf. ib. 2, 4 : anodynon, i, n., Marc. Emp. 25. t anomalia. ae, /. = dvuuaXla, in gramm., Dissimilarity, unlikeness, irreg- ularity, anomaly, Var. L. L. 9, 1, et al. tanomaloS ( us )> a , on (um), adj.z= avuiua^os, in gramm., Inform not coming tender the rule, unlike, not agreeing, irreg- ular, anomalous, Diom. p. 314 P. ; Prise, p. 833 ib. ; Cap. 3, p. 71, et al. anonis, y- ononis. i anonymoS) i. f. = dvwvvnot (with- out name), Tlie name of a plant, Plin. 27, 4,14. an-quiro? quisivi, itum, 3. v. a. [quae- ro] To seek from all sides, i. e. with care, to search after : " anquirere est circum quaerere," Fest. p. 19 : anquirere aliquem, apud quem evomet virus, etc., Cic. Lael, 23 ; so id. ib. 27 ; Off. 1, 4. Trop. : To 110 ANT A inquire into by searching, to examine into: aut anquirnnt, aut consultant, conducat id necne, Cic. Off. 1, 3 : anquirentibus no- bis omnique acie ingenii contemplantibus, id. de Or. 1, 33 ; so id. Fat. 9 ; Tac. A. 12, 6, et al. — 2. In judic. lang. t. t. ; a. To institute a careful, judicial inquiry or ex- amination : de perduellione, Liv. 6, 20 : de morte alicujus, Tac. A. 3, 12. — |). To enter a complaint, to accuse one, with the word designating the punishment in the Abl. or Gen. : capite anquisitus, Liv. 8, 33 : quum capitis anquisissent, id. 2, 52 ; 26, 3 : pecunia anquirere, id. 26, 3. — Whence anquisite, adv., from anquisitus, Pa., which is not used : Carefully (only in Gell.) : satis anquisite. satisque sollicite, Gell. 1, 3, 9 ; Comp., id. 1, 3, 21. * anquisitio, onis,/. [anquiro no. 2] A judicial indictment : anquisitionis M. Sergii, Var. L. L. 6, 9, 76. ansa» ae > /• -A handle, by which some- thing is taken hold of, haft ; first, of a ves- sel, pitcher, vase, and the like (cf. Ad- am's Ant. 2, 190) : Cato R. R. 113 ; Virg. E. 3, 45: id. ib. 61, 17; Ov. M. 8, 653; Her. 16, 252 ; Mart. 14, 106, et al,— Of oth- er things ; e. g. of an iron handle of a door : ansa ostii, Petr. Sat. 96. Of the loop on the edge of a sandal, through which the shoe-tie was drawn : Plin. 35, 10, 36 no. 12 ; so lib. 1, 9, 14. Of the handle of the rudder, the tiller, Vitr. 10, 8. Of the cheeks of a balance in which the lever moves, id. ib. In architecture, the cramp-iron or brace which holds together several stones, id. 2, 8 ; Prop. 4. 1, 141.— Trop. as in the Gr. \tiSf) : Occasion, opportunity (rare ; in the class, per., indeed, only in Cic.) : il- ium quaerere ansam, infectum lit faciat? Plaut. Pers. 4, 4, 19 : reprehensionis ansa, Cic. Plane. 34 : controversiarum, id. Caec. 6 fin. ; so id. Sest. 10 ; Lael. 16 fin. ; Amm. 28, 1. AnsanctllS, T - Amsanctus. ansatUS; a > um , "4J. [ansa] Furnish- ed with or having a handle : capulae a capiendo, quod ansatae, ut prehendi pos- sint, Var. L. L. 5, 26, 35 : vas, Col. 9, 15 : tela, darts having a thong, Enn. in Macr. S. 6, 1. Hence also abs. : homo ansatus, jocosely a man with handles, i. e. with his arms a kimbo, Plaut. Pers. 2, 5, 7. — An- satae sc. hastae, Enn. in Non. 556, 25. 1. anser, eris, m. (/. Var. R. R. 3, 10, 3. et al. ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 7 ; Bentl. Hor. S. 2, 8, 88) The goose; sacred to Juno, and thereby the savior of the Cap- itol in the Gallic war. Hence held in high honor by the Romans, Liv. 5, 47 ; Cic. Rose. Am. 20 ; Plin. 10, 22, 26, et al. — Anser Amyclaeus, A swan, into which Jupiter changed himself when he seduced Leda at Amyclae, in Laconia, Virg. Cir. 488. 2. Anser» oris, m. A petulant and obscene poet (Ov. Tr. 2, 437), a friend of the triumvir Antonius, who presented him with an estate at Falernum (Cic. Phil. 13, 5). Ace. to Servius, Virgil makes a sportive allusion to him in Eel. 9, 36 : argutos in- ter strepere anser olores ; cf. Prop. 2, 34, 83, and Weich. Poet. Lat. p. 159-167. ansercillus, i, &■ dim. [anser] A little goose, a gosling : Col. 8, 14, 7. anserinUS, a , um, adj. [anser] Of or pertaining to geese : genus, Col. 8, 5, 10 : pedes, Plin. 11, 47, 107 : adeps, goose- grease, id. 30, 8, 22, et al. : lana, down, Ulp. Dig. 32, 68. Ansibarii; orum, m. A Cheruscan tribe on the western shore of the Weser. Tac. A. 13, 55 ; 56 ; cf. Mann. Germ. S. 156 sq. ansula? ae, /. dim. [ansa] A little han- dle : App. M. 11, p. 258, 37. — A small ring or hook, id. ib. 4, p. 143, 41. A small loop at the edge of sandals for the tics, Val. Max. 8. 12 fin. t antachates* »«. m. = avraxdTrn, A precious stone, Plin. 37, 10, 54. antae* arum,/. Pillars of a building on each side of the door, Vitr. 3, 1 ; 4, 4. Hence aedes in anti6, a temple with pilas- ters on tlie corners, id. 4, 7. AntaeUS* i. »»•> 'Ay7u?os, A huge giant in Libya, slain by Hercules, Ov. M. 9, 184 ; Luc. 4, 590 sq. t antagttnista* ae, m.^avraywvia- ANTE tiJs, An adversary, opponent: Hier. Vit. Hil-jEn. . antamoebaeus, a, um, adj., pes, in verse, opp. to amoebaeus, q. v., com- posed of two short, two long, and a short syllable, as, c. g. manifestaret ; cf. Diom* 3, p. 478 P. Antandros («s), i,/., "Avrav&pos, A maritime town in Mysia, at the foot of Ida (ace. to Thuc. 8, 108, an Aeolic colony), Plin. 5, 30, 32 ; cf. Mann. Asia Min. 3, 418. — Whence Antandrius? a, um, adj. Of Antandros, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2. t antapocha, v. apocha. t antaPodoSJS; is . f = avTair65oat{, in rhet., The application of a similitude to the object compared, Quint. 8, 3, 77 ; v. apo- dosis. t antai'CtiCUS. a, um, adj.=AvrapK- riKos, Southern: Hyg. Astr. 1, 6; App.de Mundo, p. 57 (in Var. L. L. 9, 18, 132, still used as a Gr. word). 1. antariUS; a, um, adj. [avraipo>,to set up against] That serves for raising up : funes, the cables for raising a scaffold, stage, mast, and the like, Vitr. 10, 3. + 2. antarium bellum, "quod an- te urbem geritur," Fest. p. 8 ; cf. Comm. in Fest. in Lind. C. Gr. II. 2, 309. ante (old form anti, whence anridea, antideo, antidhac ; v. antea, anteeo, and antehac) [kindred with avra, avri, dvrnv], like the opp. post, both praep. and adv. (ace. to Max. Victor, p. 1953, as the for- mer, with the grave, as the latter, with the acute accent on the last syllable). I. Praep. c. Ace. Before. A. In space, or trop. in regard to estimation, judgment, or rank cf. ab I, A, 4, and prae I, 2 (usu. only of objects at rest, while prae is used of those in motion ; cf. Herz. Caes. B. G. 1, 21 ; v. exceptions below). 1, In space : quem ante aedes video, Plaut. Am. 1, 1, 136 : ante ostium me au- di vit stare, Ter. Andr. 3, 1, 16 : ante suum fundum, Cic. Mil. 10 : ut ante suos hor- tulos postridie piscarentur, id. Oil'. 2, 14 : ante eepulcrales infelix adstitit aras, Ov. M. 8, 480, et saep. — Of persons: ante hosce deos erant arulae, Cic. Verr. 2, 4, 3 : ante se statuit funditores, Liv. 42, 58. — Trop.; ante oculos collocata, Cic. de Or. 1, 43, 192 : ante oculos errat domus, Ov. Tr. 3, 4, 57 : causam ante eum dice- ret, before him as judge, Cic. Verr. 1, 3, 9. — Hence, homines ante pedes, in later Latin, of servants ; cf. the annotators upon Juv. 7, 143. — In respect to mo- tion: ante me ito, Plaut. As. 3, 3, 70: equitatum omnem ante se mittit, Caes. B. G. 1, 21 : ante ceteras cohortes extra aciem procurrere, id. B. C. 1, 55 : praecur- rit ante omnes. id. ib. 2. 34 ; so Nep. Dat. 3, 2 ; Liv. 7, 41 ; 45, 40, et al. 2. Trop. for the designation of pref- erence in judgment, or regulations in respect to rank : Before (properly the signif. of prae, q. v. ; hence more rare than that, and never used by Cic.) : quem ante me cliligo, before myself, more than myself, Balbus in Cic. Att. 8, 15. So ante aliquem esse, to surpass, excel any one : facundia Graecos, gloria belli Gallos ante Romanos fui6se, Sail. C. 53, 3 Cort. and Kritz. : turn me vero et ante Alexandrum et ante Pyrrhum et ante omnes alios im- peratores esse, Liv. 35, 14 : necessitas ante rationem est, Curt. 7. 7, 10. — Hence very freq., a. In the connection ante alios, ante omnes, ante ceteros, etc., to desig- nate a comparative relation ; also some- times pleon. with comparatives and su- perlatives : tibi, Neptune, ante alios deos gratias ago, Plaut. Trin. 4, 1, 5 ; so Ov. M. 10, 120 ; Plaut. As. 5, 2, 8 : tua ante om- nes experientia, Tac. A. 2, 76 ; so id. ib. 1, 27 ; Liv. 1, 9 : O felix una ante alias Priameia virgo, Virg. A. 3, 321 : scelere ante alios immanior omnis, id. ib. 1, 347 ; Liv. 5, 42: anfe alios pulcherrimus om- nis Turnus, Virg. A. 7, 55 : so Nep. Att. 3, 3 ; Liv. 1, 15 ; cf. Rudd. 2, 82 ; 101 ; 305 ; Ramsh. Gr. S. 490. — }>, Ante omnia : (><) Before all others, i. e. that happens, takes place fir6t of all : alvus ante omnia duci- tur, Cels. 7, 30 : oportet autem ante om- nia os nudare, id 8, 2 ; Suet. Ner. 32 ; so id. Calig. 21. — (jS) Comparatively : Above ANTE all, especially, chiefly: publica moestitia, eo ante omnia insignis, quia matronae annum ut parentcm eum luxerunt Liv. 2, 7 ; so id. 7, 4 : quae natura multis et ante omnia ursis, Plin. 8, 35, 53 : dulces ante omnia Musae, the Muses pleasing above all things, Virg. G. 2, 475. — (y) In entering upon the discussion of several particulars, or in adducing arguments : First of all, in the first place, similar to ac primum quidem, Kai zp&rov niv ovv (cf. Spald. Quint. 4, 2, 4) : ante omnia quid sit rhetorice, Quint. 2, 15, 1 : ante omnia igitur imitatio per se ipsa non sufficit, id. 10, 2, 4 Frotsch. ; so id. ib. 1, 2, 9 ; 4, 2, 40 ; 52 ; 5, 13, 6 ; 9, 1, 23. B. In time: 1. Before: ante me- KIDIEM CAVSAM CONIICITO, Frgm. XII. Tab. in. Cic. Her. 2, 13; cf. Dirks. Transl. p. 177 sq. : ante lucem a portu me prae- misisti domum, Plaut. Am. 2, 1, 55 ; so Cic. de Or. 2, 64, 259 ; Inv. 2, 4, 15 ; Suet. Galb. 22 ; ante hunc diem, Ter. Hec. 5, 4, 23 : ante brumam, id. Phorm. 4, 4, 28 : ante noctem, Hor. S. 1, 4, 51 : pereundum erit ante lucernas, Juv. 10, 339, et al. — The designation of time is very often ex- pressed paraphrastically, a. By a person who lived at the time : jam ante Socra- tem, Cic. Acad. 1, 12, 44 : qui honos toga- to habitus ante me est nemini, id. Cat. 4, 3 : ante Jovem nulli subigebant arva co- loni, Virg. G. 1, 125 : vixere fortes ante Agamemnona multi, Hor. Od. 4, 9, 25 : ante Helenam, id. S. 1, 3, 107 : ante se, Tac. H. 1, 50 : quod ante eum nemo, Suet. Caes. 26, et al. — b. By other objects pertaining to the time : ante hoc factum, Plaut Mil. 4, 8, 64 : ante has meas literas, i. e. before the reception of this my letter, Cic. Fam. 13, 17 : per hunc castissimum ante regiam injuriam sanguinem juro, Liv. 1, 59 : ante mare et terras, et quod tegit omnia, coelum, Ov. M. 1, 5 : ante sidus fervidum, Hor. Epod. 1, 27 : ante cibum, id. Sat. 1, 10, 61 : cur ante tubara tremor occupat artus? Virg. A. 11, 424. — Hence also by the statement of the office of a person : ante aedilitalem meam, Cic. Att 12, 17 : ante sceptrum Dictaei regis, Virg. G. 2. 536 : ante imperium ducis, Flor. 4, 2, 66 : relictis multis filiis et in regno et ante regnum susceptis, Just. 2, 10. — Very freq., tor the sake of explana- tion, a part. perf. or fvt. pass, is added to such substantives : ante hanc urbem conditam, Cic. Tusc. 5, 3, 7 : non multo ante urbem captam, id. Div. 1, 45 : ante decemviros creates, Liv. 3, 53, et al. 2. The follg. phrases receive particular access, ideas : a. Ante tempus, (a) Be- fore the fitting, right time : ante tempus excitatis suis, Liv. 31, 36. — (/3) Before the established, fixed, lawful time : factus est consul bis, primum ante tempus, Cic. Lael. 3 ; so Suet. Aug. 26 (cf. annus no. 3). — b. Ante diem, poet. : (a) Before the time : Caesaribus virtus contigit ante diem, Ov. A. A. 1, 184 ; Stat. S. 2, 1, 108.— (0) Before the time destined by fate : filius ante diem patrios inquirit in annos, Ov. M. 1, 149 : hie dolor ante diem Pandiona misit ad umbras, id. ib. 6, 675 ; id. A. A. 3, 739 : sed misera ante diem subitoque accensa furore, etc., Virg. A. 4, 697 (cf. in Gr. Soph. Antig. 461 : et 6e rov xP° l ' ov xpoadcv $a- vovfiat). — c. Ante hunc diem numquau, in Plaut. and Ter. : Never before, never until now : Plaut. Epid. 3, 4, 60 ; id. ib. 4, 2, 7; Ter. Hec. 4, 4, 19 ; 5, 4, 23 (cf. Plaut. Trin. 5, 2, 17 : neque eum ante us- quam conspexi prius). 3. Ante in connection with dies (ab- brev. a. d.) and an ordinal number, gives the date, not of the foregoing, but of the present day, e. g. ante diem quintum (a. d. V.) Calendas Apriles, the fifth (not the sixth) day before the calends of April. Orig. the ante belonged to Calendas, and they said either, ante die quinto Calen- das (i. e. die quinto ante Calendas) or ante diem quintum Calendas (as we also say : on the fifth, or the fifth of March) • the latter phraseology became the pre- vailing one, and ante was so united with diem, that to it, as to a compound word (as it were antediein, like proconsule), the prepos. in and ex could be added. Cf. Manut. Cic. Fam. 3, 12 ; other expll. ANTE v. in Duker Liv. 27, 23 ; Rudd. 2, 291 ; Ramsh. Gr. p. 408 ; Drak. Liv, 45, 2, 12) : me ante diem XIII. Calendas Januarias principem revocandae libertatis fuisse, the thirteenth before the calends of Janu- ary, i. e. the 20th of Dec, Cic. Phil. 14, 7, 20 : ante diem XH. Calendas Novembres (the 21st of Oct.) ; ante diem VI. Calen- das Novembres (the 27th of Oct.), id. Cat. 1, 3 : a. d. VIII. Calendas Decembr. (the 24th of Nov.), id. Phil. 3, 8 : a. d. IV. Id. Mart, (ante diem quartum Idus Martias, i. e. the 12th of March), Liv. 40, 59 : a. d. III. Non. Jan. M. Cicero natus est (i. e. the 3d of Jan.), Gell. 15, 28, et al. : in ante diem quartum Cal. Dec. distulit, Cic. Phil. 3, 8 : caedem te optimatium contu- lisse in ante diem V. Cal. Nov., id. Cat. 1, 3 : ex a. d. VII. Id. Febr., Var. R. R. 1, 28, 1 : nuncii venerant ex a. d. Non. Jun. usque ad prid. Kal. Sept.. Cic. Att. 3, 17 : supplicatio indicta est a. d. V. Id. Oct. cum eo die in quinque dies, Liv. 45, 2 fin.. 4. Sometimes by ante in contr. with a definite time, the whole time until the passing moment is designated : ante id tempus et mnri et terra duces erant Lac- edaemonii, Nep. Arist. 2 : qui honos huic uni ante id tempus contigit, id. Timoth. 2 : invictus ante earn diem fuerat. Curt. 5, 3, 22. II. As adv., in like manner distinguish- ed in respect to space and time (the lat- ter most freq.) : A. In space: Before, in front, for- ward : post me erat Aegina, ante Megara, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 9 : fluvius ab tergo, ante circaque velut ripa praeceps Oram ejus omnem cingebat, Liv. 27, 18 ; id. 22, 5; Tib. 2, 5, 98.— In motion (cf. above I, A, 1) : si aut manibus ingredia- tur quis, aut non ante sed retro, Cic. Fin. 5, 12 : pallida Tisiphone morbos agit ante metumque, Virg. G. 3, 552. B. I 11 time: Before, previously (al- ways in reference to another past time, while ante, as prep., is used in reference to the present. The more accurate des- ignation of the time is in the Abl. or Ace, ace. to the usu. use of these cases in re- lations of time ; cf. also abhinc with the Abl. and Ace. ; formerly in these cases ante was considered as a prep., which could also govern the Abl. ; cf. Charis. p. 209 P. ; Serv. Virg. E. 1, 30). (The posi- tion of ante is arbitrary, sometimes be- fore and sometimes after the subst., and sometimes between the numeral and the subst.) : illos septem et multis ante sae- culis Lycurgum accepimus fuisse sapien- tes. Cic. Tusc. 5, 3 : etsi perpaucis ante diebus (i. e. before the departure of The- ophilus, of whom mention is afterward made) dederam Q Mucio literas ad te, id. Fam. 4, 9 : paucis diebus ante, id. Phil. 2, 40 : viginti annis ante, id. Lael. 12, 42 : voverat earn annis undecim ante, Liv. 40, 52, 4 (cf. id. 40, 51 : quae bello Ligustico ante annis octo vovisset) : optimum erit ante annum (a year before) scrobes fa- cere, Col. 4, 2 ; Plin. Ep. 8, 23, 7 : Tyron urbem ante annum Trojanae cladis con- diderunt, a year before the fall of Troy, Just. 18, 3, 5 : ante quadriennium amis- sus es, four years previous, Tac. Agr. 45 : aliquot ante annos, Suet. Caes. 12 ; v. id. ib. 81, et al. — With the Advv. multo, paul- lo, tanto, aliquanto, more rarely multum and paullum : multo ante prospexi tem- pestatem futuram, Cic. Fam. 4, 3, 3 : quae ante paullo breviter attigi, id. Rep. 2, 4 ; Suet. Caes. 21 : tanto ante praedixeras, Cic. Phil. 2, 33 : quod si Cleomenes non tanto ante fugisset, id. Verr. 2, 5, 34 ; id. de Or. 1, 7, 26 ; so Quint. 2, 4, 28 : per- multuin ante certior factus eram literis, Cic. Fam. 3, 11 ; cf. Prise, p. 1191 P. 2. Followed by quam (with which in abbrev. expressions it is united in one word, antequam) : Sooner than ; before : memini Catonem anno ante, quam mor- tuus, mecum disserere, Cic. Lael. 3, 11 : anno ipso ante, quam natus est Ennius, id. Brut. 8, 72 : ut te ante videret quam e vita discederet, id. Fam. 2, 2 : ante ali- quanto, quam tu natus es, id. ib. 10, 3. Thus separated in neg. clauses (not ante- quam) : neque defatigabor ante, quam percepero, Cic. de Or. 3, 36, 145 : ne ANTE que ante dimisit eum, quam fidem dedit, etc., Liv. 39, 10 : nee ante vincere desie- rint, quam, etc., id. 42, 52 ; so id. 22, 3 ; 41, 2 ; Suet. Caes. 67.— In the poets some- times with quam before ante : Lucr. 3, 985 : Tib. 4, 7, 7 ; Mart. 9, 36, 6,— Also in the poets sometimes pleon. ante-prius- quam : sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat ante, pudor, quam te violo aut tua jura resolvo, Virg. A. 4, 24 : so prius-quam-ante ; Prop. 2, 25, 25. — Ante- quam in one word : antequam de incom- modis Siciliae dico, Cic. Verr. 2, 2, 1 ; id. Phil. 1, 1 j id. de Or. 1, 59, 251 : antequam aliquo loco consedero, Cic. Att. 5, 14, et al. 3. For the designation of order, hence folld. by turn, deinde, etc. : First, in the first place (only in later Lat. for the class, primum) : ut ante caput, deinde reliqua pars auferatur, Cels. 7, 29 : et ante dicam de his, quae, etc. : turn, etc., id. 5, 26 : ante tonderi deinde rum, etc., id. 6, 6, 8 ; so Plin. 34, 13, 34, dub. 4. Very rare adj. (as in Gr. it xBis >)iii- Ou) : neque enim ignari sumus ante ma- lorum, the earlier, previous calamities, Virir. A. 1, 202 ; Quint. Decl. 5, 15. III. ln composition, for the most part only in reference to space, or in related trop. signif. : Before, in front of, in preference : antefigere, an- teferre, antestare, anteponere, antemit- tere ; antepotens, antepollens, etc. In designations of time only with adjj. and advv. : antelucanus, antemeridianus, an- tehae, antelucio ; with verbs ante is more correctly written separately : ante actus, ante factus, ante gestus, ante paro, etc., although the editions differ very much in this respect, as a natural consequence of the blending of the signif. in respect to time with that of order, as in anteoccu- po, anteoccupatio. See more upon this word in Hand Turs. 1, 361-390 and 394-402. antea. <•<&>• temp, (old form *antidea or anteidea, like antidhac for antehac and antideo for anteeo, Liv. 22, 10) [antc-ea (Abl.), like antehac, postea, posthac, qna- propter, etc.] of some (past or pres.) time : Before, formerly, earlier, aforetime, erst, in time past, etc. (accordingly relative, on the contr. antehac properly only in ref- erence to present time ; before now, de- monstrative ; diff". from one another, as is from hie. The use of antea for prius is censured by Atticus in Cic. Att. 15, 13) : Ter. Andr. 1, 1, 25 : antea, quum eques ter ordo judicaret, improbi et rapacea magistratus in provinciis inserviebant publicanis, Cic. Verr. 2, 3, 41 : ac fuit an- tea tempus, quum, etc., Caes. B. G. 6, 24 : quum antea semper factiosus fuisset, Nep. Lys. 1, 3 : et antea laudatus, et hoc tempore laudandus, Cic. Phil. 10, 6, 13 ; so id. Fam. 12, 30 ; 13, 17, et al. : hunc audiebant antea, nunc praesentem vident, etc., id. Manil. 5 ; so id. Verr. 2, 3, 57 • Fam. 9, 16; Liv. 5, 17; 13, 41, et al.: si antea fuit ignotum, nuper est coimitmn. Cic. Off. 2, 7, 23.— Freq. antith. to postea, post, posthac, turn, tunc, etc. : et clari fue runt, et antea fuerant, nee postea defece runt, Cic. Or. 2, 6 ; so id. Fam. 1, 9, 74 : Suet. Dom. 2: hanc consuetudinem Jam antea minuebamus, post Sullae victoriam penitus amisimus, Cic. Off. 2, 8, 27 : so id. Att. 1, 11 : non accusabimur posthac : neque antea negligentes fuimus, Cic. Att. 7, 3 : semper ille antea cum uxore, turn sine ea, Cic. Mil. 21 ; so Liv. 23, 19 : so antea tunc, Liv. 29, 9. — More rarely for ante folld. by deinde, mox, etc. : cli peis antea Romani usi sunt : deinde scu- ta pro clipeis fecere, formerly, at an earli- er period .... then, in process of time, etc., Liv. 8, 8 : Poneropolis antea, mox Philip- popolis, nunc Trimontium dicta, Plin. 4, 11,18. antcactns? a > um » and anteago are more correctly written separately, ante actus and ante ago. ante-ambulo (in poetry four syl.), onis, m. [ambulo, are] A forerunner, a servant or parasite who went before distin- guished personages to clear the way, etc. : anteambulo regis, Mart 2, 18, 5 ; so id. 10, 74, 3 ; Suet. Vesp. 2 Brem. and Ruhnk ' Ill ANTE antebasis, v. antibasis. ante-CaniS) > s , m -> Lat. transl. of -poKviov, A constellation, the Lesser Vog : Antecanis Grajo Procyon qui nomine fer- tur, Cic. N. D. 2, 44, 114 ; Arat. 222 (*al. leg. antecanem). * ante-cantamentum, i. «• [can- tamenj A prelude, overture: App. M. 11, p. 261, 24 Elm. ante-capio, eepi, ceptum, 3. v. a. X. To obtain, before, to receive before : quam appellat jt/joAjji/'iv Epicurus, ante- ceptam nnimo rei quandam informatio- nem, an inborn, innate idea, Cic. N. D. 1, 16, 43 ; cf. anticipatio no. 1. — 2. To take possession of before, to preoccupy : multa ante capere, quae bello usui forent, Sail. C. 32 : pontem, Tac. H. 4, 66.-3. To an- ticipate : noctem, Sail. C. 55 ; so id. 13. ante-cedO; <^ssi, essum, 3. v. n. To go before, precede (in space), to gain prece- dence, ta get the start ; c. Dot., Ace, or abs. : ubi ambitionem virtuti videas antecedere, Titinn. in Non. 499. 8 : si huic rei ilia an- tecedit, huic non antecedit, Cic. Top. 23 : Pompejus expeditus antecesserat legic- nes, id. Att. 8, 9 : biduo me Antonius an- tecessit, Brut, in Cic. Fam. 11, 13 ; Curt. 4, 7, 15 : magnis itineribus antecessit, Caes. B. G. 7, 35 : antecedens scelestus, 'Hor. Od. 3, 2, 31.— 2. To precede, in time : haec (dies) ei antecessit, * Ter. Ph. 3, 2, 40 : exercitatio semper antecedere cibum debet, Cels. 1, 2 : antecedens an- nus, Plin. 13, 8, 16 ; so Suet. Tib. 5.-3. T r o p. : To have the precedence of any one, to excel, surpass ; c. Bat. and^lcc. (cf. Rudd. 2, 136) : virtute regi antecesseris, Plaut. Ps. 1, 5, 118 : quantum natura hominis pecudibus antecedit, Cic. Off. 1, 30, 105 : so id. Brut. 21 : scientia atque usu nauti- carum rerutn ceteros antecedunt, Caes. B. G. 3, 8 : nemo eum in amicitia anteces- sit, Nep. Ale. 9: maltha duritiam lapidis antecedens, Plin. 36, 24, 58. — Also abs. : To distinguish one's self to become emi- nent : ut quisque honore et aetate antece- debat, Cic. Verr. 2, 4, 64 ; so id. Inv. 2, 22. — Whence antecedens, entis, Pa. Subst. in rhet. : The preceding, foregoing, anteced- ent : locus ex antecedentibus, Cic. Top. 12 ; so id. Partit. 2 ;— and antecessus, a, um, Pa. That goes before ; only in the connection, in ante- cessum dare, solvere, accipere, etc., t. t. To give, pay, receive, etc., beforehand, be- fore the proper time, in advance (post- Aug.) : in antecessum dabo, Sen. Ep. 118 ; soid.ib.7; Ben. 4, 32; Flor. i, 12, 24, et al. ante-Cello» ere (perf. and sup. not used), v. n. [cello, whence celer, celox, excello, etc. ] lit, To project; hence trop., To be prominent, to distinguish one's self; and with Vat. or Ace. (cf. Rudd. 2, 136), to distinguish one's self above any one, to surpass, excel (a favorite word with Cic, elsewh. rare) : qui, qua re homines bestiis praestent, ea in re ho- minibus ipsis antecellat, Cic. Inv. 1, 4 ; so id. N. D. 2, 57 fin. : facile omnibus terris, id. Manil. 6 ; so id. Verr. 2, 3, 5 ; 4, 53 ; Mur. 13 ; Arch. 3 ; Corn. Frgm. in Prise, p. 897 P. ; Off. 1, 11, et al. : omnes, Plin. 8, 44, 69 : peregrinam stirpem, Tac. H. 2, 3 ; so id. Ann. 14, 55 ; Val. Max. 3, 8 no. 1. — Without the oblique case of the per- son : humanitate antecellens, Cic. Mur. 17 : cognitione astrorum sollertiaque in- geniorum, id. Div. 1, 41. — * Pass. : qui an- tecelluntur, Cic. Her. 2, 30, 48. anteceptuS; v - antecapio. antecessio, onis, /. [antecedo] 1. A going before, preceding : quae in orbi- bus conversiones antecessionesque eveni- unt, Cic. Univ. 10. — 2. That which goes be- fore, the antecedent cause (perh. only in Cic.) : homo causas rerum videt earum- que progressus, et quasi antecessiones non ignorat, id. Off. 1, 4 : consecutio, an- tecessio, repugnantia, id. Top. 13 ; cf. an- tecedens. antecessor; oris , m - [antecedo] He who goes before, precedes; hence, 1, In mil- it. lang., antecessores, The forerunners of the army, the advanced guard (cf. antecur- sor) : speculatores et antecessores, Hirt. B. Afr. 12 : agminis antecessores, * Suet. Vit 17. — 2. In th° jurists : a. ^ am teach- 112 ANTE ers, professors of law : Cod. Just. 1, 17, 2. — D« A predecessor in office, opp. to suc- cessor, Paul. Big. 5, 1, 55; Ulp. ib. 27, 9, 9. — 3. Tertull. thus names the Holy Spirit, Tert. Virg. vel. 1 fin. ; and the Apostles, id. adv. Marc. 1, 20 ; 5, 3. antecessus» a, um, v. antecedo, Pa., 2. ^ ante-coenium, i> n - [coena] An an- te-meal, food taken before the principal meal, Isid. Orig. 20, 2. Hence trop., Ve- neris, App. M. 2, p. 121, 29 Elm. ante-CUrrO; ere, v. n. To run be- fore : Stella solem antecurrens, Vitr. 9, 4. — Whence antecursor» 6™, m - He who runs before ; hence, 1. In milit. lang., antecur- sores, The forerunners of the army, the ad- vanced guard, precursors, pioneers : Caes. B. G. 5, 47 ; id. B. C. 3, 16 ; 3, 36.-2. In Tertull. John the Baptist is so named, as the forerunner of Christ, Tert. adv. Marc. 4,33. antedico and antedictus, more correctly written ante dico, etc. ante-eO; ivi or ii, ire. (The old form antideo=anteeo, like antidea for antea, Plaut. Cist. 2, 1, 3 ; antidit= anteit, id. Trin. 2, 4, 145. In verse the e in ante blends with the follg. e or i, per synaloe- pheu, into one syllable ; hence anteire tri- syl, Lucr. 4, 142 ; cf. Hor. Od. 1, 35, 17 ; Ep. 1, 2, 70, et al. Praes. conj. sync, an- teat, Ov. A. A. 2, 726 ; so also ful. sync. antibo, Tac. A. 5, 6 ; perf. conj. antdssent, id. ib. 3, 69 ; inf. antisse, id. ib. 4, 40) v. n. 1. In space : To go before, precede, to take the lead ; with Vat., Ace, or abs. : Lucr. 4, 142 : praetoribus anteeunt, Cic. Agr. 2, 34 ; te anteit necessitas, Hor. Od. 1, 35, 17: barbarum jubebat anteire, Cic. Off. 2, 7, 25 ; so Hor. Ep. 1, 2, 70 ; Liv. 1, 59 ; Tac. A. 3, 69 ; Suet. Caes. 57 ; Aug. 64. 2. Trop. : a. To excel, surpass any one: virtus omnibus rebus anteit, Plaut. Am. 2, 2, 18 : qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi, id. Cist. 2, 1, 3 : aliquem sapientia, Ter. Ph. 2, 1, 17 : alicui aetate, Cic. Phil. 9, 1 : id. Tusc. 1, 3 : aliquem virtutibus, Nep. Thras. 1 : aetatem meam honoribus vestris ante- istis, Liv. 38, 51 : candore nives, cursibus auras, Virg. A. 12, 84, et al. — Also pass. ; se aequales tui, abs te anteiri putant, Cic. Sull. 8 : a deterioribus honore anteiri, Sen. Cons, ad Marc. 3 ; Tac. H. 2, lOh— More rare, |>. To anticipate, prevent any thing : damnationem anteiit, Tac. A. 6, 29 ; so id. ib. 15, 38. — c. To oppose, re- sist: auctoritati parentis, Tac. A. 5, 3. — *d. Poet.: To know beforehand, to fore- know: quid vellet crastinus Auster, Antei- bat, Sil. 14, 455. antefactUS) a > um, better separated, ante factus. ante-ferO) tuli, latum, ferre, v. a. To carry or bear before : ut legum latarum tituli anteferrentur, Tac. A. 1, 8. — More freq., Q, Trop. : To place before, to pre- fer, aliquem alicui : longe omnibus unum Demosthenem, Cic. Or. 7 ; so id. Sull. 32 ; Att. 6, 8 ; Fam. 1, 9 ; 5, 20 ; 6, 6, et al. : cum ipse ceteris esset omni honore ante- latus, id. Prov. Cons. 11 ; Nep. Them. 1. — " 3. To take before another, to anticipate: quod dies est allaturus, id consilio ante- ferre debemus, i. c. to consider before, to reflect upon (i. e. in order to diminish the overpowering effect of it). Cic. Fam. 5, 16. antefixilS; a, um, Pari., from the unus. v. a. antefigeke, Affixed to, fasten- ed before, nailed to (rare) : truncis arbo- mm antetixa ora, Tac. A. 1, 61. — Hence antetixa, orum, n. subst. The little orna- ments, images, statues, etc., affixed to the roofs and gutters of houses or temples, Fest. p. 8 : antetixa fictilia deorum Ro- manorum, Liv. 34, 4 ; id. 26, 23 ; cf. Mull. Etrusc. 2, 247,. and his Archaeol. § 284. * ante-g-enitalis, e, adj. Before birth : experimentum, of that which was before our birth, Plin. 7, 55, 56. anteffestus, a, um, better written separately, ante gestus. ante-gredior, essus, 3. v. dep. [-gra- dior] To go before, to precede (perh. only in Cic.) : Stella Veneris cum antegreditur solem, Cic. N. D. 2, 20; so id. Off. 1, 27 ; Fat. 10 ; Div. 1, 14. ANTE * ante-habeo» ere, v. a. To prefer . incredibilia veris, Tac. A. 4, 11. ante-haCj (old form antidhac. like antidea for antea, and antideo for anteeo. Plaut. Am. 2, 2, 79 ; Aul. 2, 8, 26 ; Casin. prol. 88; Cist. 1,1, 1.; 1, 3, 50; Epid. 4, 1, 12 ; Bacch. 3, 6, 10 ; Pseud. 1. 1, 14 ; 2, 2, 26 ; Poen. 3, 5, 7.— Antehac. ' dissyl., Hor. Od. 1, 37, 5) [hac AM., like antea, postea, quapropter, etc.] Before, this (pres- ent) time, formerly, aforetime, in time past, previously (demonstr. ; on the contr. an- tea, before any fixed time, relat. ; cf. an- tea) : quod antehac imperitabam, nunc te oro, Plaut. Capt. 2, 1, 47 ; id. Mil. gl. 4, 8, 56 : magis me benigne nunc salutas, quam antidhac, id. Poen. 3, 5, 7 ; Ter. Andr. 1, 2, 15 : antehac sperare saltern licebat, nunc etiam id ereptum est, Cic. Fam. 12, 23, 6 ; Hor. Od. 1, 37, 1, 5 sq. : utque antehac flagitiis, ita tunc legibus la- borabatur, Tac. A. 3, 25. — But sometimes for antea (relat.) : Before any specified time, earlier, before that time : Plaut. Am. 1, 1, 302 : ea saepe antehac fidem prodi • derat, Sail. C. 25, 4. anteidea = antidea, v. antea. antelatUS; a, um, Part., from ante fero. t Antelli (Anthelii), Oram, m., 'Arrrj- Aioi or 'Ai'tf/jAioi, Images of the gods that stood before the house door, Tert. Idol. 15. anteloglUin, ii, «■ [vox hybrida, from ante-AriyoffJ A prologue or preamble : Plaut. Men. pro]. 13. ante-loquium, ii, »• [loquor] (post- class., and rare) X. The right of speaking before another, Macr. S. 7, 4 ; so id. 1, 24. — 2. Proem, preface : Symm. Ep. 8, 23. ante-lucanus, a, um, adj. [lux] That is or takes place before daybreak (only in prose, but class.) : ex antelucano tempore, Cic. Fam. 15, 4 : industria, id. Tusc. 4, 19, 43 : coenae, which continue the whole night until daybreak, Cic. Cat. 2, 10 : lucubratio, Col. 11, 2, 55 : spiritus, i. e. ventus, Vitr. 1, 6 ; so aurae, Plin. 18, 6, 7 no. 2. ante-luClO) <"&>• [lux] Before day- break (only in App.) : aufugere, App. M. 1, p. 107, 8 Elm. : recubare, id. ib. 9, p. 223, 30.— Whence ante-luculo, "*>• Before day- break : App._M. 1, p. 108, 36 Elm. 4 ante-ludium, ii. "■ [ lud °] A pre- lude : App. M. 11, p. 260, 31 Elm. antc-merldialis, e, adj. (a rare form for the follg.) Before midday or noon : horae, Marc. Cap. 6, p. 195. ante-meridianus; «. um, adj. Be- fore mid-day or noon : sermo, Cic. de Or: 3, 6 : ambulatio, id. ib. 30 : literae, re- ceived before mid-day, id. Att. 13, 23. ante-mittO; ere, v. a. To send be- fore (rare ; more freq. instead of it prae- mittere) : equitatum, Caes. B. G. 1, 21 Herz. : antemissis equitibus, id. B. C. 1, 51 ; Sol. 25. Antemnae* arum (sing. Antemna, Cato Orig. in Prise, p. 716 P. ; Sil. 8, 367), /. A very ancient town of the Sabines, so called from its situation on the river (an- te amnem) Anio, where it empties into the Tiber, Var. L. L. 5, 5, 12 ; Serv. Virg. A. 7, 631 ; cf. Plin. 3, 5, 9, and Mann. Ital. 1, 662. — Whence Antemnas» atis, Be- longing to Antemnae ; hence Antemna- tes, Its inhabitants, Liv. 1, 9, 10. * ante-moeniO, ire, v. a. [munio] To furnish with a, front or protecting wall, i. e. a rampart, bulwark : antemoeni aliqua nos, Plaut. Mil. 2, 2, 68 Lindem. (cf. ib. 75 : magna moenis moenia). * antemurale, is, «. A protecting wall, an out-work, breast-work, Hier. Horn. 2, and Vulg. Thren. 2, 8. * ante-muranus; *», ™, adj. [mu- rus] That is before the wall : vallum, Amm. 22 (12). antenna (less correctly, antemna), ae, /. A sail-yard: funes, qui antennas ad malos destinabant, Caes. B. G. 3, 14 ; Liv 30. 10 : antennae gemunt, * Hor. Od. 1, 14, 6 ; Ov. Tr. 3, 4, 9 : cornua velata- rum antennarum, the ends of the sail- yards covered with the sails, Virg. A. 3, 549. — As pars pro toto — velum : pinus . . antennis apta ferendis, Ov. M. 13, 783. Antenorj oris, m., 'Avrnvup, A noblt A K-TE Trojan, who was in favor of restoring Helen and making 'peace with the Greeks ; after the fall of Troy, he went to Italy and founded' Patavium (Padua), Serv.Virg. A. 1, 246 ; Ov. M. 13, 201 ;_Fast. 4, 75 ; Liv. l, 1.— Whence, a. Antendreus, a, um, adj. Pertaining to Anterior ; or, Patavian, Padnan, Mart. 1, 77; 4, 25. — j>. Ante- norides- ae > m - A male descendant of Aulenor, Virg. A. 6, 484 ; also : An inhab- itant of Padua, Serv. Virg. A.'l, 252. ante-nuptialis, e, adj. Before a marriage (only in late Lat.), Justin. No- vell. 2, 1, et al. anieoccupatio and anteoccn- po, better written separately, ante occ., etc. ante-paenultlmus (less correctly written paen.), a, um, adj. In gramm., Pertaining to the third syllable from the end, antepenultimate, Diomed. p. 425 P. ; Marc. Cap. 3, p. 60, et al. ants-pag-mentum, i, «• [PAG, whence pango] In architecture, Every thing that is used for investing or gar- nishing the exterior of a house, as the or- naments about the doors, windows, etc. : Cato R. R. 14 ; cf. Vitr. 4, 6 ; Fest. p. 8 ; Miill. Archaeol. § 287. anteparo and antepartus, more correctly written apart, ante paro and ante partus. * ante-paSSlO» onis,/. A transl. of the Gr. vporraBua, A presentiment of pain, suffering, etc., Hier. Ep. 79 ad Salv. no. 9. ante-pendillus, a, um, adj. Hang- ing before (only late Lat.) : crines, App. M. 2, p. 125, 4 Elm. ; so id. ib. 5, p. 168, 23 ib. antepereO) more correctly written apart, ante pereo. ante-pes, edis, m. * 1. The fore- foot : Cic. Arat, 454. — 2. = anteambulo, A forerunner, etc., Juv. 7, 143 ; Agroet. Orthogr. p. 2274 P. ante-pilanus, i. »»• 1. In milit. lang.. The soldiers who fought before the pilani, i. e. triarii, therefore the hastati and the principes, Liv. 8, 8 ; cf. Adam's Antiq. 2, 58. — 2. In Ammian.= antesig- nanus, who fought before the standards, 16, 12, 20. — 3. Trop. : A competitor, a rival, Amm. 28, 1. ante-polleO; ere, v. n. To be more powerful, to excel, surpass, overtop (late Lat.) : alipui, App. M. 1, p. 104, 20 Elm. : toto vertice cunctos, id. ib. 7, p. 189, 35 ib. ante-pome, sui, situm, 3. v. a. To set or place before: equitum locos sedilibus plebis, Tac. A. 15, 32 : propugnacula ante- posita, id. ib. 12, 56. — In Piaut., To set (food) before one : prandium pransoribus, Plaut. Men. 2, 2, 2; so id. Cure. 1, 1, 73 ; Rud. 2, 6, 25. — 2. Trop. : To prefer, give the preference : longe Academiae illi hoc gymnasium anteponam, Cic. de Or. 1, 21 fin. : amicitiam omnibus rebus, id. Lael. 5 ; Nep. Eum. 1, 3 ; Tac. A. 12, 69. f^~" A9 tmesis : pono ante : mala bo- nis ponit ante, Cic. Off. 3, 17, 71 ; 'Kb. 1, 1,20. * ante-potenSi entis, adj. Superior in power or fortune : voluptatibus gaudi- isque antepotens, Plaut. Trin. 5, 1, 1. antequam and ante quam, v. ante II. 1? 2. tanterides, u ™. f = avrnpiSes, in architecture, Counter-prop set against a wall to support it, a buttress, Vitr. 10, 1. t anteridion, U dim. n.=:ii.vTnpibwv, A little prop or support, Vitr. 10, 17 fin. ; a doubtful reading. anterior; oris, adj. comp. [ante] (ouly in late Lat.) That is before, fore- most : pars, Amm. 16, 8 ; so id. 25, 3. Of time : That is previous, former, anterior : literae tuae, Symm. Ep. 6, 59 : reges, Sulpic. Sev. Hist. Sacr. 1, 52, et al.— ''Adv. anterius, Before, first, Sid. Ep. 2, 9. t AnterOS; otis, m. = 'AvreptaS (an opponent of Eros), An avenger of slighted love, Cic. N. D. 3, 23, 60.— 2. A kind of amethyst, Plin. 37, 9, 40. antes, lum, m. Mows, e. g. of vines : Virg. G. 2, 417 ; cf. Fest. p. 14 : Adam's Antiq. 2, 347. Also of all kind9 of plants : Col. 10, 376. And of ranks of soldiers : Cato in Philarg. Virg. G. 2, 417. H ANTE * ante-scholanus, i. «*• [schoia] An under teacher : Petr. Sat. 81. . ante-sig-nanus, >, ™- [signum] That is before the standard ; hence, 1, ante- signani sc. milites, A chosen band of Ro- man soldiers who fought in battle before the standards, and served for their defence, Caes. B. C. 1, 43 ; 57 ; Liv. 22, 5 ; 9, 39 ; Var. in Non. 553, 10 ; cf. Adam's Antiq. 2, 82. — Hence trop., A leader, commander : in acie Pharsalica, Cic. Phil. 2, 29 ; so App. M. 4, p. 147, 12. antc-sto or antistOj steti, 1. v. n. To stand before, only in a trop. signif., to excel, be superior to ; with Dat. or Ace. ; also ahsol. ; to distinguish one's self to be distinguished : brassica, quae omnibus oleribus antistat, Cato R. R. 156 ; Cic. Inv. 2, 2 : antestat eloquentia innocentiae, Nep. Arist. 1 : virtute ceteris, Claud. Qua- drig. in Gell. 9, 13 : aliquem, Met. Numid. in Gell. 12, 9 : Scandinavia magnitudine diias (insulas) antestat, Mel. 3, 6 : Hercu- lis antestare si facta putabis, * Lucr. 5, 22. ancestor, atus, 1. v. dep. [contr. from ante-testor, like adoptio from adoptatio] A word peculiar to judicial proceedings : To summon as a witness [testari] before [ante] the opening of the cause, to summon as a witness (the formula was : licet an- testari? and the person gave his assent by offering the tip of his ear, which the summoner touched ; cf. Adam's Antiq. 1, 317). So in 1 Frgm. in XII. Tab. : si. in. IVS. VOCAT. NI. IT. ANTESTATOK. IGITUK. em. capito ; cf. Dirks. Transl. p. 129- 144. Ph. Licet te antestari? Th. Non licet, Plaut. Cure. 5, 2, 23 ; cf. ib. 25 ; id. Pers. 4, 9, 10 ; so id. Poen. 5, 4, 59 ; 60 : magna inclamat voce et "licet antesta- ri ?" Ego vero oppono auriculam, * Hor. S. 1, 9, 76 : est in aure ima memoriae lo- cus, quern tangentes antestamur, Plin. 11, 45, 103. — In Cic. once not pertaining to judic. proceedings : Cic. Mil. 25 fin. — In a pass, signif.: Liv. Andron. in Prise, p. 792 P.— Whence antes tat us, a, um, Pa. Subst., A witness, Gaj. Inst. 1, 6, 3 ; cf. Adam's An- tiq. p. 221. ! ante urban a, orum, n. "praedia urbi propinqua," Fest. p. 8. ante-venio» eni, entum, 4. v. n. To come before, get the start of: c. Vat. or Ace. (cf. Rudd. 2, 137) : tempori, Plaut. Trin. 4, 2, 66 (tempus, Claud. 23, 152) : exercitum, Sail. J. 48 ; 60 id. ib. 56 : con- silia et insidias (hostium), to thwart, id. ib. 88. — Pass.: omni tempore anteventum est, Cato in Non. 87, 17.— 2. Trop. : To exceed, surpass, excel (very rare) : amor omnibus rebus antevenit, Plaut. Cas. 2, 3, 1 : per virtutem nobilitatem, Sail. J. 4. — Also abs. : To become greater, more dis- linguislied : beneficia, ubi multum ante- venere, Tac. A. 4, 18. ante-ventulus, a. um, adj. [venio] Coming forth before, hanging beforc = antependulus (perh. only in App.) : co- mae, App. M. 9, 231, 5 : crines, id. Flor. no. 3, p. 342, 2 Elm. * anteverSlO; onis, /. An anticipa- ting, preventing : anteversio et praegres- sus, Amm. 21, 5 fin. — From ante-verto (-vor-X ti, sum, 3. v. a. (As dep. antevortar, Plaut. Bac. 3, 5, 1.) 1, To place one's self before something, to go or come before, to precede : rooerores antevortunt gaudiis, Plaut. Capt. 4, 2, 60: stella turn antevertens, turn subsequens, Cic. N. D. 2, 20 : itaque antevertit, id. Mil. 17. — 2. Trop.: a. To anticipate, prevent : miror, ubi ego huic antevorte- rim, * Ter. Eun. 4, 5, 12 : Fannius antever- tit, Cic. Lael. 4 : damnationem veneno, Tac. A. 13, 30.— b. To prefer, to place be- fore others : rebus aliis antevortar, ut, etc., Plaut. Bac. 3, 5, 1 : Caesar omni- bus consiliis antevertendum existimavit, ut, etc., Caes. B. G. 7, 7 (where omnibus consiliis are not, as Herz. in h. 1. suppos- es, the Abl., but analog, to rebus aliis in the preced. example, in the Dat, e. g. : prae omnibus aliis consiliis id efficiendum existimavit ut, etc.). ante-VlO, are, v. n. [via] To go be- fore, Venunt. F. 4, 26. ante vdlo, are, v. n. To fly before ; c. Ace. (only post-Aug. ; Virg. A. 9, 47, AN TH and 12, 455 it is written apart, ante vol.) : currum, Stat. Th. 3, 427 : agmen, Sil. 12, 600 : Zephyros, Claud. Phoen. 21. Ante-VOrta? ac >/- [verto] The name of a goddess who reminds men of things past, antith. to Postvorta, Macr. S. 1, 7 (in Ov. F. 1, 633, and Serv. Virg. A. 8, 336, called Porrima). ' anthalium, ". n. = avBdXiov, A hind of bulbous, esculent root, Cyperus es- culentus, L. ; Plin. 21, 15, 50. 1. anthedon. onis,/.=ai/0ijdwy, A species of the medlar-tree, the Greek medlar, Mespilus tanacetifolia, L. ; Plin. 15, 20, 22. 2. Anthedon, 6nis, /, 'A.v8nkov, 1. A town and harbor in Boeotia, opposite the Island Euboea (hence Euboica), the birth- place of Glaucus (cf. Horn. 11. 2, 508), and noted for its traffic in sea-sponges, Ov. M. 13, 905 ; 7, 232 ; cf. Mann. Gr. S. 220. — Whence AntheddniUS; a, um, adj., Anthedonic, Stat. Th. 9, 291; 328.-2. A maritime town in Palestine, afterward called Agrippias, Plin. 5, 13, 14. tanthemis, Idis, f—dv8tuii. The herb chamomile, Anthemis, L. ; Plin. 22, 21, 26. i anthemum, *■ n. = av6tuov, An herb good for the stone, Plin. 26, 8, 55 no. 9. Anthcmus, «ntis, f, 'AuSe^d?, 1. A region in Macedonia, in Mygdonia, Plin. 4, 10. — 2. A town in Mesopotamia, id. 6, 26 ; also Anthemusias, adis, sc. urbs, Tac. A. 6, 41. — 3. The ancient name of the Island of Samos, Plin. 5, 31. — Whence AnthemusIuS) a, um > adj.. Pertaining to Anthemus, Eutr. 8, 2; Amm. 14,9. ' anthera, ae, f. — AvBr\pa (bloom- ing), A medicine composed of flowers, Cels. 6, 11 med. ^ Plin. 24, 9, 42. tantheriCOS; i, m. = dv8epiKos, The stalk of the asphodel, Plin. 21, 17, 68 ; 22, 22, 32. tanthiaS; ae, m. = dv8iaf, A sea-fish unknown to us, which was difficult to be caught, Plin. 9, 59, 85 ; Ov. Hal. 45. t anthinus, a, um , fdj- = &v6iv6;. Gathered from flowers: mel, Plin. 11, 14, 14. t anthdlogica. orum, n.^=dvOo/\oyi- k&, Anthology, the title of a work consist- ing of choice thoughts, proverbs, poems, etc., Plin. 21, 3, 9. t anthracias, v. anthracitis. t anthracinus, a, um, adj.—o.v6pu- kivos, Coal-black : Var. in Non. 550, 5. I anthracites, ae, m. = dv8paKiriK, A kind of blood-stone, Plin. 36, 20, 38. t anthracitis, idis, f.=,h6putTins, A kind of carbuncle, the coal-carbuncle, Pirn. 37, 11, 27 ; in Sol. 37 fin. the same is called anthracias, ae, m. = dv6paKtaS. t anthrax, acis, m. — avBpa\ (coal), 1, Natural cinnabar (the color of which is like a burning coal), Vitr. 7, 8. — 2. Li medicine, A virulent ulcer (Lat. carbun- culus), Aem. Macr. de Herb. c. de sabina. i anthriscus, / or -um, » i=ax- QpiamiS or -ov, The southern chervil, Scan- dix australis, L. ; Plin. 22, 22, 38 ; 21. 15, 52. . t anthropographos, i. ni.=.dvBpu- T7oypaos, Man — i. e. portrait-painter, an- epithet of the painter Dionysius, Plin. 35, . 10, 37. t anthropolatra, ae, m.=av8pu>~o~ XdrpnS, A man-worshiper, Cod. Just. 1„1, . 5; 6. tanthropomorphitae, arumi m. = &v()pu}-opop n. = dvBv)\/\iov, -A: plant, ace. to Sprengel, the Cretan pitch- plant, Cressa Cretica, L. ; Plin. 26, 8, 51 (called by the same author, 21, 99, 103,. anthyllum). t anthyllis, Idie, /. = c\vBv\\is,_ A plant, ace. to Sprengel, the musk-ivy,. Teucrium Iva, L. ; Plin. 26, 15, 90. t anthypophora, ae, f.=dv8vKo-•). — 2. Versus, A verse com- posed of this foot, Diom. p. 513 P. ; called palimbacchius by Quint. 9, 4, 82 ; Isid. 1, 16, p. 30 Lind. i antibasis. is, /. = rW<6a<7i? (coun- ter-basis), The hindmost small pillar at the pedestal of the ballista, Vitr. 10, 17 ; cf. ib. 15. t antlboreUS) a, um, adj.=z dvTi66- peios, Turned toward the north: horologi- um, Vitr. 9, 9. I antTcateg-oria, ae, f. — avriKarr]- yopia, A recrimination, counter-plea, Aug. 3 : contra Cresc. 26 ; 74 fin. (in Quint. 3, 10, 4, and 7, 2, 9, as a Gr. word). AntlCato. onis, m. The title of Cae- sar's lampoon against the treatise of Cic. in praise of Cato ( Uticcnsis), called " Cato," Quint. 1, 5, 68 ; Juv. 6, 337 ; Gell. 4, 16 ; cf. Bahr, Lit. Gesch. 267 and 462. i Antlchristus, i- m.='Avrixpiaroi, The Antichrist ; very freq. in the Church fathers. I anticb.th.dnes* um, m.=d,> T ix6o- vey= antipodes (dvriTroSes). The antipodes, Plin. 6, 22, 24 ; Mel. 1, 1. anticipation onis, /. [anticipo] 1. A preconception, the innate notion of a thing formed before receiving instruction or information concerning it, Gr. itpb- XntpiS (only in Cic.) : Deorum, Cic. N. D. 1, 16 ; so ib. 17. — 2, The first movements nf the body before properly walking, Arn. 3, p. 107. — 3, In rhetor., A figure of speech :=occupatio and TrpoAnuVis, Jul. Ruf. p. 30 Pith. anti-cipo> w% atum, 1. v. a. [capio] To take before or before the time, to antici- pate something : ita est informatum antic- ipatumque mentibus nostris, etc., already known, Cic. N. D. 1, 27 (cf. anticipatio) : qui anticipes ejus rei molestiam, quam triduo sciturus sis, id. Att. 8, 14 : antici- pata via, traveled over before, Ov. M. 3, 234 : mortem, to kill one's self before, Suet. Tib. 61 : seculares anticipati (i. e. justo matu- rius editi), id. Claud. 21, et al.— Abs. : To anticipate : Lucr. 5, 658 ; Var. in Non. 70, 13 : venti uno die anticipantes, Plin. 2, 47, 47. — * 2. To surpass, excel : alicujus acu- men, Aus. Ep. 4. 69 emend. Salinas. antlCBS) a, um, adj. [ante] That is in front, before, foremost : Fest. p. 119 : an- tica (pars) ad meridiem, postica ad sep- tentrionem, Var. L. L. 7, 2, 81 : pars, * Cic. Univ. 10. Anticyra- ae (also in the plur. Anti- cyrae, arum, Pers. 14, 16), /, 'Avr'iKvpa, An island in the Sinus Maliacus, in which hellebore was best prepared ; hence much frequented by hypochondriacs, Ov. Pont. 4, 3, 53 ; Hor. S. 2, 3, 83 ; 166 ; A. P. 300 ; Plin. 22, 25, 64 ; 25, 5, 21 ; Gell. 17, 15. t antidactylus, a, um, adj,=.dvn- AuktvXos : pes, A reversed dactyl : ^ ^ — c. g. legerent, Mar. Vict. p. 2488 P. antidoa or anteidea, v - antea. antldeo, v. anteeo. antldhaCt v - antehac. t antidoron, i, «• = di/nSCipov, A gift in return, Ulp. D. de Petit, hered. 25, § 8. t aivhddtuili, h «• and -us or -os (cf. Scrib. Larg. compos. 99, 106, and passages cited there), i, /. = dvriSoTav (-os), A counterpoison : Cels. 5, 23 ; Phae- dr. 1, 14, 3 ; Quint. 7, 2, 25 ■ Suet. Calig. 23 ; Ner. 34, et al. ; Gell. 17, 16 ; so Gaj. Dig. 18, 1, 35. — Sometimes, in Ren., An, antidote, counter-remedy : Spart. Hadr. 23. — Trop. : antidotum adversus Caesa- rem, Suet. Calig. 29. AntiensiS) v - Antium. t antiSferiOt an ancient word for val- de, Fest. p. 8 ; cf. Quint. 1, 6, 40 ; 8, 3, 25. Anturone» es, or Antigona, ae,/, 'AvTiytivn, 1. A daughter of^the Thcban 114 ANTI king Oedipus, Hyg. Fab. 72 ; Juv. 8, 228. — 2. A daughter of the Trojan king Loom- edon, Ov. M. 6, 93 ; Serv. Virg. G. 2, 320. AntigTonea* ae,/., 'Av-iy6vaa or 'Ai>- Tiyovia, The name of several towns; \ a In Epirus, Liv. 32, 5 ; 43, 23. — Whence An- tiffonensis ager, Liv. ib. ; and Antigo- neuses, its inhabitants, Plin. 4, 1, 1. — 2. I 71 Macedonia, Liv. 44, 10. — 3. I n Arcadia, Plin. 4, 6.-4. In Troas, Plin. 5, 30. Antig"6nuS) i. »»•. 'Avriyovos, The -name of several kings after Alexander the Great : a. Antigonus I., father of Deme- trius Poliorcetes, Nep. Eum. 5 ; Cic. Off. 2, 14; Just. 13. — b. Antigonus Gonatas, son of Demetrius Poliorcetes, Just. 17, 1 ; 24, 1, et al. — c. Antigonus Dcson. Cic. Off, 2, 14 ; Just. 28, 3. Antilibanus* i. m„ 'AvTi\t6avo<,_ A mountain range in Phoenicia, opp. Liba- nus, Cie.Att.2,16; cf. Mann. Phoen. 270 sq. Antlldchus, i, ™-< 'AvriXoxoS, A son of JSestor, slain by Hector before Troy, Hor. Od. 2, 9, 14 ; Ov. H. 1, 15 ; Juv. 10, 253. Antimachus. \ ™-< 'AvripaxoS, 1. A Greek poet of Colopltvn, cotemporary of Socrates and Plato, and author of a The- baide, Cic. Brut. 51 ; Cat. 96, 10; Prop. 2, 34, 45. — 2. A centaur slain by Caeneus in tlie contest with the Lapitliae, Ov. M. 12, 460. t antimetabolc, es, / = dvripera- So\rj, a rhetor, iig. : A reciprocal inter- cltange, in Cic. Her. 4, 28, 39, called com- mutatio, e. g. : non ut edam vivo, sed ut vivam edo, Isid. Orig. 2, 21, p. 81 Lind. (in Quint. 9, 3, 85, as a Gr. word). i antinomia, ae, f.z=d V rwopia, A contradiction between laws : Quint. 7, 7, 1 ; so ib. 10, 2 ; 3, 6, 45. 1. Antiochensis, e, ad J- [Antio- chia] Of or belonging to Antiochia: plebs, Amm. i4, 7. Hence, in the plur., The in- habitants of Antiochia, Caes. B. C. 3, 102; Tac. H. 2, 80 ; 82, et al. * 2. Antldchcnsis. e, adj. [Antio- chusj Of or belonging to King Antio- chus : pecunia, received of him, Val. Max. 3, 7 no. 1 (cf. 2. Antiochenus). 1. AntidchenUS, a, um, adj. [Anti- ochia] Oj or belonging to Antiochia: ager, Ven. F. 8, 5 fin. 2. Antiochenus, a, um, adj. [Anti- ochus] Of or belonging to King Antio- chus : pecunia, received of him, Gell. 4. 18; 7, 19/??. (cf. 2. Antiochensis). AlJtlOC.heus (or -1US). a, um, adj., 'Avridxitos, Of or pertaining to the philos- opher Antjochus, Cic. Ac. 2, 36 ; Att. 13, 19. Antiochia (also Antiochea, like Al- exandria with Alexandria; cf. Prise, p. 588 P. and Ochsn. Eclog. 143), ae, /., 'Ai-- Tttixcia, Antioch: X. The name of several cities a. The most distinguished is that founded by Seleucus Nicator, and named after his father, Anliochus ; the chief town of Syria, on the Orontes, now Antakia, Just. 15, 4 ; Cic. Arch. 3 ; cf. Mann. Syr. 363. — b. A town in Oaria, on the Mae- ander; also called riu0o7roXis, Plin. 5, 29. — C. I n Mesopotamia, afterward Edessa, id. 5, 24. — d. f" Mygdonia (Mesopota- mia), 'A. f) Muydoi'inj, now Nisibis, Plin. 6, 13, 16.— e. In Macedonia, id. 4, 10; its inhabitants, Antiochiensee, id. ib. — 2, The province of Syria, in which Antiochia, on the Orontes (v. above, a) is situated, Plin. H. N. 5, 12, 13 ; Mela, 1, 11, 12. AntidchinUS) «, um, adj. [Antio- chus] Of or pertaining to tfic philosopher Anliochus, the founder of the fifth Academy, Cic. Fam. 9, 8. AntiochlUS; v - Antiocheus. Antldchus, i. '»•. 'AvrioxoS, 1. The name of several Syrian kings, among whom Anliochus Magnus was most distinguished, on account of his war with the Romans, Liv. 31, 14 ; 33, 13 sq., et al. ; Nep. Han. 2, 7 : Cic. de Or. 2, 18 ; Verr. 1, 21 ; Sest. 27 ; Drjot. 13, et al. — 2. The name of an Academic philosopher, a teacher of Cicero and Brutus, Cic. Acad. 2, 43 ; N. D. 1, 3 ; Brut. 91. Aritldpa. ae,/., 'Avrid-nn, 1, A dauglu- ter of Nyctcus, wife of Lycus, king of Thebes, mother of Amphion and Zeihus. She was bound to the neck of an ox by Dirce, whom Lycus had married, but was released by her sons, Hyg. F. 7. — 2. The ANTI name of a tragedy of Pacuvius, Cie. Fin 1,2; Pers. 1,77. Antipatcr* tn (m later Latin Anti- patrus, T)rell. no. 4727), m., 'Avrinarpos, \ u One of the generals and successors of Alexander the Great, the father of Cassan- der, Just. 11, 7 ; 12 ; 13, 5, et al. ; Cic. Off. 2, 14. — 2. H* s grandson, son of Cassan- der, and son-in-law of Lysimachus, Just. 16, 1. — 3. The name of several philoso- phers : a. Of a Cyrenaic, Cic. Tusc. 5, 36.— b. Of a Stoic, Cic. Off. 3, 12; Acad. 2,6; Div. 1, 3; 20. — c. Of a cotemporary of Cicero, from Tyre, Cic. Off. 2, 24.-4. A distinguished lawyer, friend of the ora- tor L. Crassus, Cic. de Or. 2, 12 ; Brut. 26 ; Leg. 1, 2. and others. t antipathes, is, /• = dvTtnadris, A black, opaque stone, used as a preventive of witchcraft, Plin. 37, 10, 54 (by Laev. in App. Apol. p. 294, 10 as neutr. =z avrma- 0is). t antipat'hia, ae. /■ = avrnrdBeta, The natural aversion of two things to one anotlier, antipathy : opp. to concordia, Plin. 37, 4, 15 ; so id. 20, 4, 13 ; 24, 9, 41, et al. Antipatlia. ae, /., 'AvTiKarpta, A town in Macedonia, Liv. 31, 27. Antiphafes, ae, m., 'Avn^drns, 1. A king of the Laestrygones, who sunk in the sea the fleet of the Greeks returning home from Troy with Ulysses, and devour- ed one of his companions, Ov. M. 14, 234 sq. ; Juv. 14, 20 ; Sil. 8, 531.— 2. A son of Sarpedon, slain by Turnus, Virg. A. 9, 696. t antlpherna, oram, n. = dvriThooes, The antipodesfLact. 3, 23 ; Aug. Civ. D. 16, 9 ; Serv. on Virg. A. 6, 532 ; hence ironic, of men who in their reveling turn night to day, and day to night, Sen. Ep. 122. (In Cic. Ac. 2, 39, 123, as a Gr. word.) AntipdliS) is./-. 'Avrim\is, A city in Gaul, now Antibes, Plin. 3, 4, 5 ; Mel. 2, 5. Hence AntipolitanUS, a, um. Of or fromAntipolis, Antipolitan: \Xvj\\x\\,found in that region, Mart. 13, 103 ; cf. id. 4, 89. — 2. An ancient city in Latinm, on the spot where Janiculum afterward stood, Plin. 3, 5, 9. t antiptosis. is, /. = avr'mranif, a gramm. tig., The putting of one case for another, Serv. Virg. A. 1, 577 ; 2, 283 ; 6, 727 ; 10, 653 ; 11, 56, et al. antiquanus, a, um. adj. [antiquus] Pertaining to antiquity : ars, the art of reading and copying ancient MSS. (v. the follg. b), Hier. Ep. ad Flor. 5, 1. Hence antiquarius. h\ m., a, One whv em- ploys himself about antiquities, or loves them, an antiquarian, archaeologist (a post-Aug, word) : nee quemquam adeo antiquarium puto, ut, etc., Tac. Or. 21 ; so * Suet. Aug. 86. — Also in the fern., * Anti- quaria, ae, /., She who loves antiquity, a female antiquarian : Juv. 6, 454. — q. One who understands reading and copying an- cient MSS. : Cod. Theod. 4, 8, 2 ; Aus. Ep. 16, et al. * antiquatlO. 6nis, /. [antiquo] In judicial lang., An abrogating, annulling, repealing : poenarum, Cod. Theod. 6, 55,4. antique» adv.. Formerly, v. antiquus. antiquitas,atis,/. [antiquusj 1, An- cient lime, antiquity, ajicientness (class., but only in prose) : fabulae ab ultima an- tiquitate repetitae, Cic. Fin. 1, 20 : habet ut in aetatibus auctoritatem senectus, sic in exemplis antiquitas, id. Or. 50 : anti- quitas dat dignitatem verbis, Quint. 8, 3, 24 ; Suet. Ner. 38. et al. 2. Meton. : a. The occurrences of an- tiquity, the history of ancient times, antiq- uity : tenenda est omnis antiquitas, Cic. ANTI ue Or. 1, 5 : meraoria antiquitatis, id. Brut. 59, 214 : antiquitatis iter, id. de Or. I, 60, 256, et al. : antiquitatis amator, Nep. Att. 18 Br. and Dahne ; cf. id. ib. 20, et al. — So in the plur. A title of historical or archaeological works (cf. Plin. praef.), an- tiquities : Gell. 5, 13 : Varro in antiquita- tibus rerum humanarum scripsit, etc., id. II, 1, et saep. — t). Men of former times, the ancients : errabat multis in rebus an- tiquitas, Cic. Div. 2, 33 ; cf. Hand VVopk. Lectt Tull. p. 209 ; id. Leg. 2, 11, 27 : an- tiquitas melius ea, quae erant vera, cer- nebat, id. Tusc. 1, 12 Kiihn. : ! fabulose narravit antiquitas, Plin. 12, 19, 42 ; id. 19, 4, 19, no. 1, et al. 3. With the access, idea of moral ex- cellence (cf. antiquus no. 4) : Primitive virtue, integrity, honesty, etc. : P. Rutilius documentum fuit virtutis, antiquitatis, prudentiae, Cic. Rabir. Post. 10 : his gra- vissimae antiquitatis viris probatus, id. Sest. 3 : haec plena sunt antiquitatis, id. Plane. 18, 45; Sail. H. Frgm. in Serv. Virg. G. 2, 209 : exemplar antiquitatis, Plin. Ep. 5, 15. 4. Rarely, Great age (cf. antiquus no. 6) : generis, Cic. Font. 14 ; Nep. Milt. 1. aatiquituSi adv. [from antiquus, like humanitus, divinitus, from humanus, di- vinus ; cf. Prise, p. 1015] 1, In former times, of old, anciently (only in prose ; most freq. in the histt. ; never in Cic.) : Belgas Rhenum antiquitus transductos, Caes. B. G. 2, 4 ; id. ib. 7, 32 : tectum ant. constitutum, Nep. Att. 13 ; Suet. Caes. 42 ; id. Aug. 60 ; 94.-2. From an- cient times, from antiquity; hence some- times with inde or ab ad: Plin. Pan. 31 : quum Pythagoras acceptam sine du- bio ant. opinionem vulgaverit, Quint. 1, 10, 12 : jam inde ant. insita pertinacia, Liv. 9, 29 : hi sunt jam inde ant. castella- ni, etc., id. 34, 27 ; Plin. Pan. 82, 7 : quum (hoc studium) ant. usque a Chirone ad nostra tempora apud omnes duraverit, Quint. 1, 10, 30. antique, avi, atum, 1. v. a. [antiquus] Only used as t. t. relating to civil life : To restore a thing to its former condi- tion, to leave it in its ancient state (" anti- quare est in modum pristinum reducere," Fest. p. 22). Hence of a bill : To reject it, not to adopt it (cf. Adam's Antiq. 1, 141, 143) : legem agrariam antiquari facile pas- sus est, Cic. Oft'. 2, 21, 73 ; so Liv. 4, 58 ; 5, 30, oo, et saep. : Piso operam dat, ut ea rogatio antiquetur, Cic. Att. 1, 13 ; cf. id. ib. 1, 14 ; Liv. 31, 6 ; cf. id. 45, 35 ; 6, 39 ; 40 : legem antiquastis, Cic. Leg. 3, 17, 38 (cf. the letter A, abbrev.) : plebiscitum primus antiquo, abrogoque, Liv. 22, 30. antiquus? a, um, adj. [a ditf. orthog. for anticus, from ante] It designates That which is before in time, while anticus de- notes that which is before in space (cf. Vel. Long. p. 2223 P.). 1, That lias been or has been done be- fore, old, ancient (in opp. to novus, that has not previously existed, new ; on the other hand, vetus, that has existed or been a long time, in opp. to recens, that has not been long in existence, recent ; cf. Manut. Cic. Fam. 11, 21 ; Lind. Plaut. Mil. 3, 1, 154 ; Capt. 1, 2, 29 ; Doed. Syn. 4, 82 sq. ; Hab. Syn. no. 768) : Juppiter Alcumenam rediget in antiquam concordiam corju- gis, into her former harmony with her hus- band, Plaut. Am. 1, 2, 13 : hoc timet, no tua duritia antiqua ilia (thy former sever- ity) etiam adaucta sit, Ter. Heaut. 3, 1, 26 ; so id. Hec. 1, 2, 17 ; Lucr. 2, 900 : causam suscepisti antiquiorem memoria tua, Cic. R. Perd. 9, 25 : tres epistolas tuas accepi : igitur antiquissimae cuique re- spondeo, id. Att. 9, 9: antiquior dies in tuis erat adscripta Uteris (an earlier or old- er date), quam in Caesaris, id. Qu. Fr. 3, 1, 3 ; Liv. 3, 58 : Nilus antiquo suo flumina reddidit alveo, Ov. M. 1, 423, et saep. — Hence antiqui, subst. The ancients, esp. the ancient writers (i. e. those whose age has been long past ; on the other hand, veteres, those who have lived and acted for a long time) : antiquorum auctoritas, Cic. Lael. 20 ; so Hor. S. 1, 4, 117 ; 2, 2, 89, et saep. : quod deeus antiqui sum- mum bonum esse dixerunt, Cic. Leg. 1, 21, 55 : habemus Scauruin in antiquis, id. ANTI Brut 30. 116 ; Hor. Ep. 2, 1, 78, et saep. : facere in antiquum, to restore a thing to its former condition, to place on its old foot- ing, Liv. 33, 40 dub. — Antiquus and vetus are often connected together as syno- nyms : Veterem atque antiquam rem (old and antiquated) novam ad vos proferam, Plaut. Am. prol. 118 ; id. Mil. 3, 1, 154 ; id. Most. 2, 2, 45 ; Poen. 5, 2, 18 ; Pers. 1, 2, 1 ; Trin. 2, 2, 106 ; Plin. Ep. 3, 6 : Vete- ra tantum et antiqua mirari, Tac. Or. 15 : simultas vetus et antiqua, Juv. 15, 53 ; so id. 6, 21, et al. 2. Poet.=praeteritus, Past, gone by, former: vulnus, Ov. Pont. 1, 5, 37: hie- mes, id. Tr. 3, 12, 2 : career, Luc. 6, 721 ; Val. Fl. 2, 394. 3. T r o p. in comp. and sup. : That is before or first in rank or importance, more or most celebrated, famous, preferable or better (" antiquior melior," Non. 425, 32) : genere antiquior, Att. in Non. 426, 3 : quanto antiquius quam, etc., Lucil. ib. ; Var. ib. : quod honestius, id mihi est anti- quius, Cic. Att. 7, 3 : antiquior ei fuit laus et gloria quam regnum, id. Div. 2, 37 : antiquiorem mortem turpitudine habere, id. Her. 3, 3.: neque habui quicquam an- tiquius, quam ut, etc., id. Fam. 11, 5 : ne quid existimem antiquius, id. Phil. 13, 3 : neque prius, neque antiquius quicquam habuit, quam ut, etc., Vel. 2, 52 ; Suet. Claud. 11 : judiciorum causam antiquissi- mam se habiturum dixit, Cic. Q. Fr. 2, 1 : navalis apparatus ei antiquissima cura fuit, id. Att. 10, 8 ; so id. ib. 12, 5 ; Liv. 1, 32 ; cf. id. 9, 31, et al. 4. Also trop. : Old, with the access, idea of simplicity, purity, innocence (cf. antiquitas no. 3, and our phrase the good old times, and the like) : antiquis est ado- lescens moribus, Plaut. Capt. 1, 1, 37 ; cf. id. Trin. 2, 2, 20 : homo antiqua virtute et fide, Ter. Ad. 3, 4, 78 : homines antiqui (good, honest people, people of the old stamp), qui ex sua natura ceteros finge- rent, Cic. Rose. Am. 9, 26 : vestigia anti- qui officii, id. ib. 10, 27 : vide quam sim antiquorum hominum : id. Att. 9, 15 : vir sanctus, antiquus, Plin. Ep. 2, 9. 5. With the access, idea of veneration, honor : Old, venerable, illustrious : " anti- quum veteres etiam pro nobili posuere," Fest. p. 22 : terra antiqua potens armis, Virg. A. 1, 531 ; 3, 164 : urbs. id. ib. 11, 540. C But not rarely antiquus, like vetus, designates That which has been in exist- ence or done a long time, old : Athenae, antiquum opulentum oppidum, Enn. in Non. 470, 5 : mos, id. ib. 506, 1 : amnis, Att. in Non. 192, 6 : hospes, Ter. Th. 1, 2, 17 (cf. Virg. A. 3, 82 : veterem Anchisen agnoscit amicum) : artificium, Cic. Verr. 1, 2, 5 : genus, Nep. Dat. 2 : templa, Hor. S. 2, 2, 104 : antiquissima scripta, id. Ep. 2, 1, 28 : saxum antiquum (i. e. which for a long time had lain in this place), ingens, etc., Virg. A. 12, 897, et saep. Hence antiquum obtinere, to retain an old custom or habit : antiquum hoc ob- tines tuum, tardus ut sis, Plaut. Most. 3, 2, 102; Ter. Andr. 4, 5, 22; cf. id Hec. 5, 4, 20 : morem antiquum atque ingenium obtines. — Hence 7. Aged : antiqua herilis fida custos corporis, Enn. Medea in Non. 39, 2 (as a transl. of the Gr. Ylubaiiiv oiVwv Krr\\ia decnoivnS t[iris) : cives antiqui, amici ma- jorum meurn, Pac. in Cic. Or. 46 ; Virg. A. 9, 646 ; Ulp. Dig. 50, 3 1. Adv. : antique, Like the ancients: Hor. Ep. 2, 1, 66. — Comp., Tac. G. 5. — Sup., (* regnasse, in very remote times), Sol. 17. t antirrhlnon. i. rt-==avTi$ivov, also anarrhinon, i, n.=avajlpii>dv, Aplant, wild lion's-mouth, Antirrhinum Orontium, L. ; Plin. 25, 10, 80; cf. App. Herb. 86. t antisag"Og-e, es, f._ = avTeimiyoiyrj, A figure of spetch by which one thing ad- duced is'opposedto another, a counter-asser- tion, Marc. Cap. 5, p. 172. ' antiscii; orum, m.^avrinKioi (coun- ter-shadows), People on the other side of the equator, whose shadows are cast in the opposite direction from ours : Amm. 22, 15 fin. t anttsigma, atis. n. — avriaiyiia, 1. A character, OC, which the Emperor Clau- dius wished to introduce into the Lot. for ANTI ps = the Gr. u/, Prise, p. 553 P. ; cf. Schneid. Gr. 1, 5. — 2. A critical mark, Q, placed before a verse which is to be trans- posed, Isid. Orig. 1, 20. i aatisdphistaj ae, m. = uvrtooio- rf,s, A counter-sophist, i. e. a grammarian who takes the opposite side of a question (only post-Aug.) : Quint. 11, 3, 127 ; Suet. Tib. 11 ; so id. Gramm. 9. ' antispastUSj i, m.-=iavrio-naorvi, In metre sc. pes, An antispast, afoot in verse: -^ -w ; e. g. Medullina. Diom. p. 478 P. — Hence antispastieum metrum. A verse that is composed principally of an- tispasts, id. p. 505 ib. (* antisp odos. i- Ashes used instead of spodium,y]in. 34, 13, 35.) Antissa. ae, /., "kvriaoa, A town in the southern part of the Island of Lesbos, now Petra, Liv. 45, 31 ; Ov. M. 15, 287 ; Plin. 5, 31, 39. Hence Antissaei, orum, m., Inhabitants of Antissa, Liv. io, 31. * ailtistatUSj us > ™- [antisto] Supe- riority in rank : angelorum, Tert. adv. Val. 13. antisteSj stitis, adj. m. and /. (fern. also antistita, ae, like hospita from hospeB, sospita from, sospes, clienta from cUens, Orell. no. 2200 ; cf. Charis. p. 77 P. ; Prise, p. 650 ib.) [antisto = antesto, q. v.] Stand- ing before, only subst. 1. An overseer, president, in gen. (rare) : vindemiatorum, Col. 3. 21, 6 : imperii Romani, Tert. Apol. 1. In the fern. : A fe- male overseer : latrinarum, id. Pall. 4 Jin. — Far more freq. 2. An overseer of a temple, a high-priest : caerimoniarum et sacrorum, Cic. Dom. 39, 104 ; id. Div. 2, 54 Jin. : Jovis, Nep. Lys. 3 ; Liv. 9, 34 ; id. 1, 7 : sacrorum, Juv. 2, 113. — In the Christian writers : The bishop, Cod. Justin. 1, 3 ; 18, et saep. In fern. : A female overseer of a temple, a chief priestess : a. Antistes : assiduaetem- pli antistites, Liv. 1, 20 ; so id. 23. 24 ; 31, 14 : perita antistes, Val. Max. 1, 1, no. 1 : templi aeditua et antistes pudicitia, Tert. Cult. fern. 1. — j), Antistita, ae : Plaut. Rud. 3, 2, 10 : Veneris antistita, Pollio in Charis. p. 77 P. : Att. in Non. 487, 19 : fani antistitae, Cic. Verr. 2, 2, 45 ; cf. Gell. 13, 20, 22: antistita Phoebi, i, e. Cassan- dra, so called as prophetess, Ov. M. 13, 410 : Cybeles antistita, Virg. Cir. 166 ; Corn. Sever, in Charis. p. 77 P. 3. Trop. : A master in any science or art : artis dicendi antistes, Cic. de Or. 2, 46, 202 ; «v. Tr. 3, 14, 1 : artium, Col. 11, 1, 10 : sapientiae, Plin. 7, 30, 31 : juris, Quint. 11, 1, 69 : justitiae, Gell. 14, 4. AlltistheneSj is and ae, m., 'Ayriij- Qivni , A pupil of Socrates, teacher of Diog- enes, and founder of the Cynic philosophy, Cic. N. D. 1, 13 ; de Or. 3, 17.— In plur. : Antisthenae multi, Gell. 14, 1, 29. antistita. ae, v. antistes.' * antistltium, ii, ". [antistes] The office of an antistes, the chief priest 1 's office : Marc. Cap. 2, p. 34. antisto, J. antesto. t antistl'ODhe, es, f.-=aVTmrOo4>fi: X. In the chorus of the Greek and Roman tragedy, The antistrophc answering to the strophe, Victorin. p. 2051 P.— 2. A rhetor- ical figure, according to which several parts of a period end with the same word (Cic. Fontej. Frgm.). Marc. Cap. 5, p. 175. t antithesis, is, /. = dvrWeois, a gramm. tig. The putting of one letter for another (e. g. olli for illi, impete for impe- tu), Charis. £. 249 P. ; Diom. p. 437 ib. 1 antltheton, i, k. = pi/ri'fe'rov; Op- position, antithesis, a rhetor, fig. : Cic. Or. 50, 166 ; Pers. 1, 85 (e. g. frigidn pugna- bant calidis, humentia s'iccis, Ov. M. 1, 19 ; cf. Quint. 9. 3, 81). t ailtiiheuSj i, m. = rij/WSto? (a coun- ter-deity), One who pretends to be a God : Arn. 4. p. 134.. — Hence, The devil, Lactant. 2, 9. Antrum* ii, '"■■, "kvnov, A town in Latiwm distinguished for the temple of Fortune (Hor. Od. 1, 35, 1), not for from the sea-coast, now Anzio, the birth-place of Nero, Plin. 3, 5, 9 ; cf. Mann. Ital. 1, 618 ; Mull. Koms Campagn. 2, 271 sq.— Hence. 1. AntianilSj a - um > ad J- An- tian : Hercules Antianus, honored at An- tium, Cic. Frgm. in Non. 284, 1. — 2. An- 115 ANUL tiaSj atis, adj. Of or belonging to An- tium, Antian : Liv. 8, 14 ; so id. 6, 9 ; 8, 12, et al. So : Valerius Antias, A histo- rian before Livy, Gell. 1, 7, 10 ; cf. Bahr's Literaturgeseh. S. 260. — Hence Antiates, um. The inhabitants of Antium : naves Antiatum, Liv. 8, 14 fin. — 3. Antiati- nus, a, um, adj., Antian : fortunae, Suet. Galig. 57.-4. Antiensis, e, <*4;-> the same : templum, Val. Max. 1, 8 no 2. Antius, a, um, adj. A Roman gentile name; hence Antia lex (by Antius Res- tio), against prodigality, Gell. 2, 24 ; Macr. Sat. 2, 13. t antizeugmenon, i. «■ = Aim- (ftvyiJievov, A grammatical figure, by which several clauses are referred to one verb, Marc. Cap. 5, p. 176. t antlia- ae, f = avrMa, A machine for drawing water, worked with the foot, a pump: Mart. 9, 14, 3; *Suot. Tib. 51. antlo, v. anclo. Antonianus, v. Antonius. * Antdniaster, .tri, m. dim. (Anto- nius ; like surdaster Irom surdus, parasi- taster from parasitus ; cf. Prise, p. 628 P.] A servile imitator of the orator Anto- nius, a little Antonius, in a reproachful sense : hie noster Antoniaster, Cic. Va- ven. Frgm. in Prise, p. 617 P. Antoninus, ii m - [Antonius] The name of several Roman emperors ; among whom the most distinguished were An- toninus Pius and M. Aurelius Antoninus Philosophus ; Orell. no. 834 sq. ; 856 sq.— Hence AntoninianuS, a, um, adj. Antoninian, Eutr. 8, 10; Lampr. Elag. 24. et al. Antonius» u\ m. A Roman gentile name : 1, M. Antonius, a distinguished triumvir, conquered by Octavianus at Ac- tium. a mortal enemy of Cicero. — 2. M. Antonius, a celebrated orator just before the age of Cicero ; cf. Cic. Brut. 37 ; El- lendt Cic. Brut, p. LXII. sq. ; Bahr's Lit- eraturgesch. S. 355. — 3. C. Antonius, Cicero's colleague in the consulship. — Fern. Antonia, ae, A daughter of the tri- umvir Antonius, Plin. 35, 10, 36. no. 16. — Whence, 1. AntonillS,. a, um, adj. Of or pertaining to Antonius : lex, pro- posed by the triumvir Antonius, Lentul. in Cic. Fam, 12, 14 fin. — Hence Antonii, The adherents of the triumvir Antonius, Lepid. in Cic. Fam. 10, 34. (Others read in both passages Antoninus ; still others, Antonianus.)— 2. Antonianus, a, um, adj.: a. Of or pertaining to the triumvir Antonius, Cic. Fam. 12, 25/«.; Veil. 2, 74 ; Sen. Ben. 2, 25 ; hence also Antonia- nae, arum, /., subst. sc. orationes, The {Philippic) orations of Cicero against An- tonius, Gell. 7, 11 ; 13, 1 and 21— j,. Of or pertaining to the orator Antonius : di- cendi ratio, Cic. Verr. 2. 5, 13. t antonomasia. ae, /. == &vTovou.a- aia, A rhetorical figure, by which, instead of the name, an epithet of a person is em- ployed (e. g. instead of Scipio, Eversor Carthaginis ; instead of Achilles, Pelides ; instead of Juno, Saturnia, etc.), Quint. 8, 6, 29 ; 43. + antroare, " gratias referre," To thank, Fest. p. 9. Antron* 6ms. f, 'Avrpibv (Horn. II. 2, 697), A town in Thessaly (Phthiotis), Liv. 42, 42 ; 67. I antrum? h n:^=avTj>ov, A cave, cav- ern, grotto (almost entirely confined to the poets) : Virg. A. fi, 42 : gelida, id. G. 4, 509: abdita, Ov. M. 13, 47: gratum, Hor. Od. 1, 5, 3; so id. ib. 2, 1, 39 ; 3, 4, 40 ; 25, 4 ; Prop. 4, 1, 99 ; 4, 3 ; Mart. 13, 60 ; Stat. 8. i, 6 ; Sil. 6, 149, et saep.— Of the hollow of a tree : exesae arboris, Virg. G. 4, 44. Of a sedan (deep, and, as it were, hollowed out), Juv. 4, 21. Later, of any cavity: narium, Sid. Ep. 1, 2 : pa- lati, id. ib. 9, 13. AnubiSj ' 3 andidis (ace. Anubin, Prop. 3, 9, 41 ; Anuben, Plin. 33, 9, 46), m., 'Xvovfiis [Egypt, word]. An Egyptian de- ity which was represented with the head of a dog (cf. Miill. Archaeol. § 408), tutelary deitu of the chase: latrator Anubis, Virg. A. 8, 698 ; so Ov. Am. 2, 13, 11. anulariS (aim.), e, adj. [anulus] Re- lating to a signet ring ; hence anulare (sc. genus coloris), a white color which 116 A NX I was prepared from chalk, among which ring-gems of glass were mingled, ring- chalk: Plin. 35, 6. 30. Cf. the follg. word. anulariUS (ann.), a, um, adj. [anu- lus] Of or pertaining to a signet-ring: creta= anulare, v. the preced., Vitr. 7, 14 : * Scalae anulariae, A place in Rome, in the eighth district (the origin of the name is unknown) : Suet. Aug. 72. — Hence subst. anularius, ii, m., A ring-maker : Cic. Acad. 2,26. anulatus (ann.), a, um, Part., from the verb anulo [anulus], not elswhere found : Furnished or ornamented with a ring : aures, * Plaut. Poen. 5, 2, 21. — In App. anulati pedes, fettered, Met. 9, p. 222, 30 ; cf. ib. p. 234, 15. 1. anulus (ann. ; cf. Schneid. Gr. 1, 422), i, m. [2. anus, like circulus from cir- eum, not a dim.] X. A ring, esp. for the finger, a finger- ring ; and for sealing, a seal-ring, signet- ring : ille suum anulum obposuit, Plaut. Cure. 2, 3, 76 : de digito anulum detraho, Ter. Heaut. 4, 1, 37 ; id. Ad. 3, 2, 49 ; id. Hec. 5, 3, 31, et saep. ; Lucr. 1, 313 ; id. 6, 1007; 1013: (Gyges) anulum detraxit, Cic. Otf. 3, 9, 38 : gemmatus, Liv. 1, 11 ; Suet. Ner. 46 ; id. Caes. 33 ; Tib. 73, et saep. : anulo tabulas obsignare, Plaut. Cure. 2, 3, 67 : sigilla anulo imprimere, Cic. Ac. 2, 26, 85 ; Cic. Q. Fr. 1, 1, 4; Plin. 33, 1, 6, et saep. — The right to wear a gold ring was possessed, in the time of the Republic, only by the knights (equi- tes) ; hence equestris, * Hor. S. 2, 7, 53. And anulum invenit=:eques factus est, Cic. Verr. 2, 3, 76. So also jus anulorum = dignitas equestris, Suet. Caes. 33 : do- natus anulo aureo, id. ib. 39; so id. Galb. 10 ; 14 ; Vitell. 12, et al. ; cf. Adam's Ant. 1,34. 2. Of other articles in the form of rings : a. ^ ring for curtains : velares anuli, Plin. 13, 9, 18. --b. A link of a chain : Plin. 34, 15, 43 ; Mart. 2. 29. Irons for the feel : anulus cruribus aptus, id. ib. 14, 169. — c. A loch of hair in the form of a ring, a ringlet : comarum anulus, id. 2. 6G. — d. A round ornament upon the capi- tals of Doric columns, Vitr. 4, 3. * 2. anulus, ji m - dim. [1. anus], The posteriors, rectum : Cato R. R. 159. X. anus«i' m> The posteriors, recttnn, fundament '[so called from its round form] : * Cic. Fam. 9, 22 ; Cels. 7, 30 ; Serib. Comp. 227. * 2. anus, i. >». [related to AN=«/*0[', prim, si ae,/., 'Aniptia, One of the most distinguished towns in Coele- Syria, on the Oronles, Liv. 38, 13 (where there is an allusion to the origin of the name) ; Cass, in Cic. Fam. 12, 12 ; Plin. 5, 23, 19 ; cf. Mann. Syr. p. 360.— 2. A town in Bithynia, earlier called Myrlea, Plin. 5, 32, 40 ; c£ Mann. Asia Min. 3, p. 560. — 3. A town in Phrygia the Great. Cic. Art. 5, 16 ; Fam. 2, 17 ; Plin. 5, 29, 29 ; cf. Mann. Asia Min. 3, 120 and 122. Whence, a. ApamensiSj e. adj. Per- taining to Apamea (in Phrygia Major) : forum, Cic. Att 5, 21.— j>. Apamcnus- a, um, adj., the same : regio. Plin. 5, 29, 31 : vinum, id. 14, 7, 9.— c, ApamGUS. a, um, adj. Of or belonging to Apamea (in Bithynia) ; hence Apamei, Its inhab., Trajan, in Plin. Ep. 10, 57. ' aparctiaSj ae, m. = an;apKTias, The north wind (pure Lat. septentrio), Plin. 2, 47, 46. f aparine. es, f.=d-aph-n, A plant, clivers, Galium Aparine, L.; Plin. 27, 5, 15. tapathia; ae, /. = a-n0aa. Freedom from passion or feeling, insensibility, the moral principle oftlie Stoics, Stoicism, Gell. 19, 12 fin. t apatOTj oris, adj. = dzdTup, Without father, Ten. de Praescr. c. 53 de Melchis. Apaturos* k 1. A place cm the Cim- merian Bosporus, with a temple of Venus Apaturia : Plin. 6, 6, 6. Hence Apatn- ria, orum, n. A festival of Venus Apa- turia. Ten. Apol. 39. + ape< an old word for prohibe, com- pesce, Fest p. 19. ; apsliotes. ae, m. = d-nbiTr/c, The east wind (pure Lat subsolanus). Plin. 2, 47, 46. Apella» ae, m., 1, The name of a Ro- man freedman, Cic. Att. 12, 19: Fam. 7, 25 ; Plancus in Cic. Fam. 10, 17. Also, 2. Tlie name of a credulous Jew who lived in the time of Horace ; hence appel. for a credulous man : Hor. S. 1, 5, 100. Apelles, i 3 (voc. Apella, Plaut Poen. 5, 4, 101), m., 'A-xMtjS, A distinguished Greek painter in the time of Alexander the Great, Plin. 35, 10, 36, no. 10 ; Cic. Brut. 18 ; Off. 3, 2 ; Fam. 1, 9 ; Prop. 3, 9, 11, et al. Hence Ape'leus. a, um, adj. Of or belonging To Apelles : opus, Mart 7, t3 : tabulae. Prop. 1, 2, 22, et al APE R . Apellinem, v. Apollo. * Apenninicolai ae, comm. [Apen- ninus-coloj An inhabitant of the Apen- nines : Virg. A. 11, 700. ApenjliUigena; ae, comm. [Apen- ninus-gigno] burn upon the Apennines, originating there : Ov. M. 15, 432 ; Claud. VirCons. Hon. 505. Apenzilnus (also Apeninus, Grut 204, i8), i, m. [ti'om the Galhc pen, mount- ain-summit] The mountain-chain that pass- es through the length of Italy, Plin. 3, 5, 7 ; conspicuous for height ; hence nubifer, Ov. M. 2, 226, and Virg. A. 12, 703, tt al. Cf. Mann. Ital. 1, 264 sq. 2. aper. pri, m.z=Kar.psS, 1. A wild boar, a wild swine, Ov. M. 8, 282 ; 9. 192 ; 10, 550 ; 715 ; Virg. E. 7, 29 ; 10, 56 ; Aen. 1, 324, et al. : aper F.rynianfhius, Cic. Tusc. 4, 22, and Arcadius. Mart 9, 104, the Erymanthian boar slain by Hercules. Among the Romans a delicacy, Juv. 1, 140. — Prov., a. L'no saltu duos apros ca- pere, to kill two birds with one stone, Plaut. Cas. 2, 8, 40. — fo, Apros immittere liqui- dis fontibus, for something perverse, in- considerate, Virg. E. 2, 59. — 2. -4 stand- ard of the Roman legions: Plin. 10, 4, 5. — 3. A kind offish, Enn. in App. p. 486; Plin. 11, 51, 112, where it is called caper. 2. Aper. P>"i, m. A Roman surname, Trie. Or. 2 ; Lampr. Comm. 2 ; Inscr. Grut. 692, 8. Aper ail tia. ae,/, ' A-epavTia, A small province in Thessaly, south of the Dolopi- ans. Liv. 36, 33 ; 38, 3 ; cf. Mann. Greece p. 39. Whence Aperantiij orum, m. Its inhabitants, Liv. 43, 22. aperiO* erui, ertum, 4. (fut. aperibo, Plain. True. 4. 2, 50 ; Pompon, in Non. 506, 30) v. a. [from ab-PAKio or teeio, like the antith. operio, from ob-PAKio, etc. ; cf. ab I] 1, To uncover, make or lay bare : patinas, Plaut Ps. 3, 2, 51 : apertae surae, Turp. in Non. 236, 16 : apertis la- teribus, Sisenn. ib. 26 : capite aperto esse. Var. ib. 25 : id. ib. 28 : ut corporis partes quaedam aperiantur, Cic. Off. 1, 3d fin. : caput aperuit, id. Phil. 2, 31; Sail. H. Frgm. in Non. 236, 20 : capita, Plin. 28, 6, 17 : aperto pectore, with naked bosom, Ov. M. 2, 339 ; and poet transf. to the person : apertae pectora matres, bare as to the breast, id. ib. 13, 688 : ramum, Virg. A. 6, 406, et al. Trop. : To make visible, to show, reveal: Liv. 22, 6: dispulsa ne- bula, diem aperuit, id. 26, 17 (cf just be- fore : densa nebula campos circa intezit) : dies faciem victoriae. Tac. Agr. 38 : lux aperuit bellum ducemque belli, Liv. 3. 15 : novam aciem dies aperuit, Tac. H. 4, 29 : his unda dehiscens Terram aperit, per- mits the ground to be seen, Virg. A. 1, 107. From the intermediate idea of making visible, Metaph., 2. To open, unclose : aperto ostio alti Acheruntis, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16 : ape- rite aliquis ostium, Ter. Ad. 4, 4, 24 ; so id. Heaut 2, 3, 35 : forem aperi. id. Ad. 2, 1, 13 : fores, id. Eun. 2, 2, 53 ; Ov. M. 10, 457 ; Suet. Aug. 82 : liquidas vias, to open the liquid way, Lucr. 1, 374 ; so Virg. A. 11, 884 : succum venis fundere apertis, to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 810 : accept fasciculum. in quo erat epistola Piliae : abstuli, aperui, legi, Cic. Att. 5, 11 Jin.; so id. ib. 1, 13; 6, 3 : testamentum, Plin. 7, 52, 53 : Suet. Caes. 83: Aug. 17: ferro iter aperiundum est Sail. C. 58 : locum . . . asylum (* to make it an asylum), Liv. 1, 8 : subterraneos spe- cus, Tac. G. 16 : navigantibus maria, Plin. 2, 47, 47: arbor florem aperit, id. 12, 11, 23, et saep. : aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Paul. Dig. 8, 2. 40.— Trop.: nee ita claudenda est res familiaris, ut earn be- nignitns aperire non possit, Cic. Off. 2, 15 : amicitiae fores, id. Fam. 13, 10 : multus apertus cursus ad laudem, id. Phil. 14, 6 ] fin. : tibi virtus tua reditu m ad tuos ape- I ruit id. Fam. 6, 11 : philosophiae fontes, id. Tusc. 1, 3 fin. ; id. Mil. 31, 85, et saep. : ventus incendio viam aperuit, Liv. 6, 2 : occasionem ad invadendum, id. 4, 53 ; so id. 9, 27 : si hanc fenestram aperueritis (i. e. if you enter vpon the way of com- plaint), nihil aliud agi sinetis, Suet Tib. 28 (cf. Ter. Heaut 3, 1, 72 : quantam fe- APER i nestram ad nequitiam patefeceris !) So [ of the new year : to open it, i. e. begin- : ! annum. Virg. G. 1, 217 : contigit ergo pri- vatis aperire annum (since the consul en- tered upon his office the first of January), : Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef. So also of a school : to establish, set up, be- i gin, or open it : Dionysius tyrannus. Co- i rinthi dicitur ludum aperuisse, Cic. Fam. ' 9, 18 ; so Suet Gramm. 16, and Rhet 4. — Poet : fuste aperire caput i. e. to cleave, 1 divide the head, Juv. 9, 98. 3. Aperire locum (populum, gentcs. ' etc.), To lay open a place, people, etc., i. e. to open an entrance to, render accessible (cf. j patefacio) ; most freq. in the histt, esp. in j Tacitus : qui aperuerint armis orbem ter- \ rarum, Liv. 42, 52 ; id. ib. 4 : Syriam, Tac. A. 2, 70 : omnes terras fortibus viris na- ! tura aperuit, id. Hist. 4, 64 : novas gentes, | id. Agr. 22 : gentes ac reges, id. Germ. 1 Passow : Britanniam tamdiu clausam ape- rit, Mel. 3, 6, 4 ; Luc. 1, 465 Corte : Eoas, j id. 4, 352 : pelagus, Val. FL 1, 169. 4. Transf. to mental objects : To dis- j close something unknown, as it were veil- | ed, to unveil, i. e. reveal, make known, un- \ fold, to prove, demonstrate ; or gen. to ex- j plain, recount, etc. : occulta quaedam et quasi involuta aperiri, Cic. Fin. 1, 9, 30 : explicanda est saepe verbis mens nostra de quaque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est, id. Or. 33 : tua probra aperibo omnia, Plaut. True. 4, 2, 50 : ne exspectetis argurnentum fabulae, hi partem aperient, Ter. Ad. proL 23 : non quo aperiret sententiam suam sed, etc., Cic. de Or. 1, 18, 84 : eo praesente conjurationem aperit. Sail. C. 40 : natu- ram et mores, id. ib. 53 fin. ; so id. ib. 45 ; 47 ; Jug. 33 : lux fugam hostium aperuit Liv. 27, 2: aperiri error poterat, id. 26, 10 : casus aperire futuros, to disclose the future, Ov. M. 15, 559 : futura aperit, Tac. H. 2, 4. So also se aperire or aperiri, To reveal one's true disposition, character: turn coacti necessario se aperiunt, show themselves in their true light, Ter. Andr. 4, 1. 8 : studio aperimur in ipso, Ov. A. A. 3, 371 : exspectandum dum se ipsa res aperiat, Mep. Paus. 3 fin. ; Quint prooem. § 3. Sometimes constr. with ace. c. inf., a relat. clause, or de : quum jam directae in se prorae hostes appro- pinquare aperuissent, Liv. 44, 28 : domi- j no navis, quis sit, aperit, Nep. Them. 8 ; ' so id. Eum. 13 : de dementia, Cic. Her. ! 2, 31.— In a gen. sense (as freq. in epistt) | is the expression in Cic. Att. 5, 1 : de Op- pio factum est ut volui, et maxime, quod DCCC aperuisti, you promised, i. e. that \ it should be paid to him : " ostendisti te i daturum," Manut ; cf. the more definite | expression, ib. 4 : de Oppio bene curasti, ; quod ei DCCC ezposnisti. — Whence apertus, a, um, Pa., lit, Opened ; hence open, free. 1. Lit: a. Opp. to tectus, Without cov- '■ ering, uncovered : naves apertae, without I deck, Cic. Verr. 2, 5, 40 ; Liv. 31, 22 fin. ; , cf. id. 32, 21, 14 : centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep. ; I v. navis. — Poet: Of the sky: Uncloud- ed, cloudless, clear : coelo invectus aper- to, Virg. A. 1, 155 : aether, id. ib. 587 : aperta serena prospicere, id. Georg. 1, 393. — "}} m Opp. to clausus, Unclosed, open, not shut : janua quum per se transpec- tum praebet apertum, since this affords an open, free view through it, Lucr. 4, 273 : oculi, id. ib. 340 : oculorum luruine aper- to. id. ib. 1139, et saep. : nihil tarn clau- sum, neque tam reconditum, quod nou istius cupiditati apertissimurn promptis- simumque esset, Cic. Verr. 2, 4, 20 : coe- lum patens atque apertum, Cic. Div. 1, 1 (diff. from no. a) : so Ov. M. 6, 693 : aper- tus et propatulus locus, Cic. Verr. 2, 4, 49 : iter, Liv. 31, 2 : apertior aditus ad moenia, id. 9, 28 : eampi, id. 38, 3 : per apertum limitem (viae), Tac. H. 3, 21 ; Ov. M. 1. 285 : aequor, id. ib. 4, 527 ; so id. ib. 8, 165 ; 11, 555, et saep. — Poet, of a battle : nee aperti copia Martis Ulla fuit, Ov. M. 13, 8. — Very freq. apertum, subst That which is open, free, an open, clear space : in aperto, Lucr. 3. 603 : per apertum fugicntes, Hor. Od. 3, 12, 8 : im- petum ex aperto facerent, Liv. 35, 5 : 117 APEX castra in aperto posita, id. 1, 33 ; so id. 22, 4 : volantem in aperto, Plin. 10, 8, 9 : in aperta prodeunt, id. 8, 32, 50 ; Tac. A. 2, 23. 2. Trop. : a. Opp. to that which is concealed, covered, dark : Open, clear, plain, manifest, unobstructed : nam nihil aegrius est, quara res secernere apertas ab dubiis, nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those doubtful, Luer. 4, 468 ; so id. ib. 598 ; 1, 914 ; 5, 1061 : quum ilium ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus, Cic. Cat. 2, 1 : simultates partim obscurae, partim apertae, id. Manil. 24 : quid enim potest esse tarn apertum tamque perspicuum ? id. N. D. 2, 2 : quid rem apertam suspectam faci- mus ? Liv. 41, 24 : non furtim sed vi aper- ta, id. 25, 24 : apertus animi motus, Quint. 10, 3, 21 : invidia in occulto, adulatio in aperto, Tac. H. 4, 4, et saep. So in rhetor. of well-arranged, char, intelligible dis- course : multo apertius ad intelligendum est, si, etc apertam enim narrationem tarn esse oportet quam, etc., id. de Or. 2, 80, 328 ; cf. id. Inv. 1. 20.— Hence in aper- to esse, (a) To be clear, evident, well known, notorious, h iip (puvepio ehai : ad cognos- cendum omnia illustria magis magisque in aperto, Sail. J. 5. — (/3) To be easily prac- ticable, easy, facile (the figure taken from an open field, where there are no hinder- ances in the way) : agere memoratu dig- na pronum magisque in aperto erat, Tac. Aet. 1 : hostes aggredi in aperto foret, id. Hist. 3, 56 ; id. Agr. 33.— b. Of character : Without dissimulation, frank, open, can- did : animus apertus et simplex, Cic. Fam. 1, 9 ; id. Off. 3, 13, 57 : pectus, id. Lael. 26. — Hence ironic, of one who free- ly exposes his crimes to view, does not seek to conceal them : ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for •impudent, shameless), Cic. Mur. 35. aperte, Adv. Openly, clearly, plainly, etc., Ter. Andr. 1, 2, 24 ■ Heaut. 4, 3, 24 ; Cic. de Or. 2. 36 ; Ac. 2, 6 ; Hor. S. 1, 2, 83, et saep.— Comp. Cic. Plane. 14 ; Att. 16, 3.— Sup. Cic. Verr. 2, 2, 64 ; Att. 14, 13. + Aperta- A surname of Apollo, quia patente (i. e. aperta) cortina responsa ab eo darentur, Fest. p. 19 ; cf. therewith the references to Pacuvius by Seal, in Lind. C. Gramm. II. 2, 332. apertiOg onis,/. [aperio] An opening, unfolding (only ante- and post-class.) : recens, Var. R. R. 1, 63 : floris, Pall. I, 6, 4 : templi, App. M. 11, p. 266, 22. * aperto. are, v.freq. [id.] To lay en- tirely bare : braeliium, Plaut. Men. 5, 5, 12. * apertor, oris, m. [id.] He who opens, begins (cf. aperio no. 2) : baptismi, Tert. adv. Marc. 2, 3. apertura, ae,/. [id.] (only post-Aug.) 1. An opening (in abstracto) : Vitr. 4, 6 fin. ; Ulp. Dig. 28, 5, 3. — 2. An opening (in concreto), aperture, a hole '' Vitr. 5, 5 ; so id. 10, 9. apertuS; a um i v - aperio, Pa. apex, ieis, m. [the etym. is dub. ; ace. to Serv. Virg. A. 10, 270, and Fest. p. 16, from apo, to join to, whence aptus ; ace. to Doed. Syn. 2, 113, from apisci] Lit., The extreme end of a thing, the point, sum- mit ; — hence 1, The small rod at the top of the fla- men's or high priest's cap, wound around with wool : Serv. Virg. A. 2, 683 ; id. ib. 10, 270. Hence as pars pro toto 2. The conical cap of the fiamen, orna- mented with this rod (cf. Adam's Antiq. I, 410) : qvei. AricEM. insigne. dialis. flaminis. gesistei, Epitaph of Scipio in Grotef. 2, 299 : apicem dialcm, Liv. 6, 41 : apex e capite prolapsus, Val. Max. 1, 1, no. 4. — Hence of' the priesthood itself: homo honestus non apice insignis, Sen. in Lact. 17, 6.— Metaph., 3, Any hat or helmet, a crown : (ib aqui- la Tarquinio apicem impositum putent, Cic. Leg. 1, 1 : regum apices, Hor. Od. 3, 21, 20 : ardet apex capiti, Virg. A. 10, 270 ; id. ib. 2, 683. Of birds : The crest, Plin. 11, 37, 44. 4. A projecting point or summit. So of trees : lauri, Virg. A. 7, 66 : sublimis, Juv. 12, 72 ; so Sil. 12, 709. Of the point 118 APIA of a sickle, Col. 4, 25, 1. Of the summit of a flame : Ov. M. 10, 279, et saep. — Hence 5. Trop. : The highest ornament or honor, the decoration of a thing : apex senectutis est auctoritas, Cic. de Senect. 17 : hinc apicem Fortuna sustulit, hie po- suisse gaudet, Hor. Od. 1, 34, 14. 6. In gramm., a> The long mark over a vowel, Quint. 1, 7, 2 ; 1, 4, 10 ; 1, 5, 23 ; Victor, p. 2469 P. Hence trop. : nullum apicem quaestionis praetermittere, Arn. 3 init. — t). The forms or outlines of the letters : literanim apices, Gell. 13, 30, 10 ; so id. 17, 9, 12. — Hence, per synccdochcn, 7. A letter or any other writing : api- cum oblator, Sid. Ep. 6, 8 : Augusti api- ces, i. e. rescripts, Cod. Just. 2, 8, 6 fin. apcxabo. onis, m. [apex] A kind of sausage (pern, only in the two follg. ex- amples) : Var. L. L. 5, 22, 32 : Arn. 7, p. 229.^ i aphacai ae, f. = aaipiua, A coarse kind of grits, Plin. 18, 11, 29, no. 2. t aphaeresiSj is, f. = apo5iirta, A . .- foal of Venus : Plaut Poen. 1, 1, 62 ; »u ill. ib. 1. 2, 44. t aphrodisiace, es, / — iI^Am- ki). A precious stone of a reddis/t-white col- or, unknown to us, Plin. 37, 10, 54. 1. Aphrodisias, adi?, /, 'A0/x»V GtaS, 1, A region in Asiatic Aeolis, Liv. 37, 21 ; Plin. 5, 30. — 2. A town and prom- ontory in Caria, on the Maeandcr, Plin. 5, 28, 29. — 3i An island near Gades, Plin. 4, 22, 30.— 4, An island in the Persian Gulf, Plin. 6, 25, 28. 2. aphrodisias = acorus, App. Herb. 6. AphrddlSlum, ii» »■ A maritime town in Latium, in. the province of Lavin- ium, with a renowned temple of Venus, which, however, was destroyed as early as the time of Pliny, Plin. 3, 5, 9 ; cf. Mann. Ital. 1, 617 ; Muller Roms Camp. 2, 271. aphron, v - aphrodes. f aphrorutrum, i- n. — aijjp6vnpov, Tlie froth of saltpetre, Plin. 31, 10, 46 no. 3 ; Mart. 14, 58. t aphthae^ arum,/. = «<-/>0a[, An erup- tion in the mouth, the thrush, Cels. 6, 11 (Greek) ; Marc. Emp. 11. aphyaj ae or -e, es, f. = dvx, A smau fish, usu. called apua, ace. to some the anchovy, Plin. 32, 11, 53 ; cf. id. 31, 8, 44. apiaCUS, a, um, adj. [apium] Of or relating to parsley, similar to parsley : brassica, Cato in Plin. 19, 8, 41 no. 1 ; cf. id. R. R. 157, 2. (Others read in the first passage apianara, in the latter apia,) apianus, «, um, ai j- [apis] Belong- APIS ing to bees, of bees : uva, as loved by bees, the muscatel : Plin. 14, 2, 4 no. 3 ; cf. Col. 12, 39, 3 ; so vitis, id. 3, 2, 17, and vinum, id. 12, 47, 6. — 2. Apiana, ae, /. (sc. herba) Chamomile, App. Herb. 23. apiariUSj a, um, adj. [apis] Relating to bebs, only subst. : 1, Apiarius, ii, m. A bee-keeper : Plin. 21, 10, 31. And 2. Api- arinm, ii, n. A bee-house, bee-hive (prob. first introd. by Columella into the written lang. ; cf. Gell. 2. 20, 8) : Col. 9, 5, 1 ; so id.3 3, 4 ; 5, 6 ; 7, 1 ; 12, 4, et al. apiastelluni, i, n. 1, The plant batrachion or herba scelerata, App. Herb. 8. — 2, The plant bryonia, id. ib. 66. t apiastra> ae, /. [apis] A bird that lies iu wait for the bees, a bee-eater, com- monly called merops (for apiaster or merops apiaster, Linn.), Serv. Virg. G. 4, 14. apiastrum, ', »■ [apis] Balm, a plam much loved by bees, melissophyllon, Var. R. R. 3, 16, 10 ; Col. 9, 8, 13 ; Plin. 21, 9, 29. * apiatuS; a, um, Part, of the verb APio, not otherwise used : Dotted, spotted, sprinkled : mensa, Plin. 13, 15, 30 Hard. 1 a pica, ae, /. (sc. ovis) = aircixos (without wool) A sheep that has no wool on the belly .- Var. R. R. 2, 2, 3 ; Plin. 8, 48, 75 :^Fest. p. 22. apicatxis, a, um. Part, of a verb APico [apex], not elsewh. used: Adorned with the priest's cap : Dialis, Ov. F. 3, 397. 1. ApiClUS; ii> ">• A notorious epi- cure undir Augustus and Tiberius ; Plin. 10, 48. 68 ; cf. Tac. A. 4, 1.— Hence, 2. The title of a Latin cook-book yet extant, in ten books, whose author is unknown, v. Bahr's Literaturgesch. S. 521. — And ApiCianUS; a , um, adj. Of or pertain- ing to Apicius : coctura, Plin. 19, 8, 41 : patina, Apic. 4, 2 : condimenta, Tert. Anim. 33. 2. ApiClUS; a, um, adj. Of or relat- ing to Apiaus : uvae, Cato R. R. 24, 1 ; Var. R. R. 1, 58 ; Plin. 14, 4, 5 ; Macr. S. 2, 16. Hence Apicium, i, n. sc. vinum, Cato R. R. 6, 5 : 7, 1 ; Var. R. R. 1, 25. apicula. ae, /. dim. [apis] A little bee : * Plant. Cure. 1, 1, 10 ; Plin. 7, 21, 21. + apiculum " filum, quo flamines ve- latum apicem gerunt," Fest. p. 19 ; cf. apex no. 1. ApidanUS, i. m., 'Awiduvds, A river in Tliessaly, which, uniting with the Eni- peus, flows into the Peneus, Ov. M. 1, 580 ; 7, 228 ; Luc. 6, 373 ; Val. Fl. 1. 357. Apina? ae, /. A poor and small town in Apulia, Plin. 3, 11, 16. Hence in the plur. proverb, (as Trica, q. v.) Trifles, worthless Hangs : apinae tricacque, Mart. 14, 1. (* Apidlae, arum, /. A town of La- tium, Liv. 1, 3o.) 1. apis or -eSj H /• (.nam. sing, apis, Ov. M. 13, 928 ; Petr. Frgm. 32, 7 ; Col. 9, 3, 2; 12, 1. The form apes is given in Prise, p. 613 and 703 P., and Prob. 1470 ib. as the prevailing one, to which the dim. apicula is no objection, since fides, is, also has fidicula. The gen. plur. va- ries between ium and um. The former is found : Var. R. R. 3, 16, 14 ; Liv. 27, 23 ; Col. 9, 3, 3 ; 9, 1, et al. ; Plin. 7, 15, 13 ; 11, 7, 7 ; 11, 11, 11 ; 11, 16, 16 ; 17, 44, et al. ; Just. 13, 7. 10 ; Ov. M. 15, 383 ; Juv. 13, 68 ; the form apum, Liv. 24, 10 ; Col. 9, 2, 2 ; Plin. 8, 42, 64 ; Pall. Apr. 8, 2 ; Jun. 7, 1 ; Aug. 7. Of the six examples in Cicen) — Harusp. Resp. included — only in Div. 1, 33 fin. is apum found without variation ; in other passages, Off. 1, 44, 157 ; de Sen. 15, 54 ; Ac. 2, 17, 54, and Harusp. Resp. 12 (twice) the MSS. give sometimes apium, sometimes apum : the Cod. Erfurt, has in opp. to Beier upon Off. 1. 1., Harusp. Resp. twice apium) [related prob. to AP, apo, Sima : the clinging animal], The bee: Hor. Od. 4, 2, 27. — Their habits are taught in Var. R. R. 3, 16 sq. ; Virg. G. 4, 1 sq.; Col. 9. 2 sq. ; Plin. 11, 5 sq. ; Pall. 1, 37 sq., et al. 2. Apis, is &°is, Paul. Nol. 85), m. The ox, honored as a god by the Egyp- tians, Apis, Plin. 8, 46, 71; Ov. Am. 2, 13, 14. apiscor, aptus, 3. v. dep. [apo ; cf. Struve p. 207) (class., but more rare than AP O the compel, adipiscor ; in the post-Aug. per. most freq. in Tac.) orig. To reach after something, in order to take, seize, or get possession of it ; hence in gen., 1, To pursue {with effort, zeal, etc.) : sine me hominem apisci, Plaut. Epid. 5, 2, 3. And bo. as the result of the pursuit, 2. To take, attack, seize upon : Lucr. 6, 1230. — 3. To reach, attain to, get, gain {by effort, trouble, etc. ; cf. adipiscor), both lit. and trop. : quod ego objectans vitam bellando aptus sum, Pac. in Non. 234, 25 : heredi- tatem, Plaut. Capt. 4, 1, 8 : cupere aliquid apisci, Lucil. in Non. 74, 30 ; so id. ib. 23 : aliquem, Sisenn. in Non. 68, 25 : maris apiscendi causa, Cic. Att. 8, 14 fin. : lau- dem, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 fin. : ali- quid animus praegestit apisci, Cat. 64, 145 : spes apiscendi sum mi honoris, Li v. 4, 3 : jus, Tac. A. 6, 3 : so id. ib. 4, 1 ; 16 ; 59 ; 6, 20, et al. Once in Tacitus, c. Gen. like the Gr. rvyxdvciv rivos : dominatio- nis, Ann. 6, 45. — P o e t : To take some- thing into the mind, i. e. to perceive, un- derstand : Lucr. 1, 449. jy Apiscendus, pass., Manil. 3, 145 ; Tac. A. 3, 31 : 13, 20, et al. Cf. adipiscor. apium* i'> "■ t a P is ] Parsley, esp. loved by bees ; an umbelliferous plant of sev- eral species (mountain parsley, celery, etc.), Plin. 19, 8. 37. The leaves of one species (water parsley, our celery, the Apium graveolens, Linn.) was very often used by the ancients for garlands, on ac- count of its strong fragrance : Virg. E. 6, 68 Voss. ; esp. in drinking-bouts : vivax, that long remains green, Hor. Od. 1, 36, 16 ; so id. ib. 2, 7, 24 ; 4, 11, 3 (cf. Theoc. 3, 23) ; and, among the Greeks, given as a prize to the victors in the Isthmian and Nemean games (cf. Passow under oe\i- vov) : Juv. 8, 226 ; cf. Plin. 19, 8, 46. t aplancs. )<;, Not mov- ing Shout, standing firm, Maer. Somn. Sclp. 1, 6, 9, and 11. aplnda ("PP 1 ). ae, /• [prob. from ab and flu, pluo, tluo, etc., that which flows or falls away ; cf. Lind. Comm. Fest., p. 314] C.iaff: Plin. 18, 10, 23 : nee hercle apluda est hodie quam tu nequior, Naev. in Fest. p. 10. — 2. Bran: apludam edit, Auct. ap. Gell. 11. 7, 3 sq. ; cf. Non. p. 69.— 3. " Sunt qui apludam sorbitionis liquid- issimum putent genus," Fest. 1. L aplustre. is, n. {nom. plur. aplustra, Luer. 2, 556, and Cic. in Prise. 769 P. ; dat. heterocl., aplustris, Lucr. 4, 438 ; on account of which it is unnecessary with Schneid. Gr. 2, 241, and others, to supply a sing, aplustrum) = af\aorov. The curved stern of a ship, with its ornaments {ribbons, streamers, and little fiags upon a pole which stands upon planks joined togelfter) : flui- tantia quaerere aplustra, Cic. Arat. in Prise. 1. 1. (Orell. IV. 2, p. 522) : fulgent aplustria, Caes. Arat. in Prise. 1. 1. (v. 345 ed. Orell.); Luc. 3, 585; id. ib. 672: tor- quet aplustribus ignes, Sil. 14, 422 ; so id. 10, 324 Drak. ; cf. Rup. Juv. 10, 136. t aplysiae. arum,/. = air\voiai, The worst kind of sponges, Plin. 9, 45, 69. apo ( or apio, Isid. 19, 30), ere, v. a. [stem AP, whence a-ru, apiscor, apis, apes ; cf. Passow under airrcu). 2. To fasten, attach, join, bind, tie to : comprehendere antiqui vinculo apere di- cebant, Fest. p. 16 ; cf. apex, used only m part, perf pass, aptus (the part. adj. of like sound, v. below) : uteri terrae radici- bus apti, fastened with their roots to the earth, Lucr. 5, 806 : brachia validis ex ap- ta lacertis, the arms united with the strong shoulders, id. 4, 830 : gladium e lacunari seta equina aptum demitti jussit, Cic. Tusc. 5, 21 : linguam vinclis de pectore imo aptis moved, Gell. 1, 15. — Trop.: ex aliqua re, like pendere ex aliqua re, to depend upon, to arise from (so only iu Cic.) : rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae, Cic. Tusc. 5, 25, 70 : honestum, ex quo aptum est officium, id. Off. 1, 18 ; id. Fin. 2, 14. 47 : ex qua re {sc. virtute) una vita omnis apta sit, id. Acad. 2, 10, 31 : causa ex aeternis causis apta, id. Fat. 15, 34 : cui viro ex se apta sunt omnia, etc., id. Tusc. 5, 12. 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302 : "Ory ydp avbpl eh znvrov dvi'iprnrai ttdvra, etc.) ; cf. id. Fam. 5, 13. Once also with pendere : APTU non ex verbis aptum pendere jus, id. Caec. 18. Also without ex : vita modica et apta virtute perfrui, id. Leg. 1, 21, 56 : rudentibus apta fortuna, id. Tusc. 5, 14. — Poet.: in aliquid : To change into : for- mas Deus aptus in omnes, Ov. M. 14, 765. 2. To join, bind, or tie together : "Ap- tum connexum et colligatum significat," Non. 234, 32 (so most freq. in Lucret.) : conjugio corporis atque animae consisti- rnus uniter apti, Lucr. 3, 858 ; id. 5, 559 : validis aptum per viscera nervis, bound together by the strong band of the sineics, id. 5, 926 ; so id. ib. 538 ; 6, 1066, et al. : facilius est apta dissolvere quam dissipata connectere, Cic. Or. 71, 235 : qua ex con- junctione coelum ita aptum est, ut, etc., Cic. Univ. 5 : qui tam certos coeli motus, tamque omnia inter se connexa et apta viderit, id. N. D. 2, 38, 97 ; Gell. 6, 2.— Trop. : omnia inter se apta et connexa, Cic. Fin. 4, 19, 53 : apta inter se et cohae- rentia, id. N. D. 3, 1, 4 : efficiatur aptum illud, quod merit antea diftiuens ac solu- tum, id. Or. 70, 233.— Poet. c. Abl. : En- dowed, ornamented, or furnished with some- thing : fides alma, apta pinnis, furnisfied with wings, winged, Enn. in Cic. Off. 3, 29, 105 : stellis fulgentibus apta coeli domus, theheavenly abodebeautificd with glittering stars, Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1204 : stellis micantibus aethera fixum), imitated by Virg. : coelum stellis fulgentibus aptum, Aen. 11, 202, and : axis stellis ardeutibus aptus, ib. 4, 482 : Lucr. 5. 1427 ; id. 2, 814 : lucus opacus teneris fruticibus aptus, Var. in Non. 235, 9 : Tyrio prodeat apta sinu, Tib. 1, 9, 70.— Whence aptus, a, um, Pa., lit., Fitted to some- thing, accommodated to it; hence suited, fitted, appropriate, adapted, conformable to (cf. accomraodatus and appositus no. 2) : " aptus is, qui convenienter alicui junctus est," Fest. s. v. Apex, p. 16 (so most freq. after the Cic. per.), constr. c. ad or Dat. (in respect to persons always c. Dat.) : ossa habent commissures ad stabilitatem aptas, Cic. N. D. 2, 55, 139 : in pulmonibus inest raritas quaedam ad hauriendum spiritum aptissima, id. ib. § 136 : locus ad insidias aptior, id. Mil. 20 : calcei habiles et apti ad pedem, id. de Or. 1, 54 : castra ad bellum ducendum aptissima, Caes. B. C. 2, 37 ; Liv. 36, 23, et al. : non omuia rebus sunt omnibus apta, Lucr. 6, 962 ; id. ib. 774 : initia apta et accommodata naturae, Cic. Fin. 4, 17 : quod vcrum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum, id. Off. 1, 4, 13 : haec genera dicendi aptiora sunt adolescenti- bus, id. Brut. 95; so id. ib. 62; Tusc. 1. 36 ; Or. 22, et al. ; Nep. Att. 16 : apta dies sacrificio, Liv. 1, 45: venti aptiores Ro- manae quam suae classi, id. 25, 37, et al. : notavi portus puppibus aptos, Ov. M. 3, 596 ; so id. ib. 4, 160 : armis apta tellus, Prop. 3, 22, i9 : aptum Argos equis, Hor. Od. 1, 7, 9 : aptus amicis, id. Sat. 2, 5, 43, et saep. — Other constrr. : a. With in (cf. Rudd. 2, 96, not. 60) : in quod (genus pugnae) minime apti sunt, Liv. 38, 21. — b."With qui (cf. Ramsh. Gr. S. 737; Zumpt, Gr. § 568) : nulla videbatur aptior persona, quae de aetate loqueretur, Cic. Lael. 1 : est mihi, quae lanas molliat apta manus, Ov. Her. 3, 70. — c. Poet. c. Inf. (as an Ace.) : (Circe) apta cantu veteres mutare figuras, Tib. 4, 1 , 63 : aetas mollis et apta regi, Ov. A. A. 1, 10. — Esp. freq. d. Abs. : Fit, proper, suitable, apposite, etc. : Sail. H. Frgm. in Non. 235, 16 ; Prop. 4, 9, 50 : saltus, Ov. M. 2, 493 : ars, Tib. 1, 7, 60 : apta oscula, kisses according to the heart's desire, abundant: Tib. 1, 4, 54 ; Ov. H. 15, 130 : lar aprus. an extens- ive, satisfying possession: Hor. Od. 1, 12, 43. So in prose, aptus exercitus, an army good in fight, ready for battle : Liv. 10, 25 : tempus aptum, the appropriate, right time, id. 35, 19. and so al. — In rhetor., of the fit- ness, appropriateness of discourse : quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione, Cic. de Or. 3, 55 : so apta oratio, which has the appropriate rhetor, fullness and periodic rounding : numero- sa et apta oratio, id. Or. 50, 168 ; cf. ib. 70 ; so id. Brut. 17, 68 : Thucydides verbis aptus et pressus, compact and brief in ex- pression, id. de Or. 2, 13. — Hence APOL apte, Adv., Closely; fitly, suitably: Cic. Univ. 5 ; Fin. 3, 14 ; Off. 1, 1 ; Or. 44 ; Liv. 4, 37, et saep.— Comp. Plin. 2, 62. — Sup. Cic. Or. 44 ; Plin. 19, 5, 24 ; Suet. Tib. 57. t apocalypsis, is < f=aioKd\v^is, A disclosing, revelation, Apocalypse : Jo- annis, Tert. adv. Marc. 4, 5. i apocarteresis, is, f.= a -uKapr!- Pnotlt A voluntary starvation, Tert. Apol. 46. (Quint. 8, 5, 23 used as a Gr. word.) t apocatastasis, is, f.=inoKaTu- oraoti, A restoring to a former position : in astronomy, the return of the stars to their position of the preced. year, App. Ascl. 84, 6 Elm. (Col. 3, 6, 4 as a Gr. word.)— Whence , i apocatastaticus. a, um, adj.= aT70KuraoraTtK6s, Returning : Mars, again at its position of the previous year (cf. the preced. art.), Sid. Ep. 8, 11. t apocha- ae> /. = ditoyjh The receipt of the creditor acknowledging the payment of a debt, Ulp. Dig. 46, 4, 19 ; 47, 2, 27 ; Scaev. ib. 12, 6, 67, § 3. The opp. anta- poeha, ae, f.=.avtaT;oxfi, the writing by which the debtor showed that he had paid_a debt, Just. Cod. 4, 21, 18. I Apocleti. orum, m.— a-OKknroi, Among the Aetolians, The members of the smaller council, a select committee, Liv. 35, 34 ; 36, 28. t apocolocy ntosis. is . /• = dirom^o- KvvrwGis, The metamorphosis into a pump- kin, the title of an insipid lampoon of the philosopher Seneca upon Claudius Cae- sar, who, ace. to this, instead of being transformed to a god, is changed to a pumpkin; cf. Bahr's Literaturgesch. p. 469 and 470. t apocope, es./. — diroKoTTi'i, a gramm. figure, The dropping of a letter or a sylla- ble at the end of a word {e. g. bonu' for bonus, do for domo), Prob. p. 1438 P. ; Don. p. 1772 ib. ; Charis. p. 248 ib. ; Vic- toria p. 2499 jb. ; cf. Virg. Cat. 2 Wagn. apocrislarius or apocrisarius. n, m. (in late Lat.) A delegate, deputy, who performs a duty in the place of another, esp. of a high Church officer, called also responsales or ad responsum; cf. Just. Nov. 6, 2 ; Honor. Aug. G. Anim. 1, 185. 1 apderyphus. a, um, adj. = dizdKpv- 0o?, Of an unknown author : libri, in the- Chureh Fathh., the apocryphal books incor- porated with the Biole. ' apdeynon. i, n. = dn6Kvi>ov (dog's- bane;. A little bone in the left side of the. venomous frog, Plin. 32, 5, 8. apodes, ▼• apus. t apddicticUS, a, um, adj. = dvofoiK- twos, Plainly showing, demonstrative : argumentum, Gell. 17, 5, 3. tapodixiSi is, f—aTtdSaliS, A con- clusive proof, demonstration, Petr. S. 132, 10; Gell. 17, 5, 5. (In Quint. 5, 10, 7, et al. as a Gr. word.) apodosiSt is. / = a-#vrfiffiov. The undressing-room in a bathing-house : * Cic. a Fr. 3, 1, 1 ; Plin. Ep. 5, 6 ; Orel). no. 3278. f apogfacus. a. « m . adj. = an6YuioS, That comes from the land : venti, Plin. 2, 43, 44. i apogTaphon. i, n. — a-ndypwpoi', A transcript, a copy : tabulae exemplar, quod apographon vocant, Plin. 35, 11, 40 (in Cic. Att. 12, 52 as a Gr. word.) t apdlactlZO- are, v. a.=:a7roAuKriCui, To thrust from one's self witli the fool ; hence, to spurn, scorn : inimicos, * Plaut. Epid. 5, 2, 13. tapdlectuSt i. •m. = dTr6).tKT0S (cho- 8en ) X. ^ kind of tunny-fish when not a year old: Plin. 32, 11, 53. — 2. Apolecti. Pieces for salting, cut from the tunny-fish of that age (pelami3). Plin. 9, 15, 18. * apollinana- ae, /. The plant com- monly called strychnos, App. Herb. 74. Apollinar. aris, n. [euphon. instead of Apollinal from Apollo, like Frutinal, Supercal, Fagutal, etc.] The temple dedi- cated to Apollo : Liv. 3, 63. ApoltinariS) e. adj. [Apollo] Belong- ing or sacred to Apollo, of Apollo : laurea, 119 APO.L Hor. Od. 4, 2, 9. Hence Ludi Apollinares, The games celebrated in honor of Apollo, annually, on the 5th of July, Liv. 25, 12 ; 27, 23 ; Cic. Att. 2, 19 ; Phil. 10, 3; Plin. 35, 10, 36 no. 19, et al.— 2. Apollinaris, is, /. (sc. herba) The herb commonly called hyoscyamus, Plin. 26, 14, 87. — b. A species of solanum, App. Herb. '22. ApolIineilS; a, um > a 4)- [Apollo] Re- lating or belonging' to Apollo (only poet.) : nrbs, i. e. Ddos, where Apollo was esp. hon- ored, Ov. M. 13, 631 : proles, i. e. Aescu- lapius, id. ib. 16, 533 : mater, i. e. Latona, Sbit. Th. 11, 12 : vates, i. e. OrpJusus, Ov. M. 11, 8 : ars, both the art of soothsaying, id. ib. 11, 264, and that of healing, id. Trist. 3, 3, 10 : cantus, id. Met. 11, 155, and so saep. Apollo, Inis (earlier apello, like hemo tor homo, Fest. p. 19. Apolones = Apollini in one very ancient inscrip- tion: VICESIItfA. PARTI. APOLONES. DEDE- Ri., i. e. Vicesimam partem Apollini dede- re, Orell. no. 1433), m., 'AttoWuv, Apollo, son of Jupiter and Latona, twin-brother of Diana, the sun-god. On account of his omniscience, god of divination ; on ac- count of his lightnings QJiXn), god of archery (hence represented with quiver and dart), and of the pestilence caused by heat ; but, since his priests were the first physicians, also god of the healing art ; and since he communicated oracles in verse, god of poetry and music, president of the Muses, etc.; cf. Hor. Carm. Sec. 61 sq. In more ancient times, represented as a protecting deity, by a conical pillar in the streets and high-ways (Apollo Agy- ieus. v. Agyieus and Milll. Denkm. no. 2) ; since the class, per. of the arts, with weap- ons, the cithara, a crown of laurel, etc., with hair upon the crown of the head commonly flowing down upon his neck, but sometimes collected together and fast- ened up (aKepaeKourjS), as a blooming, trim youth (pupdKiov) ; cf. Mull. Archaeol. § 359 and 360. The laurel-tree was sa- cred to him : Phaedr. 3, 17, 3 ; Ov. F. 6, 91 ; hence arbor Phoebi, the laurel-tree, id. ib. 3, 139 ; cf. arbor. — After the battle at Actium, Augustus there consecrated a temple to Apollo ; hence Apollo Actiacus, Ov. M. 13, 715, and Actius Phoebus, Prop. 4, 6, 67 (cf. Strabo 10, 451, and v. Actium and Actius). — Whence, a. Apollinis urbs magna, A town in Upper Egypt, also called Apollonopolis, now the village Edfu, Plin. 5, 9 ; cf. Mann. Afr. 1, 328.— b. Apollinis promontorium, in Zcugitana in Africa, a mile east of Utica, now Zibib (previ- ously called promontorium pulchrum), Plin. 5, 4 ;^cf. Mann. Afr. 2, 293. ApolloddruS* i. "*•> 'AnoXMSwpoS, i. A distinguished rhetorician, teacher of Augustus, Suet. Aug. 89 ; Tac. Or. 19. Hence Apollodoreus, his pupil, Quint. 2, 11, 2 i. 3, 1, 18, et al. — 2. A distinguished grammarian of Athens, author of a work on mythology yet extant, Cic. Att. 12, 23 ; Macr. Sat. 1, 13. — (*3. An Academic phi- losopher, Cic. N. D. 1, 34. — 4, A tyrant of Cassandrea, id. ib. 3, 33.) Apoll6jlia> ae, /•> 'AnoXXiDvia, The nama of several celebrated towns ; a, in Aetolia, Liv. 28, 8.— b. In Crete, Plin. 4, 12. — c. m Thrace, on the Pontus Eux- inus, Plin. 34, 7 ; 4, 11 ; Mel. 2, 2.— fl. In Macedonia, Liv. 45, 28; Plin. 4, 10,— e In Illyria, Cic. Phil. 11, 11 ; Caes. B. C. 3, 12.— £ In Cyrenaica, Plin. 5, 5 ; Mel. 1, 8, et aL Whence ; a . Apolloniatcs, ae, and ApolloniaSj atis, m., A native of ApoUonia: Diogenes Apolloniates, Cic. N. D. 1, 12. Plur., The inhab. of ApoUonia: Apolloniatae, Plin. 5, 29, 29 ; id. 4, 13, 27 ; id. 3, 11, 16 ; Liv. 24, 40 ; 26, 25.— b. Apol- loniensiSi e, ac, j, Belonging to ApoUo- nia, Apollonian : civitas (in Sicily), Cic. Verr. 2, 3, 43. Plur., Its inhab., Just. 9, 2. — c Apollonlaticus, a, "m. adj., The same : bitumen, dug in the neighborhood of ApoUonia, in Epirus, Plin. 35, 15, 51. ApollonidenseS) iu>n. m. The in- Jiabitants of Apo'tonis in Lydia (between Pergamos and Sardes), Cic. Fl. 29 ; Plin. 5, 30, 33 ; Tac. A. 2, 47. ApplldniUS* ii. ™., 'AttoXXAvios, A very distinguished rhetorician in Rhodes, Cic. de Or. 1, 28 ; Suet. Caes. 4. 120 APOS t apdlogTatiO) onis,/. [from ditoXoyos, with the Ltit. ending, -atio] A fabulous narration in the manner of Aesop: Quint. 5, 11, 20. t apoldgCticuSj i) m. = diro\oyriTi- kos (suitable for defence) sc. liber, Apolo- gy, the title of a writing of Tertullian in defence of Christianity against the heathen. t ap616gia> ae, /. = «:roAoy a( Lj. Aponian : tellus, Mart. 1, 62, 3 ; Aponinus, dub. in Vopisc. Firm. Sat. c. 3. t apophleg-matismosj i, »»• = dm- /. Vacillation of mind, uncertainty, doubt, Tert. adv. Haer. 49. — From t apdrior, ari, v. dep. = d-rppeui, To be in uncertainty, to doubt, vacillate, Vulg. Jesaj. 59, 16 ; 2 Cor. 4, 8. t apOSCOpeUOn; ontis, m. = liTTonKo- TTtiuiv (looking far off), A painting of Antiphilus, in which a satyr is represented (* with his hand over his eyes) looking at something afar off, Plin. 37, 11, 40 no. 32 Hard., other eds. aposcopon. t apdsiopesiS; is, f — d-nocium-no-i, A breaking off in the midst of a speech, a rhetor, figure (in Cic. called reticentia), Quint. 9, 2, 54. (Exs. : Virg. E. 3, 8 ; Aen. 1, 135 ; Ov. H. 13, 164 ; 20, 51, et al.) t aposphragisma, atis, «.= am>- ofpdyiouu. The figure engraved upon a signet-ring : Plin. Ep. 10, 16 fin. t aposplenOS; i. /• [ir.b-m\>'iv\ Rose- mary, App. Herb. 79. tapostasiai ae, /. = d-Kooraaia, A falling away from religion, apostasy, Salv. de Gub. D. 6. p. 128. t apostata» ae, m. = d-noe-Turrit. An apostate, Tert. adv. Marc. 5, 11 ; Sedul. 5, 138. t apOStatlCUS, a, um, adj.=^dmura- TtKoi, Relating to apostasy, apostatizing, Tert. adv. Marc. 4, 5 ; Sedul. 5, 375.— Adv. Cod. Just. 1, 1. t apOStatCh are i "• "■ ~ d-jToaTuTCdi, To fall from faith, apostatize, Cypr. Ep. 1,2. APP A t apOStema! atis, ». = drbarrnia (the separation of corrupt matter into an ul- cer), An abscess, imposthume, Plin. 30, 5, 12^ 28, 15^ 61. apostdlatUS; u Si m - [apostolus] The office of an apostle, apostleship, Tert. adv. Marc. 1, 20 ; Sid. Ep. 7, 4. t apoStolicUS, a, um, adj. = dTioaro- XtKos-, Relating to an apostle, apostolic : aetas, Tert. Praescr. adv. Haer. 32 : doc- trina, id. ib. — Hence Apostolici, orum, m. The pupils and friends of the apostles, Tert. ib. The name of a Christian sect, Isid^8, 5, p^257 Lind., et al. t apostolus? i. >». = iwooroAos (sent), 1, In the jurists : A notice sent to a high- er tribunal or judge, Modest. Dig. 50, 16, 106 ; Paul. Sent. 5, 33.-2. In the Church fathers, An apostle, Tert. Praescr. adv. Haer. 20 ; Prud. Ham. v. 508. t apostrophe; es, f. = dnooTpotprj (a turning away;, A rhetorical figure, wliere the speaker turns from the judges and ad- dresses the plaintiff, Quint. 9, 2, 38 ; 3, 24 ; Marc. Cap. 5, p. 171 (e. g. Cic. Lig. 3 fin. ; Verr. 2, 1, 9, et al.) t apostrophes (-phus), i, /. = d™- arpoifos, in gram., The apostrophe, Don. p. 1742 P.; Diom. p. 430 ib. ; Prise, p. 1287 ib. t apotelesma> atis, n.= diTure\ecua (the effect), TiiC influence of the stars upon human destiny, Firm. Mathes. 8, 5, 18. f apdtheca? ae > /• — diroS/jKn, Any place uhere a thing is laid up, deposited, a repository, store-house, magazine, ware- house, etc. : for wine, a store-room (not wine-cellar, since the ancients kept their wine in the upper part of the house) : Cic. Phil. 2, 27 ; so id. Vatin. 5; *Hor. S. 2, 5, 7 ; Ulp. Dig. 33, 7, 12 ; Plin. 14, 14, 16 ; id. ib. 4, 6 ; Ulp. Dig. 47, 2, 21 ; Arn. 7, P-J236.— Whence * apothecOj are, v. a. To lay up in a storehouse, Ven. Ep. praef. carm. 6, 1. 5. t apothedsiS; is, /• = d-xoQkwots, A de- ificaiiun, Tert. Apol. 34. apothesiS; is . * ?• apophygis, Vitr. 4, 1. tapozema? atis, n. = dTibX > tua, A de- coction, Aem. Mae. Herb. c. de apio. * ap-pang'O (adp.), ere, v. a. To fast- en to : Fust. p. 8. t apparamentum* i «■ [apparo] A preparing, preparation; in concreto, t/tat which is prepared : Orell. no. 2332 ; cf. ap- parator. apparate (adp.), adv. With great preparation ; v. apparo, Pa. apparatio (adp.). onis, /. [apparo] A preparing, preparation (rare) : popula- rium munerum, Cic. Off. 2, 16, 56 ; Vitr. 2,10. — Trop. : apparatio (preparation) atque artificiosa diligentia, Cic. Inv. 1, 18 ; so id. Her. 1, 8; cf. apparatus, Pa. tapparator (adp.), oris, m. [id.] One who prepares: Orell. no. 2325; cf. apparamentvm. — Whence apparatriK (adp.), Icis, /. [id.] She who prepares, Hier. Ep. 18. 1. apparatus (adp.), a, um, v. ap- paro, Pa. 2. apparatus (adp.), us, m. [apparo] 1, A preparing, providing, preparation, getting ready, in abstracto (class. ; but, except in Hor. Od. 1, 38, 1, scarcely to bo found in any poet) : requirp omnem toti- us opens designationem atque appara- tum, Cic. N. D. 1, 8 fin. : totius belli in- strumentum et apparatus, id. Acad. 2, 1, 3 : sacrorum, id. Rep. 2, 14 : operum ac munitionum, Liv. 21, 7 : sacrificii, Suet. Ner. 56. — More freq. meton., 2. A preparation, provision ; in con- creto, equipment, apparatus (instruments, furniture, machines, etc.) : in reliquo Da- rii apparatu, movables, Plin. 13, 1, 1 ; so argenteus, id. 22, 23, 47: apparatus (mil-, itary engines) et munitiones, Nep. Eum. 5 fin. : arma promta ex regio apparatu, Liv. 5, 5 : apparatus oppugnandarum ur- bium, id. 34, 33 ; so id. 25, i'4 : 26, 47 ; also of men : auxiliorum apparatus, id. 9, 7, et al. With the access, idea of brilliancy, splendor, 3, Magnifieent preparation, splendor, pomp, magnificence, state: magnifici ap- paratus vitaeque cultus cum eleganria et eopia, Cic. Off. 1, 8 ; so id. Vat. 13 ; Or. 25 ; Fam. 9, 19 : regio apparatu accepti, APP A etc., id. Rep. 6, 10 ; so Nep. Paus. 3. ■ So also of the pomp and parade attending public spectacles or other festive celebra- tions : Judorum venationumque appara- tus, Cic. Off. 2, 16 Beier ; Liv. 27. 6 ; Suet. Caes. 10 (cf. apparo). apparentia (adp.), ae, /. [appareo] A becoming visible, appearing, appearance (only late Lat.) : Christi, Tert. adv. Marc. 1, 19. — Hence t r o p. : T/m external ap- pearance: bona, Firm. Math. 5, 8. ap-pareo (adp.), ui, Itum, 2. v. n. To come to some thing or place for appearance, to come in sight, to appear or make one's appearance (class, in prose and poetry) : ego apparebo domi, Plaut. Capt. 2, 3, 97 : ille bonus vir nusquam apparet, Ter. Eun. 4, 3, 18; Lucr. 3, 25; so id. ib. 989: rem contra speculum ponas, apparet imago, id. 4, 157: unde tandem appares, Cic. Frgm. in Prise, p. 70b' P. ; id. Flacc. 12 fin. : equus mecum una demersus, rursus ap- paruit, id. Div. 2, 68 ; so id. Sull. 2, 5 : quum lux appareret, Caes. B. G. 7, 82 : de sulcis acies apparuit hastae, Ov. M. 3, 107 : apparent rari nantes, Virg. A. 1, 118 ; Hor. Carm. Sec. 59, et al. — c. Vat. : an- guis, ille, qui Sullae apparuit immolanti, Cic. Div. 2, 30 fin. ; id. Clu. 53 ; Tib. 4, 1, 65. Once in Varro c. ad : quod apparet ad agricolas, Var. R. R. 1, 40. — After lay- ing aside the inchoative access, idea, 2. In gen., To be evident, apparent; to be seen, to show one's self, be in public : Plaut. Ps. 3, 2, 60 : fac sis nunc promissa nppareant, Ter. Eun. 2, 3, 19 : illud ap- parere unum, tkis only is apparent, Lucr. 1, 877 ; Cato R. R. 2, 2 : ubi merces appa- ret 1 i. e. illud quod pro tanta mercede didiceris, Cic. Phil. 2, 34 : quo studiosius opprimitur et absconditur, eo magis emi- net et apparet, id. Rose. Am. 41 fin. : Gal- bae orationes evanuerunt, vix jam ut ap- pareant, id. Brut. 21, 82 : apparet adhuc vetus inde cicatrix, Ov. M. 12, 444 ; id. ib. 2, 734 : rebus angustis animosus atque fortis appare, Hor. Od. 2, 10, 22 : cum la- mentamur, non apparere labores nostros, are not noticed, considered, id. Ep. 2, 1, 224 ; so id. ib. 250, et al. ; Plaut. Men. 2, 1, 14; cf. id. Amph. 2, 2, 161 and 162,— Hence apparens, opp. to latens, visible, evident : tympana non apparentia ob- strepuere, Ov. M. 4, 391 : apparentia vitia curanda sunt, Quint. 12, 8, 10 ; so id. ib. 9, 2, 46. — T r o p. : res apparet, and far more freq. impcrs. apparet with ace. c. inf. or relat. clause : The thing (or it) is evident, clear, manifest, certain, hrp\ov Igti, (jjaive- rai (accordingly objective certainty, while videtur, SukcI, designates subjective be- lief, Web. Uebungssch. S. 258) : ratio apparet, Plaut. Trin. 2, 4, 17 : res appa- ret, Ter. Ad. 5, 9, 7 : apparet id etiam caeco, Liv. 32, 34 : cui non id apparere, id actum esse, etc., id. 22, 34 ; id. 2, 31 fin. : ex quo apparet antiquior origo, Plin. 36, 26, 67, et al. : apparet servum hunc esse domini pauperis, Ter. Eun. 3, 2, 33 : non dissimulat, apparet, esse commotum, Cic. Phil. 2, 34 : apparet atque exstat, utrum 6imus earum (artium) rudes, id. de Or. 1, 16, 72 : quid rectum sit apparet, id. Fam. 5, 19 ; id. ib. 4, 7 : sive confictum est, ut apparet, sive, etc., id. Flacc. 16 fin. ; Nep. Att. 4, 1 ; Liv. 42, 43 : quo apparet antiq- uiorem fuisse, Plin. 35, 12, 44, et al. Also c. Dot. pers. : quas irnpendere jam appar- ebat omnibus, Nep. Eum. 10. And per attr -actionem with the nom. c. Inf. as in Gr. dtiXtft tori (cf. Kriig. Untersuchh. 3, § 162) ; Var. R. R. 1, 6, 2 : membra nobis ita data sunt, ut ad quandam rationem vivendi data esse appareant, Cie. Fin. 3, 7, 23 Otto : apparet ita degenerasse Nero, Suet Ner. 1. Or without the inf., with an adj. as predicate : apparebat atrox cum plebe certamen (sc. fore, imminere, etc.), Liv. 2, 28 ; Suet. Rhet. 1. 3. To appear with one as a servant or aid (a scribe, lictor, etc.), i. e. to attend, serve ; cf. apparitor (rare) : sacerdotes diis apparento, Cic. Leg. 2, 8, 21 ; Nep. Eum. 13 : quum appareret aedilibus, Liv. 9, 46 Drak. : lictores ap. consulibus, id. 2, 55 : collegis accensi, id. 3, 33 : tibi appa- reo atque aeditumor in templo tuo, Pom- pon, in Gell. 12, 10 : Jovis ad solium, Virg. A. 12, 850 ("praesto ad obsequium," Serv.). APPE * ap-pariO (adp-). ere, v. a. To gain, obtain, acquire : unde appareret spatium coeli domus, to gain a great space, Lucr. 2, 1110. apparitlO (adp.), onis, /. [appareo no. .ij 1, A sirving, service, attendance: in longa apparitione singularem fidem cognovi, Cic. Fam. 13, 54 ; so Aug. Ep. 75. — 2. Meton. : Household, domestics, servants : ex necessariis apparitionibus, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 ; so Ulp. Dig. 4, 2, 23 ; Amm, 15, 3. apparitor ("dp.), oris, m. [appareo no. ,i] A servant, esp. a public servant (lictor, scribe, priest, milit. aid, etc.) : Cic. Verr. 2, 3, 25 ; id. Phil. 2, 32 fin. ; id. Q. Fr. 1, 1, 4 ; Hirt. Bell. Afr. 37 ; Liv. 1, 8 ; 40 ; 48 ; Suet. Aug. 14 ; Tib. 11 ; Dom. 14 ; Cod. Just. 12, 53 sq. ; cf. Orell. no. 3202 ; ib. no. 1896 ; 2462 ; 2975 ; 4921, et saep. * apparitura (adp-), ae, /. [appareo no. 3] A serving, service : Suet. Gramm. 9. ap-paro (adp.), avi, arum, 1. v. a. To prepare or make ready for something (esp. with effort, care, expense) to put in order, provide, etc. (freq. and class.) : ali- cui prandium, Plaut. Men. 1, 2, 61 ; Ter. Heaut. 1, 1, 74 ; Ad. 5, 9, 8 ; Cic. Verr. 2, 4, 20; *Hor. Epod. 2, 48; Suet. Claud. 33 ; cf. id. Caes. 26 : nuptias, Ter. Andr. 3, 2, 34 ; so id. Phorm. 4, 4, 20 : bellum, Cic. Manil. 12 : ludos magnificentissimos, id. Q. Fr. 3. 8 (cf. apparatus no. 3) : iter ad caedem faciendam, id. Mil. 10, 28 : ag- gerem, Caes. B. G. 7, 17 : bellum arma- que vi summa, Liv. 4, 1 ; so id. 6, 21 : c. ad : ad hostes bellum apparatur, id. 7, 7 : c. in : in Sestium apparabantur crimi- na, Cic. Q. Fr. 2, 3, 6. Trop. : nunc hoc consilium capio et hanc fabricam apparo, Plaut. Poen. 5, 2, 139 : ut tibi auxilium apparetur, id. Epid. 3, 2, 18. — Constr. c. inf. as object : delinire apparas, Plaut. As. 2, 4, 28 : meam exscindere gentem apparat, Stat. Th. 4, 670 : trajicere ex Si- cilia, Suet. Aug. 47. — Without case (cf. Ruhnk. Diet. Ter. Andr. 1, 5, 19 ; Corte Sail. C. 6, 5 ; Br. Nep. Thras. 2, 2) : dum apparatur, Ter. Eun. 3, 5, 35 : quum in apparando esset occupatus, Nep. Hann. 7, 1. — And c. ut : ut eriperes, apparabas, Plaut. Aul. 5, 18. — Se apparare c. inf. in Plaut. : qui sese parere apparent legibus, Plaut. As. 3, 3, 11.— Whence apparatus (adp.), a, um, Pa., lit, Pre- pared ; hence, 1. Of persons: Prepared, ready : apparatus sum, ut videtis, Plaut. Merc. 5, 2, 10 : apparatus et meditatus ad causam accedo, Cic. Leg. 1, 4, 12. — 2. Of things: Well supplied. furnished with ev- ery thing : domus omnibus instructor rebus et apparatior, Cic. Inv. 1, 34. — Hence magnificent, splendid, sumptuous (cf. apparatus no. 3) : ludi apparatissimi et magnificentissimi, id. Sest. 54 : appa- ratis accipere epulis, Liv. 23, 4 Drak. : apparatissimae epulae, Sen. Ep. 83 : ap- paratissimum funus, Suet. Ner. 9 : mu- nus apparatissimum largissimumque, id. Tit. 7. — Trop. of discourse: Too studied, far-fetched, labored : ut non apparata ora- tio esse videatur, Cic. Her. 1, 7 ; so verba apparata, id. ib. (cf. apparatio). — Adv. ap- parate, Sumptuously ; Cic. Att. 13, 52 ; Liv. 31, i.—Comp. Plin. Ep. 1, 15. * ap-pectdro (adp.), are, v. a. [pectus] To pi'ess to the breast : Sol. 26 dub. appellatio (adp.), onis, /. [appello] 1, A going up to any one in order to ac- cost or make a request of him ; a, dn ad- dress, an accosting : hanc nactus appel- lationis causam, this opportunity for an ad- dress or appeal, Caes. B. C. 2, 28. Hence, b. In judicial lang., 1. 1., An appeal : inter- cessit appellatio tribunorum, i. e. ad tri- bunos, Cic. Quint. 20 fin. ; so id. Vatin. 14 fin. : appellationem et tribunicium auxili- um, Liv. 9, 26 : appellatio provocatioque, id. 3, 56 ; Suet. Aug. 33 : ut omnes appel- lationes a judicibus ad Senatum fierent, id. Ner. 17 ; so ad populum, Plin. 6, 22, 25, et al. 2. A naming, a calling by name: ne- que nominum ullorum inter eos appella- tio est, Plin. 5, 8, 8. Hence meton. synon. with nomen, Name, title, appella- tion (mostly post-Aug.) : voluit appella- tione hac inani nobis esse par, Cic. Att. APPE 5, 20. 4 : regum appellationes venalea erant, id. Dom. 50 ; Plin. 2, 45, 45 ; so id. 7, 13, 11 ; Tac. A. 3, 56 ; Suet. Ner. 55 ; id. Aug. 100; Dom. 13; Tib. 67; Vesp. 12 : nihil esse remp., appellationem mo- do, a mere name, id. Caes. 77. 3. In gram., a. Pronunciation, utter- ance: suavitas vocis, et lenis appellatio literarum, Cic. Brut. 74, 259 ; Quint. 11, 3, 35 (cf. 2. appello no. 6). — 1), A substan- tive, Quint. 9, 3, 9 ; cf. 1, 4, 20, and Scau- rus in Diom. p. 306 P. appellatlVUS (adp.), a, um, adj. [2. appeiloj In gram., Appellative, belonging to a species, Charis. p. 126 P. ; Prise. 579 ib. et al. appellator (adp.), oris, m. [id.] One who appeals, an appellant: * Cic. Verr. 2, 4, 65 Jin.; Paul. Sent. 5, 4 fin. — Whence appellatoriUS (adp.), a, um, adj. Relating to an appellant: tempora, with- in which an appeal is allowed, Ulp. Dig. 49, 5, 5. appellltO (adp.), are, v. freq. a. [2. ap- pello] To name often, to be accustomed to call or name (only post-Aug.) : * Tac. A. 4, 65 ; Gell. 18, 9 fin. ; so App. Apol. p. 279 ; cf. Fest. p. 22. 1. ap-pello (adp.), piili, pulsum, 3. v. a. and n. \, To drive, move, or bring a person or thing any where ; constr. c. ad or Dat. : ad ignotum arbitrum me appel- lis, Plaut. Rud. 4, 3, 104 ; * Lucr. 6, 752 : armentum ad aquam, Var. R. R. 2, 5, 15 ; cf. id. ib. 2, 2, 11 : ad litora juvencos, Ov. M. 11, 353. And without a case : visum in somnis pastorem ad me appellere, to drive toward me, viz. the herd, the flock, Att. in Cic. Div. 1, 22 ; Caes. B. C. 1, 26 ; cf. Lucil. : dant operam, ut quam prinium appellant, in Non. 238, 28 : postquam paul- lo appulit unda (corpus), drove a little toward me, brought near, Ov. M. 11, 717, et al. — Trop. : animum ad scribendum appulit, directed to writing, Ter. Andr. prol. 1 ; so id. ib. 2, 6, 15, and (like adigo no 2 and adduco no. 5) : to bring into any condition : argenti viginti minae me ad mortem appulerunt, Plaut. As. 3, 3, 43 ; id. Bacch. 3, 1, 11.— But esp. freq. 2. As a nautical t. t., To bring or con- duct a ship somewhere, to land (in Cic. only in this signif.), constr. : appellere navem, appellere nave, or abs. appellere and ap- pelli, also navis appellit with appellitur (cf. applico no. 3) ; a. Navem appellere : abitu appellant hue ad molem nostram naviculam, Afran. in Non. 238, 24 : quum Persae classem ad Delum appulissent, Cic. Verr. 2, 1, 18 : si ille ad earn ri- pam naves appulisset, id. Phil. 2, 11, 26 Wernsd. : quum ad villam nostram na- vis appelleretur, id. Att. 13, 21 : Alexan- drum in Italiam classem appulisse con- stat, Liv. 8, 3 ; so id. 28, 42 : naves appuL sae ad muros, id. 30, 10; so id. 44, 44 ; 45, 5, et al.— Ij. Nave appellere : quum Rhegi- um oneraria nave appulisset, Suet. Tit. 5; cf. Gron. Liv. 30, 10. — c. Appellere abs. : hue appelle, * Hor. S. 1. 5, 12 : ad insulam appulerunt, Liv. 37, 21 : cum ad litus appulisset, Quint. 7, 3, 31 : quum ad Rhodum appulisset, Suet. Tib. 11: so id. Ner. 27. — <1. Appelli : alios ad Sicilian» appulsos esse, Cic. Verr. 2, 5, 28: ripae suorum appulsus est, Veil. 2, 107. — e. Na- vis appellit, lands, comes to land : Tac. A. 4, 27 : Germanici triremis Chaucorum ter- rain appulit, id. 2, 24 ; Suet. Aug. 98 : Al- exandria navis Dertosam appulit, id. Galb. 10. — Poet., appellere aliquem : me vestris Deus appulit oris, Virg. A. 3, 715 ; so id. ib. 1, 377 (cf. ib. 1, 616 : quae vis te immanibus applieat oris), — Trop. : timi- de, tamquam ad aliquem libidinis scopu. lum, sic tuam mentem ad philosophiam appulisti, Cic. de Or. 2, 37 : nee tuas um- quam rationes ad eos scopulos appulis- ses, id. Rab. Perd. 9, 25. 2. appellp (adp.), avi, atum, 1. (conj. perf. appellassis=:appellaveris, Ter. Ph. 5, 1, 15) orig. v. 7i., as a secondary form of the preced. : To drive to or toward, to go to in order to accost, make a request, ad- monish, etc. ; like adire, accedere, aggre^ di ; hence like these constr. as v. a. c Ace. 1. To approach any one, to accost or ad- dress (very freq. and class.) : aggrediar APPE hominera, appellabo, Plaut. Most. 5, 1, 26 : accedam atque appellabo, id. Amph. 1, 3, 17 : adeamus. appellemus, id. Mil. 2, 5, 10 ; cf. id. Poen. 5, 2, 22 ; 30 ; 32 : te volo ap- pellare, id. Aul. 2, 2, 23 ; id. Bacch. 5, 2, 50 : quo ore appellabo patrem ? Ter. Heaut. 4.3,22; id. l'borm. 5, 8,22; Lucil.inNon. 238, 23 : aliquem hilari vultu, Cic. Clu. 26, 72 : hominera verbo graviore, id. Verr. 2, 3, 58 : legates superbius, id. Manil. 5 : homines asperius, id. Agr. 2, 24 : ibi a Vir- dumaro appellatus, accosted, Caes. B. G. 7, 54 : Adherbalis appellandi copia non fuit. Sail. J. 22 fin. : milites alius alium laeti appellant, id. ib. 53 ; Tac. Agr. 40 : senata coram appellato. Suet. Ner. 41 : id. Tib. 29, et al. : nee audet appellare vi- rum virgo, Ov. M. 4, 682, et al. — Also, to address by letter : crebris nos Uteris appel- lato, Cie. Fam. 15, 20.— Freq., 2. With the access, idea of entreating, soliciting : To approach with a request, en- treaty, etc., to entreat, implore: vos etiam atque etiam imploro et appello, Cic. Verr. 2, 5, 72, 188 : quern enim alium appellem » quem obtester } quem implorem 1 id. Flacc. 2 : quem praeter te appellet, habe- bat neminem, id. Quint. 31 ; id. Fam. 12, 28 : quo accedam, aut quos appellem ? Sail. J. 14, 17 : appellatus est a C. Flavio, ut, etc., Nep. Att. 8, 3 : appellatis de repub- lica Patribus, Suet. Caes. 34. — Hence, j>, Aliquem de aliqua re, To address one in order to incite him to something (bad) : al- iquem de prodirione, Liv. 26, 38, 4 : de stupro, Quint. 4, 2, 98 ; so also without de: aliquem, Sen. Contr. 2, 15, and Ulp. Dig. 47, 10, 15, § 15.— And, c. In jndic lang. t. t. : To appeal to one ; lit, to call upon him for assistance (in the class, per. always c. Ace. ; hence also pass, first in Pandect. Lat. constr. c. ad) : procurator a praetore tribunos appellare ausus, Cic. Quint. 20, 64 : tribuni igitur appellaban- tur, id. ib. 63 ; so praetor appellabatur, id. Verr. 2, 4, 65 ; Liv. 9, 26 Drak. : Vole- ro appellat tribunos, id. 2, 55 ; Plin. 1 praef. 10 : mox et ipse appellato demum collegio (after he had appealed to the whole college of the tribunes), obtinuit, etc., Suet. Caes. 23 : adversarii ad imperatorem ap- pellarunt, Scaev. Dig. 4, 4, 39, et saep. 3. To address in order to demand some- thing, esp. the payment of money, to dun : Tulliola tuum munusculum flagitat, et me ut sponsorem appellat, Cic. Att. 1, 8 fin.; id. Quint. 12 ; id. Fam. 16, 24 : appellatus es de pecunia, id. Phil. 2, 29, and without de : magna pecunia appellabaris a credit- eribus, Quint. 5, 13, 12 ; Alphius in Col. 1, 7, 2. Trop. ; cupressus in Greta gig- nitur etiam non appellato solo, Plin. 16, 33, 60. — Later also, appellare rem, in or- der to demand, claim something : merce- dem appellas ? Juv. 7, 158. 4. To go to one with a complaint, to complain of, accuse, to summon before a court: ne alii plectantur, alii ne appel- lentur quidem, Cic. Off. 1, 25, 89 ; so ali- quem stupri causa, Val. Max. 6, 1, 11, etal. 5. To accost by any appellation (centu- rionibus nominatim appellatis. Caes. B. G. 2, 25) ; hence to name or call, to entitle, to declare or announce as something (cf. -xpo- aayopeviii, and in Heb. N'lp' to call, and to name) (it differs from nominare in this, that appellare gives a new predicate to the subject, while nominare only designates it by name, without a qualifying word; cf. Hab. Syn. no. 958 ; Herz. Caes. B. G. 7, 4) : vir ego tuus sira? ne me appella fal- so nomine, Plaut. Am. 2, 2, 181 ; so id. Mil. 2, 5, 26 ; Ter. Ph. 5. 1, 15 : aliquem patrem, Ter. Hec. 4, 4, 30 ; Lucr. 4, 1231 ; id. 1, 55 ; 5, 10 : O Spartace, quem enim te potius appellem ? Cic. Phil. 13, 10 : unum te sapientem appellant et existi- mant, id. Lael. 2, 6 : hos viros bonos, ut habiti sunt, sic appellandos putemus, id. ib. 5, 19 : quum fruges Cererem, appella- mus vinum autem Bncchum, id. N. D. 2, 23, 60 : suo quamque rem nomine ap- pellare, id. Fam. 9, 22, et al. : rex ab suis appellatur, Caes. B. G. 7, 4 : me subdi- tum et ex pellice genitum appellant, Liv. 40, 9 : quem nautae Appellant Lichan, Ov. M. 9, 229 : victorem appellat Achaten, 122 APPE declares him victor, Virg. A. 5, 540, et al. — Hence To call by name : quos non ap- pello hoc loco, Cic. Sest. 50, 108 : multi appellandi laedendique sunt, id. Verr. 2, 1, 60 ; id. Caecin. 19. So appellare auc- tores, to declare, name them, Plin. 28, 1, 1. Trop. : quos saepe nutu signifieatione- que appello, make known, Cic. Fam. 1, 9, fin. * 6. Appellare literas, To pronounce : Cic. Brut. 35, 133 (cf. appellatio). appendeo. v - appendo. appendiemm. H. «• A post-class., kindred lorm with appendix, An append- age : Hier. Ep. 10. * appendicular ae, /. dim. [appen- dix] A small appendage: Cic. Rab. Post. 4. appendix, icis, /. (ace. to Fest. p. 18 earlier ampendix, m.) [appendo] 1, That which hangs to anything, an appendage: App. M. 8, p. 211, 27 ; id. ib. 5, p. 169, 10. — More freq. 2. Trop.: An addition, supplement, or accession to any thing : Var. R. R. 1, 16, 1 ; cf. id. ib. 3, 9, 2 : vi- dit enim appendicern animi esse corpus, * Cic. Hort. Frgm. in Non. 42, 9 : exigua appendix Etrusei belli, Liv. 9, 41 (cf. ac- cessio) : appendices majoris muneris, id. 39, 27 : appendices Olcadum, id. 21, 5. — 3. A thorny shrub, the barberry-bush, Ber- beris vulgaris, L. ; Plin. 24, 13, 70. ap-pendo (adp.), endi, ensum, 3. (kindred with appendeo, ere, Apic. 8, 7 fin.) v. a. To weigh something to one (cf. pendo) : si tibi optima fide sua omnia concessit, annumeravit, appendit, Cic. Rose. Am. 49, 144 : aurum alicui, id. Verr. 2, 4, 25 : ut appendantur. non numeren- tur pecuniae, id. Phil. 2, 38 : nondum omni auro appenso, Liv. 5, 49 ; so Col. 12, 3, 9 ; Plin. 9, 55, 81 ; Ulp. Dig. 23, 3, 34. — * Trop. : non verba me annumerare lectori putavi oportere, sed tamqxiam ap- pendere, to have regard not to their num- ber, but their weight or force, Cic. Opt. Gen. Or. 5. — Whence appenSO? (adp.), oris, m. He who weighs out, a weigher (only in Augustin) : verborum, Cres. 3, 73 ; so Tract, in Jo- ann. 20 fin. appenSHS (adp.), a, um, Part., from apptndo. ap-pertineo (adp.), ere, v. n. To belong to, appertain to : c. Dat. or ad : In- noc. p. 221 Goes. ; id. p. 232 ib. appetens (adp.), entis, v. appeto. Pa. appetenter (adp.), adv. Eagerly, greedily, v. appeto, Pa. appstentia (adp.), ae, /. [appeto] A striving, longing after something, appetite: cibi, Plin. 19, 8, 38 : liberalium artium, id. 23, 1, 22 : gloriae, Aur. Vict. Epit. 15. Without Gen. : desire, longing : libido effrenatam (efficit) appetentiam, * Cic. Tusc. 4, 7, 15. appe-KbiliS.(a a "d Appia, ae, / A Roman prienomen, esp. of persons of the gens Claudia. Whence AppiuS; a > um, adj. Appian, 1, Appia via, A well-known high-road, begun by the Censor App. Clau- dius Caccus (about 440 A.U.C.), which commenced in Rome at the Porta Cape- na, and passed in a direct line to the Al- banian Mountains, and thence through the Pontine Marshes to Capua ; later con- tinued to Brundusium, perh. by Trajan. (The stones were large polygons of ba- saltic lava : isolated parts are yet in ex- istence). Liv. 9, 29; Frontin. Aquaed. 5; cf. Mull. Roms Camp. 2, 230.— 2. Appia aqua, Tlte aqueduct which this same Appi- us constructed, Liv. ib. ; Frontin. ib.— 3. Appii Forum, A small market-town in Lat- iutu, founded by the same Appius, on the left side of the Via Appia, in the midst of the Pontine Marshes, Hor. S. 1, 5, 3 ; cf. Mann. Ital. 1, 637 and 638. ap-plaudo (post-classical applodo) (adp.). si, sum, 3. v. a. \, To strike one thing vpon another, to clap : cavis ap- plauso corpore palmis, Ov. M. 4, 352 : applauso latere, 'lib. 2, 1, 66 ; so Sil. 16, 357 : ovum applosum ad terram, Spart. Get. 3 ; so Lampr. Elog. 6 : terrae (Dat), App. M. 6, p. 184, 34 ; 9, p. 236, 21.— 2. T v o p. : To clap the hands in approbation, to applaud : applaudere atque approbare fabulam, Plaut. Ps. 5, 2, 33 : nobis clare applaudite, id. Men. 5, 9, 100 : agite ap- plaudamus, id. Pers. 5, 2, 13 : cui generi civium maxime applaudatur? *Cic. Sest. 54. — Whence * applausor ( a dp.), oris, m. One who expresses approbation by clapping the hands, an applauder : Plin. Pan. 46. applausus (adp.), a, um, Part., from applaudo. * aPpleX ( a< *P')i ' c ' 8 ' a ^0- [ a Pplico] Closely joined or attached to : appliciore nexu inhaerebat, App. M. 10, p. 249, 21 dub. appllcatio ( a dp.), onis, /. [id.] (only in Cic.) 1. A joining or attaching one's self to ; hence trop. an inclining to, in- clination : animi, Cic. Lael. 8. — 2. In ju- dicial lang., 1. t., A placing of one's- self under the protection of a superior, client- ship ; hence jus applicationis, the right of inheriting the effects of s?tch a client, id. de Or. 1, 39 (cf. applico no. 2). applicatus (adp.), a, um, v. applico, Pa., L applicitus (adp.), a, um, v. applico, Pa.ft ap-pllCO (adp.), avi and ui, arum and Ituni, f. (the perf. appllcui appears to have first become prevalent in the time of Cic; cf. Gell. ], 7 fin. ; applicavi is used by Pac. in Prise, p. 860 P. : Var. ib. ; Ter. Ileaut. prol. 23 ; Hirt. Bell. Alex. 17 fin. ; and in Cic. Clu. 16, 46 ; 24, 66 ; de Or. 2, 13, 55. and Brut. 91, 316, this form is without variation ; so in Inv. 2, 13, 27 ; 51, 153 ; Tusc. 5, 27, 77 ; Ac. 2, 20, 64 ; de Or 1, 39, 177; and Fam. 3, 11, 3, it is found in the best MSS. and editions. Still later than applicui, the Supine ap- plicitum became prevalent ; v. below, Pa. Cf. plico and its compounds, com- plico, explico, implico, etc.) ■». a. APPL 1. Orig., To join, fix, fasten, or attach to ; hence to bring, add, put, place to or near to, etc. (very frequent, esp. in trop. signif. and in more elevated style ; in Cic. in his epistt. only once, Fam. 3, 11, 3) ; constr. usu. c. ad, more rarely c. Dat. (cf. ad I, A, 2, a, a) : ratem (sc. rati), Liv. 21, 28, 5 : se ad arbores, to lean against, Caes. B. G. 6, 27 (cf. Just. 12, 9, 9 : trunco se, applicuit) : humeros ad saxa, Ov. M. 5, 160 : sinistrum (cornu) ad oppidum, Liv. 27, 2 : flumini castra, id. 32, 30 : cor- poribus applicantur, join to one another, id. 23, 27 : se ad flammam, Cic. Tusc. 5, 27, 77: (asellumj ulmo, Ov. F. 3, 750: boves illuc, id. ib. 1, 543 : sudarium ad os, Suet. Ner. 25, et al. 2. Trop.: a. To connect with byjoih- ing, to add to a thing (cf. adjungo no. 4) : ut ad honestatem applicetur voluptas, Cic. Fin. 2, 12 : annum, Mart. 6, 28, 9 : verba verbis, Quint. 7, 10, 17 ; so id. ib. 7, 3, 19. — ]}, Se (or animum, etc.), To at- tach, apply, or devote one's self (the mind) to a person or thing (in friendship, suppli- cation, learning, labor, etc.) : illae extem- plo se applicant, agglutinant, Plaut. Men. 2, 2, 67 ; Ter. Andr. 5, 4, 21 : hi se ad vos applicant, id. Heaut. 2. 4, 13 : ad Siculos se applicavit, Var. in Prise, p. 860 P. : se ad alicujus fainiliaritatem, Cic. Clu. 16, 46 : Sicilia se ad amicitiam fidemque pop- uli Romani applicavit, id. Verr. 2, 2, 1 ; so id. Lael. 9, 32 ; de Or. 1, 39, 177 ; Fam. 3, 11, 3, et al. : ad Atheniensium societa- tem, Nep. Arist. 2 fin. : ad frugem appli- care animum, Plaut. Triu. 2, 1, 34 ; Ter. Andr. 1, 2, 22 : ad virtutem animus se applicat. Cic. Lael. 14, 48 : aures modis, Hor. Od. 3, 11, 8 ; so id. Carm. Sec. 72 (cf. admovere aures, under admoveo no. 3, and adhibere aures, Cic. Arch. 3) : sese ad convivia, Cato in Gell. 11, 2, 5 : se ad studium musicum, Ter. Heaut. prol. 23 : me ad eundem, quem Romae audiveram, Molonem applicavi, Cic. Brut. 91, 316 : se ad philosophiam, ad jus civile, ad elo- quentiam, id. Off. 1, 32, 115 : se ad scri- bendam historian), id. de Or. 2, 13, 55, et al. — c. Crimen alicui, to charge one with a crime : Plin. Ep. 10, 66, 4. 3. Navem. or abs. applicari, and in the Act. as v. n. (cf. 1. appello no. 2), a nautic- al t. t, To drive, direct, or bring a ship any where, to land, to bring to land : na- vim ad naufragum applicarunt, Cic. Inv. 2, 51, 153 : ad Heraeum naves applicuit, Liv. 33, 17; so id. 37, 12, 5: applicatis nostris ad terram navibus, Caes. B. C. 3, 101 Held. : Ceae telluris ad oras applicor, Ov. M. 3, 598 : applicor ignotis- (sc. ter- ris), id. Her. 7, 117 Ruhnk. and Loers ; and with in c. ace: applicor in terras, id. ib. 16, 126 (cf. appellere in, Liv. 8, 3, and 28, 42) : ad terram applicant, Hirt. Bell. Hisp. 37 fin. ; so Just. 2, 4, 21 ; 12, 2 ; Ulp. Dig. 1, 16, 4 : quocumque litore applicuisse naves hostium audissent, lav. 44,32,4. — Poet.: quoaccedam? quo ap- plicem, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 : quae vis immanibus applicat oris, drives or brings you, etc., Virg. A. 1, 616 (cf. id. ib. 1, 377 : nos Libycis tempestas appulit oris) : sub- lines rapitur (Medea) et Creteis regioni- bus applicat amrues, i. e. her dragon-char- iot, Ov. M. 7, 223— Whence 1. applicatus (adp.), a, um, Pa. 1, Ace. to no. 1, Placed upon, applied, lying upon or close to, attached to : aures, Var. R. R. 2, 7, 5 : Leucas colli applicata, Liv. 33, 17 ; so Plin. 4, 4, 5 : nervi applicati ossibus, id. 30, 5. — 2. Ace. to no. 2, In- clined or adapted to, directed to : omne animal applicatum esse ad se diligen- dum, inclined to self-love, Cic. Fin. 4, 13, 34 : vehemens ad aliquam rem applicata occupatio, id. Inv. 1, 25, 36. — Comp., Sup., and Adv. not used. 2. applicitus (adp.), a, um. Pa. ace. to no. 1. Applied or joined to, found or present at, attached to : applicitum cubicu- lo hypocaustum, Plin. Ep. 2, 17, 23 : trun- co palus, Col. 4, 22, 2 ; so Quint. 1, 2, 26. — Trop. : pressus et velut applicitus rei cultus, Quint. 4, 2, 117. applodOi v - applaudo. ap-pldro (adp.), avi, 1. v. n. To la- ment, deplore a thing, to weep at or on account of (perh. only in the two follg. APPO exs.) : querebar applorans tibi, Hor. Epod. 11, 12 : cum jam apploraveris, Sen. Q. N. 4,2. apploSUS (adp.), a, um, Part., from appfouo, v. applaudo. appluda. v. apluda. ap-plumbo (adp.), are, v. a. To ap- ply lead to, to solder ; only found in the part. perf. : vas, Scrib. Comp. 271 : statua, Ulp. Dig. 47, 12, 2 ; so id. 19, 1, 17, § 8 ; Paul. ib. 6, 1, 23. ap-P0HO (adp.), posfli, positum, 3. (perf. apposivi, Plaut. Mil. 3, 3, 31, and App. in Prise, p. 898 P. ; cf. pono) it. a. To place, put, or lay at, near, by the side of a thing ; to apply to, add, unite, etc. (class, in prose and poetry) : appone hie men- sulam, Plaut. Most. 1, 3, 150 ; so Ov. M. 8, 571 ; 832: sitellam, Plaut. Cas. 2, 6, 11 : Sy. Onus urget. Mi. At tu appone, put it down then, id. Poen. 4, 2, 35 : rastros, Ter. Heaut. 1, 1, 37 ; so id. Andr. 4, 3, 10, et al. : aer omnibus est rebus circumda- tus appositusque, Lucr. 6, 1035 ; id. 3, 374 : omnes eolumnae machina apposita dejectae, Cic. Verr. 2, 1, 55 : notam ad malum versum, id. Pis. 30 ; so Fam. 13, 6 ; cf. Suet. Claud. 16: manus ad os ( ,; eorum more qui secreto aliquid narrant," Ma- nut.), Coel. in Cic. Fam. 8, 1: scalis appo- sitis urbem defenderunt, Liv. 37, 5 : ap- posita aure ad glaciem, Plin. 8, 28, 42 ; Tac. A. 2, 31: paenulam ad vulnus, Suet. Ner. 49, et saep. ; Prop. 2, 9, 12. So freq. of the putting on of garments, crowns, etc. : cur tam apposita velatur janua lau- ro, Ov. Tr. 3, 1, 39 : gemmas toris, id. Her. 9, 60 Loers ; cf. the same ib. 7, 100 : me- retrix apposita populum submovet ante sera, id. Am. 3, 14, 10 (cf. ponere seram, Juv. 6, 347) : candelam valvis, i. e. to set fire to. Juv. 9, 98, et al. 2. Esp. freq. as t. t. of food : To serve up, set before one (cf. in Or. itnpariQqui) : apposita sit coena, Plaut. Trin. 2, 4, 69 : appositum est ampliter, id. Mil. 3, 1, 160 : apposuit patellam, Cic. Verr. 2, 4, 22 ; so id. Tusc. 5, 32; Att. 6, 1 ; 14, 21 ; Liv. 1, 7; Plin. 8,51, 78; Suet. Caes. 43 ; Tib. 34; Galb. 12 ; Vitr. 13, et al. ; Hor. S. 2, 8, 17 ; 69, et al. 3. Aliquem (alicui), To appoint or des- ignate one to any service or duty, to place him in any station, to join to as an aid : custodem TuJJio me apponite, Cic. Div. in Caec. 16, 51 ; so Tac. A. 4, 60 ; cf. appo- situs custodiae (Dat), id. ib. 1, 6; 2, 68 : accusator apponitur civis Romanus, id. Verr. 2, 1, 29, 74 ; so ib. 5, 41 fin. : calum- niatores, id. 2, 2, 10 : praevaricatorem, id. Phil. 2, 11 : non illicitntorem venditor ap- ponet, id. Off. 3, 15 ; cf. id. Verr. 2, 1, 54 : custodes, Nep. Dion. 4, 5 : moderator et magister consulibus appositus, Liv. 2, 18 ; so rectorem, Suet. Aug. 48 : scrutatores, id. Claud. 35, et al. 4. To put to something by way of aug- mentation, to add to, superadd (rare) (cf. addo no. 3 ; adjicio no. 3) : nihil his no- vum apposivi, Plaut. Mil. 3, 3. 31 ; id. Trin. 4, 3 (4), 18 : aetas illi, quos tibi dempserit, apponet annos, Hor. Od. 2, 5, 15 : exem- plum, Gell. 1, 13. 9. 5. Trop. with a dat. effect.: To con- strue, interpret a thing in some way, to count, reckon, or consider as, to hold as (very rare) : cum is nil promereat, postu- lare id gratiae apponi sibi, Ter. Andr. 2, 1, 32 (" addi in gratiam suam," Don.) : ali- quid lucro, Hor. Od. 1, 9, 15. — Whence appositus (adp.), a, um, Pa. Put or applied to. etc.; hence, X. Of relations of space : Placed or situated at or near to, contiguous to ; constr. c. Dat. : regio mari apposita, Plin. 3, 18, 22 : platanus itineri, id. 12, 1, 5 : castellum flumini, Tac. A. 2, 7. Trop.: audacia fidentiae non contra- rium, sed appositum ac propinquum, Cic. Inv. 2, 54, 165. — Hence 2. Metaph. : a. Fit, proper, suitable, appropriate, apposite, etc. (like aptus from apo, to fit to ; hence in MSS. freq. inter- changed with it; cf. Spald. Quint. 3, 11, 9) ; constr. c. ad (in this signif. very freq. in Varro and Cic. ; elsewhere extremely rare; perh. not found except in Quint and Gell.) : ager ad vitem appositus, Var- R. R. 1, 7, 5 : loca app. ad foenum, ad vi- num, ad oleum, id. ib. 1, 23, 1 : equus ad 123 APPR medendum app., id. ib. 2, 7, 5 : (gallinae) appositissimae ad partum, id. ib. 3, 9, 9 ; bo ib. 2, 10, 4 : tnenses ad agendum max- ime app., Cic. Verr. 2, 1, 11 ; so id. ib. 2, 5, 41 fin. ; Att. 3, 14 : multo appositipr ad deferenda, id. Verr. 2, 4, 57 : argumenta- tio appositissima ad judicationem, id. Inv. 1, 14. — Adv. apposite, id. Inv. 1, 5 ; cf. Spald. Quint. 2, 15, 3 ; Att. 8, 7 ; Gell. 2, 23, 11 (comp. and sup. not used). — * b. In- clined to ; constr. c. Dat. : judex juri ma- gis an aequo sit appositus, Quint. 4, 3, 11 (cf. acclinis falsis animus, Hor. S. 2, 2, 6). — c. Appositurn, i, »., in rhetor, and gramm., A qualification, epithet, adjective: apposita, quae epitheta dicuntur, ut Dulce mustum, Quint. 8, 2, 10 ; so id. ib. 2, 14, 3 ; id. ib. 9, 4, 24. ' apporrcctus (adp.), a, um, Pa. of the verb ap-pobrigo, ere (adp.), not elsvvh. found, Stretched or extended at or near a thing : draco, Ov. M. 2, 561. * apportatlO (adp.), onis, /. [appor- toj A conveying, carrying to aplace : app. ad urbem, Vitr. 2, 9. ap-porto (adp.), avi, atum, 1. v. a. To bring, carry, conduct, convey to ; lit. and trop. (most freq. in ante-class, per. and in Cic. ; still, in the latter, only in its lit. signif , and in poetry perh. only ante- class., later replaced by atferre) : divitias domum, Plaut. Stich. 3, 1, 11 : quidnam apportas 1 Ter. Andr. 5. 2, 17 ; id. Phorm. prol. 26 (cf. Plaut. Cas. prol. 70) ; so id. Andr. 1, 1, 46 ; Ad. 5, 4, 2 ; Heaut. 3, 1, IS ; 4, 4, 25 : insolitam rem auribus, Lucr. 5, 101 : morbos, id. ib. 222, and perh. not elswh. : si nihil quidquam aliud vitii ap- portes tecum, Caec. in Cic. de Sen. 8, 25, and Non. 247, 6 : cochleas de Illyrico, Var. R. R. 3, 14, 4 : signa populo Romano, Cic. Verr. 2, 1. 21 ; so id. ib. 5, 48; Off. 1,42: In- dicum apportatur ex India, Plin. 35, 6, 25 ; Suet. Dom. 6. — In Plaut. apporto adven- tiim for advenio, to arrive, come to, Plaut. Am. 3, 1, 5. ap-pOSCO (adp.), ere, v. a. To de- maud in addition to something (only in the two follg. exs.) : * Ter. Heaut. 4, 7, 10 Bentl. and Ruhnk. ; * Hor. Ep. 2, 2, 100. apposite (adp.), adv. Conveniently, fitly, suitably : ad aliquid; v. appono, Pa. appdsiilO (adp.). onis, /. [appono] An applying or adding to, apposition : cucurbitae, Coel. Aur. Ac. 3, 5 : criminis, the imputation of crime, Lampr. Com. 5. apposltum (adp.), i, n., v. appono, Pa. no. 2, c. 1. appositus (adp.), a, um, v. appo- no, Pa." 2. appositus (adp.), us, m. [appo- no] In medicine, t. t, An applying, appli- cation (only in post-Aug. prose and in the abl. sing.): Plin. 23, 9, 82; 24, 5, 13; 6, 15; Am. 2, p. 91. * ap-postulp (adp.), are, v. a. To en- treat for something much, importunately : aliquid alicui, 'Pert. Mon. 10. ap-potUS (adp.), a, um, adj. Drunk, fuddled (only in Plaut. and Gell., in the follg. exs.) : Plaut. Amph. 1, 1, 126 ; Cure. 2, 3, 75 ; Rud. 2, 7, 8 ; cf. Gell. 7, 7, 7. ap-precor (adp.), ari, v. dep. To adore, worship, pray to (very rare, perh. only in Hor. and Appul.) : rite Deos, * Hor. Od. 4, 15, 28 ; App. M. 11, p. 266, 23 : Deam, id. ib. 4, 1. ap-prehendo (poet, sometimes ap- prendo, Caec. in Gell. 15, 9 ; Stat. S. 3. 4, 43 ; Sil. 13, 653), di, sum, 3. v. a. To seize, take hold of (class., esp. in prose) : aliquid manu, Plaut. Am. 5, 1, 64 : aliquem pallio. * Ter. Ph. 5, 6, 23 : atomi aliae alias apprehendentes continuantur, Cic. N. D. 1, 20 ; so id. ib. 2, 47 : morsu, Plin. 11, 24, 28. So of seizing hold of the hand, or embracing : quibus apprehensis, Tac. A. 4, 8 : manum osculandi causa, Suet, Tib. 72 (on the contr., prehendere manum is found, Cic. Quint. 31 ; de Or. 1, 56, 240), et al. Also in entreaty : conscientia exter- ritus apprehendit Caecilium, etc., Plin. Ep. 1, 5, 8. — Trop. a. Of discourse : quid- quid ego apprehenderam (whatever I had brought forward, alleged), statim accusa- tor extorquebat e manibus, id. Clu. 19, 52 : nisi caute apprebenditur, is laid hold of, employed, Quint. 10, 2, 3. — b. T° to '« hold of by the mind, i. e. compreliend: 124 APPR passio apprehensa, Coel. Aur. Tard 3 5 70; so Tert. adv. Val. 11. — c. For the common eomplector in its signif, To em- brace, include : casum testamento, Pomp. Dig. 28, 2, 10 : personam filii, sc. in stipu- lation^ Julian, ib. 45, 1, 56.— Whence 2. To seize, take or lay hold of, appre- hend: a militibus apprehensus, Gell 5 14, 26 : furem, Ulp. Dig. 13, 7, 11. Hence, * in milit. lang., To take possession of a place : Hispanias, Cic. Att. 10, 8, ink. (cf Caes. B. C. 3, 112 : Pharon prehendit).— Hence apprehensibilis (adp.), e, adj. That can be understood, easily comprehensible, intelligible (late Lat.), Coel. Aur. Acut. 3, 15 ; Tert. adv. Val. 11 ;— and apprehensio (adp.), onis,/. (also late Lat.), 1, A seizing upon, laying /told of: arae, Macr. Sat. 3, 2. — 2. Apprehension, understanding, knowledge of, Coel. Aur. Acut 1, 8 ; 2, 28 ; Tard. 5, 4, et al. apprendO; ▼■ apprehendo. * appreilSO (adp-), are, v. intens. [apprendo, i. e. apprehendo] To seize upon something with e confirma- tion (only in Cic.) : haec propositio indi- get approbationis, Cic. Inv. 1, 36; id. ib. 37: assumptionis, proof of the minor prop- osition, id. ib. 1, 34. In a more restricted sense, Cic. Her. 2, 6. approbator ( ad p.), oris, m. [id.] One who gives his assent or approval, an ap- prover (perh. only in the two follg. exs.) : opp. to suasor et impulsor, * Cic. Att. 16, 7 : verbi, * Gell. 5, 21, 6. apprdbc (adp.), adv. Very well ; v. ap- probus. ap-prdbo (adp.), avi, atum, 1. v. a. 1. To approve by assenting to, as it were annuendo probare, to approve, assent to, favor (freq., and class.) : id fama appro- bat, * Ter. Ph. 4, 5, 12 : (populus Rom.) APP U meum jusjurandum, una voce et consen- su approbavit Cic. Pis. 3, 7 ; id. Sest. 34, 74 : aliquid magno clamore, id. Arch. 10, 24 ; so Livy : legiones clamore donum approbantes, 7, 37, and ib. 41 : consilium vehementer, Cic. Q. Fr. 3, 4, et saep. So of the gods : To allow a thing to take place, to countenance or favor (cf. admitto no. 7) : quod actum est Dii approbent, Cic. Fam. 2, 15; id. ib. 1, 9, 19: musis omnibus approbantibus. id. ib. 7, 23, 2; cf. Plaut. Am. prol. 13. 2. To represent a thing as true, evident, to prove, demonstrate, confirm, establish, evince: hoc autem nihil attinet approba- ri, Cic. Inv. 1, 36 fin. : innocentiam, Tac. A. 1, 44. Ace. c. Inf. : vivere eos appro- bant, Plin. 9, 57, 83 ; Tac. Agr. 42 ; Suet. Aug. 17 : Cajo talem et se et exercitum approbavit, ut, etc., Suet. Galb. 6, et al. 3. To do according to one's liking, to render acceptable, satisfactory: opus ap- probavit, Phaedr. 4, 24, 11 Burm. ; so Vitr. 9, 3 ; Tac. Agr. 5 ; Paul. Dig. 19, 2, 24 ; cf. Herz. Caes. B. G. 7, 63. ap-prdbus (adp.), a, um, adj. Very ex- cellent or good (cf. apprimus), as an adj. once : adolescens, Caecil. in Gell. 7, 7, 9, and once as an adv., approbe, very perfect- ly or well : Plaut. Trin. 4, 2, 117. apprdmisSOr (adp.), oris, m. One wlio is security for another, security, bail (only in jurid. Lat.), Pomp. Dig. 45, 1, 5 ; Ulp. ib. 46, 3, 43 ; cf. Fest. p. 13.— From * ap-promitto (adp.), ere, v. a. To promise in addition to : Cic. Rose. Am. 9, 26. * ap-prono (adp.), are, v. a. To bow down forward; hence se, to fall down (upon the knees), to kneel : App. M. 1, p. 62 Oud. ap-propero (adp.), avi, atum, 1. v. a. and n. (cf. accelero and propero) 1. Act. To hasten, accelerate : opus adeo appro- peratum est, ut, etc., Liv. 4, 9 : quae (res) summa ope approperata erat, id. 26, 15 ; id. 27, 25; mortem, Tac. A. 16, 14 (cf. accel- erare mortem, Lucr. 6, 773) : promissum, id. Or. 87. c. Inf. as object : portas intrare Appropera, Ov. M. 15, 584. — 2. Neulr. To fly, hasten, hurry somewhere : adde gradum, appropera, Plaut. Trin. 4, 3, 3 ; * Ter. Andr. 3, 1, 17 ; Cic. Att. 4, 6 fin. ; id. Q. Fr. 2, lO fin. ; and trop., ad cogi- tatum facinus, id. Mil. 15. appropinquatio (adp.), onis,/. An approach (in time), drawing near (very rare ; perh. only twice in Cic.) : mortis, Cic. Fin. 5, 11 ; so id. de Sen. 19, 66 : par- tus Faustinae, Marc. Aur. in Front ad M. Caes. 5, 45. — From ap-prdpinquo (adp.), avi, atum, 1. v. n. To approach, come or draw nigh to, a. Of place : ad summam aquam, Cic. Fin. 4, 23 fin. : ad portam, Hirt. Bell. Hisp. 3 ; so ib. 2, et al. : ad juga montium, Liv. 40, 58. c. Dat. : finibus Bellovaco- rum, Caes. B. G. 2, 10 fin. : munitionibus, id. ib. 7, 82: quum ejusmodi locis esset appropinquatum, Caes. B. C. 1, 79 (id. B. G. 4, 10, and Hirt. Bell. Hisp. 5, the read- ings vary between the Dat. and Ace, just as id. Bell. Hisp. 30, some read appr. in iniquum locum, others, appr. iniquum locum ; cf. Oud. in p. 1.) : moenibus, Flor. 1, 13, 8 : castris, Suet. Galb. 10 fin., et al. Trop.: illi poena, nobis libertas appro- pinquat Cic. Phil. 4, 4 fin. : catulus ille, qui jam appropinquat ut videat, approach- es to see, will soon see, id. Fin. 3, 14 fin. : centuriones, qui jam primis ordinibus appropinquabant, were near (near obtain- ing), etc., Caes. B. G. 5, 44.— b. Of time : jamque hiems appropinquabat, Caes. B. C. 3, 9 : dies comitiorum, Liv. 3, 34 ; so id. 5, 39, et al. : tempus, Suet. Dom. 14, et al. : tuus adventus, Cic. Fam. 2, 6 : rei maturitas, id. Q. Fr. 3, 8, et al. * appropriatio (adp.), onis, / a making one's own, appropriation : cibo- rum (i. e. converting into blood, etc.), Coel. Aur. Tard. 2, 13.— From *ap-proprio (adp.), are, v. n. To make one's own, to appropriate: cibum, Coel. Aur. Tard. 4, 2 fin. * ap-proximo (adp.), are, v. a. To approach, to be or draw near to : Tert adv. Jud. 11. ap-pugrno (adp.), are, v. a. To fight against, attack, assault (only in Tac. in APRI the three follg. exs.) : castra, Tac. A. 4, 48 : castellura, id. ib. 15, 13 : classem, id. ib. 2, 81. Appuleius (Apul. cf. G. F. Grotef. Gr. 2. S. 204), i, m. The name of several Romans ; among whom the most distin- guished were. 1. L. Appuleius Saturni- nus, A turbulent tribune of the people (about A.U.C. 653), "post Gracchos eloquentissi- mus," Cic. Brut. 62, 224.-2. A native of Madaura, in Africa, who was a spirited and flowery, but sometimes bombastic writer of the second century. His prin- cipal work yet extant is called Meta- morphoseon s. de Asino aureo libri XL ; cf. Bahr's Literaturgesch. p. 422 sq. — Whence, 3. Appuleius- a, " m . <"(/'• Of Appulclhs : lex, brought forward by the tribune Appuleius, Cic. Balb. 21 ; de Leg. 2, 6; Flor 3, 16. Appulla (Apul., v. the precedinsr arti- cle, and Mart. Lagun. Luc. 2, 608 ; cf. also Jahn Hor. Od. 3, 4, 9), ae, /. A prov- ince in Lower Italy, at the north of Cala- bria, and east of Samnium, on both sides of the Aufidus, which divides it into Dau- nia and Peucelia ; now Puglia, Hor. S. 1, 5, 77 ; Od. 3, 4, 10 ; Epod. 3, 16 ; Mart. 14, 155 ; cf. Mann. Ital. 2, 3. Whence, 1. AppullCUS (Apul.), a, urn, adj. Ap- pidian : mare, i. e. the Adriatic Sea, Hor. Od. 3, 24, 4.-2. Appulus (Apul.), a, urn, the same : gens, Hor. S. 2, 1, 38 : Daunus, id. Od. 4, 14, 26 : Vultur, id. ib. 3, 4, 9, et al. 1. appulsus (adp.), a, um, Part., from appello. 2. appulsus (adp.), us, m. [1. appello] A driving somewhere : 1, In the lit. signif. only in the jurists : pecoris, a driving of a flock to drink, Ulp. Dig. 43, 19, 1— 2. Ace. to appello no. 2, A landing, bringing to land : ab litorum appulsu arcere, Liv. 27, 30 : oppidum celerrimum appulsu, Tac. A. 3, 1 ; so id. ib. 2, 6.-3. An ap- proaching, approach, in gen. : pars terrae appulsu sobs exarsit, Cic. N. D. 1, 10. — Hence, 4. An effect, influence caused by approach : frigoris et caloris appulsus sen- tire, Cic. N. D. 2, 56^n. : deorum appulsu homines somniare, id. Div. 1, 30/«. + apra. ae, /. [aper] A wild sow, Plin. in Prise, p. 698 P. aprarius, a, um, adj. [aper] Of or relating to wild hogs (in jurid. Lat.) : re- tia, Paul. Dig. 33, 7, 22 ; so Sent. 3, tit. 7. api'IGatip, onis, /. [apricor] A sun- ning, a basking in the sun (very rare) : Cic. Att. 7, 11 ; so id. de Sen. 16, and per- j haps not elsewhere ; Col. 8, 8, 4. iipricitaSj atis, /. [apricus] The qual- ity of apricus, smininess, sunshine (only post-Aug.) : regio apricitatis inclytae, Plin. 6, 16, 18 : tepidi aeris, Just. 36, 3. Hence diei. the clearness of the day, sunshine, Col. 7, 4, 5, and 8, 15, 4. apriclus- v. apriculus. apriCO) are, "■ a. [apricus] To warm in the sun (late Lat) : Pall. 1. 38 ; so Paul. Nol. Carm. 13 ad Cyther. 311. apricor; ar ii "■ dip. [apricus] To sun one's self, bask in the sun : in sole, Var. in Kon. 76, 15 : Alexander offecerat Dio- geni apricanti, Cic. Tusc. 5, 32, 92 ; so Col. 8, 4, 6 ; Plin. 36, 25, 60. apriCJiluS) i> m - dim. [aper] A small fish, similar in appearance to the wild swine, App. Apol. p. 296, 34 Elm. (Enn. ib. 299, 15 ib. contr. apriclus.) apriCUSj a. um, adj. [contr. from ape- ricus, from aperio, Doed. Syn. 3, S. 170 ; for the long i, cf. amicus, posticus] orig., Lying open; uncovered : qui tulit aprico frigida castra Lare, under the open heaven. Prop. 4 (5), 10, 18. Hence with esp. ref- erence to the warmth of the sun : Ex- posed to the sun or to the warmth of the sun (like apertus, exposed to the light of the sun, Doed. as cited above), open to the sun, sunny : a. First of places (class. in prose and poetry) : loci opaci an aprici, Cic. Part. 10 fin. : hortus, id. Fam. 16, 18, and peril, not elsewhere : colles, Liv. 21, 37 : campus, Hor. Od. 1, 8, 3 ; A. P. 162 : rura, id. Od. 3, 18, 2 : agger, id. Sat. 1, 8, 15, et saep. — Also subst. apri- cum, i, n. A sunny spot, place: buxus amat aprica, Plin. 16, 16, 28 : aprica Al- pium, id. 21, 7, 00. * Trop. : a. In apri- APUD cum proferre, to bring to light. Hor. Ep. 1, 6, 24 (" in apertum," Cruqu.). — |j. Poet, of other objects exposed to the sun : ar- bor, Ov. M. 4, 331 : mergi, Virg. A. 5, 128 : flores, Hor. Od. 1, 26, 7 : senes, Pers. 5, 179, et al. — Unusual, c. Clear, pure (only in Col.) : coeU status, Col. 11, 3, 27 : apri- cissimus dies, id. 9, 14, 13. — d. Coming from the sunny quarter, i. e. front the south : flatus, the south wind, Col. 1, 5, 8. -^Comp. Col. 11, 3. 24. — Adv. not used. Apmlis, is [contr. of aperilis, from aperiuj (orig. adj. ; hence sc. mensis). m. The month April (as the month in which the earth opens for new fruit), Ov. F. 4, 901. Adj. : Apriles Idus, id. ib. 621. aprineus- a, um, adj., v. the follg. aprlllUS, a, um, adj. [aper] Of or be- longing to the wild boar: viscus, Lucil. in Charis. p. 63 P. : pulmo, Plin. 28, 16, 62 : vesica, id. ib. 15, 60. — As a secondary form. Hyg. Fab. 69, has twice aprineus, a, um, if the reading is correct. aprdniat ae, /. The plant -usually called bryonia, Plin. 23, 1, 17. Aprcnianus, a, um, adj. Origina- ting from Apronius, named after him : convivium, Cic. Verr. 2, 3, 11 : eerasa, Plin. 15, 25, 30. aproxis, is, /■ A plant, whose root, ace, to Pvthagoras, takes fire at a distance, Plin. 24, 17, 101. aprUCO; onis, /. The plant commonly called saxifraga, App. Herb. 97. aprugineus- a, um, v. the follg. aprugfnUS (also written aprunus), a, um, adj. [aper] Of or belonging to the wild boar : callum, Plaut. Pers. 2, 5, 4 : adeps, Plin. 28, 11, 47 : lumbus, id. 8, 51, 78. — Hence aprugna (apruna), ae, /.. sc. caro, the flesh of a wild boar, Capit Max. Jun. 2. — A secondary form, aprugineus, a, um, Sol. 32. apsinthium, v - absinthium. apsis, v. absis. Apsus- i, m., "Axpos, A river in Greece, on the lllyrian coast, Caes. B. C. 3, 13 ; 19 ; Liv. 31, 27, now Crevasta. i apsyctOS. i,/.=d<|wToj (uncooled), A precious stone unknown to us, Plin. 37, 10,54. apsyrtis, etc., v. absyrtis. aptatUS; a, um, v. apto, Pa. apte, a dv. Fitly, etc., v. apo, Pa., fin. aptO, avi, atum, 1. v. intens. [apo] To add a thing by fitting it, to adapt, fit, apply, put on, adjust, etc. (cf. accommo- do), more freq. c. Dat. than c. ad (in Cic. only once as Pa.) : vincula collo, Ov. M. 10, 381 : dexteris enses, Hor. Epod. 7, 2 : nervo sagittas, Virg. A. 10, 131 ; cf. id. ib. 7, 731 : os cucurbitulae corpori, Cels. 2, 11 : digito (anulum), Suet. Tib. 73. Poet.: bella citharae modis, Hor. Od. 2, 12, 1 ; cf. id. Ep. 1, 3, 13 : ad mili- tares rernus aptatur manus, is taken in hand by the soldiers. Sen. Agam. 425. — 2. Trop. (without the access, idea of tit- ting) : To prepare a thing or get it ready for some purpose, to prepare ; constr. abs., c. Dat.. or ad : aptate convivium, Pomp, in Non. 234, 30 : idonea bello, Hor. S. 2, 2, 110 : arma pugnae, Liv. 22, 5 ; cf. Virg. : aptat se pugnae. Aen. 10, 588 : ad pugnam classem, Liv. 22, 5 : ad primum se velut aspectum orationis aptare, Quint. 10, 2, 16. Hence classem velis (Abl.), to fit for sailing, tofurtiish with sails : Virg. A. 3, 472 ; cf. Ovid : pinum armamentis, Ov. M. 11, 456, and Liv. : ut quisque se aptaverat armis, had fitted himself for bat- tle, clad himself in armor, 9, 31. — Hence aptatus, a, um, Pa., lit., Adapted to something ; hence, suitable, fit, appropri- ate, accommodated to (cf. aptus and accom- modatus) : verbum ad aliquid, * Cic. de Or. 3, 40 : ad popularem delectationem, Quint. 2, 10, 11 ; so Sen. Contr. 6, et al. : omnia rei aptata, Sen. Ep. 59. t aptota (nomina), n. = anruira, in gramm., Substantives that are not declined (e. g. git, frit, fas, dicis, etc.), Diom. p. 287 ; Prise. 5, p. 669. apttIS- a, um, v. apo, Pa. apua, v. aphya. apud, pratp. c. ace. (in more ancient times written apor or apur, like ar for ad, Fest. p. 22 ; cf. p. 337 ; later, by many, aput, like at for ad ; so Inscr. Orell. no. APUD 4040; 4636; 4859; ace. to Bentley, in his Terent., Wunder, in his ed. of the Ora- tion pro Plancio, and other purist philol- ogists) [stem AP, whence apo, aptus, C7rt', accordingly designating a joining to something, nearness to] At, by, close by, with, near (always in a condition of rest, while ad prop, designates only direction, motion, extension, etc. ; apud also, in ac- cordance with its origin, was primarily used only of the nearness of persons, and ad of nearness of places ; the diff. be- tween apud and penes is given in Fest. p. 19 thus : " apud et penes inlioc differunt, quod alterum personam cum loco signifi- cat, alterum personam et dominium ae potestatem," v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2 : Ad ephoros Lacedaemoniorum ac- cessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos [v. below 1, c] con- tendit, etc.) 1. In designating nearness in respect of persons: With, near to : " apud mutuam loci et personae conjunc- tionem demonstrat, ut quum dicimus coe- no apud amicum," Fest. p. 11 ; apud ip- sum astas, Att. in Non. 522, 25 : assum apud te genitor, id. ib. 32 : quum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius se- deret, Cic. de Or. 2, 3, 12 ; id. Rep. 3, 28 : ut tuis nulla apud te sit fides, Plaut. Am. 2, 1, 5; so Ter. Heaut. 3, 3, 10 ; Phorm. 5, 3, 27 ; id. Hec. 4, 2, 8 : plus apud me an- tiquorum auctoritas valet, Cic. Lael. 4, 13 : et bene apud memores veteris stat gratia facti? Virg. A. 4, 539 ; Liv. 29, 22, et saep. Hence, b. Apud me, te, se, etc., for the dwelling, the house of a person (cf. ab A, 1 and ad A, 2, a, [}) : apud nympham Ca- lypsonem, Liv. Andr. in Prise, p. 685 (cf. Horn. Od. 4, 557: Niptbns in pcydpoioi KaXvibovs) : hie apud me hortum confo- dere jussi, Plaut. Aul. 2, 2, 66 : apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21 ; so id. ib. 1, 1, 110 : apud quern erat educatus, Cic. Lael. 20, 75 : fuisti apud Laecam ilia nocte, id. Cat. 1, 4, 9 : apud te est, id. Att. 1, 8 : apud me, id. ib. 15, 2 fin.: ut secum et apud se essem quotidie, id. ib. 5, 6 ; Caes. B. G. 4, 8 : apud eosdem magjstros institutus, Suet. Cal. 24, et saep. Hence trop. : apud se esse, like our phrase he is him- self, i. e. has his senses, is sane (only, how- ever, in conversational lang. ; most freq. in Ter.) : sumne ego apud me ? Plaut. Mil. 4, 8, 36 : non sum apud me, Ter. Ph. 1, 4, 27 : vix sum apud me, id. Andr. 5, 4, 34 ; id. Heaut. 5, 1, 48 : num tibi videtur esse apud sese ? id. Hec. 4, 4, 85 (" quasi ob amorem meretricis insanus," Don.) : proin tu fac, apud te ut sies, id. Andr. 2, 4, 5 ("praeparatus sis," Don.) : Petr. 129. — C. In respect of persons in whose pres- ence or before whom any fhinpi]VoS (without kernel), With soft kernel or seeds : apyrinus fructus. Col. 5,10,15. Subst., apyrenum, i, n. A kind of pomegranate with soft kernels, Plin. 13, 19, 34 ; Sen. Ep. 85; Mart. 13, 43. tapyrOS; on , adj.-=dirvpoi, ov (with- out fire) : apyron sulphur, Virgin-sul- phur, since it is prepared without fire, Plin. 35, 15. 50. t apyrotllS) v - acaustus. aqua* ae (aqual, Lucr. 1, 284 ; 286 ; 308; 454, et saep.), /. [kindred with the Sanscr. apa and Celtic ach.] X. Water, in its most gen. signif. (as an element, rain-water, river and sea water, etc.) : aer, aqua, terra, vapores, quo pacto fiant, Lucr. 1, 568 : si. aqva. plvvia. no- cet, Frgm. of the XII. Tab. in Pompon. Dig. 40, 7, 21 ; cf. Dirks. Transl. p. 486 ; so also of titles in the Digg. 39, 3 ; cf. ib. 43, 20 : pluvialis, Ov. M. 8, 335 : fluvialis, Col. 6, 22: marina, Cic. Att. 1, 16, et al. Particular phrases : a. Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref- erence to the use of water at the table for washing and drinking) : Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69). — l>. Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to ani- mate, refresh, or revive one (the figure taken from sprinkling one who is in a swoon) : ah, aspersisti aquam ! jam redi- it animus, Plaut. True. 2, 4, 15. — c. Aqua et ignis, for the most common necessa- ries of life : non aqua, non igni, ut ajunt, pluribus locis utimur quam amicitia, Cic. Lael. 6. Hence aqua et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to lanish (cf. Adam's Antiq. 1, 100, and 289) : Cic. Phil. 1, 9. So the bride, on the day of marriage, received from the bride- 126 a an a groom aqua et ignis, as a symbol of their union : " aqua et igni tarn interdici eolet damnatis, quam accipiunt nuptae, videli- cet quia hae duae res humanam vitam maxime continent," Fest. p. 3 (this cus- tom is diff. explained in Var. L. L. 5, 9, 18). And so aquam et terram petere from an enemy, like yfiv Kal Z5o}p ahelv, signif. to demand sub?nission : Liv. 35, 17 ; cf. Curt. 3, 10, 8. 2. Water, in a more restricted sense. a. The sea : coge, ut ad aquam tibi fru- mentum Ennenses metiantur, on the sea- coast, Cic. Verr. 2, 3, 83 : laborum quos ego sum terra, quos ego passus aqua, Ov. Pont. 2, 7, 30 : tindite remigio aquas ! id. Fast. 3, 586. — Trop. : id. ib. 2, 864.— 1). == lacus, A lake : Albanae aquae deduc- tio, Cic. Div. 1, 44 Jin. — c. d stream, a river: in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 84 : alii in aquam caeci ruebant, Liv. 1, 27.— d. Rain : cor- nix augur aquae, Hor. Od. 3, 17, 12 ; Ov. F. 3, 266 : multa terra madescit aqua, id. ib. 6, 198 : aquae magnae bis eo anno fuer- unt, much water, heavy rains, a Jlood, in- undation, Liv. 24, 9 ; id. 38, 28.— e. In the plur., Medicinal springs, warm baths : ad aquas venire, Cic. Plane. 27 ; so id. Fam. 16, 24. Hence as nam. prop. So Aquae in Picenum, v. Mann. Ital. 1, 493 : Aquae Sextiae (in France, now Aix), Aquae Cumanae, the so much renowned (in later times) Bajae, in Campania, Liv. 41, 16 ; cf. Mann. Ital. 1, 724, et al. — £ The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the trop. phras- es: (a) Aquam dare, to give the advocate lime for speaking : Plin. Ep. 6, 2, 7. — Q3) Aquam perdere, to spend time unprofit- ably, to waste it : Quint. 11, 3, 52.— And (}') Aqua haeret, the water stops, i, e. / a?n at a loss: Cic. Off. 3, 33, 117: in hac causa mihi aqua haeret, Cic. Q_ Fr. 2, 7. — gp. Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person ; hence transf. t/te drop- sy: Plaut. Men. 5, 4, 3 : inedicanientum ad aquam intercutera, Cic. Off. 3, 28 : de- cessit morbo aquae intercutis, Suet. Ner. 5 ; cf. Cels. 2, 8. — Trop. : aquam in animo habere intercutem, Lucil. in Non. 37, 3. 3. Aqua, The name of a constellation, Gr. "Ydup : hae tenues stellae perhibentur nomine Aquai, Cic. Arat 179 (as transl. from Arat. 399 : tovs xdvras Ku).ioiioiv "r&uip), v. Orell. Cic. 1. c. aquacductlOj or separated, aquae ductio, 6ms, f. A conveyance or drawing off of water: Vitr. 7, 14; Ulp. Dig. 39, 3, 13. aquaeductUSi us, ">•> separ. aquae ductus (also aquarum ductus, Plin. 16, 42, 81), A conveyance of water, a conduit, an aqueduct: Cic. Att. 13, 6. Also the right of conducting water to some place: Cic. Caec. 26 ; cf. Ulp. Dig. 8, 3, 1. aquaelicium or aquillcium. >'■ n. [aqua-elieio] A means (sacrifice, etc.) to produce rain : " aquaelicium dicitur, quum aqua pluvialis remediis quibusdam elicitur, ut quondam, si creditur, manali lapide in urbem ducto," Fest. p. 3 ; Tert. Apol. 40. * aquaemanaliS) e, adj. [aqua-ma- nus] Pertaining to the hand, i. e. to water for washing ; hence aquaemanalis, is, m., sc. urceus (cf. aqualis), A water basin for washing, a wash-basin : Var. in Non. 547, 9. For which in Paul. Sent. 3, 6, aqui- minale, is, n. ; v. aquiminarium. aquaglum, i>, n - [aqua-ago] A con- veyance of water, an aqueduct: Fest. p. 3 ; Pomp. Dig. 43, 20, 3 ; 8, 3, 15. aquallCUluS* i- ™- d <™- [aqualis] lit., A small vessel for water; hence, !■ The ventricle, stomach, maw : Sen. Ep. 90 ; Veg'. Voter. 1, 40.— 2. The belly, paunch : piuguis aqualiculus, Pers. 1, 57. aqualiSj e, adj. [aqua] Of or pertain- ing to water, water- : nubes aquales, Var. in Non. 46, 2. Hence aqualis, is, substan. comm. (sc. urceus or hama), A vessel for washing, a basin, wash-basin, ewer : " ab aqua aqualis dictus," Var. L. L. 5, 25, 34 : dare aqualem cum aqua, Plaut. Cure. 2, 3, 33 : bilibris aqualis, id. Mil. 3, 2, 39. aquaridlllSj U m - -An attendant, me- nial of bad women : Fest. p. 19 ; App. Apol. 323, 33 ; Tert. Apol. 43.— From A Q.UI aquariHS) a, um,adj. [aqua] Of or relating to water : rota, a water-wheel for drawing water, Cato It. R. 11 : vas, Var. L. L. 5, 25, 34 : provincia, i. e. Ostiensis, * Cic. Vat. 5, et al. — Hence subst, 1, Aqua- rius, ii, m. — a. -^ water-carrier: veniet conductus aquarius, Juv. 6, 331. — fc, A conduit master (in aqueducts, etc), an inspector of the conduits or water-pipes : cum tabernariis et aquariis pugnare, Coel. in Cic. Fam, 8, 6 ; so AQVAmvs aqvae anionis, Orell. no. 3203.— c. The water- bearer, one of the signs of the Zodiac, Gr. ' YSpoxnoS : cervix Aquari, Cic. Arat. 56; id. 172 ; 176 : inversum contristat Aqua- rius annum, Hor. S. 1, 1, 36. — 2. Aqua- rium, ii, n. A watering-place for cattle: Cato R. R. 1, 3. • aquate, adv. Mixed or diluted with water, watery ; v. aquatus. aquaticus, a, um, adj. [aqua] 1. Living, growing, or found in or by the water, aquatic, water- : aves, Plin. 8, 27, 41 : arbores, id. 16, 37, 67 : frutices, id. ib. 36, 64. — 2. Full of water, watery, moist, hu- mid : Auster, Ov. M. 2, 853 : in aquaticis natus calamus, Plin. 16, 36, 66.-3. Color, of the color of water, Sol. 30 Jin. aquatllis? e, adj. [id.] 1. Living, growing, or found in, by, or near wa- ter, aquatic : vescimur bestiis et terrenis et aquatilibus et volatilibus, Cic. N. D. 2, 60 ; and subst. aquatilia, n. Water-ani- mals : aquatilium in medicina beneficia, Plin. 31, 1, 1. — 2. Having a watery taste, vd^pns : sunt amari absinthii ; aquatiles cucumeris, cucurbitae, lactucae, Plin. 19, 12, 61. — 3. Aquatilia. ium, n. A disease of cattle, watery vesicles, hydatides, Veg. Veteri 2, 49. aquatic, Onis,/. [aquor] X. A getting or fetching of water : aquationis causa procedere, Caes. B. G. 4, 11 ; so Hirt. Bell. Air. 51 ; Bell. Hisp. 8 ; Plin. 6, 23, 26. — 2. A watering, water : mutare pab- ula, et aquationes, Col. 7, 5. Of plants : A watering : salices aquationibus adju- vandae, Pall. 4, 17 fin. ; so id. 3, 19 Jin.— 3. Water, rains : ranae multae variaequo per aquationes autumni nascentes, Plin. 32, 7, 24. — 4. -A place whence water is brought, a watering-place : hie nquatio, * Cic. Off. 3, 14, 59. aquator* oris, m. [id.] One who fetches water, a water-carrier : Caes. B. C. 1, 73 ; Liv. 41, 1. aquatuSj a, um, Pa., from the verb AO.UU, are, not otherwise used; Mingled with water ; hence watery, thin : lac ver num aquatius aestivo. Plin. 28, 9, 33 ; so Sen. Q. N. 1, 3 fin. ; Pall. 4, 1 : vinum aquatissimum, Aug. Conf. 6, 2. — Adv. aquate, Comp. Plin/Val. 1, 10. — Sup. Coel. AunTard. 1, 4. » Aqucnscs. ium, m., with the appel. Tauriui, A people in Etruria, whose chief city was Aquae Taurinae, Plin. 3, 5, 8. . Aquicaldenses, him, m. A people in Spain, whose chief city was Aquae Cali- dae (now Caldes), Plin. 3, 3, 4. tt aquicelus? i, "*• Among the Tauri- ni, The name of pine-kernels boiled in hon- ey : Plin. 15, 10, 9. * aquiduCUS; a, um, adj. [aqua-duco] Drawing off loater : medicamina, Coel. Aur. Tard. 3, 8. aquifolius* a, um, adj. [acus-folium, like antiquus from anticus, aquipenser from acipenser] Having pointed leaves ; hence aq. ilex, or also absol. aquifolia, ae,/. or aquifolium, ii, n., The holly-tree, or the scarlet holm, Ilex aquifolium, L. ; Plin. 16, 8, 12 ; 18, 30 ; 43, 84. And adj. vectes aquifolii, made of holly-wood, Cato R. R. 31. aquifugtl* ae, c. [aqua-fugio] One fearful of water, a hydrophobous person, !ilpatt>66o^, Coel. Aur. Auct. 3, 15. * aquigdnus, a, um, adj. [aqua-gig- no] Born in the water : animalia, TerL adv. Marc. 2, 12. aquila, ae, /. (Gen. aquilai, Cic. Arat. 372) [from dyni\os, i. e. aduncus, curvus, perh. kindred with axilla = ala, the winged kot' Hoxn"> ™e one that flies high ; besides, also, cf. aquilus] The eagle, Falco Melanaetus, L. ; Plin. 10, 3, 3 ; Ov. M. 1, 506 ; Hor. Od. 4, 4, 31 : in poetry. the lightning-bearer of Jupiter, Plin. 1. c. cf. Scrv. Virg. A. 1, 398. A Q.UI 2. The eagle, as the principal standard of a Roman legion (while signa are the i etandardsofthe single cohorts of alegion; cf. Schwarz Plin. Pan. 82 ; Web. Luc. 7, 164 ; Adam's Antiq. 2, 81) : aquila argen- tea, Cic. Cat. 1, 9, 24 : aquilae duae, signa sexasinta sunt relata Antonii, Galba in Cic. Fam. 10, 30; Plin. 13, 3, 4, et saep. Poet : ut locupletem aquilam tibi sex- agesimus annus Afferat the office of a ] standard-bearer, Juv. 14, 197 ; cf. Adam's Antiq. 2. 64. — Hence melon.: Legion: erat acies tredeciin aquilis constituta, Hirt Bell. Hisp. 30 ; Luc. 5, 238. * 3. 1° architecture, aquilae, as in Gr. atToi and atruuara, The highest parts of a building, which supported the front of a gable: sustinentes fastigium aquilae, Tac. H. 3, 71. * 4. The Eagle, a constellation : Cic. Arat. 372. 5. A species offish of the ray genus, the sea-eagle. Raja Aquila, L. ; Plin. 9, 24, 40. 6. Aquilae senectus, proverb, ace. to Don. 1. c. of a drink-loving old man (since it was believed that the eagle, in old age, drank more than it ate ; or more prob. a vigorous old age: Ter. Heaut. 3, 2, 10 Don. (* 7. m - A Roman proper name, C. Phil. 11, 6 ; Tac. H. 2, 44.) (* Aflnilaria» ae, /. A town of Zeu- gitnnaA:nes. h. C. 2, 23.) Aquileia* ae, /., 'Aicvfoftn, A town in Upper Italy, not far from Tergestc, built by the Romans after the end of the sec- ond Punic war, as a protection against the neighboring tribes, Liv. 40, 34 ; Mart. 4, 25 ; cf. Mann. Ital. 1, 74 sq.— Hence Aquileiensis ager, Liv. 39, 45, and Aquile- ienses, ium, m. The inhabitants of Aqui- leia, Liv. 43, 17. aquilegTIS* a, um, adj. [aqua-lego] \ t Water-drawing : rota. Tert. Anim. 33. — 2 Subst for aquilex, Cassiod. Var. 3, 53 dub. aquilentus a, um [aqua]. Full of water, humid, wet: luna, bringing rain, Var. in Non. 4, 318. aquilcXi e= i 5 (icis post-class., Tert. adv. .Marc. 3, 5"; Serv. Virg. G. 1, 109), m. [aqua-leco] A conduit master, water in- spector : Var. in Non. 69, 21 : Plin. 26, 6, 16 : id. Ep. 10, 46 ; Sen. Q. N. 3, 15. aquilicium, v. aquaeliciam. aquillfer. eri, m, [aquila-fero] Eagle or standard-bearer, bearer of the Roman eagle : Caes. B. G. 5, 37 ; id. B. C. 3, 64 ; Suet, Aug. 10 ; Orell. 3389 ; 3477 ; 4729. aquillnus- a, um, adj. [aquila] O/or pertaining to the eagle, eagle-, aquiline: uugulae, Plaut. Ps. 3, 2, 63 : aspectus, the sharp sight of an eagle, App. M. 2, p. 115. Aquillianus (Aquilian.), a, um, adj. AquiUinn. proceeding from the jurist Aquil- lius (a friend of Cicero) : definitio, Cic. Off. 3, 15.— From AquilllUS (Aquilius). a, um. adj. A Roman gentile name ; hence, 1, Subst. Aquillius, m., and Aquillia, /. — 2. Adj. : Aquillia lex de damno injuria dato, perh. introduced by the tribune Aquillius Gal- lus, Cic. Brut. 34. aquilo* onis, m. The north wind ; in Gr. oi/ftf as : Nep. Milt 1, 5. et saep. In plur. Cic. N. D. 2, 10, 26; Ov. M. 2, 132 ; 5. 285 ; 10, 77 ; ace. to accurate nautical desii^iation, north-one-third-east wind, be- tween the septentrio and vulturnus, opp. to the Auster Africanus or Libonotus, Plin. 2, 47, 46. — Me ton. for North : spe- lunca conversa ad aquilonem, Cic. Verr. 2, 4. 48.-2. In mythol., The husband of Orithyia and father of Calais and Zetes, who dwelt in a cave of Haemus, Ov. M. 7, 3 ; 10, 77 ; 6, 709 ; cf. Hyg. F. 14.— Whence aouiionaris. e. adj. 1. Northerly, northern: regio turn aquilonaris, rum aus- tralis, Cic. NfD. 2, 19 fin. (v. aquilonius). — 2. Piscis aquilonaris, A constellation, the Northern Fish, Vitr. 9, 6. Aquilonia- ae, /. A town of the Hir- pini, upon the River Aufidus, Liv. 10, 38, 39, 41 sq. ; cf. Mann. Ital. 1, 797 ; Its in- habitants, Aquilonij 6rum, m., Plin. 3, 11, 16. _ * Aquilonigena. ae, c [aquilo-gig- no] Born in the north, of northern extrac- AEA lion ; a poet, epithet of northern nations : Britanni. Aus. Mos. 407. aquiloniUS. a, um, adj. [aquilo] (ap- parently not used before the Aug. per. ; for Cic. N. D. 2, 19 fin. should be read aquilonaris) 1. Northern, northerly, of the north: hiems, Plin. 17,2, 2 : luna, towards tlie north, id. 2, 97, 99 : Aquilonius piscis, a constellation (cf. aquilonaris), Col. 11, 2, 24, and 63; Plin. 18, 26, 65.-2. Ace. to aquilo no. 2 : Of or pertaining to Aqui- lo (as a person) : proles, i. e. Calais and Zetes, Prop. 1, 20, 25: pignora, Stat. Th. 5, 432. aquiluSi a, um, adj. [etym. uncertain ; ace. to some, from aqua, ace. to others, from aquila ; others still consider aqui- lus as the ground-word for aquila ; cf. Fest. p. 18, and Corp. Gr. Lind. II. 2, 231] Dark-colored, dun, swarthy (very rare) : " Aquilus color est fuscus et subniger," Fest. p. IS ; Plaut Poen. 5, 2, 152 : color inter aquilum candidumque, * Suet. Aug. 79 Oud. ; Arnob. 3, p. 108. aquirninale. v - aquaemanalis and aquiminarium- aquiminarium; ii, n. (post-class. form for aquaemanalis) A water-basin for washing, a wash-basin : Ulp. Dig. 34, 2, 19, 12 ; Pompon, ib. 21. (Paul. Sent. 3, 6, has the form aquirninale, is, n.) Aquinum- i, «■ A town ?':# Latium, not far from Casinum, now Aquino, the birth-place of the poet Juvenal, Cic. Phil. 2, 41 ; Fam. 16, 24 : Plin. 3, 5, 9 ; Juv. 3, 319 ; cf. Mann. Ital. 1, 674. Hence Aqui- nas- aris, adj.. Belonging to Aquinum : colonia, Tac. H. 2, 63 : Nescit Aquinatem potantia vellera fucum, i. e. the. purple color of Aquinum, Hor. Ep. 1, 10, 27, Crucq. ; and Aquinates. ium, m.. The in- habitants of Aquinum, Cic. Clu. 68. AquiniXSj i> m - An inferior poet, friend of Cic. : Cic. Tusc. 5, 22 fin. ; Cat 14, 18. Aquitania. ae, /. A prorince in Southern Gaul, between the Loire and the Pyrenees, Caes. B. G. 1, 1 ; 3, 20 ; Plin. 4, 17, 31. — Whence, 1. Aqultanusj a . urn, adj., Aquitantan : gens, Tib. 1, 7, 3 ; and Aquitani, The inhabitants of Aquita- nia, Plin. 33, 6. 31. — 2. AqultaniCUS, a, um. adj., Aquitanian: sinus, Plin. 4, 19, 33 : provincia, id. 26, 1, 3. aquor- atus, 1. v. dip. [aqua] To bring or fetch water for drinking (a milit. 1. 1.) : aquabantur aesrre, Caes. B. C. 1, 78; id. B. G. 8, 40 : miles gregarius castris aqua- tum egressus, Sail. J. 93. Metaph. of bees: Virg. G. 4, 193; Plin. 11, 18, 19; Pall. Apr. 8, 1. aquOSUS. a, um, adj. [aqua] Abound- ing in water, rainy, moist, humid, full of water (not used in Cic.) : aquosissinras lo- cus, Cato R. R. 34 ; so Var. R. R. 1. 6. 6; Col. 5, 10 : aquosior ager, Plin. IS. 17. 46 : hiems, rainy winter, Virg. E. 10, 66; Plin. 18, 17, 46 : nubes, rain-clouds, Ov. M. 4, 622 ; 5, 570 ; Virg. A. 8, 429 ; so Orion, id. ib. 4. 52 ; Prop." 2, 16, 51 : Eurus, Hor. Epod. 16, 56 : Ida, id. Od. 3, 20, 15 : crys- tallus, i. e. briglit, clear, pellucid, Prop. 4, 3, 52 : languor, i. e. the dropsy (cf. aqua no 2, g), Hor. Od. 2, 2, 15 : Mater, i. e. Thetis, Ov. H. 3, 53: Aquosus Piscis, a constellation, Ov. M. 10, 165. aquula< ae, /. dim. [id.] A litle ■wa- ter, a small stream of water (perh. only in the follg. exs. ) : suffundam aquulam, Plaut Cure. 1, 3, 3 ; so id. Cist. 2, 3, 38 ; Cic. de Or. 1, 7, 28. Trop. : non seclu- sa aliqua aquula, sed universum flumen, id. ib. 2, 39. ar> an °ld form for ad, v. ad init. ara- ae, /. (old form asa : pellex. asam. rCNOxis. ne. tagito. Lex Numae ap. Gell. 4, 3, 3 ; cf. Serv. Virg. A. 4, 219 ; Macr. Sat. 3, 2, and Sebneid. Gr. 1, p- 342 si?.) [from ,up'a], to lift or raise up, hence] orig., Any elevation (of wood, stone, earth, etc.) 1, Most freq.. An elevation for sacred use (cf. aedes no. 1), for sacrifices, etc. ; an altar : Jovis aram sanguine turpare, Enn. in Cic. Tusc. 1, 35. 85 ; Plaut. Mil. 2, 5, 1 : omneis accedere ad aras . . . aras sanguine multo Spargere, Lucr. 5, 1197 sq. ; so id. 1, 85 ; 2, 353 (ara turicrema, imitated by Virg. A. 4, 453), 417 ; 4, 1333, ARAB et al. : ara Ajo Loquenti consecrata, Cic. Div. 1, 45 : ara condita atque dicata, Liv. 1, 7 ; cf. Suet Claud. 2: ara sacrata, Liv. 40, 22 ; cf. Suet Tib. 14 : exstruere, Suet Aug. 15, et saep. — Altars were erected not only in the temples, but also in the streets and highways, in the open air : Plaut Aul. 4, 1, 20. Esp. were altars erected in the courts of houses (implu- via), for the family gods (penates). while the house gods (lares) received offerings upon a small hearth (focus) in the fami- ly hall (atrium) ; hence arae et foci, m e- ton. for home, or house and hearth, and pro aris et focis pugnare. to contend for house and hearth, for one's dearest posses- sions : urbem, agrum, aras, focos seque dedere. Plaut. Am. 1, 1, 71 : te amicum Dejotari regis arae focique viderunt, Cic. Dejot. 3 : de vestris conjugibus ac liberis, de aris ac focis, decernite, id. Cat. 4, 11 fin. ; id. Sest 42 : nos domicilvt, eedes- que populi Rom., penates, aras, focos, se- pulcra majorum defendimus, id. Phil. 8, 3 : patriae, parentibus, aris atque focis bellum parare, Sail. C. 52, 3 : pro patria, pro liberis, pro aris atque focis suis cer- nere, id. ib. 39, 5 ; Liv. 5, 30, et saep. — Criminals fled to the altars for protection, since there, as it were under divine pro- tection, they could not be touched : Don. Ter. Heaut 5, 2, 22) : interim hanc aram occupabo, Plaut Most 5, 1, 45 : Priamum quum in aram confugisset, hostilis manus interemit, Cic. Tusc. 1, 35 : eo ille inde confugit ; in ara consedit, Nep. Paus. 4 : Veneris sanctae considam vinctus ad aras : haec supplicibus fevet, Tib. 4, 13, 23. Hence trop. : Protection, refuge, shelter: Ter. Heaut 5, 2, 22 : tamquam in aram confugitis ad Deum, Cic. N. D. 3, 10 : ad aram legum confugere, id. Verr. 2, 2, 3 : hie portus, haec ara sociorum, id. ib. 2, 5, 48 ; Ov. Tr. 4, 5, 2 ; id. ib. 5, 6, 14 ; Her. 1, 110 ; Pont. 2, 8, 67.— One who took an oath was accustomed to lay hold of the altar in confirmation of it: Plaut. Rud. 5, 2. 46 : qui si aram tenens juraret, crede- ret nemo, Cic. Fl. 36, 90 ; Nep. Hann. 2, 5 (cf. the same narration with altaria, Liv. 21, 1) : tanso aras, medios ignes et numi- na testor, Virg. A. 12, 201 ; "id. ib. 4, 219. — Out of the sphere of religious cus- toms, 2. A stone monument : ara virtutis, Cic. Phil. 14, 13 : Lunensis ara, of Lunensian marble, Suet Ner. 50 fin. Also of tomb- stones : iBAjr D. s. p. R. (de sua pecunia restituit), Orell. no. 4521 ; so ib. 4522 ; 4S26. 3. Ara sepulcri, A funeral pile : Virg. A. 6, 177 ; Sil. 15, 388. 4. The Altar, a constellation in the southern part of the heavens, Gr. Qvrr;piov (Arat. 403, et al.) : Aram, quam flatu per- mulcet spiritus austri, Cic. poet. N. D. 2, 44; so id. Arat. 202; 213 Orell.; Hyg. Astr. 2, 39, and 3, 38 ; hence called pres- sa, Ov. M. 2, 139. 5. The name of some rocky cliffs in the Mediterranean Sea, between Sicily, Sar- dinia, and Africa : Var. in Serv. Virg. A. 1, 108 ; Quadrig. Ann. ib. : Saxa vocant Itali. mediis quae in fluctibus, Aras, Virg. A. 1, 109.-11. Arae Philaenorum, v. Phi- laeni. ArabarcheSi ▼■ Alabarehes. Arabia (ar-) (° n account of the length of the A, Prop. 2, 10, 16, errone- ously written by many Arrabia ; cf. Jahn Hor. Od. 3, 4, 9), ae,/, 'Ap„6ia, 1. In an extended sense, The country Arabia, di- vided by the ancients into Petraea (from its principal place Petra), Dcserta, and Felix. Plin. 5, 11, 12 ; Mel. 1, 10, et al.— 2. In a more restricted sense, A town in Arabia Felix, Mel. 3, 8, 7.— Whence ArablCUS, a, um (ar-), adj. Ara- bian : odor (i. e. tus), Plaut Mil. 2, 5, 2 : sinus, Plin. 2, 67, 67 : resina, id. 14, 20, 25, et al. Abs. Arabica, ae, /. (sc. gemma) A precious stone, similar to ivory, perh. a kind of chalcedony or onyx, Plin. 37, 10, 54 ; Isid. Orig. 16, 14— ArablCC ^dv. facite olant aedes Arabice, make the apart- ments redolent with the perfumes of Araby (frankincense, which was brought from Arabia), Plaut in Diom. p. 378 P. (" Ara- bice olet, id est ex odoribus Arabicis," Fest 127 ARAN p. 23) : Arabice (ra Arabic) sacri voeantur, Sol. c. 33. * arabllis, e, adj. [aro] That can he plotted or tilled, arable : campus nulHs arabilis tauris, Plin. 17, 5, 3. ArablUS (incorrectly Arr., v. Arabia), a, um (ar-), adj., 'Apd6tos, a secondary form of Arabus and Arabs [Arabia], Ara- bian : advecti ad Arabian! terram, Plaut. Trin. 4, 2, S8 : odor, id. Poen. 5, 4, 6 (Charis. p. 99 P. reads Arabus) : bombyx, Prop. 2, 3, 15 : \imeii, furnished with Ara- bian curtains, id. 1, 14, 19 : genus cappa- ris, Plin. 13, 23, 44. Arabs; &bis (ar-), adj. (ace. Grace, Arabas, Ov. M. 10, 478) "Apalp [Arabia], Proceeding from Arabia, Arabian : pas- tor Arabs. Prop. 3, 13, 8 : messor Arabs, Mart. 3, 65, 5. Hence subst. : An Arab, Arabian : Eoi Arabes, Tib. 3, 2, 24 : Eoae domus Arabum, Virg. G. 2, 115. M e t o n. for Arabia : palmiferos Arabas, Ov. M. 10, 478. 1. Arabas. i, m., "ApaCis Ptol., 'Apd- 6ios Arrian, "ApSis Strab., A rive?- in Gc- drosia, now Korkes, Curt. 9, 10 Zumpt. 2. Arabus. a, um (ar-). adj. [a par- allel form with Arabs, like Aethiopus with Aethiops ; cf. Serv. Virg. A. 7, 605 ; Charis. p. 99 P.] Arabian: Lucil.in Charis. p. 99 : ros, Ov. H. 15, 76 Heins. : lapis, Plin. 36, 21, 41. — Arabi, Oram, m., subst. : The Arabs, Arabians : C. Cassius in Cha- ris. j). 99 ; Virg. A. 7, 605. tarachidna, ae, /. = Apdxttiva, A wild, leguminous plant, a hind of chick- ling vetch, Lathyrus amphicarpos, L. ; Plin. 21, 15, 52. Arachne, es, /., 'Apdx"l Git. a spi- der), 1, Ace. to the fable, A Lydian maid- en, who clutllenged Minerva to a trial of skill in spinning, and, as a punishment, was changed by the goddess into a spider, Ov. M. 6, 5 sq. (another form, Arach- nea> ae, 'Apdxvaa, like Calliopea from Calliope, Manil. 4, 135). — 2. -4 kind of sun-dinl, Vitr. 9, 9. Arachnea* v. the preced., no. 1. . ArachdSia, ae,/.; ' Apaxucia, A prov- ince of the Persian kingdom, separated by the Indus from India, Plin. 6, 23, 25.— Whence, 1, Arachosiii orum, to., The inhabitants of Arachosia, Just. 13, 4. — 2. Arachotae, arum, m., the same, Prise. Perieg^ 1003. 1. aracia> ae,/. A kind of white fig- tree, Plin. 15, 18, 19. 2. Aracia» ae, /., 'Apaxia, An island in. the Persian Gulf Plin. 6, 25, 28. Aracynthus, i, m., 'ApdnmBos, 1. A mountain, in Acarnauia, Plin. 4, 2; 3. — 2. '-A mountain between Boeotia and Attica, Prop. 3, 15, 44 ; Stat. Th. 2, 239 ; with the epithet Actaeus (Attic), Virg. E. 2, 24. AradlUS; a, um, adj. Of or belong- ing to Aradus, now liouad, a Phoenician island- town (Plin. 5, 20; Mel. 2, 7; cf. Mann. Phoenic. p. 309) : Lucr. 6, 891 Forb. — Hence Aradii, orum, m. The in- habitants of Aradus, Plin. 5, 20. I aracostylos. on, adj. = a pawarv- \os, With columns standing far apart, arioslyle, Vitr. 3, 2 and 3. aranea, ae,/ [ipaxni] 1. A spider: aranearum perdere texturam, Plaut. Stich. 2, 2, 24 : antiquas cxercet aranea telas, Ov. M. 6, 145 : invisa Minervae aranea, Virg. G. 4, 247 : araneae textura, Sen. Ep. 121. — 2. -<4 spider's web, cobweb : (aedes) oppletae araneis, Plaut. Aul. 1, 2, 6 ; Liter. 4, 729 : arcula plena aranearum, Afran. in Fest. b. v. Tanne, p. 154 ; Cat. 13, 8 : sum- mo quae pendet aranea tigno, Ov. M. 4. 179; Claud. Rapt. Pros. 3, 158.— Hence also for threads similar to spiders' webs : salicis fructus ante maturitatem in ara- neam abit, Plin. 24, 9, 37. * araneanS; antis, Part., from a verb aeaneo, not otherwise used, Containing spiders' webs : fauces, i. c. through which no food has passed for a long time, App. M. 4, p. 152, 34. * araneola, ae, / dim. [aranea] A small spider : Cic. N. D. 2, 48. * aranedluS) i> m. dim. [araneus] i. q. araneola : Virg. Cul. 2. aranedSUS* a, um, adj. [araneum] 1 Full of spiders' webs : situs, Cat. 25, 3. I 128 AR A T — 2. Similar to cobwebs : fila, Plin. 13, 19, 21 ; so id. 21, 15, 51 ; 24, 12, 66, et al. araneum. i, «-, v. 2. araneus. 1. araneus. i, m. [dpdxvns;. cf. Bachm. Anecd. Gr. 1, 140] 1, A spider : Lucr. 3, 384 ; Cat. 23. 2 : aranei (apibus) hostiles, Plin. 11, 19, 21 ; id. ib. 24, 29, et al. — 2. -^ sea-fish, Draco trachinus, L. ; Plin. 32, 11, 53.— Whence 2. araneuS; a, um, adj. Pertaining to the spider, spiders'- : genus, Plin. 18, 17, 44 no. 3 ; cf. id. 8, 58, 83 : texta, id. 29, 4, 27. — Hence subst. araneum, i, n.; a. Spi- ders' web : tollere haec aranea quantum est laboris ? Phaedr. 2, 8, 23.— b. A dis- ease of the vine and of the olive-tree, Plin. 17, 24, 36 no. 7. — 2. Araneus mils, A kind of small mouse, ace. to some the shrew- mouse, Col. 6, 17 ; Plin. 8, 58, 83. arapennis. v. arepennis. Arar (also Araris, Claud. Ruf. 2, 111 ; in Eutr. 1, 405. — Hence ace. Ararim, Virg. E. 1, 63 ; Plin. 3, 4, 5; and Ararin, Claud. B. Get. 298 ; cf. Schneid. Gr. 2, 214 and 298), is, m. The Saone, a river in Gaul, Caes. B. G. 1, 12; Tib. 1, 7, 11 ; Plin. 3, 4, 5 ; Sil. 15, 504 ; Claud. M. Theod. 53 ; in Eutr. 2, 269 : cf. Mann. Gall. p. 76 (in Amm. 15, 11, Sauconna, whence comes Saone). aratcr, "> m - A rare secondary form of aratrum, The plough: Hyg. de Lim. p. 204 Goes. Arate.US, a, um, adj., 'Apdreios, Of or belonging to Aratus, the Gr. poet, Ara- tean : lueemae, Cinna in Isid. Orig. 6, 12. — Hence abs. : nostra quaedam Aratea, i. e. the <^atvbutva of Aratus, trans], by Cicero into Latin, Cic. Div. 2, 5, 14. aratlO, onis, / [aro] 1, A ploughing, and in gen. the cultivation of the ground, agriculture: iteratio arationis peracta es- se debet, si, etc., Col. 11, 2, 64 : aratione per transversum iterata, Plin. 18, 20, 49 no. 3 : ut quaestuosa mercatura, fructuo- sa aratio dicitur, Cic. Tusc. 5, 31. — 2. Meton. (abstr.pro concreto) Thcploughed field itself: Plaut. True. 1, 2, 47 (cf. ara- tiuncula) : (calsa) nascitur in arationibus, Plin. 27, 8, 36. Esp. in Roman financial lang., the public farms or plots of land farmed out for a tenth of the produce were called arationes (cf. arator no. 1, b, and Adam's Antiq. 2, 331) : Cic. Phil. 2, 39 fin. ; id. Verr. 2, 3, 98.— Whence * aratiuncula, ae, / dim. A small arable field, or a small estate : Plaut. True. 1. 2, 46. arator; oris, m. [aro] J. One who ploughs, a ploughman ; very freq. poet. = agricola, a husbandma?i, farmer: Cic. Verr. 2, 5, 38 ; * Lucr. 2, 1165 : luce sacra requiescat arator, Tib. 2, 1, 5 ; Ov. M. 7, 538 ; id. ib. 8, 218 ; 15. 553 : neque jam stabulis gaudet pecus gut arator igni, * Hor. Od". 1, 4, 3, et saep. — a. -Also adj. : taurus arator, Ov. F. 1, 698 : bos arator, Suet. Vesp. 5 (cf. Ramsh. Gr. p. 943; Zumpt Gr. § 102).— b. In the Rom. lang. of finance aratores are the cultivators of public lands for a tenth of the produce ; cf. aratio no. 2 (usu. the Rom. knights) : aratorum penuria, Cic. Verr. 2, 3, 55 ; so id. ib. 2, 1, 37; 2,13; 64; 3,20; 27; 50; Phil. 3, 9 ; Orel], no. 3308 ; Suet. Aug. 42,— 2. The Ploughman, a constellation, Nigid. and Var. in Serv. Virg. G. 1, 19. * aratro and contr. artro, are, v. a. To plough over again, to plough after sow- ing: quod nunc vocant artrare, id est ar- atrare. Plin. 18, 20, 49. aratrum) i> n - (the rare form arater v. above, under the word) [dporpnv] A plough (of which the parts are temo, stiva, manicula, vomer, buris, aures, and den- tale ; cf. Adam's Antiq. 2, 334) : Lucr. 1, 314 ; id. 5, 210 ; 931 ; 6. 1251 ; Cic. Rose. Am. 18 ; Agr. 2; 25 ; N. D. 2, 63 fin. ; Virg. G. 1, 19 ; 170, et 6aep. ; used for marking boundaries, even those of new towns to be built, Cic. Phil. 2, 40; Cato in Isid. Orig. 15, 2 ; Hor. Od. 1, 16, 20 ; Serv. Virg. A. 5, 755 ; Orell. no. 3683. Aratus. i> m., "Aparos, 1. A Greek poet of Soli, in Cilicia, author of an astro- nomical poem, entitled >$>aiv6utva, which Cic. and Caes. Germanicus translated into Latin, Cic. N. D. 2, 41 ; Ov. Am. 1, 15, 16; Stat. S. 5, 3. 23 (^~~ , Paul. A RB I Nol. Carm. 19, 125 ; Sid. Carm. 23, 112). — 2. Aratus of Sicyon, a distinguished Greek general, the author of the Achaian League, Cic. Oft'. 2, 23 (v. his life written by Plutarch). ArauriS) i s . *•■ A river in Gallia Narbonensis, now Herault, Plin. 3, 4, 5 , Mel. 2, 5, 6j cf. Mann. Gall. 66. ArauSlO, °nis, / A town in Gallia Narbonensis, now Orange, Plin. 3, 4, 5 ; Mel. 2, 5, 2 ; cf. Mann. Gall. 93. Arases. is, m., 'ApdlnS, 1, A river in Armenia Major, Virg. A. 8, 728; Plin. fi, 9, 9 ; Mel. 3, 5, 5. — 2. A river in Persia, now the Bcndemir, Curt. 5, 4 and 5. ArbaceS; is, m., 'ApBaxrit, The first king of Media, Veil. 1, 6 ; called by Just. 1, 3, Arbactus. Arbela, orum, n., "Ap6n\a, A town in Adiabene, a province of Assyria, now Ar- bil or Erbil. Between this town and Gau- gamcla Alexander the Great defeated Da- rius ; Curt. 4, 9 ; 5, 1. I arbilla. ae. / = arvina, id est pin- guedo corporis, Fest. p. 18. arbiter; tri, m. [ar-beto=ad-eo, ire] orig., One who goes to something in order to see or hear it; hence, 1, A spectator, beholder, hearer, an eye-witness, a witness (class, through all periods) : Plaut. Am. prol. 16 : mi quidem jam arbitri vicini sunt, meae quid fiat domi, Ita per implu- vium introspectant, id. Mil. 2, 2, 3 : ne arbitri dicta nostra arbitrari (i. e. specu- lari, v. arbitror) queant. id. Capt. 2, 1, 28 ; so id. ib. 34 ; Casin. 1, 1, 2 ; 55 ; Mil. 4, 4. 1 ; Merc. 5, 4, 46 ; Poen. 1, 1, 50 ; 3, 3, 50 ; Trin. 1, 2, 109 : quis est decisionis arbi- ter » Cic. Fl. 36 : ab arbitris remoto loco id. Verr. 2, 5, 31 : remotis arbitris, after the removal of id. Off. 3, 31. 112 : loca ab- dita et ab arbitris libera, id. Aft. 15, 16 B : omnibus arbitris procul amotis, Sail. C. 20, 1 Corte : arbitros ejicit, Liv. 1, 41 : re- motis arbitris, id. 2, 4 : sine arbitro, id. 27, 28 ; Just. 21, 4 : secretorum omnium arbiter, i. e. conscius, Curt. 3, 12, 9 : pro- cul est, ait, arbiter omnis, Ov. M. 2, 458 (cf. ib. 4, 63 : conscius omnis abest). 2. In judic. lang., t. t., prop., He who goes to a lawsuit in order to inquire into it (cf. adire hiberna, Tac. H. 1, 52, and in- tervenire) and settle it ; hence an umpire, arbiter, a judge, in an actio bonaefidci (i. e. who decides ace. to subjective reasons, ace. to equity, aequitas, while the judex decides ace. to jus) : Sen. de Ben. 3, 7 (cf. Adam's Antiq. 1, 336 ; Zimmerh's Rechtsgesch. 3 B. §§ 8 ; 42 ; 60 sq., and the jurists there cited). So in the fragments of the Twelve Tables : jvdici. abbitkove. EEOVE. DIES. DIFFISVS. ESTO, in FeSt. S. V. Reus, p. 227 ; cf. Dirks. Transl. p. 199 sq. Prae toe. aebitbos. tees. dato. in Fest. s. v. Vindiciae, p. 279 ; cf. Dirks. Transl. p. 715 sq., and the ancient judicial formu- la : p. j. A. v. p. v. D., i. e. pbaetoeem JVDICEM AKBITEVMVE POSTVLO VTI DET, Val. Prob. p. 1539 P.: ibo ad arbitrum, Plaut. Rud. 4, 3, 101 ;.so ib. 104: vicini nostri hie ambigunt de finibus : me ce- pere arbitrum, Ter. Heaut. 3, 1, 94 (" ar- biter dabatur his, qui de finibus regendis ambigerent," Don.) : arbiter Nolanis de finibus a senatu datus, Cic. Oft". 1, 10/«. Hence trop. : Taurus immensus ipse et innumerarum gentium arbiter, that sets boundaries to numerous tribes, Plin. 5, 27, 27 : arbitrum familiae herciscundae pos- tulavit, Cic. Caec. 7 : arbitrum ilium ade- git (i. e. ad arbitrum ilium egit ; cf. adi- go), id. Oft'. 3, 16, 66 : quis in hanc rem fuit arbiter ? id. Rose. Com. 4, 12. In the time of Cic., when, ace. to the Lex Aebu tia, the decisions were given ace. to defin ite formulae of the praetor, the formal dis tinction between judex and arbiter was abrogated, so that it could not be certain ]y known whether, in a particular case one performed the functions of a judea or an arbiter : Cic. Mur. 12/n. — Transf from the sphere of judicial proceedings i A judge, an arbitrator, umpire, in gen. : arbiter inter antiquam Academiam et Ze- nonem, Cic. Leg. 1, 20, 53. So of Paris : arbiter formae, Ov. H. 16, 69 : pugnae, the judge, umpire of the contest, fipuGcvTrjs, Hor. Od. 3, 20, 11 : favor arbiter coronae, which adjudged the prize of victory, Mart ARBI 7, 72, 10. — Since the arbitrator managed or decided a thing ace. to his judgment, arbiter signifies , 3. H e w uo Tules over something, governs, manages, is lord of, etc. (mostly poet, or in post-Aug. prose) : arbiter imperii (Au- gustus), Ov. Tr. 5, 2, 47 : armorum (Mars), id. Fast. 3, 73 : bibendi, Hor. Od. 2, 7, 25 (cf. id. ib. 1, 4, 18 : nee regna vini sortiere talis, and in Gr. Saat^cvi rot) ovuTtoaiov) : quo (sc. Noto) non arbiter Hadriae major, who rules over the sea, Hor. Od. 1, 3, 15 : arbiter Eurystheus irae Junonis iniquae, i. e. the executor, fulfiller of her wrath, Ov. H. 9, 45, et al.— In prose : Tac. A. 1, 26: regni, id. ib. 13, 14 : rerum, id. ib. 2, 73 : dii potentium populorum arbitri, id. ib. 15, 24 : (jovi) rebvm rectori fatorviu- qve arbitro, Orell. no. 1269, et saep. arbiterivun. v - arbitrium. * arbltra- ae, /. [arbiter] A female witness : arbitrae JN'ox et Diana, Hor. Epod. 5, 50. * aiibitralis, e . ad J- [> d ] °f <"<■ arbi- ter or umpire : judicatio, Maer. S. 7, 1. arbitrario. a ^ Vt With uncertainty, probubly, v. arbitrarius. arbitrarius, a. urn, adj. [arbiter] 1. Of arbitration, arbitrating, done by um- pire : formula, Gaj. 4, 163 : actio, Ulp. Dig. 13, 4. 2 ; cf. Zimmeru's Rechtsiesch. 3 B. §$ 67 and 63.— Hence, 2. In Plaut. (with reference to the distinction in law lang. between certus and arbitrarius : ju- dicium est pecuniae certae, arbitrium in- certae, Cic. Rose. Com. 4 ; cf. Zimmern's Rechtsgesch. 3 B. § 57) synon. with in- certus : Uncertain, not sure : hoc certem est, non arbitrariura, Plaut. Am. 1, 1, 216 ; and arbitrario, adv. ; nunc pol ego perii rerto, non arbitrario, id. Poen. 3, 5, 42 (besides which there is no adv. of this word in use). — 3. Arbitrary, depending on the will: motus in arteria naturalis non arbitrarius, Gel!. 18, 10 fin. arbitration onis, /. [arbitror] The judgment, ?c*7/=: arbitrates : Gell. 13, 20, 19 ; Imp. ValenL in Scriptt. R. Agr. p. 342 Goes. _ arbitrator) oris, m. [id.] In late Lat. synon. with arbiter no. 3 : The lord, mas- ter, ruler : jvppiter arbitrator, Inscr. Gud. 7, 5. Thus a place in the tenth dis- trict at Rome is called Pentapylon Jo- vis arbitratoris, Publ. Victor, reg. 10. — Whence * arbitratriX; Icis, /. [id.] Mistress, female rulir : 'Pert. adv. Marc. 2, 12 fin. arbitratus, us, m. [id.] The judg- ment (as will, not as opinion, accordingly =:voluntas, not = sententia), frec-icill, in- clination, pleasure, wish, choice (class. ; cf. Gell. 13, 20, 19 : "hie allcgatus et hie ar- bitratus pro allegatione proque arbitrati- on dicuntur. Qua ratione servata arbi- tratu et allegata mco dicimus," which lat- ter expression is also most freq. used) : viri boni arbitratu resolvetur, Cato R. R. 149 fin. ; so id. ib. 145, 3 : nunc quidem meo arbitratu loquar libere, quae volam et quae lubebit, Plaut. True. 2, 1, 2 : va- pulabis arbitratu meo et novorum aedili- um, id. Trill. 4, 2, 150 ; so id. Capt. 3, 1, 35 ; lipid. 5, 2, 22 ; Men. 5, 5, 46 ; Mil. 4, C, 6 ; Pseud. 1, 5, 13 : tuus arbitrates sit : comburas, si velis, id. Asin. 4, 1, 21 ; so id. Rud. 5, 2, 68 : tuo arbitratu, according to your pleasure, id. Aul. 4, 4, 20 ; id. Amph. 3,2,50; Cure. 3, 38; Most. 3, 2, 1 07 ; Capt. 4. 2, 87 ; Ps. 2, 2, 66 ; True. 5, 1. 19 ; Cic. Lael. 1, 3 ; id. Fin. 1, 21 fin. ; 4, 1 fin. ; Fam. 7, 1, 5 : tuo vero id quidem arbitra- tu, id. Fin. 1, 8, 28 ; so id. Brut. 11 ; Tac. Or. 42 fin.: suo arbitratu, Plaut. Men. 1, 1, 15 ; Suet. Tib. 68 ; Plaut Rud. 4, 3, 63 and 64 ; id. ib. 66, 96 : Senatus arbitratu, Suet. Tib. 34 ; so id. Aug. 35. 2, Oversight, direction, guidance: con- siderare oportet, cujus arbitratu sit edu- cates, Cic. Inv. 1, 25 ; so Grut. 185, 2. arbitrium ( m good Codd. and in- scriptions sometimes arbiterium), ii, n. [arbiter] A being present, presence ; hence meton. for persons present (so only in post-Aug. poets) : locus ab omni liber ar- nitrio, Sen. Hippol. 602; cf. id. Here. Oet. 485 ; Auct Aetnae, 195. 2. The judgment, decision of the arbi- trator (cf. arbiter no. 2 : " arbitrium dici- I ARBI tur sententia, quae ab arbitro statuitur," Fest. p. 13) : " aliud est judicium, aliud arbitrium. Judicium est pecuniae cer- tae : arbitrium incertae," Cic. Rose. Com. 4 : Q. Scaevola summam vim dicebat esse in omnibus iis arbitriis, in quibus addere- tur ex fide bona, id. Off. 3, 17, 70. So arbitrium rei uxoriae, Cic. Off. 3, 15 ; Top. 17, 66 ; cf. Javol. Dig. 24, 3, 66 fin. ; Procul. ib. 46, 3, 82/«. ; Cic. Rose. Com. 9 (id. Quint. 4, 13, some consider arbitri- um as a gloss, others read arbitrio, ad ar- bitrium, ad arbitrum, and the like ; v. Orelli in h. 1.). — Transf. from the sphere of judic. proceedings to every kind of judgment, arbitrary sentence, decision : arbitrium vestrum, vestra existimatio va- lebit, Ter. Heaut. prol. 25 : cum de te splendida Minos fecerit arbitria, Hor. Od. 4, 7, 21 : de aliquo arbitria agere, Liv. 24, 45 : arbitria belli pacisque agere, id. 44, 15 ; cf. Tac. A. 1 2, 60 : agere arbitria vic- toriae, Curt. 6, 1 fin. ; cf. Gron. Observ. 4, c. 11, p. 427, and Liv. 31, 11 ; 32, 37.— Trop. : res ab opinionis arbitrio sejunc- tae, where nothing is decided according to mere opinion, Cic. de Or. 1, 23, 108 : si vo- let usus, quem penes arbitrium est et jus et norma loquendi, Hor. A. P. 72 ; Sen. Clem. 2, 7 : arbitrio consilioque usus au- ris, to determine by the ear, Gell. 13, 20, 3. Since authoritative sentence implies free- will and unrestricted power (cf. arbiter no. 3), arbitrium signifies 3, Power, will, mastery, dominion, free- wiiX: dedunt se in ditionem atque in ar- bitrium cuncti Thebano poplo, Plaut. Am. 1, 1, 103 : esse in pectore nostro quid- dam, quojus ad arbitrium quoque copia material cogiter interdum flecti per mem- bra, per artes, and at whose bidding the accumulated materials must yield obedience in every joint and limb, * Lucr. 2, 281 : cu- jus (Jovis) nute et arbitrio coelum, terra mariaque reguntur, Cic. Rose. Am. 45, 131 : ad alicujus arbitrium et nutum to- tem se fingere et accommodare, id. Or. 8 ; id. Verr. 1, 10, 30 ; id. ib. 2, 5. 63 fin. : aliquid facere arbitrio suo, id. Phil. 6, 2 ; id. de Or. 2, 16/n. ; so id. Parad. 5, Ifin. : visit ad aliorum arbitrium, non ad suum, id. Mur. 9 ; so Hor. Od. 3. 6, 40 ; 2, 20 ; Tac. A. 15, 17 fin. ; Hist. 1, 46 ; Suet. Caes. 9; 20; Aug. 28 ; Tit. 8; Galb. 14: oratio- nem tibi misi : ejus custodiendae et pro- ferendae arbitrium tuum, Cic. Att. 15, 13 ; Liv. 37, 52; Plin. 29, 3, 12; Suet. Tib. 18; Claud. 2 : mox rei Romanae arbitrium (i. e. imperium, dominion, power) tribus ferme et viginti (annis) obtinuit, Tac. A. 6, 51 ; so arbitrium orbis terrorum, Suet. Caes. 7 ; Nep. Cou. 4 : huic Deus optan- di gratum sed inutile fecit muneris arbi- trhim, Ov. M. 11, 101 : liberum mortis ar- bitrium, Suet. Dom. 8 ; so id. ib. 11 ; cf. Tac. A. 15, 60. 4, Arbitria funeris, The expenses of a funeral (since an arbiter was employed to designate fbem), Cic. Dom. 37 ; Pis. 9 fin. ; post red. in Sen. 7 ; cf. Ulp. Dig. 1 1, 7, 12, § 6. arbitro, are, v. the follg.. ad fin. arbitror* atus, 1. v. dep. [arbiter] 1. To be a hearer or beholder of something (v. arbiter no. 1), to observe, perceive, hear, etc. (only ante- and post-class.) : dicta alicujus, Plaut. Capt. 2, 1, 24 ; id. Aul. 4, I, 21 ; App. M. 10, p. 246, 16 ; id. ib. 3, p. 138, 23; 7 init. : domus attiguae fortunas arbitraturus, id. ib. 4, p. 148, 8. Hence of the mind : To examine, consider, weigh : diliaentius carmina Empedoclis, Gell. 4, II. 10. 2. t. t. of judic. lang. (cf. arbiter no. 2) : To make a decision, give judgment or sentence : si in eo, quod utroque praesente arbitrates est, arbitrio paritum non es- set, Scaev. Dig. 4, 8, 44; Paul. ib. 6, 1, 35. Hence tidem alicui arbitrari, in Plaut., to adjudge credit to one, to put faith in : Plaut. Bac. 3, 6, 41. — Used of witnesses, arbitror indicates, as 1. 1., the subjective opinion, in accordance with which the wit- ness gives his testimony, without vouch- ing for its objective reality ; it is, accord- ingly, only a somewhat more deliberate and conscientious expression for to testi- fy, to declare or annomice: qui testimo- nium diceret. ut arbitrari se diccret, ARB O etiam quod ipse vidisset, Cic. Ac. 2, 47 fin. : qui primum illud verbum conside- ratissimuin nostrae consuetedinis arbi tror, quo nos etiam tunc utimur, quum ea dicimus jurati, quae comperta habe- mus, quae ipsi vidimus, ex toto testimo- nio suo sustelit, atque omnia se scire dixit, id. Font. 9 ; Liv. 3, 13 ; id. 4, 40.— Hence, in general, 3. To hold as true, to be of an opin- ion, to believe, suppose, think, consider as = vopi^ui (most freq. in prose) : benefacta male locata malefacta arbitror, Enn. in Cic. Off. 2, 18 : gratum arbitratur esse id a vobis sibi, Plaut. Am. prl. 48 : sceles- tissimum te arbitror, id. ib. 2, 1, 2 : arbi- tror : certum non scimus, Ter. Eun. 1, 2, 30 : si nunc noris satis, non ita arbitrere, id. Andr. 5, 4, 12 ; id. Ad. 4, 7, 30 : si hoc minus ad ofiicium tuum pertinere arbi- trabere : suscipiam partes, quas alienas esse arbitrabar, Cic. Verr. 2, 4, 37 ; id. de Or. 2, 16 fin.: tamen, ut arbitror, auctor- itate advocatorum adducti in veritate manserunt, id. Clu. 63 : ego quod ad me atrinet (itemque arbitror ceteros) idcirco taceo, quod, etc., id. Qu. Fr. 2, 1 : arbitra- tes id bellum celeriter confici posse, Caes. B. G. 3, 28 : Jugurtham arbitrati cum magno gaudio obvii procedunt, Sail. J. 69 : non satis tuta eadem loca sibi arbi- trates, Nep. Ale. 9 ; so id. Timoth. 3, 3, et al. 55F° a. -"*<*. form, arbitro, are : te si arbitrarem dignum, Plaut. Ps. 4, 2, 57; id. Stich. 1, 2, 87.— b. Arbitror in pass, signif. : continuo arbitretur (i. e. eligater, quaeratur) uxor filio tuo, Plaut. Ep. 2, 2, 82 : quum ipse praedonum socius arbi- trareter, Cic. Verr. 2, 5, 41 ; id. Mur. 16 fin. ; id. Att. 1, 11 ; cf. Zumpt on Cic. Verr. 1. c. : quaestio in utramque partem a prudentibus viris arbitrata, i. e. judica- ta, Gell. I, 13: sumptus funeris arbi- trantur (are estimated) pro facultatibus defuncti, Ulp. Dig. 11. 7, 12 ; so id. ib. 4, 8, 27 ; 2, 15, 8 : ex scriptis eorum, qui vcri arbitrantur, " ijroAa/iSiivoiriii," Coel. in Prise, p. 792 P. arbor, oris (poet, access, form, arboa — like Iabos, colos, honos, etc. — Lucr. I, 77*; 6, 787; Ov. M. 2, 212; Fast. 1, 153; Virg. E. 3, 56 ; Georg. 2, 57 ; 81 ; Aen. 3, 27. et al Belonging to this form is the ace. arbosem, Fest. p. 13; cf. Schneid. Gr. 1, p. 342. and 2, p. 176). /. as a fruit- bearing object, anal, to the female of ani- mals. X. A tree : alni, the alder-trcc, Var. R. K. 1, 7, 7: fici, the fig-tree, Cic. Fl. 17, 41: abietis, the fir-tree. Liv. 24, 3 : palmae, thf palm-tree, Suet. Aug. 94 : cupressus. id Vesp. 5. Among the poets : Jovis, the oak-tree, Ov. M. 1, 106 ; Phoebi, the laurel tree, id. Fast. 3, 139 (cf. ib. 6. 91 : Apolli- nea laurus) : Palladis. the olive-tree, id. A. A. 2, 518 (cf. Phaedr. 3, 17, and Plin 14 1, 2), etc. 2. Meton. for Things made of wood (cf, Plin. 12, 1, 2) : &. A mast, with or without mali : adversique infigiter arbore mali, Virg. A. 5, 504 ; Luc. 9, 332 ; Sil. 3, 129; Paul. Sent. 1. 2, t. 3. — b. The levir or bar of a press, press-beam : Cato R. R 18, 4 ; ib. 12 ; Plin. 18, 31, 74. -c. An oar : centenaque arbore fluctus verberat assur- gens, Virg. A. 10, 207.— d. A ship : Phry- xeam petiit Pelias arbor ovem, the ship Argo, Ov. H. 12, 8. — e. ^ javelin : Stat. Th. 12, 769.— £ Arbor infelix. A gallows, gibbet : caput obnubito, arbori infelici suspendito, Cic. Kabir. 4 fin. ; Liv. 1, 26, 7 ; cf. Plin. 16, 26, 45. 3. A sea-fish, unknown to us : Plin. 9, 4, 3.— Whence arborariUSj a , urn, adj. (a technical form for arboreus) Of or pertaining to trees, tree-: falx, i. e. for pruning trees, Cato R. R. 10. 3 ; 31, 4 ; Var. R. R. 1, 22, 5 (perh. also L. L. 5, 31, 38, where the MSS. vary between arboriae and arbo- reae) : picus, a woodpecke?; Plin. 30, 16, 53 ; proventes, Sol. 11 and 23. arborator» o" 5 ' "'■ [arbor]. A pruner of trees: Col. 11, 1, 12; Plin. IS, 33, 76. * arbdreSCO) ere, v. inch, [id.] To be- come a tree, to grow to a tree :■ Plin. 19, 4, 22. * arboretum, i. "■ [id.] Another form for arbustum : - arboreta ignobilius 129 ARBU verbum est, arbusta celebratius," Quadrig. in Gell. 17, 2, 25. arboreus, a, um, o,dj. [arbor] Of or pertaining to a tree, proceeding from a tree : frondes, Ov. M. 1, 632 ; 4, 637 : ra- dix, id. ib. 8, 379 : umbra, id. ib. 10, 129 : foetus = poma, id. ib. 4, 125; 10, 665; 13, 820 ; 14, 625 ; 15, 97 ; Virg. G. 1, 55 ; Col. poet. 10, 401 ; coma = frondes, Prop. 3, 16, 28 : folia, Plin. 21, 15, 51 : amplitudo, resembling a tree, tree-like, id. 16, 36, 65. arbos, v - arbor. 1. arbuscula, ae, /• dim. [from ar- bor, like majusculus, minusculus, from major, minor] 1. A small tree, shrub : Var. R. R. 3, 15; Col. 5, 10, 7; 5. 11, 13; 11, 2, 79.— b. T ransf. of a tuft of feath- ers, The crown on the head of the peacock, Plin. 11, 37, 44. — 2. I n mechanics, A mov- able machine for propelling military en- gines, Gr. aualoKoSes, Vitr. 10, 20. 2. Aibuscula, ae, /. The name of a mimic actress in the time of Cicero, Cic. Att. 4, 15 ; Hor. S. 1, 10, 77. arbustlVUS, a, urn, adj. [arbustum] (only in Col.) X. Planted with trees: locus, Col. 3, 13, 6. — 2. Bound or fastened to a tree: vitis, Col. 4, 1, 8 ; Arb. 4, 1; 16, 4 : genus musti, id. 12, 41 : positio, id. 4, 1, 6. * arbustO, are, v. a. [id.] To plant with trees : Transpadana Italia, cornu, populo, quercu arbustat asros, Plin. 17, 23. 35 no. 22. arbustum, i, n. [contr. from arbose- tum, from arbos = arbor, like virgultum from virguletum, salictum from salice- tum, et al. ; cf. Ramsh. Gr. p. 238 ; an- other form, arboretum, v. under the word] A place where trees are planted (esp. trees around which the vine was trained), an orchard, vineyard planted with trees, Sevdp&v (while vinea was one in which the vine lay upon the earth, or was supported hv poles ; cf. Hab. Syn. no. 950) : Cato R. R". 1 fin. ; id. 7, 1 ; Cic. de «en. 15 fin. ; Col 5, 6, 37 ; 5, 7, 1 ; Arb. 1, 3 ; 16, 2 ; Plin. 17, 23, 35 no. 22 ; Pall. Febr. 10, 1 ; Hor. Od. 3, 1, 10 ; Sat. 1, 7, 29, et al. — 2. F° r the most part in the plur. collectively for arbores : Naev. in Non. p. 323, 2 ; e terraque, exorta repen- te, arbusta salirent, trees springing up suddenly from the earth, shot forth, Lucr. 1 , 188 ; Horescunt tempore certo arbusta, plants and trees blossom at the destined time, id. 5, 670 ; so id. 1, 352, 806, 808 ; 2, 189, 1016 ; 5, 910, 1377 ; 6. 141 ; Ov. M. 1, 286 ; 2, 710, et al. So also in the sing, for a single tree : arbusto vitem copulari, Cato R. R. 7, 1. arbustuS; a, um, adj. [arbos=arbor] X. Occiqned or planted with trees: ager, * Cic. Rep. 5, 2 : locus, Col. 3, 13, 6 ; Plin. 10, 29, 41. — *2. Arbusta vitis for arbusti- va, Fastened to or trained upon a tree, Plin. 17, 23, 35 no. 25.—* Comp. arbustio- res res, trop. more firm, certain condition or circumstances (the figure drawn from vines supported on trees more firmly than upon frames), Tert. adv. Marc. 2, 29. arbuteus, a, um, adj. [arbutus] Of the strawberry or arbute-tree : foetus, Ov. M. 1, 104 : crates, Virg. G. 1, 166.— 2. In gen. for arboreus. ligneus, Of wood, wood- en : liber, Stat. Th. 1, 584. arbutum, >, «• [id.] The fruit of the strawberry or arbttte-tree, the wild straw- berry : Lucr. 5, 939 : glandes atque arbu- ta vel pira lecta (as the food of man in the state of nature; cf. Var. R. R. 2, 1, 4), id. 5, 963; so Virg. G. 1, 148; 2, 520.— Me ton. 2. = arbutus, The strawberry or arbute-tree : jubeo frondentia capris arbu- ta sufficere, i. e. frondes arbuti, that you give the goats a supply of arbute-shoots, Virg. G. 3, 300 ; cf. id. Eel. 3, 82; so id. ib. 4, 181,— And, 3, A tree in gen. : Rutil. Itin. 1, 31. (The gramm. Phocas considers arbuta in the eignif. no. 2 and 3 as hetero- gen. from arbutus, v. his Ars, p. 1706 P. p. 338 Lind.) arbutus, ii /■ [kindred with arbor, «ince in Italy this tree is very abundant] The wild strawberry or arbute-tree, Arbu- tus Unedo, L. ; Ov. M. 10, 102 ; cf. Virg. G. 2, 69 ; Col. 7, 9, 6 ; 8, 10, 4 ; Plin. 15, 24, 28 ; 23, 8. 79, et al. Its fruit, like that of the oak, the most ancient food of men ; 130 ARC A cf. arbutum. Under it the goats love to graze ; dulce satis humor, depulsis arbu- tus haedis, etc., Virg. E. 3, 82 ; so Hor. Od. 1, 17, 5. Idle men also delight to lie under it : nunc viridi membra sub arbuto Stratus, Hor. Od. 1, 1,21. area, ae, /. [arceo : " Arcae et arx quasi res seeretae, a quibus omnes arce- antur," Serv. Virg. A. 1, 262] A place for keeping any thing, a chest, box : area ves- tiaria, Cato R. R. 11, 3 : ex ilia olea ar- cam esse lactam eoque conditas sortes, Cic. Div. 2, 41, 86; Suet. 'lib. 63: area ingens variorum venenorum plena, id. Cal. 59, et al.— Very freq. b. A box for money, a coffer, and particularly of the rich, while sacculus is the money-box (pouch) of the poor : Juv. 11, 26 ; cf. id. 10, 25 and 14, 259 Ruperti and Cat. 13, 8 ; Var. L. L. 5, 36, 50 : populus me sibilat : at mini Ipse plaudo domi, simulac numos contemplor in area, Hor. S. 1, 1, 67. — Hence me ton. like our purse, for the money in it : arcae nostrae confidito, rely upon my purse, Cic. Att. 1", 9 ; id. Q. Fr. 2, 12 ; id. Parad. 6, 1 ; Cat. 23, 1 ; Col. 3, 3, 5 ; 8, 8, 9 ; Plin. Ep. 3, 19, 8 ; Sen. Ep. 26fin. — Hence ex area absolvere aliquem, to pay in cash upon the spot, opp. to de mensae scriptura abs., Don. Ter. Ad. 2, 4, 13; cf with id. Ter. Ph. 5, 7, 29, and arcarius. — And of public money, state treas- ure, revenues (late Latin) : frumentaria, Hermog. Dig. 50, 4, 1, § 2 : vinaria, Symm. Ep. 10, 42, et al. — c. A box for putting in a dead body, a coffin (cf. Adam's Antiq. 2, 245) : Liv. 40, 29 ; cf. Plin. 13, 13, 27 ; Val. Max. 1, 1 ; cadavera conservus vili portanda locabat in area, Hor. S. 1, 8, 9 ; Luc. 8, 736 ; Gaj. Dig. 11, 7; Orell. no. 3560 ; so ib. no. 4429.— Transf. 2. Of every thing that has the form of a box or chest : a. -d small, and hence more strict, close prison, a cell : (Servi) in areas coujiciuntur, ne quis cum iis collo- qui possit, Cic. Mil. 22 fin. ; cf. Fest. s. v. robum, p. 134. — b. m mechanics, The water-box of a hydraulic machine, Vitr. 10, 13. — c. A water-cistern, a. reservoir, Vitr. 6, 3. — d. A quadrangular landmark; cf. Scriptt. Agrim. p. 119, 222, 223, 271 Goes. Arcades, v. Areas. Arcadia, ae, /, ' Apsabia, A mount- ainous province in the midst of the Pelo- ponnesus, the Greek Switzerland, Plin. 4, 6. 10; Ov. M. 2, 405; 9, 192, et al.— Whence ArcadlCUS; a, um, adj., 'ApKafiKdr, Arcadian: asinus, Plaut. As. 2, 2, 67; Var. R. R. 2, 1, 14; cf. Plin. 8, 43, 68; Pers. 3, 9. — Arcadicus juvenis for a sim- pleton (since the Arcadians, as mountain- eers usually, were considered an unculti- vated, simple people), Juv. 7, 160. ArcadlUS, a, um, adj., 'ApaiSwi [Ar- cadia], Arcadian : Arcadius sus, the Ar- cadian, boar, * Lucr. 5, 25 : Dea, i. e. Car- menta, who came from Arcadia to Italy, Ov. F. 1, 462 : virgo, i. e. the nymph Arc- thusa. id. Am. 3, 6, 30 : Deus, i. e. Pan, Prop. 1, 18, 20 : rupes, id. 1, 1, 14 : agri, id. 2, 28, 23 : sidus, i. e. the Great Bear, Sen. Oed. 476 : virga, the wand of Mercu- ry (since, ace. to the fable, he was born upon the Arcadian mountain Cyllene, and worshiped there), Stat. Th. 2, 70 ; so also galerus, the helmet of Mercury, id. ib. 7, 39. arcand adv., v. arcanus. arcanp, n dv. In secret, privately ; v. arcanus. .{ Arcae* arum, /. A Volscian town between Arpinum and Fabrateria, now Arce : Orell. no. 149 ; cf. Mann. Ital. 1, 676. Arcanum, >. «• A villa of Q. Cicero, in the neighborhood of Arcae and Arpi- num, Cic. Att. 5, 1 ; Q. Fr. 3, 1, et al. arcanus, a, um, adj. [area, arceo] Orig., Shut up, closed, hence trop. 1. That keeps a secret, trusty: dixisti arcano satis, Plaut. Trin. 2, 4, 155: petiit ut ali- quem ex arcanis mitteret, Plin. 7, 52, 53. — Hence ppet. of the night: omina ar- cana nocte perita, in silent night, or night that keeps secret, conceals, Ov. H. 9, 40; so Stat. S. 1, 3, 71.— 2. Secret, private, hid- den, concealed (class., although very rare in Cic.) : at quicum joca, seria, ut dicitur, ARCE quicum arcana, quicum occulta omnia, Cic. Fin. 2, 26 fin. : consilia, Liv. 35, 18 ; so Hor. Od. 3, 21, 15 : seeretae et arcanae opes, Plin. Pan. 34, 3 : fontis arcani aqua, Tac. A. 2, 54 : libidines, Suet. Tib. 43 et al. : litera celatos arcana fatebitur ignes, Ov. M. 9, 516 : sensus, Virg. A. 4, 422, et al. — Esp. in the lang. of religion, of things sacred and incommunicable : arcana vrbis PRAESIDIA, Orell. no. 2494 ; and of secret, mysterious usages : sacra, Ov. M. 10, 436 : arcana quum fiunt sacra, Hor. Epod. 5. 52; so Stat. S. 3, 4, 92 ; Sil. 2, 427 ; Claudian. Rapt. Pros, 3, 402 ; and by poet, license transf. to the deity pre- siding over such mysteries : qui Cereris sacrum Volgarit arcanae, Hor. Od. 3, 2, 27 Bentl. — Also arcanum, i, n., abs., A se- cret, a mystery : nox arcanis fidissima, Ov. M. 7, 192 : fatorum arcana, id. ib. 2, 639 ; so Virg. A. 7, 123 : arcani Fides pro- diga, Hor. Od. 1, 18, 16 : Pythagorae ar- cana, id. Epod. 15, 21 ; cf. arcana Jovis, his secret decrees, id. Od. 1, 28, 9 ; Liv. 23, 22; Plin. Pan. 23, 5; Curt. 4, 6, et saep. — Adv. arcano (cf. Charis. p. 173 and 179 P.), In secret, privately : arcano tibi ego hoc dico, Plaut. Trin. 2, 4, 117 : hunc (librum) lege arcano convivis tuis, Cic. Att. 16, 3 ; cf. Charis. 1. c. ; Caes. B. C. 1, 19.—*" Comp. arcanius, Col. 3, 2 fin. — Sup. and a pos. arcane not used. arcariUS, a, um, adj. [area no. 1, b] Of or pertaining to a money-box, or to ready money : nomina, Gaj. Inst. 1. 3, § 131 ed. Goesch. — Whence arcarius, i, m., A treasurer: Scaev. Dig. 40, 5, 41. Also a controller of public revenues, a cashier : Lampr. Alex. Sev. 43. Areas, adis, m., 'A pads, X. Son of Ju- piter and Callisto, the progenitor of the Ar- cadians, after his death placed as a con- stellation (Arctophylax) in heaven, Ov. F. 1, 470 ; 2, 184 ; Met. 2, 468 ; 497 ; Hyg. F. 176. and Astr. 2, 4 (cf. Apollod. 3, 8, 2). — 2. -An Arcadian ; plur. Arcades, um, 'ApKtidcS, The Arcadians, who considered themselves as the most ancient men, Plin. 7, 48, 49 ; Ov. F. 2, 289, et al. ; ace. Gr Arcadas, Virg. A. 10, 395. — Hence Areas, a. Kit' ii\o%iiv, Mercury, who was said to have been born on the Arcadian mountain Cyllene (cf. Arcadius), Mart. 9, 35, 6 ; Luc, 9, 661 ; Stat. S. 5, 1, 107.— b. Partheno- paeus, the son of Atalante from Arcadia, Stat. Th. 8, 745 ; 12, 805.— c. Tyrannus, i. e. Lycaon. grandfather of Areas (a poet, prolepsis), Ov. M. 1, 218. — 'ApKcimoe, A son of Jupiter, father of Laertes and grandfather of Ulysses, Ov. M. 13, 144. arcessltor. oris, m. [arcesso] One who calls or fetches one (perh. only in the two follg. exs.) : nemo arcessitor ex prox- imo, Plin. Ep. 5, 6, 45. Hence, in judic. lang., an accuser: Amm. 29, 1, 44. 1. arcessitus. a, um > Port., from ar- cesso. 2. arcessitus, f' s . m - [«*■] A calling for, summons (very rare ; only used in the abl. sing.') : tuo arcessitu venio hue, Plaut. Stich. 2, 3, 3 : quum ad eum ipsius rotratu arcessituque venissem, * Cic. N. D. 1, '6, 15 ; Amm. 31, 10. arcesso, Fvi, Itum, 3. v. a. (inf. arces- sire and arcessiri, like lacessiri instead of lacessi, freq. and in the best class, writ- ers, though the MSS. and editt. vary here very much ; v. the follg. exs. : cf. Struve p. i98 ; Oud. Caes. B. G. 1, 31. A form of the same meaning with arcesso is ac- cerso, which has been unjustly repudi- ated ; just as e. g. arcesso is a causativum from accedo, anal, to incesso from incedo, since arr=ad, v. ad at beginning, so is ac- cerso with the change of one s into r (or from ar = ad and cio); cf. Doed. Pyn. 3, 281 sq. ; Kritz Sail. Cat. 40, 6, and the an- cient and modem grammarians cited by both). 1, Lit., To cause any one to come; hence, to call, summon, or fetch, one (on the other hand, accio designates merely the calling, without indicating the coming of the person called ; Doed. Syn. p. 283) : aliquem ad aliquem, Plaut. Cas. 3, 2, 1 : Blepharonem nrcessat, qui nobiscum prandeat, id. Amph. 3. 2, 70 : quaeso, hominem ut iubeas arcessi, id. Capt. 5, 1, 29 ; so id. Bacch. 2, 3, 120 ; 4. 6, 26 ; True. 1, 2. 28 ; so arcessiturus, id. Cas. 3, 2, 23 ; 3, 4, 12 ; and arcessitum, id. Rud. 4, 4, 12 : jussit me ad se accersier, Ter. Andr. 3, 3, 4 (ace. to Bentl. Ed.) ; so id. Ad. 3, 2, 56 ; 5, 7, 6 ; Eun. 3, 5, 44, et al. : quum ab ar- atro arcessebantur, qui consules fierent, Cic. Rose. Am. 18: sacra ab exteris nati- onibus ascita atque arcessita. id. Verr. 2, 4, 51 fin. ; so id. ib. 5, 18 : ejus lihrum ar- cessivi, id. Att. 16, 11 : ex conlinenti alios fabros arcessiri jubet, Caes. B. G. 5, 11 Oud. and Held. : Gabinium accersit, Sail. Cat. 40. 6 ; so id. ib. 52, 24 : 60. 4 : cunctos Senatorii ordinis accersiri jubet, id. Jug. 62, 4 ; so id. ib. 113, 4 : Aarippam ad se arcessiri jussit, Nep. Att. 21, 4 ; Liv. 3, 45 ; Tac. H. 1, 14, et al. : aliquem ab Epidauro Roman). Liv. 10, 47 : Itvn hue arcessite, Ov. M. 6, 652; so id. ib. 15, 640; Hor. S. 2, 3, 261 : sin melius quid (sc. vini) habes, arcesse, let it be brought on. id. Ep. 1. 5, 6, et al. — Trop. : Illic homo a me sibi ma- lam rem arces6it jumento suo, proverb. this man brings misfortunes upon his own neck, Plaut. Am. 1, 1, 171: quies molli strato arcessita, Liv. 21, 4 ; so somnum medicamentis, Cels. 3, J 8 : gloriam ex periculo, Curt. 8, 13 fin., et al. — fc, Esp. in judic. lang., To summon, arraign one be- fore a qourt of justice; hence, in gen., to accuse, inform against; constr. aliquem alicujus rei : ut hunc hoc judicio arcesse- ret, Cic. Fl. 6 ; so id. Rab. Perd. 9 ; Off. 2, 14: capitis arcessere, id. Dejot. 11: so pecuniae captae, Sail. J. 37 : majestatis, ARCH Tac. A. 2, 50: tumultus hostilis. id. ib. 4, 29 : veneni crimine, Suet. Tib. 53 ; also abs. : arcessiri statim ac mori jussus est, id. Claud. 37. — Trop. : inscitiae, Nigid. in Gell. 19, 14. 2. Transf. to mental objects : To bring, fetch, seek, or derive a subject, a thought, «fee, from somewhere : a capite quod veli- mus, Cic. de Or. 2, 27 ; so id. Top. 9 : translationes orationi gplendoris aliquid arcessunt, id. de Or. 3, 38 fin. : ex medio res arcessere. Hor. Ep. 2, 1, 168 : longe arcessere fabulas coepi, to fetch from far, Petr. S. 37. — Hence arcessitus in opp. to that which comes of itself, and is there- fore natural: far-fetched, forced, unnatu- ral: cavendum est, ne arcessitum dictum putetur, that an expression do not appear forced, far-fetched, Cic. de Or. 2, 63, 256 : frigidi et arcessiri joci, Suet. Claud. 21 : in Lysia nihil est inane, nihil arcessitum, Quint 10, 1, 78 ; cf. id. ib. 2, 4, 3 ; 9, 3, 74 ; 12, 10, 40, et al. t arceuthlnilS, a. um, adj.— dpxei- Qivoc Of the juniper -tree : ligna, Vul". Paralip. 2, 2. 8. Archacopolis, is, /, 'Apxawwohs, A town in Lydia, Plin. 5, 29, 31. t archangrelus, i, «■= pxoyyc^os, An archangel. Hier. Ruf. 1, 6 ; Tert. adv. Val. 19. tarche, es, f = np x >i (beginning), 1. One of tint Aeons of Valcntinvs, Tert. adv. Val. 35. — 2. Arche, One of the four mu- ses; a daughter of the younger Jupiter. Cic. N. D i 3 L 21. Archelaus, i. m., 'Apx&aos, 1. A philosopher of Miletus, pupil of Anaxago- ras, and teacher of Socrates. Cic. Tuic. 5, 4. — 2. A king of Macedonia, son of Per- dictas, and friend of Euripides. Cic. Tusc. 5. 12; Just. 7, 4; Gell. 15, 20, 9.-3. A hing of Cappadocia, in the time of Tiberi- us, and author of a work, ntpl XiHav, Plin. 37, 3 ; cf Tac. A. 2, 42 ; Suet. Tib. 37 fin. — 4, A general of Mithridates, Gell 15, 1. 4 sq. — 5. His son. the rival of Kins Ptole- my Auletes of Egypt, slain by Gabinius, Cic. Rab. post. 8. f archeota. ».e, m.= 'pxauTnc, a keeper of the archives, a recorder, Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 10. t archetypus, a. um, adj.= pxl-u ■rros, That was first made, original (very rare) : archetypos servare Cleantbop. ;' e. the original statues of Cteanthes, Juv. 2, 7. So Martial, calls the original MSS. of his epigrams, archetypae nugae. 7, 11, and, in jest, archetypi amici, friends who cost nothing, 12, 69. — Hence subst. archety- pum, i, «., An original: Var. R. R. 3, 5, 8 ; so Plin. Ep. 5, io ; Macr. S. 7, 14. archezostis, is, f. The bryony; also called ampeloleuce, Bryonia alba, Linn. ; Plin. 23, 1, 16. ArchiaSi "e, m., 'Apxiac, \. Aulus Licinius, A Greek poet of Antiochia, wlio became distinguished by Cicero's defence of him. — 2. A noted cabinet-maker ; — hence Archiacus. a. «rn : lecti, a kind of couch made by Archias, Hor. Ep. 1, 5, 1. + archiatrra, ae, /.=apxhtpia, The rank of chief physician, Cod. Theod. 13. 3, 8. t archiatrus (-os), i, m.—npxUrpni, In the time of the emperors, The head or chief of the physicians, who was at the same time physician in ordinary to the emperor, Cod. Theod. 12, 13 ; Inscr. Orell. no. 3994 ; 4017; 4226, et al. 1 archibuculus (bucol.), i, m. A chief priest of Bacchus, Orell. no. 2335 ; 2351 ; 2352 [ap X i4oVKoXos]. t archidiaconus; i, m. — apxiSidto- va;. An archdeacon. Hier. ad Pamm. Ep. 61, 4 ; Sid. Ep. 4, 25. t archiepiscopus, i, m.=,,pxitTria- kottos, An archbishop, Cod. Just. 1, 1, 7. i archiereus, i. m.^= a pxitpe>'s, A chief priest, Lampr. Alex. Sev. 28 fin. ; so Orell. no. 2160 ; 2543 ; 2627. t archierosyna, ae, f. = a pxit.pu avvn, Tlie chief priest's office, Cod. Theod. 12, 1, 112. archiffallus, i, m.= APXirA AA02 (cf. Gallus), A chief priest of Cybele, Plin. 35, 10, 36, no. 5 ; Tert. Apol. 25 ; Orell. 2320 sq-,, et al. archig'eron! ontis, m. = APXirF>- ARCH PS.fi. Chief of the old men, a title under the emperors, Cod. Theod. 14, 27, 1. t archig-ubernus, i. m -. apxiky- BEPNOa Chief pilot or chief helmsman, Jabolen. Dii. 3t>, 1, 46 ; Orell. no. 3634. Archilochus, i, m., 'Apx&oxos, A Greek poet of Faros, who, ace. to Cic. Tusc. 1, 1, lived in the age of Romulus, and, ace. to Nep. in Gell. 17, 21, 8, was a cotemporary ot Tullus Hostilius, the orig- inator of the iambic verse, and the author of a very bitter satire, in consequence of which Lycambes hanged himself, Hor. Ep. 1, 19, 23 sq. ; A. P. 79 ; cf. Quint. 10, !, 60. Hence ArchftochlUS, a, um, Archilochian : metrum. Diom. p. 509 sq. P. ; Serv. Centim. p. 1819 sq. P. ; also an appel. for severe, bitter, acrimonious : edic- ta, Cic. Att. 2,21. f archimagirus, }, m.—upxipdyu- poc, A master of the kitchen, chief cook : Juv. 9, 109. f archimandrita. ae, m.— upx'pav- tipirnS, A chief or principal of t lie monks, an abbot, Sid. Ep. 8, 14. Archimedes, is {gen. Archimedi, Cic. Rep. 1, 14 ; cf. Schneid. Gr. 2, 163 sq. ; Rudd. 1, 58, not. 71), m., 'ApxipnirjS, A celebrated mathematician of Syracuse, who, with his burning-glasses, set fire to the ships of the Roman besiegers of his native city, Liv. 24, 34 ; Cic. Tusc. 1, 25, 63 ; Fin. 5, 19 ; his monument, before un- known, was discovered by Cicero, Cic. Tusc. 5, 23.— Hence Archimedeus or -1US, a* um i aa J. Archiviedian : manus, Marc. Cap. 6, p. 191 : loculus, Mar. Victor. p. 2547 P. t archimimus, i. m. = dpx'pipos, Chief mimic actor or pantomime: *Suet. Vesp. 19; 60 Orell. no. 2625. — Hence fern, archimima, ae, first mimic actress, Orell. no. 4760. t archipirata, ae, m. = apxtxstpa- ti'iS, A leader of pirates, arch-pirate Cic. Off. 2. 11, 40 ; so id. Verr. 2, 5, 25 ; 29 ; Liv. 37, 11. t archiprcsbytcr, en, m.= u pxi- nptati repot, Tlie chief of the Presbyteri, arch-priest, Hier. Ep. 4 ad Rustic. archi-sacerdos, otis, m. [vox hy- brida] Chief priest, Venant. Carm. 3, 13, 1. archisynagrogtis, i> m.=dpxiovvd- ytoyoe, The priest who was chief ruler of the Synagogue, Lampr. Alex. Sev. 28/«. ; Cod. Theod. 16, 8. 13, et al. * architecta, ae > /•> v - architectus no. 1. architecton, v. architects. t architectonice, es, f.—apxirtK- toviko (sc. reX"l), The art of building, architecture : Quint. 2, 21, 8. , t architeetonicus, a, " m . adj.— apxtTEKTovittos, Relating to architecture: rationes, Vitr. 9, 4. architector? atus, ari, v. dep. [archi- tectus] To build, construct, fabricate (very rare) : situm loci cujusdam ad suum ar- bitrium fabricari et architectari, Cic. Her. 3, 19 ; Vitr. 9, 4 : architectandus, id. 7 praef./n. — Trop. : To devise, invent, pro- cure, make : voluptates, Cic. Fin. 2, 16, 52 (cf. ib. 1, 10, 32 : Epicurus architectus beatae vitae). ^W Pass. : Aedes Martis architectata ab Hermodoro, " dpxi rcKrotieudttca," Nep. in Prise, p. 792 P. architcctara, »e, /. [architectus] The art of building, architecture: * Cic. Off. 1, 42, 151; Vitr. 1, 1 ; 3; Plin. 11, 24, 28. t architectus, i, m.= apxiriKTu>v, the usubI lorm, while t architecton, onis, m. = apxiTtKrtj3v, is rare : 1. Architectus, a. A master-builder, foreman, architect : fabri architectique, Plaut. Mil. 3, 3, 44 : Philo architectus, Cic. de Or. 1, 14, 62 ; so id. Fam. 9, 2 ; Vitr. 1, 1 ; Plin. 34, 14, et al. — b. Trop. : An inventor, deviser, au- thor, maker : bene factis Juppiter archi- tectus, Plaut. Am. prol. 45 (" auctor atque opifex," Lambin.) : inventor veritatis et quasi architectus beatae vitae Epicurus, Cic. Fin. 1, 10, 32 (cf. ib. 2, 16, 52 : archi- tectari voluptates) : princeps atque archi- tectus sceleris, id. Chi. 22 : Stoici archi- teeti pene verborum, id. Brut. 31. — Whence architecta, ae, /. A female arch- itect: natura architecta vis, Plin. 10, 71, 132 ARCT 91.— 2. Architecton, a. A master-builder, architect, etc. : Plaut Most. 3, 2, 73 ; Sen. Ep.90; Sol. 2,2 fin.— b. Trop.: A master in cunning, a crafty man : Plaut. Poen. 5, 2, 150. + Architis, Idis, / The name of Ve- nus among the Assyrians, ace. to Macr. S. 1, 21. archi-triclmus, i, ™. [voxhybrida, triclinium] = tricliniarcha, One who pre- sides over the table, the master of a feast, Vulg. Joh. 2, 9. tarchium or archivum (from archiFum], i, n. = upxeiov, The archives (post-class.) : Ulp. Dig. 48, 19, 9, §.6 ; Mel. 3, 8 fin. : antiquissimarum gentium archi- va, Tert. Apol. 19 ; so id. adv. Marc. 4, 7. archon. ontis, m. = o/)Ywv (a ruler), The highest magistrate at Athens after the abrogation of royal authority, an archon : *Cic. Fat 9, 19 ; cf. Veil. 1, 2 and 8. Archytas> ae, m. {norm. Archyta, Si- don. Carm. 2, 176), 'Apxiras, A Pythago- rean philosopher of Tarcntum, and friend of Plato, Cic. Tusc. 4, 36 fin. ; 5, 23, 64 ; de Sen. 12. arcif inalis, e, or arcif mius, a, um, adj. [arceo-finis], among surveyors, agri, Lands received in possession and built upon by victors after expelling the previous owners, Sic. Fl. p. 3 ; Frontin. p. 38 ; Hyg. Lim. p. 160. Otherwise denned by Isid. Orig. 15 L 13. farclOn» i» m..= apKiiov, A plant, called in pure Lat. persolata, Plin. 25, 9, 66. Arci-potens, entis, adj. [arcus] Skillful with the bow, a skillful archer, an epithet of Apollo, Val. Fl. 5, 17. ArCl-tenens (in MSS. also arqui- tenens, like arquus for arcus. quur for cur, etc. ; cf. Schneid. Gr. 1, 332), entis, adj. [arcus-teneo] Carrying a bow, bow- bearing, in imitation of the Gr. To\o> n.-=.apKTtov, A plant; also called arcturus in Plin. 27, 5, 16. arcto, v. arto. j Arctdphylax, aas, m. = 'ApKro- s, \, As a star: a* The brightest star in Bootes, whose rising and setting brings bad weather (Plaut. Rud. prol. 71) : Stella mi- cans radiis Arcturus, Cic. Arat. 99, and id. N. D. 2, 42 (as a transl. of Arat. 95) ; cf. Hyg. F. 130; Astr. 2, 4; Virg. A. 1, 744 ; introduced in Plaut. Rud. as Prolo- gus. — Transf. |). ffie whole constella- tion: Virg. G. 1, 204 Voss; and, c. The rising of Arcturus : Virg. G. 1, 68. — 2. A plant, v. arction. 1. arctllS, a, um, v. arceo, Pa. 2. arctUS, '■ »»•> v - arctos. arcuariUS, a, um, adj. [arcus] Per- taining to the bow, bow-: fabricae, Veg. Mil. 2, 11. — Hence subst. arcuarius, ii, m. A maker of bows, Dig. 50, 6, 6. arcuatllis, e, adj. [arcuo] Bow- formed : camhius, Sid. Ep. 2, 2 ; ci. the following. arcuatim, adv. [id.] In tlieform of a bow (perh. only in the follg. exs.) : mille- peda animal multis pedibus arcuatim re- pens, Plin. 29, 6, 39 : sanguis arcuatim fluens, Fest. s. v. Tullios, p. 269. arCUatlO, onis,/. [id.] An arch (only in Frontin.) : Aquaed. 121 ; ib. 18. arCUatUS, a, um, 1, Part. ; from ar- cuo. — 2. Jaundiced, affected with jaun- dice ; v. arquatus. arCU-ballistaO'alista], ae./. [arcus] A batlista furnished with a bow; only Veg. Mil. 2, 15, and 4. 22.— Whence * arcuballistarius (baiist), ii, m. He who shoots with an arcuballista (v. the preced.), Veg. Mil. 4, 21. ■! arcubii, orum, m., qui excubabant in arce [ar = ad-cubo], Fest. p. 21; cf. Doed. Syn. 2, p. 162. arcula, ae, /. dim. [area] A small chest or box, a casket, etc. X, For depos- iting things, esp. ointments, orn:;ments, etc. — a. A small perfume-box, a jewel-cask- et : Plaut. Most. 1, 3, 91 : arculae mulie- bres, Cic. Off. 2, 7. — Hence trop. oi rhetor, ornament : omnes (Isocratis) dis cipulorum arculae, id. Att. 2, 1. — b. A small money-box or casket : arcula plena aranearum, Afran. in Fest. s. v. Tanne, p. 154 (cf. Cat. 13, 8: plenus sacculus est aranearum). — 2. The wind-box of an or- gan, Vitr. 10, 13. — 3. "akcula diccbatur avis, quae in auspiciis vetabat aliquid fieri," Fest. p. 14 [arceo; cf. Comment. Lind. p. 322]. * arcularius, ii. m - [arcula] One wlio makes little boxes or jewel-caskets : Plaut. Aul. 3, 5, 45. + arculata, orum, n. Round sacri- ficial cakes made of flour : Fest. p. 14 [akculus]. + arculum (from arcfllus, m.) A roll or hoop placed upon the head for the pur- pose of carrying the vessels at public sacri- fices : Fest. p. 14 [dim. from arcus]. J Arculus, ii m - The god who took care of chests, coffers, etc.: Fest. p. 14. tarcuma, ae, / A kind of small carriage suitable for one person : Fest. p 14. arCUO, avi, atum, 1. V. a. [arcus] To make in the form of a bono, to bend or curve lilce a bow (not before the Aug. per.) : curru arcuato vehi, i. e. covered, Liv. 1, 21 : opus, Plin. Ep. 10, 46, 2 : (millepeda) quae non arcuatur. docs not bend itself in the form of a bow, Plin. 29, 6, 39 (cf arcu atim). arCUS, tis, m. (the ancient orthogra phy, arquus, is yet freq. in MSS., like quur for cur, quojus for cuius, etc. ; cf. Schneid. Gr. 1, 322 sq. Thus Charis. p. 92 P. upon Cic. N. D. 3, 20 ; and Non. p. 425, 5 upon Lucr. 6, 526, read arqui ; but the distinction which the latter gramm. points out, " arcus suspensus fornix appellatur : arquus non nisi qui in coelo apparet, quam Irim poetae dixerunt," does not seem to be well founded. — Abl. plur. never used ; ace. to the declaration of the gramm., Don. p. 1751 ; Diom. p. 285 ; Prise, p. 779 ; Rhem. Palaem. p. 1371 P., et al., it is arcubus ; cf. Schneid. Gr. 2, 335; Rudd. 1, 104 not. 48; Grotef. Gr. 1, p. 47. — Gen. sing, arqui, Lucr. 6, 526, and Cic. N. D. 3, 20. — Nom. plur. arci, Var. in ARDE Non. 77, 12.— Fern. Enn. A. 15, 6 in Prise. p. 712 P. ; cf. id. 658 ib. and Schneid. Gr. 2, 324). X. A bow : a. For shooting : intendit crinitus Apollo arcom auratom, Enn. in Cic. Acad. 2, 28 ; cf. Herm. Doctr. Metr. p. 386, and Beier Cic. Off. 2, p. 74 : su- mere, Plaut. Trin. 3, 2, 102 : arcus inten- tus in aliquem, Cic. Sest 7 ; cf. Virg. A. 8, 704 ; 9, 665 : adductus, Virg. A. 5, 507 : remissus, Hor. Od. 3, 27, 67 : arcu emit- tere sagittam, Plin. 9, 8, 11: arcum diri- gere in aliquem, Pers. 3, 60, et saep. — b. The rainbow : Enn. A. 15, 2 ; * Lucr. 6, 526 ; arcus ipse ex nubibus efficitur quoddannnodo coloratus, Cic. N. D. 3, 20 : ceu nubibus arcus mille trahir, varios ad- verso sole colores, Virg. A. 5, 88 ; so Ov. M. 6, 63 ; 11, 632 ; 14, 838 ; Hor. A. P. 18 ; Liv. 30. 2; 41, 21; Plin. 18, 35, 80; Sen. Q. N. 1, 5 and 6, et al. — c. -^ 00w or arc h in building, a vault, triumphal arch, etc. : efficiens humilem lapidum compagibus arcum, Ov. M. 3, 30 ; id. ib. 160 ; Juv. 3, 11 ; Suet, Ner. 25 : marmoreus arcus, Suet. Claud. 1 ; so id. ib. 11 ; Domit. 13 ; cf. Schwarz Plin. Pan. 59, 2. — Hence 2. Poet, or in post-Aug. prose, Any thing bowed, arched, or curved. Thus of the breaking of the waves : niger arcus aquarum, Ov. M. 11, 568. Of the wind- ings of a serpent: immensos saltu sinua- tur in arcus. id. ib. 3, 42. Of the curving or bondings of a bay : sinus curvos falca- tus in arcus, id. ib. 11, 229 ; and of a har- bor : portus curvatus in arcum, Virg. A. 3, 533. Ofthe bending of boughs of trees: id. Georg. 2, 26, et saep. — In Tac. of the back of a chair : Tac. A. 15, 57. And in an obscene sense, de membro virili, App. Met. 2. 3, The mathematical arc : Sen. Q. N. 1, 10 ; Col. 5, 2, 9. Hence of the live par- allel circles of the globe, which bound the zones : via quinque per arcus, Ov. M. 2, 129. 1. ardea, ae,/. = fpa)iWr, The heron (in Pliny usu. ardeola, q. v.), Virg. G. 1, 364. — Pcrh. from this is named 2. Ardea* ae, /., 'Ap5ia, The capital of the Rutuli, six leagues south of Rome ; ace. to the fable, it was burned by Aene- as, and from its ashes the heron was pro- duced, Ov. M. 14, 571 ; Virg. A. 7, 411 ; cf. Serv. in h. 1. ; Mann. Ital. 1, 617 ; Mid- ler Roms Camp. 2, 296-312.— Whence, a. ArdeaS) atis, adj. (old nom. Ardeatis, like Arpinatis, Cato in Prise, p. 629 P.) Of or belonging to Ardea, Ardean : in agro Ardeafi, Cic. N. D. 3, 18: Ardeas templum. Plin. 35, 10, 37. — Hence in the plur. Ardeates, ium, The inhabitants of Ardea, Liv. 5, 44 ; 4, 7.— b. Ardeatl- I1US) a > um i "dj., a rarer form lor Arde- as, Ardean: praed^um, Nep. Att. 14 ; also abs. in Ardeatino, sc. agro. Sen. Ep. 105. ardeliO) 6ni6, m. [from ardeo, to urge on with zeal, busily] A busy-body, a med- dler, trifter, iroXuir/) iy/iuir : Phaedr. 2, 5, 1 sq. ; cf. the epigrams of Martial. 2, 7, and 4, 79. ardens, entis, Pa., from ardeo. ardenter» ad»- 1. Ardently, hotly. — 2. Vehemently, eagerly ; v. ardeo fin. ardeo? rs 'i rsuin, 2. (perf. conj. ardue- rint, Inscr. Fratr. Arval, of the time of the Emperor Alexander Severus, in Oiell. Inscr. no. 961; cf. Struve p. 215) v. n. [kindred with areo ; v. Doed. Syn. 4, p. 243 sq.] lit, To take fire, to kindle; hence also 1. To be on fire, to burn, blaze : nam multis succensa locis ardent sola terrae, for the soil ofthe earth is on fire in differ- ent places, Lucr. 2, 593 ; so id. 6. i45 : tecta ardentia, id. 3, 1077 : radii ardentes, id. 6. 619 : circumstant cum ardentibus taedis, Enn. in Cic. Ac. 2, 28 : caput ar- sisse Servio Tullio dormienti, Cic. Div. 1, 53_^«.: Praeneste ardentes lapides coe- lo decidisse, Liv. 22, 1 : ardente domo, Tac. A. 15, 50 fin., et al. : rosum parari Vidit et arsuros supremis iambus arti.s, Ov. M. 2. 620 ; the same form id. ib. 2, 2ft; 14,747; Virg. A. 1 L 77. 2. Trop.: a. Of 'he fire of the eyes : To flask, glow, sparkle, shine : ardent oc- uli, Plaut Capt. 3. 4, 62 ; Cic. Verr. 2, 4, 66; id. ib. 2. 5, 62.— b. From light transf/ ARDE to color : To sparkle, glisten, glitter, daz- zle : Tyrio ardebat murice laena, Virg. A. 4, 262 : campi armis subiimibus ardent, id. ib. 11, 602. — c. m a ver y general sig- nif., of every ardent, passionate emotion or excitement : To burn, glow, be in- flamed ; usu. c. Abl. (dolore, ira, studio, invidia, etc.), but often without such an Abl. : To be strongly affected, esp. with love; to be inflamed, burn, glow, to be con- sumed, etc. — (pi) c. Abl. : quippe patentia quom toriens ardentia morbis Lumina versarent oculorum. expertia somno, they rolled around the open eyeballs glowing with heat, Lucr. 6, 1179 : in fluvios partim gelidos ardentia morbo membra dabant, their limbs burning with the heat of fever, id. ib. 6, 1171 : ardere liagitio, Plaut Cas. 5, 3, 1 : amore, Ter. Eun. 1, 1, 27 ; Cic. Verr. 2, 2, 47 : iracundia, Ter. Ad. 3, 2, 12 : cura, Var. R. R 3, 17, 9 : dolore et ira, Cic. Att. 2, 19 : cupiditate, id. Pis. 24 : studio et amore, id. Q. Fr. 1, 2 : deside- rio, id. Mil. 15 ; Tusc. 4, 17 : podagrae do- loribus, to be tormented, id. Fin. 5, 31 : fu- rore. Liv. 2, 29 Jin., et saep. : quum arde- ret Syria bello, Cic. Att. 5, 6 ; id. Fam. 4, 1 ; Liv. 28, 24 fin., et al. — (J?) Without an Abl. : ipse' ardere videris, Cic. de Or. 2, 45 ; cf. Quint. 11, 3, 145 : omnium animi ad ulciscendum ardebant, Caes. B. G. 6, 34 ; Ov. M. 6, 609 ; Virg. A. 12, 3 : ardet in arma, id. ib. 71; so in caedem, Tac. H. 1 , 43 ; and poet. c. Inf. as ace. (cf. further below) : To desire ardently to do a thing: ruere ardet utroque, Ov. M. 5, 166 ; so Virg. A. 4, 281 ; 11, 895 ; Val. FI. 6, 45. Esp., To be strongly affected with love, to burn with love : ex aequo captis ardebant mentibus ambo, Ov. M. 8, 62 : deus arsit in ilia, id. ib. 8, 50 : arsit virgine rapta. Hor. Od. 2, 4, 7 ; cf. id. ib. 3, 9, 6 ; and with the Ace. ofthe loved object (as above, in constr. with the Inf.) : formosum pas- tor Corydon ardebat Alexin, Corydon was violently in love with, etc., Virg. E. 2, 1 : comptos arsit adulteri Crines, Hor. Od. 4, 9, 13 ; Gell. 7, 8 ; cf. Arusian. Mess. p. 209 Lind. I^F° * Pass, arsus, Roasted: Plin. Valer. 2, 9. ardens, entis, Pa. of the preced., lit, On fire, burning; hence glowing, fiery, eager, impatient, lit arid trop. : 1, Lit. : 6ol ardentissimus, Tubero in Gell. 6. 4, 3 : ardentissimum tempus, Plin. 2, 47, 47 : Anstri ardentes. id. 12. 19, 42 : quinta (zo- na) est ardentior iliis, hotter, Ov. M. 1, 46 : Africa, Luc. 9, 729.-2. Trop. : a. Of the eyes : oculi, glowing eyes, Virg. G. 4, 451. — b. Of color : ardentissimus color, Plin. 21, 4, 10 : apes ardentes auro, glow- ing, glittering as with gold, Virg. G. 4. 99 ; so id. Aen. 10, 262. — c. Of wine : Strong, fiery: ardentis Falerni pocula, Hor. Od. 2, 11, 19.— d. Of an excitement of any passion or strong feeling: volneris arden- ti dolore, from the burning pain of the wound, Lucr. 3, 663 : avaritia, Cic. Fin. 3, 11 : mortem ardentiore studio petere, id. ib. 2, 19, 61 : ardentes in eum literas ad me misit, id. Att. 14, 10 fin. : ardentis- simus dux, F)or. 4, 2, 42 ; id. 1, 8. 2 : stu- dia, Ov. M. 1, 199 : miserere ardentis (sc. amore), id. ib. 14, 691. Poet c. Gen.: ar- dens caedis, Stat. Th. 1, 662.— In Cic.freq. of passionate, excited discourse: nee um- quam is qui audiret, incenderetur, nisi ar- dens ad eum pervefliret oratio, Cic. Or. 38 : verbum, id. ib. 8 (cf. id. Brut 24 fin.') : orator gravis, acer, ardens, id. Or. 28, 99, et al. — Adv. ardenter, q. v., Cic. Tusc. 4, 17, 39 ; Plin. Ep. 2, 7. 6. Comp. Cic. Tusc. 5, 6; Plin. Ep. 7, 20, 7 ; Paneg. 85, 7; Suet. Calig. 25. Sup. Plin. Ep. 1, 4, 10 ; 6, 4, 3 ; Suet. Dom. 22. ardeola; a e. /■ dim. [ardea] A heron, Plin. 10, 60, 79 ; 11, 37, 52 ; 30, 15, et al. ardesco. arsi, 3. v. inch, [ardeo] To take fire, to kindle, to be inflamed (for the most part poet, or in post-Aug. prose ; not in Cic. ; on the contr. exardesco (q. v.) is very freq.), lit. and trop. : 1, I, it : ut omnia motu Perealefacta vides ardes- cere, Lucr. 6, 178 : ardescunt coelestia templa. id. 6, 670: ne longus ardesceret axis, Ov. M. 1, 255 ; Plin. 37, 3, 12.— 2. Trop. a. Of rays of light: To gleam, glitter : fulmineis ardescunt ignibus un- A R.D.U dae, Ov. M. 11, 523.— b. Of the gleaming of a sword : pugionem in mucronem ar- descere jussit, Tac. A. 15, 54. — c. Most freq. of the passions : To be inflamed, be- come more intense, increase in violence : ardescere dira cupidine, Lucr. 4, 1086; so id. 5, 595 : in iras, Ov. M. 5. 41 (cf. Virg A. 7, 445 : exarsit in iras, and Luc. 3, 134 : accensus in iram) ; so in incestas nuptiae, Tac. A. 11, 25: ardescit tuendo, Virg. A. 1, 713 : fremitus ardescit equorum, id. ib. 11, 304 : ardescente pugna, Tac. H. 5, 18 : stimulo ardescit. Phn. 8, 45, 70 : rabies arsit, Luc. 5, 359. * ardifer* era. erum, adj. [ardor-fero] Flame-bearing ; hence poet, of a torch : flaming, UglUed : lampas, Var. in Non. 4, 27. ardor» or i 9 > m - [ardeo] A flame, fire, burning iieat : lit. and trop. (cf. ardeo, no. 1 and 2) : 1, L i t. : solis ardor, Lucr. 2, 212 : ardor ignium, id. 5, 587 ; so flam- marum, id. ib. 1092 ; flammai, ib. 1098, et al. : visas ab occidente faces ardoremque coeli, Cic. Cat. 3, 8 : ardor coelestis qui aether vel coelum nominatur, id. N. D. 2, 41 : ardore detiagrare, id. Acad. 2, 37 : ardores corporum in morbis, Plin. 14, 16, 18, etal,— 2. Trop.: a. Of the flashing, tire of the eyes, Brightness, brilliancy: fervescit et ex oculis mieat acrius ardor, and fire gleams forth from the eyes, Lucr. 3, 290 : ille imperatorius ardor oculorum, Cic. Balb. 21 ; and of the animation, tire, of the external appearance in gen.': vul- ruuraque atque motuum, Cic. Div. 1, 39 : oris, Veil. 2, 35. — b. Of any excitement of the passions or feelings : Heat, ardor : sive voluptas est, sive est contrarius ar- dor, i. e. dolor, some tormenting pain, Lucr. 3, 252 : cupiditatum ardore res- tincto, Cic. Fin. 1, 13 : ardor mentis ad gloriam, id. Coel. 31 : ardor animi conse- dit, id. Brut. 24 : vultus ardore animi mi- cans, Liv. 6, 13 : ardorem compescere, Tac. Agr. 8; id. 8, 16. Alsotransf. me ton. from the combatants to the weapons : tantus fuit ardor armorum, id. 22, 5 : ar- dorem cupiens dissimulare meum, gloxo- ing love, Tib. 4, 12, 6 ; so Ov. M. 7, 76. With obj. Gen. : at te ejusdem virginis ardor perdiderat Ov. M. 9, 101 ; so id. ib. 9, 140 ; Hor. Epod. 11, 27, et al. And m e- t o n. : The object of ardent affection, love, flame: tu primus, et ultimus illi ardor eris, Ov. M. 14, 683. Arduenna» ae (Ardenna. Venant. Fort. Carm. 7, 4), /. [from Venna, a pas- ture, and Ard=hard] The forest-covered mountains of Ardennes, in Gaul, Caes. B. G. 5, 3; 6, 29 Herz. ; Tac. A. 3, 42; cf. Mann: Gall p. 203. *arduitas, atis, /. [arduus] Steep- ness: montium arduitas, Var. R. R. 2, 10,3. ardllSj a » um i a dj-< v - aridus. arduuSj a , um, adj. a. Steep: con fragosus atque arduus clivis, Var. R. R. 1, 18, 4 : ascensus, Cic. Verr. 2, 4, 23 ; so Liv. 25, 13 : ardua et aspera et confragosa via, id. 44i 3 : via alta atque ardua, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16 ; 60 mons, Ov. M. 1, 316 ; Tmplus, id. ib. 11, 150, et al. Also arduum, i, n. abs. : A steep place, a steep : ardua dum metuunt, amittunt vera vial, Lucr. 1, 660 : in ardua montis ite, Ov. M. 8, 693 : ardua terrarum, Virg. A. 5, 694 : per arduum scandere, Hor. Od. 2, 19, 21 : in arduo, Tac. A. 2, 47 : ardua Alpium. id. Hist 4, 70: castellorum, id. Ann. 11. 9, et al. — Hence, b. A poet epithet of any ob- ject found in a high place : High, elevated, lofty: ardua Pergama, Enn. in Macr. S. 6, 2 : aether, Ov. M. 1, 151 : sidera, id. ib. 1, 730 : cedrus, id. Am. 1, 14, 12 : cervix equi, Hor. S. 1, 2, 88 : et campo sese ar- duus infert (Turnus), Virg. A. 9, 53. Also in prose in Gell. : supercUia, i. r. proudly elevated, Gell. 4, 1, 1. 2. Trop.: a. That is difficult to reach or attain, difficult, arduous, hard : mag- num opus omnino et arduum conamur, Cic. Or. 10 : rerum arduarum ac difficili- um perpessio, id. Inv. 2, 54 ; so id. Lesj. 1, 13 : id arduum factu erat, Liv. 8, 16 ; Tac, A. 4, 4 : victoria, Ov. M. 14, 453 : virtus, Hor. Od. 3, 24, 44 : nil mortalibus arduum est, id. ib. 1. 3. 37. — Subst. : nee fuit socie* tas in arduo, Tac. A. 12, 15.— b. Trouble- 133 ABE L same, unpleasant, SvoxtPns, %a^c:rrfs : im primis arduum videtur, res gestas scri- bere, Sail. Cat. 3, upon which Gellius re- marks : " Arduum Sallustius non pro dif- ficili tantum, sed pro eo quoque ponit, quod Graeci dvaxiph aut X"^cv6v a PP^l- lant : quod est cum difficile, rum moles- tum quoque et incomniodum et intracta- bile," Gell. 4, 15 ; Tac. A. 1, 11.— c. Of for- tune : Inauspicious, adverse, difficult : ae- quam memento rebus in arduis servare rrientem, Hor. Od. 2, 3, 1. f5P Comp. arduior : iter longius ardu- iusque erat, Cato in Prise, p. 600 P.— Sup, arduissimus : asperrimo atque ardu- issimo aditu, id. ib. ; cf. assiduus, egre- gius, iDdustrius, perpetuus, and Rudd. 1, 180 not. 58. — Adv. not used. are, v - arefacio. area (upon inscriptions not rarely aria, Orell. no. 4130), ae,/. [ace. to Buttm. Lexil. 1, 244, from the stem epa, ter- ra, earth] A broad piece of level ground, a vacant place, esp. in the town : "in urbe loca pura areae," Var. L. L. 5, 4, 11 : " area proprie dicitur locus vacuus," Jest. p. 10 : " locus sine aedificio in urbe area ; rure autem ager appellatur, Florent. Dig. 50, 16, 211. — Ace. to its different uses, 1. The ground for a house, building spot : si ponendae domo quaerenda est area primum, Hor. Ep. 1 , 10, 13 ; Vitr. 1, 7 : pontifices si sustulerint religionem, aream praeclaram habebimus, Cic. Att. 4, 1 Jin. ; Liv. 4, 16; id. 1, 55; Suet. Vesp. 8 ; Ulp. Dig. 7, 4, 10, et al. 2. A vacant space around or in a house, the court : resedimus in area domus, Plin. Ep. 6, 20, 4 ; so id. ib. 7, 27, 10 ; Ulp. Dig. 43, 22, 1 ; Gaj. ib. 8, 2, 1, et al. 3. An open space for games, a place of exercise for youth : Hor. Od. 1, 9, 18. Hence, in gen., a field for effort, etc. : Ov. Am. 3, 1, 25 ; and trop. : area scelerum, i.-e. where vices have full scope, Cic. Att. 9, 18. — Also, a race-ground: Ov. F. 4, 10 (cf. id. ib. 2, 360) ; and trop. : The course of life: vitae tribus areis peractis (i. e. pu- eritia, juventute et senecta), Mart. 10, 24. 4. A threshing-floor (among the an- cients, an open space in the vicinity of the house ; cf. Adam's Antiq. 2, 342) : neque in segetibus, neque in areis, neque in hor- reis, Cic. Verr. 2, 3, 8. Its construction may be learned from Cato R. R. 91 and 129: Var. R. R. 1, 51; Virg. G. 1, 178 Voss ; Col. 5, 1, 4 ; 2, 20 ; Pall. 1, 36, et al. 5. Tlie halo around the sun or moon : tales splendores Graeci areas (sc. aSinvai) vocavere, Sen. Q. N. 1, 2. 6 A bed or border in a garden : Var. ' L. L. 6, 7, 68 ; Col. 11, 3 ; Plin. 19, 4, 20 ; Pall. 1, 34. 7. A fowling floor : Plaut. As. 1, 3, 64: aedes nobis area est, auceps sum ego, id. ib. 67. 8. A church-yard, Tert. ad Scap. 3. Q w A bald spot upon the head, baldness, Cels". 6, 4 ; Mart. 5, 50.— Whence * arealis; e, aa J- Of or pertaining to the threshing -fioor : cribrum, Serv. Virg. G. 1, 166. Areatac arum, m. A Sarmatian tribe, also called Arraei, Plin. i, 11, 18. Areccaeusi a. im, adj. [from ipN> ace. to Genes. 10, 10, an Assyrio-Babylo- nian town ; cf. Amm. 23, 21] Babylonian : campi, Tib. 4, 1, 142. are-f acio (contr. arfacio, Cato R. R. 69 ; per anastrophen : facio are, Lucr. 6, 962; cf. Rudd. 2, p. 392), feci, factum, 3. v. a. [areo] To make dry, to dry up (ante- class, and post-Aug.) : Cato R. R. 69 : principio terram sol excoquit et facit are, * Lucr. 6, 962; Var. L. L. 5, 4, 11; Vitr. 2, 1. — P ass.: arefieri in furno, Plin. 32, 7, 26 : caulis arefactus, id. 13, 22, 33 ; so id. 34, 13, 35 ; Cels. 5, 27 no. 7 j * Suet. Vesp. 5. ArelaS; arts (Arelate, es, Suet. Tib. 4; Auson. Clar. Urb. 8), /, 'ApiXarat or 'hpiSoLTOv, A town in Southern Gaul, on the eastern branch of the Rhone,tiovf Aries, Caes. B. C. 1, 36; cf. Mann. Gall. 96. —Whence Arelatensis, e, adj. Are- latian : ager, Plin. 10, 42, 57, and, in the plur., The inhabitants of Arclas : Scaev. Dig. 32, 2, 34. 134 ARE N Aremoricus, ». um > v - Armoricus. arena (hareua, Var. in Serv. Virg. A. 1. 172 ; Prob. Virg. G. 1, 70 ; Charis. p. 80 P. ; Vel. Long. p. 2238 ib. ; Orell. no. 13 ; cf. Schneid. Gr. 1. 185), ae, /. [area] orig. adj. sc. terra, Dry earth ; — hence X. Sand: congestus arenae, Lucr. 6, 725 : litoris mcurvi bibulam pavit aequor arenam, the bibulous sand of the curved shore, Lucr. 2, 376; so Virg. G. 1, 114 ; Ov. H. 19, 201: sicca, Virg. G. 1, 189: sterilis, ib. 70 : mollis, Ov. M. 2, 577, et al. Poet, arena nigra = limus, slime, mud, Virg. G. 4, 291 ; and arenae carae of the golden sand of Pactolus, Ov. M. 11, 88. — The plur., which Caesar (in Gell. 19, 8) rejects, is freq. employed since the Aug. per. : summae Cauda verruntur arenae, Ov. M. 10, 701 ; so id. ib. 2, 456 ; 865 ; 11, 231 ; 499 ; 15, 268 ; 279 ; Am. 2, 11, 47 ; Virg. G. 2, 106 ; 3, 350 ; Hor. Od. 3, 4, 31 ; Stat. S. 4, 3, 23 ; Col. 1 praef. 24 ; 2, 10, 15, et al. (v. below). — Proverb, arenae mandare semina, to commit seed to the sand, i. e. to begin a fruitless work, to scat- ter to the wind : Ov. H. 5, 115 (cf. id. Tr. 5, 4, 48). 2. Me ton., A sandy place, sandy land: ut arenam aliquam aut paludes emat, * Cic. Agr. 2, 27. — Hence (most freq. since the Aug. per.), esp. a. A sandy des- ert : quumque super Libycae arenae, Ov. M. 4, 617 ; so Luc. 2, 417 ; Prop. 4, 6, 83 : disjectae et vix perviae arenae, Tac. A. 2, 61. — |j. The sea-shore, beach, coast (cf. Lucr. 6, 727, quom mare, permotum ventis, ruit intus arenam, and Ov. M. 15, 725 : litorea arena) : doque leves saltus udaeque innitor arenae, Ov. M. 3, 599 : carinae Phrygia potiuntur arena, id. ib. 12, 38 ; so id. ib. 13, 729 ; Virg. A. 1, 176 ; 5, 34; 6, 316; also in plur.: Ov. M. 11, 56.— c. The place of combat (covered with sand) in the amphitheatre, the arena (cf. Suet. Ner. 53, and Tit. 8 : amphifheatri arena) : missus in arenam aper, Suet. Tib. 72; id. Aug. 43: Juv. 4, 100. -Hence also, the combat in the amphitheatre : dare se in arenam, to offer one's self for the con- tests, Triph. Dig. 11, 4, 6: operas arenae promittere, Tac. A. 14, 14 : in opera scenae arenaeque edenda, Suet. Tib. 35 : scenae arenaeque devotus, id. Calig. 30.— Trop. d. The place of combat, the scene or thea- tre of any kind of contention (war, dispu- tation, etc.) : civilis belli arena, Flor. 4, 2, 18; so id. ib. 4, 7, 6; cf. 3, 21, 1; Luc. 6, 63 : in arena mea, hoc est, apud Centum- viros, in my line or profession, Plin. Ep. 6, 12, 2.— Whence arcnacdllSj a. um, adj. Sandy (perh. only in Pliny) : terra, Plin. 17, 7, .4 ; so duritia, id. 30, 15, 46: semen, like sand, id. 21, 16, 59. Arenacum (Arenatium, Tab. Peut., Harenatium, Itin. Anton.), i, n. A town in Belgium, now Arnhcim, Tac. H. 5, 20 ; cf. Mann. Gall. P- 242. (*Acc. to others, A fortress on the Rhine.'} arenarius, a , um, adj. [arena] Of or pertaining to sand: lapis, sandstone, Serv. Virg. G. 2, 348 (as an explanation of the lapis bibulus of Virg.) : arenaria fera, a wild beast destined for the amphitheatre, Amm. 29, 1. — Hence subst. in all three genders : X, Arenarius, ii, m. : a. A com- batant in the amphitheatre, a gladiator (cf. arena no. 2, c) : Arcad. Dig. 22, 5. 21 ; Maecian. ib. 36, 1, 5 ; Cod. Just. 3, 27, 11 ; Petr. Sat. 126, 6. In an inscription (in Orelli no. 4063), ace. to Muratori, arena- rius is one who carries the sand from a sand-pit (v. the follg.) ; on the contr., Eichstadt considers it as a combatant in the amphitheatre ; cf. Orelli upon the Inscr. — to, A teacher of the elements of arithmetic (because the figures were writ- ten upon the sand), Tert. Pall. 6 (cf. aba- cus).— 2. Arenaria, ae, /. (sc. fodina; cf. aeraria, argentaria, auraria, etc.) (Anoth- er form, arenarium, ii, »., Vitr. 2, 4 ; 6, 11) A sand-pit: Var. R. R. 1, 2, 23: in arenarias quasdam perductus occiditur, Cic. Clu. 13, 37. arenatlO; Snis, /. [amino, v. the follg.] lit, A plastering with sand ; hence, me ton., a laying on of a fine lime mor- tar upon a wall : Vitr. 7, 3. arenatUS) a > um > Part, of a verb, ABET akeno [arena], not otherw. used, Fur- nished, mingled, sprinkled with sand, sand- ed (very rare) : calx, Cato R. R. 18, 7 ; so Grut. 207. — Hence subst. arenatum, i. n. (sc. opus), sand-mortar: Vitr. 7, 4, Plin. 36, 23. 55. areni-fddina. ae, /. [arena] A sand- pit (late Lat. for the class, arenaria, v. arenarius no. 2) : Ulp. Dig. 7, 1, 13, § 5 ; id. ib. 24, 3, 7. * areni-vagHS, a , um, adj. [arena] Wandering through the sandy desert: Ca- to, Luc. 9, 941. arendsuSi a, um, adj. [arena] Full of sand, sandy: Ladon, Ov. M. 1, 702: terra, sc. Africa, id. ib. 14, 82 ; litus, Virg. A. 4, 257 (cf. arena no. 2, a) : urina, Plin. 23, 3, 36: lapis arenosior, id. 33, 6, 36: ut quod sit arenosissimum subsidat, id. 27, 4,5. areHSj entis, Fa., from areo. * aronula. ae, /. dim. [arena] Fine sand, a grain of sand : Plin. 30, 3, 8. areo» ere, v. n. To be dry (not in Cic): CatoR. R.76; id. ib. 69 : utiquum exivissem ex aqua arerem tamen, Plaut. Rud. 2. 6, 50 : (tellus) succis aret adenitis, Ov. M. 2, 211 ; so id. ib. 15, 268. Trop. : To be dried up or withered, to languish or pant from thirst : arentibus siti faucibus, Liv. 44, 38; so Sen. Ben. 3, 8: fauces arent, Ov. M. 6, 355 : in media Tantalus aret aqua, id. A. A. 2, 606; so id. Am. 3, 7, 51. — Hence a r e n s, entis, Pa. Dry, arid, parched : arentia saxa, Ov. M. 13, 691 ; so Virg. G. 1, 109 ; 4, 468 ; Aen. 3, 350 ; Hor. Od. 3, 4, 31 ; Tac. A. 15. 42. And trop. : Lan- guishing or fainting from thirst, thirsty: trepidisque arentia venis Ora patent, Ov. M. 7, 556 ; so id. ib. 14, 277 ; faux, Hor. Epod. 14, 4. P o e t. as an epithet of the thirst itself: sitis, Ov. H. 4, 174 ; Sen. Thyest. 5 (cf. arida sitis, Lucr. 6, 1175; Ov. M. 11, 129). areola) ae, /. dim. [area] X. After area no. 1, A small, open place : Plin. Ep. 5, 6, 21. — 2. (After area no. 6) A small garden-bed: Col. 10, 362; id. 11, 2, 30. t Areopagltes, ae, m. = 'ApuoT:a- ylrns, An Areopagite, a member of the court of the Areopagus at Athens (v. Areopa- gus) : Enn. in Var. L. L. 7, 2, 84; Var. L. L. 7, 2, 84 ; Cic. Phil. 5, 5, 14 ; id. Balb. 12 fin. ; id. Oft'. 1, 22, 75 ; Div. 1, 25, 54 : Macr. Sat. 7, 1. — Whence 1 Arcopag'itlCUS, a, um, adj.= 'Apcio-rrayirtKos, Of or pertaining to an Areopagite : gymnasia, Sid. Ep. 9, 9. /Areopagus (-<*0. i, m. = "Apcios tray os, Mars' Hill at Athens, on which the highest judicial assembly of the same name held its sessions : " Areopagitae ab Are- opago : is locus est Athems," Var. L. L. 7, 2, 84 ; Cic. Div. 1, 25, 54 ; Sen. Tranqu. 3 fin. (In Att. 1, 14 used as a Gr. word ; in Tac. A. 2, 55, called Areum judicium ; and in Juv. 9, 101, Curia Martis ; cf. Ov. M. 6, 70.) tt arepennis) "• m - [ a Gallic word. now arpent], syn. with sem'jugerum. A half acre of ground : Col. 5, 1, 6 ; arapeVi- nis, in Isid. 15, 15, p. 485 Lind. 1. ares, v. aries. 2. Ares, is . "<•> 'Apijs, The war-god Mars ; in Plautus, sportively made to cor- respond with bellator, warrior : si tu ad legionem bellator clues, at ego in culina Ares, Plaut. True. 2, 7, 54. (For the A, which is always short in Latin, cf. Lucil. in Scaur. Orth. p. 2255 P., and Mart. 9, 12, with reference to Horn. II. 5, 31.) arCSCO, ere, v. inch., [areo] To become dry, to dry up: dum mea (vestimenta) arescunt, Plaut. Rud. 2, 7, 17 : nullo modo facilius arbitror po3se herbas arescere et interfici, Cic. Oecon. in Non. 450, 1 ; so Plin. 8, 38, 57 ; Tac. A. 13, 57. Of tears : cito arescit lacrima, praesertim in alienis malis, Cic. Part. 17 ; so id. Inv. 1, 56 fin. Arestdrides, ae, m.patr., 'Apearopi- ItjS, Son of Arestor, i. e. Argus, Ov. M. 1. 624. 1 aretalogrus, '. m.^dpsroUyo;. A prattler about virtue, a kind of philosophic babbler, trifler, boaster: in gen. of a Cynic or Stoic : Suet. Aug. 74 Casaub. : mendax aretalogus, Juv. 15, 16; cf. ethologus. Arete, e3 ./-> 'Apmi, The wife of AU ARGE cinous, king of the Phaeacians, Hyg. F.23. Arethon, ontis, and Aretho, onis, m., ' 'Apidwv, A river in Epirus, Liv. 38, 3, and 4. Arethusa. ae,/., 'ApeSovoa, 1, A cel- ebrated fountain near Syracuse, Cic. Verr. 2, 4, 53. Ace. to the table, a nymph in the train of Diana, in Elis, pursued by the river-god Alpheus, fled to Sicily, Ov. M. 5, 572 (cf. Pausan. 5. 7) ; hence it was be- lieved that it flowed under the sea with the Alpheus, and appeared again in Sici- ly, Virg. A. 3, 694 : Plin. 2, 103, 106 ; 31, 5, 30 ; cf. Mann. Ital. 2, 325. and Alpheus.— 2. A fountain in Euboea, Plin. 4, 12, 21.. — 3. A fountain in Boeotia, Plin. 4, 7, 12. — 4. A lake in Armenia Major, Plin. 2, 103, 106. — 5. -4 town in Macedonia, Plin. 4, 10, 17. — Q, A town in Syria, on the Oron- tes, Itin. Anton. Arathusaeus. a, uin, adj. [Arethu- sa] Oj or pertaining to the fountain Are- thusa (in Sicily), Arcthusian: Claud. Rapt. Pros. 2, 60. Arethusis. idis, adj. [id. no. 1] Are- tkusiati, a poet, epithet for Syracuse, near which was the fountain Arethusa, Ov. F. 4, 873 (cf. id. ib. 5, 7 : Aganippis Hippo- crene). ArethusaUS, a, urn, adj. [id.] 1. Arethusian ; hence poet, for Syracusau (cf. the preced. art) : proles, Sil. 14, 356. — 2. Subst. Arethusii, orum, m. : a. The inhabitants of Arethusa, in Macedonia (v. Arethusa no. 5), Plin. 4, 10, 17.— b. The inhabitants of Arethusa, in Syria (v. Are- thusa no 1 6.), Plin. 5, 23, 19. Aretlnus (Ait.), a, um, adj. Of or pertaining to the town Arctium (v. the follg.) : testa, Mart 1, 54 : vasa, id. 14, 98 f cf. Mull. Etrusk. 2, 244.— Subst Are- tini, orum, m. The inhabitants of Arc- tium. Plin. 3, 5, 8. Aretium (Arretium, Orell. no. 3547, et al.), ii, n. A larse town in Etruria. now Arez-.o, Plin. 3§, 12, 46; cf. Mull. Etrusk. 1. 125 ; 128 ; 224 ; 233, et al. ; Mann. Ital. 1, 402. Areas, a, »m adj., "Apetoc, Pertain- ing to Mars : judicium, the Areopagus, Tac. A. 2, 55 ; cf. Areopagus. + arferia aqua, quae inferis libabatur, Fest p. 10 [ar = ad and fero]. Arganthonius, ii. m.. 'ApyavBuvtos, A Tartfssian king who lived to a great age, Cic. Sen. 19; VaL Max. 8, 13, 4 eztr. (cf. Herod. 1, 163) ; Plin. 7, 48, 49 ; Censor. 17.— Whence Axganthonia- CUS) a, um, adj. Of or pertaining to Arganthonius, Sil. 3, 396. Arganthus. h m. A mountain in Mysia, near Bithynia, Gr. opoc, Prop. 1, 20, 33. Argea and Argeo, T - Argei no. l. Argei, orum, in. X. A part of the city of Rome : " Argeorum sacraria in septem et XX. partes urbis sunt disposi- ta, Var. L. L. 5, 8, 14 : " Argei loca Ro- mae appellantur, quod in his sepulti es- sent quidam Argivorum illustres viri," Fest. p. 17 (Lindem. reads for the Argeo of the earlier editt. Argea, both of which are incorrect, since even in the Aug. per. Argei was the only prevailing form of this word) ; multa alia sacrificia locaque sacris faciendis, quae Argeos pontiiices vocant, (Numa) dedicavit, Liv. 1, 21 ; Ov. F. 3. 791. — 2. Images of men (three-and- twenty in number) made of rushes, which were annually, on the Ides of May, thrown into the Tiber from the Pons sublicius. Ace. to the beUef of the ancients, it was necessary that these figures should take the place of the earlier human sacrifices, Var. L. L. 7, 3, 90 ; Ov. F. 5, 621 sg. : "Argeos vocabant scirpeas effigies, quae per virgines Vestales annis singulis jacie- bantur in Tiberim," Fest. p. 14 ; cf id. s. v. Sexagenarios, p. 259 and Dion. Halic. 1, 19 ; Enn. in Var. L. L. 7, 3, 90. 'argrema. atis, n.-=zapytpn [ipyos, white ; cf. albugo] A small ulcer in the eye. Plin. J28. 11, 78 ; 25, 13, 92. t argemon. '• n. = npveuov. An herb ; called filso lappa canaria, Plin. 24, 19, 116. f argemone. es, f. = apyt)iwvn. An herb ; called also inguinalis ; Plin. 26,9, 59. argemonia. ae,/. A plant similar to the preceding, Plin. 25, 9, 56. 'ApyavBuiviov ARGE t argennon- !• "• Brilliant, white silver, Fest. p. 13 [=npyimos, white]. Argxntanum! '. »■ -4 town in Bruaium, Liv. 30, 19. argent aria, ae,/., v. argentarius. argentarium, ii, n., v. argentariu9. arg-entariUS, a, um, adj. [argentum] l.Qfur pertaining to silver, silver- : me- talla, silver mines, Plin. 33, 5, 26 : plum- bum, a mixture of tin and lead, id. 34, 9, 20, and ib. 17, 48 : creta, for polishing sil- ver, tripoli, rotten-stone, id. 35, 17, 58 : fa- ber, a worker in silver, silver-smith, Jabol. Dig. 34, 2, 39. — 2. °f or pertaining to money : amore pereo, et inopia argenta- ria, from want of money, Plaut Ps. 1. 3, 65; so opes, possessions in money, id. Epid. 5, 2, 7 : auxilium, aid of money, pe- cuniary assistance, id. Pseud. 1, 1, 103 : sunt meretrices omnes elecebrae argen- tariae, who entice away money, id. Men. 2, 3, 26 : cura, care of money, Ter. Ph. 5, 7, 3 : taberna, a banker's stall, bank, Liv. 26, 11 ; so mensa, a banking table, Ulp. Dig. 2, 13, 4, et al. — Subst. in all three genders, like aerarius, arenarius, etc. (only thus in Cic, never as an adj.). A. argrentarins, ii. ™. 1. A money- changer, banker (by whom much business was transacted, since all business trans- actions were committed to writing by them, as by notarii publici among us ; cf. Gaj.Dig.2,13,10): Plaut. As. 1, 1~ 103 ; so id. ib. 113 ; Aul. 3, 5, 53 ; Pers. 3, 3, 29, et al. ; Cic. Caecin. 6 : argentarii tabulae, id. ib. ; Suet. Aug. 2 ; id. Ner. 5. — 2. sc - faber, A silver-smith, Orell. no. 913 ; 995 ; 4146. B. argrentaria, ae, /. (sc. taberna) X. A banking-house, a bank: Plaut. True. 1, 1. 47 ; so id. ib. 51 ; Epid. 2, 2, 13 ; Liv. 9, 40; 26, 27; 40, 51. —2. (sc. ars) The vocation or employment of a banker or bro- ker : M. Fulcinius, qui Romae argenta- riam non ignobilem fecit, Cic. Caecin. 4 : argentaria dissoluta, after the dissolution of the bajik, id. ib. ; so exercere, Ulp. Dig. 2, 13, 4 : administrare, ib. — 3. ( sc - todina ; cf. aeraria, arenaria, ferraria, etc.) A silver mine. : Liv. 34, 21. * C. argentarium. ii, «• ^ place for keeping silver, a cupboard or safe for plate : Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 8. argentatus. a, um, Part, of the verb abge.vto, are, not otherw. found in use, (cf. aeratus and auratus, and Prise, p. 828 P.) 1. Plated or ornamented with silver : sandalia, Albinov. 2, 65 : sella, Lampr. Elag, 4 Jin. : milites, whose shields are silvered over, plated with silver, Liv. 9, 40. — 2. Furnished with money (cf. aera- tus no. 3) : semper tu ad me cum argen- tata accedito querimonia, come only with silvered complaints, i. e. bring money with your complaints, Plaut. Ps. 1, 3, 78. arg*entedlus (argentiolus Fronto de Or. 1). a, um, adj. dim. [argenteus] Of silver : sicilicula, Plaut. Rud. 4, 4, 125. argenteus. a, um, adj. [argentum] 1, Of or from silver, made of silver : po- lubrum, Liv. Andr. in Non. 544, 23 : aqui- la, Cic. Cat. 9 : bractea, Plin. 37, 7, 31 : vasa, Hor. S. 2, 7, 73 ; Tac. G. 5: Triton, Suet. Claud. 21 fin. ■■ denarius, Plin. 19, 3, 15 ; for which also abs. argenteus, Tac. G. 5. — 2, Metaph. : a. Highly adorned with silver = argentatus : scena, Cic. Mur. 19 fin. : acies, Liv. 10, 39 (cf. a little be- fore : per picta atque aurata scuta, and v. argentatus no. 1). — b. Of the glittering white silver color, silvery : niveis argentea pennis Ales. Ov. M. 2, 536 ; color, id. ib. 10, 213. So fons, id. ib. 3, 407 : lilia, Prop. 4, 4, 25 : anser, Virg. A. 8. 655 : crinis, Plin. 2, 25, 22, et al.— Hence Flumen Ar- genteum, or abs. Argenteus, A river in Gaul now Argens, Lepidus in Cic. Fam, 10, 34, and Plin. 3, 4, 5 ; cf. Mann. GalL p. 89. — c. Of the silver age : subiit argentea proles, Auro deterior, fulvo pretiosior aere, Ov. M. 1, 114. — 3. Of or from mon- ey, facetiously: salus, a silver salutation, Plaut, Ps. 1, 1, 114 sg. : arnica tua facta est argentea, is turned into money, L e. has been sold, id. ib. 1, 3, 113. * Argrentiexterebronides, a word formed by Plautus in jest, as the name of one who is skilled in extorting money [ar- gentum — exterebro], a sponger, Pers. 4, 6, 21. ARGI arg-enti-fodina, ae, / [argentumj A silver mine : Var. L. L. 8, 33, 119 ; Vitr. 7, 7 ; Plin. 33, 6, 31. In Var. R. R 1, 2, 22 ; Vitr. 7, 7, et al., also separate : ar- genti fodina. Argentinus. i. >n- [id.] God of sil- ver money, August. Civ. D. 4, 21 ; cf. Aes- culanus. Arg-entoratus, i. /• The city of Strasburg, in Alsace, Amm. 15, 11 ; cf. Mann. Gall. S. 270. Hence Argrento- ratensiSj e, adj. Of or pertaining to Strasburg : campi, Aur. Vict. Ep. 42 : pugna, Amm. 17, 1. * arg-entosus, a, um, adj. [»vgen- tum] Abounding in silver: aurum, Plin. 33, 5, 29. argentum. i. n - [apytets, apyris, Dor. i\p- ; aff, like Tarentum, from Ti'/pai, Doed. Syn. 3, S. 193* : whiteness, hence] Silver, whose mineralogical description is found in Plin. 33, 6, 31. Meton. for things made of silver : 3. Silver plate, silver work : tu argentum eluito, Plaut. Ps. 1, 2, 29 : nee domus argento fulget auroque renidet, Lucr. 2, 27 ; so, ridet argento domus, Hor. Od. 4, 11, 6 : argentumque expositum in aedibus, Cic. Verr. 2, 4, 15 : navis plena argenti facti atque signati, full of wrought and stamped silver, id. ib. 2, 5, 25 ; so Liv. 34, 25 and 6 : apponitur coena in argento puro et antiquo, Plin. Ep. 3, 1, 9 : argentum et marmor vetus aeraque et artis Suspice. Hor. Ep. 1, 6, 17 ; so id. ib. 1, 16, 76 ; 2, 2, 181 ; Sat. 1, 4, 28, et saep. — b. Money coined from sil- ver, silver money, and, since this was the most current coin, for money in gen. : ar- genti ratio, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sg. (Cic. Pis. 25 fin.) : expetere, id. Cist. 4, 2, 73 : annumerare, Ter. Ad: 3, 3, 15 ; so id. Heaut. 4, 4, 15 ; Ad. 3, 3, 56 ; 4, 4, 18 ; 5, 9, 20, et al. : argenti sitis famesque, Hor. Ep. 1, 18, 23 : id. Sat. 1. 1, 86, et saep,— 2. Argentum vivum, Quicksilver, Plin. 33, 6, 32. t argestes. is. m. = apy'eaT-n<;, ace. to Vitr. 1, 6, The west-one-third-southwest wind ; ace. to Plin. 2, 47, 46, The west- northwest wind. ArgeuS) a, um, adj., v. Argos, adj., no. 2. Argi» orum, v. Argos. Argia. ae, /., 'Apyua, Dangluer of Adrastus, and wife of Polyniccs: Stat Th. 2, 266; id. ib. 12, 113.— 2. IFife of Inachus, and mother of lo, Hyg. Fab 145. Arglletum. i. «■ ["Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola seu quod is hue venerit ibique sit sepultus ; alii ab argilla quod ibi id genus terrae," Var. I,. L. 5, 32, 44. (; Sane Argiletum quasi Argilletum multi volunt a pingui terra," Serv. Virg. A. 8, 345; cf. Spald. Quint. 1, 6, 31] A part of the city of Rome, in the Vicus Tuscus. between the Circus Maximus and Aventinus, where handicraftsmen and booksellers traded, Cic. Art. 12, 32 ; Virg. A. 8, 345. Also separated per tmesin : Argique letum, Mart. 2, 17, 3 ; id. 1, 118, 9. Hence Argiletaims» a, um, adj. Of or belonging to tlie place Argiletum : aedineium, standing upon the Argiletum. Cic. Att 1, 14 fin. : tabernae, Mart 1, 4 (cf. Hor. Ep. 1, 20, 1). ; argilla. ae, /. =z apyiWos, White clay, potter's earth, marl ; cf. Col. 3, 11, 9 ; Pall. 1, 34, 3 : homulus ex argilla et luto iictus, * Cic. Pis. 25 : glandes ferventes ex argilla fusili, "Caes. B. G. 5, 53 ("jj ipyiX \rf< reTjjyphni," Paraphr.) : idoneus arti Cuilibet, argilla quidvis imitabitur uda. *Hor. Ep. 2, 2, 8; *Virg. G. 2, 180.- Whence * argillaceus, a, um, adj. Clayey, of clay : terra, Plin. 17, 7, 4. argilldSUS. a, um, adj. [argilla] Fuli of clay, abounding in clay : terra, Var. R. R 1, 9, 2; so Plin. 12, 14, 30 : collis, CoL Arb. 17. Arginusae (Argenussae, Plin. 5, 31, 39), arum, /., 'Apytvovoai or —ouarrat. Three small islands in the Aegean Sea, near Lesbos, Cic. Off. 1, 24. In the sing., Arginussa, Plin. 8, 58, 83. Arglphontes. is . m „ 'ApyctqUvrni (Horn. 11. 2, 103), The Argus-slayer, an epithet of Mercury, who slew the hund- 135 AEG O red-eyed Argus, Am. 6. p. 209 ; cf. Macr. "8. 1,19. Argithea, ae, /. A town in Atha- mania, t\% 38, 1. argfitis, idis,/. [apyos, white] A hind of vine with white clusters of grapes, Col. 3, 2, 21 and 27 ; cf. Isid. Orig. 17, 5, 23. ArgiVMS» v - Argos, adj., no. 1. Argo? u9 i /■ ( tne decl. entirely Greek : gen. Argus, Prop. 2, 26, 39 ; ace. Var. in Charis. p. 94 P. ; Prop. 1, 20, 17 ; dot. and abl. prob. not used), 'ApytA, The ship in which the Greek heroes, under the guidance of Jason, sailed to Colchis in quest of the golden fleece, Enn. Medea in Cic. Tusc. 1, 20 ; Virg. E. 4, 34, et al. Later placed by- Minerva as a constellation in heaven (cf. Hyg. F. 14) : Cic. Arat. 126 ; also id. N. D. 2, 44, 114 ; Col. 11, 2, 66 : Decimo Cal. Octobr. Argo navis occidit : tempesta- tem signiticat, interdum pluviam, id. ib. .24. — Ace. to the first signif. the adj. Ar- gtras, a, um, 'ApyiTios, is formed, Per- taining to the Argo, and in gen. to the Ar- gonauts, Prop. 3, 21, 13 ; Hor. Epod. 16, 57 ; Val. Fl. 5, 436 ; 6, 116 ; 7, 573 ; 8, 294. Argolicus, a, um, adj., v. Argos, ndj., no. 3, b. Arg-olis, idis, /., v. Argos, adj., no. 3. Ai'g'dnau tad arum, ;«., 'Apyovaurai Jsailors in the Argo, v. Argo), The Argo- nauts, Val. Fl. 1, 353 ; Hyg. F. 14 ; Plin. 36, 15, 23, et al. — Upon apyog, in the signif. lazy, indolent, Martial plays in his Epigr. 3, 67 : " De pigris nautis," since he makes Argonautae = pigri nautae. — Whence ArgonautlCUS; a, um, adj. Relating to the Argonauts : Argonautica, orum, n. The title of a poem of Valerius Flaccus, ■lohivh has as its subject the Argonaulic ex- pedition ; cf. Bahr's Literaturgesch. p. 100. ArgfonauticuS; a, um, v. the preced. Al'gOSj '"• (only nom. and ace), more freq. in the plur. Argi, orum, m. (Var. L. L. 9, 50, 150 : " Graecanice hoc Argos, turn Latine Argi," cf. Prob. p. 1447 P. ; Phocae Ars, p. 1707 ib. ; Schneid. Gr. 2, S. 273 and 288), Apyus, Argos, the capital of the province Argolis, in the Peloponne- sus, sacred to Juno; also called Argos Hippium and Argos Dipsion, Plin. 4, 5, 9; 7, 56, 57 ; cf. Mann. Gr. p. 641 sq. : quae- rit Argos Amymonem, Ov. M. 2, 240 ; so id. ib. 6, 414 ; Hor. Od. 1, 7, 9 : securum per Argos, Ov. H. 14, 34 ; so Luc. 10, 60 : rmtriis ab Argis pellor, Ov. M. 14, 476 ; so i 1. ib. 15, 164 ; Virg. A. 7, 286 ; Hor. S. 2, 3, 132 ; Ep. 2, 2, 129 ; A. P. 118 ; Liv. 34, '.25, ct saep. The Ace. Argos, occurring in the histt., is best considered as plur., since the sing, seems rather to belong to the poets and geographers (e.g. Plin. above cited) ; cf. Daehne Nep. Them. 8, 1 in con- nection with Bremi in h. 1. — P o e t. Argos is sometimes put for the whole of Greece : Luc. 10, 60. From this are formed the Adjj. : 1, ArglVUS; a, um (i. e. ArgiFus from Ar- geiFos, like Achivus from 'Axaios), Of Argos, Argive : Plaut. Am. 1, 1, 53 : Ar- givus orator, Cic. Brut. 13 : augur, i. e. Amphiaxaus, Hor. Od. 3, 16, 11. — An epi- tiiet of Juno (as in the Iliad 'A pyeia is an appel. of Here) as tutelary goddess of Ar- gos : Virg. A. 3, 547. — P o e t. for Greek or Grecian in gen. : castra, Virg. A. 11, 242 : phalanx, id. ib. 2, 254 : ensis, ib. 2, 393 : Thalia, Hor. Od. 4, 6, 25 (cf. ib. 2, 16, 38 : Graja Camena). And so Argivi for the Greeks : classis Argivum, Virg. A. A. 1, 40 ; so id. ib. 5, 672 ; Hor. Od. 3, 3, 67 : Val. Max. 5, 1 no. 4 extr. — 2. Without Digam- tria, Arg"euSj a, um, Argive or Grecian (only in the poets) : Tibur Argeo posi- rum colono (from the Gr. Tiburnus ; cf. Berv. Virg. A. 7, 670), Hor. Od. 2, 6, 5 ; so Tibur Argeum, Ov. Am. 3, 6, 46. — 3. Ar- g-oliSj idis,/., 'ApyoXti, a. Argive: Alc- uiene, Ov. M. 9, 276 : puppis, id. Rem. Am. 535. — *b, sc. terra, The province of Argo- lis, in Peloponnesus, Plin. 4 prooem. ; Mel. 2, 3. Hence ArgollCUS; a , um, 'Apyo- Ai/co'f, Argolic: sinus, Plin. 4, 5, 9: mare, Virg. A. 5, 52 : urbes, id. ib. 3, 283 : leo, the Nemean lion, Sen. Here. Oet. 1932, et al.— Also Grecian in gen. : duces, The Grecian leaders in the Trojan war, Ov. M. 12, 627 ; so classis, id. ib. 13. 659, et al. — * 4. Ar- g-US) a, um, Argive: Argus pro Argi- 136 ARGU , vus, Plaut. Am. (prpl. 98 ) : Amphitruo natus Argis ex Argo patre, Non, 487, 31. (So the much-contested passage seems to be better explained than when, with Gronov. Observv. 4, 298, Argo is consid- ered as abl. from Argos, " begotten of a father from Argos," to which the often- occurring Argis in the plur. does not cor- respond.) ArgOUS, a, um, adj., v. Argo. * argpimentaliS) e, adj. [argumen- tum) Containing proof: narratio, Ascon. in Cic. Div. in Caec. 1. — (* Adv. argumen- taliter, * By way cf proof), Aggen. Urb. Com. in Froutin, p. 64, ed. Goes. argumentatio, onis, /. [argumen- tor] (a rhetor. 1. 1., most freq. in Cic.) X. An adducing of a proof, an argumenta- tion- : " argumentatio nomine uno res duas significat, ideo, quod et inventum aliquam in rem probabile aut necessarium, argu- mentatio vocatur et ejus inventi artificio- sa expolitio," Cic. Inv. 1, 40 : " argumen- tatio est explicatio argumenti," id. Part. 13 : perspicuitas argumentatione eleva- tur, id. N. D. 3, 4, 9 : probabilis, id. Fin. 5, 4 ; so Quint. 4, 2, 79 ; 5, 14, 35 ; 11, 3, 164, et al. — 2. The proof itself: etiamne in tam perspicuis rebus argumentatio quae- renda est aut conjectura capienda? id. Rose. Am. 35. argumentator, oris, m. [id.] One who adduces proof of a thing, an arguer ; only in Tert. Anim. 38 ; Res. Cam. 24. — Whence * argumentatrix, icis, /. A female arguer : Tert. Spect. 2. argtumentor, atus, 1. v. dep. [argu- mentum] 1, To adduce proof of a thing: neque ego in causis, si quid est evidens, de quo inter omnes conveniat, argumen- tari soleo, Cic. N. D. 3, 4 ; id. Verr. 2, 1, 57; id. Att. 3, 12; Brut. 80; Liv. 39, 36 fin. — 2. To adduce something as proof : atque ego ilia non argumentabor, quae sunt gravia vehementer, eum corrupisse, etc., Cic. Clu. 24 : multa, Liv. 33, 28.-3. To make a conclusion, to conclude: de vol- untate alicujus, Cic. Inv. 2, 44 ; cf. Her. 4, 35. ff-j^ Pass, omnia argumentata nomi- na " maruidhra," Aufusius in Prise, p. 792 P. arglimcntOSUS, a, um, adj. [argu- mentum ] Rich in matter or material : opus, Quint. 5, 10, 10 ; so Sid. Ep. 9, 9 ; Acron. Hor. S. 2, 3, 70. arg-umeatum, i. «■ [arguo] 1. The means by which an assertion or assump- tion may be confirmed, an argument, proof (and in particular, that which rests more upon facts, while ratio is that which de- pends upon reasoning): "argumentum est ratio, quae rei dubiae facit fidem," Cic. Top. 2, 7 : " quid est argumentum ? Probabile inventum ad faciendam fidem," id. Part. 2 : "argumentum est ratio pro- bationem praestans, qua colligitur aliquid per aliud, et quae, quod est dubium, per id quod dubium non est, confirmat," Quint. 5, 10, 11 : de ea re signa atque ar- gumenta paucis verbis eloquar, Plaut. Am. 5, 1, 35 ; so id. ib. 1, 1, 267 ; Rud. 4, 3, 84 ; True. 1, 2, 68 ; 2, 6, 26, et al. : com- memorando argumenta fidem dicteis con- radere, Lucr. 1, 402 ; so id. ib. 418 : argu- menta multa, et firma ad probandum, Cic. Brut. 78, 272 : aliquid exemplis magis quam argumentis refellere, id. dc Or. 1, 19 fin. : argumento esse, Liv. 5, 44 ; so id. 39, 51 : literae ad senatum missae ar- gumentum fuere, etc., id. 8, 30 : inopia fe- cerat earn (rem parvam) argumentum in- geiis caritatis, id. 5, 47 : libertatis argu- mentum, Tac. G. 25 : addit pro argumen- to, Suet. Cal. 8 : velut argumentum rur- sus conditae urbis, id. ib. 16 : levibus utrimque argumentis. id. Galb. 7, et saep. — Hence also, j). A sign by which anything is knoion, a mark, token, evidence : animi laeti argumenta, signs, indications, Ov. M. 4, 762 : voti potentis, id. ib. 8, 746 : unguentarii myrrham digerunt haud dif- ficulter odoris atque pinguetudinis argu- mentis, according to the indications of smell, etc., Plin. 12, 15, 35 : amoris hoc est arg., non malignitatis, Petr. S. 137. 8 : ar- gumenta viri, i. c. indicia, Juv. 9, 85, et al. 2. The matter which lies at the basis of ARGU any written or artistic representation, con- tents, subject, theme, argument, iaodeais : "argumentum plura significat. Nam et fabulae ad actum scenicarum compositae argumenta dicuntur: et orationum Cice- ronis velut, thema ipse exponens Pedia- nus, argumentum, inquit, tale est : quo apparet, omnem ad scribendum destina- tam materiam ita appellari," Quint. 5, 10, 9, and 10. So, a. Of every hind of repre- sentation in writing : argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit, Cic. Inv. 1, 19 ; id. Att. 15, 4, 3 : tabulae novae, quid habent argumenti, nisi ut, etc., id. Oft". 2, 23. 84 : epistolae, id. Att. 10, 13 ; so id. ib. 9, 10 ; 1, 19. But esp. freq., the sub- ject-matter of a poem or fictitious writing, the subject ; contents : post argumentum hujus eloquar Tragoediae, Plaut. Am. prol. 51 ; cf. ib. 96 ; so id. Trin. 3, 2, 84 ; Ter. Andr. prol. 6 : fabulae, id. Ad. prol. 22 : Livius Andronicus ab saturis ausus est primus argumento fabulam sererc, i. e. a scenic representation of a sulyect in its connection, Liv. 7, 2 : spectaculum, quo argumenta inferorum explicarentur, Suet. Cal. 57. Hence m e t o n. (pars pro toto) a poem in gen. : explicare argumen- ti exitum, Cic. N. D. 1, 20, 53 : hoc argu- mento se describi seutiat, Phaedr. 4, 8 ; so id. 4, 16 ; 5, 3 ; cf. Enn. in Gell. 2, 29 fin. : sumque argumenti conditor ipse mei, I am myself the subject of my poem, Ov. Tr. 5, 1, 10. T r o p. : Intrinsic worth, reality, truth : haec tota fabella .... quam est sine argumento, without value, reali- ty, Cic. Coel. 27 : non sine argumento (not without some reason) maledicere, id. ib. 3 fin. — 1), The subject of artistic repre- sentations (sculpture, painting, embroidery, etc.) : ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis, Cic. Verr. 2, 4, 56 : (cratera) fabricaverat Alcon Myleus, et longo caelaverat argumento, Ov. M. 13, 685 ; cf. ib. 2, 5 sq. : vetus in tela deduci- tur argumentum, id. ib. 6, 69 : Virg. A. 7, 791 : Parrhasii tabulae, Suet. Tib. 44. — In philos. lang., A conclusion, a syllogism, Cic. Acad. 2, 14, 44. et al. argTUO) nil utum (uitum, from which only arguiturus is found, Sail. Frgm. in Prise, p. 882 P.), 3. v. a. [the best etym. is that given in Doed. Synon. 2, p. 161 : ar- guere=argruere, i. c. adgruere, v. ad ink., anal, to congruere. ingruere, accord- ingly orig. synon. with adoriri aliquem, To attack the person of any one: quid un- das (Jupiter) Arguit et liquidam molem camposque natantes 1 why docs he attack, make an onset upon ? Lucr. 6, 405. But since verbs of motion and of the most general action, of taking hold of, seizing, speaking, etc., as the oldest in the lang., freq. appear as judicial t. t. ; cf. arbiter, from arbitere = adire, arcessere, agere, reprehendere, accusare, inculpare, etc. , so also arguere, first : To attack with an accusation ; and with the access, idea of success, to convict ; from this, as in other verbs of complaining, transf. to the object of complaint ; to state this, to accuse, cen- sure ; as well as trop. in respect to false assertions : to show their falseness, to de- nounce as false ; hence in gen., to assert a thing, to inform of, to make known.] 1, Aliquem, To accuse, censure, charge with: "Indicasse est detulisse ; arguisse accusasse et convicisse," Ulp. Dig. 50, 16, 197 (cf. Fest. 22 : " Argutum iri in discri- men vocari") : tu delinquis, ego arguar pro malefactis 1 Enn. (as transl. of Eurip. Iphig. Aul. 384 : Etr' iyti) frinnv r^ui ouv KaKtav o pri o0aA£'5 ;) in Rutin. § 37 : ser- vos ipsos neque accuso, neque arguo, ne- que purgo, Cic. Rose. Am. 41, 120 ; Plaut. Mil. 2, 4, 25 ; id. ib. 2, 2, 37 : hae tabellae te arguunt, id. Bacch. 4, 6, 10 ; Lucr. 4, 488 : quod adjeci, non ut arguerem, sed ne arguerer, Veil. 2. 53, 4 : coram ali- quem arguere, Liv. 43, 5 : apud praefec- tum, Tac. A. 14, 41, et al. — The cause of complaint in the gen., abl, c. de; also with a clause as object, or with ut (cf. Rudd. 2, p. 165 ; Ramsh. Gr. p. 326 ; Zumpt Gr. § 446) : a. c « Gen. : malorum facinorum, Plaut. Ps. 2, 4, 56 (cf. below, argutus no. 2, b) : aliquem probri, stupri, dedecoris, id. Amph. 3, 2, 2 : viros mor- tuos summi sceleris, Cic. Rabir. Perd. 9, AR6U 26 : aliquem tanti facinoris, id. Coel. 1 ; so criminis, Tac. H. 1, 48 : repetunda- i-uin, id. Ann. 3. 33 : occupandae reipub- licne, id. ib. 6, 10 : negligentiae, Suet. Caes. 53 : noxae, id. Aug. 67 : veneni in se comparati, id. Tib. 49 : socordiae, id. Claud. 3 : mendaeii, timoris, id. Oth. 10 ; Virg. A. 11, 384, et al.— b. c. Abl. : te hoc crimine non arguo, Cic. Verr. 2, 5, 18 ; Nep. Paus. 3 fin. — g, c. de: de eo crimi- ne, quo de arguatur, Cic. Inv. 2, 11, 37 : de quibus quoniam verbo arguit, etc., id. Rose. Am. 29 fin. — & With a clause as object : Plant. Mil. 2, 4, 36 : quae (mulier) me arguit Hanc domo ab se subripuisse, id. Men. 5, 2, 62 ; Cic. Verr. 2, 1, 33 : oc- cidisse patrem Sex. Ptoscius arguitur, id. Rose. Am. 13, 37; Suet. Claud. 16; id. Ner. 33 ; id. Galb. 7 ; Ov. M. 13, 297 ; id. ib. 15, 504. — c. c - ut i as in Greek, in (post-Aug. and rare) : Suet. Ner. 7 : hunc ut dominum et tyrannum, ilium ut pro- ditorem arguentes, Just. 22, 3. 2. TransE to the thing : To accuse, censure, blame : ea culpa, quam arguo, Liv. 1, 28 : tribuni plebis dum arguunt in C. Caesare regni voluntatem, Veil. 2, 68 ; Suet. Tit. 5 fin. : taciturnitatem pudorem- que quorumdam pro tristitia et maligni- tate arguens, id. Ner. 23 ; id. Caes. 75 ; arguebat et perperam editos census, he accused of giving a false statement of property, census, id. Cal. 38 : primusque animalia mensis Arguit imponi, Ov. M. 15, 73. — Trop. : To denounce a false repre- sentation as such, to show its false?icss : Suet. Vita Tor. 1. With reference to the person : To refute, confute : aliquem, M. Calig. 8. 3. in genera], To assert, show, prove, make known, declare, fxqvvuv : arguo, earn me vidisse intus, Plaut. Mil. 2, 3, 66 : non ex auditu arguo, id. Bacch. 3, 3, 65 : M. Valerius Laevinus speeulatores, non legatos, venisse arguebat, Liv. 30, 23 : degeneres animos timor arguit, Virg. A. 4, 13 ; amantem et languor et silentium arguit, Hor. Epod. 11, 9 ; id. Od. 1, 13, 7. Pass, in a middle signif. : apparet virtus arguiturque malis, makes itself known, Ov. Tr. 4, 3, 80 : laudibus arguitur vini vinosus Homerus, betrays himself, Hor. Ep. 1, 19. 6 Schmid. argutus, a, um, Pa., lit, Let loose upon ; hence in an act. signif. : of every thing physical or mental that affects the sense or mind strongly (in most of its eigniff. agreeing with acutus ; hence very freq. interchanged with it). 1. Of physical objects, a, Thataf- fe.cts or makes itself perceptible to the sight (by motion, form, etc.), active, lively, fiery : manus autem minus arguta, digitis subse- quens verba, non exprimens, not loo much in motion, Cic. de Or. 3, 59 (cf. id. Or. 18 : nullae argutiae digitorum, and Quint. 11, 3, 119-123) : manus inter agendum argu- tae admodum et gestuosae, Gell. 1, 5, 2 : et oculi nimis arguti, quem ad modum animo affecti sumus, loquuntur, Cic. Leg. 1, 9, 27 : ocelli, Ov. Am. 3, 3, 9 ; id. ib. 3, 2, 83 : argutum caput, a head grace- ful in motion, Virg. G. 3, 80 (the " breve" by which Servius expresses the idea is too prosaic) : aures breves et argutae, ears thai move quickly (not stiff, rigid) Pall. 4, 13, 2 : arguta in solea, in the ele- gant, neat sole. Cat. 6S, 72. — b. That af- fects the hearing ; penetrating, piercing, both of pleasant and disagreeable sounds : clear-sounding, noisy, rustling, whizzing, rattling, clashing, etc. (mostly poet.) : linguae, Naev. in Non. 9, 24 : aves, Prop. 1, 18, 30 ; hirundo, the chirping swallow, Virg. G. 1, 377: olores, id. Eel. 9, 36: ilex, murmuring, rustling (as moved by the wind), id. ib. 7, 1 : nemus, ib. 8, 22, et al. Hence a poet, epithet of the musi- cian and poet: melodious, clear- sounding : Neaera, Hor. Od. 3, 14, 21 : poetae, id. Ep. 2, 2, 90 : fama est arguti Nemesis formosa Tibullus, Mart. 8, 73, 7 : forum, noisy, Ov. A. A. 1, 80 : serra, Virg. G. 1, 143 : pec- ten, id, ib. 1, 294 ; Aen. 7, 14 (cf. in Gr. Ktpitls uoibiis, Aristoph. Ranae v. 1316), et al. Hence of fluent prattling, verbose discourse: sine virtute argutum civem mini habeam pro praefica. etc., Plaut. True. 2, 6, 12 ; id. Trin. 1, 2, 163.— Trop. ARGU of written communications : Verbose, wordy : obviam mihi literas quam argu- tissimas de omnibus rebus crebro mit- tas, Cic. Att. 6, 5 : vereor, ne tibi nimi- um arguta haec sedulitas videatur, Coel. in Cic. Fam. 8, 1. And transferred to omens : distinct, clear, conclusive, clearly indicative, etc. : sunt qui vel argutissima haec exta esse dicant, Cic. Div. 2, 12 fin. ; Prop. 2. 3, 24.— c. That affects the smell ; sharp, pungent : odor argutiur, Plin. 15, 3, 4. — d. That affects the taste ; sharp, keen, pungent : sapor, Pall. 3, 25, 4 ; so id. 4, 10, 26. 2. Of mental qualities: a. In a good sense : Sagacious, acute, witty : quis illo (sc. Catone) acerbior in vituperando ? in sententiis argutior 1 Cic. Brut. 17 : or- ator, id. ib. 70 fin. : poema facit ita festi- vum, ita concinnum, ita elegans, nihil ut fieri possit argutius, id. 29 ; so dicta, id. de Or. 2, 61 : sententiae, id. Opt. Gen. Or. 2 : acumen, Hor. A. P. 364 : arguto ficta dolore queri, dextrously - feigned pain, Prop. 1, 18, 26, et al. — b. In a bad sense: Cunning, sly, artful: meretrix, Hor. S. 1, 10, 40 : calo, id. Ep. 1, 14, 42 : milites, Veg. Mil. 3, 6. As a pun : ecquid argutus est? is he cunning? Ch. Malo- rum facinorum saepissime (?'. e. has been accused), Plaut. Ps. 2, 4, 56 (v. above ar- guo no. 1). Ado. argute, only in the signif. of no. 2 : a. Cic. Coel. 8 ; Brut. 14 ; Or. 28.— Comp. Cic. Brut. 11.— Sup. Cic. de Or. 2, 4 fin.— b. Plant- Trin. 4, 2, 134 ; Am. 5, p. 181. ArgllS) '. m -i "Apyos, 1, The hundred- eyed keeper of Io, after she was changed into a heifer by Jupiter ; slain by Mercury at the bidding of Jupiter. His hundred eyes were placed by Juno in the tail of the peacock, Ov. M. 1, 624 sq. ; 15, 385 ; Prop. 1, 3, 20 (cf. Eustath. Horn. II. 2, p. 13S; Schol. Eurip. Phoen. v. 1123 ; Heyne Apollod. p. 249 sq.— 2. The builder of the ship Argo, Val. Fl. 1, 93 and 314.— 3. ArgnS; a, um = Argivus, v. Argos no. 4. * argrutallO, ™is, /• [argutor] A rustling, creaking: lecti, Cat. 6, 11. * argutato?; oris, m. [id.J A subtle disputaitt : Gell. 17, 5, 13. argute? a ^ v - Subtly, acutely ; craft- ily; v. arguo, Pa. ad fin. arg"utiaCi arum (the sing, argutia, ae, is rare, and only among later writers, v. below, and cf. Charis. p. 20, and Pho- cae Ars, p. 1708 P. ; Schneid. Gr. 2, 404) /.[argutus] J. That which affects the senses strongly, vigor of impression or expression, liveliness, animation ; so of works of art: Parrhasius primus symmetriam picturae dedit, primus argutias vultus, elegantiam capilli, etc., Plin. 35, 10, 36 no. 5 : argutiae operum, id. 34, 18, 19 no. 6. Of the quick, graceful motion of the fingers (cf. argu- tus) : nulla mollitia cervicum, nullae ar- gutiae digitorum, Cic. Or. 18, 59. — Of the chattering notes of the nightingale : Plin. 10, 29, 43 : of chattering, prattling dis- course : Plaut Bac. 1, 2, 19 ; id. Most. 1, 1,2. 2, Transf. to mental objects : a. Ge- nius, acuteness, wit : hujus (C. Titii) ora- tiones tantum arguriarum, tantum urba- nitatis habent, ut pene Attico stilo scrip- tae esse videantur. Easdem argutias in tragoedias transtulit, Cic. Brut 45, 167 : Demosthenes nihil Lysiae subtilitate ce- dit, nihil argutiis et acumine Hyperidi, id. Or. 31. 110. — b. Subtlety, shrewdness in speech or action : 6ed nihil est quod illi (Graeci) non persequantur suis argutiis, Cic. Lael. 13, 45 : cujus loquacitaa habet aliquid arguriarum, id. Leg. 1, 2, 7. Only in this signif. also in the singular : im- portuna atque audax argutia, Gell. 3, 1, 6 : levis et quasi dicax argutia, id. 12, 2 (cf. with it argutiola) ; Pall. Insit. prooem. 1 ; so also App. Met. 1. 1. argrutldla* ae . /• dim. (argutia, v. the preced., sub fin.] A small subtilty, cavil, quirk, or quibble (only in Gellius) : Gell. 9, 14 fin. ; id. 2, 7, 9 ; 18, 1,12. arglltO) are, v. the follg. no. 1. SLTgUtOVj atus. 1. v. dep. [argutus] (except in Propertius only ante-class.) 1, To prattle, prate : " argutari dicitur loqua- cium proloqui, Non. 245, 26 : exerce lin- ARIC guam ut argutarier possis, Enn. in Non. 1. c. : totum diem argutatur quasi cicada, Naev. ib. : superare aliquem argutando, Plaut. Frgm. ib. 67, 1 ; so id. Amph. 1, 1, 193 : agite, fures, mendacia argutari, Lu- cil. in Non. 239, 15. In the act. form : ilia mihi totis argutat noctibus ignes, Prop. 1, 6, 7. — *'2. To make a noise with the feet ; of the fuller, to stamp : Titinn. in Non. 245, 32. arg-UtulllS* a, um, adj. dim. [argu- tus] - X. A little talkative or loquacious: famula, App. Met. 1, p. 117, 20.— 2. Some- what subtle, acute, keen : libri, Cic. Att. 13, 18. argutus; a , um i P a -> v - arguo. Argynnus, i ™~, "Apywvos, a boy from huwtia, loved by Agamemnon. He was drowned in the river Cephisus: Prop. 3, 7, 22. targyranche, es, f = apy v payxn, A sarcastic word Jormed in imitation of ovvayxn (inflammation of the throat), the silver quinsy, Gell. 9, 9; cf. Pollux Ono- mast 7, 24, and synanchc. f argyraspis, Mis, adj. — ipyvpaa- 7T(f, Having a silver shield, armed with sil- ver shields : Liv. 37, 40 ; Curt. 4, 13, 15 ; cf. 8, 5, 4 ; Just 12, 7. Argyripa or Argyrippa, ae,/., 'Apyvpiiritii^acc. to Serv. Virg. A. 11, 245, compounded of Argos Hippion) A town in Apulia, founded, ace. to the fable, by Diomedes of Argos, afterward called Arpi, Virg. A. 1. c. ; cf. Mann. Ital. 2, 83. Argy- rippa in Plin. 3, 11, 16. t argyritis, Idis, /= -pyvplrn (con- taining silver) A kind of silver dross, lith- arge of silver, Plin. 33, 6, 35. + 1 argyrocorintbiuS) a, um, adj. Made of Corinthian brass (which was similar in lustre to silver ; cf. Plin. 34, 2, 3) : ckatera, Inscr. (a. p. Chr. 149) Orell. no. 1541. t argyrodamas, «ntis, m. = u pyu- ,p65:iuas, A silver-colored stone, similar to the diamond, Plin. 37, 10, 54. t argyros. h /• -^ plant ; otherwise called lUfreurialis, App. Herb. 82. arby thmus or arhythmatus, a, um, adj. [u-pu0[.i6s\ Of unequal measure, inharmonious, only in Mare. Cap. 9, p. 327_; ib. p. 328. Aria, ae, /, 'Apcia ace. to Arrian, or 'Ap a ace. to Strabo and Ptolem. ; cf. Crusius Lex. of Proper Names, under the word : An Asiatic province between Hyrcania, Gedrosia, and India, now the western part of Chorasan ; hence with the appel. Ariana, q. v., Plin. 6, 23. Aliij 6rum, Its inhabitants, Plin. 6. 25, 29. Ariadna> ae (.e> es, Ov. H. IO, in the inscription, Hyg. Astr. 2, 5; Fab. 14, et al.), /, 'Apiadvn, The daughter of Mi- nos, king of Crete, who extricated Theseus from the Labyrinth, and accompanied him on his return to Greece, but was deserted by him at Naxos, where Bacchus fell in love with Iter j and placed her orown as a constel- lation in the heavens, Ov. A. A. 3, 35 (cf. id. Her. 10) : Fast. 3, 462 ; Prop. 3, 17, 8 ; 2. 3, 18. Also in prose : Mel. 2, 7, 12.— Hence ArladnaeuS, a, um, adj., 'Api- afivaios, Of or pertaining to Ariadne, ArU adnaean: sidus, Ov. F. 5, 346: corona, Manil. 5, 21. Ariana» ae, /. A general name of the eastern provinces of the great Persian king'- dom, now Afghanistan, Mel. 1, 2, 4; Plin. 6, 23, 25. Hence AriailUSj a, um, adj. Of or pertaining to Ariana: regio, Plin. 6, 23, 25, and Ariani, The inhabitants of Ariana, Plin. 6, 25, 29. ArianiS; Idis,/. (sc. herba)=r«/>(ai'i'f, A plant growing wild in Ariana, Plin. 24, 17. 102. Arianus, a, um, adj. J. From Ari- ana, q. v. — 2. Arianus, from Arius, q. v. Arlcia, ae, /. An ancient town of Latiwm, in the neighborhood of Alba Lon- ga, upon the Appian Way, ace. to Virg. A. 7, 762 (v. under no. 2), named from the wife of its founder Hippolytus ; with a grove consecrated to Diana, in which at a very early age human victims were sac- rificed. Hence immitis, Sil. 4, 369 (cf. Ne- mus and Nemorensis), Plin. 19, 6, 33; Mart 13, 19 ; Hor. S. 1, 5, 1 ; Sol. 2, p. 13 ; cf. Mann. Ital. 1, 633; Mull. Roms Camp 137 AEIB 2, 147-189. — Whence AriCinuSj a > um, adj. Pertaining to Aricia, Arician: re- gie-. Mart. 10, 68 : vallis, Ov. M. 15, 488 : nemus, Flor. 1, 11, 8. And Aricini, Crura, m. The inhabitants of Aricia, Liv. 2, 14. -2. Personified: A nymph, the wife of Hippolytus, and mother of Virbius, Virg. A. 7, 762. Aridaeus, i. m „ 'ApiSa'ins, A natural son of Philip of Maccdon by the dancer Philinna, brother of Alexander the Great, whom he succeeded in the government, Just. 9, 8; 12, 15, et al. ; Curt. 10, 17. Also called Philippus, Nep. Phoc. 3, 3 ; cf. Just. 13,3. ariditaS; atis, /. [aridus] Dryness, drought: Plin. 11, 35, 41 : Myrtus siccata usque in ariditatem, id. 15, 29, 37. In the plur. : Arn. 2, 69. — 2. In P au - me ton. (abstr. pro concreto) : The dry, withered, parched object itself: cum fimi ariditate miscenda est, i. e. fimo arido, Pall. 3, 4 ; id. 3, 21, 2. * Stridulus» a > ™i aa d- dim. [aridusj A little dry : labellae, Cat. 64, 317. aridus (contr. ardus, like arfacio from arefacio, Luc. in Non. 74, 20), a, um, adj. [areo] Dry, withered, arid, parched : liirna, Lucr. 2, 881 ; so Hor. Od. 3, 17, 13 : cious, Lucr. 1, 809; so id. 1, 865: ficis viefita- mus aridis, Plant. Rud. 3, 4, 59 : folia, Cic. Pis. 40, 97 : Libye, Ov. M. 2, 238 : quale portentum Jubae tellus leonum arida nutrix, Hor. Od. 1, 22, 16 : terra arida et sicca, Plin. 2, 65, 65: montes ari- di sterilesque, id. 33, 4, 21, et saep. Also subst. aridum, i, n., a dry place, dry land: ex arido tela conjicere, Caes. B. G. 4, 25 : naves, in aridum subducere, id. ib. 29. — Meton. of thirst: sitis, Lucr. 3, 930; so id. 6, 1175. Of a fever : febris, Virg. G. 4, 458 (cf. Lucr. 4, 875). Of color, as that of dry leaves : arbor folio convolute, ari- do colore, Plin. 12, 26, 59. And of a cracking, snapping sound, as when dry wood is broken : sonus, Lucr. 6, 119 : aridus altis montibus (incipit) audiri fra- gor, and a dry crackling noise is heard from the high mountain forest, Virg. G. 1, 357. 2. T r o p. : a. Of things which, like withered plants, are shrunk up, shrivel- ed : Meager, lean : crura, Ov. A. A. 3, 272 : nates, Hor. Epod. 8, 5 : uvis aridior puella passis, Auct. Priap. 32, 1. Hence of food, or manner of living: Meager, scanty : in victu arido {poor, scanty diet), in hac horrida incultaque vita, Cic. Rose. Am. 27, 75 : vita horrida atque arida, id. Quint. 30. Hence transf. to men : indi- gent, poor : cliens, Mart. 10, 87, 5. — fc. Of discourse which wants fresh, enlivening ornament: Dry,jejune,unadorned: genus sermonis exile, aridum, concisum ac mi- nutum, Cic. de Or. 2, 38, 159 ; so id. Her. 4, 11 : narratio, Quint. 2, 4, 3 : aridissimi libri, Tac. Or. 19. Meton. of the orator himself : rhetores, Sen. Contr. 34 : orator, Quint. 12. 10, 13 : magister, id. ib. 2, 4, 8. — Of scholars, as it were, like an unwa- tered plant, ignorant : sicci omnino atque aridi pueri, Suet. Gr. 4. — c. In comic Jang., of an avaricious man, from whom, as it were, nothing can be expressed (cf. Argentiexterebronides) : pumex non aeque est aridus atque hie est senex, Plaut. Aul. 2, 4. 18 : pater avidus, miser atque aridus, Ter. Heaut. 3, 2. 15. — * d. In Plaut. of money : Ready : arido argen- to'st opus, Plaut. Rud. 3, 4, 21. — Ado. not used. * ariena> a e, /• The fruit of the In- dian trees pala, the banana, Plin. 12, 6. 12. aries (old form ares, Var. L. L. 5, 19, 28 ; for the kindred forms arvix and har- vix, in Varro and Festus, v. arvix), ietis, m. (poet, aries, sometimes dissyl., like abies ; hence a long : arjetis, Enn. in Cic. Tusc. 1, 20 ; Her. 2, 22 ; arjetes, Att. in Cic. Div. 1, 22 ; arjete, Virg. A. 2, 492) \af>nv, Mfim'] -A ram > Var - R- B~ ~* I> 24 ; 2, 13 ; Col. 7, 2, 4 ; 5 ; 3, 6. et al. Of the golden fleece : petebant (Argonautae) il- lam pellem inauratam arietis Colchis. Enn. in Cic. Her. 2, 22; cf. Cic. Or. 49; Plaut. Bac. 2, 3. 7; Var. R. R. 2, 1, 6, et al. — 2. The Ham, a sign of the zodiac, Hysr. F. 133; Astr. 2, 20; Mnnil. 2, 246; Ov."M. 10, 165; Vitr. 9, 5; Plin. 18, 25, et 138 AEIO al — 3. From similarity of form : An en- gine for battering down walls, whose head was thrust against them, a battering-ram, Vitr. 10, 19 ; Veg. 4, 14, and Adam's Antiq. p. 107: quamvis murum aries percusse- rit, Cic. Oft'. 1, 11 : ab ariete materia de- fendit, Caes. B. G. 7, 32 : arietibus aliquan- tum muri discussit. Liv. 21, 12; so id. 31, 32; 46; 32, 23; 38, 5, et al.— 4. A beam for support, a prop or buttress: quae (sublicae) pro ariete. subjectae vim flumi- nis exciperent, * Caes. B. G. 4, 17 Q'diKnv Kptov" Paraphr.); corresponding to cap- reolus, Caes. B. C. 2. 10, q. v. — T r o p, : ex quo aries ille subjicitur in vestris ac- tionibus, Cic. Top. 17, 64. — 5. An unknown sea-monster, of the form of a ram (of the animal or the battering-ram), very dan- gerous to ships, Plin. 9, 5. 4 ; 44, 67 ; 32, 11, 53 (where are two kinds of them) : trux, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 163 ; cf. Aelian. H. A. 15, 2, and Oppian. Hal. 1, 372.— Whence arietariuS* a > ™, adj. Relating to the battering-ram [aries no. 3] : machina .... testudo, Vitr. 10, 19. * arietatlO; onis,/. [arieto] A butting like a ram : Sen. Q. N. 5, 13. arictinus, a . um, adj. [aries] 1. Of or from a ram, ram's-: ungula, Plin. 29, 4, 27 : pulmo, id. 30, 8, 22 : comua, Pall. 4, 10, 28.-2. Similar to a ram's head : cicer, Col. 2, 10, 20 ; Plin. 18, 12, 32 ; Petr. S. 35. — 3. Arietinum oracu- lum, An ambiguous oracle (the figure taken from the two divergent horns of a ram) : Gell. 3, 3, 8 (cf. Serv. Virg. A. 4, 196). arietO; av 'i atura, 1. (arjetat, trisyl. Virg. A. 11, 890 ; Sil. 4, 149 : Val. Fl. 6, 368 ; cf. aries) v. a. and neutr. [aries] To butt like a ram ; hence in gen. to strike violently (poet, or post-Aug. prose, esp. freq. in Seneca), 1, Act.: quis illic est, qui tam proterve nostras aedes arietat ? beats so violently at, Plaut. True. 2, 2, 1 : arietare in terram, Curt. 9, 7, 11 .- arietata inter se arma. Sen. Ep. 56 : arietatos in- ter se dentes, id. de Ira, 3, 4 : eoncurren- tia tecta contrario ictu arietant, Plin. 2, 82, 84, et al. — 2, Neutr. : in me arietare, Att. in Cic. Div. 1, 22 : arjetat in portus, Virg. A. 11, 890 : et labaris oportet, et arietes, et cadas (* to stumble, totter). Sen. Ep. 107. (*Trop., To disturb, harass, dis- quiet, Sen. Tranq. 1, 6.) * arif ICUEi a . um, adj. [areo-facio] Making dry, drying, Coel. Aur. Tard. 4, 1 dub. Aril, orum, m., v. Aria. + arilator* ons, m. [the etym. un- known ; cf. Fest. Comment, p. 329] A hasgler, chafferer zrzeocio, Fest. p. 17; Gell. 16, 7, 12. Arimaspii orum, m., 'Apiuomtoi, A Scythian people in the north of Europe, Mel. 2, 1 ; Plin. 7, 2, 2 ; Luc. 7, 756 ; Gell. 9, 4, 6 ; cf. Mann; Nord. p. 143 and 275. Ariminensis, e, 047"., v. the foiig. Ariminumt i. n. A town in Umbria, on the shore of the Adriatic, at the mouth of a river of the same name ; the most northern place of Italy proper, now Ri- mini, Plin. 3, 15, 20 ; Luc. 1, 231 ; cf. Mann. Ital. 1, 455.— Hence ArimlaeU- siSj e ' °-dj< Pertaining to Ariminum : nger, Plin. 10. 21, 25, and Ariminenses, ium, the inliabitants of Ariminum, Cic. Verr. 2. 1, 14. tt arinca, a e» /• [Gallic] A kind of grain, otherwise called olvra, Plin. 18, 8, 19 ; 10, 20, no. 4 ; 22. 25, 57." Ace. to Har- duin, rye (in Dauphing, now riguet) ; ace. to others, the one-grained wheat, Triti- cum monococcum, L. Ariobarzanes; is . m -. 'AptoS p'd- vni, A king of Cnppadocia, Cic. Att. 5, 20 ; Fam. 2, 17 ; 15, 2. ariola* ariolatio, ariolor, ariolus, v. hariol. Arlon- 0I ™> m - (nom. Ario, Gell. 16, 19; ace. Grace. Ariona, Ov. F. 2, 83, et al.), ' Aohcv, X. A celebrated ciihara play- er of Methymna, in Lesbos, rescued from drowning by a dolphin, Ov. F. 2, 80 ; Gell. 16, 19 ; cf. Herod. 1, 23. Hence Ario- niUSi a i um, 'Apiovios, adj. Belonging to Arion : nomen, Ov. F. 2, 93 : lyra, id. A. A. 3, 326 ; Prop. 2, 26, 18.— 2. A horse ABIS endowed with speech and the giftofproph ecy, sent by Neptune to Adrastus ; hence vocalis, Prop. 2, 34, 37 : fata movens, Stat. Th. 11, 443 : Adrastaeus, id. Silv. 1, 1, 52 ; cf. Claud. IV. Cons. Honor. 555, and Horn. II 2, 346. AriovistUS) i. m - The king of a German tribe in the time of Caesar, Caes. B. G. 1, 31. * ariS) idis, f=zapli, Galen; other- wise apov, apiaap'iv, in Theophr. and Dioscor., A kind of arum, dragon-root or green dragon, Arum Arisarum, L. ; Plin. 24, 16, 94. Arisba, a e, or . e , es. /., 'Apintit,, 1. A town in Troas, Virg. A. 9, 264 ; Plin. 5, 30, 33. — 2. A town in the Island of Les- bos, Mel. 2, 7 ; Plin. 5, 31, 39. arista, tie, f. X. The top, awn, or beard of an ear of grain : arista, quae ut acus tenuis longa eminet e gluma ; pro- inde ut granitheca sit gluma, et apex aris- ta, Var. R. H. 1, 48 ; so *Cic. de Sen. 15 ; Ov. H. 5, 111; Trist. 4, 1, 57.— Meton. (pars pro tolo) : a. The ear itself: matu- rae aristae, Ov. F. 5, 357 : pinguis arista, Virg. G. 1, 8. Also of the fruit of the nard : Ov. M. 15. 398.— Hence, * b. Poet, for Summer: Claud. IV. Cons. Honor. 371.— 2. Poet, transf.: a. Of the hair of men (cf. Var. L. L. 6, 6, 63) : Pers. 3, 115. — 1). Of the bones of fishes : Auson. Mosell. 85 ; id. ib. 119. — 'Apinrahi, A son of Apollo and Cyrene, who is said to have taught to men the management of bees and the treatment of milk, and to have first planted olive-trees. He was the husband of Autonoe, and father of Actaeon, Virg. G. 4, 317 Serv. ; Ov. Pont. 4, 2, 8 ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 57 Zumpt. Aristarchus, i. *«•. 'Apiorirpxot, a distinguished critic of Alexandria, who animadverted very severely, especially upon the poetry of Homer, and contended that m.any of his verses are spurious, Cic. Fam. 3, 11 ; Ov. Pont. 3, 9, 23. Hence appel. for any critic : Cic. Pis. 30 : orationes meae, quarum tu Aristarchus es, id. Att. 1, 14. — Whence Aristarchei, orum, m. 7'he disciples, followers of Aristarchus, i. e. severe critics : Var. L. L. 8, 34, 119. * aristatus» a > um, Part, of a verb ARiSTO. are, not otherwise used : Hav- ing ears, Fest. p. 137. ariste> ^ 9 - /• The name of a precious stone= encardia, Plin. 37, 10, 58 Hard. Aristidcs, is. ni., •Apiareilw, 1. An Athenian renowned for his integrity, a co- temporary and rival of Themistocles ; hie life was written by Cornelius Nepos and Plutarch. — 2. A painter of Thebes, a co- temporary of Apelles, Plin. 35, 10, 36, no. 19. — 3. A distinguished sculptor, Plin. 34, 8, 19.— 4. An obscene poet of Miletus, the author of a poem Milesiaca, Ov. Tr. 2, 413 ; 443 Jahn. aristlfer> era, erum, adj. [arista-fero] Bearing ears of com : seges, Prud. Cath. 3, 51. + aristigrer, era, 6rum, adj. [arista- geroj Ear-bearing, an. epithet of Ceres, as goddess of corn : Orell. no. 1493. AristippeUSj a. um, adj., v. the follg. Aristippus, i, rn... ' A pinrtir-os, A philosopher of Cyrene. disciple of Socrates, and founder of tlie. Cyrenaic school, " qui voluptatem summum bonum dicit." Cic. Fin. 2, 6 ; so Hor. Ep. 1, 1, 18 Schmid.— Hence AristippeuS) a . um, adj. Of or pertaining to Aristippus : Cic. Fin. 2, 6, 18. AristlUSj a > um, adj., A Roman gen- tile name; e. g. Aristius Fuscus, a learned poet, rhetorician, and grammarian, and an intimate friend of Horace, Hor. Ep. 1, 12 Schmid; Od. 1, 22; Sat. 1, 9, 61; cf. ib. 10, 83, and BShr, Gesch. d. Rom. Lit. 52, not. 7. Aristo? onis, m„ 'ApiVrw»', A philoso- pher of Chios, a pupil of Zeno, founder of the skeptic philosophy, and cotemporary of Caesar, Cic. N. D. 3, 31; Leg. 1, 13.^ Hence AristoneuS* a . um, adj. Of or pertaining to Aristo, Aristoncan : vitia, Cic. Fin.'4, 15. t aristolochia, a e. /. = npwrdXo X "4i-< v - Aristo. AristoniciiS) '. m -< '&pior6vna>s, A son of King Eumenes, who carried on war with the, Romans, but was conquered by the consul M. Perperna, and slain in. prison. Flor. 2, 20 ; Veil. .2, 4; Just. 36, 4; Eutr. 4,9. Aristophanes* is* m -< 'Apiorotbdvris, 1, The most distinguished comic poet of Greece, from Lindus, on the Island of Rliodes, a colemporary of Socrates, Hor. S. L 4, l.— Hence, a. Aristophaneus or -lUSi a, um i aa J- Aristophanean : ana- paesrus, Cic. Or. 56 : merrum, Serv. Cen- tim. p. 1818 P.— b. Aristophanicus, a, urn, adj. The same, Hier. in Isaj. 1. 15, c. 54, v. 11. — 2. A distinguished gram- marian of Byzantium, pupil of Eratosthe- nes, and teacher of the critic Aristarchus, Cic. de Or. 3, 33 ; Pin. 5, 19 ; Att. 16, 11. t aristophorum est vas . m 1 U0 prandium fertur, ut discus, Fest. p. 23 |a'pi um > al U- Aristotelian : vis, Cic. de Or. 3. 19, 71 : pigmenta, id. Att. 2, 1 : ratio, id. Fam. 1, 9, 23 : Topica Aristote- lea, id. ib. 7, 19. — 2. A guest of Cicero, Cic. Fam. 13^52. Aristoxenus* i.. m -, 'Aptoj-ofyvos, A philosopher and musician, pupil of Aris- totle, Cic. Fin. 5, 9 ; Tusc. 1, 10 ; de Or. 3, 33, et al. t arithmetica, ae, and -e, es,/.= apidfinrtKn (sc. r£x v n), Arithmetic, the sci- ence of numbers: -a, Sen. Ep. 88; -e, Vitr. 1, 1 ; Plin.j35, 10, 36 no. 8. t arithnicticusj a, um, adj.-= a piQ- unriKoi,, Of or pertaining to arithmetic : ratio, Vitr. 10, 16. Subst. arithmetica, drum, n. Arithmetic : in arithmeticis sa- tis exercitatus, Cic. Att. 14, 12 fin. ' arithmilS, i. m - = apS/ids (num- ber) : Arithmi, A name of the fourth book of Moses (pure Lat. Numeri), Tert. adv. Marc. 4, 23 and 28. aritudO; Inis, /. [aridus] Dryness, aridity, drought (ante-class.) : Plaut. Rud. 2, 6, 39 ; Var. L. L. 5, 10, 18 ; also in Non. 71, 21 ; id. R R. 1, 12, 3. 1, AriUS* i» m * ^ river in Aria, now Her i, Plin. 6, 23, 25. In Amra. 23 Jin., Arias. 2. AriUS (Arr.), i. m.., 'Apcios, A re- nowned 'heretic, also Anus, Prud. Psych. 794. — Hence ArianuSj a, um, adj. Per- taining to the heretic Arius, Arian, Hier. adv. Lucif. 7, and Ariani, the followers of Arius, the Arians, Hier. ib. ; Aug. Haeres. 49. AriUSlUS) a, um, adj., vina, Wine of the region of Ariusia, in the Island Chios ('Apwvaia X<">P'"> Strabo), Virg. E. 5, 71 : pocula, Sil. 7, 210. arma> orum, n. (gen. plnr. armum, Pac. in Cic. Or. 46 ; Att. in Non. 495, 23, considered by Cic. in the connection ar- mum judicium as less correct than armo- rum [usu. derived from apu>, to fit to ; but ace. to O. Miill. Errusk. 1, p. 17 not. 21, not of Greek origin]. 1, Armor fitted to the body for its pro- tection, defensive armor, as the shield, coat of mail, helmet, etc. : tot millia armorum, detracta corporibus hostium, Liv. 45. 39 : induere arma, id. 30, 31 : arma his impe- rata, galea, clypeum, ocreae, lorica, om- nia ex aere, id. 1, 43 : pictis et auro cae- latis refulgens armis, id. 7, 10. Specifi- cally, the shield: at Lausum socii exam- mem super arma ferebant, Virg. A. 10, 841 : coelestia arma, quae ancilia appel- lantur, Liv. 1, 20 (cf. ancile) ; id. 8, 30 ; id. 1, 37 ; cf. Vire. A. 1, 118 Heyne ; Tac. G. 11 Rup. ; Plin. Ep. 5, 6, 43 : Aeneas se collegit in arma, protected himself with his ARMA shield, Virg. A. 12, 491. — Hence in a more extended sense : 2. Implements of war, arms, both of de- fence and offence ; but of the latter only those which are used in close contest, such as the sword, axe, club ; in distinc- tion from tela, which are used in contest at a distance; hence arma and tela are often contrasted (v. the follg., and cf. Bre- mi and Dahne Nep. Dat. 11, 3) : arma rigent, horrescunt tela. Enn. in Macr. Sat. 6, 4 ; id. in Non. 469, 26 : arma alia ad tegendura, alia ad nocendum, Cic. Caec. 21 : armis conditione positis aut defatigatione abjectis, aut victoria detrac- tis. id. Fam. 6, 2 ; Plaut. Mil. 1, 1, 16 ; Ter. Heaut. 1, 1, 60 : arma antiqua manus, ungues dentesque fuerunt et lapides, et item, silvarum fragmina, ramei, Lucr. 5, 1282 ; id. 2, 641, et al. So the phrases : capere, Cic. Rose. Am. 53, 153 ; Phil. 4, 3, 7 ; Rab. Perd. 6 and 7 : sumere, id. Plane. 36, 88 Wund. ; Tusc. 2, 24, 58 : resumere, Suet. Calig. 48 : aptare, Liv. 5, 49 : indu- ere, Liv. 30, 31 ; Ov. M. 14, 798 ; Fast. 1, 521 ; Virg. A. 11, 83 ; Luc. 1, 126 : armis accingi. Virg. A. 6, 184 : concitare ad arma, Caes. B. G. 7, 42 : descendere ad arma, id. ib. 7, 33 : vocare ad arma, Cic. Rab. Perd. 7, 21 : vocare in arma, Virg. A. 9, 22 : ferre contra aliquem, Veil. 2, 56 : decernere armis, Cic. Att. 7, 3 : de- certare armis cum hoste, id. Off. 3, 22 : certare, Virg. A. 12, 890 : dimicare armis cum aliquo, Nep. Milt. 1 : esse in armis, Caes. B. G. 1, 49; Suet. Caes. 69: po- nere, abjicere, Cic. Fam. 6, 2 : relinquere, Liv. 2, 10 : tradere, Nep. Ham. 1 ; Suet. Vit. 10 : amittere, Virg. A. 1, 478 : deri- pere militibus, Hor. Od. 3, 5, 19 : diri- mere, Luc. 1, 104, et saep. — So the com- mon expressions : arma virosque, per arma, per viros, etc. ; Liv. 8, 25 ; id. 8, 30, et al. ; v. Burm. Virg. A. 1, 1, and cf. Liv. 9, 24 : tela et armati : armorum atque te- lorum portationes, Sail. C. 42, 2 ; Liv. 1, 25; Col. 12, 3 ; Tac. G. 29 ; id. ib. 33 : armis et castris, proverb, like remis velis- que, viris equisque, with vigor, with might and main : Cic. Off. 2, 24.— b. Trop. : Means of protection, defence, weapons: te- nere semper arma (sc. eloquentiae), qui- bus vel tectus ipse esse possis, vel, etc., Cic. de Or. 1, 8, 32 : prudentiae, id. ib. 1, 38 : senectutis, id. Lael. 4, 9 : tectus Vul- caniis armis. id est fortitudine. id. Tusc. 2, 14, 33 : eloquentiae, Quint. 5, 12, 21 : facundiae, etc., id. ib. 2, 16, 10 : horrife- rum contra Borean ovis arma ministret, i. e. lanas, Ov. M. 15, 471 : haec mihi Stertinius arma (i. e. praeccpta) dedit, Hor. S. 2, 3, 297 ; cf. id. Ep. 1, 16, 67.— Cl Me ton. : (,i) War (once also in opp. to pax, v. below) : silent leges inter arma, Cic. Mil. 4, 10; id. Att. 7, 3, 5 : arma civilia, id. Fam. 2, 16 : ab externis armis otium erat. Liv. 3, 14 ; id. 9, 1 ; id. 3, 69 Drak. ; 9, 32 ; 42, 2 ; Tac. H. 2, 1, et al. : a rubro mail arma conatus sit inferre Italiae, Nep. Hann. 2, (for which more freq. helium inferre alieui, v. infero) : ad horrida promptior arma, Ov. M. 1, 126 : qui fera nunciet arma, id. ib. 5, 4 ; 14, 479 : compositis venerantur armis, Hor. Od. 4, 14 fin. So the beginning of the Aeneid : arma virumque cano; cf. Hor. Ep. 1, 19, 7 : melius visum, Gallos, novam gentem, pace potius cognosci quam ar- mis, Liv. 5, 35 fin. ; cf. Cic. Off. 1, 22, 76 : cedant arma togae. — Also for battle, con- test : in arma feror, Virg. A. 2, 337 ; so id, ib. 655. — (ft) (abstr. pro concreto) The warriors themselves : nulla usquam apparU- erunt arma, Liv. 41, 12 : nostro supplicio liberemus Romana arma, i. e. Romanum exercitum. id. 9, 9 ; id. 21, 26 ; Tac. H. 2, 32 : expertem frustra belli et neutra arma secutum, neither parly, Ov. M. 5, 91. So auxiliaria arma, auxiliaries, auxiliary troops, id. ib. 6, 424 ; cf. ib. 14, 528. 3, Since, among the warlike Romans, their weapons were their most valuable instruments, arma (like oxXov and 'ivTta in Greek) was transf. poet, to Other im- plements, utensils, etc. So of implements for grinding and baking : Cerealia arma, Virg. A. 1, 177 (cf. Horn. Od. 7, 232: eV- Ten <5mr6$). Of implements of agriculture : Ov. M. 11, 35 : dicendum est quae sint du- ARME ris agrestibus arma, quis sine nee potue- re sen, nee surgere messes, Virg. G. 1, 160. Of the equipments, tackle of a ship (mast, sails, rudder, etc.) : colligere arma jubet validisque incumbere remis, id. Aen. 5, 15 ; id. ib. 6, 353. Hence used by Ovid for wings, air-oars : Ov. A. A. 2, 50 (cl*. in the follg verse : his patina est adeunda carinis). And so of other instruments : Mart. 14, 36. ' armamaxa, ae, /. = apiiti^a\a, A covered Persian chariot, especially for women and children, Curt. 3, 3. armameuta» orum, n, [arma no. 3] Implements or utensils for any purpose, but esp. the tackle of a ship (sails, cables, etc.) : armamentum stridor, Pac. in Sen-. Virg. A. 1, 87 ; Plaut. Merc. 1, 2, 62 ; id. ib. 80 : omnia caute armamenta locans, * Cic. Arat. 197 : aptarique suis pinum jubet armamentis, Ov. M. 11. 456 ; Col. 4, 3, 1 ; Suet. Aug. 17. Sometimes the sails are excepted : quum omnis Gallicis navibus spes in velis armamentisque con- sisteret, Caes. B. G. 3, 14 ; Liv. 36, 44 ; Sen. Ben. 6, 15 : armamenta vinearum, supports, props, Plin. 18, 11, 29 no. 2. armamentarium; u. n - [armamen- tum] An arsenal, armory : ex aedibus sa- cris armamentariisque publicis arma pop- ulo Romano dantur, Cic. Rab. Perd. 7 ; so id. de Or. 1, 14 ; Liv. 26, 43; 29, 35 ; 31, 23 ; 42, 12 ; Orell. no. 975, et al. Fa- cete : quidquid habent telorum arma- mentaria coeli, Juv. 13, 83. — The tazklc of a ship: Plin. 7, 37, 38. armaridlum* '■ "■ dim. [armarium] A little chest or closet (ante- and post- class.) : Plaut. True. 1, 1, 35. — A cabinet, a book-cupboard, Sid. Ep. 8, 16 ; Hier. in Matth. 3, 21. armarium, ii, n. [anna] A closet, chest, or safe, for food, clothing, money, etc. : armarium promptuarium, Cato R. R. 11, 3 : reclusit armarium, Plaut. Capr, 4, 4, 10 ; id. Men. 3, 3, 8 ; id. Epid. 2, 3, 3 : quum esset in aedibus armarium, in quo sciret esse numorum aliquantum et auri, Cic. Chi. 64 ; so id. Coel. 21, 52 ; Verr. 2, 4, 12 ; Plin. 29, 5, 32 ; Paul. Di«. 33, 10, 3 : armarium muricibus praefixiSi, the box, set with sharp spikes, in which Regulus was put to death, Gell. 6, 4 fin. armaturai ae, /. [armo] 1. A kind of armor, equipment: armntura varia pe- ditatus et equitarus, Cic. Fam. 7, 1 : co- hortes nostra armatura, id. Att. 6. 1 : Numidae levis armaturae, Caes. B. G. 2, 10. — b. Meton. : The armed soldiers themselves : and in class, lang. always with the adj. levis = velites; Veget. first used armatura absol. for young troops : nostrae sunt legiones, nostra levis arma- tura, noster equitatus, Cic. Phil. 10, 6 fin.: equites, pedites, levis armatura, id. Brut. 37 ; Liv. 27, 48 ; cf. id. 28, 14 ; Flor. 4, 2, 49 : equitum triginta, levis armaturae cen turn millia, Suet. Caes. 66 ; Liv. 21, 55 ; id. 22, 18 : manipuli levis armaturae, id. 27, 13 : levis armaturae juvenes, id. 44, 2, et saep. — T r o p. : haec fuerit nobis, tam- quam levis armaturae, prima orationis excursio ; mtnc cominus agamus, Cic. Div. 2, 10, 26. — 2. A kind of exercise in arms, Ammian. 14, 11 ; Veget. 1,13; 2,23. 1. armatuS» a, um. Pa., v. armo. 2. armatUS) U9 t m - [armo] A kind of armor (only in the abl.) : haud dispari, Liv. 33, 3 : Cretico, id. 42. 55 fin. : ormatu 8ustinendo assueti milites, Front. Prim. Hist. frgm. 2, p. 341.— b. Meton. : The armed soldiers themselves (cf. armatura no* 1, b) : magna parte impedimentorum re- licta in Bruttiis. et omni graviori armatu, Liv. 26, 5 ; id. 37, 41. Armenia; ae,/., 'Apptvia, A country of Asia, divided into Armenia major (eastern, now Turcomania and Kurdis- tan) and minor (western, now Anatolia), Plin. 6, 9, 9 : utraque, Luc. 2. 638 ; Flor. 3, 5, 21. Hence, 1. Armeniacus» a, um, adj., 'ApiitviaKoi, Armenian : bellum, Plin. 7, 39, 40: triumphus, id. 30, 2, 6. Hence Armeniacus, an epithet of the Em- peror Marcus Aurelius, on account of his conquest of Armenia, Capitol. M. Anton. Philos. 9 : Armeniacum malum, or abs. Armeniacum, the fruit of the apricot-tree* the apricot, Col. 5, 10, 19 (ib. 10, 404, called 13? ARMI Armenium). Armeniaca, ae,/., the apri- cot tree, Col. 11, 2, 96 ; Plin. 15, 13, 12.— 2. ArmeniUS; a , um > °4/'-f Armenian : lingua, Var. L. L. 5, 20, 29 : reges, Cic. Att. 2, 7 : tigres, Virg. E. 5, 29 : pedites, Nep. Dat. 8: triuniphi, Flor. 4, 2, 8.— Subst, a. Armenius, ii, m., An Armenian, Ov. Tr. 2, 227 ; Mart. 5, 59.— fc. Armeni- um, ii, n. (») sc. pigmentum, A fine blue color, which was obtained from an Arme- nian stone, ultramarine, Var. R. R. 3, 2, 4 ; . Vitr. 7. 5 fin. ; Plin. 35, 6, 12.— (/3) sc. pomum, The apricot, v. above, no 1. armenta, ae, /., v. armentum. armentaliS, c, adj. [armentum] Pertaining to a herd of cattle (except once in Virg., only post-class.) : equa, Virg. A. 11, 571 : lac, Symm. Ep. 6, 17 ; id. 2, 2 ; Prud. Cath. 7, 166, et al. armcntarillS; a, um, adj. [id.] Per- taining to a herd oj cattle : morbi, Sol. 11 : equiso, App. M. 7. Hence subst. arinen- tarius, ii, in. A herdsman, neat-herd : * Lucr. 6, 1251 ; Var. R. R. 2, 5, 18 : om- nia secum armentarius Afer agit, Virg. G. 3, 344. — 2. A surname of the Emperor Galcrius Maximianus, whose ancestors were sliepherds, Aur. Vict. Ep. 40. armentlcius or armentitius, a, um, adj. [id.] OJ or relating to a lierd of cattle (perh. only in Varro) : pecus, Var. R. R. 2. 5, 16 : greges, id. ib. 2, 10, 3 (Veg. 1, 18 Schneid. reads armentiva). armentlVUS, a, um. adj. [id.] Per- taining to a herd: Plin. 28, 17, 68 Hard. ; so besides only Veg. 1, 18 Schneid. in varr. leett. armcntosu.-, a, um, adj. [id.] Abounding in herds : Italia armentosissi- ma, Gell. 11, 1. armentum, i. »• ( ol<1 * orm armenta, ae, /., Liv. Andr. and Enn. in Non. 190, 20 ; Enn. also in Fest. p. 4) [contr. from arimentum, from aro : Var. L. L. 5, 19, 28; cf. lsid. Orig. 12, 2] Cattle for plough- ing, and collectively a herd (on the con- trary jumcntum. contract, from jugimen- tum, from jugum : draught cattle, ct. Pom- pon. Dig. 50, 16, 89), most freq. in the plur. : cornifrontes armentae, Liv. Andr. 1, c. ; Enn. 1. c. : at variae crescunt pecu- des, armenta feraeque, Lucr. 5, 229 ; cf. id. 1, 164 : grex armentorum, Var. R. R. 2, 5,- 7 : greges armentorum reliquique pecoris, Cic. Phil. 3, 12 fin. : ut accensis cornibus armenta concitentur, Liv. 22, 17: armenta bucera, Ov. M. 6, 395. In the sing. : armentum aegrotat in agris, Hor. Ep. 1, 8, 6 : armentum agens, Liv. 1, 7. — Transf. 2. Of horses or other large animals : bellum haec armenta minantur, Virg. A. 3, 540 ; also in sing., id. Georg. 3, 71 ; Ov. F. 2. 277 ; Col. 7, 1, 2 ; Plin. 8, 42, 66 ; 11, 49, 110 : hos (cervos) tota armenta se- quuntur, Virg. A. 1, 188: armenta imma- nia Neptuui, the horrid sea-herd, id. Georg. 4, 395. 3. A herd, drove, as a collective desig- nation, c. Gen. : multa ibi equorum boum- que armenta, Plin. Ep. 2, 17 : cynocepha- lorum, id. 7, 2, 2. 4. For a single cow, ox, etc, : centum armenta, Hyg. F. 118. armifer, era, erum, adj. [arma-fero] Bearing weapons, armed ; also, warlike (perh. first used by Ovid; for the dis- tinction between it and armiger. whose prevailing signif. was armor-bearer, v. the follg. art. no. 2). So as an epithet of Mars and Minerva : armifer armiferae correptus amore Minervae, Ov. F. 3, 681 ; id. Met. 14, 475 : Leleges, id. ib. 9, 645 : gentes, Sil. 4, 45 : labores, labors of war, warfare, Stat. S. 1, 2, 96 : irae, id. Theb. 6, 831 : arvum, the field in Colchis, sowed with dragons' teeth, from which armed men sprung up, Sen. Med. 469 (for which ar- migera humus in Prop., and armigerum sulcus in Claud., v. the follg. no. \fin.). ■ armigrer (armigerus in a later in- scription in Orell. no. 3631), era, erum, adj. [arma-gero] Bearing weapons, armed, warlike (in this last sense rare, instead of armifer, q. v.) : pennigero non armigero in corpore, Att. in Cic. Fam, 7, 33 : cum paucis araiigrerU; Curt. 3, 12: Phoebum- que, armigerum Deum (i. e. Martem), Sil. 7, 87 : humus and sulcus, the same as ar- 140 ARMI miferum arvum (v. armifer, sub fin.), the former in Prop. 3, 11, 10; the latter in Claud. I. Cons. Stil. 324. 2. Subst. An armor-bearer, shield-bearer, a female armor-bearer (this is the prevail- ing signif. of the word) : a, masc. armi- ger : Plaut. M. 5, 2, 11 ; id. Casin. prol. 55 : Sergius armiger Catilinae, i. e. an attend- ant, companion, adherent, Cic. Dom. 5 : regisque Thoactes Armiger, Ov. M. 5, 148 ; so id. ib. 12, 363 : hie (Butes) Dardanio Anchisae Armiger ante fuit, Virg. A. 9, 648 : armiger Jovis, i. e. aquila, Ov. M. 15, 386, and Virg. A. 9, 564 (cf. Hor. Od. 4. 4, 1 : minister fulminis ales) : armiger hac magni patet Hectoris, i. e. the promontory of Misenus, named after Misenus, the ar- mor-bearer of Hector, Stat. S. 2, 77. — ]), fern, armigera, Of the armor-bearer of Di- ana : Ov. M. 3, 165 : id. ib. 5, 61 9. arnulausa, ae,/ [ace. to lsid. 19, 22 fin., contr. lrom armiclausa] A military upper garment (post-class.) : Paul. Nol. Ep. 22; id. Ep. 17 ; Schol. Juv. 5, 143. armile» v - armillum. armilla, ae, /. [ace. to Fest. p. 21, from armus ; ace. to Prise, p. 1220 P., from anna] 1, A circular ornament for the arm, a bracelet, an arm-ring, for both men and women : "armillae, quae brachi- alia vocantur," Cic. in Prise. 1. c. ; Plaut. Men. 3, 3, 13 ; cf. Ulp. Dig. 34, 2, 26 : ar- millis decoratus, Quadrig. in Gell. 9, 13, 7: manipulum hastatorum armillis dona- vit, Liv. 10, 44; Plin. 28, 11, 47. — On ac- count of its circular form, 2. An iron hoop, ferrule, Vitr. 10, 6. armillatUS, a, um, Part., from a verb aiuviillo, are [armilla] not elsewh. used. Ornamented with a bracelet: Suet. Calig. 52 : armillata et phalerata turba, id. Ner. 30. — *2. Wearing a collar: ca- nes, Prop. 4, 8, 24. armillum? i> »• [ace. to Fest. from armus, v. infra] A vessel for wine (ante- and post-class.) : armillum, 'quod est ur- ceoli genus vinarii, Var. in Non. 547, 15 : " armillum vas vinarium in sacris dictum, quod armo, id est humero deportetur," Fest. p. 2. Hence the proverb, ad armil- lum revertere, or redire, or briefly, ad ar- millum, to return to one's old habits, to be- gin again one's old tricks : Lucil. in Non. 74, 13 : at ilia ad armillum revertit. et ad familiares feminarum artes accenditur, App. M. 9, p. 230, 22. With a more pointed reference, App., speaking of Cu- pid, changes armillum in the proverb into armile = armamentarium, armory: App. M. 6, p. 132, 15. Armilustrium, i. n - The Roman festival of the consecration of arms, v. the follg. Armilustrum, i. «- A place in Pome (in the 13th district), where was cel- ebrated the festival Armilustrium. conse- cration of arms, orrXoKaQ.iptMS (19th Oct., v. Orell. Inscr. 2, p. 411) : " Armilustrum ab ambitu lustri," Var. L. L. 5, 32, 42; Liv. 27, 37: "armilustrium ab eo, quod in armilustrio armati sacra faciunt," Var. L. L. 6, 3, 57 ; Fest. p. 16 ; cf. Comm. p. 327. ArminiUS; «'• m - A distinguished Cheruscan prince, who, A.D. 9, defeated Varus in the Teutoburg forest, and thus freed Germany from the dominion of the Romans, Veil. 2. 118 ; Flor. 4, 12, 32 ; Tac. A. 1, 55 ; 60 ; 63 ; 2, 9 ; 17 ; 21 ; 88, et al. armi-pdtens, entis, adj. [armn-po- tens] Powerful in arms, valtant, warlike ; a poet, epithet of Mars, Diana, etc. : Ma- vors, Lucr. 1, 34 ; Vire. A. 9, 717 : Diva, id. 2, 425 : Deiphobus, id. 6, 500 : genitor, Claud. VI. Cons. Honor. 655 : Ausonia, Stat. S. 3, 2, 20 : Syria, Ulp. Dig. 50, 15, 1. — Whence * armipotcntia, ae, /. Power in arms, valor : Amm. 18, 5. armi-SOMS. a, um, adj. [arma-sono] Resounding with arms (poet.) : nuiniua Ar- misonae, Virg. A. 3, 544 : antrum, Claud. Rapt. Pros. 3, 67. + armlta, ae, /. A virgin sacrificing, with the lappet of her toga thrown back over her shoulder, Fest. p. 4 ; cf. Lind. not. 1 [lit. Part, of a verb armio, ire, from ar- mus (not elsewhere employed), to cover the shoulder]. ARM O t armiteSj 0Tt\lrat oi h laxarn rii\ct, Soldiers oftlie rear-rank, Philox. Gloss. armo, aTi, atum, 1. v. a. X. To fur- nish with weapons [anna], to arm, equip : quum in pace multitudinem hominum coegerit, armarit, instruxerit, Cic. Caec. 12 : milites, Pompej. in Cic. Att. 8, 12, A ; Caes. B. C. 1, 28 : ut cfuemque casus ar- maverat, sparos aut lanceas portabant, Sail. C. 56 : copias, id. Jug. 13 : nunc tela, nunc saxa, quibus eos affatim locus ipse armabat, etc., Liv. 9, 35, et saep. : agrestisque manus armat sparus. Virg. A. 11, 682 ; Ov. M. 14, 464 ; id. ib. 12, 614, et al. — The object against which one arms, with in, contra, adversus : egentes in lc- cupletes, perditi in bonos, servi in domi- nos armabantur, Cic. Plane. 35 ; id. Mil. 25 : delecta juventus contra Milonis ira- pettim armata est, id. Mil. ib. Adversus, v. below. That for which one is armed, with in : unanimos armare in proelia fra- tres, Virg. A. 7, 335. — Trop. : a. To arm, equip, furnish: temeritatem concitatae multitudinis auctoritate publica armare, Cic. Mil. 1 : cogitavit, quibus accusato- rem rebus armaret, id. Clu. 67: te ad omnia summum ingenium armavit, Caec". in Cic. Fam. 6, 7 : Pompejum senatus auctoritas, Caesarem militum armavit fiducia, Veil. 2, 49 : ferae gentes non telis magis, quam suo coelo, suo sidere arman- tur, Plin. Pan. 12, 3 : sese eloquentia, Cic. Inv. 1, 1 : se imprudentitt alicujus, Nep. Dion. 8, 3 : ir&, Ov. M. 13, 544 : nugis ar- matus, armed with nonsense, Hor. Ep. 1, 18, 16 : armata dolis mens, Sil. 1, 183 ; cf. id. 11, 6 ; 15, 682.—)). As it were, To bring into the harness, to excite, stir up : (Hanni : bal) regem armavit et exercuit adversus Romanos, Nep. Hann. 10 : Claudii sen- tentia consules armabat in tribunos, Liv. 4. 6 ; so id. 3, 57 ; Ov. M. 7, 347 : mixtus dolor et pudor armat in hostes, Virg. A. 10, 398 ; Flor. 3, 12, 13 ; id. 4, 2, 1 : Ar- chilochum proprio rabies annavit iambo, Hor. A P. 79. 2. To furnish with something needful, esp. with the munitions of war, to fit out, to equip: ea quae sunt Usui ad armandas naves, ex Hispauia apportari jubet, Caes. B. G. 5, 1 : muri propugnaculis armaban- tur, Liv. 30, 9 ; Tac. A. 12, 56.— Whence armatus, a, um, Pa. Armed, equipped, fitted with armor ; also subst. armatus, i, m. An armed man, a soldier: "arma- tos, si Latine loqui volumus, quos appelr lare vere possumus ? opinor eos, qui scu- tis telisque parati ornatique sunt," Cic. Caec. 21, 60 : quum animatus iero satis armatus sum, Att. in Non. 233, 18 : id. ib. 495, 23 : ab dracontis stirpe armata exor- tus, id. ib. 426, 2 : armata manus, Lucr. 2, 630 ; so id. ib. 637 ; 640 ; 5, 1296 ; cf. ib. 1291 : saepe ipsa plebes armata a patribus secessit, Sail. C. 33, 3 : contra injurias ar- matus ire, id. Jug. 31, 6 : facibus anna- tus, Liv. 5, 7 : armatus falce, Tib. 1, 4, 8 : classes armatae, Virg. G. 1, 255 : armatus cornu, Plin. 11, 37, 45. — Meton. armati anni, warlike years, i. e. years spent in war : Sil. 11, 591. In the Sup. only twice, and only in reference to an armatus in connection with it (Comp. and Adv. never used) : Cic. Caec. 21, 61 (v. the passage in its connection) : tarn tibi par sum', quam multis armatissimis nudi aut levi- ter armati, Sen. Ben. 5, 4. — As a subst.: gravidus armatis equus (^sc. Trojanus), Enn. in Macr. S. 6, 2 : armatos educere, id. in Non. 355, 16 : navem triremem ar- matis ornat. Nep. Dion. 9, 2 : decern mil- lia armatorum, id. Milt. 5 : armatis in li- tora expositis, Liv. 37, 28 ; id. 42, 51 ; id. 9, 24; cf. arma no. 2; Suet. Caps. 30. (*Trop., Armed, equipped, furnished, etc., Cic. Phil. 7, 9, 26.) t+armon <"• armos=armoram in the languish of Pontus, Plin. 19, 5. 26. tarmdraGia, ae,/ (armonicea, Col. 6, 17, 8 ; Pall. 4. 9, 5 ; 11, 11, 4 : armo- racmm. ». "■, Col. 12. 9 fin.) = apnjp_ar Kta, Horseradish, Cochlearia armoracia, L. ; Col. 9, 4, 5 ; 20, 4, 12 ; cf. Dioscor. 2, 138. Armdrfcac (later form Aremoricae, Aus. Ep. 9, 35 ; Prof. 10. 15), arum, /, 'ApiioiHKU [ar=on, at, and mor=rsca : coast-land, sea-coast], Some of the north- AEO ern provinces of Gaul, Bretagne, with a pari, of Normandy, Cues. B. G. 5, 53 ; 7, 75 ; Iiirt. 8. 31 ; cf. Mann. Gall. 160. Armdsata (Arsamosata, Tac. A. 15, 10), ae,/.. 'ApuoauT.t Folyb., ' Apaa\xbaaru Ptol., A fortress in Armenia, Plin. 6, 9, 10. t armilSi >. m - — dp\io% [dpu, a joining toother], The shoulder where it is fitted to the shoulder-blade, titc fore-shoulder (opp. to suffrago), and, with few exceptions, of (Ac shoulder of an animal, while hume- rus designates that of men : solus homo hipes : uni juguli, humeri ; ceteris armi, Plin. 11, 43, 96 : digiti (Hippomenae in leonem mutati) curvantur in ungues : ex humeris armi hunt, Ov. M. 10, 700. So elephantis, Plin. 11, 40, 95 : leonis, id. 11, 39, 94 : pantherae, id. 8, 17, 23, et saep. : leporis, Hor. S. 2, 4, 44 ; 8, 89 : equi, id. ib. 1, 6, 106. — Of men : latos huic hasta per armos acta, Virg. A. 11, 645; Fest s. v. armita, p. 4. And of the arms of men : Luc. 9, 831. — * 2. In a more extended sense: The side of an animal : equi fode- re calcaribus armos, Virg. A. 6, 882. Avna. ae . /■ -A town in Umbria, a mile east of Pcrusia, Sil. 8, 458 ; Orell. no. 91 ; cf. Mann. Ital. 1, 483. Hence Arna- tC3. um , m * The inhabitants of Ama, Plin. 3, 14, 19 ; Orell. no. 90 and 5005. X arna. ae,/. A lamb, Fest. p. 17. tarnaciSi Mis, f- = apvaxis, -A gar- ment for maidens, a coat of sheep-shin : Var. in Non. 543, 1. Amates, v. Ama. 1. Arne. es,/., "Apvr;, 1. A town in Boeotia, Stat. Tb. 7, 331. — 2. -A town in Thessaly, a colony of Boeotia, Plin. 4, 7, 14 ; cf. Crusius's Lex. Prop. Names, un- der the word. 2. Arne? es, /., v Apvn, A woman who betrayed her country (the Island Siphnos), and was changed into a jackdaw, Ov. M. 7, 465 Jahri, Arnicnsis, e, adj., v. Amus. arnioili ". "•> v. arnonlossa. AmoblUS, ii, m. A Church father of Africa in the time of Diocletian. His work, Adversus Gentes, is distinguished by strength and purity of diction. t arnoglossa, ae,/. = ripxoyAw. m -> "Aj>nof, A river of Etru- ria, now the Arno, Plin. 3, 5, 8 ; cf. Mann. Ital. 1, 328. Whence Arnicnsis, e . adj. Of or pertaining to the Amus: tri- lms, situated on the Amus, ace. to Liv. 6, 5, settled A.U.C. 396, the most distant from Rome, as Saburana was the near- est : a Saburana usque ad Arniensem, Cic. Agr. 2, 29. arO>avi, atum.l.». a— «poo, To plough, to till : arare mavelim, quam sic amare, Plaut. Merc. 2, 3, 21 : in fundo fodere aut arare, Ter. Heaut. 1,1,17: arare terrain. Var. R. R. 1, 2, 16 ; cf. Col. 2, 4 ; Pall. 2, 3, 2 : ager non semel aratus, sed novatus et iteratus, Cic. de Or\ 2, 30: quum terra araretur et sulcus altius esset impressus, id. Div. 2, 23, et saep.— Tr op. : a. Of the navigation of a ship : To plough : aequor, Ov. Tr. 1. 2, 76 ; so id. Am. 2. 10, 33 Heins. ; Virg. A. 2, 780 ; 3, 495 : aquas, Ov. Tr. 3, 12, 36 (cf. sulcare aquas, id. Met. 4, 707). — b. Of age : To draw furrows over the body, i. e. to make it wrinkled : jam veni- ent rugae, quae tibi corpus arent, Ov. A. A. 2, 118.— c. Of sexual love : fundum alienum, Plaut. As. 5, 2, 24 ; so id. True. 1, 2, 48. ct al. — 4. Proverb, arare litus for to bestow useless labor : non profectu- ris litora hohus aras, Ov. Her. 5, 116 ; so id. Trist, 5, 4, 48 ; cf. Juv. 7, 49. 2. In a more extended sense : To cul- tivate land, and abs., to pursue agricul- ture, to live by husbandry (cf. agricola and arator) : quae homines arant, navi- gant, aediticant, virtuti omnia parent, i. e. "in agricultura, navigatione, etc., omnia ex virtute animi pendent," Sail. C. 2, 7 Corte : arat Falerni mille fundi jugera, Hor. Epod. 4, 13 : cives Romani qui arant in Sicilia, Cic. Verr. 2, 3, 5. — Hence 3. To. gain by agriculture, to acquire by tillage: decern medimna ex jugero arare, Cic. Verr. 2, 3, 47 (where, howev- AB.RE er, Zumpt, from conjecture, has received exarare into the text). t aroma, atis, n. (flat, and abl. plur. aromatis, App. Flor. 4, 19, p. 362, 26 ; cf. Schneid. Gr. 2, 263; 267 sq.) = npmnu, A spice ; in sing. Mart. Dig. 39, 4, 16, § 7 ; Prud. onparKu>, To smell of spices : aromatizans odorem dedj, Vulg. Sir. 24, 20. Ardneus, a, um, adj. Of or pertain- ing to the High-priest Aaron : Paul. Nol. 22, 27. tf ar os, i. /•■ also aron ° r arum* ; . n. — up>v, Wake-robin, Arum, L. ; Plin. 19, 5, 30, and 24, 16, 91. Arpii orum, m. A city in Apulia, ear- lier called Argyripa (q. v.), Plin. 3, 11, 16; cf. Mann. Ital. 2, 82 sq. Whence Arpi- nUSi a, um, adj. Of or from Arpi : Dasi- us Altinius Arpinus, Liv. 24, 45 ; and Ar- pini, drum. The inhabitants of Arpi, id. ib. 47. (*ArpasmSi ». um. a 'U- Pertain- ing to Arpi ; Frontin. de Col. : Arpani, orum, m. The inhabitants of Arpi, Plin. 3, II, 16.) Arpinum. i, n - -A town in Latium, the birth-place of Cicero and Marius, Cic. Att. 2, 8 ; cf. Mann. Ital. 1, 676. Whence, 1. ArpinaS; atis (nom. Arpinatis. Cato in Prise, p. 629 P. ; cf. Ardeatis), adj. Per- taining to Arpinum, Arpinian : fundus, Cic. Agr. 3, 2, 8: aquae, id. Att. 1, 16: iter. id. ib. 16, 13. Hence Arpinates, ium, The inhabitants of Arpinum, the Arpi- nates: Cic. Off. 1, 7 ; so id. Att. 4. 7 ; 15, 15 ; so also Orell. no. 571 (cf. Cic. Fam. 13, 11) : Arpinates, Plin. 3. 5, 9 : Arpi- nas per antonomasiam for Cicero, Symm. Carm. Ep. 1,1, and for Marius, the coun- tryman of Cicero (cf. Arpinum), Sidon. Carm. 9, 259. — 2. Arpinus. a, um. adj., Of Arpinum: chartae i. e. Cicero's, Mart. 10, 19. _ ArpinUS) a, um, adj. 1. Of ov from Arpi, v. Arpi. — 2« Of Arpinum, v. Arpi- num no. 2. arquatus, a, um, adj. [arquus = arens], morbus, The jaundice (lit., the dis- ease in which the skin turns to the yel- low color of the rainbow) : Cels. 3, 24. Hence subst. arquatus, i, m., He who has the jaundice : Non. 425, 3 : lurida praetc- rea hunt, quaequomque ruentur arquatei, Lucr. 4, 334 ; Var. in Non. 35, 16 ; Col. 7, 5, 18, and Plin 20, 11, 44. Arquitcnens, entis, adj., v. Arcite- nens. + arqnites =rs agittarii, Bowmen, arch- ers, Fe»t. p. 18 [nrquus = arcus]. arqilUSi us, ">■. v - arcus. arra. arrabo, arralis, v. arrha, arrha- bo, arrhalis. arrectarius (adr.), a, um, adj. [ar- rectus] In an erect position, erect,- perpen- dicular ; hence arrectaria, the upright posts of a wall (opp. to transversarii, cross-beams), only Vitr. 2, 8, and 7, 3. arrectllS (adr.), a, um, Pa. ; v. ar- rigo. ar-repo (adr.), psi, ptum, 3. v. n. To creep or move slowly to something, to steal softly to, lit. and trop. ; constr. with ad, post- Aus. c. Dat. a. Lit.: mus aut lacer- ta ad columbaria, Var. R. R. 3, 7, 3 ; so. Plin. 35, 10, 36 no. 19 : rubetae arrepen- tes foribus, id. 11, 18, 19 ; so Val. Max. 6, 8 fin. — |), Trop. : sensim atque mode- rate ad amicitiam. * Cic. Verr. 2, 3, 68 : leniter in spem, * Hor. S. 2, 5, 47 : animis muliercularum, Tac. A. 3, 50 ; so id. ib. 1, 74. — Whence * arrepto, are, v. intens. To creep quickly to, steal upon : arreptantibus Sa- tyris, Plin. 35, 10, 36 no. 22. arrcptlcius (adr.). or arrepti- tius (adr.), a, um, adj. [arreptus] Seized in mind, inspired; or, in a bad sense, rav- AEEI ing, delirious (only in Church Lat). Aug. Civ. Dei, 2, 4, et al. arreptllS (adr.), a, um, Part. ; v. ar- ripio. Arretium, «■ Aretium. t arrha? «e,/. and arrhabo (also with- out aspiration arra and arrabo). onis, m. (the latter form ante-class. ; cf. Gell. 17, 2, 21. In Cic. the word is never used)= appaBiiv [from the Hebr. 113"1J£> from 3^i to give security] The money given to ratify a contract, earnest-money, pur- chase-money, a pledge. Arrha differs from pignus : arrha is a part of the purchase- money, pignus is a pledge to be restored when the contract, for security of which it is given, has been performed, Isid. Orig. 5, 25 : arrhaboni has dedit quadra- ginta minas, Plaut. Most. 3, 1, 115; so id. Rud. prol. 46; Poen. 5, 6, 22; * Ter. Heaut 3, 3, 42 : tantus arrhabo. Quadrig. in Gell. 17, 2. 20 ("i. e. sexcentos obsi- des," Gell.). Jestingly shortened into ra- bo : rabonem habeto, mecum ut hanc noctem sies. Plaut. True. 3, 2, 20 sq. And trop. : arrhabo amoris, id. Mil. 4, 1, 11 ; Gaj. Dig. 18, 1, 35 ; Plin. 33, 1, 6. Sar- castically, Pliny calls the money given to physicians mortis arrha, Plin. 29, 1, 8. arrhabo. onis, v. the preceding. * arrhalis (arral.), e, adj. Pertaining to a pledge : pactum, Diocl. Cod. 4, 49, 3. arrhenicum. i. «•. v - arsenicum. ; arrhenogronoa, i, n. — nppevoyo- vnv, A species of the plant satyrion, Plin. 26, 10, 63. _ tarrhetOSi i, m. = «-');/5^ras, One of the Aeons of Valentin us. Tert. adv. Val. 35. Arria* ae, /. The wife of Pactus, dis- tinguished for her magnanimity. Mart. 1, 14 ; Plin. Ep. 3, 16 ; Tac. A. 16, 34. ar-riieo (adr.), risi, risura, 2. v. n. To laugh at or with, to smile al or upon, especially approvingly ; constr. abs. or c. Dat, more rarely c. Ace. ; also pass. : Plaut. Capt. 3, 1, 26 : oportet lenam pro- bam arridere quisquis veniat, blandeque alloqui, id. True. 2, 1, 14 : quum quidam familiaris (Dionysii) joeans dixisset : huic (juveni) qnidem certe vitam tuam com- mittis, arri«issetque adolescens, utramque jussit interfici. Cic. Tusc. 5, 20 fin. ; so id. de Or. 2, 56, 229 ; Rep. 6. 12 fin. ■ Tac. Or. 42 fin. : quum risi arrides, Ov. M. 3, 459 : so Hor. A. P. 101 : nulli laedere os, arridere omnibus, Ter. Ad. 5, 4, 10 ; so id. Eun. 2, 2, 19: vix notis familiariter arridere, Liv. 41, 20 : video quid arriseris, Cic. N. D. 1, 28. 79 : Cn. Flnvius id arri- sit, laughed at this, Piso in Gell. 6, 9 fin. : vos nunc alloquitur, vos nunc arridet ocellis, Valer. Cato Dir. 108. Pass.: si arriderentur, esset id ipsum Atticorum, Cic. Opt. Gen. Or. 4, 11. 2. Trop.: a. Subject. To be favora- ble, kindly disposed to one: qucm tem- pestas arridet, Lucr. 2, 32 : et quandoque mihi Fortunae arriserit hora, Petr. S. 133, 3, 12. — |), Object, (i. c. in reference to the effect produced in the person smiled upon) To be pleasing to, to please : inhi- bere illud tuum, quod valde mihi arrise- rat, vehementer displicet, Cic. Att. 13, 21 ; Hor. S. 1, 10. 89. ar-rlffO (adr.), exi, ectum, 3. v. a. [rego] To set np, raise, erect (cf. ad I, A, 1, b) (not used in Cic. ; for it, erigere) : arma, Enn. in Macr. Sat. 7, 4 : leo comas arrexit, Virg. A. 10, 726 ; so id. ib. 4. 280 : aures, Plaut. Rud. 5, 2, 6 ; so Ter. Andr. 5, 4. 30 ; Ov. M. 15, 516 ; Virg. A. 2, 303 ("translatio a pecudibus," Don. Ter. 1. c. ; cf. opp. demittere aures, Hor. Od. 2, 13, 35) : linguam. Mart. 11, 62, 10 : tollit se arrecrum quadrupes, Virg. A. 10, 892 ; so id. ib. 5, 426 ; 2, 206, et saep.— Obscenely, de membro virili, Mart. 3, 70; 10, 91 ; 11, 46, et al. ; Suet. Aug. 69 ; Auct. Priap. 83, 43 ; and with a double meaning, id. 69, 24. 2. Trop. : To encourage, animate, rou.se. excite : eos non paullum oratione sua Marius arrexerat, Sail. J. 84, 4 : quum spes arrectae juvenum, when hope was aroused, Virg. G. 3, 105 : arrectae stimn- lis haud mollibus irae, id. Aen. 11, 4'": Etruria atque omnes reliquiae belli f .-■ rectae, are in commotion, are roused, Svi. 141 ARRO Hist. 1, 19, p. 220 ed. Gerl. : arrecta civi- tas omuis, excited with wonder, Tac. A. 3, 11. — Hence esp. freq. arrigere aliquem or animos, To incite, rouse the mind or cour- age to something, to direct to something (sometimes with ad aliquam rem) : vetus certamen animos arrexit, Sail. C. 39 Kritz. : sic animis eorum arrectis, id. Jug. 68, 4 ; id. ib. 86, et al. ; Liv. 45, 30 : arrexere an- imos Itali Virg. A. 12, 251 : his animum arrecti dictis, id. ib. 1, 579 : arrecti ad bellandum animi sunt, id. 8, 37 (cf. erigo). —Whence arrectus (adr.), a, um, Pa. Lit., Set upright ; hence steep, precipitous (rare) : pleraque Alpium ab Italia sicut breviora, ita arrectiora sunt, Liv. 21, 35 fin. : saxa arrectiora, Sol. c. 14. t arrilator, v. ariiator. ar-ripio (adr.), Ipui, eptum, 3. v. a. [rapio] To draw, seize, snatch a person or thing to one's self (esp. with haste, quick- ly) : ut eum eriperet, manum arripuit mordicus : vix foras me abripui atque effugi, Plaut. Cure. 5, 1, 7 ; cf. the first half of the word formed by Plaut., after the manner of Aristophanes : Quodseme- larripidesnumquamposteaeripides, Plaut. Pers. 4, 6, 23 ; arcus, Ov. M. 5, 64 : ensem, id. ib. 13, 386. — Trop. : To take to one's self, procure, appropriate, seize : arripe opem auxiliumque ad hanc rem, Plaut. Mil. 2, 2, 67 : vox et gestus subito sumi et aliun- de arripi non potest, Cic. Or. 1, 59, 252 : cognomen sibi ex Aeliorum imaginibus arripuit, id. Sest. 32 : non debes arripere maledictum ex trivio aut ex scurrarum aliquo convicio, id. Mur. 6: libenter ar- ripere facultatem laedendi, id. Flac. 8, 19 : aliquid ad reprehendendum, id. N. D. 2, 65 : impedimentum pro occasione, Liv. 3, 35, et al. — Hence, in general, 2. 2*o seize, lay hold of, take possession of: sublimem medium arriperem, et cap- ite pronum in terram statuerem, Ter. Ad. 3, 2, 18 ; so Virg. A. 9, 561 ; Liv» 1, 48 : existit sacer ignis, et urit, corpore ser- pens, quamcumque arripuit partem, Lucr. 6, 662: quemcumque patrem fainilias ar- ripuissetis (you miglit have taken) ex ali- quo circulo, Cic. de Or. 1, 34 fin. : nisi forte eum (dolorem) dicis, qui simul at- que arripuit, interticit, id. Fin. 2, 28 fin. : arrepto repente equo, Liv. 6, 8 : cohortes arreptas in urbem inducit, id. 34, 20. — Trop.: To seize upon with -eagerness or hastily, to learn quickly or with avidity : puefi celeriter res innumerabiles arripi- unt, Cic. de Sen. 21 fin. : quas (sc. Grae- cas literas) quidem sic avide arripui, quasi diuturnam sitim explere cupiens, id. ib. 8, 26 ; cf id. Muren. 30, and Nep. Cato 3 : quaerit Socrates unde animum arripuerimus, si nullus fucrit in mundo, Cic. N. D. 3, 11 ; id. Div. 2, 11. 3. As a judicial t. t., To bring or sum- mon hastily, violently before a tribunal, to complain of, accuse (cf. rapio) (esp. freq. of those who are complained of after leaving their office) : eum te arripuisse, a quo non sis rogatus, Cic. Sest. 22 fin. : ad quaestionem ipse abreptus est, id. Cluent. 33 : tribunus plebis consules abeuntes magistratu arripuit, Liv. 2, 54 : arreptus a P. Numitorio Sp. Oppius, id. 3, 58 : ar- reptus a viatore, id. 6. 16 ; Plin. 4, 11, 11 ; Suet Caes. 23 : inter Sejani conscios ar- reptus, id. Vitell. 2. — Whence 4. In Horace, To attack with ridicule or reproach, to ridicule, satirize : primores populi arripuit, populumque tributim, Sat. 2, 1, 69 : luxuriana et Nomentanum arripe mecum, ib. 2, 3, 224. * arriSlO ("dr.), onis, /. [arrideo] A smiling upon with approbation : Cic. Her. 1, 6, fin. * amsor ("dr.), oris, m. [ai'rideo] One who smiles on another, a flatterer, fawner: stultorum divitum arrosor, et (quod eeqilitur) arrisor, et, quod duobus his ndjunctum est, derisor, Sen. Ep. 27. ar-rodp ("dr.), osi, osum, 3. v. a. To gnaw or nibble at, to gnaw (cf. aduro, ac- cendo, aceido, adedo, et al.) : mures arro- sis clypeis, etc.. Plin. 8. 57, 82; so id. 11, 30, 36; ib. 37, 85. — Trop. : ut ilia ex vepreculis extracta nitedula rcmpublicnm conaretur arrodore, * Cic. Sest. 33, 72 : ecclesiusticas caulas. Sid. Ep. 7, 6. 142 ARRO arrogf ans («dr.), antis, Pa., v. arrogo. arrd^aiiter (adr.). adv. Proudly, ar- rogantly ; v. arrogo, Pa. fin. arrogantia («dr.), ae, /. [arrogans] The vice of the arrogans, X. An assuming, arrogance, conceitedness : quum omnis arrogantia odiosa est, turn ilia ingenii at- que eloquentiae multo molestissima, Cic. Div. in Caec. 11 fin. : P. Crassus sine ar- rogantia gravis esse videbatur et sine segnitia verecundus, id. Brut. 81, 282 : il- lud yviodi acuvTov noli putare ad arrogan- tiam minuendam solum esse dictum, id. Q. Fr. 3, 6 fin., et saep. ; Tac. A. 13, 2. Hence also, p. The proud, lordly bearing arising from a consciousness of real or supposed superiority, pride, haughtiness (cf. arrogans) : Liv. 5, 8 : avaritia et ar- rogantia praecipua validorum vitia, Tac. H. 1,-51 : tristitiam et arrogantiam et ava- ritiam exuerat : nee illi, quod est rarissi- mirm, aut facilitas auctoritatem, aut se- veritas amorem deminuit, id. Agr. 9 : quum magnitudinem et gravitatem sum- mae fortunae retineret, invidiam et arro- gantiam effugerat, id. Ann. 2, 72 ; id. Agr. 42. * 2. A pertinacity in one's demands, ob- stinacy: Liv. 37, 56 fin. arrogfatlO (adr.), onis, /. [arrogo] A taking to one's self; hence, as a juridical t. t., the full adoption, in the comitiis curi- atis in the presence of the pontifices, later of the emperor himself, of a homo sui juris in. the place of a child (cf. adoptio and the authors there cited) : " arrogatio dicta, quia genus hoc in alienam familiam tran- situs per populi rogationem fit," Gell. 5, 19, 8. Otherwise Gajus : " arrogatio dici- tur, quia et is, qui adoptat rogatur, id est interrogator, an velit eum, quem adopta- turus sit, justum sibi filium esse, et is qui adoptatur, rogatur, an id fieri patiatur V Dig. 1, 7, 2 ; Aur. Vict. Caes. 2. arrdgator (adr.), oris, m. [id.] He who takes or adopts one in the place of a child (cf. the preced. art.), Gaj. Dig. 1, 7, 2 ; Ulp. ib. 1, 7, 19 ; 22 ; Modest, ib. 1, 7, 40. ar-rdg°0 (adr.), avi, arum, 1. v. a. 1, Jurid. t. t., To ask or inquire of one, to question him: aliquem, Plaut. Rud. 5, 2, 45 ; cf. Gaj. Dig. 1, 7, 2. * 2. Alicui, 1. 1., To add one officer to an- other, to associate with, place by the side of: huic (consuli) dictatorein arrogari haud satis decorum visum est patiibus, Liv. 7, 25. 3. Also t. t., To take a homo sui juris in tiie place of a child, to adopt (v. arroga- tio) : Gell. 5, 19, 4 ; cf. Modest. Dig. 1, 7, 1 ; Gaj. ib. 1, 7, 2 ; Ulp. ib. 1, 7, 22, et al. — Whence transf. 4. To appropriate to one's self that which does not belong to one-, to claim as one's own : quamquam mihi non sumo tantum, judices, neque arrogo, ut, etc., Cic. Plane. 1 : non enim mihi tantum derogo, tamet- si nihil arrogo, ut, etc., id. Rose. Am. 32 : sapientiam sibi arrogare, id. Brut. 85 : ego tantum tibi tribuo, quantum mihi for- tasse arrogo, id. Fam. 4, 1 fin. : quod ex aliena virtute sibi arrogant, id mihi ex mea non concedunt, Sail. J. 85, 25 ; Tac. H. 1, 30 ; Hor. S. 2, 4, 35.— Whence 5. Poet.: alicui aliquid, To adjudge something to another as his own, to confer upon or procure for (opp. to abrogare) : scire velim, chartis pretium quotus arro- get annus, Hor. Ep. 2, 1, 35 ; id. Od. 4, 14, 40 : nihil non arroget armis, to adjudge every thing to arms, id. A. P. 121. — Whence arrogans (adr.), antis, Pa., ace. to no. 4, Appropriating something not one's own ; hence assuming, arrogant : si es- sent arrogantes; non possem ferre fasti- dium, Cic. Phil. 10, 9 : Induciomarus iste minnx atque arrogans, Cic. Fontej. 12 ; id. Verr. 2, 1, 60 : ne arrogans in praeri- piendo populi beneficio videretur, Caes. B. C. 3, 1 : pigritia arrogantior, Quint. 12, 3, 1 2 : arrogantissima persuasio, id. Decl. 8, 9. — 2. As a consequence of assump- tion : Haughty, proud (cf. arrogantia 1, b) : proponit inania mihi nobilitatis, hoc est hominum arrogantium nomina, Cic. Verr. 1, 6 : adversus superiores tristi ad- ulntione, arrogans minoribus, inter pares dimcilis, Tac. A. 11, 21. — Adv. arroganter ARS ace. to no. 1 : Cic. Att. 6, 1 ; Inv. 2, 3 ; Caes. B. G. 1, 40, et al — Comp.Snet. Caes. 79 ; Gell. 9. 15.— Sup. Oros. 7, 25,— Ace. to no. 2 : Tac. Agr. 16. ar-roro ("dr.), are, v. n. To moisten, bedew : herbain vino, Marc. Emp. 34. * arrOSOr (adr.), oris, «i. [arrodo] One who gnaws at or consumes a thing : stultorum divitum, Sen. Ep. 27. arrosilS (adr.), a, um, Part., from arrodo. arrdtanS (adr.), antis, Part, of a verb arroto, are, not elsewhere in use. In a winding, circular motion, winding j and trop. wavering: arrotanti tactu, Sid. Ep. 6, 1. arruiriaj ae, /. A pit in a mine, Plin. 33, 4, 21. arS; artis,/. [APJ2, ilprvta, a pern], ace. to its origin : Skill in joining something, combining, working it, etc. ; with the ad- vancement of Roman culture, carried en tirely beyond the sphere of the common pursuits of life, into that of artistic and sci- entific action, just as, on the other hand, in mental cultivation, skill is applied to morals, designating character, manner of thinking, so far as it is made known by external actions. 1. Skill in bringing into existence any object of sense, handicraft, trade, prof ession (rtxyn) '• Zeno censet artis proprium esse creare et gignere, Cic. N. D. 2, 22 : qua- rum (artium) omne opus est in faciendo atque agendo, id. Acad. 2, 1 fin. ; id. Off. 2, 3, 12 sq. 2. With the idea extended : Any phys- ical or mental activity, so far as it is prac- tically exhibited : a profession, art {music, poetry, medicine, etc.) ; ace. to Rom. no- tions, the liberales or ingenuae artes, arts of freemen (artificum), the noble arts, in distinction from the artes illiberales or sordidae, the arts, employments of slaves or the lower classes (opiticum) : Eleus Hippias gloriatus est, nihil esse ulla in arte rerum omnium, quod ipse nesciret : nee solum has artes, quibus liberales doc- trinae atque ingenuae continerentur, ge- ometriam, musicam, literarum cognitio- nem et poetarum, atque ilia, quae de na- turis rerum, quae de hominum raoribus, quae de rebuspublicis dicerentur : sed anulum, quem haberet, pallium, quo amictus, soccos, quibus indutus esset, se sua manu confecisse, Cic. de Or. 3, 32, 127 : jam de artificiis et quacstibus, qui liberales habendi, qui sordid! sint, haec fere , accepimus. Primum improbr-ntur ii quaestus, qui in odia hominum incur- runt, ut portitorum, ut feneratorum. Il- liberales autem et sordidi quaestus mer- cenariorum omniumque, quorum ope- rae, non artes emuntur : est enim in illia ipsa merces auctoramentum servitutis Opificesque omnes in sordida arte versan- tur Quibus autem artibus aut pru- dentia major inest aut non rnedioeris uti- litas quaeritur, ut medicina, ut architec- tural, ut doctrina rerum honestaruin, hae sunt iis, quorum ordiui conveniunt, ho- nestae, Cic. Off. 1, 42 : cf. id. Fam. 4, 3. And so with an adj. designating any sin- gle art : gymnastica, Plaut. Most. 1, 2, 73 : ars disserendi, dialectics, Cic. de Or. 2, 38 : medieae artes, Ov. Her. 5, 145 ; cf. ars medendi, id. A. A. 2, 735 : magica, Virg. A. 4, 493 : rhetorica, Quint. 2, 17, 4 : musica, Plin. 2, 25, 23 : urbanae, i. e. jtir risprudence and eloquence, Liv. 9, 42, et al. Sometimes the kind of art is distin- guishable from the connection, so that ars is used absol. of a particular art : instru- ere Atriden num potes arte mea 1 i. e. arte sagittandi, Ov. H. 16, 364 : tunc ego sim Inachio notior arte Lino, i. e. arte ca- nendi, Prop. 2, 13, 8 : fert ingens a puppe Notus : nunc arte (sc. navigandi) relicta Ingemit, Stat. Th. 3, 29 ; so Luc. 7, 126 ; Sil. 4, 715 : imus ad insignes Urbis ab arte (sc. rhetorica) viros, Ov. Tr. 4, 10, 16.— Finally, in the highest gradation of the idea, 3. Science, knowledge : quis ignorat, ii, qui mathematici vocantur, quanta in ob- scuritate rerum et quam recondita in arte et multiplici subtilique versentur, Cic. de Or. 1, 3, 10 : nam si ars ita definitur, ex rebus penitus perspeetis planeque cogni- ARS tis atque ab opinionis arbitrio sejuncris, scientiaque comprehensis : non mihi vi- detur ars oratoris esse ulla, id. ib. 1, 23, 108 : nihil est quod ad altera redigi pos- sit, nisi ille prius, qui ilia tenet, quorum artem instituere vult habeat illam scien- tiam (sc. dialecticam), ut ex iis rebus, quarum ars nondum sit, artem efficere possit id. ib. 1. 41, 186 : ars juris civilis, id. ib. 1, 42, 190 : Antiochus negabat ul- lam esse artem, quae ipsa a se proficisce- retur. Etenim semper illud extra est, quod arte comprehenditur Est enim oerspicuum, nullam artem ipsara in se versari, sed esse aliud artem ipsam, ali- ud, quod propositum sit arti, id. Fin. 5, 6 : id. a. Fr. 1, 1, 9 ; id. Coel. 30, 72 ; Or. 1, 4 : vir bonus optimisque artibus eru- ditus, Nep. Att 12, 4 : ingenium docile, come, aptum ad artes optirnas, id. Dion. 1, 2, et ah 4. Me ton.: 1, The theory lying at the basis of any art or science : " ars est praeceptio, quae dat certam riam ratio- nemque faciendi aliquid," Cic. Her. 1. 1 ; Asper, p. 1725 P. : non omnia, quaecum- que loquimur, mihi videntur ad artem et ad praecepta esse revocanda, not every thing can be traced back to theory and rules, Cic. de Or. 2, 11 : res mihi videtur esse facultate (in practice) praeclara, arte (in theory) medioeris : ars enim earum rerum est, quae sciuntur : oratoris autem omnis actio opinionibus, non scientia con- tiuetur, id. ib. 2, 7, 30 ; id. Acad. 2, 7, 22. In later Lat. ars is used abs. for gram- matical analysis, grammar: curru: non, ut qutdam putant, pro currui posuit, nee est apocope : sed ratio arris antiquae, etc., Serv. Virg. A. 1, 156 ; id. ib. 1, 95 : et hoc est artis, ut (vulgus) masculino utamur, quia omnia Latina nomina in us exeun- tia, si neutra fuerint, tertiae sunt declina- tionis, etc., id. ib. 1, 149 : secundum ar- tem dicamus honor, arbor, lepor : ple- rumque poetae r in s mutant, id. ib. 1, 153, et al. Hence also as a title of books in which such theories are discussed, and, indeed, prevalent in the class, per. for rhetorical and at a later period for gram- mat, treatises : (a) Rhetoric. : quam mul- ta non solum praecepta in artibus, sed etiam exemplain orationibus bene dicen- di reliquerunt ! Cic. Fin. 4, 3 : ipsae rhe- torum artes, quae sunt totae forenses at- que populares, id. ib. 3, 1 fin. : neque eo dico, quod ejus (Hermagorae) ars mihi mendosissime scripta videarur : nam sa- tis in ea videtur ex antiquis artibus (from the ancient works on rhetoric) ingeniose et dilizenter electas res collocasse, id. Inv. 1, 6' fin. ; id. Rep. 3, 4 Mos — (3) Gram- mar: in artibus legimus superlativum gra- dum non nisi genitivo plurali jungi, Serv. Virg. A. 1, 96 : ut in artibus lectum est. id. ib. 1, 535. So the titles "Donati Ars Grammatica," " Cledonii Ars," " Marii Victorini Ars," etc. ; v. the grammarians in Gothofred., Putsch. Lindem. — b. The knowledge, an, skill, workmanship, employ- ed in effecting or working upon an object ; French adresse : majore quadam opus est vel arte vel diligentia, Cic. Acad. 2, 14 fin. : et tripodas septem pondere et arte pares, Ov. H. 3, 32 : qui canit arte, canat ; qui bibit arte, bibat, id. A. A. 2, 506 : arte la- boratae vestes, Virg. A. 1, 639 : plausus tunc arte carebat, was natural, sincere, un- affected, Ov. A. A. 1, 113.— c. (concr.) The object itself artistically formed, a work of art : clipeum eft'erri jussit, Didymaonis artis, Virg. A. 5, 359 : divite me scilicet artium, quas aut Parrhasius protulit aut Scopas, Hor. Od. 4, 8, 5 : id. Ep. 1, 6, 17. — d. Artes personified, The Muses : arti- um chorus, Phaedr. 3, proL 19. H. Transf. from the province"of mind to morals : The moral character of a man, so far as it is made known by actions, manner of acting, habit, practice; as a vox media, ace. to the connection or a quali- fying word, a virtue or a vice : si in te aegrotant artes antiquae tuae, thy former manner of life, conduct. Plaut. Trin. 1. 2, 35 ; cf. Hor. Od. 4, 5. 12 ; Plaut Trin! 2, 1, 6 Lind. : nempe tua arte viginti minae pro psaltria periere, Ter. Ad. 4, 7, 24 : quid est quod tibi mea ars (my assiduity) efficere hoc possit amplius? id. Andr. 1, ART A '■ L, 4 : hac arte (/. e. constantia, perseve- rantia) Pollux et vagus Hercules Innixus arces attigit igneas, Hor. Od. 3, 3, 9 : mul- tae sunt artes (i. e. virtutes) eximiae. hu- jus administrae comitesque virtutis (sc. imperatoris), Cic. Manil. 13; id. Fin. 2, 34, 115 ; id. Verr. 2, 4, 37 Zumpt : nam imperium facile his artibus retinetur, qui- bus initio partum est, Sail. Cat 2, 4 Kritz ; so id. ib. 5, 7 : cultusque artesque viro- ram, Ov. M. 6, 58 : mores quoque confer et artes, id. Rem. Am. 713 : praeclari fa- cinoris aut artis bonae famam quaerere, Sail. Cat 2, 9 ; so id. ib. 10 : animus inso- lens malarum artium, id. ib. 3, 4 ; so Tac. A. 14, 57. — Hence also abs. in malam par- tem, as in Gr. rexrrj l* or Cunning, artifice, fraud, stratagem : haec arte tractabat vi- rum, Ter. Heaut 2, 3, 125 (cf. Ov. H. 17, 141) : capti eadem arte sunt, qua cepe- rant Fabios, Liv. 2, 51 ; id. 3, 35 : at Cy- therea novas artes, nova pectore versat Consilia, Virg. A. 1, 657 ; so id. ib. 7, 477 : ille dolis instructus et arte Pelasga, id. ib. 2, 152 : talibus insidiis perjurique arte Si- nonis Credita res, etc., id. ib. 2, 195 ; Luc. 4, 449 ; Suet Tit 1 : summis artibus, ■ttunn lirjXavj), id. Vitell. 2. Arsaces. is, m., 'AptaKni, The first king of the Parthians, Just. 41, 5. His successors, ArsaCldae, arum, m. (gen. plur. Arsacidum, Luc. 10, 51), Tac. H. 1, 40 ; Luc. L 108 ; 8, 217 ; 306, et al.— b. ArsaclUS, a . um , adj. Arsacian, poet, for Parthian, Mart 9, 36. Arsamcsata. ▼■ Armosata. ATSe Verse? A Tuscan-Latin incan- tation against fire : "arse verse averte ig- nem significat," Fest p. 16 (cf. Plin. 28, 2. 4). A pure Tuscan inscription found at Cortona with this formula reads : arses, wrses. sethlaml., etc., i. e. ignem aver- te, Vulcane, Orell. no. 1384. J arsenicum (arrhenicum, Plin. 28, 15, 60), i, n. — opijEiliico'ii (dppeviKov), Ar- senic, orpiment, Plin. 34, 28, 56 (Vitr. 7, 7 fin., uses for it auripigmentum). arseaog'onoa" T - arrhenogonon. Arsia, a e, m - A river in Ulyria, the present Arsa, Plin. 3, 26* 29 ; Flor. 2, 5 ; cf. Mann. Thrace S. 325. Arsia Silva. A forest in Etruria, distinguished by a battle between the Tar- quinii and the Romans, Liv. 2, 7 ; Val. Max. 1, 8 ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, 553. *arsineum> i, n. A woman's head- dress : Fest p. 17 ; Cato Oris, in Fest. p. 223 ; cf. Dae. Coram, p. 630. " Ar Since, es./., 'Apaivbn. 1. Daugh- ter of Ptolemy Lagus and Berenice, wife of King Lysimnchus. afterward of her brother Ptolemy Philadelphia, Just. 17, 1 : 2 ; 24, 2. — Hence Arsinoeum, ', «• The monument erected to her by the latter, Plin. 36, 9, 14 no. 3.-2. A daughter of Lysimachus, lite first wife of Ptolemy Phil- adclphus ; after her death worshiped as Venus Zephyritis, Plin. 34. 14, 42.-3. A daughter of Ptolemy Auletes, sister of Cle- opatra, Hirt. BelL Alex. 4 and 33 ; Luc. 10, 521.— 4. One of the Hyades. Hyg. F. 182,— 5. A name of several toirns : a. I 71 Lower Egypt, Plin. 5, 9, 11. — b. I'l Cyrenaica, Mel. 1, 8, 2 ; 3, 8, 7 ; Plin. I c— c . In Ci- licia, Plin. 5, 27, 22. — Hence Arsinoetl- CUS« a, um, adj. Of or pertaining to Ar- sinoe : aqua, Plin. 36, 22, 47. — d. -A town of Cyprus, id. 5, 31, 35. 'arsis, is, /. = Sp eric, in metre, The deration of the voice, opp. to thesis, depres- sion (pure Lat sublatio, Diom. p. 471 P.), Marc. Cap. 9, p. 328 ; Don. p. 1738 P. ; cf. Ter. Maur. p. 2412 P., and Mar. Vict, p. 2482 ib. arSUS, 8* um > Port., v. ardeo. tt artaba* ae, /. An Egyptian dry measure =3^ Rom. modii, Rhemn. Fann. de Ponder. 89. ArtabanUS; i) m - 1. -^ Parthian king of the family of the Arsacidae, Just 42, 2 ; Tac. A. 2, 3 ; 58 ; 6, 31 sq. ; 11, 8. — 2. A general of Xerxes, Nep. Reg. 1 ; Just 3, 1. Artacie. es, /., 'Aproni^ (Horn. Od. 10, 108), A fountain in the country of the Laeslrygones : Tibull. 4, 1, 59. artatns (arct). a, um, Pa., v. arto. Ari'iixatSj brum, n. (Artaxata, ae, /., Tac. A. 2, 06), 'AprdfytTa, The capital of ARTI Armenia Major, on the Araxes, now Ar* daschir, in A ' akschiwan, Juv. 2, 170. Artazerxes, is. m., 'Apraieplris, The name of several Persian kings, >'ep. Reg. 1 ; Just 3, 1 ; 10, 3, et al. arte (arete), adv. Narroicly, closely, lig/Uly ; briefly ; vehemently, etc., v. arceo, Pa fin. Artemis» Idis, /., "Aprein;, The Greek name of Diana, Plin. 25, 7, 36 ; cf. Macr. Sat. 1, 15 ; 7, 16. Artemisia, «e, /., 'Aprtumui, 1. Wife oj King Mausolus, in Caria, to whom, after his death, she built lite renown- ed Mausoleum, Gell. 10, 18.— 2. Artemi- sia, ae, /. The plant mug-wort, Plin. 25, 7, 36 ; App. Herb. 10. Artemlsium. it "•. 'Aprcuiawv, A promontory of tlte Island Euboea, Nep. Them. 3.-2. A town in Euboea, Plin. 4, 12,21. t artemon (artemo, Lueil. in Charis. p. 99 P.), oms, m. — uptTe'iiioi', A smaller sail put upon the mast above the main-sail, a top-sail : Jabolen. Dig. 50, 16, 242. — 2. The guiding-pulley, the third pulley of a mac) tine for raising weights: * Vitr. 10, 5. ; arteriaj ae, /. (arterium, i, n., v. below) = dprtjp:a, 1. The windpipe (since the lungs are attached to it) : arteria ad pulmonem atque cor pertinens, Plin. 11, 37. 66 ; id. 20, 6, 22 ; so id. 22, 25, 66 ; Gell. 17, 11, 2, et al. On account of inter- nal roughness, also called arteria aspera (Gr. rp:ixeia aprrjpiu) : quum aspera ar- teria (sic enim a medicis appellatur) osti- um habeat adjunctum linguae radicibus, Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1. And since it consists of two parts, also in the plur. : laeduntur arteriae, Cic. Her. 3, 12 : arteriae reticendo acquiescunt, id. ib. ; Plin. 22, 23, 48 ; Suet. Ner. 25 : id. VitelL 2 ; GelL 10, 26, 9. Once in the neutr. plur. : arteria, brum, * Lucr. 4, 530. — 2. An artery : sanguis per venas in oinne corpus diifunditur, et spirirus per arterias, Cic. N. D. 2, 55, 138 ; cf. ib. fin. : Sen. a N. 3. 15 : arteriarum pulsus citatus, aut tardus, etc., Plin. 11, 37, 88: arteria incisa non coit neque sanescit, Cels. 2, 10. Sometimes interchanged with vena ; cf. Gell. 18, 10. 4 sq. * arteria ce. .e*, f. — uprnpiak-ij, A medicine for the windpipe : Plin, 23, 7, 71 ; cf. Cels. 5, 25 no. 17 ; Scribon. Comp. 74 and 75. f arterlacusj *• um . odj.= dpr-npia- koS, Oj or pertaining to the windpipe: medicamenta, which produce coughing, Coel. Aur. Tard. 2. 6. t arteriotomia, ae, f. = dp-npiaro- uia, An opening or utcisio/i in an artery, Coel. Aur. Tard. 1, 1^». t arthritlCUS; a. um . adj.=:dp9pirt- Koi, Gouty, arthritic: cocus, * Cic. ram. 9,23. t arthritis, Idis,/. = nf 9plr:c, A lame- ness in the joints, gout : Vitr. 1, 6 (pure Lat. articularis morbus). articulamentmn, i, n. [articulo] The articulation, juncture of the limbs, a joint (late Lat) : Scribon. Comp. 214 ; id. 206. 263. articularis, /• [articulo] (be- 143 ART! longing to the lang. of the vineyard) 1. The putting forth of new joints or knots: Plin. 1«, 25, 41 ; id. 17, 21, 35 no. 5.-2. A disease of the viae at the joints of the ten- drils, the joint-disease, Phn. 17, 24, 37 no. 6. artictllatuS; a > nm, Pa., v. articulo. articulo, avi, atum, 1. v. a. [articu- lusj, lit., To divide into single members or joints, to furnish with joints. Hence t.r o p. of discourse (in which sense alone the word is found) : To utter distinctly, to articulate : hasce voces, mobilis articu- lat verborum daedala lingua, the nimble tongue articulates, Lucr. 4, 551. So ver- ba, App. Flor. no. 12, p. 349, 5: sonos, Ar- nob. 3, p. 111.— Whence articulatus, a, um, Pa., lit., Furnish- ed with joints ; hence distinct : verba, Sol. c. 65 : vox, Arn. 7, p. 217, and in gram- mar : "articulata (vox) est, quae coarc- tata, hoc est copulata, cum aliquo sen- su mentis ejus, qui loquitur, profertur," Prise, p. 537 P. ; so Isid. Orig. 1, 14.— '■Ado. articulate ; loqui, Gell. 5, 9, 2. artlCUldSUS) a, nm, at 'j- [articulus] Full of joints, or (ot plants) full of knots : radix, Plin. 24, 16, 93.— Trop. of dis- course : vitanda concisa nimium et velut articulosa partitio, cut up or broken into many divisions and subdivisions, Quint. 4, 5, 24 (cf. just before : divisio in digitos diducta). articuluS; i, m - dim. [artus] A small member connecting other members, a joint, knot, knuckle : nodi corporum, qui vo- cantur articuli, Plin. 11, 37, 88 : hominis digiti articulos habent tcrnos, pollex bi- nos, id. 11, 43, 99 : summus caudae artic- ulus, id. 8, 41, 63, et al. : crura sine no- dis articulisque, Caes. B. G. 6, 27 : ipso in articulo, quo jungitur capiti cervix, Liv. 27, 49 : auxerat articulos macies, i. e. had made more joints, had made the bones visible, Ov. M. 8, 808 : articulorum dolores habere, i. c. gouty pains, Cic. Att. I, 5 fin, ; cf. Cels. 5, 18 : postquam illi justa chiragra Contudit articulos, *Hor. 5. 2, 7, 16 ; cf. Pers. 5, 58 : gladiatorem vehementis impetus excipit adversarii mollis articulufi, Quint. 2, 12, 2. Hence molli articulo tractare aliquem, to touch one gently, softly: Quint. 11, 2, 70. — Of plants : ineunte vere in iis (vitibus), quae relicta sunt, exsistit, tamquam ad articu- los sarmentorum, ea quae iremma dici- tur, Cic. de Sen. 15, 53 ; Plin. 16, 24, 36 : ante quam seges in articulum eat, Col. 2, II, 9 ; so Plin. 18, 17, 45. Of mountains : A hill connecting several larger mount- ains, Plin. 37, 13, 77. — jj. With an exten- sion of the idea : Limbs, members in gen. (cf. artus) : * Lucr. 3, 697. Hence also for the fingers : Prop. 2, 34, 80 ; so Ov. H. 10, 140 ; Pont. 2, 3, 18 : quot manus atteruntur, ut unus niteat articulus ! Plin. 2, 63, 63. 2. Trop.: 3i Of discourse: A mem- ber, part, division : " articulus dicitur, quum singula verba intervallis distingu- untur caesa oratione, hoc modo : acri- monia, voce, vultu adversaries perterru- isti," Cic. Her. 4, 19 : continuatio verbo- rum soluta muto est aptior atque jucun- dior, si est articulis mexnbrisque (Kouuam Kai kwAois) distincta, quam si continuata ac producta, Cic. de Or. 3, 48 Jin. : (ge- nus orationis) Huctuans et dissolutum eo quod sine nervis et articulis lluctuat hue et illuc, id. Her. 4, 11. Hence, A short clause : Julian. Dig. 36, 1, 27. Also, a single word : Pomp. Dig. 35, 1, 4 : articu- lus Est praesentis temporis demonstrati- onem continet, id. ib. 34, 2, 35 : hoc artic- ulo Quisquc omnes significantur, id. ib. 28, 5, 29. — In grammar, the pronouns hie and quis, in Var. L. L. 8, 23, 115 : The ar- ticle, in Quint. 1, 4, 19. — jj. Of time : (a) A point of time, a moment : commoditatis omnes articulos scio, Plaut. Men. 1, 2, 31 : qui hunc in summas angustias adduetum putaret, uteum suis conditionibus in ipso articulo temporis astringeret, at the most- critical moment, Cic. Quint. 5, 19 : in ip- sis temporum articulis, Plin. 2, 97, 99 ; so August, in Suet. Claud. 4. Also without tempus : in ipso articulo, Ter. Ad. 2, 2, 21. And with res : in articulo rerum, Curt. 3, 5. Also in articulo = statim, Cod. Just. 1, 33, 3. Hence with the idea ex- 144 ART I tended (cf. above, no. 1, b) : (j3) A space, division of time: hi cardines singulis ar- ticulis dividuntur, Plin. 18, 25, 59 : octo articuli lunae, id. ib. 35, 79 : articulus aus- trinus, i. e. in which the auster blows, id. 17, 2, 2,— c. Of other abstract things: Part, division, point : per eosdem articu- los (i. e. per easdem honorum partes) et gradus producere, August, in Suet. Claud. 4 : stationes in mediis latitudinum articu- lis quae vocant ecliptica, Plin. 2, 15, 13 ; Julian. Dig. 1, 3, 12 : ventum est ergo ad ipsum articulum causae, ventum ad rei cardinem, Arnob. 7, p. 243. artlfbX; icis, m. fars-facio] T. Subst, 1, One who is master in the liberal arts (while op-ifex is a master in the artes sor- didifi ; cf. ars I., no. 2), an, artist, artificer : illi artifices corporis simulacra ignotis nota faciebant, Cic. Fam. 5, 12 : reponen- darum (tegularum) nemo artifex (/. c. architectus) inire rationem potuit, Liv. 42, 3 : in armamentario multis talium operum (sc. tormentorum) artifieibus de industria inclusis, id. 29, 35 : ut ajunt in Graecis artifieibus eos auloedos esse, qui citharoedi fieri non potuerint, sic, etc., Cic. Muren. 13, 29 ; cf. Ov. M. 11, 169, et al. : artifices scenici, Cic. Arch. 5, 10 ; id. Quint. 25 ; Suet. Caes. 84. In this sense also abs. artifex : Plaut. Am. prol. 70 : multi artifices ex Graecia venerunt, Liv. 39, 22 ; so id. 5, 1 ; 7 ; 2 ; 41, 20. So of a charioteer, as in Gr. rcx"irni, Plin. 7, 53 fin. Of a physician, Liv. 5, 3. Also of an orator or writer : Graeci dicendi artifices et doctores, Cic. de Or. 1, 6 fin. : quum contra talem artificem (sc. Horten- sium oratorem) dicturus essem, id. Quint. 24 fin. : politus scriptor atque artifex, id. Or. 51, 172. — Trop.: A master in any thing, in doing any thing, etc. : artifices ad corrumpendum judicium, Cic. Verr. 2, 5, 71 : artifex callidus comparandarum voluptatum, id. Fin. 2, 35 : Cotta in am- bitione artifex, Q. Cic. Petit. Cons. 12, 47 : ferendne in alios invidiae artifex, Tac. H. 2, 86, et al. 2. A maker, originator, author, contriv- er of a thing : sfpuleher est hie mundus, si probus ejus artifex, etc.; Cic. Univ. 2 : artifex omnium natura, Plin. 2, 1, 1 : si indocta consuetudo tarn est artifex suavi- tatis, id. Or. 48 fin. : artificem (sc. malo- rum) mediis immittam Terea flammis, Ov. M. 6, 615 : vadit ad artificem dirae, Polymestora, caedis, id. ib. 13, 551 : sce- leris infandi artifex, Sen. Agam. 975. — Ironic : O artificem probum ! Ter. Ph. 2, 1, 29. — Also for a sly, cunning contriv- er, inventor of a thing (cf. a%s no. 5) : et mihi jam multi crudele cauebant artificis scelus, Virg. A. 2, 125 ; so id. ib. 11, 407. !!• Adj. : J. Activ., Fitted for, skilled in a thing ; artistical, ingenious, dextrous : Bomilcar et per homines talis negotii ar- tifices itinera explorat, Sail. J. 35, 3 : mi- les decollandi artifex, Su.ot. Cal. 32 : tarn artifices saltationis, id. Tit. 7. Also of in- animate things : artifices Natura manus admovit, Ov. M. 15, 218 ; so Prop. 4, 2, 62 : artifex, ut ita dicam stilus, Cic. Brut. 25, 95 : mobilitas ignea artifex ad formnn- da corpora, Plin. 6, 30, 35 : vir tarn artifi- cis ingenii, id. 8, 16, 21, et al. — Poet. c. Inf. : venter, negatas artifex sequi voces, Pers. 10 prol. 2. Pass.: Skillfully prepared or made, artificial, ingenious : quatuor artifices vi- vida signa boves, Prop. 2, 31, 8 : tantae tamque artifices argutiae, Plin. 10, 29, 63 : manus libratur artifici temperamento, id. 12, 25, 54 : artifex vultus, Pers. 5, 40, et al. — Poet, of a horse: Broken, trained: Ov. A. A. 3, 556. artif lCialis, e, adj. [artificium] Of or belonging to art, artificial, according to the rules of art (perh. only in Quint. ; in Cic. and the Auct. Herenn. for it artifici- osus. q. v.) : probationes, Quint. 5, 1, 1 ; so ib. 5, 9, 1 ; 12, 8, 19 : ratio, ib. 6, 4, 4. Once subst. : artificialia, ium, n. That which is according to the rules of art, id. ib. 1, 8, 14.— Adv. id. ib. 2, 17, 42. artlficialiter, adv. According to art ; v. the preceding. artlflClOSej adv. With art, arti- ficially ; v. the following. artif ICIOSUS. 8 > nm, adj. [artificium] ARTO Accomplished in art, skillful, artful, art- istic (apparently found only in Cic. and the Auct. Her. ; cf, artificialis) : rhetorea elegantissimi atque artificiosissimi, Cic. Inv. 1, 35 fin. : quod si artificiosum est intelligere, quae sunt ex arte scripta, multo est artificiosius ipsum scribere ex arte, Her. 4, 4, 7 : ipsius mundi natura non artificiosa solum, sed plane artifex, Cic. N. D. 2, 22, 58 : Zeno uaturam ita definit, ut earn dicat ignem esse artificio- sum ad gignendum progredientem via, id ib. § 57.— b. Pass. (cf. artifex II, 2\ On which much art has been bestowed, made with art, artificial, artistic : utraeque (sc. venae et arteriae) vim quandam in- crcdibfiem artificiosi operis divinique tes- tantur, Cic. N. D. 2, 55, 138 : Epicurus autem nee non vult, si possit, plane et aperte loqui: nee de re obscura, utphys- ici ; aut artificiosa, ut mathematici, id. Fin. 2, 5. — Ct According to the rules of art, artificial ; esp. freq. in opp. to natu- ralis, natural, according to nature : ea genera divinandi non naturalia, sed arti- ficiosa dicuntur, Cic. Div. 1, 33; so sev- eral times Herenn. 3. 16 sq., et al. — Adv. artificiose: Cic. de Or. 1, 41, 186; Fin. 3, 9, 32; N. D. 3, 11, 'Zl.—Comp. Cic. N. D. 2, 22. — Sup. Cic. Her. 4, 4, 7. artificium; ii, «• [artifex] The oc- cupation of an artifex, the exercise of a profession, trade; an employment, a hand- icraft, an art : jam de artificiis et quaesti- bus, qui liberates habendi, qui sordidi sint. etc., Cic. Off. 1, 42 : ne opifices qui- dem tueri sua artificia possent, nisi, etc., id. Fin. 3, 2 : in artificio perquam tenui et levi (sc. scenico), id. de Or. 1, 28, 129 : sordidum ancillareque, id. Tusc. 5, 20, 58 ; so Tac. Or. 32 ; Sen. Ben. 6, 17 : non tu in isto artificio accusatorio callidior es, quam hie in suo, Cic. ltosc. Am. 17, 49 ; id. ib., et al. 2. Skill, knowledge, ingenuity in any thing: simulacrum Dianae singulari ope- re artificioque perfectum, Cic. Verr. 2, 4, 33 ; so id. ib. 21 : quae eertis signis arti- ficii notata sunt, id. Herenn. 4, 4. 3. Theory, system (cf. ars I, no. 4) : non esse eloquentiam ex artificio, sed artifi- cium ex eloquentia natum, Cic. de Or. 1, 32, 146 : existimant artificium esse hoc quoddam non dissimile ceterorum, cujus- modi de ipso jure civili Crassus componi posse dicebat, id. ib. 2, 19 fin. : scientia cujusdam artifieii nonnumquam dicitur prudentia, id. Herenn. 3, 2 : artificium memoriae, mnemonics, id. ib. 4, 16. 4. Skill serviceable in the attainment of any object, ingenuity, art. dexterity ; and in a bad sense, craft, cunning, artifice (cf. ars I, no. 5) : id ipsum, quod contra me locutus es, artificio quodam es consecu- tus, Cic. de Or. 1, 17 : opus est non solum ingenio, verum etiam artificio quodam singulari, id. Verr. % 4, 40 fin. : vicinitas non assueta mendaciis, non fucosa, non fallax, non erudita artificio simulationis, id. Plane. 9 : non virtute, neque in acie vicisse Romanos, sed artificio quodam et scientia oppugnationis, Caes. B. G. 7, 29 : quorum artificiis eifectum est, ut respub- lica in hunc statum perveniret, id. in Cic. Att. 9, 8, C. fin. 1. artlOi iv i, Itum, 4. v. a. [artus, Pa.\ To drive in tight, to fit close (only ante- class.) : surculum, Cato R. R. 40, 3 ; so id. ib. 41, 2 : linguam in palatum, Novius in Non. 505, 30. 2. artlO. ire, v. a. [ars] To indue with art ; only in the two follg. exs. : " arti- tus : bonis instructus nrtibus," skilled in arts, Fest. p. 17 (cf. centum puer artium, Hor. Od. 4, 1, 15). — Hence also endowed with cunning (cf. ars I., no. 5), artful : ar- titi viri, f laut. Asin. 3, 2, 19 in varr. lectt. * artisellium* ii. n - [artus-sella] ^4?! arm-chair : Petr. S. 75, 4, ed. Anton. arto (arcto), avi, atum, 1. v. a. [artus. Pa.] To draw or press close together, to bring into a small compass, to make close, to compress, contract (not found in Cic.) : omnia conciliatu artari possunt, * Lucr. 1, 577 : libros, Mart. 1, 3, 3 ; Col. 12, 44, 2 ; vitis contineri debet vimine, non arta- ri, Plin. 17, 23, 35 no. 26 ; id. 3, 6, 13.— Trop. : fortuna humana fingit artatque ut lubet, i. e. in angustias redigit, Plaut. ARUN Capt 2, 2, 54 Lind. ; Liv. 45, 56 : tempus, to lima, circumscribe, shorten, Ulp. Dig. 42, 1, 2 ; 38, 9, 1 : se, to limit one's self, to retrench, id. ib. 1, 11, 2, et al.— *Z. In gen. To finish, conclude : Petr. S. 85, 4. — Whence artatus, a, um, Pa., lit., Contracted into a small compass ; hence narrow, close ; and of time, short .- pontus, Luc. 5, 234 : tempus. Veil. 1, 16. t artocdpus. i. **• — aprora-oy, A baker, Finnic. Math. 8, 20. '' artocreaS; atis, n.^zdproicpeas, A dish composed of bread and flesh, a meat pie : Pers. 6, 50 ; cf. Orell. no. 4937. artolagfanus. •> m.z=aproXayav6v, A kind of bread or cake (made of meal, wine, milk, oil, lard, and pepper, Athen. 3, 28) : * Plir. 18, 11, 17 ; Cic. Fam. 9, 20. 'artopta- ae, m.—dpro^rnS, * 1. A baker: Juv. 5, 72 Ruperti. — 2. A vessel to bake in, a bread-pan : Plant- Aul. 2, 9, 4 ; cf. Plin. 18, 11, 28.— Whence artopticiuSj a, um, adj. (v. artopta no. 2) Baked in the artopta : panis, Piin. 18, 11, 27. t ArtdtrdffUS) i m - [apTOS-rpiiyo), bread-gnaweri A name of a parasite in Plaut. Mil. t Artdtyritae, arum, m. [apros-rv p6i] Heretics who made ufferings of bread and cheese, Aug. de H acres, no. 25. artroi are, v. aratro. artua L v artus. * artuatirrii "dv. [artus] Limb by limb : Firmic. Math. 7, 1. artuatUS) a, um, Part, of a verb ar- tuo, are. not elsewh. found, Torn in piec- es: Firmic. Math. G, 31 ; adv. v. artuatim. 1. artUS (arct.), a, um, Pa., v. arceo. 2. artHSi uum, m. plur. (artua, n. Plaut Men. 5, 2, 102, also quoted in Non. 191. 12. — Hence dot. ace. to Vel. Long. p. 2229 P. and Ter. Scaur, p. 2260 ib. arti- bus ; yet the ancient grammarians give their decision in favor of artubus, which form is also supported by the best M5S. ; cf. arcus and Schneid. Gr. 2, p. 335 sq. — The singular only in Luc. 6, 754 ; VaL Fl. 4, 310, and Prise, p. 1219 P.) [Spu, whence dp&pov.] 1. A joint: molles commissurae et ar- tus (digitorum), Cic. N. D. 2, 60 : suffra- ginum artus, Plin. 11, 45, 101 : luxata cor- pora in artus redeunt, id. 31, 6, 32 ; Tac. H. 4, 81 : dolor artuum, gout, Cic. Brut. 60, 217. — In impassioned or descriptive discourse, sometimes connected with membra : Plaut. Men. 5. 2, 102 : copia ma- terial cogitur interdum flecti per mem- bra, per artus, in every joint and limb, Lucr. 2, 282 ; so id. 3, 703, et al. ; Suet. Calig. 28 ; cf. Baumg. Cms. in the Clavis Suet. : ceraere laceros artus, truncata membra, Plin. Pan. 52, 5. — Trop. : The muscular strength in the joints; hence, in gen., strength, power : 'E-txapiiewv Ulud teneto; -'nervos atque artus esse sapien- tiae, non temere credere," Q. Cic. Petit. Cons. 10. — More freq. 2. The (larger, jointed) limbs in gen. (very freq., esp. in the poets ; in Lucret. alone about sixty times) : quum tremulis anus attulit artubu' lumen, Enn. Ann. 1, 40 ; so Lucr. 3, 7 ; cf. id. 3, 488 ; 6, 1189 ; Cic. de Or. 1, 26 fin. : sic Poenei contre- miscunt artubus, Naev. 3, 7 : dum nati (sc. Absyrti) dissipatos artus captaret pa- rens, old poet (Attius ?) in Cic. N. D. 3, 26; Lucr. 2, 267; id. 3, 130, etc. : rogum- que parari vidit et arsuros supremis igni- bus artus, etc., Ov. M. 2, 620, et al. : sal- susque per artus sudor iit, Virg. A. 2, 173 ; id. ib. 1, 173, et aL : veste stricta et sin- gulos artus exprimente, Tac. G. 17. — Of plants: stat per se vitis sine ullo peda- mento, artus suos (its tendrils) in se col- ligens, Plin. 14, 1, 3. anila< ae, /. dim. [ara] 1. A small zltar : ante hosce Deos erant arulae, * Cic. Verr. 2, 4, 3 ; so Jus Papir. in Macr. Sat. 3, 11 ; Am. 3, p. 114 ; Orell. no. 1630. — 2. tt Among the Campanians, The turf laid around an elm-tree, Plin. 17, 11, 15. arum* ▼■ aros. t aruncus. •> m.=rjpvyyos (Dor. cipvy- yos), The beard of the goat, goat's beard: ?]in L S, 50, 76. 'arundifer (bar.), era, erum, adj. K ARUN j [arundo-fero] Reed-bearing : caput, Ov. F. 5, 637 (cf. id. Met. 9, 3, and Virg. A. 10, 205 ; v. arundo no. 1). i * arundinaceus (har.), a. um, adj. [arundo] Like a reed : folium, Plin. 18, 7, 5. .. : arundinarius Oar., v. arando), ii, m. : [arundo no. 2, b] A dealer in lime- j twigs, Orell. no. 4199. i arundinatio (liar.), onis, /. [from the verb ahundino, are (not elsewh. found), to support with reeds] The prop- ping up of the vine by reed poles (cf. arun- do no. 2, i), V'ar. R. R. 1, 8, 3, ace. to Schneider's conjecture, the lectio vulg. is harundulatio. arvmdinetum (harund., v. arundo), i, n. [arundo] A thicket of reeds: Cato K. R. 6, 3 ; Var. R. R 1, 24, 4 ; Col. 4, 32, 3 ; Plin. 10, 8. 10. arundinCUS (harund.. v. arundo), a, um, adj. [arundo] 1. Of reeds, reedy, reed-: silva, Virg. A. 10, 710: paniculae, Plin. 8, 32, 50 : cuneoli Col. 4, 29, 10 : ri- pae, abounding in reeds, Stat Th. 6, 174. — P o e t. : carmen, a shepherd's song, Ov. Tr. 4, 1, 12. — 2. Similar to a reed : radix, Plin. 24, 16, 93. arundinosus (har.), a, um, adj. Abounding in reeds : Cnidus, Cat. 36, 13. — From arundo (ace. to Agroet. p. 2272 P., and Eutych. in Cassiod. Orth. 9, to be written harundo, as the word with its derivatives is still found in single MSS. and inscrip- tions ; yet the pure lang., as in other sim- ilar words, seems to have taken the un- aspirated form ; cf. arena), inis, /. [etym. dub.] The reed, cane (slender and taller than cannp), Cato R, R. 6, 3; 47; CoL 4, 32 ; Plin. 16, 36, 64, et aL— In the poets as an attribute- of the river-gods, as wound around their heads : Calydonius amnis redimitus arundine crines, Ov. M. 9, 3 ; so id. ib. 9, 100 ; Virg. A. 10, 205; 8, 34 ; cf- arundifer. 2, Me ton. for things made of reeds : a. An angling rod : Plaut. Rud. 2, 1, 5 : haec laqueo volucres, haec captat arun- dine pisces, Catull. 2, 6, 23 : hos aliquis tremula dum captat arundine pisces vi- dit Ov. M. 8, 217 ; so id. ib. 13, 923 ; 14, 651, et al. — b. Lime-twigs for catching birds : parari aucupes cum arundinibus fuerunt, Petr. Sat. 40, 6 : so id. ib. 109, 7 ; Mart. 14, 218 ; so id. 9, 55, 3 ; Hor. S. 1, 8, 6. — Trop.: duae unum expetitis palum- bem ; perii, arando alas verberat Plaut. Bae. 1,1. 17. — c. The shaft of an ar- row: quod fugat, obtusum est et habet sub arundine plumbum, Ov. M. 1, 471. Hence (pars pro toto) An arrow : inque cor hamata percussit arundine Ditem, Ov. M. 5, 384 (cf. id. Trist 3, 10. 63 : ha- matae sagittae) ; so id. ib. 8, 382 ; 10, 526 ; 11, 325: actaque multo perque uterum sonitu perque ilia venit arundo. Virg. A. 7, 499 : haeret lateri letalis arundo, id. ib. 4, 73. — d- A pen (cf. Adam's Antiq. 2, S. 233) : Mart 1, 4, 10 : inque manus char- tae, nodosaque venit arundo. Pers. 3, 11. The best came from Cnidus : Cnidia, A us. Ep. 7, 49, and Acidalia, Mart. 9, 14, 3. — C A reed pipe, slupherd's pipe, shalm, tm- piy\ (consisting of several reeds fastened together with wax, and diminishing erad- ually in size) : junctisque canendoVin- cere arundinibus servanda lumina ten- tat, Ov. M. 1, 685 ; cf. ib. 707 sq. ; id. ib. 11, 154 .- aarestem tenui meditabor arun dine Musam, Virg. E. 6, 8 ; cf. Culex, 99. — £ A flute (constructed from the icdXa- fios aiXnrtKoS, Theophr. 4, 12) : Ov. M. 6, 384. — tr A comb made of reed, which broughtthe threads of a web into their place (cf. Adam's Antiq. 2, p. 313) : stamen se- cernit arando, Ov. M. 6, 55 (cf. Virg. G. 1, 294 : arguto conjux percurrit pectine telas, and id. Aen. 7, 14). — h. A reed for brushing down cobwebs: Plaut Stich. 2, 2, 23. — i. A post for supporting vines : Var. R. R. 1, 8, 2.— k. For covering build- ings: Vitr. 2, 1. — J. A stick for chastis- ing: Prop. 4, 7, 25; Petr. S. 134, 3— m . In medicine, Splints for holding together the injured parts of the body : Suet Aug. 80 Baumg.-Crus. — n. A measuring rod : Prud. Psycb. 826. — o. A plaything for children, a hobby-horse : equitare in arun- dine longa, Hor. S. 2, 3. 248. A R V U arundulatio (har.), v. arundinatio. Ai rin g, ntis, m. An Etruscan nam* of the younger sons, while the elder were called Lar or Lars [pure Etruscan Arnth, Gr. "Appujy or 'Appuvvs] 1. A brother of Lucumo (Tarquin. Priscus), Liv. ], 34. — 2. A younger son of Tarquin the Proud. Liv. 1, 56 ; 2, 6. — 3. A son of Porsenrta, Liv. 2, 10. — 4« An Etruscan seer, Luc. 1. 585; v. Mull. Etrusk. 1, p. 405 and 409 : cf. with Grotef. in Seebodes' >". Arch. 1829, p. 110. Arupium, u. "., 'ApoiirctVuv Strabo, A town in lllyrin, Irin. Anton. — Whence Arupinas. atis, A native of Arupium. Tib. 4, 1, 110. (* Al. leg. Arupinus.) t arura. ae. /. = ipovp <, A field, corn- field. Marc. Emp. 8 : Vel. Long. p. 2246 P. arnspez, v. haruspex. arvalis, f, "dj. [arvura] Pertaining to a cultivated field ; hence Fratres Arva- les, a college of twelve priests, who yearly made offerings to the field-Lares for the in- crease of the fruits of the field : " Fratres Arvales dicti sunt, qui sacra publica faci- unt propterea, ut fruses ferant arva," Var. L. L. 5, 15, 25 ; cf.'Non. 560, 24 sq. ; Mull. Etrusk. 2, S. 91 and 105. The ex- isting inscriptions show that this college of priests continued in existence until the fourth century ; cf. OrelL 1. p. 388 sq. ; ib. no. 5054; 807; 840; 858; 903; 947; 961, et al. The song of these Arval brothers v. in the Appendix. ar-yehO; ex i> ectum, 3. v. a. (an old form for adveho, v. ad init.) To bring, to procure (only twice in Cato) : Cato R. R. 138 ; id. ib. 135, 7. Ajvemij 6mm, m., 'Ap6epvoi Plut. 'Apovepvot Strabo, A people of Gaul, in the present Auvergne, Caes. B. G. 1, 31 ; 45 ; 7, 7 ; Luc. 1, 427 ; cf. Mann. Gall. S. 130. Whence ArvemUSj a, um, adj. Arvemian : vinum, Plin. 14, 1, 3. arvig-a (harv.), v. arvix. arvina* ae, /. 1. Grease, fat, suet., lard : pinguis, * Virg. A. 7, 627 (•' secun- dum Suetonium arvina est durum pin- gue, quod est inter cutem et viscus.' - Serv.). — 2. Grcasiness, fatness, in gen. : Pmd. Cath. 7, 9 ; Sid. Ep. 8, 14.— 3, An appellation of the dictator, A. Cornelius Cossus, Liv. 8, 38. t arvix or with the aspiration has- vix, Igis, / = APIE, with digamma AP- F1H, also as fern, arviga (haev.), ae, A ram for offering : "Aries qui etiam dice- batur Ares, veteres nostri Arviga, bine Arvigas," Var. L. L. 5, 19, 28 (ace. to Lind. Fest Comm. p. 447) : " Harviga diceba- tur hostia, cujus adhaerentia inspicieban- tur exta," Fest. p. 75 ; cf. Lind. Comm. 1. c. (in Don. Ter. Ph. 4, 4, 28, haruga ; in Vel. Long. p. 2233 P. ariuga). arVUlDj h "■> y - arvus. arvUSj a, um, adj. [instead of aruus from aro] That has been ploughed, but not yet sown : " ager arvus et arationes ab arando," Var. L. L. 5, 4, 11 : " arvum quod aratum nee dum satum est" idL R.. R. 1, 29 ; Fest. p. 22 : aut arvus est ager. aut consitus, aut pascuus, aut florens. Isid. Orig. 15, 13 ; Plaut True. \ 2, 47 - agri, arri et arbusti et pascui, lati atqu< uberes, Cic. Rep. 5, 2 Moser. — Hence subst 1. arva, ae, /. (sc. terra) An arabU field, cornfield; only twice ante-class.: Naev. in Non. 192, 30 ; Pacuv. ib. — On the other hand, class. 2. arvum, i, n. (sc. solum) An arable field, cultivated land, a field, ploughed land, glebe (cf. Doed. Syn. 3, S. 8) : nee sci- bat ferro molirier arva, Lucr. 5. 932 ; id. 1 . 315 : sol lumine consent arva, id. 2, 211 : c£ id. 2, 1163 ; Ov. M. 1, 598 ; 11, 33 ; Virg. G. 2, 263, et saep. : ex arvo aeque uiagno. Var. R. R. 1, 7, 2 : prata et arva et pecu- dum greses diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur, Cic. N. D. 1, 44. 122: Xumidae pabulo pecoris magis quam arvo student, Sail. J. 90 : ne perconteris. fundus meus, optime Quincti, Arvo pas- cat herum, Hor. Ep. 1, 16, 2 ("frugibus .- arvum autem ab arando dictum e-?t" Crucqu.) : arva per annos mutant, et su- perest ager, Tac. G. 26 ; Suet Ner. 31 ; id. Dom." 7. — Tr op. : muliebria arva. Lucr. 4, 1103 : senitale arvum (i. «. paiv 145 ARX tes genitales muliebres), Virg. G. 3, 136. — M e t o n. : a, A region, country : aspi- cis en, praeses, quali jaceamus in arvo, Ov. Pont. 4, 7, 3. — fc. Among the poets in gen. : Fields, plains, regions : arva pu- tria, Liv. Andron. in Fest. p. 187 ; Lucr. 5, 923 ; id. 2, 1155 : nee pisces (queunt) vivere in arvia, id. 3, 786 : Circaea arva, Ov. M. 14, 348 : Peneia, id. ib. 12, 209 ; so id. ib. 15, 52; 276; 11, 62; 196; Virg. A. 5, 703, et saep. : pomosa, Prop. 4, 7, 81 : qna tumidus rigat arva Nilus, Hor. Od. 3, 3, 48 ; id. Epod. 16, 56.— Hence also, (a) For pascumn, Pasture-ground : arvaque mugitu sancite boaria longo : nobile erunt Romae pascua vestra forum, i. e. the later forum boarium at Rome, Prop. 4, 9, 19. — ({$) Arva Neptunia, for Sea: Virg. A. 8, 695 (cf. id. ib. 6, 724 : campi liquentes). — (y) A shore, coast : jamque arva tenebant (angues), Virg. A. 2, 209. arXj arcis, f. [arceo " arx ab arcendo, quod is locus munitissimus urbis, a quo facillime possit hostis prohiberi," Var. L. L. 5, 32, 42 ; cf. Serv. Virg. A. 1, 20; Isid. Orig. 15, 2, 32 ; Doed. Syu. 4, S. 428] A castle, citadel, fortress, dtcpoxoXts ', in Rome, the Capilolium : arce et urbe orba sum, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 : optuma- tes, Corinthum quae arcem altam habetis, id. ap. ejusd. Fam. 7, 6 : edicite per ur- bem ut omnes qui arcem astuque acco- lunt, cives, etc., Att. in Non. 357, 14 ; Plaut. Bac. 4, 8, 59 ; so id. Pseud. 4, 6, 2 ; Ter. Hec. 3, 4, 17 ; Lucr. 5, 1107 : arcis servator, candidus anser, id. 4, 685 : mu- nire arcem, Cic. Pis. 34 Jin. : quum Ta- rento amisso, arcem tamen Livius retinu- isset, id. de Or. 2, 67, 273 : arx intra moe- nia in immanem altitudinem edita, Liv. 45, 28 : Romana, id. 1, 12 : Capitolina, id. 6, 20 ; cf. id. 3, 18 ; Tac. H. 3, 69 ; Suet. Claud. 44, et saep. As the place on which auguries were received (cf. auguracu- lum) : ut cum in arce augurium augures acturi essent, Cic. Off. 3, 16, 66 ; so Liv. 1, 18, and 24. — Hence, lj. Tr op. as in all langg. (cf. Luther's " A strong castle is our God") : Defence, protection, refuge, bul- wark, etc. ; Castoris templum i'uit te con- sule arx civium perditorum, receptacu- lum veterum Catilinae militum, castel- lum forensis latrocinii, Cic. Pis. 5, 11 : haec urbs lux orbis terrarum atque arx omnium gentium, id. Cat. 4, 6 ; cf. id. Agr. 1, 6, 18 : Africa arx omnium provincia- rum, id. Ligar. 7, 22 (* Stoicorum, Cic. Div. 1, 6) : arx finitimorum, Campani, Liv. 7, 29; so id. 37, 18: tribunicium auxilium et provocationem, duas arces libertatis tuendae, id. 3, 45 : arx ad ali- quid faciendum, Liv. 28, 3 : earn urbem pro arce habiturus Philippus adversus Graeciae civitates, id. 33, 14 ; cf. Duker. Flor. 3, 6, 5 : quasi arx aeternae domina- tionis, Tac. A. 14, 31. — £■ As a common seat of tyrants, a poet, designation of Tyranny (cf. Ascon. Cic. Div. in Caecil. 5) : Claud. IV. Cons. Honor. 293 Heins. : cupidi arcium, Sen. Thyest. 342 ; cf. id. Contr. 4, 27 : nondum attigit arcem, Ju- ris et humani culmen, Luc. 7, 593 Corte ; cf. id. 8, 490, and 4, 800 ; Tert. Apol. 4.— d. Proverb.: arcem facere e cloaca, to make much ado about a little thing, a mountain of a mole-hill, Cic. Sest. 40. 2. Since castles were generally upon a height, arx, usually in the poets and in Aug. and post-Aug. prose, designates meton. : Any height, summit, pinnacle, peak, lit. and trop. : a. Lit. : Gumma lo- cum sibi legit in arce, upon the extreme height, Ov. M. 1, 27 ; cf. ib. 12, 43 ; so in particular, («) Of mountains : Parnasi «onstitit arce, id. ib. 1, 467 ; id. ib. 11, 393, et al. : Rhipaeae arces, Virg. G. 1, 240 : supremi montes ; flerunt Rhodo- peiae arces, id. ib. 4, 461 : septemque una sibi muro circumdedit arces, id. ib. 2, 535 : primus inexpertas adilt Tirynthius arces, i. e. Alpes, Sil. 3, 496 ; cf. Drak. ib. 15, 305 ; Val. Fl. 3, 565 : impositum arce sublimi oppidum cernimus, Petr. S. 116 ; cf. id. ib. 123, 205 and 209. In the same, (J$) Of houses built on an eminence : ib. 121, 107 and 293.— (y) Of the citadel of heaven : quae pater ut summa vidit Sa- turnius arce, Ov. M. 1, 163 ; id. ib. 2, 306 : sideream mundi qui temperat arcem, id. 146 , AS Am. 3, 10,; 21.— 05) Of the heavens them- selves : aetheriae arces, Ov. Tr. 5, 3, 19 : arces igneae, Hor. Od. 3, 3, 10 : coeli qui- bus annuis arcem, Virg. A. 1, 250 ; cf. ib. 259.— (c) Of temples erected on an emi- nence : dextera sacras jaculatus arces, Hor. Od. 1, 2, 3.—© Of the head : arx corporis, Sen. Oed. 185 ; Claud. IV. Cons. Honor. 235. — fc. Trop. (rare): celsa mentis ab arce, Stat. S. 2, 2, 131 : sum- mae laudum arces, Sil. 13, 771 ; Sid. Carm. 2, 173 : ubi Hannibal sit, ibi caput atque arcem totius belli esse, Liv. 28, 42 : arx eloquentiae, Tac. Or. 10 Ruperti. t arytena or arutena, also contr. artena, ae, /. = dpvraivn, A vessel for tak- ing up liquids : " arytenam sive artenam vas ab hauriendo sic appellabant," Fest. p. 18 ; Lucil. in Charis. p. 95. aSi assis, m. (nom. assis, Don. Ter. Ph. 1, 1, 9, and Schol. Pers. 2, 59. An old access, form assarius, ii, m., and in the gen. plur. assarium, Var. L. L. 8, 38, 121; Charis. p. 58 P.) [cif, Dor. ai'j, Tarent. as-] 1. Unity, a unit. As a standard for different coins, weight, measure, etc. (in Vitr. 3, 1, p. 61 Rod. perfectus numerus, the perfect number, fundamental num- ber), ace. to the duodecimal system, di- vided into 12 parts, or uncias, with the following particular designations : uncia=- L s. duodecima (sc. pars) • sextans=^5=g- s. sexta ....•• quadrans=~=j- s. quarta, also ) triuncis 5 triens= j^=j »■ tertia • • • • or : : quincunx.— -j5j s. sextans cum I quadrante • i semissis s. semis^y 5 ^— \ s. dimidia ■ • septunx=-jL s. quadrans cum ) V triente 5 • • bessis s. bes=:y 8 5 =|, for beis s. } : ; binae partes assis ... i '•'• dodrans=ij^=? s.terniquadrantes • • • dextans s. decunx= r§== jr 8. qui- ) • . . • ni sextantes 5 ".* " * deunx=LI 6 , undecim unciae . . °\\\ The uncia was again divided into smaller parts : semuncia=i uncia ==A- assis. 2 24 duellar=i uncia =~W assis. sicilicus (-um) =J- uncia =r; assis. sextula=l- uncia =vV assis. drachma=i uncia= i assis. hemisecla=~- uncia =-ri-r assis. 12 14 4 scripulum (scrup.) ==Vr un cia ^^i-j as- sis. The multiples of the as received the following designations : dupondius=2 asses. tripondius s. tressis=3 asses. (quadressis)=4 asses. quinquessis=5 asses. sexis (only in the connection decussis- sexis in Vitr. 1. c.) =6 asses. septissis=7 asses. octussis=8 asses, nonussis (novissis ?) =9 asses. decussis=10 asses. ' bicessis=20 asses, tricessis— 30 asses, and so on to eentussis=100 asses. (Cf. Var. L. Ii.' 5, 36, 47.) 2. As a copper coin, the as was, ace. to the well-known custom of the earliest an- tiquity of weighing money, originally A pound (asses librales or aes grave ; cf. aes no. 4), of the value of about 16§ cents of our money, and wan uncoined (aes rude) un- til Servius Tullius stamped it with the images of animals- (hence pecunia. from ASA pecus) ; cf. Var. R. R. 2, 1, 9 ; Plin. 33. 3, 13. In the first Punic war, on account oi the scarcity of money, the as was reduced to a sixth part of its original weight, i. e two ounces ; hence asses sextantarii (of the value of about 2-8 cents), and the state gained five sixths. In the second Punic war, and the dictatorship of Fa- bius, the as was again reduced one half, to one ounce ; hence asses unciales, about equal to 1-4 cents of our money. Finally, the Lex Papiria (in the year U.C. 563, B.C. 191) reduced the as to half an ounce ; hence asses semiunciales— 7-9^ mills of our money, which continued as a stand- ard even under the emperors. In all these reductions, however, the names of coins remained, independent of the weight of the as : uncia, sextans, quadrans, etc. Cf. Grotef. Gr. 2, S. 253 sq. ; Adam's An- tiq. p. 468 sq. — From the small value of the as after the last reduction, the follow- ing phrases arose : quod non opus est, asse carum est, Cato in Sen. Ep. 94 : quod (sc. pondus auri) si comminuas, vilem re- digatur ad assem, Hor. S. 1, 1, 43: viatica ad assem Perdiderat, to the last farthing (cf. ad C, 2), Hor. Ep. 2, 2, 27 : ad assem impendium reddere, Plin. Ep. 1, 15 : ru- mores omnes unius assis aestimare, Cat 5, 3 : non assis facis 1 id. 42, 13. And the proverbs : a. Assem habeas, assem valcas, your worth is estimated by your possessions, Petr. S. 77, 6. — 1>. Assem elephanto dare, to give something (as a petition, and the like) with trembling to a superior (a meta- phor derived from trained elephants, which, after playing their parts, were ac- customed to take pay for themselves, which was given them with fear by the multitude ; cf. Plin. 8, 5, 5), Augustus in Quint. 6, 3, 59, and Macr. S, 2, 4 ; Var. in Non. 531, 10 sq. 3. In inheritances and other mon- ey matters, where adivision was made, the as, with its parts, was used as desig- nations of the portions. Thus haeres ex asse, is sole heir ; haeres ex semisse, he who receives a half; haeres ex dodrante, he who receives three fourths of the inherit- ance ; and so haeres ex besse, triente, quadrante, sextante, etc. ; ex semiuncia, ex sextula, ex duabus sextulis, etc., Ulp. Dig. 28, 5, 50 ; Marcian. ib. 34, 9, 2 ; Suet. Caes. 83 ; Cic. Caec. 6, et saep. : Nerva constituit, ut tu ex triente socius esses, ego ex besse, Procul. Dig. 17, 2, 76 : bes- sem fundi emere ab aliquo, Julian. 26, 21, 2, 39: quadrans et semissis fundi, Paul, ib. 6, 1, 8, et al. Hence in assem, in all, entirely, completely : Ulp. Dig. 36, 45 : ven- dere fundum in assem, Modest, ib. 20, 6, 9; so Col. 3, 3, 8, and 9. In asse, the same : Col. 2, 12, 7 : sic in asse fiunt octo menses et dies decern, id. ib. Ex asse, the same : ex asse aut ex parte possidere, Macer. Dig. 2, 8, 15 ; Sid. Ep. 2, 1 ; id. ib. 6, 12; 8, 6, etal. 4. As a measure of extent, a. An acre, ace. to the same division as above, from scripulum even to the as, Col. 5, 1, 9 sq. : proscindere semissem, iterare as- sem, Plin. 18, 19, 49 no. 2.— V Afoot,' Col. 5, 3. 5. Of weight, A pound, ace. to the same division ; cf. Fann. Ponder. 41 ; Ov. Med. Fac. 60. (Igp" Mathematicians (v. Vitr. 1. c.) called the number 6 perfectus numerus (since 1 + 2 + 3 = 6), and formed, accord- ingly, the following terminology : 1 = sextans, as dice-numbers unio. 2 = triens binio. 3 = semissis ternio. 4 = bessis (di/xoipos) . . . quaternio. 5=quintarius quinio. 6 = perfectus numerus . . senio. 7 '= ityzKTos, sex adjecto asse = 6 + l. 8 = adtertiarius, sex adjecta tertia = 6 + 2 (inhpiTOs). 9 = 6esquialter, sex adjecta dimidia = 6 + 3 (jiui6)hos). 10 = bes alter, sex duabus partibus addi- tis = 6 + 4 (im&ipotpos). 11 = adquintarius, sex quinque partibus additis = 6 + 5 (tm-ntvrdjioipos). 12 = duplio (citnXuaiuiv). asa, v. ara. AS CE t asarotum, i. n. = dadptorov, A floor laid in mosaic: Stat. S. 1, 3, 36; cf. asa- rotos oecos=zd(jrtpu)roj oi'/coj. Plin. 30, 25, 60. Whence asaroticus lapillus, A little mosaic stone, Sid. Carm. 23, 56. ' asarumj i> «• — anapov, Hazel-wort, wild-spikenard: Asaruui Europ., Linn.; Plin. 12, 13, 27. t asbestinum, i. ;«■ (.*& linum) = /V 6cdTtvov, A tiiud of incombustible cloth, J'lin. 19, 1. 4. t asbestos^ i. »»• ( sc - lapis) = ctaScoroS (incombustible), A stone of an iron-gray color, which was found in Arcadia, differ- ing from the common asbestos, peril, ami- anthus, Plin. 37, 10, 54. AsbdlllSj '. "i. [ iaSoXri, soot] A blaclt, shaggy dog of Actaeon, Ov. M. ''., 21$. aSCalabotCS* ae, m. = linKaXaSwrnS, A kind of lizard, elsewh. called 6tellio, Lacerto Gecko, Linn. ; Plin. 29, 4, 28. Ascalaphus. i. in., ' AcKaXutbuS, A son oj Acheron and Orphne, who made known to Pluto that Proserpine had eaten seven kernels of a pomegranate, on account of which he was changed by her into an ill- boding owl (bubo), Ov. M. 5, 539 sq. ; cf. Serv. Virg. A. 4, 462. t ascalia, ae, f. = danaXia, The edible part of the urd-hokc, Plin. 21, 16, 57. Ascalonius- "• um ' ad J; v - tne follg. AscalOi ""is,/., 'AaxiiXujv, An import- ant trading-town in the southern part of Palestine, between Gaza and Azotus upon the Sea, now Ascalbn, Mel. 1, 11, 3 ; Plin. 5, 13, 14 ; cf. Mann. Palest. P. 202.— Whence AsealGnius, a, um, adj. Of Ascalon: cae- pa, an eschalot, Col. 11, 3, 57 ; 12, 10. 1 ; Plin. 19, 6, 32. * a-scalpo (ads.), ere, v. n. To scratch at: uurem. App. Met. 6, p. 176. Ascama ae, /., 'AoKaviu, A region in Phrygia, Plin. 5, 32, 40; cf. the word in Crusius's Lex. of Prop. Names. 1. Ascanius? ^ um , aa J- 'Aamvwi ■ lacus, in Bithynia, near Nicaea, Plin. 5, 32, 43 : portus, in Troas, id. 5, 30, 32 : in- sulae, in the Aegean Sea, before Troas, id, ib. 31, 38. 2. Ascanius. ii. "'•. 'AcKdva.s, Son of Aeneas and Crtusa, ruler at Lavinium, and founder of Alba Longa, Virg. A. 1, 271 ; Liv. 1, 3 ; cf. Wagner Virg. A. 1. c, and Exc. ad Aen. 2, no. XVII. p. 436. I ascauleS; is, m. = flo-zcaiiA^s, A bag- piper : Mart. 10, 3, 8 (called in Suet. Ner. 54 utricularius). ascendibilis (adsc), e, adj. (ascen- doj That can be ascended or climbed: semita, Pomp, in Schol. Stat.Theh. 10, 841. A-SCendo (adsc), ndi, nsum, 3. v. n. [scandoj To ascend, mount up, climb somewhere (opp. to descendere, and differ, from escendere, which designates a climb- ing, mounting upon sc-me high object, and involves the idea of exertion, strug- gling; cf. Oud. Caes. B. G. 7, 27: Suet. Caes. 61 ; Bremi and Dahne Nep. Them. 8, 6; Ochsn. Eel. p. 287 and 288: Doed. Syn. 4, p. 60 and 61) (class. ; in Cic. very freq.), constr. oftenest with in ; but also with ad, c. Ace. and abs. (In Cic. in the lit. signif., except once with the Ace, al- ways with in ; but in the trop. signif. in all four ways.) a. With in : ascendi in lembum, Plaut. Merc. 2, 1, 35 : in navem, Nep. Them. 8, 6 ; so id. Ale. 4, 3 ; Epan.. 4, 5: in Amanum (urbem), Cic. Fam. 15, 4, 8 ; id. de Or. 2, 24 : in equum, id. de Sen. 10 fin. ; id. Lael. 23 fin. ; so id. Tusc. 1, 29 fin.; Parad. 1, 2, 11; Mil. 35, 97; cf. id. Leg. 2, 8 : ascensus in coelum ; and Ovid: inque plagas coeli, Met. 11, 518; Cic. Vatin. 14, 34 ; Liv. 2, 28 Drak. : in concionem, id. Att. 4, 2, 3 ; so Liv. 3, 49 ; 5, 50 : in Capitolium, Liv. 10, 7 : in ur- bem, Virg. A. 2, 192. — b. c - ad : ad Gitanas, Epiri oppidum, Liv. 42, 38. — c. c - Ace. : navem, Ter. Ad. 4, 5, 69 ; so Phaedr. 4, 22, 9 ; and classem, Tac. A. 2, 75 : montes altos, Lucr. 6, 469 ; cf. Caesar : summum jugum montis, B. G. 1, 21 ; and Juv. : montem, 1, 82 ; and Claud. : fastigia mon- tis anheli, Rapt. Pros. 3, 383 : currus, Lucr. 5, 1300: adversam ripam, Cic Div. 1, 28 : murum, Caes. 11. G. 1,Z~; ,„ Virg. A. 9, 507 : equum, Liv. 23, 14 ; so Suet. Caes. 61 : ascendit Capitolium ad lumina, Suet. Caes. 37 : Olympum, Tib. 4, 1. 12 : ASCE magnum iter ascendo, Prop. 4, 10,3 : illuc, Ov. M. 8, 17 ; so id. ib. 1\, 394 : quo simul ascendit, id. ib. 7, 220. Also pass.: si mons erat ascendendus, Caes. B. C. 1, 79 : primus gradus ascendatur, Vitr. 3, 3 ; Plin. 36, 13, 19 no. 2 : ascenso simul cur- ru, Suet. Tib. 2 fin. ; Prop. 4, 3, 63.— cL Abs.: ex locis superioribus desuper suos ascendentes protegebant, Caes. B. C. 1, 79 : qua fefellerat ascendens hostis, Liv. 5, 47. 2. Trop. : A, constr. in like manner : a. With in : in summum locum civitatis, Cic. Clu. 55 : propter quern (ornatum) ascendit in tantum honorem eloquentia, id. Or. 36, 125.— b. c. ad: Lucr. 2, 137: aut a minoribus ad majora ascendimus, aut a majoribus ad minora delabimur, Cic. Part. 4, 12 : propius ad magnitudi- nem alicujus, Plin. Pan. 61, 2: ad hono- res, Cic. Brut. 68 fin. : ad nunc gradum amicitiae. Curt. 7, 1. 14. — c. c - Ace: ex honoribus continuis familiae unum gra- dum dignitatis, Cic. Mur. 27 : altiorem gradunC id. Off. 2, 18, 62 ; so Nep. Phoc. 2, 3 : altissimum (gradum), Plin. 3, 2, 4. — Poet.: ascendere thalamum, i. e. matri- nionium contrahere, Val. Fl. 6, 45. — d. Abs. : ad summam amplitudinem perve- nisset, asi-endens gradibus magistratuum, Cic. Brut. 81, 281 '; Plin. Pan. 58. 3 : altius ascendere, Brutus in Cic. Ep. Brut. 1, 4: gradatim ascendit vox, Cic. de Or. 3, 61 : usque ad nos contemptus Samnitium per- venit, supra non ascendit, i. e. alios non tetigit, Liv. 7, 30. — B. Super, supra ali- quem or aliquid ascendere, to ascend above any person or thing, to Jar surpass, to stand higher (only in Tacitus) : libcrti ibi super ingenuos et super nobiles as- cendunt, Tac. G. 25 Ruperti: supra tri- bunatus et praeturas et consulatus as- cendere, id. Or. 7. — Whence ascendens (adsc), entis, Pa. * X. machina, A machine for ascending, a scal- ing-ladder : Vitr. 10, 19. — 2. In the ju- rists, ascendentes are Tlte kindred in an ascending line (parents, grandparents, etc.), opposed to descendentes (children, grandchildren, etc.) : Paul. Dig. 23, 2, 68. — Hence * ascensibilis (adsc), e, adj. That may be ascended : iter, Coel. Aur. Tard. 3, 1. ascensio (adsc). onis, /. [ascendo] An ascending, ascent (more rare than as- census) : ad hirundininum nidum, ascen- sionem ut faceret, Plaut. Rud. 3, 1, 6 : graduum, Vitr. 9, 1, p. 208 ed. Rode.— Trop.: quorum (oratorum) quae fuerit ascensio, et quam in omnibus rebus diffi- cilis optimi perfectio. etc., an advance- ment, a soaring, * Cic. Brut. 36, 137. * ascensor (adsc), Oris, m. [id.] One who ascends : montis Dominici, Hier. in Rufin. 1. 1. aSCenSUS (adsc), a, um, Part., from ascendo. 2. aSCenSUS (adsc), us, m. [ascendo] An ascending, ascent : primos prohibere ascensu coeperunt, Caes. B. G. 5. 32 : homines audaces ab ejus templi aditu at- que ascensu repulisti, Cic. Dom. 21,; so Liv. 25, 36 : summi fastigia tecti ascensu supero, Virg. A. 2, 303 : ascensus side- rum, a rising of the stars to our hemi- sphere, Plin. 29, 4, 15. — Also in plur. : hos- tes partim scalis ascensus tentant, Liv. 36, 24. — Trop.: ollisque ad honoris am- plioris gradum is primus ascensus esto, Cic. Leg. 3, 3 : olla propter quae datur homini ascensus in coelum. id. ib. 2, 8. — 2. Me ton. (abstr. pro concreto ; cf. adi- tus, accessus, etc.) : A place where one as- cends, an approach, ascent : inambulans atque ascensu ingrediens arduo, Cic. de Or. 1, 61, 261 : difficilis atque arduus, id. Verr. 2, 4, 23 : riget arduus alto Tmolus in ascensu, Ov. M. 11, 151: quae aedes tribunal habent et ascensum, a flight of stairs, ascent : Vitr. 4, 7, p. 93 ed. Rod. ; so id. 5, 6, p. Ill ib. — Trop.: in virtute multi ascensus, many degrees, Cic. Plane 25 Wund. t asceteria* orum, n. = daKnTi'ipta, A place of abode for ascetics, a hermitage, Cod. Just. 1, 3, 33. i ascetriae, arum, f. = d<,KuTpiai, Women who haoe taken vows, female ascet- ics, Novell. Constit. Just. 123. ASCI aSCia. ae,/. [kindred with a\ivn~] An axe for hewing wood, a carpenter's axe: hogvm ASCia ne polito, Fragm. XIL Tab. in Cic Leg. 2, 23 ; cf. Dirks. Trans], p. 661 sq. ; so Plin. 7, 56, 57 ; 16, 40, 76, no. 3. Proverb.: asciam sibi in crus impingere or illidere, to cut one's own legs, to wound one's self: Petr. S. 74, 16 ; cf. App. M. 3, p. 139, 6. 2, A mattock, a hoe : asciae in aversa parte referentes rastros, Pall. 1, 43, 3. 3. A mason's trowel : Vitr. 7, 2 ; so Pall. 1, 14. Upon monuments such a trowel is found pictured, and in the in- scription the expression : Sub ascia or ad asciam dedicatum, i. e. while yet un- der the trowel, devoted to a tomb (prob. this was done in order to protect the empty sepulchre from injury) : Orell. no. 249 ; ib. no. 4464 ; 4465 ; 4466 ; 4467 : PATER ET MATER FILIO DVLCISSIMO AD ASCIAM DEDICATVM i'OSVEEVNT, ib. 710. 4468. Asciburgluni/ U. "• An ancient town in Gallia Btlgtca, on the Rlilne, now Asburg (ace to Mann. Gall. p. 250, the village Esseubersr, opp. Duisburg), Tac G. 3, and H. 4, 33. 1, * asciO; "re, v. a. [ascia no. 3] To work or prepare with a trowel : calcem, Vitr. 7, 2. 2. a-SClO (adsc), ivi (never ii), 4. v. a., like adoptare, arrogare, etc., transf. from the sphere of civil law to common life : To take to one's self knowingly and willingly, to receive, admit ; as it were, sciendo (=sciscendo) assumere ; of. as- cisco (like scio in this signif., very rare ; perh. only in Virg. and Tac.) : socios, Virg. A. 12, 38 : generum, id. ib. 11, 472 : asciri per adoptionein, Tac A. 1, 3 : sibi Tiberium ascivit, id. ib. 4, 57 : asciri in societatem Germanos, id. Hist. 4, 24 : as- ciri inter comites, id. ib. 4, 80 : milites ascire, id. Agr. 19. — Whence a-SCisCO (adsc), ivi (in the ante-class, and class. Lat. never ii), itum, 3. v. a. 2. To take, receive something with approba- tion, approve, receive as true, sciscendo as- sumere : quum jussisset populus Roma- nus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc., Cic Balb. 8, 20 : quas (le- ges) Latini voluerunt, asciverunt, id. ib. § 21 : quibus (scitis) ascitis susceptisque, id. Leg. 2, 5 : tu vero ista ne asciveris, neve fueris eommenticiis rebu3 assensus, id. Acad. 2, 40, 125 : ne labar ad opinio- nem, et aliquid asciscam et comprobem incognitum, id. ib. 2, 45. 138. 2. Of persons: To receive or admit one in some character, as something (citizen, ally, son, etc.) : dominos acreis, Lucr. 5, 88, and 6, 63 : perticiam ut hunc A. Licin- ium non modo non segregandum, quum sit civis, a numero civium, veruin etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse, Cic Arch. 2 fin. ; cf. id. Balb. 13; Nep. Att. 3, 1 : Numam Pompilium .... regem alicnigenam sibi ipse populus ascivit eum- que ad regnandum Romam Curibus as- civit, Cic. Rep. 2, 13 : aliquem patronura, id. Pis. 11, 25 : socios sibi ad id bellum Osismios, etc., asciscunt, Caes. B. G. 3, 9, 10 ; so id. ib. 1, 5, 4 ; Sail. C. 47 : aliquem ducem, Hirt. B. Alex. 59, 2 : gener inde provecto annis ascitus, Liv. 21. 2 ; so Tac. H. 1, 59 : ascivit te (ilium non vitricus sed princeps, Plin. Pan. 7, 4 ; Tac. H. 2, 5 fin. : aliquem successorem, Suet. Tib. 23 fin,, et al. — In the histt. also in connection with in (in civitatem, societatem, sena- tum, nomen, etc.) : asciti simul in civita- tem et patres, Liv. 6, 40, 3 : simul in civi- tatem Romanam et in familias patricio- rum ascitus, Tac. A. 11, 24 : aliquem in numerum patriciorum, id. ib. 25 : inter patricios, id. Agr. 9 : Chauci in commiliti- um asciti sunt, id. Ann. 1, 60 : aliquem in penates suos. id. Hist. 1, 15 : aliquem in nomen, id. Ann. 3, 30 ; Suet. Claud. 39 : aliquem in bora et nomen, id. Galb. 17. — Transf. from the sphere of civil law to private life ; ' 3. ^ n gen., To take, draw, or receive any person or thing to one's self; of things also ; to appropriate to one's self (differ, from adjungere and assumere, by the ac- cess, idea of exertion and mediation, pr of personal reflection; cf. Herz. Caes. B. 147 ASCR G. 3, 9, 10 ; : SalV Cat. '24, 3) i quae De- que terra sibi ascivit, nee maxumus ae- ther, tehich neither the earth appropriates to itself 'nor, etc., Liicr. 5, 474 : nemo op- pressus aere alieno fuit, quern non ad hoc incredibile sceleris foedUs asciverit, Cic. Cat. 2, A Jin. : exsulibus omnium civitati- um ascitis, receptis Iatronibus, etc., Hirt. B. G. 8, 30 : ea tempestate plurimos cu- jusque generis homines ascivisse dicitur, Sail. Cat. 24, 3 : Vejentes re secunda elati voluntarios undique ad spem praedae as- civerunt, Liv. 4, 31, 3 ; Tac. H. 2, 8 : in conscientiam facinoris pauci asciti, id. ib. 1, 25. — Poet, asciscere for asciscere se or ascisci, To join or unite one's self to one (cf. accingunt omnes operi, Virg. A. 2, 235) : ascivere tuo comites sub numi- rie divae centum omnes nemorum, Grat. Cyneg. 16. — b. Of things : Att. in Cic. Tusc. 2, 10 : sibi oppidum, Cic. Verr. 2, 4, 10 : Ceres et Libera, .... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et ac- cepta tanta religione tuetur, etc., id. ib. 2, 5, 72 ; so id. Harusp. Resp. 13, 27 ; Ov. M. 15, 625 Heins. (cf. Web. Luc. 8, 831) : peregrinos ritus, Liv. 1, 20 : opimum quoddam et tamquam adipatum dictionis genus, Cic. Or. 8, 25 : nova verba, * Hor. Ep. 2, 2, 119 : quod ipsa natura asciscat ct reprobet, Cic. Fin. 1, 7, 23 : asciscere autprobare amicitiam aut justitiam, id. ib. 1 , 21, 70 ; id. Leg. 1, 11 ; id. Fin. 3, 5, 17 ; cf. Beier Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203 : hanc consuetudinem lubenter ascivimus, id. Brut. 57 fin. — c Sibi, like arrogo, To as- sume or arrogate something to one's self (very rare) : eos illius expertes esse pru- dentiae, quam sibi asciscerent, id. de Or. 1. 19, 87 : eloquentiae laudem uni sibi, Tac. A. 14, 52 ; cf. Cic. Dom. 36, 95,— d. Ascitus opp. to innate, native, inborn: Derived, assumed, foreign : in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum, Nep. Att. 4 : proles, Stat. Silv. 1, 1, 23 : genitos esse vos mihi, non ascitos milites nredite, Curt. 10, 3, 6 : dapes, Ov. F. 6, 172. *'4. To order, decree, or approve also, etiam sciscere : Cic. Leg. 2, 8 ; Wytt. ; v. Moser in h. 1. ascites? ae, m. = dcKirqs sc. iipuxp, A kind of dropsy, Coel. Aur, Tard. 3, 8 ; Plin. Valer. 3, 12 (in Cels. 3, 21 written as a Greek word). 1. ascitllS (adsc), a, urn. Part., v. ascisco. 2. * aSCltuS (adsc), us, m. [ascisco] An acceptance, reception : Cic. Fin. 5, 7. I asClUS. i, um, adj.^auKioi (with- out shadow) : loca, countries under the equator, Plin. 2, 73, 75. Asclepia.dcs, ae. m., ' AaKXnTridSnS, 1. A distinguished physician of Prusa, in Uithynia, friend of Crassus, Cic. de Or. 1. 14, 62 ; Cels. 3, 4 ; Plin. 7, 37, 37 ; 26, 3, 8 ; Coel. Aur. Tard. 3, 8.-2. A blind philos- opher of Eretria, Cic. Tusc. 5, 39, 113. — 3. A Greek poet, inventor of the metre named after him melrum AsclSpiadeum (e. g. Hor. Od. 1, 1 : Maecenas atavis edite re- gibus), Diomed. p. 508 P. Asclepiadeus, a , um, adj., v. the preced, no. 3. t asclepias, adis,/. = aoicXnmdg, The common swallow-wort, Asclepias Vincetox- icum, L. ; Plin. 27, 5, 18. AsclepidddtuSj i, '"• A biographer of Diocletian, Vop. Aurel. 44. t asrfepion* "> "• A medicinal herb named from Aesculapius, 'AoKXrjntos, Plin. 25, 4, ll._ Ascletario. ctais, m . A mathemati- cian of the time of Domitian, Suet. Dom. 15. Asclum, i, n., v. Ascululn. AsCdniUS; ft m - Q- A. Pedianus, A learned grammarian of Padua, who, A.D. 41, wrote a valuable commentary upon Cic- ero ; cf. Bahr's Lit. Gesch. § 260 ; Weich. Poet. Lat. p. 274. i ascopsra, ae, /. = doKottqpa, A leathern traveling bag or sack : Suet. Ner. 45. Ascia. ae, /., "kcKOa, A village in Boeotia, near Mount Helicon, the birth' place of Hesiod, Ov. Pont. 4, 14, 31. — Whence Ascraeus, a . um < adj., 'Ac- Kfiaios, a. Ascraean: nemus, Prop. 2, 13, 4 : poeta, i. e. Hesiod, id. 2, 34, 77 : senex, 148 A SCR the same, Virg. E. 6, 70 ; also subst. As- craeus, i, to., Hesiod, Ov. Am. 15, 11.— Whence, b. Hesiodic or of Hesiod : car- men, i. e. rural, Virg. G. 2, 176 ; Col. 10, 436 : boves, which Hesiod pastured, Ov. F. 6,14. — c. Of Helicon, Heliconian : fontes, Prop. 2, 10, 25. a-SCribo (adscr.), psi, prum, 3. •». a. To join to hi writing, to add to a writing ; constr. abs., c. Vat., ad, in c. ace. or abl. : antiquior dies in tuis ascripta Uteris, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3 : in altera epistola diem non ascribis, id. Att. 3, 23 : Terentia salutem tibi plurimam ascribit, id. ib. 1, 5 fin. : illud minime auguris, quod ascripsit, ob earn causam, etc., id. Div. 1, 16, 29 : hoc tibi respondeo : ascripsisse eundem Sullam in eandem legem : si QviD, etc. : nam nisi esset, hoc in omnibus legibus non ascriberetur, id. Caec. 33 : nomen suum in albo prontentium citharoedorum jussit ascribi, Suet. Ner. 21 ; id. Tib. 51, et al. : coheredem sibi libertum ejus ascriptum, id. Vitell. 14. Esp. freq. of superscrip- tions and inscriptions: Cic.Verr.2, 3, 66 : non credo ascripturum esse mag- no, id. Agr. 2, 20 : novo si marmori as- cripserunt Praxitelem suo, Phaedr. 5, prol. 6 : tumulo publice exstructo ascrip- serant, Pro libertate eos occubuisse, Suet. Aug. 12 fin. : ut qui statuarum titulis pronepotem se CJ. Catuli Capitolini sem- per ascripserit, id Galb. 2 ; id. Ner. 45 ; id. Aug. 70.— b. Trop.: (a) To impute, ascribe, attribute to one the cause of some- thing : hoc incommodum Scipioni ascri- bendum videtur, Cic. Inv. 1, 49 : panaces Diis inventoribus ascriptum, Plin. 25, 4, 11; Claud. Laud. Stfl. 2, 81. And per hypallagen (cf. Rudd. 2, p. 393) : cur au- tem ascribimus ilium his lacrimis (instead of illi has lacrimas), id. Rapt. Pros. 3, 419 ; cf. id. Eidyll. 6, 81.— (/J) To place, as it were, to one's credit, i. e. to settle, fix, designate,' appoint : eidem (servo) ascrip- sisse legatum, bequeathed to him, Plin. Ep. 4, 10. Poet.: culpam lues, olim quum ascriptus venerit poenae dies, Phaedr. 4, 11, 8. — Kindred with this, (y) sibi aliquid, To apply, refer something to one's self: qui facere quae non possunt, verbis elevant, Ascribere hoc debebunt exemplum sibi, id. 4, 3, 6. 2. t. t. To enrol, enter in a list (as cit- izen, soldier, colonist, etc.) : aseribi se in earn civitatem voluit, to be entered, receiv- ed as citizen, Cic. Arch. 4 : si qui foeder- atis civitatibus ascripti fuissent, id. ib. : urbanae militiae ascribebatur, Tac. H. 2, 94 : " ascripti dicebantur qui in colonias nomina dedissent, ut essent coloni," Fest. p. 13 : colonos Venusiam ascripserunt, Liv. 31, 49 ; so id. 32, 7 ; 33, 24 ; 34, 42 ; 35, 9, et al. : coloniam deduxit ascriptis veteranis, Suet. Ner. 9. So also of em- bassadors: Phaedr. 4, 17, 16. — b. Trop.: (a) To reckon or number in a class, in- clude among : * Lucr. 4, 1183 : Satyris poetas, Hor. Ep. 1, 19, 4 (cf. id. ib. 1, 9, 13 : scribe tui gregis hunc) : aliquem or- dinibus Deorum, id. Od. 3, 3, 35 ; Tac. G. 46 : aliquem antiquis temporibus, id. Or. 17. — (0) To add or join to : ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologo- rum, Cic. de Or. 2, 66 : admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut se ad amicitiam tertium ascriberent, id. Off. 3, 10, 45 ; so id. Tusc. 5, 22 ; id. Q. Fr. 1, 1, 5: tu vero ascribe me in talem numerum, id. Phil. 2, 13 : suae alicujus sententiam, id. Opt. Gen. Or. 6 : unus A. Gabinius belli mari- timi Cn. Pompejo socius ascribitur, i. e. additur, id. Manil. 19 fin. — Hence also of attributes of a deity : Jovi aquila ascribi- tur, is ascribed, Plin. 10, 5, 6. ascripticius (adscr.) (-this), a, um, adj. [ascribo no. 2J That is enrolled or received in any community (as citizen, sol- dier, etc.) : novi et ascripticii cives, * Cic. N. D. 3, 15 fin. : ascripticii veluti quidam scripti dicebantur, qui supplendis legioni- bus ascribebantur. Hos et accensos dice- bant, quod ad legionum censum essent ascripti, Fest. p. 13 ; cf. ascriptivus : ser- vi, servants who, as property, pass from one possessor to another, Cod. 11, 47,6. * ascripti© (adscr.), onis, /. [ascribo no. 1] An addition in writing : Cic. Caec. 33. ASIA ' ascriptivus (adscr.), a, um, adj. [ascribo no. 2] That is enrolled as a (su- pernumerary) soldier (cf. ascripticius and accensus) : Plaut. Men. 1, 3, 2 ; Var. L. L. 7, 3, 92. ascriptor (adscr.), oris, m. [ascribo no. 1J He who willingly subscribes (his name) ; accordingly, trop. he who assents to, agrees to any thing (perh. only in the follg. exs.) : ascriptores legis agrariae, Cic. Agr. 2, 9 : venalis ascriptor et sub- scriptor tuus, id. Dom. 19 ; Red. in Senat. 4, 9, and 10, 26. ascriptus (adscr.), a, um, Part., from ascribo. Asculum (Asclum, Sil. 8, 440, and Itin. Anton.), i, n., "AokiivXov, more freq. "AokXov, X, The capital of Picenum, now Ascoli, Plin. 3, 13, 18 : Flor. 1, 18, 9 ; 14 ; c£ Mann. Ital. 1, S. 492.— Whence Ascu- lanuSj a , um, adj., Of Asculum, Ascu- Ionian : triumphus, Plin. 7, 43, 44 ; and Asculani, drum, m., The inhabitants of Asculum, Cic. Font. 14. — 2. A town in Apulia, Flor. 1, 18, 9 Duker. ; whence AsculanuS; n , um, adj., Asculinian : ager, Frontin. de Colon, p. 110. t ascyrdides, is. n.^aoKvpouSls, A plant similar to the ascyron, Plin. 27, 5, 20. I ascyron» i. n. = aaicvpov, A plant, also called androsaemon, St. Johris-worl, Plin. 27, 4. 10. Asdrubal, v. Hasdrubal. asella, ae, /. dim. [asina] A small she- ass : Ov. A. A. 3, 290. AselllO) onis, m. One of the more an- cient Roman historians, Cic. Leg. 1, 2. * asellulllSi i. m - double dim. [asinus, asellus] A small, young ass : Arnob. 3, p. 109. aselluS; i. "i. dim. [asinus] A little ass, an ass's colt : dossuarius, Var. R. R. 2, 6 fin. : asellus onustus auro, * Cic. Att. 1, 16 : tardus, Virg. G. 1, 273 : lente gra- diens, Ov. M. 11, 179 ; so id. 4, 27 ; Hor. 5. 1, 9, 20, et al. — Proverb.: narrare fabulam surdo asello. to preach to deaf ears, Hor. Ep. 2, 1, 199 (an imitation of a Greek proverb, "Ov(j> rif eXeye uifiov b 6i rd &ra eifivet ; cf. Schmid upon Hor. 1. c). — Trop. of a man addicted to sensuality, Juv. 9, 92; Petr. S. 24 fin. ; Hier. Vit. S. Hilar. — 2. A star: sunt in signo Cancri duae stellae parvae, Aselli appellati, Plin. 18, 35, 80 ; cf. Hyg. Astr. 2, 23.-3. A sea- fish much prized by the Romans, perh. cod or haddock : Var. L. L. 5, 12, 23 ; cf. Plin. 9, 17, 28. (* Proverb, post asellum diaria non sumo, after delicious fare X take no common food, Petr. 24.) — 4, -^ Roman cognomen, Cic. de Or. 2, 64, 258 ; Liv. 27, 41, et al. f asemUS) a, um, adj. — davpos (with- out sign) : tunica, That has not the purple stripe, Lampr. Alex. Sev. 33 fin. 1. Asia, ae,/. (as-) (in regard to the quantity ot the A, cf. Jahn Ov. M. 5, 648). 'Aoia, a. Crig., A town in Lydia ; after- ward, the region around it ; hence Asius» a, um (as-). <*dj- Of Asia : palus, the marshy region on the river Cayster, Virg. A. 7, 701 ; cf. id. G. 1, 383, and Horn. 11. 2, 461 ; and Asia, A nymph, Virg. G. 4, 343 ; cf. Hyg. F. prooem. — Then, b, lu an extend- ed signif, Asia Minor, Cic. Manil. 6 ; Hor. Ep. 1, 3, 5 ; Virg. A. 2, 556 ; Sen. Troad. 6. Hence also for Pergamos, Liv. 26, 24 ; Veil. 2, 4, and, as a Roman province, Kar' \\o- %qv (v Mt'ws KaXovukvn 'Aula, Strabo 17, p. 118) Asia comprehended Mysia, Lydia, Caria, and Phrygia, Cic. Fl. 27 ; Manil. 6, et saep. Hence Asius, a. um (as-), tdj. Asiatic (cf. Asiaticus) : villa, Var. in Non. 466, 3.— For Troas, Ov. M. 13, 484.— And, finally, in its greatest extent, c. The whole of the quarter of the globe Asia (hence the distinction Asia Minor, Oros. 1, 2), Plin. 5, 9. A poet, form, Asis. Idis (as-)- Ov. M. 5, 648 ; 9, 448. 2. tt asia. ae, /. Among the Taurini, Rye (Lat. secale), Plin. 18, 16, 40. Asiag-enes, is (as-), "*., 'Xtriaytvh- A surname o/Scipio Asiaticus, Liv. 39, 44, and Sid. Carm. 7, 80 ; cf. Gron. Obs. 4, 391 (p._531, ed. Frotsch.). AsianGj adv. In the Asiatic manner , v. Asianus. Asianus, a, um (as-), adj., 'AaiavH. Asiatic, belonging to the Roman province ASIN Asia : res, Liv. 31, 2. Hence Asiani, subst, The inhabitants of the province Asia, Cic. At*. 1, 17, 9 ; Plin. 21, 26, 98.— In rhetoric, Asiani are the orators who employ a pecul- iarly bombastic or redundant manner of discourse (of. Asiaticus), Quint. 12, 10, 1 ; 12, 16. Hence adv. A6laue (as-) loqui, id. ib. 12, 10, 17. lAsiarcha, ae, m.z^'Aatdpxns, 4 high-priest, and overseer of games and the- atrical exhibitions in the Roman province of Asia. Cod. Theod. 15, 9, 2. Asiaticus, a, urn (as-), adj- 'Aotari- koS , Asiatic .- helium* Oic. Manil. 7 : mare, Plin. 5, 27, 28 : persica, a fruit from a tree iti Asia, a kind of peach, id. 15, 12, 11 ; also abs. Asiatica, Col. 10, 412 : picturae genus, Plin. 35, 10, 36 no. 7 : genus dicen- di, in rhet., an overloaded, bombastic style of discourse, peculiar to Asiatics; Cic. Brut. 95 ; cf. id. Or. 8 fin., and A9ianus.— Subst. Asiaticus, i, m. An appellation, of Corne- lius Scipio, who conquered Antiochus, broth- er of Scipio Africanus, Liv. 37, 58 ; Gell. 7, 19 ; cf. Asiagenes. t aSlllIS; i, m - 4 gad-fly, horse-fly, cat- tle-fly, usu. tabanus (cf. Plin. 11, 28, 34) ; Gr. otarpos (cf. Isid. Orig. 12, 8, 15) : Virg. G. 3, 147 (cf. Horn. Od. 22, 297). (Even in Seneca's time the word was antiquated, v. Sen. Ep. 58 ; cf. Plin. 11, 28, 34.) asina? ae, /. (dat. and abl. plur. asina- 1ms rests only on the assertion of Prise, p. 733 P. ; Rhem. Pal. 1365 ib., and Phoc. p. 1707 ib. : asinis, Plin. 11, 40, 95, ace. to which it should be considered as masc. ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 26, with Charis. p. 39, and Rudd. 1, p. 50, not. 31) [asinus] A slte-ass : Var. R. R. 2, 8, 1, and 6 ; so Col. 6, 37, 4 ; Plin. 8, 44, 69 ; Pall. 1, 35 fin. : molendaria, Paul. Dig. 33, 7, 18.— 2. A Roman, cognomen, e. g. Cn. Scipio Asina, Macr. Sat. 1, 6. Asinaeus, a, um, adj., v. Asine. * asinaliSi e > aa j. [asinus] Asinine, doltish, stupid: asinali verecundia duc- tus, App^ M. 4. p. 153, 3 Elm. asinarinS) a, um > °4?'- [id-] Pertain- ing or belonging to the ass : mola, Cato R. R. 10, 4, and 11, 4.— Subst : a. asina- rius, ii, m. A keeper of asses, an ass-driver, Cato R. R. 10, 1, and 11, 1 ; Var. R. R. 1, 18, 1. — Y), Aslnaria, ae, /. The title of a comedy of Plautus.— (That the Via asina- ria, Fest. s. v. hetkicibus, p. 233, a side- branch of the Via Latina, and the Aurelian designation Porta Asinaria, earlier P. Coe- limontana, were named from asinus, since upon this street and through this gate asses brought vegetables, fruit, etc., to Rome to market, is, in opp. to Miill. Roms Camp. 2, p. 3 and 4, justly ques- tioned in Platner's Besch. d. Stadt Rom. S. 663.) Asine, es,/., 'Aaivn, A town in Messe- ■nia, Plin. 4, 5, 7. Whence Asinaeus si- nus, id. ib. ; cf. Mann. Gr. p. 546. Asinianus, a, um, adj., v. Asinius. asimnus. a, um, adj. [asinus] Of or produced by the ass • stercus, Var. R. R. 1, 38, 2 : pullus, ass's foal, a young ass, id. ib. 2, 8 : pitas, Plin. 8, 21, 30, et al. : pru- na, a kind of plum of little value, Plin. 15, 13, 12. Asinius? a, um, adj. A Roman gen- tile name ; the most celebrated is Asinius Pollio, a friend of Augustus, founder of the first library in Rome, and author of a history {now lost) of the civil war between Caesar and Pompey, Cic. Fam. 10, 31 sq. Manut. ; Veil. 2, 125 ; Hor. Od. 2, 1 ; Virg. E. 4 ; Tac. A. 4, 34; Suet. Caes. 30 ; Gramm. 10 ; cf. B&hr's Literaturgesch. § 192 ; Weich. Poet. Lat. p. 155 ; 293 ; 327 : 395, et al. Whence AsInianuS» a, um, adj. Pertaining to the gens Asinia, or to an Asinius : crimen, Cic. Clu. 13. asinus. i, m. An ass : Cato R. R. 10, 1; 11, 1 ; Var. R. R. 2, 1, 14 ; 2, 6, 1, etal. ; Col. 6, 37, 8 ; 7, 1, et al. ; Plin. 8, 43, 68, et saep. — Proverb. : qui asinum non po- test, stratum caedit, he who can not find the chief offender avenge» himself upon his relatives, Petr. 45, 8 : in tegulis, of an odd appearance, ib. 63 : ad iyram, of an awk- ward man, • ace. to Var. in Gell. 3, 16.— Trop. of a simple man : An ass, a dolt, eimplexon;blochhead : neque ego homines magis asinos umquam vidi, Plaut Ps. 1, 2, A SPE 4 ; Ter. Heaut. 5, 1, 4. Hence as a term of insult : id. Ad. 5, 8, 12; id. Eun. 3, 5, 50 : quid nunc te, asine, literas doceam ? Non opus est verbis sed fustibus, Cic. Pis. 30. asinusca, ae, /. A kind of grape of little value, Plin. 14, 3, 4, no. 9; Macr. S. 2,16. aS10< onis, m. A horned owl, Plin. 10, 23, 33 ; 29, 6, 38. Asis, idis, /., v. 1. Asia, .A». . Asius, a , um, adj., v. 1. Asia no. a. I asdmatus, a, um, adj.=ac "i- (nom, Gr. Asopos, Stat. Th. 7,^15; acc.Gr. Asopon, Ov. Am. 3, 6, 33), 'Atrujrd?, A river in Boeotia ; per- sonified, the father of Aegina, Evadne, mid Euboea, and grandfather of Aeacus (v. Asopis and Asopiades), Ov. Am, 3, 6, 33. — 2. 4 river in Thessaly, Liv. 36, 22. — 3. In Phrygia, Plin. 5, 29, 29. t aS0tia> ae, f.—daoircia, Dissolute- ness, sensuality, Gell. 10, 17, 3; 19, 9, 8. 'asotus, i, »». = aiHi>ros, A sensual, dissolute man, a debauchee (only in Cic.) : Cic. Fin. 2, 7. 22 ; id. ib. 2, 8, 23 ; N. D. 3, 31,77. t aspalathus, i, m. = aa-nd\a8os, A thorny shrub, whose bark and roots yield- ed a. fragrant oil, which was used in, the preparation , of spiced wine (vinum aro- matites), rose-wood, Plin. 12, 24, 52 ; id. 14. 16, 51 ; 15, 7, 7. 1 aspalaXj acis, m.= u> n - -4 town in n- lyria, on. the river Genusus, Caes. B. C. 3, 30 fin. ; 41 and 76 : now Iskarpar. : t asparagus (aspharagus, App. Herb. 84), i, m.=zaannpiiyos (datp.), 1. Aspara- gus: Cato R. R. 6, 3 ; 61 ; Col. 11, 3, 45 ; Plin. 19, 8, 42 ; 4, 19, no. 2 ; Juv. 11, 69 ; Suet. Aug. 87 (perh. also Var. in Non. 550, 11, asparagos should be read instead of sparagos). — 2. A sprout, a shoot, Plin. 23, 1, 17 ; 21, 15, 54. asparg-O, inis. v. aspergo. Aspasia, ae, /., 'Aoiraoiu, The gift- ed friend of Socrates, afterward wife of Pericles, Cic. In v. 1, 31. — 2. The mistress of the younger Cyrus, Just. 10, 2. aspectabilis (adsp.), e, adj. [aspec- to] (perh. only in the follg. exs.) 1, That may be seen, visible : Cic. Univ. 4 : animal, id. ib. — 2. That deserves to be seen : nihil esse aspectabilius, App. Apol. p. 282, 14. * aspectamen (adsp.), mis, n. [id.] A look, a sight : Claud. Mam. de Statu An. 2, 12. * aspectio (adsp.), onis, /. [aspicio] A look, a view: Fest. s. v. spectio, p. 257. aspecto (adsp.), avi, atum, 1. v. intens. act. [id.] To look at attentively, with esteem, longing, etc. (rare, but clas- sical) : Enn. in Cic. Tusc. 3, 18 : quaeso edepol hue me aspecta et responde mihi, Plaut. Most. 4, 3, 32 : quid me aspectas stolide 1 id. Amph. 4, 2, 8 ; so Ter. Eun. 3, 5, 11 ; Plaut. Epid. 5, 1, 16 ; id. Asin. 5, 1, 13 ; id. Amph. 1, 1, 114 : quid me as- pectas 1 * Cic. Plane. 42 : ollum aspectari (is gazed upon), claro qui incedit honore, * Lucr. 3, 76 : et stabula aspectans regnis excessit avitis, and looking back upon (with regret), etc., Virg. G. 3, 228; id. Aen. 6, 185 ; id. ib. 10, 251.— 2. Trop. : a. To observe, pay attention to a thing : jussa principis, Tac. A. 1, 4. — 1). Of places as objects : To look somewhere, i. e. to overlook, to be situated by the side of, to lie toward (cf, the simple specto) : collis, qui adversas aspectat desuper arces, Virg. A. 1, 420 : mare, quod Hiberniam insuiam aspectat, Tac. A. 12, 32. A SP E 1, asp.ectUS (adsp.), a, um, Port., from aspicio. 2. aspectus (adsp.), us, m. (gen. ae- pecti, Att. in Non. 485, 21 ; cf. Prise, p. 712 P. ; Rudd. 1, p. 103, not. 46 : dat. sing. aspectu, like jussu, manu, etc., Virg. A. 6, 465 ; cf. Schneid. Gr. 2, S. 332) [aspicio] 1, Act.: A seeing, looking at, a glance, look : intelligens dicendi exis'timator uno aspectu et praeteriens de oratore saepe judicat, Cic. Brut. 54, 200 : hie primo as- pectu inanimum quiddam se putat cer- nere, id. N. D. 2, 35, 90 : urbs situ est praeclaro ad aspectum, id. Verr. 2, 4, 52 fin. et saep. In plur. : sic orsus Apollo Mortales medio aspectus sermone reli- quit, Virg. A. 9, 657,— b. Physical. : The sight, glance : lubricos oculos fecit (na- ture) et mobiles ut aspectum, quo vel- lent, facile converterent, Cic. N. D. 2, 57 : si contendemus per continuationem, acri aspectu utemur. id. Her. 3, 15, 27. — And, C. The sense of sight : sed mihi neiui- quam cor consentit cum oculorum as- pectu, Enn. in Cic. Acad. 2, 17 : coelum ita aptum est, ut sub aspectum et tactum cadat, Cic. Univ. 5 : aspectum omnino amittere, Cic. Tusc. 1, 30, 73 : res caecae et ab aspectus judicio remotae, id. de Or. 2,87, 357. . : ' 2. Pass. (i. e, transferred to the ob- ject seen) : a. The visibility, appearance : siderum, Plin. 2, 68, 68 ; id. 2, 54, 55.— b. .A kind of appearance, appearance, pres- ence, mien, countenance : quadrupes as- pectu truci, Pac. in Cic. Div. 2, 64 ; Lucr. 1, 66 : pomorum jucundus aspectus, Cic. N. D. 2, 63 ; id. Phil. 2, 29 : fuit (Iphicra- tes) et animo magno et corpore, impera- toriaque forma, ut ipso aspectu cuivis in- jiceret admirationem sui, Nep. Iphicr. 3 : Canidia et Sagana horrendae aspecta, Hor. S. 1,8, 26: apes horridae aspectu, Plin. il, 18, 19 : Bucephalus aspectu tor- vo, id. 8, 42, 64 : Oceanus cruento aspec- tu, Tac. A. 14, 32, et aL Hence, (a) Tlie form, figure : herba aspectu roris mari- ni, Plin. 24, 19, 113 ; id. 10, 40, 56.— And, (0) The color : carbunculi aspectus nigri- oris, Plin. 37, 7, 25 : discolor, id. 31, 2, 20. as-pello (abspello ; cf. ab init.), ere (abspulsus, adduced without vouchers by Fronto Differ. Vocab. p. 473), v. a. To remove, drive away (only ante-class.) : eos, qui advoraum eunt, aspellito, Plaut. Merc. 1, 2, 5 ; so id. Trin. 3, 2, 46 ; Amph. 3, 4, 17 ; Ter. Heaut. 2, 3, 20 Bentl. T r o p. : longe a leto aspellor, Att. in Cic. Tusc. 2, 10_/m. : metum alicui, Plaut. Capt. 3, 3, 4. I aspendios, ii> m- = a.oiriv6tos, A kind of vine, Plin. 14, 18, 22. Aspendos, i, /-, "AotrevSos, A town built by the Argives, in Pamphylia, on the Eurymedon, now Minugat, Mel. 1, 14, 1. Hence AspcndlUS, a, um, adj. Of As- pendos: Aspendii, orum, m., The inhab- itants of Aspendos, Liv. 37, 23 ; Nep. Dat 8, 2. A harper of Aspendos was distin- guished in antiquity for playing with the fingers of the left hand (* instead of the plectrum), and on the side of the instru- ment turned inward, and accordingly concealed from the view of the spectators. Hence Aspendius proverbially of a man who takes more thought for his own than for others' advantage : Aspendius citha- rista, quem omnia intus canere dicebant Cic. Verr.- 2, 1, 20 Ascon. ; cf. id. Agr. 2, 26 : atque hoc carmen hie tribunus plebis non vobis, sed sibi intus canit asper* e r »> erum, adj. (aspra=aspe- ra, Enn. in App. Apol. in carm. aspris = aspens, Virg. A. 2, -379; aspro = aspero, Pall. Insit. 67 ; cf. aspratus and aspratilis. So also a6 nom. propr. regular gen. Aspe- ri ; cf. Aspero, Liv. 3, 65 : Asperi Gram- matici ars, p, 1725 P., et saep. On the other hand, Aspro, Prise, p. 879 P. ; cf. Rudd. 1, p. 51 not. 40) [etym. dub.]. It designates 1, That which by its un evenness, roughness, affects the sense of touch, Rough, uneven; opp. to levis or lenis: lingua aspera tactu, Lucr. 6, 1149 ; cf. Virg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325 : mixta aspera levibus, Lucr. 2, 471 : in locis (spectator) plani an montuosi, leves an asperi, Cic. Part. Or. 10 fin. : quid iudicant sensus 1 dulce, amarum ; 149 A S P E lene, asperum, id. Fin. 2, 12, 36 : tumulus a6peri (sc. saxibus) soli, Liv. 25, 36. So saxa, Enn. in Cic. Pis. 19 ; Tusc. 1, 16 ; Pac. in Mar. Vict. p. 2522 P. ; Att. in Cic. Tusc. 2, 10; Lucr. 4, 148; Ov. M. 6, 76; cf. Leucas, Luc. 1, 42 : loca, Caes. B. C. 3, 42 ; Hor. Epod. 5, 76 ; Plin. 3, 5, 9, et saep. : unda, Enn. in Macr. S. 6. 2 ; glaci- es, Virg. E. 10, 49 : hiems, Ov. M. 11, 490 ; Claud, in Prob. Cons. 270 : Phasis, i. e. frozen, ice-bound, id. Rutin. 1, 375; and of climate : aspera coelo Germania, Tac. G. 2: arteria, the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54; Cels. 4, 1. Of raised work (i. e. bass-relief, etc.), as in Gr. rpa- Xtis (cf. also exaspero) : aspera signis Pocula, Virg. A. 9, 263 ; so id. ib. 5, 267 : signis exstantibus asper antiquus crater, Ov. M. 12, 235; so id. ib. 13, 701; Prop. 2, 6, 17. So ebur, Sen. Hippol. 899 : bal- teus, Val. Fl. 5, 578 : cingula baccis, Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. Sil. 11, 279: 'numus, not yet worn off, i. e. new, Suet. Ner. 44 ; cf. Sen. Ep. 19 : mare, roused by a storm, tempestuous, Liv. 37, 16. Of things that have a rough, thorny, prickly exterior : barba, Tib. 1, 9, 32 : sentes, Virg. A. 2, 379: rubus, id. Eel. 3, 89: mucro, Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54 : pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit, v. aspero). — M e t o n. Of food obtained in rough, stony regions : asper meus vie- tus sane est. Sentisne esitas ? Plaut. Capt. 1, 2, 85 ; cf. id. ib. 3, 1, 37 ; and of a cough producing hoarseness : Mart. 11, 86, 1. — Subst. asperum, i, n. That which is rough, uneven, an uneven, rough place: aspera maris, Tac. A. 4. 6 : per aspera et devia, Suet. Tib. 60. Also in the superl. thus abs. : asperrimo hiemis Ticinum usque progressus, Tac. A. 3, 5. 2. From the sense of touch transf. to the taste : Harsh, rough, sour, hitter, acrid, pungent: Ter. Heaut. 3, 1, 49: asper sa- por maris, Plin. 2, 100, 104 : allium asperi saporis ; quo plures nuclei fuere, hoc est nsperius, id. 19, 6, 34 : asperrimum piper, id. 12, 7, 14 : acetum quam asperrimum, id. 20, 9, 39. 3. Of sound : Rough, harsh, grating, etc. : (pronunciationis genus) lene, aspe- rum, Cic. de Or. 3, 57, 216. Hence a poet, epithet of the letter R. (also called litera canina) : Ov. F. 5, 481. In rhetoric, Irregular, rough, rugged: quidam prae- tractam et asperam compositionem pro- bant : virilem putant et fortem, quae au- rem inaequalitate percutiat, Sen. Ep. 114 ; cf. Cic. Or. 16, 53: duram potius atque asperam compositionem malim esse quam oft'eminatam et enervem, Quint. 9, 4, 142. And in grammar spiritus asper, the h sound, Prise, p. 572 P. 4. Of odor: Sharp, pungent: herba odoris asperi, Plin. 27, 8, 41. 5. Trop. Of the moral . qualities of . men : Rough, harsh, hard, violent, unkind, cruel, perverse (cf. acerbus no. 3 ; acer no. 3 ; 5, b ; Wagner Virg. A, 1, 14) : quos natura putes asperos atque omnibus ini- quos, Cic. Plane. 16, 40 : orator truculen- tus, asper, maledicus. id. Brut. 34, 129 : aspera Juno, Virg. A. 1, 279 : juvenis monitoribus asper, Hor. A. P. 163 : patres vestros, asperrimos illos ad conditionem pacis, Liv. 22, 59 ; cf. id. 2, 27 : rebus non asper egenis, Virg. A. 8, 365 : cladibus as- per, exasperated, Ov. M. 14, 485: aspera- que est illi difficilisque Venus, unfriendly, Tib. 1, 9, 20 ; cf. id. 1, 6, 2 : (Galatea) ac- rior igni ; asperior tribulis ; foeta trucu- lentior ursa, Ov. M. 13, 830 : aspera Pho- loe. coy, Hor. Od. 1, 33, 6. Of a harsh, . rigid view of life, or manner of living : accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata, nee mitis, scd paullo aspe- rior et durior, quam aut Veritas, aut natu- ra patiatur, Cic. Mur. 29 : (Stoici) horridi- ores evadunt, asperiores, duriores et ora- tione et verbis, id. Fin. 4, 28, 78 (cf. aspe- ritas no. 5) : (Cato) asperi animi et lin- guae acerbae et immodice liberae fuit : sed rigidae innocentiae, Liv. 39, 40 : (Car- thago) studiis asperrima belli, Virg. A. 1, 14 Wagner : Camilla aspera, id. ib. 11, 664 ; cf. Just. : gens laboribus et bellis asperrima, 2, 3 ; and Sen. : virgo aspera, i. e. Diana, Med. 87. — So fc. Of animals : Wild, savage, fierce : (anguis) asper siti 150 •A SPE atque exterritus aestu, Virg. G. 3, 434 : bos aspera cornu, i. e,- minax, id. ib. 3, 57 ; cf. Hor. Epod. 6, 11 : lupus dulcedine sanguinis asper, Ov. M. 11, 402 : tigris as- pera, Hor. Od. 1, 23, 9 ; so id. ib. 3, 2, 10 : (equus) asper frena pati, Sil. 3, 387. 6. Of things : Critical, adverse, calam- itous, troublesome, cruel, perilous, etc. (most freq. in the poets ; cf. acer no. 6, and acerbus no. 4) : in periculis et aspe- ris temporibus, Cic. Balb. 9 : qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sail. Cat. 10 : mala res, spes multo asperior, id. ib. 21 : venatus, Virg. A. 8, 318. So bellum, Sail. J. 48; Hor. Ep. 2, 1, 7 : pugna, Virg. A. 11, 635, and 12, 124 : fata, id. ib. 6, 883 : odia, id. ib. 2, 96. Abs., multa aspera, Prop. 1, 18, 13 ; Hor. Ep. 1, 2, 21, et al. Of discourse : Severe, abusive, taunting : asperioribus facetiis perstringere aliquem, Cic. Plane. 14 ; Tac. A. 15, 68 : verba, Tib. 4, 4, 14 ; Ov. Pont. 2, 6, 8 : vox, Curt. 7, 1. 7. A Roman name, e. g. the tribune L. Trebonius Asper, the grammarian Asper, et al. Adv. a. More ancient form asperiter, Naev. in Non. 513, 21 ; Plaut. in Prise, p. 1010 P. — b. Class, form aspere (in trop. signif.), Cic. Plane. 13 ; de Or. 1, 53 ; Fam. 1, 5 ; Quint. 11, 3, 23 ; Tac. A. 4, 31, et al. — Comp. Cic. Att. 9, 15. — Sup. Cic. Att. 2, 22, 5 ; Veil. 2, 7, 4, et al. asperatus, a, um, Part., v. aspero. aspere? a dv. Roughly ; trop. harsh- ly, severely, rudely ; v. asper Jin. 1. a-sperg'O (adsp.) (in MSS. some- times wntten aspargo, v. Cort. Luc. 1, 384, and Wagner Virg. G. 3, 419 ; cf. the follg. art.), ersi, ersum, 3. v. a. [sparge] 1, nliquid (alicui rei), To scatter, strew something somewhere ; or of liquids, to sprinkle, spatter: aequor Ionium glaucis aspergit virus ab undis, Lucr. 1, 720. So aquam for to revive, refresh, Plaut. Bac. 2, 3, 13 ; True. 2, 4, 15 ; cf. under no. 2, a, and aqua no. 1, b : guttambulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus), Cic. Clu. 26, 71 : pigmenta in tabula, id. Div. 1, 13 Jin. ; Plin. 8, 38, 57 : liquor as- persus oculis, id. 12, 8, 18 : corpus flo- ribus aspersis veneratus est, Suet. Aug. 18: pecori virus (* to infect, poison), Virg. G. 3, 419 : hue tu jussos asperge sapores, id. ib. 4, 62; Prop. 1, 12, 16.— Trop. : quum clarissimo viro nonnullam lauda- tione tualabeculam aspergas, fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41 : ne qua ex tua summa indignitate labes illius dignitati aspersa videatur, id. ib. 6, 15 : notam alicui, Ulp. Dig. 37, 14, VI fin. (cf. allinere notam, Cic. Verr. 1, 6, 17). — So of an inheritance : To bequeath something to, to set apart for : Aebutio sextulam aspergit, Cic. Caec. 6, 17. — Poet. : alas : lacteus extentas asper- git circulus alas, Claud. VI. Cons. Honor. 175. — In gen. : To add to, to join, adjun- gere : si illius (sc. Catpnis majoris) comi- tatem et facilitatem tuae gravitati severi- tatique asperseris, Cic. Mur. 31 fin. : huic generi orationis aspergentur etiam sales, id. Or. 26 ; id. Q. Fr. 2, 10 : hos aspersi, ut scires, etc., id. Fam. 2, 16 fin. 2. aliquem or aliquid aliqua re (cf. Ramsb. Gr. p. 362 ; Zumpt Gr. \ 418) To strew something over some person or thing, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, as in 7io. 1. lit. and trop.: a. Lit.: ah, guttula pectus ardens mini aspersisti (cf. above, aquam), Plaut. Epid. 4, 1, 28 : quas (sedes) nee nubila nimbis aspergunt, Lucr. 3, 20 : ne aram sanguine asperge- ret, Cic. N. D. 3, 36, 88 : vaccam semine, Liv. 41, 13 : sanguine mensas, Ov. M. 5, 40 : vinxit et aspersas altera vitta comas, the sprinkled hair, Prop. 4, 11, 34 : imbre lutoque aspersus, Hor. Ep. 1, 11, 12 ; Claud. Bell. Gild. 494, et al.— b. Trop.: To asperse, defile, spot, stain : mine tu vi- tae splendorem maculis aspergis istis 1 Cic. Plane. 12, 30 ; also abs. : leviter as- persus, id. Fam. 6, 6, 9 : istius facti non modo suspicione sed ne infamia quidem est aspersus, id. Coel. 10 ; so Liv. 23, 30 : aspergebatur etiam infamia, quod, etc., Nep. Ale. 3, fin. ; so Suet. Ner. 3 : ali- quem lingua, Cic. Her. 4, 49, 62 : e quibus imus amet quavis aspergere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere, ASPE Hor. S. 1, 4, 87,— More rare construc- tions : (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat, sprinkled, dotted over, Mel. 1, 18, 2 : aures gemitu, to Jill, Val. Max. 3, 3, no. 1 ext. : auditiuncula quadam asper- sus, i. e. imbutus, instructed, Gell. 13, 19, 5. — Whence 2. asperg'O (adsp.) (in MSS. some- times aspargo, e. g. Virg. A. 3, 534, ace. to Non. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P , v. the preced. art.), inis, /. (in the ante- class, per. com. ace. to Prise, p. 658 P.) I, A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cicero) : aquarum, Ov. M. 7, 108 : (Peneus) Nubila conduc it, summasque aspergine silvas impluit, id. ib. 1, 572 : sanguis virides aspergine tinx- erat herbas, id. ib. 3, 86 ; so id. ib. 3, 683, et al. : aquae, Petr. Sat. 102, 15 ; Plin. 36. 22, 48 : parietum, the moisture, sweat upon walls, Cato R. R. 128 ; Vitr. 5, 11 ; Plin. 22, 21, 30. — Trop.: omni culparum asper- gine liber, Prud. Apoth. 1005. — 2. Me- ton. (abstr. pro concreto) : That which is sprinkled, drops : hie ubi eoI radiis .... Advorsa fulsit nimborum aspergine con- tra, opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 : objectae salsa spumant aspargine cautes (*the spray), Virg. A. 3, 534; Ov. M. 14, 796 : maduere graves aspergine pennae, id. ib. 4, .729: arborei foetus as- pergine caedis (by means of the sprinkled blood) in atram Vertuntur faciem, id. ib. 4, 125, et al. aaperitasj atis, /. [asper] The prop- erty or quality of asper, unevenness, rough- ness, opposed to levitas : saxorum asper- itates, Cic. N. D. 2, 39 : asperitas via- rum, id. Phil. 9, 1, 2 : locorum, Sail. J. 75 ; Liv. 32, 12 fin. ; 43, 21 ; 44, 5, et al. ; linguae, Plin. 11, 37, 64: ventris, id. ib. 37, 79 : squamarum, Gell. 2, 6 : faucium, Plin. 30, 4, 11 : animae, hoarseness, id. 22, 24, 51 ; also abs. asperitas : bibitur rha- coma contra asperitates, id. 27, 12, 165: ob asperitatem hiemis, Tac. A. 4, 56 : fri- gorum, id. Agr. 12 ; so Ov. F. 4, 88, et al. : asperitas luti, dryness, barrenness of the clay soil, Vitr. 2, 3.— Of raised work (cf. asper no. 1 and aspero) : vasa ana- glypta in asperitatemque excisa, Plin. 33, II, 49. 2, Of taste: Harshness, sharpness, acid- ity, tartness : vini, Plin. 14, 19, 24 : pomi, id. 12, 10, 21 : aceti, id. 9, 35, 58 : aqua- rum, the brackish taste of water, id. 12, 9, 20, et al. 3, Of hearing : Roughness, shrillness, harshness of tone ; vocis, Lucr. 4, 553 : soni, Tac. G. 3. 4. Of sight : Inequality, contrast: quum aspectus ejus scenae propter asperitatem (on account of the contrast of light and shade) eblandiretur omnium visus, Vitr. 7, 5: intercolumniorum, id. 3, 3. 5. T r o p. of the moral qualities of men : Roughness, , severity, harshness, fierceness: si quisea asperitate est et im- manitate naturae, congressus ut homi- num fugiat atque oderit, etc., Cic. Lael. 23, 87 : avunculi, Nep. Att. 5 : patris, Ov. M. 9, 752 : artibus ingenuis pectora mol- lescunt, asperitasque fugit, id. Pont. 1, 6, 8 : asperitatis et invidiae corrector, Hor. Ep. 2, 1, 129. — Of a rough, severe, rigid manner of life : quam illorum (Stoico- rum) tristitiam atque asperitatem fugiens Panaetius nee acerbitatem sententiarum, nee disserendi spinas probavit, Cic. Fin. 4, 28, 79 ; cf. asper no. 5. And of rude- ness in external appearance, opp. to a pol- ished, cultivated bearing: asperitas agres- tis, Hor. Ep. 1, 18, 6 Schmid. <5. Of things : Adversity, reverse of for- tune, severity, difficulty (cf. acerbitas no. 2, b) : in his vel asperitatibus rerum, vel angustiis temporis obsequar studiis nos- tris, Cic. de Or. 1, 1, 3 : asperitas belli, Sall.J.29: remedii, Tac. A. 1,44. Oipun- gent severity, vehemence, violence, harsh ness, tartness, causticity of discourse, rpa- Xiirijf (cf. asper no. 6): oratio in qua as- peritas contentionis oratoris ipsius hu- manitate conditur, Cic. de Or. 2, 53 : ju- dicialis asperitas, id. ib. 2, 15, 64 ; so Quint. 1, 8, 11 ; 10, 5, 14 (cf. 11, 3, 23) : verbo- rum, Ov. M. 14, 526. asperiter; a iv., v. asper ad fin. asperitudo, v. asprftudo. ASP E aspernabflis, e, adj. [aspernor] Worthy of contcmpi, despicable (iinte- and post-class.) : Att. in Non. 179, 33 : Gell. 16, 8. 16 : id. 11, 3 ; 20. 1, 10 ; Arnob. 6, p. 203 : aspernabilius, Aug. Mor. Manieh. 8. aspernamentum, i. "■ [aspernor] A despising ; only Tert. adv. Marc. 4, 14 ; Pud. 8. aspernanter, adv. Contemptuous- ly; v. aspernor./i«. aspcrnatio, onis,/. [aspernor] A de- spising, contemning, disdain (very rare) : r.itionis, * Cic. Tusc. 4, 14 : naturalis, Sen. Ep. 121 sub Jin. * aspernator, oris, m. [id.] A despis- cr, contemner : divitum. Tert. adv. Marc. 4. 15. aspernor» atU5 > L T - dep. <"*■ [ab- spernor, like aspello froui ab-pello, aspor : to from ab-porto; cf. ab ink. and Doed. Syn. 2, p. 179. The derivation received by many from ad-spernor is opposed by the signif. of the primitive, which, = se- cernere, designates a severing, separa- tion), lit., To remove from one's self, to cast off a person or thing: ab se spernari (cf. sperno and spernor) ; hence, to dis- dain, reject, despise (and simply with the access, idea of aversion = recusare, re- spuere. rejicere, and opp. to appetere, concupiscere ; on the other hand, contcm- nere, not to fear, opp. to metuere, timere ; and despicere. not to value a thing, opp. to revereri : cf. Docd. Syn. above cited) (class., very freq. in Cic, more rare in the poets) : alicujus familiam, Ter. Ph. 2, 3, 24 ("aspernari, recusare, avertere, non agnoscere," Don.): gustatus id, quod val- de dulce est, aspernatur ac respuit, Cic. de Or. 3. 25. 99 : nemo bonus qui vos non oculis fujiat, auribus respuat, animo aspernetur, id. Pis. 20 ; so id. Fat 20, 47 : hanc (proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis rejicitis et aspernamini, id. Rose. Am. 53 : voluptatem appetit ut bouum : aspernatur dolorem, ut malum, id. Fin. 2, 10, 31 ; cf. Suet Caes. 53 : querimonias alicujus, aspernari, contemnere ac negli- gere, Cic. Verr. 2. 4, 51 : regis liberalita- tem, id. Tusc. 5, 32, 91, et al. ; Sail. Cat 3, 4 : diis aspernantibus placamina irae, Liv. 7, 3 : deditionem ahcujus, id. 8, 2 ; 9, 41, et saep ; Tac. A. 13, 14 : panem, Suet Ner. 48 fin.: imperium, Curt. 10, 5, 13, et saep. ; Prop. 2, 13, 41 : haud asper- nanda precare, Virg. A. 11, 106 ; Phaedr. 5, 4, 4. — With Inf. as object : ilia refert vultu non aspernata rogari, Stat. S. 1, 2, 105 : dare aspernabantur, Tac. A. 4, 4G. — In Cic. once : To spurn or remove some- thing (not from one's self, but) from something pertaining to one's self: furo- rem alicujus atque crudelitatem a suis aris atque templis, Cic. Clu. 68 fin. — Trop. : qui colore ipso patriam asperna- ris, deny, Cic. Pis. 1. EyPass. : qui habet, ultro appetitur, qui est pauper, aspernatur, Cic. Fr m is,/. A plant with prick- ly leaves, Asperugo procumbens, L. ; Plin. 26, 10, 65. i asphartion> u \ n. = uo P»"- L 37, 2), i, m.^'ioQode^os, The asphodel, a kind of lily-shaped plant with many tubercles at the root. Asphodelus ramosus, L. : Plin. 21, 17, 68 (ace. to Isid. Orig. 17, 9, 84, pure Lat albutium). a-spicio (adsp.), exi, ecrum, 3. v. a. ( aspexit = aspexerit Plaut. Asin. 4, 1, 25). 1, To look upon some one or something, to look somewhere, to behold, look at, see ; constr. in the ante-class, per. EOmetimes with ad, but afterward continually with the Ace. or Abs. : a. With ad: aspice ad me, Plaut. Capt 3, 4, 38 : ad terram, id. Cist 4, 2, 25 : ad sinistram. id. Merc. 5, 2, 38 : ad Scrofam, Var. R. R. 1, 2, 26 ; cf. the epitaph of Pacuvius : adnlescens, ta- metsi properas, hoc te saxum rogat, Uti ad se aspicias, etc., in Gell. 1, 24 fin. — b. With Ace. : aspice hoc sublime candens, Enn. in Cic. N. D. 2, 2 : templum Cercris, id. in Var. L. L. 7, 2, 82 : me, Pac. in Non. 470, 20 : aliquem, Att. in Cic. Tusc. 2, 10 : Plaut Asin. 4, 1, 25 : me hue aspice, id. Aniph. 2, 2. 118 : faciem alicujus, id. Pseud. 1, 2, 9. And in the same twice w T ith contra (adv.) : aspiciam aliquem con- tra oculis, Cas. 5, 3, 2 : aspice dum contra me, Most. 5, 1, 56 : formam alicujus, Ter. Heaut 4, 5, 25 : aspicite ipsum : contue- mini os, etc., Cic. Sull. 27 : sic obstupue- rant, sic terram intuebanrur, sic furtim nonnumquam inter se aspiciebant etc., id. Cat. 3, 5 fin. : aspicis me iratus. id. Phil. 2. 30 fin. .* aliquid rectis oculis, Suet. Aug. 16 : aliquem torvis, Ov. M. 6, 34 : aspiei- unt oculis Superi mortalia justis, id. ib. 13, 70 : aspice vultus ecce meos, id. ib. 2, 92, et al. : horrendae aspectu, Hor. S. 1, 8, 26 : aliquid oculis aequis, Virg. A. 4, 372 : aspice nos hoc tantum, look on us this much only, id. ib. 2, 690 Wagner : poet, in Suet lib. 59.— c. Abs. : Ter. Eun. 5, 1, 22 : postquam aspexi, illico cognovi, id. Heaut 4, 1, 43, et al. — JJ, Of things in space : To lie in some direc- tion, on one side, or toward : tabulatum aspiciat meridiem, Col. 8, 8, 2 : crypto- porticus non aspicere vineas, sed tangere videtur, Plin. Ep. 5, 6, 29 : ea pars Eri- tanniae, quae Hiberniam aspicit, Tac. Agr. 24.— C. With the access, idea of purpose (cf. adire, aggredi, etc.) : To look upon something in order to consider or ex- amine it ,- and in gen. to consider, survey, inspect (so esp. freq. in Liv.) : hujus ut aspicerent opus admirabile, Ov. M. 6, 14 : Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi, Liv. 42, 37 : in Boeotia aspiciendae res, id. 42, 67 fin. : Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque se- ASPI natus misit, id. 42. 5 ; id. 26, 51 ; 32, 5, et al. 2. Trop.: sic in oratione Crassi divi- tias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi : sed ea quum contemplari cuperem, vix aspici- endi potestas fuit, Cic. de Or. 1, 35, 161 : sic evolavit oratio, ut ejus vim atque in- citationem aspexerim, vestigia ingres- sumque vix viderim, id. ib. So esp. To look upon something with the mind, i. e. to reflect upon, weigh, consider, ponder (most freq. in the Imper. : aspice, ponder, re- flect upon, etc.) : neque tanta (est) in re- bus obscuritas, ut eas non penitus vir in- genio cernat si modo aspexerit Cic. de Or. 3, 31, 124 : aspice. ait, Perseu, uos- trae primordia gentis, Ov. M. 5, 190 : quin aspice, quantum Aggrediare nefas, id. ib. 7, 70 : qui semel aspexit quantum dimis- sa petitis Praestent, etc., Hor. Ep. 1, 7, 96 ; id. ib. 2, 2, 92 ; so id. ib. 2, 1, 170 : qualem commendes, etiam atque etiam aspice, ib. 1, 18, 76 ; ib. 1, 17, 4. Also, To take into consideration, to have in view : si genus as- picitur, Saturnum prima parentem Feci, Ov. F. 6, 29. — b. To look upon with re- spect, admiration : erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant, Nep. Chabr. 4. — C. Aliquem, To look one boldly in the face, to meet his glance: Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie, Nep. Epanx 8. 3 (cf. above, no. 1, the passage from Suet Aug. 16). — d. Lumen aspicere, To behold the' light of the world, for to live : odi celebritatem, fugio homi- nes, lucem aspicere vix possum, Cic. Att. 3, 7 ; id. Brut. 3, 12 ; cf. the follg. num- ber, fin. 3. Ad inchoative (as in addubito. ad- dormio, aduro, etc.), To obtain a view of, to descry: perii, si me aspexerit, Plaut. Am. 1, 1, 164 : forte unam aspicio adoles- centulam, Ter. Andr. 1, 1, 91 ; id. Ad. 3. 3, 19 : respexit et equum alacrem laetus aspexit, Cic. Div. 1, 33 fin. ; so id. Harusp. Resp. 1, 2 : turn vero Phaethon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum, Ov. M. 2, 228 ; id. ib. 7, 651 : aspicit hanc visam- que vocat, id. ib. 2. 443 ; id. ib. 714 ; 3 69 ; 356 ; 486 ; 7, 384 ; 791, et saep. ; Hor. Ep. 1, 7, 90. — Hence trop:: lumen aspi- cere, To behold the light of the world, to be born : ut propter quos hanc suavissi- main lucem aspexerit eos indignissime luce privarit Cic. Rose. Am. 22 fin. ; cf. above, no. 2 fin. ' aspilates. ae, m. = uoitiXdrns, A precious stone of Arabia, Plin. 37, 10, 54. * aspiramen (adsp.), inis, n. [aspi- ro] A blowing, breathing ; hence poet a communicating : formae, Val. Fl. 6, 465. aspiratio (adsp.), onis, /. [aspiro] A blowing or breathing to or upon : ani- mantes aspiratione aeris sustinentur, by the blowing or breathing of the air (not by j respiration, as usu. trans].), Cic. N. D. 2, 33: ventorum, Lact 7, 3 fin. — Trop.: I superni numinis, favor, Amm. 15, 2. I Hence, 2. Evaporation, exhalation : quae omnia Hunt et ex coeli varietate et ex disparili aspiratione terrarum, Cic. Div. 1, 36, 79 ; so id. ib. 1, 57, 130.— 3, In gram., The enunciation of a word with an h sound, a breathing, aspiration: ita majo- res locutos esse, ut nusquam nisi in vo- cali aspiratione uterentur, Cic. Or. 48 ; so Quint 1, 5, 19; 1, 4, 9 Spald. ; 1, 6, 21; 6, 3, 55, et al. ; cf. Apul. de Nota Aspirat ed. Osann. Hence me ton. The letter H itself : Prise, p. 547 ; id. 1038, et al. ; Phoc. de Aspir. p. 1721 sq. P. a-splro (adsp.), avi, atum, 1. v. n. and act. A. v.n. To breathe or blow somewhere, to breathe or blow upon ; constr. with ad, the Dot., or abs. : ad quae (granaria) nulla aura humida ex propinquis locis aspiret, Var. R. R. 1, 57 : ut ne ad eum frigus as- piret Cels. 2, 17: pulmones se contra- hunt aspirantes, exhaling, Cic. N. D. 2, 55 : Lenius aspirans aura, Cat. 6&, 62 ; Virg. A. 1, 694 : aspirant aurae in noctem, rise at or toward evening, id. ib. 7, 8 ; Plin. 13, 22, 43 : tibia aspirat choro (* accompa- nies), Hor. A. P. 204, et al.— Trop. : ah- cui, to be favorable to, to assist, sustain (the figure taken from a favoring breeze 151 ASS A of wind) : aspira mihi, Tib. 2, 1, 35 : qui- bus aspirabat amor, id. 2, 3, 71 : aspirat primo fortuna labori, Virg. A. 2, 385: as- pirate canenti, id. ib. 9, 525 : Di coeptis aspirate raeis, Ov. M. 1, 3. Also abs.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia pauliulum in rebus difficillimis aspiravit, Cic. Her.. 4,34 (cf.affio). 2. To breathe toward or aspire to a per- son or thing ; i. e. to approach to (espec. with the access, idea of striving to attain to), constr. with ad, in, the Dat., a local adv. or abs. (class., esp. freq. in Cic.) : qui prope ad ostium aspiraverint, Lucil. in Non. 4, 142 : quid enim quisquam ad me- am pecuniam me invito aspirat? quid ac- cedit '( Cic. Verr. 2, 1, 54 fin. ; so id. Div. in Caecil. 5 fin. : tu. ad eum Ciceronem nuinquam aspirasti, id. Pis. 5 fin. ; so id. Fam. 7,: 10 : omnes aditus tuos interclusi, ut ad me aspirare non posses, id. Tusc. 5, : 9 fin,: aspirare in curiam, id. Verr. 2, 2, 31 : in campum, id. Sull. 18, 52 : ne non modo intrare, verum etiam aspicere aut aspirare possim, id. Caec. 14 ; Col. 8, 14, 9 : nee equis aspirat Achillis, Virg. A. 12, 352 : sed non incendia Colchis aspira- re sinit, Val. Fl. 7, 584. — Trop. : sed haec ad earn laudem, quam volumus, as- pirare non possunt, Cic. Or. 41 : bellica laude aspirare ad Africanum nemo potest, id. Brut. 21, 84 : haec etiam in equuleum conjiciuntur, quo vita non aspirat beata, id. Tusc. 5, 5, 13 ; Gell. 14, 3, 10. 3. In gram., To give the h sound, to aspi- rate (cf. aspiratio) : consonantibus, Quint. I, 5, 20 : Graeci aspirare solent, id. ib. 1, 4, 14 ; Nigid. in Gell. 13, 6, 3. B. v - act " To breathe or blow to or upon, to infuse, instil ; lit. and trop. (among the poets or in post- Aug. prose) : Juno ven- tos aspirat eunti, Virg. A. 5, 607 : aspira- vit auram quandam salutis fortuna, Amm. 19, 6 ; dictis divinum amorem, Virg. A. 8, 373 : novam pectoribus fidem, Claud. Fesc. 14, 16 : nobis tantum ingenii aspiret, Quint. 4 prooem. § 5. — * 2, To breathe or blow at or upon ; trop. of the sea ; to wash upon, to flow against: insula aspiratur i'reto Gallico, Sol. 22. f aspiS; idis, /. (ace. Gr. aspida, Luc. 9, 701 ; plur. aspidas, Cic. N. D. 3, 19) = ac- tn'S, 1, The asp, viper: Coluber, Linn.; Plin, 29, 4, 18 : aspide ad corpus admoto, Cic. Rab. Post. 9 ; so id. Fin. 2, 18 fin. ; Isid. Orig. 12, 4, 12.— 2, A shield, Justin. Novell. 85 fin. ' asplenum» i. n - — aatrXnvov, Milt- wort, spleen-wort : Asplenum Ceterach, Linn. ; Plin. 27, 5, 17 ; Vitr. 1, 4 (in Isid. Orig. 17, 9, 87, asplenos). asportatio, onis, f. [asporto] A carrying or taking away: signorum, Cic. Verr. 2, 4, 49/». as-porto (abs-porto ; cf. ab I'm!.), avi, atum, 1. v. a. To bear, carry, or take some- thing away (in the class, per. only in prose ; cf. Wagner Virg. A. 2, 778) : simul- acrum e signo Cereris, Cic. Verr. 2, 4, 49 fin, ; so id. ib. 2, 1, 20 ; Div. in Caecil. 9, 28 ; multa de suis rebus, Parad. 1, 2 : sua omnia Salamina, Nep. Them. 2 fin. : res regum vehiculis, Liv. 2, 4 ; so id. 42, 3. — Also of men: To carry away (esp. by ship), to transport : aliquem trans mare, Plaut. Merc. 2, 3, 19 : virginem, id. Rud. prol. 77 : quoquo hinc asportabitur terra- rum, * Ter. Ph. 3, 3, 18. aspratllis, e, adj. [asper] Rough (late Lat. for asper) : piscis, with rough scales, Plin. Val. 5 ; 8 ; 10, et al. ; Edict. Diocl. p. 15 : terminus, of a rough, un- polished stone, Auct. Lim. p. 305 Goes. : petra, ib. p. 228. aspredOi mis, /. [id.] Roughness; only Cels. 5, 28 no. 2 and 15 (where oth- ers read aspritudo). aspretum, i, «■ [id.] An uneven, rough place : Liv. 9. 24 ; so id. 27, 18 ; 35, 28; 36, 15; Grat. Cyneg. 241. aspritudo (asperitudo, App. M. 1, p. 103,20), inis,/. [id.] Roughness: oculo- rmn, Cels. 6, 6 no. 26 ; so id. 7, 7 no. 7 ; 15, et al. ; Scrib. Comp. 113. * a-spUO (adsp.), ere, v. a. To spit at or upon : a nutrice aspui, Plin. 28, 4, 7. assa? % assus, a, urn. AssabinUB) '. «■■ A deity of the Ethi- opians, Plin. 12, 19, 42. 152 ASSE . AssaraCUS, >, "*•> 'ko m„ v. as init. assatura, ae. /. [asso] Roasted meat, a roast (late Lat.), Vop. Aur. 49 ; Apic. 7, 5. assecla or assecula (ads.), ae, com. ace. to Charis. p. 37 P. (still exs. are found only in gen. masc.) [assequor] He who ?!s in one's company, one of a train, an attendant, servant, sycophant (thus always with the access, idea of contempt, differ- ent from assectator ; cf. Ruhnk. Veil. 2, 83) : assentatores eorum atque asseclae, Cic. Corn. Frgm. in Orell. IV. 2, p. 453 ; id. Verr. 2, 1, 25 ; Div. 2, 37 fin. ; Nep. Att. 6, 4 ; Cic. Sest. 64 fin. ; Orell. (ed. min.) ; Att. 6, 3, 6 ; Juv. 9, 48. asscctatlO (ads.), Onis, /. [assector] X. An (assiduous, respectful) attendance (as that of clients, etc.) : in petitionibus opera atque assectatio, Cic. Mur. 34 : so Q. Cic. Pet. Cons. 9. — 2. Observation, careful study : Plin. 2, 20. 18. ' assectator (ads.), oris, m. [id.] He who is in attendance upon any one (as friend, servant, client, etc.), one of a suite, an attendant (in an honorable, while asse- cla, q.v., is used in a reproachful sense) : quidam vetus assectator ex numero ami- corum, Cic. Verr. 2, 2, 11 : Cum comitatu assectatoribusque, id. Balb. 27 fin. : hujus autem rei (sc. assectationis) tres partes sunt : una salutatorum, quum domum veniunt ; altera deductorum, tertia assec- tatorum, who are always in attendance upon the candidates, Q. Cic. Pet. Cons. 9, et al. : cancer dapis assectator, Plin. 9, 42, 66. — Trop. ofthe adherents of a doctrine or teacher : A disciple : sapientiae, i. e. philosophus, Plin. 8, 17, 21 : eloquentiae, ib. 29, 1, 5 : dicendi, id. 20, 14, 57 : auditor assectatorque Protagorae, Gell. 5, 10, 7. aS-SCCtor (ads.), atus, 1. v. dep. act. To attend one every where, with zeal, eager- ness, etc., to accompany, follow, be in at- tendance upon (esp. of the attendance of the friends of candidates for office) : quum aedilitatem P. Crassus peteret, eumque major natu, etiam consularis, Ser. Galba assectaretur, * Cic. de Or. 1, 56, 239 : stu- dia adolescentulorum in suffragando, in assectando mirifice et magna et honesta sunt, Q. Cic. Pet. Cons. 8 fin. : quum as- sectaretur : Num quid vis ? occupo, Hor. 5. 1, 9, 6 : omnis inferioris Germaniae miles Valentem assectabatur, Tac. H. 2, 93 fin. ; id. Ann. 6, 19 ; id. Or. 2; cf. Plin. 33, 12, 54 ; Suet. Caes. 19. 2. In jurid. Lat. : feminam, To follow a woman silently, to accompany her con- stantly (considered as an injury) : Ulp. Dig. 47, 10,15, §22. l^jp^Pass. : assectari se omnes cupi- unt " &Ko\ov0eio0iiL," Erin, in Prise, p. 792. assecula (ads.), ae, m., v. assecla. * assecutor ( ads. ), oris, m. [asse- quor] An attendant : Cupidinis, Marc. Cap. 9, p. 306. t assedOt orne > "*• = assessor, Non. 63, 23., asscf dllum, ii> «- A plant ; also called agrostis ; App. Herb. 77. as-sellor (ads.), atus, 1. v. dep. [sella] To go to stool, to void (prob. only in Veg.) : multum stercoris assellatus, Veg. 2, 22", 2 ; so id. 5, 44, 1 ; 5, 56, 1 : sanguinem, id. 5, 9,1. aS-SeneSCO (ads.), ere, v. inch. To become old at or in something, to grow old : Tert. Exhort, ad cast. 13. aS-SensiO (ads.), onis, / [assentior] An assent, agreement, approbation, ap- plause (esp. in rhetor, and philos. lang. ; beyond this sphere assensus is more usu.) : orationis genus exile, nee shtis populari assensioni accommodatum, Cic. Brut. 30, 114 ; Inv. 1, 31 : crebrae assensiones, rrtul- tae admirationes, id. ib. 84, 290 ; id. Mil. 5 : plurium, Sen. Ep. 7 : eimulata. Quint. 6, 3, 73 ; so Plin. Ep. 3, 4, 4 ; 4, 12, 6, et ASSE al. In philos. lang. : An. assent to the reality of sensible appearances : nunc do assensione atque approbatione, quam Graeci avyKardOeotv vocant, pauca dice- mus, Cic. Acad. 2, 12 : non sunt neque assensiones, neque actiones in nostra po- testate, id. Fat. 17 (v. the passage in its connection, and cf. ib. 19). assensor (ads.), oris, m. [assentior] He who assents to or agrees with any one : quotidie commemorabam, te unum in tanto exercitu mihi fuisse assensorem. Cic. Fam. 6, 21 ; id. Herenn. 3, 23 : vin- dictae, Val. Max. 6, 3 no. 6: irae, Sen. Hippol. 1207. 1 . aSSeHSUS (ads.), a, um, Part., from assentior. 2. aSSeUSUS (ads.),. us, m. [assentior] An assent, agreement, approbation : assen- su omnium dicere, Cic. N. D. 2, 2 : vulgi assensu et populari approbatione, id. Brut. 49 fin. : omnium assensu, Liv. 5, 9 ; so id. 8, 5 ; id. 8, 4 fin. ; cf. id. 3, 72 : assensu senatus, Plin. Pan. 71 : assensum consequi agendo, id. Ep. 7, 6, 13 ; so Tac. A. 14, 12; 15, 22; Suet. Aug. 68; Tib. 45, et saep. In the plur. : dicta Jovis pars voce probant; alii partes assensibus implent, Ov. M. 1, 245 ; id. ib. 8, 605 : hinc ingen- tes exciri assensus, Tac. Or. 10 fin. — Also joyful, loud assent : exposuit cum ingenti assensu, Liv. 27, 51. — 1>, In philos. lang. like assensio : An admission ofthe reality of sensible appearances : concedam ilium ipsum sapientem retenturum assen- sum, nee umquam ulli viso assensurum, nisi, etc., Cic. Acad. 2, 18, 57 : tollendus assensus est, id. ib. § 59 ; id. ib. 33 fin. ; id. Fin. 3, 9, 31, et al.— c. Poet. : The re- echoing of sound, echo : et vox assensu nemorum ingeminata remugit, Virg. G. 3, 45 ; id. Aen. 7, 615 ; Claud. VI. Cons. Honor. 615. asscntatio (ads.), onis,/. [assentor] A flattering assent, approbation, flattery, adulation : istaec ilium perdidit assenta- tio, Plaut. Bac. 3, 3, 7 : nullam in amici- tiis pestem esse niajorem quam adulatio- nem, blanditiam, assentationem, Cic. Lael. 25 ; ib. § 94 : assentationes, blanditiae et pejor odio amoris simulatio, Plin. Pan. 85 : Graeci diuturna servitute ad nimiam assentationem eruditi, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5 : se blanditiis et assentationibus in Asinii consuetudinem penitus immersit, Cic. Clu. 13 : inflatus assentationibus, Liv. 24, 6, et al. — b. More rare in a good sense : Approbation, assent : Veil. 2, 128 : ad neu- tram partem assentationem flectere, Petr. S. 17.— Whence assentatiuncula (ads.), ae, /. dim. Small, trivial flattery : assentatiunculae ac perjuratiunculae parasiticae, * Plaut. Stich. 1, 3, 75 : non vereor ne assentati- uncula quadam a'ueupari tuam gratiam vi- dear, *Cic. Fam. 5, 12. assenta tor (ads.), oris, m. [assentor] One who assents flatteringly, a flatterer (most freq. in Cic.) : semper enim auget asSentator id, quod is, cujus ad volunta- tem loquitur, vult esse magnum, Cic. Lael. 26, 98 : ita fit, ut is aesentatoribus patefaciat aures suas maxime, qui ipse sibi assentetur et se maxime ipse delec- - tet, id. ib. § 97 ; id. Off. 1, 14 ; id. ib. 26, 91; 2, 18. 63; id. Caec. 5, 14; *Hor. A. P. 420. — Trop. : non auctor sed assenta- tor mali, one who connives at, Tert. adv. Henri. 10. * assentatorie (a<3s.), adv. of the adj. assentatorius, a, um (not in use), [as- sentor],. In a flattering manner, fawning- ly : dubitare te, non assentatorie (i. e. non tibi indulgens), sed fraterne veto, Cic. Q Fr.-2, 15, b, §_3. * assentatrix (ads.), icis, f. [ib.] A female flatterer : scelesta, Plaut. Most. 1, 3,100, assentio (ads.), v. the following. as-sentior (ads.), sensus, 4. v. dep. [sentio] (the orig. act. form assentio, ire, was out of use even in the time of Var- ro) : Var. L. L. Frgm. in Gell. 2, 25, 9 ; cf. Quint. 1, 5, 55 Spald. The medial form of the word also corresponds far better with its signif. than the active ; for while assentio :prop. signif. only sentien- dp accedere ad aliquem or aliquid, to make known one's inclination or feeling ASSE toward any object, whether this may be in favor of or against it, as acclamare, i.e. clamare ad aliquid, can designate both a friendly, and a hostile call; the medial as- sentior = sentiendo se applicare, desig- nates a friendly joining of one's self to any one. Hence consentire, whose con indicates the idea of a friendly union, is found only in the active, while the inten- sive verb assentor, formed from assenti- or, in which the clinging to is yet more strongly indicated, is used only as Dep, In like manner, adulor, kindred in sense with the latter, through the whole pe- riod of class. Lat., demanded the medial form; v. adulor and adulo; cf. also the dep. form in blandior. The active form ussentio is found in Plaut. Am. 2, 2, 192 ; Jiud. 4, 3, 36; Art. and Pomp, in Non. 469, 16 .sq. ; in Cic. only three times in cpist. style [which is worthy of notice ; al. absque], Fam. 5, 2, 9 ; Att. 9, 9 ; and Q. Fr. 2, 1, 2; cf. Diom. p. 377 P.; but since the time of the poets of the Aug. per. this appears often, with many other ante-class, words and forms of words, particularly in the post-Aug. histt, to- gether with the class, medial form, used in like manner : Ov. M. 3, 406 ; 9, 259 ; 14, 592, et al. ; Liv. 1, 54 ; Suet. Vesp. 6; Curt. 4, 13, 4 ; Gell. 6, 5, 5, et al.), lit. To join one's self to any one with judg- ment, deliberation ; hence, to assent to, approve, give, assent : c. Dat. or Abs, : as- sensus sum homini, Lucil. in Prise, p. 801 : quum saepissime tibi senatus max- iinis sit de rebus assensus, Cic. de Or. 1, 49, 214 ; id. Balb. 27 ; id. Acad. 2, 21 : cui (sententiae) sunt assensi ad unum, id. Fam. 10, 16 : in quibus assentior, sollici- tam et periculosam justitiam non esse eapientis, Cic. Rep. Frgm. fh Prise, p. 801 V. : sapientem, si assensurus esset, etiam upinaturum, etc., id. Acad. 2, 21 : verbo assentiri, Sail. C. 52 : omnes assensi sunt partibus dividundis, Liv. 25, 30 ; id. 41, 24, et al. : cui non assentior, Quint. 9, 3, 49 Spald. : ne assentiri necesse esset, Suet. Caes. 80, et saep. — With the gen. object, aliquid, cetera, etc. : non habeo nutem, quid tibi assentiar, Cic. N. D. 3, 25 : vitlosum est assentiri quidquam fal- sum, id. Acad. 2, 21 : cetera assentior Crasso, id. de Or. 1, 9: illud quod a te dictum est, valde tibi assentior, id. ib. 28 ; so id. ib. 3, 48, 182; cf. Plaut. Am. 2, 2, 192. Jj"^* Pass.: (sapiens) multa sequitur probabilia, non comprehensa, neque per- cepta, neque assensa, things which are held as true (cf. assensio and assensus), Cic. Acad. 2, 31, 99. And impers. : Bibu- 1» assensum est, Cic. Fam. 1, 2. assentpr (ads.), atus, 1. verb, intens. [euphon. for assensor, as inversely ag- tiressus from aggrettus ; mersare from mertare ; tensum = tentum, etc. ; from assentior] lit., To join one's self to another in judgment or opinion (opp. to adver- sari, to place one's self in opposition to imy one ; v. the preced. art.) ; hence to fully assent to, to acknowledge one as right in every thing, to flatter zealously or much (in the class, per. only in prose) : Slicui, Plaut. Am. 2, 2, 70 ; cf. assentatrix : (callidus adulator) etiam adversando sae- |ie assentetur et litigare se simulans Wan diatur» etc., Cic. Lael. 26, 99 ; Veil. 2, 48 : tibi assehtabor, Plaut. Most. 1, 3, 89 : ne- gat quis? riego: ait? ajo. Postremo im- perari egomet mihi, omnia assentari, Ter. Eiin. 2, 2, 22; so id. Ad. 2, 4, 6; 5, 9, 31; 'I5un. 3, 2, 37 : ita fuit, ut is assentatoribus pntefaciat. aures suas maxime, qui ipse sibi assentetur, et se maxime delectet, Cic. Lael. 26, 97 : ut nihil nobis assentati esse videamur, id. Acad. 2, 14, 45 : quia mihi ipse assentor fortasse, id. Fam. 3, 11 : Bajae tibi assentatur (* endeavors to in- gratiate itself into your favor by its sana- tive powers), id. ib. 9, 12; Just. 12, 6: eui ergo cdnsilio as sentabimur? Tert. Exh. ad cast. 4. * assequela (ads.), ae, /. A succeed- ing, succession : Mar. Vict. p. 2500 P. — From as-sequor (ads.), ecutus (or equu- tus ; v. sequor), 3. v. n. \. To follow one any 1 where (in order to reach him), to ASSE pursue (only ante-class, in the two follg. exs.) : ne sequere, assequere, Plaut. Frgm. in Var. L. L. 6, 7, 71 : assequere ac reti- ne, Ter. Ph. 5, 8, 89. — Far more freq., 2. To reach one by pursuing him, se- quendo pervenire ad aliquem,: nee quid- quam scqui, quod asscqui nequeas, Cic. Off. 1, 31. Hence, To overtake or come up with a person or thing (it includes the idea of active exertion, struggling to reach a goal, while consequi, to reach some- thing, designates merely a coming up with, a meeting with a desired object, the attainment of a wish; cf. Doed. Syn. 3, S. 147 sq. According to usage, the two verbs differ in this, that assequor is only prosaic, but consequor is also freq. found in the poets ; v. consequor) : si es Romae jam me assequi non potes, sin es in via, quum eris me assecutus, coram agemus, Cic. Att. 3, 5 ; poet, in Cic. Tusc. 1, 39, 94 : Pisonem nuncius assequitur, Tac. A. 2, 75. In the histt. also abs. : ut si via recta vestigia sequentes issent, haud du- bie assecuturi fuerint, Liv. 28, 16 : in Brat tios raptim, ne Gracchus assequeretur, concessit, id. 24, 20 : nondum assecuta (ar- rived) parte suorum, id. 33, 8 ; Tac. H. 3, 60. — Trop. : To gain, obtain, eosdem ho- norum gradus assecuti, Cic. Plane. 25 : immortalitatem, id. ib. 37 : omnes magis- trates sine repulsa, id. Pis. 1, 2 ; so Sail. J. 4: regnum, Curt 4, 6, et al. : nihil quid- quam egregium, Cic. de Or. 1, 30 ; id. Verr. 2, 1, 57 : qua in re nihil aliud assequeris, nisi ut, etc., id. Rose. Am. 34, 96 : assecu- tas virtute, ne, etc., Just. 2, 4. 3. To attain to one in any quality, i. e. to become like him, to equal ; more freq. in regard to the quality itself; to attain to it : Sisenna Clitarchum velle imitari vi- detur : quem si assequi posset, aliquan- tum ab optimo tamen abesset, Cic. Leg. 1, 2 fin. : benevolentiam tuam erga me imitabor, merita non assequar, id. Fam. 6, 4 fin. ; so id. ib. 1, 4 fin. ; id. Harusp. Resp. 9 : ingenium alicujus aliqua ex par- te, Plin. Ep. 4, 8, 5 : utlongitudo aut plen- itudo harum multitudinem alterms asse- quatur et exaequet, Cic. Her. 4, 20. 4. Transf. to mental objects : To at- tain to the understanding of a case, i. e. to comprehend, understand it : ut essent, qui cogitationem assequi possent et vo- luntatem interpretari, Cic. Inv. 2, 47, 139 : quibus (ratione et intelligentia) utimur ad earn rem, ut apertis obscura assequa- mur, id. N. D. 3, 15 : ut scribas ad me, quid ipse conjectura assequare, id. Att. 7, 13, A. fin. ; Curt. 4, 16, 6 ; Sex. Caecil. in Gell. 20, 1, 5 : quid istuc sit, videor ferme assequi, Gell. 3, 1, 3. jgp Pass. ace. to Prise, p. 791 P., but without a voucher ; for in Cic. Verr. 2, 2, 73 fin., for the earlier reading it is better to read ut haec diligentia nihil eorum in- vestigare et assequi potuerit ; cf. Zumpt in h. 1, and Gronov. Observ. 1, 12, 107. asser, eris, m. [from 2 assero, " quod admoveantur haereantque parietibus," Perot., like agger from aggero] 1. A beam, pale, stake, post : Vitr. 7, 3 ; Plaut. Aul. 2, 6, 8 : asseres pedum XII., cuspidi- bus praefixi in terra defigebantur, Caes. B. C. 2, 2 ; Liv. 44, 5 ; id. 30, 10; 38, 5; Tac. H. 4, 30, et al. 2. -^ pole on which a litter was borne: Suet. Cal. 58; Juv. 3, 245; id. 7, 132. 3.. A lath, Vitr. 4, 2.— Whence asserciiluSi i. ™. dim. (asserculum, i, n. Cato, v. the follg.) A small beam or pale, a small pole : Cato R. R. 12 ; id. ib. 152 ; Col. 12, 52, 4 ; id. ib. 8, 3, 6. 1. aS-SerO (ads.), evi, Itum, 3. V. a. To sow, plant, or set near something (very rare, not in Cic.) : Agroet. de Orthogr. p. 2274 P. : vites, Cato R. R. 32 fin. : vitis assita ad olus, Var. R. R. 1, 16/«. : vites propter cupressos, id. ib. 26 : lenta qui velut assitas vitis implicat arbores, * Cat. 61, 106 : populus assita limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 ("quippe quae vitibus marita- retur," Agroet. !■ c.). 2. as-sero (ads.), erui, ertum, 3. v. a., lit., To join, fasten some person or thing to one's self; — hence 1, As a jurid. 1. 1. (so this word is most freq. found ; cf. assertor or assertio) ; ma- nure or aliquem manu, in libertatem or ASSE liberali causa, also merely manu, and finally entirely abs. asserere) To declare one (a slave) to be free by taking hold of him with the hand, to set free, to liberate (cf. Adam's Antiq. 1, S. 322) : asserere ma- num in libertatem Var. L. L. 6, 7, 68 : qui in libertatem asserebant, Suet. Vitell. 10 : se asserit in libertatem, Ulp. Dig. 47, 10, 11 fin.: in his quae asserantur in libertatem, quia quivis lege agere pos- sit, id juris esse, Liv. 3, 45. In a similar manner : in ingenuitatem, Suet. Aug. 74, and se ingenuitati, Saturn. Dig. 40, 14, 2 : manu eas asserat suas populates liberali causa, Plaut. Poen. 4, 2, 83 : manuque lib- erali causa ambas asseras, id. ib. 5, 2, 142 : si quisquam hanc liberali asseruisset ma- nu, id. Cure. 5, 2, 68 : ego liberali illam assero causa manu, Ter. Ad. 2, 1, 40 ; neminem venire qui istas assereret manu, Plaut. Poen. 5, 6, 11 ; id. Pers. 1, 3, 83 ; and transf. : pisces manu asserere, id. Rud. 4, 3, 34 : quum in causa liberali eum, qui asserebatur cognatum, suum esse di- ceret, * Cic. Fl. 17, 40 : asserui jam me, rupique catenas, Ov. Am. 3, 11, 3 ; Suet. Vesp. 3 ; id. Gramm. 21. 2. Aliquem in servitutem, To declare one to be a slave by laying the liand upon him (cf. Adam's Antiq. above cited), to claim as a slave: M. Claudio clienti ne- gotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem assereret, Liv. 3, 44. So also Suet. Tib. 2 ; Liv. 34, 18 ; id. 35, 16 fin. II. After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to com- mon life : 1. (ace. to I, 1) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Florus and Suet.) : habe ante oculos mortalitatem, a qua asserere te hoc uno munimento potes, Plin. Ep. 2, 10, 4 : se ab injuria oblivionis, id. ib. 3, 5, 9 ; liberatae Italiae assertique imperii nuncius, Flor. 3, 3, 19 : post assertam a Manlio, restitutam a Camillo urbera, id. 1, 13, 19 : Latini quoque Tarquinios asse- rebant, id. 1, 11, 1 : Gracchanas leges, id. 3, 16, 1 : easdem leges, id. 3, 17, 1 ; so id. 2, 18, 16 ; 3, 3, 19 ; 3, 17, 4 : dignitatem, Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33 : defendere dignitatem, id. Caes. 72 : tueri dignitatem) : senatus in asserenda libertate consensit, in the re- storing of freedom, Suet. Calig. 60 ; id. Claud. 10 : namque asserit urbes sola fa- mes (" libcras facit urbes contra dominos, Schol.), Luc. 3, 56 ; hoc focale tuas asse- rat auriculas, i. e. to guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142 : non te cucullis asseret caput tectum (sc. a ba- siis), id. 11, 99. 2. (ace. to I, 2) , Aliquid alicui (sibi) (like arrogo no. 5), To appropriate some- thing to one's self, to claim, declare it one's own possession : nee laudes assere nos- tras, claim not for yourself , etc., Ov. M. 1, 462: haec (gaudia) utraque manu com- plexuque assere toto, Mart. 1, 16, 9 ; and per hypallagen : me assere coelo, appoint me to the heavens, for claim for me the heav- ens (celestial origin), proclaim md to be of celestial birth, Ov. M. 1, 761. In prose : Veil. 2, 60 Ruhnk. ; cf. Val. Max. 4, 4, 4 : felicis sibi cognomen, Plin. 7, 43, 44 : sa- pientis sibi nomen, Quint. 12, 1, 20 : sibi artem figurarirm, id. 9, 3, 64 : ipse te in alto i6to pinguique secessu studiis asso- rts ? are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3 : dominationem sibi, Suet. Oth. 9 : divinam majestatem sibi, id. Calig. 22 ; Just. 44, 3. 3. In gen. To relate, affirm, assert, de- clare, " d~ia6e6atovuai," Gloss.: non haec Colchidos asserit furorem, Diri prandia nee refert Thyestae, Mart. 10, 35 ; Plin. 20, 9, 34 : moUissimum quemque beatum fore asserebant, Aur. Vict. 28, 8 ; so id. 3, 5 : non vacat asserere quae finxeris, Quint. Decl. 7, 6 ; Pall. 1, 19, 3 ; so Veg. 1, 17, 4 ; 5 ; 5, 25, 1, et al.— Whence aSSertlO (ads.), onis, /. 1, A judi- cial (* or formal) declaration that one is a freeman or a slave : " assertio tarn a ser- vitute in libertatem, quam a libertate in servitium trahi significat," Prise, p. 1208 P. ; Traj. in Plin. Ep. 10, 72 fin. : per- fusoriae assertiones, unauthorized decla- rations of freedom, Suet. Domit 8: sitae liber qui est in assertione, Quint. 3, 6^ 153 AS SE 57 : ut in reis deporhitis et assertione se- cunda (i; e. judicio secundo, in quo as- sertor de libertate agit), id. ib. 5, 2, 1 ; so also ib. 11, 1, 78 ; cf. Just. Cod. 7, 17, L— 2. An assertion (late Lat.) : Arn. 1, p. 18 : deomm assertio religiosa, an assertion of the existence of God, id. 4, p. 141. assertor (ads.), oris, m. [assero] One who (^formally) asserts that another zs free or a slave: J,, An assertor, restorer of lib- erty : " assertores dicuntur vindices alie- nae libertatis," Don. Ter. Ad. 2, 1, 40 ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 322, and 2. assero no. I, 1 : populo detrectante dominationem atque assertores llagitante, Suet. Caes. 80 : Catoni gladium assertorem libertatis extorque, Sen. Ep. 13. — T r o p. : A freer, protector, deliverer, advocate : publicus as- sertor damnis suppressa levabo Pectora, Ov. R; Am. 73 : senatus assertor, Luc. 4, 214 (" qui in libertatem defendis senatum." Schol.) ; Mart. 1, 53, 5 : assertores Camil- li, id. 1, 25 ; Suet. Galb. 9 : dignitatis ac potentiae patriciorum, id. Tib. 2 : quaes- tionis, he who carries an inquiry entirely through (*is master of the subject), Macr. S. 7, 4. — 2. He who claims or declares one to be a slave (cf. 2. assero no. I, 2) : quum instaret assertor puellae, Liv. 3, 46, and so besides only id. 3, 47. — Whence * aSSertoriUS (ads.), a, um, adj. Pertaining to a restoration of freedom : lites, Cod. Just. 7, 17, 1. * assertum (ads.), i, n. [2. assero no. II, 31 An assertion, proof: Marc. Cap. 6, 11,31 p. 195 aSSertUS (ads.), a, um, Part., from 2. assero. * as-servio (ads.), ire, ». n. To serve, to render service, aid, assist : con- tentioni vocis asserviunt, Cic. Tusc. 2, 24. as-Servo (ads.), avi, atum, 1. v. a. To keep, preserve, guard (carefully) any person or thing (very freq. of things kept in custody ; in the class, per. almost only in prose) : asservatote haec sultis navales pedes (i. e. mercenarii), Plaut. Men. 2, 2, 75 : tabulae negligentius asservatae, Cic. Arch. 5 : corpora (mortuorum) in condi- torio, Plin. 7, 16, 16 : ignem in ferula, id. 7, 56, 57. F\ 198 : thynni sale asservantur, id. 9, 15, 18 ; and in sale, id. 9, 25, 41 : hunc quoque asserva (watch) ipsum, ne qno abitat, Plaut. Rud. 3, 4, 72 : sinito ambulare, si foris, si intus volent, Sed uti asserventur (that they be observed, watch- ed) magna diligentia, id. C apt. 1, 2, 6 : acerrime asservabimur, we shall be very closely observed, Cic. Art. 10. 16 : portas inurosque, Caes. B. C. 1, 21 : arcem, Curt. 9, 7 : ut vrnctum te asservet domi, Plaut. Bac. 4, 4. 98 : cura asservandum vinctum, Ter. Andr. 5, 2, 24 ; so id. Heaut. 3, 3, 32 ; 4, 4, 12 : imperat dum res judicetur, hom- inem ut asservent, Cic. Verr. 2, 3, 22 ; id. ib. 2, 5, 30 : ut domi rneae te asservarem, rogasti, id. Cat. 1, 8 : Vitruvium in carce- rem asservari jussit, Liv. 8, 20 ; id. 40, 23 ; id. 27, 19 fin. ; id. 6, 30 : sacra fideli custodia, id. 5, 40 ; Catull. 17, 16. * asseSSlO (ads.), onis, /. [assideo] A sitting by or near one (to console him) : oblitum me putas, quae tua fuerit asses- Bio, oratio, confirmatio animi mei fracti ? Cic. Fam. 11, 27, 4. assessor (ads.), oris, m. [id.] He who sits bif any person or thing, an assessor, aid: Lacedaemonii regibus suis augurem nssessorem dederunt, Cic. Div. 1, 43. In judic. lang., The assistant of a judge, as- sessor (cf. Zimm. Rechtsgesch. 3, p. 21 sq. ; Hugo's Rechtsgesch. p. 685 ; Adam's Antiq. 1, p. 359 and 229) : Paul. Dig. 1, 22 ; Suet. Galb. 14 ; Sen. Tranqu. 1, 3.— Whence * assessorius (ads.), a, um, adj. Pertaining to an assessor : Sabinus in as- s -ssorio (sc. libro de assessoris officio) ait, etc, Ulp. Dig. 47, 10, 5, 5 8. assessura (ads.), ae, /. [assessor] The office of assessor, assessorship, Ulp. Dig. 50, 14, 3. 1. aSSeSSUS (ads.), a, um, Part., from assideo. * 2. asscssus (ads.), us, m. [assideo] A sitting by one : assessu meo, on account of sitting by me, Prop. 4, 11, 49. ' assestrix. iC' 8 . /. [assessor] She 154 ASS1 who sits by, a female assistant : Afran. in Non. 73, 29. asseveranter (ads.), adv. [asseve- ro] With asseveration, earnestly, emphat- ically: Comp. Cic. Ac. 2, 19. asseverate (ads.), adv. [assevero] Earnestly. asseveratio (ads.), onis, /. [asseve- ro ] 1. An earnest pursuit of any thing ; hence, a. Of discourse, A vehement asser- tion, affirmation, asseveration : omni tibi asseveratione affirmo, Cic. Att. 13, 23 : confirmatio est nostrorum argumentorum expositio cum asseveratione, id. Her. 1, 3 ; so Quint. 4, 2, 94 ; 11, 3/2 ;■ Plin. Pan. 67; Tac. A. 6, 2 ; 4, 42; 52.— b. In Taci- tus, of actions : A persevering earnestness, vehemence, rigor : igitur multa assevera- tione . . . coguntur patres, etc., Tac. A. 4, 19 : accusatio tamen apud patres asseve- ratione eadem peracta, id. ib. 2, 31. — *2. In the old gramm. lang., An affirming part of speech, a word of affirmation -: ad- jiciebant et asseverationem, ut heu, Quint. 1, 4, 20 (" asseverat heu, dum miserabili orationi ipsius qui dicit dolorem adjun- git," Spald.). aS-severO (ads.), avi, atum, 1. v. a. [severus] lit., To proceed in any thing with earnestness ; hence, to pursue in ear- nest (opp. to jocari, Cic. Brut. 85, 293) : quae est ista defensio? utrum assevera- tur in hoc (is it here conducted in earnest), an tentatur ? id. Verr. 2, 2, 10. Hence of discourse, To assert strongly, rigidly, firmly, with certainty, to affirm (in the class, per. only in prose) : neminem eorum haec asseverare audias, Plaut. Mil. 3, 1, 164 : pulchre asseverat se ab Oppi- anico destitutum, Cic. Clu. 26 fin. : unum illud firmissime asseverabat in exilium se iturum, id. Att. 10, 14 : periti rerum asseverant, non fcrre (Arabiam) tantum, etc., Plin. 12, 18, 41. (Others astruxerunt, v. astruo fin.) Tac. A. 4, 55 ; id. 6, 28 ; 12, 42 ; 14, 16 ; Hist. 2, 80 : constantissime asseveravit fore ut, etc., Suet. Vesp. 5. Also de aliqua re : neque hoc meum, de quo tanto opere hoc libro asseveravi, um- quam affirmabo esse verius quam tmim, Cic. Or. 71 fin. : quemadmoduin adver- sarius de quaque re asseveret, id. Brut. 57, 208 : neminem ulla de re posse con- tendere neque asseverare. id. Acad. 2, 11, 35. — Of inanimate things : To make known, to show, demonstrate : asseverant magni artus Germanicam originem, Tac. Agr. 11. — b. l n Tacitus, of conduct (cf. assev- eratio) : viri gravitatem asseverantes, as- suming an air of gravity, Tac. A. 13, 18. 2, In Appul. : To make grave or seri- ous: frontem, Met. 3, p. 135, 10 and 8, p. 203, 24. as-Slbllo (ads.), are, v. n. and act. To hiss, murmur, whisper at or to a thing (only in the post-Aug. poets) : alno assibilat al- nus, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 68 : id. Rapt. Pros. 2, 225: moto assibilat aere ventus, Aus. Mos. 258. As verb act. : ser- pens animam assibilat aris, i. e. sibilando amittit, Stat. Th. 5, 578. * aS-sicCeSCO (ads.), ere, v. inch. To become dry, to dry up : Col. 12, 9, 1. as-sicco (ads.), are, v. a. To dry something entirely, to dry up (only in post-Aug. prose ; most freq. in Col.) : ali- quid in sole, Col. 12, 15 fin. ; id. 2, 9, 18 ; id. Arb. 28 fin. ; id. 1, 6, 22 : nebulam et rorem, id. 4, 19, 2; so id. 12, 16,3; 33, 1, et al. : lacrimas, Sen. Cons, ad Polyb. 26. aSSlCUluS) v - axiculus. t aSSldelae, arum, /. (sc. mensae.) Tables at which the priests sat and offered sacrifices, Fest. p. 17 [assideo]. aS-SldeO (ads.), sedi, sessum, 2. v. n. [sedeo] To sit by or near a person or thing: apud carbones, Plaut. Rud. 2, 6, 48 : in Tiburti, Cic. de Or. 2, 55, 224; id. Brut. 55, 200. — b. Trop. : To sit, stand, or be at one's side, as aid, attendant, pro- tector, etc. ; c. Dat. : quum lacrimans in carcere mater noctes diesque assideret, Cic. Verr. 2, 5, 43 : principes Macedoniae hujus (Plancii) pcriculo coinmoti huic as- sident, pro hoc laborant, id. Plane. 11 fin. : quum Pompejus P. Lentulo consult fre- quens assideret, id. Pis. 32, 80: ut assi- dens implumibus pullis avis Serpentium allapsus timet, Hor. Epod. 1, 19. Hence, ASS I in judic. lang., 1. 1., To aid, assist one in the office of judge, to be an assessor (cf. asses- sor) : rarus in tribunali Caesaris Piso, et si quando assideret, atrox ac dissentire manifestus, Tac. A. 2, 57; Marc. Dig. 1, 22,2; ib.3; 6, et al.— Of attendance upon the sick, To attend upon : aegrae, Ov. H. 20, 137 : assidet una soror, Prop. 4, 3, 41 : si alius casus lecto te affixit, habes qui assideat, foment» paret, medicum roget, etc., Hor. S. 1, 1, 82 ; Plin. Ep. 7, 19 : assi- dente amantissima uxore, Tac. Agr. 45 : assidere valetudini, id. ib. — c. To be as- siduously engaged about a thing : Uteris, Plin. Ep. 3, 5, 19 : gubernaculis, their di- rection, id. Pan. 81 fin. 2, Of a place : To station one's self be- fore it ; and more freq. in a hostile sense, to be encamped before it, to besiege, block- ade ; constr. with Dat. or Ace. ; hence also pass. : assidere sepultae urbis rui- nis, Tac. H. 3, 35 : prope moenia Romana, Liv. 26, 22 : moenibus assidet hostis, Virg. Cir. 267; Liv. 23, 19 ; id. 21, 25 ; Curt. 4, 3 ; Tac. H. 2, 22, et al. : rnuros assidet hostis, Virg. A. 11, 304 : assidendo castel- lum, Tac. A. 6, 43 : arces, Sil. 9, 623 : as- sidebat oppugnabatque oppidum, Gell. 7, 1, 8 : Amisumque assideri audiebat, Sail. Hist. Frgm. in Prise, p. 830 P. (IV., no. 8 ed. Gerl.) : assessos Capuae muros, Sil. 12, 453. * 3. P ° e t- : To be near a person in qualities, i. e. to be similar to or like him (in prose, instead of it, accedo ; cf. accedo no. 6 ; opp. to dissideo) : parcus assidet insano, Hor. Ep. 1, 5, 14 ('-sedct slulto proximus eique simillimus est," Crucqu. ; cf. in Gr. iyyi>$ clvai tivi. Ace. to Schmid the figure is drawn from the sitting to- gether of similar classes in the theatre). aS-SldO; sedi, without sup., 3. v. n. To sit down, seat one's self somewhere : in sella apud magistrum, Plaut. Bac. 3, 3, 28 : assido, accurrunt servi, soccos detrahunt, Ter. Hea'ut. 1, 1, 72 : eo mulier assidat, Cato R. R. 157, 11 : ut aves videre pos- sint, ubi assidant, Var. R. R. 3, 5, 3 : assi- damus si videtur, Cic; Acad. 1, 4, 14 : su- per aspidem, id. Fin. 2, 18 fin. c. Ace. (cf. assideo) : Hiempsal dextra Adherbalem assedit, Sail. J. 11, 3; Suet. Caes. 82: aquila in culmine domus assedit, id. Tib. 14 : humi assidens, id. Ner. 53, it al. Sometimes of an orator who, after he has finished his discourse, sits down again in his place : peroravit aliquando, assedit ; surrexi ego, Cic. Rose. Am. 22 ; id. Or. 37, 129. aSSldue (ads.), adv. Continually, con- stajttly ; v. 2. assiduus^n. assiduitas (ads.), atis,/ [2. assiduus] A constant presence with any one (in order to serve, aid, etc. ; cf. assideo no. 1, b.) (most frequent in Cic.) : medici assidu- itas, constant attendance, Cic. Att. 12, 33 : quotidiana amicorum assiduitas et fre- quentia, Qu. Cic. Petit. Cons. 1, 3 : eo- rum, qui abs te defensi sunt, id. ib. 13 : eandemque assiduitatem (the same unceas- ing attendance) tibi se praebuisse pOBtri- die, Cic. Dejot. 15, 42 : summa assidui- tate quotidiana aliquem tractare, id. Q. Fr. 1, 3, 8.— So of the constant attend- ance of candidates for office (cf. habitare in oculis, Cic. Plane. 27, 66) : altera pars petirionis, quae in populari rations versa- tur, desiderat nomenclationem, blanditi- am, assiduitatem, etc., Q. Cic. Pet. Cons. 11 ; id. ib. § 43 : assiduitatis et operarum harum quotidianarum putat esse consula- tum, Cic. Mur. 9, 21 : valuit assiduitate, valuit observandis amicis, yaluit liberali- tate, id. Plane. 27 fin. ; id. Verr. 2, 1, 39.— First in Suet., without access, idea, sim- ply for constant, continued presence : Suet. Tib. 10. 2, With the leading idea of continu- ance in time : The continuance, constan- cy, invariablencss of an object; sometimes a frequent occurrence or repetition of it: assiduitate molestiarum sensum omnem humanitarls ex animis amittimus, Cic. Rose. Am. 53 fin. ; cf. id. N. D. 2, 38 : bel- lorum, id. Off. 2, 21, 74 : epistolarurn, un- broken epistolary correspondence, id. Fam. 16, 25 : orationis, id. Att. 16, 5, 2 : dicendi assiduitas aluit audaciam, id. Jnv. 1, 3, 4 : contubernii, Tac. Or. 5 : spectaculorum, A SSI Suet Aug. 43 : concubitus, id. Doin. 22 : ejusdem literac, Cic. Her. 4, 12, 18. 1. assiduo (ads.), adv., Continually, always : v. 2. assiduus, Jin. * 2. assiduo (ads.), are, v. a. [2. as- siduus] To bring or apply to constantly : filio flagella, Vulgat Interpr. Sirac. 30, 1. 1. assiduus. i> m. [as-do] A tribute- payer. So tierv. Tull. names the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to prolctarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles) : quum locupletes as- siduos (Servius) appellasset ab aere dan- do, Cic. Rep. 2, 22. So the word is found even in the Twelve Tables : assidvo. vindex. assidvvs. ESTO., in Gell. 16, 10, 5 ; cf. Dirks. Trans! S. 154 sq. : locuples enim est assiduus, ut ait Aelius, appella- tus ab asse dando, Cic. Top. 2 fin. ; Var. in Non. 67, 25 : " quibus crant pecuniae sa- tis locupletes, assiduos ; contrarios prole- taries," id. ib. : " assidunm ab aere dando," Quint 5, 10, 55 : "assiduus in duodecim tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando," Gell. 16, 10, 15 : " as- siduus dicitur, qui in ea re, quam fre- quenter agit quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multo- rum assium dictum putarunt Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dan- do vocatum existimarunt," Fest p. 9 : " ditiores qui asses dabant assidui dicti sunt," Charts, p. 58 P. ; cf. Vindex in Cas- siod. Orth. p. 2318 P. : " assiduus diceba- tur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat," Isid. Orig. 10, 17 ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 496- 502 : noctesque diesque assiduo satis su- perque est, Plaut Am. 1, 1,14. Trop. of a model classical writer : classicus, as- siduusque aliquis scriptor, non proletari- us. Gell. 19, 8. 15. 2. assiduus (ads.), a, um, adj. [from assideo, like continuus from contineo, etc.] X. That is, dwells, or stays continually somewhere, pursues something constantly : "qui adest assiduus," Var. L. L. 7, 5, 99 : quum hie filius assiduus in praediis esset, Cic. Rose. Am. 7 : audivi Romae esse hominem et fuisse assiduum, id. Att 4, 8, b, § 3 : fuit assiduus mecum praetore me, id. Coel. 4, 10 ; Var. R. R. 2, 10, 6 : semper boni assiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinaria, olearia, etc., Cic. de Sen. 16, 56 : qui suos liberos . . . agricolas assiduos esse cupiunt, id. Rose. Am. 16, 47 : flari- tator, id. Brut. 5 ; id. de Or. 2, 39 ; Prop. 2, 33, 44 : campus, assiduis pulsatus equis, Ov. M. 6, 219 : assiduus in oculis homi- num fuerat, Liv. 35, 10 : hostis, assiduus magis quam gravis, id. 2, 48 (* canes assi- duiores, Var. 2, 9, sub fin.) : circa scholas assiduus, Suet. Tib. 11, et saep. So of the constant attendance of candidates for office: Q. Cic. Pet Cons. 9, 37 (cf. the passages in their connection). — Hence sarcastically of parasites, spongers : Plaut. Trin. 1, 2. 165. 2. With the prominent idea of contin- uance in time: Continual, unremitting, perpetual, constant (very frequent both in prose and poetry) : foro operam assidu- am dare, Plaut Asm. 2, 4, 22 : ludis assi- duas operas dare, Lucr. 4, 975 : pars ter- ra! perusta solibus assiduis, id. 5, 253 : imbries, id. ib. 5, 342 ; Cic. Att. 13, 16 ; Lucr. 1, 994 ; 2, 96 ; 4, 105 ; 393 ; 5, 206 ; frequentia, Cic. Plane. 8 fin. ; Q_. Cic. Pet. Cons. 9, 37 : febricula, Plane, in Cic. Fam. 10, 21 fin. : assidua ac dilieens scriptura, id. Or. 1, 33, 150 : recordatio, id. Fin. 1, 12, 41 : deorum assidua insidens cura, Liv. 1, 21 : (portae) assiduus custos, id. 34, 9 : longa temporum quies et continu- um populi otium et assidua senatus tran- quillitas, etc., Tac. Or. 38 : sterilitates, Suet. Claud. 18: barbarorum incursus, id. Vesp. 8 : vasa aurea assiduissimi usus, id. Aug. 71 : isnis, Tib. 1, 1, 6 : aqua, Prop. 2, 1, 68: id. 2, 19, 31; 3, 11. 56, et al. : libidines, id. 2, 16, 14 : ver, Virg. G. 8, 149 : nubes, Ov. M. 1, 66 : gemitus, id. ib. 2, 486, et saep. : noctes, * Hor. Epod. 15, 13: retes. * Juv. 5, 95, et saep. Adv. Continually, constantly, without in- termission: a. assiduo, Plaut. Cist 1. 3, 37; Mil. 1, 1, 50; Most 4, 2, 60; True. AS SI 2, 4, 68 ; Plin. 26. 3, 8.— Far more freq., b. assidue, Ter. Heaut prol. 39; 3, 1, 53 ; Ad. proL 16 ; Hec. 2, 1, 20 ; Lucr. 2, 592 ; 4, 1124 ; 5, 281 ; 6, 461 ; 1158, et al ; Cic. Mil. 34, 93 ; Div. 1, 34 ; Virg. E. 2, 4 ; Plin. 11, 53, 115 ; 24, 1, 1 ; Suet. Aug. 74 ; 91 ; Tib. 63; Calig. 51. et saep. — Comp. not found. — * Sup. assiduissime, Cic. Brut. 91, 316 ; cf. upon the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius. perpetuus, etc.), Rudd. 1, p. ISO not. 58. assignatio (ads.), onis, /. [assigno] A marking, showing, assignment, allot- ment ; most freq. of the allotment of land to colonists (cf. assigno) : with and with- out agrorum: haec agrorum assignatio, Cic. Phil. 6, 5, 14; id. 4, 4, 9; Agr. 2, 30 fin. : novae assignationes, id. ib. 3, 3 ; so id. Fam. 13, 8, 2 : popularis assignationis nrodum non exces6it, Vat, Max. 4, 3, no. 7 Ulp. Dig. 38, 4 ; cf. assigno no. 2. * assignator (ads.), oris, m. [assigno no. 21 An assigner, appointer : Ulp. Dig. 38, 4, 3. as-sigrnifico (ads.), are, v. a. 1. To sliow, make evident : olim tonsores I non fuisse, assisnificant antiquorum sta- tuae, Var. R. Rf2, 11, 10.— 2. To denote, point out: lncum, Var. in Gell. 10, 1. aS-sigHO (ads.), avi, arum. 1. v. a. To designate, appoint to one, to assign ; hence also, to communicate, give by assign- ing, as 1. 1, of the division of public lands ■ to the colonists (cf. assignatio) : ut ager miKtibus legionis Martiae ita daretur, as- sismaretur, ut quibus militibus amplissime dati, assignati essent Cic. Phil. 5, 19 Jin. ; so id. ib. 2, 17, 43; Agr. 3, 3, 12: Liv. 21, 25; 26, 21; Sic. FL p. 18 Goes.— Whence transf, in gen., 2. To assign, impart something to some one, to confer upon : mini ex agro tuo tanrum assignes, quantum corpore meo occupari potest, Cic. Att. 3, 19 fin. : mu- nus humanum assignatum a deo, id. Rep. 6, 15 fin. : apparitores a praetore assig- nati, id. Verr. 2, 3, 25 : ordines, id. Pis. 36, 88 : quem cuique ordinem assignari e republica esset, eum assignare, Liv. 42, 33 : equum publicum, id. 39, 19 ; so id. 5, 7 : equiti certus numerus aerts est assig- natus, id. ib. : agros, to assign dwelling- places to those roaming about (with ref. to no. T), * Hor. Ep. 2, 1, 8 : natura avibus coelum assignavit, Plin. 10, 50, 72 : de as- signandis libertis, Dig. 38, 4, 1 sq., et al. — b. Trop. : To ascribe something to one as proceeding from him, to impute to as crime, guilt, or to reckon to as service (in the last sense not before the Aug. per. ; in Cic., at least only in the first signif.) : nee vero id homini turn quisquam, sed tempori assignandum putavit Cic. Rab. Post. 10, 27 : haec si minus apta videntur huic sermoni Attico assigna qui, etc., id. Brut 19 : ne hoc improbitati et sceleri meo potius quam imprudentiae miseriae- que assisnes, id. Q. Fr. 1,4; so id. Fam. 6, 7. 3; Att. 6, 1, 11; 10, 4, 6: Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 2; Liv. 35, 31; Tac. H. 2, 60 ; Nig. in. Gell. 4, 9, 2 ; and without Dot. : me culpam fortunae assignare, ca- lamitatem crimini dare ; me amissionem classis objicere, etc., Cic. Verr. 2, 5, 50 Zumpt : nos omnia, quae prospcra tibi evenere, tuo consilio assignare ; adversa casibus incertis belli et fortunae delegare, Liv. 28, 42, 7 : Cypri devictae nulli assig- nanda gloria est. Veil. 2, 38 : sua fortia facta gloriae principis, Tac. G. 14 : hoc sibi gloriae, Gell. 9, 9 fin. ; PUn. 2, 1, 1 ; id. 25, 4, 8, et al. 3. With the access, idea of object, de- sign : To commit something to one to keep or take care of (rare, mostly post : Aug.) : quibus deportanda Romam Regina Juno assignata erat Liv. 5, 22 : Eumenem as- signari custodibus praecepit, Just. 14, 4 fin. ; Modest. Dig. 18, 1, 62 ; Ulp. Dig. 4, 9, 1. — Trop.: bonos juvenes assignare famae, Plin. Ep. 6, 23, 2; so Sen. Ep. 110. 4, To make a mark upon something, to seal it (post-Aug.) : tabellas. Pers. 5, 81 : subscribente et assignante domino, Paul. Dig. 45, 1, 126; Scaev. ib. 26, 8, 20.— Trop.: verbnm in clausula positum as- signatur auditori et infigitur, it is impress- ed upon, Quint 9, 4, 29 ASSI as-silio (ads.), silui (cf. Prise, p. 9oo P., and Jahn Ov. M. 11, 326), sultum, 3. v. n. To leap or spring upon or up to something, to come to by leaping (most freq. poet.) : moenibus urbis, Ov. M. 11, 526 : assiliens admissarius, Col. 6, 37, 9 : torpedo assultantes pisciculos atrrahens, donee tarn prope accedant, ut assiliat, Plin. 9, 42, 67 ; Val. Fl. 1, 257 : in ferrum, Sil. 10, 2, et saep. Poet. freq. of the splashing or rippling of water upon a thing (cf. salio) : assifiens aqua, Ov. F. 5. 612 ; id. Met. 6, 106 : assiliunt tluctus, id. Fast 3, 591 : (insulae) quas spumifer as- silit Aegon, Stat. Th. 5, 56, et aL— Trop. : ad aliud genus orationis t^to jump to), *Cic. de Or. 2, 53, 213; Sen. Contr. 5 praef. assimilanter (ads.), adv., for assim- ulanter, Similarly, in like manner: v. as- simulo, fin. assimilatio (ads.), v. assimulatio. as-Similis (ads.), e, adj. Similar, like (cf. ad no. D, 4) ; constr. c. Gen. or Vat. (rare ; mostly poet and in post-Aug. prose ; once in Cic.) : quidquam assimile hujus lacti, Plaut. Merc. 5, 3, 11 ; Lucr. 4. 313 : assimilis sui, Ov. M. 1, 6, 27 : ca- denti. Virg. A. 6, 603 : fratribus, Ov. Pont. 2, 2, 85 : spongiis, * Cic. N. D. 2. 55 : aeri assimilis capillus, Suet. Ner. 1 ; so id. Galb. 18 ; Vesp. 7. — In Plaut. once with quasi: Plaut. True. 2, 7, 12. And in Lucr. several times abs. : Lucr. 2, 493 ; id. 4, 426. *Adv. Plaut. Bac. 4, 9, 27. assimiilter (ads.), adv. (*In like manner), v. assimilis, fin. assimulanter (ads.), adv., In like manner: v. assimulo, Pa., fin. assimulatio ( not assimilatio, v. as- simulo,/)!.) (ads.), onis,/. [assimulo] An assimilatirig (only in the two follg. exs.) ; hence, 1, A being similar, similarity : prodigiosa assimulatio, Plin. 11, 49, 109. — 2. l n rhetor. : A dissembled adoption of the opinion of one's hearers : " Est (as- simulatio) quum id, quod scimus, facile omnes audituros, dicimus nos timere, quomodo accipiant ; sed tamen veritate commoveri, ut nihilo secius dicamus," Cic. Her. 4, 37. as-simulo ( n °t assimilo, v. below) (ads.), avi, atum, 1. v. a. and n. \ t Lit. To make one thing similar to another, to consider as similar, to compare (in the classical period rare) : linquitur, ut totis animalibus assimulentur, that they arc in feeling entirely like complete animals, Lucr. 2, 914 : simile ex specie compara- bili-aut ex conferenda atque assimulanda natura judicatur, Cic. Inv. 1, 28, 42 : pic- tor, percepta semel imitandi ratione, as- simulabit, quidquid acceperit, Quint 7, 10, 9 : deos in ullam humani oris speciem assimulare, Tac. G. 9 : convivia assimu- lare freto, Ov. M. 5, 6 : formam totius Britanniae bipenni, Tac. Agr. 10 ; so id. Ann. 1, 28 ; 15, 39 : os longius illi as- simulat porcum, Claud. Eid. 2, 6 : quam (naturam) Gadareus primus assimulasse aptissime (to have designated by very suit- able comparisons) visus est, Suet. Tib. 57. 2. To represent something that is not, as real, to imitate, counterfeit, to pretend, to feign, similate ; constr. usu. c. Ace. ; ante-class, c. Inf., Ace. c. Inf., or c. quasi, v. assimilis (mostly poet or in post-Aug. prose) : a^ c - Ace. : bene nuptias, Ter. Andr. 1, 1, 141 : clipeum jubasque, Virg. A. 10, 638 ; Ov. M. 14, 656 ; id. 7, 298 : fictos timores, SD. 7, 136 : sermonem hu- manum, Plin. 8, 30, 44 : me sic assimula- bam, quasi stolidum, Plaut. Epid. 3, 3, 40 : se laetum. Ter. Heaut. 5, 1, 15 : ami- cum me, id. Phorm. 1, 2, 78.— b. With simple Inf. : furere assimulavit, Pae. in Cic. Off. 3, 26, 98 : amare, Plaut Cist. 1. 1, 98. — c- With Ace. c. Inf. : ego me as- simulem insanire, Plaut. Men. 5, 2, 79 : assimulet se tuara esse uxorem, id. Mil. 3, 1, 195 : simulate me amare, id. Bacch. 1, 1, 42 ; so id. Mil. 4, 4, 27 ; Poen. 3, 1, 57 ; True. 2, 4, 36 ; 2, 5, 11 ; 19 ; Ter. \ Andr. 4, 3, 20 ; Phorm. 5, 6, 53, et ah— d. j c. quasi : assimulato quasi hominem quae- siveris, Plaut. Epid. 2, 2, 11 ; id. Poen. 3, j 2, 23 ; id. Stich. 1, 2, 27 : assimulabo qua- ! si nunc exeam, Ter. Eun. 3, 2, 8. And | abs. : quid si assimulo ? Ter. Ph. 1, 4, 33. 155 ASSI Jg^ The much-discussed and various- ly-answered question, whether assimilo or assimulo is the best orthog. (cf. Gron. Diatr. Stat. c. 6, p. 72 sq., and Hand in h. 1. ; Spald. Quint. 7, 10, 9 ; Frotscher ib. 10, 2, 11 ; Bremi Suet. Tib. 57 ; Pas- sow Tac. G. 9 ; Walch Tac. Agr. 10 ; Bes- sel Misc, phil. crit. 1, 5, et at), is perh. solved in the follg. remarks : The near affinity of the sound of u and i in Lat. (v. Schneid. Gr. 1, p. 18 sq. and 33 sq.) has occasioned that, when they come to stand in two successive syllables, sepa- rated by the semivowel I, the u euphon. is accommodated to the i. Thus, from consul arises consilium ; from exsul, ex- silium ; from famul, familla ; so the end- ings iUs and ulus, not ulis and ilus (these few, mutilus, nubilus, puinilus, rutilus, appear to be founded in the u of the first syllable ; but for the heteroclites gracila, sterila, etc., a nom. sing, gracilus, steril- us, etc., is no more needed than for Bac- chanaliorum, a nom. Bacchanalium, and for carioras, Afran. in Var. L. L. 7, 3, 86, a form cariorus. a um) ; and so it is also explained, that from the orig. facul and diflicul (cf. the appendix to the preface) arose indeed faculter, facultas ; difficul- ter, difficultas, but not faculis, faciiliter, faculitas ; not dilficulis, difficuliter, diffi- culitas, but facilis, faciliter, facilitas ; dif- ficilis, difficiliter, difficilitas. This eu- phon. principle, applied to the deriva- tives of simul, shows the correctness of the orthography simulo, simulatio, simu- lator, with similis, similitudo, similitas ; assimulo, assimulatio, assiraulator, with assimilis ; dissimulo, dissimulatio, dissim- ulator, with dissimilis and dissimilitudo, etc. ; cf. Diom. p. 362 P. : " Similo non dicimus sed similis est. Sane dixerunt auctores simulat per u hoc est buoid^fi" But since the copyists knew that the more rare signif. of making like, similar, was not generically connected in the words simulare and assimulare with the more usual one of imitating, dissembling, they wrote, in cases where the former was required, sim/lo, assinulo, with im- mediate reference to similis, assimilis, and gave occasion thereby to the entirely unfounded supposition that the ancients wrote for the signif. to make like, similo, assimilo ; for that of imitating, feigning, simulo, assimulo. a6simulatus (ads.), a, um, Pa., ace. to the signif. of the verb. 1. Made simi- lar, similar, like: Lucr. 2, 980 : montibus assimulata nubila, id. 6, 189 : literae litur- aeque omnes assimulatae, Cic. Verr. 2, 2, 77 : Italia folio querno assimulata, Plin. 3, 5, 6, § 43 ; id. 37, 10, 66.-2. Imitated, i. e. feigned, pretended, dissembled, devised : familiaritas, Cic. Clu. 13: virtus, id. Coel. 6, 14 : assimulata castrorum con6uetu- dine, Nep. Eura. 9, 4 : aha vera, alia as- simulata, Liv. 26, 19 : Quint. 10, 2, 11 ; id. 9, 2, 31, et al. — Corny., Sup., and Adv. not in use. * assimulanter (ads.), adv. of the Pa. assimulans, which is not found : In a simi- lar manner : dicta haec, Nig. in Non. 40, 25. I * assipondium, h, n. [as-pondus] The weight of one as, a pound weight : Var. L. L. 5, 36, 47. + assiratum, i* n. A drink composed of wine and blood; as, ace. to Festu6, the ancient Latins called blood assir: Fest. p. 14. 1. assisi is, m. = as, v. as inil. 2. assist 3 »™- and/.=axis, v.l. axis. as-sisto (ads.), astiti, without Sup., 3. v. n. (cf. absisto). To place one's self somewlicre: assiste illico, Plaut. Most. 4, 2, 2 : assistite omnes contra me, id. Pseud. I, 2, 23 : assiste altrinsecus, id. ib. 1, 3, 123 : hie propter hunc assi6te, Ter. Ad. 2, 1, 15 : accede, assiste, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 21 : ad fores, id. Verr. 2, 1, 26 : ut con- tra omnes hostium copias in ponte unus (Codes) assisteret, opposed himself upon the bridge, id. Leg. 2, 4, 10 : super assis- ted, Virg. A. 10, 490; Ov. M. 13, 125. 2. As indicating a completed action : To stand somewhere (* to stand at or by) : Lucr. 2, 359: ita jacere talum, ut rectus assistat, stand erect, Cic. Fin. 3, 16, 54 : regionibus, Lucr. 1, 964 : lecto, Ov. F. 5, 156 ASSU 457 : precantj, id. ib. 1, 631 : divinis, * Hor. 5. 1, 6, 114 : scribenti, ediscenti et cogi- tanti, Quint. 1, 2, 12. — c. Ace.; equos, Stat. Th. 3, 299, Trop. : consulum tri- bunalibus Italia et publicae provinciae assistunt, i. e. comparent jura accepturi, Tac. A. 13, 4. — j). Alicui, To stand by one (as counsel) before a tribunal, to sustain, defend, assist, aid (post-Aug. for the class. adesse) : assistebam Vareno, Plin. Ep. 7, 6, 3; id. ib. 10, 85; UIp. Dig. 6, 1, 54; App. de Dogm. Plat. 1, p. 3. assistrix» v. assestrix.. 1'. assitus (ads.), a, um, Part., from 1. assero. 2. as-situs (ads.), a, um, adj. Situ- ated near some place (post-class.) : atria viridantibus assita pratis, Aus. Mos. 335 : neque longule dissita, neque proxime as- sita, App. Flor. 1. : . AssiuSj a, um, adj. Of or pertaining to the city Assus (in Troas) : lapis, a. kind of limestone, which was used to hasten pu- trefaction, Plin. 36, 17, 27. asSO; are, v. a. = a(u, To roast, broil : assari, App. M. 2, p. 119, 12 : jecur, Apic. 2, 1. as-SOC10 (ads.), avi, atum, 1. v, a. To join or unite with any person or thing (post-Aug.) : cornua malis, Claud. Bell. Gild. 480 : associati principali curae, Arc. Dig. 1 , tit. 11. — P o e t. : passus, to go with any one, Stat. Th. 3, 454. * aS-SOClUS (ads.), a, um, adj. Asso- ciating with : Cassiod. Var. 3, 47. as-SoleOj ere, v. n. To be accus- tomed or wont (to do, to happen, &c), only in the 3d person sing, and plur. and impcrs.) : ponite hie quae assolent (sc. po- ni), Plaut. Pers. 5, 1, 7; id. Epid. 1, 1, 5 : quae assolent, quaeque oportet signa esse ad salutem, omnia huic esse video, Ter. Andr. 3, 2, 1 (" assolent ergo consuetudi- nis est ; oportet rationis," Don.) : quurn multa assoleat Veritas praebere vestigia sui, Liv. 40, 54 fin. ; id. 34, 44. — Hence the expression, much employed, esp. in matters pertaining to religion, ut assolet, as is wont to happen, as usual, as is custom- ary : Cic. Leg. 2, 9 : prima classis vocatur, renunciatur ; deinde, ut assolet, secunda, etc., id. Phil. 2, 33: sacrificio, ut assolet, rite facto, Liv. 37, 14 ; id. 1, 28 : ob quern imbrem novemdiale, ut assolet, sacrum fuit, id. 23, 31 fin.; Tac. A. 6, 12; Suet. Vesp. 7 : quum in hortis D. Bruti augu- ris commentandi causa, ut assolet, con- venissemus, Cic. Lael. 2, 7 ; so Tac. A. 1, 24 ; 3, 1 ; Suet. Ner. 7, 34. as-Solo (ads.), avi, 1, v. a. [ad-solum] To level to the ground, to destroy, Tert. ad Nat. 1, 10 ; id. ib. fin. . as-sdno (ads-), are, v.n. To sound to, respond to, to correspond to by sounding (rare) : plangentibus assonat Echo, Ov. M. 3, 507 ; Pers. 1, 102. With Ace. of sim- ilar signif. : ut canorae aviculae concen- tus suaves assonarent, to cause to sound, to strike up, to begin, App. M. 11, p. 260. * as-sudasso (ads.), ere, v. intens. [from sudo, like capesso from capio, la- cesso from laeio] To fall into a profuse, violent sweat, to sweat powerfully : corcu- lum assudassit jam ex metu, Plaut. Cas. 2, 6, 9 dub. (perh. assudescit, v. the follg.). * as-SiidesCO (ads.), ere, v. inch. [sudo] To begin to sweat : Var. L. L. 5, 22, 32. assue-f aCIO (ads.), ieci, factum, 3. v. a. [ assuetus ] To use or accustom to some- thing; constr., in Cicero's time, c. AM.; later, c. Dot. or ad (cf. assuesco) : ali- quem puro seiTnone, Cic. Brut. 59; so id. de Or. 3, 10 fin. : alicujus rei exercita- tione, id. Cat. 2, 5 : nrmis, id. Brut. 2, 7 ; id. Fam. 4, 13, 3 : nullo officio aut disci- plina assuefactus, Caes. B. G. 4, 1 : gene- re quodam pugnae assuefacti, id. B. C. 1, 44. — c. Inf.: Caesar (ceteras nationes) domuit, imperio populi Romani parere assuefecit, Cic. Prov. Cons. 13 fin. : equos eodem rematiere vestiirio assuefaciunt, Caes. B. G. 4, 2; Liv. 22, 12.— c, ad: ad supplicia patrum plebem, Liv. 3, 52 fin. — c. Dat. : operi, Liv. 24, 48 : corvus as- suefactus sermoni, Plin. 10, 43, 60 ; so Val. Max. 8, 7 no. 15 exlr. : parvulos pro- bitati, modestiae, Tac, Or. 29 : aliquem lanificio, Suet. Aug. 64. ASSU as-suesco (ads.), evi, etum, 3. (assue- tus, four syl., Phaedr. 3, prol, 14) v. a. To use or accustom one to something , or, more freq., v. n., to accustom one's self to, to be accustomed to ; constr. usu. c. Abl. or Inf. ; after the Aug. per. also c. ad, in, or Dat.: a. o. Abl. (which manner of constr. is unjustly censured by VVunder, Rhein. Mus. 1829, 2 Heft, p. 288 sq. The idea ot the ad, which would require the Ace or Dat. case, is not, as at a later period, prom- inent in the word, but that of suesco ; ac- cordingly, lit:, To adopt some custom, to addict or apply one's self to a custom or habit, to become accustomed to something ; so that the ablativus as respectivus, as in amore affici, pedibus laborare. etc., only designates more specifically the object which is the subject of that custom ; cf. Gron. and Drak. Liv. 31, 35, 3 ; Kritz Sail. Cat. 2, 9 ; Rudd. 2, p. 137 sq. ; Ramsh. Gr. p. 427 ; v. also assuefacio) : homines labore assiduo et quotidiano a6sueti, Cic. de Or. 3, 15, 58 : vicinitas non assueta mendaciis, id. Plane. 9 : gens assueta multo Venatu nemorum, Virg. A. 7, 746 : Odrysius praedae assuetus amore, Ov. M. 13, 554 : genus pugnae, quo assuerant, Liv. 31, 35 Gron. : assuetae sanguine et praeda aves, Flor. 1, 1, 7 ; id. 4, 12, 17 ; Just. 31, 1, 8 ; Curt. 6, 3, 9 ; Front. Princ. Hist. Frgm. 2, p, 341.— b. c. Inf. : fremi- tum voce vincere, Cic. Fin. 5, 2, 5 : votis jam nunc assuesce vocari, Virg. G. 1, 42 : assueti muros defendere, id. Aen. 9, 511 ; Ov. M. 11, 314 ; id. ib. 10, 533 ; Trist. 2. 504 ; id. Met. 8, 335 : assuetus graecari. Hor. S, 2, 2, 11 ; Veil. 2, 33 ; Plin. 9, 30, 48 ; Suet. Aug. 49.— ^g, c. ad or in : : uri assuescere ad homines ne parvuli qui- dem possunt, Caes. B. G. 6, 28 ; Sail. Hist. Frgm. in Prise, p. 707 P. : manus assue- tae ad sceptra, Sen. Troad. 152 : jam inde a puero in omnia familiaria jura assuetus, Liv. 24, 5 ; Flor. 4, 12, 43.— d. c. Dat. : mensae assuetus herili, Virg. A. 7, 490; Prop. 3, 4, 6: caritas ipsius soli,.cui longo tempore assuescitur, to whicli one is ac- customed, Liv. 2, 1 : ex more, cui assue- runt, Quint. 4, 2, 29 ; Tac. Agr. 21 ; Suet Aug. 38, et al. — Ace. to more rare constr., C c. Ace. rei in the Greek manner. eXdia- liai ti : ne pueri, ne tanta animis assues- cite bella (for bellis), accustom not your minds to so great a war, Virg. A. 6, 833: Galli juxta assueti in via ac devia, Liv. 21, 33. — £ c. Gen. : Romania Gallici tumultus assuetis, id. 38, 17. 2. Alicui, To be accustomed to carnal intercourse with one, Curt. 6, 5.— Whence assuetus (ads.), a, um, Pa. Accus- tomed, customary, usual : tempus et as- sueta ponere in arte juvat, Ov. Pont. 1, 5, 36 : otium des corpori, assueta vicis, Phaedr. 3, prol. 14: assuetos potare fon- tes, Plin. 8, 43, 68 : assuetam sibi eausam suscipit. Veil, 2, 120. Hence with a comv. c. abl. : longius assueto, Ov. H. 6. 72 : ;us- sueto propior, Stat. Th. 12, 306. assuetudo (ads.), Inis, /. [assuclu.sj A being accustomed to a thing, cu? om, habit (rare ; not in Cic.) : amor astuttu- dinis, Var. L. L. 9, 14 : longa assuetudo, Ov. M. 10, 173 ; id. A. A. 2, 345 : assuetu- do mali, Liv. 25, 26, 5 ; so id. 27, 39 ; 44, 5 : seu natura, sive assuetudine, Tac. A. 1, 11 : confarreandi assuetudo, id. ib. 4, 16 : assuetudo voluptatum, id. Hist. 2, 62: furandi, Gell. 11, 18, 17. — 2. Carnal inter course (v. assuesco no. 2) : Tac. A. 13, 46. aSSUetUS ( a ds.), a, um, Pa., v. assu- esco. * aS-SUgTp (ads.), ctum, ere, -v. a. To suck: assuetis labris, Lucr. 4, 1190. assula (in many MSS. astuln). ae, f. dim. [axis] A small piece of wood split lengthwise, a splinter, shaving, chip : fori- bus facere assulas, Plant. Merc. 1, 2, 20 ; Plin, 9, 15, 18 ; id. 16, 11, 22 ; 29, 2, 9,. Of pieces of marble, a chip, shiver.: Vitr. 7, 6. — * 2. A shingle, cxion: Bibacul. in Suet. Gramm. 11. — Whence assulatim, adv. In shivers or splin- ters, piecemeal (only in the follg. pass.)-: pultando assulatim foribus exitium alfer- re, Plaut. Capt. 4, 2, 52 ; id. Men, 5, .2, 105 : sumere eibutn, Naev. in Non. 72, 24. . assuldse, ddv. from, an adj. assu- losus, a, um [assula], not found, in use.: ASSU In shivers or splinters i calamus, qui as- eulose frangitui', Plin. 12, 22, 48. assultim (ads.), ad», [assilio] By leap» or bounds': assultim ingredi, Plin. 11, 24, 28 Sillig. assulto (ads:), nvi, atum, 1. v.- intens. [id. J To jump -or leap to a place impetuous- ly or eagerly : constr. abs., c. Vat. or Ace. (only post-Aug.) : canis assultans, Plin. 8, 40, (il ; so Tap. A. 11, 31. Esp. of war- like operations : To attack, assault : ter- tia vigilia assultatum est ca'stris, Tac: A. 2, i:i : telis assultantes, id. ib. 12, 35 ; so id. il>. 13, 40; Hist. 4; 22 : latere, id. ib. 1,51: portarum moras frenis et hastis, Stat. Th. 4, 243 ; Sil. 7, 401.— Transf. of things : duo montes cvepitu maximo assultantes, Plin. 2, 83, 85. assultUS (ads.), us, to. [id.] A leaping to or toward, an attack, assault (prob. only in the two follg. exs.) : locum variis as- sultibus urget Virg. A. 5, 441 : assultibus et velocitate eorporum uti, Tac. A. 2; 21. as-SUITl (ads. and in the most ancient per. ars. ; v. ad init.), affui, adesse. (The great antiquity of the use of assum for adsum appears from Plautus's pun upon assum, from assUs, a, um, a roast : Ag, Milphio, heus Milphio, ubi es 1 Mi. As- sum apud te, eccum. Ag. Ego elixus sis volo, Plaut. Poen. 1, 2, 67. — Praes. conj. older form assiem, assies, assiet, etc., Ter. Ad. 4, 4, 9 ; Phorm. 2, 1, 83, et al.— ade- sent = adessent, S. C. de Bac. in Grotef. Gr. 2, p. 300 and 301 ; impcrf. conjunc. sometimes afforem, es, et, etc., and inf. fat. affore, contr. from atfuerem, atfuere, v. sum ; part, praes. not used), v. n. To be at or near any person or place, to be somewliere, to be present (in opp. to absum, to be distant, removed, absent) : visus Homerus adesse poeta, Enn. Ann. 1, 5, imitated by Virg. A. 2, 271, and Ov. M. 7, 635 ; v. below : Hegio assum, Plaut. Capt. 5, 3, 1 ; so id. True. 2, 6, 33 ; 4, 3, 52 : ad exercitum, id. Amph. 1, 3, 6 : in taber- naculo, id. ib. 1, 1, 269 : quasi affuerim simulabo, id. ib. 1. 1, 45 : assum apud te, id. Poen. 1, 2, 67 : Philolaches jam hie aderit, id. Most. 5, 1, 29 ; so id. Pseud. 1, % 48 : assum praesens praesenti tibi, id. ib. 5, 1, 27 ; so Ter. Ad. 3, 3, 39 ; Lucr. 5, 1411: DVM. NE. MINVS. SENATOBIBVS. O. Adesent. S. C. de Bac. in Grotef. Gr. 2, p. 300 and 301 : mulier ad earn rem divi- nam ne assit, Cato R. R. 83 : ad portarn, Cic. Div. 1, 27, 57 : ut quasi coram ades- se videare, quum scribo aliquid ad te, id. Fam. 15, 16 ; so id. Att. 5, 18, 3 ; Virg. A. 1, 595 : ante oculos moestissimus Hector Visus adesse mini. id. ib. 2, 271 : ante oc- ulos eadem mihi quercus adesse . . . visa est, Ov. M. 7, 635. — c. Vat. : portis, Virg. A. 2, 330 : senatui, Tac. A. 4, 55 : convivio, Suet. Tib. 61 Jin. : quaestioni, id. ib. 62 : pugnae, id. Otho 9; cf. Liv. 7, 16. — fo. Of time : To be present, come : dum tem- pestates assunt, Lucr. 1, 179 : vesper adest, Cat. 62, 1 : jamque dies aderit, Ov. M. 3, 519 ; so id. ib. 9, 285 ; 12, 150 : ade- rat judicio dies, Liv. 3, 12: quum jam partus adesset, Ov. M. 9, 674. — c. Of other things : To be present, to be at hand (incorrectly made synon. with the simple esse) : nunc adest occasio benefacta c\i- mulare, Plaut. Capt. 2, 3, 63; id. Men. prol. 16 : omnia assunt bona, quem penes est virtus, id. Amph. 2, 2, 21 ; Ter. Andr. 4, 1, 6 ; Lucr. 5, 1404 : tanti aderant mor- bi vesicae et viseerum, ut, etc., Cic. Fin. 2, 30 : vis ad resistendum nulli aderat, Veil. 2, 61 ; id. 2, 21 : vim affore verbo crediderat, Virg. A. 10, 547 : tantus decor affuit arti, Ov. M. 6, 18 ; id. ib. 5, 400 : quantus sudor adest equis, Hor. Od. 1, 15, 9 ; id. Ep. 1, 17, 57 : quousque patierig, Caesar, non adesse caput reipublicae ? to be, as it were, in his place, to be present, Tac. A. 1, 13, et saep. B. Trop. : animo or animis, To be present in mind, with attention, interest, sympathy ; also with courage (cf. animus) ; to give attention to something, to perceive (cf. the opp. absum no. 1) ; also, to be fear- less : ut intelligeretis eum non affuisse an- imo, quum al) aliis causa agcretur, Cic. Caec. 10 fin. : adestote omnes animis, qui adestis corporibus, id. Sull. 11, 33 ; id. Phil. 8, 10, 30 (cf. Ter. Andr. prol. 24, and ASSU Phorm. prol. 31 : adeste aequo animo) : quamobrem adeste animis, judices, et ti- morem, si quem habetis, deponite, Cic. Mil. 2, 4 : Ades animo. et omitte timorem, id. Rep. 6, 10 Jin. 2. Poet: To be in company with one, to be associated with, to attend : tu ducibus Latiis aderis, quum laeta triumphum vox canet, Ov. M. 1, 560. Of the cypress : aderis dolentibus, id. ib. 10, 142. 3i To be present by one's agency, aid, or support: to stand by, to protect, defend, sustain (esp. freq. of advocati, q. v.) (cf. the opp. absum no. 7) : ibo ad forum, at- que aliquot mihi amicos advocabo, ad hanc rem qui adsient, Ter. Ph. 2, 1, 82 ; so id. Eun. 4, 6, 26 : omnes enim hi, quos videtis adesse in hac causa, etc., Cic. Rose. Am. 1 ; id. Verr. 2, 2, 29 ; id. Sull. 29 ; Phil. 2, 37, 95 ; Quint. 1, 4 ; 8, 30, et saep. : ego tamen tuis rebus sic adero, ut difficil- limis, id. Fam. 6, 14 fin. ; so id. Att. 1, 1 : Camulogenus suis aderat atque eos co- hortabatur, Caes. B. G. 7, 62 : dictator in- tercession! adero, Liv. 6, 38 : cui senten- tiae adest Dicaearchus, Plin. 2, 65, 65: aderam Arionillae, Timonis uxori, Plin. Ep. 1, 5, 5 ; id. ib. 2, 11, 2: quod ille ad- versus privatum se intemperantius affu- isset, had taken part, Suet. Claud. 38 Bre- mi, et al. — c. Inf. : non Teuoros delere aderam, Sil. 9, 532. — So of the protecting, aiding divinity, esp. in wishes : assis, as- sit, etc. : assis, o Tegeaee, favens, Virg. G. 1, 18 ; id. Aen. 4, 578 : ades Dea muneris auctor, Ov. M. 10, 673 ; so Tib. 1, 7, 49 : di omnes nemorum adeste, Ov. M. 7, 198: nostris querelis assint (dii), Liv. 3, 25 : frugumque aderit mea Delia custos, Tib. 1, 5, 21 : si vocata partubus Lucina veris affuit, Hor. Epod. 5, 6 : origini Romanae et deos affuisse, et non defuturam virru- tem, Liv. 1, 9 ; id. 5, 51, et al.— b. To be present as a witness, to be wititess : pro- missi testis adesto, Ov. M. 2, 45 ; id. Trist. 4, 1, 46. — Hence the 1. 1. scribendo adesse, to be present as a witness to some writing or contract (usu. placed at the beginning of the writing) : S. C. de Bac. in Grotef. Gr. 2, p. 300 ; in Cic. Fam. 8, 8, 5 and 6, et al. 4. Involving the idea of coming : To appear as coming somewhere; hence, in gen., to come to, to appear, come (most freq. in post-Aug. prose ; in Cic. perh. only once in the Epistt.) : assum atque advenio Acherunte, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16 : jam ego hie adero, Plaut. Aul. 2, 3, 7 ; Ter. Andr. 4, 2, 32 ; id. Heaut. 3, 1, 96 ; id. Eun. 4, 7, 41 : hi ex Africa jam affuturi videntur, Cic. Att. 11, 15 : Hymen ades; Cat. 62, 5 : Galli per dumos aderant, Virg. A. 657; id. ib. 11, 100: hue ades, o formose puer, id. Eel. 2, 45 ; id. ib. 7, 9 ; Ov. M. 8, 598 ; id. ib. 2, 513 (cf. also ades- dum) : ecce Areas adest, appears, has ar- rived, id. ib. 2, 497 ; so id. ib. 3, 102 ; 528 ; 4. 692; 5, 46; 8, 418; 9, 200, 304, 363, 760; 11,349; 12,341; 13,73,82,662,906: affore tempus, quo, etc., id. ib. 1, 256 ; quum hostes adessent, i. e. appropinquarent, Liv. 2, 10 : truci clamore aderant semi- somnos in barbaros, Tac. A. 4, 25 (*in- fensi adesse et instare, Sail. J. 50) : quod serius affuisset, Suet. Aug. 94, et al. As above with hue, so in App. c. Ace. : cubi- culum adero, Met. 2, p. 119 Elm. : scopu- lum aderunt, ib. 5, p. 160. — b. As t. t. : To appear before a tribunal: C. Verrem altera actione responsurum non esse, ne- que ad judicium affuturum quod iste certe statuerat non adesse, Cic. Verr. 2, 1, 1 : augurem adesse jusserunt, Veil. 2, 10 ; so Cic. Dom. 21 ; cf. Brisson. de Form. V., p. 446. * assumentum (ads.), i, n. [assuo] That which is fit to be sewed upon some- thing, a patch : Vulg. Marc. 2, 21. as-SUmo (ads.), mpsi, mptum, 3. v. a. To take something to one's self, to receive, take : plura sibi assumunt, qxiam de se corpora mittunt, Lucr. 2, 1124 ; id. 4, 1087 ; so of nourishment, Cels. 1, 3 ; 5, 27 no. 17; Scribon. Comp. 200: num- quam committet, ut id, quod alteri de- traxerit, sibi assumat, Cic. Off. 3, 5, 23 : sacra Cereris assumpta de Graecia, id. Balb. 24, 55 : socius et administer omni- um consiliorum assumitur Scaurus, Sail. J. 29, 2: aliquem in societatem consilii ; ASSU aliquem conscium, Liv. 2, 4: in societa- tem armorum, id. 2, 22. So in consilium, Plin. Ep. 3, 19 ; Pan. 8 : in consortium,, id. ib. 7, 3: nee decet aliter filium assu- mi, si assumatur a principe, i. e. is adopt- ed, id. ib. 7, 4 ; so ib. 8, 3 : uxorem, id. ib. 83, 4 ; Tac. A. 12, 2 : in familiam no- menque, id. ib. 1, 8, et saep. : novas hu- merie alas, Ov. M. 11, 789 ; so id. ib. 12. 1 : cautus dignos assumere, to take or choose as friends only those worthy of you, Hor. S. 1, 6, 51. — Trop. : libera tempo- re, omnis voluptas as6umenda est, omnia dolor repellendus, Cic. Fin. 1, 10, 33: laudem sibi ex aliqua re, id. Mur. 14, 31 : ut acer equus pugnae assumit amorem. Ov. M. 3, 705 : omne quod sumatur in oratione, aut ex sua sumi vi atque natu- ra, aut assumi foras, Cic. de Or. 2, 39, 163 ; so id. Top. 2 ; id. Plane. 23, 56 Wund. : orator tractationem orationis sibi assumet, id. de Or. 1, 12 fin. Also liko arrogare, to usurp, assume, arrogate neque mihi quidquam assumpsi, neque hodie assumo, Cic. Fam. 1, 9, 17 ; so id. Her. 1, 1 ; Ov. M. 3, 558. 2. Sometimes like accipio (no. 1, c, ji), without designating the action of taking: To receive, obtain : foetus melliferarum apium sine membris corpora nasci, et se- rosque pedes, serasque assumere pennas, Ov. M. 15, 384 : a ventis alimenta assu- mere, id. ib. 7, 79 ; id. ib. 15, 421. 3. To take in addition to, to add to (v. ad no. II, 4) : si qnis aliam quoque ar- tem sibi assumpserit, Cic. de Or. 1, 50, 217 ; id. ib. 37, 170 : aliquantum jam etiam noctis assumo, id. Fam. 7, 23 fin. ; Liv. 21, 19 ; Hor. Ep. 1, 5, 28. 4. In philos. lang., t. t. To add or join to a syllogism the minor proposition, Cic. Inv. 1, 36 ; Div. 2, 51, 106 ; 53, 109. 5. In gram., assumpta verba, a. Epi- thets, iniBcTa, Cic. Part. 7. — ]>. Figurative, tropical expressions, Quint. 10, 1, 121. — . Whence aSSnmptlO (ads.), onis, /. 1. A tak- ing, receiving, assumption (post-Aug. and very rare) : assumptio culturae, Pall. 1, 6, 12. — 2. An eager reception, adoption : artes propter se assumendas putamns, quia sit in his aliquid dignum assumptio- ns Cic. Fin. 3, 5, 18.— 3. In logic, The min&r proposition (v. assumo no. 4), Cic. Inv. 1, 37 ; Div. 2, 53 ; Quint. 5, 14, 5 sq. ; Isid. Orig. 2, 9, 2.-4. In jurid. Lat., An addition, circumstance = circumstantin, Mart. Dig. 28,5, 46/n. assumptivus (ads.), a, um, adj. [as- sumptus] (belonging to law-lang.) Taken in addition : causa, which takes the defence of an action from an extraneous cause, as- sumptive, extrinsical, Cic. Inv. 1, 11 ; 2, 24; Her. 1, 14; cf. Quint. 7, 4, 7 ; Marc. Cap. 5, p. 146 ; Isid. Orig. 2, 5, 5.—* Adv., Marc. Cap. 5, p. 147 dub. assumptus (ads.), a, um, Part., from assumo. * as-SUO (ads.), ere, v. a. To sew on, patch on : purpureiis assuitur pannus, Hor. A. P. 16. as-SUrg'O (ads.), surrexi, surrectum, 3. v. n. To rise up, lift up one's self, stand up (cf. ad no. I, 1) (class.) ; quae dum laudatio recitatur, vos quaeso, qui earn detulistis, assurgite, Cic. Clu. 69, 196 : ex morbo, Liv. 3, 24 ; so Tac. H. 2, 99 : intortis assurgens arduus undis, Val. Fl. 3, 476 : desine viso assurgere semper pul- vere, Claud. Cons. Stil. 3, 3. Hence, ali- cui or abs. assurgere, to rise up to one out of respect : an quisquam in curiam veni- enti assurrexit ? Cic. Pis. 12 ; Virg. E. 6, 66 : ruricolae Cereri teneroque assurgite Baccho, Ov. Am. 3, 2, 53 : honori numi- nis, Stat. Th. 2, 60 ; so Suet. Caes. 78 ; Tib. 31, et al. : neque assurgere, nequr salutare se dignantem, Suet. Vesp. 13 : Claud. Laud. Stil. 1, 48. In pass, impers. ■■ utmajoribus natu assurgatur, Cic. Inv. 1; 30, 48 ; Liv. 9, 46 : ludos ineunti semper assurgi. etiam ab senaru, in more est. Plin. 16, 4, 5 ; Suet. Aug. 56. — In a zeug- ma : haec enim ipsa sunt honorabilia . . . salutari, appeti, decedi, assurgi, deduci, etc., Cic. de Sen. 18, 63. — Hence trop. : To give the preference, to yield to : sunt et Aminaeae vites . . . Tmolius assurgit qui- bus, Virg. G. 2, 98. — Poet. : jamque assur- 157 AST A genfis dextra plagamque ferentis Aeneae Eubiit mucronem. i. e. dextram attollen- tis, Virg. A. 10, 797. — b. Of inanimate things : colles assurgunt, Liv. 22, 4 ; Col. 3, 2, 1 ; Tac. A. 13, 38 : Pyramis assurgit treeentis sexaginta tribus pedibus, Plin. 36, 12, 17 : Delos assurgit Cyntho monte, id. 4, 12, 22. 2. To mount up, to rise, to increase in size, tower up (poet.) : quutn subito assur- gens nuctu nimbosus Orion, Virg. A. 1, 535 : assurgens nox am - ea, Val. Fl. 5, 566 : tumores oriuntur, deinde desinunt, de- inde rursus assurgunt, Cels. 2, 8 : non coeptae assurgunt turres, Virg. A. 4, 86 : scptem assurgit in ulnas, rises seven ells high, id. Georg. 3, 355 : assurgunt irae, id. Aen. 12, 494 ; Claud. Nupt. Honor, et Mar. 244. 3. Transf. to mental subjects : a. To rise by longing and striving : nunc sera querelis haud justis assurgis, i. e. break out in complaints, Virg. A. 10, 95 : in ulti- ouem assurgere, Flor. 3, 1, 10. — b. To rise in courage, to rise (cf. the opp. affli- gi) : saudet in adversis animoque assur- git. Adrastus, Stat. Th. 10,227.— c. Of or- atorical elevation : To soar, rise : raro as- surgit Hesiodus, Quint. 10, 1, 52 : nequo comoedia cothurnis assurgit, id. ib. 10, 2, 23 ; cf. ib. 1, 8, 5 : sublimitate heroici car- minis animus assurgat. aSSUS, a > um , adj. [u%ui] Roasted: elix- ns esse quam assus soleo suavior, Plaut. Most. 5, 1, 66 : mergi. Hor. S. 2, 2, 51; so id. ib. 2, 2, 74 ; 2, 8, 29 : res eadem magis nlit jurulenta quam assa ; magis assa quam frixa, Cels. 2, 18 ; so pulmo, Plin. 30, 15, 51 : ova, Scrib. Comp. 221. Also subst. asi-um, i. n. A roast, roasted meat : vituli- num, roast veal, Cic. Fam. 9, 20. The pmi with assum = adsnm, v. assum, init. — Since the dish of roast meat contains no addition of sauce, accordingly is dry or simple, assus signifies 2. Dry, simple, mere : sudatio, a steam- or sweat-bath, Gr. \npol MpSrei, Cels. 3, 27 ; also subst. assa, orum, n. — sudatori- um, an apartment for sweating (without bathing), Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; cf. " assa eel- la d"e,/, "kara, A town: 1. In Li- pnria, now Asti, Plin. 3, 5, 7. — 2. -^ M s - pania Bactica, Liv. 39, 21 ; Mel. 3, 1, 4 ; Plin. 3, 1, 3 ; cf. Mann. Hispan. p. 286. Hence Astcnsis, e, "dj. Of Asta ; ager, Liv. 39, 21 ; and Astenses, The Astcnsians, ffirt. B. Hisp. 26. AstaboreSi ae, 'An™6'rf/)af, m. A branch of the Nile in Ethiopia, now Ta- hazie, Mel. ], 9, 2 ; Plin. 5, 9, 10. In Vitr. 8, 2, Astaboras ; cf. Mann. Afr. 1, S. 170 and 177. 1. t astaCUS* h m - — aaruKcS, A hind of lobster, Plin. 9, 31, 51 ; cf. lsid. Orig. 12, 8, 9. 2. Astacus, i, m., "koraKos, Thefa- 158 ASTI ther of Menalippus, who is therefore called Astacides, Ov. Ib. 515. 3. AstaCUS (os), i* /•, "karaKoi or 'Acrru/cos, A town in Bithynia, Mel. 1, 19, 4 ; in Plin. 5, 32, 43, " Astacum, unde et ex eo Astacenus sinus." Astapa, ae, /• A town in Hispania Baetica, Liv. 28, 22, and 23 ; cf. Mann. Hispan. S. 309, Astapus. aora n. = daripioi>, A spe- cies of spider, Plin. 29, 4, 27. 2. Asteridn, ontis, m., 'korcpiuv, A river in Argolis, Stat. Th. 4, 122, and 714. I astcriSCUS, i, m. = dartpitiKoc, A small star, as a grammatical sign, placed before the imperfect, deficient passages of authors, an asterisk: " * Asteriscus apponi- tur in his, quae o'niissa sunt, lsid. Orig. 1, 20, 2.' So Hier. in Rtif. 2, 8; Aug. Ep. ad Hier. 10, 2, et al. ' 'asterites, ae, m. = acre pirns, A kind of basilisk, App. Herb. 128. — 2,= asteria, q. v. * a-sterno (adst), ere, v. a. To strew at or upon ; hence medial : to stretch one's self, to lie stretched out somewhere : aster- nuntur sepulcro, Ov. M. 2, 343. t asthma tlCUS, a, um, adj. = dcOuar- ocas, Afflicted with shortness of breath, or coughing [aaBpa ; cf. Cels. 4, 4, no. 2], asthmatic, Plin. 20, 21, 84 ; 26, 7, 19. f astlCUS; a, um, adj. = doriKds, Of or pertaining to the city, city-: ludi, exhibi- tions which were celebrated in the city in honor of Bacchus, Suet. Calig. 20. (An- other reading : iselastici, v. iselasticus.) astipulatio (adst.), onis, /. [astipu- lorj, lit., An assent to or agreement with (perh. only in the follg. exs.) ; hence, 1. An assenting to, ajjirming the same facts : Plin. 29, 1, 5.-2. A modulation of the voice according to the sentiment, Quint. II, 3, 175. AST E astipulator (adst), 5ris, m. [id.] One who joins another in a stipulation, a sure- ty : Gaj. Inst. 3, 110 ; so id. ib. 117. Hence, 2. An assistant in a trial, in gen. : tes- tes tot .... cum astipulatore tuo compa- rabuntur 1 Cic. Quint. 18, 58 ; so id. Pis. 9. And trop. : He who assents to anotlier: illud falsum esse, et Stoici dicunt et eo- rum astipulator Antiochus, Cic. Acad. 2, 21 : vanae opinionis, Val. Max. 7, 1 fin. astipulatus, us, m.— astipulatio, An assenting to, assent : Jovis astipula- tu, Plin. 7, 47, 48. a-Stipulor (adst.), atus, 1. v. dep. (act. astipulo, are, Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 18) To assent to, to stipulate with : Gaj. Inst. 3, 112. — Trop.: To agree with one, assentiri (only in the two follg. exs.) : astipulari irato consuli, Liv. 39, 5 : Hel- lanico astipulatur Damastes memorans, etc., Plin. 7, 48, 49, § 154. a-stituo (adst.), utum, 6re, v. a. [sta- tuoj To place a person or thing some- where (very rare, perh. only in the follg. exs.) : Plaut. Capt. 4, 2, 66 ; id. Casin. 5, 2, 49 : reum ad lectum (aegroti) astitue- mus, Cic. Her. 3, 20 ; App. M. 9, p. 222, 1 ; id. ib. 3, 130. a-sto (adst.), stlti, without Sup., 1. v. n. To stand at or near a person or thing (very freq., and class.) ; constr. c. ad, in, ante, contra, supra, etc. ; c. Vat., Ace, and Abl., " Astitit ilium locum, et illo, et Mi, et circa ilium," Prise, p. 1181 P. : marinas propter plagas, Enn. in Fest. p. 246 : si iste stabit, astato simul, Plaut. Ps. 3, 2, 75 : ante ostium, id. True. 1, 2, 72 ; so id. Men. 4, 3, 2 ; Lucr. 1, 90 ; Virg. A. 3, 150 : intra limen astate illic, Plaut. Most. 5, 1, 16 : ut mihi confidenter contra astitit I id. Capt. 3, 5, 6 : postquam illic hinc abiit, tu astas solus ! id. Pseud. 1. 4, 1 ; so id. Bacch. 5, 2, 16 ; Stich. 3, 2, 11 ; Mil. 2, 4, 5 ; 2, 5, 36 ; Poen. 1, 2, 49 ; 5, 4, 80, et al. : asta, atque audi, id. Cist. 2, 3, 53 ; so id. Epid. 1, 1, 61 ; Most. 1, 4, 11 : cum patre astans, Ter. Ph. 4, 3, 2 : quum Alexander in Sigeo ad Achillis tumulum astitisset, Cic. Arch. 10, 24 : astat in con- spectu meo, id. Cat. 4, 2 ; so in campis, Tac. A. 2, 17, et al. : supra caput, Virg. A. 4, 702 ; so id. ib. 5, 10 : nee opinanti Mors ad caput astitit, Lucr. 3, 972 : tribu- nal^ Tac. A. 12, 37 : mensae, Suet. Tib. 61 ; so Mart. 8, 56, 13 : aliquem astare, Plin. Pan. 23, 2 : limine divae astitit, Stat. Th. 9, 607. — Trop. : certaquidem finis vi- tae mortalibus astat, Lucr. 3, 1091. Also, To stand at one's side as counsel or aid (cf. assisto, assum, etc.) : Plaut. Am. 3, 4, 10; id. Cas. 3, '3, 4,— P o e t. : Of an object yet existing or remaining : astante ope barbarica, Enn. in Cic. Tusc. 3,' 19, for which Virg. : Priami dum regna mane- bant, Aen. 2, 22.' :. '," ' 2. To stand up, to stand erect (cf. ad no. I, 1) : squamis astantibus, Virg. G. 3, 545 : Minerva, quae est in Parthenone as- tans, Plin. 34, 8, 19, no. 1. Astdmi, orum, m., "karopoi (without mouths), An Indian people, said to have no mouths, Plin. 7, 2, 2. t Astraba, ae,/. — darpdBn, A wooden saddle, a sumpter ■ saddle ', the title of .a comedy attributed to Plautus, the greater part of which is now lost. Its authenticity was already suspected in ancient" times, v. Gell. 11, 7 ; Non. p. 70 ; cf. with Var. L. L. 6, 7, 71 ; Fest. s. v. subscudes, p. 245. Astraca, ae, /., 'kmpaia, The god dess of Justice, who, during the Golden Age, wandered about on the earth, but final- ly entirely abandoned it, and returned to heaven, Ov. M. 1, 150; Juv. 6, 19; Sen. Octav. 424. As a constellation in heaven (* Libra, ace. to others, Virgo), Lucan. 9, 534 ; cf. Arat. Phaen. 98. Astraeus, i, m., 'karpaios, A Titan, husband of Aurora, and father of the winds, who are accordingly called Astraei fratres, the Astraean brothers, Ov. M. 14, 545 ; cf. Caes. German. Arat. 105 ; Hes. Theog. 378 sq. _ t Astra jahzontes, um, m, = Ao- Tpaya\i(,ovreS, Tlie dice-players (children), a celebrated group of statuary of Poly- cletus, Plin. 34, 8, 19, no. 2. t astragalus, '. m—iarpdyaXos (the ASTR ankle-bone), 1, In archit. : a. '' promi- nent, half-round ring, which encircles the upper part of a column, Vitr. 3, 3. — fo. Lesbius, Carved to represent a string of pearls, a festoon, stem toith seeds of grain or olives, id. 4, 6. — 2. A legnminous plant, Spanish tragacanlk, Astragalus Baeticus, I,. ; Plin. 26, 8, 29. * astraliSj e, adj. [astrum] Relating to the stars : lata, known from the stars, Aug. Civ. Dei 5, 7 Jin. * a-Straug°ulo (adstr.), are, v. a. To strangle any one : Min. Felix c. 30. ' Astrape, es,f. — darp*nn, The flash- ing of lightning personified, a painting of Apelles, Plin. 35, 10, 36, no. 17. i astrapias. »e, m.=zdaTpamuc, A precious stone, black in color, with gleams of light crossing the middle of it, Plin. 37, 11, 73. t astrapoplectus, a, «™. adj.=Aa- rpaironAriKfdS, Struck by lightning : tecta, Sen. Q. Nat. 1, 15. * astreailSi antis, adj. Gleaming like a star, Marc. Cap. 8, p. 273 dub. a-strepo (adstr.), ere, v. n. To sound or make a noise at or to (only post-Aug. ; most t'req. in Tac.) : totum mare immu- git, omnes undique scopuli astrepunt, .Sen. Hipp. 1027 : astrepebat vulgus diver- sis incitamentis, Tac. A. 1, 18. c. Ace. : irritis precibus surdas principis aures, Plin. Pan. 26, 2. — Twice also as v. act. : cadem, Tac. H. 4, 49, 4 ; so also id. Ann. 2, 12. — 2. alicui, like acclamo. To call to one in approbation, to applaud, huzza : Tac. A. 11. 17 : haec dicenti astrepere vulgus, id. ib. 12, 34 ; id. Hist. 2, 90. astricte (adstr.), adv. Concisely, briefly, strictly, v. astringo, Pa., Jin. * astrictio (adstr.), onis, /. [astrin- go] A power of contracting, astringency : herba, gustus amari cum astrictione, Plin. 27, 10, 59. astrictorius (adstr.), a, um, adj. [id.J Astringent, binding : vis, Plin. 24, 13, 71. astrictus (adstr.), a, um, v. astrin- go. Pa. ' astricus, a, um, adj. = darpu<6s, Pertaining to the stars: coeli choreae, Var. in Non. 451, 11. * a-stl'ldo (adstr.), ere, v. n. To hiss at : Stat. Th. 11, 494. astrlffer> era, erum, adj. [astrum-fero] Starry (poet, and post-Aug.) : axes, Stat. Th. 8, 83 : umbrae, Val. Fl. 6, 752.-2. Placed among the stars : Mart. 8, 28. * astrif ico, are, «■ a. [astrum-facio] To prepare or make stars: Archimedea astrificante manu, Marc. Cap. 6, p. 191. astrif 1CUS' a, um, adj. [astrum-facio] S'ar-producing : astrificis coelum scande- bat habenis nox, Marc. Cap. 2 in. astrig'eri era, erum, adj. [astrum- geroj Starry (poet, and post-Aug.) : axes, Stat. Th. 10, 828 ; so Claud. Bell. Get. 245. * astriloquus, a, um, adj. fastrum-lo- quor] Talking of the stars : puella, Marc. Cap. 8, p. 273. * astrilucusi a, um , <*<#• [astrum-lu- ceo] Shining or gleaming like stars : Di- vi, Marc. Cap. 9 init. a-strinffo (adstr.), inxi, ictum, 3. v. a. To draw close, to press, bind, tie close to- gether, to bind together by drawing closer f to tighten, contract, etc. ; cf. alligare : hunc astringite ad columnam fortiter. Plaut. Bac. 4, 7, 25 ; so Cic. Verr. 2, 4, 42 : manus, Plaut. Capt 3, 5, 9 : vinculo- rum, id est aptissimum . . . quod ex se at- que de iis, quae astringit quam maxume, unum efficit, Cic. Univ. 4 Jin. : vincula niotu, Ov. M. 11, 75 : laqueos, Sen. de ira, 3. 16 : Artius atque hedera procera astrin- gitur ilex, is twined around, Hor. Epod. 15, 5 : aspice . . . quam non astricto percur- Vat pulpita socco, not drawn close, loose, poet, for a negligent, loose style of writing, id. Ep. 2, 1, 174 : Balteus haud fluxos gemmis astrinxit amictus, Luc. 2, 362 ; so frontem, Mart. 11, 40 ; Sen. Ep. 106 : la- bra, Qu : nt. 11, 3, 81: frondem ferro, to make shorter, to cut off, clip, Col. 5, 6, 17, et al. So alvum, to make costive (opp. Folvere, q. v.). Cels. 1, 3 ; 2, 30— Of the contraction occasioned by cold : Ov. M. 9, 222: so id. Trist. 3, 4, 48 ; Pont. 3, 3, 26 : ventis glacies astricta pependit, id. Met. ASTR 1, 120 ; Luc. 5, 436 ; Curt. 7, 3 ; 8, 4. Hence also to make colder, to cool, re- fresh: Plin. Ep. 5, 6, 25: Mart. 1, 50, 11. (Ace. to Var. in a pass, sense in the perf, also astrinxi for astrictus sum : Var. L. L. Frgm. in Gell. 2, 25, 7.) Of faintness of colors (* to deaden) : ita permixtis viribus alterum altera excitatur, aut astringitur, Plin. 9, 38, 62 (differ, from alligare, which just, -precedes, v. alligo no. 2 Jin.). Also of an astringent, harsh taste : radix gustu astringit, Plin. 27, 10, 60. 2. Trop. : To draw together, make closer, circumscribe ; to bind, put under ob- ligation, oblige, necessitate : affinitatem, Plaut. Trin. 3, 2, 73 : vellem, suscepisses juvenem regendum : pater enim nimis indulgens, quidquid ego astrinxi, relaxat, Cic. Att. 10, 6 ; so mores disciplinae sever- itate, Quint. 2, 2, 4 Spald. : fidem, Cic. Off. 3, 31 ; cf. Ter. Eun. 1, 2, 23 ; Suet. Caes. 84 : hujus tanti officii servitutem astrin- gebam testimonio sempiterno, to confirm, secure, Cic. Plane. 30 Jin. Wund. : religi- one devinctum astrictumque, id. Verr. 2, 4, 42 ; so lege, id. Cluent. 57 ; Brut. 10 ; Qu. Fr. 1, 1, 3 : voluptatibus, id. Parad. 1 : suis conditionibus, id. Quint. 5 : necessi- tate, id. N. D. 1, 7 : orationem numeris, id. de Or. 3, 44, et saep. : astringi sacris, to be bound to their maintenance, id. Leg. 2, 19 : inops regio, quae parsimonia as- tringeret milites, Liv. 39, 1 : ad temper- antiam, Plin. Ep. 7, 1 Jin. : ad servitutem juris, Quint. 2, 16, 9 : ilia servitus ad cer- ta se verba astringendi, id. ib. 7, 3, 16 : milites ad certam stipendiorum formu- lam, Suet. Aug. 49 ; id. Tib. 18 : me as- tringam verbis in sacra jura tuis, Ov. H. 16, 320 ; id. ib. 20, 28 : ut ipsum sese et ilium furti astringeret, to make guilty, Plaut. Rud. 4, 7, 34 ; Poen. 3, 4, 27 : mag- no scelere se astringeret, Cic. Phil. 4, 4, 9; id. Sest. 50 Jin.; so id. Sull. 29, 82; perh. also Pis. 39 Jin. — Of reasoning or discourse : To compress, bring into short compass : Stoici breviter astringere solent argumenta, Cic. Tusc. 3, 6 Jin. (cf. ib. 10, 22: haec sic dicuntur a Stoicis, conclu- dunturque contortius) ; id. Fat. 14 : pre- mere tumentia, luxuriantia astringere, Quint. 10, 4, 1 Frotsch. — Whence astrictus (adstr.), a, um, Pa. Drawn together, tight, straight, close : limen as- trictum, shut, Ov. Am. 3, 1, 50 : alvus fu- sior aut astrictior, Cels. 1, 3 : corpus as- trictum, i. e. alvus dura, id. 3, 6: genus morbi astrictum, costiveness, id. 1 praef. : gustu astricto, a harsh, astringent taste, Plin. 27, 12, 96.-2. Trop. : a. Sparing, parsimonious, covetous (not before the Aug. per.) : pater, Prop. 2, 23, 18 ; Tac. A. 3, 55 : parsimonia, Just. 44, 2. — b. Of dis- course : Compact, brief, concise, limited (opp. to remissus) : dialectica quasi con- tracta et astricta eloquentia putanda est, Cic. Brut. 90, 309 : verborum astricta comprehensio, id. ib. 95 Jin. : est enim finitimus oratori poeta, numeris astrictior paullo, id. de Or. 1, 16, 70 ; id. ib. 60.— Sup. not used. — Adv. only of discourse, Concisely, briefly, Cic. de Or. 3, 48. — Comp. Sen. Ep. 8 fin.; Plin. Ep. 1, 20, 20; 3, 18, 10. — Sup. not used. t astrlos, ",/■ in Isid. Orig. 16, 13, 7, astrion, ii, ?i. [dari,p] A crystalline pre- cious stone, found in India, considered by some as a whitish kind of sapphire, by others as our adularia, Plin. 37, 9, 48 ; Isid. 1. c. * astri-SpnuSi a, um, adj. [astrum sonoj Sounding with the stars : Juppiter, Marc. Cap. 9, p. 308. astrites, v. asteria. Astrdarche, es,/., 'Aarpodpxv, The star-queen, a Phoenician goddess. Marc. Cap. 8, p. 273. t astrobolos, i, /. [aarfip-jiaXXio] A precious stone ; ace. to some, a species of onyx ; ace. to others, chalcedon, Plin. 37, 9, 50. t astTOlteS) ae, m. = darpotrns! An unknown precious stone, of magical power, Plin. 37, 9, 49. t astrdlogia, ae, /. = Ampo'Xoyia, Knowledge of the stars (class, for the later astronomia ; for astrology exclusively, first in late Lat., Hier. adv. Pelag. 1, 6 ; cf. Isid. 8, 9), Cic. Div. 2, 42 ; de Or. 1, 16 ; ASTR Off. 1, 6 ; Plin. 7, 56, 57. Also the title of a work upon astronomy : Plin. 18, 25, 57. t astrdldgTIS) i. m. = dorpoAo'yuS, J, An astronomer (class, word for the later astronomus, v. the preced. art.) : Var. R. R. 2, 1, 7 ; id. ib. 2, 3, 7 ; Cic. Div. 2, 42 ; and in a pun : (Verres) novus astrologus, qui non tarn coeli rationem quam caelati argenti duceret, etc., id. Verr. 2, 2, 52.— 2. A star-interpreter, astrologer. So Enn. in Cic. Div. 1, 58 ; and Cic. ib. 1,6; 39 ; Fam. 6, 6 ; Juv. 6, 554 ; Suet. Ner. 36. t astronomia; ae, /. = Aajpovopia, Knowledge of the stars, astronomy, Sen. Ep. 95; Petr. S. 88, 7; Macr. Somn. Scip- ion. 2, 4 ; Aug. Civ. Dei, 18, 39. t aStrdnomiCUS, a, um, adj. = da- TpovnptKoS, Astronomical : Astronomica, orum, n. Title of an unfinished poem of Manilius, and of a writing of Hyginus. t astronomus, i, m. = &orpov6u.os, Alb astronomer, Finnic. Math. 5, 13. ■I astroSUS, i, [astrum] Born under an evil star, ill-starred, Isid. Orig. 10, 13. astructio (adstr.), onis, /. [astruo] (only in Capella) 1, An accumulation of proof Marc. Cap. 5, p. 149. — 2. A putting together, composition, id. 9, p. 314. * astructor (adstr.), oris, m. [astruo] One who adduces proof, Venant. de vita Mart. 2 fin. t astrum) i. n. = acTpov, A star, a con- stellation (* any luminous celestial body) (poet, or in more elevated prose) : Virg. Eel. 9, 47; Aen. 4, 352; 5, 838; 8, 590; Ov. M. 1, 73 ; 11, 389 ; Hor. Od. 3, 21, 24 ; 3, 27, 31 ; Epod. 16, 53 ; Ep. 2, 2, 187 , Prop. 2, 32, 50 ; 3, 16, 15 ; Mart. 8, 21, et al. ; Cic. Rep. 6, 22 ; N. D. 2, 46 ; Tusc. 1,25; Univ.l2,etal.— 2. Trop.: a. For Height : turris educta sub astra, Virg. A. 2, 460; Ov. M. 1, 316, et al.— b. Heaven, and the immortality of the glory connected with it : sic itur ad astra, Virg. A. 9, 641 : aliquem inferre astris, Ov. M. 9, 272 ; ib. 15, 846 : ad astra ferre, Virg. E. 5, 52 : euu- cere in astra, Hor. Od. 4, 2, 23 : absentem rusticus urbem Tollit ad astra, raised even to heaven, i. e. honored, extolled, id. Sat. 2, 7, 29, et al. : Hortalus nostras laudes in as- tra sustulit, C'w. Att. 2, 25 (cf. the opp. de- cidere ex astris, i. e. suramam gloriam perdere, id. ib. 2, 21, 4). a-StrUO (adstr.), uxi, uctum, 3, v. a. To build near or to a thing, to erect (most- ly in prose and post-Aug. ; never in Cic.) : cum veteri astruitur recens aedificium. Col. 1, 5 fin. : utrique (villae) quae dt sunt, Plin. Ep. 9, 7fin.: sicut ante secun da fortuna tot victorias astruxerat; ita nunc adversa destruens quae cumulave- rat, Just. 23, 3: medicamentum, Scribon. Comp. 227. 2. In gen., To add to : aliquid alicui, Ov. A. A. 2, 119 : victus ab eo Pharnaces vix quidquam gloriae ejus astruxit, Veil. 2, 55 : aliquid magnificentiae, Plin. 9, 35, 58; so dignitati, Plin. Ep. 3, 2, 5 ; famae, id. ib. 4, 17, 7 : felicitati, id. Pan. 74, 2 : alicui laudem, id. ib. 46, 8 : nobilitatcm ac decus, Tac. H. 1, 78 ; id. Agr. 44 : astruit auditis .... pavor, Sil. 4, 8 : ut quae Nero- ni falsus astruit scriptor, ascribes, attribu- it, Mart. 3, 20 : ut Livium quoquc priorum aetati astruas, reckoncst to, annumercs, Veil. 1, 17. 3. Synon. with instruere, To furnish with something: contignationem latercu- lo, i. e. to cover, fasten, Caes. B. C. 2, 9. Trop. : aliquem falsis criminibus, Curt. 10,1. if^p' The signif. affirmare, which Acro- et. p. 2268 P., and Beda, p. 2334 ib. give, is found in no Lat. author ; for in Plin. 12, 18, 41, instead of astruxerunt, of some MSS., it is better, with others, to read as- severant ; v. Sillie. in h. 1. i astu (asty, Vitr. 8, 3; 7 praef), n. indecl.=zaarv, A city, esp. Athens (as Urbs tear' i\oxriv f° r Rome) : omnes qui arcem astuque accolunt cives, Att. in Non. 4, 330 ; Ter. Eun. 5, 6, 17 ; Cic. Leg. 2, 2 fin. ; Nep. Them. 4 ; Alcib. 6. astnla< v. assula. a-stupeo (adst), ere, v. n. To be amazed at or on account of, to be astonish- ed at (rare, and mostly poet., perh. not before the Aug. per.) : • astupet ipse sibi, Ov. M. 3, 418 ; Stat. Th. 3, 406 : divitiis, 159 ASTU Sen. Tranq. Vit. 1, 8 ; so also Sid. Ep. 5, 5.— Of inanimate things : nemus astupet, Stat. Th. 2, 13. 1. astur, uris, is. A species of hawk, Firm. Math. 5, 7 fin. 2. Astur, Oris, in. Of or belonging to the province Asturia, in Hispania Tar- raconensis, Aslurian ; and subst. An Aslu- rian: equus, Mart. 14, 199 ; v. Asturco : exercitus, Sil; 1, 252 : belliger Astur, id. 12,748: Asturura regio, Plin. 4, 20, 34 : Cantabri et Astures validissimae gentes, Flor. 4, 12, 46, and 54. Astura, ae, "Aorvpa, 1. m. A river ill Asturia, Flor. 4, 12, 54. — 2. m - A riv- er, and/, an island and town in Latinm, near which Cicero had a villa, Cic. Att. 12, 40 ; Fam. 6, 19 ; Liv. 8, 13 ; Plin. 3, 5, 9, § 57 ; of. Mann. Ital. 1, 620. Asturco. onis, m. [Astur] An Asturi- an horse, an ambler, distinguished for the beautiful motion of its limbs (cf. the epi- gram, Mart. 14, 199, and Sil. 3, 336), Cic. Her. 4, 50 ; Sen. Ep. 81 ; Plin. 8, 42, 67 ; Veg. 2, 28, 37. Also transf. to other hors- es of similar qualities : Asturco Macedo- nian, Petr. S. 86. Asturia, ae, /■ -<4 province in His- pania Tarraconensis, Plin. 4, 20, 34 ; cf. Mann. Hispan. p. 353 sq. AsturiCUSi !l , um , adj. [Asturia] As- turiau : gens, Plin. 8, 42, 67 ; Sil. 16, 584. — 2. Subst, Asturica, ae, /. The capital of Asturia, on the river Astura, now Astor- ga, Plin. 3, 3, 4 ; cf. Mann. Hispan. p. 355. 1. astuS; a, um i adj., v. astutus. 2. astus, "S m . [' or its etym. v. astu- tus] Orig., Adroitness, dexterity (v. astu- tus and astutisi) ; hence in malum partem, craft, cunning (as a single act, while as- turia designates cunning, slyness, as a per- manent quality) . (Until the post- Aug. per. only astu, as an adv. abl., is found ; cf. Fest. p. 5, and Prise, p. 1012 P.) : nam doli non doli sunt, nisi astu colas, Plaut. Capt. 2, 1, 30 ; id. Poen. 5, 4, 53 ; Trin. 4, 2,123; Epid. 4, 1, 19; Tac.A.2,64; Plaut. Poen. prol. Ill: astu providere, Ter. Andr. 1, 3, 3 : astu rem tractare, id. Eun. 5, 4, 2 : consilio versare dolos ingressus et astu incipit haec, Virg*A. 11, 704 : ille astu subit, id. ib. 10, 522 : astus belli, Sil. 16,32: hostium, Tac. A. 2, 20 : libertae, id. ib. 14, 2 ; Petr. Sat. 97 ; Quint. 9, 1, 20 : (Jlixes nectit pectore astus callidos, Sen. Troad. 527: nunc advoca astus, anime, nunc fraudes. dolos, id. ib. 618 ; Gell. 11, 18, 17. Astusapes, v. Astapus. astute, adv. Craftily, cunningly ; v. astutus. astutia? ae, /. [astutus] The quality of astutus, orig. (like acumen, dolus, etc.) dexterity, adroitness : (quibus feris) abest ad praecavendum intelligendi asturia, Pac. in Cic. Fin. 5, 11, 31. But even in an early age used in a bad sense : Cunning, slyness, subtlety, craft (diff. from astus, q. v.) (most freq. in the ante-class, and Ciceron. Lat. ; later supplanted by astus, q. v.) : inest spes nobis in hac asturia, Plaut. Capt. 2, 1, 59 ; so id. ib. 3, 3, 15 ; 3, 4. 7; Epid. 3, 2, 27 ; Mil. 2, 2, 82; Ter. Andr. 4, 3, 8 ; id. Heaut. 4, 3, 32 : quodsi aut confidens asturia aut callida esset au- dacia, vix ullo obsisti modo posset, Cic. Clu. 65, 183; id. Fam. 3, 10, 9.— Also in plur. : in regionem astutiarum mearum te induco, Plaut. Mil. 2, 2, 78 ; so id. Epid. 3, 2, 39 ; Ter. Andr. 3, 4, 25 Don. ; Cic. Oif. 3, 17, 68 and 71. * astutulllS, a, um, adj. dim. [id.] A little sly or cunning : anus, App. Met. 6, p. 184, 29. astutus. a, um, adj. [a lengthened form of the ante-class, astus, a, um. like vcrsutus from versus, cinctutus from cinctus, actutum from actus ; but astus itself appears to be Pa. of a verb not in use, asco, ere (like pastus from pasco, mistus from misceo) = aa Ktu), according- ly, lit., well-practiced, skilled in something ; like versutus from vertere, very dextrous] Wary, shrewd, sagacious, expert ; or (more freq. cf. asturia) in a bad sense : sly, cun- ning, artful, designing, etc. : * A. Ante- class, form astus, a, um : asta lingua, Att. in Non. 1, 54. — B. Class, form : malus, callidus, astutus admodum, Plaut. Am. 1, 160 AT 1, 112 ; so id. Asin. 3, 2, 19 : fallacia astu- tior, id. Cas. 5, 1, 7 : non tam astutus, ne- que ita perspicax, Ter. Heaut. 5, 1, 1; so id. Ad. 2, 2, 13 : ratio, Cic. Verr. 1, 11 fin. : nihil astutum, id. Or. 19, 64 : hoc celandi genus est hominis non aperti, non simpli- cis, non Ingenui : versuti porius, obscuri, astuti, fallacis, id. Off. 3, 13/». : astuta et ingeniosa sollertia, Plin. 36, 26, 66 : gens non astuta, nee callida, Tac. G. 22, et saep. : pro bene sano Ac non incauto Ac- tum astutumque vocamus, Hor. S. 1, 3, 62, et al.— * Sup. Aug. Civ. Dei 21, 6.— Adv. astute : Plaut. True. 2, 5, 10 ; Cist. 4, 2, 26, et al. ; Ter. Eun. 3, 3, 3 ; id. Phorm. 5, 7, 75 ; Cic. Att. 10, 6 ; Mattius in Cic. Fam. 11, 28, et saep.— Comp. Var. L. L. 10, 1.— Sup. Gell. 18, 4, 10 ; Lact. 1, 22 ; Aug. Civ. Dei 19, 5. asty, v- astu. Astyages, is, m., 'Aorixfyw, King of Media, father of Mandane, and grand- father of Cyrus, by whom he was deprived of his throne, Just. 1, 4, sq. — (* An enemy of Perseus) O v. M. 5, 203, changed by him to stone by means of Medusa's head. Astyanax, actis, m., 'Aarvdval (ace. Gr. Astyanacta, Virg. A. 2, 457), 1, Son of Hector and Andromache; at the. de- struction of Troy cast down by Ulysses from a tower, Virg. A. 2, 457 ; Ov. M. 13, 415. — 2. ^ tragic actor in the time of Cic- ero, Cic. Att. 4, 15, 6. astyCUS, v. asticus. AstyloSi i,m.,"AoTv\os,A centaur and soothsayer, who dissuaded the other cen- taurs from the war with the Lapithae, Ov. M. 12, 308 (called by Hes. Scut. Here. 185, "AoGuXos). Astypalaea, ae,/., 'AorvTrd\aia, One of the bporades, an island near Crete (*now Slampalia), Mel. 2, 7, 13; Plin. 4, 12, 23 ; Ov. A. A. 2, 82.— Whence, 1. As- typalaeenses? i um , m. The inhabit- ants of Astypalaea, Cic. N. D. 3, 18. — 2. Asiypalaeicus, a, um, adj. Astypa- laean: Cochleae, Plin, 30, 4, 11 ; 6, 15 ; 14, 43— 3. AstypaleiUS) a, um, adj. ; a poet, iorm ior the preced., Ov. M. 7, 461. I astytis. idis, f. = aaTvris, A kind of lettuce, Plin. 19, 8,38. t asyla* ae, /., dauA>7, A plant ; other- wise called ferus oculus : Plin. 25, 13. 92. •asylum, i, n. = aov\ov, A place of refuge, a sanctuary, an asylum : servus, qui in illud asylum confugisset, Cic. Verr. 2, 1, 33 : Romulus asylum aperit, Liv. 1, 8 ; so Virg. A. 8, 342 ; 2, 761 ; Tac. A. 3, 60; Gell. 6, 2 fin., et al. fasymboluS; a, um, adj. = dovu6o- Xos, That contrihutcs nothing to an enter- tainment, scot-free (pure Lat, immunis, Hor. Od. 4, 12, 23) : Ter. Ph. 2, 2, 25 ; cf. Gell. 6, 13 (opp. to symbolam dare, Ter. Andr. 1, 1, 6\). f asyndeton^ >> n - — naMerov, A rhetorical figure by which the connecting particles are omitted (pure Lat. dissolutio), e.g. veni, vidi, vici, Diom. p. 440 P. — Adj. : asyndetus, a, um, in astronomy, of stars : Standing without any reference to a con- stellation : Mercurius, Sid. Ep. 8, 11. at or astj conj. (among the ancients sometimes, for the sake of softness of enunciation, written ad, as others inverse- ly, for the prep, ad wrote at ; cf. Quint. 12, 10; 32; 1, 7, 5; Charis. p. 203 P., where, instead of " at conjunctionem, ad vero praepositionem scribunt," the read- ing should be, " ad conjunctionem at vero praepositionem scribunt," v. the pass, in its connection. Cf. also Vel. Long. p. 2230 P. ; Cassiod. p. 2287 ib. ; Mar. Victor, p. 2458 ib. — The old form ast is still re- tained in the class, per. in the poets and in Cicero's letters) = urn/>. Like urap, it joins to a previous thought a new and different one ; and, indeed, in the ante- class, per., and in the poets of the class, per., not merely as in class, prose, a clause which is directly opposed to the preceding, but also one that comprises something simply different from what has been said. In the latter use, inas- much as it merely designates a passing from one thought to another, it is like autcm, which is related to it in origin, but rare in poetry ; but from sed it is in both signiff. entirely distinct, since that word AT always adds to the preceding clause a new limitation ; v. autem and sed. I. It adds a diff, but not entirely opp thought : But, yet, on the other hand, more- over ; sometimes an emphasized (but never copulative) and : sei. parentem. PUEB. VEEBEBIT. AST. OLE. PLOBASSIT. PUEE. DIVEIS. PAKENTOM. SACEK. ESTO, if the son strike his father, and the father complain, let the son, etc., Lex. Serv. Tul- lii ap. Fest. s. v. plokabe, p. 203 ; Frgm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 24 ; cf. Dirks. Transl. p. 687 sq. ; Cic. Leg. 2, 8 ; ib. 3 4 : hinc Remus auspicio se devovet atque secundam Solus avem servat. AtRomu- lu' pulcer in alto Quaerit Aventino ser vans genus altivolantum, Enn. Ann. 1, 97 (in Cic. Div. 1, 48) ; Plaut. Capt. 5, 4, 22 : si ego hie peribo, ast ille, ut dixit, non redit, etc., id. ib. 3, 5, 25 : paret amor dic- tis oarae genetricis. At Venus Ascanio placidam per membra quietem irrigat, Virg. A. 1, 691 : (Aeneas) tinem dedit ore loquendi. At, Phoebi nondum pariens, immanis in antro Bacchatur vates, id. ib. 6, 77 ; 11, 709* sq. : quo (odore) totum nati corpus perduxit, at illi Dulcis com- positis spiravit crinibus aura, id. Georg. 4, 416 ; so id. ib. 460 ; 513 ; Aen. 3, 259 ; 675 : 7, 81 ; 8, 241 ; 9, 793 ; Prop. 4, 4, 15 ; 4, 7, 11 ; Luc. 3, 664 ; 4, 36, et al. Also in post-Aug. prose : ubi facta sunt, in unum omnia miscentur. At pastilli haec ratio est, etc., Cels. 5, 17 ; so id. 6, 18 ; Tac. A. 4, 5; 6; Suet. Aug. 82; Tib. 51; Calig. 15; 44; Vesp. 5 ; Domit. 4; Galb. 7. et al. — And once in Caesar: una (navis) cum Nasidianis profugit : at' ex reliquis una praemissa Massiliam, etc., Caes. B. C. 2, 7.— Kindred with this is the, use of at in the enumeration of particulars : dant alios aliae (silvae) fetus : dant utile lig- num navigiis pinos ... at myrtus validis hastilibus et bona bello Cornus, Virg. G. 2, 447; so id. ib. 1, 401; 3, 87; Aen. 7, 691 ; Quint. 2, 49.— Hence 2> in passing to a new nan'ation : so the well-known commencement of the fourth book of the Aeneid : at regina gra- vi jam dudum saucia cura, etc., since the third book closes with the narrative of Aeneas. So the beginning of the third book of the Thebaid of Statius : at non Aoniae moderator perfidus aulae, etc. ; so Virg. A. 4, 504 ; 5, 35 ; 545 ; 700 ; 779 ; 6, 679 ; 7, 5.; 8, 370 ; 608 ; 9, 503 ; 10, 689 ; 11, 597 ; 12, 134, et saep. Also in the post-Aug. histt. and other prose writers. So Tac. A. 1, 38 ; 4, 13 ; 12, 62 ; 14, 23, et saep. 3. In passing to a wonderful, terrible, unexpected, or exciting occurrence or circumstance : clamores simul horren- dos ad sidera tollit, etc At gemini lapsu delubra ad summa dracones Effu- giunt, Virg. A. 2, 225 ; id. ib. 3, 225 ; Tib. 2, 5, 33 ; Stat. S. 1, 1, 46 ; Virg. G. 4, 471 : consurgit Turnus in ensem et ferit. Ex- clamant Troes trepidique Latini, Arrec- taeque amborum acies. At perfidus en- sis Frangitur in medio, id. Aen. 12, 731 ; id. ib. 10, 763. 4. In passing to a passionate appeal, etc. ; in which case the antecedent clause is not expressed, but must be considered ■ ( as existing in the mind of the speaker; cf. in Gr. «AAu ov, ov Si : a. In passing to an admonition, exhortation, request: Ca. Non adest. Ps. At tu cita, Plaut. Ps. 1, 1, 30 ; id. Merc. 1, 2, 16 : saris habeo, at quaeso hercle etiam vide, id. ib. 5, 4, 53 : at unum hoc quaeso ut, etc., id. Capt. 3, 5. 89 ; Catull. 8, 19 ; Ov. M. 12, 367 : at tu, qui laetus rides mala nostra, caveto Mox tibi, Tib. 1, 2, 89 : at tu nau- ta, vagae ne parce malignus arenae Ossi- bus et capiti inhumato Particulam dare, Hor. Od. 1, 28, 23.— In prose : at vide quid succenseat, Cic. Fam. 7, 24, 2 : ita- que pulsus ego civitate non sum, quae nulla erat: at vide, quam ista tui latro- cinii tela contempserim, id. Parad. 4, 1, 28 ; id. Dom. 44 ; App. Met. 6, p. 179, 18. — b. In expressions of passion, aston- ishment, indignation, anger, pain, etc. . at tu scelesta sola secum murmurat, Plaut. Aul. 1, 1, 13 ; id. Mil. 2, 4, 46 : at o deorum quidquid in coelo regit terras et humanum genus, quid iste tert tumul- AT tus 1 Hor. Epod. 5, 1 : at quam sunt simi- les ! at quam icrmosu j uterque ! Ov. F. 2, 395 ; cf. id. Am. 3, 7, 1 ; Stat S. 2, 4, 11. — In prose : horum omnium studi- um una mater oppugnat : at quae mater ? Cic. Clu. 70 ; id. Verr. 2, 2, 45 : at per deos immortales ! quid est, quod de hoc dici possit, id. ib. 2, 1, 46 : tangit et ira Deos : at non impune feremus,. Ov. M. 8, 279 ; id. ib. 10, 724 : at tibi Colehorum, memini, regina vacavi, id. Her. 12, 1. Hence also in indignant imprecations : at te Juppiter Diique omnes perdant ! Plaut. Most. 1, 1, 37 ; Ter. Hec. 1, 2, 59 ; id. Eun. 3, 1, 41 : at tibi Di dignum factis exitium duint, id. Andr. 4, 1, 43 ; Catull. 3, 13 : at tibi, pro scelere, exclamat, pro talibus ausis Di persolvant grates dig- nas et praemia reddant Debit» ! Vire. A. 2, 535. In prose : Just. 14, 4, 10. More rarely of friendly inclination, disposition : at tibi Di benefaciant omnes, Plaut. Pers. 4, 3, 18 ; so id. Men. 5. 7, 32 ; Catull. 1, 7 fin. — e. I" prayers : Virg. A. 8. 572 : at tu pater deiim hominumque hinc saltern arce hostes, Liv. 1, 12. II, In adding an entirely opp. thought : But, but on the other hand, but indeed, on the contrary, etc. (the strictly class, signif. of the word) : " at differentiam rerum 6ignificat : ut quum dicimus, Scipio est bellator, at M. Cato orator," Fest. p. 11 ; Cic. Leg. 3, 3, 9 ; so ib. 3, 4, 10 ; Plaut. Am. prol. 134 ; ib. 1, 1, 189 ; ib. 1, 1, 280 : nefarius Hippias Pisistrati filius arma contra patriam ferens : at Sulla, at Mari- us, at Cinna rectc. imo jure fortasse, Cic. Att 9, 10, 3 : fecit idem Themistocles at idem Pericles non fecit, id. ib. 7, 11, 3 : non placet M. Antonio consulatus meus : at placuit P. Servilio, id. Phil. 2, 5, 12 ; Off. 1, 11, 35 : brevis a natura nobis vita data est : at memoria bene redditae vitae serapiterna, id. Phil. 14, 12, 32 ; id. Leg. 2, 18 : crebras a nobis literas exspecta : ast pluves etiam ipse mittito, id. Att. 1, 16 fin. ; Caes. B. G. 1, 52 ; Sail. C. 52 : hue iter Elysium nobis : at laeva ad im- pia Tartara mittit, Virg. A. 6, 542 ; id. Eel. 1, 65 : Dam. Malo me. Galatea petit, lasciva puella Men. At mini sese of- ten ultro meus ignis Amyntas, id. ib. 3, 66 ; so id. Eel. 7, 35 ; 53 ; Georg. 1, 219 ; 242; 370; 2, 151>; 184; 3, 331; 4, 18; 180 ; Aen. 2, 35 ; 687 ; 3, 424 ; 5, 264 ; 6, 489, et saep. — b. In order to strengthen a contrast, sometimes (esp. in Plaut. and Ter.) connected with contra, e contrario, potius, etiam, vcro : (a) With contra : Lucr. 1, 367 ; so id. ib. 571 ; i086 ; 2, 235 : (Cornutus) taedio curarum mortem in se festinavit ; at contra reus nihil infracto animo, etc., Tac. A. 4, 28. — (/f) With e con- trario : apud nos mercenarii scribae ex- istimantur ; at apud illos e contrario ne- mo ad id officium admittitur, nisi, etc., Nep. Eum. 1, 5 ; Col. ll, 3, 44.— (y) With potius : at satius fuerat earn viro dare nuptum potius, Plaut. Cist. 1, 1, 44 : at potius serves nostram, tua munera, vi- tam, Ov. Her. 3, 149.— (S) With etiam: at etiam, furcifer, male loqui mi audes ? but do you even ? etc., Plaut. Capt. 3, 4, 31 ; id. Trin. 4, 2, 151 ; Ter. Andr. 4, 5, 23 ; Eun. 4, 4, 1 ; id. E.ud. 3, 4, 6 : at etiam cubat cuculus, surge amator, but he is vet abed ; but 2 believe he is still abed, id. Asin. 5, 2, 73 ; so id. Capt. 2. 3, 98 ; Mil. 4, 4, 6 ; Ter. Eun. 5, 6, 8 ; Cic. Phil. 2, 30, 76 : proinde aut exeant aut quiescant, etc at etiam sunt, Quirites, qui dicant, a me in exilium cjectum esse Carjlinam. on the contrary, there are people, certainly, who even, etc., id. Cat. 2, 6, 12.— (c) With vero : But certainly : Cic. N. D. 3. 36 ; id. Off. 2. 20, 70 ; 23, 80 ; Fin. 1, 10, 33 ; Verr. 2, 5, 17, et al. — c. In irony : Plaut. Cure. 4, 3, 22 : at, credo, mea numina tandem Fessa ja- cent, odiis aut exsaturata quievi, Virg. A. 7, 297 ; id. ib. 7, 363 : at bene cautus eras et memor ante mei, Ov. H. 1, 44. 2. Very freq. in adding an objection, which one brings from his own mind or another's, against an assertion previously made : But, on the contrary, in opposi- tion to this ; sometimes we may supply, one might say, or it might be objected, and the like : sunt, quos signa quos caelatum argentum delectant. "At sumus, inqui- AT AL unt, civitatis principes, Cic. Parad. o, 2, 36; id. Fin. 4, gijfcv. id. Verr. 2, 2 fin. : quid porro quaerendiim est ? Factumne sit? At constat: A quo? At patet, id. Mil. 6, 15 ; id. Phil. 2, 9 : convivium vicino- rum quotidie compleo, quod ad multam noctem, quam maxime possumus, vario sermone producimus. At non est vo- luptatem tanta quasi titillatio in eenibus. Credo : sed ne desideratio quidem, id. de Sen. 14, 47 ; so id. Brut. 73, 256 ; Div. 2, 29 ; 31, 67; 32, 69, et al. ; Hor. S. 1, 2, 18, et al. — In this case freq. strengthened, a. By pol, edepol, hercule : So. Non edepol volo profecto. Me. At pol profecto in- gratiis, Plaut. Am. 1, 1, 215 ; so id. Asin. 2,. 2, 34 ; 4, 2, 14 ; Capt. 3, 4, 64 ; Casin. 2, 3, 15 ; Cist. 4, 2, 70 ; Trin. 2, 4, 73 : Ha. Gaudio ero vobis. Ad. At edepol nos vo- luptati tibi, id. Poen. 5, 4, 47 ; id. ib. 3, 1, 68 : at hercle in ea controversia, quae de Argis est, superior sum, Liv. 34, 31 ; so Plin. 7, 50, 51 ; 29, 6, 39 ; Tac. A. 1, 3, 17, 26 ; 3, 54, et al. — b. By enim, which intro- duces a reason for an objection : But cer- tainly, but consider, but indeed it should be noted, etc. ; at enim nimis hie longo ser- mone utimur; diem conficimus, Plaut. Trirr. 3, 3, 78 ; Ter. Heaut. 4, 3, 21 ; Cic. de Or. 3. 49, 187 : quum dixisset Sopho- cles, O puerum pulchrum, Pericle. At enim praetorem, Sophocle, decet non so- lum manus, sed etiam oculos abstinentes habere, etc., d\Xd yap, id. Off. 1, 40, 144 Beier; so id. Mur. 3d, 74 ; Inv. 2, 17, 52 ; Liv. 21, 18; 34, 31; 39, 37, et al.; Ter. Heaut 1, 1, 20 : at enim inter hos ipsos existunt graves controversiae, Cic. Quint 1 ; so id. Manil. 17, 51 ; 20, 60 ; Phil. 2, 2, 3; Acad. 2, 17, 52; Plaut Ps. 2, 2, 46 : at enim cur a me potissimum hoc praesidi- um petiverunt? Cic. Div. in Caecil. 4, 15: at enim quis reprehendet quod in parri- cidas reip. deeretum erit ? Sail. Cat. 51, 25 Kritz ; so Liv. 6, 15 ; 34, 32 ; Curt. 6, 10, 19. 3. With a preced. negative, sometimes no antithesis is appended by at, but it is indicated that if that which has been said is not true, yet at least something else is certain: But at least, yet at least, yet on the contrary ; hence also sometimes with ta- men or certc: Plaut. Ps. 1, 3, 95: non cog- noscebantur foris, at dotni: non ab alie- nis, at a suis, Cic. Acad. 2, 11, 56 : liceat haec nobis, si oblivisci non possumus, at tacere, id. Flacc. 25, 61 : si genus huma- num et mortalia temnitis arma: at spera- te deos memores fandi atque nefandi, i Virg. A. ], 543; so id. ib. 4, 615; 6, 406. With certe, Quint. 12, 11, 31 ; Cels. 2, 15 ; Suet. Calig. 12, et al. 4. The autithesis is sometimes not so much in the clause appended by at, as in the persons introduced in it ; so esp. freq. in conditional clauses with si. si non, etiamsi, etc. ; cf. Herm. ad Viger. no. 241 : si ego hie peribo, ast ille, ut dixit, non re- dit : at erit mi hoc factum mortuo memo- rabile, Plaut. Capt. 3, 5, 26 : si ego digna hac contumelia Sum maxime, at tu indig- nus qui fnceres tamen, Ter. Eun. 5, 2, 25; with cisi, Cic. de Or. 3, 4, 14 ; with quodsi, Liv. 9, 1 ; with quoniam, id. 1, 28 : Bello- na, si hodie nobis victoriam duis, ast ego templum tibi voveo, id. 10. 19. — See more upon this word in Hand Turs. I., p. 417- 451 ; Warner Quaest XXXVII. ad Virg. IV., p. 581-585. AtabulnS) h m - -A burning; hot wind blowing in Apulia, now called Sirocco, Plin. 17, 24, 37 no. 8: Hor. S. 1, 5, 77. Hence Horatianus, Gell. 2, 22, 25. A ta emits, a, um, adj. Pertaining to the river Atax, in Gallia Narbonensis, Ata- cian : Atacini, orum, m., The inhabit- ants of Gallia Narbonensis; Mel. 2, 5. 2 : P. Terentius Varro Atacinus, a poet from that region, flourishing in the time of Cae- sar, single fragments of whose writings are yet extant : the author of an Amonauti- ca, Hor. S. 1, 10, 46 ; cf. Ov. Am. 1, 15, 21 ; Prop. 2, 34, 86; Stat. S. 2, 7, 77; Quint. 10, 1, 87, and Bahr's Rom. Lit. Gesch. p. 128. (Upon his measure and style, cf. Spald. and Frotsch. Quint. 1. 1.) Atalanta* ae (-e, es, Ov. Am. 3, 2, 29 ; A. A. 3, 775), /., 'AraXdvTn, 1. A daughter of King Schoeneus, in Boeotia, ATE R distinguished for her swiftness in running, conquered by Hippomenes (ace. to others, by Milanion) bv stratagem, and married by him, Ov. M. 10, 565 ; 693 sq. ; Hyg. F. 185; Serv.Virg A \ 113.— % A daughter of Jasius of Arcaaia, >i participant in the Calydouian boar-hunt, and passionately laved by Mcleager, Ov. H. 4, 99 (called, Ov. M. 8, 380, Tesreaea, and ib. 426, Nona- cria,_v. h. v.). Hence, a . Atalailtaeus or -CUS' a, um, adj. Pertaining to Ata- lanta : aures, Stat Th. 4, 309 : labores, Manil. 5, 179 : Schoenos, A town in. Arca- dia, in the vicinity of which Alalanta estab- lished foot-races, Stat. Th. 7, 267.— b. At- alantiad.es* ae, m. A son of Alalanta and Mcleager, i. e. Parthcnopacus. Stat. Th. 7, 789. + atanuvium- i, n. A kind of earth- en bowl, used by the Roman priests in offer- ing sacrifices, Fest p. 16. AtargatiS) idis, /, 'AripyartS, A Syrian deity, called also Derceto (Aepxt- rui), Plin. 5. 23, 19 ; Macr. p. 1, 23. Atarnea; ae (Atarne. es. Plin. 37, 10. 56), 'Arapva, teteph. Byz., more usu. 'Arap- vevs, A town in Mysia, Plin . 5. 30, 32 ; cf. Mann. Asia Min. 3, S. 398 and 415. t a tat or attat; also several times repeated atatatae, attatatatae, or atatte, atattate, etc., inter). = arraTai, aTTararai, etc. (v. Passow under drrarai), An ex- clamation of joy, pain, wonder, fright, warning, etc.: Oh! ah! alas! lo! strange! etc. : quid salve, atattatattatae, rivalis, sal- ve ; quid istuc attatae adverristi tam cito ? Naev. in Charts, p. 214 P.: attatatae, cave cadas, amabo, id. ib. p. 213 P. : attat, pe- ril hercle ego miser, Plaut Aul. 3, 1, 8 : id. Pers. 4, 7, 12 : id. Poen. 4, 1, 5 : atat eccam ! id. True. 2, 7, 21 ; so id. Aul. 4, 8. 12; Cas.3,4, 29; Cure. 3,20; Ter. Andr. 1, 1, 98 ; Eun. 4, 5, 7, et al. ; cf. Hand Turs. I., p. 451 and 452; Bentl. Ter. Andr. 1, 1, 98. atavia s ae, /. [atavus] The mother of the great-great-grandfather (abavi) or g7-eat-°-rcat-grandmother(abaviae),a fourth grandmother, opp. to the adueptis, Gur.. Dig. 38, 10, 1 ; Paul. ib. 10. atitVtlS- i. "i. [avus] The father of the great - great - grandfather (abavi), (* or great-grcat-grandmother), opp. to the ad- nepos": cf. Gaj. Dig. 38, 10, 1 ; Paul. ib. 10 ; Isid. Orig. 9, 5, 9 and 10 ; 9, 6, 23 and' 25; Plaut. Pers. 1, 2, 5; Cic. Coel. 14.— 2. Sometimes like avus, abavus. etc., in- gen. for Ancestor, forefather : Turnus avis atavisque potens, Virg. A. 7, 56 : Ov. Am. 1, 8, 17: Maecenas atavis edite regibus. Hor. Od. 1, 1, 1. AtaXj acis, m., "Ara^, A small river in Gallia Narbonensis, nowyfurfe. Mel. 2, 5; Plin. 3, 4, 5; Luc. 1, 403; Sid. Carm. 9, 15;_cf. Mann. Gall. p. 63. /itclia. ae. /., 'AriSXa, An ancient tmon of the Osci, in Campania, on the Cla- nius, near the present Aversa. Cic. Asrr. 2, 31 ; Suet. Tib. 75 ; Sil. 1L_ 14 ; cf. Mann. Ital. 1, 779.-2. Hence AteHanus, *• um, adj. Of or belonging to Alella, Atel- Ian : municipium, Cic. Qu. Fr. 2, 14 fin. r Atellani, orum, m. The inhabitants of Atella, Plin. 3, 5, 9.— But esp. freq. Atella- na fabula, fabella, or abs. Atellana, ae, /. A comic but not wanton kind of popular farce, that originated in Atella, which, willc the comedy borrowed from Greece, was. highly relished at Rome, especially by the youth, and continued to be represented even to tJie time of the emperors. The class, pass, for it is Liv. 7, 2 ; cf. Juv. 6, 71 ; Suet. Tib. 45 ; Calig. 27 ; Ner. 39 ; Gell. 12, 10, 7; 17, 2, 8; Fest s. v. peksonata. p. 199; Diom. p. 487 P.; 488 ib.; Bahr's Rom. Lit. Gesch. p. 36_ sq. ; Schober de Atellanis.— Hence, a. /itelianuSj '• ">■ An actor in an Atellan farce, Cic. Fam. 9. 16 Manut ; Suet Galb. 13.— b. Atolla- niUS; a, um, adj. Pertaining to the Atel- lan farce : versus, Cic. Div. 2, 10 : ars. Macr. S. 1, 10. — c. AtellaniCUS, a, um, adj. The same : exodium, Suet. Tib. 45 ; v. exodium : versus, Petr. Sat. 68, 5. — jL Atellani6la> ae, /. dim. A small Atel- lan piece : M. Aur. in Front Ep. ad M.. Caes. 2, 3. ater> ti" 3 ' trum, adj. face, to Doed- Syn. 3 p. 196, from ardere] Black ; and 161 A T H A specif coal-black, lustreless-black, sable, dark (opp. to albus, lustreless-white, and diff. from niger, raven, glossy black, v. albus init.) : album an atrum vinum po- tas? Plaut. Men. 5, 5, 17: atrior multo quam Aegyptii, id. Poen. 5, 5, 11 : red- dam tam atram quam carbo est, Ter. Ad. 5, 8; 63 : alba et atra discernere non pote- rat, Cic. Tusc. 5, 39, 114 : nigra scuta, tincta corpora ; atras ad proelia noctes iegant, Tac. G. 43; Ov. M. 15, 42; so ib. 44 . cf. albus no. 1. So fauces, Lucr. 6, 1146 : nubes, id. 6, 180; Hor. Od. 2, 16, 2, and kindred with it, tempe6tas, Lucr. 6, 258 ; Virg. A. 5, 693 : corvus atro guttu- re, Cat. 108, 5 : venena, Virg. G. 2, 130 : Tartars, Lucr. 3, 979; so Cocytus, Hor. Od. 2, 14, 17 : mare, dark, stormy, Hor. S. 2, 2, 16, et al. — P o e t. = atratus : Clothed in black : lictores, Hor. Ep. 1, 7, 6 ; cf. albus no. 3. 2. Trop. of any thing troublesome, unfortunate : Black, dark, gloomy, sad, dismal, unfortunate, &.c. : funus, Lucr. 2, 581 : formido, id. 4, 174 ; 6, 254 ; so ti- mor, Virg. A. 9, 719 : cupressus, id. ib. 3, 64 : dies, id. ib. 6, 429 ; Prop. 2, 11, 4 : mors, Hor. Od. 1, 28, 13 : fila trium soro- rum, id. ib. 2, 3, 16: Esquiliae, as a bury- ing-place, id. Sat. 2, 6, 32 : seu mors atris circumvolat alis, id. ib. 2, 1, 58: cura, Hor. Od. 3, 1, 40 ; 3, 14, 13 ; 4, 11, 35 : lites, id. A. P. 423 : comes, id. Sat. 2, 7, 115 : serpens, Virg. G. 1, 129 ; Ov. M. 3, 63, et al. : genius . . . vultu mutabilis, al- bus et ater, Hor. Ep. 2, 2, 189.— In Rom. .civil life Dies atri are the days on which the state experienced same calamity, un- lucky days. (This designation is said to have arisen from the custom of the Ro- mans of marking every unfortunate day in the calendar with coal.) Cf. Var. L. L. 6, 4, 59; Liv. 6, ] ; Gell. 5, 17; Fest. S. V. NONABUM, p. 110 ; S. V. RELIGlOSUS, p. 231 ; Macr. Sat. 1, 15 fin. and 16 ; Ad- am's Antiq. p. 370 ; Afran. in Non. 73, 33 : si atro die faxit insciens, probe factum . esto, Liv. 22, 10. 3. Rare and poet., of mind or feeling : Malevolent, malicious, virulent (the figure :$9 prob. derived from the dark poison of ^erjjeftts) : versus, Hor. Ep. 1, 19, 30 : si m -> "Arapvoi, A river In, Samnium, now Pcscara, Plin. 3, 5, 6 ; § 44 ; : 3, 12, 17. At its embouchure into the Adri- atic Sea is the town Aternum, i, «■, ' Arepvov. named after it, now also called Pescara, Liv. 24, 47 ; cf. Mann. Ital. 1, 468. Whence Aternensis ager, Frontin. de Col. p. 128 Goes, Atsste» ■*« n '< 'ArtoTt, A town in the country of tic Venetians: Plin. 3, 19, 23 ; 17, 17, 26 ; -Tac. H. 3, 6 ; later mutilated into Ad Este and Ab Este, whence arose the present name, Este ; cf. Mann. Ital. 1, S. 97.-=— Hen :e AteStinUS, a, um, Of Ateste or Es'r, Mart. 10, 93 ; and Atestini, orum, m. The inhabitants of Ateste or Este, Orell. no. 3110. Athacus, i, /•. "A0MOS, A town in Macedonia,, Liv. 31, 34. Athamania, ae, /., 'AOapavia, A district in Epirus, on or near the Pindus, Liv. 36, 14. — Whence, 1. Athamanes, um, vi., 'Adauaves, The inhabitants of Athamania, Cic. Pis. 40 ; Liv. 31, 42 ; I'lm. 4, 2, 3.-2. Athamanis, Wis, /. An, Athamanian woman, Ov. M. 15, 311 .lahn. — 3. Athamanus, ?, um. <*<#• Athamanian, of Athamania: litora, Prop. 1, 6. 15. Athamantcus, -tiadcs, -ticus, -tiss v - Athamas. Athamas, antis, m:, 'AOiipaS, 1. Son of Aeolus, grandson,. of . Hellcn, king in 162 A THE Thessaly (first in Boeotia in 'Adapdvriov ■nc&iov, among the Orchomeni, O. Mull. Orchom. 1, p. 161), the father of Helle and Phryxus by Nephele, and of Melicerta and Learchus by Ino ; in a fit of madness he pursued Ino, who, with Melicerta, threw herself into the sea, and both were changed to sea-deities : Ino to Leucothea (Matuta), Melicerta to Palaemon (Portu- nus), Ov. M. 3, 264 ; 4. 421 sq. ; Fast. 4, 903; 6, 489; Hyg. Fab. 2; Serv. Virg. A. 5, 241 ; cf. Apollod. 3, p. 171 ; Paus. Att. p. 108 : Athamante dementior, Cic. Pis. 20, 47.— Whence, a . Athamanteus, a, um, adj., 'AOtiuavreiuS, Pertaining to Ath- amas, named after him, Athamautic: si- nus, Ov. M. 4, 497: pinus, Stat. S. 5, 3, 143 : aurum, i. e. the golden fleece of Phryx- us, Mart. 8. 28.— b. Athamantiades, ae, m. pair., 'Adupavriudns, Son of Atha- mas, i. e. Palaemon, Ov. M. 13, 9, 9. — c. AthamantiS; Wis, /. pair., 'AOiiuavris, Daughter of Athamas, i. e. Helle, Ov. F. 4, 903 ; Her. 18, 137.— 2. A mountain in Thessaly, Plin. 4, 8, 15. Whence Atha- mantlCUS, a, um, adj., 'AQiifuivTiKos, Athamautic : meum, a plant, bear's-wort, Athamanta meum, L. : Plin. 20, 23, 94 (by many of the ancients referred to Athamas no. 1, as named by him, v. Plin. 1. 1.). Athanagia, ae, /. A town in His- pania Tarraconensis, Liv. 21, 61 ; cf. Mann. Hispan. S. 401. AthanaslUS; % m., 'Aeavdaws, A celebrated archbishop of Alexandria in the time cf the Emperor Constantine ; a zeal- ous persecutor of the Arians, and by them much persecuted ; he died in the year 377. AthanatuSt i, m - [dBdvaros, immor- tal] A man of gigantic strength, of the time of Pliny, Plin. 7, 20, 19. Athenae, arum, /., 'AOijvai, 1. Athens, in the province of Attica; cf. Mann. Gr. p. 308 sq., the Grecian city of the Muses, Cic. Fl. 26. Hence sometimes me ton. for intelligence, Juv. 15, 110, and Athenae novae, as an appel. of honor for Mediolanum, Plin. Ep. 4, 13.— 2. The name of other cities in Laconia, Carta, Euboea, Acarnania, Italy, Arabia, etc., Var. L. L. 8, 18, 112 ;_ Liv. 45, 16, et al. t Athenaedpolltae, arum, m. In- habitants of an otherwise unknown town, Athens^ Var. L. L. 8, 18, 112. 1. Athenaeum, i, "■, 'Adfjvmov. A castle in Athamania, Liv. 38, 1, and 39, 25. 2. Athenaeum, i, «•, 'Adiivawv, v. the follg. 1. AthenaeUS, a, um, adj., 'AQqval- "S, 1, Of or pertaining to the city Athens, Athenian, of Athens, Lucr. 6, 749 ; Plin. 1 in indie. 1. 8, 11, 12, et al.— 2. Of or pertaining to Athene (Minerva) : Athe- nacum. i, ™-. 'AOijvaiov, A temple of Mi- nerva at Athens, in which scholars and poets were accustomed to read their works (as the Rom. poets in the temple of Apol- lo at Rome ; cf. aedes no. 1) : Lampr. Alex. Sev. 35. A similar building for the same object, built by the Emperor Adrian at Rome, Aur. Vict. Caes. 14. 2. Athenaeus, ', »»■, 'A9nva7os, A celebrated Greek grammarian of Naucratis, in the time of the Emperor M. Aurelius, au- thor of the writing Aenrvooo^iarai. At'heniensis, e, adj. [Athenae] Of or pertaining to Athens, Athenian, Nep. Epam. 4 ; Dion. 8 ; Val. Max. 4, 1 ext. no. 4, and Athenienses, ium, The inhabit- ants of Athens, the Athenians, Cic. Fl. 26, et saep. AtheniO; onis, m. A slave, leader in a slave-insurrection in Sicily, U.C. 652, Cic. Verr. 2, 3, 26, and 54. — Applied con- temptuously to Sex. Clodius, id. Att. 2, 12,2. I atheos (us), i, m.=S8cos, He who does not believe in a God, an atheist : Di- agoras, atheos qui dictus est, Cic. N. D. 1, 23 (in Orell. Greek) ; so Am. 3, p. 116 ; 5, p. 178 1 T athera, ae, /. = aOripa, A medicine prepared from arinca, Plin. 22, 25, 57. Athehanus. a, um, adj. Of or per- taining to a jurist Athcrius, Atherian : jus, Cic. Fam. 9, 18 (al. leg. Atterianus, Aterianus ; Orell. : Haterianus). ATIC t atheroma, atis, n.—dBepapa (aftj- papa), A swelling upon the head, a tumor filled with matter, Cels. 7, 6 ; Veg. Vet. 2, 30. Athesis, is, »»•, "Aruyis Strabo, A considerable river in Upper Italy, now the Etsch, Plin. 3, 16, 20 ; Virg. A. 9, 681 ; Sil. 8, 595 ; Claud. VI. Cons. Hon. 196 ; cf. Mann. Ital. 1, 143. athla, ae, v. athlon. iathleta, »c, m. = d8\riTfiS, A wrest- ler, a prize-fighter, athlete : Cic. de Sen. 9 ; id. Or. 68, 228 ; Tusc. 2, 23 fin. ; 2, 17, 40 ; Nep. Epam. 2 ; Liv. 39, 22, et al— Trop.: One who, by exertion and practice, has acquired much skill in a thing, a hero, champion, master (only ante- and post- class.) : pecuarii athletae, Var. R. R. 2, 1, 2 : athletae comitiorum, id. ib. 3, 5 fin. athlctice, adv., Athletically, v. sq. t athleticus, a, um, adj. = d8\r)TiKog, Of ov pertain ivg to the athlete, athletic (not in Cic.) : victus, Cels. 4, 6 fin. : ars, Gell. 15, 16, 2 ; also without ars : Athletica, ae, /. The athletic art, athletics, Plin. 7, 56, 57. — Adv. only in Plaut. : valere pancra- tice atque athletice, Plaut. Bac. 2, 3, 14 ; id. Epid. 1, 1, 18. t athlon, i, «■ (athla, ae,/., Petr. Sat. 57 fin., like schema, diadema, dogma ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 274)=a0W, A strug- gle, a work, labor, pains, Manil. 3, 162 ; 172, 193, et al. ; Hyg. Fab. 30. Athos (Atho, another form found in prose after the beginning of the Aug. per. ; upon the length of the o in Athos, cf. Wagner Virg. G. 1, 332. Gen. not found ; yet it may be assumed as Itho- nis, on account of Athonem, Cic. Rep. frgm. in Prise, p. 710 P., and Athones, Lucil. in Gell. 16, 9 fin., and on account of the anal, of Minonis, from Minos q. v. Dat. and AM. Atho. Ace. Atho, Athon, Athonem, and, ace. to Serv. Virg. A. 12, 701, also Athona ; cf. Seyfert's Gr. § 1498- 1500), m., "A0wj, later "ABuiv, oivos, Athos, a high mountain, on the Strymonian Gulf, in Macedonia, opposite Lemnos, now Mon- te Santo, Mel. 2, 2, 9, and 10 ; 2, 7, 8 ; Plin. 4, 10, 17 ; 12, 23 ; 7, 2, 2 ; Liv. 44, 11 ; 45, 30 ; Virg. G. 1, 332 (as an imitation of Theocr. 7, 77) ; Aen. 12, 701 ; Ov. M. 2, 217; 11, 554; Val. Fl. 1, 664; Juv. 10, 173; Sen. Here. Oet. 145; Claud, in Rufin. 1, 336; IV. Coifs. Hon. 475; in Eutr. 2, 162 ; Bell. Get. 177 ; Gigant. 68 ; Laud. Stil. 1, 127. — In plur. Athones, Lucil. in Gell. 16, 9 fin. Atilianus, ", um, v. Atilius. AtlllUS) a ' um, adj. A Roman gentile name, e. g. M. Atilius Regulus, Atilius Rufus, Atilius Verus, etc. Hence, l.Atil- ia lex de dediticiis, introduced by the tribune of the people, L. Atilius, A.U.C. 544, Liv. 26, 33 and 34.-2. Atilianus, a, um, adj. Of or belonging to Atilius, Atilian : praedia, Cic. Att. 5, 1 : virtus, that of Atilius Regulus, Val. Max. 4, 4, no. 6. Atina, ae, /., "Anva, 1. A town in Lalium, still called Atina, Liv. 9, 28 ; Virg. A. 7, 630_2 cf. Mann. Ital. 1, p. 675.— Whence Atinas, atis, Of Atina, Atinat- ic, or Atinatian ■■ praefectura, Cic. Plane. 8 ; and abs. : in Atinati,. in the Atinatic territory, id. Att. 15, 3. Atinates, The in- habitants of Atina, id. Plane. 8. — 2. A town of the Venetians, Plin. 3, 19, 23 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 95.-3. ^ town in Luca- nia ; hence AtJnas, atis, adj. Atinatic : in Atinate, abs., in the Atinatic territory, Plin. 2, 103, 106. Atinas, at is, v. Atina no. 1 and 3. Atinia ulmus, v. Atinius no. b. AlaniUS, a > um , adj. A Roman gen- tile name, e. g. C. Atinius Labeo, etc. — Hence, a. Atinia lex, Cic. Verr. 2, 1, 42 ; Gell. 17, 7 ; Paul. Dig. 41, 3, 4 ; cf. Hugo Rechtsgesch. p. 381. — b. Atinia ulmus, A kind of elm-tree, the loose-flowering elm, Ulmus ctt'usa, Willd. ; Col. 5, 6, 2 and 9 ; de Arb. 16, 1 ; Plin. 16, 17, 29. Atintania, »e, f, 'Arwravia, A re- gion in Epirus, on the borders of Mace- donia, Liv. 27, 30 ; 29, 12 ; 45, 30. AtlUS, a, um, adj. A Roman gentile name, e. g. M. Atius Balbus, etc., and Atia, ae, /, the daughter of Atius Balbus, and mother of Augustus, Suet. Aug. 4 and 94 ; cf. Atys. ATOM tatlZde* es, f. — ari^wti, A precious stone of a silver lustre, Plin. 37, 10, 54. Atlantig-ena. ae (at-),/- [Atlas-gig- noj Begotten oj Atlas, daughter of Atlas, i. e. Maia : old poet, in Anthol. Lat. Burm. 2, p. 364. t atlantlOZlj "> "■ [Atlas] The lowest vertebra of the neck (so called because it bears the whole burden of the head and the remaining vertebrae of the neck), Plin. 28, 8, 27. Atlas- ante. m - (at-> 60 tDe deriva- tives), "ArXas, 1. Atlas, a high mountain in Mauritania, in the northwest part of Lib- ya, on which, ace. to the fable, heaven rest- ed, Plin. 5, 1, 1 ; Ov. M. 2, 296 ; 15, 149 ; Fast. 5, 83; Virg. A. 4, 246; 6, 797; Vitr. 6, 10; 8, 12; Hyg. Fab. 150 (cf. Horn. Od. 1, 52; 4, 385; Herod. 3, 2, 4, 148; Apol- lod. 2, 5, 11 ; Diod. Sic. 3, 5). 2. In mythology : A king of Maurita- nia, son of Japetus and Clymene, a lover of astronomy, Cic. Tusc. 5, 3, 8 ; Ov. M. 4, 62S sq. ; changed by Perseus, with the aid of Medusa's head, into Mount Atlas, be- cause he refused him a hospitable reception as guest, Ov. M. 4, 657 sq. He was the fatlier, by Pleione, of the seven Pleiades, and, by Aethra, nf tlte seven (ace. to Hyg. live) Hyades. — Meton. for a man of colos- sal height, and so iron, for a dwarf: Juv. 8, 32. — Whence, a. AtlanttCUSj a , um, adj. Of or pertaining to Mount Atlas, as a designation for west-African, Libyan : mare, the Atlantic Ocean, Cic. Rep. 6, 20 : accola, dwelling on Atlas, Sil. 10, 185 : munera, i. e. citrus-wood, Mart. 14, 89 ; cf. Atlantis no. (,i). — b. AtlantiaCUSj a, um, adj., the same : litus, Sil 13, 200 : Olympus, i. e. the heaven borne by Atlas, Calpurn. 4, 83 : profundum, Aus. Mos. 144— c. Atlanteus, a, um. adj. Of or pertaining to Atlas, and (a) Of Mount At- las, as a designation for west- African, Libyan : fiois, Hor. Od. 1, 34, 11 : Ocea- dus, the Atlantic Ocean, Claud. Nupt. Ho- nor, et Mar. 280 ; cf. id. Prob. et Olyb. Cons. 35 : surges, Stat. AchilL 1, 223.— 03) Of or belonging to King Atlas : Plei- ades, Ov. f. 3, 105.— d. Atlantiades, ae, m. pair. A male descendant of King Atlas, an, Atlantiade : («) Mercury, the grandson of Atlas by Maia, Ov. M. 2, 704, 834 ; 8, 628 (cf. Nepos Atlantis, Ov. F. 5, 663 ; Hor. Od. 1, 10, 1).— (/3) Hermaphro- ditus, great-grandson of Atlas and son of Mercury, Ov. M. 4, 368.— e. Atlantias. adis,/. patr. A female descendant of Atlas : sorores, i. e. Pleiades, daughters of Atlas, Sil. 16, 136 : Calypso, Auct. Priap. 69 (cf. Liv. Andr. in Prise, p. 685 P. : apud nym- pham. Atlantis liliani, Calypsonem). — £ Atlantis; J dis, /. (a) Pertaining to Mount Atlas: silva, a citrus forest, Luc. 10, 144 ; cf. Atlanticus. — Also the name of several islands in the Atlantic Ocean, of which the largest, ace. to Plato, was said to have sunk (some consider this as Ameri- ca), Plin. 2, 90, 92 ; 6, 31, 36.— (/3) Of or pertaining to King Atlas: his female pos- terity, Atlanlide. Thus the Pleiades and Hyades, connected as constellations in the heavens, are called Atlantldes, Hyg. Fab. 192 ; Astr. 2, 21 : Eoae Atlantides, the Pleiades, called Vergiliae, Virg. G. 1, 221 Serv. : Col. 10, 54 ; cf. Vitr. 6, 10.— In sins, epithet of Electra, one' of the Pleia- des" Ov. F. 4, 31 ; and of Calypso, Tib. 4, 1, 77. — g. AtlantlUS) B- m - A descend- ant of Atlas ; Hermaphroditus. his great- grandson by Mercury (cf. Atlantiades), Hyg. Fab. 271. 3, Atlantes, um, m. A Libyan people, Mel. 1, 4, 4 ; 1, 8, 5 ; Plin. 5, 8, 8 ; Sol. 31. 4. Atlantes = Gigantes : Naev. Bell. Punic, in Prise, p. 679 P. ; atdcium> ii> n. — Sroxiov, A medi- cine that prevents conception, Plin. 29, 4, 27. tatOIQUS) a, um, adj.i=aTouos, Un- divided, indivisible : tus, Plin. 12, 14, 32. Far more freq. subst. atomus, i, /. = ^ drouos. The indivisible elements, of which, ace. to the doctrine of Democritus, all things arc constituted, an atom : Cic. Fin. 1, 6 ; id. N. D. 1, 20, 54 ; id. Fat. 11, 24 ; N. D. 1, 24 ; Acad. 1, 2, 6, et. al. ; Vitr. 2, 2 ; Lact. Ira Dei 10 (where, as in Vitr. 2, 2, ace. to several editt, it stands as masci) : Isid. 13, 2, 1 sqq. In atomo = h drony, at au in a moment, the twinkling of an eye, Tert. Resur. Cam. 42 and 51 ; adv. Marc. 3, 24. atque ° r ac ( tQ e latter in class, lang. only before consonants), conj. [from ad- que ; hence in MSS. and inscriptions sometimes also written adque] : a copu- lative particle : And also, and besides, and even, and; it indicates an internal con- nection, an entire equality between single words and between whole clauses (while et designates an entirely external connec- tion of diff. objects with each other, v. et). I, In joining single words: aequum ac jus, Enn. in Non. 505, 19 : jus atqne aequum, id. ib. 399, 10 : mentem atque animum delectare, id. in Gell. 19, 10, 12 : feri ingeni atque animi acrem ac- rimoniatn, Naev. in Non. 73, 18: talem, tali genere atque animo, Ter. Ad. 3, 1, 10: ex animo ac vere dicere, id. Eun. 1, 2, 95: vitam parce ac duriter agebat, id. Andr. 1, 1, 47 ; Lucr. 1, 20 : spargere ac dissem- inare, Cic. Arch. 12, 30: laborem minu- ere ac mollire, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : genus hominum liberum atque solutum, Sail. C. 6 : aciem ac tela horrere, Liv. 21, 53: natura loci ac vallo tutari, id. 3, 42: aliquem secure ac prope negligenter ex- spectare, Plin. Ep. 1, 4, 3 : augebantur alacritate militum in speciem ac terro- rem, Tac. A. 2, 6 ; cf. with simul : Britan- norum acies in speciem simul ac terro- rem editioribus locis constiterat, id. Agr. 35 et saep. — Hence, a. Sometimes synon. with et — et, ut — ita, aeque ac : Enn. Med. 15 (as transl. of Eurip. Med. 57) : hodie sero ac nequidquam voles, Ter. Heaut 2, 3, 103 (cf. Cic. Quint. 25, 79 : verum et sero et nequidquam pudet) : copia sen- tentiarum atque verborum, Cic. Coel. 19, 45 : omnia honesta atque inhonesta. Sail. C. 30 : nobiles atque ignobiles, id. ib. 30 : caloris ac fritroris patientia par, Liv. 21, 4 ; id. 6, 41 ; Veil. 2, 127 : vir bonus et prudens dici delector ego ac tu. Hor. Ep. 1. 16, 32 : innocentes ac noxios juxta ca- dere, Tac. A. ], 48. — b. I" tne uniting of two substt. into a hendyadis : utinam . . . isto animo atque virtute in summa re- publ. versari quam in municipali maluis- set, with this virtuous feeling, Cic. Leg. 3, 16, 36 Goer. : me eadem, quae ceteros, fa- ma atque invidia vexabat. i. e. invidiosa fama, Sail. C. 5 : clamore atque assensu, Liv. 21, 3 : gaudio et impetu, Tac. A. 3, 74. — And, c. Joining to the idea of a pre- ceding word one more important: And indeed, and even, and especially (*v. Kritz Sail. J. 4, 3) : Ter. Heaut. 4, 5, 15 : rem difficilem (dii immortales) atque omnium difficillimnm, Cic. Or. 16, 52 : magna diis immortalibus habenda est gratia atque huic ipsi Jovi Statori, etc., id. Cat. 1, 5. 11 : hebeti ingenio atque nullo. id. Tusc. 5, 15, 45 : ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte, id. Cat. 4, 9 ; id. Parad. 6, 1 : fratre meo atque eodem propinquo suo interfecto, Sail. J. 14, 11 : intra moe- nia atque sinu urbis, id. Cat. 52, 35 ; so with adco : intra moenia atque adeo in senate, Cic. Cat 1, 2, 5 ; so id. ib. 2, 12, 27 : insto atque urgeo, insector, posco at- que adeo flagito crimen, id. Plane. 19 fin. : non petentem atque adeo etiam absen- tem. Liv. 10. 5 ; cf. with etiam without adeo : id jam populare atque etiam plau- sibile factum est Cic. Div. in Caecil. 3, 8 ; Liv. 3, 46 : Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Ch. Atque acidissimi, Plaut. Pseud. 2, 4, 49 ; id. Bacch. 3, 6, 9 ; id. Men. 1, 2, 40 ; Mil. 2, 3, 66 ; 2, 4, 15 ; Ter. Eun. 5, 3, 6. — Wifn the pron. dem. hie, is : negotium magnum est navigare atque id mense Quintili, and besides, etc. (*and that loo), Cic. Att. 5, 12; id. ib. 1, 14 : maximis defixis trabibus atque eis praeacutis, Caes. B. C. 1, 27; so id. ib. 2, 2 : duabus missis subsidio cohortibus a Caesafe, atque his primis legionum dua- rum, id. B. G. 5, 15 ; id. B. C. 3, 70 : flu- men uno omnino loco pedibus, atque hoc aegre, transiri potest, id. B. G. 5, 18 : ad ce- lcritatem onerandi subductionesque paul- lo facit humiliores ... atque id eo magis, quod, etc., id. B. G. 5, 1 ; cf. without id : qua (sc. virtute) nostri milites facile su- perabant, atque eo magis, quod, etc., id. ib. 3, S fin. ; id. ib. 8, 10. 2. In comparisons; these may have at au reference to, A. Equality, or B. Dif- ference (cf. aeque, ink. ; Rudd. 2, p. 94 ; Ramsh. Gr. p. 813 sq. ; Zumpt Gr. § 340). A. With par, idem, item, aequus, Bimi- lis, juxta, talis, totidem, etc. (* As) : " et nota, quod ex hujusmodi structura Grae- ca (sc. o[totos Kali etc.) frequenter Latini ac et atque in significatione similitudinis accipiunt." Prise, p. 1192 and 1193 P. ; cf. Gell. 10, 29 ; Passow Worterb. under Kai no. 11 : si parem sententiam hie habet ac formam. Plaut. Mil. 4, 6, 36 : quom opu- lent! loquuntur pariter atque ignobiles, Enn. in Gell. 11, 4 ; Plaut Men. 5, 1, 52 : pariter nunc opera me adjuves ac re du- dum opitulata es, Ter. Ph. 5, 3, 3 : neque enim mihi par ratio cum Lucilio est ac te- cum fuit, Cic. N. D. 3, 1, 3 ; Nep. Dat. 3 fin. : magistrum equitum pari ac dictato- rem imperio fugavit id. Hann. 5, 3 : pari- ter patribus ae plebi carus, Liv. 2, 33 : nam et vita est eadem et animus te erga idem ac fuit, Ter. Heaut. 2, 3, 24 ; Cato R. R. 48 ; Cic. Inv. 2, 23, 70 : equi quod alii sunt ad rem militarem idonei, alii ad vecturam .... non item sunt spectandi atque habendi, Var. R. R. 2, 7, 15 ; id. L. L. 10, 4, 179 : quum ex provincia populi Rom. aequam partem tu tibi sumpseris atque populo Rom. miseris, Cic. Verr. 2, 3, 19 ; Liv. 39, 37 (examples with aeque, v. aeque no. 4) ; Cic. Verr. 2, 3, 83 fin. : et simili jure tu ulcisceris patrui mortem atque ille pcrsequeretur fratris sui, si, etc., id. Rabir. Perduell. 5 : similem pavorem inde ac fugam fore, ac bello Gallico me- rit, Liv. 6, 28 ; Col. 5, 7, 3 ; Cic. Phil. 1, 4 ; id. Agr. 1, 4 fin. : contendant se juxta hi- eme atque aestate bella gerere posse, Liv. 5. 6 ; cf. Drak. Liv. 1, 54, 9 : faxo eum tali macfatum, atque hie est, infortunio, Ter. Ph. 5. 8, 39 ; Cic. Vatin. 4, 10 : cum totidem navibus atque erat profectus, Nep. Milt. 7, 4. B. With alius and its derivv., with dissimile, contra, contrarius, secus, etc. (* Than) : illi sunt alio ingenio atque tu, Plaut Ps. 4, 7, 35, et al. ; v. the passages under alius no. 1, a : aliter tuum amorem atque est accipis, Ter. Heaut. 2, 3, 23, etc. , v. the passages under aliter no. 1, a ; cf also aliorsum no. 2, and aliusmodi : quod est non dissimile atque ire in Solonium, Cic. Att. 2, 3 : vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse, Cic. Div. 2, 24 fin. , id. Verr. 2, 1, 46 : qui versantur retro, contrario motu atque coelum, id. Rep. C, 17 : membra paullo secus a me atque ab illo partita, id. de Or. 3, 30 fin. : cujus ego salutem non secus ac meam tueri debeo, id. Plane. Ifin., et al. ; v. contra, contra rius, secus, etc. C. Sometimes, in both cases, with nt or si (with aliter affirm. Cic. appears to connect only atque ut, not ae si ; once, however, non aliter, ac si, Cic. Att. 13, 51 ; v. aliter no. 1, b) : pariter hoc fit atque ut alia facta sunt, Plaut. Am. 4, 1, 11 ; cf. id. ' Casin. 5, 1, 7 : quod iste aliter atque ut J edixerat decrevisset, Cic. Verr. 2, 1, 46 : et qui suos casus aliter ferunt atque ut : auctores aliis ipsi fuerunt, etc., id. Tusc. 3, 30, 73: id. Att. 2, 18, 2 ; id. ib. 16, 13, c; I cf. Wopk. Lect. Tull. 1, 15, p. 118 ; Ulp. j Dig. 43, 13, 11 : Egnatii absentis rem ut ! tueare, aeque a te peto ac si mea negotia I essent, Cic. Fam. 13, 43 : tu autem simih- ter facis ac si me roges, etc., id. N. D. 3, 3 fin. : reliquis oliiciis, juxta ac si meus fra- ter esset, sustentavit, id. post. Eedit. in Sen. 8, 20 : quod dandum est amicitiae, large dabitur a me non secus ac si meus esset frater, id. Mur. 4 fin. : haec sunt, tribuni, consilia vestra, non. hercu- le, dissimilia, ac si quis, etc., Liv. 5, 5 fin., et al. B. More rare with nimis, in partem, pro eo, etc. ; in Plaut. also with mutare= aliud esse : nimis bellus, atque ut esse maxume optabam, locus, Plaut. Bac. 4, 4, 73 : haud centesimam .... partem dixi atque, otium rei si sit possim exprimere, id. Mil. 3, 1, 168: sane quam pro eo ac debui graviter molesteque tuli, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : debeo sperare, omnes de- os, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, ac mereor, relaturos gratiam esse, Cic. Cat. 4. 2 : pro eo ac si concessum sit, con- cludere oportebit argumentationem, id. 163 ATau Inv. 1, 32 fin. : non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque labo- rare, id. Fam. 9, 13,. 2 : numqnid videtur demutare atque ut quidern dixi? Plaut. Mil. 4, 3, 37 : neque se luna quoquam mu- tat atque uti exorta est semel, id. Amph. ]., 1, 118. B. Sometimes the word indicating comparison (aeque. tantopere, etc.) is to be supplied from the connection (in the class, per. perh. used only once by Cas- sius in epist. style) : nebula hand est mol- lis atque hujus est, Plaut. Casin. 4, 4, 21 : quein esse amicum ratus sum atque ipsus sum mihi, id. Bacch. 3, 6, 20: quae succo caret atque putris pumex, Priap. 32, 7 ; Cassius in Cic. Fam. 12, 13 ; Paul. Dig. 2, 14, 4 ; id. ib. 19, 2, 54 ; Tryphon. ib. 23, 3, 76 ; Gruter. p. 475, 3. j*. Poet, or in post-Aug. prose also with comparatives for gu,a,m, Than : amicior mihi nullus vivit atque is est, Plaut. Merc. 5, 2, 56 : non Apollinis magis verum at- que hoc responsum est, Ter. Andr. 4, 2, 15 Ruhnk. ; Catull. 61, 176 : haud minus ac jussi faciunt, Virg. A. 3, 561 : non tuus hoc capiet venter plus ac meus, Hor. S. 1, 1, 46 Bentl. and Heind. (cf. just before : nihilo plus accipias quam Qui nil poterit) : qui peccas minus atque ego, id. ib. 2, 7, 96 : artius atque hedera procera astringi- tur ilex, id. Epod. 15, 5 ; Suet. Caes. 14 Ruhnk. G. In the comparison of two periods of time, most freq. with simul (v. exam- ples under simul) ; ante- or post-class, with principle-, statim : principio atque -. animus ephebis aetate exiit, Plaut. Merc. 1, 1, 40 : judici enim, statim atque factus est, omnium rerum officium incumbit, Ulp. Dig. 21, 1, 25 : quamvis, statim atque intercessit, mulier competierat, Paul. ib. 16, 1, 24. 3. To connect a negative clause which explains or corrects what precedes ; hence sometimes with pot/us (class. ; in Cic. very freq., but rare in the poets) : And not, and not rather : Ter. IJeaut. 4, 4, 6 ; so id. Eun. 1, 2, 60 : perparvam vero con- troversiam dicis, ac non earn, quae diri- mat omnia, Cic. Leg. 1, 20 fin. : quasi nunc id agatur, quis ex tanta multitudine occiderit, ac non hoc quaeratur, eum, etc., id. Rose. Am. 33 ; id. N. D. 2, 6, 17 : nemo I erat, qui ilium reum, ac non millies con- demnatum arbitraretur, id. Att. 1, 16 : velut destituti ac non qui ipsi destituis- 6ent, Liv. 8, 27 ; id. 7, 3 fin. : si hoc dis- suadere est, ac non disturbare ac pervcr- tere, Cic. Agr. 2, 37, 101 : si res verba dc- 6ideraret ac non pro se ipsa loqueretur, id. Fam. 3, 2 fin. ; Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5,6; Tac. Or. 1.— With potius : Cic. Verr. 2, 3, 79 : quis (eum) ita aspexit, ut perdi- tum civem, ac non potius ut importunis- simum hostem ? id. Cat. 2, 6. — Pliny the Elder commonly employs in this sense atque (not ac) non : Plin. 7, 25 fin. ; 22, 24, 50 ; 29, 2, 9 ; 27, 9, 55 ; 31, 7, 39, et saep. II. It connects whole clauses : And, and so, and even, and too ; hence some- times with sic or similiter : Pamph. Anti- quam adeo tuam venustatem 'obtines. Bacch. Ac tu ecastor morem antiquum atque ingenium obtines, and you too, etc., Ter. Hoc. 5, 4, 20; Cic. de Or. 3. 41 fin.: Africanus indigens mei ? Minime hercle. Ac ne 'ego quidem illius, and I indeed not, etc.. id. Lael. 9, 30 j. id. Fin. 5, 11, 33 : quum versus facias, te ipsum percontor, etc Atque ego cum Graecos face- rem, natus mare citra, Versiculos, etc., Hor. S. 1, 10, 31 : multa quippe et. diversa angebant : Validior per Germaniam ex- ercitus, etc quos igitur anteferret ? ac (?. e. similiter angebat), ne postpositi con- tumelia incenderentur, Tac. A. 1, 47: ac sic prope innumerabiles species reperi- untur, Quint. 12, 10, 67 : ac similiter in translatione, etc., id. 3, 6, 77. — So, 2. In adducing new arguments of sim- ilar force in favor of any assertion ; cf. Beier Off. 3, 11, 487 : maxima est enim vis vetustatis et consuetudinis : atque in ipso equo, cujug modo mentionem feci, si, etc., Cic. Lael. 19, 68 ; id. Leg. 1, 15, 42 ; so id. Off. 3, 11, 78 ; 15, 61, et saep.— Also, 164 at au 3. In narration : aegre submoventes obvios intrare portam, qui adducebant Philopoemenem, potuerunt: atque con- ferta turba iter reliquum clauserat, Liv. 39, 49 ; id. 5, 21 fin. ; Plin. 2, 25, 23 : com- pletur caede, quantum inter castra mu- rosque vacui fuit ; ac rursus nova labo- rum facies, Tac. H. 3, 30 ; cf. Caes. B. C. 2, 28 fin. and 29 ink. 4r. In connecting comparisons, atque ut, atque velut (mostly poet., esp. in epic poetry) : Cic. Off. 2, 5, 16 Beier : ac veluti magno in populo quum saepe coorta est seditio Sic cunctus pelagi cecidit fra- gor, etc., Virg. A. 1, 148 ; so id. Georg. 4, 170 ; Aen. 2, 626 ; 4, 402 ; 441 ; 6, 707 ; 9, 59 ; 10, 405 ; 707 ; 803 ; 11, 809 ; 12, 365 ; 521 ; 684 ; 715 ; 908 ; Hor. Od. 3, 28, 6 ; Val. Fl. 6, 664 ; and so also Catull. 68, 63 : ac velut in nigro jactatis turbine nautis, etc Tale fuit nobis Manlius auxilium (for which Sillig reads : Hie velut, etc.). 5. In connecting two points of time in immediate contact; And then: hence the ancient grammarians assume in it the no- tion of quick succession, and explain it (though improperly) as synon. with sta- tim, illico, without any accompanying copulative; v. Gell. 10, 29; Non. 530, 1 sq. (only in the poets and histt.) : atque atque accedit muros Romana juventus (the repetition of the atque represents the approach step by step), Enn. Ann. 4, 22 (in Gell. and Non. 1. 1.) : Quo imus una ; ad prandium 1 Atque illi tacent, and then they are silent, Plaut. Capt. 3, 1, 19 : Ubi coenamus ? inquam, atque illi abnuunt, id. ib. 21 ; id. Epid. 2, 2, 33 : dum cir- cumspecto atque ego lembum conspicor, id. Bacch. 2, 3, 45 ; so id. Merc. 2, 1, 32 ; 35 ; id. Most. 5, 1, 9 : lucernam forte ob- litus fueram exstinguere : atque ille ex- clamat derepente maximum, and then he suddenly exclaimed aloud, id. ib. 2, 2, 57 : cui fidus Achates It comes atque illi Misenum in litore sicco Ut venere, vident, etc., and as they thus came, etc., Virg. A. 6, 162 ; id. Georg. 1, 203 : dixerat, atque illi sese deus obtulit ultro, Stat. Th. 9, 481 ; so id. ib. 12, 360 ; Liv. 26, 39, 16 ; Tac. H. 3, 17 : turn Otho ingredi castra ausus : atque ilium tribuni centurionesque cir- cumsistunt, id. ib. 1, 82. — So sometimes with two imperatives, in order to indi- cate vividly the necessity of a quicker succession, or the internal connection be- tween two actions : cape hoc argentum atque defer, Ter. Heaut. 4, 7, 3 : abi do- mum ac deos comprecare, id. Ad. 4, 5, 65 : tace modo ac sequere hac, id. ib. 2, 4, 16 ; so Virg. E. 8, 12 ; Goom. 1, 40 ; 3, 65 ; 4, 330 ; Aen. 2, 691 ; 3, 89 ;~250 ; 639 ; 4,424; 9, 90; 10,624; 11,370. 6. (As above, no. I. c) To annex a thought of more importance : satisne vi- detur declarasse Dionysius, nihil esse ei beatum, cui semper aliqui terror impen- deat 1 atque ei ne integrum quidem erat, ut ad justitiara remigraret, Cic. Tusc. 5, 21 fin. ; id. Tull. 4 ; hoc enim spectant leges, hoc volunt, incolumem esse civium conjunctionem, quam qui dirimunt, eos morte .... coercent. Atque hoc multo magis efficit ipsa naturae ratio, id. Off. 3, 5, 23 ; id. Fam. 6, 1, 4 : hac spe lapsus In- duciomnrus...exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coe- pit ; ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat ut, etc., Caes. B. G. 5, 55 fin. ; Nop. Hann. 13, 2 ; Quint. 1, 10, 16. — Hence also in answers, in or- der to confirm a question or assertion : sed videone ego Pamphilippum cum fra- tre Epignomo ? Atque is est, yes, it is he, Plaut. Stich. 4, 2, 4 ; so id. True. 1, 2, 24 : Th. Mihin' malum minitare? Ca. At- que edepol non minitabor, sed dabo, id. Cure. 4, 4, 15 : Ch. Egon' formidulosus ? nemo'st hominum, qui vivat, minus. Th. Atque ita opus't, Ter. Eun. 4, 6, 20. — And in the expression of a wish, usu. atque utinam : videmus enim fuisse quosdam, qui iidem ornate ac graviter, iidem ver- sute et subtiliter dicerent. Atque utinam in Latinis talis oratoris simulacrum repe- rire possemus ! Cic. Or. 7, 22 ; so id. Rep. 3, 5 ; Liv. 21, 42, 13 ; Virg. E. 10, 35 ; Aen. 1, 575 ; Prop. 2, 9, 47 ; 13, 42 ; 15, 25 ; 16, 19, et al. ATau 7. To connect an adversative clause ; hence often in connection with tamen ; Yet, notwithstanding : mihi quidem her- cle non fit verisimile ; atque ipsis com- mentum placet, Ter. Andr. 1, 3, 20 Ruhnk. (" Atque pro tamen," Don.) : ego quia non rediit filius, quae cogito ! . . . Atque ex me hie natus non est, sed ex fratre, id. Ad. 1, 1, 15 ("Quasi dicat, ex me non est, et sic afficior : quid paterer si genu- issem?" Don.; cf. Acron. in Charis. p. 204 P.) ; Cic. Off. 3, 11, 48 Beier ; id. Mur. 34, 71 Matth. : ceterum ex aliis ne- gotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno uaui est memoria rerum gestarum .. . . Atque ego credo fore, qui, etc., yet 1 believe, Sail. J. 4 Corte ; id. Cat. 51, 35 ; Plin. Pan. 26. — With tamen : nihil prae- terea est magnopere dicendum. Ac ta- men, ne cui loco non videatur esse re- sponsum, etc., Cic. Fin. 2, 27 Goer. ; id. de Or. 3. 10, 35 ; Rep. 1, 7 Mos. ; Off. 3, 33, 118 ; Pis. 1,3; 13, 30 ; Prov. Cons. 7, 16 ; 15 fin. (cf. in reference to the last four passages Wund. Varr. Lectt. p. LVIII. sq.) ; Tac. A. 3, 29 and 73. S. To connect the minor proposition (the assumptio or propositio minor of philos. langO in syllogisms : Now, but now (its diff. from atqui, v. under that word) : Scaptius quatcrnas postulabat. Metui, si impetrasset, ne tu ipse me ama- re desineres .... Atque hoc tempore, etc., Cic. Att. 6, 1, 6. Sometimes the con- clusion is to be supplied : nisi qui natu- ras hominum. penitus perspexerit, dicen- do, quod volet, perficere non poterit. Atque totus hie locus pbilosophorum pu- tatur proprius (conclusion : orgo orato- rem philosophiam cognoscere oportet), id. de Or. 1, 12, 53 and 54. 9, In anticipating an objection : ac ne sine causa videretur edixisse, Cic. Phil. 3, 9, 24 : ac ne forte hoc magnum ac mira- bile esse videatur, id. de Or. 2, 46, 191 ; so id. Fam. 5, 12, 30 : ac ne saepius dicen- dum sit, Cels. 8, 1 : ac ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter, Hor. Ep. 1 , 1, 13 : ac ne forte putes, id. ib. 2, 1, 208 ; Ov. R. A. 465. More rar. in an affirma- tive clause : atque ut omnes intelligant, me, etc , dico, etc., Cic. Manil. 8, 20. 10. Very freq. it serves merely for the general continuation of the thought in assertions or in narrative : Now, and thus, accordingly : Plaut. Aul. pro]. 18 . audistis, quum pro se diceret, genus ora- tionis, facultatem, etc perspexistis. Atque in eo non solum ingenium ejus vi- debatis, etc., Cic. Coel. 19, 45 ; so id. de Or. 3, 32, 130 ; 2, 7, 27 ; 3, 10, 39, et al. ; Caes. B. G. 2, 29 ; Nep. Ages. 7, 3 ; 8, 1 ; Eum. 10, 3 Br. ; Tac. A. 14, 64 ; 15, 3 ; Virg. A. 9, 1 ; Sil. 4, 1, et al. : ac si, sub- lato illo, depelli a vobis omne periculum judiearem, etc., now if I, etc., Cic. Cat. 2, 2, 3 : atque si etiam hoc natura praescri- bit, etc., id. Off. 3, 6, 27; so Quint. 10, 1, 26 ; 2, 8 ; 3, 8, 8,— So, b. I" parentheses : vulgo credere, Penino (atque inde nomen et jugo Alpium inditum) transgressum, Liv. 21, 38 ; so Quint. 4, 3, 15.— And, c. At the conclusion of a discourse : atque in primis duabus dicendi partibus qualis csset, summatim breviterque descripsi- mus, and thus have we, then, briefly de- scribed, etc., Cic. Or. 15, 50 ; id. Off. 1, 6 fin. : ac de inferenda quidem injuria satis dictum est, id. ib. 1, 8 fin.; id. Inv. 2, 39 fin. HI. In particular connections and phrases : 1. Alius atque alius (* One and anoth- er ; now this, now that) : dilatisque alia at> que alia de causa comitiis, Liv. 8, 23, 17 ; Col. 9. 8, 10, et al. ; v. alius no. 6. Also separated by several words : aliud ejus subinde atque aliud facientes initium, Sen. Ep. 32, 2. 2. Atque cecum or atque cecum video, in colloquial lang., when one beholds something expected or desired : Sec now, behold, Ter. Andr. 3, 3, 48 ; Eun. 3, 2, 2 ; Hec. 4, 1, 8. 3. Atque omnia, in making an asser- tion general : And so generally : atque in his omnibus, quae sunt actionis, inest quaedam vis a natura data, Cic. de Or. 3, 59, 223 ; id. Or. 59, 200 ; id. de Or. 2, 64, 257 : commoda civium non divellere, ATQ.U atque omnes aequitate eadem cor.tinere, and so rather, etc., id. Off. 2, 23, 83 : nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, hmnanitatis, id. Q. Fr. 1,1,8: atque omnis vitae ratio sic con- fitat, ut, quae probaraus in aliis facere ipsi velimus. Quint. 10, 2, 2. 4. With other conjunctions : a. After et: equidem putabam virtutem homini- Ijus instituendo et persuadendo, non mi- nis et vi ac metu tradi, Cic. de Or. 1, 58, 247 ; so id. Off. 3, 1, 1 ; Quint. 8, 3, 3.— b. After que, as in Gr. rt-Kai : literisque ac laudibus aeternare, Var. in Non. 75, 20 : submoverique atque in castra redigi, Liv. 26, 10 : mils sub terris posuitque domos atque horrea fecit, Virg. G. 1, 182 ; id. ib. 3, 434 ; Aen. 8, 480.— c. After ncgue (only in the poets and post-Aug. prose) : nee clavis, nee canis atque calix, Mart. 1, 32, 4 : naturam Oceani atque aestus neque quaerere hujus operis est, ac multi retu- lere, Tac. Agr. 10 ; Suet. Vesp. 12. 5, Atque repeated : atque ut C. Fla- mininum atque ea, quae jam prisca vi- dentur, propter vetustatem relinquam, Cic. Leg. 3, 9, 20 ; so id. Fam. 1, 5, 8. So esp. freq. in enumerations in the poets : liaec atque ilia dies atque alia atque alia, Catull. 08, 152 : atque tubas atque arma ferunt crepitantia coelo audita, Tibull. 2, 5, 73 ; Virg. G. 4, 463 : atque Ephyre at- que Opis et Asia, id. ib. 4, 343. f^ip Atque poet., placed after the worn connected : scinditur atque animo quoniam natura, Lucr. 3, 530, et saep. More upon this difficult, and, although long, yet not completely developed art, v. in Hand 'furs. I., p. 452-513. at-Qlli (in MSS. sometimes adqui, e. g. Cic. Rep. 3, 5; cf. at, init.), conj. (the form atquin is doubtful, until the post- ■lass. per. ; for Plaut. Rud. 3, 4, 55 should he read at quin separately ; cf. Caper Orth. p 2441) [qui = quo]. 1. It serves as an emphatic or close connection of an adversative assertion : But, yet, notwithstanding, however, rather, but now, but nevertheless, and yet, n\\u oq, a\\a ir/nov, «AAa ur/v (it is, accordingly, a purely adversative particle, a more em- phatic at, while atque is orig. purely cop- ulative ; v. atque) : Ter. Eun. 5, 1, 9 ; Ad. 5, 5, 7 : CI. Satis scite promittit tibi. 8y, Atqui tu banc jocari credis? do you believe rather that she is jesting ? id. Heaut. 4, 4, 7 : quum omnia vi et armis egeris, accuses eum, qui se praesidio munierit, ?ion ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere ? Atqui ne ex eo qui- dem tempore id egit Sestius, ut, etc., Cic. Sest. 37, 79 : turn, ut me Cotta vidit, per- opportune, inquit, venis . . . atqui mini quoque videor, inquam, venisse, ut dicis, opportune, rather I seem to myself, etc., u\\a ur]v Kal euol ooku>. id. N. D. 1, 7 : vitas hinnuleo me similis Chloe .... at- qui non ego te tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor, but yet, dXXd rot, Hor. Od. 1, 23, 1-10; Cic. de Sen. 22, 81 : turn dixisse (Lysandrum), mirari se non modo diligentiam, sed etiam sollertiam ejus, a quo essent ilia dimensa atque de- scripta : et ei Cyrum respondisse : Atqui (intell. : ne putes alium id fecisse) ego omnia ista sum dimensus, id. ib. 17, 59. 2. Just as at itself originally connects not a strictly antithetical clause merely, but any only slightly different thought (v. at, ink.), atqui sometimes is used in add- ing a thought confirmatory of a preced- ing one: Indeed, certainly, by all mea.ns : Plaut. Pers. 4, 4, 31 : et Philus, praecla- ram vero causam ad me defertis, quum me improbitatis patrocinium suscipere vultis. Atqui id tibi, inquit Laelius, ve- rendum est, etc., certainly (ironic), Cic. Rep. 3, 5 Mos. ; id. Leg. 1, 1, 4. Some- times with pol or sic : atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur, Plaut. Asin. 3, 3, 80 ; Ter. Elm. 5, 5, 11 : hunc ego non diligam 1 non admirer? non omni rations, defendendum putem ? Atqui sic a sum- mis hominibus eruditissimis accepimus, etc., yet so we hare certainly heard from, etc., Cic. Arch. 8, 18. 3. So also atqui si : If note, now in- deed, if; well now, if; or adversative: but if now : sine veniat. Atqui, si illam ATR A digito attigerit, oculi illi illico effodientur, Ter. Eun. 4, 6, 1 ; so Cic. Leg. 1, 5, 15 ; Fin. 4, 23, 62 : atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus etiam, etc., well now, if, etc., de Or. 2, 50, 204 : atqui si noles sauus, curres hydropicus, well then, if you are unwilling, etc., Hor. Ep. 1, 2, 33 : at- qui ei tempus est ullum jure hominis ne- candi, quae multa sunt, certe illud est, etc., but if now there is a time, etc., Cic. Mil. 3, 9. 4. With a preceding negation or nega- tive interrogation, its purport is not de- nied, but is modified by another thought : Yet still, instead of that, whereas rather (cf. at no. II., 3) : Ni. Nunqnam auferes hinc aurum. Ch. Atqui jam dabis, Plaut. Bac. 4, 7, 26 ; Ter. Ph. 1, 4, 27 : O rem, inquis, difficilem et inexplicabilem. Atqui expli- canda est, Cic. Att. 8, 3 ; id. Acad. 2, 36, 114 : magnum narras, vix credibile. At- qui sic habet Hor. Sat. 1, 9, 52 ; Curt. 6, 10, 5 : modum statuarum haberi nullum placet? Atqui habeatur necesse est, Cic. Verr. 2, 2, 59 ; id. ib. 2, 3, 86 ; id. Parad. 1, 1, 7 ; Flor. 4, 2, 53 ; Curt. 6, 10, 10. . 5. To connect the minor proposition (assumptio, propositio minor of philos. lang.) in a syllogism (both an affirmative and" a negative, while atque only con- nects an affirm, proposition ; v. atque no. II., 8) : Now, but, but now: Cic. N. D. 2, 15, 40, and 41 : qui fortis est, idem est fidens Qui autem est fidens, is profec- to non extimescit .... Atqui in quem ca- dit aegritudo, in eundem timor .... Ita fit, ut iortitudini aegritudo repugnet, Cic. Tusc. 3, 7, 14 : (mors) aut plane ncgligen- da est . . . aut etiam optanda, si, etc. At- qui tertium certe nihil inveniri potest. Quid igitur timeam. si, etc., id. de Sen. 19, 66 ; id. Tusc. 5, 14, 40. — More upon this word, v. in Hand Turs. I., p. 513-524. Atracides, -is» -ius, v - Atrax. t atractylis, wis, f.=drpaKrvXls, A thistle-like plant, woolly carthamus, Cartha- mus lanatus, L. ; Plin. 21, 15, 53 ; 32, 107. * atramentarium, ». »■ [atratnen- tumj An inkstand, Vulg. Ezech. 9, 2 (as transl. of the Hebr. J"\Dp). atramentum; i. n - [ater] Any blaxk liquid : sepiae, Cic. N. D. 2, 50 fin. — Artifi- cially prepared ace. to the different uses : 1. Writing-ink, ink ; in Vitr. 7, 10, and Plin. 27, 7, 28, called atramentum libra- rium : calamo et atramento temperato, Cic. Q. Fr. 2, 15. 6 ; Petr. S. 102, 13 ; Hor. Ep. 2, 1, 236. — 2. ^ black pigment or color .- Vitr. 7, 10 ; id. 7, 4 ; Plin. 35, 6, 25; also a fine, dark varnish, lacquir, id. 35, 10, 36, no. 18 : Indicum, Indian or China ink, Plin. 35, 6, 25.-3. Shoe-black- ing for coloring leather, copperas, vitriol, Plin. 34, 12, 32 ; Cic. Fam. 9, 21 fin 4. Jestingly : 5c. Una opera ebur atramento eandefacere postulas. Phil. Lepide dic- tum de atramento atque ebore, i. c. yon require something preposterous, impossible, Plaut. Most. 1, 3, 102. Atramitae; arum, m., 'ASp-i/ilrai, A people in the eastern part of Arabia Felix, now Hadramant, Plin. 6, 28, 32, § 154 ; 12, 14, 30; cf. Mann. Arab. S. 79. Hence AtranutlCUS, a, «m, Of or from the country of the Atramitae, Atramitic : myr- rha, Plin. 12, 16, 35. 1. atratUS, a. um, Pa. of a verb not in use, atro, are [ater J, Clothed in black on account of mourning, dressed in mourn- ing (cf. Adam's Antiq. 2, p. 131) : cedo, quis umquam coenarit atratus ? * Cic. Vatin. 12 fin. : plebs, Tac. A. 3, 2 ; Suet. Galb. 18. Also of suppliants : Suet. Ner. 47. — P o e t. of the horses in the chariot of the sun when in an eclipse : Solis et atra- tis luxerit orbis equis, Prop. 3, 5, 34 (cf. ib. 2, 15, 32 : et citius nigros sol agitabit equos). * 2. Atratus, i, m. A small river in the vicinity of Rome, Cic. Div. 1, 43 fin. Orell. Atrax, acis (atr-), "A-rp,,*, 1. m. A river in Actolia, Plin. 4, 2, 3. Hence, a. Atraces, Those living near the Atrax, Plin. 4, 2, 3.— b. AtraClUS, a, urn, adj. Of Atrax, Atracian : orae, Prop. 1, 8, 25. —2. /■ -4 town in Thessaly, on the Pe- neus, Plin. 4, 8, 15 ; Liv. 32, 15 ; 36, 10. ATRI Hence, a. Atracius, a, um (atr-)- Atracian, poet, for Thessalian : ars, i. e. magic art, which the Thessalians especially practiced much, Stat. Th. 1, 105 : vene- num, Val. Fl. 6, 447,— b. (A patronymic instead of a gentile nom. ; cf. Loers Ov. Her. 17, 248) Atracides, ae, m. The Thessalian Caeneus, Ov. M. 12, 209.— So also, c. AtraciS; Wis, /. The. Thessa- lian woman, Hippoaamia, Ov. Am. 1, 4, 8 ; Her. 17, 248 ; called also Atracia virgo in Val. Fl. 1, 141. Atrebates, um > m - 'ArpiSaroi Strab., ' ArptKrirtot Ptolem., A people in Gallia Belgica, now Artois or Dep. du Pas de Calais, Caes. B. G. 2, 4 ; 16 ; 23 ; 7, 75 ; Plin. 4, 17, 31. In sing., Atrebas, atis, An Atrebatian, Caes. B. G. 4, 35. Whence AtrebatlCUS, a, um, adj. Atrebatian : sagum, Trebell. Gallicn. 6. AtreUS (dissyl. ; cf. Quint. 1, 5, 24), ei, m., 'Arpe'S, Son of Pelops (hence Pel- opeius, Ov. Her. 8, 27) and Hippodamia, brother of Thyestes, father of Agamemnon and Menelaus, king of Argos and Myce- nae, Ov. M. 15, 855. Atrea (Ace), id. Am. 3, 12, 39. Atreu ( Voc.), Sen. Thyest. 486 ; 513.— Whence, a . AtrClUS or Atre- US, a, um, Of or belonging to Atreus, poet, for Argive : Stat. Th. 8, 743 ; cf. Pompej. Graram. p. 113 Lind.— b. Atri- des (a-) (a, Prop. 2, 14, 1), ae, m. A male descendant of Atreus ; Atrides, abs. usu. for Agamemnon ; in plur., Atridae, the Atrides, i. e. Agamemnon and Mene- laus : Plaut. Bac. 4, 9, 1 : non minor Atri- des, non bello major et aevo, i. e. not - Menelaus, not Agamemnon, Ov. M. 12, 623; cf. id. ib. 13, 359, and 15, 162. In (* Dat. and Abl.) plur. : Atridis, Hor. S. 2, 3, 203 ; Ov. Pont. 1, 7, 32 : Atridas super- bos, Hor. Od. 1, 10, 13.— In sing., (a) For Agamemnon, Prop. 3, 7, 23 ; Hor. Od. 2, 4. 7 ; Ep. 1. 2, 12 ; Sat. 2, 3, 187 ; Ov. M. 13, 189 ; 230 ; 365 ; 439 ; 655, et saep.— (/3) For Menelaus, Hor. Ep. 1, 7, 43 ; Ov. M. 15, 805. — Sarcastic. Juvenal calls Do- mitian, as ruler of Rome, Atrides, Juv. 4, 65. * atriariUS, «> '"• [atrium] A porter, door-keeper, Ulp. Dig. 4, 9, 1. + atricapilla, ae, /. A bird of black plumage (* the black-cap) : Fest. s. v melancoryphi, p. 93. — From I atricapillus, a, um, ^e\ayK6puil>os, pt\dvdpi\. Black-haired, Gloss. Lat. Gr. * atl'l-color. oris, adj. [ater] Black- colored : Cadmi liliolis atricoloribus, i. e. letters written with ink (cf. atramentum). Aus. Ep. 7, 52. Atrides- v - Atreus no. b. atriensiS; is, m. [atrium] The over- seer of the hall or court (atrium), and in gen. of the house, a steward, major-domo : Plaut. Poen. 5, 5, 4 ; so id. Asin. 2, 1, 16 ; 2, 2, 80 ; Pseud. 2, 2, 15 ; Cic. Parad. 5, 2, 38 ; Pis. 27 fin. (not elsewhere in Cic. ; for in Parad. 5, 2, 36, atriensis et topiarii is a gloss. ; v. Orell. in h. 1.) ; so Phaedr. 2, 5, 11 ; Col. 12, 3, 9 ; Plin.' 3, 19, 3 ; Petr. 29, 9 ; 53, 10 ; 72, 8 ; Suet. Calig. 57. atridlum, i» n - dim. [id.] A small hall, a fore-court, an ante-chamber (only in the fdllg. exs.) : Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; id. Att. 1, 10. 3 ; so,. however, Orell. no. 4509. atripleXj Tcis (more ancient form atriplexum, Fest. p. 24), n. (m. Plin. Val. 4, 7 ; /. Aemil. Macer cap. de Atrip].) The orach, a kitchen vegetable ; Gr. drftd- (bultc. Col. 10, 377 ; 11. 3, 42 ; Plin. 19, 6, 31 : 7, 35 ; 20, 20, 83 ; Pall. 5, 3, 3. * atritaS) ati s, /• [ater] Blackness : Plaut. Poen. 5, 5, 11. tatritUS, a. « ln . Of a black color, Fest. p. 24 (ace. to Cod. Lips. ; Lind. reads atritas). atrium, ". «• [ace to Scaliger, from ai'Bpiov, subdiale, since it was a part of the uncovered portion of the house (but the atrium of the Romans was always covered) ; ace. to Var. L. L. 5, 33, 45, more correctly from the Tuscan town Atria, where this style of architecture orisrinated ; cf. Fest. p. 12 ; Serv. Virg. A. 1, 726, and Midler's Etrusk. 1, p. 254 sq.] The fore-court, hall, entrance-room, entry; that part of the Roman house into which one first came after passing the entrance (janua) ; cf. Vitr. 6, 4 ; Adam's Antiq. '.', 165 ATR O p. 311 ; O. Mutter's Archaeol. § 393, III., pnd Etrask. above cited. In the atrium, in earlier times, they took their food, Cato in Serv. Virg. A. 1, 726. Here stood, opposite the door, the bridal bed, leetus ge- «ialis s. adversus, Hor. Ep. 1, 1, 87 Schmid. Here sat the housewife with her maidens spinning, Arn. adv. Gent. 2, 67. Here clients were in attendance, Hor. Ep. 1, 5, 31 ; Juv. 7, 7, and 91. Here hung the family portraits and other paintings, Plin. 34, 8, 19 ; Mart. 2, 90 ; Val. Max. 5, 8. 3, et al.— Poet, in the plur. also of a single i.trium : apparet domus intus et atria longa patescunt, Virg. A. 2, 483 ; so Ov. M. 14, 260 ; Juv. 8, 19, et al.— Me ton. for the house itself: nee capient Phrygias stria nostra minis, 6v. Her. 16, 184 ; id. Met. 13, 968. — So of the entrance-room in Ike dwelling' of the gods : dextra laevaque Debrum Atria nobilium (as it were cli- ents, v. above) valvis celebrantur apertis, Ov. M. 1, 172 ; Stat. Th. 1, 197. 2. Also, temples and other public build- ings had such atria, Halls, courts : in atrio Libertatis. Cic. Mil. 22, 59 ; Liv. 25, 7 ; 45, 1.5 ; Tac. H. 1, 31 ; Suet. Aug. 29 : Vestae, Plin. Ep. 7, 19, 2 : the same also called atrium regium, Liv. 26, 27 ; cf. Ov. F. 6, 263 : Trist. 3, 1, 30 ; Adam's Autiq. 1, p. 412. So atrium auctionarium, Auction halls, halls where auctions were held : Cic. Agr. 1, 3 ; so Orell. no. 3439. Such halls were the Atria Licinia, Cic. Quint. 6, 25. So, finally, atrium sutorium, The shoe-mak- er* s hall, a place in Rome : Calend. Prae- nest. in Orell. Inscr. 2, p. 386. atrOCltaS- atis, /. [atrox] The quality of atrox, a dark, gloomy appearance, any thing causing mischief, liorriblencss, hate- fulness (accordingly, having reference to the form, appearance, while saevitas re- lates to the mind, feeling; hence the lat- ter is used only of persons, the former of persons and things ; v. Doed. Syn. 1, p. 40) (class., but only in prose) : si res ista gravissima sua sponte videretur, ta- men ejus atrocitas necessitudinis nomine levaretur, Cic. Quint. 16, 52 : ipsius facti atrocitas aut indignitas, id. Inv. 2, 17, 53 ; so facinoris, Suet. Calig. 12 : sceleris, Sail. C. 22 fin. : temporum, Suet. Tib. 48 ; Calig. 6 : poenae, id. Dom. 11. 2. Of the mind or manners : Agitation (like that of the sea, v. ater and atrocitas maris, Col. 8, 17, 10), tumult, rage; hence savage?iess, barbarity, atrocity, cruelty, roughness : ego quod in hac causa vehe- mentior sum, non atrocitate animi mo- veor (quis enim est me mitior?) sed, etc., Cic. Cat. 4. 6 : hae literae invidiosam atrocitatem verborum habent, id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6. So morum, Tac. A. 4, 13 : consilium nefandae atrocitatis, Suet. Ca- lig. 48. Of phil. and jurid. severity, insens- ibility, coldness : atrocitas ista quomodo in veterem Academiam irruperit nescio, Cic. Acad. 2, 44, 136 : atrocitas formula- rum, the rigid strictness of judicial formic /as, Quint. 7, 1. 37 Spald.— In plur. : App. Met. 10. atrocitei*! adv. Violently, fiercely, cruelly, severely, harshly (* — atrocius ac- cipere labores, impatiently, with reluct- ance, Tac. H.l, 23) ; v. atrox. Atropatcne, es, /. (atr-). 'Arpo™- ryvt'j, The northern, mountainous part of Media, now Aderbcitschan, Plin. 6, 13 fin. Its inhabitants, Atropatenij orum, m., id. ib. t atrophia; ae, /. =^dri>oipia, A wast- ing consumption, atrophy (pure Lat. ta- bes), Coel. Aur. Tard. 2, 14; 3, 7; Theod. Prise. 2, 11 ; cf. Isid. Orig. 4, 7, 27 (in Cels. 3, 22, still used as a Greek word). t atrophus, a, urn, adj. = &Tpo(j>oS (not thriving), Sick with the consumption, consumptive, Plin. 28, 9, 33 ; 31, 10, 46 : membra, consumptive, id. 22, 25, 73; 27, 8,40. Atropos. i, /•, "Atoo-koS, One of the three Parcae, Mart. 10, 44, 6 ; Stat Silv. 4, 8, 18 ; Theb. 3, 68. I atrotUSi a, I" 3 . adj.^drpniros, In- vulnerable : Hyg. Fab. 28. atrOK; ocis, adj. [from ater, like ferox from feru8, velox from velum. "Atro- cem hoc est asperum, crudelem, quod qui atro vultu sunt, aeperitatem ac saevi- 166 A TT A tiam prae se ferunt," Perott. ; cf. Doed. Syn. 1, p. 38 sq.~\ Dark, gloomy, looking sad, frowning, horrible, hideous, terrible, friglttful, dreadful, causing mischief; and trop., savage, cruel, fierce, harsh, se- vere, unyielding (accordingly as well of things as persons ; saevus, on the other hand, only of persons ; v. Doed. as cited above) (very freq., and class.) : exta, Naev. in Non. 76, 6 : fortunani, Pac. in Cic. Her. 2, 23 : re atroci percitus, Ter. Hec. 3, 3, 17 : res tarn scelesta, tarn atrox, tarn nefaria credi non potest, Cic. Rose. Am. 22, 62 : saevissimi dornini atrocissima ef- figies, Plin. Pan. 52 fin. : Agrippina sem- per atrox, always discontented, gloomy, re- served, Tac. A. 4, 52 ; id. ib. 2, 57 : tilia longo dolore atrox, wild, id. ib. 16, 10 : hiems, Plin. 18, 35, 80 ; so nox, Tac. A. 4, 50 : tempestas, id. ib. 11, 31 : hora Caniculi flagrantis. Hor. Od. 3, 13, 9 : atrocissimae literae, Cic. Fam. 9, 25, 3 : bellum mag- num et atrox, Sail, J. 5 : facinus, Liv. 1, 26 : non alia ante pugna atrocior, id. 1, 27 : periculum atrox, perilous, great, id. 33^5 (*so negotium, Sail. Cat. 29) : atrox imperium (Manlii), id. 8, 7 : odium, Ov. M. 9, 275, et saep. — Of discourse : Vio- lent, bitter : tunc adrniscere huic generi orationis vehementi atque atroci genus illud alterum lenitatis et mansuetudi- nis, Cic. de 0>'- 2, 49; Quint. 6, 1, 15: peroratio, Plin. 27, 2, 2 : et cuncta terra- rum subacta Praeter atrocem animum Catonis, firm, inflexible, stern, unyielding, Hor. Od. 2, 1, 24 : fides (Reguli), Sil. 6, 378 ; so virtus, id. 13, 369 : ut verba atroci (i. e. rigido) stilo etlbderent, Petr. 4, 3. — Hence of that which is fixed, firm, certain, not variable : occisa est haec res, nisi re- perio atrocem mi aliquam astutiam, Plaut. Capt. 3, 4, 7 Lind. (perh. the figure is here drawn from the contest, the atrox pugna, and atrox astutia is ludicrously contrast- ed with occidit res : the cause had been lost if I had not come to the rescue with powerful art). — Adv. atrociter (only in prose), Cic. Verr. 2, 5, 62 ; Rose. Am. 53 fin. ; Or. 17, 56 ; Sail. J. 37 ; Liv. 3, 9 ; Tac. A. 13, 19 fm. ; Suet. Tib. 59, et al.— Comp. Liv. 42, 8 ; Tac. H. 1, 2 ; 2, 56,— Sup. Cic. Q. Fr. 2, 16; Cels. praef. ; Suet. Tib. 58. * atrtlSCa, ae, /. A kind of grape, Macr. S. 2, 16. + 1. atta» lite the Gr. drra, A saluta- tion used to old men, father ; taken from the lang. of children (cf. Eust. 11. 1, 603) : Fest. p. 11. 2. Atta* ae , m. A surname for per- sons who walk upon the point of the sole: Fest. p. 11 (prob. from drro) =:aaau>, to spring, to hop). So the comic poet, C. Quintius Atta (t652 A.U.C.), from whom single fragments yet remain ; cf. Bahr's Lit. Gisch. S. 71 ; Both. Frgm. Poet. Seen. II. p. 97 sq. ; Fest. 1. 1. Upon the signif. of the name Horace plays with the words : recte, necne, crocum floresque perambulet Attae Fabula, si dubitem, etc., Hor. Ep. 2, 1, 79 ; cf. Weich. Poet. Lat. p. 345 sq. — Also, the ancestor of the Gens Claudia is called Atta, Suet. Tib. 1. 1. attactus (adt.), a, um, Part., from attingo. 2. attactus (adt.), us, m. [attingo] A touching, touch (very rare, and only in abl. sing.) : Var. R. R. 2, 5, 8 ; Virg. A. 7, 350; Pall. 1, 35,11. t attaCUS; i. m - = arraKoS, A kind of locust, Vulg. Levit. 11, 22. t attagren; enis, m. ; cf. Schneid. Gr. 2, P- 131 (attag-ena, ae, /., Mart. 2, 37, 3, and 13, 61)=: ut ray nv, A meadow-bird, the hazel-hen or heath-cock; Tetrao bonasia, Linn. ; Plin. 10, 48, 68 ; Hor. Epod. 2, 53. ttattagTlS» i. m.=hircus among the Phrygians, A he-goat, Arnob. 5, p. 199. AttalenseSi mm > m - Inhabitants of the town Attalia ; a. In Pamphylia, Cic. Agr. 1, 2; 2, 19. — fe. In Mysia, Plin. 5, 30, 33. Attalis, Mis. /., 'ArrnAi's, The Atta- lian tribe in Athens, so called in honor of King Attains (v. Attalus), Liv. 31, 15. AttalllS; i. m ; "ArrnXos, 1. The name of several kings of Pergamos, the most renowned of whom, both from ids wealth and his discovery of the art ofweav- A TTE ing cloth from gold, was Attalus III., who made the Roman people his heir, Plin. 8, 48, 74 ; 33, 11, 53 ; Flor. 2. 20, 2 ; 3, 12, 3 ; Hor. Od. 2, 18, 5.— Whence AttallCUS, a, um, adj. Attalian : urbes, i. e. Pcrga- mean, Hor. Epod. 1, 11, 5 : vestes, woven with gold, Prop. 3, 18, 19 : aulaea, id. 2. 32, 12; Sil. 14, 659; also absol. Attalica, orum, n. (sc. vestimenta), garments of woven gold, Plin. 8, 48, 74 : torus, orna- mented with such cloth or tapestry. Prop. 2, 13, 22 ; 4, 5, 24.— M e t o n. Splendid, brill- iant, rich: Attalicis conditionibus num- quam dimoveas, etc., Hor. Od. 1, 1, 12 : divitiae, Tert. Jejun. 15^78. — 2. A gen- eral of Alexander the Great, Curt. 4, 13. — 3. A Macedonian, enemy of Alexander, Curt. 6, 9. attamen, ad »-> v - tamen. at-tamino (adt.), are, v. a. [ad-TA- mino, contr. instead of tagmino, from ta- go, tango ; cf. contamino] To touch ; and. in a bad sense, to touch by robbing, to at- tack, rob, take (only post-class, and rare) : Capitol. Gord. 27. Hence, also, To touch the honor, to dishonor, contaminate, defile: virginem, Just. 21. 3 : aliquem sacramen- tis Judaicis, Cod. Theod. 3, 1, 5. — Trop. : facta et consulta alicujus imprudentia, Aur. Vict. Caes. 16. attat and attate, v. atat. attegiai ae, /. [Arab, word ; ace. to others from a verb not in use, attego, ere, to cover] A cottage, hut : Maurorum attegiae, Juv. 14, 196 ; Orell. no. 1396. j attegrare> To pour out wine in sawifices : attegrare enim est minus fa- cere, ut integrare in statum redigere, Fest. p. 11. Festus seems to have written the word ategrare, and to have consid- ered the a, as freq., privativum ; the Cod. Berol. has also ategrare. Atteius ° r Ateius, ii, m. The name of several Latin grammarians. \. Atteius Philologus, a distinguished rhetorician and grammarian, a friend of Sallust and Asin- ius Pollio, Suet. Gramm. 7 and 10 ; Serv. Virg. A. 1, 601 ; 273 ; 5. 45 ; Fest. p. 179 ; 182 ; 187 ; 248, et al. ; Charis. p. 102 P. ; cf. Bahr's Lit. Gesch. S. 523 ; also active as a historian, Suet. Gramm. 10 ; cf. Biihr's Lit. Gesch. S. 285.-2. Atteius Capito. a cotemporary of Augustus and Tiberius, Suet. Gramm. 10 and 22 ; Fest. p. 176 ; 208 ; 227 ; 234, et al. ; cf. Bahr's Lit. Gesch. S. 528 ; he was also the found- er of a distinguished law scitool, the antag- onist of Antistius Labeo, Tac. A. 3, 75 ; Gell. 1, 12, 8 ; 2, 24, 2 ; 4, 14, 1, et al. ; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 553 ; Hugo's Rechts- gesch. p. 868 ; Zimmern's Rechtsgesch. I., p. 305 sq. t attelabuS; i. m.= aTTe\a6os, A kind of very small locust, without wings, Plin. 29, 4, 29 ; cf. Schneid. Aristot. H. A. 5, 13, 2. attemperate (adt.), adv. Oppor- tunely, in the nick of time; v. attempero, fin. * at-temperies (adt.), ei, /.=tem- peries, Cod. Theod. 9, 3, 2. at-tempero (adt.), are, v. a. To fit, adjust, accommodate (only in the follg. exs.) : gladium sibi attemperare, i. e. ac- commodare, Sen. Ep. 30 ; Vitr. 10, 12. — Whence *attemperate (adt.), adv. Oppor- tunely, seasonably, accommodate, com- mode ; Ter. Andr. 5, 4, 13. at-tendo (adt.), endi, entum, 3. v. a. Orig., To stretch something (e. g. the bow) in some direction. So only in Appul. : arcum, Met. 2, p. 122, 5. Hence, in gen., To direct or turn toward, advertere, ad- movere : aurem, to turn to, Att. in Non. 238, 10 ; cf. below Pa. : attendere signa ad aliquid, Quint. 11, 2, 29. So manus coelo (*to stretch or extend toward), App. Met. 11, p. 263, 5 : caput eodem attentum, Hygin. Astr. 3, 20. And, far more freq., 2. Trop. animum or amnios attende- re, or abs. attendere, also animo attende- re, To direct tlic attention, apply the mind to something, to attend to, consider, mind, give heed to (cf. advertere animum, and animadvertere) (freq., and class.) : a. An- imum or animos : animum ad quaeren- dum quid siet, Pac. in Non. 238, 15 : dic- tis animum, Lucil. ib. ; Ter. Ph. 5, 6, 28: ATTE quo tempore aures judex erigeret ani- mumque nttenderet t Cic. Verr. 2, 1, 10 : si, quum animum attenderis, turpitudi- nem videas, etc., id. Off. 3, 8 : animum ad cavendum, Nep. Alcib. 5, 2: jubet peritos linguae attendere animum, pastorum ser- mo agresti an urbano propior esset, Liv. 10, 4. With a relative clause as object : nunc quid velim, animum attendite, Ter. 1'h. prol. 25 : praeterea et nostris animos attendere dictis atque adhibere velis, Luc. in Non. 238, 11 : attendite animos ad ea, quae consequuntur, Cic. Agr. 2, 15. — b, Abs. : Ter. Hec. 2, 2, 25 : rem gestam vobis dum breviter expono, quaeso, dili- genter attendite, Cic. Mil. 9 : audi, audi, atque attonde, id. Plane. 41, 98 ; so id. de Or. 3, 13, 50 ; Phaedr. 2, 5, ; Juv. 6, 66 ; 11, 16, et al. — With Ace. of the thing or person to which the attention is direct- ed : Glaucia solebat populum monere, ut, quunriex aliqua recitaretur, primum ver- sum attenderet, Cic. Rab. Post. 6, 14 : sed sruporem hominis attendite, id. Phil. 2, 12, 30 ; so id. de Or. 1, 35, 161 ; Sail. J. 88; Plin. Ep. 6, 8, 8 ; Luc. 8, 623, et al. : me de invidiosis rebus dicentem attendi- te, Cic. Sull. 11, 33 ; id. Verr. 2, 1, 10; id. Fin. 3, 12. — Pass.: versus aequo prima et media et extrema pars attenditur, Cic. de Or. 3, 50.— With Inf. or ace. c. inf. as obj. ; quid l'uturum est, si pol ego hanc discere artem attenderim ? Pompon, in Non. 238, 17 : non attendere superius il- lud ea re a se esse concessum, Cic. Acad. 2, 34 fin. — With relat. clauses: quum at- tendo, qua prudentia sit Hortensius, Cic. Quint. 20, 63 ; id. Inv. 1, 6 : forte lubuit attendere. quae res maxume tanta nego- tia sustinuisset, Sail. Cat. 53, 2 : attende. cur, etc., Phaedr. 2 prol. 14 ; Juv. 10, 251. — With de: quum de necessitate atten- demus. Cic. Partit. Or. 24, 84. PostAug. with Dat. : sermonibus malignis, Plin. Ep. 7, 26 : cui magis quam Caesari at- tendant? id. Pan. 65, 2; Sil. 8, 591. So in Suet, several times in the signif, To study, engage in the study of-=^studere: eloquendae plurimum attendit Suet. Ca- lig. 53 : juri, id. Galb. 5 ; id. Ner. 56. — c. Animo (ante- and post-class.) : nunc quid petiim, aequo animo attendite. Ter. Hec. prol. 20 : quid istud sit, animo attendatis, App. Flor. 7(0. 9. 3. 7*° strive eagerly for something, long for: puer ne attenderis petere a me id quod nefas sit concedi tibi, Att. in Non. 238, 19.— Whence attentus (adt.), a, um, Pa. X. Di- rected to something, attentive, intent on : animus, Ter. Andr. 2, 1, 3: aureis ani- mumque, Lucr. 6, 921 ; eo Hor. S. 2, 1, 19 : si attentos animos ad decoris con- servationem tenebimus, Cic. Off. 1, 37, 131 : eaque dum animis attentis admiran- tes excipiunt, id. Or. 5S, 197 : acerrima atque attentissima cogitatio, a very acute and close manner of thinking, id. de Or. 3, 5 : et attentum monent Graeci a prin- cipio faeiamus judicem et docilem, id. ib. 2, 79, 323 ; so id. ib. 2, 19, 80 ; Inv. 1, 16, 23 ; Her. 1. 4 : judex circa jus attentior, Quint. 4. 5, 21 ; Hor. Ep. 2, 1, 172. 2. Intent on, striving after something, careful, esp. attentive to gain, sedulous for wealth, frugal, industrious : unum hoc vi- tium senectus affert hominibus, artentio- res sumus ad rem omne9, Ter. Ad. 5, 3, 48: id. ib. 5, 8, 31: rum enim quum rem habebas, quaesticulus te faciebat attentio- rem, Cic. Fam. 9, 16, 7 : paterfamilias et prudens et attentus, id. Quint. 3; Hor. Ep. 1, 7, 91 : asper et attentus quaesitis. id. Sat. 2, 6, 82 Heind. : vita, Cic. Rose'. Am. 15, 44 Matth. : qui in re adventicia et hereditaria tam diligens, tarn attentus csEet, Cic. Verr. 2, 2, 48 : antiqui attenti continentiae, VaL Max. 2, 5, no. 5. Adv. attente, Attentively, carefully, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 14 ; Cic. Phil. 2, 5 ; Clu. 3 fin. ; de Or. 2, 35, 148 ; Brut. 54, 200 ; Fam. 7, 19 ; Gell. 4, 15.— Comp. Cic. Clu. 23; Fin. 5, 2 ; Sail. Cat. 52, 18; Hor. Ep. 2, 1, 197.— Sup. Cic. , Polished, too ■much refined, affected : itaque ejus oratio nimia religione attenuata, doctis et atten- te audientibus erat illustris, etc., hence his discourse was so delicately formed, through excessive scrupulousness, that, etc., Cic. Brut. 82. — c. Meagre, dry, without orna- ment : attenuata (oratio) est, quae demis- sa estusque ad usitatissimampuri sermo- nis consuetudinem, Cic. Her. 4. 8 : atten- uata verborum constructdo, id. ib. 4, 10, 15. — Comp. not in use. — * Adv. attenuate, Cic. Brut 55. at-termlno (adt), are, v. a. To set bounds to, to measure, limit : Deos tilo humano, Arnob. 3, p. 107. ATTh at-tero (adt), trivi, tritum, 3. (perf. atterui, Tibull. 1, 4, 48 ; cf. Veil. Long. p. 2234 P.), v. a. To rub one thing upon an- other ; hence, in gen., to rub, and by nib- bing to diminish; to waste, wear away \ weaken, impair, to exhaust (most frequent ', since the Aug. per., in Cic. only once as I Pa. ; v. below) : Cerberus leniter atte- rens caudam, rubbing against or upon (' sc. Herculi), *Hor. Od. 2, 19, 30 : asi- nus spinetis se scabendi causa atterens, Plin. 10, 74, 95 : aures, * Plaut. Pers. 4, 9, 11 (cf. antestor) : bucula surgentes atte- rat herbas, bruises, tramples upon, Virg. G. 4, 12: opere insuetas afteruiese ma- nus, Tibull. 1, 4, 48 ; Prop. 4, 3, 24 ; Plin. 2, 63, § 158. So dentes, id. 7, 16. 15 : ves- tem, Ulp. Dig. 23, 3, 10 ; Col. 11, 2, 16 ; Cels. praef. — Poet, of the sand worn loose by the water flowing over it : Ov. : M. 2, 456. 2. Trop. : To destroy, waste, weaken, impair : postquam utrimque legiones. item classes saepe fusae fugataeque, et : alteri alteros aliquantum attriverant, Sail. J. 79, 4 : magna pars (exercitus) temeri- tate ducum attrita est, id. ib. 85, 46 : Ita- liae opes bello, id. ib. 5, 4 ; so Tac. H. 1 , 10 ; 2, 56; Curt. 4, 6 fin. ; cf. Drak. Sil. 2, 392 ; Tac. H. 1, 89 : nee publicanus atte- rit (Germanos), exhausts, drains, id. Germ. i 29 : famam atque pudorem, Sail. Cat. 16. 2: et vincere inglorium et atteri (and to suffer injury in his dignity or honor) sor- didum arbitrabatur, Tac. Agr. 9 Rup. : eo tempore, quo praecipue alenda ingenia atque indulgentia quadam enutrienda sunt, asperiorum tractatu rerum atte- runrur, are enervated, enfeebled, Quint. 8. prooem. 4 ; Juv. 16, 50. — Whence attritus (adt.), a, um, Pa. Rubbed off, worn off or away, wasted : ut rictum ejus (simulacri) ac mentum paullo sit at- tritius, * Cic. Verr. 2, 4, 43 : ansa, Virg. E. [ 6, 17 : vomer, scoured bright, id. Georg. 1. ; 96 ; cf. Juv. 8, 16 Rup. : caelaturae, Plin. ■ 33, 12. 55 ; Petr. Sat 109, 9. 3. In medicine, attritae partes cr subst. attrita, orum, ti. (sc. membra) Bruised. ' excoriated : Plin. 24, 7, 28 ; id. 30, 8, 22. 4. Attrita irons, trop. : A shameless, im- \ pudent face (lit., a smooth face, to which shame no longer clings ; cf. perfrico) : Juv. 14, 242 Rup.— Sup. and Adv. not used. * atterraneUS (adt), a, um, adj. [ter- raneus] Coming from the earth : fulmina. Sen. Qu. Nat. 2, 49 dub. • , * at-tertiarius (adt). a, um, adj.= {TTiTpiTos, The whole and a third, Vitr. 3, 1 ; cf. as. * attertiatUS (adt), a, um, Part, of a verb not in use, attertio, are fad- tertius] Boiled down to a third part : lix- ivium attertiatum, Plin. Valer. 1. 29. attestatlO (adt), onis, /. [attestor] An attesting, attestation, testimony (only in the follg. exs.) : Macr. Somn. Scip. 2, 9 ; Trebell. XXX., Tyr. 30. at-testor (adt), atus, 1. v. dcp. To bear witness to, attest, confirm, corroboratt (very rare, and not before the Aug. per. : for in Cic. Sull. 29 fin. the reading should be, with Cod. Erf. and Lambin., ad tos- tandam omnium memoriam ; v. Frotsch. in h. 1.) : hoc attestatur brevis Aesopi tab- ula, Phaedr. 1, 10, 3 ; Plin. H. N. praef. § 10 : M. Cato id saepenumero attestatus est, Gell. 4, 12. Hence attestata rulgura, in the lang. of omens, Lightnings which confirm that which was made known by pre- vious lightnings, confirmatory (opp. to 1 peremptalibus, which cancel, annul, what 1 was previously revealed) : " attestata (ful- mina), quae prioribus consentiunt," Sen. Q. N. 2, 49 : " attestata dicebantur fulgu- i ra, quae iterato fiebant, videlicet significa- ' tionem priorum attestantia," Fest p. 11 ; . cf. MttlL Etrusk. 2, p. 170. at-texo (adt), exui, extum, 3. To weave on or to something (rare, and only in prose) : turres contabulanrur. pinnae loricaeque ex cratibus attexuiiUir, Caes. . B. G. 5, 40 : attexti capite crinrs. App. Met. 11, p. 260, 35. Hence. 2. In gen.. . To add to: secundum actum, Var. R. R. 2, 5, 2 : vos autem ad id, quod erit im- mortale, partem attexitote mortaVm, Cic. Univ. llj?n. AtthiS (Attis), idis, adj. fern., 'Are',,. 167 ATTI Attic or Athenian : matres, Mart 11, 53 : lingua, App. Met. 1 praef. Oudend. — Hence, 2. Subst. : a. An Athenian wom- an, Sen. Hip. 107. Esp. Philomela ; and since she, ace. to the table, was changed to a nightingale, meton., The nightin- gale : Mart. 1, 54, 9. Also Procne, ffie sis- ter of Philomela, ace. to the fable (of. Sen. Here. Oet. 200), changed into a swallow ; hence, meton., The swallow, id. 5, 67. — 1), A female friend of Sappho, Ov. H. 15, 18 Loers. — c. A name for Attica: Lucr. 8, 11 L5 ; Sidon. Carm. 5, 44 ; cf. Mel. 2, 3, i ; 7, 10. Attianus, v. Attius, no. 1. Attica, ae, /■> 'A-ttiic/j, 1. The most .i/s'iuguisited province of Greece, situated in Hellas proper, with Athens as capital, Mel. 2, 3, 7 ; Plin. 4, 1, 1 '; 7, 11 ; Ter. Eun. 1 , 2, 30. et al. — 2. The name of the daugh- ter of T. Pomponius Atticus, Cic. Att. ! 2, 1 : of Atticula. 1. Attice, a dv. In the Attic or Athe- nian manner ; v. Atticus. 2. Attice, ,es,/ adj., 'ArTiKh, Attic : uchra, quae Attice nominatur, Cels. 5, 18, no. 19 (cf. Plin. 37, 10, 66 : Ochra Attica). t atticisso, are, v. n.=arnKiC(i), To imitate the Athenian manner of speaking : hoc argumentum graecissat, tamen non atticissat. verum sicilicissitat, Plaut. Men. prol. 12 ; App. Flor. no. 18, p. 362, 12. Atticula, ae, /■ Daughter of Atticus, i 'ic. Att. 6, 5 ; v. Attica, no. 2. t atticurgres, is. adj. — aTriKovpYi'is, Made in the Attic manner : Vitr. 3, 3 ; so id. 4, 6 AttlCUS, a, um , a dj-> 'ArriKrSs, Of or pertaining to Attica or Athens, Attic, Athe- nian : Athenae, Plaut. Ps. 1, 5, 2; Rud. 3, I. 3fi, et al. : civis, id. Poen. 1, 2, 159 ; Ter. Andr. 1, 3, 16 : disciplina, Plaut. Cas. 3, ."). 24 : lines, Hor. Od. 1. 3, 6 : regio, Plin. 10, 12, 15 : thymurn, id. 21, 10, 31 : mel, ■ '/ Mount Hymettus, id. ib. : apis, Ov. Tr. 5, 4, 32 : sal, Plin. 31, 7, 40 : columnae, f irme.d in the Attic manner, id. 36, 23, 56 ; ■ 1'. atticurges : ochra, id. 37, 10, 66 ; cf. 2. Attice : pellex, i. e. Philomela, Mart. 10, ~>L : cf. Ov. M, 6, 537: fides, i. e. sincere, firm, proverb., Veil. 2, 23, 4 : profluvius, ;i disease of animals, the glanders, Veg. Vet. 1, 17 and 38. ("Attici, orura, The Athenians, Phaed. 1, 2, 6.) — 2. In refer- ence to science and art, esp. eloquence, Atticus is an appel. for the highest grade «ir style of them : Cic. Opt. Gen. Or. 3 ; cf. id. Brut. 82 sq. : Demosthenes, quo ne Athenas quidem ipsas magis credo fuisse Atticos, id. Or. 7: lepos, Mart.. 3, 20.— Hence Attici, Orators of the Attic stamp ; opp. to Asiani (v. Asianu-s) : et antiqua quidem ilia divisio inter Atticos atque Asianos fuit : quum hi pressi et integri, rontra inriati illi et inanes habereutur; in iiis nihil superflueret, illis judicium max- ime ac modus deesset, etc., Quint. 12, 10, 1 6 sq. — Adv. Attice : Cic. Brut. 84 ; Quint. 12, 10, 18. — And transf. to other things, Excellent, pre-eminent, preferable : logi, Plaut. Pers. 3, 1, 66. — 3. A surname of the Roman, T. Pomponius, the intimate friend of Cicero, given to him on account of his eloquence. His biography is found in Nepos. — 4. The name of some other miters ; cf. Spald. Quint. 3, 1, 18. attigo (adt), v. attingo. . attlffUUS (adt.), a, urn, adj. [attingo, like anibiguus, assiduus, continuus, from ambigo, assideo, contineo, etc.] Touching something, bordering on, contiguous to (only post-class.) : domus, App. Met. 4, p. 148, 7 ; nemus, id. ib. 6, p. 178, 18 ; so Paul. Nol. Nat. XIII. S. Fel. 333 ed. Murat. *at-tillo (adt.), are, v. a. [from til- i.o, whence titillo] To tickle, please : Jul. Valer. Pies gest. Alex. M. 3, 41. attflus, i. m. A kind of large fish in 1lic Po, Acipenser huso, L. ; Plin. 9, 15, 17 (* called by the Ital., Ladano or Adello). Attin, v - Attis. attinae (adt.), arum, /. [nttineo] Stones built up like a wall for a boundary mark, Sic. Fl. p. 4 and 6 Goes. at-tineo, tinui, tentum, 2. v. a. and II. (teneo]. I. v. a. (so only post-class., or among the histt, ; most freq. in Plaut. and Tac.) To hold something to something, to bring 168 ATTI Hear by holding: aliquem ante oculos. Plaut. Men. 5, 1, 30. 2. To hold to something, to detain at some point (place, time, etc.), or in some action, so that U cunproceed no further (for which, in the class, lang., retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, delay : testes vinc- tos, Plaut. True. 4, 3, 63 ; id. Bacch. 2, 2, 3 : animum, id. Mil. 4, 8, 17 : lectos viros castris attinere, Tac. A. 2, 52 ; id. ib. 6, 17 : prensam dextram vi attinere, id. ib. 1, 35 ; id. ib. 2, 10 ; id. ib. 3, 71 fin. : cunc- tos, qui carcere attinebantur, necari jus- sit, id. ib. 6, 19 ; id. ib. 3, 36 fin. ; id. ib. 12, 68; 13,15; 27; 15,57: sed ego comperior Bocchum Punica fide simul Romanos et Numidam spe pacis attinuisse (* detained, amused), Sail. J. 108 fin. : ad ea Corbulo, satis comperto, Vologesen defectione Hyr- caniae attineri, is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin. ; so id. ib. 13, 50 ; 14, 33 ; 56 fin. ; 16, 19; Hist. 2, 14 fin.— Hence 3. To hold as possession, to have pos- session of, to occupy, keep, guard., preserve : quamque attinendi magni dominatus si- ent, Terent. Frgm. in Cic. Or. 47 : ripam Danubii, Tac. A. 4, 5. II. i>- n. 1. To stretch out to an object, to reach to : nunc jam cultros attinet i. e. ad cultros. already he is reaching forth for the knife, Plaut. Capt. 2, 2, 16 Lind.— Hence of relations of place : To extend or stretch somewhere: Scythae ad Borysfhe- nem atque inde ad Tanain attinent, Curt. 6, 2, 9.— Hence 2. To belong somewhere; only in the third person : hoc (res) attinet-(more rar. haec attinent) ad me (still more seldom simply me) or abs. hoc attinet, this be- longs to me, concerns me, pertains or ap- pertains to me, relates or refers to me ; cf. Rudd. 2, p. 209 (this the most usu. class, signif. of the word) : a, Attinet (attinent) ad aliquem : negotium hoc ad me attinet, Plaut. Bac. 2, 2, 51 : num quidnam ad filium haec aegritudo attinet? id. ib. 5, 1, 24 : nunc quam ad rem dicam hoc atti- nere somnium, id. Rud. 3, 1, 19 ; id. Most. 1, 3, 4 : quid istuc ad me attinet ? id. Poen. 3, 3, 24 ; so id. Trin. 4, 2, 136 ; 4, 3, 58 : quod quidem ad nos duas attinuit, id. Poen. 5, 4, 9, et saep. : comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere, Ter. Andr. 1, 1, 64 ; so id. ib. 1, 2, 16 ; Eun. 4, 6, 6 ; Ad. 1, 2, 54 ; 2, 1, 32 ; 3. 1, 9 ; Phorm. 3, 1, 17 ; Lucr. 3, 864 ; id. 4, 34 : vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad earn civitatem attinet, demon- strabitur (?in respect to), Cic. Verr. 2, 2, 5 : quod ad me attinet, id. Qu. Fr. 2, 1 ; so id. Att. 5, 17 ; Fam. 1, 2, et al. : quod ad provincias attineret, Liv. 42, 10; so id. 23, 26, et al. : tamquam ad rem atti- neat quicquam, Hor. S. 2, 2, 27, et al. : sed quid i6tae picrurae ad me attinent? Plaut. Men. 1, 2, 36; id. Pers. 4, 3. 27; Ter. Heaut. 1, 1, 24 : cetera quae ad co- lendam vitem attinebunt, Cic. Fin. 4, 14, 38. — b. Attinet (attinent) me : neque quemquam attinebat id recusare, Cic. Quint. 19 : de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, id. Herenn. 3, 11 fin. : in his, quae custodiam religionis attinent, Val. Max. 1, 1, no. 14. — c. Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an Inf. as subject, {act. and pass.), It concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance : ea conqui- sierunt, quae nihil attinebant, Cic. Her. 1, 1 : nee patitur Scythas .... Parthum dicere, nee quae nihil attinent, Hor. Od. 1, 19, 12 : de quo quid sentiam nihil atti- net dicere, Cic. Fam. 4, 7, 3 : nihil enim attinet quemquam uominari, id. Leg. 2, 17, 42 : quia nee eosdem nominari atti- nebat. Liv. 23, 3 fin.: nee attinuisse demi securim, quum sine provocatione creati essent, interpretabantur, id. 3, 36 ; so id. 2, 41; 6, 23; 38; 34, 3; 36, 11; 37, 15; Hor. Epod. 4, 17, et al. — And in pregn. signif. : It belongs to, is serviceable, use- ful, or avails for, etc. : quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis dis- crepare ? Cic. Fin. 4, 22 : ea re non venit, quia nihil attinuit, id. Att 12, 18 : nee vic- toribus mitti attinere puto, Liv. 23, 13 : sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri, Col. 2, 21, 6. at-ting'o (adt), tigi, actum, 3. (ante- ATTI class, parallel form attigo, ere, v. be- low ; cf. tango, attingem = attingam, ace. to Fest p. 22 ; cf. Lindem. ib. not. 26, and Comment, p. 338. Concerning attigo, are, v. fin.) To touch, come in con- tact with (constr. regul. as verb. act. with the Ace. ; but in the poets with ad, v. be- low, no. 3, c and e) : mento summam aquam, old poet in Cic. 'fuse. 1, 5, 10 : vestem, Att. in Non. 75, 32 ; Lucr. 4, 625 : neque enim ullum hoc frigidius flumen attigi, Cic. Leg. 2, 3 : prius quam aries murum attigisset, Caes. B. G. 2, 32 : pe- dibus terrain, Nep. Eum. 5, 5 : (mediens) pulsum venarum attigit, Tac. A. 6, 50 : se esse possessorem soli, quod primum D. Augustus nascens attigisset, Suet Aug. 5 (cf. Ov. Tr. 4, 3, 46 : tactaque nascenti corpus haberet humus, ace. to the prac-, rice of laying new-born children upon the ground; v. tollo). — Poet: (Callisto) miles erat Phoebes, nee Maenalon attigit (nor did there tread, touch) ulla Gratior hac Triviae, Ov. M. 2, 415. 2. With particular access, ideas : a. To touch one by striking, or (rarely) to seize upon, to catch, etc.. in a iiostile man- ner : ne me attigas : si me tagis, etc., Plaut. As. 2, 2, 106 ; id. True. 2, 2, 21 : ne attigas puerum istac causa, id. Bacch. 3, 3, 41 (also quoted by Non. 75, 33) ; Ter. Ph. 2, 3, 91. So of lightning : To strike one : ICTV. FVLMINIS. ARBORES. ATTACTAE. ardverint., Frgm. Fratr. Arval. in Orell. no. 961 ; cf. Fest. s. v. scribonianum, p. 258, nol. 5, and s. v. obstitum, p. 192 : si Vestinus attingeretur, Liv. 8, 29 ; so Suet. Ner. 38. — \y. Of lovers: aliquam, To touch one lovingly or immodestly, to have sexual intercourse with : virginem, Ter. Hec. 1, 2, 61 ; so id. Phorm. 5, 8, 29 ; Catull. 67, 20; Tib. 1, 6, 53.— c. To touch by feeding or cropping : nulla neque amnem Libavit quadrupes, nee graminis attigit herbam, Virg. E. 5, 26.— d. Of local relations : To come to a place, to approach, reach, arrive at, or attain to a place (class., esp. i'req. in the histt ) : aedes ne attingite, Plant. Most 2, 2, 37 : ut primum Asiam attigisti. Cic. Q. Fr. 1, 1 , 8, 24 : cum primis navi- bus Britanniam attigit, Caes. B. G. 4, 23 : Siciliam, Nep. Dion. 5, 3 : Syriam ac le- giones, Tac. A. 2, 55 : saltuosos locos, id. fb. 4, 45 : Urbem, id. Or. 7 fin. ; so Suet Tib. 60 ; Calig. 44 ; Vesp. 4, et al.— Hence transf., e. Of boundaries in space : To be neighboring to, to lie near, border upon, be contiguous to, touch : Cappadociae re- gio, quae Ciliciam attingeret, Cic. Fam. 15, 4, 4 ; id. Pis. 16 fin. : (stomachus) utra- que ex parte tonsillas attingens, etc., id. N. D. 2, 54, 135 : eorum tines Nervii at- tingebant, Caes. B. G. 2, 15 : item, col- legia. QVAE. ATTINGVNT. EIDEM. FORO.. Orell. no. 3314 ; Catull. 64, 75. 3. Trop. : a. J" gen., To touch, affect, reach : nee desiderium nostri nos attigit ullum, Lucr. 3, 935 : ante quam voluptas aut dolor attigerit, Cic. Fin. 3, 5 : nimi- rum me alia quoque causa delectat quae te non attingit, id. Leg. 2, 1, 3 : quo studio providit, ne qua me illius temporis invid- ia attingeret, id. Fam. 3, 10, 10 : si qua de Pompejo nostro tuendo .... cura te attin- git, id. Att. 9, 11 A. : erant perpauci, quos ea infamia attingeret, Liv. 27, 11, 6 : gau- dia (* to enjoy), Prop. 1, 19, 9 : vox, sonus, attigit aures, Val. Fl. 2, 452 ; Claud. Bell. Get. 412; Manil. 1, 326. — Esp., b. To touch upon something in speaking, etc.. to mention slightly : paucis rem, Plaut. True. 4, 4, 11 : summatim attingere, Lucr. 3, 262 : quod perquam breviter perstrinx atque attigi, Cic. de Or. 2, 49, 201 ; ic Fam. 2, 4 fin. : si tantummodo summa attigero, Nep. Pelop. 1 : invitus ea, tarn quam vulnera, attingo, sed nisi tacta trac tataque sanari non possunt, Liv. 28, 27 ut seditionem attigit, Tac. A. 1, 35 ; Sue Galh. 3, et al. ; Catull. 39, 13, et al.— t To come in contact with something by a. tion, i. e. to undertake, enter upon son course of action (esp. mental), to app' one's self to, be occupied, meddle with, t take in hand, manage : quae isti rhetore» ne primoribus quidem labris attigissent, Cic. de Or. 1, 19, 87 ; cf. id. Coel. 12 ; Arch. 8 : egomet, qui sero ac leviter Graecas literas attigissem, id. ib. 1, 18, ATTO !2 : orationes. id. Or. 13, 41 : poeticam, Nep. Att. 18, 5 ; so Suet. Aug. 85 : libera- tes disciplinas omnes, Suet. Ner. 52 : sta- dia, id. Gramm. 9 : ut primum forum at- tigi, i. e. acceesi, adii, applied myself to public, affairs, Cic. Fam. 5, 8, 3 : arma, Liv. 3, 19 : militiam resque bellicas, Suet. Calig. 43 : curam reip., id. Tib. 13 : ad Venerem seram, Ov. A. A. 2, 701. — d, (ace. to no. 2, d) To arrive somewhere: quod ab illo attigisset mincius, Plaut. Bac. 2, 2, 19 (cf. id. ib. 3, 5, 3 : si a me tetigit nuncius).— e. (ace. to no. 2, e; To come in contact with any thing in qualities, to come near to it, be similar; or to belong, appertain to, to concern, relate to : quae niliil attingunt ad rem nee sunt usui, Plaut. Merc. 1, 1, 32 : haec quemque at- tigit, id. ib. 20 : attingit animi naturam corporis similitudo, Cic. Tusc. 4, 13, 30 ; id. Fam. 13, 7, 4 ; id. Qu. Fr. 1, 1, 1 : quae non magis legis nomen attingunt, quam si latrone8 aliqua sanxerint, id. Leg. 2, 5 : Segestana, Centuripina civitas, quae cum omciis, fide, vetustate, turn etiam cognatione populi Romani nomen attin- gunt, id. Verr. 2, 5, 32 : (labor) non attin- git deum, id. N. D. 1, 9, 22 : primus ille (locus), qui in veri cognitione consistit, maxime nataram attingit humanam, id. Off. 1,6; id. Tusc. 5, 33 ; id. Fin. 5, 9.— *£ &>' 1 u >d eam humanitus attigisset, for the usu. accidisset (v. accido no. 4, 6), if any misfortune tiad happened to her, App. Apol. p. 337. I^That in Turpil. in Non. 75, 30: ne me nttiga atque aufer manum, the reading attiga for attigas or attige is cor- rect, might yet be questioned. * at-ting'UO (adt), tinctus, ere, v. a. To moisten, to sprinkle or smear over with a liquid, Veg. Vet. 1, 11, 7. AttiSi Idis (also Atthis or Atys, yos) (and Attin, Inis, Macr. S. 1, 21, p. 313 Bip.), m., "Arris ("Arru?, "Am, "JLrnv), A young Phrygian shepherd, whom Cybele loved, and made her priest on conditionfof perpetual chastity ; bat he broke his vow, became insane, and emasculated himself, Catall. 63 ; Ov. M. 10, 104 ; Fast, 4, 223 ; Serv. Virg. A. 9, 116 ; Macr. S. 1, 21. * at-tltulo (adt.), are, v. a. To name, entitle: Rutin, de Orig. AttlUS C6S correctly Accius, Grotef. Gr. a p. 200 ; Osann. Anal. crit. p. 60, al- though inscriptions have also Accius : cf. Garat. Exeurs. VI. ad Cic. Plane. 24, p. 259), ii, m., "Arnos, L.—A distinguished Rom. poet of the ante-class, per., younger than Pacuvius, and his rival in tragedy and comedy. Of his poems a considera- ble number of fragments yet remain; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 44 and 45, and Schmid Hor. Ep. 2, 1, 56.— Whence At- tianUS (Ace), a, um, adj. Of or per- taining to Attius: versus, Cic. Fam. 9, 16, 4 : Attianum illud : nihil credo augur- ibus, etc., Gell. 14, 1, 34. — 2. Attius Navi- us, A soothsayer, who, in the presence and at the bidding of Tarquinius Priscus, cut in pieces a stone with a razor, Liv. 1, 36 ; Val. Max. 1, 4 no. 1 ; Cic. Div. 1, 17 ; 2, 38. — 3. P- Attius Varus, A praetor in Af- rica at the time of the civil war between Caesar and Pompey, Caes. B. C. 1, 13; Cic. Att. 7, 13.— Whence Atlianus, a, um, adj. Of or pertaining to Attius: milites, Caes. B. C. 1, 13: legiones, Cic. Att. 7, 15 and 20. (* 4. T. Attius, An or- ator of Pisaurum, in the time of Cicero, Cic. Clu. 23.) * at-tdlero (adt.), are, a. To bear, support : App. Met. 2, p. 90 ed. Oud. at-tollo (adt.), without perf. and sup. 3. v. a. To lift on high, lift or raise up, raise, elevate (cf. assurgere and astare no. 2) (in the poets and post-Aug. prose writ- ers very freq., but not in Cic.) : super limen pedes, Plaut. Cas. 4, 4, 1 : signa, id. ib. 2, 6, 5: pallium, i. e. accingere'(v. ac- cingo), Ter. Eun. 4, 6, 31 : ilium (regem) omnes (apes) . . . saepe attollunt humeris, Virg. G. 4, 217 : nee semel irrisus triviis attollere curat fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid : parvumque attollite natum, lift up, Ov. M. 9. 387 : caput, id. ib. 5. 503. So oculos humo. id. ib. 2, 448 : oculos contra, Prop. 1, 15, 37 ; Ov. M. 6, ATTO 605 : timidum lumen (id lumina, id. ib. 10, 293 : vultus jacentes, id. ib. 4, 144 : corpus ulnis, id. ib. 7, 847 : manus ad coe- lum, Liv. 10, 36 : cornua e mari, Plin. 9, 47, 43 : mare ventis, Tac. Agr. 10 ; cf. id. Ann. 6, 37 : Euphratem attolli (* swollen), etc. : se in femur, to lift one's self up, to rise, Virg. A. 10, 856 : ee in auras, Ov. M. 4, 722 : se recto trunco, id. ib. 2, 822 : se a gravi casu, Liv. 8, 7, 6 : a terra, Plin. 21, 11, 36. Also middle signif. : e mediis are- nis hunc (sc. Atlantem) in coelum attolli prodiderunt, Plin. 5, 1, 1 ; id. 5, 29, 31.— Of buildings : To erect, build : immensam molem, Virg. A. 2, 185 : arcem, id. ib. 3, 134 : attollitar opus in altitudinem XXV. cubitis, Plin. 36, 5, 4 no. 9 ; Tac. H. 5, 11. — Poet: Plin. Pan. 14, 3 ; cf. Virg. A. 9, 714. 2. 'Prop. : To raise, elevate, sustain; also, to enlarge, aggrandize by raising, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.) : Punica se quantis attollet gloria rebus, Virg. A. 4, 49 : ultro implacabilis ardet attollitque animos, id. ib. 12, 4 : ad consulatus spem attollere animos, Liv. 22, 26 : rectos ac vividos an- imos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis, Plin. Pan. 44, 6 : frangic et attollit vires in milite causa, Prop. 4, 6, 51 : attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus, Luc. 7, 11 : quan- ta Ciceronis studio Brutus Cassiusque at- tollerentur, are praised, honored, distin- guished, Veil. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14 ; animadverti dici jam a quibus- dam, exornari etiam nimium a me Bru- tum, nimium Cassium ornari.) So also Tacitus : insignibus triumphi, Tac. A. 3, 72 ; id. Hist. 2, 90 ; 3, 37 ; 4, 59 ; Agr. 39 : res per similitudinem, Quint. 8, 6, 68 : his (irons) contrahitur, attollitar (is drawn up or raised), demittitur, id. ib. 11, 3, 78 : belloque et armis remp., Tac. H. 4, 52 : cuncta in majus attollens, Tac. A. 15, 33 : sua facta, suos casus, id. Agr. 25. {EJP Concerning Pacuv. in Non. 286, 4, v. attulo. at-tondeo (adt.), ondi. onsum, 2. v. a. {perf. redupl. sync. attotonse = attoton- disse or attondisse, Virg. Cat. 8, 9 : * at- tondi = attonderi, Veg. Vet. 2, 28, 36), To shave, shear, clip, crop (rare, and mostly poet.) : rusticus Satarni dente relictam persequitur vitem attondens, pruning, he cuts off the vine around, Virg. G. 2, 407 : caput attonsum, Cels. 4, 3. So ad cu- tem, Scribon. Comp. 10. — Poet. : To eat away, gnaw at : tenora attondent virgulta capellae, Virg. E. 10, 7 : attonsa arva, i. e. fed down, Luc. 6, 84 : attonsa prata, Aus. Mos. 203. — Trop. : consiliis nostris laus est attonsa Laconum, shorn, i. e. dimin- ished, lessened, poet, in Cic. Tuse. 5, 17 (as transl. of the Gr. 'Hiurepais-(3ov\a7s Yxaprn ulv eKtipnro 6oiav, Plut. 2, p. 1098) : attondere aliquem, i. e. to cheat, fleece (cf. admutilo), Plaut. Capt. 2, 2, 18. And in the pun : attonsae hae quidem ambae usque sunt (oves), id. Bacch. 5, 2, 7 ; id. ib. 5, 1, 9 : metao, si senex resciv- erit, ne ulmos parasitos faciat, quae inrque attondeant, to cudgel, beat me soundly, id. Epid. 2, 3, 6. attonitc (adt), adv. Enthusiastical- ly ; v. attono, Pa. Jin. attonitUS (adt.), a, um, v. the follg. Pa. at-tdno (adt), ui, itum, 1. ». a. To thunder at; hence, to stun, stupefy, afflare (a poet, word of the Aug. period ; most freq. as Pa.) : altitudo attonat, Maecen. in Sen. Ep. 19 : quis furor vestras attonuit mentes ! Ov. M. 3, 532 ; id. Her. 4, 50.— Whence attonitus (adt), a, um, Pa. Struck by thunder; hence trop. as in Gr. l^tjpov- rn8e : S, ipSpbvrrjTas, stunned, terrified, stu- pefied, alarmed, astonished, amazed, con- founded, thunderstruck : " attonitus est stupefactus. Nam proprie attonitus dici- tur, cui casus vicini fulminis et sonitas tonitruum dant stuporem," Serv. Virg. A. 3, 172 : " quo fragore edito concidunt homines, exanimantur, quidam vero vivi stupent, et in totum sibi excidunt, quos vocamus attonitos, quorum mentes sonus ille coelestis loco pepulit," Sen. Q. N. 2, 27: aures, Curt 8, 4, 2;-Petr. S. 101: talibus attonitus visis ac voce deorum, ATTR Virg. A. 3, 172: attonitus tanto misera- ruin turbine rerum, Ov. M. 7, 614 ; so id. ib. 4, 802 ; 8, 778 ; 9, 409 ; 574 ; 11, 127, and 8, 682, et al. ; Liv. 1, 47 ; 2, 12 ; 5, 46 ; 3, 68 fin. ; 7, 36 ; 30, 30 ; 39, 15 ; 44, 10 ; Tac. H. 4, 49. Also without the addition of an abl. : Ov. M. 2, 463 : mater . . . atton- itae diu similis fuit, id. ib. 5, 510 ; so id. ib. 6, 600 ; 12, 498 ; Liv. 10, 29 ; Suet. Caes. 28; Claud. 38; Domit 17.— Poet. c. Gen. : attonitus serpentis equus, Sil. 6, 231. Also poet, transf. to inanimate things : neque enim ante dehiscent at- tonitae magna ora domus, Virg. A. 6, 53 (but aec. to Serv. in an act. sense, synon. with attonitos facientis, stnpcndac, stun- ning, terrifying, as pallida senectus, etc.) : mensa, Val. Fl. 1, 45 : arces, Sil. 4, 7 Drak : quorundam persuasiones, Plin. 29, 1, 8. — *b. Seized with a furious inspiration, infuriated, inspired, frantic : attonitae Baccho matres, Virg. A. 7, 580 ; so Stat. Silv. 5, 1, 116 : Vates, * Hor. Od. 3, 19, 14.—* Ado. attonite, Plin. 30, 1, 4. attonsus (adt), a, um, Part., from attondeo. * at-torqueo (adt.), ere, v. a. To hurl, swing upward {ad designating direc- tion upward, as in assurgo, attollo ; cf. ad. inil.) : jaeulum attorquens, Virg. A. 9, 52 Heyne. at-tprreo (adt), ere, v. a. To bake, roast (cf. assicco) (only in Apic.) : mices, Apic. 4, 2 ; id. 7, 5. attractlO (adt), onis,'/: [attraho] A drawing together, contraction (very rare) : literarum, Var. L. L. 5, 1, 5 : rugarum, Pall. Apr. 4 fin. . * attractorius ( adt -). a. «•», adj. [id.] Having the power of attraction, at- tractive: virtus (sulphuris) est attractoria, Aem. Macer 4, 19. 1. attractus (adt). a, um, Part., from attraho. * 2. attractus (adt.), us, m. [id.] A drawing to, attraction : Dictys 5, 11. at-traho (adt), xi, ctum, 3. v. a. To draw to or toward one's self, to attract, draw to with force, draw (rare, but class.) : adducitar a Veneriis atque adeo attrahi- tur Lolliu5, Cic. Verr. 2, 3, 25 : te ipsum putare me attractam iri, si de pace aga- tur, id. Att. 10, 1, 3 : aliquem Romam, id. Fam. 7, 10 fin. : tnbunos attrahi ad se jus- sit, Liv. 29, 9 fin. ; Cels. 7, 29 : magnes attrabens ferrum, Plin. 36, 16, 25: pulmo attrahens ac reddens animam, id. 11, 37, 72 : vultus tuus colligit rugas et attrahit frontem, Sen. Ben. 6, 7, et al. : quae cau- sa attraxerit Arpos, Virg. A. 11, 250 ; Ov. M. 14, 63 : ducem attrahite hue vinctum, id. ib. 3, 563 : arcus, id. Rem. Am. 435 : amnes attrahere auxilio sitientibus hortis, Col. 10, 24. — Trop.: nihil esse quod ad se rem ullam tarn alliciat et tarn attrahat quam ad amicitiam similitudo, Cic. Lael. 14, 50 : recepi causam Siciliae ; ea me ad hoc negotium provincia attraxif, prompt- ed, moved, incited, id. Verr. 2, 2, 1 : qtian- doquidem in partes, ait, attrahor, Ov. M. 5, 93 : discipulos, id. Fast. 3, 830,— Whence * attractus (adt), a, um, Po. Drawn or attracted ; of the brow : contracted, knit : irons attractior, Sen. Ben. 4, 31 ; cf. adductus. attrectatio (adt.), onis, /. [attrecto] X, A touching, handling (post-Aug.) : Gell. 11, 18, 23 : boves, frequenti manus attrectatione mansuescere, Pall. Mart. 12, 1, et al. — 2, In gramm., A term applied to words which denote a taking of many things together ; as, fasceatim, Quint 1, 4, 20. attrectatus (adt.), us, m. [id.] A handling, touching, feeling : Pac. in Cic. Tusc. 2, 21 fin. at-trectO; av i> atum, 1. v. a. [tracto] To touch, handle, esp. in an illicit man- ner : aliquem nimium familiariter, Plaut. Rud. 2, 4, 6 : uxorem alicujus, Cic. Coel. 8 fin. ; Suet. Nero 26; cf. contrecto : sig- num Junonis, Liv. 5, 22 : patrios penates, Virg. A. 2. 719 : feralia, Tac. A. 1, 62 fin. : libros contaminatis manibus, Cic. Harusp. Resp. 13: alienam rem, Sabin. Jus civ. ap. Gell. 11, 16, 20.— Trop. : facilis est ilia occursatio et blanditia popularis ; as- picitur, non attrectatur ; procul apparet, non excutitur (the figure derived from paintings or other works of art), it is 169 ATTU looked at, but not touched, not taken in tlic hand, etc., Cic. Plane. 12 Wund. Hence also, To appropriate to one's self: regias gazas, Liv. 34. 4, 2 : fasces securesque, id. 28, 24 : indecorum, attrectare quod non obtineret, Tac. A. 3, 52. at-tremo (adt.), ere, v. n. To trem- ble at a thills', t0 qnake (post-Aug., and very rare) : alicui, Stat. Th. 8, 81 : censu- rae alicujus, Sid. Ep. 6, 1. * at-trepido (adt.), are, v. n. To hobble along : attrepidate saltern : nam vos approperare haud postulo, Plaut. Poen. 3, 1, 41. * at-tribulp (adt.), atum, are, v. a. To press hard (* to thresh) : folliculus at- tribulatus, Aem. Mac. 4, 6. at-tribuo (adt.), tii, utum, 3. v. a. To attribute to, to associate, add or join to, to assign, bestow, give (class., but very rare in the poets) : pueros attribue ei, quot et quos videbitur, Cic. Att. 12, 30: video, cui Appulia sit attributa, assigned as a province, id. Catil. 2, 3 : insulae Rho- diis attributae, annexed, subjected, id. Q. Fr. 1, 1, 11 ; so Plin. 3, 20, 24 : equos gla- diatoribus, Caes. B. C. 1, 14 ; Liv. 24, 21 : pontifici sacra omnia, id. 1, 20. So of the assigning of state domains or other pos- sessions belonging to the public treasures : Suet. Tit. 8, et al. Hence of appropria- tions from the exchequer : pecuniam al- icui, Cic. Phil. 14, 14, 16 : ad aliquem rem pecuniam dare, attribuere, solvere, id. ib. 14, 14 Jin. ; so Liv. 40, 51. Also of pri- vate assignments : Cic. Att. 13, 2. Hence also aliquem, To assign to any one : at- tributes quod appellas, valde probo, i. e. my debtors, to whom I have referred you, Cic. Att. 13, 22. — Trop. : timor, quem mihi natura pudorque meus attribuit, Cic. Rose. Am. 4 ; Catull. 22, 20 : si alicui rei hujusmodi, legi, loco, urbi, monumento attribuetur oratio, i. e. if these are intro- duced speaking, Cic. Inv. 1, 52 fin. : cu- ram alicujus rei, Liv. 26, 49. 2. To join in addition, to add by way of increase: non attribuere ad amissio- nem amicorum miseriam nostram, Cic. Tusc. 3, 30. 3. Aliquid alicui, To attribute or im- pute to one the cause or blame of a thing, to charge with, ascribe to (cf. ascribo) : si eruditius videbitur disputare, attribuito Graecis literis, Cic. de Sen. 1 fin. ; id. de Or. 2, 3 fin. : bonos exitus diis immortal- ibus, id. N. D. 3, 37 : aliis causam calam- itatis, id. Verr. 2, 5, 41. 4. t. t.. To lay as a tax or tribute : his rebus omnibus terni in millia aeris attri- buerentur, Liv. 39, 44. — Whence attributus (adt.), a, um, Pa., lit, That is ascribed or attributed to an object ; hence subst. attributum, i, n. 1, (ace. to no. 1) Money assigned from the public treasury, Var. L. L. 5, 36, 49. — 2. In gram, lang., T he predicate, attribute, Cic. Inv. 1, 24, and 26^ Gell. 4, Ifin. attributlO (adt), enis, /. [attribuo] 1, The assignment of a money debt (cf. attribuo no. 1) : de attributione conhcies, Cic. Fam. 16, 24 ; id. Att. 15, 13, 5 ; so id. ib. 16, 1 and 3. Also of another kind of assignment: Graeci Fatum Ncpeatv vo- cant quod unicuique attributio sua sit ascripta, i. e. his fate is decided, meted out, App. de Mundo. — 2. In gram. : The predi- cate, attributes attributum, Cic. Inv. 1, 26. attributus (adt), a, um, Part, and Pa. ; from attribuo. attritlO (adt), onis, /. [attero] A rub- bing upon or against something, friction (perh. only in the follg. exs.) : Lampr. Elagab. 19 ; Marc. Cap. 3, p. 50. 1. attritus (adt.). a, um, v. attero Pa. 2. attritus (adt), us, m. [id.] A rub- bing on or against something (post-Aug.) : Plin. 8, 52, 78 : id. 9, 45, 68 ; 16, 40, 77 ; 37, 3, 2 ; Sen. de Ira 3, 4.— Hence, 2. In medicine : An inflammation of the skin caused by rubbing (cf. attero Pa.) : ulcera ex attritu facta, Plin. 33, 6, 35 ; so id. 26, 8, 58 ; 28, 16, 62. Attuarii* orum, m. A German tribe betveen the Rhine and the Elbe, Veil. 2, 105 ; Amm. 20, 10 (perh. the Chasuarii of Tacitus, Germ. 34 ; cf. Mann. Germ. p. 179, and Rupert. Tac. 1. c.) 170 AUCT X attubernalis, is, m. One who in- habits an adjoining hut, Fest. p. 11 [ad- taberna, like contubernium from conta- berna}. at-tulo (adt), ere, v. a. A very an- cient form for affero, To bring to : do- tem ad nos nullam attulat, Novius in Diom. p. 376 P. : ne quis vim attulat, Pac. ib. p. 378 P. (The latter passage, Non. 246, 4, apparently less correctly, reads : ne eum qui attollat.) Attys, v. Attis and Atys. Aturus ( on account of the length of the u, sometimes written Aturrus ; cf. Arabia. Once n, Luc. 1, 420), i, m., 'Arov- pios, A river in Aquitania, now Adour, Aus. Par. 4, 11 ; Mos. 468 ; cf. Mann. Gall. p. 116. tatypiIS) um . aa J- = arvTtos, That stammers in speaking, stammering : Coel. Sabin. in Gell. 4. 2, 5 ; so Ulp. Dig. 21, 1, 10. Atys or Attys. y°s, m., "Arm, "Arm (different from Attis. q. v.), 1. A son of Hercules and Omphale, father of Tyrrhe- nus and Lydus, and. ancestor of the Lyd- ian kings, who are therefore called Atyadae, Tac. A. 4, 55. — 2. The ancestor of the Gens Atia (cf. Atius), Virg. A. 5, 568 Wagner. 1. aUi A diphthong, whose pronuncia- tion in gen. differed but little from that of the same letters in German, was placed before consonants for av, e. g. nauta for navita, as inversely before vowels av for au, e. g. Agave for ayavb;, navis for vats. But the Greeks sometimes pronounced av, even before consonants, as av ; hence the soldiers of Crassus, ace. to Cic. Div. 2, 40, 84, would explain the exclamation Kavveias as cave, ne eas. The form Ja- num clusit for clausit shows that even in early Lat. au often passed into u, which in abluo = dTroXovoi is also short, on ac- count of the follg. vowel. Still more freq., esp. in low, popular lang., au was changed to o ; hence Clodius for Claudi- us, plostrum for plaustrum (whence plos- tellum), plodo=plaudo, suffoco from fau- ces, sodes from si audes, etc. ; cf. Var. R. R. 3, 3 fin. ; Suet. Vesp. 22; Fest. s. v. oeata, p. 189. The cases in which au appears to be put for a seem to rest either upon a misunderstanding, as Lau- rentia for Larentia, or upon the omission of a labial letter, as /awtumia for /ntomia, or tapicidina, awfero, and cufugio for ab- fero and afifugio (v. ab). On the other hand, it deserves to be remarked that, ace. to Terent. Maur. p. 2393 sq. P., au in many words, e. g. in auspieium, aurum, was pronounced with a long a, as in the Gr. uvpiov. — Cf. Schneid. Gr. 1, p. 58-62. 2. aU; inter}., v. hau. aucella (° r aucilla), ae, /. dim. [con- tr. from avicella, from avis] A little bird ; only post-class. (Var. L. L. 8, 40, 123, says expressly that it is not in use), App. Met. p. 656 Oud. and Apic. 4, 5 ; 5, 3, and 8, 7. * auCGO* ere. v. a. [avis, anal, to au- cupoj To observe something attentively : aliquem, Marc. Cap. 2, p. 46. auceps> cupis (cf. Schneid. Gr. 2, p. 183), m. [contr. for aviceps, from avis- capio] A bird-catcher, fowler : Plaut. Trin. 2, 4, 7 : veluti merulis intentus decidit auceps in puteum, Hor. A. P. 458 : as a bird-seller, id. Sat 2, 3, 227 ; Ov. A. A. 3, 669, et al. — Trop. : circumspice dum, ne quis nostro hie auceps sermon: siet, Plaut Mil. 4, 1, 9 (cf. id. ib. 3, 1, 14 : ne quis .... nostro consilio venator assit cum auritis plagis) ; id. Stich. 1, 2, 45 : voluptatum auceps, Cic. Acad. Frgm. in Aug. contra Acad. 3, 7 (Orell. IV., 2, p. 470) : auceps syllabarum, a minute and trifling critic, a caviler, id. de Or. 3, 55 fin. X auceta, v. augeo. AuchateS) ae, m., v. the following. Auchetae, arum, m., Avxi'Tnt,_ A Scythian people in the present Ukraine, Plin. 4. 12, 26. In sing., ace. to the Greek Auchates, An Anchatian, Val. Fl. 6, 132. aucilla; v. aucella. * auctariuni) " »• [augeo] An ad- dition or augmentation of a definite meas- ure: "auctarium dicebant antiqui, quod super mensuram vel pondus justum ad- jiciebatur," Fest. p. 13 ; Plaut Merc. 2, 4, 23. AUCT * auctlfer. era, erum, adj. [auctua- fero] Fruit-bearing, fruitful, fertile ■■ ter- rae, Cic. poet, in Aug. Civ. Dei 5. 8 (Orell. IV., 2, p. 515) as a free transl. of Horn. Od. 18, 135 and 136. auctlf ICO. are, v. a. [auctus-facio] To increase, enlarge ; in the lang. of sac- rifice like mactare and adolere, to honor by offerings (only in Arnobius) : cibis no- vis deos, Am. 7, p. 224 : honorem deo- rum, id. ib. ; so id. ib. p. 233. * auctlf iCUSi a, um, adj. [auctus- facio] Increasing, enlarging : Lucr. 2, 572. auctio* onis, /. [augeo] J,. An in- creasing, increase (post-class.) : dierum, Macr. Sat. 1, 14 : rerum crescentium, Fest. p. 15. 2. A public sale, auction (auctions were held either in an open place, or in partic- ular rooms or halls, called atria auctio- naria. There was a spear set up there- in, hasta ; the price was called out by a Praeco, and the article sold was adjudged to the highest bidder by the magistrate who was present. A money-broker, ar- gentarius, was also present to note down the price and receive the money or secu- rity for it ; v. Adam's Antiq. 1, p. 77 and 78) (this is the class, signif. of the word) : auctionem facere, Plaut. Men. 5, 9, 91-94 ; so id. Poen. 1, 3, 2 ; 5, 6, 27 ; Stich. 2, 2, 60 ; Cic. Quint. 4 ; Att. 12, 3, et al. : prae- dicare, to make known, proclaim, Plaut Stich. 1 , 3, 55 : proscribere, the same, Cic. Att. 13, 37 : proponere, the same, Quint. 6, 3, 99 : proferre, to defer, ad- journ, Cic. Att. 13, 13 : auctiones hastae, Suet. Caes. 50 : auctio hereditaria con- stituta, Cic. Caec. 5. 3. Meton. (ubstr. pro concrete): Goods to be sold al auction : quum auctionem venderet, Cic. Quint. 5, 19 (dub., others auctione). * auctldnalis, e, adj. [auctio] Of oi pertaining to an auction : auctionalia ium, n. Catalogues of auction sales, Ulp Dig. 27, 3, 1, § 3 (others actionalia). auctlonarius, a, um, adj. [id.] Of or pertaining to an auction, auctionary atria, wherein auctions were held, Cic. Agr 1, 3; Orell. no. 3883 (v. atrium no. 2) tabulae, catalogues of goods to be sold at auction, id. Cat. 2, 8, 18 Moeb. auctionorj atus, 1. v. dcp. [id.] Ti hold au auction, to sell at auction, put 7q at public sale : Cic. Agr. 1, 3 ; id. Dejot 9, 25 ; id. Agr. 2, 20 ; Caes. B. C. 3, 20 3. — * 2. As v. a. To buy at auction bona condemnatorum, Ascon. Cic. Verr 2, 1, 23. auctitO) are. v. freq, [augeo, aucto To increase or augment much (only, how ever, in the two follg. exs.) : pecunia' feuore, Tac. A. 6, 16. — 2. I" the lang. o sacrifices (cf. augeo, auctifico, adoleo macto, etc.), To honor by offerings : sacrii. numinum potentiam, Arn. 7, p. 220. aUCtO* " re > v - f re . £3pln gen. fern. Cic. Div. 1, 15, 27; Liv. 40, 4 fin. ; Virg. A. 12, 159 ; Ov. M. 8, 108 ; Fast. 5, 192 ; 6, 709 ; Her. 14, 110 ; 15, 3; Sen. Med. 968; cf. Fest p. 24. The distinction which the grammarians, Serv. Virg. A. 12, 159 ; Prob. p. 1452 sg. P. et al., make between auctor fern, and auctrix (ace. to which auctrix must be referred more to the lit. signif. of augeo ; while auctor fern, has more direct rela- tion to the prevailing signif. of auctoritas) is unfounded, v. auctrix. auctoramentum- i* n - [auctoro] 1. A binding or obligating to the per- formance of certain services ; hence, in concreto, a contract, stipulation : illius turpissimi auctoramenti (sc. gladiatorii) verba sunt ; uri, vinciri ferroque necari, Sen. Ep. 37.— More frequently, 2. Thai for which one binds himself to some service or duty (as that of soldiers, gladiators, etc.), wages, pay, hire, reward: est in illis ipsa merces auctoramentum servitutis, * Cic. Off. 1, 42 Beier ; so Tert Apol. 39 : rudiariis revocatis auctoramento cente- num minium, Suet. Tib. 7 : jugulati civis Romani auctoramentum, Veil. 2, 28, 3 ; id. 2, 66, 3. — Trop. : nullum sine aucto- ramento malum est, Sen. Ep. 69 : dis- criminis, Eum. Paneg. ad Constant. 12. auctoritas ( n °t autor. or author.), atis, /. [auctor] The quality of auctor ; therefore, ace. to the different signitf. of that word, 1. A producing of a thing, an invent- ing, cause (very rare) : quod si exquira- tur usque ab stirpe auctoritas (sc. rumo- ris, originator, inventor), Plaut. Trin. 1, 2, 180 : ejus facti qui sint principes et inven- tores, qui denique auctoritatis ejus et in- ventionis comprobatores, Cic. Inv. 1, 28, 43 : utrum poetae Stoicos depravarint, an Stoici poetis dederint auctoritatem, non facile dixerim, id. N. D. 3, 38, 91. 2. A view, opinion, judgment: err at ve- hementer, si quis in orationibus nostris auctoritates nostras consignatas se habe- re arbitratur, Cic. Clu. 50, 139 : reliquum est ut de Q. Catuli auctoritate et seuten- tia dicendum esse videatur, id. Manil. 20; so id. ib. 22 ; N. D. 3, 3 ; Lael. 4.— Now, according as this opinion, put into execu- tion, exhibits itself sometimes as counsel, sometiuies as will, auctoritas signifies, 3. Counsel, advice, persuasion, encour- agement to something (esp. if it is made with energy, and is sustained by the au- thority and influence of the counselor : cf. auctor no. 6) : Plaut. Poen. 1, 1, 19 : Jubeo, cogo, atque impero. Numquam defugiam auctoritatem, Ter. Eun. 2, 3, 99 Ruhnk. : attende jam, Torquate, quam ego defugiam auctoritatem consulatus mei, how little pleased (ironical) / am thai the occurrences of my consulship are as- cribed to my exertions, my influence, Cic. Sull. 11, 33 : cujus (Reguli) quum valuis- set auctoritas, captivi retenti sunt id. Off". 3, 27 : jure, legibus, auctoritate omnium qui consulebantur, testamentum fecerat, id. Verr. 2, 1, 42 : id. Att. 10, 1 : his rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permo- ti, etc., Caes. B. G. 1, 3 : ut per" auctorita- tem civitatium earum suae preces nuper repudiatae faciliorem auditum ad sena- tum haberent i. e. agentibus, interveni- entibus, Liv. 38, 3, et al. Also consolato- ry exhortation, consolation: his autem lit* 171 AUCT eris animum tuum amicissimi homi- nis auctoritate confirmandum etiam at- que etiam puto, Cic. Fam. 6, 6, 2. 4. The will, pleasure, decision, bidding, command, precept, decree : si ad verba rem deflectere velimus, consilium autem eo- rum, qui scripserunt, et rationem et auc- toritatem relinquamus 1 Cic. Caec. 18, 51: verba servire hominum consiliis et auc- toritatibus, id. ib. § 52 : legio auctoritatem Caesaris persecute est, id. Phil. 3, 3 : nisi legiones ad Caesaris auctoritatem se con- tulissent, under his command, guidance, id. Fam. 10, 28 Jin. Hence, in political lang., t. t. : a, Senatus auctoi-itas, (a) The will of the. Senate : agrum Picenum con- tra senatus auctoritatem dividere, Cic. de Sen. 4, 11. More freq., (8) A decree of the Senofc^Senatusconsultum : Senatus vetus auetoritas de Bacchanalibus, Cic. Leg. 2, 15 : sine senatus auctoritate ibe- dus facere, id. Off. 3, 30 : Senatus aueto- ritas gravissima intercessit, id. Fam. 1, 2 fin. : responditque ita ex auctoritate se- natus consul, Liv. 7, 31 : imperio non populi jussu, non ex auctoritate patrum (Jato, id. 26, 2; Suet. Claud. 12: citra Se- natus populique auctoritatem, id. Caes. 28, et al. Hence the superscription to the decrees of the Senate : senatvs con- svlti avctobitas, abbrev. s. p. a., Cic. Fam. 8, 8. But sometimes between Se- natus auetoritas and Senatus consultum this distinction is to be made : the former designates a decision of the Senate, inval- idated by the protestation of the tribune of the people or by the people them- selves ; the latter, one that is passed with- out opposition, Cic. Fam. 8, 8 ; Liv. 4, 57; cf. Adam's Antiq. 1, p. 15 and 23. — So, b. Auetoritas populi, The popular will or de- cision : isti principes et sibi et ceteris populi universi auctoritati parendum esse fatenntur, Cic. Manil. 22. So publica, Veil. 2, 62, 3 ; Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 4.-— So also, Ci Auetoritas collegii (pontificum), Liv. 34, 44 ; cf. Cic. Leg. 2, 19 and 21.— Hence also 5. Free-will, liberty, ability, power, au- thority to do according to one's pleasure : qui habet imperium a populo Romano, auctoritatem legum dandarum ab senatu, Cic. Verr. 2, 2, 49 : Verres tantum sibi auctoritatis in republica suscepit ut, etc., id. ib. 2, 5, 58 ; id. N. D. 3, 35 : Senatus faciem secum attulerat, auctoritatemque populi Romani, id. Phil. 8, 8.— With the notion of acting according to one's pleas- ure, or of a decisive voice in something, is connected, very naturally, that of pow- er and authority (cf. arbiter and arbitri- um) ; therefore, 6. Might, character, standing, reputa- tion, dignity, rank, influence, weight, esti- mation, authority (very freq.) : ut vestra auetoritas meae auctoritati fautrix adju- trixque siet, Ter. Hec. pro], alt. 40: aequi- tate causae et auctoritate sua aliquera commovere, Cic. Verr. 2, 1, 48 : id max- ima auctoritate philosophi affirmant, id. Off. 3, 29 ; Veil. 2, 32 : optimatium aucto- ritatem deminuere, Suet. Caes. 11. So auctoritatem habere, Cic. Phil. 11, 10 fin. ; de Sen. 17, 60: afferre, id. ib. 18; N. D. 3, 35 : facere, to procure, obtain, id. Manil. 15 : imminuere, id. de Or. 2, 37 fin. : le- vare, id. Acad. 2, 22, et saep. — Transf. to things : Importance, significance, dignity, weight, power, worth, estimation : bos in pecuaria maxima debet esse auctoritate, Var. R. R. 2, 5 : sunt certa legum verba quo plus auctoritatis habeant, paullo antiquiora, more weight, force, Cic. Leg. 2, Ifin.: totius hujusce rei quae sit vis, quae auetoritas, quod pondus ignorant, id. Flacc. 4 : utilitatis species falsa ab ho- nestatis auctoritate superata est, id. Off. 3, 30 : quum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci (of this honorable tribune, rostrum) attingere auderem, id. Manil. 1 ; so id. de Or. 1, 44 ; Fam. 1, 7 ; Dolab. ib 9, 9 fin. : auetoritas praecipua lupo (pisci), Plin. 9, 17, 28 ; so saporis, id. 8, 43, 68 : unguentorum, id. 13, 1, 2 : aue- toritas dignitasque formae, Suet. Claud. 30. Also of feigned, apparent authority: nee cognovi quemquam, qui majore auc- toritate nihil diceret, Cic. Div. 2, 67. 7. An ensample, pattern, model : omni- 172 AUCT um superiorum auctoritatem repudiare, Cic. Verr. 2, 3, 19 : memoria dignam in republ. capessenda auctoritatem discipli- namque praescribere, id. Sest. 6 : valuit auetoritas, id. Tusc. 2. 22 ; so id. Verr. 2, 3, 93 ; 5, 32 ; Leg. 1, 13 ; Rose. Am. 6, et al. — Hence 8. A warrant, security for establishing a fact, assertion, etc., credibility: Cic. Off. 2, 9 fin. : desinant putare, auctoritatem esse in eo testimonio, cujus auctor inven- tus est nemo, id. Flacc. 22,/m.-; quid vero habet auctoritatis furor iste, quem divi- num vocatis ? id. Div. 2, 54 : tollitur om- nis auetoritas somniorum, id. ib. 59 fin.: quum ad vanitatem accessit auetoritas, id. Lael. 25. — Meton. : The things which serve for the verification or cstablishtnent of a fact: a. The record, document : Cic. Verr. 1, 3 : nihil putas valere in judiciis civitatum auctoritates ac literas, id. ib. 2, 3, 62 fin. — b. The name of a person who furn ishes the security for something, au- thority : quum auctoritates principum conjurationis colligeret, Cic. Sull. 13, 37 : sed tu auctoritates contemnis, ratione pugnas, id. N. D. 3, 4. Hence for the names of persons present at the drawing up of a decree of the Senate : Cic. de Or. 3, 2 : Senatusconsultum, quod tibi misi, factum est auctoritatesque perserip- tae, Coel. in Cic. Fam. 8, 8. 9. Rigid, of possession (cf. auctor no. 9) : lex usum et auctoritatem fundi jubet esse biennium, Cic. Caec. 19 : usus aue- toritas fundi biennium est, id. Top. 4. 23 ; so id. Caec. 26 fin. ; Harusp. 7; LexAtin. in Gell. 17, 6 ; cf. Hugo's Rechtsgesch. P- 217 sq. So even in the laws of the XII. Tables : adveksvs. hostem. aeterna. avctoritas. (* against a stranger the right of possession is perpetuaV) (i. e. a stranger can not, by prescription, obtain the rigM of possession to the property of a Roman), in Cic. Off. 1, 12; cf. Dirks. Transl. P- 262 sq. 10. 1" jurid. lang., A guaranty, secu- rity : Paul. Sent. 2, 17. auCtdrO; av ', atum, 1. v. a. (access, form auctoror, ari, Pompon. Dig. 26, 8, 4 ; Ulp. ib. 27, 6, 9 ; App. Met. 9, p. 225, 40 ; Tert.Scapul. 1) [auctor] 1, To give a pledge as bondsman, to become security for : Ulp. Dig. 27, 6, 9 ; so Pompon, ib. 26, 8, 4. Trop. in the pass.: observatio satis auctorata (confirmed, supported) con- sensus patrocinio, Tert. Cor. mil. 2. 2. More freq. se or pass. : To obligate one's self to something, to hire one's self out for some service (mostly post-Aug., never in Cic.) : Vindemiator auctoratus, Plin. 14, 1, 3. Esp. of gladiators : quid refert, uri virgis ferroque necari Aucto- ratus eas, * Hor. S. 2, 7, 59 (" qui se ven- dunt ludo [gladiatorio] auctorati vocan- tur ; auctoratio enim dicitur venditio gla- diatorum," Aero) : proximo munere inter novos auctoratos ferulis vapulare placet, Sen. Apocol. (*p. 251, ed. Bip.) : auctora- tus ob sepeliendum patrem, Quint. Decl. 302 ; Orell. no. 4404. Hence in the pun : ipsum magis auctoratum populum Ro- manum circumferens, i. e. brought into greater danger than the gladiators, Plin. 36, 15, 24, no. 8.— Hence, b. In g en -, To bind: eo pignore velut auctoratum sibi proditorem ratus est, Liv. 36, 10 ; Manil. 5, 340. — * c. Sibi mortem aliqua re, To bring death to one's self by some means : Veil. 2, 30. auctoror; ari, v - me precod. aUCtriX; Tcis,/. (cf. auctor, fin.) [auc- tor] I, She who originates a thing, an authoress (very rare, and post-class.) : ma- teria auctrix universitatis, Tert. adv. Herm. 5 : anima auctrix operum carnis, id. adv. Marc. 5, 10 : comoediae scele- rum et libidinum auetrices, id. Spectac. 18. — 2. A female seller or surety (very rare, and post-class.) : Cod. Diocl. et Max. 8, 45, 16 ; Tert. Anun. 57. aUCtlim, i. i>; v. augeo, Pa. aUCtumnalis (aut.), e (an old iorm auctumnal, like facul to facile, volup to volupe, famul to famulus, Var. in Charis. p. 94; cf. App. to Pref.), adj. [auetum- nus] Of or pertaining to the autumn, au- tumnal : aequinoctium auctumnal, Var. in Charis. 1. 1. : aequinoctium auctum- AUCU nale, id. R. R. 1, 28 fin. ; so Liv. 31, 47 , Plin. 2, 97, 99. So tempus, Var. R. R. 1„ 39, 1 : lumen, * Cic. Arat. 285 : agnus, Col. 7, 3, 11 : rosa, Plin. 21, 4, 10 : im- bres, id. 19, 3, 13 : pruna, Prop. 4, 2, 15 : corna, Ov. M. 8, 666 ; 13, 816, et saep. * auctumnescit ° r -nascit (aut.), v. inch, impers. [auctumnus] Autumn ap- proaches, is coming on : Mart. Cap. 6, p. 196. auctumnitas (aut.), atis, /. [id.] Autumnity (only ante- and post-class.) ; hence, 1, The time of autumn, harvest- time : Cato R. R. 5, 8 : prima auctumni- tate cum pluvius est, id. ib. 155, 1 ; Var. in Non. 71, 15 ; Arn. 2, 96.-2. The prod- uce of autumn, the harvest (cf. 1. auctum nus no. 2 and annus no. 3) : Var. hi Non. 71, 18 : ex olivis atque vhietis plenam fa- ciant auctumnitatem fundi, Arn. 1, p. 12 auctlimno (aut.), are, v. n. [id.] To cause or bring on autumn (only in the two follg. exs.) : corus auctumnat, Plin. 2, 47, 47, § 124 : aer aestate nimbosa sem- per quodammodo vernat vel auctumnat, id. 2, 50, 51. 1. auctumnus (sometimes errone- ously written autumnus ; cf. Schneid. Gr. 1, p. 451 sq. : Grotef. Gr. 2, p. 211), i, m. (auctumnum, i, »., Var. in Non. 71, 20) The season of abundance [auctus-augeo] i. e. The autumn (from the 22d of Sep- tember to the 22d of December ; ace. to the designation of the ancients, from the entering of the sun into Libra until the setting of the Pleiades, comprising 91 days, Var. R. R. 1, 28) : quae temporis quasi naturam notant, hiems, ver, aestas, auctumnus, Cic. Part. 11 ; Lucr. 5, 742 ; id. 1, 176. So pomifer, Hor. Od. 4, 7, 11 : varius purpureo colore, id. ib. 2, 5, 11 : sordidus calcatis uvis, Ov. M. 2, 29 : leti- fer, sickly (on account of the diseases that prevail in autumn), Juv. 4, 56 : sub auc- tumno, Ov. A. A. 2, 315 : auctumno adul- to (* about the middle cf autumn), Tac. A. 11, 31 : vergente (* drawing to a close), id. ib. 4 : nexus auctumni, id. Hist. 5, 23, et al.— In plur., Hor. Od. 2, 14, 15 ; Ov. M. 1, 117; 3, 327.— * 2. Meton.: The produce of the autumn, the harvest (cf. auctumnitas no. 2 and annus no. 3) : et multa fragrat testa senibus auctumnis, i. e. vino vetere, Mart. 3, 58, 7. — Whence, 2. auctumnus (aut.), a, um, adj. Autumnal (poet, or in post-Aug. prose) : frigus, Ov. M. 3, 729: sidera, Manil. 2, 269 : tempus, id. ib. 425 : pruinae, Aus. Idyll. 8, 10 : aequinoctium, Plin. 19, 6, 33 : tempestas, Gell. 19, 7, 2. 1. aUCtUS; a . um, v. augeo, Pa. 2. aUCtUS* us, '"• [augeo] An in- creasing, augmenting ; increase, growth, abundance (esp. freq. since the Aug. per. ; not in Cic.) : corporis, Lucr. 2. 482 ; id. 5, 1170 ; id. 2, 1121 ; 5, 844 ; 6, 327, and, ace. to Forb., also 2, 1122 (v. adauctus) : cae- dere arboris auctum, the abundance of a tree, poet, for a large tree, id. 6, 168. So also Luc. : nee lorica tenet distenti cor- poris auctum, Luc. 9, 797 : auxilium ap- pellatum ab auctu, Var. L. L. 5, 16, 26 : vos (Divi Divaeque) bonis auctibus auxi- tis. Liv. 29, 27 ; id. 4, 2 : aquarum, Plin. 4, 12, 24 ; Tac. A. 1, 56 : diei, Plin. 2, 19, 17 : imperii, Tac. A. 2, 33 ; so id. Hist. 4, 63 : hujus viri fastigium tantis atictibus fortuna extulit ut, etc., Veil. 2, 40, 4 : hel- ium quotidiano auctu majus, id. 2, 129 fin.: immensis auctibus aliquem extol- lere, Tac. H. 4, 28 : augusta dicantur ab auctu, etc., from the increase, enhancement of a prosperous condition, Suet. Aug. 7 fin. Bremi. * aucupabundus; a, um, adj. [au- cuporj = aucupans, Watching, lurking for : animas, Tert. Anim. 39. * aUCUpalis, e, adj. [aucupium] Per- taining to bird-catching or fowling : per- ticae, Fcst. p. 18. aUCUpatlO, onis, /. [aucupor] Bird- catching, fowling, Quint. Decl. 13, 8. aUCUpatdriUS, a, um, adj. [id.] Be- longing to or useful in bird-catching : arundo, Plin. 16, 36, 66 : calami, Mart. 14, 218 ; Plin. 1. 1. * auCUpatUS, us, m. [id.] = aucupi- um, Fowling : Capitol. Anton, philos. 4. aUCUpium; ", «• [ auceps ] Bird- AUD A catching, fowling : piscatu, aucupio, ve- natione, etc., Cic. Fin. 2, 8 ; Pall. Dec. 6, 2: noctuae, id. Sept. 12. Poet: aucu- pium eagittarum, bird-taking with ar- rows, Att. in Cic. Fin. 5, 11, 32; cf. Her- mann. Opusc. III. p. 121 ; Prop. 4, 2, 34.— Trop. : A catching at, lying in wait for, chase after something : facere aucupium auribus, Plant. Mil. 4, 1, 44 (cf. auceps and aucupor) : hoc novum est aucupium, a new means of gaining subsistence, Ter. Eun. 2, 2, 16 (cf. the preced. verse : quaes- tus) : aucupium delectationis, Cic. Or. 25, 84, and 58, 197 : aucupia verborum, a catching, carping at words, quibbling ; cf. auceps, id. Caec. 23, 65 : nomenelationis, Col. 3, 2, 31. — 2. Meton. (abstr. pro con- crete-) A haul or draught of birds, the birds caught : * Catull. 114, 3 ; so Cels. 2, 26 ; Senec. Provid. 3. aucupc, " r e, v. aucupor, fin. aucupor» atus, 1. v. dep. and act. [au- ceps] To go a bird-catching or fowling : Var. R. R. 1, 23, 5 ; Gaj. Dig. 41, 1, 3. Also of talcing bees : Epes aueupandi ex- amina. Col. 3, 8, 8. 2. T r o p. : To chase after, give chase to, strive for, be on the look-out for, wait for ; to look for, etc. (a favorite figure in prose and poetry ; in Cicero alone about twenty times) : Viden' scelestus ut aucu- patur 1 how he gives chase ? Plaut. Rud. 4, 4, 49 : nos longis navibus tranquillitates aucupaturi eramus, Cic. Att. 6, 8, 4 : tem- pus, id. Rose. Am. 8, 22: alicujus imbe- eillitatem, id. Flacc. 37, 92 : ut omni ex genere orationem aucuper, et omnes un- dique fiosculos carpam atque delibem, id. Sest. 56 ; so id. Verr. 1, 3, 9 ; Or. 2, 7 fin. ; 14, 59 ; 63, 256 ; Or. 19, 63 ; Fin. 2, 22, 71 ; Leg. 3, 16; Fam. 5, 12, 6, et al. : occasio- ned, Hirt. Bell. Afr. 3 fin. : obtrectatione alienae scientiae fcimam sibi, Plin. H. N. praef. § 30 ; so id. 33, 2, 8 : studium pop- uli ac lavorera, Flor. 3, 13, 1 : reconditas voces, Suet. Aug. 86 : absentiam alicujus, Just. 29, 4 : somnos, Ov. H. 13, 107. ERP'a. Act. form : aucupo.are: Enn. in Non. 467, 14 : prospectum aucupo, Pac. ib. ; Att. ib. : id ego aucupavi, Titin. ib. : Plaut. As. 5, 2, 31 : num quis est. sermo- nem nostrum qui aucupet, id. Most. 2, 2, 42 ; so Sen. Here. Oet. 483 : ex insidiis aucupa, Plaut. Men. 4, 1, 12 : qui aucupet me quid again, id. Mil. gl. 4, 2, 5; id. True. 5, 72. — * j), Aucupor pass.: Lact 5, 22. audacia. »e, / [audax] The quality of audax, boldness, in a good and (most freq.) in a bad sense : X, In a good sense : Courage, intre- pidity, valor, daring : audacia in bello, Sail. C. 9, 3 : audacia pro muro habe- tur, id. il). 58, 17 : frangere audaciam, Liv. 25, 38, 6 : ipso miraculo audaciae ob- stupefecit hostes, id. 2, 10 ; Tac. A. 4, 51 : unam in audacia spem salutis, id. Hist. 4, 49 ; so Just, praef. 2, 9, et al. : in auda- ces non est audacia ruta, Ov. M. 10, 544 ; Prop. 2, 10, 5. 2. In a bad sense : Audacity, temerity, presumption, insolence, impudence: O hom- inis impudentem audaciam, Plaut. Men. 5, 1, 13 ; Ter. Heaut. 2, 3, 72 ; Phaedr. 3, 5, 9 : compositis mendaciis advenisti, au- daciae columen, shamelessness, impudence, Plaut. Am. 1, 1, 211 ; Ter. Ph. 5, 8, 84 • audacia non contrarium (fidentiae) sed appositum est ac propinquum et tamen vitium est, Cic. Inv. 2, 54, 165 : animus paratus ad periculum, si sua cupiditate, non utilitate communi impellitur, auda- ciae potius nomen habeat, quam fortitu- dinis, id. Off. 1, 19, 63 ; incredibili impor- tunitate et audacia, id. Verr. 2, 2, 30 : au- dacia et impudentia fretus, id. Flacc. 15 ; so id. Caec. 1 ; Phil. 10, 5 ; 13, 13 fin. ; Clu. 05 ; Inv. 1, 33, et al. ; Sail. C. 23 ; 51 ; 52 ; 61 ; Jug. 7 ; 14, et al. ; Liv. 28. 22 ; 44, 6, et al. ; Tac. A. 11, 26 ; Hist. 3, 66 ; 73 ; et al. ; Suet. Vesp. 8 ; Curt. 6, 11 ; 8, 13, et saep.— In plur. : Hazards or (abstr. pro concreto) daring acts, audacter facta : quantas audacias, quam incredibi- les furores reperietis, Cic. Sull. 27 fin. ; so Cato, ace. to Fest. p. 22 ; Cic. Verr. 2, 3, 89 ; Catil. 2, 5, 10 ; Att. 9, 7 ; Tac. A. 1, 74. — In a milder signif. : Freedom, bold- ness : licentia vel potius audacia, Cic. Lig. AUD B 8 : vitare audaciam in translationibus, Suet. Gramm. 10 fin. audaciter. adv. Boldly, courageous- ly ; audaciously ; v. audax, fin. audacter. a dv. Boldly, etc. ; v. audax. audaCUluS; a. um > °-dj. dim. [au- dax] A little bold (rare, and post-class.) : Fest. p. 23 : reprehensor audaculus ver- borum, Gell. 5, 21 ; so id. 15, 5 ; Firmic. 1 praef. audax» acis, adj. [audeo, like ferax from fero, capax from capio] Daring, in a good, and (oftener) in a bad sense, bold, courageous, spirited ; audacious, rash, presumptuous, fool-hardy : qui me alter est audacior homo, aut qui me confiden- tior 1 Plaut. Am. 1, 1, 1 : quae non deli- quit, decet audacem esse. id. ib. 2, 2, 207 : da facilem cursum atque audacibus an- nue coeptis, Virg. G. 1, 40 : poeta, a poet who remains unmoved, unterrified, amid praise and blame, Hor. Ep. 2, 1, 182 Schmid : o scelestum atque audacem hominem, Ter. Eun. 4, 4, 42 ; id. Andr. 4, 4, 30 : rogitas audacissime ? id. Eun. 5, 5, 6 : Verres homo audacissimus atque amentissimus, Cic. Verr. 1, 1, 2 fin. ; id. Rose. Am. 1 : temerarius et audax, id. Inv. 1, 3 : petulans et audax, id. Q Fr. 2, 4 : audaces et protervi, id. Fin. 1, 18 ': de improbis et audacibus, id. Phil. 14, 3 ; Nep. Diom. 9 : audax Iapeti genus, Hor. Od. 1, 3, 25 ; id. ib. 3, 27, 28 : conjux tim- idis (dat.) audacis Ulixei, Ov. M. 14. 671 : furit audacissimus omni De numero Ly- cabas, id. ib. 3, 623, et al. — Constr. : a. c. Abl. : viribus audax, Virg. A. 5, 67 : audax juventa, id. Georg. 4, 565. — j). c. Gen. : audax ingenii, Stat. S. 3, 2, 64 ; 5, 3, 135 : animi, id. Theb. 10, 495 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 4 ; Sil. 14, 416.— c . c. Inf. : audax omnia perpeti, Hor. Od. 1, 3, 25 : leges imponere, Prop. 4, 5, 13 ; Luc. 7, 246. — J* c. ad ; ad facinus audacior, Cic. Cat. 2, 5. — e. Transf. to things : audax facinus, Ter. Eun. 4, 3, 2 ; so id. Andr. 2, 3, 27 ; Phorm. 1, 3. 4. So animus, Sail. C. 5, 4 ; consilium, Liv. 25, 38 : res, id. 26, 38 : spes, Plin. 28, 4, 7 : paupertas, Hor. Ep. 2, 2, 51 : dithyrambi, id. Od. 4, 2, 10 : verba, unusual, poetic, Quint. 10, 5 : hy- perbole, id. ib. 8, 6 : volatus, Ov. M. 8, 223, et al. 2. Violent, fierce, proud : nunc audax cave sis, * Catull. 50, 18: ambitiosus. et audax, Hor. S. 2, 3, 165 : Cerberus, Tib. 1, 10, 35 : Hecate, Sen. Med. 844. Adv. a. Audaciter (the original, but unusual form ; cf. Quint. 1, 6, 17. Hence in Cic. Rose. Am. 36, 104, contrary to Prise, p. 1014 P., and also Fontej. 1, audac- ter should, perhaps, he read), Sail. Hist. Frgm. in Prise. I. 1. ; Liv. 22, 25 ; 40, 55 Drak. ; Sen. Prov. 4. — b. Audacter (the class, form), Plaut. Trin. 2, 2, 82; Ter. Heaut. 1, 1, 6 ; Lucr. 2, 49 ; Cic. Verr. 2, 2, 54 ; Rose. Am. 11 ; Fin. 2, 9 ; Acad. 2, 25 ; Liv. 9, 34 ; 44, 4 ; Catull. 55, 16, et al.— Comp. Plaut. Capt. 2, 2, 98; Cic. Or. 8, 26; 60, 202; Caes. B. G. 1, 15; 18; Nep. Epam. 9.— Sup. Ter. Ph. 3, 3, 28 ; Caes. B. G. 2, 10 ;, 5, 15 ; Liv. 30, 30. audensj entis, v. audeo, Pa. audenteri adv. Boldly, courageous- ly ; v. audeo, Pa. fin. audentia. ae, /. [audens] The qual- ity of audens, boldness, courage, spirit, in a good sense (only post-Aug. and rare) : "audacia et audentia hoc diversa 6unt, quod audacia temeritatis est, audentia for- titudinis," Non. 431, 6 ; Tac. A. 15, 53 : nee defuit audentia Druso Germanico : sed obstitit Oceanus, id. Germ. 24 ; so id. ib. 21. — Trop.: Freedom in the use of words, license : Plin. Ep. 8, 4, 4. audeO; ausus, 2. (perf. ausi = ausus sum, Cato in Prise, p. 868 P. Whence freq. in the poets, and prose writers mod- eled after them, conj. sync, ausim, Plaut. Poen. 5, 6, 21 ; Ter. Eun. 5, 2, 45 ; 65 ; Lucr. 2, 178 ; 5, 197 ; Virg. E. 3, 32 ; Georg. 2, 289 ; Tib. 4, 1, 194 ; Prop. 2, 5, 24 ; 19, 21 ; Ov. Am. 2, 4, 1 ; Stat. Th. 1, 18 ; 3. 165 ; Achill. 2, 266 ; Liv. praef. 1 ; Plin. Ep. 4, 4 fin. ; Tac. Agr. 43 : ausis, Att. in Non. 4, 62 ; Lucr. 2, 982 ; 4, 509 ; 5, 729 ; 6, 412 ; cf. Fest. p. 23 : ausit, Catull. 61, 65; 70; 75; 66, 28; Ov. M. 6, 466; Stat Th. 12, 101 ; Achill. 1, 544 ; Liv. 5, AUD E 3 fin. : * ausint, Stat. Th. 11, 126 ; cf. Prise. I. 1. ; Struve p. 175 sq. ; Ramsh. Gr. p. 140) v. a. To venture something, apply one's self to something by venturing, to venture to do, to dare (accordingly, with the idea of courage, boldness, prominent ; while conari designates the idea of an at- tempted undertaking; cf. Dahne's Nep. Datam. 7, 1), constr. c. Ace, Inf., quin, and abs. a. ". Ace. (almost only in the poets and histt, esp. in Tacitus) : qua audacb. tantum facinus audet ? Ter. Eun. 5, 5, 17 ; eo Tac. H. 1, 28 : 2, 85 ; 3, 23 ; Suet. Calig. 49: quid domini faciant audont quum talia fures 1 Virg. E. 3, 16 : ausum talia deposcunt, Ov. M. 1, 199 : so id. ib 13, 244 : capitalem fraudem ausi, Liv. 23, 14 ; so id. 3, 2 ; 26, 40 ; Veil. 2, 24, 5 ; Tac. A. ], 69; 2, 12; 62; 4, 49; 11, 9-, 12, 28 ; 14, 25 ; Hist. 1, 48 ; 2, 12, 25 ; 69 ; 4, 15 ; 5, 8, et al. ; Suet. Caes. 8 ; 19 ; Tib. 37 ; Tit 8 ; Just. 5, 9, et al. Hence also pass.: multa dolo, pleraque per vim audebantur, Liv. 39, 8 fin. : auderi ad ver- sus aliquem dimicare, Nep. Milt. 4 fin. ; agenda res est audendaque, Liv. 35, 35, 6 ; Veil. 2, 56 fin. : patroni necem, Suet. Domit. 14. Also ausus, a, um, pass. : Tac. A. 3, 67 fin.— fo. c. Inf. (this is the usual constr., occurring freq. both in prose and poetry) : Plaut. Men. 4, 3, 23 : ecquid audes de tuo istuc addere ? do yon undertake, venture upon, &c. ? id. ib. 1, 2, 40 : commovere me miser non audeo, I venture not, (fee., id. True. 4, 3, 44 : nil jam mutire audeo, Ter. Andr. 3, 2, 25 ; so id. ib. 3, 5, 7 ; Heaut. 5, 1, 80 ; Phorm. 5, 1, 31 : auderent credere gentes, Lucr. 2, 1036 ; id. 1, 68 (other passages, init.) ; and by poet, license transf. to things : vitigenei latices in aquai fontibus audent misceri. the juice produced from the vine ventured boldly to intermingle with the water, id. 6, 1071 : Mithridates tantum vicrus efficere potuit quantum incolumis numquam est ausus optare, Cic. Manil. 9, 25 : impera- torem deposcere, id. ib. 5, 12 : ut de Li- garii nou audeam confiteri ! id. Lig. 3, 8 : audeo dicere, I dare say, venture to assert — ToX/jtio Xiyeai, id. Fin. 5, 28, 84, et saep. : qui pulsi loco cedcre ausi erant, Sail. O. 9, 4; so id. ib. 20, 3: vana contemnere, Liv. 9, 17, 9 ; Plin. 2, 1, 1, et al. ; Catull. 81, 6 : refrenare licentiam, Hor. Od. 3, 24, 28, et al. (v. the passages, cited, init.) — * c, c. quin: ut non audeam ..' quin promam omnia, Plaut. Asin. 1, 1, 11. — {|. Abs. : (Romani) audendo . . . ma™ni facti, Sail. Hist. Frg. 4 (no. 12 fin. (felt); Liv. 21, 40, 3 : in ejusmodi consiliis periculosius esse deprehendi quam audere, Tac. Agr. 15 fin.; id. Hist. 4, 49; Hor. Ep. 2, 1, 166. With an object to be supplied from the context : hos vero novos magistros nihil intelligebam posse docere, nisi ut aude- rent (sc. dicere, orationes habere, etc.), Cic. de Or. 3, 24, 94 ; so Quint. 10, 1, 33 Frotsch. ; 1, 5, 72 : Judaei sub ipsos mu- ros struxere aciem, rebus secundis longi- us ausuri (sc. progredi, to advance fur- ther), Tac. H. 5, 11 ; id. ib. 2, 25 ; cf. Virg. A. 2, 346.— Whence 1. audens, entis, Pa. Daring, bold, intrepid, courageous ; mostly in a good sense (poet, or in post-Aug. prose) : tu ne cede malis, sed contra audentior ito, Virg. A. 6, 95 ; audentes deus ipse juvat, Ov. M. 10, 568 ; so id. A. A. 1, 608 Burm. ; Fast. 2, 782 : spes audentior, Val. Fl. 4, 284 : nil gravius audenti quam ignavo patiendum esse, Tac. A. 14, 58 ; id. Hist. 2, 2 : audentissimi cujusque procursu, id. Agr. 33 ; id. Or. 14, et al. — Adv. auden- ter : Scaev. Dig. 28, 2, 29 fin.— Comp. Tac. A. 4, 68 ; 13, 40 ; Hist. 2, 78 ; Or. 18.-5«^. prob. not in use. 2. ausus, a, um, Pa., pass., That is ventured, undertaken ; hence subst. au- sum, i, n. A venture, an undertaking, at- tempt, enterprise (poet, or in post-Aug. prose ; ace. to Serv. Virg. A. 12, 351, perh. not before Virg.) : at tibi pro scelere, ex- clamat, pro talibus ausis, Virg. A. 2, 535 ; so id. ib. 12, 351 : fortia ausa, id. ib. 9, 281 : ingentibus annuat ausis, Ov. M. 7, 178 ; so id. ib. 2, 328 ; 3, 84, and 11. 12 ; 9, 620 ; 10, 460; 11, 242; Her. 14, 49, et al.; Stat. Th. 4, 368: ausum improbum, Plin. 3, 108, 112 fin. 173 AUDI audiens* entis, v. audio, Pa. audiciltia. ae, /. [audio] A liearing, a listening to something ; audience, atten- tion ; mostly in the connection audienti- am facere, to cause to give attention, to procure a hearing : exsurge praeco, fac populo audientiam, i. e. order, command silence, * Plaut. Poen. pro]. 11 ; so Cic. Her. 4, 55 ; Liv. 43, 16 : quantam denique audientiam orationi meae improbitas illi- us factura, Cic. Div. in Caecil. 13, 42; so id. de Sen. 9, 28; de Or. 2, 80, 325. So tribuere, to give a hearing, App. Met. 3, p. 131, 14: praebere, Cod. 7, 19, 7: im- pertiri, ib. 2, 13, 1.— *2. Me ton. : Tile faculty of hearing, hearing: Prud. nepi orc(f>. 954. — Hence, 3. (concret. pro abstr.) The ears, the hearing: Arnob. 3, p. 117 ; so id. 5, p. 178. audlOj Ivi or ii, Itum, 4. (imperf. audi- bat, Ov. F. 3, 507 : audibant, Catull. 84, 8: futur. audibo, Enn. in Non. 506, 1 : audi- bis, Enn. ib. ; Plaut. Capt. 3, 4, 86 ; Poen. 1,2,97; Caecil. in Gell. 7,17 Jin.; iuNon. 1.1.; cf. Struve p. 137 sq. : audin' = au- disne, as ain' = aisne ; v. the exs. below ; inf. perf audisse better than audivisse, ace. to Quint. 1, 6, 17) [kindred with the Lacon. av$ — ovs ; whence also auris and our ear] . 1. To hear, to perceive, understand by hearing : auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc., Cato R. R. 157 fin. : ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. in Non. 1. 1. : verba, Plaut Poen. 1, 2, 97 : quae vera audivi, taceo, Ter. Eun. 1, 2, 23 : vocem, id. Hec. 4, 1, 2 : vera an falsa, id. Andr. 5, 4, 19 : mixtos vagitibus aegris ploratus, Lucr. 2, 580 ; Ter. Ad. 3, 4, 21 : audi igitur ad om- nes (sc. epistolas), Cic. Att. 9, 10, and num- berless others. — a. Constr. : The person from whom one hears or learns, with ex (so most freq.), ah, also de, accus. c. panic., quum: verbum ex aliquo, Ter. Heaut. 5, 3, 8 ; so id. Andr. 2, 1, 2 ; 5, 4, 24 ; Eun. 1, 2, 34 ; Hec. 4, 1, 35 ; id. Andr. 3, 3, 2 : au- divi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, Cic. Off. 1, 20 fin. : hoc ex aliis, id. Att. 5, 17 : ex obviis, Liv. 28, 26 ; so Suet. Caes. 29 ; Domit. 12, et al. : saepe audivi a majoribus natu, Cic. de Sen. 13 ; so Suet. Claud. 15 : a qui- bus quum audisset, non multum super- esse munitionis, Nep. Them. 7 : equi- dem saepe hoc audivi de patre et de so- cero meo, as it were, from his mouth (as we say, out of his mouth), Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; Brut. 26, 100. — With the accus. c. panic, praes. (cf. Ramsh. Gr. p. 664; Zumpt Gr. § 636; Weber Uebungsch. p. 244, no. 33) : ut neque eum querentem quisquam audierit neque, etc., Nep. Timol. 4 ; so Suet. Cal. 22 ; Catull. 9, 6 ; 61, 129 ; 67, 41, et al.— With the ace. c. inf. : saepe hoc majores natu dicere audivi, Cic. Mur. 28 : Gellius audierat patruum objurgare solere, Ca- tull. 74, 1: audiet cives acuissse ferrum, audiet pugnas juventus, Hor. Od. 1, 2, 21 sq. : audire videor pios errare per lucos, id. ib. 3, 4, 5. Hence also pass, with the nom. c. inf. (cf. Zumpt Gr. § 607 Anm.) : Bibulus nondum audiebatur esse in Syr- ia, Cic. Att. 5, 18. — And with quum or dum (cf. Zumpt Gr. § 749) : id quidem saepe ex eo audivi, quum diceret, sibi certum esse, Cic. de Or. 2, 33, 144 : quis umquam audivit, quum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem? id. Dom. 35 ; so id. Brut. 56 ; Fin. 5, 19 fin. ; de Or. 1, 28, 129 ; 2, 99 ; Plin. Ep. 7, 24, 5 : au- ditus est certe, dum ex eo quaerit, Suet. Dom. 4. — Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid), more freq. in pass, sense : to hear (any thing) concerning any one : de Psaltria hac au- divit, Ter. Ad. 3, 4, 5 : illos etiam conve- nire aveo. de quibus audivi et legi, Cic. de Sen. 23, 83 ; so id. Att. 7, 20 ; A"cad. 2, 2: cf. with in aliquem, to hear something bad of any one, id. de Or. 2, 70, et saep. — |>. In the lang. of conversation: («) Audi, as a call to gain attention : Hear, under- stand, give ear, listen ; hoc age (v. ago no. III., 7) : quin tu hoc audi, Ter. Andr. 2, 2, 9 ; so id. ib, 3, 4, 11 ; 4, 1, 36 ; Phorm. 3, 2, 1. — (fi) audin' = audisne ? do you hear ? as a call of urging : cura adversan- 174 AUDI dum atque audin' 1 quadrupedem con- stringito, Ter. Andr. 5, 2, 24. — g. Audito as abl. absol. in the histt. : Upon the intel- ligence, at the tidings : audito, Q. Marci- um in Ciliciam tendere, Sail. Hist. Frgm. in Prise, p. 1130 P.; so Liv. 28, 7; Tac. A. 14, 7. 2. I" a pregnant signif. : To listen to any one or to any thing, i. e. to give it one's attention : etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquain auditum putem, Cic. Ciu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259 ; Liv. 42, 48; 1, 32 ; 5, 6 ; Suet. Vesp. 24 ; Caes. 32 ; Ner. 22 ; 23, et al. Hence, a. Aliquem, of pupils : To hear a teacher, i. e. to enjoy his instructions, to learn something from him : te, Marce fili, annum jam audien- tem Cratippum, etc., Cic. Off. 1, 1 ; so id. Acad. 1, 9, 34; N. D. 1, 14; Fat. 2, 4; Suet. Tib. 32 ; Gramm. 10, 20, et al.— Abs. : possumne aliquid audire? (i. e. wilt thou communicate something to me ?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3 : ponere aliquid, ad quod audiam, volo, id. ib. 2, 4. — ]j. De aliqua re or aliquid and aliquem : Of judges : To listen or hearken to something, to examine some one : nemo illorum judicum claris- simis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit, Cic. Fl. 39, 98 ; so de capite, Sen. Ben. 2, 12, et al. Trop. : de pace, Liv. 27, 30 : dolos, Virg. A. 6, 567 : nequissimum servum, Suet. Dom. 11 ; so id. Aug. 93 ; Tib. 73 ; Claud. 15 ; Domit. 14 ; 16 ; Paul. Dig. 11, 3, 14 fin. ; Papin. ib. 28. 6, 10 ; Paul. ib. 39, 2, 18, et saep.— C. Of prayer or entreaty : To listen to, lend an ear, regard, hear, grant : in quo dii immortales meas preces audiverunt, Cic. Pis. 19 : Curio ubi .... neque cohor- tationes suas, neque preces audiri intelle- ct, Caes. B. C. 2, 42; Liv. 1, 12 ; Tibull. 3, 3, 28 : audiit et coeli genitor de parte serena intonuit laevum, Virg. A. 9, 630 ; so Hor. Od. 1, 2, 27 ; 4, 13, 1, et al. Also aliquem, to hear one : puellas ter vocata audis, Hor. Od. 3, 22, 3 ; so id. Carm. Sec. 34 ; 35 ; Ov. Am. 1, 6, 27; Met. 8, 598, et al. — Hence 3. Aliquem, aliquid, or abs. audio : To hear any person or thing with assent, to assent to, agree with ; to approve of, yield to, grant, allow : nee Homerum audio, qui Ganymedem a Diis raptum ait, etc., Cic. Tusc. 1, 26, 65 ; so id. Fin. 2, 28 ; de Or. 1, 15, 68 ; id. ib. 5, 28, 83 ; id. Marcell. 8, 25 : audio (now, that is good, that I agree to, that is granted) : nunc dicis ali- quid, quod ad rem pertineat, Cic. Rose. Am. 18 fin. ; so Verr. 2, 2, 59 ; 2, 5, 27. So also non audio, that I do not grant, id. ib. 3, 34. 4. To hear any one or any thing obedi- ently, to obey, heed : orig. and class, only c. Ace. ; but, on account of its signif. (cf. animum advertere aliquid, under adverto no. 3), also constr. c. Dot. : tecum loquere, te adhibe in consilium : te audi, tibi ob- tempera, Cic. Fam. 2, 7, 2 ; id. N. D. 1, 20, 55 : nae ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam, id. Phil. 13, 3, 6 ; so Liv. 9, 9 ; Hor. Od. 1, 13, 13 ; 4, 14, 50 ; Ep. 1, 1, 48, et al. — Poet, transf. to inan- imate things : neque audit currus habe- nas, Virg. G. 1, 514 ; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13 : equi frenato est auris in ore ; and Pmd. Pyth. 2, 21 : "Apuara ™ saepe audivi, Fest. p. 24. auditio, Onis,/. [audio J 1. A hearing, a listening to : (pueri) fabellarum audi- tione ducuntur, Cic. Fin. 5, 15, 42 ; so id- de Or. 2, 30 ; Quint. 2, 2, 11 ; 10, 1, 10.— 2. Hearsay: hoc solum auditione expe tere coepit, quum id ipse non vidisset ? Cic. Verr. 2, 4, 46. Hence meton. (abstr. pro concreto) : A report, hearsay, news (also in plur.) : si accepissent fama et audi- tione, esse quoddam numen et vim deo- rum, Cic. N. D. 2, 37, 95 : fictae auditio nes, id. Plane. 23, 56 ; Coel. in Cic. Fam 8, 1 ; Caes. B. G. 4, 5 ; 7, 42 ; Tac. A. 4, 11 fin. — 3. The hearing of a pupil (cf. audio no. 2, a); hence meton. (abstr, pro concreto; cf. acroasis no. 2):' A lec ture, lesson, discourse (perh. only post Aug.) : Plin. 26, 2, 6 : egressus ex audi- tione, Gell. 14, 1 ; id. 18, 2 ; so id. 19, 8.— * 4. For auditus, The sense of hearing, the hearing : App. Dogm. Plat. p. 9, 27. * audltiuncula, ae./- <**»■ [auditioj A short discourse (ct. auditio no. 3) : Gel) 13, 19, 5. auditor) or ' s > m - [audio] One who hears, a hearer, an auditor : Cic. Or. 8 : id. ib. 35 ; N. D. 3, 1 ; Brut. 51 ; Att. 16, 2 ; Suet. Aug. 86, et al. (auditores in Cic. is freq. periphrased by qui audiunt, Sest. 44 ; de Or. 1, 5, 17 ; 51, 219, et saep.).— 2. One who hears a teacher, a pupil, schol- ar, disciple (cf. audio no. 2, a) : Demetrius Phalereus Theophrasti auditor, Cic. Fin. 5, 19 ; so id. N. D. 1, 15 ; Div. 2, 42 ; Sen. Controv. 4, 25 fin. ; Ov. Pont. 4, 2, 35. Varro improperly uses auditor once of a reader of a book, as anal, to the hearing of an oral discourse : Var. L. L. 6, 1. audltdrialis, e, adj. [auditorium] Of or pertain ing to a school (post-class.) : scholastici, Aug. c. Pelag. 6, 11. auditoriUS. a, um, adj. [auditor] Re- lating to a hearer or hearing : J. As adj. only once in Coel. Aur. Tard. 2, 3 : ca- vernae, the auditory passages. Far more freq., 2. Subst. auditorium, ii, n. a. A hearing of a cause at law, a judicial exam- ination (cf. audio no. 2, b) : Callistrat Dig. 4, 8, 41. — }t. The place where some- thing (a discourse, a lecture) is heard, a lecture-room, hall of justice, tribunal (not in Cic. ; perh. in gen. not before the Aug per.) : Quint. 2, 11, 3 ; Tac. Or. 9 ; 10 , AUFE 39 ; Suet Aug. 85 ; Tib. 11 : Claud. 41 ; fihet. 6 ; Paul. Dig. 42, 1, 54 ; 49, 9, 1 ; Ulp. ib. 4, 4, 18, et al. Trop. of the fo- rum : Tac. Or. 34. — c. -A scliool, in opp. to public life : Quint 10, 1, 36.— d. The assembled hearers themselves, the audience, auditory (cf. acroasis no. 1): nuper adhi- bito ingenti auditorio, Plin. Ep. 4, 7 ; 80 App. Apol. p. 320, 33. 1. auditus, a, um, Part., from audio. 2. auditus, us. m - [audio] 1. A hear- ing. Iteming (so perh. only post-Aug.) : Tac. A. 4, 69 : brevi auditii, id. Hist 2, 59. Hence the instruction listened to (cf. audio no. 2, a) : Luc. 10, 183.— And like auditio no. 2, A rumor, report : occupave- rat amnios prior auditus, Tac. H. 1, 76. — 2. 'The sense of hearing, the hearing (class.) : auditus autera semper patet, Cic. -V. D. 2. 57 ; so id. Her. 2, 5 ; Plin. 8, il. 50 ; 23, 4, 42, et al. In plur. : auditus hominum Deorumque mulcens, i. e. au- res, App. Dogm. Plat 1. Auf ej a lex (A.U.C. 630), named after a tribune of the people, Aufejus (of the otberw. unknown Gens Aufeja). Gell. 11, 10 ; cf. Meyer Orat Fragm. p. 121. auferO' abstuli, ablatum, auferre, v. a. [ab-fero : cf. ab init. and au] To take or bear away or off, to carry off, withdraw, remove by bearing or carrying (very freq. iu prose and poetry) : ab janua stercus, Plaut. Asin. 2, 4, 18 : dona, id. Amph. prol. 139 : aurum atque ornamenta abs te. id. Mil 4, 1, 36 : vos istaec intro auferte, Ter. Andr. 1, 1, 1 ; Lucr. 5, 460 : so id. 3, 231 ; 440 ; 717 ; 5, 206 ; 724 ; 6, 623 ; Turpil. in Nop. 422. 21 : multa domum suam aufer- ebat Cic. Rose. Am. 8 Jin. : liberi per de- lectus alibi scrvituri auferuutur (a Rorna- uis), are carried away. Tac. Agr. 31. So of sick persons, or those otherwise inca- pable of walking : auferere. non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202 (cf. ib. 298 : lumbifragium hinc aufe- res) : asoti. qui in mensam vomant et qui de conviviis auferantur, Cic. Fin. 2, 8. — And auferre se. in colloquial lang., To re- move out's self, to withdraw, retire, go away : te obsecro, hercle, aufer te modo. Plaut. Rud. 4, 3, 93 : aufer te domum, id. Asin. 2, 4, 63.— b. Of bodies that are borne away by wings, torn or swept away by the winds, waves, or any other quick morion (mostly poet or in post-Aug. fjrose) : aliquem ad scopulum e tranquil- o auferre, Ter. Ph. 4, 4, 8 Bentl. : auferor in scopulos, Ov. M. 9, 592 : auferet unda rates. Prop. 1, 8, 14 ; Ov. M. 15, 292, et id. : in silvam pennis ablata refugit Virg. A. 3. 258 ; so id. ib. 11, 667 : ne te citus auferat axis. Ov. M. 1. 75 : vento secundo vehementi satis profecti celeriter e con- spectu terrae ablati sunt Liv. 29, 27 ; Plin. 10. 12, 16 : (milites) pavore fugien- tium auferebantur. Tac. A. 4, 73. — Trop.: 'To carry away, mislead : tehortor.ut omnia gubernes prudentia tua, ne te auferant ali- orum consilia, Cic. Fam. 2,7: abstulerunt me velut de spatio Graecae res immixtae Romanis. i. e. borne away, removed, with- drawn from tfie subject of discourse, Liv. 35, 40 ; so Plin. 27, 13, 120 : and auferre aliquem transversum, id. 28, 4, 1 ; Quint. 4, 5, 6 : somnus aufert Hor. S. 1, 5, 83 : auferimur cultu, i. e. decipimur, are de- ceived, duped, Ov. Rem. Am. 343. 2, To take or snatch away by bearing ; in a 20od. and (more freq.) in a bad sense : to take with one's self, to remove, withdraw, take away violently, rob, steal, etc. : aliquid heris, Plaut. Bac. 4, 4, 8 : quod auri, quod argenti, quod omamentorum in meis ur- bibus fuit id mihi tu, C. Verres, eripuisti atque abstulisti, Cic. faiv. in Caecil. 5, 19 : ab hoc abaci vasa omnia abstulit id. Verr. 2, 4, 16. So pecuniam de aerario, id. Att 7, 21 : pecuniam in ventre, to squander, to swallow down, id. de Or. 2, 66, 265 : auriculam mordicus, to bile off, id. Q Fr. 3, 4 : hi ludi dies quindecim auferent id. Verr. 1, 10, 31 : imperium indignis, Liv. 3, 67 ; so legionem, Tac. H. 4, 48 : auferat omnia irrita oblivio si potest, Liv. 28. 29 : spem, voluntatem defensionis. Cic. Verr. 2, 1, 7 ; fervorem et audaciam, Liv. 3, 12 : obsequia, Tac. H. 1, 80 : misericordiam, id. ib. 3, 85 : studium, Catull. 68, 19 ; Hbr. Od. 3, 12, 5 : metus, Virg. A. 12, 316 : cu- AUGE ras, Hor. Ep. 1, 11, 26 : eomnoe, id. Od. 2, 16, 16 ; Epod. 5, 96 : pudorem. Ov. M. 6. 617 : fugam, to hinder, prevent, Flor. 3, 10, 3, et aL Hence also, b. To sweep off or away, to destroy by taking away, to anni- hilate, kill, slay, etc. (cf. absumo) (mostly poet or the Aug. histt.) : tam bellum mihi passerem abstulistis, Catull. 3, 15 : abstulit clarum cita mors Achillem, Hor. Od. 2, 16, 30 : so id. Epod. 5, 66; Sat 1, 9, 31 ; Ov. M. 8, 710 ; 15, 157 ; Veil. 2, 55 fin. ; Liv. 7, 8 ; Flor. 3, 17, 9, et al. : inte- rea, quodcumque fuit populabile flam- mae, Mulciber abstulerat, had consumed, Ov. M. 9, 263; id. ib. 14, 575.— c. Of | places : To separate by taking away, to separate, sever, disjoin : mare septem stadi- orum intervallo Europam auferens Asiae, Plin. 4, 12, 24 : Armenia Euphrate amne aufertur Cappadociae, id. 6, 9, 9. 3. To remove some action, manner of speaking, etc. ; i. e. to cease from it, to lay aside, omit : proinde istaec tua aufer ter- ricula, Att. in Non. 227, 31 : jurgium hinc auferas, Plaut Pers. 5. 2, 19 : aufer ab- hinc lacrumas. Lucr. 3, 967 : aufer nusras, Plaut. True. 4, 4, 8 ; id. Cure. 2, 1, 30 : pollicitationes, Ter. Ph. 5, 6, 17 : Ge. Id nosmet ipsos facere oportet Phaedria. Ph. Aufer mi oportet : quin tu, quod faci- am, impera, id. ib. 1. 4, 46 Ruhnk. (cf. Juv. 6, 170) : insolcntiam, Phaedr. 3, 6, 8 Burm. Once c. Inf. as object : aufer me vultu terrere, Hor. S. 2, 7, 43. 4. (effectus pro causa) To bear some- thing off as the fruit or result of one's la- bor, exertions, errors, etc. ; to obtain, get, receive, acquire: viginti minas ab aliquo per sveophaotiam auferre, Plaut Ps. 1, 5, I 71 ; so id. ib. 90 ; Cure. 5, 2, 21 : Epid. 1, 2, 56; 2, 2, 9; Ter. Ph. 5, 8, 62; Plaut ! Most 4. 1, 23 : id inultum numquam au- j feret, Ter. Andr. 3, 5, 4 ; id. Ad. 3, 4, 8 I (cf. id. Andr. 1, 2, 4 : paucos dies ab ali- quo, Cic. Quint 5, 20 : quis umquam ad ; arbilrum quautum petiit tantum abstulit? i id. Rose. Com. 4, 12 ; so responsum ab I aliquo, id. de Or. 1. 56, 239 : decretum, | id. Att 16, 16, A. : diploma, id. Fam. 6. 12. 3 : praemium, Suet. Gramm. 17. Also ' with ut: ut in foro staruerent (statuas), j ' abstulisti, Cic. Verr. 2. 2, 59.— Trop. : To carry away the knowledge of any thing, to ' learn something from something, to under- ! stand : quis est in populo Romano, qui 1 hoc non ex priore actione abstulerit, om- j nia ante damnatorum scelera vix cum j hujus (sc. Verris) parva parte aequari conferrique posse ? Cic. Verr. 2, 1, 8. Auf idena. ae, /., Aitpicnva, A town I in Samnium, on the River Sagrus, now Alfidena. Liv. 10, 12 fin. ; its inhabitants, Auf idenates, Pun- 3, 12, 17 ; cf. Mann. ltd. 1, 801. AufidlUS' a, um, adj. A Roman ! gentile name. Whence, 1, Cn. Aufidius, \ A cotemporary of Cicero (though older), and author of a Greek history, Cic. Tusc. I 5, 38 fin. ; Fin. 5, 19. — 2. T. Aufid- j j ius, A Roman orator, Cic. Brut 48.-3. ' j Sext Aufidius, Cic. Fam. 12, 26 and 27. Whence Aufidianus, "' um ' °4? : ! ■**- i i fidian : nomen, the debt of Aufidius, Cic. i Fam. 16, 19. — 4. Aufidius Luscus, A no- ' torious gormandizer, Hor. S. 1, 5, 34, and 2, 4, 24. AuflduS, t ™., AvijitcjoS, A river in Apulia, distinguished for its swift and vi- olent course ; now Ofanto : lonsre sonans, Hor. Od. 4, 9, 2 : violens, id. ibl 3. 30, 10 : acer, id. Sat. 1, 1, 58. On account of its divided outlet ; tauriformis. id. Od. 4, 14, 25 ; cf. Mann. Ital. 2, 30 sq — Whence Auf idus. a, um, adj. Of Aufidus, Au- fidian : stagna, Sil. 10, 171. aufugiOj fugi, 3. v. n. [ab-fugio; cf. ab init. and au] To flee or run off or away, to fly from (rare, but class.) : hinc, Plaut. Men. 5. 3, 5 ; id. Aul. 1, 2, 16 ; Mil. 2, 6, 99 ; Capt. 4. 2. 95 ; Ter. Hec. 3, 4, 10 ; id. Eun, 5, 2, 12 : quum multos libros surri- puisset, aufugit Cic. Fam. 13, 77 ; so id. Q Fr. 1. 2, 4 T ex eo loco, Liv. 1. 25 : as- pectum parentis, Cic. N. D. 2, 43 fin. dub. : blanditias, Prop. 1, 9, 30 ; Q. Catulus in Gell. 19, 9. AvLgO- es, f., Avy>/, 1. Daughter of Aleus and Neaera of Tegea, in Arcadia, the mother of Telephus by Hercules, Ov. H. AUGE 9, 49; Sen. Here. Oct 367; Serv. Virg. h. 6, 72; Hyg. F. 101.— 2. One of the Horae, Hyg. Fab. 183. Aug-eas, v. Augias. aug"eo> auxi, auctum, 2. (perf. conj. auxitio = auxeritis, Liv. 29,27: "auceta saepe aucta," Fest p. 22 ; better perh. to read, "atjctata saepe aucta," v. aucto) v. a. and n. [kindred with AYT, whence dbUrn]. 1. v . a. To increase, to nourish ; and orig., to make anew, to produce, bring forth that not already in existence ; in which signif. only the deriv. auctor q. v. init. is now found. On the other hand, very freq. through all periods, 1. To increase, augment, enlarge, strengthen, advance, enhance that which is already in existence (class, in prose and poetry) : quidquid est hoc, omnia animat format alit auget Pac. in Cic. Div. 1, 57 fin, : cibus auget corpus alitque. Lucr. 1, 861 ; in this connection with alere also, 1, 230 ; 5, 221 ; 323 ; 6, 947 : vires, id. 6, 342 : in auienda re, Cic. Rab. Post. 2 ; so id. ib. 14 ; Hor. Ep. 1, 7, 61 ; 16, 68 : opes, Nep. Thras. 2 : possessiones, Nep. Att 12 : rempublicam asrris, Cic. Rose. Am. 18 ; Tac. H. 1, 79: aerarium, Tac. A. 3, 25 : vallum et turres, id. Hist 4, 35 : classem, Suet Ner. 3 : tributa, id. Vesp. 16: nume- rum, id. Aug. 37, et al. : morbum, Ter. Hec. 3, 1, 54 : suspicionem. id. Eun. 3, 1, 46 ; Suet. Tit. 5 : industrial», Ter. Ad. prol. 25 : molestiam, Cic. Fl. 12 : dolorem alicui, id. Att. 11, 22 : vitium ventris, id. Coel. 19 : benevolentiam, id. Lael. 9 : an- imum alicuius, to increase one's courage, id. Att 10, 14 : animos, Stat. Th. 10, 23 : vocem, to strengthen, raise, Suet. Claud. 33 ; Ner. 20 : hostias, to increase, multiply, id. Aug. 96, et al. — Poet. : nuper et istae Auxerunt volucrum victae certamine tur- bam, *. e. hate been changed into birds, Ov. M. 5, 301.— Trop. : To exalt, amplify by words, to praise or honor, to extol, em- bellish : homo tenuis non verbis auget suum munus, sed etiam extenuat, Cic. OH". 2. 20, 70 : aliquid augere atque orna- re, id. de Or. 1, 21 ; so rem landando, id. Brut. 12 : munus principis, Plin. Pan. 38, et al. 2. Aliquem (aliquid) aliqua re, To fur- nish any one (any thing) abundantly with something, to heap upon, give to, enrich, bless, load with honors: lunae pars igni- bus aucta, the part that is entirely filled with fire, Lucr. 5. 722; so id. 3, 630; 5, 1176 : tanta laetitia auctus sum, ut nil constet, old poet in Cic. Fin. 2, 4 fin. : eaque vos omnia bene juvetis, bonis auc- tibus auxitis. ancient form of prayer in Liv. 29, 27 : alter scientia ausrere potest altera exemplis. Cic. Oft". 1,1: aliquid divitiis, id. Agr. 2, 26, 69 : commodis, id. Phil. 11, 14 fin. : senectus augeri solet consilio, auctoritate, sententia, id. de Sen. 6. 17 : so eratulatione, id. Phil. 14, 6 : honore, id. lb. 9, 6; Tac. A. 6, 8; Suet Caes. 52; Vitell. 5: (*au m. = avyirys, A pre- cious stone, ace. to many, the lurkois, Plin. 37, 10, 54. augmeilj ™fe, n - [augeo] An increase, enlargement, augmentation, growth (only ante- and post-class.) : corporis, Lucr. 2, 495; id. 1, 435: 2, 72: 3, 269; 5, 1306; 6, 615 : magni augminis coluber, Arn. 7, p. 249. — In plur. : Lucr. 2, 188 : quum su- munt augmina noctes, id. 5, 680. Upon Arn. 7, p. 231, v. augmentum, fin. * augmcntOj m ' e > »■ "■ [augmentum] To increase : thesauros, Firmic. Math. 5, 6. augmentum ( in MSS. also augu- mentum), i, n. [augeo] An increase, growth, augmentation (very rare ; mostly post-Auc.) : augmentum aut deminutio, Ulp. Dig. 2, 13, 8 : fundi, Pompon, ib. 30, 8 : fulgoris, Plin. 37, 6, 21 : lunae, Pallad. 13, 6, et al. — 2. In the lang. of religion (cf. augeo no. 3) : A hind of sacrificial cake : Var. L. L. 5, 22, 32 ; so Arnob. 7, p. 231 (where others read augmina). augury uris (earlier also auger, Prise, p. 554 P.), comm. (cf. Prob. p. 1455 P., and Phoc. p. 1695 ib.) [prob. a Tusc. word] An augur, dioincr, soothsayer; at Rome, a particular college of priests, much reverenced in earlier ages, who foretold the future by observing the lightning, the flight or notes of birds, the feeding of the sacred fowls, certain appearances of quadrupeds, and otlier unusual occurren- ces (v. dirae). The class, pass, are : Cic. Leg. 2. 8 ; Fest. s. v. Quinque, p. 133 ; Serv. Virg. A. 3, 537 : and others cited in MU11. Etrusk. 2, p. 116 so., and Adam's Antiq. 1, p. 412 sg. (ditf. from auspex, orig. as a general idea from a particular one, since the auspex observed only the flight of birds ; cf. Non. 429. 26. Yet, since this latter kind of augury was the most com- mon, the two words are frequently in- terchanged or employed in connection. Even Enn. in Cic. Div. 1, 48 : dant ope- ram simul auspicio augurioque). Transf. Any soothsayer, diviner, seer, in gen. : au- gur Apollo, as god of prophecy (v. Apollo), Hor. Od. 1, 2, 32; so aug. Phoebus, id. Carm. Sec. 61 : Argivus, i. e. Amphiaraus, id. Od. 3, 16, 11 ; id. Ep. 1, 20, 9 ; Prop. 2, 21, 3 : veri providus augur Thestorides, i. e. Calchas. Ov. M. 12, 19 ; eo id. ib. 12, 307 ; 15, 596 ; 3, 349 ; 512, et al. : noctur- nae imaginis augur, interpreter of night- visions, Ov. Am. 3, 5, 31 : pessimus in du- biis augur timor. the basest prophet, Stnt. Th. 3, 6. — In gen. fern. : aquae nisi fallit augur Annosa cornix, Hor. Od. 3, 17, 12 ; Stat. Th. 9, 629. 176 AUGU augura* v - augurium. + auguraculum* i. '"• [auguror] The name by which the citadel of Rome was an- ciently called, because th-e augurs there ob- served the flight of birds, Fest. p. 16. auguralis (augurialis, Apul. de Not. aspir. § 8), e, adj. [augur] Of or belong- ing to augurs, relating to soothsaying or prophecy, augurial : libri, Cic. Div. 1, 33 ; id. Fam. 3, 4 ; cf. Miill. Etrusk. 1, p. 122 : jus, id. Brut. 77 : coena, which the augur gave on his entrance into office, Var. R. R. 3, 6, 6; Cic. Fam. 7, 26 : insignia, Liv. 10, 7 : sacerdotium, Suet. Claud. 4 ; Gramm. 12 : verbum, Gell. 6, 6, 4. — Whence subst. augurale, is, n. 1, A part of the head- quarters of a Roman camp, where the gen- eral made auguries (cf. Adam's Antiq. 2, p. 69) : Tac. A. 15, 30 : egressus augurali, id. ib. 2, 13. Hence (as pars pro toto). The principal tent : Quint. 8, 2, 8. — 2. Tne au- gur's wand or staff, lituus : Sen. Tranq. 11. .auguratio, onis,/. [auguror] J. A divining, a soothsaying : quae tandem ista auguratio est ex passeribus 1 * Cic. Div. 2, 30 fin.— Q. The art of divining: Lact. 2, 16. ailguratOj v - auguror, fin. auguratorium, ii, «• [id.] a place where auguries were made (post-Aug.), Orel], no. 2286 ; P. Vict. Region. Urb. 10 ; Hyg. de Castr. p. 52 Schcl. aUguratriX; icis, /. [id.] A female soothsayer or diviner (post-class.) : Fest. p. 87 ; Hieron. Jes. 57, 3 (as transl. of the Hebr. njjj.'). augura tus, us. m. [id.] 1. The office of augur: Cic. Vatin. 9; id. Div. 1, 17: scientia auguratus, id. ib. ; Plin. Ep. 4, 8, 1. — 2. — augurium, Augury, Tert. Anim. 26. augurialis, v. auguralis. AugurmuS, i. m - A surname of the Minucii in the Fasti Capitolini. augurium; ". »■ (?''»'■ augura, lret- erocl., like aplustra from aplustre, Art. in Non. 488, 2) [augur] The observance and interpretation of omens, augury (v. augur and the pass, there cited) : agere, Var. L. L. 6, 0, 63 ; Cic. Div. 1, 17, 32 ; Off. 3, 16, 66 : capere, Suet. Aug. 95 : dare, Ov. Tr. 3, 1, 36 : nunciare, Liv. 1, 7 : de- cantare, Cic. Div. 1, 47 : accipere, to un- derstand or receive as an omen, Liv. 1, 34 ; 10. 40 ; Val. Fl. 1, 161 (cf. aecipio no. 2, c) : augurium factum, Suet. Vitell. 1 8 : angurio experiri aliquid, Flor. 1, 5, 3 : augurium salutis, an augury that was instituted in time of peace, for the inquiry whether one could supplicate the Deity for the prosperi- ty of the state (de salute), Cic. Div. 1, 47 ; Suet. Aug. 31 ; Tac. Ann. 12, 23 ; cf. Dio Cass. 37, 24, and Fabric, in h. 1.— Transf. 2. Every kind of divination, prophecy, soothsaying, interpretation ■■ auguria re- rum futurarum, Cic. Phil. 2, 35, 89 : con- jugis augurio {interpretation of omens) quamquam Titania mota est, Ov. M. 1, 395. And transf. to the internal sense : presentiment, foreboding of future occur- rences : Cic. Tusc. 1, 15, 33 : id. Fam. 6, 6 ; so Ov. H. 17, 234 ; Plin. Ep. 7, 33, 1, et al. 3. Object. : A sign, omen, token, prog- nostic : thymum augurium mellis est, Plin. 21, 10, 31 ; id. 28, 6, 19. 4. The art of the augur, augury : cui laetus Apollo Augurium cilharamque da- bat, Virg. A. 12, 394 (v. Apollo and au- gur) ; id. ib. 9, 328 ; Flor. 1, 5, 2. auguriUS) a . um, ad J- [augur] O/or pertaining to the augur, augural (very rare) : jus, Cic. de Sen. ifin. ; Fam. 3, 9, 3 ; Gell. praef. § 13. auguro, v. auguror, fin. auguror, atus, 1. v. dcp. (the class, fonn for the ante-class, and poet. act. auguro, are, v. below) [augur] 1, To perform the services or fill the office of an augur, to make auguries, observe and in- terpret omens, to augur, prophesy, predict (hence with the Ace. of that which is proph- esied) : Calchae ex passerum numero bel- li Trojani annos auguratus est, Cic. Div. 1, 33; so id. ib. 15; Fam. 6, 6: aves quas- dam rerum augurandarum causa esse na- tas putamus, id. N. D. 2, 64 ; Suet. Oth. 7 fin. ; id. Gramm. 1. — Transf. from the AUGU sphere of religion : 2. To predict some- thing future, to foretell ; or of the internal sense (cf. augurium no. 2), to surmise, im- agine, conjecture, suppose : Theramenes Critiae, cui venenum praebiberat, mor- tem est auguratus, Cic. Tusc. 1, 40, 96 : ex nomine istius, quid in provincia factu- rus esset, perridicule homines augura- bantur, id. Verr. 2, 2, 6 ; so id. Div. 1, 41 ; Caes. in Cic. Att. 9, 16 A. : futurae pug. nae fortunam ipso cantu augurantur, Tac. G. 3, et al. : quantum ego opinione augu- ro)', Cic. Mur. 3L, 65 : quantum auguror conjectura, id. de Or. 1, 21, 95 ; so mente aliquid, Curt. 10, 5, 13; Ov. Pont. 3, 4, 79: erant, qui Vespasianuin et arma Orientis augurarentur, Tac. H. 1, 50 ; Curt. 4, 4, 4. [J^p 3 The act. subordinate form au- guro, are (by Plin. in Serv. Aen. 7, 273, erroneously distinguished from this hi signif.) 1, Ace. to no. 1 : sacerdotes. SAXVTEM. POPVLI. AVGVBANTO., Cic. Leg. 2, 8. Trop.: oculis investigans astute augura, explore, examine around like an augur, Plaut. Cist. 4, 2, 26. — Pass.: res, locus auguratur, is consecrated by augu- ries : certaeque res augurantur. Lucius Caesar in Prise, p. 791 P. : in Rostris, in illo augurato templo ac loco, Cic. Vatin. 10; so Liv. 8, 5. And augurato (abl. abs.), after making auguries (cf. auspicato under auspicor.^n.): sicut Romulus au- gurato in urbe condenda regnum adeptus est, Liv. 1, 18 ; Suet. Aug. 7 Jin. — 2. Ace. to no. 2 : hoc conjectura auguro, Enn. in Non. 469, 8 ; so Pac. ib. ; Att. ib. ; Cic. Rep. frgm. ib. (p. 431 ed. Moser) : prae- sentit animus et augurat quodammodo, quae futura sit sua'vitas. id. Ep. ad Calv. ib. (IV., 2, p. 467 ed. Orell.) : si quid veri mens augurat Virg. A. 7, 273; Val. FL 3, 356. AugUSta, ae,/. [augustus] 1. In the time or the emperors, A title of the moth- er, wife, daughter, and sister of the emper- or ; like Imperial Majesty, Imperial High- ness, Tac. A. 1, 8 ; 15, 23 ; 4, 16 ; 12, 26 ; Hist. 2,89; Suet. Calig. 10; 15; 23; Claud. 3 ; Ner. 35 ; Domit. 3 ; 'cf. Schwarz Plin. Pan. 84, 6. — 2. Name of several towns, among which the most distinguished were, a. Augusta Taurinorum, now Tu- rin, Plin. 3, 17; Tac. H. 2, 66 ; cf. Mann. Ital. 1, S. 191. — b. Augusta Praetoria, in Upper Italy, now (by a corruption of the word Augusta) Aosta, Plin. 3, 5 and 17 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 186 sq. — c. Augusta Trevirormn. now Treves, Mel. 3, 2, 4 (co- lonia Treverorum, Tac. H. 4, 72). — d. Augusta Vindelicorum, now Augsburg, Itin. Anton. : cf. Rupert. Tac. G. 41 not. 4. — e. Augusta Emerida on the Anas, in Lusitania, now Merida, Plin. 4, 21, 35 ; cf. Mann. Hispan. p. 331. t AugUStallClUS, ». m. One clothed with the dignity of priest of Augustus (v. Augustalis), Inscr. Fabrett. 6 no. 163. — From AugUStalis, e, adj. Relating to the Emperor Augustus, of Augustus, August- an: ludi (or avgvstalta in the Calendar, in Orell. II. p. 411), celebrated in his honor on the \2th of October, as the day of his re- turn to Rome, Tac. A. 1, 15 and 54 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 12 ; cf. the same, p. 14 : sodales, a college of 25 priests formed (in the manner of the Sodales T. Tatii) in honor of Augustus, after his death, by Tiberius, Tac. A. 1, 54 ; 3, 64 ; Suet. Claud. 6; Galb. 8; cf. Adam's Antiq. 1, p. 430. The same also sacerdotes, Tac. A. 2, 83 ; and abs. Augustales, id. ib. 3, 64; Hist. 2, 95; Orell. no. 610. In the municipal cities and colonies there were such colleges of priests of Augustus of six men, called Seviri Augustales, Petr. Sat. 30, 2 ; cf. Orell. II. p. 197 sq. Also the prefect of Egypt was called Praefectus Augustalis, Ulp. Dig. 1, 17 ; cf. Tac. A. 12, 60; the same, called vir spectabilis Au- gustalis, Cod. 10, 31, 57 and 59. — Aug. milites, those added by Augustus, Veg. Mil. 2, 7. AugUStalltas, atis. /. [Augustalis] X The dignity of priest of Augustus, Orell. no. 1858 ; 3213 and 3678.-2. The dignity of prefect of Egypt, Cod. Theod. 13, 11, 11. AugUStamnica, ae, /. [augustus- AU6U amnis-Nilus] A province in Egypt, in which were lite cities Pelusium, RJiinocolura, etc., Amm. 22, 16. AugTlStanilS ( Augustianus, Suet. Ner. 25 ; Frontin. Colon, p. 1, 106 and 139 Goes. : Augustaneus, Auct. Limit, p. 265 Goes.), a, um, adj. [Augustus] 1, Of or pertaining to Augustus : colonia, Ulp. Dig. 50, 15, 1 : domus, Orell. no. 2350 and 2947. — 2, Of or belonging to an emperor, im- perial : Augustani, Roman, knights ap- pointed by Nero, Tae. A. 14, 15 ; Suet. Ner. 25. — 3. Augustani, orum, m. The inhab- itants of the cities of which the name was Augusta, Plin. 3, 1, 5, et al. ailgnstatUS; a > um , Part., v. augusto. auffUStC; "dv- Respectfully, reveren- tially, reverently, sacredly ; v. 1. augustus, fin. AugUSteuSi a, um , <"!}■ [Augustus] O/or belonging to Augustus, Augustan : lex, Frontin. Col. p. 121 Goes.: termini, id. ib. p. 119; 121 and 122 : charta, also called regia, Isid. Orig. 6, 10, 2 (cf. Plin. 13, 12, 23) : marmor, v. 2. Augustus no. 2. Hence Augusteum, i, n. A temple built in honor of Augustus, the Augusteum, Ce- not. Pisan. in Orell. no. 642. AugnstianuS, ▼■ Auguslanus. Aug-UStinus, a, um, adj. [Augustus] Of or pertaining to Augustus : currus, the chariot of Augustus, Suet. Claud. 11. aug-UStO. are, v. a. [augustus] To render venerable, to glorify : deos, Arn. 6, p. 201. — 2. Augustatus, a, um, adj. Con- secrated, devoted : mensa, Jus Pap. in Macr. Sat. 3, 11 dub. Augustobrigenses, ium, m. The inliabii, The persons belonging to the court, the court, courtiers : Tac. H. 1, 13/«. : Suet. Ner. 6. 3. = olla, q. v. init. . 4 aulaeumi i, n.z=avhaia, A splen- didly wrought or embroidered stuff, tapes- try, arras; esp. a covering, a curtain, hangings: " aulaea genus vestis pere- grinum," Var. de Vita populi Rom. lib. Ill ; Non. 537 sq. : ■■ aulaea dicta sunt ah aula Attali, in qua prirnum inventa sunt vela ingentia," Serv. Virg. G. 3, 25. — \ a A curtain, canopy: suspensa aulaea, an arched, vaulted canopy, Hor. S. 2, 8, 54 ; so Prop. 2, 32, 12. — In particular, The cur- tain of a theatre ; which, among the an- cients, like the windows in our carriages, was fastened below ; accordingly, at the beginning of a piece or an act, it was let down at the end, drawn up ; cf. Adam's Antiq. 2, p- 49 ; hence the expression, au- laeum tollitur, at the end of a piece (act), Cic. Coel. 27; Ov. M. 3, 111; on the contr. mittitur, at the beginning of it, Phaedr. 5, 7, 23. Usually such curtains were inwrought with the figures of gods or men, esp. of heroes, which appeared, as it were, to draw up the curtain ; hence, utque purpurea intexti tollant au- laea Britanni, ana how the Britons woven upon it lift the purple curtain, Virg. G. 3, 25 Voss. ; cf. also Ov. M. 1. 1. Bach.— 2. A covering for bed sand sofas, tapestry: Virg. A. 1, 701; so Hor. Od. 3, 29, 15, Curt. 8, 5, 21; 9, 15. — 3. -An embroidered upper garment : Juv. 10, 39. Aulerci* orum, m., AvXipKioi, A peo- ple in Celtic Gaul, Liv. 5, 34 ; ace. to Cae- sar, divided into three branches : 1. Au- lerci Eburovices or Eburones in Ptolem. AvXipKioi 'E>6ovpaiKoi, with the chief city Mediolanum, now Dtp. de VEure. in Nor- mandy. Caes. B. G. 3, 17 ; Plin. 4, 18.— 2. Aulerci Cenomani, now Dip. de la Sarthe, Caes. B. G. 7, 75 ; Plin. 4, 18.— 3. Aulerci Brannovices, now le Briennais, Caes. B. G. 7, 75. (* Auletes. ae, m. The flute-player, the surname of the exiled Egyptian king, Ptolemy, Cic. Rab. Post. 10,~28.) t auletica. ae, /. = nv\nrucr], -A plant, also called cnamaemelon, App, Herb. 23. ' auletlCUSi a, um, adj.z=av\r/riK6s, AURA That is suitable for a pipe or flute : cala- mus, Plin. 16, 36, 66. I aulicocia, v. olla. /1. aullCUS, a, um, adj.= ab\iKos [av\r/] Of or belonging to the court of princes, princely : apparatus, Suet. Domit. 4 : luctatores, id. Ner. 45. Hence subst. Aulici, orum, m. Courtiers, Nep. Dat. 5 : Suet. Calig. 19. t2. aullCUS; a, um, adj.zz: aiXiKo! [uvXoq] Of or pertaining to the pipe or flute : suavitas, Marc. Cap. 9, p. 314. Aulis. ls of idis, /, AliXii, A sia-pon town in Boeolia, from which the Grecian fleet set sail for Troy, Virg. A. 4, 426 : Au- lin (ace), Luc. 5, 236. 1 aulix. icis, m. = av\al, A furrow, Veg. Vet. 2. 28, 38. t auloedus. i, m. = ai\toS6s, One who sings to the flute : Cic. Mur. 13 fin. (also quoted by Quint 8, 3, 79) ; so Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 66. Anion. 6nis, m. A vine-bearing mount- ain, and the valley by it, in Calabria. Hor. Od. 2, 6, 10 ; Mart. 13, 125 ; cf. Serv. Virg. A. 3, 553. — 2. A town in Ells, Plin. 4, 5, 6. * aulula, ae, /. dim. [aula= olla] A small pipkin or pot, App. Met 5. Aulularia, ae,/. [aulula, dim. v. au- la=olla] A comedy of Plautus, so called from the money-pot of its avaricious hero. tl. auluS; i' m- = av\6s (flute), A flute-shaped male kind of scollop, Plin. 32, 9,29. 2. AuluS; i, '"• A Roman praenomen. usu. abbrev. in writing to A. ; e. g. A. Al- bums, A. Cluentius Avitus, itc. aumatium* ". ?<• A private place in the theatre, Petr. in Fulg. p. 567, 20. t aura, ae (gen. sing, aural, Virg. A. 6, 747 ; cf. Schneid. Gr. 2. S. 22 : auras, like familias, custodias, terras, etc. ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 21, et al. Servius has this word in Virg. A. 11, 801 ; still all the MSS. have aurae), /. = avpa [dw, aiiu), to blow]. 1. The air, as in gentle motion, a gen- tle breeze, a breath of air: "agitatus aer - auram facit," Isid. Orig. 13, 11, 17 : sem- per aer spiritu aliquo movetur ; frequen- tius tamen auras quam ventos habet, Plin - Ep. 5, 6, 5: flatus, qui non aura, non pro- cella, sed venti sunt, Plin. 2, 45. 45 : et me - . . nunc omnes terrent aurae, every li'tlr breeze terrifies, Virg. A. 2, 728 ; so Ov. A. A. 2, 650. — Hence, in general. 2. Any wind, a breeze, blast (even whj n ■ violent) : et reserata viget genitalis aura 1 Favoni, Lucr. 1, 11 ; cf. Catull. : aura pa- rit flores tepidi foecunda Favoni, 64, 282: omnes ventosi ceciderunt murmuris au- rae, Virg. E. 9, 53 : aurae vela vocant, id. Aen. 3, 356. So petulans, Lucr. 6. Ill : rapida, Ov. M. 3, 209 : stridens, Val. FL 2, 586 : violentior, Stat. Th. 6, 157, et saep. — (* Also, Breath : flammas exsuscitat : aura, Ov. Fast. 5, 507.)—!). Trop. : dum tlavit velis aura secunda meis, i. c. so long as I was in prosperity, Ov. Pont. 2, 3, 25 : totam opinionem parva nonnumquam commutat aura rumoris, Cic. Mur. 17 : tenuis famae aura, Virg. A. 7, 646 : quem neque periculi tempesfas, neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere, Cic. Sest. 47 fin. .- aura spei, Liv. 29, 3 ; id. 42, 39 : sperat sibi auram posse aliquam afflari in hoc crimine voluntatis dissensionisque eorum. quibus, etc., Cic. Verr. 2, 1, 13 : nescius aurae (sc. amoris) fallacis, Hor. Od. 1, 5, 11 : incerta Cupidinis aura, Ov. Am. 2, 9. 33. — Hence espec. freq. aura popularis popular favor : Cic. Harusp. Resp. 20 fin. : Liv. 3, 33 ; 30, 45 ; 42, 39 ; Hor. Od. 3, 2. 20 ; Quint. 11, 1, 45 (cf. ventus popularis. Cic. Clu. 47 ; and, aura favoris popularis. Liv. 22, 26). Also in plur. : nimium gau- dens popularibus auris, Virg. A. 6, 817. and aura abs. without popularis : Liv. 6. 11. 3. The air (mostly poet) : quum Nubi- la portabunt ventei transvorsa per auras. Lucr. 6, 190 ; id. 3, 232 : aurarumque le- ves animae calideique vapores, id. 5, 237 : id. 3, 401 ; id. 6, 1128, et saep. Hence au- rae aeris or aeriae freq. in Lucr, : Lucr. 1, 208 ; id. 1, 783 ; 801 ; 803 ; 1086 ; 2, 203 ; 3, 457 ; 569 ; 590 ; 4, 695 ; 5, 503 ; 6, 1226 ; 177 AlJ RE id. 1, 771 ; 4, 934 ; 5, 503 ; so also Tib. 4. 1, 127 ; Virg. A. 5, 520. — In particular of the vital air: vivit et aetherias vitales suscipit auras, breathes a breath of ethereal air, Lucr. 3, 406 ; imitated by Virg. : haud invisus coelestibus auras Vitales carpis, Aen. 1, 387 : vesci vitalibus auris, i. e. vi- vere, Lucr. 5, 855, imitated by Virg. A. 1, 546, and 3, 339. So haurire auram cora- munem, Quint. 6 prooem. § 12 : captare naribus auras, to snuff tlie air, Virg. G. 1, 376. — Trop. : libertatis auram captare, to catch at the air of freedom, i. e. to seize upon any hope of liberty, Li v. 3, 37. — M e t o n. : a. For A height, heaven, the upper air : assur- gere in auras, Virg. G. 3, 109 ; so id. Aen. 4, 176 : durn se laetus ad auras palmes agit, id. Georg. 2, 363 : ad auras aetherias ten- dit, id. ib. 2, 291 ; so also id. Aen. 4, 445 : stat ferrea turns ad auras, poet, for ad alta, rises, stands up high, id. Aen. 6, 554 : .Sorbet in abruptum tiuctus, rursusque sub auras Erigit alternos, id. ib. 3, 423 ; id. ib. 7, 466 ; 12, 795 ; 2, 759 ; 5, 427, et a].; cf. Wagner Quaest. Virg. X. 1. — b. In opp. to the Lower world, The Upper world (cf. aether no. 1, c) : Eurydice su- peras veniebat ad auras, Virg. G. 4, 486 ; so id. Aen. 6, 128 ; Ov. M. 5, 641 ; 10, 11 (cf. Virg. A. 6, 481 : ad superos). So of new-born children : Ov. M. 9, 703. — In gen. for publicity, daylight : ferre sub auras, i. e. Co make knoum, Virg. A. 2, 158 : reddere ad auras, to restore, id. ib. 2, 259 : fugere auras, to seclude or hide one's self, id. ib. 4, 388. 4. From the air trnnsf. to other things, which exert an influence on bodies, like a current of air, as : Light, heat, sound, vapor, etc. (cf. afflo no. 1 ; afflatus no. 2) : a. -A bright light, a gleam, glittering (cf. d'hos uvTurj, Callim. Hymn. Dian. 117) : discolor unde auri per ramos aura reful- sit, Virg. A. 6, 204 (" splendor auri," Serv.). — b. The warmth of sunlight : solis call- dior visa est aura, Var. in Non. 275, 25. — ■ C. Sound, tone, voice, echo: si modo cla- inanfis revocaverit aura puellae, Prop. 2, 27, 15 ; id. 1, 20, 50. — &. Vapor, mist, odor, ■exhalation : Lucr. 2, 851 : at illi Dulcis compositis spiravit crinibus aura, a sweet odor exhaled, Virg. G. 4, 417 ; so Mart. 3, •65 ; Val. Fl. 5, 589 ; cf. Heins. Ov. M. 15, . 394 : pingues ab ovilibus aurae, Stat. Th. 10, 46. Of the exhalation from the fe- male animal : Virg. G. 3, 251 ; Hor. Od. 2, 8, 24. 1. aurarius, a, um, adj. [aurum] ■ Of or pertaining to gold, golden, gold- : statera, 'Var. in Non. 455, 21 : metalla, gold mines, Plin. 37, 12, 74 : fornax, for smelting gold, id. 34, 13, 34 : negotium, Plaut. Bac. 2, 2, 51 : canon, a tax upon ■purchase and sale, Cod. 10, 47, 10 ; cf. ib. 11. 61, 2: auraria pensitatio, and Cod. Theod. 12, 6, 29, abs. auraria. — Whence subst. : A. aurarius, ii, m. A worker in gold, a goldsmith, Orell. no. 3096. — B. auraria, ae, / a. (sc. fodina) A gold mine, Tac. A. 6, 19. — j). A female worker in gold, or a gold-dealer, Orell. no. 4065 (v. Orell. in h. 1.). + 2. aurarius , ii, »»• -4 patron [au- ra no. 2, b], ace. to Serv, Virg. A. 6, 817. aurata, v - auro, Pa. * auratlllSj e. adj. [auratus] Gold- colored: pulviculus, Sol. 15 fin. t aurator, 6ns, m., xpuowrfis, A gild- er, Vet. Glot-s. aura tar a, ae,/. [aurum] A gilding : Quint. 8, 6, 28 ; and besides only Grut. 583, 4. auratUS; a, um, v. auro, Pa. + aurca.9 ae, f. The bridle of a horse : ■' aureas dicebant frenos, quibus equorum aures religantur," Fest. p. 22 ; cf. ib. s. V. aureax, p. 8 ; cf. Adam's Antiq. 2, S. 363. * aurcatus, a, um, adj. [aureus] Adorned, decorated : in castris hedera ter aureatus, Sidon. Carm. 9, 396. t aureax, v. auriga. AurelianilS; i. m - Flavius Claudius, A Roman emperor, who reigned A.D. 270- ■275; his life was written by Vopiscus, Orell. no. 489; 1026 sq.; 1535; 1856.— Whence, a. Aurclianus, a, um, adj. ■Of Aurdian . sodales, priests like the Augustales, Capitol. M. Anton, philos. 7 Jin. : balneum, • built by him, Inscr. Grut. 178 AUEE 178, 3.— 1). Aurelianensis, e ; urbs, the present Orleans, Sidon. 8, 15. Aurelius (auselius, Fest. p. 20), a, um. adj. A Roman gentile name, e. g. M. Aurelius Antoninus, L. Aurelius Cotta, etc. Hence, a. Aurelia Via, made by a certain Aurelius, otherwise unknown ; it consisted of two parts, vetus et nova, Orell. no. 3307 ; the former ran from the Porta Janiculensis (now Porta di S. Pan- craiio) of the northern coast to Pisa, later to A relate ; the latter was a small branch which led from the Porta Aurelia (now Castel S. Angela), 4000 paces, to the for- mer. Of the former Cicero speaks in Cat. 2, 4 ; Phil. 12, 9.— b. Aurelia lex (a) judiciaria, Of the pretor, L. Aurelius Cot- ta (A.TJ.C. 684), ace. to which the Sena- tores, Equites, and Tribuni aerarii were invested with judicial power, Cic. Phil. 1, 8 ; Veil. 2, 32 ; Ascon. Div. in Caecil. 3.— (tf) De ambitu, of unknown origin. Cic. Q. Fr. 1, 3 fin. — <;• Forum Aurelium, A town in Etruria, on the Via Aurelia. near the present village Castellacio, Cic. Cat. 1. 9 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 370.— d. Aurelium tribunal, in the forum, of unknown origin (pern, made by L. Aurelius Cotta), Cic. Sest. 15 ; ad Quirit. 5 ; by Cic. also call- ed Gradus Aurelii. Clu. 34 ; Flacc. 28. 2. Sextus Aurelius Victor, A Roman historian of the fourth century j cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 342 sq. auredhis. a, um, adj. dim. [aureus] 1. Of gold, golden: anellus, Plaut. Epid. 5, 1, 34 : ensiculus, id. Rud. 4, 4, 112 : ma- lum, Catull. 2, 12. Hence subst. aureus, i, m. (sc. numus), a gold coin. Mart. 5, 19 ; 12, 36. — 2. Covered or ornamented with gold, gilded : cinctus, Lucil. in Non. 553, 2 : laquearia, Prud. rrepi crab. 9, 196. — 3. Gold-colored : collum, Var. R. R. 3, 9, 4 ; cf. color, Col. 9, 3, 2.-4. Trop.: Gold- en, magnificent, splendid, brilliant, beauti- ful : pedes, Catull. 61, 167 : aureolus et ad verbum ediscendus libellus, Gic. Acad. 2, 44 ; so oratiuncula, id. N. D. 3, 17. * auresCOi ere, v. inch, [aurum] To become the color of gold : aer aurescit, Var. L. L. 7, 5, 96. aureus, a, um, adj. [id.] 1. Of gold, golden : patera, Plaut. Am. 1, 1, 104 and 263 : torulus, id. ib. prol. 144 : imber, Ter. Eun. 3, 5, 37 : funis, Lucr. 2, 1155 : simu- lacra, id. 2, 24 : mala Hesperidum, id. 5, a3 ; Var. R. R. 2, 1, 6 : pelles, id. ib. : co- rona (a gift for distinction in war), Liv. 7, 37 ; Orell. no. 363 ; 3453 ; 3475 : nu- mus, and abs. aureus, i, m. A gold coin, gold piece, first struck in the second Pu- nic war, of the value of 25 deuarii or 100 sestertii, equaling about a ducat, Cic. Phil. 12, 8 ; Plin. 33, 3, 13 ; 19, 1, 4; Suet. Cal. 42 ; Claud. 21 ; Vitell. 16 ; Oth. 4 ; Domit. 7, et al. ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 261 and 266. — Poet.: vis, the power of changing every thing to gold, Ov. M. 11, 142. 2. Furnished with gold, wrought, inter- woven, or ormamented with gold, gilded : victimam auream polcram immolabat, i. e. with gilded horns, Naev. 1, 12 (cf. Horn. Od. 3, 426. So sella, Cic. Phil. 2, 34 ; Prop. 4, 10, 28 : cingula, Virg. A. 1, 492 : Capi- tolia, id. ib. 8, 347 : templa, Prop. 4, 1, 5 : cuspis, Ov. M. 7, 673 : Pactolus, whose wa- ters bore with them gold, id. ib. 11, 87 : cf. Lucr. 5, 909, et al. 3. Of the color of gold, glittering with gold, golden (cf. Lucr. 6, 205 : liquidi col- or aureus ignis ; so with color, Ov. M. 12, 395 ; Plin. 37, 5, 20 ; Gell. 2, 26, 5 ; Pall. Mart. 13, 4) : lumina solis, Lucr. 5, 462 : aurea pavonum ridenti imbuta lepore Se- cla, the golden species of peacock, full of laughing beauty, id. 2, 502 Forbig. So Aurea Phoebe, Virg. G. 1, 431 : Ov. M. 2, 722: luna, Ov. M. 10, 448: sol, id. ib. 7, 663 : eidus, Virg. A. 2, 488 ; Hor. Epod. 17, 41 : caesaries (* golden locks), Virg. A. 8, 659: coma, Catull. 61, 99; Ov. M. 12, 395, et al. 4. Trop. of all physical and mental excellences : Beautiful, magnificent, at- tractive, excellent, golden : aurea Venus, beautiful, with golden hair, Virg. A. 10, 16 ; Ov. M. 10, 877 ; 15, 761 : Amor, id. Am. 2, 18, 36 : Copia, Hor. Ep. 1, 12, 28 ; por- tions, Prop. 2, 31, 1 ; litus, Mart 11, 80; AURI aether, Ov. M. 13, 587 : medicaraentum, Colum. 6, 14, 5, et al. : dicta, vita, Lucr. 3, 12 and 13 : mores, Hor. Od. 4, 2, 23 : qui nunc te fruitur credulus aurea, i. e. of good morals, of steadfast fidelity, id. ib. I, 5, 9 ; so Tibull. 1, 6, 58 : mediocritas, Hor. Od. 2, 10, 5 : aetas, the golden age, Ov. M. 1, 89 : tempus, Hor. Epod. 16, 64. Hence Virgo ^Astraea (q. v.), Albinov. 2,23. aurichalcum. v - orichaicum. auricilla, v. oricilla. + auriCOCtor, oris, m. [ aurum-coc- tor] He who melts or purifies gold, Inscr. Murat. 976, 6. * auri-cdlor, oris, adj. [aurum] Of the color of gold : aethra, Juvenc. Evang. de Bapt. Chr. 1, 359. * auri-comans, antis, adj. [aurum] With golden hair, xPvcoKQixni : crocus, Aus. Idyll. 6, 11. auncomus. a, um, adj. [aurum-co- ma] With. golden hair: sol, Val. Fl. 4,92: Batavus, Sil. 3, 608. Hence poet, also, With golden foliage: fetus (arboris), Virg. A. 6, 141. auricula (or oricula, Trog. in Plin. II, 52, 114 ; cf. Fest. s. v. oeata, p. Ill and 189 ; v. also au and Schneid. Gr. 1, S. 59), ae,/. dim. [auris] 1, The external ear, the ear-lap : sine te prendam auriculis, sine dem suavium, Plaut. Poen. 1, 2, 163 ; so id. Asin. 3, 3, 78 : auriculam fortasse mordicus abstulisset, Cic. Q. Fr. 3, 4: ru- bentes, Suet. Aug. 69 : fractae, Plin. 20, 9, 40. On account of its softness: Proverb- ial : auricula infima mollior, softer than the ear-lap, Cic. Q Fr. 2, 15. — 2. In gen.. The ear : ut omne humanum geDUS est avidum nimis auricularum, have too itch- ing cars, Lucr. 4, 596 ; Cic. Her. 4, 10 ; Hor. Ep. 1, 8, 16; 1, 2, 53; Sat. 1, 9, 20; 77 ; 2, 5, 33 ;_Pers. 2, 29. auricularius (oricularius, like oric- ula for auricula. Cels. 5, 26, 12 ; 7, 26, 5 ; 7, 30, 3, et al), ii, m. [auricula] X. Medi- cus, A physician for the cars, aurist, Ulp. Dig. 50, 13, 1; Orell. no. 4, 227.-2. An auditor, counselor, Vulg. Sam. 2, 23, 23. — 3. — "^raKouorfo," Vet. Gloss. auriffer, era, erum, adj. [aurum-fero] Bearing, producing, or containing gold, carrying along gold with itself (poet, or in post-Aug. prose) : amnis, i. c. Pactolus, * Tibull. 3, "3, 29 : arva, i. e. Spain, Sil. 16, 25 : regio, Flor. 4, 12, 60 : arenae, Plin. 4, 22, 35 : nemus, id. 5, 1, 1 : arbor, i. e. bear- ing golden apples (in the garden of the Hesperides), Cic. poet. Tusc. 2, 9 ; Sil. 4. 639. aurifeXj Icis, m. [aurum-facio] A worker in gold, goldsmith, Plaut. Aul. 3, 5, 34 ; Men. 3, 3, 2 ; 4, 3, 8 ; Var. L. L. 8, 33, 119 ; Cic. Verr. 2, 4, 25 ; de Or. 2, 38, et al. * aurifluus, a, um, adj. [aurum-fluo] Flowing with gold : Tagus, Prud. adv. Symm. 2, 604. auri -fodina, ae,/. [aurum] A gold mine, Plin. 33, 4, 21. auriga, ae (aukeax, Fest. p. 8), comm. ; cf. Prise, p. 677 P. [AUREA-ago] lit., A conductor of the reins; hence, a charioteer, coachman, carriage-driver : Virg. A. 12, 624 ; Hor. Od. 1, 15, 26 ; Sat. 1, 1, 115; Ov. M. 2, 327; Am. 3, 12, 37, et al. Also, a groom, hostler, Virg. A. 12, 85. In fern. : nee currus usquam videt aurigamque sororem, Virg. A. 12, 918. Also, one who contended in the chariot- race, a charioteer in tlie games of the cir- cus (the four parties of whom were dis- tinguished by the colors, Veneta [blue], Prasina [green], Alba and Russea s. Rus- sata ; cf. Cassiod. Var. 3, 51 ; Gesn. Plin. Ep. 9, 6, 2) : auriga indoctus, Cic. Rep. frgm. in Non. 292, 32 (p. 328, ed. Mos.) ; so Suet. Aug. 43 ; Calig. 54 ; Vitell. 12 ; Domit. 7. — b. As a constellation : The wagoner, Gr. 'rlvwxoi, Cic. N. D. 2, 43 ; Hyg. Ash'. 3, 12 ; Col. 11, 2, 73. Poet: A pilot, lielmsman : aurigam video vela dedisse rati, Ov. Tr. 1, 14, 16.— Trop, : Col. 11, 2, 9. * aurigfalis. e, adj. [auriga] Pertain- ing to a charioteer : corrigia, Ldict, Dio- clet. p. 26. * auriganS; Rntis, Pa. of a verb not found in use, auhigo, are [aurum], Glit- AURI tcring with gold : color, Jul. Vuler. Res geet. Alex. M. 1, 58 fin. aurigariUS; «. m - [auriga] (for the class, auriga) A charioteer in the races of the circus, Suet. Ner. 5 ; Orell. no. 2596. . aurlgatlO, onis, /. [aurigo] A driv- ing oj a chariot in the course (very rare) : Suet. Ner. 35. — Trop., of the dolphin, Gell. 7, 8. 4. aurigrator, oris, m. [id.] (for the clas6. auriga) One who contends in the chariot-race, Inscr. Grut. 340,3. As a con- stellation : The wagoner, Avien. Phaen. Arat. 405. Atirlgrena; ae. comm. [aurum-gigno] Sprung or produced from gold ; poet, ep- ithet of Perseus, as son of Danae by Ju- piter, transformed into a shower of gold, Ov. M. 5, 250; Sidon. Carm. 6, 14 (cf. XpuudnarpoS, Lycophr. 838). aurigrer* era, erum, adj. [aurum- geroj Bearing gold : tauri, i. e. with gild- ed horns, Cic. poet. Div. 2, 30. So arbor, on which the golden fleece hung, Val. Fl. 8, 110. * aurigineus (aurugin.), a, urn, adj. [nurusoj Jaundiced: color, Coel. Aur. Tard. 2, 11. t aurigrinosus (aurugin.), a, urn, adj. [id. J Jaundiced, iKTtpiKos, Gloss. Graec. Lat. ; cf. Apul. de Orfh. frgm. 41 Osann. aurigTO) avi, «turn. 1. (aurigor, ari, v. drp.. Var. in Non. 70, 17) v. n. [auriga) To be a charioteer or a contender in the chariot- race, to drive a chariot, to contend in the chariot-race (post-Aug. ; most freq. in Suet.): Plin. 33, 5, 27; Suet. Calig. 54; id. Ner. 24: ib. 4; 22; 53; Calig. 18; Vitell. \; 17. — Trop.: To rule, direct: quo natnra aurigatur non necessitudo, Var. iti Wijn. 1. 1. (" aurigatur honeste pos- itum pro moderatur ac regit' 1 ): si (homi- r.ei) nihil sua sponte faciunt sed ducenti- b-is stellis et aurigantibus, Gell. 14, 1, 23. aurigTOJT) ari, v - tne preced. aurileguluS) >> m - [aurum-lego] One ~q!u> seeks gold in the sand, a gold-picker, gold-collector. Cod. Theod. 11, 19, 9 ; "?aulin. Nolan. Carm. 17 ad Nic. 269. Auringis, v - Oringis. Aurima, ae,/. A prophetess, dioiner- I ess reverenced by the Germans, Tac. G. 8 fin. Rupert. auri-pigmentum, ». «• [an rum] Auri-piginc/U (and corrupted therefrom), orpiment ; composed of arsenic, sulphur, and earth, of a yellow, brilliant color, Vitr. 7, 7 ; Cels. 5. 5 ; Plin. 33, 4, 22. auriS; is, /. [from Lacon. aZs, Dor. cLj = o?>£], lit., The car: and trop. the hear- ing : Enn. ia Non. 506, 1 ; Cato R. R. 157 fin. ; Lucr. 4, 487 ; Plaut Pers. 4, 9, 11 ; cf. antestcr.— Facetiously : fac, sis, vaci- vas aedes aurium, make the chambers of your ears vacant, id. Pseud. 1, 5, 54 ; cf. aedes no. 4. — In connection with other words (gen. as in pairs, plur. aures) : ad- hibere, to be attentive, to listen to, Plaut. Casin. 2, 8, 41 ; Lucr. 1, 45 ; Cic. Arch. 3, 5 : arrigere, Ter. Andr. 5, 4, 30 ; Virg. A. I, 152 : admovere aurem, Ter. Ph. 5, 6, !8 ; Cic. de Or. 2, 36 fin. : dare. Cic. Att. 1, 4 ; Sen. Hippol. 413 ; Val. Fl. 7, 419 : ledere, Cic. Arch. 10 Jin. : erisere, id. l^err. 2, 3, 3 ; Sull. 11 : applicare, Hor Od. 3, 11, 8 ; Carm. Sec. 71 : praebere aures, Liv. 38, 52 fin. ; 40, 8 ; Ov. M. 3, 692 ; 5, 334 ; 6, 1 ; 15, 465 ; Pseudo-Cic. antequam iret in exil. 5, 13 ; and prae- bere aurem (esp. in the signif. : to pre- sent or incline tlie ears in order to hear, to listen to), Ov. M. 7, 821 ; Plin. Ep. 2, 14, 3 ; Suet. Calig. 22 ; Hor. S. 1, 1, 22 ; Prop. 2, 21, 15, et al. : auribus accipere, Plaut. Trin. 4, 1, 9 ; Ter. Hec. 3, 3, 3 ; Lucr. 4, 983 ; 6, 164 ; Cic. de Or. 1, 50 ; Ov. M. 10, 62, et al. : auribus haurire, Ov. M. 13, 787 ; 14, 309 : bibere aure, Hor. Od. 2, 13, 32, et al. : obtundere, Plaut Cist. 1, 1, 120 : tundere, id. Poen. 1, 3, 25 : lacessere, Lucr. 4, 599 : tergere, i,d. 6, 119 : allicere, id. 6, 183 : ferire, Cic. de Or. 84 fin. : im- plere, Tac. H. 1, 90, et saep.— Particular phrases : in or ad aurem, also in aure di- cere, admonere, etc., to say something in the ear, softly or in secret, to whisper in the ear: in aurem Pontius, Scipio, inquit, vide quid agas, Cic. Frgm. in Macr. S. 3, AURO 12 ; jso Hor. S. 1, 9, 9 ; Mart. 1, 90 ; Petr. 28, 5 : ad aurem admonere, id. Fin. 2, 21 fin. : in aure, Juv. 11, 59 : aurem vellere, to pull the car, as an admonition : Cyn- thius aurem Vellit et admomut, etc., Virg. E. 6, 3 ; so pervellere, Sen. Ben. 4, 36 ; Ep. 94 : dare or servire auribus, to grati- fy tfie ears, to flatter : Trebon. in Cic. Fam. 12, 16 ; Caes. B. C. 2, 27 : in utramvis or in dextram aurem dormire, to sleep sound- ly, i. e. to be unconcerned : Ter. Heaut 2, 3, 101 (cf. Menand. ap. Gell. 2, 23 : 'iiV au. 6,49. t aurum (" rustiei orum," Fest. p. 189 and 111 ; cf. an ; Schneid. Gr. 1, p. 59 sq. ; the Ital. oro and Fr. or), i, n.=.avpov [from ato, avta, whence also avpa ; there- fore, ace. to aura no. 4, the glittering, shining metal]. 1. Gold: Naev. 1, 14 (in Serv. Virg. A. 2, 797) : ex auro vestis, id. 2, 22 (in Isid. Orig. 19, 22, 20), et saep.— Proverb. : montes auri polliceri, to promise mount- ains of gold, Ter. Ph. 1, 2, 18 Don. 2. Meton. : Things made of gold, an ornament of gold, a golden implement, ves- sel : nee domus argento fulget nee auro renidet. Lucr. 2, 27. So, a Of a golden goblet : Virg. A. 1, 539 ; Ov. M. 6, 488 ; Juv. 5, 39; 10, 27 ; Stat. Th. 5, 188 ; and in the hendyadis : pateris libamus et auro =pateris aureis, Virg. G. 2, 192. — b. 4 golden chain, buckle, clasp, necklace, jewel- ry : Ter. Heaut. 3, 1, 43 ; Ov. M. 9, 411 ; 14, 394.— c. A gold ring: Juv. 1,28.— d. A golden bit: fulvum mandunt sub den- tibus aurum, Virg. A. 7, 279 ; so id. ib. 5, 817. — e. The fieece of gold : auro Heros Aesonius potitur, Ov. M. 7. 155. — £ A golden hair-band, npoiS^XoS : Virg. A. 4, 138 Serv. — g- # Esp. freq. : Coined gold, money : Plaut. Aul. 4, 2, 4 ; Cic. Att. 12, 6 : aurum omnes, victa jam pietate colunt, Prop. 3, 1 3, 48 sq. : quid non mortalia pec- tora cogis auri sacra fames ? Virg. A. 3, 56 ; cf. Plin. 37, 1, 3 ; so Hor. Od. 2, 16, 8; 18,36; 3,16,9; Sat. 2, 2, 25; 3,109; 142; Ep. 2, 2, 179, et saep. 3. The color or lustre of gold, the glim- mer, gleam, or brightness of gold: Ov. M. 9, 689: anguis cristis praesignis et auro, hendyadis for cristis aureis, id. ib. 3, 32 : saevo cum nox accenditur auro, by the stars gleaming with gold, Val. Fl. 5, 369. 4. The Golden Age : redeant in au- rum tempora priscum, Hor. Od. 4, 2, 39 : subiit argentea proles, auro deterior, Ov. M. 1, 115 ; id. ib. 15, 260. Auruncij orum, m. = Ausones, q. v., Avpovyum Tzetz., The Aurunci, Virg. A. 11, 318 ; Plin. 3, 5, 9.— Whence Aurun- ca? ae,/. An old town in Campania (ace. to the fable, built by Auson, the son of Ulysses and Calypso, Fest. s. v. Ausoni- am, p. 15) : Magnus Auruncae alumnus, i. e. the satyrist Lucilius, whose paternal city, Suessa Aurunca, was a colony of the Aurunci, Juv. 1, 20 Rup. — Whence Au- 179 AUSO riincUS) a, urn, adj. Of or pertaining to Awrunca, Auruncian : senes, Virg. A. 7, 206 : patres, id. ib. 727 : manus, id. ib. 795 : Suessa, now Sessa, Veil. 1, 14. I ausculari ilHi i ausculum, v. os- culor and osculum. auscultatio, onis, /. [ausculto] A listening, attending to .- Sen. Tranq. 12. — 2. An obeying : Plaut. Rud. 2, 6, 18. auscultator, oris, m. [id.J \.A hear- er, listener : *Cic. Part. Or. '3 Jin,.— 2. One who obeys : App. Met. 7, p. 195, 1. aUSCultatUS, Os, m. [id.] A hearing, listening: App. Met. 6, p. 178, 21; Ful- gent. Cont. Virg. p. 142. ausculto? ayij atum, 1. v. intens. (euph. tor aurculto, which is contracted from auriculito, from auricula] To hear any person or thing with attention, to list- en to, give ear to, dxpoScdui ; cf. Doed. Syn. 3, p. 293 sq. (in the ante-classical pe- riod very freq., only not in Lucret. ; in the class, per. extremely rare) : Cato in Gell. 1, 15, 9 : ausculto atque animum adverto sedulo, Plaut. Stich. 4, 1, 40 ; so id. Pseud. 1, 3, 8; id. Trin. 3, 3, 50; id. True. 2, 4, 46 ; Ter. Ad. 5, 3, 20; so id. Andr. 3, 3, 4 and 5 : jam scies : ausculta, id. Phorm. 5, 8, 7 ; Plaut. Poen. 4. 2. 19 ; id. Aul. 3, 5, 22 : illos ausculto lubens, Afran. in Non. 246, 15 : nee populum aus- cultare, * Catull. 67, 39.—* b. To listen bclievingly to something, to give credit to a discourse, speech, etc. : crimina, Plaut. Ps. 1, 5, 12. — c. To listen in secret to some- thing, to overhear, lie in wait to hear : quid habeat sermonis, auscultabo, Plaut. Poen. 4, 1, 6 : omnia ego istaec auscultavi ab ostio, id. Merc. 2, 4, 9. — 4. *-*f servants : To attend or wait at the door, as in Gr. v-Kamvav : ad fores auscultato atque ser- va ha6 aedis, Plaut. True. 1, 2, 1 : jam du- dum ausculto et cupiens tibi dicere ser- vu9 Pauca, reformido, * Hor. S. 2, 7, 1 Heind. 2. Alicui or abs., To hear obediently, to obey, heed (cf. audio no. 4) : Var. L. L. 6, 8, 74 : " auscultare est obsequi : audire ignoti quod imperant soleo, non auscul- tare," Non. 246, 9 sq. ; Cato in Gell. 1, 15, 9 : istos, magis audiendum quam auseul- tandum censeo, Pac. in Cic. Div. 1, 57 ; Plaut. Bac. 4, 8, 14 ; id. Asin. 1, 1, 50 ; Cure. 2, 1, 8 ; Most. 3, 1, 58 ; 99 ; Mil. 2, 6, 16 ; Pseud. 1, 5, 38 ; Poen. 1, 1, 69 ; 1, 2, 98 ; Rud. 2, 6, 56 ; 3, 3, 32 ; Stich. 1, 2, 89 ; Ter. Andr. 1, 3, 4 ; Heaut. 3, 3, 24 ; Ad. 3, 3, 66; 5, 8, 12: mihi ausculta: vide, ne tibi desis, *Cic. Rose. Am. 36, 104. — c. Ace. : nisi me auscultas, Plaut. Trin. 3, 2, 36 (we should perhaps here, in accordance with the general idiom, read mi). — In passiv. impers. : De. Ad portum ne bitas, dico jam tibi. Cii. Auscultabi- tur, you shall be obeyed, it shall be done, Plaut. Merc. 2, 3, 127. jgp^ It is difficult to believe, that in the verse of Afranius : videt ludos, hinc aus- ctiltavi procul; auscultare ace. to Non. 246, 16 = videre, spectare. + Auselius. v. Aurelius. Auscr? Sris (Ausar, Rutil. Itin. 1, 566), Aifcra/j, Strabo, m. A tributary stream of the River Arno, in Etruria, near Lucca, now Scrchio, Plin. 3, 5 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 350. _ AusetamiS, a, um, adj. Of or per- taining to the city Ansa, in Hispania Tar- raconensis (northward of Catalonia) : ager, Liv. 29, 2. Hence Ausetani, The Ausetani, Caes. B. C. 1, 60 ; Liv. 21, 23 ; 61 ; Plin. 3, 3, 4, 5 22; cf. Mann. Hispan. p. 404. ausim, v. audeo. Auson, v - Ausones no. 5. Ausona* ae, /. An ancient town of the Ausones, not far from Minturnae, Liv. 9,25. Ausones? um > ">„■> Avaovts, The Au- sonians, a very ancient, perhaps Greek, name of the primitive inhabitants of Mid- dle and Lower Italy ; of the same import with Aurunci (Aurunici, Auruni = Ausu- ni, Ausones], Opici, and Osci; cf. Fest. s. v. ausoniam, p. 15; Serv. Virg. A. 7, 727 ; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 71 sq. ; Wachsmuth Rom. Gesch. p. 65 sq. — Poet. : The name for all the inhabitants of Italy : Stat. Silv. 4, 5, 37. Whence, 180 AUSP 1. AusOJlia. ae, /., Aiaovia, The coun- try of the Ausonians, Ausonia, Lower Ita- ly, Ov. M. 14, 7 ; 15, 647 ; and poet, for Italy ; Virg. .A. 10, 54 ; Ov. F. 4, 290, et saep.— 2. Ausdnius. a, um, adj. a . Ausonian : mare, on the south coast of Italy, between the Japygian Peninsula and the Sicilian Straits, Plin. 3, 10, 15 ; 14, 6, 8 no. 6; cf. Mann. Ital. 1, p. 13 sq. — b. I n me poets, Italian, Latin, Roman : terra, Virg. A. 4,349 : Tybris, id. ib. 5, 83: coloni, id. Georg. 2, 385 : urbes, Hor. Od. 4, 4, 56 : montes, Ov. F. 1, 542 : humus, Italy, id. ib. 5, 658 : Pelorum, id. Met. 5, 350 ("quod in Italiam vergens," Mel. 2, 7, 15) : imperium, Roman, Ov. Pont. 2, 2, 72 : OS, Roman language, Mart. 9, 87 : aula, the imperial court, id. ib. 92.— Subst. Ausonii — Ausones, The Ausonians, or poet, the inhabitants of Italy : Virg. A. 12, 834. — 3, Ausonidae, arum, m. The Ausonidae, i. e. a. The inhabitants of Ausonia: Virg. A. 10, 564 ; and, b. Poet. : The inhabitants of Italy : Virg. A. 12, 121: Luc. 9, 998.-4. Ausonis, Mis, adj. f. Ausonian ; and in the poets, Italian: ora, Ov. F. 2, 94 : aqua, Sil. 9, 187 : matres, Claud. Bell. Get. 627, et al.— 5. Auson, onis, m. The mythical progenitor of the Ausonians, son of Ulysses and Calypso, Fest. s. v. ausoniam, p. 15 ; Serv. Virg. A. 3, 171. As Adj. : Ausone voce, i. e. Roman, Latin, Avien. Arat. 102. 1. AusoniuSi a, um. adj., v. Auso- nes no. 2. 2. AuSOIUUS) "> m - Decimus Mag- nus — , A distinguished poet, rhetorician, and grammarian of the fourth century, teacher of the Emperor Gratian : cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 227 sq. auspex, Icis, comm. [a contr. of avi- spex, from avis-spicio] A bird inspector, bird-seer, i. e. one who observes the flight, singing, or feeding of birds, and makes predictions or auguries therefrom ; an au- gur, diviner (cf. augur ; in a lit. signif. far more fare than this) : latores et auspices legis curiatae, Cic. Att. 2, 7 ; Hor. Od. 3, 27, 8. Of the birds from which auguries were made : (galti gallinacei) victoriarum omnium auspices, Plin. 10, 21, 24. — Since almost nothing of importance was done in Rome without consulting the auspices, auspex signifies,' 2. The author, founder, director, leader, aider, protector, favorer : divis auspicibus coeptorum operum, Virg. A. 3, 20 ; so id. ib. 4, 45 ; Ovid. F. 1, 615 : auspice Musa, Hor. Ep. 1, 3, 13 : nil desperandum est Teucro duce et auspice Teucro, id. Od. 1, 7, 27 ; Ov. F. 1, 26.— b. As t. t., The person who witnessed the marriage con- tract, the reception of the marriage portion, took care that the marriage ceremonies were rightly performed, etc., the groomsman, xapavvutbtos : " nihil fere quondam ma- joris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur : quod etiam nunc nuptiarum auspices declarant, qui re omissa, nomen tantum tenent," Cic. Div. 1, 16 ; cf. Val. Max. 2, 1, no. 1 ; Serv. Virg. A. 1, 346 ; Plaut. Casin. prol. 86 : nubit genero so- crus nullis auspicibus, nullis auctoribus, etc., Cic. Clu. 5 fin. ; so Liv. 42, 12 ; Tac. A. 11, 27 ; 15, 37 ; Suet. Claud. 26 ; Juv. 10, 336 Schol. Luc. 2, 371 Schol., and in gen. fern. Claud, in Rufin. 1, 1, 83 : cf. pronubus ; auctor no. 8, c, and Adam's Antiq. 1, p. 413. 3. The beginning (post-class.) : Eu- men. Pan. Const. 3 ; Pacat. Pan. Theod. 3. 4. Adj. : Fortunate, favorable, auspi- cious, luclcy (post-class.) : clamor, Claud. IV. Cons. Honor. 610 : victoria, id. VI. Cons. Honor. 653 : purpura, id. Ep. ad Seren. 57. auspicabilis, e, adj. [auspicor] Of favorab te foreboding or omen, auspicious (post-class.) : Arn. 4, p. 131 ; id. 7, 3, 237. auspicalis, e, adj. [id.] Of or per- taining to divination, suitable for augu- ries, auspicial : pisciculus, Plin. 32, 1, 1 : dies, Mamert. Pan. Maxim. 6. — 'Adv. aus- picaHter = auspicato, With the appropri- ate taking of auguries : Hyg. Limit, con- stit. p. 153 Goes. auspicato, v. auspicor, fin. 1. auspicatus, a, um, v. auspicor, fin. AUSP *2. auspicatus. us, m. [auspicor] The taking of auspices, augury : Pici in auspicatu magni, Plin. 10, 18, 20 (con- cerning Cic. Rep. 2, 29, v. Moser). auspicium, «) »■ [auspex] The ob- servation of the birds bred for auspices, augury from birds, auspices (ef. augu-ri- um) : Naev. 4, 2 (in Non. 468, 28) ; Enn. Ann. 1, 95-113 : pullarium in auspicium mittit, Liv. 10, 40, et saep. ; cf. the class, passages, Cic. Div. 1, 47 sq. ;. 2, 34 sq. ; Liv. 6, 41. So auspicium habere, to have the right of taking auspices (which, in the performance of civil duties, was pos- sessed by all magistrates, but, in a cam- paign, only by the commander-in-chief) : OMNES. MAGISTRATES. AVSPICIVM. IVDICI- vmqve. habento., Cic. Leg. 3, 3 fin. : quod nemo plebejus auspicia haberet, Liv. 4, 6. Of the commander-in-chief : Plaut. Am. 1, 1, 37 : ut gesserit rempubli- cam ductu, imperio, auspicio suo, id. ib. 41 ; so id. ib. 2, 2, 25; Liv. 5, 46 ; 8, 31 ; 10, 7 ; 41, 28, et al. ; Liv. 21, 40 : recepta signa ductu Germanici, auspiciis Tiberii, Tac. A. 2, 41 ; Plin. 2, 67, 67 : alia ductu meo, alia imperio auspicioque perdomui, Curt, 6, 3 ; Suet. Aug. 21 Ruhnk. Hence for the chief command, guidance: tuis au- spiciis totum confecta duella per orbem, Hor. Ep. 2, 1, 254 Schmid ; Ov. M. 15, 822. — And, in gen., Right, power, inclina- tion, will : me si fata meis paterentur du- cere vitam Auspiciis et sponte meas com- ponere curas, etc., Virg. A. 4, 340 : Com- munem hunc ergo populum paribusque regamus Auspiciis, id. ib. 4, 103 (" aequali polestate," Serv.). 2. A sign, omen, a divine premonition or token : liquido exeo foras auspicio, avi sinistra, Plaut. Epid. 2, 2, 2 ; so id. Pseud. 2, 4, 72: optimum, id. Stich. 3, 2, 6; Cic. de Sen. 4 : melius, Plaut. Men. 5, 9, 88 : bonum, Catull. 45, 19 : vanum, Prop. 1, 3, 28 : felix, Just. 1, 10, et al. So auspicium facere, of things which give signs, tokens, omens : augurium haec (mustela) tacit, Plaut. Stich. 3, 2, 10: cur aliis a laeva, aliis a dextera datum est avibus, ut ratum auspicium facere possint? Cic. Div. 2, 38 ; Liv. 1, 34 fin. — Poet. : cui (diviti) si viti- osa libido fecerit auspicium, if a faulty inclination, a humorous desire gave him a token (viz. for changing), urged him to a new decision. Hor. Ep. 1, 1. 86. — Since the auspicium preceded every important act, it signifies, 3. T r o p. the same as initium : The beginning (cf. auspicor no. 3,-and auspex no. 3) : auspicia belli a parricidio incipi- entes, Just. 26, 2, 2 : auspicia regni a par- ricidio coepit, id. 27, 1. auspicO; arc, v. the follg. fin. auspicor* atus , 1- v - d e P- [auspex, like augurorfrom augur] To make an ob- servation of birds, to take the auspices : Gracchus quum pomoerium transiret, auspicari est oblitus, Cic. N. D. 2, 4 : tri- pudio auspicari, id. Div. 1, 35 ; id. 2, 36 : Fabio auspicanti aves non addixere, Liv. 27, 16 fin. ; id. 4, 6 ; 6, 41 ; 22, 1 ; 31, 7 fin., et al. 2. Aliquid or abs., also c. Inf. : To make a beginning, for the sake of good omens, to begin, enter upon a thing (so first freq. after the Aug. per.) : ipsis Cal. Januariis auspicandi causa omne genus operis instaurant, Col. 11, 2, 98 : auspi- candi gratia tribunal ingredi, Tac. A. 4, 36 : non auspicandi causa, sed studendi, Plin. Ep. 3, 5, 8 ; cf. Ov. F. 1, 165 sq. : auspicatus est et jurisdictionem, Suet. Ner. 7 : auspicabar in Virginem (aquam) desilire, Sen. Ep. 83. — Hence with the omission of the access, notion of a relig- ious rite (cf. auspicium no. 3). 3, In gen., To begin, enter upon a thing: auspicari culturarum officia, Col. 11, 2, 3 ; id. 3, 1, 1 : homo a supplichs vitam au- splcatur, Plin. H. N. 7 prooem. J 3 : so militiam, Suet. Aug. 38 : cantare, id. Ner. 22. — Trop. : auspicari gradum senatori- um per militiam, to attain to, receive it, through military services, Sen. Ep. 47. 13^ a. Act. access, form auspico, are : To take auspices : ubei quom praetor advenit, auspicat auspicium prosperum, Naev. 4, 2 (Non. 468, 28) ; Caecil. in Non. 1. 1. ; so Atta, ib. : Plaut. Rud. 3, 4, 12 : AUST mustelara, to receive, accept as an augury, id. Stich. 3, 2, 46 : super aliqua re, Gell. 3, 2. — b. Pass.: Here belongs (o) the abi. abs. auspicato, after a suitable taking of auguries: Romulus non 6olum auspi- cato urbem condidisse, sed ipse etiam op- timus augur fuisse traditur, Cic. Div. 1, 2 ; so id. ib. Hi (perh. also Rep. 2, 29, v. Mos. in h. 1.) ; Liv. fi, 41 ; Tac. H. 1, 84 ; 3, 72, et al. — (ji) Auspicatus, a, urn, as Part. Devoted, consecrated by auguries: auspi- cato in loco, Cic. Rab. Perd. 4 : non auspi- cutos coutudit impetus nostras, Hor. Od. 3, 6, 9 : auspicata comitia, Liv. 26, 2, et al. — And (y) ace. to auspieor no. 3. Begun : in bello male auspicato, Just. 4, 5. — (r5) Auspicatus, a, um, as Pa. Fortunate, fa- vorable, lucky, prosperous, auspicious : quum Liviam auspicatis reipublicae omin- ilius duxisset uxorem, Veil. 2, 79, 2. — Comp. Catull. 45, 26; Plin. 13, 22, 38.— Sup. Quint. 10, 1, 85; Plin. Ep. 10, 28, 2 ; Tac. G. 11. — Adv.: ut ingrediare auspi- cato, at a fortunate moment, in a lucky hour, Plaut. Pers. 4, 4, 57 ; Ter. Andr. 4, 5, 12. — Comp. : auspicatius, Plin. 3, 11, 16 ; 7, 9, 7. * austelhlS; U m - dim. [auster] A gentle south wind: Lucil. in Non. 98, 22. 1. auster. fi. "'• (i, oiiw, to dry up, to make dryj A dry, hot south, wind (opp. to the aquito, north wind) : auster fulmi- ne pollens, Lucr. 5, 744 : validus, id. 1, 898; Hor. Ep. 1, 11, 15: vehemens, Cic. Att. 16, 7 : turbidus, Hor. Od. 3, 3, 4 : nu- bilus, Prop. 2, 16, 56 : humidus, bringing or producing rain, Virg. G. 1, 462 ; so pluvius, Ov. M. 1, 66 ; hence also frigidus, Virg. G. 4, 261 ; Prop. 2, 26, 36 : hibernus, Tib. 1, 1, 47, et saep.— 2. M e t o n. : The south country, the south : in aquilonis au- strive partibus, Cic. Rep. 6, 20 fin. ; so Var. L. L. 9, 18 fin. : Plin. 2, 9, 6. 2. auster — austerus, q. v. austerahs. is, /. A plant, usually called sisymbrium, App. Herb. 105. austere. <**>■ Rigidly, severely ; v. austerus. austeritas, atis./. [austerus] (perh. not before the Aug. period) 1. Oi taste : Sourness, harshness : Col. 11, 2, 68 : vini, Plin. 12, 2, 4 no. 3, and ib. 6, 8 no. 3 : cae- pae, id. 19, 6, 32: picis, id. 14, 1, 3; Pall. 1, 35, 11 : and in plur., id. ib. 1, 35, 8.— 2. Of colors : Darkness, dinginess : Plin. 35, 10, 36 no. 18 ; id. 9, 38, 62 ; 35, 11, 29. — 3. T r o p. : Severity, austerity, rigor : rnagistri, Quint. 2, 2, 5 : Plin. Ep. 2, 5, 5. austerulus, a, um, adj. dim. [au- sterus] Someiohat harsh : trop, : App. Flor. no. 20. t austerus, a, um, adj. (auster, Scri- bon. Comp. 188. — Sup. austerrimus, Mes- sala Corv. de Progen. Aug. 5) = uvoTupoS, Thai affects the tongue, contracting it, harsh, sour, tart (so not before the Aug. per.) : vinum nigrum, Cels. 3, 24 : auste- rior gustus, Col. 12, 12, 2 : herba austero sapore, Plin. 25, 5, 20 : vinum austerissi- mum, Scrib. Compos, 142. — *b. Transf. to the smell : Pungent : balsami succus : odore austerus, Plin. 12, 25, 54. — c. Of color : Deep, dark : sunt autem colores austeri aut floridi, Plin. 35, 6, 12 ; id. ib. 11, 29. 2. 'Prop.: Severe,rigid, strict, austere; as antith. to effeminate, wanton (not be- fore Cic.) : illo austero more ac modo, Cic. Coel. 14 ; id. de Or. 3, 25, 98 : auste- rior et gravior esse potuisset, id. Pis. 29, 71 : nee gravis austeri poena cavenda viri (the discourse is of a Laconian), Prop. 3, 14, 24. — Of discourse : severe, rough : ita sit nobis ornatus et suavis orator, ut su- avitatem habeat austeram et solidam, non dulcem atque decoctam (the epithet boiTOwed from wine), that he may have a severe and solid, not a luscious and effem- inate sweetness, Cic. de Or. 3, 26 : austera poemata, Hor. A. P. 342 : oratio, Quint. 9, 4, 128 Spald. And of style in statuary : genus, Plin. 34, 8, 19, no. 7. 3. As the opp. of kindness, pleasant- ness : Severe, gloomy, dark, sad, trouble- some, hard, irksome (so first after the be- ginning of the Aug. per.) : labor, Hor. S. 2, 2, 12 : quaelibet austeras de me ferat una tabellas, Prop. 4, 11, 49 : aeger om- nem austeram curationem recusans, Plin. AUT 24, 7, 28. — * Adv. austere, ace. to no. 2 : agit mecum austere et Stoiee Cato, Cic. Mur. 35, 74. australis, e, udj. [auster no. 2] South- ern : regio, Cic. N. D. 2, 19 : cingulus, i. e. the torrid zone, id. Rep. 6, 20 : ora, the same, id. Tusc. 1, 28 : polus, Ov. Met. 2, 132 : nimbi, id. Pont. 4, 4, 1 : annus, Egyptian, Claud. Eutrop. ] , 403. Austrania. ae,/. An island of the north of Germany, also called GUssaria, now the island of Ameland, in West Fries- land, Plin. 4, 13, 27, fin. * austnfer. era, erum, adj. [auster- fero], Bringing the south wind : vertex, Sil. 12, 2. austrinus. a, um, adj. [auster no. 2] Southern (poet. ; also freq. in post-Aug. prose ; esp. in Pliny) : calorcs, Virg. G. 2, 271 : dies, on which the south wind blows, Col. 11, 2, 37; Plin. 17, 2, 2: piscis (a constellation), Col. 11, 2, 63 : coelum, Plin. 16, 26, 46 : flatus, id. 17, 2, 2 : tempus, id. 2, 47, 47 : vertex, the south pole, id. 2, 68, 68, et al. Also subst. austrina, orum, n. (sc. loca) The southern region of a coun- try : Austrina Cypri, Plin. 6, 34, 39 : Sar- diniae, ib. : Cappadociae, ib. \ Austro-Africus. i, m. [auster] The south-southwest wind: Gr. At66voros, between the Auster and the Africus, Isid. Orig. 13, 11, 7 (Plin. 2, 47, 46, and Sen. Q N. 5, 16 fin. call it libonotos, and the latter says expressly: "libonotos, qui apudnos sine nomine est").- t*aUStro-n6tiuS, "> m. [auster] (sc. polus) The south pole, Isid. Orig. 3, 32 ; 36 ; 13, 5, 5 (in the latter passage also once AUSTKONOTUS). ausum, v. audeo, Pa. 1. auSUS. a, um, v. audeo, Pa. 2. ausus. us, m. [ audeo ] Hazard (* attempt): Petr. Sat. 123, 184; Impp. Leo et Anthem. Cod. 1, 2, 14. aut. conj. [kindred with the Gr. aj, avTi*:] Or ; and repeated : aut .... aut, either or: it puts in the place of a pre- vious assertion another, objectively and absol. antithetical to it, while vel indicates that the contrast rests upon the subjective opinion or choice between the given ob- jects : omnia bene sunt ei dicenda, qui hoc se posse profitetur, aut eloquentiae nomen relinquendum est, Cic. de Or. 2, 2 (cf. on the contrary, Tac. G. 8 : quae neque confirmare argumentis, neque re- fellere in animo est : ex ingenio suo quis- que demat vel addat fidem). Ubi enim potest ilia aetas aut calescere vel aprica- tione melius vel igni, aut vicissim unibris aquisve refrisrerari salubrius '{ Cic. de Sen. 16, 57 ; Ter. Ph. 3, 1, 19 : id. Heaut. 3, 1, 11 sq. : aut, quidquid igitur eodem modo concluditur, probabitis, aut ars ista nulla est, Cic. Acad. 2, 30, 96 : partem planitiae aut Jovis ternplum aut oppidum tenet, Liv. 44, 6 : terra in universum aut silvis horrida aut paludibus foeda, Tac. G. 5 : quis umquam arbitraretur aut ab omnibus imperatoribus uno anno aut omnibus annis ab uno imperatore confici posse? Cic. Manil. 11, 31. — b. Also more than twice repeated : aut eqiios alere aut canes ad venandum, aut ad philosophos, Ter. Andr. 1, 1, 29 ; id. Ad. 1, 1, 7 and 8 ; so four times in Lucr. 4, 936 sq. ; five times, Cic. Off. 1, 9, 28 ; N. D. 3, 12, 30 ; Prop. 3, 21, 26. — c. Sometimes two dis- junctive phrases with aut .... aut are placed together : Assentior Crasso, ne aut de C. Laelii, soceri mei, aut de hujus generi aut arte aut gloria detraham, Cic. Or. 1, 9, 35 : res ipsa et reipublicae tem- pus aut me ipsum, quod nolim, aut ahum quempiam aut invitabit aut dehortabitur, id. Pis. 39, 94. — d. In negative clauses for neque neque : ne aut ille alserit, aut uspiam ceciderit aut praefregerit ali- quid, Ter. Ad. 1, 1, 11 : neque enim sunt aut obscura aut non multa post commis- sa, Cic. Catil. 1, 6, 15 ; id. Off. 1, 20, 66 ; so id. ib. 1, 11, 36 ; 20, 68 ; de Or. 2, 45, 189 ; Tac. A. 3, 54 ; 14, 58 : Germ. 13 ; Suet Caes. 58 ; Ner. 34 ; Curt. 4, 15, 28, et al. — e. In interrogations: quomo- do aut geometres cerncre ea potest, quae aut nulla sunt, aut internosci a falsis non possunt, aut is, qui fidibus utitur, explere numeros et conficere versus ? Cic. Acad. AUT 2, 7, 22; so id- de Or. 1, 9, 37; Rose. Am. 40, 118; N. D. 1, 43, 121.— f. In compar- ative clauses : talis autem simulatio vanitati est conjunctior, quam aut liber- alitati aut honestati, Cic. Off. 1, 15, 44. 2. Placed 6ingly, ant sometimes joins to something more important that which is less so ; i. e. it indicates that if a pre- vious assertion should not prove true, still another takes or may take its place : Or at least (Virg. A. 1, 69 sq.) : Incnte vim ventis, submersasque obrue puppes, aut age diversas, et disjice corpora ponto. Furens Juno et irata, quod gravissimum crede- bat, optavit, deinde quod secundum intu- lit, Diom. p. 411 P. : quaero, num injuste aut improbe fecerit, or at least unfairly, Cic. Off. 3, 13, 54 : a se postulari aut ex- spectari aliquid suspicantur, id. ib. 2, 20, 69 : quare vi aut clam agendum est, or al least by stealth, id. Att. 10, 12 : profecto cuncti aut magna pars Siccensium fidem mutavissent, Sail. J. 56, 6 ; Liv. 6, 18 : pars a centurionibus aut praetoriarum cohortium militibus caesi, Tac. A. 1, 30: potentia sua numquam aut raro ad impo- tentiam usus, Veil. 2, 29. 3. It is used to connect something which must take place, if that which is previously stated does not : Or, otherwise, else, in the contrary case^ alioquin : nunc manet insontem gravis exitus : aut ego veri Vana feror, Virg. A. 10, 6.30; Ter. Hec. 4, 4, 76 ; Plin. 2, 70, 71 : effodiuntur bulbi ante ver: aut deteriores fiunt, id. 19, 5, 30; so Quint. 1, 12, 5; 2, 17, 9; Suet. Caes. 66. 4. For explaining or correcting an ex- pression which is too gen. or inaccurate : Or rather, or more accurately : de homi- num genere, aut omnino de animalium loquor, Cic. Fin. 5, 11, 33 : ib. 5, 20, 57 ; id. Acad. 2, 8. 23 : et scilicet tua lihertas disserendi amissa est, aut is es, qui in dis putando non tuum judicium sequare, id. Leg. 1, 13, 36. Hence sometimes potius is added : nemo est injustus, aut incauti potius habendi sunt improbi, Cic. Leg. 1, 14, 40 : coenaene causa, aut tuae merce- dis gratia nos nostras aedes postulas com- burere? or rather, etc., Plaut. Aul. 2, 6, 11. — In this signif. aut sometimes begins a new clause : Potestne igitur quisquam dicere, inter eum, qui doleat et eum, qui in voluptate sit, nihil interesse 1 Aut ita qui sentiat, non apertissime insaniat 1 or is not rather, etc., Cic. Acad. 2, 7, 21 : quid est enim temeritate turpius? Aut quid tarn temerarium tamque indignum sapi entis gravitate atque constantia. quam, etc., id. N. D. 1, 1 ; id. Fin. 4, 26, 72 ; Plin. Ep. 1, 10, 3 Corte. 5. Only in the poets neque . . . aut sometimes takes the place of neque . . . neque : neque ego hanc absconderc furto Speravi, ne tinge, fugam ; nee conjugis umquam Praetendi taedas, aut haec in foedera veni, Virg. A. 4, 339: si neque avaritiam, neque sordes, aut mala lustra objiciet vere quisquam mihi, Hor. S. 1, 6, 68 Bentl. ; Lucan. 1, 287 : nam neque ple- bejam aut dextro sine numine cretam Servo animam, Stat. Silv. 1, 4, 66 ; so Val. Fl. 1, 17. 6. Only the poets connect by aut . . . vel, vel . . . aut, instead of aut . . . aut or vel . . . vel (in prose writers the two par- ticles are unconnected with each other) : quoties te vetui Argyrippum compellare aut contrectare colloquive aut contui ? Plaut. Asin. 3, 1. 19; so Ov. M. 13, 91(1 : tellus aut hisce, vel istam, quae facit ut laedar, mutando perde figuram, Ov. M. 1 , 546 ; Mart. 3, 3, 3 : aut appone dapes, Vare, vel aufer opes, id. 4, 77, 6 ; Sil. 16, 32. 7, In connection with other particles : a. Aut etiam for the completion of an assertion (cf. above no. 4) : quid ergo aut hunc probibet, aut etiam Xenocratem. etc.. Cic. Tusc. 5, 18, 51 ; id. Off. 1, 9, 28 : id. Part. Or. 14^m. : etsi omnia aut scrip- ta esse a tuis arbitror, aut etiam nunciis ac rumore perlata, id. Att. 4, 1. — So with one aut: quod de illo acceperant, aut eti- am suspicabantur, Cic. Fam. 1, 19, 36 ; so id. Div. 2, 26 ; Cels. 4, 18 : si modo sim (orator) aut etiam quicumque sim, Cic. Or. 3, 12; id. de Or. 1, 17, 76.— b. Aut 181 AUTE certe, for the restricting of a declaration (cf. no. 2) : ac video hanc primam ingres- sionem meam aut reprehensionis aliquid, aut certe admirationis habituram, Cic. Or. 3, 11 ; Top. 17, 64 : quo enim uno vince- bamur a victa Graecia, id aut ereptum illis est aut certe nobis cum illis commu- nicatum, id. Brut. 73 ; so Dolabella in Cic. Fain. 9, 9 ; Liv. 2, 1 ; 40, 46 ; Cels. 1, 2 ; 5, 26 ; Prop. 3, 21, 29. In Plaut. once aut modo : Plaut. Casin. 5, 4, 22. — c. Aut vero for connecting a more important thought : Or indeed, or truly : quem tibi aut homi- nem, aut vero deum, auxilio futurum pu- tas ? Cic. Verr. 2, 4, 35 ; so id. de Or. 1, 9, 36. — * d. Aut ne . . . quidem : ego jam aut rem, aut ne spem quidem exspecto, Cic. Att. 3, 22 fin. — * e. Aut quidem : Suet. Caes. 66. iiJIP* In the poets sometimes in the second place in the clause : Saturni aut sacram me tenuisse diem, Tib. 1, 3, 18 : justos aut reperire pedes, id. 2, 5, 112 ; Luean. 2, 362. More upon this word, v. in Hand Turs. I. p. 525-558. autem; c0 "j- [kindred with ai, avrts, drop, at ; v. at] But, on the contrary, but on the other hand, yet, however, neverthe- less : sometimes an emphasized and: like at, it joins to a preceding thought a new one, varying from it (both as entirely an- tithetical and as simply diiferent ; v. at), and has its place not at the beginning, but after one or more words of the added clause ; v. fin. (differing from the restrict- ing sed just as at ; v. at init., and cf. Cic. Off. 1, 11, 36 : Popilius imperator tenebat pvovinciam ; in cujus exercitu Catonis hlius tiro militabat. Quum autem Popilio videretur unam dimittere legionem, Cato- nis quoque filium . . . dimisit. Sed quum amore pugnandi in exercitu permansis- set, Cato ad Popilium scripsit, etc.) (most freq. in philos. lang. : in the poets, very rare). 1. In joining an entirely antithetical thought : But, on the contrary ; at qui- dem, at vero, 6e hr\, esp. freq. with the pronouns ego, tu, file, qui, etc. : Plaut. Men. 5, 3, 9 : nam injusta ab justis impe- trare non decet, justa autem ab injustis petere insipientia 'st, id. Amph. pro!. 35 : ego hie cesso, quia ipse nihil scribo : lego autem libentissime, Cic. Fam. 16, 22 ; id. de Or. 1, 25, 115 ; Plaut. Men. 2, 1, 43 : i sane cum illo, Phrygia ; tu autem, Eleu- sium, hue intro abi ad nos, id. Aul. 2, 5, 7 ; Capt. 2, 3, 4 ; id. Bacch. 4, 8, 58 ; Mil. 4,4,13; Epid.5, 2, 7; Cic. Acad. 2, 19, 61 : mini ad enarrandum hoc argumentum est comitas, si ad auscultandum vostra erit benignitas. Qui autem auscultare nolit, exsurgat foras, Plaut, Mil. 2, 1, 1 ; so id. Ep. 2, 2, 95 ; Capt. 3, 4, 24 ; Ter. Eun. 3, 2, 22 : e principio oriuntur omnia ; ipsum autem nulla ex re alia nasci potest, Cic. Tusc. 1, 23, 54. 2. In joining a thought that is simply different : But, moreover, on the other hand (* also, too) : Plaut. Most. 3, 2, 91 : quum Speusippum, sororis filium, Plato philos- ophiae quasi heredem reliquisset, duos autem praestantissimos studio et doctri- ria, Xenocratem Chalcedonium et Aris- totelem Stagiritem, etc., Cic. Acad. 1, 4, 17 ; ill. Off. 1, 5, 16 : Alexandrum consultum, cui relinqueret regnum, voluisse opti- mum deligi, judicatum autem ab ipso op- timum Perdiccam, cui annlum tradidis- set, Curt. 10, 6, 16. So in adducing an example to a rule : Quint. 4, 1, 66 Spald. So also in passing from a particular to a general thought: et sane plus habemus quam capimus. Insatiabilis autem avari- tiae est, Curtius 8, 8, 8. And so 3. In every kind of transition or change by which the discourse is contin- ued (in the philos. works of Cicero very freq. ; in his Orations rare) : Cic. Or. 5, 18 : hie (pater) prout ipse amabat literas, omnibus doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, filium erudivit : erat au- tem in puero summa suavitas oris, Nep. Att. 1, 2. Also in questions : Cic. Clu. 60, 167.— Freq. several times repeated: ex- petuntur autem divitiae cum ad usus vi- tae necessarios rum ad perfruendas vo- luptates : in quibus autem major est ani- 182 AUTE mus, in iis pecuniae cupiditas spectat ad opes, etc., Cic. Off. 1, 8 Heus. ; cf. Wop- kens' Lectt. Tull. p. 53 and 122; Mel. prooem. 2. 4. In repeating a word from a pre- vious clause, in continuing a train of thought: admoneri me satis est: admo- nebit autem nemo alius nisi reipublicae tempus, Cic. Pis. 38, 94 : nunc quod agi- tur, agamus : agitur autem, liberine viva- mus, an mortem obeamus, id. Phil. 11, 10, 24. So esp. in impassioned discourse : Plaut. Mil. 3, 1, 84 : humanum amare est, humanum autem ignoscere est, id. Merc. 2, 2, 48 ; id. Pseud. 4, 8, 1 : quot potiones mulsi ! quot autem prandia I id. Stdeh. 1, 3, 68 ; id. Epid. 5, 2, 6 : qua pulchritudine urbem, quibus autem opibus praeditam, servitute oppressam tenuit civitatem, Cic. Tusc. 5, 20, 57. 5. Like sed, vero, igitur, etc., in re- suming a train of thought interrupted by a parenthesis : omnino illud honestum, quod ex animo excelso magnificoque quaerimus, animi efficitur non corporis viribus : exercendum tamen corpus et ita efheiendum est, ut obedire consilio rationique possit in exsequendis negotiis et in labore tolerando : honestum autem id, quod exquirimus, totum est positum in animi cura, etc., Cic. Off. 1, 23 ; so id. ib. 43, 153,— But also, 6. In connecting a parenthetical clause itself : quae autem nos ut recta aut recte facta dicamus, si placet (illi autem appel- lant KaTopSw/xaTa) omnes numeros virtu- tis continent, Cic. Fin. 3, 7, 24 ; Liv. 6, 1, 10 ; Curt. 4, 6, 2. 7. In enumerations, for the purpose of adding an important circumstance : magnus dicendi labor, magna res, magna dignitas, summa autem gratia, Cic. Mur. 13, 29 : animis omnes tenduntur insidiae .... vel ab ea, quae penitus in omni sensu implicata insidet, imitatrix boni, voluptas, malorum autem mater omnium, yea., ike parent of all evil, id. Leg. 1, 17 fin. Goer. ; id. N. D. 2, 22, 58 : docet ratio mathemati- corum luna quantum absit a proxima Mercurii stella, multo autem longius a Veneris, id. Div. 2, 43, 91. 8. In logical syllogisms, to join the mi- nor proposition (the assumptio or propo- siti minor ; cf. atque no. II. 8, and atqui no. 5) : aut hoc, aut illud : hoc autem non, igitur illud. Itemque : aut hoc, aut illud : non autem hoc : illud igitur, Cic. Top. 14, 56 : si lucet, lucet : lucet autem, lucet igitur, id. Acad. 2, 30, 96 : si dicis te mentiri verumque dicis, mentiris : dicis autem te mentiri verumque dicis : men- tiris igitur, id. ib. ; id. Top. 2, 9 ; id. Tusc. 5, 16, 47. 9. Like the Gr. on in adding an em- phatic question (most freq. in the comic poets) : quem te autem deum nominem ? Plaut. Asin. 3, 3, 126 ; Ter. Eun. 5, 7, 5 ; id. Heaut. 2, 3, 10 : quomodo autem mo- ved animus ad appetendum potest, si id, quod videtur, non percipitur ? tws on ; Cic. Acad. 2, 8, 25 ; so id. Fam. 7, 12, 5 : veni ad Caesarem : quis est autem Cae- sar ? Flor. 3, 10, 11.— So, p. In questions of rebuke, reproach : Plaut. Ps. 1, 3, 70 : pergin' autem '1 id. Amph. 1, 3, 21 : Th. Ego non tangam meam ? Ch. Tuam au- tem, furcifer ? Ter. Eun. 4, 7, 28. — c. In a question where a correction is made : num quis testis Postumum appellavit ? testis autem? (* Witness did I say?) num accusator ? Cie. Rab. Post. 5, 10 ; Plin. Pan. 28 : quid tandem isti mali in tam te- nera insula non fecissent ? non fecissent autem ? imo quid ante adventum meum non fecerunt ? Cic. Att. 6, 2 ; so id. ib. 5, 13 ; 7, 1 ; Liv. 21, 44. — Hence in the poets sometimes, 10. In interrogations sed autem are connected : 6ed autem quid si hanc hinc abstulerit quispiam sacram urnam Vene- ris? Plaut. Rud. 2, 6, 15; id. True. 2, 3, 14 ; Ter. Ph. 4, 2, 11 : sed quid ego haec au- tem nequidquam ingrata revolvo? *Virg. A. 2, 101. — Once ast autem : Cic. Prog- nost. frgm. in Prise, p. 1170 P. (IV. 2, p. 555 Orell.). — And so also, 11. With interjections: heia autem inimicos 1 Plaut. Am. 3, 2, 20 : ecce au- tem litigium ("but lo .'), id. Men. 5, 2, 34 ; AUTU so id. Cure. 1, 2, 41 ; Most. 2, 1, 35 ; Mil. 2, 2, 48 ; Most. 3, 1, 131 ; 146 ; Ter. Eun. 2, 3, 6 Ruhnk. : ecce autem subitum di- vortium, Cic. Clu. 5, 14 ; so id. Verr. 2, 5, 34 ; Leg. 1, 2, 5 ; Rep. 1, 35 ; Or. 9, 30 ; Liv. 7, 35 : eccere autem capite nutat, Plaut. Mil. 2, 2, 52 ; so id. Pers. 2, 4, 29 : eccui autem non proditur revertenti ? Cic. Mur. 33, 68. {PIP In good prose writers autem has in gen. its place after the first word of a clause ; but if several words, a subst. and prep., the verb esse with the predi- cate, a word with a negative, etc., togeth- er form one idea, then autem stands after the second or third word. But the com- ic poets allow themselves greater liberty, and sometimes place this particle, with- out any necessity in the nature of the clause, in the third or fourth place ; but autem is never found at the beginning of a phrase ; cf. Quint. 1, 5, 39. See more upon this word in Hand Turs. I. p. 558-588. t awthenia, ae, m=av8ivrns, A chief, ■prince, head ; Fulgent. Continent. Virg. p. 161 Muncker. f authentlCUS) a, um, adj. = ai6cv- riKOS, Thai comes from the author, authen- tic, original, genuine (in the jurists and Church faflih.) : testamentum, the origi- nal of a will, Ulp. Dig. 29, 3, 12 : tabulae, the same, id. ib. 10, 2, 4. Also subst. au- thenticum, i, n. The original writing, the original, Paul. Dig. 22, 4, 2. ti tauthepsa, ae, /. = atf0f'uV [airos- £i//u), a sell-cooker], A utensil for cooking (somewhat like our tea and coffee urns) : in quibus (vasis) est authepsa ilia, quam tanto pretio nuper mercatus est, Cic. Rose. Am. 46, 133 : argenteae, Lamprid. Elag. 19. author; authoritas, etc., v. auctor, auctoritas, etc. t autochthones, nm, m. = aiiroxOo- ves, Native-born, aborigenes, indigenae : App. Met. 11, p. 259. t autdgraphus* a, um, adj. = ai>- roypaipos, Written with one's own hand, original, autographal : epistola, Suet. Aug. 71 : literae, id. ib. 87. Also subst. autographum, i, n. An autograph, Symm. Ep. 3, 11. Autdloles, nm, m. A people in Mau- Tetania (* or, rather, A Gctulian people, on the west coast of Africa, north and south of Mount Atlas), Plin. 5, 1, 2; 6, 31 fin. ; Lucan. 4, 677 ; Claud. Laud. Stil. 1, 356 ; Sil. 3, 306 1 Sid. Carm. 5, 337. AutdlycuS, i. ™-> AvtoXvkos, Son of Mercury and Chionc, father of Anticlca ; accordingly, maternal grandfather of Ulys- ses (cf. Horn. Od. 11, 85), a very dextrous robber, who could transform himself into various shapes, Ov. M. 11, 313 ; Serv. Virg. A. 2,79; Mart. 8, 59. Hence me ton. : A thievish man : Autolyco hospiti aurum credidi, Plaut. Bac. 2, 3, 41. autdmatariUS, a, ™, adj. [automa- ton] Of or pertaining to an automaton, automatons ; hence subst. : a. Automata- rius, ii, m. A maker of automata, Orel]. no. 4150 ; and, b. Automatarium, ii, n.' (sc. opus) Automaton-work, Paul. Dig. 30, 41 fin. tautomatUS; " m ( os > ° n )> adj. = av- -oparos, Acting from its own impulse, vol- untary, spontaneous : plausus, Petr. S. 50, 1. Hence subst. automaton or -um, A self-moving machine, an automaton ; Vitr. 9, 9 ; Petr. S. 54, 4 ; so id. ib. 140, 10 ; *Suet. Claud. 34 fin. Automedon, ontis, m., kiroiieSuiv, A son of Diores, and charioteer of Achilles, Virg. A. 2, 477. Hence meton. for A charioteer, in gen., Cic. Rose. Am. 35 ; Juv. 1, 61. ^ Autonoe, ss, f, Airovon, Daughter of Cadmus, wife of Aristacus, and mother of Actaeon, Ov. M._3, 720; Ibis. 471.— Whence AutondeiUS heros =: Actae- on, Ov. M. 3, 198. tautopyrus ( 03 )> % m. = atriin>pos, A coarse wheat bread, made of unbolted flour, Plin. 22, 25, 68 ; Petr. S. 66, 2. autor, autoritas, etc., v. auctor, etc. autumnalis, -nesco, -nitasj -no, •num, -nUS, v - auctumnahs, etc._ autumo, avi, atum, 1. v. n. [from ai- AUXI tumo, a3 a lengthened form of ajo ; cf. negumo for nego, and for the ending fu- rao, cf. aeditumus, finitumus, maritumus, etc. ; v. aestimo] orig., To say aye, to af- firm, opp. to nego, to say nay, to give a negative ; hence, with the idea entirely generalized, to say something asserting it, to assert, aver, relate, say, name (mostly ante-class. ; esp. freq. in Plaut. ; not used by Cic.) : Plaut. Ps. 4, 1, 21 : factum hie esse id non negnt, et deinde facturum au- tumat, Ter. Heaut. Prol. 19 : fiexa non falsa autumare dictio Delphis solet, Pac. in Non. 237, 3; so Lucil. ib. : aut hie est, aut hie aftbre actutum autumo, id. ib. : quas (res) si autumem omnes, nimis Ion- gus sermo sit, Plaut. Men. 5, 2, 8 ; id. Amph. 1, 1, 150 ; ib. 260 ; Capt. 4, 2, 5 ; 111 ; 5, 2, 2 ; 8 ; Epid. 5, 1, 37 ; Bacch. 4, 7, 24 ; Men. prol. 8 ; Merc. 5, 2, 103 ; Pers. 1, 3, 71; 2,2,32; Pseud. 4, 2, 28 ; Rud. 3, 3, 42; Trin. 2, 2, 48; 3,2,77; 3,3.15: te esse Thyburtem autumant, * Catull. 44, 2 : bene quam meritam esse auturnas, dicis male mercri (* ace. to others, believe, think), Auct. ap. Cic. Or. 49 fin. (repeat- ed, Top. 13 fin.) (*Hor. S. 2, 3, 45) : ab Elissa Tyria, quam quidam Dido autu- mant, Carthago conditur, Veil. 1, 6 Ruhnk. — Once in pass. : quasi salsa muriatica esse autumantur, Plaut. Poen. 1, 2, 32. Auvdnai ae, /. A river in Britain, now the Aeon, Tac. A. 12, 31 ; cf. Mann. Brit p. 179. *aUXllIabunduS, a, um, adj. [auxil- iorj Inclined to give aid, aiding, helping, helpful : App. de Deo Socr. p. 48, 10 Elm. auxiliaris- e, adj. [ auxilium ] 1. Suitable for aid, furnishing aid, aiding, helping, assisting, auxiliary : undae, Ov. M. 1, 275 : Dea (sc. Lucinia), id. ib. 9, 699 : numen, Luc. 6, 523 : carmen, a formula of incantation in aid of Jason, Ov. M. 7, 138; cf. Plin. 28, 2, 4 : arma (poet, peri- phrastically for the prosaic auxilia ; v. below), auxiliaries, Ov. M. 6. 424 : aera, the cymbals, trumpets, kettles, etc., by the rattling of which the ancients believed that they were able to drive away an eclipse of the moon, id. ib. 4, 333 : oleum auxiliare lethargicis, Plin. 23, 4, 40, et al. : auxiha- ria fulmina, quae advocata seu advocan- tium bono veniunt, Sen. Q. N. 2, 49 fin. : auxiliares milites, cohortes, etc., or absol. auxiliares, auxiliary troops, auxiliaries (freq. opp. to legiones) : " auxiliares di- cuntur in bello socii Romanorum extera- rum nationum," Fest. p. 15 : • cohortes, Caes. B. C. 1, 63 ; Tac. A. 12. 39 : equites, Tac. A. 1, 39 fin. Abs. auxiliares, Caes. B. G. 3, 25 ; B. C. 1, 78 ; Veil. 2, 112 ; Liv. 30, 34 ; Tac. Agr. 18 ; Just 2, 9, 9. Whence the Adj. auxiliaris, e, signifies 2. Of or pertaining to auxiliaries : sti- pends, Tac. A. 2, 52 ; so id. ib. 11, 18 : aes or stipendium (the lect. vulg. auxilia- ris et diu meritus, is objectionable on ac- count of the use of auxiliaris in the sing, as subst, not elsewh. found). auxiliarius- a, ura, adj. [auxilium] Serviceable for aid, bringing aid, helping, aiding, auxiliary (less freq. than the pre- • ced.) : magis consiliarius amicus quam auxiliarius, Plaut True. 2, 1, 6. So in milit lang. : milites, equites, cohors, aux- iliary troops, auxiliaries (opp. to legio- nes) : miles, Asin. Pollio in Cic. Fam.^10, 32 fin. : cohors, Cic. Prov. Cons. 7 ; Sail. J. 87 ; Hirt Bell. Alex. 62 ; Liv. 40, 40 ; equites, Sail. J. 46. * aujriliatio. onis, /. [auxflior] An aiding, help, Non. 4, 403. (?) auxiliator- oris, m. [id.] A helper, as- sistant (post-Aug., and rare) ; litigantium. Quint. 12, 3, 2 : haud inglorius, Tac. A. 6, 57 : aegris auxiliator adest, Stat. Silv. 3, ;,24. auxiliatrix, Jcis, /. [auxiliator] She who aids, that which aids : gratia, Cas- siod. Ep. 2, 40. * auxiliatllS' us. m. [auxilior] A help- ing, aid : Lucr. 5, 1039. auxilio, v. the foOg., fin. auxUlor- atus, 1. v. dep. [auxilium] "To give aid, to aid, assist, succor, kelp class., although rare ; in Cic. perh. only .once in his epistt.) : alicui, Plaut. Trin. 2, 2. 102 : nonne id flagitium'st te aliis con- silium dare tibi non posse auxiliarier ? AVAR Ter. Heaut. 5, 1, 50 ; Cic. Fam. 5, 4 ; Caes. B. G. 7, 50 fin. ; 4, 29 ; Sail. J. 24 ; Plin. 10, 8, 9 : nihil Numantinis vires cor- poris auxiliatae sunt, Cic. Her. 4, 27. — J>, In particular, of the aid of a physician, To aid against something, to relieve, heal, cure ; constr. c. Dot. or contra : Ov. Pont. 1, 3, 23 : ferulam quibusdam morhis aux- iliari dicunt medici, Pun. 13, 22, 43 : pha- langites auxiliantur contra scorpionum ictus, id. 27, 12, 98. OP a. Act access, form auxilio, are : alicui, Gracchus in Diom. p. 395 P. ; cf. Prise, p. 797 P. — b. Auxilior in pass, sif- nif. : a me auxiliatus, Lucil. in Prise, p. 791 and 927 P. ; Vitr. 5, 8. auxilium. ii, "■ [augeo] Help, aid, assistance, support, succor : fer mi auxili- um, Enn. in Cic. Acad. 2, 23 : quo praesi- dio fretus, auxiliis quibus ? Pac. in Non. 262, 32 : auxilium argentarium, Platit. Ps. 1, 1, 103 ; id. Epid. 1. 2, 14 : auxilium ex- petere, Ter. Andr. 2, 1, 19 and 20, et al. So the phrases : auxilium e6se alicui, to assist one, Plaut. Cure. 2, 2, 17 ; and more freq. auxilio esse alicui, Enn. in Non. Ill, 16 ; Plaut. Poen. 5, 3, 18 ; 4. 105 ; Ter. Heaut. 5, 2, 39 ; Nep. Milt. 5 ; Att 11 ; Hor. S. 1. 4, 141 ; Ov. M. 12, 90, et al. : auxilium ferre alicui, Plaut. Stich. 2, 2, 5 ; Ter. Andr. 1, 1, 115 ; Ad. 2, 1, 1 ; Lucr. 3, 1077 ; Cic. Verr. 2, 2, 3 ; (contra, aliquem), id. Cat. 2, 9; Caes. B. G. 1, 13 ; Hor.Epod. 1, 21 ; Ov. M. 2, 580 ; 4, 693 ; 13, 71, et al. ; once afferre. Ter. Ad. 3, 2, 2 : dare, Virg. A. 2, 691 : auxilia portare, Sail. C. 6, 5 Kritz : auxilium sibi adjungere, Cic. Rose. Am. 40 : petere ab aliquo, id. Or. 41 ; Ov. M. 7, 507 ; 5. 178 ; 14, 461, et saep.— In plur. : quum (mare) tumet auxiliis as- sidet ille (navita) suis, instruments of aid, i. e. the rudder and other implements of navigation, Ov. A. A. 3, 260 : auxilia por- tare. Sail. 1. 1. : magna duo auxilia, sources of aid, Liv. 31, 33 ; ne auxilia liberorum in- nocentibus deessent, Quint. 7, 1, 56, et saep. 2. In milit lang. very freq., and com- monly in plur. auxilia, Auxiliary troops, auxiliaries ; mostly composed of allies and light-armed troops ; hence opp. to the legions : " auxilium appellatum est auctu, quum accesserant ei qui adjumen- to essent alienigenae," Var. L. L. 5, 16, 26 ; Veg. 2, 2 ; cf. auxiliares, and Adam's An- tiq. 2, p. 57 : quibus (copiis) rex Dejota- rus imperatoribus nostris auxilia mitte- ret, Cic. Dejot 8 ; so Sail. J. 7 ; Liv. 5, 5, et al. : auxiliis in mediam aciem conjectis, Caes. B. G. 3, 24 : so dimittere, Sail. J. 8 : accersere ab sociis, et nomine Latino, id. ib. 39 ; cf. ib. 84 : facere mercede, Tac. A. 6, 33, et saep. — Opp. to the legions : sex legiones et magna equitum ac pedi- tum auxilia, Cic. Parad. 6, 1 ; so Suet. Aug. 23 ; 49 ; Tib. 16 ; 30 ; Cah>. 43 ; 44 ; Galb. 10, et al.— In sing. : Tae.~A. 6, 34 ; so Ov. M. 11, 386. — Borrowed from milit. lang. : Plaut. Epid. 5, 2, 10 sg. : auxilia et socios. jam pacto foedere, habebant, Lucr. 5, 1442. — I). But sometimes auxilia signif. in gen., Military force, power : Caesar confisus fama rerum gestarum, infirmis auxiliis proficisci non dubitaverat, Caes. B. C. 3, 106 ; Flor. 2, 8, 15 ; Just 1, 6. 3. In medic, lang., An antidote, remedy, in the most extended sense of the word : corporis, Cels. 2, 9 ; so id. ib. 11 fin. ; 4, 22 ; 5, 26, no. 21, et al. : adversae valetu- dinis, id. 1 praef. ; Plin. 25, 3, 6. 4. Auxilium as a personified existence, like Fides, Salus, etc., in Plaut Cist. 1, 3. + auxilia; " olla parvula," A small pot, Fest p. 21 ; cf. olla. auxirn- * s - it, etc., v. augeo, init. AuxitJVUni, i, n. A town of the Pi- ceni, now Osimo, Caes. B. C. 1, 15 ; Veil. 1, 15 ; Orell. no. 3868 and 3899. Hence AuximateSj The inhabitants of Auxi- mum, Caes. B. C. 1, 13 ; Plin. 3, 5 ; cf. Mann. Ital. 1, 489 sq. a var e> "dv. Covetously, eagerly, greed- ily ; v. avarus, fin. Avaricum. i, n. ^ large and forti- fied town of the Bitnriges, in Gaul, now Bourges. in the Dep. du Cher, Caes. B. G. 7, 13; 31; 47. Hence Avariccnsis, e : praemia, id. ib. 47. avariterj adv. Covetously, greedily ; v. avarus. fin. A VE L avaritia, ae, /. [avarus] A greedy de- sire for possessions, avarice, covctousness (opp. to abstinentia, Suet. Domit 9 ; and periphrastically, pecuniae cupiditas, id. Vesp. 16) : " est autera avaritia opinatio vehemens de pecunia, quasi valde expe- tenda sit, inhaerens et penitus insita," Cic. Tusc. 4, 11, 26 : " avaritia est injurio- sa appetitio alienorum," id. Her. 4, 25 : avaritiam si tollere vultis, mater ejus est tollenda luxuries, id. de Or. 2, 40 : avari- tia hiuns et imminens, a gaping and eager avarice, id. Verr. 2. 2, 54 : pueris talorum nucumque avaritia est : viris auri argen- tique et urbium, Sen. Const. Sap. 12 : ava- ritiae (sc. nimiae parsimoniae) singulos increpans, Suet Calig. 39, et saep. — In plur. : omnes avaritiae, every kind of selj'- ishness, Cic. Fin. 4, 27, 75. Of gluttony : Plaut. Rud. 4, 7, 13.— Trop. : gloriae. eager desire for renown or glory. Curt. 9, 2. avarities, ei, /., parallel form with the preced., Avarice : Lucr. 3, 59 : and perhaps besides only Claud. III. Cons. Honor. 185. avaruSi a > u™ (g en - plur. fern, ava- rum=avararum, Plaut. True. 2, 8, 9) [1. aveo, Gell. 10, 5, 13], Eagerly desirous of something, esp. of possessions (cf. abun- dans, appetens), avaricious, covetous, greedy, greedy for money (opp. to largus, Quadrig. in Non. 510, 20: "avarum et avidum ita discernuntur : avarum sem- per in reprehensione est : avidum autem malis aliquando, aliquando bonis adjun- gitur," Non. 442, 12 sq. : v., however, un- der no. b) : meretrix. Ter. Eun. 5, 4, 5 ; Catull. 110, 7 ; cf. Tib. : carmine formo- sae, pretio capiuntur avarae, Tib. 3, 1, 7 : leno, Ter. Heaut. prol. 39 : avarus et fu- rax homo, Cic. de Or. 2, 66 : semper ava- rus eget, Hor. Ep. 1, 2. 56 : quantum dis- cordet parcus avaro, id. ib. 2, 2. 194 : c. Gen., publicae pecuniae, Tac. H. 1, 49 : caedis, Claud. Bell. Get. 606, et saep. — Poet transf. to inanimate things: luge litus avarum, Virg. A. 3, 44 (i. e. " araro- rum," Serv.) : Troja, with reference to the perjured avarice of Laomedon, Ov. M. 11, 208 (cf. perjura Troja. Virg. A. 5, 810 ; Ov. M. 11, 215) : fraus, Hor. Od. 4. 9, 37 : spes, id. ib. 11, 25 : venter, id. Ep. 1, 15, 32 : mare. id. Od. 3, 29, 61 : Ache- ron, Virg. G. 2, 492 . ignis, Prop. 2, 28, 50. et al. — j). In the poets sometimes with- out the access, idea of reproach, involv- ing an active striving for something : Grajis praeter laudem nullius avaris, eager only for glory, Hor. A. P. 324 Hoched. : Agricola, Virg. G. 1, 48. — Comp. Cic. Verr. 2, 3, 82; Hor. Ep. 2, 2, 157.-S« P . Cic. Verr. 2, 1, 37. — Adv. * a. Ante-class, form avariter, Cato and Quadrig. in Non. 510, 17 ; Plaut Cure. 1, 2, 35. Of gluttony : Greedily, id. Rud. 4, 7, 12 ; cf. avaritia. — j>. Class, form avare, Ter. Heaut. prol. 48 : Cic. Off. 3, 8 fin. ; Nep. Lys. 4 ; Curt. 4, 7. — Comp. (More eagerly, more greedi- ly), Col. 1, 7, 1.— Sup. Sen. Ot Sap. 32. a-veho (in MS8. sometimes abveho : v. ab init.), exi, ectum, 3. v. a. To con- duct, lead, bear, or carry off or away (of chariots, ships, horses, etc. ; v. veho) (class., although apparently ndt found in Cic.): Plaut. "Rud. 3, 6. 24 and 25: ali- quem a patria, id. Men. 5, 9, 56 : ex Samo, id. Bacch. 4, 1, 2 : Athenis, id. Mil. 2, 1. 36 : domum, Liv. 45, 33 : in finitimas ur- bes, id. 5, 51 fin. : in alias terras, Tac. H. 5, 3 ; so Suet. Caes. 66 ; Tit 8 : ad aras. Stat. Th. 6, 188. With the simple Ace. : penitusque alias avexerat oras, Virg. A. 1, 512 Wagn. : equites Aegyptum avexit. Liv. 31, 43.— Pass. : To ride, be carried away, to depart : avectus (sc. equo) ab suis, Liv. 9, 27 : creditis avectos hostes ! Virg. A. 2, 43, et al. Avella, V- Abella. Avellanus, ▼■ Abella. a-vello- elh, or ulsi, ulsum, 3. (perf. avelli, Curt. 5, 6,5: avulsi, Luc. 9. 764) v. a. To tear off or away, to tear loote, to- rend off. to pluck out (class.) : avellere tigna trabesque, to tear away planks and beams, Lucr. 6, 241 : avolsa saxa monti- bus, the rocks rent from the mountains, id. 4. 141: avolsum humeris caput, Vrg. A.. 2, 558 ; so Ov. M. 3, 727 : 2. 35S : avolsos silices a montibus altis, Lucr. 5, 314 r. 183 AVE O avolsus radicibus oculus, id. 3, 562 : poma ex arboribus, si cruda sunt, vix avellun- tur, Cic. de Sen. 19 fin. ; id. Verr. 2, 4, 49 ./ire. ; Hor. S. 1, 1, 58 ; 2, 8, 89; Ov. M. 2, 351, et al. ; Plin. 4, 12, 23 : Euboea avulsa Boeotiae, id. ib. 21. — Hence 2, To take away by tearing loose, to tear away : rus ab aliquo, Ter. Eun. 3, 3, 14 : pretium alicui, Hor. S. 1, 2, 104 : fun- dum emptori, Marc. Dig. 23, 7, 17 ; Ulp. ib. 40, 7, 3. 3, To separate from, something by tear- ing loose, to remove: aliquem de matris complexu avellere atque abstrahere, Cic. Fontej. 17 ; Ter. Andr. 3, 3, 21 : non po- tes avelli ! simul, ah, simul ibimus ambo, Ov. Tr. 1, 3, 81 : complexu avulsus Iuli, Virg. A. 4, 616 : ut avellerentur castris, Tac. A. 1, 44 : se, to tear one's self loose : Ter. Hec. 4, 1, 39. — Trop. : aliquem a tanto errore, Cic. Off. 3, 4, 83. a vena, ae, /. 1, Oats: and specif. a. The common oats, Gr. fipouoS, Avena sativa, L. ; Virg. G. 1, 77 ; Col. 2, 10, 32 ; Hor. S. 2, 6, 84.—]). The wild or barren oats, a weed, Gr. afyi'XwuV, Avena fatua, L. ; Cato, R. R. 37, 4 ; Cic. Fin. 5, 30 ; Virg. G. 1, 154 Serv. ; "Plin. 18, 17, 44." 2. In gen. Any stem or stalk of grass or grain, a straw, etc. : (linum) tarn gracili avena, Plin. 19, 1, 1 ; id. 24, 18, 103. Used for a shepherd's pipe: Ov. M. 8, 191. — Hence 3. Poet.: The shepherd 1 s pipe, the reed- pipe itself: silvestrem tenui Musam medi- taris avena, "Virg. E. 1, 2 ; so Tibull. 3, 4, 71 : est modulatus avena Carmen, Tibull. 2, 1, 53 : pastor junctis pice cantat avenis, Ov. Tr. 5, 10, 25 : et structis cantat avenis, id. Met. 1,677; Mart. 8, 3 fin. avenaceUS, a, um, adj. [avena] Of oats, oaten : larina, Plin. 22, 25, 67 ; so id. M, 8, 22. * avenarius, a, urn, adj. [id.] Of or pertaining to oats: cicada, Plin. 11, 27, 32. AveniO (Avennio Tab. Peuting.), onis, /., A.vevi °4?- = aopvos, Without birds : loca, where no birds can live, on account of the pestiferous exhala- tions : Lucr. 6, 741 sq. ; id. 6, 819 : aestus, the vapor of Avernus, id. 6, 831. — But spe- cif. Avernus lacus or abs. Avernus, Lake Avernus, which is found in the neighbor- hood of Cumae, Puteoli, and Baiae, almost entirely inclosed by steep and wooded hills (now Lago d'Averno), whose deadly exha- lations killed the birds flying over it; wherefore the myth placed near it the entrance to the Lower World, Plin. 3, 5, 9 ; Cic. Tusc. 1, 16 ; Lucr. 6, 747 ; Virg. A. 6, 201, et al. ; cf. Maun. Ital. 1, p- 718 sq. Heyne Excurs. II. ad Virg. A. 6. (The renowned Cumaean Sibyl also dwelt in a grotto by it.) — P o e t. The Lower World, Ov. Am. 3, 9, 27 ; Luc. 6, 636 ; Mart. 7, 46, et al. Also = Acheron : pigri sulca- tor Averni, Stat. Th. 11, 588.— Personified as a deity, according to Servius Virg. G. 2, 162.— Whence a new Adj. Aver- nus, a, um, a. Belonging to Lake Aver- nus ; or, b. To ilie Lower World : (a) Lu- ci, Virg. A. 6, 118 ; 564 : valles, Ov. M. 10, 51 : freta, Lake Avernus, Virg. G. 2, 164. Also abs. Averna, orum, n. (sc. loca), Virg. -A. 3, 442; 7, 91.— (© Stagna, Virg. G. 4, 493 : loca, Or. M. 14, 105 : tenebrae, AVER Sil. 15, 76 : Juno ( i. e. Proserpina, Ov. M. 14, 114; Sil. 13, 601 (cf. Juno inferna, Virg. A. 6, 138). jgp 11 Ace. to Grotef. Avernus is even etymologically connected with 'Axfpwv. * a-verrOj erri; ere, v. a. To sweep or brush off or away ; hence, in gen., to lake away : Licin. Macer. in Prise, p. 900 P. a-VCrrunCO) are, v. n. A very an- cient word, peculiar to the lang. of relig- ion : To avert, hinder, remove : uti calam- itates intemperiasque prohibessis, defen- das averruncesque, Cato R. R. 141, 2 : Dii averruncent, Att. in Cic. Att. 9, 2 A. : quorum (prodigiorum) averruncandorum causa supplicationes senatus decrevit, Liv. 10, 23 ; id. 8, 6 : haec procul a nobis averruncetur amentia, Arn. 1, p. 18. — So in the old Optat. form averruncassint:= averruncent : Pac. in Var. L. L. 7, 5, 100, and Fest. s. v. vebeuncent, p. 160 (by Non. 74, 23 erroneously ascribed to Lu- cilius), and in the very ancient inf. fut. : possum ego istam capite cladem aver- runcassere, Pac. in Non. 74, 25. AverninCUS; '. m - The averting deity: avertendo Averruncare, ut Deus, , qui eis rebus praeest, Averruncus, Var. L._L. 7, 5,100 ; Gell. 5, 12 fin. aversabfliS; e, adj. [aversor] That before which one is obliged to turn away, worthy of abhorrence, abominable (perh. only in the two follg. exs.) : Lucr. 6, 390 : foeditas, Arn. 7, p. 249. aversatlO; onis, /. [aversor] A turn- ing of one 1 s self away, aversion (poskAug., and rare) : tacita aversatio, Quint. 8, 3, 65 : alienorum processuum, Sen. Tranq. 2 med. * aver&atrix, leis, /. [aversor] She who abominates : crudelitatis, Tert. Anim. 51. _ * aversion a dv. [averto] Avertedly, sideways: lineae aversim positae, Mamert. de Stat. Anim. 1, 25, dub. aVcrsiQ, onis, f. [averto] 1. A turn- ing away ,- only in the adv. phrases, a. Ex aversione, From behind: Uli de prae- sidio insecuti ex aversione legatos jugu- larunt, Auct. Bell. Hisp. 22 Moeb. — b. I Q the Latin of the jurists, per aversionem or aversione emere, vendere, locare, etc. To buy, sell, etc., something (turned away, i. e. without accurate reckoning), in the gross, by the lot, Ulp. Dig. 18, 6, 4 ; Modest, ib. 18, 1, 62 ; Labeo, ib. 14, 2, 10 ; Florent. ib. 19, 2, 36 ; Ulp. ib. 14, 1, 1, et al.— 2. In rhetoric, A turning away, a figure by which the orator turns the attention of his Imarers from the theme before them, by giv- ing the discourse another turn, a kind of apostroplie (e. g. Cic. Coel. 1 ; Rose. Am. 49 ; Virg. A. 4, 425), Quint. 9, 2, 39 ; Aquil. Rom. 9 (p. 102, ed. Ruhnk. Frotsch.)— 3. Trop.: Aversion, loathing (post- class.) : non metu mortis se patriam de- serere, sed Deorum coactum aversione, Dictys Bell. Troj. 4, 18 : aversione stom- achorum Dii laborant, Arn. 7, p. 231. 1. aversor, atus, 1. v. intens. [aver- to] To turn one's self from, to turn away (from displeasure, contempt, loathing, shame, etc.) : nulla vis tormentorum acer- rimorum praetermittitur ; aversari advo- cati et jam vix ferre posse, Cic. Clu. 63, 177: haerere homo, aversari, rubere, id. Verr. 2, 76 fin. 2, Aliquem or aliquid, To avert, repulse repel a person or thing from one's self, u send away, to scorn, refuse, decline, shun avoid: filium (consul) aversatus, i. e. per mits not his presence, Liv. 8, 7 Drak. : af flictum non aversatus amicum, Ov. Pont 2, 3, 5 : principes Syracusanorum, Liv 26, 31 ; Tac. Or. 20 : petentes, Ov. M, V 672 ; id. ib. 1, 478 ; 10, 394, et al. : pr» ces, Liv. 3, 12 : effeminatas artes, Plir Pan. 46, 4 Schwarz. So crimina, Ov. Al? 3, 11, 38 : honorem, id. Fast. 1, 5 : sermc nem, Tac. A. 6, 26 : adulationes, Sue Tib. 27 Oud. : latum clavum, id. Vesp. i< imperium, Curt. 3, 10: scelus, id. 6, 7.- (* c. Inf., aversati sunt proelium facer to decline, Auct. Bell. Hisp.) IgpPass. : vultu notare aver»at ! Aur. Vict. Epit. 28. * 2. aversor, oris, m. [averto] A thief, pilferer, embezzler : pecuniae publicae, Cic. Verr. 2, 5, 58. AVER averSUSj a. ™. Part, and Pa., from averto, q. v. t averta, ae, f.z=doprfip, A portman- teau or saddle-bags hanging down from a horse (pure Lat. manticu ; cf. Acron. Hor. p. 1, 6, 106), Cod. Theod. 8, 5, 47 ; Imp. Leo Cod. 12, 51, et al. *avertarius, ". m - [averta] (sc. equus) A horse which bears the portman- teau, Cod. Theod. 8, 5, 22. a-Verto (vorto) (in MSS. also some- times abverto ; cf. ab ink.), ti, sum, 3. v. a. 1. To turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. to adverto), to remove by turning away ; constr. aliquem ab or with the simple Ab]. ; the limit designated by in (more rar. by ad) : ab saxo avortit fluctus ad litus sca- pham, Plaut Rud. 1, 2, 76 : quo te abvor- tisti? Ale. Inimicos semper osa sum ob- tuerier, id. Amph. 3, 2, 18 ; so Cic. Phil. 5, 14 ; Balb. 5 : aliquid ab oculis, Cic. N. D. 2, 56 fin. ■• nos flumina arcemus, dirigi- mus, avertimus, turn of, id. ib. 2, 60fi?i. ; so Liv. 41, 11 : quod iter ab Arari Helve- tii averterant, had turned aside their march, Caes. B. G. 1, 16, et saep. : locis seminis ictum, Lucr. 4, 1269 : Italia Teucrorum regem, Virg. A. 1, 42 : a ceteris omnium in se oculos, Liv. 2, 5 : in comiriorum disceptationem ab lege certamen, id. 3, 24 : ab hominibus ad deos preces, id. 6, 20 (* se alicui instead of ab ahquo, Col. 6, 37, 10). And poet. c. Ace. : quo regnum Italiae Libycas averteret oras, Virg. A. 4, 106. c. Dat. : quod mihi non patrii pote- rant avertere amici. Prop. 3, 23, 9 ; so Val. Fl. 3, 491. — Also without an antecedent ab (since this is already included in the verb) with in : in fugarn classem. Liv. 22, 19 : dissipatos in fugam, id. 34, 15 ; hence also entirely abs. : mille acies avertit aver- tetque sc. in fugam, put to flight, id. 9, 19 fin. — b. Pass, in medial signif. with the Ace. in the Gr. manner : equus fontes avertitur, Virg. G. 3, 499 (cf. the Gr. d-ou- rpe adj. [avis] Pertain- ing to birds, of birds, bird-: rete. bird-net, Var. R. R. 3, 5, 13. Hence subst. (like apiarius. etc.), 1. aviariuS, ii. ™- A bird-keeper, Col. 8, 3, 4 ; ib. 5, 14 ; 11, 12, et al. — 2, aviarium. ii, n,. A place where birds are kept, an aviary, 6oii6ior, Var. R. R. 3, 3, 7 ; 4, 3 ; 5. 5 ; Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; CoL 8, 1, 3 sq. ; Plin. 10, 50, 72 ; also, the abode of wild birds in the forest, Virg. G. 2, 430. ("Secreta nemorum, quae aves frequentant," Serv.) avicella, v. aueella. avicula. ae, /. dim. [avis] A small bird : aviculae nidulus, Gell. 2, 29, 2 : ca- norae, App. Met. 11, p. 260, 21. * avicularlus, ii, m. [avicula] = avi- arius, A bird-keeper, Apic. 8, 7. a Vide. adv. Eagerly, greedily ; v. avidus, fin. no. 6. aviditas. atis, /. [avidus] An eager- ness for something (either lawful or un- lawful;, avidity, longing, vehement desire: habeo senectuti magnam gratiam, quae mihi sermonis aviditatem auxit, potionis et cibi sustulit Cic. de Sen. 14 : aviditas legendi, id. Fin. 3, 2, 7 ; so gloriae, id. Q. Fr. 1, 1, 16 : pecuniae, Parad. 6, 1 : rapi- endi per occasionem triumphi, Liv. 31, 48 : imperandi, Tac. H. 1. 52 : vini, Suet. Tib. 42, et al. : ad cibos, Plin. 20, 16. 65.— In plur. : bestiolarum aviditates, Plin. 1] , 6, 5 : feminarum, id. 20, 21, 84. — In par- ticular, 2, Eagerness for money, covetous- ness, avarice, avaritia : Plaut. Merc. prol. 29 : (justitia) eas res spernit et negligit, ad quas plerique inflammati aviditafe ra- piuntur, Cic. Otf. 2, 11 ; id. Rose. Com. 7 Jin. — 3. Greediness in eating, appetite : lactuca in cibis aviditatem incitat inhibet- que eadem, Plin. 20, 7, 26 ; so aviditatem excitare, id. 23, 1, 7, and facere, id. ib. 8,75. AVIS avidlterj adv. Eagerly, greedily ; v. avidus, fin. no. a. avidus, a . um . adj. [1. aveo] Longing eagerly for something (either lawful or otherwise), desirous, eager, greedy (dilf. from avarus, q. v.) : constr. c. Gen., in, Dat., or abs. ' a. "• Gen. : cibi, Ter. Eun. 5, 4, 16 : Romani semper appetentes glo- riae praeter ceteras gentes atque avidi laudis, Cic. Manil. 3 : festinatio victoriae avida, id. Phil. 3, 1. So potentiae, hono- ris, divitiarum, Sail. J. 15, 4 : avidissimus privatae gratiae. id. Hist. (Orat Cottae ad Popul. p. 245 ed. Gerl.) : turba avida no- varum rerum, Liv. 1, 8 : avidus poenae (sc. suraendae), id. 8, 30 : libidinum, Hor. Od. 1, 18, 11: futuri, id. A. P. 172, et saep. : belli gerundi, Sail. J. 35, 3 : male- faciundi, id. Hist. frgm. in Serv. Virg. A. 9, 343 (p. 251, no. 116 ed. Gerl.) : avfdior properandi, id. Hist. 4, 30 Gerl. : videndi, Ov. M. 10, 57, et saep. Poet, instead of gen. gerund., c. Inf. : avidi committere pugnam, Ov. M. 5, 75 : cognoscere aman- tem, id. ib. 10, 472 ; so Luc. 6, 696, et al. — A more remote Gen. relation is found in Lucret : humanum genus est avidum nimis auricularum (*ra respect of), Lucr. 4, 595. — j). With in c. Ace. : avida in no- vas res ingenia, Liv. 22, 21 : avidae in di- reptiones manus, id. 5, 20. — * c, c - Dot. ■" servorum manus subitis avidae, Tac. H. 1, 7. — dp Abs. and transferred to inanim. things : ita sunt avidae (aures meae). etc., Cic. Or. 29 fin.: so Ov. Pont 3, 9, 19: avidae libidines, Cic. de Sen. 12. So amor, Catull. 68, 83 : cor, Ov. Tr. 3. 11, 58 : pectus, id. Her. 9, 161 : amplexus, id. Met. 7, 143. — In particular, 2. Longing Jor gain, avaricious, covet- ous, greedy of money = avarus : Plaut. Ps. 5, 2, 24 ; Aul. prol. 9; 3, 5, 12; Bacch. 2, 3, 43 ; Ter. Heaut. 3, 2, 15 : divitias Con- duplicant avidi, Lucr. 3, 71 : aliquantum ad rem aviuior, Ter. Eun. 1, 2, 51 : grati animi, non appetentis. non avidi signa proferri perutile est, Cic. de Or. 2, 43 fid Rose. Com. 1 fin. : avidae manus heredis, Hor. Od. 4, 7, 19, et al. 3. Desirous of food, voracious, raven- ous, gluttonous: avidos vicinum iunus ut aegros exanimat, Hor. S. 1, 4, 126 : con- vivae, id. ib. 1, 5, 75. — Poet: mare, the insatiable, Lucr. 1, 1030 ; Hor. Od. 1, 28, 18 : morbus, Lucr, 6, 1236 : manus mor- tis, Tib. 1, 3, 4 : ignis, Ov. M. 9, 234 ; 12, 280 : tlammae, id. ib. 9, 172 : morsus, id. ib. 4, 724, et saep. 4. Trop.: in Lucret. of a space em- bracing, comprehending much : Wide, large, vast: inde avidam partem montcs silvaeque ferarum possederc, Lucr. 5, 202 Forbig. : avido complexu quem tenet aether, id'. 2. 1066 ; so id. 5, 471.— Adv. a. Ante-class, form aviditer, Valer. Antias in Arn. 5, p. 155 ; App. Met. 4, p. 145, 27.— b. Class, form avide, Enn. in Var. L. L. 6, 8, 74 ; Lucr. 4. 1104 ; Cic. de Sen. 8 ; 20 ; Att. 12, 40 ; 16, 10 : jam bibit avide, I Suet Tib. 59 : pransus, Hor. S. 1, 6, 127, I et aL— Comp. Liv. 23, 18 ; 34, 15 : avidius vino ciboque corpora onerant, id. 41, 2 ; : Suet. Calig. 18.— Sup. Cic. Phil. 14, 1. AVlCnuS, i. rn. Ruras Festus — , A Roman poet in the last half of the fourth j century, whose most distinguished work is j a Metaphrasis Periegeseos Dionysii, and a metaphrase of the Phenomena of Aratus ; cf. Bahr's Lit Gesch. p. 128 sq., and 153. * ayi-peS) edis, adj. [avis] Bird-fool- ed, swift-footed : avipedis animula leporia, Serenus in Marc. Cap. 5, p. 169 (also in Ter. Maur. p. 2415 P., and in Mar. Victor, p. 2546 and 2595 P.). avis, is, /. (abl. sing, both avi and ave ; cf. Var. L. L. 8, 37, 120 ; Prise, p. 765 P. ; Rhemn. Palaem. p. 1374 ib. ; Schneid. Gr. 2, p. 227 ; in the lang. of re- lirion more freq. avi; v. below; Var. L. L? 7. 5, 99, yet ave is a gloss. ; v. Spengel in h. 1.) [aw, anpi, on account of the mo- tion of the air in flight] 1, A bird ; or collect the winged tribe : Plaut Capt 1, 2, 7 ; Luer. 1, 257 : arguta, Prop. 1, 18, 30 : ista enim avi (sc. aquila) volat nulla vehementius, Cic. Div. 2, 70 : ave ad perfugia litorum tendente, Plin. 10, 3, 3, et Eaep. In Var. once of bees : de incredibili earum avium natura 185 AVO C audi, Var. R. R. 3, 16, 3. A description of birds is found in Plin. H. N. lib. 10. Their habits, in Var. R. R. 3, 3 sq. ; Col. 8, 1 sq. 2. The Romans, as is well known, took their omens or auguries from birds (v. augurium and auspicium) : postquam avem aspexit templo Anchises, Naev. in Prob. Virg. E. 6, 31. Hence avis meton. == omen, A sign, omen, portent, freq. with the epithets bona, mala, sinistra (= bona, v. sinister), adversa, etc. (cf. ales, no. 2, e) : liquido exeo foras Auspicio, avi sinis- tra, Plaut. Epid. 2, 2, 2 ; id. Pseud. 2, 4, 72 : solvere secundo rumore aversaque avi, old poet in Cic. Div. 1, 16 : mala du- cis avi domurn, Hor. Od. 1, 15, 5 : este bonis avibus visi natoque mihique, Ov. F. 1, 513 ; so id. Met. 15, 640 : Di, qui secun- dis avibus in proelium miserint, Liv. 6, 12, 6 ; Plaut. Cas. 3, 4, 26 : hac venias, Natalis, avi, Tib. 2, 2, 21.— In Abl. ave : tunc ave deceptus falsa, Ov. M. 5, 147. 3. Sportively for a man in the garb of a bird : Plaut. Poen. 5, 2, 15. 4. Avis alba, v. albus, no. 6, e. avite; a dv. From ancient times, long ago ; v. avitus, Jin. * avitlurjli «. n- [avis] The winged race : App. Flor. sub fin. * avitus? a t um < a dj- [avus] Of or be- longing to a grandfather, coming from a grandfather, ancestral : paternae atque avitae possessiones, Cic. Agr. 2, 30 : bona paterna et avita, id. Coel. 14 fin. : hospi- tium, id. Fam. 13. 34 : divitiae, Catull. 68, 121 ; id. 25, 8, et saep. — Also of animals : asinus fortitudinem celeritatemque avi- tam refert, Col. 6, 37, 4 : color, id. ib. § 7. — In gen., Very old or ancient : merum, Ov. A. A. 2, 695. — "Adv. avite, From an- oient times, Tert. adv. Val. 39 dub. a-vius. a, um, adj. [via] That is at a distance from the right way, that goes out of the way, remote from it; hence also un- trodden, unfrequented (on the other hand, devius, leading from the right way, and invius, where there is no way, pathless ; cf. ab II. 1) (in the poets and histt. freq. ; not in Cic.) : Silvani lucus extra murum est avius, Plaut. Aul. 4, 6, 8 : Avia Pieri- dum peracxo loca, nullius ante Trita solo, Lucr. 1, 925 ; 4. 1 : nemora avia, id. 2, 144 ; so id. 5, 1385 : virgulta, Virg. G. 2, 328 : montes, Hor. Od. 1, 23, 2 : aviis itineribus, through by-ways, Sail. J. 54, 9 ; Suet. Aug. 96 : solitudines, Veil. 2, 55 : avia commeatibus loca, Liv. 9, 19. Also v subst. avium, ii, n. A by-way, side path, a desert, wilderness: in a pun with avium, from avis : hunc avium dulcedo ducit ad avium, Cic. Her. 4, 21. More freq. in plur. avia : avia cursu dum sequor, et nota excedo regione viarum, Virg. A. 2, 737 : per avia ac derupta, Tac. A. 6, 21 : per avia, Ov. M. 1, 701 : 2, 305. So c. Gen. : avia itinerum, Veil. 2, 75 : nemorum, Ov. M. 1, 479 : saltuum, Tac. A. 2, 68 : Oceani, id. ib. 2, 15 : Armeniae, id. ib. 13, 37. — Poet, of persons found in by-ways : Wandering, straying, erring : continuo in montes sese avius abdidit altos, Virg. A. 11, 810. — Trop. : avius a vera longe ratione vagaris, Lucr. 2, 81 ; so id. 2, 229 ; 74* ; id. 3, 464 : init nunc avia coepto Consilia, i. e. leading away from the un- dertaking, Sil. 12, 493. avocaracntum, i. »■ [avoco] That which diverts from pain, trouble, etc., a means of removing a thing, an allevia- tion, diversion, relaxation, recreation (post- Aug.) : Plin. Ep. 8, 23 ; ib. 8, 5, 3 ; Pan. 82, 8 ; Lact. Op. Dei 28. avocatiq, onis, /. [id.] A calling off from any action, care, etc., a diverting of the attention, diversion, interruption (very rare) : avocatio a cogitanda molestia, *Cic. Tusc. 3, \5fin. ; Sen. Ep. 56. * avocaiar, oris, m. [id.] One who calls off or away : Tert. Cam. Christ. 5 fin. " iiVOCatriX; leis, /. [avocator] Site who calls away : veritatis, Tert. Anim. 1. a-VOCO) avi, arum, 1. v. a. To call any one off or away from any where : par- tem exercitus ad helium, Liv. 4, 61 ; id. 1, 6 ; Messala in Gell. 13, 15, 8. With Dat. for ab aliquo : nee avocare alius alii pos- set, si concionem habere volunt, id. ib. — 186 AX AM Trop. : a rebus occultis avocare philoso- phiam, Cic. Acad. 1, 4, 15 ; so id. Or. 14, 45 ; Liv. 37, 9. Hence, 2. To call one off from an action, pur- pose, wish, etc., i. e. to withdraw, divert, call off, remove, separate, abstract therefrom (cf. abduco, no. 3) (the usu. signif. of the word) : aliquem ab aliqua re voluptas avocat, Cic. Arch. 6, 12 : si te laus allicere ad recte faciendum non potest, ne metus quidem a foedissimis factis potest avo- care ? id. Phil. 2, 45 : aliquem ab alicujus conjunctione, id. ib. 2, 10 : quos jam aetas a proeliis avocabat, id. Rose. Amer. 32, 90 : senectus avocat a rebus gerendis, id. de Sen. 5 fin. ; so id. Balb. 26 fin. ; Fin. 1, 1 ; Leg. 2, 4 ; Nep. Epam. 5, 3 ; Quint. 11, 3, 25 ; Suet. Aug. 40. Hence, 3. To withdraw from the attention, to dispel, divert from : a. To withdraw by in- terrupting, to interrupt, hinder : multum distringebar frigidis negotiis, quae simul et avocant animum et comminuunt, Plin. Ep. 9, 2, 1. — }y, To dispel by cheering, to cheer, amuse : ab iis, quae avocant, abduc- tus et liber et mihi relictus, Plin. Ep. 9, 36, 2. Hence se, to divert, entertain o?ie's self: Arn. 7, p. 215. 4. In the Latin of the jurists=revo- care, To reclaim, recall : partem ejus, quod in fraudem datum esset, Scaev. Dig. 22, 3, 6 ; so possessionem, Pompon, ib. 19, 1, 3 ; also c. Dat. for ab aliquo : non potest avocari ei res, Paul. ib. 35, 2, 1. — Trop.: factum, to revoke, disavow: Ulp. ib. 39, 5, 6 : anna, to make a feint infight- ing, Quint. 9, 1, 20. a-vdl©j av 'i atum, 1. v. n. To fly forth or away : per aetherias umbras, Catull. 66, 55 : auspieanti pullos avolasse, Suet. Galb. 18 fin.; Gaj. Dig. 41, 1, 5. Hence of persons : To go away quickly, to hasten away, fly away, and, as antith. to advolare, to tly to : experiar certe, ut hinc avolem, Cic. Att. 9, 10; Virg. A. 11, 712: citatis equis avolant Romam, Liv. 1, 57 ; id. 3, 61. So of dying : Critoni non persausi, me hinc avolaturum, etc., Cic. Tusc. 1, 43, 103. Of the vanishing of pleasure : id. Fin. 2, 32, 106. aVulsiO; «nisi /• [avello], in garden- ing, t. t. A plucking off, tearing off of the branches of a tree, Plin. 17, 10, 9 ; 13, 21. * avillsor? 0TLS > m - [* u -] One who tears off, Plin. 9, 45, 69 ; cf. the preced. avulsUSj a > um > Part., v. avello. avunculus* '. "'■ &'■<"■■ [avus] A moth- er's brother, maternal uncle (a brother of the father is called patruus) : Isid. Orig. 9, 6, 17 ; cf. Paul. Dig. 38, 10, 10 P. : Cic. de Or. 2, 84. — Hence, 1). Avunculus mag- nus, a grandmother's brother (aviae fra- ter), great-uncle, Cic. Brut. 62 ; Gaj. Dig. 38, 10, 1. and Paul. ib. 10; Isid. Orig. 9, 16, 26. — c. Avunculus major, A brother of the great-grandmother, great-great-un- cle (proaviae frater), Gaj. and Paul. 1. 1. (in Isid. Orig. 1. 1. : proavunculus). — d. Avunculus maximus, A brother of the great-great-grandmother (abaviae frater), Paul. 1. 1. (in Isid. Orig. 1. 1. abavunculus). — Still in the histt. sometimes avunculus majors avunculus magnus, brother of the grandmother, Veil. 2, 59 ; Suet. Aug. 7 ; Claud. 3 ; and avunculus abs. = avuncu- lus major, Tac. A. 2, 43 ; 53 ; 4, 75.-2. The husband of the mother's sister, Sen. Cons, ad Helv. 17. aVUSj 'i m - 1. A grandfather, grand- sire : pater, avus, proavus, abavus, ata- vus, tritavus, Plaut. Pers. 1, 2, 5 ; so Ter. Ph. 2, 3, 48 ; Cic. Coel. 14 ; Mur. 7 ; Hor. S. 1, 6, 131 ; cf. Gaj. Dig. 38, 10, 1 ; Paul, ib. 10; Isid. Orig. 9, 5, 9 ; 6, 23.— Also transf. to animals (cf. avitus) : Virg. G. 4, 209. — 2 I n gen., Ancestor, forefather: Hor. S. 1, 6, 3; Ov. F. 2, 30; Her. 16, 173 ; Met. 9, 490 ; 15, 425 ; Pont. 4, 8, 17, et al. — 3. An old man : Albin. 2, 4. laxamenta, orum, n. [axis = tabu- la, v. axis no. 6, since thej? were inscribed on tables of wood] Religious hymns writ- ten in Saturnian measure, which were an- nually sung by the Salii : Fest. p. 3 ; cf. Comment, p. 301 : " axamenta ari%oi cm $vaiuiv'HpiiK\iovS," Glossar. Cf. Adam's Antiq. 1, p. 432. The beginning of such AZYM a Saltan hymn (in Var. L. L. 7, 3, 86) runs thus : Divom gxta cante, Divom Dio sup- plicante ; cf. Grotef. Gr. 2, p. 291. + axare? nominare, Fest. p. 8. + axe giomerati; universi stantes, id est cohortibus aut legionibus, Fest. p. 22 ; cf. Comm. p. 337. * axedO; onis, m.=axis, A board, plank : Marc. Emp. 33 fin. t AXenuS^o^TOS (inhospitable) : Ax. Pontus, An earlier name of the Pontus Eusinus, Ov. Tr. 4, 4, 55 sq. * axicia, ae, / [asseco] A pair of scissors, Plaut. Cure. 4, 4, 22. axiculus (assic), i, m. dim. [axis] 1. A small axle-tree : Vitr. 10, 14. — 2. A pin : Vitr. 10, 21. — 3, A small beam or pole : Col. 6, 19, 2. — 4. A small board or plank : Amm. 21, 2 ; id. 16, 8. + axilla, v. ala. axinij axit=egerim, it, v. ago init. t axinomaniia, ae,f.=d\ivoiJiivTcla, A kind of divination from axes, Plin. 36, 19, 34 ; cf. id. 30, 2,5. t axioma? atis, M. = a£i'u>jjo, A princi- ple, axiom, App. Dogm. Plat. 3 ; cf. Gell. 16, 8 (pure Lat. proloquium, pronuncia- tum, profatum, etc. ; v. Gell. 1. 1.). t axis (also sometimes written assis), is, ?rt. = a£a>i', 1, An axle-tree, about which a round body, e. g. a wheel, turns : fagi- nus axis, Virg. G. 3, 172; and meton. (pars pro totd), A chariot, car, wagon: Ov. M. 2, 59 ; id. Her. 4, 160 ; Sen. Here. Oet. 1442; Sil. 16, 360, et al.; and in plur. instead of sing. : Ov. M. 2, 148 ; id. ib. 4, 632. — J), The axle of a water-clock, Vitr. 9, 6. 2. The axis of the earth : mundurn ver- sari circum axem coeli, Cic. N. D. 1, 20 ; so id. Acad. 2, 39; Univ. 10; Lucr. 6, 1106. — Hence meton.: a. Tlie pole: Luc. 7, 422 : axis inocciduus, id. 8, 175 : meridianus, Vitr. 6, 1. — And particularly, b. The north pole : Lucr. 6, 721 ; Cic. Tusc. 1, 28 ; Virg. G. 2, 270 ; 3, 351 ; Ov. Pont. 4, 7, 1 ; Manil. 4, 589.— C . The whole heavens : maximus Atlas Axem humero torquet stellis ardentibus aptum, Virg. A. 4, 482 ; so id. ib. 6, 536 ; Ov. M. 1, 255 ; 2, 75 ; 297 ; 6, 175 ; Trist. 1, 2, 46 ; Stat. Th. 5, 86 ; Silv. 3, 3, 76, et al.— Hence sub axe, under the open heaven : Virg. A. 2, 5, 12 ; id. ib. 8, 28. — d. A region, of the heav- ens, a clime : boreus, the north, Ov. Tr. 4, 8, 41 : hesperius, the west, id. Met. 4, 214, and Luc. 3, 359. 3. An iron or hook on which a hinge turns : Stat. Th. 1, 346. 4. The valve of a pipe, Vitr. 10, 12. 5. Axes volutarum, in architec, The axes of a volute, Vitr. 3, 3. 6. A board, plank : Caes. B. C. 2, 9 ; Vitr. 4, 2 ; 7, 1 ; Col. 6, 30, 2 ; Plin. 36, 25, 62 ; Luc. 3, 455 ; Gell. 2, 12, et al. 7. An unknown wild animal in India, Plin. 8, 21, 31. axitiOSUS, a, um, adj. [ago] One who pursues something in common with others (only in the follg. passages) : Var. L. L. 7, 3, 93 ; Fest. p. 3 ; cf. Comm. p. 301. AxiUS, "■ m -> "Ak°St A river in Mace- donia, now the Vardar, Liv. 39, 54 ; 44, 26 ; 45, 29 ; cf. Mel. 2, 3, 1 ; Plin. 4, 10. 1 axon, oms,m.z=a\u>v, 1. A line upon the sun-dial, its axis, Vitr. 9, 5. — 2. A part of the ballista, Vitr. 10, 17.— 3. Axones, The laws of Solon engraved on tables of wood ("axibus ligneis," Gell. 2, 12), Amm. 16, 5. Axdna, ae,/. A river in Gaul, now the Aisne, Caes. B. G. 2, 5, 9 ; Aus. Mos. 461 ; cf. Mann. Gall. S. 206. axungia, ae > /■ [axis-ungo] Axle-tree grease, wagon grease, Plin. 28, 9, 37 ; 10, 43. Hence, 2. Grease, fat, in gen., Pall. 1, 17, 3 ; Veg. 4, 10, 3 ; 12, 3. AxuruS, v. Anxur. tazaniac nuces [^tfvw], Pine-nuts, which open while yet on the tree, Plin. 16, 26, 44. _ t azdni Dii= SC/avot, Gods who possess no definite place in heaven (pure Lat. com- munes) : Serv. Virg. A. 12, 118 ; Marc. Cap. l,_p. 17. tazymUS (azymon, Prud. Apoth. 421), a, um, adj. = a^viJos, Unleavened: panis, Scribon. Compos. 133. B. B]l, indecl. v., designates, in the Latin j alphabet, the soft, labial sound be- tween r and p, corresponding to the Gr. beta (B, ji), and briefly expressed by be Ter. Maur. p. 3387 P. By it the Romans expressed the cry of different animals, as balare, barrire, baubari, blacterure, boare, bombitare, bubere, bubulare ; as children, beginning to talk, called their drink bua, and in balbus the stammering sound was indicated, in bambalio the stuttering, in blatire and blaterare the babbling, in blaesus the lisping, in blandus the caress- ing. At the beginning of words b is found only in connection with the consonants I and r : for bdellium, instead of which Marc. Empir. also wrote bedella, is a for- eign word ; but in the middle of words it is also connected with other liquid and feeble consonants. Before hard conso- nants b is found only in compounds with ob and sub, which prepositions also, with ab, alone end in a labial sound ; and these freq. rejected the labial, even when they were separated by the addition of an s, as aspello aDd asporto pass into ap- pello and apporto, or the place of the labial is supplied by u, as in aufero and aufugio (cf. ab init. and au). Since in Lat., unlike the Gr. usage, the nom. of all substt. of the third decl. end in bs, whose genitives have the sound of b before the ending, as plebs from plebis, urbs from urbis, etc., so in Arabs, Libs, chalybs (=''A/)iii>, Ai'^. Xa'Ai'U/), the Gr. uV was represented by is, which was also done in absis, Absyrtus, absinthium, and obso- niuin (=ui/rij. "Aif/vproS, uipivfliov, cIuaj- viov), yet otherwise in the formation of words, b before s and t was changed to p, as scribo, scripsi, scriptum ; nubo, nupsi, nuptum, etc. Still the grammari- ans not rarely vary in these words be- tween bs and ps ; cf. Prise, p. 557 P. ; 566 ib. ; Vel. Long. p. 2224 ib. ; 2261 ib. ; Va- lerian, in Cassiod. p. 2289 ib. ; Mar. Victor. p. 2465.— Of the liquids, I and r stand both before and after b, but m only before it, with the exception of abmatertera par- allel with the equally anomalous abpa- truus (cf. ab init. and Jin.), and n only after b ; hence con and in before b al- ways become com and im ; just as in- versely b before n is sometimes changed to m, as Samnium for Sabinium and scamnum for scabinum, whence the dimin. scabellum. — B is so readily joined with u, that not only acubus, arcubus, etc., were written for acibus, arcibus, etc., but also contubernium was formed from taberna. and bubile was used for bovile, as also in dubius (=coios, duo) a b was inserted. — That b could be doubled, ap- pears not only from the foreign words abbas and sabbatum, but also from obba and gibba, and the compounds with ob and sub. B appears transposed in abdo- men for adipomen (from adeps), where p became b, as in tie Gr. hebdomas ; it is rejected in uro for buro, from rrrp, while it is retained in comburo and bus- rum ; reduplicated in bibo, from the Gr. Trim, as the shortness of the first syllable in the preterit bibi, compared with dedi and steti or stiti, shows ; although later bibo was treated as a primitive, and the supine bibitum formed from it Some- times before b an m was inserted, e. g. in cumbo for /cii-rw, lambo for Ad-rw, nim- bus for m0o; : inversely, also, it was re- jected in sabucus for sambucus and lab- daeismus for lambdacismus. — As in the middle, so at the beginning of words, b might take the place of any other labial, e. g. buxis for pyxis, balaena for tbdXatva, as carbatina for carpatina, publicus from poplicus, ambo for aufyui ; as even Enn. wrote Burrus and Bruges for Pyrrhus and Phryges ; Naev., Balantium for Pala- tium (v. the latter words, and cf. Fest. p. 26). — In a later age, intercourse with the Greeks occasioned the pronunciation of the b and v to be so similar, that Adaman- tius Martyrius in Cassiodor. p. 2295-2310 P., drew up a separate catalogue of words BABY which might be written with either 4 or v. Thus even Petronius has berbex for verbex, and in inscriptions such errors as bixit for visit, abe lor ave, ababus for abavus, etc., as inversely vene, devitum. acervus, vasis instead of bene, debitum, acerbus. basis, are not rare. — The inter- change between labials, palatals, and Un- guals, as glans for $, The dung of sheep or goats: Pall. Jan. 14, 3. — c. ^ link of a chain, in the shape of a berry : Prud. -ep: GTt um > v. Bacchus, no. 3, d. Baccheus, a, u m, 1. Of Bacchus, Bacchic; v. Bacchus, no. 3, c. — 2. Bac- cliantian; v. Baccha, fin. Ibacchia, ae, /• -<* hind of drinlc- ing vessel, a goblet, bowl : Isid. Orig. 20, 5,4. Bacchiadae, arum, m., BaKxidSai, The Bacchiadae, a very ancient royal fam- ily of Corinth, descended from Bacchis, one of the Heraclidac, which, being expelled from the throne by Cypselus, wandered to Sicily, and founded Syracuse, Ov. M. 5, 407 (cf. Aeli'an, V. H. 1, 19 ; Pausan. Co- rinth, p. 120 ; Strabo 8, p. 260). BaCChicuS, v. Bacchus, no 3, a. Bacchilidium (metrum) constat dimotro (troch.) hypercatalecto, ut est hoc : "floribus corona tcxitur" Serv. Cen- tim. p. 1819 P. Bacchis, idis,/., Bokk'k;, 1,-1. Bac- cha, q. v. — 2. Th c name of a female char- acter in the Heaut. of Ter. ; and. in plur., Bacchides, the name of a comedy of Plau- tits (derived from the twin sisters, Bac- chides, the chief personages of the piece). * Bacchisonus, a, um, adj. [Bac- chus-sono] Sounding of Batx.lt.us: Paul. Nol. Nat. XI. S. Fel. 281 ed. Murat. 1. BacchlUS, a, um, v - Bacchus, no. 3, b. 188 B AC C 2. BacchlUS, a, um, v - Bacchus, no. 3, e. bacchor, atus, !■■ »• dep. [Bacchus] To celebrate the festival of Bacchus : Plaut. Am. 2, 2, 71 : saxea ut effigies bacchantis prospicit Evoe, i. e. which cries Bvoe in the orgies, Catull. 64, 61 ; so id. 64, 255 ; Plin. 3, 1, 3, § 8. Hence bacchantes = Bacchae, the Bacchantes : sparsis Medea capillis Baechantum ritu. Ov. M. 7, 252 ; id. ib. 3, 703; Curt. 8, 10; 9, 10,— Transf. 2. To revel, rave, rage, or rant, like the Bacchae (of every species of mental ex- citement, commotion, love, hatred, joy, etc.) (for the most part only poet, and in more elevated prose) : quibus gaudiis ex- sultabis ? quanta in voluptate bacchabere ? Cic. Cat. 1, 10, 26 : furor in vestra caede bacchantis, id. ib. 4, 6 : non ego sanius Bacchabor Edonis, Hor. Od. 2, 7, 26 ; Col. 10, 198 ; * Suet. Calig. 56 ; Claud. Laud. Stil. 2, 213 ; id. VI. Cons. Honor. 192, et al. So of poet, inspiration : Stat. Silv. 1, 2, 258, and with carmen as object: grande Sophocleo carmen bacchamurhiatu, Juv. 6, 636. — Also : To go or run about in. a wanton, wild, raving, or furious manner : animans Omne, quod in magnis baccha- tur montibu' passim, * Lucr. 5, 822 : sae- vit inops animi, totamque incensa per ur- bem Bacchatur, Virg. A. 4, 301 (" discursi- tat,' } Heyne) : immanis in antro Bacchatur vates, id. ib. 6, 78. — Hence, b. Transf. to inanimate things : so of a vessel of wine : ubi bacchabatur aula ; casabant cadi, Plaut. Mil. 3, 2, 43 Lind. Of winds: Thracio bacchante magis sub interlunia vento, Hor. Od. 1, 25, 11 ; Ov. Tr. 1, 2, 29. Of violent rain : Val. Fl. 6, 632. And of a rumor hastily and furiously diffusing itself like the wind : concussam baccha- tur fama per urbem (* spreads rapidly), Virg. A. 4, 6G6. Of enthusiastic, flighty discourse : quod eos, quorum altior ora- tio actioque esset ardentior furere et bac- chari arbitraretur, Cic. Brut. 80, 276 : vi- tiosum dicendi genus, quod inanibus locis bacchatur, etc., Quint. 12, 10, 73. Ugp* Pass, (as in later Gr. jiaKXtveodai, PaKXtv8>ivai) of the place in which the orgies of Bacchus were celebrated : vir- ginibus bacchata Lacaenis Taygeta, Virg. G. 2, 488 Heyn. : bacchata jugis Naxos, id. Aen. 3, 125; Val. Fl. 3, 20; Claud. Rapt. Pros. 1, 206. Bacchus, i. m -< BukxoS- Son of Jupi- ter and a Theban woman, Semele, Tib. 3, 4, 45 ; Ov. F. 6, 485 : " bis genitua" (since, as Semele died before his birth, he was carried about by Jupiter in his hip until the time of his maturity), id. Trist. 5, 3, 26 ; cf. id. Met. 3, 310, and bimatris, ib. 4, 12 ; The god of wine (as such also called Liber, the deliverer, Lyaeus — Xvav — the care-dispeller ; cf. Enn. in Charis. p. 214 P. ; as intoxicating and inspiring, he is god of poets, esp. of the highly inspired, Ov. Am. 3, 1, 23 ; 15, 17 ; Trist. 5, 3, 33 sq. ; Hor. Od. 2, 19, who, accordingly, also wore crowns of ivy, which was con- secrated to him, Ov. Tr. 5, 3, 15 : Bacchi- ca verba (poetae), id. ib. 1, 7, 2. He was worshiped (v. Bacchanal, no. 2, and Bac- cha), esp. in Thrace and Macedonia, and particularly upon Mount Edon : Hor. Od. 2, 7, 27 ; hence the Bacchae are called matres Edonides, Ov. M. 11, 69 ; Trist. 4, 1, 42. Vid. also Liber. — In the arts of de- sign Bacchus, in the most ancient times, is represented as a god of nature by a Phallic Henna (v. such a statue in O. Mull. Denkm. no. 4) ; in the class, per. in the form of a beautiful youth (Tib. 1, 4, 37 ; Ov. F. 3, 773), with a crown of vine leaves or ivy upon his head, and some- times with small horns upon his forehead (id. ib. 3, 481 ; 767 ; 6, 483). Hence co- rymbifer, id. ib. 1, 392.— Tib. 2, 1, 3 ; Hor. Od. 2, 19, 29 ; Fest. s. v. coknua, p. 30) ; his soft hair fell in long ringlets upon his shoulders (" depexus crinibus," Ov. F. 3, 465 ; cf. id. Met. 3, 421), with the excep- tion of a fawn's skin (ycGpis) thrown around him, usu. entirely naked in respect to his body, but with high and beautiful buskins, the Dionysian cothurni, upon his feet ; in his hand he, as well as his attend- ants (a satyr, Silenus, and the Bacchae), B ACU carried the thyrsus (id. Fast. 3, 764 ; Met 4, 7 sq.) ; cf. O. Mull. Arch. § 383. 2. Meton. a. The vine: apertos Bac- chus amat colles, Virg. G. 2, 113 ; Manil. 5, 238 ; Luc. 9, 433.— And far more freq. b. Wine: Bacchi quoin fios evanuit, Lucr. 3, 222 : madeant generoso pocula Baccho, Tib. 3, 6. 5 : et multo in primis hilarans convivia Baccho, Virg. E. 5, 69 ; so id. Georg. 1, 344 ; 4, 279 ; Aen. 5, 77 : Hor. Od. 3, 16, 34 ; Ov. M. 4, 765 ; 6, 488 ; 7, 246 ; 450 ; 13, 639. 3. Whence the adjj. : a. Bacchl- CUS, a . um, BaKxmoS, Of Bacchus, Bac- chic : serta, Ov. Tr. 1, 7, 2 ; Mart. 7, 62 : buxus, Stat. Th. 9, 479 : Naxos, id. Achill. 2,4: ritus, Macr. S. 1,18: metrum, Diom. p. 513 P. — b. BacchlUS, a, um, BaK- X'os, Of Bacchus: sacra, Ov. M. 3, 518. — C Baccheus, a, um, B&Kxeiof, Bac- chic: ululatus, Ov. M. 11, 17: cornua, Stat. Th. 9, 435,— d. BaccheiUS, », um, the same : dona, i. e. wine, Virg. G. 2, 454 : sacra, Ov. M. 3, 691. — e. BacchlUS pes, A metrical foot, ^ (e. g. ROmanus), Ter. Maur. p. 2414 P., opp. to anti-bac- chius (^ ), although others direct- ly reverse the signif. ; v. Quint. 9, 4, 82 ; Ascon. Div. in Caec. 7 ; Don. p. 1739 P. 4. bacchus, i, m - A sea-fish ; also called myxon : Plin. 9, 17, 28 ; 32, 7, 25 ; 11, 53. baccifer, era, erum, adj. [baeca-fero] 1. Bearing berries : taxus, Plin. 16, 10, 20 : hedera, Sen. Oed. 414.— 2. Ace. to bacca, no. 1, b, Bearing olives : Pallas, Ov. Am. 2, 16, 8 : Sabinus, Sil. 3, 596. baccina, ae, / A plant ; also called Apollinaris : App. Herb. 22. baCCula, ae, /. dim. [bacca] A small berry, Plin. 25, 8, 54 ; Arn. 1, p. 2 ; 2, p. 58 ; 5, p. 159. Bacenis (BaKevvn in the metaphrase of Caes. B. G. 6, 10), A great forest in Germany ; ace. to Reichard, the Hartz Forest ; ace. to Mann, the western part of the Thuringian Forest, in Fulda, Caes. B. G. 6, 10; cf. Barth's Urgeseh. 2, p. 22 and 200. * baceolus, used by Augustus for stultus [prob. from fSaKnXos "i dvdr/ros, Hesych.], ace. to Suet. Aug. 87. bacillum, i, ii- (bacillus, i, m., Isid. Orig. 20. 13, 1) dim. [baculus} A small staff, a wand : Cic. Fin. 2, 11, 33 ; Juv. 3, 28. — In particular, the wand or staff of the lictor : Cic. Agr. 2, 34, 93 ; id. Verr. 2, 5, 54. (* Bacis, idis, m. (B&kis, «5u?, Pausan.) A soothsayer of Boeotia, Cic. Div. 1, 18.) I bacrio, ° n i9> m. A kind of vessel with a long handle, a ladle: i. q. trulla, Fest p. 25. Bactra, orum (Bactrum, i, Plin. 6, 16, 18), n., B&KTf>a, The chief city of Bac- tria or Bactriana, now Balk, Hor. Od. 3, 29, 28 ; Curt. 7, 4.— Whence, 1. Bac- tri, orum, m., The inhabitants of the kingdom of Bactriana, Mel. 1, 2, 5 ; Var. in Plin. 6, 17, 19.— 2. Bactrianus, a, um : a. Relating to the city of Bactra, of Bactra : regio, Curt. 6, 6 : arx, id. 9, 7 : smaragdi, Plin. 37, 15, 17. — b. Relating to the kingdom of Bactriana, Bactrian ; hence Bactriani, orum, m. =Bactri, The Bactrians, Plin. 6, 23, 25 ; Curt. 4, 6 ; Tao. A. 11, 8. In sing., collect, for The land of Bactriana: Tac. A. 2, 60. — 3. BactrinUS, a, um, Bactrian : camelus, App. Met. 7, p^ 194, 4. t bactropcrita, ae, m. [fidKTOov, a staff — TTfifia, pouch] Furnished with or carrying staff and pouch ; a nickname for a Clinic philosopher, Hier. Matth. 10 ; cf. Mart. 4, 53. Bactrum, v- Bactra. BactrUS (° s ). i. m -> BdKroos , A river near Bactra, now Balk, Luc. 3, 267; cf. Isid. Orig. 13, 21, 14 ; 14, 3, 30; 15, 1, 11 ; 9, 2, 43. baculuill, i. «• (baculus, i, m., ex- tremely rare, and pern, first post-class, in App. Met. 7, p. 194, 30 ; Aus. Epigr. 53 ; Isid. Orig. 20, 13, 1 ; cf. bacillum ; for in Ov. M. 2, 789, and Fast. 1, 177, baculum quem for quod may be owing to the copyists) [kindred with fiilKrpov, from /? " m > y . Baetis. Baetiffena, ae, adj. [Baetis-geno] Born on the Baetis : viri, Sil. 9, 234. Baetis (Betis, Paul. Nol Carm. ad Auson. 10, 236), is, m. (ace. Baetin, Plin. 3, 1, 3, § 12 ; Mart. 9, 62, 2 ; Claud. Fesc. 12, 31 ; Mall. Theod. 285 ; Laud. Stil. 2, 238 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 298. Abl. Baete, Liv. 28, 22 : Baeti, Plin. 3, 1, 3, § 13), Bairis, A river in Southern Spain, called by the in- habitants there Certis, now Guadalquivir, Mel. 3, 1, 5 ; Plin. 3, 1, 3, et saep. ; cf. Mann. Hispan. p. 281. — Whence Eae- tlCHS) a, um, adj.. On or belonging to the Baetis ; hence provincial Tac. H. 1, 53 ; and usu. subst. Baetica» ae,/., Buitkc/;, The province of Baetica, lying on the Bae- tis, in Southern Spain, distinguished for its excellent wool : now Andalusia and a part of Granada, Mel. 2, 6, 3 ; 4, 7 ; 3, 1, 6 ; 6, 1 ; Plin. 3, 1, 3 ; 11, 37, 76 ; Tac. H. 1, 78, et al. ; cf. Mann. Hispan. p. 277 sq. Whence Baetica lana, Plin. 8, 48, 73 : la- cernae, the garments made of the Baetican wool. Mart. 14, 133. And Baetici. orum, m.. The inhabitants of Baetica, Plin. Ep. 1,7. Baeturia, ae,/, Bairovpia, Baeturia, the northwest part of Hispania Baetica, be- Hween the Baetis and Anas, Plin. 3, 1, 3, § 13 ; cf. Mann. Hispan. p. 282 and 308. Bagfaudaej arum, m. A class of peasants in Gaul, who rebelled under the Emperor Diocletian, and were finally con- quered by Maximian, Aur. Vict. Caes. 39 ; Eutr. 9, 20. Whence Bagaudica re- bellio, Rebellion of the peasants, Eumen. pro Restaur. Schol. 4. tt Bag-OUS, i. and Bagdas. ae, m., Buywos and Baywfif [a Persian word] A eunuch at the Persian court: Bagou (gen. Graec.=z Baywou) : Plin. 13, 4, 9; Quint. 5, 12, 21. Hence for any guard of wom- en : Ov. Am. 2, 2, 1. BagTada, ae, m., Baypiias, A river in Zeugitana, in Africa, near Utica, now Medscherda, Caes. B. C. 2, 24 ; 26 ; Liv. 30, 25 ; Mel. 1, 7, 2 ; Plin. 3, 4, 3 ; 8, 14, 14 ; Luc._4, 588, et al. Baiae, arum,/, Batui, A small town in Campania, on the coast between Cumae BALA and Puteoli, a favorite resort of the Romans on account q£ its warm baths and pleasant location ; ace. to the fable, built by one of the companions of Ulysses (Serv. Virg. A. 3, 441 ; cf. Strabo 5, p. 376), Cic. Fam. 9, 12; Prop. 1, 11, 1; 27; 3, 18, 2; Hor. Od. 2, 18, 20 ; 3, 4, 24 ; Ep. 1, 1, 83 ; 15, 2, 12, etsaep.; cf. Mann. Ital. 1, p. 723 sq. Also called Aquae Cumanae, Liv. 41, 16. — Adj. Baiae aquae, Prop. 1, 11, 30. — Meton. for any watering-place: Cic. Coel. 16 ; so id. ib. 15 and 20; Tib. 3, 5, 3 Huschk.— Whence BaianuSi a, um, Belonging to Baiae, of Baiae, Baian: sinus, Plin. 2, 103, 106 : lacus, id. 14, 6, 8, no. 1 : negotia, Cic. Att. 14, 8 : murex, from the sea-coast there, Hor. S. 2, 4, 32 : soles, Mart. 6, 43 : Lucrinus, the Lucrine Lake, situated near . Baiae, id. 13, 82, et al. Subst. Baianum, i, n., The region of Baiae, the Baian ter- ritory, Var. R. R. 3, 17, 9 ; Plin. 9, 8, 8 ; 54, 79. i bajulatlO, onis, (SanraYfoS, A car- rying of burdens, Gloss. Vet. ! bojulator. oris, TO., fSaaTttKrljs, dx- Ootbopus, A bearer, porter, Gloss. Cyrill. * bajula tonus, a, um, adj. [baju- latok] Of or belonging to a carrier : sella, a sedan, Coel. Aur. Acut. 1, 11. bajulo, are, v. a. [bajulus] To bear a burden, to bear something heavy, {JanTaX,u (very rare ; not in Cic.) : "ferri proprie dicimus quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt," Gaj. Dis. 50, 16, 235 ; Non. 79, 9 ; Plaut. Asin. 3, 3, 70"; id. Merc. 3, 1, 10 : asinus baju- lans sarcinas. Phaedr. 4, 1, 5 ; Auct. in Quint. 6, 1, 47. bajuluSj i. A [kindred with the Germ. Bahre, Burde; cf. Doed. Syn. 1, 151, and bajulo] He who bears burdens (for pay), a porter, carrier, day-laborer, workman, [lairaKTrjs : quod genus Grae- ci a\Bo(j>bpoi vocant, Latine bajulos appel- lamus, Gell. 5, 3, 1: "bajulos dicebant antiqui, quos nunc dicimus operarios," Fest. p. 29 ; Plaut. Poen. 5, 6. 17 ; Caecil. in Cic. de Or. 2, 10, 40 : utrum de bonis est quaerendum, quid bajuli atque opera- rii, an quid homines doctissimi senserint? Cic. Parad. 3. 2 ; so id. Brut. 73 fin. : litera- rum bajulus, Symm. Ep. 5. 7. — In late Lat. also a bearer at a funeral, Aramian. 14, 7 ; Sidon. Ep. 3, 12 ; cf. Fulgent. Ex- pos. Serm. p. 558 : " vcspilloncs dicti sunt bajuli." tbalaena. ae, /. = (6uXaiva (cf. Fest. p. 25, and the letter B), A whale, Plaut. Rud. 2, 6, 61; Plin. 9, 8, 7; ib. 13, 15; 11, 40, 95; Ov. M. 2, 9; Juv. 10, 14. "' fealanatus, a, um, adj. [balanus, no. 2, c] Anointed or perfumed with bal- sam, embalmed Pers. 4, 37. tbalaninus, a , um, adj.=z(iaXdvi- vos, Made or prepared from the fruit of the balsam, balanus (q. v. no. 2, c) : oleum, Plin. 13, 1, 2. t balanites, «e, m. = /SaXaviryS (acorn - shaped), An unknown precious stone. Plin. 37, 10, 55. t balanitis; idis, /• = fiaXavtris, Acorn-formed : castanea, Plin. 15, 23, 25. Balantium, v. Paiatium. t balanus. i, / and to. (to. Plin. 13, 4, 9 ; 15, 23, 25 ; Metell. in Macr. Sat. 2, 9 ; cf. Rudd. 1, p. 31) = [SdXuvos, 1. An acorn, glans, Plin. 16, 6, 8 ; 17, 20, 34. Hence, 2. Any fruit of similar form. ; a, A kind of large chestnut, Plin. 15, 23, 25.— b. The Phoenician and Cilician date, Plin. 13, 4, 9. — c. A nut yielding a balsam ; otherw. called myrobalanus ; the Arabian behen- nut, Hyperanthera semidecandra, Vahl. ; Plin. 12, 21, 46 : pressa tuis balanus capil- lis, Hor. Od. 3, 29, 4. Also used for the tree itself, Plin. 13, 9, 17. — 3. I n general, Any object in the form of an acorn ; a. A suppository, used to procure a stool, Plin. 20, 5, 20; 24, 6, 21 ; 26, 8, 34 ; Coel. Aur. Acut. 2, 12. — b, A shell-fish, a species of sea-muscle, Col. 8, 16, 7 ; Plin. 32, 11, 53 ; Plaut. Rud. 2, 1, 8 ; Metell. in Macr. Sat. 2,9. balatro, onis, m. [2. blatero] lit, A babbler ; hence, a jester, one who makes sport, a buffoon (it seems to have desig- nated a class of tragic actors, perh. a har- lequin, jester, jack-pudding, or something BALL similar) : mendici, mimae, balatrones, hoc genus omne, Hor. S. 1, 2, 3 ; Vopisc. Carin. 21. Sportively in Var. as a desig- nation of his friends when in dispute, Var. R. R. 2, 5, 1 Schneid. As nam. propr. surname of Servilius in Hor. S. 2, 8, 21 ; 33 ; 40 ; 64 ; 83 ; cf. Scurra. balatllS. us, m. [balo] The bleating of sheep : Lucr. 2, 369 : ugni balatum ex- ercent, Virg. A. 9, 62 ; so id. Georg. 3, 554 ; Ov. M. 7, 319 ; 320 ; Stat. Th. 10, 46. Also in plur. : Ov. M. 7, 540,— Of the bleating of goats, Plin. 20, 14, 55 ; Aus. Epig. 76, 3. ' balaustium, ". n.=$aXaboTtov. The flower of the wild pomegranate, Plin. 13, 19, 34 ; Col. 10, 297 ; Scribon. Comp- 85 and 112. balbd adv. Stammer ingly, stutter- ing ly ; v. balbus, fin. balbuSj a, um, adj. Stammering, stuttering (opp. to planus, speaking flu- ently, without impediment) : balba, loqui non quit? rpavXtCct, docs she (the loveo one) stammer, can she not speak distinctly i (then he says) ,she lisps, Lucr. 4, 1160 . Demosthenes quum ita balbus esset, ut ejus ipsius artis, cui studeret (sc. rhetor- icae), primam literam (sc. r) non posset dicere, perfecit meditando, ut nemo pla- nius esse locutus putaretur, Cic. de Or. 1, 61, 260 ; and thus in ridicule : id. Fam. 2, 1 Manut. : os pueri, Hor. Ep. 2, 1, 126 ; senectus, id. ib. 1, 20, 18 : verba, Tib. 2, 5, 94 ; Hor. S. 2, 3, 274 : balba de nare loqui, to speak through the nose, Pers. 1, 33. — Adv. balbe : Lucr. 5, 1021, and Var. in Non. 80, 7. — Balbus, as a surname, freq., Cic. Att. 8. 9 : Orat. pro Balbo ; Coel. 11 ; de Or. 3, 21, et al. balbutio, ii'e, v. n. and a. [balbus] 1, v. n. To stammer, stutter: "balhutirc est cum quadam linguae haesitatione et confusione trepidare," Non. 80, 13 ; Cels. 5, 26, 31 ; Cod. 15, 6, 22. Transf. to birds, Not to sing clearly : merula hieme balbu- tit, Plin. 10, 29, 42. — T r o p. : To speak upon something obscurely, not distinctly or not correctly : desinant balbutire (Aca- demici), aperteque et elara voce audeant dicere, Cic. Tusc. 5, 26 fin. ; id. Div. 1, 3. — 2. v - a - To stutter, stammer, or lisp out something: ilium balbutit Scaururn pra- vis fultum male tabs, he, lisping or fond- ling, calls him Scaurus, Hor. S. 1, 3, 48. And trop., as above: Stoicus perpauca balbutiens, Cic. Acad. 2, 45. BaleareS ( m MSS. and inscriptions also Baliares) insulae or abs. Baleares, ium, /., BaXiapds, The Balearic Islands, Majorca and Minorca, in the Mediterra- nean Sea, whose inhabitants were distin- guished by the art of fighting with the sling (funda), Liv. 28, 37 ; Plin. 10, 48, 68 ; Mel. 2, 7, 20 ; Plin. 3, 5; 8, 58, 83, et al.- Whence, a. BaleariS; e ' &*$'•• Balear- ic, of the Baleares : terra, Plin. 35, 19, 59 : funda, Virg. G. 1, 309 : habena, Lucan. 3, 710 : telum, Sil. 7, 279. Subst. Baleares, iiun, m., BaXmpiis, The inhabitants of the Balearic Islands, Caes. B. G. 2, 7 ; Liv. 28, 37. In the sing., Balearis, A Balcarian, Sil. 3, 365. — b. Balearicus; a, um, adj., Balearic: mare, Plin. 3. 5, 10: grus, id. 11, 37, 44 : funda, Ov. M. 2, 727 ; 4, 709. Subst. Balearici, orum, m. The inhab- itants of the Balearic Islands, Plin. 8, 55, 81. And Balearicus, surname of Q. Cae- cilius Metellus, on account of his conquest of these islands, A.U.C. 631, Flor. 3, 8 ; Cic. Div. 1, 2fin.; Rose. Am. 50 fin. balincae = balneae, v. balneum. balmcum, v. balneum. * balidluS; a, um, adj. [BALius=ba- dius] Dark, swarthy, chestnut-colored: am- plexari baliolum (sc. Afrum), Plaut. Poen. 5, 5, 22 dub. I ballator, oris, to. [ballo] A dancer: SODALES. BALLATOKES. CVBELAE., Orell. no. 2337. BalliO; on ' s > m - The name of a worth- less pimp in the Pseudolus of Plautns ; hence, in gen., for designating any worth- less man, Cic. Phil. 2, 6. tballista (also balista, and in gloss, written ballistra), ae, / [(SaXXio] A large military engine,resembling a bow, stretched with cords and thongs, by which masses of stone and other missiles were thrown to a great distance ; a machine for project- 189 B AL N ties, the ballista (orig. diff. from catapul- ts, which was rather used for throwing arrows, but afterward often interchanged with it; cf. Vitr. 10, 16-18; Veg. 4, 22; Adam's Antiq. 2, p. 105) : ballistae lapi- dum et reliqua tormenta telorum eo gra- viores emissiones habent, quo sunt con- tenta atque adducta vehementius, * Cic. Tusc. 2, 24, 57 ; so Liv. 24, 40 ; Tac. A. 12, 56 ; Hist. 4, 23 ; Gell. 6, 3 ; Sil. 1, 334. Sportively ; meus est ballista pugnus, cu- bitus catapulta est mihi, humerus aries, Plaut. Capt. 4, 2, 17.— For the throwing of other missiles : Caes. B. C. 2, 2 ; so Luc. 2, 686 ; 3, 465. — Meton. for the mis- siles themselves : Plaut. Trin. 3, 2, 42 ; " Lucil. lib. XXVIII. : ballistas jactans cen- tenarias. Sisenna Hist. lib. IIII : ballis- tas quatuor talentarias," Non. 555, 24 sq. — Trop. : jam infortunii intenta ballista probe (* an instrument), Plaut. Poen. 1, 1, 73 ; id. Baceh. 4, 4, 58. (* Also, a mount- ain in. Liguria, Liv. 39, 2, et al.) foallistarium. ▼• the following. ballistariUS (balist. and in gloss, ballistrarius), a, um, adj. [ballista] Of or pertaining to the ballista ,- only subst. : 1, Ballistarius, ii, m. a. A maker of ballis- tae : Tarrunt. Dig. 50, 6, 6 : collegivm. ballistariorvm., Orell. no. 4066. — b; One who discharges the ballista, a slinger, Veg. Mil. 2, 2 ; Aram. 16, 2.—* b. Ballis- tarium, ii, 7t.=ballista, The ballista : Plaut. Poen. 1, 1, 73 (cf. ballista, fin). I ballistea (balist), orum, n. \(Sa\\i- Z,w, to dance, to hop] Music or songs ac- companying dancing : Vopisc. Aurel. 6, where an example of such dancing songs is given. 1 ballo, are, »■ n - [Pt!\\o>, (3aXXK,u] To hop, dance : Aug. Serm. 215. Hence Fr. bal, Eng. ball. i ballotC. es, /. = j3aMam/, A plant ; also called porrum nigrum, black hoar- hound, Ballota nigra, L. ; Plin. 27, 8, 30. ttballlUE (bal.), Oris, /. [a Spanish word] Gold sand, gold dust, xpuaauuos, Plin. 33, 4, 21 ; Just. 44, 1 (less correctly, paludibus) ; Mart. 12, 57, 9 (less correctly, paludes) ; and Latinized, balluca (bal.), ae, /, Cod. Valent. 11, 6, 1 and 2 ; Cod. Theod. 10, 19, 3 and 4 ; Veg. Vet. 1, 20, 2. balneae, ▼. balneum. balneariS; e, adj. [balneum] Of or pertaining to the bath (post-Aug. form of the follg.) : argentum, silver utensils used in baths, Paul. Dig. 34, 2, 33 : jocus, Spart. Hadr. 17. Subst. balnearia, ium, n., Bath- ing utensils, App. Met. 3, p. 134, 36. balnearius, a > um . ar li- [balneum] Of or pertaining to the bath (class, form for the preced.). So fur, lurking about baths : Catull. 33, 1 ; cf. the title in Dig. 47, 17 : de furibus balneariis : furtum, Paul. Dig. 1. 1. § 3 : instrumentum, a bath- ing implement, Mart. Dig. 33, 7, 17. — Subst. balnearium, ii, n. A place for bathing, a bathing-room, bath (only in plur.) : nihil ei restabat praeter balnearia et ambula- tionem et aviarium, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; id. ib. ; so id. Att. 13. 29 ; Col. 1, 6, 2 ; Sen. Q. N. 4, 9 ; Tranq. 9. balneaticum,i,«- A piece of money to be paid for a bath, bathing-money ; only in Schol. Juv. 2, 152, and in Vet. Gloss. : " balneaticum fiaXaviKov." balneator, oris, m. (ace. to Serv. Virg. A. 12, 159, and Prob. p. 1452 P., as deriv. from no verb, gen. comm., yet v. balneatrix) [balneum] One who has the care of a bath, a ham-keeper, (iaXavc'i : Plaut'Poen. 3, 3, 90 ; True. 2, 3, 4 ; Cic. Coel. 26 ; Phil. 13, 12, 26 ; Ulp. Dig. 3, 2, 4, § 2 ; Alien, ib. 19, 2, 30, § 1, et al,— Facetiously, of Neptune : edepol, Nep- tune, es balneator frigidus, Plaut. Rud. 2, 6,43. * balneatorius, a, "m, "dj. [balne- ator] Of or pertaining to the bath~b, m. [balteus] A maker of sword-belts, Orell. no. 3501. * balteatUS, a, um > Part., from bal- teo, are, Gloss. Isid. [balteus] Furnished with a girdle or belt, girded, belted, Marc. Cap. 5 init. * baltcolus, i, ni. dim. [id.] A small girdle, Capitol. Maxim. 2. balteus, i. «*■■ more rare balteum, i, n. (only in plur. in the poets, on account of measure more frequently baltea ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 472 ; ante-class, also in prose, as it appears, only balteum, e. g. Var. L. L. 5. 24, 33 ; in Non. 194, 21 ; in Charis. p. 59 P.) [ace. to Var. in Charis. 1. 1. Tusc] (not used in Cic). 1, A girdle, belt ; esp. a sword-belt, or the band passing over the shoulder (cf. Quint. 11, 3, 140 ; Adam's Antiq. 2,P- 62) : baltea, Att. in Non. 194, 21 ; Var. ib. : in- felix humero quum apparuit alto Balteus, Virg. A. 12, 942 : lato quam circumplecti- tur auro Balteus, id. ib. 5, 313 Serv. ; so id. ib. 12, 273 : verutum in balteo defigi- BAEA tiir, Caes. B. G. 5. 44 : aurata baltea illia erant, Liv. H. in Non. 194, 21.— b. Poet, like tparrip (cf. passow Lex.), The girdle of women. So of that of Amazonian queens at Thermodon : Ov. M. 9, 191. The girdle of the wife of Cato : Luc. 2, 362. The girdle of Venus : Mart. 14, 207. 2. That which surrounds like a girdle, a border, rim, edge, circle. So, a. The belt of the heavens, the zodiac : stellatus balte- us, Manil. 1, 677 ; so id. 3, 361.— b. The edge, the crust of a cake, Cato R. It. 76, 3, and 78. — c. The bark of the willow, Plin. 16, 37, 68. — d.=praecinetio, and Gr. bia- t,uua, The vacant space between the seats in the amphitheatre, Calpurn. Eel. 4, 47 ; Tert. Spect. 3. — e. Baltei pulvinorum, in archi- tecture : The broad band by which the cushions upon Ionic capitals are, as it were, held together, a cushion-band, Vitr. 3, 3, p. 72 Rod. baluca, balux, v. ball. BamballOj °nis, m. [[ia^6d\civ, to stammer], Bap6a\it7ov, A dye- house, Lampr. Alex. Sever. 40 ; Cod. Theod. 10, 20, 18, et al. BaphyruS, i, "*• A river in Thes saly, ntar Mount Olympus, Liv. 44, 6. Baptae, arum, m., Bdnrai [the paint- ers (*ucc. to others, the baptists)], Priests of the Thracian, aftencard Athenian, god- dess Cotytto, whose festival was celebrated in a most lewd manner : Juv. 2, 92 Schol. ; cf. Cotytto. bapteS, ae, m. An unknown precious stone, perh. a colored amber, Plin. 37, 10, 54. fbaptisma, atis, n.=fidinic l m, 1. A dipping in, a dipping under, immer- sion, ablution, Prud. Psych. 103 ; Apoth. 697. — In particular, 2. The Christian bap- tism ; in the Church fathers very freq. A parallel form baptismum, i. «•> Tert. Bapt. 15 ; Aug. Serm, de Temp. 36. tbaptista, ae, m. = /Wri a gleaming, or a gleaming sword, as an ep- ithet of heroes ; cf. Ges. Gesch. d. Hebr. Spr. and Schr. p. 229], Ancestor of the re- nowned Barcine family, in Carthage, to which Hamilcar and Hannibal belonged. Hence a surname of Hamilcar, Nep. Ham. 1.— Whence, a. EarciHUS, a, urn, adj., Of Boreas, or pertaining to the family or party of Barcas : familia Barcina, Liv. 23, 13 : factio, id. 21, 9. And subst. Barcini, orum, m., The Barcini, Liv. 21, 3. Poet.: Barcina clades, the slaughter on the River Melaurus, in which Hasdrubal was con- quered and slain, Sid. Carm. 2, 532. — \y m ESarcaeUSj a, um, adj., Of Barcas, Barcaean : juvenis, i. e. Hannibal, Sil. 10, 355 ; 12, 200. Sal'CC. es, /, BdpKr), 1. A town in the Libyan province Pentapolis, afterward call- ed Ptolemais, now Tolometa or Dolmeita (*acc. to others, the ruins of Merdsjeh), Plin. 5, 5, 5. Hence Barcaei, orum, m., The inhabitants of this town, enemies of Dido (poet, prolepsis), Virg. A. 4, 43. — 2. The ?turse of Sie/iaeus, ace. to Virg. A. 4, 632. Barcmo or -on> onis > /• The pres- ent city Barcelona, in Spain, Plin. 3, 3, 4 ; Aus. Ep. 24, 89 ; Prud. ore. 33.— Whence Barcinonensis, e, Of Barcelona : mu- ria, Aus. Ep. 21. BarcinuSi v - Barcas, no. a. Bardaei; Orum, m. An Illyrian peo- ple (in Cic. Fam. 5, 9 Vardaei.). Whence BardaicilS; a, um. adj., Bardaean : calceus, a hind of soldier's shoe or boot ; poet, for the soldiers themselves, Juv. 16, 13 (cf. Caligula). And abs. Bardaicus, i, m., A soldier's boot, Mart. 4, 4, 5. barditus- v - baritus. barddcuCUlluS; i. m - A Gallic over- coat (cloak), with a hood or cowl, made of woolen stuff: Mart. 14, 128 ; id. 1, 54, 5 (in Capitol. Pertin. cucullus Bardaicus). 1 1. bardus, a, um, adj. = fJpaSvs, Stupid, dull of apprehension (very rare) : Fest. p. 28 ; cf. Non. 10, 3 sq. ; Adamant. ap. Cassiod. p. 2299 P. : stulti, stolidi, fa- tui, fungi, bardi, blenni, buccones, etc., 192 B AS A Plaut. Bac. 5, 1, 2; so id. Epid. 3, 3, 40; id. Pers. 2, 1, 2 (quoted by Non. 1. 1.) : Zopyrus stupidum esse Socratem dixit et bardum, * Cic. Fat. 5, 10 : Pictor bar- dior, Tert. adv. Herm. 36. — Sup. and Adv. not in use. tt 2. bardllS; i. ">. A poet and sing- er among the Gauls, a bard, minstrel : " bardus Gallice cantor appellatur, qui virorum fortium laudes canit, a gente Bardorum, de quibus Lucanus, 1, 449 ; Fest. p. 28 ; cf. Amm. 15, 9. BargliSli; orum, m., Bnpyovaioi, Po- lyb. A people in Hispania Tarraconensis, ■near the Pyrenees, Liv. 21, 19 ; 23, et al. ; cf. Mann. Hisp. p. 396. Bargyliaej arum,/., BapyvXta and BapyvXa, rd, in Strabo ; BapyvXia, i;, in Stephan. Byzant., A town in Caria, Liv. 32, 33, and 33, 18.— Whence, a . Bargyll- etlCUS; a . um > a dj; Of Bargyliae: si- nus, Liv. 37, 17. — And from the parallel form Bargyla ; orum, n—Bdpy'vXn, rd, Plin. 5, 29, 2% b. Bargyletae, arum, m., The inhabitants of Bargyliae, Cic. Fam. 13, 56. + barinulae = aquileges, Serv. Virg. G. 1, 109. tt bariSi Idos, /. [an Egyptian word] A small Egyptian row-boat, (idpt; : Prop. 3, 11, 44 Kuin. ; cf. Bahr, Herodot. 2, 96. tt bantUS (erroneously written bar- ritus or barditus), us, m. [from the old Germ. Bar, barcn, to raise the voice] The war-cry of the Germans ; and in gen., bat- tie-cry : clamor, quern baritum vocant, Veg. Mil. 3, 18 : cornuti et bracati bari- tum civere vel maximum, Amm. 16, 12 ; so id. 26, 7 fin. ; 31, 7. Tacitus confounds the battle-cry with the battle-song, Germ. 3. Vid. the Comm. in h. 1. Barium^ u> n., Biiptov, A town in Apulia, on the Adriatic Sea, now Bari, Mel. 2, 4, 7; Plin. 3, 11 ; Liv. 40, 18 ; Tac. A. 16, 9 : " piscosum," Hor. S. 1, 5, 97 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 32. barO; 6nis, m. [varo, varro, a block] A simple, foolish man, a simpleton, block- head, dolt, dunce (four times in Cicero, elsewh. rare) : haec quum loqueris, nos barones stupemus, tu videlicet tecum ipse rides, Cic. Fin. 2, 23 ; so id. Div. 2, 70, 144 ; Fam. 9, 26, 3 ; Att. 5, 11, 6 ; Pers. 5, 138 ; Petr. Sat. 53, 11 ; 63, 7. baroptenus or barippej An un- known precious stone of a black color, with white and red spots, Plin. 37, 10, 55. I barOSUS jidKnXoi, aotapris, stultus, mulierosus, mollis, Gloss. Philox. barrimiS; a, um, adj. [barro] Of or belonging to an elephant, elephantine : aures, Sid. Ep. 3, 13. barrio- ire, v. n. [barrus] To cry ; of elephants : barrire elephantes dicuntur, 6icut oves dicimus balare, utique a sono ipso vocis, Fest. p. 25 : elephanti barriunt, ranae coaxant, equi hinniunt, Spart. Get. 5. barritUS; us, »«■ [barrio] The cry of the elephant, App. Flor. no. 358, 2 ; cf. Isid. Orig. under barrus. tt barruS; i. ni. [an Indian word ; cf. Lind. Fest. Comm. s. v. barrire, p. 343] The elephant : " Apud Indos (elephantus) a voce (cf. barrio) barrus vocatur : unde et vox ejus barritus dicitur," Isid. Orig. 12, 2, 14 ; cf. id. ib. 16, 5, 19: "'EXetpas, elephantus, barrus," Gloss. Philox. ; cf. Serv. Virg. A. 1, 592; *Hor. Epod. 12, 1 Porphyr. — 2. A surname of T. Betucius, Cic. Brut. 46. t barycephalus. a, um, adj.=p a pv- Ki(pa\o( or barycus, a, um [pn/xis], in. architecture, Top-heavy, with low walls and broad roofs: Vitr. 3, 2. t barypicron; i. n - = papirwepov (very bitter), A Greek epithet of wormwood, absinthium, App. Herb. 100. t barython, oms > m. = (Sapv8o>v, A plant, also called Sabina, App. Herb. 85. tt basaltes* i 9 > m - [African word] A dark and very hard species of marble in Ethiopia, Plin. 36, 7, 11 ; Isid. Orig. 16, 5, 6 ; cf. Strabo 17, p. 818. t basanites \a.pis=!iaaaviTris ($&■ aavos), A touch-stone, test-stone, a very hard stone, used as a test for the precious metals, for whetstones, and, in medicine, for mor- tars, Plin. 36, 20, 38 ; 22, 43 ; Isid. Orig. 16, 4, 36. B ASI tt bascaudaj ae,/. [a British word] A rinsing-bowl, slop-basin : Juv. 12, 46 ; Mart. 14, 99 (better perh., as the signif. is explained by the scholiasts, basket, Welsh, basget, basgawd : thus, perh. like canis- trum, a small braided bread-basket). BaSCUlUS* v - Bastuli. * basella< ae, /. dim. [basis] A small base : Pall. 1, 18, 2. basiatiO; onis, /. [basio] A kissing ; and meton. (abstr. pro concrete-) a kiss (very rare) : * Catull. 7, 1 ; Mart. 7, 95 fin. ; id. 2, 23. basiator* oris, m. [id.] A kisser, one who kisses : Mart. 11, 98 (peril, not else- where). BaSllea (-ia). ae,/. The town Basil or Basle, in Switzerland, Amm. 30, 3. BaSllia? orum, «., ffaaiXcia, ra (re- gal), The name of the books of Kings in the Bible, Tert. adv. Marc. 4, 14. basilica, v. basilicu's. basilice* a dv. Splendidly, magnifi- cently, royally ; entirely, totally ; v. ba- silicus. X basiliciarius, uuXokos, dyopalos, Gloss. Gr. Lat. basilicon, v - basilicus. basilicdla? ae, /. dim. [basilica] A small church, a little dtapel, Paul. Nol. Ep. ad Sever. 32, no. 17. i fjasilicus, a > um : o-dj.=fiao-iXi«6i, 1. Kingly, royal, princely, splendid, mag- nificent ; regalis (in this sense perh. only ante-class.) : basilicas edietiones atque imperiosas habet, Plaut. Capt. 4, 2, 31 ; id. Rud. 2, 4, 18 : facinora, id. Trin. 4, 3, 23 : victus, id. Pers. 1, 1, 32 : status, id. Pseud. 1, 5, 43. And Adv. : exornatus basilice, in princely, magnificent style, id. Pers. 4, 2, 1 ; so id. ib. 1, 1, 29 ; 5, 2, 25, and in respect to severe pain : ut ego iti- terii basilice ! how wholly, completely, etc., id. Epid. 1, 1, 54. — b, vitis, A kind of vine among the Dyrrhachians, Plin. 14, 2, 4, no. 4 ; Col. 3, 2, 19 ; 28 ; 3, 7, 1 ; 9, 1 ; 21, 3 ; 60 uva, Isid. Orig. 17, 5, 22. 2. Subst., a. (s£ jactus)=Venereus, The king's throw, the best throw in the game of dice (v. alea, no. 1) : Plaut. Cure. 2, 3, 80. — Esp. freq., b. Basilica, ae, /. = (iaei- Xiktj (sc. oiKi'u s. oTod), A public building in the forum with double colonnades, which was used both for judicial tribunals and as an exchange ; a basilica, portico (in the year of Rome 542 there were no such porticoes there, Liv. 26, 27 ; the first known by name was built by Cato in the year 568, and called Basilica Porcia, Liv, 39, 44, 7 Drak. ; Aur. de Vir. ill. 47. The most considerable Basilicae in the Aug. age were the Porcia, Opimia, and Julia ; the latter, built by Julius Cae6ar in the third year of his dictatorship, was the chief seat of judicial proceedings ; v. " Vitr. 5, 1 ;" O. Mull. Archaeol. \ 291 ; cf. with § 180 ; Adam's Antiq. 1, p. 182 ; 2, p. 377) : forum plenum et basilicas is- torum hominum videmus, Cic. Verr. 2, 5, 58 ; so id. ib. 2, 4, 3 ; Mur. 34 ; Att. 2, 14 ; 4, 16, 14 : Julia, Plin. 2, 14, 4 ; 8 ; 5, 21 ; 1 ; Quint. 12, 5, 6 ; Suet. Calig. 37. So Aemilia, Plin. 35, 3, 4 : Pauli, id. 36, 15, 24, no. 1 ; cf. Cic. Att. 4, 16, 14 : porticus Caji et Lucii, Suet. Aug. 29. Pure Lat regia, Suet. Aug. 31 fin. ; Stat. Silv. 1, 1, 30, v. reghis. — In the fourth century they began to build churches in the style of such splendid basilicas (cf. Mull. Ar- chaeol. § 194). Hence, since that time, basilica, a metropolitan church, a Cathe- dral, a basilica, Sulpic. Sever. H. Sacra 2, 33 and 38.— c. Basilicum, i, n., („) A princely robe, Plaut. Epid. 2, 2, 48.— (/3) In the Gr. form basilicon, i, %., A black plaster, Scribon. Comp. 210 ; so also call- ed, 238, basilice, es. — (y) The best kind of nuts, Plin. 15, 22, 24. tbaSllisca» *c,fi=(5aoiXtoKri< A plant, an antidote for the bite of the basilisk, also called regula, App. Herb. 128. t basflisCUS) i> m.—fia(uXiai«>S, A kind of lizard, a basilisk, Lacerta basiliscus, L. ; Plin. 8, 21, 33 ; App. Herb. 128. For the deriv. of the word from [SaoiXevs (king) : Luc. 9, 726. — 2. A surname o/Cn. Pom- pejus, Cic. Verr. 2, 4, 11. ' basilium, ", «• \fiaoiXti>s\ A royal or princely ornament : Orell. no. 2510. BAT A baSlO, av >> "turn, 1. v. a. [basium] To kiss, to give a hiss (only poet, and rare ; most freq. in Catull. ; never in Plaut. and Ter.) : basia multa basiare, Catull. 7, 9 ; id. 8, 18 ; id. 48, 1 sq. ; Mart. 7, 95 ; 11, 98 ; Petr. 18, 4 ; 135, 2. basidlum, i> «• "*••■ t'd-l A little hiss : Petr. Sat. Ho Jin.; so App. Met. 10, p. 248, 35. 'basis, is, / = /J«itis, A pedestal, foot, base : in basi statuarum, Cic. Verr. 2, 2, 63 ; so id. ib. 4, 34 ; Phil. 9, 7, 16 : quo (sc. ad sepulcrum) quum patcfactus esset adi- tus, ad adversam basim accessimus, id. Tusc. 5. S3, 66 : colossici Apollinis basis, Vitr. 10. 6 : supra basim eriguntur regu- lae, id. 10, 13. — Of cattle : a track, foot- step, Veg. 1, 25, 6 ; 26, 1 ; 2, 28. 27 ; 3, 46 ; 6, 1, 2. So: villae, the foundation-wall, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2.— b. in mathematics, trianguli, The base of a triangle, id. N. D. 2, 49, 125 : arcus, the chord of an ar.c. Col. 5, 2, 9. — c. In architecture : The loivest part of the shaft of a column, Vitr. 4, 1 (our pedestal is expressed by spira, q. v.). — d. I n gram. : The primitive word, the root: Var. in Non. 79, 33. — e. Proverb.: aliqucm cum basi sua metiri, To measure a pillar together with its pedestal ; i. e. to give false measure, to estimate too high, Sen. Ep. 76 fin. basium, ii, n. [in the place of savium, suavium] A kiss, a kissing of the hand (rare, and mostly poet. ; most freq. in Ca- tull. ; not in Plaut. and Ter.) : da mi basia mille, Catull. 5, 7 ; so id. 5, 13 ; 7, 9 ; 16, 12 ; 99, 16 ; Mart. 11, 98 ; 12, 55 ; Petr. Sat. 21, 2 : impinnere alicui, id. ib. 31 : jactat ba- sia tibicen, throws a kiss of the hand to, Phaedr. 5, 8. 23 ; so Juv. 4, 118. (* Bassauia, ae, /• a town * n H- lyria, now JLlbassan, Liv. 44, 30. Hence Bassanltae, arum, m. The inhabit- ants, ib.) Bassareus, ei, "»., vaaaaptis [0„„- atipa, a tox. fox-skin, as clothing of the Bacchantes, v. Passow, sub h. v.], A title of Bacchus : candide Bassareu, *Hor. Od. l, 18, 11.— Whence, a. Bassaricus, n, um, adj., Of Bacchus: comae, the hair of Bacchus, Prop. 3, 17, 30.— b. BaS- sariSi Mis, /., Baaaap S, A Bacchant, Pers. 1, 101 Schol. (* BaSSUS, U m - A family surname ; as, Q. Caccilius Bassus, Cic. Phil. 11, 13 ; Lucilius Bassus, Cic. Att. 12, 5, et al.) „ t bastaga or bastagia, ae, / =z liaaTayij, A carriage of baggage (a carry- ing of public freight upon wagons). Cod. Arcad. et Honor. 12, 58, 3. bastajfariUSi ". ™- [bastaga] A baggage-master, Cod Theod. 10, 20, 11 ; Cod. Valent. et Val. 11, 7, 4. Bastarnae (also Basternae), arum, m., Buarapvai, A German tribe which be- came known to the Romans very early (in the war with Pyrrhus), whose abode extend- ed from the sources of the Vistula to the Carpates, and from the Lower Danube to its month (Podolia, Galicia, Ukraine), Liv. 40, 5; 57; 58; 41. 19; 23; 44, 26; Plin. 4, 12, 25 ; Tac. A. 2, 65 ; Germ. 46 ; cf. Mann. Germ. p. 394 sq. basterna, ae, /• A sedan chair or litter, inclosed on all sides, and carried by mules : Pall. 7. 2, 3 ; Lampr. Elag. 21 ; Amm. 14. 6 : Hier. Ep. 22 ad Eustoch. no. 16 ; cf. Isid. Orig. 20, 12, 5. basternarius* ". m - [basterna] A bearer of a sedan, Symm. Ep. 6, 15. * 1. bat; A humorous transformation of the conj. at : Plaut. Ps. 1, 3, 6. 2. bat) sonus ex ore cornicinis lituum eximentis, Charis. p. 213 P. * batalaria, ae, /. A kind of war- ship, Schol. Juv. 3, 134. Batavia, ae, /., Baraoo'a Dio, Bmvi- Cia Zosim. The peninsula Batavia, Hol- land, Pacat Pan. ad Theod. 5. (In class, per., Caes. B. G. 4, 10 ; Plin. 4, 15, 29 ; Tac. A. 2, 6 ; Hist. 5, 23, called only Bata- vorum insula.) Batavodurum, '. n. A town in Holland, now Wyk by Duurstede, Tac. H. 5, 20.^ Batavus? a. um, adj. Pertaining to Batavia, Batavian, of Holland, Dutch : spuina, Mart. 8, 33, 20.— Hence Batavi, orum, m„ Bardovoi, PtoL, The Batavians, N B AUC Hollanders, Dutch, Tac. H. 4, 12 ; Germ. 29, et al. ; Juv. 8, 51 ; Sil. 3, 608 : Batavo- rum insula, v. Batavia. Vangiones Bata- vique truces, etc., Luc. 1, 431. Bathyllus, '>"'■> BufluAAos, A Samian boy, beloved by Anacreon, Hor. Epod. 14, 9; cf. Anacr. 22. — Q, A very celebrated pantomime of Alexandria, a favorite of Maecenas, and rival of the equally celebra- ted Pylades, Tac. A. 1, 54 Gron. ; Juv. 6, 63 ; Pers. 5, 123 Schol. ; cf. Suid. 8. v. "OpY^Tis, Tom. II. p. 720 Kust. batiaj ae, / An unknown hind of fish, Plin. 32, 7, 25. batillum (i' 1 MSS. also vfitillum). i, n. (batillus, i, m. Marc. Emp. 27) 1. A shovel, a fire-shovel, coal-shovel, dirt or dung shovel, etc. : batilli ferrei, Plin. 33, 8, 44 ; Treb. Claud. 14 ; Var. R. R. 3, 6, 5.— Also, 2. A fire-pan, chafing-dish, perfuming- pan, incense-pan: prunae batillum, * Hor. S. 1, 5, 36. (Jahn : vatillum.) E§^ Concerning Var. R. R. 1, 50, 2, v. Schiicid. in h. 1. batidla, ae, /. A small drinking-cup, a goblet : Plaut Stich. 5, 4, 11 : batiola aurea, id. Frgm. in Non. 545, 20. 1 batis, idis, f. = Paris, 1. A prickly kind of roach or ray (fish), Plin. 32, 11, 53. — 2. A plant, sea-fennel, samphire, Crith- mum maritimum, L. ; Plin. 21, 15, 50 ; Col. 12, 7, 2 ; 13. 2. t batracblon, ii, n. — Barpaxtov, A medicinal plant, also called ranunculus, Plin. 25, 13, 109 ; App. Herb. 8 and 9. i bati'achltes, ae, m. = (larpax'TnS, A precious stone of a frog-green color, Plin. 37, 10, 55 ; Isid. Orig.l6, 4, 20. Batrachomyomachia, »<•■/-. b»- rpxxpuvouaxia, T/te battle of the frogs and mice, the title of a well-known poem false- ly attributed to Homer, Stat. Silv. praef. ; Mart. 14, 183. tbatrachuSt i> m. = p a rpuxos, A fish, the sea-frog. Plin. 32, 11, 53. J battalia, v. { battualia. Battiades, v - Battus, no. l, b. BattXSj idis, /., Barn's, The sweetheart of the poet Philclas of Cos, Ov. Tr. 1, fi, 2; Pont. 3, 1, 58. i battualia or battalia, ium, n. [batuo] The fighting and fencing exercis- es of soldiers and gladiators : inde etiam battuatores rovs Baaavwrus dici puto, Adamant, in Cassiod. p. 2300 P. + battuarilim, i>> n ; KunaVKXTrjpinv, A mortar, Gloss. Gr. Lat. battUO, v. batuo. BattUS, ii »'•> BdrroS, 1. The founder of Cyrene, Sil. 8, 57. — Whence, b. Bat- tiades, ae, m., An inhabitant of Cyrene, Si!. 2, 61 ; 3, 252 ; 17, 592. And Kar' fyj- X?}i', The poet Callimachus, a native of Cy- rene, Ov. Tr. 2, 367 ; Ibis. 53 ; Stat. Silv. 5, 3, 157. — 2. A herdsman of Neleus, in Triphylia, near Elis, in the Peloponnesus, who, on account of his betraying a theft of Mercury, was transformed by him into the stone Index, Ov. M. 2, 688 sq. Batulum, i- n. A town built by the Samniles in Campania, Virg. A. 7, 739 Serv. ; Sil. 8, 566. batuo (also written battuo), ui, ere, v. a. and n. To strike, beat, hit, Fr. battre (very rare) : "batuit KaraKOTtru," Gloss. : Naev. in Fulg. 562, 33 ; * Plaut. Cas. 2, 8, 60. Of bruising in a mortar : Marc. Emp. de Medic, c. 36. Hence of fencing exer- cises as v. n., like the Germ, schlagen, to fence : batuebat pugnatoriis armis, he struck with sharp weapons (not with the foil), Suet. Caligula, 54 ; id. ib. 32.— In an obscene sense, of copulation : Cic. Fam. 9,22. i batuS' genus herbae, Fest p. 25 (pern, parallel form with batis, q. v.). * baubor, ari, v. dep. [onomatop. Gr. /Ja'u^u)] Of dogs : To bark gently or mod- erately (while latrare, to bark, denotes the sound emitted in an excited state) : et quom desertei baubantur in aedibus, Lucr. 5, 1070 ; v. the pass, in connection. Baucis, Wis, /., B.iii/as, The wife of Philemon, in Phrygia. She, with her hus- band, received, in a very hospitable man- ner, Jupiter and Mercury, as they, in the form of' mortals, turned in to them ; on account of which they were changed to two sacred trees before their hut, which B E B R became a temple, Ov. M. 8, 623 sq. — Me ton. for an old woman (cf. Baucis anus Ov. M. 8, 632) : Pers. 4, 21. Bauli, orum, m., BavXot [according to the fable, from (}oiS and uvXfi, since here Hercules shut up the cattle taken from Geryon ; v. Serv. Virg. A. 6, 107 ; 7, 662; Symm. Ep. 1, 1. both of whom un- derstand the original form as BoauliaJ, A place near Baiae, now Bacolo, Var. iL R. 3, 17, 5; Cic. Acad. 2, 40; Tac. A. 14, 4 ; Suet Ner. 34 ; Mart. 4, 63. BaVlUS, ii. m - A stupid poet, cotem- porary with Virgil and Horace, and hated by both ; hence Virg. : qui Bavium non odit, amet tua carmina, Maevi, Eel. 3, 90 (" pro poena ei contingat, ut diligat Mae- vium pejorem poetam. Nam Maevius et Bavius pessimi fuerunt poetae, inimici tarn Horatio quam Virgilio." Serv. ; cf. the same upon Georg. 1, 210, where is found the derision of Bavius upon Virg., because he used the plur. of hordeum ; cf. also Philargyr. Virg. E. 1.1., and Weich Poet. Lat. Ref. p. 308 sq.). tbaxea, ae, /. [vn\ " vvbhnua tbvntr dnrov," Hesych.j A kind of shoe (only an- te- and post-class., and very rare) : Plaut. Men. 2, 3, 40; so App. Met 2, p. 127, 6 ; ] 1, 260, 39 ; Flor. no. 9; in sing., Tert Idol. 8 ; Pall. 4 ; cf. Isid. Orig. 19, 34, 6 and 13. t bdellium, '>. n. [bedella, ae,/, Marc. Empir. 19; cf. the letter B) = /3(5tXA.io>-, An Asiatic plant, distinguished for its fra- grant gum, the vine palm, Borassus (label- liformis, L. ; Plin. 12, 9, 19 ; Isid. Orig. 17, 8, 6. — b t Meton. : The costly gum exud- ing from it : Arabicum, Veg. 6. 14. 1 and 5. Hence, as a term of endearment : tu crocinum et casia es, tu bdellium, Plaut. Cure. 1, 2, 7. beate, a dv. Happily; v. beatus. bcatlfico, are, v. a. [ beatus-facio ) To make happy, to bless, beatify (post class.), Aug. Trin. 14, 14. beatlflCUS, a, um, adj. [id.] Bless- ing, making happy, beatific (post-class.). App. Doct Plat. 1, p. 3, 29 ; Aug. Conf. 2, 5. _ beatltas, atis,/. [beatus] The condi- tion of beatus, happiness, a blessed condi- tion, blessedness, beatitude ; a word first used by Cic. : ant ista sive beatitas, sive beatitudo dicenda sunt (utrumque omni- no durum, sed usu mollienda nohis verba sunt), Cic. N. D. 1, 34, 95 (but he seems to have used neither of the two words again) ; Quint. 8, 3, 32. So besides only in Macr. Somn. Scip. 1, 9, and App. Doct. Plat. 2. beatitudo, Inis,/. fid.] The condition of beatus, happiness, felicity, beatitude, blessedness ; a word, like the preceding, coined by Cic. ; cf. the pass, cited under the preceding word, and Quint. 1. 1. In the post-Aug. per. several times : animi. Petr. S. 8, 5: vitae, App. Met. 6; Mamert. Grat. act. ad Julian. 23, et al. * beatuluS, a, um, adj. dim. [Id.J Somewhat liappy, rather happy : Pers. 3. 103. beatus, a, um, v. beo, Pa. tt bebra, ae, /. A weapon of barbari- an nations, ace. to Veg. Mil. 1, 20. BebriaCCnsis and Bebriacum, v. Bedr. bebrlnus. a, um, adj. (beber= fiber, a beaver] Of or pertaining to the beaver : pelles, Schol. Juv. 12, 34. 1. Bebryces, cum, m., BiSpvKes, a tribe in the province of Asia Minor, after- ward named Bithynia, Plin. 5, 30, 33 ; Val. F1.4, 315.— Hence, 2. Bebrycia, ae,/.. BeGpvKia, The province inhabited by the Bcbrycians, afterward Bithynia. Sail. Hist frgm. in Serv. Virg. A. 5, 373 ; Val. Fl. 5. 502 ; y long in Avien. Perieg. 974. — 3. Bebryx, ycis, m -, A Bcbryclan, Val. FI. 4, 315 ; and Kar' floxnv, an ancient king in Bebrycia, also called Amycus, who. being powerful in the contest with the Caestus. was accustomed to sacrifice foreigners whom he had vanquished, but was finally himself overcome by Pollux, and slain, Val. Fl. 4, 261 and 290 : Bebryca (ace. Gr.), Stat. Ach. l, 190.— 4. Bobrycius. a, um, adj. : a. Pertaining to the province Bebrycia, of Bebrycia : gens, Virg. A. 5. 373 : regnum, Val. Fl. 4, 99 : fretum, id. 193 BUiL ib. 220.— b. Pertaining to King Bebryx: arena, upon which Pollux fought with Am- yens, Stnt. Silv. 4, 5, 28 : nemus, in which Amycus lay in wait for foreigners, id.Theb. 3. 352 : cruor, the blood shed by him, Tert. Carm. de Sod. 2.— Also in reference to the Bithynian king, Prusias : hospes, Sid. ' Carm. 2, 304._ 2. Bebryces, cum, m., BcHpbnts ' [perh. of kindred origin with the pre- ced.], A people in Gallia Narbonensis, on the Pyrenees, Sil. 3, 423 sq. Hence, 2. Bebryx, y cis i m -> A Bebrycian, tear eXoxuv, i. c. an ancient king of the Bebry- cia/ts, whose daughter Pyrene gave name to the mountains there, Sil. 3. 423. — 3. BebryciUSf a , um , adj., Pertaining to King Bebryx, Bebrycian : aula, Sil. 3, .443: virgo, i. e. Pyrene, id. 3, 420. t beccus, i, ™- [» Gallic word, yet ex- isting in Fr. bee] A beak, bill, esp. of a fowl , as a surname of Antonius Primus, 'Suet. Vit. 18. tbechion, u , n. = (5r/x< c "'> A plant good for a cough, colt's-foot, Tussilago Farfara, L. ; Plin. 26, 6, 16. BechireS) um (Bechiri, orum, Avien. Descr. Orb. 945), ro., Bexttpes, A Scythian people on the Pontus Euxinus ; perhaps kindred with the present Bashkirs, Plin. 6, 4, 3, § 11. Bedriacum (incorrectly written Bebriacum; less erroneously, Betriacum; cf. the Comm. in h. 11.). i, n., BiirpiaKov, A village in Upper Italy, between Verona and Cremona, distinguished in the civil war by two important battles between Otho, Vi- tellius, and tfie generals of Vespasian, now the village S. Lorenzo Guazzone, Tac. H. 2, 23,39 sq.; 44; 49; 3,15; 20; 31; Suet. Oth. 9; Juv. S. 2, 106; cf. Mann. Ital.l, S. 152 sq. — Whence Bedriacensis, e, adj., Of Bedriacum: campi, Tac. H. 2, 70 : via, id. ib. 3, 27 : acies. id. ib. 2 ; 66 ; Suet. Vesp. 5 : pugna, Tac. H. 2, 86 : co- piae et duces, Suet. Vit. 15 : victoria, id. ib. 10: bella, Plin. 10, 49, 69, where the orthography Bebriac. is still retained in Sillig's edition. Beelzebub) indccl., or Beelzebul, idis, m., BteX^etiuvi or BttX^tSoiX, Hebr. a i ai : - Sjpa or 4? a i - tya > in Ecci. Lat.. Beelzebub, the chief of the bad spirits, Vulg. Luc. 11, 15 ; Tert. adv. Marc. 4, 26 ; Prud. nepl areaj. 2, 267. Begorrites lacus, A lake in Macedo- nia, Liv. 42, 53. Belena, v - Helena. IBelenUS) >• m - A deity worshiped in Noricum and Aquileja, Tert. Apol. 24 ; Capitol. Max. 22 ; Orell. no. 823 ; 1967 ; cf. the Comm. on the last passage. Belgae, arum, m., B/Ay«i [Balge, in Lower Germany, a low, swampy region], The Belgians, an exceedingly warlike peo- ple, of German and Celtic origin, in the north of Gaul, Caes. B. G. "1,1; 2, 4 ;" Mel. 3, 2, 4 ; Tac. A. 1, 43 ; 3, 40 ; Hist 4, 17 ; 76, et al. ; cf. Mann. Gall. p. 18.— In sing., Belga, ae, m., A Belgian, Luc. 1 426; Claud. Laud. Stil. 1, 226.— Whence Bel- glCUS, a i um i a - Finely, prettily, neatly, ele- gantly, well, excellently ; v. bellus. Bellerophon, ™tis (Bellerophon- tes, ae, Aus. Ep. 25 fin. ; Serv. Virg. A. 5, 118 ; 6, 288), m., BMepoifiSiv Theocr. (regularly formed BeXSepoiPovrns), Son of Glaucus and grandson of Sisyphus : he was sent by Proetus, at the calumni- ous instigation of his wife Stheneboea, with a letter to Jobates, in which the lat ter was requested to put him to death ; he received from him the commission to slay the Chimaera. which he executed, riding upon the flying Pegasus, Hor. Od. 3, 7, 15 ; 12, 7 ; 4, 11, 28'; Manil. 5, 97 ; Juv. 10, 325; " Hyg. Fab. 2 ; 57 ; Aetr. 2, 18; Serv. 1. 1.; Fulg. Myth. 3, 1."— Proverb, for any one who carries a let- ter whose contents are unfavorable to him- self (as, for a similar reason, Uriah's letter has passed into a proverb), Plaut. Biic. 4, 7, 12.— Whence BcllcrophontCUS, a. um, adj., Of or belonging to Bellerophon : equus, i. e. Pegasus, Prop. 3, 3, 2 : habe- nae, Claud. IV. Cons. Honor. 560 : sol- licitudines, Rutil. Itin. 1, 449. belllCOSUS, a, um, adj. [bellicus] Warlike, martial, valorous (mostly poet.) : gentes immanes et barbarae etbellicosae, Cic. Prov. Cons. 13 fin. : bellicosissimae nationes, id. Manil. 10 fin. ; so id. Fam. 5, 11; Caes. B.G.I, 10; 4,1; Sail. J..18 fin. ; Nep. Ham. 4 ; Hor. Od. 2, 11, 1 ; 3, 3, 57, BELL et saep. : provincia, Caes. B. C. 1, 85 : eivitas, Suet. Gramm. 1. — Trop.: quod mtilto bellieosius erat, i. e. fortius, Liv. 9, 6 fin. : bellicosior annus, a more warlike year, id. 30, 9 (cf. the opp. imbellis annus, id. 9, 1). — Adv. not in use. i bcllicrepa saltatic, An armed dance, a dancing in arms : Fest. p. 29. (Gr. evoTTMoS opxnatS.) belllCUS (duellicus), a, um, adj. [hel- ium] Of or pertaining to war, war-: ars duellica, Plaut. Epid. 3, 4, 14 : bellicam rem administrari majores nostri nisi aus- picato noluerunt, Cic. Div. 2, 36 : so Hor. Od. 4, 3, 6 ; Suet. Calig. 43 : disciplina, Cic. N. D. 2, 64 : jus, id. Off. 3, 29 : vir- tus, id. Muren. 10 : laus, id. Brat. 21 ; Caes. B. G. 6, 24 : gloria, Tac. A. 1, 52 : caerimoniae, Liv. 1. 32 : certamina, Flor. 4, 12, 58 : ignis, proceeding from the enemy, Liv. 30, 5 : tubicen, Ov. M. 3, 705 : rostra, Tib. 2, 3, 40 : navis, Prop. 2, 15, 43 : tur- ma, id. 3, 14, 13 : parma, id. 2, 25, 8 : nom- ina, appellatives, obtained by valorous deeds in war (as Africanus, Asiaticus, Macedo- nicus, etc.), Flor. 3, 8, 1 : nubes, the mis- fortune of war, Claud. Laus Seren. 196 : columella, Fest. p. 27; cf. Bellona. Hence abs. bellicum, i, n., a signal for march or the beginning of an attack (inVen by the trumpet ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 84), al- ways in the connection bellicum canere, to give the signal for breaking up camp, for an attack, for commencing hostilities : Philippum, ubi primum bellicum enni au- disset, arma capturum, at the first sigiial will be ready to take arms, etc., Liv. 35, 18 : simul atque aliqui motus novus belli- cum canere coepit, causes the war-trumpet to sound, Cic. Mur. 14 ; Just. 12, 15 ; App. de Mundo, p. 71, 37. — Trop. : iidem me bellicum cecinissedicunt, aroused, incited, Cic. Phil. 7, 1 fin. And of fiery, inflam- matory discourse : alter (Thucydides) in- citatior fertur et de bellicis rebus canit etiam quodammodo bellicum, sounds an alarm, Cic. Or. 12 fin. 2. P o e t. = bellicosus : Warlike, fierce in war : Pallas. Ov. M. 5, 46 ; so dea. id. ib. 2, 752 ; Fast. 3, 814 : virgo, id. Met. 4, 754 : Mars, id. Fast. 3, 1 : deus, i. e. Romulus, id. ib. 2, 478 : eivitas, Veil. 2, 38. And of animals (cf. bellicosus) : cquo- rum duellica proles, *Lucr. 2, 661. * belllfer, era, erum, adj. [bellum- fero] Warlike,marlial: Italia, Claud. Eutr. 1,429. belllfer, era, erum, adj. [bellum- gero] Waging war, warlike, martial, val- iant (poet., esp. in the post-Aug. p.r. freq.) : gentes, Ov. Tr. 3, 11, 13 : viri. Sil. 3, 124 : Augustus, Claud, in Prcb. et Olyb. Cons. 74 : Hannibal, Sil. 1, 38 : ira- men, i. e. Mars, Stat. Achill. 1, 504 : fera, i. e. the elephant used in war, Sil. 8. 261. — Of inanimate things : manus. Ov. A. A. 2, 672 : ensis, id. Met. 3, 534 : hasta, Mart. 5, 25: acies, Stat. Th. 12, 717: tropaea, id. ib. 10, 28 : mens, Sil. 3, 162 : ars, id. 8, 261: labores, Val. Fl. 5, 617 : lusus, Claud. VI. Cons. Honor. 621. belllgerator, oris, m. [belligero] A warrior, combatant (post-class., and very rare) : Arimaspae, Avien. Pcrieg. 55 ; so Venant. de Vit. Mart. 3, 370. belligero, avi, atum, 1. v. a. (belli- geror, ari, v. dtp. Hyg. Fab. 274 fin.) [bel- lum-gero] To wage or carry on war, to fight (very rare) : nee cauponantes hel- ium, sed belligerantes, Enn. in Cic. Off. 1, 12 Jin. : postqunm belligcraut Aetoli cum Aliis, Plaut. Capt. prol. 24 ; id. True. 2, 7, 67 : excitandus nobis erit ah infrris C Marius, qui Induciomaro isti par in belli gerandu esse possit, *Cic. Font. 12: cum Gallis tumultuatum verius quam bellige ratum, Liv. 21, 16 : adversum nccolas, Tac. A. 4, 46; Suet. Aug. 94.— Trop. : cum Geniis suis, Plaut. True. 1, 2, 81. So cum fortuna, Cic. ad Quir. post Redit. 8, 19. bclligcror, ari > v - tne preceding. belllO, '"lis, /. Theyillow ox-eye dai sy, Chrysanthemum segetum, L. ; Plin 21, 8, 25. belli-potens, entis ad J- [helium I Powerful or valiant in war (poet., and rare) : bellipotentes sunt magi' quam sa- pientipotentes, Enn. in Cic. Div. 2, 56 fin. BELL /3ubst Bellipotens, 1. 1. Mars, Virg. A. 11, 8 : Diva, t. e. Pallas, Stat. Tb. 2, 715 ; so VaL Fl. 1, 529 ; Claud. III. Cons. Hon. 144 ; Laus Seren. 40 ; Tert cont Jud. 9 ; Firmic. p. 27. belliSi id' 5 . /• The white daisy, oz- eijt. licllis perennis, L. ; Plin. 26, 5, 13. belli-sonus, a, um - a 475) : apud Regillum bello Latinorum, Cic. N. D. 2, 2, 6. So Vejenti bello, id. Div. 1, 44, 100, et al. — Freq. bellum. as continued hostility, is opposed to proelium as a sin- gle hostile act: "bellum et proelium hoe differunt, quod proelia partes sunt belli, hoc est in bello congressiones, Lucil. lib. XXVI.," Non. 437. 15 sq. : Hannibal fas- sue in curia est, non proelio modo se, eed bello victum, Liv. 30, 3.3 fin. ; so id. 9. 18 ; Tac. A. 2, 88 : Thucydides res gestae et bella narrat et proelia, Cic. Or. 9, 30 ; id. N. D. 2, 28 : alios ad proelium ire videas, Chattos ad bellum, Tac. G. 30; id. Ann. 12, 39: inter proelia belli. Virz. A, 11, 541 (cf. above certamiua belli, and below, no. 3). 2. Trop. : cum improbis bellum sus- cipere. Cic. Sull. 9 Jin. : miror cur philo- sophiae propc bellum indixeris, id. de Or. 2, 37, 155 ; id, Fam. 12, 22 : tribunicAim bellum. contention, quarrel with the trib- unes, Liv. 3, 24 ; so id. 3, 25 : milvo est quoddam bellum quasi naturale cum cor- vo, Cic. N. D. 2. 49, 125 : ventri indico bellum, Hor. S. 1, 5, 7. 3. Like TToXf^f.s meton. for proelium, A combat, fight, battle (mostly in the poets or in post-Aug. prose) : Var. L. L. 7, 3, 92 : hie vero ingentem pugnam, ceu cete- ra nusquam Bella forent, etc., Virg. A. 2, 439 ; Ov. H. 1, 1, 69 ; Stat Th. 3, 666 ; Just. 2, 12 ; id. 18, I Jin. ; 24, 8. belluOSUS; v - beluosus. bellus? a, um, adj. [contr. from be- nulus, from benus = bonus, Prise, p. 556 P.] Pretty, handsome, charming, jinc, love- ly, neat, excellent, agreeable, etc. (of per- sons, things, actions, etc. : most freq. in the ante-cTass. per. and in the poets; in Cic. for the most part iu his epistt. ; in his orations it appears never to be found as an adj.; as an adv. only once): uxor, Var. in Non, 248, 17 : nimis bella es atque amabilis, PlauL Asin. 3, 3, 84 ; so id. Kud. 2, 5,6; Catull. 8, 16; 43,6; 69.8; 78,4; Ov. Am. 1, 9, 6 ; Mart. 1, 65 ; 2, 87 : Piliae et puellae Caeciliae bellissimae salutem di- ces, Cic. Att. 6, 4 : fui ego bellus (civil, covrtly, polite), lepidus, bonus vir nuni- quam, Plant. Capt. 5, 2, 3 : hospes, id. Bacch. 2, 3, 111 ; Catull. 24, 7 ; 78. 3 ; 81, 2: durius accipere hoc mini visus est quam homines belli solent Cic. Att. 1, 1 : homo et bellus et humanus, id. Fin. 2, 31 : Cicero belliss;mus tibi salutem plurimam diciL id. Fam. 14, 7. — Hence J'ricndly, cheerful: frons ac T.dtus, Cic. Att. 5, 10. — And active, brisk, lively, as the eflect of health, etc. : Plaut. Cure. 1, 1, 20 : fac bellus revertare, Cic. Fam. 16, 18 ; cf. be- low, the Adv. : socius es hostibus, socius bellum ita geris, ut bella omnia (every iking beautiful, costly) domum auferas, Var. in Non. 248, 19 : unum quodque, quod quidem erit bellissimum, carpam, *Ter. Adelph. 4, 2, 51 ; so vinum bellissi- mum, Col. 12, 19, 2 : cf. bellaria : ilium pueris locum esse bellissimum duximu- 1 , Cic. Att. 5, 17 : bella copia, id. Rep. 2, 40: recordor, quam bella paullisper nobis gu- bernantibus civitas fuerit, in what a pleas- ant condition the sta'e was, id. Att/ 4, 16, 10 : malae tenebrae Orci omnia bella de- voratis, Catull. 3, 14 : subsidium belliesi- mum existimo esse senectuti otium, Cic. de Or. 1. 60, 255 : fama, *Hor. S. 1, 4, 114 : quam sit bellum {how delightful, pleasant it is) cavere malum. Cic. de Or. 1, 58, 247 : mihi jampridem venit in men- tem, bellum esse, aliquo exire, id. Fam. 9, 2.3; id. Att 13, 49^iti. * 2. For bonus, Good: venio nunc ad alterum genus testament), quod dicitur physicon, in quo Graeci belliores qiiam Romani nostii, Var. in Non. 77, 30 (v.. however, bonus, init.). belle, adv. Prettily, neatly, becoming- ly, finely, excellently, well, delightfully, etc.: quare bene etpraeclare, quamvis nobis eae- pe dicatur; belle et festive, nimium eaepe 195 B E I, f noio, Cic. de Or. 3, 26 ; cf. id. Quint. 30, 93. So Plaut True. 2, 2, 35 ; * Lucr. 1, 644 ; Cic. Att. 1, lfm. ; 16, 3; Quint. 6, 3, 48, et al.— Sup. Cic. Fam. 14, 14 ; 16, 9, et al. — (Comp. apparently not in use) : quod honeste aut sine detrimento nostro pro- mittere non possumus .... belle negan- dum est, in a courtly, polite manner, Q. Cic. Pet. Cons. 11 Jin. ; so Publ. Syr. in Gell. 17, 14 : belle habere, to be in good condition, be well, Cic. Fam. 9, 9; so also belle esse, id. Att. 14, 16 : facere, in med- ical lang., to operate well, to have a good effect, Cato R. R. 157 ; Scrib. Comp. 136 ; 150. — With bellus, a. urn : 1 sane bella belle, Plaut. Asin. 3, 3, 86 ; so id. Cure. 4, 2, 35. — Ellipt. belle, for belle se habere : sed ut ad epistolas tuas redeam, cetera belle, illud miror, etc., Cic. Fam. 7, 18. { bclhltUS, V. BELUTUS. t bclluusi v - BELUUS. belo? v. balo. * beidaCOS or belotocos, A plant, also called dictamnus, App. Herb. 62. 1 bclbne? « s . f-=Pt\ovn, A sea-fish, also called aeus, hornpike, gar-fish, Plin. 9, 51.', 76. belua (also written bellua ; v. Fest. p. 27). ae, /. (belua dissyl., Var. in Non. 201, 26) [perh. kindred with Sijp, fera, as uber with oidap, and paullus with xaupoc. Prop. adj. sc. bestia] A beast, distinguished for size or ferocity, a monster ; as an ele- phant, lion, wild boar, whale, dolphin, etc. : elephanto beluarum nulla prudeutior, Cic. N. D. 1, 35 ; so id. Fam. 7, 1, 3 ; Curt. 8, 9, 29 : ea genera beluarum, quae in ru- bro mari indiave giarnantur, id. ib. ; id. N. D. 3, 16 ; cf. * Lucr. 4, 143. So fera et immanis, Cic. Acad. 2, 34 : vasta et im- manis, id. Div. 1, 25 : saeva, Hor. Od. 1, 12, 22 : ingens, id. Sat. 2, 3, 316 : centi- eeps, id. Od. 2, 13, 34, et al.— Trop. : am- icos increpans, ut ignaros, quanta belua esset imperium, Suet. Tib. 24 : avaritia, belua fera, Sail. Rep. Ordin. 2, 54 (p. 274 Gerl.). — Freq. /car' i^ov^K : the elephant (gazed upon and feared by the. Romans as a wonderful animal) : Ter. Eun. 5, 1, 25 Ruhnk. : jam beluarum terror exole- verat, Flor. 1, 18, 9 ; cf. Graev. ib. 2, 6, 49; Sil. 11, 543: quis (gladiis) appetebant beluarum manus, Curt. 8, 14, 33, et al. Hence with the epithets. Inda, Ov. Tr. 4, 6, 7 : Gaetula, Juv. 10. 158. 2. Sometimes, in gen. : A beast, ani- mal (even of small and tame animals) : Plaut. Aul. 3. 6, 26 : quantum natura hom- inis pecudibus reliquisque beluis antece- dat, Cic. Off. 1, 30 ; so id. ib. 2, 5 ; N. D. 2, 39 ; 47. — As a term of reproach, like our beast, brute (class.) : Plaut. Trill. 4, 2, 112; id. Most. 3, 1, 78 ; id. Rud. 2, 6, 59 : age nunc, belua, credis huic quod dicat ? Ter. Eun. 4, 4, 37 ; so id. Phorm. 4, 2, 11 : sed quid ego hospitii jura in hac immani be- lua commemoro 'i Cic. Verr. 2, 5, 42 ; so id. Pis. 1 ; Phil. 8, 4, 13 ; Leg. 3, 9 fin. ; Off. 3, 6, 32 : Liv. 7, 10. * belualis (bell.), e, adj. [belua] Bes- tial, brutish: educatio, Macr. S. 5, 11. *bcluatUS (bell.), a, um, adj. [id.] Ornamented or embroidered with figures of animals : tapetia, Plaut. Ps. 1, 2, 14. beluilis (bell), e, adj. [id.] Bestial, brutal (post-class.): " bcluile Snpiioet;," Gloss. Philox. : beluile saevientes, Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 3, 88. boluinUS (hell.), a, um, adj. [id.] Bru- tal, bestial (post-class.) : voluptates, Gell. 19, 2, 2 : fauces, Prud. Cath. 7, 114. beluoSUS (hell.), a, um, adj. [id.] Abounding in beasts or monsters: Oce- anus, '■' Hor. Od. 4, 14, 47 ; so Avien. Ora marit. 204. Belus. i, m., BfiXos, Hebr. S^3. 1, An Asiatic king of a primitive age. build- er of Babylon and founder of the Babylo- nian kingdom : priscus, Ov. M. 4. 213 (like B?/AoS b ipXaios, Aelian. V. H. 13, 3; cf. Creuzer's Symbol. 4, p. 245 sq.). — 2. An Indian deity, comparable with the Greek Hercules, Cic. N. D. 3, 16 fin. ; cf. Robinson's Diet., under TJ?3 — 3. A king in Egypt, father of Vanaus and Ac- gyptus. Hence, a. Bolides? ae (for the length of the i, cf. Prise, p. 584 P.), 196 B E NE m., Bt]\ione, A descendant of Belus, Be- lides : Belidae fratres, i. c. Vanaus and Aegyptus, Stat. Th. 6, 291 : surge, age, Belide, de tot modo fratribus iitras, i. e. Lynceus, son of Aegyptus, Ov. H. 14, 73 : Palamedes, Virg. A. 2, 82 (" septimo gra- du a Belo originem ducens," Serv.), — }), Bclis- 'dis, /•> and usu. in plur., Belides, um, The granddaughters of Belus, the Bclides = Vanait\ea (v. Danaus), Ov. Tr. 3, 1, 62 ; id. A. A. 1, 73 ; id. Met. 4, 463 ; 10, 44. — c. Bellas* adis,/.= Belie, Sen. Here. Oet. 961. — 4. Beli oculus, A pre- cious stone, cat's-eyc, a species of onyx, Plin. 37, 10, 55.— (* 5. A river of Galilee, on the borders of Phoenicia, Plin. 5, 19, 17.) i belutus (bell.), a, um, bestiae si- milis, Fest. p. 28 ; cf. Comm. p. 349. { beluus (bell.), a, um, beluinus, Gloss. Isid. BenaCUS* U m -< BnvaKos, Strabo : la- cus, A deep and rough lake in Gallia Transpadana, near Verona, through which the Mincius (Mincio) flows, now Lago di Garda, Plin. 2, 103, 106 ; 9, 22, 38 ; and abs. Benacus, Virg. G. 2, 160 ; Aen. 10, 205. BcndldlUS. a, um, adj., Bevdideios, Of or pertaining to Bendis (BtuJit, the Thracian Diana or goddess of the moon) : templum, Liv. 38, 41. bene? a dv. Well, rightly, honorably, ably, beautifully, pleasantly, prosperously, etc. ; v. bonus, fin. * benedice? «<&>• °f the adj., not in use, benedicus, a, um [bene-dico] With good, friendly words, kindly : ad ee illi- cere blande ac benedice, Plaut. Asin. 1, 3, 54. . bene-dlCOj xi. ctum, ere, v. n. To speak well of any one, to commend, praise ; with Vat. (in this signif. usu. written apart) (rare, but class.) : Plaut. Mil. 4, 8, 31 : cui bene dixit umquam bono 1 bene dixit 1 imo, quem fortem et bonum civem non petulantissime est insectatus ? Cic. Sest. 52 ; Ov. Tr. 5, 9, 9 : eum indignissimum arbitror, cui a viris bonis benedicatur, Metell. Numidic. in Gell. 6, 11 fin. — And abs. : ad bene dicendum delectandumque redacti (poetae), Hor. Ep. 2, 1 , 155 ; v. the passage in its connection ; cf. Ter. Ad. 5, 4. 11. 2. In post-class, religious lang. c. Ace. : a. Deum, To bless, praise, or adore (the Hebr. ^P3): App. Trismeg. sub fin. — Hence also pass. : benedici deum omni tempore condecet, Tert. de Orat. 3 : Deus benedicendus, App. Trismeg./».— b. Of men and human things : To bless, conse- crate, hallow (the Hebr. ^p3 and K'^p) : requievit die septimo eumque benedixit, Laet. 7, 14 ; cf. Vulg. Genes. 2, 3 : altari- um, Sulpic. Sever, de Vita S. Martini 2, 2 : benedietum oleum, Hier. Vit. Hilar. a. med., Grut. 875, 3, et al. — In this signif. sometimes also, as in no. 1, constr. c. Vat. : domui justorum benedicetur, Vulg. Psalm. 112, 2 (a6 transl. of the Hebrew !pr D'-lbT ill). 3, Herba beuedicta, The plant also call- ed lagopus or leporinus pes, App. Herb. 61. — Whence benedietum, i, n., orig. Part., from benedico ; subst., A speaking in praise of any one, a commending ; praise, commen- dation (very rare) : Plaut. Cure. 4, 2, 28 ; id. Pers. 4, 3, 24 ; Ter. Ph. prol. 21. beuedictio; onis,/. [benedico, no. 2] (only in eccl. Lat.) An extolling, praising, lauding : App. Trismeg. p. 82, 11 ; Tert. Test, Anirn. 2. — Meton. for a consecra- ted, sacred object : benedictio crucis=: frustum sanctae crucis, Paul. Nol. Ep. 32, c. 8. — 2. A benediction, blessing: Sulpic. Sever, de Vita S. Martin. 2, 12. benedietum? v. benedico, fin. bene-faciOi or separately bene fa- cio, feci, (actum, 3. v. n., alicui, To do good to one, to benefit, show favor (rare): bene si amieo feceris, Plaut. Trin. 2, 2, 71 : malo si quid bene facias, id. Poen. 3, 3, 22 : tibi Di bene faciant omnes, id. Pers. 4, 3, 18 : ego ne ingratis quidem benefa- cere absistam, Liv. 36, 35. — Also erga ali- quem : Plaut. Trin. 5, 2, 4. Pass.: quod BENE bonis benefit beneficiur», Plaut. Capt. 2, 2, 108 Lind.— Hence bene factum, i, »., orig. Part.; subet. (only in plur.) 1, A good, honorable, praiseworthy act, good, honorable action, a heroic deed (class.): benefacta bene- factie aliis pertegito, Plaut. Trin. 2, 2, 46 ; Cic. Tusc. 2, 26 fin. : multorum benefac- torum recordatio jucundissimu est, id. de Sen. 3 fin, : benefacta mea reipublicae procedunt, Sail. J. 85, 5 ; id. Hist. frgm. 1, 19, p. 221 Gerl. : veteribus benefactis nova pensantes maleficia, Liv. 37, 1 ; Quint. 3, 7, 13 : quid labor aut benefacta juvant 1 what labor or service pleases ? Virg. G. 3, 525 ; Prop. 2, 1, 24 ; Ov. M. 15, 850 ; Claud. VI. Cons. Honor. 386. 2. = benefieium, A benefit, kindness (very rare, and only poet.) : bentfacta male locata malefacta arbitror, Enn. in Cic. Off. 2, 18, 62 : pro benefactis pretinm reddere, Plaut. Capt. 5, 1, 20 : benefacta referre, Claud. Cons. Stil. 3, 182 : tenere, id. ib. 2, 42. bencfactlO, onis, /. [benetacio] The performing of an act of kindness, a bene- faction : Tert. c. Marc. 4, 12 fin. benefactor> °™ 9 ' "'• ['<3.] He who- confers a favor, a benefactor (late Lat.) : Coripp. Laud. Anast. Quaest. 19 ; id. Laud. Just. 1, 314. benefactUIUj v - benefacio, fin. benefice) ac ^°- Beneficently : v. be- neticus, ym. beneficentia. ae, / [from bene ficus, like magniheentia, muniricentia, from niajmificus, munificus ; cf. Beier and Gernh. upon Cic. Off. 1, 7, 20] The quality o/benencus, kindness, beneficence, an honorable and kind treatment of others (in Cic. several times in his philos. writ- ings ; elsewhere rare) : quid praestantius bonitate et benelicentia 1 Cie. N. D. 1, 43 fin. : benelicentia, quam eandem vcl be- nignitatem vel libernlitatem appellnri li- cet, id. Off. 1, 7, 20 ; so id. ib. 1, 14 ; 2, 15, 52, and 53 : comitas ac benelicentia, id. I de Or. 2, 84, 343 : uti benelicentia adver- sus supplices, Tac. A. 12, 20. beneficiaiius, », ™, «4?- P>enefi- ciumj Pertaining to a favor ; as adj. only once : res, Sen. Ep. 90 ; but freq. subst. : 2 B Beneficiarii, orum, m., in military Ian guage, Soldiers who, through the favor of their commander, were exempt from menial offices (throwing up intrenchments, pro curing wood and water, foraging, etc.), free or privileged soldiers: "beneficiarii dicebantur milites, qui vacabant muneris benefieio ; e contrario munitiees voca- bantur, qui non vacabant, sed munus reipublicae faeiebant," Fest. p. 27; cf. Comm. p. 347, and Adam's Antiq. 2, p. 72 ; Caes. B. C. 3, 88. Such beneficiarii were usually in attendance upon their commanders, and were promoted by them to office : "BtveQiKiiIXiot t>\ hi •£r£pu7T£i« tuiv Muyt Tpareov tttaypkvot" Gloss. : "beneficiarii ab eo appellati quod promoventur benefieio tribunorum, Veg. Mil. 2, 7 ; Caes. B. C. 1, 75 ; Plin. Ep. 10, 32 and 36, et al. (Esp. freq. in inscrip- tions.) beneficium- ». n - (beneficus] 1. A benefaction, kindness, favor, benefit, serv- ice, titpyhnua (" sunt qui ita distinguunt, quaedam beneficia esse, quaedam ollicia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det : alienus est, qui potuit sine reprehensiono ccssare : officium esse filii, uxoris et earum personarum, quas neeessitudo suseitat et ferre opem jubet: ministerium esse servi, quem conditio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae prae- stat, imputet superiori," Sen. Ben. 3, 18) (in prose freq. ; in poetry, for metrical reasons, only in play-writers ; most freq. in Ter.) : nullum beneficium esse duco id, quod, quoi facias, non placet, Plaut. Trin. 3, 2, 12 : beneficium accipere, Ter. Ad. 2, 3, 1 : pro maleficio beneficium red- dere, id. Phorm. 2, 2, 22 : immemor ben- eticii, id. Andr. 1, 1, 17, et al. : nee enim si tuam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed fene- ratio, Cic. Fin. 2, 35, 117; id. Off. 2, 20, 70; collocare, id. ib. 1, 15 fin., et al. ; id. ib. 2, 20, 69. So dare, id. ib. 1, 15, 48 ; Fam. 13, 8, et al. : deferre, id. Off'. 1, 15 fin. : cou- B EN.E ferre in aliquem, id. ib. 1, 14 : debere ali- cui, Coel. in Cic. Fam. 8, 12; Petr. S. 126, 4, and so al. — Of the favor of the peo- Sle in giving their vote : quidquid hoc eneficio populi Rom. atque hac potesta- te praetoria possum, Cic. Mnnil. 24 ; id. ib. fin. — b. Beneficio, Through favor, aid, support, mediation : beneficio tuo sal- vus, Cic. Fam. 11, 22; so id. ib. 13, 35: nostri consulatus beneficio, id. Q. Fr. 1, 1, I Jin. : servari beneficio Caesaris, Veil. 2. 71, 1 : hoc beneficio. by this means, Ter. Heaut. 2, 4, 14 : sortium beneficio, Caes. B. G. 1, 53 Herz. : longissimae aetatis, Quint. 3, 1, 9 : insenii, id. ib. 2. 11, 2; so ib. 5, 10. 121: eloquentiae, Tac. Or. 8, ct al. ; cf. fortunae beneficium, Plane, in Cic. Fam. 10, 4: beneficio furis, Ulp. Dig. 47, 2,46. 2. Transf. to political life : A distinc- tion (proceeding from authority), a favor, grant, promotion (so esp. freq. after the Aug. per.) : cooptatio collegiorum ad pop- uli beneficium transferebatur, Cic. Lael. 25 fin. ; id. Phil. 2, 36, 91 : in beueticiis (among those recommended to favor) ad aerarium delatus, id. Arch. 5 fin. : quum euo magno beneficio esset, under great obligation to his recommendation, id. Phil. 8, 6 Wernsd. ; Flor. 4, 2, 92 ; cf. Suet Tit. 8. — So esp. freq. of military promotions (whence beneficiarius, q. v.) : ut tribuni militum . . . quae antea dictatorum et con- silium ferme fuerant beneficia, Liv. 9, 30 : beueficia gratuita esse populi Romani, id. 45, 42 ; Hirt Bell. Afr. 54, 5 : per beneficia Nymphidii, promoted, advanced through the favor of Nymphidius, Tac. H. 1, 25; id. ib. 4, 48 Lips. : beneficii sui centuriones, i. e. his creatures, Suet. Tib. 12 : Liber ben- eficiorum or Beneficium, the book in which the public lands that were bestowed were des- ignated, Hyg. Limit, const, p. 193 Goes. ; Arcad. ib. p. 260. So servvs. a. commen- tariis. beneficiobvm., Inscr. Grut. 578, 1. — Hence also, 3. A privilege, right (post-Aug.) : anu- lorum, Tryphon. Dig. 48, 7, 42 : religio- nis, Modest, ib. 3, 3. 18 : militaris, Ulp. ib. 29, 1, 3. — Hence liberorum, A release from the office of judge, received in consequence of having a specified 7iumber of children, Suet. Claud. 15, Ern. bene-f 1CUS< »i um , adj. (camp, and sup. regularly formed, beneficentior, Sen. Ben. 4 : beneficentissimus, Cic. Lael. 14 fin. ; N. D. 2, 25, 64. * Ante-class, benefi- cissimus, Cato in Prise, p. 603 P.) [facio] Generous, liberal, beneficent, obliging, fa- vorable (rare, but class.) : de Ptolemaeo rege optimo et benelicissimo, Cato 1. 1. ; Plaut. Epid. 1, 2, 14 : ubi beneficus, si ne- mo alterius causa benigne facit? Cic. Leg. 1,18.49; id. Off. 1, 14, 42 ; id. ib. §44; id. Mil. 8 ; Lael. 9. 31 ; cf. Gell. 17, 5.—* Adv. benefice facere, Gell. 17, 5, 13. benefiO) v - benefacio. Beneventum. >, *■■ Bcveovcvrov and BevovevTov, Strab. [bene-ventus] A very ancient city of the Hirpini, in Samnium, Liv. Epit 15; Plin. 3, 11, 16, § 105; ac- cording to fable (Serv. Virg. A. 8, 9; Sol.c. 11), founded by Diomedes ; before it be- came a Rom. colony (485 A.U.C.1, on ac- count of its unwholesome air. called Mal- eventum : Plin. 3. 11, 16, § 105 ; cf. Fest. p. 28 ; Liv. 9, 27 fin. : 10, 15 ; situated on the high-road toward the south of Italy ; hence much resorted to in warlike expe- ditions, as in the two Punic wars ; after it was colonized by Augustus, it was call- ed Julia Concordia, Frontin. de Colon, p. 103 ; now Bcnevento (abounding in the ru- ins of a former age) ; cf. Mann. Ital. 1, p 791 sq.— Whence" Bene ventanus, », um, adj., Of or belonging to Beneventum: ager, Cic. Verr. 2, 1, 15 : sutor, Juv. 5. 46. And in plur. Beneventani. orum, m.. The Bcnerentines, Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 15. | bencvdle- adv. Benevolently, kind- ly : v. benevolus. bene-yolens (in MSS. also benivo- lens), entis, adj. [volo] Wishing well, be- nevolent, favorable, propitious, kind, oblig- I ing (ante-class, for the class, benevolus, i in Plaut very freq.) : Pseud. 2, 4, 7, and 8 : alicui benevolens, id. True. 2, 2, 61 ; | id. Baccb. 3, fi, 24 : amicus multum be- I nevolens, id. Merc. 5, 2, 46 ; id. Cist. 1, 1, | BE NI 25 : ite cum dis benevolentibus, id. Mil. 4, 8, 41 ; id. Epid. 1, 1, 72 ; id. Bacch. 3, 3, 71, et al. — Comp.. Sup., and Adv. not in use ; v. benevolus. — Subst. : A well- wisher, friend : Plaut. Capt. 2, 3, 20 : ali- cui amicus et benevolens, id. Most. 1, 3, 38 ; so id. Pers. 4, 4, 98 ; Trin. 5, 2, 24 ; 53, et al. ; Ter. Ph. 1,2,47. beneyolentia (in mss. also benivo- lentia ; cf. Oud. Suet. Aug. 66), ae. /. [be- nevolus] Friendly disposition, good-will, benevolence, kindness, favor, friendship (diff. from amor, q. v.) (in good class, prose, most. freq. in Cic., esp. in Laelius and de Off.) : amor, ex quo amicitia nom- inata, princeps est ad benevolentiam con- jungendam, Cic. Lael. 8, 26; id. Fam. 3, 9, 1 ; * Ter. Heaut. 1, 1, 63 : capere, mo- vere, Cic. Off. 2, 9, 32 : multirudinis am- inos ad benevolentiam allicere, id. ib. 2, 14, 48. So comparare, id. ib. 2, 15: ad- jungere sibi, id. Muren. 20: consequi, Nep. Dat. 5: acquirere sibi, Quint. 3, 8, 7: col- ligere, Cic. Her. 1, 4, et al. : desiderare benevolentiam, good-will, readiness, will- ingness, Cic. Or. 1, 1 : benevolentia sin- gularis, an exceeding friendliness of feel- ing, Suet. Calig. 3. — b. m tne jurists, Mildness, benignity, indulgence: interpo- nere benevolentiam, Marc. Dig. 29, 2, 52 ; so Justin. Inst. 2, 20. — c. In plur. (post- class.): Kind conduct, friendly services: non in benevolentiis segnis, Spart. Carac. 1; so Am. 6 init. bene-VpluS (in MSS. also benivolus), a, um, adj. [volo] Well-wishing, benevolent, kind, friendly, favorable (class, form for the ante-class, benevolens, from which it, however, borrows the Comp. and Sup. ; cf. malevolus) : erga aliquem benevolus, Plaut. Capt 2, 2, 100 : facilis benevolus- que, Ter. Hec. 5, 1, 34 : ut benevolos be- neque existimantes efficiainus, Cic. de Or. 2, 79, 322 ; so Quint. 3, 7, 24 ; 4, 1, 5 ; 10, 1, 48 ; Cic. Verr. 1, 8 fin. : benevolentior tibi, Cic. Fam. 3, 13 fin: ; so id. ib. 13, 60 : officium benevolentissimi atque amicissi- mi. id. ib. 5, 16 fin. ; Suet. Tit. 8.— b. Of servants : Devoted, yielding willing serv- ice : servus domino benevolus, Cic. Clu. 63, 176.— Adv. benevole : Cic. Fin. 1, 10, 34 ; Fam. 13, 21. — Comp. apparently not used. — Sup. Aug. Ep. ad Aur. 64 ; ad Hier. 28. benigne» at ^ v - Kindly, benevolently, courteously, favorably, bountifully, mildly ; v. benignus. benigrnltas, atis, /. [benignus] The quality of benignus, an affable, kind bear- ing to others. 1. In feeling or in external conduct: Affability, kindness, friendliness, benevo- lence, benignity, mildness: etsi me atten- tissimis animis summa cum benignitate auditis, Cic. Sest 13, 31 ; id. Caec. 3, 9 : justitia, cui adjunctae sunt pietas, boni- tas, liberalitas, benignitas. comitas, id. Fin. 5, 23, 65 : benignitas animi, Tac. H. 2, 30 : Marc. Dig. 48, 19, 11 ; Modest ib. 1, 3, 25. — More freq., 2. By deeds : Beneficence, kindness, bounty, favor : mim solus ille dona dat? nunc ubi meam benignitatem sensisti in te claudier ? Ter. Eun. 1, 2, 84 (" intelli- git se et dona obtulisso, et id benigne saepe fecisse, Don.) ; Plaut. True. 1, 2, 80 : ilia quanta benignitas naturae, quod tarn multa ad vescendum, tarn varia, tam- que jucunda gignit, Cic. N. D. 2, 53 : lar- gitio, quae fit ex re familiari, fontem ip- sum benignitatis exhaurit. Ita benigni- tate benignitas tollitur, id. Off. 2, 15 ; id. ib. §54 ; id. Att. 4, 2 fin.: satis superque me benignitas tua Ditavit, * Hor. Epod. 1, 31 ; August, in Suet. Aug. 71. In plur. : vides, benicnitates hominum ut periere, Plaut Stich". 4, 2, 53. beniglliter. adv. Kindly, benign- ly : v. the fo\\g„ fin. benignuS) »> um . adj. [contr. from benigenus, from bonus-genus, anal, with malignus and privignus, .q. v.) Of a good kind or nature, beneficent, kind. 1, In feeling or external bearing to- ward others: Good, kind, friendly, pleas- ing, favorable, mild, benignant : benignus et lepidus et comis, Ter. Hec. 5, 3, 39 : boni et beni> ™., Bcockvvtos, a mountain in Phryqia, sacred to Cybele, on the River Sangarius, Serv. Virg. A. 6, 785, and 9, 82.— Whence the adjj. : a. Bcrccyntius, a, um, BcpcKvvrios, (a) Of or pertaining to the mountain Berecyn- tus, Berecyntian : tractus, Plin. 5, 29, 29 (ace. to Pliny, in Caria ; cf. Mann. Asia Min. 3, S. 273) : juga, Claud, in Eutr. 2, 300 : mater, i. e. CybeU, Virg. A. 6. 785 ; and abs. Berncyntia, id. ib. 9, 82 ; Ov. F. 4, 355. — . "•> Blpyouov, a town in Gallia Transpadann, now Bergamo, Plin. 3, 17, 21 ; Just. 20. 5. — Whence BergomaSi atis, adj., Of Bcrgomum : municipium, Orell. no. 3349 : respublica, ib. no. 3898 ; and Bergomates, ium, The inhabitants of Bergamo, Plin. 3, 17, 21 ; 34, 1, 2. BerO; v - Berones. Beroe* es, /., Bipbri, 1. The nurse of Semcle,Ov. M. 3, 278.-2. One of the Oce- anidae, Virg. G. 4. 341.-3. The wife of Doryclns of Epirus, Virg. A. 5, 620 Wagn. Beroea or Berrhoea. ae, /. Bc- poia (Bfpp'ufi). A town in Macedonia, later called Irenopolis, north of the River Ali- acmon (* now Veria or Karaferga), Plin. 4, 10, 17 ; Liv. 44, 45 ; 45, 29. Whence Beroeaeus, i> m „ A Bcroean, Liv. 23, 39 ; 42, 58 ; and BcrOCCHSCS, ium, The Beroeans, Plin. 5, 23, 9. BeronCS) um , m., Bt'ipmrec, ace. to : Strab. 3, p. 238, A powerful people in His- pania Tarraconensis. Perhaps there is a reference to these Berones in the ob- scure passage, Hirt. Bell. Alex. 53 : sem- per enim Berones, etc. (perh. a body- guard of Berones) (perh. also kindred with the Gallic baro, ace. to the Schol. Pers. 5, 138 : "lingua Galliea barones vel varones dicuntur servi militum"). Berenice» v - Berenice. BerdSUS» i> ni., Bnp^aaos, A distin- guished Babylonian astrologer of the time of Ptolemy Philadelphus, Vitr. 9, 1 (4) ; Plin. 7, 37, 37 ; Tert. Apol. 19. berula» ae > /• ^" herb, called also cardamine. Marc. Emp. 36. I bervllus (beryllus, Prud. Psych. 855; berillus, laid. Orig. 16, 7, 5), i, m.= (i>)pv)\\os, A precious stone, of sea-green color, coming from India, beryl, Plin. 37, 5, 20 ; laid. Orig. 1. 1. ; Sol. 53 ; Juv. 5, 37. — Me ton. for a ring with a beryl: Prop. 4, 7, 9. — 2, Beryllus aeroides = j3^uAAos dcpnci^iic The sapphire, Plin. 1. 1. Berytus (Berytus, Avien. Descr. Orb. Terr. 1080 ; cf. Wernsdorf poet. Lat. min. V., p. 1103), i,/., Bnpiros, A sea-port town of Phoenicia, distinguished for its excel- lent wine ; as a Roman colony, called Fe- lix Julia, now Beirut, Plin. 5, 20, 17 ; Tac. H. 2, 81 ; Paul. Dig. 5, 15, 8; Prise. Perieg. 853; cf. Mann. Phoen. 295.— 2. Whence the adjj., a, BcrytillS (Berytius, An- son. Praef. ad Syagr. 20), a, um, Of Bery- tus : vinum, Plin. 14. 7, 9 : uva, id. 15, 17, 18. — b. BerytensiS) e . Ba-ytcnsian, of Berytus : colonia, Dig. 50. 15. 1 ; and Be- rytenses, ium, m.. The inhabitants of Be- rytus, Orell. no. 1246. bes, bessis, m. (nom. bessis, Fest. p. 27 ; Prise, de Ponder, p. 1348 P.) [be-is= binae partes assis ; v. as, no. 1]. 1, Two thirds of a unit (the as) ; aa a coin, or, before money was coined, as a weight, measure, etc. (cf. aa, no. 1-5): "bessis octo sunt unciae (~=|Vtriens quatuor," Fest. 1.1. : fenus ex triente Idib. Quint, factum erat bessibus, i. e. instead BEST of the previous monthly interest, 1 £, 5 ^ was now reckoned ; thus, ace. to the present mode of calculating for the year, the interest advanced from 4£ (12xi) to 8£ (12X=), * Cic. Art. 4, 15, 7: Ner- va constituit, ut tu ex triente socius esses, ego ex besse, Proe. Dig. 17, 2, 76. So ex- solvere bessem pretii, Ulp. ib. 17, 1, 12 : emere bessem fundi, Julian. 16, 21, 2. 39 : bisque novem, Nemeaee, dabis, bessem- que (i. e. eight months') sub illis, Manil. 3, 367. — As two thirds of the whole : partes duae tertiae pedes decern novem millia et ducentos, hoc est bes, in quo sunt scri- pula CXCII., Col. 5, 1, 11. So bee aextarii, Scribon. Compos. 126. — As a weight = 8 ounces: in binos semodios farinae satis esse besses fermenti, Plin. 18, 11, 26: Scribon. Compos. 157.— jj. Meton. for Eight : quincunces et sex cyathos bessem- que bibamus, Caius ut fiat Julius et Procu- lus (i. e. so many letters were comprised in these names; cf. 1. bibo, no. 4, d). Mart. 11, 36, 7 and 8.— c . Bes alter = ^±? = 12 lji, Fest. s. v. tbiens, p. 275. 2. Among the mathematicians, whose ground number is six (cf. as jy ), bes= 4, Gr. iipoipos.Vitr. 3, 1, p. oTRod, and 6+4 bes alter=-i-=13, Greek imBipoipos id. ib. Bcsidiac. arum, /. A town in Brut- tium, perh. the present Bisignano, Liv 30, 19. beSSaliS) e, adj. [bes] Comprising the number 8 : laterculus, a tile 8 inches long, Vitr. 5, 10 : scutula, Mart. 8, 71, 7 — Meton. for something of small value (cf. as, no. 1) : comula, Petr. Sat. 58, 5. Bessi. orum, m., Biacoi, Strab. ; Brja- aoi, Herod., A savage and marauding people in the northeastern part of Thrace, aboutihe Haemus Mountains, and in thevi- cinity of the Hebrus: Claud. Mall. Theod. 41 ; Veg. Mil. 2, 11 ; 4, 24 ; Plin. 4, 11, 18 ; Cic. Pis. 34, 84 ; Ov. Tr. 3, 10, 5 ; 4, 1. 67 ; laid. Orig. 9, 2, 91 ; Orell. no. 3548 ; 3552. Whence Bessicus, a, um : gens, Cic. Pis. 1. 1. Bcssns- ', "i. 1. A Bessian ; v. Bea- si. — 2. Bnc ae,/. A least (aa a being with- out reason; opp. to man ; while animal, a living being, includes man also. Sub- divisions of bestia are fera, the beast as distinguished by fierceness, wildness, and belua, as distinguished by its size, or fero- city ; v. the distinction from pecus, under the word; cf. Doed. Syn. 4, p. 290 sq.) (in the class, per. almost, only in prose; esp. freq. in Cic, who employs it in its most extended signif, of every kind of liv- ing creature excepting man) : Cic. Tusc. 5, 13, 38 : quod si hoc apparet in bestiis volucribus, nantibus, agrestibus, cicuri- bus, feris, primum ut se diligant, etc quanto id magis in homine fit natura, etc., in. Lael. 21 fin. So of the serpent, Plaut. Poen. 5, 2, 75; Cic. N. D. 2, 24 fin. Of the crocodile and other amphibious ani- mals, Cic. 1. 1. Of the dog. Cic. Rose. Am. 20, 56. Of the elephant (for belun, which is more usual, q. v.), Liv. 33, 9. Of the ass, Suet.Aug.96. Of a caterpillar, Plaut. Cist. 4, 2, 62, et al,— With the epithet, or- nans muta : Liv. 7, 4 (cf. mutae pecudes, Cic. Q. Fr. 1, 8. 24).— And for the desig- nation of a wild animal with fera : vinc- tum ante se Thyum agebat, ut si feram bestiam captnm duceret, Nep. Dat. 3, 2 Diihne ; so Liv. 26, 13 ; 27 ; Cic. Her. 2, 19, 29 ; Just. Inst. 2. 1, 12 sq.— As a term of reproach (cf. belua and our beast) : mala tu es bestia, Plaut. Bac. 1, 1, 21. — And humorously, of the bad, goatish smell under the arms (cf. ala and caper) : * Ca- tull. 69, 8. 2. When the contest with animals be- came more usual in the public specta- cles at Rome (not yet customary in the year of the city 583, 171 B.C.. Liv, 44. 9), bestia designated, without the addition of fera, a beast destined for the public con- B E TO test with gladiators or criminals (v. besti- arius) (usu. lions, tigers, panthers, etc. ; v. Adam's Antiq. 2, p. 22). Hence ad besti- as mittere aliquem, to send to the contest with wild beasts, Cic. Pis. 36, 89; so bes- tu's objicere aliquem, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32, 3 : condemnare aliquem ad bestias, Suet. Calig. 27; Claud. 14: dare aliquem ad bestias, Modest Dig. 48, 8, 11 ; Gell. 5, 14, 27 : ad pugnam bestiarum da- tus, Gell. 1. 1., § 10 : tradere aliquem ad bestias depugnandas, Modest 1. 1. : besti- arum damnatio, the condemnation to fight with wild beasts, Ulp. Dig. 48, 13, 6, et al. — Hence the expl. of isidorus : " bestia- rum vocabulum proprie convenit leoni- bus, pardis et lupis, tigribus et vulpibus, canibus et simiis ac ceteris, quae vel ore vel unguibus saeviunt, exceptis serpenti- bus," Orig. 12, 2, 1 (cf., on the other hand, above, no. 1). * 3. As a constellation : The wolf.' Vitr. 9, 4 (7) (called by Cic. Arat. 211, Quadrupes vasta). 4. Nom. propr. m., A surname in the Calpuruian family. Thus (Ac consul L. Calpurnius Bestia, Sail. J. 27 ; 29 ; Flor. 3, 1, 7. The tribune of the people, L. Bes- tia, Cic. Brut 34 ; de Or. 2, 70, 283. An- other tribune of the people, L. Bestia, a confederate of Catiline, Sail. Cat. 17 and 43. bcs iialis, e, adj. [bestia] Of a beast, bestial (post-class., and rare) : villi, Prud. Cathem. 7, 153 : nationes, Sid. Ep. 4, 1. bestiarius, a < um. odj- [id. no. 2] Of or pertaining to beasts : ludus, a fight of or with beasts, Sen. Ep. 70. Far more freq. subst. bestiarius, ii, m., One who fights with wild beasts in the public specta- cles, a beast-fighter, Srjpioi/dxvs (persons hired, or criminals : the former with weapons, and as victors rewarded ; the latter, unarmed, and sometimes bound, Vop. Aurel. 37 ; Tert Pudic. 22) : prae- clara aedilitas ! Unus leo, ducenti besti- arii, Cic. Sest. 64, 135 SchoL ; so id. Q. Fr. 2, 6, 5 ; Sen. Ben. 2, 19 ; Ep. 1 ; * Suet Claud. 34. bcstldla, ae, /. dim. [id.] A little beast, a small animal : *Cic. N. D. 2, 48 ; Plin. 18, 17, 64, no. 3 ; 22, 25, 81 ; Veg. R. R. 3. 15. 10, et al. Bestius, ii, m. [id.] A rough and mi- serly man, otherwise unknown, Hor. Ep. 1, 15, 37j Pers. 6, 37. 1. beta, ae (another form betis, is, Seren. Samm. 54, 9). /. A very tender kitchen vegetable. Vie beet, Beta vulgaris, L. ; " Plin. 19, 8, 40 ; 20, 8, 27 ;" Col. 10, 254 ; 326 ; 11, 3, 17 and 42 ; Pall. Febr. 24, 10 ; * Plaut. Ps. 3. 2, 26 ; * Cic. Fam. 7, 26 ; cf. * Catull. 67, 21 ; Matt 13, 13 ; 3, 47, 9 ; Isid. Orig. 17, 10, 15. 2. t beta, n. indecl. (beta, ae, /., Aus. Technopaegn. c. de litt. monosyll.) = /3ij- ra, The Greek name of the second letter of the alphabet (pure Lat be, v. B) : hoc dis- cunt omnes ante alpha et beta puellae, *Juv. 14, 209. Hence proverb. The sec- ond in a thing (as alpha is the first) : Mart 5, 26. betaceuSi a i um, adj. [I. beta] From or of the beet : pedes betacei. beet-roots, Var. R. R. 1, 2, 27. So also subst. beta- ceus. i, m. (sc. pes), Beet-root (cf. Charis. p. 24 and 128 P. ; Prise, p. 618, ib.) ; Apic. 3, 2 ; Plin. Ep. 1, 15, 2 (where others, less correctly, Baeticae), and Arn. 4, p. 133 (others, betis), Betasii) orum, m. A Belgian people, otherwise unknown. Plin. 4, 17, 31 ; Tac. H. 4, 56 and 66 ; cf. Mann. Gall. p. 202. 1. betis, v. 1. beta. 2. Betis, v. Baetis. * betlzare (or betissare), used by Augustus for lang-uere [on account of the softness of the beet, 1. beta ; cf. Catull. 67, 21 : languidior tenera beta] ace. to Suet. Aug 1 87 Kuhnk. and Baumg.-Crus. beto (in Plaut bito, v. below), ere, v. n. [kindred with vado, from fidu, [ino-i] To go (with its derivatives, abito, adbito', ebito, interbito, perbito, praeterbito, rebi- to, BITIE.VSES, only finte-class.) : in. pus- nam betite, Pac. in Non. 77, 2] : si ire conor, prohibet betere, id. ib. ; Var, ib. ; Plaut. Cure. 1, 2, 52 : ad portum ne bitas, id. Merc. 2, 3, 127. BIB L betonica, v. vetonica. Betriacum, v - Bedriacum. bctiila (also written betulla), ae, /. The birch, Plin. 16, 18, 30 ; 37, 69. bctlllus, i, ni. A dark-colored and round precious stone, a species of cerau- nia, Plin. 37, 9, 51. Bianor, oris, m. [jiia-avftp] 1. A cen- taur, slain by Theseus at the marriage fes- tival of Pirilhous, Ov. M. 12. 345.-2. -An ancient hero of Mantua, Virg. E. 9, 60, ace. to Serv. in h. 1. and upon Aen. 10, 198-200 = Ocnus, and the founder of titat city. t biarchia, ae, /. = fiiapxia, The office of a biarchus, a commissary ship, Cod. Const. 1, 31, 1. 1 biarchus, i. m.-= fiiapxos, A. com- missary, superintendent of provisions, Hier. adv. Joann. Hieros. no. 19 ; Imp. Leo Cod. 14, 20, 3. Bias, antis, m., Bias, A Greek philoso- pher of Priene, one of the seven wise men, Cic. Lael. 16, 59 ; Parad. L 1 ; Val. Max. 7,2. Bibaculus, i. "*• [bibax, a drinker] A Roman surname ; e. g. of the poet M. Furius, v. Furius; of the praetor L. Fu- rius. Liv. 22, 49. bibax» a c' s i adj. [bibo] Given to drink : Nigid. in Gell. 3, 12. bibcr, v. bibo. Biberius Caldius Mero, a name given in derision to the Emperor Tiberius Claudius Nero, on account of his love of drink, Suet. Tib. 42. X Bibesia, v. Perbibesia. * blbilis, e. adj. [bibo] Drinkable, po- table: cibus, Coel. Aurel. Acut. 2, 11 fin. * bibio, °ni 9 . m. [id.] A small insect generated in wine: -=mustio, Isid. Orig. 12, 8. 16.— 2. Vid. vipio. * bibitor, oris, m. [id.] A drinker, to- per : Sid. Ep. 1, 8. bjbitus, a, um, Part., from bibo. * biblinus, », um, adj. = fii8\ivos (/3u- SXivoi), Of or made from the Egyptian pa- pyrus : epistolae, Hier. Ep. 51, no. 1. t biblldpdla, ae, m. =z liili\ioi:ui\rii, A bookseller (not in Cic.) : Plin. Ep. 1, 2 fin. ; id. ib. 9, 11, 2 ; Mart 4, 72 ; Isid. Orig. 6, 14. 1, et al. 1 bibildtheca (erron. bybl., Orell. no. 40; 41; 1172), ae. /. = /Ji6'Aioflij/07, A library ; and, as in Greek and English, both a library-room, and a collection of books : Fest p. 28. The expl. of Isidorus applies to the first signif. : " bihliotheca est locus, ubi reponuntur libri, [Ji6Xos enim Graece liber, St/Ky repositorium di- citur," Isid. Orig. 15, 5, 5 ; cf. id. ib. 18, 9, 3, and 6, 3, 1. The first public library at Rome was collected by Asinius Pollio A.U.C. 715, B.C. 39, in the atrium of the Temple of Liberty, Plin. 7, 30, 31; 35, 2, 2; Isid. Orig. 6, 5, 2 ; Ov. Tr. 3, 1, 71 ; cf. Jahn ib. 2, 420, not. 103. Augustus founded two others : the Octavian, named after his sis- ter Octavia, A.U.C. 721, B.C. 33, near the Theatre of Marcellus, Plut Vit. Marc. ; Ov. Tr. 3, 1, 60 and 69 Jahn, and live years after, the Palatine (Gr. and Lat.) Library, on the Palatine Hill, in the Temple of Apollo, Suet. Aug. 29 ; Dio 53, 1 ; Orell. no. 40 and 41. Besides these three, there were other considerable libraries in Rome; e. g. in the Temple of Peace, Gel). 16, 8, 2 ; in the house of Tiberius, id. 13, 19 ; but esp. one founded by Tra- jan, id. 11, 17, and united by Diocletian with his Thermis, Vop. Prob. 2. Individ- uals also possessed large libraries, Cic. Fam. 7, 28, 2 ; Q. Fr. 3, 4, 5 ; Att 4, 10 ; Plut Lucull. ; Hor. Od. 1, 29, 13 ; Sen. de Tranq. 9 ; esp. nt their country-seats, Cic. Fin. 3, 2, 7 ; Mart. 7, 17 ; Plin. Ep. 3, 7, 8, et al. — The books were arranged in presses or safes along the walls (armaria, ibruli, loculamenta, capsae, v. h. w.). — The librarian, or person who had the charge of the books.was called a bibli- othecd, Orell. no. 40 and 41 (or biblio- thecarius, q. v.). Cf. Adam's Antiq. 2, p. 295. bibliothecalis, e, adj. [bibliofheca] O/or belonging to a library (p06t-class.) : thesaurus, a repository of books, Sid. Ep. 8, 4 : copia. Marc. Cap. 2, p. 55. bibliothecariusi ". m - [id.] a libra- BIBO rian (late Lat.) : M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 4, 5. " Bibliothecarius qui codices servat" Gloss. Isid. * bibliothecula, "«, /. dim. [biblio- theca] A small library: Syrara. Ep. 4, 18. tbiblus, i, f.=H'S\eS (ii 6\vi). The papyrus, growing in the Nile, from lilt in- ner bark of which paper was made (poet, for the more usu. papyrus) : tlumiueae, Luc. 3, 222; cf. Plin. 13, 11, 22.— Me ton. for paper : Sedul. 1, 6. 1. bibo» bibi, 3. (after the form ofa sup. bibitum, not in use, the. post-class, forms bibitftrus, Hier. Isaj. 8, 25, 8, and bibitus. a. um, Aemil. Macer. c. de por- ro ; Plin. Vuler. 2, 18, are constructed. — Infin. apocop. biber, Cato. Titinn., and Fannii Annal. in Charis. p. 99) v. a. [from Iliii, irfru ; cf. the letter B). 1. To drink (from natural thirst ; on the other hand, the intone, potare is to drink from 6trong love, to drink much ; hence, also, to drink to excess ; yet, from the want of supine form from bibo, in the class, per., potus and potatus are also used as participial forms to bibo ; v. poto, and cf. Doed. Syn. 1, p. 149 sq. ; 3, p. 313) : Agite, bibite, festivae . fores : Potate, fite mihi volentes, propitiae, Plaut. Cure. 1, 1, 88 ; Front. Fer. Alsiens. p. 181 : Darius in fuga quum aquam turbidam bibisset, negavit umquam se bibisse jucundius ; numquam videlicet sitiens biberat, Cic. Tusc. 5, 34 : ex ipso fonte, Ov. Pont 3, 5, 18 ; cf. Tib. 2, 3, 68. So vinum, Ter. Eun. 4, 5, 1 ; Hor. Ep. 1, 5, 4 ; Ov. M. 12, 322 ; 15, 331, et saep. : Caecubum, Hor. Epod. 9, 4 : mella, id. Sat 2, 2, 16 : nectar, id. ib. 3, 3, 12 : potionem, Quint. 7, 2, 17 : venenum, id. ib. 8. 5. 31 : lac, to suck, Ov. Am. 3, 10, 22 ; Met. 9, 377 ; 615, et saep. : ex fonte, Prop. 4, 4, 14 : e gemma, id. 3, 5, 4 : ex solido auro, L. Varius in Macr. Sat 6, 1 : (*ab arane, Mart. 12, 11, 2) in argento potorio, Pompon. Dig. 34, 2, 21 : in ossibus capitum, Flor. 3, 4, 2 ; cf. Sen- eca : venenum in auro bibitur, Thyest 453 ; and with the simple Abl. : ossibus humanorum capitum bibere, Plin. 7,. 2, 2, § 12, with which cf. gemma, Virg. G. 2, 506 : caelato, Juv. 12, 47 : lictilibus, id. 10, 25, et al. 2. Among the poets, pocula for e po- culis (cf. in Gr. itivuv Kparfipui) : Tib. 1, 5, 50 ; id. 1, 6, 27 ; 1, 9, 59 ; Hor. Ep. 1, 2, 24 Schmid. : uvam, for the wine pressed from it, Hor. Od. 1, 20, 10. Once, also, nutricem, to drink the milk of a nurse, to suck, App. Met 2, p. 115, 29 ; c£ below bi- bere flu men. 3. A Graecism, dare bibere, To give to drink ; freq. even in prose (for bibi- tum, not in use) : date illi biber, Titinn. in Charis. p. 99 P. : jubebat biber dari, Fan- nii, Annal. ib. : bibere da usque plenia cantharis, Plaut. Pers. 5, 2, 40 : quod jus- si ei dari bibere, Ter. Andr. 3, 2. 4 Ruhnk. : ut Jovi bibere ministraret, Cic. Tusc. 1, 26, 65: ut bibere sibi juberet dari, Liv. 40, 47. 4. Particular phrases : a, Bibere pro summo, as it were, to drain tite last cup, to drink very eagerly, hastily : Plaut. Stich. 5, 4, 38. — b. Bibe si bibis, a formula urg- ing to drink, Plaut. Stich. 5, 4, 28 (cf. age, si quid agis, id. ib. 33 and 35 : ite, si itis, id. ib. 5, 4, 67, and the comm. upon Theocr. Id. 5, 78). — c, Mandata, to neglect commis- sions from drinking, i. e. t/j forget them in consequence of drink : Plaut. Pers. 2, 1, .'! (cf. id. Amph. 2, 1, 84 : non ego cum vino 6imitu ebibi imperium tuum). — d. No- men alicujus, to drink as many cups as the name contains letters : Mart 8, 51yin. .- Naevia sex cyathis, septem Justina biba- tur ; Quinque Lycas, Lyde quatuor, Ida tribus, id. 1, 72; id. 9, 94; 11, 36.— e . Graeco more, i. e. propinnndo (q. v.), to drink to one, Cic. Verr. 2, 1, 26 Zumpt — £ Aut bibat aut abeat, transl. of the Gr. i| tt?8i Jj amBi, let him quaff or quit! Cic. Tusc. 5, 41 KUhn. ; v. Erasm. Adag. Chil. 1, cent. 10, 47. — gr. Flumen, poet: To dwell or live by or near a river : qui Thy brim FabarimqueTjibunt, Virsr. A. 7, 715 ; so id. Eel. 1, 63; Hor. Od. 3, 10, 1; 4, 15, 21 ; Luc. 8, 213 ; Claud, in Prob. et Olyb Cons. 38 ; in Rutin. 1, 185; Cons. Stil. 3, 158 ; cf. id. in Prob. et Olyb. Cons. 255 : 199 BIBU bibunt pruinas Alpinas j and id. Rufin. 1, 312 : bibens Maeotida. 5. Transf. to inanimate things : To im- bibe, drink in (mostly poet, or in post- Aug. prose) : Cato R. R. 100 ; Tib. 2, 1, 44 : claudite jam rivos pueri ; sat prata biberunt, Virg. Eel. 3, 111 : palma toto anno bibere amat, Plin. 13, 4, 6: ampho- ra iiimum bibere institute, Hor. Od. .(. 8, 11 : lanarum nigrae nullum colorein bi- bunt, Plin. 8, 48, 73 ; id. 31, 11, 47. So of the rainbow drawing water (ace. to the belief of the ancients) : ecoe autem bibit arcus, Plaut. Cure. 1, 2, 41 ; Virg. G. 1, :581 Heyn. ; Prop. 3, 5, 32 Kuin. (cf. Stat. Th. 9, 405 : unde aurae nubesque bibunt, and v. Huschk. Tib. 1, 4, 44). — Hence (cf- fectuspro causa) To bring or draw forth a liquid, and thus to drink: hasta bibit cruorem, Virg. A. 11, 803. 6. To inhale, breathe in : fuliginem lu- cubrationum, Quint. 11, 3, 23. 7. Trop.: Plaut. Aul. 2, 3, 12: quid eum (sc. Antonium) non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus san- guinem non bibere censetis? Cic. Phil. 11, 5 : justitiae haustus, Quint. 12, 2, 31 : omnem succum ingenii, id. Prooem. 24 : longum amorem, Virg. A. 1, 749 ; so also (of love) : totisque novum bibit ossibus ignem, Stat. Ach. 1, 303 : maternos mo- res, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 231.— So bibere aure or auribus, of an eager list- ening to a discourse, to drink in : pug- nas et exactos tyrannos Densum hume- ris bibit aure vulgus, Hor. Od. 2, 13, 32 : suspensis auribus ista bibam, Prop. 3, 6, 8 (cf. haurire auribus vocem, Virg. A. 4, 359).— Whence * 2. bibo, onis, m. A drinker, tippler, drunkard: Firm. Math. 5. 4 fin. ! biboniuSi "> m. [id.], TroXvirorns, A hard drinker, a tippler, Vet. Gloss. blbdSUS; a, um, adj. [id.] Given to drinking, fond of drink : Laber. in Gell. 3, 12, and besides only in Nigidius, ace. to Gell. 1. 1. Bibractc. is. n., 'bpovptov BiSpaKra, Strabo ; AiryovcroSovvov, Ptolem., The a <#- [bis-brevis] Latin fransl. of the Gr. SiSpaxv! in metre : Consisting of two short syllables : pes, Diom. p. 471 and 472 P. Qibrdci) 6rum, m. A British people, ace. to Camden, in the region of the pres- ent Bray, Caes. B. G. 5, 21. bibulus, a, um, adj. [bibo] 1. Drink- ing readily, freely (poet or in post- Aug. ' prose) : bibulus Falerni, Hor. Ep. 1, 14, 34 ; id. ib. 1, 18, 91.— More freq., b. Transf. to inanimate things : That draws, sucks in, or absorbs moisture : arena, sand that imbibes, drinks up moisture, * Lucr. 2, 37G ; Virg. G. 1, 114 ; Ov. M. 13, 901 : lapis, a stone that absorbs moisture, Virg. G. 2, 348 (" qui arenarius vocatur," Serv.) : litus, Ov. H. 17, 139 : favilla, Virg. A. 6, 227 : radix, Ov. M. 14, 632 : talaria, moistened, id. ib. 4, 730 : medulla, id. ib. 4, 744 : ol- lae, Col. 12, 45, 3 : papyrus, growing in moist places, Luc. 4, 136 : charta, blotting- paper, Plin. Ep. 8, 15, 2 ; cf. Isid. Orig. 6, 10, 1 : nubes, Ov. M. 14, 368 (cf. bibo, no. 5) : lanae, absorbing or taking color, id. ib. 6, 9 (v. potare). 2. Trop. of the hearing (cf. bibo, no. 7) : aures, ready to hear, listening, Pers. 4.50. 3. A proper name: a. L. Publicius Bib- ulus, A military tribune in the time of the second Punic war, Liv. 22, 53. — b. M- (in Appian. Civ. 2, 8 : Acvkios) Calpurnius Bibulus, A eolemporary of Caesar, consul with him A.U.C. 695, Suet. Caes. 19; 20; 49 ; cf. Cic. Vat. 9 ; Att. 2, 19 ; Fnm. 15, 1 ; 3 ; 12, 19 ; Coel. ib. 8, 6, et al,— c. C. Bib- ulus, An aedile, A.U.C. 775, Tac. A. 3, 52. 200 BIDE " bicamcratus, a, um, adj. [bis-ca- mera] With a double vault, doubly arched : Hier. ad Jovin. 1, 17. biceps» clpitis (old form BicirES, like ancipes for anceps, ace. to Prise, p. 754 P. ; bicepsos, Var. L. L. 5, 8, 16 ; bicap- ites, &iK.i, n - [vox hibrida, from bis-k-AK; ; cf. Quint. 1, 5, 68] A dining- couch for two persons (only in Plaut.) : Plaut. Bac. 4, 4, 69 ; and only besides ib. 102. bi-color, oris (bicolorus, *», um, Vop. Aur. 13), adj. [bis] Of two colors, two-colored (poet or in post-Aug. prose) : equus, Virg. A. 5, 566 : bacca, green and black, Ov. M. 8, 665 : myrtus, steel-color- ed, id. ib. 10, 98 ; cf. ib. 11, 234 ; Plin. 10, 52, 74. blComiS) e > a 4j- [bis-coma] With hair falling down on both sides, with a double mane : equus, Veg. 2, 28, 36. * Bicornig'cr, Sri, m. [bis-corniger] Bearing two horns, two-horned, an epithet of Bacchus (v. Bacchus), Ov. Her. 13, 33 Loers. bicornis, 1 ' [bis-cornu], 1, adj. Hav- ing two horns or points, two-horned (poet, or in post-Aug. prose) : animal, Plin. 11, 46, 106 : caper, Ov. M. 15. 304 : fauni, id. Her. 4, 49. — Poet, of a two-pronged fork, Virg. G. 1, 264 ; Ov. M. 8, 647 ; Col. poet. 10, 148. Of the new moon, * Hor. Carm. Sec. 35. Of rivers flowing out in. two mouths (perh. also only epith. ornans ; cf. amnis, ink.) : Rhenus, Virg. A. 8, 727 : Granicus, Ov. M. 11. 763.-2. Subst. bi- cornes, Horned animals for sacrifice : AVBATA. FRONTE. BICORNES., Oiell. no. 2335. bicorpor, oris, adj. [bis-corpus] Hav- ing two bodies, double-bodied (poet, and very rare. Prosaic form blCOrpdre- US> Firm. Math. 2, 12) : bicorpores Gi- gantes, Naev. Bell. Pun. 2, 14 (in Prise, p. 679 P.) : Pallas bicorpor, Att. in Prise, p. 699 P. And so besides only in Cic. in a transl. from Sophocl. Tracfiin. : manus, Tusc. 2, 9, 22. t bicOXUm? Having two thighs, Siun- pov, Gloss. Gr. Lat. bicubltalis, e (* access, form b£. cubitus- a, um, App. Herb. 72), adj. [bis-cubitus] Of two cubits, Plin. 20, 23, 94. bl-denS; entis (abl. bidenti, Lucr. 5, 209 ; Virg. Cir. 212 ; Pomp, in Gell. 16, 6, 7 : bidente, Tib. 2, 3, 6 ; Virg. Catal. 8. 9 ; Plin. 17, 21 : gen. plur. bidentium, Hor. Od. 3, 23, 14 : bidentum, Ov. M. 15, 575), adj. [bis] With two teeth or points, two- toothed, two-pronged (not in Cic.) : arnica, i. e. anus, Auet. Priap. 82 : ancora, Plin. 7, 56, 57 : forfex, Virg. Catal. 8, 9 : fer- rum = forfex, id. Cir. 212. — Hence, 2. Subst., a, m. A kind, of /toe, a mat- tock, with two crooked iron teeth, for break- ing the clods and heaping the earth around plants ; Gr. iixtWa (cf. Adam's Antiq. 2, p. 335), * Lucr. 5. 209 ; Tib. 1, 1, 29 ; 1, 10, 49 ; 2, 3, 6 ; Virg. G. 2, 400 ; Ov. F. 4, 927 ; Col. 4, 17, 8 ; Pall. Jul. 5 ; cf. 1, 43, 1 ; Ulp. Dig. 33, 7, 8, et al. Hence me ton. for agriculture : bidentis amans, Juv. 3, 228. — b. /• (old form duidens, Fest. p. 51 ; cf. the letter B) An animal for sacrifice (swine, sheep, ox) : " bidentes hostiae, quae per aetatem duos dentes altiores ba- bent," Jul. Hygin. in Gell. 16, 6, 14 : "bi- dentes sunt oves duos dentes longiores ceteris habentes," Fest. p. 28 ; Isid. Orig. 12, 1, 9. It is more correct to under- B IF A stand by bidens an animal for offering, whose two rows of teeth are complete, that has all his teeth ; cf. Fest. p. 5 : " ambi- tjens sive bidens ovis appellabatur, quae superioribus et inferioribus est dentibus," and in Hebr. D'i#> the dual of {$,< of the two rows of teeth ; v. Gesen. Hebr. Lexicon, under ft?: mactant lectas de more bidentis Legiferae Cereri, Vim. A. 4, 57 ; ib. 7, 93 ; 12, 170 ; * Hor. Od. 3, 23, 14 ; Ov. M. 10. 227 ; 15, 575 ; Pomp, in Gell. 16, 6, 7 ; Plin. 8, 51, 77.— Also from the lang. of offerings, transf. to a gen. use = ovis, A sheep: Phitedr. 1, 17, 8. bldental; SBs, "• In the lang. of re- ligion, A place where lightning had struck, consecrated by the haruspices, and inclosed ; so called from the offering [bidens], with which the lightning was propitiated (v. also puteal) : Fest p. 27 ; Non. 53, 26 ; cf. O. Mull. Etrusk. 2, p. 171 ; Adam's Antiq. 2, p. 228 (perh. it is better to ex- plain bidens here as=fulmen, from it* forked form ; thus Bidental, as it were = Fulminar, the temple, or the consecrated place of lightning): *Hor. A. P. 471; Pers. 2, 27 ; Sid. Carm. 9, 191 ; App. de Deo Soer. p. 46, 41 ; Orel], no. 2483 ; cf. Luc. 1, 606 ; 8, 864.— The priest of a bi- dental : bidentalis, Inscr. Grut. 96, 5 and 6. + bldcntatlO; onis,/. A harrowing, occatio, oKa /• -^ small town in Sicily, northwest of Syracuse, Cic. Verr. 2, 2, 22 ; cf. Mann. Ital. 2. p. 440 (*Bidensis, e, Of or pertaining to Bidis) ; and Bidini, drum, m., Its inhabitants, Cic. 1. 1. ; Pliu. 3, 8, 14, §91. biduuSi a > um > aa J. [bis-dies] Contin- uing two days, of two days ; adj. only once in the connection tempus. Liv. 27, 24 Drak. But very freq. and class, as a subst, biduUHl; h\ n. (sc. tempus) A period or space of two days : biduum su- pererat, Caes. B. G. 1, 23 ; Ter. Andr. 2, 6, 9 ; Plane. Cic. Fam. 10, 17 : quae ens- tra aberant bidui, Cic. Att. 5, Vofin.i ex- imant unum aliquem diem nut summum biduum ex mense, id. Verr. 2, 2, 52 : rus ibo : ibi hoc me macerabo biduum. Ter. Eun. 1, 2, 101 sq. ; so id. ib. 2, 2, 52 ; 4, 2. 8 ; Cic. Att 8. 14 ; Nep. Att. 22 : suppli- cationes in biduum decretae, Liv. 10, 23 : per biduum, Cic. N. D. 2, 38 ; so Quint, prooem. 7 : per insequens biduum, Liv. 30, 8 ; uno die longior mensis aut biduo, Cic. Verr. 2, 2, 52 : biduo et duabus noc- tibus Adrumetum pervenit Nep. Hann. 6 : biduo post Suet. Caes. 16 : post bi- duum, id. ib. 43; Aug. 10: biduo conti- nenti, id. Calig. 19. * biennalis, e, adj. [biennium] Con- tinuing two years, of two years : meta, Cod. Just. 5, 37, 27. biennis; e . a <#- [id-] Of two years, lasting two years, biennial (very rare) : " biennis quasi duorum nnnorum," Beda, p. 2331 'P. : spatium, Suet. Galb. 15 ; cf. Nigid. in Gell. 16, 6, 13. (Plin. 2, 82, 84, the edd. vary between bienni, biennii, and biennio spatio ; the latter is adopted by Hard, and Sillig, v. the follg. fin.) biennium. >>> "• [bis-anmis] A period or space of two years: jam biennium est, quum, etc., Plaut. Merc. 3, 1, 35 : intra tempus biennii, Col. 3, 9, 6 : hoc factum est ferme abhinc biennium, Plaut. Bac. 3, 2, 4 (imitated by Pseudo-Plaut. Merc. pro]. 12) : biennium ibi perpetuum misera il- ium tuli, Ter. Hec. 1, 2, 12 ; Caes. B. G. 1, 3 ; Cic. Phil. 5, 3, 7 Orell. and Wernsd. N. cr. : lex usum et auctoritatem fundi jubet esse biennium. id. Caec. 19 ; Quint. Ep. ad Tryph. 1 ; id. Inst. 1, 12, 9 : comi- tia biennio habita, Liv. 5, 14 : matres, quae biennio durant Plin. 11, 21, 24 ; Suet. Galb. 7 : consulatum biennio post ultro petiit, id. Aug. 26. — Adj. once (dub.) : biennio spatio, Plin. 2, 82, 84 Hard, and Sillig. (Others bienni or bi- ennii, v. biennis, fin.) bifhriam, "dv., v. bifarius, fin. blfarius, a, um, adj. [bis-for, anal, to the Gr. fu?, adj. [bis-lustrum] Con. taining two lustra, L e. ten years, of ten 201 BINI years' duration (very rare) : bellum, Ov. Am. 2, 12. 9 ; so Sid. Carm. 23, 299. bilychnis. e, adj. [bie-lyehnus] Hav- ing two lights or tapers (very rare) : lu- cerna, Petr. 30. 3. * bimammius. a, um. adj. [bis-mam- ma] Having two breasts, and trop. ot the vine ; having two similarly -formed clus- ters : vites, Plin. 14, 3, 4, no. 8. bfmuris. e - a dj. [bis-mare] Lying be- tween two seas, a common epithet of Cor- inth (poet. ; a favorite word of Ovid) : bimarisve Corinthi Moenia, * Hor. Od. 1, 7, 2 ; so Ov. M. 5, 407 : Ephyre, Ov. H. 12, 27 : Isthmos, id. Met. 7, 405 ; id. ib. 6, 19; ib. 20,— 2. Trop.: Morbus, The passion of one who practices unnatural unchastity, and permits it to be practiced with him, Aus. Epigr. 131. bi-mairtUS. i, ™- [bis] The husband of two wives (a word coined by Lateren- sis, the accuser of Plancius) : Cic. Plane. 12, 30 Wund. And besides only in Hier. : adv. Jovin. 1, no. 49. * bimatriS) e . ad j- fbis-mater] Hav- ing two mothers, poet, epithet of Bacchus (v. Bacchus, inil.) : ignigenamque satum- que iterum solumque bimatrem, Ov. M. 4, 12. blmatuS) us ' m - [bimus] The age of two years (belonging to the lang. of agri- culture and natural science) : Var. R. R. 2, 5, 17 ; Col. 7, 3, 6 ; id. 7, 4, 4 •: (polypi) ultra bimatum uon vivunt, Plin. 9, 30, 48 ; id. 11, 21, 24 : neque his bimatu longior vita, id. 9, 30. 48, § 93. bimembriS; e - aA 3- [bis-membrum] Having double members : puer, half man, half beast, Juv. 13, 64 ; most freq. a poet, epithet of the Centaurs (half man, half horse ; cf. bicorpor and biformis) : Cen- tauri bimembres, Sil. 3, 41 ; cf. of the same : forma bimembris, Ov. Her. 9, 99. And usu. subst bimembres = Centauri, The Centaurs : nubigenae, * Virg. A. 8, 293 Heyn. and Jahn ; Ov. M. 12, 240 ; 494 ; 15, 083 ; Stat. Th. 12, 554. + bimenstruus itwviaios, Of two months, Gloss. Oyrill. HmestriS) e (abl. regularly bimes- tri, Hor. Od. 3, 17, 15 ; by poet, license, bimestre, Ov. F. 6, 158 ; cf. coelestis, pe- rennis, etc.), adj. [bis-mensis, v. mensis, fin.] Of two months' duration, of two months (rare) : consulates, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 7 : stipendium, Liv. 9, 43 : triticum. (* which may be reaped two months after sowing), Plin. 18, 7, 12, no. 3 : por- cus (*two months old), Hor. Od. 3, 17, 15 : porca, Ov. F. b\ 158. bimcter) tra, trum, adj. (bis-metrum] = dimeter, Consisting of two metres ; lite- rae, Sid. Ep. 9, 15 : ars, ib. 9, 13. bimulus, a > u ™. ad J- dm - fuimus] Two years old (very rare, and only of man, as with him two years are but a small part of life) : * Catull. 17, 13 ; * Suet. Cnlig. Sfin. - bimus? a- um ' ad J- C" 3 < c ^ R u dd. 1, p: 195] Two years old, of two years, cort- tinuing two years : nuces, Cato R. R. 17, 2 ; Var. R. R. 2, 1, 13 : una veterans le- gio, altera bima, octo tironum, Plane, in Cic. Fam. 10, 24. So semen, Plin. 18, 24, 54: surculi. id. 17, 14, 24: plantae, bien- nial. Pall. Febr. 25, 2 : merum, *Hor. Od. 1, 19, 15 : nix, Ov. Tr. 3, 10, 16 : pensio, Mart. 12, 32, 3 : honor. Ov. Pont. 4, 9, 63 : aestimatio u6usfructns, Pomp. Dig. 33, 2, 6 : si legatum sit relictum annua, bima, trima die, etc , i. e. solvendum intra an- num, biennium, triennium, etc., Ulp. Dig. 33, 1, 3 ; cf. dies. * 2. m cpist. style, as an abbreviated expression : bima sententia, the vote con- cerning the continuance of his provincial government for two years : Cic. Fam. 3, 8,9. binariusi ?. um . ad J- [ D ™] That contains or consists of two : f'ormae, i. e. coins of the value of two gold pieces, Lampr. Alex. Sev. 39. Bingiunii u i n - A town on the Rhine, near the. jrrcienl Bingen (ace. to Mann. Gall. p. 257, opposite to it, on the west bank of the present Nahe), Tac, H. 4, 70. bini, 1«. il (> n tne sina: - on 'y twicp . Luer. 4, 452, and 5, 877. Gen. plur. freq. binum ; Sisennu in Non. 80, 4 ; Sail. H. 202 BIPA frgm. ib. 555, 2 ; Plin. 31, 6, 3] ; Scrib. Comp. 8), num. distrib. [bis], 1. Two by two, two and two: nam ex his praediis talenta argenti bina Statim capiebat, constantly, every year two talents, Ter. Ph. 5, 3, 6 : describebat cenfeores bi- nos in singulas eivitates, Cic. Verr. 2, 2, 53 : si unicuique bini pedes (campi) as- signentur, id. Agr. 2, 31, 85 ; Caes. B. C. 1, 25 fin. : annua imperia binosque impe- ratores sibi fecere, Sail. C. 6 fin.: Cartha- gine quotannis annui bini reges creaban- tur, Nep. Hann. 7, 4 : illos binas aut am- plius domos continuare, Sail. C. 20, 11 : si inermes cum binis vestimentis velitis ab Sagunto exire, Liv. 21, 13 ; Liv. 10, 30 : dentes triceni bini viris attribuuntur, Plin. 7, 16, 15. — b. With substantives plural only, or with those which have a diff. signif. in the plur. from the sing. (cf. Serv. Virg. A. 8, 168) : binae (literae), Cic. Att. 6, 1,"9 : bina castra, id. Phil. 12, 11, 27 : binae hostium copiae, id. Manil. 4, et al.— c. Before other numerals : bina mil- lia passuum. Quint. 6, 3, 77. 2. Of things that are in pairs or doub- le : A pair, double, two : boves bini, a yoke of oxen, Plaut. Pers. 2, 5, 16 ; Lucr. 5, 1299 : binos (scyphos) habebam, a pair, two of like form, Cic. Verr. 2, 4, 14 : pel" binos tabellarios, Cic. Att. 6, 1, 9 : aeribus binis, Lucr. 4, 292 : bina hastilia, Virg. A. 1; 313 : aures, id. Georg. 1, 172 : frena, id. Aen. 8, 168. — b. Without subst.: nee findi in bina secando, Lucr. 1, 534 : si bis bina quot essent didieisset, Cic. N. D. 2, 18 fin. ■ ■* 3. bini in an obscene, ambiguous sense with 0ipci (from jiiviui, to have il- licit intercourse) : Cic. Fam. 9, 22, 3. X foinic, onis, m. The number two : "Jactus quisque apud lusores veteres a numero vocabatur, ut unio, binio, trinio, quaternio, quinio, senio," Isid. Orig. 18, 65. " Biniones invapin," Gloss. Phil. femoctllim. "i n. [bis-nox] A period or space of two nights, two nights (post- Aug„ and very rare; perh. only in the two follg. exs.) : * Tac. A. 3, 71 :" biduum et binoctium, Amm. 30, 1. bindmlniS) e > ad J- [bis-nomen, anal, to cognominis, e, from con-nomen] Hav- ing two names (only in Ovid and in gen. sing.) : " binominis, cui geminum est no- men, ut Numa Pompilius, Tullus Hostili- us," Fest. p. 29 Lind. N. cr. : Aseanius (also called Julus), Ov. M. 14, 609 : Ister (also called Danubius), id. Pont. 1, 8, 11 : id. Ibis. 417. billUSi a, um, v. bini. Bion ( m tne class, per. perhaps more correct to assume Bio. anal, to Plato, Mo- no. Dio, etc.), onis, in., Biav (h BupvoBcvi- rnS, Strab.), A very witty philosopher of the Cyrenaic school, born at Borysthenes. " facetum illud Bionis," Cic. Tusc. 3, 26. — Whence Bicneus. a, um, Bionian, for witty, satirical, biting : hie delectatur iambis, Ille Bioneis sermonibus et sale nigro, Hor. Ep. 2. 2, 60. (•' Bioneis ser- monibus, lividis jocis, id est, satira," Aero ; cf. Diog. Laert. 4, 52 Meibom.) BlopaiOFi oris, /. The name of a town founded by the Trojans in Epirus, otherwise unknown, Var. in Serv. Virg. A. 3, 349. tblOS) i> jb. = /3i'o£ (life), A very cele- brated and wholesome Greek wine, Plin. 14, 8, 10; 23, 1,26. tbiothanatus, a, um, adj. = fco6;- varof Ifita Siivutos] That dies a violent death : Lampr. Elag. 33 ; Firm. Math. 3, 14 Jin. ; 4, 1 ; Serv. Virg. A. 4, 386. In Tert. Anim. 57, biaeothanatus, from (Siai- oS-SdvuToS, in the same signif. 1 tlotlCWS. a, um, adj.j=liiii>TtKbi, Of or belonging to common life, used in com- mon life, practical : epilogi, Serv. Virg. A. 3, 718 : metrum, Mar. Vktorin. p. 2494 P. (In Dioin. p. 470 ib. written as a Greek word.) bipaliuni) ii) "• [bis-pala] A double mattock (apparently used only in abl. sing.), Cato R. R. 6, 3 ; Var. R. R. 1, 37, 5 ; Col. 3, 5, 3 ; 11, 3, 11 ; Arb. 1, 5 ; Plin. 17, 21, 35, no. 4 ; 18, 26, 62. bipalmis, e (access, form bipal- rrms, !| , um, App. Herb. 7), adj. [bio-pal- mus] Two spans long or broad (very BIPE rare) : tabulae, Var. R. R. 3, 7, 4 : spicu- lum, Liv. 42, 65. bi-partlO (in MSS. also bipertio), no Perfi. iium, 4. v. a. [bis] To divide into two parts, to bisect (as verb.finit. very rare ; more freq. in Part, and Adv.) : ver bipar- titur, is divided (in respect to weather), Col. 11, 2, 36 ; so hiems bipertitur, id. ib. 5 Schneid. N. cr. : bipartita divisio, Var. L. L. 5, 3, 7 : genus bipartitum, Cic. Top. 22, 85 : bipertiti Aethiopes, Plin. 5, 8, 8.— Whence bl-partito (bipert. ), adv. In two parts or divisions, in two ways, in a two- fold manner : bipartito classem distribu- ere, Cic. Fl. 14 : signa inferre, Caes. B. G. 1, 25 Oud. N. cr. : collocare insidias in silvis, id. ib. 5, 32 : seeta bipartito cum mens discurrit utroque, in two different directions, Ov. Rem. Am. 443. — With esse or fieri (cf. in Gr. biyi elvai and yiyvttsOat) : ibi in proximis villis ita bipartito fuerunt ut Tiberis inter eos et pons interesset, Cic. Cat. 3. 2, 5 Graev. and Moeb. : id fit bipartito. id. Inv. 2, 29. . bi-patens, entis, adj. [bisj Opening in two ways, open in two directions (ace. to Serv. Virg. A. 10, 5, used by Enn. ; but only two exs. in Virg. are preserved) : portis alii bipatentibus assunt, i. e. portis duarum valvarum, Virg. A. 2, 330 Wagn. And of the doors of the dwellings of the gods : considunt tectis bipatentibus, id. ib. 10, 5 ("est autem sermo Eunianus tractus ab ostiis, quae ex utraque parte aperiuntur," Serv.). bipeda» ae,/. [bis-pes] A tile or flag- stone two fed long, for pavements (severa. times in Palladius, elsewhere very rare) Pall. 1, 19, 1 ; id. 1, 40, 2, and 5 ; id. Maj. 11, 2 (twice) ; Inscr. Fabrett. p. 511. no 159 (cf. Vitr. 7, lfin.: tegulae bipedales). bi-pedalis, e, adj. [bis] Two feet long, broad, or thick, measuring two feet, etc. (class, in prose and poetry) : fenes- trae. Cato R. R. 14, 2 : trabes. Caes. B. G. 4, 17 : materia, id. B. C. 2, 10 : sol huic (Epicuro) bipeiialis fortasse videtur, * Cic. Fin. 1, 6, 20 : adolescentulus bipedali mi- nor, * Suet. Aug. 43: tegulae, Vitr. 7, 1 fin. : modulus, Hor. S. 2,3, 308: latitudo. Col. 8, 3, 7. — Subst. bipedale, is, «.. A tile or fiag-stone two feet long : Inscr. Fa- brett. p. 500, no. 39. bl-pedanCUS; a, um, adj. [bis] Two feet long, wide, or thick, etc. (a more rare access, form of the preced. ; most freq. in Col.) : scrobs, Col. 4, 1, 2 : spatia, id. 4, 30, 5: humus, id. 2, 2, 21 Gesn. and Schneid. N. cr. : latitudo, id. 5, 5, 2 ; 11, 2, 28 : pastinatus, Plin. 17, 20, 32. biperniiieri era, erum, adj. [2. bipeD- nis] Bearing a two-edged axe (a word peculiar to Ovid) : Lycurgus, Ov. M. 4, 22 ; Trist. 5. 3, 39 : Areas, id. Met. 8, 391. 1. blpcnnis. e, adj. [bis-penna] Hav- ing two wiigs, two-winged (very rare) : insectum, Plin. 11, 28, 33 (cf. just before, binis advolat pennis) ; Var. in Non. 79, 17. 2. bipennis. e (ace. sing, regular, bipennem, Var. in Non. 79. 19 ; Virg. A. 5, 307 : 11, 651 ; Petr. S. 132, 8 : Juv. 6, 657 ; Claud, in Eutrop. 1, 333 ; Sil. 5, 64 : bipennim, only once in Ov. M. 8, 768, with the var. lect. bipennem. Abl. sing. reg. bipenni, Virg. A. 2, 479 ; Ov. M. 12, 611 ; Petr. S. 89, 24; Sen. Here. Oet. 800; Claud. IV. Cons. Honor. 345; Rapt. Pros. 3, 79 ; 377 ; Sil. 16, 264 ; and in prose, Plin. 8, 8, 8 : bipenne, only once, Tib. 1, 6, 47) [bis-pinna ; cf. Quint. 1, 4, 12 Spald. ; Isid. Orig. 11, 1, 46, and 19, 19, 11]. 1, Adj. Having two edges, two-edged; securis, Var. in Non. 79, 19 : ferrum, Virg. A. 11, 135. — Far more freq. 2. Subst. bipennis, is, /. (sc. securis ; cf. Prise, p. 652 P.) An axe with two edges, double axe, battle-axe (mostly poet. ; only found in the nam., dat., ace, and abl. sing., and in nom. and abl. plur.) : Ov. M. 5, 79 ; Tac. Agr. 10 ; Virg. A. 2, 627 : duris ut ilex tonsa bipennibus, Hor. Od. 4, 4, 57 ; so Claud, in Eutrop. 2, 414 ; Claud. Laud. Stil. 1, 231. The exs. in ace. and ablat. sing. v. above. * Ul-pensilis, e, adj. [bis] That may be suspended on two sides : forcipes, Var. in Non. 99, 24. bipertiOi etc ^ v - bipartio, etc. BIS bi-pes (^^ Auson. Id. 11, 39), edis, adject, [bis] Two-footed (poet, or in post- Aug. prose) : equi, Virg. G. 4, 389. So mens», Mart. 12, 32, 11 : Aegyptii mures bipedes (on two feet) ambulant, Plin. 10, 65, 85. — Subst. in contemptuous dis- course, of men : Regulus omnium bipe- dum nequissimus (* as great a rogue as walks on two legs), Modest, in Plin. Ep. 1, 14 ; Dom. 18 Jin. ; so also Lampr. Alex. Sever. 9 ; cf. bipes asellus., of a simple man, Juv. 9, 92. bipinna, v. pipinna. ! biplex, duplex, SikXovs, Double, Gloss.'Tjr. Lat. bipr 6l*USi a, urn, adj. [bis-prora] Of a ship : Having two prows (cf. Plin. 6, 22, 24) : navis, Hyg. Fab. 168 ; and so only besides id. ib. 277. biremis, e, adj. [bis-remus] X. Two- oared, having two oars (rare) : lembi, Liv. 24, 40. So scapha, *Hor. Od. 3, 29, 62. Also subst. biremis, is,/., A small vessel with two oars : Luc. 10/ 56 ; id. 8, 562.— More freq. 2. In an extended signif. : Furnished with two rows of benches, with two banks of oars ; only subst. : a, galley with two banks of oars (cf. Adam's Antiq. 2, p. 113. First used by the Erythraeans, ace. to Plin. 7, 56, 57, § 207) : * Cic. Verr. 2, 5, 20 ; Caes. B. C. 3, 40 ; Tac. H. 5, 23 ; Claud. Bell. Gild. 369 ; Laud. Stil. 1, 367 ; Suet. Caes. 39 ; Aug. 16 ; Calig. 15, et al. birdtus, ", um . adj. [bis-rota] Two- wheeled, with two wheels (post-class.) : ve- hieulum, Non. 86, 30. More freq. subst. birota, ae (gen.plur. birotiim, Cod. Theod. 6, 29, 2; 8, 5, 9),/. (sc. rheda) A cabriolet, Cod. Theod. 8, 5, 8. > birrus, i. m. (birrum, i, n., Aug. Serm. de divers. 49)=7tu/1^ Liv. 1. 1 ; or Bisaltia, Gell. 16, 15 (Gr. Binu\ria, ThucJ. BlsaltiS) idis,/, BtoaXrii, Thcophane, a daughter of Bisaltes, changed by Nep- tune into a ewe : Bisaltida (ace. Grace), Ov. M. 6, 117 ; cf. Hyg. Fab. 188. Bisanthc. ^ s ./-, BicavOn, A town in Thrace, on the Propontis, a colony of Ike Samians, afterward called 'PmSerrrns, now Rodosto, Mel. 2, 2, 6; Plin. 4, 11, 18, § 43 ;^Nep. Alcib. 7, 4. IblSelliariUS) i'> m. [bisellium] One who enjoys the honor of the bisellium, Orett.jno. 4055. + biselliatUS, us, m. [bisellium] The honor of a bisellium: Orell. no. 4043. .+ bisellium, ». n - [bis-sella] A splen- did ornamented seat of honor (so called because there was room for two persons upon it, although only one sat thereon, Var. L. L. 5, 28, 36). Such a bisellium has been found represented upon a Pom- peian tomb with the inscription : c. cal- VENTIO BISELLII. HONOR. DATVS. est., Orell. no. 4044 ; cf. ib. 4046 ; 4047 ; 4048. i biseta porca dicitur, cujus a cer- vice setae bifariam dividuntur, etc., Fest. p. 28 |bis-sera]. bisextialis, e > adj. [bis-sextus] Containing two sextarii : olla, Marc. Emp. 15. bisextilis, e, adj. [bisextus] Con- taining an intercalary day : annus, Isid. Orig. 6, 17, 25 Lind. bi-sestus (erroneously written bis- sextus ; v. bis, fin.), i, m., sc. dies (bisex- tum, i, n„ Censor. 20 ; Amm. 26, 1) [bis], An intercalary day ; so called, since the 24th of February = VI. Cal. Mart., was doubled: "Bisextus est post annos qua- tuor unus dies adjectus," Isid. Orig. 6, 17, 25 ; Cels. Dig. 50, 16, 98 ; Ulp. ib. 4, 4, 3, § 3 ; Macr. Sat. 1, 14 ; Aug. de Trin. 4 ; Isid. Oris. 6, 17, 25-27. * blsdliS) e . adj. [bis-solea] Having two foot-soles, Edict. Diocl. p. 20. ' +t bisdmuiB, i, «• [vox hibrida, from bis- an, j-i BiarovloS, Pcr.aining to the Bistones: (,.) Bistonian : plagae, Lucr. 5, 30. And (fi) in gen., Thracian ; rupee, Prop. 2, 30, 36 : viri, the Thracians, Ov. M. 13, 430 : aqua, id. Her. 2, 90 : sarissae. id. Pont. 1, 3, 59 : Minerva (as goddess of the warlike Thracians), id. Ibis. 379 : ty- rannus, i. e. the Thraciawking, Diomcdes, Luc. 2, 163 : aves, i. e. grues, id. 3, 200 : turbo, i. e. a violent north wind, id. 4, 767 : chelys, i. c. the lyre of the Thrazian Or- pheus, Claud. Rapt. Pros, praef. 2, 8, et al. — And subst. Bistonia, ae, /., Binroina, for Thrace : Bistoniae magnus alumnus, i. e. Orpheus, Val. Fl. 3, 159,— b. Bistdnis, idis, /., Bturovis. Pertaining to the Bis- tones, for Thracian : ora, Ov. H. 16, 344 : ales, i. e. Procne, wife of the Thracian king, Tereus, Sen. Agam. 670. — And subst., A Thracian woman: Bistonidum crines, of the Thracian Bacchantes, Hor. Od. 2, 19, 20 ; so Virg. Cir. 164 Sill. N.cr. bisulcilingrua, ae. adj. [bisulcus- lingua] Vy'ith a cloven tongue; trop. of a hypocrite, a double-tongued, deceitful per- son : bisulcilingua, quasi proserpens bes- tia, Plaut. Poen. 5, 2, 74. bl-sulcus. i, um, adj. [bis] (two-fur- rowed) ; hence, in gen., Divided into two parts, cloven (poet, or in post-Aug. prose) : lingua, forked, Pac. in Non. 506, 17 ; Ov. M. 9, 65 ; cf. the preced. article : pedes, * Lucr. 2, 356 ; so Ov. M. 7, 113 ; Plin. 11, 45, 105 : ungula, the cloven hoof, Plin. 8, 21, 30 ; 10, 1, 1 : Cauda, id. 9, 29, 46 : for- cipes, id. 11, 28, 34. — 2. Subst. bisulca, orum, n. (sc. animalia) Animals with clo- ven feet (opp. to the solidipedes, whole- hoofed) : Plin. 11, 37, 85 : cornigera fere bisulca, id. 11, 46, 106 ; id. 10, 65, 84 ; id. 10, 73. 93, et saep. — More rare in sing. : bisulcum oryx, id. 11, 46, 106. * bisyllabus, a, um, adj. [bis-sylla- ba] Dissyllabic : Sic Socer, Macer, Var. L. L. 9, 52, 151. Bithynia, ae, /., Biduv/u, A very fruitful province in Asia Minor, between the Propontis and the Black Sea, where the Romans carried on a considerable trade (its inhabitants were. ace. to Herod. 7, 75, Thracians who had wandered there) ; now Ejalet Anadoli, Cic. Verr. 2, 5, 11 ; Fam. 13, 9 ; Plin. 5, 32, 43 sq. ; Tac. A. 1, 74 ; 16, 18 ; Flor. 3, 5, 6, and 12 ; Claud, in Eutrop. 2, 247. 2. Whence the adjj. : a. Blihyni- CUS, a, urn , Bilhynian, of Bithynia : so- cietas, Cic. Fam. 13, 9 : civitates, Plin. Ep. 10, 115: Nicomedes, Flor. 3, 5, 3 : Volusius, Juv. 15, 1. Also, a surname of Q, Pompejus, as conqueror of Bithynia, Fest. s. v. kutbum, p. 223 ; Cic. Brut. 68, 240. And of the son of the same, Cic. Fam. 6, 16 and 17 Manut.— h. Blthya- 1US) a . um . Bilhynian : Diophanes, Col. 1. 1, 10. And in plur., Bithynii, orum, m. The inhabitants of Bithynia, Plin. 7, 16, 15. — C. BlthynUS (once Bitbynus, Juv. 7, 15), a, um, Bithynian : carina. Hor. Od. 1, 35, 7 : mare, Tac. A. 2, 60 : tyrannus, Juv. 10, 162 : equites, id. 7, 15 : caseus, Plin. 11, 42, 97 : uegotia, Hor. Ep. 1, 6, 33 Schmid. And in pair., Bithyni, orum, m., Bidvvoi, The inhabitants of Bithynia, Mel. 1, 2, 6 ; 19, 1 ; 2, 7, 2 ; Plin. 5, 32, 41, and 43; Tac. A. 12, 22; 14,46; Claud, in Eutr. 1, 201 ; 2, 239 and 467.— d. Blthynis, idis,/., Bidiwc, (u) A Bithynian woman, Ov. Am. 3, 6, 25.— (/3) A town on the Isl- and Thynias, in the Pontus Euxinus, Mel. 2, 7, 2. — (y) An otherwise unknown town in-Thrace, Mel. 2, 2, 6. — e. Bl'hymon, ii, n., Btd'viov, A tovm in Bithijiiia, aft- erward called Claudiopolis, Plin. 5, 32, 43, $ 149. + bitienses, ium, m. Those who are continually wandering about, Fest. p. 29 [beto]. 1. bito, v - beto. 2. Bito or Biton, oms, m., Birwv, A son of the Argive priest si, Ojdippe, brother of Cleobis, distinguished for his 203 BL AN filial affection, Cic. Tusc. 1, 47, 113 (cf. Herod. 1,31). tt bitumen» inis > »■ [p e »h. fr° m the Hebr. JD/I, while the Gr. ampaXroS, from ni-J'^X and ninS^N, mud] A kind of asphaltum, Jews 1 pilch or fossil tar ; freq. found in Palestine and Babylon, Gr. aou\Tus, " Plin. 35, 15, 51 ; Tac. H. 5, 7 ;" Just. 1, 2 ; Vitr. 2, 6 ; Luer. 6, 808 ; Virg. G. 3, 451 ; Ov. M. 9, 660 ; 14, 792, et saep. : Judaicum, Veg. 1, 20, 1 ; 3, 56. 2 ; 5, 83, 3 i 6, 14,. 1 : Apollonium, id. 6, 14, 1. For magical or religious use, Virg. K. 8, 82, and Hor. Epod. 5, 82 ; Claud. VI. Cons. Hon. 3:25. * bitumlnatUS, a. »™, adj. [bitu- men] Impregnated with bitumen, bitumi- nous : aqua, Plin. 31, 6, 32. . * bituminous, a, um, adj. [id.] Con- sisting oj bitumen, bituminous: vires, a poet, circumlocution for bitumen, Ov. M. 15, 350. bituminosus* a, <™. adj. [ id. ] Abounding in bitumen, bituminous (perh. only in the two following exs.) : terra, Vitr. 8, 3 : fontes, id. ib. Biturig"csi um (' n sing. Biturix, Luc. 1,423; m., BLTovpiyeS, The Bituri- ges, a people in Gallia Aquitania, divided into two tribes: a. Bituriges Cubi, Bit. liov6:u, Strab., the present Berry, Depart, du Cher, et de l'lndrc, with the town Bottrges, Plin. 4, 19, 33 .; and without Cubi, Hirt. B. G. 8, 3.— b. Bituriges Ubis- ci, Bit. OmoKoi, Ptol., in the vicinity of the present Bonrdeaux, Plin. 1. 1. — Whence, 2. JSltuFlCUS, a, um, adj., Of the Bitur- iges : vitis (very much valued), Col. 3, 2, 19 ; 7, 1 ; 9, 1 ; 21, 3 and 10 ; Plin. 14, 2, 4, no. 3. + bluri; orum, m. The name of an qthertoisti unknown animal in Campania, Plin. 30, 15, 52 [vox hibrida, from bis- oipi, two-tailed]. bi-yerteSj Ms. adj. [bis] With two summits or peaks, an epithet of Parnas- sus, Stat. Th. 1, 628 ; Sid. Carm. 15, 9. " blVlPa> ae, /■ [bis-vir] A woman married to a second husband : Var. in Non. 79, 21 sq. biviUSj a , " m i adj. [bis-via] Having two ways or passages (rare ; not in Cic.) : fauces, Virg. A. 11, 516. So calles, Val. Kl. 5, 395.-2. Sub st. biviumj i, "• a. A place with two ways, or where two ways meet : in bivio portae, Virg. A. 9, 238 : ad bivia consistere. Liv. 38, 45 ; Plin. 6. 28, 32, % 144.— b. Trop. : bivium no- bis ad culturam dedit natura, experien- tiam et imitationem, a two-fold means or method, Var. R. R. 1. 18, 7. Of a two-fold lore : Ov. R. Am. 486. tblactero» are, »■ "• [onomatop.] To bleat, of the ram : Auct. Carm. Philom. 56. t blaeSUS; ». " m . adj. = ji\nw6s, Lisp- ing, speaking, indistinctly (most freq. in poetry) : " blaesus, cui literae sibilantes (s, z) molestae sunt vitioseque pronunci- antur," Popm. de Differ, p. 133 ; Ov. A. A. 3, 294 ; Mart. 10, 65, 10. Of the words of a parrot: Ov. Am. 2, 6, 24.— Subs t. : Ulpian. Dig. 21, 1. 10. And of intoxica- ted persons : Juv. 15, 48 ; cf. Ov. A. A. 1, 598. — 2. Blaesus, i, m., A surname in the Sempronian gens, Stat. Silv. 2, 1, 191 ; Tac. A. 1, 16 ; 18 ; 21, et al. ; id. ib. 6, 40. Blar.da. ae, /. \, A maritime town in Lucania, near the present village S. Biasio, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 10, § 72 (in Liv. 24, 20 : Elandac. arum) ; ct. Mann. Ital. 2. p.- 141 . — 2. A STnall maritime town in Hispania Tarraconensis, near the pres- ent village Blancs, Mel. 2, 6, 5 (in Plin. 3, 3, 4, § 22 : Blandae, arum) ; cf. Mann. Hispan. p. 423. blandC; adv. Flatteringly, soothing- ly, courteously ; v. blandus, fin, t blandicella* orum, n. dim. Coax- ing or ftnttirinif words, Fest. p. 29. * blandiculc- adv. of an adj: not in use, blandiculus [blandus] Flatteringly, soothingly, courteously : respondere, App. Met. 10, p. 252, b. * blandidlCUE, a. ™. adj. [blandus- .(in 1 1 Speaking soothingly, coaxingly, or kindly: Plaut. Poen. 1, 1. 10. * blandlflCUS) a, um, adj. [blandus- 204 B LAN facio] Flattering, soothing : fax, Marc. Cap. 9, p. 301. blandffluUSj a, um, adj. [blandus- fluo] Flowing or diffusing itself sweetly, plesantly: odor, Venant. Carm. 11, 10, 10. * blandiloqnens, entis, adj. [bian- dus-loquor] Speaking courteously, flatter- ingly, or soothingly : Laber. in Macr. Sat. 2, 7. * blandiloquentia, ae, /. [biandiio- quus] Coaxing langnuge, softness of ex- pression : old poet (not Ennius ; cf. Plane. Enn. Med. p. 100) in Cic. N. D. 3, 25 fin. blandiloqueivtiihis, «, um. adj. dim. [blandiloquens] Speaking caressing- ly, fair-spoken : Plaut. Trin. 2, 1, 17. * blandiloquium, ", »• [blandilo- quor] Softness of language, flattering speech : iusidiosum, Aug. Ep. ad Hier. 19, 4. blandildquUS) a, um, adj. [blan- dus-loquorj Speaking smoothly or flatter- ingly, fair-spoken : ut blandiloqua est ! Hei mini metuo, Plaut. Bac. 5, 2, 54 ; Sen. Agam. 289. blandlmentum* i. »• [biandior] l. Flattering words, blandishments, compli- mentary speech, flattery (class. ; most freq. in' plur. and in Tac.) : nee earn (virtu- tem) minis aut blandimentis corrupta de- seret, Cic. Tusc. 5, 31,87: pessum dedisti me blandimentis tuis, Plaut. Rud. 2, 6, 23 ; id. True. 2, 2, 63 ; Liv. 2, 9 : captus blandimentis, Plin. Ep. 2, 19, 4 : per blan- dimenta juvenem aggredi, Tac. A. V.i, 13 ; id. ib. 12, 64 : muliebribus blandi- mentis infectae epistolae, id. Hist. 1, 74. In sing. : Tac. A. 14, 4. — And in poet, ex- uberance : cui blandimenta precesque verbaque jactanti mitissima, desine, dixit, etc., Ov. M. 2, 815. 2. Trop. : Any thing that pleases the senses, an object that charms, an allure- ment, a pleasure, charm, delight: multa nobis blandimenta natura ipsa genuit, Cic. Coel. 17, 41 : blandimenta vitae, Tac. A. 15, 64 ; id. Hist. 2, 53 (cf. delinimenta vitae, id. Ann. 15, 63) : aestivi caloris, Pall. Sept. 17 : vecturae, Veget. 2, 28, 37. And thus of the spices, seasoning, condiments in food : Petr. Sat. 141, 8 ; Tac. G. 23.— Hence also, 3. Careful culture : hoc blandimento (i. e. blanda cultura) impetratis radicibus, Plin. 17, 13, 21. biandior) "us, 4. v. dep. [blandus] X. To cling caressingly or fawningly to one, to fawn upon (hence the mid. form ; cf. assentior). to flatter, soothe, caress, fon- dle, coax (class, in prose and poetry) : ma- tri interfectae infante miserabiliter blan- diente, Plin. 34, 8, 19, no. 2 : inter se blan- diri, id. 10, 37, 52 ; Ov. H. 21, 195 ; id. Met. 10, 416 ; Just. 1, 4, 12 : Hannibalem pueril- iter blandientem patri ut duceretur in Hispaniam, Liv. 21, 1 : cessit immanis tibi blandienti Janitor aulae Cerberus, *Hor. Od. 3. 11, 15.— Hence 2. In gen., To flatter, make flattering, courteous speeches, be complaisant to : nos- tro ordini palam blandiuntur, Plaut. Cist. 1, 1, 37 : quippe qui (sc. callidus assenta- tor) etiam adversando saepe assentetur et litigare se simulans blandiatur, Cic. Lael. 26, 99 : de Commageno miririce mi- ni et per se et per Pomponium blanditur Appius, id. Q. Fr. 2, 12, 2 : durae supplex blandire puellae, Ov. A. A. 2, 527 ; id. Met. 4, 532 ; id. ib. 6, 440 ; 9, 569 ; 14, 705 : au- ribus, to tickle the ears, Plin. Ep. 1, 2 fin. So also sibi, to fatter one's self with some- thing, to fancy something, delude one's self: Ulp. Dig. 26, 7, 3, § 2. And poet: voti^ suis : cur ego non votis blandiar ipse meis » Ov. Am. 2, 11, 54. 3. Transf. to inanimate things : To flatter, please, be agreeable ov favorable to; to allure by pleasure, to attract, entice, in- vite : video, quam suaviter voluptas sen- sibus nostris blandiatur, Cic. Acad. 2, 45, 139 : si aliqua sententia blandiatur, Quint. 4, 1, 53; id. 10, 4, 2: blandiebatur eocptis fortuna, Tac. H. 2, 10: blandiente inertia, id. ib. 4, 4 : ignoscere vitiis blandientibus, id. Asr. 16; * Suet. Ner. 20: opportuna sua blanditur populus umbra, Ov. M. 10, 555 ; Cels. 5, 28, no. 2 med. ; Plin. 13, 9, 17; 31. 2, 19. BL AN %3F* a. Blanditus, a, um, Pa. Pleas- ant, agreeable, charming (rare) : rosae, Prop. 4, 6, 72 : pcrogrinafio, Plin. 10, 23, 33. — *b. Pass.: blanditusque labor mol- li curabitur arte ("neoAaiciufais"), Verr. in Prise, p. 792. blanditer> adv. Soothingly, flatter- ingly, courteously; v. blandus, fin. blanditia, ae (blamdities, ei, in Abl. App. Met. 9, p. 230, 11),/ [blandus]. X, The quality u/blandus ; a caressing, flattering, flattery, fondling (mostly in an honorable sense ; on the contr., assenta- tlo and adulatio in dishonorable) (class. in prose and poetry ; most freq. in the plur.) : a. sing. : Plaut. True. 2, 7, 19 ; id. Baech. 1, 1, 16 : in cive excelso at- que nomine nobili blanditiam, ostentatio- nern, ambitionem notam esse levitatis, Cic. Rep. 4, 7 (in Non. 194, 27), p. 428, ed. Mos. : occursatio et blanditia popularis, id. Plane. 12, 29 ; cf. Q. Cic. Petit. Cons. 11, 41 ; Prop. 1, 16, et al.— b. plur. : Flat- terics, blandishments, alluremcnts-=zh\ari(l\- menta: puerique parentum blanditiis faci- le ingenium fregere superbum, caressing of children, *Lucr. 5, 1017; PUiut. Poen. 1, 1, 8 : quot illic (sc. in amore) Slanditiae, quot illic iracundiae sunt I id. True. 1, 1, 7 : quam (benevolentiam civium) blandi- tiis et assentando eolligere turpe est. Cic. Lael. 17 : hereditates .... malitiosis blan- ditiis quaesitae, id. Off. 3, 18, 74 ; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 5 ; id. Att. 1, 19, 9 : mulie- bres, Liv. 24, 4 ; id. 1, 9 : fallaces, Tac. A. 14, 56 : verniles, id. Hist. 2, 59 ; Suet. Aua. 53, et al. ; cf. also Tib. 1, 1, 72; 2, 93 ; 4, 71 ; 9, 77 ; Ov. Am. 1, 4, 66 ; Met. 1, 531; 4, 70; 6, 626; 032; 685; 7, 817; 10, 259; 12, 407; 14, 19; Her. 13, 153, etal. 2. Trop. : Pleasure, delight, entice- ment, charm, allurement (cf. blandus, no. 2, and biandior, no. 2) : blanditiis prae- scntium voluptatum deliniti atque cor- rupti, Cic. Fin. 1, 10, 33 : attrita quotidi- ano aetu forensi ingenia optimo rerura talium blanditia (i. e lectione poetarum) rcparanlur, Quint. 10, 1, 27. blandilieS; v - blanditia. * blanditinii adv. [ blanditus, from biandior] In a flattering, caressing man- nir: Lucr. 2, 173. blanditus. a, um, v. biandior, Pa. '" blanduluS; a, um, adj. dim. [blan- dus] Pleasing, charming: animula vagu- la, blandula, Hadrian. Carm. ap. Spart. Hadr. 25. blandus* a, um, adj. X. Of a smooth tongue, flattering, fondling, caressing (very freq., and class.): blanda es parum, Plaut. Cas. 3, 3, 21 ; id. Aul. 2, 2, 19 ; Ter. Hec. 5, 4, 24: uuum te puto minus blan- dum esse quam me, Cic. Att. 12, 3 : blan- dum amicum a vcro secernere, id. Lael. 25 (Alcibiades) affabilis, blandus, tempori- bus callidissime inserviens, Nep. Ale. 1, 3 : an blandiores alienis quam vestiis es- tis 1 Liv. 34, 2 ; Quint. 9, 4, 133 : id. ib. 11. 3, 72, et al.— b. Poet, constr. : („) c. Gen. : precum, Stat. Ach. 2, 237.— (/3) c. ^4cc. : genas vocemque, Stat. Th. 9, 155. — (y) c. Inf. : blandum et auritas fidibus canoris Ducere quercus, Hor. Od. 1, 12, 11; Stat. Th. 5, 456. 2. Trop. (mostly of things) : Flatter- ing, friendly, kind, pleasant, agreeable, enticing, alluring, charming (cf. biandi- or, no. 2 ; blanditia, no. 2) : blanda voce vocare, Enn. Ann. 1. 55 (in Cic. Div. 1, 20./!«.); so Catull. 64, 139: preces, Tib. 3, 6, 40 : Hor. Od. 4,1,8; A. P. 395 ; Ov. M. 10, C42 : querelae, Tib. 3, 4, 75 : lau- des, Virc. G. 3, 185 : verba, Ov. M. 2, 575; 6, 360 : dicta, id. ib. 3, 375; 9, 156: os. id. ib. 13. 555: pectus, Afran. in Non. 515. So voluptas, Lucr. 2, 966; 4, 1081 ; 1259; 5, 179 ; Cic. Tusc. 4, 3, 6 : amor, Lucr. 1, 20 : catulorum propa«o, id 4, 999 : ama- racini liquor, id. 2, 847 : tura, Tib. 3, 3, 2, manus, Hor. Od. 3, 23, 18 ; cf. Ov. M. 2, 691 : aquae, id. ib. 4, 344 : caudae, id. ib. 14, 258, et al. : otium consuetudine in d;es blandius, Liv. 23, 18: blandiores succi, Plin. 12, 1, 2 ; Suet. Tib. 27 : blandissima litcra, Bajae, Stat. 3, 5, 96; Pli». 9, 8, 9. — I). Of persons : nam et voluptates, blandisslmae dominae (the most alluring mistresses), majores partes animi a virtu- B L AT te detorqnent, Cic. Oft'. 2, 10, 37 : filiolus, Quint. 6, prooem. § 8. 3. Persuading to something by caress- ing : nunc expcriemur, nostrum uter sit blandior, Pluut. Cas. 2, 3, 56. Adv. : a. Ante-class, form : blanditer, Plant. As. 1, 3, 69 ; Pseud. 5, 2, 3 ; Titinn. in Non. 210. 6 (also 256, 15), and in Prise. p. 1010 P.— b. Class, form: blande: Plaut. Am. 1, 3, 9 : compellare hominem, id. Poen. 3. 3, 72 : alloqui, Ter. Ph. 2, 1, 22 : dicere, id. Ad. 5, 4, 24 ; cf. Quint. 12, 10. 71, and blande ae benedice, Plaut. As. 1, 3, 54 : rogfire, Cic. Rose. Com. 16, 49 : quaerere, Suet. Calig. 32 : lingua lambe- re, Lucr. 5, 1066 : colore fructus, to treat carefully, gently, Lucr. 5, 1368 (cf. blandi- wentum, no. 3) : flectere cardinem sonan- tem, softly, carefully, Quint. Decl. 1, 13, et nl. — Comp. : blandius petere, Cic. de Or. 1. 24, 112: ad aurem invocabat, Coel. in Quint. 4, 2, 124 : moderere fidem, Hor. Od. 1, 24, 13, et al.— Sup.: blandissime appellat hominem, Cic. Clu. 26, 72. — * c. blandum = blande : ridere, Petr. Sat. 127, 1. ^ t blapsig^OIUa, ae, f.=0)\a\pLyoviu, A procuring of abortion, a disease of bees when they do not breed, Plin. 11, 19, 20. * blasphemablliS» e, ailj. [blasphe- mo] That deserves reproach, execrable : Tert. Cult. Fern. 12. *blasphematlO, onis, f. [id.] A re- viling, reproach : Tert. Cult. Fern. 12. t blasphemia, ae, /. (*blasphe- Uliumi i'i "•> Prud. Psych. 715)=r/JAno- tllijpiu, A reviling, slander, calumny, blas- phemy (late Lat.), Hier. Ep. 62, no. 2 ; Aug. Verb. Dora. serm. 11 ; 14 ; 15, et al. t blasphemoj "re, v. a.=/3Xi;f<«u, To revile, reproach, blaspheme (in eccl. Lat.) : Christum, Prud. Apoth. 415 : no- men Domini, Tert. adv. Jud. 13 fin. blasphemus, «• um > a'Jj.=f]\dnn- pos, Reviling, defaming, blasphemous (late Lat.) : satelles, Prud. nricb. 1, 75 ; and subst., a reviler, blasphemer, Tert. Res. Cam. 26 ; Hier. Ep. 9 ; Vulg. Lev. 24, 14 (as transl. of the Hebr. bbp OH). QlateratUS, us, m. [blatero] A bab- bling, prating, chattering (post-class.) : Sid. Ep. 9, 11 fat. : canini, Marc. Cap. 9 fin. 1. blatero? av i, arum, 1. v. a. [kin- dred with liXdl, simple, stupid ; v. Fest. p. 28] 1. To talk idly or foolishly, to bab- ble, prate (mostly ante- and post-class.) : Pac. in Fulg. 561, 17 ; Afran. in Non. 78, 32 : illud memento, ne quid in primis blateres, id. ib. ; cf. Neuk. Fab. tog. p. 220 : desine blatcrare, Caecil. ib. 79, 2 : cum magno blateras clamore, furisque, *Hor. S. 2, 7, 35; Gell. 1, 15, 17: his et similibus blateratis, App. Met. 4, p. 153, 18 ; so id. Apol. p. 275, 8, et al,— 2. Of the natural tones of frogs, Sid. Ep. 2, 2 med. And of camels, ace. to Fest. 1. 1. 12. blaterO; onis, m. A babbler, prater : ace. to Gell. 1, 15 fin. blatiOj i>"e. v. a. [kindred with blate- ro, from /JAa(] To utter foolish-tldngs; to babble, prate (perh. only in Plaut.) : nugas Maris, Plant. Am. 2. 1, 79 ; so id. Cure. 3, 82, and Epid. 3, 1, 13 ; cf. Non. 44, 11 sq. blatta? ae, /. J. A fetid insect that shims the light, and is hostile to bees ; of several kinds ; the coclcroach, chafer, moth, etc., "Plin. 29, 6, 39; 11, 28, 34:" lucifu- ga, Virg. G. 4, 243 ("per noctem vagans," Serv.) ; cf. Col. 9. 7, 5 ; Pall. 1, 37, 4 ; Hor. S. 2, 3, 119 ; Mart. 14, 37 ; cf. Voss Virg. 1. 1. — On account of its mean appearance : aniore cecidi tamquam blatta in pelvim, Labor, in Non. 543, 27. — 2. "blatta SpiuGus aiuaroi" A clot of blood, Gloss. — Hence, 3. (Access, form blattea, Ven. Carm. 2, 3, 19) Purple (since this is simi- lar in color to flowing blood ; cf. Salmas. Vop. Aur. 46, and Plin. 9, 38, 62) (late Lat.) : purpura, quae blatta, vel oxyblat- ta, vel byacinthina dicitur. Cod. Theod. 4, 40, 1 : serica, ib. 10, 20, 18 : blattam Tyrus defert, Sid. Carm. 5, 48 ; Lampr. Elag. 33 ; Cassiod. Var. Ep. 1, 2. blattaria, ae, v. the foils:., no. 2. blattarius. a, um, adj. [blatta, ho. 1] Pertaining to the moth : balnea, i. e. dark bathing-rooms (so called from the hatred B O CC of the moth to the light), Sen. Ep. 86 ; cf. Plin. 11, 28, 34 ; and, 2. Subst.: blatta- ria, ae, /. (sc. herba) Moth-mullein, Ver- bascum Blattaria, L. ; Plin. 25, 9, 60. blattea, v. blatta, no. 3. blatteuS) a > um, adj. [blatta, no. 3] Purple-colored, purple : tunicae, Vop. Aur. 46 : funes, Eutr. 7, 9. * blattlfcr. era, erum, adj. [blatta, no. 3, -feroj Wearing purple, clothed in purple : senatus, Sid. Carm. Ep. 9, 16. BlaudeninS; a - um . adj. A native of the town Blaudus (IMnBiW, Strab.), in Phrygia Major .- Zeuxis, Cic. Q. Fr. 1, 2 2. tblechnon; >. «..=i8X?/xi'o»> A. kind of fern (fihx), Plin. 27, 9, 55. tblcchon> on i s > m.z= (i^fix^v, Wild pennyroyal, Plin. 20, 14, 55. Blemvae (erroneously Blemmyae, Plin. 5, 8, 8, § 44 and 46 ; Isid. Orig. 11, 3, 17 ; Sol. 3, 4), arum (also Blemyes, Avien. Descr. Orb. 329 ; and Bltmyi, orum, Prise. Perieg. 209, if it is not better to read here Blemyarum collibus), m„ Bheuvis, An Ethiopian people; Mel. 1, 4, 4; 8/».; Vop. Aur. 33; Prob. 17; Claud. Nil. 19 ; ace. to the fable, without head and eyes, and with the mouth in the breast, Mel. 8 fin. ; Plin. 1. 1. § 46 ; cf. Mann. Air. 1, p. 210 sq. ' blendlUS (in MSS. 'and edd. also blennius, corresponding more nearly to the Gr.), ii, m. (blendea, ae, f., Plin. 1 Ind. libr. 32, 32) = (&hws Opp'ian., (SiUvvos Athen., A poor kind of sea-fish, Plin. 32, 9, 32. tblennUS) i. m. — (S\Evvos, A block- head, dolt, simpleton .- stulti, stolidi, fatui, funai, bardi, blenni, buccones, Plaut. Bac. 5J -1,2; cf. Fest. p. 29. bliteus» a . um . adj. [blitum] Taste- less, insipid, silly, foolish, stupid, useless (ante-class.) : Plaut. True. 4, 4, 1 : belua, Laber. in Non.-gO, 26. i blitum. i. n - (blitus, i, m., Pall. Mart. 9/?!. : blitus seritur is written prob. from the corrupted or misunderstood blituse- ritur, or perh. the obscure blitus eritur of the MSS.) = /3AiVoi', A kitchen vegeta- ble, in itself tasteless, but used as a salad, orache, or spinach, Spinacia oleracea, L. ; Plaut. Ps. 3, 2, 26 : Var. in Non. 550, 15 ; " Pall. Mart. 4, 9 fin. ;': Fest. p. 28 ; Isid. Orig. 17, 10, 15. boa (another form bova, in the MSS. of PUny and Festus), ae, /. [bos] A kind of water serpent, which was supposed to suck cows, Plin. 8..14, 14 ; 30, 14, 47 ; Sol. 2 ; Fest. p. 25 (more correctly so called from its size).— 2. -A disease producing red pustules, the measles. Fr. rougeole : Plin. 24, 8, 35 : " boam id est rubentes papulas," id. 26, 11, 73, no. 2: "boas timum bubulum abolet : unde et nomen traxere," id. 28, 18, 75 ; Lucil. in Fest. s. v. tama, p. 155. — 3. " Crurum quoque tumor viae labore collectus bova appel- lator," Fest. p. 25 (the same author ex- plains, p. 274, with these words the dis- ease TAMA). boariUS) a, um, adj. [id.] Of or re- lating to neat cattle: forum, a cattle mark- et, an ox market (in the eighth district of the city, near the Circus Maximus) : Fest. p. 25. Ace. to Ov. F. 6, 478, so called from the large brazen statue of an ox placed there ; cf. Plin. 34, 3, 5 ; Tae. A. 12, 24 ; ace. to fable, because Hercules fed here the herd which he took from Cacus, Prop. 4, 9. 19 (cf. arvum, no. b. a) ; Liv. 33, 27 ; id. 21, 62,— Lappa boaria, A plant, not further known, Plin. 26, 11, 66, no. 4. • bdatus* us t tn. [boo] A loud crying, a bellowing or roaring : praeconis, App. M. 3, p. 130, 17. Boaulia, ae, v. Bauli. bobsequa, ae, v. bubsequa. IbocaS) v. box. Socchai'' aria (in MSS. also Bocchor, oris), to., A king of Mauritania at the time of the second Punic war, Liv. 29, 30. —Hence poet, for An African, in gen., Juv. 5, 90. BocchuS) i> ™- A king of Maurita- nia, father-in-law of Jugurtha, whom he gave up bound to Sulla., Sail. J. 19 ; 80 ; 81; 83; 97; 102 sq. ; 110; Veil. 2, 12; B O JI Flor. 3, 1, 15; Plin. 5, 2, 1 ; 8, 5, 5.-2. A plant, so called in honor of him : " Bthx- (ioravnt ciios" Hesych. ; Virg. Cul. 404. Bddotria, ae,/., Bofiipta, Ptol., A bay in Scotland on which the present Edin- burgh is situated, now Firth of Forth, Tac. Agr. 23 ; cf. Mann. Brit. p. 63 and 199. Eoebe. es, /., BuiSn, 1. A village in the Thessalian province Pelasgiotis, on the shore of Lake Boebeis, Ov. M. 7, 231.— 2. Whence, a. Lacus Boebeis (Bwftiis Mixvy, Horn. II. 2, 712), Lake Bocbcis, Plin. 4, 8, 15 : because in the neighborhood of Ossa ; Ossaea, Luc. 7, 176;"and because Minerva was said to have once bathed her i'eet in it (cf. Hesiod. Frnsm. 50, ed. Gottl. in Strab. 9, p. 640) : sanctae Boe- beidos undac, Prop. 2, 2, 11. — b. Boe- beius* a, um, adj., Bocbeian = Thessa- lian : proles, i. e. the Thessalian nymphs, Val. Fl. 3, 543.-3. = Boebeis, Lake Boe- beis, Liv. 31, 41. BoeotarcheS) ,ae, m„ BoihiTapxi<, One of the chiej magistrates hi Boeotia, the Boeolarch, Liv. 33, 27 ; 42, 43, et al. Eoeoda, ae, /.. Boita-fid, 1. Boeotia, a district of Greece proper, whose capital was Thebes, the birth-place of Bacchus and Hercules, Plin. 4, 7, 12 ; ace. to fable, so called either after Apollo's cow (Bore), Ov. M. 3, 13 ; or from Boeotus, the son of Neptune, ace. to Hyg. Fab. 186. Its inhabitants were noted for their stupid- ity, Cic. Fat. 4 ; Nep. Alcib. 11, 3 ; Epam. 5, 2 ; Hor. Ep. 2, 1. 244 ; Tert. de Anim. c. 20 ; cf. the Comm. upon Aelirtn. Var. H. 13, 25 ; Schol. Apoll. Bhod. Argon. 3, 1241. — Whence the adj.j. : a. Boe6- tlUS» a > uni > Bociirioc, Boeotian : Bacis, Cic. Div. 1, 18 : Haemon, Prop. 2, 8, 21 : moenia = Thebae, Ov. M. 3, 13: Tliyas, Val. Fl. 5, 80. In plnr. Boeotii, orum, m„ The Boeotians, Nep. Alcib. 11, 3, et saep. — b. Boeotus, a, um, BniwroS, Boeo- tian : tellus = Boeotia, Ov. M. 12, 9 : fiu- mina, Stat. Th. 7, 424 : urbes, id. ib. 4, 360 : duces, Luc. 3, 174 : Orion, Ov. F. 5, 493. — In plur. Boeoti. orum, to., The Boeo- tians, Liv. 33, 29 ; 42, 43, et al. : Boeo- tum = Boeotorum, Hor. Ep. 2, 1, 244. — C. BoedtlCUS; a i um. BoiwnKi;?, Boeo- tian: fr.umentum, Plin. 18, 7, 12, no. 2: cucumis, id. 19, 5, 23 : napus, id. ib. 25. — d. BoeotlSi idis;/, Baiwris = Boeotia, Mel. 2, 3, 4.-2. The wife of Hyas, and mother of the. Pleiades, Hyg. Astr. 2, 21. BdethiuS; ii> m - Anicius Manlius Torquatus Severinus, A distinguished philosopher and theologian of the post- classic period under Theodoric ; born about A.D. 470; beheaded in prison (A.D. 524), where he composed his most dis- tinguished work : De consolatione phi- losophiae libri V. ; cf. Bahr's Lit. Gesch p. 484 sq. t boethllS» i> m - = ffovOoS, The aid or assistant of a scribe (pure Lat. adjutor) : Cod. Valent. 10, 69, 4.-2. Boethus, nom. P r - a. ^ distiyiguished sculptor and gra- ver in silver, Cic. Verr. 2, 4, 14 ; Plin. 33, 55. — b. ^ Stoic philosopher, Cic. Div. 1, 8 ; 2, 21. BoSTIld ( m MSS. also Boms ; cf. Oud. Hirt. Bell. Alex. 62), udis, m. A king of Mauritania, Hirt. Bell. Alex. 59 and 62. Hence Bogfudiana Mauretania, thai was ruled bfBogud, Plin. 5, 2, 1, § 19. Bohemi) v - Boji. Boja, ae, v. Boji. bdjae? arum,/, [bos] A collar for the neck, uXoi'C (orig. of leather; hence the name ; but later of wood or iron) : Fest. p. 29; Isid. Orig. 5, 27, 12 : "boja k^ows." Gloss. Vet. : pedicae bojae, Plaut. Asin. 3, 2, 5 : attrita bojis colla, Prud. Psych, praef. 34. For bojam terere, v. Boji,/?;. Boicus ag°er, v - Boji. Bojemi °' Bchemi, v. Boji. Bdli* orum, m., Boioi Polyb., B6'iot Strab., A people in Gallia Lugdunensie, now the Bourbonnais, Depart, de l'Allier, Caes. B. G. 1, 5 ; 25 ; 28 ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Rupert. Tac. G. 28. Their chief town (*or, ace. to others, their country) was Boja» ae, /., Caes. B. G. 7, 14.— A part of ffie Boji went to Upper Italy, and oi ' cupied the region of the present Parma and Modena, Plin. 3, 17, 21. Hence "Bo 205 B O MB icus ager dicitur, qui fuit Bojorum Gallo- rum. Is autem est in Gallia citra Alpes, quae togata dicitur, Fest. p. 30. In Ger- many they also established themselves, and were called there Bojemi or Bo- hoitli (* Boihcmi). the present Bohe- mians, Tac. G. 28. — in the sing. Boja, ae, /., A woman of the Boji, in a pun with boja, the sing, of bojae, arum : Bojus est, Bojam terit (sensu obseoeno, quasi sub- jungit ; v. tero), Plaut. Capt. 4, 2, 108 Lind. Sola; ae ( m Liv. 4, 49 : Bolae, arum), /., BujA«, A very ancient town of the Aequi, in Latium, Virg. A. 6, 776.— Whence B6- lamiS; *>> « m > adj., Of or pertaining to Bola: ager, Liv. 4, 49. 'And Bolani, orum, m., The inhabitants of Bola, Liv. 1. 1 Plin. 3, 5, 9, § 69. t bolblton> '. n. = (S6\6iTov, The dung of cattle. Win. 28, 17, 68. bdletai'l&j mm (post-class, in sing, lioletar, Apic. 2, 1 ; 5, 2 ; 8, 7 ; Treb. Claud. 17 ; ct'. altaria) n. [boletus] A ves- sel for mushrooms, Mart. 14, 101. Hence, 2. In gen., A vessel for cooking- and eat- ing in, Apic. 1. 1. t boletus- i. m. = 0a\iTni, The best kind of mushrooms, Plin. 22, 22, 46; Plaut. Cure. 5, 2, 14 ; Mart. 1, 21 ; 14, 101 ; Juv. 14, 8 ; much loved by the Romans, Mart. 3, 60 ; 13, 43. The Emperor Claudius is said to 1 have been poisoned with them, Plin. 1. 1. ; Tac. A. 12, 67 ; Suet. Claud. 44 ; Juv. 5, 147. ' boiis; idis, / = /?oAi's (a missile, an arrow), A Jiery meteor of the form of an arrow, Plin. 2, 26, 25. t boiltCS; ae > ™. = |8, v. bombus. tboinbiOj ire, (Jn/iSw, To buzz, hum, Vet. Gloss. tbombltatlO, onis, /. The buzzing of bees : est sonus apium ab ipso sonitu dictus : tit mucitus bourn, hinnitus cquo- rum, Fest. p. 25. * bombltator, oris, m. [bombito] = apis, Marc. Cnpell. 9 fin. bombltOi nre i "■ n - [onomatop. like the Gr. /Jo/j6Vj] To buzz, hum ; of bees (cf. bombio, bombitatio, bombus) : Auct. Carm. Phil. 36. Bombomachidcs, ae, m. A name formed in ridicule of a boasting soldier, from bombus = (Soufios and uaxouat, Plaut. Mil. 1, 1, 14. 206 B O NI tbombuS; ii*».= ffouSos [onomatop.] A hollow, deep sound, a humming, buzzing (of bees ; of a horn ; of the clapping of hands) : si (apes) intus faciunt bombum, Var. R. R. 3, 16, 32 ; * Lucr. 4, 546 : rau- cisonos efrlabant cormia bombos, * Catull. 64. 263 Sillig. N. cr. ; Pere. 1, 99 ; Marc. Cap. 2, p. 34 : qui plausuum genera con- discerent (bombos et imbrices et tcstas vo- cabant), Suet. Ner. 20 Casaub. bombycmUS, a, urn. adj. [bombyx] Of silk, silken : vestis, Plin. 11, 22, 26 : panniculus, Juv. 6, 258 : taenia, Mart. 14, 24. — Subst. bombycina, orum, n., Silk garments : Mart. 11, 50, 5 ; id. ib. 8, 68, 7. — And bombycinum, i, n., A silk texture or web : Isid. Orig. 19, 22, 13. tbombyciae asuniines=liouSv- ktas KaXuuos (Theophr. H. P. 4, 12), The reed suitable for flutes. $6u6v\ (v. Passow in h. v. no. 2), Plin. 16, 36, 66. . t bcmbyllUSi ". m.^ [So/jSv^coS, The silk-worm in its chrysalis state, Plin. 11, 22, 26. t bombyx, y«s, '«■ (f. Plin. ll, 23, 27; Tert. Pall. 3) = /Jo>6u?. X. The silk-worm, " Plin. 11, 2a, 25 so. ;'' Mart. 8, 33, 16 ; Serv. Virg. G. 2, 121 ; Isid. Orig. 12, 5, 8 ; 19, 27, 5. Hence, 2. Me ton. : That which is made of silk, a silken garment, silk : Ara- bius, Arabian, since in Arabia the best is woven, Prop. 2, 3, 15 : Assyria bombyx, Plin. 11. 23, 27.— And, 3. In gen., for Any fine fibre, e. g. cotton : Plin. 19, 1, 2, no. 3. Somiicar. axis, m. X. A Carthagin- ian general, cotemporary with Agathocles, Just. 22, 7. — 2. A companion of Jugur- tha, afterward guilty of rebellion, and put to death by him. Sail. J. 35; 61; 62; 70; 72. t bdniOHlCae. arum, m.=nrj(jfior£i- Kai, The Lacedemonian youth who allowed themselves to be whipped at the altar of Ar- temis Orlhia upon a wager, in order to gain the honor of firmness, Hyg. Fab. 261 ; Serv. Virg. A. 2, 116. Bona Sea> v - bonus, no. 6. i bdnasilS. i. m. = fi6vnat,s, A species of ox in Paeonia, with the hair of a horse, and with horns unfit for fighting; hence saving itself by liisht, Plin. 8, 15, 16 ; Sol. 40 ; cf. Aristot. H."A. 9, 45. j bdnifacies. Ev-pommoS, A hand- some face, Gloss. Gr. Lat. -! bonif atUSj Etl/ioipoj, Lucky, fortu- nate, Gloss. Gr. Lat. i bdmmoiis-! K.a\drpo-os, Well-man- nered, Gloss. Gr. Lat. bdllltaSi atis, /. [bonus] The good quality of a thing, goodness, excellence (cf. Herz. Caes. B. G. 1, 28) (class., but for the most part only in prose). 1. Of material objects : bonitas prae- diorum, Cic. Rose. Am. 7 fin. : agrorum, id. Agr. 2, 16, 42 ; Caes. B. G. 1, 28 : soli, Quint. 2, 19, 2: aquae, Phaedr. 4, 9, 8: vini, Plin. 14, 4, 6 : arboris, id. 13, 9, 17 : gemmarum, id. 37, 8, 37, et al. : vocis, Cic. Or. 18, 59 : verborum, id. ib. 49, 164 : liaturae, id. Off. 1, 32 fin. : mutuum ea- dem bonitate solvatur qua datum est, Pomp. Dig. 12, 1, 3. 2. Of abstract objects : ingenii, Cic. Off. 3, 3, 14. Esp. freq., b. Of character : Good, honest, or friendly, agreeable con- duct ; goodness, virtue, integrity, friendli- ness, kindness, benevolence: Cic. Agr. 3, 3 fin. : rustici quum (idem alicujus boni- tatemque laudant, dignuni esse dicunt, quicum in tenebris mices, id. Off. 3, 19, 77: quae tuae fidei, justitiae bonitatique commendo, id. Fam. 13, 4, 3 , so id. N. D. 3, 30 fin. : perpetua naturalis bonitas (kind-heartedness, benevolence), quae nul- lis casibus neque agitur, neque minuitur, Nep. Att. 9, 1 ■ earn potestatem bonitate retinebat, integrity, integritate animi, id. Milt. 8, 3 ; so id. Timol. 5, 1 : te oro per mei te erga bonitatem patris, Plaut. Capt. 2, 1, 54 ; so Cic. N. D. 2, 23, 60 : bonitas et beneficentia, Cic. N. D. 1, 43 fin. ; so id. N. D. 3, 34, 84 : homo liberalis et dissolu- tus et bonitate afHuens, id. Rose. Com. 10 : bonitas, humanitas, misericordia, Quint. 6, 1, 22 ; Tac. H. 1, 52.— In particular, a desig. for parental love, tenderness: facit parcntes bonitas, non necessitas, Phaedr. 3, 15, 18. And in later Lat., filial love= pietas ; hence, in Cic. Top. 22 fin., after B ONU the words of Cic., erga parentes pietas, the gloss, "vulgo autem bonitas.'' Bonna? i)e > /■ The city Bonn, on the Rhine, Tac. H. 4, 19; 25; 70; 77; 5, 22. Whence BonnensiSi e, adj., Of Bonn: castra, Tac. H. 4, 20; 62: proelium. id. ib. 20. Bdnonia; ae > /•■ Bovwvia, X. 77« town of Bologna, in Gallia Cisalpma, in, the neighborhood of Mutina, a Roman col- ony, founded A.U.C. 563, Liv. 37, 57; Mel. 2, 4, 2 ; previously a Tuscan town, called Felsina, Plin. 3, 15, 20 ; Interpr. ap. Serv. Virg. A. 10, 198; Liv. 33, 37; cf. Mann. Ital. 1, p. 226 sq. ; Mull. Etrusk. 1, p. 132 sq., 2, p. 275.— Whence Bdnoiuensis, e, adj., Of or pertaining to Bononia: amnis Rh'enus, Plin. 16, 36, 65. So C. Rusticellus Bononiensis, of Bononia, Cic. Brut. 46. — 2. ^ fortress in Pannonia (*now Banostor), Amm. 21, 9; 31, 11; Itin. Anton. ; cf. Mann. Germ. p. 670. — 3, A town in Gallia Belgica, earlier called Gessoriacum, now Boulogne, Tab. Peu- ting. ; cf. Mann. Gall. p. 186. bonum? i> "•> v - bonus, no. 1, e, and no. 2, c. bdnuS; a, um, adj. (old form duonus, like duelfum, Duellona, duis = bellum, Bellona, bis, Fest. p. 51 ; cf. the letter B : quamvis induitium duonum negumate, i. c. quamvis initium bonum sit negate, Carm. Cn. Marci vatis in Fest. s. v. negu- mate, p. 177 ; cf. Herm. Doctr. Metr. p. 614 : Liv. Andron. in Fest. s. v. toppeb, p. 270; cf. Herm. 1. 1. p. 625. — From a form not in use, benus (comparable with hemo = homo, and apeleo = apollo, just as bellus=:benulu3), is derived the adv. bene. — Comp. melior and the ancient form MELTOM = mel:orem, Fest. p. 91; cf. Comm. p. OS.— Sup. optime) Good, beautiful, pleasant, fit, suitable, right ; the most gen. designation of every kind of physical, mental, or moral excellence, opp. to mains, bad ; hence very freq. in every per. and in every species of com- position. I. Physical: acdes, Plaut. Most. 1, 2, 26 : ager, Ter. Heaut. 1, 1, 12 : aquae, healthful, wholesome, harmless, opp. to wine, Prop. 2, 33, 28 : aetas, i. e. youth, Cic. Sen. 14 : cervix, delicate, beautiful, Suet. Calig. 33 : coelum, healthful, pure air, Cato R. R, 1, 2 : color, Lucr. 2, 118 ; Ov. Am. 2, 7, 9 : eanor cygni, clamor gruum, Lucr. 4, 182 and 911: cocna, Catull. 13. 3 : forma, beautiful, Ter. Heaut. 3, 2, 13 ; Hor. S. 2, 7, 52 : fruges, Catull. 34. 19 : iter, Hor. A. P. 68 : lucrum, Plaut. Am. prol. 6 : numi, opp. to adulterinis, genuine, like our good silver, etc., for pure, unadulterated, Cic. Off. 2, 23, 91 : oculi, Prop. 2, 28, 12 : pons, Catull. 17, 5 : succus. Hor. S. 2, 4, 13 : tempestas, Cic. Q. Fr. 2, 2 fin. : vina, Hor. Ep. 2, 1, 34 : valetudo, Lucr. 3, 103 ; Quint. 10, 3. 26 ; 11, 2, 35, et saep. ; v. valetudo : vox, Quint. 11, 3, 13 : vultus, Ov. M. 8, 679, et saep. — Hence, b. Lflte our phrases : a good half mile, a good mile, etc., with substt. which designate magnitude or number, to enhance their signif. (hence sometimes connected with magnus), Large, considerable : bona pars sermo- nis, Cic. de Or. 2, 3 /hi. ; so Lucr. 6, 1248 ; Hor. S. 1, 1, 61 ; 6d. 4, 2, 46 ; A. P. 297 ; Ov. Pont. 1, 8, 74 : bona librorum Copia, Hor. Ep. 1, 18, 109 ; so Ov. M,0, 88 : bo- nam magnamque partem ad te attulit, Ter. Eun. 1, 2, 43 ; so Lucr. 5, 1024,— c . For Wealthy, rich (of persons, prob. only in conversational and epistolary style) : est miserorum, ut malevolentes sint at- que invideant bonis (*the rich), Plnut. Capt. 3, 4, 51 : boni homines atque ditcs, id. Cure. 4, 1, 14 : video bonorum, id est Iautorum et locupletium, urbem refer- tam fore, Cic. Att. 8, 1, 3 ; ib. 9, 12, 3.— Hence, d. Res bonae, (a) Prosperous con- dition, good fortune : bonis tuis rebus meas res irrides malas, Plaut. Trin. 2, 4, 45 ; Cic. Att. 12, 21, 4 ; Hor. Od. 2, 3, 2 ; Sat. 2, 6, 110. — In sing. : in re bona, Laber. in Gell. 10, nfin.-(jj) As in Gr. ™ aynfla, Costly food, delicacies, tit-bits: ignorantia bonarum rerum, Nep. Ages. 8, 5 Breml and Dahne. — e. Esp. freq. subst. bona, orum, n., Gifts of fortune, wealth, riches, B ONU property, goods, fortune : Cic. Par. 1, 1 ; Ulp. Dig. 50, 15, 49 ; cf. Scaev. ib. 33, 2, 37 : bona multa bene parta, Plaut. Trin. 2, 2, 71 : bona edere, i. e. consumere, id. True. 4, 2, 29 : patria qui abligurierat bona, Ter. Eun. 2, 2, 4 : ad incertum re- vocari bona, fortunas, possessiones om- nium, Cic. Caec. 13, 38 : bona vendere atque in publicum redigere, Liv. 4, 15 ; so bona petita in fiscum, Tac. A. 2, 48 ; cf. also Liv. 2, 14 : bona paterna, Quint. 3, 11, 13 : curationem bonorum, id. ib. 11, 1, 58 ; id. ib. 3, 6, 47 : cedendum bonis, id. ib. 6. 1, 19. — Hence esse in bonis, to be in possession of a thing, to possess it: est bodie in bonis, Cic. Fam. 13, 30. Of sim- ilar signif. habere in bonis : Ulp. Dig. 27, 10, 10.— On the other hand : esse in bonis alicujus, in the Lat of the jurists : to be in possession of a person, to belong to him : Gaj. Dig. 1, 8, 1 ; Paul. ib. 40, 12, 38, J 2. 2. Mental and moral : Good, Jit, able, excellent, skillful, noble, virtuous, upright, Itcnest, etc. : auctor, Cic. Att. 12, 5 ; Quint 10, 1, 74 : advocatus, id. 5, 13, 10 : alter- cator, id. 6, 3, 10 : defensor, id. 5, 13, 3 : dux, id. 12, 1, 43 ; 5, 10, 48 : dadiator, Ov. Tr. 4, 6, 33 : poeta, Cic. de Or. 2, 46 fin. : animus, calm, clear, Plaut. Ps. 1, 5, 37 ; so bono animo esse, to be of good courage, Plaut. As. 3, 3, 48 ; Ter. Eun. 1, 2. 4 ; Caes. B. G. 1, 6 ; Liv. 2«, 43 ; Quint 7, 4, 15 ; Ov. M. 9, 432 ; cf. bonum habitote ani- mum, Sail. J. 85, 45, and ut bonum ani- mum haberet, Liv. 8, 32 : ars, artes, Quint. 12, 1, 7 ; 41 ; Tac. A. 6, 46 : compositio, Quint. 9, 4, 142 : indoles, id. 1, 2, 5 : ora- tio, id. 6, 1, 7 : verba, id. 10, 2, 13 : dicta :=facete dicta, witticisms, bons mots, Cic. de Or. 2, 54, et saep. — Bonus vir, corre- sponding to the Gr. k«A6j KaynOoS, com- prehending all the excellent qualities of an honorable and good man : ''quid dicam bonos, perspicuum est : omnibus enim virtutibus instructos et ornatos turn sa- pientes, turn viros bonos dicimus," Cic. Tusc. 5, 10 : qui non ipso honesto move- mur, ut boni viri simus, sed utilitate ali- qua atque fructu. callidi sumus, non boni. id. Leg. 1, 14. 41 ; id. ib. 18, et saep. Also abs. boni (-'the good, the virtuous, etc.) : ut bonos boni diligant asciscantque sibi, Cic. Lael. 14, 50 : proprium est boni recte facere, Quint 5, 10, 64 : bonorum atque sapientium, id. 3, 8, 2 : oderunt peccare boni virtutis amore, Hor. Ep. 1, 16, 52, et saep. So mulier, modest, virtuous, Plaut. Merc. 3, 1, 16. — With more particular re- gard to the Roman virtus, bonus is often = fortis, opp. to ignavus. brace, gallant, active (so esp. freq. in Sail.) : boni atque ignavi, Sail. J. 57 fin. ; id. ib. 53 fin. : nam gloriam. houorem, imperium bonus icrna- vus aeque sibi exoptant id. Cat 11, 2 : optumus quisque. id. Jug. 92 jm. — Or in reference to position in the state by birth or rank (cf. our phrase : of good family), of high rank, honorable birth, noble ori- gin : bono genere nnta, Plaut. Pers. 4, 4, 93 ; Ter. Ph. 1, 2, G5 : bonis viris quid ju- ris reliquit tribunatus C. Gracchi ? Cic. Leg. 3, 9 : adhibenda est igitur quacdam reverentia adversus homines, et optimi cujusque et reliquorum, Cic. Oif. 1, 28, 99. Hence optimi sometimes = optima- tes : mihi nihil umquam populare pla- cuit, eamque optimam r.°mpublicam esse duco quae sit in potestatem optimo- rum, Cic. Leg. 3, 17 ; cf. optimates. — 1). Bona venia or cum bona venia. a form of speech =: pace tua, vestra, With your good leave or permission : abs te hoc bona venia expeto, Ter. Ph. 2, 3, 31 Ruhnk. : cum bona venia audiatis id quod invitus dicam, Liv. 29, 17 : cum pace hoc vestra et cum bona venia dixerim, Arn. adv. Gent 1, p. 5 ; cf. Drak. Liv. 3, 19, 7, and 7,41,3. — c. Subst bonum, i, or, inplur., bona, orum, n., A (moral) good or bless- ing, a gift, valuable possession, prosperity, happiness (cf. above, no. 1, e) : tria gene- ra bonorum, maxima animi, secunda cor- poris, externa tertia, Cic. Tusc. 5, 30 : bona animi et corporis, id. Acad. 1, 5 : qui audire de summo bono (concerning the highest good) potissimum velit : sum- mum autem bonum si ignoretur, vivendi rationem ignorari necesse est, id. Fin. 5, 6 ; cf. id. 5, 28, et aL : amicitia haud scio B ONU an, excepta sapientia, nihil quicquara me- lius (no greater good) homini sit a diis immortalibus datum, id. Laei. 6 : bonum mentis est virtus, Cic. Tusc. 5, 23 ; so Quint. 5, 14, 21 ; id. 7, 4, 12 : eloquentiae bonis male uti, id. Prooem. § 13 : bona ingenii studiique corrumpant id. ib. 27 : i bona pacis, Tac. H. 3, 81 : bona foeeundi- ; tatis, Pall. 1. 7, 1, et saep. 3. In reference to an object : bonus alicui, in aliquem or abs. : Favorable, pro- pitious, kind: vicinis bonus esto, Cato R. R. 4 : eo velim uti possem tam bono in me, quam Curione, Cic. Att. 10, 8 fin. : ' sis bonus o felixque tuis, Virg. E. 5, 65 : j vos o Manes este boni, id. Aen. 12, 647 : 1 bonus atque beniguus, Hor. S. 1. 2, 51: ; des bonus veniain, id. ib. 2, 4. 5 ; id. Od. 4, 2, 38. — So bona verba, in the lang. of religion : Words of good omen, favorable significance : dicamus bona verba, Tib. 2, 2, 1 Broukh. And transf. from this sphere into common life : bona verba quaeso, Ter. Andr. 1, 2, 33. ("Hie in tl- pavciq est tvtyiiuicuds, quasi dicat: meli- ora lbquere, rogo te," Don. ; cf. also Ruhnk. in h. 1.) — Hence An appellation of Jupiter: Juppiter optimus maximus ; and the very frequent formula in commenc- ing any business : quod bonum faustum felix, fortunatumque sit. for which also : quod bonum atque fortunatum sit, Plaut ! Cas. 2, 6, 30. 4. Bonus ad aliquid or alicui, Good for I something, i. e.fit. suitable, proper, appro- ! priate, serviceable : terra cujusmodi sit ' refert, et ad quam rem bona aut non bo- i na sit, Var. R. R. 1, 9. 1 : eampi militi ■ Romano ad proelium boni, Tac. A. 2, 14 : at myrtus validis hastilibus et bona bello | cornus, Virg. G. 2, 447 : (mons) pecori bonus alendo, Liv. 29, 31. — Hence bonum : est = prodest, Cato R. R. 157, 7. And subst. bonum = commodum. Utility, j profit, good .- publicum, the public weal, ■ public advantage. Sail. C. 38 ; so Liv. 9, 38 ; 34, 5 ; Plin. H. N. prooem. fin. ; Plaut. I Most. 2, 1, 23. So bono esse alicui : To be of service to one, to profit him : accusant ii. quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit, Cic. Rose. Am. 5 : bono fuisse Ro- ; manis adventum eorum constabat, Liv. 7, 12. Hence : cui bono fuerit (*for whose I advantage it was), an expression of L. J Cassius Pedianus. in judicial proceedings [ in reference to a murder that had been : perpetrated ; cf. Cic. Rose. Am. 30, 84 ; 1 Mil. 12 ; Phil. 2, 14 ; cf. Ascon. Cic. Mil. i 12 (in Prise, p. 1203 P. abbreviated : cui i bono). 5. Bone, in addresses : 3. In a friendly manner : dux bone, Hor. Od. 4, 5, 5 ; 37 : O bone { : 'my good fellow), id. Sat 2, 3, I 31 ; 6, 51 : bone, id. ib. 2, 6, 95 ; Ep. 2, 2, I 37 : boni. id. Sat. 2, 2, 1. — {j. In an iron- ! ical manner : bone serve salve, Plaut. 1 Bac. 4, 6. 6 : so bone vir, id. Cure. 5, 2, j 12 j Pseud. 4, 7, 46 ; Pers. 5, 2, 11 ; Ter. Andr. 3, 5, 10 : quid ais. bone custos de- fensorque provinciae ? Cic. Verr. 2, 5, 6 ; so Stat Th. 2, 460 ; SiL 2, 240 Drak. 6. BonaDea, The goddess of chastity ; j honored by the Roman women, whose temple it was unlawful for a man to en- J ter, Macr. Sat 1, 12 ; Lact 1, 22 ; but aft- , erward, when morals had degenerated, j it became a place of the grossest licen- tiousness, Juv. 2, 84 sq. ; 6, 314 sq. ; 335 sq. — Whence bene. adv. (camp, melius, sup. optime) Well, beautifully, ably, rightly, honorably, favorably, prosperously, etc., ace. to the signif. of the adj. designating every kind of physical or intellectual and moral ex- cellence : villa bona beneque aedificata, Cic. Off. 3, 13, 55 : ager bene cultus, id. de Sen. 16, -57 : curare aetatem suam, to live well, pleasantly, enjot/ the pleasures of life. Plaut. Ps. 4, 7, 34 ; so'Hor. Ep. 1, 4, 15 ; also habere, Plaut. Aul. 2, 8. 2 ; Mil. 3, 1. 130 : coenare. Catull. 13, 1, 7 ; Hor. Ep. 1, 6, 56 : habitare, well, elegantly, Nep. Att. 13, 1, et al. : olens, Virg. E. 2, 48, et al. : monere, Ter. Andr. 2, 2, 36 : praeci- pere. id. Ad. 3, 3, 80 ; Lucil. in Non. 372, 7 : canere melius, Virg. E. 9, 67 ; Quint 10, 1, 91 : discere causam, id. 12, 8, 4 : (" promittere, Cic., or polliceri. Sail., to promise largely : praebere vestem, to fur - B ONU nish abundantly :) dissimulare amorem, i. e. docte, callide, Ter. Andr. 1, 1, 105 Ruhnk. : nosse aliquem, Hor. Ep. 1, 18, 1 ; Sat. 1, 9, 22 : nosse causam, Quint. 12, 9, 19 : pyonunciare, id. ib. 11, 3, 12 : respondere interrogationibus, id. ib. 5, 7, 28 ; 6, 3, 81 : melius persuadere aliis, id. ib. 12, 1. 29 : optime scribi ceris, id. ib. 10, 3, 3 : Jovem Phidias optime fecit, id. ib. 2, 3, 6, et al. : bene pudiceque asservatur lingua, Plaut Am. 1, 1, 193, et al. 2. Particular phrases : a. Bene dice- re, (a) To speak well, sensibly, correctly : bene et sapienter dixti dudum, Ter. Ad. 5, 8, 30 : planius ac melius dicere aliquid, Hor. Ep. 1, 2, 4 : qui optime dicunt i. e. the most eloquent, Cic. de Or. I, 26, 119: optime dicta, Quint 10, 1, 19.— (ji) To use words of good omen, tvtpnueiv : heia ! benedicite, ite intro cito, valete, Plaut Asin. 3, 3, 155.— (y) Alicui, to speak well of any one, to commend ; v. benedico. — |j. Bene facere, (u) To do or make something well, rightly, to do well in something : vel non facere, quod non optime possis, vel facere, quod non pessime facias, Cic. de Or. 2, 20, 86 ; Plaut. Am. 1, 1, 196 : quod- que me non posse melius facere credidi, Afran. in Macr. Sat. 6, 1 : bene fecit A. Silius. qui transegerit Cic. Att 12, 24 : bene factum te atlvenisse, it is well that you have come, a form of salutation, Ter. Hec. 3, 5, 6 ; cf. id. ib. 5, 4, 17 ; Phorm. 2, 1, 25. — Q3) In medical lang. : bene fa- cere, to be of good (medicinal) effect, of use, to do good : id bene faciet, ct alvum bonam faciet, Cato R. R. 157, 6 : ad capi- tis dolorem bene facit serpyllum, Scrib. Compos. 1 ; so id. 5 ; 9 ; 13 ; 41 sq. — (y) Bene facis, bene fecisti, bene factum, etc., a formula for expressing gratitude or joy, in conversational lang. : Very well, excel- lent, well done, I am greatly obliged: Ph. Faciendum est quod vis. Th. Merito amo te. Ph. Bene facis, Ter. Eun. 1. 2. 106 ( ,; in consuetudinem venit, Bene facis et Bene fecisti, non judicantis esse, sed gratias agentis," Don.) ; so id. Ad. 5, 8. 22: bene fecisti, in*atiambabeoraaximam, id. Eun. 5, 8, 61 ;" Liv. 6, 18 ; Plaut. Most 3, 2, 129 ; cf. bene vocas, I give yon many thanks, you are very polite, Plaut. Men. 2, 3, 36 : bene hercle factum et gaudeo, id. Merc. 2, 2, 27 : O factum bene I beasti, Ter. Andr. 1, 1, 78.— (0) Bene facere ali- cui, to do one a favor : v. benefacio. — c. Bene esse, (.1) alicui, to be well with one, to go well with, be fortunate for : (ego de- os) non curare opinor quid agat huma- num genus, nam si curent bene bonis sit male malis. quod nunc abest. Enn. in Cic. N. D. 3, 32 ; Div. 2, 50 : Plaut Cure. 4, 2, 31 ; id. Pseud. 4. 7. 36 ; so id. Trin. 2, 2, 71 ; True. 4. 2, 31 ; cf. also Capt 4, 2, 70; Bacch. 1, 1, 51 ; Most. 3, 2, 1 ; Pers. 5, 2, 69 ; True. 2, 4, 92 : nemini nimiura bene est, Afran. in Charis. p. 185 P. : minore nusquam bene fui dispendio, id. Men. 3, 2, 20 ; so id. True. 4, 2, 28 : jurat bene solis esse maritis, Hor. Ep. 1, 1, 88. Abs.: patria est, ubicumque est bene, Pac. in Cic. Tusc. 5, 37, 108 (*and c. abl. rei; ali- qua re bene esse alicui, to be well with one in respect of something, to treat one's self to : Plaut Cas. 2, 3, 37"; Hor. S. 2, 2, 120). — Hence (jS) bene est or bene habet, bene agitur, it is well, it goes well, all is pros- perous,! desire nothing more. So freq. at the commencement of letters : si vales, bene est ego valeo : quum salvus venis meliusque est gratulor dis, Afran. in Prise, p. 804 P.: bene hoc habet; age nunc jam, etc., this is well, Plaut. Epid. 5, 2, 31: optume habet (''nothing can be better), id. Pseud. 4, 1, 25 : bene habent tibi principia, 2. e. succedunt Ter. Ph. 2, 3, 82 : bene habet : jacta sunt fundamen- ta defensionis, Cic. Mur. 6 fin. ; so Liv. 8, 6 ; 9 ; Juv. 10, 72 ; Stat. Th. 11, 557 ; bene agitur pro noxia, Plaut. Mil. 5, 23 ; atque etiam bene dicat secum esse actum, Ter. Ad. 2, 2, 2 : inter bonos bene agier, an old formula in Cic. Off. 3, 15, 61 ; cf. ago, no. III., 1, c— d. Bene emere (cf. in French, a bon marche), well, i. e. cheap, and bene vendere, well, i. e. to sell high, d,:ar : Plaut. Pers. 4, 4, 33 : quo melius emptum sciatis, Cic. in Suet Caes. 50 fin. : Plaut Cure. 4, 2, 34. 207 BORE 3. With adjectives or adverbs, like the Fr. bien, to enhance the idea ex- pressed by them : Very, right, extremely (class.) : a. With adj. (standing regularly before them ; only by poet, license sepa- rated from or after them ; v. the follg.) : foedus feri bene flrmum, Enn. in Porphyr. Hor. Od. 3, 24, 50: bene morigerus, Plaut. Capt. 5, 2, 13 : bene munita templa, Lucr. 2, 7 : bene robustus, Cic. Div. in Caecil. 15, 48 ; so id. Cat. 2, 10, 22 ; de Or. 2, 88, 361 : Fin. 2, 29, 94 ; Acad. 2, 7, 21 ; Mil. 34, 93: pectus bene fidum, Hor. Od. 2, 12, 15 : bene notus, id. Ep. 1, 6, 25 : pro bene sano, id. Sat. 1, 3, 61 ; id. ib. 1, 9, 44 : bene magna caterva, Cic. Mur. 33 fin. ; Hirt. Bell. Hisp. 4 ; bene multi. Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 4 ; Ov. H. 15, 67 ; Trist. 1, 7, 15 : bene tempestate serena, Enn. in Cic. Div. 2, 39, 82 : pleno bene lumine, Lucr. 5, 706. (Cic. Phil. 6, 7, 18, is, with MSS. and old edd., to be read : Senatum sua sponte bene (irmum.) — b. With advv. or adv. phrases: bene saepe li- benter, Enn. Ann. 7, 95 (in Gell. 12. 4, 4) : bene penitus, Cic. Verr. 2, 2, 70 Zumpt. : bene longe, Flirt. Bell. Hisp. 25.— Of time: bene mane haec scripsi, Cic. Att. 4, 9 fin. ; so id. ib. 10, 16 : si ad te bene ante lucem venisset, id. de Or. 2, 64, 259 : bene diu (Fr. bien long temps), Suet. Vita Juv. — In Ovid, in connection with non = vix; hence al- so, vix bene : jam cinis est, et de tarn magno restat Achille Nescio quid, par- vam quod non bene compleat urnam, Ov. M. 12, 616 : vix bene desieram, retulit ilia mihi, id. Fast. 5, 278; cf. Hand Turs. II., p. 3 sq. 4, Ellipt. : Quint. 10, 1, 56; id. 10, 3, 25; id. 10, 2, 24 ; 3, 8, 25; 9, 4, 107: optimeque in Verrem Cicero (* sc. dicit), si pater ipse, etc.. id. 6, 1, 3 ; so ib. 9, 2, 91 ; 9, 4, 23. So, b. As an exclamation of approbation, applause (* Good '. excel- lent .' bravo .') :" " quare bene et praeclare, quamvis nobis saepe dicatur ; belle et fes- tive, nimium saepe nolo. Quamquam ilia ipsa exclamatio 'non. potest melius' sit ve- lim crcbra," etc., Cic. de Or. 3, 26. — And, C With Ace. or Bat, : Health to yon! your health, etc. : bene vos, bene nosj- be- ne te, bene me, bene nostmm etiam Ste- phanium, Plaut, Stich. 5, 4, 27 ; Tib. 2, 1, 31 : bene te pater, optime Caesar, Drcite, Ov. F. 2. 637 : bene mihi, bene vobis, be- ne amicae meae, Plaut. Pers. 5, 1, 20 ; cf. Heins. Ov. A. A. 1, C01 ; Hand. Turs. 1. 1. bdnUSCula, orum, n. dim. [bonus] Small possessions, a little estate (post- class.) : de bonusculis avitis et paternis, Sid. Ep. 9, 6 ; Cod. Theod. 10, 10, 29. boo (with the digamma bovo, Enn. ; v. below), are or ere, v. v. [onomatop. like the Gr. (3odu> ; cf. Var. L. L. 7. 5, 100 ; Non. 79, 4 ; ace. to Fest. p. 25, directly from the Gr.] To cry aloud, roar (mostly ante- and post-class., and in the poets) : *a. Bovo, are; clamore bovantes, Enn. in Var. 1. 1. — b. Boo, ere : clamore et so- nitu colles resonantes bount, Pac. in Non. 1. 1 ; Var. ib. — c. Boo, are (this is the usu- al form) : boat Coelum fremitu, Plaut. Am. 1, 1, 77 ; Ov. A. A. 3, 450; App. Flor. no. 17. t boopcS; is, n.^fJoGmcs, 4 plant, call- ed in pure Lat. caerefolium, App. Herb. 104. Bootes, ae {gen. Bootae, Ov. A. A. 2, 55 ; Luc. 2, 722 ; Juv. 5, 23 ; Mart. 4, 3, 5 ; cf. Rudd. 1, p. 76, not. 48 : Bootis, Hyg. Astr. 3, 24; Avien. Perieg. 364 ; 456; 856; Ieid. Orig. 3, 70, 9 : Booti, Cic. Arat. in Prise, p. 706 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 40 and ]63 sq., for which Orell. IV., 2. p. 522 and 525, under Bootae, without Var. Lect., reads dat. Booti, Cic. N. D. 2, 42 ./to.: voc. Boote, Ov. M. 2, 170), m., Bourns, The nearly stationary constellation Bootes, the Bear-kecper-= Arctophylax (q. v.; cf. also arcturus), Cic. Arat. 96 ; Ov. M. 10, 447, et al. : piger, Ov. F. 3, 405 ; Juv. 5, 23 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 190 : tardus, Ov. M. 2, 176 ; Cues. Germ. Arat. 139 ; Sen. Med. 315 ; Claud. Laud. Stil. 1, 123. tborea, ae, /-=/?6/>£ia (northern), A kind of jasper, Plin. 37, 8, 37.-2. Borea, A town in North Africa, Cic. Att. 16, 4 dub. borealis, e > v - boreas, no. 3, b. boreas borras, Pnid. Psych. 847 ; 208 BOS Paul. Nol. Carm. 17, 245), ae, m., Bopias or Bop/iac, X, The north wind; pure Lat. aquilo, Plin. 2, 47, 46 ; Nep. Milt. 2, 4 ; Virg. G. 1. 93; 2, 316; Aen. 3. 687; Ov. M. 1, 65; 2,185; 13,418; 15,471; Col poet. 10, 288 ; Stnt. S. 5, 1, 82 : ace. Borean, Ov. M. 15, 471 ; Fast. 2, 147 ; Luc. 4, 61 ; 5, 543 ; 705 ; 8, 183 ; 10, 289 ; Stat. S. 3, 2, 45 ; Theb. 7, 6 : Manil. 4, 644 ; cf. Cort. Luc. 5, 705 : Boream, Prop. 2, 26, 51 ; Claud. Epigr. 9, 3. — b. Meton. for North: Bo- reae finitimum latus, Hor. Od. 3, 24, 38,— 2. Personified: The son of the river-god Strymon, and father of Calais and Zeles by Orithyia, daughter of Erectheus, king of Attica, Ov. M. 6, 682 ; 711 sq.— 3, Whence the adjj. : a. bonus (borius) or bore- US (boreus):= tiipzws, Pertaining to the north wind, northern : sub axe boreo, Ov. Tr. 4, 8, 41 ; so Isid. Orig. 3, 32, 1 Lind. JV. cr. ; ib. 3, 36 ; 13, 5, 5 : frigus, Prise. Pe- rieg. 271 ; so id. ib. 315 ; 789. And Bori- on promontorium, Bbpewv aKpw, in Cyre- naica, Mel. 1, 7, 5 ; Plin. 5, 4, 4, § 28.— b. bdrealiSi e > Northern (rare; perhaps only in Avienus) : rlamina, the north winds, Avien. Phaen. Arat. 951 ; id Perieg. 84 and 292. Soriorij v. boreas, no. 3, a. ttborith=^"13' A plant, purifying like soap, soap-wort, (''herbe savonniere," Jarchi Malach. 3, 2 ; cf. Ges. and Robin- son's Hebr. Lex., under jVH3), Vulgate Jerem. 2, 22, and Malach. 3, 2. t borsycitcs, ae, m. A precious stone, now unknown, Plin. 37, 11, 73. Sdrysthenes; is. "?■; VopvaOevns, a large, but gently -flowing river in Sarma- tia, which empties into the Black Sea, now the Dnieper, Mel. 2, 1. 6; 2, 7, 2; Plin. 4, 12, 26 : Gull. 9, 4, 6.-2. Whence the adjj. : a. BorystheillUS) ti, um, Pertaining to the Borysthenes : amnis, poet, circum- locution for Borysthenes, Ov. Pont. 4, 10, 53.— b. Borysthenis, «Us; /., B-^vcr- 0£kk, the same : ora, Calvus in Valer. Prob. p. 1395 P. And subst. Borysthe- nis, idis, /., A town on the Borysthenes, pre- viously called Olbia, a colony from Mile- tus (* now Kudak), in the region of the present Oczakow, or of Nikolojew, Mel. 2, 1, 6 (here erroneously distinguished from oibia).— c. Bdrysthenidae, arum, m., The dwellers on or near the Borysthe- nes : hiberni, Prop. 2, 7, 18. — d, B6- rystheilltaCi arum, BopvoOcvirai, the same. Macr. S. 1, 11. + bdSj bovis (a lengthened and prob. orig. form of the nom., bovis, like bovare for boare, Petr. S. 62, 13 ; cf. Var. L. L. 8, 38, 122, p. 447 Speng., where, ace. to Cod. B., the reading should be "nunc In consuetudine aliter dicere pro Jor.is Jup- piter, pro Bovis Bos, pro Strztis Strues." To this belongs the gen. plur. boverum, Cato R. R. 62 Schneid. N. cr. ; cf. Var. L. L. 1. 1. : " alios dicere Bourn greges, alios Boverum ;" v. Juppiter, nux, rex, sus, and Schneid. Gr. 2, p. 171. Regular bourn very freq. ; traces of the uncontracted form bovum only in Cod. Sang. Colum. 6, 17, 6 ; 6, 37, 11, and Cod. Reg. ib. 6, 38, 4 ; cf. Prise, p. 773 P. ; Schneid. Gr. 2, p. 255 : dat. plur. contr. bobus, Hor. Od. 3, 6, 43 : C. S. 49 ; Epod. 2, 3; Cic. N. D. 2, 63, § 159 twice ; cf. Prise, p. 773 sq. P. ; but far more freq. and class, bubus ; even Cato R. R. 6, 3 ; 54, 1 ; 60 ; 70 ; 73, et al. ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 268. Once bubus, Aus. Epigr. 62, 2 ; cf, on the other hand, Serv. Virg. E. 8, 86. Exs. of the uncon- tracted form bovibus are entirely want- ing), comm. Generally masc. (hence fem- ina bos, Var. R. R. 2, 1, 17 ; Plin. 8, 46, 71, § 186, et a\.) — 0ous, Aeol. and Dor., /3us; cf. Prise, p. 709 P. 1. An ox, bullock ; a cow ; their nature and habits are described by Plin. 8, 45, 70 ; Cato R. R. 70 sq. ; Var. R. R. 1, 20, 1 ; 2. 1, 12 sq. ; 2, 5, 7 ; Virg. G. 3, 50 sq. ; Col. lib. 6; Pall. Mart. 11, 1 sq. — In gen. fern. : actae boves, Liv. 1, 7 : bove eximia capta de grege, id. ib. ; Ov. M. 8, 874. So torva, Virg. G. 3, 52 : cruda, Hor. Epod. 8, 6 : intactae, id. ib. 9, 22 : formosa, Ov. M, 1, 612 : incustoditae, id. ib. 2, 684 : vidisti si quas boves, id. ib. 2, 700 : forda, fecunda, BOTE, id. Fast. 4, 630 and 631, et al.— Pro verb. : bovi clitellas imponere, To put a pack-sad die upon the ox, i. e. to assign one a duty for which he is not qualified, old poet in Cic. Att. 5, 15, 3, mentioned in a some- what changed form by Quintilliail : non nostrum onus : bos clitellas (so. portabat), Quint. 5. 11, 21 Spald. ; cf. also Atom. 16, 5. — Humorously, for a whip cut from neat's leather, a raw hide : Plaut. Ash). 1, 1, 22 : Bos Lucas, the elephant ; v. Lucas. 2. Ace. to the Gr. (v. Passow, j5uH, no. 3), A kind of sea-fish of the genus of the. turbot, Plin. 9, 24, 40 ; Ov. Hal. 94 ; cf. Plin. 32, 11, 54. 'boscis, idis, f. = @ocKas, A kind of duck, Col. 8, 15, 1 (perh., ace. to the Gr., more correctly boscas, adis ; v. Schneid. Comment, in h. 1.). BosphoruS; v - Bosporus, init. Bosporus ( m MSS. sometimes also Bosphorus), i, m. {*fem. Sulp. Sever. Dial. I, 26. * Neutr. plur. Bospora, Prop. 3, 11, 60), Bdotropoc {i. e. the heifer's ford, on ac- count of Io's passage here as a heifer). The name of several straits, and particu- larly, a. Thracius, Gr. Bonn. BpdKios, be- tween Thrace and Asia Minor, now the Straits of Constantinople, Var. R. R. 2, 1, 8; Mel. 1,1,5; 1,2, 2 and 6; 1, 19, 5 and 12; 2, 2, 6 ; 2, 7, 3 ; Plin. 4, 12, 24 ; 5, 32, 43 ; Hor. Od. 2, 13, 14 ; 20, 14 ; 3, 4, 30 ; Val. Fl. 4, 345.— b. Cimmerius, The Cim- merian Bosporus, leading from the Black Sea to the Azof now the Straits of Caffa, Mel. 1,1, 5; 1,19,15; 17; 18; 2, 1, 8 and 3 ; Plin. 4, 12, 24.-2. Whence adjj. : a. BospdriUS (Bosporeus, Sid. Carm. 2, 55), a. um, \ioan6pios, Of the Bosporus : mare, Ov. Tr. 2, 298 Jahn.— b. BoSJIO- ricuSj a, um, the same: Gell. 17, 8 Jin. — c. Bospdranusi U m -< Bomrop ivts, a dweller on or near the Bosporus Cimme- rius, Cic. Manil. 4 ; Tac. A. 12, 15, 16. Hence adj., bellum, id. ib. 63. BostaT) a" 9 ! ni. A Carthaginian seer, Sil. 3, 647. t b'OStrychiteS) ae, m. = f!onTpvxi- rni, A precious stone, otherw. unknown, Plin. 37, 10, 55. t boStrychtlSi a, um, adj.^gnnrpv- \os, Curled, in ringlets: crines, Finn. Math. 4, 12. P botanicum herbarium dicitur, quod ibi herbae notentur, Isid. Orig. 4, 10,4. t botanismUS) i» m.^jioravia^bs, A weeding, a pulling up of weeds : Plin. 18, 18, 47. bdtellllS; ii m - di m - [botulus] A small sausage (very rare) : Mart. 5, 78, 9 ; id. . II, 31, 13 1 cf. Apic. 2, 3 ; Sid. Ep. 8, 11. t bothynuS) i. m - = fSoBwuS, A fiery meteor in the form of a pit: "sunt bothy- noe" (ace. to the Gr. form = bothyni, like adelphoe, arctoe, etc.) cum velut corona cingente introrsus ingens coeli recessus est similis effossae in orbem speluncae," Sen. Q. N. 1, 14. So App. de Mundo, p. 58 and 64. + botrax dicta quod ranne habeat fa- ciem. Nam Graeci ranam jinrp iku (fia- TOa%ovT) vocant, Isid. Orig. 12, 4, 35. t botrdnatum, i. »• Worpvi] An or- nament for the hair of a female, of the form of a cluster of grapes, Terr. Cult. Fern. 10. botruOSUS; a, um, adj. [botrus] Full of clusters (pure Lat. racemosus) : App. Herb. 66. botruSi^- botrys, no. 1. t botryiteSi ae, m. = PaTpu'irnS, A precious stone in the form of a cluster of grapes, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 55. 1 botryitiS; i dis (botryodes, Veget. 6, 11, 1),/. — lioTpairiS and jiorpviiirts (clus- ter-shaped), A kind of calamine, Cels. 6, 6. no. 6 ; Plin. 34, 10, 22 ; Scrib. Comp. 24 and 220. tbotryo (botrio, I fl 'd- 0ri S- 17 i 5 ' ]*)• onis, m. A parallel form to botrys = /3n- rpvdv = (torpvs, 1. A cluster of grapes. Pall. Febr. 33 ; Sept. 17 ; Nov. 12, 1 ; Mart. 11, 27, 4. — 2. -^ hind of medicament, Plin. 28, 4, 10. tbotrVS) yos, f. = fldrpv;, 1. Lntin- ized botrus (cf. Isid. Orig. 17, 5, 14), The grape, Vulg. Mich. 7, 1 (as transl. of the BO VI flebr. L !)3^fii).—2. In the Greek form botrys, a. A plant, also called artemisia, mug-wort, Plin. 25, 7, 36 ; 27, 4, 11.— 1». Botrys, B6r/>uf, A town it Phoenicia, now the village of Balron, Plin. 5, 20, 17, § 78 ; cf. Mann. Phoen. p. 299. Bottiaea- ae, /, Borrmi'a, A small province in Macedonia. Liv. 26, 25, whose inhabitants are called Bottiaei? Born- nioi, Plin. 4, 11, 18 (ace. to the same in Thrace). * hotulariUS. h> ">■ [botulus] A sau- sage-maker, a dealer in sausages, Sen. En. 56. bdtulllS; i, tn. (ori" like ijivaKn and the Hal. budello, derived from the Latin ; Er. loyau : an intestine ; hence like the somewhat differently-formed derivatives, Ital. boldone and boldonuccio, Fr. boudin, Eng. pudding) A sausage (very rare ; ace. to Gell. 17, 7, 11, a vulgar word, used by Laberius for the more elevated furci- men) : "botulus genus farciminis," Fest. p. 29 ; cf. Comment, p. 351 ; Mart. 14, 72 ; Petr. 49 Jin. ; Apic. 2, 5; Arn. 2, 73.— Me ton. : The stomach filled with delica- cies : Tert. de Jejun. adv. Psych, c. 1. bova- v - hoa. tbovatini) a &°- After the manner of neat cattle : Nigid. in Non. 40, 25 (oth- ers read boatim). Bovianurn, '■ n -, BoThjw, The name of two towns in Samnium : 1. The prin- cipal place of the Fentri, now Bojano, Liv. 9, 28 ; 31 ; 10, 43 fin. ; in Plin. 3, 12, 17, with the appel. Vetus, to distinguish it from, 2. Bov. Undecumanorum, prob. a place in the neighborhood of the preceding, occupied by the veterans of the eleventh le- gion, Plin. 1. 1. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 802. — Whence BdvlaniUS» a . um, adj., Of Bovianum: castra, Sil. 9, 566. * bdvicidium. h\ n. [bos-caedo] A slaughtering of cattle, Sol. 1. boyile» v - bubile. ! fc6villa> (Sovaraaiu, A cattle-stall, Vet. Gloss. Bdvillae (Bobellae, Tab. Peut. ), arum, / (Bovilla. ae, /, Frontin. de Co- lon, p. 103) 1, A small but very ancient town in Latimn, a colony from Alba Lon- ga, about 10 miles from Rome, on the Ap- pmn Way ; and, until some time in the Middle Ajjes. the first station on it, Tac. A. 2, 41 ; 15, 23 ; Hist 4, 2 ; 46 ; Suet. Aug. 100; Flor.1,11,6; Schol. Pers. 6, 55, et ah ; suburbanae, Prop. 4, 1, 33 ; Ov. F. 3, 667 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 629 sq. ; Willi. Roms Camp. 2, p. 244 sq. At an inn in this town, Clodius, previously attacked and wound- ed in the Temple of Bona Dea, was mur- dered by Milo, Ascon. Cic. Mil. argum. (V., 2, p. 32 sq. ed. Orel!.) Hence~Cic. sportively, and prob. with an allusion to bovilius, calls the murder pugna Bovilla (solecism for Bovillana), Cic. Att.5, 13(oth- ers Bovillana or ad Bovillas).— Whence also, a. Bovillaaus. a, um, OfBovillae: vicinitas, Cic. Plane. 9, 23. — And, \f. Bovil- lenses, ium, Inhabitants of Bo eillae : In- scr. Fabrett. p. 456, no. 74 ; so Fratr. Ar- val. ap. Marin, p. 654. — 2. Bovillanus fundus, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, is referred to another place of Hie same name in the terri- tory of the Arpini, otherwise unknown. bovilius. a, um, adj. A very ancient form of the class, bubulus [bos] 1. Of ov pertaining to neat cattle : grex, in an old religious formula, Liv. 22, 10 : carnes, Theod. Prise. 1, 7. — 2. Bovilius, a, um, v. Bovillae. bovinaior. oris, m. [bovinor] 1. A brawler, blusterer, rcviler : ace. to the Gloss.: "bovinatob.es SopuSo-oioi, 3/xiA- Xov -oioZvtcs i) 7apux>'n; v. bovinok. — *2, = tergiversator, One who seeks eva- sions, tergiversations (the figure drawn perh. from the holding back of draught cattle) : Lucil. in Gell. 11, 1 fin. t bovmorj ari, v. dcp. [bos] To scream, brawl, revile : " bovinatur conviciatur," Fest. p. 25 ; cf. Comment, p. 344 : "bovi- nator conviciator, inconstans. Bovinari conviciari, damnare, clamare," Vocab. Vet. * bovillUS, a, «m, adj. A parallel form to bubulus [bos] Of or pertaining to neat cattle : medulla, f heod. Prise, de Diaeta 15. O BRAC bovis, v. bos. bovoi v - boo. 1 bovus non nisi singularem nume- rum capit, nam pluralem nemo dixit," Charts, p. 58. (The signif. of this word, not used elsewh., is not given by Charis- ius.) _ t box* oeis. m. = jiuy\, A sea-fish, other- wise unknown. Plin. 32, 11, 53. In Fest. p. 25, bocas : " bocas genus piscis a boan- do id est vocem emittendo appellator ;" cf. Isid. Orig. 12, 6, 9. tbrabeum or -uim, i, n. = (3p,i6e,- ov, A prize in the gomes (late Lat.) r Prud. -ep't oral). 5, 538 ; Tert. adv. Marc. 3 ; Vulg. 1 Corinth. 9, 24. Ibrabcutai ae, m. = [lpa6ivTriS, One who presided at the public games, an over- seer, umpire, one who assigned the prizes: " designatores, quos Graeci /jpaGevTus ap- pellant, artem hidicram non facere," Ulp. Dig. 3, 2, 4, § 1 ; * Suet. Ner. 53. brabvla. ae, /. A plant, other w. un- known, Plin. 27, 8, 32. ttbracae (in MSS. also braccae), arum (once in sing, bracaj ae, Ov. Tr. 5, 10, 33, and as access, form braces, Edict. Diocl. p. 20). /. Trowsers, breech- es ; orig. worn only by the Persians, In- dians, Gauls. Germans, etc. (" barbara teg- mina crurum," Virg. A. 11, 777) ; in the time of the emperors also among the Ro- mans, Ov. Tr. 5, 7, 49 ; poet in Suet. Caes. 80, et al. : virgatae, Prop. 4, 10, 43 : pictae, Val. Fl. 6, 227 : Sarmaticae, id. 5, 424 : albae, Lampr. Alex. Sev. 40 Jin., et al. ; cf. Burm. Anth. Lat. 2, p. 518, and braca- tus. bracariUS (brace), ii, m. [braca] A maker of trowsers or breeches Gate Lat.), Lampr. Alex. Sev. 24 ; Cod. Just. 10, 64, 1 ; Edict. Diocl. p. 20. bracatUS (brace.), a, um, adj. [id.] 1. Wearing trowsers or breeches, a, A gen. epithet for Foreign, barbarian, ef- feminate: sic existimatis eos hie sagatos bracatosque versari. Cic. Font. 11 : na- tiones, id. Fam. 9, 15 : miles. Prop. 3, 4, 17 : turba Getanim, Ov. Tr. 4, 6, 47 Jahn : Medi, Pers. 3, 53. — b. As a geog. designa- tion of the land and the people beyond the .4/ps = transalpinus, in distinction from togatus (q. v.), afterward called Gallia Narbonensis, Mel. 2, 5. 1 ; Plin. 3, 4, 5, et al. Hence sarcastically : O bracatae cog- nationis dedecus (kindred with the peo- ple of Gallia Bracata, through his mater- nal grandfather, Calventius), Cic. Pis. 23 : bracatorum pneri, boys from Gallia Nar- bonensis, Juv. 8, 234. — 2. ' n an entirely generalized signif. : Wearing broad gar- ments : Satarchae totum bracati corpus, Mel. 2, 1, 10. tt brace, es, /. A Gallic name of a particularly white kind of corn ; ace. to Hard, ble blanc de Danphine, pure Latin, sandala, Plin. 18,7, 11 (others read brance). "braceuSi a, um, adj. [braca] Per- taining to breeches: mala, Auct. Priap. 74 (others read braccica). brachialiSj e > "dj- [brachium] Of or belonging to the arm : nervus. Plaut. Poen. 5, 4, 99: crassitudo, the thickness of an arm, Plin. 17, 17, 27 ; 20, 23, 96 : torques, Vop. Aur. 7. — Hence also subst. brachi- ale, is, n. (sc. orn amentum), Plin. 28, 7, 23, and brachialis, is, m. (sc. torques), Treb! Claud. 14 (class, armillae) : an armlet, bracelet ; cf. Prise, p. 1220 P. brachiatUS) a, um, adj. With boughs or brandies like arms [brachium, no. 4, a] (very rare) : vineae, Col. 5, 5, 9 : id. ib. 12 ; so id. ib. 13 : arbores, Plin. 16. 30, 53. + brachlle. v. redimiculum. * brachiolaris- e, adj. [brachiolum. no. 2] Pertaining to a muscle of a horse: musculi, Veg. 1, 25, 5. brachldlum, i, n. dim. [brachium] 1. A small, delicate arm: puellulae, *Ca- tull. 61, 181. — 2. A muscle in a horse's leg : Veg. 1, 25, 4 and 5 ; cf. id. 6, 1, 1 ; 6, 2, 2 ; 5, 27, 7 ; 5, 70. 2. , i brachionanum, ii, n., tpiWtov dvfpoi, A bracelet, Gloss. Gr. Lat. [jpa- f brachium. ii, n. = b 0pa\iu>i', An arm : and particularly; 1, The lower arm, fore-arm, from the hand to the elbow (while lacertus is the BEAC upper arm, from the elbow to the shoul- der) : Lucr. 4, 830 ; id. 6, 397 : brachia et laccrti, Ov. M. 1, 501 ; so Tac. G. 17 ; cf. Cels. 8, 1 ; 8, 10, no. 3.— Far oftener, 2. In gen., The whole arm, J'rom the shoulder to the fi ngers : Pac. in Non. 87, 26, and Var. L. L. 5, 1, 5 ; Var. in Gell. 16, 16 fin. ; Cic. de Or. 2, 62, 253 : multi ut diu jactato brachio praeoptarent scutum manu ernittere et nudo corpore pugnare. Caes. B. G. 1, 25 ; Suet. Dom. 17 : bra- chium (sc. dextrum) cohibere toga, Cic. Coel. 5 (cf. Sen. Controv. 5, 6 : brachium extra togam exserere) : eodem ictu bra- chia ferro exsolvunt (;'. e. venas mcidunt, as, soon after, crurum et poplitum -venas abrumpit), Tac. A. 15, 63 : collo dare bra- chia circum, to throw the arms around the neck, Virg. A. 6, 700 ; cf. circumdare col- lo, Ov. M. 9, 459 : implicare collo, id. ib. 1, 762 ; injicere collo, id. ib. 3, 389 : dare cervici, Hor. Od. 3, 9, 2, et al.— fe. To the movements of the arms, ace. to the rules of art in speaking, are referred the fol- lowing phrases : brachii projectione in contentionibus, contractione in remissig. Cic. Or. 18, 59 ; so Quint. 11, 3, 84 : de- missa brachia, id. ib. 2, 13, 9 : a latere mo- dice remota, id. ib. 11, 3, 159 : ut brachio exserto introspiciatur lntus, id. ib. 11, 3. 118 : aliqui transversum brachium pro- ferunt et cubito pronunciant, id. ib. 93 : brachium in latus jactant, id. ib. 4, 2, 39 : si contendemus per continuationem, bra- chio celeri, mobili vultu utemur, Cic. Her. 3, 15, 27. — And, c. To their movements in accordance with the notes of music in dancing: brachia in numerum jactare, Lucr. 4, 771 ; imitated by Ovid : nume- rosa brachia jactat (ducit. Jahn), Ov. Am. 2, 4, 29, and id. Rem. Am. 754 ; Lucr. 4. 792 ; imitated by Ovid : Ov. A. A. 1, 595 : Prop. 2, 22, 6 ; imitated by Statius : Stat. Silv. 3, 5, 66. — fl. Trop. : („) levi or mol- li brachio agere aliquid, to pursue some- thing superficially, lightly, negligently, re- missly (prob. peculiar to the lang. of con- versation) : Cic. Att. 4, 16, 6 ; so molli brachio aliquem objurgare, id. ib. 2, 1, 6. — (ii) Dirigere brachia contra torrentem,. proverb. : to swi?n against the current, Juv. 4, 89. 3. Meton.: For The limbs of animals, analogous to the arms of men. So of lh& claws of craw-fish, etc., Ov. M. 4, 624 ; 1 127 ; 15, 369 ; Plin. 9, 31, 51 ; hence also of the sigyt Cancer, Ov. M. 2, 83 ; cf. also of Scorpio, Virg. G. 1, 3-1 ; Ov. M. 2, 82 ; 195. So of the claws of the nautilus. Plin. 9, 29, 47, and other ssa-fish, id. 11, 48,.. 108. — b. F° r annus or femur (as inverse- ly arm us = brachium, v. armus), T/ts shoulder, the shoulder-blade of the elephant Plaut. Mil. 1, 26 sq. Lind. 4. For Objects of a form similar to arms. So, a. The branches of trees (cf Ov. M. 1, 550 : in rarnos brachia cres cunt ; v. also manus and coma) : vitem sub brachia ungito, Cato R. R. 93 fin. ; so also of the vine. Virg. G. 2, 368 ; Col 4 24, 2; 7, 8.SJ-; 5. 5, 9 sq.; Pall. Febr. 9„ 6 ; Maj. 2, 1 : quatiens brachia Quercus, Catull. 64, 105 : (aesculus) Tam fortes late ramos et brachia tendens, etc., Virg G. 2, 296; so Ov. M. 14, 630 ; Val. Fl. 8,. 114. — b. An arm of the sea : nee brachia longo Margine terrarum porrexerat Am- phitrite. Ov. M. 1, 13. — And so. c. Of The side brandies of a mountain : T,;uru? ubi brachia emittit, Plin. 5, 27, 27. — fl, P o e t. = antenna, The sail-yards: jubet intendi brachia velis, Virg. A. 5, 829 ; cf. Statius : Stat. Silv. 5, 1, 244.— e. In milit. lang., A (natural or artificial) out-work, an arm for connecting two points in fortifica- tions or preparations for besieging ; Gr. cKeXy (more usu. called lingua, q. v.) : alia parte consul muro Ardeae brachium injunxerat, Liv. 4. 9 fin. ; id. 38, 5 ; so id. 22,52Drak.; 44,35; Hirt.' Bell. Alex. 30 • Afr. 38; 49; 51; 56; HiSp. 5; 6; 13;- Curt. 6, 4,. 16;. L-uc. 3, 387; 4, 266,— So of the side-works, moles, dikes, in the forti- fication of a harbor : Liv. 31, 26 ; cf. Just. 5, 8, 5 Gron. ; Plin. 6, 31, 15 ; Suet. Claud. 20 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 126.— £ The arm of a catapult or ballisto. Vitr. J, 1 ; 10, 15 sq. Brachmanae, arum, and ifJrach- 209 BRAT ' manes, bim, m ., BpaXfavcS, The priests and learned caste of the Hindoos, the pres- ent Brahmins, App. Flor. no. 15 ; Amm. 23, 6 ; 28, 1 ; Tert. Apol. 42 ; cf. Curt. 8, 9 (in Plin. 6, 17, 21, mentioned as separate tribes or nations : multarum gentium cognomen Brachmanae). tbrachycatalectum (brachycat- alecticum, Serv. Centim. p. 1817 P.), i, n. (sc. metvum)=: (ipaxvKaTaXnKTov or fipi- XvKnraXnKTiKOV, in metre : A verse that is loo short by afoot, Diomed. p. 501 P. t bracbysyllabus, i> >»■ (sc pes) = lip ixvauWatioi (a short syllable), in me- ire : another name of the tribrachys ^ ■— ---, Diomed. p. 475 P. bracicus or braccicus, v - braceus. X bracile, v . redimiculum. bractea, ae, /. [perh. kindred with j3pdxio, to rattle, crackle] A thin, plate of metal, gold-leaf (thicker plates of metal are designated by laminae ; cf. Isid. Orig. 16, 18, 2 : " bractea dicitur tenuissima lami- na") : auri, * Lucr. 4, 729 : leni crepita- bat bractea vento, Virg. A. 6, 209 ; so Ov. A. A. 3, 232 ; Mart. 8, 33, 6.— b. Poet: j viva, the golden fleece of Spanish sheep : i Hart. 9, 62, 4.— c. Meton. for Thin lay- ers of wood, veneers : ligni, Plin. 16, 43, 84. — 2. 'Prop.: Glitter, splendor: eloquen- tiae, Sol. praef. 2. bractealis, e, adj. [bractea] Of metallic plates : f ulgor, golden, Prud. irepi ariip. 1024. * bracteamentum, i, *■ [bractea, 1 o. 2] Glitter, splendor : Fulcr. Contin. Virg. p. 140. bractsariUS) "i m - [bractea] A work- er in gold-leaf, a gold-beater. Finnic. Ma- Ihes. 4, 15; Inscr. Grut. 1074, 12. — In fern, bkacteakia, ae, Inscr. Don. cl. 8, no. 19. bracteator, oris, m. [id.] A gold- beater, Finnic. Mathes. 8, 16 ; Inscr. Don. cl. 9, no. 1. bracteatuS; a, um, adj. [id.] Fur- nished or covered with gold-plate, gill (post- Aug. for the class, aureus) : sellae, Sid. Ep. 8, 8 : lacunar, id. ib. 2, 10. Hence, b. In gen., Glisten i/ig Wee gold : leo, i. e. with a yellow mane, Sen. Ep. 41 : comae, Marc. Cap. 1, p. 20. — 2. Trop. (cf. aure- us, no. 4): Beautiful, excellent, golden: Q mentis aureae dictum bracteatum ! Aus. Grat. act. ad Gratian. 8. — b. Shining only externally, gilded, delusive : felicitas, Sen. Ep. 115. bracteola. ae, /■ dim. [id.] A thin leaf of gold' *Juv. 13, 152; so Arnob. 6, p. 205 ; Prud. Psych. 355. brance, v - brace. t branchiae; arum (sing, bran- chia, ae, Aus. Mos. 266 ; Vulgat. Tob. 6, i),f. = Tii Spdyxia, The gills of fish, Plin. y, 7, 6 ; 9, 18, 33. Branchidae, arum, m., B/>«yx'<5«i, The posterity of Bronchus, a son of Apollo (cf. Var. in Schol. Stat. Th. 3, 479, and 8, 198), hereditary priests of the temple and ornr.le (penetralia Branch!, Stat. Th. 8, 198) of Apollo, at Miletus. Mel. 1, 17, 1 ; Plin. 5, 29, 31 ; Curt. 7, 5, 10. tbranchoSj i, ni. = (jp,',yxos, Hoarse- ness, Coel. Aur. Tard. 2, 7 ; cf. Isid. Oris. i, 7, 13. Branchus, v. Branchidae. i brasmatiae (access, form brastae, App. de Mundo, p. 65, 25), arum, /., — ol fifiaauajriai (sc. Svepot) or jip'iarat, A shaking of the earth, a kind of earthquake : brasmatiae sunt (terrarum motus), qui ■terram molestius suscitantes sursum pro- pellunt immanissimas moles, ut in Asia Delos emersit, etc., Amm. Marcell. 17, 7 Wagn. brasslca, ac, /. Cabbage ; of sever- al varieties (very much prized by the an- cients, and, esp. in medicine, employed very freq.), Cato R. R. 156 sq. ; Col. 10, 127 sq. Schneid. ; 11,3,'23; Plin. 19, 8, 41 ; 20, 9, 33: Pall. Febr. 24, 7 : Jun. 4 ; Sept. 1.3, 1.; Aug. 5, 3 ; Veg. 3, 15, 12 ; Plin. Va» ler. 4, 29 ; Plaut. Ps. 3, 2, 26 ; Prop. 4, 2, 44, et al. (in Cic. N. D. 2, 47, 120, perh. a glos8 ; v. Orell. N. cr.). brastae, v - brasmatiae. tbrathy» y»> n. — (Jp um : sign"! Sid. Carm. 7, 561. Brentesia, ae, m. The Biver Bren- ta, in Upper Italy, Messal. Aug. Progen. 10. t brepho tropheum or -runij «-= PpetpoTpuipeiai; A foundling hospital, Cod. Just. 1, 2, 19. . + brephotrophus, i, m. = 0pxf>oTpo- »»• I'd.] * 1. An ab- breviator, epilomizcr : Oros. Hist. 1, 8. — * 2. The author of a breviarium (q. v.), Novell. 103, 2. 4. breviculus, a, um. adj. dim. [brevis] Somewliat short or small (rare) : homo. Plaut. Merc. 3, 4, 54. So pinnae, Front, de Eloq. : grabatulus, App. Met. 1, p. 107. 18 : tempus, id. ib. 6, p. 183, 35. — Subst. breviculus, i, m. (sc. liber) A short writing, a summary, Cod. Just. 1. 7, tit. 44, and Cod. Theod. 1. 4. tit. 17 dub. * breviloquens, entis, adj. [brevis- loquor| Speaking briefly, short, brief : Cic. Att. 7, 20 ; cf. the follg. * breviloquentia, ae, /. [brevis-lo- quentia] Brevity of speech : Cic. in Gell. 12, 2, 7. ! brcviloquws Cor -quis), lip"X«- \6yos, Short in speech, speaking briefly, Gloss. Labbaei. brevio, avi, atum, 1. v. a. [brevis] To shorten, abbreviate, abridge, contract, "0pu- Xvvio brevio," Gloss. Vet. (post-Aug. ; cf. Burm. Anth. Eat. 1, p. 76 ; most freq. in Quint.) : Manil. 3, 461 : breviare quae- dam, Quint. 1, 9, 2 ; so id. ib. 5, 13, 41 Spald. N. cr. : prolixa (in scribendo), Eact. Epit. 8, 6 ; Sev. Sulp. Hist. sacr. 1, 1 : breviatae horae, Paul. Nol. Carm. Nat. S. Fel. 24, 9, 13 : humcrorum raro decens allevatio atque contractio est. Breviatur enim cervix, (iuint. 11, 3, 83 : non brevi- atis augustatisque gradibus ascenditur, Sidon. Ep. 2, 2. — * b. Syllabam, To pro- nounce short : Quint. 12, 10, 57. brevis, e, adj. (abl. breve, Plaut. Mil. 4, 2, 30 Lind. iV. cr.) [fip:ixvS, Fest. p. 261 Short, little, of small extent, in space and time ; opp. to longus (and in space in good class, prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness, while brevis is used only of length in its different directions in breadth, height, or B RE V depth, and, indeed, even of a circle, as merely a line, and without reference to the space inclosed, v. below. Only poets and post-Aug. prose writers sometimes use brevis = parvus). I, In space: a. ' n distance, ex- tent: Little, small, short, narrow; opp. to lotus : brevior via, Nep. Eum. 8, 5 ; Virg. E. 9, 23 ; Ov. M. 5, 253 ; Juv. 14, 223 : iter brevissimus, Virg. A. 3, 507 : cursu brevissimus Almo, Ov. M. 14, 329 : quid mihi, quod lato non separor aequo- re. prodest? Num minus haec nobis tarn brevis obstat aqua? this so narrow a stream, id. Her. 18, 174 ; cf. also brevis unda, opp. to the latum mare, id. ib. 19, 141 and 142 : non Asiam brevioris aquae dister minat usquam fluctus ab Europa, Luc. 9, 957 (" strictioris," Schol.) ; cf. id. ib. 317 : brevissima terra, Plin. Ep. 10. 69, 2 : in Euboico scopulus brevis emicat alte gur- gite, a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226 ■ scis in breve te cogi (sc. libcllum), that you arc closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8 : quo brevius valent, the nearer, the more powerful arc they in conflict, Tac. A. 6,35. — Trop. of the journey of life: quid est, quod in hoc tarn exiguo vitae curri- , culo et tam brevi tantis nos in laboribua exerceamus ? Cic. Arch. 11, 28 : turn bre- vior dirae mortis aperta via est, Tib. 1, 10. 4. And poet, of the thread of life : tila vitae breviora, Ov. Tr. 5, 10, 46. — b. In height: Short, small, low; opp. to altus. So of the human figure : Cic. de Or. 2, 60, 245 : ut statura breves in digitos eri- guntur. Quint. 2, 3, 8 : brevis eorpore, Suet. Galb. 3 ; id. Vit. Hor. So of a maiden changed to a boy : Ov. M. 9, 789. — And of orlier things : ut pleraque Al- pium ab Italia sicut breviora, ita arrecti- ora sunt, Liv. 21, 35 fin. : brevior ilex, Sen. Here. Oet 1641.— c In depth: Small, little, shallow ; opp. to profundus: puteus, Juv. 3, 226 : vadia, Virg. A. 5, 221 ; Sen. Again. 570. Hence also subst, bre- via, iuin, n., as in Gr. rd (ip ixia : shallow places, shallows, shoals : tri's Eurus ab alto in brevia et syrtis urget, Virg. A. 1. Ill ("brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest," Serv.) ; Luc. 9, 338 : ne- que disccrni poteriint incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70: brevia litorum, id. ib. 6, 33 fin. Perhaps also in sing. : breve ; id. ib. 14, 29 (where, how- ever, MSS. and odd. give breve litus). — d. Of the line of a circle : ubi cir- culus (i. e. arcticus) axem ultimus extre- muni spatioque brevissimus ambit, makes the shortest path, Ov. M. 2, 517 ; cf. of similar orbits of stars: absides breviores, Plin. 2, 15, VS.ftn. Of the circular course of a horse on the track : discit gyro bre- viore tlccti, Sen. Ilippol. 314. 2. In time (this is the common sig- nif. of the word through all periods) : Short, brief, small, little : brevior dies, Plaut. Am. 1, 3, 51 : brevis bora. Lucr. 4, 179 j so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone ? Mi. Tribus verbis, Plant. Mil. 4, 2, 30 : occasio, Ter. Klin. 3, 5, 57 ; Phaedr. 5, 8, 5 : brevis hie est fructus homulleis, short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927 ; cf. in the 6. inscription of the Scipios : mors, perfecit. tva. vt. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HOINTOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGE- nivm., in Grotcf. Gr. 2, p. 299 : omnia brevia tolerabilia esse debent, Cic. Lael. 27, 104 ; cf. id. Fin. 1, 12, 40 ; 2, 29, 94 ; Sen. de Ira 3 fin. : vita, Sail. C. 1, 3 ; so Hor. : vitae summa brevis spem nos ve- tat inchoare longam, Hor. Od. 1, 4, 15 ; cf. id. ib. 1, 11, 6 ; Liv. 21, 15 : brevissi- mum tempus, id. 5, 6, 4 : detrimentum. Quint. 11, 1, 10: arbitrium mortis, Tac. A. 15, 60 : breves populi Romani amores, id. ib. 2, 41 : brevius visum, suburbana crimina incipi, id. ib. 13, 43 : tempus, Suet. Ner. 20, et al. : nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormiemla, Catull. 5, 5. So aevum, Hor Od. 2, 16, 17 : Sat. 2, 6, 97 ; Ep. 2. 1, 144 ; Plin. Pan. 78, 2: anni, Hor. Od. 4, 13, 22: ver, Ov. M. 1, 118 ; 10, 85 : flores rosae, quickly withering, short-lived, Hor. Od. 2, 3 13: lilium, id.ib. 1,36. 16: t-oewa, frugal, id Ep. 1. 14, 35 : mensa, id. A. P. 198 : domi nus, living but a short lime, id. Od. 2, 14, B RE V 24 : ira furor brevis est, id. Ep. 1, 2, 62 : nee gratius quicquam decore necbrevius, that nothing is more acceptable, but itothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Domit. 18 Bremi, et saep. — b. '" urcvi Epatio, brevi spatio, in brevi tempore, bre- vi tempore, and absol. brevi or in brevi, expressions corresponding with, In a short lime, shortly (before or after) (of which brevi tempore and brevi are class. ; the latter, as in Gr. lv (Ipaxei, to be con- sidered as neuter, without supplying tem- pore) : inque brevi spatio mutantur secla animantum, Lucr. 2, 77 ; so Ter. Heaut. 5, 2, 2 ; Suet. Claud. 12 ; Ner. 30 ; cf. Suet. Aug. 22 : in multo breviore temporis spa- tio : multa brevi spatio simulacra gerun- tur, Lucr. 4, 160 ; so Sail. J. 87 : respub- lica per vos brevi tempore jus suum re- cuperabit, Cic. Fam. 12, 2 fin. ; so Caes. B. G. 1, 40, 11 ; Suet. Caes. 3 : sic ille flf- fectus, brevi postea est mortuus, Cic. Verr. 2, 5, 54 fin. (Zumpt, ace. to MSS. : perbrevi) : (Britanni) tantum usu quo- tidinno et exercitatione efticiunt, uti in declivi ac praccipiti loco incitatos equos sustinere et brevi (in a s/iort lime, i. e. with great rapidity) moderari ac llectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Ilerz. and Held. : fam a tanti facinoris per om- nem Africam brevi divolgatur, Sail. J. 13 ; Nep. Them. 4, 4 : miranrur tarn brevi rem Romanam crevisse, Liv. 1, 9, 4 : bre- vi omnia subegit, Suet. Caes. 34 ; so id. Aug. 17; 65; Vesp. 5; Gramm. 3; Gell. 1, 15, 18 : scire in brevi, Afran. in Charts. p. 186 P. ; so Flor. 1, 1, 15.— *c. Brevi, A short time, a little: cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea mi- sit, Ov. M. 5, 32 ; cf. in the same sense, •breve. Catull. 61, 187. — * d. Ad breve, For a short lime : Suet. Tib. 68. 3. Transf. to things done or taking place in a short time. So most freq., a. Of discourse : Brief, short, concise (in Cic. and Quint, natundly most freq.) : narratio, Cie. Inv. 1, 20 ; id. de Or. 3, 50 fin. : laudntio ; comprebensio et ambitus ille verborum erat apud ilium contractus et brevis, id. Brut. 44 ; cf. id. de Or. 2, 80, 326 : nunc venio ad ilia tua brevia : et primum illud, quo nihil potest esse bre- vius : bonum omne laudabile. etc., id. Fin. 4, 18. et saep. : urbanitas est virtus quae- dam in breve dictum coacta, Dom. Mars, in Quint. 6, 3. 104 : Homerus brexfm do- queniiam Mcnclao dedit. Quint. 12, 10, 64 (brceis = ov otMjiijSos. Horn. II. 3, 214): breviores commentarii. Quint. 3, 8, 5S : annotatio, id. ib. 10, 7, 31 : brevia ilia at- que concisa, id. ib. 10, 7, 10. So senten- tiae, id. ib. 10, 1, 60 : causae, id. ib. 6, 1, 8 : docendi compendia, id. ib. 1, 1, 24 : comprehensiones, id. ib. 12, 2, 19 : quod ut bn-vissimo pateat exemplo, id. ib. 3, 6, 10, et saep. — Meton. of an orator: Brief: multos imitatio brevitatis decipit, ut quum se breves putent esse, longissi- mi sint, Cic. Inv. 1, 20 : brevior in scri- bendo, id. Att. 5, 6. 2 : brevis esse laboro, obseurus fio, Hor. A. P. 25 : in eloquendo brevis. Quint. 10, 1, 63 : densus et brevis et semper instans sibi Thucydides, id. ib. 73. — Hence brevi, adv. : Briefly, in few words (freq. and class.): l - brevi pro brc- viler M. Tullius de Orat. ad Quintum fra- trem (1, Sfin.) : ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, compre- hendam brevi" Charts, p. 176 P. : id per- curram brevi, Cic. Caec. 32, 94 : aliqnid explicare, id. Plane. 40 Wund. : circum- scribere et definire, id. Sest. 45, 97 ; so ib. 5, 12 Orel!. J\ T . cr. ; id. Fin. 1, 17 : com- plecti, id. de Or. 1, 42, 190 : exponere, id. ib. 1, iSfin. : reprehendere. id. Inv. 1, 9 : reddere, id. Leg. 2, 14 : respondcre, id. Fam. 3, 8, 1 : perscribere, id. ib. 4, 5 ; so id. Her. 4, 26, 35 ; 35, 47, et al. So once in epistolary style, breve facere, corre- sponding with our phrase : to be short or brief, I will be short : quid scribatn ? breve faciam, Cic. Att. 11, 7, 6. — Once in breve cogere (diff. from above, no. 1, a), To comprise in few words, bring into a small compass : in breve coactae causae, Liv. 39, 47, 2. — And in late Lat. subst. brevis, is. m. (sc. liber) (ace. to another reading, also breve, is, 71.) A short catalogue, sum- mary = breviarium : brevis nominum, B REV Vop. Aur. 36 ; so id. Bonos. 15 ; Lampr. Alex. Sever. 21 ; Hier. Ep. 5, no. 2, et al. — b. Of a short syllable (usu. abs. with- out syllaba) : syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus, Hor. A. P. 251 : dacty- lus, qui est e longa et duabus brevibus, Cic. Or. 64, 217 sq. : in fine pro longa ac- cipi brevem, Quint. 9, 4, 93 ; id. ib. 86 : plurimum habent celeritatis breves, id. ib. 91 : a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorcm, id. ib. 86, et saep. — Hence also once of a syllable long by po- sition, but pronounced short: iudoctus dicimus brevi prima litera, insanus pro- ducta : iuhumauus brevi, infelix longa, Cic. Or. 48 Meyer N. cr. ; cf. Gell. 2, 17, and Schiitz Lex. Cic. s. v. brevis. 4. For parvus, exiguus, Little, small : exiguapars brevisque, Lucr. 5, 591: Cani- dia brevibus implicata yiperis, Hor. Epod. 5, 15 : Alecto brevibus torquata eolubris, Ov. H. 2, 119 : brevi latere ac pede longo est, Hor. S. 1,2, 93 ; cf. just before : breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and bre- vis alvus, Virg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemesian. 244 : parvae nlvi) : mus, Ov. F. 2, 574 : forma (.sc. pueri in stellionem mutati),id. Met 5, 457. So lapathi herba, Hor. S. 2, 4, 29 (" brevis parva, non ex- crescens in altum," Schol. Cruqu.): folia breviora, id. Ep. 1, 19, 26 ("minor coro- na," Schol. Cruqu.) : census, id. Od. 2, 15, 13 : coena, id. Ep. 1, 14. 35 : impensa, Ov. H. 7, 188 Ruhnk. : sigilluin, Ov. M. 6, 86 : insulae, Pall. 1, 28, 1 ; cf. Juv. 1, 73 : vasculum, Pall. Apr. 8, 4 : oiiulae, id. 1, 29, 4. — With ?(07«. abstr.: breve in exi- guo marmore nomen ero, Prop. 2, 1, 72 ; Sen. Oed. 935. So pondus, Hor. S. 2, 2, 37, et al. breviter, adv. 1. Of space (ace. to no. 1) (extremely rare) : sen libeat curvo brevius compellere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4. 1, 94 : parvo bre- vius quam totns. a little less tlian the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168.— But far more freq. in prose and poetry : 2. (Ace. to 770. 2, b and c) Of shortness in expression, or in the length of a syllable : a. ' n expres- sion : Brit fly, in brief with few words, concisely, summarily : sed breviter pau- cis praestat comprendere multa, Lucr. 6, 1082 : multa breviter et commode dicta (sc. timipBiyuaTa ; cf Cic. Oft'. 1, 29, 104) memoriae mandabam. Cic. I.ael. 1 ; so id. de Or. 2, S3 fin.: summatim breviterque describere, id. Or. 15 fin. : breviter tan- gere, id. Oft". 3, 2, 8 Beier If. cr. : breviter et modice disserere, Sail. J. Ill, et saep. ; cf. a'so Virg. A. 2, 11 ; 4, 632 ; 6, 321 ; Ov. M. 2, 783 : omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (7'. e. paucis testamenti ver- bis, quibus heres ex asse scribetur), Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exi- guis tabulis). — Comp. Cic. Fin. 4. W fin. ; Quint. 8, pr. 1 ; 8, 6, 61 ; 9, 2. 16 ; 10, 1, 49 ; 11, 1, 5, et al.— Sup. Cic. N. D. 2. 1, 3 ; Div. 1, 32. 70 ; Quint. 1, 10. 1 ; 4,2. 113, et al. — b. ' n respect to the length of sylla- bles : Cic. Or. 48. brevitaSj utis, /. [brevis] Shortness. 1, In space (cf. brevis, 770. 1) (very rare) : brevitas angusti freti (*the narrow- ness of the strail), Gell. 10, 27, 6 : homini- bus Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contrmptui est, smollness of stature, Caes. B. G. 2, 30 /77. : chamaeplatani coactae brevitatis, Plm. 12, 2, 6. 2. More freq. in tim e : Shortness, brev- ity : ita dici brevitas conviviis, Iongitudo noctis stupris conterebatur, Cic. Verr. 2, 5, 26 : temporis, id. Att. 1, 10. So horae, Sil. 3, 141,— But most freq., b. Of dis- course: Brevity, conciseness : si brevi- tas appellanda est, quum verbum nullum redundat, brevis est L. Crassi oratio ; sin turn est brevitas, quum tantum verborum est. quantum necesse est, etc., Cie. de Or. 2, 80, 326 sq. : id. Brut. 13, 50 ; id. ib. 17, 66 ; Inv. 1, 20 ; Verr. 2, 1, 40, et saep. : nos brevitatem in hoc ponimus, non ut minus, sed ne plus dicatur quam oporteat, Quint. 4, 2, 43 : ilia Sallustiana brevitas, id. ib. 4, 2, 45 ; 10, 1, 32 : brevitas quoque aut copia non genere materiae sed modo constant id. ib. 3, 8, 67 ; so id. ib. 10, 1, 46 ; 10, 5, 8 ; id. ib. 6, 3, 45 ; id. ib. 12, ,10, 48 : est brevitate opus, ut currat eententia, BRIT * Hor. S. 1, 10, 9 ; 60 Phaedr. 2 *proi. 12 ; 3, 10, 60, et saep. — So brevitatis causa, For the sake of brevity or conciseness : Cic. Off. 2, 12 fin. ; cf. Quint. 4, 2, 67 ; Plin. 18, 25, 57.— c. Of shortness of syllables: fluit numerus turn incitatius brevitate pedum, turn proceritate tardius, Cic. Or. 63 : brevitas celeritas syllabarum, id. ib. 57, 191 : contractio et brevitas dig- nitatem non habet, ib. § 193. — In plur. : omnium longitudinum et brevitatum in sonis judicium, etc., Cic. Or. 51 fin. ; cf. the follg. number. 3. For exiguitas, parvitas (cf. brevis, no. 3), Littleness, smallness : corporis, *Lucr. 2, 483 : brevitates guttarum, Vitr. 7, 8. So crurura, Plin. 8, 34, 52 : vineae, Pall. Aug. 2 : doni, Claud. Epigr. 20, 11. breviter» «<&>• Shortly, briefly, con- cisely, etc. ; v. brevis. fin. y brla* ae, /. A wine-vessel, " tldos dfyeiov," Gloss. Philox. : Arn. 7, p. 235 (ace. to Charts, p. 63 : hebria : " Hebria est vas vinarium, unde ebrius et ebria di- citur"). BriareilS (trisyl.), ei, m., Bpmpevs, Callim. Del. 143 (old form Bpiaptws, Horn. 11. 1, 403 ; v. Crus. Wb. of Prop. Names), The hundred-armed giant, also called Aegaeon : centumgeminus. Virg. A. 6, 287 Serv. and Heyne : ferox. Luc. 4, 596 Schol. : immensus, Stat. Th. 2, 596 ; cf. also Claud. Laud. Stil. 1, 304. Whence BriareiUS, a, um, Of or belonging to Briarcus : turba. Claud. Rapt. Pros. 3, 188. 1. brig"antes, um, m. A species of small worm, 7iesling itself in the eyelashes, Marc. Emp. 8. 2. Brig-antes. ™. »»■ The. most northern and powerful people in Roman Britain, subdued by Ccrialis, Tac. A. 12, 32 ; Hist. 3, 45 ; Agr. 17 ; cf. Mann. Brit. P. 186. — Whence Julius Briganticus, a son of the sister of Civilis, Tac. H. 4, 70 ; 2, 22 ; 5, 21. Brignntium, ii> /. or Brig-an- tia* ae. /. 1, A town in Rhaetia, now Bregentz, Itin. Anton. Whence Bri- ffairanaS; ^ nm, lacus, The Lake of Constance, Plin. 9. 37. 29 (in Mel. 3, 2, 8 : Lacus Venetus) ; cf. Mann. Germ. p. 519 and 520. 2. The town of Briancon, in France, Amm. 15, 10, 7. BrimO) us. /•> Bpi/'(J (the angry one ; cf. Arn. 5, p. 170), A name of Proserpine, Prop. 2, 2, 12. Ace. Brimo (cf. Schneid. Gr. 2, p. 299), Stat. Silv. 2,. 3, 38. brisa* ae, /. [kindred with the Gr. fipvrta, rii] The refuse grapes after they are pressed, grape-skins, Col. 12, 39, 2. BriseiSj idos./., Bpio-q s, Hippodamia, daugfuer of Brises, and slave of Achilles, from whom she was taken by Agamemnon: Briseis, Hor. Od. 2, 4, 3 : Briseidos, Ov. Am. 2, 8, 11 : Briseida (ace), id. Her. 3, 137. Britannia) ae» /•• Spirravta, in its most extended sense, Great Britain, con- sisting of Albion (England and Scotland) and Hibernia or Ibernia (Ireland) ; hence also, in plur., Britanniae, Catull. 29, 20 ; 45, 42 ; in a more restricted sense, the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4 ; N. D. 2, 34/77. ; Caes. B.G.4,21; 5,8; "12 sq. ; MeL 3, 6, 4-; 6; Plin. 4, 16, 30 ; Tac. Agr. 10 sq. ; 21 ; 24 ; Hist. 1, 9 sq. ;" cf. Mann. Brit. p. 32 sq., and the Comm. upon Tac. Agr. L 1. 2. Whence the adjj. : a. Britan- nUS (Britannus. Lucr. 6, 1105), a, um ; (/) Of Britain, British: esseda, Prop. 2, 1, 76 : canes, Claud. II. Cons. Stil. 301 : litus. id. IV. Cons. Honor. 28 : oceanus, id. Bell. Get. 202 ; Laus Seren. 40, et saep. And subst. : Britanni, The Britons, Lucr. 6, 1105 ; Caes. B. G. 4, 21 ; 5, 14 ; 21, et saep.; Tac. Agr. 11 sq. ; Ann. 14, 29; Virg. E. 1, 67 ; Hor. Od. 1, 35, 30 ; 3, 4, 33 ; 3, 5, 3 ; 4, 14, 48, et saep. In sing. : Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7. — [(3) Britanni, The inhabitants of Bretagne or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7, and 9, 9.— b. BritanniCUS. a, um, Britan- nic, British : aestus, the British Channel, Cic. N. D. 3, 10 : mare, Mel. 3, 6, 3 : ocea- nus, id. 1, 3, 1 ; 2, 6, 1 : "inter Rhenum et Sequanam," Plin. 4, 19, 33^77.: legio- nes, Tac. H. 1, 9 ; 60 ; 2, 57 ; 65 ; 3, 22, et 211 BEON al. : balaena, Juv. 10, 14 : lingua, Tac. G. 45 : herba, water dock, Rumex aquaticus, Plin. 25, 3, 6. And Britannicus, a sur- name of the conquerors of Britain. Thus of the son of the Emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27 ; 43 ; Tac. A. 11, 4 ; 11 ; 26 ; 32 ; 12, 2 ; poisoned by Nero, Tac. A. 13, 16 ; Suet. Ner. 33. And of the Em- peror Commodus, Lampr. Commod. 8. — C. Brlto ( m MSS. and inscriptions also Britto), onis = Britannus, (a) A Brit- on, Aus. Epigr. 110. — (fi) An inhabitant of Bretagnc, in France, Juv. 15, 124 Web. N. cr. ; Mart, li, 21, 9.— d. Britannis, idis, /., British, of Britain : insulae, i. e. Albion et Hibernia, Prise. Perieg. 577. — C. + BriianilicianUS; a , um, Britan- nic : Jnscr. Reines. cl. 1, no. 177. BritO; onis, v. Britannia, no. 2, c. Bntdmartis, is, /., Bpirtuafrts (a Cretan word, BPITY, rich in blessing, and MAPTIi", maiden, Sol. 11), X, A Cretan nymph, daughter of Jupiter and Carme, inventress of the hunting-net ; when pursued by Minos, she cast her- self into the sea, Virg. Cir. 285 sq. — 2. An epithet of tke Cretan Diana : ignea, Claud. Cons. Stil. 3, 251 : Lucos Brito- martis agit, id. ib. 303. Brixellum; i> n - A town in Gallia Cisalpina, now Bersello, on the Po, be- tween Parma and Mantua, Plin. 7, 49, 50 ; Tac. H. 2, 33 ; 39 ; 51 ; 54 ; Suet. Oth. 9. BrixenteSj um . m -< Bpi\avTai, A peo- ple in Rhaetia, in tke present Brixen, Plin. 3, 20, 24, § 137. Brixia. ae, /., Bpi\ia, A town in Gal- lia Cisalpina, now Brescia, Liv. 5, 35; 32, 30; Plin. 3, 19,23 Jin.; Just. 20, 5; Catull. 67, 32 (ib. 33 and 34 suspicious ; v. Sillig K cr.) ■ cf. Mann. Ital. 1, p. 158.— 2. Whence the adjj. : a. BrixianUSi. a , um, adj., Of or pertaining to Brixia: Galli, Liv. 21, 25 fin. : porta, Tac. H. 3, 27.— b. Bl'ixicnsis, e, OfB.fik.ia (post- class.) : Episcopus, Aug. Ep. 222 (but id. Haeres. 41 : Brixianus). * brdchltas. atjs, /. [brochus] A pro- jection of the teeth in animals : dentium, Plin. 11,37, 64. brochon. i. n - The gum flowing from the bdellium, Plin. 12, 9, 19. brochus, brocchus or broncus, a, um, adj. [etym. unknown] (ante-class, and rare) 1, Of the teeth of animals : Projecting : dentes, Var. R. R. 2, 7, 3 Schneid. ; id. ib. 2, 9, 3. — Whence transf. to animals : 2. With projecting teeth : Lucil. in Non. 25, 27 sq. : Plaut. irgm. in Fest. s. V. valgos, p. 278. — 3. A Roman surname ■■ Brochus, Cic. Lig. 4, 11, and 11, 32 ; id. il>. 11, 33. + bromatici> orum, m. Those who loathe food, Isid. Orig. 5, 35, 6 (" j3pu>pa, edacitas," id. ib.]. Brome (Bromie, Hyg. Fab. 182), es, /. A nymph who, with her sister, brought up Bacchus, Serv. Virg. E. 6, 15. BromiUS- h (voc. Bromie, Plaut. Men. 5, 2, 82; cf. Schneid. Gr. 2, p. 62), m., Bp6- utof (the noisy one), A surname of Bac- cltus (on account of the tumultuous cele- bration of his festivals) : Enn. in Charis. p. 214 P. ; Ov. M. 4, 11 ; Petr. Sat. 41, 6 ; Luc. 5, 73 ; Claud. 111. Cons. Hon. 132 ; IV. Cons. Hon. 132.— Whence, 2. Mj- BromiUSi a ' «m, Of Bacchus: auctum- nitas, Var. in Non. 71, 18 ; so remi, Claud. ri. Cons. Stil. 365. i bronws, i, m..=j3p6uos, Oats, Plin. L8, 10,20, «o.4; 22,25, 79. 1 brdmoSUS, a > um, adj.=^(3puip m -> Bporeas, 1, One of the Lapithae, slain by the Centaur Gryne- us al the marriage festival of Perseus, Ov. M. 12, 262. — 2. Twin-brotker of Amman, and witk kim slain by Pkineus, ib. 5, 107. tbruchtlS; i. m.^jipovxos or jjpm- kos, A kind of locust without wings, Prud. Hamart. 229. BrUCteri; orum, m., BpovKrepoi, A German people, occupying the country be- tween the Rhine, tke Lippe, Ems, and We- ser, Tac. G. 33 Rup. ; Ann. 1, 51 ; 60 ; 13, 56 ; Hist. 4, 21 ; 77 ; 5, 18 ; cf. Mann. Germ, p 160 sq. — In sing. : Bructgrus, i, m. : Claud. IV. Cons. Hon. 451. And adj. : natio, Tac. H. 4, 61. Bruges, v. Phryges. bruma- ae, /• [contr. from brevima, breuma = brevissima ; '• dicta Bruma quod brevissimus rune dies est," Var. L. L. 6, 2, 53 ; cf. Isid. Orig. 5, 35, 6 ; Gesn. Claud. Rapt. Pros. 2, 106; Ruhnk. Ter. Ph. 4, 4, 28]. 1. The shortest day in tke year, the win- ter solstice : * Lucr. 5, 745 ; Var. L. L. 6, 2, 53, p. 191 Speng. : solis accessus dis- cessusque solstitiis brumisque cognosci, Cic, N. D. 2, 7, 19 ; Ter. Ph. 4, 4, 28 : circa brumam serendum non esse, Plin. 18, 24, 56, et al,— Hence 2. In a gen. sense, Tke winter time, win- ter (mostly poet.) : Cic. Div. 2, 14 : novis- simus die6 brumae, Plin. 16, 39, 74 : ver proterit aestas, interiturn, simul pomifer auctumnus fruges effuderit. et mox bru- ma recurrit iners, Hor. Od. 4, 7, 12 ; Phaedr. 4, 23, 19 : serite hordea campis usque sub extremum brumae intractabi- lis imbrem, even to tke last rain of rongk winter, Virg. G. 1, 211 ; cf. id. ib. 3, 321. So horrida cano gelu, id. ib. 3, 443 : frigi- da, id. Aen. 2, 472 : hiberna, Tib. 1, 4, 5 ; Prop. 1, 8, 9 : tepidae, Hor. Od. 2, 6, 18 : nives illinet agris, id. Ep. 1, 7, 10 : per brumam, id. ib. 1, 11, 19, et al. — Finally 3. In the most gen. sense (pars pro toto), poet.: The year : Manil. 3, 603 ; so Mart. 10, 104,9. brumalis, e, "dj. [bruma] 1. Of or pertaining to the winter solstice, or shortest day : dies, Cic. Div. 2, 14 ; Fat. 3 : polus, Var. L. L. 9, 18, 132 : signum, Capricorn, Cic. de Or. 3, 45 : fiexus, tke tropic of Capricorn, Lucr. 5, 615 ; 639 : orbis, Cic. N. D. 3, 14 fin. : circulus, Plin. 2, 70, 70 : oriens, Col. 1, 0, 1 ; Plin. 2, 47, 46 : occa- sus, Plin. 1. 1. : meridies, Col. 9, 5, 1 : re- vocatio, Cic. Univ. 9 : hora, tke shortest (since, it was the twelfth part of the short- est day). Censor. 16. — 2. (ace. to bruma, no. 2) Wintery, of winter : tempus, Cic. Arat. 61 ; Ov. Am. 3, 6, 95 : brumales hie- mis menses (hiemis, perh. gloss ; cf. short- ly after, etiam brumali mense), Plin. 10, 53, 74 : liorae, tke short winter hours, Ov. M. 4, 199 : frigus, Virg. A. 6, 205 ; Mart. 13, 16, 1 : nix, Ov. Pont. 4, 5, 4 : venti, Luc. 5, 407. * brumaria, ae, / (sc. herba) [bru- ma] A plant, also called leontopodium, App. Herb. 7. Brunda, ae, v. Brundisium. BrundlSlUm (in many MSS., but less correctly Brundusium ; cf. Torrent. Suet. Caes. 34 ; Heins. and Drak. Sil. 8, 576; Duker. Flor. 1, 20; Cort. Luc. 2, 609 ; Fea Hor. S. 1, 5, 104 ; Grotef. Gr. 2, p. 187), ii, n. (access, form brenda, ace. to Fest. p. 27 ; cf. Comment, p. 347. And Brunda, Arn. 2, p. 50), Bpcvreaiov or Bpevrnuiov [" Bpivdov eXaipov," Hesych. ; cf. Strab. 6, p. 432 ; Steph. Byz. ; Isid. Orig. 15, 1 , 49 ; from the harbor extend- ing beyond the town like the antlers of a stag], A very ancient town in Calabria, with the most important karbor for those passing to and from Greece, now Brindisi: Enn. Ann. 6, 53 (in Gell. 6, 6, 6) : redeun- tes Graecia, Brundisium navem adverti- mus, Gell. 16, 6, 1 ; so Cic. Phil. 1, 3 ; Plane. 40 fin. ; 41; Att. 4, 1 ; 5, 5 ; 7 ; Hor. S. 1, 5, 104 ; Ep. 1, 17, 52; 1, 18, 20 ; " Mel. 2, 4, 7 ; Plin. 3, 11, 16 ; Jus,t. 12, 2 ; B RUT Luc. 2, 609 sq. ;" Vellej. 1, 14 fin. ; Flor 1, 20; cf. Mann! Ital. 2, p. 35: sq.— 2. Whence the adjj.; a . BrundlSinUS (Brundus.), a, um, Of Brundisium, Brun- disian: colonia, Cic. Sest. 63; Att. '4, 1 4 : nuncii, id. Att. 8, 13 ; foedus, Tac. A. 1, 10.— Subst. : Brundisini, orum, m., The inhabitants of Brundisium, Cic. Sest. 63 ; Att. 4, 1, 4 ; Gell. 16, 6, 1. And in Brun- disino (sc. agro), Var. R. R. 1, 8, 2.— b. BrundlSianuS (Brundus.), a, um, Of Brundisium : ostrea, taken in the karbor of Brundisium, Plin. 32, 6, 21. Brundusianus, ^c v. the preced. brUSCUm, i> n.. An excrescence on tke maple-tree, Plin. 16, 16, 27, brutesCO, ere, v. n. [brums] To be- come brutish, rough, unreasonable (post- class.) : Sid, Ep. 4, 1 fin. ; so Lact. 7, 12, 24 ; Venant. Ep. praef. carm. 6, 5. BrutiamiS, a, um, v. Bruttii, no. 2, b, and Brutus, no. 2, c, (a). Brutinus, a, um, v. Brutus, no. 2, c, (ii). X Bruttates, v. Bruttii, no. 2, c. Bruttii ( in MSS. also written Brutii, Brutti, and Brittii), orum, m., BperTiot Polyb., Bporimot Steph., Tke Bruttii, tke inhabitants of the southern point of Italy, Mel. 2, 4, 2 ; Caes. B. C. 1, 30, et al. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 117 sq. In sing. Bruttius. ii, m., A Bruttian, Flor. 1, 18, "27 ; Sil. 8, 570 ; 11, 10.— b. Meton. for Tke country of the Bruttii: Var. R. R. 2, 1. 2 ; Liv. 32, 1 : ex Bruttiis, id. ib. ; Gell. 10, 3>!. : in Bruttios, Liv. 34, 53. 2. Whence adjj. : a . BruttlUS, a . um, Of tke Bruttii: ager, the country of tke Bruttii, Brutliurn, Liv. 27, 51 fin. ; Mel. 2, 7, 14 ; Plin. 3, 5, 10 : promontorium, Mel. 2, 4, 8 and 9 : angulus, Flor. 3, 20, 13 : litus, Plin. 3, 5, 10, § 72 : pontus, Sen. Thyest. 578 : tellus, Col. 10, 139 : saxa, Pers. 6, 27: pix (prepared there, of the best quality), Col. 12, 18, 7 ; Plin. 16, 11, 22; 24, 7, 23; Veg. 6, 14, 1, and abs. Bi-ut- tia, Calpurn. Eel. 5, 8. — b. Bruttia- nUS (Brutian.), a, um, Of the Bruttii. : caules, Plin. 19, 8, 41, no. 3. And subst. : BruttTani, orum, m., A class of servants to the magistrates : " Bruttiani dicebantur, qui officia servilia magistratibus praesta- bant ; eo quod hi primum se Hannibali tradiderant et cum eo persevcraverant usque dum recederet de Italia." Fest. p. 26 : Cato in Gell. 10, 3, 17 ; cf. the expl. of the term by Gell. 1. 1. § 18 sq.— Whence adject.: " bruttianae parmne dice- bantur scuta, quibus Bruttiani sunt usi," Fest. p. 26.— c, Bruttates bilingues En- nius dixit, quod Bruttii et Osce et Graece loqui soliti sint, Fest. p. 29. 1- brutus, a, um, adj. [kindred with (iapvs, and either contr. from barutus, which is a lengthened form of bar.us, like actutum, astutus, cinctutus, vcrsutus, from actu, astus, cinctus, versus, or di- rectly =ijipiOi(, heavy, weighty.] X. Heavy, unwieldy, immovable (rare) : 11 brutum antiqui gravem dicebant," Fest p. 26 : pondus, falling down with heavy weight, Lucr. 6, 105: tellus, *Hor. Od. 1, 34, 9 (cf. id. ib. 3, 4, 45: terra in- ers ; Sen. Thyest. 1020 : immota tellus ; and Serv. Virg. A. 10, 102 : terra semper immobilis. Unde Horatius; Et bruta tellus") : corpora neque tarn bruta quam terrea, neque tam levia quam aetlieria, App. de Deo Socr. p. 47, 5. 2. Trop. : Dull, stupid, insensible, ir- rational : ''brutum dicitur hebes et obtu- sum Pacuvius Hermiona : et obnoxi- um esse aut brutum aut elinguem putes," Non. 77, 31 sq. : fortunam insonam esse et caecam et brutam perhibent pbiloso- phi, Pac. in Cic. Her. 2, 23, 36 : quod bru- ti nee satis sardare queunt, Nnev. BelL Pun. 1, 4 (in Fest. s. v. sardare, p. 146 and 252) : T. Manlius relegatus a patre ob adolescentiam brutam atque hebetem. Sen. Ben. 3, 37 : homo, Lact. 7, 4, 12.— Hence, b. Of animals, as unreasoning, irrational, brute creatures (so several times in Pliny the elder) : animulium hoc maxime brutum (sc. sus), Plin. 8, 51, 77, & 207; id. 9, 29, 46 fin. ; id. 11, 37, 70; 11, 39, 92. — c. Of inanimate things : bruta fulmina et vana, ut quae nulla veniant'ra- tione naturae ("striking blindly, as it BUB A were), Plin. 2, 43, 43 fin. : pira, i. e. with a woolly covering, like the stupid sheep, id. 15, 15, 16 : scitutn Caesaris, thong/dless, inconsiderate, Prud. areib. 5, 66. — * Sup. Jul. Valer. Res gestae Alex. Magn. 3, 67. —Hence 2. Brutus, i, ui., BpoiiToS (*A Roman surname). 1. L. Junius — , The relative of Tar- quinius Sttperbus, saved by his feigned stupidity [hence the name], and the freer of Rome from regal dominion, Liv. 1, 56 sq. ; Ov. F.2,717; 837; Virg. A. 6, 819, et saep. After him, Brutus was the cogno- men of the patrician gens Junia. 2. From another plebeian gens Junia, a. M. Junius, A son of Strvilia, a sister of Cato Uticensis, and of M. Brutus (not of Caesar ; v. Ellendt Cic. Brut. p. CXXV1I. : hence "Kai co, rcKvov" Suet. Caes. 82, is not to be forced), an intimate friend of Cicero about the 21s* year of his age (cf. Ellendt, above cit.), the murderer of Julius Caesar, Suet. Caes. 80 sq. ; Alia:. 10 ; Veil. 2, 26 sq. ; Tae. A. 1, 2 ; Cic. Phil. 1, 3 ; 4 ; 2, 12 ; 14 ; Fam. 3, 4, et al. ; as a philos. and orator active and respect- ed, Cic. Acad. 1, 3 fin. ; Fin. 1, 3. 8 ; Tusc. 5, 1 ; Att. 12, 5 ; 13, 8 ; Plut. Brut. 4 ; Cic. Or. 71 ; Brut. 5 ; 94 ; Quint. 10, 1, 123 ; Tac. Or. 17 sq. ; 21; cf. Ellendt, above cit. ; Meyer Frgmm. Oratt. 205. To him Cic. dedicated his writings : Orator, Bru- tus, de Natura Deornm, de Finibus bon. et trial, and Tusc. Quaestiones. — b. D. Junius — , A fellow-conspirator with the preceding, Suet. Caes. 80 sq. ; Aug. 10; Veil. 2, 56 sq. ; Cic. Phil. 3. 1, 4 ; "Fam. 10, 10 ; 11, 1 ; 21, et al.— To these two Cicero's witticism has reference : quid ergo? Ista culpa Brutorum? Minime illorum quidern, sed aliorum brutorum, qui se cautos ac sapientes putant. Cic. Att. 14. 14, 2.— c. Whence the adjj: : (.,) BrutianUS? ", uni , Of or pertaining to (AT. Junius) Brutus; castra, Veil. 2, 72: Cassianacquc partes, id. 2, 74 : helium civile, Lact. 2,7 fin.— (j}) BrutinUSj a, um, Of or pertaining to Brutus (M. Ju- nius) : consilia reipublicae liberandae, Oia. F.p. ad Brut. 1, 15. — Ditf. from these, 3. 1'. Junius Brutus Callaicus, Consul with P. Corn. Scipio Nasica Serapio A.U.C. 616, Cic. Brut. 28; Lea. 3, 9; Balb. 17; Veil. 2, 5. 4. D. Junius Brutus Julianus, Consul with Mamercus Aemilius Lepidus A.U.C. 677, Cic. Brut. 47, 175 ; de Or. 2, 33 ; Att. 12 22. 5. M. Junius Brutus, The husband of Servitut, and father of the murderer of Cae- sar, a distinguished lawyer.Bvut 62 Ellendt. tbrya> He > /• = /i/>i' '■ n.-=z (ipiov, 1. Moss ; esp. the kind otherwise called sphagnos, Plin. 12, 23, 50. — 2. '^'/' e grape-formed blossom of the siiuer ■poplar, Plin. 12, 28, 61.— 3. A plant growing upon the sea-shore, with leaves like lettuce, Plin. 13, 25. 49 ; 27, 8, 33 ; 32. 9, 36. i «jryosiia. nc, f. = jlpvbivia, A wild vine, the bryony ; of two kinds: the white, Plin. 23, 1, 16 ; Scribon. Compos. 59 ; the black, Plin. 23, 1. 17 ; Col. 10, 250 ; App. Herb. 66. f 1. "bu — $ou, A Greek prefix, which, in composition, expresses the idea of greatness, hugeness : " Graeci assueti mngnis et am- plis rebus praeponere jiuv, a magnitudine scilicet bovis. Hie est, quod grandes pu- eri jJoOTroiias appellant et mariscam ficum tfovavKov;' Fest. p. 27 ; Var. R. R. 2, 5, 4. 12. bu? v - tne following: t bua- ae, /. (bu, Fest. s. v. imbutum, p. 81) The natural sound of infants for designating their drink, as pappa for their food : Var. in Non. 81, 1 sq. ; cf. vinibua. buballnus. a. ", adj. [bubalus] Per- taining to the African gazelle ■■ laridum, Valer. Imp. in Vop. Prob. 4. tbuballOU; "• n. = ffoo6o?, A kind of African stag or gazelle : PUn. 8.15, 15. To the use of this word, for urns, cen- sured by Pliny, is prob. to be referred Wart Spect. 23, 4. BubaSSUS, i, /•, BvSueroos Steph., A B UBU town in Caria, Plin. 5, 28, 29.-2. Whence the adjj.: a . Babassius, a, um, Of Bubassus : sinus, Mel. 1, 16; 2.— b, Bu- basiSi Ittis, /, Of Bubassus, Ov. M. 9, 614. Bubastis, is ^/. Boiifiaunr, 1. A town in Egypt, on the Pclusiau arm of the Nile, now Tdl-Basta (i. e. Hill of Bubastis), in the vicinity of the village Benalhassar, Mel. 1, 9. 9 ; cf. Mann. Afr. 1, p. 588. Whence BubastiteS nomos, Buu6'«- (rriTnS viifios- Strab., Plin. 5, 9, 9, § 49.-2. The goddess Bubastis, who was worshiped there ; corresponding to Diana, Ov. M. 9, 691; cf. Herod. 2, 137; 156. Whence BubastillSi a > um : sacra, Gratian. Cyn. 42. bubllc (access, form bo vile, unus. ace. to Var. L. L. 8, 30, 117 ; although used by Cato, ace. to Charis. p. 81 ; and by Veg. 4, 1, 3), is, n. (bubillS» ' 9 , m - sc - caula, Plaut. Pers. 2, 5, 18) [bos] A stall for oxen or neat cattle, Cato R. R. 4 ; Var. R. R. 1, 13, 1 ; Col. 1, 6, 4 ; Phaedr. 2, 8, 4. + bubinare (buv.) est menstruo mu- lierum sanguine inquinare, Fest. p. 26 ; cf. Gloss. Isid. t bublcum, i. «• A kind of wine, Fest. p. 27. [bvliXtpos uivoi, Hesiod. Op. 587 Gottl.] 1. bilbo, onis, m. (f. only once Virg. A. 4. 462 ; cf. Non. 194, 1 ; Schneid. Gr. 2, p. 89. Hence given erroneously by Prise, p. 683 P. and Rhemn. Palaem. p. 1370 fin. ib. as comm. ; cf Serv. and Wagu. Virg. A. 1. 1.) [/}<'«, /iC^u] An owl, the horned owl, Strix bubo, Linn., whose cry was considered as ill-boding, Plin. 10, 12, 16; Virg. A. 4, 462 : ignavus bubo, Ov. M. 5, 550. So profanus, id. ib. 6, 432 (cf. the same, ib. 5, 543 : profana avis) : funereus, id. ib. 10, 453 : Stygius (since Ascalaphus, son of Acheron or Styx, was changed to an owl ; v. Ascalaphus), id. ib. 15, 791 : rauci, id. Am. 1, 12, 19 : bubone sinistro, Luc, 5, 396: trepidus, id. 6, 689 : moestus, Sen. Med. 734 : luctifer, id. Here. for. 687: infaustus. Claud, in Eutr. 2, 407. * 2. bubO; ere, v. n. To bump, cry like a bittern, Auct, Carm. 1'hiloui. 42 (others : buto). Bubdna» ae , /■ [ 00s ] Tlte protecting goddess of cattle among the Roynaus, Aug. Civ. Dei 4, 34. t buboniuni) i>, n. = ffovHtinov, A plant useful against swellings in thegrobi, also called aster Atticus, Plin. 27, 5, 19. bllbsequa (also written bobsequa and buscqua), ae, m. [bos-sequor] A neat- herd, herdsman (post-class.) : App. Met. 8, p. 201, 13 ; Sid. Ep. 1, 6. t bubulcariUS; P<:TriS, A plough- man. Gloss. Gr. Lat. (= bubulcus). bubulcito, are, v. n. (bubulcitor, ari, v. dep., Plaut. v. below) [bubulcus] 2'o be a herdsman, to keep, feed, or drive oxen (ante- and post-class., and very rare) : Plaut. Most. 1, 1, 50 ; App. Flor. no. 6. p. 343, 14.— 2. Trop. : To cry or bawl like an ox-driver : Var. in Non. 79, 29. bubulCUS; !• m - [ hos - hubulus, /3oTi- kos] 1. In a restricted sense, One who ploughs with oxen, a ploughman=z arator ; diff. from pastor and armentarius, a herds- man (so most freq. in the Script, rerr. rustt.) : Var. R. R. 2 prooem. § 4 sq. ; Juv. 11, 151 ; cf. Col. 1, 6, 8 ; 1, 9, 2 ; 2, 2, 25 ; 2, 5, 2; 2, 12, 1 sq., et saep. ; Cic. Div. 1, 27 fin. ; Ov. Tr. 3, 12, 30 ; Juv. 7, 116, et al. — Far more rare, and, indeed, not before the post-Aug. per. 2. In a more general sense, A herdsman : Paul. Dig. 33, 7, 18, § 6. — 3. A surname of several ptr- sens h. the gens Junia Liv 3. 20 2/- t Phn.JS. 3, 3. bubulinus. a, urn, adj. [bos] An ac- cess, form lor bubulus, Of cattle, ox- (but only in Veget.) : stercus, Veg. 1, 13, 3 : timum, id. 3, 28 fin. : sevum, id. 4, 8, 2 : urina, id. 4, 17. * bubulo> are, v. n. [bubo] To cry, hoot, or screech like the owl : Auct. Carm. Phil. 37. bubuluS; a, um, adj. [bos] Of neat cattle or oxen (class. ; the post-Aug. form bubulinus, v. h. v.) : cori, thongs, straps of ox-hide, Plaut. Poen. 1,1,11; and hu- morously cottabi, the snapping of such ox-whips (cf. cottabus), id. Trin. 4, 4, 4 BUCC Lind., and so also monimenta, for lashes, id. Stich. 1, 2, 6, and exuviae, id. Most. 4, 1, 26 : pecus, neat cattle, Var. R. R. 2, 1, 13: armentum, Col. 1, praef. § 26: fimum, Cato R. R. 40, 2; Liv. 38, 18: utres, Plin. 6, 29, 34, § 176 : lac (* cow's milk), id. 11, 41, 96 : caseus, Suet. Aug. 76 : cornu, Plin. 13, 25, 51 ; used esp. freq. in medi- cine, Cels. 5, 22, 2 ; 5, 25, 4 ; Veg. 6, 27, 6, et al. : caro, the flesh of neat cattle, beej', Plin. 28, 10, 43 ; also abs. bubula, ae, f. (sc. caro), Plaut. Aul. 2, 8, 4 ; Cure. 2, 3, 88 ; Cels. 2, 24 ; Apic. 8, 5 : jus bubulae, Scrib. Comp. 188 sq. : lingua, a plant, also called buglosso, ox-tongue, Cato R. R. 40 fin. ; Plin. 17, 14, 24. * bucaeda* a e, m. [ bos-caedo ] One who is whipped with thongs of ox-hide (cf. bos and bubulus) : Plaut. Most. 4, 2, 1. tbucardia* ae, f. = (JovKap6ia (ox heart), A precious stone, otherwise un- known, perh. a kind of turquoise, Plin. 37, 10,55. bucca, ae, /• [kindred with 0vX,u>, (Sv- Kfirn ; v. Pa6sow, under /3i'«] 1. The cheek (puffed or filled out in speaking, eating, etc.) (diff. from genae, the mere superficies of the face, the cheeks) (most- ly in plur. ; class.) : buccam implere, Ca- to in Gell. 2, 22, 29 : sufrlare buccas, Plaut. Stich. 5, 4, 42 : inflare bucCas, id. ib. 5, 6, 7 : rumpere buccas (* to write bombast), Pers. 5, 13 : sutflare buccis, Mart. 3, 17.— In violent anger (ef. in Gr. (pvaifv nis yvd- Qovi, c"£(i/[i ejvoijiv, etc.) : quin illis Juppi- ter ambas Iratu's buccas inflet, etc., * Hor. S. 1, 1, 21: pictus Gallus distoitus, ejecta lingua, buccis fluentibus, Cic. de Or. 2, 66, 266 : riuentes cerussataeque buci cae, id. Pis. 11, 25; cf. concerning cerus- satae: purpurissatae (* rouged), Plaut. True. 2, 2, 35. — In blowing the fire : buc- ca foculum excitat, Juv.",3, 262, et al. — Plence, b. Dicere (scribere) quod or quid- quid in buccam venit, a colloquial phrase : To speak (write) whatever conies uppermost : Cic. Att. 1, 12 fin. ; id. ib. 7, 10 fin. ; 14, 7 fin. ; Mart. 12, 24, 5. Also ellipt. : garri- mus quidquid in buccam, Cic. Att. 12, 1 fin. — c, Meton. (abstr. pro concr.) : One wlw fills his cheeks in speaking, a dectaim- er, bawler : Juv. 3, 34. Hence also of babbling orators, babblers : Curtius et Ma tho buccae, Juv. 11, 34 (" Jactanticuli, qui tantum buccas inflant et nihil dicunt," Schol. ; cf. also Mart. 1, 42, 13 : bucca lo- quax vetuli cinoedi, and Petr. Sat. 43, 3 : homo durae buccae). — d. One who stuffs out his cheeks in eating, a parasite : Petr. Sat. 64, 12. — e. A mouthful : bucca panis, Petr. 44, 2 ; so Mart. 7, 20, 8 ; 10, 5, 5. 2. Transf. from men to animals. Thus of croaking frogs : Plin. 11, 37, 65. § 173. 3. In gen., A cavity : Plin. 11, 45, 103. * bliccea* ae, /. [bucca] A morsel, mouthful: Augustus in Suet. Aug. 76 fin. buccella, ae, /. dim. [bucca ; cf. buc- cea] A small mouthful, morsel: Mart. 6, 75, 3., — 2. A little bread divided among the poor. Cod. Theod. 14, 17, 5 ; cf Salinas. • Vop. Aur. 35. ■ ■ bucccllaris, e, adj., farina, Meat ground from biscuit [buccellatum], Plin. Valer. 1, 6. — Subst. buccellare, is, «., A cooking utensil : Marc. Emp. 23 (others : bucculari, from buccula, in the same sig- nif.). buccellatum; >, n - [buccella] Sol diers' biscuit, Amm. 17, 8 ; Cod. Theod. 7, 4, 6 ; 5, 2. buccina? buccinator, buccino, and buccinum ; v. bucina, etc. bucCO; onis, m. [bucca. one who has distended cheeks] A babbler, blockhead, fuol (very rare) : " bucca garrulus, quod ceteros oris loquacitate, non sensu exsupe- rat," Isid. Orig. 10, 30 : Stulti, stolidi. fatui, fungi, bardi, blenni, buccones, Plaut. Bac. 5, 1, 2 : macci et buccones, App. Apol. p. 325, 30. . bUCCpniatis Vitis, A species of vine in Thurium, the fruit of which is not gath- ered until after the first frost, Plin. 14, 3, 4, no. 7. buccula. ae, /. dim. [bucca] 1. A cheek, a mouth : * Suet. Galb. 4 : pressa Cuuidinis buccula, App. Met. 6, p. 182, 17; ib. 3, p. 137, 40 ; Arnob. 2, p. 73.-2. I" milit. lang., The beaver, that part of a hel- 213 B U C O mtt which covers the mouth and cheeks, wa~ payvaOis : bucculas tergere, Liv. 44, 34 ; Juv. 10, 134. — 3. Also in milit lang., buc- culae, Two checks, on each side of the chan- nel in which the arrow of the catapulta lies, Vitr. 10, 15. * bUCCUlentUS, a, «m> adj. [buceu- la, no. 1J Having full cheeks or a large mouth : Plaut. Merc. 3, 4, 54. Bucephalas, ae, (-lus, i, Plin. 8, 42, 64 ; Fest. p. 27 : Bucephala, Jul. Valer. Rea gest. Alex. M. 3, 11), m., BovKt(ba\aS (Macedon.= Bow/c£0(iAos) (that which is marked with the figure of a bullock's head— ffous, KctpdX/i — or so called from the breadth of its forehead), The horse of Al- exander the Great, Curt. 6, 5, 18 ; Gell. 5, 2. (* Bucephala, orum, ri„ Plin. 6, 20, 23 ; or ■on, 1, ><■., Curt. 9, 3, 23 ; or .ja, ae, /., or .g, es, /., Ju6t. 12. 8,) A town in India, on the Hydaspes, built by Alexander, and named after his horse, Plin. 6, 20, 23 ; Gell. 5, 2 ; Solin. 45. tbuceras, atis, n. = flouKepas, A plant, otherwise called fenum Graecum, fenugreek, Plin. 24, 19, 120. buceriusj a, «m, v - the follg. t bucerus (bAcerius, Lucr. 2, 602), a, um, adj.=z[lovKepu)s, Having the horns of a bullock, ox-horned (perh. only in the follg. exs.) : "bucemm pecus de bubus dicimus," Fest. p. 26 : bueera secla, the race of homed cattle, Lucr. 5, 864 ; so also id. 6, 1236 ; imitated by Ovid : armenta, * Ov. M. 6, 395 : greges, Lucr. 2, 662 (quot- ed by Non. 80, 27, and 208, 21). bucettim, i, n. [bos] A pasture for cat- tle, cow-pasture (very rare) : Luc. 9, 185 ; Gell. 11, 1, 1. 1 bucina (and in good MSS. and in- scriptions buccina ; cf. Drak. Liv. 7, 35 ; Schneid. Gr. 1, p. 402), a.e,f. = fivKavr), A crooked horn or trumpet (while tuba is usu- ally the straight trumpet ; cf. Vcg. Mil. 3, 5 Stewech.) ; ace. to its ditferent use, 1. The shepherd's horn : Var. R. R. 2, 4, 20 : bucina innata, id. ib. 3, 13, 1 ; Col. 6, 23, 3 ; Prop. 4, 10, 29 Broukh. 2. A war-trumpet : bello dat signum rauca cruentum Bucina, Virg. A. 11, 475. In gen. as a signal employed in changing the four night-watches, and for waking the soldiers (cf. Adam's Antiq. 2, p. 74) : te gallorum, ilium bucinarum cantus ex- suscitat, Cic. Mur. 9, 22 : ubi secundae vigiliac bucina datum signum esset, Liv. 7, 35 ; Prop. 4, 4, 63. Hence a meton. expression, ad primam, secundam, etc.. bucinam for vigiliam (*at the first, second, etc., watch) : ut ad tertiam bucinam praes- to essent, Liv. 26. 15. — Also at the end of the evening meal the bucina was blown : Tac. A. 15, 30 Lips, and Gron. 3. Also used in other spheres of life. Thus, in early ages, for calling together assemblies of the people : bucina cogebat priscos ad verba Quirites, Prop. 4, 1, 13 Kuin. — As a designation of the hours of the day (which by it were divided into four parts) : Sen. Thyest. 799 ; cf. bucino. 4. Poet, A kind of circular, winding shell on which Triton blew, Triton's shell, Ov. M. 1, 335 and 337 ; cf. bucinator. 5. 'Prop.: bucina famae, trumpet, Juv. 14, 152 ; cf. bucinator, no. 2. bucinator (bucc), oris, m, [bucino] One who blew the bucina, a trumpeter : Caes. B. C. 2, 35 fin. ; Petr. Sat. 26, 9.— 2. Trop. (cf. bucina, no. 5), One who trumpets forth, blazes abroad : bucinator existimationis meae, Cic. Fil. in Cic. Fam. 16, 21, 2. bucino (bucc). avi, atum, 1. v. n. [bu- cina] To blow the bucina, to sound or give a signal with the trumpet : quum bucinft- tum est, Var. R. R. 2, 4, 20 ; Sen. Contr. 3 praef. : Triton concha sonaci leniter bucinat, App. Met. 4, p. 157, 3 ; cf. buci- na, no. 4. bucinum (bucc), i, n. [id.] 1. The sound or blast of a trumpet: Plin. 9, 33, 52 ; id. 11, 10, 10,— 2. A shellfish used in dyeing purple, a sea-trumpet, Plin. 9, 36, 61 sq. bucinus (bucc), i, m. [id.] =: buci- nator, A trumpeter, of the cock : Petr. Sat. 74, 2. __ t bucdlicUS, a i um . adj.=zfiovKo\iKos, Pertaining to shepherds, pastoral, bucolic: 214 BULL Bucolicon poema, Virgil's pastoral poems, Bucolics, Col. 7, 10 fin., and Bucolica, orum, n. = T& BoukoAiko, Bucolics, Ov. Tr. 2, 538 : Bucolica Theocriti et Virgilii, Gell. 9, 9, 4 ; cf. Serv. Virg. E. 1.— 2. Bu- colice tome=i6Vjic'. n.=flovi.a7ra6ov, The herb palience,V\m. 20, 21, 86. * bulbaceus, a, um . aa J- [buibus] Bulbaceous, bulbous : hyacinthi radix, Plin. 21, 26, 97. tbulbinc, es,fi = f3o\6hn, A kind of bulbous plant, Plin. 20. 9, 41 ; 19. 5, 30. bulbdSUS, a, um . adj. [buibus] Bulb- ous : radix, Plin. 21, 21, 90 ; id. 21, 17, 60. bulbulus, i. ™. dim. [id.] A small bulb, Pall. 3,21 fin. buibus, i. '«■ [fSiMSi] 1. A bulb, bulb- ous root (tulips, hyacinths, lilies, etc.) : Plin. 19, 4, 21 ; cf. Cels. 2, 18 ; Plin. 17, 20, 33 ; 21, 5, 11 ; 22, 22, 32.-2. An on- ion ; a garden vegetable of several kinds, among which the Megarean was the best known, Cato R. R. 8, 2 ; Ov. Rem. Am. 797 ; Col. 10, 106 ; 4, 32, 2 ; " Plin. 19, 5, 30 :" ; 'i Apic 8, 7, and in Edict. Diocl. p. l-'i lied buibus fabrilis. i ' ale, e8,/. = /JouAi}, The (Greek) sen- ■•' r HI assembly, the senate: Plin. Ep. 10, 117 ; 85, 1 ; 111 ; 113. tbuleuta, ae, 7». = /3ouAn)r(}<, One who sits in council, a senator : Plin. Ep. 10, 48,_5 ; 113_, 3 ; 115, 3 ; Spart. Sever. 17. tbuleuterium (-on). "> «.=/W \evTfiptov, The place where the Greek sen- ate assembled, the senate-house : in curia Syracusis, quem locum illi buleuterium nomine appellant, Cic. Verr. 2, 2, 21 ; Plin. 36, 15, 23. ft bulga, ae, /. fa Gall, word ; now bougette] A leathern knapsack, bag : " Bul- gas Galli sacciilos scorteos appellant," Fest. p. 28 : "bulga est folliculus omnis, quam et cruminam veteres appellarunt : et est sacculus ad braehium pendens," Lucil. in Non. ; Var. in Non. 78, 2 sq. — Hence, 2. Humorously, The womb : Lu- cil. in Non. 78, 14. tbulimus, i. m. = /}ov\tuos, Extreme hunger, bulimy ; hence also weakness of the stomach, fainting, swoon : Fest. p. 27 ; Gell. 16, 3, 9 ; cf. bu ; Veg. 5, 34 (3, 35) ; id. 5, 37 (3, 38) (in Var. 2, 5, 4, written as Greek). bulla, ae, /. [bullo] Any object swell- ing up, and thus becoming round ; hence, 1, A water bubble, bubble: perlucida, Ov. M. 10, 734 : crassior, Mart. 8, 33. 18 ; Plin. 31,2,8; App. M. 4, p. 145, 7. Hence,. b. Trop. of any thing transitory, fleet- ing: si est homo bulla, eo magis senex, Var. R. R. 1, 1, 1 ; Petr. S. 42, 4. 2, Any thing else rounded by art. a boss, stud (upon a door, girdle, etc.) : bullas au- reas ex valvis, auferre, Cic. Verr. 2, 4, 56. BURD (By such door-studs fortunate or unforru nate days were designated : Petr. Sat. 30 4.) Notis fulserunt cingula bullis Pallan- tis pueri, Virg. A. 12, 942 ; so id. ib. 9, 359. So the head of a pin in the water-clock, Vitr. 9, 6,— But in particular, 3. The bulla worn upon the neck (most- ly of gold), orig. an ornament of the Ro- man triumphers, in imitation of the Tus- can kings and Lucumones (Plut. Romul. 25 ; Fest. s. v. sardi, p. 252), but in the more brilliant era of the Romans, worn by noble youth, Cic Verr. 2, 1, 58 (cf. Ascon. in h. 1., ace to whom such bullae of leather were hung upon the necks of the children of freedmen) ; laid aside when they arrived at maturity, and con- secrated to the Lares, Pers. 5, 30; Petr. Sat. 60, 8 ; ace to Plin. 33, 1, 4, first hung by Tarquinius Priscus upon the neck of bis son ; cf. also Macr. Sat. 1, 6. As an Etruscan custom : Juv. 5, 153. Cf. O. Mull. Etrusk. 1, p. 374 sq,— Hence the phrase, bulla dignus, for childish : Juv. 13, 33. — Also hung upon the forehead of favorite animals, Ov. M. 10, 114. bullatUS, a, um adj. [bulla] J. (ace. to bulla, ?io. 1, b) Quickly passing ( *acc to others, inflated, bombastic) : Pers. 5, 19. — 2. (ace to bulla, no. 2) Furnished with a boss or stud : cingulum, Var. L. L. 5, 24, 33. So of the heavens studded with stars : aether, Fulg. Myth. 1. — 3, (ace to bulla, no. 3) Wearing a bulla qbout the neck : puer, Scipio African, in Macr. Sat. 2, 10 : statua (* of a child), Val. Max. 3, 1, no. 1 : heres (* yet a child), Juv. 14, 5. Bullidenses, -lenses, -ini, and -ioilCS. v. Byllis. bullio. i re > v - bullo. * fculHtUS; u s, m. [bu'lio] The bub- bling, gushing up of wattr : aquae, Vitr. 8,3. bullo, are, and bullio, ' v i. Jtnm, 4. v. n. [like our bubble, a sound of nature] To be in bubbling motion, to be in a state of ebullition, to bubble : a. Bullo, are : ubi bnllabit vinum, ignem subducito, Cato R. R. 105 ; so Cels. 2, 7 ; Plin. 9, 7. 6 ; 18, 31, 74. — b. Bullio, ire ; bullientes fontes, Vitr. 8. 3 ; Cels. 5, 19 fin. ; Pers. 3, 34. Trop. : indignatione, to boil with rage, fly in a passion, App. Met. 10, p. 250, 34. As v. a. in part. pass. : Ammoniacum cum vino et melle mittis in ollam et bullita (sodden, i. e. half -cooked) attcres, dabis- que ad bibendum, Veget. 2, 17 fin. (1, 45^71.). bullula, ae,/. dim. [bulla] 1. A wo- tery vesicle: Cels. 2, 5 fin. ; so id. 5, 28, no. 17. — 2. A small neck ornament (bulla) : Hier. Isaj. 2, 3, 18. * bumammus, a , um, adj. [bu-mam ma, having large breasts] Of the vine : With large clusters : uva, Var. R. R. 2, 5, 4 ; v. the follg. tbumastUS, ' (bumasta, ae, Edict. Diocl. p. 18), / = (iovunaru; sc. iiuveXo; (having large breasts ; cf. the preced.), A species of grape with large clusters, Virg. G 2. 102 Serv. ; Cul. 405 ; Col. 3, 2, 1 : cf. Plin. 14, 1, 3. tbumelia, ae, f.^fjov/jMa, A kind of ash-tree, Plin. 16, 13, 24. tbunias, adis, f. = (lovvia.S, A kind of Swedish turnip, Col. 10, 422 ; Plin. 20, 4, 11. Another kind is called 'bunion, ii, n. — (5o*-viov, Plin. 1. 1. Bupalus, i. m ; BoimiXos, A statuary of Chios, who represented and exposed the deformed poet Hipponax, but in turn was severely satirized by him in his poems, Hor. Epod. 6, 14 : cf. Plin. 36, 5, 4, no. 2. tbuphthalmos, i. m.=(3ou A mult BUST {the of spring of a horse and she-ass, while mulus is the offspring of an ass and a mare ; v. Isid. Orig. 12, 1, 61), esp. used for carrying litters : Ulp. Dig. 32, 49 : onus duorum burdonum, Vulgat. 2, Reg. 5, 17 (as transl. of the Hebrew H&O o^na-io*). barddnarias* ii, m. [burdo] a mule driver, Edict. Diocl. p. 19. burdunculuSi i- "'■ -A plant, perh. borage, Marc. Emp. 5. burg~arii, oruin, m. [burgus] Inhab- itants of a castle, defenders of the bounda- ries (late Lat.), Cod. Theod. 7, 14 ; cf. Isid. Orig. 9, 4, 28. tfburgtlS) ii "•• [a Germ, word] A castle, fort, fortress (post-class.): "castel- lum parvulum, quem burgum vocant, Veg. Mil. 4, 10: crebra per limites habi- tacula constitute! bnrgos vulgo vocant," Isid. Orig. 9, 2, 99 ; 9, 4, 28 ; Cod. Just. 1, 27 2. Bari or Burii, orum, m., Bovpoi, A German people in the neighborhood of the Marcomanni and Q_uadi, Tac. G. 43 ; cf. Mann. Germ. p. 376 sq. burisi is> ">. (bara* ae < f-> ^' ar - R- R- 1, 19, 2; [ace. to Serv. Virg. G. 1, 170 ; cf. also Isid. Orig. 20, 14, 2. contr. from jiouc ovpd. ox-tail] The crooked hinder part of the plough of the ancients, its crooked lim- ber : Var. in Sen-. 1. 1. Ace. burim, Virg. G. 1, 170 Serv. and Voss ; Var. R. R. 1, 19, 2. buriUSj ii» m. A species of animal oth- erwise unknown : Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 3, 31. X burra* v - burrum. buri'ae, arum, /. Trifles, silly stuff, nonsense (post-class.) : burras, quisquili- ns, ineptiasque, etc., Aus. praef. ad Latin. Pacat. 3. tburranlca potio [burrus], a drink composed of niilk and must, so call- ed on account of its red color, Fest. p. 30. t burranicum. i, n - a kind of res- sel, Fest. p. 29 [prob. formed from the preced.]. t borrhiaon* i> "■ tfhfis-ptv] a plant, ox-nose, App. Herb. 86. barricas or baricas. i. m - [burrus] A small horse, Veg. 6, 2, 2 ; PauL Nol. Ep. 29 : cf. Schneid. Var. R. R. 2, 8, 1. + barras) •% ™ [imAlos], An old word = ruliis, rubens. Red. Fest. p. 26. BarrOS* v. Pyrrhus. t buselinanii i n.=:(3ouai\ivov, a plant, ox-parsley, Plin. 20, 12, 47. baseqaa* v - bubsequa. Busiris* idis, Boiictpis, 1. A king of Egypt, icho sacrifced strangers, and icas himself slain by Hercules, Virg. G. 3, 5 Serv. ace. Busirin, Ov. M. 9, 183 ; A. A. 1, 649 (*Busirim, Amm. 28, 1, 46).— 2, /. -I considerable town in Lower Egypt, with a temple oflsis, now Abusir, Plin. 5, 10, 11 ; cf. Mann. Afr. 1, p. 574 sq. + bustar* ar i s » m - [bustum] A place where dead bodies were burned, Charis. p. 25 P. busticetnmt i, "• Post-class, access, form for bustum, A place where dead bod- ies were burned, Arn. 1, p. 24 : 7, p. 222. *bastlrapas, i. ™- [bustuni-raplo] A robber of tombs, a term of reproach : impudice. sceleste, rerbero, bustirape, furcifer, Plaut. Ps. 1, 3, 127. bastaarias, a, am, adj. [bustum] Of or pertaining to the place where dead bodies were burned: sladiator, that fought at a funeral pile in honor of the dead, Cic. Pis. 9 ; cf. Serv. Virg. A. 10, 519 (Cicero, in the passage cited, thus calls Clodius, on account of a tumult which he caused at the funeral that the brother of Cicero made in honor of Marius) : moecha, she who prostitutes h-erself among tombs. Mart. 3, 93, 15 : altarc, upon which men were of- fered, Tert. Pall. 4. — 2. Subst. bustua- rius, ii, m., One who has tlie charge cf burning corpses, Amm. 28, 1. ' bastam* ', «• [BURo=uro, whence also comluiro. v. the letter B], orig. The place at which a dead body was burneel and buried ; later also, in gen., for a tomb : "bustum proprie dicitrur locus, in quo mortuus est combustus et sepultus .... B U XI ubi vero combustu9 quis tantummodo, alibi vero est sepultus, i3 locus ab urendo ustrina vocatiir; sed modo busta sepul- cbra appellamus," Fest. p. 26. 1. The place of burning and burying : Lucr. 3. 919 : Stat. S. 5, 1, 226. 2. A tomb, in gen. (most freq. in the poets) : in busto Achilli, Plaut. Bac. 4, 9, 14 : si quis bustum (nam id puto appel- lari ripBov) violarit, Solon in Cic. Leg. 2, 26 ; Cic. Tusc. 5, 35, 101 ; Catull. 64, 363 ; Virg. A. 11, 850 ; 12, 863 ; *Hor. Od. 3, 3, 40 ; Prop. 3, 6, 29; 1, 19, 21; 2, 13, 33; Ov. M. 4, 88 : 13, 452. et al. ; Suet. Caes. 84; Ner. 33, 38.— b. Trop. of things that, like a tomb, give up a body to destruc- tion. So of the maw of an animal that eats men : viva videns vivo sepeliri visce- ra busto, seeing the living body inclosed in the living grave, Lucr. 5, 991. So also Ovid makes Tereus. who devoured his son, call himself the grave of the same : flet modo. seque vocat bustum miserabile nati, Ov. M. 6, 6G5. And thus Cicero sar- castically calls one who annulled the laws, bustum legum omnium ac reliaionum, Cic, Pis. 5, 11, and bustum reipublicae, ib. 4 fin. Finally, for the designation of a battle-field : civilia busta Philippi, Prop. 2, 1, 27 Ruin. — Meton. : The burned body itself the ashes, Stat. Theb. 12, 247. 3. Ad Busta Gallica, A place in Rome, so called from the Gauls who were burned and buried there, Var. L. L. 5, 32, 43 ; Liv. 5. 48 ; 22, 14. buteo* onis, m. A kind of falcon or hawk, Plin. 10, 8, 9 ; 11. 49, 110 ; Arn. 7, p. 280 ; Fest. p. 27 ; giving auguries by its flight, v. ales, no. 2, e. Bates* ae > m - Bo''tj/?, 1. Son of Amy- ous, king of the Bebrycians, slain by Dares at the tomb of Hector, Virg. A. 5, 372. — 2. An Argonaut, the son of Teleon and Zeux, ipoe, Hys. Fab. 14. — 3, Son of the Athe- nian Pallas, sent with Cephalus to Aeacus, Ov. M. 7, 500. — 4, An armor-bearer of i Ancbises, Virg. A. 9, 647.-5. ^ Trojan, I id. ib. 11, 690. Bathrotam* i ". (Bathrotos* i, /., Ov. M. 13, 721), BmepatTOv and But- ! dpiiiros, A maritime town in Epirus, now Butrinto, Plin. 4, 1, 1. Whence Bu- thrdtias* a - um, Of Buthrotum : ager, causa. Cic. Att 16. 16, A. and subst. Bu- throtii. orum, m., The inhabitants of Bu- throtum, id. ib. .tbathysia* ae > f-==Pov$ttaia, A sac- rifice of oxen : Suet. Ner. 12 fin. ButiCUS, a > x,m > Butie or of Butos, a town in Lower Egi/pt : linum, Plin. 19, 1, 2, no. 3 ; cf. id. 5, 10, 10. 1. batlO; onis, m. A bittern^ Auct. Carrn. Philom. 42. 2. batio* ire, v. bubo. batabatta= mi ?atoria. Trifles, worth- less things, Naev. in Fest. p. 29 ; cf. Com- ment, p. 351 sq. t batyram (>"• Sid. Carm. 12, 7 : bii- tyron, Aen. Mac. de Herb. c. de ruta. bu- rurum, Edict. Diocl. p. 15), i, n. — fio'-rv- cinv, Butter. Cels. 4. 15 ; 18 ; 5. 26, no. 30 ; Col. 6, 12, 5 ; •■ Plin. 11, 41, 96 fin. ; 28, 9, 35." baxans* antis, adj. [buxus] Of the color of box-wood : pallor. App. Met". 8, p. 211, 5. Baxentam. i. /-. Vv*o7c. a town in Lucania, of Grfek origin, colonized by the Romans after the second Punic war. Veil. 1, 15,3; Liv. 34,45; now Policastro, Mel. 2, 4, 9; Liv. 39, 23; cf. Mnnn. Ital. 2, p. 137 sq.— 2. Whence the adjj. : a. Bux- entlriUSi "• um , Of Baxenlnm .- ager, Frontin. de Colon, p. 90. — b. Snxen- tlBS* a , um. the same : pubes, Sil. 8, 585. baxetam* i- "• [buxus] A plantation of box-wood : Mart. 2, 14, 15 : tonsile, id. 3, 58, 3. baxeas, »- um, adj. [ib.] 1. Of or pertaining to the box-wood tree, made of box-wood, box-wood- : luci. Sol. 52 : forma, Col. 7, 8, 7 : mola, Petr. S. 74, 5.-2. Of the color of box-wood : rostrum, Var. in Non. 460, 8 : dentes, Mart 2, 41, 7 : anuli, perh. ironic, for spurious (on account of the paleness of box-wood), Petr. 58, 10 ; cf. pallor, App. Met. 1, p. 1 10, 30 : luror, id. ib. 9, p. 231,4. buxifer. era, erum, adj. [buxus- B YZ A fero] Bearing box-trees : Cytorus, Catull. 4, 13. * baxdsas* **• um, adj. [buxus] Like box-wood : xylobalsamum, Plin. 12, 25, 54, §118. baxam» i. v - buxus. I baXBS* i>/- (buxum, i, n., Enn. Ann. 7, 26, in Phylars. Virg, G. 2, 449 ; Virg. G. 2. 449 ; Aen. 7, 382 ; Prop. 4, 8, 42 ; Stat Th. 7, 171 ; Sen. Agam. 688 ; Plin. 16, 43, 84 ; cf. Serv. Virg. A. 9, 619) = kvIos (cf. Prise, p. 549, and" the letter B). 1. The pale, ever-green box-tree: Enn. in Phylarg. 1. 1. : buxus densa foliis, Ov. A. A. 3, 691 : crispata, Claud. Rapt. Pros. 2, 110 : horrida, id. ib. 268 : perpetuo vi- rens. Ov. M. 10, 97 : ora buxo pallidiora, id. ib. 4, 134 : buxoque simillimus pallor, id. ib. 11, 417, et al. Its natural history is in Pliny, 16, 16, 28. 2. Meton. Box-wood: Plin. 16, 43,84: torno rasile buxum, Virg. G. 2, 449 : mul- tifori tibia buxi (i. e. e buxo), Ov. M. 12, 158. — Hence 3. For Objects made of box-wood (cf. Plin. 16, 36, 66) : a, Esp. freq. A pipe or flute : tympana vos buxusque vocant Be- reevntia, Virg. A. 9, 619 : so Prop. 4, 8, 42 ; Ov. M. 4, 30 ; 14, 537 ; Stat Th. 2, 77 ; 7, 171 ; 9. 480 : Claud, in Eutr. 2, 286 ; Rapt Pros. 1, 209 ; 3, 130,— b. A top : volubile buxum, Virg. A. 7, 382 ; so Pers. 3, 51. — C A comb : crines depectere buxo, Ov F. 6, 229 ; so Juv. 14, 194.— d, A writing- tablct (cf. abies and acer) ; Prop. 3, 33, 8 Kuin. Buzyg'es. ae, m„ Bov^vyrj!, An an- dent Auicnian hero, the inventor of the plough and ploughing with oxen = Tr\-p- tolemus and Epimenides, Plin. 7, 56, 57, § 200 ; cf. Var. R. R. 2, 5, 4 ; Aus. Ep. 22, 46 ; Serv. Virg. G. 1, 19. Sybils, idis./, BuSXi's. 1. A daugh- ter of Miletus and Cyane.c, who fell in love with her brother Caunus, and, beins repulsed, icas changed to a fountain, Ov. M. 9, 453 ; cf. Theocr. Id. 7, 114 ; ace. to Ov. A. A. 1, 282, and Hyg. Fab. 243. she hanged herself. — 2. Another name for the Island Mt-los, in the Ae&aean Sea, Plin. 4 12, 23, § 70. .Byblas (° ? ). ii /■> B'SAoj, A very an- cient town in Phoenicia, distinguished bit the icorship of Adonis, now Dschebail. MeL 1, 12, 3 ; Plin. 5, 20. 17 ; cf. Mann. Phoeu. p. 298 sq. Byllis or Ballis, idis, /., Bv\Ms Steph., BoiAAi's Ptol.. A town in Grt.ci.ni Illyria, Caes. B. C. 3, 40; Cic. Phil. 11, 11. — Whence Ballldenses* Caes. B. C. 3. 14: Baltienses, Cic. Pis. 40; Bulliones. id. Fam. 13, 42 (others Bul- lidenses) ; and Ballini* Liv. 44, 30, the inhabitants of Byllis. Byrsa* a e. f-> Bvpia. The citadel of Cartilage, Virg. A. 1, 367 Wagn. t byssinas* a , um, adj. = j3" Cmvos , Made of byssus : linum, Plin. 19, 1. 4 : vestis, App. M. 11, p. 269, 10 ; Isid. Oria. 19, 22, 15 : opus. Marc. Dig. 39, 5, 16, § 7. And subst. byssinura, i, n. (sc. opus) A garment of byssus; trop.: vestite vos serico probitatis, byssino sanctitatis, pur- pura pudicitiae, Tert. Cult. Fem. 13. tbyssas* i /• (byssum, i, n., Isid. Orig. 19, 27, i) = jicaooi [Hebr. }M3], Cotton, cotton stuff, App. M. 11, p. 258, 20. (*Ace. to others, A fine kind of flax, and the linen made from it ; v. Liddell and Scott's Lex.) tbythoS) i> ™. = .3tiftk (depth), One oftlie. Aeons of Valentinus, Tert. adv. Val. 7 ; adv. Haer. 49. (Access, form b\rtbi- ©3, id. adv. Val. 8.) * Byzaciam* ii, n - Bvouans, A prov- ince in Africa propria, between the River Triton and the Lesser Syrtte, Var. R. R. 1, 44, 2 : Plin. 5, 4, 3. — 2, Whence the adjj. : a. Byzacenas* a . um. Of Byzadnm . provii.cia, Cod. Just 1, 27, 2. — b. By- zacias* a i um, the same : rura, SiL 9, 204. Byzantium. "> "•> BvKavridv, A city in Thrace, on the Bosporus, opposite the Asiatic Chalctdon. later Constantino- polis, now Cons'antinople, anions the Turks Stambo'il Mel. 2. 2, 6 ; Plin. \ 11, 18 ; 9, 15, 20 : Nep. Taus. 2 ; 7 Ay. 38, 16 ; 215 Tac. A. 12, 63 sq. ; Hist. 2,_83 ; 3, 47, etal. Hence the adjj. : a . Byzantius, a, am, Of Byzantium, Byzantine : litora, the Straits of Constantinople, Ov. Tr. 1, 9, 31 : portus, Plin. 9, 15, 20. And sub st. By- zantii, drum, m., The inhabitants of By- zantium, Cic. Prov. Cons. 3 and 4 ; Nep. Timotb. 1 ; Liv. 31, 33.— b. Byzan- tiacUS» a . um > Of Byzantium : lacerti, Stat. B. 4, 9, 13— c. Byzantlnus, a, urn, the same (post-class.) : Lygos, Aus. de Clar. Urb. 2 : frigora, Sid. Ep. 7, 17. o. CC, the third letter of the Latin al- j phabet, corresponded originally in sound to the Greek r (as also the form of the latter in inscrr., esp. in the Doric, frequently was like the Lat. O ; v. O. Mull. Etrusk: 2, p. 295) : leciones, ma- CISTBATOS, EXFOCIONT, [pu]CNANDOD, pvc[nad], cartaciniensi upon the Co- lumna rostrata for legiones, magistrates, eifugiunt, pugnando, pugna, Carthagini- ensi ; hence the praenomina Gajus and Gnaeus, even to the latest times, were designated by C and Cn., while Caeso or Kaeso was written with K ; cf. the letter G. Still, even as early as the time of the kings, whether through the influence of the Tuscans, among whom F sounded like K. or of the Sabines, whose language was kindred with that of the Tuscans, the C seems to have been substituted for K ; hence even Consul was designated by Cos., and K remained in use only before a, as in kal. for Calendae, or also for Calumnia ; because by this vowel K was distinguished from Q, as in Gr. Kappa from Koppa, and in Phoenician Caph from Cuph, while C was employed like other consonants with e. Q was used at thi' beginning of words only when u, pronounced like v, followed, as Quirites from Cures, Tanaquil from Thanchutil, Thanchnl, ivkFiX ; accordingly, C every where took the place of Q, when that accompanying labial sound was lost, or u was used as a vowel ; so in the gentile name of Maecenas Cilnius, from the Etrusk. Cvelne or Cfelne (O. Mull. Etrusk. 1, p. 414 sq.) ; so in coctus, cocus, alicubi, sicubi ; so in relicuus (four syl.) for reli- quus (trisyl.), etc., and as in the Golden Age cujus was written for quojus or quu- jus, and cui for quoi or quui (correspond- ing to cum for quum) ; thus, even in the most ancient period, cur was used to- gether with quare, cura with quaero, cu- ria wilh Quiris, just as inversely inquili- nus with incola, and in SC. de Bacchanal. oo.voLTOD=occulto. Hence at the end of words que, as well as ce in hie, sic, istic, illic, was changed to c, as in ac for atque, nee for neque, nunc, tunc, donee for numque, tumque, dumque; and in the middle of words it might also pass into g, as in negotium and negligo, comp. with necopinus. Since C thus gradually every where took the place of K and Q, with the single exception that our kw was throughout designated by qu, it was strange that under the emperors they be- gan again to write k instead of c before a, in reference to which even Quint. 1, 7, 10, expressed his displeasure ; as later, also, they wrote q before u, even when no labial sound followed, as in pequnia, or merely peqnia, for pecunia ; cf. the letters Q and U. The aspiration of the consonants was unknown to the Romans during the first six centuries, hence the letter C also rep- resents the Gr. X, as baca and bacana- i-iBUS for Baccha and Baechanalibus (the single C instead of the double, as very freq. in the most ancient times) ; thus from (j^t'Cii) came scindo, from ttoXvxPms, pulcer. But even in the time of Cicero echeda came into use for scida, and pul- cher for pulcer, since even the name of tho Gracchi was aspirated, as the name Cethegus and the word trhunphus, which, however, in the 6ong of the Arval broth- ers, is triumpus ; cf'. Cic. Or. 48, 160, and the letter P. About this time aspiration 216 CAB A became so prevalent^ in imitation of Greok, that Catull. wrote upon it an epi- gram (84), which begins with the words : CAommoda dicebat, si quando commoda vellet ; and in Monum. Ancyr. even, in- choo is used for the orig. incoho, ace. to which the ancient Romans also employ- ed cohors for chors (v. cohors). On account of the near relationship of c and g, as given above, they are very often interchanged with one another, esp. with liquids : Cygnus, Progne, Gnidus, Gnossus, from kukvoS, UpiiKvn, Kw'&s, Kvwo-ffd? (even when n was separated from c by a vowel, as in Saguntum for ZaKvvOoi, or absorbed by an s, as in vi- gesimus and trigesimus for vicensimus and tricensimus) ; mulgeo for mulceo, segmen from seco, gummi for commi (kohui) ; gurgulio for curculio, grabatus for KpdfiaroS, so that amurca was also written for amurga, from apdpyn, as in- versely conger for gonger, from yoyypos, and cunnus for gunnus, from youvo; : but also with other letters, mastruca and mas- truga; misceo from uiayin, mugio from uvudouat, gobius from ku>6io(, gubernator from Kv&£pvi)rr/s. — Not less freq. is the interchange of c and t, which is noticed by Quint. Inst. 1, 11, 5, and in accordance with which, in composition, d or t before qu, except with que, became c, as acqui- re, nequicquam, iccirco for idcirco, ec- quis for etquis, etc. Hence is explained also the rejection of c before t, as in Lu- tatius for Luctatius, and the arbitrariness with which many names were written with cc or tt for ct, as Vettones for Vec- tones ; Nacca or Natta for Nacta (from the Gr. yviinrui). It would be erroneous to infer, from the varied orthography of the names Aecius, Attius, and Actius, or Peccius, Pettius, and Pectius, a hissing pronunciation of them ; for, as the Ro- mans interchange the endings icius and itius, and the orthography fetialis and fe- cialis, indutiae and induciae, with one an- other, they also wrote Basculi or Bastuli, anclare or antlare, etc. — Cf. Schneid. Gr. 1, p. 231-251, and for the ch, the same, p. 179 sq.; 198 sq. As an abbreviation, C designates, as above remarked, Gajus, and reversed, Q, Gaja ; cf. Quint. 1, 7, 28. As a numeral, c ±= centum, and upon voting tablets — condemno, Ascon. Cic. Div. in Caecil. 7, 24; cf. the letter A fin. ; hence it is called litera tristis, opp. to A = absolvo, which is called litera salutaris, Cic. Mil. 6, 15 Moeb. t caballariUS, i. ™-, Kilns, ittttei's, A rider, horseman, Gloss. Lat. Gr.: " 'In- noKiinaS (i. e. a hostler) Caballarius," Gloss. Vet. ; hence It. cavalicro, Fr. chevalier [caballus]. CaballatlO, onis, /. [caballus] Fod- der for a horse, rations (post-class.), Cod. The'od. 12, 38, 14. caballinus, a, »m, adj. [id.] Of or pertaining to the horse, horse- (post- Aug.) : caro, Plin. 28, 30, 31 : dentes, id. 30, 8, 22 : fimum, id. 30, 13, 38 : fons, i. c. Hippo- crene, Pers. prol. 1. CaballlO; onis, m. dim. [id.] A small horse, a pony : marini, perh. = hippocam- pi, Veg. 1, 20, 2 ; 6, 12, 3. CaballlOU; i> "• The plant also call- ed cynoglossa, harC s-tongue, spleen-wort, App. Herb. 96. f caballus. '■ m - — Ka6ii\Xr;S, An in- ferior riding or pack-horse, a nag, pony (in the ante-class, and class, per. only in the poets ; later also in prose) : tardus, Lucil. in Non. 86, 15 ; Var. ib. : media de nocte caballum Arripit, his lean nag. Hor. Ep. 1, 7, 88; so id. Sat. 1, 6, 59; 103 ; Ep. 1, 18, 36 : Juv. 10, 60 ; 11, 193 ; Petr. 117, 12; Pompon. Dig. 33, 7, 15: Gorgoneus, jestingly for Pegasus, Juv. 3, 118. — b. Proverb.: («) Optat ephippia bos piger, optat arare caballus (*no one is content with his own condition), Hot. Ep. 1, 14, 43 Schmid.— (/3) Caballus in clivo, for one who walks wearily : Petr. S. 134, 2 (cf. Ov; R. Am. 394: principio clivi noster anhclat equus). — c A Roman sur- name, in the playful pun : qui Galbam salibus tuis, ct ipsum Possia vincere Sex- tium Caballum, Non cuicimque datum C AC H est habere nasum. Ludit qui stolida pro- cacitate, non est Sextius ille, sed cabal- lus, Mart. 1, 42 fin. Hence It. cavallo, Fr. cheval. Cabillonum, 1 n., K.a6oX\ivov, A considerable town of the Aedui in Gallia Lugdunensis, now Chalons sur SaOne, Caes. B. G. 7, 42 and 90 ; cf. Mann. Gall, p. 178. Cabiri) orum, m., KdSetpot, The Cahi- ri, deities worshiped by the Pelasgians as tutelary genii, in whose honor mysteries were celebrated at Lcmnos and Samothrace: in connection with the Dioscuri, they were called the Great Gods (Dei magni and po- tes, Var. L. L. 5, 10, 18 ; hence some de- rive it from the Hebr. "V33 potens) : Lact. 1. 15 ; cf. Passow under KdSetpoi, and the authors there quoted. cacabaceus (cacc),. a, um, adj. [cacabus] Of or pertaining to a kitchen- pot : inotus, i. e. like the liquid boiling in a pot, Tert. adv. Herm. 41. * cacabatus (cacc), a, urn. adj. [id.] Black, sooty, besmeared like a cooking-pot: aedificia, opp. to immaculata, Paul. Nol. Ep. ad Serv. 32, 9. Cacabo (^ s* Auct. Frgm. de Aucup. 12), are, v. n. To cackle ; Gr. KaKKaGi^u), as the natural cry of the partridge : ca- cabat hinc perdix, Carm. Philom. 19. Cacabulns (cacc), i, m. dim. [caca- bus] A small cooking-pot, Tert. Apol. 13 ; Am. 6, p. 200 ; Apic. 4, 1. t cacablXS (cacc), i, m. = KtiKKaSoSf A cooking-pot : ."vas ubi coquebant cibum, ab eo caccabum appellarunt," Var. L. L. 5, 27, 36 : aeneus, Col. 12, 46, 1 1 argen- teus, Ulp. Dig. 34, 2, 20 : novus, Col. 12, 48, 5 : figuli, id. 12, 41, 2 : fictilis, Scrib. Co^ip. 220j Stat. Silv. 4, 9, 45. f Cacalia; ae, f. = KaKa\ia, A plant, called also leontice, ace. to Sprengel, Ca- calia verbascifolia, Sibth. ; ace. to Schneid. colt's-foot, tussilago, Plin. 25, 11, 85. * CaCaturiO» i re . "• n - desiderat. [ca- co] To desire to go to stool : Mart. 11, 77. caccmphatOHj i. ■n. = KaKiii^irov, An obsctnc, improper expression, Isid. Orig 1, 83, 5 ; cf. Quint. 8, 3, 47. cachecta? ae, m. = KaxiKTyS (in a bad physical condition), One afflicted with consumption or cachexy : Plin. 32, 10, 39. t CachcCtlCUS, a. um. adj.^zKaxsK- tikos, another iorm of the preced., Hec- tic, consumptive, cachectic, Plin. 32, 10, 39. t cach@Xiai ae, f.= Kaxt\<-o, A con- sumption, wasting, hectic,- cachexy, Coel. Aur. Tard. 3, 6 (in Cels. 3, 32, used as Gr.). Cacbilinabilis, e, adj. [cachinno] (an Appuleian word) 1, Capable of laugh- ing, laughing : homo animal cachinna- bile, App. Dogm. Plat. 3. — 2. Of or per- taining to immoderate laugider : risus, id. Met. 3, p. 132. ■'■" cachinaatio- onis,/. [id.] A vio- lent laughing, immoderate laughter : ut si ridere concessum sit, vituperetur tamen cachinnntio, Cic. Tusc. .4, 31, 66, 1. cachinnO) avi. atum, 1. v. n. [like Kaxd^ui or Kayx'i(,io, and our titter, ono- matop.l To laugh aloud, laugh immoder- ately (class., although rare) : iamulae fur- tim cachinnant, Lucr. 4, 1172; id. 1, 918; 2, 976 : ridere convivae ; cachinnare ipse Apronius, "Cic. Verr. 2, 3, 25 Zumpt N. cr. ; * Suet. Vesp. 5 ; Aurel. Vict. Epit. 28. — Also with the Ace. of that concern- ing which one laughs : exitum meum ca- chinnant, App. Met, 3, p. 132. — * b. Poet. Graecism (v. Passow under raxAaCw, y{. ao)S, yeXanpa, and Blomtield. Aesch. Prom. 90) of the water of the sea: To plash, roar, rush vpon : Att. in Non. 463, 16.— Whence * 2. Cachinno. onis, m. One who laughs violently, a laugher, dcrider, Kay- XauTqi : Pers. 1, 12. CachinnUS) i. m- U- cachinno] A loud laugh, immoderate laughter, a laugh in derision, a jeering (class, in prose and poetry ; also in plur.) : turn dulces ess^fc cachinni consuerant. loud laughter, Lucr. 5, 1396; so ib. 1402: in quo Alcibiades cachinnum dicitur sustulisse, is said to have laughed loud, set up a loud laugh, Cic. Fat.'5, 10 ; so Suet. Aug. 98 : tollere. CACU 'Hor. A. P. 113 : edere, Suet. Calig. 57 : cachinnos irridentium commovere, Cic. Brut. 60 ; Catull. 56, 2 ;. id. 31, 14 ; id. 13, 5 : securus, Col. 10, 280 : perversus, Ov. A. A. 3, 287 : major, Juv. 3. 100 ; so id. 11, 2 ; 10, 31 : temulus, Pers. 3, 87 : effusus in cachinnos, Suet. Calig. 32: cachinnos revocare, id. Claud. 41.— *b. Poet, of the sea (cf. 1. cachinno, no. b) : A plashing, roaring : leni resonant plangoro cachin- ni, Catull. 64, 273 (cf. Aesch. Prom. 90 : rioiTtwi' tc Kvpdruv dvhptfluov yiXaaua). t cachla, ae, /. = K, u.-=KaKomvQe- rov, ill rhetor., An incorrect connection of words (as, e. g. Virg. A. 9, 610) : " quod male collocatum, id KaKoaivBerov'vocarft," Quint. 8, 3. 59 ; cf. Don. p. 1771 P. ; Cha- ds, p. 243 ib. ; Serv. Virg. 1. 1. ; Isid. Orig. 1, 33, J2; Lucil. in Vel. Long. p. 2214 P. i CUCOZclia, ae, fi — KaKo\n\ia, An awkward, faulty, bad imitation : Sen. Con- tr. 4, 24 fin. ; so id. Suas. 7 ; Quint. 2, 3, 9 (id. ib. 8, 6, 73, written in Gr. as kokoIij- \ov. ib. 8, 3, 56) ; cf. Diomed. p. 446 P. ' t CaCOZeluS, a, um. adj.=zKaK6iri\os, A bad imitator (cf. the preced.) : * Suet. Aug. 86. So Ascon. Cic. Caecil. 6 j cf. Quint. 8, 3, 6. t CactllSj i, m : S= KaKTOf, A prickly plant with edible stalks, etc., Spanish arti- choke, Cynara Cardunculus, L. ; Plin. 21, 16, 57. — b. Trop. for Any thing thorny, unpleasant : eradicate omni cacto et rabo subdolae familiaritatis, 'Pert. Pall. 2. Cacula» "e, m - [etym. uncertain; v. Fest. s. h. v. p. 35 ; s. v. pkocalare, p. 123, and Comment, p. 364 sq.] A servant, esp. tlie servant of a soldier : " cacula ser- vus militis" ( militaris ? cf. the passage folig., from Plaut.), Fest. p. 35: "cacula (ioDXos aTpiiriarov," Gloss. : video cacu- lam militarem me futurum, Plaut. Trin. 3, 2, 98 ; so Pseud. Argum. 4, and perh., ace. to the MSS., also Juv. 9, 61, where the lect. vulg. is casulis ; cf. Weber Juv. Excurs. in h. 1. t Caculatum» servitium, Servitude, Fest. p. 36 [cacula]. cacumeHi "lis, n. [acumen with the prefix c ; cf. Doed. Syn. 2, p. 108] The ex- treme end, extremity, or point cf a thing ; the peak, utmost point (whether horizontal or perpendicular ; on the contrary, cul- men is an extremity projecting in height: v. Doed. Syn. above cited; its ditf. form acumen, v. under that word) (in the po- ets freq. ; in prose rare before the Aug. per. ; esp. a botanical term for tree-top ; in Cic. never) : ut altis arboribus vicina cacumina summa terantur inter se, the extreme top, Lucr. 1, 897 ; so of tree-tops, also, Virg. E. 3, 2 ; 6, 28 ; 9, 9 ; Georg. 2, 29 ; 307 ; Ov. M. 1, 346 ; 552 ; 567 ; 8, 257 ; 715 ; 758 ; 9, 389 ; 10. 140 ; 193 ; 13. 833 ; 15, 396 ; Quint. 8, 3, 10 ; 1, 2, 26 ; Col. 3, 21, 11 ; 5, 11, 14 and 15 ; 11, 3, 37 ; Pall. Jan. 15, 15 ; Febr. 25, 28 ; Mart .10, 23 ; 35 ; Apr. 4, 1 ; Veg. 4, 4, 9, et al. ; even of grass, Ov. Tr. 3,*12, 12 : praeacutis (ra- morum) cacuminibus, Caes. B. G. 7, 73 ; Lucr. 6, 459 ; and so of the summits, peaks of mountains, id. ib. 464 ; Catull. 64, 240 ; Virg. A. 3, 274 ; Hor. Epod. 16, 28 ; Ov. M. 1, 310; 317; 666; 6.. 311;. 8, 798; 7, 804 ; 9, 93 ; Luc. 7, 75 ; Plin. 3, 16, 20 ; 6, C ADM 7, 7, et al. — And of other things : atomi, Lucr. 1, 600 : cujusque rei, ib. 750 : ovi, Plin. 10, 52, 74 fin. ; 54, 75 : pyramidis, id. 36, 12, 17, no. 3 : membrorum, id. 11, 37, 88 : ignis, Luc. 1, 551. 2. Trop. : The end, limit : donee ales- cundi summum tetigere cacumen, mail they have completely attained the limit of their growth, Lucr. 2, 1130 : ad summum donee venere cacumen, to the height of perfection, id. 5, 1456 : famae, Laber. in Macr. Sat. 2, 7. 3. As a grammat. (. t„ The mark, of ac- cent placed over a letter, Marc. Cap. 3, p. 63. CaCuminO) avi, atum, 1. v. a. [cacu- men] To point, make pointed (prob. form- ed by Ovid) : summas cacuminat aures, Ov. M. 3, 195 : Saxoque cacuminat en- sem, Sid. Carm. 7, 414 : ova cacuminata, Plin. 10, 52, 74 : apex in conum cacumi- natus, Sid. Ep. 2, 2. CacilSj i, m., Koko?. Sort of Vulcan, cotemporary with Evander, a giant of im- mense physical strength, who dwelt in a cave on Mount Aventinus, and troubled the whole region around by his robberies ; he robbed even Hercules of the cattle of Gery- on, and was on that account slain by him, Ov. F. 1, 543 sq. ; Liv. 1, 7 ; Virg. A. 8. 190 sq., and Serv. in h. 1. ; Prop. 4, 9, 7 ; 16 ; Col. 1, 3, 6 ; Juv. 5, 125. cadaver? e™ s > «• [cado, no. II, 1 ; cf. Isid. Orig. 11, 2, 35, and the Gr. irrdiuu], 1, The dead body of men or animals, a corpse, carcass (class.) : a. Of men: te- tra cadavera, Lucr. 2, 415 ; so id. 3, 719 ; 4, 682 ; 6, 1154 ; 1273 : aqua cadaveribus inquinata, Cic. Tusc. 5, 34 ; and so also of the dead bodies of those who fell in war, Caes. B. G. 7, 77 ; Sail. C. 61, 4 ; 8 ; Jug. 101 fin. ; Flor. 2, 6, 18 ; 3, 2, 85, et saep. : Clodii cruentum cadaver, Cic. Mil. 13 ; Suet. Calig. 59 : semiustnm, id. Dom. 15, et al.: informe, Virg. A. 8, 264, et saep. — b. Of beasts : aggerat ipsis In sta- bulis turpi dilapsa cadavera tabo, Virg. G. 3, 557. Hence as a term of reproach of a despised, worthless man : ab hoc ejecto cadavere quidquam mihi ant opis aut ornamenti expetebam ? Cic. Pis. 9, 19; soib. 33 fin. *2. Meton., The remains, ruins of desolated towns : tot oppidiim cadavera, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4. * cadaverlna, ae, /. (sc. caro) [ca- daver] The flesh of a dead body, Tert. Anim. 32, 9. * CadaverOSUS, a, urn, adj. [id.] Like a corpse, ghastly, cadaverous : tacies, Ter. Hec. 3, 4, 27 (•' sublivida, ac personata ru- bore et livore," Don.). Cadi) 6mm, m. A town in Phrygia, on the borders of Lydia, Prop. 4, 6, 8 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 111. * cadialis, e, adj. [cadus] Of or per- taining to a jar : resina, contained in it, Coel. Aur. Tard. 2, 7. CadlVUS, a, um, adj. [cado] (an ac- cess, form of caduens) X, Of fruit: Fall- ing of itself : mala, Plin. 15, 16, 18 ; so id. ib. 17, 18, no. 2. — 2. In medic, lang. : Hav- ing the falling sickness or epilepsy (*■ epi- leptic), Marc. Emp. 20. cadmea, ae, v. cadmia. Cadmeis, etc., v. Cadmus. t cadmia (cadmea, Fest. p. 36), ae, /. =:Ka5ueia or Kaopia, Calamine, cadmia, Plin. 34, 1, 2 ; ib. 10, 22 ; Fest. 1. 1. ; Isid. Orig. 16, 20, 2 and 11.— 2. The dross form- ed in a furnace, Plin. 34, 10, 22 ; Isid. Orig. 16, 20, 12. Cadmus, i. m „ Kdluos, I. Son of the Phoenician king Agenor, brother of Eu- ropa, husband of Harmonia, father of Poly - dorus, Ino, Scmele, Autonoe, and Agave ; founder of the Cadmea, the citadel of the Boeotian Thebes, Ov. M. 3, 15 sq. ; Fast. 1, 490 ; the inventor of alphabetic writing, Plin. 7, 56, 57 (hence letters are called Cadmi nliolae atricolores, Aus. Ep. 29, and Cadmi nigellae filiae, id. ib. 21) ; at last changed, as well as his wife, into a serpent, Ov. M. 4, 563 sq. ; Hor. A. P. 187 ; cf. Hyg. Fab. 6 ; 148 ; 179. 2. Whence the adjj. : a . Cadmeus, a, um, Kaopeios, Of or pertaining to Cad- mus, Cadmean .• Thebae, Prop. 1, 7, 1 : juventus, i. e. Thebana, Stat. Th. 8, 601 : Dirce (because in the neighborhood of CADO Thebes), Luc. 3, 175 : mater, i. e. Agave, the mother of Pentheus, Sen. Oed. 1005 : cistae, i. e. of Bacchus (because Bacchus was the grandson of Cadmus by Semele), id. Here. Oet. 595 : Tyros (because Cad- mus came from Phoenicia), Prop. 3, 13, 7 ; in like manner gens, stirps, manus = Carthaginiensis, Sil. 1, 6 ; 106 ; 17, 582.— Subst. Cadmea, ae,/. (sc. arx), The cita- del of Thebes founded by Cadmus, Nep. Pelop. 1 ; Epam. 10. — b. Cadmcius, a, um, Cadmean : genitrix, i. e. Agave, Stat. Th. 4; 565 : seges, the dragon's teeth sown by Cadmus, Val. Fl. 7, 282 : heros, i. e. the Theban, Polynices, Stat. Th. 3, 366 ; so_Haemon, id. 8, 458 and 520.— c . Cadmeis, idis, /., KaSpnU. Of Cadmus, Cadmean : domus, Ov. M. 4, 545 : arx, id. ib. 6, 217 : matres, i. e. Theban women, id. ib. 9, 304. — Subs t, A female descendant of Cadmus. ■ So of Semele, Ov. M. 3, 287 ; of Ino, id. Fast. 6, 553 ; and in plur. Cad- meides, the daughters of Cadmus, Agave, Ino, and Autonoe, Sen. Here. Fur. 758. II. A historian of Miletus, said to have been the first prose writer, Plin. 5, 29, 31 ; 7, 56, 57, § 205. III. A blood-thirsty executioner in the time of Horace, Hor. S. 1, 6, 39 ; Schol. Crucq. cado, cecidi, casum, 3. v. n. [kindred with Kurd, down], . 1. Lit., 1. In an extended sense : To be driven or carried by one's weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, fall (so almost only in the poets ; in prose, in place of it, the compounds decido, occldo, exeido, etc.) : (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745 ; cf. ib. 828 ; imitated by Virg. : (apes) praecipites ca- dunt, Virg. G. 4, 80 : nimbus, ut picis e coelo demissum flumen, in undas Sic ea- dit, etc., Lucr. 6. 258 : cadit in terras vis flammea, id. 2, 215 ; so with in, id. 2, 209 ; 4, 1282 ; 6, 1006 ; 1125 ; Prop. 4, 4, 64 ; Ov. F. 2, 832 ; A. A; 3, 428, et al— The place from which is designated by ab, ex, de : a summo cadere, Plaut. Mil. 4, 4, 15 ; Ov. F. 3, 20 ; Plin. 10, 38, 54 : ut cadat (avis) e regione loci, Lucr. 6, 824 ; so ex equo, Cic. Clu. 62 fin. : cadere de equo, Plaut. Mil. 3. 1, 125 (for which Caesar, Nepos, and Pliny employ decidere, q. v.) : de coelo, Lucr. 5, 791 ; Ov. M. 2, 322 : de matre (i. e. nasci), Claud. Ruf. 1, 92. — With the adv. altius : altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Virg. E. 6, 38.— And abs. : Lucr. 6, 297 : ut plu- ere in multis regionibus et cadere imbres. id. ib. 415 : cadens nix, id. 3, 21 ; id. ib. 402, et saep. — So, b. Of the stars: To decline, sink, set : oceani finem juxta so- lemque cadentem, Virg. A. 4, 480 ; Tac. G. 45 : qua (nocte) tristis Orion cadit, Hor. Epod. 10, 10 : Arcturus cadens, id. Od. 3, 1, 27. — c. To separate from some- thing by falling, to fall from or off, fall out, to drop off, etc. : dentes cadere impe- rat aetas, Lucr. 5, 671 : quam mu'ta in silvis autumni frigore primo Lapsa ca- dunt folia, Virg. A. 6, 310; cf. Catull. 11, 22 ; Hor. A. P. 61 : lanigeris gregibus sponte sua lanae cadunt, Ov. M. 7, 541 ; so setae, id. ib. 14, 303 : poma, id. ib. 7, 586 : cecidere manu, quas legerat, her- bae, id. ib. 14, 350 : elapsae manibus ce- cidere tabellae, id. ib. 9, 571 : et coins et fusus digitis cecidere remissis, id. ib. 4, 229. In prose : de manibus audacissi- rnorum civium delapsa arma ipsa cecide- runt, Cic. Off. 1, 22, 77.— d. Of the down- ward motion of streams : To fall, empty : amnis Aretho cadit in sinum maris, Liv. 38, 4 : flumina in pontum cadent, Sen. Med. 406. — e. Of dice : To be thrown or cast, to turn up : illud, quod cecidit forte, Ter. Ad. 4, 7, 22 sq. ; so Liv. 2, 12/«. 2. In a more restricted sense : To fall, pass involuntarily from an upright to a horizontal position, to fall down, drop, fall to, be precipitated down, etc. ; to sink, down, etc. ; to sink, settle (this is the usual class, signif. in prose and poetry) : cadere in pia- no, Ov. Tr. 3, 4, 17 sq. : deorsum, Plaut, Rud. 1, 2, 89 : uspiam, Ter. Ad. 1, 1, 12 ; Brutus, velut si prolapsus cecidisset, Liv. 217 CAD 1, 56 fin. ; cf. ib. 5, 21 ; 1, 58 fin. : dum ti- ment, ne aliquando cadant, semper jacent, Quint. 8, 5, 32 : 'sinistra mami sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honesti- us caderet. Suet. Caes. 82 : cadere 6upi- nus, id. Aug. 43 fin. : in pectus pronus, Ov. M. 4, 579 : cadunt toti montes, Lucr. 6, 546 : radicitus exturbata (pinus) prona cadit, Catull, 64, 109 : concussae cadunt urbes, Lucr. 5, 1236 : multaque praeterea ceciderunt moenia magnis raotibus in ter- ris, id, 6, 588 : languescunt omnia mem- bra ; brachia palpebraeque cadunt, their arms and eyelids fall, id. 4, 953 ; so ceci- derunt artus, id. 3, 453. — Hence 3. In a pregnant signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), To fall so as to be unable to rise again, to fall dead, to fall, die ; hence opp. to viverc, Prop. 2, 28, 42 (usually of those who die in battle-; hence most freq. in the histt.) : hostes cre- bri cadunt, Plaut. Am. 1, 1, 79 sq. : aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum, Cic. Fam. 7, 3, 3 : pauci de nostris cadunt, Caes. B. G. 1, 15: optimus quisque cadere aut sauciari, Sail. J. 92 fin. ; so id. Catil. 60, 6 ; Jug. 54 fin. ; Nep. Paus. 1, 2 ; Thras. 2 fin. ; Dat. 1 fin. ; 6, 1 ; 8, 3 ; Liv. 10, 35 ; 21,7; 23, 21 ; 29, 14 ; Tac. G. 33 ; Hor. Ep. 1, 12, 27 ; Ov. M. 7, 142, et saep. : pro patria. Quint. 2, 15, 29. — Not in battle ; inque pio cadit officio, Ov. M. 6, 250 : suoque Marte (i. e. sua manu) cadunt, id. ib. 3, 23 ; cf. Tac. A. 3, 42 fin. (* and sua manu cecidit, fell by his own hand, 15, 71) : inuliebri fraude cadere, Tac. A. 2, 71 : cecidere justa Morte Cen- tauri, cecidit tremendae Flamma Chimae- rae, Hor. Od. 4, 2, 14 sq., et saep. — In con- nection with ab (cf. ab, no. C, 1) : torque- or, infesto ne vir ab hoste cadat (* should be slain by, etc.), Ov. H. 9, 36 ; so id. Met. 5, 192 ; Suet. Oth. 5. — And with the sim- ple AM. : barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore, Hor. Od. 2, 4, 9; imitated by Claudian : IV. Cons. Honor. 89. — |>. Of victims: To be slain ov offered, to be sacrificed, to fall : multa tibi ante aras nostra cadet hostia dextra, Virg. A. 1, 334 : si tener pleno cadit haedus anno, Hor. Od. 3, 18, 5; so Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; Fast. 4, 653. 4. In an obscene sense = succumbo, To lie with, yield to : Plaut. Pers. 4, 4, 104 ; 'lib. 4, 10, 2. II. Trop. : J. To come, happen, or fall somewhere involuntarily, to be subjected to something (more rare than its compound incidere, but class.) ; constr. usu. c. sub or in, sometimes c. ad : sub sensus cade- re nostros, i. e. to be perceived by the sens- es, Lucr. 1, 448 ; so sub sensum, Cic. Inv. 1, 30, 48 : sub oculos, id. Or. 3 : in con- spectum (* to become visible), id. Tusc. 1, 22, 50 : sub annum meusuram, id. Or. 20, 67 : sponte sua (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura, subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848 : ad servitia, Liv. 1, 40 : in servitutem, Cic. Hep. 1, 44. So sub im- perium ditionemque Romanorum, id. Font. 1, 2 : in potestatem unius, id. Att. 8, 3, 2 : in cogitationem (*to suggest it- self to the thoughts), id. N. D. 1, 9 : in hom- inum disceptarionem, id. de Or. 2, 2, 5 : in deliberationcm, id. Off. 1, 3, 9 : in of- fensionem alicujus, id. N. D. 1, 30 fin. : in suspicioncm alicujus, Nep. Paus. 2 fin. : in calumniam, Quint. 9, 4, 57 : abrupte cadere in narrationcm, id. 4, 1, 79, et al. — Hence, in a general sense, 2. In or sub aliquem or aliquid, To be- long to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suited to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhetor, lang.) : non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspicio, Cic. Sull. 27, 75 : cadit ergo in bonum virum men- tiri, emolument! sui causa ? id. Off. 3, 20, 81 ; so id. Coel. 29, 69 ; Quint. 3, 7, 6 ; 4, 2, 37 ; 93 ; 6 prooem. § 5 ; 7, 2, 30 and 31 ; Plin.35, 10,36, «o.ll; Virg. E. 9, 17 ; Cic. Or. 27, 95 ; so id. ib. 11, 37 ; Quint. 3. 5, 16; 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 9, 1, 7 ; 3, 92, et saep. : hoc quoque in rerum natu- ram cadit, ut, etc. ; Quint. 2, 17, 32 : in iis rebus, quae sub eandem rationcm cadunt, Cic. Inv. 1, 30, 47 ; so Quint. 8, 3, 56. 218 C ADO 3. To fall upon a definite time (rare) : considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus, Cic. Fam. 15, 14, 4. Hence, in mercantile lang., of payments : To fall due : in earn diem cadere {were due) uumos, qui a Quinto debentur, id. Att. 15, 20, 4. 4. (sec. to no. I, 1, e) Alicui, To fall to one (as by lot), fall to one's lot, fall or hap- pen to one, befall, turn out ,- and abs. (for the compound accidere), to happen, come to pass, occur, result, fall out (esp. in an unexpected manner ; cf. accido, no. 4) (very freq. in prose and poetry) : a, Ali- cui : nihil ipsis jure incommodi cadere possit, Cic. Quint. 16, 51 : hoc cecidit mi- ni peropportune, quod, etc., id. de Or. 2, 4, 15 ; so id. Att. 3, 1 : insperanti mini, cecidit, ut, etc.. id. de Or. 1, 21 ; id. Att. 8, 3, 6 ; id. Mil. 30,, 81 : mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt, id. Qu. Fr. 1, 3 : haec aliis maledicta cadant, Tib. 1, 6, 85 ; so Hor. S. 1, 2, 40, et al— b. Abs. : Afran. in Charis. p. 195 P. ; Cic. Leg. 2, 13, 33 : verebar quorsum id casurum esset (* how it would turn out), id. Att. 3, 24 : aliorsum vota ceciderunt, Flor. 2, 4, 5 : quum ali- ter res cecidisset ac putasses, Cic. Fam. 5, 19 : sane ita cadebat ut vellem, id. Art. 3, 7 ; so id. Div. 2, 52, 107 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 12 ; Cic. Verr. 1, 1, 2 ; Caes. B. C. 3, 73 ; Nep. Milt. 2, 5 Dahne ; Liv. 22, 40 ; 35, 13 ; 36, 34 ; 38, 46 ; Plin. Pan. 31, 1 ; Tac. A. 2, 80 ; 6, 8 ; Suet. Tib. 14, et al. ; Virg. A. 2, 709 : vota cadunt, i. e. rata sunt, are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4 ; v. under no. 6). — Hence, c. 1° ( a d) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless : omnia in cassum cadunt, Plaut. Poen. 1, 2, 147 ; Lucr. 2, 1166 : ad irritum cadens spes, Liv. 2, 6 ; so Tac. H. 3, 26 : in irri- tum, Tac. A. 15, 39. Also irritus, adj. : ut irrita promissa ejus caderent, Liv. 2, 31 ; id. 6, 35 fin. 5. To become lower, inferior (i. e. in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen: cadunt vires, Lucr. -5, 410 : mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant, Liv. 34, 36 fin. — And more freq. in an extended sig- nif. (ace. to no. I, 3), Q n To entirely lose strength, worth, etc., toperish, vanish, decay, cease; of the wind : to subside, die away, abate, etc. : cadit Eu- rus, Ov. M. 8, 2; Liv. 25, 27: venti vis omnis cecidit, Liv. 26, 39 ; cf id. 36, 43 ; sic cunctus pelagi cecidit fragor, Virg. A. 1, 154 : id. Eel. 9, 58 ; Georg. 1, 354 Serv. and Wagn. ; Lucr. 3, 982 : pellis item ce- cidit, vestis eontempta ferina, so also the value of garments of the skins of animals diminished, id. 5, 1417 : turpius est enim privatim cadere (z. e. fortunis cverti) quam publice, Cic. Att. 16, 15 fin. ; so id. Fam. 6, 10, 2 : atque ea quidem tua laus pariter cum republica cecidit, id. Off. 2, 13, 45 : non tibi ingredienti fines ira ceci- dit? Liv. 2, 40; so Pers. 5, 91 : amicitia non debilitari animos aut cadere patitur, Cic. Lael. 7 : (* animus, to fail), Liv. 1, 11 , Ov. M. 11, 537 ; 7, 347 : non debemus ita cadere animis, etc., to lose courage, be dis- heartened, Cic. Fam. 6, 1, 4 ; cf. id. Off. 1, 21, 73. So in the lang. of the jurists, cau- sa or formula, to lose one's cause or suit : causa cadere, Cic. Inv. 2, 19, 57 ; so id. de Or. 1, 36, 166 sq. ; Fam. 7, 14 ; Quint. 7, 3, 17 ; Suet. Calig. 39 : formula cadere, Sen. Ep. 48 ; id. de Clem. 2, 3 ; Quint. 3, 6, 69. In this signif. also absol., cadere, Tac. H. 4, 6; and criminibus repetnnda- rum, id. ib. 1, 77 : conjurationis crimine, id. Ann. 6, 14 : ut cecidit Fortuna Phry- gum, Ov. M. 13, 435 : omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt, remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tibull. 2, 2, 17 ; v. above, no. 4, b) : multa renascentur, quae jam ceci- dere, cadentque Quae nunc sunt in hono- re vocabula (* to fall into disuse, grow out of date), Hor. A. P. 70.— Hence of theat- rical representations : To fall through, to fail, be condemned, gain no favor (opp. to stare, to win applause ; the figure is most naturally derived from combatants) : se- curus cadat an recto 6tct tabula talo, Hor. Ep. 2, 1, 176. 7, In rhetor, and gram. (. t. of the fall- CADU ing tone at the end of a word or clause : To be terminated, end, close : verba meli- us in syllabas longiores cadunt, Cic. Or. 57, 194 ; id. ib. 67, 223 : qua (litera sc. m.) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31 : plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique senten- tinm, Cic. Or. 59, 199 ; so id. Brut. 8 fin.: apte cadens oratio, Quint. 9, 4, 32 : nu- merus opportune cadens, id. ib. 27 : ulti- ma syllaba in gravem vel duas graves cadit semper, id. ib. 12, 10, 33 Spald. : si- militer cadentia= bjioioiiTwra, the endmg of words with the same cases or verba, forms, diff. from similiter desincntia= buowriXevra, similar endinas of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206 ; Quint. 9, 4, 42 ; cf id. ib. 18 ; 9, 3, 78 ; 79 ; 1, 7, 23 ; Aquil. Rom. de Figur. § 25 and 26. caducarius» a > um > aa j- [caducus, no. 4j Relating to proper-ty without a mas- ter : lex Julia (introduced by Augustus), Ulp._Lib. regul. § 28. ca duces tor? oris, m. [caduceum] 1, A herald sent to the enemy, an officer with a flag of truce : " caduceatores legati pacem pctentes. Cato caduceatori, inquit, nemo homo nocet," Fest. p. 36 ; so Liv. 26, 17 ; 31, 38 fin. ; 32, 32 ; 37, 45 ; 44, 46 ; Curt. 3, 1, 6 ; 4, 2, 15, et al.— 2. A serv- ant to a priest, Am. 5, p. 174. t caduceatuSj s> u 'n. adj. [caduceus] Having or bearing the herald's wand : La- ser. Grut. 927, 6. CaduCGUHb i» n - ( sc > sceptrum or ba- culum), or caduceuSj i> m - (»<~ scipio) (which form was predominant in the class, per. is doubtful, since neither Cice- ro, Nepos, Livy, nor Pliny use the word in the Nom.) [kindred with Kt;p r K£tov, Aeolic Kap'Kiov, — v — , r changed to <3, as ad = ar, inversely meridies = medi- dies, v. the letters D and R], The herald's staff (orig. an olive stick, with arcuptaai, which afterward were formed into ser- pents, O. Mull. Archaeol. § 379, 3) : "ca- duceus pacis signum, Var. de Vita Pop. Rom. lib. II. ; Non. 528, 17 : caduceo or- natus, *Cic. de Or. 1, 46, 202; so cum caduceo, Nep. Hann. 11, 1 ; Liv. 44, 45 : caduceum preferentes, Liv. 8, 20 ; Plin. 29, 3, 12. Also an attribute of Mercury, as a messenger of the gods, "Macr. S. 1, 19 ; Hyg. Astr. 2. 7 ; Serv. Virg. A. 4, 242 ;" Petr. 29, 3 ; Suet. Calii. '52 ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 391 ; O. Miill. Arch- aeol. above cited ; v. also caducifer. Caduclfer? era, erum, adj. [caduceus- fero] Hearing a herald's staff, an epithet of Mercury in Ovid : Atlantiades, Ov. M. 8, 628; and abs. id. ib. 2, 7C8 ; Fast. 4, 605 ; 5,_449. caduclter* «- Precipitately; v. the following,^. CaduCUS, a. ™, adj. [cado] 1. Thai falls or has fallen, falling (mostly poet.) : baccae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362 ; cf. Gaj. Dig. 50, 16, 30 : "glans ca duca est, quae ex arbore cecidit ;" so oleae, Cato R. R. 23, 2 : spica (that fell in mowing), Var. R. R. 2, 2, 12 : aqua, id. ib. 3, 5, 2 ; Ov. Pont. 2, 7, 40 : frondes, Virg. G. 1, 368 ; Ov. M. 7, 840 ; Trist. 3, 1, 45 : folia, Ov. Am. 2, 16; 45 : lacrimae, id. Met. 6, 396 : poma, Prop. 2, 32, 40 : «fill- men, Hor. Od. 3, 4. 44 : te triste lignum, te caducum in domini caput immerentis, id. ib. 2, 13, 11 ; cf. Var. : Var. L. L. 6, 7, 69 : tela, Prop. 4, 2, 53 : moro coma ni- grior caduco, Mart. 8, 64, 7. — Hence, b. " Caduca auspicia dicunt quum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu," Fest, p. 49. — c. Caduci hello lace, to cado, no. I, 3), Falling in war, that have fallen in war: hello caduci Dardanidtio. Virg. A. 6, 481. — Hence, (J, In gen.. Devoted to ehath, destined to die : juvenis. Virg. A. 10, 622. 2. That is inclined to fall, that easily falls (rare) : vitis, qu^e natura caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fcrtur, Cic. de Sen. 15, 52 ; cf. id. ib. 2. 5.— Hence, b. In medic, lang. : homo, Epileptic, Firm. Math. 3, 6, no. 8 ; Aemil. Mac. c. de Paeo nia : equus, Veg. 1, 25, 2 ; and morbus. The falling sickness, epilepsy. App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. de Aristoloch. ; Isid. Orig. 14, 7, 5. — Hence 3. Trop. : Frail, fleeting, perislwble, vain (class., esp. in prose) : in eo, qui ex C AE C animo constet et corpus caducus et infir- mus, Cic. N. D. 1, 35, 98 : ignis, quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23 : res huma- nae fragiles caducaeque, Cic. Lael. 27, 102 : nihil nisi mortale et caducum prae- ter animos, id. Rep. 6, 17 : alia omnia in- certa sunt, caduca, mobilia ; virtus est una altissimis defixa radicibus, id. Phil. 4, 5 Jin.: tituli, Plin. Pan. 53, 8: teinpus, id. Ep. 3. 7, 14 : labores, id. ib. 9, 3, 2 : faraa, Ov. Pont. 4, 8, 46 : spes. vain, futile, Ov. M. 9, 597 : preces, id. Fast. 1, 181 : votum, id. Ibis. 86. 4. In jurid. lang., caduca bona were those possessions which fell not to the heir mentioned in a will because he was child- less, and hence passed to otlier heirs who had children (in default of the same to the exchequer) ; vacant, having no heir (cf. Hugo Rechtsgesch. p. 760 sq.) : " Quod quis sibi testainento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliqua ex causa deinde non ceperit, caducum ap- pellatur, veluti ceciderit ab eo, etc.," Ulp. Lib. regul. tit. 10 : hereditates, Cic. Phil. 10, 5; Jut. 9, 86 sq. Wpb.— Hence, b. Trop. of other things : nostra est omnia ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quaoi homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupa- tis, involiiverunt, Cic. de Or. 3, 31, 122 ; Just 19, 3, 6. Adv. " Caduciter praecipitanter ; Varro : itquai caduciter ruentis," Kon. 91, 1 sq. Cadurci. bruin, m., KaCoipKoi, A peo- ple in Gallia Narbonensis, now Cahors, Caes. B. G. 7, 4 ; Plin. 4, 19, 33 : cf. Mann. Gall. p. 127 ; in Caes. B. G. 7, 75, with the appel. Eleutheri (perh. a division of the former people, in the present Alby.). — Hence CadurcuSj a, um, adj., Of or pertaining to' the Cadurci: Natales, Sid. Carm. 9, 282 : sedes, Aus. Prof. no. 17.— Abs. cadurcum, i, n.. A Cadurcian cover- let, a coverlet of Cadurcian linen, Juv. 7, 221 ; and meton., a bed ornamented with a Cadurcian coverlet, a marriage bed, Juv. 6, 537 Schol. tcadaSj i- m. = xde>os, 1. A ("large eartlien) vessel for containing liquids, esp. iiuie ; a bottle, jar, jug : 3, A wine-jar, wine-flask : " Cadi vasa, quibus vina con- duntur," Kon. 544, 11: eadus erat vini : inde buplevi hirneam, Plaut. Am. 1, 1, 273 ; so id. Asin. 3, 3, 34 ; Aul. 3, 6, 35 ; Mil. 3, 2, 36 ; 37 ; Poen. 1, 2, 47 ; Stich. 3, 1, 24 : cadum capite sistere, to upset, id. Mil. 3, 2, 36 : vertere, id. Stich. 5, 4, 39 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 187 ; Plaut Stich. 5, 4, 1 : vina bonus quae deinde cadis onerarat Acestes, Virg. A. 1, 195 : fragi- les. Ov. M. 12, 243. Hence poet, wine : Chius, Tib. 2, 1, 28 ; Hor. Od. 3, 19, 5 : nee parce cadis tibi destinatis, id. ib. 2, 7, 20 ; id. ib. 3, 14, 18.— b. For other uses : Thus, for containing honey, Mart 1, 56, 10 ; oil, id. 1, 44, 8 ; hence olearii. oil- jars, Plin. 18, 30, 73 ; for containing fruits, id. ib. ; figs, id. 15, 9, 21 ; aloes, id. 27, 4, 5, et saep. As a money-pot : Mart. 6, 27, 6 ; also = urna, a funeral urn : aenus, Virg. A. 6, 228 Heyne. 2. A measure for liquids ; synon. with amphora Attica, usu.=li amphorae, or 3 urnae, or 4\ modii, or 12 congii, or 72 sextarii. Rhemn. Fann. de Ponder. 84 ; Plin. 14, 15, 17; Isid. Orig. 16, 26, 13; gen. plur. cadum. Lucil. and Var. in Non. 544. 13 and 16 : Plin. 14, 14, 17. Cadusii (Caddusii, Liv. 35. 48), firum, m., KaCuvcwt, A people in Media, on the : Caspian Sea (Atropatene), Mel. 1, 2, 5 ; I Plin. 6, 16. 18 ; Cadusia» ae > /•> lneir country, Plin. 6, 13, 15. t cadytaSj ae ' m.=*ai»7i«i A Syrian parasitical plant. Plin. 16, 44, 92. * CaCCator> oris, m - [eaeco, one who makes blind, hence] He who slops or ob- structs a fountain : Paul. Nol. Carm. Nat. S. Fel. 24, 9, 618 (with reference to Genes. 26, 15). + caecias. ae, m. = KaiKias, The north- east wind (ace. to more accurate nautical designation, northeast, one third east), Plin. 2,47,46; Vitr.1,6; Sen. Q. N. 5, 16 ; Gell. 2, 22, 24. _ * casCIg'entlS! a, um (" caecigexa rv^oy tvffi, ' Gloss. Philox.), adj. [caeco- gigno], Born blind : Lucr. 2, 741. C AE C caecllia, ae,/. A kind of lizard, Col. 6, 17, 1 ; 4 ; Vcg. 4, 21, 1 (in Plin. 9, 51, 76 : caecus serpens). — 2. A kind cf lettuce, Col. 10, 190 ; cf. Caecilius, /72. GacClllUSi % A Roman gentile name ; e. g. C. Caecilius, Cic. FL 36 : Q. Caecili- us Metellus, Coel. in Cic. Fam. 8, 8 : Caja Caecilia, a Roman name of Tanaquil, liin. 8, 48, 74 : Caecilia, daughter of Metellus Balearicus, Cic. Div. 1, 44. and 2, 40. Esp. celebrated is Caecilius Statius, a Roman comic poet, of the ante-class, per., of Gallic origin, a cotemporary of Ennius ; his comedies were by the ancients consider- ed equal to those of Plaut. and Ter., and by many even preferred to them ; Var. in Non. 374, 8 ; Cic. de Or. 2, 10 ; Att. 7, 3 ; Brut. 74 : Hor. A. P. 53 so. ; Quint. 10, 1, 99 ; Vulcatius Sedigitus in Gell. 15, 24 ; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 70 ; Both. Poet. Scenic. V., 2, p. 125 sq. — 2. Whence the ac UJ- ■' a. CaecillUS' a- um . Caeeilian, of Caecilius : familia, Veil. 2, 11 : lex de ambitu, Cic. Sull. 22 : lex de repetundis, Val. Max. 6, 9, no. 10 : et Didia lex de legibus ferendis, Cic. Art. 2, 9 ; Phil. 5, 3. — b. CaeCllianus.. a, um, Caeeilian : tabula, Cic. Att. 1. 16, 15 : senex '(in a comedy of Caecilius), id. Rose. Am. 16 ; so pater, Quint. 11, 1, 39 ; Cic. Tusc. 3, 23, 56 : cerasa, Plin. 15, 25, 30 : lactuca (named after Q. Caecilius Metellus), Plin. 19, 8, 38 ; cf. Col. 10, 182.— Also Caecilia- nus, i, 772., A Roman proper name, Tac. A. 3, 37 ; 6, 7 ; 16, 34. Caecina* ae, m. A surname in the gens Licinia, originating in Etruria (pure Etrusc. Ceicna, O. Mull. Etrusk. 1, p. 416), among whom the most celebrated is Li- cinius Caecina, for whose Roman citizen- ship Cicero made the oration pro Caeci- na. Hence Caeciniana oratio. Marc. Cap. 5, p. 172. CaeCltas> atis, /. [caecus] Blindness (rare, but used in good prose) : Cic. Tusc. 5, 39, 113 ; id. ib. 38, 111 ; Fin. 5, 28, 84 ; Pirn. 11, 37, 55 ; 12, 8, 18.— b. Trop. : in furore animi et caecitate, Cic. Dom. 50 : mentis, id. ib. 40 : libidinis, id. Harusp. Resp. 18. cascitudo. Inis, /. [id.] Blindness: Opilius Aur. in Fest. s. v. nusciciosum, p. 182. CaeCO; aY i, atum, 1. v. a. [id.] To make blind, to blind : sol caecat * Lucr. 4, 326 ; Paul. Nol. Carm. Nat. S. Fel. 20, 7 ; 292. Hence, in gardening : oculum, to destroy, Col. 4, 9, 2 ; 24, 16 ; cf. caecus, no. I, 3, and oculus. — b. Trop.: qui largitione caecarunt mentes imperitorum, Cic. Sest. 66/22.: ut (animi acies) ne caecetur er- roribus, id. Tusc. 5, 13, 39 : caecati libid- inibus, id. ib. 1, 30 : eaecata mens subito terrore, Liv. 44, 6 fin. : pectora serie eaecata laborum, 6 v. Pont. 2, 7, 45 : cae- cabitur spes vindemiae. Pall. 1, 6, 11. — 2. To make dark, to obscure : caecantur sil- vae, Avien. Per. 504. — b. Trop., of dis- course : celeritate eaecata oratio, Cic. Brut. 76, 264. Oaecubliirt.i" KaincvSov, Amarshy place in Southern Lalium, near Amyclae, distinguished for producing the most excel- lent kind of Roman wine, Mart 13, 115 ; cf. Mann. Ita]. 1, p. 680.— Whence, 2. adj. CaecubuS) a . um, Caecuban : acer, Plin. 2, 95, 96 : vites, id. 17, 4, 3 : vina, Hor. S. 2. 8, 15. And subst Caecubum, i, n. (sc. vinum), Caecuban wine, Hor. Od. 1, 20, 9 ; 1, 37, 5 , 2, 14, 25 ; Epod. 9, 1 ; 36; Mart. 13, 115. (From a neglect of the plants, and still more from a canal made by Nero, which drew off the water, the vineyards here, even in the time of Pliny the eliler, were in a state of decay, Plin: 14, 6, 8.) * caecultOj are. v. n. [contr. from cae- culito, from caecus, as ausculto from aus- culito, from auris] To be like one blind, to be dim-sighted: " caecultare est caecos im- itari," Fest p. 35 : "caeculto ifl6\v&TTV>" Gloss. ; Plautus : nnmn;tm mihi oculi eae- cultant ? Fest. p. 47 ; cf. caecutio. GaeculnSi i> ™. Son of King Lati- nus, founder of Praeneste, Virg. A. 7, 678 sq. Sen*. caecHSj.a, um. adj. [etymol. dub.] Having no light, devoid of light. I, a:t., Not seeing, blind: J, Lit. : C A E C Lucr. 5, 839 : catuli. qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati, Cic. Fin. 4, 23 Jin. : si facie miserabili senis, caeci, infantis, Quint 4, 1, 42 : corpus, the back, Sail. J. 107 (cf. below, vulnus and ictus, wounds upon the back). — Hence a surname of Appius Claudius, on account of his blindness. — Proverbial phras- es : ut si Caecus iter monstrare velit, Hor. Ep. 1, 17, 4 : apparet id quidem eti- am eaeco, Liv. 32, 34 : caecis hoc, ut ajunt, satis clarum est, Quint. 12, 7, 9. 2, Trop. : Mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry) : O pectora caeca ! Lucr. 2, 14 : non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam ple- rumque efficit caecos, quos complexa est, id. Lael. 13, 54 : caecus atque amens tri bunus, id. Sest. 7, 17 : caecum me et prae- cipitem ferri, id. Plane. 3 : mater caeca crudelitate et scelere, id. Clu. 70, 199, et al. — c. ad : caecus ad has belli artes, Liv. 21, 54. — c. Gen. : caecus animi, Quint. 1, 10, 29 ; Gell. 12, 13, 4 : fati futuri, igno- rant of, Luc. 2, 14 ; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138. — b. M e t o n. of the passions them- selves : caeca honorum cupido, Lucr. 3, 59 : ae temeraria dominatrix animi cu- piditas, Cic. Inv. 1, 2 ; id. Pis. 24, 57 : ex- spectatio, id Agr. 2, 25, 66: timer, id. Les 1 : pavor, Tac. H. 1, 82 : festinatio, Liv. 22, 39 : furor, Hor. Epod. 7, 13 : et sopita socordia, Quint. 1, 2, 5, et saep. 3. Transf. to plants : Without buds or eyes : rami, Plin. 16, 30, 54 ; cf. eaeco and oculus. H, pass., That can not be seen ; or trop., that can not be known, invisible, conceal- ed, hidden, secret, occult, obscure, dark: 1. Lit: sunt igitur venti nimirum cor- pora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible to the eye, Lucr. 1, 278 ; 296; id. 1, 329; 2, 713: vallum caecum, Caes. B. C. 1, 28 ; cf. Festus : " caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali ter- rae infixi herbis vel frondibus occulun- tur," p. 34 ; so fossae (*cocered). Col. 2, 2, 9 ; Pall. Maj. 3. 1 : fores (''private), Vinr. A. 2, 453 : colubri, Col. 10, 231 : ignis, Lucr. 4, 929 : venerium, Ov. 6, 823 : tabes, Ov. M. 9, 174 : viae, Tib. 2, 1, 78 : insidiae armaque, id. Fast 2, 214 ; cf. Sil. 5, 3 : vulnus, a concealed, secret wound, Lticr. 4, 1116 ; but also, wounds upon the back, Virg. A. 10, 733 ; cf. in the snme sense, ictus. Liv. 34, 14/72. ; Sil. 9, 105 (v. above, cae- cum corpus, the back) : caeca manus, i. c. abscondita, Ov. M. 12, 492, et al. 2. Trop.: caecas exponere causas, Lucr. 3, 317 : improba navigii ratio, rum caeca jacebat lay still concealed, id. 5. 1004. So venti potestas, id. 3, 248 ; 270 : fluctus, Sisenn. in Non. 449, 10 : et clandestina natura, Lucr. 1, 779 : res caecae et ab as- pectus judicio remotae, Cic. de Or. 2, 87. 357 : obscurum atque caecum, id. Act. 2, 14, 36 : fata, Hor. Od. 2, 13, 16 : sors. id. Sat. 2, 3, 269, et al. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang., caeca die emere, upon a concealed (pay-) day, i. e. to purchase on credit ; opp. to ocuiata dies, i. e. for ready money : Ca. Pereo inopia argentaria. Ba. Erne die caeca hercle ol- ivum, id vendito ocuiata die, Plaut. Ps. 1, 3, 67. 3. By poet, license, transf. to the hear- ing : murmur, Virg. A. 12, 591 (as we, by another, but similar meton., say, a hollow sound ; cf. on the other hand, in Gr. tv- \bs Tt't ujrrt) : so clamor, Val. Fl. 2, 461. IN. neutr. : That in which one can see nothing ; or, trop., ca72 understand or comprehend nothing, dark, gloomy, ob- scure : 1. Lit: nox. Lucr. 1,1108; Catuli. 68. 44 ; Ov. M. 10, 476 ; 11, 521 : calico. Lucr 3, 305 ; 4, 457 ; Catuli. 64. 908 ; Virg, A. 3, 203 : tenebrae, Lucr. 2, 54 ; 746 ; 798 ; 3, 87 ; 6, 35 ; Virg. A. 3, 87 : silentia, i. e. nox, Sil. 7, 350 : latebrae, Lucr. 1, 409 : cubic- ulum si fenesfram non habet, dicitur cae- cum, Var. L. L. 9, 38, 141 ; so domus (* without windows), Cic. Or. 67, 224 : pa- rietes, Virg. A. 5, 589 : gemmae, 710* trans- parent, opaque, Plin. 37, 6, 22 : smaragdi, i-i. ib. 5. 18 : acervus, of chaos : chaotic, a- fused, Ov. M. 1. 24; Col. 4, 32, 4. 2. Trop. : Uncertain, doub'ful : ob- scura spe et caeca exspectatione pende- 219 CAED re, i. e. of an uncertain consequence or re- sult, Cic. Agr. 2, 25, 66 : eventus, Virg. A. 6, 157 : caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt, Col. 1, 5, 6 ; bo dolores, Plin. 29, 2, 10 ; 3, 13 : cri- men, uncertain, that can not be proved, Liv. 45, 31.— Hence 3. Ineffectual, fruitless, empty, vain : caeci in nubibus ignes, Virg. A. 4, 209 : execrationes, Liv. 40, 10. * Gompar. Hor. S. 1, 2, 91. — Sup. and Adv. not in use. caccutlO) ire, v. n. [from caecus, like balbutio from balbusj To be blind, to see badly (ante- and post-class.) : Var. in Non. 35, 4 : omnes quodammodo caecutimus, App. Flor. ?jo. 2 : utrum oculi mini cae- cutiunt, Var. in Non. 86, 12. cacdcS; I s (gen. plur. regularly caedi- um ; but caedum, Sil. 4, 353 ; 423 ; 796 ; 5, 220 ; 10, 233 ; cf. Prise, p. 771 P. ; Schneid. Gr. 2, p. 243), /. [caedo] 1. A cutting or lopping off (post-class, and rare) : ligni atque frondium caedes, Gell. 19, 12, 7 : capilli, qui caede cultro- rum desecti, App. "Met. 3. 2. (ace. to caedo, no. 3 ; cf. cado, no. I.. 3) A casting down in death, a cutting down, a slaughter, esp. in battle or by an assassin ; a murdering, murder (both that which is inflicted and that which is suf- fered) (this is the usu. class, signif. of the word in prose and poetry ; esp. freq. in the histt. ; in Sueton. alone more than twenty times) : pugnam'caedesque petes- sit, Lucr. 3, 648 : caedem caede accu- mulates, id. 3, 71 : caedem (the deadly slaughter, conflict) in qua P. Clodius occi- sus est, . Cic. Mil. 5 : caedes et occisio, id. Caec. 14 fin. : magistratuum privato- rumque caedes, id. Mil. 32, 87 : Notat (Catilina) et designat oeulis ad caedem unumquemque nostrum, id. Cat. .1, 1 : Silvestres homines . . . caedibus et victu focdo deterruit Orpheus, Hor. A. P. 392 : magna caede facta multisque occisis, Nep. Epam. 9: caedes civium, id. ib. 10, 3: caedem facere in aliquem, Sail. J. 31, 13 ; Liv. 2, 64 : edere, id. 5, 45 ; 40, 32 ; Just. 2, 11 : perpetrare, Liv. 45, 5 : committere, Ov. H. 14, 59 ; Quint. 5, 12, 3 ; 10, 1, 12 ; 7, 4, 43 ; Curt. 8, 2 : admittere, Suet. Tib. 37 : peragere, Luc. 3, 580 : abnuere, Tac. A. 1, 23 : festinare, id. ib. 1, 3 : ab omni caede abhorrere, Suet. Dom. 9 : porten- dere, Sail. J. 3, 2 ; Suet. Calig. 57, and so freq. ; cf. in the poets, Catull. 64, 77 ; Virg. A. 2, 500 ; 10, 119 ; Hor. Od. 1, 8, 16 ; 2, 1, 35 ; 3, 2, 12 ; 3, 24, 26 ; 4, 4, 59 ; Ov. M. 1, 161 ; 4, 503 ; 3, 625 ; 4, 160 ; 5, 69 ; 6, 669, et saep. — b. The slaughter of animals, esp. of victims: studiosus caedis ferinae, i. c. fcrarum, Ov. M. 7, 675 ; so id. ib. 809 ; cf. ferarum, id. ib. 2, 442 ; 15, 106 : ar- menti, id. ib. 10, 541 : bourn, id. ib. 11, 371 : juvenci, id. ib. 15, 129 : bidentium, Hor. Od. 3, 23, 14. 3. Me ton. (abstr. pro concrete) The person slain or murdered, the slain : eae- dis acervi, Virg. A. 10, 245 : plenae cae- dibus viae, Tac. H. 4, 1. 4. Also meton. as in Gr. tbovos (cf. Blomf. Gloss. Aesch. Prom. 363), The blood shed by murder, gore : Lucr. 3, 643 ; 5, 1312 : permixta flumina caede, Catull. 64. 360 : respersus fraterna caede, id. ib. 181 : madeflent caede sepulcra, id. 368 : sparsae caede comae, Prop. 2, 8, "34 : cae- de madentes, Ov. M. 1, 149 ; 14, 199 ; id. ib. 3, 143; 4, 97; 125; 163; 6, 657 ; 8, 444 ; 9, 73 ; 13, 389 ; 15, 174. 5. In post-class. Lat, A striking with the fist, a beating : contumeliosa, Don. Tcr. Ad. 2. 1, 46 : nimia, id. ib. 4, 2, 19 ; id. ib. 2, 1, 18. caedo, eecidi, caesum, 3. v. a. [cau- sal, from cado, to cause to fall ; hence] 1. To cut, fell, lop, cut down, hew, throw down, cut off, cut to pieces : cacsa abiegna trabes, Enn. Med. 2 (in Cic. N. t>. 3, 30, 75) : frondem querneam caedito, Cato R. R. 5, 8 : arbores, Cic. Div. 2, 14, 33 : robur, id. ib. 2, 41; so Ov. M. 8, 770: lignum, Plaut. Merc. 2, 3, 63 : silvam, Var. in Non. 272, 5 ; Lucr. 5, 1265 ; Caes. B. G. 3, 29 ; Ov. M. 8, 329 ; Suet. Aug. 94 prope fin. ; Pall. Maj. 4, 1 : nemus, Ov. M. 2, 418; cf. id. ib. 1, 94 ; 9, 230 ; 374 ; 14, 535 : arboris auctum, Lucr. 6, 167 : comam vitis, Tib. 220 CAED 1, 7, 34 : foenum, Col. 2, 18, 1 : murus lathis quam caederetur ruebat, Liv. 21, 11 ; caesis montis fodisse medullis, Catull. 68, 111 ; so caedi montes in marmora, Plin. 12, prooem. § 2 : lapis caedendus, Cic. Verr. 2, 1, 56 : toga rotunda et apte caesa, cut out, Quint. 11, 3, 139 : caedunt securibus humida vina, with axes they (in winter) cut out the liquid wine, Virg. G. 3, 364 : volutas, to carve or hollow out vo- lutes, Vitr. 3, 3. — b. Proverb.: ut vineta egomet caedam mea, i. e. I cut my own flesh, carry my own hide to market, Hor. Ep. 2, 1, 220 (" proverbium in eos dicitur, qui sibi volentes nocent." Schol. Crucq. ; cf. Tib. 1, 2, 100; Virg. A. 5, 672).— c . Ruta caesa, v. ruo, Pa. 2. In gen., To strike or cut something or upon something, to thrust at, to beat, strike, cudgel, etc. : ut lapidem ferro quom caedimus evolat ignis, strike upon with iron, Lucr. 6, 314 : caedere januam saxis, Cic. Verr. 2, 1, 27 ; so silicem rostro, Liv. 41, 13 : femur, pectus, frontem, Quint. 2, 12, 10 ; cf. ib. 11, 3, 123, et al. : verberi- bus, Plaut. Most. 5, 2, 45 ; so Ter. Andr. 1, 2, 28 ; pugnis, Plaut. Cure. 1, 3, 43 : ali- quem ex occulto, Ter. Eun. 4, 7, 17 : at validis socios caedebant dentibus apri, they fell with their strong tusks upon their own party, Lucr. 5, 1325 ; cf. Plaut. Poen. 3, 3, 71 : virgis ad necem caedi, Cic. Verr. 2, 3, 28 ; so Hor. S. 1, 2, 42 ; Suet. Ner. 26 ; 49 ; Domit. 8 : caeduntur (agrestes) in- ter potentium inimicitias, Sail. Hist frgm. 3, 22_/m. p. 236, ed. Gerl. : nudatos virgis, Liv. 2, 5 : hastilibus caedentes terga tre- pidantium, id. 35, 5 : servum sub furca caesum medio egerat circo, i. e. ita ut simul caederet, id. 2, 36, et saep. — b. Proverb.: stimulos pugnis caedere, to aggravate an evil by foolish opposition, Plaut. True. 4, 2, 55.— c. Trop. : in judi- cio testibus caeditur, is pressed, hard pushed, Cic. Q. Fr. 3, 3. 3. In pregnant signif. (cf. cado, no. I., 3) To strike mortally, to kill, murder : ille dies, quo Ti. Gracchus est caesus, fjic. Mil. 5 fin. : caeso Argo, Ov. M. 2, 533 ; so id. ib. 5, 148 ; 12,113; 590; 603; Suet. Caes. 76, et al. Poet, trnnsf. to the blood shed in slaying : caeso sparsuros san- guine flammam, Virg. A. 11, 82. — Esp. freq. b. I n milit. lang. : To slay a single enemy ; or when a hostile army as a whole is spoken of, to conquer with a great slaughter, cut to pieces, vanquish (cf. Ou- dend. Wolf and Baumg.-Crns. upon Suet. Vesp. 4) : Romani insecuti (hostem), cae- dentes spoliantesque caesos, castra regia diripiunt, Liv. 32, 12 fin. ; so id. 2, 47 ; 4, 61 ; 22, 7 ; Quint. 12, 10, 24 ; Suet. Aug. 21, 23 ; Vesp. 4 ; Curt. 7, 5, et al. : caesus (hostis) per calles saltusque vagando cir- cumagatur, Liv. 44, 36 Kreyss. : consulem exercitumque caesum, id. 22, 56 : legio- nes nostras cecidere, id. 7, 30 ; so Nep. Datam. 6, 4 ; Tac. Agr. 18 ; Suet. Claud. 1. And poet, the leader is put for the army : Pyrrhum et ingentera cecidit An- tiochura Hannibalemque dirum, Hor. Od. 3, 6, 36. In poet, hypallage : caesi cor- porum acervi (for caesorum), Catull. 64, 359. And, c. To slaughter animals, esp. for offerings, to kill, slay, sacrifice : caedit greges armentorum, Cic. Phil. 3, 12 fin. ; so Ov. M. 15, 141 : deorum rnentes caesis hostiis placare, Cic. Clu. 68 fin. ; 60 id. Att. 1, 13 ; Liv. 8, 6 ; 10, 7 ; 45, 7 ; Tac. A. 2, 75 ; Suet. Caes. 81 ; Calig. 14 ; Ner. 25 ; Oth. 8 ; Galb. 18 ; Claud. 25 ; Just. 11, 5, 6, et al. ; Virg. A. 5, 96 ; Hor. Epod. 2, 59 ; Ov. M. 13, 637 ; Juv. 6, 48 ; 447 ; 8, 156 ; 12, 3, et al. : inter caesa et porrecta, v. porrigo. 4. In an obscene sense : To cohabit with, to defile, paedicare : Catull. 56, 7 ; Auct. Priap. 25, 10 ; Tert. Pall. 4. 5. Trop. : sermones, a Graecism = xfnnziv tu far/iiara, To chalt, talk, con- verse : Ter. Heaut. 2, 3, 1 ; cf. Non. p. 272, 13, and Prise, p. 1188 P.— Whence * caesum, i, «., Pa., subst in gram, synon. with comma, A stop, pause, com- ma: Marc. Cap. 5, p. 173. caeduus, a, um, adj. [caedo] That can be cut without injury ; a I. (. of agri- culture : Gaj. Dig. 50. 16, 30 : silva, Cato R. R. 1 fin. ; Var. R. R. 1, 7, 9 ; Col. 3, 3, C AE L 1 ; cf. Plin. 12, 19, 42 ; 16, 37, 68 ; 17, 20, 32 and 34. caeiamen, M 3 . «• [caelo] A bass- relief (probably formed by Ovid ; ex- tremely rare) : clypei caelamina, Ov. M. 13, 291 ; App. Flor. no. 7 ; de Deo Socr. p. 40, 30 Elm. caclator, oris, m. [id.] An artisan in basso-relievo, a carver, graver : Cic. Verr. 2, 4, 24 ; id. ib. 27; Quint. 2, 21 fin. ; Din. 34, 8, 19, no. 25.; Juv. 9, 145 ; Tert. Idol. 3 ; Inscr. Grut. 583, 5, et al. - Caelatura, Be, f [id.] A carving, an executing of raised work or reliefs, in met- als and ivory, a forming of figures, an en- graving, the art of the graver, eclature : " caelatura, quae auro, argento, aere, ferro opera efficit : nam sculptura etiam lig- num, ebur, marmor, vitrum, gemmas, praeterea quae supra dixi, complectitur," Quint. 2, 21, 8 : caelatura altior, id. ib. 2, 4, 7. — b. In other substances, e. g. in clay: Plin. 35, 12, 46: cf. caelo, no. 1, b. — 2. Meton. (abstr. pro concreto) The en- graved figures themselves, carved work : Suet. Ner. 47 : usque adeo attritis caela- turis, ne figura discerni possit, Plin. 33, 12, 55 ; Sen. Ep. 5. Caelebs ( a ' so written coelebs ; ct Schneid. Gr. 1, p. 56), llbis, adj. Unmar- .ried, single (whether of a bachelor or a widower) : (censores) eqvitvm. pedi- TVMQVE. FROLEM. DESCRIBVNTO : CAE- LIBES. ESSE, PROHIBENTO.. Cic. Leg. 3, 3, 7 ; Plaut. Cas. 2, 4, 11 ; Quint. 5, 10, 26 ; Suet. Galb. 5 Baumg.-Crus. : caelebs se- nex. Plaut. Stich. 4, 1, 37 : caelebs quid agam Martiis Calendis, Hor. Od. 3, 6, 1 ; so id. Sat. 2, 5, 47 ; Ov. M. 10, 245, et al. — b. Meton. : vita (*the life of a bache- lor). Hor. Ep. 1, 1, 88 ; Ov. Tr. 2, 163 ; Gell. 5, 11, 2 : lectus, Catull. 68, 6 ; Ov. H. 13, 107, — 2. Transf. a. Of animals: caelebs aut vidua columba, Plin. 10, 34, 52. — And, b. Of trees by which no vine has been planted (cf. marito) : caelebs platanus, Hor. Od. 2, 15, 4 ; so Ov. M. 14, 663 ; Plin. 17, 23, 35, no. 23. caclcSi caclcstis, v. coeles and coelestis. t caelibaris (caelibalis hasta, Prise, p. 631 P. ; cf. App. I, to the pref- ace), A small spear, with the point of which the bride's hair was divided into six locks. Respecting the origin of this cus- tom, v. Fest. p. 48 ; cf. Ov. F. 2, 559. caellbatUS; its, m. [caelebs] Celiba- cy, single life, the. condition of being un- married (severely punished by the leges Julia and Papia Poppaea) (a post-Aug. word) : Sen. Ben. 1, 9 ; Suet. Claud. 16 ; 26 ; Galb. 5. Caclicolae, caclicus, caclifer, caeli- fluus, caeligenus, caelipotcns, caelispex, caelitus, v. coel. caelo- av i. atum, 1. v. a. [1. caelum] 1, Answering to the Gr. ropevo) (v. Pas- sow in h. v.) : To engrave in relief upon metals (esp. silver) or ivory (later also to cast, found), to make raised work, to carve as an artist, to engrave (cf. Salmas. Ex- ercc. Plin. p. 737 ; Heyne Antiq. Aufs. 2, p. 127 ; O. Mull. Archaeol. § 311 sq. ; so also the passage from Quint. 2, 21, 8, un- der caelatura ; Fest. s. v. ancaesa, p. 17 ; Isid. Orig. 13, 4, 1 ; 19, 7, 4 ; 20, 4, 7) : ab initio sic opus ducere, ut caelandum, non ex integro fabricandum sit, Quint. 10, 3, 18 : hanc speciem Praxiteles caelavit ar- gento, Cic. Div. 1, 36, 79 : caelata in auro fortia facta patrum, Virg. A. 1, 640: cly- peo quoque flumina scptem argento par- tim, partim caelaverat auro, Ov. M. 5, 189 ; cf. ib. 2, 6 ; 13, 685 ; so scuta auro, argen- to, Liv. 9, 40 : vasa magnifica et preti- ose caelata, Cic. Inv. 2, 40 : va-a caelata, Liv. 34, 52 : aliquid in auro. Plin. 33, 12, 55 : libidines in poculis, id. ib. prooem., et al. ; Liv. 23, 24 fin. : caelatnm aurum et argentum, Cic. Tusc. 5, 21 ; Or. 70; id. Verr. 2, 4, 24; Rose. Am. 46, — b. To carve or engrave upon other materials (cf. caelatura, no. 1, b) : upon wood : pocula ponam Fagina. caelatum divini opus Alci- medontis, Virg. E. 3, 36. In marble : cae- lavit Scopas ptcron ab oriente, Plin. 36, 5, 4, no. 9. — Hence 2. Meton. of other works of art. So, a. Of skillful weaving or embroidering : C AEP velamina caelata imilta arte, Val. Fl. 5, 6. And, b. Of poetry : carmina compono, hie elegos. Mirabile visu caelatumquc novem musis (i. e. a novem musis) opus, 'Hor. Ep. 2, 2, 92 Schmid. 1. Caelum (celum, Serv. Virg. A. I, 640), i, n. The chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver : " caelata vasa a caclo vocata, quod est geuus ferramenti. quern vulgo cilionem voeant," laid. Orig. 20, 4, 7 : Quint. 2, 21 fin. ; Var. in Non. 99, 18 ; Stat. Silv. 4, 6, 20 ; Mart. 6, 13, 1. 2. caelum; '. n - Heaven ; v. coelum. caelus» i. m.. v - coelum. caementa. ae, /., v. caementum. CaementariuS) u . m. [caementum] A stone-cutter, a mason, abuilder of walls: Hier. Ep. 53, 6. caementicius (-tvtius). a. um, adj. [id.] Of or pertaining to quarry-stones, consisting of them : structurae, Vitr. 2, 4 : parietes, id. 2, 8 post. mcd. : saxuai (un- hewn), quarry-stone, opp. to quadratum, id. ib. Caementum* i. "• (access, form Caementa; ae, /., like armenta, ae, to armentum, Enn. in Non. 196, 30) [contr. from caedimentum, from caedo], 1, A rough, unhewn stone, as it comes from the quarry, quarry-stone, used for walls (most freq. in plur.) : Vitr. 2, 7 ; id. 1, 2 ; 5; 2, 4 : 8, et al. : in earn insulam materiem, calcem, caementa, arma convexit, Cic. Mil. 27, 74 ; so id. Div. 2, 47 fin. ; Q. Fr. 3, 9, 7; Liv. 36, 22 fin. ; id. 21, 11.— In sing. Vitr. 1, 5 ; 8, 7 ; Plin. 35, 14, 48; Mart. 9, 76, 1. — 2. Caementa marmorea, Pieces tha{ fiy ofi from marble in working, chips of marble : caementae marmoreae, sive assulae, Vitr. 7, 6. caena and its deriw., v. coena, etc. CaeneUS (dissyl.), ei, m., KatvcvS, orig. A girl, named Caenis, Ov. M. 12, 189 ! 195 ; 201 ; 470 sq., the daughter of Elatvs, afterward changed by Neptune to a boy ; he was subsequently present at the Calydonian hunt, and at the contest of the Centaurs and Lapithae, and finally was metamorphosed to a bird, Ov. M. 12, 189 ; 459 sq. ; 507 sq. ; Hyg. Fab. 14 ; ace. to Virg. he again became a female, Aen. 6, 448 Sen-. Caernna- ae, /., Kanivrj, A small but very ancient town in Latium, near Rome, Plin. 3, 5, 9, § 68.-2. Whence the adjrj. : a. Caeninensis, e. OfCaenina : Cae- ninenses, the inhabitants of Caenina, Liv. 1. 9; 10 Drak.— b. Caenirius. », una, Of Caenina : arx. Prop. 4. 10, 9 : Acron, king of the Caeninenses, id. ib. 7 : nomen = Caeninenses, Liv. 1, 10. Caenis« idi s * v - Caeneus. caepa (also written cepa). ae, /., and equally used caepe (cepe), is (gen. cae- pis. Charts, p. 43 P.. without voucher; but the assertion of the gramm. Diomed. p. 314 ib. ; Prise, p. 681 ib. ; Phocae Ars, p. 1706 ib., and Serg. p. 1842 ib., that caepe is indecl., is also unsubstantiated, since the form of the Gen. caepe cited by Prise. 1. 1. from App., is the well-known later orthog. for caepae. Cf. Schneid. Gr. 1, p. 366; and concerning Charis. p. 23 P., v. the App. III. to Pref), n.; in plur. only cepae, arum, /. ; cf. Don. p. 1747 P. ; Prise. 1. 1. ; Phoc. 1. 1. ; Serg. 1. 1.; Rudd. 1, p. 114, not. 36; Schneid. Gr. above cited (a rarer form caepitium, Arn. 5, in.) [etym. dub. ; ace. to Charis. p. 43 P., a nom. propr. appears to lie at the ba- sis]. An onion ; Gr. Kpopuov ; cf. Plin. 19, 6, 32 ; j, Caepa, ae, /., Naev. and Lucil. in Prk. 1. 1. ; Lucil. and Var. in Non. 201, 8 sq. ; Cels. 2, 21 : 22 ; Col. 12, 8, 1 ; Ov. F.3,340; Isid. Orig. 17, 10, 12.-b. Caepe, is, n., Enn. in Macr. S. 6, 5 ; Naev., Nov., and Var. in Prise. 1. 1. ; Lucil. and Var. in Non. 201, 1 sq. ; Hor. Ep. 1, 12, 21 ; Pers. 4, 31 ; Gell. 20, 8 fin.—c Caepae, arum, Col. 11, 3, 58 ; Plin. 1. 1. ; Mart. 3, 77, 5. Among the Egyptians considered as a sacred plant, Plin. 1. 1. ; Juv. 15, 9. * caepana. ae,/. [caepa] A disease in the privy numbers, Marc. Emp. 33. * caeparius. ii. m. [id.] A trader in vnions : Lucil. in Non. 201, 10. caeplna. ae (caepulla< ae, Pall. Fcbruar. 24, 2 ; Oct. llf 4), / [caepa, C AE R anal, to napina, porrina, rapina ; lit., adj., sc. planta] A field or bed of onions : Col. 11, 3, 56 sq. Caepitium; ii, «•. v - caepa. Caepulla; ae, v. caepina. Caere; "• indecl. (gen. Caeritis, /., Virg. A. 8, 597 : abl. Caerete, id. ib. 10, 183), Krifflij Steph., Katpia Strab., A very ancient city of Elruria, one of the twelve; previously called Agvlla, now Cervetere, Plin. 3, 5, 8; Serv. Virg. A. 8, 597; 10, 183 ; Liv. 1, 60 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 376 sq. ; O. Mull. Etrusk. 1, p. 87 ; 92 ; 349. 2. Whence the adjj. : a. Caeres. iris and etis, Of or pertaining to Caere, Caeritic : populus, Liv. 7, 19 : aquae, Val. Max. 1, 6, no. 9 ; cf. Liv. 22, 1. And in plur., Caerites (Caeretes), um, m., The inhabitants of Caere, Liv. 7. 19 ; 20 ; 5, 50. They, in consequence of assisting the Romans in the Gallic war, received the privilege of Roman citizenship, but with- out the jus suffragii. Whence the cata- logues of such quasi-citizens were called tabulae Caerites or Caeritum ; and Ro- man citizens, in consequence of disfran- chisement indicted by the censor, were enrolled in these as being deprived of the right of voting ; hence the odious access, idea of the expression ; in tabulas Caeri- tes (um) referri, to be degraded, Aseon. Cic. Div. in Caec. 3, 8 ; Gell. 16, 13, 7 sq. ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 64 sq. ; 77 sq. Hence: Caerite caera (= tabula) digni, Hor. Ep. 1, 6. 62 (*-nota infamise et omni ignominia digni sumus," Schol. Crucqu.). — b. CaeretanUS; a, um. Of or be- longing to Caere : amnis. Plin. 3, 5. 8. — Subst. Caeretana, dram, n. (sc. vina), Mart. 13, 124. Caeretani, orum, m., The inhabitants of Caere, Val. Max. 1, 1, no. 1. t caerefdlium; » (a form more nearly corresponding with the Greek, chaerephylum. Col. 10, 110), n. [xaipi- um > . /• [kindred with caesi- us, caeruleus ; v. Doed. Syn. 2, p. 17] A dark (ace. to Rom. taste, beautiful) head of hair, either of men or women (for the most part poet. ; only in sing.) : Plaut. Mil. 1, 2, 64; * Catull. 66, 8: ipsa deco- ram caesariem nato genitrix afllarat, Virg. A. 1, 590 : nitida, id. Georg. 4, 337 : flava, * Juv. 13, 165 : pectes caesariem, * Hor. Od. 1, 15, 14 : humeros tegens, Ov. M. 13, 914 : densum caesarie caput, id. Am. 3, 1. 32 : terrifica, id. Met. 1, 180 : horrida fieri, id. ib. 10, 139 : horrifica, Luc. 2, 372, et saep. — In prose : promissa, Liv. 28, 35. — * b. Transf. : The hair of dogs : Grat. Cyn. 272. — * 2. Barbae, The hair of the beard (very rare) : Ov. M. 15, 656. CacsarimiS, a, um, v. Caesar, no. 2. a. 222 CAES CaesariOj onis, m., Kataapiwv, Son of Caesar by Cleopatra, put to death by the command of Augustus, Suet. Aug. 17 ; cf. id. Caes. 52. Caesena* ae, /., A town in Gallia Cis- padana, now Cesena, Plin. 3, 15, 20. Hence CaeseuaSt atis, adj., Of Caesena : vina, Plin. 14, 6, 8, no. 5. Caesia Silva, -A forest in ancient Germany, in the western part of Westpha- lia, now Daemmerwald and Heserwald. on the borders of Cleves and Miinster, Tac. A. 1, 50 ; cf. Comm. in h. 1. CaesicinSi "■• um , v - caesitius. cacsim* adv. [caedo] By cutting, with cuts : a. Of the cutting of plants by strik- ing : major pars operis in vinea durtim potius quam caesim facienda est .... qui caesim vitem petit, etc., Col. 4, 25, 2 and 3. — b. 1. 1. of milit. lang. (* With the edge), opp. to punctim, with the point: punctim magis quam caesim petere hostem, Liv. 22, "46 ; cf. Veg. Mil. 1, 12 ; Liv. 7, 10 : gladio caesim percutere aliquem, * Suet. Calig. 58. — *2. Trop. of discourse : In short clauses : membratim adhuc, deinde caesim diximus, Cic. Or. 67, 225 (cf. the same, and ft 223, incisim aut membratim) : so Quint. 9' 4, 126 ; cf. ib. 11, 3, 102 Spald. JV. cr. caesio, onis, /. [id.] * 1. A cutting, lopping, of trees : castanea fere usque in alteram caesionem perennat, Col. 4, 33, 1. — *2. -<4 wounding, killing: Tert. Apol. 39. * CaesitlUS 0u so written caesicius), a, um. adj. [caesius] Bluish, dark blue : linteolum, Plaut. Epid. 2, 2, 46 ; cf. Doed. Synon. 3, p. 17. caesiuSj a, um, adj. (primitive of cae- ruleus) Bluish gray ; very rare, and only of the eyes, cat-eyed : virgo caesia, 'Per. Heaut. 5, 5, 18 ; v. Don. in h. 1. and Gell. 2, 26, 19 : isto modo dicere licebit caesios oculos Minervae, caeruleos esse Neptuni, Cic. N. D. 1, 30 (cf. in Gr. yXavKums 'AQnvn) : caesia, XlnWdliwv, Has she gray eyes ? she is the impersonation of Pallas, *Lucr. 4, 1157: caesius, Ter. Hec. 3, 4, 26 (" Glaucis oculis, quasi felis oculos ha- bens et glaucos," Don.). So leo, Catull. 45, 7 : sub septentrionibus nutriuntur gentes immanibus corporibus oculis cae- siis, Vitr. 6, 1. — Sup. caesissimus, ace. to Var. L. L. 8, 39. 122, who at the same time declares that the Comp. is not in use. 2, Caesius, i, m. A Roman proper name: M. Caesius, Cie. Fam. 13, 11. An- other M. Caesius is id. Verr. 2, 1, 50 : P. Caesius, id. Balb. 22 : Sex. Caesius, id. Flacc. 28. CacSO (Kaeso, v. the letter K), onis, m. ['" a caeso matris utero dictus," Plin. 7, 9, 7 ; cf. Fest. p. 44 ; Isid. Orig. 9. 3, 12] A Roman surname in the gens Fabia, Liv. 2, 43; 48; 3, 11, et saep. CaeSOniUS) <*• A Roman gentile name. So M. Caesonius, aedile with Cicero, Cic. Verr. 4, 10, 29. (*Caes. Paetus, consul under Nero, Tac. A. 14, 29. Hence Cac- somanus- a, um, Col. 1, 4, 1.) CD.CSOi". or ' s , m - [caedo] One who hews something (post-class.) : lignorum caeso- res, hewers of wood, Hier. Ep. 53, no. 6 ; cf. Val. Prob. II., p. 1458 P. CaCSPeS ( also written cespes ; cf. Schneid. Gr. 1, p. 53), itis, m. [caesus, caedo] 1. A turf, sod cut out : caespes est terra in modum lateri9 caesa cum herba, sive frutex recisus et truncus, Fest. p. 35 ; cf. Comment, p. 363 : "caes- pes xo/)r6iTA(i/(?o^, xopnifiwAoff, xXivOos," Gloss. : non esse arma caespites, neque glebas, * Cic. Caec. 21, 60. Used for al- tars, mounds (of tombs), for covering poor houses (hovels), etc., Ov. Tr. 5, 5, 9 ; Met. 4, 752 ; 7, 240 ; 15, 573 : Virg. A. 3, 304 ; Tac. G. 27 ; Ann. 1, 62 ; Virg. E. 1, 69 Voss ; Sen. Ep. 8, et saep. Hence, b. Meton. : A hut, hovel, shed: nee fortui- tum sperncre caespitem, Hor. Od. 2, 15, 17. Also, an altar : positusque carbo caespite vivo, Hor. Od. 3, 8, 4 ; so id. 1, 19, 13 ; Tac. H. 4, 53 ; App. Flor. no. 1.— C, Also meton. : Any object of similar form, a kno', knob : Piin. 17, 21, 35, "no. 1. — And, d A clump, group of plants: id. 21, 7, 20. 2. In. gen., A grassy field, a gre.n field, C A JU turf: Virg. A. 11, 566 : de caespite virgo se levat, Ov. M. 2, 427 ; 4, 301 ; 10, 556 ; 13, 931 ; Petr. S. 120, 72 ; Plin. 16, 31, 56 ; 17, 4, 3.— Hence 3. Late Lat. The earth, ground, in gen. ; Avien. Perieg. 227 ; so id. ib. 388. X Caespitatoi'es suffusi equi, Serv. Virg. A. IT, 671 dub. CaespiticiUS (cesp.), a, um, adj. [caespes] Made of turf (post-class.) : tri- bunal, Vop. Prob. 10 : murus, Capitol. Anton. Pius 5. * caespOSUS (cesp.), a, um, adj. [id.] Abounding in grass or turf: litus, Col 10, 130. Caesius (also written cestus; cf. Schneid. Gr. 1, p. 53), us, m. (dat. plur. caestis, Var. in Non. 492, 11) [caedo] A strap of bull's hide with balls of lead or iron sewed in, wound around the hands and arms, a caesius, a gauntlet, boxing- glove for pugilists (pugiles), Cic. Tusc. 2, 17, 40; Virg. A. 5, 69; 379; 479; Prop. 3, 14, 9 ; Stat. Th. 6, 764 ; 829 ; Val. Fl. 4, 251; Plin. 11, 37, 45; cf. Fest. p. 35; Adam's Antiq. 2, p. 20. — 2. A female or- nament ; v. cestus. tcaesullae» arum, a caesiis oculis, Having gray eyes, Fest. p. 136 and 228. Caesuras ae,/. [caedo] %. A cutting, felling, hewing, hewing off: ligrii, Plin. 16, 43, 84: silvae, id. 17, 20, 34.— b. Me- ton. (abstr. pro concr.) That which is hew- ed or cut off: Plin. 8, 26,40. — 2. In metre : A division, a stop, caesura ; called incisio, Diom. p. 496 P. ; Bed. Metr. p. 2368 ib. * Caesuratim; "dv. [caesura] With pauses, in short clauses (for the class, cae- sim) : dictio caesuratim succincta, Sid. Ep. 4, 3. 1. caosus a, um, v. caedo. * 2. caeSUS; us ' m - [caedo] A cut- ting, a cutting off: frondium, Auct. Itin. Alex. M. p. 102, ed. Maj, caetcruS; a, um, with its derivatives ; v. ceter. cactra, ae, v. cetra. 1. CaeuS; a, um, v. Cea. 2. Cseus. i. v - Coeus. Caeys, y-fs, v. Ceyx. CaiCUS (Caycus, Ov. M. 12, 111), i, m., KatKuS, 1. A river of Greater Mysia, which takes its rise on Mount Tculhras, passes near Pergamus, and flows into the sea at Lesbos, now the Mandragorai, Mel. 1, 18, 1 ; Plira 5, 30, 32 ; Virg. G. 4, 370 ; Ov. M. 2, 243 ; 15, 278 ; cf. Mann. Asia Minor 3, p. 397.-2. One of the com- panions of Aeneas, Virg. A. 1, 183 ; 9, 35. Cams, v. Cajus. 1. Caja, v. Cajus. + 2. caia- ae, A cudgel, ace. to Isid. Orig. 18,777 [cajo], CajanuS; a, um, v. Cajus, no. 2, b. + CajatlO, «nis, /. [cajo] A striking, a cudgeling or beating of children, Fulg. Cont. Virg. Cajeta, ae, (* and . c , es),/.. Kair/ry, J. The nurse of Aeneas, Virg. A. 7, 2 ; Ov. M. 14, 443. — 2. A town and harbor in La- tium, now Ga'eta, Serv. Virg. 1. 1. ; Aur. Vict. Orig. Rom. 10 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 681 sq. Whence Cajetanug; a . um ; villa, Val. Max. 1, 4, no. 5. * cajo, are, v. a. [2. caja] To beat, cudgel : Fulg. Cont. Virg. Cajus (trisyl. Caius, Catull. 10, 30; Mart. 9, 93 fin. ; 11, 36 fin. ; cf. Stat. S. 4, 9, 22) (pronounced as Gajus, Gaius ; v. ■ the letter C) (voc. Cai, Mart. 10, 16, 1), A Roman praen omen, whose/cm., Caja, .was written as an abbrev. q, Quint. 1, 7, 28 ; Vel. Long. p. 2218 P. ; Prob. p. 15j| ib. In marriage festivals the bridegroomand bride were customarily called Cajus Hiid Caja ; cf. Fest. s. v. Gaja, p. 71 ; Quint. 1. 1. ; Cic. Mur. 12 fin. ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 216. 2. Particular important personages of thi9 name : a. T^ distinguished Roman jurist (in more recent editions usu. writ- ten Gajus) of the first half of the second century (born under Adrian, and flourish- ing under the Antinines), whose princi- pal work, Institutionum libri IV., was again discovered in a palimpsest found at Verona, by Niebuhr, in 1816 ; cf. Zim- mern's Rechtsgesch. 1, § 93 ; Bahr's Lit. Gesch. p. 557.— b. In the poet-Aug. histt, C A L A /tar' t\oxfiv< The emperor, C. Caligula. Hence Cajanus. a ) um > a dis, m „ KriXats, The winged son of Boreas and Orithyia, and brother of Zetes, with whom he accompanied the Argonauts, Ov. M. 6, 716 ; Hyg. Fab. 14 ; 19 ; Val. Fl. 4, 465 sq. ; Serv. Virg. A. 3, 209 ; 10, 350 ; Prop. 1, 20, 26. calamarius, ». »"". adj. [calamus] Pertaining to a writing-reed : theca, a pen- case. Suet. Claud. 35 ; cf. Mart. 19, 14. calamcntum, i. "• [cala] Withered, dry wood on, the vine, Col. 4, 27, 1 Schneid. N. cr. Calamlnae insulae. Floating isl- ands in Lydia, Plin. 2, 95, 96 ; cf. Var. R. R. 3, 17. 4 ; Marc. Cap. 9, p. 3 ; 14. < calamintha. ae, fi = KaXaftlvBn, An aromatic plant, called also mentas- trum, a kind of mint, Plin. 19, 10, 57. CalamiSi Mis, m., KdXanii, A distin- guished Greek sculptor and artificer in metals (about Olymp. 78), Cic. Brut. 18 ; Quint. 12, 10, 7 ; Plin. 34, 7 ; 8 Hard. ; Prop. 3, 9, 10 ; Ov. Pont. 4, 1, 33. calamister. tri, m. (ante- and post- class, also calamistrum, i. "•. Plant. Cure. 4, 4, 21 • Var. L. L. 5, 29, 36 ; Nou. p. 546, 16 ; Serv. Virg. A. 12, 100 ; Isid. Orig. 20, 13, 4 : plur. calamistra, Var. in Charis. p. 61 P.) [calamus] A hollow, tu- C AL A bular iron for curling the hair, a curling- iron, crisping-pin : '• calamistrum quod his calfactis in cinere capillus ornatur," Var. L. L. 1. 1. ; Serv. Virg. A. 12, 100 ; cf. Isid. Orig. 1. 1. ; 10, 57 ; Adam's Antiq. 2, p. 147; Plant. Cure. 1. 1.; calamistri ves- tigia, Cic. post Red. in Sen. 7, 15 : crines calamistro coavertere, Pctr. S. 102, 15; L. (2. e. libertae) A calamistro, women who curl hair, Inscr. Mur. 991, 2.-2. Trop. Of discourse : Excessive or artificial orna- ment, affectation, jlourish of words: turn removebitur omnis insignia ornatus quasi margaritarum, ne calamistri quidem ad- hibebuntur, Cic. Or. -23 fin. ; so id. de Or. 75 fin. : calamistri Maecenatis et tinnitus Gallionis, Tac. Or. 26. calamistratus, a, um, <«%■ Ma- misterj Curled with the curling-iron, crisp- ed, curled (of men, a reproach for effem- inacy ; cf. Serv. Virg. A. 12, 100): cinae- dus, Plaut. Asin. 3, 3, 37 : coma, Cic. Sest. 8 : saltator, id. post Red. in Sen. 6. calamitas, atis, /. [orig. pertaining to agriculture (*acc. to some, from cala- mus) : The mutilation or injury of crops. Hence] 1_ Loss, mischief harm: " sed ecca ipsa egreditur, nostri fundi calamitas (Ter. Eun. 1, 1, 34). Proprie calamilalem rus- tici grandinem dicunt," Donat. ; cf. ths I same on Ter. Heaut. 2, 4. 15 : " Robigo genus est vitii. quo culmi pereunt, quod a rusticanis calamitas dicitur," Serv. Virg. G. 1, 151 : postquam calamitas plures an- nos arvas calvitur, Pac. in Non. 192. 30 ; Plaut. Cas. 5, 2, 34 ; id. Capt. 4, 3, 4 : non ut legatus populi Rom., sed ut quaedam calamitas pervadere videretur, Cic. Verr. 2, 1, 17 ; cf. calamitosus, no. 1, a : in ca- lamitate fructuum, in the failure, id. ib. 2, 3, 98 : gresem aiheere maena calaraitatc, Var. R. R,~2, 1, 27. 2. Trop.: Loss, misfortune, mishap, injury, calamity, disaster, ruin, adversity (freq. in class, prose, and also in iambic verse ; excluded from hexameters only by the measure) : Plaut. Poen. 4, 2, 101 ; Cic. Agr. 2, 3 fin. : videbam, pemiciem meam cum magiia calamitate reip. esse conjunctam, id. Cat. 1, 5, 11 ; cf. id. Ma- nil. 7, 18 : calamitatem capere, id. Div. 1, 16 : in calamitate esse, Sail. C. 44, 5 : calamitates perferre, Caes. B. G. 3. 19 : tolerare, Cic. Att. 3, 14 : ferre, Nep. Tim. 4, 1 ; cf. calamitates ferre. id. Ham. 1, 3 : calamitate prohibere aliquem, Cic. Manil. 7, 18 : ignominiam et calamitatem in do- mum referre, Cic. Off. 1, 39, 138 ; Phaedr. I, 3 fin. ; cf. id. 3, prol. 40. — b. Among the histt. esp.. The tnisfortmies of war, dis- aster, defeat : magnam indc calamitatem pulsos accepisse quibus proeliis calamita- tibusque fractos, etc., Caes. B. G. 1, 31 : magna clades atque calamitas rcinpubli- cam oppressisset, Sail. C. 39, 4 : aecipe- re, Nep. Con. 1 fin. : accidit ilia calami- tas apud Leuctra, id. Ages. 6, 1 : calami- tatem inferre alicui, Caes. B. G. 1, 12. Hence opp. to victoria : Suet. Caes. 60. t calarmtes. ae, m. = KaXauin/S, The green frog, Plin. 32, 10, 4'2 ; so id. ib. 50 ; ib. 7, 24. calami toS3; adv. Unfortunately, mis- erably : v. the follg. fin. calamitosus, a, um, adj. [calami- tas] 1, act., 'That causes great damageor loss, very ruinous, destructive : a. Lit. : uti (regio) bonum coelum habeat, ne ca- lamitosum sit, Cato R. R. 1, 2 : per om- nes partes provinciae te tamquam ali- quam calamitosam tempestatem pestem- que pervasisse, Cic. Verr. 2, 1, 38 ; cf. ca- lamitas, no. 1 : tempestas, Ulp. Dig. 19, 2, 15, § 2. — o. Trop.: Destructive, disas- trous, ruinous, calamitous: acerbissimiim et calamitosissimum bellum, Cic. Phil. II, 13 : incendium, Sail. C. 48 : victoriae, * Suet. Calig. 23 : quid hac clade tristius ? quid calamitosius, Flor. 3, 18, 15. — 2. pass., Suffering great damage, exposed to injury, very unfortunate or miserable, tin- happy : a. Lit.: loca, Cato R. R, 35, 1 : agri vectigal. Cic. Agr. 2, 29 fin. : horde- um, Plin. 18, 7. — b. Trop.: " calamilo- sum dicitur malis et calamitatibus prae- gravatum," Non. 33, 26 : homines miseri et fortuna masis quam culpa calamitosi, Cic. Fam. 9, 13, 3 ; so id. Tusc. 4, 38, 82 ; CALA Div. in Caecil. 21, 70 : otium, id. Fin. 5, 19 54.—* Adv. calamitose, Cic. Off. 3, 29, 105 tcalamochnus, i. ">■ [KnX^uos-xfoTs] A kind oj sta-fuam ,- called in pure Latin adarca, Plin. 32, 10, 52. t calamus, i. »»■ = «An^os, 1, A reed, cane (pure Lat. arundo), "Plin. 16, 36, 65 sq. ,-" 16, 21, 33 ; Col. 3, 15, 1 ; 4, 4, 1; Pall. Nov. 22, 3, et al. : aromaticus, a native of Syria and Arabia, sweet calamus, Col. 12, 52, 2 ; Plin. 12, 22, 48 ; Veg. 6, 13, 3 ; also abs. calamus, Cato R. R."l05, 2 ; Plin. 13, 1, 2 : Syriacus, Veg. 4, 13, 4. 2. Me ton. for objects made of reeds (cf. arundo, no. 2, and Passow under k&- Xauoi) : a. A reed-pen (cf. Adam's Antiq. 2, p. 283) (class. ; also in prose) : qui- cumque calamus in mantis meas incide- nt, eo utar tamquam bono, Cic. Q. Fr. 2, 15, 6 : sumere, id. Att. 6, 8 : quoad intin- guntur calami, Quint. 10, 3, 31 : transver- sa, Hor. A. P. 447 : scriptorius, Cels. 7, 11 ; 27 ; Scribon. 10, 47. — b. A reed-pipe, reed (cf. Lucr. 5, 1380 sq. ; the form, which is like the arundo, is described in Tib. 2, 5, 31 ; Ov. M. 1, 711) : unco saepe labro calamos percurrit hiantes, and with a curved lip runs over the open reeds, Lucr. 4, 590 : so id. 5, 1406 ; Vircr. E. 2, 34 ; id. ib. 5, 48 ; id. ib. 1, 10 ; 2, 32"; 5, 2 ; Carull. 63, 22 ; Prop. 3, 17, 34 ; 4, 1, 24 ; Ov. M. 11. 161, et al. — c. An arrow: hastas et calami spicula Gnosii. Hor. Od. 1, 15, 17 ; so Virg. E. 3, 13 ; Prop. 2, 19. 24 ; Ov. M. 7, 778 ; 8, 30 ; Juv. 13, 80 ; cf. Plin. 16, 36, 64. — 3. An angling-rod : calamo salien- tes ducere pisces, Ov. M. 3, 587. — e. A lime-twig for snaring birds : Prop, 3, 13, 46 ; Mart. 13, 68 ; 14, 218 ; Sen. Oetav. 411. 3, Transf. to things of a similar form : a. In gen., of Any strata of grain, a stalk, stem, blade: lupini calamus, Virg. G. ], 76 ; Plin. 18, 7, 10, no. 7— b. A graft, a scion : Plin. 17, 14, 24 ; id. ib. ; 17, 18, 30, no. 2 ; 24, 14, 75 ; Col. 4, 29, 9.— c . A small rod, used in Egypt for pointing out the way : Plin. 6, 29, 33, & 116. calantica, ae, v. calautica. Calanus. >, m -. KdXavhs, An Indian philosopher ( gymnosophist) in the lime of Alexander the Great, who, in old age, burn, ed himself upon a pile, Cic. Tusc. 2 22 , Div. 1, 30. Calaris n nd Calaritanas; v - Ca ralis. ■I Calasis? A kind of tunic which the Greeks call KuXnotvov : alii dicunt nodum esse tunicae muliebris, Fest. p. 39. calatbiana viola, ace. to Spren- eel, The tarly gentian, Gentiana verna, L. : Plin. 21. 6, 14 dub. t calathiscus, i. m. = KaXa6icos, A small wicker basket : virgati calathisci, Ca- rull. 64, 319 ; Petr. S. 4lj 6 Burrn. t Cala.tb.US, i. m. = mXaOos, A wiclicr basket, a hand-basket (pure Lat. quasillum, of the form of a lily blossom, widening tmvard the top). Ace. to diff. uses. A fiowcr-baskct, a wool-basket, a thread or fruit basket, etc. ; cf. Plin. 21, 5, 11 ; Vitr. 4, 1 ; Virsr. E. 2. 46 ; Ov. F. 4, 435 : cala- thi Minefvae, Vim. A. 7. 805 : Ov. A. A. 2, 219 : Her. 9, 73^76 ; Juv. 2, 54; Ov. A. A. 2, 264. 2. Any other vessel of similar form, of metal or wood. a. For milk or cheese : A milk-bowl, milk-pail : Virg. G. 3, 402 ; Col. 10, 397 ; cf. id. 7, 8, 3.— b. For wine : A wine-cup : Virg. E. 5, 71 ; so Mart. 9, 60, 15 ; 14, 107. 3. Transf. to the cup of a flower : Col. 10. 99 Schneid. ; so id. ib. 240 ; Aus. Idyll. 14. 31. Calatia, ae (Calatiae, aruni, Plin. 3, 5, 9)./., KuXuTt'a, A town in Campania, on the Via Appia, between Capua and Benc- ventnm, now Guajazzo, Cic. Att. 16, 8 : Liv. 23, 14 ; 27, 3 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 774 sq. Its inhabitants. Calatlni, Liv. 22, 61 ; 26, 34. — In sing. Calatinus. Surname of M. Atilius, Cic. Agr. 2, 24 ; de Sen. 17, 61. * calatlO, 6nis, /. (calo] A calling, summoning : Var. L. L. 5. 1, 7. Calator, oris, m. [calo], lit. a servant for calling, etc., a crier; hence, in gen.] A servant, esp. of priests : Suet. Gramm. 12 ; cf. Serv. Virg. G. 1, 268. So freq. in inscriptions. — 2. Gen., Any servant, a'.- 223 C AL C tendanl ; cf. Fest. p. 31 : egomet mihi co- mes, calator, equus, agaso, armiger, Plaut. Merc. 5, 2, 11 ; id. Pseud. 4. 2, 52 ; Rud. 2, 3,5. t CalatoriUS, a, ™. <*dj- [calator] Relating to priests' servants : Inscr. Fa- brett. p. 449, no. 58. calatus, a, um, v. calo. Calauria (Calaurea. Ov. M. 7, 384), ae, /., K.u\uvpua or -ia, An island on tke eastern coast of Argolis (*now Porro), Mel. 2. 7, 10; Plin. 4, 12, 19; cf. Maim. Gr. p. 662 ; consecrated to Latona ; hence Calaurea Latois, Ov. 1. 1. t Calautica ( in many MS8. and edd. erroneously calantica), ae, /. [of uncertain etym. ; ace. to Beier, Cic. Clod, et Cur. 5, p. 107, perh. kindred with jcaXCirrw, as auris, through the Cretan form ais, with o5f] A covering for the head of women which fell down over the shoulders (perh. simil. to our veil) : " calautica est tegmen muliebre, quod capiti innectitur," Non. 537, 2 sq. ; mitrae, semimitrae, calautica, etc. ; cf. Maj. and Orell. in h. 1. (Orell. Cic. V., 2, p. 336) ; Beier Cic. 1. 1. ; Ulp. Dig. 34, 2, 25, § 10 ; cf. also Arn. 2, p. 59, and Gloss. Philox. : "clSos {&vni" (Serv. Virg. A. 9, 616, erron. considers it as of like signif. with mitra). t calbeos, v. galbeum. caicaneum, i> n - (calcaneus, i, m, Isid. Orig. 11, 1, 14) [calx] (a more rare form for calx) The heel : Virg. Moret. 36 : camelorum, Lampr. Elag. 20. calcar, aris, n - [!• calx] A spur: " calcaria dicta, quia in calce hominis li- gantur, ad stimulandos equos," Isid. Orig. 20, 16, 6 (good class, in prose and poetry ; esp. freq. trop.) : calcari quadrupedem agitare, Plaut. Asin. 3, 3, 118 : incendere equum calcaribus, Hirt. I B. G. 8, 48 ; so also concitare, Liv. 2, 6 ; Curt. 7, 4, 18 : stimulare, Val. Max. 3, 2, 9 : subdere equo calcaria, Curt. 7, 2, 4 : equi fodere calca- ribus armos, Virg. A. 6, 882. — j). Trop. : Spur, stimulus, incitement : calcaribus ic- tus amoris, * Lucr. 5, 1074 : dicebat Isoc- rates se calcaribus in Ephoro, contra au- tcm in Theopompo frenis uti solere, Cic. de Or. 3, 9, 36 ; cf. the same thought, id. Brut. 56, 204 ; Quint. 2, 8, 11, and 10, 1, 74 : anticipate atque addite calcar, Var. in Non. 70, 13 ; *Hor. Ep. 2, 1, 217 : im- mensum gloria calcar habet, Ov. Pont. 4, 36. So also of the driving winds : ventus calcar admovere, Var. in Non. 451, 29,- — Proverb. : addere calcaria sponte cur- rent!, Anglice, to spur a willing horse, Plin. Ep. 1, 8, 1.— 2. Transf. : the spur upon the foot of a cock, Col. 8, 2, 8. ! calcariarius, a, urn, adj. [calca- rius] Of or pertaining to burning lime: Inscr. Grut. 641, 1. * calcariensis, ' 9 . ™- [id.] a lime- burner : Cod. Theod. 12, 1, 37. CalcariUS,.a, um, adj. [2. calx] Of or pertaining to lime, lime- : fornax, a lime- kiln: Cato R. R. 38, 1; Plin. 17, 9, 6; also abs. calcaria, ae, /., Ulp. Dig. 48, 19, 8, § 10 (* ace. to others, sc. fodina) ; Amm. 27, 3, and from this calcarius, ii, m., a lime-burner, Cato R. R. 16. calcata, ae, /., an uncertain reading in Auct. Belf. Hisp. 16, which, ace. to the context, signifies The material for filing ditches, fascines ; a marginal reading is crates ; other MSS. cultatas and culca- tas ; v. Oudend. in h. 1.. calcator* oris, m. [calco] One who treads something, esp. grapes, a treader of grapes, a wine-treadcr (very rare), Cal- purn. Eel. 4, 124 ; uvarum, Hier. Jesaj. 5, 16, no. 9. Calcatdriuni) ii> n. [id.] A wine- press, Pall. 1, 18, 1 and 2 ; cf. Isid. Orig. 15, 6, 8. calcatriz, icis, /. [calcator] She who trends upon something, i. e. trop. de- spises it, she who contemns : raundi, Prud. Psych. 587. _ * calcatura, ae, /. [calco] A tread- ing : operarum, Vitr. 10, 10. 1. CalcatUS, a, urn, v. calco. 2. calcatus, us, m. [id.] A treading (very rare) : calcatu assiduo, Pall. .lun. 13, 17; Auct. Itin. Alex. M. 77, ed. Maj. Calceamcn (also written calciamen), fnis, n. [an abbrev. and rare form of cal- 224 C AL C ceamentum] A shoe : Plin. 19, 2, 7 ; so id. 15, 8, 8. t calceamentarius, ii, m., iiroin- /jardpios, caligarius, A shoemaker, Gloss. Gr. Lat. calceamentum (caiciam.), i, n. [calceo] A covering for the feet, as a col- lective idea, a shoe (class. ; subordinate forms calceamen and calceatus) : Cic. 'fuse. 5, 32 ; Cels. 8, 22 ; Suet. Aug. 73 ; Col. 12, 3, 1 : induere, Plin. 28, 4, 7 : in- ferre, id. 36, 17. calcearium (calciar.), ii, n. [cal- ceus, lit. adj. sc. argentum] Money for shoes, shoe-money : Ulp. Dig. 34, 1, 21 ; id. ib. 2, 15, 8, § 14; *Suet. Vesp. 8. t calceator (calciator), oris, m. [calceo] A shoemaker, Inscr. Mur. 909, 12. 1. CalceatllS (calciatus), a, um, v. calceo. 2. calceatus (calciat), us, m. [cal- ceo] A covering for the foot, a sandal, shoe (post-Aug. for the class, calceamentum) : in calceatu, Plin. 8, 57, 82 ; id. 23, 6, 59 ; 28, 16, 62 ; Suet. Calig. 52 ; Plin. 11, 45, 105. Calceo (calcio), avi, atum, 1. v. a. [cal- ceus] To furnish with shoes, to put on shoes, to shoe (class, in prose and poetry) : cal- ceati et vestiti, * Cic. Coel. 26, 62 ; so Suet. Aug. 78 : cothurnis, Plin. 7, 20, 19 : soc- ois, id. 36, 5, 4, no. 13 : calceandi pedes, * Phaedr. 1, 14, 16 ; Plin. 7, 53, 54 : fibri- nis pellibus, id. 32, 9, 36 : calceabat ipse sese, Suet. Vesp. 21, et al. — b. Of animals (whose feet were also furnished with shoes to be taken off and put on, not shod as with lis): Spartea qua animalia cnlce- antur. Pall. 1, 24, 28 ; mulas, Suet. Vesp. 23 : simias, Plin. 8, 54. 80 : calccatis pe- dibus, Veg. 3, 58, 2.— c. Cakeati dentes, facetiously, well prepared for biting : Plaut. Capt. 1, 2, 84 Lind. * calceolariUS (calciol.), ii, m. One who makes shoes, a shoemaker : Plaut. Aul. 3, 5, 38.— From calceolllSi i, rn. dim. [calceus] A small shoe, a small half boot, vrrtidnudriov (rare) : * Cic. N. D. 1, 29 Jin. ; Memmius in Serv. Virg. A. 4, 261 ; Scrib. Comp. 208. + calces» Leaden bottles, Fest. p. 36 ; cf. Couim. p. 366. CalceuS ( a ' s0 written calcius ; cf. Burm. and Oud. Suet. Aug. 73, and Calig. 52), i, m. [calx] A shoe, a half-boot (cover- ing the foot above and below, while so- leae, sandals, covered only the lower part ; v. solea, and cf. Passow under vtto- or/ua, and Adam's Antiq. 2, p. 142) (very freq. and class.) : calcei muliebres sint an viriles, Var. L. L. 9, 29, 136 ; Titin. in Fest. s. v. mui.leos, p. 169 ; cf. Neukirch. Fab. Tog. p. 133 : calcei habiles et apri ad pe- dem, Cic. de Or. 1. 54, 231 : Quint. 11, 3, 137 ; cf. id. ib. 143 ; 6, 3, 74 : laxus, Hor. S. 1, 3, 32 : laxatus, Suet. Oth. 6 : pede major subverted minor uret, Hor. Ep. 1, 10, 42. The Romans, when tiiey reclined at table, laid aside their shoes ; hence oal- ceos poscere (like soleas poscere, v. so- lea), i. e. to rise from table, Plin. Ep. 9, 17, 3. The senators wore a peculiar kind of this half-boot ; cf. Ruben, de Re vest. 2, c. 3, and Adam's Antiq. 1, p. 9 ; hence calceos mutare, i. e. to become senator : Cic. Phil. 13, 13. Calchas, antis (gen. Calchae, Gell. in Chans, p. 50 P. Ace. Calchan, Pac. and Plaut. ib. Abl. Calcha, Plaut. Men. 5, ], 48 ; cf. Prise, p. 702 P. ; Schneid. Gr. 2, p. 275), m., KdXxaf, Son of Thestor, the most distinguished scrr among the Greeks before Troy: Calchas, Virg. A. 2, 182: Calchantem, Cic. Div. 1, 40. Ace. Gr. Calchanta, Virg. A. 2, 122. Calchcdon, v. Calcedon. Calciarium, calciatus, etc., v. cal- cearium, etc. calcifragra, ae,/. [2. calx-frango] An herb that crushes stones in the bladder, perh. hart's tongue : Asplenium Scolo- pendrium, L. ; Plin. 27, 9, 51 ; Scrib. Comp. 150 ; 153 ; cf. Dioscorid. 3, 151. Calcio, v. calceo. * CalcltratUS, us, m. A striking with the heel, a kicking : mulae, Plin. 8, 44, 69 ; cf. calcitro, no. 1. — From 1. Calcitro, are, v. n. [1. calx] 1. CAL C To strike with the heels, to kick, of animals (very rare) : Plin. 30, 16, 53 ; cf. calcitra- tus. — b, Trop, : To resist, to be stubborn or refractory : calcitrat, respuit, * Cic. Coel. 15 fin. — c. Proverb. : calcitrare contra stimulum, to kick against the pricks, Amm. 18, 5 ; cf. 1. calx. — * 2. In gen., To strike convulsively with the feet, to writhe, of one dying : Ov. M. 12, 240. — Hence 2. calcitro, oms, m. 1, One who strikes with his heels, a kicker : equu9 mordax, calcitro, Var. in Non. 45, 2.^2i Of men : A boisterous fellow, a blusterer : Plaut. Asin. 2, 3, 11. CalcitrdSUS* a, um, adj. [calcitro] Kicking, apt to kick : juvencus. Col. 2, 2. 26 ; Ulp. Dig. 9, 1, 1 ; 21, ,1, 4. Calco, av '> atum, 1. v. a, [1. calx] 1. To tread something or upon something, to tread under foot (very freq., but mosfly poet. or in post-Aug. prose ; not in Cic.) : astructos morientum acervos, Ov. M. 5, 88 ; id. ib. 12, 391 : calcata vipera, trodden upon, id. ib. 10, 23 ; id. 12, 391 ; 13, 804 : alius manu aeger, ut pede ac vestigio Caesaris calcaretur, orabat, Tac. H. 4, 81 : calcata laeinia togae, Suet. Calig. 35 : uvam, to tread grapes, Cato R. R. 112/k. ; Var. R. R. 1, 54, 2 ; Ov. M. 2, 29 ; Trist. 4, 897. (* To stamp, beat : in mortario, Apic. 2, ,3 : solum ferratis vectibus, Plin. 36, 52.) — b. Trop.: (u) To tread down, to oppress, trample upon (the figure is taken from a victorious warrior who tramples upon his prostrate opponents) : amorem, Ov. Am. 3, 11, 5 ; cf. hostem, Juv. 10, 86 ; and gentem, Just. 12, 16, 11 : libertas nostra in foro obteritur et calca- tur, Liv. 34, 2 : calcatum jus, Claud, in Eutr. 2, 125. — Hence also (#) To scorn, contemn, spurn, despise, abuse: insultet- que rogis, calcet et ossa mea, Prop. 2, 8, 20 : aliquid quasi fastidiendo calcare, Quint. 5, 13, 22 : calcatum foedus, Stat. Th. 3 208. 2. Of objects in space : To travel, visit, go upon, tread, pass over : calcanda seme] via leti, *Hor. Od. 1, 28, 16; Petr. S. 118, 5: seopulos, litora, Ov. Her. 2, 121: aequor durum, the frozen sea, id. Tr. 3, 10, 39 : campum, Claud. VI. Cons. Hon. 515 : calcatos lucos Jovi, frequented or in- habited by, Sil. 3, 675. 3. Of the cock: To tread: Col. 8, 5, 24. 4. (Of the consequence of treading) in a very gen. sense : To press together close, firm, to press in : oleas in orculam calca- to, Cato R. R. 117 fin. : tomentum in cul- cita, Var. L. L. 5, 35, 46 ; Cato R. R. 52, 1 ; 28, 2 ; Pall. Jan. 20 ; Plin. 30, 23, 52 ; Virg. G. 2, 244. * calculariUS, », um, adj. [calculus] Of or pertaining to calculation : error, an error in reckoning, Modest. Dig. 50. 8, 8. 1. CalculatlO; onis, / [calculo] A computation, calculation, reckoning, Cas- siod. Ep. 1, 10 ; Venant. ad Syagr. Ep. 5, 6. "2. CalculatlO, 6nis, /. [calculus] The stone, a disease, Coel. Aur. Tard. 5, 4. Calculator, ° r > 3 . m - (calculo] A cal- culator, computer, accountant (post-Aug.) : Mart. 10, 62, 4 ; Ulp. Dig. 38, 1, 7 ; Isid. Orig. 1, 3, 1 ; _cf. id. ib. 10, 43. CalculatoriUS, a, um, adj. [calcu- lator] Of or pertaining to an accountant : tabula, Schol. Juv. 7, 73. * calculensis, e, adj. [calculus] Of or pertaining to stones: genus purpura- rum a calculo maris, Plin. 9, 37, 61. 1. CalculO; are, v. a. [id] To calcu- late, compute, reckon (late Lat.) : Prud. tt£/3i nTcib. 3, 131. — b. Trop. : To consid- er as, to esteem : Sid. Ep. 7, 9. — Hence * 2. Calculo, onis, m. A computer, accountant : Aug. de Ord. 2, 12. CalculosuS, a, um, adj. [calculus] I, Full.of small stones or pebbles, stony, pebbly, gravelly (post-Aug.) : loca, Col. Arb. 21 : ager, id. 3, 11, 7 : solum, Plin. 35, 14, 49.—^ 2. Afflicted with the stone or gravel : Cels. 7, 26, no. 2 ; Plin. 28, 4, 9 ; Scrib. Comp. 150 and 153 ; Veg. 2, 18. Calculus, i, m - dim. [2. calx] 1. In gen., A small stone, a pebble : conjectis in os calculis, Cic. de Or. 1, 61/«. ; cf. Quint. II, 3, 54 ; Vitr. 7, 2 : et dumosis calculus arvis, and gravel in the thorny fields, Virg. C ALB G. 2, 180 Serv. ; Plin. 4, 8, 15.— 1). Trop. of the flow of discourse : qui tenui venu- la per calculos fluunt, Quiut 12, 10, 25. 2. Of a peculiar nature or use : a. A stone in the bladder or kidneys, Cels. 7, 26 : curare, Plin. 20, 21, 86 : comminuere ct ejicere, id. ib. 4, 13 ; cf. ejicere, Suet. Aug. 80 : ciere, movere, Plin. 20, 22, 91 : cxturbare, id. ib. 10, 42 : frangere, id. 22, 21, 29: rumpere, id. 23, 8, 80. — b. A draughtsman, a stone or counter used in playing in the game of draughts, called du- odecim scripta, in which, as in our chess, by driving a piece from one square to an- other, the person beaten could not finally move at all (ad incitas redactus est) : in lusu duodecim scriptorum quum prior calculum promovisset etc.. Quint. 11, 2, 38 ; cf. Ov. A. A. 2, 207; 3, 357; Plin. Ep. 7, 24, 5 ; Mart 14, 20 ; Isid. Orig. 18, 67 ; and Adam's Antiq. 2, p. 193. — Trop.: calcxtlum reducere, to take hack a move, withdraw, Cic. Hortens. frgm. in Non. 170, 30 (IV., 2, p. 483, no. 48, ed. Orell.) ; so id. Att 8, 12. — c. A stone for reckoning on the counting-board ; hence meton., a reckoning, computing, calculating : Quint. 11, 3, 59 ; id. 7, 4, 35 ; id. 8, 3, 14 ; 12, 11, 18 Spald. : subducere, to compute, reckon, or cast up, Cic. Fin. 2, 19 : ponere, Col. 3, 3, 7 : ponere, cum aliquo, Plin. Pan. 20, 5 : ad calculos vocare aliquid, to subject to an accurate reckoning, Cic. Lael. 16 : aliquem, to settle accounts with one, to reckon with, Liv. 5, 4. — Trop. : cum aliqua re parem calculum ponere, i. e. to render equal for equal, Plin. Ep. 5, 2, 1 : id. ib. 2, 19 fin.— d. In the most ancient per., A stone for voting, a vote, sentence, decision, suffrage (as, later, the voting tablet) ; a white one for assent or acquittal, a black for denial or condemnation ; cf. Ov. M. 15, 41 sq. Hence judicialis, Imp. Justin. Cod. 3, 1, 12 : deteriorem reportare (* i. e. an ad- verse decision), Itnpp. Diocl. et Max. Cod. 7, 62, 10. — Trop.: si modo tu fortasse errori nostro album calculum adjeceris, Plin. Ep. 1, 2, 5. — e. The Thracians were accustomed to preserve the recollection of fortunate occurrences by wbite.stones, and of unfortunate by black stones. Plin. 7, 40, 41. Hence trop. : O diem laetum, notandumque mihi candidissimo calculo ! Plin. Ep. 6, 11, 3 ; cf. Mart. 12, 34, 9, 53 ; Pers. 2, 1 sq. 3. In late Lat., A small weight : calcu- lus constat ex granis ciceris duobus, Auct. de Ponder, in Goes. Agr. p. 322 (in Isid. Orig. 16, 25, 8, called calcus). calcus< U v. the preced. no. 3. Calda* ae , v - calidus. CaldariUS (calidarium, t. below), a, um, adj. [caldus = calidus] Pertaining to or suitable for warming : cella, a warm bath, hot bath, Plin. Ep. 5, 6, 26 ; so also abs. : caldarium> h, n., Vitr. 5, 10 ; 8, 2 ; Sen. Ep. 86 ; calidarium, ii, «., Cels. 1, 4 ; and caldaria> ae, /., Marc. Emp. 25. — But caldarium signif. also A vessel containing warm water for bathing, Vitr. 5, 10 ; and so the access, form caldaria, ae, /, App. Herb. 59 : calidaria maltha, for plastering the walls in baths. Pall. 1, 41, 1 : caldarium aes, that is prepared by heat or fusion, Plin. 34, 8, 20. CaldlUS. t »»• [calda] A nickname formed from Claudius, and given to the Emperor Tiberius, on account of his love of drink, Suet. Tib. 42 ; cf. Biberius and Mero. Caldor* oris, m. [caldus — calidus] Warmth, heat (ante- and post-class.) : Var. R. R. 3. 9, 15: id. ib. 1, 41, 1: 55, 6 ; Gell. 17. 8, 10 ; 19, 4, 4 and 5 ; Am. 7, 240. calduS" a, um, v. calidus. Caledonia* ae, /., KaAjjoWm, The province of the ancient Britons, situated on the Highlands, in the northwest part of the present Scotland, Tac. Agr. 10, 11, 25, 31 ; cf. the comment!, in h. 11.. and Mann. Brit. p. 86 and 212, — 2. Whence the adjj. : a. CaledoniUS' a, um, Caledo- nian : silva, Plin. 4, 16. 30 ; Flor. 3, 10, 18 : saltus, id. 1. 17, 3 : ursus, Mart. Spect 7 : Britanni, id. 10, 44 : Luc. 6. 68 : Ocea- nus, Val Fl. l, 8,— b. Caleddnicus, a, um. Caledonian : angulus, Sol. 22. calefacio, or contr. calfacio (like caldus = calidus, caldarius = calidarius, P C AL E etc. In the time of Quint the contracted form seems to have been the prevailing one, v. Quint 1, 6, 21; also Charis. p. 220 P. gives as pass, calfio. In the poets usage varies according to the demands of prosody ; e. g., calfacit Ov. F. 4, 698 ; calfacienda, id. A. A. 2. 214 ; calfacti, id. Ibis. 48, and calefecit Lucr. 6, 687 ; cal- efacta, Virg. A. 12, 66; 269, et al. In prose writers, even in Quint — Inst. 5, 10, 58 — the best MSS. vary between the two forms), eci, actum, 3. (impcr. calface, Cic. Fam. 16, 18. — Pass, regularly calefio, v. below ; once by a solecism calefacien- tur, Vitr. 5, 10; cf. concalefaciuntur, id. 4, 7) v. a. [caleo-facio], 1, To make warm or hot, to warm, heat : ventus ubi percaluit calefecitque omnia, * Lucr. 6, 687 : dolium calfacito, Cato R. R. 69, 2 : ad calefaciendum -corpus, Cic. N. D. 2, 60. 151 : focum igne, Ov. F. 4, 698, et al. — P ass.: calamistris calefactis, Var. L. L. 5, 29, 36 : balineum caltieri ju- bebo, Cic. Att. 2, 3 fin., et al. 2. Trop. : a. I 11 colloquial lang., To disquiet, trouble, vex : calface hominem, Cic. Fam. 16, 18, 2 : si Parthi vos nihil cal- faciunt nos hie frigore frigescimus, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 4 : Gabinium calefece- rat Memmius, Cic. Q Fr. 3, 2.— b. In the poets : To heat, to rouse up, excite any pas- sion : calefacta corda tumultu, Virg. A. 12, 269 : vino calefacta Venus, Claud. Bell. Gild. 182. — c. To pursue something with zeal : forum aleatorium calfecimus, Suet Aug. 71 Ruhnk. CalefaCtlO, 6ni5, /. [calefacio] A warming, heating (post- Aug.) : balnei pub- lici, Arcad. Dig. 50, 4, 18. In plur., cale- factiones thermarum, Hermog. ib. 1. calefacto. are, v. freq. act. [id.] To make warm, to warm, heat (very rare, not in Cic.) : aquam. Plaut. Rud. 2, 3, 80 : ahenum, * Hor. Ep. 2, 2, 169 : corpora, Gell. 17, 8, 12.—* 2. Trop. : aliquem vir- gis, Plaut. Cas. 2, 6. 48. Calefact6rius> a, um, adj. [ealefac- tus, caletacio] Having a warming or heat- ing power, Plin. Val. 1, 38 ; Theod. Prise. de~Diaeta 10. calefactus or calfactusj a, um, v. calefacio. CalefiOi eri, v. calefacio. Calendae ( m MSS. and inscriptions freq. written Kal.), arum, f. [calo, are, from the proclaiming of calendar dates upon them by the pontifices ; proclama- tion day ; cf. the Hebr. NlpO Nip, Jes. 1, 14] The first day of the Roman month, the Calends : " Primi dies nominati Calen- dae, ab eo quod his diebus calantur ejus mensis nonae a pontifieibus, quintanae an septimanae sint futurae," Var. L. L. 6, 4, 59 ; cf. O. Miill. Etrusk. 2, p. 325 sq. ; con- secrated to Juno, Var. 1. 1. ; Ov. F. 1, 55 ; Macr. S. 1, 15. On the Calends interest was paid, Hor. Epod. 2, 67 ; cf. Adam's Antiq. 2. p. 273 ; hence for the debtor, tristes, Hor. S. 1, 3, 87 ; cf. Ov. R. Am. 561 : timet celeres Calendas. And, since the Greek division of time had nothing corresponding to the Roman Calends', proverb. : ad Calendas Graecas solvere, i. e. never to pay. Augustus in Suet Aug. 87. — On the Calends of March married people and lovers celebrated the Matro- nalia (q. v.) ; hence Martiis caelebs quid agam Calendis, Hor. Od. 3, 8, 1. — 2. Meton.: a. (pars pro toto) A month: Ov. F. 3, 99 : intra septimas Calendas, Mart. 1, 100, 6 ; Paul. Dig. 45. 1, 46 ; Mart. 10, 75, 7. — b. Calendae sextae, poet: Tlie. Calends of June, Ov. F. 6, 181. Calendalis, e, v. the foiig. Calendaris (also written Kal. — Ac- cess, form Calendalis, Just Edict 13 : tributa), e, adj. Pertaining to the Calends : Juno, since she was worshiped on the Calends (v. Calendae), Macr. S. 1,14. calendarium (Kal.), ii, n. [Calen- dae, 7io. 1] An interest- or account-book (post-Aug., esp. freq. in the jurists) : Sen. Ben. 7, 10 ; id. ib. 1, 2 ; Ep. 14 ; 87 ; Af- rican. Dig. 12, 1, 41 ; Scaev. ib. 15, 1, 58 ; 40, 7, 40, et saep.— b. Trop.: eraciles aurium cutes calendarium expandunt i. e. an entire fortune, Ten. Hab. Mul. 9 C AL E fin. — 2. I n ' ate Lat-r The calendar, Inscr. Grut 133 sq. Calenum. h and Calcnus, " um, v. Cales. caleO' ui, 2. (part. fat. act. calitarus. Ov. M. 13, 590: caleor=caleo. Caper, in Prise, p. 797 P. ; prob. it is said only in reference to the impers. caletur, referring to Plaut. Capt 1, 1, 12 ; True. 1, 1, 46 ; v. Lind. upon the first pass.) v. n. 1. To be warm or hot, to glow (object. etre chaud, opp. to frigere, to be cold, etrt froid, while aestuarc, to feel, experience warmth, avoir chaud, opp. to algere. to feel cold, avoir froid ; cf. Doed. Syn. 3, p. 89) : sentiri hoc putat, ut calere isneni. Cic. Fin. 1, 9, 30 : os calet tibi, Plaut Rud. 5, 2, 39 : sole calente, Tib. 1, 5, 22 : terrae alio sole calentes, Hor. Od. 2, 16, 18 : ca- lens favilla, id. ib. 2, 6, 22 : ture calent arae, Virg. A. 1, 417 : calentibus aris, Ov M. 12, 152 : calituras ignibus aras, id. ib 13, 590 : guttae calentes, id. 7, 283 et saep — From poet license sometimes for aes- tuare, subject : To feel warm : semper calent Plaut. Rud. 2, 6, 48 : febre, Jnv 10, 218. 2, Trop.: a. To glow in mind, to be roused, warmed, inflamed (class., although in prose less freq. than ardere) : (leones) permixta caede calentes, inflamed by in- discriminate slaughter, Lucr. 5, 1312 ; cf. id. 3, 643 : calentes ab recenti pu2na. Liv. 25, 39 ; Hirtius in Cic. Att. 15, 6, 2 : ad- mirando, irridendo calebat, Cic. Brut 66. 234 : animis jam calentibus, Quint. 4, 1. 59 : animi calent spe Care animated). Curt. 4, 1, 29 : femina calere (* to become enamored of), Hor. Od. 4, 11, 33 ; id. ib. 1, 4, 19 : amore, Ov. A. A. 3, 571 ; Mart. 7, 32, 12 : igne, id. 5, 55, 3 : desiderio con- jugis abrepti (*to be inflamed with dtsirt). Ov. M. 7, 731, et al. (* also, to be troubled, perplexed : te calere puto, Cic. Att. 7. 20) : alio mentis morbo (*to lalior under) (the figure derived from fever, v. above, no- 1), Hor. S. 2, 3, 80 ; and so of the passion for scribbling : mutavit mentem populus levis et calet uno Scribendi studio, now the rage for icrking and versifying is the general disease of our people, Hor. Ep. 2. 1, 108 Wiel. and Scbmid. et saep. : mere' calere, Hor. Od. 3, 21, 12; Stat T4-. 5.. 263.— c. Inf.: tubas audire, Stat Th. 4. 261 ; Claud, de Nupt. Hon. 10, 287 ; Ep- 1, 29. — With ad : ad nova lucra,. Prop. 4.. 3,62. — b. Of abstract things: To be warm- ed, to be urged on by zeal or fire - illul cri- men de numis caluit re recenti. nunc in causa refrixit, Cic. Plane. 23: judicia ca- lent i. e. magna diligentia et ardore exer- centur. id. Att. 4, 16 : calebant nundlnae. id. Phil. 5, 4, 11 : posteaquam satis calere res Rubrio visa est seemed sufficiently warmed, i. e. ripe for execution, id. Verr.- 2, 1, 26 : Veneris 'bella calent, Tib. 1, 10. 53. — c. To be yet warm, new, or fresh (the figure taken from food): Plaut Poen. 4. 2, 92 : illi rumores de comitiis caluerunt Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 2.— d. (effecius pro causa) Of place : To be eagerly or zeal- ously sought, to be frequented (rare): un- sularum pulsibus calens Ister, Mart 7. 7,2. Cales. inm, / (as sing, in ace. Calen. Sil. 12, 525 : Calenum, i, n., Plin. 3, 5, 9). KaXnoia. A totcn in Southern Campania, celebrated for its good wine, now Calvi. Cic. Agr. 2, 35, 96 ; Phil. 12, 11 fin. ; Att- 7, 14 ;_Hor. Od. i, 12. 14 : cf. Mann: Itnl. 1, p. ii 3. — Whence Calenus. a, um.- Of Cales, Calenian : municipium, Cic. Fam. 9, 13 (*abs. Att. 8, 3) : ager, Plin. 2. 103, 106 : vinum, Plin. 14. 6, 8, no. 3 : pre- lum, Hor. Od. 1, 20, 9 : falx, id. ib. 1, 31. 9 ; also abs. Calenum, i, n. (sc. vinum) Calenian wine: molle Calenum, Juv. 1. 69. — In plur., Caleni, orum, The inhabit- ants of Cales, C. Gracchus in Gell. 10, 3, 3^ (*In sing., Cic. Fam. 9, 13.) CalesCO. ere, v. inch. n. [caleo] To grow or become warm or hot (rare, but class.) : (vortex) sua cum mobilitate ca- lescit, Lucr. 6, 280 : calescere vel aprica- tione vel igni, umbris aquisve refrigerari. Cic. de Sen. 16, 57 ; id. N. D. 2. 55, 138 .- unda calescit Ov. M. 15, 310 ; cf. Curt. 4. 7,22. — 2. Trop.: To become menta'ly hot or excited, to glow, be inflamed ; esp. of the 225 C ALI ardor of love : Ter. Eun. 1, 2, 5 Don. : quo propius nunc est, flamma propiore calesco, Ov. Her. 18, 177 ; so also id. Met. 3, 372 : est deus in nobis : agitante cales- cimus illo, Ov. F. 6, 5. (* CalctCS, um, and Caleti» 6rum, m., A people of Belgic Gaul, Caes. B. G. 7, 75 ; 2, 4.) calfacio, v - calefacio. t calicata aedificia, caice poiita, Plastered with lime, Fest. p. 36 ; ci. Comm. p, 366 and 367 ; cf. decalicatcm. t caliclarium, ii, «• [calix] nornpio- Bt\K7), A place where cups stand, a cup- board. Gloss. Gr. Lat. CaliculllSi i. m - dim. [id.] A small cup, Cato 11. R. 108, 1 ; Cels. 2, 11 ; Plin. 9, 30, 48 ; Pall. Nov. 7, 11. calida, ae, v - calidus, no. 1, b, (a). calidarium. etc., v. caldarium, etc: callde? adv. Quickly, immediately, promptly ; v. calidus, Jin. Calidoniai etc., v. Caledonia, etc. Calidus» a , um , adj. (the contr. ac- cess, form caldus in the ante-Aug. per. freq. only in Cato and Varro ; Lucret. ha9 more than thirty times only calidus ; Cic. also does not use caldus ; ace. to Quint. 1, 6, 19, caldus appears to have been predom. in the Aug. per., although not used by Aug. poets except when de- manded by the rules of prosody, as comp. caldior, Hor. S. 1, 3, 53 [caleo, like aridus, frigidus, fervidus, etc.], 1. Warm, hot, Sippos : fons luce diurna Frigidus, et calidus nocturno tempore, Lucr. 6, 850 ; id. ib. 749 ; 888 : corpora secreta omnino calidi vaporis, entirely de- void of warmth, id. 2, 844 ; id. 2, 858 ; 3, 127 ; 216 ; 5, 568 ; 595 ; 796 ; 6, 859 ; 949, et al. : fervor, id. 6, 657 ; id. 5, 604 : for- naces, id. 6, 148 : lavacra, id. 6, 800 : cor- pus, id. 6, 856 : febres, id. 2, 34. A6 epi- theton ornans with ignis, Lucr. 1, 648 ; 1087 ; 2, 431 ; 6, 516 ; 689, and with flam- ma, id. 3, 903 : omne quod est calidum et igneum, etc., Cic. N. D. 2, 9 : calidior est rnim vel potius ardentior animus quam hie aer, id. 'fuse. 1, 18 fin. : calidissimae Jiiemes, Vitr. 2, 1. — Contr. form: in asro caldo, Cato R. R. 6, 1 ; 2 : sole caldo, Var. R. R. 3, 2, 1 : calda puis, id. L. L. 5, 27, 36, et al. — b. S u b s t. : (a) Calida or calda, ae, /. (sc. (aqua), Warm water : Cato R. R. 156, 3 ; Sen. Ep. 77 ; Plin. 25, 7, 38 ; Tac. G. 22 ; cf. Just. 44, 2, 6, and contr. calda, Col. 6, 13 fin. ,- 6, 30, 5 ; Plin. 23, 4, 41 ; Sen. Ep. 85 ; Mart. 1, 12.— (jS) Calidum or caldum, i, n. = to Sepudv, sc. iSwp, i. e. a Iwt drink (a mixture of wine and boiling hot water) : Plaut. Cure. 2, 3, 14 : calix a caldo, quod in eo calda puis upponebatur et caldum co bibebant, Var. L. L. 5, 27, 36. 2. Trop. : Fiery, rash, eager, spirited, fierce, impassioned, vehement (of living be- ings, only in the poets) : equus calidus auimis, of a fiery spirit, Virg. G. 3, 119 : redemptor, eager, active, Hor. Ep. 2, 2, 72 : calidus juventa, Hor. Od. 3, 14, 27 : calidior est, id. Sat. 1, 3, 53 : rixa, id. Od. 3, 27, 70. So esp. freq. (also in prose) consilium, of a conclusion made under excitement, inconsiderate, hasty, rash = temerarium, praeceps (v. Drak. Sil. 15, 337 ; Ruhnk. Ter. Eun. 2, 3, 88 ; Doed. Syn. 2, p. 124 ; cf. also Passow under Stp/ioS, no. 2) : reperias multos. quibus periculosa et calida consilia quietis etcogitatis etsplen- ilidiora et majora videantur, Cic. Off. 1, 24, 82 ; llirt. in Cic. Att. 15, 6, 2 ; Liv. 22, 24 ; 35, 32 ; Ter. Eun. 2, 3, 88. Hence also as A Roman proper name, Caldus (hot- head) : iccirco aliquem Caldum (al. Ca- lidium) vocari, quod temerario et repen- tino consilio eit. Cic. Inv. 2, 9. So C. Coelius Caldus, Cic. Fam. 2, 19— b. With the prevailing idea of haste, rapidity : Quick, ready, prompt (rare, perh. only an- te-class.) : huic homini opus est quadra- '.'inta minis celeriter calidis, quickly pro- cured, Plaut. Epid. 1, 2, 39 : pedes, Var. in Non. 263, 20 : consilium, Plaut. Epid. 2, 2, 71 : mendacium, id. Most. 3, 1, 136. So * adv. calide : calide quicquid acturus, Plant. Epid. 2, 2, 99. caliendrum, i. >'- [»iXWr/>oi/, or- nament] An unknown kind of head-dress of Roman women (very rare) : " calien- 226 C ALI drum koouiov Kt(pa\r)S," Gloss. Philox. ; *Hor. S. 1, 8, 48 ("caliendrum hoc est galericulum," Porphyr., ace. to whom it was also used by Varro) ; Am. 6, p. 209 ; cf. Boettig. Sabina p. 104 and 141. eallgfa, ae, /• [kindred with calceus, from calx] A shoe of leather, esp. that worn by the Roman soldiers (cf. Dio 48, 12 ; Adam's Antiq. 2, p. 62), a Imlfboot, a sol- dier's boot : * Cic. Att. 2, 3 ; Just. 38, 10, 3 ; * Suet. Calig. 52 ; * Juv. 16, 24 ; Edict. Diocl. p. 241. — 2. M e t o n. : Military service, military life : Plin. 7, 43, 44 ; Sen. Brev. Vit. 17 ; id. Ben. 5, 16 ; Grut. 445, 9. Callgaris, e. adj. [caliga] Of or per- taining to the caliga or soldier's boot (ac- cess, form of the follg.) : clavus, Plin. 9, 18, 33 ; 22, 22, 46 : formae, Edict. Diocl. p. 23. caligarius, a, urn, adj. [id.] Of or pertaining to the soldiers boot : clavus, Plin. 34, 14, 41 ; cf. the preceding article. Hence sutor, or subst. caligarius, ii, m., A m.aker of soldiers' boots, a shoemaker : Grut. 649, 1 ; Lampr. Alex. Sev. 33. * callgfatlO. onis, /. [2. caligo] Dark- ness, mistiness: Plin. 29, 6, 38. CallffatUS) a, urn, adj. (caliga] Wear- ing soldiers' boots, booted : milites, Suet. Vitell. 7 fin-. ; Ulp. Dig. 3, 2, 2; Venulej. ib. 48, 3, 9; Grut. 279, 3. Also subst. caligatus, i, m. (sc. miles) A common sol- dier, a private, gregarius : Suet. Aug. 25 ; cf. Modest. Dis. 27, 1, 10. * CallgineUS; a, um, adj. [1. caligo] Dark, gloomy : fumus, Grat. Cyneg. 56. caliginosus, a, um, adj. [id.] Full of mist, covered with mist, dark, obscure, gloomy (rare, but class, in prose and po- etry) : coelum et humidum et caligino- sum, Cic. 'fuse. 1, 19, 43 : obscurior et quasi caliginosa Stella, opp. to illustris et pellucida, id. Div. 1, 57, 130 : tractus, Plin. 17, 22, 35, no. 9 : tenebrae, Val. Max. ], 7, ezt. no. 1. — b. Trop. : nox, *Hor. Od. 3, 29, 30 : caliginosissima quaestio, Aug. Ep. 7. — Comp. and Adv. not in use. 1. caligTO) inis. /• [perh. kindred with halo ; cf. Doed. Syn. 3, p. 165 sq.] A thick atmosphere, a mist, vapor, fog (mostly po- et, or in Aug. prose) : sutfundere coelum caligine, Lucr. 6. 479 ; id. 6, 461 ; id. ib. 6, 92 ; Virg. G. 2, 309 ; cf. Aen. 9, 36 ; Liv. 29,27: densa caligo occaecaverat diem, id. 33, 7 ; cf. Suet. Ner. 19 : humidam a terra exhalari caliginem, Plin. 2, 42, 42 : caligo aestuosa. Col. 11, 2, 53 (for which ib. 57 : nebulosus aestus) : pruinae et ca- ligo, id. 3. 2, 4 ; cf. Pall. Febr. 9, 2.— Also in plur. : inter caligines, Col. 3, 1, 7. Hence, 2. (causa pro effectu) Darkness, obscurity (produced by mist, fog, etc.). freq. in connection with tenebrae; cf. Doed. above cited) (class, in prose and poetry) : mi ob oculos caligo obstitit, Plaut. Mil. 2, 4, 51 (*cum altitudo caligi- nem oculis obfudisset, i. e. had occasioned dizziness, Liv. 26, 45) : nox terram cali- gine texit, Lucr. 6, 853 ; id. 5, 649 : caeca noctis, id. 4, 457 : caecne umbra, id. 3, 305; cf. Virg. A. 3, 203, and Ov. M. 4, 454 : ara obscura. caligine tecta, Cic. Arat. 194; cf. the follg. art. — In connec- tion with tenebrae : Cic. Agr. 2, 17, 44 ; Curt. 9, 4, 18; Lampr. Comm. 16; among later writers also in a Genit. relation : ca- ligo tenebrarum, Quint. Decl. 18, 7; cf. Heins. Sen. Agam. 472, and inversely : tenebris illunae caliginis impeditus, App. M. 9, p. 214. — |), Trop. : quod videbam equidem, sed quasi per caliginem : prae- strinxerat aciem animi D. Bruti salus, Cic. Phil. 12, 2 ; so id. Fin. 5, 15 fin. ; Plin. Ep. 5, 8, 8 : caeca mentem caligine con- situs, * Catull. 64, 207.— Of dark, difficult circumstances : Calamity, affliction : vide nunc caliginem temporum illorum, Cic. Plane. 40, 96 ; so superioris anni, id. post Red. in Sen. 3, 5 : ecce ilia tempestas, ca- ligo bonorum. tenebrae reipublicae, id. Prov. Cons. 18, 43 : tantum caliginis, tan- tum perturbationis otfusum, Plin. Ep. 3, 9. 16 : quaedam scelerum oifusa caligo, Quint. 9, 3, 47 : Augustus omnibus om- nium gentium viris magnitudine sua in- ducturus caliginem, i. e. to obscure by his glory, Veil. 2, 36. 3. In medic, lang. as a disease of the eyes : Dim-sightcdness, weakness of the CAL L eyes, Cels. 6, 6, no. 32 ; Plin. 20, 7, 26 ; 23, 95 ; 25, 13, 92 ; 32, 9, 31 ; 34, 11, 27 ; Scrib. Comp. 179. 2. calig'Oj are, v. n. and a. [1. caligo.] I. neutr. * J. To emit vapor or steam, to steam, reek : amnes aestate vaporatis, hieme frigidis nebulis caligent, Col. 1, 5, 4. — 2. To be involved in darkness, to be dark, gloomy : caligare oculos, darkness covers the ci/es, Lucr. 3, 157 : Centaurus caligans, * Cic. Arat. 205 ; Virg. G. 4, 468; Stat. Th. 1, 95.— b. Trop. (cf. 1. caligo, no. 2, b) : orbatae caligant vela carinae, Stat. S. 5, 3, 238 ; Sen. Vit. Beat. 1 ; Plin. 30,1,1; Quint. Decl. 18 fin.— Proverb. : caligare in sole, to grope in clear light, i. e. to understand nothing in the greatest clearness, Quint. 1, 2, 19. — 3. In medic, lang., of the eyes : To suffer from weak- ness, be weak. Cels. 6, 6, no. 32 ; Plin. 20, 22, 87 ; cf. id. 11, 37, 54. Transf. to the person : To be troubled with weakness of the eyes, to be dim-sighted : caligans Thy- estes, Mart. 10, 4, 1 ; Scrib. Comp. 184. II. act. To veil in darkness, to make dark, to obscure (very rare) : Virg. A. 2, 606 : altae caligantesque fenestrae, i. e. by their height rendering obscure the objects beneath, Juv. 6, 31. Caligula» ae, /. dim. [caliga] A small military boot, only post-class, in Ambros. Ep. 7, 53 ; Schol. Hor. S. 1, 3, 128, and Schol. Juv, 3, 67. Hence as nom. propr. Caligula, ae, m., A surname of the success- or of Tiberius, since from his earliest youth he employed himself in military serv- ice ; cf. Suet. Calig. 9 ; Tac. A. 1, 41 and 69 ; Aur. Vict Caes. 3. calim» v - dam. 1 1 caliptra» A kind of covering for the head, Fest. p. 36 [^KaMirrpa, where- fore vulg. and Lind. in opp. to the best MSS. : calyptka], t calix» i c i s ' m =toai? (for the change of v to a, v. the letter A), 1. A cup, gob- let, a drinking vessel: " KvXtl poculi ge- nus, quod nos una litera immutata cali- cem dicimus," Macr. S. 5, 21 ; Plaut. Capt. 4, 4, 8 ; Cic. Pis. 27. 67 ; Tusc. 3, 19 ; Ti- bull. 2, 5, 98 ; Prop. 2, 33, 40 ; Hor. S. 2. 4, 79 ; 6, 68 ; 8, 35, et al. Hence, b. Me- ton. = vinum, Catull. 27, 2; Hor. Ep. 1, 5, 19, et al. — 2. A cooking vessel, pot, Cato R. R. 39, 1 ; Var. R. R. 1, 8, 7 ; L. L. 5, 27, 36 ; Ov. F. 5, 509.— 3, A small tube in aqueducts, Frontin. Aquacd. 36. calla, v. calsa. Callaecia, Callaccus, and Cal- laicus, v. Gallaecia. I callais. idis, /. = naWals, A sea- green precious stone, the turquoise, Plin. 37, 10, 56 ; another kind of the same, id. ib. 8, 33 (in Sol. 20, called callaica).— Whence, 2. CallaillUSj a, um, Tur- quoise-colored : lacernae, Mart. 14, 139 ; and subst.: callaina, ae, /. sc. gemma, Tlin. 37, 10, 56. t callarias- ae, m. — mWnp'.aS, A kind of cod-fish, Plin. 9, 17, 28 ; 33, 11, 56. Callens» entis, v. calleo, Pa. callcnter» <**>• Skillfully, cunning- ly, etc. ; v. calleo, Pa. calleo- ere, v. n. and a. [callum] I. neutr. 1, Lit. : To have calluses, to be thick-skinned (rare) : plagis costae callent. Plaut. Ps. 1, 2, 4 ; Caecil. in Non. 258, 10 : callent rure manus, Auct. Aetn. 260 ; Plin. 11, 37, 84.-2. Trop. : *a. To be hard- ened, obtuse, insensible : in illis rebus ex- ercitatus animus callere jam debet atque omnia minoris existimare, Serv. Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 2 ; cf. callisco. — b. To be practiced, to be wise by experience, to be skillful, versed in,:. Plaut. Poen. 3, 2, 1 and 2 ; so also id. Per3. 2, 5, 4 : omncs homines ad suum quaestum callent, id. True. 5, 40 (cf. id. ib. 2, 4, 62 : callidus ad quaestum) : melius quam viri callent mu- lieres, Att. in Non. 257, 31 : satin' astu et fallendo callet ? id. ib. 258, 6 : quod periti sumus in vita atque usu callemus magis, id. ib. 5 ; Plin. 8, 25, 38 : augurandi studio Galli praeter caeteros callent, Just. 24, 4, 3 : arte, Seren. in Non. 258, 2 ; Sol. 8 : tidibus, Apji. Flor. no. 18. — Hence II, act. To know by experience or prac- tice, to know, have the knowledge of, under- stand (freq., esp. in the poets ; only in Cic. extremely rare) : memini et scio et CALL calico et commemini, Plaut. Pers. 2, 1, 8 ; cf. id. ib. 3, 1. 52 ; Poen. 3, 1, 71 : cuncta callet, id. Most. 1, 3, 122 : alicujus sen- sum, Ter. Ad. 4, 1, 17 ; Afrnn. in Non. 482, 10 : in colubras callet canticulum, Pompon, ib. 9 : jura, Cic. Balb. 14, 32 , Gell. 16, 10, 3 : urbanas rusticasque res pariter, Liv. 39, 40 : artem, Tac. A. 13, 3 : legitimum sonum digitis callemus et aure, Hor. A. P. 274, et al.— With Inf. as obj. : multaque de rerum mixtura dicere Cal- ient, * Lucr. 2, 978 ; so Hor. Od. 4, 9, 49. — With Ace. c. inf. : quern Marcellini consiliarium fuisse callebant, Sisenna in Non. 258, 8. — With a relative clause : quo pacto id fieri soleat, calleo, Ter. Heaut. 3, 2, 37.— Whence callens, entis, Pa. Acquainted with, versed in (very rare) : qui 6unt vaticinan- di callentes, Plin. 21, 31, 105 ; so utrius- que linguae, Gell. 17, 5, 3 : bellandi, Amm. IB, 12. — * Adv. callenter, Skillfully, cun- ningly, slyly ; for the class, callide, App. Met. 4, p. 150, 3. i calliblepharus, a. u ™. adj.z=Ka\- \i6Xeu po$, with beautiful eyelids : os- trea, Plin. 32, 6, 21 dub.— 2. Subst. calliblepharum (calliblepharhrai, Marc. Kmp. 8 fin.), i, ft.= raXXifiX{0apov ' (sc. (papnaKov), A means or dye for color- ing beautifully the eyebrows, Var. in Non. 218. 22 ; Plin. 21, 19, 73 ; 23, 4, 51 ; 33, 6. 34. callicia. ae, /. A plant that, ace. to Pythaaoras, made water freeze, Plin. 24, 17, 99.' Callicratidas, ae, m., KoXXncpiiri- 6aS, A Spartan general, successor of Ly- sander, conquered and slain near the Ar- ginusae, Cic. Off. 1,24. Callicilla. ae > / A l° w mountain in Campania, not far from Casilinum, Liv. 22, 15 and 16 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 765. callide. <*- 1. Skillfully, dexter- ously, shraodly, expertly, well. 2. Cun- ningly, craftily, artfully ; v. callidus, ./in. calhdltaSj atis,/. [callidus] The qual- ity of callidus, wisdom, practical skill in life, in a good or bad sense : 1. In a good sense : Shrewdness, skillfulness, readiness, aptness (so several times after the Aug. per.) : calliditas ingenii, Nep. Eum. 1, 3 ; Ov. F. 3. 380 ; Plin. 37, 12. 74 ; Tac. Agr. ii; Flor. 2, 17, 15; Cic. Harus. Resp. 9 fin. — Far more freq. and class., 2. In a bad sense : Canning, craft, slyness, art- fulness .- scientia. quae est remota ab jus- titia, calliditas potius quam sapientia est appellanda, Cic. Off. 1. 19, 63 : so id. Rose. Com. 7, 20 ; Off. 3, 32, 113 ; Quint. 2, 5, 7 ; 4, 2, 126 ; Ov. H. 16, 300 ; 20, 126 ; Mart. 11, 50, 2, et al. So of stratagem in war, Liv. 42, 47; Flor. 3, 4, 3, and trop. of oratorical artifice, Cic. Part. Or. 39, 137.— In plur. : Ter. Heaut. 5, 1, 14 ; Lact. -2, 12, 17. * callldulus, a, urn, adj. dim. [calli- dus] A little cunning or sly : iraus, Am. 2, p. 91. callidus. a . um, adj. [calleo] That is taught wisdom by experience and practice, shrewd, expert, worldly-wise, experienced, skillful : " Versutos eos appello, quorum celeriter mens versatur : callidos autem, quorum, tamquam manus opere, sic ani- mus usu concalluit,'' Cic. N. D. 3, 10, 25 ; cf. Doed. Syn. 3, p. 216 sq.. and 221. 1. In a good sense : Ingenious, pru- dent, dexterous, skillful (class.) : ad simm quaesturo, callidus, Plaut. Asin. 1, 3, 34 ; True. 2, 4, 62 (cf. id. True. 5, 40 : omnes homines ad suum quaestum callent) : id. Ps. 2, 4, 35 ; Epid. 3, 3, 47 ; Poen. 1, 2, 25 : callida Musa, Calliope, *Lucr. 6, 93 : ego ut agitator callidus, priusquam ad linem veniam, equos sustinebo, Cic. Acad. 2, 29, 94 : natura nihil potest esse callidi- US. id. N. D. 2, 57 : Demosthene nee gra- vior exstitit quisquam nee calUdior, nee temperatior, id. Or. 7, 23 ; Plin. Ep. 7, 6, 11, et saep. — In reference to art : Excel- ling in art, skillful: Hor. S. 2, 3, 23 Heind. ; ib. 2, 7, 101,— b. Esp. combina- tions : (a) c. Gen. : rei rusticae, Col. 2, 2, 1 : rerum naturae, id. 7, 3, 12 : rei milita- ris, Tac. H. 2, 31 : temporum, id. Ann. 4, 33. — (/3) In the Gr. manner, c. Inf. : calli- dus condere furto. Hor. Od. 1, 10, 7 ; 3, 11, 4; Pers. 1, 118.— c. Meton., Of things : CALL callidissimum artificium (naturae), Cic. Tusc. 1, 20 fin. : inventum, Nep. Eum. 5, 4 : junctura, Hor. A. P. 47. 2. In a bad sense : Crafty, cunning, artful, sly (also class.) : Plaut. Am. 1, 1, 112 : malum crudumque et callidum at- que 8ubdolum, id. Poen. 5, 2, 148 ; id. Pers. 4, 4, 70 ; Cist. 4, 2, 61 ; Ter. Andr. 1, 2, 27 ; id. Eun. 5, 6, 10 ; Petr. 4, 2, 1 : hi saepe versutos homines et callidos ad- mirantes, malitiafti sapientiam judicant, Cic. Off. 2, 3, 10 Beier ; id. Caec. 19, 55 ; cf. id. Off. 3, 13 fin. ; Quint. 6, 3, 96 : homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult, Cic. Verr. 2, 3, 14 : gens non astuta nee callida, Tac. G. 22, et saep. : ad fraudem callidi, Cic. Clu. 65, 183 ; cf. Plaut. Asin. 2, 1, 9 : in disputando mire callidos, Quint. 12, 2, 14 : amici accen- dendis offensionibus callidi, Tac. A. 2, 57. — b. Meton., Of things: doli, Plaut. Bac. 4, 4, 4 : consilium, Ter. Andr. 3, 4, 10 : audacia, Cic. Clu. 65, 183 : juris interpre- tatio, id. Off. 1, 10, 33 : liberalitas, craftily calculating, Nep. Att. 11, 3 : malitia inim- ici, Liv. 38, 44 : cunctatio, Suet. Tib. 24 : saevitia, id. Dom. 11, et saep. Adv. callide : In both signiff. of the adj. freq. and class. : 1. Nosse, Plaut. Asin. 2, 2, 82 : intelligere, Ter. Andr. 1, 2. 30 : cal- lide arguteque dicere, Cic. Or. 28, 98 : di- cere, id. de Or. 1, 20 fin. : callide et pe- rite versari, id. ib. 1, 11, 48 : sine quo nihil satis caute, nihil satis callide agi posset, id. Caec. 5 fin., et al. — Comp. Tac. A. 6, 37.— Sup. Nep. Them. 1 fin.— 2. Callide et facete exordiri rem, Plaut. Pers. 4, 1, 7 : accedere, Cic. Fl. 10, 22 : occultare vitia sua. Sail. J. 15, 4 : callide et cum astu contiteri «liquid, Gell. 12, 12, 1. Calllfae. arum./. A town, now un- known, in the region of the Hirpini, perh. the present Carife, Liv. 8, 25 ; cf. Mann. Ital. 1, p.J97. t calligonon. U «■• = raXXfyowiv, A plant, also called polygonon mas, Plin. 27, 12. 91. Callimachus, i, m.. KnXKuaxos, 1. A distinguished Greek poet and, gramma- rian of Gyrene (hence Battiades, v. Bat- tus, no. 1, b), who lived, in Alexandria in the reign of Ptolemy Philadelphus, B.C. 250, Quint. 10, 1, 58 ; Cic. Tusc. 1, 34. 84 ; 39, 93 ; de Or. 3, 33, 32 ; Ov. It. Am. 759 ; Pont. 4, 16, 32. Hence Callimachms, a, um ; metrum, Serv. Centim. p. 1823 P. —2. A celebrated sculptor, Plin. 34, 8, 19, 35.-3. A physician, Plin. 21, 3, 9. J2|P Apollas Callimachus, in Quint. 11, 2, 14, is yet unexplained ; v. Spald. in h. 1. t callimus. i. m. = »aXA', A plant, called in pure Lat. vesicaria, Plin. 21, 31, 105. t callionymus. '. m.—KaXkiwrvuns, A sea-fish, also called uranoscopus, Plin. 32, 7, 24. Calliope, es (Calliopes, ae, Virg. E. 4, 57 ; Prop. 1, 2, 28 ; Ov. F. 5, 80 ; cf. Prise, p. 563 P.),/., KiiXXiottij and K«XXi- dneta (having a beautifxil voice) The chief of the Muses, goddess of Epic poetry, and, in the poets, sometimes of every other kind of poetry (e. g. the Lyric, Hor. Od. 3, 4, 2 : of amatory poetry, Ov. Tr. 2, 568 ; of rural poetry, Col. 10, 225; cf. Jahn Trist. p. 198) ; the mother of Orpheus, by Oeagrus, Hyg. Fab. 14, and of Hymenacns, who is, therefore, called Calliopeius in Auct. Epith. Antli. Lat. 2, p. 641, v. 77 ; ace. to Serv. Virg. A. 5, 864, the mother of the Sirens by Achelous ; Lucr. 6, 94 ; cf. Prop. 2, 1. 3 ; Ov. M. 5, 339, et al. To her Hor. Od. 3, 4, is directed. — 2. Meton.: a. (P 61 " syllepsin) All the Muses : Virg. A. 9, 525. — b. (P 01 " synecdochen) Poetry : Ov. Tr. 2, 568. __ CRllipetalon. '■ *— «coMiTrfruXoOt A plant, called in pure Lat. quinquefoli- um, App. Herb. 2. Calliphon ( not -O : <=f. Schneid. Gr. 2, p. 279 ; Wolf Cic. Tusc. 1, 24, 57 ; Otto Cic. Fin. 2, 6, 19), ontis, m., KtMcibwv, lovros, A Greek philosopher who considered virtue, joined with pleasure, as the highest good, Cic. Tusc. 5, 30; Acad. 2, 42; Fin. 2, 6; 11; 4,18^5,8; 25. Cilllirrb.de (in the poets Callirhoe), CALL es, /., KaXXtpfior) (epic KaXXipot)), 1. Daughter of the Achtlous, and second wife of Alcmaeon, Ov. M. 9, 414 sq.— 2. The wife of Piranthus, and mother of Argus. Aristorides, and Triopas, Hyg. Fab. 145. — 3. A daughter of Oceanus, wife of Chry- saor, and mother of Gerynn, Hyg. praef. and Fab. 151. — 4. A celebrated fountain, at Athens, soutlieast of the Acropolis, Stat. Th. 12, 629, with the appel. Ennencrunos (.'I'.vvt&Kpovvos, i. e. conducted by nine channels or pipes into the city), Plin. 4, 7, 11. — 5, A warmmcdicinal fountain in Pal- estine, two hours west of Lake Asphaltis, Plin. 5, 16, 15 ; cf. Mann. Palaest. p. 257.— 6. Another name of the Arabian city Edes- sa, from a fountain of that name, Plin. 5, 24, 21. callis. is, m. (Jem. Lucr. 6, 92; Liv. 22. 14 Drak., ace. to Non. 197, 19 ; Amm. 30, 1, 15 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 99) [ace. to Serv. Virg. A. 4, 405, and Isid. Orig. 15, 16, 10, from callum ; cf. Doed. Syn. \ p. 68 ; more correctly, perh., kindred with %aXi\ and 2. calx ; therefore] A stony, un- even, narrow foot-way, afoot-path, a mount- ain-path, etc. (most freq., a path thai is made by the treading of cattle ; hence the expll. : " callis est iter pecudum inter montes angustum et tritum, a callo pecu- dum perduratum," Isid. Orig. 1. 1. : " callis via pecorum vestigiis trita," Vet. Gloss.) : per calles eilvestres, Var. It. R. 2. 9 fin. ; ib. 2, 10, 1 and 3 ; Cic. Sest. 5, 12 Orel]. : per aestivos saltus deviasque calles exer- citum ducere, Liv. 22, 14 ; cf. id. 32, ] 1 ; Virg. A. 4, 405 ; cf. Ov. M. 7, 626, et al. ; Suet. Caes. 19 : per calles ignotos, Liv. 31, 42; id. 35, 27; 36, 15; 38, 2; 44, 36; Curt. 4, 9, 22; 16, 11; 5, 4, 4; 7, 11, 7, et al. : secreti, Virg. A. 6, 443 : occulti, id. ib. 9, 383 : surgens, Pers. 4, 57, et al. 2. Poet. : A way, path, road, in gen. : Val. Fl. 3, 568; id. 5. 394.— Hence 3. Also poet, for A course, race- ground, * Lucr. 6, 92 Forb. N. cr. * callisco? ere, v. inch, [calleo] To become dull, insensible : aures nobis callis- eerunt ad injurias, Cato in Non. 89, 27 sq. Callisthencs, is, m., K«XXnj0ii/);■> Cela. 5, 28, no. 12 ; Domit. Mars, in Charis. p, 55 P.) 1, The hardened, thick skin upon an- imal bodies : Lucr. 4, 937 : calceamentum solorum callum, Cic. Tusc. 5, 32, 90 : pe- dum, Plin. 22, 25, 60 ; cf. Suet. Aug. 80, et al. — Hence, ]>, Me ton. : The hard jiesh of certain animals: aprugnum, Plaut. l'oen. 3, 2, 2 ; id. Pers. 2, 5, 4 ; for which also abs. callum, Plaut. Capt. 4, 3, 4 ; Pseud. 1, 2, 33 : manus elephanti, Plin. 8, 10, 10 fin. : locustarum, id. 9, 30, 50.— c. The hard skin or the hard flesh of plants : uvarum, Plin. 14, 1, 3 : pirorum ac malo- rum, id. 15, 28, 34 : fungorum, id. 22, 23, 47 : foliorum, Plin. 16, 22, 34 ; Pall. Mart. 10, 28, et al.— n some editt. calla), ae, /. A plant, of two kinds, otherwise unknown, Plin. 27, 8, 36. caltha, ae,/. (calthum, i> "•, Prnd. Cath. 5, 114) A strovg-smeMiug, yellow flower, prob. our^oi marigold, Calendula officinalis, L. ; Plin. 21, 6, 15; Virg. E. 2, 50 ; Col. 10, 97 ; 310. * calthula, ae,/. [caltha, correspond- ing in color with it ; cf. Non. 548, 21] A garment for ladies, a robe of a yellow col- or : Plant. Epid. 2, 2, 47. Calumnia ( as a very ancient word, written kalumnia ; v. the letter K), ae, / [calumnior], 1. A jurid. t. t. : Artifice, chicanery, trick, wiles, perversion of law, false accu- sation (hence opp. to Veritas, Quint. 12, 1, 26, and to fides, Suet. Calig. 16) (very freq.) : calumnia et malitia, Cic. Verr. 2, 2, 27 : calumnia litium aliquid petere, id. Mil. 27, 74 : existunt saepe injuriae ca- lumnia quadam et nimis callida et maliti- osa juris interpretatione, id. Off. 1, 10, 33 ; so id. Caec. 21 fin. ; Q. Fr. 2, 2, 3, et al. : Metellus calumnia dicendi tempus exe- mit, i. e. spoke intentionally until, etc., Cic. Att. 4, 33 : religionis calumnia, a pretext derived from religious scruples, id. Fam. 1, 1, 1.— In plur., Cic. Fam. 1, 4 ; Suet. Caes. 20; Tib. 49; Calig. 38; Ner. 32; Dom. 9. — Hence, p. Meton. for actio calumniae, An action concerning such an intrigue : calumniam effugere, Cic. Clu. 59, 163 : calumniam afferre ad pontitices, Liv. 39, 4 : ferre, to be declared a false ac- cuser, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 1 : condem- natus calumnia, Tac. A. 14, 41 : calumni- am jurare, to swear that one docs not bring a malicious accusation, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 3 ; Liv. 33, 47 ; also de calumnia ju- rare, Ulp. Dig. 39, 2, 13 ; cf. jusjiirandum de calumnia, id. ib. 12, 2, 34 ; and qui ju- CAL V raverit, non calumniae causa id se postu- lare, etc., id. ib. 39, 2, 7. 2. Transf. from a judicial sphere to common life : Intrigue, chicanery, trick, artifice, a false, sophistical interpretation, a perverting, wresting of a matter, sophistry, a sophistical attack of a person or thing : impediti, ne triumpharent, calumnia pau- corum, Sail. C. 30 : nullam adhibere ca- lumniam, Cic. Fat. 14 : causas ingenii ca- lumnia ludificari, id. Rep. frgm. in Non. 263, 15 ; id. Acad. 2, 5, 14 ; cf. also Quint. 2, 17, 18 ; Phaedr. 3, prol. 37. 3. Trop.: The anxiety, apprehension produced by sophistry : in hac calumnia timoris et caecae suspicionis tormento, in this misgiving produced by the illusions of fear, Caec. in Cic. Fam. 6, 7, 4 : nimia contra se calumnia, Quint. 10, 1, 115 (cf. Cic. Brut. 82, 283). Calumniator (kalumniator, v. the letter K), oris, m. [calumnior] mostly t. t. A contriver of tricks or artifices, a petti- fogger, aperverter of law, a chicaner (not rarely, ace. to the conjecture of some, branded on the forehead with the letter K = calumniator ; cf. Voss Arist. 1, 17 ; Ernest. Clav. Cic. Ind. Leg. s. v. Eem- mia) : " si calvitur et moretur et frustratur. Inde et calumniatores appellati sunt, quia per fraudem et frustrationem alios vexa- rent litibus," Gaj. Dig. 50, 16, 223 : scrip- turn sequi calumniatoris esse : boni judi- cis, voluntatem seriptoris auctoritatem- que defendere, Cic. Caec. 23, 65 ; so id. Verr. 2, 1,10; 2,2,8; Clu. 59, 163 ; Quint. 28, 87; Suet. Rhet. 4.-2. Trop.: ca- lumniator sui, One who is too anxious in regard to his work, over-scrupulous, Plin. 34, 8, 19, no. 25 ; cf. calumnia, no. 3, and calumnior, no. 3. CalumniatriXjicis,/. [calumniator] Site who plots against or makes false accu- sations, Ulp. Dig. 37, 9, 1, § 14 and 16. Calumnior (as a very ancient word aiso written kalumnior ; cf. the letter K). atus, 1. v. dep. act. [contr. from calvumi- nor as a lengthened form from calvor, like attamino, contamino, rinitumus, etc.] X, Jurid. t. t. : To contrive artifices or false accusations, to attack with artifice or false accusations : jacet res in contro- versiis, isto calumniante biennium, Cic. Quint. 21, 67 : calumniandi quaestus, id. Verr. 2, 3, 15 ; so Suet. Aug. 32 : ludifi- cari et calumniari, Cic. Rose. Am. 20, 55 : calumniatur accusator actione sacrilegii, Quint. 4, 2, 8 : petitorem, id. 7, 2, 50, et al : verba juris, to interpret in a sophistic- al manner, to pervert, wrest, Paul. Di ae, v. calvus, a, um. calvariaj ae, /. [calva, calvus] The brain-pan, skull, of man and beasts, Cels. 8, 1 : canis, Plin. 30, 6, 28 : equae, asinae, Pall. 1, 35, 16 (access, form calvarium, ii, n. App. Apol. 2). calvarium, ". «• [id-] 1. A '" nd "f round sea-fish without scales, Enn. in App. Apol.p.299dub. — 2. The skull; v.calvaria. calvatus, a, um, v. calvus, a, um. Calvcnai ae. m. [calvus] A fictitious CALX name for the bald-headed Matins, a friend of Caesar, Cic. Att. 14, 5 ; 9 ; 16, 11 (ib. 14, 2, so also the fictitious name Madarua = iiadapos, bald). calveo» ere, v. n. [calvus] To be bald: Plin. 11,37,47. calvcsco; ere, v. inch. n. [calveo] To become bald (post-Aug.) : Col. 6, 14, 7 ; Veg. 3. 4, 27 ; Plin. 10, 29, 41.— 2. Transf. to plants : To grow up thin or far apart t Col. 4, 33, 3. calvio» ire, v. calvor. calvities» ei, f [calvus] Baldness (a rare access, form of the folic.) : prae cal- vitie, *Suet. Galb. 20; Petr.""S. 108, 1. Calvitium» u > n - [id-] Baldness (class. ; access, form : calvities, q. v.) : in luctu cnpillum sibi evellere. quasi calvitio moe- ror levaretur, * Cic. Tusc. 3, 26, 62 ; Plin. 11, 37, 47; Suet. Caee. 45; Domit. 18.— 2. Of places destitute of herbage : Col. 4, 29, 11. calvor j 3. v. dep. a. (access, form Cai- ro, ere. v. below, calvio, ire, Serv. Virg. A. 1, 720) To devise tricks, use artifice., seek evasions, attack one with artifice or in- Irigue, to deceive (Sallust excepted, only nnte-class. for the class, calumnior) : sr. CALVITVR. PEDEMVE. STRVIT., Frgm. XII. Tab. in Fest. s. v. struere, p. 248 ; cf. Dirks. Transl. p. 144 sq. ; the same law- is fragmentarily mentioned by Lucil. in Non. 7, 2, and Gaj. Dig. 50, 16, 233.-2. Beyond the sphere of judicial proceed- ings : To deceive, delude (cf. calumnior, no. 2 ; calumnia, no. 2) : me calvitur sus- picio, Pac. in Non. 7, 6 : calamitas arvas calvitur, id. ib. 192, 32 ; Plaut. Cas. 2, 2, 4 : sed memet calvor, Att. in Non. 6, 33. J^ 3 Pass. (cf. calumnior, fin.) : te vocis calvi Bimilitudine, Pac. in Non. 6, 29; Sail. Hist. frgm. ib. 7 8, and Prise, p. 883 P. calvus, a, um, adj. [perh. kindred With the Germ, kahl) Bald, without hair, (whether by nature, or by shaving, or shearing) (very rare ; never in Lucretius, Cicero, Horace, or Virgil) : Plaut. Am. 1, 1, 306 : senex, Petr. S7 27 ; Suet. Calig. 27,— b. Sub St.: calva, ae, /., The scalp without hair: Liv. 23, 24 fin. ; Mart. 10, 83 ; 12, 45. — c. Calvus, i, A surname of several persons, especially of the poet and orator C. Licinins; v. Licinius. — j[. Ve- nus Calva, worshiped in a particular tem- ple after the irruption of the Gauls (as it is pretended, because at that time the wom- en sheared themselves bald, and gave their hair for bow-strings), Lact. 1, 20 ; Veg. Mil. 4, 9 ; cf. Serv. Virg. A. 1, 720. 2. Transf. to plants : vinea a vite cal- va, Cato R. R. 33, 3 (quoted in Plin. 17, 22, 35, no. 20, where the MSS. give the var. lect calvata) : nuces, with smooth shells, Cato R. R. 8, 2 (quoted in Plin. 15, 22, 24, where in MSS. the var. lect. gal- has prob. arose merely from a false or- thography of a later time ; cf. the letter B, fin.); also subst. calva, ae, /., A nut with a smooth shell, Petr. 66, 4. 1. Calx» calcis, /. (w!.. Pers. 3, 105; dub. Virg. A. 11, 714 ; Sil. 7, 696 ; cf. Oud. App. Met. 7, p. 483, and Schneid. Gr. 2, p. 119. Whether Lucil. in Charis. p. 72 P. belongs here or to 2. calx, is also unde- cided) [perh. fransp. from \d%, whence, also, XaKn'su ; ace. to Doed. Syn. 2, p. 157, from cellere] The heel: calces dete- ris, you tread on my heels, Plaut, Merc. 5, 2, 111 ; Lucr. 3, 792 ; 5, 136 : incursare pugnis, caleibus, nil Kai Ari£, Plaut. Poen. 4. 1, 3 ; Ter. Eun. 2, 2, 54 : certare pug- nis, caleibus, unguibus, Cic. Tusc. 5, 27, 77 : uti pugnis et caleibus, id. Sull. 25 fin. : concisus pugnis et caleibus, id. Verr. 2, 3. 23 : ferire pugno vel calce, Quint. 2, 8, 13, et saep. : quadrupedemque cituni ferrata (al. ferrato) calce fatigat, Virg. A. 11, 714 ; Stat S. 5, 2, 115 ; Sil. 7, 697 ; 13, 169 ; 17, 541. — Also of the heels of animals, Var. R. R. 2, 5, 8 ; Col. 8, 2, 8.— Hence caede- re caleibus. to strike, kick, \aicriZbi, Plaut. Poen. 3, 3, 71 : petere aliquem (* to kick), Hor. S. 2, 1, 55 : ferire, Ov. F. 3, 755 : ex- tundere frontem, Phaedr. 1, 21. 9 : calces remittere, to kick, Nep. Eum. 5, 5 : rejice- re, Alfen. Dig. 9, 1, 5, et al. — b. Pro v. : adversus stimulum calces (sc. jactare, etc.) = \,,KTiZ,eiv npr.s Kevrpjv, to kick C AL Y against the pricks, i. e. to offer foolish, use- less resistance, Ter. Ph. 1, 2, 28 Don. and Ruhnk. ; cf. Plaut. True. 4, 2, 55 : cal- cem impingere alieui rei, to give up occu- pation with any thing (the figure drawn from victorious warriors ) : Anglice, to hang a thing on the nail, Petr. 46. — c. Meton. (pars pro toto) : The foot, in gen.: calcemque terit jam calce, Virg. A. 5, 324 Serv. and Heyn. 2. Transf. to similar things : a. 1° architecture : calces scaporum, the foot of tlie pillars of a stair-case ; Fr. patin de Vechiffre, Vitr. 9, 1. — b. In agriculture, The piece of wood cut off with a scion, Plin. 17, 21, 35, no. 3. 2. calx» calcis, /. (m., Var. in Non. 199, 24, and Cato R. R. 18, 7; Plaut. Poen. 4, 2, 86 ; dub. Cic. Tusc. 1, 8, 15 ; and Cic. Rep. frgm. ap. Sen. Ep. 108 /re. ; cf. Rudd. 1, p. 37, 7io«. 3, and Schneid. Gr. 2, p. 119 and 120) [ X a\il], 1. A small stone used in gaming, a counter (more rare than the dim. calcu- lus, q. v.) : Plaut. Poen. 4, 2, 86 : Lucil. in Prise, p. 687 P. 2. Limestone, lime, whether crude or slacked : Lucr. 6, 1067 ; Cic. Mil. 27, 74 : viva, unslaked, quick-lime, Vitr. 8, 7 : co- quere, to burn lime, Cato R. R. 16 ; Vitr. 2, 5 : exstincta, slaked, Vitr. 1. 1. : mace- rata, Vitr. 7, 2; Plin. 36, 23, 55 : arenatus, mingled with sand, mortar, Cato R. R. 18, 7 ; so also materies ex calce et arena mix- ta, Vitr. 7, 3. — Since, in a more ancient time, the goal or limit in the race-ground was designated by lime (as later by chalk, v. creta), calx signifies, "3. Trop. : The goal, end, or limit in the race-course ; opp. to carceres, the be- ginning, starting-point of the same (most- ly ante- Aug. ; esp. freq. in Cic.) : Sen. Ep. 108 fin. ; Var. in Non. 199, 24 : ad calcem pervenire, Cic. Lael. 27, 101 ; so ad car- ceres a calce revocari, i. e. to turn back from the end to the beginning, id. de Sen. 23, 83 : nunc video calcem, ad quam (al. quem) quuin sit decursum, id. Tusc. 1, 8, 15 : ab ipsa (al. ipso) calce revocati, id. Rep. frgm. in Sen. 1. 1. ; Quint. 8. 5, 30 dub. ; v. Spald. N. cr.— b. Proverb.: extra calcem decurrere, to go far or di- gress from a theme, Amm. 21, lfin. (* Caly Cadnus. i, "* --4 river and promontory of Cilicia, Amm. 14, 25 (8) ; Plin. 5,_27, 22 ; Liv. 38. 38.) Calyculus» i> m - «K* [calyx] A small flower-bud, the cup of a flower, Plin. 20, 19, 88; 21,5,20. Calydon. 6nis, /., Ka>a<5u?', A very ancient town in Actolia, on the River Eve- 7ius, built by a hero of the same name, Ov. M. 8, 495 ; the residence of Oeneus, father of Mcleasrer and Dejanira, and grandfa- ther of Diome.des, Mel. 2, 3, 10 ; Plin. 4, 2, 3 ; Ov. M. 6, 415 ; Mart. 9, 49 : ace. Caly- donem, Plaut. Poen. prol. 72: Gr. Caly- dona, Virg. A. 7, 306 ; Ov. M. 9, 147 ; cf. Mann. Griechenl. p. 101. — 2. Whence the adjj. : a. CalydonlUS. a, um. adj., Calydonian : sus, the Calydonian boar, sent by the enraged Diana, and killed by Meleager, Mart. 11, 19 : heros, i. e. Melea- ger, Ov. M. 8, 324 : amnis, i. e. the Ache- hue, id. ib. 8, 727; 9, 2: hasta Tydidae, of Diomedes, id. ib. 15, 769 : regna, tlie kingdom of "Diomed.es, in Lower Italy (Dau- nia), id. ib. 14, 512.— Calydoniae, arum,/., The Calydonian women, Sen. Here. Oct. 583. — * b. Calydoniacus» a, um. Cal- ydonian : rupes, Manil. 5, 180. (Others : Calydonfia. in a simil. signif.) — c. Caly- doniS' Idis, /, A Calydonian woman : Calydonides matres, Ov. M. 8, 527 ; cf. Stat. Th. 2, 736. And rar' fjoxijv = Deja- nira, Ov. M. 9, 112. Calymne» es,/., KaXv/iva, An island in the Aegean Sea, not far from Rltodes, distinguished for its honey, Ov. M. 8, 222; A. A. 2, 81. Calypso» us (e. s. Tib. 4. 1, 77 ; Plin. 3, 10. lo ; Serv. Virg. A. 3, 171 ; on the contrary, Calypsonis, App. M. 1, p. 107 : ace. regularly Calypso, Ov. Pont. 4, 10, 13; cf. Quint. 1, 5. 63; Plin. in Charis. p. 102 P. ; Prise, p. 685 ib. ; Rudd. 1, p. 60, not. 84 : Schneid. Gr. 2, p. 146 sq. and 287 sq. : while it is Calypsonem, Liv. Andr. in Trisc. 1. 1., and Calypsonem, Pac. ib., CAME and in Charis. p. 47 P.), /., Ka>i>uVJ, A nymph, daughter of Atlas (or Oceanus), who ruled in the Island Ogygia, Plin. 3, 10, 15 (ace. to Mel. 2, 7, 18, erroneously in Aeaea), in the Siculian Sea ; she re- ceived Ulysses as a guest, bore by him Auson (v. Ausones, no. 5), and, with the greatest unwillingness, allowed him to continue his voyage, Prop. 1, 15, 9; 2, 21, 13. t calyptra 7 v. caliptra. t Calyx» y cis . m - = «iAui; [xaXimTu, accordingly, any covering, husk, hull, shell], X. Thebud, cup, or calyx of a flow- er : narcissi, Plin. 21, 5, 12 : rosae, id. ib. 4, 10 ; 18, 73 : papaveris, id. 20, 18, 76 : lilii, id. 21, 5, 11.— 2. The shell of fruits, Plin. 15, 23, 25 ; ib. 22, 24 ; 23, 4, 43.— Hence, 3. An egg-shell, Plin. 28, 2, 4.— 4. The covering of shell-animals, the shell, Plin. 9, 31, 51 ; ib. 56, 82 ; 32, 4, 14.— 5. A covering of wax around fruit, to pre- serve it, Plin. 15, 17, 18, no. 4. T cama, ae, /. [xauai] A small bed near the ground, Isid. Orig. 20, 11, 2. Camacum» i< n - ^ kind of cinna- mon growing in Syria, Plin. 12, 28, 63 Sill. If. cr. Also comacum, ib. 13, 2, 2 and 1, ep. libri XII. 63. camara» ae, v. camera. Camanna (' n MSS. also Camenna ; cf. camera), ae,/, Ka/uiOiva, A city on the southwest coast of Sicily, a colony from Syracuse, now Camarana, Plin. 3, 8. 14, § 89 ; Virg. A. 3. 701 Serv. ; Claud. Rapt. Pros. 2, 59 : ace. Gr. Camarinan, Ov. F. 4, 477. Cf. Mann. Ital. 2, p. 343 sq. Camarus» U v - cammarus. Cambio» ire, v. n. (perf campsi, ace. to Charis. p. 219 and 233 P., and Prise, p. 906 ib.) [perh. of barbarous origin] To ex- change, barter : " muto, aneiSuuai," Cha- ris. 1. 1. (post-class., and very rare) : App. Apol. p. 284 ; Sic. Fl. de Cond. Agr. p. 13 Goes. (Whence the Ital. and mercan- tile cambio, cambiare, camhiotura, etc. — Fr. change, changer, etc. ; but ditf. there- from campso, q. v.). t cambitaSj arts,/. Exchange, trade, dvriKaruXXayn, Gloss. Gr. Lat CambyseS; is, m., Kau6vmj?, 1. The husband of Mundane, and father of tlie elder Cyrus. Just. 1, 4. — 2. The son and successor of the elder Cyrus, Just. 1, 9 ; Val. Max. 6, 3 ; Luc. 10, '280.— 3. A river in Albania, which rises on the Caucasus and empties into the Cyrus, Mel. 3, 5, 6 ; Plin. 6, 13, 15, § 39. + camelae» arum, /. Of or pertain- ing to a marriage festival : virgines, Fest. p. 48 [camelae = gamelae ; v. the let- ter C = yan>7X'o^r>- Siov. A plant, camel's foot, perh. horehound, App. Herb. 45. tt camelus» i. "»-. tnfj)Xos = ^DJ, a camel, both with one and two humps, " Plin. 11, 37, 62 ;" Var. L. L. 5, 20, 29 ; Cie. N. D. 2, 47 fin. ; Liv. 37, 40 ; Hor. Ep. 2, 1, 195, et saep. In Trebellius once fern. : Treb. Claud. 14, where, however, Salmas.. and Grut. read camelas. Camena (also written Camaena and Camoena), ae. /. (old form casme.na, ace. to Var. L. L. 7,3, 86 ; Fest. s. v. dusmoso, p. 51. and pesnis, p. 196) [contr. either from canimena or from carman:!, from 229 C AMI cano ; cf. Fest. p. 34 ; Serv. Virg. E. 3, 59 ; Macr. Somn. Sc. 2, 3], pure Lat. (perh. Ital.) name of the Gr. Mouira, A Muse (esp. freq. in Hor., not in Lucr.) : Liv. Andr. in Gell. 18, 9, 5 : acceptus no- vem Camenis, Hor. Carm. Sec. 62 : amant alterna Camenae, Virg. E. 3, 59 (cf. id. ib. 7, 19) ; so Hor. Od. 3, 4, 21 ; Sat. 1, 10, 45 ; Ep.1,19,5; A. P. 275; Prop. 3.10,1; Ov. M. 14, 434 ; 15, 482 ; Plin. H. N. praef. § 1 ; Pers. 5, 21, et al. : Grajae, Hor. Od. 2, 16, 38; Col. 2, 2, 7. — Numa devoted a grove to them in the vicinity of Rome before the Porta Capena, Liv. 1, 21 ; Vitr. 8, 3. They also had, probably in the same place, a temple, Plin. 34, 5, 10. — b. Me ton., Poetry : summa dicende Came- na, Hor. Ep. 1, 1, 1 ; id. Od. 1, 12, 39 ; 4, 9. 8 ; Ov. Pont. 4. 13, 33 : Tib. 4, 1. 24 ; 192 ; 4, 7, 3.— Whence Camenalis, e, adj., Of or relating to the Muses (post- class.) : Hippocrene, Avien. Phaen. Arat. 495 : modi, Sid. Ep. 3, 3 : familia, Symm. Ep. 1, 53. ' camera (in MSS. and editt. also camara ; cf. Charis. p. 43 P.), ae, f=iKa- p.tipa, A vault, an arched roof, an arch : Var. R. R. 3, 7, 3 : id. 3, 8, 1 ; Lucr. frgm. in Charis. 1. 1. ; Cic. Q. Fr. 3, 1 ; Sail. C. 55 ; Prop. 3, 2, 10 ; Col. 4, 17. 8 ; 11, 3, 60. et saep. ; also in ships. Suet. Ner. 34. Cf. upon the manner of building them, Vitr. 7, 3 : camerae coelum, the interior of a vault or arch, id. 7, 3. — 2. A fi at sn W with an arched covering, used by those dwelling on the Black Sea, Tac. H. 3, 47 ; Gell. 10, 25 fin. CamerariUS; a, urn, adj. [camera] : cucurbitae, Which climb over something, climbing, opp. to plebeiae, that creeps upon the ground, Plin. 19, 5, 24. * cameratlOi onis, / [camero : an arching ; hence abslr. pro Conor.] A vault, arch : Spart. Carac. 9. Cameria; a e, /■, Kapcpia, A town in Latium, Liv. 1, 38 (in Plin. 3, 5, 9, § 68 : Ca- merium). — Whence Camerlni* orum, m., The inhabitants of Cameria, Val. Max. 6, 5, no. 1, and Camerinus, i, m., A sur- name of the very distinguished gens Sul- picia, Liv. 3, 31 fin. ; 5, 14 ; 29, et al. Hence for people of rank in gen., Juv. 7, 90 ; 8. 38 Rup. Camerinum! i. n - A mountain town in Umbria, on the borders of Pice- num, now Camerino, Cic. Att. 8, 12, B, fin. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 488.-2, Whence the adjj. : a, CamcrSi ertis. Camertian, of Camerinum : ager, Cic. Sull. 19, 53. And subst., Camertes, ium, m., The Ca- mertes, Plin. 3, 14, 19 ; friends of the Ro- mans, both in opp. to the Etruscans, and later against Hannibal, Cic. Balb. 20, 47 ; Liv. 9, 36 ; 28, 45. — In sing. : laudande Camers, Sil. 8, 463.—* b. CamertinUS* a, um, Of Camerinum : foedus, Cic. Balb. 20, 46. Camerinus and Camerium, v - Cameria. * Camero* are > *■ a. [camera] To vault or arch over : Plin. 10, 30, 50. Camers and CamertimiS, v - Ca- merinum. CameseS; i s > m - A mythic king in Italy, cotemporary with Janus, Macr. Sat. 1, 7 med. 1. Camilla or casmilla, ae, /, v. 1. camillus, no. 2. 2. Camilla, ae, /. A Volscian hero- ine, who perished in the war between Aeneas and Turnus, Virg. A. 7, 803 ; 11, 535. % 1. camillum, v - 1. camillus, no. 3. 2. Camillum; ii n -% in architecture =loculamentum, Vitr. 10, 15 dub. (Rode supposes scamillum, a little bench ; Bald. Lexic. Vitruv. batillum). 1. Camillus (also written casmillus ; cf. Camena and Var. L. L. 7, 3, 86), i, m. [etym. unknown ; with difficulty con- nected with the Samothracian Kabiren- Hermes, K'tipihos and K'iiVos ; cf. Var. L. L. 7, 3, 83, and Macr. Sat. 3, 8 ; O. Mull. Etrusk. 2, p. 70- sg.] A noble youth employ- ed in the sacrifices of the Flamen DiaTis, and then, in gen., in religious offices : Fest. p. 34 : Hiberno pulvere, verno luto, gran- dia farra Camille metes, Fest. p. 69. The same verse is given by Serv. with the expl. : " Oamillus adolescens est ;" upon 230 CAMP Virg. G. 1, 101 : " Romani pueros et puel- las nobiles et investes Camillos et Camil- las appellant, flaminicarum et fiaminum praeministros," Macr. Sat. 3, 8 ; repeated by Serv. Virg. A. 11, 543.— Hence, b. = pusillus, Small: Quint. 8, 3, 19. — Whence 2. Camilla* ae, /. A female servant of a priest: Pac. in Var. L. L. 7, 3, 88 ; cf. Macr. and Serv. 1. 1. — And 3. " Cumeram vocabant antiqui vaa quoddam, quod opertum in nuptiis fere- bant, in quo erant nubentis utensilia, quod et CAMII.I.UM dicebant, eo quod sacrorum ministrum naapikov appellabant," Fest s. v. cumeram, p. 48 ; cf Var. L. L. 7, 3, 88. 2. Camillus* h m - A surname of several persons in the gens Furia ; the most distinguished of whom was M. Fu- rius Camillus, who conquered Veil, and freed Rome from Gallic servitude, Liv. 5, 19 s?. caminOj without perfi, atum, 1. v. a. [caminusj To make like an- oven or fur- nace (very rare ; perh. only in the follg. passages) : Plin. 16, 6, 8 : caminata fossu- ra, id. 17, 11, 16. 1 Caminus, i, m. = ^ Knpivos, A fur- nace: j, A smelting furnace for the work- ing of metals, a forge, Ov. M.7, 106; Pers. 5, 10. — b. Poet: The forge or smithy of Vulcan and the Cyclopes, under Aetna, Virg. A. 3, 580; 6, 630; 8, 418; Ov. F. 4, 473. — c. Trop. ; An incessant, zealous la- bor: Juv. 14, 118. — 2. A warming fur- nace, afire-place, Hor. Ep. 1, 11, 19 ; Suet. Vit. 8. — Hence, b. Me ton. = ignis, Fire: camino luculento uti, Cic. Fam. 7, 10, 2 ; so Hor. S. 1, 5, 81 ; Sen. Thyest. 766.-- c , Proverb. : oleum addere camino, to pour oil upon the fire, to aggravate an evil, Hor. S. 2, 3, 321. Camil'US or -os, i, m., K/ipetpoS, Son of the fourth Hercules, brother of Jalysus and Lindus, and founder of the town named after him in Rhodes, Cic. N. D. 3, 21/». ; Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 31, 36. + Camisia* ae,/. A linen night-gown : camisias vocari, quod in his dormimus in camis id est stratis nostris, Isid. Orig. 19, 22, 29 ; cf. id. ib. 21, 1 ; Hier. Ep. de Vest, mul. 64, no. 11 ; Paul, in Fest. s. v. sup- parus, p. 144 (whence the Ital. camicia, and the Fr. chemise). t cammaron, i. »■ = Kappnpov, A plant, also called aconitum, Plin. 27, 3, 2. t cammarUS (also written gamma- rus), i, m. = Kaftu.upos, A sea crab, lobster, Var. R. R. 3, 11, 3 ; Col. 8, 15, 6 ; 17, 4 ; Plin. 27, 3, 2 ; Juv. 5, 84, et al. Camoena* ae, v. Camena. Campa* ae, v. campe. campagHS* '> m - In late Latin, A kind of boot worn by military officers, Treb. Gall. 16; Capitol. Maxim, jun. c. 2; Edict. Diocl. p. 24. campaneus or campanius, a, um, adj. [campus] In the land surveyors = campestris, Of or pertaining to the fields, field- : loca, Innocent, ap. Goes. p. 239 and 240. Campania* ae, /., Kapivnvia [cam- pus, the plain, the level country], The very fruitful and luxurious (Cic. Agr. 2, 35, 95) province of Campania, in Middle Italy, whose chief city was Capua, now Terra di Lavoro, Mel. 2, 4, 2 and 9 ; Plin. 3, 5, 9; Flor. 1, 16, 3, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 692 sg. — 2. Whence the adjj. : a. CampanuS* a, um, Campanian. of Campania : ager, Cic. Agr. 1, 7; 2, 32/«. ; Brut, in Cic. Fam..ll, 20: rus, Mart. 9, 61, 4 : colonia, Cic. Agr. 2, 32, 86 : matres, Liv. 26, 13 : merum. Mart. 1, 19, 6; cf. 13, 118 : rosae, Plin. 21, 4, 10 ; cf. Mart. 9, 61 : Bupellex, Hor. S. 1, 6, 118 : trulla, id. ib. 2, 3, 144 : luxuria, Liv. 23, 45 : morlras, a kind of wart endemic in Campania, Hor. S. 1, 5, 62 (v. Schol. Crucq.) : Campanus pons, near Capua, over the Savo, toward Sinuessa, Hor. S. 1, 5, 45 ; Plin. 14, 6, 8, no. 2 : Via, a branch of the. Via Appia, Suet. Aug. 94; Vitr. 8, 3; Inscr. Grut. 374, 5 ; 611, 13, et al. — In plur. Campani, orum, m., The inhabitants of Campania, the Cam- panians, Cic. Agr. 1, 7 ; 2, 35, et al. — b. CampaniCUSj a, um, Campanian: ara- tra, Cato R. R. 135, 2 : fiscinae, id. ib. and 153 : serta, id. 107, 1 (Plin. 21, 9, 29 : ser- C AMP tula Campana) : peristromata, Plaut. I l, 2, 13. — * c. Campanius* a, um, Can panian: terra := Campania, Tib. 1, 9, 33 (cf. terra Arabia, Celtiberia, etc.). — * d. Campas* atis, Of Campania : genus, Plaut. Trin. 2, 4, 144 Lind. (also quoted by Non. 486, 24, where the reading Cam- pans is wrong). t Campe (Col. poet. 10, 324 ; 866), es (the Lat. form of the nom. campa is not used), /. = /afy/77!7, * 1. A crooking, writh- ing : campas dicere, to seek evasions, Plaut. True. 5, 50. — 2. A caterpillar, pure Latin eruca, Col. 1. 1. (cf. id. 11, 3, 63 : Kapitai) ; Pall. 1, 35, 6 and 13. Campensis [campus] A surname of Isis, who had a temple on the Campus Mar- tius, App. Met. 11, p. 270, 27. campester (campestris, Cato in Prise, p. 696 P. ; Col. 3, 13, 8 ; 7, 2, 3; id. 3, 14, 1, is suspicious ; v. Schneid. in h. 1.), tris, tre, adj. [campus], 1, Of or pertaining to a level field, even, fiat, champaign, level ; opp. to montanus and collinus : cf. Liv. 10, 2 ; 40, 37 ; 53, et al. : tria genera simplicia agrorum cam- pestre, collinum et montanum, Var. R. R, 1, 6, 2 : campester locus, id. ib. § 6 ; cf vineae collinae et campestres, Col. 12, 21, 1 : resina, Plin. 24, 6, 22 : acer, id. 16, 15, 26, et al. : locus, Col. 3, 13, 8 : pars, id. 1, 2, 3 : situs, id. 7, 2, 3 : sationes, id. 11, 3, 21 ; positio, id. 1, 2, 4 : culta, Plin. 25, 5, 18 : campestres ae demissi loci, Caes. B. G. 7, 72 : iter, id. B. C. 1, 66 ; Liv. 21, 32 : vici, Liv. 40, 58 : urbs, id. 23, 45 : oppi- dum, id. 27, 39 : barbari, dwelling in plains, id. 39, 53 ; cf. Scythae, Hor. Od. 3, 24, 9 : hostis, fighting on a plain, Liv. 22, 18, etal. — b. Subst. campestria, ium, n., Plain, fiat land, level ground : Tac. G. 43 : in eampestribus, Plin. 6, 26, 30. 2. Relating to the Campus Martins, and, a. Relating to the bodily exercises upon it : ludus, Cic. Coel. 5, 11 : proelia (* contests in the same), Hor. Ep. 1, 18, '54 : exercitationes, Suet. Aug. 83 ; Ner. 10 : decursio, id. Galb. 6 fin. : arma (* used in the contests held there), Hor. A. P. 379. — Hence subst, («) Campestre, is,, n. (sc. velamentum), A leather apron worn about the loins, a wrestling apron (orig. of the combatants in the Field of Mars ; hence the name) : campestria, Latinum verbum est, sed ex eo dictum, quod juvenes, qui exercebantur in Campo, pudenda operie- bant; unde qui ita succincti sunt cam- pkstkatos vulgus appellat," Aug. Civ. Dei 14, 17. So Hor. Ep. 1, 11, 18 ; Vul- cat Avid. Cass. 4, and others later. — (/3) campestres, ium, m., The deities who pre- sided over contests, Grut. 1015, 2 ; Don. 59, 5. — b. Pertaining to the comitia held in the Campus Martius : gratia, Liv. 7, 1 : operae, Suet. Aug. 3 : temeritas, Val. Max. 4, 1, no. 14. + campestratus* i» »*■ ; T - the pre- ced., no. ■z, a, (a). * campi-CUrsio* onis, /. [campus] Military exercise upon the Campus Marti- us, Veg. Mil. 3, 4 (in Suet. Ner. 7 and Galb. 6, called decursio). campi-doctor, 6ns, m. [campus] One who drills or exercises soldiers on the Campus Martius, a drill-master, Veg. Mil. 3, 6 ; 8 ; 1, 13, et al. * Campso* are, v. a. [Kdfnrru), to bend around] To turn around a place, to sail by : Leucatem, Enn. Ann. 10, 36 (in Prise, p. 906 P. ; cf. campter and flecto). * Camptaules* ae ' m - An unknown kind of musician, Vop. Carin. 19. t campter* eris, m. = Kapirrfip, A bending, turning, an angle : Pac. in Non. 65, 1 ; cf. Both. Frgmm. Scenn. 1, p. 111. 1. campus* i. m. [prob. kindred with KrfTToi, whose signif., garden, is itself a de- rived one] An even, fiat place, a plain, field (suitable for agriculture, pasturage, war- like operations, large assemblies of men, etc. ; opp. to mons, collis, silva, etc. ; cf. Doed. Syn. 3, p. 8 sg.) (very freq. in prose and poetry) : saxum plani raptim petit aequora campi. Lucr. 3, 1015 ; cf. id. 5, 950 ; Cic. Div. 1, 42, 93 ; Virg. A. 7, 781 : campos pedibus transire, Lucr. 4, 460 ; cf. id. 5, 493 ; campos et montes pera- grantes, Cic. N. D. 1, 42 fin. ; cf. N. D. 2, CAMU 64, 161; Col. 1, 2, 4; Lucr. 5, 1372: cam- pus in prata et arva salictaque et arun- dineta digestus, Col. 1, 2, 3 ; cf. Cic. Her. 4, 18, 25 ; Curt. 8, 1, 4 ; Lucr. 5, 782 ; Tib. 4, 3, 1 : virentes, Lucr. 1, 19 ; Hor. Od. 2, 5, 6 : pingties Asiae, id. Ep. 1, 3, 5 : rede- unt jam gramina campis, id. Od. 4, 7, 1 : herbosus, id. Od. 3, 18,-9 : herbidus aquo- susque, Liv. 9, 2 : opimus, id. 31 , 41 : cam pi frumenti ac pecoris et omnium copia rerum opulenti, id. 22, 3 : pigri, Hor. Od. 1, 22, 17, et al. Me ton. : The produce of the field : Stat. Th. 5, 528. — Campus adjusts itself to ager, according ns the former is used in a wider or more restricted sense (cf. ager, no. 1 and 2), as the subordinate or the higher idea : in agro publico campi duo millia jugerum immunia possidere, Cic. Phil. 3, 9, 22 : agros Vaticanum et Pupiniam, cum suis opimis atque uberibus campis conferen- dos, id. Agr. 2, 35, 96 : si pinguis agros metabere campi, Virg. G. 2, 274 and 276 ; Lucr. 2, 324 sq. ; id. 2, 5 : campus terre- nus, Liv. 33, 17 : dimicaturum puro ac patenti campo, id. 24, 14 : (praefecti regii) suas copias in campum Marathona de- duxerunt, Nep. Milt. 4, 2 : numquam in campo (in tlie free, open field) sui fecit potestatem, id. Ages. 3 fin. ; so id. Hann. 5 fin. ; Ov. M. 10, 151 ; cf ib. 13, 579, et al. — b. In poets like aequor, in gen., Any level surface (of the sea, a rock, etc.) : caeruleos per campos, Plant. Trin. 4, 1, 15 ; Lucr. 5, 489 ; 6, 405 ; 1141 ; Vira. A. 6, 724 ; 10, 214 ; Ov. M. 1, 41 ; 43 ; 315 ; 11,356: immota attollitur unda campus (j. e. saxum), Virg. A. 5, 128. — c. Trop. : feratur eloquentia non semitis sed cam- pis, Quint. 5, 14, 31 : (oratio) aequo con- gressa campo, id. ib. 12, 92 : velut cam- pum nacti expositionis, id. 4, 2. 39. 2. Campus nar' iloxnv, A grassy plain in Rome along the Tiber, in the ninth dis- trict, orig. belonging to the Tarquinii, aft- or whose expulsion it was consecrated to Mars (Liv. 2, 5) ; hence called Campus Martius, a place of assemblage for the Ro- man people at the comitia centuriata, Cic. Cat. 1, 5 ; Q. Fr. 2, 2 : Rab. Perd. 4 : Hor. Od.3,1, 11; Quint. 11,1, 47, etal. Hence me ton. : The comitia. itself: "curiam pro senatu, campum pro comitiis," Cic. de Or. 3, 42, 167 : fors domina campi, Cic. Pis. 2 : venalis, Luc. 1, 180. Also, A place much sought by the Romans for games, exercise, and recreation, a place for military drills, etc. (cf. campicursio and campidoctor), Cic. Off. 1, 29, 104 ; Quint. 18, 59 ; Fat. 4, 8 ; 15, 34 ; de Or. 2, 62, 253 ; 71, 287 ; Hor. Od. 1, 8, 4 ; 1, 9, 18 ; 3, 7, 26 ; Sat. 1, 6, 126.; 2, 6, 49 ; Ep. 1, 7, 59 ; 11, 4; A. P. 162, et saep. Hence, b. Trop.: A free, open space for any kind of action, a place of action, afield, a theatre (cf. area, no. 3) (a favorite figure of Cice- ro) : me ex hoc ut ita dicam campo ae- quitatis ad istas verborum angustias re- vocas, Cic. Caec. 29, 84 : quum sit cam- pus, in quo exsultare possit oratio, cur earn tantas in angustias et in Stoicorum dumeta compellimus? id. Acad. 2, 35 ; cf. id. de Or. 3, 19, 70 : in hoc tanto tamque immenso campo quum liceat oratori va- gari libere, id. de Or. 3, 31, 124 : magnus est in republica campus, multis apertus cursus ad laudem, id. Phil. 14, 6 fin. ; cf. id. Mur. 8, 18 ; Plin. Pan. 31, 1 : honoris et gloriae campus, id. ib. 70, 8 : rhetorum campus de Marathone, Salamine, Plataeis, etc., Cic. Off. 1, 18 fin. ; Juv. 1, 19. 3. One of the few remaining consid- erable Campi at Rome (there were in all 8: ace. to others, 17 ; cf. Creuz. Antiq. p. 33) is the Campus Esquilinus. Cic. Phil. 9, 7 fin. ; Wernsd. and Suet Claud. 25. '2. campus, i, nt. = kAu-os, A sea- animal: marini = hippocampi, Mart. 9, 43, 1. J CaiJlillus, '. >»■ A surname of Mars, Inscr. Grut. 56, 11 ; 40, 9. camuui" ii »• -d hind of beer, Ulp. Dig. jJ3, 7, 12 ; Edict. Diocl. p. 28. Camtirus- % ™, k7vus], 1, A river-crab, sea-crab, ''Plin. 9, 31. 51 ; 19, 10, 58 ; Pall. 1, 35, 7 ;" Ov. M. 15. 369 ; Plaut Ps. 4, 1, 45 ; Virg. G. 4, 48, et saep. — *b. Met on. for Hands that cling fast like the claws of crabs : Orci cancri, A pp. Met. 6, p. 176, 26. — 2. As nom. propr. The Crab, the sign of the zodiac in which the sun is found at the time of the summer solstice, Lucr. 5, 616 ; Ov. M. 2. 83 : Luc. 10, 259 ; cf. Hyg. Astr. 2, 23 ; Macr. S. 1, 17 fin. : ace. to the fable, as an animal hostile to Hercules in the contest with the Lcrnaean hydra ; cf. Hyg. 1. 1. Hence Lernaeus, Col. 10, 313.— b. Poet, for The region of the south : Ov. M. 4, 624. — C To designate Great or violent heat : Ov. M. 10, 127. — 3. In medicine, An. eat- ing, suppurating ulcer, a cancer, Cels. 5, 26, no. 31 ; 6, 18, no. 3 ; Ov. U. 2. 825. + 2. cancer, cri. m. [kindred with KiyxXic] A lattice, the ground form of cancelli, q. v. : Fest. p. 35. * canceraticus, a, um, adj. [can- ceratus, v. cancero] Like a cancer, can- cerous : foetor, Veg. 3, 43, 1. cancero, aT i, 1. v. n. [cancer, no. 3] To be afflicted with a cancer, to suppurate like a cancer (post-class.) : Plin. Val. 1. 10 : App. Herb. 36. tcanceroma (contr. cancroma, Veg. 6, 19, 2 Schneid. N. cr. j Salvian. adv. Avarit 1, p. 232, and corrupted canchrema. Veg. 3, 22, 15), atis, n. = KapKivu)u ae, /. [candeo] A (while) light made of wax or tallow, a wax-light, tallow candle, taper, Var. in Serv. A. 1, 727 ; Col. 2, 22, 3 ; Vitr. 7, 9 ; Plin. 33, 7, 40 ; as a light of the poor, diff. from lu- eerna, used by the rich, Mart. 14, 43. Hence brevis, Juv. 3, 287, and ancilla lu- cernae, Mart. 14, 40 ; freq. used in funer- al processions, Plin. 16, 37, 70 ; Pers. 3, 103. — Hence, b. Meton., Fire: cande- lam apponere valvis, i. e. to set the house on fire, Juv. 9, 98 (cf. id. 13, 146).— 2. A cord covered with wax (which preserved it from decay) : Liv. 40, 29 Duker. candelabrum) i. >*• (old form can- Jelaber, m., like arater for aratrum, ace. to Arn. 1, p. 36, candelabru6, Petr. 75, 10. Ace. candelabrum ardentem, Caecil. in Non. 202, 16) [candela] "in quo figunt oandelam candelabrum appellant," Var. in Serv. Virg. A. 2, 225 ; cf. id. L. L. 5, 25, 34 ; Fest. p. 36 : A candlestick, a branched candlestick, a chandelier, Cic. Verr. 2, 2, 74 ; 2, 4, 26 ; 28 ./ire. ; Vitr. 7, 5 ; Quint. 6, 3, 99 ; Plin. 36, 3, 6, et al. ; Serv. Virg. A. 1, 727. candens. entis, v. candeo. * candentia. ae,/. [candens] A white, clear lustre, whiteness : lunae, Vitr. 9, 4. candeO; u *> ~- "• n - [from caneo, like iirdeo, from areo, Doed. Syn. 3, p. 193 ; 4, p. 248] To be of brilliant, glittering whiteness, to shine, glitter, glisten (cf. cau- didus and albus) (mostly poet. ; most freq. in the Pa. candens = candidus) : candet ebur soliis, Catull. 64, 45 : ubi canderet vestis, Hor. S. 2, 6, 103 ; Manil. 1, 753 : candens lacteus humor, the bright, milky fluid, Lucr. 1, 259 ; so marmor, id. 2, 767 : lucidus aer, id. 4, 341 : lumen so- lis, id. 6, 1196 : lumen, id. 5, 720 : luna, Vitr. 9, 4 : ortus, Catull. 4, 1, 65 : canden- tior Phoebus, Val. Fl. 3, 481 : sidus can- dentissimum, Sol. 52 : ut candens videa- tur et album, Lucr. 2, 771 : lana, Catull. 64, 318 : lacerti, Tib. 1, 8. 33 : humeri, Hor. Od. 1, 2, 31 : vacca, Virg. A. 4, 61. : taurus, id. ib. 5, 236 : cygnus candenti corpore, id. ib. 9, 563 ; candenti elephan- to, i. e. ivory, id. ib. 6, 895 : saxa, Hor. S. I, 5, 26 : lilia, Ov. M. 12, 411. Opp. to ater, Ov. M. 11, 315, et al.— Transf. 2. To glow (with a glistening color), to be glowing hot (so sometimes also in prose) : ut calidis candens ferrum e for- nacibus olim Stridit, as the glowing iron taken from the hot furnace hisses, Lucr. 6, 148, imitated by Ov. M. 9, 170 : candenti ferro, Var. R. R. frgm. in Charis. p. 100 I'. : Dionysius candente carbone sibi adu- rebat capillum, Cic. Off. 2, 7, 25 : canden- tes laminae, id. Verr. 2, 5, 63 ; Hor. Ep. 1, 15, 36 : siccis aer fervoribus ustus Can- duit, Ov. M. 1, 120 ; Col. 1, 4, 9 : aqua candens, id. 6, 5, 2 (while Veg. 1, 17, 14 : ealens aqua). — j). Trop., To glow from passion, to be excited (very rare) : Claud. Cons. Mall. Theod. 226; id. Laud. Stil. 2,82. candescO; u i> 3- »• inch, [candeo] To become of a bright, glittering white, to be- gin to glisten or radiate (rare, mostly poet.) : ut solet aer candescere solis ab ortu, Ov. M. 6, 49 ; Tib. 1, 10, 43.-2. To ■ become red hot, to begin to glow : ferrum candescit in igni, Lucr. 1, 491 ; Ov. M. 2, 230 ; Vitr. 7, ^ fin. << candotum^ i> «• A Gallic word signifying A space of 100 or 150 square feet, Col. 5, 1, 6; cf. Auct. de Limit, p. 292 Goes. ; Iuid. Orig. 15, 15, 6. Candicantia; ae > A fa' se reading in .Vnn. 37. 13, 76, for candicantium. CandlCO) are, •>■ "• [candeo, like albi- no, from albeo] To be whitish or white (first used by Pliny the elder) : Plin. 37, II, 73 ; id. 34, 12, 32 ; App. M. 5, p. 168 ; ricrib. Comp. 237; Marc. Cap. 1, p. 19; Plin. 11. 16, 16 : candicans vadum, id. 3, 232 C AND 1, § 4 ; so gemma, id. 37, 10, 16 ; carda- momum, id. 12, 13, 29 : nube candicante, id. 18, 35, 82 ; Plin. 37, 13, 76 Hard. + CandidarillS pistor, A baker of while bread, Inscr. Mur. 304, 3 [candidus]. * candidatorius, a, ™, adj. [can- didatusj Of or pertaining to a candidate for office : munus, Cic. Att. 1, 1, 2. candidatus. a, um, adj. [candidus, like albatus, atratus, from albus, ater], 1. Clothed in white (so only in Plaut. and in post-Aug. prose ; Cic., Hor., and Pliny use albatus) : Plaut. Rud. 1, 5, 12 ; id. Cas. 2, 8, 10; *Suet Aug. 98; Prud. ittpl areij). 1, 67. — Far more freq. 2. Subst., A candidate for office, be- cause clothed in a glittering white toga; cf. Adam's Antiq. 1, p. 131 sq. : praetori- us, Cic. Mur. 27 fin.: tribunicii, id. Q. Fr. 2, 15, 6 fin. ; Liv. 4, 6 fin. : consulatus, Plin. Pan. 95 fin. ; Suet. Caes. 24 ; Aug. 4 : aedilitatis ac mox praeturae, id. Vesp. 2 : quaesturae, id. Tib. 42 : summae eques- tris gradus, i. e. praefecturae, id. Galb. 14 : sacerdotiorum, Sen. Ben. 7, 28. On ac- count of their obsequious demeanor to- ward the electors : ofneiosissima natio candidatorum, Cic. Pis. 23, 55 : candida- tes Caesaris, a candidate especially recom- mended by Caesar, Veil. 2, 124 ; cf. Suet. Caes. 41 ; Aug. 56. — Hence proverb, petis tamquam Caesaris candidatus, i. e. certain of the result, Quint. 6, 3, 62. — So in the time of the emperors, candidati Principis, an appellation for the quaestors, who, appointed by the emperor himself, read his speeches and rescripts : Ulp. Dig. 1, 13 ; cf. Tac. A. 16, 27 Lips. ; Suet. Aug. 65 ; Tit. 6 ; v. Adam's Antiq. 1, p. 210 and 31. 3. Trop. : He who strives zealously for something, lays or can lay claim to some- thing (only post-Aug.) : candidatus non consulatus tantum, sed immortalitatis et gloriae, Plin. Pan. 63, 1 : majus est opus atque praestantius, ad quod ipse (sc. ora- tor) tendit, et cujus est velut candidatus, Quint. 12, 2, 27 : Atticae eloquentiae, id. prooem. § 13 : crucis, i. e. is soon to suf- fer crucifixion, App. M. 1, p. 108. candlde. adv. 1. In dazzling white. 2. Trop.: Clearly, candidly; v. candi- dus, a, um. CandldO; av i, 1. v. a. [candidus] To make glittering or bright, to make white (eccl. Lat.): Tert. adv. Gnost. 12; Aug. Ep. 168. candlduld a ^ v - Candidly, sincere- ly ; v. the follg. candldulus. a, um, adj. dim. [candi- dus] Shining white : dentes, * Cic. Tusc. 5, 16, 46 : grex, Prud. Cath. 3, 157.— "Adv. candidule, in trop. signif. (cf. candidus, fin.) : Candidly, sincerely : Arn. 2. p. 50. Candidus, a, um, adj. [candeo] Of a glistening, dazzling white, white, clear, bright (opp. to niger, a glistening black ; while albus is a lustreless white, opp. to ater, a lustreless black ; cf. Serv. Virg. G. 3, 82 ; Isid. Orig. 12, 1, 51 ; Doed. Syn. 3, p. 193 sq. ; Hab. Syn. no. 56; v. albus, no. 1) (class., and, esp. in the poets, very freq., but in Cic. extremely rare) : stella splen- dens Candida, Plaut. Rud. prol. 3 : sidera, Lucr. 5, 1209 : luna, Virg. A. 7, 8 : lux clara et Candida, Plaut. Am. 1, 3, 49 ; in a similar manner, loca clara luce, Lucr. 5, 777. Hence, also, an epithet of the gods or persons transformed to gods : Cupido, Catull. 68, 134 : Liber, Tib. 3, 6, 1 : Bas- sareus, Hor. Od. 1, 18, 11 (cf. id. ib. 1, 2, 31) ; Daphnis, Virg. E. 5, 56 Wagn. : anser, Lucr. 4, 685 : avis, i. e. ciconia, Virg. G. 2, 320 ; cf. Ov. M. 6, 96 : ales, i. c. cygnus, Auct. Aetnae 88 : candidior cygnis, Virg. E. 7, 38 : aries, id. G. 3, 387 : agnus, Tib. 2, 5, 38 : equi, Tac. G. 10, et saep. : can- didum alta nive Soracte, Hor. Od. 1, 9, 1; so of the dazzling whiteness of snow, id. ib. 3, 25, 10 ; Ov. H. 16, 250 ; Met. 8, 373. — Of resplendent beauty of person : Fair, beautiful: Dido, Virg. A. 5, 571 : Maja, id. ib. 8, 138 Serv. ; cf. Serv. Virg. E. 5, 56 : et pulcher puer, Hor. Ep. 2, 2. 4 : puella, Catull. 35, 8 ; Hor. Epod. 11, 27 : dux, id. ib. 3, 9 : Lampetie, Ov. M. 2, 349 : mem- bra, id. ib. 2, 607 : pes, Hor. Od. 4, 1, 27 : humeri, id. ib. 1, 13, 9 : brachia, Prop. 2, 16, 24 ; colla, id. 3, 17, 29 : cervix, Hor. Od. 3, 9, 2: ora, Ov. M. 2, 861 ; sinus, Tib. C AND 1, 10, 68 : dentes, Catull. 39, 1 (cf. candi- dulus), et al. Of the snowy whiteness of the hair ; Hoary, white (more poet, than canus) : Plaut. Most. 5, 2, 27: candidior barba, Virg. E. 1, 29: crinis, Val. Fl. 6, 60: populus, the white or silver poplar, Virg. E. 9, 41 : lilia, Prop. 1, 20, 38 ; Ov. M. 4, 355 : folium nivei ligustri, id. ib. 13, 789 : piper, Plin. 12, 7, 14 : vein, Catull. 64, 235 : tentoria, Ov. M. 8, 43 : vestis, Liv. 9, 40 : toga, made esp. brilliant by fulling (cf. Adam's Antiq. 1, p. 131 ; Liv. 4, 25 ; v. candidatus, no. 2), Plin. 7, 34, 34 ; cf. Ti- tinn. in Non. 536, 23. So Cicero's Oration : •' in toga Candida," the fragments of which are in Orell. Opp. II. 1, p. 521 sq., and the commentary of Asconius, ib. V. 2, p. 82 sq. — Sup. candidissimus color, Vitr. 10, 7 ; cf. Var. L. L. 8, 7, 108.— b. Opp. to niger: Lucr. 2, 733 ; Virg. E. 2, 16 ; Georg. 3, 387 ; Plin. 12, 19, 42. Proverb, of deception, falsehoods : Candida de nigris facere (* to make black white), Ov. M. 11, 315, and ni- grum in Candida vertere, Juv. 3, 30. — c. Like the last, without subst. : ut candidc candidius non est adversum, Quint. 2, 17, 35 ; and with a Gen. : candidum ovi, the white of an egg, Plin. 29, 3, 11 (twice) ; cf. album ovi, under album, no. 1, b. — *d. P o e t. of the winds : Making clear, cloud'- dispelling, purifying (cf. albus, no. 5) : Favonii, Hor. Od. 3, 7, 1.— e. Also poet, for candidatus (cf. albus, no. 3 = albatus), Clothed in white: turbo, Tib. 2, 1, 16: pom- pa, Ov. F. 2, 654 ; 4, 906 : Roma, i. e. Ro- mani, Mart. 8, 65, 6. — £ Candidus senten- tia = candidus lapilli, Ov. M. 15, 47 ; v. the pass, in connection, and cf. albus, no. 1, and calculus, no. 2, d. — «f. Calculus, v. calculus, no. 2, e. 2. Trop. : A general epithet for any thing Pure, clear, serene, clean, spotless, etc. So, a. Of the voice : Distinct, clear, pure, silver-toned ; opp. to fuscus : Quint. 11, 3, 15 ; Plin. 28, 6, 16, and prob. also Cic. N. D. 2, 58, 146, where the MSS. have canorum ; cf. Moser. and Orell. N: cr. — Nearly related to this, b. Of discourse : Clear, perspicuous, flowing, artless, unafi fected : elaborant alii in puro et quasi quo- dam candido genere dicendi, Cic. Or. 16, 53 : candidum et lene et speciosum dicen- di genus, Quint. 10, 1, 121 ; Gell. 16, 19, 1. — And meton. of the orator himself: Messala nitidus et candidus, Quint. 10. 1, 113 : duicis et candidus et fusus Herodo- tus, id. ib. 73 : candidissimum quemque et maxime expositum, id. 2, 5, 19 ; v. Spald. in h. 1., and Frotsch. upon 10, ), 101 ; cf. under adv. and candor. — c. Of purity of mind, character : Unblemished, pure, guileless, honest, .upright, sincere, fair, candid, frank, open : judex, Hor. Ep. 1, 4, 1 ("integer, verax, pure, sine fuco, sine fallacia," Schol. Crucq.) : Mae- cenas, Hor. Epod. 14, 5 : Furni, id. Sat. ] , 10, 86 : animae, id. ib. 1, 5, 41 : pectore candidus, Ov. Pont. 4, 14, 43 : ingenium, Hor. Epod. 11, 11 : humanitas, Petr. 129, 11. — d. Of conditions of life: Cheerful,joy- ous, happy, fortunate, prosperous, lucky : convivia ("joyful). Prop. 4, 6, 71 : nox, id. 2, 15, 1 : omina, id. 4, 1, 67 : fata. Tib. 3, 6, 30 ; Ov. Tr. 3, 4, 34 : pax, Tib. 1, 10, 45 : natalis, id. 1, 7, 64. 3. As adj. propr. Candidum Promon- torium, in Zeugitana, in the vicinity of Numidia, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3. Adv. candide : a. Ace. to no. 1 : In daz- zling white: vestitus, Plaut. Cas. 4, ], 10. — b. Ace. to no. 2 : Clearly, candidly, sin- cerely : et simpliciter, Coel. in Cic. Fam, 8, 6 ; Quint. 12, 11, 8 ; Petr. 107, 13. * candlf ICO, are, v. a. [candeo-facio] To make a glossy white : Aug. Civ. De ; 21,7. * candlf lCUSj a, um, adj. [candifico That makes glossy white : pulvisculus tooth-powder, App. Apol. p. 277. candor, oris, m. [candeo, like alga from algeo, etc.] J. A dazzling, glos* whiteness, a clear, light lustre, clearness, radiance, brightness, brilliancy, splendor, glitter, etc. (class.) : Lucr. 5, 283 ; 4, 23T>- cf. id. 2. 322: sous candor illustrior ec~ quam ullius ignis, Cic. N. D. 2, 15, 40: splendidissimus, id. Rep. 6, 16 ; ef. Ov. M. 1, 169 : coeli, Cic. Tusc. 1, 28, 68 : mar- moreus, Lucr. 2, 765 : nivalis, Virg. A. 3, CANI 38 : niveus, Ov. M. 3, 423 ; and so of the snow also abs. : solis aestu candor quum liquesceret, Naev. in Non. 334, 32 : sim- ples lanarum, Quint. 1, 1, 5 : tunicarum, Liv. 10, 39. — Of dazzling, resplendent beauty of person : Beauty : fusus ille et candore mixtus rubor (in Venere Coa), Cic. N. D. 1, 27 ; cf. Ov. M. 3, 423 ; 491 ; 10, 594 ; Cic. Coel. 15, 36 ; Tib. 3, 4, 29 ; Prop. 1, 20, 45 ; 2, 25, 41 ; 3, 24, 8, et al. ; Plin. 34, 18, 54 : dentium, Plin. 22, 25, 65 : equi candore eximio, Suet. Aug. 64. — In plur. i Plaut. Men. 1, 2, 67. 2. Trop. : a. Of discourse: (a) Brill- iancy, splendor: fucatus, Cic. Or. 23 Jin. But also, (f?) In opp. to an artificial man- ner, affectation (cf. candidus, no. 2, b), Simplicity, naturalness: T. Livius, in nar- rando mirae jucunditatis clarissimique candoris, Quint. 10, 1, 101 Frotsch. ; cf. Spald. upon 2, 5, 19. — b. Of mind or char- acter : Purity, integrity, sincerity, open- ness, frankness, candor (poet, or in post- Aug. prose) : animi, Ov. Tr. 3, 6, 7 ; id. ib. 2, 467 ; id. Her. 4, 31 ; Pont 2, 5, 5 ; 3, 4, 13 ; Phaedr. 3, prol. 63 : Justus sine mendacio, Veil. 2, 116 fin. : tua simplici- tas, tua Veritas, tuus candor ! Plin. Pan. 84. * 3. (after candeo, no. 2) Glow, heat .- aestivus, Claud. Cons. Prob. et Olyb. 219. '< f candosoccus. i, "*■ [a Gallic word]. In husbandry : A layer of a plant ; pure Lat. mergus, Col. 5. 5, 16 Schneid. 1. canens. entis, v. caneo. 2. ca.nc.riS, entis, v. cano. I CanentaS (Cod. Mon. ; canentes), An ornament for the head, Fest. p. 35. Can§0> U U 2. v. n. To be gray or hoary ; poet, or in post-Aug. prose esp. freq. ; in Pn. canens, entis, gray, grayish, hoary : temporibus geminis canebat spar- sa senectus, Virg. A. 5, 416 ; cf. Tac. G. 31 : canens senecta, Virtr. A. 10, 192 ; Ov. A. A. 2, 440 : canens gelu, id. Tr. 5, 2, 66 ; Sil. 1, 206 : pruina, Sil. 3, 534 : dum gra- mina canent, Virg. G. 3, 325 ; 2, 13 ; Ov. P. 3, 880 ; Juv. 14, 144 ; Ov. M. 1, 110 (cf. 6, 456 ; and id. Fast. 5, 357) ; Sil. 4, 362. t Canephoros* /• = Kavn5 (she who bears a basket, v. Passow under narntpr'p <5, and cf. Ov. M. 2, 711 sq.), Paintings or statues of Greek artists, rep- resenting Athenian maidens, who, in the festivals of Minerva, Ceres, and Bacchus, bore different sacred utensils in wicker baskets (kiivo) on their heads : nom. sing. Canephoros (a work of Scopas), Plin. 36, 5, 4, no. 7: nom. plur. Canephoroe = xa- vn »• inch. 3. [caneo] To become gray or hoary : pabula canescunt (sc. calore), Ov. M. 2, 212 ; Plin. 31, 10, 46: canescant aequora remis, Ov. H. 3, 65 : canescunt tecta, id. Am. 1, 8, 52 : Col. 3, 2, 12 : capilli canescunt Plin. 30, 15, 46 ; id. 7, 2, 2. Hence = senescere, To grow old: Ov. M. 9, 421. So trop. of discourse : quum ipsa oratio jam nostra canesceret Cic. Brut. 2, 8 ; cf. Quint. 11, ], 31. cania- ae, /. A kind of wild nettle, Plin. 21, 15, 55 Hard. canicae* arum,/. A kind of bran : •' canicae furfures de farre a cibo canum rocatae," Fest. p. 35 ; Non. 88, 16 sq. canicula* ae i f- dim. [canis] A small dog or bitch : Plin. 32, 7, 26. Hence trop. of a passionate, quarrelsome wom- an : Plaut. Cure. 5, 1, 8. — 2. The heat- bringing Dog-star, in the mouth of the constellation Canis. Plin. 2, 47, 47 ; 18, 28, 68, no. 2 : flagrans, Hor. Od. 3, 13, 9 : flammans. Manil. 5, 207 : rubra, Hor. S. 2, 5, 39 : sitiens, Ov. A. A. 2, 231 : insana, Pers. 3, 5 : caniculae aestus, Hor. Od. 1, 17, 17. — 3. ^ kind of seo,-dog (cf. canis, no. 3), Plin. 9, 46, 70.— 4, The worst throw in a game at, dice, the dog-throw (v. canis, no. 4, and alea, no. 1), Pers. 3, 48. CaniCUlariSj e > °4?- [canicula, no. 2] Of or pertaining to the Dog-star (post- class.) : dies, dog-days, Pall. Jul. 1 and 7 : sol. Ve^. 5, 35 : inclementia. Sid. Ep. 2, 2. Cam&ia. ae, f. A sorceress, often mentioned by Horace, Hor. Epod. 3, 8; Sat. CANI 1, 8, 24 ; 2, 1, 48 ; 8, 95 ; to whom Epod. 5 and 17 are directed. t canif era, ae, /. mulier, quae fert canuam, id est qualum, quod est cistae genus, Fest p. 49. * caniformis* e r <*4>- [canis-forma] Having the form of a dog, dog-shaped : Anubis, Prud. Apoth. 263. Caninefates (Cannin.), um, m. A people dwelling upon the Batavian penin- sula, Veil. 2, 105 ; Tac. H. 4, 15 ; 32 ; 56 ; 79 ; 85 ; Plin. 4, 15, 29 (where Sillig. reads Cannenufatum). — In sing. CaninefaS; Tac. A. 11, 18.— 2. -Adj. Caninefas, atis, Of Caninefas : ala, Tac. A. 4, 73 : tumul- tus, id. Hist. 4, 16 : cohortes, id. ib. 4, 19, et al. CaniniUSj iij m - The name of several Romans, e. g. C. (L.) Caninius Gallus, a friend of Varro and Cicero, tribune of tlie people A.U.C. 698, Cic. Fam. 2, 8 ; 7, 1 ; 9, 2 ,- 6 ; 1, 2 : C. Caninius Rebilus, legate of Caesar in Gaul, Cic. Att 12, 37 ; and consul only some hours after midnight of the last day of December (A.U.C. 709) ; hence Cicero's jesting : Cic. Fam. 7, 30 Manut — Whence Caninianuus. a, um ; tempus, the time when Caninius pro- posed that Pompey should restore the de- throned king Ptolemy, Cic. Fam. 1, 7 Ma- nut caninus. a. um, adj. [canis] Of or pertaining to a dog, canine, dog- : a. Lit. : lac, Ov. Ib. 229 : pellis, Scrib. Comp. 161 : stercus, Juv. 14, 64: rictus, id. 10, 271 : far, spelt-bread for dogs, id. 5, 11. — Abs. canina, ae, / (sc. caro). Dog's flesh, Auct. in Var. L. L. 7, 3, 87 : dentes, eye-teeth, dog-teeth, Var. R. R. 2, 7, 3 ; Cels. 8, 1 ; Plin. 11, 37, 61 : scaeva canina, a favora- ble augury taken from meeting a dog or from his barking, Plaut Cas. 5, 4, 4. — b. Trop. : prandium, in which no wine is drunk, mean, Var. in Gell. 13, 30, 12 sq. ; v. the pass, in its connection, and cf. with our dog-cheap : litera. i. e. the letter R, Pers. 1, 109 : facundia, i. e. abusive, in- sulting, snarling, Appius in Sail. H. frgm. p. 256, ed. Gerl. (from Non. 60, 24) : elo- quentia, Quint. 12, 9, 9, and Lact. 6, 18 ; cf. Spald. Quint. 1. 1. : studium, i. e. cau- sidicorum, Col. 1, praef. § 9 : verba (* cut- ting words), Ov. Ib. 232 : nuptiae, amor- ous (on account of the shamelessness of the dog ; hence canis obscoena, v. canis), Hier. Ep. 69, no. 2 : philosophi = Cynici, Aug. Civ. Dei 14, 20 ; hence caninae ae- quanimitatis stupor, Tert. Pat. 2. + canipaj ae, /. = canistrum, A fruit- basket for religious uses : Frat Arv. in Marin, no. 3. Canis (canes, like aedes, apes for ae- dis, apis, etc., Enn. in Var. L. L. 7, 3. 87 ; Lucil. ib., and in Charis. p. 100 ; Plaut Trin. 1. 2, 133 and 135; cf. Schneid. Gr. 2. p. 468), i6, com. ; cf. Wagn. Virg. G. 1, 470 N. cr. A dog ; his nature and habits are de- scribed by Var. R. R. 1, 21 ; 2, 9 ; Plin. 8, 40, 61 ; Col. 7, 12 sq. ; Echidnea, i. e. Cer- berus, Ov. M. 7, 409 : Molossi, Hor. S. 2, 6, 115 : Suburanae, id. Epod. 5, 58, et al. — b. On account of its shamelessness, with the epithet obscoena. Virg. G. 1, 470 ; Ov. F. 4, 936. — c. A term of reproach, Dog : Plaut. Most. 1, 1, 40 ; Ter. Eun. 4, 7, 33 ; Hor. Epod. 6, 1 ; Petr. 74. 9 ; cf. Plaut Men. 5, 1, 18 ; Hor. S. 2, 2, 56.— & A con- temptuous designation of A hanger-on, a follower, parasite, creature : Cic. Verr. 2, 1. 48 ; id. ib. 2, 3, 11 fin. ; Sen. Cons, ad Marc. 22. — e. Proverb.: (a) Venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82. — (8) Cane pejus et ansui vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30 Schmid.— (y) Canis a corio numquam absterrebitur uncto, the dog will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83 Doling.— (6) A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422. — (c) Canis timidus vehementius latrat quam mordet (*his bark is worse than his bite), Curt. 7, 4, 7. — £ Cave ca- NEM, an inscription upon doors near which a chained dog lay, admonishing to caution : Petr. 29 ; Var. in Non. 153, 1. Hence the title of one of the satires of Var- ro, of which there is a fragment in Non. 75,22. 2. A constellation ; the Dog, definitely, C ANN major, whose brightest star is the Dog- star (canicula), and minor, commonly called antecanis (hence in plur. canes, Var. R. R. 2, 1, 8), Hyg. Astr. 3, 34 ; Vitr. 9, 7 ; Serv. Virg. G. 1, 218 ; Col. 11, 2, 37 ; Ov. F. 4, 904. Ace. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius ; hence Erigonelus, Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939. 3. The sea-dog, Plin. 9, 35. 55 ; and mythically, of tke dogs of Scylln, Lucr. 5, 890 ; Virg. A. 3, 432 ; Luc. 1, 549 Cort. ; Sen. Med. 351. 4. The worst throw in a game at dice, tlie dog-throw (cf. alea, no. 1) : damnosi, Prop. 4, 8, 46 ; laid. Orig. 18, 65.— Hence proverb. : tam facile quam canis excidit, Sen. Apocol. 10. 5. A kind of fetter : Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum, v. camus) ; cf. 1. ca- tulus. canistella. orum, n. dim. [canis- trum ; Fest. s. V. cana, p. 35] A bread- basket, a fruit-basket: argentea, Symm. Ep. 2, 81. I canistra* orum, n. (canistri, orum, m„ Pall. Nov. 17, l) = Kavaorpa, A basket woven from reeds, a bread-, fruit-, fiower-, etc., basket (esp. for religious use in sac- rifices), Cic. Att 6, 1 ; Tib. 1, 10, 27; Prop. 3, 13, 28 ; 4, 8, 12 ; Virg. A. 8, 180 ; Georg. 4, 280 ; Hor. S. 2, 6, 105 ; Ov. M. 2, 713 ; 8, 675 ; Fast. 2, 650 ; 4, 451 ; Col. 10, 277 ; JUV. 5, 74. j|. CANISTEA SICCARIA, A basket in which wine stood upon a table, ace. to Serv. Virg. A. 1, 706. canitia. ae, v. the foilg. Canities (canitia, Plin. 31, 7, 42 ; cf. Charis. p. 41 P. ; Schneid. Gr. 2, p. 484), em, e (other cases do not appear to be in use), /. [canus] A gray or grayish-white color, hoariness (poet or in post-Aug. prose) : Ov. M. 1, 238 ; Plin. 21, 20, 84 : sparti, id. 37, 11, 73 : sparsa marmoris, id. 36, 7, 11. — Esp. freq. of the gray color of hair : Ov. M. 10, 425 ; 7, 289 ; Plin. 11, 37, 64; cf. ib. 47. — Hence, 2. Me ton. : a. (abstr. pro concr.) Gray hair itself: cani- tiem terra atque infuso pulvere foedans, Catull. 64, 224 ; imitated by Ovid : Ov. M. 8, 529 ; cf. also Virz. A. 12, 611 ; id. ib. 6, 300; Ov. M. 13, 493; Luc. 8, 57, et saep. — b. (effect, pro cauta) A hoary age (cf. Virg. A. 10, 549 : canitiem sibi et longos promiserat annos) : donee virenti canities abest Morosa, Hor. Od. 1, 9, 17 ; 2, 11, 8. canitudo. In's, /• [canus] Ante-class, access, form of the preced. : A gray col- or, hoariness : capitis, Plaut. in Fest. p. 47 ; abs. Var. in Non. 82, 24. CaninS) iii m - -A Roman proper name, Cic. Off. 3, 14 ; de Or. 2, 69. f carina? ae, f. = Kavva, A reed, cane (far more rare than arundo), Col. 7, 9, 7 ; 4, 32, 3 : palustris, Ov. M. 4, 298 : tremu- lae, ib. 6, 326, et al.— 2. Meton. : Ob- jects made of reed : a. A reed-pipe, flute, Ov. M. 2, 682 ; 11, 171 ; Sil. 7, 439.— b. A small vessel, gondola, Juv. 5, 89 ; cf. Plin. 7, 2, 2 ; 56, 57.-3. Gutturis, in later med- ical writers, The wind-pipe, Coel. Aur. Auct. 2, 16 ; Tard. 2, 12. tcannabinuS) a, um, adj. = K avrd- 6ivos, Of hemp, hempen : retis, Var. R. R. 3, 5, 11 : tegeticulae, id. ib. 2, 8, 2: funes, Col. 6, 2, 3 ; 12, 50, 8. t cannabis) is ./-- and cannabum, 1, n. = K>ivvab\s and KavvaSoS, Hemp : nom. cannabis, Col. 2, 10, 21 ; Plin. 19, 9, 56 : ace. cannabim, Var. R. R. 1, 23, 6 : abl. cannabi, Plin. 19, 2, 8 : cannabe, Pers. 5, 146 : cannabum (nom.), Isid. Orig. 19, 27, 3 : gen. cannabi, Isid. 1. 1. 2 : ace. canna- bum, Pall. Febr. 5 ; Mart 5 ; Isid. 1. L 3 : abl. cannabo, Var. in Gell. 17, 3, 4. Cannae* arum, /., Kawnt (Kavva, Polyb.), A village in Apulia, north of Ca- nusium, famous for the victory of Hanni- bal over the Romans : it lay on the east side of the Aufidus (which is hence called Am- nis Canna, Marcius vates in Liv. 25, 12), now Canne, Liv. 22, 44 sq. (Polyb. 3, 113) ; Sil. 9, 10 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 75 sq. Ap- pellative : Capuam Hannibali Cannas fu- isse, a second Cannae, Liv. 23, 45 ; Flor. 2, 6. 21. — whence Cannensis* e . a 4?'-. Of Cannae, Cannensian : pugna, Liv. 33, 1 ; 11 ; Prop. 3, 3, 10, et al. : acies, Liv. 33, 18 : calamitas, Cic. Brut. 3, 12 : clades, 233 CANO Liv. 22, 50 , 25, 12; 33, 30 : ruina, id, 33, 25 : dies, Flor. 4, 12, 35 : exercitus, which was cut to pieces at Cannae, Liv. 29, 24 : animae, of those who fell at Cannae^ Stat. S. 1, 4, 87. — Appellat. of the proscription Df Sulla : te pugna Cannensis accusato- rem sat botium fecit, Cic. Rose. Am. 32, 69 ; and of an immoderate drinking ban- quet : Cannensis pugna nequitiae, id. Verr. 2, 5, 11 fin. Canncnufates. urn, v. Caninefates. Cannetum* i> '«•■ [canna] A thicket of reeds ; only in Pall. Febr. 23, 2 and 24, 13. * CanueUS; a, um, adj. [canna] Made of reeds, reed- : tegetes, Col. 12, 50, 8. Cannula, ae, /. dim. [canna] * 1. A small, low reed, App. Met. 4, p. 145 — * 2. (cf. canna, no. 3) pulmonis, The wind- pipe, Coeh Aur. Tard. 2, 13. CanO; cecini, cantum, 3. (A very an- cient imper. cante — cahite, Carm. Sal. in Var. L. L. 7, 3, 86 ; fut. exact. canerit = cecinerit, Lib. Augur, in Fest. s. v. eu- mentum, p. 226 init. ; perf. cantji = ce- cini, ace. to Serv. Virg. G. 2, 384, pre- dominant in the compos, concino, oeci- no, etc. ; v. h. vv., and cf. Struve p. 218. Examples of supin. cantum and partic. cantus, canturus, a, um, appear not to be in use ; the trace of an earlier use is found in Fest. p. 36 : " canta pro cantata pone- bant." Once canituri, Apocalyps. 8 fin.) Orig. v. n., To produce melodious, art- istic sounds, whether of men or animals; and in respect to the former, by the voice or an instrument ; later, with a designa- tion of the subject-matter of the melody, as, v. a., to make something the subject of one's singing or playing, to sing of, to celebrate, or make known in song, etc. I, To utter melodious notes, to sound, sing, play. 1. Of men: si absurde canat, Cic. Tusc. 2, 4 fin. ; Plin. Ep. 3, 18, 9 : cele- brare dapes canendo, Ov. M. 5, 113 : si velim canere vel voce vel fidibus, Cic. Div. 2, 59, 122 ; Quint. 5, 11, 124 ; 1, 8, 2 ; Gell. 19, 9, 3 : quemadmodum tibicen sine tibiis canere non possit, Cic. de Or. 2, 83, 338 ; cf. tibia canentum, Lucr. 4, 587 ; 5, 1384 ; Cic. Tusc. 1, 2, 4 ; Quint. 1, 10, 14 ; curvo calamo, Catull. 63, 22 : arundine, Ov. M. 1, 683 ; Suet. Caes. 32 : cithara, Tac. A. 14, 14 : lituus quo cani- tur, Cic. Div. 1, 17 ; Virg. E. 2, 31 : movit Amphion lapides canendo, Hor. Od. 3, 11, 2 ; Serv. Virg. G. 2, 417, et al. ; Cic. Brut. 50, 187. — b. m rhetoric, of the faulty, singing utterance of an orator : To speak in a sing-song tone : Cic. Or. 8 fin. ; cf canto and canticum. 2. Of animals (usu. of birds, but also of frogs) : volucres nulla dulcius arte ca- nant, Prop. 1, 2, 14 ; Cic. Div. 1, 7 : me- rula canit aestate, hieme balbutit, Plin. 10, 29. 42; 32, 47, et saep. : ranae alio translatae canunt, Plin. 8, 58, 83. Esp. a standing expression for the crowing of a cock : galli victi silere solent, canere vic- torps, Cic. Div. 2, 26, 56 ; v. the whole § ; id. ib. § 57, et saep. (cf. also cantus) : gal- lina cecinit, interdixit hariolus (the crow- ing of a hen being considered as an aus- picium malum), Ter. Ph. 4, 4, 28. — In the lang. of the Pythagoreans, of the heaven- ly bodies (considered as living beings) : Cic. N. D. 3, 11, 27. 3. Transf. Of the instruments by which, or (poet.) of the places in which, the sounds are produced : To sound, re- sound: canentes tibiae, Cic. N. D. 2, 8 fin. : moestae cecinere tubae, Prop. 4, 4, J : frundiferasque novis avibus canere andique silvas, and the leafy forest every where resounds with young birds, Lucr. 1, 257 ; Auct. Aetnae 295. II. v. act., To make something (or per- son) an object of one's singing or playing (and, since in a primitive age poetry was accompanied by both, of one's poem). 1 ( With the homogeneous or general objects carmen, cantilenam, versus, ver- Da, etc.: To sing, play, rehearse, recite, compose : quum Simonides cecinisset id carmen, quod in Scopam scripsisset, Cic. de Or. 2, 86, 352 : carmina quae in epulis canuntur, id. Brut. 18, 71 : Ascraeum cano carmen, Virg. G. 2, 176 ; Suet. Caes. 49, et al. : canere versus, Enn. Ann. 7, 2 (in 234 CANO Var. L. L. 7, 3, 88 ; Cic. Or. 51, 171 ; Brut. 18, 71): neniam, Suet. Aug. 100: idyllia IpwriKa, Gell. 19, 9, 4 ; ib. § 10 : verba ad certos modos, Ov. F. 3, 388 : Phrygium, Quint. 1, 10, 33 Spald.— Only rarely is the homog. noun connected as subject with the mod. activ.: quum in eis conviviis symphonia caneret, Cic. Verr. 2, 3, 44. — b. Proverb.: (a) Carmen intus canere, v. Aspendius. — (ft) Cantilenam eandem canis, like the Gr. rb airb ahis aaua, ever the old tune, Ter. Ph. 3, % 10 ; v. canti- lena. 2. With particular, definite objects : To sing, to cause to sound, to celebrate or praise in song : Lucr. 5, 328 : canere ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes, Cic. Tusc. 4, 2 ; Quint. 1, 10, 10 ; 31 ; the same thought with de : canere ad tibicinem de clarorum hominum vir- tutibus, id. ib. 1, 2 ; cf. cantito : praeeep- ta, Hor. S. 2, 4, 11 : jam canit effectos extremus vinitor antes, Virg. G. 2, 417 Wagn. N. cr.: nil dignum sermone, id. ib. 2, 3, 4 : quin etiam canet indoctum, id. Ep. 2, 2, 9 Schmid : grandia elate, jtl- cunda dulciter, moderata leniter canit, Quint. 1, 10, 24 ; Catull. 63, 1 1 : Io ! magna voce, Triumphe, canet, Tib. 2, 5, 18 ; Ov. Tr. 4, 2, 52 ; cf. Hor. Od. 4, 2, 47 : haec super arvorum cultu pecorumque cane- bam, Virg. G. 4, 559 Wagn., et 6aep. : et veterem in limo ranae cecinere querelam (* croaked) (according to the ancient man- ner, kekinere kuerelam, an imitation of the Aristophanic BptKCKCKii, ; v. the letter C), Virg. G. 1, 378 ; Lucr. 2, 601 : anser Gallos adesse canebat, Virg. A. 8, 656 : motibus astrorum nunc quae sit causa, canamus, Lucr. 5, 510 : sunt tempestates et fulmina clara canenda, id. 6, 84. And proverb.: canere aliquid surdis auri- bus, to preach to deaf ears, Liv. 40, 8 : Di- anam, Catull. 34, 3 : deos regesve, Hor. Od. 4, 2,13: Liberum et Musas Venerem- que, id. ib. 1, 32, 10 : rite Latonae pue- rum, id. ib. 4, 6, 37 ; id. ib. 1, 10, 5 : plec- tro graviore Gigantas, Ov. M. 10, 150 : re- ges et proelia. Virg. E. 6, 3 ; Hor. Od. 4, 15, 32 : arma virumque, Virg. A. 1, 1 : pugnasque virosque, Stat. Th. 8, 553 : maxima bella et clarissimos duces, Quint. 10, 1, 62, et al. 3. Since the responses of oracles were made in verse, canere signifies also : To prophesy, foretell, predict : Sibylla. Abdita quae senis fata canit pedibus, Tib. 2, 5, 16 ; cf. Virg. : horrendas ambages, Virg. A. 6, 99 ; id7ib. 3, 444 : fera fata, Hor. Od. 1. 15, 4 ; cf. id. Epod. 13, 13 ; Sat. 2, 5, 58 ; Tib. 1, 7, 1 ; cf. id. 3, 3, 36 : 1, 6, 50 ; Hor. C. S. 25 : et mihi jam multi crudele cane- bant Artificis scelus, Virg. A. 2, 124 ; Hor. S. 1, 9, 30, et saep. — In prose : ut haec quae nunc fiunt, canere dii immortales viderentur, Cic. Cat. 3, 8, 18 : eum, qui ex Thetide natus esset, majorem patre 6uo futurum cecinisse dicuntur oracula, Quint. 3, 7, 11 ; Just. 11, 7, 4 ; 76, 1 ; Tac. A. 2, 54 ; Hist. 4, 54 : cecinere vates, id- que carmen pervenerat ad antistitem fani Dianae, Liv. 1. 45 ; id. 5, 15 ; id. 1, 7 ; Tac. A. 14. 32 ; Liv. 30, 28 ; cf. Nep. Att. 16. HI. In milit. lang., 1. 1., both act. and neutr., Of signals : To blow, to cause to sound, to give ; or to be sounded, re- sound : 1. Act. : bellicum (lit. and trop.), v. bel- licus : classicum, v. classicus : signa ca- nere jubet (*to give t/ie signal for battle), Sail. J. 99, 1 : Pompejus classicum apud eum (sc. Scipionem) cani jubet, Caes. B. C. 3, 82. — Once abs. without signum, etc. : tubicen canere coepit, Hirt. B. Afr. 82 ; cf. Flor. 4, 2, 66. 2. Neutr. : priusquam signa canerent, Liv. 1, 1 : ut attendant, semel bisne sig- num canat in castris, id. 27, 47 : id. 24, 46 : repente a tergo signa canere, Sail. J. 94, 5 ; id,ib. 99, 1 ; Liv. 7, 40; Virg. A. 10, 310 ; Flor. 3, 18, 10, et saep. : classi- cum apud eos cecinit, Liv. 28, 27 fin. — Hence 3. Receptui. To sound or be sounded for a retreat . Hasdrubal receptui pro- pere cecinit (i. e. cani juesit), Liv. 27, 47 ; Tac. H. 2, 26. — P o e t. : receptus : cecinit jussos receptus, Ov. M. 1. 340. — And in Livy also without definite subject: nisi CANO receptui cecinisset (if it had not sounded for a counter-march), Liv. 26, 44 : ut re- ferent pedem, si receptui cecinisset, id. 3, 22. — b. Trop. : revocante et receptui canente senatu, Cic. Phil. 12, 3 fin. : ratio abstrahit ab acerbis cogitationibus a qui- bus quum cecinit receptui, id. Tusc. 3, 15 fin. : antequam (orator) in has aetatis (sc. senectutis) veniat insidias, receptui canet, Quint 12, 11, 4. (U^* Examples for the 6ignif. ; to prac- tice magic, to charm, etc., which is found in the derivv. cantus, canto, etc., are en- tirely wanting. r canon) °nis, m.—Kavmi, 1, In archi- tecture, A channel of boards in the hy- draulic organ passing over the wind-chest for each clavis, Vitr. 10, 13, Rod.— 2. A marking or measuring line, a ruler; a rule, canon, model (cf. Passow under Ka- v m ec cL Lat. : A catalogue of sacred writings, a list, roll, the canon ; cf. Isid. Orig. 6, 15 and 16. cailomcanus. u, m. [canon, no. 3] A collector of an annual tribute, Justin. Novell. Const. 30. t candniCUS» a, um, adj.= Kavoviicis, Regular, according to rule, X. In music : ratio, Theoretical music, the theory of sounds, Vitr. 1, 1 ; 5, 3 ; cf. Gell. 16, 18.— 2. In astronomy: defectiones solis, fol- lowing at regular intervals, Aug. Civ. Dei 3, 15 ; and subst. canonici, orum, m., theo- rists, Plin. 2, 17, 14 ; and canonica, orum, n. = canonica ratio, theory : luminum, id. I ep. libri 2, c. 12.— 3, Of or pertaining to an annual tribute : pensitationes, Cod. 12, 62, 2: equl, ib. 11, 17, 3 : vestes, ib. 9, 1. — 4, In later eccl. Lat. subst.,, A spirit- ual person found in a list ; a canon, preb- endary. Canopus; '. ™-> Kdywoos, rar. Ka™- m>j ; cf. Tiuint. 1, 5, 13. J, An island- town in Lower Egypt, on the western mouth of the Nile ; ace. to the fable, named after the pilot of Menelaus, who died there, Canopus (Canobus in Serv. Virg. G. 4, 287), Mel. 2, 7, 6 ; Plin. 5, 31, 34 ; Tac. A. 2, 60; on account of its luxury: famo- sum, Juv. 15, 46. — b. Me ton. for Lower Egypt (cf. Prop. 3, 11, 40): Virg. G. 4, 287 Heyne ; and for the whole of Egypt : Luc. 10, 64. — 2. Whence the adjj. : a. CanopiCUS) a, um, Of Canopus : Nili ostium, Mel. 1, 9, 9 ; 2, 7, 6 ; Plin. 5, 10, II ^ 31, 34; arbor, Plin. 12, 24, 51. — b. CandpeilS (four syl.), a, um, Of Ca- nopus : litora, Catull. 66, 58. — c, Cand- pitis- e, the same : collyrium, Cels. 6, 6. — d. CanopitanilSt a, um, the same : ostium, Sol. 31. — e. Subst. Canopitaej arum, m., The inhabitants of Canopus, Cic. in Quint. 1, 5, 13.— H. The brightest star in the ship Argo (invisible in Europe), Manil. 1, 215 ; Vitr. 9, 4 (7) ; Plin. 2, 70, 71 ; Luc. 8, 181. canor. oris, m. [cano] Melody, tone, sound, song (poet., or in post-Aug. prose, and rare) : Quint. 1, 10, 22 : cygni, Lucr. 4, 182 ; 911 : res est blanda canor ; dis- cant cantare puellae, Ov. A. A. 3, 315 : natus mulcendas ad aures, id. Met. 5. 561 : Martius aeris rauci canor, martial clang, Virg. G. 4, 71 : lyrae, Ov. H. 16, 180: bella truci memorata canore, in heroic poetry, Petr. 5, 19. canore, a dv. Harmoniously; v. the following, fin. canorus, a , um . «<#■ [canor] Of or pertaining to melody, melodious, harmo- nious, euphonious ; neut. or act. (of sound, men, animals, instruments, etc.) (class, in prose and poetry) : 1. Neut.: proiluens quiduam habuit Carbo et ennorum, flowing language and a melodious voice, Cic. de Or. 3, 7 fin. ; Tac. A. 4, 61 ; cf. Cic. de Sen. 9, 28 : voce suavi et canora, id. Brut. 66, 234 : vox Sirenum, Ov. A. A. 3, 311 ; Petr. 59, 3. On the contrary, in rhetoric, opposed to vox languens, it is reckoned as a fault : singing: sine contentione vox, nee lan- guens, nee canora, Cic. Off. 1, 37, 133 : cf CANT cano, no. I. 1 Jin. : canoro quodam modo proclamare, Quint. 11, 3, 170 ; Juv. 7, 18 : Iiinnitus edere canoros, Suet. Ner. 46 : versus, Hor. Ep. 2, 2, 76 : nugae, mere jingling (Voss), id. A. P. 322: plausus, Claud. Cons. Prob. et Olyb. 175. 2. Act.: a. Of men: canorus orator et volubilis et 6atis acer, Cic. Brut. 27, 105 : turba, Ov. F. 6, 671 : ut Gaditana canoro incipiat prurire choro, in song and dance, Juv. 11, 162 Web. : Triton, Ov. M. 2, 8 : Aeolides, i. e. Miseuus.'id. ib. 14, 102. — b. Of animals : quum hoc animal (gallus) sit canorum sua sponte, Cic. Div. 2, 36, 57 : aves, Virg. G. 2, 328 ; so ales, i. e. cygnus, Hor. Od. 2, 20, 15 : olor, Prop. 2, 34. 84 : Peneus canorus avium concen- tu, Plin. 4, 8, 15 fin. — c. Of instruments : tides, Virg. A. 6, 120 ; Hor. Od. 1, 12, 11 : aes, i. e. tubae, Virg. A. 9, 503 ; Ov. M. 3, 704 : chclys, Sen. Troad. 325 : tila lyrae, Claud. Rapt. Pros. 2 praef. 14. * Adv., canore, Harmoniously : musice mundus et canore movetur, App. Doctr. Plat. 1 ; cf. cano, no. I. 2. + canta. v - cano, ink. Cantabor, bra, brum, v. Cantabria, no. 2. cantabrarius, «. m. [cantabrum] A standard-bearer on festive occasions, Cod. Theod. 14, 7, 2. Cantabria) ae./., Kavra6pia, A prov- ince in Hispania Tarraconensis, east of Asturia, in the region of the present Bis- caya, Plin. 34, 14. 42 ; 16, 47 ; Suet. Aug. 20 ; 81 ; Galb. 8 ; Flor. 4, 12, 48 ; cf. Mann. Hisp. p. 360 ; cf. with p. 257 sq.— 2, Whence adjj. : a. Cantaber. bra, brum, Cantabrian: Oceanus, Claud. Laud. Seren. 74. Far more freq. subst. Canta- ber, abri, and in plur. Cautabri, orum, m., Canlabrians. Mel. 3, 1, 9, 10 ; Plin. 4, 20, 34 ; an exceedingly wild and warlike people, whose subjugation was attempted in vain by Augustus (729 U.C.), but was accom- plished, after a bloody battle, by Agrippa (734 U.C.) ; hence bellicosus, Hor. Od. 2, 11, 1 : indoctus juga ferre nostra, id. ib. 2, 6, 2 : non ante domabilis. id. ib. 4, 14, 41 : Agrippae virtute cecidit, id. Ep. 1, 12, 26 : sera domitus catena, id. Od. 3, 8, 22 : cf. Flor. 4, 12, 46 ; Just. 44, 5 — j>. Can- t z, briCUS" a, um, Of Cantabria: terrae. Mel. 3, 2, 1 : litora, id. 3, 2, 7 : populi, Plin. 3, 3, 4 : bella, Hor. Ep. 1, 18, 55 : helium. Suet. Au:r. 20 ; 85 : expeditio, id. 29; Tib. 9.— Subst Cantabrica, ae, /., A plant, Cantabrian bind-wecd, Convolvulus Cantabrica, L. ; Plin. 25, 8. 47. Cantabricus, a, um, v. the preced. no. 2, b, and the follg. no. 1. cantabrum. i. n. [etym. unknown ; the connection with Cantabria is merely a supposition) 1, A kind of bran (late Lat.), Coel. Aur. Tard. 3, 2 : 4, 3 ; Apic. 7, 1 ; Schol. Juv. 5, 11 (as an explanation of far caninum). Whence cantabricus succus, Veg. 5, 56. 3. — 2. A kind of ban- ner or standard under the emperors, Mill. Fel. Oct. 29 ; Tert. Apol. 16. cailtabundus. a, um, adj. [canto] Singing (very rare, perh. an- bcyou.) : Petr. 62, 4 ; Quadrigiar. 9, 13, 16 dub. canianien. ini9 > n - [canto, no. II. ; cf. cano, no. II.. 3 cantus and carmen ; lit, A charming with words ; hence abstr. pro concr.] A spell, charm, magic sentence, incantation (very rare): Prop. 4, 4, 51; App. Met. 2, p. 114 : magicum, Prud. adv. Symm. 2, 176. cantatio, °nis, /. [canto, lit, a sing- ing, a playing ; hence abstr. pro concr.] 1, Music, song ; mentioned in Var. L. L. 6, 7, 71, but before Appul. found in no other ex. than the uncertain one in Plaut. Stich. 5, 5, 19, where there is a var. lect. cantio, App. Met 2, p. 125. — * 2. A cliarm, spell, incantation : Finnic. Mathes. 3, 6. CantatOTj ° ns > m. [canto] A musi- cian, a singer, minstrel (the word is men- tioned by Var. L. L. 8, 32, 118, but found, as far as is known, in no ante-Aug. ex.) : Gell. 16, 19 (transl of the Gr. KiBapwdos, Herod. 1, 23 Bahr) ; Mart 13, 77. cantatrix. icis, /., adj. [cantator] (post-class.) Musical, singing : choreae, Claud. Bell. Gild. 448.-2. Speaking in incantati/ms, using enchantments: anus, App. Met. 2, p. 128 : aniculae, id. ib. p. 123. CANT * canteriatus (canth.), a, um, adj. [canteriusj Supported upon props, under- propped : vincae, Col. 5, 4, 1. canterlnus (canth.), a, um, adj. [id.] Of or pertaining to a horse, horse- : ritus (like a horse), Plaut. Men. 2, 3, 44 : horde- um, i. e. winter barley, Col. 2, 9, 14 ; 2, 10, 31; Pall. Oct. 1, 2: lapathum = rumex, Plin. 20, 21, 85. * canteriohlS) i, ni. dim. [id.] A small trellis for supporting plants. Col. 11, 3, 58. canteriUS (canth.), ii, m. [perh. kuv- fcjAios, a beast of burden) 1. A gelding : Var. R. R. 2, 7, 15 ; cf. Fest. p. 36 ; Plaut. Aul. 3, 5, 21 ; Capt 4, 2, 34 ; Cic. N. D. 3, 5; Fam. 9, 18; Sen. Ep. 87— b, Meton., A man deprived of virility by age : Plaut. Cist. 4, 2, 83. — c. Proverb., canterius in fossa, i. e. to be in a helpless condition, Liv. 23, 47. — 2. J n architecture, A spar under the roof, a rafter, Fr. chevron, Vitr. 4, 2. — 3. In the lang. of vine dressing. A pole furnished with cross-pieces for supporting the vine, a trellis, Col. 4, 12, 1 ; 4, 14 ; 11, 3, 62. — 4. Among veterinary surgeons, A kind offramefor suspending sick horses, Veg. 3, 47, 3. Canthara. ae, / The name of an old woman in 'Per. Andr. 4, 4, 30. tcantharias, ae, m. {KavBup's] a precious stone having on it the figure of a Spanish fly, Plin. 37, 11, 72. ' canthuris, idis, f. = K avBapis, A genus of the beetle, of several species, Plin. 11, 28, 34 ; also freq. used in medi- cine, id. 11, 35, 41 ; 29. 4. 30. Esp. the (very poisonous) Spanish fly, cantharides, Meloe vesicatorius, L. ; Cic. Tusc. 5, 40, 117 ; Fam. 9, 21 ; Ov. Ibis. 308 ; cf. Plin. 29. 4, 30, and 11, 35, 41.— 2. A weevil, Plin. 18, 17, 44, no. 2. — 3. A worm injurious to the vine and rose, Pall. 1, 35, 6, and 4. t cantharltes vinum = KnvBapi- rys otvoi, A kind of wine, Plin. 14, 7, 9. * CantharuluSi i. ™. dim. (cantha- rus] A small drinking vessel, Arn. 6, p. 209. f cantharus, t m.=KtU>8apos, 1, a large, wide-bellied drinlcing vessel with handles, a tankard, pot (very frequent in Plaut), Plaut. Asin. 5, 2, 56 ; Bacch. 1, 1, 36 ; Men. 1, 2, 64 ; 1, 3. 5 ; Most. 1, 4, 33 ; Pseud. 4, 2, 2 ; 4. 4, 13 ; 5, 1, 34 ; Pers. 5, 2, 22 ; 40 ; Rud. 5, 2, 32 ; Stich. 5, 4, 23 ; 48 ; Hor. Od. 1, 20, 2 ; Ep. 1, 5, 23, et al. Esp. of Bacchus and his followers, as scyphus, that of Hercules, Virg. E. 6, 17 Voss. ; Macr. S. 5, 21 ; hence Marius was reproached, because he, after the con- quest of the Cimbri, as a triumphing Bacchus, drank from the cantharus, Plin. 33, 11, 53 ; Val. Max. 3, 6, no. 6.-2. A water pipe, Paul. Dig. 30, 41, § 11 ; Inscr. Grut. 182, 2.-3. A kind of sea-fish, Ov. Hal. 105; Plin. 32, 11, 32.-4. A black spot under the tongue of the Egyptian Apis, Plin. 8, 46, 71. cantherius, ii, and its derivv., v. canterius, etc. t can thus, i, ni. = icavBos (Ht., The iron ring around a carriage-wheel, the tire : Quint 1, 5, 88, where it is also con- sidered as barbarian — African or Span- ish ; whence meton. pars pro toto), A wheel : Pers. 5, 71. — 2. Norn, propr. Can- thus, i, m., KrivBoi, An Argonaut, Hyg. Fab. 14; Val. Fl. 1, 3 and 6. Canticulum. i, n. dim. [canticum] * 1. A little song, sonnet : Zephyri, Sep- tim. Afer. in 'Per. Maur. p. 2427 P. — 2. A short incantation : Pomp, in Non. 482, 9. canticum. i- n. [cantus] A song in the Roman comedy, sung by one person, and accompanied by music and dancing ; | a monody, solo : nosti canticum (in De- 1 miurgo Turpilii), meministi Roscium, I Cic. Fam. 9, 22 : agere, Liv. 7, 2 : desal- | tare, Suet. Calig. 54 : histrio in cantico ; quodam, id. Ner. 39 : Neroniann, id. Vit. 11 : Atellanis notissimum canticum ex- ! orsis, id. Galb. 13 ; cf. Bahr's Lit Gesch. §37, and the authors there quoted. — j Hence, 2. A song, in gen. : chorus can- I ticum Insonuit Phaedr. 5, 7, 25 : canti- cum repetere, id. ib. 31 : omne convivi- um obscenis canticis strepit Quint. 1, 2, 8 ; id. 1, 10, 23 ; cf. id. 1, 8, 2 ; 1, 12, 14 ; 9, 2, 35 ; 11, 3, 13.— Hence, b. A singing tone in the delivery of an orator : Cic. CANT Or. 18 ; Plin. Ep. 2, 14, 13 ; cf. Quint. 1 8, 2 ; 11, 3, 13.— 3. A lampoon, a song of derision, Paul. Rccept. Sentent. 5, 4. — .* 4. Adj. canticus, a, um, Musical : de* linimenta, Macr. Somn. Scip. 2, 3. cantilena) ae,/ [cantillo] 1. In an- te-class, and class, lang.. An oft-repeated song, an old song or air ; vulg. for silly, trite prattle, gossip, or conversation often repeated : ut crebro mihi insusurret can- tilenam suam, Cic. Att. 1, 19, 8 : totam is- tam cantilenam ex hoc pendere, ut quam plurimum lucri faciant, Brutus in Cic. Fam. 11, 20, 2 : qui non Graeci alieujus quotidianam loquacitatem sine usu, nc- que ex scholis cantilenam rcquirunt, Cic. de Or. 1, 23, 105 : cantilenam eandem ca- ms, ever the old song, Ter. Ph. 3, 2, 10. — 2. In the post-class, per., without the odi- ous access, idea, A song, in gen. : Gell. 9, 4 ; so id. 19, 9, 8. CantilendSUSj a, um, arfj. [cantilena] (post-class.) Pertaining to song, poetic: nugae, Sid. Ep. 3, 14 ; so id. 4, 1. cantillo, avi, atum. 1. v. dim. a. [can- to] To sing (post-class. ; perh. only in Appul.) : App. Met. 4, p. 146 ; id. Flor. no. 3 and 4. cantio. °nis, /. [cano : lit., a singing, playing; hence meton. abstr. pro concr.] 1, A song (rare; mostly ante-class.): Plaut. Stich. 5, 4, 25 ; id. ib. 5, 6, 8 ; Suet. Ner. 25 ; Front, ad Ver. 1 (perh. also Plaut Stich. 5, 5, 19; cf. cantatio).— 2. An in- cantation, charm, spell : Cato R. R. 160 : subito totam causam oblitus est, idque veneficiis et cantionibus Titiniae factum dicebat * Cic. Brut. 60, 217. cantito. avi, arum, 1. v. freq. ad.. [canto ; cf Var. L. L. 6, 7, 71 ; 8, 33, 119] To sing or play often or repeatedly (nu'c) : Ter. Ad. 4, 7, 32 : carmina in epulis esse cantitata a singulis convivis de clarorum virorum laudi'bus, Cic. Brut. 19, 75 (cf. cano, no. II. 2); Suet. Ner. 39 : dulce can- titant aves, App. Met. 6, p. 175. Cantium. ii, n., Kavnov, A promon- tory in Britain, now Kent, Caes. B. G. 5, 13; 22; cf. Mann. Brit. p. 9, 182; 194. * Cantiuncula, ae, /. dim. [cantio] A flattering, alluring song: sicantiuncu- lis (sc. Sirenum) tantus vir irrctitus tene- retur, Cic. Fin. 5, 18./!». Cantp) av '- atum, 1. v. intens. n. and a. [cano, with which it agrees in most of its signiff., q. v.], I. v. n., To produce with energy melodi- ous sounds (by the voice or an instru- ment), to sound, sing, play (class, in prose and poetry, but rare in Cic). 1. Of men : Ter. Eun. 3, 1, 53 : Arca- des ambo et cantare pares, Virg. E. 7, 5 ; id. ib. 10, 32 : cantando victus, vanquish- ed hi responsive song, id. ib. 3, 21 ; Tib. 2, 1, 66 : adimam cantare severis, Hor. Ep. 1, 19, 9 : ut (cantores) numquam in- ducant animum cantare rogati, id. Sat. 1, 3, 2 ; Suet. Tit. 3.— Of a play actor : can- tante eo (Nerone) ne necessaria quidem causa excedere theatro licitum erat, Suet. Ner. 23 ; id. ib. 20 ; id. Vesp. 4, et al. ; cf. under no. II. 2, b : conducta veni, ut fidi- bus cantarem seni, Plaut Epid. 3, 4, 64 : avenis, Ov. M. 1, 677 : ad chordarum so- num, Nep. Epam. 2 : tibiis, id. ib. ; Praef. § 1 : ad manum histrioni, in comedy, to sing and play while the actor accompanies the song with gestures or dancing, Liv. 7, 2 ; cf. Val. Max. 2, 4, 4,— Proverb. : sur do, Prop. 4, 8, 47, and ad surdas aures, Ov. Am. 3, 7, 61, to preach to deaf ears ; cf. cano, no. II. 2. — b. In rhetoric, of the faulty, singing pronunciation of an ora- tor : To declaim in a singing tone, to sing, drawl : si cantas, male cantas, si legis, can- tas, C. Caesar in Quint 1, 8, 2 ; 11, 1, 56 ; 11, 3, 57 ; 58 ; 59 ; 60. 2. Of animals : deos gallis signum de- disse cantandi, Cic. Div. 2, 26 fin. : can- tantes aves, Prop. 4. 9, 30. 3. Transf. : Of instruments : pastoris bucina cantat, Prop. 4, 10, 30 : cantabat tibia ludis, Ov. F. 6, 659 and 660. II. v - a -* To make some person or thing an object of one's singing, playing, or po- em (cf. cano, no. II.). 1. With the homog. or gen. objects, carmen, versus, etc. : To sing, play, re- cite : carmina non prius audita canto, 235 CANT Hor. Od. 3, 1, 4 : rustica verba, Tib. 2, 1, 52 : Hymen cantatug, Ov. H. 12, 137 ; cf. Ter. Ad. 5, 7, 7 : Hymenaeum qui cantent. 2. With particular, definite objects : To sing, to celebrate or praise in song, sing of: jampridem istum canto Caesa- rem, Cic. Q. Fr. 2, 13 : celebrem Deum, Tib. 2, 1, 83 : absentem amicam, Hor. S. 1, 5, 15 : rivos, id. Od. 2, 19, 11 : convivia, proelia, id. ib. 1, 6, 19 : Augusti tropaea, id. ib. 2, 9, 19 : Pythia (sc. certamina), id. A. P. 414, et saep. : dignus cantari, Virg. E. 5, 54 : per totum cantabimur orbem, Ov. Am. 1, 3, 25 ; id. ib. 2, 17, 33 ; cf. Mart. 9, 50 : cantatus Achilles, Ov. Am. 2, 1, 29. — Esp., b. Of a play actor : To represent something (a part) by acting, to act (cf. above no. 1. 1) : cantavit (Nero) Orestem matricidam, Oedipodem excaecatum, etc., Suet. Ner. 21 : Nioben, id. ib. : tragoedias, id. ib. : fabulam, id. ib. 46 Jin. : epinicia, id. ib. 43 Jin. 3. To point out, indicate, make known: vera cantas ? vana vellem, Plaut. Most. 4, 2, 64 ; Tib. 2, 5, 12 : urna haec literata est : ab se cantat cuja, sit, Plaut. Rud. 2, 5, 21 ; id. Bacch. 4, 9, 61.— Hence, b. To bring something repeatedly to recollection, to in- culcate, forewarn : haec dies noctes tibi canto, ut caveas, Plaut. Trin. 2, 2, 13 ; Ter. Heaut. 2, 3, 19. III. In the lang. of religion, as v. n. or a. : To use enchantments, to utter spells, charms, incantations, to call forth by spells, to enchant, to charm: Cato R. R. 160, 1 ; Var. R. R. 1, 2, 27 : frigidus in pratis can- tando rumpitur anguis, Virg. E. 8, 71 : et chelydis cantare soporem, Sil. 8, 498 : cantatum carmen, an incantation, Ov. M. 14, 369 : cantata Luna, exorcised by magic, Prop. 4, 5, 13 ; so falx, Ov. H. 6, 84 : her- bae, id. Met. 7, 98 : umbra, Luc. 6, 767 : ignis, Sil. 1, 430. cantor; oris, m. [cano] A musician, singer, poet : omnibus hoc vitium est can- toribus, Hor. S. 1, 3, 1 ; so id. ib. 129 ; 1, 2, 3 ("mutato nomine cantorem pro mu- sico dieit," Acr.) : Thamyras, Prop. 2, 22, 19 : cantor Apollo, Hor. A. P. 407 (cf. Apollo) : (Caligula) Threxet aurigaidem cantor atque saltator, Suet. Calig. 54. In a contemptuous sense : cantor formula- rum, Cic. de Or. 1, 55f?i. ; cf. Plaut. Ps. 1, 3, 132. — And with Gen. of the person (conformably to cano, no. II. 2) : An ex- toller, eulogist : cantores Euphorionis, Cic. Tusc. 3, 19, 45.— b. In the lang. of the drama=vop£urijf, An actor, player (cf G. Herm. Opusc. I. p. 298) : Cic. Sest. 55, 118 : donee cantor " vos plaudite !" dicat, Hor. A. P. 155. cantrix, icis, /. [cantor] A female musician or singer, a songstress : Plaut. Trin. 2, 1, 23 ; Tert. adv. Marc. 3, 5.— Adj. : aves cantrices, Var. R. R. 3, 5, 14. * cantulus- '. m - dim. [cantus] A lit- tle song : Firmic. Math. 3, 12. casiturioi ire, v. n. and a. [cano] To sing, chirp (post-class., and rare) : cantu- rire melicam, belle diverbia dicere (60 it seems to be necessary to read : vulg. : canturire belle diverbia, adjicere meli- cam), Petr. 64, 2, N. cr. ; Fest. s. v. dag- nades, p. 52. CailtUS) UB i m - [id-] Tone, sound, melody, singing; a song, a poem (very freq., and class.) : levia carmina cantu concelebrare, Lucr. 5, 1379 ; ib. 1405 : cantus vocum et nervorum et tibiarum, Cic. Rose. Am. 46, 134 : symphoniae, id. Verr. 2, 5, 13 : bestiae saepe immanes cantu flectuntur, id. Arch. 8 Jin., et saep.; Liv. 7, 2 : ut cantus vocis pluriinum ju- vat sociata nervorum Concordia, Quint. 5, 10, 124 ; cf. ib. 11, 3, 23 ; Tib. 1, 7, 37 ; ib. 44: cantu tremulo (i. e. voce anili), Hor. Od. 4, 13, 5 : lugubres cantus, id. ib. 1, 24, 3 : est autem in dicendo etiam qui- dam cantus obscurior, Cic. Or. 18, et saep. ; Lucr. 2, 620 ; imitated by Virg. A. 8, 2 : bucinarum, Cic. Mur. 9 fin. : tuba- rum. Liv. 25, 24 : tibiae, Catull. 64, 264 ; Tib. 1, 7, 47 ; Hor. Od. 3, 7, 30 : citharae, Hor. Od. 3, 1, 20, et al. ; Lucr. 5. 1083 : avium et volatus, Cic. Div. 1, 42 fin. : gal- li (* crowing), id. Muren. 9 fin. ; Hor. Od. 3, 1, 20 ; Ov. M. 11, 597 ; cf. Enn. in Cic. Div. 2, 26 fin. : perdicis, Ov. M. 8, 238 : fulicis, Cic. poet. Div. 1, 8 fin., et al. 236 CAP A 2. (conform, to cano, no. II. 3) A proph- ecy, prediction : veridicos edere cantus, Catull. 64, 306 ; Tib. 1, 8, 4. 3. (cf. canto, no. III.) An incantation, inu>5i) : cantus e curru Lunam deducere tentat, Tib. 1, 8, 19 sq. ; so id. 1, 2, 47 ; 55; 62 ; 4, 1, 63 ; 4, 4, 10 ; Ov. H. 12, 167 ; M. 4, 49 ; 7, 195 ; 201 ; Col. 10, 367 ; Val. Fl. 6, 448. + canua- ae, v. canifera. Canulejus, a, um - The name of a Roman gens. Thus C. Canulejus, A trib- une of the people. Ace. to a law proposed by him, Canulejum plebiscitum, Cic. Rep. 2, 37, A.U.C. 310, marriage between pa- tricians and plebeians was allowed ; cf. Liv. 4, 1 sq. ; Flor. 1, 25 ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 2, p. 434 sq. canus> a, urn, adj. [kindred with «aw, Kaiut, Ut., burned ; hence] Gray, ash-col- ored, hoary (mostly poet.) : fluctus, Lucr. 2. 767 ; Cic. Arat. 71 ; hence aqua, foamy, frothy, Ov. H. 2, 16 : nix (* white), Lucr. 3, 21 ; Hor. S. 2, 5, 41 : gelu, Virg. G. 3, 442 : pruina, Hor. Od. 1, 4, 4 : salicta, Ov. M. 5, 590 : senetes, id. ib. 10, 655 : aristae, id. ib. 6, 456:"lupus, id.ib. 6, 527; 7, 550: color equi, Pall. Mart. 14, 4 : arborum vil- li, Plin. 12, 23, 50, et saep. Esp. freq. of the gray hair of the old : cano capite at- que alba barba, Plaut. Bac. 5, 1, 15 ; id. Asin. 5, 2, 84 ; Catull. 68, 124 ; Tib. 1, 1, 72 ; Ov. F. 5, 57. So capilli, Hor. Od. 2, 11, 15; Ov. M. 1, 266; 2, 30; 4, 473 : cri- nis, Catull. 64, 350 ; Ov. M. 13, 427 : bar- ba, Mart. 4, 36, et al. Also subst. in plur. cani, orum, m. (sc. capilli), Gray hairs : non cani, non rugae repente auctorita- tem arripere possunt, Cic. de Sen. 18, 62 ; Ov. M. 3, 275 ; in Aug. and post- Aug. po- ets (esp. freq. in Ovid) even with other epithets : falsi, Ov. M. 6, 26: honorati. id. ib. 8, 9 : positi, id. ib. 14. 655 : rail, id. ib. 8, 567 : sui, id. ib. 10, 391 : miseri, Pers. 5, 65 : venerandi, Sen. Here. fur. 1249. — Hence, b. Me ton. Of age and of aged persons : Old, aged, ancient : senectus, Catull. 108, 1 : anilitas, id. 61, 162 : ama- tor, Tib. 1. 8, 29 : cana Veritas, Var. in Non. 243, 1. So fides, Virg. A. 1, 292 : Vesta, id. ib. 5, 744. Ganusium. u \ n - (canusia, ae, /. Inscr. Murat. 1037, 3) A very ancient town in Apulia, founded by the Greeks, now Canosa (hence bilinguis, Hor. S. 1, 10, 30), celebrated for its excellent wool, Mel. 2, 4, 7 ; Plin. 3, 11, 16, § 104 ; 8, 48, 73 ; Hor. S. 1, 5, 91 ; 2, 3, 168 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 73 sq. — 2. Whence adjj. : a. Ca- nuSinuSj a , um . Of Canusium, Canu- sian : ager, Var. R. R. 1, 8, 2 : fuscae, garments made of Canusian wool, Mart. 14, 127 : rufae, id. ib. 129 : birri, Vop. Ca- rin. 20. Hence, b. Canuslnatus, a, um, Clothed in Canusian wool: rauliones, Suet. Ner. 30 : Syrus, Mart. 9, 23, 9. + canutuSi xo'Xibs, canus, Gloss. Phi- lox. .CapacitaSi atis, /. [capax] A capa- bility of holding much, largeness, capa- ciousness, capacity (rare) : utrum capaci- tatem aliquam in animo putamus esse, quo tamquam in aliquod vas, ea, quae meminimus, infundantur 1 Cic. Tusc. 1, 25, 61 : uteri, Plin. 10, 47, 66 : moduli, Front. Aq. 26. — 2, In the Lat. of the ju- rists: A capability of entering upon an inheritance, right of inheritance (cf. capio, no. VII. ; capax, no. 3) : Gaj. Dig. 31, 55. capaciter» a dv. Capaciously; v. ca- pax. CapatlCUS (trisyl.), ei, m., Ka-navexi, A son of Hipponous and Astynome. Hyg. Fab. 70, one of the seven before Thebes, struck with lightning by Jupiter, Vee. Mil. 4, 21 ; Stat. Th. 10, 549 ; 898 sq. : gen. Capanei, Prop. 2, 24, 40 : ace. Capa- nea, Plin. 35, 11, 40, no. 40 : voc. Capaneu, Ov. A. A. 3, 21.— Whence, 2. Capa- neuS (four eyl.), a, um, adj., Of or per- taining to Capaneus, Capancan : tela, Stat. Th. 10, 811 : signa, id. ib. 832. And access, form Capaneia ; conjux, id. ib. 12, 545. * capax, acis, adj. [capio, like audax, ferax, rapax, sagnx, etc.] That can con- tain, receive, or hold much, wide, large, spacious, roomy, capacious (in poets and in post-Aug. prose freq. ; in Cic. perh. CAPE only once, and then trop., v. below) : mundus, * Lucr. 6, 123 : conchae, Hor. Od. 2, 7, 22 : urna, id. ib. 3, 1, 16 ; Ov. M. 3, 172 : capaciores scyphos, Hor. Epod. 9, 33 : pharetram, Ov. M. 9, 231 : putei, id. ib. 7, 568 : urbs, id. ib. 4, 439 : ripae, id. Am. 3, 6, 19 : uterus, Plin. 10, 33, 49 : spatiosa et capax domus, Plin. Ep. 7, 27, 5 : villa usibus capax, id. ib. 2, 17. 4 : for- ma capacissima, Quint. 1, 10, 40, et saep. — With Gen. i circus capax populi, Ov. A. A. 1, 136 : cibi vinique capacissimus, Liv. 9, 16 : flumen onerariarum navium capax, Plin. 6, 23, 26, § 99 ; id. 12, 1, 5. 2. Trop. : Susceptible, capable of, good, able, apt, fit for : Demosthenes non sem- per irnplet aures meas : ita sunt avidae et capaces, etc., *Cic. Or. 29 Jin. So in- genium (* great, capacious), Ov. M. 8, 533 : animi ad praecepta, id. ib. 8, 243 : capaci majora animo, id. ib. 15, 5. — With Gen. : mentis altae animal (i. e. homo), Ov. M. 1, 76 : laboris ac fidei, Veil. 2, 127 : impe- rii, Tac. H. 1, 49 ; cf. Ann. 1, 13 : molis tantae mens, id. Ann. 1, 11 : secreti, that can keep or conceal, Plin. Ep. 1, 12, 7 : doli, fit, suitable for, Dip. Dig. 43, 4, 1. — Adv., capaciter, Aug. de Trin. 11, 2. 3. In the Lat. of the jurists (conform, to capio, no. VII.), Tlutt has a right to an inheritance : Paul. Dig. 34, 3, 29. * CapedOj ™s> /• [capis] A bowl or cup used in sacrifices : Cic. Parad. 1, 2, 11 ; cf. the follg. and capis. * capeduncula, ae, / [capedo] A small bowl or dish used in sacrifices : Cic. N. D. 3, 17. capella, ae, /. dim. [caper] A she- goat, Col. 7, 6, 4 ; Catull. 19, 16 ; 20, 10 ; Tib. 1, 1, 31 ; Virg. E. 7, 3 ; 10, 7 ; Hor. Epod. 16, 49 ; Sat. 1, 1, 110 ; Ep. 1, 7, 86 ; Ov. M. 13, 691, et al. As a work of art, Cic. Verr. 2, 2, 35.— b. As a term of re- proach, A dirty fellow, A mm. 17, 12 ; 24, 8. — 2. A star on the left shoulder of the constellation Auriga (usu. called capra), Plin. 18, 26, 67; rising in the rainy sea- son ; hence signum pluviale, Ov. M. 3, 594 ; Fast. 5, 113.— 3. Norn, propr. Mar- cianus Mineus Felix Capella, A learned grammarian of Madaura, in Africa, in the second half of the fifth century ; his work Satyricon treats of the liberal arts ; cf. Bahr's Lit. Gesch. § 358. * CapellianuSj a, um, adj. [capella] Of or pertaining to goats : ruta, readily eaten by them, Mart. 11, 31, 17. + capelluS; >> m - dim. [caper] A small goat, ace. to Prise, p. 617. Capella* ae,/. A Tuscan town found- ed by the Vejentes, or at least dependent upon them, Cato in Serv. Virg. A. 7, 697 ; Liv. 22, 1 ; cf. MU11. Etrusk. 1, p. 112 and 350 ; in their territory were the grove and temple of Feronia, Liv. 27, 4 ; 33, 26; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 65 ; S. Mann. Ital. 1, p. 428. — 2. Whence the adjj. : a. Cape- nas» atis (old form Capenatis lucus, Cato in Prise, p. 629 P.), Of Capena : fun- dus, Cic. Verr. 2, 2, 12 : ager, id. Fam. 9, 17 : bellum, Liv. 5, 24. Abl. Capenati bello, id. 5, 16 : in agro Capenate, id. 27, 4 ; and abs. : in Capenate, id. 33, 26. In plur., Capenates, T/te inhabitants of Ca- pena, Liv. 5, 8 ; 26, 11 ; Plin. 3, 5, 8.— In sing., Capcnas, also A little stream in the grove ofFuronia, Sil. 13, 84. — b. Cape- IlUSi a, um, Of Capena : luci, Virg. A. 7, 697 : porta, a gate in Rome, in the east- ern district, now Porta S. Sebastiano, Cic. Att. 4, 1 : Mart. 3, 47 ; Juv. 3, 11. Caper, pri, m. A he-goat, a goat, Col. 7, 6, 4 ; Virg. E. 7, 7 ; Hor. Epod. 10, 23 ; Ov. M. 15, 305 ; cf. Var. in Gell. 9, 9 ; sac- rificed to Bacchus (because injurious to the vine), Ov. M. 5, 329 ; 15, 114 ; Hor. Od. 3, 8, 7.— b. Meton., The disagreeable smell in the armpits : Catull. 69, 6 ; imi- tated by Ovid, Ov. A. A. 3, 193.— 2. A star in the left shoulder of the constellation Auriga (also called capella), Manil. 2, 178 ; 658; Col. 11, 2, 94.-3. A grunting fish in the River Achelous, Plin. 11, 51, 112. capero, avi, atum, 1. v. a. and n. [caper] (ante- and post-class.) 1. v. a. To wrinkle, to draw together in wrinkles : "a frontibus crispis caprorum," Non. 8, 31 : frons caperata, Naev. in Var. L. L. 7, 6, 101 ; Var. in Non. 9, 3 : capcratum C APH superciliurn, App. Met. 9, p. 224 : vela, furled or drawn together, id. Flor. no. 23. — 2. *• i- To be wrinkled : Plaut. Epid. 5, 1, 3 (also in Non. 9, 1). cdpesso (capisso, Pac. in Non. 227, 1), iv-i (Sail. H. frgm. in Prise, p. 902 P. ; Tac. A. 15, 49), or ii (Tac. A. 12, 30 : ca- pessi, given by Diom. p. 367 P., and by Charts, in Prise, p. 902 P., but apparently erroneously, taken only from the con- tracted form capessisse ; cf. Struve p. 198, and lacesso), itum (ace. to Prise. 1. 1. Part. fut. capessiturus, Tac. A. 6, 48), 3. v. desider. a. [capioj, 1. To seize, take, or catch at eagerly or earnestly ('• Capesso desidero capere," Prise. 1. L), to lay hold of (rare, but class.) : alia animalia cibum partim oris hiatu et dentibus ipsis capessunt, partim unguium tenacitate arripiunt, Cic. N. D. 2, 47 Jin. So arma, Virg. A. 3, 234 ; Ov. M. 11, 378. — More freq. 2. Of relations of place : To strive for a place or limit, to move thither, to go to, repair or resort to ; constr. usu. with Ace. ; ante-class, also capere se in or ad aliquem locum : (a) With Ace. : omnes mundi partes undique medium locum capessen- tes nituntur aequaliter, Cic. N. D. 2, 45 : superiora capessere, id. Tusc. 1, 18, 42 : Melitam, id. Att. 10, 9 : Italiam, Virg. A. 4, 346. — (/?) Se in or ad aliquem locum : quam magis te in altum eapessis, tam aestus te in portum refert, Plaut. Asin. 1, 3, 6: nunc pergam me domum ca- pessere, id. Amph. 1, 1, 106 ; Titin. in Serv. Virg. A. 4, 346 : quo nunc eapessis te, Plaut. Bac. 1, 2, 5 ; id. Rud. 1, 2, 89 ; id. ib. 1, 2, 83.— b. Trop. : quam (tilius) se ad vitani et quos ad mores praecipi- tcm inscitus capessat, Plaut. Bac. 4, 10, 2. — Hence, e. With the idea of completed action, To attain to, to reach a person or thing : Enn. Ann. 1, 48 (in Cic. Div. 1, 20, 40). 3. Trop., To take hold of any thing with zeal, to take vpon one's self, take charge of, to undertake, enter upon, en- gage in. execute, perform, manage (this is the most usu. signif.) : Pac. in Non. 227, 1 : nunc ad senem cursum capessam, Plaut. Capt. 4, 1, 9 : iram, Liv. 44, 2 : ali- cujus imperia, Plaut Trin. 2, 2, 23 : jussa, Virg. A. 1, 77; Plaut. Aul. 4, 1, 4. So rempublicam, to undertake affairs of state, to engage in public affairs, to labor, exert one's self for the common weal (differing, by the idea of zealous co-operation and activity, from accedere ad remp., which designates merely the entering upon a public office or duty). Cic. Sest. 6, 14 ; de Or. 3, 29. 112; Att. 1, 17, 10; 16, 7, 7; Sail. C. 52, 5 ; Juar. 85. 47 : Nep. Them. 2 ; I.iv. 3, 69 ; Tac. A. 1, 24 ; 12, 41 ; 16, 26 ; Hist. 4, 5 ; 39 ; Suet. Tib. 25 ; Quint. 12, 3, 1, et saep. ; so civitatem, Plin. Pan. 39, 5 : orbem terrae, Tac. A. 11, 34 ; 12, 5 : magistrates, id. Agr. 6 : imperium, id. Ann. 13. 4 ; 14, 26 : vigintiviratum, id. ib. 3, 29 : provineias, id. ib. 6, 27 : officia in republica, id. ib. 6, 8 : curas imperii, Plin. Pan. 66, 2 : laborem cum honoribus, Sail. H. frgm. 1, 15, p. 216 ed, Gerl. : bellum, Liv. 26. 25 ; 13, 21 ; Hist. 4, 79 : pugnam, Liv. 2, 6 ; Tac. A. 12, 30 ; Hist. 3, 16 ; 5, 17 : proelium, Just. 2, 12 : partem belli. Liv. 31 , 28 : partem pugnae, id. 26, 5 : fu- gam (* to lake to flight), id. 1, 25 : princi- pium facinoris, Tac. A. 15, 49 : inimiciti- as, id. ib. 5, 11 : noctem in castris tutam et vigilem (* to pass), id. ib. 4. 48 : diver- sa, Sail. H. frgm. in Prise, p. 902 P. : tuta et salutaria. Tac. A. 15, 29 : parata, id. ib. 6, 37 : meliora, id. ib. 6, 48, et saep. : liber- tatem, Sail. H. frgm. III. 22, p. 232 ed. Gerl.; Cic. Phil 10, 9 Jin.: recta, *Hor. 5. 2, 7, 7.— (* b. To lay hold of with the mind, to comprehend, understand, Gell. 12, 1.110 CapetUS, i, m - -^ fabulous king of Alba, *Liv. 1, 3 ; Ov. M. 14, 613. Caphareus (trisyl.), ei, m., Katfia- pevs, A rocky promontory on the southern coast of Euboea, where the homeward-bound fleet of the Greeks was shipwrecked, being misled by Nauplius, who was king there, and father of Palamedes, who had been slain before Troy; now Capo del Oro, Serv. Virg. A. 11, 260; Hyg. Fab. 116; Mel. C API 2, 7, 9 ; Plin. 4, 12, 21 ; Ov. M. 14, 481 : ace. Gr. Capharea, Ov. M. 14, 472 ; Trist. 1, 1, 83 : voc. Caphareu, Val. f 1. 1, 371.— 2. Whence the adjj. : a. Caphareus, a, um (four syl.), Ka(j>iipuoi, Of Capha- reus : aqua, Ov. Tr. 5. 7, 36. — Access, form Capharea : saxa, Prop. 3, 7, 39. — b. Capharis, idle, /., Ka v - 1- capillor, Pa. capilhtium. "• «• [ capillus ] The hair, collect., Cels. 4, 2 ; App. Met. 2, p. 115. 1. capillor, atus, 1- v - dc P- [id-] To be hairy or pilose. As verb. Jin. extreme- ly rare : polytrichos in viridi capillatur, Plin. 37, 11 , 73. More freq. capillatus, a, uu), Pa., Having hair, hairy (cf. barba- tus) : adolescens bene capillatus (*ioith a fine head of hair), Cic. Agr. 2, 22; Suet. Vesp. 23 : capillatior quam ante, Cic. Agr. 2, 5. As a designation of a primitive age (since the hair was not then shorn, v. barba and barbatus) : (vinum) capillato diffusum consule (*?'. e. very old wine), Juv. 5, 30. — b. Capuxata vel capilla- ais arbor, A tree on which the Vestal vir- gins suspended their shorn hair, Fest. p. 44; cf. Plin. 16, 44, 85.-2. Transf. to plants : Consisting of slender fibres : ra- dices, Plin. 19, 6, 31 : folia, 16, 24, 38. 1 2. capillor, species stativi augurii, cum auspicato arbor capitur et consecra- tur Jovis fulguri, Serv. Virg. A. 10, 423. * CapillosUS- a, um, adj. [capillus] Full of hair, very hairy : sedimen, Coel. Aur. Tard. 5, 4. * capillulus, >• m - dim. [id.] Fine, soft hair: Corn. Gall. 6. Capillus, i, "t- (capillum, i, »., Plaut. Most. 1, 3, 97, ace. to Non. 198, 20) [dimin. form from the stem cap, whence also ca- put and Kia\fi ; cf. Doed. Syn. 3, p. 11, lit, adj. sc. crinis], 1. The hair of the head (while crinis is any hair ; v. Doed. above cit), collect, (hence ace. to Var. in Charis, p. 80 P. in his time used only in the sing. ; still the plur. is found once even in Cic., and since the Aug. poets very freq.) ; capillus pas- sus, prolixus, circum caput rejectus neg- ligenter, Ter. Heaut. 2, 3, 49 ; cf. ib. Phorm. 1, 2, 56. So versipellis, Plaut. Pers. 2, 2, 48 : compositus (or -um, ace. to Non. 1. 1.), id. Most. 1, 3, 97 ; Ter. Eun. 4, 3, 4 Ruhnk. : id. ib. 5, 2, 21 : compositus et delibutus, Cic. Rose. Am. 46, 135 : horridus. id. Sest. 8, 19 ; promissus, Caes. B. G. 5, 14 : lon- gus barbaque promissa, Nep. Dat. 3 : hor- rens, Tac. G. 38 : ornatus, Prop. 1, 2, 1 : tonsus, Ov. M. 8, 151 : niger, Hor. A. P. 37 : albus, id. Epod. 17, 23 : albescens, id. Od. 3, 14, 25 : fulvus, Ov. M. 12, 273, et saep. — In plur. : Cic. Pis. 11, 25 ; Prop. 1, 15, 11 ; 3, 6, 9 : Hor. Od. 1, 12, 41 ; 29, 7 ; 2. 11, 15 ; 3, 20, 14 ; Quint 8, 2, 7 ; 11, 3, 160, et saep. (in Ovid's Met. alone more than fifty times). 2. Transf. a, The hair of men gen., both of the head and beard : Dionysius cultros metuens tonsorios, candente car- C API bone sibi adurebat capillum, Cic. Off. 2, 7, 25 Beier (cf. id. Tusc. 2, 20, 58 : ut bar bam et capillum sibi adurerent) : ex bar- ba capillos detonsos negligimus, Sen. Ep. 92 ; Suet Ner. 1. — b. The hair of ani- mals : cuniculi, Catull. 25, 1 ; Col. 9, 10, 1 ; Pall. Jun. 7, 7 : haedi, Gell. 12, 1, 15 : membranae, Pers. 3, 10. — c. The threads or fibres of plants : Plin. 21, 6, 17 : capil- lus in rosa, id. ib. 18, 73. Hence capillus Veneris, a plant, also called herba capil- laris, maiden-hair, App. Herb. 47. 1. capio, cepi, captum, 3. (a very old form of the fut. exact, capso, Plaut. Bac. 4, 4, 61 : capsit, id. Pseud. 4, 3, 6 ; Att. in Non. 483, 12 ; cf. Fest p. 44 : capsimus, Plaut. Rud. 2, 1, 15 : capsis, ace. to Cic. Or. 45, 154, erroneously treated by him as if contracted from cape si vis ; Quint. 1, 5, 66 Spald.— Old orthog. of the paf. CEPET=cepit, like exemet, dedet, etc.. Column. Rostr. v. below). I. In the most gen. signif. : To take, lay hold of, seize: capere fustem aut stimu- lum in manum, Plaut. Aul. 1, 1, 9 : cepit manibus tympanum, Catull. 63, 8 : cape saxa manu cape robora, Virg. G. 3, 420 : cape hoc flabellum, Ter. Eun. 3, 5, 47 : arma, Cic. Rab. Perd. 7 ; Caes. B. G. 7, 4 ; Sail. C. 27 ; Jug. 58 ; 99 ; Ov. M. 3, 115 ; 116 ; 12, 91 ; 13, 221 : ensem, Ov. M. 13, 435 : tela, id. ib. 3, 307 ; 5, 366 : flam- meum, Catull. 61, 8 : acria pocula, Hor. 5. 2, 6, 69 : lora, Prop. 3, 9, 57 : baculum, Ov. M. 2, 789 : colum cum calathis, id. ib. 12, 475, et saep. : cibum, to take, par- take of, Plaut. Trin. 4, 2, 60 ; Ter. Eun. 2, 3, 76 ; Sail. J. 91 : pignus capere togas, to take in pledge, Plaut Am. prol. 68— b. Of abstract things : alicujus formam et statum in se, Plaut. Am. 1, 1, 110 : occa- sionem id. Pseud. 4, 3, C : exemplum de aliquo, Ter. Andr. 4, 1, 27 : conjecturam ex aliqua re, id. Heaut. 2, 3, 25 : docu- mentum ex aliquo, Cic. Phil. 11, 2, 5 : fu- gam (*to fly), Caes. B. G. 7, 26 : consili- um, Ter. Heaut. 2, 3, 86; Sail. C. 16: tempus adeundi ad aliquem, Cic. Fam. 11, 16, et saep. II. Esp. To take in a hostile mannrr, or by force : a. Of living beings : To seize, lay hold of, catch. — b. Of inanimate things : To take, capture, seize, acquire ; or also merely = orcupare, to occupy : a, Legiones Teleboarum vi pugnando cepimus, Plaut. Am. 1, 1, 258: reges capi- untur, Lucr. 4, 1010 : quos Byzantii cepe- rat, Nep. Paus. 2, 3 ; id. Alcib. 9, 2, et al. : belli nefarios duces captos jam et com- prehensos tenetis, Cic. Cat. 3, 7: captos ostendere civibus hostes, Hor. Ep. 1, 17, 33. Hence subst. captus = captivus, A captive: eapta nobilis, Ter. Heaut. 3, 3, 47 : quae sit fiducia capto, Virg. A. 2, 75, et al. — Of animals : si ab avibus capiendis auceps dicatur, etc., Var. L. L. 8, 33, 119; cf. Cic. Off. 3, 14, 58 : cervum, Phaedr. 1, 5, 5. — b. MACELam opidom o^mcnandod cepet, Column. Rostr., v. Appendix : TAVRASIA. CISANNA. SAMNIO. CEPIT, epi- taph of Scipio Barbatus, v. the same ; hec cepit. Corsica. AI.EP.IAQVE. vp.BE, sec- ond epitaph of the Scipios, the same : Liv. 6, 12. So oppida. Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 ; Sail. J. 92, 3 : unam urbem, Nep. Epam. 5 fin. : Troja eapta, Hor. S. 2. 3, 191 ; A. P. 141, et saep. : castra, Cic. Div. 1, 33, 72 ; Nep. Dat. 6, 7 : moenia scalis, Liv. 42, 63 : naves, Nep. Con. 4 : classem, id. Cim. 2, 2 : magnas praedas, id. Dat 10, 2 : patriam suam, Liv. 3, 50 fin. : ... lo- cum editiorem, Sail. J. 58, 3 : ... locum editum, Nep. Ages. 6, 2, 2. Trop. : a. To rob one of the free use of his powers : (/<) Of physical pow- ers. So only pass, capi : To be injured, impaired, weakened : Lucr. 5, 927 : Hanni- bal altero oculo capitur, Liv. 22, 2 fin. ; so Suet. Vit. 6 : mancus et membris om- nibus captus ac debilis, Cic. Rab. Perd. 7, 21 ; Liv. 2, 36 : pedibus, id. 43, 7 : oculis et auribus captus, Cic. Tusc. 5, 40, 117 ; Liv. 21, 58 : captus luminibus, Liv. 9, 29. Hence poet, of the purblind mole : Virg. G. 1, 183. — (£0 Of the intellectual powers. So usu. only in the expressions mente captus, Deprived of sense, silly, insane, crazed, mad, and mens eapta, Loss of sense, insanity, craiiness, madness: ex 237 C API 8omno, quasi mentibu' capti vix ad se re- deunt, Lucr. 4, 1019 ; Cic. Off. 1, 27, 94 ; id. Acad. 2, 17, 53 ; Quint. 8, 3, 4, et al. ; Liv. 24, 26. In Seneca once captus ani- mum, like the Greek, Sen. Here. Fur. 107 : viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari, Liv. 39, 13. — (y) Of the power of will : To win or gain one by fair or foul means, to captivate, en- chain ; to mislead, seduce, delude, deceive (very freq. in prose and poetry ; in gen. with the specification of the means in the Abl., but also freq. without it) : Lucr. 2, 051 : animum adolescentis pellexit iis om- nibus rebus, quibus ilia aetas capi ac de- leniri potest, Cic. Clu. 5, 13 : quamvis vo- luptate capiatur, id. Off. 1, 30, 105 ; so Quint. 5, 11, 19, et saep. : quem adeo sua cepit humanitate, Nep. Alcib. 9, 3 ; Hor. A. 1'. 362 : te conjux aliena capit, id. Sat. 2, 7, 46 ; sn Ov. M. 4, 170 ; 6, 465 ; 7, 802 ; 8, 124 ; 435 ; 9, 510 ; 10, '529 ; 14, 373, et al. ; cf. with amore, Liv. 30, 12 : dulcedi- ne vocis, Ov. M. 1, 709; 11, 170: voce nova, id. ib. 1, 678 : temperie aquarum, id. ib. 4, 344, et saep. : quosdam elatior ingenii vis capit, Quint. 10, 1, 44: non me capit paeon, id. 9, 4, 110 Spald. ; cf. Ov. M. 4, 271, and v. Phaedr. 2, prol. 6, et al. ; Lucr. 1, 940 ; 4, 16 : sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre, Cic. Acad. 2, 20 fin. : ne oculis quidem captus in hanc fraudem decidisti, id. Verr. 2, 4, 45 : adulescenti- um animi molles et aetate fluxi dolis hand difficulter capiebantur, Sail. C. 14, 5 ; so id. Jug. 14 ; Nep. Dat. 10; Virg. A. 2, 196 : quas callida Colchis (i. e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit, Ov. M. 7, 301. — Concerning desiderium, etc., me capit, v. under no. VII. — b.= a\piu>. To overcome one before a tribunal, to convict of crime : tu si me impudicitiae captas, non potes capere, Plaut. Am. 2, 2, 189. III. With the access, idea of design : To take a person or thing for a definite purpose, or as something, to choose, elect: de istac sum judex captus, Plaut. Merc. 4, 3, 34 : me cepere arbitrum, Ter. Heaut. 3, 1, 94 (" cepere id est elegerunt," Don.) : te mini patronum capio, id. Eun. 5, 2, 48 : quum ilium generum cepimus, id. Hec. 4, 1, 22 : loca capere castra munire, Caes. B. G. 3, 23 : castris locum capere, Liv. 9, 17; Quint. 12, 3, 5; Suet. Aug. 94: ut non fugiendi hostis sed capiendi loci causa cessisse videar, Cic. de Or. 2, 72, 294: ante locum capies oculis, Virg. G. 2, 230 ("capies eliges. Ut Aen. 1, 396 : terras or- dine longo aut capere aut captas jam de- spectare videntur," Serv.). — Here (not to no. II., since a taking away by force can not be supposed) belongs the prevalent use of this word in the lang. of religion, for the choosing of the vestal virgins and the tlamens : in libro primo Fabii Pic- toris, quae verba Pontificem Maximum di- cere oporteat, cum virginem capit, scrip- turn est. Ea verba haec sunt : sacerdo- TEM. VESTALEM. QVAE. SACRA. FACIAT. QVAE. JVS. SIET. SACERDOTEM. VESTA- LEM. FACERE. FRO. POPVLO. ROMANO. QVIEITIVM. VTEI. QVAE. OPTVMA. LEGE. fovit. ita. te. amata. capio. Plerique autem capi virginem solam debere did putant. Sed nam.ines quoque Diales, item pontifices et augures capi diceban- tur, Gell. 1, 12. So of a vestal, Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22; Suet. Aug. 31; of a damen, Liv. 27, 8, aud of priests in gen. : Cic. Verr. 2, 2, 51. — So also of the choos- ing of sacred places for religious usages : vitio sibi tabernaculum captum fuisse, Cic. N. D. 2, 4, 11 : ad inaugurandum templa capiunt, Liv. 1, 6 fin. ; cf. augu- rium. IV. Of things occupying space : To take an object into itself to. receive, com- prehend, contain it : Lucr. 6, 1028 : terra feras cepit, volucres agitabilis aer, Ov. M. 1, 75: plenos capit alveus amnes, id. ib. 1, 343 : undas, id. ib. 8, 558 : et populi, quos dives Achaia cepit, id. ib. 268, et saep. — Hence, b. Making the idea of fit- ness, capacity, prominent with a nega- tive : Not to be able to hold something, not to have space for something : quod turbae est ! aedes nostrae vix capient, Ter. Heaut. 2, 3, 13 : quum una domo jam ca- 233 CAPI pi non possint, Cic. Off. 1, 17, 54 : neque enim capiebant funera portae, Ov. M. 7, 607 : non tuus hoc capiet venter plus ac meus, Hor. S. 1, 1, 46 : Graeciam omnem vix capere ejus {sc. Xerxis) exercitum potuisse, Just. 2, 10. 2. Trop. : To receive something into the mind, to comprehend in all its circum- stances, to take in the whole view, compre- hend mentally, apprehend (while intelligere signifies to penetrate with the mind, un- derstand ; cf Spald. Quint. 11, 1, 45) : mentem nostram intelligentiamque ca- pere, quae sit et beata natura et aeterna, Cic, N. D. 1, 19. 49 ; id. Fam. 2, 6 : quod mentes eorum capere possent, Liv. 9, 9 : ne judex earn (orationem) vel intelligere vel capere non possit, Quint. 11. 1, 45 ; id. ib. 1, 1, 15 : senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Ro- mani senatus cepit, Liv. 9, 17. — b. With the access, idea of fitness, capacity : To embrace something mentally ; mostly neg- atively ; not to embrace something, not to be able to glance over, take in at a view, to be incapable, unfit, not ripe for it : non ca- piunt angustiae pectoris tui, non recipit levitas ista tantam personam, Cic. Pis. 11 : quaedam dicendi primordia, quibus aeta- tes nondum rhetorem capientes institu- ant, Quint. 1, 9, 1 ; cf. id. 5, 7, 1 : vix spes ipse suas animo capit, Ov. M. 11, 118. ■ — Affirm.: Quint. 2, 4, 17: praemiis etiam quae capit ilia aetas, evocetur, id. ib. 1, 1, 20 ; cf. capax. V. Also of localities : To reach, attain, arrive at a place (esp. by ship) : insulam capere non potuerant, Caes. B. G. 4, 26 fin. ; so Hirt. Bell. Alex. 17 : nostrae na- ves quum ignorarent, quem locum reli- quae cepissent, Caes. B. C. 3, 28 ; id. B. G. 4, 36 fin. Hence trop. of those who hold the helm of state : ut tenere cursum possint et capere otii ilium portum et dig- nitatis, Cic. Sest. 46. 99. — b. More unus. for capesso, To endeavor to reach a place, to fly to it : omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt, Liv. 9, 43. VI. For the most part among the histt, esp. in Sueton., for suscipio : To take upon one's self some employment, a call- ing, an ofiicc, to undertake, enter upon (cf. also capesso, no. 3) : hunc (sc. Catilinam) lubido maxuma invaserat reipublicae ca- piundae, Sail. C. 5, 6 : consulatum, id. Jug. 63, 2 : in magistratibus capiundis, id. Hist. 1, 15, p. 218, ed. Gerl. : magistratum, Liv. 2, 33 : imperii primordia, Tac. A. 6, 50 : magistratum, Suet. Aug. 2 : magis- trate atque honores, id. ib. 26 : magis- trate et imperia, id. Caes. 75 : imperium, id. Claud. 10 : pontificatum maximum, id. Vitell. 11 : moderamina (navis), Ov. M. 3, 644 : sceptra loci rerumque mode- ramen, id. ib. 6, 677. VII. VVhen the idea of the activity of the person undertaking or entering upon a thing is thrown into the back-ground, capio very freq. merely indicates that a person participates in a thing— To take, get, obtain, receive, gain. So, first, of taxes, revenues, income from posses- sions : ex his praediis talenta argenti bi- na statim (i. e. perpetuo) capiebat, Ter. Ph. 5, 3. 7 ; cf. id. Eun. 1, I, 35 ; Cic. Pa- rad. 6, 3, 49 : ex quo quinquagena talenta vectigalis capiebat, Nep. Alcib. 9, 4 : vec- tigal ex agro, Liv. 28, 39 ; Suet. Gramm. 23 : stipendium capere jure belli, Caes. B. G. 1, 44, et al. — So of an inheritance: Cic. Leg. 2, 19, 48 : si ex hereditate nihil ce- perit, id. Oft'. 3, 24 fin. Hence in the Lat. of the jurists, abs. for To inherit : qui us- que ad certum modum capere poterat, Scaev. Dig. 22, 3, 27 ; so Hermoaien. ib. 28, 6, 6 ; Gaj. ib. 39, 6, 30 ; Quint. 5, 14, 16 ; cf. Ulp. Dig. 50, 16, 71 : abdicatus ne quid de bonis patris capiat, Quint. 3, 6, 96 : si capiendi jus nullum uxori, Juv. 1, 55. And with the access, idea of lawful authorization : To have a right of inher- itance : Valens. Dig. 49, 14, 42. — Of other things, lit. and trop. : ut ego hodie raso capite calvus capiam pileum, i. e. manu- mittar (cf. pileus), Plaut. Am. 1, 1, 306 : coronam, Lucr. 6, 95 : consulatum, Cic. Pis. 2 ; Suet. Aug. 37 ; Vesp. 2 : honores aut divitias, Nep. Att. 7, 2 : regnum Ti- berinus ab illis cepit, Ov. M. 14, 615 : fruc- C API rum, lit. Phaedr. 4, 5, 16 ; 19, 8 ; and trop. Lucr. 2, 971 ; 5, 1409 ; Ter. Eun. 3, 1, 59 ; esp. freq. in Cic, e. g. Pis. 14 ; Brut. 62, 222 ; de Sen. 18, 62 ; Div. 2, 2, 5 ; Fam. 10, 5 ; Att. 1, 4, et al. : postulat, ut capiat quae non intelligit arma, Ov. M. 13, 295. So faciem, id. ib. 1, 421 ; 13. 605 : figuras, id. ib. 15, 309 : formam, id. ib. 10, 212 : vires, id. ib. 7, 417 : duritiem ab aere, id. ib. 4. 750 : nomen, Caes. B. G. 1, 13 fin. So the well-known formula used when the state was in peril : videant consv- LES NE QVID RESPVBLICA ^DETRIMENT! capiat, in Cic. and the histt. freq. VIII. Ace. to the two-fold view in which the relation of man to his emotions and passions may be considered, i. e. since he receives them to himself, and they seize upon him, a varied phraseolo- gy arises : capio desiderium, satietatem, odium, etc., and (poet, and more forcible) capitme desiderium, odium, satietas, etc. — a, Satietatem capere, Plaut. Am. 1, 2, 10 ; cf. id. ib. prol. 114 : inimicitias in ali- quem, Ter. Ph. 2, 3, 23 ; cf. id. Andr. 4, 2, 12 : desiderium, Cic. de Sen. 15, 54 : lae- titiam, id. Att. 4, 18 fin. : taedia coepti, Ov. M. 9, 616 : taedium vitae, Nep. frgm. in Gell. 7, 18 fin., et al. — b. Cupido oepit miseram nunc me proloqui, etc. (transl. of Eurip. Med. 58 : 'iuipos u' inriiXOe, etc.), Enn. in Cic. Tusc. 3, 26 fin. : te deside- rium Athenarum arbitror cepiese saepe, Ter. Hec. 1, 2, 14 : audivi, cepisse odium tui Philumenam, id. ib. 2, 1, 22 : sicubi eum satietas hominum ceperat id. Eun. 3, 1, 14 ; so Liv. 27, 49 fin. ; Mel. 3, 5, 2 : adeo ut te satias caperet totae familiae, Afran. in Prise, p. 694 and 717 P. : ubi senatum metus cepit, Liv. 23, 14 ; id. 23, 20 : ingens et luctus et pavor civitatem cepit, id. 25, 22 : hostes primum admira- tio cepit, id. 44, 12 ; id. 1, 57 fin. : cupido eum ceperat in verticem Haemi mentis ascendendi, id. 40, 21. 2. Rarely of intellectual qualities : a, ex praealto tecto lapsus matris et affini- um cepit oblivionem, Plin. 7, 24, Hfin. — b, Nos post reges exactos servitutis ob- livio ceperat, Cic. Phil. 3, 9 ; so Liv. 27, 13 ; Ov. Tr. 1, 8, 11. IX. Capta, A surname of Minerva ; but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq. 2. capio. onis, /. [1. capio], in the Lat. of the jurists : 1. A taking : domi- nii, Paul. Dig. 39, 2, 18 ; Gell. 7, 10 fin.— 2. Usucapio, The right of properly ac- quired by prescription, Paul. Dig. 41, 1, 48 ; Jabol. ib. 3, 21 ; 5, 4. t capiSi Idis. /• A bowl with one handle, especially used in sacrifices: "Invenitur etiam haec capis capidis, cujus diminuti- vum est capidula : et vide quod magis Graecum esse ostenditur, cum in as pro- tulit accusativum pluralem," Prise, p. 708 P. ; cf. also Fest. p. 37 ; Var. in Non. 547, 17 ; Liv. 10, 7 ; Plin. 37, 2, 7 ; Petr. 52, 2 ; v. also capedo. capisso,_ere> v. capesso. t capisterium. "> «• -^ vessel for cleansing grains of corn, Col. 2, 9, 11 Schneid. capistro ( av i), arum, 1. v. a. [capis- trum] 1. To halter, tie with a halter : ju- menta, Col. 6, 19, 2 ; so Plin. 18, 19, 49, no. 2 ; Ov. Her. 2, 80 ; Sid. Carm. 22, 23. — * 2. Transf. to the vine : To bind fast, to fasten: Col. 11, 2,95. capistrum. i, n. 1. A halter, a muzzB of leather for animals, Gr. ifiopittd, Var. R. R. 2, 6, 4 ; Ov. M. 10, 125 ; Virg. G. 3, 188; 399— b. Trop.: maritale ca- pistrum, Juv. 6, 43. — 2. Transf. to plants : a. A band for fastening up vines, Col. 4, 20, 3. — b. -^ band for the winepress, Cato R. R. 12. capital, v - the follg. capitalis, e, adj. [caput] 1. Relating to or belonging to the head. So only ex- tant in the subst. capital, A head cover- ing of priests : Var. L. L. 5, 29, 37. Some- what differently Fcstus : "capital lin- teum quoddam, quo in sacrificiis uteban- tur," p. 43. 2. Relating to life, by which life is en- dangered, capital : periculum, peril of life, Plaut. Trin. 4. 3, 81 ; so id. Rud. 2, 3, 19 : caedis, id. Most. 2, 2, 44 : morbus, C API endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5. — I), Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes by which life is forfeited : reus rerura capitalium, Cic. Verr. 2, 2, 39 : ac- cusare aliquem rei capitalis, id. ib. 28 : cui rei capitalis dies dicta sit, Liv. 3, 13 : manifesti rerum capitalium, Sail. C. 52 : rerura capitalium condemnati, id. ib. 36 : damnati, Tac. A. 1, 21 fin. : in rerum cap- italium quaestionibus, Cic. Verr. 2, 2, 28 : judex rei capitalis, Quint. 7, 3, 33 : capi- talium rerum vindices, Sail. C. 55, et al. : facinora, Pocta in Cic. N. D. 1, 6 : frau- dem amittere, Cic. Rab. Perd. 9, 26 : cau- sae, Quint. 8, 3, 14 : judicia, id. ib. 4, 1, 57 ; cf. Paul. Dig. 48, 1, 2 : noxa, Liv. 3, 55 : poena afhcere aliquem, Suet. Caes. 48, and condemuare, id. Dom. 14 : ani- madversione punire, id. Aug. 24 : suppli- cio incesta coercere, id. Dom. 8 : " Capi- talis locus ubi si quid violatum est, caput violatoris expiatur," Fest. p. 50. — Also subst capital (in the post-Aug. per. some- times capitale, as also in poorer MSS. of earlier authors ; v. App. I. to Pref), plur. capitalia, A death (real or civil) (> '•banish- ment, etc.) in consequence of crime, capital crime : " Capital facinus quod capitis poe- na luitur," Fest. p. 37 : " Capital KeQaXiKr) Tiuupin," Vet Gloss. — („) Capital, Plaut. Men. 1, 1, 16 ; id. Merc. 3, 4, 26 : scimus capital esse irascier, Lucil. in Non. 38, 17 : QVIQVE. NON. PARVERIT. CAPITAL. ESTO., Cic. Leg. 2, 8/n. ; id. Inv. 2, 31, 96 : prae- sidio decedero apud Romanos capital esse, Liv. 24, 37 Gronov. ; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck ; Curt. 8, 4, 17 ; id. 8, 9, 34 ; Just. 2, 7, 8 ; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Oud. Frontin. 4, C, 3. — ((j) Capitale : capitale est objicere anteacta, Quint. 9, 2, 67 : digredi via capi- tale leues fecere, Plin. 12, 14, 32, § 63 ; id. 10, 23, 31 ; Tac. Agr. 2.— (y) Plur. capita- lia : CAPITALIA. VINDICANTO., ClC Leg. 3, 3, 6 : capitalia ausi plerique, Liv. 26, 40; so Suet. Tib. 58. — c, Trop. : inimi- cus, a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57 : hostis. very dangerous, chief enemy, Cic. Cat. 2, 2 : odium, deadly hatred, id. Lael. 1, 2: Ira, Hor. S. 1, 7, 13: oratio, very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73 : et pestifer Antonii reditus, id. Phil. 4, 1 fin. : totius autem injustitiae nulla capi- talior quam eorum, etc., id. Off. 1, 137m. : nulla capitalior pestis quam, etc., id. de Sen. 12, 39. 3. Rare : That is first in something, pre-eminent, distinguished : capitale vo- camus ingenium sellers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839 : Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc., a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 13 fin. : jocus, a capital johe, Trebell. XXX. Tyrann. 10. Adv. capltaliter : lacessere, mortally, capitally, Plin. Ep. 1, 5, 4 : odisse, mortal- ly, Aram. 21, 16. capitaneus. a, um, adj. [caput] Prominent from size : literae, Auct. Rei Agr. p. 270 Goes. -t capitarium aes quod capi potest, Fest. p. 50 ; cf. Comm. p. 395. capltatio, onis, /. [caput] In the Lat. ot jurists : A poll-tax : Ulp. Dig. 50, 15, 3 ; Arcad. ib. 50, 4, 18/». (in Cic. Fam. 3, 8, 5 : exactio capitum). CapitatUS; a, um, adj. [id.] Having a head (very rare) : clavulus, Var. R. R. 2, 9, 15 : et crassa natrix, Lucil. in Non. 65, 31 : caepa, Plin. 19, 6, 32 : porrum, id. 20, 6, 22 ; Pall. Febr. 24, 11 : herba, Plin. 24, 19, 113 : vinea. a vine that grows in a head (opp. to brachiata), Col. 5, 5, 9 and 11. capitellurn, i, n. dim. [caput, capi- tulum] (perh. first post-class., for in Plin. 24, 19, 113, and 36, 23, 56, the MSS. and edd. vary between capitellum and capi- tulum ; in the time of Varro certainly not yet in use ; v. Var. L. L. 8, 40, 123) X. A small head : paracenterii, Veg. 3, 17. 2. — 2. In architecture =: capitulum, The capital of a column, Corip. 4, 59 ; cf. Isid.Orig._15, 8, 15 ; 19, 10, 24. Capitinus. a > um, adj. Of or be- longing to the town Capitium (KnTrvriov, Ptol., in Southern Sicily, now perh. Ca- pizzi) : civitas, Cic. Verr. 2, 3, 43 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 423. C APN capitium, ii, n. A covering for the breast (of a female), an under waistcoat, bodice, stomacher : " Capitium ab eo quod capit pectus id est, ut antiqui dicebant, comprehendit indutui," Var. L. L. 5, 30, 37 ; Var. m Non. 542, 26 sq. ; Laber. in Gell. 16, 7, 9 ; Ulp. Dig. 34, 2, 24. Capito. onis, m. [caput] 1, That hath a large head, big-headed : Cic. N. D. 1, 29. — 2. A sea-fish with a large head, called also cephalus, Cato R. R. 158, 1— 3. A kind of fish with a large head, Cyprinus Dobula, L. ; Aus. Mos. 85. — 4. A Roman surname : Attejus Capito ; v. Attejus, no. 2. Esp. in the gens Sestia ; v. Fast. Cap- itol, in Grut. 289. And sarcastically, A name of parasites, Plaut. Pers. 1, 2, 8 ; v. the expl. in h. 1. Capitohnus. a, um, adj. [Capitoli- um] of or pertaining to the Capitol, Cap- itoline : clivus, Cic. Rab. Perd. 11, 31 : collis, Mart. 12, 21 : area, Suet. Calig. 22; 34 ; Gell. 2, 10, 2 : Juppiter, Cic. Dom. 57 ; Suet. Caes. 84 ; Aug. 30 ; 91 ; 94 ; Tib. 53 ; Dorait. 4, et saep. : dapes, that was given to Jupiter, Mart. 12, 48 : Venus, Suet. Calig. 7 : amphora, q. v. : ludi, Liv. 5, 50 : certamen, Suet. Domit 13 ; cf. ib. 4 : quercus, a crown of oak given to vic- tors in the Capitolinc games, Juv. 6, 38 ; and subst. Capitolini, orum, m., Persons who had the charge of these games, Cic. Q. Fr. 2, 5. — In sing., A surname of M. Man- lius, on account of his rescue of the Capitol, Aurel. Vict. Vir. illustr. 24. Capitdlium. ii, n., Vianirtb\iov [= capitulum, from caput], In a restricted sense, The Capitol, the temple of Jupiter, at Rome, built on the summit of Mons Sa- turnius or Tarpejus, by the Tarquiuii, and afterward splendidly adorned, Liv. 1, 55 ; cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 558 ; Adam's Antiq. 2, p. 371 sq. ; Virg. A. 9, 448 ; opp. to the Arx, and separated from it by the Intermontium ; in a more extended sense, the whole hill (hence called mons or clivus Capitolinus), including the tem- ple and citadel, separated from the Pala- tine Hill by the forum Romanura, now Campidoglio. Ace. to a fanciful etym., this word is derived from the discovery of a man's head in laying the foundations of the temple, Var. L. L. 5, 7, 13 ; Liv. 1, 55 ; which Serv. Virg. A. 8, 345, and Arn. 6, p. 194, also give as the head of a cer- tain Tolus or Olus. — Poet, in plur.: Virg. A. 8, 347 ; Ov. A. A. 3, 115 ; Prop. 4, 4, 25. — 2. Transf, The citadels of other towns, c. g. in Capua, Suet. Tib. 40 ; Calig. 57 ; in Beneventum, id. Gramm. 9; cf. also Plaut. Cure. 2, 2, 19 ; Sil. 11, 267.— And, 3. Ineccl. Lat., Any heathen temple: Prud. contr. Symm. 1, 632. capitularii. orum, m. [capitulum] Assistants of tax-gatherers and revenue of- ficers, Cod. 12. 29, 2; Cassiod. Var. 10, 28. capitulatim. adv. [id.] By heads, summarily (very rare, perh. only in the follg. exs.) : Nep. Cato 3, 4 ; Plin. 2, 12, 9 fin. CapitulatUS- », um, adj. [id.] Having a small head : costae, Cels. 8, 1 : surcu- lus, Plin. 17. 21, 35, no. 3. Capitulum. i. n - dim. [caput] 1. A small head : Plaut. Cure. 2, 3, 14. Hence, in the lang. of comedy, for a man : Plaut. Asin. 2, 4, 89 ; and as a term of endear- ment: O capitulum lepidissimum, Ter. Eun. 3, 3, 25 ; cf. caput : haedi, Cels. 2, 22 : caepae, Col. 11, 3, 15 : sarmenti, id. 3, 77, 4 : torcularii, Cato R. R. 18, 4, et al. (perh. also ramulorum, Plin. 24, 19, 113 ; cf. capitellum). — 2. In architecture : a. The capital of a column, the head, top, Vitr. 3, 3 ; 4, 1 ; Plin. 36, 23, 56.— j). The capi- tal of a triglyph, Vitr. 4,. 3. — c. The cross- beam or architrave of warlike engines, Vitr. 1, 1 ; 10, 17.— 3. In late Lat, A covering for the head of females, Isid. Oris. 19, 31, 3. — 4. Also late Lat, A prominent part or division of a writing, a chapter, section, Tert adv. Jud. 9, 19 ; Hier. in Ezech. c. 47 fin. — Also, A section of a law, Just. Cod. 5, 37, 28. t capitum or capetuni) i. "■=««- nnrtv, Fodder for cattle (late Lat), Aurel. Imp. in. Vop. AureL 7 ; Cod. Theod. 7, 4, 7 and 13. ^ i capmas, ae, m. = Kaxvias (smoky), C APR 1. (sc. ohos) A hind of wine, Plin. 14, 3, 4. — ^2. A precious stone, of a smoky hue; of several varieties : a. A kind of jasper, Plin. 37, 9, 37 (called, ib. 10, 56, capnites =3««77vtr^j). — "b, A kind of chrysolite ; prob. our smoky topaz, Plin. 37, 9, 44. t capnion. i, v. capnos. t capnites. ae, v. capnias, no. 2, a. i capnitisi idis,/.=i-a7™?7-v, A capon, Var. 1. 1. ; Col. 1. 1. ; Mart. 3, 58, 38 : Pall. Nov. 1, 3 ; Apic. 4, 3. Cappadocia, ae, /., KaimadoKia, A country of Asia Minor, north of Cilicia, between the Taurus and Pontus Euxinus, now Caramania, Plin. 6, 3, 3 ; Cic. Att. 5, 18; Fam. 15, 2, et al— 2. Whence, a. Cappadox. oris, m., Kairnadul, A Cap- padocian, Cic. post. Red. 6. In plur., Mel. 1, 2, 5 ; 3, 8, 5 ; Plin. 6, 3, 3 ; Hor. Ep. 1, 6, 39: ace. Graec. Cappadocas, Pers. 6, 77. — b. CappaddCUS, a, um, adj., Of Cap- padocia, Cappadocian : gens, Col. 10, 184 : catastae, Mart. 10, 76 ; cf. Pers. 6, 77 : sal, Col. 6, 17, 7 ; cf. Plin. 31, 7, 39 : lactuca, Col. 10, 191 ; cf. ib. 184 ; also abs. Cappa- doca, Mart 5, 78. — c. CappadociUS. ". um. Cappadocian: lactuca, Col. 11,3,26; cf. the preced. : zizipha, Plin. 21, 9, 27.— d. Cappadocicus exekcitus, upon a coin of Adrian, in Eckh. Doct. Num. 6. p. 493.— e. Cappadocarcbiaj ae, /., KamradoKapxi'i, The priest's ofiice in Cap- padocia, Modestin. Dig. 27, 1, 6. . Cappadox. oris, m., Kairz-ddol, 1. A river lit Cappadocia, from which this prov- ince is said to have derived, its name, Plin. 6, 3, 3. — 2. A Cappadocian; v. Cappado- cia, no. 2, a. cappara. ae, /. A plant, also called portulauca, App. Herb. 103. t cappari, v - the follg. tcappariSj is./, and (rare) cappari, indecl. n. = Ka~7rapis or Kaxirupi, The ca- per-bush, or the caper, " Col. 11, 3, 17 ; 54 ; Plin. 13, 23, 44; Pall. Oct 11, 4" (* ace. -im), Plaut. Cure. 1, 1, 90 ; Var. in Cha- ris, p. 79 P. (*acc. -in), Mart 3, 77; Cels. 4,9. ! cappas. marinos equos Graeci a flexu posteriorum partium appellant, Fest. p. 34. capra. ae, /. [caper] A she-goat: Cato in Charis. p. 79 P. ; Var. R. R. 2, 3, 1 sq. ; Col. 7, 6 sq. ; Plin. 8, 50, 76 ; Cic. Lael. 17, et al.: fera =r caprea, Virg. A. 4, 152. — A nickname for a man with bristly hair, Suet. Calig. 50 ; cf. caper. — 2. A star in Auriga (which is Amalthea, transf. to heaven, v. h. v.), Hor. Od. 3, 7, 6.-3. The strong smell under the armpits (cf. ala and caper), Hor. Ep. 1, 5, 29. — 4. -<4 cognomen of the Annii, Var. R. R. 2, l.'lO. — 5. Caprae Palus, A place in Pome where Romulus disappeared, Liv. 1, 16 (in Ov. F. 2, 491 : Caprea Palus ; ace. to Fest. p. 49, also called Capralia). Caprag'Oj mis,/. Aplant, also called cicer columbinum, App. Herb. 108. CaprariUS. a . um, adj. [capra] O/or pertaining to the goat; subst. caprarius, ii, m., a goatherd, Var. R. R. 2, 3, 10.— 2. Capr&ria or Caprasia> ae, /, An island near Corsica, so called from the great number of its goats, Var. R. R. 2, 3, 3; riin.3,6, 12. Whence Caprarien- siS; o ; plumbum, Plin. 34, 17, 49. Caprasia, ae, /. 1. = Capraria, v. the preced. no. 2. — 2. One of the mouths ofthePo, Plin. 3, 16, 20. Caprea; ae, /. [capra] A kind of wild slie-goat, a roe, a roebuck, " Plin. 11, 37, 45 ;" Virg. G. 2, 374 ; A. 10, 725 ; Ov. F. 5, 372 ; Mart. 13, 99 ; on account of the hos- tility between it and the wolf the proverb arose : jungere capreas lupis, for some- thing impossible, Hor. Od. 1, 33, 8.-2. Caprea Palus, v. capra, no. 5. Capreae. arum. /. An island in the Tyrrhene Sea, near Campania, now Capri, Plin. 3, 6, 12 ; celebrated as the dwelling- place of the Emperor Tiberius, Tac. A. 4, 67; 6,1; 2,10; Suet. Tib. 39 ; 40; 60; 239 C APR C2 ; 74 ; who was thence, and in derision of his wantonness, called CaprineuSj Suet. Tib. 43. — Whence Capreensis, e; secessus, id. ib. * Capreida* ae, /■ ■<* plant promot- ing urine, Cato R. R. 123. Icaprebla, ae, /., dop/cds, The roe, doe, Gloss, Philox. * capreolatim* adv. [capreolus] In a winding, twining manner : App. M. 1,1, p. 268. capreolus» ii **■ [caprecs, whence caprea] X. A kind of wild goat, chamois, roebuck, Virg. E. 2, 41; Col. 9, 1, 1.— Named from the form of their horns, 2. An implement with two prongs for cutting up weeds, a wceding-hoe, Col. 11, 3, 46. — 3, Capreoli, in mechanics : Short pieces of timber inclining to each other, which support something, supports, props, stays, Vitr. 4, 2 ; 5, 1 ; 10, 15 ; 20 ; 21 ; Caes. B. C. 2. 10 Oud. ; Isid. Orig. 17, 5, 11.— 4. In vines : The small tendrils which sup- port the branches, " Col. 1, 31, 4 ; Fest. p. 44 ;" Plin. 17, 23, 35, no. 25. Capricornus. i "' [caper-cornu; cf. in Gr. alyoKcpevs] Capricorn, a constella- tion of the zodiac, which the sun enters at the winter solstice, opp. to Cancer, Var. 2, 1, 8 ; Cic. Arat. 59 ; Hor. Od. 2, 17, 20 ; Macr. S. 1, 17 ; Hyg. Fab. 196 ; Astr. 2, 28. caprif icatio, onis, / [caprifico] A ripening of figs by the stinging of the gall-insect, Plin. 15, 19, 21 ; 17, 47, 43. caprif ICO) are, v. a. fcaprificus] To ripen- figs by the stinging of tlie gall-in- sect, Plin. 16, 27, 50 ; Pall. Mart. 10, 28. capn-f lCUSi i. /• [caper] The wild fig-tree and its fruit, the wild fig, Col. 11, 2, 56 ; Plin. 15, 19, 21 ; Ter. Ad. 4, 2, 38 ; Hor. Epod. 5, 17 ; Prop. 4, 5, 73 ; Mart. 10, 2 ; and in a play upon the word with caper and ficus, Mart. 4, 52. Since the gall-insect, Cynips Psenes, L., springing from this tree, ripens by its sting the fruit of the cultivated fig-tree (ficus) (cf. Plin. 17, 27, 44, caprifico and caprificatio), poet. for something strange, foreign : Pers. 1, 25. caprigrenus, a, um. adj. [caper-gig- no] Proceeding from a goat, of the goat kind (poet.) : genus, Pac. in Macr. S. 6, 5 ; and in Prise, p. 677 P. : pecu, Cic. Progn. frgm. in Prise. 1. 1. — Subst. cap- rigeni, ae=capri, ae : caprigenum ( = caprigenorum or -arum) trita ungulis, Att. in Macr. S. 1. 1. : capriaenum pecus, Virg. A. 3, 221; cf. Prise." 1. 1.— To the sickliness of the goat (cf. Var. R. R. 2, 3, 5 ; Plin. 8, 50, 76, § 202), the humor of Plautus has reference : Epid. 1, 1, 16. caprile, is, n. [caper, like equile, ovile, bubile, etc.] A stable or stall for goats, Var. R. R. 2, 3, 8 ; Col. 7, 6, 6 ; Plin. 28, 10, 42; Vitr. 6, 9. If Adj. caprilis, e, Of or pertaining to the goat : semen, i. e. capellae, Var. R. R. 2, 3, 3.) CaprillUSj ii> m - A Roman proper name, Var. R. R. 2, 1, 10. caprimulgrus, i, ni. [caper-mulgeo] * 1. A milker of goats, poet, for country- man : Catull. 22, 10. — 2. A bird that sucks the udders of goats, a goat-sucker, Plin. 10, 40, 56. Caprineus. i, m., v. Capreae. caprinus, a, um, adj. [caper] Of or pertaining to goals : grex, Var. R. R. 2, 3, 1 ; 2, 10, 3 ; Liv. 22, 10 : genus, Var. R. R. 1, 2, 19 : pecus, Col. 7, 6 ; 7, 7, 1 : stercus, Cato R. R. 36 ; Var. R. R. 1, 38, 2 : pellis, Cip. N. D. 1, 29 fin. : lac, Plin. 28, 9, 33 : sanguis, id. ib. 17, 68 ; de lana caprina rixari, proverb, to contend about trifles or things of no value, Hor. Ep. 1, 18, 15 Schmid. — Subst. caprina, ae (so. caro), goat's flesh, Valer. Imp. in Vop. Prob. 4. Capri-pes. pedis, adj. [id.J Goat-foot- ed, a poet, epithet of rural deities : Saty- ri, * Lucr. 4, 582 ; * Hor. Od. 2, 19, 4 : Panes, Prop. 3, 17, 34. caprdnae ( > n MSS. also -neae ), arum, /. The hair of men and animals hanging down upon the forehead, fore- locks (cf. antiae) (ante- and post-claas., and extremely rare) : " capronae dicun- tur comae, quae ante frontem sunt quasi a capite pronae, Lucil. in Non. p. 22, 3 sq. ; App. Flor. no. 3, p. 342 ; Fest. p. 37. Caprotinac Nonae, The Nones of * 240 C APT July, as a festival of Juno Caprotina, Var. L. L. 6, 3, 56 ; cf. Macr. S. 1, 11 ; Aus. Eel. de Fer. Rom. 9. ! caprunculum, ', "• An earthen vessel, Fest. p. 37 ; cf. Comm. p. 369. 1. capsa, ae, /., A. repository, chest, box, satchel, case, esp. for books, *Cic. Div. in Caecil. 16, 51 ; Hor. S. 1, 4, 22; 1, 10, 63 ; Ep. 2, 1, 268 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 288 and 297 ; but also for fruit, Plin. 15, 17, 18, no. 4 ; ib. 19, 21 ; Mart. 11, 8. 2. Capsa, ae, /. A town in Gaetulia surrounded by large sand-heaths, plun- dered by Marius in the Jugurthine war. Sail. J. 89, 4 ; 91 sq. ; Flor. 3, 1, 14 ; cf Mann. Afr. 2, p. 344 sq.— Whence Cap- seilSCSj ium, "*., The inhabitants of Cap- sa. Sail. J. 92, 3 sq. ; in Plin. 5, 4, 4 fin., called Capsitani. capsariUS) i'> **• [capsa] 1. A slave, who carried the books of boys going to school, Suet. Ner. 36 ; Ulp. Dig. 40, 2, 13 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 288. — 2. A slave who took care of the clothes in baths, Paul. Dig. 1, 15, 3 ; Edict. Dom. p. 22 ; cf. Ad- am's Antiq. 2, p. 172. capsclla, ae, /. dim. [capsa] A small box or coffer, Petr. 67, 9 ; Ulp. Dig. 33, 7, 12. Capsenses and Capsitani) y - 2. Capsa. capso, is, it, etc., v. capio. capsula, ae, /. dim. [capsa] A small box or chest, Fab. Pictor. in Gell. 10, 15, 14 ; Catull. 68, 36 ; Plin. 30, 11, 30. Hence homo de capsula, one who is excessively neat, nice: de capsula totus, as if just taken out of the band-box, Sen. Ep. 115 ; cf. id. Tranq. 1. CapsUS; ', ™- f'd.] 1. A wagon-body, coach-body, Vitr. 10, 14 ; cf. Isid. Orig. 20, 12, 3. — 2. An inclosure for animals, a pen, Veil. 1, 16, 2. captatio. onis, /. [capto] A reaching after or catching at something (rare) : ver- borum, Cic. Part. 23, 81 ; puerilis vocum similium, Quint. 8, 3, 57 : testamenti (* leg- acy-hunting), Plin. 20, 14, 56 ; Quint. 8, 6, 51. — 2, I" fencing t. t., A feint, Quint. 5, 13, 54. CaptatOT) or i s i m - ['d.] One who eagerly reaches after, endeavors to obtain, or strives for something (rare ; not in Cic.) ; 1, Lit. only in Prudent, nepi artqi. 5,17. — 2. Trop. : aurae popularis, Liv. 3, 33. — Esp. One who strives for an inher- itance, a legacy-hunter : Hor. S. 2, 5, 57 ; Petr. 141 ; Juv. 10, 202. CaptatorillS* a. um . ad j- [captator] In the Lat. of the jurists : Of or pertain- ing to legacy-hunters: institutiones, the establishing of a person as one's heir on the condition of being also made heir by him, Papin. Dig. 28, 5, 70 ; Paul. ib. 69 and 70 ; in the same sense scripturae, Gaj. ib. 28, 30, 63. captatrix, icis, /. [id.] Site who strives after or aims at any thing : App. Dogm. Plat. p. 16. * CaptenSUla, ae, /. [captio] A falla- cious argument, a sophism, Marc. Cap. 4, p. 135 dub. captio, onis, /. [capio : a taking, seizing; trop.] 1. A deceiving, deception, fraud, deceit : Plaut. Epid. 2, 2, 112 ; id. ib. 5, 2, 36 ; Most. 5, 2, 23 ; True. 2, 7, 65 : si in parvula re captionis aliquid verere- re, Cic. Quint. 16, 53 : incidere in captio- nem, Ulp. Dig. 4, 1, 1. — b. Esp. freq. in dialectics : A fallacious argument, a soph- ism, quirk : omnes istius generis captio- nes eodem modo refelluntur, Cic. Fat, 13. 30 : praestigiis quibusdam et caption- ibus depelli, id. Acad. 2, li fin. : dialecti- cae, id. Fin. 2, 6, 17 : captiones discutere, id. Acad. 2, 15, 46 ; so metuere, Plaut. Asin. 4, 1, 45 : induere se in captiones, Cic. Div. 2, 17, 41 : in captione haerere, Gell. 16, 2, 5 : explicare, Cic. Div. 2, 17, 41 ; id. Brut. 53, 198 ; cf. ib. § 197 ; Att. 10, 15. — 2. Me ton. (causa pro effectu), An injury, a disadvantage : Plaut. Most. 3, 3, 19 ; Gaj. Dig. 29, 3, 7. captlbsc, adv. Captiously, insidi- ously; v. the fo]\g.fin. captiosus, a, um, adj. [captio] 1. (ace. to captio, no. 1, a) Fallacious, de- ceptive : societas, Cic. Rose. Com. 10, 29 ; so in Comp. id. ib. 17, 52— b. (Ace. to CAPT captio, no. 1, b) Captious, sophistical (most freq. in Cic.) : animi fallacibus et captio- sis interrogationibus circumscripti atque decepti, Cic. Acad. 2, 15, 46 ; so Gell. 16, 2 fin. : probabilitas, Cic. Fin. 3, 21 fin. : genus, id. Acad. 2, 16, 49 ; so in Sup. id. ib. — Abs. : captiosa, sophisms, Cic. Fin. 1, 7, 22. — Adv. captiose : interrogare, Cic. Acad. 2,^29, 94. captitO; avi, 1. v. intens. a. [capto. capiof To strive eagerly after, to snatch at any thing (very rare) ; App. de Deo Socr. p. 52 ; cf. Gell. 9, 6 fin. captiuncula. ae, /. dim. [captio] A quirk, sophism, fallacy, Cic. At. io, 7 ; Gell. 16, 2. * captivator. oris, m. [captivd] He who takes captive : Aug. Ep. 199. captivitas, arts, /. [captivus] The condition of captivus (q. v. and capio, no. II.) (a post-Aug. word ; cf. Madvig. Cic. Cornel, frgm. in Orell. V. 2, p. 71): 1. Of living beings : Captivity : Sen. Ep. 85 ; Tac. A. 12, 51 ; 4, 25 ; 11, 23 ; Hist. 5, 21 ; Just. 3, 5 ; 4, 3 ; 5 ; 11, 3 ; 14, et saep. Also of animals, Plin. 8, 37, 56 ; Flor. 1, 18, 28. — 2. Of inanimate things : A tak- ing, capture : urbium, Tac. A. 16, 16 ; Hist. 3, 83 : Africae, Flor. 2, 6, 8. Also in plur., Tac. H. 3, 70. — b. (Ace. to capio, no. II. 2, a, a) : oculorum, blindness, App. Met. 1. captlVOj ar e, v. a. [id.] To take captive (in eccl. Lat.) : Aug. Civ. Dei 1, 1 ; Vulg. Rom. 7, 23. captivus, a, um i aa j. [captus, capio, no. II. 1 and 2], 1, Of living beings: &, Of men: Tak- en prisoner, captive ; a captive in war, a captive, prisoner (freq. and class.) : Cic. N. D. 3, 33 fin. ; Phil. 8, 11 ; Tusc. 3, 22, 54 ; Off. 1, 12, 38 ; 13, 39 ; Fam. 5, 11 fin. ; Cacs. B. G. 1, 22; 50; Nep. Hann. 7; Quint. 5, 10, 115, et al. ; Virg. A. 9, 273 ; Hor. S. 1, 3, 89 ; Ep. 1, 16, 69 ; Ov. M. 13, 251 ; Juv. 7, 201, et al.— In fern. .- tristis captiva, Ov. Am. 1, 7, 39 ; Met. 13, 471 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 264 : Tecmessa, Hor. Od. 2, 4, 6 : pubes, id. ib. 3, 5, 18 : matres, Ov. M. 13, 560.— b. Poet., That pertains or belongs to captives : sanguis, Virg. A. 10, 520 : cruor, Tac. A. 14, 30 : crines, Ov. Am. 1, 14, 45 : lacerti, id. Met. 13, 667 : colla, id. Pont. 2, 1, 43, et al— c . Corpora, The booty (prey) in men and ani- mals, opp. to the urbs, Liv. 31, 46. — d, Of persons, Taken captive or made prison- ers, otherwise than in war : Ov. A. A. 2, 587. — B. Of animals : Caught or taken : pisces, Ov. M. 13, 932 : ferae, id. ib. 1, 475 : vulpes, id. Fast. 4, 705 : crocodili, Plin. 8, 25, 38 : mullus, Mart. 10, 37, et al. ' 2. Of inanimate things: Captured, plun- dered, taken as booty, spoiled, taken by force : naves, Caes. B. C. 2, 5 ; Liv. 26, 47 : navigia, Liv. 10, 2 : carpenta, id. 33, 23 : pecunia, id. 1, 53 ; 10, 46 : aurum ar- gentumque, id. 45, 40 : signa, id. 7, 37 : arma, id. 9, 40 : solum, id. 5, 30 : agri, Tac. A. 12, 32 : res, Plin. 33, 1, 3 : vestis, Virg. A. 2, 765 : portatur ebur, captiva Corinthus, Hor. Ep. 2, 1, 193 : coelum, Ov. M. 1, 184. et al.— b. Trop.: mens, Ov. Am. 1, 2, 30. CaptOj avi, atutn, 1. v. intens. act. [ca- pio! 1, To strive to seize, lay hold of a thing with zeal, longing, etc., to catch at, snatch, make chase for, etc.: Tantalus a labris si- tiens fugientia captat Flumina, Hor. S. ], 1, 68 ; so id. ib. 1, 2, 108 ; A. P. 230 ; Ov. M. 3, 432 ; 10, 42 : laqueo volucres, arun- dine pisces, Tib. 2, 6, 23 ; so Virg. G. 1, 139 ; Hor. Epod. 2, 36 ; Ov. M. 8, 217 ; cf. Plaut. Epid. 2, 2,31 : muscas, Suet. Dom. 3 : modo cervicem, modo crura, Ov. M. 9, 37 : collum, id. ib. 3, 428 ; Her. 8, 93 : auram patulis naribus, Virg. G. 1, 376 ; Ov. M. 7, 557 ; 4, 72 : plumas ore, id. ib. 8, 198 : Hesperie captata, watched, sought for, id. ib. 11, 768. 2. Trop.: To strive after, long for, desire earnestly, try, seek to obtain (class.) : serraonem, to watch, listen to, Plaut. Cas. 2, 8, 8 ; Ter. Ph. 5, 6, 29, and sonitum aure admota, Liv. 38, 7 ; but otherwise in Ovid : captato (i. e. assumed, entered upon) sermone, Ov. M. 3, 279 : novos mores, Plaut. Trin. 1, 2, 37 : aliquid con- C APU eili ("to adopt), id. Asin. 2, 2, 91 ; Ter Andr. 1, 1, 143 ; 2, 4, 1 : assensionem ali- cujus, Cic. Inv. 1, 31 : plausus ("to cord), id. Pis. 25, BO : misericordiam, id. Phil. 2, 34, 86 : voluptatem, id. Fin. 1, 7, 24 : ri- sus, id. Tusc. 2. 7 ; Quint. 6, 3, 26 ; 8, 3, 48 ; Phaedr. 1, 29, 1 : lavorem, Quint. 6, 1, 25 ; Suet. Tib. 57 : libertutis auram, Liv. 3, 37 : occasionem, id. 38, 44 ; Suet. Caes. 7 : tempus rei, Quint. 4, 2, 70 ; Liv. 4, 36 : tempcstates, Liv. 5, 6 : brevitatem, Quint. 10, 1, 32 : elegantiara actoris, id. ib. 11, 3, 164 : leporem propositionum et partitionum, id. ib. 11, 1, 53 : solas sen- tcntias, id. ib. 8, 5, 30: auctoritatem con- temptu ceterorum, id. 12, 3, 12 ; id. 9, 2. 98 ; cf. 11, 3, 142 : non captata, sed velut oblata vox, id. 9, 3, 73. — With Inf. as ob- ject :. prendi et prendere captans, Ov. M. 10, 58": laedere aliquem, Phaedr. 4, 8, 6 : opprimere, id. 5, 3, 2 : acquirere volup- tatem, Col. 8, 11, 1. — And with a clause as object : quum, an marem editura es- *et variis captaret (i. c. magno studio quaereret) ominibus, Suet. Tib. 14. U, (ace. to capio, no. II. 2) To catch or take any one in a crafty manner, to seek to rein, to entice, allure : magnum hoc viti- um vino est, pedes coptat primum, luc- tator dolosu'st, Plaut. Ps. 5, 1, 6; cf. cap- tatio : Att. in Non. 512, 12 ; Ter. Hec. 1, 1, 16 : tu si me impudicitiae captas, non .potes capere, Plaut. Am. 2. 2, 189 ; J, 1, 266 ; 2, 2, 163 ; Men. 4, 2, 83 ; id. Most. 5, 1, 20 : quid ad ilium qui te captare vult, utrum taccntem irretiat te an loquentem ? Cic. Acad. 2, 29, 94 : est quiddam quod £na vi nos allicit ad sese, non emolumen- to captans idiquo, sed trohens sua digni- tate, id. Invent. 2, 52 : hostem insidiis, Liv. 2, 50 : inter se captare, id. 44, 24 ; id. 44, 25 ; id. 42, 12 ; id. 22, 28 : verba (to in- terpret sophistically ; cf. captio), Paul. Dig. . 10. 4, 19.— Hence HI. A standing expression for : To practice legacy-hunting, to hunt for lega- . cics : testamenta senum, Hor. S. 2, 5, 23 ; Petr. 116, 6 ; Mart. 6. 63 ; Plin. Ep. 2, 20, 7 ; 4, 2, 2 ; 8, 18, 2 ; Juv. 16, 56, et al. ; cf. captator and captatorius. * Captor- oriSj m. [capio] He icho catch- es (animals), a hunter, huntsman: Poet. Anlh. Lat. 2, p. 453 Burn). * CaptriZ) icis, /. [captor] That par- alyzes, weakens, an cnfccblcr (physically) : virium captrices, Coel. Aur. Acut. 2, 39. captura, ae, / [capio] (a post-Aug. word; 1, A taking, catching (of animals), in abstraeto : piscium, Plin. 9, 19, 35 : ali- . turn. id. 19, 1, 2, no. 2 : pantherae, id. 28, 8. 27. — J>. Me ton. (abstr. pro concrcto) That which is taken, a capture, prey : pinx- it venatores cum captura, Plin. 35, 10, 36, no. 19; 10, 40, 56; Suet. Aug. 25.— Hence, 2. Gain, profit (acquired by low or im- moral employments), reward, pay, hire, wages : prostitutarum, Suet. Calig. 40 : inhonesti lucri, Val. Max. 9. 4 : sordidis- simae mercis, id. 3, 4, no. 4 ; cf. Plm. 24, 1. 1; Sen. Contr. 1, 2. — 3. Alms obtained by begging : Val. Max. 6. 9, no. 8. 1. CaptUS) Bi um . Part., from capio. 2. captUSi UJ > m - [capio] 1. A tak- ing, seizing ; that which is taken or grasp- ed (so post-Aug., and rare) : tlos hederan trium digitorum captu, I. c. as mnch as one can grasp with three fingers, a pinch, - Plin. 2-1, .10, 47 : piseiuin vel avium vel missilium. Pomp. Dig. 18, 1, 8 : bonorum, Val. Max. 3, 3 fin. — 2. (ace. to capio, no. IV. 2) Power of comprehension, discerti- "• * [capulus] 1, Ole- um, To pour off, Cato R. R. 67, 1 ; Plin. 15, 6, 6, dub. — Z. Of animals : To catch : Mel. 2, 5, 7 ; Col. 6, 2, 4. Capulus, i> m - [capio] 1. A coffin, Var., i.ucil., and Novius in Non. 4, 29 sg. ; cf. Serv. Virg. A. 6, 222: 11, 64; Fest. p. 47. Hence ire ad capulum, to go to the grave, Lucr. 2, 1175 ; and sarcast. capuli deeus, one who deserves a cpjftw = capula- ris, Plaut. Asin. 5, 2, 42. — 2, The handle of any thing : aratri. Ov. Pont. 1, 8, 57 : sceptri, id. Met, 7, 506. Esp. The hill of a sword, Cic. Fat. 3, 5 ; Vira. A. 10, 536 ; Ov. M. 7, 422 ; 12, 133 ; 491"; Petr. 82, 2 ; Tac. A. 2, 21 ; cf Fest. 1. 1.— Hence. 3. Membrum virile, Plaut. Cas. 5, 2, 26 ; with the addition of coleorum, Auct. Pri- ap. 24, 7.-4. Capuldm, A halter for fast- ening cattle, Isid. Orig. 20, 16, 5; cf. cap- ulo, no. 1. capus, '. v - capo. caput, 'tis (abl. sing, regularly capi- te; capiti, Catull. 08, 124: cf. Huschk. Tib. 1,1, 72. where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindred with KeibaXrj and the Germ. Kopf], 1. 'The head, of men and animals : tun' capite cano amas, senex nequissime 1 Plaut. Merc. 2, 2, 35 ; so cano capite, id. Asin. 5, 2, 84 ; Cas. 3, 1, 4 ; Tib. 1. 1, 72 ; Pers. 1, 83, et al. ; cf. Tib. 1, 10, 43, and capitis nives, Hor. Od. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald. : raso capite calvus, Plaut. Am. 1. 1, 306 : irrnso, id. Rud. 5, 2, 16 : intonsum, Quint. 12, 10, 47 ; Ter. Heaut. 2. 3, 49 : capite operto, Cic. de Sen. 10 fin. : involute, id. Phil. 2, 31, 77 Oreil. iV cr. : caput aperire, id. ib. : demittere, Caes. B. G. 1, 32 ; Catull. 88, 8 ; Virg. A. 9, 437 ^ extollere, Cic. Plane. 13, 33, et al.: ire praecipitem in lutum per caputque pedesque, over head and heels, Catull. 17, 9 : capita conferre (like our phrase, to put heads together, for, to confer together in secret), Liv. 2, 45. — Of animals. Tib. 2, 1, 8 ; Hor. S. 1, 2, 89 ; 2, 3, 200 ; Ep. 1, 1, 76, et al. — 1), Capita aut navim, heads or tails, a play, in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse-side (a ship) will fall uppermost, Macr. Sat. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3. — c^ Proverb.: nee caput nee pedes, neither beginning nor end, Cic. Fam. 7. 31 ; cf. Plaut. Asin. 3, 3, 139, and Cato in Liv. epit. libr. 50. 2, Transf, Of inanimate things: The head, top, summit, point, end, extremity (be- ginning or end) : ulpici, Cato R. R. 71 : alhi, Col. 6, 34, 1 : porri, id. 11, 3, 17 : sum- ma papaveris, Liv. 1, 54, et al. : pontis, a tele de pont, Plane, in Cic. Fam. 10, 18 fin. : jecoris, Cic. Div. 2, 13 fin. ; Liv. 8, 9 ; cf. id. 27. 26 fin. ; 41, 14. et al. ; Ov. M. 15, 795 ; Luc. 1, 627 ; Plin. 11, 37, 73 : tigno- rum, Caes. B. C. 2, 9 : columnae. Plin. 34, 3, 7 ; 36. 14, 20 : pinus, Poet, in Quint. 9, 4, 90 : silvae, Sen. Troad. 177. Of riv- ers : Their origin, source (head), Lucr. 5, 271 ; 6, 637 ; 730 ; Tib. 1, 7, 24 ; Hor. Od. 1, 1, 22; Virg. G. 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41 ; Liv. 37, 18 : Vitr. 8, 1 ; Mel. 3, 2, 8 ; Plin. Ep. 8, 8, 5 ; 10, 91, 1. et al. ; also (though more rar.) the mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Hor. S. 1, 10, 37 ; Luc. 2, 52 ; 3. 202, and perh. also Virg. G. 4, 319 ; cf. Jahn in h. 1. : Weich. Poet. Rell. p. 338 sq., and the authors there CAPU quoted. — So also of plants, sometimes the root, Cato R. R. 36 ; 51 : vitis, id. 33, 1 ; 95, 3 ; Plin. 17, 22, 35, no. 20 ; also in ref- erence to the vine, vine bratiches. Col. 3, 10, 1 ; 4, 2, 1 ; Cic. de Sen. 15, 53. Of a boil that swells out, Cels. 8, 9 ; hence fa- cere, to come to a head, Plin. 22, 25, 76 ; 26, 12, 77. II. Meton. (pars pro loto) The man, the person, or the animal itself (very freq. in prose and poetry; cf. Kc Ka~vS, 1. Son. of As- saracus, and father of Anchises, Ov. F. 4, 34 and 35. — 2. ^ companion of Aeneas, Virg. A. 1, 183 ; 10, 145 Serv.— 3. The eighth king of Alia, in Latium, Ov. M. 14, 613 sq. ; Liv. 1, 3 ; cf. Ov. F. 4, 45. Cai'i Caris, v. Caria, no. I. 2, a. CarabllS; ', m. = KilpiSui, 1. A hind of sea-crab, ace. to Beckmann. Cancer Cur- sor, L. ; Phn. 9, 31, 51.— 2. Carabus, A small wicker boat, covered with raw hide, Isid. Orig. 19, 1, 26 ; cf. Vossius in Oud. Caes. B. C. 1, 54. tt caracaliaj ae, and caracallis, is, /. [Gall, word] A Gallic mantle, made of dif- ferent materials, Spart. Scv. 21 ; Edict. Diocl. p. 21 ; Hier. Ep. 64, no. 15 (in Mart, 1, 93, 8 : Gallica pall-a). — From this gar- ment was named, 2. m -> The Emperor Antoninus Caracalla. t caraSfOg'OS) i. /• [nn'p.i-ayu), car- rying olf from the head] A medicinal plant, App. Herb. 27. Caralis ( m MSS: also Calaris), is, /., KripaXis, The chief city of Sardinia, now Cagliari, Mel. 2, 7, 19; Claud. Bell. Gild. 521 : ace. Caralim, Flor. 2. 6, 35. Access, form Carales- «ra. Liv. 23, 40, and IJirt. Bell. Air. 98. Cf. Mann. Ital. 2, p. 490 sq. —Whence, 2. Caralitanus, a, um, adj., Of Caralis : ager, Liv. 27, 6 : pro- montorium, Plin. 3, 7, 13, and ib. 8, 14. And in plur. subst. Car.alltami, orum, m., The inhabitants of Caralis, Caes. B. C. 1, 30 ; Plin. 3, 7, 13. Carambis, is,'/, KnpapBlc, A prom- ontory in Paphlngorna, now htrempc, Plin. 6, 2, 2 ; Val. Fl. 5, 107 : ace. Carambin, id. 8, 214. CarbaSj ae, m * The east-northeast wind, Vitr. 1, 6. carbaseus (access, form carbasj- ncus, Var - in Non. 541, 21; and car- basinus, Phn. 19, 1, 6 ; 'App. Met. 8, p. 214, 5; Marc. Cap. 2, p. 35), a, um, adj. [carbasus] Of or made of oarbasns: vela, Cic. Verr. 2. 5, 12 and 31 : sinus, Vira. A. 11, 776 ; Stat. Th. 7, 658 ; cf. also Tib. 3, 2, 21. t carbasUS, i. /■ (" cc - sin #- »■ carba- eum love, Pacat. Paneg. in Theod. 33) plur. hetcrocl. carbasa, orum, n. (ace. m. carbasos supremos, Amm. 14, 8 fin.); cf. Schncid. Gr. 2, p. 475 = «i/>;ra um, Of Cardia : Eumcnes, Nep. Eum. 1. i cardiacus, "> um . adj.=Kapo'taK6f, Of at pertaining to the stomach. : morbus, Cels. 3, 19 ; Coel. Aur. Acut. 2, 30 sq. ; Plin. 11, 37, 71. Hence sub6t. cardia- cus, i, m., One who has a disease of the stomach. Cic. Div. 1, 38, 81 ; Hor. S. 2, 3, 161 ; Sen. Ep. 5 ; cured by wine, Cels. 1. c. ; Plin. 23, 1, 23 j Juv. 5, 32. cardim6na>/ i e,/.=:/ l -upJ(uiy/;o5 and KapJtaAyiu, A pain in the stomach, Coel. Aur. Acut. 2, 35. cardmalis. ''• at >j. [cardo] 1. Of or pcrtetini.ig to a door-hinge : scapi, Vitr. 4, 6.-2. In late Lat., Principal, chief: venti, the principal or cardinal winds, Serv. Virg. A. 1, 131. And in gram. Hu- meri, the cardinal numbers (uuus, duo, tree, etc.). Prise, de Pond. p. 1351 P. * Adv. cardinaliter : praesidere, especial- ly. Firm. Mathes. 410. cardinaliter* adv. Chiefly, princi- pally ; v. the preccd.ym. cardinutus, », um, adj. [cardo] Joined, jit'ed to : tignum, Vitr. 10, 21. * cardineusj «. "■». ad j. [id.) Of or pcrtaini/tn to a door-hinge : tumultus, Sept. A for. in Ter. Maur. p. 2424 fin. P. CardO) inis, m. (/. Gracch. in Prise, p. 683 P. ; CfrHJUS in Non. 202, 20 ; cf. below in Vitr.) The hinge of a door : eftringere, Plaut. Am. 4, 2, (i ; Asin. 2, 3, 8 ; Virg. A. 2, 480 : cardo strid-jbat, id. ib. 1, 449 ; cf. id. Cir. 221: num muttit cardo? Plaut. Cure. 1, 1, 94 : immoti, Plin. 16, 43, 84, eta!. 2. Cnrdines, in mechanics, Beams that iscrc fitted together, and specif, curdo mas- culus, a tenon, Vitr. 9, 6. and cardo feui- inn, a cavity, pan, or socket, a mortise, id. ib. — Hence, b. In garlands, The i>lacc where the two ends meet, Plin. 21, 4, 10. 3. In astron., The point about which something tvrus, a pole. So of the North pole: coeli, Var. R. R. 1, 2, -1 : inundi, Plin. 4, 12, 26 ; cf. Ov. Pout. 2, 10, 45 ; hence anal, to this, a line drawn through a place from north to south. Plin. 18, 33, 76 ; 17, 22, 35, no. 7 ; cf. Fest. s. v. deci- MANTjs, p. 54, and accordingly the mount- ain Taurus is called cardo, Liv. 37, 54. — Of the cardinal points of the world : Quint. 12, 10, 67. — Of the earth as the centre of the universe, ace. to the belief of the ancients, Plin. 2, 64, 64 ; ib. 9, 6.— Of the summer solstice : anni. Plin. 18, 28, 68 ; and so of the epochs of the different seasons : tempo- rum, id. ib. 25, 29. Hence, of the time of life : extremus, old age, Luc. 7, 381. 4. T r o p. : That about whicli every thing else revolves, on which it depends, the chief point or circumstance (so not be- fore the Aug. per.) : hand tanto cessabit cardine rerum, Virg. A. 1. 672 ("hoc est in articulo," Serv. ; cf. Isid. Orig. 15, 7, 6 ; Gr. eiK/ii/) : fatorum in cardine summo, Stat. Th. 10, 853 : ubi litium cardo verta- tur, Q uint 12, 8, 2 : hie causae cardinem ponit, id. ib. 5, 12, 3. CardueliS; ' s > /• [carduus] A thistle- finch, Plin. 10. 42, 58; Petr. 46, 4; cf. Serv. and Prob. Virg. G. 3, 338; Isid. Orig. 12. 7^ 74. carduetum. i. "• [id-] ^ thicket of thistles, Pall. Mart. 9, 4. carduus, i (access, form cardus, us, Edict. Diocl. p. 17), m. A thistle: a. The wild thistle, Virg. G. 1, 152 ; Plin. 20, 23, 99 ; Veg. 1, 7, 14.— b. T/ie esculent thistle, cinara,"Col. 11, 3; Plin. 19, 8, 43; Pall. Mart. 9, 1, 3 ; Oct. 11, I. car e, adv. .Dearly, at a high price ; v. carus. directum. '• 1. [carex] A place cov- ered with sedge, Virg. E. 3, 20 ; Col. 6, 22, 2; Pall. Aug. 3. * carenaria, a e> /• ( sC oua ) [ care - num) A vessel for making carenum, Pall. Jul. 7 Schneid. 1 carenum (or caroenum)- i> «• = rdpoevov, A sweet boiled wine, Pall. Oct. 18 ; Apic. 2, 1 ; 1, 33, et al. careo. ui, Itum (iturus, Ov. H. 4. 1 ; Met. 2, 222 ; 11, 132 ; Pont. 4. 5, 4 1 ; Plin. 20, 21, 84 ; Curt. 10. 2, 27 ; Juv. 6, 39, tt al. ; cf. Struve, p. 210), 2/ (praes. conj. ca- rint = careant, Plaut. Most. 4, 1. 1 ; cf. Ramsh. Gr. p. 140. Depon. form careor, CARE ace. to Caper in Prise, p. 797 P.) v. h. [kindred with Ktipui, Kapqvai] To be without, to want, be in want of, be free from, not to have ; whether in a good or bad sense ; but tear' i\3Xnv, i0 uc devoid of, to want, to be without some good ; with reference to the subjective state of mind, to miss it (accordingly, of a good that is merely desirable, while egcre is used of the want of that which is necessary ; cf. Doed. Syn. 3, p. 114), constr. regularly with Abl. ; in ante-class, poets also with Gen. or Ace. (the latter also in late Lat- in >- , . , I, To be without, free from, devoid of, not to have (hence corresponding with abesse, Cic. Rose. Am. 20). 1. Of living subjects : carere culpa, Ter. Hec. 4, 4, 41 ; Tlaut. Most. 4, 1, 1 ; Ov. M. 7, 724 ; Quint. 6, 3, 28 : calumnia, id. ib. 9, 4, 57 : malis, Lucr. 2. 4 : dolore, Cic. Lael. 6, 22; Fin. 1, 11, 38; Tusc. 3, 18, 41 : febri, Cic. Fam. 16, 15, and by poet, license with an inverted construc- tion : caruitne febris te heri ? Plaut. Cure. 1, 1. 17 : morbis, Cic. Acad. 1, 10, 38 : malo, id. Tusc. 3, 18, 40 : 6Uspicione, id. Rose. Am. 20 ; Quint. 2, 2, 14 ; 4, 2, 96 : vitiis, Hor. Od. 3, 27, 39 ; Quint. 8, 3, 1 ; 41 ; 2, 4, 9 ; 6, 3, 10 : lubidinibus, Sail. C. 13 fin. Kritz. : stultitia, Hor. Ep. 1, 1, 42: nmbitione, ib. ib. 2, 2, 206; appellatione, Quint 8, 2, 5 : arte oratoria, id. ib. 8, 3, 52 : loquendi facultate, id. ib. 10, 1, 10 et al. : communi sensu, Hor. S. 1, 3, 66 : morte, to be immortal, id. Od. 2, 8, 12 ; Ov. M. 15, 158 : pudore, id. ib. 3, 552 : timo- re. id. ib. 11, 426 : suis figura, id. ib. 14, 286. et saep. — j>. (cf. absum, no. 3) To be without a thing from free-will, i. e. to de- prive one's self of a thing, not to make use of it (hence opp. to utor, v. the foils.) : temeto, Plaut. True. 4, 3, 59 ; Cic. Rep. frgm. in Non. 5, 18 : nee Veneris fructu, renounces not the enjoyment of it, Lucr. 4, 1069 : amicorum facultatibus, Nep. Epam. 3, 4. — Hence, c. Of localities : To hold one's self aloof from, not to go to ; or merely, to be absent from (cf. abstineo. no. 2) : foro, senntu, publico, Cic. Mil. 7, 18 : forensi luce, id. Brut. 8, 32 : libens patria, Tac. A. 4. 58 : Roma, Cic. Att. 9, 19. 2. Of inanimate subjects : terra caret sensu, Lucr. 2, 652 ; cf. id. 2, 990, and 1, 574 ; id. 3, 357 ; cf. Ov. M. 12, 325 : haec duo tempora carent crimine, Cic. Lig. 2, 4 : oratio, quae astu caret, Quint. 9, 1, 20 : oeconomia nomine Latino caret, id. ib. 3, 3. 9 : quae ora caret cruore nostro ? Hor. Od. 2, 1, 36 : ripa caret ventis, id. ib. 3, 29, 23 : aditu carentia saxa, Ov. M. 3. 226 : nivibus caritura Rbodope, id. ib. 2, 222, et saep. II. To be deprived of, to be witliont, to want something that is desirable : " volup- tate virtus saepe caret, nunquam indi- get," Sen. Vit. Beat. 7 : patria. Ter. Heaut. 1, 1, 85 : quam huic erat miserum carere consuetudine amicorum. societate victus, 8ermone omnino familiari ! Cic. Tusc. 5, 22, 63 : hac luce, id. ib. 1, 6, 12 : volupta- tibus, id. de Sen. 3 : commodis omnibus, id. Rose. Am. 15, 44 : tali munere, Virg. A. 5, 651 : cithara, Hor. Od. 1, 31, 20 : vate snero, id. ib. 4, 9, 28 : patrio sepul- cro. id. Sat. 2, 3, 196 : libertate. id. Ep. 1, 10, 40: honore, Ov. M. 15, 614: laude, Quint. 2, 20. 10: virque mini dempto fine carendus abest, Ov. H. 1, 50.— b. With Gen. : tui carendum quod erat, Ter. Heaut. 2, 4, 20 ; so Laev. in Gell. 19, 7, 7. — C. With Ace. : quia id quod amo careo, Plaut. Cure. 1, 2, 46 ; cf. id. Poen. 4, 1. 4 : meos parentes careo, Turpil. in Non. 466, 8 : DVLCEM. CARVI. I.VCEM. CVM. TE. AMI- sr., Inscr. Grut. 572, 7 ; so ib. 770, 9 ; hence careri, pass., Marc. Erapir. 36 med. III. With the access, idea of the sub- jective state of mind or feeling : To feel the want of a thing, to miss it. Thus preunant in the class, passage in Cic. Tusc. 1. 36, 87 and 88. Cares, um, v. Caria, no. I. 2, a. ', caresco. ere, To want, efipautu, Gloss. Philox. i ciireum. h n.^Keipov, Cumin, cara- way, Canun carvi. L. : Col. 12. 51, 2 Scbneid. N. cr.; Plin. 19, 8, 50; Apic. 7, 2 ; Paul. Dig. 33, 9, 5. C ARI carex. icis,/. Reed-grass, sedge, Virg. G. 231 ; Catull. 19, 2 ; Col. 11, 2, 62 ; Pafi. 1;22. Caria> ae,/, Kapia, 1, A province in Asia Minor, south of Lydia, Mel. 1, 2, 6 ; 16, 1 ; 2, 7, 4 ; Plin. 5, 27, 29 sq., et al. ; cf. Mann. Asia Minor, 3, p. 184 sq. — 2. Whence, a. Car* &ri a , -A Carian (Nep. Dat. 1), and in plur. Cares, um, m., the in- habitants of Caria, the Carians ; ace. Gr. Caras, Virg. A. 8, 725 ; Ov. M. 4, 297 ; 9, 645 ; notorious for their treachery ; hence the proverbial expression : quid ? de tota Caria nonne hoc vestra voce vulgatum est, si quid cum periculo experire velis. in Care id potissimum esse faciendum ? Cic. Fl. 27, 65.-b. CariCUS, «■ um, Ca- rian : creta, Var. R. R. 1, 57, 1 ; Plin. 18, 30, 73. — S u b s t. : Carica» a e (sc. ficus), A kind of dry fig, Pall. 1, 26, 2 ; 1, 30, 4 ; Cic. Div. 2, 40, 84 ; Stat. S. 4, 9. 26; also for dried legs, in gen., Ov. M 8, 675 ; Fast. 1, 185 ; Plin. 13, 5, 10.— U. A town in Ca- ria, Liv. 37, 56. — HI. A harbor in Thrace, Mel. 2, 2, 5. (carians, antis, ad j- [caries] De- cayed, rotten : tripus, Marc. Cap. 1, p. 5. Caries, eni, e (other cases of it ap- pear not to be in use), /. 2. Rottenness, decay, caries: of'wood, Var. in Non. 83, 12; Vitr. 7, 3 : Col. 11, 2 ; Plin. 16, 39, 74 ; 76 ; ib. 40, 78 ; 23, 1. 22 : 35, 10, 36, no. 15 ; Ov. Tr. 5, 12, 27 ; of walls, .1mm. 16, 2 ; of bones, Lucil. in Non. 21, 24 ; Cels. 8, 2 ; of dry soil. Col. 3, 11 ; of the peculiar taste of old wine (* mellowness, ripeness). Col. 3, 2, 17 ; Plin. 15, 2, 3 ; 23, 1, 22 ; 14< 4, 6 ; of old fruit, Mart. 13, 29. Hence, 2. Trop. in ridicule, Of old, withered persons : Afran. in Non. 21, 27 ; Turpil. ib. Carina» ae > f- The bottom, of a ship, the heel, Plaut. Mil. 3, 3. 44 ; Caes. B. G. 3, 13 ; B. C. 1, 54 ; Liv. 22, 20 ; 28, 8 ; Tac. A. 2, 6, et saep. — In the poets very freq. .(in Ovid's Met. alone about thirty times): b. Meton. {pars pro tote)) : A vessel, boat, ship, Catull. 64, 10; 249; Prop. 3. 9, 35; 3, 24, 15; Virg. G. 1, 303; 360; 2, 445; Aen. 2, 23; 4, 398; 5, 158; 8, 93; Hor. Od. 1, 4, 2; 1, 14, 7; 1, 35, 8 ; Epod. 10, 20 ; Ov. M. 1, 134 ; 3, 604 ; 639 ; 6, 444 ; 511 ; 721, et al. — 2. Transf. to objects of similar form. So of the shells of nuts, Plin. 15, 22, 24 ; of the bodies of dogs, He- mes. Cyneg. 110 Wernsd. ; cf. Schol. Stat. Th. 11, 512 ;-,nd 2. carino. — Esp. freq. as nam. prnpr. Carinae, arum, /., The Keels, a place, in Rome, between the Coelian and Esqniline hills, Var. L. L. 5,-8, 15; Cic. Q. Fr. 2. 3 fin. ; Har. Resp. 23 fin. ,- Liv. 26, 10 ; Hor. Ep. 1, 7, 48 ; Suet. Gramm. 15; on account of its splendid buildings: lautae, Virg. A. 8. 361 Serv. Here stood also the house of Pompey, Suet. Tib. 15; Gramm. 15; hence his humorous play upon the word carinae, ships' keels, in Vellej. 2, 77 Ruhnk. ; Aur. Vict, de Vir. ill. 84 ; cf. Dio. Cass. 48, 38, p. 555. t carinarius, », »»■ [impos = Ktip6c, cerus, wax] He who colors wax-color, a dyer of yellow, Plaut. AuL 3, 5, 36, cf. Ov. A. A. 3, 184. 1. carino. *u-e, v. a. [1. caro = KEf'/>w; v. Dacier in Fest. Comm. p. 376] To abusr^ revile : Enn. in Serv. Virg. A. 8, 361 ; cf. Fest. p. 36. 2. carino» ay i- arum, 1. v. a. [carina, no. 2] * 1. Se, of muscles : To provide one's self ships' keels, i. e. meton., with shells, to obtain a shell, Plin. 9, 33, 52.-2. Carinarus, a, um, keel-formed : concha acatii, Plin. 9, 30, 49 : pectus horainis, id. 11, 37, 82 ; cf. carina, no. 2. CaridsUS. a , um, adj. [caries] Decay- ed, rotten, carious : palmula, Var. R. R.-l, 67 : vitis partes, Plin. 17, 23. 35, no. 27 : terra (* too dry), Cato R. R. 5, 6 ; 34. 1 ; 37, 1 ; Col. 2, 4, 5 ; Plin. 17, 5, 4 : os, Cels. 8, 2 ; dentes, Thaedr. 5, 10, 5 ; Plin. 32, 7, 26: vina (* mellow, ripe), Mart. 13. 120: amphora Falerni, id. 11, 50. — 2. Trop.: nemo ilia vivit carie cariosior, Afran. in Non. 21. 27 : senectu?, Ov. Am. ]. 12, 29: vetustas, Prud. Cath. 10, 149 : Dii, i. e. statuae Deorum, id. in Symm. 1, 435. (Sup. rind Adv. not found.) t carifi i'lis, f.-= K p c A kind of si'g- crab, Ov. Hal. 130. 243 C ARM Carissa. ae, /. An artful woman, Lucil. in Fest. p. 34 ; cfi Comm. p. 362. caritas* atis, /. [carus] 1, Vcarness, scarcity, high price or value: annonae, Cic. Verr. 2, 3, 18 fin. 1 92/"-- 1 Off. 3, 12, 50 ; Liv. 44, 7; Suet. Ner. 45: rei frutnentariue, Cic. Manil. 13, 44: numorum, id. Att. 9, 9 fin.: olei, Plin. 18, 28, 68, no. 3: vini, Suet. Aug. 42. Also abs. cnritas (sc. annonae), Dearth of provisions, expert se of living : Cato It. K. 3 : ut turn vendas, quum caritas est, Var. R. K. 1, 69: quum alter annus in vilitate. alter in surama caritate fuerit, Cic. Verr. 2, 3, 93; so id. Off. 2, 17, 58 Beier. 2. Trop.: High regard, respect, esteem, love (cf. amor, no. 1) (in good prose): ,"quum deorum turn parentum patriae- que cultus, eorumque hominum. qui aut sapientia aut opibus excellunt, ad carita- tem referri solet; conjuges autem etlibe- ri, et fratres et alii, quos usus familiari- tasque conjunxit, quamquam etiam cari- tate ipsa, tarnen amore maxime continen- tal'," Cic. Part. 25, 88 : " amor radot, ca- ritas ijOos," Quint. .6, 2, 12: caritas, quae est inter natos et parentes, Cic. Lael. 8, 27; Quint, prooem. § 6; Cic. Lael. 9, 32: liberalitate qui utuntur benevolentiam sibi conciliant et caritatetn, id. Fin. 1,16. 52; id. Lael. 27, 102; Quint. 11, 1, 72: ingeni- ta erga patriam caritas, Liv. 1. 34 : omnes caritate cives ainplexus, id. 7, 40 ; Curt. 3, 6, 1 ; Tac. A. 6, 46 : innocens Bolanus ct nullis delictis invisus caritatem parave- . rat loco auctoritatis, id. Agr. 16 fin. The .subjoined Gen. is usu. objective : patriae et suorum, Cic. Off. 3, 27, 100; cf. Nep. . Alcib. 5: reipublicae, Liv. 2, 2: domini, .id. 1,; 51 : Sy raeusauorum, id. 25, 28 : Hi- eronis, id. 24, 5: liberum, id. 8, 7; tiliae, Tac. A. 12, 4 : ipsius soli, Liv. 2, 1 : sedi- um suarum, id. 5, 42 ; Quint. 6, 2, 14. — P.ut sometimes also subjective : Cic, do .Or. 2, 58 fin. : caritatem civium et glori- . am concupere, id. Phil. 1, 12, 29. — }), Me- lon, (abstr. pro concrcto) : The object loved (cf. amor, no. 1) : in plur. : omnes omni- um caritates patria una complexa est, id. Off. 1, 17, 57 ; reliqui cum caritatibus suis et Buppellectilc Chalcida transmissi sunt, Amm. 24,1; id. 18, 8 fin. ! caritdrcs [L oa'ro] Wool-carders, Gloss. I'apiae. Carmani- orum, m., Kap/iavoi, A people on the Persian Gulf, Mel. 3, 8, 4 and 6 (in both places Tzschuck. reads : Carmanii) ; Luc. 3, 250 ; whose country was called Carmania* now Kerman, Plin. 6, 23, 25/». Carmelus, i, m., 70"|3' KapnnXos, ■ X, Mount Carmcl, a high, steep mountain in Phoenicia, on the sea-coast, now El-Kar- mel, Tac. H. 2, 78 ; Suet. Vesp. 5 ; Carme- . lum promontorium in Plin. 5, 19, 17; cf. Mann. Phoeniz. p. 276,— 2, A small town in Judaea, with a mountain of the same name, near the Dead Sea, Vulg. Jos. 15, 55; . Sam. 1, 15, 12 ; 25, 2, et al. ; cf. Hier. de -liocis; Mann. Palaest. p. 220. carmen* ' n '*> n„ old form casmen [cano] A tunc, song ; poem, verse ; an . oracular response, a prophecy ; a form of ■ incantation (cf. cano, cantus, and canto). X, A tune, song, air, strain; both vo- cal and instrumental (mostly poet. ; in prose, instead of it, cantus) : levia carmi- na cantu concclebrare, Lucr. 5, 1379 : carmine vocali clarus citharaque Philam- mon, Ov. M. 11, 317 ; cf. vocum, id. ib. 12, 157 : per me (sc. Apollinem) concordant Carmina nervis, id. ib. 1, 518 ; cf. ib. 11, 5 ; 5, 340 : carmina, quae apud Homerum et - in Phaeacum et in procorum epulis ca- iluntur, Cic. Brut. 18, 71 ; cf. id. ib. 19, 75 : solaque culminibus ferali carmine bubo visa queri, Virg. A. 4, 462 ; so Ov. M. 10, 453 : cygnorum, Ov. M. 5, 387 ; cf. ib. 14, 430; Mart. 13, 77: citharae liquid um car- men, Lucr. 4, 982 ; cf. id. 2, 506 : lyrac carmen, Prop. 2, 1, 9 : canere miserabile cannen, Ov. M. 5, 118 : arundineum, id. Trist. 4. 1, 12 : soeialia carmina, id. Her. 12, 139: hoc carmen hie tribunus pi. non vobis sed sibi intus canit, Cic. Agr. 2, 26, 68; cf. Aspendius. Also, Sound, Claud. Cons. Mall. Theod. 319 ; cf, Auct. Aet- oae 295. < 244 C A R M . 2. A poem ; poetry : a. In a broader sense, of Every hind of poetic production, epic, dramatic, lyric; opp. to prose; or,b. Iu a more restricted sense, for Lyric poet- r V ■' a. Quum hanc felicitatem non prosa modo multi sint consecuti sed etiam car- mine, Quint. 10, 7, 19 ; cf. id. ib. 1, 8, 2 ; 10,1, 95; id. 8,6,27; Lucr. 5, 1443 : Mae- onii carminis aliti, Hor. Od. 1, 6, 2 : epi- cum carmen, Quint. 10, 1, 62: heroici sub- limitas, id. ib. 1, 8, 5 ; cf. Prop. 3, 3, 16 : lliacum, Hor. A. P. 129 : historia quo- dammodo solutum carmen, Quint. 10, 1, 31 : Pierium, Lucr. 1, 945 ; 4, 21 : tragi- cum, Hor. A. P. 220 : carmina Livi, id. Ep. 2, 1, 69 ; id. ib. 2, 2, 69 ; cf. Tac. A. 11. 13 : Saliorum carmina, Q uint. 1, 6, 40 ; cf. Var. L. L, 7, 1, 80 ; Hor. Up. 2, 1, 86 Schmid. ; Liv. 1, 20, 4 : lyricorum carmi- na, Quint. 9, 4, 53 ; Prop. 4, 6, 32 : Aeoli- um, Hor. Od. 3, 30, 13 : Lydis remixto carmine tibiis, id. ib. 4, 15, 30 ; cf. id. Epod. 9, 5 : carmen funebre proprie Naenia, Quint. 8, 2, 8: lascivum,. Quint. 9, 4, 108: obscena, satirical, abusive poems, Prop. 1, 16, 10; famosum, Hor. Ep. 1, 19, 31 Schmid. : malum, id. ib. 2, 1, 153 ; cf. id. Sat. 2, 1, 82 Heind. : obliquum, Stat. S. 1, 2, 27 : probrosum, Tac. A. 4, 31 ; cf. id. ib. 6, 39, et saep. — 1), Carmine tu gaudes, hie delectatur iambis, Hor. Ep. 2, 2, 59 Schmid. : carmina compono, hie elegos, id. ib. 91 ; cf. ib. 99 : amabile carmen, i. e. a love poem or song, id. ib. 1, 3, 24. — And opp. to the drama for An epic or lyr- ic poem : fabula, quae versatur in tragoe- diis atque carminibus, Quint. 2, 4, 2. — * c. A part of a great epic poem, a book, canto : in primo carmine. Lucr. 6, 938. — d. A poetic inscription : ct tumulum facite et tumulo superaddite carmen : '.' daphnis. ego.," etc., Virg. E. 5, 42 ; id. Aen. 3, 287 ; Prop. 2, 18, 43 ; Ov. H. 7, 194 ; Met. 14, 442 ; Fast. 3, 547 ; Sil. 9, 2C6 ; 15, 491.— B. Phrases: condcre, Lucr. 5, 1 ; Hor. S. 2, 1, 82; A. P. 436: disponere, Lucr. 3, 421: pangere, id. 1, 933; 4, 9: iingere, Hor. Od. 4, 2, 33 ; Ep. 2, 1, 227 ; A. P."331 ; dicere, id. ib. 4, 12, 10 ; Carm. Sec. 8 : die- tare, id. Sat. 1, 10, 75; Ep. 2. 1, 110: do- ccre, id. Od. 2, 19, 1: ad umbilicum nd- ducere, id. Epod. 14, 7 : deducere ad sua tempora, Ov. M. 1, 4 : fundere, Cic. Tusc. 1, 26 : componere ad lyram, Quint. 1. 10, 29 ; cf. ib. 11, 2, 11, et saep. 3. A response of an oracle, a prophecy, prediction : Ultima Cumaei venit jam cur- minis aetas, Virg. E. 4, 4 ; so Ov. M. 6, 582 ; Liv. 1, 45 : 23, 11 ; 29, 10 ; 38, 45 ; Tac. A. 3, 63 ; 4, 43 ; 6, 12, et al. 4. A magic form.ula, an incantation : Frgm. XII. Tab. in Plin. 28, 2, 4 ; cf. Dirks. Transl. p. 619 sq. : carmina vel coelo pos- sunt deducere lunam ; carminibus Circe socios mutavit Ulixi, Virg. E. 8, 69 sq. ; so id. Aen. 4, 487 ; Hor. Epod. 5, 72 : 17, 4 ; Sat. 1, 8, 19 ; Prop. 2, 28, 35 ; Ov. M. 7, 137 ; 14, 58 ; Quint. 7, 3, 7 ; Tac. A. 2, 69 ; 4, 22. et al. 5. On account of the very ancient practice of composing forms of religion and law in Saturnian verse, also A form- ula in. religion or law, a formulary : diro quodam carmine jurare, Liv. 10, 38 ; id. 31, 17; 39, 15; 1, 24; Plin. 28, 2, 3 : ut totum iluid vti. lingva, nvncvpassit., non in XII. tabulis.sed in magistri car- mine scriptum videretur, Cic. de Or. 1, HI fin.: cruciatus carmina, id. Rab. Perd. 4 fin. ; cf. id. Mur. 12, 26 : lex horreridi carminis erat (* i. e. of a terrible import) : DVVMVIBI. FERDVELLIONEM. IVDICENT, etc., Liv. 1, 26 : rogationis carmen, id. 3,64. 2. carmen, i™ 8 , n - V- caro] A- card, for wool or llax, Claud. Eutr. 2, 458 dub. (The existence of this word, if not in the suspected passage, is proved by the de- rivative 2. carmino.) Carmentis, is (Carmenta, ae, Hyg. Fab. 277),/., KapuivriS [from carmen], a prophetess : X, The mother of Evandcr, who went with him from Arcadia (hence Arcadia dea, Ov. F. 1, 462 ; Parrhasia dca, id. ib. 618 : Tegeaca parens, ib. 627 : Tc- geaea sacerdos, id. ib. 6, 531, and Macna- lis nympha, id. ib. 1, 634) to Lalium, and uttered oracles, on the Capitoline Hill ; honored afterward as a goddess, Ov. F. C AEN 1, 462 sq. ; Hyg. Fab. 277 ; Virg. A. 8, 338 .sq., and Serv. in h. 1. — Whence, fc. Car- mentaliS; e > Of or pertaining to Car- mentis: llamen, Cic. Brut. 14, 56 : porta, a gale at Rome near the temple of Carmen- tis, in the eighth district, through which the Fabii marched to the contest so destruc- tive to themselves, Liv. 2, 49 ; Virg. A. 8, 338 ; hence as ominous, also called Porta Scelerata, Fest. p. 148 ; 258 ; cf. Ov. F. 2, 201, and Nieb. Rom. Gesch. 2, p. 222: carmentarii, the priests of Carmentis, who recorded far responses, Serv. Virg. A. 8, 336. — 2. Carmelites, The. two prophetic goddesses Postverta and Prorsa, Var. in Gell. 10, 16 ; Serv. Virg. A. 8, 336.-3. Whence subst. Carmentalia 5 "Jin, n., The festival of Carmentis : a. That of Carmentis. no. 1, celebrated on the 11th of January, Var. L. L. 6, 3, 54 ; Ov. F. 1, 585. — b. That of the Car'mentes, celebrated on the loth of January, Ov. F. 1, 617. carminabundus* «• ">", adj. [l. carmino] Versifying. Sid. Ep. 8, 11. carmina tio, onis, /. [2. carmino] A carding : unguium, Plin. 11, 23, 27. X carminator. oris, m. [2. carmino] A carder, Inecr. Fabr. 701, 221. !■ Carmino» are, v. a. [carmen] To make verses (post-class.) : votivum quip- piam, Sid. Ep. 1, 9 : verba Graeca, id. ib. 9, 15. 2. carmino, avi, atum, 1. v. a. [2. carmen] To card : Var. L. L. 7, 3, 92. So linum, Plin. 19, 1, ,4 : lana carminata, id. 9, 38, 62. Carna, ae, /. A goddess, previously called Crane, guardian of door-hinges (i. e of domestic life) and the life of man ; her festival was celebrated on the 1st of June by Junius Brutus, after the expulsion of the kings was accomplished, Ov. F. 6, 102 sq. ; Macr. S. 1, 2 (as goddess of the door- hinges=:Cardea q. v.). camaliS) c. adj. [2. caro] Fleshly, carnal (late Lat.) : 'Pert. Pocn. 3 : oculi, Min. Fel. Oct. 32: stirps, Prud. Apoth. 1051. — Adv. carnaliter, 'Pert. Bapt. 7 Jin. ; Hier. Ep. 54, no. 9 ; Prud. Apoth. 436. . * carnalitaS) atis,/. [carnalis] Flesh- liness, carnality: Aug. Serm. 186 ; de Temp. 2. Carnaliter» "do. Carnally ; v. car- nalis, fin. CarnariUS* f. ™, adj. [2. caro] Of or belonging to flesh; subst. (cf. aera- rius. arcnarfus, argentarius, etc.) X. Car- narius, ii, m. : 2L, Humorously: One who loves flesh-meat. Mart. 11, 100. — }y. J car- narius tpeoTribXyS, A dealer in flesh, a butcher, Gloss. Vet. — 2. Carnarium, ii, "■ ■• a. A flesh-hook, Plaut. Capt. 4, 4, 6 ; Pseud. 1, 2, 64 ; Cato R. It. 13, 1 ; 14, 1 ; Var. R. R. 2, 4, 3 ; Col. 12, 53, 3 ; Petr. 95, 8; 135, 4: 136, 1.— b, A larder, pan- try, Plaut. Cure. 2, 3, 45 ; Plin. 19, 4, 19, no. 3. (* Plaut. Capt. 4, 4, 6.) * carnatiO; onis, /. [id.] Fleshiness, corpulency, Coel. Aur. Tard. 1, 4. * CarnatuSi a, um, adj. [id.] Corpu- lent, fleshy, Coel. Aur. Tard. 1, 4, no. 105. . Carneadcs. is, m., KapveaSns, A dis- tinguished philosopher of Cyrenc, a pupil of the Stoic Diogenes, the founder of the New Academy, and a zealous opponent of Zeno, Cic. Acad. 1, 13.; 2, 6; 30; Tusc. 3, 22 ; 4, 3 ; de Or. 2, 38 : N. D. 1, 2, et saep. ; Gell. 17, 15; Lact. 5, 14.— Whence, 2. Carneadeus (also Carncadius). a,um, Of Carneades: sen tentia, Cic. Acad. 2, 48 : divisio, id. Fin. 5, 6 : (inis, id. ib. 4, 18 : vis, id. de Or. 3, 19. CarneuS, a, um, adj. [2. caro] Of flesh (post-class.): tunica, Aug. Scrra. 344: membra. Maximian. Gall. 1, 85. — I), Trop. : lex, Prud. Apoth. 438. Carni* orum, m. A mountain peopU in Upper Italy, cast of Aquileia, extending to Carnthen ; prob. of Illyrian origin, Mel. 2, 4, 2 ; Plin. 3, 18, 22 ; cf. Mann. Ital. I, p. 71 and 73 ; their chief town was Car- nus, untis, Veil. 2, 109 ; Liv. 43, 1.— Whence CarniCUS; a . um l Alpes, the Carnic Alps, Plin. 2, 25, 28. carnifcK, icis, m. [caro-facio] An ex- ecutioner, hangman, Plaut. Bac. 4, 4, 37 ; Capt. 5, 4, 22; Rud. 3, 6, 19; Lucr. 3, 1030 ; " Cic. Verr. 2, 5, 45 ;" Phil. 11, 37 ; Quint 15, 20 ; Quint. Inst. 5. 10, 59 ; Suet. CARP Tib. 54 ; 61 ; Calig. 32 : Claud. 15 ; 34 et saep. ; Cic. Rabir. Perji. 5, 15 ; cf. Plaut. Ps. 1| 3, 98 ; he was not permitted to re- side within the city ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 254. — |). Trop. : A tormentor, Murder- er: mcus carnit'ex, Ter. Andr. 4, 1, 27 Don. : fortuna gloriae carnit'ex, Plin. 28, 4, 7. Adj.: Murderous: camifex avis, Mart. 11, 84 : pedes se. podagrici, id. 12, 48 : manus, Sil. 1, 173 : epulae, deadly, Claud. Bell. Gild. 178.— c, As a term of reproach, Scoundrel, villain, Plaut. Am. 1, 1, 220 ; 206 ; 2, 1, 41 ; Ter. Andr. 1, 2, 12 ; Eun. 4, 4, 3 ; Cic. Pis. 5 ; Verr. 2, 1, 3 ; Liv. 42, 23^1«. carnificlna, ae, /. J camifex] 1. The office of hangman : iacere = carnifi- cem esse, Plaut. Capt. 1, 2, 29 Lind. ; cf. id. Cist. 2, 1, 1 ; Suet. Tib. 62.-2. The place of torture, Liv. 2, 23. Hence, 3. Meton. : The rack, torture, torment : do- lores atque carnificinas facere, Cato in Gell. 10, 3, 17, and in Non. 187, 30 ; so Cic. Tusc. 5, 27, 78 ; Alls. Epigr. 108, 10. — b. 'Prop.: quum omnis perturbatio miseria est, turn carniticina est aegritudo, Cic. Tusc. 3, 13 ; cf. id. Sest. 65. carillf ico* atus, are, v. a. [cARNiFr- ooit, ari, v. dep. ace. to Prise, p. 791 P.] [carnit'ex] To execute, behead : carnificari (hostes) jacentes, to cut in pieces, mangle, Liv. 24, 15 : vitam cum dolore et insigni cruciatu carnificatus amisit. Sisenna in Prise, p. 793 P. ; Tert. adv. Marc. 1, 2. carnis* is . v - 2. caro. carnivdrus> a, um, adj. [caro-voro] Of animals : Feeding on flesh, carnivo- rous, only Plin. 9, 24, 40 ; 10, 73, 93. carnosus, a, »m, adj. [2. caro] 1. Abounding in flesh, fleshy : palatum aqua- tilium, Plin. 11, 37, 65 : manus, id. ib. 43, 1)8 : crura, id. ib. 45, 105. — |j. Of plants : resina, Plin. 14, 20, 25 : folia, id. 16, 6, 7 : radices, id. ib. 31, 66: misy carnosius, id. 19, 3, 12 : carnosissimae olivae, id. 15, 3, 4 ; so also cortex, id. 25, 5, 21. — 2. Like flesh, flesh-colored : lignum, Plin. 16, 38, 72 : candor, id. 11, 37, 54. carnulentus, a, ™, adj. [id.] Like flesh (post-class.) : tactus, Sol. 2 : peetora, Prud. ot£0. 10, 372. CarnuS* untis, v. Carni. CarnuteS) um > m -i K«/>i/o!iroi, A peo- ple in Gaul, on both sides of the Liger, whose chief town was Autricum, now Char- tres, in the Depart. d'Eure et Loire, Caes. B. G. 2, 35 : 2, 25 ; 56 ; 6, 2 ; 4 ; 7, 2 ; 8. 31; in Tib. 1, 8, 12, and Plin. 4, 18, 32 Carnuti. Cf. Mann. Gall. p. 170. 1. card ui, 3. «• a. [icrpin, neipw] To card (extremely rare) : Plaut. Men. 5, 2, 46 ; and in Naev. ace. to Var. L. L. 7, 3, 92 ; cf. 2. carmen, carmino, etc. 2« caro* carais (nom. carnis, Liv. An- dron. in Prise, p. 684 P. ; Liv. 37, 3 dub. ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 148. Abl. carni, Plaut. Capt. 4, 4, 6 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 232), /, Flesh : Cic. Plane. 9 ; Pis. 27, 67 ; Caes. B. G. 5, 14 : cruda, Suet. Ner. 37 : tosta, Ov. M. 12, 156 : male viva, id. ib. 15, 83, et saep. So also freq. in plur. : carnes vipereae, Ov. M. 2, 769 ; id. ib. 14, 208 ; Plin. 6, 30, 35, § 195 ; id. 23, 7, 64, et saep. — b. Trop. of discourse (* Florid- ness) : Aeschines carnis plus habet, mi- nus laeertorum, Quint. 10, 1, 77 Spald. and Frotsch. — e, I n contempt : istius pe- cudis ac putidae carnis consilium, Cic. Pis. 9, 19. The body, in opp. to the spirit, as the seat of the passions : animus liber habitat : numquam me caro ista compel- let ad metum, Sen. Ep. 65. — 2. Transf., a. The flesh (pulp) of fruits : Plin. 15, 24, 27: carnes cucurbitae, id. 28,14, 58; so in plur. olivarum, Pall. Nov. 17, 1 : piro- rum, id. Febr. 25, 12.— b. I" trees : The inner, white part of the wood, under the al- burnum, Plin. 16, 38, 72.— c. In precious stones : The soft part, Plin. 37, 5, 18. Caroenum> i> v - careuum. cardta* ae, /. A carrot, Apic. 3, 21. , Carpathus (-os, Mel. 2, 7, 13), i,/., Kapva&os, An island in the Aegean Sea, between Crete and lUiodes, now Scarpantn, Plin. 4,^12, 23; 5, 31, 36.— Whence, 2. CarpathlUS* a , um. Kop-'8ioc, Car- pathian : mare, the sea named from Car- pathus, Mel. 2, 7, 13 ; Plin. 4, 12. 23, 8 71 ; Hor. Od. 4, 5, }0 ; the same, gurges, Virg. CAEP G. 4, 387, and pelagus, Col. 8, 16, 10 : va- tes, i. c. Proteus, who had his abode there, Ov. M. 11, 249 ; cf. Virg. 1. 1. and Serv. ; so also senex, id. Am. 2, 15, 10. carpentarius, a. um. adj. [carpen- tum] Oj or pertaining to a wagon or chariot : fabricae, Plin. 10, 8, 13 : artifex, a wagon- or carriage-maker, Lampr. Alex. Sever. 52 : vehiculum = carpentum, Treb. XXX. Tyrann. 29.-2. Subst. Carpenta- ria, ii, m., A carriage-maker, cart-wright, Tarrant. Dig. 50, 6, 6. Carpentum* i. «■ -^ wagon, car- riage, coach, or chariot, esp. used by women on festal occasions, Ov. F. 1, 619 ; Liv. 5, 25 ; 1, 48 ; 34, 3 ; Suet. Claud. 17, 11 ; Calig. 15 ; Tac. A. 12, 42 ; Juv. 8, 147, et al. ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 357 : Galli- ca, Liv. 31, 21 ; cf. Flor. 1, 18, 26 : Cim- brorum, Flor. 3, 3, 16 : Britannorum, id. 3, 10, 17 : stercoris, Pall. Sept. 1, 2. tt carpheotuni) i. "■ An excellent kind of white frankincense, Plin. 12, 14, 32, § 60. t carphologia* ae, /. = KapijtoXoyia. Ot sick persons : A picking of pieces of straw from the walls, Coel. Aur. Acut. 1, 4 and 5. i carphos» re.:=Ku'p0of, A plant, call- ed in pure Lat. foenum Graecum, goat's- horn, fenugreek, Plin. 24, 19, 120. Carpi* orum, m. A people on the Danube, in Dacia, Eutr. 9, 25 ; Aur. Vict. Caes. 39 ; Vop. Aur. 30. CarpinettS* a > um > aa \i- [carpinus] Made of horn-beam : manubria, Col. 11, 2, 92 ; Plin. 16, 42, 83. CarpinUS* '*'/■ Horn-beam, Carpinus Betuhis; L. ; Col. 5, 7, 1 ; Plin. 16, 15, 26 ; 18, 30 ; 40, 76, no. 3 : atra, Cato R. R. 32 ; PliB. 16, 39, 75. carpo* P s 'i ptum, 3. [kindred with napkin, apirJiw, rapio], 1. In lit. signif. A standing expression for the plucking of plants, flowers, fruits, etc. : To pick, pluck, pluck off, crop, gather (class, in prose and poetry, esp. in the latter very freq., although never in Lucr.) : (Flos) tenui carptus ungui, Catull. 62, 43 ; so Hor. Od. 3, 27, 44 ; Ov. M. 9, 342 : flores ab arbore, Ov. M. 9, 380 ; cf. under no. II. : rosam, Virg. G. 4, 134 : violas et papavera, id. Eel. 2, 47 ; violas, lilia, Ov. M. 5, 392 ; Virg. E. 2, 54 : frondes uncis manibus, id. Georg. 2, 366 : frondes arbo- re, Ov. Am. 2, 19, 32 : poma, Virg. E. 9, 50 : id. Georg. 4, 134 : pomaria plenis ra- mis, Ov. H. 4, 29 : vindemiam de palmite, Virg. G. 2, 90 : fructus, id. ib. 2, 501 : fru- menta manu, id. ib. 3, 176 : herbas mani- bus, Col. 5, 6, 7.— Hence 2. Of animals : To take something as nourishment ; cf. Burm. Phaedr. 1, 28, 4 ; first, of nourishment from plants : To crop, pluck off, graze on, etc. ; then also (although rare) of flesh : to eat, devour : alia (animalia) sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt, de. N. D. 2, 47, 122 : carpunt gramen equi, Virg. A. 9, 553 ; id. Georg. 2, 201 ; Ov. M. 1, 299 : herbam, Virg. G. 3, 296; 465; Ov. M. 13, 927: pabula, Ov. M. 4, 217 ; Fast. 4, 750 : ali- menta, id. Met. 15, 478 : apes carpunt ex olea arbore ceram, e fico mel, etc., Var. R. R. 3, 16, 24 sq. : apis carpens thyma, Hor. Od. 4, 2, 29. Poet, of personified envy : summa cacumina carpit, Ov. M. 2, 792 : nee carpsere jecur volucres, id. ib. 10, 43; Phaedr. 1, 28, 4. — Sometimes transf. to men : Ter. Ad. 4, 2, 52 : carpe cibos digitis, Ov. A. A. 3, 755 : leporem, mullum, Mart. 3, 13. Also, to carve ; hence the pun in Petr. 36 fin. 3. Poet, of other things : To tear off, tear away : summas carpens media inter cornua saetas, Virg. A. 6, 245. Of wool : To pluck it : vellera, Virg. G. 4, 335. Hence poet, to spin: pensum, id. ib. 1, 390 ; Prop. 3, 1, 16 ; Hor. Od. 3, 27, 64 (* hence, i'acete ; stolidum pecus, to pluck, i. e. to fleece rich lovers, Prop. 1, 13 (16), 8 ; Ov. Am. 1, 8, 91) : ex collo furtim co- ronas, Hor. S. 2, 3, 256 : crinem genas- que, to tear, rend, lacerate, Val. Fl. 8, 7 ; so of Servius's inaccurate account of a fragment of the Twelve Tables : " mulier faciem ne earpito," Serv. Virg. A. 12, 606 (instead of the real words : mvlieres. genasne. radvnto. ; cf. Dirks. Transl. CARP p. 668) : aitus in parva frusta, Sen. Thy- est. 1061. II. Trop. : 1. (ace. to no. 1.1) Utom- ni ex genere orationem aucuper et omnes undique flosculos carpam atque delibem, Cic. Sest. 56; id. de Or. 1, 42 fin.; Gell. 9, 4. 5: oscula, to pluck, as it were, from the lips, to snatch, Prop. 1, 20, 27; Ov. H. 11, 117 Loers. N. cr. ; Met. 4, 358 ; Phaedr. 3, 8, 12, ctal.. 2. (ace. to no. I. 2) a. '" a good sense, To enjoy, use, make use of: breve ver et primos carpere flores, Ov. M. 10, 85 (cf. flore aetatis frui, Liv. 21, 3) : ilia mihi sedes, illic mea carpitur aetas, spent, lived, passed, Catull. 68, 35 : diem, Hor. Od. 1, 11, 8 : regni commoda carpe mei, Ov. F. 3, 622 : fugitivaque gaudia carpe, and snatch pleasures as they fly. Mart. 7, 47, 11 : somnos sub dio, Virg. G. 3, 435 : equitem, id. Aen. 7, 414 : soporem, id. ib. 4, 522 : noctes securas, Val. Fl. 5, 48 : vitales au- ras, Virg. A. 1, 388 ; and merely auras, Sil. 3, 712. A poet, circumlocution for vivere, degere, etc. — b. In a bad sense (o) To gnaw, as it were, with envious tooth, to lower in reputation by words, to detract, slander, calumniate, revile: more homi- num invident, in conviviis rodunt, in cir- culis vellicant : non illo inimico, sod hoc maledico dente carpunt, Cic. Balb. 26, 57 : quae non desierunt maligni carpere, 1 Quint. 11, 1, 24 : maligno sermone, Suet. Aug. 27 : obliquis orationibus, id. Domit. 2 ; Caes. B. G. 3, 17 : aliquem sermoni- bus, Liv. 7, 12; Just. 12, 5, 2: sinistrls sermonibus, Plin. Ep. 1, 9, 5 ; Liv. 44, 38 : Ciceronem in his, Quint. 9, 4, 63 : tc ficto quaestu, Catull. 62, 36 and 37 : meliores, Phaedr. 2, 8, 17 : et detorquere recte fac- ta, Plin. Ep. 1, 8, 6 : famam vitamque, id. Pan. 53, 4; Suet. Calig. 34. — c. To rob of strength, to weaken, enfeeble, wear away, consume; or poet, with the idea extended (cf. absumo), to completely consume, to de- stroy : vires, Virg. G. 3, 215 ; Liv. 3, 5 ; 9, 27 ; Col. 6, 7, 2 : regina caeco carpitur igni, Virg. A. 4, 2 ; Ov. M. 3, 490 ; 10, 370 ; Virg. A. 4, 31 : invidia carpit et carpitur una, Ov. M. 2, 781; Prop. 3, 5, 3 ; Ov. Am. 3, 680 : lividas obliviones, Hor. Od. 4, 9, 33 ; cf. Pliny : aras etiam templaque demolitur et obscurat oblivio, negligit carpitque posteritas, Plin. Pan. 55, 9.— So (0) in milit. lang. To inflict injury upon' an enemy (esp. by single, repeated at- tacks), to weaken, to harass : agmen ad- versariorum, Caes. B. C. 1, 63 ; Liv. 22, 32 ; 27, 46 ; 48 ; Tac. A. 12, 32 ; Luc. 4, 156, et saep. : novissimum agmen, Caes. B. C. 1, 78 : novissimos, Liv" 8, 38 : ex* trema agminis, id. 6, 32. 3. To separate a whole into single parts, to cut to pieces, divide : neque semper utendum est perpetuitate, sed eaepe car- penda membris minutioribus oratio est, Cic. de Or. 3, 49, 190 : in multas parvas- que partes carpere exercitum, Liv. 26, 38 : summam unius belli in multa proelia parvaque, id. 3, 61 fin. : fluvium, to draw off into canals, Curt. 8, 9. 4. Viam, iter, etc., or with definite lo- cal substantives, terram, mare, litora, etc.: To go, tread upon, pass over, navigate, sail along or through, to take or pursue one's way : viam, Virg. A. 6, 629 ; Hor. S. 2, 6, 93 ; Ov. Am. 2, 230; Met. 8, 208; 11, 139 : vias, Ov. M. 2, 12: iter, Hor. S. 1, 5, 95 ; Ov. H. 18, 34 ; Met. 2, 549 ; 10, 709 ; 14, 122; Fast. 3, 604; Petr. 116, 1, and supremum iter = mori, Hor. Od. 2, 17, 12 : gyrum, to go in a circle, Virg. G. 3. 191 : volatus raptim. Stat. Th. 1, 310 : fu- gam (* to fly), Sil. 10, 62 : prata fuga, Virg. G, 3, 142 : pedibus terras et pontum re- mis, Prop. 1, 6, 33 ; campos, Ov. Tr. 1, 10, 23 : mare, id. Met. 11, 752 : litora, id. ib. 12, 196 ; 15, 507 : aera alis, id. ib. 4, 616 : ; aethera, id. ib. 7, 219 : carpitur acclivns per muta silentia trames, id. ib. 10, 53. t CarppphyllOS* i-/- [Kap-os-ipvWor] A shrub similar to the laurel-tree, Plin. 15, 30, 39. Carptim* adv. [carptus, carpo] (in the ante-Aus:. per. extremely rare : never in Cicero) By pieces, by detached parts, in parts, separately, in single, small parts : res gestae carptim perscribere, Sail. C. 4, 2 Kfitz.; cf. Plin. Ep. 8, 4, 7; 6, 22, 2- 245 CART divisis agris, into small pieces, Suet. Dora. 9 : carptim breviterque perstringi, Plin. Pan. 25, 1 Schwarz. — 2. At different pla- ces or points, on different sides : aggredi, Liv.-44, 41 : liicessere hostem, id. 22, 16. — 3. Opp. to that which happens at once : At different times, at one time and another, now and then : ut ad stipendium peten- dum convenirent Carthaginem, seu carp- tim partes, seu universi mallent, Liv. 28, 25 : dimissi carptim nc singuli, Tac. H. 4, 46 r si (corvi) carptim vocem resorbe- bunt, Plin. 18, 35, 87. * Carptor* oris, m. [carpo] A carver of food, Juv. 9, 109. * carptuvai »e, /• [carpo, a pluck- ing l'rom] Of bees : A sacking or gain- cring from flowers, Var. R. R. 3, 16, 26. earptUSi a ' um . Part., from carpo. .+ carracutium, ». «• [enrrus] A hind of two-wheeled carriage, Isid. Orig. 20, 12. 3. (*Carrae> arum,/. A city of Meso- potamia, the Charan or Haran of the Scrip- tures, where Crassus was defeated by the Parlhians, Luc, 1, 105; Flbr. 3, 11, 8, et al.) CarraffO) inis,/. [carrus] A fortifica- tion mn.de of wagons (post-class.), Treb. Gall. 13 ; Veg. Mil. 3, 10. cano-ballista, ae,/. [id.] The bal- lista mounted on a carriage, Veg. Mil. 3, 24 ; 2, 25. ttcarrdco* onis, m. [a Celtic word] A sea-Jish, peril, a sturgeon, Acipenser Sturio, I.. ; Aus. Ep. 4, 57. CaTTUCa* a e, / A sort of four-wheel- ed traveling carriage, Kopo'-xa, Hesych., Plin. 33, 11. 40 ; Suet. Ner. 30 ; Mart. 3, «2 ; 12, 24 ; cf. Scheffer de Re vehic. 2, 27. carrucariUS. a > um, adj. [carruca] Pertaining to the carruca : mulae, Ulp. Dig. 21, 1. 38 : mulio, Cap. Max. jun. 4. CarrulllSj i. m. dim: [carrus] A little wagon or cart, Ulp. Dig. "17, 2, 52. carrus, i. m. (carrum. i, u., Auct. Bell. Hisp. 6 ; cf. Non. 195, 26, and Isid. Orig. 20, 12, 1) A kind of four-wheeled iragonfor transporting burdens, Var. and Sisenna in Non. 195, 26 sq. ; Caes. B. G. 1,26; 3 Herz.; Liv. 10,28. Carsedlii orum. m., KapaioXoii A town of the Aeqni, in Lnlium, now the vil- lage' Carsoli, Ov. F. 4, 683, and Liv.. 29, 15"; cf. Mann. Ital. 1, p. 506. — Whence, 2. Carseolanus, n < «"?, nd j., of Car- senli : ager, Col. 3, 9, 2 : lex, Ov. I' - . 4, 710. And subst. Carseolani, orum, m., The i?i- habitants of Carscoli, Plin. 3. 12, 17. CartSja. ae, /., Kaprnta, I. A very ancient sea port town in Hispania Baetica, now San Roque. Mel. 2, fi, 9 ; Plin. 3, 1, 3 ; Liv. 28, 30 ; 43, 3 ; cf. Mann. Hisp. p. 295, and Tzschuck. Mel. 1. 1. — 2. Whence the adjj. : a. CartejanUS, a, um, Cartejan, of Carteja : ora, Plin. 3, 2, 3. — b. Car- tejensiSi e, the same : legati, Auct. Bell. Hi^p. 36. — II. The chief town of the Olca- des, in Hispania Tarraconensis, 'AXBaia in Polyb. and Steph. Byz., now Orgaz, Liv. 21, 5 ; cf. Mann. Hisp. p. 395. Carthaea, ae,/., KapBa'it» A town on the west coatit of the Cycladic Island Ccos ("noW Poles), Plin. 4, 12. 20.— 2. Whence the adjj.; a. Carthaeus, a, um, Car- thacan, of Carthaea : arva, Ov. M. 10, 109. — b. CartheiuS) a, um, the same : moenia = Carthaea, Ov. M. 7, 368. Carthago (also written Karth.), inis (local. Carthagini, like Tiburi, ruri, domi, etc., Plaut. Casin. prol. 71 ; Cic. Agr. 2, .'13, 90 ; Liv. 28, 2« ; Vitr. 8, 3 ; v. the com- mentt. in h. 1., and cf. Schneid. Gr. 2, p. 236),/., nBHn mp (New town: "is- tam urbem Carlhadam Elissa dixit, quod Phoenicum ore exprimit Civitatem No- vum," Sol. c. 40 ; cf. Geseu. Gesch. d. Hehr. Spr. and Schr. p. 228 and 229, and Robinson's Lexic. s. v. IVlDj, The city of Carthage, in Northern Africa, Gr. Ku/J- Xrioun', whose ruins arc in the vicinity of Tunis : cf. Mann. Afr. 2, p. 264 sq. Per- sonified, The daughter of the fourth Her- cules, Cic. N. D. 3, 16 fin.— Whence, 2. Carthaginiensis (upon the Column. Kostr. twice cartaciniensis), e, adj., Carthaginian: copiae, Column. Kostr. ; 246 CARY res, Liv. 21, 2, et saep. Subst., A Car- | thaginian ; freq. — H, Carthago, also with the appel. Nova, A large sea-port town founded, by the Carthaginians after the first Punic war, in Hispania Tarraconen- sis, New Carthage, now Cartagena, Liv. 26, 42; Mel. 2, 6, 7 : Nova, Liv. 21, 5; Plin. 3, 3, 4, § 19 ; cf. Mann. Hisp. p. 235 and 408.— Whence (cf. no. 1.), 2. Car- thaginiensis, e, adj., Of or belonging to New Carthage : ager, Var. R. R. 1, 57, 2 : conventus, Plin. 3, 3, 4, § 18. CartheiUS; <*i um > v - Carthaea, no. 2, b. t CartTbultim, ', n. A kind of ob- long table oj stone, standing on one foot : a gerendo gertibulum, unde cartibulum post dictum, Var. L. L. 5, 26, 35. cartilaginous, a . um, adj. [cartila- go] Cartilaginous, gristly: genus, Plin. 19, 5, 23. Subst. cartilaginea, orum, sc: animalia, cartilaginous fishes, Plin. 9, 24, 40. cartllaginosus, % «m. adj. [id.] Full of cartilage, very gristly, cartilag- inous : caput, Cels. 8, 1 : galbanum, Plin. 12, 25, 56. Cartlla.g'O, inis, / 1. Cartilage, gristle, in animals, Cels. 8, 1 : narinm, id. ib. 5 ; Veg. 3, 33, 1 : auris, Cels. 8, 6 : rupta, Plin. 11, 37, 87.-2. Transf. of plants, Plin. 15, 28, 34 ; 16, 36, 64, et al. caruncula, !,e > /■ dim. [caro] A little piece of flesh. * Cic. Div. 2, 24, 52 ; Cels. 2, 7 ; 8, 4 ; Val. Max. 3, 7, no. 6 ezt. CaruSj % llm > a dj- Dear, costly, of a high price : Plaut. Pers. 4, 4, 116 : venio ad macellum, rogito pisces : indicant ca- ros, agninam caram, caram bubulam, cara omnia, id. Aul. 2, 8, 3 sq. ; Ter. Eun. 5, 4, 5. So annona, Plaut. Stich. 1, 3, 25 ; Ter. Andr. 4, 4, 7 ; (comp.) Cic. Div. 2, 27, 59 ; (sup.) Dom. 6, 14, et saep. Heterocl. ace. comp. : carioras nuptins, Manil. in Var. L. L. 7, 3, 86. 2. Trop. ; Dear, precious, valued, es- teemed, loved (freq. and class, in prose and poetry) : " Carum ipsum verbum est ani- ons, ex quo amicitiae nomen est duc- tum," Cic. N. D. I, 44. 122 ; Off. 2, 8, 29 ; Fin. 3, 20, 66 ; 5, 10, 29 : ego ilium scio, qu*im cordi sit carus meo, Plaut. Men. 2, I, 21 ; id. Epid. 1, 2, 30, and (comp.) Ter. Eun. 1, 2, 121 ; Lucr. 1, 731 : parentes, id. 3, 85 : cari sunt parentes, cari liberi, pro- pinqui, familiares : sed omnes omnium caritates patria una complexa est, Cic. Off. 1, 17, 57: mater carissima, Asin. in Quint. 9, 2, 34. So pater, Virg. A. 2, 707 : genitor, Ov. M. 2, 649 ; Vim. A. 10. 798 ; Ov. M. 1, 486 : genitrix, Virg. A. 1, 689 : nutrix, id. ib. 4, 634 : conjux, Ov. Tr. 5, 5, 21 ; Met. 11, 727 ; 4, 143 : natae, id. Met. 4, 222 : nepotes, Catull. 64, 320 : pignora, nnti, Ov. F. 3, 218 ; so also pignora, nepo- tes, id. Met. 3, 134 ; cf. caput nepotis, Ca- tull. 68, 120, and Virg. A. 2, 707 : frater carissimus atque amantissimus, Cic. Cat. 4, 2; 3:' homines mini carissimi et ami- cissimi, id. de Or. 2, 4 ; Quint. 5, 10, 74 ; cf. Cic. Fam. 1, 7 fin. : omnium societa- tum nulla est carior, Cic. Off. 1, 17, 57 : patria, Hor. S. 2, 2, 104 : Athenae, Catull. 64, 87 : carmina legenti, Prop. 3. 2, 13 : erines, id. 1, 17, 21 : simulacra, Ov. M. 14, 112: amplexus, id. ib. 9, 750, et saep.; Catull. 68, 159 : O me mihi carior, Ov. M. 13, 405 ; id. ib. 7, 847 ; Catull. 104, 2 ; 82, 2 : carior auro, Tib. 1, 9, 31 ; cf. Catull. 107, 3; Claud. Bell. Get. 308.— Subst. cari, The loved ones : Plaut. Men. 1, 1, 29, et al— In a double sense with no. 1: Plaut. Bac. 2,. 3, 75 sq. ; id. Men. 1, 1, 29 sq. Adv. (rare; not in Cic): I. Aves pin- gues care veneunt. Var. R. R. 3, 5, 2 : Comp. *Suet. Calig. 27.-5«;;. Sen. Ep. 42. — 2. Carius aostimare, Plancus in Cic. Fam. 10, 4, 2 ; Pseudo-Brutus in Cic. Ep. ad Brut. 1, 16. Carvcntana arx, The citadel of Carvcntum, in Lalitim, Liv. 4, 53 and 55. C CarvilillS, i. "K A Roman proper name, Cic. Or. 2, 61 ; also, the name of one of the four kings in Cantium (Kent), in the time of Julius Caesar, Caes. B. G. 5, 22.) Caryac, arum./., Ko/r:oi; 1. A vil- lage in Laconia, with a temple of Diana, Vitr. l, 1.— 2. Whence: a. Caryatcs» CASE lum, m., The inhabitants of Caryae, Vitr. 1, l, twice. — p. Caryatid idis, /•. K«. pvizris, (a) An epiihvt of Diana, Serv. Virg. E. 8,30.-(#) Caryatides, The maidens of Caryae sirving in the temple of Diana, a statue of Praxiteles, Plin. 36, 5, 4.— (y) In architecture, Female figures which arc used instead of columns for support in buildings, Caryatides, ■' Vitr, 1, 1" (v. the representation of such a Caryatide from the temple of Pallas Polias, at Athens, in 0. Mailer's Denkm. d. alt. Kunst, no. 101). — C. CaryilS) n > um:. Diana, Stat. Th. 4, 225.— II. A village in Arcadia, Liv. 34, 26. tcarylnusi % «ra, adj. — KH'p'ims-, Made from nuts : oleum, Plin. 15, 7, 7 ; 23, 4, 45. tcaryltCS) ae. m. = x«/)iir?;s, A sjic- cies of the plan! tithymnlus. Plin. 26, 8, 40. tcarVOQ) »\ n. = Kapvov, A nut, Plin. 15, 22, 2 ' t Caiydta» ae (caryotis, Idis, Mart. 11, 31; Stiit. S. 1, 6, 20),/. = K„p™ns, A kind of nut-shaped date, Var. R. R. 2, 1, 27 ; Plin. 15, 28, 34; 19, 5, 29; Plin. Ep. 1, 7, 6; Scrib. Comp. 74; Coel. Aur. Acut. 2, 37 ; these the poor were accustomed to send on New-year's day as a present to their patrons, Mart. 8, 33 ; 13, 27. CarystOS, i. /—Kifyurrix, A very ancient town on the south coast of Euboea, distinguished for its excellent marble, Mel. 2, 7, 9 ; Plin. 4. 12, 21 ; Tib. 3, 3, 13 ; Sen. Troad. 836; Mart. 9, 76; Stat. S. 2, 2, 93; 1, 2, 149; cf. Mann, Greece 262 sq.— 2. Whence the adjj. : a. Carysteus, a > um, Of Carystos, Carystian: vada, Ov. F. 4, 282. — b. CarystlllSja. um, the same : marmor, Plin. 4, 12, 20; 36, 6, 7 : cblu- mellae, Plin. Ep. 5, 6, 36. — In plur. subst. Carystii, orum, m., The inhabitants of Ca- rystos. Sol. c. 1L— II. A town in. Liguria, Liv. 42, 7. Caryus. a. um, v. Caryae, no. I. 2, c. Casa? ae, /. Any simple or poorly- built house, a hut, Cottage, ' cabin, shed,, garden house, a country house; in war, a barrack, lent, etc., Var. R. R. 2, 10, 6 ; Lucr. 5, 1009 : 6, 1253 ; Cic. Tusn. 5, 34, 97; Vitr. 2, 1; Quint. 2. 17, 10; 9, 4, 4-, Virg. E. 2, 29 ; Hor. S. 2, 3, 247 and 275 ; Ov. M. 8, 700 ; 5, 283, et saep.; Cic. Fam. 16, 18 ; Mart. 6, 43 ; Caes. B. G. 5, 43 Herz. ; Allot. Bell. Hisp. 16; Veg. Mil. 2. 10. — b. Proverb.: ita fugias, no prne- ter casam, like, run not into the lion's jaws, Ter. Ph. 5, 2, 3 Buhnk.; cf. Gron. Obs. 3, 9, p. 511 sq. — c Casue, in late Latin meton., A country estate, a farm : Cassiod. Var. 5. 14. "casabundus (in && best MSS. written eassab., probably on account of the first long a. like cassus. caussa, Jiip- piter, etc.), a, um, adj. [casoj Ready to fall, tottering: Naev. in'Var. L. L. 7, 3. 91; cf. Fest. p." 37. CasarinSj a . llm . "4/- [casa] Of or be- longing to a cottage ; only subst. : 1, Ca- sarius, ii, A dweller in. a cottage, a cottager, Cod. Theod. 9, 42, 7. — 2. Casaria, quae custodit casam, Fest. p. 37. Casca, «6, m. A Roman surname in the sreus Servilia, Cic. Att. 13, 44 ; 16, 15 ; Phil 13, 15 : 2, 11 ; Suet. Cues. 82. Casce, "do. In an old-fashioned man- ner; v. the follg. CaSCUS) a - " m . a dj- Old : " r.ascum 6ignificat vetus : ejus origo Sabina quae usque radices in Oscam linirunm egit (cf. Otfr. Mull. Etrnsk. 1, p. 41, with G. F. Grotef. in Seeb. N. Arch. 1829. no. 31 ; v. also casnaii) : Enn. Manil. and Papin in Var. 1. 1. ; Att. ib. (* Enn. in Cic. Tusc. ], 12, 27) : sal. Aus. Ep. 22. 27.— * Adv. easce nimis et vetuste loquens (in an old-fash- ioned manner), Gell. 1, 10. CaseariUSi «> im, adj. [caseu?] Of or pertaining to cheese, cheese-: tabrrna, in which cheese was smoked and kept, Ulp. Dig. 8, 5, 8. CaseatUS, a . um > °'?A [id] Mixed with cheese: polenta, App. Met. 1, p. 103, 35: montes, where much cheese was made, liter. Ep. 66, 10. * cascolus. i. ">. [id.] A small cheese, Virg. Cop. 17. caseus. i. m. (caseum, i, n.. Cato R. R. 76, 4 ; Plaut. and Novius in Non. 200, C ASP 9 tq.) Cheese : Var. R. R 2, 11, 3 ; Col. 7, 8, 1 ; 12, 12 sq. ; Pall. Mnj. 9 ; I'lin. 11, 42, 97; Cio. de Sen. 16, 56. et al. : facere, Var. 1. 1, : premere, Virg. E. 1, 35 : figurare, Plin. 16, 38, 72.— As a term of endear- ment, in the lang. of comedy, I'laut. Poen. 1, 2, 154 and 177. t Casia (more rar. cassia, E. g. Pall. Oct. 14, 13; Veg. 6, 13, 3 and 4), ae,/.= Kucin or Kaaaia, 1. A tree with an aro- matic bark, similar to cinnamon, prob. the wild cinnamon, Lauras Cassia, L. ; Plin. 12. 19, 42 and 43 ; Virg. G. 2, 466 ; Mart. 6, 55; 10, 97; 11, 54; Cels. 5, 23, no. 1 and 2 ; Scrib. Comp. 93 ; 125, ct al.— 2. A fragrant, shrub-like plant, mezereon, also called cneoron or thymelaea, Plin. 21, 9, 10 ; Virg. E. 2, 49 ; Georg. 4. 30. Casilinum, i, «., Kiiafttvov, A town in Campania, on the Valturnus, near the ancient Capua. In its place stands the present Capua, Liv. 22, 15 ; 23, 17 ; 19 ; Cic. Att. 16. 8 ; Phil. 2, 40 ; Plin. 3, 5, 9 fin. ; cf. Mann. Hal. 1, p. 763 sq. — 2. Whence, a. CasilinensCS. The inhab- itants of Casilinum, Cic. lnv. 2, 57. — b. Casilinates, the same, Val. Max. 7, 6, no. 2. — c. CaSlUllUS, a, ™ : limina, i. e. Casilini portae, till. 12, 426. CaSina» »e, /. The name of a comedy ofPlautus,from its chief heroine ; cf. Fest. p. 46. Casinuni) >> «•. Kdaivdv, A Roman colony in Latinm, cast of Aquinium; its ratadel the present Monte Casino, Liv. 9, 28 ; Plin. 3, 5, 9 ; cf. Mann. Ital. 1, 674.— 2, Whence the adjj.: a. CaSinaSj atis > Of Casinum: ager, Cic. Agr. 2, 25: fun- dus, id. Phil. 2, 40, and abs. in Casinate, in the region of Casinum, Plin. 2, 103, 106, $ 227.— b. CaSUlUS, «, urn, Of Casi- num : Nymphae, ail. 12, 527 dub. (oth- ers : Casini Nymphae). Casius mens. KAaov /ipos, 1. A very high mountain in Syria, on the Oron- tes, now Okrab, Plin. 5, 22, 18.— 2. A mountain between Lower Egypt and Ara- bia, with a temple of Jupiter, near which Pompey was murdered, now El Kas, Mel. 1, 10 ; 3, 8, 3 ; Plin. 5, 12, 14.— Hence Ca- sius. a. um, adj. .- rupes, Luc. 10, 434 : arenae, id. 8, 539: Juppiter, Plin. 5, 12, 14. + casnar, in the lang. of the Osci, An old man, Var. L. L. 7,3, 86; cf. cascus, Fest. p. 36 ; cf. Comm. p. 367. Here perhaps belongs the fragment of Varro, in Non. 86, 20 : quum more majorum ul- tro carnales arripiunt, where Voss. Etym. s. v. Cascus prefers the reading casnares (hence carnales is perh. a euphonic form for casnares, from a Lat. sing, carnal = casnar, as foedesum, plusima, asa, asena = foederum, plurima, etc. ; cf. Var. L. L. 7, 3, 86, and the letter R ; v. also App. to Pre!'.). HP Quint. 1, 5, 8, the MSS. give in- stead of casnar, which is certainly wrong, the words, casami, casamo, casamum, and the like ; v. Spald. and Zumpt N. cr. in h. 1. CaSOj are, v. intens. n. [cado] To be ready to fall, to totter (perh. only in the two follg. passages) : Plaut. Mil. 3, 2, 38 ; id. ib. 43.^ ^ Caspci'ia, ae, /. A town of the Sa- bines, Virg. A. 7, 714 ; Sil. 8, 417 ; cf. Mann. Ital. 1. 527. Caspium mare, to Kdnmov ne'Ka- yoc, The Caspian Sea, Mel. 1, 2, 1 ; 3, 5, 3 ; 3, 6, 10: Plin. 0. 11, 12; 17, 19; Curt. 6, 4 : pclagiis, Mel. 1. 19, 13 : Caspius oce- anus, Plin. 6, 13, 15. — 2. Whence adjj. : a. CasphlS- a, um, Of or belonging to the Caspian Sea, Caspian : sinus, Mel. 1, 2, 3 and 4 ; 3, 5. 3, 4 and 8 ; Plin. 2, 68, 18 : litora, Plin. 6, 15, 17 : mons, i. e. a part of Taurus, Mel. 1, 19, 13 ; hence py- lae or portae, narrow passes in the Tau- rus. Mel. 1, 15, 2; Plin. 6, 11. 12; 14, 17 : Suet. Ner. 19; so also via, Tac. A. 6, 33, and abs. Caspiae, arum (so. portae), id. Hist. 1, 6 : regna, the country on the Cas- pian Sea, Virg. A. 6, 799 : Maris, Stat. Th. 10. 288 : jaspis, Plin. 37, 8, "37 : sens, the inhabitants on the Caspian Sea, id. 6, 15, 17 ; cf. Caspii, Mel. 3, 5, 4.— b. Caspia- ni, orum, m., The same people, Mel 1, 2, 4 ; Curt. 4, 12. — c. Caspia&ae. arum, m., the same, Val. Fl. 6, 106.— d. CaspiacilS, CASS a, nm: porta =Caspia porta, Stat. S. 4, 4, 64. cassabundus, », um, v. casabundus. Cassander, dri, m., KdaoarhpoS, A son of Antipalcr, and king of Macedonia after the death of Alexander the Great, Just. 15, 1, sq. After him was named the town Cassandrea, Liv. 44, 11. Cassandra (in the most ancientper. written in the Etruscan manner, cassan- tea, Quint. 1, 4, 16), ae, /, Kaondv&pu, A daughter of Priam and Hecuba, who continually proclaimed the approaching evil, but was believed by no one. After the destruction of Troy she became the bond- maid of Agamemnon, and was murdered with him by Clytcmneslra, Serv. Virg. A. 2, j 247; Hyg. F. 93 and 117. Cassandrea^ ae, /. A town in Mac- ■ cdonia, upon the peninsula Pallene, prcvi- i ously called Polidaea, but rebuilt by Cas- j sander, Liv. 44, 11 ; Mel. 2, 3, 1.— 2. Whence, a. Cassandrcnses, ium, ra, I The inhabitants of Cassandrea, Liv. 44, j !«■ -b. Cassandrcns (fisyi.), ei, m., j \(aioavbpzvi, Of Cassandrea, a surname I of the tyrant Apollodorus, who reigned there, O v. Pont. 2, 9, 45 : ib. 463 ; cf. Cic. N. D. 3, 33 ; Sen. Ira 2, 5. casSG, ndv. Fruitlessly, ia vain, to no purpose ; v. cassns, a, am. Cas e e5i mm (in sins. ace. cassem. Grat. Cyneg. 28 : abl. casse, Ov. A. A. 3, 554 ; Sen. Agam. 885), m. A hunting- net, a snare, toil (poet, word) : Virg. G. 3, 371 : cassibus impositis (sc. humero) ve- nor, Prop. 4, 2, 33 : deeidere in easses, Ov. A. A. 2, 2: ponere, id. Met. 5, 579: laxi, id. A. A. 1, 392 ; Mart. 3, 58, 28 ; Tib. 4, 3, 17. — b. Meton. for Spider's web, Virg. G. 4, 247; Mart. 3, 93, 5; Arn. 6, 202.— c. Trop. : Snares, plots : Tib. 1, 6, 5 ; Ov. A. A. 3, 554. CaSSia> v - casia. CassianuS* a, um. v. Cassius, 710. 2-4. CassicdluS) i, '"■ d'm. [easses] A small net, a cobweb, Hier. Rut". 3, 6 ; cf. Fest. p. 36. Cassida^ae, v. 1. cassis. + CaSsidariUS; u> m - A helmet-maker, Inscr. MuT.-959, 5. + cassila, v. l. cassis. Cassiope, es (GassiDpea; ae, Manil. I, 354), /., liaaatowq and KntriidrrciU, The proud wife of Cipheus, and mother of An- dromeda, who was punished onher account; placed, finally, as a constellation in heaven. Hyg. F. 64 ; Astr. 2, 10 ; 3, 10 ; Prop. 1, 17, 3 ; Ov. M. 4, 738. 1. cassis, idis (access, form cassida, ae, like chlamyda from chlamys, Prop. 3, II, 15; Virs. A. 11, 775; cf. Prob. II. p. 1473 P. ed. Lind. and the letter A. Also Fest. p. 37. instead of cassilam, the read- ing should be cassidam; v. Comm. p. 368), /. [an Etruscan word, ace. to Isid. Orig. 18, 14, 1 ; cf. MMI. Etrusk. 1, p. 392] A helmet (of metal, while galea was of leath- er, Isid. Orig. 18, 14, 1), Plaut. Trin. 3, 2, 103 ; Caes. B. G. 7, 45 ; Hirt. Bell. Afr. 16 ; Ov. M. 12, 89 ; 13, 107 ; 14, 806 ; Luc. 7, 586 ; Juv. 11, 103, et al. ; Tac. G. 6. But also promiscuously : Ov. M. 8, 25 (cf. ga- lea aerea, Virg. A. 5, 490). — b. Meton. for War: Plin. 13, 3, 4, fin. ; Juv. 7, 33. 2. Cassis, is, v. easses. cassita, ae, f. [cassis, like galerita from galerus] The crested or tufted lark, Alauda Cristata, L. ; Gell. 2, 29, 3 sq. CaSSlteiidCSj l »n, /., VLaBaiTep'tScY, The tin-islands, Cassiuridcs, now prob. the Scilly Islands, in the extreme west of Europe, Mel. 3, 6, 2 ; Plin. 4. 22, 36; cf. Mann. Brit. p. 7 and 22; named, from the tin found there, cassitcros = Kuas./, Castalian : unda, Mart. 9, 19 fin. : soro- res, i. e. the Muses, Mart. 4. 14 ; also subst Castalidum grex, id. 7, 12, 10. tcaStanea>ae,/.=K m vdv, 1. Tht chestnut-tree, "Col. 4, 33 : 5. 10. 14; Pall. Febr. 25. 33 ; Nov. 7, 17 ;" Plin. 16, 40, 78 ; 17, 20, 34.-2. A ch'stnnt, Virg. E. 1, 82 ; Piin. 13, 18. 32 ; 15, 28. 34 ; also with nuces, Virg. E. 2, 52. castanetum, i- "• [castanea] A 247 CAST diestnnt-grooe, Col. 4, 30, 3; 33, 3; Pal. Nov. 7, 21. caste» .adv. Cleanly, purely, without stain, uprightly, honestly, chastely, modest- ly ; devoutly, religiously ; v. castus, fin. castcllanus, a, um, "dj. [castellum] Of or pertaining to a castle or fortress : triumphi, for the capture of a castle, *Cic. Brut. 73. 256 : miles, Cod. Theod. 11, 59, 2. — b. S u b 3 1. : castellani, orum, The oc- cupants of a castle, Sail. J. 92, 7 ; Hirt. Bell. Alex. 42 ; Liv. 34, 27 ; 38, 45, castcllanus ". ™ [id-] The super- intendent of a reservoir, Front. Aq. 117 ; Inscr. Grut. 601, 7 and 8. castellatim. "dv. [id.] Castle-wise: dissipati, scattered about, as it were, in dif- ferent fortresses, i. e. in different bodies, Liv. 7, 36 : grumulis imponere allium, i. e. in heaps, Plin. 19, 6, 34. Castellum» i- n - dim. [castrum] A castle, fort, citadel, fortress, strong-hold, Sisenn. in Non. 514, 7 ; Caes. B. G. 1, 8 ; 2,- 30 ; B. C. 3, 36 ; Cic. Phil. 5, 4 ■ Att. 3, 7 ; Fam. 11, 4 ; Sail. J. 54 ; 86 ; 89 ; Nep. Milt. 2 ; Alcib. 7 ; Dat. 4 ; 10, et al. ; Liv. 10, 46 ; 21, 11 ; 22, 39 ; 33, 36, et saep.— b. T r o p. : Shelter, defense, refuge (cf. ar-x, no. 1, b) : Templum Castoris fuit arx civium perditorum .... castellum fo- rensis latrocinii. Cic. Pis. 5, 11 ; id. Div. 2, 16, 37 : castellum omnium scelerum, Liv. 3, 57. — 2. Me ton.: Dwellings in an elevated position : Virg. G. 3, 475. — 3. In mechanics, A structure in which the water of an aqueduct is collected, to be distributed by pipes or channels' in different directions, a reservoir, cistern. Vitr. 8. 7 ; Plin. 36, 15, 24, no. 9; Front. Aq. 35 ; Ulp. Dig. 43, 19, 1 ; 30, 41,_§ 8. * casteria» ae, /. A part of a ship, where rowers were accustomed to rest : Plaut. Asin. 3, 1, 36; a"cc. to Nonius, p. 85, 26, a place where the tackling of ships is laid up. • castlf ICO» arc, v. a. [castificus] To purify, make pure ; only in eccl. Lat., Auar. Conf. 9, 9 ; Tert. Pud. 19 ; Ambros. Serin. 14. castlflCUS. a, llm [castus-facio] * 1, Purifying: lavacrum = baptisma, Paul. Nol. Carm. 25, 188.— * 2. Pure: mens, Sen. Hipp. 170. * Castlgabilis, e, adj. [castigo] Wor- Oiy of chastisement, deserving punish- ment: culpa, Plaut. Trin. 1, 2, 6. castigate? "-dv. Briefly, restrictcdly ; v. castigo, fin. castlgatlO, 6nis, /. [castigo] A cor- recting, chastising, punishment, correc- tion, -reproof, etc. (in good prose) : omnis et animodversio et castigatio contumelia vacare debet, Cic. Off. 1, 25, 88 ; cf. Tusc. 4, 20 : admonitio frequens, interdum et castigatio, vindicta rarissima, Veil. 2, 114 ; Quint. 3, 8, 54 : verborum. Liv. 27, 15 ; Sen.'Ep. 47: tacita, Liv. 27, 10: censo- ria, Plin. 18, 6, 7. In plur., Cic. Tusc. 4, 20; Liv. 36, 15, et al. ; Quint. 1, 3, 14: fustium, Paul. Dig. 1, 15, 3 : flagellorum, Callistr. ib. 48, 19, 7.-2. In gardening, A trimming, lopping of plants, Plin. 17, 22,35, no. 9; ib. 28, 47. castigator» oris, m. [castigo] One who corrects or chastises, a corrector, re- prover (not in Cic.) : Plaut. Trin. 1, 2, 150: ib. 3, 1, 14 : minorum, * Hor. A. P. 174 : lacrimarnm et inertium querelarum. Liv. 1, 59 : serf tot seculorum, Col. 8, 16, 6. — 2, He who restrains, holds close: Plin. Pan. 40, 1 Gesn. Castlg-atdriUS, a, um, adj. [castiga- tor] After the manner of reprovers or cor- rectors (post-Aug., and very rare) : sola- tium, Plin. Ep. 5, 16, 10 : severitas, Sid. Ep. 4. 1. castigTO avi, atum, 1. v. a. [castum- ago, as purgo — purum-ngo ; the i long on prosodial grounds] To set right by word or deed, to correct, chastise, punish ; to blame, reprove, chide, censure, find fault with (more forcible than reprchendere and vituprrare, weaker than culpare ; cf. Doed. Syn. 2, p. 160 sq.) (class, in prose and po- etry) : pueros verbis, verbcribus, Cic. Tusc. 3, 27 : quo snepius (mauister) mo- nuerit, hoc rarius castigabit, Quint. 2, 2, 5 : laudat Pompejus . . . segniores castigat, Caes B. C. 1, 3 ; cf. Tac. Asr. 21 : casti- 248 CAST gando increpandoque plus quam leniter agendo, proficere, Liv. 27, 9 : aliquem dic- tis plurimis, Plaut. Bac. 4, 8, 67 ; Virg. A. 5, 387 ; Liv. 36, 20 : Uteris, Caes. B. C. 3, 25 : per literas, Tac. A. 3, 35 : graviter, Just. 2, 15 : vehementissime, Petr. 109, 1 : leniter, Liv. 30, 15 ; 36, 31 : in hoc me ipse castigo quod, etc., Cic. Tusc. 5, 1, 4 : servos bubulis exuviis, Plaut. Most. 4, 1, 26 : segnitiem hominum atque inertiam, Cic. de Or. 1, 41 ; cf. Liv. 31, 6 : nimiam lenitatem, Liv. 39, 55 : moras, Virg. A. 4, 407 : dolos, id. ib. 6, 567 : immodicos do- lores voce, Luc. 8, 71 : vitia, Juv. 2, 35 : metus, Val. Fl. 6, 660, et al. 2, To correct some error, to set right, mend (poet., or in post-Aug. prose) : car- men, *Hor. A. P. 294 : verba amicae, Juv. 6, 454 : lapsus, Stat. Th. 6, 700 : vitia sua, Plin. Pan. 46, 6. 3. To hold in check, to restrain ; lit. and trop. (rare) I equum tenacem non parentem frcnis asperioribus castiirarc, Liv. 39, 25; Tac. A. 6, 13 : castigatus" ani- mi dolor! Cic. Tusc. 2, 21 fin.: risum crebris potiunculis, Petr. 47, 7 ; cf. under Pa. Hence, b. Of relations of space : To inclose, surround, encompass, invest : insula castigatur aquis, Sil. 12, 355 : exa- men in trutina, trop., to correct the judg- ment, Pers. 1, 7, Diibner. — Whence castigatus, a, um, Pa. (poet, or in post.-Aug. prose) Confined, compressed ; hence, 1, As a designation of physical beauty: Small, slender, close : pectus. Ov. Am. 1, 5, 21: frons, Stat. S. 2, 1, 43: mamillae, Seren. 20, 357. — 2. Trop. : Restrained, checked : luxuria tanto casti- gatior, quanto posset esse liberior, Aug. Civ. Dei 5, 24 : castigntissima disciplina {"the strictest), Gell. 4, 20, 1 dub. (Cod. Reg. : castissima.) — Adv. castigate : a. Ace. to no. 1 : castigatius, Macr. Sotnn. Scip. 1, 6 : castigatius eloqui, Aug. Doctr. Christ. 4, 14. — b. Ace. to no. 2 : vixit mo- deste, castigate, etc., Sen. Contr. 6, 8. castimdnia» ae, /• (castimonium ctyvciu, Gloss. Phil., perh. also App. M. 11, p. 279, 29) [castus, like acrimonia, ae- grimonia, et al.] Physical purity, such as is requisite for religious services (abstain- ing from sexual intercourse, from deli- cate food, etc.), purity, chastity, abstinence : rare, but class. : quae sacra per summam castimoniam virorum ac mulierum tiant, eadem per istius stuprum ac flagitium esse violata, Cic. Verr. 2, 4, 45 fin. Zumpt : caste jubet lex adire ad deos ; animo vi- delicet, in quo sunt omnia ; nee tollit cas- timoniam corporis, id. Leg. 2, 10, 24 : de- cern dierum castimonia, Liv. 39, 9: su- perstitio castimoniarum, Plin. 31, 8, 44 ; App. M. 11, p. 279, 29 ; Tert. Jejun. 2.— * 2. Purity of morals, morality, in gen. : Cic. Coel. 5, 11. castimonialis, e, adj. [castimo- nia] Pertaining to abstinence or conti- nence : liquamen, Pall. Febr. 25, 12. t Castimonium; v. castimonia. castltaSj atis,/. [castus] Moral puri- ty (rare, but class.) 1. Usu. with refer- ence to abstinence from sexual inter- course : Chastity : ut sentiant mulieres naturam femiuarum omnem castitatem pati, * Cic. Leg. 2, 12, 29 Orell. ; so * Hor. Od. 3, 24, 22; Plin. 24, 9, 38; Plin. Pan. 20, 2 ; Tac. Agr. 4 ; Ann. 1, 33 ; Val. Max. 9, 1, no. 2. — Hence person. Castitas = Mi- nerva, Pall. 1, 6, 14. — 2. In gen., Purity of morals, morality : Vitr. 1, 1 : castitate vitac sanctus, Gell. 15, 18 : praeturae maxima castitate, Macr. S. 7, 3. * castltudO; '"is. /• [id-] ante-class, access, form to castitas (cf. bellitudo, ca- nitudo. etc.), Moral purity : antiquam cas- titudinem, Att. in Non. 85, 11. 1. I castor* oris, m. = Kammp, A cas- tor, beaver ; pure Lat. fiber : Plin. 32, 3, 13 ; cf. id. 8, 30, 47 ; Isid. Orig. 12, 2, 21 ; 19, 27, 4 ; Ov. Nuc. 165 : ace. castorcm, App. M. 1, p. 106, 10 : Or. castora, Juv. 12, 34. 2. Castor» oris, m., KdoTwp, The sou of a Spartan king, Tijndams, and Leda, brother of Helena and Pollux, with whom, as twin star (Gemini ; hence even Cas- tores, Plin. 10, 43, 60; 35, 4, 10; 7, 22, 22; and alter Castor, Stat. S. 4, 6, 15), he served as a guide to mariners, Hor. Ep. 2, 1,5; Epod. L7, 43; 42 ; Od. 4, 5, 35: gau- CAST dot equis, id. Sat. 2, 1, 26; cf. id. Od. 1, 12, 25, and Ov. M. 12, 401. Their festival was celebrated in Rome on the 28th of Jan- vary, Ov. F. 1, 705 ; mi which day (A.U.C. 769) Tiberius consecrated a temple to them near the Lacus Juturnae, id. ib. 708. — Whence CastdrCSUS, a , um : manus, Sen. Hip. 8L0. — TheKomans (not merely the Roman women, as Gell. 11, 6, and Charis. p. 183 P. assert ; cf. Plaut. Asin. , 5, 2, 46 ; 80 ; Cas. 5, 4, 13) freq. swore by Castor, making use of the form with the demonstrative prefix = e or me, ecastor or mecastor, by Castor (like eheu, ehem, equirine; mehercule, medius fidius, etc., Hand. Turs. p. 341 sq. and cf. art. ce) : ecastor, re experior, quanti facias uxo- rem tuam, Plaut. Am. 1. 3, 10 ; ib. 39 ; id. Cist. 4, 2, 61 ; id. True. 2, 5, 28 ; id. Poen.- 1, 2, 71 ; Stich. 1. 3, 89 ; id. Asin. 1, 3. 36 ; True. 2, 2, 60 ; id. Asin. 3, 1, 30 ; id. Stich. 1, 3, 81; ecastor vero, id. Mere. 4, 1, 25: per ecastor scitus (i. e. perscitus ecastor) « puer est natus Pamphilo, Ter. Andr. 3, 2, 6 : nee nunc mecastor quid hero ego di- cam qucn comminisci, Plaut. Aul. 1, 1, 28 ; cf. id. Merc. 4, 1, 6 ; id. Cas. 2, 3, 30 ; id. Men. 4, 2, 50 ; id. Mil. 1, 1, 63 ; cf. also ill. Stich. 1, 3, 86 ; True. 2, 2, 36 ; 2, 7, 30 ; 3, 2. 11 ; 4, 4, 9 ; 5, 1, 26. Sy. Salve me- castor, Parmenio. Pa. Et tu edepol, Sy- ra, Ter. Hec. 1, 2, 8 Don. (* b. Castor, oris, m., A grandson of Dejotarus, Cic. Dejot. 1.) Cast6reum> ei, ».. [1. castor] Castor or castoreum. Plin. 8. 30, 47 ; Lucr. 6. 795; Cels. 6, 7, no. 8; Veg. 5, 24, 7; 9; 12; Scrib. 3. In plur. : Virg. G. 1, 58 ; Plin. 32. 9, 32 ; Nemes. C. 224. Gastoreus, a, um, v. 2. Castor. castorinatUS, a, um, adj. [castor] In garments of beaver-skin, Sid. Ep. 5, 7. CastdrinUS) a, um, adj. [id.] Pertain- ing to the beaver, beaver- : oleum, Marc. Emp. 35 : pellis, Edict. Diocl. p. 23. CaStra> orum, v. castrum. CastratlO) oms, f. [castro] 1. An emasculating, castration of animals, Col. 6, 26 ; 7, 11, 1 ; Pall. Maj. 7, 3.-2. A prun- ing of plants, Plin. 16, 40, 76, no. 3. Castrator> °ns, m . [id-] One who cas- trates (late Lat.) : Tert. adv. Mure. 1, 1. * CastratoriUS, a, um. adj. [castra- tor] Pertaining to castration : ferramen- ta, Pall. 1, 4,3. castraturat ae, /. [castro] * 1. An emasculation, castration of animals, Pall. Maj. 7, 2. — 2. -<4 pruning, cleansing of plants: siliginis, Plin. 18, 9, 20, no. 1. castrensiani, orum, m. [ castra 1 Soldiers for protecting the borders, bound- ary-keepers, Cod. Just. 12, 36, 14. t castrensiaiius negotiator, A pur- veyor j'or the camp, a suttler, Inscr. Grut. 649, 5. castrensiSi c. adj. [castra] Of or pertaining to the camp, camp- : ratio et militaris. Cic. Coel. 5, 11 : latrocinium, id. Cat. 3, 7, 17 : consilium, Liv. 44. 35 : tri- umphus, id. 7, 36 : jurisdictio, Tac. Agr. 9 : ludi, Suet. Tib. 72 Oud. : jocus, id. Calig. 9 : vigilia, Plin. 10, 21, 24 : arrna, Prop. 3, 9, 19 : exsilium, sarcastically, for continual military service, Just. 14, 4, 14 : corona, awarded to him who first penetrated the enemy's camp. Gell. 5, 6 ; Fest. p. 43 (also called vallaris, q. v., and the plate in Adam's Antiq. 2, Tab. VI. no. 6) : verbum, a military phrase (e. g. conterrancus, co~ piari, q. v.), Plin. H. N. praef. § 1 ; GelL 17, 2, 9 : peculium, obtained in military service, Macer. Dig. 49, 17, 11 ; Paul. Sent 3, 4 ; cf. Ulp. Dig. 37, 6, 1. (* CastriciUE, «, um, A Roman gen- tile name, Cic. Fl. 23 ; Att. 12, 28, et al. Hence Castricianus, a, um, Cic. Att. 12, 28.) castro, avi, atum, 1. v. a. J,. To de- prive of generative power (both of male and female), to emasculate, castrate, grid : Plaut. Merc. 2, 2, 1 and 4 ; Aul. 2, 2, 73 ; Var. R. R. 2, 2, 18; 3, 9, 3; Plin. 8, 51, 77: 10, 21, 26; 11, 51, 112; Suet. Dom. 7 ; Amm. 14, 6. — b. Transf. to plants : To prune, lop. trim, Cato It. R. 32, 2 ; Plin. 17, 20,33 ; 24, 8. 33 ; Vitr. 2, 9,— (/?) Trop.: vina saccis, To pass through a sack or bag, to filter, and thus to remove rough- ness, Plin. 19, 4 19 ; cf. id. 14, 22, 28 : sil». OAST go castrata, i. e. purified, cleaned, id. 18, 9, §0 : semen, id. 15, 14, 15. — 2. In g cn -. T° shorten, cut off, curtail: caudas catulo- rura, Col. 7, l!>, 14 ; cf. Plin. 8, 41, 63 : al- vos apum, to take. up, to take out, Col. 9, 15, 4 ; 11 ; so libellos, to remove obscenity, to expurgate, Mart. 1, 36. — b. Trop. : vi- res, To diminish, l'lin. 11, 18, 19: avari- tiam (* to check, restrain), Claud. Eutr. 1 , 192. Concerning the expression castrata respubliea morte Africani, v. Cic. de Or. 3, 41, 164 ; Quint. 8, 6, 15. castrum. i. «■ [kindred with casa, a hut, tent.] I. In sing : Any fortified place : acas- tie, fort, fortress (more rare than ca9tel- lum) : ei Grunium dederat in Phrygia castrum, etc., Nep. Ale. 9, 3. More usual aa nom. propr.: Castrum Laurens, Var. in Serv. Virg. A. 9, 7 : Castrum Truen- tinum, Pompcj. in Cic. Att. 8. 12, B. : Castrum Inui, Virg. A. 6, 776. The same place also called Castrum Novum, ace. to Serv. in h. 1. ; cf. Liv. 36, 3 ; Mann. Ital. 1, p. 375. Another Castrum Novum was founded in Picenum at the beginning of the first Punic war by the Romans, l'lin. 3, 13, 18 ; also called abs. Castrum, Veil. I, 14 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 467 : Castrum Altum, in Spain, Liv. 24, 41 : Castra Poe- norum, Serv. Virg. A. 6, 776. — Far more freq. II. 1° plur. : castra, orum, n. (castra, ne. /. : castra haec vestra est, Att. in Non. 200. 30). 1. Lit. Several soldiers' tents situated together ; hence, a military camp, an en- campment ; among the Romans a square (quadrata), later, after the manner of the Greeks, sometimes circular, or adjusted to its situation, Vcg. Mil. 1, 23. It was surrounded by a trench (fossa) and a wall (vallum), and had four gates : Porta Praetoria, the front, chief gate, on the opp. side from the enemy, from which the le- gions marched, Liv. 40, 27 ; opp. to this, Porta Decumana, the back gate, Porta principalis dextra, and Porta principalis sinistra, situated on the two sides of the camp (principia), Liv. 40, 27; cf. Adam's Antiq. 2, p. 68 sq. — b. Phrases : (a) c. adj. : stativa, occupied for a long time, per- manent, Cic. Verr. 2, 5, 12 ; Sail. J. 44, 4 ; Tac. A. 3, 21 : aestiva, summer camp, Suet. Claud. 1 : hiberna, Liv. 29, 35 (both more freq. abs. aestiva and hiberna) : navalia, an encampment on the shore for protecting the fleet and the troops while landing ; sometimes connected with the ships drawn to land, Caes. B. G. 5, 22 Herz. ; cf. ib. 11 ; Liv. 29, 35 ; the same also called nautica, Nep. Ale. 8, 3 Bremi and Dahne ; Hann. 11, 6 (cf. ib. 5 4 ; Liv. 44, 39) : lu- nata, crescent-shaped, Auct. B. Afr. 80 ; Liv. 4, 27, et saep. — 0) c. verb. : ante- capere locum castris, Sail. J. 50, 1 : ca- pere, Liv. 4. 27; Quint. 12, 3, 5; and montes castris capere, Tac. ,A. 12, 55 : castra metari, Sail. H. i'rgm. III. 106 : po- nere, Caes. B. G. 7, 35 : ponere et munire, Sail. .1. 75 : munire, Caes. B. G. 4, 9 ; B. C. 3, 80 ; Sail. H. frgm. III. 100; Liv. 44, 39 : com munire, Liv. 23, 28 ; 14, 27 : cas- tris conferre, Liv. 10, 32 ; 23, 28 ; Tac. A. II, 8 ; Hist. 2, 30 : facere, Tac. H. 4, 26 : erigere, id. ib. 5, 22 : vnllare, id. ib. 2, 19 : castris se tenere, Caes. B. G. 1, 40 : castra movere, to break up, to decamp, Caes. B. G. 1, 39; also synon. with, to march forth from a camp, Caes. B. G. 1, 15 Herz.; id. ib. 1, 22; 2, 2; 7, 41; B. C. 3, 80; Nep. Dat. 8, 4 ; Eurtl. 12 fin. et saep. — Hence also promovere, Caes. B. G. 1, 48 : mo- vere retro, Liv. 2, 58 : rcmoyere, id. 9, 24. — c. Castra Praetorianorum, The bar- racks of the Praetorians in the suburbs of Rome, Suet. Tib. 37 ; Aug. 29 ; Claud. 36; Tac. A. 4, 2; Capitol. Max. 10; Aur. Vict. Caes. 36. — d, Castrorum filiu-s, A surname of Caligula, a3 he was brought up in the cam,p, Siiet. Calig. 22 : Aur. Vict. 'Caes. 3. And so Castrorum mater, an appellation of Faustina, the wife of the Emperor Marcus Aurelius, because she ac- companied him. in an. expedixion against the Quadi, Capitol. Marc. Aurel. 26. — ■ Whence both appell. in later inscriptions as titles of the Roman emperors and em- presses. — t As nom. propr. like castrum. CAST Castra Cornelia, or Corneliana, on the north coast of Africa^ncar Utica, so called because the elder facipio Africanus first pitched his camp here, after his landing in Africa, in the second Punic war. Caes. B. C. 2, 24 ; 37 Oud. N. cr. ; Plin. 5, 4, 3 ; cf. Mann. Air 2, p. 286. Castra Julia, Cas- tra Caecilia, in Lusitania, l'lin. 4, 21, 35 : Castra Hannibalis, a sea-port town in Brut- tium, l'lin. 3, 10, 15, et saep. 2. Meton. : a. Since, in military ex- peditions, a camp was accustomed to be pitched each evening ; in the histt. (esp. Livy) for A day's march: secundis cas- tris pervenit ad dium, Liv. 44, 7 ; so Tac. H. 3, 15 ; cf. alteris castris, Liv. 38, 13 ; Curt. 3, 7. So tertiis castris, id. 38, 24 ; 44, 46 fin. ; Tac. H. 4, 71 : quintis castris, Liv. 28, 19 : septimis castris, id. 40, 22 : decimis castris, id. 27, 32 fin. ; 28, 33,— b. Military service : Nep. Epam. 5, 4 ; Veil. 2, 125, 4 ; Tib. 4, 1, 39 : qui magnum in castris usum habebant, Caes. B. G. 1, 39. 3. Trop.; a. Cf philosophical sects: Epicuri castra, Cic. Fam. 9, 20 ; id. ib. 7, 12 ; Hor. Od. 3, 16, 23 j Sen. Ep. 2 and 83. — 1>. Of bee-hives, Pall. 1, 37, 4. + CClstillai ae,/. A garment -used by women, a kind of bodice : Var. in Non. 548, 30 sq. Castillo, onis,/, ILaarovXm*, A town in Hispania Tarraconensis, on the borders o/Baetica, now the village Cazorla (*acc. to others, Cazlona), Liv. 28, 19 ; Plin. 3, 2, 3 ; cf. Mann. Hisp. p. 381. — Whence, 2. Castuldllcnsis, e, adj.. Of Castu- lo: saltus, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 31 ; Liv. 22, 20 ; and in plur., Castulonenses, ium, The inhabitants of Castillo, Plin. 3, 3, 4, § 25. 1. CastUS) ■"•. um , o-ij- [prob. from candere, v. Doed. Syn. 3, p. 196 sq.] 1. In gen., Morally pure, unpolluted, spotless, guiltless (and gen. only in respect to the person himself, while candidus signifies pure, just, in respect to other men ; v. Doed. above cited) (class, in prose and poetry) : decet nns esse a culpa castas, Plaut. Poen. 5, 4, 13 : quis hoc adulescente castior ? quis modestior ? quis autem illo qui maledicit impurior ? Cic. Phil. 3, 6, 15 ; id. Rose. Com. 7, 21 : castissimum quoque hominem ad peccandum potuisse impellere, id. Inv. 2, 11, 36 : nulli fas cas- to sceleratum insistere limen, Virg. A. 6, 563 : populus frugi castusque verecun- dusque, Hor. A. P. 207 : qui (animi) se in- tegros castosque servavissent, Cic. Tusc. 1, 30, 72; id. Div. 1, 53 fin., et al.— b. Of inanimate things : res familiaris casta a cruore civili, Cic. Phil. 13, 4, 8 : mentes tarn castae, tarn integrae, id. Font. 8, 22 : purissima et castissima vita, id. Rose. Com. 6, 17. So signa, signs, indications of innocence, Ov. M. 7, 725 : fides, inviola- ble, Sil. 13, 285 ; cf. Lucr. 5, 1024 : Sagun- tum, Sil. 3, 1. II. m respect to particular virtues : 1, Most freq., esp. in prose, in regard to sexual intercourse : Pure, chaste, unpol- luted, continent : Catull. 16, 5 ; Tib. 1, 3, 83; Catull. 62. 23 ; Ov. Am. 1, 8, 43 ; Met. 2, 544 ; 711 : hostia = Iphiu:enia, Lucr. 1, 99: Bellerophon, Hor. Od" 3, 7, 15: Mi- nerva, id. ib. 3, 3, 23 : matres, Virg. A. 8, 665 : maritae, Ov. F. 2. 139 : castus ab rebus vencreis. Col. 9, 14, 3.— Of inani- mate things : Veneris connubia, Lucr. 5, 1011 : lectulus, Catull. 64, 87 : cubile, id. 66, 84 : nos virginis. id. 62, 46 : gremium, id. 65, 20 ; 56 : "vultus, Ov. M. 4, 799 : do- mus, Catull. 64, 384 ; Hor. Od. 4, 5, 21, et al.— b. Trop. of style : Pure, free from barbarisms : Gel!. 19, 8, 3. 2. In a religious respect : Pious, relig- ious, holy, sacred, phis : hac casti mane- ant in religione nepotes, Virg. A. 3, 409 Wagn. So Aeneas (for which elsewhere pius in Virg.), Hor. C. S. 42 : sacerdotes, Virg. A. 6, 661 : et sanctus princeps, Plin. Pan. 1, 3 : ego qui castam concionem, sanctum campum defendo (in respect to the preceding : in Campo Martio, comi- tiis centuriatis, auspicato in loco), Cic. Rab. Perd. 4. — Of inanimate things : sa- crae, rtligiosae castaeque res, Var. in Non. 267, 8 : haud satis castum donum deo, Cic. Leg. 2, 18 ; cf. festa, Ov. Am. 3, 13 3 : taedae, Virg. A. 7, 71 Serv. : ara C ASU castis vincta verbenis, Hor. Od. 4, 11, 6 :■ crines, Ov. M. 15, 675 : laurus, Tib. 3, 4,- 23 : castior amnis (se. Musarum), Stat. S. 4, 7, 12 ; ef. castum Humcn (on account of the nymphs), Claud. III. Cons. Stil. 200: luci, Hor. Od. 1, 12, 59: nemus, Tac. G. 40 : pura castaque mens, Plin. Pan. 3/i«. : "casta mola genus sacrificii, quod Vostales virgines faciubant," Fest. p. 49. As epith. ornans of poetry, since it is used in defence of the Deity : casta poesis, Var. in Non. 267, 14 (it is errone- ously explained by Non. by suavis, jucun- dus). 3. In respect to the property and rights of others : Free from, abstinent, disinter- ested : " Castum a furtis et rapinis absti- nens," Var. Andab. in Non. 267. 10 sq. : homo castus ac non cupidus, Cic. Seat 43 : castissimus homo atque integerri- mus, id. Flacc. 28, 68. Adv. Caste, 1, Conform, to no. 1 : age- re aetatem suam, Plaut. Trin. 2, 4, 148 : et integre vivere, Cic. Fin. 4, 23, 63 ; id. Manil. 1. — 2. a. Conform, to no. 2, a: se habere a servis aliorum, C. Graceh. in Gell. 15, 12, 3 : tueri eloquentiam ad adul- tam virginem, Cic. Brut. 95, 330: se ge- rere, Lact. 6, 28 : pureque lingua Latina uti, Gell. 17, 2.— b. Conform, to no. 2, b : placare deos, Ov. Pont. 2, 1, 33 ; cf. Cic. N. D. 1, 2 ; Suet. Aug. 6—Comp. Liv. 10, 7.— Sup. Cic. Fam. 14, 4. 2. CastllS; us (abl. heterocl. casto, Tert. Jejun. lb ; Fest. s. v. minuitur, p. 103 and 172), m. [castus, candeo], antc- and post-class, form for castimouia, An abstinence from sensual enjoyments on re- ligions grounds (cf. the Hebr. "1TJ' "VJJt no. 1 Gesen.) : Naev. in Non. 197, 16 ; Var. ib. ; Gell. 10, 15, 1 ; Arn. 5, p. 167. CaSUaliSi e, adj. [casus] 1. Casual, fortuitous (post-class., and very rare) : conditio, depending upon chance, Cod. Just. 6, 27, 6. — Adv. casualiter : Sid. Ep. 9, 11. — 2. In gram.. Relating to or de- clined with cases : Casuale, tit ab equo : equum, Var. L. L. 8, 29, 116 : formae. Prise, p. 672 P. CaSUalltCl'i a dv. Accidentally ; v. the preced. no. 1. Casula* ae, /. dim. [casa] A little cot- tage or hut, a small house, Petr. 44, 15 ; 46, 2; 77, 4; Plin. 35, 10, 37; Juv. 11, 153. — 2. A sepulchre— kypogeum, Petr. Ill, 5. Casus (" Ciceronis temporibus paul- lumque infra s geminabatur : cassus, etc.," Quint. 1, 7, 20 ; cf. causa, divisio, Juppifer, et al.), us, m. [cado], X. Lit., A falling, and (conform, to cado, no. I. 1 and 3). 1, A falling down, etc. : stillicidi, Lucr. 1, 314 : geli, id. 5, 206 : nivis, Liv. 21, 35 : fulminum, Plin. 2, 50, 51 ; Ov. M. 8, 259 : celsae graviore casu Decidunt turres, Hor. Od. 2, 10, 10. In plur.: Lucr. 2. 231. 2. A fall, an overthrow, a throwing down : eoqun ictu me ad casum dari, Att in Cic. Div. 1, 22, 44 : casus, quo (infan- tes) in terram toties deferuntur, Quint. 1, 12, 10 ; Lucr. 5, 1332 : vehieuli. Plin. 28, 2, 4, et al. : quum loci inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earth- quake), Ov. M. 8, 715. II. Trop. : * 1. Of time: The end: ex- tremae sub casum hiemis, Virg. G. 1, 340. 2. A moral fall, a false step, an error, fall: Cic. Coel. 17 fin. 3, That which comes to pass, turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance (this and no. 4 most freq.) : " quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi quum sic aliquid cecidit, sic evenit. lit vei non cadcre atque evenire, vel aliter ca- dere atque evenire potuerit ?" Cic. Div. 2, 6 ; cf. id. N. D. 1, 32, 90: novi casus tcm- porum noVorum, id. Manil. 20, 60 : ut quemquc casus armat. Sail. C. 50 : si quos locus aut casus conjunxerat, id. Jug. 97 : rem in casum ancipitis eventus commit- tunt, Liv. 7, 27 : se in aleam tanti casus dare, id. 42, 50: ludibrium ca6iis. id. 30, 30: casum potius quam consilium sequa- tur, Quint. 7, prooem. J 3 : parata ad omnes casus eloquentia, id. 10, 1, 2 : bel» 249 CAT A lorum, Tac. A. I, 61 : satis jam eventu- um, satis casuum, id. ib. 2. 26 : adversi, secundi, Nep. Dat. 5, 4 ; cf. Suet. Caes. 25 ; Oth. 9 : mirabiles, Nep. Timol. 5, 1 : rariores, Cic. Off. 2, 6, 19 : dubii, Cutull. 64, 216 ; Hor. S. 2, 2, 108 : varii, Virg. A. 1, 204 : subiti repentiniquc. Suet. Aug. 73, et saep. Hence in Abl. casu adverbially, By chance, casualty, by accident : quod si haec habent aliquam talem nccessita- tern, quid est tandem, quod casu fieri aut forte ibrtuna putemus 1 Cic. Div. 2, 7, 18: id evenit non temere nee casu, id. N. D. 2, 2. 6 : sive casu sive consilio deorum, Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13: necessitate an casu, Quint. 3, 6, 26 : casu an persuasu et inductu, id. 5, 10, 69 : casu an manibus impeditus, Tac. A. 1, 13: casu ipse non aderat, Cic. Clu. 27, 74: nccidit casu ut legati, etc., Nep. Hann. 12 ; cf. still Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; Ep. 1, 19, 18 ; Ov. M. 5, 118 ; 6, 359 ; 7, 84 ; 12, 324, et saep. — Hence also, |>, An occasion, op- portunity for something (esp. freq. in Sail, and Tac.) : aut vi aut dolis se casum vic- toriae inventurum, Sail. J. 25 : praeclari facinoris easum dare, id. ib. 56 ; so Tac. A. 1, 13; 11. 9; Sail. J. 97: invadendae Armeniae, Tac. A. 12, 50 : pugnae, id. ib. 28 : bene gnrendae rei, id. ib. 13, 36 ; Quint. 8, 4, 17. — Since the idea of sud- denness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. ac- cidO; 7io. 4), casus signifies 4. An adverse event, a misfortune, mis- hap, calamity, rvufiopd : meum ilium ca- sum tam horribilem, tam gravem, tarn repentinum, Cie. Sest. 24, 53 : civitatis casum dolens, Sail. C. 40 ; .cf. id. Jug. 14 ; 23; 62; Liv. 37, 17; 23, 22; Quint. 6, 1, 18; 6, 2, 34; Suet. Tib. 25; Domit. 15; Catnll. 68, 1 ; 105 ; 23, 11 ; Hor. S. 1, 1, 81 ; 2, 5, 49 ; Ov. M. 4, 142 ; 14, 473 ; 15, 494, et saep. Hence, \y, Euphemist. for Death : Saturnini atque Gracchorum ca- sus, Caes. B. C. 1, 7 ; so Suet. Aug. 65 ; cf. id. Caes. 89 ; Calig. 10. 5, In gramm. t. t. : A case : rectus. (* the Nominative), Cic. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61 : obliqui, id. ib. 1, 6, 22 : nomina- tive, dativo, ablative, id. ib. 7, 9, 13 : gen- itivo. id. ib. 5. 62 : accusative, id. ib. 7, 9, 10: Latinus, sextus, i. e. the Ablative, Var. in Diom. p. 277 P.: conversi, i. e. obliqui, Cic. N. D. 2, 25, 64 : interrogandi, i.e. genitivus, Nigid. in Gell. 12, 25 : vocandi, id. ib. CatabathmOS; '. m -> KaraBaBpoS, A tract of land in Libya, on the borders of Egvpt, with a city of the same name, Sail. J. 19 ; Mel. 1, 8, 1, and 2, 9, 1 ; Plin. 5, 5, 5 ; ef. Mann. AJr. 2, p. 33. catabolenses, ium, A class of day- laborers, who transport burdens by means of draught animals, Cod. Theod. 14, 3, 9; Cassiod. Var. Ep. 3, 10. — From t Catabdlwn; clausura animalium, Pap. [= KtiTtiSokov]. Catacccaumene, es > /=k'i, A tree inoculated with buds of different fruit- trees. M. Aurcl. in Front. 1, pag. 77. t catachrcsis, is,f.=KuTdxpn-is, A rhetor, figure : An improper -use of a word ; pure Lat. abusio : Fcst. p. 45; cf. Quint. 8, 6,34; 8,2,5; and Don. p. 1775 P. (where it is, as in Cic. Or. 27, 94, written as Greek), t CatacliSta vCStlS= KuTdtcXciirroi/ t/ia't ■>!' [worthy to bo kept shut up], A splendid garment for festal occasions, App. Met. II, p. 261, 21; Tort. Pall. 3.— Whence cats.clisticu.Sj a, unn fila, Ven. Vit. S. Mart, 4 itietl. t cataclysxnosj i. m..=KaraK\vop6s, 1, A deluxe, flood, inundation: Ogygi, Var. R. R. 3, 1. 3 ; Hyg. F. 153 ; Lact. 2, 10 ; Aug. Civ. Dei 18, 10 ; 'Pert. Apol. 40. — 2. In medicine : A pourinjr of water upon a diseased member, a shower-bath, douche, Coel. Aur. Tard. 1, 1; 4; 2, 3. t catadromusi i< m - — nardtipnp.u;, An inclined rope stretched out at an eleva- tion, upon which trained elephants walked, Buet. Ner. 1 1 ; v. tbficommentators in b.l. 250 » C AT A Catadupa, orum, «., Kardtiovm, A very celebrated waterfall of the Nile, near Sycne, on the borders' of Egypt (cf. cata- ract»), now Chcllal, Cic. Rep. 6, 18; Macr. Soma. Scip. 2, 4. Catadupi, Those dwell- ing near, Plin. 5, 9, 10 ; 6, 29, 35, who are said to be made deaf by the noise, Cic. 1. 1. tcataeg , iS)idis./- = 'cu™ < j'i'f, A vio- lent storm of wind, a hurricane, App. de Mund. p. 62 ; esp. in Pamphylia, Sen. Q. Nat. 5, 17. t Catag-elasimuS) " : u . m > adj.= K a- Tayt\daiuos, Serving for ridicule (* a ban- terer, jeercr), in a pun with the name of a parasite, Gelasimus, Plaut. Stich. 4, 2, 50. t catagraphus» », ur ". adj. = K/1T ;. yp (p°i, 1. Painted, colored, depicted : Thyni, Catull. 25, 7.-2. Catagrapha, orum, n., Profile paintings: Plin. 35, 8, 34. t Catagtisa* ac, /. = nardyovaa (bringing back), A statue of Praxiteles, representing Ceres as bringing bach Pros- erpine to Pluto, Plin. 34, 8, 19, no. 10 ; cf. Sill. Catal. Artif. p. 380, not. 1. t Catalecta» on™, n. = KnraXc/cra, The title of a collection of poems falsely as- cribed to Virgil, Aus. Tech. 12 ; cf. VVagn. Virg. IV. p. 341 sq. t catalecticus, »■ ™. adj.=.iara- ^rjKTiKns : versus, A verse in which a syl- lable is wanting at the end, Prise, p. 1216 P.; also called catalectuSj "> um= Kura^nKToc, Diom. p. 501 P. + Catal6gHSj *' ■'"• = K'""«Xo>of, An enumeration, ^post-class.) : virtutum, Hier. Ep. 83. Esp., A list of names, a catalogue, Macr. S. 5, 15 ; Aus. Perioch. Iliad. 2. CatamitUS, i. v - Ganymedes. IcatampOi A hind of play, Fest. p. 34 ; cf. Comm. p. 362. Catana> ae, v. Catina. tcatananCC, es, f=icaTav':yicn, A plant used in magical love potions, Plin. 27, 8, 35. Catadnia* ae, /, Knftioj/.ia, A prov- ince in. Southern Cappadocia, Plin. 6, 3, 3 ; Nep. Dat. 4. t cataphag°aS; ae > m - — KuTnfayis, A glutton, gormandizer, Petr. 39, 9. CataphractariuS) ii. ™- [cataphrac- tes] Mailed, clad in mail, Lampr. Alex. Sev. 56 ; Treb. Claud. 16 ; cf. cataphrac- tus. t CataphraCtCS) ae, m. = KarmPpaK- rfig, A coat of mail furnished with iron scales, Tac. H. 1, 79 ; Veg. Mil. 1, 20 : ace. cataphracten, Tort. Pall. 4. t CataphractUS, a, urn, adj. = Kard- ippaKTuS, Mailed, in mail (ot soldiers and their horses), Sisenn. and Sail. PI. frgm. in Non. 556, 16 sq. ; Liv, 37, 40 ; Prop. 3, 12, 12 ; Serv. Virg. A. 11, 770. Catapirates* v- cataproratcs. t cataplasma, atis. n. (dat. piur. heterocl. cataplasmis, like aenigmatis, poematis, etc., Cels. 7, 26, no. 5 ; 4, 4, no. 3 ; 7, 2 ; Veg. 5, 2, 2 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 267 ; once cataplasmatibus, Veg. 3, 25. Of an access, form cataplasmus ouly abl. cataplasmo, Lueil. in Non. 311, 25) = ku- Ttijt\aou.n, in medicine : A poultice, plas- ter, cataplasm,, Cels. 3, 19, and 1. 1. ; Plin. 36, 17, 28 ; Veg. 2, 14, 2. cataplasmo, are, v. a. [cataplasma] To furnish with or apply a poultice : prae- cordia, Coel. Aur. Acut. 2, 19 ; cf. id. Tard. 5, 1 : equum, Veg. 5, 2, 2. CatapluS; i. m - = KfirAj&ovS (The landing or coming to shore of a fleet or ship ; hence abstr. pro concr.), The ship or fleet that comes to land. * Cic. Rab. Post. 14, 40 dub. ; Mart. 12, 74 ; Aus. de Urb. 13 ; Sid. Ep. 6, 8 ; 7, 7. t catapotium. «> »• = «nrriionov (that which is swallowed down), In med- icine : A pill, Cels. 4, 8; Plin. 28, 1, 2; Scrib. Comp. 89 ; cf. id. 87. cataproratcs. ae, m., A sounding lead and line, Isid. Orig. 19, 4 fin. Lind. N. cr. tcatapulta> ae, /. = 6 KaJraxtXriyS, A large engine of war far throwing ar- rows, lances, etc., a ca'opult (cf. bailtsta), Vitr. 10, 15 sq. ; Veg. Mil. 4, 22; Adam's Antiq. 2, p. 105,— b. Mcton. like ballista, for The missile, itself: Plaut. Pers. I, 1, 28; id. Cure. 3, 21; Nacv., Titinn., and Var. in Non. 552, 11 sq. catapultarius, A um, adj. [cata- C ATE pulta] Belonging to tlic catapult, that it thrown by it : pilum, Plaut. Cure. 5, 3, 11. t Cataracta (also catarracta), ae, /. (catarractes, ae, to.. Plin. and Sol., v. the folly.) = o KtiTapfidKTns or Karapinrni, \, Lit. a wa!crfull,m gen.; hence meton.and kiit' t\oX',v) The region on the borders of Egypt in which is the celebrated fall of the Nile, the Cataract : novissimo catarracte, Plin. 5, 9, 10, § 54 : ace. catarractcn, id. ib. § 59 ; Sol. 32 : pervenit ad cataractam, Vitr. 8, 2 ; Sen. Q. Nat. 4, 2 : praecipites cataractae, Luc. 10, 317 ; Amla 22, 15. — 2. A draw-gate, portcullis, in milit. \ise : Veg. Mil. 4, 4 ; Liv. 27, 28 : id. ib.— 3. A water-sluice, flood-gate, Plin. Ep. 10, 69, 4: Rutil. 1, 481.— 4. A water-bird (that poun- ces down quickly), Plin. 10, 44, 61. Cataractcs* ae, m., KanppdKrns, A considerable river in Pamphylia, now the Duden, Mel. 1, 14, 2; Plin. 5, 27, 26; cf. Mann. Asia Min. 2, p. 128 and 148. * cataractna. ae, / A word coined for the designation of a kind of spice, Plaut. Ps. 3, 2, 47. t catarrhuS) '. »»• = Kardppovs, a flowing, the catarrh, Marc. Emp. 5 ; Plin. Valer. 1,2; Coel. Aur. Acut. 2, 17 ; AemiU Macr. c. de colubrina. t catascdpuS) i. m - (catascopium, ii, n. Gell. 10, 25 Jt;i.) = /turaaitrJ7rof (ex- ploring, spying), A spy-ship, a vessel sent out to reconnoitre (pure Lat. navigiutn speculatorium), Auct. Bell. Afr. 26 ; cf. Isid. Orig. 19, 1, 18. I catastaj ae, /. [KaraaTauis] (post- Aug.) A scaffold, stage, 1, On which slaves were exposed to sale, Tib. 2, 3, 82 : Pers. 6, 77 Schol. ; Mart. 6, 29 ; Plin. 35, 18, 57 ; Suet. Gramm. 13 ; Stat. S. 2, 1, 72.-2. For the public burning (of criminals, mar- tyrs, etc.), Prud. r.tpl areii- 1, 56 ; 2, 399, et al. f catastactlCC, es,f. = K araaTornc,'i, A plant, called in pure Lat. scelerata, App. Herb. 8. t CatastaltlCUS, a, urn, adj. — Kina- araXriKus, in medicine : Bestraining, checking : medicamentum, Veg. 3, 22, 2; also abs. catastalticum, id. 6, 28, 2. 1 catastema. atis, n. [katastii- MA^^KarfionifffSj A usual station or po- sition : recursu catastematis (sc. solis et siderum), Veg. 1, 17, 5. t catastrophaj ae, f.=KaTanrp,tj>yj, The turning-point of an action, catastro- phe, Petr. 54, 3. Catatechnos; •> v - the following, t Catatexitcchnosj i. m. = K«ra- Tnl um . adj. = K „ T 'iro- ns, Stretching down, depressed, opp. to anatonus : capitulum, Vitr. 10, liifin. catax. acis, adj. [etym. dub.] Limp- ing, lame: Fest. p. 35 ; cf. Comm. p. 363 ; Lucil. in Non. 25, 18 sq. Cate* adv. Wisely, sagaciously ; skill- fully, dexterously ; v. catus. I eatcchasis. >■-'- f = Kar!ixn■ = Karyxiapos, A book of religion, a catechism, Aug. de Fide et Oper. 13. t catechistaj »<=. m. = Karnxiari/S, A religious teacher, catcchisl, Hier. Ep. 50, 1. i Catechize, are, v. a. = Karnx^ui, To instruct in religion, Tert. Cor. Mil. 11 ; adv. Marc. 4, 29 ; Idol. 10 ; Aug. de Fide et Oper. 13. t catechumenus, i, m. and -a, ae,/. = KaTnx olutvti S, v. One who is instructed in. religion, a catechumen, Tert. Praescr. 41 ; Hier. Ep. 69, no. 2, et saep. — In fern. Aug. Ep. ad Eusel). 169 ; Ambros. Ep. 34. t categoria, M,f.=KarnYopiii (post- class.), 1. An accusation, IJicr. Ep. 82, 9; and perh. also Macr. S. 7. 3 (where others write it as a Greek word). — 2. I" logic, The predicament applied to any object, a category (pure Lat. praedicamenta) : Aris- rotelicae, Isid. Orig. 2. 26, 1 ; Sid. Ep. 4, 1. t catCg-oriCUSi ». um . «<#■== Karnyop- ikc's, Relating to a category, categorical : spirac, Sid. Ep. 9, 9. C ATE tt cateja, ae, /. [a Germ, word] A kind of missile weapon, Virg. A. 7, 741 Heyne ; Sil. 3, 277; VaJ. Fl. 6, 83; «ell. 10, 2"), 2 ; cf. Serv. Virg. 1. 1. ; Isid. Orig. 18, 7, 7. catella, ae,/. 1. A little or young bitch : v. 1. catellus. — 2. A small chain ; v. 2. catellus. t catclluluS; dim. from catellus, ace. to Diom. p. 313 P. 1. CatellUS; >> m - and -a, ae, /. dim. [cntuluo. u.-uiisj A li'.tle. dog, puppy, whelp: a. m. Plaut. Stich. 4, 2, 40 ; Var. in Non. 94, 24 ; Cic, Div. 1, 46, 103 Orell. N. cr. ; Vnl. Mnx. 1, 5, no. 3 ; Mart. 1, 84 ; Juv. 9, 61 ; and as a term of endearment, Plaut. Asin. 3, 3, 103 ; Hor. S. 2, 3, 259.— \).fem. Murt. 3, 82, 19 ; Juv. 6, G54 ; and as a term of endearment, mi catella, Hier. Ep. 22, 29. 2. catellus» >. m -i and far more freq. catella (once not contr. catenula, Paul. Nol. 26, 462), ae,/ dim. [catena ; cf. Prise, p. 556 P.J A small chain : a. m -> Plaut. Cure. 5, 3, 13.— b. /., Cato K. R. 135, 1 ; Caecil. in Non. 199, 10 ; Hor. Ep. 1, 17, 55 ; Liv. 39, 31, et id. ; cf. Isid. Orig. 19, 31, 15 ; 11. Catena, ae,/ 1. A chain, a fetter : catenis vincirc aliquem, Plant. Men. 1, 1, 3 ; Ov. M. 15, 601, et al. ; catenas indere alicui, Plant. Capt. 1, 2, 3 : in catenas con- jicere aliquem, Caes. B. G. 1, 47 ; Liv. 29, 21 : catenas injicere alicui, Cic. Verr. 2, 5, 41 : catena restrictus membra, Catull. 64, 296 : in catenis aliquem Romam mittere, Liv. 29, 21 : eximere se ex catenis. Plaut. Men. 1, 1, 8 : catenas alicui exsolvere, Thc. H. 3, 31, et al. — Also of wooden bands which hold two other pieces of wood together : A wooden clamp, clinch- er. Cato R. R. 18, 9 ; Vitr. 7, 3 ; Pall. 1, 3, 1. — 2. A scries of things connected togeth- er, a chain, scries: Lucr. 6, 911. So of the rows of dancers; id. 2, 631. — 3. 'Prop. : A barrier, restraint, bond: le- gum sacratarum, Cic. Sest. 7 : hunc (ani- mum) frenis, hunc tu compesce catena, Hor. Ep. 1. 2, 63 : (praecepta oratoria) in catenas ligare, Quint. 5, 14, 32. CatenariuS, a, um, adj. [catena] Of or pertaining to a chain : canis, Petr. 72, 7 ; Sen. de Ira 3, 37. CatenatlO, onis, / [eateno, a bind- ing ; hence abstr. pro concr.]. A band, clamp, clincher, pin, Vitr. 2, 9 ; 10, 1 ; Petr. 34, 9. CatenO* arus, 1. v. a. [catena] To chain or bind together (apparently not ante- Aug.) : Col. 6, 19, 2 Sehneid. K cr. ; Ven. Carm. 2, 14 ; Fortunat. 8, 4, 268 ; cf. "ea- teno, jT£<5«u," Gloss. Vet. — More frecj. in part, perf eatenatus, a, um, Bound with a chain, chained, fettered : Britannus, *Hor. Epod. 7, 8 : janitor, Ov. Am. 1, 6, 1 ; Col. 1 praef. § 10 ; Quint. 8, 3, 69 ; Suet. Aug. 13 ; Tib. 64, et al. : equorum linguae, Stat. Th. 4, 731 : palaestrae (on account of their twining their limbs around one an- other), id. Silv. 2, 1. — b. 'Prop.: versus ex pluribus syllabis catenatos, Quint. 1, 1, 37 : labores, continued, unremitting, Mart. 1,16. catenula. ne, /., v. 2. catellus. caterva. ne,/. 1. A crowd, troop, a band of men ; both in the sing, and plur. (class, in prose and poetry) : comitum, Lucr. 2, 629 ; cf. ib. 612 ; Virg. A. 1, 497 ; 11, 533 ; Ov. M. 12, 216 : Postumius ob- viam cum bene magna caterva sua venit. Cic. Mur. 33, 69 ; so id. de Or. 1, 40 fin. ; cf. Sail. C. 14 : catervae testium, Cic. Verr. 2, 5, 43 : contra dicentium, id. 'fuse. 1, 31, 77 : pugilum, Suet. Calig. 18 ; Tac. H. 2, 42: infernae, Tib. 1, 2, 49 : juvenum, Hor. Od. 3, 20, 5 ; Liv. 3, 37 : Graecorum (po- etarum), Hor. S. 1, 10, 35. et saep. — b. In milit. lang. freq., A body of soldiers, a troop, company, band; esp. of barbarian nations, in opp. to the Roman legions, legiones ; cf. Veg. Mil. 2, 2 ; Isid. Orig. 9, 3, 46. So Tib. 1, 2, 69 ; Hor. Od. 1, 8, 1 6 ; 4, 4, 23 ; Tac. A. 1, 56 ; 2, 17 ; 45 ; 12, 33, et al. Rare of Roman troops, Petr. poit. 124, 281 : or of cavalry, Sen. Agam. 598. — Ct In dramatic lang. : The wnole com- pany or troop of actors, usu. called grex, Plaut. Capt. fin. Lind. ; and perhaps" also Cas. fin. — 2. Of animals (very rare) : pe- C ATI cudum, Lucr. 6, 1091 : uvium (* a flock), Virg. A. 11, 456.-3. Of abstract things : incondita verborum caterva (* a farrago of words), Cell. 15, 2,3. CatervaXlUS, a, um, adj. [caterva] Of or pertaining to a crowd or troop: pu- gUcB. fighting in batids, Suet. Aug. 45 (cf. catervae pugilum, id. Calig. 18) ; Hirt. B. Afr. 32. Catervatim; "dv. [id.] In companies, in troops, Lucr. 6, 1143 ; Virg. G. 3, 556 : Sail. J. 97 ; Liv. 23, 27 ; 44, 41 ; Col. 3, 19 fin. ; Plin. 10, 24, 35. t catharticum, ». n.=. K «0apriK6v, A means of pur/j'i/ing, a cathartic, Tert. Pall. 5 fin. ; Hier. in Ezech. 7, 23. t Cathedra, ae,f. = na0i6pu, A chair, a stool, esp. one furnished with cushions and supports for women, an arm-chair, Hor. S. 1, 10, 91 ; Phaedr. 3, 8, 4 Burm. ; Prop. 4, 5, 37 ; also, a sedan chair, Juv. 1, 65 ; 9, 52 Rup. et al. Cf. Biittig. Sabin. p. 29 ; Adam's Antiq. 2, p. 353.— Hence, b. Me ton. : cathedrae molles, for effem- inate women, Juv. 6, 90 Rup.— 2. A teach- er's or jn-ofessor's chair, Juv. 7, 203 ; Mart. 1, 77 /«.—Hence, b. Meton., The office of teacher : usurpare, Aus. Prof. 10, 1. Also, of a bishop : tenere, Sid. Ep. 7, 4. cathedralicius, a, um, adj. [ca- thedraj Pertaining to an arm-chair : min- istri. !. e. effeminate, Mart. 10, 13 ; cf. ca- thedra, no. 1, b. CathedrariUS) a, um (access, form cathedralis, e, ace. to some, Paul. Dig. 33, 10, 5), adj. [id.] Of or pertaining to an arm-chair : subsellia, Paul. Dig. 33, 10. 5 : servi, who carry a chair, Sid. Ep. 1, 11 : philosophi, teachers, Sen. Brev. Vit. 10 ; cf. cathedra, no. 2. So oratores, Sid. Ep. 4,3. f Catheter, eris, m. = Ka6e.Ti)p, A sur- gical instrument for drawing off the urine when it is impeded, a catheter, Coel. Aur. Tard. 2, 1, no. 13. t cathetus, i. / = icdBsroc (that is sunk down), A perpendicular line, a per- pendicular, Vitr. 3, 3. CathdllCe, a dv. Universally; agree- ably to orthodoxy ; v. the follg. t CathdllCUS (cafholicus, Prudent. Apoth. 70), a, um, adj. = KaOuhiKos, 1. Universal, relating to all (post-Aug. ; in Quint. 2. 13, 14, transl. by universalis s. perpctualis, in Coel. Aur. Acut. 1, 5, 46, by the new-coined pcrcunctatus) : enthol- ica et summa bonitas Dei, Tert. adv. Marc. 2, 17. — Adv. in medium proferre, Tert. Praescr. 26. — More freq. subst. in plur. : catholica siderum (^general properties), Plin. H. N. 1. epit. II. no. 15. So fulgu- rum. ib. no. 55: coelestes dii catholicorum dominantur (*all things), App. Trism. p. 100. — 2. In eccl. Lat., Orthodox, catholic: rides, Prud. nre. 11, 24, et saep. — Adv. dictum. Hier. in Ruf. 2, 3. + Cati fbnS, The fountain of Cains, from which the aqua Petronia flows into the Tiber, named from a certain Catus, in whose field it was, Fest. p. 35. CatiaUUS, a, um, v. Catius, no. 2. Catllina, ae, m., L. Sergius, Catiline, a Roman who was notorious for several times attempting insurrections against his country, " Sail. C. ; Cic. Cat. ;" Luc. 7, 64, et saep. Whence CatilinariUS, a, um, adj., Pertaining to Catiline. Catili- narian : seminavium, Cic. Cat. 2, 10, 23 Orell. A r . it. : helium, Quint. 3, 8, 9 (.Cod. Flor. Ambros. 1 : Catilinae, cf. Zumpt Suppl. ad h. 1.): prodigia, Plin. 2, 51, 52 Sillig. If. cr. : res, id. 23, 2, 8. t catillatlO, onis, / A plundering of provinces friendly to thc Roman people, Fest. p. 35 ; — from 1. Catillo, atum, are, v. a. [I. catillus] To lick a plate : Plaut. Cas. 3, 2, 2 ; Auct. ap. Fulg. 563, 7. 2. Catillo, onis, m. [1. catillo, a plate- licker ; hence] A gormandizer, glutton, Lucil. in Macr. S. 2, 12 fin. ; cf. Fest. p. 34 (where the best MSS. have catili- ones). 1. Catillus, '. m - {plur. heterocl. ea- tilla, orum, n., Petr. 50, 6 ; cf. Prise, p. 556 P. An uncontr. access, form catinu- lus, Var. in Charis. p. 61 P.) dim. [catinus] 1, A small bowl, dish, or plate, Asinius in Charis. p. 61 P. ; Col. 12, 57, 1 ; Val. Max. CATO 4, 3, no. 5.-2. Of objects in the form en a plate : &. An ornament on a sword- sheath, Plin. 33. 12, 5-1.— b. The upper millstone: est autcm meta inferior para molae, catillus superior, Paul. Dig. 33, 7, 18, § 5. 2. Catillus (Catilus, Hor. Od.l, 18,2: Catillus, Stat. S. 1, 3, 100), i, m. A broth- er of Tiburlus, with whom he built Tibur, Virg. A. 7, 672 Serv. ; cf. SoL c. 8. Catllia (in MSS. also written Cata- na), ae (Catane, cs, Sil. 14, 196)../. Kurd- vn, A town on the. cast coast of Sicily, at thc foot of Aetna, now Catania, Mel. 2, 7, 16 ; Plin. 3, 8, 14 ; Cic. Verr. 2, 2, 75, et al. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 287 sq. — Whence. 2. Catinensis (Cntiniensia, Just. 4, 3, 4), e, adj.. Jitlougingto Catina, of Cntina: pumex, Juv. 8, 16 : L. Manlius Catinien- sis, Cic. Fam. 13, 30. And in plur. Cati- nienses, ium, in., Thc inhabitants of Cati- na, Cic. Verr. 2, 2, 49 ; 3, 43. CatinUS, '■ '"• (catinum, i, ?/., Cato R. R. 84, 1 ; cf. Prise, p. 556 P. ; on the contr. Charis. p. 60 P.) [kindred with the Sicu- lian Kiinvov, Var. L. L. 5, 25, 34 ; cf. O. Mull. Etrusk. 1, p. 13] A deep vessel for serving up or cooking food, a bowl, disk, pot, Var. R. R. 1, 63, 1 ; id. ap. Non. 546, 14 ; MaeCen. iu Charis. p. 61 P. ; Hor. S. 1, 6, 115; 2, 2, 39; 2, 4, 77; 1, 3. 92; Juv. 6, 342 ; 11, 109 ; Pers. 3, 111 ; 5, 182. Also for melting metals, a crucible, Plin. 33. 4, 21 : ib. 6, 35 ; for incense, a censer, Suet. Galb. 18.— 2. Of things of similar form: a. The air-vessel in a hydraulic instru- ment, Vitr. 10, 12,— b. Saxi, A (natural) luillow in a rock, Plin. 34, 12, 32. CatlUS, n i ™. 1. A Roman deity who was the protector of boys, Aug. Civ. Dei 4, 21. — 2. An Epicurean philosopher, Cic. Fam. 15, 16. Whence CatianUS, a, um : spectra, ib. — 3. A feigned name in Hor. S. 2, 4, 1, 88. Catlastcr, tr i> m - [contr. from catu- laster ; cf. Charis. p. 65 P. ; Prise, p. 618 ib and 628 ib. ] A boy, lad, stripling : " calulastcr floumuS, toaai;?," Gloss. Phil. ; Vitr. 8, 4. Cato, onis, m. A surname of several celebrated Romans: 1, M. Porcius Cato the elder, distinguished as a rigid judge of morals; hence with the appel. Censo- rius, whose most celebrated works were the Origines and de Re rustica. Cf., con- cerning him, Bahr's Lit. Gesch p. 515 ; 258; 354, et al. : Ellendt. Cic. Brut. p. xix.-xxv. Whence, b. Catonia- nus, a, um, adj., Of Cato : familia, Cic. Q. Fr. 2, 6 : aetas, Sen. Tranq. 7 : prae- cepta, id. Ep. 94 : lingua, Mart. 9, 28 fin. — 2. His descendant, M. Porcius Cato thc younger, the enemy of Caesar, who com- mitted suicide after the battle of Pharsalia, at Utica ; hence with the appel. Uticensis. — b. Catonlni, orum, m., The adher- ents or friends of Cato, Cic. Fam. 7, 25 ; cf. Catonium. Concerning both, and thc Cato family in gen., v. Gell. 13, 19. — On account of their serious and austere char- acter, appel. for serious, or gloomy, mo- rose men. Sen. Ep. 120 ; Juv. 2, 40 ; Phaedr. 4. 7, 21. — 3. Valerius Cato, A celebrated grammarian of Gaul, and poet of thc time of Stella, Catull. 56 ; Ov. Tr. 2, 436 ; Suet. Gramm. 2; 4; 11. t catoblepas, ae, m. = *-nruJ6>ti/' or KiirubXcTrujv (that looks down), A species of bull in Africa, with the head hanging down, now unknown, Mel. 3, 9, 9 ; Plin. 8, 21, 32. t Catdchltes, ae, m. = KiiroxWns, An unknenon precious stone, Plin. 37, 10, 56. t CatdmidlO, are, v. a. = Karuui r ,o>, To lay one over the shoulders, and thus to beat thoroughly, Petr. 132, 2 Burm. N. cr. ; Spart. Hadr. 18. * catomitarii or catomecarii, A word of unknown signif, Enn. in Serv. Virg. A. 9, 329. Catonianus, a, um, v. Cato, no. 1. b. Catonini, orum, v. Cato, no. 2. b. t catdnium, u. "• [*a r w] The Lower World, l.aber. in Gell. 16, 7, 4 ; cf. Schol. Juv. p. 65, ed. Cram. — Hence the play upon the word: vereor, ne in ca*oniurji Catoninos, Cic. Fam. 7, 25. t catopyrites, ae . m - — Karo-xvptTnc I A precious stone, unk own to us, Plin. 37, 251 C AUC 10,56 (al. leg. catopyritis, idis, /. = koto- xvphis). rcatorchites vinum = xaropxi- ttjs owes, A wine made from figs, Plin. 14, 16, 19, no. 3. * catta, ae, /. An unknown species of animal (ace. to Gloss. Vet. ^aiXovpos), Mart. 13, 69. Catti. oi'um, v. Chatti. Catula» ae, v - eatulus. tCatuiaria Porta) One of the gates of Rome, so called because dogs were sacrificed near it, v. Fest. p. 35 ; ef. Comm. p. 364 and Fest. s. v. rutilae, p. 234. + catulastcr; v - cadaster. CatullnUS) a. um , ad?'.'[catulus] Of or pertaining to a little dog, dog's: caro, Plaut. in Fest. p. 35; and abs. catulina, ae, /. (sc. caro), Flin. 29, 4, 14. CatullOj >"?, »■ "• [id.] To desire the male, of dogs, Var. R. E. 2, 9, 11 ; of the she-wolf, I/aher. in Non. 90, 33. * CatulltlO or contr. catlltlO, urns, f. [catulio] A desire for the male ; trop. : Plin. 16, 25, 39. CatulIuS) i. m. 1, C. Valerius — , A celebrated Roman writer of elegies and epigrams, born on the peninsula Sirmio, in the territory of Verona, 87 B.C. ; as a learned imitator of the Greeks : doctus. Tib. 3, 6, 41 ; Ov. Am. 3, 9, 62; Mart. ]| 62; 7, 99; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 184 sq. Whence, fo. CatullianUS) ", um, Of Catullus: basia, Mart. 11, 6, 14.— 2. A mimographer of the time of Juvenal, Juv. 8, 186 Rup.; 12, 29 ; 37; 13, 111. ■t CatulotlCUS, n , um > adj. = Karov XuTiKns, Good for healing over : medica- mentum, Veg. 6, 28, 4. 1. Catulus, '■ m - dim. [canis ; cf. Var. L. L. 9, 45, 146 ; Prise, p. 556 P.] A young dog, a whelp, puppy : Cic. N. 1). 2, 14, 38 ; Lucr. 4, 999 ; 5, 1066 ; Virg. E. 1, 22 ; Hor. Od. 1, 2, 67, et saep. — b. Proverb.: ali- ter catuli lonee olent, aliter sues, Plaut. Epid. 4, 2, 9.-2. Transf. : The young of other animals ; cf. Non. 457, 8 sq. So of- swine, Plaut. True. 2,2, 13; of a panther, Lucr. 5, 1035 ; of a lion, Hor. Od. 3, 20, 2 ; Ov. M. 13, 547 ; of a tiger, Plin. 8, 4, 5 ; of a cat, Phaedr. 2, 4, 24 ; of a wolf, Virg. A. 2, 357 ; of a bear, Ov. M. 13, 836 ; 15, 379 ; of a serpent, Virg. G. 3, 438. et al. ; cf. in gen., catulos ferae celent inultae, Hor. Od. 3, 3, 41.— 3. /( kind of fetter (cf. ca- nis), Lucil. in Non. 36, 26 ; cf. Fest. p. 35. 2. Catulus, ', m - -^ surname in the gens Lutatia ; v. Lutatius. Caturig"es, um, m „ Karoptycs, A Gallic people in the former Dauphine, now Depart, des Hautcs-Alpes, Caes. B. G. 1, 10 ; Plin. 3, 20, 24 ; cf. Mann. Gall. p. 107. 1. Catl'S- '■<■ um , adj- [Sabine = acu- tus, ace. to Var. L. L. 7, 3, 90] * 1. Op- erating acutely upon the hearing, clear- sounding, shrill (cf. acutus, no. 2) : jam cata signa ferae sonitum dare voce para- bant, Enn. in Var. 1. 1. — 2. Transf. to in- tellectual objects, in a good and bad sense : a. In a good sense : Clear-sighted, intel- ligent, sagacious, wise ; opp. to stultus (in prose probably never naturalized ; hence Cic, in prose, adds " ut ita dicam ;" v. the follg.) : catus Aeliu, Sextus, Enn. in Var. 1. 1. and in Cic. de Or. 1, 45 ; Plaut. Most. 1, 3, 29 ; id. Pseud. 2, 3, 15; Ter. Andr. 5, 2, 14 Don. and Ruhnk. ; Hor. Od. 1, 10, 3 : prudens et, ut ita dicam, catus, Cic. Leg. 1, 16 fin. — Constr. c. Inf. : jaculari, Hor. Od. 3, 12, 8 : canere, App. Flor. no. 3. c. Gen. : legum, Aus. Mos. 400. — b. In a bad sense: Sly, crafty, cunning, artful — callidus: cata est et callida, Plaut. Pers. 4, 4, 70 ; id. Poen. 5, 2, 147; Pseud. 2. 3, 15 ; Most. 5, 2, 21 ; Trin. 3, 2, 51 ; Hor. Ep. 2, 2, 39.— Of abstract things : dicta, Enn. in Var. 1. 1. : consilium, Plaut. Epid. 2, 2. 73. — Adv. cato, conform, to no. 2, n : sapienter, doctfi et cordate et cate, Plaut. Poen. 1, 1, 3 ; id. Men. 2, 3, 61 ; Mil. 3, 1, 9 ; Cic. Arat. 304. — Comp. and Sup. not in use in the adj. nor in the adv. 2. Catus, >, m. A male cat (post- class.), Pall. Mart. 9,4; Poet, in Anth. Lat. 5. 162 Burm. f caucalis, "'is, /. = navieah's, An umbelVfeioits plant ; ace, to Sprengel. Cau- calis Orientalis, L. ; Plin. 22, 22, 40.' Caucasigrena* ae, "*. [Caucasus- 252 CAUD gigno Born on or near the Caucasus : Alani, Sid. Ep. 4,1. Caucasus, i> m -< VLaiicaetoe, 1, The rough Caucasian chain of mountains, in- habited by wild tribes, in Asia, between the Black and Caspian Seas, Mel. 1, 15, 2; Plin. 6, 13, 15 : inhospitalis, Hor. Od. 1, 22, 7; Epod. 1, 12; Sen. Med. 43; cf. Virg. A. 4, 367 : ace. Graec. Caucason, Ov. M. 8, 799 ; Stat. Th. 4, 394.— Whence, b. CaUCaSlUS; a, um, adj., Pertaining to Caucasus, Caucasian : montes, Mel. 1, 19, 13 ; 2, 4, 8 : vertex, Virg. G. 2, 440 : rupes, Prop. 2, 1, 69 ; aves, id. 2, 25, 14 : volu- cres, Virg. E. 6, 43 : arbores, Prop. 1, 14, 6 : Portne, A narrow pass between the Cau- casus and the mare Hyrcanum, Plin. 6, 11, 12.— 2. A name of a horse, Sil. 16, 357. -t cauculator, oris; m. A reckoner, ipnion)S, Gloss. Lat. [= calculator] . i caucus, i. m. = /caE/M, A drinking- vessel, Hier. adv. Jovin. 2, 14. Cauci, orum, v. Chauci. Cauda (another orthog. coda, like co- dex, plostrum, etc., Var. in Non. 86, 19 ; R. R. 2, 7, 5 ; Petr. 44, 12), ae, /. 1. The tail of animals, Lucr. 2, 806; 3, 658 ; Cic. de Or. 3, 59, 222 ; Fin. 3, 5, 18, et saep.— b. Proverb. : (a) Caudam jactare po- pello, To flatter, fawn upon (the figure tak- en from dogs), Pers. 4, 15. — (/?) Caudam trahere, To have a tail stuck on in mock- ery (the figure taken from boys who were ; wont to fasten a tail, or something of the kind, upon those whom they wished to make sport of), Hor. S. 2, 3, 53.— (y) Cau- da leonem tacit, Quint. 10, 7, 26 ; cf. Plin. 8, 16, 19 : leonum animi index Cauda. — * C. Humorously : The end of a word : Verris, Cic. Verr. 2, 2, 78. — 2. Mcmbrum virile, Hor. S. 1, 2, 45 ; 2, 7, 49. * caudeus. a, um, adj. fperh. instead of caudieeus, from caudex] Of wood, wooden : cistella, Plaut. Paid. 4, 4, 65. An access, form of this word is "caude- cae cistellae ex junco," Fest. p. 36; cf. Comm. p. 366. caudeX; Icis, m. (the more recent or- thography codes; cf- Art - au and o, rare in the signif. no. 1 ; dub. in no. 2, but every where prevalent in no. 3 and its de- rivatives), 1. The trunk of a tree, the stock, stem : (■<) Caudex, Plin. 16, 30, 53 ; 12, 15, 34 ; Virg. G. 2, 30, et saep.— (/?) Codex, Ov. M. 12, 432 ; Col. 5, 6, 21 ; 12, 19, 5.— Hence, b. The block of wood to which one was bound for punishment : codex, Plaut. Poen. 5, 3, 34. — c. A term of reproach : Block, dolt, blockhead : caudex, Ter. Heaut. 5, 1, 4 Don. 2. A boat or vessel made thereof: Sen. Brev. Vit. 13 (v. caudicarius, and upon Caudex as a surname of Appius Claudi- us, cf. Aur. Vict. Vir. ill. 37) ; cf. Var. in Non. 535, 20. 3. (Since the ancients orig. wrote upon tablets of wood smeared over with wax) A book, a writing (its leaves were not, like the volumina, rolled within one another, but, like those of our books, lay over one another ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 290) : Cic. Verr. 21, 46 : in codicibus membra- neis, vel chartaceis vel etiam eboreis, Ulp. Dig. 32, 52 ; Quint. 10, 3, 28 ; id. ib. 32. Esp. of an account-book, and particularly of a ledger (while adversaria signifies the waste-book ; hence only the former was of any validity in law) : non habere sc hoc nomen (this item) in eodice accepti et expensi relatum confitetur : sed in adver- sariis patere contendit, etc., Cic. Rose. Com. 2 ; v. the passage in connection ; cf. ib. 3, 9 : in codicis extrema cera (i. e. ■upon the last tablet), id. Verr. 2, 1, 36 : re- ferre in codicem, id. Sull. 15, 44. — And Of codes of laws : Codex Theodosianus, Justinianus ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 312. ' caudicalis, p , "dj. [caudex] Per- taining to the trunks of trees, of wood : provincia, humorously : the employment of wood-splitting, Plaut, Ps. 1, 2, 25. caudicarius (codic), a, um, adj. [id.] Of or pertaining to the trunks of trees : naves, made of rough, stout trunks of trees (cf. under caudex, no. 2, the pass, from Seneca), Var. and Sail. H. frgin. in Non. 535, 15 sq. ; cf. also Fe6t. p. 36 : C AUP "caudicariae naves ex tabulis crassiori- bus factae." Subst. caudicarii, orum, m., Those who sail on such ships, Cod, Theod. 14, 4, 9 ; Inscr. Grut. 462, 1 ; 1086, 6. CaudlCCUS, a, um, adj. [id.] Per- taining to the trunk of a tree : lembus, Aus. Mos. 197. Caudium, ii, »■> KafStov, A small, but ancient town in Samnium, near Bene- vento, celebrated for the narrow mountain pass where the Roman army was shut in by the Samnites, 434 U.C., Liv. 9, 2 sq. ; Cic. Off. 3, 30, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 776 sq. — Whence, 2. Caudinus, a, um, adj.. Of Caudium, Caudinc : Furcu- lne, Liv. 9, 2 ; 11 ; Flor. 1, 16, 9 : fauces, Col. 10, 132; Sil. 8, 566: saltus, Liv.. 9, 7: proelium, Cic. de Sen. 12, 41 : clades, Liv. 9, 16 : legiones, id. 25, 6 : jugum', Quint. 3, 8, 3: pax, Liv. 9, 7: foedus, Flor. 2, 18, 7. caulae, arum, /. [apparently contr. from cavile, Var. L. L. 5, 3, 8, from ca- vus; cf. Fest. p. 36] 1, An opening, hole, passage (so only in Lucret.) : Lucr. 2, 951 ; cf. id. 3, 707. So per caulas corporis, id. 3, 256 ; 702 ; 6, 840 : per caulas palati, id. 4, 622 ; 662 : per caulas aetheris, id. 6, 492. — Hence, 2. A shiep-fold or cote, Virg. A. 9, 60. — *3. An inclosure: Inscr. Mur. 191, 3. t caulias, ae, m. = K av'\ias, Taken or derived from the stalk : succus, opp. to rhizias (from the root), Plin. 19, 3, 15. CaullCUlatuS, a, um, adj. [caulicu- lus] Furnished with or having a stalk: rami, App. Herb. 90. caullculusi (colic, v. below), i, m. dim. [cuulisj The small stalk or stem of a plant, Cels. 2, 18; Plin. 23, 7, 63; Suet Gram. 11; Scrib. Comp. 128; Veg. 2, 6, 2. The orthog. coliculus, Cato R. R. 158, 1 ; Var. R. R. 1, 31, 4 : 42, 4 ; Col. 5, 9, 12 ; 11, 2, 10 ; 12, 7, 1 ; 56, 1.— 2. In arch- itecture, A stalk or stem as an ornament on the capitals of columns, Vitr. 4, 1; 7, 5. caulis (a' 50 written polis, Cato R. R, 35, 2 ; Var. R. R. 1, 31, 2 ; 41, 6 ; Col. 5, 6, 36 ; Arb. 9, 2 ; cf. cauliculus), is, m.= KavXSs, The stalk or stem of a plant: braa- sicae, Cato R. R. 157, 2 : cepae, Col. 11, 3, 21 and 58 : fabarum, Plin. 18, 12, 30, et snep. Of the vine : The tendrils, Cato R, R. 33, 4; Col. 4, 7, 2,— b. Kai' Hoxm -A cabbage-stalk, a cabbage, cole-wort: Cic. N. D. 2, 47, 120; Hor. S. 1, 3, 116 ; 2, 4, 15 ; 2, 2, 62 ; 2, 3, 125 ; Col. 10, 369 ; 12, 7, 5 ; Plin. 17, 24, 37, no; 10— 2. Of things of a similar form : a, Pcnnae, A quill, Plin. 11, 39, 94.— b. Membrum virile, Lucil. in Non. 4, 434 ; (colis), Cels. 6, 18, no. 2. t CaulddeS) is = Kav~Suorn, Stalk-like : brassica, a kind of cabbage with large leaves, Plin. 20, 9, 33. Caulonia, ae, (Caulon, onis. m. Virg. A. 3, 553; Ov. M. 15, 70o ; Plin. 3, 10, 15),/, Kuv\ti)via, A town found d by the Achaeans on the east coast of Bruit'mia, in the vicinity of the present Castel I 'Hire, Mel. 2, 4, 8 ; Liv. 27, 12 ; 15, 16 ; cf. Serv. Virg. 1. 1. ; Mann. Ital. 2, p. 194 sq. CaUMlS; ',/■> KnuvoS, A very ancient town on the coast of Caria, now Copi ('or, ace. to others, Kingi), Mel. 1, 16, 1 ; Plin. 5, 28, 29 ; Cic. Div. 2, 40, 84 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 196 ; ace. to the fable, built by Caunos, a son of Miletus, Ov. M. 9, 153. —2. Whence the adjj. : a. CauitCUS or -lus, a, um, Pertaining to Caunits, of Cautius. Subst. Cauneae (sc. ficus). Cic. Div. 2, 40. 84 ; Cels. 5, 21 ; Plin. 15, 19, 21. Also for figs in gen. in the access, form Caunae, Col. 10, 414 ; Stat. S. 1, 6, 15. In the phir. Caunei or Caunii, orum, m., The inhabitants of Cauniis, Cic. Fam. Vi, 56; Q. Fr. 1, 1, 11.— b. Cautlltes, is, KavviTni, Caunian : sal, Plin. 31, 9,45. caupo (' n 'ate Lat. also euro, Charia. p. 47 V.; cf. Isid. Orig. 20, 6, 7), onis. m. (fern, caupona, v. the follg. art.) A petty tradesman, huckster, inn-keeper, Plant. Aid. 3, 5, 35 ; Cic. Div. 1, 27, 51 ; Hor. S. 1, 5, 4 ; Mart. 1, 57 ; Ulp. Dig. 4, 9, 1, et a), (but not in Hor. S. 1, 1. 29, where now it is justly supplanted by campo ; cf. in- versely cauponuliim, for campo rnilhun oi C A U S I lie MSS., Schol. Bobiens. in Cic. Mil. p. 275 Orell.) — * 2. Trop. : snpientiae, Terr. Anim. 3. Caupona> ne - /• (upon the form cf. Prise, p. b'84 P.) [eaupo] 1, A female ghop-kct per, huckster, a landlady, fiostess, Lucil. in Prist. 1. 1. ; App. Met. 1. — 2. A retail shop, an inn, tavern, Cic. Pis. 22 Jin. ; Hor. S. 1, 5, 51 ; Ep. 1, 11, 12 ; 17, 8; Gell. 7,11,4.^ t caupona'Xia» ae, /. Ka-n\iKJj, A fe- male shop-keeper, Onom. Vet. + cauponaxius, ». "»•. KamjXoSi A slyip-hccjj.r, Gloss. C'yr. caupomus, a, um, od J- [eaupo] of or belonging to a retail shop-keeper, or to an inn-keeper : pucr, a shop or tavern buy, waiter, Plant. Poen. 5, 5, 19: taberna, Ulp. Dig. 23, 2, 43 ; Paul. ib. 33, 7, 13 : artes exeriere, Just. 1, 7. — b, Subst. eaupo- mum, ii, 7(.=caupona, no. 2, A tavern, an inn, Pomp. Dig. 33, 7, 15. * Cauponor* »", "■ *7>- [id.} To traf- fic or trade in any thing: bcllum, Enn. in Cie. Off. 1, 127?;!. Cauponulai tie, /. dim. [caupona, no. 21 A small inn or tavern, 'Cic. Phil. 2, 31, 77 ; Schol. Bobiens. Cic. Mil. p. 275 Orell. If. cr. X CaupuhlSj i, in. A kind of small ship, Gtll 111, 25 fn. ; cf. Isid. Orig, 19, 1, 25, where eel. I.ind. has CArriLUS. caurilS (also written curus, as eolis = caulis, plostrum= planstrum, Ac), i, m. The northwest wind, Sen. Q. N. 5, 16; Plin. 2, 47, 40 ; Cell. 2. 22, 12 and 22 ; Lucr. 6, 135 ; Cacs. B. G. 5, 7 ; Vitr. 1, 6; Virg. G. 3, 356. causa (by Cicero, and also, alter him, by Virgil, written caussa. Quint. 1, 7,20; cf. casus), ae, /. [etym. dub.], f. That by, on account of or through which any thing takes place or £s done, a cause, reason, motive, inducement ; also, in gen., an occasion, ojrporlunUy (opp. to ef- feclis, Quint. C, 3, 66 ; 7, 3, 29 ; to faclis, id.-ib. 12, 1, 36 ; 4, 2, 52, et al.) (very freq. in all periods, and in all kinds of dis- course) ; "causa ca est, quae id efficit, cujus est causa ; ut vulnus mortis : cru- ditas morbi ; ignis ardoris. Itaque non sic causa intelhgi debet, ut quod cuique antecedat, id ei causa sit. sed quod cuique eifieienter antecedat," Cic. Fat. 15, 34 : causa, quamobrcm, etc., Ter. Andr. 5, 1, 18; id. Eun. 1, 2, 65; Hcaut. 2, 3, 95; Hcc. 3, 3, 22; 3,. 5, 2; 4, 4, 73: causa, quare. etc., Cie. Inv. 2, 20, 60 : causa, cur, etc.; id. Acad. 1, 3, 10; Quint. 11, 3, 16; 2, 3, 11 ; Hor. Od. 1, 16, 19, et al. ; causa quod, etc., Cic. Verr. 2, 3, 46 ; Phil. 6, 1, 1 ; Quint. 2, 1, 1; 5, 10, 30, et al. : ut, etc., Plaut. Capt. 2, 2, 7 ; Ter. Eun. 3, 3, 6 ; Cic. Kain. 1. 8, 4, et al. : baud causa quin, etc., Plnut. Most. 2, 2, 4 : quae causa est quin, id. Capt. 2, 2, 103 : quid causae est quin, Tor. Andr. 3, 4, 21 ; Hor. S. 1, 1. 20; nihil causae est cur non, etc., Quint. 11, 3, 59 : causae propter quas, etc, id. 4, 2. 12 ; 5, 7, 24 ; 8, 6, 23 ; Ter. Hcc. 4, 4. 55 : cau- 9as evolvcrc belli, Enn. Ann. 6, 49 (in Quint. 6, 3, 86) ; so Virg. A. 7, 553 ; Hor. Od. 2, 1, 2 ; Sat. 1, 3, 108 ; Ep. 1, 2, 9 : vera objurgandi causa, Ter. Andr. 1, 1, 131 ; cf. ,c. ad : causa ad objurgandum, id. ib. 1, 1, 123 ; id. Hec. 4, 4, 71 ; and poet. c. Inf. : consurgere in arma, Virg. A. 10, 90 : pe- rire. Tib. 3, 2, 30 : gesture carinas, Luc. 5, 464 : salutis. Lucr. 3, 335 ; 349 : morbi, id. 3, 501 ; Virg. G. 4, 397 ; Hor. Od. 2, 2, 14. et saep. : cxplicandae philosophiae, Cic. Div. 2, 2, 6 : hanc nactus appellatio- ns causam, Cacs. B. C. 2, 28, et al. — )). In a pregnant signif. — justa causa, Good reason, full right. just cause: meum fuit, cum causa acccdere ad accusandum, Cic. Verr. 2, 1, 8; id. Att. 7, 3.— c. Causa, in Abl. as prep, patris causa, mca causa, on account of, for the sake of: honori9 tui rausa hue ad te venimus, Plaut. Poen. 3, i, 25 ; Ter. Ph. 5, 7, 35 ; Cic. Earn. 13, 26, 2, ct al. : animi causa, v. animus, no. II. 2, d, etc. : causa mca, Plaut. Most. 5, 2, 47 ; Poen. 1, 2, 157 ; Amph. 1, 3, 42, et al. ; Ter. Heaut. prol. 41 ; 5, 5, 23, et al. : cau- 8a meapte, Ter. Heaut. 4. 3. 8 : nostra causa, Phorm. 4, 4, 15 ; Cic. Acad. 2, 38, 120; Quint. 7, 4, 9: vestra magis hoc causa volebam quam mea, Cic. de Or. 1, CAUS 35, 162: aliena potius causa quam sua, . Quint. 3, 7, 16. 2. A feigned cause, a pretext, pretence, Tp6ijnini<; : Plaut. Asin. 4, 1, 44 : fingero falsas causas, Ter. Hec. 4, 4, 71 ; id. Andr. 1, 3, 8 Euhnk. ; 4, 1, 19 ; Phorm. 2, 1, 4 : fingit causas ne det, id. Eun. 1, 2, 58 ; cf. Tib. 1, 6, 11 : bellandi, Nep. Ham. 3, 1 : belli, Tac. A. 12, 45 : jurgii, Phaedr. 1, 1, 4, et al. On the other hand, causa, as a true cause, is opp. to practextus, a pre- text : Suet. Caes. 30. — So freq. per cau- sam, under the pretext : per causam sup- plement equitatusque eogendi, Cacs. B. G. 7, 9 Herz. ; id. B. C. 3, 24 ; 76 ; 87 ; Liv. 2, 32Drak.; Suet. Caes. 2; Oth. 3; Vesp. 1 ; Tib. 1, 6, 26 ; Ov. H. 20, 140 ; 'Prist. 2, 451. — )), An apology, excuse: causam ac- cipere, to admit, Cic. Fam. 16, 19. 3. In medic, lang., A disease (that hin- ders action) : causam metucre, Gels. 3, 3 ; so Sen. Cons, ad Marc. 11 fin. ; Plin. 28, 15, 61 ; Veg. 3, 6, 11 ; 3, 45, 5 ; 4, 4, 2, et al. ; cf. sontica, Tib. 1, 8, 51. II. lu S en -' That which lies at the basis of a rhetorical representation, matter, sub- ject, imdecis, Cic. Top. 21 ; Inv. 1, 6 ; Her. 1, 11 ; Quint. 3, 5, 7 sq.— Hence 2. In judie. lang. t. I., A cause in law, judicial process, lawsuit : privatae, Cic. Inv. 1, 3, 4 : publicae, id. de Or. 3, 20, 74 ; Rose. Am. 21, 59 : capitis aut famae, id. Fam. 9, 21 : causam agere, id. de Or. 2, 48 fin. ; Quint. 6, 1, 54 ; 7, 2, 55 ; 10, 7, 30; 11, 1, 67, et saep.: constituere, id. Verr. 2, 5, 1 : perorare, id. Quint. 24, 77 : de- fendere, Quint. 3, 6, 9 ; 12, 1, 24 ; 37 ; Suet. Caes. 49 : exponere, Quint. 2, 5, 7 : perdere, Cic. Rose. Com. 4 : obtinere, id. Fam. 1, 4 : causa cadere, v. cado, no. II. 6, et saep. : causam dicere, to defend one's self, to make a defence (as an advocate), Cic. Rose. Am. 5 ; Sest. 8 ; Quint. 8 ; Liv. 29, 19 ; Quint. 5, 11, 39 ; 8, 2, 24 ; Suet. Cacs. 30, et saep. — Hence III, Out of the sphere of judicial pro- ceedings : 1. The party, faction, cause that one defends : Cic. Dejot. 10, 28 : ne condemnare causam illam, quam securus esset, videretur, etc., Cic. Lig. 9, 27 617. : suarum partium causa, Quint. 3, 8, 57 : causa Cae.saris melior, id. ib. 5, 11, 42. Hence, humorously : familiae, i. c. care for its support, Plaut. Asin. 3, 1, 17. — Hence, |>, Meton.: A relation of friend- ship, connection : quicum tibi affinitas, so- cietas, omnes denique causae et necessi* tudines veteres intercedebant, Cic. Quint. 15, 48 : explicare breviter, quae mihi sit ratio et causa cum Caesare, id. Prov. Cons. 17, 40 ; id. Fam. 13, 19. The latter idea entirely generalized : 2. A condition, stale, situation, relation, position : ut nonnumquam mortem sibi ipse consciscere aliquis debeat. alius in eadem causa non debeat : num etiam alia in causa M. Cato fuit#alia ceteri, qui se in Africa Caesari tradiderunt ? Cic. Off. 1, 31, 112; Caes. B. G. 4, 4 Herz.: (Reg- ulus) erat in meliore causa quam, etc., Cic. Off. 3, 27, 100 ; id. Agr. 3, 2 fin. (where for causa in the follg. clause is conditio) : atque in hoc gencre mea causa est, ut, etc', id. Fam. 2, 4, 1 ; cf. id. ib. 9, 13, 1. 3. A cause, business undertaken for any one, an employment : cui senatus de- dcrat publico causam, ut mihi gratias age- ret, Cie. Verr. 2, 3, 73 : quod nemo eorum rediisset, qui super tali causa eodeni mis- si erant, Nep. Paus. 4, 1. 4. Nullam or non causam dicere, quin, To make no objection, not to refuse, hinder, prevent that, etc. : Plaut. Capt. 3, 4, 92 : non causam dico quin, quod meritus sit, ferat, Ter. Ph. 2, 1, 42 Q' non recaso, non deprecor," Don.). causaliS; e, adj. [causa] (rare, and only late Lat) Of or pertaining to a cause, causal: ratio, Aug. de Gen. 7, 23.-2. In gramm. : conjunctiones, which annex a reason for what precedes, e. g. nam, enim, itaque, etc., Charis. p. 199 P. ; Diom. p. 410 \b L ; Prise, p. 16, 1027 ib. — Adv. causallter» Causally, Aug. 1. 1. 5 fin. 6, 5. causarie; eidv. On account of sick- ness ; v. the follg. fin. CansariUS) a, um, adj. [causa, no. 1. 3 1 Sick, diseased, ill (not ante- Aug.) : cor- C AUS pus, Sen. Q. N. 1 praef. : partes, quibus adhibenda curatio est, id. Sen. Ep. 68: dens, Marc. Emp. 12. Subst.: causarii vel latere vet faucibus, Plin. 25, 5. 25 : oculorum, Marc. Emp. 8. — 2. fn milit. lang., Discharged on account of ill health, invalid : Liv. 6, 6. Hence missio, A dis- charge from military service on account of sickness, a liberation from service, Maccr. Dig. 49. 16, 13. — * Adv. : qui causurie mis- sus est, Macer. 1. 1. * CailSate? a dv. [from an unused adj. causatus, from causa] With reason : cau- 6atius. Plin. H. N. pracf. § 8. CaUSatiO; onis,/. [causa] (post-class.) 1, A pretext, an excuse, apology: causatio aegri corporis, Gell. 20, 1, 30 ; Mare. Cap. 5, p. 151. — 2. A disease : rara, Pall. 1, 4, 1. CaUSatlVUS) «, um, adj. [causa] 1. Of or 'pertain ing to a lawsuit : causativ um litis, a cause that establishes jurisdiction. Marc. Cap. 5. p. 154. — 2. Ingram.: casus = accusativus, The accusative, as it were, the arraigning case, Prise, p. 671 P. t CaUSia; ae - fi = Kaenia, A white hat with a broad brim, worn by the Macedoni- ans as a protection against the sun. Plaut. Mil. 4, 4, 42 ; Pers. 1, 3, 75 ; Val. Max. 5, 1, no. 4; Mart. 14, 29. — Hence, 2. In milit. lang., A kind of roof for the protec- tion of besiegers. Veg. Mil. 4, 15. * CaUSldlCalls» e, adj. [causidicus] Of or pertaining to an advocate : odium ct taedium, M. Aur. in Front. Ep. ad M. Caes. 4, 5. * CaUSldlcatlO, onis,/. [id.] The of- fice of advocate, Front. Ep. ad M. Anton. (2, p. 298). t CaUSldlCatuS (us), rn. Forensic oratory, tiiKoXuyia, Gloss. Gr. Lat. CaUSldlcma, ae,/. [causidicus] 77« office of advocate (post-class.), Amm. 30, 4 ; Symra. Ep. 5, 75 ; Cod. Thcod. 8, 4, 30 ; 12, 1, 188. causidicus, a, um, adj. [causa-dico] A pleader, advocate (in a contemptuous sense as one who pleads for money and without skill, diff. from orator ; cf. llurm. Pctr. 46, 7): "litium advocatus," Quint. 12, 1, 25 Spald. ; Cic. de Or. 1, 46, 202 ; cf. id. Or. 9, 30 ; Lucr. 4, 467; Suet. Claud. 15 ; Vesp. 13 ; Tac. Or. 1 ; App. Apol. p. 305. 20. In connection with praeco, Juv. 6, 39 ; Petr. 46, 7. causif iccr, ari, 11. «. [causa-facio] To allege a cause, to make a pretext or pre- tence, to pretend (perhaps only in the two follg. exs.) : Plaut. Aul. 4, 10, 25 ; App. M. 10, p. 242. Causer» R tus, l. v. n. and a. [causa] 1, In the ante-class, per. conform, to causa, no. II. 2 : To conduct a cause in law, to be an advocate, to make a defence : Pac. in Non. 89, 12 ; Att. ib. : vide ut fa- cunde contra causeris patrem, Afran. ib. — b, 'Prop.: To plead, dispute concern- ing a subject, to discuss it for and against, to debate a question : *Lucr. 1, 399. 2. Since the Aug. per. (in Ciceronian Latin the word is not used), according to causa no. I. 1 and 2 : To give a reason (a real, and more frequently a feigned one) for something, to make a pretext, to pretend, to plead : ego sum causatus aves aut omina dira, Tib. 1, 3, 17 sq. ; Ov. M. 9, 768 : tumidos euros, Ov. Am. 1, 9, 13 : srultus uterquc locum immeritum causa- tur inique : In culpa est animus, Hor. Ep. 1, 14, 12 ; Liv. 23, 8 : consensum Patrum, id. 3, 64 : negotia, Tac. A. 1, 47 fin. : vale- tudinem, id. Hist. 3. 59 fin. : adversam patris voluntatcm, id. Ann. 13, 44 : seni- um atque imbecillitatem, Suet. Calig. 44 : diet tempus, Curt. 4, 16, 18, et al.— 1), Particular constructions : (a) Abs. : cau- sando nostros in longum ducis amores, Virg. E. 9, 56.— (/3) With a clause as ob- ject : Liv. 5, 15: causando corrumpi equos inclusos in insula, id. 28, 35 ; Suet. Ner. 49 ; Gell. 18, 4, 9.— (y) With quod : causatus in utroque, quod hie non esset secutus, etc., Suet. Calig. 23 ; so Ulp. Dig. 16, 3, 3. 3. In late Lat. : To dispute, contend with any one upon any thing : Treb. XXX. Tyr. fin.: caiisaris quid sit illud, quod, etc., Salv. Gub. D. 3 init. [[gp In Quint. 11, 1, 59, instead of the causanti of the Vulg., most probably ro 253 C AUT cu6onti should be the rending ; v. Spald. If. or., and Zumpt Suppl. in h. 1. p. 430. tcaustioc» es.f = KtivtjTiKfj, A caustic plant, called scelerata in pure Latin, App. Herb. 8. tcauStlCUSi a. " m . adj. = k«v "• a - [cauterium] To burn, and trop., to mark with a brand- ing-iron, in eccl. Lat., PauL ad Tim. 1, 4, 2 ; Novatian. de Trin. c. 29, et al. t cauterium* '•. n.^zKuvrr-ptov, A bunting or branding iron for marking, c. g. a. mark in the flesh of animals, Veg. 1, 14. 3 ; 1, 28 ; or in medicine, a ctmtery, Plin. 25, 8, 29 ; 22, 23, 49 ; Scrib. Comp. 240.— 2. In painting, An instrument held against the wall for cauterizing a paint- ing, Mart. Dig. 33, 7, 17 ; Tert. adv. Herm. 1. tcautenzo* are . »• a. = KavTnpi-ify>, To burn with a hot iron, to brand, Veg. 5,1. * Cauteroma* atis, n. [cautor] A brand, IMin. Valer. 3, 47. CautSS (eg- Tib. 2, 4, 9 : cautis, Prud. otc. 10, 701), is,/. A rough, pointed rock : saxa ct cautes timere, Caes. B. G. 3, 13 : durae, Virg. A. 4, 3G6 - K Ov. M. 4, 672 ; 7, 418 : praerupta, id. ib. 1, 719 : solida, id. ib. 12, 124 ; id. ib. 1, 575 : inviae, Plin. 37, 2, 10. As a symbol of insensibility : Ov. M. 11, 330. Cautini; adv. [cautus, caveo] Cau- tiously, warily=cxuie (perh. only in the follg. exs.) : cautim adire ad virum, Att. in Non. 512 : cautim et paullatim dabis, Ter. Heaut. 4, 8, 30. cautlO (old uncontr. form cavitio, ncc. to l''est. p. 46 ; cf. caveo), onis, /. [caveo], 1. ffariness, precaution, caution, cir- cumspection, zvXaliaa (so, besides the comic poets, almost only in Cic.) : " a malis natura declinamus : quae declina- tio si cum ratione net, cautio appelletur ; quae autem sine ratione nominetur me- tus," Cic. Tusc. 4, 6, 13 : cautio et tiuiidi- tas, id. de Or. 2, 74, 300 : omnium horum vitiorum atque incommodorum una cau- tio est atque una provisio, ut ne, id. Lael. 21, 78 : cautio ac diligentia, id. Fontej. 1, 2; Att. 1, 19; id. Fam. 9, 24.— b. Mihi cautio est= cavendum est, Foresight, cau- tion is necessary (a colloquial phrase) : Plaut. Bac. 4, 2, 15; Poen. 1, 3, 36; id. Pseud. 1, 2, 37 ; so Ter. Andr. 2, 3, 26 ; Ad. 3, 3, 67 : mca cautio est, I must see to it, Cic. Att 5, 4 fin. — c. R fis cautionem habet : (a) The matter requires caution : Cic. Off. 1, 14. — (fj) The matter permits or allows foresight : Cic. Fam. 11, 21. 2. t. t„ of the affairs of life ; That by which one places himself or another in safety, an obligation, security, bond, war- ranty, bail (it consists in a writing, obli- gation, or pledge) : quando vestrae cau- tiones intirmae sunt, graeculam tibi misi cautionem chirographi mei, Cic. Fam. 7, 18 ; v. such a written bond in Paul. Dig. 12, 1, 40 : profcrre cautionem, Son. Ben. 3, 7 : cavore, Vcnul. Dig. 46, 8, 6 : offerre, Papin. ib. 40, 4, 50 : intcrponere, Julian. ib. 44. 1, 11 : cautionem praebere alicui 254 CAVE indemnitatis, Papin. ib. 3, 5, 30, et saep. With a follg. ace. c. infin., Suet. Aug. 98. — b. Trop.: An oral warranty, pledge : Cic. Sest. 7, 15. * Cautldnalis, e> adj. [cautio, «0. 2] Of or belonging to security: stipulatio- nes; Ulp. Dig. 46, 5, 1. cauior. oris, ro. [caveo] * 1, One who is on his guard or is wary : Plaut. Capt. 2, 2, 7. — 2. One who is surety for any one : Cic. Sest. 7, 15 ; cf. cautio, fin. cantUEj n . um . v - caveo, Pa. cavacdium* v - cavus, a, »m, no. 1, b. * cavamen? inrs> n. [cavo] A cavern, hollow : Sol. c. 9. CavatlCUS; a . u ™. adj. [cavus] Born or living in caves : cochleae, Plin. 8, 39, 59 ; 30, 6, 15. CaVatlO) oms i /• [cavo] A cavern, hol- low (only twice in Var.) : Var. L. L. 5, 3, 8 ; ib.^26, 35. * CavatOf) 6" 3 > m - fid.] One who hol- lows or excavates: arborum (aves), Plin. 10, 18, 20. _ Cavatura» ae > /• [id.] A hollow, cavi- ty (post-class.) : temporum, Veg. 1, 25, 2 : vulneris, id. 3, 26, 1 : dentium, Marc. Emp. 12. Cavea> ae ./- (• ™. adj. [caveal (a word ot Pliny) 1. Encaged, cooped up, Plin. 9, 6, 5. — 2. (conform, to cavea, no. 3) Arranged like the cavea in a theatre: urbes, Plin. 4, 8, 15. CaveO; cavi, cautum (cavitum, Lex Thor. ap. Goes. 330; cf. cautio), 2. (im- pcr. regul. cave ; but also cave, Catull. 50, 18, 19 ; 61, 152 ; Hor. S. 2, 3, 38 ; 177 ; 5, 75 ; Ep. 1, 13, 19, et al. ; cf. Ramsh. Gr. p. 1043), v. n. ' To be on one's guard, either for one's self or (more rar.) for another ; hence I, With and without sibi : To be on one's guard, to take care, take heed, be- ware, guard against, avoid = oris, m. [id.] 1. A hu- morist, jester, jeirer, caviller : iacetus, Plaut. Mil. 3, 1, 46 : probus, id. True. 3, 2, 15 ; *Cic. Att 1. 13, 2 ; Gell. 4, 20, 3.-2. A sophist, Sen. Ep. 102. cavillatrix, icis ./- [cavillator, no. 2] (only twice in Quint.) She who seeks to take by sophistry, a female sophist : con- clusio, Quint. 7, 3, 14. Hence also Soph- istry, id. 2, 15, 25. * CAVillatllS; us, m. [caviller] A hu- morous raillery — cavillatio, App. M. 8, p. 213. Cavillor, "tus, 1. »• n. and a. [cavil- la] 1, To practice jesting, or (act.) to cen- sure, criticise ; tr> satirize in jest or earn- est, to jest, etc tamiliariter cum ipso etiam eavillor ac jocor, Cic. Att. 2, 1, 5 ; cf. Liv. 39, 13 ; Suet. Tib. 8 : in eo etiam cavillatus est, aestate grave esse aureum amiculum, hiemc frigidum, Cic. N. D. 3, 34, 83 : facetissime, Gell. 5, 5, 1 : togam ejus praetextam, Cic. Q. Fr. 2, 12 : banc artem ut tenuem ac jejunam, Quint. 1, 4, 5 : verba patrum, Tac. A. 1, 46 : tribunos plebis, Liv. 2, 58 : milites Romanos, id. 5, 15, et saep.— 2. To use sophisms, to quib- ble : Liv. 3, 20. £5?" Pass. : App. M. 9, p. 230, 5. cavillosus, a, um, adj. [eavillor] Full of irony : Firm. Matties. 5, 8. * cavillula. ae, /. dim. [cavilla] A little cavil, jest, Plaut True. 3, 2, 18. cavillum, >. v - cavilla, no. 1. CaVO, avi, atum, 1. v. a. [cavus] To make hollow, to hollow out, excavate (class., but not in Cicero ; for in Leg. 2, 18, 45, dedicate is the correct reading, v. Orell. and Mos. N. cr.) : stitlicidi casus lapidem cavat Lucr. 1, 314; cf. Ov. M. 4, 525: naves ex arboribus. Liv. 21, 26 : lintres arhore. Virg. G. 1, 262 : buxum, id. ib. 2, 450 : dentes cavantur tabe pituitae, Plin. 7, 16, 15 : cavati oculi, Lucr. 6, 1193 : cor- tices, Virg. G. 4, 33 : rupes, id. Aen. 3, 229 ; Ov. M. 9, 211 : oppida crebris cuni- culis, undermined, Plin. 2, 82, 84, et saep. : tuna cavans cornua (in waning), Plin. 8, 17, 23 : parmam galeamque gladio, i. e. to pierce through, perforate, Ov. M. 12, 130 : tegmina tuta cavant capitum. to hollow out, poet, for to round off, bend around, to fabricate, Virg. A. 7, 632. CavOSltas, atis, / [cavosus, from cavils] A hollow, cavity; post-class, in Tert Anim. 55, and Pudic. 20. Cavum, '. v - the following. CE B K CaVUS, a > um > adj. Hollow, excavated, concave ; opp. to plenus, fill], round (class.) : cava conveniant plenis, Lucr. 6, 1084 : cicutae, id. 5, 1382 : tibia, id. 2. 621 : concha, Virs. A. 6. 171 : aes, id. ib. 3, 240 : testudo, id. Georg. 4, 464 ; Hor. Epod. 14, 11 : bucina, Ov. M. 1, 335, et saep. : fornaces, Lucr. 7, 202 : monies, id. 5, 953 : cavernae, Virg. A. 2, 53 : trahe, id. ib. 3, 191, et saep. : trunci, Hor. Od. 2, 19, 12: ilex, id. Epod. 16, 47: saxa, id. Od. 3, 13, 14, et saep. : vena, the hollow vein, Cic. N. D. 2, 55, 138 : nubes, Lucr. 6, 127; 176; 272; Virg. A. 1, 516: 5, 810; Ov. M. 5, 251 ; 623 ; 6," 696 ; 9. 271, et al. Hence also of a darkness enveloping one as a cloud : umbra, Virg. A. 2, 360: fiu- mina, the decp-ehaiuiclcd mountain streams, Virg. G. 1. 326 ; so ib. 4, 427 ; cf. Lue. 1, 396 : tuna, waning (cf. cavo), Plin. 8, 54, 80. — Jj, Subst cavum, i, n. (access, form cavus, i, m. sc. locus, Var. R. R. 3, 15, 1 ; Hor. Ep. 1, 7, 33 ; Sat. 2, 6, 117 ; Col. 12, 8) 1, A hollow, cavity, hole, Cato R. R. 128 ; Lucr. 5, 1381 ; Liv. 24, 34 ; Plin. 2, 79, 81 ; 11, 51, 112, et saep. Hence cav- um aedium (contr. cavaedium, Plin. Ep. 2, 17, 5), The front court of Roman houses, of like signif. with atrium (cf. Schneid. Vitr. 6, 3 ; O. Mull. Etrusk. 1, p. 255, and Archaeol. § 293. III.), Var. L. L. 5, 33, 44 ; Vitr. 6, 3. — 2. 'n late Lat, trop. = inanis, Vain, empty, gloria, Paul. Nol. Carm. 22, 139 : opes, iih ib. 21, 912.—* 3, Menses, which have only 30 days, opp. to menses pleni, which have 31 days, Censor. 20. CayCUS, '. '"-. v - Caicus. Caystros or -us, i- m -> K«5of/j.of, A river in Lydia, which falls into the sea at Ephcsus, celebrated for the great number of its swans : Caystros, Ov. M. 5, 386 ; Mel. 1, 17, 2 : Caystrus, Sen. Q. N. 4, 2 : Caystri, Virg. G. 1, 384 ; Prop. 3. 22, 15 : Caystro, Ov. M. 2, 253 ; Plin. 5, 29, 31, § 115; cf, Mann. Asia Min. 3, p. 305 sq.— Whence CaystriUS, a. um ; ales = cygnus, Ov. Tr. 5, 1, 11. •Ce, an inseparable strengthening de- monstrative particle, answering etymol. to the Gr. ye. in signif. to the demonstra- tive i (in ovToii, tovti, etc.), appended both at the beginning and end of words in different forms : J,. Unchanged ce: 3. At the beginning : cedo (v. 2. cedo). cen. — b. At the end (so most freq.) : hicce, haecce, hocce (in MSS. and inscriptions sometimes one c : hice, etc.) ; plur. hice, haece, haecce ; genit. hujusce ; ace. hunc- ce, hancce, etc. ; adv. hicce, hucce. hincce, illicce, etc., sicce (v. the simple words hie, ille, sic, etc.). — 2. Ci before the interrog. particle ne, in like manner appended : hiccine, hoccine, siccine, nunccine, etc. (v. hie, sic, nunc, etc.) — 3. By a rejection of c abbreviated to e at the beginning, orig. only before another /f-souud ; ecas- tor, ecere, equirine, equidem ; but after- ward in accordance with aral. elsewhere; ejuno, edi, eheu, ehem. — |j. This demon- strative c is changed (a) by prefixing an m (cf. this letter), into me : mehercle, mecastor, medi, medius fidius ; (ft) length- ened into ede : edepol, v. Pollux ; (^"be- fore the 7f-sound into ec: ecquis, ecquan- do, and itself strengthened by ce : ecce ; (o) by attaching to it, standing alone, a concluding n into en. v. h. v.— Cf. Hand Turs. II. p. 8 sq. ; 341 sq. Cea, fl C /• (Geos, ace. to Plin. 4, 12, 20) 1. Gr. K/o)« (Kin Ptolem.), One of the most important of the CycVides, over against the promontory Sunium ; the birth-place of the poet Simonides, also celebrated for its splendid fem-de clothing; now Zin, Plin. 4, 12, 20 ; Var.ib.; Vinr.G.1,14; Ov. H. 20, 222 Heins. ; Met. 7. 368 ; Col. 9, 2, 4 ; cf. Mann. Gr p. 741. Whence, 2. Aa J- Ceus, •">• um . Of Cea : gens, Ov. M. 10. 120: Simonides, Cic. de Or. 2, 86, 351 Orell. N. cr. And with reference to the same • Camenae, his poems, Hor. Od. 4. 9. 8 : naeniae, id. ib. 2. 1. 38. — In the plur. Cci< orum. m.. The inhabitants of Ceot, Cic. Div.l, 57, 130.— 3. = Cos. q. v. Ccbren, ^nis, m„ ILsHpljv, A river-god in Troas, father of Oenone, Sahin. Ep. 89, and of Besperie, who is thence called Ce- brenis : gen. Cebrenidos, Stat S. 1. 5, 21 : ace. Cebrenida, Ov. M. 11. 769, 255 CEDO ' CecropS; 6pis. m., Kek-potj/, The most ancient king of Attica, who went therefrom the Egyptian Sais, and was founder of the citadel of Athens (which is hence called Cecropia, v. below), Hyg. Fab. 48 and 158 ; ncc. to the fable, hall' man and half ser- pent (or half man and half woman) ; hence geminus, Ov. M. 2, 555. — 2. Whence, a. Cccropius. a > um, (") Of or pertain ing to Cecrops, Cccropian : Cc°- CFOpia* ae i /•- The citadel of Athens, built bi/ Cecrops, Plin. 7, 56, 57 : arx, Ov. M. 6, 70 : 15, 427. Hence meton. for Ath- ens, Catull. 64, 79. — Far more freq. ((J) Pertaining to Athens or Attica, Athenian, Attic : fines, the Attic territory, Lucr. 6, 1133 : eoloni, Prop. 2, 33, 29 .-"Eumolpus (born at Athens), Ov. M. 11, 93 : thymus, Virg. G. 4, 270 : apes, id. ib. 4, 177 ; Mart. 9, 14 : mel, id. 13, 24 : cothurnus, trage- dy, which was native to Athens, Hor. Od. 2, 1, 12 : domus opprobrium (after Proc- ne, the daughter of the Athenian king Pandion ; cf. Atthis), id. ib. 4, 12, 6: fides, i. e. the fidelity of the friends Theseus and Pirithous, Stat. S. 2, 6, 55 : docte madent pectora, full of Athenian wisdom, Mart. 7, .69, 2; cf. id. l, 4o.-b. Cecrdpides, ne. m., A male descendant of Cecrops : V'OC. Cecropida (/. e. Theseus), Ov. M. 8, 551. Appel. for One of noble descent, Juv. 8, 46 517. — Plur. Cecropidae, arum, Athenians, Ov. M. 7, 486; 502.- C . CecropiS, «lis, /., A female descendant of Cecrops. So his daughter Aglauros, Ov. M. 2, 806 ; cf. ib. 797. In plur. : Procnc and Philomcle, daughters of Pandion, id. ib. 6, 667. Also An Athenian, woman, Juv. 6, 186: and adj. for Attic, of Attica : terra, Ov. H. 10, 100. Cedcntc v, adv. By yielding ; v. the follg.Jm. 1. CCdOj cessi, ccssum, 3. v. n. and a. 1. In gen.. To go, i. e. to be in motion, move, go along (in a lit. sense, extremely rare, and only poet. ; for which, in the common lang., incedo) : Plaut. Cas. 2, 8, 10: ex transverso, quasi cancer, id. Pseud. 4, 1, 45 ; cf. id. Cas. 2, 8, 7 ; Hor. S. 2, 1, 65 Bentl. More freq. 2. T r o p. : like ire, To succeed, pros- per, to have some result, to eventuate, hap- pen, result, turn out, to work : gesta quae ■ prospere ei cesserunt, Nep. bat. 1, 2 ; Sail. C. 26 fen. ; Tac. A. 1, 28 ; Suet. Aug. 91; Gell. 4. 5: bene, Hor. S. 2, 1, 32"; Ov. M. 8, 863 ; Plin. Pan. 44 fin. : optime, Quint. 10, 7, 14: male, Hor. S. 2. 1, 31 ; and male alicui, Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26: cf Virg. A. 11, 148; Quint. 10, 2, 16 : utcumque ccsserit, Curt. 7, 4 ; cf. Suet. Calig. 53 ; Tac. Agr. 18 : parum, Suet. Claud. 34 ; id. Ner. 33 : pro bono, id. Tit. 7 : in vanum (labor), Sen. Hippo]. 183.— So also 3. Cedere pro aliqua re, To be equiva- lent to. to go for something : oves, quae ' non peperint, binae pro singulis in fruc- tu cedent, Cato R. R. 150, 2;; Col. 12, 14; Tac. G. 14 ; Pall. Sept. 1, 4. II. I' 1 particular : A. In respect to the terminus a quo : To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (so freq. and class.) : Plaut. Men. 5, 7, 29 : ego cedam atque abibo, Cic. Mil. 34, 93: cedens carina, Catull. 64, 249; cf. ib. 53 ; id. 66, 4 : quoquam, Lucr. 5, 841 : sucus de eorpore, id. 3, 224 : coma do vertice, Catull. 66, 39 : e toto eorpore an- ima, Lucr. 3, 219 : ex ingrata civitatc, Cic. Mil. 30, 81 : e patria, id. Phil. 10, 4, 8 : pa- tria, id. Mil. 25 fin. : Italia, id. Phil. 10, 4, 8 ; Nep. Att. 9, 2 ; Tac. A. 2, 85 fin.— fc. Milit. t. t. : de oppidis, To abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22 : loco, to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47 ; Tac. G. 6 ; Suet. Aug. 24, ct saep. : ex loco, Liv. 3, 03 : ex acie, id. 2, 47. — c. In commercial lang., t. I. : foro, To with- draw, as it were, from the market, to be in- solvent, stop payment, Ulp. Dig. 16. 3, 7, § 2 ; Sen. Ben. 4, 39 ; Juv. 11, 50. So also, (J. Bonis or possessionibus (alicui), To give np or cede one's property or interest (in favor of a person) : alicui hortorum pos- sesfeione, Cie. Mil. 27 fm. ; id. Off. 2, 23, 82; cf. SueJ Til). 10: Caes. 72; Ner. 35; Gramm. 11. Hence of debtors : To make over their property instead of payment ; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessiono bonorum. 256 CEDO 2. In a pregnant signif. (cf. abeo, no. 2) : To pass away, disappear ; and specif. : a. Of men : To die: e vita, Cic. Brut. 1, 4 ; so also vita, Tac. H. 2, 55.— fc. Of time : To pass away, vanish : horae quidem ce- dunt et dies et menses et anni, Cic. de Sen. 19, 69. — c. Of other things : pudor ex pec- tore cessit, Lucil. in Non. 250, 26 : aliquid memoria, Liv. 2, 33 fin. ; cf. id. 2g, 13: non cessit fiducia Turno, Virg. A. 9, 126 : cedant curaeque metusque, Stat. S. 1, 2, 26, et saep. ; cf. cesso. 3. Trop. : cedere alicui or abs. : To go, as it were, out of the way of one, i. e. to yield to one (to his superiority), to give the prefer- ence or precedence, give place to, submit to (class. ; csp. freq. in the histt. of the weak- er party, withdrawing, fleeing from) : a. To yield to, give place to: Plaut. Am. 1, 3, 48 : quacumque movemur (aer) videtur quasi locum dare et cedere, Cic. N. D. 2, 33, 83 ; Lucr. 5, 1270 : ubi vinci necesse est, expedit cedere, Quint. 6, 4, 16 ; 11. 1, 17 ; 12, 10, 47 ; cf Sail. J. 51, 1 : Virintho cxercitus nostri imperatoresque cesse- runt, Cic. Off. 2, 11, 40 ; Nep. Hamilc. 1, 2 ; Sail. J. 51, 4 ; Liv. 2, 10 ; Tac. A. 1, 56 ; 4, 51 ; Suet. Tib. 16, et saep. : Pelides ce- dere nescius, Hor. Od. 1, 6, 6 : Di, quibus ensis et ignis cesserunt, i. e. v:ho remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862 : eidem tempori, eidem furori, eisdem consulibus, eisdj?m minis, insidiis, periculis, Cic. Sest. 29 fin. So fortunae, Sail. C. 34, 2 : invidiae ingratorum civium, Nep. Cim. 3, 2 : auctoritati majorum natu, id. Tim. 3, 4 : nocti, Liv. 3, 17 ; 60 ; 4, 55 ; cf. Quint. 5, 11, 9 : loco iniquo, non hosti ressum, Liv. 8, 38 : oncri, Quint. 10, 1, 24 : viiicentibtis vitiis. id. 8. 3, 45 : malis, Virg. A". 6, 95, et saep. — 1>, To yield to in rank, in distinction, i. e. to be inferior to : quum tibi aetas nostra jam ccderct, fascesque summitteret, Cic. Brut. 6 : nulla alia re nisi immortalitate cedens coelestibus, id. N. D. 2, 61. 153 : neque multum cedebant virtute nostris, Caes. B. G. 2. 6; Quint. 1, 6, 36 : Picenis cedunt pomis Tiburtia suc- co, nam facie praestant, Hor. S. 2, 4, 69 ; so anseribus (candore), Ov. M. 2, 539 : laudibus artis lauih'cae, id. ib. 6, 6; ib. 5, 529 : alicui in aliqua re, Nep. Chabr. 2 fin. ; Quint. 10, 1, 108 : alicui de aliqua re, Plin. 35, 10, 36 no. 10 : per aliquod. id. 33, 3, 29.— Pass. : ut non multum Grac- cis cederetur, Cic. Tusc. 1, 3, 5. — c. To comply with the wishes, to yield to one: ces- sit auctoritati amplissimi viri vel potius paru;t, Cic. Lig. 7, 21 ; cf. Tac. A. 12, 5 : precibus, Cic. Plane. 4, 9 : cessit tibi blan- dienti Cerberus, Hor. Od. 3, 11, 15; cf. id. Ep. 1, 18, 43 sq. : Virg. A. 2, 704 ; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 151; 9, 13; 16; Tac. A. 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41,— Through the latter signif. of complying with, yield- ing to, cedo becomes a verb, act., since the object conceded is annexed in the Ace. ; thus 4. Cedere alicui aliquid, To grant, con- cede, allow, give up, yield., permit some- thing to some one: permitto aliquid ira- cundiae tuae, do adolescentiae, cedo ami- citiae, tribuo parenti, Cic. Sull. 16, 46 : multa multis de jure suo cedentem, id. Off. 2, 18, 64 : currum ci, Liv. 45, 39: vic- toriam hosti, Just. 32, 4 : alicui pcllicem et regnum, id. 10, 2 : imperium, id. 22, 7 : possessionem, Paul. Dig. 41, 2, 1. Also with a clause as object : si pleraque dure dicerc cedit cos, Hor. Ep. 2, 1, 67 Bentl. (Others, e. 2. Jahn and Sehmid : credit, v. Bentl. and Sehmid in h. 1.) ; Stat. Th. 1, 704. — And with ut c. conj. : Paul. Dig. 8, 3, 10. B„ In respect to the terminus ad quern : To arrive, attain to, come somewhere : ce- dunt, petunt, Plaut. Aul. 3, 5, 42: ibi ad postremum cedit miles, aes petit, id. ib. 52. — Hence 2. Trop. : hoc. cedere ad factum volo, come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102. 3. In unum, To be of one opinion : omncs in unum cedebant, Tac. A. 6, 43. 4. Cedere alicui or in aliquem, To come to, fail (as a possession) to one, to fall to his lot or share, accrue : ut ie quacstus huic cederet, Cic. Verr. 2, 2, 70 : captivn corpora Romanis cessere, Liv. 31, 4G; Vug. A. 3, 33 ; Hor. Od. 3, 20, 7 ; Ov. M. CE L A 5, 368 ; 4, 533 ; 1, 74, et al. : nlicui in usum, Hor. S. 2, 2, 134: Lepidi atque Antonil arma in Augustum cessere, Tac. A. 1, 1 ; so id. Hist. 3, 83 ; Agr. 5 ; Ann. 2, 23. Also with abstr. substantives : pracdae alia militum cessere, Liv. 43, 19 : aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessit. id. 6, 14 : so id. 1, 52 ; Tac. A. 15, 45 ; Hist. 3, 69 ; Hor. Ep. 2, 2. 174. 5. Cedere in aliquid, like abire in ali- quid (v. abeo, no. 4), To be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something : poena in vicem fidei cesserat, Liv. 6, 34 : ipsa injuria cessit in gloriam artifici, Plin. 35, 10, 36, no. 15. * cedenter, adv. of the part, pracs. cedens not used as Pa., By yielding (ac- cording to »10. II. A, 3) : Coel. Aur. Acut 3, 1(1. 2, CcdO; °ld Imper. form, whose coutr. plur. is cettc (cf. Prob. II. p. 1486 P., and Lind. N. cr.) [compounded of a word perh. kindred with the Gr. fe, and the demonstr. syllable ce, q. v. ; cf. also the Imper. apage, entirely borrowed from the Gr.], Hither with it ! here ! give 1 tell, say (by the notion of great haste, famil- iarity, or even imperiousness, cliff, from its synn. praebe, die, etc.). 1, Hither with it, give or bring here: cette manus vestras, measque accipite, Enn. in Non. 85, 1 ; Att. ib. ; Plaut. Am. 2, 2, 146 : cedo aquam manibus, give wa- ter : id. Most. 1, 3, 150 : puerum, phidip- pe, mihi cedo : ego alam, Ter. Hec. 4, 4, 86. So dextram, Plaut. Cure. 2, 3, 28 ; Ter. Hcaut. 3. 1, 84 ; and cette dextras, Plaut. Merc. 5. 4, 4 : senem, bring hither the old man, Ter. Ph. 2, 2. 7 : con vivas, Plaut. Ps. 3, 2, 101 : quemvis arbitrum, Ter. Ad. 1, 2, 43. 2. Let us hear, tell, out with it : age, age, cedo istuc tuum consilium: quid id est 1 Ter. Heaut. 2, 3, 91 : unum cedo nuctorem tui facti, unius profer excm- plum, Cic. Verr. 2, 5, ZQ fin. : cedo mihi unum, qui, etc., id. ib. 2, 3, 12 : cedo cn- . jum puerum hie apposuisti ? die mihi, Ter. Andr. 4 4, 24 ; cf. Naev. in Cic. do Sen. 6, 20 ; Ter. Eun. 5, 5, 8 ; 1, 2, 82 ; Pac. in Non. 85, 6 : cedo igitur, quid fa- ciam, Ter. Andr. 2, 3, 9 ; cf. Cic. Verr. 2, 2, 43 ; Part. Or. 1, 3 ; Div. 2, 71, 146 : ego statim, cedo, inquam, si quid ab Attico, Cic. Att. 16, 13 : nam scelus intra se taci- turn qui cogitat ullum, Facti crimen" ha- bet: cedo. si.conata pcrcgit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210 ; so id. e.^SOS. 3. Cedo'ut, in respect to action=fac, ut : Grant that, let me : cedo, ut bibam, Plaut. Most. 2, 1, 26 : cedo, ut inspiciam, id. Cure. 5, 2, 54. 4. As merely calling attention : cedo milii leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, -1, 42 : cedo mihi ipsius Verris testimonium, id. ib. 33 ; id. N. D. 1, 27, 75 ; cf. Brut. 86, 295; Sest. 50, 108: cedo experiainur, App. Apol. p. 298, 14. " 5. Ccdodum, like agednm, //> n.=Kciptov, Cedar oil, Plin. 16, 11, 21. f CedrilSj i. f. = Kt?poi, The cedar, juniper -tree, Junipcrus Oxyccdrus, L.. which has a very fragrant wood, and fur nishes an oil that protects from decny. Plin. 16. 39, 76 ; 40,78; Vitr. 2, 9.— Hence, |), Meton., Cedar oil: carmina linenda cedro. i. c. worthy of immortality, Hor. A. P. 332 : cedro rligna locutus, Pers. 1, 42. Celaenaej. arum,/., KeXaivni, A tmtm in Great Phryuia, on the Macander, where, ace. to the fable, was the place of. the con- test of Marsyas with Apollo, Luc. 3, 206; CE LE Stat. Th. 4, 186. Whence, 2. Cclae- nacUS °r -eilSj a, um, Of or pertaining to Celaenae or £o Marsyas : concubinus, i. c. of Atthis, who was born in Celaenae, and loved by Cybele, Mart. 5. 41 : amo- res, i. e. of Cybele, id. 14, 204 : Marsyas, id. 10, 63 : buxus, i. e. tibia, Stat. Th. 2, 66S. Celacno* us, f. 1. A daughter of Atlas, planed as one of the Pleiades in the heavens, Ov. Her. 19, 135. — 2. One of the Harpies : dira, Virg. A. 3, 211 ; hence appcl. for an avaricious woman, Juv. 8, 130. cclatc, &&"• Secretly ; v. eelo, fin, celafim. "dv. [cclatus-celoj Secretly, pricalcly (very rare ; peril, only in the tollg. exs.) : Sisenn. in Gell. 12, 15 ; App. M. 4, p. 151, 39. * celator» or 'S, "*■ [celo] A concealer, hider : Luc. 10, 286. cclcoer. oris, bre, adj. (masc. Cele- bris ; of. acer, Tac. A. 2, 88 ; 13, 47 ; 14, 19 ; Cic. Her. 2, 4, 7 ; and pcrh. also het- erocl. fern, celebra urina, Gell. 19, 4 Jin.) [euphon. access, form to crcber], 1. That exists in abundance, or hap- pens often, frequent, numerous (so rare ; for it more freq. creber and frequens) : gradus, a quick step, Att. in Non. 89, 25 (c:f. glomerare gressus, Sil. 12, 518) : verba, Ov. A. A. 2, 705. — Far more freq. and Class, in prose and poetry, 2. iVhcre there is a multitude, or where a. multitude comes together: Of places: much frequented or resorted to, populous, abounding in, rich in : ; 'Celeber no),i'90 ; 5, 412 : templa, Quint. 1, 4, 16 : du- ces, Veil. 2, 17, 2 : juvenis, id. ib. 78 : pa- troni, Suet. Ncr. 7 : discipulus, Plin. 34, 11, 40 : Aruiinius, Tac. A. 2, 88 : nomen Maenii, Liv. 4, 53 : responsum eorum, id. 21. 19 : vox ejus, Suet. Ner. 40. * Adv. ace. to no. 1. Celeberrime ac- clamatum est, Suet. Tib. 52 Oud. * celebrabllis, C adj. [celebro] Com- mendable : tavor, Amm. 29. CelebratlO, onis, / [id.] 1, An as- sembling together in great numbers, a nu- merous assemblage, concourse (in good prose) : hominum coetus et celebratio- nes, Cic. Off. 1, 4, 12 : quae domus ? quae celebratio quotidiana 1 id. Sull. 26, 73. — 2. The celebrating of a festival in great numbers, a festal celebration, a festival: ludorum, Cic. Att. 15, 29, 1 ; cf. Tac. A. 1, 15: epuli. Veil. 2, 56 : sacri, Plin. 30, 1. 3. — * 3. -4« honoring, a commending, prais- ing : celebratiouem habere, to be valued, esteemed, distinguished : Plin. 34, 5. 10. * celebrator* oris, m. [id.] He who extols, a celebrator : triumphi, Mart. 8, 78. CelebratUSi a . um , v. celebro, Pa. * celebresco. ere, v. n. [celeber] To become renowned : Att. in Non. 89, 15. celebritas, atis,/. [id.] 1. A great R. C E L E number, a multitude, a large assembly, a numerous concourse or gathering, a crowd (in good prose) : in multitudine et celebritate judiciorum, Cic. Fnm. 7, 2 ; Tac. A. 16, 29 : odi celebritatem ; fugio homines : esset mihi ista solitudo non amara, Cic. Att. 3, 7 ; cf. id. ib. 12, 13 ; Off. 3, 1, 3 ; Quint. 1, 2, 18 : virorum ac mulierum, Cic. Leg. 2, 26, 65 : audienti- um, Quint. 1. 2, 29, et al. : loci, Cic. Fam. 14, 1. 7; Tac. A. 3, 9 : viae, Cic. Att. 3, 14 ; Tac. H. 2, 64 : totiU3 Graeciae, Cic. Tusc. 5, 3, 9. — 2. A fettal celebration, a splendid pageant : supremi diei, a solemn procession for the dead, Cic. Mil. 32 ; cf. Liv. 30, 38/«. — 3. Fame, renown, celebri- ty : celebritas sermonis hominum, Cic. Rep. 6, 19 : causa celebritatis et nominis, id. Off. 2, 13, 44 : famae, id. Tusc. 1, 12, 28 : nominis, Sail. H. frgm. 5, 6, p. 243 Gerl. ; Suet. Gramm. 23: in docendo, Gell. 7, 17, 1 : aeris, Plin. 34, 1, 12. celcbrO) av i. atum/l. v. a. [id.] 1. To resort or go to a place or person in great numbers or often, to frequent (class.) : de- flm delubra testis diebus, Lucr. 5, 1166 : viam, Cic. Coel. 14 fin. ; Sest. 63, 131 : domum alicujus, id. Mur. 34, 70; Ov. M. 10, 118 : limina, Prop. 1, 16, 3 : atria, Ov. M. 1, 172 : silvas, id. ib. 10, 703 : tecta, id. ib. 4, 444 : forum, id. ib. 4, 144 : foetum, id. ib. 14, 558 : stagna, id. ib. 4, 46 : pe- nates, i. e. domum redire, Tib. 1, 3, 33 : me magistrum, id. 1, 4, 75, et al,— fe. Of a desired action (cf. celeber, no. 1) : To do something frequently or in multitudes, to practice, engage in, say, use, employ, repeat — frequento, etc. : intro abite atque haec cito celebrate, i. e. in company, all together, Plaut. Ps. 1, 2, 35 : ad eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, celebran- das inter nosque rccolendas, Cic. de Or. 1, 1, 2. So cognitionem exercitationem- que, id. ib. 3, 28 Jin. : genus divinationis. id. Div. 1. 2 ; cf. genus mortis, a. kind of death suffered by many, Tac. H. 2, 49 fin. : necessitatem, Cic. de Or. 3, 38, 155 : ju- risdictionem, Liv. 6, 32 : popularem po- testatem, id. 2, 42 ; Quint. 10, 1, 96.— c . Aliquid aliqua re, To do sermething fre- quently with something, to fill up with something: Cic. Sest. 55, 118: ripas car- mine, Ov. M. 2, 252 (cf. concelebrant ri- pas, Lucr. 2, 345) : ncu juvenes celebret multo sermone, talk frequently, much with them, Tib. 1, 6, 17; cf. with cum: cum his seria ac jocos celebrare, Liv. 1, 4 fin.: cujus Uteris, fama, nunciis celebrantur aures quotidie meae, i. c. are filled full. Cic. Prov. Cons. 9, 22. 2. To go in great numbers to a celebra- tion ; hence in gen. to celebrate, solemnize, keep a festival : festos dies, Cic. Arch. 6, 13 ; cf. id. Pis. 22. 51 ; Cat. 3, 10, 23 ; Sail. J. «6, 2; Liv. 10, 37; Tac. A. 15, 53 ; Suet. Aug. 75; Tib. 54; Claud. 11; cf. also Hor. S. 2, 2, 61 ; Ov. M. 4, 4 ; 6, 588 ; 9, 642; 10, 431; Catull. 64, 259, et saep.: convivium omnium sermone laetitiaque, Cic. Verr. 2, 1. 26 ; cf. Tac. A. 4, 59 : nup- tias, Liv. 36, 11 ; cf. solemnia nuptiarum, Tac. A. 11, 26 fin. : officium nuptiarum, Suet. Claud. 26 ; and poet, taedas jugales Thetidis, Catull. 64, 302 : funus, Enn. in Cic. Tusc. 1, 49, 117 ; cf. exsequias, Liv. 25, 17, and abs. : tota celebrante Sicilia sepultus est, Nep. Tim. 5 fin. 3. To honor, praise, celebrate the praises of any person or thing, to celebrate in song : laus, quae non poetarum carmini- bus, non annalium monumentis celebra- tur, Cic. Rab. Post. 16 ; cf. id. Plane. 39 : vestrum egressum ornando atque cele- brando, id. Pis. 13 fin. ; id. Phil. 9, 5 : no- men alicujus scriptis, id. Fam. 5, 12 : fac- ta pro maxumis, Sail. C. 8 : domestica facta, Hor. A. P. 287 : pass., Nep. Iphicr. 2, 3 ; id. Chabr. 1, 3 : memoriam, Tac. H. 1, 78 : victoriam ingenti fama, id. Agr. 39, et al. : virum aut heroa lyra, etc., Hor. Od. 1, 12, 3 ; Ov. M- 7, 50 ; Tac. A. 4, 2, et al. : sepulcrum hominum conventu et epulis, Cic. Fl. 38, 95 : memoriam nomi- nis epulis, id. Fin. 2. 31 fin. : litora ludis, Virg. A. 3, 280 : sententiam magno assen- su, Tac. A. 15, 22 : mortem funere cen- sorio, id. ib. 6, 27 : aliquem admirarione, id. Hist. 2. 71 : obsequio, id. Ann. 16, 33 : funere publico, id. ib. 6, 11 Jin. CE L E 4. Without the access, idea of extol- ling, in gen., To make something known, to publish abroad, proclaim: Cic. Mur. 41, 89 ; id. Coel. 3, 6 : qua re celebrata, id. Div. 1, 17, 31. celebratus, a, um, Pa. 1. (ace. to 7io. 1, b) Customary, usual, frequent : tri- tum atque celebratum, Cic. Fl. 27, 65 : celcbratum est U6que in proverbium. Quint. 1, 10, 21. So schemata, id. ib. 9, 2, 92 : missile, Sil. 3, 319 : usus anuli cel- ebratior, Plin. 33, 1, 6 : vcrbum celebra- tius, Gell. 17, 2, 25 (cf. ib. § 17 : verbum crebrius, and § 18 : verbum creberri- mum). — 2. (ace. to no. 2) Solemn, festive, brilliant : dies celebratior, Ov. M. 7, 430 : supplicatio celebratior, Liv. 3, 6'3. — 3. (ace. to no. 3) Known, celebrated, famous : quo Actiacae victoriae memoria celebra- tior in posterum esset, Suet. Aug. 18. — Adv. not in use. Celebrus» a > um, y - celeber. celer> eris, e (m. celeris, Cato in Prise. 760 P. ; fan. celer, Liv. Andr. in Prise. 1. 1. ; cf. acer. sup. celerissimus, Enn. and Manlius in Prise. 1. 1.) [cello ; cf. Doed. Syn. 2, p. 123 and 93, urging, pressing forward], Swift, fleet, quick, speedy (with the access, idea of energy, struggling, and even power ; v. Doed. above cited) : face te propere celerem, Plaut. Trin. 4, 3, 1 : hasta, Liv. Andr. in Prise. 1. 1. : sagitta, Hor. Od. 3, 20, 9 ; Ov. M. 5, 367 ; Tib. 4, 1, 89 : configebat tardus celeres (sc. aves), Att. in Cic. Fin. 5, 11, 32 : pennae, Hor. Od. 3, 29, 53 : Mereurius, id. ib. 2, 7, 13 : Cynthia, id. ib. 3, 28, 12 : Diana, Ov. M. 4, 304 : Deae, id. ib. 2, 119 : rivi, id. ib. 3, 11, 14 : curriculum, Plaut. Stich. 2, 2, 13 : flamma, Lucr. 2. 192 ; cf. 5, 302 ; Tib. 4, 6, 17 : ignis, Hor. Od. 3, 4, 76 : motus, Lucr. 4, 177 : lapsus, id. 4. 324 ; Ov. M. 6, 216 : ictus, Lucr. 3, 636 : impete, id. 4, 334 : turbo, Virg. A. 11, 855 : venti, Hor. Od. 1, 12, 10 ; 1, 15, 3 ; 1, 14, 5 : cerva, Catull. 64, 341: canis, Tib. 4, 3, 14 : equus, id. 1, 2, 70 ; 4, 1, 91 : lupi, id. 2, 1, 20 : chassis, id. ib. 53 : ratis, id. 63, 1 : navis, id. 4, 2 : carina, Ov. M. 9, 447 : lintres, Prop. 1, 14, 3 : pedes, ib. 3, 9, 18, et saep. 2. Of mental and abstract objects : oderunt sedatum celeres ("lively), Hor. Ep. 1, 18, 90 ; cf. Vefiej. 2, 73 : mens, qua nihil est celerius, Cic. Or. 59, 200 ; cf. Lucr. 3, 183 : oratio celeris et concitata (-rapid, hurried), Cic. de Or. 2, 21; cf. Quint. 9, 4, 138 ; id. ib. 9, 4. 83 ; 9, 4, HI ; cf. ib. 135 : consilium, Ter. Ph. 1, 4, 1 ; and in a bad sense. Rash, hasti/, prceip'- tate : consilia, Liv. 9, 32 ; so id. 22, 38 ; cf. ib. 2, 51 ; and so iambi (of the fire of youth), rash, precipitate, hasty, Hor. Od. 1, 16, 24 ; v. also below, celer irasci : victo- ria, Caes. B. G. 7, 47 : desperatio rerum, Liv. 21, 1 : ratione geri, Lucr. 4, 144 ; 255 : fieri, ib. 775 : fata celerrima, Vira. A. 12, 507 : mors, Tib. 4, 1, 205.— J>. d. Inf. : excipere aprum, Hor. Od. 3, 12, 10 : pronos volvere menses, id. ib, 4, 6, 39 : irasci, id. Ep. 1, 20, 25 : c. gai. girun- dii: nandi, Sil. 4, 587. ( 4 Also, A Roman surname, Cic. Brut. 89 ; Cat. 1, 8 ; 2, 3 ; Fam. 5, 1, 2. Adv. a. Celere, Enn. and Novius in Non. 510, 9 sq. ; Plaut. Cure. 2, 3, 4.— b Celeriter, id. ib. 5, 2, 2 ; Cic. Att. 15, 27 ', Fam. 3, 1 ; 9, 11 fin. ; Plancus in Cic. Fam. 10, 21, 2 ; Caes. B. G. 1, 18 ; 52, et saep. — Comp. Cic. Verr. 2, 3, 24 ; Lentu- lus in Cic. Fam. 12, 15 ; Caes. B. G. 1, 48 ; 2, 3 ; Nep. Cim. 3, 2, et al,— Sup. Cic. Fin. 2, 14 J 45 ; Caes. B. G. 1, 37, et al. celeranter; adv. With speed ; v. celero, fin. * ceieratim. adv. [celero] Quickly : Sisenn. in Non. 87, 2. Celeres. um, Kfrepis (cello, those who are prominent in position = ctlsi], The orig. general name for Patricians or kniglus, Plin. 33, 2, 9 ; Fest. p. 42 (cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 367 sq. ; O. MiilL Etrusk. 1, p. 382) ; in particular, the body- guard of the king, Plin. 1. 1. ; Cic. Rep. 2, 20 : Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 15 ; cf. Nieb. and Miill. above cited. eeleripes. edis, adj. [celer-pes] Stcift- footed (very rare) : * Cic. Att. 9, 7, 1 ; so besides only Aus. Epigr. 141, and Parent 27. 4. 257 CELL Celeritas, Stis, /. [celer] Swiftness, quickness, speed, celerity (in good prose) : velocitas corporis celeritas appellatur, quae eadem ingenii laus habetur, etc., Cic. Tusc. 4, 13 Jin. : celeritas et vis equorum, id. Div. 2, 70. 144 : navis, id. Verr. 2, 5, 34 : pedum, id. Acad. 1, 5, 19 : pediturn, Caes. 15. G. 1, 48 Jin. ; Cic. N. D. 1, 20 : belli, id. Phil. 5. 9 Jin. (opp. to mora et tarditas belli) ; Caes. B. G. 7, 45 : in capiendis castris, id. ib. 7, 46 ; Liv. 41, 10, et saep. : veneni, the quick effect, Cic. Coel. 24 Jin. — In plur. : cavendum est ne ill festina- tionibus suscipiamus nimias celeritates, Cic. Off. 1, 36, 131.— 2. Of intellectual and abstract objects : animorum, Cic. de Sen. 21 : ingenii, v. above ; cf. calliditas et celeritas ingenii, Nep. Eum. 1, 3 : co- gitarionis, Quint. 10, 3, 19 : consilii, Nep. Ages. 6, 2 : orationis, Cic. Or. 16, 53 ; Quint. 11. 3, 111 : diceudi, Cic. Fl. 20, 48 ; Quint. 12, 10, 65 : syllabarum, Cic. Or. 57. 191 ; Quint. 9, 4, 91 ; 88 ; 140 ; 11, 3, L07 -„ . celeriter? adv. Quickly, speedily, im- mediately ; v. celer, Jin. * celeritudO) illis . /• [celer] = celer- itas, Swiftness: Var. R. R. 3, 12, 6 (con- sidered by Schneid. as a gloss). * CeleriUSCUluS; a, um, adj. dim. [id.] Somewhat quickly, in adv. : celerius- cule dicere, Cic. Her. 3, 14, 24. cslero, avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] (mostly poet., or in post-Aug. prose) 1. act. To quicken, hasten, accelerate : casus, Lucr. 2, 231 : i'ugam in silvas, Virg. A. 9, 378 : gradum, id. ib. 4, 641 : viam, id. ib. 5, 609 : gressum, Sil. 1, 574 : iter, id. 9, 96 : vestigia, id. 7, 720 : opem, Val. Fl. 3, 251 : imperium alicujus, to execute quick- ly, id. 4, 80 and 385 ; Lucr. 5, 302 : celer- atis itineribus, Amm. 31, 11: celerandae victoria intentior, Tac. A. 2, 5.-2, neutr. To hasten, make haste, he quick (cf. accele- ro and propero) : circum celerantibus tiuris, Lucr. 1, 388; so Catull. 63. 26; Sil. 12, 64 ; Eutr. 4, 20 (but hardly in Cic. IJhiv. 10, v. Orell. N. dr.). — Whence * c e 1 e r a n t e r, adv. With, speed, in haste : Att. in Non. 513, 25. ' Ct-lcs. etie, m.=iKiXr;;, 1, A racer, race-horse. I'lin. 34, 5, 10 ; Serv. Virg. A. 8, 635. — 2. A swift-sailing vessel, a yacht, pure Lat. celox, Plin. 7, 56, 57, § 208 ; cf. Gell. 10, 25, 5. t Celetlzontes, um, m. = KcXnrfyv- re?, Riders upon race-horses, a piece of statuary by Canachus and Heglas, Plin. 34, 8. 19, no. 14. Celeus, ei. ™., Kelt's, A king- in Eleusis, J'alhcr of Triptolcmus. He or his son was taught agriculture by Ceres, whom lie entertained as a guest, Hyg. Fab. 147 ; Ov. F. 4, 508 ; Virg. G. 1, 105 Serv. and Philarg. t celcusma (also celeuma), atis, n. (celeusma, ae, /., Venant. Vita S. Mart. 4, 423) = KtXsvoua (neXtvua), A command or call given by the chief oarsman to com- mence rowing, Mart, 3, 67, 4 ; Rutil. 1, 370 ; cf. Ascon. Cic. Div. in Caecil. 17, 55. tteeliaj ae, /. [Span, word] A hind of beer made in Spain, Plin. 22, 25, 82 ; Klor. 2, 18, 12 ; Oros, 5, 7 ; Isid. Orig. 20, 3, 18 ; cf. Lindenb. Amm. 26, 22. cella» ae, /■ [etymology dub., ace. to Var. L. L. 5, 33, 45; Fest. p. 50, from celo] A store-room, chamber, X, In agri- cul. lang., A place for depositing grain or fruits, or for the abode of animals, a granary, stall, etc. : olearia, vinaria, pe- naria, etc., Cato R R. 3, 2 ; Var. R. R. 1, 11,2; Col. 1, 6, 9 ; 12, 18, 3 ; Cic. de Sen. 16 ; Verr. 2, 2, 2 ; 2. 3, 87, et al. ; cf. id. Pis. 27 fin. : Hor. Od. 1, 37, 6 ; Sat. 2, 8, 46; Vitr. 6, 9 : columbarum I? dove-cotes), Col. 8, 8, 3 : anserum, id. 8, 14, 9 ; also, Of the cells of bees, Virg. A. 1, 433 ; Plin. 11, 11, 10. Hence dare, emere, imperare aliquid in cellam, to furnish, purchase, procure the things necessary for a house, for the kitchen, Cic. Verr. 2, 3, 87 ; Div. in Caecil. 10. Facetiously, promptuana — career, Plaut. Am. 1, 1, 4 ; cf. ib. 3. — 2. Transf, Of the small, simple dwelling apartments of men : A chamber, closet, cabinet , hut, cot, etc., Ter. Ad. 4. 2, 13 ; eep. of servants, Cato R. R. 14 ; Vitr. 6, 10 ; Petr. 29, 1 ; 77. 4 ; and of slaves, Cic. 258 CELO Phil. 2, 27 ; Hor. S. 1, 8, 8 ; Sen. Contr. 21, 3. Specif, a. The part of a temple in which the image of a god stood, the chapel, Vitr. 3, 1 ; 4, 1 ; Cic. Phil. 3, 12 ; Liv. 5, 50 ; 27, 25, et al.— }>. An apartment in a bathing-house, Pall. 1, 40, 4 ; Veg. 2, 6, 3. — C. A room in a brothel. Petr. 8, 4 ; Juv. 6, 122 ; 128 ; Mart. 11, 45. 1. * cellaridhim, i, «■ dim. [cellarium] A little chamber, Hier. adv. Jovin. 2, 29. ccllaris, e, v. cellarius. cellar llim, i>, n. [cellarius] Post- class, access, form to cella, A receptacle for food, a pantry, Scaev. Dig. 32, 39. — 2, Meton. ; Eood, provisions, Cod. Theod. 1, 10, 3._ cellarius. a, um (access, form ace. plur. cellares, peril, for the purpose of avoiding the os four times repeated, Col. 8, 8, 1), adj. [cella] Of or pertaining to a store-room : sagina, Plaut. Mil. 3, 2, 32. — Hence, b. Subst. cellarius, ii, m., One who keeps provisions, 'a steward, butler, Plaut. Capt. 4, 2, 115 ; Col. 11, 1, 19 ; 12, 3, 9 ; 12, 4, 2. * CellatlO) °nis, /. [id.] A store-room — cella, Petr. 77, 4. ; cello, ground form of celer, celox, celsus, antecello, cxcello, percello, etc., kindred with the Gr. kiXXw, To impel, urge on : cf. Doed. Syn. 2, p. 93 sq. — Hence celsus, a, um, Pa. (lit. driven to a high place ; cf. altus, from alo ; hence) liaised high, extending upward, high, lofty. — l g Physically : (Deus homines) humo excitatos, celsos et erectos consti- tuit, Cic. N. D. 2, 56 : celsi6simo Germano procerior (Judacus), Col. 3, 8, 2: status (oratoris) et erectus et celsus, Cic. Or. 18, 59; cf. Liv. 30, 32, and celsus ingressus, Plin. 11, 16, 16 : in cornua cervus, Ov. M. 10, 538 ; Col. 1, 2, 4 : turres, Hor. Od. 2, 10, 10; Ov. M. 3, 61: Acherontia, Hor. Od. 3, 4, 14 : Apenninus, id. Epod. 16, 29 ; cf. vertex montis, Cic. poet. Div. 1, 7 Jin. : ne si celdor (ibis), ignis adurat (opp. de- missior), Ov. M. 8, 205 : eques, Stat. S. 1, 4, 41. 2, Morally : a. In a good sense : High, lofty, elevated above that which is common, great ; celsus et erectus et ea, quae homini accidere possunt, omnia parva ducens, Cic. Tusc. 5, 14, 42 : genero- sior celsiorque, Quint. 1, 3, 30: mente, Sil. 16, 188. Also elevated in rank or sta- tion, noble, eminent : celsissima sedes dig- nitatis atque honoris, Cic. Sull. 2, 5 ; cf. un- der adv. and Celeres. — b. In a bad sense (cf. our phrase, turning up the nose) : Haughty, -proud, high-spirited : haec jura suae civitatis ignorantem, erectum et eel- sum, etc., Cic.~de Or. 1, 40 Jin. : ceisi et spe haud dubia feroces, Liv. 30, 32 : celsi Ramnes, Hor. A. P. 342 ; Sil. 2, 454. Adv. celse, 1, (ace. to no. 1) High: Camp. Col. 4, 19, 2 ; Eutr. 1, 387 ; Amm. 25, 4. — 2. ( a cc. to no. 2) Nobly : na'ti, Stat. S. 3, 3, 145. cellllla, ae, /. dim. [cella] A small store-room or apartment, Ter. Eun. 2, 3, 18 ; Col. 8, 9, 3 ; and ace. to cella no. 2, c, Petr. 11, 1. ccliularms, i> m - [cellula] A her- mit, recluse, Sid. Ep. 9, 3. CelmiSj is, m., KeXfitS, One of the Dae- tyli or Corybantes, priests of Cybele ; for despising Jupiter, changed by him to ada- mas^ Ov. M. 4, 282. Celo? avi, atum, 1. v. a. To hide some- thing from one, to keep secret, to conceal ; constr. A. With a double Ace, as in Gr. Kp'mru) rivd rivef. ZumptGr. § 391 ; Ramsh. Gr. p. 380 (class, in prose and poetry) : " Neque enim id est celare, quidquid reticeas ; sed quum, quod tu scias, id ignorare emolu- ment! tui causa velis eos, quorum intersit id scire," etc., Cic Off. 3. 13, 57 : id vos celavi, Ter Andr. 3, 4, ; id. Hec. 3, 3, 24 : ea ne me celet, consuefeci filium, id. Ad. 1, 1, 29 ; so also id. Hec. 3, 1, 40 ; Lucr. 4, 1182 : non te celavi sermonem T. Ampii, Cic. Fam. 2, 16, 3 : iter omnes ce- lat, Nep. Eum. 8 fin. : ut tegat hoc celat- que viros, Ov. F. 4. 149 (others, viris). Pare, aliquem da aliqua re : de armis, de ferro, de insidiis celare te noluit? Cic. Dcjot. 6, 18 ; id. Film. 7, 20 (more freq. in pass., v. the follg.). — Pass, celor rem, CELT something is concealed from me: nosne hoe celatos tam diu, Ter. Hec. 4, 4, 23. More freq. celor de re : non est profecto de illo veneno celata mater, Cic. Clu. 66, 189 : credo celatum esse Cassium de Sul- la uno, id. Sull. 13, 39 ; id. Fam. 5, 2, 9. More rare is the phrase, mihi res eelatur : id Alcibiadi diutius celari non potuit, Nep. Alcib. 5, 2 ;' so perh. also in Bell. Alex. 7 (v. Oud.). B. With one Ace. and, a. With the ace. of the direct object : aliquid, To conceal, hide, cover, and of persons : aliquem, To hide, conceal one: («) aliquid (so most freq.): celem tam insperatum gaudium? Ter. Heaut. 3, 1, 5 : iras, id. Hec. 2, 2, 11 ; id. ib. 4, 1, 61 ; Lucr. 1, 515 : sententiam, Cic. Ac. 2, 18, 60 : crudelia consilia dulci forma, * Catull. 64, 175 : perjuria, Tib. 1, 9, 3 : aurum, Hor. Od. 3, 3, 42 : fontium origines, id. ib. 4, 14, 45 : sol diem qui promis ct colas, id. Carm. Sec. 10 : uter- um manibus, to conceal by covering, Ov. M. 2, 463 : vultus manibus, id. ib. 4, 683. — Pas 6. : Quod celatum est atque oceul- talum usque adhuc, Plaut. Aul. 2, 3, 10 ; cf. Trin. 1,2, 128: amor celatus, Ter. Andr. 1, 1, 105 : ut celetur suspicio, Plaut. Am. 1, 2. 28; so Lucr. 1, 904; 5, 1159; Tib. 1, 2, 34 ; Prop. 3, 25, 11 ; Hor. Od. 4, 9, 30 ; Ov. M. 9, 516, et saep.— (/3) Ali- quem, To hide, conceal one: Caes. B. C. 1, 76 : fugitivum celare, Ulp. Dig. 11, 4, 1 : nee se celare tenebris ampllus potuit, Virg. A. 9, 425. — P ass.: Diu celari (virgo) non potest, Ter. Eun. 2, 3, 4; id. Heaut. 4. 3, 20 : celabitur auctor, Hor. S. 2, 4, 11 ; Suet. Calig. 11 ; cf. id. Dom. 1.— D , With the ace. of the remote object : celare ali- quem (diff. from the preced.), To conceal, hide from one: Jovis hospitalis numeu numquam celare potuisset, homines for- tasse celavisset, Cic. Dejot. 6, 18 ; so id. Off. 3, 13, 57 ; Ov. H. 18, 13, et al.— P ass.: celabar, exeludebar, Cic. Agr. 2, 5. 12 : non ego celari possim, quid, etc., Tib. 1, 8, 1.— Whence * c elate, adv. of the part, celatus, not used as Pa. : Secretly : saevire, Amm. 14, 7. * celostrata antepagmenta, Vitr. 4, 6, 6, ot unknown signif. and vari- ous readings (others propose cerostrota, inlaid with horn, and others clathrata, furnished with a trellis, v. Schneid. in h. 1.). celoir, ecis, /. [celer, cello] (orig. adj., related to celer, as atrox to ater, fe- rox to ferus, etc. ; cf. Doed. Syn. 2, p. 123; later subst. sc. navis, ratis, etc..) A swift- sailing ship, a cutter, yacht, KeXns, Enn. in Isid. Orig. 19, 1, 22 ; Verr. and Turpil. in Non. 533, 5 sq. ; Liv. 21, 17 ; Plin. 7, 56, 57, et saep. ; cf. Isid. Orig. 1. 1. : publica. a packet-boat, Plaut. Capt. 4, 2, 94. Hu- morously for a full belly, Plaut. Ps. 5, 2, 12. — 2, Adj.; Swift, quick, but with refer- ence to the first signif. : Plaut. Poen. 3, 1, 40 ; cf. ib. 4 ; so id. Mil. 4, 1, 40 sq. CClse, adv. High, nobly;, v. cello, fin. celsitudo, mis,/, [celsus]—!. A lofty carriage of the body: corporis, Vellej. 2, 94. — 2. In late Lat., A title, like (your) highness, Cod. Theod. 0, 20, 8 ; 8, 5, 23, et al. 1. celsus, a, um, adj. v. cello. 2. Celsus, i. m. A. Cornelius, The greatest of all the Roman physicians ; cf. upon him, Bahr's Lit. Gesch. p. 509 sq. Ccltac. arum, m., KcXrai, A great par- ent-stock of people in the north of Europe, the Celts; among the Roman», ill a more restricted sense, the inhabitants of South- ern Gaul, Caes. B. G. 1, 1 ; Liv. 5, 34 ; Mel. 3, 2, 4 ; cf. Plin. 4, 17, 31, and Mann. Gall, p. 19 sq. — 2. Whence deriv. CeltlCUS. a, um: a. Celtic, of Southern Gaul: Gal- lia, Plin. 4, 17, 31 : 'spolia, id. 8, 3, 3. And ''Adv. Celtice loqui, Sulpic. Sever. Dial. 1, 27.— b. (ace. to the wide signif. of the Greeks) Celtici, orum, m.. A people in in- terior Spain and on the River Guadiana, Mel. 3. 1, 8 ; 6, 2: Plin. 4, 20, 34 ; also adj. Celtica gens, Mel. 3, 1, 9 ; and Promonto- rium, Mel. 3, 1, 7 ; Plin. 4. 20, 34 ; cf. Mann. Hisp. p. 230 sq. — g. (likewise in a broader sense) Celtic = Of Upper Italy : rura, Sil. 1, 46. CENS Celtlberi. orum. m., Ke\rlfypcs, Celt- iberians, a people in Middle Spain, which originated (c£ Luc. 4, 10) by a mingling of the Celts with the native-born Iberians, Plin. 3, 3, 4 ; Cic. Tusc. 2, 27. 65 ; Caes. B. C. 1. 3S ; Flor. 2, 17, 9 ; 13 ; 3, 22, 1, ct al. ; cf. Mann. Hisp. p. 382 sq. In sing. Celtiber, eri, A Celtiberian, CatulL 39, 17 BHH -V. cr. — Whence deriv. : a. Celtl- berj era, erum, Celtiberian : terrae, Mart. 12, 18 : urbes. Val. Mas. 5, 1, no. 5.— b. Celtlboria. ae./-, K.t\riinpia. The land of the Ccliibcrians. Celtiberin, Caes. B. C. i 1, 61 ; Cic Phil. 11. 5 ; Flor. 4, 2, 28 ; 87, i et al. : Celtiberia terra, Catull. 39, 17. — c. j CcltlbericuS; a- una. adj.. Celtiberian : \ viriae, Plin. 33, 3. 12 : bellum, Liv. 42, 3 ; Val. Max. 3, 2, no. 21. CcltlCC. "dr. (* In the Celtic lan- guage), v. Celtae, no. 2, a. CelticUS; a, um, v. Celtae. no. 2. t' CeltiS) 's. f. An African species of loins, Plin. 13, 17, 32. tcemoS) '• m. = Knp6s, An unknown plant, Plin. 27, 8, 35. cena* ae (meal-time), and its derive'., v. cotna, etc. Cenacumj i- n n KT/raior, A promon- tory in Euboen, Mel. 2, 7. 9. Hence Ce- naeUS) «• um : Jnppiter, who had a tem- ple there, Ov. M. 9, 136 (c£ SophocL Trach. 238). Cenchreaejarum./, Knxpcai, One of ;hc three harbors of Corinth, on the Sa- ronic Gulf, now Cenchrai: Corinthiacae, Ov. Tr. 1, 10. 9 ; cf. Mel. 2, 3, 7. Whence, 2. Adj. : Cenchraeusj *> um : manus, Stat Th. 4, 60. CencbxeiS) «ESi /. 1. The wife of Ciniiras and mother of Myrrha, Ov. M. 10, 435 ;" Hyg. Fab. 58. — 2. An island in tlte Aegean Sea, Plin. 4, 12, 19. ^cenchris- i&a=KtrXf 1 -^ \. f. A hind of hawk, Plin. 10, 52, 73 sq. ; 29, 6, 38. — 2. ">• (flee, cenchrin, Plin. 1. 1.) ; cf. Passow under KcyxpiaS, A kind of spot- ted serpent, Plin. 20, 22, 90 ; Luc. 9, 712. t CCnchriteS- ae. m.= K tyicpirni, A millet stone, a kind of precious stone now unknown, Plin. 37, 11, 73. ' cenchros- i. m.=KfyxP°S (millet). An unknown kind of precious stone, Plin. 37, 4, 15. J Ccnina. ae, /. A city near Rome, Fest p. 35 (prob. the same as Caenina, Cdlldmailli orum, m., Ktvoparoi, A C Itic people in Gallia Cisalpina. Plin. 3, 19, 23; Liv. 5, 35; cf. Mann. Ital. 1, p. 134 sq. ' cendtaphiuni! ii, n,=xevora$iov, An empty tomb, the monument of one whose body is elsewhere, a cenotaph, Ulp. Disr. 11, 7. 6 ; Lampr. Alex. Sev. 63. 1. censeo ( c l° n S by nature ; hence in Gr. Kfiraap = censor), ui, censum (cex- sita capita, Monum. Ancvr. ; Frontin. de Col. p. 146 Goes. ; cf. recensitus), 2. r. a. [perh. dialect kindled with pendo, like jecur with rJTrap, lupus with \vkos, etc. ; v. the letters P and Q]. 1, To weigh, poise, in order to determ- ine the value, to value, estimate, tax, as- sess (cf. pendo and aestimo) : Plaut True. 1, 1, 54 ; cf. censio ; si censenda nobis at- que aestimanda res sit, utrum tandem pluris aestimemus pecuniam Pyrrhi. an continentiam Fabricii, Cic. Parad. 6, 2, 48 ; cf. Ov. Am. 2, 15, 2.— Hence 2. t. t.. To take an account of the names and property of Roman citizens, to esti- mate, en wmerate (the office of the censor ; v. censor) : censores. popvli. aevita- TES. SVBOLES. FAMILIAS. FECVNIASQ.VE. CENSEvro.. Cic. Leg. 3, 3. 7 : quinto quo- que anno Sicilia tota censetur : erat cen- sa praetore Pedueae'o, etc., id. Verr. 2, 2, 56 : ne absens censeare. id. Att. 1. 18 ftn. ; Liv. 9, 19 : millia octoginta eo Instro civi- nm censa dicuntur, id. 1, 44 : qui centum et viginti quinque millia aeris censi erant Gell. 7. 13 : capite censi, the lowest, poor- est class of citizens, whose persons only were taken into account: "qui in plebe Romana nullo aut perquam parvo aere censebantur, capite censi vocabantur," Jul. Paulas in Gell. 16, 10, 10 : esse cen- sui censendo, to become a fit subject for the censor's lists : illud quaero, sintne ista CENS praedia censui censendo, Cic. Fl. 32, 80 (" censui censendo agri proprie appellan- tur, qui et emi et venire jure civili pos- sunt," Fest. p. 44) : censui censendo dice- re, a formula for renewing a census that had been intermitted, Liv. 43, 14 — b. Also of a person to be entered in the lists of the censor : To give an account of one's property, to give an inventory of it (so also as depon. censeor, census, 2) : in qua tri- bu denique ista praedia censuisti? Si aliena censendo Decianus sua facere pos- set Cic. FL32, 80: magnum agri modum censeri .... servos esse censum, id. ib. — *C Subst censum, i, M. = census, no. 4 : Cic. in Non. 202. 23 (IV. 2, p. 456 Orell.). II, Trop. : 1. To estimate the intrin- sic value of a thing, to value or estimate it (cf. aestimo, no. 2) (mostly post-Aug., for Cic. Arch. 6, 13, crescit instead of cense- tur, is the better reading of the MSS, : v. Orell. N. cr.) : anule formosae digitum vincture puellae, In quo censendum nil nisi dantis amor, Ov. Am. 2, 15, 2. Hence censere aliqua re, To be valued, to be in high estimation for something : id in quo- que optimum est cui nascitur, quo cen- setur, Sen. Ep. 76 ; Plin. Pan. 15, 5 ; cf. Mart 1. 62, 3 : Eratosthenes multiplici va- riaque doctrina censebatur. Suet. Gramm. 10 ; Plin. 36, 5, 4. no. 2 ; Val. Max. 8, 7, no. 4 ezt. ; Mart 9, 17. 2. In gen., To be of an opinion con- cerning a thing (after weighing all the circumstances), to judge of it, to think, deem, hold, judge, to hold or value as, to think of as pleasant or profitable : non vi- disse undas me majores censeo, Plaut. Rud. 1, 2. 78 : quid te futurum censes ? Ter. Heaut. 3. 1, 53 : an prohibcre aliquid censes obstareque posse ? Lucr. 1, 972 : quid censetis nullasne insidias perti- mescendas '. Cic. Phil. 12. 9. 22 : veremi- ni, censeo, ne, etc., id. Catil. 4. 6 fin. : quid censes munera terrae? Hor. Ep. 1, 6, 5, et^aep. ; Plaut. Cas. 3, 2, 32 ; Ter. Heaut. 5, 4, 21 : qui aequnm esse censent, nos jam a pueris illico nasci senes, Ter. Heaut 2, 1, 2; so id. Phorm. 2, 4, 17: sed nunc, quoniam id temporis est, surgen- dum censeo, Cic. de Or. 2. 90 fin. : cen- seo eas. Plaut Stich. 3, 2, 22; so Hor. Ep. 1. 14, 44: tibi igitur hoc censeo. Cic. Fam. 9, 2, 4 (cf. ib. § 2 : tibi autem idem con- silium do). — b. in the lang. of conversa- tion, an abs. expression of assent : PI. Quid, patri etiam gratulabor ? Tr. Cen- seo, Plaut Rud. 4, 8, 5 (v. the whole scene) ; so id. Cas. 4, 3. 9 ; Ter. Enn. 2, 1, 11 ; Heaut 3, 3, 27, et al.— Hence 3. t. t., Of public life : To assent to something in council, to vote for, to vote (constr. with ace. c. inf. or ut) : captivos reddendos in senatu non censuit Cic. Off. 1, 13, 39 : erant senteutiae, quae castra oppusnanda censerent Caes. B. C. 2, 30 ; Liv. 2, 4, et saep. : plerique censebant, ut noctu iter faceret Caes. B. C. 1. 67; so i Cic. PhiL 3, 15 ; Liv. 1, 52 : impudens j posrulatio visa est, censere, ne, etc.. Liv. I 21, 20. — Also with the simple Ace, to I which a verb is to be supplied in sense : i pars deditionem pars eruptionem cense- J bant (sc. faciendam), decided for, etc., I Caes. B. G. 7, 77. — And in particular, b. ' 1. 1. in reference to the decisions of the Senate (like jubere, of those of the popu- lus) : To decree, resolve, ordain: quae Pa- ' tres censuerunt, vos jubete, Liv. 31, 7 j fin. : Senatus censuit uti, etc., Caes. B. I G. 1, 35 : s. p. Q. E. verbis nuncient, velle | et censere, eos ab armis discedere, Sail. J. 21 fin., et saep. : bellum Samnitibus Pa- '. tres censuerunt, Liv. 10, 12 ; cf. censere ' alicui aliquid (aram, triumphi insismia, i etc.), Tac. A. 4, 74 ; 12, 38 ; 13, 8; Tac A. ' 2, 83. "2. censeo = succenseo, To be an- gry : ne vobis censeam, si, etc., Var. in | Xon. 267, 24. censio . 6nis, /. [1. censeo] (only ante- ! and post-class.) j[. An estimating, taxing, I assessing : at sume quidem, ne censio- nem semper facias, make a final coller- . tion, be not always making assessments. j Plaut Rud. 4, 8, 9 ; cf. Lind. Trin. 2, 4, 12. — Hence, b. The censor's estimating, j rating, appraising : capitis. Gell. 10, 28 ; ! cf. Var. L. L. 5, 14. And hence, e. The CENS puniskment, chastisement (of the censor) ; cf. Fe«t : '• censionem facere dicelmtur censor, quum multam equiti irrogabat," p. 41, and id. p. 42. Hence, in the lang. of comedy : censio bubula, A scourging, Plaut. Aul. 4, 1, 15. — *2. An opinion, judgment : Ep. 1, 3. censitio. onis, /. [censeo, censltue] * 1. A lazing, tar, tribute : levare. Spart Pescenn. Nigr. 7 fin. — 2. A defloration of the will, a command : Vespasiani censi- tione et jussu, Frontin. de colon, p. 146 Goes. censltor, v - censor. censitus. ». um = census, v. censeo. Censor (censitor, Ulp. Dig. 50, 15, 4 ; Inscr. Grut. 417, 15, 439, 5, et al.), Oris. m. [censeo] A censor, a Roman magistrate, of whom there were two, chosen orig. every 5, and afterward every 11 years, who at first only had the charge of the Roman people and their property, in re- spect to their division according to rank or circumstances ; but gradually came to the exercise of the office of censor of morals and ronduct, and punished the moral or political crimes of those of high- er rank by consigning them to a lower order (senatu movebant, equiti equum adimebant civem tribu movebant, in ae- rarios referebaut, aerarium faciebant, etc. ; cf. aerarius, A, b, which punish- ment of the censor, whether inflicted in consequence of a judicium rurpe, ace. to a tribunal authorized therefor — cf. Briss. s. v. turpis — or in accordance with the de- cision of the censors themselves, was call- ed animadversio censoria or ignominia= arifii'a). They also, even from the most ancient times, let out the tolls, public salt-works, the building and repairing of public works, the procuring of victims for public sacrifice, etc. Cf. " Cic. Lee:. 3, 3. 7 ; Liv. 4, 8 ;" Nieb. Rom. Gesch. 2. p. 446 sq. ; Adam's Antiq. 1, p. 185-194 : Creuz. Antiq. § 103-110.— Also in the Ro- man colonies there were such censors, Liv. 19, 15.— 2. Trop.: A rigid judge of morals, a censurer, critic: pertristis qui- dam patruus, censor, magister, Cic. Coel. 11, 25: castisator censorque minorum. Hor. A. P. 174 : cum tabulis aniraum cen- soris snmet honesru id. Ep. 2, 2, 110. CensorinuS, i. m - 1. A surname in the gens Marcia. — 2. A grammarian of the third century, whose work, De die na- tali, is extant ; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 483. Censorius, a, um, adj. [censor] Of or pertaining to the censor, censorian : tabulae, the lists of the censor, Cic. Asr. 1. 2: lex, a contract for leasing buildings, Cic. Verr. 2. 1, 55 : public revenues, id. Prov. Consul 5, 12 ; Qu. Fr. 1, 1, 12 (the same : locatio, id. Verr. 2, 3, 6) ; sometimes, also, the order, de-dsions of the censor (concerning the divisions of the people, taxes, public buildings, etc.), Cic. Rab. Perd. 5, 15 ; Var. R. R. 2, 1, 16 : edictum (de rhetoribus Latinis), Suet Rhet 1 : severitas, Cic. Clu. 46, 129 : an- imadversio atque ajictoritas, id. ih. 42, 117 and 119: 46, 129 : cf. animadversio, no. 3 : nota, Liv. 24. 18 ; Quint 5, 11. 13 ; 5, 13, 32 (cf. Cic Clu. 46, 129 : censoriae severitatis nota) : opus, a fault or crime which was followed by the punishment of the censor, Cic. de Or. 2. 90, 367 ; Suet. Caes. 41 Ruhnk. Bremi ; GelL 4, 12. 1 ; 14, 7, 8 : for which also, probrum. Plin. 18, 3 ; but censorius opus, tlie punishment itself of the ronsor, Col. 12. praef. fin. : homo, ami one icho had been censor. Cic. de Or. 2. 90, 367. Hence Cato Censorius, Quint 12. 1, 35.-2. Trop.: Rigid, se- vere : cravitas, Cic. Coel. 15 : vinrula, Quint 1. 4, 3 : lima. Mart 5, 80, 12. CensnaliS) e, adj. [census] Of or per- taining to a census (in late and jurid. Lat- in) : forma, Ulp. Dig. 50, 15. 4 : vincula, id. ib. : professiones, Arcad. ib. 4, 18.— 2, Subst censuales. ium : a. Those who make out the censor's lists, Capitol. Gord. 12 ; Cod. Theod. 8, tit. 2; Symm. Ep. 10. 43. — b. The censors lists, tert. Apol. 19. censura) ae, / [censor] X. The o§r* of censor, censorship, Liv. 4.S: 24: 9, 34; 46. et saep. ; Cic. Inv. 1. 30, 48 : Ov. F. 6, 647, et saep— 2. Trop. : a. A judg- ment, opiition, in gen. (not, prob., ante- 259 C E N.T Aug.), Ov. R. Am. 362 : vivorum, Veil. 2, 36 fin. : vini, Plin. 14, 6, 8, no. 8 : deque onmi scripto Senecae judicium censu- ramque facere, Gell. 12, 2, 2. — b. A se- vere, rigid judgment, severity : parentis, Treb. Gall. 3 ; Capitol. M. Aurel. 22. 1. Census^ a . um , Part., from 1. cen- seo. 2. CeilSUS. us, m. [censeo] 1. A reg- istering and rating of Roman citizens, property, etc., a census ; cf. Liv. 1, 42 ; Ulp. Dig. 50, 15, and the compendiums referred to under censor : habere, Cic. Verr. 2, 2, 53 : acrere, Liv. 3, 22; 40, 46; Suet. Aug. 27 ; Tib. 21 ; facere, Gell. 10, 28, 1 : censere, cf. censeo : censu prohib- ere, to refuse one admittance into the lists of citizens, Cic. Sest. 47, 101 ; so censu excludere, Liv. 45, 15. — Hence me ton., 2. The register of the census, the censor's lists, P. African, in Gell. 7, 11, 9 ; Cic. Balb. 2, 5 ; Arch. 5, 11 ; Coel. 32, 78 ; Liv. 39, 44 ; Ulp. Dig. 50, 15, 4 ; Marc. Dig. 22, 3, 10. — 3. The registered property of Ro- man citizens : census senatorum (800,000 sesterces), Suet. Aug. 41; Vesp. 17: cen- sus equester, (400,000 sesterces), id. Caes. 33; Aug. 40; cf. Juv. 14, 326.— And so, 4« Wealth, riches, property, possessions, in gen. : homo egens, sine censu, Cic. Fl. 22, 52; so Hor. Od. 2, 15, 13 ; Sat. 2. 3. 324 ; Ov. F. 1, 217 ; Am. 1, 10, 41 ; Plin. 14 prooem. ; Tac. A. 2, 37 ; Suet. Ner. 38 ; 44, et al. : exiguus, Hor. Ep. 1, 1, 43 : te- nuis, id. ib. 1, 7, 56 : opimo onerare digi- tos, Plin. 33, 1, 6,— Trop. : censu Tulli- us oris (by eloquence) Emeritus coelum, Manil. 1. 792 ; cf. id. 1, 12 ; 3, 71. t centaureum or -ion» i> »• (access. form centauria, ae, /., App. Herb. 34 and 35) — /c£vra''p£(07' and Kev-avpiov, A plant, of two kinds: majus, Centaurea Centan- rium, L. ; and minus, Genriana Centauri- nm, L. ; Plin. 25, 6, 30; Lucr. 2, 401; Virg. G. 4, 270. CentaureilS; % uin, adj. [Centau- rus] Pertaining to a Centaur, of the Cen- taurs : rixa, Hor. Od. 1, 18, 8. Centauricus. a > m». adj. [id.] Of or pertaining to a Centaur : lustra, Stat. Achill. 1, 266. Centaurioil; ", v - centaurenm. tcentauriS) Mis, /■ = KevravpiSj A species of centaureum, Plin. 25, 6, 32. C entaur omachia, ae,/ The name cf a. country, formed in jest, Plaut. Cure. 3, 75. CentauVUSi i. m -> Kivravpof, A Cen- taur ; the Centaurs were wild people in the mountains of Thessoly, who fought on horseback (hence nubigenae, Virg. A. 7, 674) ; ace. to the fable, monsters in Thes- saly of a double form (the upper parts human, the lower those of a horse), sons of Ixion and Juno (*or of a cloud in the form of Juno). Lucr. 5, 870 ; 889 ; Ov. M. 9, 191 ; 12, 219 sq. ; Hor. Od. 4, 2, 15, et al. : nobilis, i. e. Chiron, Hor. Epod. 13, 10 ; cf. bimembris. — 2. A constellation in the southern heavens, Hyg. Astr. 2, 38 ; 3, 37 ; Cic. Arat. 203 sq. ; Manil. 1, 408,— 3. The name of a ship (hence, sc. navis,/em. : magna, Virg. A. 5, 122). CentenariUS; », um, adj. [centeni] Composed of the number one hundred, con- sisting of a hundred, relating to a hund- red: numerus, Var. L. L. 5, 16, 26: grex, id. R. R. 2, 4, 22 ; 3, 6, 6 : pondera, Plin. 7, 20. 19 : ballistae, throwing stoties weigh- ing a hundred pounds, Lucil. in Non. 555, 25 : fistula, Of a. hundred inches, Vitr. 8, 7; Front. Aquaed. 29; 62; Pall. Aug. 12 : basijicae. a hundred feet long, Capitol. Gord. 32 : rosae, i. e. hundred-leaved, Tert. Cor. Mil. 14 : libertus, possessed of a hund- red thousand sesterces, Ulp. Dig. 37, 14, 16 ; cf. Justin. Inst. 3, 8, 2 : eoenae, Fest. p. 41; cf. Tert. Apol. 7. — * 2. Subst. Centenarii = centuriones, Veg. Mil. 2, 13. centenionalis numus. A small coin, Cod. Theod. 9, 23, 1 and 2. Centeni; ae > a (among the poets and in post-class, prose also in the sing. ; cf. bini, terni, etc. : gen. plur. centenum, like binum, etc. ; Plin. 7, 49, 50, et al.), num. distrib. [centum] A hundred each, a hund- red : centenos sestertios militibus est pol- licitus. Hirt. Bell. Alox. 48; Cic. Parad. 6, 3: vkies centenn ruillia passuum, etc., 200 CENT Caes. B. G. 5, 13,— In sing., Virg. A. 10, 207 ; Mart. 8, 45 ; Stat. S. 4, 4, 43 ; Pers. 5, 6. — |>. Subst. centenum, i, n., A kind of grain := secale (because it bears a hundred-fold), Edict. Diocl.p.27 ; cf.Isid. Orig. 17, 3, 12, and Plin. 18, 16, 40. * CentesimO; ar e, v. a. [centesimus] To take out or select every hundredth : milites, Capitol. Macrin. 12. centesimus. a, um, num. ordin. [cen- tum], The hundredth: pars, Plaut. Mil. 3, 1, 166 : lux ab interitu Clodii, Cic. Mil. 35 fin., et al. — \y. Subst. centesima, ae, /. (sc. pars) The hundredth part of a thing, as a revenue, tax, a per-centage : rerum venalium, Tac. A. 1, 78 ; cf. id. ib. 2, 42. — And of interest, 1 per cent, monthly ; therefore, ace. to our manner of comput- ing interest, 12 per cent, annually (con- sidered as usury-interest), Cic. Att. 5, 21, 11 sq. ; Sen. Ben. 7, 10. — 2, For centu- plex, A hundredfold : frux, Plin. 5, 4, 3 : grano, id. 18, 16, 40. centiceps. cipitis, adj. [centum- caput] Hundred-headed : belua, i. e. Cer- berus, Hor. Od. 2, 13, 34. CentieS) adv. [centum] A hundred times : eadem imperare, Plaut. Asin. 2, 4, 16 : dictum, Ter. Heaut. 5, 1, 18 : sester- tium et octogies (sc. millia), Cic. Pis. 35, 86, et saep. * centif idus. a . um, adj. [centum- findo] Divided into a hundred parts, or, in gen., into a great many parts: iter, Prud. adv. Symm. 2, 888. centlfdlia [centum -folium] rosa, The hundred-leaved rose, Plin. 21, 4, 10. CentigTamum [centum-granum] triticum, yVheat that has ahundrcd grains, Plin, 18, 10, 21. t centimalis [Kairrma] fistula. A sur- gical instrument, Veg. 2, 15, 4 ; 5, 24. CentimamiS* a, um, adj. fcentum- manus] Having a hundred hands, an epi- thet of Gyges, Hor. Od. 2, 17, 14; and of Typhoeus,~Ov. M. 3, 303. Centimeter* tri, m. [ centum - me- trum] He who employs a hundred, or, in gen., very many metres : Terentianus, Sid. Carm. 9, 265. Centimctrum, i. »■ [id-] The title of a metrical writing of Servius in Putsch, p. 1817 sq. CentinodiuSt a > um , adj. [centum- nodus] With a hundred knots : herba, an unknown plant. Marc. Emp. 31. Centipeda, a e, /. [centum-pes] A centiped, a worm, called also millepeda or multipeda, Plin. 29, 6, 39 ; Am. 2, p. 79 (in Isid. Orig. 12, 4, 33 : centupeda). ceiltipelllO. onis, m. [centum-pellis] The second maw of ruminating animals, Plin. 28, 9, 42. CentipeS; edis, adj. [centum-pes] Hundred-footed: scolopendrae, Plin. 9, 43, 67. centiplex, v - ccntupiex. cento, onis, m. {xivrpuiv] A garment of several bits or pieces sewed together, a rag-covering, patch-work, etc., Cato in Fest. s. v. prohibere, p. 206 ; id. R. H. 2, 3 ; 10, 5 ; 59 ; Lucil. in Non. 176, 1 ; Col. 1, 8, 9; Sisenn. in Non. 91, 27; Caes. B. C. 2. 9 ; 3, 44 ; Ulp. Dig. 33, 7, 12, et al.— 1), Proverb. : centones sarcire nlicui. to impose vpon by falsehoods, Plaut. Epid. 3, 4, 18. — 2. The title of a poem made np of various verses of another poem., a cento. So the Cento Nuptialis of Ausonius (the 13th of his Idyls), etc. ; cf. Isid. Orig. 1, 38, 25. * CentdculuS; i. m - [centum-oculus] Hundred-eyed, or wi'h a multitude of eyes : Argo, Hier. in Ezech. 1, 1. ccntonarius) a > u«>. adj. [cento] Of or pertaining to patch-work : mos, Tert. Praescr. 39. — 2. Subst. centonarius, ii, m., A maker of patch-work, a dealer in rags, Petr. 45 ; Cod. Theod. 14, 8, and others later. Centralis; e, adj. [centrum] In the middle, central : terra, Plin. 2, 23, 21. * centratUS) a . urn, adj. fid.) In the middle or centre, central: Fulg. Mythol. 1. ' ccntrmae. arum, m. = nevrptvai, A kind of beetle or wusp, Plin. 17, 27, 44. Centrones. U|n , m., Kevrpiavec, a people of Gaul, J, in Gallia Narbonensis, the present Savoy, now Ccntrnn, in the CENT valley Tarantaise, Caes. B. G. 1, 10; Plin. 3, 20, 24. Hence Centronici Alpes, Plin. 11, 42, 93. — 2. In Gallia Belgica, ace. to Reich. Thorout, not far from Brugge, Caes. B. G. 5, 39. * CentrdSUS? a . um t adj. [centrum] In the central point : scobe, i. e. inward, internal, Plin. 37, 7, 36. t centrum, i. u. = Kivrpov (a prickle, sharp point), 1. Centrum circini, The stationary foot of the compasses, around which the other is carried in making a cir- cle, Vitr. 3, 1 : 9, 5.— Hence, 2. The mid- dle point of a circle, the centre, Vitr. 3. 1 ; 9, 1 ; Plin. 2, 15, 13 ; 19, 17, et saep. ' In plur. : Solis terraeque centra. Plin. 18, 29, 69, no. 2 (in Cic. Tusc. 1, 17. 40, used as a Gr. word). — 3. Transf, A kernel, a hard knot or knar in the interior of wood, precious stones, etc., Plin. 16, 39, 76, no. 1 ; id. 37, 2, 10 ; 9, 39, et al. Centum; indccl. num. J. A hundred (freq.) — 2. Poet, for an indefinite, large number: centum clavibus servata, Hor. Od. 2, 14, 26 : pucr artium, id. ib. 4, 1, 15 : jusera, id. Sat. 1, 1, 50 : greges, id. Od. 2, 16; 33 : cyathi, id. ib. 3, 8, 14 : chlamy- des, id. Ep. 1, 6, 41, et al. ; cf. Quint. 7, 10, 8, and Huschk. Tib. 1, 7, 49. centumcaplta, A plant, also called eryngium, Plin. 22, 8, 9. Also cen- tumcaput) id. 1 , epit. 22, no. 9. Centum Celine or Centumcel- lae. arum,/- A sea-port town in Etruria, now Civita Vecchia, Plin. Ep. 6, 31 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 373 sq. centum-gemlnus; a > n ™. "dj. a hundredfold, poet, epithet of the hundred- armed Briareus, Virg. A. 6, 287 Heyne, and of the hundred-gated Thebes, Val. Fl. 6, 118. centum-pdda, ae, m. [pes] Hund- red-footed, Aug. Civ. Dei 7, 11. centumpondium or centupon- dium. i', u. [centum-pondus] A tonight of a hundred pounds, Plaut. Asin. 2, 2, 37 ; Cato R. R. 13^71. centumviralis, «, adj. [centumvi- ri] Oj or pertaining to the centumziri : ju- dicium, Cic. Caec. 18, 53 ; Quint. 11, 1, 78 ; Suet. Vesp. 10 : causae, Cic. de Or. 1, 38, 173; Quint. 5. 2, 1 Spald.; Gell. 16, 10, 8 : hasta, Suet. Aug. 36 : lis, id. Rhet. 6. centum yiri> orum, 771. a college or bench of judges chosen annually for civil suits, especially those relating to in- heritances ; consisting of 105 (in the time of the emperors, of 180) persons, Cic. de Or. 1, 38 ; Caocin. 24 ; Quint. 3, 10, 3 ; 4, 2, 5 Spald.; 4, 1, 57; 7, 4, 10; Suet. Auc. 36 ; Dom. 8 ; Plin. Ep. 6, 33, et al. ; cf. Fest. s. v. centumviralia, p. 42, and Ad- am's Antiq. 1, p. 388 sq. CentuncuhlS; i. m - dim. [cento] 1, A small patch or patch-work, Liv. 7, 14 ; Sen. Ep. 80. — 2. A plant, hind-weed, knot- weed, Polygonum convolvuhis, L. ; Plin. 24, 15, 88. centuples On MSS. also centrales), icis, adj. [centum-plico] A hundred-fold: murus, Plaut. Pers. 4, 4, 11 : fructus, Prud. Cath. 7, 220. CentuplicatUS, a . «m, Part, of a verb not other-wise in use, centuplico, are [centuplex], Increased a hundred-fold, centuple : fructus, Prud. contr. Symm. 2, 1050. Hence centuplicato venire, to be sold a hundred times dearer, Plin. 6, 23, 20. centupondium* v - centumpondi- um. ccntlli'ia, ae, f. [centum], orig.. A division of a hundred things of a kind ; hence in gen. Any division, even if it consists not of a. hundred. So, 1, In ag- riculture, A number of acres of ground: Var. L. L. 5, 4, 10 ; cf id. R. R. 1, 10 fin. ; 18, 5 ; Col. 5, 1, 7 ; Hyg. de lim. p. 154 Goes. — 2. In milit. Jang., A division of troops, a century, company : " Centuriae, quae 6ub uno centurionc sunt, quorum centenarius Justus Humerus," Var. L. L. 5, 10, 26 : centuriae tres equitum, Liv. 1, 13 : in legione sunt centuriae sexaginta, miinipuli triginta, cohortes decern, Cin- cius in Gell. 16, 4 fin. ; cf. Veg. Mil. 2, 13 sq. — 3. Of the Roman people : One of the 193 orders, into which Servius Tullius divided the Roman people according to C E PH their property, a century, Cic. Rep. 2, 22 Moeer. ; Liv. 1, 43; of. Dion. Halic. 4, 16 sq. ; Godofr. Herm. Epist. ap. Steinack. Cic. Rep., and Nieb. Rom. Geech. 1, p. 477 sq. Hence the assemblies, in which they voted ace. to centuries, were called comi- tia centuriata ; v. 1. centurio : Liv. 10, 13. The century designated by lot as voting first was called centuria praerogativa, Cic. Plane. 20 ; v. praerogativus. CCnturialis. e, adj. [centuria] Per- taining to a century (post-class.) : lapides, boundary-stones for single centuries, Auct. de lim. p. 298 Goes. : civis, appointed to or placed in any century, Fest. s. v. ni. qvis. scivit., p. 185. COUturiatimi <"lv. [id.] 1. By com- panies or centuries : Caes. B. C. 1, 76 Oud. N. cr. ; Liv. 6, 20 : tributim et centuria- tim descriptis ordinibus, Cic. Fl. 7, 15. — *2. Trop.: Jnmasscsor crowds, byhund- reds : Pompon, in Non. 18, 12. centurivitlO, onis,/. [1. centurio] A dividing into centuries, only in the Agri- mensores, Hyg. de lim. p. 206 Goes. ; Sic. Fl. de condit. agr. p. 16 ib. 1. CentimatUS) a, um, Part., from 1. centurio. 2. centuriatus, us. m. [l. centurio] X. A division into centuries : Liv. 22, 33. — 2. [2. centurio] The office of centurion, the place of head man. Cic. Manil. 13, 37 ; Pis. 36, 88 ; Suet. Gramra. 24. 1. CCnturiO) avi, atum, 1. v. a. [cen- turia] To divide into centuries ; and (ace. to centuria, 1-3), X. Of land : agrum, Hyg. de lim. p. 195 Goes.; Sic. Fl. de condit. agr. p. 23 ib. ; cf. Fest. p. 41. — 2. Of the army : juventutem, Liv. 25, 15 ; so id. 6, 2 ; 29, 1 : equites decuriati, cen- turiati pedites, id. 22. 38 ; so id. 10. 21 ; Val. Max. 3, 2, no. 8,— b. Facetiously : Plaut. Mil. 3, 2, 3 ; cf. id. Cure. 4, 4, 29.— 3, Of the people in the meeting of the council : rem gerit palam ; centuriat Ca- puae ; dinumerat, Cic. Att. 16, 9fin.: co- mitia centuriata, in winch all the Roman people voted according to centuries (this was done in the choice of higher magis- trates, in decisions in respect to war and peace, in sen. in all important matters ; cf. Messala in Gell. 13, 15, 4 ; Lael. Felix ib. 15, 27, 4 ; Pseudo-Cie. post Red. in Sen. 11): Cic. Leg. 3, 19, 44: quod ad populum centuriatis comitiis tulit, id. Phil. 1, 8, 19.— Facetiously : Pseudolus mihi centuriata habuit capitis comitia, i. e. an extremely cunning and pernicious plan, Plaut. Ps. 4, 7, 134 : centuriata lex, ad- vised in the comitiis centuriatis, Cic. Agr. 2, 11. 2> Centurio (in many inscriptions before the tune of Quintilian erroneous- ly aspirated cAenturio, like cAoronae, praecAones, etc., Quint. 1, 5, 20 ; cf. the letter C), onis, m. (access, form centuri- onus, like curioxus and decurionus, ace. to Fest, p. 38) [centuria, no. 2] The commander of a century, a captain, centu- rion, occupying a station below the tri- bunus, Liv. 8, 34 ; Caes. B. G. 6, 39 ; Cic. Balb. 15 ; Liv. 2, 27 ; 7, 41 ; Hor. S. 1, 6, 73, et saep. ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 64 sq. * CenturidnatuS; us, m. [centurio] An election of centurions, Tac. A. 1, 44. Cejlturipae> arum, / (access, form Centuriplnum, i, «., Mel. 2, 7, 16), Kevmpi-u, rd, Thuc, A very old town in Sirihj, near Aetna, now Cenlorbi, Sil. 14. 204 ; Plin. 31, 7, 41 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 416. Whence. 2. CcnturipiHUS, a, van, Of Centuripac : legati, Cic Verr. 2, 2, 49 : populus, id. ib. 58 ; 3, 45 : crocum. Plin. 21, 6, 17. And subst. Centuripini. orum, m.. The inhabitants of Ccnturipae, Cic. Verr. 2, 4, 23 ; 2, 3, 45 ; Plin. 3, 8, 14, §91. CenttlSsiSi is, ™ [centum-as] A hund- red asses, Var. L. L. 5, 36, 47. — Gen. cen- tussis, Var. in Gell. 15, 19 ; cf. Rudd. 1, p. 27, not. 38.— Abl. centusse, Pers. 5, 191.— Plur. centussibus, Fest. s. v. feculatcs, p. 207. Ceos, v. Cea. cepa, v. caepa. f" Cepaea* ae. / — Kn-ra ia. A plant shn- ilar to the portulacca. the portulacca-leaved ledum, Sedum Cepaca, L. ; Plin. 26, 8, 52. ' cephalaca, ae, /. = i«:0aWu, A CE P O continued pain in the head, a lasting head ache, Plin. 20, 13, 51; Coel. Aur. Tard 2,1. ^ t CCphalacota. ae, m. =z KcqtaXatd rr)S, A collector of a capitation tax, Cod Theod. 11, 24, 6. t cephalalgia or euphon. cepha- largiaj ae. /. = KeipaXaXyia, A head- i ache, Plin. Valer. 1, 3 ; Aemil. Macer. cap. de acidula. i" cephalalgicus or euphon. ceph- alarg'lCUS, a, um, adj.=: netliaAakyiKi s, Sick with a headache: equus, Veg. 1, 25, 2. t ccphallCUS. a, um, adj.-=Kca\wT6{, Having a head : Seren. Sam. 23, 427. CephaluS; U »'•, Kic/iaAoS, A son of Deioneus (Hyg. Fab. 189) or of Pandion (id. ib. 279), a grandson of Aeolus (hence Aeolides, Ov. M. 6, 681), the husband of Procris, whom he, when watched by her, unintentionally shot, Ov. M. 6, 631 ; 7, 661 sq. ; 841 ; Hyg. Astr. 2, 35 ; Serv. Virg. A. 6, 445. CepheiS; Mis, v - Cepheus, no. 2. c. CepheiUS; a, um, v. Cepheus, no. 2, a. fcephenes, "in, m. = KnQrjves, 1. The drones in a swarm of bees, pure Lat. fuci, Plin. 11, 16, 16—2. Cephenes, um, A people of Ethiopia (so called from their king, Cepheus), Ov. M. 4, 764 ; 5, 1 ; 97. 1. Cepheus (dissyl.), ei (genit. Ce- pheos, Germ. Arat. 189 ; ace. Cephea, Ov. M. 5. 42: Mel. 1, 11, 3), m., K n tj>c6s, A king of Ethiopia (ace. to Mel. 1. 1. at Jop- pa, in Phoenicia), husband of Cassiope, fa- ther of Andromeda, and father-in-law of Perseus, finally placed with these three anion? the stars, Ov. M. 4, 738 ; 5, 12 ; Hyg. Fab. 64 ; Astr. 2, 9 ; 3. 8 ; Cic. Tusc. 5. 3, 8 ; N. D. 2, 43 ; Germ. Arat. 184, et nl.— 2. Whence adjj. : a. Cepheius, a, um, Of Cepheus : Andromeda, Prop. 1, 3, 3 ; Ov. H. 15, 33 : virso, the same, Ov. A. 3, 3, 17.— ((S) For Ethiopian : arva, Ov. M. 4, 668. — b. Cepheus (trisyl.), a, um, Of Cepheus = Ethiopian : Meroe, Prop. 4, 6, 78.— c. Cephcis, Id-is, /.= An- dromeda, Ov. A. A. 3, 191 : Manil. 1, 426. CephlSUS (os) or Cephissus, i, m., Ki/ttI/7 s or Krjcfnaocs. I. A river in Phocis and Boeotia, Ov. M. 3, 19 ; Luc. 3, 175 ; Plin. 4, 7, 12 ; as river-god, father of Nar- cissus, Ov. M. 3, 343 ; Stat. Th. 7, 340.— 2. Whence, a. CephlSlUS or Cephis- sius, i, »n. = Narcissus, Ov. M. 3, 351. — b. Cephisis or Cephissis, Jdis, adj. fern., Of Cephisus: undas, Ov. M. 1, 369.— H. A river on the west side of Athens, empty- ing into the Saronic Gulf Ov. M. 7, 388. — Whence, 2. Cephlsias (Cephissias), adis, adj. fern., Of Cephisus: ora, the banks of the Attic Cephisus, where Procrustes had his abode, Ov. M. 7. 438. cepina- ae, v. caepina. capitis or cepolatitis, Wis,/. A precious stone unknown to us, Plin. 37, 10,56, CCpdmdcs, "in. f. A precious stone now unknown, Plin. 37, 10, 56. t cepos Aphrodites =«ri™s 'A:riT°vp's, A gar- dener, the title of the third book of Api- cius. Cera*, ae, /. [kindred with Knpos] Wax, Lucr. 6, 516 ; 966 ; Cic. de Or. 3, 45, 177 ; Tusc. 1, 45; Col. 9, 15, 8; 16, 1 ; Plin. 11, 7, 6, et saep. In the plur., Virg. G. 4, 57 ; 162 ; Col. 9. 15 ; 7 sq. ; Plin. 11, 8, 8, et al. — 2. Meton. ace. to its dirt! use, a. Most freq., A writing-tablet smeared over with wax, Plaut. Pers. 4, 3, 59 ; Cure. 3, 40 ; Cic. Verr. 2, 41, 36 ; Hor. Ep. 1, 6, 62 ; Sat. 2, 5, 54 ; Ov. M. 9, 521 ; 529 ; 565 ; 600 ; Liv. 1, 24 ; Quint. 1, 1, 27 ; 10, 3, 31 ; 11, 2, 32 ; Suet. Ner. 17 ; Caes. 83, et al. — b. A. seal of wax, Plaut. Bac. 4, 4, 96; Cic. Fl. 16, 37 ; Ov. Am. 2, 15, 16 ; Plin. 2, 51, 52. — c. -^ waxen image of ancestors, a wax figure, Sail. J. 4 ; Ov. F. 1, 591 ; Juv. 8, 19. — fl. Wax used in encaustic painting, Var. R. R. 3, 17, 4 Schneid. ; Plin. 35, 7, 31 ; ib. 11, 39 and 41 ; Stat. S. 1, 1, 100. — e, A colored wax for painting, Plaut. True. 2, 2, 39 : cf. cerula. t CerachateS) ae, m. = K iipixarric, A precious stone, tile war-agate (so called from its color), Plin. 37, 10, 54. CerambuS) i> ™-. KipuiiSoS, A mytho- logical person, changed, in the time of the flood of Deucalion, into a beetle, Ov. M. 7, 353. 1. Ceraniicusi t m -> KtpaiiuKos (the pot-market), The name of two places, one within and the other without Athens ; in the latter were the monuments and stat- ues of heroes that had fallen in war. Cic. Fin. 1, 11, 39 ; Les. 2, 26 ; Attic, in Cic. Att. 1, 10 ; Plin. 36^5, 4, no. 5 (cf. Pausan. 1. 29, 2 Siebel. and Meurs. in Thes. Gron. IV. p. 1006 sq.). 2. CeramicUSj a, um, v. Ceramus. t CeramiteS) ae, m. — KcpnpirrjS, A precious stone of the color of brick, Plin. 37, 10, 56. Ceramus, i, ™.. rlipaiioc, A town on the coast of Caria, after which the Cer- amicus sinus is named, Mel. 1 , 16, 2 ; Plin. 5, 29, 29, § 107 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 236._ CCrarius» a, um, adj. [cera] Pertain- ing to wax, only subst. 1. Cerarius, a. " Kjjpo-iijAi7S," Gloss. Gr. Lat. — b. He who writes upon wax tablets, Inscr. Orell. no. 4109. — * 2. Ceraria, ae, /., She wlto makes wax-lights, Plaut. Mil. 3, 1, 101 dub. v. Lind. in h. 1. — *3. Cerarium, ii, n., A revenue for wax used, a fee for affixing a seal, Cic. Verr. 2, 3, 78. ' ceras> atis, n. — Kipas (a horn), A kind of wild parsuep, App. Herb. 80. — 2. Hesperion ceras, 'Eo-rf pwv KrpaS, A mount- ain on the west coast of Libya, Plin. 6, 30, 35 Jin.; cf. Mann. Afr. 2, p. 531. cerasinUS, a, um, adj. [cerasus] Cherry-colored : cingulum, Petr. 28, 8 : tunica, id. ib. 67, 4. 'Cerastes? ae or is, m. = Kepdarr]S (horned), X. ^ horned serpent, the ceras- tes, Coluber cerastes, L. ; Plin. 8, 23, 35 ; 11, 37, 45, § 126 : Luc. 9. 716 ; as an at- trib. of the hair of the Furies, Stat. Th. 11, 65 ; Claud, in Ruf. 1, 96 ; Rapt. Pros. 2, 346. — 2. -^ hind of horned worm inju- rious to trees, Plin. 16, 41, 80 ; 17, 24, 37, no. 3. — 3. As nom.propr. Cerastae. arum, m., ace. to the fable, A horned people in Cyprus, changed by Venus into bullocks, Ov. M. 10, 222 sq. ccrasum. i, n -< v - cerasus, no. 2. X. ceraSUSi i,/-=Kf>a'oS, The cher- ry-tree, brought by Lucullus from Cera- sus, in Pontus, to Italy, Var. R. R. 1, 39, 2 ; Col. 11, 2, 96 ; Ov. Nuc. 32, et al.— 2. A cherry, Prop. 4. 2, 15 ; in prose, instead of it, neutr. ccrasum- i, Cels. 24, 2; Pall. Oct. 12, 7. Of doubtful gender : ceraso, Pers. 6, 36 : cerasorum. Plin. 15, 25, 30. 2. CeraSUS; untis, /, Kepaaouc, A town in Pontus, where the cherry is native (v. the preced.), now Keresun, Mel. 1, 19. 261 CERC 11 ; Plin. 6, 4, 4 ; cf. Mann. Asia Min. 2, p. 383 and 386. t ceratia; ae, /. — Keparia, A plant with a single leaf, Plin. 26, 8, 34, no. 8. ' ceratias* ae, m. — Kepariai, A kind of comet, resembling 1 a horn, I'lin. 2, 25, 22. . f Ceratina> ae, /■ == xipariva, The sophistical argument concerning horns (" quod lion perdidisti habes ; cornua non perdidisti : habes igitur cornua," Gell. 18, 2, 9 ; cf. Sen. Ep. 45, 7), Quint. 1, 10, 5 Spald. ; Front, de Eloqu. t cera "litis, Idia, /. = Ktparini (horn- ed), A kind of wild poppy, Plin. 20, 19, 77. i ceratium, ". »■ = ■ccpanov (St. John's bread), A Greek-weight, correspond- ing to the Latin siliqua = 2. calculi, Auct. de ponder, in Goes. Agrar. p. 322 (in Col. 5, 10, 20, and Arb. 25, 1, written as Greek). ceratum, i < cerotum, i, Mart, n, 98 ; Plin. 22, 24, 56; Pall. 1, 41, 3 ; Veg. 3, 7, 2 : ceratorium, ii, Coel. Aur. Acut. 2, 11 ; Tard. 2, 3 ; Marc. Empir. 35 : cero- turium, ii, Theod. Prise. 1, 9), n., Knpur&v, A wax plaster, wax salve, wax pomatum, Cels. 4, 20; 24 ; Col. 7, 7, 4 ; Plin. 23, 6,' 54 ; Scrib. Comp. 250. * CCratur a, ae, /. [cera] A smearing over or covering with wax. Col. 12, 50, 16. ceratllSi a, urn, Part., from cero. t ceraula. ae, ni.= KepavXrjS, A horn- blower, corneter, App. Met, 8, p. 213 ; id. Flor. no. 4. I ccrautlius. a, um, adj.= ictpaivios (pertaining to thunder or lightning), \, Gemma (also ceraunium, Claud. Laud. Seren. 77, and ceraunus, Prud. Psych. 470; Marc. Cap. 1, p. 19), A precious stone, perh. a kind of onyx, Plin. 37, 9, 51 ; 10, 65 ; Lamp. Elag. 21 ; Inscr. Orel], no. 2510.— 2. Vites, Of a red color. Col. 3, 2, I. : uvae, Isid. Orig. 17, 5, 17. — 3. nam. prop: Ccraunii : a. (also Cerau- aia> orum, n., Caes. Ii. C. 3, 6 ; Virg. G. I, 332 ; Aen. 3, 506 ; Prop. 1, 8, 19, and peril, also Hor. Od. 1, 3, 20 ; cf. Acroce- rnunia and Ceraunium saxum. Prop. 2, 1 6. 3), ILepavvui dpy, A ridge of mountains in Epirus,on the borders of Grecian Illyria, now Monti della Chimaera, Mel. 2, 3. 10 ; Plin. 15, 29, 36; Suet. Aug. 17; Flor. 2, 9, 4. — b. A mountain in Asia Minor, be- tween the Black and Caspian Seas, Mel. 1, 19, 13 ; 3, 5, 4. t Ceraimobolia, ae, /.= KtpavvoGa- \ia. The hurling of the thunder-bolts, a painting of Apelles, Plin. 35, 10, 36, no. 17. CeraunUS; «■< um r v - ceraunius. Cerberus, i> m -< KipGcpos, The threc- (acc. to others, the hundred-) headed mon- ster, Cerberus, Lucr. 3, 10, 24 ; Virg. A. 6, 417 ; Prop. 3, 5, 44 ; 4, 5, 3 ; 'lib. 1, 3, 71 ; Hor. Od. 2, 19, 29 ; 3, 11, 17 ; Ov. M. 4, 459 ; 7, 413 ; 9, 185 ; Hyg. Fab. 151 (cf. Virg. A. 6, 400; Hor. Od. 2, 13, 34).— Whence, jj. CerbcrCUS, a, um, Of or •pertaining to Cerberus : facies canum, Lucr. 4, 735 : os, Ov. M. 4, 501 : latratus, Stat. S. 5, 1, 249 : portae, i. e. of the Low- er World, id. Theb. 8, 56. X cerceris, A bird living in the water and on land, Var. L. L. 5, 13, 23 Speng. N. cr. I cercitis, idis, /. = K £ /3M-i f , A spe- cies of olive-tree, Col. 5, 8, 3 Schneid. N. cr. CerciuS, "» v - circius. t CCrCOliPS,_ v - CORCHOLOPIS. t CCrcopithccuS, i> m- = Kepiconffln- Koi, A monkey with a tail, Var. in Non. 201, 26 ; •• Plin. 8, 21, 30 ;" Mart. 14, 202 ; 128; divine honors were paid to it by the Egyptians, Juv. 15, 4. — 2. A proper name, Suet. Ner. 30. t cercops, °P> 3 . m.-=-K{pxu>^>, 1. A species of lung-tailed apes, Manil. 4, 664 ; Aram. 22, 14.— 2. Ccrcopes, um. in., KipKwirtS. A cunning, tricnish people on the Island of Pifhecusa. changed by Jupi- ter into monkeys, Ov. M. 14, 92 ; cf. Feet. p. 43. ' cercuvuSi i. m.=iKfpKovpos, A kind of light vessel peculiar to the Cyprians, Plaut. Merc. prol. 86 ; Stich. 2, 2, 43 ; 3, 112; Lucil. in Non. 533, 27; Liv. 33, 19; Plin. 7, 56, 57. — 2. ("'so written cercy- mi) A sea-fish, Ov. Hal. 102; Plin. 32, 11,54. CerCVO, onis, m., KcpKt'iwv, A celebra- «crf jobber in Attica, conquered and slain 262 CERE by Theseus at Eleusis, Ov. M. 7, 439 ; Hyg. Fab. 187 : ace. Gr. Cercyona, Stat. Th. 12, 577.— Whence, 2. Cercyone- US, a, um, adj., Pertaining to Cercyon: corpora, Ov. lb. 412. CercyrUS, i, v > cercurus, no. 2. t CCrdo, onis, m. = Kip&uv [KipSos] A handicraftsman, Juv. 4, 153; 8, 182; Pers. 4, 51 : sutor, a cobbler, Mart. 3, 59.-2. A proper name, esp. of slaves, Papin. Dig. 38, 1, 42 ; Inscr. Grut. 186, 4 ; 648, 9, et al. Cerealis (also written Cerialis ; cf. Serv. Virg. A. 1, 177. So Orell. Cic. Att. 2, 12), e, adj. [Ceres] Pertaining to Ceres, de- voted to her, and, meton., pertaining to the cultivation of land, grain, or agriculture: nemus, sacred to Ceres, Ov. M. 8, 742 : sa- crum, id. Am. 3, 10, 1 : Eleusin, id. Fast. i, 507 ; Met. 7, 439 (cf. Mel. 2, 3, 4 : Eleu- sin Cereri consecrata) : papaver (as her symbolic attribute), Virg. G. 1, 212 Heyne ; Col. 10, 314 : coenae, i. c. splendid, like those at the festivals of Ceres, Plaut. Men. 1, 1, 25 : sulci, Ov. Tr. 2, 12, 11 : munera, id. Met. 11, 121 ; 13, 639 : dona, id. ib. 11, 122: Fast. 1, 683 ; 6, 391 (cf. dona Cere- ris, id. Met. 5, 655) : herbae, id. ib. 4, 911 : libum, id. ib. 1, 127 : semina, id. Met. 1, 123 : arma, Virg. A. 1, 177 (cf. arma. no. 3) : solum, id. ib. 7, 111: aediles, who had the superintendence of provisions ; v. aedi- lis, sub fin. — Whence, 2. Subst. Cerealia, ium, n. (also in appos. : Cerealia ludi, Liv. 30, 39fi?i. ; cf. Megalesia ludi, et al.), The festival of Ceres, celebrated on the Wth of April ; cf. Ov. F. 4, 389 sq. ; Cic. Att. 2, 12, et al. + Cerealltas, "'is, /• [Cerealis] The office of a Cereal edile, Inscr. Orell. no. 3994. cerebellare, i? . »• [cerebellum] a brain-covering, i. e. a head-covering ; only Veg. 3, 7, 1 ; 11, 3 ; 12, 6 ; 5, 32, 3. cerebellum, i. n. dim. [cerebrum] A small brain, Cels. 2, 18 ; Plin. 30, 13, 38 ; * Suet. Vit. 13. CerebrdSUS, a. um, adj. [id.] Hav- ing a madness of the brain, hare-brained, hot-brained, passionate : Non. 22, 8 sq. ; * Plaut. Most. 4, 2, 36 ; so * Hor. S. 1, 5, 21— 2. Of animals: boves, Col. 2, 11, 11. Cerebrum (l )er tmesin : Saxo cere- comminuit-brum, Enn. in Don. p. 1777 P., and in Serv. Virg. A. 1, 412), i, n. The brain, Plaut. Cas. 3, 5, 19 ; Ter. Ad. 4, 2, 32 ; 5, 2, 7 ; Eun. 4. 7, 33 ; Virg. A. 5, 413 ; Lucr. 6, 804 ; Cic. Tusc. 1, 9, 19 ; Plin. 33, 13, 19, et saep. — b. Meton. for Under- standing : Plaut. Aul. 2, 1, 29 ; Hor. S. 2, 3, 75 ; Phaedr. 1, 7, 2 ; Suet. Calig. 50.— C. For Anger, cholcr : Plaut. Poen. 3, 5, 25 ; cf. id. Bacch. 2, 3, 17 : O te, Bolane, cerebri felicem ! Hor. S. 1. 9, 11. — *2. Transf. to plants : The pith in the upper part, Plin. 13, 4, 8. * CeredluS; a , um, adj. dim. [cereus] Of the color of wax : pruna, Col. 10, 404 (in Plin. 15, 13, 12, called cerina). Ceres (cf- Virg. G. 1, 96 ; Mart. 3, 58, 6), eris (gen. cererus, Inscr. Fabrett. p. 626, 225 ; cf. Inscr. Orell. no. 1364), /. [" Sabini Cererem panem appellant, 1 * Serv. Virg. G. 1, 7] The daughter of Sat- urn and Ops, Ov. F. 6, 285, sister of Ju- piter and Pluto, mother of Proserpine, god- dess of agriculture, esp. of the cultivation of corn and of the growth of fruits in gen. (cf. Cerealis) ; represented as upon a chariot drawn by dragons, with a torch in her hand, and crowned with poppies or ears of corn, Ov. F. 4, 497 ; 561 ; 3, 786 ; 4, 616 ; Am. 3, 10, 3 ; Tib. I, 1, 15 ; 2, 1, 4 ; Hor. Carm. Sec. 30 ; cf. O. Mall. Archaeol. § 357 sq. : Cereri nuptias facere, i. e., with- out wine, Plaut. Aul. 2, 6, 5 ; cf. Serv. Virg. G. 1,343.— 2. Meton.: Food, bread, fruit, corn, grain, etc., Fest. s. v. cocus, p. 45 ; Virg. A. 1, 177 ; 701 ; Hor. Od. 3, 24, 13 ; Epod. 16, 43 ; Ov. M. 3, 437 ; 8, 292 ; 11, 112, et al. So the proverb, expression, sine Cerere et Libero friget Venus, Ter. Eun. 4, 5, 6 ; cf. Cic. N. D. 2, 23, 60. 1. cereus. a, um, adj. [cera] Waxen, of war, Cic. N. D. 3, 12, 30 : effigies, Hor. 5, 1, 8, 30 ; 22 : imago, id. ib. 1, 8, 43 ; Epod. 17, 76; cf. Ep. 2, 1, 265 Schmid : castrn, cells of wax, honey-comb, Virg. A. 12, 589. — b. Subst. cereus, i, m., A wax light, wax taper, Plaut. Cure. 1, 1, 9 ; Cic. Off. 3, 20, 80 ; Sen. Ep. 122 ; Brev. Vit. CE RN 20 ; Tranq. 11. Such wax lights were brought by clients to their patrons as presents at the time of the Saturnalia, Fest. s. v. cereos, p. 42 ; Macr. S. 1, 7 and 11; Mart. 5, 18.— 2. Meton.: a. Wax-colored : pruna, Virg. E. 2, 53 ; cf. Ov. M. 13, 818 : abolla, Mart. 4, 53 : turtur, id. 3, 58. — *b. Pliant, soft, like wax: bra- chia Telephi, Hor. Od. 1, 13, 2.— Hence, 3.Trop.: Easily moved or persuaded: ce- reus in vitium flecti, Hor. A. P. 163. 2. cereus, i, "*■• A wax-light, wax tapei; Cic. Off. 3, 20, 80. cerevisia, ae, v. cervisia. ttceria* ae, /. A Spanish drink, pre- pared from com, = celia and cerevisia, Plin. 22, 25, 82. * ceriflCO, avi, 1. [cera-facio] lit, To make wax ; hence of the purple fish : to slime over, to prepare a slimy nest for eggs, Plin. 9, 38, 62. Cerilli, orum, m., Kijpt'Wot, A small town on the sea-coast of Bruttium, destroyed by Hannibal, Sil. 8, 579 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 155. t cerintha, ae (. e , es, Plin. 21, 12, 41), J, =zKiip.vtiri, A plant of which bees are fond, wax-flower, Cerinthc major, L. ; Virg.G. 4, 63. tcerinthus, i. m.=, KtpivdoS, Bee- bread ; called also erithace, gum-sanda- rach: Plin. 11, 7, 7. t CCrinuS, a. um, adj.=z taipivos, Wax- colored, yellow like wax: pruna, Plin. 15, 13, 12: berylli, id. 37, 5, 20.— 2. Subst. cerinum, i, n. A wax-colored garment, Plaut L Epid._2, 2, 49 ; cf. Non. 548, 33. I ceriolaiium, ". or ceriolare, is, n. A candlestick for wax tapirs, Inscr. Orell. no. 2505 sq. ; 2515 ; Inscr. ap. Rei- nes. cl. 1, no. 273 ; Inscr. Orell. no. 4068. t cerium, u > "• = KnP'ov ( v - Passow under the word, no. 2) A bad species of swelling or ulcer, Plin. 20, 2, 6 ; 23, 7, 63 (in Cels. 5, 28, no. 13, written as Greek), t ceritis, idis, /•, or cerites, ae, m. = Knpirns, A precious stone, now un- known, wax-stone, Plin. 37, 10, 56. Ccrmalus, i. v. Germalus. * cernentia, ae » /• [cernens, cerno] The sight, seeing; opp. to caecitas, Marc. Cap. 4, p. 115. CemO> erevi, cretum (the part. pass. cretus is apparently used only once : ci- neris bene creti, Pall. 12, 22, 3 ; but freq. in the compounds of cerno ; for the sim- plexin one example the orig. form certus also is used, v. under Pa. : certa deinde sorte senatus constiltum factum est, Liv. 36, 2, v. under no. II. 3, a, and Pa. no. I) 3. v. a. [kindred with xpivta, from the stem cer, with n inserted ; cf. Struve, p. 308], I, To separate, sift (rare) : per cribrum, Cato R. R. 107 ; so farinam cribro, Plin. 18, 11, 19, no. 3; cf. id. 33, 5, 26; Pall. Jun. 1 ; Veg. 3, 28, 6 : in cribris omnia cerne cavis, Ov. Medic. Fac. 62; cf. ib. 89. Far more freq. II. Trop. : 1. To separate, distinguish by the senses, and almost exclusively by the eyes, i. e., to perceive, see, discern : class, in prose and poetry, most freq. prob. in Lucret., where it is used about a hundred times : Var. L. L. 6, 8, 73 : sed quis illic est, procul quem video ? estne hie Hegio ? si satis cerno, is hercle'st, Ter. Ad. 3, 3, 85: turn porro varios rerum sentimus odores, nee tamen ad nareis venicnteis cernimus umquam : nee voces cernere suemus, Lucr. 1, 300 ; id. 4, 598 ; cf. Quint. 9, 2, 40 ; Lucr. 1, 001 ; cf. quod ne- queunt oculis rerum primordia cerni, id. ib. 1, 269 ; v. also id. 2, 314 sq. ; id. 4, 242 ; cf. id. 2, 837 : acute, id. 4, 811 ; cf. cerno acutum, Hor. S. 1, 3, 26 : altaria exhalare vapore, Lucr. 3, 432 ; id. 2. 928, etc. : nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus, Cic. Tusc. 1, 20, 46 : quae cernere et videre non possumus, id. de Or. 3, 40, 161; cf. id. Rep. 6, 20: omnia sic aperiam, ut ea cernere oculis vidca- mini, id. Clu. 24, 66 ; id. Acad. 2, 25, 80 Goer. N. cr. : in sole sidera ipsa desinUnt cerni, Quint. 8, 5, 29 : simile quiddam fa- cicntes aves cernimus, id. 2, 6, 7, et al. : quos ad resistendum coneucurrisso ccr- nebat, *Suet. Caes. 15 fin.; Ov. M. 3, 710 : constitit alma Venus, nulli ccrnenda, id. ib. 15, 844 : ccrnis ut insultent Rutuli T CEEN Virg. A. 10, 20: ccrne quam tenui vos parte contingat, Cic. Rep. 6, 20. — Ante class., of the hearing: vox illius certe est: idem omnes cernimus, Att. in- Xon. 261, 11, and perh. also, Titin. in Prise, p. 898 P. — Hence, b. Cerni aliqua re or in ali- qua re, To become distinguished or known in something : fords animus et magnus duabus rebus maxime cernitur, Cic. Off'. 1, 20, 66; so id. Tusc. 5, 8, 22: amicus certus in re incerta cernitur, Enn. in Cic. Lael. 17 fin. : atque hae quidem virtutes cernuntur in agendo, Cic. Part. Or. 23 init. ; id. Top. 21, 80 (also in Quint. 3. 5, 18). — * c. Aliquem, To look up to, have re- spect to, regard any one, Cic. Leg. 1, 18, ■19. 2, Transf. to intellectual objects, To perceive, comprehend, understand : neque tanta in rebus obscuritas, ut eas (res) non penitus acri vir ingenio cernat, si modo aspexerit, Cic. de Or. 3, 31, 121 ; so id. Fin. 1, 19, 64 ; Top. 5, 27 ; N. D. 1, 19, 49 ; Fam. 5, 12, 2 : ut consuetum facile amo- rem cerneres, Ter. Andr. 1, 1, 108. 3, To decide something that is contest- ed or doubtful (judicially), to decree, de- termine (more rare than the compos, de- cernere) : qvotcvjiqve. senatvs. cre- VERIT. FOPVLVSQVE. JVS9EKIT. TOT. SVN- to., Cic. Leg. 3, 3, 8 : qvodcvmqve. se- natvs. CREVERIT. AGVNTO., id. ib. ^ 6 : jurati cernant, Pac. in Non. 261, 13 : il- ium locum tetnpusque consilio destina- tum quid de Armenia cernerent, Tac. A. 15, 14 : priusquam id sors cerneret, Liv. 43, 12.— Hence also, b. To decide by con- tending or fighting (more rare than the intens. certare, and even in Seneca's time out of use ; cf. Sen. Ep. 58) : ferro non auro vitam (arc. Grace. = de vita) cema- mus utrique. Enn. in Cic. Oft'. 1, 12, 38 ; id. in Non. 261, 19, and in Var. L. L. 6, 8, 73 ; Pac. in Non. 261, 21 : nisi esset qui armis secum vellet cernere, Att. in Non. 261, 17 ; Enn. in Non. 511, 9 : cernere ferro, Virg. A. 12, 709 (also in Sen. Ep. 58). So cernere certamen, Plaut. Bac. 3, 2, 15 ; Cas. 3, 1, 2 ; Lucr. 5, 394 : pro pa- tria, pro liberis. pro aris atque focis suis, * Sail. C. 59, 5 Kritz. JV. cr. — Humorously : Plaut. Trin. 2, 4, 77.— Whence 4, lu gen., To decide for something, to conclude upon, resolve (also rare) : praesi- dium castris educere. Lucil. iu Non. 261, 5 : acribus inter se cum armis confluiere, id. ib. 6 ; Plaut. Cist. 1, 1, 1 (■' crevi valet, consliuii," Var. L. L. 7, 5, 99) ; Catull. 64, 150. — Hence 5, In judic. lang. 1. 1., Of inheritances : a. First : To resolve to enter upon an in- heritance : Var. L. L. 7, 5, 99 ; cf. Dip. Tit. 22, 27, and cretio.— Whence, b. To make known this determination, Ulp. Tit. 22, 28 and 30 ; Cic. Att 11, 2.— And final- ly, c— adire, To enter upon an inherit- ance, Cic. Agr. 2, 15, 40 ; Liv. 24, 25 ; 40, 8 ; Plin. Ep. 10, 79, 2 ; Quint. Decl. 261 ; Fest. p. 41.— (/if) Trop.: Cic. Att 6, 1 ; so id. Fam. 9, 14, 3 ; VaL Max. 5, 3 ezt. 3. — Whence certus, a, urn [orig. Part., from cerno, ace. to the stem cer, whence also certo ; hence] Pa. Determined, resolved. I. (ace. to cerno. no. II. 4) certum est (mini), It is determined, it is (my, thy, hts, etc.) decision, resolution, will (for the most part ante-class. ; most freq. in Plaut.) : (* c. Inf.) : quorum virtuti belli Fortuna pepercit, Eorundem me libertati parcere certum est Enn. in Cic. Oft". 1, 12 fin. ; Plaut. Am. 1, 1, 109 ; ib. 183 ; ib. 2, 2, 155 ; id. Aul. 2, 1, 21 : tibi credere, id. ib. 4, 9, 7, et saep. ; cf. also id. Capt. 3, 1, 32 ; 3, 5, 98 ; 107 ; Cure. 2, 1. 1 : 4, 2, 46 ; Cas. 2, 4, 15; 3, 1, 8; Cist. 3, 1. 16; 5, 1, 8; Epid. 5. 1, 57 ; Bacch. 5, 2, 37 ; Most. 1, 3, 80 ; Men. 5, 6, 13 ; Mil. 2. 3, 32 ; 2, 6, 91 ; Merc. 3, 1. 7 ; 3, 4, 59 ; 78 ; Pseud. 1, 5, 138 ; 4, 7, 137 ; Poen. 5, 5, 25 ; Pers. 2, 2, 39 ; Rud. 3, 3, 22 ; Stich. 5, 4, 2 ; Trin. 2, 1, 34 ; 2, 4. 1]0 ; 184 ; 4, 1, 19 ; 4. 3, 56 ; True. 2, 6, 68 ; Ter. Andr. 2, 1, 11 ; Eun. 1, 2, 108 ; 2, 3, 96 : certum est delibera- rumque, quae ad causam pertinere arbi- tror. omnia dicere, Cic. Rose. Am. 11, 31 : certum ntque decretum est non dare sig- num, I.iv. 2, 45 : certum est i:zni circum- dare muros, Virg. A. 9, 153 ; Plaut. Asin. CERB 1, 3, 94 ; id. ib. 3, 3, 23 ; Cas. 1, 1, 3 ; Mil. 3, 1, 154 ; Pseud. 4, 8, 2 ; Cic. de Or. 2, 33, 144 ; Liv. 35, i&fin. .- ("c. subj.) : cer- tum est malam rem potius quaeram cum lucro, Plaut. Aul. 4, 6, 15 : experiar, ut opinor, certum est id. Most. 4, 1, 41 : certum est, jam dicam patri, id. Bacch. 3, 1, 15 : (* c. Indie, fut.) : certum est, ibo ad medicum, id. Merc. 2, 4, 4 ; so besides also id. ib. 3, 2, 2. — An. Certumn' est tibi ? Ly. Certum, Plaut Poen. 2, 48 ; cf. id. Stich. 4, 2, 33. — Ar. Certumne'st tibi is- tuc ? He. Non moriri certius, Plaut. Capt. 3, 5, 74 ; so further with istuc, id. ib. 2, 1, 20 ; Ter. Eun. 3, 3, 30 : mi autem abju- rare certius est quam dependere, Cic. Att. 1, 8 fin.: ad eum senem oppugnare certum est consilium, Plaut Epid. 1, 2, 60 : quae nunc sunt certa ei consilia, etc., Ter. Andr. 2, 3, 16 : certa res hanc est ob- jurgare, Plaut Am. 2, 2, 73 ; so id. Merc. 5, 2,"16 ; Mil. 2, 4, 45 ; Ter. Andr. 2, 2, 31 ; Plaut. Most 3, 2, 17. — b. (from the time of the Aug. poets) Transf. to the person who is defermined upon something : (a) c. Inf. : certa mori. Virg. A. 4, 564 (cf. ib. 475 : decrevitque mori) : certa sequi, Val. Fl. 5, 47.— (IS) c. Gen. (cf. Ramsh. Gr. p. 323 ; Zumpt Gr. § 437) : certus eundi, Virg. A. 4, 554 : desciscendi, Tac. H. 4, 14 : relinquendae vitae, id. Ann. 4, 34 : necis, Sil. 6, 27 : fugae, Plin. Ep. 6. 16, 12 : destinationis, Tac. A. 12, 32 : sceleris, id. ib. 66 : consilii, id. Hist 2, 46. U. An epithet of all those objects whose existence or reality is fixed, de- termined (hence in connection with defi- nitus, Quint. 7, 10, 7, and with praefini- tus, Suet Galb. 14), or in respect to which there can be no doubt (hence opp. to dubius, Quint 7, 6, 3 ; 5, 12, 3 ; 12, 3, 6, et al.). So first A. Object: 1. Of things whose ex- ternal qualities, number, etc., are inva- riable : Established, settled, fixed (class.) : Cic. Leg. 2, 8, 19 : concilium in diem cer- tain indiccre, Caes. B. G. 1, 30 fin. ; so with dies, Cato R. R. 149, 1 ; Nep. Chabr. 3, 1 ; Liv. 1, 50 ; Tac. G. 9 ; Suet Caes. 43 ; Aug. 91 ; Gramm. 2, et al. : quaerere ab judicibus cur in certa verba jurent, cur certo tempore conveniant, certo dis- cedant Cic. Inv. 2, 45, 132 ; cf. Suet Aug. 41 : certum pracfinitumque tempus, id. Galb. 14. and certum statumque vectigal, id. Cal. 40 : pecunia (opp. arbitraria) v. arbitrarius : finis aerumnarum, Lucr. 1, 108 ; cf. id. 2, 512 ; 8, 1091 ; Hor. S. 1, 1. 106 ; Ep. 1, 2, 56 : limites, Hor. Ep. 2, 2, 170 : orbis, id. Carm. Sec. 21 : conviva, i. e. a daily, constant guest, id. Ep. 1, 7, 75 Schmid, et al. — b. But sometimes also like quidam, and our certain, Of things, the certainty of whose existence is given, but whose nature is not more definitely designated, or comes not into considera- tion (cf. aliquis, no. 1) : Cephaloedi men- sis est certus, quo mense sacerdotem maximum creari oporteat Cic. Verr. 2, 2, 52 : habet certos sui studiosos, id. Brut. 16, 64 : (hunc) certis rebus imperatis reg- nare jussit, id. Sest 27, 58.— Hence in Quint, several timc9 in connection with quidam and aliquis : ad certas quasdam dicendi leges allisati, Quint. 8 prooem. (j 2 ; so id. ib. § 12"; 4, 2, 28 ; 5, 10, 2 ; 5 ; 9, 4, 8 ; 11, 2, 28 : aliquos compositions certos pedes, id. ib. 10, 2, 13 ; so id. ib. 7 prooem. § 4 ; and subst, in his certos ali- quos docebit id. ib. 2, 8, 13. 2. Trop.: Of things whose internal moral qualities are established, fixed, can be relied upon : Certain, sure, unerring, to be depended upon, true, faithful, etc. (so most freq. in all periods and species of composition) : 3. Of persons : amicus certus in re incerta cernitur. Enn. in Cic. Lael. 17 Jin. ; cf. Plaut. : tu ex amicis cer- tis mi es certissimus, Plaut Trin. 1, 2, 57; Cic. Fam. 1, 7, 1 ; cf. id. Cat 3, 7, 16 ; Nep. Paus. 2, 4 ; Alcib. 10, 1 ; Eum. 9, 3 ; Cic. Rose. Am. 19, 53 ; id. Verr. 2, 2, 64 fin. : certus enim promisit Apollo, etc., Hor. Od. 1, 7, 28 : auctor (mortis). Quint. 6, 3, 68 ; cf. Suet Tib. 5 : adversus hostem nee spe nee animo certiorem, i. e. firmiorcm, Liv. 10, 35 ; Sail. H. frgm. in Serv. Virg. A. 1, 576 (p. 250, no. 92 ed. Gerl.) : cf. Nep. Dion. 9, 2 : per litora certos dimittam, CERN Virg. A. 1, 576. — b. Of things : satis ani- mo certo et confirmato, Cic. Quint 24, 77 ; cf. pectora, Virg. A. 9, 249, and cer- tior indoles, Suet. Ncr. 10 Baumg.-Cru9. : paratam dicendi copiam ct certam. Quint. 10, 6, 6 ; id. 6 prooom. S 9 : jus. id. 12, 3, 6, et saep. : jactus (telo'rum), Tac. A. 14, 37 ; cf. iu this sense certa hasta, Virg. A. 11, 767 : sagitta, Hor. Od. 1, 12, 23 : fides segetis, id. ib. 3» 16, 30 : spes, id. Carm. Sec. 74 : frames, id. Sat 2, 3, 49 : lar, id. Ep. 1, 7, 58, et al. : plana et certa, Plaut. Pers. 2, 2, 1 : certa et elarn, Ter. Hee. 5. 4, 1 Ruhnk. ; so Liv. 22, 39 fin. ; cf. Hor. 5. 2, 6, 27. — Subst, c. Gen. : certa maris, Tac. H. 4, 81. B. Subject. : Standing firm, adhering to one's perceptions or convictions ; Cer- tain, sure, true (class., esp. freq. in ncutr.) : postremo certior res, Liv. 29, 6 : eertiora esse dicunt quam, etc., Cic. N. D. 3, 5, 13; id. Att 3, 11 fin.; Liv. 10, 35: So. Satin hoc certum'st 1 Ge. Certum : his- ce oculis egomet vidi, Ter. Ad. 3, 2, 31 : id parum certum est, Liv. 5, 35 : quum de altero intellectu certum est, de altero dubium, Quint 7, 6, 3 ; cf. id. ib. 7, 3, 4 : nee quicquam certi respondes mihi ? Ter. Hee. 4, 4, 84 : neque tanto spatio certi quid esset explorari poterat, Caes. B. G. 7, 45 : si quicquam humanorum certi est Liv. 5, 33 : Ph. Civemne ? Th. Arbitror : certum non scimus, Ter. Eun. 1, 2, 31 ; cf. id. Phorm. 1, 2, 98 ; Cic. Att. 12, 23. So crrtum scire (* to know for a certainty), Ter. Eun. 5, 3, 12 ; Hee. 3, 1, 44 ; Cic. Fam. 9, 23 ; certum habere, Cic. Att. 1, 13 ; Liv. 36, 28 ; id. 5, 3 ; Quint. 2, 3, 9 ; Col. 2, 22, 5, et al. So also pro certo ha- bere. Cic. Att. 10, 6 ; Marius iu Cic. Att 9, 15, A. ; Sail. C. 52, 17 ; Suet. Dom. 23 : negare, Cic. Att. 5, 21 : polliceri, id. Agr. 2, 37 fin. : dicere aliquid, id. Brut. 3, 10 ; id. Agr. 2, 37: scire, Liv. 25, 10: affir- mare. id. 27, 1 ; cf. Drak. Liv. 1, 3 : cre- ditur. Sail. C. 15, 2 Kritz. : coepcrit esse, Quint. 5, 12, 2, et al.— So also the expres- sion of Plaut certum or certius facere ali- cui, To give certainly to one concerning any thing : Plaut Men. 2, 1, 17 ; id. Pseud. 2, 2. 4 ; id. Men. 5, 2, 12. 2. Transf. to the person who is made certain in reference to a thing : Cer- tain, sure: num quid nunc es certior? Plaut Am. 1, 1, 191 : certus de sua geni- tura, Suet Vesp. 25 : damnationis, id. Tib. 61 : exitii, Tac. A. 1, 27 : spei, id. Hist. 4, 3 : matrimonii, id. Ann. 12, 3 : certi sumus, etc., Gell. 18, 10, 5. Most freq. in the phrase certiorem facere ali- quem (de aliqua re, alicujus rei, with a follg. ace. c. inf., with a relative clause or abs.), To inform, apprise one of a thing : me certiorem face, Ter. Ph. 4, 3, 69 ; Plaut Cure. 5, 2, 32 : uti se (sc. Caesarem) de his rebus certiorem faciant Caes. B. G. 2, 2 : qui certiorem me sui consilii fecit Cic. Att. 9, 2 A, 2: Caesarem certiorem faciunt, sese non facile ab oppidis vim hostium prohibere, Caes. B. G. 1, 1 1 : fa- ciam te certiorem quid egerim, Cic. Art. 3, 11, et saep. : quod crebro certior per me fias de omnibus rebus, Cic. Fam. 1, 7, 1 ; so Caes. B. G. 1, 7 : Caesar certior factus est tres jam copiarum partes Hel- vetios id flumen transduxisse, Caes. B. G. 1, 12 ; so id. ib. 1, 21 ; 41 ; 2, 1, et saep.— Also in Posit, though rarely : fac me cer- tum quid tibi est Plaut Ps. 1, 1, 16 ; so id. ib. 4, 6, 25 ; Virg. A. 3, 179.— Whence the Advv. : A. certo, B. certe. A. certo, adv. With certainty, cer- tainly, surely, of a truth, in fact, really ; I as well object, as subject, (cf. above, no. j II. A and B) (found only in the comic po- I ets, and sometimes (most freq. in hi» I epistt.) in Cic, while the adverbial form \ certe belongs to all periods and all specie? of composition. The difference between the two forms mi^ht also be considered as merely historical. 1. Object: perii certo, hnud arbitra- rio, Plaut. Poen. 3. 5, 42 ; cf. id. Merc. 2. 3, 107 : certo comperi, Ter. Eun. 5, 1. 9 : decrevi, id. Hee. 4, 2, 10; Plaut Am. 1, 1, 213 ; id. ib. prol. 93 : mihi certo nomen Sosia'st, id. ib. 1, 1. 176 ; id. Men. 2, 2, 39 ; so Ter. Ph. 1, 3, 12 : nihil ita exspeetare 1 quasi certo futurum, Cic. Tusc. 5, 28, 81 263 CEEN (ef. the passages cited under certe, no. I. 1, from Div. 2, 7, 18).— b. In affirm, an- swers : Me. Liberum ego te jussi abire? Mes. Certo (* yes, certainly), Plaut. Men. 5, 6,9; so id. ib. 5, 9, 50 ; 2, 3, 38 ; Poen. 5, 5, 21 ; Ter. Eun. 5, 1, 9. 2. Subject.: So only in the formula of asseveration, certo scio,' / certainly know, I am fully persuaded, beyond all doubt : certo edepol scio, me vidisse, etc., Plaut. Mil. gl. 2, 3, 2 ; id. True. 1, 1, 49 ; Ter. Andr. 5, 4, 26 ; id. Ad. 4, 5, 14 ; id. Eun. 1, 2, 119; id. Heaut. 1, 1, 19 : quod te moleste ferre certo scio, Cic. Att. 1, 12, 3 ; id. ib. 2, 23, 2 ; id. Fam. 4, 13, 6 ; id. Q. Fr. 1, 2, 2, §6 : veniunt in mentem mini permulta: vobis plura, certo scio, id. Caec. 19, 55. (Cf. under certe, no. I. 2.) B. certe, adv. (class. ; cf. above, cer- to. ibit), . I. Affirming strougly : With certainty, certainly, undoubtedly, assuredly, surely, really. 1. Object. : certe edepol, tu me alie- nabis, Plaut. Am. 1, 1, 243 : certe hercle, id. Asin. 2, 1, 15: cf. Ter. Ph. 5, 1, 8 ; Plaut. True. 1, 2, 71 ; Ter. Andr. 2, 2, 10 ; certe captus est ! id. ib. 1, 1, 55 ; id. ib. 4, 1, 17; * Lucr. 4, 762: si enim scit, certe illud eveniet : sin certe eveniet, nulla for- tuna est, Cic. Div. 2, 7, 18 : id. N. D. 1, 2 Jin. : iuit certe id aequum et certe ex- spectatura est, etc., id. Plane- 16, 38 : ea certe vera sunt, id. Mil. 35, 90 ; id. Rep. 1 : jam ilia peri'ugia certe minime sunt audienda, id. ib. 5, et saep. ; Sail. H. III. no. 22, p. 234, ed. Gerl. ; Quint. 8, 5, 28 ; id. ib. 10, 1, 56, et saep. : postremo expel- let certe vivacior heres, Hor. S. 2, 2, 132 : placuit tibi, Delphice, certe, dum, etc., Ov. M. 2, 543, et al. — Camp.: si reperire vocas amittere certius, Ov. M. 5, 519.— j). In an answer of affirmation : estne ipsus an non est? Is est, certe is est, is est profecto, Plaut. Trin. 4; 3, 65 ; so Ter. Ad. 1. 1, 53 ; Cic. Tusc. 1, 5, 9 ; Clu. 54, 149; Phil. 1, 15, 37; Acad. 2, 35, 113; and in confirmation of a preced. fact : vene- rat, ut opinor, haec res in judicium. Cer- te, certainly, surely, Cic. Rose. Com. 14, 42 ; id. Fam. 4, 2, 5 ; id. Or. 42. 144 ; cf. id. Off. 3, 29, 105 ; id. Fin. 2, 27, 91. 2. Subject. : certe edepol scio, si ali- ud quicquam est quod eredam aut certo sciam, etc., Plaut. Am. 1, 1, 115: edepol certe scio, id. Bacch. 2, 3, 20 : scelestio- rem me hac anu certe scio Vidisse num- quam, id. Aul. 1, 1, 21 ; Ter. Andr. 3, 2, 23 ; Cic. Arch. 12 Jin. ; ex Uteris certe sci- re potuistis, id. Foritej. 4, 8 (Cic. Rose. Am. 8, 21 ; Phil. 3, 6, 17 ; 12, 12, 29 ; de Sen. 1, 1 ; 1,2; Sail. C. 51, 16, the MSS. vary between certo and certe) ; Plaut. Pers. 2, 2, 27.— b. In the interrog. : Ar. Ain' vero ? Le. Certe, inquam, Plaut. Asin. 3, 3, 132. Ch. Ain' tu 1 So. Certe, sic erit, Ter. Heaut. 5, 3, 12. Kindred with this, c. In a subjective supposition or presumption that a thing is so : Cer- tainly, surely, assuredly ; Gr. iVws : ah nu- gas agi6, certe habes, Plaut. Aul. 4, 4, 25 ; id. Bacch. 5, 2, 58: si me tanti facis, quan- ti certe facis, Cic. Fam. 11, 16 ; id. ib. 7, 8 ; cf. Virg. A. 1, 234 : jam certe navigat inquam, Ov. H. 19, 47 ; id. Met. 2, 423 ; Prop. 2, 7, 1. — (j3) In interrogation : Cic. Leg. 1, 1, 3 : certe patrem tuum non oc- eidisti? Suet. Aug. 33. II, Affirming with restriction : Yet surely, yet indeed, at least, notwithstanding (very freq. in prose and poetry, esp. aft- er the class, per.) : si non ipsa re tibi is- tuc dolet : simulare certe est hominis, Ter. Ad. 4, 7, 16 ; Plaut. Am. 1, 1, 152 : ut homines mortem vel optare incipiant, vel certe timere desistant, Cic. Tusc. 1, 49, 117 : res fortasse verae, certe graves, id. Fin. 4, 3, 7 ; cf. Liv. 9, 11 ; Cic. Fin. 4, 3, 7, et saep. : consulatum unum certe plc- bis Romanae esse, Liv. 22, 34 Jin., et saep. ; Hor. Od. 2, 4, 15 : quos quoniam coeli nondum dignamurhonore, Quas dedimus certe terras habitare sinamus, Ov. M. 1, 195, et eaep. : quo quid sit beatius, mihi certe in mentem venire non potest, Cic. Tusc. 5, 28, 81. So ego certe, Quint. 8, 3, 65 ; 9. 4, 57 : certe ego, Sail. J. 31, 4 ; Ov. II. 19, 81 ; Met. 13, 840 ; Trist. 4, 5, 13 : 264 CERT mihi certe, Quint. 10, 3, 23: ipse certe, id. ib. 8, 6; 30. — Sometimes in connection with tamen : Cic. de Or. 3, 6, 22 ; id. de Sen. 23, 84.— With at ; cf. at, no. II. 3.— With quidem: ubi ubi sit animus, certe quidem in te est, Cic. Tusc. 1, 29, 70 : cer- te quidem vos estis Romani, etc., Liv. 45, 22. (But quidem does not belong with certe in such passages as the follg. : hie quidem certe memorat, etc., Plaut. Am. I, 1, 261, et al. ; v. quidem.) Cf. upon both these advv. Hand Turs. II. p. 14-29. * cernualia? ium, n. [cernuo] A pub- lic festival, at which it was customary to dance upon smooth skins, and thus to fall down ; Var. in Non. 21, 6 sq. CCmulo, are, v. a. [id.] To throw down (only in Seneca) : Sen. Ep. 8 : cer- nulat se, id. Tranq. 3 fin. CerilUO> av .ij atum, l. v. a. and n. [cer- nuus] To throw or fall headforemost (only ante- and post-class.): Var. in Non. 21, 8; Prud. adv. Symm. 1, 350 ; Front. Princ. hist. ; Sol. c. 17 : equus de industria cer- nuatus, id. 45. cernuiIS; a , "n. adj. [cerno] With the face bowed down to the earth, inclined forward, stooping- or bowing forward (ex- tremely rare, and only poet.) : " cernuus dicitur proprie inclinatus, quasi quod terrain cernit, Lucil. in Non. 20, 33 sq. ; * Virg. A. 10, 894 ; v. Serv. in h. 1.— Hence, 2. That describes a circle, turns a summer- : set ; a tumbler, m.oitntebank, Kv6i.GTnrf';pn>im, An oint- ment for wrestlers, much used in the lime of the emperors, Plin. 1. 1. ; 28, 4, 13; 29, 1, 8; Mart. 4, 19; 7. 32; 14, 50.— 2. Me- ton. : a. The place for wrestling : Sen. Brev. Vit. 12; Plin. 35. 2, 2,— *b. The ring, the combat : Mart. 5, 65. — 3. A swell- ing, tumor; perh. = cerion, Plin. Val. 1, 25 fin. i coroma&asi % >un, adj.^Knpw- (laTticos, Smeared over with wax ointment : eollum, Juv. 3, 68. tcerdn£a< ae, /. = «//aii«'a, St. John's bread, Plin. 13, 8, 16. celostrota, v. celostratus and ecs- trotus. * cerdSnSi a> um, adj. [cera] Full of wax : rael, Plin. 32, 3, 13. ccrotarium, ". y- ceratum. Cerotum> >> v ' ceratum. CerrcUS; a, um, adj. [cerrus] Of the Turkey oak : glans, Col. 9, 20, 5 ; Plin. 16, 6, 8 : manubria, id. 43, 84. * CerritulllSi a > um > aa J- dim. [cem- tus] Frantic, mad, Mart. Cap. 8, p. 272. ceri'ltus- a, um, adj. [contr. from cerebritus, from cerebrum ; cf. cerebro- sus] Having a crazed brain, frantic, mad : " Cerritus furiosus," Fest. p. 42 (rare, and only poet.) : Plaut. frgrn. in Non. 44, 31 ; so id. Amph. 2, 2, 144 ; Rud. 4, 3, 67 ; *Hor. S. 2, 3, 278. t cerroneSi Idlers, trifiers ; v. gerro- nes, Fest. p. 32 ; cf. Comm. p. 356. CCrruS» h /• A kind of oah, Turkey oak, Col. 7, 9, 6 ; Plin. 16, 5, 6 ; 6, 8 ; Vitr. 2, 8 ; Pall. 1, 9, 3 ; Febr. 18, 3. * ccrtabundus. ". »», "dj. [2. cer- to] Contending, disputing : Appul. Apol. p. 288, 23. CCrtamcn, mis, n. [certo] A contest, a strife, inasmuch as it includes a meas- uring of the strength of the two parties, a contest, contention, whether it be friend- ly or hostile, physical or intellectual ; most freq. of a pugilistic contest of any kind ; but also of contention in war : 1. A contest, struggle in games or other- wise : a. Lit. : Cic. Tusc. 2, 26 ; cf. id. de Or. 2, 78, 317 : luctandi, Quint. 12, 2, 12 : CERT saliendi, id. 10, 3, 6 : citharoedorum, id. 4, 1, 2: sacra, id. 2, 8, 7 Spald.: quin- quennale triplex, musicum, gymnicum, equestre, Suet. Ner. 12 ; cf. id. Vitell. 4 ; Dom. 4 : bijugum, Virg. A. 5, 144 : qua- driirarum, Suet. Claud. 21 : pedum, Ov. M. 12, 304 : cursus, id. ib. 7, 792 ; 10, 560: disci, id. ib. 10, 177, et saep. — fc. Trop.: Lucr. 5, 785 : certamen honestum (Sto- icorum et Peripatetieorum), Cic. Fin. 2, 21, 68 : est mihi tecum pro aris et focis certamen, id. N. D. 3, 40 : honoris et glo- riae, id. Lael. 10, 34 ; cf. id. Off. 1, 12, 38 ; Sail. J. 41, 2 ; Hist. 1, 5 ; Quint. 10, 5, 5 : pugna forensium certaminum, id. 5, 12, 22 : eloquentiae inter juvenes, id. 2, 17, 8 : verborum linguaeque, Liv. 10, 22 : labo- ris ac periculi, id. 28, 19 : amicitiae, be- nevolentiae, id. 37, 53 : bonae artis ac virtutis, id. ib. 54 : irarum, id. 1, 7 ; so id. 3, 39 : conlerendi (pecuniam), id. 4, 60 : regni ac cupido, id. 1, 17 ; cf. id. 21, 31 : leti (inter mulieres Indas), Prop. 3, 13, 19 : diu certamen fu.it, vine corporis an vir tute animi, etc., Sail. C. 1, 5 ; cf. Tib. 4, 1, 37. Poet. : mite vini (*a drinking bom), Tib. 3, 6, 11. And also poet, certamina ponere, synon. with certamina instituere = dyu>va vpoTiBtvm. To order, arrange a fight or contest : prima citae Teucris po- nam certamina classis, Virg. A. 5, 66 ; Georg. 2, 530 Wagn. 2. A military strife, battle, engagement, contest, fight, combat: a a Subjective, diff. from the objective proelium, pugna, bellum, etc.: Horrida Romuleum certa mina pan go duelram, Enn. Ann. 1, 1 ; id. 1, 476 ; id. 2, 6 ; 5, 1295 ; Plane, in Cic Fam. 10, 18, 2 ; Lucr. 4, 844 ; Ov. M. 12, 180 ; Liv. 36, 19 : aeterno certamine proe- lia pugnasque edere, Lucr. 2, 117 : lit proelium acri certamine, Hirt. B. G. 8, 28 ; id. B. Alex. 16 (* certamine, with zeal, emulously, earnestly, Virg. A. 5, 197 ; Curt 9, 4; Sil. 10, 536). — b. Objective^ proelium, pugna, etc. : vario certamine pugnatum est, Caes. B. C. 1, 46 : bella at- que certamina, Sail. C. 33, 4 : ubi res ad certamen venit, id. Jtig. 13, 3 : in certa- mine ipso, Liv. 2, 6, 44 : navalia, a naval engagement, sea-fight, 31, 14 : classicum, Veil. 2, 85: saevit medio in certamine Mavors, Virg. A. 8, 700, et saep. — Hence 3. In the post-Aug. histt.- tor War in gen. : Flor. 1, 20 ; Eutr. 1, 16 ; Just. 7, 2, 6; 6,6. certatim. adv. [eertatus, certo] Em- ulously, in an emulbus manner, earnestly, eagerly (class, in prose and poetry) : cer- tatim de alicujus salute dicere, Cic. Sest. 34, 74 ; Liv. 1, 54 : certatim alter alteri obstrepere, id. 1, 40 ./in. : hoc Cicero at- que Asinius certatim sunt usi, * Quint. 6, 1, 21 : currere. Cic. Phil. 2, 46, 118 : as- cendere, Liv. 26, Aifin.: exsurgere, Tac. A. 3, 65 : erumpere curia, id. ib. 12, 7: amare aliqiiem, * l'lin. Ep. 2, 9, 5 ; cf. be- sides, Suet. Aug. 100 ; Tib. 70 ; Calig. 57 ; Ner. 7; Vitell. 15; and in poetry :~*Ca- tull. 64, 392 ; Virg. G. 4, 38 ; Aen. 3. 290 ; 5, 778 ; 7, 146 ; *Hor. S. 1, 5, 17 ; Ov. M. 3, 244 ; 12, 241 ; Stat. S. 3, 1, 179, et al. CertatlOj.onis, /. [certo] 1. A con- tending, striving, struggling, a combat, strife, contest, etc. (in good prose, most freq. in Cic.) : a. Lit.: jam ludi publici sint corporum certatione, cursu, etc., Cic Leg. 2, 15, 38 ; cf. ib. 2, 9, 22 : certationcs xfsticorum, Suet. Aug. 45.— J), Trop.: *Ter. Ad. 2, 2. 4 ; Vitr, 2, 1 : relinquitur non mihi cum Torquato sed virtuti cum voluptate certatio, Cic. Fin. 2, 14, 44 ; id. Quint. 22./;«. : haec inter eos (amicos) fit honesta certatio, id. Lael. 9, 32. So in the lang. of political life : certatio mulc- tae, A public discussion concerning a pun- ishment to be inflicted, Cic. Leg. 3, 3 ; Liv 25, 4 (cf. ib. 3). * 2. A military contest, a fight : Sisenn. in Non. 196, 1. certa.tor- oris, m. [certo] A contend er in disputation (rare, and post-class.): Gell. 12, 10, 3 ; App. Dogm. Plat. p. 47. 1. certatuSi a . um . Part., from certo. 2. eertatus, « s . »». [certo] A con- tention, fight : Stat. S. 3, 1, 152. Certe* adv- Certainly, assuredly, sure- ly ; yet, al least, etc. ; v. ceruo, Pa„ Adv. B. * ccrtini) adv. [certus, anal, to certa. CE RU rim, from cortatus] Certainly : scire, Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 31. certldrOi avi, atum, 1. v. a. [certior] = certiorem facere, To inform, apprise, show (only in jurid. Lat, and most freq. used by Ulpian) : Jul. in Ulp. Dig. 13, 6, S, § 8 ; Ulp. ib. IS), 1, 1 fin. : certioratus, id. ib. 29, 4, 1, § 4 ; id. ib. 43, 29, 3, § 6. 1. certc id"- Wiih certainty, cer- tainly, etc. ; v. cerno, Pa., Adv. A. 2. CClto. avi, atum, 1. v. intens. a. [stem ceh, whence ccrno and certus] To decide something by a contest (cf. cerno, no. II. 3, b) ; hence, to fight, struggle, contend, combat, with the access, idea of summoning and measuring strength) in order to bring the decision upon one's side (class, in prose and poetry ; most freq. in a trop. signif.) : utrum igitur uti- lius Fabricio armis cum hoste certare an venenis ? Cic. Off. 3, 22, 87 : mauu, Sail. H. frgm. no. 17, p. 245 ed. Gerl. : proelio, id. Jug. 81, 3 : cum Gallis pro sa- lute, id. ib. 114, 2; cf. Tac. Agr. 5: de ambiguo agro bello, Liv. 3, 71 : de impe- rio cum populo Romano, Cic. de Or. 2, IS, 76 : de principatu armis, Tac. H. 2, 47 ; cf. Suet. Vesp. 5 : odiis etiam prope majoribus certarunt quam viribus, Liv. 21, 1 : acie, Virg. A. 2, 30, et sacp. Im- pers. : Pac. in Non. 473, 16 : die quo Be- driaci certabatur, Tac. II. 2, 50 : qua in parte rex pugnae affuit, ibi aliquamdiu certatum, Sail. J. 74, 3: in cujus (amnis) transgressu multum certato pervicit Bar- danes, Tac. A.*ll, 10; id. Hist. 4, 16.— Poet, in pass, signif. : certatam lite Deo- rum Ambrnciam (for the possession of which Apollo, Diana, and Hercules con- tended), Ov. M. 13, 713 : ccrtatus nobis orbis, Sil. 17, 342. H, Out of the sphere of milit opera- tions : To contend, struggle, strive, emu- late, vie with: hand doctis dictis certantes sed maledictis, Enn. Ann. 8, 32 (in Gell. CO, 10, 4) : benedictis, Ter. Ph. prol. 21 : certare ingenio, contendere nobilitate, Lucr. 2, 11 : cum aliquo dicacitate, Cic. Brut. 46, 172: officiis inter se, id. Fam. 7, 31 ; cf. certatum inter collegas maledictis, Liv. 5, 8 fin. ; and, eo modo inter se duo imperatores certabant, Sail. J. 52; Liv. 2, 45 : cum civibus de virtute. Sail. C. 9, 2 : pro sua qnisque potentia, id. ib. 38 : cum usuris fructibus praediorum, to contend against interest with the produce of estates, Cic. Cat, 2, 8 fin. Moeb. : quum a Cherus- cis Longobardisque pro antiquo decore aut recenti libertate ; et contra, augeudae dominationi certaretur, Tac. A. 2, 46 : ob hircum, Hor. A. P. 220 : joco, id. Od. 2, 12, 18 : mero, id. ib. 4, 1, 31 : parsimonia et vigiliis et labore cum ultimis militum, Liv. 34, 18 : sententiis, Tac. A. 1, 29, et al. : ut si nautae certarent, quis eorum potissi- mum gubernaret, Cic. Off. 1, 25, 87: cer- temus, spinas animone ego fortius an tu evellas agro, Hor. Ep. 1, 14, 4. — Poet. : c. Vat. instead of cum: solus tibi certat Amyntas, Virg. E. 5. 8 ; so Hor. S. 2, 5, 19 ; Epod. 11, 18 ; 2, 20 ; Od. 2, 6, 15 ; Virg. G. 2, 138 : Ov. M. 14, 794. 2. Particularly of judicial disputations : To contend at law : inter se, Cic. Verr. 2, 2, 16 ; cf. ib. 13 : si quid se judice certes, Hor. S. 2, 1, 49: foro si res certabitur olim, id. ib. 2, 5, 27. 3. (mostly poet.) c. Inf. : To strive to do something, to labor, endeavor, struggle, earnestly, to exert ones self: certantes ad summura succedere honorem, Lucr. 5, 1123 : so inter se ccrnere, id. 5, 394 : di- mittere se (nubes), id. 6, 509 : populum aliuni suorum sepelire, id. 6, 1247 : Phoe- bum superare canendo, Virg. E. 5, 9 : su- perare, Ov. M. 5, 394 : vincere, Virg. A. 5, 194 : tollere (hunc) tergeminis honori- bus, Hor. Od. 1, 1, 8 : inter se eruere quercum, Virg. A. 4, 443 : certat quisque evadere, Curt. 9, 4 fin. : frangere fluctus, Plin. Pan. SI fin. certus. a, um, v. cerno, Pa. ' ceruchi. orum, ra, = Kcpovxot ( = KepuioT'Xui, holding the sail-yards), Ropes fastened to the sail-yards : Luc. 8, 17 ; 10, 495 ;_ Val. Fl. 1, 469. cerula. » e . /• dim. [cera] A small piece of war: miniata, a land of crayon, Cic. Att. 15, 14 fin. (with which the Romans CE R V were accustomed to strike out exception- able passages in books) : miniatula, the same, id. ib. 16, 11. t Cerns mamiS* 'n carmine Saliari intelligitur creator bonus, Fest, s. v. ma- trem matutam. p. 91 ; cf. Comm. p. 482. Here perh. belongs also another passage from the Carm. Saliorum : duonus. ce- ruses, janus. venet., Var. L. L. 7, 3, 86. CCl'USSa. ae, /. White-lead, ceruse, used by painters, by women for making the skin white, also in medicine, and in large doses as a poison, Plin. 34, 18, 54 ; Vitr. 7, 12 ; Plin. 35, 6, 19 ; Plaut. Most. 1, 3, 101 ; Ov. Medic, fac. 73 ; Mart. 10, 22. cerussatus, a. u™. ad J- [^erussa] Colored or painted with white-lend: buc- cae, Cic. Pis. 11, 25 : cutis. Mart. 7, 25, 2 : tabulis, Cod. Theod. 11, 27, 1. CeJTVa> ae, f- [cervus] A hind, Plin. 11, 37, 45 ; Ov. M. 6, 636 ; 12, 34.-2. Poet, for Deer in gen., Virg. A. 4, 69 ; Hor. Od. 1, 1, 27; 3, 5, 32; Ov. M. 7, 546; 11, 722 ; A. A. 3, 670 ; Tib. 4. 3. 13. CervariUSi a, um, adj. [id.] Of or pertaining to deer; lupus, a lynx, Plin. 8, 22, 34 ; 11, 37, 79 : venenum, an herb with which arrows were smeared, Plin. 27, 11," 76 ; Fest. s. v. toxicum, p. 271 : " cebva- hia ovis, quae pro cerva immolabatur (Dianae)," Fest. p. 43. Cervical; alis, n. [cervix] A pillow or bolster : sing. Mart. 14, 146 ; Juv. 6, 353 ; Petr. 56, 8 ; plur. Petr. 32, 1 ; 78, 5 ; Suet. Ner. 6. * CervicatuS. a, um, adj. [id.] Stiff- necked, obstinate, Vulg. Sir. 16, 11. ' CerVlCOSltaS) atis,/. [cervicosus, from cervix; cf. cervicatus] Stubbonuicss, obstinacy, Sid. Ep. 7, 9. CerviCUla* ae, /. dim. [cervix] A small neck, * Cic. Verr. 2, 3, Li) fin. ; App. Flor. p. 348 : contracta. Quint. 11, 3, 180. — * 2. In mechanics, The neck of a hy- draulic machine, Vitr. 10, 13. CCrvlKUS. a, um, adj. [cevvus] Of or pertaiiti ng to a deer : comu, deer's horn, Var. R. R. 3. 9, 14 ; Col. 8, 5, 18, et al. : pellis, Hor. Ep. 1, 2, 56 : vellera, * Ov. M. 6, 592 : pilus. Plin. 28, 19, 77 : color equi, Pall. Mart. 13, 4 : senectus, i. e., great age (because the deer is said to live to be very old ; cf. Cic. Tusc. 3, 28, 69 ; Plin. 8, 32, 50 fin. ; Aristot. H. A. 9, 6), Juv. 14, 251. — 2. Subst. cervina, ae, /. (sc. caro) Veer's meat, venison, Edict. Diocl. p. 15. ttcervisia or cerevisia, ae,/. [a Gallic word] Beer, Plin. 22, 25, 82 ; Ulp. Dig. 33, 6, 9 ; Isid. Orig. 20. 3, 17. cervis* icis (gen. plur. cervicum, Cic. Or. 18, 59 ; Plin. 23, 2, 33), /. The neck, including the back of the neck, the nape (in ante-Aug. prose usu. in plur. ; so always in Cic. and Sallust; ace. to Var. L. L. 8, 5, 107 ; 10, 4, ISO, and Quint. 8, 3, 35, Hortensius first used the sing. ; it is, however, found even in Ennius and Pa- cuvius, v. the follg.) : caput a cervice re- vulsum, Enn. in Serv. Virg. A. 10, 396 : quadrupes tardigrada, capite brevi, cer- vice anguina, Pac. in Cic. Div. 2, 64, 133 ; so in sing., Lucr. 1, 36 ; 6, 745 ; * Catull. 62, 83; *Tib. 3, 4, 27; Prop. 3, 17, 31; Virg. G. 3. 52 ; 4, 523 ; Aen. 1, 402 ; 2, 707 ; 10, 137; Hor. Od. 1, 13, 2 ; 2, 5, 1 ; 3, 1, 18; 9, 3; Sat. 1, 2, 89; Ep. 1, 2, 64; 1, 3, 34 ; A. P. 1, et al. ; Liv. 35, 11 ; Quint. 1, 11, 9 ; 11, 3. 82 : 83 ; 4, 2, 39 Spald. ; Plin. 11, 37, 67, et saep. — In plur. : eversae cer- vices tuae, Ter. Heaut. 2, 3, 131 Ruhnk. (cf. versa, Ov. H. 16, 231) : ut gladius im- penderet illius bcati cervicibus, Cic. Tusc. 5, 21, 62 : aliquo praesidio caput et cer- vices tutari, id. Sest. 42, 90 ; id. Verr. 2, 5, 42 fin. ; cf. id. Phil. 11, 2, 5 ; Hor. Od. 2, 13, 6 : so cervices securi subjicere, Cic. Phil. 2, 21 , 51 ; cf. offerre cervicem per- cussoribus, Tac. A. 1, 53, and praebere cervicem gladio, Juv. 10, 345. 2. Trop.: a. (the figure taken from bearing the yoke ; cf. Liv. 9, 6) Imposu- istis in cervicibus nostris sempiternum dominum, Cic. N. D. 1, 20, 54 ; cf. Liv. 42, 50 : qui suis cervicibus tanta munia atque rempublicam sustinent, id. Sest. 66 ; so id. Verr. 2, 5, 42 ; Mil. 28, 77 ; Cat. 3, 7, 17. Hence in cervicibus alicujus esse, of too great or dangerous proximi- ty, Liv. 44, 39 ; 22, 33 ; ^Curt. 7, 7.— fc. CESS For Obstinacy, boldness : qui tantis erunt cervicibus recuperatores, qui audeant, etc.. Cic. Verr. 2, 3, 59. II. Transf. to inanimate things : The neck : amphorae, Petr. 34, 6 ; Mart. 12, 32 : cucumae, Petr. 136, 2 : fistulae, Vitr. 10, 13 : cupressi, Stat. Th. 6, 855 ; cf Col. 4, 7, 3 : Peloponesi, i. c. Isthmus, Plin. 4, 3, 4 ; cf. id. 6, 29, 44. C6rVUS (old orthogr. cervos ; cf. Quint. 1, 7, 26), i, m. A slag, a deer, " Plin. 8, 32, 50 :" alipedes, Lucr. 6, 765 : fugax, Hor. Od. 4, 6, 34; Ov. Tr. 3, 11. 11 : fugientes, Hor. Od. 3, 12, 9 : pavidi, Ov. F. 5, 173 : surgentem in cornua, Virg. A. 10, 725, et al. As a type of fleetness : vincere cervum cursu, Plant. Poen. 3, ], 27. — 2. Transf. (from the horns of a stag ; cf. Var. L. L. 5, 24, 34) : cervi, Forked stakes, * a. As sujrports of the vine, Tert. Anim. 19. — More freq. fc. In the art of war, as a protection against the enemy; a chevaux defrise. Caes. B. G. 7, 72 Herz. ; Liv. 44, 11 ; Tib. 4, 1. 84 ; Sil. 10, 414. t ceryclum or ceryceum, ", "• = KnfvKiov or Knpi'Ktwv, a pure Gr. torm for caduceus. Tlie herald's staff, Marcian. Dig. 1, 8 L 8 ; Marc. Cap. 4, p. 95. teeryx» ycis, m. = Ki'ipvl,, A herald, Sen. Tranq. 3. CespeS; i s , v - caespes. CessatlO, onis,/. [cesso] 1. A tarry- ing, delaying : non datur eessatio, Plaut Poen. 4, 2, 103. Hence, 2. In a strength- ened signif. : An omitting, an idling, ces- sation, omission, idleness : furtum cessa- tions quaerere, Q. Cic. Fam. 16, 26: ces- satio libera atque otiosa, Cic. Leg. 1, 3, 10 Orell. N. cr. : pugnae, Gell. 1, 25," 8 ; Epi- curus, quasi pueri delicati, nihil ccssati- one melius existimat.. .denm sic feria- tum volumus cessatione torpere, etc., Cic. N. D. 1, 36 fin. and 37 ink. So, *b. Of ground : A lying fallow : Col. 2, 1, 3. CCSSatcr. oris, m. [id.] A loiterer, an idler, a dilatory person : non quo cessator esse solerem, praesertim in Uteris, * Cic. Fam. 9, 17 fin. : nequam et cessator Da- vus, *Hor. S. 2, 7, 100 ; * Col. 11, 1, 16.— Hence CCSsa.tr iz 5 icis,./. A (female) loiter- er, idler, Tert. adv. Marc. 1, 24. CeSSlClUS ° r -tilts, a, um, adj. [ces- sus, cedol In jurid. lang., Of or pertain- ing to giving up, ceding: tutor, tuttla, Gaj. Instit. 1, 169 ; Ulp. Lib. reg. tit. 11. Cessim (also written cossim or cox- imj, adv. [cesso, cedo] Bending or turn- ing in ; hence also, turned backward, backward (mostly ante- and post-class.) : quum domum ab Ilio cossim revertero, Var. in Non. 247, 26, and 267, 9 : cessim ire, Alfin. Dig. 9, 2, 52, § 2 ; Just. 2, 12, 7 : lagena orificio cessim {obliquely) dehiscente pa- tescens, App. M. 2, p. 121. 8.— And, 2. Of the position of the feet: Turned inward, varicatus (cf. Seal. Fest. s. v. cussilires, p. 372) : qui cossim cacant, Pomp, in Non. 40, 29 : coxim insidens, App. M. 3, p. 129.— Cf. Hand. Turs. II. p. 29-31. cessioj °nis, /. [cedo] Only in jurid. lang. — X. -<4 giving vp, surrendering : abalienatio est ejus rei, quae -mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio, Cic. Top. 5_/in. ; Dig. 42, 3 tit. : de cessi- one bonorum. — *2. Diei, The approach of a term, Ulp. Dig. 36, 2, 7. cesSO. avi, atum, 1. v. intens. n. and a. [id.] Lit., To stand back very much ; hence, to be remits in any thing, delay, loiter, or. in gen., to cease from, stop, give over (indicating a blamable remissness, while desincre, intermittere, requiescere. do not include that idea : " ccssat desidio- sus, requiescit fessus," Don. Ter. Eun. 3, 1, 15. Diff. from cunctari in this, that the latter designates inaction arising from want of resolution, but cessare that which is the result of slothfulness. Cf. Docd. Syn. 3, p. 300 so.) (class, in prose and po- etry) : Ter. Eun. 4, 4, 5 ; 4, 6, 16 ; Ad. 4, 2, 49 : si tabellarii non cessarint, Civ. Prov. Cons. 7 : in suo studio atque ope- re, id. de Sen. 5, 13 : ne quis in eo, quod me viderit facientem, cesset, Liv. 35, 35 ; cf. id. ib. 18 : nb apparatu operum ac munitionum nihil cessatum, id. 21, 7 ; 34, 16; 31, 12; Tac. A. 3, 28: muliebri auda- cia, Liv. 1, 46 : ad arma cessantes conci- 265 CES T tet, Hor. Od. 1, 35, 15, et saep. So the formula of admonition, quid cessas? Ter. Andr. 5, 6, 15 ; Tib. 2, 2, 10 ; cf. Virgil : cessas in vota precesque (poet, for cessas facere vota), Tros, ait, Aenea? cessas? Virg. A. 6, 51 sq. ; 'lib. 3. 6, 57,— b. e. Inf. : ego hinc migrate cesso, Plant Epid. 3, 2, C sq. So ntlire, alloqui. Ter. Andr. 2, 2, 6 ; 5, 2, 4 ; Fliorm. 2, 1, 22 : adoriri, id. Heaiit. 4, 5, 9 : introrumpere, id. Eun. 5, 6, 26 : detrnhere de nobis, Cic. Att. 11, 11 : mori, Hor. Od. 3, 27, 58, et saep. 2. i 11 gen., To be inactive, idle, at leis- ure, to do nothing : cur tam multos deos nihil agere et cessare patitur ? cur non rebus humanis aliquos otiosos deos prae- ficit! Cic. N. D. 39/«. ,- cf. id. ib. 1, 9, 22, and Oif. 3, 1, 1 : et si quid cessare potes, requiesco sub umbra, Virg. E. 7, 10 : ces- sabimus una, Prop. 3, 23, 15 ; Ov. Am. 3, 18, 3; id. Met. 4, 37 : cur alter fratrum cessare et ludere et ungi praeferat. etc., Hor. Ep. 2, 2, 183 (" cessare otiari et ju- cunde viverc," Schol. Crucq.) ; so id. ib. 1, 7, 57 : per hibernorum tempus, Liv. 36, 5 : cessatum usque adhuc est : nunc porro expergiscere, Ter. Ad. 4, 4, 21 : cessatum ducere curam, put to rest, Hor. Ep. 1, 2, 31 Schmid.— b. Of inanimate things : To be at rest, to rest, be still, idle, inactive, ■unemployed or unnscd, etc. : quid ita cessarunt pedes ? Phaedr. 1, 9, 5 : et grave suspenso vomere cesset opus, Tib. 2, ], 6 ; Ov. F. 6, 348 : Achilles cessare in Teucros pertulit anna sua, Prop. 2, 8, 30 : cur Berecyntiae Ccssant flamina tibiae, Hor. Od. 3, 19, 19 : cessat ira deae, Liv. 29, 18 ; Plin. 34, 8, 19 : solas sine hire re- lictas Praeteritae cessasse i'erunt Letoi- dos aras, i. e. remained unsought, unap- proaehed. Ov. M. 8, 278 ; cf. Propert. : at nunc desertis cessantsacrarialucis, Prop. 3, 13, 47, and cessaturae casae, Ov. F. 4, 804 : cessans honor, a vacant office. Suet. Caes. 70. So (/3) Of land : To lie uncul- tivated, fallow (cf. cessatio) : alternis idem tonsas cessare novales, Virg. G. 1, 71 ; Plin. 18, 23, 52 ; cf. Suet. Aug. 42. And pass. : cessata arva, Ov. F. 4, 617. Trop. of a barren woman : Paul. Nol. Carm. 6, 48. — c. Sometimes cessare alicui rei, like vacare alicui rei, To have leisure for some- thing, i. e. to attend to, apply one's self to : amori, Prop. 1, 6, 21 : olficio, Liv. 42, 6. 3. Rarely (prob. not anteAug.), Not to be at hand or present, to be wanting: ces- sat voluntas ? non alia bibam mercede, Hor. Od. 1, 27, 13 : augendum addendum- que quod cessat, Quint. 2, 8, 10.— Hence, b. t. t. of judic. lang. : (a) Of persons : Not to appear before a tribunal, to make default : culpane quis an aliqua necessi- tate cessasset, Suet. Claud. 15 (where, just before, absentibus ; cf. absum, no. 8) : quoties delator adesse jussus cessat, Callistr. Dig. 49, 14, 2, § 4 ; so Ulp. ib. 47, 10, 17, § 20.— (j3) Of things (a process, verdict): To be invalid, null, void: ces- sat injuria™ m actio, Ulp. Dig. 47, 10, 17, § 1 : cessat revocatio, id. ib. 42. 8, 10, § 1 : cessat edictum, id. ib. 39, 1, 1 : cessare senatus consultum, Paul. ib. 14, 6, 12, et saep. 4. Also rare : In a moral view : To de- part from a. right way, i. e. to mistake, err : ut scriptor si peccat ... Si qui multum cessat, Hor. A. P. 357 : oratoris perfecti illius, ex nulla parte cessantis, Quint. 1, 10,4. + cesticilltlS) i, «»'■ A small ring or hoop placed vpon the head to support a burden, Fest. p. 35 [dim. from cestus ; cf. Comm. p. 363J. t CCStron, i, "• = KeQXPCVt The plant bctony, Betonica officinalis, L. ; Plin. 25, 8,46. t cestrosphcndvne, es, / = K ca- rpoitpevcoii), A military engine for hurl- ing stones, Liv. 42, 65. tccStrdtUS; a. urn, adj. = Kcorp, «■ = Ki-rpn, A graver, graving tool, used in encaustic painting, Plin. 35, 11, 41. t 1. CestUS or -OS» >i '"• = KtnraS (lit., stitched, embroidered ; hence subst. ; cf. Passow under Keens), A girdle, tie, girth, strap, Cato R. R. 25 Schneid. N. cr. ; 266 CE TE Var. R. R. 1, 8, 6. Particularly, The gir- dle of Venus, Mart. 6, 13; 14, 206 sq. 2. CestUS = caestus, A boxer's glove ; caestus. cetariUS; a , um > <"&"• [cetus] Of or pertaining to fish ; only subst. : J, Ceta- rius, ii, m., A fish-monger, Ter. Eun. 2, 2, 26 (also in Cic. Off. 1, 42, 150) ; Var. in Non. 49, 15 ; Col. 8, 17, 12.— 2. Cetarium, ii, n., A fish-pond, Hor. S. 2, 5, 44. Access, form cetaria, ae, /. ,• ace. plur. : cetarias, Plin. 9, 15, 19; 37, 5. 17; an uncertain form, abl. plur. cetariis, Plin. 9, 30, 48; 31, 8, 43. ceto. v - cetus. cetera; cetero, ceterum, v. ceterus, Advv. ceterdqui or .quin [ceterus-quil (like alioqui and alioqum ; v. alioqui, and cf. Hand Turs. I. p. 235), adv. For the rest, in other respects, otherwise, a'AAws (ex- tremely rare, and, even in the few pas- sages where it is found, not critically cer- tain) : Cic. Att. 12, 3 ; id. Fam. 6, 19 ; Ulp. Dig. 28, 5, 35, § 3; Gell. 20, 1, 27. (Upon Cic. Or. 28, 83; N. D. 1, 22, 60; Att. 14, 16; 16,4; Fam. 9, lO^in., v. the crit. editt. in h. 11.). Cf. Hand Turs. II. p. 44 and 42. t CeterUS (not caeterus), a, urn (the nom. sing. m. not in use ; the sing., in general, rare ; in Cic. perh. only three times), adj. [ce-hepos] 'The other, that which exists besides, comes to, can be added to what is already named of a like kind with it. The other part (while reliquus is, that which yet remains of an object, the rest ; e. g. stipendium pendere et cetera indigna pati, and endured other indigni- ties of the hind, Liv. 21, 20, 6. On the oth- er hand : jam vero reliqua (not cetera) quarta pars mundi ea et ipsa tota natura fervida est, et ceteris naturis omnibus sa- lutarem impertit et vitalem calorem, Cic. N. D. 2, 10, 27 ; cf. H.^id Turs. II. p. 33 ; Doed. Syn. 1, p. 83. All these ideas, esp. after the Aug. per., very often pass over to one another, and the English, the rest, and the adverbial phrase, for the rest, etc., can be used interchangeably for both words). 2.. sing.: a. m - •' si vestem et ceterum ornatum muliebrem pretii majoris habe- at. Cic. Inv. 1, 31, 51 (also in Quint. 5, 11, 28) ; Nep. Dat. 3, 1 : vestitu calciatuque et cetero habitu, Suet. Calig. 52 ; Cato Orig. in Gell. 3, 7, 19 : cohortes veteranas in fronte, post eas ceterum exercitum in subsidiis locat, Sail. C. 59, 5 : a cetero ex- ercitu, Curt. 5, 9, 11 ; Tac. Agr. 17 ; Suet. Galb. 20 fin. : de cetero numero eandida- torum, id. Caes. 41. — b. /• •' cetera juris- dictio, Cic. Att. 6, 2, 5 : vita, Sail. C. 52, 31 : aetas, Ov. M. 12, 579: silva, id. ib. 8, 750 : turba, id. ib. 3, 236 ; 12, 286 ; Hor. S. 2, 8, 26 : classis, Liv. 35, 26 : depreca- tio, Liv. 42, 48 ; ib. 21, 7 : inter ceteram planitiem mons, Sail. J. 92, 5 : Graeciam, Nep. Paus. 2, 4 : aciem, Liv. 6, 8 : multi- tudinem, id. 35, 30 : (super) turbam, Suet. Calig. 26 : manum procernm, Tac. Or. 37 : pro cetera ejus audacia atque amen- tia, Cic. Vcrr. 2, 1, 2 : pluvia (aqua) ute- bantur, Sail. J. 89, 6 : cetera (ex) copia militum, Liv. 35, 30 ; Plin. Ep. 2, 16, 1 : cetera (pro) reverentia, id. ib. 3, 8, 1 : cetera (cum) turba, Suet. Claud. 12, et al. — c n. : quod satis in usum fuit subla- to, ceterum omne incensum est, Liv. 22, 20 ; Plant. Men. 1, 4, 6 : quum a pecu ce- tero absunt, id. Bacch. 5, 2, 20 : non ab- horret a cetero scelere, Liv. 1, 48 ; Suet. Aug. 24 : cetero (e) genere hominum, id. ib. 57 : quanto violentior cetero mari Oee- anus, Tac. Ann. 2, 24, et al. 2. plur. : The rest, the others (freq. in all periods, and in all species of composi- tion) : de reliquis nihil melius ipso est : ceteri et cetera ejusmodi, ut, etc., Cic. Fam, 4, \ fin. : nam ceteri fere, qui artem ornndi Uteris tradiderunt, ita sunt exorsi, quasi, etc., Quint. Prooem. § 4 ; id. ib. 10, 1, 80 : cetcrae partes loquentem adjuvant, hae ipsae loquuntur, id. ib. 11, 3, 85: sane ccterarum rerum pater familias et pru- dens et attentus, una in re paullo minus considcratus, Cic. Quint. 3 : hanc inter ceteras vocem, Quint. 9, 4, 55: de justitia, fortitudine, tempcrantia cetcrisque simil- ibus, id. ib. Prooem. § 12 ; id. ib. 3, 5, 5 ; C E T E id. ib. 2, 4, 38, et saep. — Nearly related to the latter, b. Et cetera or cetera, And so forth, Kai ra ££?)>, when one refers to a well-known object with only a few words, or mentions only a few from a great num- ber of objects: Cic. de Or. 2, 22 fin. : ut illud Scipionis, A gas asellum et cetera, id. ib. 64, 258; so id. Att. 2, 19, 3 : solem, hi- nam, mare, cetera, Lucr. 2, 1085 : fun- dum, aedes, parietem, supellectilem, pe- nus, cetera, Cic. Top. 5, 27. II. Whence the advv.: A. Ceterum (orig. ace. respectiv.), lit., That -which re- lates to the. other, the rest (besides what has been, mentioned) ; hence, 1, For the rest, in other respects, otherwise (in good prose): nihil, nisi utametis impero: cet- erum quantum lubet me poscitote au- rum, ego dabo, Plaut. Bac. 4, 4, 52 : tu au- rum rogato : ceteram (for the rest, in re- spect to the rest) verbum sat est, id. ib. 4, 8, 37 : filium istinc tuum te meliust repe- tere. Ceterum uxorem, quam primum potes, abduce ex aedibus, id. True. 4, 3, 72; Ter. Ph. 1, 2, 91 : ego me in Cumano et Pompejano, praeterquam quod sine te, ceterum satis commode oblectabam, Cic. Q. Fr. 2, 14, 1 ; Liv. 1, 24 ; Plaut. Epid. 4, 1, 21. 2. In passing to another new thought : Besides, for the rest. So very freq. (esp. in the histt. ; usu. placed at the begin- ning of a new clause ; only in the comic poets in the middle) : Ter. Hec. 3, 3, 31 ; Sail. J. 4, 1 ; 20, 7 ; 29, 1 ; Quint. 6, 1, 8 ; 8. 6, 51 ; 9, 2, 14, et al. ; Suet. Caes. 4 ; 16 ; Tib. 42 ; Claud. 1, et saep. : dehinc cete- rum valete, Plaut. Poen. prol. 125 ; cf. id. ib. 91. 3. With a restricting force, commonly contrasted with quidem or a neg. phrase ; often to be translated by But, yet, notwith- standing, still, contrariwise, on the other hand (so esp. freq. from the Aug. per. on- ward) : quum hand cuiquam in dubio es- set, bellum ab Tarquiniis imminere, id quidem spe omnium serius fuit : cete- rum, id quod non timebant, per dolum ac proditionem prope libertas amissa est, Liv. 2, 3 ; Plin. Pan. 5, 4 ; Flor. 3, 1, 11 ; Suet. Aug. 8 ; 66 ; Tib. 61 fin. ; Gramm. 4, et al. : id quamquam, nihil portenden- tibus diis, ceterum negligentia humana acciderat, tamen, etc., Liv. 28, 11 ; id. 9, 21 ; id. 21, 6, 1 : ut quisquis foetus est princeps, extemplo fama ejus, incertum bona an mala, ceterum aeterna est, Plin. Pan. 55, 9 : pauca repetundarum crimina, ceterum magicas superstitiones objecta- bat, Tac. A. 12, 59. — Other forms for cete- rum are, cetera and cetero. B. Cetera = raMa, ri Xoiru, As for the rest, otherwise ; in connection with adjj., advv., and (in poets) with verbs (in Quint, not found ; in Cic. dub.) : (a) c. adj. : Bocchus praeter nomen cetera ignarus populi Rom., Sail. J. 19, 7 : hastile "cetera teres praeterquam ad extremum, Liv. 21, 8 : excepto quod non simul esses, cetera laetus, Hor. Ep. 1, 10, 50 (cf. the passages cited under ceterum, no. 1, Cic. Q. Fr. 2, 14, 1) : cetera Grajus, Virg. A. 3, 594 (so prob. also Hor. Ep. 1, 10, 2, where others read ad cetera) : virum cetera egregium secuta, Liv. 1, 35: vir cetera sanctissi- mus, Veil. 2, 46, 2 Ruhnk. ; Plin. 8, 15, 16 ; 12, 7, 13 ; 22, 25, 64 ; Tac. G. 29,— (/J) c. adv. : quern nisi quod solum, cetera rec- te quidem vocant Atticum, Cic. Or. 25, 83 Meyer N. cr. ; id. Att. 14, 16 ; id. N. D. 1, 22, 60 (in all three passages others read ceteroquin). — (y) c. verbis : cetera, quos peperisti, ne cures, Enn. in Serv. Virg. 9, 656 : quiescas cetera, Plaut. Mil. 3, 3, 53 : cetera parce puer bello, Virg. A. 9, 656 ; Sil. 17, 286 : ecu cetera nusquom bella fo- rent, Virg. A. 2, 438 : cetera non latet hos- tis, Sil. 2, 332 ; Mart. 13, 84. C. Cetero, peculiar to the Nat. Hist, of Pliny : For the rest, in other respects, oth- envise : cetero viri quam feminae majus, Plin. 11, 37, 49; so id. 3, 11, 16; 6,26, 30; 8, 3, 4; 10, 1, 1 ; 14, 20, 25, et al. : est et alia iris, cetero similis, at praedura, id. 37, 9, 52. Of time : palumbes incubat femina post meridiana in matutinum, cetero mas. id. 10, 58, 79. |2§p The form ceteris, in Curt 6, 5, 3. ego ceteris laetus, hoc uno torqueor, CE YX quod, etc., would more rightly be treated as ablat. causae. Cf. upon these advv. Hand Turs. II. p. 31-44. (* CcthegTIS) i. ">• A Roman sur- name in the Cornelian gens: Cic. Cat. 3, 3 ;_Sall. C. 17.) CetOi us, /., KtjTii, The wife of Phor- cus, and mother of Medusa and the Gor- dons, Luc. 9, 646. — 2. ^ sea-monster, hon- ored upon the Phoenician coast, Plin. 5, 13, 14. cetos, if v - cetus. " CetOSUS; a, rail, adj. [cetus] Of or pertaining to sea-fishes : viscera, Avien. Arat. 1300. ttcetra (m MSS. also caetra), ae, / [prob. a Spanish word] A short Spanish shield, Virg. A. 7, 732 Serv. ; Liv. 28, 5 ; Plin. 11, 39, 93 ; Tac. Agr. 36 ; Suet. Ca- lig. 19 ; Luc. 7, 232 ; Sil. 3, 278 ; 348 ; 10, 231 : 16, 30, et al. — Proverb. : quis rotun- dam facere cetram nequeat? Var. in Non. 82,18. cctratus, a, um, adj. [cetra] Armed with a cetra, shield-bearing : cohors, Caes. B. C. 1, 39 ; Liv. 31, 36 ; and subst. cetra- ti, Caes. B. C. 1, 70 ; Liv. 31, 36 ; 33, 4 ; 8 ; 35, 30, et saep. cctte, v. 2. cedo. t CCtus. i, m. (ace. to the Gr., cetos, »., Plin. 32, 1, 4 ; and accordingly entirely common in the plur. cete, Virg. A. 5, 822 ; Plin. 9, 24, 40 ; 50, 74 ; Sil. 7, 476 ; in dat. plur. cetis, Plin. 11, 37, 75)=Krjros, Any large sea-animal, a sea-monster, particu- larly, a species of whale, a shark, dog-fish, seal, dolphin, etc., Plin. 1. 1. ; Plaut. Aul. 2, 8, 5 ; Capt. 4, 2, 71 ; Cels. 2, 18.-2. As a constellation : The whale, Vitr. 9, 7 ; Ma- nil. 1, 612. ecu, odv. [contr. from ce-ve, like neu and seu, from neve and sive] A particle of equality or comparison : As, like as, just as (in the ante-Aug. per., only pecul- iar to more elevated poetry ; after it, also in prose, in Seneca and Suet., and esp. freq. in Pliny, Hist. Nat.) : pars vertere terga, ceu quondam petiere ratis, Virg. A. 6, 492 : intus ceu Stella lucet, Plin. 37, 9, 48 : ceu talpae, id. 9, 6, 7 : ceu notamus in muscis, id. 11, 48, 108 ; id. 9, 37, 61 ; Suet. Vitell. 17 ; Plin. 19, 12, 62.— Hence 2. In poet, comparisons and imagery (hence hand aliter follows in a corre- sponding clause, Virg. A. 9, 797 ; 10, 360, or sic, ib. 729, and perh. also Val. Fl. 3, 558) : Like, as, like as : tenuis fugit ceu fumus in auras, Virg. A. 5, 740 ; so id. Georg. 3, 542 ; * Catull. 64, 239 : praeci- pites atra ceu tempestate columbae, Virg. A. 2, 515 ; so * Hor. Od. 4, 4, 43 : ceu nu- bibus arcus Mille jacit varios adverso sole colores, Virg. A. 5, 88 ; so id. ib. 527; Stat. Th. 4, 95. — b. In connection with quum : As when : Virj. G. 1, 303 ; id. ib. 4, 96 ; Aen. 7, 673 ; 9," 30 ; 792 ; 10, 97 ; Sen. Q N. 6, 24. — c. With si (twice in Lucr.) : Lucr. 4, 620; id. 6, 161. 3. Sometimes in a conditional sense : As if as it were, like as if, etc. : Enn. in Non. 483, 2 : per aperta volans, ceu liber habenis, aequora, Virg. G. 3, 194 ; Plin. 34, 18, 54 ; Suet. Tib. 52 ; Curt. 7, 4, 40 ; Stat. Th. 1, 320. Hence with a subj. : ceu cetera nusquain bella forent, Virg. A. 2, 438 ; Sil. 2, 378 ; Stat. S. 3, 1, 6 ; Theb. 2, 417 ; Plin. 16, 10, 18 ; 31, 1, 1 ; 34, 6, 13, et al. 4. In the Nat. Hist, of Pliny sometimes ceu vero = quasi vero. in refuting anoth- er's opinion if Just as if) : Plin. 11, 39, 92 ; id. 7, 55, 56 ; 12, 1, 5 ; 13, 22, 43, et al. Cf. upon this word, Hand Turs. II. p. 45-49. Cous, n . um, v. Cea, no. 2. tt cev?.< ae, /. [Germ, word] A kind of small cow, Col. 6, 24, 5. ceveO) ere (per/, cevi, without vouch- 3r in Prob. p. 1482 P.), v. n. 1. To move the haunches (in re venerea), Plaut. frgm. in Non. 84, 18 ; Juv. 2, 21 ; 9, 40 ; Mart. 3, 95, 13— * 2. Trop. (the figure taken from the wagging of the tail of a dog), To /a»», flutter, Pers. 1, 87 Passo w. Ceyx, ycis. m., Kifi,\, A son of Lucifer, King of Trachis, and husband of Alcyone. Having suffered shipwreck at Delphi, he and his wife were changed to kingfish- CH AL ers, Ov. M. 11, 739 ; Serv. Virg. G. 1, 399 : ace. Gr. Ceyca, Ov. M. 11, 727.-2. In plur., appel. ceyces, um, m. (male) king- fishers (the female, halcyones), Plin. 32, 8,27. ' ch=X> Gr- aspirate ; v. the letter C. Chabrias» ae, in,, XaGpias, A distin- guished Athenian general ; v. his life in C. Nepos. chaercphylum, ; . v - caorefollum. Chaeronea, ae, /., Xaipdveui, A Boeotian town on the Cephisus, where Phil- ip of Maccdon conquered the Greeks ; the birth-place of Plutarch ; now the village Kaprena, Plin. 4, 7, 12; Liv. 35, 46; cf. Mann. Gr. p. 202 sq. I chalastlCUS, a, um, adj. z=xa\aa- tikos, Of or pertaining to alleviating, soothing : aqua, Theod. Prise. 1, 7 and 15 : unctiones, Veg. 1, 28, 6. i chalatorius, a, um, adj. [xaXdu] Pertaining to loosing: tunes, Veg. Mil. 4, 15. tchalaZiaS) ae, m.=xa)> m - = XaXKioixps (among the Greeks, an epithet of Athene, from her temple of brass), among the Romans, A temple of Minerva : Liv. 35, 36 /71. (in Nop. Paus. 5, 2, written as Greek, and used with uncertainty, wheth- er in the Greek or Roman sense). Chalciopc, es, /., XiiXkiotttj, 1. A daughter of Aeetes, sister of Medea, and wife ofPhrizus, Hyg. Fab. 21; Ov. Her. 17,232; Val. Fl. 6, 479.— 2. WifeofMnes- ylus, and mother of Antiphus, Hyg. Fab. 97. t Chalcis, idis, f = xa\«is, 1. A fish of the herring kind, Plin. 9, 47, 71 ; 51, 74. — 2. A lizard with copper-colored spots on its back, Plin. 32, 3, 13 ; 5, 17. ChalciS; idis, /., XaAia's, L Chief town of the Island Euboea, opposite to Au- lis, connected by a bridge with the main land, now Egribos, Mel. 2, 7, 9 ; Plin. 4, 12, 21, et al. ; cf. Mann. Gr. p. 254 sq. : gen. Gr. Chalcidos, Luc. 5, 227 : ace. Gr. Chalcida, id. 2, 710. — 2. Whence the adjj. : a. ChalcidlCUS, a, um, Of Chal- cis, Chalcidian : Euripus, Cic. N. D. 3, 10 : creta, Var. R. R. 1, 57, 1 : galli, id. ib. 3, 9, S: gallinae, Col. 8, 2, 4 and 13: ficus, Var. R. R. 1, 41, 6 ; Col. 5, 10, 11 ; 10, 414 : arenae, Val. Fl. 1, 454 : versus! of the poet Euphorion, a native of Chalcis, Virg. E. 10, 50 Heyne and Voss ; cf. Quint. 10, 1, 56 : Nola, founded by the Chalcidi- ans, Sil. 12, 161.— ((])- Since Cumae was a colony of Chalcis : Cumacan : arx, Cu- CHAM mac, Virg. A. 6, 17 : turres, Stat. S. 2, 2, 94 : litora, id. ib. 4, 4, 78.— M Subst. Chalcidicum, i, n.,A chamber at the corner of a basilica., on each side of the tribunal, Vitr. 5, 1 ; Hyg. Fab. 184 ; Orell. no. 1303 ; 3287; 3290 s?.; cf. Fest. p. 40, and Comm. p. 374. Also a spacious chamber in, Gre- cian, houses, Aus. Per. Odyss. 1 ; 23 ; Arn. 4, p. 149; 3, 105.-1,. Chalcidensis, e, Chalcidian : Timagoras, of Chalcis, XaXiei/ievs, Plin. 35, 9, 35. — c. Chalci- dicensis, e > the same : colonia, i. c. Cu- mae (cf. above, no. 2, a, /i), Cell. 10, 16, 8. II. A town in Arabia, Plin. 6, 28, 39, §159. HI. A town in Syria, Plin. 5, 23, 19 ; cf. Mann. Phoen. p. 335. Ichalcites. ae, m., or chalcitis, idis, 7. = xiiA/fi>i)s or xaA/ans, 1. Copper- stone, copper ore : Plin. 34. 1 2, 29 ; Cels. 6, 6, no. 31 ; 7, no. 7. — 2. A precious stone of a copper color, Plin. 37, 11, 73. f chalcophonos (chalcophthon- JJOS, Sol. 37,1, i, /. = xahKoQuims or X"A- K-ipOoyyos, A jirccious stone ringing like brass, Plin. 37, 10, 56. t chalcosmaragdos, i. /• = xuAko- nucipaydus, An emerald with veins of brass, perh. malachite, Plin. 37, 5, 19. t chalcUS, i. m. = xoXk'j s , A copper coin, the tenth (ace. to Gr. authors, the sixth or eighth) part of an obolus, Plin 21, 34, 109. Chaldaei, orum, m., Xahdnioi, The Chaldaeans, a people of Assyria, distin- guished, in an early age, for their knowl- edge of astronomy and astrology, Mel. 3, 8, 5 ; Cic. Div. 1, 1 ; 2, 42 ; Val. Max. 3, 1, no. 2 ; Favor, in Gell. 14, 1, et saep.: sing. Chaldaeus, A soothsayer, Cato R. R. 5, 4 : gen. plur. Chaldaeum, Lucr. 5, 726. — 2. Whence, a. ChaldaeUS, a i am, adj. Chaldaean : regnum, Luc. 8, 226 : giex, Juv. 10, 94.— b. ChaldaiCUS, a, am, adj. th: same genus praidicendi Cic Div. 2, 42, 88 : rationes, id. ib. 47, 98. tchalo, atus, 1. v. a. = X a\ w, To slacken, let down : cymbala. Vitr. 10, 13 : culcitas. Veg. Mil. 4, 23. t chaiybsius, a, um, adj. = XAAY- BEIOi UaAuuVj 'Of steel, steel- : masea, Ov. F. 4, 405. tchalybs, ybis, m.., x'$vll»1> A gaping muscle, a cockle, Plin. 32, 11, 53. tchamaeacte, es, /. = xofaiiKrn, DwarJ elder, danc-wort, Sambucus ebulus, L. ; Plin. 24, 8, 35 ; 26, 11, 73. t charnaecerasus, i, /■ — xauaiKcpa- aos, The dwarf cherry-tree, Primus chae- maecerasus, Jacq. ; Plin. 15, 25, 30. t chamaecissos, i, /• — xauaiKiaaos, Ground ivy, Glecoma hederacea, L. ; Plin. 16, 34, 62 ; 24, 15, 84 (a Seren. Samm. 44, 799).— 2. A kind of cyclarninus, Plin. 25, 9,69. tchamaecyparissos, i. f—xauai- KVTTuptocos, Ground cypress, Plin. 24, 15, 86. t chamaedaphne, es, /. = xauai- !)u, l.m. A kind oflizardthat chang- es its color, the chameleon, Plin. 8, 33, 51 ; 10, 267 CH AO 32. 73; Gell. 10, 12, 1 sq.-Q. m. and/. A plant, the carline thistle: m., Plin. 22, 18, 21 ; 27, 13, 118 ; Jem. id. 30, 4, 10. t chamacleucc, es, f—xapn^evKa, A plant, cbU's-foDt, Plin. 24, 15, 85 ; 26, 6, 16. tchamaelygos, *. /■ = xauaiXvyos, A plant, otherwise culled verbeuaca, App. Herb. 3. t chamacmelon, i, n.=x?paipn\ov, (lit., earth-apple, on account of the apple- like smell of the blossoms) Chamomile, Pliu. 22, 21, 26. t chamaemyrsmc, ea; f. = xauai- /up'iii'ij, Dwarf vujrtle, butcher's broom, Plin. 2'J, 9, 83 ;" 15, 7, 7. t chamaepeuce* es,f. = xnuaiircvKn, The ground larch, a plant. Plin. 24, 15, 86. t chamacpriys, yos, /• = x«l"*im- rvs, A plant, called in pure Latin, abiga, ground-pine, said to have the power of producing abortion, Plin. 24, 6, 20 : gen. id. 14, 16," 19, ?io. 7 : dat. chamaepityi, id. 21, 29, 103 : ace. chamaepityn, id. 26, 8, 53. t chamaeplatanus, '. /- = x«/""- jrVirxvof, Dwarf platane, Plin. 12, 2, 2. t cbamaerepes, um, /. = xapatpt- ne'n (creeping on the earth), A dwarf palm, Plin. 13, 4, 9. t chamaerops, «pis. /■ = %auatpu>4i = chamaedrys, Plin. 24, 15, 18; App. Herb. 24; Marc. Emp. 20 (others, cha- maedrops =. x n l"aiopui\p). f chamaesyce, 8s, /. = xauaicvKri, A plant, wolf's-milk, ground-fig, Euphor- bia, chamaesyce, L. ; Plin. 24, 15, 83 ; in App. Herb. 91, erroneously interchanged with chamaeacte. tchamae-tortus, a, um, adj. [vox hibrida, from xauai and tortus] That creeps on the ground, Fronto de Oratt. 2, p. 254. f chamaezelon, i, "—x"/»"^^^ A plain, called also guaphalion, Plin. 27, 10, 61. Chamavi; orum, m., Xafiavoi Ptol- cm., A German people, orig. on the north shore of the Rhine even to the Lippe ; later, hetween the Weeer and the Her- cynian forest, Tac. G. 33 ; 34 ; Ann. 13, 55 ; cf. Mann. Germ. p.*151 and 210. t chamedyosmos, i, f — x"un^o- auos [xuuai-r)tiououos] Rosemary, App. Herb. 79. tchamclaea, ae, '/.;= xnocXttfe, The dwarf olive, a shrub, Cneorurn tricoccon, L. ; Plin: 24, 15, 82 ; 15, 7, 7. f cMmulcuS, i, ™- = X"P ov\k ae . /-i Virg. A. 3, 335 ; Plin. 4, prooem. § 2; Cic. Att. 6. — 2. Whence, a. Chaonius, a, um > Chao- iiian, also of Epirus : campi, Virg. A. 3, 334 : sinus, Ov. M. 13, 717 : glane, Virg. G. 1, 8 : pater, i. e., Jupiter, whose oracle was at Dodona, id. ib. 2, 67 : columbae, which revealed the future at Dodona, id. Eel. 9, 13 : nemue, i. e., the oak forest, Stat. Th. 6, 99 : truncus, Val. Fl. 8, 461 : victus, i. e., of acorns, Claud. Rapt. Pros. 3, 47. — b. ChadniSi Mis, /■> Chaonian : alee, i. e. columba (v. the preced.), Ov. A. A. 2, 150 : arbos, i. e. quercus, id. Met. 10, 90 : qucreus, Sen. Here. Oet. 1621. Chaos» abl. Chao (other cases were not used in the class, per. : gen. Clini, Serv. Virg. A. 1, 664 ; Prise, p. 720 P.), n. = X'Jo£> 1. The boundless, empty space: ae the kingdom of darkness, the Lower World : ingens, Ov. M. 10, 30: inane, id. Fa6t. 4, 600: caecum, Sen. Med. 741: imperson- ated: Virg. A. 4, 510; id. ib. 6, 265; Ov. M. 14, 404. — |), Hence also, Immeasura- ble darkness, deep obscurity: Cimmerium, Stat. S. 3, 2, 92: horridum, Prud. Calh. 5, 3. — 2. The confused, formless, primitive 268 CHAR mass out of which the universe was made, chaos: Ov. M. 1,7 ; Lact. 1, 5. t chara> ae, /■ -^ r00t unknown to us, peril, wild cabbage. Caes. B. C. 3, 48. characatUS) a, um, adj., X aP"h Pro- vided with stakes, propped up : vineae, Col. 5, 4, 1 ; 5, 5, 16. trfiaracias, ae, m. = xapai)p autem Graece, Latine forma dicitur," Isid. Orig. 20, 16, 7.-2. Usu., Tlie mark or sign burned or imprinted (esp. upon animals), Col. 11, 2, 14; Pall. Jan. 16; Aug. contr. Cresc. 1, 30. — 3. Trop. : A characteristic, mark, character, style, etc. (only ante- and post-class.) : Luciliano charactere libelli, Var. R. R. 3, 2, 17; Serv. Virg. E. 3, 1 (cf. Cic. Or. 39, and Gell. 7, 14, in which two passages it is written as a Greek word). tcharaXO, are, 1. z. a.=z X "Pa"™> To scratch, engrave (late Lat.) : ungulis genas, Prud. aref. 10, 557 ; Aug. de altera Eccl. et Synag. CharaXUS; h ">■ 1. One of the Lap- ithae, Ov. M. 12, 272.-2. A brother of Sappho, Ov. H. 15, 117. CharidOi us, /. A nymph, whom Ocyrhoe bore by the Centaur Chiron, Ov. M. 2, 636. ChariSp itis, v. Charites. t charisma^ atis, «• = xap^v-a, A gift, present, Prud. prooem. Apotheos. 11 ; oretb. 13, 61. 1 chai'istia. orum, n,=Xapiatta, An annual family repast made three days after the Parcntalia, on the 20(7t of February ; a family banquet, at which existing family feuds were settled, Ov. F. 2, 617 sq. ; Val. Max. 2, 1, no. 8. t charistlCUm, i. n. = xapiaTtKov, A gift, present, Ulp. Dig. 48, 10, 6. Charites, urn,/, XilpinS, The Char- itcs or Graces (pure Lat. Gratiae), usu. three : Aglaia, Euphrosyne, and Thalia (cf., however, Passow under the word), Ov. F. 5, 219 ; Sen. Ben. 1,4; Plin. 36, 5, 4, no. 10: dat. plur. Gr. Charisin = Xiipi- itiv, Prop. 4, 1, 75 (cf. Rudd. 1, p. 100, not. 40 ; Schneid. Gr. 2, p. 311, and Heins. Ov. A. A. 3, 672).— In sing. ace. Gr. Charita, One of the Graces. Plin. 35, 10, 36, no. 10. t charitoblepharon, i. n,=-xppijo- SXitbtipov (with gracetul eyelids), A mag- ical plant producing love, Plin. 13, 25, 52. Charon, ontis (onis, Fulg. Myth. 1), m., Xapwv. Ciiaron, a ferryman hi the Lower World, Cic. N. D. 3, 17 ; Virg. A. 6. 299 ; Cul. 2, 15 ; Sen. Here. fur. 771.— Whence, 2. Charoneus, a, um. Of Charon, of the Lower World : scrobes, Plin. 2, 93,' 95. , CharondaS; ae, VS., XapwvSnS, A dis- tinguished lawgiver in Catana, Cic. Leg. 1, 22 ; Val. Max. 6, 5. t charta? ae (chartus, i, m., Lucil. in Non. 196, 19)./. = 6 x"prm ( cf - * e Ietter A), A leaf of the Egyptian papyrus, paper, "Plin. 13, 11 sq.;" Lucr. 6, 112; 114; Cic. Att. 5, 4 fin. ; Hor. Ep. 2. 1, 113 : den- tata, smooth, Cic. Q. Fr. 2, 15, 6, et saep. ; Isid. Orig. 6, 10, 2-5, somewhat diff. from Plin. 11, 12, 23, q. v. 2. Meton., a. The papyrus plant itself, Plin. 13, 11, 21.— Far more freq.,Jb. That which is written upon paper, a writing, let- ter, poem. etc. : Lucr. 3, 10 ; id. 4, 971. ; Cic. Cool. 17, 70 ; Att. 2, 20, 3 ; Catull. 1, 6 ; 68, 46 ; Hor. Od. 4. 9, 31 ; Sat. 1, 10, 4 ; Ep. 2, 1, 35 ; 161 ; 270 ; A. P. 310 : Arpinne, i. e. Ciceronis, Mart. 10, 19. 3. Transf. : A thin leaf, plate, lamina, tablet (cf. Passow under x«prj)S, no. c) : plumbea, Suet. Ner. 2. Chartacens< a. um, adj. [charta] Made of paper, paper- : codices, Ulp. Dig. 32, 50. chartariuS) a , um, adj. [id.] Of or pertaining to paper, paper- : officinae, Phn. 18, 10, 19, no. 2 : calamuf, App. Flor. no. 9. — 2. Subst., chartarius. u, m., A pa- per-merchant, Diom. p. 313 P.; Inscr. Grut. 480, 1. CHEL charteus, a, um, adj. [id.] Of or per- taining to paper, paper- (ante- and post- class.) : studium, occupation in writing, Var. in Non. 248, 13 : eupellex, Aus. Ep. 10, 40 : pulvis, id. Praef. ad Griph. 1 1 chartophylax, aeis, m. = x<>pro- (J}i'iXal, A keeper of archives, Inscr. Grut. 587, 11. chartula, ae,/ dim. [charta] A little paper, a small writing, * Cic. Fam. 7, 18 2; Gaj. Inst. 2, 77; Front. Ep. ad Amic 1, 15 ; Cod. Theod. 8, 2, 2. et al. chartularius; ,». "*• [chartula] ii late Lat., A keeper of the archives of court Cod. Just. 3, 26, 10 ; 12, 21, 1, et at chartUS, i. v. charta. Charybdis, ' 3 . /■, Xapvtiks, a dan- gerous whirlpool between Italy and Sicily, opposite to Scylla, Plin. 3. 8, 14 : vasta, Lucr. 1, 723 ; Catull. 64, 156 ; Prop. 2, 27, 54 : implacata, Virg. A. 3, 420 : irrequieta. Ov. M. 13, 730, et saep. : ace. Charybdin, Hor. A. P. 145 ; Ov. M. 14, 75 ; Cic. Phil. 2, 27, 67 : Charybdim, Cic. Verr. 2, 5, 56 Zumpt N. cr. ; cf. the follg. : abl. Charyb- di, Hor. Od. 1, 27, 19 (v. the follg.) ; Juv. 15, 17. — 2. Trop.: Any thing danger- ous or destructive: Hor. Od. 1, 27, 19: sanguinis, Prud. Cathem. 6, 107 : " Cha- rybdim bonorum voraginem potius (dixe- riin), Cic. de Or. 3, 41, 163. tchasma, atis, n.=z X aana, An open- ing of the earth, a chasm, abyss. Sen. Q. N. 6, 9 ; Ulp. Dig. 50, 15, 4 : 18, 6, 10.— 2. A kind of meteor, Sen. Q. N. 1, 14 ; Plin. 2, 26, 26. t chasmatias, . ae, m. = xaaparins. An earthquake, which leaves chasms or openings, Amm. 17, 16 ; App. de Mundo 65, 25. Chatti (written, less correctly, Catti), orum, m., Xiirroi Strab., A German people in the present Hesse (which name i9 form- ed from Chatti) and Thuringia, Tac. G. 30 Rup. ; 31 sq. ; Ann. 1, 55 sq. ; 2, 7 ; 25 ; 41 ; 88, 11, 16 ; 12, 27 sq. ; 13, 5(i sq. ; Hist. 4, 12 ; 37 ; Plin. 4, 14, 28 ; Juv. 4, 147, et al. ; cf. Mann. Germ. p. 183 sq. Chauci (in MSS. pcrh. better Chau- chi, Cauci ; cf. upon the signif. and or- thog. of the word, Rup. Tac. G. 35 : Caji- ci. trisyl., Luc. 1, 463 ; Claud, in Eutr. 1, 379; and in sing. Cajico, id. Laud. Stil. 1, 225), orum, m., Kaixoi Ptolem., KavKiii Strab., XavKiS Dio Cass., A people in Lower Germany, on the ocean, from the Ems to the Elbe, ia the south to the region of Oldenburg and Bremen, divided into ma- jorcs and minores. Tac. G. 35 ; Ann. 2, 24 ; 11, 19 ; 38 ; 60 ; 2, 17 ; 11, IS ; Hist. 4, 79 ; 5, 19 ; Suet. Claud. 24 ; Plin. 16, 1. 1; cf. Mann. Germ. p. 275 sq. On account of his conquest of them, Gabinius Secun- dus received the surname Chaucius, Suot. Claud. 24. fchele, es, f. = X n\ri (the claws or arms of animals), * 1. In mechanics, The part of the ballista of similar shape, the trigger, manicula, Vitr. 10, 15 and 17. — 2. Plur. Chelae, in astron., lit., The arms of Scorpio ; but, since these extend into Libra, meton. Libra, Virg. G. 1, 33 ; Cic. Arat. 293 ; Col. 10, 56 ; Luc. 1, 659 ; Manil. 4, 203 ; cf. Claud. Cons. Mall. Theod. 120. t chehdonias, »c, m. = xeXtoovias (Pertaining to the swallow), 77ie west wind, blowing after the 22d of Feb. (after the arrival of the swallows), Plin. 2, 47, 47. tchellddnlus, ". um - aaj.—xcXM- vioi, Pertaining to the swallow: lapilli, found in the crop of young swallows, swallow-stone, Plin. 11, 37, 79 : ficus, a par- ticular reddish species of fig. Col. 10, 415 ; Plin. 15, 18, 19 : gemma, Plin. 37. 16, 56. —2, Subst. chelidonia, ae, / (si, herba), Swallow-wort, celandine, Plin. 25, 8, 50 ; also herba chelidoniae in Serenn. 37, 699. tcheldnia, ae, f.=xcXuiv'n, A pre- cious stone, tortoise stone, Plin. 37, 10, 56. tchclonitis, tdis, / = ^ t W;rif, A precious stone like the tortoise, Plin. 37, 10, 56; cf. Isid. 16, 15,29. I chclonium, ". n.=x^'. n. — xi^vov, The shell of the horned tortoise, Pliri. 6, 29, 34 ; 9, 10, 12. f chelyS; ace. chelyn, voc. chely (oth- er casus apparently not in use),/. = xt'- XuS, "' 1. The tortoise, Petr. frgm. 32, 5. — Hence, 2. & s > n Gr. ( c £ Passow in h. v.), The lore or harp made of its shell, pure Lnt. testudo (except Ovid, in post-Aug. poets only : most lreq. in Statins) : che- lys, Stat. S. 2, 60; 4, 4, 33; Claud. III. Cons. Hon. praef. 18 ; Cons. Mull. Theod. 313 ; IV. Cons. Hon. 123 ; Prud. Apoth. 455 : chelyn, Ov. Her. 15, 181 ; Stat. S. 1, 5. 1 1 ; 2, 2. 120 ; 4, 6, 30 ; 4, 8, 38 ; Theb. fi, 366 ; Sen. Troad. 325 ; Here. Oet. 1034 ; Claud. Rapt. Pros. 2 prnef. 8 : chely, Stat. S. 4, 3. 119.— 3. The constellation Lyra, Avien. Arat. G17 and G31. ' cheme, vs,f. = xs)- a species of small goose or duck, Plin. 10, 22, 29. tcheniSCUS, i. ™- dim. = xnviaKoi, lit., A gosling ; hence the ornament in the form of a goose on a ship's stern, App. Met. 11, p.^264. t chenoboscioni ". n.^xnvofioaKti- or, A pen for geese, Col. 8, 14, 1 (in Var. 3, It), 1, written as a Gr. word). i chenomychon. i, n.=xvopvxov, An unknown plant, Plin. 21, 11, 30. cheragra, ae, v. chiragra. _ t chermtes- ae. m. = xeP"'rriS, A stone resembling ivory, Plin. 36, 17, 28. Cherronesus or Chersdnesus, i,/., XtppdvijouS or Xcpoovnaos (a penin- sula; hence), The Tfirucian peninsula, at the west of the Hellespont, the Chersonese, Mel. 2, 2, 7; Plin. 4, 11. 18, §48; Liv.31,16. Whence Cherronenses or Cherso- nenses (contr. instead ot Cherronesen- ses), The inhaj)itants of the Chersonese, Cic. Pis. 35 fin. ; Just. 9. 1, 7. — (* Cher- ronesus Taurica, The Crimea, Plin. 17, 5, 30.) — 2. A promontory in Argolis, not far from Troczcne, Mel. 2, 3, 8. 1 chersinus, a, >"«. adj.=xt'p pi, D^HJ, The name of a rank of angels mentioned in the Old Testament, Prud. Cath. 4, 4 ; cf. Hier. Ez. 9 and 28 ; Isid. Orig. 7, 5, 22 sq. ; 14, 3. 4. Cherusci; orum, m., Xqpovcmi Stra- bo, XtpovcKoi Dio., XmpovoKot Ptolem., In a more restricted sense, A German people on the south side of the Hartz Mount- ains ; but far more freq. in a more ex- tended sense, the combined German tribes, which became distinguished by their war with the Romans, living on both sides of the Wcser and Lippe, Tac. G. 36 Rup. ; Ann. 2, 46 ; 1, 55 sq. ; 2, 9 sq. ; 12, 28, et saep. ; Flor. 4, 12, 24 ; Claud. IV. Cons. Hon. 452 ; B. Get. 420 ; cf. Mann. Germ, p. 205 si/. ChiliarchuS) i. m. (Chiliarcha, ae, Curt. • i. 2, ■2)=^x^ti'p\vS (also xiAi'jp- Xo<, v. Passow), A commander of 1000 sol- diers, a chiliarclt, Curt. 1. 1. Also in the navy, Tac. A. 15, 51. — 2. Among the Per- sians, The highest officer of state next to the king, chancellor of state, Nep. Con. 3, 2. t chlhd Aynama, ae, /. \xiXioi-5vva- uis] An unknown medicinal plant, thou- sand-i'irtups, Plin. 25, 6, 28. t chiliophyllon* i. "• [x&«>i-0"A- Aoi'] An unknown plant, thousand-leaves, App. Herb. 18. t 1. Chile onis, m. A surname, sig- nifying haring large lips, Fest. p. 31 \\ti- X'oS, lip ; cf. Comm. p. 361 ; Chads, p. 78 P.; Vel. Long. p. 2234 ib.]. CHIB 2. Chllo. onis, m., XiXuiv or XciXuv (v. Crusius's Lex. in h. v.), A Lacedaemo- nian, one of the seven wise men, Plin. 7, 32, 32 ; Aus. in Ludo, p. 293. Chimacra, ae, /., xi/mipa (lit., a goat), A fabulous monster in Lycia, which vomited fire ; in front a lion, in the hinder part a dragon, and in the middle a goat ; slain by Bellerophon, Lucr. 5, 903 ; 2, 705 ; Tib. 3, 4, 86 ; Hor. Od. 1, 27, 24 ; 2, 17, 13 ; 4, 2, 16 ; Virg. A. 6, 288 ; Ov. Tr. 4, 7, 13; 2, 397, et al.; Hyg. Fab. 57; Serv. Virg. A. 5, 118 ; 6, 288.-2. A mountain in Lycia that sent forth flames, and is said to have given rise to the pre- ceding fable, Plin. 2. 106, 110 ; 5, 27, 28 ; cf. Serv. Virg. A. 6, 288. — Whence deriv., b. CblmaereuS) a, um. Of or pertain- ing to the Mountain Chimacra : liquor, Virg. Cul. 14 Wagn. — 3. One of the ships of the companions of Aeneas, Virg. A. 5, 118 and 223. * Chimaerifera I Chimaerafero ] Lycia, That produced the Chimacra (ct. Chimacra, no. 1). Ov. M. 6, 339. Chiorse. es, /., Xd>v>j, 1. A daughter of Daedalian, mother of Autolycus by Mer- cury, and of the musician Philammon by Apollo, shot by Diana, Ov. M. 11, 301 sq. ; Hyg. Fab. 200. — 2. After another Chione, the mother of Eumolpus is named ; hence Chionidcs. ae = Eumolpus, Ov. Pont. 3, 3, 40. Chios (Chius. Cic. Arat. 422), ii, /., Xws, An island hi the Aegean Sea, on the coast of Ionia, distinguished in ancient times for its excellent wine and marble, now Scio, Mel. 2, 7, 4 : Plin. 5, 31, 38 ; Hor. Ep. 1, 11, 1 ; 21 ; Cic. Verr. 2, 5, 48. — Whence, 2. ChlUS (Chius, Avien. Arat. 251 and 1179), a, um, adj., X?o?, Of Chios, Chian : insula, Var. R. R. 2 prooem. § 3 : terra. Plin. 35, 16, 56 : mar- mor, id. 5, 31, 38 : lapis, id. 36, 17, 28 : vi- mim, Plaut. Cure. 1, 1, 79 ; Hor. Epod. 9, 34 : cadus, Tib. 2, 1, 28 ; Hor. Od. 3, 19, 5 ; also abs. Chium (,sc. vinum) Chian wine, Hor. S. 1, 10, 24 ; 2, 3, 115 ; 2, 8, 15 and 48 : ficus (also of peculiar excel- lence), Var. R. R. 1, 41, 6 ; also abs. Chia, Col. 10, 414 ; Mart. 7, 25 ; 13, 23.— Fine cloth also was made at Chios : Lucr. 4, 1126. — To the generous style of living of the Chians there is an allusion in, a pue- ro vitam Chiam gessi, Petr. 63, 3. — Chius is also a name for the constellation Scor- pio, since, ace. to the fable, Orion was put to death at Chios by Diana by means of a scorpion, Avien. Arat. 1136 ; 251, et al. ; cf. Cic. Arat. 422 sq. — In plur.. subst. Chii, orum, m., The inhabitants of Chios, Cic. Arch. 8 ; Liv. 37, 27, et al. f chiragra ( m consequence of the shortness of the i deviating from the Gr. measure, also written cheragra), ae, /. = Xetp'iyp:i, Gout in the hand: chiragra, Hor. S. 2, 7, 15 ; Ep. 1, 1, 31 : chiragra, Mart. 1, 99, 2. chiragricus* a, um = x£'/>«yp<« ; ?. Having the gout in the hand, subst. Cels. 4, 24 ; Petr. 132, 14 ; rarely, adj. : monus, Sid. Ep. 3, 13. chiramaxium, », n—xtipaix&lwv, A small carriage drawn by slaves, a hand- wagon, Petr. 28, 4. t chiridotllSj a, um, adj. = xeipiA'to- rfis, Furnished with sleeves: tunica, Scip- io Afric. in Gell. 7, 12, 5; cf. Gell. ib. § 1 sq. Subst. chiridotae, arum (sc. tunicae), Capitol. Pert. 8. t chirographarius, *, «m> ad j. [chi- rographum] uf or pertaining to hand- writing, manuscript- : creditores, who have the obligation of the debtor in his own handwriting, Paul. Dig. 42, 5, 38. t chirdgraphum; i. «• (access, form * chirographus, i, m., Fulvius in Quint. 6, 3, 10O Spald., together with chirogra- phum, Quint, ib. 5, 13, 8) — xttp'ypa4>ov, 1, Ones own handwriting, autograph ; pure Lat. manus (in good prose ; very freq. in Cic.) : Cic. Phil. 2, 4, 8 ; neque utar meo chirographo neque signo, id. Att. 2, 20, 5 : imitari, id. N. D. 3, 30. 74 ; Suet. Aug. 64 ; Tit. 3, et al.— Hence, Q. Me ton. (abstr. pro concr.): That which is written with one's own hand, his own manuscript : credidi chirographis ejus (assurances in his own handwriting), CHL O Plane, in Cic. Fam. 10, 21 : extrema pa- gella pupugit me tuo chirographo, Cic. Fam. 2, 13, 3 ; id. Brut. 80, 277 ; id. Fam. 12, 1, 2 ; so also id. Phil. 1, 7, 16 ; Quint. 9, 2, 73 ; Suet. Aug. 87 ; Tib. 6 ; Calig. 24. — b. '" tne lang. of business, 1. 1. : A bond, surely, or obligation under ojic's own hand (ditf. from syngrapha, q. v.) (not found with this meaning in Cic), Gai. Inst. 3, 134 ; Modest. Dig. 20, 1, 26 ; Callistr. ib. 49, 14, 3; Suet. Caes. 17; Calig. 12; Do- mit. 1 ; Gell. 14, 2, 7. ChiTOn (nom. Chiro, Liv. Andron. in Fest. s. v. ochem, p. 187), onis, m., Xei- pu>v, A Centaur distinguished for his knowledge of plants, medicine, and divi- nation, son of Saturn and 1'hillyra (hence Phillyrides Chiron, Virg. G. 3, 550), the tutor of Aesculapius (Ov. M. 2, 630 sq.), Hercules, and Achilles; at last translated to heaven as a constellation, Hyg. Praef. and Fab. 274 ; Astr. 2, 38 ; Serv. Virg. G. 3, 91; 550; 4, 270: ace. Gr. Chirona, Ov. M. 6, 126. As a constellation, Luc. 9, 536. —2. Whence, a. Cbironius or .eus, a, um, Named after Chiron ^the physician and botanist). So subst. Chironia, ae (sc. herba), A name of several plants, Plin. 24, 14, 77 ; 25, 4, 13 and 16, and Chironium vulnus, Cels. 5, 28, no. 5 ; App. Herb. 22. — * b. ChlronlCUSj a . um . Of or per- taining to Chiron: ars, Sid. Ep. 2, Yilfin. t chironomia, ae, /. = x"P<» <>/"'«• The art of moving the hands in gestur- ing, gesticulation : " quae est lex gestus, 1 ' Quint. 1, 11, 17. ' chironomos, >, com., and chird- Ildmdn. ontis (also Gr. untis), m., \cipo- vopes or xetpivopihv, One who moves his hands according to the rules of art, cor- rectly, a pantomime: Juv. 6, 63; id. 5, 121; Sid. Ep. 4, 1 fin. t Chirurgla, &e,f. = xppovpyia. Sur- gery, chirurgcry, Cels. 7 praef. : Scrib. Comp. 200; Veg. 3. 13, 1.— '■ 2. Trop. : chirursiae taedet, i. e. vim et arma detes- tor, Cic. Att. 4, 3, 3. t chirurgicus, a. um, adj. = xet- povpytKric, Surgical, chirurgicol: medici- na, Hyg. Fab. 274. f chirurgusi i. m. — xeipovpr S, A surgeon, a chirurgcon. Cels. 7 praei. ; Mart. 1, 31 ; Scrib. Comp. 201 ; 209, et al. ; Auct. Priap. 38 ; Inscr. Grut. p. 400, 7; Reines. 611, 7. ChiuS; a, um, v. Chio3. chlamyda, ae, v, chlamys. chlamydatUS; a, um, adj. Dressed in a military cloak, Plaut. Ps. 4, 2, 8 : 4, 6, 39 ; 4, 7, 44; Poen. 3, 3, 6 ; 31 ; Rud. 2, 2, 9; *Cic. Rab. Post. 10, 27;— from t chlamys. ydis (chlamyda, ae, as eassidH = cassis, et al., App. Met. 10, p. 253, 31; 11, p. 269, 11; and perh. Verr. in Non. 539, 9, where, however, chlamy- da may be ace. Gr. from chlamys), /.= X^aptts, A broad, woolen upper garment worn in Greece, sometimes purple, and in- wrought with gold, worn esp. by distin- guished milit. characters, a Grecian mili- tary cloak, a stale mantle, Plaut. Cure. 5, 2, 13; Epid. 3, 3. 55; Mil. 5, 30; Pseud. 2, 4, 45; 4, 7, 88; Cic. Rab. Post. 10, 27; Virg. A. 5, 250 ; 9. 582 ; 11, 775 ; Ov. M. 5, 51 ; 14, 345 ; 393. Hence, also, the cloak of Pallas, Virg. A. 8, 588 ; Suet. Calig. 25. — 2. Also worn by persons not engasren' in war, e. g. by Mercury, Ov. M. 2, 733 ; Ijy Dido, Virg. A. 4, 137 ; by Agrippina. Tac. A. 12, 56 (in Plin. 33, 3. 19, instead of it, paludamentum) ; by children. Virir. A. 3, 484 ; Suet. Tib. 6 ; Ulp. Di ff . 34, 2, 24 ; cf. Plaut. Merc. 5, 2, 71 ; by actors, Cic. Her. 4, 47, 60; App. Flor. no. 15 : by the chorus in tragedy, Hor. Ep. 1, 6, 40 Schmid. t Chldreus (dissyl.), ei, m. = x^upci, "t- = xopm'bs, He who had the cart of the chorus and the supplies necessary for it, the choragus, Plaut. Pers. 1, 3, 79; Trin. 4, 2, 16; Cure. 4, 1,— Hence, 2. Transf. : He who supplies the costs for a banquet, Poeta in Suet. Aug. 70 Ruhnk. + chdr.iule, es, /. [yopauhic] She who accompanies the chorus-dance with the flute, a {female) flute-player, Orel], no. 2610. t chdrauleSi ae {ace. choraulem, Plin. 37, 1, 3 ; Pctr. 52 fin. : choraulam, Suet. Ner. 54 ; a now. choraula is apparently found only in the later glossaries), m. = %np:iu\iis, He who accompanies with a flute the chorus-dance, a flute-player, Mart. 5, 56; 9, 78 ; Petr. 09, 5 ; Suet. Galb. 12 /in. ; Sid. Ep. 9, 13 ; Orell. no. 2609 ; cf. Diom. p. 489 P. chdraullCUS, ". »», adj. [choraules] Of or belonging to the flute players of the chorus : tibiae, Diom. p. 189 P. t chorda» ae. f. = yop\-\ * 1. An in- testine, as food, Pttr. 66, 7. — Far more freq. 2. Catgut, a. string (of a musical in- strument) : chordae intentae, Cic. de Or. 3, 57, 214 ; id. N. D. 2, 59 fin. ; Lucr. 2, 112 ; 505 ; 4, 586 ; 982 ; Tib. 2, 5, 3 ; 3, 4, 270 CHOE 70 ; Hor. Od. 4, 9, 4 ; Sat. 1, 3, 8 J A. P. 348 ; 356 ; Ov. Am. 2, 4, 27 ; Met. 5, 340 ; 10, 145, et saep. — 3. A rope, cord, Plaut. Most. 3, 2, 55. * chordacista» ae. in. [chorda] A player on a stringed instrument Marc. Cap. 9, p. 313. ChordapSUS, i, m. = x6pSa>paos, A disease of the intestines, Coel. Aur. Acut. 3, 17 (in Cels. 4, 14 written as Greek). chordus (also written cordus, v. the letter C), a, um, adj. fa very ancient word relating to husbandry, of unknown etym.] Late-born, or produced late in the season : " dicuntur agni chordi, qui post tempus nascuntur," Var. R. R. 2, 1, 29 ; cf. Plin. 8, 47, 72 ; Var. R. R. 2, 1, 19 ; cf. id. ib. 2, 2, 5 : fenum (* after-math), Onto R. R. 5 Jin. ; Col. 7, 3, 21 ; Plin. 18, 28, 67, no. 5 : olus, Col. 12, 13, 2 ; cf. Fest. p. 50. Also used as a proper name, Quint. 1, 4, 25. chorea (chorea, lib. 1, 3, 59 ; Prop. 2, 19, 15; Virg. A. 6. 644). ae, f. = xapeia (most freq. in plur.), A dance in a ring, a dance : («) sing. * Lucr. 2, 636 ; Virg. Cul. 19.— (fj) plur. Tib. 1, 7, 49 ; Prop. 1, 3. 5 ; 3, 10, 23 ; Virg. A. 9, 615 ; 10, 224 ; Hor. Od. 1, 9, 16 ; 2, 19, 25 ; 4, 6, 15 ; Ov. M. 8, 582 ; 748 ; 14, 520, et saep. Of the circular motions of the stars : choreae as- tricae, Var. in Non. 451, 11 ; Manil. 1, 668. t chorepiscopus, i. *». = xinptnia- Kimoc, A deputy oj a bishop for a village, a suffragan bishop, Cod. Just. 1, 3, 42. Ichorous or -iuSj i, m. — xopeioi {sc. 7ro!if. pes), in verse : J,. A foot, later called trochaeus : — ^, Cic. Or. 63, 212 ; Quint. 9, 4, 80 ; 82 ; 96 ; 102 ; 104 ; 111 ; 136 ; 140 Spald. ; M. Victorin. p. 2487 P. — 2. In later metrists, for the earlier tri- brachys : w ^ ^, Diom. p. 261 and 475 P. t choriambus, >• m. = x°piupGoc, in verse, A foot composed of a chorcus and an iambns : — *s -" — , Diom. p. 178 P. ; M. Victorin. p. 2490 ib., et al. Adj. : chori- ambum carmen, Consisting of the chori- ambus. Aus. Ep. 10, 37. Hence chdri- ambicus, a, um, Choriambic: metrum, Diom. p. 509 P. ; Serv. Centim. p. 1822 ib. : versus, Sid. Ep. 9, 13. tchdricus, n . urn, adj. = xoptKoS> In metre : metrum, A kind of anapaestic verse, consisting of a monometr. hyper- catal., e. g, animus male fortis, Serv. Cen- tim. p. 1821 P. ; Aus. Curt praef. charms, v - choreus. t chorobates» ae,_ m. = xaP^GdrnS, An instrument for fineting the level of wa- ter, aground-level, Vitr. 8, 6. t chcrdcitharista» ae, m. = X opoKi- Oaptarnc, He who plays the cithara for a chorus, Suet. Domit. 4. t chdrdgraphus» i, m.=xo>poypd- 0of, He who describes e-.ountries, a geog- rapher, Vitr. 8, 2, Schneid. (Others read, instead of chorographis, chorographiis, from chorographia = x^poypaepia, Geography.) chorg) ''tis, v. cohors. 1 choi'tliras, a, um, adj.T=xopTii>oc, Of or from grass : oleum, Plin. 15, 7, 7. t chorUS» i, ni.=.x°pcS [=KVK^ns, ace. to Hesych. ; cf. Passow under x°Pte\ 1. A dance in a ring, a choral dance, a dance= chorea : chorus ct cantus, Tib. 1, 7, 44 ; cf. Prop. 4, 6, 70 : leves Nympharum chori, Hor. Od. 1, 1, 31 ; id. ib. 2, 12, 17 ; Tib. 2, 1, 56 ; Hor. Od. 1, 4, 1 ; 4, 7, 6 ; cf. cho- res agere, Prop. 2, 3, 18 : agitare, Virg. G. 4, 533 : exercere, id. Aen. 1, 499 : os- tentare, Stat. Ach. 2, 148 sq. : instaurare, id. ib. 4, 145: celebrare, Sen. Here. Oet. 594 : nectere, id. ib. 367 : dare, Mart. 4, 44. — b. Of the harmonious motions of the heavenly bodies (cf. chorea) : Tib. 2. i, 88. 2. Meton. {abstr. pro concr.) A dan- cing and singing troop or band, a chorus, choir : saltatorcs, citharistas, totum deni- que comissationis Antonianae chorum, etc., Cic. Phil. 5, 6 ; Catull. G3, 30 : Phoebi chorus, Virg. E. 6, 67 ; cf. Prop. 3, 5, 20 ; Hor. Carm. Sec. 75 : chorus Dryadum, Virg. G. 4. 460 : Nereidum, id. Aen. 5, 2401 Ov. M. 3, 685. Of the chorus in tragedy : actoris partes chorus officium- que virile defen'dnt, etc., Hor. A. P. 193; cf. ib. 283 ; Ep. 2, 1, 134 ; Cell. 19, 10, 12. — b. ?!W heavenly hosts moving in har- mo?iy (cf. above, no. 1, b) : Pleiadmn, CHRY Prop. 3, 5, 36 ; Hor. Od. 4, 14, 21 : astro, rum, Stat. Ach. 1, 643. 3. In gen., Any multitude, band, troop, crowd : chorus juventutis. Cic. Mur. 24, 49 : philosophorum, id. Fin. 1, 8 ; id. Att. 14, 8, 1. So vatum, Hor. Od. 4, 3, 1.5 : scriptorum, id. Ep. 2, 2, 77: puellarum, id. Od. 2, 5, 21: (piscium), Sen. Agam 452 : virtutum, Cic. Off'. 3, 33, 116. Chrcmcs, etis, The name of an ava- ricious old man in the Andria, Heaut., and Phormio of Terence ; also mentioned Hor. Epod. 1, 33 ; A. P. 94 : aec. Gr. Chreme- ta, Hor. S. 1, 10, 40. ChrestUS» '> »«• 1. A mutilated form for Christus, whence also Chrestiani, in- stead of Christiani, was employed by many ; cf. Tert. Apol. 3 fin. ; Lact. 4, 7. — 2. A Jew at Home under the Emperor Claudius, Suet. Claud. 15, v. the commen- tators in h. 1. t chria, ae, f. = xpein, in rhetoric, A sentence or theme, with its further logical development, Quint. 1, 9, 3 sq. ; 1, 9, 4 sq. ; 2, 4, 26 Spald. ; Diom. p. 289 P. t phrisma, atis, n. = xf^un, in ecel. Latin. An anointing, unction, Tert. Bap- tism. 7; adv. Jud. 13; Prud. Cath. 6, 128 ; Psych. 351. Christians adv. Christianly ; v Christianus, a, um. Christianismus, i, ">■, Xpeorwvio- poi, Christianity. Tert. adv. Marc. 4, 33. Christianitas» atis, /. [Christus] 1, Christianity — Christianismus, Cod. Theod. 16, 8, 19. — 2. Meton.: The Christian clergy, Cod. Theod. 12, 1, 123. t Christianize, are, v.n. = xpiana- WCw, To jirojcss Christianity, Tert. adv. Marc. 1, 21. Christianus, '■ m -, Xpmnaviis, A Cltristian, Tac. A. 15, 44 ; Sutt. Ner. 16 ; Plin. Ep. 10, 97, and very frequent in the Church fathers. — Sup. Chrislianissimus, The most Christian, Hier. Ep. 57, 12. — Adv. Christiane regunt, Aug. Ep. 89. ChristlCqla, ae, m. [* Christus-colo] A worshiper oj Christ, a poet, designation for Christian in Prud. Cath. 3. 56 ; 8, 80 : gen. plur. Christicolum, id. contr. Symm. 2, 1002 ; amp. 3, 72. Christis°enai ae, adj. J* christus- gigno] Of the- lineage of Christ: domus, i. c. the posterity of Ruth, Prud. Ham. 789. * Christi-pdtens, cutis, adj. [Chris- tus] Strong in Christ : juvenis, Prud. adv. Symm. 2, 709. Christus» i. m - Xpiaros (the anoint- ed, Hebr. ITjyO), Christ, Tac. A. 15, 44 ; Plin. Ep. 10, 97 ; and in the Church fathers very frequent. t chroma» atis, n. = xpwiia, in music, A chromatic scale (a species of harmony, in which the tones of the tetrachord measure two and a half tones, as a half, again a semitone, and then a tone and a half follow each other), Vitr. 5, 4. Hence chromatlCC, es, /., The science of this species of harmony, Vitr. 5, 5 ; and chro- maticus» a - unl . Chromatic: genus, the same, id. ib. Macr. Somn. Scip. 2, 4 fin. tchromiS, H f- = XP°l>iS, A sea-fish, Plin. 10, 70, 89; 32, 11, 54. Also nom. propr. m., Of a faun or satyr, Virg. E. 6, 13 : of a Trojan, id. Aen. 11, 675 : of a Centaur, Ov. M. 333, et al. tchroniCUS» a, um, adj.^xpovtKoS, Of or pertaining to time: libri, chronicles, Gell. 17, 21, 1 ; so also abs. : chronica, orum, ra. xpoviKii, Plin. 35, 9, 35 ; Gell. 17, 4, 5 ; 17, 21, 3 ; 15, 1 : morbi, chronic, lingering, Isid. Orig. 4, 7 ; opp. to acuti morbi. Hence the work of Coelius Aure- lianus is entitled De morbis acutis et chronicis ; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 512. — In the latter sense, chronius, a, um = Xpovias, Coel. Aur. Acut. 2, 28/«. ; 3, 16. t chrdnographus, i, m—xpoveiypd- ejios, A chronographer, annalist, Sid. Ep. 8, 6 fin. _ t chrysallis, Mis, f.—xpvda\Ms. The gold-colored chrysalis of the butterfly, Plin. 11, 32, 37 ; ib. 35, 41. t chrysanthemum» i, «■ = xp» aixvdtpov, The gold-flower, marigold, also called heliochiysos, Plin. 21, 25, 96. Ac- cess, form chrvsanthes» Virg. Cul, 403, Sillig. * CHHY ChrysaS) ae , m - A river in Sicily, now Ditlaino, near which is St. Asa.ro, Cic. Vcrr. 2, 4, 44 Zurnpt. Chryseis, idis, /. v. Chryses. t chiyselectrum, i. n. = xp»offoic rpov, 1. Gold-colored amber, a precious stone, Plin. 37, 3, 12. — 2. A dark-yellow precious stone, pcrh. amber-colored hya- cinth, Plin. 37, 9, 43. t chrysendctus, a, urn, adj.=xP}>- aivdtroe;, Set in gold, inlaid, vrith gold: vasn, Mart. 2, 43 ; 6, 94 ; 14, 97 : lances, id. 14, 97. Chryscs. ae, m., Xpunns, A priest of Apollo, from Ciiryse, in Troas, the father of Astynomc, on account of whose close captivity by Agamemnon, Apollo sent a pestilence upon the Grecian hosts, Hyg. Fab. 121 : Ov. A. A._2, 401 ; Auct. Priap. 70. — Whence Chryseis, idis./. = Xpv- cn'tS, His daughter Astynome, Ov. Tr. 2, 373; Rem. Am. 469. t chryscuSj a, urn, adj. = xpvaeos, Golden : Mart. 9, 95 : basiliscus, i. e. gold- colored, App. Herb. 128. ChrysippUS. i m -> 'XpiianriroS, Oneof the most distinguished of the Stoic philoso- phers, from Soli, in Sicily, a pupil of Cic- anthes and Zcno, Cic. Acad. 2, 23; 24; 27 ; 29, et al. ; de Or. 1, 11 fin. ; Fat. 7, et saep. ; Pers. 6, 80. — (* 2. A freed man of Cicero, Att. 7, 2, and 11, 2.) Whence Chrysippeus, a, ™, adj., Of Chrysip- pus: Cic. Acad. 2, 30: sophisma, Hier. Ep. 09, 2. — Subst, Chrysippea, ae, /. (sc. herba) A pla.nt, named after its discoverer, Plin. 26, 9, 69. tchrysitCS; ae, m. = xPvoiTn<;, 1. A precious stone, also called phloginos, Plin. 37, 10, 06. — 2. Another gold-colored pre- cious stone, Plin. 36, 22, 43. t chrysitis,idis,/=x/)i)o;nj, l.Adj., Gold-colored: chrysitis spuma, found in silver mines, Plin. 33, 6, 35. — 2. Subst., A plant, also called chrysocome, Plin. 21, 8, 26 ; ib. 20, 85. t chrysobervllus, i, ni.=^xpo&f r pAXuS, Chrosabuyl, Plin. 37, 5, 20. t chrysocalis. is. /■ A plant, also called parthenium, App. Herb. 23. t chrysocanthos, i. /■ A nind of ivy, which bears gold-colored berries. App. Herb. 119 ; the same is called in Plin. 16, 34. 62, chrysocarpus. t chrysoccphalos, *> m - A golden basilisk App. Herb. 128. chrysdcoccus. a, urn, adj. Having golden grains : flos, App. Herb. 28. t chrysocolla, ae, f. = xpvuoK6Ma, 1 Mountain-green, copper-green, borax. —a. Natural, Plin. 33, 5. 26 sq. ; Vitr. 7, 9 fin.— b. Made by art, Plin. 33, 5, 27.-2. A precious stone, called also amphitane, Plin. 37, 10, 54. chrysocome, es, v. chrysitis. (* ChrysdgdmiS, ', ™- nam. propr., Cic. Rose. Am73, 7. 8, et al.) t chrysolachanum, i, n.=xpvoo- XuXai'ov, Garden orach, called also atri- plex, Atriplex hortensis, L. ; Plin. 27, 8, 43. t chrysolampis, idis, /. = xpveb- XapTtii (gold -gleaming), A precious stone, Plin. 37, 10, 56. t chrysdllthus, i, m. and f.=xpvao- htOoi, Chrysolite, the topaz of the Greeks and of modern mineralogists, Plin. 37, 9. 42 ; Prop. 2, 16,44. t chrysomelum, i, «• = xrv'pi- Xov ( colden apple), A kind of quince, Plin. 15, 11, 10. Hence chrysomeli- H11S, a, um - niala, the same, Col. 5, 10, 19. t chrysopastus, i, m. A species of our topaz, Sol. 30 fin. t chrysophrys, yos, /•, xP"°"P"s- A kind of fish that has a gold-colored spot over each eye, Ov. Hal. 110. t chrysopis, idis, /. = xpv«u™s, a more precious variety of our topaz, Plin. 37, 10, 86. i chrysoprasus, i, m.=:xpvo6-pi- gos, The chrysoprase, a precious stone of a golden-yellow and. a leek-green color, Plin. 37, 5, 20 ; Prud. Psych. 865 ; the same also is called chrysoprasius lapis, Plin. 37, 8, 34. t chrysopteros, i, m. — ypvairr-epoc, 4 kind of jasper, Plin. 37, 8, 32. tchrysOS» i, m.=xpuaas, 1. Gold: Plaut. Bac. 2, 3, 6 2. A gold-colored fsh, Plin. 32, 11, 54. C IBU t chrysofhales, is. n.—xp^oOaXk, A kind uf house-leek, wall-pepper, Plin. 25, 13, 102. (* ChthonillS, i, ">. "om. propr., Ov. M. 12, 441, et nl.) Chujini, orum. v. Hunni. chus, v. congius. t chydacus, a . um = xv6aiof (abund- ant; hence), Common: dactyli, Plin. 13, 4, 19 ; 14, 16, 19. tchylisma, atis, 7(. = xi'Aiii/m, The eitractul juice of a plant, Scrib. Comp. 23. I chyiims, i. m.==xw s S (J ui ce). The fluid uf the stomach, chyle, Seren. Samm. 48, 900. t chytropus, °dis. m, — xvrp6-ovi, A pot with fat, Vulg. Lev. 11, 35. (* Cianij orum, m. The inhabitants of Cios, a town in Bilhynia, Liv. 31, 31, et al.) * Clbalis, e> ad J- [cibus] Of or per- taining to food : fistula, the oesophagus or gullet, Lact. opif. Dei 11, 5. ClbariUS, a, um, adj. [id.] Of or per- taining to food (class. ; in Aug. poets perh. only once in Hor. S. 1, 1, 32) : res, Plaut. Capt. 4, 3, 1 : leges, i. e. sumptuary laws, laws restraining luxury, Cato in Macr. S. 2, 13 : uva, which are suitable only for eating, not for wine, Plin. 14, 3, 4, no. 7 ; cf. uva vilitatis cibariae, id. ib. 2, 4, no. 6. — bi Subst. cibaria, orum, n., Food, nutriment, victuals, provisions, fare, ra- tion, fodder (in the jurists a more restrict- ed idea than alimenta, which comprises every thing necessary for sustaining life : Javol. Dig. 34, 1, 6 ; cf. Paul. ib. 12 ; Scaev. ib. 15, and in gen. the whole tit. 1 : "de alimentis vel cibariis legatis") : Plaut. True. 5, 44 ; so Cato R. R. 56 ; Col. 12, 14 ; Suet. Tib. 46 ; Hor. 1. 1. ; JavoUl. 1., et al.— Of soldiers : Var. L. L. 5, 16, 26 : inopia cibariorum, Caes. B. G. 3, 18 ; id. ib.8,15; 1,5; Ncp. Eum. 8fin. ; Liv.31, 49 ; Cic. Tusc. 2, 16 ; Quint. 5, 13, 17 ; Suet. Galb. 7, et al. — Of the provincial magistrates : Corn allowed to deputies : cibaria praefecti, Cic. Att. 6, 3 ; id. Verr. 2, 3, 93 (twice) ; 2, 3, 30 ; Fam. 5, 20 fin. —Of cattle : Cato R. R. 60 ; Var. R. R. 2, 9, 6 ; 3, 16, 4 ; Cic. Rose. Am. 20, 56 ; Col. 4, 8, 5, ct al.— In sing. : Sen. Ben. 3, 21.— 2. Meton. (in accordance with the fare given to servants) : Ordinary, common : panis, black bread, Cic. Tusc. 5, 36, 79 (cf. Isid. Orig. 20, 2, 15 : "panis cibarius est, qui ad cibum servis datur, nee delica- tus") ; so subst. cibarium, ii, n., The coars- er meal which remains after the fine wheat flour, Plin. 18, 9. 20 : vinum, Var. in Non. 93, 14 : oleum, Col. 12, 50, 18 sq. : sapor, id. 12, 11, 2 Sehncid. — b. Trop. : tuus tracer cibarius fuit, Var. in Non. 93, 15. ClbatlO? on is. /• [cibo] A feeding ; a meal, repast (post-class.), Sol. 27 ; Coel. Aur. Tard. 1, 1 ; 4, 3. ClbatuS; us, m. [id.], concret. Food, victuals, nutriment (except Pliny, only ante- and post-class.) : Plaut. Mil. 2, 2, 71 ; Var. 1, 63, 2 ; 2, 4, 15 ; 2, 9, 8 ; 3, 8, 3 ; Lucr. 1, 1093 ; 6, 1126 ; Plin. 8, 55, 81 ; 8, 10, 10; 10, 61, 81 ; 10, 73, 93; Gcll. 9, 4, 10 ; App. M. 1, p. 113 ; Sol. 25. t cibdelus, a, um, adj. = ki6S>i\oS, False, deceptive, that can 7iot be depended on : fonces, Vitr. 8, 3. * ClblClda, ae. m. [cibus-caedo] Bread- waster, bread-consumer, prob. a humorous designation of a slave : Lucil. in Non. 88,8. Clbo, arum, l.v.a. [cibus] To give food to animals, to feed or fodder (post-Ang. and rare) : Col. 8. 10 fin. : locustae utiles cibandis pullis, id. 8, 11, 15 ; * Suet. Tib. 72 ; Epitom. Liv. 19. Clbdria, ae. /. The Egyptian bean, App.Herb i 67. t Clborium, "• n- = Ki6wpiov,A drink- ing-cup (made from the large leaves of the Egyptian bean), Hor. Od. 2, 7, 22. cibllS, i. m - Food for man and beast, victuals, fare, nutriment, fodder, feed (class, in prose and poetry, both in sing, and plur.) : Plaut. Capt. 4, 2. 46 Lind. : cibum capere, Tlaut. Trin. 4. 2, 60 ; Ter. Eun. 2, 3, 76 : petere, id. ib. 3, 2, 38 ; Heaut. 5, 2, 25 : capessere (of animals), Cic. N. D. 2, 47 : sumere, Nep. Att. 21 ; Plin. 30, 5, 12 : tantum cibi et potionis adhibendum, etc., C I C E Cic. de Sen. 11, 36 : dlgerere, Quint. 11, 2, 35 ; cf. ib. 11. 3, 19 : coquere, Var. R. R. 2, 10, 7; Sail. J. 45; Ter. Eun. 2, 2, 34 ; cf. Phaedr. 3, 7. 14 ; Lucr. 1, 351 ; cf. id. 2, 125 ; 879 ; 1136 ; 3, 703 ; 4. 1088 ; 6, 947, et saep. : cibos supjjeditare, Cic. Leg. 2, 27, 07 : (Cleanthcs,, negat ullum esse cibum tarn gravem, quin is die et nocte concoquatur, id. N. D. 2. 9. 24 ; cf. suavissimus et idem facillimus td conco- quendum, id. Fin. 2, 20, 64 : fientes ora- bant, ut so cibo juvarent, Caes. B. G. 7, 78 fin., et saep. : cibus animalis. the weans of nourishment in the air : Cic. N. D. 2, 55 ; Var. R. R. 2, 11, 3 ; cf. id. ib. 1, 23, 2 : cibus erat caro ferina, Sail. J. 18;, Plin. 18, 14, 36 : quum tenues hamos abdidit ante cibus, the bait, Tib. 2, 6, 24 ; Ov. M. 8, 857 ; 15, 476.— b. Transf. to the nour- ishment of plants, The nutritive juice : Lucr. 1, 353 : cibus arborum imber, Plin. 17, 2, 2. 2. Trop. : Food, sustenance (rare): quasi quidam humanitatis cibus, Cic. Fin. 5, 19, 54: cibus furoris, Ov. M. 6, 480: causa cibusque mali, id. Rem. Am. 138. Clbyra, ae, /., KiSvpx, I. A town in Magna. Phrygia, on the borders of Caria, abounding in manufactures, and the seat of a Roman tribunal, Cic. Verr. 2, 4, 13 ; Plin. 5, 28, 29 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 143 sq.— 2. Whence, a. Clbyrata* ae, com., Kitivpirns, Of Cibyra : fratres qui- dam, Cic. Verr. 2. 4, 13 : pantherae, id. Att. 5, 21, 5.— b. Cibyraticus, a, um, adj., Of or pertaining to Cibyra : forum, Cic. Att. 5, 21, 9 : negotia, Hor. Ep. 1, 6, 33 : jurisdictio, Plin. 5, 28, 29,— H. A town in Cilicia, Plin. 5, 27, 22 ; cf. Mann. Asia Min. 2, p. 122. Cicada, ae,/. The cicada, tree-cricket, Cicada orni, L. ; " Plin. 11, 26, 32 ;" Lucr. 4, 56; 5, 801 ; Virg. E. 2, 13 ; 5, 77 ; Georg. 3, 328 ; Cul. 151, et al. Worn as an or- nament in the hair of the Athenians, Virg. Cir. 127 Sillig. ; cf. Passow under r'erTi\. — 2. Meton. : Summer: Juv. 9, 68. Clca-triCO, atum, 1. v. a. [cicatrix] To produce scars, to cicatrize; hence pass., to be scarred over (late Lat.) : Fcst. p. 50 ; Coel. Aur. Tard. 4, 8.-2. Trop.: Sid. Ep. 6,7; id. ib. 6, lfin. ClcatriCOSUS, a. um, adj. [id.] Full of scars, covered with scars : tergum, Plaut. Am. 1, 1, 290: tacies. Quint. 4, 1, 61 : vitis, Col. Arb. 11, 1 : putntio, id. 4, 27, 3.-2. Trop. of a writing, umended or polished here and there : Quint. 10, 4. 3 ; v. the passage in connection. ClCatriCUla, ae, f. dim. [id.] A small scar^ Cels. 2, 10 fin. : 7, 7, no. 1. .Cicatrix, icis, /• A scar, cicatrice (freq. and class.) : ncque cicatrices suns ostentat, Ter. Eun. 3, 2, 29 ; Cic. Phil. 7, 6, I* ; Quint. 5. 9, 5 ; 6, 1, 21 ; 6, 3, 100 ; Suet. Aug. 65, ct al. ; Hor. S. 1, 5, 60 ; Od. 1, 35, 33 ; Ov. Am. 3, 8, 19 : Met. 12, 444 ; Rem. Am. 623, et al. : cicatrices adversae, of wounds in front (therefore honorable), Cic. de Or. 2. 28, 124 ; Sail. H. fram, in Gell. 2, 27, 2 (incert. no. 65. ed. Gerl.) : aversa (''on the back), Gell. 2, 11, 2; cf. cicatrices adverso corpore, Cic. Verr. 2, 5, 1 ; Sail. J. 85, 29 ; Liv. 2, 28 : cicatri- cem inducere, Cels. 7, 28 : contrahere, Plin. 12, 17, 38: reducere ad colorem. id. 28, 18, 76 : ducere (*to cicatrize), Liv. 29, 32: emendare, Plin. 20, 13, 51: tollere, id. 24, 6, 14, et saep. ; cf. also no. 2. — ]j. Transf. to plants: A mark of incision, Virg. G. 2, 379 ; Plin. 16, 12, 23 ; 17, 24, 37, no. 9 ; Quint. 2, 4, 11. — And, *c. Humor- ously, of the scam of a patched' shoe : Juv. 3, 151. — 2. Trop. : refricare obduclim jam rei publicae cicatricem (*to open a wound afresh), Cic. Agr. 3, 2 ; cf. id. Tusc. 3, 22 fin. : recentem cicatricem reseinde- re, Petr. 113, 8 ; id. ib. 91, 6 ; cf. Sen. de Ira 1, 16. tcicCUS, i. m. = KiKKo:, The core of a pomegranate ; hence for something unim- portant, worthless, a trifle : Var. L. L. 7, 5, 98: cf. Fest. p. 33 : ciecum non interdu im (*7 would not give a straw), Plaut. Rud. 2. 7, 22. ciccr, eris, n. The chick-pea (used only in sins., ace. to Var. L. L. 8. 25. 115; 9, 39, 142, and 10, 3. 174), ■'■ Col. 2, 13, 19 : Plin. 18, 12, 32 sq. ; Pall. Mart. 4 ;" Hor 271 CICU S. 1, 6, 115; 2, 3, 182; Mart. 1, 104 ; Pers. 5, 177 ; Petr. 14, 3 : i'rictum, Plaut. Bac. 4, 5,^ Hor. A. P. 249. Ciceraj ae . £ Pulse similar to the chick-pea, chickling vetch, Lathyrus cice- ra, L. ; Col. 2, 11, 1 ; 12 ; Pall. Mart. 6. ClCercula* ae,/. dim. [cicera] A kind of small chick-pea, Col. 2, 10, 19 ; Plin. 18, 12, 32 ; Pall. Jan. 5 ; Febr. 4. CICerculum; i. n - An African spe- cies of the pigment sinopis, Plin. 35, 6, 13. CicerOj °nis, m., KiKepav, (*A Roman surname in the gens Tullia) 1, M. Tullius — , The greatest of the Roman orators and writers ; born on the 3d of Jan., 106 B.C. (648 A.U.C.), at Arpimvm (hence Arpinae chartae, Mart. 10, 19, 17) ; murdered, at the age of 63 years, by the soldiers of An- tonius, 43 B.C. (711 A.U.C.) : v. Biihr's Lit. Gesch. p. 357 sq., and the references there given. — Whence, fc. Cicerdnia- HUSj a < um t a dj., Ciceronian : simplici- tas, Plin. H. N. praef. § 22 : mensa, id. 13, 16, 30 : aquae, in the villa of Cicero, at Pnteoli, medicinal to the eyes, id. 31, 2, 3 : Ciceronianus es, non Christianus, i. e. a friend of Cicero, Hier. Ep. 22, no. 30.— 2. Q. Tullius — , The brother of the former, whose work. De petitione consulates, is yet extant ; v. Biihr's Lit. Gesch. p. 429. CiceromastiX) Igis, m. {The Scourge of Cicero, a word formed alter the Greek 'OunpotidoTiQ A lampoon of Largius Li- cinius against Cicero : Gell. 17, 1, 1. , tcichorium (cichdrcum, *Hor. Od. 1, 31. 16), ii, n. = Kix< pia (usu. Ki%ii- pioi), Chiccory, succory, or endive, Plin. 20, 8, 30 sq. ; 19, 8. 39. ttciCJj indecl. n., k(ki, An Egyptian tree, pahna Christi or castor-oil tree, also called croton, Rieinus communis, L. ; from its fruit, an aperient oil, oleum cici- num, is expressed, Plin. 15, 7, 7 ; 16, 22, 35; 23, 4, 41 ; 28. 11, 48 ; Cels. 5, 24, no. 3. ciciiendrum an J cicimandrum, \,n. Feigned names for spice, Plaut. Ps. 3, 2, 42 ; ih. 3, 2, 46. Cicilldelaj ae. /. [candela] A glow- worm, Plin. 23, 4, 41; 18, 26, 66, no. 2; cf. Fest. p. 33. h Cicinnia> -^ KtvuiStov, Gloss. Gr. Lat. ciciiras, a . u '". v. cici. CicdneS; um, '"•. Ki'icoi'tc, A Thra- cian people near the Hebrus, Mel. 2, 2, 8 ; Plin. 4. 11, 18; Virg. G. 4, 520; Prop. 3, 12, 25 ; Sil. 11, 475 ; Tib. 4. 1, 54. ClCOJlia. ae > f. A stork, •' Plin. 10, 23, 32 ;" Hor. S. 2, 2, 49 ; Juv. 14, 74. et al. ; at Praeneste called conia, Plaut. True. 3, 2, 23.-2. Me ton. : a. A figure in the shape of a stork's bill, made with the hand., for the purpose of deriding one. Pers. 1, 58 : Hier. Pro!, in Sophon. Ep. 125, no. 18. — }}. An implement in the form of a T, used by rustics. Col. 3, 13, 11. — c. Ace. to Isid., A swipe or transverse pole, moving upon a perpendicular post, for drawing water, etc., Isid. Orig. 20, 15, 3. + f cicUKia> ae, /. An owl, Fest. (for which cecuma, in Gloss. Isid.) [ = kikv- P'<1- CICUIV «''is, a , to go; cf. Passow upon the word ; and by the addition of the causa- tive signif. like KLvktii, causat. from /ci'oj] literally, To make to go ; hence, to move, to put in motion, to shake (class, in prose and poetry) : calcem (* to make a move in the game of chess), Plaut. Poen. 4, 2, 86 : na- ture omnia ciens et agitans, Cic. N. D. 3, 11, 27 ; id. Univ. 7 : inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo : quod au- tem est animal, id motu cietur interiore et suo, id. Tusc. 1, 23, 54 (for which, in the same chapter, several times movere ; cf. also id. N. D. 2, 9, 23) : remos, Stat. Th. 6, 801 : monimenta virum demoliri atque ciere, Lucr. 6, 242 : imo Nereus ciet aequora fundo, stirs up, Virg. A. 2, 419 ; Lucr. 1, 996 : puppes sinistrorsum eitae, Hor. Epod. 9, 20. — lj. In judic. lang. 1. 1. : ciere erctum (lit., To put in motion i. e.) to divide the inheritance : Cic. de Or. 1, 56, 237; cf. erctum,— c . Trop. : To put in motion, to rouse up, disturb : Liv. 28, 27 : saltum canibusque ciere, Lucr. 5, 1250 : fontes et stagna, Poet, in Cic. Div. 1, 9, 15 : tonitru coelum omne ciebo, Virg. A. 4, 122 : loca sonitu cientur, Lucr. 4, 610. 2. With reference to the terminus ad quern : To move, excite, or call to (poet., or in Aug. and post-Aug. prose for the com- mon accire) : ad sese aliquem, Catull. 68, 88 : ad arma, Liv. 5, 47 ; Sil. 7, 43 : in pugnam, Sil. 4, 272 : armatos ad pugnam, Veil. 2, 6, 6 : aere ciere viros, Virg. A. 6, 165 : aliquem ex aliquo loco, Tac. A. 15, 33 : aliquem in aliquem, id. Hist. 1, 84, 5 : ab ultimis subsidiis cietur miles (sc. in primam aciem), Liv. 9, 39 : ille cieri Nar- cissum postulat, Tac. A. 11, 30. — Hence, lj. To call upon by name for help, to in- voke. So of invoking superior beings : nocturnos manes, Virg. A. 4, 490 : lucti- ficam Alecto Dirarum ab sede sororum, id. il>. 7, 325 : vipereasque ciet Stygia de valle sorores (?'. e. Furias), Ov. M. 6, 662 : numina nota ciens, Val. Fl. 4, 549 : foe- dera et deos, Liv. 22, 14. And so, c. In gen., To call upon any one, to call by name, mention by name: herum, Plaut. Bac. 3, 3, 11 : comites magna voce, Lucr. 4, 578 : animamque sepulcro Condimus et magna supremum voce ciemus, Virg. A. 3, 68 ; Ov. F. 4, 484 ; Tac. A. 1, 21 ; 14, 64 : lamentationo flebili majores suos ci- ens ipsumque Pompejum, Tac. A. 3, 23 : singulos nomine, id. ib. 2, 81 ; so *Suet. Ner. 46 : triumphum nomine ciere, i. e. to call Io triumphe ! Liv. 45, 38. Hence (./}), In a civil sense : patrem, To name one's father, i. e. shoio one's free birth: Liv. 10, 8 fin. 3, To put any course of action in prog- ress or any passion in motion, i. e. to ex- cite, stimulate, rouse, to proelucc, effect, cause, occasion, begin (very freq., esp. in poetry) : solis uti varies curfius lunaeqife meatus Noscere possemus quae vis et causa eierent, Lucr. 5, 773. So motus, id. 3, 379 ; Cic. Tusc. 1, 10, 20 : varias vo- ces, Lucr. 5, 1059 : tinnitus aere, Catull. 64, 202 ; Virg. G. 4, 64 (cie tinnitus) : sin- gultus ore, Catull. 64, 131 : gemitue, Virg. C IL I G. 3, 717 : fletus, id. Aen. 3, 344 : lacri mas, id. ib. 6, 468 : mugitus, id. ib. 12, 103 : murmur, id. Geora. 1, 110 ; Liv. 9, 7 : bellum, id. 5, 37 ; Veil. 2, 54 ; Tac. H. 3, 41 fin. ; Virg. A. 1, 541 : belli simula- cra, id. ib. 5, 674 : seditiones, Liv. 4, 52 : tumultum, id. 28, 17 ; 41, 24 : vires inti- mas molemquo belli, Tac. A. 15, 2 fin. ; cf. Hist. 3, 1 : pugnam, Liv. 1, 12 ; 2, 47 ; 9, 22 ; Tac. A. 3, 41 : proelium, Liv. 2, 19 ; 4, 33 ; 7, 33 ; 10, 28 : Martem, Virg. A. 9, 766 : acies, stragem, id. ib. 6, 830 ; cf. Liv. 22, 39 : rixam, Veil. 1, 2, et al- ii. In medic, lang. : alvum, To cause evacuation, Plin. 20, 9, 38 ; so urinam, id. 26, 15, 90 : menses, to cause menstruation, id. 27, 7, 28, et al— Whence c 1 1 u s, a, um, Pa, lit, Put in motion ; hence, quick, swift, rapid (opp. to tardus, Cic. de Or. 3, 57, 216 ; Sail. C. 15 fin.) (class. ; esp. freq. in poetry ; very rare, in Cic.) : ad scribendum citus, Plaut. Bac. 4, 4, S6 : quod jubeat citis quadrigis citiua properet perscqui, id. Aul. 4, 1, 14 ; Virg. A. 8, 642 : bigae, Catull. 55, 26 : puppis, id. 64, 6 ; Tib. 4, 1, 69 : classis, Hor. Od. 1, 37, 24 : navis, Ov. M. 15, 732 ; Tac. A. 2, 6 : axis, Ov. M. 2, 75 : fugae, id. ib. 1, 543 : planrjs, id. ib. 10, 591 : ingressus, Sail. C. 15 fin. : via, Liv. 33, 4 : venator, Hor. Od. 1, 37, 18 : cum militibus, Tac. A. 11, 1 : legionibus, id. ib. 14, 26 : agmine, id. ib. 1, 63 ; 4, 25 : cohortes, id. ib. 12, 31 : mors, Hor. Od. 2, 16, 29 ; Sat. 1, 1, 8 : pes, i. e. iambus, id. A. P. 252.— Comp. : nul- lam ego rem citiorem apud homines esse quam famam reor, Plaut. frgm. in Fest. p. 47 ; Val. Max. 3, 8, no. 1 cxt.—Sup. : Quint. 6, 4, 14 dub. ; v. Spald. and Zumpt in h. 1. 2. In the poets very freq. (also a few times in Tacitus) instead of the adv. cito : citi ad aedis venimus Circae, Liv. Andr. in Fest. s. v. TorrEt, p. 270 ; equites pa- rent citi, Plaut. Am. 1, 1, 88 ; id. Stich. 2, 2, 66 ; Lucr. 1, 386 : somnus fugiens citus abiit, Catull. 63, 42 : citi solvite vela, Virg. A. 4, 574 ; cf. id. ib. 9, 37 ; 12, 425 ; Hor. 5, 1, 10, 92 ; cf. id. Od. 3, 7, 27 ; ite citi, Ov. M. 3, 562 ; Tac. H. 2, 40 : si citi adve- nissent, id. Ann. 12, 12. — Whence cito, adv. Quickly, speedily, soon (freq. in prose and poetry of all periods) : quam. tarda es ! non vis citius progredi 'f Phaedr. 3, 6, 2 ; Plaut. Mil. 2, 6, 44 ; id. Cist. 4, 2, 82: abi cito et suspende te, Ter. Andr. 1, 5, 20 ; id. ib. 3, 1, 16 : labascit, victus uno verbo : quam cito ! id. Eun. 1, 2, 98 : quod eum negasti, qui non cito quid didicisset, umquam omnino posse perdiscere, Cic. de Or. 3, 36, 146; cf. Quint. 12, 8, 3 ; 11, 2, 2 ; id. ib. 10, 6, 2 : non multurn praestant sed cito, id. ib. 1, 3, 4, et saep. : sat cito si sat bene, a moral saying of Cato in Hier. Ep. 66, no. 9.— Comp. citius, Plaut. Aul. 4, 1, 14 ; Pers. 3, 3, 30 ; Ter. Eun. 3, 5, 23 ; Lucr. 1, 557 ; 2, 34, et saep. : dicto, Hor. S. 2, 2, 80 : su- prema die, i. e. ante supremam diem, id. Od. 1, 13, 20 : serius aut citiU3 sedem properamus ad imam (for which serius ocius, id. ib. 2, 3, 26), sooner or later, Ov, M. 10, 33. — Sup. citissime, Caes. B. G. 4, 33 fin. ; Plin. 16, 40, et al. 2. With the negative sometimes equiv- alent to non facile, Not easily (cf. the Gr. rd-va) : Ter. Ad, 3, 3, 89 : neque verbis aptiorem cito alium dixerim, neque sen- tentiis crebriorem, Cic. Brut. 76, 264 : quem tu non tarn cito rhetorem dixisscs quam woXtriKiv, id. ib. § 265. 3. Sometimes in comp. without nega- tive = potius, Sooner, rather : lit citrus di- ceres, etc., Cic. Brut. 67 fin. : citius dixe- rim, jactasse se aliquos, etc., id. Phil. 2, 11, 25. ciS'nuSi '. ui. A mfffis«r<7=8 scrupu- li, Plin. Valer. 2, 30 and 31. CillCia> ae, /., KiXiKta, A province in the southtrrn part of Asia Minor, between Pamphylia and Syria, now Efalet Itschil, Mel. 1, 2, 6 ; 11, 2 j 13, 1 sq. ; 2, 7, 5 ; Plin. 5, 27, 22; Cic. Fam. 15, 1, et al. — 2. Whence, a. Cilixi icis, adj., K/AiJ, Ci- lician : Cilici croco (of special excellence, Plin. 21, 6, 17), Lucr. 2, 416 ; Virg. Cul. 399 SilhV; cf. Stat. S. 2, 1, 160; 3, 3, 34: Taurus, "Ov. M. 2, 217 :' tonsor, Mart. 7, 95: Tamira, Tac. H. 2, 3.— Subst. in plur. OIME CfliceS) um . m -i The Cilicians, Cic. Div. 1, 1 ; 8, 41 ; Fam. 15, 1 ; Tib. 1, 2, 67 ; Mel. 1, 12, 5; Tac. A. 2, 78 ; 80 ; 13, 33, et al. : agrestium Cilicum nationes, quibus Cli- taritm cognomentum, Tac. A. 12, 55 : ace. Gr. Cilicas, 'lib. 1, 7, IB.— Whence, (,3) fern. Cllissa. «6| Official (cf. Phoenis- ea, lrom Phoenix) : terra Cilissa, Ov. lb. 200 : spica, i. e. unguentum crocinum, Prop. 4, 6, 74 : spica, i. e. crocus, Ov. F. 1, 7ii.— b. Cillcius* a, um . adj.i Cili- cian : mare, 1'liu. 5, x7, 26 : cotes, id. 36, 22, 47 : crocum, id. 21, 6, 17.- (13) Subst. Clitcium. ii. «■. KMkiov, A covering, originally made of Cilician goats 1 hair, used hi/ soldiers and seamen, Viir. It. R. 2, 11, 12'; Cic. Verr. 2, 1, 38 Ascon. ; Col. 12, 46 ; Liv. 38, 7 ; Veg. 2, 14, 3 ; also adj. : vela. Ulp. Dig. 33, 7, 12 ; id. ib. 19, 1, 17. Ci". also udones, made of Cilician goats' hair, Mart. 14, 148. — c. Clhciensis, e » adj., Cilician : legio, Caes. B. C. 3, 88 : provincia, Cic. Fain. 13, 67 : vicinus, id. Q. Fr. 1, 2,2 fin. \ cihcianusi ", ™- [ciUcium, v. Cili- cifl, in. 2, b, /i] A maker of hair coverings, Inscr. Grut. 648, 6. CllicinuS; «. um > adj. ['d., v. Cilicia, no. -J, b, jj\ Made nf hair-cloth- : teutoria, Sol. 33 : tunica, Ilier. Vir. II il! sub Jin. CiUcium, Cilicius* and Cilissa. v. Giiicia. Cllium< i^ ,! - [kindred with kuXk, xi\a, v. i'as^ow under tile latter word] An eye- lid (rare) : " Cilium est folliculus, quo oc- ulus tegitur, unde tit supercilium," Fest. p. 33; I'lin. 11, 39, 03; Lact. 10 in.— 2. Cilh.v. traosf., An eyelash : Plin. 11, 37, 57. Cilix* >cis, v. Cilicia, no. 2, a. Cilia (Cyll'i- Ov. M. 13, 174), ae, /., KiMu, A town in Arolis. distinguished for the worship of Apollo, Plin. 5, 30, 32 ; Ov. 1. 1. ; Sen. Tr'oad. 231 (cf. Horn. 11. 1, 38). I cilllbae. arum, /. Round tables, Fest. p. 34 ; cf. Comni. p. 360 sq. The same, ace. to Varro. is called ciliuan- tvh: Var, L. L. 5, 26, 35 [= KtWiHus ; cf. Passow in h. v.], + cillOi ere, To move, Serv. Virg. G. 2, 389 ; Isid. Orig. 20, 14, 11. CilniUS* a ' um i aa J- (pure Etrusc. Cfetue or Cfcnli) A designation of a very distinguished Etruscan irens, from which Maecenas originated; Cilnian: Liv. 10, 3 sq. : Sil. 7, 29 ; Tac. A. 6, 11 ; Macr. Sat. 2, 4 : cf. O. Mull. Etrusk. 1, p. 376 ; 414 sq. t cilo* onis, m. Having a prominent fonittad. pressed in upon the sides, Fest. p. 34 ; cf. Charis. p. 78 P. A dim. of it, ciluiKulus, Arn. 3, p. 108. JCini) indcrl. n. : '■ nomen vici," Cels. in Prise, p. 644 and 688 P. Cimbri, orum, m., KipBpot [" Cimbri lingua Gallica latrones dicuntur," Fest. p. 34J A people of Northern Germany (in Hol- 6tein, Schleswic, and Jutland) ; on their irruption into Italy, conquered bv Mari- us, Mel. 3, 3 fin. ; Plin. 2, 67, 67 ; 4, 13, 27 sq. ; Tac. G. 37 Rup. ; Caes. B. G. 1, 33 ; 40 ; 2, 4 ; 7, 77 ; Liv. epit. libr. 63-68 ; Flor. 3, 31 sq. ; cf. also Plut Mar. ; Mann. Germ. p. 26 and 282. In sing. Cimber* bri, m., A surname of L. Tillius, one of the murderers of Caesar. Cic. Phil. 2, 11 ; Cas- sius in Cic. Fam. 12, 13 ; Suet. Caes. 82 ; Sen. de Ira 3, 30 ; cf. Cic. in Quint. 8. 3, 29 ; and adj. Cimbriau : triumpho, Ov. Pont. 4, 3, 45.-2. Whence Cimbri- CUS, a, um » adj., Cimbriau : scutum, Cic. de Or. 2, 66. 266 : manubiae. id. Doin. 38 fin. : bellum, Plin. 36, 25, 61 : victoria, Flor. 3, 3, 20.—* Adv. Cimbrice, I" 'he manner of the Cimbrians : loqui, Quint. Decl. 3, 13. t cimeliarcha, ae, m. = Kciun>t'p- XiS, A treasurer, keeper of treasure, Cod. Just. 7, 72. 10. t cimeliarchium* ii, "• = kuhj)\i- dpxiuv, A place where jewels are depos- ited, a treasury, Cod. Just. 7, 72, 20 ; 11, 47, 19. CimeZ) Icis, m. I fern. Plin. 32, 10, 47, very dub.; cf. Rudd. 40, no. 20) A bug, Var. R. R. 1, 2. fin. ; Col. 6, 18, 2 ; Plin. 30, 14, 45; 29, 4, 17 ; Ve 2 . 2, 33, 2 ; 5, 14, 21 ; Catull. 23, 2 ; Petr. 98, 1 ; Mart. 11, 32, et al. As a term of reproach : Men' mo- veat cimex Pantilius 1 * Hor. S. 1, 10, 78. S C IN C + CimiCO* are, Kopi^w, To purify from bugs, Gloss. Gr. Lat. Ciminus, i, »•■ A lake in Etruria. near Sutrium (* now Logo di Roncigli- one), with a mountain forest lying near it, Virg. A. 7. 697 ; also CiminiuS* a, um, Chninian : lacus, Col. 8, 16, 2 ; ct. Mann. Ital. 1, p. 387 : silva, Liv. 9, 36 ; Plin. 2, 96, 98 : saltus, Liv. 9, 36 ; cf. Flor. 1, 17, 2 : mons, Liv. 1. 1. Cimmerii, orum, m., Kiuuipwi, 1, A Thracian people in the present Crimea, on both sides of the Dnieper, whose chief town was Cimmerium, Mel. 1, 19, 15 ; Plin. 6, 6, 6. In sing, adj.: CimmeriuS* a, um, Cimmerian : Bosporus, Plin. 4, 12, 24 : litus, Ov. Pont. 4, 10, 1.— 2. A fabu- lous people who, in very ancient times, dwelt in caves, between Baiae and Cumae : Fest. p. 33 sq. ; cf. Plin. 3, 5, 9, § 61 ; Cic. Acad. 2, 19 : Sil. 12, 132. Perpetual darkness prevailed among them, Tib. 4, 1, 64 ; Val. Fl. 3, 398 ; here" Somnus had his abode, Ov. M. 11, 592 sq.— Poet. : The Lower World : Cimmerii lacus, Tib. 3, 5, 24 ; cf. Virg. Cul. 230. CimoiuSi >>/, KffiuAof, An island of the Cycladts. distinguished for its chalky soil, now Cimoli, Plin. 4, 12, 23 ; Ov. M. 7, 463. — 2. Whence CimollUSj a, um, Of or pertaining to Cimolus : creta (freq. used iu medicine), Cels. 2, 33 ; Col. 6, 17, 4 ; Scrib. Comp. 245 ; Veg. 2, 29, 2 ; 3, 4, 36 ; cf. Plin. 35, 17, 57. Gimon* on i 3 , m -> Kipuiv, 1. Father of Milliades, Nep. Milt. 1.— 2. A son of Mil- tiades, a distinguished general of the Athe- nians, whose life is written by Nepos. t cmaediaS! ae, m. = Kivaioias, A precious stone, unknown to us, found in the brain of the fish cinaedus, Plin. 37, 10, 56. CinaedlCUS* a, um, adj. [cinaedus, no. 1 1 Pertaining to one who is unchaste or lewd (ante-class.) : Plaut. Stich. 5, 5, 19 ; 5, 7, 1 ; Var. in Non. 176, 19. * CinaeduluS* i. m - dim. [id.] One who is unchaste or lewd : Scip. Afric. in Macr. S. 2, 10. 1 1. Cinaedus* 'i it-=KtvaiioS, 1. He who practices sodomy, or allows it to be practiced with him, a sodomite, Plaut. Asin. 3, 3, 37 ; Poen. 5, 5, 40 ; Pers. 5, 2, 23, et al. ; Scip. Afric. in Cell. 7, 12, 5 ; Catull. 16, 2 ; 25, 1 ; 32. 3 ; 51, 1 ; 10, et al. ; Petr. 21, 2 ; 23, 2 ; 24, 2 ; Juv. 2, 10, et al. — b. Adj. : cinaedus* a, um, Wan- ton, unchaste : ut detuit cinaediorem, Catull. 10, 24. — Trop. : Impudent, shame- less : homo cinaeda fronte, Mart. 6, 39. — Hence, Q^Hc who performs a wanton dance, Plaut. Mil. 3, 1, 73 ; Lucil. in Non. 5, 31.— 3. The name of a sea-fish, Plin. 32, 11. 53. 2. cinaedus* % um , T . the preced. no. 1, b. t Cinara» as, f. — >:iv''pa, A kind of artichoke, Cinara Scolymus, L. ; Col. 10, 235 ; 11, 3, 14 and 28. Cinaris* i 5 < /■ An unknown plant, Plin. 8, 27, 41 (in.; Sol. 19. cincinnalis* e. adj. [cincinnus] Curl- ed : herba, a plant, also called polytrichon, App. Herb. 51. cincinnatulus. a, um, adj. dim. [cincinnatusj frith curled hair : Hier. Ep. 130, no. 19. cirtcinnatUS. adj. [cincinnus] With curled hair, having locks or ringlets of hair (as an indication of luxurious effem- inacy) : Plaut. Capt. 3, 4, 115 : so id. Mil. 3. 3, 49 ; True. 2, 7, 49 ; Cic. Sest. 11. 26 ; Coel. Quint. 1, 5, 61.— Of comets, Schol. Juv. 6, 207 (Cic. N. D. 2, 5, 14, better cri- nitas). — As a surname of the renowned L. Quinctius, taken from the plough to the dictatorship, Liv. 3, 26 ; 4, 13 sq. ; Cic. Fin. 2, 4, 12 ; de Sen. 16, 56 ; Col. 1 praef. § 13 ; Plin. 18, 3 ; Val. Max. 4, 4, et al * cincinniilus. i. ?«• dim. [id.] A lit- tle lock or curl of hair, Var. in Non. 456, 8 dub. t cincinnus* i, nt. [kindred with k(- Kivvoi ; cf. Doed. Syn. 3. p. 22 sq.] Curled hair, a lock or curl of hair, Plaut. True. 2, 2, 32 ; Var. R. R. 1, 31, 4 ; Cic. Pis. 11, 25. — 2, Trop. : Of too artificial or elaborate oratorical ornament (cf. calamister, no. 2) : in oratoris nut in poetao cincinnls ac fuco CINE offenditur, quod, etc., Cic. de Or. 3, 25 fin. ; 4 Suet. Aug. 86 (cf. Tac. Or. 26). CinClUS* a, um. The name of a Ro- man gens. Whence, 1. M. Cincius AH- mentus/ A tribune of the people, A.U-C- 549, whose legal enactment was called Lex Cincia de donis et muneribus (" qua ca- vetur antiquitus, ne quis ob causam oran- dam pecuniam donumve accipiat," Tac. A. 11, 5) ; cf. Cic. de Sen. 4 ; de Or. 2, 71 ; Att. 1, 20, 7 ; also Lex muneralis, Plaut in Fest. s. v. muneralis, p. 99. Cf. Sa- vigny upon the Lex Cincia, etc., in his Zeitschr. fiir Gesch. Rechtswisscnschaft IV., I. 1, p. 1-59 ; Rudorff de L. Cincia. — 2. L. Cincius Alimentus, A distin- guished Roman historian in the time of the second Punic war ; cf. Bahr's Lit. Gesch. p. 257, and esp. Kraus. frgmm. Hist. Rom. 63 sq.— 3, L. Cincius, The business-agent of Alticus, Cic. Art. 1, 1 ; 7 and 16. — 4, "cincia, locus Romao, ubi Cinciorum monimen'oim i'uit," Fest p. 43. Cinctia* ae. v. Cinxia. * Cincticulus* '• u>- dim. [2. cinctu8] A little girdle. Plaut. Bac. 3, 3, 28. tcinctor* oris, m., ifioTTii, Gloss. Gr. Lat. * cinctorium* «. «■ [~- cinctus] a sword-btlt, balteus ; Mel. 2, 1, 13 dub. cinctura* ae, /. [2. cinctus, cingo] A cincture, a girdle (very rare) : riuxior cinctura, *Suet Caes. 45; "Quint. 11, 3, 139. 1. cinctUS* a, um, Part., from cingo. 2. CinctUS* us , m - (post-class, access, form cinctum. i, n., Scrib. Comp. 163; Isid. Orig. 19, 33) [cingo] 1. Abstr., A girding (rare) : quotidiani cinctus, Plin. 28, 6, 17: cinctus Gabiuus, a manner of girding, in which the toga was tucked up; \ its corner being thrown over the left shoul- I der, was brought under the right arm, around to the breast (this manner was I customarily employed in religious festi- | vals) : Liv. 5, 46 : incinctus cinctu Gabi- no, id. 8, 9 (for which id. 10, 7, incinctus Gabino cultu) : Quirinali trabea cinctu- que Gabino Insisnis, Virg. A. 7, 612 ; Pi-ud. aretp. 10, 1014 ; cf. Serv. Vim. A. 7, 612 ; Isid. Oris. 19, 24, 7 : Adam's'Antiq. 1, p. 109. — 2. Concr. A girdle, belt: '' cinctus et cingulum a cingendo, alte- rura viris, alterum mulieribus attribu- tum," Var. L. L. 5, 23, 33 ; cf. Isid. Orig. 19, 33, 1 (in good prose, although not in Cic); Plin. 28, 4, 9 ; 23, 6, 59; *Suet Ner. 51, et al. cinctutUS* a, um, adj. [a prolonged form from cinctus, like astutus, actutum, versutus, etc., from astus, actus, versus, etc.] Girded, girt (rare, perh. only in the two follg. exs.) : * Ov. F. 5, 101 : Cethegi. i. e. the ancients (who did not. like the more effeminate men of a later time, wear the tunic ungirded), *Hor. A. P. 50. CineaS; ae i m -< Kiwas, The friend of King Pyrrnus of Epirus, who counseled him to make peace with the Romans ; he is said to have had a remarkablv good memory, Cic. Tusc. 1, 24, 59 ; Plin. 7, 24. 24 ; Sen. Controv. prooem. * CinefactUS* a, um, adj. [cinis-facio] Reduced to ashes : Lucr. 3, 919. Cineraceus* a, um, adj. [cinis] Sim- ilar to ashes : terra, Plin. 17, 5, 4 : color, ash-colored, id. 27, 7, 27. cinerarias, a, um, adj. [id.] Pertain- ing to ashes: 1, As adj. only very rare- ly : fines, boundaries of land bordering - upon graves, Auct. de Lim. p. 296 Goes. — 2. More freq. subst.: a. Clneraii- USj ii. m.. A servant who heated in glow- ing ashes the iron necessary for curling hair, a hair-curler, Var. L. L. 5, 29, 36 ; Catull. 61, 138 ; Sen. Const Sap. 14 ; cf. Doed. Syn. 3, p. 23. — b. Cinerabidm, ii, n., in tombs, 77ie receptacle for the ashes of the dead. Inscr. Grut 850, 10 ; 418, 11 ; 663, 3 ; 850, 10, et al. * CineresCO- ere. r. n. [id.] To turn to ashes (late Latin), Tert Ap. 40 ; Fulg. Myth. 2, 18. cinereus, a, «m, adj. [id.] Similar to ashes, ash-colored : color. Col. 2, 2, 16 ; Plin. 37, 10, 68 : terra, Plin., 35, 16, 54 : uva, id. 14, 3, 4, no. 9. cinericius or -tins* a. um, adj. 273 GIN G [cinis] Similar to ashes : terra, Var. R. R. 1, 9, 7. cincrosus, a > " m > acl j- P<1-] Full of ashes : App. Met; 7, p. 199. Cing°a> lle > /■ ^ small river in Hispa- nia Tarraconensis, in the territory of the Borgetes, Caes. B. C. 1, 48 ; Lucan. 4, 21. Cing'CtoriX' 'S' s > m - 1- A Gaul, rival of his sup-J'a.her, ludutiomarus, in respect to dominion over the Treviri, Caes. B. G. 5, 3 ; 56, et al. — 2. -A king of the region about Cantium, in Britain, Caes. B. G. 5, 22. cingillllKl, i, n. dim. [cingulum] A small g irdle, Petr. 67, 4. cinjrOj "i, nctum, 3. v. a. 1, To go around in a circle, to surround, encompass, environ, gird, wreathe, crown, etc. (class, in prose and poetry). So 1. To surround the bodij with a girdle, to gird on (the sword), to gird, esp. freq. in pass, with follg. abl., to be girded, en- circled with something : jam quasi zona, liene cinctus ambulo, Plaut. Cure. 2, 1, 5 ; Curt. 3, 3, 19 ; cf. Suet. : ut cingeretur flxixiore cinctura, Suet. Caes. 45 : Hispano cingitur gladio, Liv. 7, 10 ; id. 38, 21 fin. ; Suet. Calig. 49 : ferro, Suet. Aug. 35 : enae, Ov. F. 2, 13 : cincti fulgentibus ar- mis. Vim. A. 11, 188: ense latus cingit, Ov. F. 2, 784 ; cf. Stat. Th. 4, 41 : cinctas resolvite vestes, Ov. M. 1, 382. — Poet, in pass. c. Ace. (cf. accingor, no. 2, and Zumpt, Or. § 458) : inutile ferrum cingitur, Virg. A. 2, 511 : cinctaeque ad pectora vestes tfrachia docta movent, Ov. M. 6, 59. — Without case : Ov. M. 1, 695 : puer alte cinctus, Hor. S. 2, 8, 10; id. ib. 1, 5, 6 ; Quint. 11, 3, 138. Hence cinctus in late Lat sometimes equiv. to armis instruct- us, annatus : cinctus (armed, equipped, en- rolled) in alia militia, Paul. Dig. 39, 1, 38; Marcell. ib. 25. A girding up of the Ro- m.in dress was necessary in pursuits re- quiring physical action ; hence cingor (cf. accingor, no. 3), To make one's self ready or prepared for any thing, to pre- pare: cingitur. certe expedit se, Plaut. Am. 1, 1, 152 : cf. the pass, above cited, Hor. S. 2, 8, 10 ; 1, 5, 6 ; Ov. M. 6, 59. 2, To surround, encircle the head with a crown, to crinon (very freq., e6p. in the poets) : muralique caput summum cinx- ere corona, Lucr. 2, 607 ; cf. Ov. A. A. 3, 392 : tempore floribus, Hor. Od. 3, 25, 20 : ramis, Virg. A. 5, 71 : spicis, Tib. 2, 1, 4. et saep. : comam lauro, Hor. Od. 3, 30, 16 ; cf. Ovid : Grajas barbara vitta comas, Ov. Tr. 4, 4, 78; Virg. A. 12, 163: de te- nero cingite More caput, Ov. F. 3, 254. — b, Poe4;. : Atlantis, cinctum assidue cui nubibus atris Piniferum caput et vento pulsatur et imbri, Virg. A. 4, 248; id. ib. 7, 658 ; Prop. 4, 1, 61. * 3, To surround, encircle other parts of the body: cujus lacertos anuli mei cin- gant, Mart. 11, 100, 2. II. Gf places : To surround, encircle, invest, inclose (this is the prevailing signif. in prose, esp. in the historians) : (Tellus) oras maris, Lucr. 6, 633 ; Catull. 64, 185 : Tempe silvae, id. ib. 286 : (lumen Dubis pene totum oppidum cingit, Caes. B. G. 1, 38 : provincia mari cincta, Cic. Fl. 12, 27 : urbe portus ipse cingitur et contine- tur, id. Verr. 2, 5, 37 Zumpt : quod moe- nibus cingebatur, Tac. A. 13, 41 : cingitur insula tribus millibus pnssuum, i. e. has a circuit of, etc., Plin. 6, 12, 13. — Poet. : cinxerunt aetheramirnl»i.(* to cover), Virg. A, 5, 13 : medium diem cinxere tenebrae, Sen. Here. fur. 939.— Troip. : diligentius urbcui religione quam ipais moenibus cinsitis, Cic. N. D. 3, 40. 2. 'n military lnng., To surround or iuiseet a place or army for defence, or (more freq.) in a hostile manner: castra vallo, Liv. 7, 39 : ultimum agmen valida maim, i!o cover, Curt. 4, 13 : urbena obsid- ione (* to besiege), Virg. A. 3, 52 : (hos- tem) stutionibus in modum obsidii, Tac. A. .6, 34 : cingi ab armis hostium, Ov. Pont. 2, 8, 69; Tib. 2, 3, 37; Pro]). 3, 3, 42— Trop. : Sieilia multis undique ciuota pericu^is, Cic. Manil. 11, 30. Jf I, To encompass one in a social man- ner, to be in his retinue or escort, to accom- pany (rare, and prob. not ante-Aug.) : duni latus suncti cingit tibi turba senatus, 274. ! CINN Ov. Pont 4, 9, 17: Tac. A. 1,77: reginam casto cinxerunt agmine matres, Claud. Rapt. Pros. 2, 322. IV. In the lang. of gardening, To peel off the bark around, Plin. 17, 24, 36, no. 9. cing'ul.aj ae, v. cingulum. + CUlgUlUSj i» ™" [«"go] Having a slender waist, Fest. p. 34. cingukim, i, «• (access, form c in- g'ulus, i. m., and cingTlla, ne, v. be- low.) [id.] 1, The girdle encircling the hips, a zone (mostly poet. ; in Virg., Ov., and Claud, freq. ; elsewhere rare ; in Lu- cret., Catull., Tibull., and Hor. never).— a. For men : (a) Cingulum, Claud. Fesc. 11,37: cinsulo, Petr. 21, 2. More freq. in plur., cingula, Virg. A. 1, 492 ; 9, 360 ; 12, 942 ; Val. Fl. 6, 470 ; Claud. HI. Cons. 28 ; Nupt Honor, et Mar. 166 ; Eutr. 2, 321, et al. : (* a money-belt, Just. Nov. 12, 1 : a sword-belt, Virg. A. 12, 942 ; hence, trop., soldiership, military service, Cod. Just. 7, 38, 1 Prud.) Concerning the bride's girdle, cf. Fest. p. 48.— (13) Cingula, ae, Titan, in Non. 536, 19 ; Ov. A. A. 3, 444.— b. For animals : cinsula, ae (* A girth, bell), Ov. R. Am. 236 ; "Calpurn. Eel. 6, 41 : plur. abl. cingulis, Flor. 2, 18, 14,— 2. Me ton. : A girdle of the earth, a zone: cingulus, i, * Cic. Rep. 6, 20 ; Macr. Sat. Somn. Seip. 2, 5.-3. Nom. propr. Cingu- lum. i, n., A small town in 1'icenum, now Cingulo, Caes. B. C. 1, 15 ; Cic. Att. 7, 11 ; also Cing-ula saxa in Sil. lO, 34; cf. Mann. ltal. 1, p. 490. Its inhabitants were called CingTUlani, I >lin - ;i > 13 > 18. Also Cingulanus ager, Front, de Colon, p. 121 Goes. tcinifes or ciniphes.(cyn-). um, /. =r CKvinsS, A kind of slinging insect (ce- des. Lat.), Aug. Trin. 3, 7 ; Hier. in Joel. 2, 25 ; Sulpic. Sever. Hist. sacr. 1. 14 ; cf. Isid. Orig. 12, 8, 14. * cinifflO) Snis, m. [cinis-flo, or instead of cinilio; cf. Doed. Synon. 3, p. 214] = cinerarius, A hair-curler, Hor. S. 1, 2, 98 ; Tert. Uxor. 2. CmiSi «''is, m. (in sing. f. Lucr. 4, 927 ; Catull. 68. 90 ; 101, 4 ; Caesar, ace. to Non. 198, 11 ; Calvus in Non. 1.1. and in Charis. p. 78 P.; Scrib. Larg. c. 226; 230; 232; 245, et al. ; Seren. c. 44 ; Aus. Parent. 27, 3 ; cf. Rudd. 1, p. 26 ; Schneid. Gr. 2, p. 100) [kindred with kovis] Ashes: Lucr. 1, 872; cf. id. ib. 890, and 4, 927; Cato in Charis. p. 78 P. ; Suet. Tib. 74 ; Co!. 2. 15, 6 ; 11, 3, 28 ; 12, 22, 1 ; Hor. Od. 4, 13, 28, et saep. — b« From the use of ashes for scouring vessels, the proverb is derived : hujus sermyncs cinerem haud quaeritant, Plaut. Mil. 4, 2, 10 sq. 2. In particular, a. The ashes of a corpse that is burned ; so very freq. in both numbers ; in plur. esp. freq. in the poets and post-Aug. prose : (a) In sing.: Cic. Verr. 2, 1, 44, 113 : dare poenas cmeri at- que ossibus clarissimi viri, id. Phil. 13, 10, 22 : obsecravit per fratris sui mortui cine- rem, id. Quint. 31, 97 (cf. in plur. : Jura per patroni tui cineres, Quint. 9, 2, 95) ; Catull. 101, 4 ; Tib. 1, 3, 7 ; 1, 6, 54 ; 2, 6, 34 ; Virg. A. 10, 828 ; 11, 211 ; Hor. Epod. 17, 33 ; Ov. M. 7, 521 ; 12, 615 ; 13, 503 ; 615 ; 699; Sil. 8, 129, et saep. — Poet. : Troja virum et virtutum omnium accrba cinis, Catull. 68, 90 : et cedo invidiae, dummodo absolvar cinis, i. e. after my death, Phaedr. 3, 9, 4 : post cinerem (after burning the corpse) cineres haustos ad pectora pres- sant, Ov. M. 8, 539.— (13) In plur. : Catull. 68, 98 : expedit matris cineres opertos fallere, Hor. Od. 2, 8, 9 ; id. A. 1'. 471 : Ov. M. 8, 539 ; 13, 426 ; Suet. Calig. 15 ; Domit. 17; Rhet. 6; Quint. 7, 9, 5; 9, 2, 95 ; Orell. no. 4834, et al— b. Tlic ruins of a city laid waste and reduced to ashes : cineres patriae, Virg. A. 10, 59 : patriae cinis, Cic. Her. 4, 8 fin. ; cf. Ov. M. 2, 216. — C. Trop. as in all languages, an em- blem of destruction, annihilation : si ar- gentum'st, omne id ut Hat cinis, Plaut. Rud. 4, 7, 31 : quicquid erat nactus prae- dae mujoris. ubi omne Verterat in fumum et cinerem, i. e. had consumed, spent, Hor. Ep. 1, 15, 39; cf. Tib. 1, 9, 12; Ov. Tr. 5, 12, 68. * CinisculuS) '. m - dim. [cinis] A few ashes : arens, Prud. Cathem. 10. 149. Cinna, «e, m. A surname of several CIRC Romans: I. L. Cornelius Cinna, A con- federate of G. Marins in the Roman civil war with Sylla, Veil. 2, 20 sq. ; Flor. 3, 21 ; Cic. Tusc. 5, 19, 54. — Hence Cinnanus, a, um, Of Cinna: partes, his parly, adherents,. Veil. 2, 24 ; Nep. Att. 2 : rabies, Flor. 4, 2,2: tumultns, Nep. Att. 2.-2. C. Hel- vius Cinna, A Roman poet, friend of Ca- tullus, the author of a not entirely chaste poem, now lost, called Smyrna, Ov. Tr. 2, 437; Catull. 10, 30; 95; 96; Virg. E. 9, 35 ; Mart. 10, 21, 4 ; Plin. Ep. 5, 3, 5 ; Quint. 10, 4, 4, et al. ; cf. concerning him, Weich. Poet. Lat. Rell. p. 148-202. t cinnabaris, is, ./'■ (cinnabari, is . ?!., Plin. 33, 7, 38 dub.) = Kivva&afi, 1. A pigment obtained from the gum of the dragon's-blood tree, dragon's blood, Plin. 33, 7, 39 ; 29, 1. 8.-2. Some erroneous- ly give this name to cinnabar, vermilion (minium), Plin. 33, 7, 38. cinnameuS) a > um > adj. [cinnamum] Of or from cinnamon (* smelling of cin- namon) : nidus, Aus. Idyll. 11, 17 : odor, App. Met. 8, p. 205. ,t cilinatnolg'OS. i, m. A bird in Ara- bia (]>Toh. = Ktin um . v - Cinna, no. 1. * cinnUS, i. m - [kindred with kvkiiZv ; pcrh. also a mutilation of it] A mixed drink of spelt-groin and wine, Arn. 5, 174 ; cf. Non. 59, 30. . X Cinxia, ae, /. [cingo] An appella- tion of Juno, as tutelary goddess oj mar- riage, because, ace. to Fest, initio conju- gii solutio erat cinguli, quo nova nupta erat cincta, Fest. p. 48 ; cf. Comm. p. 391, and Arn. 3, p. 11.5. Access, form cinctia, ace. to Marc. Cap. 2, p. 37. CinypS; nypis, m., Ki'rai//, A river flowing uirough a very fruitful region in Libya, between the two Syncs (*now Cini- fo .or Wadi Quasam), Mel. i, 7, 5; Plin. 5, 4, 4 ; Claud. Laud. Stil. 1, 251 ; cf. Mann. Atr. 2, p. 123.-2. Whence Cinyphlus, a, um, Pertaining to the Cinyps, found about the Cinyps : chelydri, Ov. M. 7, 272 : hirci, Virar. G. 3, 312 : tonsor, Mart. 8, 51 : aristae, Claud. Eutr. 1, 405 ; cf. Ov. Pont. 2, 7. 25 : Macae, living near the Cinyps, Sil. 3, 275 : Pelates, Ov. M. 5, 124.— b. In gen., Libyan, African : Jubn, Ov. M. 15, 754 : orae, Claud. B. Gild. 9 : pestes, i. e, serpentes, Luc. 9, 787. CInyras, ae . m -< Ktvip^s, 1. A king ■ in Assyria ; afterward in Cyprus ; father of Myrrlia, and, by her, of Adonis, Ov. M. 10, 299 sq. : cf. Hyg. Fab. 58 ; 242 ; 270 : ace. Gr. Cinyran, id. ib. 6, 98. — 2. whence, a. Cinyreius, ". "">, adj., Cinyrean : virgo, i. c. Myrrlia, Ov. M. 10, 369 ; Col. 10, 172 : juvenis, i. c. Adonis, Ov. M. 10, 712; so also heros, ib. 730.— b. Cinyreus or Cinyraeus, n, um, adj., Of Cinyras: litora Cypri, Luc. 8, 716 : germina, i. e. myrrha, Stat. S. 5, 1. 214. cio, >re, v. cieo. cippuS, i> m - A pale, stake, post, pil- lar ; and specif, 1, A gravestone, tomh- stone, * Hor. S. 1, 8, 12 ; Pers. 1, 37; Prud. Apoth. 361 ; Orell. no. 4524, et al.— 2. In the Agrimensores, A landmark, bounda- ry-stone or post, Simplic. in Goes. p. 88. — * 3. I" milit lang., cippi, A bulwark form- ed of sharpened stakes, Caes. B. G. 7, 73 ; v. the comm. in h. 1. circa, a later access, form to circum ; first freq. alter the Aug. per., esp. in Livy and Quintiliun. CIRC f. Adv. : 1. (in the eignif. of circum, no. I. 2) (rare) Around, round about, all around, in the environs of: gramen erat circa, Ov. M. 3, 411 : circaque qua tumor est, Cels. 5. 28, 3 ; id. 5, 28, 4 : nuvius ab tergo ; ante circaque velut ripa praeceps oram ejus omnem cingebat Liv. 27, 18, ■•> ; id. 28, 33 (and prob. also id. 21, 43 : circa Padus amnis, where others read contra). — Hence 2. Circa esse, To be in the region around, in lite neighborhood: ex monti- hus, qui circa sunt, Liv. 1,4: eversa est turns quodque circa muri erat, id. 34. 29 ; Plin. 24, 9, 42 ; Quint. 10, 7, 16. Also freq. without esse, in connection with a subst : multarum circa civitatum irritatis onimis, the towns lying around, Liv. 1, 17 ; id. 1, ifin, : 9, 2 Drak. ; 27, 30; 29, 29 ; 42, 64. 3. Strengthened : circa undique and circa omnia (=circum), Roundabout, all around : frumento undique circa ex agris convecto, Liv. 42, 56 : nam et circa om- nia defecerunt, id. 9, 23 ; quum tarn pro- cul ltomani unica spes, circa omnia hos- tium essent, id. 21, 11 ; cf. Drak. Liv. 9, 2: exhausto circa omni a ae i /• — KipKala, A plant, ■ussd as a charm, Plin. 27, 8, 38. t circaeum. it "• = Kipxaiov, The plant also called mnndrasoras, Plin. 25, 13, 94. Circaeus- a. um, Pertaining to Cir- ce ; v. Circe, no. 2. + circanea. ae . /• [circa] a bird, so named from its circular flight, Fest p. 33. Circe? es (Lat access, form gen. Cir- cae, Liv. Andron. in Fest. s. v. topper, p. 270 ; Virg. A. 3, 386 ; Prop. 3, 12, 27 : ace. Circam, Plaut Epid. 4, 2, 34 ; Cic. N. D. 3, 21 fin. ,- together with Circen, ib. 19. 48, v. Orell. N. cr. : abl. Circa, Hor. Epod. 17, 17),/., Kipicn, The daughter of the Sun and of Perse or Perseis, sister of Aeetcs, a sea-nymph, distinguished for her magic arts, ivhose abode, after fleeing from Colchis, was said to be in the region of the promontory of Circeii, in Latium, Cic. N. D. 3. 19 ; Ov. M. 4, 205 ; 13, 968 ; 14, 10 ; 247 sq. ; 312 sq. ; Hyz. Fab. 125 ; 156 ; CIRC 199 ; Plin. 25, 2, 5 ; Tib. 2, 4, 55 ; Hor. Od. 1, 17, 20 ; Ep. 1, 2, 23, et saep. Traces of divine homage paid to her among the Circeji, v. in Orell. no. 1849 ; cf. Cic. N. D. 3. 19, and Creuzer Symbol. 4, 27.-2. Whence CircaeuS; «I mi'. Pertaining to Circe, Circcan : poculum. Cic. Div. in Caecil. 17 Jin. : gramen, i. e. magical, poi- soning, Prop. 2, 1, 53: enmpi, i. e. the region of Colchis, the native land of Circe, Val. Fl. 5, 328 ; 6, 426. where also is the town Circaeum, Plin. 6, 4, 4, § 13 : litus, the Circeian promontory, Ov. M. 14, 248 ; cf. antra, nomine dicta suo, id. ib. 348: terra, Circeii, Virg. A. 7, 10 : moenia, i. c. Tusculum, after its builder, Telegonua, the son of Circe, Hor. Epod. 1, 30 ; cf. dorsum, the Hill of Tusculum, Sil. 7, 692. Circeiii orum, in., KtpKalov, The town, of Circeii, near the promontory of the same name, in Latium ; ace. to the faille, named after Circe, who tied hither from Colchis (cf. the preced. art), now S. Felice, Mel. 2, 4, 9 : Plin. 3, 5, 9 ; Cic. Att. 15, 10/». ; Liv. 1, 56, et al. ; cf. Mann. [tal. 1, p. G22 sq. ; Miill. Roms Camp. 2, p. 227 : distinguish- ed for its excellent oysters, Hor. S. 2, 4, 33 Heind. — 2, Whence CirceiensiSj e . adj.. Of Circeii: ostreae, Plin. 32, 6, 21. In plur. Circeienses, ium. The inhabitants of Circeii, Cic. N. D. 3, 19. * circelluSi '. m - dim. [circulus] A small ring, Apic. 2, 5. * circeHj i ms > n.=circinus, A circle, a circular course : solis, a year, Poet in Anth. Lat Burm. 4, 274. Circensi.Si e . v - Circus, no. 2, b. CircCSj itiSi m - [kindred with circus, circinus] A circle (ante- and post-class.)^ ut parvi circuli Anuli. sic magni diceban- tur circites Ani, Var. L. L. 6, 2, 53 ; Sid. Carm. 22, 222. So of the circumference of the circus, Sid. Carm. 23, 381. circinatlO, °ms, /. [circino] (lit, The describing of a circle ; hence con- crete) The circumference of a circle, a cir- cle (a word of Vitr.), Vitr. 1, 6 ; 9, 8 ; 3, 3 ; 10. 10, et al. Of the circular path of the planets, id. 9, 4. circinOj avi, atum, 1. v. a. [circinusj To make round, to round (perh. not ante- Aus.) : arbores, quae in orbem ramos circinant, Plin. 17, 12, 17 ; id. 16, 38, 73 : circinatum tympanum, id. 18. 34. 77, no. 1 : folia circinatae rotunditatis. id. 16. 23, 35. — 1|, Poet: (Cyllenius) inclinnt cur- sus et easdem circinat auras, flies through in a circular course, "-"Ov. M. 2, 721 : ut- que suos arcus per nuhila circinat Iris, vaults, arches, ManiL 1, 710. t circinUS) '• »»■ = « PkwoS,A pair of compasses : tlumen Dubis, ut circino cir- cumductum. pene totum oppidum cingit, Caes. B. G. 1, 38: diducere, Vitr. 9, 8: circino spatia dimetiri, id. ib. ; id. 10, 9, et al. : ratio circini, Plin. 2, 15, 13. circiter. a dv- [from circus, whence also circum], 1, Of place: *a. Pound about, oil. every side : lapidem fuisse quadratum circiter (i. e. cubical) in media area vino turn candelis quaquaversum, Cass. He- mina in Plin. 13, 13, 27 ; cf. the passages cited under .circum, I. 1, a, from Var. R. R. 3, 10, 3.—* b. In the neighborhood of: ubi ea (sr. cistella) sit nescio : nisi, ut opinor, loca haec circiter excidit rnihi, here in this region, near here, Plaut Cist 4, 2, 8. — Far more freq. 2. Of time, designating nearness to a fixed point : About, near (the Abl. or Ace. added is, as with ante and post independ- ent of circiter ; hence circiter is not to be considered as a preposition) : circiter meridie, Plaut. Most. 3, 1, 52 : circiter duobus mensibus, Var. R. R. 3, 10, 6 : diebus circiter quindecim ad fines Belga- rum pervenit, Caes. B. G. 2, 2 : hora diei circiter quarta, id. ib. 4, 23 : circiter hora decima nocD's, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 1 : circiter luminibus accensis Uticam pervenit, Anct B. Afr. 89 Jin. : circiter meridiem exercitam in castra reduxit, Caes. B. G. 1. 50 : octavam circiter horam, Hor. Ep. 1, 7, 47 : nos circiter Calendas in Fonniano erimus, Cic. Att. 2, 4, 6: Idus Novembres, id. Fam. 14. 5 Jin. : Ca- lendas Junias, Sail. C. 17; Cic. Att 2, 17, 1 ; Var. R R. 2, 11, 7 : circiter mes- 275 CIRC sem. id. ib. 3, 8, 3. — Closely related to this, v 3. Of number : About, near, not far from : circiter quingentae species, Var. L. L. 6, 5, 61 : circiter CCXX. naves coram pnratissimae, Caes. B, G. 3, 14 : circiter millia hominum CXXX. super- fuerunl, id. ib. 1, 26 ; so id. ib. 1, 27 ; 31, et saep. : circiter pars quarta, Sail. C. 56, 3 : mons suberat circiter mille passuum, Caes. B. G. 1, 25 : circiter duum millium interval]», Sail. J. 106, 5 : circiter parte tertia (armorum) celata et in oppido re- lenta, etc., Caes..B. G. 2, 32 fin. ; id. ib. 1, 25 : illic noster est fortasse circiter trien- nium, Plaut. Mil. 2, 3, 79 : ita dies circiter quindecim iter fecerunt, Caes. B. G. 1, 15 : circiter passus sexcentos, id. ib. 1, 49 : circiter quinquaginta millia passuum pervenerunt, 1, 53, et saep.: quum de- cern circiter millia ab hoste abessent, Liv. 28, 1.— Cf. upon this art. Hand Turs. II. p. 71-73. circitor? oris, m. [cireumitor, from circumuo, lit., One who goes around ; hence] A watchman (of gardens, build/- ings, etc.) (a post-class, word), Auct. Priap. 16, 1; Front. Aquaed. 117 (Petr. 53, 10, some read cireumitor or circui- tor). — Hence, b. In milit. lang., Those who go the rounds and visit the posts of sentinels, patroles, Veg. Mil. 3, 8 ; Hier. Ep. 61, no. 7.-2. A peddler, Ulp. Dig. 14, 3, 5. § 4. circius (cercius, Cato in Gell. 2, 22, 28 sq.), ii, m. [either from circus, on ac- count of its circular motion, or a Gallic word] A violent wind blowing in Gallia Narbonensis ; to the Romans, a west- northwest wind, Plin. 2, 47, 46 ; Sen. Q. N. 5, 17 ; Phavorin. in Gell. 2, 22, 20 sq. ; Suet. Claud. 17 ; Vitr. 1, 6. t circOSi ii m. = KipKoS (a top), A pre- cious stone unknown to us, Plin. 37, 10, 56. Circuep; ire, v. circumeo. circuitlO (circumitio, Front, de Or. 3 ; Amm. 24, 2 ; cf. Drak. Liv. 3, 6 Jin. ; Schneid. Gr. 1, p. 536), onis, f. [circumeo] 1. A going round ; in milit. lang., the rojinds : circuitio ac cura aedilium ple- bei erat, Liv. 3, 6 fin. — b. Trop. : A di- gression, circumlocution, an indirect pro- cedure : ita aperte ipsam rem modo locu- tus, nil circuitione usus est, Ter. Andr. 1, 2, 31 : quid opus est circuitione et am- fractu? Cic. Div. 2, 61 fin.; cf. Her. 4, 32 ; 43 : Epicurus circuitione quadam (in an indirect manner) deos tollens, Cic. Div. 2, 17, 40. — 2. Me ton. (abstr. pro concr.) : A place for going round some- thing, a way, passage, corridor, Vitr. 4, 4 ; 6, 3 ; 10, 19. — Hence, b. A circumfer- ence, circuit : Vitr. 1, 5 ; id. 2, 10. circuital" < 01 "is, v. eircitor, no. 1. 1. circllitUS* a , ura . Part., from cir- cumeo. 2. cirCUltUS (> n many MSS. circum- itus ; cf. Schneid Gr. 1, p. 536), us, m. [cir- cumeo] (class, in prose and poetry), X, A going round in a circle, a cir- cling, revolving, a revolution : circuitus solis orbium V. et LX. et CCC. quarta fere diei parte addita conversionem con- ficiunt annuam, Cic. N. D. 2, 19, 49 : nox et dies unum circuitum orbis efficit, id. Univ. 9 : Asiac Syriaeque circuitu Aegyp- tum petit, Suet. Aug. 17. — b. In medic, lang., The periodic return of a disease, Ccls. 3, 5 ; Seren. Samm. 95. — Far more freq. 2. Me ton. (abstr. pro concr.): A cir- cuit, compass : plurimum refert, cujns sit formae file circuitus, Quint. 1, 10, 40; cf. id. ib. 42 ; 1, 5, 26 ; Augur, in Gell. 13, 14, 1 : colKs, quem propter magnitudinem circuitus opere complccti non poternnt, Caes. B. G. 7, 83 : illi operibus vincebant, quod interiore spatio minorem circuitum habebant, id. B. C. 3, 44 : XV. millia pas- suum circuitu amplexus. id. ib. ; so id. B. G. 1, 41 ; Plin. 4, 12, 19 : qualis esset iiatura montis et qunlis in circuitu as- census, Caes. B. G. 1, 21 ; so id. ib. 2, 29 ; 30, et al. ; Virg. A. 11, 767 : saevaque cur- vantcm circuitu brachia longo, Ov. M. 2, 82. — Hence, b, — ambitus, An open space left around a building: Var. L. L. 5, 4, 9 ; cf. Inscr. Fratr. Arval. p. 369 Marin. 3. Trop.: x ' n rhetoric, A period: 276 CIRC in toto circuitu illo orationis, quem Grae- ci xtpioaov, nos turn ambilum, turn circui- tum, turn comprehensionem aut continva- tionem aut circumscriptioncm dicimus, Cic. Or. 61, 204 ; cf. Quint. 9, 4, 124 ; so Cic. de Or. 3, 49 fin.; 51, 198; Or. 23, 78; Quint. 8, 6, 59 ; 11, 1, 6 ; in plur. : oratio longiores habet saepe circuitus, Quint. 9, 4, 60. — b. In the post-Aug. per. : A di- gression, circumlocution, a roundabout way in speech or action ; a periphrasis ; an indirect procedure : ea, quae proprie signari poterant, circuitu coeperint enun- ciare, Quint. 12, 10, 16: circuitu res os- tendere et translarionibus, id. ib. 41 ; so id. 5, 7, 16 ; 10, 1, 12 ; Mart. 11, 15, 8 : ne- gavi circuitu agendum, sed plane jure civili dimicandum, Petr. 13 fin. Circularise e, adj. [circulus] Circu- lar, round (post-class.) : flexus, Marc. Cap. 6, 190 ; cf. id. 8, 274. circulating °<^'- [eirculor] Circu- larly, in a circle (post-Aug. and rare) : pectori cerotaria apponere, Coel. Aur. Acut. 2, 29 : multitude circulatim (gath- ering together in circles or companies) suo quaeque more lamentata est, * Suet. Caes. 84 ./Eh. * Circulation onis, f. [id.] A going round, revolving in a circle, a circular course, revolution : Mercurii, Vitr. 9, 4. circulator^ or i s - m - [id.] A mounte- bank, quack, Cels. 5, 27, no. 3 ; Petr. 68, 6; Paul. Dig. 47, 11, 11; Sen. Ben. 6, 11. As a term of reproach : auctionum, i. e. One who goes around to all the auctions, and takes the wares purcliased to the mark- ets, a peddler, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 32. cirCUlatoriuSi a, um, adj. [circula- tor] Of a mountebank, quackish (post- Aug.) : circulatorius jactatio, Quint. 2, 4, 15 : volubilitas, id. ib. 10, 1, 8 : praesti- giae, Tert. Apol. 23. CirculatriX; icis, / [id.] A female mountebank or rover, Auct. Priap. 18, 1. Adj. : lingua, of a mountebank, Mart. 10, 3,2. circulo» are, v. the following. circuloi', atus, 1. v. dep. (net. access, form, v. at the~end) [circulus] 1, To form a circle (of men) about one's self, or to gather in a company or circle for conver- sation : * Cic. Brut. 54, 200 : totis vero castris milites circulari et dolere, etc., Caes. B. C. 1, 61.— Hence, 2. Of mounte- banks : To collect people around one's self, Sen. Ep. 52 ; 40. — 3. -Act- access, form circulo, are, To make circular or round (post-class.) : App. Flor. no. 9 : circula- tes gressus, Coel. Aur. Tard. 1, 1. CirculuSt '• m - (contr. circius, like vinclum = vinculum, Virg. G. 3, 166) [kin- dred with kipKos, kvkXiiS, circinus] A cir- cular figure, a circle : circulus aut orbis, qui KuK^oi Graece dicitur. Cic. N. D. 2, 18, 47 : muri exterior, Liv. 36, 9 ; Plin. 14, 21, 27 : circulus ad speciem coelestis arcus orbem solis ambiit, Suet. Aug. 95. — b. I" astronomy, A circular course, orbit, circle : stellae circulos suos orbes- que conficiunt celeritate mirahili, Cic. Rep. 6, 15 : aequinoctialis, solstitialis, sep- temtrionalis, Var. L. L. 9, 18, 131 ; Ov. M. 2, 516 : lacteus, the Milky Way, Plin. 18, 29, 69, no. 2. 2, Me ton. : a. Any circular body: a ring, hoop, chain. Virg. G. 3, 166 ; Plin. 14, 21, 27 ; Suet. Aug. 80.— b. A circle or company for social intercourse (very fre- quent) : in conviviis rodunt, in circulis vellicant, Cic. Balb. 26 ; so with convivia also, Liv. 32, 20 ; 34, 61 ; 44, 22 ; Domit. Mars, in Quint. 6, 3, 105 ; Tac. A. 3, 54 : circulos aliquos et sessiunculas consec- tari, Cic. Fin. 5, 20, 56 : per fora et circu- los locuti sunt, Tac. Agr. 43 ; cf. Quint. 12, 10, 74 : quemcumque patrem familias arripuissetis ex aliquo circulo, Cic. de Or. 1, 34 fip. ; so id. ib. 38, 174 : de circu- lo se subducere ("to withdraw from the assembly), ad Q. Fr. 3, 4 ; Quint.' 2, 12, 10 Spald. circum [properly ace. from circus = KifKos: in a circle, ring; cf. in Hebrew 3'3D» circuitus and circum, from D3D» circumivit], adv. and praep. designates both an entire encompassing or surround- CIRC ing of an object, and a proximity only partially embracing or comprehending it : Around, about, all around, ittpi, dutpi. 1, Adv. 1. Around, round about, all around, etc., ript\ : furcas circum offigi- to, Cato R. R. 48. 2 ; Var. R. R. 3, 14, 1 ; Virg. A. 3, 230 ; Tac. A. 4, 25 : molli cir- cum est ansas amplexus acantho, Virg. E. 3, 45 ; Manil. 1, 312 ; Plaut. Most. 1, 4, 33 ; Caes. B. C. 2, 10 : interea Rutuli por- tis circum omnibus instant, Virg. A. 10, 118 ("i. e. circumcirca fusi : nam modo circum adverbium loci est," Serv.) : om- nem, quae nunc.humida circum Ca- ligat, nubem eripiam, id. ib. 2, 605 ; Tib. 1, 3, 77 : sed circum tutae sub moenibus urhis aquantur, round about under the walls, Virg. G. 4, 193 : faciundum haras quadratas circum binos pedes, all around, i. e. on every side, two feet, Var. R. R. 3, 10, 3 Schneid. — b. Strengthened circum undique (in later Latin also sometimes written as one word, circumundique) : Every where, from every direction around, around on all sides : circum undique con- venere, Virg. A. 4, 416; Lucr. 3. 404: clausis circum undique portis. Stat. Silv. 2, 5, 13 ; id. ib. 5, 1, 155 ; Theb. 2, 228 : oppositu circumundique aliarum aedium, Gell. 4, 5, 3 ; 13, 24, 1 ; 14, 2, 9. 2. Sometimes circum designates, not an entire circumference, but only tho part of it that meets the view, lies on the side toward one, etc. (v. under no. II. 2) : hostilibus circum litorihus, Tac. A. 2, 24 ; id. ib. 4, 67 : gentibus innumeris circum infraque relictis, Ov. M. 4, 667 ; Stat. Ach. 1, 56 : corpus servans circumque supra- que vertitur, Stat. Th. 9, 114 ; Albinov. Carm. in Maecen. 46. II, Praep. c. ace: Around, about: ar- millas quatuor facito, quas circum orbem indas, Cato R. R 21, 4 : terra circum axem se summa celeritate convertit. Cic. Acad. 2, 39, 123 ; Quint. 2, 17, 19 Zumpt N. cr. : ligato circum collum sudario, Suet. Ner. 51 : terque novas circum felix eat hostia fruges, Virg. G. 1, 345 : at geni- tor circum caput omne micantes deposu- it radios, Ov. M. 2, 40. 2. As above, in adv. no. 2, only desig- nating a particular segment of a circle : capillus spar^us, promissus, circum caput rejectus negligenter, Ter. Heaut. 2, 3, 49 : flexo circum cava tempora cornu, Ov. M 7,313; 10,116; 11,159; Var. L. L. 7, 3, 87; Virg. A. 8, 285: varios hie flumina circum fundit humus flores, on the borders of the rivulets, id. Eel. 9, 40 : urgeris turba cir- cum te stante, Hor. S. 1, 3, 135 ; cf. id. Od. 2, 16. 33 : circum renidentes Lares, id. Epod. 2, 66 ; Virg. G. 2, 484 ; cf. Luc. 2, 557 : illi indignantes. raagno cum mur- mure montis. circum claustra frcmunt, Virg. A. 1, 56 : oras et litora circum er- rantem, id. ib. 3, 75. 3. Circum very freq. expresses, not a relative motion around a given central point, hut an absol. circular movement, in which several objects named form sep- arate points of a periphery : In, into . . . around, to . . . around, etc. : ego Arpini volo esse pridie Cal., deinde circum villu- las nostras errare, not: round about our villas, but : in our villas around, Gic. Att 8, 9, 3 ; cf. Hor. S. 1, 6, 58 : turn Naevius pueros circum amicos dimittit, to friends around, Cic. Quint. 6, 25 ; Suet. Ner. 47 : quum praetorem circum omnia fora sec- taretur. Cic. Verr. 2, 2, 70: lenonem quon- dam Lentuli concursare circum tabernas, id. Catil. 4, 8, 17: demissis circum mu- nicipia Uteris, Caes. B. C. 3, 22 : legatio sub idem tempus in Asiam et circum in- sulas missa, Liv. 42, 45 ; Suet. Aul;. 64 ; Caes. 41; Calig. 28 ; 41; Hor. S. 2, 3, 281 ; id. Ep. 1. 1, 49 : et te circum omnes alias irata puellas Differet, to or among all the other maidens around, Prop. 1, 4, 21. 4. With the prevailing idea of neigh- borhood, vicinity : In the environs of, in the vicinity of, at, near : circum haec loea commorabor, Cic. Att. 17 : Cn. Magnus, ib. 8, 12, C. : exercitu in foro et in omni- bus templis, quae circum forum sunt, col- locato, Cic. de Opt. Gen. Or. 4, 10: urbes, quae circum Capuam sunt. id. Agr. 1, 7, 20 ; id. Phil. 2, 26, 64 Wern3d. N. cr. : non suceurrit tibi, quamdiu circum Bactrn CIRC hacreas ? Curt 7, 8, 21 ; Tac. A. 4, 74.— Hence 5. Of persons who surround one (as attendants, friends, etc.) ; in Gr. scpi or au\ TTtpi ; and our round about) (very rare, perh. only in the follg. exs. ; and ace. to Serg. in Don. p. 1855 P. ; alsp in Cato) : ubi erat haec defossa, occoe- . pit scalpturire ibi ungulis circumcirca, *Plaut. Aul. 3, 4, 9 : coepi regiones cir- cumcirca prospicere, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 ; Auct B. Hisp. 41 ; App. M. 11. p. 258, 23.— Cf. Prise, p. 989 sq. P. ; Sen. in Don. 1. 1. ; Hand Turs. II. p. 73. (* cirCumcirCOi are. r. n. = circu- meo, To go round : reaiones, Auim. 31, 2, sub fin.) circumcise; adt - Briefly ; v. cir- cutmido, Pa.. Jin. circumeisiOj onis, / [circumcidol A cutting around, circumcision, physical and moral (only in eccL Latin) : carnis ; cordis ac spiritus, Lact 4, 17 ; Tert adv. Jud. 2 ; 3, et saep. * circumcisorium, ii, «• [id.] An instrument fur cutting around, Veg. \ 7 etcr. 1, 26, 2 ; cf. id. 2, 28, 31. * circumcisura- ae, / [id ] a cut- ting around plants, Plin 16, 40, 79. circumcisus- a. um, v. circumcido, Pa. circam-clamc are. To cry out, roar on every side, poet of the raging waves : Sid. Carm. 2, 506. circum-cludO; si, sum, 3. v. a. [clau- do] To shut in, inclose on every side (in good class, prose) : ne duobus circum- cluderetur exercitibus, Caes. B. C. 3, 30; cf. *Suet Tib. 2U ; Auct. B. Hisp. 6 : cor- nua ab labris arsento, to surronnd with silver, Caes. B. GT 6. 28 fin. ; Plin. 18, 35, 78.-2. Trop. (only in Cic): L. Catilina consiliis, laboribus. periculis meis cir- cumclusus ac debilitatus, Cic. Cat. 2. 7 ; id. ib. 1. 3, 7. * circumcdla- ae, adj. [circumco- lo] Dwelling around: gentes, Tert adv. Gnost. 3 fin. circum-cdlo. er^. '• "■■ To dwell round about, to inhabit around : sinum maris. Liv. 5, 33 fin. ; id. 31, 41 ; Ulp. Dig. 43, 12. 1. circum-COrdlalis. e, "dj. Around the heart (post-class.) : calcr, Tert Anim. 43 : sanguis, id. ib. 15. circumculco. arc, v. circumcalco. circum-CUri'O. ere. r. n. To run round or about (not ante-Aug.) : Vitr. 4. 6 ^ circumcurrens linea, Quint 1. 10, 41. — *2. Trop. : earn artem circumcur- rentem vocaverunt quod in omni mate- ria diceret, Quint 2, 21, 7. * cir cumcursio. onis, /. [circum- curro] A running around: App. Met 9, p. 222, 41. circum-CTirsO. are, v. intens. a. and n. To run round about, to run about in, at. or near something (ante- and post- class. ; Cic. Fam. 7, 1 fin., more recent editt read coucursare) : omnia, * Plaut Rud. 1, 4, 4 : banc illinc. * Catull. 68. 133: hac iliac, * Ter. Heaut 3. 2, 1 : * Lucr. 4, 401 : per omnes portas, Lact 6. 12, circum-do. dedi, datum, dare, v. a. Lit, To put, set, or place around, L e. both to wrap around (e. s. a mantle), and also to inclose (e. g. a town with a wall), with a two-fold construction (cf. Zurnpt Gramm. § 418). X. Aliquid (alicui rei), To place some- thing around something, to put, set around, etc. (class, in prose and poetry) : (a) Fol- lowed by a Dat. : aer omnibus est rebue circumdatus appositusque, Lucr. 6, 1035: tecfis ac moenibus subjectos prope jam isnes circumdatosque restinximus. Cic. Cat 3, 1. 2. So cinumdare fossam la- tsm cubiculari lecto. id. Tusc. 5, 20. 59 : satellites armatos concioni. Liv. 34, 27 ; 277 C IRC ,id. 3, 28: milites sibi, Tao. A. 13, 25; Liv. 30, 19 : anna humeris, Virg. A. 2, 510 : licia tibi, id. Eel. 8, 74: vincula collo, Ov. M. 1, 631 : brachia collo, id. ib. 9, 459 ; 605 ; 6, 479 ; and in Tmesis : collo dare brachia circum, Virg. A. 6, 700 (cf. the simplex : dare brachia cervici, Hor. Od. 3, 9, 3).—(IJ) Without a Dat. : caedere januam saxis, instare ferro, ligna et sar- raenta circumdare ignemque subjicere coeperunt, Cic. Verr. 2, 1, 27 : ignes, id. Pis. 38, 93 : custodias, id. Catil. 4, 4, 8 : arraata circumdatur Romana legio, Liv. 1, 28 : exercitu circumdato summa vi Cirtam irrumpere nititur, Sail. J. 25, 9 : circumdatae stationes, Tac. A. 1, 50 : mu- nis circumdatus, Caes. B. G. 1, 38 : lau- ream (sc. capiti), Suet. Vit. 9. — With an ablat. loci : toto oppido munitiones, Hirt. ' B. G. 8, 34 Jin. : equites cornibus, Liv. 33, 18 : pecuniam aut carissima sibi ipsi, Tac. II. 4, 62 ; and without Dat., id. Ann. 14, 53. 2. Trop. (most f'req. in Tac.) : can- celli, quos mihi ipse circumdedi, Cic. Quint. 10 fin. : nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam cap- tivis vestria fortuna circumdederit, Liv. 21, 43 : egregium famam paci circumde- dit. i. e. obtained, acquired, Tac. Agr. 20 Rup. ; cf. id. Hist. 4, 11 ; Or. 27 : minis- •■ teria principi, id. Hist. 2, 59 ; id. Ann. 14, 15. — In a Gr. construction : infula, virgi- ,' neos circumdata comptus, encompassing, I.ucr. 1, 88 ; Tac. H. 4, 45 ; id. Ann. 16, 25. IS. Aliquem or aliquid (aliqua re), To surround some person or thing (with some- thing), to encompass, inclose, encircle with : animum (deus) circumdedit eorpore fit vestivit extrinsecus, Cic. Univ. 6 ; cf. Lu- cret. : aether eorpore concreto circum- datus undique, Lucr. 5, 469 : (oppidum) vallo et fossa circumdedi, Cic. Fam. 15, . 4, 10 : oppidum quinis castris, Caes. B. C. 3, 9 : oppidum corona, Liv. 4, 47 : moe- nia fossa, Sail. J. 23, 1 : portum moenibus, Nep. Th. 6, 1 : regio insulis circumdata, Cic. Fl. 12, 27 : villain statione, Tac. A. 14, e : Othonem vexillis, id. Hist. 1, 36 : sal- tus canibus, Virg. E. 10, 57, et saep. : cir- cumdato me brachiis : meum collum cir- cumplecte, Plaut. As. 3, 3, 106 ; * Catull. 64, 377: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89 : ad talos stola demissa et circumdata palla, Hor. S. 1, 2, 99 : cir- cumdedit se zona, Suet. Vit. 16 : circum- dato corpus amictu, Ov. M. 4, 313 ; cf. ib. 3, 666 : tempora vittis, id. ib. 13, 643 : Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo, Virg. A. 4, 137. 2. T r o p. : omni autem totam figuram : mundi levitate circumdedit, Cic. Univ. 6 : cxiguis quibusdam finibus oratoris mu- nus, id. de Or. 1, 62, 264 : pueritiam ro- bore, Tac. A. 12, 25 : fraude, Sil. 7, 134 ; cf. id. 12, 477 : monstrorum novitate, Quint. Decl. 18, 1. * Circum-ddleo, ere, v. n. To suf- fer on evert/ side : spiratio circumdolens, Coel. Aur. Acut. 2, 14. * circum-ddlo. are, v. a. To hew off around: Plin. 16, 32, 57. circum-duCO, xi, ctum, 3. (imper. cirenmduce, Plaut. Asin. 1, 1, 84 ; Most. 3, 2, 160 ; Mil. 2. 2, 68) v. a. To lead or 'draw around (class. ; esp. freq. in milit. ' lang. ; in Cic. perh. only once) : circum- duce exercitum, Plaut. Mil. 2, 2, 68 ; cf. Liv. 1, 27 ; 8, 13 : miles circumducitur, Plaut. True. 4, 4, 21 : quaruor cohortibus longiore itinere circumductis, Caee. B. G. 3, 26 : alas ad latus Samnitium, Liv. 10, 29 : agmen per invia circa, etc. id. 21. 36 : pars devio saltu circumducta, id. 41, 19 ; cf. id. 36, 24, et al. Also as the simple verb abs. : praeter castra hostium cir- ■eumducit, marches around, Liv. 34, 14 : aliquem vicatim, Suet. Calig. 35 : per co- "ctus epulantium, id. ib. 32 : quosdam per organa hydraulica, id. Ner. 41. — With two Accus. : eho istum, puer, circumduce has- ce aedes et conclavia, Plaut. Most. 3, 2, .157. And in Tmesis : circum in quacs- tus ducere Asinum, Phaedr. 4, 1, 4. — b. Of inanimate things : Casilinum coloni- am deduxisti. ut vexillum tolleres, ut ara- , trum circumduceres (as usu. in founding a new city ; v. aratrum), * Cic. Phil. 2, 40, 102 ; cf. Varro : oppida, quae priun erant Circumducta aratro, Vnr. L. L. 5, 32, 40 : 278 CIRC brachium (v. brachium, no. 4, e), Auct. B. Hisp. 6 ; Suet. Claud. 20 : flumen Du- bis. ut circino circumductum, pene totum oppidum cingit, Caes. B. G. 1, 38 : literas subjicere et circumducere, i. e. to place letters remaining at the end of a line below it, and draw circular marks around them, to indicate that they belong above, Suet. Aug. 87 fin. ; cf. Serv. Virg. A. 3, 204 and 226 : umbra hominis lineis circumducta, i. e. to designate or represent by outlines, to sketch, Plin. 35, 3, 3. 2. Trop.: a. I n Plaut. several times : To deceive, cheat, impose upon (* c. Abl. rei) : aliquem argento, Plaut. Ps. 2, 2, 39 ; so id. ib. 1, 5, 14 : quadragintis Philippis filius me et Chrysalus circumduxerunt, id. Bacch. 5, 2, 64 ; cf. besides, id. ib. 2, 3, 77 ; Asin. 1, 1, 84 ; Poen. 5, 5, 8 ; 5, 2, 16 ; Pseud. 1, 5, 115. — * |). Of discourse : To use circumlocution, to prolong: quumsen- sus unus longiore ambitu circumducitur, Quint. 9, 4, 124.— c. In prosody : To speak drawlingly, to drawl out ; also only in Quint. 11, 3, 172 ; 12, 10, 33 ; 1, 5, 23 Spald. and Zumpt. — d. I n jurid. Lat., To draw lines around a law, i. e. to can- cel, annul (cf. cancello, no. 2), expunge, abrogate, Ulp. Dig. 5, 1, 73 ; 40, 12, 27 ; Papin. ib. 49, 1, 22. Circumduction 6ms, /. [circumdu- co j 1. ^ leading or conducting about: aquarum, Vitr. 8, 7 : sphaerae, the circum- ference, Hyg. Astr. 1, 2. — 2, Trop. : *a. A cheating, defrauding, deceiving : nee pueri suppositio ncc argenti cireumduc- tio, Plaut. Capt. Grex. 3. — fc. The exten- sion or expansion of a thought, a period., only Quint. 11, 3, 39 ; 9, 4, 118. * Circumductum, i, »■ [circumdu- co, no. 2, bj In rhetoric, A period, Quint. 9, 4, 22. 1. circumductus, R, «m, Part., from circumduco. 2. circumductUS; us > ">■ [circum- duco] 1. The circumference of a figure, Quint. 1, 10, 43. — *2. Motion in a circle, a revolution : orbium, Macr. Somn. Scip. 2,1. circum-co <"" circueo (cf- circum, no. III.), ivi or ii, circuitum, ire, v. n. and a. J. To go around, travel or march aroun d, etc. (class.) : sparsis Medea capillis Bac- chantum ritu liagrantes circuit aras, Ov. M. 7, 258 : per hortum circuit (made a circuit, Plaut. Asin. 3, 3, 152 ; cf. Quint. 2, 13, 16 : quasi mare omnes circumimus insulas, i. e. from one to another (cf. cir- cum, no. II. 3), Plaut. Men. 2, 1, 6 : ipse Caecina quum circuiret praedia, venit in istum fundum, Cic. Caenin. 32, 94 : haec una opera circuit per familias, Plaut. True. 2, 4, 53 : Marcio et Atilio Epirus, Aetolia et Thessnlia circumeundae assig- nantur, Lentuli circumeuntes Pclopon- nesi oppida, etc., Liv. 42, 37 : civilis avia Belgarum circumibat, Tac. H. 4, 70 : non potuere uno anno circumirier, Plaut.Curc. 3, 81 : proximis insulis circuitis, Suet. Aug. 98 : circuitis templis, id. Ner. 19, et al. : at pater omnipoteus ingentia moenia coeli Circuit, Ov. M. 2, 402 : circueunt unum Phineus et mille secuti Phinea, surround (cf. circum, no. II. 5 (*?)), id. ib. 5, 157 : circuit extremas oleis pacali- bus oras, poet, for circumeundo pingit, id. ib. 6, 101 (cf. Virg. A. 10, 243 : oras ambiit auro). 2. Freq. in milit. lang., To surround, encircle, inclose, encompass : totam ur- bem muro turribusque circumiri posse, Caes. B. C. 2, 16 : aciem, sinistrum cor- nu, id. ib. 3, 93 : multitudine circumiri Nep. Them. 3, 2 ; id. Dat. 7, 3 ; Liv. 41, 26; Gall, in Cic. Fam. 10, 30, 4 : ab iisdem acies Pompejana a sinistra parte erat cir- cumita, Caes. B. C. 3, 94. 3. To go from one to another, entreat- ing, admonishing, etc., as it were, to go tlte rounds (stronger than ambire, which signif. to go to this one and that; cf. Doed. Syri. 3, p. 46 sq.) (most freq. from the time of the Aug. per. ; in Cic. perh. only once, in his epistt.) : itaque prenso amicos, supplico. ambio domos stationes- que circumeo, Plin. Ep. 2, 9, 5 : (Anto- nium) circumire veteranos, ut acta Cae- saris sancirent, Cic. Att. 14, 21, 2 ; Coel. CIRC in Cic. Fam. 8, 11, 2 : Quinctilius circu- mire aciem Curionis atque obsecrare mi- lites coepit, Caes. B. C. 2, 28 ; cf. Liv. 1, 9 ; 47 ; 3, 47 ; Tac. A. 2, 29 ; Plin. Pan. 69. 2 ; Suet. Aug. 56 ; Tib. 11. II. Trop. : tortus belli fluctibus cir- cumiri, Cic. Phil. 18, 9, 20 : ne superante numero et peritia locorum circumiretur, Tac. Agr. 25 fin. ; Stat. S. 4, 4, 26. 2. Similar to our circumvent, To de- ceive, impose upon, cheat : Plaut. Ps. 3, 2, 109 : facinus indignum, sic circumiri, Ter. Ph. 4, 3, 9 Ruhnk. ; Mart. 8, 59 Jin. 3. Of discourse : To express by cir- cumlocution (post -Aug.) : res plurimae carent appellationibus, ut eas necesse sit transferre aut circumire, Quint. 12, 10, 34 ; id. ib. 8 prooem. § 24 Spald. ; id. ib. 8, 2, 17: Vespasiani nomen suspensi et vitabundi circumibant, went around, avoid- ed mentioning it, Tac. H. 3, 37. * circum-equito; a re, v. a. To ride round: moenia, Liv. 10, 34. CirCUm-errO; are , "• n - To wander round, stroll about: neque turba lateri eircumerrat, Sen. Contr. 2, 9 ; App. de Mundo, p. 71, 11. * circum-farcio, farms, 4. To fill up all around, to stuff; Plin. 17, 13, 21 Hard. circumferential »e, / [circum- fero] A circumference (post-class.), App. Flor. no. 18 ; Marc. Cap. 8, 276 ; Frontin. Expos. Form. p. 33 Goes. circum-f ero, tu "> latum, ferre, v. a. To bear around, or, in gen., to move or carry round or about (class, in prose and poetry) : age circumfer mulsum, pass around, Plaut. Pers. 5, 2, 40 ; Liv. 26, 13 fin. ; Curt. 7, 4 : sanguinem in pateris, Sail. C. 22, 1 ; the same, Flor. 4, 1, 4 Du^ ker. : reliquias coenae, Suet. Galb. 22 Baumg.-Crus. : lyramin conviviis, Quint. 1, 10, 19 : codicem, Cic. Verr. 2, 2, 42 : filium siiis manibus, Quint. 2, 15, 8 : in- fantem per omnium dearum templa. Suet. Calig. 25 : pavimenta in expeditionibus, id. Caes. 46 : ubique pellem vituli marini, id. Aug. 90 ; id. Caes. 85. Of books car- ried about for sale, Quint. 2, 13, 15 ; 2, 15, 4. et al. : hue atque hue acies circumtuliti Virg. A. 12, 558 : oculos, Ov. M. 6, 169 ; 15, 674 ; Liv. 2, 10 ; 5, 41 ; Val. Max. 7, 2 cxt. 2 : vultus, Ov. M. 3, 241 ; Suet. Caes. ' 85. — Medial : sol ut circumferatur, ut, etc. (* to revolve), Cic. de Or. 3, 45, 178. 2. Trop. (mostly in the poets and histt.) : helium, To spread around, Liv. 9, 41 ; 45 ; 10, 17 ; 28, 3 ; Tac. A. 13, 37 (for which spargere helium, id. ib. 3, 21) : belli nmbram, Sil. 15, 316: arma, Liv. 30, 9; Flor. 1 prooem. § 2; 3, 12, 1 : signa, id. 3, 5, 29 : incendia et caedes et terrorem; Tac. A. 2, 52 ; terrorem nominis sui late* Flor. 2, 2, 21 : Caesar circumferens ter- rarum orbi praesenria pacis suae bona, Veil. 2, 92 ; Plin. Pan. 7, 5.— b. Of a nar- rative or discourse : To publish abroad, proclaim, divulge, disseminate among tlte people, report (not thus prob. ante-Aug.) : ut circumferetur M. Philippi factum atque dictum. Col. 8, 16, 3 ; Plin Ep. 3, 11, 1 ; 6, 8, 2 ; 3, 16 fin. c. Ace. et Inf. novi ali- quam, quae se circumferat esse Coriu- nam, Ov. Am. 2, 17, 29. — c. I" the lang. of religion, To expiate, lustrate, purify any one by carrying around hin* consecrated objects (torches, offerings, «c.) = lustrare, purgare : quaeso quin tu istanc jubes pro cerrita circumferri ? Plaut. Am. 2, 2, 144; id. frgm. in Serv. Virg. A. 6, 229 ; Lucil. in Non. 261, 27 : idem ter socios pura cir- cumtulit unda, carried around pure water, i.e. for purification (poet, constr. for un 7 dam circum socios), Virg. A. 6, 229 Serv, and Wagn. — * d. I n rhetoric : oratio cir- cumlata, expanded, drawn out intoperiods^ Quint. 4, 1, 60 Spald. circum-f igo, ere, v. a. To fix or fasten round (very rare) : columellam ferrenm cuneis salignis, Cato R. R. 20, 1 : duo scelesti circumflguntur Christo, Tert. adv. Marc. 4, 42. * cirCUm-fing'O, ere, v. a. To form around : carnem, Tert. Anim. 23. * circum-f inioi ire, v. a. To close up a circle, to bring to an end : Sol. 3. * circum-f irmo, are, v. a. To fas-, ten round: vitem, Col. 4, 17, 7. CIRC * circum-flagTOi are - r - "• To burn or scorch all around : Avien. Arat 274. circum-flecto. xi . xum, 3. r. a. To bend or turn about (very rare in the class, per. ; perh. only in Virg.) : longos cir- cuindecture cursus, Virg. A. 5, 131 ; id. ib. 3. 430. — b. Trop. : circumdexa sae- cula, returning upon themselves, Claud. VI. Cons. Hon. 391: nnceps labyrinthus et error circumdexus ("full of windings and turnings), Prud. Apoth. 71. — 2. In later gramm. t. t., To mark with a circum- flex, to pronounce as long (in Quint., in- stead of it, circumducere, q. v.) : penulti- mara, Gell. 4, 7, 2 : syllaba circumdexa, id. ib. § 4 ; Diom. p. 425 P. ; Prise, p. 1287, ib. et saep. * circuraflexioi onis, /. [circum- flectoj A btnding or winding round : obliqua circuli, Macr. Somn. Seip. 1, 12. 1. circumflexus, a, um, Part., from circumilecto. 2. circumfleKUS- us, ">• [circum- flecto] A bending round, a vault, arch: mundi, Plin. 2, 1 : coeli, id. 6, 34, 39. circum-fioj a 'e, "• n. To blow round a'jout ; of the wind (extremely rare ; in the class, per. only in the follg. exs.) : circumdantibus Austris, * Stat Th. 11, 42. — b. Trop. : ab omnibus vends in- vidiae eircumdari, * Cic. Verr. 2, 3, 41 fin. circum-fluo, xi. 3. v. n. and a. To flow round, to surround by flowing (class. in prose and poetry) : utrumque latus circumduit aequoris unda. Ov. M. 13, 779 : Cariam circumduunt Maeandcr et Orsi- nus, Plin. 5, 29. 29, § 108 ; cf. Pompon. Dij. 41, 1, 30, § 2 ; Or. M. 3, 74 ; Plin. 2, 65," 68. § 163; cf. Curt. 8, 8. 2. Trop. : a. I Q § en -t To flock around, encompass, surround: mulos circumdux- isse (lopum) et ungulis caedendo eum ' occidisse, Var. R. R. 2, 9, 2 : tanta circum- J fluxit nos cervorum, aprorum, etc | multitudo. ut, id. ib. 3, 13 71». ; Luc. 3, 421. — b. To be present or exist in rich I abundance, to abound: locuples circum - fluentibus undique eloquentiae copiis, * Quint. 12, 10, 78 : circumduentibus qui- | ctae felicitatis insignibus, Just 18, 7, 10. Also c. Acc.pers. : secundae res, quae cir- cumduunt tos. Curt. 10, 2. 2. — c. Circum- fluere aliqua re, like abundare, To leave an abundance, to be rich in (only in Cic.) : circumduere omnibus copiis atque in om- nium rerum abundantia vivere 1 Cic. Lael 15, 52 : circumduens gloria, id. Art 2, 21: Catilina circumduens colonorum Arretinorum exercitu, id. Mur. 24, 49. Also abs. : istum circumduere atque abun- dare. Cic. Verr. 2 3, 4. Of too great co- piousness of diction : nee redundans ta- men nee circumduens oratio, Cic. Brut. 55 fin. circumfluUE. a, um > aa J- [circum- fluo] (poet, or in post- Aug. prose) \. Act., Flowing around, circumfluent, circumflu- ous : humor, Ov. M. 1, 30 : amnis, id. ib. 15. 739 : mare. Plin. 2, 66, 66.— More freq., 2. Pass.. Flowed around, surrounded : insula, Ov. M. 15, 624 ; tel'.us Hadriatico ponto, Luc. 4, 407: urbs Ponto, Val. FL 5. 442 : campi Euphrate et Tigre, * Tac. A. 6, 37. et al.— b. In gen., Surrounded, encircled : chlamys limbo Maeonio, Stat. Th. 6, 540 : genitrix gemmis, Claud. IV. Cons. Hon. 138: mens luxu, id. Cons. Prob. et Olybr. 40. circum-fddlOj without per/., fos- sum, ere (inf. pass, circumfodiri. Col 5, 9, 12 : cf. fodio), v. n. and a. To dig all around something, dig about (pertaining to agricultural lang.) : Cato It. R. 161, 4 : truncum, CoL 5. 6, 17 : platanos, Sen. Ep. 12: arbores, Plin. 17, 19, 21: plantas, Pall Febr. 20, 2 : inf. pass, circumfodi id. Mart 10, 19 : circumfosso stipite, Plin. 17, 27, 43. circum-f oraneus, a, um, adj. [fo- rum] * 1, Found in markets: aes, debts (because the bankers' shops were at the forum), Cic. Art. 2, 1, 11.— More freq., 2. Strolling about from market to market, that attends markets : pharmacopola, Cic. Clu. 14, 40: lanista, * Suet VitelL 12: mendicabulum. App. M. 9, p. 218, 41. — 3. In gen.. That is carried about, ambula- tory, movable: domus, App. M. 4. p. 148, 29 : hostiae, which are carried about for CIRC expiation (cf. circumfero, no. 2, c), App. M. 3, p. 130, 5. *circum-f6ratus,a,um,Pa«. [fo- ro] Bored round : circumforato stipite, Plin. 17, 27, 43. * circumfbssor. oris, m. [circuni- fodio] One who digs round, Plin. 17, 24, 37, no. 6. * circumfossura, ae,/. [id.] A dig- ging round, i'lin. 17, 26, 39. circum-fractus- a, um, Part, [fran- goj Broken off around: turbo, Amm. 22, 8 : codes, Btecp. id. 29, 4. circum-fremc ere, v. n. and a. To make a noise around something (post- Aug. and rare) : nidos, Sen. Cons, ad Marc. 7 ; Prud. Cam. 479 : globi circum- frementium, Amm. 31, 43. * circum-friCO. are, v. a. To rub around, to scour: Cato R. R. 26. * circum-ftllcio. ire. ». »■ To sup- port, lutld up around : togam, Tert Pall. 5. circum-fulgeo. ere, v. n. To shine around: Plin. 2, 37, 37. circum-fundO' t'udi. fcisurn, 3. v. a. Lit., To pour out around, i. e. as in cir- cumdo, X. Either with the Ace. of that which is poured round something, To pour around; or, 2. With the Ace. of that around which something is poured, To surround with a liquid (both class, in prose and poetry). 1, Araurcam cum aqua commisceto aequas partes : deinde ad oleam circum- fundito, Cato R. R. 93: Tigris urbi cir- cumfunditur, is poured around, i. e. sur- rounds, environs the town, Plin. 6, 27, 31. More freq. in pan. perf. pass. : mare cir- cumfusum urbi, the sea flowing around the town, Liv. 30. 9 fin. : Gens . . . circum- fusis invia fluminibus, Ov. F. 5, 582 : cir- cumfusus nobis spiritus. Quint. 12, 11, 13 ; nee circumfuso pendebat in ae"re tellus, Ov. M. 1, 12 : imitated by Tib. 4. 1, 152.— Once medial : quum fervet (lac), ne cir- cumfundatur, etc., pour itself out around, i. e. run over, Plin. 28, 9, 33. 2. (Mortuum) cera circumfuderunt Nep. Ages. 8 : terram crassissimus cir- cumfundtt aer, encompasses, envelopes, Cic. N. D. 2, 6, 17 : terra circumfusa illo mari, quem oceanum appellatis, id. Rep. 6. 20 : et multo nebulae circum dea fudit amictu (Tmesis), Virg. A. 1, 412. II. Transf.to objects that do not flow, esp. if there is a great multitude, as it were, heaped upon a thing. 1. (ace. to no. I. 1) Medial : To scatter themselves about in multitudes, to press upon, to em- brace closely, to clin£ to (so freq. in the historians) : circumfunduntur ex reliquis hostes partibus. Caes. B. G. 6, 37 ; id. ib. 7, 28; B. C. 3. 63: Liv. 2, 28 ; 4, 46; 25, 34; 27, 19; 44, 23: (Nymphae) circum- fusae (* surrounding), Dianam Corpori- bus texere sui's, Ov. M. 3, ISO. With the Dat. of the person upon which a multi- tude presses: circumiundebantur obviis sciscitantes. Liv. 22. 7 : 14 : 26, 27 ; 29, 34, et al. : circumfusa turba lateri meo. id. 6, 15. — c. Ace. (on account of circum) : ut haberent facultatem turmas Julianas cir- cumfundi, to surround, encompass them, Hirt. B. Afr. 78 Oud. N. cr. Poet, also of a single person : et nunc hac juveni. nunc circumfundirur iliac, i. e. clings to, or closely embraces him, Ov. M. 4, 360 ; id. ib. 14. 354 : cf. with Ace. : hunc (sc. Mavor- tem), tu. Diva te recubantem corpore sancto circumfusa super, etc., Lucr. 1, 40. — ()) In Tac. once in activ.: circumfudit eques, Tac. A. 3, 46. — b. Trop.: undique circumfusae molestiae, Cic. Tusc. 5, 41 fin. : non est tantum ab hostihus aetati nostrae periculum, quantum ab circum- fusis undique voluptatibus, Liv. 30, 14 : circumfuso nitore, Quint 4, 1, 59. 2. (ace. to no. I. 2) To place around any one or any thing, to inclose, environ, surround : ledonarias cohortes circum- fundunt TacT A. 12, 38: so id. Hist. 2, 19 ; 4, 20 ; Ann. 13, 40 ; Plin. 5, 12, 13 : circumfusus hostium concursu. Nep. Chabr. 4, 2 : Cic. Mil. 26 fin. : M. Cato- nem vidi in bibliotheca sedentem. multis circumfusum Stoicorum libris. id. Fin. 3, 2, 7; Quint 9, 4, 91, et al.— b. Trop.: quum has terras incolentes circumfusi erant caligine, Cic. Tusc. 1, 19 /71. : la- C 1 RC tent ista omnia crassis occultata et cir- cumfusa tenebris. id. Acad. 2, 39, ]22 : ut, quanta luce ea circumfusa sunt, possint agnoscere, id. Acad. 2, 15, 46. cirCUmfuslON onis, /. [circumfun- do] A pouring around, circumfnsion (post-class.) : Firm. Math. 1, 4 : Oceani, id. ib. praef. circumfusuSi a, um, Part., from circumfundo. * circum -g-arriens, entis, Pan. [garrioj Blabbing or babbling about : Claud. Manierc. de Stat an. 2, 9. * circum-grelO) atns, 1. v. a. To freeze all around: corpus, Tert Anim. 23 : cortex circum gel atus, Plin. 13. 22, 40. * circum-g^emo. ere. r. n. To roar around : circum^emit ursus ovile, Hor. Epod. 16, 51. cirCTUIl-g'CStO) are, v. a. To bear or carry around : epistolam, ^Cic. Q. Fr. 1, 2, % § 6 : deam, App. M. 8, 213, 37. circum-g-ldbatus, a, um, Pan. [globo] Rolled together, conglobated : cir- cumglobata escae saepe extrahuntur. i. e. small insects, Plin. 9. 47, 71. * circum-gredlOl". gressus, gredi, r. dtp. To go around, travel about (esp. in a hostile manner) (post-Aug., several times in Tac, elsewhere rare) : exercS- rum, * Sail. H. 4, no. 12, p. 24 ed. Gerl. : Barbari lacessunt, circumgrediuntur, oc- cursant, Tae. A. 1, 64 ; so id. 2. 17 ; 12, 28 ; id. ib. 2, 25 : Syriiun, Aur. Vict. Caes. 21 : lacuntun, Amm. 16, 12. 1. circumgTCSSUS. a, nm, Part., from circumgrediur. 2. circuxngTessuS) us . m - [circum- gTedior] (pt-rh. only iu Annu.) * \ u A go- ing about : rapidi, Amm. 22, 2. — * 2. The compass, circuit of a thing : amplissimi palus Maeotis, id. ib. 8. t circnmhabrtatorcS) -cpioikoi. Gloss. Philox. * circam-hisco- e' e . r "■ To stare about with open mouth, Arn. 5, p. 176. * circum-humatuS; a . vm - Part. [humo] Buried around: corpora, Amm. 22. 12/7!. * circuni-injiciOi ere, v. a. To east in round about : vallum, Liv. 25, 36. * circum-invoivo- ere, r. a. Tu mrolve all around: singula puncta, \ itr. 10, 11. circumitio, v - circuitio. circumitor. v - circitor. no. 1. circumittlS; v - circuitus. Circnm-jaceo, ere, v. n. To lb- round about, border upon (rare, not in Cic.) : Coel. in Quint. 4, 2, 123 : Lycao- nia et Phrygia circumjacent Europae, Liv. 37. 54 : ingenri iuctu provinciae et circumjacentium popnlorum. Tac. A. 2, 72. — * 2. Trop. in rhetor.: circumja- centia, ium, n., The circumjacent words, the context .- Quint 9, 4, 29. circumjaciO' T cucumjicio, init. circumj CCtlO' finis./, [circumjicio] A throwing around, casting about (post- class.) : humani corporis, Am. 2. p. 73. — * 2, A putting on : inanuum, Coel. Auf. Aeut 1, 2. 1. circumjcctus. a, um. Pan.. from circumjicio. 2. circumjectUS- »s, m. [circum jicio] A casting around, a surrounding, encompassing (rare, but class.) : (aether) qui tenero terram circumjectu amplecti- tur, Cic. poet. N. D. 2, 25 fin. (as transl. from Euripides : Kal )-i)v -ipii ,£X">'9' «Ypdis iv dyKaXaiS); id. Rep. 2. 6*: rudi parietum circumjectu vox devoratur, Phn. 11, 51, 112. — 2. Meton. (abstr. pro concr.) : That which is thrown around one as clothing, dress, Var. L. L. 5, 30, 37 Speng. iV. cr. ; Tert. Pall. 5. cirCUm-jlClO (access, form circum- jacio, Liv. 33. 18 ; more recent cditt. how- ever, read for it circumagere), jeci, jec- tum, 3. v. a. X. To ca.-t, throw, or place around (in eood class, prose) : vallum, Liv. 35. 4 : fossam, id. 38, 19 : multitudi- nem heminum totis moenibus, Cacs. B. G. 2, 6 ; Liv. 33, 18 : custodes, Tac. A. 6, 19 : vehicula, id. ib. 14, 37. et al. In pass, with an ace. (on account of cir- cum): quod an£uis domivectem tircum- jectus fu : sser, had wound itself around, Cic. Div. 2, 28 fin. — Hence circum jectas, 279 CIRC a, urn, Of localities : Lying around, sur- rounding : aedificia maris, Liv. 9, 28 : silvae itineri, id. 35, 30 ; cf. Suet. Aug. 100 ; Curt. 3, 10 : planities saltibus, Tac. A. 2, 11 : moenia rcgiae, id. Hist. 5, 11 Jin. ■■ oppida, id. Ann. 4, 27 : nationes, id. ib. 6, 31 ; 13, 31 : civitates, id. Hist. 3, 42 fin. : tecta, id. Ann. 15, 37. — Trop. of discourse (cf. circumjaceo, no. 2) : cir- cumjectae orationis copia, '-'Quint. 4, 2, 117. — * 2. Aliquid aliqua re, To encom- pass or environ something with something! to surround : Cic. Univ. 8. * circum-lambo» ere, v. a. To lick around : ora, Plin. 11, 37, 65. * circum-laqueO) are, v. a. To wind around : cassem, Grat. Cyneg. 29. * circumlaticius or -tins- a, ™, 'adj. [circumlatus, troni circumfero] Per- taining to carrying about, portable : car- eer, Sid. Ep. 2, 2 fin. Circumlatio, qnis, /. [circumfero! A carrying about (post-class.) : arcae, Tert. adv. Marc. 4, 12 : victimae, Serv. Virg. A. 6, 229. circumlator* oris , ™- [id.] One who carries about (post-class.), Tert. adv. Marc. '1,19; 21 fin. circum-latro, are, v. a. To bark around : hominem, Sen. Cons. adv. Marc. 22. — 2. Trop. (post-class.): totum hoc circumlatrat aestus, roars around, Avien. Perieg. 48. Pass. : Symm. Ep. 8, 17. CircumlatUSi a. um, Part., from cir- cumfero. circum-lavO; a™ and ere, v. a. Lit., To wash around ; hence of waters, to overflow all around (only in the follg. exs.) : Aegyptus, quarn Nilus circumla- vat, Hyg. Fab. 275 : insula superjactis fluctibus circumlavit {sc. se), Sail. Hist, frgm. in Non. 504, 1 dub. * cirCUm-levOj are, v. a. To raise up alt around : tegmina, Coel. Aur. Acut. 2,37. ciiXUm-J.lg'O, avi, atum, 1. v. a. X. Aliquid alicui, To bind something to some- thing : habilem (natam) mediae circum- ligat hastae, *Virg. A. 11, 555; Plin. 31, 11, 47. — More freq., 2. Aliquid aliqua re, To bind something with something, to en- compass, surround: stirpem salice scissa, Cato R. R. 40 : ferrum stuppa, Liv. 21, 8 fin. ; Stat. Th. 8, 675 : Roscius circum- ligatus angui, *Cic. Div. 2, 31, 66; Plin. 23, 2, 5. circum-lino, without perf., litum, 3. (access, form circumlinioj ir e ; cf. Struve, p. 255 and 195, and lino. So cir- cumliniunt, Quint. 12, 9, 8 Spald. N. cr. : circumlinire, id. ib. 1, 11, 6 : circumlini- endus. Col. 6, 17 fin. Schneid. N. cr.). X. Aliquid alicui, To smear, stick, or spread something all over something, to besmear : vulneribu9 his circumlinitur, Plin. 22, 24, 49 : Galbanum ramis hellebo- ri circumlitum, id. 24, 5, 13 : circumlita taedis sulfura, Ov. M. 3, 373. Far more frequent, 2. Aliquid aliqua re, To besmear some- thing all over with something, to anoint (class. ; most freq. in partic. perf. pass.) : oculus pice liquida, Col. 6, 17 fin. ; Plin. Ep. 6, 2, 2 : alvos fimo bubulo, Plin. 21, 14, 47 ; id. 28, 11, 47. In part. : * Lucr. 2, 745: circumliti mortui cera, *Cic. 'fuse. ,1, 45, 108 : fictile argilla, Plin. 33, 9, 46, et al. : pictura, in qua nihil circumlitum est, is painted around, Quint. 8. 5, 26. — So, b. ■Trop. : quidam etiam si forte suscepe- runt negotia paullo ad dicendum tenui- ora, extrinsecus adductis ea rebus cir- cumliniunt, they elevate them, as it were, by strong coloring, Quint. 12, 9, 8. And (the figure is derived from besmearing musical instruments with wax, in order to produce a deep tone) : simplicem vo- cie naturam pleniore quodam sono cir- cumlinire, quod Graci KarinrenXaauipov dicunt. Quint. 1, 11, 7 Spald. (cf. ib. 11, 3, 20). 3. Poet, in gen., To surround, cover, clothe: circumlita saxa musco, *Hor. Ep. 1, 10, 7 : (Midas) auro, Ov. M. 11, 136. circumlltlO, onis,/. [circumlino] 1. A smearing or spreading over, anointing : oris. Plin. 24. 7, 24.-2. In painting: A laying on of colors around, Plin. 35, 11, 40, no. 28 ; Sen. Ep. 86. 280 CIRC circumlocutlO; onis, /. [circurnlo- quor] Circumlocution, periphrasis, iupi- (j>puois, * Quint. 8, 6, 61; Gell. 3, 1, 5; Arn. 6 fin. circum-loquor, Ipqui, v. n. To make use oj circumlocution or periphrasis (post-class.), Aus. Ep. 6. 7 ; 146. * circum-lucens, entis, Part, flu- ceo] Shining or glittering around, trop. : fortuna, Sen. Cons, ad Marc. 2 fin. cirCUm-luO; «re, v. a. To flow around or wash upon (perh. only in the follg. exs.) : Rhenus amnis tergum ac la- tere circumluit, Tac. II. 4, 12 : pars arcis circumluitur, Liv. 25, 11. * circum-lustranst antis, Part, flus- tro] Lighting all around : mundi tem- plum (Tmesis), Lucr. 5, 1436. * circum-luvio, onis./- [luo] (* Cir- cumluvton, the separation of a piece of land into the form of an island by the grad- ual encroachment of a river ; Georges) (cf. alluvio), Cic. de Or. 1, 38, 173 (in Fest. p. 49 : cibcumluvium, and Isid. 14, 8, 42, " land around which water flows"). circum-mep> avi, are, v. a. and n. To go around : insulam, Mel. 3, 7 ; Tert. Pall. 1. * circum-metior; iri - To measure around: columnas, Vitr. 4, 4. circum-xning-O) nxi, 3. v. a. To make water around something: ilium, Petr. 57, 3 : vestimenta, id. 62, 6. circum-mitto, «nisi, missum, 3. v. a. To send around: legationes in oranes partes, Caes. B. G. 7, 63 ; id. 15. C. 3, 55 ; B. G. 5, 51 ; B. C. 1. 12 : Liv. 2, 50 fin. ; 4, 18 ; 29, 33 ; 36, 14 fin. : scaphas, id. 29, 25. cirCUmmoeniO) v - circummunio. * circum -mulcens? entis, Part. [ mulceo ] Caressing, licking gently around : linguae, Plin. 28, 3, 6. circum-muilio (old orthogr. cir- cummoenio, Plant. Capt. 2, 2, 4), ivi, itum, 4. To wall up around, to fortify, secure (a number of times in the histt., elsewhere rare ; the MSS. of Caesar and Columella fluctuate almost every where hetween circummunire and circumve- nire ; cf. Oud. Caes. B. C. 1, 18 ; 81 ; 84 ; 2, 16 ; 3, 97 ; Schneid. Col. 5, 9, 11 ; 5, 10, 1) ; Col. 5, 10, 1 : plantas caveis, id. 5, 9, ]1 : oppidum, Hirt. B. Afr. 79: Thapsum operibus, id. ib. 80 ; cf. id. B. Hisp. 38 ; Caes. B. C. 1, 84 : crebris castellis cir- cummuniti, id. B. G. 2, 30 ; Hirt. B. Hisp. 34 fin. ; Plaut. Capt. 2, 2. 4. Circummuiutio, onis, /. [circum- munio] In milit. lang. : An investing of a town, circumvallalion, Caes. B. C. 1, 19 fin.; B. Hisp. 38 fin. circum-muranus, a, um, adj. [mu- rus] Beyond the walls, foreign (peril, only in Amm.) : bella, Aram, 14, 6 ; id. 21, 13. * circum - nascens, entis, Pan. [nascor] Growing up around : absinthio, Plin. 2, 103, 106. * circum -navig°o> are, v. a. To sail around, circumnavigate : sinus ocea- ni, Veil. 2, 106. circum-nectOj nexus, ere, v. a. To wrap or bind around, surround, envelope (post-Aug.) : fulgor, qui sidera circum- nectit, Sen. Q. N. 1, 2 : elephanti tlammis conjectis undique circumnexi, Amm. 19, 7 ; Lack 14. Circum -padanus, a, um, adj. Found around the Po : campi, Liv. 21, 35 : lanae, Plin. 8, 48, 73. circum - pavitus, a, um, Part. [pavio] Beaten or trodden close around : area, Plin. 12, 14, 32. (* circum-pendco, ere, n. To hang around : margaritis circumpenden- tibus, Curt. 8, 9, 24.) circum-plaudo, ere, v. a. To applaud or greet on all sides by clapping of hands: Ov. Tr. 4, 2, 49. circumplectOt ere, v. the follg. circum-plector, plexus, 3. (active access, form imper. circumplecte, Plaut. Asin. 3, 3, 106 : circumplectito, Cato R. R. 21, 2) v. dcp. a. To embrace, clasp around, to surround, encompass (class, in prose and poetry) : Cato 1. 1. : meum colluin, Plaut. 1. 1. : conjunctiones, Cic. Univ. 7 fin. : domini pntrimonium quasi thesau- rum draco, id. Phil. 13, 5, 12 : urborem, Plin. 19 4, 22 : pharetram auro, Virg. A. CIRC 5, 312 : collem opere, to circumvallate, Caes. B. G. 7, 83: oppidum, Hirt. B. Hisp. 32 ; Suet. Tib. 6 ; id. Domit. 6.-2. Trop. : animum, imago quaedam .. . cir- cumplectitur, Gell. 10, 3, 8. U^ circumplexus, Pass.: circum- plexa (turris) igni, Gell. 15, 1, 6 ; so App. Dogm. Plat. 1. circumplexus» us, m. [circumplec- torj An encompassing, embracing, or fold- ing around; only in abl. sing.: Plin. 8, 11, 11 ; 10, 63, 83. Circum-pllCO) avi, arum, v. a. To wind, fold, or twine around : turn esset os- tentum, si aneuem', vectis circumplicavis- set, Cic. Div. 2, 28 fin. ; Gell. 17,9, 14 (cf. ib. § 9 : belua circumplicata serpentibus, Cic. Div. 1, 24, 49 ; id. ib. 1, 36, 79. * circnm-plumbO) arc, a. To sol- der around : modiolos, Cato R. R. 20, 2. circum-ponoj sui, situm, 3. v. a. To set, put, or place around (perh. only ante-Aug.) : piper catillis, * Hor. S. 2. 4. 75 : nemus stagno, Tac. A. 14, 15; id. Hist. 2, 59: circum positi armati, *Suet. Caes. 30. * Circumpositio, onis, /. [circum- pono] A setting or placing around (eccl. Lat.) : auri, Augustin. Ep. 199. + circumpotatio, onis, /. [potoj a drinking around in succession, Frgm. XII. Tab. in Cic. Lesr. 2, 24, 60 Orell. N. cr. ; cf. Dirks. Transl. p. 676. * cirCtim-pulsO; are, v. a. To strike or beatarouudfoi sounds : Stat. Th. 6, 228. circum-pilJTgO, are, v. a. To cleanse or purify around : clavum pedis, Cels._5, 28, no. 14. cil'CUKl-quaquei "' !r - Everywhere around, on eierij side, all round: Aur. Vict, de Orig. gent. Rom. 17, 6. circum-rado» ere, v. a. To scrape, shave, or pare around : tonsillas digito, Cels. 7, 12, no. 2 : dentem, id. ih. : sar- mentum circumrasum, Col. 4, 29, 14. * CirCUmraslO) onis, /. [circum re- do] A scraping off around, Plin. 17, 26, 39. circiim-retl0> titum, 4. v. a. To in- close with a net, insnare ; only trop. : * Lucr. 5, 1151 : aliquem fraude, Sid. Ep. 5, 13 : quum te implicatum scveritate ju- dicum, circumretitum frequentia populi Rom. esse videam, * Cic. Vcrr. 2, 5, 58. CirCUm-rodOi si, 3. v. a. J. To gnaw or nibble all round : escam, Plin 32, 2, 5. — 2. Trop.: dudum enim circumrodo, quou devorandum est, i. e. I have long hesitated to speak out, * Cic. Att. 4, 5 : qui dente Theonino quum circumroditur, I; e. is slandered, calumniated, * Hor. Ep. 1, 18, 82. * Circum-rdrans* antis, Part, [roro] Sprinkling around : App. Met. 11, p. 268, 21. cirCUm-rotO; are, v. a. To turn round in a circle : coeli orbem, C. Ger- man, frgm. 3, 9 : machinas, App. Met. 9, p. 222. * Circum-saltans, antis, Part, [sal- to] Dancing around in a circle: chorus, Prud. adv. Symm. 135. * cirCUm-SCalptUS, a, um, Part. [scalpo] Scraped around : dentes, Plin. 20, 5, 15. circum-scarif icatus, a, um, Part. [scarifico] Scarified around : clavi pedum, Plin. 22, 23, 49 : dens, id. 30, 3, 8. * cirCUm-ScindO; ere, v. a. To rend or tear off around: Liv. 2, 55. circum-sciibo, psi, ptum, 3. v. a. I, To describe a creular line around, or to circumscribe, inclose in a circle (in good prose ; very freq. in Cic.) : orbem, Cic. Fin. 5, 8, 23 : lineas extremas umbrae, Quint. 10, 2, 7 : virgula etuntem circum- scripsit, Cic. Phil. 8, 8, 23 ; Liv. 45, 12 : aenea fibula pars auriculae latissima cir- cumscribitur, Col. 6, 5, 4. — Hence XI. Trop. : X. 'f'° draw, as it were, the circumference of a body (cf. Quint. 12. 10, 5). i. e. to define, determine the limits of an object, to fir. the boundaries : nullis ut terminis (orator) circumsci'ibat aut defi- niat jus euum, Cic. de Or. 1, 16, 70 ; cf. id. Sest. 45, 97; Phil. 6, 3: exiguum no- bis vitae curriculum natura circumscrip- sit, immensum gloriiie. id. Rab. peril. 10 fin. : si, quibus rcgionibus vitae spntium circumscriptum est, etc., id. Arch. 11 fin. : ante eniin circumscribitur merte se'nten- c iac tia confestimque verba concurrunt, id. Or. 5'J, 200 : locum habitandi alicui, id. Parad. 2, 18 ; Plin. 22, 2, 3 : Oceanus un- diquc circumscribit omnes terras et am- bit, Gell. 12, 13, 20 : uti mihi dicas et qua- si circumscribas verbis, quid homo sit, id. 4, 112.— Closely related to this, 2. To bring a thing within narrow bounds, to draw together, contract, hem in, circumscribe, to hinder free action, to re- strain, conjinc, limit, etc. : Senatus credo praetorem eum circumscripsisset, Cic. Mil. 33, 88 (cf. just before : an consules in praetore coercendo fortes fuissent) ; so id. Att. 7, 9, 2; Phil. 13, 9, 19; Caes. B. C. 1, 32; Auct. in Quint 9, 3, 72: uno gene- re genus hoc oratorum, quod, to limit to this one, Cic. Verr. 2, 2, b'l Zumpt : gu- lam et ventrem, Sen. Ep. 108 : corpus et animo locum laxare, id. ib. 15 : laudes, parce transcurrere, id. Cons, ad Helv. 17: totum Dionysium sex epitomis circum- scripsit, abridged, Col. 1, 1, 10. Hence, 1). In later medic, lang. circumscribi= minui, To abate, subside : gravedo cir- cumscribitur, Coel. Aur. Tard. 5, 10 ; so id. Acut. 2, 10 fin. 3. To encircle one, as it were, by writ- ing, 8cribendo circumdare, i. e. to de- ceive, cheat, circumvent, entrap, insnare : fallacibus et captiosis interrogationibus circumscripti atque decepti, Cic. Acad. 2, 15, 46 ; Plin. 7, 40, 41 ; Sen. Q N. 5, 1 ; Ep. 82 fin. So, 1). In mercantile lang., To deprive of money, to overreach, de- fraud : adulescentulos, Cic. Phil. 14, 3, 7; Juv. 10, 222; 14, 237: ab Roscio HS IOOO circumscriptus, id. Rose. Com. 8, 24 : vectigalia, to embezzle. Quint, Decl. 340. And, c. I" the lang. of law, To evade the true meaning of a law, a will, etc., by explaining it according to the let- ter, Paul. Dig. 4, 3, 18 fin. ; Plin. Ep. 8, 18, 4; Front. Aquaed. 112; Lact. de Ira Dei 8. 4. By encircling a thing, as it were, To declare invalid, to annul, remove, ob- viate, set aside (cf. circumduco, no. 2, d) : hoc omni tempore Sullano ex accusatio- ne circumscripto, Cic. Verr. 2, 1, 16 fin. (" subla'.o, circmnducto, practcrmisso," As- con.) : circumscriptis igitur iis sententiis, quas posui, etc., id. Fin. 3, 9, 31. — Whence circumscriptus, a, um, Pa. J. (ace. to no. II. 1) In rhetoric : Bounded, limited, periodic: circumscripti verborum ambitus, Cic. Or. 12, 38; cf. Her. 4, 32; Quint. 12, 10, 5, and circumscriptio. — Adv. : circumscripte, In periods : nume- roseque dicere, Cic. Or. 66, 221 : com- plect! singulas res, id. N. D. 2, 59, 147. — 2. (ace. to no. II. 2) Restricted, limited: in concionibus eadem, quae in orationi- bus vis est ; pressior tamen et circum- scriptior et adductior, Plin. Ep. 1, 16, 4. — * Adv. circumscripte, Summarily : cir- cumscripte et breviter ostendere, Lact. 5, 14 ; cf. ib. 9. — Sup. of the adj., and comp. and sup. of the adv. not in use. circumscripte: adv., v. circumscri- bo, Pa. no. 1 and 2. CirCUmSCriptlO) 6nis, /. [circum- scriboj * X. (.ace. to circumscribo, no. 1) An encircling, a circle (concrete): uisi prius respondisset quam ex ilia cir- cumscriptiono excederet, Cic. Phil. 8, 8, 23.-2. (ace. to circumscribo, no. II, 1) A boundary, limit, outline, contour, cir- cuit, compass (most rreq. in Cic.) : terrae situra, forinam, circumscriptionem. Cic. Tusc. 1, 20, 45 : aeternitas, quam nulla temporis circumscriptio metiebatur, id. N. D. 1, 9, 21 : corporeae forma circum- 8criptionis. Arnob. 2, 93. — Hence, j). In rnetoric: (. ( ) A period, Cic. Or. 61, 204 ; Brut 8, 34 ; cf. Quint 9, 4, 124,— (* fj) A fig- ure of speech, not definitely characterized, Quint. 9, 1, 35 (very dub., on account of the omission of the word in the best MS3., Ambros. 1, and Turic, and on account of 9, 4, 9). — 3. (ace. to circumscribo, no. II. 3) A deceiving, cheating, overreaching, defrauding (esp. in pecuniary transac- tions, and by judicial artifice, by petti- iogging) : adolescentium. Cic. Off. 3, 15, 61 : praediorum proseriptiones cum mu- lierculis aperta circumscriptione fecisti, id. Flacc. 30, 74. In plur. Cic. Clu. 16, 46 ; Sen. de Ira 2, 9. — In gen., of deception, de- ceit, fraud. Sen. Ep. 82/n. ; Tert Pat 5. CIRC circumscriptor, oris, n. [id.l * 1. (ace. to circumscribo, no. II. 3) A cheater, defrauder, *Cic. Cat 2, 4, 7 ; *Juv. 15, 136. — *2. (ace. to circumscribo, no. II. 4) He who makes void, annuls : sententiae suae, Tert. adv. Marc. 1, 27. circumscriptus^ a, um, Part, and Pa., from circumscribo, q. v. ad fin. circum-SeCO> sectus. l.v.a. To cut or pare around : radices vitium, Cato R. R. 114, 1 : ungulas, Col. 6, 6, 4 : aliquid serrula, *Cie. Clu. 64, 180: circumsecta aluta, Scrib. Comp. 229. — * 2. Of the cir- cumcision of the Jews (usu. circumcido) : Suet Dora. 12. CirCUm-SCCUSi "d"- Round, round about, in the region around (only in App.) : astantes. App.~M. 2, p. 121, 11 ; id. ib. 11, p. 264, 33 ; id. ib. 5, p. 166, 23. Cf. Hand Turs. II. p. 74. circum-sedeo (also written circum- sideo), edi, essum, 2. v. a. To sit around a person or thing : tlorentes amicorum turba circumsedet: circa eversos ingens solitudo est, Sen. Ep. 9 ; Sid. Ep. 3, 13.— Esp., 2. To encamp around in a hostile manner, to besiege, blockade, invest, encom- pass, beset (in Cic. and Liv. several rimes ; elsewhere rare) : qui Mutinam circum- sedent, Cic. Phil. 7, 8 ; so id. ib. 10, 4 fin. ; Dejot. 9, 25 ; Att. 9, 12 ; 18 ; 14, 9 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 1 ; Sail. J. 21, 3 ; Liv. 9, 21 ; 23, 15 ; 25, 13 ; 22 ; 42, 65 ; Tac. A. 1, 42 ; Val. Max. 3, 8, no. 5 : legatus pop. Rom. circumsessus. non modo igni, fer- ro, manu, copiis eppugnarus, sed aliqua ex parte violarus. Cic. Verr. 2, 1, 31 ; id. Phil. 12. 10, 24 ; Tac. A. 4, 36 : opera cir- cumsessis ferre, Liv. 25, 22 : castra cir- cumsessa, id. 3, 4 ; 9, 42 : Capitolium, id. 5, 53. — b. Trop. : non ego sum ille fer- reus, qui non movear horum omnium lacrimis, a quibus me circumsessum vi- detis, Cie. Cat. 4, 2, 3 ; so circumsessum muliebribus blanditiis, Liv. 24, 4 : cir- cumsederi urbem Romanain ab invidia et odio finitimorum, Liv. 6, 6. circum-SSpiO. septus, ire, v. a. To hedge or fence around with something, to surround, inclose (not ante-Aug.) : cir- cumsepta loca parietibus albis, Col. 1, 6, 4 ; Paul. Dig. 41, 2, 3 : staguum aedificiis, * Suet. Ner. 31 ; id. ib. 50 : (Tarquinius) armatis corpus circumsepsit, Liv. 1, 49. * circum-sero, ere, v. a. To sow, set, or plant around something : genistas alveariis, Plin. 21, 12, 42. * circumsessio. onis, /. [eircumse- deo, no. 2J A hostile encompassing, a be- sieging : Cic. Verr. 2, 1, 33. circuniSCSSUS, a, um, Part., from circumsedeo. circumsideo, ere, T - circumsedeo. circum-Sldo, ere, v. a. To set. lay, put, or place one's self around something (hostdely) (several times in Liv., else- where rare) : Plistiam, Liv. 9, 21 ; id. 36, 13 ; _41, 19 ; Tac. H. 4, 84. cirCUm-sigHO) are, *■ a - To mark around : gemmam, Col. 5, 11, 19 ; de Arb. 26, 8 ; Pall. Jun. 5, 3. circum-silio, ire, v. n. 1, To spring, leap, or iiop around (perh. only in the two follg. exs.) : (Passer) circum- siliens modo hue, modo illuc, * Catull. 3, 9. — 2. Trop.: morborum crane genus, *Juv. 10, 218. circum-sistO) steti (Caes. B. G. 3. 15 Oud. N. cr. ; Tac. A. 15, 15 ; Hist. 4, 79), 3, To place one's self or take one's stand around a person or thing, to surround, go or stand around (class., most freq. in the histt ; in Cic. perh. only once) : (a) c. ace. : quid me circumsistitis ? Plaut Men. 5, 7, 9 ; so * Catull. 42, 10 ; Caes. B. G. 5, 7 fin. ; 7, 5 ; B. C. 1, 20 ; 2, 42 ; B. G. 4, 26 Oud. N. cr. ; Liv. 1, 28 ; 51 ; 2, 2 ; Curt 7, 5 ; Virg. A. 8, 490, et al. So naves, Caes. B. G. 3, 15 : curiam, Liv. 2, 23 ; Tac. A. 5, 4 : lectum, id. ib. 14, 8 : vias, id. ib. 15, 15 : signa sua, id. Hist. 2, 41.— Pass. : ne ab omnibus civitaribus circumsisteretur (Caesar), Caes. B. G. 7, 43 Herz. ; App. Dogm. Plat 2.-^/3) Abs. : Plaut. Asin. 3, 3, 28 : haec quuni maxime loqueretur, sex lictores circumsistunt, sc. loquentem, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 Zumpt N. cr. * circum-iltus, % am, adj. Lying, CIRC or situate around, neighboring : populi, Amm. 23, 6. circum-sdnOi are , »• n. and a. (rare, but class.) 1. I\eutr., To sound, resound (with something) on every side, to be filled with any sound : locus, qui circumsonat uhilatilms cantuque symphoniae, Liv. 39, 10 ; Vitr. 5, 8 : talibus aures ruas vocibus undique circumsonare I* to ring with, be filled with) nee eas quicquam aliud audire, * Cic. Off. 3, 2, 5 Orell. N. cr. (Beier cor- rects, in accordance with the pass, in Ovid in no. 2. circumsonan ; but cf. per- sonare aures vocibus, Cie. Fam. 6, 18, 4) ; * Claud. Rapt Pros. 2, 268 ; Liv. 27. 18.— 2. Act., To make something to echo or re- sound, to fill every where with a sound : clamor hostes circumsonat. Liv. 3, 28 : Rutulus mui'um circumsonat armis, Virg. A. 8, 474. — (ji) In pass. : Threicio Scythio- que fere circumsonor ore, Ov. Tr. 3, 13, 47 ; id. ib. 4, 10, 111 ; 5, 3, 11. circum-sdnUSj a, um, adj. Sound- ing all around, and, *1. Act., Filling with sounds : turba canum, barking around, Ov. M. 4, 723.—* 2. -Pass., Filled with sounds, resounding around: Thisbe avi- bus, Stat. Th. 7, 261. * circum-spectatrix, i«s,/. [spec- tator] She who looks around or gazes about, a spy, Plaut Aul. 1. 1, 2 ; App. Apol. 323, 10. circumspecte, a ^ v - Cautiously, cir- cumspectly, etc. ; v. circumspicio. Pa., fin. circumspectio, onis,/ [circumspi- cio] * j. A looking on all sides, a looking about : singulorum sibi borizontem facit, Macr. Somn. Scip. 1, 16. — *2. Trop.: Foresight, circumspection, caution (v. cir- cumspicio, no. 1. 2) : circumspectio et ac- curals consideratio. Cic. Acad. 2, 11, 35. Circum-specto* avi, atum, 1. v. in- tens. a. To look about with attention, pre- caution, desire, eagerly, etc. ; to cast a look around about, to search around ; and c. Ace. : to look about one's self (attentively, longingly, etc.) after something, to look all around wpnn something (class.) : Ter. Eun. 3,5,54; 2,2,60; Plaut. Bac. 2, 3, 45 : quan- to se opere custodiant bestiae ut in pastu circumspeetent, Cic. N. D. 2, 49 fin. ; Plin. 8, 4, 5 ; so circumspectare ora principum, Liv. 26, 18 ; cf. Tac. H. 4, 8 : omnia, Cic. Pis. 41, 99 ; Sail. J. 72, 2 ; cf. Tac. Agr. 32 Roth. ; and pass. : muta atque inanima, tectum et parietes circumspectabantur, Tac. A. 4, 69/«.— 2. Trop.: dubitans, circumspectans, haesitans, tanquam rate in man immenso nostra vehitur oratio, Cic. Tusc. 1, 30, 73 : circumspectantes de- fectionis tempus, to watch, wait, be on the look out for, Liv. 21, 39 : initium erumpen- di, Tac. H. 1,55, 2,74; so fugam et fallen- di artes, id. ib. 3, 73 : medicamina quasso imperio, SSL 15, 7 ; Quint 12, 8, 14. 1. circumspectus. a. um, v. cir- cumspicio, Pa. 2. cil'CUmsnectuS, us, m. [circum- spicio] 1, A looking around eagerly, cautiously ; a spying, searching around (rare, but class.) : cervix flexilis ad cir- cumspectum, Plin. 11, 37, 67; c£ Sen. Ot. Sap. 32. — b. Trop. : maiique in circum- specru stat sine tine sui, Ov. Tr. 4, 6, 44 : ut detineret regem ab circumspectu re- rum alianim, Liv. 44, 35.-2. Object.: A view around: facilis est circumspectus, unde exeam, quo progrediar, * Cic. Phil. 12, 11 : eo se progressos, unde in omnes partes circumspectus osset Liv. 10, 34. — Trop. : Consideration, Liv. 44, 35. CirCUUl-sperg'O (spargo. Apic. 8, 8 ; cf. aspergo), ere, v. a. J, To sprinkle, streio, or scatter around: quaternos mo- dios stercoris caprini, Col. 11, 2, 87.-2, To sprinkle something all around: se aqua, Plin. 8, 1, 1. * circumspicientia, ae,/. [circum- spicio, no. II. 2] Consideration, delibera- tion : Gell. 14. 2, 3. cirCum-SpiclOj exi . ecrum, 3. (per/, sync, circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55 : inf. sync, circumspexe, Var. in Non. 106, 16) v. n. and a. (class.). I, Neutr., To look about one's self, to cast a look around : circumspice dum num quis est, sermonem nostrum qui aucupet, Plaut. Most. 2. 2, 41 ; ib. 43 ; Ter. Andr. 2, 2, 20 ; Var. 1. 1. ; Ov. M. 1, 605 : circumspicere late, Quint 10, 3, 29 : qui 281 CIRC in nuspicium adhibetur nee suspicit nee eircunifpicit. Cic. Div. 2, 34, 72: circum- spicere mugnifice, id. Rose. Com. 2 : cir- cumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity, id. ib. 14 fin. Once circum- spiciere se, Plaut. Trin. 1, 2, 109. 2. Trop. : To exercise foresight, be cautions, take heed : esse circumspicien- dum diligenter, ut, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3. T-Esp. frequent, II. Act., To view on all sides, to survey: tarn lata acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant, Liv. 37, 41 : lucos, Ov. M. 5, 265 : amictus, to review, id. ib. 4, 318 : so habitum suum, Plin. Ep. 4, 11, 3 ; cf. under circumspectus, Adv. — b. Sometimes, To descry, get sight of by looking around : saxum circumspicit in- gens, Virg. A. 12, 896 ; Ov. M. 5, 72. 2. Trop.: a. P° view something men- tally, to survey, ponder upon, weigh, con- sider: reliqua ejus consilia animo circum- spiciebat, Caes. B. G. 6, 5: circumspicite paullisper mentibus vestris hosoe ipsos homines, Cic. Sull. 25, 70 ; cf. se, id. Parad. 4, 2, 30 : circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci. id. Fam. 1, 9 : permulta sunt in causis cir- cumspicienda, ne quid offendas, id. de Or. 2, 74, 301 : id. Asr. 1, 8 ; id. Fam. 5, 13, 3 ; Liv. 23, 20 ; cf. Tac. H. 2, 6 ; Suet. Aug. 63 : quum circumspicerent Patres quos- nam consules facerent, Liv. 27, 34. — b. To cast about for something with desire, to strive after, seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.) : nee, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum cir- cumspicere, Liv. 5, fi : circumspicere ex- terna auxilia, id. 1, 30 ; cf. Just. 22, 5, 4 : fugam. Tac. A. 14, 35 ; Just. 2, 12 Jin. et al. ; Virg. G. 3, 390 ; Plin. Ep. 3, 3, 3 : peregrinos reges sibi. Just. 40, 1. — Whence circumspectus, a, um, Pa. 1. Weighed with care, well considered, consid- erate, circumspect (perh. not ante-Aua.) : verba non circumspecta, Ov. F. 5, 039 : judicium, Quint. 10, 1,26: interrogatio, id. ib. 5, 7, 31 : moderatio animi, Val. Max. 4, 3, no. 4 : circumspectissima sanctio decreti, id. 1, 1, no. 20. — From this, b. Transf. to the person who carefully weighs a thing : Circumspect, exercising precau- tion, cautious, wary, provident, heedful : modo circumspectus et sagax. modo in- consultus et pracceps, Suet. Claud. 15 : circumspcctissimus et prudentissimus princops, id. Tib. 21; Quint. 12, 10. 23; Cels. 3, 9 fin.; so Col. 1, 8, 16; 7, 12: eive aliquis circumspectior est, Sen. Q. N. 5, 1 fin. — Of dogs: assidui et circum- specti magis quam temerarii, Col. 7, 12, 5. 2. In late Lat. : Worthy of considera- tion, respected, distinguished: circum- spectum et verccundum nomen populi R., Amm. 14, 6: colores, id. 28, 4: cir- cumspectus genere, fama potentiaque, id. 18, 10.— Whence circumspectc, Adv., With considera- tion, with mature deliberation, warily, cau- tiously, considerately, etc. : circumspecte compositeque indutus et amictus, Gell. 1, 5, 2 (cf. above circumspicio, no. II. 1) : circumspecte vestiti, Amm. 27, 3 : circum- specte facia versus, Gell. 9, 10 fin. : par- cius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69 ; Sen. Ben. 3, 14. * cirCUm-StagllO) are, *>• «• To be poured forth all around : 'Pert. Pud. 22. circumstantial ae, /■ [drcumsto] (post-Aug., and very rare) 1. A standing around, a surrounding: hostium, Gell. 3, 7, 5 : aquae, aeris, Sen. Q. N. 2, 7 (as transl. of the Gr. Ttep : araaii). — * b. Conor., A surrounding circle, a band, troop : angelorum, Tert. Or. 3. — 2. Trop. : The state, condition, circumstan- ces, attribute, quality : rerum negotiorum- que, Gell. 14, 1, 15; id. 14, 2, 2; Tert. Bapt. 17 : hoc genus argumentorum sane dicamus ex circumstantia, quia wepiaraaiv dicere aliter non possumus, * Quint. 5, 10, 104. * circumstatio, onis, /. fid.] A standing around : militum, Gull. 7, 4, 4. Circum-Stipo* atum, 1. v. a. To sur- round, ac'utmpanij, attend (in post-Aug. po- etry, and very rare) : Sil, 10, 453 ; Claud. L. Stil. 2, 356 ; id. VI. C. Hon. 595. Circum-stoi steti, 1. v. n. and a. To 282 CIRC stand around in a circle, to lake a station around ; and, with the ace, to stand around a person or thing, to surround, en- circle, encompass (very frcq., and class.) : (a) Without ace. : circumstant cum arden- tibus taedis, Enn. in Cic. Acad. 2, 28, 29 : circumstant lacvimis rorantes ora genas- que, Lucr. 3, 470 ; Caes. B. G. 4, 37 : ad circumstantes tendons suabrachia silvas, Ov. M. 3, 441, et saep. — Hence circum- stantes, subst., The bystanders, Quint. 4, 2, 22; 127; Tac. A. 1, 21; 22; Suet. Caes. 84; Aug. 93; Curt. 6; 10 fin. et saep.— (/?) c. ace. : equites Rom. qui circum- stant senatum, Cic. Cat. 1, 8 fin. : sellam. Liv. 8, 32 ; Suet. Aug. 35 : solem, Ov. M. 2, 394 : sacra, id. ib. 2, 717, et al.— b. In particular, To surround in a hostile man- ner, to beset, besiege: circumstare tribu- nal praetoris urbani, obsidere cum gladiis curiam, etc., Cic. Cat. 1, 13, 32: quern tres Curiatii circumsteterant, Liv. 1, 25 : urbem Romanam, id. 27, 40, et al. ; cf. the following, 2. Trop.: To surround, encompass (very freq. in post-Aug. prose writers) : quum dies et nodes omnia nos undique fata circumstent, Cic. Phil. 10, 10, 20 : quum tanti undique terrores circumsta- rent, Liv. 6. 2 ; cf. id. 30, 3 ; id. 3, 38 ; cf. id. 34, 27 ; Quint. 10, 3, 30 : haec me cura, haec difficultas sola circumstat, Plin. Pan. 3, 4 ; Tac. Or. 8 : at me turn primum saevus circumstetit horror, Virg. A. 2, 559 ; so id. 10, 905, et al. Circum-StrcpO) without perf, pi. turn, v. a. 1. 'J'o make a noise around, to echo around noisily (post-Aug.) : (legatus) clamore seditiosorum circumstrepitur, Tac. H. 2, 44 : fenestrae canticis circum- stropitae, App. ApoJ. p. 322, 8 ; Sid. Ep. 7, 9- — b. Trop. : tot humanam vitam cir- cumstrepentibus minis. Sen. de Vit. beat. 11. — 2. 'To make something sound around noisihy, to soy or cry out clamorously (so only twice in Tacitus) : quidam atrociora circumstrepebant, Tac. A. 3, 36 fin. : ce- teri circumstrepunt, iret in caslra, etc., id. ib. 11. 31. * circum- stndcns, entis, Part. [stridoj Shrieking, gibbering around : Amm. 14, 11. circum - strings without pcrfi, strictum, 3. v. a. (post-class.) * 1. To bind about, to put on : habitus cervicibus cir- cumstrictus, Tert. Pall. 1. — 2. To tie around, to surrouvd, clothe with: pallium, Tert. Pall. 5 ; id. de Cor. Mil. 8. Circum-Struo, without perf, ctum, 3. v. a. To build round about, surround, with buildings (post-Aug., and mostly in part, pass.) : fores alveorum, Plin. 1 1, 6, 5 ; Col. 9, fi. 4 ; Plin. 19. 8, 48 : circumstructo juxta Tiberim lacu, *Suet. Domit. 4. circum-stupeo, ere, v. a. To look around with amazement, be amazed: Auct. Aetn. 331 dub. (Others : circum- strepit.) * circum-sudans, antis, Part, [su- do] Sweating on all sides : Plin. 14, 1, 3. cirClim-SUrgenS, ent\s, Part, [sur- go] Rising all around (post-Aug.) : Tac. A. 1, 64 : Cels. 7, 15. circum-sutuS) a, « m » Part, [suo] Sewed together all around (post-Aus.) : linamenta, Cels. 8, 5 : navigia corio, Plin. 4, 16, 30 ; 34, 16. 47. CirCUm-tegO; ere, »• a. To cover round about (ante- and post-class.): *Lucr. 1, 1094 : corpus veste, Diet. Cret. 3, 11. circum-tentus, a. "•"• Pan. [ten- do] Stretched or drawn around, besirt (ante- and post-class.) : * Plaut. Mil. 2, 2, 82 : vasculo linteolis, Coel. Aur. Acut. 3, 17. * circum-tergeo, ere, v. a. To wipe around : Cato. R. R- 76, 2. * circum-terb; ere, v. a. To rub around, poet, for, to stand close around, crowd around: hunc juvenis turba cir- cumterit arta, Tib. 1, 2, 97. * 1. circum-textusj a, um, Part. [texo] Woven all around : Virg. A. 1, 649 (cf. Isid. Orig. 19, 24, 10). t* 2. circum-tCXtum vocant quod amictui habet purpuram circum, Var. L. L. 5, 30, 37 : cf. Isid. Orig. 19, 24, 10. * circum-tinnio, ire, v. a. To ring or tinkle around : Var. R. R. 3, 16, 30. CIRC * circum-tollO; ere. To remove on every side : corricem, Coel. Aur. Acut. 3, 4. cirCUm-tdnO) ui> L »• a. To thun- der around, to surround with thundering, or poet, with noise, clamor, to make a noise around : qua totum Nereus circumtonat orbem, Ov. M. 1, 187 (Jahn. : circumso- nat) : aulam strepitu, Sil. 6. 216. — 2. Trop. : hunc eircumtonuit gaudens Bel- lona cruentis (the figure taken from the clanaing of the war-trumpets), Hor. S. 2, 3, 223. circum-tonsus» a, um, Part, [ton- deo] Shorn all around (of the hair), shorn round (rare ; not in Cicero) : Var. in Non. 179, 8; "Suet. Aug. 45: pinus, Petr. 131, 8, 3.— *2. Trop. of discourse: Too much labored, artificial, Sen. Ep. 115. * circum-torqueoj «re, v. a. To twist or turn around : me retrorsum, App. Met. 6, p. 186. circum-trahO) ctum, 3. v. a. To draw or drag around (post-class.) : Diet. Cret. 3, 15 fin. ; Coel. Aur. Tard. 2, 1. circumtremo (Lucr. 1, 1088), more correctly written apart, circum tremo. * circum-tueor, eri, v. dep. n. To look around : App. Flor. p. 341. circumundiquci v - circum, no. I. circum- Vado. si, 3. V. a. To assa il or attack on every side, to encompass, beset around (not ante-Aug.) : naves, Liv. 10, 2 : aliquem clamoribus turbidis, *Tac. A. 12, 43 ; Plin. 9, 30, 48, § 92 : pass., Amm. 20, 6. — 2. Trop. of terror falling upon one (so only a few times in Livy) : Liv. 9, 40 ; id. 34, 21 and 38. CirCUm-Vag°Or> ari, »• dep. To stray or wander about : Vitr. 5, 8 Jin. Circum-vaglis, a, um, adj. Flow- ing around, moving about in a circle (very rare) : oceanus, * Hor. Epod. 16, 41 ; Auct. Pan. ad Pison. 19. circum-vallo; nvi > atum, 1. v. a. To surround on every side with a wall, to cir- cunivallatc: in milit. lanir., to blockade, in- vest, encompass in a hostile manner (class., esp. in the histt.) : circumvallare loci na- tura prohibebat. Caes. B. G. 7, 17 ; ib. 7, 11 ; B. C. 3, 43: Liv. 10, 35 (twice) ; 28. 3, and in part. perf. pass. Caes. B. G. 7, 44 Jin. ; Cic. Att. 9, 12; Liv. 43, 19, — *b. Trop.: tot res repente circumvallant, Ter. Ad. 3, 2, 4 Don. and Ruhnk,— 2, In gen., To surround, encompass: locum duobua sulcis, Col. 11, 3, 4 ; Claud. IV. C. Hon. 11. circumvectio, 6nis, /. [cinumve- ho] (only twice in Cicero) 1, A carrying around (of merchandise), Cic. Att. 2, 16, 4. — 2. Solis, The circuit, revolution, Cic. Univ. 9. cirCUm-VCCtor» ari, verb, intens. (* Prop., To be carried around ; hence) To ride or sail around, (rare : perh. only in the follg. exs.) : oppida circumvectabor, Plaut. Rud. 4, 2, 28: Ligurum oram, Liv. 41, 17 fin. — * b. Poet. : To go through, describe : fugit irreparabile tempns, Sin- gula dum capti circumvectamur amore, Virg. G. 3. 285 ("dum speciatim cuncla describimus," Serv.). (*The inf. active, To carry around, is found in Sil. 3, 291.) circumvectusi a, um, Part, of the following. circum -vehor» vectus, 3. v. dep. To ride around (in a carriage or on horse- back), to sail around (class., but not in Cic.) : in terras solas orasque ultimas sum cirenmvectus, Plaut. Most. 4, 3. 4 ; so id. Men. 2, 1, 13 : classe Pharon. Hirt B. Alex. 14; cf. Tac. Agr. 10: classe ad Ro manum agrum, Liv. 8, 26 : circumvectu/ Brundisii proniontorium, Liv. 10, 2; cf id. 44, 28 : ab urbe ad aversa insulae, id 37, 27 ; Caes. B. C. 3, 63 : cquo, Liv. 3 28 : equites circumvertos ab tergo Galli cam invader'e aciem, id. 10, 29: rnulionei collibus circumvehi jubet, Caes. B. G. 7, 45 ; Liv. 27, 47. — In part, praes. : circum- vehens Peloponnesum, Nep. Timoth. 2, 1. — 2. Trop. of discourse (very rare) : frustra circumvehor omnia verbis (i. e. 1 describe at large, seek to express by circum- locution, circumeo), Virg. Cir. 270 Sillig. ; Sol. 3. * circum-velO) are, v. a. To veil around, envelop: aurato circunivelatur umictu, Ov. M. 14, 263. ciac circum-vcnio, veni, ventum, 4. v. a. 1, Lit., To come around something; hence (the coming being considered as accomplished ; cf. advenio and adventus, no. 2), to be around (a thing), to encircle, encompass, surround it. (thus gen. rare) : I'etr. 92, 8 : Cocytos sinu labens circum- venit ntro, Virg. A. 6, 132 : Rhenus insu- las eircumveniens. flawing around, Tac. A. 2, 6 : planhies locis paullo superiori- bus circumventa, Sail. J. 68, 2 :* rami, quos comprehensos manus possit cir- cumvenire {'■to grasp), Col. 5, 9, 2; cf. id. 4, 29, 10 ; Val. Fl. 1, 400.— Far more t'req. (esp. in the histt.) II. Specif., To surround in a hostile manner, encompass, invest : ex itinere nos- tras latere aperto aggressi circumvenere, Caes. B. G. 1, 25 : ne per insidias ab eo circumveniretur, id. ib. 1, 43, et saep. : multos ab tergo, Sal. J. 97 fin. : cuncta moenia exereitu, id. ib. 57, 2 ; cf. id. ib. 76, 2 : legio circumventa, Liv. 10, 26 ; cf. id. 10, 2 ; Tac. A. 3, 74, et saep. : armis regiain, Tac. A. 12, 50 fin. ; cf. id. ib. 1, 25. 2. T top. : To encompass, beset, op- press, distress, afflict, overthrow : circum- ventus morbo, exilio atque inopia, Enn. in Cic. Fin. 4, 23, 62; Tor. Hec. prol. 2, 46: quasi committeret contra legem, quo quis judicio circumveniretur, Cic. Brut. 12 fin. ; cf. id. Tusc. 1, 41, 98 ; Quint. 5, 13, 32; 6, 2, 31: aliquem per arbitrum cir- cumvenire, i, e. to lay hold of, Cic. Rose. Com. 9, 25 : te a Siciliae civitatibus cir- cumveuiri atque opprimi dicis? id. Verr. 2, 4, 8 : potentis alicujus opibus circum- veniri urgerique, id. Off. 2, Ufin. So fal- sis criminibus, Sail. C. 34, 2 : omnibus ne- cessitudinibus, id. ib. 21 ; cf. Tac. A. 1, 13 : his dithcultatibus, Sail. J. 7, 1 : odio acco- larum, simul domesticis discordiis, Tac. A. 12. 29 : securitate pacis et belli malo, id. Hist. 2, 12 : testimonio, id. ib. 4, 10 : multa senem circumveniunt incommoda, *Hor. A. P. 169. — b. (cf. circumeo. no. 2, b) To circumvent, deceive, cheat, defraud one : circumventum esse innocentem pe- cunia, Cic. Clu. 29, 79 : an placeret, feno- re cicumventa plebs, Liv. 6, 36 fin. : igno- rantiam alicujus, Ulp. Dig. 17, 1, 29 : non sine calliditate circumventus, id. ib. 43, 28, 3 ; cf. id. ib. 23, 3, 12.— c . In the Lat. of the jurists : To evade, to violate by evad- ing: leges, Marc. Dig. 30, IWfin.: volun- tatem defuncti, Ulp. ib. 29, 4, 4 : oratio- nem, id. ib. 2, 15, 8. Circumvention 6nis, /. [circumve- nio, no. 11. 2, bj A circumventing, defraud- ing (post-class., and rare) : Hermog. 4, 4, 17 ; Aug. Civ. Dei 22, 22. * circumveator; erie, m. [id.] A de- ceiver, defrauder, Lampr. Alex. Sev. 66. * circumventorius, a, um, adj. [circumventor] Deceitful, fraudulent : Aug. Conf. 3, 3. circumventus, a, um, Part., from circumvtiiio. C-ircumvcrsiO. onis, /. [circumver- to] A turning around in a circle, a moving around, revolving (post- Aug., and rare) : manus (in gesturing), * Quint. 11, 3, 105 Spald. : cursus annui. Aminian. 26, 1. cirCUm-VerSO (vorso), are, v. in- tens. a. To turn around (only three times medial) : quaerentesque viam circum-er- santur. Lucr. 5, 521, and 6, 200 : Avien. Arat. 1528. * Circum-VCTSUS) a . um . Part, [ver- ro] Brushed, swept around : focus, Cato R. R. 143, 2. cirCUm-VertO (vorto) ere, v. a. 1, To turn around (rare; not in Cic.) : ro- tula circumvortitur, Plaut. Pers. 3, 3, 38 ; cf. Ovid : rota circumvertitur axem, turns or is turned around on its axis, Ov. M. 15, 522 : ubi circumvortor, cado, Plaut. Ps. 5, 1, 32 : circumvertens ee, turning one's self to the right side, *Suet. Vitell. 2; v. the commentt. in h. 1. : mancipium, to de- clare free, Quint. Decl. 342 ; v. circumago, no. 1, b). — * 2. To lead about, to cheat, de- fraud, deceive : qui me arirento circum- vortant, Plaut. Ps. 1, 5, 127 ; cf. circum- duco, no. 2, a. circum-vcstlOj ire, v. a. To clothe around, cover over (very rare) : arborem, Plin. 17, 23, 35, no. 25.— *b. Poet. : se circumvestire dictis, as it were, to clothe CIRC one's self in mail, protect one's self, Poet, ap. Cic. de Or. 3, 39, 158. circum-vinClO; inctum, 4.8. a. To bind around : Plaut. Rud. 3, 4, 27 ; Avien. Perieg. 331. * circum-vis©. ere, v. a. To look around : Plaut. Am. 5, 1, 58. * circumvolitabilis, e. adj. [cir- cumvolitoj Flying round : acr, Mure. Cap. 6, p. 191. Circum-vdllto, avi, 1. v. a. and n. (mostly post-Aug.) 1, To fly around some- thing : lacus circumvolitavit hirundo, * Virg. G. 1, 377 : circumvolitare thyma, * Hor. Ep. 1, 3, 21 : circumvolitantium ali- tum, Tac. H. 2, 50. — 2. In gen., of men : To rove about a place, to hover around : et circumvolitant equites, * Lucr. 2, 329 : limina potentiorum, Col. praef. 1, § 9 ; so Sen. de Ira 8 ; Sil. 9, 420. circum-vdlo? & y ii atum, 1. v. a. (not ante-Aug.) 1. To fly around: seu (me) mors atris circumvolat alis, Hor. S. 2, 1, 58 ; so Virg. A. 6, 867 ; Ov. M. 2, 719 ; Quint. 2, 6, 7 ; * Suet. Aug. 97 : pass, nave circumvolata nb halcyone, Plin. 10, 32, 47. — 2 In gen., To run or hasten around: Veil. 2, 27, 2 ; Sil. 17, 416. * circum-voluto, are, »■ a - To roil around, medial : Plin. 8, 17, 21.' Circum-Volvo* without pcrfi, volii- tum, 3. v. a. To roll round, revolve, wind, or twine around (prob. not ante-Aug.) : magnum sol circumvolvitur annum, Virg. A. 3, 284 : herba arboribus circumvolvens se, Plin. 16, 44, 92 : serpentes circumvo- lutae sibi ipsae, id. 10, 62, 82 ; Gell. 11, 9, 1. * circum-UStUS> a, um, Part, [uro] Burned all around, Fest. s. v. ambustus, p. 5. I circus, i. m.—Kipmi (kindred with kvkXos)- 1. A circular line, circle, in astronomy (more rare than circulus) : quot luna cir- cos annuo in cursu institit, Att. in Non. 20, 28 : circus lacteus (*thc Milky Way), Cic. Arat. 248 : globus et circi zonaeque ac ful- gida signa, Marc. Cap. 6, p. 191 (in Cic. N. D. 2, 18, 47, and Rep. 6, 15, the MSS. fluc- tuate between circus and circulus). II. Circus Maxim us, and more freq. kut' tloxrj" Circus, The oval Circus built by Tarquinius Priscus between the Palatine and Aventine hills, which could contain more than 100,000 spectators. It was surrounded by galleries three sto- ries high, and a canal called Euripus. Through its whole length, in the middle, a wall 4 feet high and about 12 broad was built, called spina, at the ends of which there were three columns upon one base, meta, around which the combatants were compelled to pass seven times before the prize was awarded. In the middle of the spina Caesar erected the obelisk. 132 feet high, brought from Egypt. Cf. Dion. Hal. 3, 68 ; Adam's Antiq. 2, p. 16 sq.. and Tab. 1, given at the end. Passages with Circus Maximus, Var. L. L. 5. 32, 42 ; Liv. 1, 35 ; Suet. Nor. 25 ; 27 ; Gell. 5, 14, 5, et al. With Circus, Enn. in Cic. Div. 1, 58 ; Cic. Leg. 2, 15, 38 ; Liv. 42, 10 ; Tac. H. 1, 4 ; Quint. 1, 6, 45 ; Suet. Caes. 39 ; Aug. 43 ; 74 ; Calig. 18, et saep. — In the Circus many jugglers and soothsayers, etc., stationed themselves ; hence Circus fallax, Hor. S. 1, 6, 113 Schol. Crucq.— Be- sides the Circus Maximus, there were at Rome still other Circi, among which the most celebrated was the Circus F la- mini us, Liv. 27, 21 ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 151. Also without the walls of Home. Circus maritimus, Liv. 9, 42. — b. Whence Circensis, e, adj., Pertaining to the Circus : ludi, the contests in the Cir- cus Maximus, also called ludi magrii (Liv. 4,27; 5.19; 22,9,etal.; cf.Bauma.-Crus. Suet. Aug. 23), Cic. Verr. 2, 4, 15"; Suet. Ner. 7 ; 11 : ludicrum, the same, Liv. 44, 9. Also abs. Circenses, ium, m. : edere, Suet Caes. 39; Calig. 18 : committere, id. Claud. 21 : spectare, id. Aug. 45 : Circen- eium die, id. Dom. 4 : plebeji, prepared by the ediles annually in November, id. Tib. 26. Whence Circensipompa, id. Claud. 11. 2. Transf, Any race-course, Virg. A. 5, 109 ; 2?9 ; 551 ; Sil. 16, 313 ; 323,— And, b. Meton., The spectators in the Circus, Sil. 16, 535. CISS 1 Ciris, is . fi = Kclpis, A bird (ace. to Hyg. Fab. 198. a fish = mppis, Etym. M.), into which Scylla, the daughter of ISisus, was changed, Ov. M. 8, 151 ; Virg. Cir. 488 sq. cirratus, a, um.arfj. [cirrus] 1. Curl- ed, having ringlets (post-Aug.), Mart. 9, 30; Pers. 1, 29 ; Amm. 14, 6. — 2. 'Vestes, fring- ed, Capitol. Pert. 8. Cirrha, ae, /., \iipfja, A very ancient town in Phocis, near Delphi : hence devot- 'ed to Apollo, Luc. 3, 172; Mart. 1, 77; cf. Mel. 2, 3, 10 ; Plin. 4, 3, 4.— Whence, 2. CirrhaeilS, n > um > Of or pertaining to Cirrha, or (in the post-Aug. poets freq.) to Apollo : campi, Plin. 4, 3, 4 : templa, Sen. Here. Oet. 92 : vates, i. e. of Delphi, Delphic, id. Oed. 269 ; Luc. 5, 115 : antra, i. e. the Delphic oracle, Luc. 5, 95; Sil. 3, 9: hia- tus, Stat. Th. 8, 331. cirrus, i, ■»■ (mostly used only in plur.) A (natural) lock, curl, ringlet, or tuft of hair (rare), Var. in Non. 94, 21 ; Mart. 10, 83 ; Juv. 13, 165. — Also thehair on the forehead of ahorse, Veg. 2, 28, 34 ; 6, 2, 1.— 2. Transf., a. A tuft of feathers or crest of birds. Plin. 11, 37, 44.— b. The arms of polypi, Plin. 26, 8, 37. — c. Filaments of plants similar to tufts of hair, Plin. 26, 7, 20 ; 27, 4, 5.— fl. A fringe upon a tunic, Phaedr. 2, 5, 13. i cir SI Oil- >, n. = icipawv, A kind of thistle, Plin. 27, 8, 39. Cirta, ae,/, Kiprn, An important town in Numidia, Mel 1,6,1; Plin. 5. 3, 2; Sail. J. 21 ; 26 ; 101 sq., et al. ; cf. Mann. Afr. 2, p. 310 sq. — Cirtcnses, ium, ™-, Us in- habitants, Tac. A. 3, 74. cis? praep. [kindred with is and hie, with the prefixed Demonstrative c ; v. ce] (far more rare than the kindred citra) On this side ; opp. to uls and trans.-— c. ace. 1 = In space : eo die cis Tiberim rede- undum est, Var. in Non. 92, 11 : Gallia cis Rhenum perdomita, Sail. frgm. ib. 8 : cf. Liv. 38, 38 : cis Taurum, Cic. Fam. 3, 8, 4 : cis Euphratem, id. Att. 7, 2, 6 : Ger- manos, qui cis Rhenum incolunt, Caes. B. G. 2, 3 : cis Tiberim, Liv. 8, 14 : cis Pa- dum ultraque, id. 5, 35. 2. In time : Within (only in Plaut. and post-class, writers ; in the former always in connection with pauci) : cis dies pau- cos, Plaut. True. 2, 3, 27 : paucos cis men- ses, id. Merc. 1, 2, 42 : cis paucas tempes- tates, id. Most. 1, 1, 17 : pauculos dies, Mamertin. Grat. act. Jul. 15 : cis mensem decimum, Aur. Vict, de Caes. 42, 1. 3. Ace. to Priscian, also in other desig- nations of limits : cis naturae leges, ut ul- tra naturae," Prise, p. 987 P. But for this usage no other exs. are found ; for Tac. A. 11, 30, is critically dub. — Cf. upon this art. Hand Turs. II. p. 74-77. Cis-alplnus, a, urn, adj. Lying on this side of the Alps. Cisalpine (very freq.) : Gallia, Cic. Manil. 12, 35 ; Caes. B. G. 6, 1, et saep^: Gallos, Liv. 27, 38. cisiariUSj ii, m - [cisium] 1, The driv- er of a cabriolet, Ulp. Dig. 19, 2, 13.-2. The maker of a cabriolet, Inscr. Mur. 979, 6 ; 108, 4. Cisium, n, n. A light two-wheeled ve- hicle, a cabriolet ("vehicuii biroti genus," Non. 86, 30), Cic. Phil. 2. 31, 77 ; Rose. Am. 7, 19; Vitr.10, 1; Aus.Ep.8.6; Virg. Catal. 8, 3 Burm. ; cf. Scheff. de Re vehic. II. 18. p. 2.37 sq. ; Bottig. Sabina. p. 315. * Cis-montanUS, a, um, adj. Situ- ated on this side of the mountain : Aufina- tes, Plin. 3, 12, 17. * Cisorium, ", n - [caedo] A cutting instrument: ossis, Veg. 3, 22, 1. CispiUS (also cesfius, old form in Var. L. L. 5, 8, 16) mons, One of the peaks of the Mons Esquilinus, now the church S. Maria Maggiore, Var. L. L. 5, 8, 16 ; Gell. 15, 1, 2; Fest. p. 33. Cis-RhenanUS, a, um, adj. Situa- ted on this side of the Rhine : Germani, Caes. B. G. 6, 2. t cissanthemos, i, fi^KtaoivBeiios, A plant similar to ivy, a species of cycla- minos, Plin. 25, 9, 68. tcissarosi i, /, or -on, >■ »• The plant also called chrysanthemon, App. Herb. 17. CisseiS; idis, v. Cisseus. CisseuS, ei, m„ Kioraic, A king of Thrace; according to a later mijthus, fa- ther of Hecuba, Hyg. Fab. 91 ; 911 (cf. 283 CITE Eurip. Hec. 3 ; Apollod. 3, 12, 5) ; who is, on this account, called Cisseis, Virg. A. 7, 320 ; cf. Serv. in h. 1., ace. to whom Enn. and Pac. also follow this fahle. i cirsltivi is. /. = KfocJ?ris, A precious stoueofthe color of ivy-leaves, Plin. 37, 11, 73. tcissoSi i. /■=-Kiacis, /. [id.] She who has charge of the money-box (a kind of fe- male slave), Plaut. Trin. 2, 1, 31. cistellula, ae, /. dim. [id.] A little box or chest, Plaut. Am. 2, 2, 141 ; Rud. 2, 3, 60 ; 4, 4, 34. cistema» ae. /. [cista] A subterrane- ous reservoir for water, a cistern, Var. R. R. 1, 11, 2; Col. 1, 5, 2; Plin. 36, 23, 52 ; Pall. 1, 17. 3j Tac. H. 5, 12, et al. cisterninus* a, um, adj. [cisterna] Of or pertaining to cisterns, cistern- : aqua, Col. 12, 43, 6 ; Sen. Ep. 86 ; Coel. Aur. Tard. 5, 10 ; Veg. 2, 28, 18 ; 6, 8, 3. 1 cisthoSi i. m. = KiaOi.S (usu. kwtoS), A shrubby plant, milk red blossoms, Plin. 24, 10, 48. '"cistiferj eri, in. [cista-fero] The bearer of a box or chest, Mart. 5, 17. t cistophorus* i. m - = Kia T ,46p c (box-bear, r). An Asiatic coin of the value of about four drachms, on which a cista was stamped, Cic. Att. 2, 6 fin. ; 16 fin. ; 11, 1 ; Dom. 20 : gen. plnr. cistophorum, Liv. 37, 46; Fest. s. v. evboicum, p. 59. cistula, ae, /. dim. [cista] A little box or chest, Plaut. Am. 1, 1, 264; Rud. 2, 3, 58 ; 4, 4, 38 sq. ; Mart. 4, 46. Cltatim- "dv. [citatus, cito] Quickly, speedily, hastily (very rare) : Hirt. B. Afr. 80 : scribere, * Cic. Att. 14, 20 dub. * Cltatorinm; »• n - [cito] A summon- ing before a tribunal, Imp. Anast. Cod. 12, 22,2. citatus, a, um. v. 2. cito, Pa. citer, a. um (camp, citerior, sup. citi- mus; most freq. in comp. ; in posit, only Cato in Prise. 599 P. and Afran. ib. p. 607 ib.^„ a'lj. [cis] . 1. On. this side: citer agnus (ager) alli- gatus ad sacra erit. Cato in Prise, p. 599, and 989 P.: alter ulteriorein Galliam de- eernit cum Syria, alter citeriorem. Cic. Prov. Cons. 15. 36 : eiterior provincia (l e. Gallia Cisaipina), Caes. B. G. 1, 10 : in Gallia citeriore. id. ib. 1, 24 Oud. N. cr. ; so Suet, Caes. 56 : citerior Hispania, Tac. H. 1, 49 ; Flor. 4. 2, 29 : Arabia, Plin. 6, 34, 39 : Ocean us, Flor. 4, 12. 46. 2. Inasmuch as that which is this side is nearer to us than its opposite : Lying near, near, close to ; and, a. J » space: (Stella) ultima a coelo, citima terris, Cic. Rep. 6, 16; so id. Univ. 7: citima Persidis (sc. loea), Plin. 6, 34, 39 ; Val. Max. 9, 12, no. 6. — (/3) 'Prop. : de- duc orationem tuam de eo loco ad hjee citcriora, Cic. Rep. frgm. in Non. 85, 20 : ut ad haec citcriora veniam et notiora nobis, id. Leg. 3, 2 ; cf. id. Fam. 2. 12.— |l. In time (post-Aug.), (* Earlier, soon- er) : Afric ano consulatus citerior legitimo tempore datus est, Val. Max. 8, 15, no. 1 ; v. citeriore die, Gaj. Dig. 23, 4, 15. — c. I" 284 CITE measure or degree : Small, little .- citerior tamen est poena quam scelus. Quint. Decl. 299 : Val. Max. 8. 7, no. 10 ext.— Whence A, citra, adv. (* Comp. citerius, Sen. de Ira. 1, 16. — Sup. citime, ace. to Prise, p. 1016 P.) and praep. c. ace, On this side ; opp. to ultra (more freq. than the more ancient and kindred form cis, q.v.) : Ger- mani qui essent citra Rhenum, Caes. B. G. 6, 32 : is locus est citra Leucadem sta- dia CXX., Cic. Fam. 16, 2; so citra Veli- am, id. Att. 16, 7, 5 : eitra flumen inter- cept!, Liv. 21, 48 : citra Tauri juga, id. 38, 48, et al. — With verbs of motion : ut ex- ercitum citra flumen Rubiconem educe- ret, Cic. Phil. 6, 3, 5 : ut omnes citra flu- men eliccret, Caes. B. G. 6, 8. — Abs. : ci- tra est Oglasa, Plin. 3, 6, 12; id. 6, 11, 12: ultra citrave pervolare, Plin. 10, 23, 31 : nee citra mota nee ultra, i. e. neither in this direction nor that, neither hither nor thither, Ov. M. 5, 186. 2. (ace. to citer, no. 2) Of that which takes place, or is within a fixed bounda- ry, and yet does not reach that boundary : Before, within, beneath, short of, less than : a. In space: Liv. 10, 25: tela hostium citra cadebant, i. e. reached not to the Ro- mans, Tac. H. 3, 23 ; Plin. 2, 17, 14 ; cf. ib. 15: nee a postrcma syllaba citra tertiam, before the third syllable, Cic. Or. 18. 58 (cf. Quint. 1, 5, 30 : acuta intra numerum tri- um syllabarum continetur) : non erit ne- cesse id usque a capite arcessere. Saepe etiam citra licet, id. Top. 9. 39 (not elsew. in Cie.) ; Quint. 8, 6, 76. — Once also in Comp. : citerius debito resistit, Sen. de Ira 1, 16. — (/3) 'Prop. : pronepos ego re- gis aquarum ; nee virtus citra genus est, is not behind my family, Ov. M. 10, 607: glans quum citra satietatcm data est, not to satiety, Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so fatiaationem, Cels. 1, 2 : acorem, Plin. 2, 9, 19 ; cf. 19. 8, 54 : scelus, Ov. Tr. 5. 8, 23 : domi praesume dapes et desine citra quam capias, id. A. A. 3, 757 ; so citra quam debuit ilia, id. Pont. 1,7, 55. — \f. In time (very rare, peril, not ante-Aug.) : citra Calendas Octobris, Col. 2, 8, 3 ; cf. Gell. 12, 13 : Trojana tempora, Ov. M. 8, 365 : juventam, id. ib. 10, 84. 3. Since the Aug. per. (most freq. in Quint, and Pliny the elder ; in the former more than 20 times), in gen. of that which docs not belona to, is without or beyond something: Without, out of, except, with- out regard to. setting aside (for the class. 6ine, praeter. Hence the Gloss. : " "A yev sine, absque, praeter. citra," Gloss. Cyr. ; '.' Citra (5i%«, x<>>P 5. fVrdf ." Gloss. Phil.) : plus usus sine doctrina, quam citra usum doctrina valet, Quint. 12. 6, 4 : Fhidjas in ebore longe citra aemulum. id. ib. 12, 10, 9 : vir bonus citra virtutem intelligi non potest, id. ib. 12, 2, 1 ; so accusationem, id. ib. 7, 2, 26; 3, 8, 21 ; 7, 10, 3, et saep. : tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt, id. ib. 2, 16, 13 : citra invidiam, Plin. 7, 29, 30 : citra ullum aliud incom- modiim, id. 2, 51, 52: citra dolortm, id. 12, 17, 40; Plin. Ep. 2, 1, 4: morsum, Plin. 8. 38, 57 : vulnus, id. 20, 21, 84, et al. : eitra (idem, Tac. Agr. 1: citra speciem aut delectationem, id. Germ. 16 : citra Senatus populique auctoritatem, Suet. Caes. 28 : commoda emeritorum, id. Aug. 24: spem omnium fortuna cessit, Flor. 3, I, 2 Duker. et saep. : etiam citra specta- culorum dies, i. e. er.en out of the time of the established spectacles, Suet. Aug. 43 : citra magnitudinem (excepting its she) prope Ponto similis, Mel. 1, 19, 17 ; Tac. Am-. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. ib. 7, 2, 13; Papin. Dig. 3, 6. 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. frgm. in Quint. 12, 10, 75. Cf. upon this art". Hand Turs. II. p. 79-86. B. citro, adv., always in the connec- tion and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultra citro (which of the forms belongs to any given passage can be decided only by the MSS. ; in respect to signif. a dis- tinction could with difficulty be sustain- ed, still less can the assertion of Beicr upon Cic. Off. 1, 17. 56. which several more recent commentt. follow, that ultro citro is the only correct form, be 6ubstan- CITI tiated in opposition to the best MSS. ; cf. Klotz. Cic. Lael. 22 fin.). Hither and thither, here and there, to and fro, on both sides, mutually, recipro- cally ; French, par ci par la, ca et Id (in good prose ; not in Quint, or Tac.) : ultro ac citro commeare, Var. R. R. 3, 5, 16 : sursum deorsum, ultro citro commeanti- bus, Cic. N. D. 2, 33, 84 : ultro citroque commeare, Hirt. B. Afr. 20 ; Plin. 2, 38, 38 ; *Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 36: qui ultro citroque navigarent, Cic. Verr. 2, 5, 66 fin. : cursare ultro et citro, id. Bosc. Am. 22, 60 (in Prise, p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque) : his ul- tro citroque transcurrerunt, Liv. 40, 40, et al. : quum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur. Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20 ; Liv. 5, 8 : multis verbis ultro citroque habitis, Cic. Rep. 6, 9 fin. ; cf. Liv. 9, 45 ; 7, 9 : beneficiis ultro et citro datis acceptisque, Cic. Off. 1, 17, 56 : ut obsides ultro citroque darentur, Liv. 44, 23 : data ultro citroque fide, id. 29, 23 : implicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis, Cic. Lael. 22 fin. Klotz. N. cr. : alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29.— Cf. Hand. Turs. II. p. 86-89. " Citeria appellabatur effigies quaedam arguta et loquax ridiculi gratia, quae in pompa vehi solita sit. Cato in M. Cae- cilium." Fest. p. 46 ; cf. Comm. p. 386. citerior> v - citer. citerius- a dv., v - citer, Ado. A. 2. Clthaeron (Cifheron, Auson. Idyll. 11, 32), onis, m„ KiO-.ipiin, A mountain in the southwest of Bueotia, sacred to Bacchus and the Muses, famous for the death of Pentheus and Actaeon, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 7, 12; Virg. G. 3, 43 ; Aen. 4, 303 ; Ov. M. 2, 223 ; 3, 702 sq. ; Sen. Oed. 930 : Phoen. 256 (in all these passages only in nam.) : gen. Cithaeronis, Prop. 3, 2, 3 ; 3, 15. 27 : ace. Cithaeronem, Lact. 1, 22, 15 ; Serv. Virg. A. 7. 641 ; 10, 163 ; Georg. 3, 291. Cf. Mann. Gr. p. 234. t cithara? ae, /. = KtOapa, The cilhara or cithern (very freq. in the poets, e6p. iu Hor. ; not in Cic), Lucr. 2, 28 ; 4, 982 ; Tib. 2, 3, 12 ; 2, 5, 2 ; Virg. A. 6, 120 ; 9, 776 ; Hor. Od. 1, 15, 15 ; 2, 12, 4 ; 3, 1, 20, et saep. ; Quint. 1, 10, 3 Spald. ; 1. 10, 10 ; 2, 8, 15 ; 5, 10, 124 ; 12, 10, 68 ; Tac. A. 14, 14 ; 15, 65, et al.— 2. Mcton. : (a) The music of the cithara, or, gen., of a stringed, instrument: Prop. 2, 10, 10; Hor. S. 2, 3, 104 ; 105.— And, (0) The art of playing on the cithara: Hor. Od. 1, 24, 4 ; Virg. A. 12. 394. tcitharista, ae, m. = pi "dj. [ citus -remus] Powed swiftly : Argo, Var. in Churis. p. 94 P. Citium (more rar. Cittium ; cf. Goer. Cic. Fin. 4, 20), i, n., Kiriox (Kirrtov), L C IT O A sea-port town in Cyprus, the birth-plac* of the Stoic Zeno, Plin. 5, 31, 35. — 2. Whence, a. CltlCUSj i- m., A Citian : Zeno. Cic. Tusc 5, 12. In plur., id. Fin. 4, 20.— b. CiticnsiSi ' 9 i »»•> tne same : Zeno, Gell. 17, 21. In plur.. Ulp. Dig. 50, 12, 1.— II. A town in Macedonia, Liv. 42, 51. Citrus» 'i m - -A mountain in Macedo- nia, Liv ■. 43, 21 . 1. citOi atlv - Soon, shortly, quickly, etc.; v. cieo, Pa, fin. 2. cito. avi, atum, 1. v. intens. a. [cieo], 1. To put into quick motion, to move or drive violently or rapidly, to hurl, shake, rouse, excite, jn'ovokc, incite, stimulate, pro- mole, etc. (so most freq. post-Aug. and poet. ; in earlier authors usu. only in Pa.. V. below) : eitat hastam, Sil. 4, 583 : ar- ms, Stat. Th. 8, 124 : gradum, Claud. VI. C. Hon. 510 : urimim, Cels. 2. 19 : pus, id. 5, 28, no. 13 : humorem, id. 4, 6 : al- vum, Col. 7, 9, 9 ; Stat. Th. 6, 834.— b. Of plants : To put or shoot forth, Col. 3, 6, 2 ; 4, 15, 2 ; 5, 5, 5 ; Arb. 10, 3 ; Pall. Feb. 9, 6. — 2. Trop. : isqne motus (ani- mi) aut boni aut mail opinione citetur, Cic. Tusc. 3, 11, 24 Orell. N. cr. (cf. eieri motus, ib. 1, 10, 20). II. (hke cieo, no, 2) with reference to the termin. ad quern, To urge to, call or summon to (class. ; esp. freq. in lang. of business) : decursus aquai Claru' citat late sitientia secla feraruin, Lucr. 5, 945 Forbig. N. cr.: patres in curiam per prae- conem ad regem Tnrquinium citari jus- sit, Liv. 1, 47 ; id. 3, 38 : senatum, id. 9, 30 ; 27, 24 : senatores, id. ib. 3. 38 : tribus ad sacramentum, Suet. Ner. 44 ; cf. Ca- tull. 61, 43: judices, Cic. Verr. 2, 1, 7 : citari nominatim unum ex iis, etc., i. e. for enrollment for milit. service, Liv. 2, 29 ; id. Epit. libr. 14 ; Val. Max. 6, 3, no. 4. — So especially, 2. In the lang. of law, To call the par- tics, to see whether they arc present : citat reum : non respondit. Citat accusato- rem . . . citatus accusator non respondit, non aftuit, Cic. Verr. 2, 2, 40 ; so of those accused, id. ib. 38 ; Mil. 19, 50 ; Suet. Tib. 11 ; 61, et al. Hence, To accuse : omnes abs te rei capitis citantur, Cic. Rabir. perd. 11, 31 ; id. Sest. 15, 35 ; Vitr. 7 praef., and facetiously, Plant. Cure. 1, 3, 6,— Of wit- nesses : in hanc rem testem totam Sicili- an! citabo, Cic. Verr. 2, 2, 59; Suet. Cacs. 74 ; Quint. 6, 4, 7,— Hence, b. A lso be- yond the sphere of judic. proceedings : testem, auctorem, To call one to ioit?iess. to call upon, appeal to, quote, cite : quam- vis citetur Salamis clarissimae testis vic- toriae, Cic. Off. 1, 22, 75 : quos ego testes citaturus fui rcrum a me gestarum, Liv. 38, 47 ; Ov. F. 5, 683 : poetas ad testimo- nium, Piitr. 2, 5: libri, quos Macer Licini- us citat identidem auctores, Liv. 4, 20. 3. (alter cieo, no. 2, c) In gen., To men- tion any person or thing by name, to name, men lion, call out, proclaim, announce(riU-c, but class.): omnes DanairoliquiqueGrae- ci, qui hoc anapaesto citantur, Cic. Fin. 2, 6, 18; cf. Nop. praef. § 5; Liv. 29, 37; Stat. Th. 6, 922 : paeanem, to rehearse, re- cite, Cic. de Or. 1, 59, 251: io Hacche, to call, Hoi 1 . S. 1, 3, 7 (cf. triumphum ciere, Liv. 45, 38. under cieo, no. 2, c); Col. 11, 1, 22.— Whence, citatus, a, um, Pa. Driven, urged to, i. c. hastened, hurried, quirk, rapid, speedy (class.). So freq. citato equo, at a full gallop. Cues. B.C. 3, 96; Liv. 1,57; 3, 46, ct al. : citatis jumentis, Suet. Ner. 5 : ci- tato pede. Catull. 63, 2: citatis tripudiis, id. 63, 21 i : citato gradu, Liv. 28, 14: ci- tatum agnien, id. 35, 30 : citariore agmine ad stativa sua pervenit, Liv. 27, 50; so ci- tatissimo agmine, id. 22, 6, et al. Also in- stead of an adv. (cf. citus, no. 2) : Khenus per tines Trcvirorum citatus fertur, Caes. B. G. 4, 10 : ferunt eitati signa, Liv. 41, 3 : penna citatior ibat, Sil. 10, 11. — b. Trop. : arguments acria et citata, Quint. 9, 4, 135 ; and transf. to persons : in argumentis ei- tati atque ipso etiam motu celeres sumus, id. ib. 9, 4, 138 : Koscius citatior, Aesopus gravior fuit id. ib. 11, 3, 111 ; id. ib. 11, 3, 17 : pronunciatio (opp. to pressa), id. ib. Ill : citatior manus (opp. to lenior), id. ib. 102 : soni turn placidi turn citari, Gel). 1, 11, 15. CI VI Adv. (only in Quint, in the two follg. examples) : piscatores citatius moventur, Quint. 11, 3, 112 : ut versus quam citatis- sime volvant, id. ib. 1, 1, 37. Citra, v ' citer, adv. A. citiaffo ("l so citreago in MSS.), inis, /. [citrus] The citrus-plant, balm, Pall. 1, 37, 2 ; Apr. 8, 6. * CitratUS. a . um , adj. [citrus] Cover- ed with citrus leaves : liliri, Plin. 13, 13, 27. * Citretum, i. »• [id.] A garden of citrus-trees, Pall. Febr. 24, 14. CltreUS. a. um, adj. [id.) 1. Of or per- taining to the citrus-tree : mensr.m, of ci- trus-wood (which was much prized by the ancients). Cic. Verr. 2, 4, 17 Zumpt; Petr. 119, 29 ; cf. Mart. 14, 89 : lecti, Pers. 1, 53 : oleum, Plin. 23, 4.45. — b. Subst. citrea> ae, /. = citrus, Plin. 16, 26, 44.-2. Pfr- taining to the citron-tree ; only subst. cit- rcuilli U n., The citron, Plin. 23, 6, 56 ; Pall. Mart. 10, 15. citrium, ii, n- -A hind of gourd, Apic. 1, 21 ; 4, 3. citl'Oj "d» • v - citer, adv. B. CltrOSUS) a > " m > ad J- [citrus] Emit- ting the odor of citrus : vestis, Naev. in Macr. Sat. 2, 15 (cf. Suibieu c'iuara, Horn. Od. 5, 264, et al.) (in Fest. p. 33, prob. er- roD. : " cilrosa vestis appellata est a simil- itudine citri ;" so also Isid. Orig. 19, 22. 20). Cltrum. !• "■ [id-] Citrus-wood, Plin. 16, 43, 84.-2. Me ton.: The household furniture, esp. tables, made of it (very costly), Mart. 10, 98 ; 80 ; 9, 60 ; 14, 138 ; cf. citrus, no. 1, r citrus- h »'• [prob. a mutilation of KtJipoS, cedrus] 1, 7'he citrus, an African ,trec (hence Atlantis silva, Luc. 10. 144. and Massyla robora, Stat. S. 3, 3, 94), whose very fragrant wood was used in making household furniture, and was prized very highly, "Plin. 13, 15, 29 sq. ;" Var. R. R. 3, 2, 4 ; Luc. 9, 428 ; cf. citreus, no. 1, and eitrum. — 2. The citron-tree (also called mains Medica, Persica, etc.). Citrus Medi- ca, L., whose fruit and leaves were laid between the folds of clothing to pre- serve them from worms ; and also used as a counter-poison, Plin. 12, 3, 7 ; 13, 16, 31 ; Cloatius and Oppius in Macr. Sat. 2, 15 ; Pall. Mart. 10, 16 ; cf. Serv. Virg. G. 2, 126. Cittiumi Cittiensis, etc., v. Citium. citUSi a , um, v. cieo, Pa. ClVlCUSs a. um, adj. [civis] Of or per- taining to citizens, civil, civic, citizen's (more rare than the class, civilis, and except civica corona, v. below, mostly poet.) : jura, Hor. Ep. 1, 3. 23 : motus. id. Od. 2, 1, 1 : rabies, id. ib. 3. 24. 20; Flor. 3, 21, 5 ; cf. furor, Flor. 4. 2. 75 : bella, Ov. Pont. 1, 2, 126 : invidia, Sil. 8. 21 : anna pro trepidis reis, i. e. defence before, a tri- bunal, Ov. F. 1. 22: corona, the civic crojvu, made of oak leaves (hence civilis quercus, Virg. A. 6, 772, and querna corona, Ov. F. 1, 61 4 ; Trist. 3, !. 3(5). the highest mark of distinction, which was bestowed upon him who had saved the life of a fellow- citizen in war. Its inscription was : OB. CIVEM. (GIVES) SF.KVATUM (SERVATOS) ; cf. Plin. 16,4, 3; Gell. 5. 6, II sq.; Adam's Antiq. 2, p. 88. So Cic. Plane. 30, 72 ; Pis. 3, 6; Liv. 10, 46. et al. ; also abs. civica, ae, /.. Sen. Clem. 1. 26; Quint. 6, 3, 79 Spald.: "servati civis decus." Tac. A. 12, 31 fin. Such a crown was bestowed upon Augustus, and after him upon the em- perors, as preservers of the state ; cf. Val. Max. 2, 8/«.; Ov. F. I. 614; 4,953; Met. 1,562; Trist. 3. I, 36; Dio Cass. 53, 16; Suet. Tib. 26 Baumg.-Crus.— * 2. Of or pertaining to the Roman state : advena, non modo eivieae, sed no Italicac quidem stirpis, Liv. 1, 40. — "'3. Of or pertaining to a town or city : muri, Plant, frgm. in Chans, p. 181 P. ClVllis, c, adj. [id.] 1. Of or pertain- ing to citizens, civil, civic (class, in prose and poetry, and very freq.) : sanguine civili rem conflant, by the blood of citizens, * Lucr. 3, 70; Cic. Fam. 15, 15: conjura- tio, id. ib. 5, 12, 2 : genus belli, id. Att. 7, 13, a ; Pall. C. 47, 2 ; Quint. 12, 1, 16; Flor. 3, 22, 10 ; 3, 23, 7, et saep. So de Bello Civili, the title of the well-known Commentaries of Julius Caesar, Flor. 4, 2, 4 : discordia, Sail. C. 5, 2 : dissensio, CI V I id. Jug. 41 fin. : discidii specie, Tac. A. 14, 60 : irae, id. ib. 1, 43 : arma, Cic. Div 2, 2, 6 ; Tac. A. 1, 9 : Mars, Ov. H. 6, 35 : busta Philippo8, Prop. 2, 1, 27 : victoria, Nep. Epam. 10, 3 ; Sail. J. 95, 4 ; Tac. H. 4, 38 Jin., et al. : praeda, Tac. H. 3, 15, et saep. : si quid consuetude, Cic. Off. 1, 41, 148; cf. just before, instituta civilia: con- ciliate et Bocietas, id. N. D. 2, 31, 78 : fa- cialis, id. Att. 7, 13, a : clamor, Liv. 3, 23 ;• cf. in the same, robur, 28, 44 : curae, Hor. Od. 3, 8, 17 : quercus == corona civica (v. civicus, no. 1), Virg. A. 6, 772 : jus, either in a broader sense, opp. to jus naturale, the political rights of citizens, Cic. Sest. 42, 91 ; Top. 2, 9 ; Liv. 9, 46 ; Quint. 12, 3,1; 12,11,9; Hor. S. 1, 9, 39; Justin. Inst. 2, 2; Ulp. Dig. 1, 1, 6; Papin. ib. 7 ; or in a narrower signify opp. to jus pub- licum, civil, private rights, Cic. Verr. 2, 1, '42; Caec. 2, 4: ac publica lege, id. Caec- 26, 74. So civilis dies, the civil day (from midnight to midnight; opp. to the natu- ralis dies, from the rising to the setting of the sun), Var. R. R. 1, 28, 1 ; Plin. 2,"77, 79 ; Macr. Sat. 1, 3 : amor (opp. to natu- ralis), between citizens, Gell. 12, 1, 23. — Hence, b. Relating to public or political life, political, public, state- : scientia (Apo- litical economy), Cic. Inv. 1, 5 ; Quint. 2, 15, 33 : quaestiones, id. ib. 2, 15, 36 : offi- cia, id. ib. and 2, 4, 27 : rerum peritus, Tac. H. 2, 5 : mersor civilibus undis, Hor. Ep. 1, 1, 16 Schmid : vir, a statesman, ttq- XirtKds, Quint. Prooem. § 10; 11, 10, 15; 12, 2, 7 ; 21 ; 11. 1, 35. 2. Trop. (cf. popularis, and the Gr. koivos) Demeaning one's self as a citizen; hence of distinguished persons : courtly, courteous, polite, civil, affable, pleasing (so not before the Aug. per. ; esp. freq. in Suet, in Quint, only once) : quid enim civilius illo? Ov. Tr. 4, 4, 13: so sermo, Liv. 6, 40 : animus, Tac. A. 1. 72 ; Suet Caes. 75; Claud. 1; Domit 12; cf. id. Ca- lig. 3 ; Vesp. 12, et al. : et humano in- gressu, Quint. 3, 8, 59 Spald.: incessu, Plin. Pan. 83, 7: civile ingenium, mira comitas, Tac. A. 1, 33 ; cf. 2, 82 ; id. Hist. 4, 3 : civile rebatur, misceri voluptatibus vulgi, id. Ann. 1 . 54 ; cf. id. ib. 2, 34 ; 3, 22 ; Plin. Pan. 78, 4 ; 87, 1 : civilis circa amicos, Eutr. 7, 13; so in cunctos, id. 10, Vi.—Snp., Eutr. 8, 1 ; Spart. Hadr. 20. Adv., civiliter, 1. ace. to no. 1 : conten- dere, Coel. in Cic. Fam. 8, 14. 3 ; Liv. 38, 56; 33, 46; Juv. 5, 112; Gell. praef. § 13. —2. Ace. to no. 2 : Ov. M. 12, 583 ; Tr. 3, 8, 41 ; Tac. A. 3, 76 ; 4, 21 ; Hist. 2, 91.— Gomp., Mm. Pan. 29, i.—Sup., Eutr. 7, 8. CiVllitas. atis, /. [civilis] 1, (ace. to civilis, no. 1. b) The art of government, pot- it^..; silly three times in Quint as tansh of the Gr. iroMriKfi, Inst. 2, 15, 25 Spald.; 2, 15, 33; 2, 17, 14.— 2. (ace. to civilis, no. 2) Courleousuess, politeness, affability (post- Aug., and rare), Suet. Aug. 51 ; Claud. 35; Eutr. 7. 21 ; Lampr. Alex. Sev. 20. Civiliter, a <">- 1. After the manner of a citizen, citizen-like.— 2. Civilly, court- eously, kindly; v. civilis, Jin. CiVlS (ceivis, S. C. de Kacchan. v. Ap- pend.), is, com. (nbl. usually cive, civi, Plant. Pers. 4, 3, 6 ; Cic. Verr. 2, 2. 13, $ 32 and 33 Zumpt N. cr. ; Plane. 40, 96; Sest. 12^«. ; Balb. 19, 43 ; Att. 7, 3, 4 ; 14, 1 1 ; cf. Prise; p. 766 P. ; dub. Cic. Phil. 5, 19), A citizen (male or female) (very freq. in all periods and all kinds of composi- tion), Enn. Ann. 1, 4 (in Pers. 6, 9) ; Plaut. Am. I, 1, 220: optati cives, populares. in- colae, accolae, advenae omnes, Date viam; etc., id. Aul. 3, 1, 1, et saep. , Plaut. Hud. 2, 4, 22: quod civis cum cive agat, Cic. Verr. 2, 2, 13 : cives cum civibus de vir- tuto certabant, Sail. C. 9, 2, et al.— b In fern.. Plaut. Poen. 1, 2, 159 ; Pers. 4, 3, 6 ; Ter. Andr. 1, 3, 16; 5, 1, 14; Eun. 5, 2, 19; Ad. 4, 7, 7; Cic. Balb. 24, 55; Nep. Them. 1, 2, et al. Concerning the polit- ical rights of the civis Romanus (opposed to peregrinus or hostis), v. Zimmern'a Rechtsgesch. 2, § 123 sq. ; Adam's Antiq. 1, p. 61 sq. — 2. Civis meus, tuns, etc., my. thy fellow-citizen (class., for which, in late Lat, concivis) : cives tui, Plaut. Trin. 1, 2, 63 ; Cic. Cat. 1, 7, 17 ; Mil. 34, 93 ; Div. 2, 2, 6; Fin. 1, 4, 10.— b. In. fern.: de- fende cives tuas senex, Plaut. Rud. 3, 4, 37. 285 CL AC ClVltaSi atis (gen. phir. civitatium, Caes. B. G. 4, 3 ; Sail. C. 40, 2 Kritz. ; Liv. 33, 20 Drak. ; 1, 45 ; 9, 31 ; 42, 30 ; 44 ; 45, 34, et saep. ; Vellej. 2, 42, 2; Quint. 2, 16, 4 N. cr. ; Suet. 'lit. 8 Oud. ; Cornut. in Charis. p. 100 P. ; cf. Var. L. L. 8, 37, 120 ; Prise, p. 771 P. ; Rudd. 1, p. 93 ; Schneid. Gr. 2, p. 253), /. [civis], I, Abstr., The condition or privileges of a (Roman) citizen, citizenship, freedom of the cittj (upon its conditions, v. Zimmern's Rechtsgosch. 2, § 123 sq. ; Adam's Antiq. 1, p. 61 sg.) : Cato, quum esset Tusculi na- tus, in populi Rouiani civitatem susceptus est : ita, quum ortu Tusculanus esset, ci- vitate Romanus, etc., Cic. Leg. 2, 2, 5 : ali- quem civitate donare, id. Balb. 13, 20 ; so Suet. Caes. 24 ; 42 ; 76 ; Aug. 47 ; Tib. 51 ; Ner. 24 : civitatem dare alicui, Cic. Arch. 4, 7; 5, 10; Liv. 1, 28; 8, 14; Suet. Aug. 40 ; Galb. 14 : impertiri, Cic. Arch. 5, 10 : non furatus est civitatem, id. Balb. 2, 5 : petere, Suet. Caes. 8: Romanam assequi, Tac. A. 11, 23: adipisci, Suet. Aug. 40: Romanam usurpare, id. Calig. 38 ; Claud. 25 : amittere civitatem, Cic. Caecin. 34 : adimere, id. ib. Suet. Caes. 28: negare, Suet. Aug. 40 : jus civitatis, Cic. Caec. 34 ; Arch. 5, 10.— b. Trop. : ut oratio Ro- mana plane videatur, non civitate donata, Quint. 8, I fin.— More i'req. II, Concr., The citizens united in a com- munity, and inasmuch as this forms the body-politic, the state (consisting of one city and its territory or of severed cities cliff, from urbs, the compass of the dwell- ings of collected citizens ; but sometimes meton. = urbs, v. no. 2) : " concilia coe- tusque hominum jure sociati, quae civi- tates appellantur," Cic. Rep. 6, 13 : turn conventicula hominum, quae postea civi- tates nominatae sunt, turn domicilia con- juncta, quas vrbes dicimus, etc., id. Sest. 42, 91 : non dubitavisset, quin et Roma urbs (esset), et earn civitas incoleret, id. Acad. 2, 45, 137 : aucta civitate magnitu- dine urbis, Liv. 1, 45 : Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent, Caes. B. G. 1, 2 Oud. ; so id. ib. 4 ; 19 ; 31, et saep. ; cf. Sisenn. in Non. 429, 15; Cic. Off. 1, 11, 35; cf. Sail. C. 31, 1 ; Liv. 21, 1 : " Io triumphe" non semel dicemus civitas omnis, Hor. Od. 4, 2, 51 ; cf. id. Epod. 16, 36, and 18 : quum civitas in foro exspectarione erecta staret, Liv. 3, 47 ; so id. 2, -37 ; 26, 18 ; 34, 41 ; Tac. A. 3, 11 ; Suet. Calig. 6 ; Tib. 17 ; 42, et saep. : civitates aut condere novas aut conservare jam conditas, Cic. Rep. 1, 7 Jin. ; id. Sull. 9, 28 ; id. Rep. 1, 8 ; id. ib. 1, 3, et saep. : omnis civitas Helvetia in quatuor pagos divisa est, Caes. B. G. 1, 12: quae pars civitatis Hclvetiae, etc., id. ib. : non longe a Tolosatium finibus, quae ci- vitas est in provincia, id. ib. 1, 10 : Ubii, quorum fuit civitas ampla atque florens, id. ib. 4, 3 : Rhodiorum civitas, magna at- que magnifica, Sail. C. 51, 5 ; cf. id. Jug. 69, 3 : Heraclea quae est civitas aequissi- mo jure ac foedere, Cic. Arch. 4, et saep. (hut not Cic. Mur. 23, 47, where the best reading is vicinitatibus, v. Orell. in h. 1.) : administrate civitatem, Cic. Off. 1, 25, 88 : mutari civitatum status, id. Leg. 3, 14, 32 ; so civitatis status, Quint. 6, 1, 16; 11,1, 85: (legibus) solutis stare ipsa (civitas) non possit. id. ib. 11, 1, 85 : lege civitatis, id. ib. 12, 10, 26 ; cf. 5, 10, 25: mos civita- tis, id. ib. 10, 1, 107 ; 12, 3, 7 ; 1, 2, 2, et saep. — b. Trop.: Plant. Hud. prol. 2: ut jam universus hie mundus una civitas sit com- munis deorum atque homitmm existi- manda, Cic. Leg. 1, 7 fin. : civitatem Sto- icorum, Tac. Or. 31 dub. 2. Meton. = urbs, A city (rare, and mostly post-Aug. ; in Cic. and Caes. prob. never) : civitatum incendere, F.nn. in Non. 429, 5 : cum erriirem per totam civitatem, Petr. 8, 2 ; cf. id. ib. 141 fin. ; Sen. Ben. 6, 32 : expugnare civitatem, Quint. 8, 3, 67 ; cf. in the same : expugnandae civitates, Inst. 12, 9, 2 : plurimas per toturn orbem civitates, tc-rrae motu aut incendio aftlic- tas restituit in melius, Suet. Vesp. 17 ; cf. id. Tit. 8 ; Tib. i>4fin., et saep. CiVltatnla, ae, /. dim. [civitas] * 1. Citizenship in a small city : Sen. Apocol. p. 852.—* 2. ^ » mal1 cit V •' A PP- M. 10, p. 238. clacendix °r claxendix, ^ kind 286 CLAM of shellfish, Fest. p. 36 ; cf. Comm. p. 366 ; Prisc^p. 655 P. cladeS) is (gen. plur. reg. cladium ; cladum, Sil. 7, 505 ; 9, 353 ; 16, 672), /. [kindred with «Ado, /cXucdw, /cXikSccui, to break, break in pieces], I, Orig. prob. (like calamitas) belong- ing to the lang. of economy : A breaking or beating to pieces of plants (by hail, rain, etc.), the mischief or injury caused in this way. So only once trop. : Plaut. Capt. 4, 4, 3.— Hence IE. Beyond the sphere of economics : 1, Injury, mischief, disaster, loss, detri- ment, calamity ; in gen. (class, in prose and poetry) : Lucr. 6, 1124 ; id. 5, 348 : cladem mortiieram conflare, id. 6, 1090, et al. : magna clades atque calamitas rempubl. oppressisset, Sail. C. 39, 4 ; cf. id. Jug. 14, 15 : socordia atque ignavia Lentuli quan- tam ipsi cladem nobisque attulerit, id. Cat. 58, 4 : etsi cursum ingenii tui premit haec importuna clades civitatis, Cic. Brut. 97, 332 : privatae quoque per domos clades vulgatae sunt, Liv. 22, 56 ; id. 6, 20, et al. : hoc fonte derivata clades in patriam fiux- it, Hor. Od. 3, 6, 19 : clade sui Thracum gens irritata tyranni, Ov. M. 13, 565, et saep. : Mucius cui postea Scaevolae a cla- de dextrae manus cognomen inditum, loss of his right hand, Liv. 2,13. — *b. Meton. of persons who cause destruction : De- stroyer, scourge : geminos, duos fulmina belli, Scipiadas. cladem Libyae, etc., Virg. A. 6, 844. 2, In milit. lang., specif. Defeat, discom- fiture, slaughter in war (class., and natu- rally most freq. in the histt.) : qui risus (P. Claudii) classe devicta multas ipsi lac- rimas, magnam populo Romano cladem attulit, Cic. N. D. 2, 3, 7 ; so cladem infer- re, Liv. 29, 3 : ni pedites cum equitibus permixti magnam cladem in congressu i'acerent, Sail. J. 59 fin. : binaque castra clade una deleta, Liv. 30, 6 ; id. 39, 1 ; id. 22, 4 ; id. 3, 26 ; cf. clades apud Chaero- neam accepta, Quint. 9, 2, 62, et saep. ; Prop. 3, 4, 9 : tristis, Hor. Od. 3, 3, 62 : sine clade victor, id. ib. 4, 14, 32 : ut subita turbaret clade Latinos, Virg. A. 12, 556. clam (old access, form calim, or, ace. to Cod. Gu,- 1, calam, Fest. p. 36), ado. and praip. [from celo ; in form like palam, co- ram] Hidden, secretly, in private, opp. to palam. 1, Adv. (except once in Caes., in this signif. only in good class, prose ; never in Hor. ; perh. also never in Quint, since Inst. 7, 1, 30, claret is the reading of the best MSS. ; v. Spald. and Zumpt N. cr.) : Att. in Cic. Tusc. 2, 10, 23 ; cf. Herm. Doctr. Metr. 2, p. 9 : mea nunc facinora aperiuntur, clam quae speravi fore, Plaut. True. 4, 3, 21 ; cf. Ter. Ad. 1, 1, 46 ; Lucr. 5, 1156 : nee id clam esse potuit, Liv. 5, 36 : clam mordax canis (Gr. XtSpodfunnS kvwv), Plaut. Bac. 5, 2, 27 ; Ter. Andr. 2, 6, 13 ; Catull. 21, 5 ; cf. Ov. Am. 3, 14, 8 : clam peperit uxor, Ter. Hec. 5, 2, 15 : hanc tu mini vel vi, vel clam, vel precario Fac tradas, a jurid. formula, Ter. Eun. 2, 3, 27 ; cf. Cic. Caec. 32, 92 ; Lucr. 1, 477 ; Cic. Verr. 2, 4, 10 ; cf. Plin. 36, 2, 2 : qui prop- ter avaritiam clam depositum non reddi- dit, Cic. Tusc. 3, 8, 17 : soli Aetoli id de- cretum clam mussitantes carpebant, Liv. 33, 31 ; Suet. Tib. 6 : praemissis confes- tira clam cohortihus, id. Caes. 31 ; id. Ner. 34 : ille Sychaeum clam ferro incautum superat, Virg. A. 1, 350 ; Ov. R. Am. 694 : cui te commisit alendum clam. id. Met. 13, 432 ; cf. id. ib. 14, 310, et al.— b. In con- nection with furtim, Plaut. Poen. 3, 3, 49. With furtive, id. ib. 5. 2, 62. With tacitus and similar words, Tib. 1, 10, 34 ; 4, 6, 16 ; 1, 8, 60. — c. Opp. to palam. Plaut. Merc. 5, 4, 63 ; Cic. Rose. Am. 8, 23 ; Fam. I, 1 fin. : Tib. 2, 1, 84; Suet. Caes. 80; Dom. 2 ; cf. above, Ov. Am. 3, 14, 8 ; and opp. to propalam, Suet. Ner. 22. 2. (Mostly in comic poets only) pracp. c. all, arc. and once in the Greek manner c. gen. (in Ter. only clam mc, te and clam me, te est ; v. the follg.) Without the, knoiol- edge of, unknozon to : ( i) c. abl. : clam ux- ore mea et filio, Plant. Merc. 3, 2, 2. So hero, id. Cure. 1. 3, 17 : patre, id. True. 2, 1, 37 : viro, id. Amph. prol. 107, and viro si clam, etc., id. Merc. 4, 6, 5 : non sibi clam CLAM vohis salutem fuga petivit 1 Caes. B. C. 2, 32. — (ft) c. ace. : clam uxorem, Plaut. Asin. Grex. 1 : matrem, id. Mil. 2, 1, 34 : patrem, id. Merc. 2, 3, 8 ; 3, 4, 75 ; Gell. 2, 23, 16 : eenem, Plaut. Most. 5, 1, 13 ; id. Casin. 2, 8, 32 ; Grex. 5 ; Men. 1, 2, 43 : 5, 9, 78 ; Merc. 4, 6, 3 : virum, Casin. 2, 2, 27 : alte- rum. id. Casin. prol. 51 : ilium, id. Merc. 2, 3, 26 ; Hirt. B. Hisp. 3 ; ib. 35 Oud. : nos- tras, ib. 16 Oud. — Dub. whether ace. or abl. : haec clam me omnia, Ter. Heaut. 1, 1, 46. — *(y) c. gen.: clam patris, Plaut. Merc. 1. 1, 43. — b. Clam me or mihi est, it is unknoivn to me, I know not (thus only in Plaut. and Ter.) : neque adeo clam me est, Ter. Hec. 2, 2, 19 : haud clam me est, id. ib. 3, 4. 10 ; so id. ib. 4, 1, 53 ; 4, 2, 1 : mihi clam est ! Plaut. Mil. 3, 3. 9. — * in- [clamo] A bawl- er, noisy declaimer (in oratory ; prob. only in the follg. exs.) : ut intelligi possit, quem existimem clamatorem, quem oratorem fuisse, Cic. Brut. 49, 182 ; id. de Or. 3, 21. 81 ; * Gell. 19, 9, 7. clamatoriras, a, um, adj. [clama- tor] Screeching, clamorous: avis=prohib- itoria, a bird of bad omen, Plin. 10, 14, 17. . * clamitlitiO; onis, /. [clamito] A violent crying, clamor, noise : Plaut. Most. 1, 1, 6. clamitOi avi, atum, 1. v. interns-, n. and a. [clamo] Act., Tu cry out violently or aloud, to bawl out, vociferate (class., esp. freq. since the Aug. per. ; in Cic. only twice ; not in Quint.) : Ter. Andr. 1, 1, 117; cf. id. ib. 4, 4, 28 ; Ad. 1, 1, 35 : qui- dam in portu caricas Cauno advectas vendens, Cauncas clamitabat, Cic. Div. 2, 40 fin. : saepe clamitans Liberuni sc liber- aeque civitatis esse, Caes. B. G. 5, 7 fin. ; cf. Tac. A. 2, 24 ; 11, 34 ; 36 ; Suet. Calig. 58 : ad arma, cives '. clamitans, Liv. 9, 24 : Claudius, quid ergo pravcipiti cursu tarn longum iter emensi sumus ? clamitans militibus. id. 2 17 48 saeva tt detestanda alicui (* to imprecate), Tac. A. 3, 23 ; cf id. ib. 12, 7 ; 35 ; Hist. 2, 29 ; 3, 10 ; Suet. Aug. 40 ; Tib. 75 ; Ner. 25, et al.— Neut : Liv. 1, 9. — * b. Of animals : Phaedr. 1, 9, 7. — * c. Aliquem, To call after one loud- ly: clamitabant me, ut revortar, Plaut. Ps. 5, 1, 30. — *2. Trop. : clamitare cal- liditatem ("to show, betray), Cic. Rose. Com. 7, 20. clamo» avi, atum, 1. v. n. and a. [kin- dred with m>£w], X, Neutr., To call, cry out, shout aloud, to complain with a loud voice (class., and very freq.) : populus eonvolat; tumultu- antur, clamant pugnant de loco, Ter. Hec. prol. alt. 33 : die mihi, non clamas ? non insanis? id. Ad. 4, 7, 9 ; cf. ib. 5, 3, 3 ; id. Phorm. 4, 3, 59 : clamare de pecunia, Cic. Verr. 2, 5, 7 fin. et al.— Of a vehe- ment bawling before a tribunal : qui quid in dicendo posset, numquam satis atten- di: in clamando quidem video eum esse bene robustum atque exereitum, Cic. Div. in Caecil. 15, et al. — b. Poet. : Of the chirping of a cricket : (Cicada) multo validius clamare occoepit, Phaedr. 3, 16, 7. Of the roaring of waters, the rustling of trees, etc. : Sil. 4, 526 ; id. 9, 516 ; Stat. Th. 10, 94 : clamant amnes, freta, nubila, silvae, Stat. Th. 11, 116. In the lang. of comedy, Of snoring: Plaut. Mil. 3, 2, 11. — Also of abstract things (cf. under no. II. 2): et non ulla meo clamat in ore fides? i. c. does my truth never plainly proclaim itself:' Prop. 1, 18, 18,— But esp. freq. II, Act., To call or cry aloud to some thing or some one, to proclaim, declare, to invoke, call upon, etc. ; constr. with the Ace. or a clause as object, in direct and (more freq.) in indirect discourse: (a) c ace. : e somno pueros clamo, Lucil. in Diomed. p. 372 P. : so janitorem, Plaut As. 2, 3, 10 : comites, Ov. M. 6, 106 : ma trem ore, id. ib. 5, 398 ; cf. ora clamantia nomen, id. ib. 8, 229 ; 11, 665 : morien tem nomine, Virg. A. 4, 674 : se causam id. ib. 12, 600 : me deum, Prop. 3, 9, 46 te insanum, Hor. S. 2, 3, 130: aliquem fu rem, id. Ep. 1, 16, 36 : clamato parente. CLAN Ov. M. 5, 525 : divum atque hominum idem, Plaut. Aul. 2, 4, 20 : aquas, Prop. 4, 8, 58 : triumphum, Ov. Am. 1, 2, 25 : Saturnalia, Liv. 22, 1: pulchre, bene, rccte, Hor. A. P. 428. — (/i) With a clause as ob- ject, in direct discourse (mostly poet.) : ad me omnes clamant: Jan ua culpa tua est, Catull. 67, 14 ; so Ov. F. 4, 451 ; Hor. 5. 2, 3, 62 ; Ep. 1, 17, 48 ; 1, 19, 47 ; A. P. 4G0 ; Suet Caes. 82 ; Sen. Ep. 27, et al.— ()) With a clause as object, in indirect discourse: clamant omnes indiguissime factum esse, Tor. Ad. 1,2, 11: Cic. Mur. 37, et saep. : solos tehees viventes clamat in urbe, Hor. S. 1, 1, 12, et saep. 2. T r o p . of abstract things : Cic. Rose. Com. 13 : eum ipsum (sc. Regu- lum) clamat virtus beatiorem fuisse quam potantem in rosa Thorium, id. Fin. 2, 20, 65 ; cf. id. ib. 4, 19 Jin. : quae (tabulae) se corrnptas atque interlitas esse clamant, id. Verr. 2, 2, 42/«. ; so id. ib. 2, 1, 5 Jin. ; Catull. 6, 7. clamor (° ld |orm clamos, like ar- bos, labos, etc., Quint. 1, 4, 13), oris, m. [clamo] A loud call, a shout, cry ; of men, and (poet.) of animals (very freq. in all periods and species of composition) : fa- cere clamorem, Plaut. Bac. 4, 8. 33 : tol- lere, id. Cure. 2, 2, 27 ; Cic. Verr. 2, 4, 43 ; a Fr. 2, 1 fin. ; Liv. 3, 28 : Quint. 5, 10, 46 ; Virg. A. 3, 672, et al. : tollere in coelum. id. Aen. 11, 745 : ad aethera, id. ib. 2, 338 : cf. clamorem ferunt (mergi) ad sidera, id. Georg. 1, 362, and clamorem mittere ad sidera, Stat. Th. 12, 521 : edere, Cic. Div. 2, 23, 50 : profundere, id. Flacc. 6 fin.: compesce, Hoi'. Od. 2, 20, 23, etc. — b. In particular, (n) A friendly call, acclama- tion, applause : dixi de te tanto clamore cousensuque populi, Cic. Fam. 12, 7 : clamore coronae, Hor. Ep. 1. ]8, 53 : mili- tum gaudentium, Tac. 11. 1, 62 fin. et al. In pliir. : Cic. de Or. 1, 33, 152 ; so id. Brut. 95, 326 ; Att. 1, 14. 4 ; Plin. Pan. 73, 1 ; 2, 6 ; Phaedr. 5, 5, 28. — ((i) A hostile call, clamor, complaint: clamoribus inaxi- mis judices eorripuerunt, Coel. in Cic. Fam. 8. 2 ; so Cic. Q, Fr. 2, 1 fin. ; Verr. 2, 1, 5, et al. — 2. Poet, of inanimate things : Noise, sound, din : ter scopuli clamorem inter cava saxa dedere, Virg. A. 3, 566 ; so Hor. Od. 3, 29, 39. clamdse* at ^ v - Loudly, clamorously ; v. the following, no. 1. clamosuS; ". um < a 1. v - a - [clarus] To make bright or clear, to illuminate (poet., and very rare) : Juppiter excelsa clarabat sceptra columna, showed, exhibited, Cic. poet. Div. 1, 12 fin. : aestatis primordia. id. Arat. 39; Stat. Th. 5, 286.— 2. Trop.: a. To make mentally clear, evident, dis- tinct, or obvious, to explain, illustrate, set forth : animi naturam versibus, Lucr. 3, 36 ; id. 4, 780 : obscura, App. de Deo Socr. p. 51. — *b. 2" 9 make illustrious, to r.nder famous : ilium non labor Isthmius Clara- bit pugilem, * Hor. Od. 4, 3, 4. * ciaror? ° r is. m. [id.] Clearness, brightness, Plaut. Most. 3, 1, 112. ClarOS; •)./•■ KAu'jjoS, A small town in Ionia, near Colophon, upon apoinl of land, celebrated for a temple and an oracle of Apollo, now the village Zille. Ov. M. 1, 516; cf. -Tac. A. 2, 54;"' Mann. Asia Min» 287 CLAtt 3, p. 315. — Whence, 2. ClariuS; a, um . adj., Of or pertaining to Ctaros, Clarian ; most f'req., an epithet of Apollo : Clarii Apollinis fanum, Mel. 1, 17, 2 : specus, Plin. 2, 103, 10S, § 232 : ornculum. Tuc. A. 2, 54 : simulacrum, id. ib. 12, 22 : Deus, Ov. A. A. 2, 80 ; and abs. : Clarii taurus, Virg. A. 3, 360 Serv. : fores, Stat. Th. 8, 199. — Also, an epithet of the poet Antima-. chus, of Colophon ; prob. since Claros was near Colophon, and as devoted to Apol- lo, it appeared a suitable appel. of a poet, Ov. Tr. 1, 6, 1 Jahn ; Cic. Brut. 51, 191. claruS; a i um , aa J- [kindred with the Germ, kiarj Clear, bright ; opp. to obscu- rus, caecus (very freq. in all periods, and in all kinds of composition). 1. Lit.: 1. Relating to the sight: Clear, bright, shining, light, brilliant, etc. : luce clara et Candida, Plaut. Am. 1, 3, 49: lumen, Lucr. 3, 1: oculorum lumi- na, id. 4, 826 ; cf. lumina mundi (i. e. sol et luna), Virg. G. 1, 5 : seintillae ignis, Lucr. 6, 163 : fulmina, id. 6, 84 : splendor vestis, id. 2, 51 : color, id. 5, 1257 ; cf. cla- rissimus color, id. 2, 830 : candor, id. 4, 233 : loca, id. 5, 777, et al. : clarissimae gemmae, Cic. Verr. 2, 4, 27 ; cf. lnpides, Hor. Od. 4, 13, 14 : vimim, Ov. M. 4, 355 : sidere clarior, Hor. Od. 3, 1, 42, et saep. — (13) c. Abl. : argento clari delphines, Virg. A. 8, 673. So rutilis squamis, id. Georg. 4, 93 : ferrugine, id. Aen. 9, 582 ; cf. id. ib. 11, 772 Wagn. : auro gemmis- que corona, Ov. M. 13, 704 : cf. id. ib. 2, 2 ; 11, 359, et al — *b. Poet, of the wind (cf. albus, no. 5 ; candidus, no. 1, d, and in Gr. ~ha\mpbi avtpios ; v. Passow under Xujxnpoi;) : Making clear, i. e. bringing fair w.alher : aquilo, Virg. G. 1, 460 Serv. 2. Relating to the hearing: Clear, loud, distinct : clara voce vocare, Lucr. 4, 713 ; Cic. Cm. 48, 134; Caecin. 8,22; Liv. 7. 31 fin.-, 42, 25; Ov. M. 3, 703, et saep. ; and clariore voce, Caes. B. G. 5, 30; cf. Cic. Tusc. 5, 7, 19 : sonor, Lucr. 4, 569 : cla- mor. Plaut. Poen. 5, 3, 27 : plausus, id. Asin. Grex. 6 : plangor, Ov. M. 4. 138 : latratus, id. ib. 13, 806 : ictu, id. ib. 2, 625, et saep. : vox, opp. to obtusa. Quint. 11, 3, 15 ; id. ib. 9, 4, 136 Spald.: spiritus, id. ib. 11, 3, 55; cf. ib. 41 and 82: syllabae clariore?, id. ib. 8, 3, 16. U. 'Prop.: 1, Intellectually clear, dis- tinct, manifest, plain, evident, intelligible : 'Per. lite. 5, 4, 1 Ruhnk. ; cf. Liv. 22, 39 fin. : clara res est, quam dicturus sum, tota Sicilia celeberrima atque notissima, Cic. Verr. 2, 3, 25 ; so id. ib. 2, 5, 38 fin. : luce sunt clariora nobis tua consilia, id. Catil. 1, 3 : caecis hoc satis clarum est, Quint 12, 7, 9 : lumen eloquentiae, id. ib. 3, 8, 65 ; cf. ib. 12, 10, 15 ; id. ib. 11. 1, 75 ; id. ib. 10, 1, 51 : in narrando (T. Livius) clarissimi candoris, id. ib. 10, 1, 101 Spald. and Frotsch. : Massinissam regtm post LXXXVI. annum generasse filium cla- rum est, Plin. 7, 14, 12 ; Ov. F. 3, 28. 2. Morally brilliant, celebrated., renown- ed, illustrious, honorable, famous, glori- ous, etc. (a favorite epithet, esp. in the sup., like fortissimus, designating the high- est praise of the honor-loving Roman ; hence, a standing title, at all times, of dis- tinguished public characters, as consuls, proconsuls, pontifices, senators, etc. ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 17 and 213) ; opp. to obscurus, Lucr. ], 040; so Quint. 5, 10, 26: certe non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores, aut auctoritate graviores, Cic. de Or. 2, 37. 154 : vir fortissimus et clarissimus. id. Vt.-r. 1, 15; cf. id. ib. 2, 5,. 58; de Or. 1, 45; Cluent. 48, 134, et saep. : clara et commemorabilis pugna, Plaut. Ps. 1, 5. Ill : animus abunde pol- lens potensque et clarus, Sail. J. 1, 3 ; so clara pollensque facundia, id. ib. 30, 4 : clara et magnitica, id. ib. 4, 8 : clari po- tentesque fieri, id. Catil. 38, 1 : clarus ar- ceptusque popularibue suis, id. Jug. 70, 2 ; Tac. A. 12, 29, et al. — (/3) c. abl. : clnra gloria, Cic. de Or. 2, 37, 154. v. above : arte medicinae, Quint. 3. 6, 64 : eloquendi euavitatc, id. ib. 10, 1, 83 : sententiis, id: ib. 10, 1, 90 : Juppiter giganteo triumpho, Hor. Od. 3, 1, 7 : agendis causjs, id. Ep. 1, 7, 47 : Ajax toties servatis Achivis, id. Sat. 2, 3, 194, et a).— (y) c. in : in arte tibj- irum, Quint. 2, 3, 3 ; cf. clarissimi in ea 288 CL AS scientia, Plin. 36, 5, 4, no. 2 : in literis, Quint. 1, 6, 35 : in agendo, id. ib. 12, 10, 49 : in foro, id. ib. 10, 5, 14 : in eoneioni- bus, id. ib. 12, 2, 7'. — *(<5) c. ex.: ex doc- trina nobilis et clarus, Cic. Rab. Post. 9. — (t) c. ob : ob obscuram linguam, Lucr. 1, 640 : ob id factum, Hor. Ep. 2, 2, 32.— (C) c. ab : Trojanoque a sanguine clarus Acestes, Virg. A. 1, 550. — (n) c. Gen.: ar- tis ejus, Plin. 37, 1, 4. — 1>. As a title: clarissimus vir, Cic. Att. 15, 20 : cf. id. ib. 14, 11: vereor, clarissimi eonsules, Plin. Ep. 7, 33, 8 ; cf. Mart. Dig. 49, 14, 18 ; Lamprid. Elag. 4 ; Alex. Sev. 21, et al. : permitto tibi vir clarissime Vejento (a senator), dicere, Plin. Ep. 9, 13, 19; so ordo = senatorius, Vopisc. Aurel. 18 fin. : cf. also Isid. Orig. 9, 4, 12.— (p) M e t o n. of the wives of such distinguished public characters : clarissimae feminae, Ulp. Dig. 1, 9, 8. — c. Very rare as a vox media in a bad sense : Notorious : populus (sc. Cam- panus), luxuria superbiaque clarus, Liv. 7, 31. Adv. clare (very freq. and class.), I. 1. (ace. to no. I. 1) Brightly, clearly : clare oculis video, Plaut. Mil. 3, 1, 36 : clare fill- 1 gens eaesaries, Catull. 66, 9. — Comp. Plin. 10, 20, 22 ; Stat. S. 4, 1, 4.— Sup. Vitr. 9, 4. —2. (ace. to no. I. 2) Clearly, distinctly, plainly, aloud: clare recitare, Plaut. Pers. 4,3,30: plaudits, id. Amph. fin.; cf. Bacch. fin. : clare die, Ter. Andr. 4, 4, 15 Ruhnk. : ut varietas in re nulla sit aperteque lo- quantur et jam clare gemant, Cic. Att. 2, 20, 3 : res clare, atque ut cerai videantur, enunciare, Quint. 8, 3, 62 : clare sonante, id. ib. 11, 3, 55 : clare exscreare, id. ib. 11, 3, 160 : clare maledicere, Suet. Vit. 14, et saep. : palam et clare, id. Claud. 3 ; cf. Mart. 7, 92, 5.— Comp. Suet. Calig. 22.— Sup. Vitr. 5, 3.— SI. 1. (ace. to no. II. 1) Distinctly, intelligibly, clearly: clare at- que evidenter ostendere, Quint. 8, 3, 86 ; cf. 4, 1, 1. — Camp, eo clarius id periculum apparet, Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 2. So clarius intelligi, Quint. 2, 5, 7 : clarius elu- cebit, id. ib. 12, 1, 26 : clarius ostendemus, id. ib. 2, 17, 25, et al. — Sup. pisces claris- sime audiunt, Plin. 10, 70, 89 ; Quint. 9, 1, 19. — 2. ( acc - to no. II. 2) Illustriously, honorably (very rare) : clarius exsplen- descebat, Nop. Att. 1, 3. claSSi-ariUS; i. ™- [classis, no. 2, b] 1. (sc. miles) A marine ; in plur., sea or naval forces, Nop. Milt. 7, 3 ; Them. 3, 2 ; Hirt. B. Alex. 20 ; Tac. A. 4, 27 ; 12, 56 ; 15, 51 ; Suet. Tib. 62 ; Galb. 12 ; Oth. 8 ; Vesp. 8. — Adj. : centurio, a captain of a ship, Tac. A. 14, 8. — 2. (so. nanta) A sail- or, seaman, mariner, Caes. B. C. 3, 100 ; Hirt. B. Alex. 12 ; Tac. A. 14, 4. * classical»* ae, / dim. [id.] A little fleet, flotilla., Cic. Att. 16, 2, 4. Classicum* *• v - classicus, no. 2, a. classical ■'> »m, adj. [classis] 1. Of or relating to the classes of the Itoman peo- ple : (* a. A trumpeter who summoned the classes of the Itoman people to the comitia :) " Tubicincs a tuba et canendo, similiter Liticines, et classicos a classe, qui item cornu vocant, ut turn qnum classes conii- tiis ad comitatum vocant," Var. L. L. 5, 16, 27 : IN. ARCE. CLASSICV'S. CANAT., CtC, Edicturn vet. in Var. L. L. 6, 8, 76. — ]). xar' K"Xuv classicus, i, m., A citizen of the first class : '• Classici dicebantur non om- nes, qui in classibus erant, sed primae tantum classis homines, qui centum et vi- ginti quinque millia aeris ampliusve censi erant. Infra classem autem appellaban- tur secundae classis ceterarumque omni- um classium, qui minore summae aeris, quam supra dixi, censebantur," Gell. 7, 13 : cf. Fest. s. v. infha classem, p. 84. — (/3) Trop., Superior, of the first rank, classical (cf. classis, no. I. b) : classicus assiduusque aliquis scriptor non proleta- rius, Gell. 19, 8, 15 : " Classici testes dice- bantur, qui signandis testamentis adhibe- bantur," Fest. p. 43. 2. Relating to the army, and, a. In gen. as well the land as the sea forces. So only subst. classicum, i, n., Afield- or bat- tle-signal given with the trumpet : classi- cum cecinit, Liv. 28, 27 fin. : classicum ca- nerejubet, Tac. A. 2,32; cf. classicum cani jubet, Caes. B. C. 3, 82 : classico ad conci- onem convo ;at, Liv. 7, 36 ; cf. Hor. Epod. CL AU 2,5; Suet. Caes. 32; Vit. II ; Quint. 2, 11, 4, et al. Since only the leader command-' ed it to be jziven : classicum praetorium, Prop. 3, 3, 41 ; cf. Caes. 1. 1.; Liv. 28, 27 fin.; Veg. Mil. 2, 22,— (/3) Meton., Tlte war-trumpet, Virg. G. 2, 539 ; Tib. 1, 1, 4. — b. Adj., particularly Pertaining to the fleet: classicos milites, Liv. 21, 61 ; 26,48: legio, Tac. H. 1, 31 : bella, naval, Prop. 2, I, 28 ; so certamen, Vellej. 2, 85, 2 : coro- na =navalis. id. 2, 81, 2. — Subst. classici, orum, m.. Marines, Tac. H. 1, 36 ; 2, 11 ; 17 ; 22 ; 67 ; 3, 55. — Also for mariners, seamen (cf. classiarius, no. 2), Curt. 4, 3. classis ("Id orthog. clasis, Column. Rostr. ; v. under no. II. 2, b), is (abl. usu. classe ; classi, Virg. A. 8, 11 ; Vellej. 2, V9 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 228 : gen. plur. usu. classium ; classum, Liv. Andr. in Non. 335, 22),/ [fcAa<7i5 = »fA?((Tif, lit. concrete : The people as assembled or called togeth- er], hence, 1, After the division of the Roman peo- ple by Servius Tullius into six (or the cit- izens who paid tribute alone being reck- oned, into five) classes : A class, •■ Liv. 1, ■12 fin.; 43; Cic. Rep. 2, 22; Gell. 7, 13;" cf. Dion. Halic. 4, 16 sq. ; 7, 59 ; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 489 sq. : prima classis vocatur turn secunda classis, etc., Cic. Phil. 2, 23. — Upon infra classem, v. classi- cus, no. 1, b.' — 1), Trop. : qui (philosophi) mihi cum illo collati, quintae classis vi- dentur, i. e. of the lowest rank, Cic. Acad. 2, 23, 73 ; cf. classicus, no. 1, b, /3. — Hence, 2. In milit. lang., An army, and, a. Of the land army, mostly very ancient : pro- cincta, Lex Numae in Fest. s. v. opima, p. 190 : classis procincta [id est exercitus ar- matus. Gloss.], Fab. Pictor.in Gell. 10,15, 4 ; Gell. 1, 11, 3 ; cf. Fest. p. 43 : " Classes clipeatas antiqui dixerunt, quos nunc ex- ercitus vocamus," Fest. ib. : Hortinae classes populique Latini, Virg. A. 7, 716 Serv. — }), Of men at sea : The fleet, in- cluding the troops in it (this is the com- mon signif. of the word in prose and poet- ry) : clasesqve. navales. pkImos. or- navet claseis. poenicas Col- umn. Rostr., v. Append. : nomina in clas- sem dare, Liv. 28, 45 fin. ; id. 35, 26 : ut classem duceret in Ligurum oram, id. 40, 26 ; id. 41, 24 ; cf. id. 42, 48 : classibus hie lo- cus est, Virg. A. 2, 30 : posteaquam max- imas aediiicasset ornassetque classes, Cic. Manil. 4. So classem instruere atque or- nare, id. Verr. 2, 5, 51 : classem ornandae reficiendaeque causa, Liv. 9, 30 : compa- rare, Cic. Fl. 14, 33 : facere, Caes. B. C. 3, 42, et al. : classe navigare, by ship, Cic. Fl. 14 ; cf. Virg. A. 1, 382 ; 8, 11 ; Hor. Od. 3, II, 48, rt saep. II. In the post-Aug. per., sometimes, A class, division, in gen. : pueros in clas- ses distribuerant, Quint. 1, 2, 23 ; so id. ib. 24 ; 10, 5, 21 ; Suet. Tib. 46 : opera- rum, Col. 1, 9, 7 : servorum, Petr. 74, 7. t clathl'i n MSS. also clatri), orum, m. (chitra, orum, v., corresponding to the Greek, prob. Prop. 4, 5, 72, where the MSS. give callra, collra, cultra ; the lect. vulg., claustru)-=.K\i]Qpa, r. m - [Claudius] A Roman poet of Alexandria, of the time of Theodosius the Great and kis sovs, from whom several panegyric, epic poems are ex- tant ; v. Biihr's Lit. Gesch. p. 109 sq. claudication onis, /. [claudico] A limping (rare) : non deformis, Cic. N. D. 1, 30 ; so id. de Or. 2, 61, 249 ; Col. 6, 12,-= 1 ; Val. Max. 8, 11. ClaudlCO (clodico, Cic. de Or. 2, 61, 249, like Claudius and Clodius, codex and caudex, etc., v. au). are, v. n. [claudeo like albico, candico from albe.o, Candeo] To limp, halt, be lame (class.) : Carvilio graviter claudicanti et vulnere oh remp. accepto, Cic. de Or. 2. 61. 249; so Ov. F. 3, 758 ; Col. 6, 12, 3 ; * Suet. Aug. 80 ; Just. 6, 2, 6. — b. In Lucret. melon., Of the lameness of the wings of birds, Lucr. 6, 835; of tile wavering of balances or scales, id. 4, 516 ; and of the inclination of the earth's axis, id. 6. 1106. 2. Trop. : To halt, waver, to be wanting, incomplete or defective : claudicat ingeni- uin. Lucr. 3, 454 : tota res vacillat et claudicat, Cic. N. D. 1, 38, 107 : tota ami- (itia quasi claudicare videatur, id. Fin. 1, 20, 69 ; so id. Brut. 63, 227 ; Liv. 22, 39 ; Col. 4, 2, 1 ; Just. 6, 2, 5 and 6 : ut con- stare possimus nobismet ipsis nee in ullo officio claudicare, Cic. Off. 1, 33, 119; cf. Quint. 10, 1, 99. So of discourse : ne ser- mo in aequalitate horum omnium sicut pedum claudicet Quint. 11, 3, 43 : si quid in nostra oratione claudicat, Cic. de Or. 3, 51, 198. And once of the measure of a verse : claudicat hie versus, Claud. Epigr. 79, 3. * Claudig°0> I"' 3 , /■ [claudusj A lame- ness, limping, Veg. 1, 26, 1. Clatlditas» ^s, /. [id.] A lameness, limping (post-Aug.), Plin. 8, 43, 68; 28, 4, 7; Appul. Flon]6. In plur., Plin. 28, 4,6. Claudius (another orfhog. Clodius, like claudo and clodo, codex and caudex, plostrum and plaustrum. etc., v. au), a, um, adj. The name of two very celebrated Roman gentes (one patrician, the other plebeian ■ cf. Suet. Tib. 1 and 2 ; Virg. A. 7, 708 ; Liv. 2, 16) : (,i) Claudius ; so App. Claudius Caecus (v. Appius) ; the histori- an Q. Claudius Quadrigarius, a cotempo- rary of Sulla and Sisenna (v. Bahr's Lit. Gesch. p. 260, and Kraus. Frgmni. vet. Hist Rom. p. 243 sq.) ; the emperor Clau- dius, etc. — (i$) Clodius. Thus the restless tribune of the people, and enemy of Cicero, P. Clodius Pulcher, murdered by Milo, in the year of Rome 702, at Bovillac ; v. Moeb. Cic. Mil. — Hence ClodianuSj a, um ; crimen, kis murder, Cic. Mil. 27: incen- dia, caused by him, id. Q. Fr. 2, 1 : operae, ib. 3. — 2. -Adj., Claudius (Clod.) a, um: (a) Via Claudia (Clodia), A branch of the Via Cassia, Ov. Pont 1, 8, 44 ; Frontin. Aquaed. 11. — b. Aqua Claudia, An aque- duct begun by the Emperor Caligula and finished by the Emperor Claudius, Frontin. Aquaed. 13 sq. ,- Suet. Claud. 20 Bremi — C. Tribus Claudia, beyond the Anio, named after the progenitor of the gens Claudia, Liv. 2, 16; Virg. A. 7, 708; cf. Serv. in h. 1. — d» Leges Clodiae, proceeding from the tribune of the people, Clodius, Cic. Sest. 25 and 26 ; cf. Ernest Ind. Leg. s. h. v. Of others of the Claudii, Liv. 21, 63 ; 4L, 9, et al. 1 . claudo (another orfhog. * clodo : clodunt ita oculos, Plin. 18. 33, 76 ; and far more freq., although not in Cic, cludo, T CLAU as in the compounds exclusively, v. the foUg.), si, 6um, 3. v. a. [kindred with k\&- i|a>, K%n1X,u>. k\c!s, clavis] To shut. 1, To shut something that is open, to close, shut to, shut up; opp. to aperire (very freq. in prose and poetry) : («) Claudo : forem cubiculi, Cic. Tusc. 5, 20, 59 ; cf. Quint 10, 3, 25, and clausae fores, Tib. 1, 9, 44 ; Suet. Ner. 47, et al. : janu- am sera, Tib. 1, 2, 6 : ostia, Catull. 6, 231 : portas, Hor. Od. 3, 5, 23, et al. : omnes aditus, Cic. Phil. 1, 10, 25 : rivos, to dam ■up, Virg. E. 3, 111 : ad claudendas pupu- las, ne quid incideret, et ad aperiendas, etc., Cic. N. D. 2, 57, 142 : ocellos (in dy- ing), Prop. 2, 13, 17 ; cf. so oculos, Luc. 5, 28 ; and lumina, Virg. A. 10, 746 ; Ov. M. 3, 503. — (/3) Cludo : clusiB foribus, Lucr. 4. 600 : domum, Tac. H. 1, 33 : Janum Quirinum ter clusit, Suet Aug. 22 Baumg.- Crus. : Flor. 4, 12, 64. — b. Trop.: nee ita claudenda est res familiaris, ut earn benignitas aperire non possit, Cic. Off. 2, IS fin. : habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus, id. Quint. 30, 93; cf. Fam. 4, 13, 6: aures ad doctissimas voces, id. Tusc. 4, 1, 2; cf. Liv. 40, 8 fin. ; Sen. Ep. 123 : fugam hostibus, as it were, to block up, to cut off, prevent, Liv. 27, 18 ; so Ov. M. 6, 572 : alicui iter, Ov. F. 1, 272 ; Met 8, 549 : alios incessus, Tac. A. 6, 33 : vo- cem Evandri, Liv. 44, 45 : sideritis san- guinem claudit, i. e., stops, stays, stanches. Plin. 26, 13, 83 ; Just. 15, 3 fin. : clausa consilia habere, i. e. to conceal, Cic. Verr. 2, 3, 25 fin. ; cf. Sail. C. 10, 5 ; Ov. M. 2, 641 ; Fast. 4, 846; SU. 1, 140.- c . Poet: animam laqueo, Ov. M. 7, 604 (cf. ib. 2, 828 : vitalesque vias et respiramina clau- sit) : animam clusit dolor, Luc. 8, 59. — Hence 2, To close, end, conclude (so, except the milit. expression, agmen, only poet, or in post-Aug. prose ; most freq. in Quint.) : (a) Clnudo : cujus octavum tre- pidavit aetas Claudere lustrum. Hor. Od. 2, 4, 24 : opus, Ov. F. 3. 384 : epistolam, id. Her. 13, 165; 20, 242: coenas lactuca. Mart. 13, 14 ; Quint. 9, 4, 13 : quum ven- tnm est ad ipsum illud, quo veteres tra- goediae comoediaeque clauduntur. Plan- dite, id. ib. 6, 1. 52; cf. ib. 1, 8. 1 ; 2, 15, 27. — (I'i) Cludo : cludere bella, Stat. Th. 11, 58 : cludendi inchoandique sententias ra- tio, Quint. 9, 4, 18 ; cf. opp. incipere, ib. 67 (as claudere, opp. incipere, ib. 1, 8, 1) : cum versus cluditur, id. ib. 9, 4, 65 ; cf. id. ib. 26 ; 71 ; 73 ; 93 ; 102 ; 104 ; 105 ; 12, 10, 31. — b. Agmen, in milit. lang., To close the procession or train, to bring vp the rear, Caes. B. G. 1, 25 ; Curt. 3, 3, 21 ; 4, 12, 4, et saep. II. ( m the place of the compounds in- cludo, concludo) claudere aliquid aliqua re, To shut up or in something by some- thing, to inclose, encompass, surround (class., esp. freq. in poetry and in the his- torians) : («) Claudo : locum aqua, Var. R. R. 3, 14, 1 ; cf. the follg. under cludo : quae (Syracusarum urbs) loci natura ter- ra marique clauderetur, Cic. Verr. 2, 2, 2: claudens textis cratibus pecus, Hor. Epod. 2, 45 ; cf. Ov. M. 2, 554 ; 4, 646, et saep. : rivus praealris utrimque clausus ripis, Liv. 21, 54 ; cf. id. ib. 43 ; 41, 27 ; Quint. 1, 10, 45, et saep. Without Abl. : insula ea sinum ab alto claudit, Liv. 30, 24 ; cf. Tac. G. 34 ; Quint. 1, 10, 42 ; cf. Ov. M. 1, 568, et al. In milit lang., of a hostile encompassing, To encompass, in- vest, besiege, etc. : urbem operibus, Nep. Milt 7, 2 ; Liv. 25, 22, et al. : urhem ob- sidione, Nep. Epam. 8, 5 : adversarios lo- corum angustiis, id. Dat. 8, 4 ; cf. id. Epam. 7, 1 ; Ham. 2, 4 : multitndine, id. Milt. 5, 3 : nine Tusco claudimur amni, Virg. A. 8, 473, et al.— (ff) Cludo : Var. R. R. 3, 3. 5 : venti clusi nubibus, Lucr. 6. 197; Flor. 3, 20, 13.— b. Trop. : qui non claudunt numeris sententias, Cic. Or. 68 fin . ; ib. 58 fin. : verba pedibus, Hor. S. ! 2, 1, 28 ; cf. ib. 1, 10, 59 : quod clausae hi- eme Alpes essent Liv. 27, 36 ; cf. Virg. G. 2, 317 : rura gelu turn claudit hiems (and Aen. 2, 111 : illos aspera ponti interclusit hiems). — Whence clausum (clusum), i, Pa. subst An inclosed place (for confining or keeping CLAU any thing) : (a) Clausum : in clauso lin- quere, hi confinement, Virg. G. 4, 303 ; (Cic. Oecon. ?), Col. 12 praef. § 3 : sub uuo clauso, Col. 7, 6, 5. — (/?) Clusum : clusa domorum, Lucr. 1, 355: clusa viarum, id. 4, 614. 2. claudOj ere, To be lame ; v. clau- deo. Claudus (cludus, Plaut Ps. 2, 2, 64), a, um, adj. Limping, hailing, lame : Plaut. Aul. 1, 1, 34 ; Cic. N. D. 1, 30, 83 ; Nep. Ages. 8, 1 ; Hor. Ep. 1, 17, 61 ; Od. 3, 2, 32; Virg. A. 5, 278, et al. — b. Proverb- ial: iste claudus, quemadmodum aiunt, pilam, i. e. who can not make a right use of a thing, Cic. Pis. 23, 69. — 2. Trop. : Wavering, uncertain, defective (rare, most- ly poetical) : clauda navigia aplustris. * Lucr. 4. 437 ; cf. Liv. 37, 24 ; Tac. A. 2, 24 : clauda carmina alterno versu, i. e. el- egies (since every second verse is a foot snorter than the preceding), Ov. Tr. 3, 1, 11 ; Quint. 9, 4, 116 ; cf. id. ib. 70: clauda pars officii tui. Ov. Pont 3, 1, 86 ; cf. clau- da fides, Sil. 13, 33. claustra (another orfhogr. clostra, Cato R. R. 13, 3; 135. 2), orum, n. (in sing, claustrum, i, very rare, Caes. Germ. Arat. 197 ; Curt. 4, 5 ; 7, 6 ; Petr. 89, 2, 7 ; Gell. 14, 6, 3, and in the orfhosrr. clos- trum, Sen. Ben. 7, 21) [clausum, claudo], That by which any thing is shut vp or closed, a lock, bar, bolt : claustra revellere, Cic. Verr. 2, 4, 23 ; Liv. 5, 2 : januae pan- dere, * Catull. 61, 76: laxare, Virg. A. 2, 259: relaxare, Ov. Am. 1, 6, 17 : rumpere, id. ib. 9, 758 : discutere, Petr. 11, 2, et al. : sub signo claustrisque reipubl. positum vectigal, Cic. Agr. 1, 7, 21. — b. Trop. : A bar, band, barrier, bounds : arta porta- rum naturae effringere, i. e. to disclose its secrets, Lucr. 1, 72 : cf. tua fregerunt ver- sus, i. e. have become known, public, Plin. Ep. 2, 10, 3 : pudoris et reverentiae re- fringere, Plin. Ep. 2, 14, 4 : vital claustra resolvere, to loose the bands of life, Lucr. 1, 416 ; id. 3, 397 ; 6, 1152 : (animus) amat spatiis ohstantia rumpere claustra (the figure drawn from the bounds of a race- course). Hor. Ep. 1, 14, 9 Schmid. II, In a more extended sense : A door that closes or shuts np, any place that is shut np, a dam, dike, etc. : urbis relin- quant, Ov. M. 4, 86 ; cf. Stat. Th. 10, 644 : maris, i. e. a harbor, kaven, Sil. 12, 442 : undae, a dam. id. 5, 44 ; cf. addita Lucrino, Virg. G. 2, 161 : Daedalea (*i. e. the laby- rinth), Sen. Hippol. 1166, et al. — Hence, b. In military lang., A barricade, bulwark, key, defence, frontier, fortress, wall, bank, etc., for warding off an enemy : claustra loci, Cic. Verr. 2, 5, 32: Corinthus in fau- cibus Graeciae, sic ut terra claustra loco- rum teneret, id. Agr. 2, 32, 87 : Aegypti, Liv. 45, 11 ; Tac. H. 2, 82 ; Suet Vesp. 7 : tutissima praebet Liv. 42, 67 ; cf. id. 6, 9 ; 32 ; 44, 7 ; Tac. A. 2, 61, et al. : montium. (* the defense), Tac. H. 3, 2 : Caspiarum. id. ib. 1, 6 : maris, id. ib. 3, 43 ; cf. id. Ann. 2, 59 : suis claustris (walls, intrenchmenls). impeditos turbant, id. Ann. 12, 31 ; cf. ib. 4,49. 2, Trop.: quum ego claustra ista no- bilitatis refregissem, ut aditus ad consu- latum pateret, Cic. Mur. 8 : annonac Aegyptus, Tac. H. 3, 8. Claustrarius, »• um, adj. [claustra] Of or pertaining to locks : artilex, a lock- smith, Lamprid. Elag. 12. * claustritumus. i. m - [ from e ] »us- trum, like aeditumus trom aedes] A ward- en of locks. Liv. Andr.fn Gell. 12, 105. clausula- ae. /. [claudo] 1. A close, conclusion, end (cf. claudo, no. I. 2) (in good prose, most freq. in Quint.) : Cic. Coel. 27 fin. ; cf. Sen. Ep. 77 fin. ; Suet. Aug. 99 : epistolae, Cic. Phil. 13, 21 ; Fam. 2, 4, 2 : edicti, id. Verr. 2, 3, 14 : clausulam imponere disputationi, Col. 3, 19, 3 : peract: operis, id. 12, 57 : summae nervorum, Plin. 11, 45, 101, et al. Hence, b In rhetoric. The close of a period, Cic. de Or. 3, 44, 173 : 46, 181 : 50, 192 ; Or. 64 : Quint 8, 5, 13 ; 9, 3, 77 ; 9. 4, 50 : 70 ; 101, et saep. ; opp. to initium. id. ib. 8, 5, 4: 9, 3, 45; 9, 4, 62: 67; 107, et al. : et calx, id. ib. 8. 5, 30.— 2. In the Lat. of the jurists, A law formula, a clause, in gen., LUp. Dig. 4, 8, 25 ; 6, 23 ; 26, et saep. 289 CLAV clausuni) i. v. claudo, Pa. clausura, ae, /. [claudo] (cf. claus- trurn, no. 2, b) A castle, fort (late Lat.), Cod. Justin. 1, 27, 2 ; Cassiod. Var. 2, 5. clausus, a, um, Part, and Pa., from claudo. clava, ae, /■ [clavus] J, .4 knotty branch, bough, or s«c/r, a staff, a cudgel, club, etc., Cic. Verr. 2, 4, 43; Plin. 19, 1, 3, As a weapon for exercising, used by young men, and esp. by soldiers, a foil, Cic. de Sen. 16 fin. ; Veg. Mil. 2, 11. As a well-known badge of Hercules, Prop. 4, 9, 39 ; Ov. H. 9, 117 ; Met. 9, 114 ; 236 ; * Suet. Ner. 53 ; cf. Fest. p. 47. Hence, proverb., clavam Herculi extorquere, tor something impossible, Macr. Sat. 5, 3 ; Don. Vit. Virg. (* a bar, lever: Cato R. R. 13. cd. Bip.). — Also, the plant otherw. sailed nymphea is named Clava Herculis, Marc. Emp. 33. — 2, I" the language of economy, A graft, scion. Pall. Mart. 10, 12 and 13 ; cf. clavula. * clavarmm, ii, »• [id.] Money given to soldiers for the purchase of shoe nails (cf. calcearjum), Tac. H. 3, 50 Jin. * clavator, oris, m. [clava] One who carries clubs ov foils, used in military exer- cises, after one, or uses them himself, a cud- gel-bearer, Plant. Rud. 3, 5, 25 ; cf. Fest. S. V. CALONES, p. 47. clavicula, ae, /. dim. [clavus] * 1. A small hey, Caes. Germ. Arat. 195. — 2, A little twig or tendril, by which the vine clings around its props, Cic. de Sen. 15, 52 ; CoL 4, 6, 2 ; Plin. 23 prooem. 1. clavig"er, eri, m. [clava-gero] A club-bearer, an epithet of Hercules (v. clava, no. 1), Ov. M. 15, 22 ; 284 ; Fast. 1, 544 ; 4, 68 ; lb. 253. Also of the robber I'eriphetes, Ov. M. 7, 437. 2. clavig"er> eri, m. [ clavis-gero ] A key-bearer, an epithet of Janus, ae the god of doors, Ov. F. 1, 228 ; cf. Macr. Sat. 1, 9. ClaviSj ' s . f- ( acc - commonly clavem ; clavim, Plaut'Most. 2, 1, 78 ; Tib. 2, 4, 31 ; cf. Don. p. 1750 P. ; Chans, p. 101, ib. ; abl. clavi, Var. R. R. 1, 22 fin. ; App. Met. 1, p. 52; 4, p. 278, ed. Oud.; cf. Charts. I 1. clave, Juv. 15, 158; App. Met. 9, p. (131, ed. Oud.; cf. Schneid. Gr. 2, p. 207 and 228) [the digam. Dor. /eXaiS = «AiJiS] A key : clavim cedo, Plaut. Most. 2, 1, 78 : clavem abduxi, id. Casin. 5, 2, 7 : adulte- rinae portaruni, false keys, Sail. J. 12, 3 ; cf. clavis adultera, Ov. A. A. 3, 643 : sub clavi es9e, to be shut up, Var. R. R. 1, 22 fin. ; cf. Caecuba servata centum clavi- bus, Hor. Od. 2, 14, 26 : claves tradere, as an indication of the delivering up of the household (for possession or over- sight), Papin. Dig. 18, 1, 74'; 31, 77, § 21. Hence, claves adimere uxori, equival. to to separate from her, Cic. Pbil. 2, 28, 69. — 2. Clavis trochi, An instrument in the form of a key. by which atop was set in motion, Prop. 3.14, 6. — * 3. Clavis torculari, A lever, bar ; French barre : Cato R. R. 13, 1 Schneid. JV. cr., and Comm. p. 57, (* v. clava.) clavoi arum, 1. v. a. [clavus] (rare, not ante-Aug. ; mostly in part, pcrf.) 1. To furnish or fasten with nails, to nail : Paul. Nol. 21, 103 : clavata concha, i. e. furnished with points or prickles, Plin. 9, 36, 61. — 2. To furnish with a purple stripe (cf. clavus, no. II. 4) : Lampr. Alex. Sev. 37 : clavatam auro tunicam, Vopisc. Bo- nos. 15 ; cf. Fest. s. V. clavata, p. 43. Clavula (clavola), ae, /. dim. [clava] A scion, graft, Var. R. R. 1, 40, 4 ; cf. Non. 414. 29. clavulus, i> m - dim. [clavus] 1. A small nail, a tack, Cato R. R. 21, 3 ; Var. R. R. 2, 9, 15. — * 2. A small swelling (cf. clavus, no. II. 2), Marc. Emp. 33. clavus, i, «*. [etymol. unknown] 1. A nail: figere aliquid clavis ferreis, Plaut. Trin. 4, 4, 32 Lind. ; cf. thus clavi ferret, Cato R. R. 18 fin. ; Vitr. 7, 3, et al. : cla- vis corncis occludere, Cato R. R. 18 fin. : clavis ferreis confixa transtra, Caea. B. G. 3, 13 : clavis religare tigna, id. B. C. 2, 10. — b. Acc. to a Tuscan usage, the ancient Romans designated the number of the year by nails, which the highest magis- rrate annually, at the Ides of September, drove into the wall of Jupiter's temple, " I.iv. 7, 3 ; 8, 18 ; 9, 28 ; Feet. s. v. cla- 290 CLEM vus, p. 43 J" cf. O. Mull. Etrusk. 2, p. 329, sq. Also, even in a later age, country people seem to have kept an account of the years in this way, Petr. 135, 8, 9.— (/?) T r o p. : ex hoc die clavum anni movebis, i. e. reckon the beginning of the year, Cic. Att. 5, 15. — c As a symbol of immovable firm- ness, clavus is an attribute of Necessitas, who (like the Tuscan Athrpa=Atropos) drives it into the wall with a hammer, Hor. Od. 1, 35, 18 ; 3, 24, 7 ; cf. O. Mull. as above pit, p. 331. — So also, d, Trop. : fixus animus clavo Cupidinie, Plaut Asin. 1, 3, 4. — And, e. Proverb.: beneficium trabali clavo figere, Cic. Verr. 2, 5, 21 Zumpt II. Meton. of objects of like form, 1, (Lit, the handle of the rudder, the tiller ; hence as pars pro toto) The rudder, helm, in gen. : ut clavum rectum teneam, . Enn. in Isid. Orig. 19, 2, 12; cf. Virg. A. 5, 177 Serv. ; 10, 218.— Hence, b. Trop. : clavus tanti imperii tenere et gubernacula reip. tractare, Cic. Sest. 9 : abjicere, to leave off tile care of a thing, Arn. 3, 106. — C. Dum clavum rectum teneam, If I keep a steady helm, am in my place, not negligent (as in Gr. opduv rav vavv). Quint 2, 17, 24 Spald. ; cf. the passage of Ennius above. 2. In medic, lang., A painful tumor or excrescence, a wart, a corn, a kernel : on the feet, Cele. 5, 28, no. 14 ; Plin. 22, 23, 27, no. 11 ; 26, 11, 66, no. 4 ; 28, 16, 62 ; on the eye, Cels. 6, 7, no. 12 ; in the nose, Plin. 24, 14, 77 ; upon the neck of cattle, Col. 6, 14, 6. Also a disease of the olive- tree, Plin. 17, 24, 37, no. 4. 3. A kind of abortion of bees, Plin. 11, 16, 16, § 50. 4, A purple stripe on the tunica, which, among the senators, was broad (latus ; cf. laticlavius) ; among the equites, narrow (angustus ; cf. angusticlavius). In the time of the emperors, however, the eons of the senators and equites also, who were preparing for civil office, wore the latus clavus : Ov. Tr. 4, 10, 29 Jahn ; cf. Hor. S. 1, 5, 36 ; 6, 28 ; Quint. 11, 3, 138 ; Suet. Aug. 94, et al. Hence the phrase, latum clavum ab Caesare impetravi, equiv. to, 7 have become senator, Plin. Ep. 2, 9, 2 ; cf. clavum alicui tribuere, Suet. Claud. 24 : impetrare, id. Vesp. 4 : adimere, id. ib. Tib. 35; and adipisci, id. Vesp. 2. — b. Poet, for A tunic in gen., either wide or narrow striped : mutare in horas, Hor. S. 2, 7, 10 : depositum sumere, id. ib. 1, 6, 25. claxendix. v. elacendix. Clazdmenae, arum,./:, K\aX,ofitvai, A town on the coast of Ionia, upon a pen- insula of the Bay of Smyrna, Mel. 1, 17, 3; Plin. 5, 29, 31, § 117 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 328.— Whence, 2. Clazomcnius, a, um, adj., Of Clazomcnae, Clazomcnian : Anaxagoras, Cic. de Or. 3, 34, 138 : vinum, Plin. 14, 7, 9. ClcanthcS; is, m.. KXedvBnS, A Stoic philosopher, pupil of Zeno and teacher of Chrysipjnts, Cic. Acad. 2, 23 ; 41 ; Fat 7 ; Div. 1, 3 ; Fin. 2, 21 ; 4, 3 ; Sen. Ep. 44 ; Val. Max. 8, 7, no. 11 ; Juv. 2, 7.— Whence, 2. Clcantheus, a, um. adj., Of or per- taining to Cleanlhes= Stoic: fruge, i. e. praeceptis, Pers. 5, 64 : turbae, i. e. dis- cipuli, Claud. Mall. Theod. 85. t clema- ads* «., n. = K\io>vUtov, A plant, also called clinopodion, Plin. 24, 15, 87. Cleopatra (cf- Juv. 2, 109 ; Luc. 9, 1071; 10; 56), ae,/., KUoiturpa, 1. Queen of Egypt, and daughter of Ptolemy Aule- tcs, notorious for her amorous intercourse with Caesar, and afterward with Antony ; conquered at Actium by Augustus. — 2. A sister of Alexander the Great, Liv. 8, 24/?i. ; Just. 9, 6 ; 13, 6, et al.— 3. A daughter of Mithridates, and wife of Tigranes, Just. 37, 3._ clepo, psi, ptum, 3. (perf. conj. cle- pekit and clepsit ; v. the follg.), v. a. [(rAfVra] To steal (rare, and mostly ante- class.) ; qvi. cleperit., etc., XII. Tab., ace. to Cic. Leg. 2, 9, 22 : si. qvis. clep- sit., etc., old formula in Livy, 22, 10 ; Att. in Cic. Tusc. 2, 10, 23 ; id. ib. N. D. 3, 27, 68 ; Plaut. Ps. 1, 2, 6 ; Lucr. frgm. in Var. L. L. 7, 5, 98 ; Cic. Rep. frgm. in Non. 20, 14 ; Manil. 1, 27 ; Prud. Psych. 562.-2. Trop. (* To listen secretly to) : sermonem hie nostrum ex occulto clepit, Pac. in Non. 20, 18 ; so verba nostra auribus, Att. ib. 12 : se, to conceal ones self, Sen. Med. 156 ; Here. fur. 799. (The passage from Varro, in Non. 20, 20, is unintelligible on account of its corruption.) clepsydra- ae, /. = /cA£>i/iii5p.i, A wa- ter-clock, clepsydra, Sen. Kp. 24; Veg. Mil. 3, 8, et al. ; used by speakers to measure the length of their discourse, Plin. Ep. 2, 11, 14 ; 6, 2, 5 ; 1, 23, 2— Hence petere, to wish to speak, and dare, to give permission to speak, Cic. de Or. 3, 34, 138 ; Mart. 6, 35 ; cf. aqua, no. 2, f. + clepsydrarius, ii, m. [clepsydra] A maker of water-clocks, Inscr. Mur. 935, 8. t clepta- ae, to. = Kki-mnS, A thief, Plaut. True. 1, 2, 9. clericalis. e, adj. fclericus] Clerical, priestly (eccl. Lat.) : tirocinium, Sid. Ep. 6, 7 : comitatus, id. ib. 7, 2. clericatllS) us > m - [id.] The clerical office (eccl. Lat), Hier. Ep. 60, no. 10; 125, no. 8, et saep. t cleriCUS) i. *». == /eAr/piiciJf, A clergy- man, priest (eccl. Lat.), Hier. Ep. 60, no. 10, et al. t Clcrumenoe, orum, m. = KAi7/>o''- HEi/oi (those who draw lots), The name of a comedy of Diphilus, Latin Sortientes, CLIM Plaut. Cas. prol. 31 ; cf. Rost. Plaut. Cu- ped. XVHI. p. 5 sq. t clerUS» '> m . = K\T)pas, The clerical order, the clergy (eccl. Lat.), Tert. Monog. 12; Prud. or £ 0. 4, 78. clibanarius, ii, m. [clibanus J A sol- dier clad in mail, a cuirassier, Lamp. Alex. Sev. 56 ; Amm. 16, 10, et al. i clibamcius panis [id.], Bread bak- ed in a clibanus, Isid. Orig. 20, 2, 15. t clibanus- i. It- = IthiSavos, An earth- en or iron vessel for baking bread, broad- er at the bottom than at the top, Plin. 18, 11, 27 ; 23, 6, 34 ; cf. Col. 5, 10, 4 ; Arb. 19, 2. As a utensil of the rich, also of silver, Petr. 35, 6. — 2, Generally, An oven or furnace. Tert. adv. Marc. 4, 30 ; Sulpic. Sever. Dial. 1, 18. t Cliduchus, i, ™- — K\ctSodxos (key- bearer), The name of two statues of Phidias and of Euphranor, Plin. Ep. 34, 8, 19, no. 1. cbens- entis (gen. plur. usu. clienti- um ; clientum, Hor. Od. 3, 5, 53), com. (ace. to Charis. p. 77 P.; cf., however, clienta) [for cluens, from clueo, to hear]. One who hears, a protege, in relation to his protector (patronus), a client (" Dion. Halic. 2, 9 and 10, p. 83-85;" cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 359 sq. ; Wachsmuth alt. Gesch. p. 186 sq. ; Gell. 5, 13 ; 20, 1, and clientela) : clientes sibi omnes volunt multos, Plaut. Men. 4, 2, 4 sq. : patronvs. SI. CLIENTI. FRAVDEM. FECERIT. SACER. esto., Frgm. XII. Tab. ap. Serv. Virg. A. 6, 609 ; cf. Dirks. Transl. p. 604 sq. ; Cato in Gell. 5, 13, 4 : nequc clientes sine sum- ma infamia deseri possunt, C. Caesar ib. fin. ,- Cic. Rose. Am. 7, 19, et saep. — 2. Without the Rom. state : A client ; e. g. of an adherent of the Gaul Orgetorix, Caes. B. G. 1, 4 (Metaphr. {nrriKootis) ; 6, 15 ; 19 ; of Segestcs, Tac. A. 1, 57, et al. — D. Of whole nations, The allies or vas- sals of a more powerful people, Caes. B. G. 1, 31; 5,39; 6, 12, et al. Clienta» se, / [cliens] A protege, fe- male client, Plaut. Mil. 3, 1, 193; Poen. 5, 4, 7; Rud. 4, 1, 2; Afran. in Charis. p. 77 P. ; *Hor. Od. 2, 18, 8; Aus. Par. 24; As- con. Cic. Verr. 2, 1, 46, 120 Orell. N. cr. Clientela, ae,/. [id.] The relation of patron and client, chentship ; patronage, protection ; the intimate and reciprocal duties of attachment and interest, based on the private relations in Rome be- tween a Roman of a lower grade (plebei- an or freedman) or a foreigner, and the patron chosen by him (cf. Dion. Halic. 2, 9 and 10, p. 83-85 ; Gell. 5, 13 ; 20, 1 ; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 359 sq. ; Wachsmuth alt. Gesch. p. 186 sq.) : Thais patri se com- mendavit in clientelam et (idem, * Ter. Euu. 5, 8, 9 ; cf. esse in fide et clientela, (*to be the client of), Cic. Rose. Am. 33, 93 ; and conferre se in fidem et cliente- lam alicujus, id. ib. 37, 106 : scis quam diUgam Siculos et quam illam clientelam honestam judicem, id. Att. 14, 12, et saep. — b. Trop. : poetae sub clientela Musa- rum, Suet. Gramm. 6. — c. Very freq., but for the most part only in plur., con- crete: Clients, dependents: amplissi- mas clientelas acceptas a majoribus con- firmare poterit, Cic. Fam. 13, 64 fin. ; so id. Cat. 4, 11; Caes. B. C. 2, 18 fin. ; Sail. J. 85; Vellej. 2, 29; Tac. A. 3, 55; 12, 36; 14, 61 ; Or. 3 ; 36 ; Suet. 'Kb. 2 ; Calig. 3. In sing., Just. 8, 4, 8.-2. Out of the Ro- man state, Clientship, alliance (cf. cliens, no. 2), Caejs. B. G. 6, 12. clientulus* i, m - dim. [id.] A small or insignificant client, Tac. Or. 37 dub. tclima* atis, n. = ic\iiia, 1. A clime, climate (late Latin), App. Trismeg. p. 98, 23 ; Marc. Cap. 8, p. 296 ; Tert. Anim. 49 ; Serv. Virg. G. 1, 246 (in Vitr. 1, 1, used as Greek). — Hence, b. In ge n - for Region : clima medium ventris, Veg. 1, 43, 3. — 2. A land measure of 60 feet square, Col. 5, 1, 5. t climacis, id\s,f.=zK\ipaKtf, A small stair-case or ladder, Vitr. 10, 17. t climactcr- eris, m. = jiXinaKrfip (gradation), A critical epoch in human life, a climacteric (in accordance with the an- cient belief, the years 7, 14, 21, 28, et al.), Plin. 7, 49, 50 ;. Gell. 3, 10, 9 ; Firm. Math. 4,14. t cllmactericus, a, ™. atfj—xAi- paKitiPiKoi, Of or pertaining to a danger- C L IT ous epoch in life, climacterical : annus, Gell. 15, 7, 2 : tempus, Plin. Ep. 2, 20 ; Censor. d. D. Nat. 14 ; cf. climacter. t climax, acis, f. — K\iiial (a ladder). A rltetorical figure, according to which there is a gradual increase in force of ex- pression, a climax (pure Lat. gradatio), Marc. Cap. 5, p. 176 (in Quint. 9, 3, 54, used as Gr., and transl. by gradatio). * clinamen, inis, n. [clino, cf. the follg.) The inclination of a thing : princi- piorum, Lucr. 2, 292. clinatus, a, um, Part. [clino = kAi- vui] Inclined, bent, sunk (only in the follg. exs.) : * Lucr. 6, 563 Forbig. ; Cic. Arat. 86 ; id. ib. 53. Clinias. ae, m., KXaviui, The father of Alcibiades, Nep. Alcib. 1 ; hence the lat- ter is called Cliniades, Ov. lb. 635. 1 clinice, es, f,=KXtVLK$ (sc. rixvn), The science of clinical medicine Plin. 29, 1,2; 30, Jl, 28. I clinicus. >. m.z= k\ivik*{ [kXIvij, the bed], X. A physician who attends patients sick in bed, Mart. 9, 97 ; Prud. Apoth. 273. — 2. The patient sick in bed, Hier. Ep. 105, no. 5.-3. A bearer of the bier, sexton, grave- digger, Mart. 3, 93. t cllnopale, es, /. = kXivot iA^, A wrestling or contest in bed (obscene), Domitian. in Suet. Dom. 22 (in Aur. Vict. Caes. 11, used as a Gr. word). I clinopodion, "\ n - = K^tvtnrddtov, A plant, wild basil, Plin. 24, 15, 87. ' clinopuS) odis_, m.=(cAiyt'7rot)S, The foot of a bed, Lucil. in Macr. S. 6, 4. Clio, us,/., Kaei'ui, 1. The Muse of his- tory : Clio Cliusque sororcs, Ov. A. A. 3, 27. — 2. A daughter of Occanus, Virg. G. 4, 341. clipeo (dypeo), without perf, atum, 1. v. a. [clipeus] To arm or furnish with a shield (very rare) : clamyde contra astu clipeat brachium, as with a shield, Pac. in Non. 87, 26 : clipeata agmiua, Virg. A. 7, 793 : seges virorum, Ov. M. 3, 110 (transl. from Eurip. Phoen. 885) : frontem adver- sus clipeatos habebat, Liv. 44, 41 ; Curt. 7, 9. — 2. Clipeata unago, Represented upon a shield-formed surface (cf. clipeus, no. 2, d), Macr. S. 2, 3. * clipeolum (clyp-), i, «■ dim. [id.] A small shield, Hyg. Fab. 139. clipeus ( m MSS. also clypeus ; and clupeus, Enn. in Var. L. L. 7, 4, 94 ; cf. Charis. p. 59), i, m. (clipeum, i. n., Virg. A. 9, 709; Liv. 1, 43; 34,52; 35,10; 41 ; 38, 35 ; 40, 51 ; Licin. and Laber. in Non. 196, 22 sq.) [etym. unknown], A round, brazen shield of Roman soldiers (diff. from scutum, which was oval, and made of wood covered with bull's hide ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 60 sq.), Plaut. Trin. 2, 4, 195 ; 3, 2, 96 ; True. 2, 6, 25 ; Cic. Fin. 2, 30, 97 ; Div. 1, 44, 99 ; Tusc. 1, 15, 34 ; de Or. 2, V7 fin, ; Nep. Iphicr. 1, 3 : Liv. 8, 8 ; 9, 19 ; Virg. A. 2, 443 ; 7, 626 ; 8, 447, et saep. ; Hor. Od. 1, 28, 11 ; Ov. M. 8, 27 ; 12, 621, et saep. — *b. Trop.: A shield, protection, defence : Claud. IV. Cons. Hon. 433. — c. Proverb.: clipeum post vul- nera sumere, i. e. to do something when it is too late, Ov. Tr. 1, 3, 35. 2. Meton. of objects in the form of a shield : * a. The vault of heaven : in alti- sono Coeli elupeo, Enn. in Var. L. L. 7, 4, 94.— *b. The disk of the sun ; Ov. M. 15, 192. — c. A round meteor, Sen. Q. N. 1, 1 Jin. — But esp. freq., d. A bust of the gods or distinguislied men, represented upon a shield-formed surface (of gold, silver, etc.. skillfully prepared, and often laid up as sacred gifts in the temples) : " Scutis qua- libus apud Trojam pugnatum est, contine- bantur imagines, unde et nomen habuere clipcorum,"~¥\\n. 35, 3, 4. So Liv. 25. 39 ; 35, 10 ; Tac. A. 2, 83 ; Suet. Calig. 16 ; Dom. 23 ; Ulp. Dig. 9, 3, 5 fin.— e. " Clipeum an- tiqui ob rotunditatem etiam corium bovis appellarunt, in quo foedus Gabinorum cum Romanis fuerat descriptum," Fest. p. 43. (* Clltar.chus, i. m - Son of the his- torian Dinon, and companion of Alexander the Great, of whose life he wrote a history, Cic. ad Div. II. 10 ; Cic. Legg. 1, 2, extr.) clltellae, arum, /. A pack-saddle put upon beasts of burden, especially upon ass- es, a sampler saddle, Plaut. Most. 3, 2, 91 ; 291 CLOE Cic. frgm. in Quint. 5, 13, 40 ; Hor. S. 1, 5, 47 ; Ep. 1, 13, 8 Schmid. ; Phaedr. 1, 15, 8. — b. Proverb.: bovi clitellas imponere, v. bos, no. 1. — 2. " Clitellae dicuntur eti- am locus Romae propter similitudinem, et in via Flaminia loca quaedam devexa subinde et acciiva. — 3, Est etiam tormen- ti genus eodeni nomine appellatum," Fest. p. 45 ; cf. Comm. p. 386. clitellarius, a, urn, adj. [clitellae] Of or pertaining to a pack-saddle, hearing a pack-saddle : asini, Cato R. R. 10, 1 : mu- lus, Col. 2, 21, 3 : homines, Plaut. Most. 3, 2, 94._ Cllternini; orum, m. The inhabit- ant of the town Cliternum, hi the territory of the Aequi, Cic. Fam. 9, 22 Manut. ; Plin. 3, 12, 17. Clltomachus- i *»•. KXaroyaxoi, An Academic philosopher of Carthage, a disci- ple and follower of Carneades, Cic. Acad. 2, 4 sq. ; Tusc. 3, 22 ; 5, 37 ; de Or. 1, 11 ; Or. 16. Clltdrium; "\ »• (access, form abl. Ciitorei Liv. 39, 35 Jin.) A town in Ar- cadia, Plin. 4, 6, 10. Whence Clitori- USj a, um ; tons, Ov. M. 15, 322 : lacus, Plin. 31, 2, 13. ClltamHUS) '• m - A small river in Umbria, celebrated in ancient times, whose source received divine homage as Juppiter Clitumnus, now Clitumno, "Plin. Ep. 8, 8;" Virg. G. 2, 146 Serv. and Heyne ; Prop. 2, 19, 25; 3,22,23; Sil.4, 547; Suet. Calig. 43 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 476 sq.— 2. Adj.: Clitumna novalia, Stat. S. 1, 4, 128. (* ClltuSj ii ™- A friend of Alexander tlie Great, who was killed by him in a fit of drunkenness, Cic. Tusc. IV. 37.) + clivillS- ?j ™ ; auspicia, Which for- bid any thing to be done, Fest. p. 49 : avis, Plin. 10, 14, 17. cliVOSUS, «i urn, adj. [clivus] Hilly, full of hills, steep (poet., or in post-Aug. prose) : rus, Virg. G. 2, 212 : trames, id. ib. 1, 108 : locis et aridis, Col. Arb. 4, 3 ; and opp. to planus, id. ib. 2, 15, 1 ; solum, Plin. 18, 24, 55 : Olympus, Ov. F. 3, 415 : Ida, id. Am. 1, 14, 11. — 2. Trop. : tramite vitae, steep, difficult, Sil. 6, 120. cllvulus. h m - dim. [id.] A little hill, Col. 6, 37, 10 ; App. M. 4, p. 144. clivuSj i> m - (clivum, i, n., Cato in Non. 195, 2 ; Front, de Lim. p. 43 Goes.) [clino, to incline] A gently ascending height (cf. Doed. Syn. 2, p. 120), a hill, eminence (class.) : qua se subducere col- les Incipiunt, mollique jugurn demittere clivo, Virg. E. 9, 8 ; cf. id. Georg. 3, 293 ; Ov. M. 11, 151 ; 8, 191.— So Plaut. Asin. 3, 3, 118 ; Ter. Ad. 4, 2, 36 ; Caes. B. C. 3, 46 ; Liv. 21, 32 ; Hor. Ep. 1, 13, 10, et saep. : Capitolinus, Cic. Att. 2, 1, 7 ; Liv. 3, 18 ; the same, sacer, Hor. Od. 4, 2, 35 ; and abs. clivus, Petr. 44, 18. — As antithet. to a plain, with the epithet arduus, Ov. F. 1, 264. — * p. Me ton. for Any thing sloping, a slope, unevenness : mensae, Ov. M. 8, 663. — And, c. Proverb, for A great hin- drance or difficulty to be overcome : clivo sudamus in imo, Ov. Her. 20, 41 ; cf. id. Rem. Am. 394 ; Petr. 47, 8 ; Sen. Ep. 31 ; Sil. 4, 605. cloaca; ae, /• [etym. unknown] An artificial canal in Rome, constructed by Tarquinius Priscus, by which the filth was carried from the streets into the Tiber ; a seioer, drain, Cic. Sest. 35 fin. ; Caecin. 13 ; Hor. S. 2, 3, 242, et al. ; cf. Liv. 1, 38, 56 ; Plin. 36, 15 ; Cassiod. Var. 3, 30 ; Dion. Halic. 3, 67. — * p. Humorously, The stomach of a drunken woman, Plaut. Cure. 1, 2, 29. — *c. Proverb., arcem facere e cloaca, v. arx, no. 1, d. Cloacalis* e, adj. [cloaca] Of or per- taining to a cloaca (ante- and post-class.) ; flumen, Cato, ace. to Fest. p. 45 : faeeu- lentia, Sid. Ep. 3, 13. X cloacarc? inquinare, Fest. p. 50. Cloacma, ae, v. Cluacina. ClddianUS) a, um, v - Claudius, no. 1, b. ClddlCO. "re, v. claudico. ClddlUS. v - Claudius. clodo- ere, v. claudo. Cloelia. ae, /. A Roman maiden, who, when a hostage to Porsenna, with several rr/n panions, swam, back to Romt, Liv. 2, 13 ; Virg. A. 8, 651. 292 CLUR ClonOSi ii /- -A plant, also called ba- trachion or scelerata, App. Herb. 8. * clostellum? i> "■ dim. [clostrum = claustrum] A small lock, Petr. 140, 11. Clostrum; >> v. claustrum. Clotho (apparently used only in nom. and ace.), Ka&)0u>, The spinner, among the three Parcae, Ov. F. 6, 757; Ib. 243; Juv. 9, 135: ferrea, Stat. Th. 3, 556.-2. Trop.: longam = vitam, Sil. 5, 404. Cluacina (also written Cloacina, on account of a derivation from cloaca, Lact. 1, 20), ae, /. [cluo] The purifier : Cluacina Venus, so called because the Romans, after the end of the Sabine war, purified themselves in the vicinity of her statue with myrtle branches, Plin. 15, 29, 36 ; Serv. Virg. A. 1, 720 ; Plaut. Cure. 4, 1, 9 ; Prud. Apoth. 265. cludO; ere, v. claudo. cluduS; a, um, v. claudus. clueO; ere (cluo, ere, Prud. in Symm. 2, 585 ; Symm. Ep. 1, 1), v. n. and a. [kXvw ; cf. Passow under the word, no. 5] like audio, no. 5. To hear one's self called in some way, to be named, called, spoken of, reputed, esteemed, or famed in some way, dicor (only ante- and post-class. ; most freq. in Plaut. and Lucr., but not in Ter.) both in the act. and pass, form : (a) Act. : ut meus victor vir belli clueat, Plaut. Am. 2, 2, 16 ; cf. id. Trin. 2, 2, 33 ; 36; Rud. 1, 5, 27: ut Acherunti clueas gloria, Plaut. Capt. 3, 5, 31 ; cf. id. Trin. 2, 4, 95 ; 3, 1, 19 : corona, per gentes Ita- las hominum quae clara clueret, Lucr, 1, 120 : si quod agit, cluet victoria, Plaut. Poen. 5, 4, 20 : nam quaecumque cluent, every thing that has a name, Lucr. 1, 450 ; cf. id. 1, 481 ; 581 ; 2, 351 ; 525 ; 791 ; 3, 120 ; 4, 50 ; Att. in Cic. Tusc. 2, 10, 23.— c. Inf. : per gentes esse cluebat omnium miserrimus, Enn. in Non. 88, 1 ; Plaut. Bac. 4, 9, 1.— (/?) Pass. : sed hi eluenrur hospitum infidissimi, Pac. in Non. 88, 3 : stratioticus homo qui cluear, Plaut. Ps. 4, 1, 12. Cluilius» Ui m - KXoiaioc, A king of Alba, Liv. 1, 23 ; after whom the Cluiliae fossae were named, id. 2, 39 (in Plut. Co- riol. p._227: KXoiXtiai T KXoveiov, One of the oldest and most important tow?ts of Elrv- ria, the residence of Porsenna; previously called Camars or Camers : Liv. 10, 25, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 403 sq. ; Mull. Etruslc. 1, p. 102; 233 sq. ; 2, p. 342.— Whence, 2. CluSlIlUS- a, um, adj., Pertaining to Clusium, of Clasium: vul- gus, Sil. 8, 480 : fontes (cold baths), Hor. Ep. 1, 15, 9 Schmid. : far (of special white- ness and excellence), Col. 2, 6. 3 ; Plin. 18, 7, 12, no. 2: pultes, Mart. 13, 8, — In plur., Clusini, oruin, m., The inhabitants of Clnsinm. Liv. 5, 33 ; Plin. 3, 5, 8. . ClusiUS* ii, m. [cludo = claudo] A surname of Janus, whose temple was closed in peace, Ov. F. 1, 130 ; cf. Macr. S. 1, 9. clusorj oris, m. [id.] One who in- closes or encompasses, Sid. Ep. 8, 6. clusura. ae, v. clausura. clusuS; n . um, v. claudo, Pa. tclutUS= Gr. nXvrCs, (* Famous, re- nowned). Hence inclitus, Fest. p. 43. tclybatiS) is, f. = xkNlans, ^ plant, also called heline, App. Herb. 81. Clymcne, es, /., KXvyhy, 1. The wife of the Ethiopian king Merops, and mother of Phaeihon by. Sol, Ov. M. 2, 37 ; 43 ; 1, 333 ; 765 ; 4, 204 : ace. Gr. Clyme- nen, id. ib. 1, 756. — 2. Whence, a. Cly- meneiuS; a, um, adj., Of or pertaining to Clymene : proles = Phaethon, Ov. M. 2. 19.— b. Clymeneis,idis,/, A daugh- ter of Clymene, Albin. ad Liv. 1, 111.— H, One of the daughters of Occanus, Virg. G. 4, 345. — US. A female scrcant and confi- dant of Helen, Ov. Her. 17, 267; Diet. Cret. 1,3; 5, 13.— IV. An Amazon, Hyg. Fab. 163. ^ t clymenUS; i, »»• = kXv^cvos, An un- known plant, Plin. 25, 7, 33. — 2. Clyme- nus, A surname of Pluto, Ov. F. 6, 757. Clypeae. arum, v. Clupeae. Clypeo, v. clipeo. clypeum and clypeuS; y - clipeus. t clysmuS) ii "'• = tcXvafnis, A clyster (late Lat, for the follg.), Scrib. Comp. 155; 194 ; 197. t clyster; eris (abl. clystere, Aemil. Mac.de Herb. c. de anetho), m. = KXva- rnp, 1. A clyster (pure Lat. lotio, Cels. 2, 12), Cels. 7, 27 ; Scrib. Comp. 154 ; 179, et al. ; Plin. 25, 5, 23 ; Suet. Ner. 20, et al. — 2. A clyster - pipe or syringe, Suet. Claud. 44 ; Plin. 31, 6, 33; Ulp. Dig. 9, 2, 9 : oricularius, an car-syringe, Cels. 7, 27 ; Coel. Aur. Tard. 2, 1. ' clysteriuni) li. n. = KXvoTi'pwv, a clyster (late Lat.), Scrib. Comp. 114 ; 118 ; Fest. s. v. eudiaeon, p. 59. t clysteriZO; are, v. a. = icXi quibus mulieres ca- put scalpunt, Fest. p. 40. cnccus, ii v. cnicus. t cnedinus, a. um, adj. = icvfiStvos< Of nettles, nettle- : oleum, Plin. 15, 7, 7 Hard. N. cr. t cncorori) i, ».=»»fw. also enc- stl'on. >i n—Kvijarpo v, A plant, also called thymelaea, mczcrcon, Daphne gnidium, L. ; Plin. 13, 21, 35. i cncphosuSj a , um (jtvfyas), Dark, Fest. p. 39. t cniCUS (cnecus, Col. 7, 8, 1 Schneid. N. cr.), i, m. — KvrjKos, Sajjlower (*Carfha- mus tinctorius, L.), Plin. 21, 15, 53 ; 32, 107 ; Scrib. Comp. 135. I cnidCj eB t f- = Kv!8r]. A sea-nettle; pure Lat. urtica (q. v.), a zoophyte, Plin. 32, 11, 53. CnidillS and CnidllS, v. Gnidus. t cnissa, ae, /. = Kviooa, The steam or odor of a sacrifice, Arn. 7, p. 212. I cnodaX' acis, m. = «:™i5uj, In me- chanics, A pin, pivot, gudgeon ; Fr. pivOt, boulons: Vitr. 10, 6. * Cda, ae, a word difficult of explana- tion, in the enigmatical expression of Coelius to the dissolute Clodia, wife of Metellus, in Quint. 8, 6, 53 : quadrantari- am Clytaemnestram et in triclinio Coam, in cubiculo Nolam, upon which Spald. says : " Flquidem cum Gesnero amplec- tor earn interpretationem, quae feminam ostendit procneem lascivamque in tricli- nio et ad coitum ultro allicientem, nolen- do deinde, ubi in cubiculum atque ad rem veuium esset, amatores ludentem ;" cf. also Eichstaedt. Progr. 1824. * co-accedo, ere, v. n. To come to or be added besides : Plaut. Cure. 2, 3, 65. coaccrvatim, adv. [coacervatus, from coacervo] By or in heaps : App. Flor. no, 9 ; cf. Coel. Aur. Tard. 4, 3. coaccrvatio, onis, /. f coacervo ] * 1. A heaping together: Gaj. Dig. 2, 1, 11. — 2i -^ rhetorical figure, *Cic. Part. 35 fin. ; 'Miuint. 9, 3, 53 ; Decl. 5, 13 fin. CO-accrvOj avi, atum, 1. v. a. To heap together, heap up, collect in a mass (class., esp. in prose ; most freq. in Cic.) : pecuniae coguntur et coacervantur. Cic. Agr. 2, 27 ; cf. id. ib. 1, 5. So coacervare magnam vim emblematum, id. Verr. 2. 4, 24 : multitudinem civium, id. ib. 2, 5. 57 : cadavera, Caes. B. G. 2, 27 ; cf. hostium cumulos, Liv. 22, 7 : armorum cumulos, id. 5, 39 : bustum, * Catull. 64, 363.— Sarcastic- ally : agros non modo emere verum cti- am coacervare, not merely to purchase (peril, to sell again), but to heap, collect to- gether in a mass, Cic. Agr. 2, 25, 66 Orell. — 2. Trop. : verisimilia partim singula movent suo pondere, partim, etiamsi vi- dentur esse exigua per se, multum ta- men, quum sunt coacervata, proficiunt, Cic. Part. 11 fin. : coacervati luctus, *Ov. M. 8^485. CO-accsCO, acui, 3. v. n. To become completely acid or sour (rare, but in good prose) : Vav. R. R. 1, 65, 2 ; cf. ut non oinne vinum, sic non omnis aetas vetus- tate coacescit, Cic. de Sen. 18; 65 ; Ulp. Dig. 33, 6, 9 : secunda mensa in imbecillo stomacho coacescit, Cels. 1, 2 ; id. 4, 5 fin. — *2. Trop. (the figure drawn from wine) : To have deteriorated or become corrupt : Cic. Scaur, frgm. § 43 Eeier. coactc, adv- 1. Quickly, in haste. — 2. Constrainedly. — ( * 3. Strictly.) v. cogo, Pa. fin. i coactlliarius. ", ni. [coactilis] A maker of thick, fulled cloth, Inscr. Grut. 648, jl. coactilis. «. adj. [coactus-cogoj Made thick ; hence subst. coactilia, ium, n., thick, fulled cloth or felt, Ulp. Dig. 34, 2, 26 ; cf. Edict. Diocl. p. 21. * coactim- adv. [idj (of expression) Concisely, briefly : Sid. Ep. 9, 16. coactio, onis, /. [cogo] (a post-Aug. and rare word) * X. A collecting, calling in : coactiones argentarias factitavit, Suet. Veep. 1.— -2. A sliort abridgment or epito- me of a discourse : Gaj. Inst. 4, 15. — 3, A disease of animals, Veg. 2, 9, 1 ; 2, 10, 5 ; 2,15,5. coacto. are, v. intens. a. [id.] To con- ttrain, force (only twice in Lucr.) : I.ucr. 0,1160; id. ib. 1121. CO AG Coactor» oris, m. [id.] 1. A collector of money (from auctions, of revenues, etc.), * Hor. S. 1, 6, 86 ; cf. Acron. and Porphyr. in h. 1. and Auct. Vit. Hor. 1. — *2. Ag- minis, The rear, Tac. H. 2, 68 — *3. One who forces to something : adjutor, et, ut ita dicam, coactor, Sen. Ep. 52. — 4. Co- actor LANAHIUS == COACTILIARIUS, A fuller, Inscr. Grut. 648, 3. * coactura. at', /. [id.] concrete, A collection : baccarum, Col. 12, 52, 2. 1, COactuS, a, um, Part., v. cogo. 2. coactus. us, m. [cogo] A forcing, constraint, compulsion (rare, and only found in abl. sing.): coactu, *Lucr. 2, 273 : coactu atque efflagitatu liieo, Cic. Verr. 2, 5, 29 : civitatis, Caes. B. G. 5, 27 : tuo scribam, Cic. Ep. ad Brut. 1, 17. CO-addO' ere, v. a. To add together with : Cato R. R. 40, 2 ; Plaut. Casin. 3, 1, 4 (not elsewhere). co-adolcsco. evi, 3. v. n. To grow up along with (eccl. Lat.) : 'Pert. Anim. »; id. ib. 16. CG-a&drO) are v. a. To worship or adore along with (late Lat.) : coadoratur in Patre Cbristus, Ambros. Spir. S. 3, 12; so Cod. Just. 1, 1, 4. * cdadunatio. 6nis, /. [coaduno] A uniting, summing up: totius calculi, Cod. Just. 5, 12, 31/71. CO-adunO) avi, atum, 1. v. a. To unite by adding or joining together, etc. (post- class.) : Ulp. Dig. 10, 4, 7 ; Paul. ib. 2, 14, 9; Aur. Vict. Vit. 1 ; Diet. Cret. 4, 13. CO*acdlf ICO; atum, 1. v. a. To build to or upon (only twice in Cic.) : Campum Martium, Cic. Art. 13, 33, 4 : loci coaedifi- cati an vasti, id. Part. 10 fin. * cd-ae*TdtOj are ' "• n - To be sick at the same time with: Hier. adv. Jovin. 1, 47. CO-aequalis* e, adj. Of equal age, coeval (post-Aug.) : sinciput, Petr. 136, 1. — Subst: A comrade, companion in age: Just. 23, 4, 9. Transf., of geese : Col. 8, 14, 8. * coaequa Jitas, atis, /. [coaequalis] An equality : Modestin. Dig. 27, 1, 8. CO-acqUO) &vi, atum. 1. v. a. X. To make one thing equal or even with another, to even, level (rare, but in good prose) : are- am, Cato R. R. 91 and 129: montes, Sail. C. 20, 11: pastinatum, Col. 3, 16, 1 : sulcum, id. 11, 3, 48 : glebas, id. 2, 17, 4; cf. Pall. 1, 13 fin.— 2. Trop.: To make equal in worth, dignity, power, etc., to place on the same footing, equalize : ad Iibidines inju- riasque tuas omnia coacquasti, * Cic. Verr. 2, 3, 41 : gratiam omnium, Sail, de Rep. Ord. 2, 11, 3 : aliquem cum aliquo, Lact. de Ira D. 7 : coaequati dignitate, pecunia, virtute, etc., Sail, de Rep. Ord. 2. CO*aestimO» are » v - a - To estimate together with : Cels. Dig. 47, 2, 69. * cdactanco, are, v. n. [coactaneus] To be of the sameagc: Tcrt. Res. Cam. 45. cd-aetaneus. a , um, adj. [aetas] Of the same age ; a cotemporary (post-class.) : App. Met. 8, p. 204 ; Tert. adv. Herm. 6. CO-aeternus. a, um, adj. Cocternal (eccl. Lat.), Tert. adv. Herm. 11; Hier. Ep. 16, no. 4, et aL co-acvus. a . um, adj. [aovum] Of the same age, coetaneous, coeval (eccl. Lat.), Aug. Serm. 38 ; de verb. Dom. 7 ; Prud. Cathem. 12, 137. CO-aggero, atum, 1. v. a. *1. To heap together: Serv. Virg. A. 5, 273. — *2. Aliquid aliqua re, To cover by heap- ing upon : Col. 8, 6, 1. CO-agitOi atum, 1. v. a. To move, ag- itate, or shake together (in late medical lang.% Apic. 2, 1 ; 4, 3 ; Marc. Emp. 8. + coagrnentarius. ", ™. Joining together, aOuoXoyos, Gloss. Gr. Lat. coag-mentatio, onis, /. [coagmen- to] A joining or connecting together, a conjoining, combination, union (several times in Cic. ; elswh. rare) : corporis, Cic. Univ. 5 fin. ; id. N. D. 1, 8, 20 ; 2, 46 fin. : plur.^Vitr. 2, 9 ; Plin. 36, 22, 51. coagrmento, avi. atum, 1. •». a. [co- agmentum] t. t., To join, stick, glue, ce- ment, etc., together, to connect (in good prose ; most freq. in Cic.) : opus ipsa suum eadem, quae coagmentavit, natura dissolvit, Cic. de Sen. 20, 72 : nihil con- cretum, nihil copulatum, nihil coagmen- tatura, id. Tusc. 1, 29, 71 ; cf. id. Fin. 3, COAL 22, 74 : tubulum, Vitr. 8, 7: fissuram, Col. 4, 29, 8: allium nucleis, Plin. 19, 6, 34; Curt. 4, 7, 23. — 2. Trop. (only in Cic. and Quint. ; in the former infreq., and mostly with quasi or quodammodo) : ver- ba compone et quasi coagmenta, Cic. Brut. 17, 68; so of discourse and with quasi, id. Or. 23, 77 ; with quodammodo, id. de Or. 3, 43, 171 ; cf. without the 6ame, Quint. 8, 6, 63, and 12, 10, 77 : paccm (* to conclude), Cic. Phil. 7, 7 fin. cdag-mentum, i, n. [cogo] A join- ing together ; in concreto, a joint (in good prose, although not in Cic.) : Non. 42, 20 sq. ; Cato R. R. 18. 9 ; Plaut. Most. 3, 2, 144 ; Caes. B. C. 3, 105 fin. ; Vitr. 2, 3 ; 8 ; 4,4. — *2. Trop.: A joining or connect- ing together : syllabarum, Gell. 17, 9, 2. CoagrulatlOi onis,/. [coagulo] A curd- ling, coagulating, of a liquid (only in the elder Pliny) lactis, Plin. 23, 1, 18 ; 28, 10, 45. Coaglllo. without pcrfi, atum, 1. v. a. [coagulum] To cause to curdle or coag- ulate (mostly in the elder Pliny) : lac, Plin. 12, 25, 54 ; 20, 14, 53 : picem, id. 16, 11, 22 : aquam, id. 20, 23, 97 : sudorem, id. 35, 15, 52 : caseum, Pall. Maj. 9, 1, et al. later. COagiilum, i> "• [cogo] A means of coagulation (the curdled milk in the stom- ach of a sucking animal, the stomach it- self, etc.), rennet or runnet, Var. R. R. 2, 11, 4 ; Col. 7, 8, 1 ; Plin. 11, 41, 96>; 23, 7, 63 ; Ov. M. 13, 830 ; 14, 274 ; Fast. 4, 545, et al. — b. Trop. : That which holds or binds together, union, alliance (only ante- and post-class., and rare) : Var. in Non. 28, 23 : animi atque amoris, Gell. 12, 1, 21 : omnium aerumnarum, i. e. causa, Amm. 29, 2. — *2. Me ton. (causa pro effectu) : T)ie curdled milk itself, Plin. 28, 10, 45. CO-alesco (sometimes, without any dialectical necessity, written coolesco ; e. g. Lucr. 6, 1067 Forbig. N. cr.), aJui, al- Itum (part, perf only in Tac. and subseq. writers), v. inch, (most freq. since the Aug. per. ; never in Cic). 1. To groio together with something, to join by growing together, to unite : Lucr. 2, 1061 : eaxa vides sola coalescere calce, id. 6, 1067 : ne prius exarescat surculus quam coalescat, as it were, is amalgama- ted with the soil, takes root, Var. R. R. 1, 41,2; so Col. 2, 17,5; 3, 5, 2; 2, 6 fin. ; 3, 18, 5 and 6 ; Gaj. Dig. 41, 1, 9 ; cf. arbor cum terra mea coaluit, Ulp. Dig. 39, 2, 9, § 2 : cilium vulnere aliquo diductum non coalescit, Plin. 11, 37, 57 ; cf. vulnns, id. 9, 51, 76. — In part. perf. : cujus ex sangui- ne concretus homo et coalitus sit, Gell. 12, 1, 11 ; so App. Dogm. Plat. 1. 2. T r o p. (* To unite, agree together, coalesce) (so in the histt., esp. Liv. and Tac, very freq.) : Trojani et Aborigines facile coaluerint, Sail. C. 6, 2; cf. id. Jug. 87, 3 ; Tac. H. 2, 7 : ut cum Patribus coa- lescerent animi plebis, Liv. 2, 48 : multi- tudo coalescere in populiunius corpus po- terat, id. 1, 8 ; so c. in, Quint. 1, 7, 26 : in bellum atrox, Tac. A. 3, 38 : in nomen nostrum, id. ib. 11, 24 : in hunc consen- sum, id. Hist. 2, 37 ; cf. coalescere animo obEequium, id. Ann. 6, 44 : brevitanta Con- cordia coaluerant omnium animi, ut etc, Liv. 23, 35; cf. id. 1, 11; 26, 40: vixdum coalescens foventis regnum (the figure taken from the growing together of a wound), Liv. 29, 31 ; cf."Vellej. 2, 90, 1 ; 4, 8, 5 : (voces) e duobus quasi corpori. bus coalescunt, ut malcficus, Quint. 1, 5, 65 ; id. ib. 2, 9, fin. (v. the pass, in con- nection). II. To grow up by taking root, to spring up, thrive, gather strength, become strong by growing : forte in eo loco grandis ilex coaluerat inter saxa, Sail. J. 93, 4 ; * Suet Aug. 92 ; dum novus in viridi coalescit cortice ramus, Ov. A. A. 2, 649. 2. T r o p. : dum Galbae auctoritas fiuxa Pisonis nondum coaluisset, Tac. H. 1, 21. — In the part. perf. : coalitam libertate ir- reverentiam eo prorupisse, Tac. A. 13, 26 ; so id. 14, 1 ; Hist 4, 55. 1. coalitusi »i um > Part., from coa- lesco. * 2. COalltUS) us > m - [coalesco] Com- munion, fellowship : humani generis, Am. 4, p. 150. * CO-alo» ere, v. a. To sustain or nourish with itself: Hier. in Jovin. 1, no. 36. 293 COAU * CO-amator, oris, m. A fellow-lover or suitor, Caecil. in Non. 127, 16 dub. CO-ambulO; are, v. "n. To go with, Claud. Mam. de Stat an. 1, 3. co-angrustOi atum, are, v. a. To contract by bringing together, to confine, compress, contract, narrow, inclose, hem in (rare, and mostly post- Aug.) : alvos, * Var. R. R 3, 16, 15 : quo facilius fistula clau- datur vel certe coangustetur, Cels. 7, 27 fin. ; Hirt B. Hisp. 5 ; cf. Aur. Vict. Epit 42 : aditum aedium, UIp. Dig. 19, 2, 19.— * 2. Trop. (* To circumscribe, limit) : haec lex dilatata in ordinem cunctum, coan- gustari etiam potest, * Cic. Leg. 3, 14 fin. cdaptatio, onis, /. [coapto].A word coined by Augustin for translating the Gr. ap/iovia (* A skillful joining together), Aug. Trin. 4, 2; Civ. D. 22, 24. co-apto, atum, 1, v. a. To fit, join, adjust together with something (eccl. Lat.) : Aug. Doctr. Christ. 1, 14 ; id. Ep. 23 fin. ; Civ. D. 22, 24 ; Prud. Psych. 557. coarctatio and coarcto, v. coart. * CO-arC3CO> vu , 8, v. n. To dry or become dry together: Vitr. 7, 11. c6-arg"UO, iii, 3, v. a. Orig., To as- sail a person or thing in different direc- tions with powerful reasons, etc. (cf. arguo, ink.) ; hence, jurid. 1. 1. X. Aliquem, To arraign, indite one for crime, to convict of (class., most l'req. in Cic.) : omnibus in rebus coarguitur a me, convincitur a testibus, urgetur confessione sua, etc., Cic. VeiT. 2, 4, 47 : ut ilium nat- ura ipsius consuetudoque defendat, hunc autem haec eadem coarguant, id. Mil. 14 ; Liv. 39, 23 : Lentulum dissimulantem co- arguunt praeter literas sermonibus, etc., Sail. C. 47, 2 Kritz : in exprobrando et coarguendo acer (gestus), Quint 11, 3, 92, et al — With the Gen. of the crime : ali- quem avaritiae, Cic. Verr. 2, 5, 59 : com- mutati judicii, id. Sull. 15 fin. : facinoris, Tac. A. 13, 20. 2. Aliquid, To prow, incontestably, to demonstrate, sltow, establish (cf. arguo, no. 2) : sin autem fuga laboria desidiam co- arguit nimirum, etc., Cic. Mur. 4, 9 : so certum crimen multis suspicionibus, id. Rose. Am. 3D : errorem, id. Acad. 1, 4 : perfidiam, id. Fam. 3, 8, 7 : Lacedaemo- niorum tyrannidem, Nep. Epam. 6, 4 Dahne : temeritatem artis, Suet. Domit. 15, et al. : quam (legem) usus coarguit, proves to be useless, Liv. 44, 6 ; cf. id. 31, 25 : quod coarguunt fici, disprove, Plin. 16, 31, 56 : domini coarguit aures, betrays, publishes, makes known, Ov. M. 11, 193 (cf. arguo, no. 3 fin.) — With a clause as ob- ject : Hirt B. Alex. 68 : quod falsum esse pluribus coarguitur, Quint 4, 2, 4. coartatio (coarct), onis, / fcoarto] A draioing or crowding together (very rare) : laxatio aut coartatio, Vitr. 9, 9 : plurium in angu6to tendentium, Liv. 27, 46 ; so militum eo loco, Hirt. B. Alex. 74 fin. cd-arto (coarcto), avi, atum, 1. v. a. To press together, compress, brings into a small compass, to narrow, contract, confine: opp. to laxare, dilatare, etc. (class.) : fe- num in struem, Col. 2, 19, 2; id. 8, 7, 2 : alveum Tiberis (opp. laxare), Suet Aug. 30 : angustie fauces coartant iter, Liv. 28, 5 ; so id. 33, 6 : viam, Ulp. Dig. 43, 8, 2 : forum, Tac. Or. 39 ; Frontin. Aquaed. 35 ; Val. Max. 9, 7, et al. : Cnaeus in op- pidis coartatus, Cic. Att. 7, 10.— b, Trop. : (a) Of time : To abridge, shorten : tem- pus sponsas habendi, Suet. Aug. 34 fin. : consulates aliorum, Tac. H. 2, 71 : nox coartat iter, Ov. F. 5, 546.^(/T) Of dis- course : To abridge, compress : ut Cras- sus haec quae coartavit et peranguste re- fersit in oratione sua, dilatet nobis atque explicet, Cic. de Or. 1, 35, 163 ; cf. plura in unum librum, Plin. Ep. 1, 20, 8. — * 2.= cogo, To compel, constrain : Paul. Dig. 18, 1,57. CO-arfclCulo, are, v. a. To cause to articulate : ora mutorum, Arnob. 1, p. 31. coassatio and COasSO* v - coaxatio, etc. Ooatrac, arum, m. A people on Lake Macolis, Plin. 6. 7, 7 (where Chontrae is written) ; Luc. 3, 246 ; cf. Mann. Nord. p. 345. ' CoauctlO, onis,/ [coaugeo] A joint 294 CO CH increase, increase, addition : Cic. Ver. 2, 3, 81 (82) : dub. al. leg. conjectio, q. v.). CoaxatlO (coassatio), onis,/. [coasso] A joining of timber (boards, planks) to- gether, in concreto ; hence, a boarded floor, Vitr. 6, 5 ; and in plur., Plin. 36, 25, 62. * 1. coaxo (coasso), are, v. a. [axis] To join boards or planks together, to plank, floor : Vitr. 7, 1. 2. CoaxO; are, v. n. [The natural sound of frogs], To croalc, Suet Aug. 94 ; Auct Carm. Phil. 62 ; Spart Get 6. cdbionj ^' n - -d species of the plant tithymalus (wolfs milk), Plin. 26, 8, 45. Cocalus, i> m ' A mythic king in Sici- ly, who gave protection to Daedalus when he fled from the persecution of Minos, and by the aid of his daughters put the latter to death by pouring hot water upon him in the bath, Ov. M. 8, 261 ; cf. lb. 289 sq.— Whence, 2. Cocalldcs. um, /.,. The daughters of Cocalus, Sil. 14, 42. * coccinatus, a, van, a 4i- [coccinus] Clothed in scarlet : puerulus, Suet. Do- mit 4. COCCineuSj a, um > "'!}■ [coccum] Of a scarlet color : acini, Plin. 21, 31, 105 : pallium, Petr. 32, 2 : tomentum, id. ib. 38, 5: lacernae, Mart 14, 131. — ((j) Access, form coccinus* a > ur n : gausapa, Petr. 28, 4 : laena, Juv. 3, 283 : aluta, Mart 2, 29. — b. In plur. subst, coccina, orum, n. Scarlet garments, Mart 2, 39 ; 43 ; 14, 131. — C. In siig. subst. coccinum, i, n. = coc- cum, Hier. in Jesaj. 1, 1, 18. t coccum. i, n.=K6KKos (a berry, and specif.), I. T/te berry that grows upon the scarlet oak (Quercus coccifera, L.) (ace. to modern botany, a kind of insect, cochi- neal kermes), with which scarlet was color- ed, Plin. 16, 8, 12 ; 9, 41, 65. Also used in medicine, Plin. 24, 4, 4, et al. — Hence, 2. Me ton., a. Scarlet color, Hor. S. 2, 6, 102 ; Mart. 5, 23 ; 10, 76 ; Virg. Cir. 31 ; Quint. 11, 1, 31. — 3. Scarlet garments, cloth, etc., Sil. 17, 396; Suet. Ner. 30.— II. Gnidium, also called granum Gnidi- um,i grain of the shrub thymelaea, used in medicine, Plin. 13, 21, 35 ; 27, 9, 46 ; Cels. 5. 5 ; 8 ; Scrib. Comp. 134. t COCcygia, to,f.=:K0KKvy(a,A kind of sumach used in coloring, peril. Rhus cotinus, L. ; Plin. 13, 22, 41. t coccymelum- h n.—KOKKVun^ov, a plum, Cloat. in Macr. S. 2, 15 ; cf. Isid. Orig. 17, 7, 10. t COCCVX.ygis, m. = K0KKvl, A cuckoo, Plin. 10, 9. 11. * COCetum- ', n - [coquo] A kind of food prepared from honey and poppies, Tert. Val. 12 ; cf. Fest. p. 31. + COCblacaej ar um,/ Round stones from a river, resembling snails' shells, Fest. p. 31. Cochlea (also without aspiration, coc- lea; cf. the letter C), ae,/ [koxAi'«s, 6; cf. the letter A] A snail, " Plin. 9, 56, 82 ; Var. R. R. 3, 14 ;" Cic. Div. 2, 64, 133 ; Her. 4, 49, 62 ; Hor. S. 2, 4, 59, et al. ; an emblem of slowness, Plaut. Poen. 3, 1, 29. — b. In cochleam — , Snail-formed, spiral. Cels. 8, 10, no. 1 ; Col. 8, 17, 2.-2. Meton., a. A snail-shell, Mart. 11, 18. — b. A screw of a press, Vitr. 6, 9. — c. A machine for draw- ing water, a water snail, water screw, Vitr. 5, 12; 10, 8; 11.— d. A door that moves easily, Var. R. R. 3, 5, 3 Schneid. cochlear; aris (cochlearium, ii, Plin. 20, 22, 89; Scrib. Comp. 122; 96, and cochleare) Mart. 14, 121 ; cf. App. 1. to Pref.), n. [cochlea, of the form of a snail-shell] A spoon, Mart 1. 1. ; Cels. 6, 14 ; Plin. 28, 2, 4 ; Petr. 33, 6, et al. As a measure for liquids, esp. in medicine ; a table-spoon, Col. 12, 21, 3 ; Plin. 23, 4, 38 ; 27, 4, 5, and the above passages with coch- learium. cochlcarium, ", n. [cochlea] 1. A snail shell, Var. R. R. 3, 12, 2; 3, 14, 1.— 2. A spoon ; v. cochlear. * COChleatim, adv. [id.] Sjnrally : Sid. Ep. 4, 15 fin. * COChleatUS; a - ™, ad j. [id.] Spiral or screw-formed : equulcus, Pomp, in Non. 105, 15, a n£182, 14. COchledla, ae, /. dim., [id.] A small snail, perh. only in Hier. Ep. 64, no. 19 ; in Jov. 2, 6. tcochllSj idis,/=/tox>i'5, A precious CODI stone like a snail-shell inform, Plin. 37, 12, 74. I Cdciator, oris, m., nzra^oXoi, cocio, A broker, Gloss. Vet. cocio (apud antiquos cucio, ace. to Fest. s. v. coctiones, p. 39), onis, m. [etym. unknown] A broker, factor ; ace. to Gell. more usu. called arilator (v. h. v. and cf. Fest. p. 17), Laber. in Gell. 16, 7, 12 (Plaut Asin. 1, 3, 51, critically uncertain). t COCldnatura, a e, /, ueriirpacis. Brokery, Gloss. Gr. Lat. * COCionor, ari, v. dep. [cocio] To be a broker, Quint. Decl. 12, 21 dub. CocleS) lis, m. [perh. kindred with /ci'kAwi// ; ace. to Var. L. L, 7, 3, 94, from oculus] Surname of a person blind with one eye : Plin. 11, 37, 55. So Enn. in Var. 1. 1. ; Plaut. Cure. 3, 23. Also a surname of a Roman, Horalius, who, in the war with Porsenna, defended a bridge alone, Liv. 2, 10 ; Prop. 3, 11, 65 ; Sen. Ep. 12b. * COCO) acc ' t° others cocococo, The sound naturally made by the hen, cinching, Petr. 59, 2. _ 1 cocolubis, ' 9 >/ -^ Spanish name for a kind of grape, Col. 3, 2, 19 ; Plin. 14. H fin. (where cocotobis is the reading). coctana, v - cottana. COCtlliS) e > a dj- [coquo] Burned : la- teres, Var. R. R. 1, 14 fin. : laterculus, Plin. 7, 56, 57 ; Curt. 5, 1, 25 : muri (Bab- ylonis), built of burned bricks, Ov. M. 4, 58 ; cf. Curt. 1. 1., and Just. 1, 2, 7 (cocto latere). — b, Subst. coctilia, ium, n. (sc. ligna) Very dry wood, that burns without smoke (cf. acapnos), Treb. Claud. 14 ; cf. Ulp. Dig. 32, 55, § 7. * coctio, onis,/ [id.] lit, A cooking ; hence a digesting of food, Pliii. 20, 9, 39. COCtlVUS) a, lira, adj. [id.] That is easily cooked or ripens early : castaneae, Plin. 15, 23, 25 : condimenta, Apic. 9, 4. coctor, oris, m. [id.] (more rare than coquus) A cook, Petr. 95, 8 : calcis, a lime- burner, Edict. Diocl. p. 19 ; Cod. Theod. 14, 6, l._ COCtura, ae, / [id.] A cooking ; a melting ,- a smearing with pilch, etc., Col. 11, 3, 23 ; Plin. 19, 8. 41, no. 3 ; 34, 8, 20 ; Apic. 6, 2, et al. ; Col. 12, 18, 7 ; Pall. Nov. 1, 3. — *b. Trop., Thcripcning (of fruit) : Plin. 14, 4, 61. — 2. Meton. (abstr. pro concr.), A boiling liquid, Col. 12, 20, 4. t cocturarius, «, m - A cook, tijj n - rtjs, Gloss. Vet. COCtUS) a, van, Part., from coquo. * COCUla (also coquula), ae,/ dim. [co- quus] A female cook, Var. in Non. 531, 32. COCUlum- i, n. [coquo] * X, A vessel for cooking, Plaut. frgm. in Isid. Orig. 20, 8, 1 ; cf. Fest. p. 31. — 2. Acc. to some, Small wood for cooking, Fest. 1. 1. COCUS) i, v - coquus. CocytUS (-OS), !■ m -, Kukvt6s [river of lamentation, from kwkvoi, to howl, weep], X. A mythic river in the Lower World, Cic. Tusc. 1, 5, 10 ; N. D. 3, 17, 43 ; Virg. G. 3, 38 ; 4, 479 ; Aen. 6, 132 ; 297 ;• 323 ; Hor. Od. 2, 14, 17 ; Sen. Here. fur. G86 ; Petr. 121, 103 ; 124, 278 : acc. Gr. Cocyton. Claud. Rapt. Pros. 2, 353. Cf. Heyn. Virg. A. 6 Excurs. IX.— 2. Adj. : Cocytius, a, um, Of Cocytus : aqua, Petr. 120, 69 ; and Cocytia aequora, Claud, in Ruf. 2, 471. Coda> ae, v. cauda. Codeta, ae, / [coda = Cauda] The name of a field beyond the Tiber, in which grew shrubs resembling the tails of horses, Fest. p. 44 ; cf. p. 31 ; Codeta minor, Suet. Caes. 39. codex, icis, v. caudex. codicarius, a, urn, v. caudicarius. codicillaris, c (access, form co- dicillariuS) a, um : dignitates, Cod. Theod. 6, 22, 7), adj. [codicilli] Appointed, named by a codicil (in the emperor's hand- writing ; v. codicilli, no. 2, a) ; Auguratus, Lampr. Alex. Sev. 49. codicilli) Orum (sing, post-class, and rare : Cod. Theod. 8, 18, 7 ; 16, 5, 40 ; cf. Gaj. Dig. 50, 16, 148), m. dim. [codex = cau- dex] Ij A small trunk of a tree, only in Cato R. R. 37 fin. ; 130,— It (acc. to caudex, no. 3, a writing-tablet ; hence) A writing, letter, esp. a short writing, note, billet, a petition, etc. ; cf. Plin. 13, 13, 27, and 33, 1, 4. So Cic. Phil. 8, 10, 28 ; Fam. 6, 18 , 9, COEL 26 Manut. ; Q. Fr. 2, 11 ; Att. 4, 8, 2 ; Suet. Tib. 51 ; Claud. 5 ; Oth. 10 ; Gramm. 14, et §aep. ; Tac. A. 4, 39 ; 6, 9 ; Suet Ner. 49 ; Sen. Clem. 15, et al.— 2. Specif, in the time of the empire : a. A writing of the emperor, a diploma, a cabinet order, Suet. Tib. 42 ; Calig. 18; Claud. 29 ; Cod. Theod. 6, 4, 23 ; Suet. Tib. 22 ; Calig. 55. — b. «*•* individual, testamentary order, an addition, appendix to a will, a codicil, Plin. Ep. 2, 16, 1 ; Tac. A. 15, 64 pi. ; cf. Dig. 29, 7 tit. : de jure codicillorum. * codicula, «e,/. dim. [coda=cauda] A little tail, Apic. 7, 1 dub. CodrUS; i* m - K66pos, 1. Awell-known Athenian king, who voluntarily devoted himself to death in order to obtain for his people victory over the Spartans, Cic. Tusc. ], 48, 116 ; Fin. 5, 22, 62 ; N. D. 3, 19, 49 ; Hor. Od. 3, 19, 2; Just. 2, 6, 19; Val. Max. 5, 6, 1 ext. — 2. -^ wretched poet, hos- tile to Virgil, Virg. E. 5, 11 ; 7, 22 ; Juv. 1, 2 ; 3, 203 ; cf. Weich. Poett. Latt. Rell. p. 402 sq. Coela (orum, 71.), Euboeae, Ko?Aa rjji EigulaS, A deeply-indented maritime re- gion in Enboea. Val. Max. 1, 8, no. 10. Code Syria> or in one word, Coe- lesyria, ae,/., KoiAt; t'vpia (.Hollow Syria), Coelesyria, between Libanus and Antiliba- nus, Mel. 1, 11, 1 ; Plm. 5, 20, 17 ; 12, 17 ; Liv. 42, 29 : gen. Coeles Syriae, Inscr. Fab. 10, ?io. 215 : ace. Coelen Syriam, Liv. 45, 11. Cf. Mann. Phoen. p. 313. coelebS) coelibatus, etc., v. cael. * co-elementatus, ■% ™. ««/'• [ele- mentumj Composed of elements, Tert. adv. Val. 23. OOCleS (cael.), itis, adj. [coelum] Heav- enly, celestial (poet., access form of the follg.) : regna, Ov. F. 1, 236 : aula, Marc. Cap. 1, p. 17 : sub coelite mensa, Paul. Nol. Carm. S. Fel. 24, 9, et al— Esp. freq. subst. Coelites, The inhabitants of heaven, the gods, Plaut. Rud. prol. 2; Cic. (poeta? v. Moser) Rep. 6, 9 ; Catull. 11, 13 ; 61, 48; 49; Hor. Epod. 16, 56 ; Ov. M. 5,322; 6, 151. So rare in sing. : Ov. Pont. 4, 6, 17 ; id. ib. 9, 132 ; Tert Pall. 4. coclcstis (cael.), e (abl. sing, regu- larly, coelesti : eoeleste, Ov. H. 16, 277 Loers ; Met. 15, 743 ; cf. bimestris, cogno- minis, perennis, patruelis, etc. : gen. plur. coelestium: coelestum, Lucr. 6, 1273; Catull. 64, 191 ; 205 ; Virg. A. 7, 432 ; Ov. M. 1, 150), adj. [coelum] Pertaining to heaven, found in heaven, coming from heav- en, etc., heavenly, celestial (class, and very freq.) : ignis fulminis, Lucr. 2, 384 ; cf. turbine correptus et igni, id. 6, 395 ; and flammae, id. 5, 1093 : arcus (* the rain- bow), Plin. 11, 14, 14 ; Suet. Aug. 95 : mi- bes, Ov. A. A. 2, 237: aqua (*rain), Hor. Od. 3, 10, 20 : aquae, id. Ep. 2, 1, 135 ; Liv. 4, 30 : templa, Lucr. 5, 1203 ; 6, 388 ; 671 : solum, Ov. M. 1, 73 : plagae, id. ib. 2, 40, et al. : astra, id. ib. 15, 846, et al. : prodigia, Liv. 1, 34 ; cf. minae, Tac. H. 1, 18, and Fest. p. 49 : " coelestia auspicia vocant, quum fulminat aut tonat." Cogi- tantes supera atque coelestia, haec nos- tra, ut exigua et minima, contemnimus, Cic. Acad. % 41, 127 ; cf. id. Div. 2, 44, 93. 2. Meton. ; Divine: and subst. (most freq. iu plur. ; cf. coeles), The deity, t/ie gods : a Aa J- ; numen, Catull. 66, 7 ; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367: stirpe, id. ib. 1, 760 ; cf. specie, id. ib. 15, 743 : nec- tar, id. ib. 4, 252 ; cf. pabula, id. ib. 4, 217 : sapientia, Hor. Ep. 1, 3, 27 : auxilium, of the gods, Ov. M. 15, 630 : dona, id. ib. 13, 289, et al. : cognitio coelestium et morta- lium, Quint 1, 10, 5 ; cf. id. ib. 10, 1, 86. — * Comp. neutr. Sen. Ep. 66. — b. Subst., (a) In plur. : Divos. et. eos. qvi. coe- LESTES. SEMPER. HABITI. COLVNTO., Cic. Leg. 2, 8, 19 : coelestum templa, Lucr. 6, 1273 : in concilio coelestium, Cic. Off, 3, 5, 25 ; so id. Phil. 4, 4 fin. ; Liv. 1, 16 ; 9, 1 ; Tac. G. 9, et al. ; Catull. 64, 191 ; 205 ; 68, 76 ; Tib. 1. 9, 5 ; Virg. A. 1, 387 ; 7, 432 ; Ov. M. 1, 150 ; 4, 594 ; 6, 72 ; 171, et al.— (li) In sing. : Tib. 2, 4, 35. 3, As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent: Celes- tial, divine, magnificent, pre-eminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., e6p. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities ; in Cic. only COEL once) : coelestcs divinasque legiones, Cic. Phil. 5, 11 : ingenium, Ov. A. A. 1, 185 : in dicendo vir (gc. Cicero), Quint. 10, 2, 18 ; cf. coelustissimum os (Ciceronis), Vellej. 2, 66 : judicia, Quint 4 proocm. J 2 Spald. : praecepta, Vellej. 2, 94, 2 : am- ma, id. 2, 123 Jin. : animus, id. 2, 60, 2 : coelestissimorum ejus operum, id. 2, 3 : quos Elea domum reducit Palma coeles- tes, glorified, like the gods, Hor. Od. 4, 2, 18. — Adv. not in use. tcoeliaCUS; a . um > adj. — K0i) v - Coelius, no. I. and II. coelicola (cael), ae (gen. plur. coe- licolum, Virg. A. 3, 21 ; together with coelicolarum, Juv. 13, 42), adj. [coelum- colo] 1, Dwelling in heaven, poet, desig- nation of a deity, a god, Virg. A. 2, 641 ; 6, 554 ; 788 ; Ov. M. 1, 174 ; 8, 638, et al. — 2 J worshiper of the heavens. Cod. Just. 1, tit. 9 ; cf. Cod. Theod. 16, tit. 8. Coeliculus. v - Coeliolus. coclicus (cael.), a, um, adj. [coelum] Celestial, heavenly, magnificent(very rare) : tecta, Stat. S. 2, 3, 14. COelifer (cael), era, erum, adj. [coe- lum-feroj Supporting the heavens, poet, epithet of Atlas, Virg. A. 6, 797. And of Hercules : manum, Sen. Here. fur. 528. coelifluus (cael.), a, um, adj. [coe- lum-tluo] Flowing from, heaven : fontes, Paul. Nol. Nat. S. Fel. 12, 780. coelig'enus (cael.), a, um, adj. [coe- lum-gigno] Heaven-born: Victoria et Ve- nus, Var. L. L. 5, 10, 19 : stellae, App. de Mundo, p. 57, 29. Coelimon tanus (Cael.), a, um, adj. Of or pertaining to Coelimonlium : porta, Cic. Pis. 23 fin.— From Coelimontlum (Cael.), ii, n. [Coe- lius-mons] The second region of Rome, in- cluding the Coelian Hill, P. Vict. Reg. Urb. R. Coeliplus (Cael.). \,m. dim. [Coelius] A part of the Coelian Hill, Var. L. L. 5, 8, 15 (in Cic. Harusp. Resp. 15 : Coeliculus). t coelioticusi a, um. adj. = koiAiw- TiKdi, That cleanses the stomach : medica- menta, Coel. Aur. Tard. 1, 5. * coell-potens (cael.), entis, m. [coe- lum] Powerful in heaven : dii, Plaut Pers. 5, 1, 3. Coelispex (Cael.), Icis, m. [Coelius 1 -spicio] Looking toward the Coelian Hill : Apollo, a place at Rome, perh. named after the statue of Apollo placed there, Sex. Ruf. and P. Vict. Reg. Urb. R. CoellUS (Caelius), a, um, 1. A Ro- man gentile name, e. g. the orator M. Coe- lius Rums, for whom Cicero made an ora- tion, and whose letters to Cicero are con- tained in the 8th book of the Epp. ad Fa- mil. ; cf. Manut. Cic. Fam. 8 praef. ; El- lendt Cic. Brat. p. CIX. sq. ; Meyer Frgmm. Oratt. p. 193 sq. Whence Coeli- anae orationes. Coelian, Tac. Or. 21. — L. Coelius Antipater, A distinguished histo- rian and jurist in the time of the Gracchi, teacher of Crassus, Cic. Brut 26 ; de Or. 2, 12 ; Leg. 1, 2, et al. ; cf. Rraus. Frgm. Hist. Rom. p. 182 sq. ; and Zimmern's Rechtsgesch. 1, p. 283. — Coelius Aurelia- nus, A physician of the post-classic period, cf. Biihr's Lit. Gesch. p. 512.— fi, Coelius Mons, The Coelian Hill at Rome, which -was south of Palatinus, and east o/Aventi- nus, named after the Tuscan Coeles Vi- benna (pure Etrusc. kaile fipne), now the Lateran Mount, Var. L. L. 5, 8, 15 ; Tac. A. 4, 65 ; Fest. p. 34 ; cf. Creuz. An- tiqq. § 20, and Nieb. Gesch. 1, p. 423 sq. — The soldiers of this Coeles are called Coe- liani, Var. 1. 1. coelo. are, v - caelo. coelum ( on account of a deriv. from caelare, in many MSS. freq. written cae- lum ; cf. Aelius in Var. L. L. 5. 3, 8 ; Plin. 2, 4, 3 : Cic. Verr. 2, 2, 52), i, n. (old form COeluSt i, "m., Enn. in. Non. 197, 759, and in Charis p. 55 P. ; Petr. 39, 5 ; 45, 3 ; cf. the follg. no. 1, b ; plur. only coeli, by COEL poet license, Lucr. 2, 1097, and in eccl writers for the Hebr. CTDt?- Cf.Cae" in Gell. 19, 8, 3, sq. and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. 1, p. 109 ; Schneid. Gr. 2, p. 476. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum coelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred) [perh. kindr. with /coiAos, hollow, vaulted. Or is it kindr. with caerulus, consequently the blue, and on this account, in mythology, son of Aether and of Dies 1 v. the follg. no. 1, b ; and cf. the subst. use of caerula under caeruleus, 770. 1, a, b, and 770. 3]. Heaven, the heavens (in Lucret alone more than 150 times) : "hoc inde circum supraque, quod complexu continet ter- rain, id quod nostri coelum memorant," Pac. in Var. L. L. 5, 3, 7 : ante mare et terras et quod tegit omnia coelum, Ov. M. 1, 5; cf. Var. L. L. 9, 18, 131 ; ib. 5, 3, 7 ; Enn. in Var. 1. 1. : quis pariter (potis est) coelos omneis convortere, Lucr. 2, 1097 : boat coelum fremitu virum, Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18 ; cf. Catull. ; Catull. 62, 26 : quit-quid Deorum in coelo regit, Hor. Epod. 5, 1, et saep. : lapides pluere, fulmina jaci de coelo, Liv. 28, 27. Hence the phrase, de coelo tangi, to be struck with lightning, Cato R. R. 14, 3 ; Liv. 26, 23 Drak. ; 29, 14 ; Virg. E. 1, 17 ; Suet Aug. 94 ; Galb. 1 ; Tac. A. 13, 24 ; 14, 12. So also- e coe- lo ictus, Cic. Div. 1, 10 fin. — b. Personi- fied, Coelus (Coelum, Hyg. Fab. praef.), Son of Aether 0770; Dies, Cic. N. D. 3, 17 fin., father of Saturn, Enn. in Non. 197, 9 ; of Mercury and the first Venus, Cic. N. D. 3, 23; Serv. Virg. A. 1, 297. — *. In the lang. of augury, de coelo"servare, To ob- serve the signs of heaven, Cic. Att 4, 3, 3. So de coelo fieri, of celestial signs : to come to pass, id. Div. 1, 42. — q 1 . Proverb.: (a) Quid si nunc coelum mat? of a vain fear, Ter. Heaut 4, 3, 41 Don. ; cf. Var. in Non. 499, 24. — (JS) Toto coelo errare. To err very much, be much or entirely mis- taken, Macr. Sat 3, 12. — e. The gen. coeli in a pun with Coeli, ^c77. of Coelius, Virg. E. 3, 105 Serv. Philarg. Voss. and Wagn. 2, Meton. : a. Heaven, in a more re- stricted sense ; the horizon, region of heaven, climate, zone, region : cuicumque particulae coeli officerctur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat to what- ever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179 ; cf. Quint 1, 10, 45 : hoc coelum, sub quo natus educatusque essem, Liv. 5, 54 ; so Plin. 8, 54, 80 ; 17, 2, 2 ; Flor. 4, 12, 62 : coelum non animum mutant qui trans mare currunt, Hor. Ep. 1, 11, 27. — b. Also, The aerial region over the earths the air, sky, atmosphere, temperature, weather (very freq.): "in hoc coelo qui dicitur aer," Lucr. 4, 133 ; Plin. 2, 38, 38 : coelum hoe, in quo nubes, imbres ventique coguntur, Cic. Tusc. 1, 19, 43 : pingue et concretum coelum, id. Div. 1, 57, "130: commoda, quae percipiuntur coeli temperatione, id. N. D. 2, 5 ; cf. coeli intemperies, Liv. 8, 18 ; Quint 7, 2, 3 ; Col. prooem. 1 : in- temperantia, id. ib. 3 : spirirus, Cic. Cat 1, 6, 15: gravitas, id. Att 11, 22; Tac. A. 2, 85 : varium morem praediscere, Virg. G. 1, 51 : varietas et rmitatio, Col. 11, 2, 1 : qualitas, Quint 5, 9, 15 : coeli solique dementia, Flor. 3, 3, 13 : subita mutatio, id. 4, 10, 9, et al. — With Adj.: bonum, Cato R R 1, 2 : tenue, Cic. Fat 4 : salu- bre, id. Div. 1, 57, 130 : serenum, Virg. G. 1, 260 : palustre, Liv. 22, 2 : austerum, Plin. 18, 12, 31 : foedum imbribus ac nebulis, Tac. Agr. 12 : atrox, Flor. 3, 2, 2, et saep. : hibemum, Plin. 2, 47, 47 : aus- trinum, id. 16, 26, 46 : Italum, Hor. Od. 2, 7, 4: Sabinum, id. Ep. 1, 7, 77; cf. id. ib. 1, 15, 1 : quae sit hiems Veliae, quod coelum, Vala, Salerni. — c. Daytime, day (very rare) : albente coelo (* at break of day), Sisenn. in Quint. 8, 3, 35 ; Hirt. Afr. 11 ; 80 ; cf. albeo : Nep. Pelop. 2, 5 Dahne. — Part, [emen- doj Amended at the same time, Arn. 2, p. 56. t coemetcrlum* ii> n - = Koiunrrjptov (a sleeping-chamber ; hence) A church- yard, cemetery, burying -ground (eccles. Lat), Tert. Anim. 51, et al. CO-cmOi emi, emptum, 3. v. a. To purchase many commodities together, to buy up (class.) : Ter. Ad. 2, 2, 17; Caes. B. G. 1, 3; Cic. Verr. 2, 4, 59 ; Cassius in Cic. Fam. 15, 19, 3 ; Hor. S. 1, 2, 9 ; Petr. 112, 4 ; Quint. 11, 1, 80 ; Suet. Vesp. 16 : coemptffcrum rerum pretia, id. Ner. 5; Jut, 14, 293. COomptlOi oms > /■ [coemo] jurid. *. t. (* X. A pretended purchase of an estate, which was subjected to a mock sale for the purpose of divesting it of the burden of certain sacrifices attached to it, Cic. Mur. 12, 27.) — 2. -<4 marriage, consi&ng in a mutual mock sale of the parties, by which the wife was free from the tutela legitima and the family sacris, "Gaj. Inst. p. 41 sq. ;" Cic. Mur. 12, 27 Moeb. ; Flace. 34, 84; de Or. 1, 56, 237; Var. L. L. 6, 6, 63; cf. in Non. 531, 10 sq. ; Serv. Virg. A. 4, 103 ; cf. Hugo's Rechtsgesch. p. 157 and 492. COemptionaliS; e, adj. [coemptio] Pertaining to (*a sham sale or) a sham marriage : senex, who was made use of in such a performance (cf. Cic. Mur. 12, 27) ; accordingly, poor, worthless, Plaut Bac. 4, 9, 52; Cur. in Cic. Fam. 7, 29. coemptorj ° rls - m - [coemo] One who purchases (many things), buys up ; trop. : testium, App. Apol. p. 321. cbcmptionator. oris, m. [coemp- tio] jurid. t. t. One who enters into the coemptio, Gaj. Dig. § 117 ; 118 ; 166 ; Ulp. 11,5. COCmptllSj a, urn, Part., from coemo. coena (also written caena and cena ; in the most ancient period coesna, like CASMENA = Camena, Fest s. v. pesnis, p. 196), ae, /. [kindred with Soivn] The principal meal of the frugal Romans of an earlier period, taken about midday, din- ner, supper (Fest s. v. coena, p. 41); subsequently, as the prandium was at first partaken of at this hour, the coena was usually begun about the 9th hour, *'. e. at 3 o'clock P.M. : " coena apud anti- quos dicebatur quod nunc est prandium. Vespcrna, quam nunc coenam appella- mus," Fest p. 41 ; Cic. Fam. 9, 26 ; Mart 4, 8, 6 ; Cic. Her. 4, 51 ; Plin. Ep. 3, 1. To begin sooner was on indication of gluttony, Juv. 1, 49 ; Plin. Pan. 49, 6 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 161 sq. — Phrases: coenam apparare, Ter. Heaut 1, 1, 74 : curare, Plaut. Poen. 5. 3, 32 : coquere, id. Aul. 2, 7, 3 ; Casin. 3, 6, 16 ; 4, 1, 8 ; 4, 2, 2; Rud. 4, 7, 38, et id. ; Ncp. Cim. 4, 3 : coenas facere, Cic. Att. 9, 13, 6 ; cf. Fam. 9, 24 : praebere terms fereulis, Suet. Aug. 74 : instruere pomis et oleribus, Gell. 2, 24, et al. : ad coenam invitare aliquem, Cic. Fam. 7, 9 ; Quint. 7, 3, 33 ; Suet. Claud. 4, et al. : vocare, Cic. Att. 6, 3, 9 ; Hor. S. 2, 7, 30; Suet. Tib. 6: ilevocare, Nep. Cim. 4, 3 : coenam d»re «licui, Plaut. 296 C O E N Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 34; Cic. Fam. 9, 20 : coenae adhibere aliquem, Quint 11, 2, 12; Plin. Ep. 6, 31, 13; Suet. Caes. 73; Aug. 74; Claud. 32; Calig. 25; Tit 9, et al. : ire ad coenam, Ter. Eun. 3, 2, 6 : ve- nire ad coenam, Cic. Q Fr. 3, 1, 6 ; Hor. Ep. 1, 7, 61 : itare ad coenas, Cic. Fam. 9, 24, 2: obire coenas, id. Att 9, 12 fin. : coenam condicere alicui, to engage one's self to any one as a guest, promise to be one's guest, Suet. Tib. 42. So also pro- mittere ad coenam, Plin. Ep. 1, 15, 1 : redire a coena, Cic. Rose. Am. 35, et saep. : inter coenam, at table, Cic. Q. Fr. 3, 1, 6 ; id. Frgm. in Quint. 9, 3, 58 ; Quint 6, 3, 10 ; Suet. Galb. 22 ; in this sense in Suet, several times, super coenam, Suet Aug. 77 ; Tib. 56 ; Ner. 42 ; Vit 12 ; Vesp. 22; Tit 8; Domit 21.— b. Proverb.: coena comesa venire, i. e. to come too late, post festum, Var. R. R. 1, 2, 11. 2. M e t o n : * a. -A dish, course, at din- ner : prima, altera, terria, Mart. 11, 31, 5 and 6. — * b. A company at table : ingens coena sedet, Juv. 2, 120. — * c. The place of an entertainment (cf. coenatio and coe- naculum) : Plin. 12, 1, 5. cocnacularius (caen. and cen.), a, um, adj. [coenaculum] Pertaining to a garret; only twice subst. : a. Coenacula- rius, ii, m., A tenant of a garret, Ulp. 13, 7, 11, § 5. And, b. Coenacularia, ae, /., A leasing of a garret : exercere, Ulp. Dig. 9,3, 5. coenaculum (caen. and cen.), i, n. [coena] orig., A dining-room, usu. in an upper story ; hence, in process of time (and only so in written language), An upper story, an upper room, a gar- ret, attic (later, the dwelling of the poorer class of people) : " ubi cubabant cubicu- lum, ubi coenabant coenaculum vocita- bant. Posteaquam in superiore parte co- enitare coeperunt, superioris domus uni- versa coenacula dicta," Var. L. L. 5, 33, 45: " coenacula dicuntur, ad quae scalis ascenditur," Fest. p. 42; cf. Liv. 39, 14. So Cic. Agr. 2, 35, 96 ; Vitr. 2, 8 ; Quint. 6, 3, 64 ; Suet. Aug. 45 ; 78 ; Hor. Ep. 1, 1, 91; Juv. 10, 18; Suet. Vit 7.-2. T r a n s f. : maxima coeli, Enn. in Tert. adv. Val. 7 ; cf. in Plaut. humorously of Jupiter : in superiore qui habito coenac- ulo, Plaut Am. 3, 1, 3. COenatlCUS (caen. and cen.), a, um, adj. [coena] Pertaining to a dinner (very rare) : est illic mi una spes coenatica, i. e. coenandi, * Plaut. Capt. 3, 1, 36. — In late Lat. 6ubet. coenaticum, i, n., The money given instead of food (to soldiers, priests, etc.), Cod. Just. 12, 38, 3 ; In3cr. Fabrett. p. 171, no. 33. COenatlO (caen. and cen.), onis, /. [id.] (lit., an eating, dining, meton. like coena, no. 2, c) A dining-room, a dining- hall (only in post-Aug. prose), Plin. Ep. 2, 17, 10 and 12 ; Plin. 36, 7, 12 ; Sen. Prov. 4 ; Cons, ad Helv. 9 ; Ep. 90 ; 95 ; Q. N. 13; Col. 1, 6, 2; Petr. 77, 4 ; Suet. Ner. 31 (twice) ; Juv. 7, 183 ; Mart. 2, 59. * COCnatiuilCUla (caen. and cen.), ae, /. dim. [id.] A small dining-room, Plin. Ep. 4, 30, 2. t COenator* A diner, guest, icmvnri};, Gloss. Gr. Lat. COenatoriUS (caen. and cen.), a, um, adj. [coeno] Of or pertaining to dinner, or to the table (only post-Aug.) : fames, Sid. Ep. 2, 9 fin. : vestis, Capitol. Maxim, jun. 4 : so also subst. coenatoria, orum, n., Dinner dress, Petr. 21, 5 ; Mart. 10, 87; 14, 135 ; Pomp. Dig. 32, 2, 34,— In sing, also := coenatio, A dining-room, Inscr. Fratr. Arv. Marin, p. 533; cf. "coenatobium oiKnua, ficnrvnTripioi'," Gloss. Cyr. COenaturiO (caen. and cen.), v. de- sider. [id.] To have an appetite for dinner : Mart. 11, 77. cocnatus (caen. and cen.), a, um, v. coeno, fin. COenitO (caen. and cen.), are, v. freq. [coeno] To dine often or much, to be accus- tomed to dine (* to dine) (rare, but class.) : si foris coenitarem, Cic. Fam. 7, 16 : apud aliquem, id. ib. 9, 7 ; 9, 16, 7 ; Suet. Aug. 76 ; Var. L. L. 5, 33, 45 : nonnunquam et in publico. Suet. Ner. 27, et al. — Pass. neutr. : Macr. Sat. 2, 13. Coeno (caen. and cen.), avi (e. g. Lu- CO E O cil. in Cic. Fin. 2, 8, 24 ; Plaut. Am. 1, 1, 154 ; Cic. Fam. 1, 2, 3 ; Suet. Aug. 64 ; Calig. 24, et al. Ace. to Var. in Gell. 2, 25, 7 ; also coenatus sum, but of that only the part, coenatus is in use ; v. below, and cf. poto and prandeo), atum, 1. v. n. and a. [coena] I, Neutr. : To take a meal, to dine, cat (class., and very freq.) : coenavi modo, Plaut. Am. 1, 1, 154 : lepide nitideque, id. Cas. 3, 6, 19 : bene, Lucil. 1. 1. ; cf. Juv. 5, 166 ; and melius, Cic. Tusc. 5, 34, 97 : lauto paratu, Juv. 14, 13, et al. : apud ali- quem, Plaut. Stich. 4, 1, 7; Cic. Fam. 1, 2, 3; Appius in Cic. de Or. 2, 60, 246 ; Suet. Caes. 39, et al. : cum aliquo, Hor. Ep. 1, 7, 70 ; Suet. Calig. 24 ; Juv. 10, 235, et al. : una, Hor. S. 2, 8, 18 ; Suet. Aug. 64 ; Ter. 2 : in litore, Quint. 7, 3, 31, ot saep. — (/3) Pass, neutr. : coenaretur, Suet. Tib. 42 : apud eum coenatum est, Nep. Att. 14 ; so Liv. 2, 4. — (y) Part. perf. : coe- natus, Tltat has taken food, having dined (class.) : " coenatus ut pransus, ut potus, ut lotus, id est confecta coena, Var. in Non. 94, 14 sq. : coenati atque appoti, Plaut. Cure. 2, 3, 75; Cic. Dejot. 7, 20; Plaut. Aul. 2, 7, 6 ; Cic. Div. 1, 27, 57 ; Att. 2, 16 ; Hor. S. 1, 10, 61. II. -Act. : aliquid, To make a meal of something, to cat, dine upon (so only poet, or in post-Aug. prose ; esp. freq. in Plaut. and Hor.) : coenam, Plaut. Rud. 2, 6, 24 : coctum, id. Pseud. 3, 2, 56 : alienum, id. Pers. 4, 3, 4 : aves, Hor. S. 2, 8, 27 : aprum, id. ib. 2, 3, 235 : olus, id. Ep. 1, 5, 2 ; 2, 2, 168 : pulmenta, id. ib. 1, 18, 48 : patinas omasi, id. ib. 1, 15, 34 : septem lercula, Juv. 1, 95 : centum ostrea, id. 8, 85 : re- media, Plin. 24, 1, 1 ; id. 10, 51, 72 : olla coenanda Glyconi, Pers. 5, 9. — b. Trop.: magnum malum, Plaut. Asin. 5, 2, 86 : di- vorum adulteria, i. e. represents at table, Poet, in Suet. Aug. 70 (v. the pass, in con- nection). — * e„ Of time : To pass in feast- ing or banqueting : coenatae noctes, Plaut. True. 2, 2, 24. COCnobltai ae, m - [coenobium] A cloister-brother, a monk, Hier. Ep. 22, no. 34, et al. t coenobium- ii> "■ = koivoBwv, a cloister, convent, Hier. Ep. 22, no. 36, et al. * COenositaS) atis, / [coenosus] A dirty place; trop. : Fulg. Contin. Virg. p. 156. COCnosus. a. u m, adj. [coenum] Dirty, foul, miry, boggy, marshy (rare) : lacus, Col. 7, 10, 6 : gurges (i. e. Styx), Juv. 3, 266: coenosior liquor, Sol. 49 Jin. Coenula (caen. and cen.), ae, /. dim. [coena] A small dinner, Cic: Tusc. 5, 32, 91; Fam. 9, 24, 2; Suet. Claud. 21 ; Mart 5, 78 fin. * coenulentus; »> u m> <"&'• Icoenum] Covered with mud, muddy, filthy : pedes, Tert Pall. 4. COenUm (caenum), i, n. [cunio] Dirt, filth, mud, mire (always with the access, idea of loathsomeness, diff. from limus, lu- tum, etc.: omnes stultos insanire, ut male olere omne coenum, Cic. Tusc. 4, 24, 54 ; cf. Doed. Syn. 2, p. 37) (freq. and class, in prose and poetry) : pulchrum ornatum turpes mores pejus coeno collinunt, Plaut Most 1, 3, 133 ; cf. id. Poen. 1, 2, 93 ; 4, 2, 4 ; Cic. Verr. 2, 5, 68 ; Lucr. 6, 977 ; Virg. G. 4, 49 ; Ov. M. 1, 418; * Hor. S. 2, 7, 27 ; * Suet Vit 17 : cloacarum, Col. 2, 15, 6, et al. — 2. Trop.: ut eum ex lutulento coeno propere hinc eliciat foras (sc. ex amore meretricum), Plaut Bac. 3, 1, 17 : ipsei se in tenebris volvi coenoque queruntur, Lucr. 3, 77 ; cf. Livy : ex coe- no plebeio consulatum extrahere, Liv. 10, 15. — Also as a term of reproach (* Dirty fellow, vile fellow) : Plaut. Pers. 3, 3, 3 ; Pseud. 1, 3, 132 ; Cic. Sest 8, 20 ; Dom. 18, 47. CO-CO (among pedants in Latin some- times coneo, Quint. 1, 6, 17; cf., on the contrary, ib. 1, 5, 69), ivi or ii (e. g. coie- runt, Caes. B. G. 6, 22: coiere, Lucr. 6, 452 ; Prop. 3, 24, 18 ; Ov. M. 4, 83, et al. : coiisee, Virg. A. 12, 709 : coisse, Prop. 3, 15, 8 ; Quint. 5, 9, 5 ; 5, 11, 35), itum, ire, v. n. and a. I. To go or come together, to meet, as- semble, collect together (so mostly poet, or in post-Aug. prose) ; constr. abs., c. ad, in COE O locum, more rar. in loco : coimus in por- ticum Liviae, Plin. Ep. 1, 5, 9 : ad eolitum coire locum, Ov. M. 4, 83 : Pharsaliam coeunt, * Catull. 64, 37 : quo (sc. in sedi- lia theatri) populus coibat, Hor. A. P. 207 : in quem (locum) coibatur, Tac. A. 4, 69 : in cujus templo coiretur, Suet. Aug. 35 : millia crabronum coeunt, Ov. F. ,3, 753 ; so id. Her. 7, 123 Loers. ; Tac. A. 16, 5 ; Hist 1, 27; 2, 52.— b. Poet.: vix memi- ni nobis verba coisse decern, i. e. have passed between us, Prop. 3, 15, 8. 2. Specif., To go or come togctlier in a hostile manner, to encounter : inter se coi- isse viros et cernere ferro, Virg. A. 12, 709 ; cf. id. Georg. 4, 73 ; Ov. M. 3, 236. II. Pregnant: To form a whole by coining together, to be united into a whole, to unite, combine (this is the usual class, signif.) ; constr. abs., with curn^ or Dot. 1, Li t, A. Of living beings : neque se conglobandi coeundique in unum datur spatium, Liv. 6, 3 ; so Virg. A. 9, 801 : ut vaga ilia multitudo coiret in populos, Quint. 2, 16, 9 : qui una coierint, Caes. B. G. 6, 22 : reliqui (milites) coeunt inter se, assemble, id. B. C. 1, 75 ; so Liv. 7, 37 ; Liv. 2, 50 : ut coeat par jungaturque pari, Hor. Ep. 1, 5, 25. — Hence, b. Of the coi- tion of the sexes (both of men and ani- mals) : To copulate, Lucr. 4, 1051 ; cf. Ov. M. 11, 744 : cum aliena uxore, Quint. 7, 3, 10 : coisse earn cum viro, id. ib. 5, 9, 5 : dominum cum ancilla, id. ib. 5, 11, 35 : cum hospitibus stupro, Curt. 5, 1, 37, et al. : privigno, Ov. H. 4, 129 ; Sen. Cons. ad Marc. 17 : sic et aves coeunt, Ov. M. 9, 733 ; id. ib. 10, 324 ; A. A. 2, 615 ; Col. 6, 27, 3 sq., et al. ; Ov. F. 3, 193, et al. B. Transf., Of inanimate things: Ov. M. 4, 377 ; cf. Quint. 11, 3, 96 : ignes coire globum quasi in unum, roll together, as it were, into a ball, etc., Lucr. 5, 664 ; cf. id. 2, 564 : sanguenque creari Sanguinis inter se multis coeuntibu' guttis, out of many little drops running together, id. 1, 838 ; cf. ut coeat lac (*to curdle), Var. R. R 2, 11, 4 ; so also, Col. 12, 20, 4 : bitumen spissatur et in densitatem coit (* thick- ens), Plin. 35, 15, 51 ; also trop. : gelidus coit formidine sanguis, Virg. A. 3, 30 ; Lucr. 3, 396; cf. id. 1, 770; 5, 191; 426 : turn digiti coeunt, Ov. M. 2, 670 ; Quint 11, 3, 21 : ut cornua tota coirent Effice- rentque orbem, Ov. M. 7, 179 ; cf. Virg. A. 11, 860 ; Prop. 3, 24, 18 ; so Ov. Tr. 4, 4, 41 ; 5, 2, 9 : ad cicatricem, Veg. 3, 27, 2; and trop.: an male sarta Gratia nec- quicquam coit et rescinditur, Hor. Ep. I, 3, 23: palpebrae dormientis non coe- unt, do not close, Cels. 2, 8: labris coeun- tibus, Quint 8, 3, 45, et saep. : perfectum quiddam fieri, cum omnia coierunt ne- cesse est, Quint 11, 3, 9 ; 9, 1, 9 ; 2, 19, 2 ; cf. ib. 1, 5, 67 : quae (litera) cum quaque optime coeat, id. ib. 9, 4, 91 : ut placidis coeant immitia, Hor. A. P. 12. 2. Trop. : To unite together for some object, in feeling, will, conclusions, etc-, to join together, assimilate, agree : heri al- iquot adolescentuli coimus in Piraeo (Pi- rae?™ in Cic. Att 7, 3, 10) ; Ter. Eun. 3, 4, 1 (" consensimus ac pepigimus," Bon.) : duodecim adolescentuli coierunt ex his, qui exilio erant multati, etc., conspired to- gether, Nep. Pelop. 2, 3 ; cf. the same : se neque cum quoquam de ea re collocu- turum neque coiturum : sic, ille consen- sionis globus hujus unius dissensione dis- jectus est Att 8, 4 : hac gener atque so- cer coeant mercede suorum ! Virg. A. 7, 317 : mos est regibus, quotiens in societa- tem coeant implicare dextras, etc., Tac. A. 12, 47 ; hence poet : coeant in foedera dextrae, Virg. A. 11, 292 ; Tac. H. 3, 12 ; Suet Aug. 32 : and like this, with changed construction, b, Act. : coire societatem (cum aliquo or abs.), To enter into an al- liance, to make a compact (with some one), (eo several times in Cic, who otherwise very seldom uses this word) : utinam, Cn. Pompei, cum C. Caesare societatem aut numquam coisses aut numquam diremis- scb! Cic. Phil. 2, 10 fin. ; so Nep. Con. 2, 2: societatem sceleris, Cic. Rose. Am. 34, 96 : de municipis fortunis, id. ib. 31, 87 ; Paul. Dig. 17, 2, 65, § 10 : qui societa- tem in tempus coiit Paul. Dig. 17, 2, 65, § 6- — c. Pass. : ad earn rem societas coitur, C OE P Cic. Rose. Am. 7 fin. ; so Gell. 1, 9 fin. : si unius rei societas coita sit, Paul. Dig. 17, 2, 65 tn.it. ; cf. ib. § 2 ; 9 ; 10 ; 15. COepiO; coepi, coeptum, 3. (the tempp. praess. only a few times in the ante-class, per., and coepturus in Quint 10, 1, 46 ; Plin. 16, 25, 41 ; Suet Calig. 46 ; the tempp. perff., both in act. and pass, form, very treq.) v. a. and n. [contr. from co-apio = apo], lit, To lay hold of something on different sides, to lay hold of ; hence of an action : To begin, commence, undertake. 1. A. Act. 1. Tempp. praess. : Fest.p. 45 : lubido extemplo coepere e6tconvivi- um, Plaut Pers. 1, 3, 41 : neque pugnas neque ego lites coepio, id. Men. 5, 5, 57 : ubi nihil habeat, alium quaestum coepiat, id. True. 2, 1, 23 : mane coepiam, Caecil. in Non. 89, 17 (Ter. Ad. 3, 3, 43, ace. to Prise, p. 879 P. : coeperet, ace. to the MSS. : coeperit) : nos rite coepturi ab Homero videmur, Quint 10, 1, 46: nemine opi- nante quidnam coepturus esset, Suet Ca- lig. 46. 2. Tempp. perff. act. ; the object usu. an inf. act. ; rarely an inf. pass, or the ace ot a noun or pronoun : (a) c. inf. act. : quum ver esse coeperat, Cic. Verr. 2, 5, 10 ; Ov. A. A. 1, 615 sq. : discere coepit, Enn. Ann. 1, 16 (in Fest s. v. Sam, p. 146) : amare coepi, Ter. Eun. 3, 5, 20 : coepe- runt foras ire, Lucr. 4, 532 : coeperit in- ter se vesci, etc., id. 5, 73, et saep. — ((}) c. inf. pass, (in the poets and histt) : per terrarum orbeis fruges coepisse creari, Lucr. 2, 614 : alia hujuscemodi fieri coe- pere, Sail. C. 51, 40 : cum Lacedaemoniis pugnari coepit, Nep. Epam. 10, 3. So ha- beri urbanus, Hor. Ep. 1, 15, 27 : verti, id. ib. 2, 1, 149 : institui, Hor. A. P. 21 : mo- ved, Ov. M. 3, 106 ; Suet Tib. 75 : exple- ri, id. Caes. 26 : eligi, Tac. H. 1, 16 : occi- di, id. ib. 3, 24 : prohiberi, Just 14, 5, 9.— (y) c. ace.: coepit cursum, Att in Cic. Div. 1, 22 fin. : novam mapalibus urbem, Sil. 15, 420 : nam cur non ego id perpe- trem, quod coepi ? Plaut. Casin. 3, 5, 57 : si quicquam hodie hie turbae coeperis, Ter. Eun. 4, 7, 30 : quae coeperamus, Quint 6 prooem. 15. — (6) Abs. (the object to be supplied ace. to the context) : nam primurn — non coepisse fuit : coepta ex- pugnare secundum est, Ov. M. 9, 619 : di- midium facti, qui coepit, habet, Hor. Ep. 1, 2, 40 ; Quint 9, 4, 74 ; cf. id. ib. 117 : si coepisset a toto corpore, id. ib. 9, 4, 23 ; cf. ib. 7, 1, 2 ; id. ib. 8, 6, 50.— So, ( £ ) With an ellipsis also not rare in other langua- ges for dicere coepi, To begin to speak : coram data copia fandi, Maximus Uione- us placido sic pectore coepit, Virg. A. 1, 521 : turn ita coepit : numquam mihi, etc., Liv. 28, 27 ; Tac. A. 1, 41 fin. : ad hunc modum coepit, id. ib. 2, 37, et al. ; Phaedr. 4, 23, 3. B. Pass, only in the tempp. perff. and with the 27?/. pass. : jure coepta appellari est Canis, Plaut Men. 5, 1, 18 : a*te peti- tam esse pecuniam, quara esset coepta deberi, Cic. de Or. 1, 37 ; id. Div. 2, 2 fin. : velle se de lis rebus, quae inter eos agi coeptae, neque perfectae essent, agere cum eo, Caes. B. G. 1, 47 : bello premi sunt coepti, Nep. Tiniofh. 3, 1, et saep. ; Catull. 95, 2. — b. ' n part. : juseis Carmina coepta tuis, Virg. E. 8, 12. So belli, id. Aen.2, 162: amori, Ov. Her. 17, 189 : iter, id. Fast 1, 188 : arma, Tac. H. 2, 6 ; 4. 61 : dies, id. Ann. 4. 25 (cf. under no. II.) : luce, id. ib. 1, 65 ; 15, 55 : nocte, id. ib. 2, 13 * hieme, id. ib. 12, 31.— Hence, c. Subst. coeptum, i, n., A work begun, a beginning, undertaking (most freq. after the Aug. per., and in the plur. ; perh. never in Cic. ; also not in Hor.) : Lucr. 1, 419 : nee tae- dia coepti ulla mei capiam, Ov. M. 9, 616 : coepti poenitentia, Quint. 12, 5, 3 ; Suet Oth. 5 : manus ultima coepto defuit, Ov. Tr. 2, 555 : ne audaci coepto deessent, Liv. 42, 59 ; cf. Virg. G. 1, 40 ; Sil. 11, 202, together with bene coepto, Liv. 45, 15 ; bene coepta, Vellej. 2, 14, and temere co- epta, Liv. 36, 15 : plur. meis, Ov. M. 1, 2 : nostris, id. ib. 9, 486 : audacibus, Virg. G. 1, 40 : immanibus, id. Aen. 4, 642 : ingen- tibus, id. ib. 2, 295, et al.— Without adj. : Ov. M. 8, 67 ; 463 ; Liv. 23, 35 ; 41 ; 24, 13 ; Tac. H. 2, 85 ; 3, 52 ; Suet Ner. 34 ; Vesp. 6, et saep. C O E R II. Nevtr. : To begin, commence, orig- inate, arise (a few times in Sail. ; freq. 6ince the Aug. per. ; not in Cic.) : post ubi silentium coepit verba facit, etc.. Sail. J. 33, 4 : quum primum deditio coe- pit, id. ib. 62, 7 : ubi dies coepit, id. ib. 91, 4 (cf. above, B, b) ; so, vere coepturo, Plin. 16, 25, 41 : pugna coepit, Liv. 2, 6 ; Quint. 2, 4, 42 ; 9, 4. 50 ; cf. id. ib. 55 ; 9, 3, 43 ; 3, 1, 1 ; 3, 2, 2 : quando coeperit haec ars, id. ib. 2, 17, 8 : obsidium coepit per praesidia, Tac. A. 4, 49 : a quo jurgi- um coepit, Quint. 5, 10, 72 ; so with ab, Tac. H. 2, 47, and c. ex, id. Ann. 15, 54 and 68 ; cf. Sail. : quibus, uti mihi, ex virtute nobilitas coepit, Sail. J. 85, 17. CO-episCopuSj i, m. An associate bishop, Hier. adv. Lucif. 9 ; Sid. Ep. 4, 25, et saep. coepto- avi, atum, 1. v. intens. a. and n. [coepio] (mostly poet, and in Tac. ; in Cic. in prose only once, apparently for a change with coepit and incipit). I, Act. : To begin eagerly, to begin, un- dertake, attempt : a, c. inf. : ne qua forte tamen coeptes dilfidere dictis, Lucr. 1, 268 : coeptant oculi non posse tueri, id. 4, 112 ; 4, 406 ; 6, 255 : contingere portus, Cic. Arat. 131 : appetere ea, quae, etc., id. Fin. 5, 9, 24 (v. the passage in connec- tion) : coercere seditionem, Tac. H. 2, 29 : discedere et abire, * Suet Oth. 11 : coeptata libertas, Tac. H. 4, 44. — b. c - ace. : quid coeptas, Thraso ? Ter. Eun. 5, 7, 1 ; so also id. Phorm. 4, 3, 21 ; and (ace. to Bentley's correction) Heaut 4, 4, 12 : seditionem, Tac. A. 1, 38 ; 45 ; 2, 81 : de- fectionem, id. ib. 4, 24 : insidias, id. Hist. 3, 73 : pontem, id. Ann. 1, 56. II. Intr., To begin, commence, make a beginning (only post-Aug., and very rare): coeptantem conjurationem disjecit, Tac. A. 4, 27 : Olympiade septima coeptante, Sol. 1 : coeptante nocte, Amm. 20, 4. Coeptum; ii T - coepio, no. I. B, c. 1. coeptUSja.um, Part., from coepio. 2. COeptllS) us, m. [coepio] A begin- ning, undertaking (perh. only in the two follg. exs.) : primes suos quasi coeptus appetendi fuisse, ut, etc., * Cic. Fin. 4, 15, 41 (cf. coeptat appetere, id. ib. 5, 9, 24) : dignas insmnite mentes Coeptibus, * Stat. Th. 12, 644. * CO-epuldnuS. i> ™- [epulo] A fel- low-banqueter or companion at a feast, Plaut. Pers. 1, 3, 20. t COerator, v. curator. CO-erceO» cm i citum, 2. v. a. [arceo] To inclose something on its several sides or wholly, to hold together, to surround by inclosing, to surround, encompass ; and esp. with the access, idea of hindering free motion by surrounding ; to restrain, confine, hold in confinement (very freq. and class.) : Lucr. 4, 649 ; cf. ib. 659 : qua circum colli lorica coercet where the coat of mail incloses the neck, id. 6, 955 ; cf. of a band holding the hair together, Ov. M. 1, 477 ; 2, 413 ; Hor. Od. 2, 19, 19 ; 1, 10, 18 : est animus vital claustra coercens, holds together the bands of life, Lucr. 3, 397 : mundus omnia complexu sue coer- cet et continet, Cic. N. D. 2, 22, 58 : om- nia cingens et coercens coeli complexus, ib. 40, 101 ; cf. also Ov. M. 1, 31 : (amnis) nullis coercitus ripis, Liv. 21, 31 ; cf. Ov. M. 1, 342 : (aqua) jubetur ab arbitro coer- ceri, to be kept in, repressed, Cic. Top. 9, 39 (cf., just before, the more usual arcere, v. arceo, no. 2) : vitem serpentem muM- plici lapsu et erratico, ferro amputans coercet ars agricolarum, id. Sen. 15, 52 ; so of the vine also, Col. 3, 21, 7 ; 4, 1, 5 ; Quint 9, 45 ; cf. 8, 3, 10. Hence sacrum (lucum), to trim, clip, Cato R. R. 139 : quibus (operibus) intra murJ3 coercetur hostis, Liv. 5, 5 : (mortuos) novies Styx interfusa coercet, Virg. A. 6, 439 ; cf. Hor. Od. 2, 18, 38 ; Plin. 10, 50, 72, et saep.— Poet : Messapus primas acies, postrema coercent Tyrrhidae juvenes, hold togeth- er, i. e. command, lead on, Virg. A. 9, 27. II. Trop.: X. Of discourse: To keep within limits, confine, restrain, limit : ut quasi extra ripas diffluentes coerceret, Cic. Brut 91 fin.; cf. id. Fin. 2, 1 fin.; Quint 12, 1, 20 ; 9, 2, 76 ; and the figure taken from bridling or curbing horses (cf. Ov. M. 5, 643 : frenisque coercuit era, 297 CO GI and 6, 226 : spumontiaque ora coercet) : exsultantia, Quint. 10, 4, 1 ; cf. id. ib. 10, 3, 10. — Of words bound by measure : co- ercere verba numeris, Ov. Pont. 4, 8, 73. — But most freq., 2. To hold some fault, some passion, etc.. or the erring or passionate person in check, to curb, restrain, lame, correct, pun- ish, etc. : cupiditates, Cic. de Or. 1, 43 fin. : Quint. 12, 2, 28 : temeritatem, Cic. Tusc. 2, 21 : improbitatem, id. VeTr. 2, 3, 89 : rabiem gentis, Liv. 41, 27 : foenus, id. 32, 27 : imperium intra terminos, Tac. A. 1, 11 : procacitatem hominis manibus, Nep. Tiinol. 5, 2 : suppliciis delicta, Hor. S. 1, 3, 79, et al. : aliquid poenae aut in- famiae metu, Cic. Fin. 2, 22, 73 : omni- bus modi9 socios atque cives, Sail. C. 29 fin. : genus hominum mobile, infldum, neque beneficio, neque metu coercitum, id. Jug. 91 fin. : miles coercitus, Liv. 36, 24 ; 31, 43 ; 39, 32, et saep. : verberibus potius quam verbis, Var. R. R. 1, 17, 5 ; so Cic. Cat. 1, 1 fin. ; Off. 3, 5, 23 ; Hor. 5. 1, 3, 134 ; Tac. G. 25. cdercitio (i Q MSS. also contracted coerctio, coertio, coercio), onis,/. [coer- ceo, no. 2] A restraining, coercing, cor- recting ; coercion, restraint, chastisement, punishment (not ante- Aug.) : coercitionem inhibere, Liv. 4, 53 ; so * Quint 9, 2, 2 Spald. N. cr. ; Sen. de Ira, 2, 27, et al.— 2. The right of coercing or punishing : popi- narum, Suet Claud. 38 : in histriones, id. Aug. 45. * COercitor* °ri s . m. [coerceo] One who keeps in order or restrains : disciplinae militaris, Eutr. 7, 20. coe-rcitus. a, um, Part., fr. coerceo. + CoerO) are, v. euro. * CO-errOj are, v. n. To go or wan- der about together, Paul. Dig. 1, 15, 3. coeruleus, a, um, v. eaer. COetuS) us > v - 2 i coitus. CoeUS (dissyl. Coe-us), i, m., Kohs, A Titan, father of Latona, Virg. G. 1, 279 Serv. ; Ov. M. 6, 185 ; 366 ; Prop. 3, 9, 48 ; Val. Fl. 3, 224 ; Claud. Rapt. Pros. 3, 347 ; Tac. A. 12, 61. * CQ-exercitatus, a, um, Exercised together or at the same lime : artem con- stare ex perceptionibus consentientibus et coexercitatis ad finem vitae, Quint. 2, 17, 41 (as a transl. of the Gr. iyyeyvuvao^e- vuiv nara\f,ipi.uiv, Lucian. Paras. 7, p. 105 Bipont. ; v. Reitz. in h. 1.). COgitabilis, e, adj. [cogito] Conceiv- able, imaginable (post- Aug. and very rare) : Sen. Ep. 58 ; App. Apol. p. 315, 4. * cogftabundus, a, um, adj. [id.] Thinking, thoughtful: Socrates, Gell. 2, 1,2. * COgltameU) m > s . n - [id-] Thinking, though?: Tert. Trin. 6. * cogitamentum, i, »• [id.] a though! (late Latin), Vulg. 4 Esr. 7, 22; cf. " cogitamentum, ivtiuunua," Gloss. Gr. Lat. Cogitate; ac ^ v - Considerately, delib- erately ; v. cogito, fin. X cbgitatini! adv., pro cogitate, Fest. p. 46. cogitatio, onis, / [cogito] 1. Abstr., A thinking, considering, deliberating ; thought, reflection, meditation (in good prose, and very freq.) : cogitatio in se ipsa vertitur, eloquentia complectitur eos, etc., Cic. Off. 1, 44, 156 : cogitatione ali- quid complecti, Quint. 11, 2, 19 : subitam et fortuitam orationem commentatio et cogitatio facile vincit, Cic. de Or. 1, 33, 150; cf. Quint. 10, 6, 1 sq.: speciem dei percipere cogitatione, non sensu, Cic. N. D. 1, 37 fin. : cogitatione aliquid compre- hendere, id. Tusc. 1, 22, 50 ; cf. ib. § 51 ; Tusc. 4, 13, 29 : acerrima et attentissima, id. de Or. 3, 5 : tacita, Quint. 5, 7, 2 ; cf. 6, 1, 44 : provisa et formata, id. ib. 10, 7, 8 : fortuita, id. ib. 10, 3, 29 : male cohae- rentem, id. ib. 10, 6, 6 : simplices, mag- nas, Tac. G. 22. 2. Concr., A thought, as well an opin- ion, judgment, as a resolution, design, plan, project : omnes mcas curas cogita- tionesque in rempublicam conferebam, Cic. Off. 2, 1, 2 ; cf. id. Lael. 9, 32 ; Liv. 35, 28 : versantur in animo mco multne et graves cogitationes, etc., Cic. Agr. 2, 2, 5 ; cf. Curt. 8, 3 14 ; Quint. 11, 2, 17 ; cf. 298 COGI ib. 3, 8, 41 : posteriores enim cogitationes (ut ajunt) sapientiores solent esse, Cic. Phil. 12, 2, 5 (transl. of Ai Seurepai ttoiS tppovrifcs ao(piirepai) ; Quint. 12, 11, 27 : redit autem ilia cogitatio, quosdam fore qui, etc., id. ib. 1, 7, 33 : de his rebus rogo vos, ut cogitationem suscipiatis, Caes. in Cic. Att. 9, 7, C ; cf. Cic. Att. 14, 20, 4 : cogitatione rerum novarum abstinere, Tac. H. 1, 7 ; cf. id. ib. 1, 23 ; 2, 74 ; id. Ann. 15, 54 : vix a tarn praecipiti cogita- tione revocatus, Suet. Calig. 48. 3. In Cic. several times : Thought as an intellectual power, the ability of think- ing, power or faculty of thought, the rea- soning power : (homo) solus ex tot ani- mantium generibus atque naturis parti- ceps rationis et cogitationis, Cic. Le». 1, 7, 22; id. N. D. 3, 9 ; 2, 7 ; Verr. 2, 2, 54. * cogitatorium, ", »• [cogitatus] A receptacle of thought: cogitatorium an- imae caro, Tert. Res. 15. 1. COgitatus, a, um, Part., from co- gito. 2. COgitatuS' us > m - [cogito] A think- ing, thought (except in Seneca, mostly in eccl. Lat), Sen. Ep. 11 ; Tert. Idol. 23, et al. ; Vulg. Eccles. 9, 23, et al. COgitOj av i> arum, 1. v. a. [contracted from co-agito] To pursue something in the mind (cf. agito, no. 6), i. e. 1. To consider in all parts, to ponder well, to Weigh, reflect upon, to think (class, in prose and poetry) ; constr. with aliquid, de aliqua re, or a rel. clause : cogitate cum animis vestris si quid, etc., Cato in Gell. 16, 1 fin. ; so Plant. Most. 3, 2, 13 ; Ter. Ad. 3, 4, 55; 5, 3, 32 ; Cic. Agr. 2, 24, 64 ; cf. cogitare in animo, Ter. Ad. 1, 1, 5 : toto animo, Cic. Fam. 1, 7, 3 : coepi egomet mccum aliam rem ex alia cogitare, Ter. Eun. 4, 2, 3 ; so id. ib. 7 ; 1, 1, 19 ; Ad. 5, 3, 22 ; Cic. Leg. 2, 1 : placuit turn id rhihi. Sic cogitabam : hie, etc., Ter. Andr. 1, 1, 83 ; of. id. Eun. 1, 1, 11 ; 3, 3, 1 ; 4, 6, 21, et al. : severa fronte curas cogitans, i, e. animo volvens, Plaut. Mil. 2, 2, 48 Lind. ; cf. Cic. Leg. 2, 1, 2 ; Ter. Ad. 1, 1, 10; cf. Cic. Q. Fr. 3, 3 : aediticare diu cogitare (patrem familiae) oportet, Cato R. R. 3 ; Plaut. Am. 1, 1, 19 ; cf. id. ib. 291 : quid agam cogito, Ter. Andr. 2, 2, 21 ; cf. id. ib. 5, 1, 7 sq. ; Ad. 4, 2, 30, et saep. ; Plaut. Merc. 2, 3, 10 ; Lucr. 4, 789 ; cf. ib. 782 ; Cic. Rab. Perd. 10, 29 : ad haec igitur cogita, vel potius excogita, id. Att. 9, 6 fin. — Hence, b. Cogitata, orum, n., subst, Reflections, thoughts, ideas : postquam ad judices ven- tum est non potuit cogitata proloqui, Ter. Ph. 2, 1, 53 ; so cogitata mentis eloqui, Cic. Brut. 72 fin. : perficere, id. Dejot 7, 21 : patefacere, Nep. Paus. 3, 1 : sapientum, Cic. Agr. 1, 1 : Naevii, id. Quint. 29 fin. — Rare in sing. : quo neque acutius ullius imperatoris cogitatum neque celerius fac- tum usquam legimus, Nep. Dat. 6 fin. 2. Cogitare in, adversus aliquem, with an adv. : To think in some way in respect to one, to be disposed toward him (very rare) : si humaniter et sapienter et ama- biliter in me cogitare vis, etc., Anton, in Cie. Att. 14, 13 A. : adversus se, Suet. Caes. 75 Bremi ; cf. with de aliquo : si quid amice de Romanis cogitabis, Nep. Hannib. 2 fin. ; and abs. ." male cogitan- tes, Cato R. R. praef. 4. II, In respect to a work to be under- taken or a conclusion to be made : To have something in mind, to intend, medi- tate upon, think upon, design, plan, pur- pose, etc. : a. c - '"/• •' Plaut. Am. 1, 1, 163 : cogitat recipere hunc in aedes, Ter. Eun. 5, 2, 58 : facere, id. Heaut. 3, 3, 46 : reci- pere me, Cic. Att 2, 9 fin. : uti, Hor. Ep. 1, 2, 50 : dare lucem ex fumo, id. A . P. 144 : deducere exercitum, Suet. Ner. 18, et al. — b. c - ncc - •' proscriptiones et dictatu- ras cogitare, Cic. Cat. 2, 9 fin. : caedem principis et res novas, Tac. A. 4, 28 fin. ; Curt. 8, 7, 10: cogitatum facinus, Suet. Tib. 19 ; and parricidium, id. Calig. 12 : quid bellicosus Cantaber et Scythes cogi- tet what he plots, devises, Hor. Od. 2, 11, 2 ; and so poet of the (personified) wind : quid cogitet humidus Auster, Virg. G. 1, 462 Heyne. — c. c - d f - •' Suet, Caes. 9 : co- gitnvlt etiam de Homeri carminibus abo- lendis, id. Calig. 34 : de reddenda Rep., id. Aug. 28 : de consciscenda morte, id. CO GN Caes. 36 ; Claud. 31. — d. In epistolary style, a few times ellipt : in Pompeja- num cogitabam (sc. ire) inde Aeculanum, Cic, Att. 16, 2, 4 ; id. ib. 9, 1, 2,— Whence cogitate, adv. With mature reflec- tion, considerately (rare) : tractare rem suam, Plaut. Trin. 2, 2, 51 : facere verba, id. Poen. 5, 4, 51 : meditari, id. Mil. 3, 3, 69 : quae vero accurate cogitateque scrip- sisset, * Cic. Arch. 8, 18. cognatio, onis, /. fcognatus] I, Blood-relationship, kindred, connection by birth: a Of men, Cic. Fin. "5,23, 65;" 5, 1 ; Verr. 2, 2, 10 ; 43 ; 2, 4, 33, et saep. ; Nep. Praef. §7; Liv. 26, 33; Suet. Ner. 3; Pirn. Pan. 37, 3, et saep.— b. T r a n s f. : (ci) Of animals: caprarum, Plin. 8, 50, 76 : equorum, id. 8, 42, 64. — (/3) Of plants : ar- borum, Plin. 16, 12, 23 : caeparum, id. 19, 6, 33. — 2 t Trop. : Relationship, connec- tion, agreement, resemblance, etc. (very freq., and class.) : cognatio studiorum et artium, Cic. Verr. 2, 4, 37 fin. ; cf. id. Arch. 1 ; id. N. D. 3, 11, 28 : numerus non habebat aliquam necessitudinem aut cog- nationcm cum oratione, id. Or. 56 ; so with cum, Quint. 1, 4, 12; 16; 1, 10, 36 ; Plin. 6, 33, 39 ; 16, 36, 64 : est quaedam inter hos status cognatio, Quint. 7, 10, 1. II. Concr., as in Eng. : Kindred, rela- tives .* quum tibi tota cognatio sarraco ad- vehatur, Cic. Pis. frgm. in Quint. 8, 3, 21 ; cf. Plin. 35, 10, 36, no. 8 ; ib. 11, 40, no. 30. CO°gnatUS* a, um > a ^j- [natus-nas- cor] Belonging together by birth, related by blood, connate, and subst, a blood-rela- tion, kinsman (both on the father's and the mother's 6ide ; accordingly, a more comprehensive word than agnatus, q. v.) (naturally very freq., and class.) : («) m., Plaut. Poen. 5, 4, 86 ; Stich. 4, 2, 2 ; 48 ; Cic. Rose. Am. 34, 96 ; Hor. S. 1, 9, 27, et saep. : gen. plur. cognatum, Plaut. Am. 2, 2, 211. — c. Dat. : is mihi cognatus fait, Ter. Andr. 5, 4, 23; id. Ad. 5, 8, 24.- 0) fern., Ter. Hec. 4, 2, 16 ; Phorm. 2, 3, 6 ; 5, 3, 20.— c. Dat. : Plant Poen. prol. 97 : negat Phanium esse banc sibi cosmatam, Ter. Ph. 2, 3, 5.— b. Poet of objects relating to kindred : rogi, Prop. 3, 7, 10 : latus, Ov. M. 9, 412 : corpora, id. ib. 2, 663 ; 13, 615 : pectora, id. 6, 498 : urbes, Virg. A. 3, 502 : acies (i. e. between Caesar and Pompeii), Luc. 1, 4, et saep. 2. transf. : a. Of animals : Plin. 10, 3, 4.— b. Of plants : arbores, Plin. 16, 10, 16. — c. Of other things. So (ace. to Pyth- agorean notions) of the soul, kindred with the Deity, Ov. M. 1, 81 (cf. Cic. de Sen. 21, 78; N. D. 1, 32; Lucr. 2, 990; Diog. Laert 1, 28, et al.). Of Thebes : mocnia Baccho, Stat. Th. 1, 11. Of beans: cognata Pythagorae, Hor. S. 2, 6, 63, et al. 3« Trop. : Kindred, related, connect- ed, like, similar : nihil est tarn cognatum mentibus nostris qnam numeri ac voces, Cic. de Or. 3, 51 : (deus mundo) formnm et maxime sibi cognatam et decoram de- dit, id. Univ. 6 : gypsum calci, Plin. 36, 24, 59 : vocabula rebus, Hor. S. 2, 3, 280 ; cf. Quint. 1, 5, 49. cognitio, onis,/. [cognosco] 1, A be- coming acquainted with, a knowing, knowl- edge, acquaintance, cognition (in good prose ; esp. freq. in Cic. and Quint.) : cognitio contemplatioque naturae, Cic. Oft. 1, 43, 153 : in studiis sententiae cog- nitionisque versabitur, id. ib. 1, 6 fin. ; cf. id. ib. 1, 44, 158 ; Fin. 5, 12, 34 : illi, quo- rum studia vitaque omnis in rerum cog- nitione versata est, id. Off. 1, 44, 155 ; cf. ib. § 157, et saep.; Quint. 1, 10, 10; 12, 11, 17 ; 4, 2 ; 10, 1, 34 ; 124 ; 128 ; cf. 57 ; 1, 1, 36; 1, 10, 31 ; 3, 1, 3 ; 5, 10, 119 ; 12, 1, 31 : omnia, quae eocnitione digna 6unt, id. ib. 1, 43, 153 ; id. ib. 2, 2, 5 ; Fin. 3, 11, 37 ; cf. Quipt 10, 1, 90 : cognitio et aes- timatio rerum, Quint. 2, 18, 1 ; id. ib. 4, 2, 40. — b. Concr. : A knowledge, conception, notion, idea : intelligi necesse est esse dcos, quoniam insitas eorum vel potius innatas cognitiones habemus, Cic. N. D. 1, 17, 44 :— plur. id. Fin. 3, 15, 49. 2. t. t. of judicial lang., A judicial ex- amination, inquiry (very freq.) : amici recusare, ne quod judicium, neve ipsius cognitio illo absente de existimatione ejus constitueretur, Cic. Verr. 2, 2, 25 ; so principum et senatus, Quint. 3, 10, 1 ; 7, C GN 2 20 : patrum, Tac. A. 1, 75 : maiistra- tuum, Suet Claud. 12 : praetoria, Quint 3, 6, 70 : rerum capitalium, Liv. 1, 49 : falsi testamenti, Suet. Claud. 9: caedis, id. Rhet 6 : vaeantium militiae munere, Liv. 4, 26 : de famosis libellis, Tac. A. 1, 72 : de ejusmodi criminibus ac reis, Suet Tib. 28 : de Votieno Montano, Tac. A. 4, 42 : inter patrem et filium, Liv. 1, 50. 3. In Terence twice for agnitio, Recog- nition, discovery (cf. cognosce-, no. II.) : Ter. Hec. 5, 3, 33 ; so id. Eun. 5, 3, 12. cogrnitionalis. e, adj. [cognitio, no. 2] Pertaining to judicial inquiry : senten- tial Cod. Just 7, 42, 1 ; 45, 13. * Adv. co /• [cognitor] The office of a fiscal agent, w)to looks up the unknown debtors to the treasury; a state's attorneyship, a state agency, Gaj. Inst 4, § 124 ; Suet Vitell. 2, v. the tonro in h. 1. 1. COgnitUS) ^ """i tart, and Pa-, from cognosco. *2. COgnitUS) us, 77!. [cognosco] A becoming acquainted with, a knowing : variorum populorum, App. M. 9. COgHObIlis> e- «# [>&] That can be understood, intelligible (only in the two follg. exs.) : libri, Gell. 20, 5, 9, as a trans- lation of the Aristotelian Ivvcrui, and in imitation of the Catonian eognobilior cognitio, Cato ib.^ft. COgTlonien- Sn^ "• [nomeu] A sur- namt, jamily name, epithet (e. g. Cicero, Scipio, etc., Africanus, Asiaticus, etc. ; more comprehensive than agnomen, q, v., and cf. Quint. 7, 3, 27) (very freq. in prose and poetry) : T. Manlius, qui Galli torque detracto cognomen invenit Cic. Off. 3, 31 fin. ; cf. id. Fin. 1, 7, 23: duo isti T. Ros- cii, quorum alteri Capitoni cognomen est id. Rose. Am. 6 fin. ; so with the Dat, Liv. 2, 33 : 32, 2 fin. ; Suet Caes. 59 ; Au». 7 ; Vitell. 18 ; Claud. 26 ; Hor. S. 1, 3, 58"; cf. Plaut Pers. 1, 2, 8 : sapientis habere, Cic. Lael. 2, 6; Augusti, Suet Aug. 7: Arabiae felicis dare, Plin. 12, 13, 30 : Feli- cem addere, id. 22, 6, 6 ; P. Crassus cum cognomine dives, Cic. Off. 2, 16, 57 : ex contumelia traxerit id. Phil. 3, 6, 16 ; so ex vero ductum, Hor. S. 2, 2, 56 : Aristi- des . . . cognomine Justu9 sit appellatus, Nep. Arist 1, 2; cf. Virg. A. 3, 163, et saep. — 2. Poet., or in post- Aug. prose sometimes, gen. for nomen, A name : cognomina prisca locorum, Prop. 4. 1, 69 : so Virg. A. 3, 163; 8, 48; Claud. B. Get 555; Gell. 10, 12,6. COgTl6mcntum> i> »• [access, form for cognomen] A surname (most freq. in Tacitus, probably not used by Cicero ; v. Orell. Cic. Fin. 2, 5, 15, and MiL 11 fin.), Plaut Ps. 4, 2, 20 ; Pers. 1, 2, 8 ; Poet in Cic. Fin. 2, 5, 15 Orell. ; Sail. frgm. in Gell. 18, 4, 4 ; MeEsala in Sen. Suas. 2 ; Tac. A. 12, 55 ; 14, 27 ; Gell. 18, 7, 1—2. A name, in gen., Tac. A. 1, 31 ; 2, 60 ; 11, 11; 4, 65; 2,6; 15,40. cogri6miliatio> oms . /. [access, form to id.] A surname, Afran. in Non. 87, 23 ; cf. Neukirch. Fab. Tog. p. 181. COgllominiSi e (flbl. cognomine, v. the follg. ; cf. bimestris, coelestis, et aL), adj. fid. - ] Like-named, of the same name (poet, or in post-Aug. prose) (* c gen., dat., or abs.) : duae germanae meretrices coimomines, Plaut "Bac. 1, 1, 5 ; so Plin. 4, 12, 26; 6, 2, 2; Suet Vit 2; id. fnrm. in Serv. Virg. A. 6, 383 : eaudet cogno- mine terra, Virg. A. 383 : "cognominem C O GN patriae suae Salamina constituit Vellej. 1, 1 ; so Suet Oth. 1. COgTlominOi without perfi, atum, l.v.a. [id.] 1. To furnish with a surname, to surname, denominate (mostly post-Aug. ; only in part, perfi once in Cic.) : Phrygi- um, Plin. 21, 11, 39 ; id. 29, 1 ; 21, 3, 7 ; * Quint 4, 1, 2 ; Suet Tib. 17 : Augustum Thurinum cognominatum, Suet Aug. 7 ; so Plin. 35, 10, 37; Flor. 3, 5, 1: verba, i. e. synonyms, *Cic. Part 15, 53. — 2. Rarely in gen., To name, call : Macedonia . . . Emathia cosnominata est, Just 7, 1 ; so id. 15, 2, 11; Gell. 2, 22,8. COgHOSCenS* entis, Part, and Pa., from cognosco. COgrnoscenteri adv. Knowingly; v. cognosco, Pa., no. 1. CO-gHOSCO. guovi, gmtum, 3. (tempp. perff. contr. cognosti, Ter. Andr. 3, 4, 7 : cognostis, id. Hec. prol. 8 : cognoram, Cic. de Or. 1, 31 fin. ; CatulL 66, 26 : cog- noro, Cic. Att 7, 20 fin. ; Fam. 2, 11 fin. ; cognoris, Ter. Ph. 2, 1, 35 ; Lucr. 6, 534 : cognorit Ter. Eun. 5, 4, 11 : eognossem, Cic. Fl. 21, 51 ; Catull. 91, 3 : cognossent, Nep. Lys. 4 fin. : cognosse, Lucr. 1, 332; Catull. 90, 3; Ov. M. 15, 4, et al.) v. a. [nosco], I. To become acquainted with on all sides (by the senses or mentally), to ex- amine, investigate, perceive, see, under- stand, learn ; and, in the tempp. perff. (cf. nosco), to know, have knowledge of (very freq. in all periods and species of compo- sition) ; constr. c. Ace., a clause as object or a relat. clause, c. de, etc. 1, By the senses: credit enim sensus isnem cognoscere vere, Lucr. 1, 697 ; id. 67 194 ; Enn. Ann. 1, 4 (in Pers. 6, 9) ; cf. doctas cognoscere Athenas, Prop. 1, 6, 13. So regiones, Caes. B. G. 3, 7 : domos at- que villas, Sail. C. 12, 3: Elysios cam- pos, etc., Tib. 3, 5, 23 : totum amncm ve- natu assiduo, Virg. A. 9, 245 : sepulcra, Suet Colig. 3 : Aegyptum profieisci cog- noscendae antiquitatis, Tac. A. 2, 59 : in- fantem, Suet. Calig. 13 : si quid dignum cognitu, worth seeing, Suet. Aug. 43 ; Lu- cil. in Non. 275, 22 : ab iis Caesar haec dicta cognovit, qui sermoni interfuerunt, Caes. B. C. 3, 18 fin.: si tantus amor ca- sus cognoscere nostros Et breviter Trojae supremum audire laborem . . . Incipiam, Virg. A. 2, 10 : vcrum, quod institui dice- re, miserias cognoscite sociorum, Cic. Verr. 2, 2, 27 : aliquid ex literis et nun- ciis cognoscere, Cic Fam. 1, 5 ; so id. 2, 10; 14, 5; Sail C. 57; Jug. 112, et al. : per exploratores cognovit Caes. B. G. 1, 22 : deditio per nuncios cognita, Sail. H. frgm. 2, 22, ed. Gerl. : de Marcelli salute, Cic. Fam. 4, 4 : de Bruto, id. Att. 5, 21 ; Sail. J. 73: his (quibus) rebus cognitis, very freq. in the historians, Caes. B. G. 1, 19 ; 33 ; 2, 17 ; 4, 30, et saep. : so in abl. abs., cosnito, vivere Ptolemaeum. Liv. 33, 41 ; so Id. 37, 13 ; 44, 28, et al. : Caecige- ni . . . cognoscant corpora tactu, Lucr. 2, 742. — Hence, 1). Like the English to know, the Hebr. J?T* (v. Gesen. Lex. s. h. v. ft». 3), and the Gr. yiyviioKta (v. Passow under the word, 'no. 3), Euphem. of sex- ual intercourse, Ov. H. 6, 133 ; Just 5, 2, 5 ; 22, 1, 13 : cognita, Catull 61. 147 ; Tac. H. 4, 44. 2. Mentally, To become acquainted with, learn, recognize, know : nihil certum sciri, nihil plane cognosci etpercipi possit Cic. de Or. 1, 51, 222 ; Lucr. 2, 840. So natu- ram rerum, id. 3, 1085 : quod Divitiaci fratris summum in populum Romanum srudium cognoverat Caes. B. G. 1, 19 ; cf. Sail C. 51, 16 : quem tu, quum ephebum Temni cognosses, Cic. Fl. 21, 51, et saep. : id se a GalTicis armis atque insignibus cog- novisse, knew by their weapons and in- signia (diff. from ex and ab aliquo, to learn from any one ; v. ab, no. C. 10), Caes. B. G. 1, 22 ; so Ov. Pont. 2, 10, 1 ; Phaedr. 4, 21, 22 ; Lucr. 3, 118 : sed Me- teHo jam antea experimentis eognitum erat, genus Numidarum infidum esse, Sail. J. 46, 3, et al. : tandem cognosti qui siem, Ter. Andr. 3, 4, 7 : id socordiane an casu acciderit parum cognovi, Sail. J. 79, 5, et al. II. To recognize that which is already C O GO known (rare, and mostly poet. ; usually agnosco, q. v.) : vereor, ne me quoque, quum domum ab llio cessim revertero, Praeter canem cognoscat nemo. Var. in Non. 276, 9 ; so Ter. Hec. 5, 3, 32 ; Lucr. 2, 349 ; Liv. 24, 16 ; Ov. F. 2, 185 : video et cognosco signum, Plaut. Ps. 4, 2, 45 ; so faciem suam, Ov. A. A. 3, 508 : mores, id. Pont. 3, 2, 105. III. With the access, idea of individu- al exertion (cf. yiyi/woicw, no. 4 Passow ; JJT'' no. 1 Gesen.), To seek or strive to know something, to inquire into, to inves- tigate, examine (so freq. only as a jurid. and milit 1. 1. ; v. the follg.) : accipe, cog- nosce signum, Plaut. Ps. 4, 2, 31. — Specif- ically, 1. Jurid. 1. 1., To examine a case in law, to investigate judicially (cf. cognitio) : Verres adesse jubebat, Verres co^nosce- bat Verres judicabat Cic. Verr. % 2, 10 ; cf. Quint. 4, 2, 21 ; Ulp. Dig. 13, 4, 4, et al. : causam, Quint. 4, 1, 3 ; cf. 11, 1, 77 Spald. N. cr. : de agro Campano, Cic. Phil. 5, 19, 53 : de Caesaris actis, id. Att 16, 16 B. : de hereditate, id. Verr. 2, 2, 6 : hac de re, id. ib. 2, 1, 10 ; cf. Quint. 6, 3, 85 ; 7, 4, 35 ; 8, 3, 62, et al. ; Suet. Aug. 55 ; 93 ; Tib. 33 ; Calig. 38, et al. : super aliqua re, Ulp. Dig. 23, 2, 13 : familiae herciscundae, i. e. ex actione fam. her., id. ib. 28, 5, 35 ; cf. ib. 27, 2, 2— b. Transf. of critics and the criticising public : Ter. Eun. prol. 42 ; cf id. Hec. prol. 1, 8. And of private per- sons in gen. : et cognoscendi et ignoscen- di dabitur peccati locus, id. Heaut. 2, 1, 6. 2. Milit. 1. 1. : To reconnoitre, to act the part of a scout : qualis esset natura mon- tis et qualis in circuitu ascensus, qui cos- noscerent misit Caes. B. G. 1, 21, et a!. Also merely To inquire into, examine: numerum tuorum militum reliquiasque, Cic. Pis. 37 fin.— Whence *cognoscens, entis, Pa. Acquaint- ed with : cognoscens sui, Cic. Her. 4, 18. — * Adv. cognoscenter, With knowledge, distinctly : ut cognoscenter te videam, Tert adv. Marc. 4, 22. Cdgro* coegi, coactum, 3. (cogvit=co- git, Inscr. Fratr. Arv. p. 170 Marin.) v. a. [contr. from co-ago] To drive together to one point, to collect, hring, or urge togeth- er, to assemble, gattier together (class., and very freq.). 1, Lit: cocantur (oves) intro, Plaut Bac. 5, 2, 15 fVirg. E. 3, 9, 8 ; cf. pecus, id. ib. 20 : oves stabulis, id. ib. 6, 85 ; Lucr. 6,274; cf. id. 6.464; so id. 6. 735 : oleam, to collect, Cato R. R. 64, 1 ; 65, 2 ; 144, 1 ; so of the collecting together of fruits, also in Var. R. R. 1, 6, 3 ; Col. 11, 2, 70 ; 12, 3, 9 ; cf. Gron. Observv. p. 359 ed. Frotsch. : quasi talenta ad quindecim coegi, received, collected, Ter. Heaut. 1, 1, 94 Ruhnk. ; so Cic. Verr. 2, 2 48 ; Att. 6, 2, 8 ; Rab. Post. 11, 30 : Orgetorix ad judicium omnem suam familiam undique coegit Caes. B. G. 1, 4 ; cf. multitudinem hominum ex agris, id. ib. — So of the collecting of troops : Caes. B. C. 1, 15 fin. ; cf. Sail. J. 95, 1 : co- pias in unnm locum, Caes. B. G. 2, o ; 6, 10, et al. : exercitum in unum locum, Cic. Fam. 15, 4 : multitudinem in unum, Sail. J. 80 : milites in provinciam, Liv. 43, 15 : exercitum Dyrrhachium, Sail. H. 1, 31 ed. Gerl. : ad miKtiam aliqucs, id. Jug. 85, 3. et saep. — And of the calling together of a senate : quam cito senatum illo die coe- gerim, Cic. Fam. 5, 2, 3 ; so Liv. 3, 39, et aL : dum senatus cogeretur, Cic. Fin. 3, 2, 7; Liv. 1, 48, et al.fcf. Prop. 4, 1, 13— And of a single senator : Cic. Phil. 1, 5 : ex duabus syllabis in unam eogentes, con- tracting, combining, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt : quod ex omnibus partibus cogitur, id. ib. 5, 14, 9. 2, Of liquids : To thicken, condense, curdle, coagulate : mella frigore, Virg. G. 4, 35 : lac in duritiam, Plin. 23, 7, 64 ; cf. Ov. M. 8, 666. Similarly, coacta alvus, hard faeces, Cels. 2, 8 ; 3, et al. 3, Of places : To draw together or con- tract into a narrow place : Italia coacta in angustias, SaH H. frgm. in Serv. Virg. A. 3, 400 : saltus in arctas coactus fauces, Liv. 22, 15. 4, Agmen, milit 1. 1., lit, To keep to- gether the train, i. e. to bring up the rear 299 CO HA cf. claudo, no. 1. 2, b), Liv. 34, 28 ; 44, 4 ; 35, 27 ; 42, 64 ; 10 ; Curt. 3, 3, et al.— fc. Trop. : ut nee duces simus, nee agmen cogamus, nor be the last, Cic. Att. 15, 13 : sic ordinandus est dies omnis, tamquam cogat agmen, Sen. Ep. 12 Jin. II. Trop. : hac re in angustum oppido nunc meae coguntur copiae (the hgure borrowed from milit. lang.), Ter. Heaut. 4, 2, 2 : me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curricu- lum cocgisti, Cic. Rab. perd. 2, 6 : in earn desperationem, ut, Suet. Caes. 20 : verba in alternos pedes, i. e. to write in Elegiac terse, Ov. Tr. 3, 7, 10.— Esp. freq. 2. With Inf., ut, ad, Ace. or abs. : To urge one to any action, to force, compel, constrain : Ter. Ad. 3, 4, 44 : coactus legi- bus earn uxorem ducet, id, Andr. 4, 4, 41 ; cf. id. Ad. 1, 1, 44 ; Phorm. 1, 4, 36.-(a) c. Inf. : omnia vertere, Lucr. 5, 829 ; id. 5, 1166 ; 6, 838 : mori me, Virg. E. 2, 7 : plerasque ad officium redire, Nep. Milt. 7, 1 ; Liv. 38, 13 : neque cogi pugnare poterat, id. 45, 41, et saep. — (j3) c. ut : vi coepi cogere ut rediret. Ter. Hec. 2, 2, 26 ; so id. Andr. 4. 1, 30 ; Ad. 5, 3, 65 ; Lucr. 1, 975 ; 6, 127 ; Caes. B. G. 1, 6 ; Cic. de Or. 3, 3 ; Fam. 5, 6 ; Nep. Alcib. 4, 5 ; Hor. Ep. 1, 9, 2, et saep. — (y) c. ad : omnes in- gratiis ad depugnandum, Nep. Them. 4, 4. — (<5) c. Ace. aliquid, etc. : cogi aliquid pro potestate ab tribuno, Liv. 4, 26 : quid non mortalia pectora cogis, Auri sacra fames ! Virg. A. 3, 56 : adulterium, Ov. A. A. 2, 367 ; Ter. Ad. 3, 4, 44 ; v. above. 3. Sometimes in philos. lang., t. t. = colligo, To infer, conclude : ex quibus id quod volumus efiicitur et cogitur, Cic. Leg. 2, 13, 33 ; so Cic. ad Brut. 2, 7.— Whence c o a c tu m, i, Pa. Subst, A thick, fulled covering, a mattress (cf. coactilis), Caes. B. C. 3, 44 fin. — Adv. coacte (post-class., and rare) \, Quickly, in haste: coactius quid factum et festinantius, Gell. 10, 11, 8. — 2. In a forced, constrained manner : Tert Bapt 12 ; Anim. 42. Colif.blcatiO) onis, /. [cohabito] A dwelling together, Aug. Ep. 137 fin. cdhabitator> oris, m. [id.] He who dwells with any one (late Lat), Cassiod. Var. 3, 48 ; Aug. Serm. 1 ; Fer. 2 Pentec. CO-habltO, are, v. n. To dwell to- gether (late Lat.), Auct. de Prog. Aug. 23 ; 26 ; Hier. Ep. 101 ; Aug. Ep. 12. Cohaerenter> a d»- Continuously ; v. cobaereo, fin. cdhaerentia> ae,/ |cohaereo] A co- hering, coherence, connection (rare) : mun- di, * Cic. N. D. 2, 62, 155 : regionum, Macr. 5, 15 : mortis et vitae, Gell. 6, 13, 11 : vo- cis, id. 15, 3, 6. CO-haereo> s i> 6U m (cohaesa,/.=co- haerens, Gell. 15, 16 Jin.), 2. v. n. To be connected with something, to be united by cohering, to adhere to, cleave to ; constr. abs., with cum or the Dat. (class., but rare in the poets) : mundus ita apte cohaeret, ut dissolvi nullo modo queat, nisi ab eo- dem, a quo est colligates, Cic. Univ. 5 ; cf. id. Acad. 1, 6, 24 ; Lucr. 1, 611 ; 2, 66 ; 6, 1009 ; Quint. 8, 3, 68 : scopuloque af- fixa cohaesit, Ov. M. 4, 553 ; cf. ib. 5, 125 ; 11, 76 : margaritae cohaerentes in con- chis, Plin. 9, 35, 54 : fructus quamdiu solo cohaerent, fundi sunt, Afric. Dig. 47, 2, 63 ; Cic. Top. 12 fin.— Of combatants : con- ferti et quasi cohaerentes tela vibrare non poterant, Curt 3, 11, 4 ; cf. ib. 4, 3, 14 b, Trop. : turpes ac perniciosos, etiamsi nobis sanguine cohaereant, amputandos, Quint. 8, 3, 75 ; cf. Plin. Ep. 7, 7 ; Curt 6, 3, 8 : collocabuntur igitur verba ut inter se quam aptissime cohaereant extrema cum primis, Cic. Or. 44, 149 ; cf. thus of discourse that is connected together, id. Coel. 7, 15; de Or. 3, 43 fin. ; Caecin. 18, 52 ; Quint 7 prooem. § 3 ; 9, 4, 66 ; 7, 10, 16 : ilia quae dicuntur, congruunt et co- haerent cum causa, Cic. Inv. 1, 14, 19 ; cf. id. Fin. 27, 79 ; Phil. 2, 8. 2. (rare) To hold, together, to cohere in its parts, L e. to have a connection, to con- linue, subsist : omnibus enim modis ful- ciendi 6unt, qui ruunt nee cohaerere pos- sunt propter magnitudinem aegritudinis, the figure borrowed from buildings, Cic. Tubc. 3, 25, 61 Kiihn. ; cf. Harusp. Eesp. 300 CO HO 27 fin. : nee enim virtutes sine beata vita cohaerere possunt, nee ilia sine virtutibus, Cic. Tusc. 5, 28, 80 : paullulum obsoni ; ipsus tristis ; de improviso nuptiae : non cohaerent, i. e. all can not be true at the same time, * Ter. Andr. 2, 2, 24. — Hence, * b. Aliqua re, To have an existence in some- thing, to be based upon it : quum aha, qui- bus cohaerent, homines e mortali genere sumpserint animum esse ingeneratum a deo, Cic. Leg. 1, 8, 24. — Whence * cohaerenter, adv. Continuously, uninterruptedly : dimicatum est, Flor. 2, 17,5. CO-haerescOi £ i> ere, v.n. [cohaereo] To hang together, cohere (very rare) : ato- mi cohaerescunt inter se, Cic. N. D. 1, 20, 54 ; so id. Fin. 1, 6, 17 : pituita in gula co- haerescens, Plin. 24, 15, 80 ; id. 20, 16, 64. — 2. Trop.: quod viri optimi mihique amieissimi adeo cohaesistis, ut, etc., * Plin. Ep. 7, 7, 1 ; cf. cohaereo, no. 1, b. CohaesUS; a > "m Part., from cohae- reo. CO-hereS* edis, c. A co-heir, fellow- heir, Cic. Verr. 2, 48 fin. ; Fam. 13, 46; 7, 2 ; Quint. 5, 14, 16 : gen. plur. coheredum, Hor. S. 2, 5, 107 : alicui, Hor. S. 2, 5, 54 ; Petr. 76, 2.— In the /era., Papin. Dig. 34, 9, 16. cd-hibeOj u >> Itum, 2. v. a. [habeo] I. To hold together, to hold, contain, con- fine (class.) ; Lucr. 1, 537 ; id. 1, 516 ; 518 ; (nubes) ut fumus constare nequi- rent, nee cohibere nives celidas et gran- dinis imbres, id. 6, 107 ; id. 2, 1031 ; cf. Cic. Fat. 9, 19 : animam, Lucr. 3, 442 and 444 ; cf. id. 3, 572 : universa natura, om- nes naturas ipsa cohibet et continet, Cic. N. D. 2, 13, 35 ; semen occaecatum, id. de Sen. 15, 51 : crines nodo, Hor. Od. 3, 14, 22 : lacertos auro, to encircle, Ov. H. 9, 59 : brachium toga, Cic. Coel. 5 : deos parie- tibus, Tac. G. 9. XI. With the access, idea of hindering free motion : To hold, keep back, hinder, stay, restrain, stop, etc. (in a lit. sense, in prose rare, but trop. very freq.) : cohibete intra limen etiam vos parumper, Plaut Mil. 3, 1, 1 : Scyllam caecis cohibet spe- lunca latebris, Virg. A. 3, 424 ; so ventos earcere, Ov. M. 14, 228 : ventos in antris, id. ib. 15, 346 : cervos arcu, to stop, poet, for to kill, Hor. Od. 4, 6, 34 : Stygia cohi- bebor unda, id. ib. 2, 20, 8 : Pirithoum co- hibent catenae, id. ib. 3, 4, 80 : claustra cohibentia Janum, id. Ep. 2, 1, 255 : ab aliqua re, Liv. 22, 3 ; Tac. A. 1, 56. 2. Trop. : a. Cohibere aliquid or co- hibere se, To stop something (or one's self), to hold in check, to restrain, repress, tame, subdue : motus animi perturbatos, Cic. Off. 2, 5 fin. ; furentis impetus crudelissi- mosque conatus, id. Phil. 3, 2 fin. ; cf. ib. 5, 13 fin. : temeritatem, id. Acad. 1, 12, 45 : gaudia clausa in sinu ta'cito, Prop. 2, 25, 30 : iras, Virg. A. 12, 314 : pravas ali- orum spes, Tac. A. 3, 56: ac premeret sensus suos, id. ib. 3, 11 : bellum, Liv. 9, 29 : malum, Tac. A. 6, 16 : altitudinem aedificiorum, id. ib. 15, 43 : (provinciae) quae procuratoribus cohibentur, i. e. are ruled, Tac. H. 1, 11: non tu te cohibes? be moderate in grief, * Ter. Heaut. 5, 1, 46 ; so Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 ; Gell. 4, 9.— (* /3) With quominus : vix cohibuere ami- ci, quominus eodem mnri oppeteret, Tae. A. 2, 24.— (*y) c. Inf.: timor cohibebat.. . committere, Hirt B. G. 8, 23.— jj, Aliquid ab aliqua re or aliquo, To keep something from something (or somebody), to ward ojf: manus ab alieno, Plaut Trin. 4, 4, 12 : manus, oculos, animum ab auro gazaque regia, Cic. Manil. 23 : eff'renatas suas libi- dines a liberis et a conjugibus vestris, id. Mil. 28, 76 : assensionem a rebus incertis, id. N. D. 1, 1. cohibllis, e, adj. [cohibeo] Abridged, short (very rare) : oratio Herodoti, Gell. 16, 19, 1 dub Adv. cohibiliter cogere fabulam, App. Flor. fin. cohibiliter^ <*<&>• Briefiy ; v. the pre- ced. CohibitiO) °nis, /. [cohibeo, no. 2] A restraining, governing (post-class.) : irae, Lact. Ira D. 18 : sui, ib. co-honcsto, avi, arum, 1. v. a. To honor abundantly, in common, do honor to, to honor, grace (rare, but in good prose) : exsequias, Cic. Quint 15/» • fu- C OHO nus solennibus, Tac. A. 3, 76 : statuas, Cic. Verr. 2, 2, 69 fin. : victoriam, Liv. 38, 47 : aliquid virtute, id. 25, 16 : patrem deorum, Am. 5, 172 : res turpes, to call by honorable names, id. 5, 187. — 2. Trop.: defluvia capitis, i. e. To heal, cure, Plin. 22, 13, 15. CO-horrescOi ui, 3. v. inch. n. To shudder together (* to tremble, shake, shiv- er, to have a chill or ague fit) : quern ut agnovi, equidem cohorrui, Cic. Rep. 6, 10 fin. : ex quo (sudore) quum cohorm- isset, id. de Or. 3, 2, 6. In Cic, not elsewh. ; besides perh. only Aug. in Suet. Tib. 21. CohorS ( or c °rs ; cf. Non. 83, 14 sq. ; later aspirated orthogr. of MSS. chors ; cf. the letter C, and Schneid. Comment, ad Var. R. R. 1, 13, 3), rtis, /. [kindred with xfyros), 1. A place inclosed around, a court, in- closure, etc., esp. for cattle ; a cattle-yard : (a) Conors, Var. R. R. " 1, 13, 2 sq. ;" 2, 2, 9 ; Col. 8, 3, 8 ; 7, 3, 8 ; Ov. F. 4, 704.— (/3) Cors, Var. in Non. 1. 1. ; Col. 2, 14, 18 ; Vitr. 6, 9 ; Mart. 3, 58, 12 ; 13, 45, 2 ; Pall. 1, 22. II, M e t o n. (cf. chorus) : lit., The mul- titude inclosed, fenced in ; hence, in milit. lang., a company of soldiers, a division of an army, a cohort, the tenth part of a le- gion, comprising 3 manipuli or 6 centu- riae (always written cohors), Var. L. L. 5, 16, 26; cf. Gell. 16, 4 fin. ; Veg. Mil. 2, 6. So Caes. B. G. 3, 1 ; B. C. 1, 73 ; Sail. J. 46 ; 90 ; 105 ; Virg. G. 2, 279 ; Aen. 11, 500, et al. : praetoria, a body-guard, Caes. B. G. 1, 40 ; Sail. C. 61 , et al.— Per synec- dochen, for An army in gen. : cohors Ina- chiae servatrix, Stat. Th. 5, 672. — fo. Spe- cif., The train or retinue of the pretor in a province: praetoria, Cic. Verr. 2, 1, 14 ; cf. id. ib. 2, 2. 27 ; Catull. 10, 10 ; Tib. 1, 3, 2 ; Hor. Ep. 1, 3, 6 ; 8, 14.— 2. A crowd, multitude, throng, attendants in general (mostly poet, or in post-Aug. prose) : vaga, Catull. 63, 25 : gigantum, Hor. Od. 2, 19, 22 : fratrum stipata, Virg. A. 10, 328 : cf. Ov. M. 11, 89 ; Hor. Epod. 16, 62 ; Tac. A. 6, 9 ; Suet. Calig. 19 ; Ner. 5 ; Galb. 7, et al. : febrium, Hor. Od. 1, 3, 31. CohortallnilS (cortal., Paul. Nol. Ep. 22, 2), a, urn, adj. [cohortalis] (late Lat) Pertaining to an imperial body-guard : militia, Cod. Theod. 16, 5, 48 ; cf. ib. 6, 35, 14. Cohortalis, e, adj. [cohors] 1. Per- taining to a cattle-yard (freq. in Col. ; else very rare) : aves, Col. 1, prooem. § 27 , 6, 27, 4 ; 8, 1, 3 : gallina, id. 8, 2, 1 : pul- lus, Cels. 2, 18 : officina. Col. 8, 3, 6 : ra- tio, id. 8, 2, 6.-2. Pertaining to an impe- rial body-guard (late Lat.) : officium, Cod. Theod. 12, 58, 13 : conditio, id. 16, 62, 3, etal. cohortatio, onis, /. [cohortor] An exhorting, inciting, exhortation, encour- agement (very rare, but in good prose) : militum, Nep. Hann. 11, 1 : due-is, Tac. A. 14, 30 : judicum, Cic. Clu. 50, 138 : incred- ibiliter me commovet tua cohortatio, id. Att. 16, 13, C. ; so id. Fam. 1, 7, 9 ; de Or. 1, 47, 204. * cohortatiuncula, ae, /. dim. [co- hortatio] A short exhortation : Ambros. Ep. 4, 33. cdhorticdla, »e, /. [cohors] A small cohort : Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 4. cohorto, are, v. the follg. CO-hoi't©r, atas, 1- »• dcp. To ani- mate or encourage by forcible language, to incite, exhort, admonish ; orig. a stand- ing expression for the hortatory address of the general before a battle, or in other milit. proceedings : cohortatus suos proe- lium commisit, Caes. B. G. 1, 25 : acies in- struenda, milite6 cohortandi, signum dan- dum, id. ib. 2, 20 : militem ad proelium, Quint. 12. 1, 28 ; cf. also below the pas- sage from Cato.— (jl) c. Inf. : Hirt. B. Alex. 21; cf. Tac. A. 12, 49.— (y) c. ut or ne : Scipionis milites cohortatur, ut, etc., Caes. B. C. 3, 82 ; Tac. Agr. 36 : cohorta- tur, ne labori succumbant, Caes. B. G. 7, 86 ; cf. no. 2.— But also, 2. Without the sphere of milit. opera- tions (in good prose) : hac (eloqurntia) et cohortamur, hac persuademus, Cic. N. D. 2, 59, 148 ; Quint. 11, 3, 124 ; Cic. de Or. 1,8; 61 : aliquem ad virtutem, id. ib. 2, 9 : ad stadium summae laudis, id. Fam. C OIT 2, 4 : ad pacem, id. Art. 15, 1, A. 3 : ad concordiam, Suet. Claud. 46 : ad liberta- tem recuperandam, Cic. Phil. 4, 5: fra- trera cohortatus, ut, etc., Suet. Oth. 10 : cohortantibus invicem, ne, etc., id. Galb. 10. J^p° a. Act. form : atque hos cohor- tarent, uti, etc., Claud. Quadrig. in Non. 472, 19. — b. Part. perf. in pass, signif. : Cato in Gell. 15, 13, 5. co-hospes. itis, m. A fellow-guest (late Lat), Paul. Nol. Carm. 21, 385 ; 24, 438 (id. Ep. 32, 6 : cohospitans). ■11. cohum, >, n. The strap by which the plough-beam was fastened to the yoke. ; so called, ace. to Festus, a cohibendo, Feet. p. 31. Z. cohum poetae dixerunt chaos (Codd. a chao?), ex quo putabant coelum esse formatum, Fest. p. 31 : vix solum complere coum terroribu' coeli, Enn. Ann. 1, 159 ; v. Column, in h. 1. (for the unas- pirated form coum, like cors, Baca, trium- pus, etc. ; v. the letter C). CO-humido, are > v - °- To moisten all ova; to wet : genas lacrimis, App. Met. 8, p. 205, 14. CO-imblbOj ere, v. a. To imbibe along with, or at the same time, Arnob. 5, 178. .t Coinqucnda, ae,/. A deity who pre- sided over the felling of trees, Inscr. Fratr. Arv.Jn Orel]. Inscr. 1, 390. co-inquino, without perf., atum, 1. v. a. To defile on all sides, to wholly pol- lute, to contaminate (rare ; not in Cic.) : stercorc, Col. 8, 5, 19 Schneid. N. cr. ; 8, 7, 2.-2. Trop. : * a . Of infectious dis- ease : To infect, taint : totam progeniem, Col. 7, 5, 6. — More freq., b. Of vices : ma- tes coinquinari regum, Poeta in Cic. N. I). 3, 27 : se crimine stupri, Val. Max. 6, 1, no. 6 : se maximo scelere, id. 9, 7 : cor vitiis, Prud. Cath. 6, 53 : famam alicujus, trnob. 4, 151. + co-inquo, ere, v. a. To cut off, cut down (belonging to econ. lang., and found only in inscriptions), Inscr. Fratr. Arv. in Orell. 1, 390 sq. ; cf. coinqvere deputa- re, Fest p. 49 ; v. Coram, p. 392. coitio, onis,/ [coeo] *1. A coming or meeting together, a meeting, assembling : prima coitio est acerrima, Ter. Ph. 2, 2, 32. — 2, A uniting, banding together, al- ways in a bad sense ; a conspiracy, plot, coalition (several times in Cic. and Livy ; else rare) : suspicio coitionis, Cic. Plane. 22, 53 : non factionibus modo nee per co- itiones usitatas nobilibus, etc., Liv. 7, 32 ; cf. id. 2, 35 ; id. 3, 35 : candidatorum con- sularium, Cic. Q. Fr. 3, 1, 5 : Memmii, id. ib. 2, 15 : tribunorum, Liv. 3. 65 : facere, Cic. Plane. 22,53; Liv. 9, 26: dirimere, Cic. Att. 4, 18, 3. — b. A carnal union, co- ition (postclass. for coitus), Macr. Sat. 7, 16; Sol. i9 fin.; Lact. 1, 8. 1. coitus, a, um, Part, from coeo. 2. coitus, and another orthography coctus (only distinguished in signif. by use ; v. below), us {dat. coetu, Catull. 64, 385 ; 66, 37 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 332), m. [coeoj, J, A Coming or meeting together, an as- sembling : eos auspicio meo atque ductu primo coetu vicimus, Plaut. Am. 2, 2, 25. — Hence, 2. Concr., An assemblage, crowd, com- pany. In this signif. coetus alone is used . quae (opiniones) in senatu, quae in omni coetu concilioque proferendae sunt, Cic. Fin. 2, 24 ; so id. Rep. 6, 13 ; de Senect. 23, 84 ; de Or. 1, 8, 30 ; Verr. 2, 5, 72 ; Liv. 27, 33 ; Quint. 2, 15, 18 ; 2, 9, 2 ; 8, 4, 8, et saep. ; Catull. 46, 8 ; 64, 407 ; Virg. A. 5, 43; Ov. M. 3, 403 ; 11, 766 ; 15, 66, et al. II. A n ii iting, joining together, combi- nation. So in both forms : (a) Coetus, Lucr. 2, 1003 ; id. 1, 1016 ; 1047 ; 2, 919 ; 0. 429 ; 6, 483, et al. : stellarum coetus et discessiones, Gell. 14, 1. — (/3) Coitus : ut recens coitus venae resolvatur, Cels. 2, 10 Jin.: humoris, id. 5, 18, no. 31: sylla- barum, Quint. 9, 4, 59 ; Gell. 1, 25, 16 : amnium, Curt. 9, 4 : luna morata in coitu solis biduo (viz., at new moon), Plin.2, 9, 6. 2. A carnal union, coition (not in Cic). In this signif. only coitus is used. Of men, Ov. M. 7, 709 ; Suet. Calig. 25 ; cf. Quint. 8, 6, 24.— Of animals. Col 6, 24, 3 ; 6, 23, 3 (Cod. Polit. : coetus) ; Cels. 2, 1 fin. et al.— 1). Transf. of plants : palma- C OLL rum, Plin. 13, 4, 7. Also of ingrafting, id. 17, 14, 24. t cdix, icis, / =z k6'i\,A hind of Ethio- pian palm, Plin. 13, 4, 9. t colaphlZO. "re, v. a. = Kohafi'Cw, To box one's ears, Tert. adv. Marc. 5, 12. I Colajlhus, h m.= KoXafos, A blow with the fist, a box on the ear: icere, Plaut. Pers. 5, 2, 65: ducere, Quint. 6, 3, 83 Spald. : in cerebro colaphos abstrudere, Plaut. Rud. 4, 3, 68 ; cf. infringere alicui, Ter. Ad. 2, 1, 46 ; Plin. 8, 36, 54 : incu- tere, Juv. 9, 5 : perpeti, Plaut. Capt. 1, 1, 20 ; Ter. Ad. 2, 2, 37. * cdlatura. «e, /. [2. colo] That which has been strained, Coel. Aur. Tard. 5, 3. Colchis, Idis, /., Ko\%is, A province in Asia, east of the Slack Sea, celebrated on account of the golden fleece and Medea; now Mingrelia ; ace. Colchida, Mel. 2, 3, 6 ; Val. Fl. 5, 505, et al.— 2. Whence, a. Colchis, idis, /, Adj., Colchian : gens, Val. Fl. 3, 418. And subst, A Colchian woman, icar' eioxfiv — Medea, Hor. Epod. 16, 58 ; Prop. 2, 34, 8 ; Ov. M. 7, 301 ; 348 : ace. Gr. Colchida, Prop. 2, 21, 11 : voc. Colchi, Ov. R. Am. 262: abl. Colchide, Ov. M. 7, 331 ; Juv. 6, 643.— b. ColchuS. a, um, Colchian : litora, Ov. M. 13, 24 : domus, id. Fast. 3, 876 : venena, i. e. of Medea, id. Met. 7, 394 : rhombo, i. e. magic- al, enchanting, Mart. 12, 57. — Subst. Col- chus, i, m., A Colchian, Hor. A. P. 118 ; and in plur. Colchi, orum, The Colchians, Plin. 6, 4, 4 ; Hor. Od. 4, 4, 63.— C . Col- chlCUSj a > um > Colchian : venena, of Medea, Hor. Epod. 17, 35 ; cf. the preced. no. Subst. Colchicum, i, n., A plant with a poisonous root, Colchicum auctumnale, L. ; Plin. 28, 9, 33. * coleatus. a, um i a 4j- [colis = cau- lis, no. 2, b] Ad membrum virile pertinens : cuspis, Pompon, in Non. 470, 31. COleilS, i, v - culeus. tcdliaSi ae , m.r=Ko\iaS, A kind of tunny-fish, Plin. 32, 11, 52. f colice, es,/ = /cu>A[/07. A remedy for the colic, Cels. 5, 25, no. 12 ; Scrib. Comp. 120 sq. COliculuS, i, v. caul. 1 CollCUS. a » um > adj. = KtuMic6s, Per- taining to the colic, suffering from or sick with the colic, Plin. 20, 12, 48. COliphlum (in MS8. also coll.), ii, n. A kind of nourishing food for athletae, Plaut. Pers. 1, 3, 12; Mart. 7, 67; Juv. 2,53. Colis, is, v. caulis. * COl-labaSCO (conl.), ere, v. n. To begin to fall, to be ready to fall, to totter, waver; trop.: si res lassa labat, Itidem amici collabascunt, Plaut. Stich. 4, 1, 17. COl-labefactO (conl.), are, v. a. 1. To make to reel, sliake, or totter (perh. only in the two following exs.) : motu collabe- factat onus, Ov. F. 1, 566.-2. Poet, of liquefying hard bodies : Lucr. 1, 493 ; cf. the following. COl-labeflO (conl.), factus, fieri, v. pass. To be made to reel or totter, to be brought into ruin (perh. only in the follg. exs.) : haec. ipso cum eorpore eollabefi- unt, sink together, Lucr. 3, 600 Forbig. N. cr. : altera (navis) praefracto rostro tota collabefieret (* was dashed in pieces), Caes. B. C. 2, 6. — b. Poet, of the liquefaction of hard bodies, Lucr. 4, 699 (cf. collabe- facto, no. 2, and labefacta, Virg. A. 8, 390). — 2. Trop.: To overthrow: a Themis- tocle collabefactus, Nep. Arist. 1, 2. COl-labor (conl.), lapsus, 3. v. dep. To fall together on itself, to fall in ruins, esp. of buildings, to fall in, fall from age (in the ante-Aug. period very rare ; not found in Cic., Hor., nor Quint.) : Liv. 35, 9 ; id. 29, 18 ; Tac. A. 2, 47 ; Suet. Aug. 30 ; Claud. 25 ; Calig. 21 ; Caes. 81 ; Sii. 7, 727 : succisis asseribus collapsus pons, Liv. 44, 5.— Of persons, To fall or sink down in a swoon or in death : suscipiunt famulae collapsaque membra Marmoreo referunt thalamo, Virg. A. 4, 391 ; so Ov. M. 7, 826 ; 5, 96 ; 6, 295 ; Tac. A. 2, 31 ; Suet. Ner. 42 ; Curt. 8, 2 fin. ; cf. ferro, Virg. A. 4, 664. — b. Transf. : collapsa tempora, oculi concavi, temples fallen in or sunken, Cels. 2, 6 : iter urinae senec- tute collapsum, id. 7, 26. — c. Trop. (very rare) : in cnrruptelam suam, Plaut. True. COLL 3, 2, 3 : ira in se ipsa collapsa, Val. Max. 6, 2, no. 10. * Col-laboro (conl.), are, v. n. To labor with or together, Tert Poen. 10. Col-laceratllS (conl.), a, um, Part. [laceroj Completely torn to pieces, lacera- ted: corpus, Tac. H. 3, 74 fin. * col-lacrimatio (conl.), onis, / [col-lacrimo] A weeping at something, a weeping together, Cic. de Or. 2, 45, 190. COl-lacrimO (conl.), avi, 1. v. n. and a. To weep together or very much, to be- wail, deplore (rare) : a. Nentr. : simul omnes collacrimarunt, Plaut. frgm. in Gell. 1, 24, 3 ; Ter. Andr. 1, 1, 82 : com- plexus me senex collacrimavit, Cic. Rep. 6, 9. — b. Act. : histrio casum suum toties collacrimavit, Cic. Sest 58. col-lactaneus (conl.), a [lacteoi, A brother or sister nourished at the same breast, a foster brother or sister (post- class.), m., Paul. Dig. 40, 2, 13 : /em., Scaev., ib. 34, 4, 30. COl-lacteus (conl.), a, A foster-broth- er, foster-sister : m., Hyg. Fab. 224 ; Inscr. Grut 585, 8 : fern., Juv. 6, 307 Rup. N. cr. ; Marc. Cap. 1, p. 3 ; 2, p. 27. * COl-laetor (conl.), ari, v. dep. To rejoice together, Tert Idol. 14. Collacvo (conl.). are, v. collevo. * COllapsiO (conl.), onis, /. [collabor] A falling together, precipitation : fulmi- num, Jul. Firm, de Err. prof, relig. 21. collapsus (conl.), a, um, Part., from collabor. collarc (nom. sing, first in Apic. 7, 5 sg.), is (coi-LAEiuiw, ii, ace. to Prise, p. 590 P.). n. [collum] A band or chain for the neck, a collar : abl. collar:, Lucil. in Non. 36, 26 ; Plaut Capt. 2, 2, 107 Lind. N. cr. : nom. plur. collaria, Var. R. R. 2, 7,15. (* collatatus, a, um, Pa., from colla- to, not in use, Extended, diffuse: oratio, Cic. Or. 56 dub.) * Col-latero (conl.), are, v. a. [latus] To admit on both sides : C vocales utrim- qtie collateral, Marc. Cap. 3, p. 56. Collatia, ae,/., KoXXuria, An ancient town of the Sabines, in the vicinity of Rome, Liv. 1, 38 ; 57 ; Fest. p. 30 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 663.-2. Whence Col- latinUS, a, um, adi., Of Collatia : popu- lus, Ov. F. 2, 733 ; l" 38 : arces, Virg. A. 6, 774 Heyne : porta, Fest 1. 1.— Subst. Col- latini, orum. m., The inhabitants of Colla- tia, Liv. 1, 38 (diff. from a people of the same name in Apulia, Plin. 3, 11, 16, § 105). And Collatinus, surname of L. Tar- quinius, husband of Lucretia, since he lived there, Liv. 5, 7 sq. : penetralia, of Collatinus, Ov. F. 2, 787. CollaticiUS (conl.) or -tiusj a, um, adj. [confero] Brought together, contribu- ted, mingled (post- Aug.): instrumenta, Sen. Cons, ad Marc. 10: stipe, App. M. 8, p. 213, 36: myrrha, Plin. 12, 16, 35: aere, Tert. adv. Val. 12 : sepultura (* effected oy contributions), Quint. Decl. 6, 11. Collatinus. a, um, v. Collatia, no. 2. CollatlO (con!.), onis, /. [confero] 1. A bringing together, collecting; a. Ot money : A contribution, collection, a gratu- ity collected together for the emperor (not before the Aug. per.) : stipis aut decimae, Liv. 5, 25; id. 4, 60; 6, 14; Tac. G. 29; Suet. Calig. 42; Ner. 38; 44; Tit 7; cf. Plin. Pan. 41, 1 Schwarz. — In jurid. Lat also, The putting together the possessions of several, in order to divide them equally among themselves, a uniting. So Dig. 37, 6 tit : do collatione bonorum, Cod. 6^ 20 : de collationibus, et saep. — *b. Of the standards in war (* A hostile meeting) : de exercitu, de castris, de agminibus, de signorum collationibus, etc., Cic. de Or. 1, 48, 210. — c.T ro P- : malitiarum, Amnion, combination, Plaut. Mil. 3, 3, 67. — 2. A comparison, similitude, napa6o\r) (class.) : " collatio est oratio rem cum re ex simili- tudine conferens," Cic. Inv. 1, 30, 49 ; Cic. Fin. 2, 27, 75 ; N. D. 3, 28 ; Div. 2, 17, 38 ; Tusc. 4, 38 fin. (cf. Quint 5, 11, 23) ; Hirt B. G. 8, 8 ; Quint 8, 3, 77 ; 7, 7, 2 ; Plin. 37, 9, 42. — 3. in grammar, The com- parative, Fest s. v. ocius, p. 187. collatitius (conl), a, um, v. collati- cius. CollatiVUS (conl.), a, um. adj. [col- 301 COLL latus, confero] Brought or carried togeth- er, united (very rare) : " collativum sacri- ficium dieitur, quod ex collatione offer- tur," Fest p. 30 : " x collativum ventrem magnum et turgidum dixit Plautua (Cure. 2, 1, 16), quia in eum omnia edulia eonge- runtur," Fest. p. 45 : favor, Maer. Somn. Sc. 116 : vis, Nazar. Pan. ad Const 18j£w — b. Subst,, collativum, n. = collatio, no. 1, A contribution in money, Cod. Thcod. 6, 26, 3. collator (conl.), oris, m. [confero] 1. He who bears, brings, places together, etc. (ante- and post-class.) : symbolarum, Plaut. Cure. 4, 1, 13. — Also, One who con- tributes, a contributor, Cod. Theod. 7, 6, 5. — 2. One who makes comparisons, a com- parer : et disputator, Aug. Ep. 147. * COl-la tro (conl.), are, v. a. To bark or yelp fiercely at ; trop. : philosophiam, i, e. to inveigh against, Sen. Vit. beat. 17. 1. COllatllS (conl.), a, um, Part., from confero. 2. COllatllS (conl.), us, to. [confero] A bringing together (peril, only in the two follg. exs.) : a. Of weapons in war, i. e. An attack : Hirt. B. Hisp. 31. — b. A contributing, trop., to knowledge, teach- ing: Censorin. de Die nat. 1. * collaudabilis (conl.), e, adj. [col- laudo] Worthy of praise in every respect Prud. Hamart. 694. COllaudatlO (conl.), onis, /. [id.] Warm, praise (perh. only in the two follg. exs.) : scriptoris, Cic. Inv. 2, 43 ; id. Her. 2,9. * collaudator (conl.), oris, m, [id.] One who praises warmly, a praiser, Aug. Cons. 4, 14 fin. Col-laudo (conl.), avi, atum, 1. v. a. To praise or commend in all respects, extol very much (class.) : quantis laudibus euum herum servus collaudavit, Plaut. Capt. 2, 3, 61 : collegam, id. Asin. 3, 2, 30 : alios, se, id. True. 2, 6, 15 ; cf. id. Poen. 5, 4, 11 : me, * Hor. S. 1, 6, 70 : collaudati milites, Caes. B. G. 5, 2; Hirt. B. Afr. 35 ; so Liv. 1, 52; Suet. Caes. 16; Curt. 7, 5, 38; Stat. Th. 6, 490 : magis utrumque collau- dandum videri, etc., Cie.de Or. 1, 8, 30: mores majorum, Plaut Trin. 2, 2, 17 : collaudo consilium et probo, id. ib. 5, 2, 24 : facta et virtutes tuas, Ter. Eun. 5, 8, 60 ; cf. Cic. Phil. 5, 11, 28 : clementiam ejus per literas, id. Att 9, 16 : eorum benevolentiam erga se diligentiamque, id. Verr. 2, 5, 62 : militum virtutem, Liv. 26, 48, et al. COl-laKO (conl.), are, v. a. To ex- tend in all its parts, to widen, to make loose : omnia lateramina circum, Lucr. 6, 233. collecta (conl.), ae, /. (orig. adj. sc. pecunia) [colligo] * 1, That which is brought together in money, a contribution: a conviva exigere, Cic. de Or. 2, 57, 233 ; cf. Var. L. L. 6, 7, 69. — * 2. A meeting, as- semblage : virginum, Hier. Ep. 108, no. 19. collectaculum (conl.), i, n. [id.] A place of assembling, a reservoir : aquae, Innocent cas. lit p. 230 Goes. collectaneus (conl.), a, um, adj. [id.] Gathered or collected togetlier (very rare) : aes, Plin. 34, 9, 20 : Dicta collecta- nea, the title of a work of Caesar, now lost, Suet. Caes. 56 (perh. his ' AnoQOey- para, mentioned by Cic., Fam. 9, 16, 4). COllectariUS (conl.), ii, m. [id.] A money-changer (post-class.), Cod. Theod. 4, 2, 16 ; Symm. Ep. 10, 49 ; Aug. Civ. Dei, 22, 8. coUecticius (conl.), or -tius, a. um, adj. [id.] Collected, gathered together (very rare) : exercitus, quickly swept to- gether, * Cic. Fam. 7, 3, 2 : ignis, Sen. Q. Nat 7, 23. * ccllcctim (conl.), adv. [id.] Sum- marily, briefly : Claud. Mamert de Statu An. 3, 14. CollectlO (conl.), onis, /. [id.] 1. Abstr., A collecting together : membrorum (Absyrti), Cic. Manil. 9. — Hence, 2. 'n rhetor, lang., a. ^ summing up of things said, a short repetition, recapitulation, sum- mary, dmK£(paXaiuitns, *Cic. Brut 88, 302; Quint 4, 4, 2. — * p. A syllogism, Quint. 9, 2, 103. — 3. In poBt-Aug. philos. lang., A conclusion, inference, Sen. Ep. 45, 85 ; Plin. 2, 23, 21 ; Am. 1, 35.-JI. Conor, in 302 COLL medic, lang., Of a collecting together of corrupt humors, A swelling, tumor, Plin- 22, 25, 58 ; 24, 4, 7 ; 26, 12, 79 ; 27, 12, 70, et saep. ; Sen. Ep. 68 ; Scrib. Comp. 206. CollcotitiMS (conl.), a, um, v. eollec- ticius. CollectlVUS (conl.), a, um, adj. [col- ligo ] * 1. Collected, gathered together : humor, Sen. Q. Nat. 3, 7.-2. In the rhet lang. of Quint ; Pertaining to a syllo- gism : status, "Quint. 3, 6, 46 ; 66 : quaes- tio, id. ib. 7, 1, 60, — 3. In the lang. of grammar : nomen, a collective noun ; as exercitus, populus, etc. * col-lector (conl.), oris, m. A fel- low-student, Aug. Conf. 1, 17. I. CollectUS (conl.), a, um, Part., from 1. colligo. * 2. CollectUS (conl.), us, m. [1. col- ligo] A collection : aquae pluvialis, Fron- tin. de Limit p. 43 Goes. col-lega (conl.), ae, m. [lego] Lit., One who is chosen at the same time with another : " Collegae, qui una lecti," Var. L. L. 6, 7, 69. Hence, A partner in office, a colleague (freq. and class.) : bis una con- sules, collegas in censura, Cic. Sest Lael. 11, 39 : Pericles quum haberet collegam in praetura Sophoclem, id. Off. 1, 40, 144 : habere, id. Phil. 2, 34, 85: dare alicui, Nep. Ale. 3, 1 ; 7, 1 : esse alieui, Tac. H. 3, 6: se destinavit consulatui ejus, id. Ann. 2, 42 — So of a joint guardian, Taul. Dig. 26, 7, 13 and 45- — 2. ^ companion, comrade, in gen. So of fellow - slaves, Plaut. Asin. 3, 2, 10 and 30 ; of a fellow- actor, Juv. 8, 197 ; of joint heirs, Hermog. Dig. 27, 1, 41 ; Paul. ib. 42 and 46. col-legatarius (conl.), i, m. To whom something is bequeathed by will with others, a collegntary, joint-heir, Gaj. Inst. 2, § I99j Ulp. Dig. 7, 2, 10 and 30. COlleglariUS (con).), a, um, adj. [col- legium] Collegial : ministri, Tert. Spect. 11. — Access, form : collegiai.i. fidei. vestrae., Inscr. Grut. 322, 4. COllegiatUS (conl.), i, m. [id.] He who is with one in a college, corporation, etc., Cod. Just. 11, 17 : De colleaiatis ; so also Inscr. Grut. 449, 6 ; 860, 13; collegium (conl.), ii, n. [collega] I, Abstr., The connection of associates, col- leagues, etc., colleagueship (rare) : Deci- um, expertum mihi concordi collegio vi- rum, mecum consulem facialis, Liv. 10, 13; so id. ib. 22 and 24 : magister equi- tum ex collegio prioris anni. id. 4, 17 ; so id. 5, 18 ; cf. Plin. 7, 12, 10, § 54 ; Tac. A. 3, 31 ; Hist. 1, 52 fin. : P. Decius consul per tot collegia expertus, Liv. 10, 26. — 2. Trop.: auxiliatur (noctuis) accipiter col- legio quodam naturae, association, part- nership, Plin. 10, 17, 19. II. Concr., Persons united by llie same office or calling, a college, guild, corpora- tion, company, fraternity, haipia (so most freq.) : Cic. Sest. 14 : tribunorum plebis, id. Verr. 2, 2, 41 ; Suet. Caes. 23 : praeto- rum, id. Off. 3, 20, 80 : pontificum, Caes. B. C. 1, 72 ; Liv. 31, 9 : sacerdotam, Suet. Calig. 16 : Flavialium, id. Dom. 4, et saep. : Tribuni pro collegio pronunciant, ac- cording to the decree of the college, Liv. 4, 26 ; cf. ex collegii sententia, id. ib. 53 : mercatorum dissoluta, Tac. A. 14, 17 fin. ; cf. Suet. Caes. 42 ; Aug. 32, et al. t colic ma> atis, m. = KoWnua, That which is glued or cemented together : fru- ticis Niloticae, Marc. Cap. 3, p. 49. * COl-lcprdSUS (conl.), i, to. A fellow- leper, Sid. Ep. 6, 1. t colleticus, a, um, adj.^zKo)\XriTiK6f, Suitable for gluing, sticking, or adhering together: clysteria, Veg. 2, 18, 2 Schneid. N. cr. I collctis, is, fi — K.o\).riTis, A plant, App. Herb. 3. col-lcvo (conl.), are, v. a. To make entirely smooth, to smooth (post-class, and rare) : plagam arboris falce, Plin. 17, 22, 35, no. 19 : asperitatem oculorum, Sen. Ep. 64 ; Plin. 23, 1, 18. COl-llbcrtUS (conl.), i, m. A fcllow- freedman, Plaut. Poen. 4, 2, 88. COl-llbet (conl.) or collubct (conl.), buit or bitum est, 2, It pleases, it is agree- able (very rare) : si quid collibuit, * Ter. Eun. 5, 8, 26 : si collibuisset, * Hor. S. 1, 3, 6 ; Col. 11, 1, 2 : quae victoribus collibu- C O L L issent, *Sall. C. 51, 9: utcumque animo colhbitum est meo, Plaut. Am. 1, 1, 187 ; so id. Most. 1, 3, 137 ; Merc. 2. 1, 34 ; Cic. N. D. 1, 38 fin.; Fam. 15, 16, 2. * C©l-Ilbro (conl.), are, v. a. To meas- ure off: Cato R. R. 19, 2. col-liciae or cclliqniac, /• [li- quor : a flowing together ; hence] Chan- nels or gutters for conducting water in the fields, upon the roofs of buildings, etc., Col. 2, 8, 3 ; Plin. 18, 19, 49, no. 2 ;' Vitr. 6, 3 ; cf. Fest. p. 84. col-hciaris (conl.), e, adj. [colli- ciae] Pertaining to water channels : tegu- la, a roof-tile, hip-tile, Cato R. R. 14, 4. ColliculuSi i, ">■ di-fi" [collis] A little hill, Mart. 12, 25 ; App. Flor. 1. col-lido (conl.), si, sura, 3. v, a, [lae- do] To clash, strike, dash, press together, etc. (rare, mostly post-Aug., most freq. in Quint.) : *Lucr. 1, 533 : humor ita mollis est, ut facile premi collidique possit, * Cic. N. D. 3, 12, 31 : collidere manus (* to clap), Quint. 2, 12, 10 : dentes, Sen. Ep. 11 : anu- lus ut fiat, primo colliditur aurum, Ov. A. A. 3, 221 : mare inter se navigia collidit, Curt. 4, 3 : amnis uterque colliditur, id. 8, 9 : argentum factum, si fractum vel col- lisum est, etc., bruised, Ulp. Dig. 34, 2, 28 ; cf. Paul, ib, 50, 16, 14.— 2. Trop.: To bring into collision or into hostile contact, to set al variance ; in pass. : to become hos- tile, to be at variance, contend (not ante- Aug.) : ambitiosa pios collidit gloria fra- tres, Stat. Th. 6, 435 ; Sil. 11, 45 : Graecia barbariae lento collisa duello, *Hor. Ep. 1, 2, 7: collisa inter se duo reipublicae capita, Vellej. 2, 52, 3 : si binae (conso- nantes) collidantur, come in contact, Quint 9, 4, 37 : colliduntur aut pares (leges) in- ter 6e aut secum ipsae, Quint. 7, 7, 2 sq. ; so id. ib. 7, 2, 11 ; 5, 7, 32 ; cf. 7, 10, 17. colligate (conl.), adv. Connected- ly ; v. 2. colligo, fin. Colligatio (conl.), onis, /. (2. colli- go] A binding together, connection (very rare) : tota operis colligatio, Val. Max. 8, 14, 6. — b. m mechanics, A joint, Vitr. 10, 1. — 2. Trop. (only in Cic): colligatio causarum omnium, Cic. Div. 1, 56, 127 : colligatione naturali omnia tiunt, id. Fat 14, 31 : arctior est societatis propinquo- rum, id. Off. 1, 17, 53. 1. col-liffo (conl.), egi, ectum, 3. v. a. [lego], "* I. To gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class., and very freq.). A, Of things: omnia praesegmina, Plaut. Aul. 2, 4, 34 ; cf. Lucil. in Non. 273, 28 : apes in vas, Var. R. R. 2, 16, 37 : ossa, Tib. 3, 2, 19 ; cf. Suet. Tib. 54 fin. ; cf. also id. Calig. 3 ; Lucr. 3, 859 (and Horn. II. 24, 793) : capillos sparsos per colla in no- dum, Ov. M. 3, 170 ; so id. ib. 8, 319 ; and poet, transf. to the person : surgit et im- missos hedera collecta capillos Calliope, etc., id. ib. 5, 338 ; so Virg. A. 1, 320 : (lo- res, Ov. M. 5, 399 : olus horto riguo, id. ib. 8, 647 : uvas de purpureis vitibus, id. ib. 8, 677 : fructus, Hor. Ep. 1, 12, 1 : spo- lia, Tit in Fest. p. 193 : omnia venena, * Catull. 14, 19. — So the part, collectum, subst, That which is collected {as food) : Plin. 11, 37, 60 : pecuniam, Hor. Ep. 1, 10, 47 : viatica, id. ib. 2, 2, 26 ; cf. stipem a tyrannis, to obtain by begging, Liv. 38, 45 : aer humorem colligens, Cic. N. D. 2, 39 fin. : imbres, Hor. Ep. 1, 15, 15 ; cf. pluvias aquas, Quint. 10, 1, 109, and id. ib. 5, 14, 31 ; Lucr. 6, 558 ; cf. id. 6, 571 ; 124 : collectae ex alto nubes, heaped to- gether, Virg. G. 1, 324 : pulvis collectus turbine, Hor. S. 1, 4, 3) ; and poet. : pul- verem Olympicum collegisse juvat, i. e. to have covered himself with it, id. Od. 1, 1, 4 : luna revertentes colligit ignes, Virg. G. 1, 427 : antiqua verba et figuras, Suet. Gramm. 10 : librum, to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5 : apparatu nobis (sc. oratoribus) opus e6t et rebus exquisitis, tmdique collectis, arce6sitis, comportatis, Cic. de Or. 3, 24, 92 ; cf. id. ib. 1, 42 fin. : multa raultorum facetc dicta, id. Off. 1, 29 ^tTi. : vasa, milit 1. 1., to pack together, pack up, Cic. Verr. 2, 4, 19 ; Liv. 2l| 47, et al. B. Of persons, mostly milit. : To col- lect, assemble, bring together : exercitus COLL collectus ex senibus desperaus. Cic. Cat. 2, 3 ; of. ib. 2, 4, 8 : militcs, id. Verr. 2. 5, 51: reliquos ex fuga, Nep. Hann. 6fin.: manu collecta in Thraciam iutroiit, id. Alcib. 7, 4 ; cf. Liv. 1,5, and Tac. Age. 37 : de pagis omnibus bonos viros, Cic. Fin. 2, 4, 12 : se ad aciem, Hirt B. Air. 70. — b. Medial : quos in aestuaria ac paludes coi- lectos dixeraruua, had collected together, talten refuge, Caes. B. G. 2, 28 Oud. N. cr. and Herz. 2. With the prevailing idea of abridg- ing, shortening, by bringing together, To contract, draw up, compress, coiled, concen- trate (mostly poet, tor the more usual contrahere, coercere, etc.) : iu spiram tractu se colligit anguis, Virg. G. 2, 154 ; cf. Livy : cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere, Liv. 2, 50; Tib. 1, 8, 14 : alitis in parvae subitam collecta figu- ram, Virg. A. 12, 862 Wagn. N. cr. : api- cem collectus in unum, Ov. M. 13, 910 : volumina collecta in arctum, Plin. 8, 16, 17 ; l'rop. 3, 9, 29 Kuinoel : se in arma (^covered himself with or concealed him- self bthind his shield), Virg. A. 12, 491 ; 10, 412 ("post scutum se clausit," Serv., Gr. avataXels iv da—i6i, en' dc—icoc) : to- gam (* to gather up, adjust), Mart. 7, 33 ; id. 12, 48, 5 : per vulnera colligit hostes, causes them to retreat, Sil. 10, 3. — Hence, b. medic, t. t.. To make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95 ; 129 ; 138 ; 169 ; cf. Plin. 34, 11, 27. II, Trop. : 1. To bring together, col- lect, to ga, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.) : sexcentae ad earn rem causae possunt colligi, PlauL Trin. 3, 3, 63 : collectis omnibus bellis civilibus, i. e. brought together in speaking, adduced-, Cic. Fam. 1, 3 ; cf. id. Sest 6 fin. ; Lucr. 1, 724 : cf. Hor. A. P. 160 ; VaL FI. 7, 335 : spiritum, Quint 11, 3, 53 : omnes rumo- rum et concionum ventos, Cic Clu. 28, / 1 : rumoreni bonum, id. Leg. 1, 19 : ex- istirnationem multo sudore, id. Div, in Caecil. 22, 72 : benevolentiam civium blanditiis, id. Lael. 17, 61 : magnam gra- tiam magnamque dignitatem, ex hoc la- bore, id. Q. Fr. 2, 16 : auctoritatem, Caes. B. G. 6, 12 : famam clementiae, Liv. 21. 48 fin. ; Suet. Claud. 12 ; Prop. 2, 14, 9 : invidiam crudelitatis ex eo, Cic. Verr. 2, j 5, 8: crimina majestatis, Plin. Pan. 33 i fin. : sitim, Virg. G. 3. 327 : Ov. M 5, 446 ; : 6, 341 (cf. adducere sitim, Hor. Od. 4, 12, 13) : frigus, Hor. Ep. 1, 11, 13 : rabiem, Virg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234 ; 9, 212: odi- um, id. ib. 3, 258 : usum patiendi, id. Am. 1, 8, 75 : vires usu, id. A. A. 2, 339 ; cf. Liv. 29, 30; Sil. 4, 307— b. Of designa- tions of numbers, To amount or come to, comprise, include, to reckon, count, number, compute (rare, and only in post-Aug. prose) : ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant, Plin. 12, 5, 11 : ambitus per fronttm centum duos pedes colligit, id. 36, 12, 1? : ad quos (consules) a regno Numae collisuntur anni DXXXV., id. 13, 13, 27 ; so Tic. Germ. 37 ; Or. 17. 2. Colligere se or animum, mentem, ttc, To collect one's self, i. e. to recover one's senses, to compose oiie's self, to recover one's courage, resolution, etc. (very freq. and class.) : " quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rur- sum in suum locum cohere V Cic. Tusc. 4, 36, 78 : se, Afran. in Charts, p. 195 P. ; Lucr. 3. 938 ; Cic. Quint 16 fin.; Div. 1, 27, 57 : Fam. 5, 18 ; de Or. 1, 7 ; Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14; 3, 65; Suet Ca- lig. 50 : animos, Liv. 3, 60 fin- ; cf. in pass. : id". 10, 41 : animum, Tac. A. 1, 12; Suet Ner. 48 : animum cogitationemque, Plin. Ep. 2, 11, 14 : mentem, Ov. M. 14, 352 ; cf. mentem cum vultu, id. Am. 1, 14, 55. 3, To place together in the mind, to think upon, to weigh, consider : qnum et nostrae reipublicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo, Cic. Inv. 1, 1: levis haec insania quantas Virtutes habeat sic collige, Hor. Ep. 2, 1, 119 ; cf. sic collige mecum, id. Sat 2, 1, 5L — Esp. freq., b. To place together in a logical manner, i. e. to conclude, deduce, inftr from wliat pre- cedes (most freq. in Quint) : ex eo colli- gere potes, quanta occupafione distinear, Cic Att 2, 23 : so c. ex, Quint 5, 10, 80 ; 7, 2, COLL 3 ; 7, 8, 6 ; 8, 4, 16 ; 4, 4, 5, et aL ; Suet Tib. 67 ; Quint 5, 10, 11 ; eo c per, id. ib. 4, 2, 81 : quod multis et acutis conclusi- onibus colligunt, id. ib. 2, 20, 5 ; so c Abl., id. ib. 3, 6, 103 ; 5, 13, 14 ; 6, 3, 37 ; 7, 4, 1, et al. ; Col. 4, 3, 2, et al. : paucitatem inde nostrum colligentes, Liv. 7, 37 : bene collisrit, haec pueris et mulierculis esse grata, Cic Off. 2, 16, 57 ; so abs., Quint 5, 14, 22 ; 7, 3, 18 ; 1, 10, 42, et a). ; Pers. 5,85. 2. COl-llg'O (conl), avi, atum, L v. a. To bind or fasten together, connect, bind (in good prose) : omne colligatum solvi potest, Cic. Univ. 11, 35 : corpora colli- gata vinculis naturalibus, id. ib. : vasa (of warlike implements ; cf. the preced. art, no. I. 1), Plaut Ps. 4, 3, 16: manus, id. Epid. 5, 2, 23 ; cf. ib. 26, and the common expression in the formula, i lictor, colliga manus, Cic Rab. perd. 4 fin. ; Liv. 1, 26, et al ; Ter. Eun. 5, 5, 13 : scu- tis uno ictu pilorum transfixis et colligatis, fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25 Moeb. : bitumen vulnera colligat. Plin. 35, 15, 51 ; cf. colliaatis vulneribus, * Suet Tib. 6L— 2. Trop. (almost only in Cic) : homines inter se sermonis vinculo, Cic. Rep. 3, 2: officiorum genera inter se col- ligata atque implicata sunt, Cic. Off. 1, 5, 15 ; c€ (res) omnes inter se aptae colliga- taeque, id. N. D. 1, 4 fin. : (solum) herbis colligatum, thickly overgrown, Col. 2, 17, 5 : sentenrias verbis, to join together rhe- torically, Cic. Or. 50, 168: annorum sep- tingentorum memoriamuno libro, to com- prehend, comprise, id. ib. 34, 120. — b. With the access, idea of preventing free mo- tion : To restrain, stop, hinder : impetum furentis (Antonii), Cic. Phil. 11, 2, 4 : Bru- tuin in Graeeia, i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11 : se cum multis, id. Fam. 9, 17. — (*Adv. Comp. Aug. doct Christ 1, 28.) * col-limitaneus (conl.), a, um, adj. (c Dat.) Bordering upon : Phrygia Gala- tiae, Sol. 40. Col-Hmitium (conl.), ii. n. [limes] The boundary between two places, SoL 49 ; Amrn. 15, 4. col-limito (conl.), are, v. n. (c. Sat.) To border upon (post-class, and very rare) : Amm. 31, 2. — In pass.: Sol. 25. col-lineo (conl.), atum, are, v. a. To direct something in a straight line, to aim somewhere (rare, and, except in Cic, only post-class.) : hastamautsagittam, Cic. Fin. 3, 6 fin. Otto -V. cr. : manum et oculos, Ju- lianus in Gell. 9, L 6 : oculos ad umbram, App. Met 9 fin. ; id. Flor. no. 23.— * 2. As a consequence of aiming : To hit the mark, take a right aim : Cic. Div. 2, 59 Orell. N. cr. — Whence collineate, adv. In a direct line; trop., skillfully, artistically : Jul. Val. Alex. M. 3, 48 ; so id. ib. 58. collinio. ire, v. the follg. col-lino (conl.), levi, litum, 3. (access, form part. perf. collinitus, CoL 6, 17, 8 dub. ; v. Sehneid. N. cr.) v. a. To be- smear, to cover over, defile, pollute : aliquid, aliqua re (very rare ; not in class, prose) : ora venenis, Ov. R Am. 351 : tabulas cera, Gell. 17, 9, 17 : crincs adulteros pul- vere, * Hor. Od. 1, 15, 20 (cf. Virg. A. 12, 99 : foedare in pulvere crines) : coeno collitus, Plaut Poen. 4, 2, 4.— b. Trop. : pulchrum ornatum turpes mores pejus coeno collinunt Plaut Most 1, 3, 133 ; id. Poen. 1, 2, 93. COllInilS) »i ™, adj. [colli8] Of or pertaining to a hill, found or growing on a hill- hilly, hill- (class.) : genus agrorum (opp. to campestre and montanum), Var. R R 1, 6, 2 : vineae, id. ib. 1, 6, 5 ; Col. 12, 21, 1 : loea, Col. 3, 2. 6 : aqua, id. 1, 5, 3 : vina, id. 12, 21, 4 : frumentum, Cels. 2, 18: Porta, the gale in Rome near the Quirinal Hill, called also Agonensis and Quirinalis Porta (cf. Fest s. V. agonitm, p. 9 ; Adam's Antiq. 2, p. 369 sq.), Liv. 5, 41, et aL Through this gate Hannibal rode to the temple of Hercules, and threw a lance into the city, without advancing further, Liv. 26, 10; Cic. Fin. 4, 9, 22"; Plin. 34, 6, 15 ; cf. Juv. 6, 290. In the vi- cinitv stood the temple of Venus Erycina, Liv. 40. 34 ; Ov. R Am. 549 ; Fast 4, 871 ; and near it was the Sceleratus Campus, COLL Fest p. 148 and 258 : herbae, growing in the vicinity of this gate, Prop. 4, 5, 11. Colliphium, ', v - coliphium. coi-hqueiactus (conl.), a, um, Part. [liquetio] Made liquid, dissolved, melted (very rare) : glacies, Var. R. R 2, 4, 6 : venenum in potione, * Cic. Clu. 62, 173. col-liquesco (conl.), liqui, ere, v. n. To becujitt liquid, melt, dissolve (very rare) : aurum colliquit Var. in Non. 334, 27 sq. : quum aes colliquisset, id. ib. : in pice, Col. 12, 22, 2 : igni, App. ApoL p. 306. COlliquiaC" v - colhciae. collis, is {abl. regular, colle, e. g. Ov. M. 1, 698 ; 14, 90 ; 333 ; 822 ; 836 ; Caes. B. G. 1, 24 ; Sail. J. 59 ; Liv. 1, 3, et saep. ; colli only in Lucr. 2, 317 and 322; cf. Sehneid. Gr. 2, p. 228 : gen. plur. collium, Tac.Agr.37; Lact Opif. D. 10), m. [cello] High ground, a hill (very freq., esp. in the poets and historians) : Lucr. 5, 1373 ; id. 2, 317 ; cf. Cic. Verr 2, 3, 18, et saep. : inter Palatinum Capitolinumque, Liv. 1, 12 ; cf. id. 1, 3 ; 5. 54 : Dianae, ;'. e. Aven- tinus, Mart 12, 16, 3 : Heliconii cultor, Catull. 61, 1. — In plur., colles, for A clutin of mountains, Sil 3, 420. * collisio (conl.), onis, /. [collido] A dashing or striking together, a concus- sion : Just 11, 12, 6. 1. collisus (conl.), a, um, Part., from collido. 2. Collisus (conl.), iis, m. [collido] A striking together, collision (very rare) : Plin. 9, 35, 56 ; Coel. Anr. Acut 2, 12. collitus (conl.), a, um, Part., from collino. ColldcatlO (conl.), onis, /. [colloco] A setting up, erecting, putting, placing, collocation (except in the rhetor, use, very rare) : moenium, Vitr. 5, 3 : verbo- rum, Cic. de Or. " 3, 43, 171 ;" 2, 13, 54 ; Or. 70, 232; Quint 1, 10, 22; cf. 8 pro- oem. § 6 ; 8, 3, 41 ; 9, 4, 58 ; 89 ; 3. 3, 8 Spald. ; 7, 9, 6 : siderum, Cic Univ. 9, 26 — b. Filiae, An endowing, giving in marriage (v. colloco, no. 2), Cic. Clu. 66/«. COl-ldco (conl.), avi, atum, 1. v. a. To lay, put, place, set, set up, erect, etc., a thing (or person) somewliere (class, in prose and poetry). I. Lit, constr. usu. with in c. ail. (cf. Rimsh. Gr. p. 467 sq. ; Zumpt, Gr. § 489), more rarely with in c. ace. (v. the follg.) ; also with other prepositions, or entirely abs. : (a) In c abl. : in Rostris collocati, Cic. Sest 38 fin. : aliquem in cubili, id. Tusc. 2, 17 : in navi, id. Plane 41 : in cus- todia, id. Phil. 7, 7 ; id. Parad. 3, 2, 25 : in solitudine, id. Lael. 23, 87 : Herculem in concilio coelestium, id. Off. 3, 5, 25 : legi- ones in cervicibus nostris, id. Fam. 12, 23, 2 ; Caes. B. G. 3, 1 : exercitum in hiber- nis, id. ib. 3, 29 fin. ; Suet. Aug. 21 ; Catull. 66, 56: juvenem in latebris, Virg. G. 4, 424 ; Ov. M. 2, 526, et al. ; Plaut Asin. 3, 3, 67 : tabulas bene pictas in bono lumine, Cic. Brut 75, 261 ; id. Pis. 25/n. : saxum, in supremo monte, Hor. Epod. 17, 68 ; Suet Aug. 100 ; CarulL 10, 23. — Closely connected with this is the locativ. in nnm- propr.: classem Miseni et alteram Ra- vennae, Suet Aug. 49 : singulas cohortcs, Puteolis et Ostiae, id. Claud. 25 : se Athe- nis, established themselves, settled there, Cic. Fin. 5, 2. — (ff) In c ace. : in tabernam vasa et servos, Plaut Men. 5, 6, 28 : me in arborem, id. Aul. 4, 8, 6 : earn in lee- turn, Ter. Eun. 3, 5, 45 ("ipsum verbum collocant proprium est et ascribitur pro- nubis," Donat. ; cf. abs. : collocate puel- lulam, Catull. 61, 188) : exercitum in pro- vinciam hiemandi gratia, Sail. J. 61, 2; cf. above Caes. B. G. 3, 1, and 3, 29.— (y) W T ith simple Abl. : oculos pennis, Ov. M. 1, 723. — (6) With other prepositions (freq. in Suet, elsewh. rare) : comites apud ceteros hospites, are lodged, quar- tered, Cic Verr. 2, 1, 24": leciones propius Armeniam, Tac. A. 13, 7; cf. Sail. J. 49: obsides super se. Suet. Aug. 43 : singulas infra se, id. Calig. 24 : juxta se, id. Ner. 13 : circa se. id. Tit 9 : consulares super pulpirum. id. Caliir. 54 : lecric? m pro tri- bunali. id. Aug. 33. — (t) Abs. : sine tn- multu praesidils collocatis, Sail. C. 45, 2 : tabulis et sisnis propalam collocatis, Cic, 303 COLL de Or. 1, 35, 161 : columnas neque rectas, neque e regione, id. Q Fi\ 3, 1, 1 : lecti- cae collocabantur, id. Phil. 5, 6 fin. ; Quint. 7 prooem. § 1 : postquam impedi- menta collocata animadvertit, Liv. 44, 37 (cf. constituere impedimenta, id. 44, 36) : ehlamydem, ut pendeat apte, Ov. M. 2, 734 : collocat hasta sues, lays prostrate, kills, Mart. 5, 65, 10 : reliqua signa in sub- sidio (;'. e. ad subsidium) artius collocat, Sail. C. 59, 2 Kritz. N. cr.; so ceterum exercitum in subsidiis, id. ib. § 5 Kiitz. N. cr. : ut ante suum fundum Miloni in- sidias collocaret, to lay snares for, Cic. Mil. 10, 27. 2. Specif. : aliquam : To give in mar- riage : filinm, Tac. Agr. 9 fin. ; cf. Suet Claud. 27. So alicui, Cic. Brut 26, 98 ; Nep. Att 19 fin. ; Suet. Caes. 21 ; Aug. 64 ; Calig. 24; Claud. 27; Domit 22, et al. : matrem homini nobilissimo, Caes. B. G. 1, 18, 6 : in matrimonium, Cic. Div. 1, 46, 104, together with in matrimonio. Scaev. Dig. 36, 1, 77 ; Plaut Trin. 1, 2, 122 : soro- rem ex matre et propinquas suas nuptum in alias civitates, Caes. B. G. 1, 18; so nuptum, Plaut Trin. 3, 3, 7 ; Col. 4, 3 fin.— Entirely abs. : Nep. Epam. 3, 5 ; id. Arist. 3 fin. ; cf. in collocanda filia, Tac. A. 4, 39, and collocantis filiam, Just. 9, 6, 2. 3. Collocare pecuniam, dotem, fenus, etc., a mercantile t. t., To give, lay out, invest, advance, place money, a dowry, wealth, etc. : Plaut. Men. 5, 6, 2 : in ea provincia pecunias magnas collocatas ha- bent, Cic. Manil. 7, 18 ; cf. pecunias in emptiones praediorum, Gaj. Dig. 17, 1, 2 :■ pecunias graviore fenore, Suet. Aug. 39 : curavit, ut in eo fundo dos collocaretur, Cic. Caecin. 4, 11 : duas patrimonii partes in solo, Suet. Tib. 48 ; cf. in like manner, duas fenoris partes in agris, Tac. A. 6, 17. — Hence sometimes, \j. In gen., To em- ploy, invest money in some way : patrimo- nium suum non eft'udit : in reipublicae salute collocavit, Cic. Phil. 3, 2 Wernsd. and Orell. N. cr. : millies sestertium ea mutiiticentia collocatum, Tac. A. 6, 45. II. Trop. (in good prose, most freq. in Cic. and Quint.) : 1, Ace. to no. I. 1 : (a) In c. abl. : ut totos se in Optimo vitae statu exquirendo collocarent, employed,, occupied themselves, Cic. Tnsc. 5. 1, 2 ; cf. so totum se in cog- nitione et scientia, id. Off. 1, 44 fin. : sese palam in meretricia vita, id. Coel. 20, 49 : in animis ego vestris omnes triumphos meos condi et collocari volo, to be placed, deposited, Cic. Cat. 3, 11 : omne suum studium in doctrina ac sapientia, to apply, employ, id. Q. Fr. 1, 1, 10 : spem in incer- to reliqui temporis eventu, id. Quint. 26 fin. : adolescentiam suarn in amore et vo- luptatibus, to employ, spend, id. Coel. 17 : omnium longitudinum et brevitatum in sonis judicium ipsa natura in auribus nos- tris collocavit, placed, id. Or. 51 fin. : in conspectu, Quint. 7, 1, 4 : famam in tuto, id. ib. 12, 11, 7. — ((3) In c. ace. : aliquem in otium, Plaut. Merc. 3, 2, 10 : homines quatuor in soporem, as it were, to put into the sleep of death, id. Amph. 1, 1, 148. — (y) With simple Abl. : et propriis ver- bis et ordine collocatis, Quint. 9, 1,7; so ordine collocati sensus, id. ib. 7, 10, 16. — (5) With other prepositions : est et in nominibus ex diverso collocatis sua gra- tia, Quint. 9, 3, 86.— (c) Abs. : Poeta in Cic. de Or. 3, 58 fin. So rem militarem, Cic. Fam. 2, 13 fin,— In rhetoric ; ut apte collocentur (verba), Quint. 8 prooem. § 26 ; cf. § 31 ; 10, 2, 13 ; 8, 1, 1 ; 10, 1, 4 ; 9, 4, 1, et al. — Rare, collocare de aliqua re, Tac. A. 6, 27 fin. 2. Ace. to no. I. 3 : quamobrem me- lius npud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto, to put or place at interest, as it were, Cic. Oft'. 2, 20, 70 ; id. Fam. 13, 08 fin. COl-16cuplcto (conl.), avi, 1. v. a. To make very rich", to enrich (prob. only in the two follg. exs.) : Ter. Heaut. 2, .'!, 17. — 2. Trop.: To embellish, adorn , dig- nify, honor : rei honestahdae et collocu- pletandae causa. Cic. Her. 2, 18. collocutio (conl.), onis,/. [colloquor] A (familiar or private) conversation, con- ference (very rare) : Cic. Att. 12, 1 fin. In plur. : id. Phil. 11, 2, 5 ; cf. Fam. 1, 9 304 COLL Manut. : venit cum hostium ducibus in collocutionem, Cic. Her. 1, 15 fin. collocutor (conl.), oris, m. [id.] Be who talks with one (eecl. Lat), Tert. adv. Prax. 5 ; Aug. Conf. 9, 6. colloquium (conl.), ii, n. [id.] A conversation, conference, discourse (class, in prose and poetry ; not in Hor.) : " col- loquium quum conveniunt in unum lo- cum loquendi causa," Var. L. L. 6, 7, 66 ; Titin. in Non. 256, 16 : eo ad colloquium venerunt, Caes. B. G. 1, 43 ; so in collo- quium venire, id. ib. 1, 35 ; and in Antonii congressum colloquiumqtie veniendum est, Cic. Phil. 12, 11 ; cf. id. ib. 9, 1, 2 : denos lit ad colloquium adducerent, Caes. B. G. 1, 43 : facere, Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 5 : occulta habere cum aliquo, Liv. 27, 1 ; so secreta serere cum aliquo, id. 34, 61 ; cf. nocturnis impellere aliquem, Tac. A. 1, 16 ; and secretis componere, etc., id. ib. 3, 40 : petere, Ov. M. 13, 552 ; Suet. Aug. 27 : dare, Prop. 4, 10, 32, et saep. : colloquio alterius non egere, Cic. Oft'. 3. 1 : fruiturque deorum colloquio, Virg. A. 7, 91 : praeceptoris, Petr. 9 fin. : colloquia amicorum absentium, i. c. epis- tolary discourse, communication by letter, Cic. Phil. 2, 4.-2. Transf. to animals : alitum colloquia, Plin. 10, 49, 70, repeated by Gel). 10, 12, 7. d3P Lucr. 4, 600, is very probably not genuine. COl-ldquor (conl.), eutue, 3. v. depon. To converse, talk with one, to hold a con- versation, a parley, or conference together ; esp. of the generals of two hostile armies (in good prose ; not in Quint.) ; constr. commonly cum aliquo, inter se, or abs., in Plaut. several times as v. act. ace. : («) Cum aliquo : Cic. Brut. 60, 218 ; id. Tusc. 1, 41, 98 ;Div. 1, 30, 64 ; Att. 16, 8 ; Fam. 1, 9 ; Nep. Paus. 2, 4, et al. : cum aliquo per aliquem, Caes. B. G. 1, 19 ; Nep. Ale. 5, 3 : cum aliquo per literas, Cic. Fam. 1, 7 ; Att. 6, 1. — ((3) Inter se : hoc uno prae- stamus vel maxime feris, quod colloqui- mur inter nos, Cic. de Or. 1, 8, 32 ; so id. Div, 1, 41 ; Hirt. B. Air. 56 ; Curt. 8, 4, 14 : inter se multum de aliqua re, Cic. de Or. 1, 7, 26. — (y) Abs. : deinde utrique impcratores colloquuntur simul, Plaut. Am. 1, 1, 69 ; so Caes. B. G. 1, 43 ; 47, et al. : Ter. Eun. 2. 3, 75 ; Cic. Q. Fr. 2, 10 ; Liv. 3, 36 ; Curt. 7, 1, 24 ; 8, 13, 24, et al. — (<5) c. Ace. : te volo, uxor, colloqui, Plaut. Am. 3, 2, 17 ; so id. Asin. 1, 2, 24 ; Most. 3, 2, 96 ; Men. 2, 3, 77 ; Mil. 4, 2, 18 ; Pseud. 1, 3, 16 ; 22 ; Trin. 5, 2, 11 ; 26 ; hence also prob. Asin. 3, 1, 20. COl-luceo (conl.), ere, v. n. To give light on every side, to shine, to be wholly illuminated, to be clear, bright (class, in prose and poetry ; not in Hor.) : (a) Abs. : sol, qui tarn longe lateque colluceat, Cic. N. D. 2, 15, 40; id. Univ. 9; *Lucr. 6, 883 : collucent ignes, Virg. A. 9, 166 ; so faces, id. ib. 4, 567 ; Curt. 3, 8, 22 ; cf. Tac. A. 3, 4 : lampades undique, Ov. H. 14, 25 : pocula, Catull. 64, 45 ; Plin. 10, 47, 67.— (ji) c. Abl. : Cic. Verr. 2, 4, 32: aedes ignibus, Ov. M. 4, 403 : moenia flammis, Virg. A. 5, 4 ; Liv. 38, 6 : castra magno fulgore ignis, Curt. 3, 3, 3 ; * Suet. Tib. 14 : polus ignibus, Stat. S. 1, 6. 89 : omnia luminibus, Liv. 24, 21 : totus veste atquc insignibus armis, Virg. A. 10, 539. — (y) Ab aliqua re (cf. ab, no. C. 1) : (mare), qua a sole collucet, albescit et vibrat, Cic. Acad. 2, 33, 105.— 2. Trop.: vidi collu- cere omnia funis tuis, Cic. Verr. 2, 1, 22 : agri collucent floribus, Ov. F. 5, 363 ; cf. Col. 3, 21, 3 ; id. 10, 293. COl-luCO (conl.), are, v. a. [lux] To make the forest light, to clear or thin it : " collucare est succisis arboribus locum luce implore," Fest s. v. sublucare, p. 151 (explained in a different manner, p. 30). So lucum, Cato R. R. 139: arbo- rem, Col. 2, 21, 3. COlluctatip (conl.), onis, /. [colluc- tor] A struggling, contending with some- thing (in post-Aug. prose) : in colluctatio- ne vel pancratio, Ulp. Dig. 9, 2, 7; so of the fighting of oxen, Col. 6, 2, 4. — 2. Trop.: The death-struggle, Sen. Q. N. 3, 18. Of an embracing in love, App. M. 9, p. 219, 12 ; Lact. 1, 17. Of a difficult utterance : Quint. 11, 3, 50. COLL * Colluctator (conl.), oris, m. A wrestler, fighter, Lact. Opif. D. 1. — From COl-luctor (conl.), ari, 8. ti. To struggle, contend, wrestle with one (post- Aug. and rare): cum agro, Col. 1, 3, 9; cf. Plin. 27, 2, 2 : cum pehilantia morbi, Gell. 12, 5, 9 : praedonibus, Prud. Ham. 523; App.M. 2 fin. colludium (conl.), ii, n. [colludo] (a post-class, word) 1. A sporting, playing together: delphinorum, Sol. 12; soSymm. Ep. 3, 5. — 2. A secret, deceptive under- standing, collusion, Amm. 19, 5 ; Cod. Theod. 9, 49, 7 ; Symm. Ep. 4. 20. COl-ludo (conl.), si, 6um, 3. v. n. To play or sport together, play with one (very rare, but clas3.) : (puer) gestit paribus colludere, *Hor. A. P. 159. Poet.: aut summa nantes in aqua colludere plumas, * Virg. G. 1, 369.-2. Jurid. t. ^ To keep up false appearances with one to the injury of a third person, to have a secret under- standing with one, to act covertly, *Cic. Verr. 2, 2, 24 ; Ulp. Dig. 48, 5, 3; Jul. ib. 41, 5, 7 ; cf. collusio and colludium, no. 2. COl-lug'eO (conl.), ere, v. n. To la- ment, grieve together : Coel. Aur. Tard. 2, 5. COllllltl, ', n. (ante-class, access, form collus, i, nt., Naev., Cato, Lucil., Att, Caecil., Var. in Non. 200, 14 sg. ; Plaut. Capt 2, 2, 107; 4, 3, 2; and, ace. to Non. 1. 1., also id. Amph. 1, 1. 289 : " nee collos mihi Calvus persuaserit," Quint. 1, 6, 42) The neck, of men and animals : accipite si vultis hoc onus in vostros collos. Cato 1. 1. : anseris, Lucil. 1. 1. : pavonis, Var. 1. 1. : columbarum, Lucr. 2, 802 ; cf. Cic. Acad. 2, 7, 19; N. D. 2, 47 fin., et al. : in collum invasit, fell upon the neck, Cic. Phil. 2, 31, 77 : amplexu petebat, Coel. in Quint. 4, 2, 124 : pendentia brachia collo, Tib. 3, 6, 45: collo dare brachia circum, Virg. A. 6, 700 : implicuit ma'terno bra- chia collo, Ov. M. 1, 762 : colloque infusa mariti, id. ib. 11, 385 ; cf. ib. 14, 585 ; id. ib. 14, 306: colla cingere lacertis, id. A. A. 2, 457 : complecti lacertis, id, Met. 10, 407 : captare lacertis. id. Her. 8, 93 : adducere lacertis, id. Met. 6, 625, et saep. : avaritiae poenam collo et cervicibus suis sustinere, Cic. Verr. 2, 5, 42 ; Ov. M. 10, 381 : con- jecta vincula collo, id. Trist 4, 1, 83 : col- lum in Iaqueo inserere, Cic. Verr. 2, 4, 17 ; cf. Hor. Ep. 1, 16, 37. Hence, a As a symbol of servitude : dare colla trium- pho, Prop. 2, 10, 1 5 : eripe turpi colla jugo. Hor. S. 2, 7, 92.— And, b. As in Eng. (it costs him his neck, etc.), A symbol of life : actum'st de collo meo, Plaut. Trin. 2, 4, 194 ; cf. posuit collum in pulvere Teucro, Hor. Od. 4, 6, 11.— c. Collum torquere, obtorquere, obstringere alicui. legal (. t., To drag before a tribunal or to prison by seizing about the neck : priusquam obtor- to collo ad praetorem trahor, Plaut. Poen. 3, 5, 45 (cf. obtorta gula de convivio in vincula abripi jussit, Cic. Verr. 2, 4, 10 fin.) ; Plaut. Cure. 5, 3, 15 ; Liv. 4, 53. 2. Transf. of The neck of a flask, bot- tle, Phaedr. 1, 26, 10 ; Plin. 17. 21, 35, no. 4 ; 28, 11, 48 ; of the' poppy, Virg. A. 9, 436 ; ot'thc middle part of Mount Parnas- sus, Stat. Th. 9, 643. COl-lumino.(conl.), are, v. a. To il- luminate on all sides (post-class., and very rare) : Prud. ad%'. Symm. 2, 830 ; App. de Deo Socr. p. 145. COl-luo (conl.), id, fltum, 3. v. a. To wash something thoroughly, to rinse (most- ly post-Aug. ; not in Cic.) : Cato R. R. 100; Pers.l, 18; Plin. 23, 4, 38: decocto, id. 23, 6, 56 : dentes aqua, id. 20, 6, 23 : gemma melle colluta, id. 37, 10, 56. — * Jj, Poet: ora, To moisten, wet, i. e. to quench thirst, * Ov. M. 5, 447 (cf. abluere sitim. Lucr. 4, 877). — *2. To wash up (earth) by the waves, Pompon. Dig. 41, 1, 30. COl-lurcmatlO (conl.), onis,/ [lur- cor] Gross gluttony, gormandizing (post- class., and rare), App. Apol. p. 322, 33 ; Claud. Mam. de Stat. an. 2, 9 fin. Collus, ' v. collum. COlluSlO (conl.), onis, /. [colludo, no. 21 A secret, deceptive understanding, collu- sion, * Cic. Verr. 2, 3, 13 ; Sen. Contr. 5, 31 fin. ; Dig. 40, 16 : de collusione dete- genda, Ulp. ib. 4 ; Mart ib. 8, 5, 19 ; Ulp. Dig. 17, 1, 8. Collusor (conl.), oris, m. [colludo] 1. COLM A companion in plat/, play-mate (in good prose), Cic. Phil. 2, 23, 56 ; 39, 101 ; 5, 5, 13 ; * Suet. Calig. 41 ; Plin. Ep. 9, 33, 8.— * 2. (ace. to colludo, no. 2) He who has a secret understanding with one to the inju- ry of a third, Cod. Theod. 7, 20, 2. COllusorie (conl.), adv. [collusor, no. 2J In a concerted manner, collusively : litigare de hereditate, Ulp. Dig. 30, 50. col-lustro (con!.), avi, arum, 1. v. a. To furnish on all sides with light, to illu- mine (rare, but class. ; moat freq.in Cic.) : sol omnia clarissima luce collustrans, Cic. N. D. 2, 36 Jin.; id. Div. 2, 43, 91.— * b. Transf. : collustrata in picturis, of a clear, brilliant coloring, bright, Cic. Or. 11, 36. — 2. T r o p. : To consider a thing on all sides, to inspect it: omnia oculis, Cic. Tusc. 5, 23, 65 ; so omnia, Virg. A. 3, 651 : cuncta equo, Tac. A. 2, 45. collutio (conl.), onis,/. [colluo] A riming, washing, Scribon. Comp. 53. * col-lutulo (conl.), are, v. a. To soil defile much ; t r o p. : Plaut Triu. 3, 2, 67. COllutus (conl.), Part., from colluo. ■! COliUViaris porcus dicitur, qui cibo permixto et colluvie nutritur, Fest. p. 44. colluvics (conl.), ei, v. the follg. COUUVIO (conl), onis, and eolluvi- esi em, e (the latter form not frequent before the Aug. per. ; not in Cic, Livy, nor Suet. ; on the other hand, exclusive- ly used in Col.. Pliny the elder, and Tac. ; Quint, does not use the word at all), /. [colluo] A conflux or collection of filth, washings, draff, hog-wash, swill : (a) Col- Invies: Ulp. Dig. 43, 22.1: cohortis et aedificii, Col. 2, 15, 8; cf. id. 1, 6, 24 ; id. 1, 5, 6 : turbida nigro limo, Luc. 4, 311 ; Plin. 24, 19, 116.— (* tf) Colluvio : colluvi- onibus sentinarum, Arnob. 5, p. 172. — 2. More freq. t r o p., The impure conflux of different objects, impurities, impure mix- ture, vile medley, offscourings : (a) Collu- vio : mixtorum oranis generis animanti- uin, Liv. 3, 6 : quum ex hac turba et col- luvione discedam, Cic. de Sen. 23, 85 : omnium scelerum, id. Sest. 7, 15 : rerun], Liv. 3, 11: deterrima verborum, Gell. 1, 15, 17 : colluvionem gentium afferre, a (polluting) mixture, Liv. 4, 2; so mixti ex otnni colluvione exsules obaerati, etc., Liv. 26, 40; cf. id. 22, 43: in colluvione Drusi, the dregs of the people adhering to him. the rabble, Cic. Vat 9, 23.— (/?) Col- luvies: Atticus in Cic. Att. 9, 10, 7: re- rum, Tac. H. 2, 16 fin. ; cf. abs. id. ib. 14, 15; Hist. 5, 12: nationum, id. Ann. 2, 55: collects populi, Just. 2, 6. ' colly bista, ae, m.= koXXvSicttjs, A money-changer, banker, Hier. Matth. 21, 12. t collybus (also collubus), i, m. = k<'\- Aufios [prob. of Phoenicio-Semitic origin, kindred with the Hebr. 'ViVi' to change], Exchange, agio, Cic. Att. 12, 6; Suet. Aug. 4.— Hence, * 2. Transf.: Banking bus- iness, money changing, Cic. Verr. 2, 3, 78. t collyra. ae, /.= noXXfpa, A kind of pastry oj a round, elongated form, macca- roni. vermicelli, customarily shred into broth, Plaut. Pers. 1, 3, 12. Hence col- lyricUS* a, um : jus, vermicelli-broth, ver- micelli-soup, id. ib. 1, 3, 15 and 17. * COllyriolum. i ". dim. [collyriumj A small collyrium, tent, pessary, etc., Ma- cer. 4, 12. t collyriS; Idis ( access, form eolly- rida, ae, Vulg. 2 Sam. 6, 19 ; cf. cassida, chlamyda, etc.), f = ko\\vo is, 1. A roll or cake, Aug. de Gen. 8, 5 Jin. ; Vul<;. Le- vit. 7, 12 ; 8, 26 (transl. of the Hebrew nvH). — 2. A head-dress of women, Tert. Cult. fem. 7. — 3. A plant, also called mal- va erratica, App. Herb. 40. t r.nllyrT iim. ii, n. =. KoWipiov (a mass similar to the collyra-dough ; hence, hi medic, lang.), X. A tent, pessary, supposi- tory, etc., Cels. 5, 28, no. 12; Col. 6, 6, 5 ; 6. 30, 8 ; Plin. 26, 12, 78 ; 28, 9, 37 ; Scrib. Comp. 142.— 2. A liquid eye-salve, Cels. r, 7, no. 4; *Hor. S. 1, 5, 30; Veg. 3, 16, J; 8; 3,18,2. Colminiana (Cato R. R. 6, l), Col- minia (Var. R. R. 1, 24, 1), Culminia (Col. 5, 8, 8), Cominia (Plin. 15, 3, 4 ; Pall. Febr. 18, 4) : olea, An unknown kind of olive- U COLO tree (concerning the varying readings, v. Schneid. N. cr.). 1. colo> ui, cultum, 3. v. a. [from the stem KOA, whence 0ovk6\os, (SovkoXiw, etc.] (orig. pertaining to agriculture), 1. To work upon the earth, a field, gar- den, etc. ; to cultivate, till, tend, take care of (freq. in all periods and species of compo- sition) : fundum, Var. R. R. 1, 1, 2 : agrum, id. ib. 1, 2, 14 : agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur, Cic. Tusc. 2, 5, 13: arva et vineta et oleas et arbustum, Quint. 1, 12, 7 : praedia, cf. Cic. Rose. Am. 17 fin. : rura, Catull. 64, 38; Tib. 1, 5, 21: hortos, Ov. M. 14, 624, et al. : vitem, Cic. Fin. 4, 14, 38: arbores, Hor. Od. 2, 14, 22: fruges, Ov. M. 15, 134 : poma, id. ib. 14, 687, et saep. ; cf. under Pa. — Inasmuch as the idea of cultivating, caring for, in- volves that of abiding in a place, 2. Without reference to economics : To abide, dwell, stay in a place, to inhabit it (most freq. since the Aug. per.) : (a) c. ace. : nemora atque cavos ruontes sil- vasque colebant, Lucr. 5, 953 : regiones Acherunticas, Plaut Bac. 2, 2, 21 : coli- tur ea pars (urbis) et habitatur frequcn- tissime, Cic. Verr. 2, 4, 53 fin. : urbem, ur- bem, mi Rufe, cole, id. Fam. 2, 12, 2: has terras, id. N. D. 2, 66 : loca Idac, Catull. 63, 70 : Idalium, id. 36, 12 sq.; 61, 17: Si- caniam, Ov. M. 5, 495 : Maeoniam Sipy- lumque, id. ib. 6, 149 : Elin Messaniaque arva, id. ib. 2, 679 : flumina, id. ib. 2, 380 : regnum nemorale Dianae, id. ib. 14, 331 : hoc nemus, id. ib. 15, 545 : stagna, Virg. G. 3, 430 : haec loca, Ov. M. 14, 681 ; Liv. 1, 7 : Britanniam, Tac. Agr. 11 : Rheni ri- pam, id. Germ. 28 : victam ripam, id. Ann. 1, 59 : terras, id. ib. 2, 60 ; cf. Hist. 5, 2 : insulam, id. Ann. 12, 61 ; Germ. 29. — Poet, of poets : me juvat in prima colu- isse Helieona jnventa, i. e. to have written poetry in early youth. Prop. 3, 5, 19. — (IS) Abs. : Plaut Ps. 1, 2, 68 ; id. Most 3, 2, 78 ; Liv. 42, 67 Jin. : colunt discreti ac diversi, Tac. G. 16 : proximi Cattis Usipii ac Tenc- teri colunt, id. ib. 32 : circa utramque ri- pam Rhodani, Liv. 21, 26 : prope Ocean- um, id. 24, 49 : usque ad Albim, Tac. A. 2, 41: ultra Borysthenem fluvium, Gell. 9, 4,6. II, Trop. (also very freq., and class.) : 1. Colere aliquid, 7*0 bestow care upon a thing, to care for, to pursue carefully, cul- tivate, attend to, regard, foster, cherish, prac- tice, etc. ; to dress, clothe, adorn: Juppiter, qui genus colis alisque hominum, Plaut. Poen. 5, 4, 14 ; cf. also of the protection, care of the gods : Jovis omnia plena : ille colit terras, illi mea carmina curae, Virg. E. 3, 61 : quam (sc. Carthaginem) Juno fertur unam coluisse, id. Aen. 1, 16 Wagn. ; Cic. Att 10, 8, 9 : (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus, i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7 Schmid ; cf. pectus ingenuas per artes, Ov. A. A. 2, 121; Var. in Non. 251, 32: formamque augere colendo, by attire, dress, Ov. M. 10, 534 ; cf. corpora, id. A. A. 3, 107 ; and tu quoque dum coleris, id. ib. 3, 225 ; and c. Abl. : lacertos auro, Curt. 8, 9, 21 : capil- los, Tib. 1,6, 39; 1, 8, 9: suum quaestum colit, Plaut. Poen. 5, 2, 127 : pietatem, id. Asin. 3, 1, 6 ; Ter. Hec. 3, 4, 33 : virtutem, Cic. Arch. 7, 16 ; Cic. Off. 1, 41 fin. : am- icitiam, justitiam, liberalitatem, id. ib. 1, 2, 5 : virginitatis amorem, Virg. A. 11, 584 : pacem, Ov. M. 11, 279 ; cf. Martem, Sil. 8, 464 : studiura philosophise, Cic. Brut. 91, 315 : disciplinam, id. ib. 31. 117 : aequabile et temperatum orationis genus, id. Off. 1, 1, 3 : patiias artes militiamque, Ov. F. 2, 508; cf. artes liberales, Suet. Tib. 60 : servitutem apud aliquem, to be a slave, Plaut Poen. 4, 2, 7 : nunc plane nee ego victum, nee vitam illam colere possum, nee, etc., Cic. Att. 12, 28 ; and poet, in gen. : vitam or aevum =r degere, to take care of life, for to live : vitam, Plaut Trin. 3, 2, 74 ; Casin. 2, 1, 12 ; Rud. 1, 5, 25 : vitam inopem, Ter. Heaut 1, 1, 84 : aevum vi, Lucr. 5, 1144 and 1149. 2. Colere aliquem, To regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, treat respectfully, etc. So, a. Most freq. of the reverence and worship of the Deity, and the respect paid to objects pertaining to him : To worship, honor, reverence, respect : COLO quid est enim cur deos ab hominibus co- lendos dicas ? Cic. N. D. 1, 41, 115 : hos deos et venerari et colere debemus, id. ib. 2, 28, 71; cf. ib. 1, 42, 119; Agr. 2, 35; Liv. 39, 15 ; Catull. 61, 48 : Phoebe silva- rumque potens Diana . . . o colendi sem- per et culti, Hor. Carm. Sec. 2 and 3 ; cf. Ov. M. 8, 350 ; Plin. Pan. 11, 3 : per flami- nes et sacerdotes, Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1 : quo cognomine is Deus quadam in parte urbis colebatur, id. Aug. 70 ; de um precibus, Sen. Here. Oet 580 : testi- moniorum religionem et fidem, Cic. FI. 4, 9 ; cf. id. Fontej. 10, 21 ; and colebantur religiones pie magis quam magnifice, Liv. 3, 57 ; and apud quos juxta divinas religi- ones huraana fides colitur, id. 9, 9 : sacra, Ov. M. 4, 32 ; 15, 679 : aras, id. ib. 3, 733 ; 6, 208 ; cf. Liv. 1, 7 ; Suet. Vit. 2, et saep. .- caerimonias sepulcrorum tanta cura, Cic. Tusc. 1, 12, 27 : sacrarium summa caeri- monia, Nep. Th. 8, 4 ; Suet. Galb. 4.— b. Of the honor bestowed upon men : ut militiae Africanum ut deum coleret Lae- lius, Cic. Rep. 1, 12: quia me colitis et magnifacitis, Plaut. Cist. 1, 1, 23 ; Ter. Ad. 3, 2, 54 : a quibus diligenter observari vi- demur et coli, Cic. Mur. 34, 70 ; cf. id. Off. 1, 41JS». : Sail. J.-Wfln. : civitatem, Cic. Fl. 22 ; cf. in amicis et deligendis et colendis, id. Lael. 22 fin. ; id. ib. § 82: colere et or- nare, id. Fam. 5, 8, 2 : si te celo, Sexte, non amabo, Mart 2, 55 : aliquem donis, Liv. 31, 43 : literis, Nep. Att. 20, 4 : (* ali- quem arte, to treat rigorously, Sail. J. 85). — Whence cultus, a, um, Pa. (ace. to no. I) J, Cultivated, tilled : ager cultior, Var. R. R. 1, 2, 20 : ager cultissimus, Cic. Rose. Cora. 12 : fundus cultior, Quint. 8, 3, 8 : cultio- ra loca, Curt. 7, 3.— b. Subst culta, orum, n., Tilled, cultivated land, gardens, plant- ations, etc., Lucr. 1, 165 ; 210 ; 5, 1370 ; Virg. G. 4, 372 ; Plin. 24, 10, 49.— Hence, 2, Trop.: Ornamented, adorned. polished, elegant, cultivated : matrona vetita purpu- ra culta, Suet Ner. 32 : filia cultior, Mart 10, 98 : sermone cultissimus, Aur. Vict. Epit 45. — Adv. culte : dicere, * Quint. 8, 3, 7 ; Plin. Ep. 5, 20, 6. — Comp. dicere, Sen. Suas. 4 Jin. : (sc. veste) progredi, Just 3, 3, 5 : incubare strato lectulo, Val. Max. 2, 6, 8. — Sup. apparently not in use. 2. COlO. atum, are, v. a. [colum] To filter, strain something, to cleanse, purify (post-Aug.) : ceram, Col. 9, 16, 1 : mel, id.. 12, 11, 1 : vinum sporta palmea, Pall. Febr. 27 : aliquid per linteam, Scrib. Comp. 271 : ad colum, Veg. 2, 28, 19 : per colum, Apic. 4, 2 : aurum, App. Flor. p. 343, 20 : ter- colans, Plin. 31, 3, 23 : faex colata, id. 31, 8, 44. — Poet. : amnes, i. e. to spread out a- fish-net, Manil. 5, 193.— Whence colatus, a, uxn.Pa. Cleansed, purified 7 (post-class.): nitor (beryllorum)j Tert- Anim. 9. — b. Trop.: colatiora somniari, Tert. Anim. 48. tcdloblCUS- a, nm, adj. = KoXo6tKoS. Mutilated, Finnic. Math. 3, 14. 1 colobium, ii colobnm. i, Cod. Theod. 14, 10, 1), n. = Ko\66wv, An under- garment with short sleeves, Serv. Virg. A. 9, 616. colobos. on, adj. =koXoEus, Mutila- ted, curtailed, only in measure : versus, in, which one syllable is wantm^— catalectus, Mall. Theod. de Metr. 7 : mctrum, id. ib. 5 ; Mar. Vict p. 2504 P. t colocasia. ac/. (cdldcasium> »■ n„ * Virg. E. 4, 20 ; Mart. 8, 33, 13) = ko\o- Kaala or KoXoKaaiov, An Egyptian bean ; a magnificent plant of the lily kind, grow- ing in the lakes and marshes of Egypt, whose beans, roots, and even the stalks and stems, were considered as luxuries, and from its large leaves drinking-cups (ciboria) were made, " Plin. 21, 15, 51 ; Col. 8, 15, 4 ; Pal). Febr. 24, 14 ; Apr. 3. 5 ;" cf. Voss Virg. 1. 1. colocynthisi Mis, / = koXokwBIs, The colocynth or coloquintida, used as a purgative, Cucumis colocynthis, L. : Plin. 20, 3, 8 ; Pall. 1, 35, 9. colon ° r Colum- i, «■ (access, form cohis, i, m., Seren. Samm. 31, l)=r/rwAoi' (a member), 1, The colon (the largest of the intestines), Plin. 11, 37, 79 ; Scrib. Comp. 122. — Hence, b. ^ disease of the coTbn, the colic, Plin. 20, 15, 57 ; 31, 9, 45 ; 305 COLO Scrib. Corap. 1. 1. ; Seren. Samm. 1. 1. — 2. Transf., A member of. a verse, * Quint. 9, 4, 78 ; of a poem, Aug. in Don. Vit. Virg. c. 12 ; of a period, Ascoii. Cic. Div. in Caecil. 13, 43 dub. (Orell. : capita). colonai ne . /• [colonus] A country woman, Ov. F. 4, 692 ; 2, 646 ; Paul. Dig. 19, 2, 54 fin. Colonaei arum,/, KoXwvai, A town in Troas, now prob. Chcmali, Nep. Paus. 3, 3. COldltatuS, us > m - [colonus] The con- dition of artistic (post-class.), Cod. Theod. 14, 18,1; 12,1, 33.' ColoneilSj a > um > a ^0- Of or pertain- ing to the Attic demos Colonos (KoXiavcs) '■ Oedipus (OlStKous irrl KoXwvw), Cic. de Sen. 7, 22 : locus, id. Fin. 5, 1,'3. colonia^ ae, /. [colonus] 1. (ace. to colonus, no. 1) A possession in land, a landed estate, a farm., Col. 11, 1, 23 ; Paul. Dig. 19, 2, 24 ; Scaev. ib. 33, 7, 20,— b. Abode, dwelling in gen. (cf. colo, no. I. 2), Plaut. Aul. 3, 6, 40 ; and humorously : molnrum, for a mill, Pseud. 4, 6, 38. — Far more i'req., 2. (ace. to colonus, no. 2) A colony, colonial town, settlement: " Colo- nia dicta est a colendo : est autem pars civium aut socioriun, missa ubi rempub- licam habeant ex consensu suae civitatis nut publico ejus populi unde profecti sunt consilio." Hae autem coloniae sunt, quae ex consensu publico, non ex secessione sunt conditae, Serv. Virg. A. 1, 12 : in co- loninm aliquos emittere, Var. R. R. 3, 16, 29 : mittere, Liv. 4, 49 : coloniam collo- care idoneis in loeis, Cic. Agr. 2, 27, 73 : condere, Vellej. 1, 15. — Also freq., (/3) Meton. for The persons sent for the estab- lishment of such a town, a colony, colonists, planters ; hence the expression, coloniam deducere aliquo, Cic. Rep. 2, 4 ; Phil. 2, 40 ; id. Agr. 1, 5, 16 ; 2, 27, 73 ; 2, 34, 92 ; Brat. 20, 79 ; Liv. 9, 4 ; 28 ; 46 ; 10, 1 ; 39, 55 ; Vellej. 1, 14 ; Suet. Tib. 4 ; Ner. 9, et al. : mittere aliquo, Cic. Div. 1, lfin. — Cf. upon the diff. kinds of Roman colonies, and their laws and regulations, Nieb. Rom. Gesch. 2, p. 49 sq. ; Creuz. Antiq. p. 319 sq. ; Adam's Antiq. 1, p. 109 sq. — Hence Colonia as nom. pr., e. g. Colonia Agrip- pina, the present Cologne ; Colonia Aure- lia, the present Nassenfels, etc. — Transf. of the colonies of bees, Var. R. R. 3, 16, 9 and 29. colomarius, «. m „ and -a, ae, /. [colonia, no. 2] Native of a colony, Gaj. Inst. 3, § 56; 1, S 28. ColdmCUS, a, um, adj. [colonus] 1. Of or pertaining to agriculture or hus- bandry : leges, Var. R. R. 1, 2, 17 : genus ovium, found upon any farm, common, Plin. 8, 47, 72 ; 26, 10, 62.— b. Subst. co- lonica, ae, /, A farm-house, a rustic's hut, Aus. Ep. 4, 6. — 2. Pertaining to a colony : cohortes, levied from colonies, Caes. B. C. 2, 19 : decuriones, Suet. Aug. 46. Colonus* i. m. [colo] 1. A husband- man, farmer, Cato R. R. prooem. § 2 ; Var. R. R. 2 prooem. § 5, et al. ; Col. 1, 7, 1 ; Cic. de Or. 2, 71, 287 ; Hor. Od. 1, 35, 6 ; % 14, 12 ; Sat. 2, 1, 35 ; 2, 2, 115, et saep. • — 2 a A colonist, inhabitant of a colonial /town. AttoikoS, Cic. Agr. 2, 28, 75 ; Phil. 2, 40, 102 ; N. D. 3, 19, 48 ; Nep. Milt. 1, 1 ; Liv. 4, 11 ; 9, 26, et saep.— b. Poet, for An inhabitant in gen., Virg. A. 7, 63 ; 409. • — Humorously : catenarum, Plaut. Asin. 2, 2, 32. "X. Colophon- onis, to., KoXo0uii>, One ofthelwclvc Ionian towns in Lydia, situa- ted near.tlic sea, and renowned for its cav- alry, -wTiich was always victorious, now AUobosco, Mel. 1, 17, 2 ; Hor. Ep. 1, 11, 3 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 313 sq. — 2. Whence Colophonius, a, um, Colo- phonian : resina, Plin. 14, 20, 25 (also abs. Colophonia, Scrib. Comp. 137 sq.) : Id- mon,' Ov. M. 6, 8. — In plur., Colophonii, orum, wl, the Colophonians. Cic. Arch. 8 fin-— b. CdlophonlaCUS, a, um, adj., the same : Homero (since the inhabitants of Colophon considered him as their coun- tryman ; v. Cic. Arch. 1. 1.), Virg. Cir. 64. ■12. Colophon, onos, m. : colophon dixerunt, quum aliquid finitum significa- retur, Feat, p. 30; cf. Comment p. 353 [ = koXoQuiv, the summit, the top; cf. in Gr. Koiooim l-Sdnai, v. Passow under JO)\ov]. 306 COLO Color (ancient form colos, like arbos, clamos, honos, etc., Plaut. Mil. 4, 4, 43 ; Lucr. 6, 208 ; 1073 ; Sail. C. 15 fin. Kritz. JV. cr., ace. to Prob. II. p. 1456 and 1467 P. ; Plin. 13, 15, 30 ; 35, 11, 42), oris, m. Color: |, Lit, 1. In gen.: varii re- rum, Lucr. 2, 786 : esse sine luce neque- unt, id. 2, 795 ; Lucr. 2, 737 : aureus ignis, id. 6, 205 ; id. 2, 1030 : arqui. id. 6, 526 : purpureus conchyli, id. €, 1073: Tyrios mirare, Her. Ep. 1, 6, 18 ; Ov. M. 10, 261 ; cf. ib. 6, 65 ; Virg. A. 4, 701, et saep. : co- lorem accipere, Plin. 11, 38, 91 : bibere, id. 8, 48, 73 : inducere picturae, id. 35, 10. 35, no. 20. — P o e t. : ducere, of grapes : to take, acquire color, become colored, Virg. Eel. 9, 49 ; Ov. M. 3, 485. 2. Specif., The natural color of men, the complexion, tint, hue : qui color, nitor, vestitus, Ter. Eun. 2, 2, 11 : venusti ocu- li, color suavis, Cic. Tusc. 5, 16, 46 : verus (opp. to paint), Ter. Eun. 2, 3, 26 Donat. ; cf. Ov. A. A. 3, 164 ; and fucatus, Hor. Epod. 12, 10: senex colore mustellino, Ter. Eun. 4, 4, 22 : niveus, Hor. Od. 2, 4, 3: albus, Ov. M. 2, 541: verecundus, Hor. Epod. 17, 21 ; cf. Ter. Andr. 5, 3, 7 : colo- rem mutare, perdere, to change or lose color (on account of any excitement of the passions, from shame, fear, pain, etc.), to blush, etc., Hor. Ep. 1, 16, 38 ; cf. Cic. Clu. 19 fin. : color excidit, Ov. M. 2, 602 ; id. ib. 3, 99 ; Liv. 39, 34 ; cf, on the other hand, Plaut. Mil. 2, 2, 32 Lamb, and Lind. — * (/3) Proverbial : homo nullius coloris, an unknown man, Plaut. Ps. 4, 7, 99 (like the phrase, albus an ater sit ; v. albus, no. 6, b). — b. Sometimes pregnant, as in most languages, for Beautiful complexion, fine tint, beauty : O formose puer nimium ne erede colori, Virg. Eel. 2, 17 : quo fugit Venus, heu, quove color ? Hor. Od. 4, 13, 17 ; Ov. H. 3, 141. II. Trop. : 1, In gen., External qual- ity, state, condition, position, the exterior, outward appearance (predominant in rhet- oric, v. 7io. b ; elsewh. rare, and mostly poet.) : amisimu9 omnem non modo suc- cum ac sanguinem, sed etiam colorem et speciem pristinam civitatis, Cic. Att. 4, 16, 10 : vitae, Hor. S. 2, 1, 60 ; cf. omnis Aris- tippum decuit color et status et res, every color became him, i. e. he accommodated himself to every condition, id. Ep. 1, 17, 23 Schmid. : novimus quosdam, qui multis apud philosophum annis persederint, et ne colorem quidem duxerint (* have not acquired even the outward appearance, i. e.), have imbibed or learned nothing, Sen. Ep. 108 ; cf. Quint. 10, 1, 59.— b. Of diction : Its general character, fashion, cast, color- ing, style : Cic. de Or. 3, 25 ; cf. id. ib. 52 : non unus color prooemii, narrationis, argumentorum, etc., Quint. 12, 10, 71 : qui est, inquit, iste tandem urbanitatis color? Cic. Brut. 46, 171 : color dicendi maculis conspergitur, Quint. 8, 5, 28 ; cf. color to- tus orationis, id. ib. 6, 3, 110 : simplicis atque inaft'ectati gratia, id. ib. 9, 4, 17: tragicus, Hor. A. P. 236 : operum colores, id. ib. 86. 2. Pregnant (cf. above no. I. 2, b) : A beautiful, brilliant quality or nature, splen- dor, lustre, brilliancy (also freq. only in rhetor, lang.) : nullus argento color est avaris Abdito terris, lustreless, Hor. Od. 2, 2, 1. — b. Of diction: (a) A high, lively coloring, embellishment : Cic. Brut. 87, 298 ; id. de Or. 3, 25 fin. ; Q. Fr. 2, 15, 2. (/?) (ornament negatively considered) 1. 1., An artful, modest concealment of a fault, a dextrous turn, pretext, palliation, excuse : Quint. 4, 2, 88 Spald. ; id. ib. 6, 5, 5 ; 10, 1, 116; 11,1,81; 12, 1. 33 Ernest. Lex. Tech- nol. 6. h. v.; cf. Sen. Contr. 3,21; 25: res illo colore defenditur apud judicem, ut videatur ille non sanae mentis fuisse, etc., Marc. Dig. 5, 2, 5 : sub colore adipis- cendae possessionis, Cod. Theod. 3, 6, 3 ; Juv. 6, 280 Rupert. color ate, °dv. Spaciously, plausibly; v. coloro, Pa. fin. X colorator. oris, m. A polisher, a 4i- [color] Colored, variegated (rare, mostly class.) : gausn- pes, Augustus in Chnris. p. 80 P. : vestis. C O L U Paul. Dig. 34, 2, 33 fin. : tunicae, Vop. Aurel. 46. coloro? avi, ntum, 1. v. a. [id.] 1, To furnish with color, to color (class.) : cor- pora, Cic. N. D. 1, 39 fin. : lignum sinopi- de, Plin. 35, 6, 13 : lineas testa trita, id. 35, 3, 5. — 2. In particular, To color reddish or brownish, to tinge : quum in sole am- bulem, natura fit ut colorer, Cic. de Or. 2, 14, 60 ; so Quint. 5, 10, 81 ; Sen. Ep. 108 ; and pira sole, Plin. 15, 15, 16 ; Prop. 3, 12, 15 : colorat aequora Nilus, Catull. 1L 7.— II. Trop. (cf. color, no. II.) 1. In gen. : sapientia nisi alte descendit et diu sedit animum non coloravit, sed infecit, Sen. Ep. 71 fin. — b. Of discourse: To give it a. coloring, and in pass., to retail or receive a coloring : quum istos libros studiosius legerim sentio orationem me- am illorum tactu quasi colorari, Cic. de Or. 2, 14, 60 ; id. Or. 13 fin. : urbanitate quadam quasi colorata oratio, id. Brut. 46. — 2. Esp., To embellish with particular* that give a coloring, to gloss over, palliate : Val. Max. 8, 2, no. 2: inepta sua aerio vultu, Prud. Cath. 2, 35 (cf color, no. II. 2, b, f?).— Whence coloratus, a, um, Pa. J. Colored, having color : arcus, Cic. N. D. 3, 20 : uvae, Col. 11, 2: pira, Plin. 15, 15, 16.— 2. Esp., Colored red, red, imbrowned : Quint. 5, 10, 81 : corpora, having a healthy color, id. ib. 8 prooem. § 19 ; cf. speciosior et coloratior, Cels. 2, 2 : Seres, Ov. Am. 1, 14, 6 : Etrusci, Mart 10, 68.— p. Trop. : ficta et colorata, Sen. Ep. W.—* Adv. In a specious or plausible manner: offert tale patrocinium, Quint. Decl. 285. colos. v - color, init. t CdlosSerdS) °^ s < m - I KoXoito- s- "Fpui*;, the Colossal-love] An appellation of a large and beautiful man, Suet. Calig. 35. t ColosseuS; a, um, adj. = Ko\or,ota ~w<: f Colossal, gigantic (in post-Aug. prose) : statuas, Plin. 34, 7, 18 ; Suet. Vesp. 23 : se pingi Nero jussit, Plin. 35, 7, 33 : Mars sedens, id. 36, 5, 4, no. 7. t ColoSSlCUS; a, um, adj. = Ko\onniK : f, Colossal, gigantic : Apollo, Vitr. 10, 6 : signum, Plin. 34, 8, 19. — Comp. Grace, colossicoteros, Vitr. 4, 3 ; 10, 4. I colossus, i. m. =: koXdoc'c, A gi- gantic statue, a colossus, Plin. 35, 11, 40, no. 25 ; Stat. Silv. 1, 3, 51. In particular, The celebrated colossus at Rhodes ; it was dedicated to the sun, and was 70 ells high, " Plin. 34, 7, 18." Colostra, ae,/. (colostra, orum, 71., Plin. 11, 41, 96 ; Mart. 13, 38, 2 ; in sing. Colostrum, Mart. 1. 1.; Serv. Virg. E. 2, 22) The first milk in the breasts of ani- mals after delivery, Plin. 28, 9, 33 ; Col. 7, 3, 17 ; Pall. Nov. 13, 1. As a dainty dish, Mart. 1. 1. — As a term of endearment, Plaut. Poen. 1, 2, 154; 177, Laber.in Non. 84, 13. * ColOStratlO, ««is, /• [colostrum] A disease of the young caused by the first milk of the mother, Plin. 11, 41, 96: *col- OStrati, orum, to., those afflicted with it. id. 28. 9, 33. Colostrum, >• v - colostra. t COldteS, ae, m. = KuiMjrnc, A kind of lizard, Plin. 9, 29, 46 ; 29, 4, 28. t COlpa, v. culpa. Coluber, ^ r '< m - A serpent (poet), Virg. G. 3, 418 ; Aen. 2, 471 (an imitation of Horn. II. X. 93 : wj oe ipnKiov, k. t. A.) ; Ov. M. 4, 620 : 11, 775 ; Col. 10, 230. Ae an attributive of the hair of Medusa, the Furies, the Hydra, etc., Lucr. 5, 27 ; Ov. M. 9, 73 ; 10, 21 ; 6, 119 ; Luc. 6, 664 ; Val. Fl. 6, 175. Colubra, ae, / [coluber] A female serpent, and in gen. a serpent, Lucil., Tur- pi! and Var. in Non. 201, 22 sq. ; Hor. Od. 1, 17, 8 ; Sat. 1, 8, 42 ; Ov. M. 6, 559 ; Juv. 5, 103 ; Cels. 5, 27, no. 3, et al. As an attributive of the hair of the Furies, Medusa, etc. (v. coluber), Ov. M. 4, 475 ; 492 ; 784 ; Luc. 9, 634.— Hence, b. P™ verbially : (u) Quas tu vides colubras ? i. e. art thou frantic f Plaut. Stich. 2, 1, 50. — Qi) Colubra restem non parit, i. c. like produces like, the thorn does not produrs grapes, Petr. 45, 9. cdlubrifbr, era ' erum, adj. [coluber- fero] Serpent-bearing, an epithet of Me- C O L U dusa (cf. coluber and colubra) : raon- strum, Ov. M. 5, 241 : collum, Luc. 9, 677. * colubnmodus, a, »», "dj. [colu- ber] S, rpcnt-Unc: capilli, Coripp. frgm. 4. colubrinus, »> l,m . a 4J- l' d J Like ° scrptiU ; trop. cunning, wily (ante- and post-class.) : innonio esse, Plaut. True. 4, 3, ti: vis, Tert Spect 18. — 2. Subst. COlubrina; ae . f-i A plant, also called bryomu and dracontea, App. Herb. 14. " ColubrOSUS, a . ura, adj. [id.] Ser- pentine, winding : actus (viae), Tert. adv. Val. 4. COlum. '• "• 1. A vessel for strain- ing, a strainer, colander, Cato R. R. 11, 2 ; Virg. G. 2, 242 ; Col. 11, 2, 70 ; 12, 1", 4 ; 12, 38, 7 ; Plin. 36, 23, 52 ; Scrib. Comp. 156, et al. — *2. Poet.: A bow- net, a net of wicker-work for catching fish, a wear, Aus. Ep. 4, 57 ; cf. 2. colo. columba, a e-/- A dom < P'g e <>n, " Var. R. R. 3, 7 ; Col. 8, 8 ; Plin. 10, 34, 52 ; PalL 1, 24 j" Ov. M. 1, 506 ; 5, 605 ; Hor. Od. 1, 37, 18 ; 4, 4, 32 ; Epod. 16, 32, et s aep. ; as 6acred to Venus : Cythereia- des, Ov. M. 15, 386 ; cf. Hyg. Fab. 197. — As a term of endearment, my dove (as in all languages), Plaut. Asin. 3, 3, 103 ; Ca- sin. 1. 1, 50. * CO lumbar* aris, n. [columba] A kind of conn r (su called from its similari- ty to the hole in a dove-cote) : Plaut. Rud. 3, 6, 50. columbarium) u, v - the following. ColumbariUS, a, um, adj. [columba] Pertaining to doves, only subst. A. Col- umbariUSi ii, '"-. A dove-keeper, Var. R. h. 2, 7, 7— B. columbarium, ", »■> A dove-cote, pigeon-house, Var. R. R. 3, 7, 4 sg. ; Col. 8, 8, 3 ; 6 ; 8, 11, 3 ; Pall. 1, 24. — From the similarity, 2. Transf., a. In architecture, The gain or mortise in trhich rafters or joists lie, Vitr. 4, 1. — b. A hole near the axle of a waicr-wheel, Vitr. 10, 9. — c. " Columbaria in summis lateri- bus navium loca concava, per quae emi- nent remi, dicta, ut credo, quod sint si- milia latibulis columbarum, in quibus ni- dificant," Isid. Orig. 19, 2, 3 ; cf. Fest. s. v. navalis scriba, p. 180 init. Whence, *<|8) cdlumbarius, u\ m., An oars- man, as a term ot reproach : Plaut. in Fest. 1. 1. p. 179 fin. — d. A subterranean sepulchre, in the walls of which were niches for urns of ashes, Inscr. Ore]], no. 4513 ; cf. Fr. Gorii Columbarium Liviae Augus- tae in Poleni Thes. A. R. III. p. 50 sq. ; and Cruuz. upon the history of ancient Roman cult, upon the Upper Rhine and Ni'cicnr, p. 5 1 and 102 sg. " Columbatim, adv. [id.] After the manner of doves : columbatim da basia, Poet in Arith. Lat 3, 219. columl'inus. a > um , adj. [id.] Per- taining to a dove or pigeon, dove-: pulli, Var. R. R. 3. 7, 9 ; *Cic. Fam. 9, 18, 3 ; set also abs. columbini, little doves, Mart. 13, 66: ovum, *Hor. S. 2, 4, 56: fimum, Plin. 17, 7, 4. — 2. Dove-colored: terra, Plin. 17. 7, 4 : cicer, id. 18, 12, 32 : vitis, id. 14, 3, 4, no. 8 : saxum, Pall. 1, 10, 3. * COlumbor, ari, v. dep. [id.] To bill or A&s like doves : Messala in Sen. Ep. 114. Cdlumbulatim. adv. [columbu- lus] In the manner of little dotes: labra conserens labris, Mattius in Gell. 20, 9, 2 ; cf. columbatim. * Columbulus. i, m. dim. [columbus] A little dove, Plin. Ep. 9, 25 fin. Columbus, b "'■ A male dove or •pigeon; ef. Var. L. L. 9, 38, 140; for dove in gen. (very rare), Hor. Ep. 1, 10, 5 ; Col. 8, 8, 1. Columella, ae, /. dim. [columns, col- umn n] A small column, a pillar, Cato R. R. 20, 1 ; 22, 2 ; Cic. Leg. 2, 26 ; Tusc. 2, 23, 65; Caes. B. C. 2, 10. — b. The foot or pedestal of a catapult, Vitr. 10, 15. — 2. Trop.: A pillar, support, prop (cf. colu- men) : Lucil. in Don. Ter. Ph. 2, 1, 57.— H, Columella, ae, m. nom. propr., L. Ju- nius Moderatus — , A well-known wriier on husbandry, of the first century of the Christian era. He was of Gades, and a companion of Seneca and Cel&i" : bi« writings, De Re Ruslica aud De Arbori- l.us, are yet extant ; v. Schneid. Scriptt. Hei Rust II. 2 praef. ; Bahr'e Lit. Gesch. li. 518 sq. C O L U I coiumeilaris, e, adj. [columella] Pillar-formed j only: dentes, the grinders of horses, Var. R. R. 2, 7, 2 ; Plin. 11, 37, 64. Columen, '"' s i '"■> an d the two ac- cess, forms, culmen, &"*, "■• an< i col- umns, ae, f. [cello] first separated in sigiui. since the class, per. : Ut, That which rises in height, is prominent, pro- jects, and either in a more extended sense, that which is measured from the foot : a pillar, column (class, form colum- na) ; or, in a narrower sense, extreme height, the point, top, summit (forms, colu- men and culmen) ; the latter, again, either extending freely into the air (form, cul- men), or serving as a support to another object (form, columen), {columna, on the other hand, in both the latter signiff. ; cf. Doed. Syn. 2, p. 106 sq.). A. columen, inis, n. 1, A height, measured from the foot ; only poet, once of a mountain : ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus, Catull. 63, 71, and once of a pillar of 'fire : Phoebi fax, tristis nuncia belli, quae magnum ad columen Hammato ardore volabat, like an ascend- ing column, Cic. poet. Div. 1, 11, 18. — II, The highest part or top of an object, e. g. of a wall, Cato R. R. 15, 1 ; of a building : a roof a gable : in turribus et columini- bus villae, Var. R. R. 3, 7, 1 ; Sen. Here. fur. 1000 ; Thyest 54 Gron. ; so of the Capitol, Cic. poet Div. 1, 12, 20 ; and of the highest point of the orbit of heavenly bodies, Nigid. in Serv. Virg. G. 1, 218.— 2. 'Prop.: Tlie top, summit, first, chief, the height, etc. : amicorum Antonii Coty- la Varius, Cic. Phil. 13, 12 : pars haec vi- tae jam pridetn pervenit ad columen, Plin. 15, 15, 17 (others, culmen) : auda- ciae, the height of impudence, Plaut. Am. 1, 1, 211. — IH. A height that supports, sustains something ; in architecture, tlie top of a gable-end, a gable pillar, a prop, Vitr. 4, 2. Esp. freq., 2. Trop. : A sup- port, prop, stay : familiae, Ter. Ph. 2, 1, 57 Don. ; Cic. Verr. 2, 3, 76 : senati, prae- sidium popli, Plaut Casin. 3, 2, 6 ; cf. id. Epid. 2, 2, 5 : reipublicae, Cic. Sest. 8, 19 ; Curt. 9, 6, 8 : regni Ausonii, Sil. 15, 385 : Asiae, Sen. Troad. 6 : rerum mearum (Maecenas), Hor. Od. 2, 17, 4 : Gell. 19, 14, 1 ; Col. 3, 4, 3 ; cf. Liv. 38, 51. B. culmen, inis, n. (in Cic. only once ; cf. the follg. no. II. ; in Catull. and Hor. never ; in gen. first freq. since the Aug. per.) * I. Height measured from the foot ; only once poet, of the stalk of a bean, Ov. F. 4, 734. — H, A point standing free, the top, summit, e. g. .of a building : a roof, gable, cupola, etc. : " Columen in summo fasfjgio culminis," Vitr. 4, 2 ; Ov. M. 1, 295 f 289; Virg. E. 1, 69 ; Aen. 2, 446; 458; 1,186; Liv. 27, 4; 42,3; Suet. Dom. 23, et saep. Of the dome of heaven, * Cic. Arat. 26. Of mountain summits : Alpium, Caes. B. G. 3, 2. Of the summit of the clouds (the figure taken from the top of ears of corn ; hence with the epithet ma- turum). * Lucr. 6, 296. Of the crown of the head of men, Liv. 1,34. Of the top of the prow of a ship, Luc. 3, 709, et saep. — 2. Trop. : The summit, acme, heigiU (perh. not ante-Aug.) : (regnum Macedonicum) a summo culmine fortunae ad ultimum finem CL annos stetit Liv. 45, 9 fin. : prin- cipium culmenque omnnitu rerum pretii margaritae tenent, Plin. 9, 35, 54 : ruit alta a culmine Troja, Virg. A. 2. 290 (Horn. 11. V. 772 : Kar' aKPni) ; cf. id. ib. 603 ; Luc. 8, 8 : regale, Claud. VI. Cons. Hon. 64 : pastorale, id. B. Get 355 : honoris, App. Flor. 3. C. columna, ae. /. I. A projecting object measured from the foot, a column, pillar, pale, post (very freq.), " Vitr. 4, 1 sg. ; 3, 3 ;" Var. R. R. 3, 5, 11 ; Cic. Verr. 2,1,51; Quint 5, 13, 40, et saep. : rostrata, a column ornamented with beaks of ships, erected in honor of Duillius, the conquer- or of the Carthaginians, Quint 1, 7, 12 Spald. ; the inscription on it is yet in part extant ; v. in the App. : Maenia, also abs. Columna, a pillory in the forum Rom., where thieves, criminal slaves, and debt- ors were judged and punished, Cic. Div. in Caecil. 16, 50 Ascou. : abs., Cic. Clu. 13, 39 : Sest. 8, 18 ; cf. Adam's Antiq. 2. p. 381. From tlie use of pillars to designate C OL Y boundaries of countries is to be explain- ed Columnae Protei= fines Aegypti, Virg. A. 11, 262 Heyne ; and Columnae Hercu- lis, i. e. Calpe et Abyla, Mel. 1, 5, 3 ; 2, 6, 8; Plin. 3 prooem. ; Tac. G. 34. — *b. Trop.: A pillar, siqtporl; of Augustus, Hor.Od.1,35, 14. — 2. Transf. ot'objects rising in the manner of a pillar. So, a. A water-spout, Lucr. 6, 426 ; 433 ; Plin. 2, 49, 50; Sen. Q. N. 7, 20.— b. Membrum virile, Mart. 6, 49; 11,51; Auct Priap. 9, 8. — C. " Narium recta pars eo quod aequa- liter sit in longitudine et rotunditate por- recta, columna vocatur," Isid. Orig. 11, 1, 48.—* H. The top, summit. So only once of the dome of heaven : Cic. poet Div. 1, 12 fin. ; cf. above, columen. * cdlumis, e - a v - the follg. no. B. CjolumnariUS, »• um. adj. [columna] Of ur pertaining to a column ; only subst, * A. Columnarius, ii, 771., One who was con- demned at the Columna Maenia (v. colum- na, no. I.) ; therefore a criminal or debtor, Coel. in Cic. Fam, 8, 9 fin. Manut— B. Columnarium, ii, n., 1. A tribute for the pillars of a house, a pillar-tax, Cic. Att. 13, 6 ; Caes. B. C. 3, 32. — 2. A stone quarry, marble quarry, Inscr. Fabr. p. 463, no. 95 ; Inscr. Mur. 571, 2. cdlumnatio, onis,/. [id.] A support- ing by pillars: scenae, App. Flor. no. 18. ColumnatUS, a. um, adj. [id.] Sup- ported by posts or pillars (perh. only in the two follg. exs.) : tholus rotundus, Var. R. R. 3. 5, 12. Humorously: os, i.e. support- ed upon the hand, Plaut. Mil. 2, 2, 58 ; cf. 56. * COlumnifer, era, eram, adj. [colum- na-fero] Column-bearing : radius, a pillar of fire. Prud. Cath. 9, 51 ; cf. columnaris. 1 cdlurii orum, m.=K \ovpui, in as- tron.. The Colures, two circles passing througk the (* equinoctial and solstitial points), and cutting each other at right angles at the poles, Macr. Somn. Scip.l, 15. Colurnus, a.um.arf). [euphon.transp. for corulnus, from corulus = corylus] Made of the hazel-bush : hastilia, Virg. G. 2, 396 Serv. ; cf. Prise, p. 595 P. (on the contrary, Fest p. 30 : " Colurna hastilia ex corno arbore facta"). tcoluTUS, i. m.=^K''\ovpos, m meas- ure, Mutilated : metrura, a syllabic too short, Plotius de Metr. p. 2649 P. cdlus ar, d) us ( c f- Prise, p. 654 and 719 P. ; Rudd. 1, p. 166, not. 100 ; Schneid. Gr. 2, p. 447 sq.), f (m.. * Catull. 64, 311 Sillis. ; cf. Rudd. 1, p. 23, not. 78) A distaff (not in Hor.): sing.nom.,Tib. 2, 1,63; Ot M.4,229; Plin. 8, 48, 74 ; Claud. IV. Cons Hon. 594 : gen. colus, Val. Fl. 2, 148 : arc. colum, * Caiull. 64, 311 ; Ov. Her. 9. 116 : abl. colo, Tib. 1, 3, 86 ; Prop. 4, 1, 74 ; Virg. A. 8, 409 (also quoted by Prise, p. 719) ; Ov. Am. 2, 6, 46 ; A. A. 1, 702 : Plin. 8, 48. 74 ; Stat. Th. 6, 380 ; App. de Muudo p. 755 : colu, Opimius in Cic. de Or. 2, 68 fin. ; Stat. Th. 6, 380 (also quoted by Prise, p. 719) ; Plin. 21, 15 (and varying between colo and colu. Prop. 4. 9, 48 ; Kuin.. Lachm., and Jacob., colu) : plur. nom. colus, Stat. Th. 3, 242 ; 9. 839 : ace. colos. Ov. F. 3, 818 ; Mart. 7, 47 : 9. 18 ; Stat. S. 1, 4, 64; 3, 1. 172; Theb. 5, 150; Ach. I. 582; 635; Claud, in Eutr. 2, 389; Idy'I. 49, 87 ; Sen. Here. fur. 559 ; Here. 6. t. 669 : colus, Val. Fl. 6, 445 ; 645 ;' Stat. Tl, 20, 649 (varying, Juv. 14, 249: Rupcrti colus). As an attribute of the Parca. . Ov. Am.2,6,46; Stat. Th. 3, 242 ; 6.380; r. n Here. fur. 559, et saep. — * 2. Me ton. .'or The thread spun. Sen". Here. Oct. 669. I Colutea, orum. n .:= Ko'X'/vre , !,, A pod-like kind of fruit, Plaut Pers. 1, 3, 7 t cdlymbas, adfe,/= KohipSai (swim ming; I., nee) : olivae, prepared or put in brine, Col. 12, 47, 8; Plin. 15, 3, 4 ; Pal' Nov. 22, 1. t cdlvmbus, •> "•• = koXvuSoS, A sicim min^-(iu£A,Lamp.E1.23;Prud.or £ 0.1-2 -Ui 307 COMB t cdmai ae,f.= K'ixi), The hair of the head (hence barba comaeque, Ov. M. 7, 288), considered as an ornament for the head (cf. Doed. Syn. 3, p. 14) (in sing, and plur. class., esp. in poetry and post-Aug. prose ; in Cic. perh. only once in an ora- tion) : *Lucr. 4, 1220. — («) c. adj.: un- guentis effluens calamistrata coma, Cic. Sest. 8 : fulva, ^ivBii, Prop. 2, 2, 5 : flava, Hor. Od. 1, 5, 4 ; Tib. 1, 5, 44 : myrtea, id. 3, 4, 28 : longa, Hor. Epod. 11, 28 : nitidas, Prop. 3, 10, 14 ; cf. spissa nitidum te, Hor. Od. 3, 19. 25 : odorata, Prop. 3, 14, 28 ; cf. Virg. A. 1, 403 : cana, Tib. 1, 6, 86 : virides Nereidum, Hor. Od. 3, 28, 10 : regia (of Berenice), Catull. 66, 93 : horrida facta ventis, Tib. 1, 9, 14 ; cf. dare diffiindere ventis, Virg. A. 1, 319.— (#) c. verb. .- de- ciderint comae, Hor. Od. 4, 10, 3 : ne co- mae turbarentur, Quint. 11, 3, 148 : corri- ponere, Ov. Her. 12, 156: comere, id. ib. 21, 88 ; cf ihustas comere acu, Quint. 2, 5, 12 : pectere, : Ov. Her. 13, 39 : colere. v. h. v.: in gradus frangere, Quint. 1, 6, 44 ; cf. formare in gradum. Suet. Ner. 51 : longam renodare, Hor. Epod. 11, 28 ; cf. id. Od. 2, 11, 24 : positu variare, Ov. M. 2, 412 ; cf. pouere, id. Fast. 1, 406 : rutilare et summittere (after the manner of the Germans), Suet. Calig. 47 : sertis Impli- care, Tib. 3, 6, 64 : cingere Delphica lau- ro, Hor. Od. 3, 30, 16 ; cf. in a Gr. cOnstr. : fronde comas vincti, id. Ep. "2, 1, 110 : scindens dolore intonsam comam, Att. in Cic. Tusc. 3, 26 (trans], of Horn. II. 10, 15). So of Venus lamenting Adonis : effusi isse, Prop. 2, 13, 56 (cf. Bion. Idyll. 1, 20) ; and in a Gr. constr. : scissa comam, Virg. A. 9. 473.— b. Of The mane of lions, Sell. 5, 14, 9 ; of the horse, Pall. 4, 13, 2.—* c . Of The crest of the helmet, Stat. Th. 8, 389. 2. Transf., Of 'objects made of hair. So, a. Most freq. ace. to a trope com- mon in almost all languages, of leaves, grass, etc., shooting upward, hair-like : Foliage, ears, grass, stalks, etc., Catull. 4, 12; Tib. 1, 4, 30; Prop. 3, 16, 28; Hor. Od. 1, 21, 5; 4, 3, 11 ; 4, 7, 2 ; Tib. 2, 1, 48; Prop. 4, 2, 14; Ov. Am. 3, 10, 12; Col. 10, 277; Plin. 13, 4, 7; 18, 7, 10, no. 3; 19, 6, 32.— b. The wool of sheep, Poeta in Cic. N. D. 3, 27, 68. So also the wool or hair vpon parchment, Tib. 3, 1, 10. — C. Of The rai/s of light, Catull. 61, 78 ; 99 ; Sen. Oed. 311 ; Here. Oet. 728. COmacum, i. v - camacum. Comag-ene and Comagenus, v - Commagene. Comana, orum, n., Kfy<;wi, 1, A town in Cappadocia, on the Sarus, now El Bostan, Plin. 6, 3, 3 ; celebrated on account of the temple of Bellona, Hirt. B. Ales. 66 Moeb. — 2. -d town in Pontus, on the Iris, now Tokat, Plin. 6, 3, 4 ; Comanij * !s inhabitants, Hirt. B. Alex. 35. COmans, antis, v. 2. como. t comarchus, i. «• = KtZnapxos, A chief or governor of a village, a burgomas- ter, Plaut. Cure. 2, 3, 7. t COmarOH? ii n. = Knuapov, The fruit of the arbute-trec, Plin. 15, 24, 28. — 2. A plant, also called frngmn, App. Herb. 37. comatorius. a, um, adj. [coma] Of or pertaining to the hair : acus, a hair-pin, Petr. 21, 1 ; cf. 2. acus, no.l. Comatulus, .•% um , "dj. dim. [coma- tus] Having hair neatly or luxuriously curled (post-Aug.) : pueri, Hier. Ep. 66, no. 8 ; so id. ib. 54, no. 13. COmatUSi a, urn, v. 2. como. Combe^ es, /. The mother of the Cu- retes, Ov. M. 7, 383. + combennones, v - senna. 1. COm-blbo, Ibi, 3. v. a. 1. To drink with any one as companion (very rare) : aeque combibendi et convivandi peritis- simus, Sen. Ep. 123 fin. — If. To drink a liquid completely vp, to wholly absorb it, to imbibe (the most common signif. ; not freq. before the Aug. per. ; in Cic. only once trop., v. the follg. no. 3) : succos, Ov. M. 13, 944 ; 1, 287 : atrum venenum corpore, * Hor. Od. 1, 37, 28 : lacrimas (* to restrain), Ov. A. A. 2, 326 ; Her. 11, 53 ; Sen. Ep. 49. Of the absorbing of the rays of the sun -. cute soles. Mart. 10, 12, 7 ; cf. the follg.— 2. Transf. to inanimate objects : metreta amurcam, Cato R. R. 100 Schneid. N. cr. : ara cruorem, Ov. M. 308 COME 13, 410 : testa oleum, Col. 12, 50, 17 : uvae mustum, id. 12, 39, 1 : caepa jus, id. 12, 10, 2 : bacca salem, id. 12, 49, 10 : sic modo combibituringens Erasmus, is swal- lowed vp, Ov. M. 15, 275. — Of the absorb- ing of the sun's rays : scrobes solem plu- viasque, Plin. 17, 11, 16 ; so cupressus Mammas, Stat. Th. 10, 675. And poet, of imbibing, i.e. receiving spots (after per- fundere) : combibit os maculas, Ov. M. 5, 455.-3. Trop.: artes, * Cic. Fin. 3, 2 fin. ; so illapsos per viscera luxus, Sil. 11, 402. 2. combibo, ° n is> m - D- combibo] A drinking- or pot-companion, perh. only Lucil. in Non. 38, 13, and Cic. Fam. 9, 25. t COmbinatlO) °ms, /. A joining two by two, {colts Kara &io, Gloss. Gr. Lat. COm-binO; atum, 1. v. a. [binil To unite, combine (post-class.) : " combinat fyvyvvet, nvvainei" Gloss. Lat. ; " Zcuyi^w combino," Gloss. Gr. Lat. ; Aug. Confess. 8,6; Sid. Ep. 9, 8. Combretum, % n - -4 hind of rush, Plin. 21, 6, 16 ; 19, 77. COm-bulliOj ire, v. a. To boil fully : Apic. 8, 8. COm-burO) US3 i> ustum, ere, v. a. [buro = uto, v. the letter B, p. 187, a., and cf. bustum] To wholly burn or con- sume (class.) : fumo comburi nihil potest, Plaut. Cure. 1, 1, 54 ; * Lucr. 6, 153 : is ejus (solis) tactus est, ut saepe comburat, Cic. N. D. 2, 15, 40 : naves, Caes. B. C. 3, 101 : annales, id. Div. 1, 17, 33 ; cf. id. N. D, 1, 23, 63 ; and Liv. 33, 11 : religiosas ■vestes, * Suet. Tib. 36 : aliquem vivum, Cic. Tusc. 2, 2, 52 ; so of persons, id. Q. Fr. 1, 2, 2; Fam. 4, 12 fin.; Att. 14, 10; Hirt. B. Hisp. 20. — b. In medic, lang., combustum, i, n. A burn, Plin. 20, 3, 8 ; 22, 25, 69 ; Scrib. Comp. 211.— 2. Trop.: comburere aliquem judicio, To ruin, de- stroy, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2 (v. the passage in connection). So to be consumed by love : * Prop. 2, 30, 29 : diem, pass it in carous- ing, as it were, bear it to its grave (the figure borrowed from burning dead bod- ies), Plaut. Men. 1, 2, 43. * COmbustlO) ° m9 , /• [comburo] A burning, consuming, Finnic. Math. 4, 12. COmbustura, ae, /. [id.] A burning (post-class.), Apic. 4, 4 ; Macer. c. de rosa 21. combustus. a, um, Part., from com- buro. 1 1. come* e8 > /• = * fy"7> -A plant, also called tragoposon, Plin. 27, 13, 117. 2. Come, es, /., Kuiun (a village): Come Hiera, A town in Curia, with a tem- ple and an oracle of Apollo, Liv. 38, 12 ./ire. 1. cdm-edo> edi, esum or estum, 3. (comesus, a, um, the more usual form, Cato R. R. 58 ; Var. R. R. 1, 2, 11 ; Plaut. Trin. 2.4,5; Juv. 1, 34; Valgius inDiom. p. 382 P. Hence, eomesurus, Plaut. Ps. 4, 7, 25 : comestus, a, um, Cato R. R. 50 ; Cic. Clu. 62, 173, ace. to Prise, p. 893 ; and Val. Max. 9, 12, no. 6 ext., and Didius in Diom. 1. 1. — Contr. forms : comes, Plaut. Most. 1, 1, 11 : comest, id. Most. 3, 1, 32 ; Trin. 2, 1, 27 ; True. 2, 7, 36 ; Lu- cil., Titin., Afran., Var., Cic. Hortens. in Non. 81, 9 sq. : comestis, Plaut. True. 1, 2, 54 : comesse, id. Casin. 4. 1, 21 ; Bacch. 4, 1, 8 ; Most. 1, 1, 13 ; Men. 4, 2, 64 ; Cic. Fl. 36 fin. ; Catull. 23, 4 : comesses, Mart. 5,39: comesset, Cic. Sest. 51, 110 ; Catull. 29, 15 : comesto, Cato R. R. 156, 1.— Old forms : comedim, Plaut. Cure. 4, 4, 4 ; Bacch. 4, 4, 91 ; Cic. frgm. in Non. 83, 32 : comedis, Plaut. Trin. 1, 2, 65 : comedint, id. True. 2, 6, 53), To eat entirely up, to eat, consume (class. ; esp. freq. in Plaut.) : Cato R. R. 156, 1 : corbitam cibi comesse possunt, Plaut. Cas. 4, 1, 21: quid comedent? Ter. Heaut. 2, 3, 14; Var. in Non. 81, 12: te muscae comedissent, Sicinius in Cic. Brut. 60, 217 ; and in Quint. 11, 3, 129 : panem, Afer in Quint. 6, 3, 93 Spald. et saep.— b. Pro- verb. : (a) Tarn facile vinces quam pirum volpes comest, Plaut. Most. 3, 1, 32. — (ft) Coena comesa venire, i. e. to come too late, post fesrum, Var. R. R. 1, 2, 11. *2. Trop. : comedere aliquem oculis, To long eagerly for one: Mart. 9, 60: se, to consume one's self (by grief, sorrow, etc.), to destroy or waste away one's self: COME Plaut. True. 2, 7, 36; so Cic. Hortens. frgm. in Non. 81, 29. II. To waste, dissipate by reveling, to squander : comedunt quod habent, Plaut. Ps. 4, 7, 6 ; cf. id. Bacch. 4, 4, 91 : meam dotem comest, Titin. in Non. 81, 16 : pa- ternam pecuniam, Novius in Non. 81, 25: numos, Cic. Att. 6, 1, 25: patrimonium, id. Sest. 52, 111 ; Quint. 6, 3, 74 : rem (sc. familiarem), Cic. Fam. 11, 21, 2 : bona, Cic. Sest. 51, 110 ; id. frgm. in Non. 83, 32 : cantherium, i. e. its value in money, id. Fam. 9, 18 fin.— Hence, b. Transf. only in the lang. of comedy, comedere al- iquem, To waste or consume the property of any person ■■ Plaut. Trin. 1,2, 65 ; id. Most. 1, 1, 11 sq. ; Pseud. 4, 7, 25 ; Ter. Eun. 5, 8, 57. 2. Comedo, onis (comedus, i, Fest. p. 44), m. [1. comedo] A glutton, gor- mandizer, Lucil. in Non. 11, 9 ; Var. ib. 93, 21 ; cf. Fest. 1. 1. Comensis. e, v. Comum, no. 2. cdm-es, Itis, c. [1. eo] (one who goes with another) A companion, an associate, comrade, participant (whether male or fe- male) etc. (class, and very freq.), 1. In gen., a. m., confugere domum sine comite, Ter. Hec. 5, 3, 25 ; Lucr. 4, 577 : comes meus fuit, et omnium itine- rum meorum socius, Cic. Fam. 13, 71 : ibimus, o socii comitesque, Hor. Od. 1, 7, 26 ; Lucr. 3, 1050 : Catulli, Catull. 11, 1 : Pisonis, id. 28, 1, et saep. : quin et avo comitem sese Mavortius addet Romulus, Virg. A. 6, 778 ; cf. comes ire alicui,ib. 158: comitem aliquem mittere alicui, 2, 86 : comes esse alicui, Ov. Her. 14, 54, et saep. — 03) With Gen. or Vat. of thing : quum se victoriae Pompeji comitem esse mallet quam, etc., Caes. B. C. 3, 80 : comitem illius furoris, Cic. Lael. 11, 37 : me tua- rum actionum, sententiarum, etc., socium comitemque habebis, id. Fam. 1, 9, 22: mortis et funeris atri, Lucr. 2, 581 : tan. tae virtutis, Liv. 22, 60 : fugae, Vellej. 2, 53 ; cf. Suet. Tib. 6 : me habuisti comi- tem consiliis tuis, Plaut Ps. 1, 1, 15. — b. fern. : Ter. Eun. 2, 3, 54 ; Lucr. 5, 741 : data sum comes inculpata Minervae, Ov. M. 2, 588 ; cf. id. Her. 3, 10 : me tibi ven- turam comitem, id. Her. 13, 163, et saep. 2, Transf. to inanimate objects : Lucr. 6, 1158 ; id. 3, 291 : tunc vitae socia vir- tus, mortis comes gloria fuisset, Cic. Fon- tej. 17 fin. : multarum deliciarum comes est extrema saltatio, id. Mur. 6 : pacis est comes, otiique socia eloquentia, Cic. Brut 12, 45; c£ an idea (perh. intention- ally) opp. to this, Tae. Or. 40 : (grom- matice) dulcis secretorum comes, Quint 1, 4, 5 : (cura) comes atra premit sequi- turque fugacem, Hor. S. 2, 7, 115 : cul- pam poena premit comes, id. Od. 4, 5, 24: nee (fides) comitem abnegat, id. ib. 1, 35, 22. II. In particular, 1. An overseer, guard- ian, tutor, teacher, etc., of boys (rare ; also not ante-Aug.), Virg. A. 5, 545 Heyne; Suet. Claud. 35 ; Aug. 98 ; Tib. 12.— Far more freq., 2. The suite, retinue of friends, relatives, scholars, noble youth, etc., which accompanied magistrates into the provinces (ef. Ernest. Excurs. XV. upon Suet. Tib. 46), Cic. Verr. 2, 2, 10 ; Q. Fr. 1, 1, 3 fin. ; Hor. Ep. 1, 8, 2 ; Suet Caes. 42 ; Ner. 5 ; Gramm. 10. — So also, 3. are named The attendants of distinguished private indi- viduals, Hor. Ep. 1, 7, 76 ; 1, 17, 52 ; Sat. 1. 6, 102 Heind. ; Suet Caes. 4.-4. After the time of the emperor6 : The imperial train, the court, Suet. Aug. 16, 98 ; Tib. 46 ; Calig. 45 ; Vit. 11 ; Vesp. 4.— Hence, finally, 5. 1° ' ate Lat, A designation for the occupant of any state office, as comes scholarnm, rei militaris, aerarii utrius- que, commerciorum ; — hence Fr. comte. comesor (comestor, Gloss. Philox.). oris, m. [comedo] An eater, a gourmand, Tert. adv. Marc. 1, 1. comestus, a, um, v. comedo, init. comesus, a- um , v. comedo, init. t cdmetes, ae, m. (Latin access, form nom. cometa, Prud. Cath. 12, 21 : ace. cometam, Sen. Octav. 232 : abl. cometa, Manil. 1, 824)r=(coui7r^f, A comet, "Plin. 2, 25, 22 sq. ; Sen. Q. N. lib. 7 ; Scrv.Virg. A. 10, 272 ;" Cic. N. D. 2, 5, 14 ; Virg. G. 1, 488 ; Aen. 10, 272 : Sil. 8, 638 ; Luc. 1. COMI 529, et al. — 1>, In apposition with sidus, Tac. A. 14, 22 j 15, 47 ; with Stella, Just 37,2. COmlce, adv., v - 'he following, fin. t COmiCUS; a . " m , adj. = Ku>fiiK6;, Of or pertaining to comedy, comic : poeta, Cic. Or. 20 : artificium, id. Rose. Com. 10 : res, Ike material of comedy, Hor. A. P. 89 : scenae, Vitr. 5, 8 : gestus, Quint. 11, 3, 125 : eenarius, id. ib. 9, 4, 140 : ad morem, id. ib. 1, 8, 3 : virtus (Terentii), C. Cae9. in Suet. Vit Ter. 5 : persona, Quint. 11, 3, 79 ; Plin. 25, 11, 88 : auctores, Quint. 2, 10, 13 : stulti senes, as they are repre- sented in comedy, Caecil. in Cic. de Sen. 11, 36, and Lael. 26, 99 ; eo adolescens, Cic. Rose. Am. 16, and Davus, Hor. S. 2, 5, 91 : moecha Thais, Prop. 4, 5, 44 : au- rum = lupinum, lupines, used by comic actors instead of money, Plaut. Poen. 3, 2, 20. — 2. Subst. comicus, i, m. — a. An actor of comedy, a comedian, Plaut Poen. 3, 2, 4 ; Pers. 4, 2, 4 ; Inscr. in Grut 1089, 6. — More l'req., b. A comic poet., writer of comedy, Cic. Or. 55 ; Quint 1, 7, 22 ; 2, 16, 3 ; 9, 3, 14 ; 10, 1, 72 ; 11, 1, 38 ; 12, 2, 22. — Adv. cornice : In the manner of com- edy, comically : res tragicas tractare, Cic. de Or. 3, 8 ; cf. Sen. Ep. 100 ad fin. CominiuSi a > ura , v - Colminiana. COminnSi v - communis. CdmiSj e - adj. [perh. contr. from com- mitis, like Samnis = Samnitis, etc., ac- cordingly : Social, mild ; ace. to Baumg.- Crus. Clav. Suet. s. h. v. from coire ; ac- cordingly, social, easily accessible ; but the length of the o in comis makes this deriv. doubtful.] Courteous, affable, hind, obliging, friend- ly, loving (class, in prose and poetry ; on account of similarity of meaning, in MSS. very freq. interchanged with communis ; hence the readings vary in the best edd. ; cf. Drak. Liv. 25, 12, 9 ; Wolf Suet. 2. p. 241 ; Goer. Cic. Fin. p. 242 ; Gernh. Cic. de Sen. p. 114) : comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur "qui er- ranti comiter monslrant viam" (Enn. ; cf. under Adv.), Cic. Balb. 16, 36 : dum illis comis est, Plaut. Trin. 2, 1, 33 : equus, Ter. Hec. 5, 3, 39 ; cf. id. Heaut 5, 1, 39 Bentl. iV. cr. : comis et humanus, Cic. Fin. 2. 25, 80 ; cf. Quint 6, 2, 18 ; Hor. S. 2, 8, 76 : quis Laelio comior? Cic. Mm*. 31, 66 : in uxorem. Hor. Ep. 2, 2, 133 : bonis, Tac. Agr. 22 Roth. : garrire libellos, Hor. S. 1, 10, 41 : senex comissimus, App. M. 11, p. 268 : comi animo, Ter. Heaut 5, 1, 39 ; so ingenio, Tac. A. 6, 41 fin- •" hospi- tio, Liv. 9, 36 ; cf. victus inter hospites, Tac. G. 21 fin. : sermone et congressu, id. Ann. 15, 48 : -via (i. e. more), id", ib. 4, 7 : oculis aliiciendus amor, Ov. A. A. 3, 510. Adv. comiter (very freq.) : homo, qui erranti comiter monstrat viam, etc., Enn. in Cic. Off. 1, 16, 51 ; Var. L. L. 7, 5, 97 : facere aliquid, Plaut. Poen. 3, 6, 10 ; Rud. 1, 5, 28: appellare unumquemque, Cic. Phil. 13, 2 : munera missa legatis, Liv. 9, 43 ; cf. id. 42. 24 ; 45. 20 ; and exeipere. id. 23, 33 ; Ov. F. 2, 788 ; Tac. A. 12, 51 : invitare regios juvenes, id. 1, 57 : celebra- re regis convivium, id. 1, 22 : administra- re provinciam, Tac. H. 1, 13, et saep. : MAJESTATEM. POPVLI. ROMANI. COMITER. conservato. (t. e. willingly, in an oblig- ing, hind manner, a (mildly expressed) formula in treaties of peace, Cic. Balb. 16 ; cf. Procul. Di^. 1'.». 15. 7 : for which, in Liv. 38. 11: IMPERIVM. MAJESTATEMQVE. POP- VLI. ROMAXI. GENS. AKTOLORVM. C0N"SER- VATO. SINE. DOLO. MAI.n. — Sup. Plaut Mil. 3. 3, 66. — Comp. apparently not in use. c6miBss,oundus. ». «a adj. [co- ml**orj Holding a riotous pri/cession, rev- '{''•in, oatiqtniitg, carousing: comissa- litliidus teiiiulento agmioe per Indiam in- cessit (Alexander M.) (in regard to his imitation of the procession in honor of Bacchus through Asia, v. Curt 9, 10, 26), Liv. 9, 17 ; eo Curt 5, 7, 10 ; 9, 10, 26 : eomissabundi juvenes Athenis conven- tus sapientum frequentabant, decorated, crowned, etc., for aproccssion, Plih.21, 3, 6. cdmissaliter» adv. of an adj. co- missalis, not in use [id.] As in reveling processions, wantonly, jovially : cantare, Sid. Ep. 1, 5. CdmiSSatlO; onis, /. [id.] A Baccha- COMI nalian revel, and the succeeding nocturnal procession with torcltes and music, a revel- ing: Cic. Mur. 6, 13; Liv. 40, 13; Suet. Calig. 55 ; Mart 12, 48, 11 ; Gell. 1, 9, 9. In plur., Cic. Coel. 15, 35 ; Catil. 2, 5, 10 ; Liv. 1, 57 ; Suet. Vit 13 ; Tit. 7 ; Sen. Ben. 6, 32 ; Cons, ad Helv. 10.— 2. Tem- pestas comissationis and comissatio tem- pestatis are both (the former as too bold, and the latter as too feeule a trope) criti- cised by Cic. de Or. 3, 41, 164 ; v. Mall. inh. 1. comissator, oris, m. [id.] One who holds or joins in a festive procession, a rev- eler, Ter. Ad. 5, 2, 8 ; Cic. Coel. 28, 67 ; Liv. 40, 7 fin. ; 9 ; Quint. 3, 6, 26 ; Petr. 65, 3 ; Mart. 9, 62, 15 ; Gell. 4, 14, 4, et al. — 2. Trop. : libellus, i. c. read in a co- missatio, Mart. 5, 16 : conjurationis, in contempt for a companion, participant in, Cic. Att 1, 16, 11. t comissor (°° account of erroneous deriv. from comis, comedo, commensa, etc., in a very early age written comisor, commisor, comesor, comessor, commes- sor, commensor, etc. ; v. Vel. Long. p. 2233 ; Drat. Liv. 40, 7, 5 ; Spald. and Zumpt Quint. 11, 3, 57; Schneid. Gr. 1, p. 420), atus, 1. v. dep. = ku>uu%u> (v. Pas- sow in h. v.), To hold a festive procession, to revel; of young people, who went about merrily, with music and dancing, to celebrate a festival, and finally returned to one of their companions, in order to carouse anew (class., although not in Cic. ; cf., however, comissatio and comissator) : nunc comissatum ibo ad Philolachetem, Plaut Most. 1, 4, 5 ; so ad fratrem, Liv. 40, 7: domum, Plaut. Most. 1, 4, 22: in domum Pauli, * Hor. Od. 4, 1, 11.; *Ter. Eun. 3, 1. 52 : comissantium modo cur- rum secuti sunt Liv. 3. 29 : so abs. * Quint. 11.3,57; Suet. Calig. 32; Domit21; Petr. 25,1. * COmitablliS) e > adj. [comitor] At- tending, accompanying: Paul. Nol. 10, 298. Cdmitas. atis, /. [comis] Courteous- ness, hindness, obligingness, friendliness, affability, gentleness ; opp. to gravitas and severitas (in good prose ; esp. freq. in Cic.) : Plaut. Trin. 2, 2, 52 ; id. 75 ; Rud. prol. 38 ; Suet. Oth. 3 ; Plaut. Mil. 2, 1, 1 ; cf. Liv. 9, 42 and fi : si illius (sc. Catonis) comitatem et facilitatem tuae gravitati se- veritatique asperseris, Cic. Mur. 31 fin. : Crassus in summa comitate habebat eti- am severitatis satis, Scaevolae multa in severitate non deerat tamen comitas, id. Brut. 40, 148 ; cf. also id. de Sen. 4 : in so- cios, mansuerudo in hostes, Tac. A. 2, 72 ; Suet Aug. 53 ; id. ib. 74 ; 98, et saep. ; Tac. Agr. 16, et saep. : comitas affabilitasque sermonis, Cic. Off. 2, 14, 48. comltatensis. e . ° join one's self to any one as an attend- ant, to accompany, follow, attend (claas. ; esp. i'req. after the Aug. period ; not in Hor.) : constr. with ace. or abs., with abstr. subjects by Cicero twice (as it were, comitem esse) with Vat. (v. no. 2, [1). 1, In gen. : (a) c. Ace. : matrem, Lucr. 2, 640 : patrem, Suet. Calig. 10 ; Curt. 3, 19 : nautas l'uga, Virg. A. 4, 543 : Metel- lum in exsilium, Suet. Gramm. 3 : heri- lem filium in scholas, id. ib. 23 : hosti- am, Virg. G. 1, 346 ; Caes. B. G. 6, 8 fin. : iter alicujus, Virg. A. 6, 112 : gressum he- rilem, id. ib. 8, 462 : currum Augusti tri- umpho, Suet. Tib. 6 ; id. Dora. 2 fin. : rem railitarem, Tac. A. 11, 22.— (jS) Abs. (esp. freq. in the Aug. poets and Tac.) : lanigerae comitantur oves, Virg. A. 3, 660; so Plin. Pan. 24, 3 ; Tac. H. 3, 50 ; 5, 1 ; Germ. 4Q. — In the abl. abs. of the part, pracs., With the attendance of, attended by, etc., sometimes to be translated by with, together with, and with a negative without : magna comitante caterva, Virg. A. 2, 40 ; id. ib. 11, 498 ; Curt. 6, 5, 11 ; and in plur., Ov. M. 11, 275 ; 13, 631 ; Tac. H. 3, 41 ; Suet Ner. 48 : domino comitante, Ov. M. 13, 402 : nupsi non comitante deo, with- out the assent, against the will of the god (Hymen), Prop. 4, 3, 16. 2. Transf. to inanimate objects (cf. comes, no. 2) : (a) c. Ace. : Plin. 9, 35, 58 fin. : quando comitetur semper artem decor, Quint. 9, 4, 7 ; cf. also Curt. 8, 19 ; Claud. C. Mai. Theod. 243.— (/3) c. Dal. : Tarquinio Superbo aliquamdiu prospera fortuna comitata est, Cic. Eep. 2, 24 ; id. Tusc. 5, 35, 100.— (y) Abs. : Virg. A. 4, 48; Ov. M. 14, 235 ; Fast. 3, 865 : comitante opinione, Tac. Agr. 9 Kup. If, In particular, To give an escort to a deceased person, to attend one to the grave: Eumenem comitante toto exerci- tu humaverunt, Nep. Earn. 13 fin. ; id. Att. 22 fin: : juvenem exanimum vano honore, Virg. A. 11, 52 ; cf. comitentur su- premum honorem, id. ib. 61. EF^ a. Act. form comito, are : quod si Romanae comitarent castra puellae, Prop. 2, 7, 15 ; Ov. Pont. 2, 3, 43 ; Met. 14, 259 ; 13, 55 ; 8, 692 : funera, id. Pont. 1, 9, 47 (Att. in Non. 85, 139, is, on account of the corruption of the text, dub.). — b. Comitor, ari, in a pass, signif. : Plin. 9, 35, 55 ; so Just. 30, 2, 4 ; Ov. Tr. 3, 7, 471 ; Lucr. 1, 98. — Esp. freq. in part, perfi: (mulier) alienis viris comitata, Cic. Coel. 14 fin. ; so with an abl. added, Ov. M. 2, 441 ; 845 ; 3, 215 ; 9, 686 ; 10, 9 ; Am. 1, 6, 33 ; Tib. 3, 2, 13 ; Plin. 21, 11, 38 ; Tac. Agr. 40 ; Ann. 14. 8 : quod ex urbe pa- rum comitatus exierit. Cic. Cat. 2, 2 fin. ; • so bane, id. Phil. 12, 10, 25; Quint. 12, 8, 3 ; and hence also in Comp. : puero ut uno esset comitatior, Cic. Tusc. 5, 39, 113; so Plin. 10. 37, 52 fin. ; App. Apol. 1, p. 288, 29. t comma ; atis, n. = K^o/ia, 1. In irramm. lang., A division of a period (in Cic. Or. 62 fin. and Quint. 9, 4, 22, written as Gr. ; pure Lat. incisum), Quint. 1, 8, 6 Spald. and Meyer. ; Diom. p. 460 ; 461. (*Also, A mark of punctuation, a comma, Donat. p. 1742 P.) — 2. In verse, The cae- sura, Mar. Victor, p. 2519 P. * COm-IBaCCrOi are, v. a. To soak thoroughly, soak to pieces, macerate : Marc. Emp. 36 fin. com-maculo, avi, atum, 1. v. a. To spot, stain, pollute, defile on all sides (rare, but class.): J. Lit.: manus sanguine, Virg. E. 8, 48 : altaria deum sanguine £uo. Tac. A. 1, 39 : commaculatus san- guine, Paul. Nol. 6, 164. — 2. Trop. : se isto infinito ambitu, * Cic. Coel. 7, 16 : se cum Jugurtha miscendo, Sail. J. 102, 5 ; Stat. Th. 11, 752 : flagitiis commaculatos, Tac. A. 16, 32 ; and abs. Sail. Or. Lepid. Hist. frgm. 1, 15, p. 218, ed. Gerl. * COm-madeOt ere, v. n. To be very moist : bene, Cato It. R. 165, 5. Commagonc (in MSS. erron. writ- ten Comagene), es, /., Koiiuaynvo, I, The northern province of Syria (whose chief town was Samosata), now Camash, Mel. 1,11,1; Plin. 5, 12, 13 ; 24, 20; 10,22,28; cf. Mann. Syr. p. 379. — Whence, 2. 310 COMM Commagenus. a, tm, adj., Of Com- magr.net leg ari, Cic. Fam. 15, 1: harus- pex, Juv. 6, 550 : galla, Plin. 16, 7, 9 : medicamentum, made there, Plin. 29, 3, 13 ; 10, 22, 28 ; Pomp. Dig. 34, 2, 21. And subst. Commageni, orum, m.. The inhab- itants of Commagene, Mel. 1, 2, 5 ; Plin. 29, 3, 13. — H, An unknown plant, perh. Nardus Syriaca, Plin. 29, 3, 13. * Com-malaxo. are, v. a. To make entirely mild, to soften ; trop. : patrem, Var. in Non. 82, 14. com-mando* sum, ere, v. a. To chew (late Lat.) : frondes myrti, Ser. Samm. 36, 684 : radix commansa, Marc. Emp. 8. commanducatio, onis, /. Lcom- maiidueo] A chewing, mastication (late Lat.), Scrib. Comp. 53 and 104. com-manduco» atum, 1. v. a. (ac- cess, form commanducor? atus, 1. v. dep., Lucil. in Non. 81, 26, and 123, 27, in trop. signif.) To chew much, chew to pieces, crush by chewing, masticate : acinos, Plin. 24, 4. 6 ; id. 25, 13, 105 ; Scrib. Comp. 9, 165. COltl-maneOi ere, v. n. To remain somewhere constantly, forever, to remain Gate Lat.), Macr. Sat. 6, 8 fin. ; Aug. Civ. Dei 22, 8 ; Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 20, ed. Maj. COm-manipulariS? * s . m. A com- rade who is in the same manipulus, Tac. H. 4, 46 ; Inscr. in Grut. 521, 9 ; in Mur. 2034, 6. * CommanipulatlO, onis, /. Com- panionship in a manipulus, Spart. Nig. 10. — From COm-manipulo» onis (J com-manip- ulus, Inscr. Grub. 517, 9; 532, 1, and con- tr. Jcommanipivs, ib. 551, 1), m. A com- rade of the same manipulus^ Spart. Nig. 10. COm-marceOj ere, v.h. To become wholly faint or inactive (late Latin), Amm. 17, 10, 31, 12. * COm-margino, are, V. a. To sur- round with a margin or brim : pontes, Amm. 31, 2. * COm-marltUSi i. m. A fellow-hus- band, Plaut. Cas. 4, 2, 18. * com-martyrj y" 9 > m - A fellow- martyr, companion in martyrdom, Tert. Anim. 55. COm-maSCulo* are > "■ °- [masculus] To make manly, firm, courageous, to in- vigorate, embolden (post-class.) : animum, App. M. p. 124, 32 : frontem, Macr. Sat. 7, 11. com-mastico, atum, 1. v. a. To chew (late Lat.), Aemil. Macer. 2, 15; 4, 8. t commatious, a, um, adj. ■= K o^ua- tikoS, Cut up, divided, short (eccl. Lat.) : hymnus, Sid. Ep. 4, 3 : rhythmi, id. Carm. 23, 450. * COm-meablliS) e, adj. (perh. only in Arn.) 1, Pass., That is easily passed through, permeable : venae, Arn. 2, p. 84. — b. Act., That easily passes through : aurae, id. 7, p. 233. * commeatalis, ' adj. [commeatus] Pertaining to provisions or supplies : mi- les, Cod. Just. 1, 27, 2, § 9. commcator, o™ 9 . m - [commeo] One who goes back and forth, an epithet of Mercury as messenger of the gods, in App. M. 11, p. 262, and Apol. p. 315, 22. commeatus, us. m. [commeo] *I, The going back and forth, passing : Pall. 1, 3. — Hence II, Me ton., X, A place through which one can pass back and forth, a passage (cf. abitus, aditus, circuitus, etc.) (rare) : Plaut. Mil. 2, 1, 65 ; id. ib. 2, 5, 58 ; Stich. 3, 1, 44. 2, A leave of absence from one's station for a definite time, a furlough : petere, Vellej. 2, 11 ; Suet. Tib. 10 ; Ner. 35 ; Galb. 6 ; Claud. 23 : sumere, Liv. 3, 46 : dare, id. ib. ; Suet. Calig. 29 : accipere, Plin. Ep. 3, 4, 2 : in commeatu esse, to be on fur- lough, Liv. 33, 29 : commeatu abesse, Suet. Tib. 72 ; Liv. 3, 24 : in iis stativis . . . . satis liberi commeatus erant, id. 1, 57 ; Tac. A. 15, 10 ; cf. id. Hist. 1, 46 : quum miles ad commeatus diem non affuit, on the day when the furlough expired, Quint. 7, 4, 14 ; cf. Cic. Her. 1, 14 ; Paul. Dig. 49, 16, 14. — Transf. : eras igitur (sc. proficis- car), nisi quid a te commeatus, Cic. Att. 13, 41 dub. ; v. Orell. N. cr. ; Vellej. 2, 99, 2 : longum mihi commeatum dederat ma- la valetudo, rest, Sen. Ep. 54. COMM 3, Persons who go back and forth, a trading company, a caravan, a train, a transportation, a company carried or trans, ported : Londinium copia negotiorum ct commeatuum maxime celebre, Tac. A. 14, 33 ; id. ib. 13, 39 ; Suet. Ner. 20 ; App. M. 8, p. 209, 18 : duobus commeatibus exer- citum e.xportare instituit, Caes. B. G. 5, 23 : secundum commeatum in Africam mittit ad Caesarem, Hirt. B. Afr. 34 ; Suet. Tib. 38 Ern. 4. Provisions, supplies (very freq., esp. in the histt., in sing, and plur.) : interclude inimicis commeatum ; tibi muni viam, qua cibatus commeatusque ad te et legi- ones tuas Tuto possit pervenire, Plaut. Mil. 2, 2, 70 sq. ; cf. importare in coloni- am, id. Epid. 3, 2, 7 : ex omnibus provin- ciis commeatu et publico et privato pro- hibebamur, Cic. Manil. 17 : neque exer- citum sine magno commeatu atque moli- mento in unum locum contrahere posse, Caes. B. G. 1, 34 ; Suet. Tib. 38 ; Quint. 8, 6, 26 : maritimi, Liv. 5, 54 : ex montibus invecti, id. 9, 13 : advecti, id. 9, 32 : con- vecto, id. 2, 14, et a). ; Suet. Calig. 43 : magni commeatus frumenti Romam sub- vecti, id. 28, 4. But very freq. opp. to i'ru- mentum, for the remaining supplies of war : ad Vesontionem rei frumentariae commeatusque causa moratur, Caes. B. G. 1, 39 : uti frumento comineatuque Cae- sarem intercluderet, id. ib. 1, 48 ; cf. id. ib. 3, 23 fin., et saep. — *b. Transf.: argen- tarius, Gain acquired by money transac- tions, Plaut. Ps. 1, 5, 9. com-medl tor, ari, v. dep. (very rare, perh. only in the two follg. exs.), * 1, To impress a thing on one's self in all its parts, or carefully (*to meditate upon) : locos egregie, ut perpetuo nobis haerere pos- sint, Cic. Her. 3, 18, 31.—* 2, To remind one of something, to imitate : Lucr. 6, 112 dub. + COmmeiOi arc, Karovpio, Gloss. Gr. Lat. ; cf. Charis. p. 261 P. t COm-meleto, are, v. n. [vox hibrida, from uiStrdui] To practice assiduously: Hyg. Fab. 165. ' com-membratus, a, um, adj. |membro] Grown up together, united: Paul. Nol. Ej>. 44, 4. COm-meminii i ss e, v. defect. To rec ollect a thing in alt its particulars, i. e. en tirely, to think carefully upon something to remember (in Plaut. several times, else rare) : hoc commemini magis, quia, etc., Plaut. Am. 1, 1, 98 ; so with Ace, id. Cure. 4, 2, 7 ;' Mil. 3, 3, 39 ; Poen. 3, 4, 16 ; 5, 2, 25 ; cf. also Cic. : quem hominem probe commeminisse se ajebat, de Or. 1, 53, and, ego autem non commemini antequam sum natus, me miserum. id. Tusc. 1, 6 fin. t non commemini dicere, Plaut. Cure. 5, 3, 32 ; so with the inf. praes., id. Mil. 3, 1, 49 ; Men. 5, 9, 15 ; Plaut. True. 4, 3, 4 : commeminit domi, Plaut. Trin. 4, 3, 20 : memini et scio et calleo et commemini, id. Pers. 2, 1, 8 ; so abs., id. True. 1, 2, 18 ; Ter. Eun. 3, 5, 16 ; Phorm. 3, 2, 38 ; Ov. F. 3, 792. commemorabilis, e, adj. [com- memoro] Worth mentioning, memorable (rare) : clara et commemorabilis pugua, * Plaut. Ps. 1, 5, 111 ; * Cic. N. D. 2, 52 fin. : pietas, A uct. Or. pro Marc. 4. commemoramentum. >> »- [id.] A reminding, mentioning (ante- and post- class, for the class, commemoratio) : stupri, Caecil. in Non. 84, 5 ; Front. 2, p. 374. commemoratio. onis, /. [id.] A re- minding, remembrance, mentioning (sev- eral times in Cic. and Quint, else rare) : * Ter. Andr. 1, 1, 16 : antiquitatis, exem- plorum prolatio, Cic. Or. 34, 120 : nom inis nostri, id. Arch. 11 : rei gestae, Quint. 5, 11, 6 : frequens illorum, quae egernt in senatu, id. ib. 11, 1, 18 ; Tac. A. 13, 3 : (Veires) in assidua commemorationc om- nibus flagitiorum fuit (* every one was con- tinually recounting his crimes), Cic. Verr. 2, I, 39 : posteritatis, id. Fam. 5, 12, 1. * commemorator, flris > ™- [> d -J One who mentions a thing, a commemorator vetustatum, Tert. adv. Marc. 4, 26. * commemoratorium, "> » [id.] A book of remembrance, a catalogue : cat- liditatis, Ambros. de Off. 25. COMM * commcmoratus, us, »•■ [com- memoro] A reminding : App. Flor. 16. COm-memoi'O, avi, atum, 1. (pracs. syncop. coMMOitAT=commeraorat, ace. to Don. p. 1772 P.) v. a. To recall an ob- ject to memory in all its particulars. 1, To call to mind, be entirely mindful of, keep in mind, remember : quid quoque die dixerim, audierim, egerim, cominem- oro vesperi, Cic. de Sen. 11, 38 ; so Suet. Aug. 45 Brem. — More freq. £1. To bring something to one's recol- lection by speaking of it, to remind of: Plaut. Pa. 5, 1, 36 ; cf. ad commemoran- dain renovandamque amicitiam missi, Liv. 27, 4 : beneficia meminisse debet is, in quern collata sunt, non commemorare qui contulit, id. Lael. 20. — Hence (and, indeed, so most freq.) 2. Without the access, idea of remem- bering, To make mention of something, to recount, relate : constr. with ace. or (less freq.) with de: (a) c. ace. : Lucr. 1, 401 : res, id. 6, 938 : causas, Caes. B. C. 3, 66 : humanam societatem, Cic. Oif. 3, 6, 31 : Xenophontis illam jucunditatem. Quint. 10, 1, 82 : O commemoranda judicia ! Cic. Verr. 1, I, 14 ; cf. id. Fam. 1, 9 ; Lucr. 1, 126 : quid ego nunc commemorem singil- latim, qualis ego in hunc fuerim 1 Ter. Ph. 5, 8, 42 ; so id. ib. 4. 5, 3 : chlamydem hanc commemores quanti conducta'st ? Plaut. Ps. 4, 7, 88.— (/3) c. de : omnes de tua virtute commemorant, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13 ; so id. de Or. 3, 20, 75. commendabilis, e, «#• [commen- doj Worthy of praise, commendable (rare; perh. not ante-Aug.) : Liv. 42, 5 : arbus- tum fructu, Col. 5, 6, 37 : aviculae cantu, Val. Max. 9, 1, 2 ; Liv. 37, 7 fin.—Comp. Treb. XXX. Tyrann. 16. commendaticius or -tius, a, um, adj. [commendatio] Of or pertaining to commendation, commendatory (very rare) : literae, letters of recommendation or in- troduction, Cic. Fam. 5, 5 ; cf. Labeo Dig. 41, 1, 65; so, tabellae, Cic. Verr. 2, 4, 66; and abs. commendaticiae, arum,/, Aug. in Macr. Sat. 2, 4. COmmendatlO) onis,/. [cominendo] A commendation, recommendation (in good prose, and very freq.) : 1, Inabstr.: Cic. Fam. 1, 3 fin. ; id. ib. 12, 26 ; Att. 8, 4. et saep. ; Sail. C. 35 ; Quint. 9, 2, 59 ; cf. id. ib. 5, 10, 41 ; 4, 3, 17 ; Suet. Caes. 75 ; Aug. 46, et al In plur., Cic. Fam. 13, 32 : sui, id. Or. 36, 124 (opp. to offensio adversarii). — b. Trop. : oculorum, Cic. de Or. 2, 87, 357 : naturae, id. Plane. 13. — 2. In con- cret. : That which commends, a recommen- dation : ingenii, Cic. Brut. 67 fin. : liber- alitatis, id. Fam. 1, 7; fumosarum imagi- num (i. e. nobilitatis), id. Pis. 1 : tanta (crat) oris atque orationis, Nep. Alcib. 1, 2, et al. : prima commendatio proficisci- tur a modestia, Cic. Off. 2, 13, 46 ; cf. ib. § 45 ; id. Dejot. 1, 2. commendatitius, a, um, v. com- mendaticius. commendatory oris, m. [commen- do] One who commends, a commender, fa- vorer (in post-Aug. prose ; cf., however, com mend atrix) : fautor et commendator, Plin. Ep. 6, 23, 4 ; so Vopisc. Prob. 2 ; Symm. Ep. 1, 40, et al. commcndatorius, a, um, adj. [commendator] Pertaining to commenda- tion, of commendation (for the class, com- mendaticius) : literae, Sid. Ep. 9, 10. commendatrix, icis, /. [id.] That which commends (rare) : legem commen- datricem virtutum, * Cic. Leg. 1, 22, 58 ; * Plin. Ep. 8, 20, 2. COmmendatnS) a, um, v. the fol- lowing, Pa. com-mendoi avi, atum, l. v. a. [l. mandoj To commit to one for preservation, protection, aid., etc., to intrust to, commend to : " commendare nihil aliud est quam de- ponere," Ulp. Dig. 50, 16, 186 (class, in prose and poetry) : ego me tuae com- mendo et committo fidei, Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. Andr. 1, 5, 61 : bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei) ; so com- mendare se patri in clientelam et fidem, id. Eun. 5, 8. 9 ; id. ib. 3, 5, 29 : nos tibi, id. Ad. 3, 4, 11 : tibi ejus omnia negotia, lib- crtos, procuratores, familiam, Cic. Fam. 1, 3 fin. : tibi 6uos tcstamento liberos, id. COMM Fin. 3, 2, 9 : simul atque natum sit ani- mal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum, id. Fin. 3, 5 (transl. of the Gr. oiicctouoOai, Diog. Laert. 7, 85) ; * Catull. 15, 1 ; Ov. M. 6, 495 : aliquem Diis, Tac. A. 4, 77 ; cf. id. ib. 15, SI : rem- publ. patribus, id. Hist. 1, 90 : Suet. Aug. 56 ; Cic. Fam. 15, 20 ; Papin. Dig. 16, 3, 24 : duos Alios apud hospitem, Justin. 35, 2 : semina sulcis, Sil. 15, 541 : aliquid Ut- eris (* to commit to writing), Brut, in Cic. Fam. 11, 10: nomina memoriae, i. e. edis- cere, Cic. Fin. 3, 12 ; id. de Or. 1, 9, 36 : nomen tuum immortalitati, id. Fam. 10, 12 ad fin. ; cf. Curt. 9, 3, 5 : eum sempi- ternae gloriae, Cic. Fam. 5, 12 : se fugae, Hirt. Bell. Afr. 34. 2, To commend or recommend, i. e. to procure favor for, to make agreeable, to set off with advantage, to grace (also class.) : Cic. Otf. 2, 13 fin. : (vox) quae una max- ime eloquenriam vel commendat vel sus- tinet, id. de Or. 1, 59, 252 ; cf. nulla re una magis oratorem commendari quam verborum 6plendore et copia, id. Brut. 59 fin. ; id. Att. 13, 19 ; Quint. 6, 1, 21 : af- fectus nemo historicorum commendavit magis, id. 10, 1, 101 ; Hor. A. P. 225 : quod me Lucanae commendet amicae, id. Ep. 1. 15, 21, et saep. : marmora commendan- tur maculis aut coloribus, Plin. 36, 6, 9 ; Quint. 11, 3, 5 : quum se numeris com- mendat et arte, Hor. Ep. 2, 1, 261 ; so se tonsa cute, id. ib. 1, 18, 7. — Whence commendatus, a, um, Pa. 1, Com- mended or recommended to : quae res glo- riosior? quae commendatior erit memo- riae hominum sempiteruae ? Cic. Phil. 2, 13 ; id. Balb. 18 fin. : ceteris rebus habe- as eos a me commendatissimos, id. Fam. 12, 26. — 2. Agreeable, pleasing, approved, valued : vultus commendatior, Petr. 110, 5 : calami, Plin. 16, 36, 65. 1. COttimenSUS) a- um > Part., v. com- metior. 2. commensus, us, m. [commeti- or] A fitting proportion or measure, sym- metry (a word of Vitr., as transl. of the Gr. avuuerpia), Vitr. 1, 3 ; 6 praef. ; 6, 2. commentariensis, is, m. [com mentarius] One who takes a control, has the care of a thing ; and specif., 1, A reg- istrar of public documents, a secretary, Paul. Dig. 49, 14, 45. — 2. One who makes out a list of prisoners, a keeper of a prison, Cod. Just. 9, 4, 4 ; Callistr. Dig. 48, 20, 6. — 3. One who forms a list of soldiers, a secretary of war, Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 28. commentariolum, >. »• -lus, i, m., Hier. Ep. 149, no. 1 ; of dub. form, abl. plur. commentariolis, * Quint. 1, 5,7) dim. [id.] A short treatise in writing, Cic. Fin. 4, 4 fin. ; de Or. 1, 2, 5 ; Phil. 1, 7, 16; Q. Cic. Pet. Cons. 14/». commentarius, ». m - («. liber ; both together, Gell. 13, 19 fin.) ; com- mentariumt "', n - ( sc - volumen, Var. L. L. 6, 9, 75 fin.; Cic. Brut. 44, 164; cf. commentariolum) [commentor], J. Orig., A note-book, sketch-book, memoran- dum: diurni, a day-book, Suet. Aug. 6i. — Hence, 2. As the title of a book on any subject, but esp. historical, which is only sketched down or written without care (mostly in plur.), A sketch, a paper, mem- oirs, a commentary, etc., Cic. Fam. 5, 12 fin. ; Liv. 42, 6 ; Quint. 2, 11, 7 ; 3. 8. 58 ; 67 ; 8, 2, 12 ; 10, 7, 30, et al. ; Tac. A. 6, 47 ; Suet. Tib. 61, et saep. Thus the two well-known works of Caesar upon the Gallic and civil wars are called Com- mentarii ; cf. Cic. Brut. 75 ; Hirt. and Asin. Pollio in Suet. Caes. 56. — |>, I Q the lang. of law, A brief, Cic. Verr. 2, 5, 21. commentatto. onis,/ [id.] |. Abstr., A diligent meditation upon something, a studying, a carefu* preparation, ueXhn (so perh. only in Cic): quos locos multa commentatione atque meditatione para- tos atque expedites habere debetis, Cic. de Or. 2, 27, 118 ; in plur., id. ib. 1, 60, 257; Brut. 71, 249; 27, 105: commenta- tto inclusa in veritatis lucem proferenda est, id. de Or. 1, 34. — * b. As rhetor, figure = h'8vuT)ua, Quint. 5, 10, 1. — 2. Trop.: tota philosophorura vita, ut ait idem (Soc- rates), commentatto mortis est, Cic. Tusc. 1, 30 fin. (transl. of Plat. Phaed. § 12: To peXerrjpa airb tout6 iari reov , COMM Alices Kut xupinnQS ilvxnS "*™ autfiaroS) ; id. ib. 2, 18. — U, Concr., A learned work, treatise, dissertation, description (so perh. not ante-Aug.) : Aristotelis (de natura an imalium), Plin. 8, 16, 17 ; so id. 6, 17, 21 ; in plur., id. 28, 1, 2; Gell. praef. 6 4. commentator, oris, m. [id.] One who meditas.es upon something, an inventor (po6t-class. and rare) : omnium falsorum, App. Apol. 321, 36 : evangelii, i. e. the au- thor, Tert. Res. Cam. 33. commenticius or -tius, a, um, adj. [commentus, comminiscor] Thought out, devised, fabricated (most freq. in Cicero) : 1, As anttth. to that already existing : Invented, new: nominibus novis et com- menticiis appellata, Cic. Fin. 5, 30, 90 : spectacula (opp. usitata), Suet. Claud. 21 ; Paul. Dig. 48, 19, 20.— 2. As antith. to that which is actual, real, in gen. : Feign- ed, pretended, ideal, imaginary : civitaf* Platoni8, Cic. de Or. 1, Si fin. : com men- tion et ficti Dei, id. N. D. 2. 28 ; id. ib. 1, 11, 28. — Hence, p. In opp. to moral re- ality, truth : Fabricated, feigned, forged, false : crimen, Cic. Rose. Am. 15, 42 : res, id. ib. 29/n. : lraudes, Gell. 12, 1. com-mentior, 'tus, 4. v. dtp. To invent or devise a falsehood (post-class.), App. Apol. p. 314 ; de Deo Socr. et al. comment», are, v. sq. fin. I. Commentor, atus, 1. v. intens. dep. [comminiscor] J, To think of some- thing on all its sides, to meditate or muse upon, to study, deliberate, weigh, consider, debate, canvass thoroughly (class. ; esp. freq. in Cic.) ; construed c. Ace, de, or abs. : (a) c. ace. : curiosius incipiunt commentari aliquid et discere, Cic. Fin. 5, 15, 42 : aliquid secum, id. Brat. 88, 301 : futuras mecum commentabar miseriaa, id. poet Tusc. 3, 14, 29 (transl. of Eurip. Thes. frgm. p. 478 ed. Beck. : 1- Is "*•- owuvnrns, A fellow-purchaser, Gloss. Lat. Gr. COm-inerClUm (ante-class. ; some- times written jcommircium : cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx] I. Com- mercial intercourse, trade, traffic, commerce : mare magnum et ignara lingua commer- cia prohibebant, Sail. J. 18, 6; so Plin. 33, 1 ; Plin. Pan. 9 ; Tac. Agr. 24, et al,— 2. Meton. : a. In judicial lang., The right to trade as merchants, a mercantile right : commercium in eo agro nemini est, Cic. Verr. 2, 3, 40; so id. ib. 2, 2, 50; L. Cras- so commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse, id. ib. 2, 4, 59 fin. ; Liv. 43, 5 ; cf. Paul. Di». 41, 1, 62 ; 30, 1, 39 ; Ulp, ib. 45, 1, 34.— * b. An article of traffic, merchandise^ wares : com- mercia militaria, Plin. 35, 13, 47 ; for pro- visions, id. 26, 4, 9. — c. A place of trade, market-place: commercia et litora pe- ragrare, Plin. 37, 3, 11, no. 2 ; Claud, in Eutr. 1, 58. U. Without the sphere of trade : In- tercourse, communication, correspondence, fellowship ; lit. and trop. : quid tibi me- cum est commerci senex ? Plaut. Aul. 4, 4, 4 ; id. Baech. 1, 2, 9 ; Stich. 4, 1, 15 : mihi cum vostris legibus nihil est com- merci, i" have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20 ; so commercium habere cum Musis, Cic. Tusc. 5, 23, 66 : commercium habere cum virtute, id. de Sen. 12, 42 : agrorum aedificiorumque in- ter ee, Liv. 45, 29 : plebis, with them, id. 3, 3 ; id. 41, 24 : linguae, Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18; 9, 36; 25, 33: sermonis, Liv. 5, 15 ; cf. loquendi audiendique, Tac. Agr. 2 fin.: communium studiorum, Suet. Claud. 42 : sortis humanae, Tac. A. 6, 19 : belli, stipulation, treaty, id. ib. 14, 33 : bel- li tollere, Virg. A. 10, 532 ; so belli diri- mere, Tac. H. 3, 81. 2. Specif, for Criminal, sensual inter- course, Plaut. True. 1, 1, 77 ; Suet Calig. 36 ; Val. Max. 8, 2, no. 2. com-mcrcor. atus, 1. v. dep. To trade, traffic togetlier, buy up, purchase (except in Sail., only ante-class.) : capti- vos, Plaut Capt. prol. 26; 1, 1, 32; cf. Argum. 3 ; Plaut. Pers. 4, 9, 12 : arma, tela, etc., Sail. J. 66, 1— 33P Commerca- rus, a, um, in pass, eignif. : edulia, Afran. in Non. 1, 117. com-mcreo. ui, itum, 2. v. a. (ante- and poBt-class. access, form commc- reor> itas > 2. v. dep., Plaut Aul. 4, 10, 8 ; Ter. Hec. 3, 5, 36; Gell. 1, 6, 6; Arn. 2, p. 93) To entirely merit, fully deserve something (rare) : aestimationem, * Cic, de Or. 1, 54, 232: poenam, Ov. Tr. 2, 4 : numquam sciens commerui merito ut caperet odium illam mei, Ter. Hec. 4, 2, 4. — 2 (effeetus pro causa) To err in 312 COMM something, to commit an offence or crime, be guilty of (mostly ante-class.) : noxiam, Plaut. Most. 5, 2, 56 : culpam in se, id. Merc. 4, 6, 12 ; cf. commerere culpam, id. Aul. 4, 10, 8 ; Ter. Ph. 1, 4, 29 : comme- rere in se aliquid mali, Plaut. Epid. 1, 1, 59; cf. commerita'st numquam quic- quam erga me, Ter. Hec. 3, 5, 36 : quid commerui aut peccavi 1 Ter. Andr. 1, 1, 112; ctquid placidae commeruistis oves, Ov. F. 1, 362. 1 commetacula, orum, n. Rods carried by the ftamens, Fest. p. 49 ; cf. p. 43. com-metioi') mensus, 4. v. dep. To measure (very rare) : omnes porticus, Plaut. Most. 3, 3, 8 ; agros, Col. 5, 1, 2 : siderum ambitus inter se numero, Cic. Univ. 9. — *2. Trop.: To measure with or by something, to proportion .- negotfum cum tempore, Cic. Inv. 1, 26 fin. commeto- are, v. interns, n. [com- meo, no. 2] To go frequently, Afran. and Novius in Non. 89, 30 sq. ; Ter. Heaut. 3, 1, 35 Bentl. N. cr. COmmictilis, e, adj. [commingo] That deserves to be defiled, despicable, vile : Pomp, in Non. 83, 5. commictus- a, um, Part., from com- mingo. CommiffratlO; 6nis, /. [commigro] A wandering, migration : (siderum) ali- unde alio, Sen. Cons, ad Helv. 6. COm-migTO; avi, arum, 1. v. n. To go or remove somewhere with all one's ef- fects, to migrate, enter or go in somewhere (rare, but in good prose, esp. freq. after the Aug. per.) : hue habitatum, * Plaut. Trin. 4, 3, 77 ; so hue, * Ter. Ad. 4, 5, 15 : in tuam (domum), * Cic. Q. Fr. 2, 3 fin. : Romam, Liv. 1, 34 ; 5, 53 ; 41, 8 ; Suet. Tib. 1 : Antium, deinde Alexandriam, Suet. Calig. 49:- Athenas, Plin. 35, 11: e Germania in Gallias, Tac. G. 27. + COm-mileSj ltis, m. A fellow-soldier (for the class, commilito), Inscr. in Murat 819, 4. Com-milltium; ii> n - [militia] Com- panionship in war (prob. not in use be- fore the Aug. per.), Vellej. 2, 29, 5 ; * Quint 5, 10, 111 ; Tac. A. 1, 60 ; Flor. 4, 4, 2; Just. 5, 10, 3; 11, 5, 3; Plin. Ep. 10, 11, 2; 10, 18, 1.— 2.. Transf. for Fel- lowship, companionship in gen. (very rare) : (studiorum), Ov. Pont 5, 72 ; App. Flor. no. 16. 1. COUl-militO) onis, m. A com- rade, companion in war, fellow-soldier (in good prose ; most freq. in the historians, esp. of the post-Aug. per.), * Cic. Dejot 10, 28; Caesar in Suet Caes. 67; Augus- tus ap. ejued. Aug. 25 ; C. Cassius in Quint. 6, 3, 90; Liv. 3, 50; Vellej. 2, 59 ; Suet. Claud. 10; Garb. 20; Vit 11; Flor. 2, 20, 2 ; Quint. 6, 3, 90.— 2. Transf.: dii, Flor. 1, 11, 4, and obscene for a prostitute, Elagab. in Lampr. Elag. 26. 2. COm-milltO) are, v. n. To be a companion in war, to fight in company : Flor. 3, 5, 23. comminabundus, », um [corn- minor] Threatening {c. dat.) : Tert. adv. Marc. 4, 15. ComminatlOi onis, /■ [id-] A threat- ening, menacing (rare, but in good prose) : orationis tamquam armorum, * Cic. de Or. 3, 54 (also quoted in Quint. 9, 1, 33) : (taurorum), Plin. 8, 45, 70, § 181.— In plur. : imperiosae, Tiro in Gell. 7, 3, 13 : Hanni- balis, Liv. 26, 8 : Tiberii, Suet Tib. 37. * comminativus, a, um, adj. [id.] Threatening, menacing : Tert. adv. Marc. 2, 25. comminator, oris, m. [id.] A threatener, menacer : Tert adv. Gnost 9. COm-mingX», nxi, ctum, 3. v. a. To pollute, defile (very rare ; perh. only in the follg. exs.) : lectum potus (by vomit- ing), * Hor. S. 1, 3, 90; Catull. 78, 8 Sillig. N. cr. ; cf. ib. 99, 10 : commictum coe- num, as a term of reproach, for a paltry, dirty fellow, Plaut. Pers. 3, 3, 3. com-miniscor, mentus, 3. v. dep. [miniscok, whence also reminiscor, stem men, whence mens, memini ;' cf. Var. L. L. 6, 6, 63] (lit, To think of something on every side, to reflect upon ; hence, as a re- sult of reflection ; cf. commentor, no. II.). To devise something by careful thought, COMM to contrive, invent ; and, 1. Class, of something untrue (esp. freq. in Plaut.) : reperi, comminiscere, cedo calidum con- silium cito, Plaut. Mil. 2, 2, 71 ; cf. Asm. 1, 1, 89 : mendacium, id. Pseud. 2, 3, 23 : dolum docte, id. ib. 4, 7, 64 : maledicta, id. Bacch. 4, 9, 58 : nee me hoc commen- tum pntes, Cic. Att. 6, 1 : tantum seelus, * Quint 5, 13, 30; Plaut. Aul. 1,1, 30; id. ib. 37 : fac Amphitruonem ab aedibus ut abigas quovis pacto, fac eommentus sies, id. Amph. 3, 3, 24 (cf. btlow, Pa.).— b. Of philosophic fiction (cf. commenti- cius), as antith. to actual, real : Epicurus monogrammos et nihil agentes eommen- tus est, Cic. N. D. 2, 23 ; so occurrentia nescio quae, id. Fin. 4, 16, 43 : quaedam, id. Fat. 3. 2. Post-Aug. ; esp. in Suet of some- thing not before in existence : To devise, invent, contrive : novas literas, Suet. Claud. 41 ; id. Calig. 37 ; Flor. 2, 6, 27 : Phoenices, literas et literarum operas, aliasque etiam artes, maria navibus adire, classe confligere, etc., Mel. 1, 12, 1 : excu- bias nocturnas vigilesque, Suet Aug. 30 ; id. Ner. 34 ; id. Vesp. 23. ipp 3 Part, eommentus, a, um, in pass, signif. : Devised, invented, feigned, con- trived, fictitious: dat gemitus fictos com- mentaque funera narrat, Ov. M. 6, 565 : sacra, id. ib. 3, 558 ; 4, 37 ; A. A. 1, 319 : crimen, Liv. 26, 27. — Hence 2.' Subst, commentum, i, n. a> Class., An invention, fabrication, fiction, falsehood : ipsis commentum placet, Ter. Andr. 1, 3, 20 : opinionum commenta de- let dies, Cic. N. D. 2, 2, 5 (cf. just before, opiniones iictas atque vanas) : miraculi, Liv. 1, 19 : mixta rumorum, Ov. M. 12, 54 : animi, id. ib. 13, 38. — b. Since the comm. of the Aug. per. sometimes, A con- trivance (cf. above; «0.2): Liv. 29,37; Suet. Vesp. 18; Just. 22, 4, 3, et al.-*c. A project, plan : Just. 21, 4, 3. — * d. A rhetor, figure, equiv. to commentatio = evQvMpn, Vitellius in Quint. 9, 2, 107; cf. ib. 5, 10, 1. * COm-mlnOj ar e, "• a - To drive to- gether : App. M. 7, p. 192, 29. com-minor* atus, 1. v. dep., alicui al- iquid. To threaten one with something, esp. in milit. lang., to threaten with an attack (in prose most freq. in the histt. ; not in Cic.) : comminando magis quam inferen- do pugnam, Liv. 10, 39 ; impetum, Hirt. B. Afr. 71 ; Liv. 31, 26 ; 42, 7 : necem ali- cui, Suet. Caes. 14 : inter se, Liv. 44, 9 : alicui cuspide, Suet. Caes. 62.— Wholly abs. : Suet. Calig. 22/«. fiP%^ *Part. comminatus, a, um, in pass, sigriif. : Apr>. M. 6, 184, 12. COm-minUOj ui, utum, 3. v. a. To make small, either by breaking into many small parts, or by removing many such parts from the whole (class, in prose and poetry). I, To separate into small parts, to break or crumble to pieces, to crush, split, etc. : fores et postes securibus, Plaut Bac. 5, 1, 31 : illi statuam .... deturbant affligunt, comminuunt, dissipant, Cic. Pis. 38, 93 : scalas, Sail. J. 60, 7 : anulum, Cic. Verr. 2, 4, 25 : lapidem, Plin. 2, 103, 106 : vitrea, Stat S. 1, 6, 74: fabas molis, Ov. Med. fac. 72, et saep. : caput, as a threat, Plaut. Rud. 4, 4, 74 ; id. frgm. in Gell. 3, 3, 5. II. To lessen, diminish: 1, Lit. (so very rare, but trop. freq. ; . v. the follg.) : argenti pondus et auri, *Hor. S. 1, 1, 43 : opes civitatis, Cic. Verr. 2, 5, 37 fin. ; cf. Sail. J. 62, 1. — b. Transf. to persons : re familiari comminuti sumus, Cic. Att. 4, 3, fin. — 2. Trop.: To weaken , impair, ener- vate: nullum esse ollicium tarn sanctum atque solenne, quod non avaritia com- minuere atque violare solcat, Cic. Quint 6, 26 : ingenia, Quint. 1, 7, 33 ; cf. com- minuere vires ingenii, Ov. Pont. 3, 3, 34; and comminuere animum, Plin. Ep. 9, 2, 3. — b. Transf. to persons : Viriathus, quem C. Laelius praetor fregit et comminuit, Cic. Off. 2, 11/«. ; so of enemies, Flor. 1, 3, 3 ; 2, 6, 28 : nee te natalis origo com- minuit, i. e. animum tuum. Ov. M. 12, 472 : lacrimis comminuere meis, i. e. vinceris, commoveberis, id. Her. 3, 334. . corn-minus (also written cdrrd- nUS)> a dv. [manus ; ci. Bcda Ortli p CO MM 2331 P. ; Front. Diff. p. 2193 ib.] orig. be- longing to milit. lang., of conflict : In close contest, hand to hand (with the sword, etc.), Gr. ovara&iv, opp. to emi- nus, also to missilia, sagittae, etc. (class. ; most freq. in the histt.) : quem mea com- minus machaera atque hasta hostivit emi- nus, Enn. in Fest. : nee eminus hastis aut comminus gladiis uteretur, Cic. de Sen. ti, 29; cf Ov. M. 3, 119 ; Liv. 21, 34 ; 31, 24 ; 44, 35 ; Tac. A. 6, 35 ; 15, 4, et eaep. : dum locus comminus pugnandi daretur, Caes. B. C. 1, 58 : veterani comminus acriter instare, Sail. C. CO, 3 ; Liv. 27, 18 : conferre 6igna, id. 1, 33 : conferre vires, id. 42, 47 : niti adversus resistentes, Tac. A. 4, 51 : trucidato hostium duce, Suet. 'fib. 3, et saep. — b. Poet, of copulation : Lucr. 4, 1047. And of fighting in gen. : Stat. Th. 10, 213 : App. M. 2, p. 122, 14. 2, Trop. : sed haec fuerit nobis tara- quam levis armaturae prima orationis excursio : nunc comminus agamus, Cic. Div. 2, 10 Jin. : qui me epistola petivit, ad te video comminus accessit, has approach- ed you in person, id. Art. 2, 2 : in apros ire, Ov. F. 5, 17G ; cf. Propert. : agrestes ire sues (for in sues), Prop. 2, 19, 22 ; and so also of game : obtruncant ferro, Virg. G. 3, 374 ; and of the preparation of the soil (considered as a contest with the ! same) : jacto qui semine comminus arva Insequitur, i.e. manu s. rastro urget, ezcr- j cet, Virg. G. 1, 104. IT In gen. without the access, idea of I contest: Nigh at hand,near to, near,prope, in or ex propinquo (so not freq. before the Aug. per.) : Lucr. 6, 905 : comminus fa- J ciem suam ostentabat, Sail. H. frgm. in ; Gell.2, 27, 2 (p. 248, no. 65 ed. Gerl.); Ov. I Pont. 1, 5, 74 ; Tac. A. 12, 12 : comminus ! viso armatorum agmine, id. Hist 1, 41 ; ! id. Germ. 8 : aliquid comminus judican- j tur, near at hand, i. e. by the eyesight, Plin. ' 11, 42, 97; id. 35, 3, 6.— b. Transf. of time, Immediately =slathn, sine internals- | sione : a very common provincialism in ; Cisalpine Gaul, ace. to Serv. Virg. G. 1, , 104. HI. I n post-Aug. poetry sometimes= ; ad manus, At hand : comminus anna ha- bere, Val. Fl. 5, 583. Cf. upon this art. Hand Turs. II. p. 94-99. COmmlnutUS. "» «^ Part., from commiuuo. commis, is. v. gummi. com-rnisceo. scui, stum, or stum, 2. (inf. pass, commisci, Lucr. 5, 504) v. a. To miz or mingle together, to intermingle (class., and very freq.) ; constr. with cum, ; with abl. or abs. : (a) With cum : com- miscere amurcam cum aqua aequas par- tes, Cato R. R. 93 ; Lucr. 6, 276 : servos cum insenuis, Suet. Aug. 25. — (J), c abl.: Lucr. 6. 322 ; so in part. : commiscere frus- ta mero cnicnto, Virg. A. 3, 633 : nota Fa- ] lerni Chio, * Hor. S. 1, 10, 24 : Suet. Vit. j 2 : reliquias (Pbyllidis) cineribus Juliae commiscuit, Suet. Dom. 17. — (y) Abs. : Lucr. 3, 284 ; cf. Suet. Vit. 13 : mulsum, 1 Plaut. Pers. 1. 3, 7 : multa in unum. Scrib. | Comp. 56 ; Lucr. 1, 862.— b. Of sexual I intercourse : Cic. N. D. 2, 51, 128. — 2. I Trop.: ne quid tecum consul commis- ; ceam, Plaut. Mil. 2, 5, 68 : so id. Rud. 2, 6, 3 : jus accusatoris cum jure testimonii, ; Cic. Her. 4, 35. — (/3) c. dat. : populus, cui commiscemur, Sen. Ep. 7. — Hence * ccmmiscibllis. e, ad j- Thai can \ be mingled : Tert Anim. 12. X COmmiscuuS) a, um, Common, not- voj, Gloss. Gr. Lat COnuniseratlOi onis, f. [commiser- or] In rhetor. : A part of an oration in- tended to excite compassion, Cic. de Or. 2, 28, 125 ; 3, 58, 219 ; * Quint 10, 107 ; Cic. Her. 2, 31. * com-mlsereor* 5tus, 2. v. a. in pass. impcrs.: aliquem alicujus rei, To have pity or compassion upon, to commiserate : navitas precum Arionis commiseritum esse, Gell. 16, 19, 11. Com-misereSCOi ere, v. n. To com- miserate, have sympathy with (ante-class., perh. only in the two follg. exs.) : servos, Enn. in Non. 472, 29 : impers. Bacchidem ejus commiseresceret Tcr. Hec. 1, 2, 54. com-mlsero, onis, m. [miser] A com- panion in misfortune (post-class., perh. CO MM only in Tert. adv. Marc. 4, 9, as transl. of ouvra\aixu)pov, and ib. 36). com-miseror, atus, 1. p. dcp. To commiserate, pity, to bewail (class., but rare) : Art. in Non. 445, 11 : fortunam Graeciae, Nep. Ages. 5 Daline : interitum fratris, Gell. 1, 5, 6.— *b. Transf. of in- animate objects : leo gemitus edens et murmura dolorem cruciatumque vulne- ris commiserantia, making it known by complaints, Gell. 5, 14, 19. — 2. ' n rhetor., Of an orator : To excite compassion (cf. commiseratiu) : quid quum commiserari, conqueri coeperit, Cic. Div. in CaeciL 14, 46: quum commiserandum sit, * Quint 11, 3, 58. cemmissatio and coinmissator, v. comiss. COmmissiO, onis, /. [committo] 1. (ace. to committo, no. I. B) A contest, Cic. Art. 15, 26 ; 16, 5 ; Suet Au». 43 ; Galb. 6; Plin. Ep. 7, 24, 6; Pan. 54, 1: Macr. S. 2, 7. — b. Me ton. : A speech at such a contest ; aud therefore pompously word- ed, a prize-declamation, ostentatious speech, ayiiviapa, Calig. in Suet Calig. 53 ; Suet. Aug. 89; Casaub. in h. 11. — 2. (in sec. with committo, no. II. 4) A perpetration, commission : piaculi, Arn. 4, p. 148. coinmissorins, a, um, adj. [id.] Lex, in jurid. lang., A condition of a sale or of a contract, ~Ulp. Dig. 18, 3, 14. So also abs. commissoria, ae, /., Papin. in Ulp. ib. ; Ulp. ib. 43, 23, 1L r.n mmi gsnm. i, n., v. committo, fin. commissural ae ' -^ [ comm itto ] a join ing or con necting together; in concre- to, a band, knot, joint, commissure (class.) : commissura funis, Cato R. R. 135, 4 ; cf. commissura nodorum, Sen. Ben. 5, 12 : molles digitorum, Cic. N. D. 2. 60 ; cf. ib. 55 fin. ; id. Univ. 7: navium, Plin. 16, 36, 64 : nucum, id. 17, 10, 11 : colorum, a mingling, id. 35, 5, 12 ; and Sen. Q, N. 1, 3 : Piscium, the knot in the constellation Pisces, Plin. 18, 31, 74 : vitis, Col. 3, 17, 4 ; Arbor. 26, 9.— b. In Quint, transf. of Connection in discourse : Quint 12, 9, 17 ; cf. 7, 10, 16 ; 9, 4, 9_0 : verborum, ib. 9, 4, 37. Commissuralis, e, act j- [commissu- ra] Of or pertaining to a juncture (only in Veget) : Veg. 3, 13, 4 ; id. 3, 51. COmmisSUS) a, um , Part., from com- mitto. * commistim (also written comnrix- tim), adv. [comnusceo] In a mixed man- ner, jointly ; opp. to separatim, Hier. Praef. in Isaj. CommistllS; % um . Potl, from com- misceo. * COm-mitigfOt aTe < v - a - To make soft, mellow : utinam tibi commitigari vi- deam sandalio caput humorously for contundo, Ter. Eun. 5, 7, 4 Ruhnk. (imi- tated by Turpil. : misero mini mitigabat sandalio caput, in Non. 343, 15 ; cf. also, mitis sum fustibus, Plaut. Mil. 5, 1, 31). COm-mlttOi *tOBh missum, 3. v. a. I, To bring, join, combine several things into one whole; to join together, connect, unite. &, In gen. (so rarely ; not in Cic.) : constr. inter se, cum aliqua re alicui, and abs. : (a) Inter se : res in ordinem diges- tae atque inter se commissae, Quint. 7 prooem. § 1 : per nondum commissa in- ter se munimenta urbem intravit Liv. 38, 4 : cf. thus with inter se : committere oras vulneris suturis, Cels. 7, 19 : duo verba, Quint 9, 4, 33 : easdem literas, id. ib. : duo comparativa, id. ib. 9, 3, 19. — (/3) With cum : costae committuntur cum osse pectoris, Cels. 8, 1. — (y) c. dat. : qua na- ns fronti committitur, is joined to, Ov. M. 12, 315 : qua vir equo commissus erat, id. ib. 12, 478 (of a Centaur) ; cf. of Scylla : delphinum caudas utero commissa lupo- rum, Virg. A. 3, 428: fides ubi nunc cora- missaque dextera dextrae, Ov. Her. 2 31 : moles, quae urbem continenti committe- ret, Curt. 4, 2, 16 ; Flor. 1, 4, 2 Duker.— ^ ($) Abs. : commissis operibus r Liv. 38, 7 : fidibusque mei commissa niariti moenia, Ov. M. 6, 178 : (terra) maria committe- ret, Curt 3, L 13 ; 7, 7, 14 : noctes duas, Ov._ Am. 1, 13, 46 ; cf. nocte commissa, Sen. Here. Oet 1698 : commissa corpore toto, Ov. M. 4, 369; Lucil. in Non. 248, 25. B. In particular : To set or bring men COMM or animals together in a contest or fight, as competitors, etc., to set at variance; or, trop., to bring togetlurfor comparison, to compare, put together (so several times in Suet ; else rare) ; pugiles Latinos cum Graecis, Suet Aug. 45 : quingenis pediti- bus, elcphantis vicenis, tricenis equitibus hinc et inde commissis, id. Caes. 39 ; id. Claud. 34 : camelorum quadrigas, id. Ner. 11 ; Luc. 1, 97 Corte : securus licet Aene- an Rutulumque ferocem commirtas, i. e. you describe their contest in your poem, you bring them in contact with each other, Juv. 1, 162: eunucho Bromium commit- tere noli, id. 6, 378 Rupert : committit vates et comparat inde Maronem, atque alia parte in trutina suspendit Homerum, id. 6, 436 ; cf. Prop. 2 3, 21 : inter se om- nes committere, id. Calig. 56 : ad exerci- tanda discentium ingenia aequales inter se committere solebat, id. Gramm. 17. — Hence 2. Transf. of a battle, war: proeli- um, certamen, bellum, etc. : a. To ar- range a battle or contest, to enter upon, be- gin, commence: in aciem exercitum edux- it proeliuraque commisit, Nep. Eum. 3 fin. ; cf. id. Milt 6, 3 ; Just 2, 12, 7 ; 15, 4, 22; 22, 6, 6 : aciem, Flor. 4, 2, 46: com- missum (bellum) ac profii«atum confice- re, Liv. 21, 40^7i. ; id. 8, 25] 3L 28 ; 36, 6 ; Flor. 2, 15, 2: committere Martem, Sil. 13, 155 : et tuba commissos medio canit aggere ludos, Virg. A. 5, 113 ; cf. also, b. In gen., To maintain a contest, etc., to fight a battle, to carry on a struggle; to hold, celebrate games, etc. (so freq., esp. in the histt.) : proelium, Caes. B. G. 1, 25 ; 50 ; 52 ; 2 19 ; Nep. Milt 5, 3. et al. : pug- nam, Cic. Mur. 15 fin. ; Suet Aug. 96 , Sil. 8, 619 : pugnas, Stat. Th. 6, 143 : rix- am, Liv. 5, 25 : bellum, Liv. 31, 28 ; Flor. 4,2 6; Just. 5, 4,1; 22,8,8: obsidionem. Curt. 9, 4 : quo die ludi committebanrur, Cic. Q. Fr. 3, 4 fin.; cf. Suet Claud. 21; and of drinking on a wager : Plaut Pers. 5, 1, 19 : spectaculum, Liv. 2, 36 : musi- cum agona. Suet Ner. 23. — \l$) Abs. (post- Aug. and rare) : contra quem Sulla ite- rum commisit, Eutr. 5, 6 ; so id. 9, 24 ; Ulp. Dig. 9, 1, 1 : priusquam committere- tur, before the contest began, Suet Vesp. 5. — Hence, 3. In gen. : committere aliquid, To be- gin any course of action, to carry on, hold (rare) : tribuni sanguine commissa pro- scriptio, Ciceronis, velut satiato Antonio, poena finita, Vellej. 2, 64 fin.: judicium in- ter sicarios committitur, Cic. Rose. Am. 5. 4. I n partic, To practice or perpetrate wrong, do injustice; to commit a crime (so very freq. and class.) : (u) c ace. : ut ne- que timeant qui nihil commiserint et poe- nam semper ante oculos versari putent, qui peccaverint Cic. Mil. 23 ; c£ Quint 7, 2 30 ; Cic. Div. in Caecil. 11, 35 : com- mittere multa et in deos et in homines im- pie nefarieque, id. Verr. 2, 1, 2 fin. .- cf. in te, Virg. A. 1, 231 : aliquid adversus popu- lum Roman um, Liv. 42, 38 : quantum fia- gitii, Cic. Brut. 61 : tantum facinus, id. Rose. Am. 23 fin. : facinora virilis auda- ciae, SalL C. 25, 1: majus delictum, Caes. B. G. 7, 4 : adulterium, Quint 7, % 11 ; 7, 3, 1 : ineestum eum filio, id. ib. 5, 10, 19 : parricidium, id. ib. 7, 2 2 : caedem, id. ib. 7, 4, 43; 10, 1, 12; 5, 12 3 : sacrilesmim, id. ib. 7, 2 18 : fraudem, Hor. Od. 1, 28, 31, et saep. — (.8) Committere contra legem, in legem, lege, To offend, sin, commit an offence: quasi committeret contra legem, Cic. Brut 12 fin. : committere in legem Juliam de adulteriis, Papin. Dig. 4$, 5, 39 ; Marcell. ib. 48, 10, 13 : ne lege cen3oria committant Var. R. R. 2 L 16 : commit- tere lege de sicariis, Quint 7, 1, 9. — (;-) Abs. : hoc si inposterum edixisses, minus esset nefarram, etc. . . . nemo enim com- mitteret Cic. Verr. 2 L i3,—(j&) With ut : To be guilty or be in fault, so that, to give occasion or cause, that, to act so os that, etc. : ego nolo quemquam civem committere, ut morte multandus sit: tu, etiam si commiserit conservandum pu- tas, Cic. Phil. 8, 5, 15: committere ut ac- cusator nominere. Cic. Off. 2, 14, 50 ; so Liv. 25, 6: non committam, ut tibi ipso insanire videar, Cic. Fam. 5, 5 fin. ; ib. 3, 7, 3; Art, 1,6; 20; de Or. % 57. 233 ; Off. 313 COMM 3, 2, 6; Brut, in Cic. Fam. 11, 20; Quint. 10, 30; 5, 13, 27, et saep. ; Cic. Leg. 1, 13, 37. — More rare in a like sense, (e) With cur: l.iv. 5, 46. — Or, (Q c. Inf.: non com- mittunt scamna facere, Col. 2, 4, 3 : infe- lix committit saepe repelli, Ov. M. 9, 631. — Hence, b. Poenam, raultam, etc., jurid. t. U, To bring punishment upon one's self by an error or fault, to incur, ■make one's self liable to it: poenam octupli, sfhe ulla du- bitatione commissam, non persequeban- tur 1 Cic. Verr. 2, 3, 12 ; cf. an commissa tit poena ? an exigi debeat ? Quint. 7, 4, 20 ; and committere in poenam edicti, Gaj. Dig. 2, 2, 4 : ut illam multam non com- miserit, Cic. Clu. 37, 103.— So, (ft) Com- initti : With a definite object : To be for- feited or confiscated, as a penalty ; qui il- lam hereditatem Veneri Erycinae com- missam esse dicerent, Cic. Verr. 2, 1, 10 ; ib. 2, 2, 14. So commissae hypothecae, id. Fam. 13, 56 ; so commissa tibi fiducia, id. Flacc. 21, 51 : merces, Paul. Dig. 39, 4, 11: mancipium, Ulp. ib. 39, 14, 6. — And, C. Also in jurid. Lat., of laws or judicial regulations that go into force in conse- quence of the commission of a crime : si alius cornmittat edictum, transgresses, incurs its penalty, makes himself liable to, Ulp. Dig. 37, 4, 3, § 11 ; cf. commisso edic- to ab alio filio, id. ib. lex 8, J 4 : commis- so per «Hum edicto, id. ib. lex 10, § 1, et al. : statim atque commissa lex est, Ulp. ib. 18, 3, 4, § 2: committetur stipulatio, Paul. ib. 24, 3, 56. II. r° place a thing somewhere ; i. e. for preservation, protection, care, etc. ; to give, intrust, commit to, to give up or re- sign to, to trust (very freq. and class.) ; constr. with aliquid (aliquem) alicui, in aliquid, or abs. (a) Aliquid {aliquem, se) alicui ■■ ita quaestor sum factus ut mihi ilium honorem turn non solum datum sed etiam creditum ac commissum puta- rem, Cic. Verr. 2, 5, 14 ; cf. Phaedrus : qui capita vestra non dubitatis credere, cui caleeandos nemo commisit pedes ? Phaedr. 1, 14, 16 : ego me tuae commen- do et committo fidei, Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. Andr. 1, 5, 61) : ne quid commit- tam tibi, Plaut. Most. 3, 3. 21 ; Ter. Hec. 2, 1, 15 ; id. Andr. 3, 5, 3 ; cf. Cic. : his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur, Cic. Off. 2, 9, 33 ; Cic. Att. 1, 13, 1 ; cf. id. ib. § 4 : tibi rem magnam difficilemque, id. Fam. 13, 5 ; id. Mil. 25, 68 : summum imperi- um potestatemque omnium rerum alicui, Nep. Lys. 1 fin. : rem omnem domino, Hor. S. 2, 7, 67 : caput tonsori, id. A. P. 301 : ratem pelago, id. Od. 1, 3, 11 : se- inina sulcis (corresp. with spem credere terrae), Virg. G. 1, 223 ; cf. committere se- men sitienti solo, Col. 2, 8, 4 : ulcus fri- gori, Cels. 6, 18, no. 2, et saep. : aliquid Uteris, Cic. Att. 4, 1 fin. ; so verba tabel- lis, Ov. M. 9, 586 : vivunt commissi calo- res Aeoliae fidibus puellae, Hor. Od. 4, 9, 11, et al. ; committere se populo, sena- tui, publicis praesidiis et armis (corresp. with se tradere), Cic. Mil. 23, 61. So se urbi, id. Att. 15, 11 : se theatro populoque Romano, id. Sest. 54, 116 : 6e publico, to venture into the streets, Suet. Ner. 26 : se neque navigation!, neque vine, Cic. Fam. I, 6, 4 ; cf. id. Phil. 12, 10, 25 ; id. Manil. II, 31 : se timidius fortunae, id. Att. 9, 6 : civilibus fluctibus, Nep. Att. 6, 1, et al. — b. Proverb.: ovem lupo (Gr. KaraXci- irEo/ iiiv h Mkowi), Ter. Eun. 5, 1, 16. — (ft) Aliquid (aliquem, se) in aliquid (so esp. freq. in Liv.) : aliquid in alicujus (idem committere, Ter. Hec. 1, 2, 34 ; cf. Liv. 30, 14 : se in id conclave, Cic. Rose. Am. 23, 64 : se in conspectum populi Rom., id. Verr. 2, 4, 11 ; cf. Pompej. in Cic. Att. 8, 12, C. : se in senatum, Cic. Q. Fr. 3", 2, 2 ; id. Acad. 2, 21, 68 : rem in casum nncipitis eventus, Liv. 4, 27 ; cf. duos simul filios in aleam ejus casus, id. 40, 21 : rem in acicm, id. 3, 2 ; cf. se in aciem, id. 7, 26 ; 23, 11 : rempublicam in discrimen, id. 8, 32 ; cf. rerum summam in discrimen, id. 33, 7. — (y) Simply alicui or entirely abs. : sanan* es, quae isti com- mittas? in intrusting to him, Plaut. Cure. 5, 2, 54 : sed quoniam non es veritus con- credere nobis, accipc commissae muncra laetitiae, intrusted, Prop. 1, 10, 12 : instant 314 COMM enim (adversarii) et saepe discrimen om- ne committunt, quod deesse nobis putant, often hazard the most important advantage, Quint. 6, 4, 17 : quum 6enatus ei commi- serit, ut videret, ne quid resp. detrimenti caperet, Cic. Mil. 26, 70. — Whence commissum, i, n. 1. (ace. to no. I. 4) A transgression, offence, fault, crime: Cic. Leg. 2, 9, 22 ; Plaut. Men. 5, 2, 21 : ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed quod, etc., Cic. Sull. 26 ; cf. turpe, Hor. Od. 3, 27, 39 : commissi praemia, Ov. F. 4, 590. — In plur. : post mihi non eimili poena com- missa luetis, offences, Virg. A. 1, 136 Heyne ; so fateri, Stat. S. 5, 5, 5 : improba, Claud. Rapt. Pros. 2, 304.— b. Jurid. Lat, An in- curring of fines, a confiscation or confisca- ted property : Suet. Calig. 41 Ernest, and Bremi. : in commissum cadere, Ulp. Dig. 39, 4, 16 : causa commissi, ib. et al. ; Scaev. ib. 19, 2, 61 fin. : aliquid pro com- misso tenetur, Quint. Decl. 341. 2. (ace. to no. II.) That which is in- trusted, a secret, trust: enunciare com- missa, Cic. Tusc. 2, 13, 31 : commissa ce- lare, Nep. Epam. 3, 2; c£ Juv. 9, 93: commissa tacere, Hor. S. 1, 4, 84 : com- missa retinent fideliter aures, id. Ep. 1, 18, 70 : commissum teges (corresp. with ar- canum scrutaberis), id. ib. 1, 18, 38 ; cf. id. A. P, 200. COmmixtlO) ° nis > /• [commisceo] A mixing, mingling(post-class.), Marc. Emp. 8; cf. Vet. Gloss. : "commixtio xvua." COmmixtura, ae,/ [id.] A mixing, mingling, Cato R. R. 157, 1 Schneid. N. cr. COmmixtniSj a i um > Part., from com- misceo. * COmmobilis, e, adj. [commoveo] Easily moving : Coel. Aur. Acut. 2, 9. * COminodatlO) ° n ' 3 > / [commodo] A rendering of service, accommodation, App. Trismeg. p. 402. COmmddator» oris, m. [id.] In jurid. Lat, A lender, Paul. Dig. 47, 2, 55 ; Ulp. ib. 13, 6, 7 ; 47, 2, 14. commodatum, i, «■■ v - commodo. COmmddatUS, a, um, Part., from commodo. COmmddc. adv. Rightly, properly, well ; filly, aptly, suitably, couven iently ; kindly, obligingly ; opportunely, seasona- bly ; just as ; v. commodus, Adv. B. 3. CommddltaS; atis, /. [commodus] I. A fitting measure, just proportion, sym- metry (very rare) : et aequitas membro- l um, * Suet. Aug. 79. — b. Of discourse : Fitness, a suitable oratorical expression, Cic. Rose. Am. 4 ; cf. Her. 1, 1, and Er- nest. Lex Techn. s. h. v. II. Trop. (ace. to commodus, no. II.) : * 1. Obj. : Easy, unrestrained, free ac- tion : corporis, i. e. suppleness, flexibility, Cic. Inv. 1, 25, 36. — Far more freq., 2. Subj. : (u) Of things : Fitness, conven- ience, a fit occasion, advantage, benefit (class.) : commoditatis omnes articulos scio, Plaut. Men. 1, 2, 31 : in loco oppor- tunitas, in occasione commoditas ad fa- ciendum idonea consideranda est, Cic. Inv. 2, 12, 40 ; so id. Off. 1, 39 ; Plaut. Pocn. 4, 2, 94 ; Ter. Andr. 3, 3, 37; cf.id. Phorm. 5, 6, 1 : plurimas et maximas com- moditates amicitia continet, Cic. Lael. 7 ; cf. N. D. 3, 36 ; Fin. 4, 12, 29 ; percipere fructum aut commoditatem ex re, id. Off. 2, 4, 14. — b. Of persons : Pleasant- ness, complaisance, courteousness, forbear- ance, lenity (only ante-class, and in Ov.) : vir lepidissime, cumulate commoditate, Plaut. Mil. 4, 9, 6 ; Ter. Ad. 4, 5, 76 : pa- tris, Poeta in Cic.-N. D. 3, 29 fin. : viri, Ov. Tr. 1, 7, 176; 16, 310— (/?) Meton. in Plaut. : mea, as a term of endearment, Plaut. Epid. 5, 1, 8 ; Men. 1, 2, 28 ; Poen. 1, 3, 12. 1. COmmddo, "<&>■ Just in time, just at this moment ; v. commodus, Adv. B. 2. 2. commodo, avi , arum, 1. v. a. [commodus], I, To adjust according to a fit measure, to make fit, suitable, or right, to adapt, ac- commodate (ante-class, and very rare) : trapetum, Cato R. R. 135/«. — b. Trop. : commoda loquelam tuam, Plaut. Cist. 4, 2, 75. II. Commodare aliquid (alicui), To COMM give something to one for his convenience or use, to give, bestow, proffer, lend (and the latter, ace. to accurate jurid. distinction, of things that are themselves in natura, to be returned, while mutuum dare is used of things for which an equivalent is given ; cf. Gaj. Dig. 44, 7, 1) (this is the most usual classical signif. of the word) . Plaut. Rud. 2, 4, 21 sq.; cf. Plin. Ep. 2, 11, 23 : quibus tu quaecumque commo- daveris, erunt mihi gratissima, Cic. Fam. 13, 48 : quicquid sine detrimento possit commodari, id tribuatur vel ignoto, id. Off. 1, 16, 51 : penulam, Quint. 6, 3, 64 : testes falsos, to furnish, supply, Sail. C. 16 : manum morituro, Vellej. 2, 70 fin. : aurum Coelio, Cic. Coel. 13, 32 ; cf. Quint 5, 13, 30 : aedes ad nuptias, Cic. Her. 4, 51 : praeceptorem se singulis, Quint. 2, 8, 4 ; Cic. Verr. 2, 4, 42 ; cf. Tac. A. 15, 53 : vires suas aliis, Liv. 34, 12 : sangui- nem alienae dominationi, Tac. Agr. 32 Rup. N. cr. ; ib. 19 : aurem patientem culturae, as in Eng., to lend an ear to, *Hor. Ep. 1, 1, 40 ; Ov. Am. 1, 8, 86 ; Stat Th. 4, 75, et al,— Hence, 2. Also commodare alicui, aliqua re, or abs. : To please one, be kind or obliging to, to serve, favor (several times in Cice- ro's Epistles, elsewh. rare) : ut omnibus rebus, quod sine molestia tua facere pos- sis, ei commodes, Cic. Fam. 13, 35; cf. commodare tantum ei in hac re, id. ib. 13, 37 : si tuam ob causam cuiquam com- modes, id. Fin. 2, 35. 117 : ut eo libentius iis commodes, id. Fam. 13, 54 ; Plaut. Pers. 2, 5, 19 : at publice commodasti, Cic. Verr. 2, 4, 9 : studiis commodandi favetur, id. de Or. 2, 51, 207.— Whence commodatum, i, n. In the Lat. of the jurists, 1. A tiling lent, a loan : com- modatum accipere, Ulp. Dig. 13, 6, 3 ; cf. the whole title 6. — 2. ^ contract for a loan : Ulp. Dig. 13, 6, 1 sq. com-modulatio, onis, /. Equality, proportion, symmetry, Vitr. 3, 1. * commodulc, "dv. dim. [commode, v. commodus, Adv.] Conveniently, suita- bly ; only in Plaut. Stich. 5, 4, 8 ; Rud. 2, 5, 11, and Arn. 2, p. 55. * 1. commodulum» i, n. dim. [com- modum] A small advantage or profit. Am. 1, p. 7. * 2. commodulum; a d». dim. [com- modum, v. commodus, Adv. 1, a] Accord- ing to convenience, suitably, filly : obsona, Plaut. Mil. 3, 1, 153. 1. COmmodum> i> n -> v - commodus. no. III. A. 2. COmmodum, adv. Just in time, in the nick of time, opportunely, seasona- bly : just, exactly ; v. commodus, Adv. 1. COm-m6dus. a, um, adj. That has a proper, full measure ; hence, I, Obj.: Complete, perfect, of full weight- fit, suitable, due, proper, etc. (so for the most part poet, or in post-Aug. prose ; most freq. in Plaut.) : statura, a tall stat- ure, Plaut. Asin. 2, 3, 21: capillus, id. Most. 1, 3, 98 : viginti minas argenti, full twenty, id. Asin. 3, 3, 134 (cf. ib. 144 : mi- nae bonae) ; id. Merc. 2, 3, 101 : talentum argenti, id. Rudd. 5, 2, 31 ; Lucil. in Non. 266, 27: commodis novem cynthis mis- centur pocula, Hor. Od. 3, 19, 12 : capitis valetudo commodior, more firm, Cels. 8, 1 ; so Quint. 6, 3, 77 ; and transf. to the person : vivere filium atque etiam com- modiorem esse, to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4. II. Subj.: Suitable, fit, conven lent, op- portune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in all periods and every species of composition) ; constr. with cum or abs., rarely with ad (v. the follg.). 1, Of things : nee pecori opportuna seges nee commoda Baccho, Virg. G. 4, 129 : ve6tis ad cursum, Ov. F. 2, 288 : hi- berna, Liv. 42, 67 : longius ceterum com- modius iter, id. 22, 2; cf. commodissimus in Britanniam transjectus, Caps. B. G. 5, 2 : commodius iinni tempus, Cic. Att. 9, 3 ; cf. Ter. Andr. 5, 2, 3 : nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with procLosse), Liv. 34, 3 ; Tac. Or. 12 : potu- isti ad tuum jus faciliore ac commodiore judicio pervenire, Cic. Caecin. 3, 8 ; Liv. 30, 19 : literas satis commodas de Britan- C O MM uicis rebus, Cic. Q. Fr. 3, 1, 7 : quae sit Stella honiini commuda quaeque mala, Prop. 2, 27, 4 : mores, Cic. Lael. 15, 54 : id, si tibi erit commoduni, cures velim, Cic. Att. 13, 48 fin. ; Cels. 4, 4 ; cf. id. 4, 22 : commodissimuin esse statuit, omnes naves subduci, etc., Caes. B. G. 5, 11. — b, Commodum est, It pleases, is agree- able, libet ; Plaut. Am. 2, 1, 8 ; 3, 1, 2 ; Ter. Ad. 1. 2, 38 ; Euu. 3, 2, 49 ; Phorm. 5, 8, 37 ; Cic. Verr. 2, 2, 13 Ascon. ; 2, 2, 16 ; 2, 1, 26 ; 2, 3, 10 fin. ; Div. 1, 49, 111 ; de Or. 3, 23, 87 ; Plin. Pan. 48, 1, et al. 2. Of persons: Serving a neiglibor or (more freq.) accommodating one's self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc. : mihi commo- dus uni, Hor. Ep. 1, 9, 9 ; cf. id. ib. 2, 1, 227: quemquamne existimas Catone com- modiorem, comiorem, moderatiorem fu- isse ad oranem rationem humanitatis ? Cic. Mur. 31 fin. : multo te esse jam com- modiorem mitioremque nunciant, id. Q. Fr. 1, 1, 13 fin.: Apronius, qui aliis inhu- manus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus, id. Verr. 2, 3, 9 ; Suet. Tib. 33: convivae, Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf. commodus comissator, Ter. Ad. 5, 2, 8 ; and commodus meis sodalibus, Hor. Od. 4, 8, 1 : homines, Plaut. Ps. 1, 5, 28 ; cf. Ter. Andr. 5, 2, 3 ; Ter. Heaut. 3, 2, 10.— Poet, of the measure of iambic verse : spondeos stabiles in jura paterna recepit commodus et patieus, sharing the pater- nal rights with them, in a fraternal man- ner, Hor. A. P. 257. — Whence HI. A. Subst. commodum, i, n. 1, A convenient or favorable condition, convenience (rare, but in good prose) : Cic. Att. 16, 2: velim aliquando, quum erit tuum commodum Lentulum puerum visas (* when it shall be convenient for you), id. ib. 12, 28 fin. — More freq., b. Adv. in the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, At, or ace. to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one's leisure : etiamsi spa- tium ad dicendum nostro commodo (ac- cording to our convenience) vacuosque dies habuissemus, Cic. Verr. 1, 1, 18 fin. : quod commodo tuo fiat, id. Fam. 4, '2 fin. ; Att. 13, 48 ; cf. below Adv. no. 2, b. : ubi consul copias per commodum exponere posset, Liv. 42, 18 : tamquam lecturus ex commodo, Sen. Ep. 46; Col. i'2, 19,3; so mandere (opp. festinanter), id. 6, 2, 14. 2- Advantage, profit (so very freq. in all periods and species of composition) : " commodum est, quod plus usus habet quam molestiae : bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium," Sen. Ep. 87 ad fin. : ut malis gaudeant atque ex incoinraodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. Andr. 4, 1, 4 ; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9 fin. ; Ter. Eun. 5, 8, 3 : (honestatem) ipsam suo splendore in se animos ducere nullo prorsus com- modo extrinsecus posito, Cic. Acad. frgm. in Aug. contr. Acad. 3, 7 (IV. 2, p. 470, ed. Orell.) ; Ter. Hec. 3, 5, 31 : commoda vitae, Lucr. 3, 2 : pacis, Cic. de Or. 2, 82, 335 : mea, Hor. Ep. 1, 14, 37 : in pub- lics peccem, id. ib. 2, 1, 3 ; cf. commoda populi, Nep. Phoc. 4, 1, et saep. — Specif., b. A reward, pay, wages for public serv- ice: veteranorum, Brut, et Cass, in Cic. Fam. 11, 2 fin. ; Suet. Ner. 32; cf. emeri- tae militiae, Suet. Calig. 44 ; cf. also id. Vit. 15; Galb. 12; Ov. A. A. 1, 131 sg. : tribunatus, Cic. Fam. 7, 8 : missionum, Suet. Aug. 49. — q, A favor, privilege, im- munity, Suet, Aug. 31; Claud. 19. — fl. Sometimes ado. : commodo or per com- modum antith. to that which is injurious : Without injury or detriment : ut regem reducas, quod commodo reip. facere pos- sis, Cic. Fam. 1, 1, 3 ; si per commodum reip. posset, Romam venisset, Liv. 10, 25. * 3. C oncre t. = commodatum, That which is lent, a loan : qui forum et basili- cas commodis hospitum non furtis nocen- tium ornarent, Cic. Verr. 2, 4, 3 Zumpt ; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16. B. Advv. : J. commodum, adv. temp, (only in colloquial lang. and post- cluss. prose writers) : a. At a fit time, just in time, at the very moment, opportunely, seasonabbj, cvKaipwS : ecce autem com- C O MM modum aperitur foris, Plaut. Mil. 4, 4, 61 : commodum adveni domum, id. Amph. 2, 2, 37 : orditur loqui, id. Trin. 5, 2, 12 : tvKaipas ad me venit, quum haberem Dolabellara, Torquatus ; humanissime- que Dolabella, quibus verbis secum egis- sem, exposuit : commodum enim egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9 ; Symm. Ep. 2, 47. — b. For the designation of a point of time that corresponds with another, or just precedes it: Just, just then, just now: (a) Abs.: ad te hercle ibam commodum, Plaut. Casin. 3, 4, 3 ; Ter. Ph. 4, 3, 9 : Taui'us, sectatoribus commodum dimis- sis, sedebat, etc., Gell. 2, 2, 2 ; App. M. 4, p. 151, 34 : si istac ibis, commodum ob- viiun venies patri, just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 106. — (j8) With postquam or (more freq.) with quum in a parallel clause : postquam me misisti ad portum cum luci simul, commodum radiosus ecce sol su- perabat ex mari, Plaut. Stich. 2, 2, 41 : commodum discesseras heri, quum Tre- batius venit, Cic. Att. 13, 9; so with the pluperfect and a following quum. id. ib. 13, 19 ; 30 ; 10, 16 ; App. M. 1, p. 107, 15 : quum jam filiae nostrae dies natalis ap- petcret, commodum aderant, quae mu- neri miseratis, Symm. Ep. 3, 50. 2. commodo, adv. temp. : a. The same as commodum, no. a : Just in time, seasonably, just al this time (only ante- class., in the follg. pass.) : commodo ce- cum exit, Tit. in Charis. p. 177 P. (£ e. " in tempore," Charis.) : commodo de parte su- periore descendebat, Sisenn.ib. : commo- do dictitemus, Plaut. frgm. in Charis. p. 174 ; cf. p. 177. — *b. For commodo suo or commode, In a commodious manner, commodiously : Sen. Ep. 70, 16. 3. commode, a. (ace. to commodus, no. I.) Duly, properly, completely, rightly, well, appropriately, aptly, etc. (class.) : suo quique loco viden' capillus satis compo- situ'st commode ? Plaut. Most. 1. 3, 97 : commode amictus non sum, id. frgm. in Gell. 18, 12, 3 : saltare, Nep. praef. § 1 : legere, Plin. Ep. 5, 19, 3 ; cf. thus in comp., id. 9, 34, 1 : multa breviter et commode dicta, Cic. Lael. 1 ; cf. id. de Or. 1, 53 ; Rose. Am. 4 ; Ter. Hec. 1, 2, 20 ; 33, et al. : cogitare, Ter. Heaut. prol. 14 : au- dire, Cic. Verr. 2, 3, 58 : valere, Plin. Ep. 3, 20, 11 : feceris commode mihique gra- tum, si, etc., Cic. Att. 10, 3 ; so commode facere, quod, etc., id. ib. 11, 7, 7 ; in comp. commodius feeissent tribuni plebis, si, etc., id. Agr. 3, 1. — In medic, lang. : commode facere, to do well, be beneficial, Cels. 4, 12. — b. (sec. to commodus, no. II.) (,i) Con- veniently, suitably, opportunely, fitly : ma- gis commode quam strenue navigavi, Cic. Att. 16, 6 : ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi, id. Fam. 11, 16 : vos istic commodissime sperem esse, id. ib. 14, 7 : hoc ego commodius quam tu vivo, Hor. S. 1, 6, 110 ; cf. commode con- sumere viaticum, id. ib. 2, 2, 91 ; Quint. 6, 3, 54 : cui commodissime subjunsitur, id. ib. 9, 3, 82 ; cf. id. ib. 4, 1, 76— (tf) In a friendly manner, pleasantly, gently, kind- ly : acceptae bene et commode exirnus, Plaut. Casin. 5, 1, 1 ; id. Poen. 1, 2, 189 ; Ter. Heaut. 3, 2, 48.— c. Equiv. to com- modum, no. a, and commodo, no. a, At a fit time-, seasonably, etc. : commode ipse exit Lesbonicus, Plaut Trin. 2, 3, 9 : ad- ducitur a Veneriis Lollius commode, quum Apronius e palaestra redisset, Cic. Verr. 2, 3, 25, 61 Zumpt.—* d. Equiv. to commodum, no. b, Just, just at this mo- ment : emerseram commode ex Antiati, quum in me incurrit Curio, Cic. Att. 2, 12. Cf. upon the adv. Hand Turs. H. p. 99- 102. ] Commolenda. ae ./• [commolo] A goddess who presided over the felling of trees struck by lightning, Fratr. Arv. in Orell. Inscr. 1, p. 390 ; cf. J Addenda and I Coinquenda. COm-mdHor. irus, 4. v. dep. To set in motion, to take in hand, undertake (ante- and post-class., and very rare) : commo- liri tempestas fulmina coeptat, * Lucr. 6, 255 : dolum, Caecil. Stat, in Cic. N. T). 3, 29 fin. — Humorously: Favorinus in Gell. 3, 19, 3. 1. commolitus. a, "m, Part., v. the preced. C OMM 2. CC-mmolltnS: ", »m, Part., from commolo. * com-molllO; ire, v. a. To soften : Marc. Emp. Hfin. com-molo, ui, itum, v. a. To grind thoroughly, to pound (post-Aug.) : (grana) minutissime, Col. 12, 28, 1 : olivam, id. 12, 52, 18 ; cf. nlso ^Commolenda. commone-facio, feci, factum, 3. v. a. [commoneoj To forcibly remind one (of something), to put in mind, to impress with (in good prose, most freq. in Cic.) : simul commonelacit.quae ipsopraesentein con- cilio Gallorum de Dumnori^c sint dicta, *Caes. B. G. 1, 19 Jin. Herz. ; so with a relat. clause, Metell. in Cic. Fam. 5, 3 : simul commonefecit, sanxisse Augustum, etc., * Tac. A. 6, 12 : quemque beneficii sui, *Sall. J. 49, 4; cf. in pass.: nemo est, quin tui sceleris et crudelitatis ex ilia oratione commonefiat, Cic. Verr. 2, 5, 43 : illi eum commonefaciunt, ut, etc., Cic. Verr. 2, 2, 17 ; id. Fam. 13, 72.— Humor- ously : vos monimentis commonefaciam bubulis, Plaut. Stich. 1, 2, 6.—Q3) Once aliquid : istius turpem praeturam, Cic. Verr. 2, 4, 64. Com-moneOj u ', Itum, 2. v. a. To forcibly remind one of something, to put in mind, to impress with, to bring to his rec- ollection (in good prose) ; constr. (cf. ad- moneo) (a) Aliquem : ut commoneri nos satis sit, nihil attineat doceri, Cic. Fin. 3, 1, 3 : meretrieem, Plaut. Mil. 3, 3, 8 : me, Cic. Verr. 2, 4, 26 ; Quint. 11, 3, 130 : com- monito pro rostris populo, *Suet. Claud. 22 : ut anulus cominoneat nos, cur id fe- cerimus, Quint. 11. 2, 30. — (jf) Aliquem alicujus rei : mearum me absens misc- riarum commones, Plaut. Rud. 3, 4, 38 : grammaticos officii sui, Quint. 1, 5, 7 : te ejus matrimonii, Cic. Her. 4, 33. — (y) Al- iquem de aliqua re : de avaritia tua, Cic. Verr. 2, 1, 59 : de periculo, id. Part. Or. 27, 96. — (5) Aliquem aliquid: officium vostrum ut vos malo cogatis commone- rier, Plaut. Ps. 1, 2, 17 : quae commonet usus, Sil. 13, 11. — Simply aliquid : quum amice aliquid commonemus, Quint. 6, 1, 50. — (t) With a relat. clause; qufim hie mihi sit facile atque utile, Aliorum ex- empla commonent, Ter. Andr. 4, 5, 17 ; cf. Plaut. Mil. 4, 4, 43.—© With ut or ne : ut neque me consuetudo, neque amor commoneat, ut servem fidem, Ter. Andr. 1, 5, 45 : qui ut ordini rerum animuni in- tendat, etiam commonendus est. Quint. 4, 1, 78 : commoneo tamen, ne quis hoc quotidiauum hahent, Cels. 1, 3. COmmdnitio, 6'iis, / [commoneo] An earnest reminding or putting in mind ; only in Quint. 4, 2, 51, and 4, 4, 9. * r.n irnn n-nitnr. oris, m. fid.] One who earnestly reminds, Symm. Ep. 7, 105 dub. commonitoriuSi a, um, adj. [com- monitor] Suitable for reminding (late Lat.) : Cod. Just. 4, 3. — 2. Subst. com- monitorium, ii, n., A writing for remind- ing, a letter of instructions, Amra. 28, 1 ; Symm. Ep. 5, 21 ; Cod. Theod. §, 29, 10 ; Aug. Ep. 129 fin— }y, Trop. : A means of reminding: Sid. Ep. 8, 11. commonitus, a, um, Part., from commoneo. com-monstro> avi, atum, 1. (old form commonstrasso — commonstrave- ro, Plaut. Epid. 3, 4, 5) v. a. To show, point out something fully or distinctly (perh. only in Plaut., Terence, and Cic.) : istunc hominem, quern quaeritas, Plaut. Epid. 3, 4, 5 ; id. Poen. 5, 2, 83 : parentes meos mihi, Ter. Heaut. 5, 4, 4 : aurum alicui, Cic. de Or. 2, 41 : viam, id. ib. 1, 46 fin. : id. ib. 2, 39 : leges fatales ac neccs- sarias, id. Univ. 12 : commonstrabo, quo facile inveniatis loco, Plaut. Cure. 4, 1, 6. COmmoratiO) 9 n i s , /• [commoror] A tarrying, abiding, lingering, sojourning (so only in Cic.) : villa et amoenitas ilia commorationis est, non diversorii, Cic. Fam. 6, 19 : tabellarinrum, id. Q. Fr. 3, 1, 7. — b. 1° rhetor, lang., A delaying, dwell- ing upon some important point, Cic. do Or. 3, 53 ; Quint. 9, 1, 27 ; 9, 2, 4 ; cf. Cic. Her. 4, 45. COm-mordeo> orsum, ero, v . a. To bite sharply or eagerly (in post-Aug. prose, and very rare) : tela ipsa, Sen. Contr. 4, 29 : a cane commorsos, Plin. 24, 11, 57. — 315 COMM *b. Trop., of abusive lang. : Sen. Vit. beata 21. COm-moriOri mortuus, 3, v. dep. To die with or at the same time with one (most- ly post-Aug. ; not in Cic.) ; constr. with cum, with the dat. or abs. : (a) With cum: in acie cum Arunte eommortuus est (Bru- tus), Liv. Epit. 2 ; Val. Max. 6, 8, no. 2.— (j3) c. dat. : obviam ire et comniori hosti- bus, Sail, in Arusian Mess. p. 220 Lind. (Hist, f'rgm. 1, 22, ed. Gerl.) ; so tibi, Sen. Ep. 77.— (y) Abs. : Plin. 10, 21, 24 ; 27, 2, 2 : Comrnorientes, the title of a comedy of Plautus, now lost, composed in imita- tion of the SwanodvrjoicovTeS of Diphilus, Ter. Ad. prol. 7, and Prise, p. 725 P. (ace. to Att. in Gell. 3, 3, 9, not genuine). + coinmoro; are, v - the fbiig. COm-mdror? atus, 1. v. dep. n. and a. (act. access, form Jcomrnoro, are, ace. to Prise, p. 797 P.), 1, Neutr. : To stop somewhere, to tarry, lingo', abide, sojourn, remain, slay (class. ; most freq. in Cic. — about thirty times — and in Quint.) : Romae, Cic. Quint. 6, 23 ; Att. 5, 12 3 : Ephesi, id. Fam. 3, 5 fin. : Brundisii, Suet. Aug. 17 : ibidem, Cic. Clu. 13, 37 : hie, Quint. 4, 2, 22: ad He- lorum, Cic. Verr. 2 5. 36 fin. (ad Cybis- tra, id. Fam. 15, 4, 6 dub.; Orell. : mora- tus) : circum istaec loca, Pomp, in Cic. Att. 8, 12 C. : apud aliquem, Cic. Manil. 5 Jin. : in tam misera vita, id. Q. Fr. 1, 3, 6. — Abs. : Milo paullisper, dum se uxor comparat, commoratus est, Cic. Mil. 10, 28 : commorandi natura devorsorium no- bis, non habitandi locum dedit, id. de Sen. 23, 84, et saep. ; Suet. Tib. 11. 2. T r o p. (mostly with in or abs. ; only once with cum) -. consilium diutius in ar- mis civilibus commorandi, Cic. Fam. 6, 10 ; Quint. 8, 3, 46 : cum singulis paene syllabis, id. ib. 8 prooem. § 31 N. cr. : in componenda toga, id. ib. 11, 3, 156. So of discourse : ut haereat in eadem com- moreturque sententia (*lo dwell upon), Cic. Or. 40 (also quoted by Quint. 9, 1, 41) ; cf. id. de Or. 2, 72, 292.— Abs. : ipsa mini Veritas manum injecit et paullisper consistere et commorari cogit, id. Rose. Com. 16, 48.' II. Act. : To stop, detain, retard one (only a few times in Plaut.) : an te auspi- cium commoratum est? Plaut. Arn. 2, 2 58: cantharum, id. Men. 1, 2, 64. — *2. Trop: Plaut. Ps. 4, 7, 31. * COm-morSXCO) are, v. a. To bite to pieces : App. M. 7, p. 195. commorsus, a, um, Part., from com- mordeo. com-mortalis, e, adj. Mortal: Col. 3, 20, 4. t comm6siS)i s >/- = "V* "*• [commoveo] A moving, agitation: Var. L. L. 5, 10, 21; v. [; commotiae. com-md vec, movi, motum, 2. (contr. forms : commorunt, Lucr. 2, 766 : com- morat, Turpil. in Non. 278, 2; Ter. Ph. 1, 2,51: commorit, Coel. in Oir\ Fam. 8, 15; Hor. S. 2, 1. 15; id. ib. 2, 1, 45: commos- 316 COMM sem, Cic. Plane. 37, 90 : commosset, id. Verr. 2, 3, 18 : commosse, id. ib. 2, 5, 37 Zumpt. N. cr. ; Fam. 7, 18, 3^ v. a. To put something in motion in all its parts, to move, put in violent motion ; both of removing from a place, and backward and forward in a place; to shake (very freq. in all periods and every species of composition). 1. Lit. : X, To remove from a place, to carry away: columnas, Cic. Verr. 2, 1, 55: castra ex eo loco, to move forward, id. ib. 2, 5, 37 ; cf. aciem, Liv. 2, 65 ; 9, 27 : se ex eo loco, Cic. Fin. 5, 15, 42 : se domo, id. Fam. 9, 5 : me Thessalonica, id. Att. 3, 13 : te istinc, id. Fam. 6, 20 fin. : agmen loco, to force back, cause to retreat, Sisenna in Non. 58, 20 ; so hostem, Liv. 9, 40 ; 10, 29 : cervum, Virg. A. 7, 494 : molem, Val. Fl. 2, 33 : numum, i. e. to use in business, Cic. Fontej. 1 ; Flacc. 19. — b. Sacra, 1. 1., To move or carry about the sacred uten- sils, images, etc., for religious use, Virg. A. 4, 301 Serv. and Heyne ; cf. Cato R. R. 134, 4, and just before. — Hence humor- ously : mea 6i commovi sacra, if I put my instruments (artifices, tricks, etc.) in mo- tion, Plaut. Ps. 1, 1, 107.— *c. Proverb. : glebam commosset in agro decumano Si- ciliae nemo (* would have stirred a clod), Cic. Verr. 2, 3, 18. 2. To set a thing in motion in its place, to move hither and thither, to shake, agitate (mostly poet.) : Plaut. Tine. 4, 3, 44 : mag- ni commorunt aequora venti, Lucr. 2, 766 : alas, Virg. A. 5, 217 ; cf. penna commota volucris, Sil. 6, 59; Sen. Agam. 633: quis se6e commovere potest, cujus ille (sc. Roscius) vitia non videat 1 can stir, Cic. de Or. 2, 57, 233. H, Trop.: A. (ace. to no. 1. 1) : nunc comminus agamus experiamurque, si pos- sfmus cornua commovere disputationis tuae, to cause to retreat, to repulse, refute, Cic. Div. 2, 10 jErt. : si convellere adoria- mur ea, quae commoveri non possunt, id. de Or. 2, 51 ; id. Plane. 37, 90.— B, (ace. to 7io. 1. 2) To move any one, either physic- ally or intellectually, from his equilibrium, to shake, agitate, attack, disturb, affect (rare, but class.) : afflantur alii sidere, alii commoventur statis temporibus alvo, nervis, capite, mente, Plin. 2, 41, 41 : perleviter commotus fuerat . . . (postea) eum vidi plane integrum, Cic. Q. Fr. 2, 6 : Bacchi sacris commota, Poeta in Cic. Div. 36 fin. : commotus habebitur, i. e. mente captus, frantic, crated, Hor. S. 2, 3, 209 ; cf. commota mens, id. ib. 278 ; Plin. 36, 21, 40, and commotus mente, Plin. 23, 1, 16: dormiunt; pol ego istos commovebo, awake, arouse, Ter. Heaut. 4, 4, 8 : porti- cus haec ipsa et palaestra Graecarum disputationum memoriam quodammodo commovent, Cic. de Or. 2, 5, 20, stir up, awaken, revive (cf. no. I. 2, and below, no. 2 b). — Far more frequently, 2. To move one from his equilibrium of mind, to make an impression upon, to ex- cite, rouse, shake, disquiet, disturb, affect him, etc. : («) c. abl. : commorat homi- nem lacrimis, Turpil. in Non. 278, 2 ; so aliquem nimia longinquitate locorum ac desiderio suorum, Cic. Manil. 9. 23 : aut libidine aliqua aut metu, id. Off. 1, 29, 102; id. Fontej. Vafin.: Antonii ludis, id. Muren. 19, 40 : et amore fraterno et exis- timatione vulgi, Caes. B. G. 1, 20 : affec- tibus, Quint. 9, 4, 4 : docta voce, id. ib. 2, 16, 9 : cujus atrocitate, id. ib. 6, 1, 32, et saep. : vix sum apud me, ita animus com- motu'st metu, Spe, gaudio, Ter. Andr. 5, 4, 34 ; Quint. 1, 2, 30 : commota vehe- ment! metu mens, Lucr. 3, 153, et saep. — (P) Abs. : Ter. Ph. 1, 2, 51 : nihil me cla- mor iste commovet, Cic. Rab. perd. 6 : si quos adversum proelium et fuga Gal- lorum rommoverct, Caes. B. G. 1, 40 : in commovendis judiciis, Cic. de Or. 2, 45, 189 ; cf. commotus ab oratore judex, Quint. 6, 2, 7 : qui nif commorit, flebit, provoke, rouse, Hor. S. 2, 1, 45 : Neptuhus graviter commotus, Virg. A. 1, 126 : in hac commotus sum, i. e. inflamed with love, Ter. Eun. 3, 5, 19 : domo ejus omnia abstulit quae paullo magis animum cujus- piiim aut oculos possent commovere, Cic. Verr. 2, 2, 34; Quint. 12, 10. 50, — b. Of the state of the passions : To rouse, stir COMM up, excite, produce, or generate them : et belli magnos commovit funditus aestus, moved the waves cf strife from their foun- dations, Lucr. 5, 1434 ; cf. commovere tumultum aut bellum, Cic. Verr. 2, 5, 8 : misericordiam, id. de Or. 2, 47, 195 ; cf. commovere miserationem, Quint. 6, 1, 46 ; 10, 1, 64 : magnum et acerbum dolorem, Cic. Verr. 2, 4, 21 fin. : invidiam aliquam in me, id. Phil. 3, 7 fin. : summum odium in eum, id. Inv. 1, 54, 103 : bilem, id. Att 2, 7, 2 : scribendi studia, id. N. D. 1, 4, 8 : aftectus, Quint. 4 prooem. § 6 ; 5, 8, 3 ; cf. afleetus vehementer commotos (opp. to lenes), id. ib. 6, 2, 9. — Whence commotus, a, um, Pa. 1, (ace. to no. I. 2) Uncertain, unsettled (* disturbed, excited) : aes alienum, Tac. A. 6, 17 : ge- nus (dicendi) in agendo, Cic. de Or. 3, 9. — 2. (ace. to no. II. 2) Moved, excited, aroused. : animus commotior, Cic. Div. 1, 37 : Drusus commotior (more violent, pas- sionate) animo, Tac. A. 4, 3 ; cf. commo- tus ingenio, id. ib. 6, 45 : commoto simi- lis, to one provoked, enraged, Suet. Aug. 51 ; cf. id. Tib. 51. — Sup. and Adv. appar- ently not in use. t CommugcntO; for convoeanto, ace. to Fest. p. 50. com-mulceo, ere, v. a. (very rare, and for the most part post-class.) : To caress, coax, or soothe much : puerum tre- pidantem, App. M. 9, p. 229. — b. Trop. : To soothe, please, cajole: narium sensus, Arn. 7, p. 233 : aures, id. 1, p. 35 : sensus judicum honorificis sententiis, Tiro ' in Gell. 7, 3, 13. * C0m-mulC0j are, v. a. To beat vio- lently: App. M. 8, p. 214, 30. com-mundoi atum, 1. v. a. To cleanse, purify wholly (very rare) : vasa, Col. 12, 18, 3 ; Ulp. Dig. 34, 2, 25, § 10. -t communicarius, v. fandicula- BIS. communicatio, finis,/, [communi- co] (several times in Cic, elsewh. ex- tremely rare) J, A making common, im- parting, communicating : largitio et com- municatio civitatis, Cic. Balb. 13, 31 : quae- dam 60cietas et communicatio urilitatum, id. Fin. 5, 23, 65 : consilii, id. Fam. 5, 19 : sermonis, id. Att. 1, 17, 6 : criminis cum pluribus, Tiro in Gell. 7, 3, 14 : nomi- num, i. e. the like appellation of several ob- jects, Plin. 24, 14, 80.— b. In rhetoric : A figure of speech = uvaicoivu)ois, in accord- ance with which one turns to his hearers, and, as it were, allows them to take part i?. the inquiry, Cic. de Or. 3, 53, 204 ; Quint 9, 1, 30 ; 9 L 2, 20 and 23. communicator, 6ris> m. [commu- nico] (post-class.) X. He w h° makes one a participant in a thing: rei familzuris, Arn. 4 sub fin. — 2. He who has part in a thing: Tert. Pud. 22. 1. communicatuS) a, um, ran., from communico. 2. communicatus, us, m. [enn- munico] A participation: App. de l\o Socr. p. 44. t com-municcps, ipis, m. Bor ; in. the same municipal town, Inecr. Grut. US, 3. COm-muniCO, avi, atum, 1.». a. (dep. access, form : communicati sint=rcora- municaverint, Liv. 4, 24), J, In all periods : To divide something with one, whether in giving or receiving. A. In giving: To divide a thing with one, to communicate, impart something, to share together ; esp. freq. of imparting in discourse (v. the follg.) (very freq.); constr. usu. aliquid cum aliquo, but also inter aliquos, alicui, aliquem aliqua re, cum aliquo de aliqua re and abs. : (a) Aliquid cum aliquo : ut si quam praestftn- tiam virtutis, ingenii, fortunae uunsecuti sunt, impertiant ea suis eoimnunioentque cum proximis, Cic. Lael. 19, 70 ; id. Verr. 2, 5, 47; id. Div. in»Caecil. 11 : civiMrrm no6tram vobiscum, Liv. 23, 5 : cim^im civium cum servis fugitivis, Sail. C. 56 fin. : at sua Tydides mecum communi- cat acta, i. e. me 60cium sumit tt' lorum, Ov. M. 13, 239: consilia cum iiKt;iio, to make common cause with one. to t.t/'crom- mon counsel, commune, consult, Hrtrtsj B. G. 6, 2 Herz. ; Liv. 6, 11 ; 28, CS • Puot. Calig. 56 ; cf. the follg. no. [■] and , : cu- ram doloris cum aliquo, Cic. Fain. 5, 16, COMM 5 Of discourse : homo, quocum omnia, quae me cura aliqua afficiunt, una com- municem, Cic. Att. 1, 18 ; so id. de Or. 1, 15, 66; Rose. Am. 40; Caes. B. G. 6, 20, et al. : (Pompejus) mecum saepissime de te communicare solet, id. Fam. 1, 7, 3 ; so id. ib. 4, 4 Jin. ; Suet. Tib. 18.— (J3) Ali- quid inter aliquos : quum de societate in- ter se multa communicarent, Cic. Quint. 4, 15; id. Fam. 15, 14, 2; 11, 27, 2: com- municato inter se consilio, Liv. 8, 25 (cf. no. a) ; Suet. Dom. 7. — (y) Alicui aliquid (so. except in Caes., only in late Lat.) : quibus communicare de maximis rebus Pompejus consuerat, Caes. B. C 3, 18 Oud. iV. cr. : iis omnium domus patent victusque communicatur, id. B. G. 6, 23 Jin. ; id. ib. 6, 13 Herz. ; Mamert. Pan. Max. 10 ; Ascon. Cic. Pis. 39, 94.—* (<5) Aliquem aliqua re: communicabo te sem- per mensa mea, Plaut Mil. gl. 1, 1, 50. — (c) Abs. : nonne prius communicatum oportuit? * Ter. Andr. 1, 5, 4 ; Cic. Sull. 3, 9 : et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communi- cansque leviores, id. Lael. 6 Jin. ; * Quint. 9, 2, 22: consilia communicant, Caes. B. C. 2, 4 Jin. ; cf. Sail. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 ./ire. ; Plin. 11, 30, 36. 2. Transf. of things: aliquid cum ali- qua re: To join to an equal part, to unite: viri. quantas, pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt tantas ex suis bonis cum dotibus communicant, Caes. B. G. 6, 19 : privabo potius ilium debito testimo- nio, quam id cum mea laude communi- cem, Cic. Acad. 2, lfin. ; id. Fam. 12, 2. 3. In late Lat. : cum aliquo or alicui : To have intercourse with an inferior : ne cum peregiinis communicarent, Just. 36, 2, 15; Aug. Ep. 162. B. In receiving: To share something with one, to take or receive a part, to par- take, participate in (also class.) : («) Aliquid cum aliquo : Plaut. Trin. 1, 2, 153 : com- municare inimicitias mecum, Cic. Fam. 15, 21. i ; provinciam cum Antonio, id. Pis. 2. 5 : qui sibi cum illo rationem commu- nicatam putat, believes that he has all things in common with him. id. Rose. Am. 49, 142 ; cf. ib. 48, 140 ; id. Div. in Caecil. 4, 14 ; cf. id. Verr. 2. 5. 2 Zumpt ; and Liv. 22, 27. — (ft) Abs. : labores et discrimina com- municabat, Tac. Agr. 8. — (y) Alicui (late Lat) : altari Christi, Aug. Ep. 162 ; id. contra Cresc. 3, 36. U, In Tertull. ace. to communis, no. 2 : To make common, i. e. low, base, to con- taminate, dejile : Tert Spect 17 ; id. Pa- tient 8. 1. com-mumo. ivi or ii, itum, 4. t>. a. To fortify on all sides or strongly, to secure, barricade, intrench (class.) : castel- la, Caes. B. G. 1..8 ; Nep. Alcib. 7, 4 : cas- tra, Caes. B. G. 5, 49 ; Liv. 2, 32 ; 21, 32; 42, 58 : loca castellis idonea, Nep. Milt 2, 1 : hibernacula, Liv. 22, 32 : praesidium, id. 2, 49 : tumulum, Caes. B. C. 1, 43.— * b. T r o p. : auctoritatem aulae, Cic. Fam. 15, 4 ; cf. aula, no. 2, a. 2. COmmuniO' onis, /. [communis] A communion, mutual participation (sev- eral times in Cic, elsewh. rare) : Cic. de ' Or. 1, 42, 189 : inter quos est commuuio legis, inter eos communio juris est, id- Leg. 1, 7, 23 : sanguinis, id. Rose. Am. 22 fin. : literarum et vocum, id. Tusc. 5, 2 : sermonis, * Suet Aug. 74 : parietis, Tac. A. 15, 43 : victoriae, id. ib. 12, 19 ; Cic. Mil. 36 Jin. : beneficiorum, praemiorum ciritatis, id. Balb. 12, 29 : visorum. id. Acad. 2, 14, 44 ; id. de Or. 3, 19, 72 : sa- gariam inire, Ulp. Dig. 17, 2, 52. — 2. In eccl. Lat. : Church communion, Sulpic. Sev. Hist. Seer. 2, 45 ; 37 ; Aug. in Psalm. 57, n. 15. Hence also, b. The Sacrament of the Lord's Supper, communion : Aug. Ep. 54, 6. Com-munis> e, adj. [munus] That is common to several or to all, common, ordi- nary, general (opp. to proprius, that be- longs to one : " quod commune cum alio est, desinet esse proprium," Quint 7, 3, 24 ; cf. id. ib. 2, 4, 40 ; 7, 1, 28 ; 8, 5, 6 ; 10, 1, 16 ; 12, 10. 42 ; 12, 3, 7 ; v. also the follg.) (freq. in all periods and every spe- eies of composition) : vetus verbum hoc quidem est: communia esse amicorum inter se omnia. Ter. Ad. 5, 3, 18 : vinea COMM vulpibus et hominibus, Var. R. R. 1, 8, 5 : sepulcrum Asiae Europaeque Troja, Ca- tul!. 68, 89 : is fuit ei cum Roscio com- munis, Cic. Rose. Com. 10 ; cf. Sail. : al- teram nobis cum di3, alteram cum beluis commune est, Sail. C. 1» 2 ; Nep. Timol. 1, 4, et eaep. : vitium commune omnium est, Ter. Ad. 5, 8, 30 ; cf. Cic. de Sen. 11, 35 ; Lucr. 5, 260 ; id. 3, 326 ; 5, 555 : com- munis imperii (i. e. Romani) fines, Cic. Balb. 5, 13 ; cf. communis libertas, id. Sest 1 : salus, id. ib. 6 Jin. : utilitas, Nep. Alcib. 4, 6 : jus gentium, id. Them. 7, 4, et eaep. : vitae ignarus, ignorant of life, i. e. of the customs of society, Cic. Phil. 2, 4 ; like sensu caret, of a sense of proprie- ty, Hor. S. 1, 3, 66 Heind. ; cf. Sen. Ben. 1, 12 ; Ep. 5 ; 105 ; Quint 1, 2, 20 ; cf. also communium literarum et politioris humanitatis expers, Cic. de Or. 2, 17, 72 : locus, euphem. the Lower World, Plaut. Casin. prol. 19 ; and for a brothel, Sen. Contr. 1, 2. In plur. : loca, public places, Cic. Verr. 2, 2, 46 ; Fam. 13, 11 ; on the contr. : loci, in philos. lang., a common- place, common topic, "Cic. de Or. 3, 27, 106 ; Or. 36 ; 126 ;" Quint 2, 1, 9 ; 11 ; 5, 1, 3 ; 5, 12, 15, et saep. ; v. locus. — b. Subst commune, is, 71. = to koivov, That which is common, a community, state: com- mune Milyadum, Cic. Verr. 2, 1, 38 ; so Siciliae, id. ib. 2, 2, 46 ; 59 , 63 fin. : gen- tis Pelasgae, Ov. M. 12, 7 ; cf. communis Graecia, id. ib. 13, 199, and res commu- nis = respublica, Sisenn. in Non. 522, 17. — C. In commune : (a) For common use, for all, for a common object, end, advant- age, etc. : metuere, Plaut Asin. 2, 2, 20 : consulere, Ter. Andr. 3, 3, 16; Tac. A. 12. 5 : conferre. Cic. Quint 3, 12 ; Inv. 2, 3 : vocare honores, L e. to bestow equally upon patricians and plebeians, Liv. 6, 40 : profurura, Quint. 6, 1, 7 : laborare (apes), id. ib. 5, 11, 24. — (ft) In general, general- ly (so in post-Aug. prose ; in Cicero prob. never) : de jure omni disputandum, Quint. 7. 1, 49 ; Plin. 17, 1, 1 ; Tac. G. 27 , 38 ; 40. et al, — (y) Halves! Sen. Ep. 119; Phaedr. 5, 7, 3. 2. Trop. : That has intercourse with every one, courteous, condescending, affa- ble (kindr. in sense with comis ; hence in MSS. very freq. interchanged "with it ; v. comis) : simplicem et communem et con- sentientem eligi (amicum) par est, Cic. Lael. 18 ; so id. Fam. 4. 9 : hie sic se ge- rebat ut communis infimis, par principi- bus videretur, Nep. Att. 3, 1 ; so Eutr. 8, 5 ; cf. communitas. — Comp. Suet Claud. 21 Ruhnk. {al. comior). — Sup. Suet Vesp. 22 (al. comissimus). 3. ? - t- a. Of rhetoric : commune ex- ordium " quod nihilo minus in hanc quam in contrariam partem causae potest con- venire," equally appropriate to either side of a cause, Cic. Inv. 1, 18, 26 ; cf. Quint 4, 1, 71 ; Cic. Her. 1, 7 ; Cic. de Or. 2, 78 fin. — b. Of grammar : verbum, A com- mon verb, i. e. one that has both an active and passive simplification, Gell. 15, 13 ; Prise, p. 767 P. : syllaba = anceps, i. e. either long or short, Don. p. 1389 P. ; Cha- ns, p. 3 ib. ; Diom. p. 423 ib. : genus, of both masculine and feminine gender, Cha- ns, p. 126 P. et saep. Adv. 1. Class, form : communiter, To- gether, in common (very freq.), Var. R. R. 2. 10 ; Cic. Off. 2, 20 ; Rose. Am. 37 ; N. D. 2, 48 ; Nep. Pelop. 2, 2 ; Hor. Ep. 1, 2, 13 ; Ov. M. 6, 262. et saep. Opp. to projHae. Quint. 9, 1, 23. — * Comp. Diom. p. 480 P. — * 2. Communltus : deos co- lere, Var. in Non. 510, 5. CommunitaSi atis, /. [communis] 1 # Community, fellowship (very freq. in Cic. — more than twenty times; else- where extremely rare) : nulla cum deo homini, Cic. N. D. 1, 41 fin. : conditionis, aequitatis, legationis cum hoc gladiatore, id. Phil. 6, 2 : et conjunctio humana, id. Off. 1, 44, 147 ; cf. ib. $ 146 : vitae atque victus, id. Fam. 9, 24, et al. : quum om- nia honestas manet a partibus quatuor, quarum una sit cognitionis, altera com- munitatis, etc., i. e. intercourse with mm, Cic. Off. 1. 43, 152 ; so ib. 1, 43, 153, and 45, 159. — 2. (ace. to communis, no. 2) Court- eousness, condescension, Nep. Milt 8, 4. Communiter) °dv. In common, com- COMM monly, jointly, generally ; v. communis, Adv., no. 1. 1. communltus, adv. In common, v. communis, Adv., no. 2. 2. communitns; a > umi Part., from communio. * commurmuratio. onis, /. [com- murmuro] A general murmuring, Gell. 11, 7, 8. com-murmuro, are (dep. access, form, Var. in Non. 478, 9 ; Cic. Pis. 25 fin. ; v. below), v. n. To murmur to one's self or with others (very rare) : ut scriba secum ipse commurmuratus sit, * Cic. Pis. 25 fin. ,- Sil. 15, 821 : (ciconiae) con- gregatae inter se commurmurant, Plin. 10, 23, 31. commutabilis, c, adj. [commuto] Subject to change, changeable (several times in Cic, and once in Quint ; perh. not elsewhere) : cera, Cic. N. D. 3, 12, 30 : commutabilis varius, multiplex animus, id. Lael. 25, 92 : commutabilis vitae ratio, id. Mil. 26. — b. In rhetoric : exordium "quod ab adversario potest leviter muta- tum, ex contraria parte dici," Cic. Inv. 1, 18,26; so* Quint. 4, 1,71. COmmutate* n ' lv - [id.] In a changed or altered manner, Cic. Her. 4, 42. COmmutatlO, onis, /. [id.] 1. A clianging, change (in good prose) : an- nuae, Cic. Inv. 1. 34, 59 ; cf. tempestatum coeli, id. Div. 2. 42 fin. : temporum, id. Tusc. 1, 28 : crebrae aestuum, Caes. B. G. 5, 1 : ordinis, Quint. 9, 1, 6 : morum aut studiorum, Cic. Lael. 21, 77 : civiles, id. Fam. 5, 12, 4, et saep. — b. In rhetoric, A figure of speech : a reciprocal opposi- tion or change = avTiuzraf>o\n (cf. Quint 9. 3, 85), Cic. Her. 4. 28.— * 2. (ace to commuto, no. 2, b) Of an exchange of words : A conversation, conference, CI. Quadrig. in Gell. 17, 2, 26. * commutatus> 6s, m. [id.] (for the class, commutatio) A change, alteration : Lucr. 1, 795^ Com-mutO) avi, atum, 1. v. a. 1. To wholly alter, entirely change (class., most freq. in Cic. ; never in Quint) : omnia migrant, omnia commutat natura et vor- tere cogit Lucr. 5, 829 ; 1, 594 ; 1, 589 ; 2, 936 : signa rerum, Cic. Fin. 5, 25, 74 : frontem et vultum, Q. Cic Petit Cons. 11, 42 : voeem, Suet. Tib. 71 : quae com- mutantur fiuntque contraria, Cic. Off. 1, 10 : se, of fruits : To decay, spoil, Var. R R. 1, 69, 1.— b. Trop. : ad commutandos animos atque omni ratione flectendos, Cic. de Or. 2, 52 fin. : nihil commutantur animo et iidem abeunt qui venerant, id. Fin. 4, 3 fin.; id. Att 16, 5, 2. 2. To exchange something with another, to barter, traffic (also class.) : inter se corn- mutant vestem ac nomina, Plaut. Capt prol. 37 : vin' commutemus ? tuam ego ducam et ru meam ? id. Trin. 1, 2, 21 : locum. Ter. Eun. 5, 6, 3 : captivos, Cic. Off. 1, 13, 39 : vinum pro oleo, Ulp. Dig. 2, 15, 8 Jin. : mortem cum vita, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 3 : gloriam constantiac cum caritate patriae, Cic Sest. 16, 37 : iidem suam et religionem pecunia, id. Clu. 46, 129. — b. Of speech : To exchange words, to discourse, converse (so only twice in Ter. ; cf. commutatio, no. 2) : unum ver- bum tecum, Ter. Andr. 2, 4, 7 : non tria verba inter vos, id. Phorm. 4, 3, 34. 1. como. mpsi, mptum, 3. v. n. [kiu- dred with ho/jcm, Koy.n. coma] lit, To care for, take care of: in the class, per. almost exclusively of the core of the hair; to comb, arrange, braid, dress : arnica dum comit dumque se exornat Plaut Stich. 5, 4, 19 : capillos, Cic. Pis. 11 ; Virg. A. 10, 832: nitidum caput Tib. 1, 8, 16: caput in gradus atque anulos, Quint. 12, 10, 47 : comas acu, id. ib. 2, 5, 12 : comas hasta recurva, Ov. F. 2, 560 : capillos dente see- to, Mart. 12, 83.— Transf. to the person : pueri praecincti et compti, Hor. S. 2, 8, 70 : longas comptapuella comas, Ov. Am. 1, 1, 20. — Of other decorations : corpora si quis vulsa atque fucata muliebriter co- mat, Quint 8 prooem. § 19 : colla genas- que, Stat S. 1, 2, 110 : vultus, Claud, in Eutr. 2, 337 : vestes et cingula manu, id. VI. Cons. Hon. 525. — 'J, Transf. colus compta. i. e. furnished or adorned with wool, Plin. 8. 48, 74.-2. Trop. : To deck. 317 CO MP adorn . Cleopatra simulatum compta do- lorem, Luc. 10, 83. — Esp. freq. of rhetor, ornament : non quia comi expolirique non debeat (oratio), Quint. 8, 3, 42. — Whence comptus, a, nm, Pa. Adorned, orna- mented, decked: figura naturae, *Lucr. 1, 949; cf. 4, 31 : aniraa comptissima, Aug. de Quant, anira. 33. — But usu. of dis- course : compta et mitis oratio, Cic. de Sen. 9 : comptior sermo, Tac. H. 1, 19. — Transf. to the person : Isocrates in diverso genere dicendi nitidus et comptus, Quint. 10, 1. 79. — Adv. compte disserere, Sen. Ep. 75 : agere rem, Gell. 7, 3. — * Comp. dicere, Cell. 1. 1. 2. como- atum. 1. v. ■». and a. [coma], I, v. n. To be furnished with hair or something like hair. As verb. Jinit. only post-class. : Paul. Nol. 28, 246. But freq. comans, antis, Pa. Hairy, covered with hair (poet, or in post-Aug. prose) : colla equorum, Virg. A. 12, 86 ; cf. juba equi, Gell. 3, 9 ; and equae. Plin. 10, 63, 83 : tori, Virg. A. 12, 6 : crines, Sil. 16, 59 : se- tae hircoram, Virg. G. 3, 312 ; cf. pellis villis, Val. Fl. 8, 122: galea, furnished with a tuft of hair, Virg. A. 2, 391 ; cf. cris- tae, id. ib. 3, 468 : Stella, Jiaving a radiant, hairy train (* a comet), Ov. M. 15, 749 : as- tro comaotes Tyndaridae, ornamented with stars, Val. Fl. 5, 266 : sera narcissus, that puts out leaves late, Virg. G. 4, 122 : dictam- nus flore purpureo, id. Aen. 12, 413, et al. II. v. a. To clothe or deck with hair or something like hair. As verb. fink, only post-class. : Tert. Pall. 3. Freq. (esp. in the post-Aug. per.), cotnatus, a, um, Pa. Having hair: tempora, Mart. 10, 83 ; and suhst. coma- tus, i, m., Suet. Calig. 35 ; Mart. 1, 73 ; 12, 70. As adj. propr. Gallia Comata, Trans- alpine Gaul, Mel. 3, 2, 4 ; Plin. 4, 17, 31 ; Catull. 29, 3 ; Luc. 1, 443 : silva (* leafy), Catull. 4, 11. t comoe&ia, ae > /• (gen- comoedial, Plaut. Poen. prol. 51) = KtautjtSia, A come- dy : facere, Ter. Andr. prol. 26 : agere, id. Heaut. prol. 4 : legere, Plin. Ep. 6, 21, 2 : spectare, Ter. Andr. prol. 27 : exigere, to hiss from the stage, id. ib. Ruhnk. ; cf. Hec. prol. 4 and 7. — b. The younger Pliny hu- morously named a villa, which was on low ground, comoodia, in opp. to one on high ground, as it were, lifted up on a buskin, which he called tragoedia, Plin. Ep. 9, 7, 3. comoedicc. adv., v. the follg. t CdmoedlCUS; a » urn. adj. = K0)nit)5i- tfSi Of or pertaining to comedy, comic: are, App. Flor. no. 16. — * Adv. comoedice : nstitit, as in comedy, Plaut. Mil. 2, 2, 60. t COmoeduS) a > um > adj. = K^jxwiOi, Of or pertaining to comedy, comic: natio, Jut. 3, 100. — 2. Subst. comoedus, i, m. A comedian, comic actor (while histrio is a play-actor in gen.), Cic. Rose. Com. 11 ; Quint. 6, 2, 35 ; 1, 11, 1 ; 1, 12, 14 ; 11, 3, 91 ; 181 ; Juv. 3, 94 ; 6, 73 ; Plin. Ep. 1, 15, 2 ; 3, 1, 9, et al. COmoSUS, a . »m, adj- [coma] Hairy, with much or long hair (rare) : irons, Phaedr. 5, 8, 2: Phoebus, Auct. Priap. 37. — Transf. of plants (* Having leaves): tithymalum comosissimum, Plin. 26, 8, 45. com-paciscor or -peciscor, ac- tus or ectus, 3. v. dep. To make an agree- ment, form a compact with one. Only in temp. perf. and partic, and perh. also em- ployed only in the follg. exs. : si sumus compecti, Plaut. Ps. 1, 5, 129 : mecum matrimonio compecta sit, id. Cist. frgm. ed. Maj. p. 17, v. 11. — Hence, b. I n P a8s - signif, part. perf. abl. compacto (compec- to, Cic. Scaur. 2, 7 Beier), According to agreement or concert, in accordance with a previous compact, Plaut. Capt. 3, 1, 29 ; AfVan. in Charts, p. 177 P. ; Cic. Att. 10, 12, 2 Orell. N. cr. ; Liv. 5, 11 med. In a Bimilar sense, de compacto, Plaut. Pe. ], 5, 126; and ex compacto, Suet. Caes. 20. compactllis, e, adj. [compactus, compingo] 1. Pressed of joined together, compact: trabes, fitted one to another, Vitr. 4, 7 : postes, id. 10, 20 : operimentum (of nuts), Plin. 15, 22, 24.-2. Of figures : Thickset, comprised ; of lions, Plin. 8, 16, 18; of bees, id. 11, 18,19. COmpactlO, on' 8 , /• [compingo] 1. CO MP A joining together, in abstr. : membro- rum, Cic. Fin. 5, 11, 33.— *2. The things that are joined together, in concreto, a structure, frame, Vitr. 10, 21. compactum, i. n., v. compaciscor, no. b. * compactura, ae,/. [compingo] A joining together, a joint, Vitr. 4, 7. 1. COmpaCtUS, a , um. Joined to- gether: v. compingo. 2. compactus, a > u ra- Concerted, agreed upon ; v. compaciscor. compares, is (compagro, "de. Ov. M.1,711; CTjls. 4, 7; Sen. E]?91 ; Plin. 2, 2, 2 ; Manil. 1, 717 ; 725 ; 838 ; Stat. Th. 7, 43), /. A joining together, a connection, joint, structure (freq. and class.), Lucr. 6, 1070 ; Ov. M. 3, 30 ; Luc. 2, 487 ; 3, 491 ; Plin. 25, 3, 6 ; Suet. Aug. 43, et saep.— 2. Trop. : in Veneris compagibus haerent, i. e. in the embraces, Lucr. 4, 1109 ; 1201 : dum sumus in his inclusi compagibus cor- poris (* bodily structures), * Cic. de Sen. 21, 77 ; cf. Vellej. 2, 127 ; Luc. 5, 119. So of the body of the state, Tac. H. 4, Hfin. COmpagina, ae,f. [compago] A join- ing together, combination (peculiar to the agrimensores) : Baro in Goes. p. 239, and iiinoe. ib. p. 245 and 246. I COmpaginatlO, °rus. / -A join- ing, joint, compages, junctura, apuoyij, Vet. Gloss. COmpaginO) av '. atum, 1. v- a. [com- pago] To join together (late Lat.), Amm. 21, 2 ; Prud. arttb. 10, 889 ; Aug. Conf. 13, 30, et al. Compago, 'lis, y . compages. * GCEQ-paljtQj are, v. a. To stroke, caress, Aug. Serm. de temp. 214. COm-par, ar i £ . a dj. (abl. compari, Liv. 36, 44 : compare, Ov. Am. 3, 5, 38 ; A. A. 3, 359 : gen. plur. comparum, Plaut. Ps. 1, 1, 64) Like or equal to another (poet. ; after the Aug. per. also in prose) : natu- re, "Lucr. 4, 1251 : connubium, Liv. 1, 9: postulatio Latinorum, id. 23, 6 : compari Marte concurrerat, id. 36, 44 : compar consilium tuum parentis tui consilio, id. 28, 42 fin. — 2. Subst. : An equal, a com- panion, comrade, colleague, Plaut. Ps. 4, 3, 9 ; *Hor. Od. 2, 5, 2— b. Esp., One be- loved, a spouse, consort, mate, Plaut. Ps. 1, 1,64; Casin. 4,2, 18; * Catull. 68, 125 ; Ov. Am. 3, 5, 38 ; Inscr. Grut. 760, 5 ; 793, 9, et al. ; so of the queen in chess, Ov. A. A. 3, 359. — *3. A figure of speech whereby several members of a period have an equal number of syllables, Cic. Her. 4, 20. comparabilis, e, adj. [1. compare] That may be compared, comparable (very rare) : species, Cic. Inv. 1, 28 ; cf. ib. 30 ; Liv. 39, 5g. compar ate, adv. By way of compar- ison, comparatively ; v. 1. comparo, fin. 1. compar a 'do, onis,/. [1. compa- ro] A comparing, comparison (in good prose) : potest incidere saepe contentio et comparatio, de duobus honestis utrum honestius, Cic. Off. 1, 43 : majorum, mi- norum, parium, id. Top. 18 fin. : oratio- nis suae cum scriptis alienis, id. de Or. 1, 60 fin.: rerum, Quint. 2, 4, 24 : argumen- torum, id. ib. 5, 13, 57, et saep. — Hence, b. A trial of skill, contention : in compa- rationem se demittere, Suet. Rhet. 6. — c A relation, comparison : quum solis et lu- nae et quinque errantium ad eandem in- ter se comparationem est facta conver- sio, Cic. N. D. 2, 20, 51.— *d. Translation of the Gr. ivaXoyiu, Cic. Univ. 4 fin. — *g. An agreement, contract : provincia sine sorte, sine comparatione, extra ordinem data, Liv. 6, 30. — f. In rhetoric: criminis, A defensive comparison of a crime with a good deed, on account of which the crime was committed, Cic. Inv. 1, 11, 15 ; 2, 24, 72. — gr. In grammar : (a) A climax, Don. p. 1745 P. — (li) The comparative d "-ee, Quint. 1, 5, 45. 2. comparatio, onis. /• [2. compa- r °] 1. A preparing, providing for, prep- aration, etc. (rare, but in good prose): novi belli, Cic. Manil. 4 ; cf. pugnae, Hirt. B. Air. 35 : veneni, Liv. 42, 17 : compa- ratio disciplinaque dicendi, Cic. Brut. 76, 263 : novae amicitiae, Sen. Ep. 9.-2. A procuring, gaining, acquiring : testium, Cic. Mur. 21, 44: voluptatie, id. Fin. 2, 28, 92 : criminis, i. e. of all the materials for COMP an accusation, id. Clu. 67, 191. — Hence, b. In late Lat., A purchasing, purchase Ulp. Dig. 5, 1, 52 ; Papin. ib. 41, 3, 44. comparative, Q dv. Comparatively, with comparison ; v. the follg. COmparatlVUS, a, um. adj. [1. com- paro] Suitable for or pertaining to com- parison, comparative : judicatio, Cic. Inv. 2, 25 (cf. 1. comparatio, no. a) : genus causae (opp. simplex), Quint. 7, 4, 3 : vo- cabulum, Gell. 5, 21. — Adv. comparative : dicere, with comparison, Gell. 5. 21. — 2, In grammar : a. Gradus or abs., The comparative, Don. p. 1745 P., et saep. — b. casus, The ablative, Prise, p. 671 P. comparator, oris, m. (2. comparo] A purchaser (late Lat.), Paul. Sen. 2, 17 fin. ; Cod. Theod. 10, 33, 1. * comparatus, us, m. [1. comparo] A relation, proportion (cf. 1. comparatio, no. c) : modulorum, Vitr. 7 praef. fin. com-parco (comperco, Sol. 22 fin.), rsi, 3. v. a. To save, husband well, lay up (ante- and post-class.) : Ter. Ph. 1, 1, 10 : cibum ut formicae, Fronto Laud, neclig. 2, p. 371 ; Pacat. Pan. Tbeod. 32jfn. COin-pareo, u i. 2. v. n. To be perfect- ly evident or apparent, to appear, be visible (classical) : nee tamen ulla comparebat avis, * Lucr. 6, 1219 : omnis suspicio in eos servos, qui non comparebant, com- movebatur, Cic. Clu. 64, 180 : repente comparuit incolumis, Suet. Aug. 14, et saep. ; Cic. Or. 71 ; cf. Nep. Cato 3. 4 : ne- quaquam argenti ratio comparet. agrees, is correct. Plaut. Trin. 2, 4. 16 ; id. Mil. 3, 1, 67 ; Cic. Sull. 26, 73 Orell. JV. cr.— 2. (eff ectus pro causa) To be present, be in ex- istence, to exist: et memor sum et dili- gens, ut quae imperes, compareant, Jiap- pen, Plaut. Am. 2, 1, 83 : signa et dona comparere omnia. Cic. Verr. 2, 1, 50 fin. : conquiri quae comparerent jussit. Liv. C. 1 ; so id. 25, 40 ; 32, 10 ; 34, 35 ; cf. 26, 30 ; 27, 24. * com-parilis, c, adj. Equal, like : Aus. EcL 2. US. 1. COmparO, av i. a tum, 1. v. a. [corn- par] To couple together in the same rela- tion, to connect in pairs, to pair, match, unite,join ; constr. aliquid cum aliqua ro. alicui rei, aliqua inter se, or abs. 1. Lit. (rare, but class.) : ut inter lg- nem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et pro- portione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 : ambo quum simul aspicimus. non pos- sumus non vereri, ne male comparSti si- tis. Liv. 40, 46 : labella cum labeliis, Plaut. Asin. 3, 3, 78 : quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. in Non. 255, 31. — Hence 2. Of combatants for the usu. compo- no : To bring together to a contest, to match : ut ego cum patr&no disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2 : Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces, Liv. 30, 28 : hunc Thre- ci comparavit, Suet. Calii;. 35 ; Ter. Ad. 2, 2, 4. II. Trop. : 1. To couple together in judgment, and, 3. To count one object fully equal to another, to place it on the same footing, or upon an equality with (al- so rare, but class.) : neminem tibi profec- to hominem ex omnibus aut anteposuis- sem umquam aut etiam compnrassein, Cic. frgm. in Non. 256, 4 ; cf. Nep. Iphic. 1, 1 ; so Liv. 28, 28 fin. : Quint. 10, 1, 98 ; Catull. 61, 65, et al. ; Cic. Rep. 1, 5 ; so id. Fam. 12, 30 : et se mihi comparet Ajax-? Ov. M. 13, 338.— b. In gen., merely To place together in comparison, to com- pare (the usu. signif. of the word in prose and poetry) : homo quod rationis estpur- ticeps similitudines comparat. Cic. Off. 1, 4, 11 : comparare majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172 ; Top. 18, 68 ; id. Off. 2, 6. 20 ; Nep. Them. 5, 3 ; Quint. 7. 2 ; 22 : 12, 7, 3, et saep. ; id. ib. 8, 16. 8 : Periclem fulminibus et coelcsfi frairor; comparat, id. 12, 10, 24 ; cf. ib. 65 : necesse e^t sihi nimium tribuat, qui so nrmini c omp.-.rat, id. ib. 1, 2, 18, et saep. : nee t iitum inn- tilibus compnrantur utilia, sed inter se quoque ipsa, id. ib. 3, 8, 33 : cf. ib. 3, 6. 87 : nee comporandus hie quidem ad il lum est, Ter. Eun. 4, 4, 14. — Hence, (/j. With a rclat. clause : To reflect, consider COMP judge, or to prove, shotc, by comparing (rare) : id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem jiiinuiiin, Att. in Nori. 256, 20 : compa- rando quam inte6tina coi*poris seditio similis esset irae plebia in patres, etc., Liv. 2, 32 fin. ; cf. Tac. A. 3, 5 : deinde com- purat, quanto plures deleti sunt homines, etc, Cic. On'. 2, 5, 16. 2. Comparare inter se, t. t., of col- leagues .n office : To agree together in respect /.» the division of duties, to come to an agreement (so freq. in Livy, esp. of the consuls, who made an arrangement be- tween themselves in respect to their provinces ) : senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Itali- am et Macedonian! compararent sortiren- turve. Liv. 42, 31 ; so id. 32, 8 ; 33. 43 ; 26, 8 ; 41, 6 : (consules) comparant inter ee ut, etc., id. 8, 6 ; 10, 15. Cf. of the de- cemvirs, id. 3, 41 ; of the tribunes of the people, id. 29, 20 ; of the propraetors, id. 40, 47. 3. (>n ace. with no. I. 2) : si scias quod donum huic dono contra comparet, op- poses to this, Ter. Eun. 2, 3, 63. — Hence * couip arate, adc. In or by com- parison, comparatively : Cic. Top. 23, 84. 2. com-paro. avi, arum, 1. (old form comparassit = comparaverit, Plaut. Epid. 1, 2, 19) v. a. 1. To prepare something with zeal, care, etc., to make ready, right, or suitable, to set in order, furnish, provide, etc. (class.). X. Lit: comparare convivium mag- nilice et ornate, Cic. Verr. 2, 1, 26 ; Tib. 1, 10, 42 : sibi remedium ad magnitudi- nem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10 : se, to make one's self ready, to prepare one's self, Cic. Mil. 10, 28 : se ad respondendum, id. N. D. 3, 8 : se ad iter, Liv. 28, 33 ; cf. pass. ; id. 42, 43 : insidias alicui per ali- quem, Cic. Clu. 16, 47 ; cf. dolum ad capi- endos eos, Liv. 23, 35 : comparare et con- etituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1 ; cf. comparare accusatorem filio suo, id. Cluent. 67, 191 : fugam, Caes. B. G. 4, 16 : iter ad regem, Nep. Alcib. 10, 3, et saep. : vultum e vultu, to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5. So in the histt. freq. of preparations for war : bel- lum, Nep. Dion. 5, 1 ; Ages. 2, 4 ; Eum. 7, 1 ; Liv. 9, 29 ; 32, 28 ; Cic. Phil. 3, 1, et saep. : arma, milites, classem, Liv. 42, 30 ; cf. Nep. Wilt. 4, 1 ; Dion. 4, 3 ; Datam. 4, 1 and 4 ; Hann. 3, 3 ; Liv. 28, 13 ; 35, 26 ; Suet. Tib. 25 ; Curt 4, 9, 3 ; cf. arma la- troni, Quint. 12. 1, 1. — (/3) Abs. : ex hac parte diligentissime comparator, Cic. Fam. 16, 11 : tempore ad comparandum dato, Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45 ; 38, 12.— (y) c. inf. : urere tecta, Ov. Tr. 2, 267 : an ita me comparem, non perpeti, etc., place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2. 2. Trop. of the arrangements of na- ture, of civil life, of manners, customs, etc. : ita cuique comparatum est in aetate hominum, Plaut. Am. 2, 2, 5 ; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 97; Liv. 3, 68; Cic. Rose. Am. 53 : ita comparatum more majorum crat, ne, etc., Liv. 39, 29 : praetores, ut considerate fieret, comparaverunt, Cic. Quint 16 ; so Cic. Her. 4, 16 ; Ep. ad Brut. 1, 12; Ter. Ph. 1, 1, 7; cf. id. Heaut. 3, 1, 97 : jam hoc prope iniquissi- me comparatum est quod in morbis, etc., id. Cluent. 21. II. To procure what one does not yet possess or what is not yet at hand or in existence, to procure, get, purchase, pre- pare, make : negotii sibi qui volet vim pa- rare, Navem et mulierem haec duo com- parato, Plaut. Poen. 1, 2, 2 ; id. Epid. 1, 2, 19 : aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt, Ter. Heaut 4, 8, 15 : pecudes carius, Suet. Calig. 27 : merces, Ulp. Dig. 13, 4, 2 fin. et saep. : ex incommodis alte- rius sua ut comparent commoda, Ter. Andr. 4, 1, 4; so id. Heaut 2, 4, 17: vic- tum et cultum humanum labore et indus- tria, Cie. Oecon. in Col. 12 praef. § 2 ; Suet. Calig. 22 : laudes artibus. Cic. Fam. 2, 4 : tribuniciura auxilium sibi, Liv. 9, 34, et al. ; Hor. Epod. 2, 30. 2. Trop. : sex (tribunos) ad interces- sioncm comparavere, brouglu or gained them over to their side, Liv. 4, 48. COMP * com-partior. >ri, »■ dep. To di- vide something with one, to share : munera cum aliquo, Imp. Anton. Pius, in Unit 408, 39. COm-pasco. pa6tum, ere, V. n. and a. 1. To feed together, Cic. Top. 3; Scaev. Dig. 8, 5, 20. — 2. To feed, pasture, in gen,, Var. R. R. 1, 2 ; Plin. 9, 54, 79 ; 32, 6, 21. — 3. To consume by feeding, to eat : pa- bulum, Var. R. R. 2 prooem. § 5 ; so in pass., id. ib. 1, 53. Com-pasCUUS, a, um, adj. Suitable for or pertaining to common pasturage : ager, Cic. Top. 3 ; cf. Fest. s. h. v. p. 31 : jus, Scaev. Dig. 8, 5, 20. compassibllis. e, adj. [compatior] Suffering with one, Tert adv. Prax. 29. COmpaSSlO) onis, /. [id.] Fellow-suf- fering, fellow-feeling (eccl. Lat), Tert. Res. earn. 4 : sententiarum, sympathy, agreement, id. ib. 3 fin. com-pas'toi". °ris, m. A fellow- herdsman, iiyg. Fab. 187. COm-patiort passus, 3. v. dep. Gate Lat.) : X. To suffer with one, Tert. adv. Prax. 29; Coel. Aur. Acut 2. — 2. To have compassioti, to fed pity, Aug. Ep. 40, 29, 6 ; Confess. 3, 2. tcompatriota» ae, m. A fellow-citi- zen, ovur,u\iTiif, Gloss. Gr. Lat com-patrdnus. i. ™- A f Mow-pa- tron (Lat. of jurists), Ulp. Dis. 38, 5, 1 ; 26, 4, 3 and 5. * COtn-pauper' eris, m. A compan- ion in poverty, fellow-pauper, Aug. Serm. 25 ex 50 homil. c. 3. * com-pavescO) ere, »>- n - To be thoroughly terrified, to be very much afraid, Gell. 1, 23. COm-pecCO. are, v. n. To err or commit a fault together Gate Lat), Coel. Aur. Acut 2, 12; Tard. I fin. compectum and compectus. % um, v. compaciscor. COmpsdlO. Itum, 4. v. a. [compes] To fetter, shackle (almost only ante- and post-class.) : pedes corrigiis, Var. in Non. 28, 9 : servi compediti, Cato R. R. 56 ; so Plaut. Capt. 5, 1, 24 ; Sen. Tranq. 10.— *2. Trop. :_ Aug. Ep. 39. COmpellatlOi °nis, /. [2. compello] X. A severe, harsh, abusive addressing or accosting, a rebuking (rare), Cic. Phil. 3, 7; in plural, id. Fam. 12, 25, 2; Gell. 1, 5. — * 2. -in accosting, in gen., Cic. Her. 4, 15. 1. com-pello. puli, pulsum, 3. v. a. To drive together to a place, to collect, as- semble (opp. to expellere, Cic. Pis. 7, 16) (classical), X. Lit of herds, flocks : rum compel- lendum (agnos) in gregem ovium, Var. R. R. 2, 2, 18 : armentum in speluncam, Liv. 1, 7 ; id. 9, 31 : compulerant greges Corydon et Thyrsis in unum, Virg. E. 7, 2 Serv. : pecus totius provinciae, Cic. Pis. 36, 87 : haedorum gregem hibisco (poet, for ad hibiseum), Virg. E. 2, 30. Also of other objects : Lucr. 2, 564 : homines unum in locum, Cic. Inv. 1, 2: naves (hostium) in portum, Caes. B. C. 1, 58 fin.: hostes intra oppida murosque, id. B. G. 7, 65 ; so several times of the driv- ing or forcing together of enemies ; cf. adversarios intra moenia, Nep. Ages. 5, 3 : hostem fugatum in naves, Liv. 10, 2 ; id. 41, 19 ; Suet. Vit. 15 : hostes in fu- gam, Just 4, 4. Hence, bellum Medulli- am. to turn the war thither, Liv. 1, 33 : is (hostes) eo compulit ut locorum angustiis clausi, etc., drove them into so close corners, Nep. Ham. 2, 4 : Pompejum domum su- am, Cic. Pis. 7, 16: ad monumentorum, deversoria plebe compulsa, Suet. Ner. 38 : quam (imaginem) virga semel horrida . . . nigro compulerit gregi, * Hor. Od. 1, 24, 18 : ossa in suas sedes, Cels. 6, 7 fin. 2. T r o p. : a. To bring or press to- gether : Plaut Asin. 3, 3, 148 : cur earn tantas in angustias et Stoicorum dumeta compellimus ? Cic. Acad. 2, 35. — Far more freq., b. To drive, bring, move, impel, in- cite, urge, compel, force, constrain to some- thing ; constr. with ad, in, more rarely with ut, the Inf. or abs. : (a) c. ad (so esp. freq. in Suet.) : aliquem ad virtutem, Plaut. Bac. 4, 10, 10 : ad bellum, Ov. M. 5, 219 : ad deditionem fame, Suet Aug. 14 : ad necem, id. ib. 66 ; Calig. 23 ; Ner. COMP 35 : ad mortem, id. Tib. 56 : ad confe6sio- nem, id. Claud. 15 : ad pugnam, id. ib. 21 : ad hujusmodi latebras, id. Tib. 8 : ad manubias et rapinas, id. Vesp. 16 : ad ca- vendum ulciscendumque, id. Claud. 37 : ad laqueum, Plin. 36, 5, 4, no. 2. — (j3) c. in. : in hunc sensum compellor injuriis, Cic. Fam. 1,9: in eundem merum, Liv. 25, 29 : in socordiam, Col. 11, 1. 11 : in mortem, Quint. 7, 3, 7 : in metum, Tac. H. 2, 27. — (y) c. ut : callidum senem cal- lidis dolis compuli et perpuli, milii omnia ut crederet Plaut. Bac. 4, 4. 4 ; so Suet Caes. 1; 24; Vesp. 2; Tac. Or. 4. — (<5) c. Inf. .- aliquem jussa nefanda pad. Ov. F. 3,860; Luc. 3, 144; Suet. Tib. 62 ; Domit 14 ; Curt 5, 1 ; Just 16, 5 ; 30, 3. — ( £ ) Abs. : aliqua indignatione compellendus, Quint. 9, 4, 138 : ille, qui aspellit, i3 com- pellit Plaut Trin. 3, 2, 46. 2. compello. avi, arum, 1. v. a. [1. compello ; cf. 2. appello, are, from 1. appello, ere] To accost one, as it were, by joining one's self to him. X. In a friendly sense: To accost, ad- dress (mostly poet.): exin compellare pater me voce viderur his verbis, etc., Enn. Ann. 1, 49 (in Cic. Div. 1, 20, 41) ; so aliquem voce, Virg. A. 5, 161 ; and notis vocibus, id. ib. 6. 499 ; cf. Ov. M. 14, 839 : blande homiuem. Plaut Poen. 3, 3, 72; cf. id. Stich. 2, 1, 43 ; and familiariter, id. Men. 2, 3, 23 : carmine, * Catull. 64, 24 : aliquem tahbus dictis, Ov. M. 8, 787; cf. ib. 12, 585 : aliquam de stupro, to invite to unchastity, Val. Max. 6, 1, no. 2 ; in like sense abs. compellare, Hyg. Fab. 57. 2. In a hostile sense : To address one reviling or abusing him, etc., to call re- proachfully, to reproach, chide, rebuke, up braid, abuse, to take to task, call to account (good prose) : neque aspexit mater, quin eum tratricidam impiumque detestans compellaret, Nep. Timol. 1, 5 : pro cunc- tatore segnem. pro cauto timidum com- pellabat Liv. 22, 12 ; id. 34, 2 : ne com- pellarer inultus, Hor. S. 2, 3, 297 : id. Ep. 1, 7, 34. — Hence, fc. Jurid. (. t., To ar- raign one before a tribunal, to accuse of crime (cf. 2. appello, no. 4) : Nigidius mi- nari in concione, se judicem, qui non af- fuerit compellaturum, Cic. Att 2, 2 ; so id. Phil. 3, 7 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 3 ; Nep. Alcib. 4, 1; Liv. 43, 2; Tac. H. 16, 27 ; Suet. Caes. 17. CompendiarluS) a. ™, adj. [com- pendium] Adapted to saving, short, short- ened : only a few times of ways or roads : via ad gloriam proxima et quasi compen- diaria, * Cic. Otf. 2, 12, 43 ; so with quasi, Plin. 35, 10, 36, no. 22.-2. Subst : a. Compendiaria, ae, /. (sc. via) A short way, Var. in Non. 202, 5 ; Petr. S. 2, 9 ; Sen. Ep. 119 ; and in the same signification, * 1). Compendiarium, ii, n. (sc. iter), Sen. Ep. 73. COmpendlO' arum, 1. v. a. [compen- dium] (eccl. Lat) X. To shorten, abridge : sermonem, Tert adv. Marc. 4, 9 ; so ib. 1. — 2. Compendiare alicui, lit, To shorten the way of life for one; hence, to kill him. Aug. Quaest. in Hept 7 fin. Compendiose; "dv. Compendiously, briefly ; v. the follg. COmpendlOSUS. a, um, adj. [com- pendium] * X, Advantageous, opp. to damnosus, Col. 1, 4, 5. — 2. Abridged, short, brief, comptndious (post-class.) : verba, App. M. 11, p. 268 : iter, id. ib. 6 : exitus citae mortis, Prnd. otcQ. 2, 334. — * Adv. in comp., Sid. Ep. 7, 10. compendium) '>> «■ [coinpendoj orig. belonging to the language cf econ. : That which is weighed together, held to- gether, saved : A saving or gain, profit acquired by sav- ing ; opp. to dispendium (class, in prose and poetry) : ego hodie compendi feci binos panes in dies, have saved two loaves, Plaut Pers. 4, 3, 2; cf. id. True. 2, 4, 26 ; Cic. Verr. 2, 2, 3 ; 2 3, 46 ; Off. 3, 15, 63 ; Caes. B. C. 3, 32 ; B. G. 7, 43 ; Liv. 8, 36 ; Plin. 21, 12, 41 ; Suet Tib. 48 ; Calig. 41 : Claud. 20; Tib. 1, 3, 39; 1, 9, 9, et al. : ligni, Plin. 23, 7, 64 ; cf. operae, id. 17, 23, 35, no. 28 ; 18, 20, 49, no. 3— b. Trop. : compendium edepol haud aetati optabile Fecisti, quum istanc nactu's impuden- tiam, Plaut Bac 1, 2, 51 : so facere pu> 319 CO MP tandi, i. e. to cease therefrom, id. Pseud. 2, 2,11 : errutionis, id. Rud. 1, 2, 90 : id poni- to ad compendium . . . coaddito ad com- pendium, etc., id. Casin. 3, 1, 3 sg. — Hence 2. A sparing, saving in any thing done, i. e. a shortening, abbreviating : quam potes, tarn verba confer maxume ad compendium, i. e. be concise, brief, Plaut. Mil. 3, 1, 184. So in Plaut. of discourse : facere or fieri compendii, to shorten, abridge (the discourse), or to be shortened, abridged : compendi verba multa jam fa- ciam tibi (* will be very brief with you), Plaut. Bac. 2, 3, 7 ; cf. id. Most. 1, 1, 57 ; Pseud. 4, 7, 42 : verbis velitationem fieri compendi volo (* in few words, briefly), id. Asm. 2, 2, 41: cf. sed jam fieri dictis compendium volo, id. Capt. 5, 2, 12 : bre- via docendi, Quint 1, 1, 24 ; cf. ib. 30 ; and compendio morari, i. e. only a short time, id. ib. 1, 4, 22 : viae, Plin. 5, 5, 5 ; so also, b, Abs., compendium, Shortness of way, a short way, Tac. A. 12, 28 ; Flor. 3, 3, 7 ; Just. 2, 10 fin. ; cf. montis (* a short way or cut across the mountain), Ov. M. 3, 234 : maris, Tac. A. 2, 55 : fugae, Sil. 12, 533; and trop. : quae ad honores com- pendia paterent, Plin. Pan. 95, 5 Schwarz. ; cf. Gell. praef. § 12. *COm-pendOjSre, v. a. To weigh, bal- nncetogether: compendium, quod, quum compenditur, una fit, Var. L. L. 5, 36, 50. Compensation 6nis, /. [compenso] A weighing, balancing of several things together ; in the lang. of business, a bal- ancing of accounts, a rendering of an equivalent, equalizing : compensatio est debiti et credit! inter se distributio, Mo- destin. Dig. 16, 2, 1 ; so Paul. ib. 24, 3, 15 : mercium, an exchange, barter (opp. to pc- ennia), Just. 3, 2,11. — 2. Trop. (only in Cicero) : hac usurum compensatione sa- pientem, ut voluptatem fugiat, si ea ma- jorem dolorem effectura sit, Cic. Tusc. 5, 33, 95 Kiihn. : incommoda compensatio- ne lenire, id. N. D. 1, 9 fin. COm-penSO, avi, arum, 1. v. a. 1, Lit., To poise, weigh several things with one another ; hence, in the lang. of busi- ness, to equalize one thing with another by weighing, to balance with one another, to make good, compensate, balance against, lit. and trop. (class, in prose and poetry ; most freq. in Cic.) ; constr. aliquid cum aliqua re, aliqua re or abs. : (u) Cum all- qua re : nonne compensabit cum uno ver- siculo tot mea volumina lauduni suarum, Cic. Pis. 30 fin. ; so laetitiam cum dolori- bus, id. Fin. 2, 30 : bona cum vitiis, Hor. S. 1, 3, 70. — (ji) Aliqua re: summi labo- res nostri magna compensati gloria, Cie. de Or. 3, 4, 14 ; id. Fontej. lfin. Orell. N. cr. ; id. Or. 69 fin. : paucitatem pedum gravitatis suae (sc. spondei) tarditate, id. ib. 64, 216 : te unum tot amissis, Ov. Her. 3, 51 : pecuniam pedibus, to make up for the low price in shoe-leather, Cato in Cic. FI. 29 fin. : reprehendens alia laude com- penses, * Quint. 11, 1, 87. — IJ. In post- Aug. poets, of a way : To shorten, spare, save : magnos sinus, Luc. 8, 249 : longum iter, Sen. Hip. 83 (cf. pensare iter, Luc. 9, 685). comperco, v comparco. * COm-peregTinUS, i, "i. A fel- low-stranger, Sid. Ep. 7, 17 fin. comperendinatio, onis, /. [com- perendino] A deferring of the time {of tri- al) to the third day or later (post- Aug.), Sen. Ep. 97 ; Plin. Ep. 5, 21, 1 ; Gell. 14, 2, 1; Tac. Or. 38; cf. Ascon. Cie. Verr.2, 1,9. comperendinatus, us, m. [id.] i. q. comperendinatio, q. v. : Cic. Verr. 2, 1, 9 ; Brut. 22, 87. comperendino, avi, arum, 1. v. a. [comperendinus] Jurid. (. t.: To cite a defendant to a new time of trial, appointed on the third following day or later: reum, Cic. Verr. 2, 1, 9 Ascon. ; id. ib. 2, 1, 7 fin. — Abs. : ut ante primos ludos comperen- dinem, defer the day of trial, Cic. Verr. 1, Ufin. com-perendinus, a, urn, adj. : dies, The third following day, to which a trial was deferred, Gaj. Inst. 4, § 15 ; Macr. Sat. 1,15. X COm-pereO (ire) cum olio pereo, Di- om. p. 36ir P. (its perf. was, ace. to the same grammarian, distinguished from 320 C O MP comperi, the perf. of comperio, by the accent). com-pcrioi peri (diff. from aperio and operio, but not on this account to be brought into immediate connection with pario, peperi), pertum, 4. (dep. ac- cess, form comperior» Sail. J. 45, 1; 108, 3 ; in Prise, p. 798 P. ; Gell. 3, 3, 1 ; cf. Diom. p. 373 P.) [pario or peeio ; whence also aperio and operio] lit,, To disclose, lay open (a fact) on all sides, or wholly, without the access, idea of com- municating the thing disclosed (which aperio expresses ; v. aperio, no. 4). To get a knowledge of a thing, to find it out with certainty, accurately, to have or gain certain information, ascertain, learn, etc. (class, in prose and poetry) : certo comperi, Ter. Eun. 5, 1, 9: quum indicia mortis se comperisse manifesto et manu tenere diceret, Cic. Brut. 80, 277; cf. faci- nus manifesto compertum atque depre- hensum, id. Clu. 14 fin. : de amore hoc comperit, Ter. Andr. 1, 3, 6; cf. Cic. Sull. 31 ; Sail. J. 68 ; Suet. Dom. 6, et al. ; c. Inf. and Ace, Ter. Andr. 1, 1, 63 : diram qui contudit hydram, comperit invidiam supremo fine domari, * Hor. Ep. 2, 1, 12 : ubi comperi ex iis, Ter. Heaut. 1, 1, 69 ; cf. Quint. 1, 7, 24: per exploratores, Caes. B. G. 4, 19; Nep. Alcib. 8fin.; and certis auctoribus, Cic. Att. 14, 8. — Cicero, on account of the frequent repetition of the phrase omnia comperi, in the trial of Cati- line, was freq, bantered by his cotempo- raries. In accordance with this are to be explained, (Clodius) me tantum compe- risse omnia criminabatur, Cic. Att. 1, 14, 5 ; and id. Fam. 5, 5. — (/3) Pass. : dum ne ab hoc me falli comperiar, if only it is not known that, etc., Ter. Andr. 5, 3, 31. Esp. freq. in part. perf. : non ego haec incertis jacta rumoribus affero ad vos, sed com- perta et explorata, Liv. 42, 13 ; cf. id. 29, 18 and 21 : sintne haec investigata, com- perta, patefacta per me, Quint. 9, 3, 49 : pecuniam ex aerario scribae viatoresque aedilicii clam egessisse per indicem com- perti, discovered, Liv. 30, 39 ; Suet. Aug. 67 : uxorem in stupro generi compertom (* detected), id. Tib. 35. Also with the Gen. of the crime : compertus stupri, Liv. 22, 57; Just. 11, 11: probri, Liv. 7, 4: sa- crilegii, id. 32, 1 : flagitii, Tac. A. 1, 3 ; 4, 11 : de his haud facile compertum narra- verim (* give certain information), Sail. J. 17.— -In abl. abs. : comperto lege Gabinia Bithyniamet Pontum consuli datam, Sail. Hist. frgm. 5, 2, ed. Gerl. (in Prise, p. 1130 P.) ; so Liv. 31, 39 ; 33, 5 ; Tac. A. 1, 66 ; 4, 36; 11, 13/».,- 14, 57.— So also com- pertum habeo and compertum mihi est, I know full well : quod de iis duobus ha- buerint compertum, Cic. Clu. 45 fin. ; so Sail. C. 22 fin. : pro comperto polliceri, as certain, Suet. Ner. 31. — Whence comperte, adv. From good authority ; only Gell. 1, 22 ; and in Comp., id. 1, 11. Com-pcrniS) e, adj. [perna] With the knees bent inward, Lucil. in Non. 26, 3; Plnut. frgm. in Fest.s. v. valgos, p. 278; Var. L. L. 9, 5, 129; cf. Fest. p. 32. * com-perpetuus, a, um, adj. Co- eternal, Prud. Apoth. 339. Comperte» "do., v - comperio, fin. compertus. °i um, v. comperio. COm-peS; Sdis, f (m. ace. compe- dem meum, Vulg. Thren. 3, 7 : plur. compedes parati, Lact. de Mort. Persec. c. 21) X, A (wooden) fetter or shackle, for the feet (usu. in plur.), nom. ace. compedes, Plaut. Capt. 3, 5, 76 ; Men. 1, 1, 4 : Pers. 2, 3, 17; Ter. Ph. 2, 1, 19: gen. compe- dium, Plaut. Pers. 3, 3, 15 : abl. compe- dibus, Cato in Gell. 11, 18, 18 ; Hor. Ep. 1, 16, 77; Juv. 10, 182.— In sing. gen. compedis, Claud, in Eutr. prol. 2, 3 : ace. compedem, Vulg. Thren. 3, 7 (Var. in Non. 28, 11, apparently, instead of com- pedam or compedem, corresp. to the re- maining exs., compedes is the right read- ing) : abl. compede, Tib. 1, 7, 42; 2, 6, 25; Hor. Epod. 4, 4 ; Ov. Tr. 4, 1, 5 ; Juv. 11, 80, et saep. (riom. and dot. of sing, apparently not in use). — J> # Trop. (* Fetters, bonds, bands, chains) : corapes corporis, Cic. Tusc. 1, 31, 75 : grata (of the chains of love), Hor. Od. 1, 33, 14 ; 4, 11, 24 : nivali vinctus Hebrus, id. Ep. 1, 3, 3. And of a COMP hinderance in gen. : has compedes, fasces inquam hos laureates, etc., Cic. Att. 8, 3, 5. — *c. Proverb.: compedes, quas ipse fecit, ipsus ut gestet faber, Aus. Idyll. 7 fin. — 2. A silver necklace, as a female or- nament, Plin. 33, 12, 54. 1. compesco (comperco, Plautus Poen. 1, 2, 137 ; cf. Fest. p. 46), ui, 3. v. a. [compes] To fasten together, to con- fine, hold in check, to repress, curb, re- strain ; lit. and trop. (mostly poet, or in post-Aug. prose ; never in Cic. ; for, as to the words quoted from Cic. in Quint. 11, 3, 169 : quin compescitis vocem is- tam ? in Cic. himself, Rab. perd. 6, 18, is the reading : quin continetis vocem) : ra- mos iluentes, i. e. to clip, prune, Virg. G. 2, 370 ; Col. 5, 6, 11 ; so spatiantia bra- chia, Ov. M. 14, 630 : luxuriosam vitem fructu, Col. 4, 21, 2 ; cf. Plin. 14, 20, 25 ; and nrundinem, Col. 4, 32, 5 ; cf. Fest. p. 50, and coerceo : equum angustis habe- nis, Tib. 1, 4, 11 : seditiosum civem, Quint. 11, 1, 40 ; cf. thus legiones, Suet. Calig. 1 : multitudinem, id. Caes. 16 : seditionem exercitus verbo uno, Tac. A. 1, 42 : hos- tiles motus per legates, Suet.' Tib. 37: mare, Hor. Ep. 1, 12, 16 : sitim multa un- da, Ov. M. 4, 102 : maledicta hinc aufer : linguam compescas face, Plaut. Poen. 5, 2,75; cf. querelas, * Lucr. 3, 967 : clamo- rem, Hor. Od. 2, 20, 23 : risum, id. Sat. 2, 8, 63 ; and dolores vino, Tib. 1, 2, 1 : ani- mam frenis et catena, Hor. Ep. 1, 2, 63 : mentem, id. Od. 1, 16, 22 : ardorem (to- gether with temperavit vim suam), Tac. Agr. 8, et saep. — Q5) c. inf. : cave malo et compesce in ilium dicere injuste, cease, forbear, Plaut. Bac. 3, 3, 59 ; so id. Poen. 1, 2, 137. * 2. COmpeSCO. ere, v. a. [pes] To tread or stamp together with the feet : cre- tam dum compescis, Titin. in Non. 245, 32. COmpetcnter» 6ns, m. [id.] A rival, competitor (in good prose), Cic. Off. 1,»12, 38; Plane. 4; Att. 1,1; Liv. 6, 41; 37,57; Quint. 3, 7, 2; 7,1,29; 9,2,97; Suet. Caes. 13 ; 19, et al. * competltrix, icis, /. [competitor] A female competitor, Cic. Mur. 19 Moeb. cpm-petO; ivi or ii, Item, 3. v. a. and n. (first common since the Aug. per. ; ex- tremely rare before that time ; not found in Cic, and pern, not in the poets). I, v. a. To strive after something in company or together (post-class., and very rare) : unum locum, Just. 13, 2 : unam speciosam (puellam), Aur. Vict. Vir. ill. 59. II. »■ *• To meet or come together : 1, Lit. (very rare) : ubi viae competent, rum in compitis sacrificatur, Var. L. L. 6, 3, 58 : si cacumina arundinum in unum com- petent, Col. 4, 17, 1 ; cf. id. 2, 2, 9.-2. Trop.: a. Of time : To coincide, agree, meet, to happen, etc.; constr. with cum, the dat., in or abs. : tempora reputanti- bus initium finemque miraculi cum Otho- nis exitu comperisse, Tac. H. 2, 50 fin. : fasti adeo turbati, ut neque messium fe- riae aestati, neque vindemiarum auctum- no competerent, Suet. Caes. 40 : si com- petent coitus lunae in novissimum diem brumae, Plin. 16, 39, 73 ; id. 18, 26, 63 ; cf. Sen. Ep.75. — b. Of other things: To agree or coincide with something, to answer to it : tanto Othonis animo nequaquam corpus aut habitus competiit, Suet. Oth. 12. — Hence, (ji) Abs.: To be qualified, compe- tent, appropriate, fit, suitable, to correspond: neque animo neque auribus aut lingua competere. Sail. H. frgm. in Non. 276, 18 ; cf. Tac. A. 3, 46 ; and id. Hist. 3, 73 : aut assumere in causam naturas, qua com- petent, aut mitigare, qua repugnabunt. Quint. 4, 1, 17 : ut vix ad arma capienda aptandaque pugnoe competeret animus, Liv. 22, 5 ; Col. 8, 17, 3 ; cf. 9, 1, 1 ; 9, 5, C OMP 1 : si cujusquam neptium suarum com- peteret aetas, Suet. Aug. 31 ; Col. 1, 6, 23 ; cf. id. 2, 8, 4 ; 2, 18, 2 ; 2, 20, 4 ; 4, 29 fin. — C. To belong, be due to : actionem com- petere in equitem Romanum, Quint. 4, 1, i7 : exempto mihi adversus te actio com- petit, Ulp. Dig. 19, ] , 25, et saep. — Whence competenter, adv. Suitably, proper- ly, becomingly (post-clase.) : consulere al- icui, Ulp. Dip. 24, 3, 22 : punire, Paul. ib. 22, 5, lb'. — * Comp. : disserere, Hier. adv. Helv. 2. — * Sup. : uti Platone, App. Apol. p. 316. compilatio, onis,/. [compilo], lit., A raking together, pillaging, plunder- ing ; hence sportively of n collection of documents, a compilation : Chresti, Cic. Fam. 2, 8 in. compllator. oris, m. [id.] A plunder- er : vetcrum, an epithet of Virgil (on ac- count of his imitation of Homer, Ennius, etc.), ace. to Hier. praef. Hebr. quaest. in Genes., and Isid. Orig. 10, 44. com-pilo. avi, atum, 1 . v. a. To tscrape together and carry off, to plunder, pillage, rob (rare, but class.; : aedes, Plaut. Asin. 2, 2, (i : fana, Cic. N. D. 1, 31, 86 : templa omnibus ornamentis compilata, Liv. 43, 7 : totum oppidum ostiatim, Cic. Verr. 2, 4, 24 : consulem, exercitum, provincinm- que, id. ib. 2, 1, 13 : ne te (servi) compi- lent fugientes, Hor. S. 1, 1, 78 ; Phaedr. 4, 11, 2, et saep. ; Plaut. Men. 4, 1, 2.-2. Trop.: sapientiam, Cic. Mur, 11 : scrinia Crispini, Hor. S. 1, 1 Jin. — 3, (* To cudgel or beat soundly, App. JV1. 9 post in.). COni-pingX)) P e gi, pactum, 3. v. a. 1 . To join or unite several parts together into one whole, to put together, frame, make oy joining, compose (in verb. Jink, almost only in post-Aug. prose) : aedificia (opp. aolutius componere). Sen. Q. N. 6, 3 ; Col. 6, 19, 1 : navem iisdem tabulis (opp. dissol- vere), Paul. Dig. 45, 1, 83 ; cf. Argo com- pacta manu Palladia, Sen. Med. 365 : ca- sam male, Mart. 12, 72 : caput tenuissimis ossiculis, Gell. 6, 1 : crepidas sibi, App. Flor. no. 9, et al. : verbum unum ex mul- tilndine et ncgotio, Gell. 11, 16. In part, perf. : quid tam compositum tamque coni- pactum et coagmentatum inveniri potest ? Cic. Fin. 3, 22, 74 ; cf. Univ. 8 : fistula dis- paribus septem cicutis, Virg. Eel. 2, 36 : trabes, id. Aen. 12, 674 ; cf. under Pa. — b. Trop. (post-class.) : falsa de Christo, Arn. 1, p. 34 : fabulas ignominiosas de diis, id. 4, p. 148. 1, Compingere aliquem or aliquid ali- quo, To crowd a person or thing some- where, to confine, lock vp, put, conceal (so several times in Plaut. and Cic., else rare) : aliquem in carcercm, Plaut. Am. 1, 1, 3 ; Men. 5, 5, 39 ; cf. ipsam (Rheam) in vincula, Aul. Vict. Vir. ill. 1 : illius fili- am in navem clara matrem, Plaut. Mil. 2, 1, 34 : se in Appuliam, Cic. Att. 8, 8 ; Plaut. Rud. 2, 6, 62. — b. Trop. : quae parentes in tam angustum tuos locum compegeris, Plaut. Rud. 4, 4, 103 : in judicia et conci- unculas, tamquam in aliquod pistrinum, detrudi et compingi, Cic. de Or. 1, 1], 46 : dedisti earn (pallam) dono mini : Eandem nunc reposcis, patiar, tibi habe, aufer, ute- re, Vel tu vel tua uxor, vel etiam in ocu- los compingite, keep it, thrust it into your eyes, Plaut. Men. 4, 3, 17. — Whence compactus, a, um, Pa. Of figure or form : Compact together, thick-set, com- pressed, thick (freq. in post-Aug. prose) : corpore et robusto, Plin. Ep. 7, 24, 1 : bo- ves, Col. 6, 1, 2 : compactis firmisque membris, *Suet. Vesp. 20 : cruribus, Col. 6, 1. 3 ; 6, 37, 6 : compacta et torosa cer- vice, Pall. Mart 11. 2. * com-ping'uescoi ere, v. n. To thicken to a solid, substance: Tert. Anim.25. + compitalaris. e, adj. Of or be- longing to the compitalia : augustales, compital priests, Inscr. Grut. 179, 3 ; cf. Suet. Aug. 31. compltalicius or -tius. a, um, adj. [compitalis] Of or belonging to the com- pitalia : dies, Cic. Att. 7, 7, 3 : ludi, id. Pis. 4 ; Suet. Aug. 31 : ambulationcs, Cic. Att. 2, 3 fin. compitalis. e, adj. [compitum] Of or pertaining to the cross - ways : Lares, Suet. Aug. 31 ("qui eompita servant" py. F. 2, 615 Gierig. ; cf. ib. 5. 140 «vuv- ois, A planting, Vet Gloss. Com -plantOj atum, 1.«. a. To plant together (late L'at), Vulg. Rom. 6, 5 ; Am- bros. Ep. i'ifin. * COm-piaudOi ere, v. n. To applaud together, Paul. Nol. 18, 8. complecto. ere, v. the follg. fin. COmplector, xus, 3. v. dtp. (in signif. mostly coinciding with amplector), lit, To entwine around a person or thing; hence, to clasp around, encircle, encom- pass, surround, inclose, embrace, etc. (cf. amplector) (class, in prose and poetry : only not in Hor., who, however, employs the subst. complexus), I. Lit: (vitis) claviculis suis quasi manibus quicquid est nacta complectitur, Cic. de Sen. 15, 52 : (orbis coelestis) ex- timus, qui reliquos omnes complectitur. id. Rep. 6, 17 : complexi terram maris, Ov. M. 8, 731 : vestis complectcns undi- que corpus, Catull. 64, 307 : spatinm, to mark out around for military purposes, Caes. B. G. 7, 72 ; Hirt. ib. 8, 74 ; cf. of ploughing around, Ov. M. 15, 619 : ali- quem obsidione, Vellej. 2, 51, et saep. : mediam mulierrm, Ter. Andr. 1, 1, 106 : viri corpus, Lucr. 4, 1189 ; cf. membra lacertis, Ov. M. 10. 407 ; Plaut. Mil. 2, 6, 53 ; cf. Cic. Att. 16, 5, et saep. : genua, Quint. 6, 1, 34 : dextram euntis, to seize with both hands, Virg. A. 8, 558 ; Ov. M. 6, 494 : caput digitis, id. ib. 3, 727 : inter se, as well from affection, Cic. Div. 1, 28 ; Liv. 7, 42, as in contention, Nep. Eum. 4, 2 ; cf. complexus, no. 1 : sopor complectitur artus, Virg. A. 2, 253 ; cf. me aretior som- nus complexus est Cic. Rep. 6, 10. U, Trop. : 1, To embrace something intellectually as a whole, to comprehend. COMP understand : aliquid cogitatione et mente, Cic. Or. 2, 8 ; cf. id. Fam. 5, 17, 4 : deum et divinum animum cogitatione, id. Tusc. 1, 22, 51 : onine coelum totamque cum universo mari terram mente, id. Fin. 2, 34, 112 ; cf. Quint. 12, 1, 25 ; 12, 2, 17 : rei magnitudinem animo, Cic. de Or. 1, 5 fin. ; Quint 10, 6, 3 ; 6, et al. : cf. with- out mens, animus, etc. : formam animi magis quam corporis, to consider, Tac. Agr. 46 : aliquid memoria, Cic. Div. 2, 71 ; Quint. 2, 7, 3 ; and without memorin, id: 11, 2, 36. 2. To comprehend a multitude of objects ill discourse or in a written representation, to comprise, express, describe, represent, ex- plain : omnia alicujus facta oratione, Cic. Verr. 2, 4, 26 : omnium rerum memori- am breviter libro, id. Brut. 3 fin. So om- nia una comprehensione, id. Fin. 5, 9, 26 : plura semel, Quint 11, 1, 66: pauca pau- cis, id. ib. 8, 3, 82 ; id. 7, 3, 29 : senten- tiam his verbis, id. 3, 6, 13, et saep. ; Cic. Pis. 31. — Hence, (J3) In philos. lang. : To draw a conclusion, make an inference, Cic. Inv. 1, 40, 73 : cf. complexio. 3. To embrace from love, to love, value, honor; to be addicted to, to care for : ali- quem honoribus et beneficiis suis, Cic. Prov. Cons. 16 ; cf. eum beneficio, id. Plane. 33 fin. : aliquem summa benevo- lentia, id. Fam. 6, 14 : hunc omni tua co- mitate, id. ib. 7, 5, 3 : omnes caritate ci- ves, Liv. 7, 40 : aliquem arcta familiari- tate, Plin. 3, 11, 5, et al. Without Abl. : hominem, Cic. Fam. 2. 6, 4. And entire ly abs. : da te homini ; complectetur, id. ib. 2, 8, 2 : quos ibrtuna complexa est, id. Lael. 15, 54 : philosophiam, id. Brut. 93. 322 ; cf. artes ingenuas, Ov. Pont. 1, 6, 9 : causara cam, Cic. Phil. 5, 16, 44 ; cf. id. Att 16, 15, 3 : otium, id. ib. 2, 6. 4. (causa pro effectu) To take into pos- session, to seize, lay hold of (rare) : (phi- losophiae) vis valet multum, quum est idoneam complexa naturam, Cic. Tusc. 2, 4, 11 : facultatem aliquain. id. Fam. 10. 12, 5. BF 3 * a. Act form complecto, ere :• quando convenit complectite, Pompon, in Non. 472^». ; cf. Prise, p. 797 P.— b. Complector, ti, in pass, signif. ; Cic. frgm. in Prise, p. 793 P. dub. : in eo genere, quo vita beata complectitur, is comprised, id. Tusc. 5, 14, 40 fBentl. ex. coniect. com- pleter, v. Orell. N. cr. ; cf. Cic. 'Fin. 3, 12 fin., where the MSS. also vary between complecti and compleri) : quo uno male- ficio scelera omnia complexa esse vide-, antur, id Rose. Am. 13, 37. complementum. i. n. [compleo] 1 That which fills up or completes, a comple- ment (perh. only in the two follg. cxs.) : numerorum (inania quaedam verba),. * Cic. Or. 69, 230 : (majestatis crimen) turn omnium accusationum complemen- tum erat, i. e.gave to them their full weight. Tac. A. 3, 38. COm-pleO) evi, etum, 2. v. a. [pleo, .. whence suppleo, plenus] To fill something on all sides, to fill full, fill up (class, in prose and poetry). 1, Lit : fossas sarmentis et virgults Caes. B. G. 3, 18; Hirt. B. Hisp. 16: scro- bem ad medium, Col. Arb. 4, 5: non bene urnam, Ov. M. 12, 616: vascula, Quint 1, 2, 28 : favos dulci melle, Tib. 2. 1, 50 : pa- ginam, to fill with writing, Cic. Att. 13, 34 ■ Lucr. 2, 324 : loca, id. 1. 523 : speluncas (venti), id. 6, 197 : compleat et collustn-l cuncta sua luce (sol), Cic. Rep. 6, 17 ; i f. id. N. D. 2, 19; Lucr. 5, 595: omnia ai- mis, cadaveribus, cruore, Sail. C. 51 : cuncta fuga, Liv. 9, 24 ; cf. 34, 9 : c. Gen. : urbes ararum, Lucr. 5, 1161 ; cf. compu- tus mercatorum career, Cic. Verr. 2. 5, 57 : orbem (luna), Tib. 2, 4, 18 ; cf. lunar se comua lumiue complent, Virg. A. i\ 645 : me complevi (have filled myself full) flore Liberi, Plaut. Cist 1, 2, 8 ; cf. se con- chis, Cic. N. D. 2, 49 ; and multo cibo el potione completi, id Tusc. 5, 35 : (*sjmu lacrum coronis et floribus, to deck, covci Cic. Verr. 4, 35) : alias alii complent mn gis, impregnate, Lucr. 4, 1245; cf. ib. 127) and corpus suurn stupri, Plaut. Am. 4, 1, 8. — b. m milit. lang., To make the army or fleet of a full number, to complete, fill up: legiones, Caes. B. C. 1, 25: cohortes pro 321 C O MP numero militum complet, Sail. C. 5G : classem Romanam sociis navalibus, Liv. 24, 11 : naves colonis pastoribusque (*to man), Caes. B. C. 1, 56 ; cf. Virg. A. 11, 327 Sorv. 2. T r o p. : a. Very freq. of the filling up of a apace with sound, lamentations, etc. : omnia clamoribus, Lucr. 4, 1014 : Omnia vocibus, id. 5, 1065: nemus quere- lis, id. 2, 358; cf. nemus timenda voce, Hor. Epod. 6, 9 : aera tinnitibus et mur- mure, Ov. M. 14, 537 : atria ululatu, id. ib. 5, 153 : atria fremitu, id. ib. 5, 3, et saep. : aures (sonus), Cic. Rep. 6, 18 : completi sunt animi auresque vestrae, id. Agr. 3, 1, 3. — p. To furnish abundantly with some- thing: exercitum omni copia, Caes. B. C. 2, 25 fin. — c. To fill one with any desire, humor, passion : reliquos (milites) bona spe, Caes. B. C. 2, 21 : aliquem gaudio, Cic. Fin. 5, 24 : taedio, Quint. 8, 6, 14 : animos robore, Luc. 5, 412 : omnia luctu, Sail. C. 51 : omnia terrore, Liv. 34, 9 : cuncta pavore, Curt. 3, 13, et al. — c. Gen. : aliquem erroris et dementiae, Plaut. Am. 1, 2, 9 : aliquem flagitii et formidinis, id. Men. 5, 5, 3. — d. To make complete or per- fect, to finish; of a promise, to fulfill it : lustrationem (annuam) menstruo spatio (Hum), Cic. N. D. 1, 31, 87 ; cf. Virg. A. 5, 46 : his rebus complctis legiones reduci jussit, Caes. B. C. 3, 46 : studia, Gell. 13, 5 : complent ea beatissimam vitam, Cic. Fin. 5, 24, 71 ; cf. id. ib. 3, 13, 43 ; Tusc. 5, 16, 47 ; cf. also cpmplector, JSP b : sum- mam promissi, Cic. Verr. 2, 3, 49. — So, e. Of time: To finish, complete, live or pass through it : Gorgias centum et septem complevit annos, Cic. de Sen. 5. 13; Nep. Att. 21, 1 ; cf. sua fata, Ov. Tr. 4, 10, 77 ; and sua tempera, id. Met. 15, 816 ; and quinque secula vitae suae, id. ib. 15, 395: materna tempora, i. e. the time of pregnan- cy, id. ib. 3, 312 ; cf. 11, 311,— Whence completus, a, um, Pa. * 1, Filled full, full : alveus Tiberis ruderibus, * Suet. Aug. 30. — 2. Trop. : Complete, perfect: completus et perfectus verborum ambF tus, Cic. Or. 50, 168.—* Comp. : Gell. 1, 7, 20. completion oms, f. [compleo, no. 2, d] (post-class, word) A filling up, fulfill- ment : scriptorum, Just Inst. 3, 23 : sanc- tae prophetiae, Aug. Ep. 161. " COmpletor* oris, m. [id.] One who fills tip, a fnlfiller : Juvenc. in Matth. 2, 12, 572. COilipletUSi a, um, v. compleo, Pa. Complex; i cis j aa J- [complico] Close- ly connected with one, confederate, partici- pant (late Lat.) : dii, i. e. agreeing, Arn. 3, p. 123 ; v. consentes : Ambros. Off. 3, 4 ; Prud. Ham. 614. COmpleXlOj " n,s ' /■ [complector] (a Ciceron. word) 1, A combination, con- nection: (atomorum), Cic. Fin. 1, 6, 19. Hence, in late Lat., for a physical consti- tution or habit: bona. Firm. Math. 5, 9 : cumnlata bonorum, Cic. Tusc. 5, 10, 29. — J), Of discourse : brevis totius negotii, comprehension, comprisal, Cic. inv. 1, 26 : mira verborum, id. Phil. 2, 37, 95. — Hence, 2. *■ t. : a. ln rhetoric : (a) A period : longissima verborum, Cic. de Or. 3, 47 : una, id. Or. 25. 85. — (li) A rhetorical fig- ure, according to which one constantly re- curs to what has been previously said, Cic. Her. 4, 14. — Jj, m philos. lang. : (n) A conclusion in a syllogism, Cic. inv. 1, 37, 67; 40,72; 47,87; Quint. 5, 14, 5 sq.—((i) A dilemma., Cic. Inv. 1, 29 ; Ascon. Cic. Div. in Caecil. 14. — c. I" grammat. lang. : The contraction of two syllables into one, for the Gr. avvu'pzais and gvviiXqk]») (opp. to divisio), Quint. 1, 5, 17; cf. ib. 6. complexions, fc nm < n,J J- t corn - plexioj In grammar : Serving for con- necting, connective, copulative: particula (alque), Gell. 10, 29 in lit. (in the text it- Belt', connexivu). COmplcXO, ntum, 1 . v. intens. a. (com- plect0=; complector J To encompass, em- brace closely, clasp around (post-class, and rare) : Coripp. 1, 104 ; App. M. 10, p. 249. 1. complexus, a . um . Part., from complector. 2. COmpleXUS, ""> m - [complec- tor] A surrounding, encompassing, encir- cling, embracing, embrace, etc. (class, in . pxose.nnd poetry) : COMP 1. Lit.: aether omnia avido complexu cetera saepsit, Lucr. 5, 471 ; so id. 2, 1066 ; Cic. N. D. 2, 22 and 40 : cedrus crassitu- dinis ad trium hominum complexum, Plin. 16. 40, 76, no. 2 : ubi complexu eoie- runt membra tenaci, in a mutual close em- brace, Ov. M. 4, 377 : lapides alligati com- plexu silicis, by a binding, Plin. 36, 22, 45 : complexu matris avellere natam, Catull. 62, 21 ; cf. id. 64, 88 ; 118 ; Cic. Font. 17 ; Flacc. 38, 95; Liv. 2, 49; Quint. 6, 1, 42; 8, 3, 68, et saep. : venisti in sinum et com- plexum tuae mimulae, Cic. Phil. 2, 25 ; cf. trop., respublica Pompeji filium suo sinu complexuque recipiet, id. ib. 13, 4, 9 ; and id. Pis. 9, 19 : Venereo, in copulation, id. Div. 2, 69.— In plur., *Hor. S. 1, 5, 43; Ov. M. 3, 286 ; 10, 388 ; 6, 249, et saep.— Rar. (like complector itself), of hostile cm- brace: Close combat: si in Caesaris com- plexum venire posset, Caes. B. C. 3, 8 fin. ; Quint. Decl. 4, 22.— *p. Meton. for The embraced, loved object : de ejus (sc. Catili- nae) delectu, imo vero de complexu ejus ac sinu, of his bosom friends and favor- ites, Cic. Cat. 2, 10, 22. 2. Trop: a. A connection in discourse (very freq. in Quint.) : vitium non est in sensu, sed in complexu, Quint. 1, 5, 46 ; cf. id. ib. 9, 4, 32: brevis verborum, id. ib. 7, 3, 18 : sermonis, id. ib. 9, 3, 18: loquen- di serieque, id. ib. 1, 5, 3 : legum aliorum- que scriptorum, id. ib. 5, 10, 107 : causa- rum, id. ib. 5. 10, 103 ; 7, 2, 57 : rerum, personarum, temporum, id. ib. 3, 5, 7, et Saep. — }y m A friendly embracing, love : conjunctio inter homines hominum . . . deinde totius complexu gentis humanae, quae animi affeetio, etc., Cic. Fin. 5, 23, 65 : at tu easdem artes in complexu, ocu- lis, auribus habes, Plin. Pan. 47, 2. * Complication onis, f. [complico] A folding together, enveloping: Coel. Aur. Tard. 4, 26. COm-plicO; avi, arum (post-Aug. ui, itum ; cf. applico, explico, etc.), 1. v. a. To fold together, to fold up (rare, but class.) : rudentem, Plaut. Rud. 4, 3, 1 : armamenta, id. Merc. 1, 2, 80 : epistolam, Cic. Q. Fr. 3, 1, 5 ; Att. 12, 1 : Diogenes se complicuit in dolio, Sen. Ep. 90 : pedibus complici- tis, App. M. 9, p. 236.— * 2. Trop.: si quis voluerit animi sui complicatam no- tionem evolvere (the figure borrowed from the foldim* together of hooks, let- ters, e/.c), Cic. Off. 3, 19, 76. COm-plddO} si- sum, 3. v. a., manus, To strike or clap the hands together in ap- plauding, from joy, pain, etc. (only in post-Aug. prose): "Complodere manus scenicum est," Quint. 11, 3, 123 ; so Petr. 1.8, 7 ; 20, 5 ; 24, 2 ; 34, 7 ; 137, 1 ; Sen. Ira 1, 1 ; App. M. 9, p. 235. COmploratlOi °nis> / [comploro] A loud, violent complaint, lamentation, esp. by several persons (several times in Liv., elsewhere rare ; perh. never in the ante- Aug. per.) : lamcntabilis mnlierum, Liv. 3, 47 ; cf. id. 1, 41 ; 26, 29 ; 40, 9 ; 41, 11 ; Just. 11, 9, 13 ; Gell. 10, 3, 7— fe. With a Gen., A loud, violent bemoaning, bewail- ing of: sui patriaeque, Liv. 2, 40 : rei aeerlme, Gell. 10, 3, 13. COmploratuS) us, m. [id.], i. q. com- ploratio, A loud, violent mourning, lam- entation, etc.. esp. of several persons (only in Liv.) : familiaruin, Liv. 22, 55 ; id. 23, 42 ; 25, 26. COm-pldrO; avi > stum, 1. v. a. To be- wail, lament together, loudly or violently (rare, and not ante-Aug.) : desertos pena- tes, Ov. Tr. 1, 3, 95 : quum vivi mortuique promiscue complorarentur, Liv. 22, 55 ; cf. id. 5, 39 ; 22, 53 ; 37, 7 ; Gell. 7, 5, 6 ; Cic. Dora, 37, 98 : comploratum publiee est, Flor. 2, 15, 8. COmploSUS; a ' um > Part., from com- plodo. COmpluO, uturo, ere. v. n. and a. * 1, n. To flow together, in raining: qua compluebat compluvium (dictum), Var. L. L. 5, 33, 45.-2. "■> To rain upon (lale Lat.), Aug. de Gen. 1, 23 ; Sol. 10. COm-plures, a , D "d (mostly ante- class.) ia, gen. ium (cf. Gell. 5, 21 ; Cha- ins, p. 56 and 100 P.; Don. Ter. Ph. 4, 3, 6), adj. More than one, semral, very many (freq., and class.) : (n) Nom. : complurcs in perturhatione reip. cor.sulcs dicti, Cic. COMP Fam. 10, 6, 3 ; so id. N. D. 1, 4, 8 ; 3, 22 ; Nep. Epam. 4 fin., et al. : complures nos- trum, Hirt. B. G. 8, 48 : mulieres complu- res, Ter. Ad. 2, 2, 22 : fana compluria, Cato in Don. 1. 1. ; so nova, Ter. Ph. 1. 1. : genera, Cic. Protag. frgm. in Don. I. 1. : scyphorum pnria complura, Cic. Verr. 2, 2, VZ fin.; so genera ambiguorum, id. de Or. 2, 26 (al. plura) : loca, Liv. 40, 45 : sacella publica, id. 40, 51 fin. ; Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 3 : ejusdem generis com- plura, Caes. B. C. 2, 12 fin.—((i) Gen. : vita excellentium virorum complurium, Nep. Epam. 4 fin. — (y) i)at. : ut compluri- bus tonsoribus operam daret, Suet. Aug. 79. — (o) Ace: servos complures, Ter. Heaut. 1. 1, 11 ; so menses, id. Phorm. 3, 2, 35 : dies, id. Ilea 1, 2, 110 ; Cic. Fam. 2, 8, 2 : alios, ' Hor. S. 1, 10, 87 : mandata ad complures dedisse, Suet. Tib. 12. — (c) Abl. : ratibus compluribus factis, Caes. B. G. 1, 8 Oud. N. cr. ; id. ib. 8, 14 Oud. N. Cr. : aliquid compluribus narrare, Sail. C. 23, 4, et saep. — *]). Sup. : complurima buce- ta, Gell. 1], 1, 1 dul). (al. compluria). COmplurieS or -iens, adv. [com- pares] Several times, many times, often (only ante-class.) : Cato in Fest. p. 46 ; so id. in Gell. 5, 21 fin., and in Non. 87, 15 sq. ; Plaut. Pers. 4, 3, 65 (quoted in Gell. and Non. 1. l.V COmplurimUS; a > um > v - complures. COmpluSCUle, a <&>- Pretty often ; v. the io]\g. fin. COmpluSCuli, ae, a, adj. dim. [com- plures J Tolerably many, several (only ante- and post-class.) : dies, Plaut. Rud. 1, 2, 43 ; Ter. Hec. 1, 2, 102 : verba, Gell. 7, 11, 6 ; id. 18, 22.— * Adv. compluscule : Gell. 17, 2 (al. complusculi). * COmplutor, 6ris, m. [compiuo, no. 2] He who gives rain, who waters, Aug. Serm. de div. 8, 3. COmpluviatUS, a, um, adj. [complu- vium, no. 2] Fashioned like a compluvium, i. e. square (rare ; perh. only in the follg. exs.) : species jugationis, Var. R. R. 1, 8, 2 : vites, Plin. 17, 21, 35, no. 6. Compluvium, >>. n - [compiuo, no. 1] A quadrangular open space in the middle of a Roman house, which collected the rain- water flowing from the roofs, and conduct- ed it to a basin (impluvium) placed below, " Var. L. L. 5, 33, 45 ; Fest. s. v. implu- vium, p. 80 ;" Var. R. R. 1, 13, 3 : Vitr. 6, 3 ; •''Suet. Aug. 92 ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 256. — Hence, 2. Meton.: A quadrangu- lar support for vines, Col. 4, 24, 14 Schneid. N. cr. ; 4, 26, 3 ; cf. compluviatus. com-ponderans, amis, adj. [ponde- ro] Weighing: pari lance, App. Trismeg. p. 89. com-peno, posui, poeitum, 3. (pcrf. composivi, Inscr. Grut. 204, 2 ; cf. pono : part. perf. syncop. compostus, Virg. A. 1, 249 ; cf. repono) v. a. To put, place, lay, or bring several objects together, to collect (class, in prose and poetry). I, In gen. (so rare) : eompone, quae te- cum simul ferantur, Ter. Hec. 4, 3, 5 ; Cic. Dejot. 6, 17 ; Prop. 1, 20, 22 : aridum lig- num, Hor. Od. 3, 17, 14 : legionem pro ripn, to arrange, Tac. A. 12, 29. II. With particular access, signiif. : A. With the access, idea of union, con- nection : To put together into one whole, to join together, to unite, connect ; to form, fashion, make by joining together, etc. 1. Lit., constr. with cum, the dat. or abs. : is genus indocile ac dispersum mon- tibus altis Composuit, Virg. A. 8, 321 : com- ponens mnnibusque manus atque oribus ora, id. ib. 8, 486 : latus componit lateri et cum pectore pectus, Lucil. in Non. 260, 30 ; cf. Prop. 2, 2, 12 ; and Tib. 1, 5, 8 : la- bra labellis compono, Lucil. in Non. 260, 29 ; Prop. 2, 26, 33 : genus hominum torn- positum ex anima et corpore, Sail. J. 2 : urbem, to found. Virg. A. 3, 367 : deletas Thebas, Prop. 2, 6, 5 : templa (frntres), Ov. F. 1, 708 : bene torum, id. ib. 3, 484 : medicamentum, to compound, compose. Col. 6, 4, 1 ; Scrib. Comp. 10 ; cf. Quint. 1, 10, 6. — So, p, Esp. freq. of written or oratorical performances, compositions : To draw up or put down, to compose, write: librum, Cic. de Or. 2, 55, 224 ; Quint. Ep. nd Tryph. 1 : libellos, Quint. 12. 8, 5 : com- mentaries, id. ib. 1, 8, 19 : grammaticam, COMP id. ib. 1, 5, 54 : artes (rbetoricas), Cic. Brut 12 jf n. ; cf. id. Acad. 2, 13 ; Quint. 3, 1. 11 ; 12, 11, 4 : orationcm, id. ib. 2, 15, 30; 2, 17, 4 ; 3. 6, 93 ; 12, 10, 49 : versus, Hor. S. 1, 4, 8 ; Prop. 1. 7, 19 ; Quint 10, 3, 8 : carraina, Hor. S. 2. 1, 03; Ep. 2, 2, 91 ; 106: verba Achilleo cothurno, Prop. 2, 3-1, 41 : lliaca tempo™, Vellej. 1, 3. 2, et saep. ; Ov. M. y. 520, et al. ; Tib. 1, 2, 93 : leges, Lucr. 4, 967 : judiciorum formulas, Cic. Leg. 1, 4 Jin. : actiones, id. Att 6, 1 ; Quint 11, 3, 68 : interdictum, Cic. Caec. 17/n.: senatusconsultmu. id. Fam. 10, 22 : testi- monium, id. Att 15, 15. — Abs. : optime componere, Quint 9, 4, 60 : so bene, id. ib. '.'. 4. 133 : male, id. ib. 8, 2, 16 : durius, id. ib. 9, 4. 5, et saep. 2. Trop. : To compose, contrive some- : 'king untrue, unfair ; i. e. to feign, in- vent^ devise, contrive : composita dicta e pectore evolvunt suo, false, Att in Non. 260, 22 : mendacia, Plant Am. 1, 1, 210 : risum mendaci ore, Tib. 3, 6, 35 : pacem, to obtain by deception. Prop. 2, 2, 2 ; falla- ciam, Plaut. Poen. 3, 5, 29 : verba et frau- des, Prop. 2. 9. 31 : insidias, Tac. A. 12, 54 ; Hist 5. 22 ; cf. insidias in me. Prop. 2, 32. 19 ; cf. insidias homini, Tib. 1, 6, 4 : ita composito do!o diCTediuntur. Sail .!. Ill Jin. ; cf. Tac. A. 11, 10, et saep.— b. To agree upon together, to settle, adjust : Liv. 25, 9 : cum summa Concordia, quos di- mitterent composuerunt id. 40, 40 fin. : ut domi compositum cum Marcio fuerat 1 id. 2, 37 : dies composita gerendae rei, id. 25. 16 : id. 3. 53 : locum beneficii, Tac. A. i 4, 10 ; Tib. 1, 2, 22 : ictum jam foedus et omnes Coinpositae leges, Virg. A. 12, 315 : lenes sub noctem susurri Composita re- petantur bora. Hor. Od. 1, 9, 20 ; Tac. H. 4, 14 : id. ib. 2, 100,— With ut : composi- j turn inter ipsos, ut Latiaris. etc., Tac. A. | 4. 68. — So several times, (jj) ex composi- ] to, According to agreement, in a concerted I manner. Sail. H. frsm. in Gell. 10. 20 Tin. I (no. 3. p. 226, ed. Gerl.) ; Liv. 1. 9 ; 5, 14 ; 24 : 36, 25 ; 40, 48 ; Tac. H. 4, 66 ; Suet. Claud. 37 : in the same sense, but more rare, composito alone, Ter. Ph. 5, 1, 29 Don. ; Nep. Dat 6, 6 ; Virg. A. 2. 129. B. With the access, idea of careful- ness, order : To put in order, to set right, etc., to order, adjust, arrange, regulate. 1. Lit: capillum. Plaut Most. 1,3, 97; j Cic. Rose. Am. 46, 135: comas, Ov. R. I Am. 679 : crines, Virg. G. 4, 417 ; cf. ne j turbsreutur comae, quas componi, etc., \ Quint. 11,3, 148 : toiam, to lay properly into folds, Hor. S. 2,~3. 77 ; Quint. 11, 3, I 156 : cohortes. Sail. H. frgm. in Serv. Virg. A. 9. 488 (p. 252, no. 141, ed. Gerl.) ; so desertores per manipulos, Tac. A. 2, 78 ; ' 15. 29 : composito asmine (;'n close ranks) incedunt id. ib. 12. 16 ; cf. id. Hist. 2. 89 : id. ib. 4, 33 ; cf. id. Agr. 37. So pugna composita, Liv. 28. 22 : omnibus rebus paratis compositisque. Sail J. 43, 5 : cf. composita et constituta republica, Cic. Leg. 3, IS fin. : quam se composuit, adjust- ed, arranged, Ov. M. 4, 318. Ditt". from this, se, to recline (at table, for rest, etc.), Virg. A. 1, 698 ; Georg. 4, 189 ; cf. defes- sa membra (* to repose), id. ib. 438. Hence poet, of the close of day : To end, close : ante diem clauso componat vesper Olympo, Virg. A. 1, 374 Heyne : compo- nere et quasi coagmentare verba, to put in rhetorical order, Cic. Brut 17, 68 ; cf. id. de Or. 1, 31, 142 ; 2. 76, 308 ; Sail J. 85: itinera, id. Art 15, 26. 3.— Hence, b. In particular, To put something in order for keeping, to lay up, keep, preserve ; in the econ. lang. of Colum.. to gather in, lay up : tristes libellos, Prop. 1, 9. 13 : condo et compono quae mox depromere possim, Hor. Ep. 1, 1, 12 : aliquid verno tempore (corresp. with condire). Col. 12. 9 Jin. ; so id. 12, 10, 2 : 12, 13, 2 ; 12, 47, 5 so. — c. In poets and Tacitus : To dress or adorn a dead body ; hence («) like the Gr. r;p[(rr£>Xa!, to expose to view, lay out : pereain, precor. ante toroque Mortua componar, Ov. M. 9, 503 : so id. ib. 14, 753. And, ( .i) in gen., To bury, inter : est tibi mater, cognati ? " houd mihi quis- quam: omnes composm " Hot. S. .. P, 23 ; so Tac. H. 1, 47 Jin. : Tib. 3, 2, 26 : cinerm et ossa, Val. Fl. 7, 203 ; cf. Ov. F. 3, 547 : mea ossa, Prop. 2. 24, 35 : pla- COMP cida corapostus pace quiescit, Virg. A. 1, 249 : busta compositi avi, Ov. F. 5, 426 : compositus prope cinercs cognatos, Ca- tull. 68, 98.— d. Ad or in aliquid, some- times also alicui rei. To adjust to or make suitable for something (so mostly in post- Aug. prose ; esp. frcq. in Quint and Tac.) : («) Ad aliquid : gestum oratoris ad si- militudineni saltationis, Quint. 1, 11 fin. ; id. ib. 9, 2,34 : omnia ad voluptatem mul- titudinis imperitae, id. ib. 10, 1, 43 : ani- mum ad omnes casus, id. ib. 12, 9, 20; cf. id. ib. 11, 1, 46 : sese ad exemplum, id. ib. 2, 6, 5 ; cf. se ad imitationem, id. ib. 2, 8, 2 ; 5, 12, 22 : civitatem ad votum. Tac. Or. 41. — (jj) In aliquid (so freq. in Tac.) : Quint. 9, 4, 114 : (Nero) veste servili in dissimulationem sui composirus, Tac. A. 13, 25 ; so in securitatem, id. ib. 3, 44 : in arrogantiam, id. Agr. 42 : in squalorem maesOtiamque, id. Hist 1, 54 ; 2, 9 : in obsequiura, id. ib. 1, 82. — (y) c. Dal. : quae (laus) ostentationi componitur, Quint 3, 7, 4.— Cf. under Pa. no. 2, /?. 2. Trop. : To bring something moral- ly disordered (discord, contention, pas- sion, etc.) into order, to alloy, settle, com- pose: of persons; to quiet, calm, appease, tranquilize, etc. (class.) : Plaut Cure. 5, 3, 23 ; cf. inter nos, Ter. Ph. 4, 3, 17; and non nostrum inter vos tantas componere lites. Virg. E. 3, 108. So controversias : regum, Caes. B. C. 3. 109: helium. Asin. Poll in Cic. Fam. 10, 33, 3 : Nep. Hann. 6, 2 : Virg. A. 12, 109 : discordias, Tac. H. ! 4, 50 : seditionem civilem, Suet Caes. 4 ; | cf. id. Tib. 25 ; and turbatas seditione res, Liv. 4, 10 : praesentia, Tac. A. 1, 45 ; 11, j 18 ; cf. priora, id. Agr. 16 : plura modera- tione quam vi, id. Ann. 12, 49 : comitia praetorum, id. ib. 14, 28 : Armeniam, id. ib. 2, 4 : Asian), id. Hist. 3, 53 : Campa- niam, id. ib. 4, 3 : Germanicas res. Suet. Vit 9 : statum Orientis, id. Calig. 1 : Pompeji summam esse voluntatem, ut componerentur (sc. res lnaximae spei. etc., the contest between Pompey and Caesar), Caes. B. C. 3, 16 Oud. N. cr. (al. componeretur, v. Held and Moeb. in h. 1. ; cf. the next follg. pass, of Cic.) : aver- sos amicos, Hor. S. 1, 5, 29 : juvenes con- citatos, Quint 1, 10, 32; Tac. A. 12,. 55 ; id. Hist. 1, 85. — (;J) Neutr. : posteaquain id, quod maxime volui. fieri non potuit ut componatur, that peace should be re- stored, Cic. Rose. Am. 47. C. To bring or couple together for a combat or hostile encounter, to pair, match. 1. Trop.: a. First, a common ex- pression in reference to gladiators : doc- tus et acer, cum Pacidejano hie compo- nitur, Lucil. in Cic. Opt Gen. Or. 6, 17, and in Non. 257, 18: saepe gladiatores sub eodem magistro eruditi inter se cora- ponuntur. Quint 2, 17, 33.— b. Of other opposing objects : si quis casus duos in- ter se bonos viros composuerit Quint. 2, 17, 34 ; Sil. 6, 246: pugnantia secum, Hor. S. 1, 1, 103.-2. Trop.: To put together in comparison, to compare (v. 1. comparo, no. II. 1) : (/i) "With cum : dicta cum fac- tis, Sail. J. 48 ; Quint 7, 2. 22 ; cf. id. ib. 2, 17, 33. — (j5) c. Dat. : cur componere ausis mihi te aut me tibi ? Att in Non. 257, 16 : homines diris, Catull. 68, 141 : parva masnis, Virir. G. 4, 176, imitated by I Ovid, M. 5. 41« : id. ib. 15, 530 : dignitati ] horum componant suam, Cic. Fl. 26 (al. 1 antepenant, v. Orell. A', cr. in h. 1.) — | Whence compositus, a, um, Pa. \ t (in ace. with no. II. A) Put together, compounded ; opp. to simplex : verba. Quint 1, 5, 3 ; cf. id. ib. 1, 6, 38 ; 7, 9, 5 : voces, id. ib. 1. 5, 65 : cf. ib. 1. 5. 9 ; id. ib. 2, 12. 3.— b. In- vented, devised, false, feigned: crimen, Cic. Verr. 2, 3, 61: assimulata et arte composita, Quint 9. 2, 27. — In connection I with ficta. Quint. 8 prooem. § 23. 2. (in ace. with no. II. B) a. 4bs., Fit- ly ordered, disposed, well orranged, made wi'.h skill, artistic adorned: compositior pugna, Liv. 28, 22 : perficiam ut nemo nmquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur, Cic. Verr. 1, 1, 11 : literulae tuae composirissimae, id. Att. 6, 9 : compositus orator (opp. in- condifus', id. Or. 70. — (p) c. ad or Dat., I Fit, suitable for: alius historiae migis COMP idoneus, alius compositus ad carmen, Quint. 2, 8, 7; so compositi maxime ad risum Artici, id. ib. 6, 3, 18 ; Tac. H. 2, 5.— b. Quia, tranquil, circumspect, without pas- sion, calm, composed : atfectus mites atque compositi, Quint 6, 2, 9 ; cf. id. ib. 11, 3, 65 : lenis et nitidi et compositi generis amatores. id. ib. 10. 1, 44: aetas, mature, sedate, Tac. A. 13, 1 : actio, Quint 11, 3, 110: supercilium (opp. erectum), id. ib. 11, 3, 74. composite, adv. (in ace. with no. II. B) In an orderly, regular, skillful manner, orderly (rare, but class. ; not in Quint) : ambulare, Col. 6, 2, 5 : indutus, Gell. 1, 5 : composite et apte dicere, Cic. Or. 71, 236 : composite, ornate, copiose eloqui, id. do Or. 1, 11, 48 : composite atque magnifice casum reip. miseratL Sail. C. 51, 9: bene et composite disseruit id. ib. 52. — Comp.: compositius cuncta quam festinantius agerent, Tac. A. 15, 3. * ComportatlOi onis, /. [comporto] A bringing or carrying together: Vitr. 1,5. COm-portionalis, e, adj. The lim- its between the boundaries of possessions : Aggen. in Goes. p. 51. COm-portOi aT '> atum. ]. v. a. To bear, curry, or bring together, to collect (class.) : nobis opus est rebus exquisitis, undique collecris. arcessitis, comportalis. Cic. de Or. 3. 24, 91 : frumentum ex Asia. Caes. B. C. 3, 42; cf. Liv. 36, 2: frumen. rum ex agris in loca tuta, Cie. Att 5, 18 ; Sail. J. 47, 2 ; Cic. Pis. 10 : auruui, argen- tum domum regiam, Sail. J. 16 fn. : emp. tas citharas in unum, Hor. S. 2. 3, 104 ; * Suet. Calig. 3 : praedas semper rtcentes. * Virg. A. 9," 6 13 : res, * Hor. Ep. 1, 2. 50. com-pos. oris, adj. [potis] Having the masUry, control, or power over a thing, master of, partaking of, possessing, partic- ipating or sharing in, guilty of, etc. (very freq., and class.) ; constr. usu. c. Gen., more rarely c. Abl. or abs. : (n) c. Gen animi (* of a sane mind). * Ter. Ad. 3, 2, 12 : mentis. Cic. Phil. 2, 38 ; Pis. 20 fin ; Ov. M. 8, 35; Quint. 11, 3,77; Tac. A. 15, 70 : Suet. Vesp. 5 : sui, Liv. 8. 18 Jin. : Cels. 5. 26, no. 13 ; Curt. 4. 12 : rationis el consilii. Cic. N. D. 2, 13. 36 ; cf. id. de Or. 1, 48. 210 : libertatis, Plnut. Capt prol. 41 : patriae, id. ib. 3, 4, 89 : Liv. 1, 32 : huju* urbis. Cic. Sest 69, 146: bellicae Iaudi^ Liv. 30, 1 : spei. id. 29. 22 ; Suet. Tib. 5 : voti, having obtained or gratified vn€* wish, Hor. A. P. 76 ; Ov. A. A. 1, 486 ; Liv. 7, 40; Suet Aug. 28; Calig. 13; Stu. - Hippol. 710 ; Curt. 9, 9 fin. : votorum. Suet Aug. 58 : miseriarum. Plaut Epid 4. 1, 32 : probri, Naev. in Non. 456. 25 : culpae, Plaut True. 4, 3, 61: sceleris, Quint 12, 1, 7.— (fi) c. Abl.: corpore at que animo. Liv. 4, 40 : mente Virs. CiiL 189 : praeda ingenti, Liv. 3, 70 : magni» et multis malis, Att. in Non. 521, 27. — | (> ) Abs. : vix compos (sc. mentis) Imilce, j Sil. 4, 808. — *b. Transf., of the thing: compote voto, Sen. Again. 364. * com-poscens. entis. Part, [posco] Demanding at the same time : Marc. Cap. I 5, p. 136. Composite) a ^ v - In an orderly or regular manner, in good order ; v. com- pono. Pa. fin. I * compositicius or -tius, a, um. i adj. [compositus] That is or may be com- \ pounded. Tert. Anim. 9. COmpositio, onis. / [compono] 1. A putting together, compounding, compos- ing, connecting, arranging, adjusting . unguentorum, Cic. N. I). 2, 58 fin. : mem- brorum, id. ib. 1, 18, 47: varia sonorum, id. Tnsc. 1, 18: rerum, id. Otf. 1, 40: ma- gistratuum, id. Leg. 3, 5 fin. — Hence, (/3) In medic, lang., A compound, mixture, Cels. 5, 26 Tin. 7 6, 6, no. 16; Plin. 23, 8. 77; Veg. 1, 17, 16. Thus the title of a writing of Scribonius : Compositiones med- icae. — b. Trop.: *(g) A connection, co- herence: disciplinae, Cic. Fin. 3, 22, 74. — (et) A drawing up, in writing, composi- tion. Cic. Leg. 2, 22. — Hence, (>) Knr' ilpxr/v. A proper connection in style and position of words, arrangement, disposi- tion : composifio >pta, Cic. de Or. 3, 52. 200 : tota servit sravitan' vocum aut sua- vitati, id. Or. 54 fin. ; cf. Brut. 88 fin., and 323 C O M P ji Quint, very freq. ; cf. the 4th chap, of . the 9th book : De compositione. -i- H, A laying together for preservation, a laying up of fruits, Col. 12, 26, 6; 12, 51, 1 ; in plur., rerum auctumnalium, id. 12, 44, 1. — 2. T r o p. : A peaceful union, an ac- commodation of a difference, arrangement of a controversy, an agreement, compact : pacis, concordiae, compositionis auctor esse non destiti, Cie. Phi). 2, 10 fin. ; so id. Rose. Am. 12, 33 ; Caes. in Cie. Att. 9, 13 A. ; id. B. C. 1, 26 ; 32 ; 3, 15 fin.— HI. A bringing together or matching of pairs of combatants : gladiatorum, Cie. Fam. 2, 8. * COmpoSltlVUS, a, um, adj. [com- positus, compono] Suitable for uniting : Mart. Cap. 9, p. 320. Compositor; oris, ni. [compono] An orderer, arranger, disposer, maker (rare) : Cie. Or. 19 : anni, id. Leg. 2, 12 : or.erum, Ov. Tr. 2, 356 : juris, Cod. Just. 6, 28, 4 : morum, Coripp. 1. 17. COmpositura (contr. compostura, Cato K. R. 22, 3), ae, /. [id.] A joining together, connection (very rare, and only ante-class.) : partium orationis, Sinn. Cap- ito in Gell. 5, 20, 2. — * b. m concrete A joint, commissure : oculorum, Lucr. 4, 327. ComposituS; a > um . v - compono, l'a. * Com-poSSeSSOT) oris, m. A joint- possessor, Tert. Idol. 14. Compostura, ae > v - compositura. Com-potatlOj onis, /. A drinking together, as trans], of the Gr. avuttbawv (perh. only in Cie), Cie. de Sen. 13 fin. ; Fam. 9, 24, 3. + COmpdteHS; entis, adj. Having power with one, an epithet of Diana, Inscr. Grut. 41, 2. COmpdtiOi ivi, itum, 4. v. a. [compos] To make partaker of (only ante- and post- class.) (*constr. c. ace. pers. and abl. or gen. rci) : me piscatu novo, Plaut. Rud. 4, 2, 6 : aliquem praedae, App^ Flor. sub fin. : aliquem voti, id. Met. 11, p. 267. — ((5) Pass. : To become partaker of to ob- tain : locis, Plaut. Rud. 1, 3, 22 (i. e. to come into ; cf. the same, v. 7 : laborem hunc potiri) : visu, auditu ejus, Tert. adv. Val. 11. ' COm-pdtor* or ' 9 > ™- A drinking companion, pot-companion, Cie. Phil. 2, 17 ; 5, 8, 22. COm-potriX; "*»> /■ [compotor] A female, drinking companion, 'Per. Andr. 1, 4, 4 ; Sid. F.p. 2, 9. * com-praecido, 3. v. a. To cut off at the same time: alteram lineam (altera), Hyg. de Lim. p. 177 Goes. dub. + COm-pracdes, Joint-sureties, Fest. p. 31. com-pransor oris, m. A companion in a banquet, a boon companion, Cie. Phil. 2, 39, 101. CpmprecatlO) onis, /• (comprecor] An imploring of a deity, Liv. 39, 15 ; Gell. 13, 22, 1. com-precoiN Mas, ari, v. dtp. Lit., To worship a deity with all the usages be- longing thereto ; hence, in gen., to pray to, supplicate, implore (mostly ante-class., and rare ; not in Cie.) : Jovi mola salsa, Plaut. Am. 2, 2, 108 : deos, 'Per. Ad. 4, 5, 65 and 70 : coelcstum tidem, * Catull. 64, 191. — Abs. : To pray, supplicate: abi in- tro et comprecare, Plaut. Mil. 2, 4, 41: Cythereia, comprecor. ausis assit, Ov. M. id, 640; so id. ib. 12, 285; 14, 379. com-prehendo ( also in the orig. form, comprendo, very freq. in MSS. and edd. ; ef. Quint. 1, 5, 21, and prehendo), di, sum, 3. v. a. To take hold of something, as it were, with both hands, on all sides ; to lay or catch hold of, apprehend, to compre- hend, comprise (class. in prose and poetry). I, Lit. : 1. In gen.: quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est? Cie. N. D. 1, 33, 92 ; Lucr. 6, 456 : nuces modio, Var, R. 11. 1, 7, 3 : naves, to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10 : comprehendunt utrumque et orant, Caes. B. G. 5, 31 ; cf. ter frustra comprensa ma- nus effugit imago, Virg. A. 2, 794 : nisi quae validissima (ovis), non comprchen- dotur (sc. stabulis) hieme, let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid. : naves in flumine Vulturnocom- prehensas subigi ad id castellum jussit, assembled together, put under an embargo, 324 C O MP Liv. 26, 7 ; so id. 29, 24 ; Suet. Tib. 38 ; Calig. 39 : ignem, to take, catch, id. ib. 5, 43 ; and in a reverse constr. : ignis robo- ra comprendit, Virg. G. 2, 305 ; cf. opera tlanuiia comprehensa, Hirt. B. G. 8, 43 ; and avidis comprenditur ignibus agger, Ov. M. 9, 234 ; and abs. : argentariae ar- sere. Comprehensa postea privata aedi- ficia, Liv. 26, 27. 2. In particular : a. ?'° attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of arrest, catch, apprehend : Ter. Eun. 5, 5, 23 ; id. ib. 5, 1, 20 : tam capitalem hos- tem, Cie. Cat. 2, 1 : hominem, id. Q. Fr. 1, 2, 4 : nefarios duces, id. Cat. 3, 7 : Vir- gfnium, Liv. 3, 48 ; cf. id. 1, 41 : presidi- um Punicum, id. 26, 14. — Rar. of disease : comprehensus morbo, Just. 23, 2, 4 ; cf. comprehendere pestifera hie, id. 32, 3, 9. — * Ui) Of things : To intercept: episto- las, Just. 20, 5. — b. To seize upon one, to apprehend him in any crime : fures, Catull. 62, 35. — Hence, (/3) Transf. to the crime : nefandum adulterium, to discover, detect it, Cie. Mil. 27: res ejus indicio, id. Clu. 16,47. — c. Of plants: To take root: quum comprehendit (surculus), Var. R. R. 1, 40 fin. ; so Col. 3, 5, 1 ; 5, 6, 18 ; Pall. Jan. 13, 5; Febr. 17, 6; Oct. 11, 3.— Hence as anal- ogous, of wanton women : 7'o conceive, be- come pregnant, concipere : si mulier non comprehendit, etc.. Cels. 5, 21/«.— cl. Of places : To contain, comprise, comprehend, include : circtiitus ejus triginta et duo sta- dia comprehendit, Curt. 6, 6. — e. m late medic, lang., of medicines : To bring them into amass, to combine: aliquid melle, Veg. 6, 27, 1 ; Scrib. Comp. 88 ; 227, et al. II. 'Prop.: 1. To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare) : aliquid visu, Sil. 3, 408 ; and wifh- oivfc visu, of sight : comprehendere vix lit- erarum apices, Gell. 13, 30, 10. 2. To comprehend something intellectu- ally, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis : si earn ratio convellet, si oratio labefacta- bit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. above, no. I. 2, c), Cie. Clu. 2 fin. : omnes animo virtutes, id. Balb. 1, 3 ; id. N. D. 3, 25, 64 : omnia animis et eogitatione, id. Flacc. 27; cf. id. de Or. 2, 31 fin. : aliquid mente, id. N. D. 3, 8 fin. : aiiquid memoria, Tusc. 5, 41 fin. : qualis animus sit vacans corpore, intelligere et eogitatione comprehendere, id. ib. 1, 22; Pall. Jan. 13 fin. 3. To comprise in discourse or in unit- ing, to express, describe, recount, narrate, etc. : breviter paucis comprendere multa, Lucr. 6, 1082; cf. breviter comprehensa sententia, Cie. Fin. 2, 7, 20 ; Quint. 9, 3, 91 ; and comprehendam brevi, Cie. de Or. 1, 8 fin. ; id. Otf. 3, 16, 67: perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint, id. Rose. Com. 5 fin. : (Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat, Cie. Att. 12, 21 : ipsa natura circumseriptione qua- dam verborum comprehendit concludit- que sententiam, id. Brut. 8 fin., et saep. ; Ov. Tr. 5, 2, 27 ; cf. id. Met. 13, 160.— Hence, b. Poet.: aliquid numero, To comprise in number, to number, enumerate : neque enim numero comprendere refert, Virg. G. 2, 104 ; Ov. A. A. 2, 447. 4. To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obliga- tion, to embrace with kindness, be kind to (rare ; mostly in Cie.) : multos amicitia, tueri obsequio, etc. (* to have many friends), Cie. Coel. 6: adolescentem humanitate tua, id. Fam. 13, 15 fin.: quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam com- prehenderit, id. Plane. 19, 47. compiehensibilis, p . "dj. (compre- hendo ] That can be seized or laid hold of (very rare ; prob. first employed by Cie.) : *I. Lit.: comprehensible et solidum corpus, Lact. 7, 12. — H. Trop. : *1. Perceptible by the senses, evident: compre- hensibilia oculis foramina, Sen. Q. N. 6, 24.— * 2. Perceptible to the mind, conceiv- able, intelligible : id autem visum, quum ipsum per se cerneretur, compreltensibile, feretis haec » Nos vera, inquit, quonam COMP enim modo naru'Snirrc'v diceres, etc. 1 * Cie. Acad. 1, 11, 41 Gcor. N. cr. : cau- sae, Arn. 1, p. 37.' comprehension onis,/. [id.] I. Lit.: A seizing or laying hold of with the hands (very rare) : Cie. N. D. 1, 34, 94.— *2. A hostile seizure, arresting, catching, appre- hending : sontium, Cie. Phil. 2, 8. — IL Trop. : J. In philos. lang., of A mental comprehending, perceiving ; and in con- crete, a comprehension, perception, idea : " mens amplectitur maxime cognitionem et istam KaraAr/uVa', quam, ut dixi, ver- bum e verbo exprimentes comprehensio- nem dicemus, quum ipsam per se amat, etc.," Cie. Acad. 2, 16, 31 ; cf. ib. 1, 11, 41, et saep. In plur.: rerum. id. Fin. 3, 15, 49. — 2. 1° rhetoric : A joining, combin- ing in discourse, expression, style : Cie. Or. 58 /?i. — Hence, b. Specif.: A period: ut comprehensio numerose et apte cadat, Cie. Or. 44 ; cf. id. Brut. 44, 162 ; 8 fin. ; 37, 140 Orell. N. cr. ; Quint. 9, 4, 124 ; 115, 121, et saep. * COmprehenSO* '""e, v. intens. [id.] To embrace : suos, Claud. Quadrig. in Prise, p. 797 P. comprehensus, a, um, Part., from comprehendo. comprendo, ere, v. comprehendo. com-presbyter, eri, m. a feiiow- presbyter, Aug. Ep. 228. COmpressCj od». In a compressed manner, briefly, succinctly ; urgently ; v. comprimo, Pa., fin. Compression onis,/. [comprimo] 1. A pressing together, compression : aivrum compressione coactum, Vitr. 7, 8 fin. : ventris, Gell. 16, 3 ; Scrib. Comp. 84.— b. An embracing : arctae, * Plaut. Ps. 1, 1, 64. And, c. F° r Copulation, Arn. 2, 93 ; Hyg. Fab. 187 ; Tert. adv. Marc. 4, 34.— * 2. Trop.: The compression of an ex- pression, Cie. Brut. 7 fin. COmpreSSO, arum. 1. v. intens. [id.] To press, oppress (late Lat.), Tert. contr. Gnost. 3. 1. compressus, a . " m > Part, and Pa., from comprimo. 2. COmpressuS; " s . »»• [comprimo] A pressing together, compression (only used in abl. sing.) : semen tepefactum vapore et compressu suo diffindit (terra), *Cic. de Sen. 15, 51: pennarum, Plin. 11, 28, 34. — b. -An embracing, copulation, Plaut. Am. prol. 109 ; Epid. 4, 1, 15 ; True. 2, 6, 17 ; Ter. Ad. 3, 4. 29 ; Macr. S. 5, 19. COm-primO; essi, essum, 3. v. a.. [premo] I, To press or squeeze together, compress (very freq., and class.) : Lucr. 6, 212 : (corpora) inter se compressa teneri. id. 6, 454 : nares, id. 6, 1192 : quum plane (digitos) compresserat pugnumque fece- rat, Cie. Acad. 2, 47, 145 ; cf. compressa in pugnum manus, Quint. 2, 20, 7 : (oculos) opertos compressosque, id. ib. 11, 3, 76 : forcipe linguam, Ov. M. 6, 556 : labra, *Hor. S. 1, 4, 138, ct saep. : ordines (aciei), to make more dense, Liv. 8, 8 : versus or- dinibus, to write closely, Ov. Am. 1, 11, 24 : mulierem, in an obscene sense ; to lie with, to defile, Plaut. Aul. prol. 30 ; Ter. Hec. 4. 1, 57 ; 5, 3, 30 ; Phorm. 5, 9, 29 ; Liv. 1, 4, et al. Hence the equivocation in Plaut. Am. 1, 1, 192 ; so id. Rud. 4, 4, 29 sq. ; True. 2, 2, 6. Also of the treading of a peacock. Col. 8, 11, 5. — b. Proverb.: Compressis inanibus sedere, i. e. with the hands folded, to be unemployed, at leisure, Liv. 7, 13. II, With the access, idea of restrain- ing free motion, To hold back, hold, keip in, restrain : animam, to hold one's breath, Ter. Ph. 5, 6, 28 : manum. to keep off from something, Ter. Heaut. 3, 3, 29 : lin- guam alicui, to silence him, Plaut. Am. 1, 1, 192 ; cf. id. Mil. 2, 6, 88 : alvum, to pu: a stop to a diarrhea, Cels. 1, 10 ; 6, IS. no. 7 ; so stomachum, to bind, make costive, id. 4, 5 fin. ; and transf. to the person : si morbus aliquem compresserit, id. praef. 2. Trop. : To restrain any course of action, intention, passion, etc., i. e. to hin- der, check, repress, curb : vocem et ora- tionem, Plaut. Ps. 1, 4, 16 : gressum, Virg. A. 6, 389 : consilium, Plaut. Merc. 2, 3, 6 : comprimere atque restinguere incensom illius cupiditatem, Cie. Pis. 25 ; cf. Coel. 31, 25 : conatum atque audaciam furentis CO MP hominis. id. Phil. 10, 5, 11 ; cf. Liy. 3, 38 : tribunieios furores, Cic. Mur. 11 : feroci- tatem tuam istam, id. Vatin. 1, 2: sediti- onein, Liv. 2, 23 : motus, id. 1, 60 : plau- eum, Cic. Dej. 12 Jin. : exsultantera laeti- tiam, id. Top. VHfin. : murmura voce ma- nuque, Ov. M. 1, 206 : conscientiam, to si- lence, Cic. Fin. 2, 17, et saep.— b. Transf. to the person : majris e republica visum erat, coraprimi ac sedari exasperatos Li- tres, Liv. 42, 26 ; cf. id.5, 45; Caes. B. C. 3, 65 : comprime tc, nimium tinnis, Plaut. Casin. 2, 3, 32 : vix comprimor, quin in- volem illi in oculos, id. Most. 1, 3, 46. III. With the access, idea of withhold- ing evidence or knowledge — supprimo : To keep to one's self, keep back, suppress, conceal (rare, but in good prose ; most freq. in Cic.) : frumentum, Cic. Att. 5, 21, 8 : annonam, Liv. 38, 35 : multa, magna delicta, Cic. Att. 10, 4, 6 : orationem illam, id. ib. 3, 12 : famam captae Carthaginis ex industria, Liv. 26, 51 Jin. — Whence compressus, a, urn, Pa. Pressed to- gether, i. e. close, strait, narrow : calculus oris compressions, Cels. 2, 11. — Adv. * X. In a compressed manner, briefly, suc- cinctly : compressius loqui, Cic. Fin. 2, 6. — 2. Pressingly, urgently : compressius violentiusque quaerere, Gell. 1, 23, 7. * comprobatio, onis,/ [comprobo] Approbation, approval, Cic. Fin. 5, 22, 62. comprobator, oris, m. [id.] An approver : Cic. Inv. 1, 28, 43. com-probo, avi, atum, 1. v. a, 1, To approve oj' something in all its parts, to sanction, acknowledge (class., and very freq., esp. in prose) : istam tuam senten- tiam laudo vehementissimeque compro- bo, Cic. Manil. 24 : orationem omnium assensu, Liv. 5, 9 ; cf..Snet. Aug. 68 ; 53 : consensu potius eruditorum quam puero- rum amorc comprobari, Quint. 10, 1, 130, ct saep. : has comproba tabulas, Cic. Cae- cin. 25, 72 : ne domesticis quidem exem- plis docti numen deorum comprobabi- mus ? id. N. D. 2, 3. 2. To prove, establish, attest, make good, show, confirm, verify something to others as true, good, excellent, virtuous, etc.: nee hoc oratione solum, sed multo magis vita etfactis et moribus comprobavit, Cic. Fin. 1, 20 : patris dictum sapiens temeritas filii comprobavit, id. Or. 63, 214 : comprobat hominis consilium fortuna, Caes. B. G. 5, 58 fin. ; cf. * Catull. 61, 62 : rem alicujus testimonio, Cic. Verr. 2, 2, 48 ; cf. indicio comprobato, Sail. C. 50 : pcrceleri (servi) interitu esse ab hoc comprobatum vene- num (* the quality of the poison was tested), Cic. Coel. 24. * compromissarius, a, um, adj. [compromissum] Pertaining to arbitra- tion : judex, an arbitrator, umpire, referee chosen by contending parties, Callistr. Dig. 4, 8, 41. comprcmissum, i. n. a mutual promise to abide by the award of an arbi- ter, a compromise, Cic. Rose. Com. 4 ; Verr. 2, 2, 27 ; Fam. 12, 30 ; Dig. 4, 8, 1 so— From COm-prdmittO) nll si, missum, 3. v. a. jurid. 1. 1. in lawsuits, To promise mutual- ly to abide by the decision of an arbiter, Cic. Q. Fr. 2, 15, 6 fin, : de aliqua re, Ulp. Dig. 4, 8, 13 : in arbitrum, id. ib. 44, 4, 4, et saep. * com-prdvincialis, e, adj. Born in the same province^ Sid. Ep. 7, 7. compter <*dv. With ornament, neatly, elegantly ; v. coiuo. Pa., fin. * Comptulus. ; >, um, tdj. dim. [comp- tus. comoj Effeminately or luxuriously decked : juvenes, Hier. Ep. 128, no. 4. 1. ComptuS; a, um . Adorned, orna- mented, decked; elegant, polished; v. como, Pa. 2. COmptUS- us, m. [como] An or- nament for the hair or head, a head-dress, Lucr. 1, 88 ; Al'ran. ace. to Fest. s. h. v. p. 32. — *2. Trop. : Aband.tie: comptu conjugioque corporis atque animae, Lucr. 3, 857. com-pugTlO, are, ». n. To fight or contend together (post-class.) : Gell. 14, 5 fin. ; so id. 12, 5, 3 ; Sulpic. Sever, de Vita S. Mart. 14. compulsamcntum. i. "• [c ompul- leo] An impillina ; trop.. an exhortation : Fulg. Myth. 3, 6. COMT ccmpulsatio, onis, / [id.] A (nos- tile) pressing together, a contest, contention (late Latin) : Tert. Apol. 21 ; so id. ib. 38. COmpulsiO- onis,/. [id.] 1. An urg- ing, constraint, compulsion, Hermog. Dig. 36, 1, 14 fin. — Hence, 2. A dunning, Cas- siod. Var. 12, 10. compulse), are, v. intens. [id.] 1, To press or strike violently (post-class., and rare), App. M. 7, p. 197. — 2. To contend or fight together : Tert. Apol. 20 ; cf.com- pulsatio. compulsor, °ris, m - [id-] Gate Lat.) 1. A driver: Pall. Jun. 2, 3.-2. One who forces to a payment, an exacter of money. Cod. Theod. 8, 10, 3, 4.— b. One who asks the payment of a debt, Amm. 22, 6; Cod. Theod. 11,7,15. 1. compulsus, ». ", Part., from compello. * 2. compulsus, us, m. [compello] A (hostile) striking together : App. M. 8, p. 203. * compunctonus, a, um, adj. [com- pungo] Admonitory, hortatory: sermo, Sid. Ep. 6, 6. comp^mctus, a, um, Part., from compungo. COm-pungTO, nxi, nctum, 3. v. a. To prick or puncture a thing on all sides, or severely, to touch with slings (rare, but class.) : collum dolone, Phaedr. 3, 6, 3 : aculeis urticae, Col. 8, 14, 8 : acu, Cels. 6, 18, no. 9 : barbarum compunctum notis Threiciis (* branded), Cic. Off. 2, 7, 25 : Aristarchi notas, quibus aliena carmina compunxit, recognoscam, marked, Sen. Ep. 88 : (colores) qui compungunt aciem lacrumareque cogunt, dazzle, Lucr. 2, 420; cf. id. ib. 432.-2. Trop.: (dialectici) ipsi se compungunt suis acuminibus ("prick themselves with their own stings), Cic. de Or. 2, 38, 158.— Hence, b. In late Lat. compungi, To be goaded by the stings of conscience, to feci remorse, Sulp. Sev. Dial. 3, 13. * com-purgTO. are, v. a. To wholly petrify: visum, Plin. 20, 13, 50. * COmputablliSj e, adj. [computo] 77*0* may be computed, computable : im- pendio, Plin. 19, 8, 41, no. 2. computatio. onis, /. [computo] 1. A computing, reckoning : a computation (post-Aug.), Sen. Ep. 84 ; Ben. 7, 10 ; Plin. 2, 108, 112; 2, 9, 35; Plin. Pan. 38, 3; * Quint. 1, 10, 35, et al. — 2. Specif., The reckoning of avaricious men. niggardli- ness, selfishness, Sen. Ben. 4, 11 ; Plin. 17, 22, 35, no. 19. Computator> oris, m. [id.] A comput- er, calculator, reckoner (notAnte-Aug.) : Sen. Ep. 87. COm-putO- avi, atum, 1. v. a. 1. To sum up, reckon, compute (mostly post- Aug.) : id si computare quem piget, bre- vioribus numeris idem discat, Quint. 1, 10, 43 : rarionem digitis, Plaut. Mil. 2, 2, 51 ; cf. Suet. Dom. 4 : annos, quibus vix- imus, Quint. 12, 11, 19 ; cf. Juv. 10, 249 Rupert. ; Quint. 12, 11. 19 : latitudinem Asiae, Plin. 6, 33, 38, et saep.— (/3) With a relat. clause : computare quantum Curius aut Fabricius in triumphis tulerint. Plin. 9, 35, 58 : computare quid studia referant, Quint. 1, 12, 17. — (y) Abs. : praesens com- putarat, pecuniam imperarat, * Cic. Phil. 2. 37, 94; Plin. 34, 8, 19, no. 29.-2. Trop. : facies tua computat annos, shows, reveals thy age, Juv. 6, 199 : plures com- putant quam oderunt, reckon to their ad- vantage, have an eye to their interests, Sen. Ep. 14. — U. To reckon in with or in ad- dition to (in jurid. Lat.) : fetus pecorum fructibus, Ulp. Dig. 23, 3. 10 ; cf. aliquid in fructum, id. ib. 24, 3, 7. COm-putrcSCO, trui, 3. v. n. To be- come wholly putrid, to putrefy (very rare ; not in Cic.) : Cassius Hemina in Plin. 13, 13, 27 ; Col. 5, 10, 7 ; Plin. 32, 7, 23.—* (0) Per tmesin. : artus comque putrescunt, Lucr. 3, 344. computus- i. m. [computo] A com- putation (late Lat) : Firm. Math. 1, 12 Jin. ; Auct in Goes. p. 236. cemte = compte, v. como, Pa., fin. comtulus, i. v. comptulus. 1 . eomtus, a, um = comptus, a, um, v. como, Pa. 2. comtus. us, v. 2. comptus. C O N C * comula, ae, /. dim. [coma] Pretty, nice hair, Petr. f)S, 5. Comum, i, «•, KSliov, A considerable town, in Gallia Transpadana, the birth-place of the younger Pliny, now Como, Liv. 33, 36; Plin. Ep. 1, 3, 1; Just. 20, 5; rebuilt by Caesar ; hence also called Novum Co- mum, Suet. Caes. 28 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 174 so. — Whence, 2. Adj , Cdmcn- siSj e, Of or pertaining to Comum : ager, Liv. 33, 36 ; abs., in Comensi, Plin. 2, 103, 106. Subst. Comcnses, ium, m., The in habitants of Comum, Liv. 33, 36 and 37 ; and, ace. to a later appel., Novocomenses, Cic. Fam. 13, 35. con, v. 1. cum, fin. * Cdnabllis. e, adj. [conor] Labori ous, difficult : vomitus, Coel. Aur. Acut 3, 1. Conamen, "lis, n. [id.] An effort, exertion, struggle (a poet, word) : alarum, Lucr. 6, 836 : eundi, id. 6, 326 ; cf. id. 6, 1040 ; Ov. M. 8, 366 : magno conamine misit, Ov. M. 3, 60 ; ef. id. Fast. 4, 325 ; Luc. 4, 287 : conamina mortis, Ov. M. 10. 390; cf. in plur., Lucr. 6, 1040. * conamentum, ■> "■ [conamen] An instrument for uprooting a plant, Plin. 19, 2, 7. COnatlO. onis, /. [conor] An under- taking, endeavoring, an effort, endeavor, attempt (post-Aug.. and rare), Sen. Q. N. 2, 12 ; Coel. Aur. Tard. 2, 9 ; Plin. Valer. 2,28. COIiatum. i, usu. in pi. conata, orum, n. An undertaking, endeavor, effort; v. conor. conatus, us, m. [conor] 1, An at- tempt, effort, undertaking (class, in prose and poetry, both in sing, and plur.) : (a) Sing.: alicujus rei si non perfectio, at conatus tamen atque adumbratio, Cic. Or. 29, 103 : religione ab conatu repelli, Cic. Or. 11 ; cf. a conatu resistendi deter- ritus, Nep. Dat. 4 fin. : conatu desistere, Caes. B. G. 1, 8 fin.: conatus cxercitus comparandi, Cic. Phil. 10, 11, 24 : gerendi belli, Liv. 32, 28 ; Suet. Ner. 12, et saep.— (0) Plur. : compressi tuos nefarios cona- tus, Cic. Cat. 1, 5, 11 ; cf. perditi, id. Off. 1, 30 fin.: multis frustra conatibus captis, Liv. 3, 5 ; so id. 9, 4 ; 21, 29 : conatibus alicujus accedere, Suet. Oth. 4 : in mediis conatibus aegri succidimus, Virg. A. 12, 910, et saep. ; cf. also, optimi et clarissimi, Cic. Fam. 12, 10, 2 : generosi, Quint. 2, 4, 4 ; id. ib. 8. 5, 29 : ingentes adversus Ger- maniam, Tac. Agr. 13, et saep. 2. Pregnant : The effort, exertion, labor, zeal applied to any act or course of action : magno conatu magnas nugas dicere, *Ter. Heaut. 4, 1, 8 : quo majore conatu Etudio- que aguntur, Cic. Quint. 14, 47 : ad hos- tes magno conatu profectus, Liv. 7, 6. — Hence * 3. An inclination, impulse, incitement to an act : ut (beluae) conatum haberent ad naturales pastus capessendos, Cic. N. D. 2, 47, 122. t COnauditum coauditum, sicut co- angustatum dicitur, Fest. p. 50. con-caco, art, atum, 1. v. a. To de- file with ordure, to fill with defilement : to tarn regiam, Phaedr. 4, 17, 11 : 6e, Sen. Apoc. 4. con-caedes, nlm ($">&■ a0 '- concae- de, Amm. 16, 12),/. Art abatis, barricade of felled trees (not ante-Aue.) : Veg. Mil. 3, 22 ; Tac. A. 1, 50 ; Amm. 16, 11 ; 17, 10. COn-Calef aClO, feci, factum, 3. v. a. To warm thoroughly (rare, but class.) : (a) Act. : Cic. de Or. 2, 78, 316— (/3) Pass. : vertat ova, uti aequabiliter concalefiant, Var. R. R. 8, 9. 11 : trabes concalefaciun- tur (are heated), Vitr. 4, 7 (cf. calefacien- tur, id. 5. 10) : quam concalefactam, etc., Cic. Tusc. 1, 18, 42._ concalefactorius. a, um, adj. [ concalefacio ] Suitable for warming, warming : vis, Plin. 21, 20, 83. concalefactus, a, um, v. concale- facio. concalefio, v. concalefacio. COn-Calco. ui, 2. v. n. To be thor- oughly warm (very rare) : Plaut. Pers. 1, 3,8. con-calescoj M, 3 - "• «"*• To ^ come or grow thoroughly warm, to glow (rare, but class.) : corpora nostra ardore 325 CONC animi concalescunt, * Cic. Tusc. 1, 19 fin. frumenta lion poterunt cito concnlescere, Vitr. 6, 9 : in perfl, Plaut. Am. 1, 3, 15 ; Var. R. R. 3, 16 fin.. ; Col. 2, 18, 1 ; 2, 50. — 2. To glow tilth love : concaluit, quid vis» *Ter. Heaut. 2, 3, 108 Don. COn-CalleSCO, "i. 3. V. inch, [calleo] Lit., To become hard or callous ; hence, * 1, To become shrewd, practiced (cf. cal- leo, no. 1) : eallidos eos appello, quorum, tamquam manus opere, sic animus usu concalluit, Cic. N. D. 3, 10, 25. — "2. To become insensible, obtuse : locus ille animi nostri, stomachus ubi babitabat olim, con- calluit, Cic. Att. 4, 16, 10. concamcratio, onis,/. [concamero] A vaulting ; a vault, Vitr. 2, 4 ; 5, 10 ; Plin. 11, 10, 10 ; Labeo Dig. 32, 30. COIl-CamerO; atum, 1. v. a. To vault or arch around, to arch over : ternplum, Plin. 34, 14, 42 ; Vitr. 5, 11 ; *Suet. Aug. 90 ; Vitr. 3, 3 : uvae pensili concamera- tae nodo, suspended from a vault or arch, Plin. 14. 1. 3. *con-candesco,ere,t>.«. To glow, be inflamed : Manil. 1, 874. Concani' orum, m., Kuyrai'oi, A sav- age people in Hispania Tarraconensis, lokose drink was the blood of horses, Hor. Od. 3, 4, 34 ; Sil. 3, 361. t COncapit. a corrupt word, and dif- ficult of explanation, of the XII. Tab. in a passage in Fest. p. 276 ; cf. Scalig. Com- ment, p. 737 ; and esp. Dirks. Transl. p. 433 sq. * COn-captlVUS. Um. A fellow-cap- tive, Hier. Ejf 119. COncarnatlO, onis,/. [concarno] A uniting with flesh, incarnation, 'Pert. Mon. 9 sub fin. COII-carnO) Rre i "■ "■ To unite or cover with flesh (post-class, and very rare), Veg. 2, 22, 3. COH-Castlg°0; are, »• "■■ To chastise severely, to puuisfi (only ante- and post- class.) : hominem probe, Plaut. Bac. 3, 3, 94 ; so id. ib. 5, 2, 56 ; id. Trin. 1, 1, 4 ; M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 1, 9. concatenation oma, /• [concateno] A concatenation, connection ; a connecting (late Lat.) : temporum, Tert. Apol. 19 : causarum, Aug. Civ. D. 3, 30 — 2. Mentis, i. e. constrictio, Coel. Aur. Tard. 3, 2. Cpn-CatenOj atum, 1. v. a. To link or bind together, to connect (late Latin) : Lact. 3, 17 ; Mimic. Felix, 17. COn-CatervatUS) a, " m , adj. [cater- va] Heaped or crowded together : Amm. 31, 13. concavitas, arts, /. [concavus] A hollow, cavity (late Lat.), Coel. Aur. Tard. 2, 1, no. 14. COncaVO* atum, 1. v. a. \ii.] To make hollow, to hollow out, make round (very rare) : nidos, Col. 8, 5, 11 : brachia in arcus, to curve, bend, Ov. M. 2, 195 ; cf. manus, Nemesiau. Eel. 3, 49. con-cavus-, a, um , adj. Completely hollow, concave ; arched, vaulted ; bent, curved : cymbala, Lucr. 2, 620 ; cf. aera, Ov. M. 4, 30 : loca terrae, Lucr. 5, 1255 : nltitudines speluncarum, Cic. N. D. 2, 39 : saxa, Virg. G. 49 : vallis, Ov. M. 8, 334 : brachia cancri, id. ib. 10, 127; 15, 369: jugula, Cic. Fat. 5, 10 : manus (opp. pla- na), Sen. Ep. 56 : denies, Plin. 11, 37, 61 : folia, id. 16, 24, 38 : aqua, swelling, Ov. Tr. 1, 11, 20 : puppis, id. Fast. 4, 276.— b. riubst concavn, orum, n., Hollow places, hMows (post-class.), Claud. III. C. Hon. 46 ; Lact. 7, 26. con-cedo, cessi, cessum, 3. v. n. and a. (a strengthened cedo, and agreeing with it in most of its signitf.) Lit., To go, walk ; hence 1. (=:cedo, II. A) with reference to the terminus a quo : To go or walk entirely away from a place, to depart, retire, with- draw, remove from (in lit. signif. rare, but freq. trop.) : concedite atque absccdite, omnes de via decedite, Plaut. Am. 3, 4, 1 ; so abs., Ter. Eun. 1, 2, 102; Hoc. 4, 2, 21 : a foribus, Plaut. Most. 2, 1, 82 : abs te, id. Pers. 1, 1, 51 : ex aedibns, 'Per. Hoc. 4, 4, 57. 2 In Tac. pregn., To depart from life, die: vita, Tac. A. 1. 3 ; 12, 3!) : 14, 51 ; and abs. : quandoquo conccsdero, id. ib. 4, 38 ; 13, 30. 326 CONC 3. Alicui, or abs., To go, as it were, out of the way for one (i. e. on account of his wishes, or his superior power or excel- lence), ?'. e. to yield to, submit, give way to, adapt one's self to : a. To yield or submit to superior power ■■ ut magnitudini medi- cinae doloris magnitudo concederet, Cic. Tusc. 4, 29 fin. : certum est, eoncedere homini nato nemini, Plaut. Cas. 2, 4, 15 : neque nox quoquam concedit die (?'. e. diei), id. Amph. 1, 1, 120 (cf. ib. 1. 3, 48) : cedant arma togae, concedat laurea lin- guae, Cic. poeta Off. 1, 22, 77 Beier (cf. id. Pis. 30, 74, and Quint. 11, 1, 24) : hel- ium ac tumultum paci atque otio con- cessurum, id. Pis. 30, 73 : voluptatem concessuram dignitati, id. Fin. 3, 1, 1 : injuriae, Sail. J. 14, 24: operi meo con- cedite, Ov. M. 8, 393 ; id. Fast. 1, 222 : naturae, i. e. to die. Sail. J. 14. 15 ; in the same sense, fato, Plin. Pan. 11, 3 ; Val. Fl. 1, 554 : apparebat aut hostibus aut civibus de victoria concedendum esse, Liv. 4, 6 ; cf. so neutr., id. 3, 60— b. To give place to in cxcelUnce, dignity, rank, etc., to yield to, to give precedence : me amanrissimum tui. nemini concedentem, Cic. Fam. Ill, 3, 2 ; so id. ib. 4, 3, 1, and fin. : aetati, Sail. J. 11. 4 ; Hist. frgm. 1, 17, ed. Gerl. ; cf. so neutr. : Sulla, cujus facundiae, non aetati a Manlio conces- sum, id. Jug. 102, 4 : majestati ejus viri, Liv. 6, 6 ; Ov. M. 12, 384 ; Tac. A. 3, 43 fin. : ut vix Apronio illi de familiaritate eoncedere videatur, Cic. Verr. 2, 2, 44 : nee amore in hanc patriam nobis conce- dunt, id. ib. 11, 24. — c. To yield, submit to one's will, comply with one's wishes : xit tibi concedam, neque tuae libidini advor- sabor, Ter. Hec. 2, 2, 3 : matri meae, id. ib. 3, 5, 28 : concessit senatus postulationi tuae, Cic. Mur. 23, 47 : jurisconsultis con- cedi, id. Caecin. 24, 67. — Hence, d. like ovyxwociv rivi, To assent to, concede to, give in to: nunquamne hodie concedes mini neque intelliges, etc., Ter. Ph. .5, 3, 22 ("credes, consenties," Ruhnk.) : liceat eoncedere veris, Hor. S. 2, 3, 305 (cf. in Gr. evyxwptiv rjj cWnfttirt) : poetae non ignoscit, nobis concedit, pardons, Cic. de Or. 3. 51 fin. : dicto concedi, id. Rose. Am. 1, 3 : cui (vitio) si eoncedere nolis, Hor. S. 1, 4, 140 ; cf. id. 1, 3, 85.— And hence (cf. cedo, no. II. A, 3 fin.) 4. As v. a. : alicui aliquid : a. To grant, concede, allow ; to consign some- thing over to, to resign, yield, vouchsafe, confirm to, etc. (so very freq. in all perr. and species of composition) : Plant. Cas. 2, 3, 47 : date hoe et concedite pudori meo, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1, 12: cf. Ter. Hec. 2, 2, 16: eoncedere amicis quicquid velint, Cic. Lael. 11, 33 : doctrinam ali- cui, Quint. 11, 1, 89 ; cf. artes tibi, Cic. Quint. 30, 93 : intelligcntiam. prudentiam, Quint. 12, 1, 3, et saep. : principatum im- perii maritimi Atheniensibus, Nep. Ti- moth. 2, 2 ; cf. id. Dion. 6, 3 ; Suet. Aug. 66 ; id. Tib. 4 ; Prop. 2, 15, 37 ; cf. tern- pus quieti. aut luxuriae, Sail. J. 61, 3 : lu- dum pueris, Hor. Ep. 2, 2, 142 : liberta- tera his, Caes. B. G. 4, 15 fin. : vitam ali- cui, Suet. Caes. 68 ; Aug. 13; 16, et snep. : crimen gratiae, i. e. to accuse or inform against for the sake of favor, Cic. Rose. Com. & fin. : peccata alicui, to pardon him, Cic. Verr. 2, 1, 49 ; Suet. Ner. 29 : magis- tro tantulum de arte, allow, concede, Cic. Rose. Am. 40 fin. ; id. Att. 14, 18, 3.— Pass. : Siciliam nimis celeri desperatione rerum concessam, had been ceded, given up, Liv. 21, 1 : Seaevolae concessa est fa- cundiae virtus, Quint. 12, 3, 9; id. 10, 1, 100, et saep. : acrius .... Ulcisci, quam nunc concessum est legibus aequis, Lucr. 5, 1148; cf. Nep. Them. 10/«.; Suet. Tib. 18.— (Ji) c. inf. : dicere, Lucr. 1, 830 ; so ducere neptem, Catull. 61, 29 : esse poetam, Hor. A. P. 373; Suet. Aug. 44, et saep.— Pass. : quo mihi fortunam. si non conceditur uti, Hor. Ep. 1, 5, 12 ; so Quint. 12, 1, 37 ; 42 ; 8, 6, 76 ; Suet. Ner. 12, et al. : quum acensare etiam palam concessum sit, Quint. 6, 3, 28 : so id. 2. 17. 27 : 11, 3, 150 ; 8, 3, 30 ; 12, 3, 8, et nl. Poet. : fatis mim- quam concessa moveri C; marina, Virg. A. 3. 700. (y) With the an:, r. inf. : non omnia corpora vocem mittorc concedis, Lucr.2,835: oculos l'alli, id. 4,380; Quint. CONC 2, 5, 25 : poetas legendos oratori futuro, id. ib. 1, 10, 29, et al,— (6) With ut : Lucr. 2, 658 : nee vero histrionibus oratoribus- que concedendum est, ut iis haec apta sint, nobis dissoluta, Cic. Off. 1, 35 fin.; id. de Or. 1, 13, 57 : non concedo, ut sola sint, Quint. 6, 2, 11, et al. : cui concedi potest, ut, etc. f Cic. frgm. in Quint. 5, 13. 21. — "(c) With a simple subj. : concedo sit dives, Catull. 114, 5. — (0 Abs.: beatos esse deos sumpsi6ti. Concedimus, Cic. N. D. 1, 31 fin. ; cf. Quint. 1, 1, 2 : consu- les neque concedebant neque valde re- pugnabant, Cic. Fam. 1, 2, 2. — b. = con- done, To grant or yield something to one as a favor or from regard, to desist from, forbear, give up ; forgive, pardon : si mi- hi non licet ita gloriari. me dolorem atque amicitias meas reipublicae concessisse, Cic. Prov. Cons. 18 fin. : petitionem ali- cui, id. Phil. 2, 2, 4 : peccata liberum pa- rentum misericordiae eoncedere, id. Clu. 69 : ut concessisti ilium (sc. Marcellum) senatui, sic da hunc (sc. Ligarium) popu- lo. you havepardoned him to (i. e. to please) the senate, id. Lig. 12, 37 ; cf. Nep. Att. 7 fin. ; Tac. A. 2, 55 ; 4, 31 : Montanus pa- tri concessus est, Tac. A. 16. 33 fin. II. In respect to the terminus ad quern, To go, walk, betake one's self somewhere, to retire, withdraw to, etc. : tantisper hie ego ad januam concessero, Plaut. Aul. 4, 5, 6 ; of. ad manes, Virg. A. 10, 820 : ad victo- rem, Tac. H. 2, 51 ; and ad dexteram, Ter. Andr. 4, 4, 12 : coeli distributio docet un- do fulmen venerit, quo concesserit, Cic. Div. 2, 20; so Lucr. 1, 380: hue, id. Capt 2, 1, 19 ; Bacch. 4, 2. 28 ; Men. 5. 9, 27 ; Most. 3, 1, 48 ; 157 ; Pseud. 1, 4, 21 ; Trin. 2, 4, 116; Ter. Heaut 1, 1, 122; Caccil. in Non. 270, 8 : istuc, Plaut. Asin. 3, 3, 56; Ter. Eun. 4, 4, 39 : in altum vis animae, Lucr. 4, 919: in delubrum. Liv. 30, 20: in hiberna, id. 26, 20; cf. Carthaginem Novam in hiberna, id. 21, 15; and Argos habitatum, Nep. Them. 8, 1 : Cytheram, Tac. A. 3, 69 : Neapolin, id. ib. 14, 10 : Brixellum, id. Hist. 2, 33 : Patavium, id. ib. 3, 11 : in insulam, id ib. 5, 19 : in tur- bam, Hor. S. 1, 4, 143 : trans Rhenum, Tac. H. 5, 23 : concede hue a foribus, Plnut. Men. 1, 2, 48 : hinc intro, id. Pseud. 1, 5, 158 ; Ter. Eun. 1, 2, 126 : hinc aliquo ab ore eorum, Ter. Heaut. 3, 3, 1] ; cf. aliquo ab eorum oeulis, Cic. Cat 1, 7, 17 : hinc rus, Ter. Hec. 4, 4, 7. 2. Trop.: in aliquid, of entering into an alliance, blending with, yielding to, etc. : To accede, agree, or consent to, to as- sent, to submit, yield, or resign one's self, to go or pass over to any thing (esp. freq. in the histt.) : mulier, conjuncta viro, concessit in unum, Lucr. 5, 1010 ; cf. in matrimonium, Just. 24. 2 fin. : victi om- nes in gentem nomenque imperantium concessere, Sail. J. 18 fin. ; so in pauco- rum potentium jus atque ditioneni, id. Catil. 20, 7 ; cf. in ditionem, Liv. 38, 16 : in dominationem, Sail. Hist. frgm. 3, 22, ed. Gerl. : in deditionem, Liv. 28, 7 ; 39, 2 ; 42, 53 : in Tyrias leges, Sil. 15, C : in eonditiones, Liv. 2, 33 : in sententiam, id. 32, 23 ; 36 ; Tac. A. 1, 79/». ; cf. in illos, assent to, yield to them, Cic. frgm. in Aug. contr. Avid. 3, 7 : in partes, Tac. H. 2, 1. COn-CelebrO> avi, atum, 1. v. a. A strengthened celebro (rare, but class.), 1, To resort to in multitudes or fre- quently, to visit very often, to frequent : variae volucres loca aquarum concelc- brant Lucr. 2, 345 : convivia et passim et tributim, Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44.— b. Of action: To pursue or prosecute vigor- ously : studia per otium, Cic. Inv. 1, 3, 4. — C. Aliquid aliqua re, or abs. : To fill with something, lo accompany : suavi can- tu concelebra omnem hanc plateam hy- menaeo, Plaut. Casin. 4, 3, 2 : levia car- mina cantu, Lucr. 5, 1330 : alma Venus quae terras concelebras, who hast filled with life, Luci . 1, 4. 2. To celebrate a solemnity in great numbers, to celebrate, solemnize: diem na- talcm. Plaut. Ps. 1, 2, 32; cf. dies carniti- cum, id. Asin. 2, 2, 45 : I'unus, Liv. 8, 7 : at jam quoque rem (sc trinmphnm) populus Kumanus non mode vidit, sed etiam stu- dio omni visendam et concelebrnndam putavit, Cic. Manil. 21 Orell. iV. cr. ■ spec- CONC taculum, etc., Liv. 1, 9 : funus militaiibus studiis, id. 8, 7 : dapes, Ov. F. 4, 354. 3, To honor, praise, extol : genium lu- dis, Tib. 1, 7, 49. 4. To publish abroad, make known : multis indu locis sennonibu' concelebra- runt, Lticil. in Non. 275, 2 : fama ac Ute- ris victoriara concelebrabant, Caes. B. C. a, 72 fin. con-ccllita, ae, m. [cella] He who dwells witli one in a cell, a cell-mate, Sid. Ep. 8, 14. con-celo, avi, 1- »• a - To conceal carefully (perh. only in Gell.) : errores, Gell. 15, 2, 5 ; id. 11, 9. conccntio, onis, /. [concino] A sing- ing together, harmony (very rare) : claris- siuia (catervae), *Cic. Sest, 55, 118 ; App. de Mund. p. 20. con-ccilturio, are, v. a., lit, To as- semble by centuries ; hence, humorously, in Plaut, To collect, bring together, to pre- pare in gen. : dura concenturio in corde sycophantias, Plaut. Ps. 1, 5, 159 : epistola ilia mihi concenturiat metum in corde, id. Trin. 4, 2, 160 Lind. COHCentllSi u3 , m - [concino] Sounds bleitding harmoniously together, sympho- ny, harmony, harmonious music (class.) : ille sonus qui acuta cum gravibus tcm- perans varios aequabiliter concentus effi- cit. Cic. Rep. 0, 18 : concentum servare, id. Fin. 4, 27, 75 : vocis lyracque, Ov. M. 11. 11 : avium, Cic. Leg. 1, 7; Virg. G. 1, 422 (also quoted in Quint. 5. 9, 16) ; cf. et tepidum volucres concentibus aera mul- cent, Ov. F. 1. 155 : tubarum ac cornuum, Liv. 9, 41 ; Quint. ], 10, 14 ; cf. signorum, Quint. 9, 4, 11 (ib. 10, 7, 16, al. congestu, v. Spald., Wolf, and Zumpt, dub.). — b. In particular, A concordant acclamation of people in a theatre, Plin. Pan. 2, 6 ; 46, 2. 2. Trop. : Concord, agreement, harmo- ny, unanimity (also class.) : qua ex cog- natione naturae et quasi concentu atque consensu, quam av/i- Seinv Graeci vo- cant, etc., Cic. Div. 2, 15 init. ; cf. actio- num, id. Off. 1, 40 fin.; and omnium doc- trinarum. id. de Or. 3, 6 : virtutis, Tac. G. 3 : omnium laudum, Plin. Pan. 4, 6 : nunc, age, quid nostrum concentum dividat audi. *Hor. Ep. 1. 14, 31.— Of the harmo- ny of colors, Plin. 37, 6, 24. conccp taculum, i, n. [concipio] That wh'b h receives something, a recipla- cle (post-Aug., and rare), Plin. 2, 45, 45 ; Gell. 18, 10. — * 2. 'Prop.: superbia aliu- bi conceptaculum, sed hie (sc. in superci- lits) sedem hnbet, Plin. 11, 37, 51. COnccptiO, 6ni>. f. [id.] 1, A com- prehending ; hence concr. a circuit, com- pass: summa omnium naturae rerum (mundus) (^ the system of the universe), Vitr. 9. 4 : tota mundi, id. 6, 1. — 2. Aquae, A collection, rcsirvoir, Front. Aquaed. 66 ; 67 ; 71 ; 73, et al. — 3. A receiving of seed, conception, a becoming pregnant, Cic. Div. 2, 22 ; Plin. 22, 22, 40 ; and imbrium (as fructifying the earth), Vitr. 8 praef— 4. A composing, drawing up of juridical formulas, Cic. Inv. 2, 19 ; Paul. Dig. 3, 5, 46 ; Ulp. ib. 12, 2, 34 ; Paul. ib. 24, 3; 56 ; 48, 2, 3. et al.— Hence, b. Rei, An expres- sion, Gell. 11, 13. — 5. In late gramm., A syllabic, Charis. p. 1 P. conccptlvus, a. mn'i adj. [id.] * 1, That is conceived : fides et dilectio non substantiva animae sed conceptiva, Tort. Res. earn. 40.— 2. That is ordered, direct- ed. So only feriae, in the Roman ritual, those festivals that were not fixed for a cer- tain day, but were celebrated annually on days appointed by thepriests or magistrates (* movable festivals). Such were the Com- pitalia. Paganalia, Sementivae, Latinae, etc., Var. L. L. 6, 3, 58 ; Macr. S. 1, 16 ; Fest. s. h. v. p. 48. COnceptO, are > "■ iitttns. a. [id.] (late Latin) J, To conceive, become pregnant : Am. 4, p. 141. — 2. To conceive In jnind : major», Arn. 31. p. 10. 1. conceptus, a, um, Part., from concipio. 2. conccptus, us, m. [concipio] I. A collecting, gathering : (Tiberis) nove- norum conceptu dierum navigabilis, after the water had bec?i stopped nine days, Plin. 3, 5, 9,— Hence, b. Concr., A collection, conflux : conceptus aquarum incrtium CONC vasti, Sen. Q. N. 5, 15.— H. A taking, catching : camini, i. e. a taking fire, Suet. Vit. 8. In particular, a. A conceiving, pregnancy: conceptus hominum pecu- dumve, Cic. Div. 1, 42; cf. id. Univ. 11: accelerunt cochleae, Plin. 30, 14, 43. — (/3) Transf. of plants : (* A budding, sprout- ing) : " conceptus id estgerminatio," Plin. 17, 22 : satorum, id. 17, 18, 30, no. 5.— b. Concr., The foetus : a se abigere, Suet. Dom. 22 : leporis utero exemptus, Plin. 28, 19. 77. — c. Trop.: A conceiving in the mind ; concr. : a thought, purpose : animi, Firm. Math. 5, 12. * COn-cernO) ere, "• "■■ To mix, min- gle together (as in a sieve for separating) : carni, Aug. Conf. 5, 10. fen. COD-CCrpO; P tus , y - »• a ; [carpo] 1, To pluck, pull, or tear in pieces, to rend (very rare) : epistolas, Cic. Att. 10, 12, 3 ; cf. literas, Suet. Ner. 47 : folia coronae eoncerpta, Plin. 21, 3, 9 : linteolum, id. 28, 15, 61; 31, 9, 45. — *2. Trop. (in ace. with carpo, no. II. 2, b) : To abuse, revile, censure : Curionem ferventissime, Coel. in Cic. Fam. 8, ft fin. COllCCrtatlO, °»te> / [concerto] A (violent, stubborn) strife of words ; a dis- putation, dispute, controversy (several times in Cic. ; elsewhere rare) : concer- tationis studium, Cic. Div. 1, 30 : .imita- tur disputandi prudentiam concertatio captatioque verborum, a love of disputa- tion, the ipiaTiKi) of the sophists, id. Part. 23, 81 : jejuna verborum. Cic. de Or. 2, 16, 68 : in pertinaces, id. Fin. 1, 8, 27 : con- certationum plenae disputationes, id. de Or. 1, i'Sfin* magistrahium, id. Sest. 36, 77 (but just before for ex concertatione animorum, perh. we should read, ace. to Orelli's conjecture, ex concitatione ani- morum ; v. Orell. ed. min. in h, I.) ; Plin. 20, 18, 76. concertativus, a, um, adj. [id.] Pertaining to controversy: accusatio = mutua ace., a recrimination, counter- charge, Gr. avriKarnyopia, Auct. in Quint. 7, 2, 9. COnccrtator, oris, m. [id.] One who contends or vies with another, a rival : Corbulonis scientia militiae (corresp. with aemulus), Tac. A. 14, 29. * c oncer ta tonus, a, um, adj. [id.] Pertaining to controversy or disputation, controversial : genus (dicendi), Cic. Brut. 83, 287. con-certo> avi, atum, 1. v. a. To contend with any one zealously or warmly (rare, but class.) : te audio nescio quid concertasse cum hero, Ter. Ad. 2, 2, 3 : pro explorato habebat, Ambiorigem proe- lio non esse concertaturum, Caes. B. G. 6, 5 Oud. N. cr. : de regno, Suet. Aug. 21.— b. Of strife of words, To dispute, debate (only so in Cic.) : (Pompejus) saepius cum hoste contiixit, qnam quisquam cum inimico concertavit, Cic. Maim. 10, 28: cum aliquo verbo uno. id. Att. 3, 12 : cum Apolline de tripode accepimus, id. N. D. 3, 16 Jin. : concertantes super coenam de nobilitate generis, Suet. Calig. 22 : nandi wlocitnte. Col. 8, 15, 4: (*e. Dat.) tricli- nia templis concertant, Manil. 5, 507. * conccssatlO. onis,/ [con"esso] A stopping, delaying : Col. ll, 1, 16. COnceSSlO; onis, /• [concedo, no. 4] An allowing, granting, conceding, permis- sion, leave (rare, but in good prose) : agro- rum, Cic. Agr. 3, 3, ll ; Tac. A. 3, 73 : praemiorum, Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 3 : coneessio ut peculiare aliquid in fundo pascere liceat, Var. R. R. 1, 17, 7 : nostra, Cic. Att. 3, 24 : competitorum, id. Tog. Cand. frgm. (11. 1, p. 522, ed. Orell.). -2. In rhetor, lang., A figure of speech, con- cession, as of a fault, etc., Cic. Inv. 2, 31 ; ), 11 ; * Quint. 9, 2, 51 ; Cic. Her. 1, 14. COncCSSlVUS, a, r.m, adj. [concedo] Pertaining to concession, concessive (late Lat.) : Serv. Virg. A. 10, 33 ; Diom. p. 390 P. COn-CCSSOi avi, L »■ a. To cease, leave off, desist (ante- and post-class., and very rare) : lavari aut fricari, Plaut. Poen. 1, 2, 9 : quid ego hie properans concesso pedi- bus, lingua largior 1 id. Asin. 2, 2, 24 ; Front. Ep. ad MJ Antonin. Aug. 1, 2. 1. concessuSj a, "m, Part., from I concedo. CONC 2. COnCesSUS) us, m. [concedo] A permitting, conceding, concession, permis- sion, leave (in good prose, but perh. em- ployed only in abl. sing.) : datur concea- su omnium huic aliquis Indus aetati, Cic. Coel. 12: concessu et beneficio illius, id. Fam. 4, 6 fin.: concessu ct munere deo- rum, id. Univ. 14 fin. : ipsorum inter ip- 608, id. Brut. 21, 84 ; Tac. A. 12, 44. I concha, ae,/. = K -A vessel for hold- ing oil, unguents, salt, etc. ; an oil-Jlask, a box for unguents, a salt-cellar, etc., Cato R. R. 13, 2; Col. 12, 50, 8 : Hor. Od. 2, 7, 23; Sat. 1, 3. 14, et al.— *b. Obsc. = cun- nus, Plaut. Rud. 3, 3, 42. * COnchatus, a, um, adj. [concha] Shell-formed : Cauda, P»«. 10, 20, 22. * COnchcus, a, um, adj. (id.J Of or pertaining to a muscle: bacca, a pearl, Virg. Cul. 67 dub. (prob. a gloss ; v. Sil- lig. iV. cr.). ' COnchicla, ae,/. dim. [contr. from conchicula, from conchis] Prepared with beans: pullus, Apic. 5, 4 ; cf. Petr. 66. 7. I conchis, is. /—w'yxos, A kind oj bean boiled with the pods, Mart. 13, 7 ; Juv 3, 293 ; 14, 131 ; cf. Apic. 5, 4. t COnchlta, ae. m. = K oyx'W [koyxi] A catcher of shellfish, Plaut. Rud. 2, 2, 5. conchula, ae, /. dim. [concha] A small shell-fish (very rare), Cels. 2, 29 ; Val. Max. 8, 8, no. 1. COnchyllatuSi a, um, adj. [con chylium. no. 2] 1. Of a purple color : pe- ristromata, Cic. Phil. 2. 27 : vestis, Plin. 9, 39. 64; Suet. Caes. 43: Ian a, Petr. 54, 4; Marc. Emp. 9.—* 2, Clothed in pur pie : Sen. Ep. 62. COnchyli-lcgrulus, i, m. [conchy- lium] A collector of shellfish, Cod. The- od. 11, 7, 15. conchylmm, ", n—Koyxvlwv (5), 1, A shell-fish, a testaceous animal, in gen., Plin. 9, 36, 60 : Cic. Div. 2, 14.— H. Spe cif. : 1. An oyster, Cic. Pis. 27 fin. ; Hor. Epod. 2, 49; Sat. 2, 2, 74; 2, 4, 30 ; 2, 8, 27 ; Cels. 2, 18.— 2. A hind of purple shell fish. Lucr. 16, 1073; Catull.'64, 49 Sillig. TV. cr. ; Col. 8, 17, 9 ; Vitr. 7, 13.— Hence, b. Meton.: Purjfle color, purple, Cic. VeiT. 2, 4, 26 ; Plin. 9, 36, 60 sq. ; and, c. For Purple garments, purple, Quint. 1, 2* 6 Meyer ; Juv. 8, 101 ; 3, 81. 1. COn-cido, Idi, 3. v. n. [cado] To fall together, to fall down, to tumble to the ground (class, in prose and poetry) : 1, Lit.: first, of buildings : conclave illud concidit. Cic. de Or. 2, "86, 353 ; Tac. A. 14, 6 : turris terrae motu, Suet. Tib. 74. — Also of other objects : omne coelum, Cic. Rep. 6, 25 : pinus bipenni Thessala, Phaedr. 4, 7, 7 : in cursu, Plaut. Epid. 2, 2, 16 : ad terram pondere vasto, Virg. A. 5, 448 : 6ub onere, Liv. 24, 8 fin. : pronus in timo, Virg. A. 5, 333, et a]. 2. Pregnant : To fall down in convul- sions or lifeless, to fall in battle or combat (cf. cado, no. I. 3) : coneidere vi morbi eo- actus, Lucr. 3. 488 ; cf. accesserat ad re- ligionem, quod consul concidit, et parte membrorum captus, etc., Liv. 41, 16 ; and id. 10, 29 ; cf. also Lucr. 6, 759 ; Ov. M. 7, 538 : sanus bibit, statim concidit, livor ac tumor confestim est insecutus. Quint. 4, 2, 54 ; cf. coneidere epoto poculo, id. ib. 5, 13, 15 ; and ad primum gustum. Suet. Ner. 33 : deficientibus viribus, id. Tib. 73 : par quoddam (gladiatorum) mutuis ictibus, id. Claud. 34 ; cf. Ov. M. 5, 77: Dido usa manu, id. Her. 7. 196 : sparo percussum, Nep. Epam. 9, 1 : in proelio, Cic. Tusc. L 3X7 C ONC 37 : vitio adversariorum, Nep. Ages. 5, 2. — b. Of victims : To be slaughtered or slain, to fall : vitulus - . . propter macta- tus concidit aras, Lucr. 2, 333 ; so Tib. 1, 2, 64 ; Ov. M. 8, 764 ; 10, 272 ; hence also of Iphigenia, Lucr. 1, 100. II. 'fro p. (of. cado, no. II. 6) : To wholly lose strength, value, etc., to fall to the earth, to be overthrown, prostrated, to decay, perish, fall, to go to ruin, to waste away, to cease ; of the wind, to fall, sub- side, go down: concidunt venti, Hor. Od. 1,12,30; Lucr. i, 509} cl.macie, toshrink together, shrivel up, Ov, Her. 21, 215 : illas nssumere roboia gentes, concidere has, Ov. M. 15, 422 ; cf. concidit auguris Ar- givi domus, Hor. Od. 3, 16, 11 ; and qua concidit Ilia tellus, Virg. A. 11, 245 ; and cpdem anno, quo Carthago concidit, Vel- lej. 1, 13 : judicum vocibus fractus reus ct una patroni omnes conciderunt, Cic. Att. 1, 16, 5 ; cf. ib. § 10 : ecquis umquam tam ex amplo statu concidit? id. ib. 3, 10, ii : mains causns semper obtinuit, in opti- ma concidit, id. ib. 7, 25 : concidit (Pho- cion) maxime uno crimine, quod, etc., Nep. Phoc. 2, 4 ; Tac. A. 16, 21 ; cf. Tibe- rU saevitia. id. ib. 16, 29 : hostes concidunt animis (* are disheartened), Hirt. B. G. 8, 19 ; cf. Cic. Div. 2, 58 : scimus Romae so- lutione impedita fidem concidisse (* fail- ed, sunk, was prostrated), Cic. Mfinil. 7, 19 ; cf. id. ib. fin. So opes Persarum, Tac. A. 12, 13 : senates auctoritas, Cic. Att. 1, 16, 7 ; cf. imperii majestas, Nep. Pelop. 2, 4 Bremi. ; Cic. Or. 43, 148 : concidere arti- licia, id. Acad. 2, 47, 146 : praeclara nom- ina artificum, id. Verr. 2, 4, 6 : omnis fe- i-ocia, Liv. 28, 26 fin. : bellum, Tac. H. 2, 57, ut al. 2. Cca-CidOi 'Wi, cisum, 3. v. a. [t'iiedoj To cut tip wholly, cut through, cut, cut to pie -es, to bring to ruin, destroy, etc. (class, in prose and poetry). 1. Li t- 1. In gen. : nei-vos, Cic. Fl. 30, 7:i: corpus in partes. Petr. 141,2: vite- lum Ajnx. id. ib. 59 fin. : ligna, Ov. F. 2, 647 : agrum humidiorem fossis, Plin. 18, 6, 8, no. 3 : et cremare naves, Liv. 38, 39 : essedum argenteum, Suet. Claud. 16. . 2. I" particular, a. To cut to pieces, lacerate, for to beat severely, cudgel sound- ly: aliqucm virgis, Cic. Verr. 2, 1, 47: loris, Juv. 6, 413: pugnis, id. 3, 300,— b. To cut to pieces in war, to cut down, destroy, kill: hi novissimos adorti mag- nam multitudinem eonmi fugientium con- i-iderunt, Caes. B. G. 2. 11; so Cic. Prov. (Jons. 4 fin. ; Att. 5, 16 fin. ; Nep. Dion. 10; Datam. 6, 6; Hann. 3, 4. — c. In an obsc. sense (cf. caedo, no. 4). To lie with. Pompon, in Non. 166, 2. Hence the ex- pression caede, concide, in a double sense also as an address to gladiators, Cic. Verr. 2, ,3, 6Gfin. Zumpt : cf. Lamprid. Elag. 10. II. Trop: 1, Of discourse, To cut to /neces, divide minutely, dismember, render feeble: nee minutos numeros sequens I'oncidat delumbetque sententias, Cic. Or. 69 fin. ; cf. just before, (sunt qui) infrin- gendis concidendisque numeris in quod- dam genus ahjectum incidant; so also, Quint, praef. § 24 ; cf. id. ib. 3, 11, 21 ; 5, 10, 91 ; 11, 3, 53, et al. 2. To strike down, to prostrate, ruin, destroy, annul, by word or deed : omnem auctoritatem uuiversi ordinis, Cic. de Or. 3, 1 fin. : Antonium deeretis vestris, id. Phil. 5, 11 : Vatinium arbitrate nostro (* to upbraid, reproach), id. Q. Fr. 2, 4 ; cf. Servius allisus est, ceteri conciduntur (* are condemned), id. ib. 2, 6 fin. : Timo- cratem totis voluminibus (* to confute), id. N. D. 1, 33 fin. : testamentum, to re- voke, Ulp. Dig. 28, 4, 1. — Hence, * b. In Plaut, To deceive, cheat, defraud: istic homo articulatim te concidit, Plaut. Epid. 3, 4, 52.— Whence conclsus, a, um, Pa. (in ace. with no. II. 1) Divided, broken up, short, con- cise: sententiae, Cic. Brut. 17, 66- conci- sae et angustae disputationes, id. de Or. 2, 14 fin. : brevitas, id. ib. 3, 53 : brevia ilia atque concisa, Quint. 10, 7, 10; cf. thus with brevis, id. ib. 6, 4, 2 ; and opp. to perpetuus, id. ib. 2, 20, 7 ; 2, 21, 13 ; Cic. de Or. 2, 80, 327, — And transf. to the ora- tor : Cic. Or. 13. — Comp. and Sup. appar- ently not in use. — * Adv. (philosophia) 328. C O N C non tam est minute atque concise in ac- tionibus utendum, etc., Quint. 12, 2, 11. COJl-cieO) " ' itum, 2. (in. ace. with the access, form concio, i re : concit, Lucr. 6, 410 : concibant, Tac. H. 5, 19 : conciret, id. Ann. 11, 19 : eoncirent, id. ib. 3, 38 fin. : concire, id. ib. 3, 40; 12, 15: conciri, Liv. 25, 27 : concita, Lucr. 2, 267 : Val. Fl. 2. 460 ; Luc. 5, 597. Cf. cieo and the remaining compounds), To urge, bring, or assemble together, by exciting or rousing, to collect : " cum per- turbatione commovere," Non. p. 90, 7 (in the ante-class, and post-Aug. per., e6p. in Lucret. and Tac, very freq. ; in Quint, and in Hor. perh. only once in part. perf. ; v. under no. II. 1 ; in Cic. dub.) : popu- lum, Enn. in Non. 90, 12; cf. homines miraculo rei novae, Liv. 1, 59 : nunc con- cienda plebs, id. 4, 55 : exercitum ex tota insula, id. 25, 27 : multitudinem ad se, id. 1, 8: ad arma, Vellej. 2, 74; Tac. H. 5, 19 : remotos populos, id. Ann. 3. 38 : pro- piores Gallos, id. ib. 40. — b. Of inanimate and abstr. objects, To move violently, to shake, stir up : concitus imbribus amnis, Ov. M. 3, 79 ; cf. (verba) quae mare tur- batum, quae concita tiumina sistant, id. ib. 7, 154 : navis concita, id. ib. 4, 706 : murali concita tormento saxa, Virg. A. 12, 921 : mors concita ob cruciatus, liastened, Plin. 25, 3, 7. II. Trop. : I. To rouse, excite, stir up, provoke: hostem, Tac. A. 11, 19; cf. ac- cusatorem, id. ib. 16. 17. Esp. in part, perf.: immani concitus ira, Virg. A. 9, 694 ; cf. Ov. M. 7, 413 : Aonio concita Baccha deo, Ov. A. A. 1, 312-j cf. Thyias concita pulso tympano, * Hor. Od. 3, 15, 10: divino concita motu, inspired, Ov. M. 6, 158 ; cf. id. ib. 3, 711 : mater (corresp. with male Sana), id. ib. 4, 519 : (mater) fraude aliquorum concita (sc. in filium), * Quint. 11 , 1, 65 ; cf. concita dea, en- raged, Sil. 2, 543 ; Tac. A. 1, 10, et saep. : (personam) defensoris nimium litigiosi, conciti ad rixam, * Cic. Caecin. 5, 14 dub. {al. contriti ad Regiam ; v. Orell. in h. 1.). 2. To excite, produce, cause action, pas- sion, disquiet, evil, etc. '(the figure, as is so often the case, taken from the agitated sea : cf. strages, Att. in Non. 90, 9 ; cf. also Plaut. Merc. 5, 2, 36, and Trin. 2, 3, 8) : uxori turbas, Plaut. Am. 1, 2, 14 ; so Ter. Heaut. 5, 2, 17 : tantum mali, Plaut. Men. 5, 5, 4 ; Afran. in Non. 90, 10 : hanc iram, Ter. Hec. 3, 1, 33 : aestum, Lucr. 6, 827 : tenebras et fremitus et murmura, id. 6, 410 : seditionem, Tac. A. 14, 17 : varios motes animorum, id. Hist. 1, 4, et saep. COnclliabuIum, i- «• [concilium] A place of assembly, a public place, espec. for public intercourse or traffic ; a market- place, an excliange, a place for courts, etc. : " con.ciliabnlum dicitur locus, ubi in con- cilium convenitur," Fest. p. 30; so Liv. 7, 15; 34, 1;56; 25, 5; 39, 14; 40,37; 43,14; Tac. A. 3, 40 : martyrum, where their mem- ory is solemnly celebrated, Hieron. Ep. 60, no. 12 : spectaculorum, places fur public ezhibitions.Tert. Spect.8: damni, in comic lang., for a brothel, Plaut. Trin. 2, 2, 38 ; and" in the same sense, conciliabulum alone, id. Bacch. 1, 1, 47. Conciliation onis, / [eoneilio] (in Cic. and Quint.) 1, A connection, union: totius generis hominum, Cic. Off. 1, 41 fin. : so quasi civili conciliatione et socie- tate conjunctos (deos), id. N. D. 2, 31. — 2. Trop.: A uniting in feeling, a con- ciliating, making friendly, a gaining for something : quae conciliationis causa len- iter aut permotionis vehementer aguntur, Cic. de Or. 2, 53 fin. : honcstum ad con- ciliationem satis per se valet, Quint. 4, 1, 41 ; cf. id. 3, 8, 12 ; and so, b. As a rhetor, figure, of the gaining, winning of hearers or a judge, etc., Cic. de Or. 3, 53 fin. ; cf. Quint. 9, 1, 32; 9, 2, 3. — Hence, c. (>n ace. with conciliatus, no. 2) In philos. lang., An inclination to, affinity for. desire or longing for : prima est enim concilia- te hominis ad ea, quae sunt secundum naturam, Cic.'Fin. 3, 6, 21 ; so id. ib. § 22 ; cf. id. Acad. 2, 42 fin. — H, An acquiring, procuring: gratiae, Cic. Clu. 31. Conciliator^ oris, m. [id.] He who provides, prepares, or causes a thing ; an author, founder, promoter, etc. (in good e onc prose, but not in Cic. ; cf. however, con- ciliatrix and conciliatricula) : conciliator suillae carnis, who prepares it savorily. makes it palatable, Var. R. R 2, 4, 8 : nuptiarum, Nep. Att. 12, 2: proditionis, Liv. 27, 15 fin. : conciliator et fautor promtissimus affinitatis cujusque atque amicitiae, Suet. Aug. 48 ; cf. Tac. A. 1 , 58 : capturae piscium, Plin. 9, 59, 85. — 2. A procurer, Vop. Carin. 16. * conciliatricula) ae, /. dim. [con- ciliatrix] That which conciliates, unites: nobilitate ipsa, blanda conciliatricula, com- mendatus, Cic. Sest 9, 21. conciliatrix, icis, /. [conciliator] 1, She who unites or conciliates, in a good and bad sense ; a procuress, a bawd : " con- ciliatrix dicitur, quae viris conciliat uxo- res et uxoribus viros," Fest. p. 47. In a bad sense in Plaut. Mil. 5, 1, 17 ; cf. Cic. : non vides quam blanda conciliatrix et quasi sui sit lena natura 1 Cic. N. D. 1, 27. — 2. That which occasions, produces, pro- cures: (omitto) orationis vim, quae con- ciliatrix est humanae maxime societatis, Cic. Leg. 1, 9, 27: conciliatrix amicitiae virtutis opinio, id. Lael. 11, 37. conciliatura, ae, /. [eoneilio] The trade of procurer, pimping, pandering: exercere, Sen. Ep. 97. 1. conciliatus, a, um,. Pa., from eoneilio. 2. COnciliatUS, us, m. [eoneilio] A union of atoms, a connection of bodies (only used in abl. sing., and in Lucret.) : (primordia rerum) sunt solida pollentia simplicitate, quorum condenso magis om- nia conciliate artari possunt, Lucr. 1, 576; so id. 2, 99 : parvo (* i. e. parva mole), id. 2, 133 : principium, id. 2, 936. * COn-ciliciatUS, a, urn, adj. [Cili- ciumj Clothed in a garment of hair, of a penitent, Tert. Pud. 13. COncilio, avi, atum, 1. v. a. [concili- um] I, To bring together several olrjects into one wliole, to unite, connect (class, in prose and poetry, not in Hor.). 1. Lit. (thus several times in Lucret. of the union of atoms) : primordia non ex ullorum conventu conciliata, not formed by the union of separate parts, Lucr. 1, 612 ; id. 2, 901 : dispersa, id. 6, 890 : omnia in alto, id. 5, 466 ; cf. also id. 1, 1042 ; 2, 552.. — Of physical union of other kinds : tra- duces bini inter se obvii miscentur alli- ganturque una eonciliati, Plin. 17, 23, 35, no. 26 ; of medic, mixtures : gramen hy- oscyami cerae, to mix. Seren. Sammon. 40, 754. 2. Trop. : To unite in thought or feel- ing, to make friendly, to procure the favor, of, to make inclined to, to gain, win ; constr. aliquos inter se, aliquem alicui or abs. (in this sense very freq.) : (a) Aliquos inter se: quin respublica nos inter nos concili- atura conjuncturaque sit, Cic. Fam. 5, 7, 2; so conciliare et conjungere homines inter se, id. Off. 1, 16 : feras inter sese, id. Rose. Am. 22 fin. — (/3) Aliquem (aliquid) alicui : conciliare sibi, avertere ab adver- sario judicem, Quint 6, 1, 11 : quas (le- giones) sibi conciliare pecunia coaitabat, Cic. Fam. 12, 23, 2; Tac. A. 16, 14 : homi- nes sibi, Nep. Ages. 2 fin. ; id. Them. 10. 1: simulatque natum sit animal, ipsum sibi conciliari ct commendari ad se con- servandum, Cic. Fin. 3, 5 : earn civitatem Arvernis, Caes. B. G. 7, 7; cf. reliquas civitates amicitia Caesari, id. B. C. 3, 55 Jin. : arma sibi, Virg. A. 10, 151 : deos homini, Ov. F. 1, 337 : audientem exor- dio, Quint. 8 prooem. 11 : judicem pro- bationibus nostris, id. ib. 4, 3, 9 : Mauro- rum animos Vitellio, Tac. H. 2, 58 Also without Dat. : conciliabat ceteros reges, Nep. Hanu. 10, 2 ; so accusatorem, Quint. 6, 1, 12: conciliare, docere, movere judi- cem, id. ib. 11, 1, 61 ; cf. id. ib. 2, 5, 7 ; 3, 9, 7 : plures, Tac. A. 15, 51 : animos hom- inum, Cic. On". 2. 5, 17 ; cf. id. de Or. 3, 53, 204* animum judicis, Quint. 4, 1, 25; cf animos judicum {opp. alienore), id. ib. 11, 1, 8: animos plebis, Liv. 1, 35: ani- mos militum pollicitationibus. Suet. Oth. 6; cf. Tac. H. 1, 18, — (y) Abs. : nihil est ad conciliandum gratius vcrceundia, Quint 11, 3, 161; cf. id. ib. 3, 4, 15— Hence, b. = commendo, To represent something to one as agreeable, pleasant, L CO NC e. to recommend, commend: et «lictie artes conciliasse suas. Ov. Tr. 3, 11, 42. II. m S en * • aliquid alicui, or abs., To procure, provide, prepare, produce some- thing for one : X. With physical objects. Thus, 3. First, of the procuring of a maiden, an object of love, in an honorable and (more freq.) in a dishonorable sense : To unite, procure, couple (cf. Lucr. 5, 961) : tute ad eum adeas, tute concilia, tute poscas, Plant. Trin. 2, 2, 111 : num me uupsisti conciliante seni 't Ov. Amor. 1, 13, 42 : con- ciliata viro, Catull. 68, 130 : existimabatur Servilia etiam flliam suam Tertiatn Cae- sari conciliare, to give as a mistress, Suet Caes. 50. — Once with ad aliquem : Plaut. Mil. 3, 1, 203. — b. To procure, obtain by purchase or otherwise, to purchase ; id. Poen. 3, 5, 25 ; cf. id. Pseud. 1, 2, 1 ; Ter. Eun. 4, 4, 2 Ruhnken : si ullo pacto ille (filius) hue conciliari potest, can be brought here, Plaut Capt 1, 2, 22 (cf. id. ib. prol. 33) : HS tricies uho genere, Cic. Verr. 2, 2, 58 ; cf. pecuniae, id. ib. 2, 2, 55 ; 2, 3, 30, and 84. 2. With abstr. objects : To cause, bring about, procure, acquire, make, produce, etc. : aflinitatem et gratiam, Plaut Trin. 2, 4, 42; cf. gratiam, Suet. Calig. 3: pacem inter cives, Cic. Fam. 10, 27 ; cf. Ter. Heaut. 5, 5, 2 : amorem sibi, id. Arch. 8 ; cf. id. de Or. 2, 51, 206 : favorem ad vul- gum, Liv. 29, 22; cf favorem populi, Suet Caos. 11 : amicitiam cum aliquo, Cic. Dejot 14, 39 : glorinm, id. Mur. 20 : laudem, Quint. 2, 7, 4 : dignitatem aucto- ribus suis, Tac. Or. 9 : famam ckmentiae, Liv. 21, 60 : majestatem nomini Romano, id. 29, 11 : odium, Quint. 5, 13, 38 ; 6, 2, 16 : risus, id. ib. 6. 3, 35 : otium, Nep. Tim. 3, 2 : otii nomine servitutem, id. Epam. 5, 3: nuptias, to bring about, id. Att 5. 3; Just 7, 6, 10 ; cf. jugales toros, Stat. Silv. 3, 5, 70 ; (if. above no. II. 1, a. — Whence conciliatus, a, um, Pa. (in ace. with no. I. 2), Friendly, and in particular in a pass, sense : 1. Beloved : (Hasdrubal) rtore aetatis primo Hamilcari conciliatus, Liv. 21, 2 ; the same in Curt 7, 9 Jin. ; cf. Suet Vit. Ter. 1: alicui per communem, Suet. Vit. 7 : est nobis conciliatissimus, Symm. Ep. 9, 37. — 2. ' n nn act. sense : Favorably inclined, devoted, favorable to something: ut judex ad rem accipiendam fiat concili- atior, Quint 4, 2, 24 : (homo) voluptati a natura conciliatus, a dolore autem ab- junctus alienatusque est, Gell. 12, 5, 18. — Adv. not in use. Concilium; >'• "• [concieo, kindred with concio] A collection of people, meet- ing, assembly, coetus. I, Lit. (class.): Videre ambas in uno concilio, Plaut. Mil. 2, 2, 96 ; id. Cist. 4. 2, 33 : Camenarum cum Egeria. Liv. 1, 21 : ab sede piorum, coetu concilioque abigi, id. 2, 38 : pastorum, Cic. Off. 3, 9 : deo- rum, id. Tusc. 1, 30; Div. 1. 24, 49; cf. coelestium, id. Off. 3, 5, 25 : divinum ani- morum, id. de Sen. 23, 84; and trop. : tamquam meretricem in matronarum coctum. sic voluptatem in virtutum con- cilium adducere. id. Fin. 2. 4, 12. IX. Meton. : X. An assembly for con- sultation, a council (in concreto, on the contrary consilium, in gen. the counsel in abslracto that is taken in such an as- sembly. The meanings, however, often pass over to each other ; hence in the MSS. and edd. a freq. confusion of the two words ; cf. consilium. The distinc- tion first made by Gronov. Liv. 44, 2, and often repeated since, ace. to which concil- ium is an assembly in which an individ- ual is speaker, and decides peremptorily how a thing must be. while in the consil- ium all who are assembled take counsel in common, appears to be without foun- dation. Cf. e. g. : Caes. B. G. 2, 4. On the contrary : id. ib. 1, 40, et saep. ; v. also the follg.) : Plaut. Bac. 1, 1, 6 * Caes. B. G. 1, 30 fin. ; cf. id. ib. 7, 1 : (opinio- nes), quae in senatu, quae apud popnlum, quae in omni coetu concilioque proferen- dae sunt, Cic. Fin. 2, 24, 77 ; so inire, Plaut. Capt. 3, 1.33: habere, id. Mil. 3, 1, 3 : con- vocare, Caes, B. G. 1, 40 ; 2, 10 ; 3, 3, et saep. : vocare, Virg. A. 10, 2 : cogere, id. ib. 11, S04 : dimitfcre, Caes. B. G. 1, 18; CON C 33, et al. ; Cic. Leg. 2, 12, 31, ct al. : trans- ferre Lutetiam, Caes. B. G. 6, 3 : dare le- gatis, Liv. 43, 17, et saep. : Messene ab Achaeis, quod concilii eorum recusaret esse, oppugnari coepta est, /'. e. a member of the Achaian league, Liv. 36, 31 : concil- io excesserunt, id. 32, 22 fin. : sanctum Patrum, * Hor. Od. 4, 5, 4, et saep. 2. A close conjunction, i. e. union, con- nection (so esp. freq. in Lucr.) : Lucr. 2, 919 : concilium material, id, 1, 518 : con- cilium genitali arceri, id. 1, 184 : in con- cilium coire, id. 2, 564 sq. ; cf. id. 1, 772 ; 1081 ; 2, 565, et saep. : concilia coetusque hominum jure sociati quae civitates ap- pellantur, Cic. Rep. 6, 13 fin. — Hence, j>. A sexual union, coition : corporalia, Arn. 2, 54 ; and hence, ((i) (as un incentive to this) The blossom of the plant iasione, Plin. 22, 22, 39. COncinentia, » e ./- [concino] (post- class, lorm for concentus) Musical har- mony, concord, Macr. Somn. Scip. 2, 2 fin. ; 2, 3.—* 2. Trop. : Symmetry: arch- itectonica, Sid. Ep. 8, 4. * con-cineratus, «. «™, «<#■ [cinisl Sprinkled with ashes, Tert. Pud. 13. * concinnaticius or -tiusj a, um. adj. [concinno] Skillfully prepared : men- sula, App. M. 2, p. 119. ConcinnatlOi 6ms. /• [id.] (a post- class, word) X. In econ. lang., An adjust- ing, preparing : aquae marinae, Auct. Lemmat. in Cato R. R. 106. — 2. A mak- ing, composing : epistolae, Aus. Ep. 17 ; cf. id. ib. 7 and 15. concinnator* oris, m. [id.] (a post- Aug. word) X. An arranger, disposer : capitum et capillorum, a hair-dresser. Col. 1 prooem. § 5. — 2. -4 maker, contriver, author, inventor : causarum, Ulp. Dig. 1, 16, 9 : atque inventores tantarum defor- mitJitum (poetae), Arn. 4, 149 : criminum, Sid. Ep. 3, 13. COncinne? ac ^ v - Courteously, elegant- ly, finely, etc.; v. concinnus, Adv., no. a. concinni taS; atis, /. [concinnus] A careful, skillful joiumg, connection (in good prose, but rare) : concinnitates co- lomm, Gell. 2, 26, 4 : non est ornamen- tum virile concinnitas, a carefully ar- ranged dress. Sen. Ep. 115. — b. In rhetor, lang., of Beauty of style, produced by a skill- ful connection of words and clauses, Cic. Or. 44 ; 25 ; 12"; Brut. 83, 287 ; 95, 325 (not in Quint). COncinniter> allv - Finely, neatly, fitly, etc. ; v. concinnus, Adv., no. b. * COncinnitudO) mis,/, [concinnus] Beauty of style, Cic. Inv. 1, 18. COnciimO; avi, atum. v. a. [id.] X. To fitly join togetlier, order, arrange ap- propriately, to set right, adjust : " Concin- nnre est apte componere," Fest. p. 30 (cf. compono. no. II. B) (mostly ante-class, and post-Aug. ; most freq. in Plaut. ; nev- er in Ter., Cic., and Quint. ; in Cic. Oecon. frgm. no. 7, p. 474, ed. Orell., the words prob. belong to Col. ; v. Col. 12, 2, 6) : vi- uum, Cato R. R. 114 ; so id. 115 : et com- modare trapetum, id. 135 fin. : pallam Plaut. Men. 5, 1, 33 ; cf. Col. 12, 3, 9 ; and Plaut Men. 3, 2, 2 : tantas struices patina- rias, id. ib. 1, 1, 26 : aream (auceps), id. Asin. 1, 3, 64 : lutum, id. Rud. 1, 2, 8 : vul- tum, to adorn, Petr. 113, 5 : cadaver, App. M. 7, p. 199.— b. Trop.: ingenium, To form, cultivate, Sen. Ep. 7. II. In gen. : To prepare, cause, occa- sion, produce.- livorem scapulis tuis, Plaut True. 4. 3, 19: fervorem mirum in undis vis venti, Lucr. 6, 437 ; cf. hiatum vis ven- ti, id. 6, 584 : munusculum tibi, Trebon. in Cic. Fam. 12, 16, 3 : amorem consuetu- do, Lucr. 4. 1279 : aliquid controversiae, Afran. in Non. 433, 31 : quantum mali, Phaedr. 2. 4, 25: mulfum negotii alicui, Sen. Ep. 117 ; Lucr. 6, 1117.— Hence 2. With a qualifying adj., several times in Plnut. (perh. also once in Naev. ; v. be- low) = reddere, To make, render, cause to be something : qui me insanum verbis concinnat suis, Plaut. Capt. 3, 4, 69 ; so uxorem tuam lacrimantcm, id. Am. 1. 3, 31 : homines delirantes, id. ib. 2, 2, 96 : oves orbas liberie, id. Capt. 4, 2, 38 Lind. : viam tranquillam, id. Stich. 2, 1, 13 : an- nonam caram e vili, id. frgm. in Var. L. L. 7, 3, 93 : numquam erit alienis gravis, CONC qui suis se concinnat levem, id. Trin. 3, 2, 58: vastam rem hostium, Naev. Bell. Pun. 4, 5. ed. E. S. (in Non. 90, 30 : vastat rem b. c). con-cinnus* ", » m , "dj. [etym. dub. ; ace. to Non. 43. 21, and 59, 30, from cin- nus] Fitly, skillfully put together or joined, well adjusted, beautiful (class. ; esp. freq. in Cic. of discourse ; v. the follg.) : 1. Obj. : sat edepol concinna est (vir- go) facie, Plaut. Pers. 4, 3, 77 : Samos, Hor. Ep. 1, 11, 2 : tectorium, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 : helicis folia angulosa et concinni- ora (for cvpvBuorepn, in Theophr. H. P. 3, 18), Plin. 16, 34, 62 : holuo, elegant, Cic. Pis. 10, 22. 2. Of discourse : Beautiful, elegant, polished, neat, striking, etc. : (orationem) concinnam, distinctam, ornatam, festi- vam, etc., Cic. de Or. 3, 25 fin.: sententiis non tam gravibus et scveris quam concin- nis et venustis, id. Brut. 95 ; cf. thus con- cinnae sententiae (opp. probabiles), id. Or. 19 fin. ; and concinnae acutaeque senten- tiae, id. Brut. ~Sfin. : versus, Hor. Ep. 2, 1, 74: sermo, id. Sat. 1, 10, 23: reditus ad rem aptus et concinnus, Cic. de Or. 3, 53, 203 : concinna transgressio verborum id est hyperbaton, Quint. 9, 3, 91. — b. Transf. to the person : alii in eadem je- junitate eoncinniores [id est], faceti, flo- rentes etiam et leviter ornati, Cic. Or. 6 ; Nep. Epam. 5, 1 : concinnus et elegans Aristo, Cic. Fin. 5, 5. 13 ; cf. also of the painter Nicophanes, Plin. 35, 10, 36, no. 23. 2. Subj. = commodus, no. II. : alicui, Suited to, fit, appropriate for something ; of persons, suiting one's self to, courteous, pleasing, etc. (rare) : viris Venus ut con- cinnior esset, *Lucr. 4. 1272: concinnus amicis, Hor. S. 1, 3, 50.— Hence, *b. Con- cinnum est = conimodum est. It is pleas- ing, agreeable : Plaut. Mil. 4, 2, 33. Adv. : concinne et lepide vestita, Plaut. Epid. 2, 2, 38. Of discourse. Cic. de Or. 2, 19, 81 ; N. D. 2, 27/«. ,• Rose. Com. 16 Jin. — Comp. : loqui, Aus. Grat act. ad Gra- tian. 8 : saliunt aquae, Fronto de Orat 1. — Sup. of the adj. and adv. apparently not in use. — b. Concinnlter, Gell. 18, 2. COn-CinOi cinui, 3. v. n. and a. [cano] 1, Neutr. : To sing, play, or sound to- gether, in concert or harmoniously (class.) : ubi (chorus) certis numeris ac pedibus velut facta conspiratione consensit atque concinuit, Col. 12, 2, 4 : concinere tragoe- do pronuneianti, Suet. Calig. 54 : cornua ac tubae concinuere, Tac. A. 1, 68 ; cf. coneinunt tubae, Liv. 9, 32 : and ubi signa concinuissent, id. 30, 5. 2. Trop. : To agree together, harmo- nize, accord, ovvq&w : omnibus inter se concinentibus mundi partibus, Cic. N. D. 2, 7, 19: videsne ut haec concinant? id. Fin. 5, 28, 83 ; Liv. 6. 35 ad fin. : ita fit ut nulli duo concinant, Plin. 3. 1, 3 : Stoici cum Peripateticis re concinere videntur, verbis discrepare, Cic. N. D. 1, 7, 16 Orell. N. e.r. II. Act. : To cause to sound together, in. concert or harmoniously, to sound, sing, play, celebrate in song, magnify, etc. : haec quum pressis etflebilibus modis, qui totis theatris maestitiam inferant, conci- nuntur, Cic. Tusc. 1, 44, 106 : ite, conci- nite in modum : Io Hymen, etc., Catull. 61. 123 ; Suet. Calig. 6 : carmina nupti- alia, Catull. 61, 12: carmina, 65, 13: lau- des Jovi, Tib. 2, 5, 10 : Aelinon, Ov. Am. 3, 9, 24 : sua festa Palilia, Tib. 2, 5, 88 : laetos dies, Hor. Od. 4, 2, 41 : Caesarem majore plectro, id. ib. 33, et saep. 2. (in ace. with cano, no. II. 3) To sing prophetically, prophesy (very rare) : nisra- que funestum concinit omen avis, Prop. 2, 28, 38 : tristia omina, Ov. Am. 3, 12, 2. 1. concio? ire, v. concieo. 2. COncio ( m the later orthogr., and on account of a false deriv. from conven- tio, also written contio by many rectnt authors ; cf. G. F. Grotef. Gr. 2, p. 302), onis, /. (" antiqui masculino genere posu- erunt," Fest. p. 45. Not very prob. Perh. the declaration rests upon on interchange with cocio. a broker ; q. v.^ [1 . concio = concieo. whence also the kindred word concilium], A meeting, assembly that is called, to gether (cf. Fest. p. 30 : " concio significal 329 CO NC conventum, non tamen alium, quam eum, qui a magistratu vel a sacerdote publico per praeconem convocatur) ; hence freq. also for an assembly in general (in good prose) : advocat concionem, habet oratio- nem talcm consul, Cic. Sest. 12, 28 ; so advocare concionem, id. Verr. 2, 3, 80 ; Sail. C. 57 Jin. ; Jug. 33, 3 ; Li v. 8, 31 ; Suet. Claud. 22, et saep. : advocare concionem populi, Sail. J. 84 Jin. : militum, Caes. B. C. 2, 32 : advocare populum in concionem, Liv. 42, 33 : ad concionem advocavit, id. 4, IJin. : plebem ad concionem vocare, Liv. 2, 2 ; cf. Suet. Calig. 48 : me in vestram con- cionem convocaverunt, Cic. Agr. 3, 4 fin. : convocatis ad concionem militibus, Suet. Caes. 66 : concionem habere, id. 29, 21 ; Cic. Or. 63, 213 sq. ; cf. id. ib. 50, 168 ; and id. de Or. 2, 59, 542 : in concionem populi prodire, Nep. Them. 1, 3 : quae ego de te in senatu egerim, quae in concioni- bus dixerim, Cic. Fam. 5, 2, 4 ; cf. so in opp. to the Senate, Tac. A. 4, 40 fin. : lau- dare aliquem pro concione, before the peo- ple, Sail. J. 8, 2 ; Liv. 7, 7 ; 7, 10 fill, et al. : Quint. 2, 4, 33 ; 4, 4, 8, et al. : nunc in mille curias concionesque dispersam et dissipatnm esse remp., Liv. 2, 28 ; id. 2, 23 : concio conventusque, Cic. Verr. 2, 4, 50 : concio, quae ex imperitissimis con- stat, id. Lael. 25, 95 : togata et urbana, Liv. 45, 37 : turbulentae, Quint. 5, 13, 39 ; cf. in illis fluctibus concionum, id. 8, 6, 48 ; and concionum procellae, id. ib. 7. II. Me ton.: 1, A discourse, oration before a public assembly : legi concionem tuam, Cic. Fam. 9, 14, 7 ; cf. audiri jam et legi novas conciones, Tac. A. 5, 4 fin. : habere concionem . . . qua in oratione, Cic. Agr. 2, 1 ; so concionis habendae potestas, id. Fam. 5, 2, 7 ; and Liv. 24, 22 : concio- nem apud milites habuit, Caes. B. C. 3, 73 ; so Liv. 44, 1 ; cf. also id. 27, 13 ; Caes. B. C. 2, 18 : habuit super ea re concio- nem, Suet. Caes. 5 : in concione contra Catilinam, Quint. 5, 11, 42 : funebres trip- tes atque summissae, id. ib. 11, 3, 153 : ut Cicero dicit contra concionem Metelli, id. ib. 9. 3, 50; cf. Gel!. 18, 7, 7 ; and the few fragments of this oration of Cic. in Orell. IV. 2, p. 455 sq. ; Quint. 12, 10, 70 ; cf. id. ib. 3, 8, 65 ; 67. And of the harangues scattered through a history : ille (sc. Thu- cydides) concionibus melior, hie (sc. He- rodotus) sermonibus, Quint. 10, 1, 73 ; cf. ib. 9, 4, 18 ; Plin. Ep. 1, 16, 4. 2. A place for speaking, a tribune, ros- trum, (rare) : ascendere in concionem, Verr. Fl. in Gell. 18, 7,- 6 sq. So Cic. Fin. 2, 22 fin. ; Liv. 3, 49 ; 5, 50 fin. (al. escen- dit) ; Cic. Att. 4, 2, 3. concionabundus, a .. um > ad f [ con - cionorj Proposing something or harang- uing in a public assembly (several times in Livy ; elsewh. very rare) : Liv. 21, 53 ; so id. 3, 47 ; 5, 29 fin. ; 40, 27; Tac. A. 1, 16 fin. COnCldnaliS; e, adj. [concio] Belong- ing to or suitable for an assembly: conci- onalis prope clamor senatus, Cic. Q. Fr. 2, 5 : genus dicendi, Quint. 8, 4, 1 : oflici- um. id. ib. 3, 8. 14 : hirudo aerarii, Cic. Att. 1, 16, 11 : senex, who went about in the assemblies of the people for the purpose of exciting the multitude, Liv. 3, 72 ; cf. comitialis. concionarius, a, urn, adj. [id.] Of or suited to an assembly (very rare) : pop- ulus, Cic. Q. Fr. 2, 3, 4 : oratio, Amm. 27, 6: tibia, Gell. I, 11, 10 Lion. N. cr. (al. concionatoria) : fistula, ib. in lemm. * concionator, <"'' 8 . »«• [concionor] A haranguer ofthepeople ; in a bad sense, a demagogue, an inciter to sedition. Cic. Cat. 4, 5, 9 (opp. animus vere popularis). concionatorius, "i "«». v - concio- narius. fin. COncionor> atus, 1. v. dep. [concio] * I. 2 T tf be united iu an assembly, to form an assembly : nunc illi vos, einguli uni- versos eoncionantes timent. Liv. 39, 16. — Far more freq.. If, (ace. to concio, no. 2) To hold an oration before an assimbly of the people, to harangue, address (in good prose) : Dionysius concionari ex turri alta eolebat, Cic. Tusc. 5, 20, 59 ; cf. con- cionari supcriore e loco, id. ib. 1, 49, 117: pro tribunali, Tac. A. 1, 61 fin. : apud mili- tes, Caes. B. C. 1, 7 ; Suet. Aug. 27 : ad 330 C O NC populum, id. ib. 84 : de Caesare, id. ib. 85 : adversus aliquem, Liv. 9, 18 ; and entirely abs. : quum Lepidus concionarc- tur, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 4 ; so Liv. 1, 28 ; Quint. 1, 10, 27 ; 3, 11, 13 : 7, 6, 3; Tac. A. 11, 7; Hist. 1, 31; Suet. Caes. 33, 55; Rhet. 6.— Once with the ace. c. infin. (cf. the follg. no.) : C. Cato concionatus est, comitia habcri non situ- rum, etc., declared before the people, Cic. Q. Fr. 2, 6 ad fin. — Hence, 2. in gen., To say publicly, publish, make known, declare (very rare) : caterva tota clarissima con- centione . . . concionata est : Huic vitae tuae, etc., Cic. Sest. 55, 118 : idem hoc fu- turum, etiam Sibylla concionata est, Lact. 4,18. COncipilo, avi, 1. v. a. [concipio] To seize, take, catch (only in the follg. exs.) : Fest. p. 47 : quern ego offatim jam, jam, jam concipilabo, Plaut True. 2, 7, 61. coil-cipio, cepi, ceptum, 3. v. a. [ca- pio ) To take or lay hold of, as it were, with both hands, or on all sides, to take to one's self to take in, take, rcccioe, etc. (class, in prose and poetry) : 1. Lit. : 1. In gen. : nuces si frege- ris, vix sesquimodio concipere possis, Var. R. R. 1, 7, 3 : trulleum latius, quod concipiat aquam, id. L. L. 5, 25, 34 ; cf. Lucr. 6, 503 ; and concipit Iris aquas, Ov. M. 1, 271 : madefacta terra caducas con- cepit lacrimas, id. ib. 6, 397 : imbres li- mumque, Col. Arb. 10. 3 : pars (animae) concipitur cordis parte quadam, Cic. N. D. 2, 55, 138 : ventum veste. Quint. 11, 3, 119; cf. plurimum ventorum, Plin. 16,31, 57 ; and magnam vim venti, Curt. 4, 3, 2: auram, id. ib. 16 ; cf. Ov. M. 12, 569 : aera, id. ib. 1, 337 : ignem, Lucr. 6, 308 ; so Cic. de Or. 2, 45 fin. ; Liv. 21, 8 ; 37, 11 ; Ov. M. 7. 108 ; 15, 345, et al. : nammam, Caes. B. C. 2, 14 : flammas, Ov. M. 1, 255; cf. of the flame of love: nammam pectore, Ca- tull. 64, 92 : ignem, id. ib. 9, 519 ; 10, 582 : validos ignes, id. ib. 7, 9 : medicamentum venis, Curt. 3, 6 : noxium virus, Plin. 21, 13, 44 : morbum, Col. 7, 5, 14. 2. In particular: To take or receive the animal or vegetable fecunda'Aon, to con- ceive, become pregnant : (a) Abs.: Lucr. 4, 12C2 sq. : quod macescentes (vaccae) me- lius concipere dicuntur, Var. R. R. 2, 1, 17 : quum concepit inula, Cic. Div. 2, 22 fin. : ex illo concipit ales, Ov. M. 10, 328, et saep. : (arbores) concipiunt varus die- bus et pro sua quaeque natura, Plin. 16, 25, 39. — ([i) c. ace. : ut id, quod concepe- rat, eervaret, Cic. Clu. 12, 33 : Persea, quern pluvio Danac conceperat auro, Ov. M. 4, 611 : aliquem ex aliquo, Cic. Clu, 11 ; Suet. Aug. 17 ; Claud. 27 : ex adulterio, id. Tib. 62 : de aliquo, Ov. M. 3, 214 : ali- cujus semine, id. ib. 10, 328 : ova (pieces), Plin. 9, 51, 75. — Poet. : concepta crimina portat. i. e. foetum per crimen concep- tum, Ov. M. 10, 470 (cf. ib. 3, 268) : om- nia, quae terra concipiat semina, Cic. N, D. 2, 10 : frumenta quaedam in tertio ge- nu spicam incipiunt concipere, Plin. 18, 7, 10, ?i0.4. — *b. In Ovid, meton. (r.onscq. pro antcced.) of a woman : To unite her- self in marriage, to marry, wed. Ov. M. 11, 222. — c. Concipere furtum, in jurid. Lat , To find out or discover stolen properly : Just. Inst. 4, 1, § 4 ; cf. Paul. Sent. 2, 31 ; Gell. 11, 18, 9 sq. II. T r o p. : * 1. To lake or seize some- thing by the sense of sight, to see. perceive (cf. comprehendo, no. II. 1) : haec tanta oculis bona concipio, Plaut. Poen. 1, 2, 65. — Far more freq., 2. To perceive in mind; and, a. m gen. : To comprehend intellectually, to im- agine, conceive, think : agedum, inaugura iierine possit. quod nunc ego mente con- cipio, Liv. 1, 36 : imaginem quandam con- cipere animo pirfeeti oratoris. Quint. 1, 10, 4 ; cf. ib. 2, 20, 4 ; 9, 1, 19, et nl. : quid mi- rum si in auspic is imbecilli animi euper- stitiosa ista concipiant? Cic. Div. 2. 39: concipere «liquid animo, Liv. 9, 18 : de aliquo summa concipere, Quint. 6 pro- oem. § 2 : onus operis opiuione prima concipr re, id. ib. 12 prooem. § 1. — b. I" particular : To understand, comprehend, perceive : quoniam principia rirum omni- um animo ac mente conccperit, Cic. Leg. 1, 22 fin. : quae neque concipi animo nisi C O N C ab iis qui videre, neque, c'.c, Plin. 36, 15, 24, 'no. 11 : fragor, qui concipi huniana mente non potest, id. 33, 4, 21 : concipere animo potes, quam simus fatigati, P:in. Ep. 3, 9, 24 ; Cic. Off. 3, 29, 107 : forsitan et hicos illic concipias animo esse,' Ov. M. 2, 77 : concepit, eos homines pos3e jure muleeri, Vellej. 2, 117 fin. ; Cels. 7 praef. sub fin. 3. To receive in one's self, adopt, harbor any disposition of mind, emotion, passion, evil design, etc., to give place to, foster, to take in, receive ; to undertake, commit (the figure derived from the absorbing of liq- uids ; hence, Cic. Leg. 3, 14, 32 : quod non solum vitia concipiunt ipsi, sed infundunl in civitatem) : inimicitiac et aedilitate et praetura conceptae, Caes. B. C. 3, 16. So mente vaticinos furores, Ov. M. 2, 640 : animo ingentes iras, id. ib. 1, 166 : spem, id. ib. 6, 554 ; cf. spemque me- tumque, id. Fast. 1, 485 ; and aliquid spc, Liv. 33, 33 : nmorem, id. ib. 10, 249 ; cf. above, no. I. 1 : pectore tantum robur, Virg. A. 11, 368 : auribus tantam cupidi- tatem, Cic. Verr. 2, 4, 45 fin., et al. : frau- des. Cic. Tusc. 1, 30; so malum autscelus, id. Cat. 2, 4, 7 : scelus in se, id. Verr. 2, 1, 4 : flagitium cum aliquo, id. Sull. 5, 16. 4. To draw up, comprise, express some- thing in words, to compose (cf. compre- hendo, no. II. 3) : quod ex animi tni sen- tentia juraris, sicut verbis concipiatur mo- re nostro, Cic. Off. 3, 29. So vadimoni- um, id. Q. Fr. 2, 15 : jusjurandum, Liv. 1, 32; Tac. II. 4, 41; cf. jurisjurandi verba, id. ib. 4, 31 ; and abs. : verba, Liv. 7, 5 : edictum, Ulp. Dig. 13. 6, 1 : libcllos, id. ib. 48, 19, 9 : stipulationem, id. ib. 41, 1, 38 : obligationem in futurum, Jabol. ib. 5, 1, 35 : actionem in bonum et aequum, Gaj. ib. 4, 5, 8 : foedus, Virg. A. 12, 13 (" id est conceptis verbis : concepta autcm verba dicuntur jurandi formula, quam nobis transgredi non licet." Scrv.). — Hence, b. J. t. of the lang. of religion : To make something (as a festival, auspices, war, etc.) known, promulgate, declare in a set form of words, to designate formally : ubi viae competunt turn in competis sacrifi- catur : quotannis is dies (sc. Compitalia) concipitur, Var. L. L. 6, 3, 58 ; so Latinas sacrumque in Albano monte non rite concepisse (magistratus), Liv. 5, 17; cf. conceptivus : auspicia, Liv. 22, 1 : tem- plum, Var. L. L. 7, 2, 81 : bellum, id. ib 5, 15, 25. Concise; a dv<. ^ n short sentences, brief- ly, concisely; v. 2. concido, Pa.,fn. 4 COnClSlO) onis. /• [~- concido] In rhet., A separating of a clause into short divisions. Cic. Part. Or. 6, 19. * ConclSOr* oris > m - f 2 - concido] One who cuts down or fells: nemoruin, Co- ripp. 4, 22. * COnclSOrlUS, »• um. <"V- [-■ conci- do] Suitable for cutting : Veg. 1, 50, 31. COnClSUraj «e, /. [id.] *1 , A divid- ing, distributing : aquaruni. Sen. Ep. 100. — * 2. A hollow, chink, cleft : Plin. 34, 8, 19, no. 6 dub. COnClSUSi a, urn, v. 2. concido, Pa. concitamentum, ', «■ [concito] A% incentive, Sen. Ira 3, 9. COnCltate, «<*»■ Quickly, rapidly; impetuously, ardently; v. conrito, Pa., fin. concitatl©. oiiie,/ [concito] An ex- citement or rousing of the passions, an emo- tion of mind, affection, passion ( ; n good prose ; most freq. in Cic. and Quint.) : sapientem ab omni concitatione animi, quam perturbationcm voco, semper va- care, Cic. Tusc. 5, 16 Jin. ; cf. concitatio- nes vehementiores animi, id. Q. Fr. 1, 1, 13ym. : concitatio quaedam animi, id. Div. 1, 18 : animorum (i, c. iram), Liv. 9, 7 : mentis. Cic. Div. 2, 11, 27 ; and abs., Quint. 1,11,12; 2,8.11; 7, 4.31; 10, 1, 114; 11, 3. 146 ; opp. to misericordia, id. ib. 1, 10, 25. — b. ^ tumultuous sedition, a tumuli of the multitude : plcbei contra patres con- citatione et seditione nunciata, Cic. Brut 14,56; cf. ercbrae (multitudlnis), Caes. B, C. 3, 106 fin. COncitatori oris, m. [id.] One who ex- cites or rouses, a mover, exciter (rare, not in Cic.) : belli, Hirt. B. G. 8, 38 ; Tac. H. 3, 2: turbae ac tumultus, Liv. 25. 4fm.: concitator et instimulator scditionis, Pseu- C O N C do-Cic. Dom. 5, 11 : tabernariorum, id. ib. § 13 ; cf. multitude) concitata ipsum con- citatorem antccessit. Sen. de Ira 3, 2. COncitatriX) icis, /. [concitator] That which ostites or stirs up (very rare) : Veneris (eruca), Plin. 19, 8, 44. And adj. : concitatricem vim habet satyrion, id. 26, 10. 62. „ 1. concitatus, a, um.Part. andP«., from concito. * 2. GOncltatUS, us, m. [concito] = concitatio, Impulse : Sid. Corm. 23, 365. COnCltO, avi, atum, 1 . v. intens. a. [con- cieoj To move, as it were, through and through to the foundation, i. e. to move vio- lently, to put in violent or quick motion, to stir up, rouse up, excite, incite, shake. 1, Lit. (thus most freq. in the poets and histt.) : artus, Lucr. 3, 292 ; id. 3, 301 : equum calcaribus, Liv. 2, 6; cf. equum in eum, Nep. Pelop. 5, 4 ; and equos permit- tuntque in hostem, Liv. 3, 61 ; and equos adversos, id. 8, 7 ; cf. also under Pa,. : na- ves quanta maxima celeritate poterat, Liv. 36, 44 ; cf. classem concitatam remis, id. 30, 25, and 37, 11 : agmen, Ov. M. 14, 239 : omne nemus, id. Fast. 1, 436 : feras, id. ib. 2, 286 : tela, Liv. 34, 39 : eversas aquas (Eurus), Ov. Her. 7, 42 ; cf. mare vento, Curt. 4, 3 : graves pluvias, Ov. F. 2, 72. et saep. : se in hostem, Liv. 8, 39 ; cf. se in Teucros alis (Alecto). Virg. A. 7, 476 : so in fugam (* to take to flight), Liv. 22, 17 ; cf. se fuga in aliquem locum, Val. Fl. 3, 383. II. Trop. (so class., and very frcq. in prose and poetry) : X, Aliquem, To rouse, urge, impel one to any act, feeling, etc., to move strongly, to influence, stir up, instigate, etc. ; constr. c. ad, in, adversus, c. Inf. and abs. .- (,,) c. ad: concitari ad stndium cognoscendae percipiendaeque virtutis, Cic. de Or. 1, 47 ; cf. concitatus ad philosophiara studio, id. Brut. 89, 306. So judicem ad fortiter judicandum, Quint. 6, 1, 20: victuin ad depellendam ignominiam, id. ib. 1, 2, 24 : nos ad quaerendum, id. ib. 10, 2, 5 : om- nem Galliam ad nostrum auxilium, Caes. B. G. 7, 77 : multitudiuem ad arma, id. ib. 7, 4)1 Jin.; cf. cessantes ad arma, *Hor. Od. 1, 35, 16 : colonias ad audendum ali- quid, Suet. Caes. 8 : ad convicia, id. Tib. 54 : ad despiciendam vitam, id. Oth. 10. — (/3) c. in : qui in iram concitat se, Quint. 6, 2, 27. — (y) c. adversus : Etruriam om- nem adversus nos, Liv. 5, 4 : exercitum adversus regem, id. 1. 59 fin. — * (<5) c. Inf. : captam dimittere Trojam » Ov. M. 13, 226. — (e) Abs., both with and without Abl. : te ipsum animi quodam impetu concita- tum, Cic. Mur. 31, 65 ; so uxorem dolo, id. Scaur, frgm. in I'risc. p. 689 P. : ali- quem injuriis, Sail. C. 35, 3 : multitudi- nem fallaci spe, Liv. 6, 15 : familiam se- ditionibus, Col. 1, 8, 18 : aliquo affeetu, Quint. 10, 7, 15: ira, Xiv. 23, 7; 42, 59; Quint. 6, 3, 46 ; Liv. 7, 8 : aspectu pigno- rnm suorum concitari, Tac. Agr. 38 ; Cic. Verr. 2, 3, 3 : quo enim spectat illud . nisi ut opifices concitentur t should be ex- cited to sedition, Cic. Acad. 2. 47, 144 ; cf. id. Flacc. 8 ; Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 4 : cf. servitia, Sail. C. 46, 3 : multitu- dinem, Nep. Arist. 1, 3 : suos, Caes. B. G. 5, 26 : judices (opp. flcctere), Quint. 6, 1, 9 ; cf. opp. placare. id. ib. 11, 3, 170 ; opp. mitigare, id. ib. 3, 4, 3 ; 4, 2, 9 ; 6, 2, 12 ; con. animos ac remittunt, id. ib. 9, 4, 11 : tuas aures de nobis, Prop. 3, 15, 45 ; Var. R. R. 2, 5, 14. 2. Aliquid, To rouse, ex.cite, cause, occa- sion, produce any action, passion, evil, etc. : belliim, Cic. Fam. 15, 4, fi ; Hirt. B. G.8,22; Nep. Ham. 4,3; Liv. 5, 5 ; Flor. 4, 5, 1, et al. : bellum Romanis, Liv. 35, 12 fin. : quantas turbas mibi, Sail. H. frgm. 3, 22, p. 234 ed. Gerl. ; cf. quantam pug- nam milii, Quint. 10, 1, 105 : lacrimas to- tius populi Rom., id. ib. 11, 3, 8 : miseri- cordinm populi, Cic, de Or. 1, 53 : odium (just before commovere odium), id. Tnv. 1, 54 fin. ; cf. id. ib. 1, 53 : invidiam in te ex illis rebus, id. Verr. 2, 5, 8 : invidiam, odium, iram, Quint. 6, 1, 14 : iram (opp. lenire). id. ib. 3, 8, 12 : risum, Cic. de Or. 2, 58, 235 : 6editionem ac diseordiam, id. Mur. 39 : tumultum, Caes. B. C. 3, 18 ; Liv. 38, 33 : aspera jambis maxime con- citantur, Quint. 9, 4, 136, et saep. : mor- C O NC bos, Cels. 2. 13 : pituitam, id. 6, 6, no. 15 : somnum, Plin. 20, 17, 73. — Whence concitatus, a, um, Pa. X, (ace. to no. I.) Violently moved, i. e. rapid, swift, quick : oquo concitato (at full speed) ad hostem vehitur, Nep. Dat. 4 fin. (more freq. citato equo ; v. 2. cito, Pa.) : quam concitatissimos equos immittere jubct, Liv. 35. 5 : conversio coeli eoncita- tior, Cic. Rep. 6, 18 ; so cursu, Liv. 35, 29 : concitutissunus corporis motus, Quint. 2, 11,4. 2. (ace. to no. II.) Paused up, vehement, ardent (freq. in Quint.): testimonia non concitatae concionis sed jurati senatus, Cic FI. 7, 17 : (in comocdiis pater) inte- rim concitatus, interim lenis est, Quint. 11, 3. 74 : affectus (opp. mites atque com- positos), id. ib. 6, 2, 9 ; cf. opp. tlebilcs, id. ib. 11, 3, 162 : animus an remissus, id. ib. 3. 9. 7 : causae, id. ib. 11. 1, 3 : oratio, id. ib. 3. 8. 58 and 60 : scntentiao, id. ib. 12, 9, 3 ; id. ib. 10, 1, 44 : erecta et concitata voce (opp. summissa atque contracta), id. ib. 11, 3, 175 : Lucanus ardens et concita- tus, id. ib. 10. 1, 91. — Comp. concitatior accidens clamor, Liv. 10, 5 ; Quint. 2, 15, 28; id. ib. 8, 3, 14. concitate, adv. (not in Cic.) X. (ace. to no. 1) (illicitly, rapidly : agitur pecus, Col. 6. 6, 4. — 2. (HOC. to no. 2) Impetuous- ly, ardently (almost only in Quint.) : di- cere, Quint. 8, 3, 40 ; 10, 2. 23 ; 1 1, 3. 23 ; 12. 10, 71 : itur, id. ib. 11, 3, 133.— Comp. dicere, id. ib. 1, 8, 1 ; 3, 8, 68 ; 9. 4, 130 : movere affectus, id. ib. 12. 1.0. 26. — * Sup. raperet ventus, Aug. Civ. D. 5, 26. Concitor. oris. m. feoncieoj He who rouses or excites, an exciter (rare ; not in Cic. ; in MSS. freq. interchanged with concitator) : belli, Liv. 23. 41 ; 29, 3 ; 37, 45; Tac. A. 4,28; Hist. 1.68; 4,56; Just. %Sfin.: vulgi, Liv. 45, 10. 1. COnCltUS and COnCltUS) »> "ni, v. concieo. 2. COnCltUS) iis, m. [concieo] = concitatio, An hiciting, spurring on ; im- petuosity, haste : equi, Claud. Mam. Gen- ethl. Maxim. 8. * Conciuncula, ae, /. dim. [concio] A sliort harangue to the people, Cic. Att. 2, 16,1. * COn-ClviS) is. "'■ -A fellow-citizen, as transl. of the Gr. nvinroXiriji;, Tert. adv. Marc. 5, 17 (from Paul. Epist. ad Ephes. 2, 19). COnclamatlO, 6nis. /. [conclamo] A loud shouting or calling oj many per- sons together, a shout (rare ; not in Cic.) : universi exercitus, Caes. B. C. 2, 26 : tot millium sub gladio gementmm. Sen. Clem. 1, 12.— In plur. : Tac. A. 3, 2 : id. Hist. 4, 1. conclamatus, a, "m, ^PM. and ?<*■> from conclamo. * COnclamitO; are, v. intens. [con- clamoj To call, cry out violently : Plaut. Merc. 1, 1, 51. COIl-clamO) avi, atum, 1. v. n. and a. To cry or call out together, i. e. 1, (con subjective) To call or cry out together, in multitudes, to shout, esp. in approbation or assent (class, in prose and poetry ; in Quint, perh. only once ; in Lucrct. and Hor. never). X. In gen.: quum vos universi, una mente atque voce, iterum a me conser- vation esse remp. conclamastis, Cic. Phil. 6, 1, 2 ; thus with aec. c. inf., Caes. B. G. 3, 18 ; B. C. 1. 7 ; Tac. A. 1, 8 ; Virg. A. 2, 233, et al. ; Cic. FI. 7, 17 : victoriam suo more, Caes. B. G. 5, 37: laetum paeana, Virg. A. 10, 738, et al. : turn suo more conelamaverunt, uti, etc., Caes. B. G. 5, 2G fin. : conclamnntibus omnibus, imperaret quod vellet, id. B. C. 3, 6 ; thus with subj., Curt. 4. 1; Liv. 1, 58; id. 1, 25; Tac. A. 3,74. — Poet. : planctu conclamatuterque Isthmos, Stat. Th. 6, 13. 2. In partic. : a. Ad arma, milit. 1. 1., To call to arms, to give the signal for an attack, Liv. 3, 50 ; 7, 12 ; 10, 32 ; 41, 26, et al. — T), Also milit. t. t. : vasa, To give the signal, before breaking up, for packing, to give the order for decamping (ellipt. for conclamare, ut vasa colligantur), Caes. B. C. 1, 66. In the same sense wholly abs., id. ib. 1,- 67, and 3, 75. II. (.con objective) To call several persons together into one place, to call to C O N C help (thus very rare) : socios, Ov. M. 13, 73 : duros agrestes. Virg. A. 7, 504. III. ( cov intens.) To call or cry out loudly or violently, to shout, exclaim (clas- sic.) : ubi abit, conclamo : Ileus quid agis hi, etc. ? Plaut. Mil. 2, 2, 22 ; id. Men. 5, 9, 94 : Italiam primus conelamat Acha- tes, Virg. A. 3, 523 : hei mihi ! conelamat, Ov. M. 6. 227 ; 7. 843 : capta caslra con- clamavit, Tac. H. 3, 29 fin. ; Caes. B. G. 1, 47 fin.: deos omnes (*(o call upon, in- voke). Sen. Oed. 974 : saxa querelis, to fill with cries, Mart. 9, 46, 5. — A I) s. : conela- mat virgo, cries out, Ov. M. 4, 691; so id. ib. 10, 385 ; Quint. 2. 2, 12, et al. 2, Aliquem (mortuum), (. t, of the lang. of religion : of the dead, To call one repeatedly by name, and lament him 7 (aec. to others, 8) days, until his burial (cf. Serv. Virg. A. 6, 218 ; Schol. Luc. 2, 23 ; Adam's Antiq. 2, p. 224) : ut ex maestis paullo ante domibus, quae conclamaverant suos, procurreretur in vias, Liv. 4, 40 : quum corpora nondum conclamata jacent, Luc. 2, 23 : post conclamata suprema (* i. e. after this cry), Amm. 1, 30; cf. id. 30, 10 ; Quint. Decl. 8, 10 : partem conclamare tori, Stat. Silv. 2, 6, 5.— Hence, *b. Pro- verbial : jam conclamatum est, it is over, past, all is lost, 'Per. Eun. 2, 3, 56 Donat. — Whence c o n c 1 a m a t u s, a, um. Pa. (post-clas- sic.) : X. Published abroad by crying, i. e. known, celebrated : conclamatissimus pri- mipilaris, Sid. Ep. 6, 1 : conclamatissimae declamationes, id. ib. 8. 3. — 2. (ace. to no. III. 2) Lamentable, unfortunate : res, Serv. Virg. A. 2, 233: and. fc. In an act. sense, Destructive : frigus, Macr. Sat. 7, 5. COnclaUSUS; a, um, v. conclude t conclavatae dicehantur, quae sub eadem erant clave, Fest. p. 44. Conclave; ' s ( ar ei v. a. To join, unite : argentum auro, Lucr. 6, 1077. COIl-Coquo- coxi, coctum, 3. v. a. I, To boil or seethe together with something (very rare) : sal nitrum sulphuri concoc- tum in lapidem vertitur, Plin. 31, 10, 46, no. 4 : odores, Lucr. 2, 853. II. To digest (class., esp. in prose). A. Lit.: eademque haec avis senbitur conchis se solere complere, easque quum stomachi calore concoxerit evomere, etc., Cic. N. D. 2, 49 ; so Cato R. R. 156, 1 ; Lucr. 4, 634 ; Cic. N. D. 2, 5ifin. ; Fin. 2, 20, 64; Cels. 3, 22; Sen. Ben. 4,39; Plin. 11, 53, US fin. ; Quint. 8, 4, 16 ; Catull. 23, 8, et al. 2. Transf. to other objects : To prepare, ripen, mature (so particularly freq. in Pliny, esp. of the bringing to maturity of a tumor, and the like) : terra acceptum humorem concoquens, Plin. 18, 11, 29 : omnem succum in venenum, id. 22, 22, 46 : tumida, Cato R. R. 157, 3 : dura, Plin. 22, 24, 50 : tusses et duritias, id. 24, 8, 36 : suppurationes, id. 21, 19, 74, et al. B. Trop. : *1, Se, To waste, pine away : ego me et concoquo et macero et defetigo, Plaut. Trin. 2, 1, 3. 2. Like our digest in colloquial lang. =i To endure, suffer, put up with, brook, tolerate (rare, but in good prose) : ut ejus ista odia non sorbeam solum, sed etiam concoquam, Cic. Q. Fr. 3, 9, 5 : ut quem senatorem concoquere civitas vix posset, regem ferret, Liv. 4, 15 : tres plagas, Petr. 105, 5 : famem sicco ore, id. ib. 82, 5, 4 : npimv (i. e. probare), Cic. Fam. 9, 4. 3. To revolve in mind, think upon, weigh, to reflect maturely upon, to consider well: tibi diu deliberandum et conco- quendum est, utrum, etc., Cic. Rose. Com. 15, 45 Orell. N. cr. : clandestina consilia, to concoct, devise, Liv. 40, 11 ; Sen. Ep. 84 : sive eoncoquitur seu maturatur recorda- tio, Quint. 11, 2, 43. * concordabilis. e, adj. [concordo] Easily according, harmonizing : Censo- rin. de Die nat. 10. concordat!©, onis, /. [id.] == con- cordia, Concord, unanimity (late Lat.), Vulg. Sir. 22, 22 ; 27, 21. Concordia, ae,/. [concors] An agree- ing together, union, unanimity, agreement, harmony, concord (opp. to discordia, Sail. J. 10, 6 ; bellum, Lucr. 1, 457 ; repugnan- tia, Plin. 29, 4, 17) (very freq. and class, in prose and poetry) : a. Of persons : re- digere aliquem in antiquam concordiam alicujus, Plaut. Am. 1, 2, 13 ; cf. redire in concordiam, id. ib. 3, 3, 7 : tantam habe- bat morum similitudo conjunctionem at- que concordiam, ut, etc., Cic. Verr. 2, 3, 9 : conspiratio atque concordia omnium ordinum ad defendendam libertatem, Lentulus in Cic. Fam. 12, 15, 3 : equites concordia conjunctissimos, Cic. Clu. 55, 152: de equestri concordia, de consen- sione Italiae, id. Att. 1, 14, 4 ; Liv. 4, 43 : de reconcilianda concordia agere, id. 41, 25: concordiam confirmare cum aliquo, Cic. Phil. 13, 1 fin. : aliquos in pristinam concordiam redueere, Balb. in Cic. Att. 8, 15 A. : ad concordiam hortare, Quint. 6, 1, 50 ; cf. concordiam suadere, Suet. Oth. 8 : ordinum concordiam disjunxit, Cic. Att. 1, 18, 3 : si Caesar ejus aspernaretur concordiam, his friendship, alliance, Vel- lcj. 2, 65, 1 — (/?) Me ton. (abstr. pro con- crcto) An intimate friend: Ov. M. 8, 303. — b. Of inanimate and abstract things : vocum, Col. 12, 2, 4 (acc. to Cic. Oecon.) ; cf. concordia sociata nervorum, Quint. 5, 10, 124 : concordia quam magnes cum ferro habet, Plin. 34, 14, 42 : ilia dissimili- um concordia, quam vocant apiioviav, Quint. 1, 10, 12; cf. thus discors (rerum), Ov. M. 1, 433 ; Hor. Ep. 1, 12, 19 Schmid ; and of feigned friendship, Luc. 1, 98 : re- rum agendarum ordinem et, ut ita dicam, concordiam, Cic. Fin. 3, 6, 21 : quia (tcm- C O N C perantia) pacem animis afferat et eos quasi concordia quadam (by a certain equanimity) placet ac leniat, id. ib. 1, 14, 47. II. Concordia, ae, nom. propr. 1. The goddess of Concord, Gr. 'Oudvoia, Var. L. L. 5, 10, 22 ; Cic. N. D. 2, 23, 61 ; 3, 18 fin. ; Ov. F. 2, 631 ; 3, 881 ; 6, 91 ; Tac. H. 3, 68, et al. Her oldest temple at Rome, on the declivity of the Capitol, was dedicated in the year of the city 386, Ov. F. 1, 641 ; restored by Tiberius in the year 762, id. ib. 1, 639 sq. ; Suet. Tib. 20 (in Dio Cass. 55, 8, and 56, 25, called ib 'Quovdeiov). — 2. 4 surname of the Em- peror Vitellius, Suet. Vit. 15 fin. — 3. 4 Roman colony in the Venetian territory, Plm. 3, 18, 22 ;_ cf. Mann. Ital. 1, p. 82. COnCOrdialis, e, adj. [concordia] Of or pertaining to concord or union (late Lat.) : Firm. Math. 6, 32.— 2. JCon- cordialis, is, A priest of Concordia, Inscr. Grut. 877, 9. COUCOrdis, e . v - concors. * concordltas, atis, /. [concors] = concordia, Concord: Pac. in Non. 88, 20. COIlCOrdlter- adv. Harmoniously, concordautly, in harmony ; v. concors. concordo, avi, atum, 1. v. n. and a. [concors] I, Neutr., To agree together, to be united, to harmonize (rare, but class.) : a. Of persons: concordare cum ali- quo, *Ter. Ph. 2, 3, 86 : ne tunc quidem fratres concordare potuerunt, Just. 27, 3 ; cf. id. 1, 10. — b. Of inanimate and ab- stract objects: animi sanitas dicitur, quum ejus judicia opinionesque concor- dant, * Cic. Tusc. 4, 13, 30 : sermo cum vita, * Sen. Ep. 75 : caput cum gestu, * Quint. 11, 3, 69 : carmina ncrvis, Ov. M. 1, 518 : concordant modi, id. ib. 10, 147.-r- *H. ^ c 'i To bring into union: matrimo- nium bene concordatum dirimere (* con- cordant), Papin. Dig. 48, 5, 11, § 11. con-corpbrales, lum, m. Of or belonging to the same body or company, comrades (late Lat.), Amm. 21, 12 ; 28, 5. — Adj. : gentes, Vulg. Ephes. 3, 6. concorporatio, oms>, /. [concorpo ro] A union, harmony (eccl. Lat.) : Tert. adv. Marc. 4, 4 ; so id. Baptism. 8. * concorporif icatusj a, um, adj. [concorporo-facio] United in. one body, incorporated, Tert. adv. Val. 23. con-corpdro, avi, atum, 1. v. a. To unite, incorporate into one body (except in Pliny the elder, only in late Lat.) : ali- quid cum melle, Plin. 22, 24, 53 : vitiligi- nes, id. 27, 12, 90 : scopuli concorporati, Amm. 22, 8 : concorporatus ecclesiae, Tert. Pudic. 15 : medicamen concorpora- tum, Marc. Emp. 36. con-cors (ante-class, accessory form concordis, e, Caecil. in Prise, p. 726 P. ; cf. Prise, p. 764 ib.), dis (abl. usu. concordi, Cic. Univ. 5; Prop. 4, 5, 6; Ov. M. 1, 25; 5, 664 ; Sil. 16, 381 ; Suet. Caes. 19 ; Sen. Agam. 781, et al. : Concorde, acc. to Pn.jc. p. 764 P. : plur. neutr. concordia. Viivj. A. 3, 542 ; Sil. 13, 650 ; Pers. 5, 49), adj. [cor : "aliis cor ipsum animus videtur: cn cup ezcordes, vecordes concordesque dicuntur," Cic. Tusc. 1, 9, 18] Of the same mind, united, agreeing, concordant, harmonious (class, in prose and poetry) : a. Of per- sons: novem Jovis concordes filiae so- rores, Naev. Bell. Punic. 1, 3 ; cf., as an epithet of the Parcae, Virg. E. 4, 47 : be- ne convenientes concordesque cum \'.ne, Afran. in Non. 394, 2 ; cf. ne secum qui- dem ipse concors, Liv. 4, 2 ; Tac. A. 11, 37 ; Ter. Hec. 4, 3, 11 : ut multo fiat civi- tas coneordior, Plaut. Aul. 3, 5, 7 : cum concordissimis fratribus, Cic. Lip, 2, 5.' — b. Of inanimate or abstr. objects : regnum, Liv. 1, 13 fin. : amicitia et cari- tas, Cic. Univ. 5 ; cf. pax, Ov. M. 1, 25 : moderatus et concors civitatU status, Cic. Leg. 3, 12, 28: censura, Liv. 42. 10: aquae, Plin. 5, 9, 10, £ 53 : somis, Ov. M. 5, 664 : anni, id. ib. 8, 709 : fata, Pers. 5, 49 : frena, Virg. A, 3, 542 : torus, Prop. 4. 5, 6 : insania, equal, Sil. 4, 100. concorditer, adv.: alternum scritote diem concorditer ambo, Enn. Ann. 1. 153 (in Charis. p. 177 P.). So inter se congiu- unt, Plaut. Cure. 2, 2, 14 : concorditer et amore vixit cum Julia, Suit. Tib. 7: ciul- ces exirrit annos, Ov. M. 7, 752. — Camp. : concordius bellum gerere, Liv. 4, 45 Jin CONC — Sup. : quicum concordissime vixerat, Cic. Rab. perd. 5. * con-orasso, nr e, "• a - To thicken, make thick : liquida, Coel. Aur. Tard. 4, 3. * con-crebresco, ^rui, 3. v. n. To become frequent, increase, gather strength: cum levis altcrno Zephyrus concrebruit Euro, Virg. Cir. 24. con-credo, didi, ditum, 3. p. a. (ante- class, prolonged form praes. concreduo, Plaut. Aul. 3, 6, 4!) ; whence perf. concre- dui, id. Casin. 2, 8, 43 ; cf. credo ; Struve |). 204) To intrust, consign, commit to, commendo (class. ; very freq. in Plant. ; in Cic. perh. only twice ; never in Quint.) : (a) c. ace, : mihi avus hujus concredidit Thesaurum auri, Plaut. Aul. prol. 6 ; cf. aurum tuae fidei, id. ib. 4, 2, 8 : aurum alicui, id. ib. 3, 6, 45; Bacch. 4, 9, 141 ; id. Men. 5, 1, 2 : rem ct famam alicui com- mendare et concredere, Cic. Quint. 20; cf. id. Rose. Am. 39, 113 : gnatum vends, ^Catull. 64,213: vites teneriores, calido coelo, Col. 3, 1, 7 ; Plaut. Casin. 2, 8, 43 : aliquid meae taciturnitati, id. Trin. 1, 2, 105: nugas alicui, *Hor. S. 2, 6, 43 : vi- sits sum in custodiam cam Simiae con- credere, Plaut. Merc. 2, 1, 9 ; cf. the follg. — (B) Abs. : concredam tibi, Plaut. Rud. 4, 4, 83 : in manum concredere, id. Pers. 3, 3, 30 ; Prop. 1, 10, 11. concreduo, v - the preced. art. ink. ' concrematio. onis,/. [concremo] A burning up, conflagration, Fulg. Myth. 1, 15. * concrcmcntum. i, n. [concresco] A mixture : App. ApoL p. 306, C. con-cremo. avi, atum, 1. v. a. To burn up, consume (in good prose, but perh. not before the Aug. period) : vivos igni, Liv. 3, 53 ; cf. id. 9, 12 : hostilia ar- nia subdito igne, id. 8, 30 : urbem igni, id. 6, 33 : omnia tecta, id. 5, 42 : domos, id. 21, 14/«. .- duas naves fulminis ictu, id. 41, 9 : commentaries, Suet. Calig. 15 : epistolas, id. Oth. 10 ; Plin. 12, 18, 41 : fu- nebres rogos, Sen. Hippol. 1216. ' ConcrepatlO) onis, /. [concrepo] A noise, rattling : scabillorum, Arn. 2, 73. * concrcpito, are, v. intens. n. [con- crepo j To rattle or soundmuch or loudly : virgarum concrepitat fragor, Prud. a-ctb. 11,56. con-cropo, pui, pltum, 1. v. n. and a. I, Naur., 7 u rattle, creak, grate, sound, re- sound, clash, make a noise, etc. (class.) : fo- ils concrepuit hinc a vicino sene, Plaut. Mil. 2, 1, 76 ; so fores, id. Bacch. 2, 2, 56 ; 4, i, 28 : ostium, id. Men. 2, 2, 73 ; 3, 2, 57 ; * Ter. Andr. 4, 1, 58 ; scabilla concrepant, aulaeum tollitur, Cic. Coel.27/n.: concla- inat omnis multitudo et suo more armis concrepat, Caes. B. G. 7, 21 Herz. ; thus of the din or clashing of weapons when struck together ; cf. Liv. 6, 24 ; 28, 8 ; 29 ; Petr. 59, 3 ; and of the striking together of the brazen cymbals of the attendants of Bacchus, Prop. 3, 18, 6 ; Ov. F. 3, 740.— Of the snapping of the fingers : digitos concrepuit, PetrT 27, 5 ; and so as a mild expression of a wish ; proverb. : si vir bo- nus habeat hanc vim, ut, si digitis concre- puerit, possit, etc., by snapping his fingers, i. e. by the smallest effort, Cic. Off. 3, 19 Beier." So also abs. : id. Agv. 2, 30, 82 — II. Act. : To cause to sound or rattle, to strike upon (rare) : aera, Ov. F. 5, 441 ; Petr. 22 fin. ; Mart. 11, 16, 4. * concrcsccn tia< ae, /. [concresco] A condensing : aquarum, Vitr. 8, 3. con-cresco. evi, etum, 3. (inf. sync. concresse, Ov. M. 7, 416) v. n. I. Orig., To grow together ; hence with the prevailing idea of uniting, and almost exclusively of soft or liquid substances, which thicken, become dense; to harden, condense, curdle, stiffen, congeal, etc. (very freq., and class, in prose and poetry): con- crescunt semina, opp, to extenvantur, Lucr. 4, 1257 ; id. 6, 627 ; cf. Virg. G. 3, 360: rigido concrescere rostro Ora vidct, to stiffen into a hard beak, Ov. M. 5, 673 ; cf. Aconteus Gorgone conspecta saxo con- crevit oborto, id. ib. 5, 202 (cf. also saxo- que oculornm indurnit humor, ib. 233) ; quo pac to pHivius concrescat in altis Nu- hibua humor, Lucr. 6. 493 ; cf. id. 6, 250 ; Ov. M, 9, 220 : (aqua) neque conglaciaret I'rfjfOi'lhus fifcqu • nive pruinaqueconcrcs- CONC ceret, etc., Cic. N. D. 2, 10 : gelidus con- crevit frigore sanguis, Virg. A. 12, 905 : quum lac concrevit, Col. 7, 8, 3 ; cf. Ov. M. 12, 436, et saep. : concretos sanguine crines, stuck together or clotted, Virg. A. 2, 277 ; cf. concreta sanguine barba, Ov. M. 14, 201.— Hence H, To be formed by stiffening, to take form, to grow, increase : de tcrris terram concrescere parvis, Lucr. 1, 840 : terra in ipsa tetro concrescere odorc bitumen, id. 6, 808 ; Virg. E. 6, 34 ; cf. indagatio initio- rum uncle omnia orta, generata, concreta sint, Cic. Tusc. 5, 24 fin. ; id. ib. 1, 24 : valles, quae fluminum alluvie et inunda- tionibus concreverint, Col. 3, 11, 8: omne corpus aut aqua aut aer ant ignis aut ter- ra est, aut id quod est concretum ex ali- qua parte eorum, composed, formed of, id. N. D. 3, 12, 30 ; so with ex, id. ib. 3, 14 ; Tac. A. 13, 57; and, b. Trop. : illud fu- nestum animal, ex nefariis stupris, ex civ- ili cruore concretum, Cic. Pis. 9 fin. II. (con intens.) To grow strong, to rise by growing, to spread out, etc. (so very rare) : aliud concrescit et e contemptibus exit, Lucr. 5, 831 : (lana) quanto prolixi- or in pecore concrescit, tanto, etc., Col. 7, 3, 10,— Whence concretus, a, um, Pa. (ace. to no. I. 1) ("Grown together, compounded), con- densed, hardened, thick, hard, stiff, curdled, congealed, clotted, etc. (class.) : dubitare non possumus quin nihil sit animis ad- mixtum, nihil concretum, nihil copula- tum, nihil coasnnentatum, nihil duplex, Cic. Tusc. 1, 29, 71 ; so id. ib. 1, 27, 66 ; Lucr. 1, 1018 : corpore, id. 5, 467 and 469 ; id. 5, 1256 : aer (opp. fusus, extenuatus), Cic. N. D. 2, 39 fin. ; cf. pingue et concre- tum esse coelum, id. Div. 1, 57, 130 : hu- mores (opp. acres), id. ib. 2, 23 : lac, Virg. G. 3, 463 : in sanguine, Ov. M. 13, 492 : mare, Plin. 4, 16, 30 : (*radix, Virg. G. 2, 318 ; but see concretus, subst.) : concre- ta et durata glacies, Liv. 21, 36 fin. ; cf. concreta frigora cana pruina, stiffened by the hoary frost, Virg. G. 2, 376; and gelu, Curt. 8, 4 : dolor, benumbing, poet, for tearless, Ov. Pont. 2, 11, 10. — Comp. : se- men concretius, Lucr. 4, 1240 : spuma lactis concretior, Plin. 11, 41, 96. — Sup. and Adv. not in use. COncretlo, onis, /. [concresco] (a word of Cic.) 1, Abstr. ("Compacting, uniting), condensing ; opp. to liquor, Cic. Univ. 14 : individuorum corporum con- cretio, id. N. D. 1, 25/«. : prava corporis, Firm. Math. 1, 3: substantiarum, 'Pert, de Anim. 52. — *2. Concr. : Materiality, mat- ter : (Deus) mens soluta qaaedam et libe- ra segregata ab omni concretione mortali, Cic. Tusc. 1, 27, 66. 1. concretus? a, um, Part, and Pa., from concresco. 2„ concretus. us, m. [concresco] * X. A growing together, uniting of roots with the earth, an adhering: nee semine jacto concretum patitur (sc. hiems) radi- cem afligcre terrae, Virg. G. 2, 318 Voss. N. cr. (cf. with Lucr. 4, 1238 : quia non potis est affigere adhacsum. Others, con- cretam patitur radicem, the chilled or the clinging roots; v. Heyne in h. 1.). — *2. Condensation : albicantis succi, Plin. 12, 16, 35. con-crlminor. atus, l. ». dep. To bring a bitter complaint, to complain much : adversum aliquem, Plaut. Mil. 2, 2, 89. COH-crispO; atum, 1. v. a. (very rare, and used only in part, praes. and perf.) 1, To curl, to give a curling, undulalory mo- tion to : concrispati cincinni, Vitr. 4, 1 : humores se concrispantes, id. 8, 1. — *2. To brandish, of a weapon : tela, Amm. 16, 12. * COn-CrUCIO) are > "• a - To torment, rack, torture severely : Lucr. 3. 149. COn-CMlStatUS, a, um, adj. Entire- ly covered with a crust, incrusted (late Lat. ; perh. only in Ammian.) : Amm. 17, 7 ; id. 30, 6. * COncubatiO) onis, /. [coneubo] A lying or reclining upon : Coel. Aur. Acut. 2,37. C0ncubina> ae, v. concubinus. * concubinalis. e, adj. [concubinus] Lascivious : illecebrae, Sid. ISp. 9. 6 fin. concublnatus. «s, m. [id.] 1, A CONC kind of union without marriage (unlavt ful, but (* considered by ancient nation as) neither adulterous nor disgraceful) concubinage (opp. to matrimonium on the one hand, and to adulterium or stu prum on the other; cf. upon this rela tion, Zimmern's Rcchtsgesch. 1, § 133 sq.\ (not in Cic.) : emere aliquam in concubi natum sibi, Plaut. Poen. prol. 102 : in con cubinatum alicui dare (opp. in matrimo- nium), id. Trin. 3. 2, 64 ; cf. Dig. 25, 7.— *2. Adulterous intercourse : nuptarum. i. e. with the betrothed, Suet. Ner. 28. concubinus, i> '"■, and -a, a<\/. [con- eubo] One wfio practices sexual intercourse without wedlock (cf. the preced. art.), a catamite, concubine (male or female), a more honorable designation of the pellex (cf. Paul. Dig. 5, 16, 144 ; Zimmern's Rechtsgesch. 1, § 133) : a. m. (not in Cic), Catull. 61, 130 sq. ; * Quint. 1, 2, 8 ; Plin. 8, 45, 70 ; Suet. Galb. 22 ; Tac. A. 13, 21 ; Mart. 6, 22,— Far more freq., b /, Plaut. Epid. 3, 4, 30 ; Mil. 2, 1, 62 ; 2, 3, 66 ; 2, 5, 6 ; 2. 6, 68 ; Merc. 4, 4, 17 ; Stich. 4, 1, 56 ; * Cic. de Or. 1, 40, 183, et al. ; cf. Dig. 25, 7: de concubinis. — For an un- chaste, female, in gen., Tac. H. 1, 72; Suet. Dom. 22. * CpneubitaliS) c , adj. [concubitus] Pertaining to coition : 'Pert, ad Nat. 2, 11. * COncubltlO, onis, /. [coneubo] ==: concubitus, Coition. COncubltor. oris, m. [id.] A bed-fel- low (concubinus) ("avYKut/jirirrjs," Gloss.) (late Lat.), Salv. 7, p. 251 ; Vulg. 1. Corinth. 6, 10. concubitus. us, m. [id.] * 1. a lying together : Prop. 4, 8, 36 (cf. coneu- bo, no. 1). — Far more freq., 2. A lying together of those of different sexes, copula- tion, coition : fieri (deorum) cum hmnano genere concubitus, Cic. N. D. 1, 16. So Liv. 4, 2 ; Virg. E. 6, 50 ; Georg. 3, 130 ; Ov. M. 4, 207; 6, 541; 9, 124; 10, 353; 473; 689; 14,668; * Hor. A. P. 389 ; Suet. Aug. 94 ; Tib. 44 ; Calig. 22, 24 ; 36 ; 40 ; Ner. 28, et saep. : concubitusque tuos fur- tun, Tib. 2, 5, 53. — Of the coition of ani- mals, Virg. E. 6, 50 ; Georg. 3, 130 ; 4, 198 ; Col. 8, 15, 7, et al.— 3. Dentium, A firm, close shutting together of the teeth, only Coel. Aur. Acut. 2, 10, and 3, 6. concubium* "'. v - &e follg. COncublUS) a, um, adj. [coneubo] Of or belonging to lying in sleep, or to the time of sleep. Thus only (but class.) in the connection concubia noete, or subst. concubium, n. (sc. tempus) for that part of the night in which the first sleep falls upon men : " concubium appellarunt, quod omnes fere tunc cubarent," Var. L. L. 6, 2, 53 ; cf. id. ib. 7, 4, 93 ; Censor, de Die nat. 24 ; Macr. Sat. 1, 3 fin. ; Serv. Virg. A. 2, 268 ; Adam's Antiq. 2, p. 7.— a. Con- cubia nocte, At the time of the first sleep, in the first sleep, Siscnn. in Non. 91, 22 ("primi somni," Non.); Cic. Div. 1, 27. 57 ; Liv. 25, 9 ; Tac. H. 3, 69 ; Just. 22, 8, 8 : nocte concubia, Tac. A. 1, 39 : nocte in concubia. Plin. 29, 6, 24. — *b. Concu bium, The time of the first sleep : concubi- um sit noctis priusquam ad postremum perveneris, Plaut. Trin. 4, 2, 44 ; also quoted in Var. L. L. 7, 4, 95. — Whence diff., 2. Concubium, ii, «. = concubitus, Coition (perh. only in the two follg. exs.), Enn. in Non. 342, 23 ; Gell. 9, 10, 4. COn-CUbO) oui, bitum, 1. * 1, To lie togetlitr in great numbers: Evandri pro- fugae contubuere boves, Prop. 4, 1, 4 (cf. concubitus, no. 1). — Far more freq., 2. To lie with one in bed, to have sexual in- tercourse with : cum aliqua, Ter. Hec. 3, 3, 33 ; Cic. Fat. 13 ; Ov. M. 7, 387: nudae Deae, Prop. 2, 15, 16 : cum viro, Cic. Inv. 1,29; Ov. A. A. 3, 522. * COnCulcatlO, onis,/. [conculco] A treading underfoot, stamping upon : Plin. 8, 18, 26. COnCTllcO» avi, arum, 1. v. a. To tread under foot, to crush or bruise by treading : * J, L i t. : vinaceos in dolia pi- cata, Cato R. R. 25. — More freq., II. Trop. (cf. calco, no. ], b) : a. To tread down, trample upon in a hostile manner, to abuse: istum semper illi ipsi domi pro- tereudum et concnlcandum putaverunt, Cic. Fl. 22 fin. : adversorios tuos, Hier. 333 C ON C Jes. 14, 51, 14 : miseram Italiam, Cic. Att. 8, 11, 4. — b. Like our phrase, To tread under foot, equiv. to to despise, treat with contempt : Lucr. 5, 1139 : Iuuream, Cic. Pis. 25, CI : disjice et coneulca ista quae extrinsecus splendent ; Sen. Ep. 23. Con-CUinbO) ere, v. n. [cumbo=: cuboj To lie with, for sexual intercourse (very rare) : Cinyrae, Ov. M. 10, 338. Abs. : quibus verbis, Juv. 6, 406 : Graece, id. 6, 190. * con-cumulatus, a. ", Part. [cumuloj Heaped vp, accumulated : Tert. Virg. vel. 7 fin. COn-CUpiCnS, entis, Part, [cupio] Very desirous, warmly desiring, coveting (only in the two follg. exs.) : concupien- tes regni, Enn. Ann. ], 94 (in Cic. Div. 1, 48) : c. Inf., Capitol. Max. 13. concupisccntia, ae, /. [concu- piscoj An eager desire, longing, concupis- cence (late Lat.), Tert. Res. Carn. 45; Anim. 16 ; Hier. Ep. 63, no. 1 ; Paul. Nol. ep. 30, 3, and Gloss. Curt. 8, 6, 18. concupiscentivus. «. mn, adj. [id.] Passionately desiring, as transl. ot the Gr. iKcOu/ir/nicl's, Tert. Anim. 16. COH-CUpisCO) in or ii, itura, 3. v. •inch. a. [cupio] To long much for a thing, to be very desirous of, to covet, to aspire to, strive after (class, in prose and poetry) : (a) c. Ace. : signa, tabulas, etc., Cic. Par. 6, 3, 49: domum aut villam, Sail. C. 51, 33 : tribunos plebis, Liv. 3, 67 : eandem mortem gloriosam, Cic. Div. 1, 24 fin. ; 5, 13, 6 : loquendi facundiam, id. 12, 10, 16 : eloquentiam, Tac. Agr. 21 : domina- tionem, Suet. Caes. 30: triumphum, id. Vesp. 12: majora, Nep. Paus. 1, 3: nihil desiderabile, Cic. Fin. 1, 16, 53 : nihil mi- ni, Plane, in Cic. Fam. 10, 9, 3 : pernicio- eum quicquam, id. ib. 10, 8, 2 ; Cic. Quint. 21, 69 ; * Hor. Epod. 3, 19 ; Quint. 1, 2, 6; id. ib. 12, 11, 23 : quum est concupita pe- cunia, Cic. Tusc. 4, 11 ; id. ib. 4, 6, 12 : concupiscendus honos, Cic. Fam. 15, 6, 2 ; Liv. 1, 56. — Q3) c. Inf. : quid erat, quod concupisceret deus mundum signis et lu- minibus tamquam aedilis ornare ? Cic. N. D. 1, 9, 22 : obmutescere, id. Fin. 4, 3, 7 : ducere Sassiam in matrimonium, id. Clu. 9, 26 : esse similes, Quint. 2, 9, 2 : videri Atticorum imitatores, id. ib. 12, 10, 14 : prodire in scenam, Suet. Ner. 20 ; id. Claud. 34 ; id. Calig. 37 : discerpi Senato- rem, id. ib. 28. — (y) Abs. (rare) : tingebat et metura, quo magis concupisceret, Tac. H. 1, 21 ; so id. ib. 1, 53 : abiit jam tem- pus, quo posses videri concupisse, id. ib. 2, 76.— 1), Transf. of inanimate things (very rare) : (faba) aquas in nore maxime concupiscit, cum vero defloruit, exiguas desiderat, Plin. 18, 12, 30. * ; concupitori oris, ">• [concupisco] One who longs eagerly for or covets some- thing: Firm. Math. 8, 22 fin. COn-Curator? 6r ' s i m - A joint-guard- ian, Ulp. Dig. 26, 10, 3 ; Just. Inst. 1, 24. * con-curo. are. »• a - To care for suitably, attend to: Plaut. Bac. 1, 2, 23. con-curro, curri, cursum, 3. (perf. Tedupl. concucurrit, Flor. 4, 2, 33 Duker. N. cr. : concucurri6se. Cato in Prise, p. 901 P., and Suet. Caes. 15 ; cf. Oud. Liv. 1, 12, and Duker. Ind. Flor. s. h. v.) v. n. I. To run. together (of several persons), to come or assemble together in multitudes, to rush or flock together in crowds (very freq., and class.) : tota Italia concurret, Cic. Q. Fr. 1, 2, 5 : multi concurrerant, Nep. Dion. 10, 1: concurrite, concurrite, cives, Val. Max. 4, 1, no. 12 : concurrunt laeti mi obviam cupedinarii omnes, Ter. Eun. 2, 2, 25 : ad hos (sc. Druides) mag- nus adolesccntium numerus disciplinae causa concurrit, Caes. B. G. 6, 13 ; cf. Quint. 1, 2, 10; so ad cum magnae co- piae, Sail. C. 56 fin. ; and ad eum homines omnium ordinum corruptissimi, id. Hist. 1, 19, p. 220, ed. Gerl. : ad curiam, Cic. Rab. Post. 7, 18 (corresponding to convo- lve ad Rostra) ; Liv. 4, 60 ; Suet. Tit. 11 : in Capitolinm, Suet, Calig. 0: domum tuam cuncta «vitas, Cic. Verr. 2, 1, 31 : ad arma milites, Caes. B. G. 3, 22 fin. ; so id. ib. 5, 39 ./in. : ad non dubiam mor- tem, Cic. Tusc. 1, 37 : ad auxilium sociae, Luc. 3, 663 : undique ad commune inccn- dium restinguendum, Cic. Phil. 10, 10, 21 : 334 C O N C omnes concurrerunt ad Perdiccam op- primendum, united together, Nep. Eum. 3, 1. — *b. Poet. : To run in attendance upon, to accompany in running : est qui- bus Eleae concurrit palma quadrigae, as it were, follows him on fool, accompanies, Prop. 3, 7, 17. 2. Trop. = confugere, To run for ref- uge somewhere, to take refuge (rare) : nul- la sedes, quo concurrent, Cic. Att. 8, 3, 4 ; Just 19, 1. H, To run upon one another, to meet or dash together (also class.) : A» Of cor- poreal objects: 1. In gen.: concur- runt nubes ventis, Lucr. 6, 97 ; cf. id. 6, 116 : ne prora concurrerent, Liv. 37, 30 ; cf. id. 44, 42 : mediis concurrere in undis Dicuntur montes (viz., the Symplegades), Ov. M. 7, 62 ; cf. thus of the same, id. Am. 2, 11, 3 ; and concurrere montes duo inter se, Plin. 2, 83, 85 : concurrit dextera dex- trae (viz., in applauding), Hor. Ep. 2, 1, 205 : labra concurrunt, draw together, close, Sen. Ep. 11 ; cf. id. de Ben. 2, 1 ; de Ira 3, 15 ; so os, Quint. 10, 7, 8 Spald. and Frotsch. ; 11, 3, 121 Spald. : aspere con- currunt literae, Cic. de Or. 3, 43 fin. (ppp. diduci) ; so id. Or. 45 fin. — Hence 2. In partic, milit. 1. 1.. To rush togeth- er in hostility, to engage in combat, to join battle, to fight (so naturally most freq. in the histt.^ ; constr. inter sc, cum aliquo, contra aliquem, alicui, and abs. : (a) Inter se : concurrunt equites inter se, Caes. B. C. 2, 25 ; so Hirt. B. Afr. 59 ; Liv. 26, 51 ; 29, 18 ; Suet. Oth. 12 ; Virg. G. 1, 489 ; Aen. 10, 436. — (/3) Cum aliquo : cum hoc concurrit ipse Eumenes, Nep. Eum. 4, 1 ; so Liv. 8, 8 ; Vellej. 2, 70, 1 ; Suet. Oth. 10 ; Ov. M. 13, 87.— *(y) Contra aliquem: equites contra tantam multitudinem au- dacissime concurrunt, run upon, against, etc., Hirt. B. Afr. 6. — ((5) Alicui (esp. freq. in the poets) : audet viris concurrere vir- go, Virg. A. 1. 493 ; so id. ib. 10, 8 ; Ov. M. 5, 89 ; 12, 595 ; 13, 275 ; 14, 452 ; 7, 30 ; A. A. 3, 5; Liv. 24, 15. — (e) Abs. : cum infes- tis signis concurrunt, Sail. C. 60, 2 ; so Hirt. B. Afr. 58 ; Liv. 6, 1 fin. ; 8, 7 ; 26, 39 ; 44. 38, et saep. ; Tac. A. 6, 35 ; Hist. 2, 42 ; Suet. Claud. 21 : ex insidiis, Liv. 9, 25; 2, 11. Neutr. : ubi propius ven- tum est, utrimque magno clamore con- curritur, Sail. J. 53, 2; so Liv. 10, 40; Hor. S. 1, 1, 7, et al— Hence, b. Not in war : (<*) In the Lat. of the jurists, To make the same claim in law, enter into com- petition with : si,non sit, qui ei concurrat, habeat solus bonorum possessionem, Ulp. Dig. 37, 1, 2 : in hereditatem fratri con- currere, Papin. ib. 5, 2, 16 ; so in pignus, Ulp. ib. 20, 4, 7 : in pignore, id. ib. — c. Trop. (rare): in tanta causarum varie- tate cum alia colligantur vel ipsa inter se concurrant, vel in diversum ambiguitate ducantur, Quint. 12, 2, 15 : cum dolore, Sen. Cons, ad Helv. 2 : concurrit illinc publica, hinc regis salus, Sen. Oed. 830. B. Of abstract objects (occurren- ces, circumstances, points of time, etc.) : To meet, concur, fall out. at tjie same time, happen : multa concurrunt simul, Ter. Andr. 3, 2, 31 ; so concurrunt multae opin- iones, id. Heaut. 2, 2, 3 : tot vcrisimilia, id. Ad. 4, 4, 17 : res contrnriac, Cic. Fin. 5, 10, 28 : ista casu, id. Div. 2, 68, 141 : quae ut concurrant omnia, optabile est, id. Off. 1, U fin. : saepe concurrunt ali- quorum bene de me meritorum inter ip- S08 contentiones, id. Plane. 32 fin. Wund. N. cr. : si quid tale accidisset, ut non con- currerent nomina, that the reciprocal ac- counts do not ("meet) become due on. the same day, id. Att. 16, 3, 5 : cf. sponsalia in idem tempus, Ulp. Dig. 3, 2, 13 : concurrit actio legis Aquiliae et injnriarum, to have place together,- to be coincident, id. 9, 2, 5. 2, Pregnant: To accord, agree with (in jurid. Lat): concurrit cum veritate, Ulp. Dig. 29, 2, 30 : cum summa, id. ib. 30, 53. COIlCUrsatlO, onis, /■ [concurso] I, A running to ° ether : cum multa concur- satione (populi), Cic. Brut. 69, 242 : per- contantium, id. Agr. 2, 34^??. ; Tac. A. 6, 17. — II. A running upon, pushing against one another : concursatio in obscuro iiici- dentium aliorum in alios incertum fece- rat, an, etc., Liv. 41,2. — "2. Trop.: Acer- CO N C rcspondencc, accordance, agreement : son> niorum, Cic. Div. 2, 71, 146. — HI, A run- ning about, going to and fro, etc. : quid hujus lacrimas et concursationes profe- ram ? Cic. Verr. 2, 1, 30 Zumpt. N. cr. : concursatio incerta nunc hos nunc illos sequentium, Liv. 5, 40 ; cf. id. 35, 49 : de- cemviralis, a traveling over the provinces, Cic. Agr. 1, 3, 8. — Hence, *b. In milit. language. The skirmishing of light-armed troops, Curt. 8, 14, 13. — *2. Trop.: An anxious, troubled restlessness, anxiety: ex- agitatae mentis, Sen. Ep. 3. concur sator 5 oris, m. [id.] One who runs hither and thither ; in milit. lang., a skirmisher, opp. to statarius (perh. only in Liv.) : concursator et vagus pedes, Liv. 31. 35 : ievem et concursatorem hos- tem, id. 27, 18. * COncursatdriUS» a, urn, adj. [con- cursator] Of or pertaining to a skirmish- er : pugna, Amm. 16, 9. COnCUrSlO) onis,/. [concurro, wo. II.] A running or meeting together, a concur- rence, concourse (several times in Cic; elsewhere very rare) : atomorum, Cic. Acad. 1.2.6; Fin. 1,6, 17: stellarum, Gell. 14, 1, 29 : crebra vocum, Cic. Or. 44 fin. ; cf. crebrae vocalium, Cic. Her. 4, 12, 18 : fortuitorum, Cic. Top. 20, 76.— b. In rhet- oric, A figure of speech, in accordance with which the last words are several times re- peated, Gr. gvhtt'Sukii : concursio et impe- tus in eadem verba, Cic. de Or. 3, 54, 206 (also quoted in Quint. 9, 1, 33). con-CursO; are, v. n. and a. I, To come violently together, to rush together : concursare, coire et dissxiltare vicissim (semina), Lucr. 3, 396. Far more freq., and class., H, To go to and fro, run about, rush hiiher and thither, travel about (cf. commeo) : 1, Neutr. : nunc hinc, nunc illinc, Lucr. 2, 215 : dies noctesque, Cic. Rose. Am. 29, 81 ; so Liv. 4, 6 ; 5, 8 : circum tabernas, Cic. Cat. 4, 8, 17 : per viam, Liv. 9, 24 : quum concursant ceteri praetorcs, to travel about (corresp. with tempus in itineribus consumere), Cic. Verr. 2, 5, 12. — b. I" milit lang., To skirm- ish, Liv. 28. 2 ; cf. concursatio, no. II. b, and concursator. — Q,Act, : concursare al- iquid, To rove or ramble somewhere, to visit a place, to frequent (only in Cic. ; some- times interchanged with circumcurso ; v. h. v.) : quum jam hoc novo more omnes fere domos omnium concursent, to go from house to house, Cic. Mur. 21, 44 ; so concursare et obire provinciam (praeto- res), id. Verr. 2, 5, 31 ; cf. the preceding no. : concursare omnium mortalium non modo lectos, verum etiam grabatos, id. Div. 2, 63 ; cf. concursare lecticula me- cum, id. Fam. 7, 1, 5. COIlCUrSUS; us , ni. [concurro] I, A running, meeting, or flocking together, a concourse, assembly: tit concursus per vias, Plaut. Epid. 2, 2, 27 ; cf. in plur. : in- credibilem in modum concumis mint ex agris, Cic. Att. 5, 16, 3 ; and magni con- cursus sunt facti. Nep. Pboc. 4, 1 : con^ cursus tit celeriter in praetorium, Caes. B. C. 1, 76 ; cf. Liv. 2, 56/«.; Nep. Dat. 3. 3: undique concursus, *Hor. S. 1, 9, 78 : facere, Cic. Dejot. 10, 28 ; Liv. 27, 7 : bonorum, Cic. Cat. 1, 1. II, A running or dashing together, a pressing, striking one upon another, an encountering, meeting; a concourse, etc. A. Of corporeal objects: 1, In gen. : concursus, motns. it: (corporum quorundam) efficiunt ignes, Lucr. 1, 686; cf. concursu suo nubes extusfere smiina ignis, id. 6, 161 ; and id. 6, 172 ; cf. also Ov. M. 11, 436; and coeli, id. ib. 15, 811 : for- tuito (atomorum), Cic. N. D. 1, 24 ; Quint. 7, 2, 2 : navium, Caes. B. C. 2, 6 ; Liv. 29,' 27 ; Suet. N< r. 34 : lunac et solis. Cels. 1, 4 : oris, a shutting (v. concurro, no. II. A. 1), Quint. 11, 3, 56 Spald. : asper verbo- rum (* a harsh combination'), Cic. de Or 3, 43, 171 : vocalium. Quint. 9, 4, 33 : quin que amnium in r.num conllucns, Plin. 6, 20, 23. — 2. Specif, milit. (. t„ A hostile running one upon another, a clashing to- gether, an onset, attack, charge, Caes. B. C. 3, 92; Nep. Cim. 2, 3; Ipbicr. 1. 4; Chabr. 4. 2; Eum. 4, ] ; Hann. 11, 4 ; Liv. 32, 30; 42, 59; Ov. M. 6, 095, et saep.: proelii, Nep. Thras. 1, 4. — b. Transf. CO NC beyond the circle of milit. affairs : (a) Concumis omnium philosophorum sus- tinerc, Cic. Acad. 2, 22, 70 : culamitatum, id. Fam. 5, 13, 2 (corresp. with vis tcm- pestatum) : ex rationis et tirmamenti coh- llictione et quasi concursu quaestio ex- oritur. id. Part. 30. — <(j) Jurid. t. I., An equal, claim, joint heirship, Gels. Dig. 32, 80; Ulp. ib. 39, 2, 15; 7,2, lfin. B. Of abstr. objects : A meeting to- gether, anion, combination, multitude : honestissimorum studiorum, Cic. Fin. 2, 34, 111. * COJl-CUrvO,' ay i, !• V- a - To curve, bend, bow : Labor, in Macr. Sat. 2, 7. conciissibllis. c, adj. [conditio] That can be shaken : Tert. adv. Marc. 1, 25. COncUSSlO, onis, /. [id.] (a post-Aug. word, not in Quint.) A shaking, concus- sion : vasorum, Col. 9, 14 fin.: assidua facium, Plin. Ep. 4, 9, 11 : vasta, quae duas suppressit urbes, an earthquake, Sen. Q. N. 6, 25 fin. — b. In jurid. Lat., An ex- tortion of money by means of false alarms or thrcatenings, Dig. 47, 13: de concus- sione, several times ; also Tert. ad Scap. 4 sq. COHCUSSOr* " Tis < m - I'd.] One who ex- torts money by threatening, an extortioner (late Lat.), Tert. Fuga in Persec. 12 sq. * concussuia, ne, f. lid.] = concus- sio, no. b, The extorting of money by threats, Tert. ad Scap. 13. 1. concussusi a, urn, Part, and Pa., from conditio. 2. C011CUSSUS, us. m - [conditio] A shaking, concussion, only in abl. sing, in Lucr. 6, 290 ; 547 ; and Plin. 36, 16, 55. X Ccn-custodlQ, ire, v. a. To guard, watch carefully : natos, Inscr. Orell. no. 2486. COn=CUtlO, ussi, ussum, 3. v. a. [qua- tio, as cur:=:quare], 1. To shake violently, to shake, agitate (very freq. and class, in prose and po- etry). A. Lit. (so mostly poet.) : concutit un- gula terram, Enn. Ann. 17, 12 (for which the simpl. quatit, id. ib. 6, 12 ; Virg. A. 8, 596) : tonitru concussa aequora coeli, Att. in Non. 505, 8 ; cf. thus of thunder : tem- pla coeli snmma sonitu, * Ter. (in a par- odying of pathos) Eun. 3, 5, 42 Don. : cf. serena coeli sonitu, Lucr. 2, 1101; id. 6, 358 ; id. 5, 551 ; cf. id. 6, 544 ; Liv. 3, 10 ; Ov. M. 8, 782, et saep. : concussae cadunt urbes. Lucr. 5, 1236 : concusso terrae motu theatro, * Suet. Ner. 20 : moenia, Ov. M. 13, 175 : freta, id. ib. 6, 691 ; 7, 201 : undas, id. ib. 8, 605 : artus, Lucr. 5. 1076 : 6, 595 ; cf. id. 2, 949 ; id. 1, 918 ; so id. 2, 976 ; cf. Juv. 3, 101 ; Quint. 6, 3, 9 : caput, Ov. M. 2, 50 : caesaricm, id. ib. 1, 179 ; cf. comam, id. Fast. 2, 846 : tempora, id. Met. 13, 644 : manum, id. ib. 11 , 465 : pectus, id. ib. 2, 755 : arma manu, to hurl. id. ib. 1, 143 ; 7, J30 ; 12, 468 ; cf. tela lacertis, id. ib. 12. 79 : te certo arcu, to surely hit, Prop. 1, 7, 15 ; frameas, to move with a noise, Tac. G. 11 fin. (cf. quatcrc scuta, id. Hist 2, 22) — *!>, Se, To examine by shak- ing one's self; hence trop. equiv. to search, examine (cf. excutio) : te ipsum Concute, num qua tibi vitiorum inseverit olimNat- ura, Hor. S. 1, 3, 35. B. Trop.: 1. To shake the power or force of, cause to waver, to impair, disturb, distract : rempublicam, Cic. Phil. 2, 42, 109 ; Plin. Pan. 6, 3 : provincias magnis momentis, Vellej. 2, 78 : regnum, Liv. 33, 19 : orbem, Tac. H. 1, 16 : opes Lacedae- moniorum, Nep. Epam. 6 fin. ; cf. hosti- um vires, Vellej. 2, 121: concusso jam et pene fracto Hannibale, Liv. 28, 44 : do- mum, Tac. H. 3, 45 : concussa Transrhe- nanorum fide, Tac. H. 5, 25 : nondum concusso senatusconsulto, id. Ann. 14, 43. 2. To shake in feeling, to agitate vio- lently ; and, a. Usu., To put in fear, terror, or anxiety, to terrify, alarm, trouble : terro- rem. metum concutientem definiunt, Cic. Tusc. 4, 8 fin. : consules declarantur M. Tullius et C. Antonius, quod factum pri- mo populares conjurationis concusserat, Sail. C. 24, 1 : popnlum Rom. terrore Nu- mantini belli, Vellej. 2, 90. 3 : Quint. 4, 2, 37 : uruein, Virg. A. 4, 666 : totam Asiam, Curt 4, 1 : casu concussus acerbo, Virg. A. 5, 700; Tac. U. 2, 99 fin. : extemplb COND turbati onimi concussaque vulgi Pcctora, Virg. A. 11. 451. — Poet in a Gr. constr. : casu animum concussus amici, Virg. A. 5, 869 : hoc concussa metu mentem Jutur- na virago, id. ib. 12, 468 ; so Hor. S. 2, 3, 295. — Hence, (/j) In the jurists : aliquem, To terrify one by threats, etc., in order to extort money from him, Ulp. Dig. 1, 18, 6 ; Paul. Sent. 5, 25 ad fin. ; cf. concussio, no. b, concussor and concussura. — fc, in gen., of any excitement of the passions : mag- num et summum est Deoque vicinum, non concuti. Sen. Tranq. 2. 3. To urge, excite, rouse to activity, ex- citaro, commovere (very rare, and not ante-Aug.) : fecundum concute pectus, Virg. A. 7, 338 Heyne : tu concute ple- bem, Petr. poet. Sat. 124, 288 : se concus- sere ambae, Juv. 10, 328 ; Flor. 3, 1, 2. *II. To strike one upon another, to strike together: manus, Sen. Q. N. 2, 28. — Whence * concussus, a, um, Pa. Stirred up. unquiet : Pallas aliquanto concussior, Marc. Cap. 7, 96. condalium- ", n. (access, form more nearly related to the Gr. : "condulus anulus," Fest. p. 31) [tfo>/fiuXioii, kovSv^oS ; cf. calix =: Kitbtl, etc.] A little ring for slaves, Plant. Trin. 4, 4, 7; 15. Also, the title of a comedy not now extant, ascribed by Var. (L. L. 7, 4, 95) to Plaut, but de- nied to him by Attius (in Gell. 3, 3, 9). jcon-dator* Joint contributor, ovvtc- \cart,s, Gloss. Lat. Gr. COndecenS; entis, v. the follg., Pa. COn-dpeet* ere, v. impers. It be- comes or it is becoming, meet, seemly (only ante-class. ; moEt freq. in Plaut.) : capies quod te condccct, Plaut. Am. 2, 2, 90: baud Atticam discipliuam, id. Casin. 3, 5, 24 : in se capessere, id. Aul. 4, 1, 4 : ma- gis meretricem pudorem qunm auriim gerere, id. Poen. 1, 2, 92; id. True. 2, 1, 16; Turpil.'in Non. 277, 9.— Whence condecens, entis, Pa. Becoming, seemly, fit (late Lat.. and very rare) : loco, Amm. 16, 10 dub. — * Comp. : habitus, Aus. Grat. act. 27. — * condecenter, adv., Becomingly, fitly : condecenter haec om- nia dicit (together with commode), Gell. 16. 12, 5 dub. (al. conducenter). Con-decdrOi avi, atum, 1. v. a. To ornament, decorate, adorn excessively or carefully (very rare; perh. only in the follg. exs.) : ova parire solet genu' pennis condecoratum, Enn. in Var. L. L. 5, 10, 18 : ludos scenicos, * Ter. Hec. alt. prol. 37 : loca picturis. Poet, in Plin. 35, 10, 37 ; Vitr. 1, 1. * con-de curia lis, is, m. He who has been decurio with one, Frgm. Jur. civ. an- tejust. p. 39, ed. Maj. + COn-dccUriO) onis, m. He who is decurio with one. Orell. no. 3733. con-delector- ari, »■ P a ^s. To be de- lighted with something (eccl. Lat.) : lece Dei, Vulg. Rom. 7, 22, et al. * con-deliquesco, ere, v. n. To wholly or completely melt, dissolve : resina, Cato R. R. 23, 3._ * COndemnabflis, e, adj. [condem- no] Worthy oj condemnation: Pall, de ln- sit. 11. condemnation onis, /. A condem- ning, condemnation (post-Aug.): pectmia- ria, Ulp. Dig. 2, 10, 5 : eondemnationem facere, to condemn, id. ib. 42, 1, 59; or, to bring about the condemnation of one, Gor- dian. Imp. Cod. 8, 14, 8 : pari, to be con- demned, Ulp. Dig. 4, 2, 14 ; opp. to absolu- tio, Ascon. Cic. Div. in Caecil. 7, 24. Condemnatory or ' s , m. [condemno] * 1, One who gives sentence, a condemner : delicti. Tert. adv. Marc. 2, 9. — * 2. One who causes a condemnation, an accuser: Claudiae, Tac. A. 4. 66. CCn-dcmnO. avi, atum, 1. v. a. [dam- no ] I. To sentence, condemn (in good prose ; extremely rare in the poets) : A. Within the circle of judicial pro- ceedings ; constr. ahs., with the gen., abl., de aliqua re, later ad or in aliqvid, nt: (it) Ahs. : hunc per judiccm condemna- bis, cujus de ea re nullum est arbitrium 1 Cic. Kosc. Com. 9, 25; id. ib. fin. ; so ali- quem judicio turpissimo, id. Rose. Am. 39, 113: L. Murenam, Quint. 5, 10, 99: super quadraginta reos ex diversis cri- C O ND minibus una scntentia, Suet. Calig. 38, ct saep. : aliquem sibi, to claim as indebted to one's self, Cic. Vcrr. 2, 2, 8 (opp. to ab- solvcre alicui; v. absolvo, no. 4). — (/}) c. gen. : ambitus, Suet Caes. 9 : aliquem capitis (* capitally), Cic. de Or. 1, 54, 233 ; Suet Dom. 11 : injuriaruni, Cic. Vcrr. 2, 2, 8 : pecuniae publicae, id. Flacc. IHfin. : rcrum capitalium, Sail. C. 36, 2 : scclcris, Cic. Fam. 14, 14 : sponsionis, id. Caecin. 31/«.: voti (* obliged to fulfill his vow, be- cause his wish was granted), Titin. and Turpil. in Non. 277, 6 and 10 (cf. damna- re voti, Liv. 10, 37 fin.), et saep. — (")') «■ abl. : aliquem eodem crimine. Cic. Fam. 2, 1 : capitali poena, Suet. Dom. 14 : cer- ta pecunia (* to a certain sum), Gaj. Dig. 10, 1, 3; cf. minori pecunia, Papin. ib. 27, 3,20. — (i!) Ve aliqua re: aliquem de alea, Cic. Phil. 2, 23 : de ambitu, Suet. Caes. 41. — (t) Ad aliquid : aliquem ad mctalla, et munitiones viarum aut bestias. Suet. Calig. 27 ; cf. ad bestias, id. Claud. 14 fin. : ad pecuniam, Papin. Dig. 26, 9, 5. — (.,) In aliquid: in antliam, Suet. Tib. 51 : in soli- dum. Papin. Dig. 27, 3, 21 : in certnm quan- titatem, Scaev. ib. 46, 1, 45. — (,;) With ut : condemnatus, ut pecuniam solvat, Ulp. Dig. 42, 1. 4. B. Without the circle of judicial pro- ceedings : To condemn, { *to accuse of, charge with ; to blame, disapprove) : ves- tra amatis ; ceteros causa incosnita con- demnatis, Cic. N. D. 2. 29 : factum judi- cio amicorum, id. Pis. 17, 39 ; id. Prov. Cons. 10. 25 : aliquem inertiae, id. de Or. 1, 38 : aliquem summac iniquitatis, Caes. B. G. 7. 19; Coel. in Cic. Fam. 8, ]. II. To vrge the condemnation of a per- son, to effect it (very rare) : ego hoc uno crimine ilium condemnem necesse est, Cic. Div. in Caecil. 10 ; Suet. Tib. 8 : Pi- soncm accusavit condenmavitque, id. Vit. 2. Cf. danino. * COndensatlO, onis, / [condenso] A condensing, condensation, Coel. Aur. 3, IS fin. condense are * (access, form con- denseo. ere : quia se condenseat aer, Lucr. 1, 393; cf. denseo = dtnso), v. a. [condensus] To meike very dense, to con- dense, to press close together (rare ; not in Cic.) : oves se congregant ac condensant in locum unum, Var. R. R. 2, 3, 9 : aciem, Hirt B. Afr. 13 : radices (* sc. se), Col. 2, 18, 6 : caseum ponderibus, id. 7, 8, 4. COn-denSUS) a, um, aelj. Very dense, close (mostly poet. ; most freq. in Lucret. ; never in Cicero) : condensa contextaque magis (corpora), Lucr. 4, 55 : condensa atque arta nubila, id. 6, 466; cf. id. 6, 102 : conciliatu, id. 1, 576; 2, 99: terra, id. 5, 487 : agmine, id. 1, 607 : aciem irrupis- sent, Liv. 26. 5 : puppes litore, Virg. A. 8, 497: cokimbae, id. it). 2, 517: arbore, Plin. 10, 73, 94; Hirt. B. Afr. 50; cf. vallis air- boribus, thickly covered, Liv. 25, 39 : con- densi ruunt, Sil. 14, 639. COn-depsO) u ', 3. v. a. To knead to- gether (finte-class.) : Cato R. R. 40, 2 ; so id. 76, 2; Pompon, in Non. 39, 13. COn-descensiO, onis, /. Condescen- sion : condescensio sen demissio Jesu Christi, Cod. Just. 6, c. de S. Trinit. * COE-desertor- oris, m. A fellow- deserter: Ter; Carn. Chr. 1. COn-dlCO> x ', ctum, 3. v. a. J # To talk a thing ova- in company, to agree upon something, to decide, determine, appoint, fix (most freq. as publicist. 1. 1.) : condixit pa- ter patratus populi Romani Quiritium patri patrato priscorum Latinorum, etc., old form in Liv. 1, 32 : status condictusve dies cum hoste, Cincius in Gell. 16, 4, 4 ; Plaut Cure. 1,1-, 5; cf. quoniam pactum atque condictum cum rege populi Roma- ni perfide ruperat Gell. 20, 1, 54 : sic con- stituunt, sic condicunt, Tac. Germ. 11 Ru- pert. : inducias, Just. 3, 7, 14 : tempus ct locum coeundi, id. 15, 2 fin. : rupta quiete condicta, the truce, Amm. 20, 1 : in veu- dendo fundo quaedam etiam si non con- dicantur praestanda sunt, Pompon. Dis:. 18, 1, 66.— Cf. Gron. Obs. 1, 1, 19.— *b. Trop! : quum hanc cperam condiccrem, as it were, obligated myself to it, i. e. under- took it, Plin. H. N. praef. § 6 (Sillig. : cum dicerem ; v. his JV. cr.).— Hence 2 In gen. : To proclaim, annovnee, 335 CON» publish something' : " condicere est dicen- do denuneiare," Fest. p. 49 : sacerdotes populi Romani cum condicunt in diem tertium diem perendini dicunt, Gell. 10, 24, 9. Esp. freq., condicere alicui ad coe- nam or eoenam, To promise or engage one's self as guest, to invite one's self to an entertainment : ad eoenam aliquo condi- CRm foraa, Plaut. Men. 1, 2, 15 ; so id. ib. 38 : seni eoenam ea lege condixit Suet. Tib. 42 ; cf. velut ad subitam condictam- que coenulam invitare, i. e. without previ- ous preparation, id. Claud. 21 : nam quum mini condixisget, coenavit apud me in mei generi hortis, Cic. Fam. 1, 9, 20. 3. In the jurists : condicere aliquid al- icui, lit., To give notice that something should be retutned; hence, to demand bach (from any one), to reclaim, recall : rem, Julian. Dig. 39, 6, 13 : pecuniam alicui, Ulp. ib. 12, 1, 11. Cf. condictio and con- dicticius. II, In late Lat. : To unanimously as- sent or agree, consentire : Tert. Anim. 8. * condicticius or -tins, a, um, adj. [condictioj Of or pertaining to demand- ing back : actio, Ulp. Dig. 12, 2, 13. COndictlO, onis, /• [condico, no. I. 2 and 3J 1, In the lang. of religion, The proclamation of a festival, ace. to Serv. Virg. A. 3, 117 ; cf. Fest. p. 51 (in both without vouchers). — 2. I n jurid. Lat., A demanding back, Dig. 12, 1, 4 sq. ; 13, 1, 2 sq. COndigne, <^dv. Very worthily; v. the following. Cpn-digHUS, a > um > "-dj- Wholly de- serving, very worthy (very rare ; mostly ante- and post-class.) : (a) abs. : condig- num donum, qualis't qui donum dedit, Plaut. Am. 1, 3, 39 sq. ; Plin. H. N. praef. § 11 Sillig. N. cr. — 0) c. abl. : dum con- dignam te sectaris simiam, Plaut. Mil. 2, 6, 25 ; Gell. 3, 7, 1.— Adv. : (a) abs. : con- digne facere, Plaut. Men. 5, 5, 8 ; id. Aul. 3, 4, 6 : condigne atque recte loqui, Gell. 1, 6, 4 : condigne et cum decore depin- gere, id. 14, 4, 1.- — (ji) c. abl. : condigne te cubare, Plaut. Casin. 1, 43 ; id. Capt. 1, 1, 39. — Comp. and Sup. are not in use. condimentarius. a, um, adj. [con- dimentum] Of or pertaining to spices or seasoning : caepae, Plin. 19, 6, 32 ; id. 19, 8, 50. — |), Subst. condimentarius, ii, m., One who prepares or sells spices, a spicer, trop. : omnium haereticorum (Platonem), Tert. Anim. 23. COndimentum, i, «• [condio] (rare ; most freq. in Plaut. and Cic.) Spice, a sea- soning, Plaut. Casin. 2, 3, 3 sq. ; Pseud. 3, 2, 31 sq. : cibi, Cic. Fin. 2, 28, 90 : arida, Col. 12, 51, 2 : viridia, green herbs used in seasoning, id. 12, 8, 1. — 2. Trop.: sapi- enti aetas condimentum'st, Plaut. Trin. 2, 2, 92 Lind. ; id. Poen. 5, 6, 33 : optumum aerumnae est animus aequus, id. Rud. 2, 3, 71 : amicitiae suavitas quaedam sermo- num atque morum, Cic. Lael. 18/». ; cf. omnium sermonum facetiae, id. de Or. 2, 67, 271 ; Quint. 6, 3, 19 : humanilatis, Cic. Q. Fr. 1, 1, 7. condio, I" or ii, itum, 4. v. a. [only access, form from condo, q. v. no. II. 2, and cf. compono, no. II. B, 1, b] (orig. belonging to econ. lang.), 1. Fo put fruit in vinegar, wine, spices, etc., to preserve, pickle : oleas albas, Cato R. R. 117 : lactucam (corresp. with com- ponere), Col. 12, 9 fin. : corna, pruna, id. 12, 10, 2, et saep. : cnules vitium in aceto etmuria, Plin. 14, 19, 23, et al.— b. Transf. : unguenta, to make fragrant, Cic. de Or. 3, 25, 99. — c. To embalm a dead body: mor- tuos (Aegyptii), Cic. Tusc. 1, 45. — Heuce II. To prepare food carefully, to make savory, soft, to season, spice : eoenam, Plaut. Ps. 3, 2, 21 : meas escas, id. ib. 41 : t'ungos, heluellas, herbas oranes ita, ut ni- hil possit esse suavius, Cic. Fam. 7, 26, 2 : jus male, Hor. S. 2, 8, 69 : vinum, Ulp. Dig. 33, 6, 9. — Hence, j), Conditum, i, n. (sc. vinum), Aromatic wine, spiced wine, Plin. 14, 16, 19, no. 5 ; Pall. Oct. 19 ; Febr. 32 : Coel. Aur. Tard. 3, 5, et al. 2. Trop.: To attend to carefully, to cultivate, ornament ; to make pleasant or agreeable; to soften, temper, etc. (esp. freq. in Cic.) : duo sunt, quae condiant oratio- nem : verborum numerorumque jucun- 336 C OND ditas, Cic. Or. 55, 185 ; cf. Quint. 12, 10, 38; and 6, 3, 40: vitia (*to set off), Cic Clu. 26 fin. : hilaritate tristitiam tempo- rum, id. Att. 12, 40, 3 ; gravitatem comi- tate, id. de Sen. 4, 10 ; ct. id. Mur. 31 fin. : aliquid natura asperum pluribus volupta- tibus, Quint. 5, 14, 35: urbanitatem am- biguitate, id. 6, 3, 96.— Whence. conditus, a, um, pa. *1. (ace. to no. II. 1) Seasoned, savory : conditiora fa- cit haec supervacanei etiam operis aucu- pium atque venatio, Cic. de Sen. 16, 56. — 2. (ace. to no. II. 2) Of discourse : Pol- ished, ornamented : sermo, Poeta in Cic. Att. 13, 52 : nimium condita oratio, Quint. 11, 3, 182. — Comp. : oratio lepore et fee- tivitate conditior, Cic. de Or. 2, 56 ; id. Brut. 29, 110. — Sup. and Adv. not in use. condiscipula, ae,/. [condiscipulus] A female school-fellow, Mart. 10, 35 ; App. M. 9. * COndiscipulatuS; us, m. [id.] Com- panionship in school ; very rare ; perh. only Nep. Att. 5, 3, and Just. 12, 6, 17 fin. COn-discipuluS, i. m. A school- mate, companion at school, Cic. Tusc. 1, 18 ; Att. 5, 19, 3 ; Nep. Att. 1 fin. ; Sen. Ep. 66 ; Quint. 1, 2, 26 ; 2, 2, 12 ; 2, 3, 10 ; Suet. Ner. 22 ; Vit. 14 ; Dom. 1. COn-disco, dldici, 3. v. a. * I, To learn with or in company with one : ex his, qui mihi Athenis condidicere, App. Flor. no. 18. — II, To learn carefully, eager- ly, or well, to learn, to learn and practice (rare, but class, in prose and poetry) : (a) c. ace. : modos, Hor. Od. 4, 11, 34 : crimen a teneris annis, Ov. Her. 4, 25 : ge- nera plausuum, * Suet. Ner. 20.— Far more freq. (/?) c. inf. : merum bibere, Plaut. Cure. 1, 3, 4 ; id. ib. 4, 3, 2 ; id. Poen. 3, 1, 11 : mini paullo diligentius supplicare, Cic. Plane. 5 fin. ; * Quint. 1, 9, 2 : foris pasci, Col. 7, 3, 19 : pauperiem pati, Hor. Od. 3, 2, 3. — *(y) With a relat. clause: condiscere qui pecuniae frucfus esset, Cic. Quint. 3, 12. — b. Transf. of inanimate objects : ut (flagellum) paullatim condis- cat suis radicibus ali, Col. 4, 15, 3 ; so id. 3, 10, 16 ; Plin. 21, 5, 11. conditaneus, a, um > a <#- [condio] Of fruits, etc. : For preserving or pickling : pickled: olea, Varr. R. R. 1, 24, 1 (also quoted in Non. 94, 9 sq.) : ostreae, Apic. 9, 6 : pisces, id. 9 fin. * conditicius or -tius, a, um, adj. [condo) Laid up, preserved : cibaria, Col. 8, 8, 2 (ed. Schneid. : conditiva). 1. conditio ( on account of a deriv. from condico, freq. written condicio), onis, /. [condo, lit., An establishing, confirm- ing; hence], I, The external position, situation, con- dition, stand, rank, place, circumstances (very freq. and class.) : a. Of persons : in- firma et fortuna servorum, Cic. Off. 1, 13, 41 ; cf. tolerabilis servitutis, id. Cat. 4, 8, 16 : conditione eo meliore est senex quam adoleseens. id. de Sen. 19, 68 : humana, id. Tusc. 1, 8 : aliae oratoris, Quint. 10, 3, 9 ; id. ib. 3, 8, 37 : alicujus conditio vitaque, id. ib. 3, 8, 50 ; Suet. Aug. 17 : abjectae extre- maeque sortis, id. Calig. 35 : fuit intactis quoque cura conditione super communi, solicitude concerning their common condi- tion or circumstances, Hor. Ep. 2, 1, 152, et saep. — J>, Of things : A situation, co7i- dition, nature, mode, manner: quos postea in parem juris libertatisque conditionem atque ipsi erant receperunt, into the same condition of law and freedom, Caes. B. G. 1, 28 fin. ; *Lucr. 2, 301: aliquam vitae sequi, Cic. Rab. Post. 7 ; cf. haec vivendi, Hor. S. 2, 8, 65 : diversa causarum inter ipsas, Quint. 10, 2, 23 : duplex ejus dis- eeptationis, id. ib. 7, 5, 2: litium, id. ib. 5, 1, 3 ; cf. ib. 10, 1, 36 : vel temporum vel locorum, id. ib. 12, 10, 2, et saep. : (*ha- rum rerum eventus, conditio, etc., the pos- sibility, Cic. Rab. Perd. 5 fin.).' II, In the lang. of business, lit., An es- tablishing of conditions for something ,' hence, a condition, stipulation, proviso, agreement, compact, proposition, terms, de- mand : (a) abs. : alicui conditionem ferre (*to offer terms), Plant. Rud. 5, 3, 51; cf. id. ib. 4, 3, 91 sq. ; Mil. 4, 1, 6 ; Men. 4, 2, 24 ; Liv. 37, 45, et al. : cognitis suis pos- tulates atque aequitate conditionum per- specta, Caes. B. G. 1, 40 ; Cic. Caecin. 14, COND 40: non respuit conditionem, Caes. B. G. 1, 42; so Cic. Coel. 6, 14: ne Bi pax cum Romanis fieret, ipse per conditiones ad supplicium traderetur, Sail. J. CI fin.: posse conditionibus bellum poni, id. ib. 112 : dum de conditionibus tractat, Nep. Eum. 5 fin. : aliquot populus aut vi sube- git aut conditionibus in societatem aece- pit, Liv. 9, 15, et saep. — (/?) With ut or ne : fert illam conditionem, ut ambo ex- ercitus tradant, Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 2; so Phaedr. 4, 5, 8 ; Suet. Galb. 15 ; Vit. 15 : jubere ei praemium tribui sub ea conditione, ne quid postea scriberet, Cic. Arch. 10, 25 ; bo Suet Tib. 26 : fecit pa- cem his conditionibus : ne qui, etc., Nep. Thras. 3, 1; so Liv. 23, 7; Suet. Tib. 13, et al. — (y) With si (rare; not in Cic): librum tibi ea conditione daret, si recipe- res te correcturum, Caecina in Cic. Fam. 6, 7, 4 ; so Suet. Caes. 68 ; Claud. 24 ; Vit 6. — Also transf. subject : Free choice, op- tion : quorum conditio crat, Plin. 36, 5, 4, § 20. — Transf. from the conditions made in marriage : 2. Marriage, match, the person married, bride, bridegroom (freq., and class.) : 3. In an honorable sense : tu conditionem hanc accipe; ausculta raihi, Atque earn desponde mihi, Plaut. Aul. 2, 2, 60 ; so id. ib. 3, 5, 2 ; Stich. 1, 2, 61 ; Trin. 1, 2, 122 ; True. 4, 3, 75 ; Ter. Ph. 4, 1, 13 ; Cic. Phil. 2, 38 ; Lael. 10, 34 ; Liv. 3, 45 ; Nep. Att 12 ; Suet Caes. 27 ; Aug. 63 ; Claud. 26 ; Galb. 5 ; Plin. Ep. 1, 10, 8 ; 1, 14, 9 ; Curt. 4, 11 ; Mart. 3, 33 ; 5, 17. Hence, in the jurists, the formula of separation : condi- tione tua non utor (^ I will not have you), Gaj. Dig. 24, 2, 2.— b. In a bad sense : A lover, paramour, Cic. Coel. 15 fin. ; Suet. Aug. 69 : Capitol. Anton. Phil. 19 ; Lam- prid. Elag. 5, 8. Ill, In eccles. Lnt, sometimes in ace. with the original signif. of condo, A mak- ing, creating, a thing made, a work, Prud. Ham. 19 ; Tert. Habit mul. 8 ; de Spec- tac. 2, et al. 2. conditio, onis, /. [condio] 1. A preserving of fruits, etc. : amurcae, Var. R. R. 1, 61. In plur., id. ib. ; Cic. Div. 1, 51, 116. — 2. A spicing, seasoning, flavor- ing : suci, Var. L. L. 5, 22, 32. In plur. : ciborum, Cic. N. D. 2, 58 fin. * conditionahilis; <=, adj. [l. condi- tio] Conditional : persecutio, Tert. adv. Gnost 9. conditionalis, «. "dj. [conditio] With a con dition attached, conditional, with conditions (freq. in the jurists) : datio, Ulp. Dig. 34, 4, 9 : creditores, id. ib. 50, 16, 54 : servi, Imp. Const. Cod. 10, 1, 7, et saep. : criminatio, Tert. adv. Jud. 13, ad fin. COllditionaliter, "*>• Condition- ally : concepta causa, Gaj. Dig. 25, 1, 17 ; cf. Paul. ib. 46, 3, 98, et al. COndltiVUS, a, um, adj. [condo J (* Suitable for preserving), preserved (rare ; not in. Cic.) : olea, Cato R. R. 6, 1; Macr. S. 2, 16 : main, Cato R. R. 7, 3 ; Var. K. R. 1, 59, 1 : cibi, Col. 7, 9. 9 ; cf. also con- diticius. — b. Subst. : conditivum, i, «., A tomb, Sen. Ep. 60 fin. ; 82 ; Orell. no. 4511. 1. COndltor, oris. m. [id.J A maker, builder, framcr, establishcr, founder, au- thor, compiler, arranger, etc. (class. ; most freq. in the poets and prose writers after the Aug. per.) : (a) c. Cen. : Romanne arcis, Virg. A. 8, 313 ; cf. thus of the founders of states, Ov. M. 4, 566 ; 14, 849 ; * Hor. A. P. 394 ; Liv. 5, 53 ; Quint 2, 16, 9 ; 3, 2, 4 ; 3, 7, 18 ; 21, 26 ; Suet. Aug. 7 ; 98 Bremi, et al. : tanti regni Cyrus, Just 2, 10 : historiae, Ov. lb. 522 ; Poeta in Quint. 8, 3, 29 : 12, 11, 23 : scientiae med- icorum, Sen. Ep. 95 : carminum. Curt 8, 5 : legum atque juvium, Plaut Epid. 3, 4, 86 ; cf. legum latorem conditoremque Romani juris, Liv. 3, 58 : ejus sacri, Liv. 39, 17 : totius negotii, Cic. Clu. 26, 71 : Romanae libertatis, Liv. 8, 34 ; id. 1, 42.— Rare, (/3) Abs. : T. Sicinium . . . condito- rcm Vejos sequantur, i. e. who advises a removal to Veji, ktwttiv, Liv. 5, 24 fin. : conditorum, parcntum, dcorum numero nobis eritis, id. 7, 30 : humilis, writer, au- thor, Tib. 4, 1, 4.-2, Conditob, nom. propr., A rural deity, who presided over the laying up of fruits, ace. to Serv. Virg. G. 1, 21. COND 2. COndltoi*' ori 9 . m - [condio] One who prepares a thing in a savory manner, a seasoner (very rare) : ciconiarum, Poeta in Schol. Hor. S. 2, 2, 49. conditoriumi ii> «• [condo] A place where dny thing is laid up, a repository (not ante-Aug.) : tormentorum muralium, Amm. 18, 9. — 2. Specif., a. •"* place for m preserving a dead body, or the ashes of the dead, a coffin, Suet. Aug. 18 ; Calig. 52 ; Plin. 37, 2, 7. — ]). A tomb, sepulchre, in gen., Plin. Ep. 6, 10, 5 ; Petr. Ill, 2 ; 112, 3 ; Orell. «o. 2473. COndItriXj' c i s i/- [conditor] A female builder, founder, etc. (post-class.), App. Apol. p. 285; Poeta in Serv. et Philarg. Virg. E. 1, 20 ; Macr. Somn. Scip. 1, 11 ; Tert. Spect. 7, et al. 1. COIldltura, ae, /. [condo] A pre- paring, making : vitreorum, Petr. 51, 5. 2. ccnditura, ae, /. [condio] 1. A preserving of fruits, Col. 12, 48 sq. — 2. A seasoning, condiment, a savory preparation, Sen. Ira 3, 15. 1. condituSi a, um, Part., from condo. 2. COndltuS) a. um , Part., from condio. 3. COnditUSj us > m - (condo] A pre- paring, founding, establishment (post- class.) : Thebarum, Censor, de Die Nat. 4 ad fin. ; so App. Apol. p. 289. * 4. COndltUSi us . »"■ [condio] A pre- serving of fruits, Col. 2, 22, 4. COn-dOj didi, ditum, 3. v. a., lit., To bring, lay, or put together, to put right (very freq. in all periods and species of composition) ; and in particular, I. With the access, idea of uniting : To put, join together into a whole, to form., fashion, produce, make by joining together. 1. Lit: a. First of all, of the found- ing of towns or states : To found, estab- lish : Romam, Enn. Ann. 1, 116 (in Var. R. R. 3, 1, and Suet. Aug. 7 fin.) : oppida, Var. L. L. 5, 32, 40 ; Hor. Ep. 2, 1, 8 : ur- bem, Lucr. 5, 1107 ; Cic. Cat. 3, 1, 2 ; Sail. C. 6, 1 ; Liv. 1, 19 : Suet. Aui. 18 ; 47 ; 60 ; Calig. 21 ; Just. 2, 4, 15 ; 2, 15, 1 ; 16, 3, 7, et saep. : arces, Virg. E. 2, 61 : locum, Hor. S. 1, 5, 92: colonias, Vellej. 1, 15; Just. 16, 3, 7 : novam civitatem, Just. 2, 74: regna, id. 2,1,3: imperium Poeno- rum, id. 19, 1, 1.— (j3) Transf. to the in- habitants : Romanam gentem, Virg. A. 1, 33 : genus hominum, Just. 2, 6, 11. Hence medial : optato conduntur Thybridis al- veo, they settle, Virg. A. 7, 303 (" condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civita- tem. Conduntur ergo ; sedem stabilem locant," Serv.). — ]>, Of the erecting, build- ing of other things : To make, construct, build: aram, Liv. 1, 7; 28, 46: sepul- crum, Hor. Epod. 9, 26 : moenia, Virg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just 2, 12, 4. — c Of written productions : To com- pose, write, celebrate, write or treat of, de- scribe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Frgm. XII. Tab. in Cic. Rep. 4, 10 ; cf. Dirks. Transl. p. 507 sq. ; so carmen, Lucr. 5, 2 ; Hor. S. 2, 1, 82; 84; Ep. 1, 3, 24; A. P. 436 ; Liv. 27, 37 ; 31, 12/n. ; Quint. 10, 1, 56, et saep. : poema, Cic. Att 1, 16 ad fin. : longas niadas, Prop. 2, 1, 14 : bella, Virg. E. 6, 7 : Caesaris acta, Ov. Tr. 2, 336 : proelia, Stat. Th. 1, 8 : festa numeris, Ov. F. 6, 24 : alterum satirae genus, Quint. 10, 1, 95 : aliqua in hac materia, id. ib. 3, 1, 19 : prosam orationem, Plin. 5, 29, 31 : historiam, id. 12, 4, 8 ; cf. aliquid annali- bus, id. 2, 9, 6 : praecepta medendi, id. 26, 2, 6 : laudes alicujus, id. 22, 13, 15 : mili- tarem disciplinam artemque bellandi, Flor. 1, 3, 1 Duker.— Rarely, (f$) Abs. : si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat, Plin. 13, 13, 27/». 2. Trop. : To establish, found, to be the author of, procure, make : jusjurandum, Plaut. Rud. 5, 3, 18 : aurea 6ecula, Virg. A. 6, 793 : aeternam fainam ingenio suo, Phaedr. 3 prol. 53 ; so nomen memoran- dum, Sil. 4, 37 : somniorum intelligentiam (Joseph), Just. 36, 2, 8. II, With the access, idea of careful- ness : To put up or away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc., to lay up, store or treasure up : a, Abs. : pe- cuniam, Cic. Clu. 26 ad fin. : frumentum, id. N. D. 2, 63 ; Hor. Ep. 2, 1, 140 : et re- Y COND ponere fructus, Cic. N. D. 2, 62 fin. ; cf. Hor. Ep. 1, 1, 12 : aliquid proprio horreo, id. Od. 1, 1, 9 : Sabinum testa levi, id. ib. 1, 20, 3 : pressa mella puris amphoris, id. Epod. 2, 15.— (/3) With the designation of the place (most freq. by in c. ace.) : minas viginti in crumenam, Plaut. True. 3, 1, 9 : mustum in dolium, Var. R. R. 1, 65, 1 : ci- neres in urnas, Suet. Calig. 15 : barbam in auream pyxidem, id. Ner. 12 ; cf. id. ib. 47 : legem in aerarium, id. 28 ; cf. the follg., te in pistrinum, Plaut. Ps. 1, 5, 120 ; cf. aliquem in custodiam, Liv. 31, 23 ; 45, 42; Tac. H. 4, 2: aliquem in carcerem, to thrust into jtrison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29 Jin. ; Liv. 26, 16 ; 29, 22 ; 30, 21 : aliquem in vincula, id. 23, 38 ; 26, 34 : au- nim intro, Plaut. Ps. 1, 3, 120 ; True. 5, 1, 28 : succerdas eo (sc. in arcam), Titin. in Fest. s. v. succerdae, p. 243 ; eo sortes eo, Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. ; Lucr. 5, 954 : literas publicas in aerario sancti- ore, to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63 : 6e (aves) in foliis, Virg. G. 4, 473 ; Suet. Aug. 31, et al. — I). Trop. : teneo omnia, In pec- tore condita sunt, Plaut. Ps. 4, 1, 31 : man- data cordi memori, Catull. 64, 230 : in cau- sis conditae sunt res futurae, lie, are con- tained, Cic. Div. 1, 56, 128.— Hence 2. In econ. lang., To put, lay up, pre- serve, pickle fruits (for which the access, form condio, ire, became prevalent ; v. h. v.) : lentiscum in acetum (cf. just be- fore, oleae quomodo coudiantur), Cato R. R. 117 : ficus in orcas, Col. 12, 15, 2, et al. : corna in liquida faece, Ov. M. 8, 666 : oleum, Suet. Caes. 53. — (* In medic, lang., To set : ossa, Cels. 8, 23.) 3. To inter, bury a dead body (cf. com- pono, no. II. B, 1, c) : mortuos cera cir- cumlitos, Cic. Tusc. 1, 45 : inhumatos Manes, Luc. 9, 151 : aliquem sepulcro, Cic. Leg. 2, 22, 56 ; Virg. A. 3, 67 ; Ov. M. 7, 618 ; 8, 235 : ossa parentis terra, Virg. A. 5, 48 ; so aliquem terra. Plin. 7, 54, 55 : fraternas umbras tumulo, Ov. F. 5, 451 ; so id. Met. 14, 442 ; Val. Fl. 5, 198 : ossa peregrina ripa, Ov. M. 2, 337 : Alexan- drum intern perantia bibendi condidit, brought to the grave, Sen. Ep. 83 ad fin. — In respect to fulgur conditum, v. fulgur. — Hence, t. Poet, of time : To bring it, as it were, to the grave, to pass, spend, live through it : secla vivendo, Lucr. 3, 1103 : longos soles cantando, Virg. E. 9, 52 : diem collibus in suis, Hor. Od. 4, 5, 29 ; so diem, Stat. Th. 10, 54 ; Plin. Ep. 9, 36, 4 ; Pan. SO fin. ; Macr. Somn. Scip. 1, 20/?(. : noc- tem, Sil. 4, 482. — In respect to lustrum, v. lustrum. — To the idea of laying up, lay- ing by, is joined that of concealing (cf. abdo, no. 1 and 2) ; hence B. Transf.: To conceal, hide, secrete, suppress : quicquid sub terra est in apri- cum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia, Hor. Ep. 1, 6, 25 : lumen, Lucr. 4, 434; 5, 508; so lunam (nubes), Hor. Od. 2, 16, 3 ; id. ib. 1, 10, 8 : vultus, Ov. M. 2, 330 ; cf. vultum aequore, id. ib. 11, 255 : gladium, Quint. 8 prooem. § 15 : li- ber aperit condita praecordia, Hor. S. 1, 4, 89 : oculos, to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 : (*oculi conditi, deep-set), Plin. 11, 37, 53 ; so lumina, Prop. 4, 11, 64 : se in vis- cera (terrae), Ov. M. 2, 274 : se sub lec- tum, Suet Calig. 51 : medial. (Danai) nota conduntur in alvo, concealed themselves, Virg. A. 2, 401 : fera murraura, Prop. 4, 4, 61 : iram. Tac. A. 2, 28. — Hence, ,2. Poet., To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo, no. 1) : ensem in pectus, Ov. M. 13, 392 : digitos in lumina, id. ib. 13, 54 ; 12, 295 ; 5, 423 : ensem in pec- tore, Virg. A. 9, 348 : telum jugulo, Ov. M. 13, 459; so Sen. Oed. 1037.— (/3) Trop.: stimulos caecos in pectore, Ov. M. 1, 727. condoce-f acioi feci, factum, 3. v. a. [condoceo] To train, teach, instruct, dis- cipline (rare) : beluas, Cic. N. D. 2, 64, 161 ; cf. elephantes, Hirt B. Afr. 27 : tirones gladiatores, id. ib. 71 : anirnum, ut, etc., Cic. Tusc. 5, 31, 87. con-ddceo? cu i< ctum, 2. v. a. To exercise, train, instruct (very rare, perh. only in the follg. exs.) : (milites) equo uti fienato, Hirt. B. Afr. 19. — Mi. Fac mod o, ut condocta tibi sint dicta ad hanc fallaciam. — Co. Quin edepol condoctior sum. quam tragoedi et comici, Plaut. Poen. 3, 2, 3 sq. COND COH-dolcOi 6re, v. n. To feel excess ive, severe pain, to suffer greatly (ecci. Lat) : universum corpus, Tert. Poen. 10. — b, Trop. : animo, Hier. Ep. 112, no. 12. Con-ddleSCO) lui. 3. »• n. [doleo] To feet excessive, severe pain, to suffer much, severely (rare, but class, in prose and po- etry ; most freq. in temp, perfi) : mihi de vento miserae condoluit caput, Plaut. True. 2, 8, 2 ; so in perfi : latus ei dicenti, Cic. de Or. 3, 2, 6 : pes, dens, id. Tusc. 2, 22, 52 : tentatum frigore corpus, * Hor. S. 1, 1, 80 Heind. : admonitu matris, Ov. Tr. 5, 3, 32 : natura (hominem) condolescere dicerent, Cic. Acad. 1, 10, 38.— *H. To suffer or sympathize with: anima corpori laeso condolescit, Tert. Anim. 5. * COn-domOj are, v. a. To completely tame, to curb, check : Prud. Cath. 7, 98. * COnddnatlO) °ms, /. [condono] A giving away : bonorum possessionum- que, Cic. Verr. 1, 4, 1 2. COn-d6nOj »vi, atum, 1. v. a. I. Ali- quid (aliquem) alicui, To give something to one, to present, deliver up (in good prose ; most freq. in Cic. ; not in Quint). A. In gen.: 1, Lit: pallam, Plaut. Men. 4, 2, 94 : pateram tibi, id. Amph. 1, 1, 38 : apothecas hominibus nequissimis, Cic. Phil. 2, 27, 67 : omnia certis homini- bus (corresp. with dare), id. Agr. 2, 6, 15 : facultas agrorum suis latronibus condo- nandi, id. Phil. 5, 3 Wernsd. N. cr. (cf. Ramsh. Gr. p. 650 sq. ; Zumpt's Gr. § 661) : hereditatem alicui (praetor), to adjudge, id. Verr. 2, 1, 41. 2. Trop. : To give up, surrender, de- liver np, sacrifice, devote, offer, bring as an offering : aliquid ditioni, judicio potesta- tique alicujus permittere et condonare, Cic. Agr. 2, 15, 39 : aliquid potentiae ali- cujus, id. Fam. 5, 18/«.: aliquem cruci. Plaut. Rud. 4, 4, 26 : omnes inimicitias reipublicae, Cic. Phil. 5, 18, 50 ; cf. seque vitamque suam reipublicae, Sail. J. 79, 9 : suum dolorem ejus voluntati ac precious. Caes. B. G. 1, 20. B. In partic, To give a debt to one, i. e. to remit, acquit from: 1, Lit: pe- cunias creditas debitoribus, Cic. Oil". 2, 22. — More freq., 2. Trop.: a. To pardon, remit an offence : ut crimen hoc nobis con- donetis, Cic. Mil. 2 fin. : uti Jugurthae sce- lus condonaretur, Sail. J. 27, 2. — b. T° pardon, refrain from punishing a crime out of regard or favor to any one, or (more freq.) to him who committed it : meam an- imadversionem et supplicium, quo usu- rus eram in eum, remitto tibi et condono. Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 2 : alterius lubidi- ni malefacta condonare, Sail. C. 52, 8 : tres fratres non solum sibi ipsis, neque his tot ac talibus viris, neque nobis necessariis suis, sed etiam reipublicae condonaveris. Cic. Lig. 12, 36 ; so filium sibi, Liv. 3, 12 : unum tot Claudiis deprecantibus, id. 3, 58 : se (sc. Caesarem) Divitiaco fratri con- donare (sc. Dumnorigem), Caes. B. G. 1, 20/». II. Aliquem aliquid (accus. respect.) or abs. : To present one with something (only in the follg. exs.) : si quam (rem) debes, te condono. Plaut. Bac. 5, 2, 24 ; so id. Pers. 5, 2, 36 : argentum, quod habes, con- donamus te, Ter. Ph. 5, 7, 54 ; Afran. in Non. 497, 29. — Neutr. : habeo multa quae condonabitur, Ter. Eun. prol. 17 Ruhnk. COn-dormiOj ire, v. n. To fall fully asleep, to fall asleep (very rare) : * Suet. Aug. 78 ; Hyg. Fab. 125 ; Capitol. Ver. 4. COn-dormisCO) "% 3. v. inch, [dor- mio] To go entirely to sleep, fall asleep ; only in Plaut. Cure. 2, 3, 81 ; Rud. 2, 7, 13 : Mil. 3, 2, 13 ; in perfi, Most. 2. 2, 55. COndrilla and (condrylla), another orthography for chondrille, q. v. Condrusi) orum, m., KovSpoucoi. A : people in Gallia Belgica, on the right bank I of the Mcuse, in the region of Luttich and Namur, Caes. B. G. 2, 4 ; 4, S; 6, 32. Coaduccnter. <*dv. Becomingly, fit- ly; v. condecet/». CO&duclbiliSi e > ad J- [conduco, no. II.] Advantageous, profitable, expedieni (several times in Plaut; elsewhere rare) : . consilium ad earn rem, Plaut. Epid. 2, 2. 76; cf. ib. 71 ; 3, 3. 12: istuc facinus mihi, id. Bacch. 1, 1, 18; so id. Cist. 1. 1. 80: - 337 C O ND conducibile et utile, id. Trin. 1, 1, 3 ; cf. ib. 14.—* Comp. Cic. Her. 2, 14. COn-ducO) xi, ctum, 3. v. a. and n. 1, ^4ct : To draw, bring, or lead togeth- er, to assemble, collect (class, in prose and poetry). A. In gen. : 1. Lit. (thus esp. freq. of the colfecting. assembling of troops in any place) : milites de castellis ad castra, Sisenn. in Non. 514, 7 : exereitum in uiram locum, Cae3. B. G. 2, 2 : eo copias omnes, id. B. C. 3, Vifin. ; cf. auxilia, Liv. 30, 21 ; id. 23, 13 fin. : dispersas suorum copias. Tac. H. 4. 71, et saep. : virgines unum in locum, Cic. Inv. 2, 1, 3 : nubila, Ov. M. 1, 572, et al. 2. Trop. (very rare, and post-class.) : omnia probra in Deorum maledicta, Arn. 4, 146. B. ln partic. : 1, Intcns. : To con- nect, unite, by bringing together, cogo : lit. (so several times in Lucret. ; elsewh. rare) : partes in unum, Lucr. 1, 398; 3, 533 ; cf. id. 1, 651 ; id. 6, 968 ; id. 4, 432 ; Vitr. 8, 1 fin. : corticem, Ov. M. 4, 375 : lac, to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1 : mus- culum aut laxare (* to contract), Coel. Aur. Tard. 2, 1, no. 8 : vulnera cera, close up, Val. Fl. 1, 479, etal.— b. Trop. : praepo- sitionem ct assumptionem in unum, Cic. Inv. 1, 40, 73 ; cf. Quint. 5, 14, 9. 2. I- t. of the lang. of business : To take to one's self by hiving, to hire, take on lease, to farm (corresp. with' locare, as cmere with vendere ; cf. Die. 19, 2, 1) ( very freq., and class. ) : a. To hire for one's use, to hire : aedes aliquas mihi, Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf. domum in Palatio, Cic. Coel. 7 fin. ; id. Q. Fr. 2, 3 fin. : hortum, id. Fam. 16, 18, 2 : habitationem in annum, Ulp. Dig. 19, 2, 19 ; id. ib. 43, 91 ; cf. agnum caedun- dum (*to bvy), Plaut. Aul. 3, 6, 31 : nu- mos, to borrow, Hor. S. 1,2, 9 ; cf. pecu- uiam, Jut. 11, 46 : coquum, Plaut. Ps. 3, 2, 10 and 15 ; Aul. 2, 4, 1 : consulem ves- U'um ad caedem faciendam, Cic. Prov. Cons. 4, 9 : praeceptores publice, Plin. Ep. 4, 13, 6 : militem, Curt. 3, 1 : chora- gum, Suet. Aug. 70, et saep. : aliquem uti taceaf, to hire, induce, Cato in Gell. 1, 15, 10 ; cf. tribus non conduci possim liber- tatibus, quin, etc., could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68.— Subst: («) Conduct!, orum, m., Hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431 ; Nep. Dat. 8, 2, et al. Hence, poet., bella conducta, carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. — (/3) Con- ductum, i, n., Any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62 ad fin. ; Sen. Ben. 7, 5 ; Petr. 9, 4 ; Ulp. Dig. 9, 3, 1 ; cf. ib. 19, 2 tit. : locati conducti. — b. To take for hire, to undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm : redemptor, qui columnam illam de Cotta conduxerat fa- ciendam, Cic. Div. 2, 21, 47 ; so mulie- rem vehendam nave, Ulp. Dig. 19, 2, 19: aliquem docendum, id. ib. 13 : praeben- da, quae ad exereitum opus essent, to un- dertake the supplies, Liv. 23, 48 fin. : vec- tigalia, to farm, Cic. Att. 1, 17 ; Liv. 46, 16 ; so portorium, Cic. Inv. 1, 30, et al. H. Ncutr.. To contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (class., but used only in the 3d pers. of the sing, and plur.) ; constr. with in, ad «liquid, the dat., or ■abs. : '(„) With in : quod tuam in rem bene condueat, Plaut. Cist. 3, 4 ; so max- ime in remp., Sisenn. in Non. 274, 29 : in commune, Tac. A. 2, 38.— (0) With ad : ad vitae commoditatein, Cic. Off. 1, 3, 9. — (y) c. dat. (so most freq.) : huic aetati, Plaut. Bac. 1, 1, 22 ; so maxime reip., Cic. Prov: Cons. 1 : maxime sibi, Quint. 11, 1, 12 : alvo citae (vinum), Plin. 23, 1, 23 : proposito, Hor. A. P. 195, et saep. : im- bres non conducunt vitibus, Plin. 17, 2, 2. — (i\) Abs. : dubitare non possumus, quin ea maxime conducant, quae sunt rectissi- n, Cic. Fam. 5, 19 fin. conductions or -tins, a. »m, adj. (conduco) O/or pertaining to hire, hired, rented (rare) : fidicina, Plaut. Epid. 2. 3, 8; 5, 2, 41 : exercitus, Nep. Iphicr. 2, 4 ; cf. catervae, id. Chabr. 1, 2 : domus, Porcius poet» in Suet Vit. Ter. 1 : operae libero- rum, Var. R: R. 1, a?,-e. ■ 338 CONF COn&llCtlO, oiiis, /. [id.] 1. A bring- ing together, uniting (very rare), Cic. Inv. 1, 40. — Hence, b. In later medic, writers, A spasm, convulsion. a-ac/ioS : musculo- rum, Coel. Aur. Acut. 2, 10: nervorum, id. ib. 3, 18, et al.— 2. t. «■ •' A hiring, farming, hire, rent (rare) : (fundi), Cic. Caecin. 32. 94 : (vectigalium), Liv. 43, 16 : tota renunciata est, Cic. Verr. 1, 6 Zumpt N.cr. conduct itiuSi a > um . v. conducticius. Conductor; oris, m. [conduco] One who hires a thing, takes for hire, a farmer, tenant, a contractor (rare, and mostly abs.) : (histrionum), Plaut. Asin. prol. 3 : (peco- ris), Cato R. R. 150, 2 : (agri). Col. 3, 13, 12 ; cf. Plin. Ep. 7, 30, 3 : (aedificii), Cato R. R. 14, 3 : operis, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2 : sacrae arae, Val. Max. 8, 12, no. 1, ext. COnductriX; ieis, /. [conductor] She who hires or rents a thing, Diocl. et Max- im. Cod. 4, 65, 24 ; 5, 12, 18. 1. COnductuS; a > um , Part., from conduco. * 2. COnductllS) ils, m. [conduco] A contraction : oculorum, Coel. Aur. Acut. 2, 15. * COn-duicO* are - v - a - To sweeten, Vulg. Interpr. Sirac. 27, 26. t condulus^ i, v - condylus. COIldupllcatlO; onis,/. [conduplico] A doubling (very rare ; perh. only in the follg. passage) : humorously, for embrac- ing : '• Plant. Poen. 5, 5, 18. — As a figure of speech, A repetition of the same word = $Travadu:htiotz, Cic. Her. 4, 28. COn-dupllCOi avi, 1. v. a. To double (ante-class.) : cibum, Var. R. R. 2, 4, 15 : divitias, Lucr. 3, 71 : primordia rerum, id. 1, 7, 3 ; *Ter. Ph. 3, 2, 31 (cf. ib. 8).— Humorously : corpora, of a loving em- brace (cf. conduplicatio), Plaut. Ps. 5, 1, 18. Cendurdum, >> n - A plant ; ace. to Sprengel, Saponaria vaccaria. L. ; Plin. 26, 5, 14. * COn-durOi are , "■ a. To harden, to make very hard : ferrum, Lucr. 6, 969. * COnduS; i, m - [condo] One who lays vp (provisions), Plaut. Ps. 2. 2, 14. I' condyloma» at > s > n.z=Kov6i\ujta, A swelling in the parts about the anus, Cels. 6, 18, no. 8 ; Scrib. Comp. 224 and 225, et al. I' COndylllS (Jcondulus, Fest. p. 31), i, m. =-kov6v\oS, * 1. A knuckle or joint of the finger, Marc. Cap. 1, 21.— * 2. (A joint of a reed ; hence meton.) A reed, Mart. 5, 78, 30.—* 3, =: " anulus," Fest. 1. 1. (?) * COn-f abriCOr. atus, ari, ?>. dep. To compose, make : origmem vocabuli, Gell. 3, 19, 3. _ COnfabulatlO; onis, / [confabulor] A conversation, a discoursing together (eccl. Lat.). Symmach. Ep. 9, 84; Tert. ad Uxor. 2, 3 ; Hier. Ep. 108, no. 19. * COn-f abulatuS, iis, ™- [> without pcrfi, arum, 1. v. a. [farreusl To connect in marriage (by malting an offering of bread ; cf. the pre- ced. art.) (very rare) : confarreandi assue- tudo, Tac. A. 4, 16: confarreatis parcn- tibus geniti, id. ib. : matrimonium confar- reaturus, App. Met. 10, p. 252, 40. * COn-f ataliS) o, adj. Bound, as it C O NF were, to the same fate, decided by fate : cop- ulata enim res est et confatalis, Cic. Fat. 13, 30. COJl-fectioj onis, /. [conficio] (sever- al times in Cic. ; elsewh. rare) 1. A male ing, preparing, producing, arranging composing, completing : hujus libri, Cic. de Sen. 1, 2; cf. annalium, id. de Or. 2, 12, 52 : materiae, id. Div. 1, 51, 116 (a. consectio, v. Orell. N. cr.) : olei laurini, Pall. Nov. 5 ; cf. Veg. 6, 10, 2 ; 6, 11, 1 : belli, Cic. Phil. 14, 1 : memoriae, Cic. Part 7 fin. : tributi, i. e. an exaction, id. Flacc. 9. — * b. Concr. : That which is prepared, made. : Pall. Oct. 17, 2. — 2. A diminishing, destroying : escarum, a chewing, masti- cating, Cic. N. D. 2, 54, 134 : valetudinis, a weakening, impairing, id. Hortens. frgm. in Non. 269, 22. COnfector; o" 3 , m - [id.] 1. A maker, preparer, executor, finisher (rare) : corio- rum, i. e. a tanner, Finn. Math. 3, 9, no. 7: purpurae, i. e. a dyer, Vop. Aur. 29 : ne- gotiorum, Cic. Verr. 2, 2, 44 : totius belli, id. Fam. 10, 20 fin. — 2. A destroyer, con- sumer : cardinum, he who breaks them, Lucil. in Non. 268, 33 : et consumptor omnium ignis, Cic. N. D. 2, 15, 41 : fera- rum, a slayer, Suet. Aug. 43; Ner. 12; cf. conficio, no. II. + CCnfcctorium, h, «■, xoipoocparEi- ov, A place where swine are slaughtered, Gloss. Gr. Lat. * COnfectriX; Icis, /. [confector, no. 2] She who destroys, a destroyer : Lact 7, 11. coilfcctura* a e, /• [conficio] A mak- ing, preparing (post-Aug. and rare) : mel- lis, Col. 9, 14, 5 ; Plin. 13, 12, 23 ; 33, 13, 57. COnfectUS; a,um, Part., from conficio. COn-fbrciOj without pcrfi, fertum, 4. v. a. [farcio] To stuff or cram together, to press close together (in verb. fin. very rare, in part.perf. and Pa. class.) : («) verb. fin. : Lucr. 6, 158 ; cf. id. 6, 509 : se (apes) lin- gentes, Var. R. R. 3, 16, 35 : myrrham in folles, Plin. 12, 15, 35.— (/J) part, pcrfi: conferta ratis, Enn. Ann. 14, 6 (in Prise, p. 659 P.) ; so naves, Liv. 37, 11 fin. : quo magis aestu confertos ita acervatim mors accumulabat, Lucr. 6, 1262 ; cf. Lir. 3, 6. —Whence c o n f e r t u s, a, um, Pa. Lit, Pressed together; hence, J. Pressed close, crowd- ed, thick, dense (opp. to rarus, v. the follg. no. b) : tune inane quicquam putes esse, qnum ita completa et conferta sint om- nia, ut, etc., Cic. Acad. 2. 40, 125: plures simul conferti, Liv. 29, 34 : in conferta multitudine, *Suet Tib. 2: agmen, Virg. G. 3, 369 (" conjunctum," Serv.): moles, Tac. A. 4, 62.— Esp. freq., b. I' 1 military lang. of the close, compact order of bat- tle : ut numquam conferti, sed rari mag- nisque intervallis proeliarentur, Caes. B. G. 5, 16; so Liv. 10, 29; 21, 8 Drak. N. cr. ; 42, 59 ; 44, 35 ; Tac. A. 6, 35 ; 14, 36 ; Virg. A. 2, 347 ; in Comp., Liv. 9, 27 ; in Sup., Caes. B. G. 1, 24 ; Sail. C. 60 fin. ; Jug. 98. Here belongs also, turmatim et quam maxume confertis equis Mauros invadunt, Sail. J. 101, 4 ; and conferto gradu irrupere, Tac. A. 12, 35. 2. c.Abl.: Stuffed, filled full, full : in- genti turba conferta deorum templa, Liv. 45, 2 : otiosa vita, plena et conferta vo- . luptatibus, Cic. Sest. 10, 23 ; so id. Tusc. 3, 19 ; id. Fin. 2, 20. 64 ; * Quint 5, 14, 27. * Adv. in ace. with no. 1, b (for the mora usu. confertim, q. v.), In a compact body: confertius resistentes, Amm. 31, 15. * COn-fermcntO) are . v - a. To leav- en, ferment through and through : Tert adv. Val. 31. COn-fcrO; contuli, collatum (conl), conferre. v. a. I, To bring, bear, or car- ry together into a mass or to a point, to collect, gather (freq. in all periods, and in all species of composition), A In gen. : ligna circa casam, Nep. Alcib. 10, 4: anna, Veil. 2, 114, 4: cibos ore suo (aves), Quint. 2, 6, 7, et saep. : undique collatis membris, Hor. A. P. 3, et al. : sarcinas in unum locum, Caes. B. G. 1, 24 ; cf. id. ib. 2, 25 : quo (sc. in proxi- mum horrcum) omnn rusticum instru- mentum, Col. 1, 6, 7: illuc (sc. in castel- la) parentes et conjuges,-Tac. A. 4, 46 fin. ct saep. : dentes in corpore (canes), Ov. M. 3, 236 : materiam omncm, antequam C O NF dicere ordiamur, Quint. 3, 9, 8 : summas (scriptorum) in couumentarium et capita, id. ib. 10, 7, 32 : plura opera in unain tab'- ulam, id. ib. 8, 5, 26 : id. ib. 8 prooem. § 1; cf. Suet. Caee. 44; Quint. 4, 1, 23. — Abs. : cur enim non confertis, ne sit con- nubium divitibus et paupcribus, /'. e. why do you not unitedly propose a law that, etc., Liv. 4, 4. B. In partic, 1. To collect money, treasures, etc., for any object, to bring of- ferings, contribute: dona quid eessant mihi coni'erre? Plant. Men. 1, 2, 20; so munera ei, Nep. Ages. 7, 3: tributa quo- tannis ex censu, Cic. Verr. 2, 2, 53 ; cf. coni'erre eo minus tributi, Liv. 5, 20 : in commune, Cic. Verr. 2, 2, 59; Quint. 3 : quadringena talenta quotannis Delum, Nep. Arist. 3 : sextantes in capita, Liv. 2, 33 fin. : pecuniae, Suet. Caes. 19 ; Aug. 57 : aes, id. Aug. 59 ; id. ib. 30 ; Just. 3, 6 : vi- num alius, alius mel, Gaj. Dig. 41, 1, 7, et taep. : quum et Socrati collatum sit ad victum, Quint. 12,7, 9. — Hence, b.Trop., like the Gr. ovufipui (v. Passow in h. v., no. 3), and the Kng. contribute to : To be useful, profitable, to proft, serve, be of vse to (cf. also conduco, no. II) (mostly in post- Aug. prose, and only in the third person ; most freq. in Quint.) ; constr. with ad, in, the da'.., or abs. : (a) c. ad : naturane plus ad eloquentiam conferat an doctrina, Quint. 2, 19, 1 ; so id. ib. 1, 8. 7 ; 2, 5, 1 ; 3, 6, 7 ; 4, 2. 107 ; 7, 1, 41 ; 10, 1, 1 ; 12, 1, 1; Col. (Cic. Oecon. ?) 12 prooem. § 6; Suet Tib. 4.— *(0) c. in : Quint. 10, 7, 26. — (y) c. dot. : Gracchorum eloquentiac multum contulisse matrem, Quint. 1, 1, 6 ; so id. ib. Prooem. § 6 ; 2, 9, 2 ; 3, 7, 12; 3, 8, 49 ; 4, 2, 79 ; 4, 5, 22 ; 7, 1, 45 ; t<, 3, 5 ; 10, 1, 63 ; 71 ; 95 ; 11, 2. 46 ; 12, 2, 23; Plin. 20, 6, 23; 20, 23, 98; 29, 1, 6; Suet. Vesp. 6. — (<5) Abs. : multum autera veteres etiam Latini conferunt, imprimis copiam verborum, Quint. 1, 8, 8 ; id. ib. 2, 5. 16 ; id. ib. 4, 2, 123 ; 10, 5, 4 ; 12, 6, 4. 2. To bring into connection, to unite, join, connect: membris collatis, Lucr. 4, 1101 : foutes e quibus collatae aquae fiu- men cmittunt, Curt. 7, 11 : capita, to put heads together (in conferring, deliberating, eic), Cic. Verr. 2, 3, 12 ; Liv. 2, 45 : colla- tis viribus, Plin. Ep. 8, 14, 17 ; cf. conferre vires in unum, Liv. 33. 19 : collata omni- um vota in unius salutem, Plin. Pan. 23, 5 : e singulis frustis collata oratio, Quint. 8, 5, 27 ; cf. id. ib. 2, 9, 3 : pedem, to go or conic with otic, Plaut. Merc. 5, 2, 41 ; Mil. 2, 2, 14 ; Virg. A. 6, 488 ; so gradum, Plaut. Men. 3, 3. 30; Pseud. 2, 4, 17. — b. Trop. : velut studia inter nos confereba- mus, Quint. 4 prooem. § 1. So esp. of public conferences, consultations, etc., To consult together, confer, consider or talk over together : si quid res feret, coram in- ter nos conferemus, Cic. Att. 1, 20; so sollicitudines nostras inter nos, id. Fani. 6, 21, 2 : familiares sermones cum aliquo (* unite in familiar conversation with), id. Off. 2. 11, 39; cf. id. Phil. 2, 15, 38: consi- lia ad adolescentes, Ter. Heaut 3, 1, 64 ; cf. Suet. Caes. 80 : injurias, to deliberate togeth- er concerning, Tac. Agr. 15. — Also abs.: omnes sapientes decet coni'erre et fabu- lari, Plaut. Rud. 2, 3, 8 : ibi conferentibus, quid animorum Hispanis esset, Liv. 27, 20. 3. To bring or join together in a hostile manner. So most freq. in milit. lang. : Galli curn Fontejo fermm ac manus con- tulerunt, Cic. Fontej. 1, 2 ; so signa cum Alexandrinis, id. Pis. 21, 49 ; cf. collatis signis depugnare, Plant. Cas. 2, 5, 44 : anna cum aliquo, Nep. Eum. 11, 5 ; cf. arma inter se, Liv. 21, 1 : castra cum hoste, Liv. 26, 12; cf. castra castris, id. 23, 28 : pedem cum pede, as it were, to put foot against foot, i. e. to fight man against man, id. 28, 2 ; cf. pede collato, id. 6, 12; 10, 29 ; 26, 39, et al. : gradum cum aliquo, id. 7, 33 : pectora luctantia nexu pectoribus, Ov. M. 6, 242, et al. — Poet. • certamina pugnae mami, Lucr. 4, 844. — Abs. : mecum confer, ait, fight with me, Ov. M. 10, 603. — b, Transf. from the circle of milit. affairs : pedem, To en- counter, come in contact with one. attack: Plaut. Mil. 2, 2. 14 ; cf. non possum ma- gis pedem conferre, ut ajunt, aut propius accedere ! Cic. Plane. 19, 48 ; and pedem C ONF cum singulis, Quint. 5, 13, 11 ; cf. id. ib. 8, 6, 51. — Poet. : lites (*to contend, quar- rel). Hot. S. 1, 5, 54. — Kindr. with this 4. To bring together in comparison, to compare; constr. with cum, inter se, ad, the dat , or abs. : (a) c. cum : quera cum eo (,sc. Democrito) conferre possumus non modo ingenii magnitudine sed etiam animi? Cic. Acad. 2, 23, 73; so id. Verr. 2, 4, 52 ; Quint. 5, 13, 12 ; 8, 4, 2 ; 11, 1, 13, et al. : nostras leges cum illorum Ly- curgo et Dracone et Solone, Cic. de Or. 1, 44, 197 ; cf. ilia cum Graecia, id. Tusc. 1, 1, 2 ; v. also no. 6. — *(jf) c. inter se: \i- tam inter se utriusque couferte, Cic. Rose. Com. 7, 20. — * (v) c. ad : bos ad bovem collates, Var. L. L. 9, 22, 133.— (6) c. dat.: tempora praesentia praeteritis, Lucr. 2, 1167 : parva magnis, Cic. Or. 4 : alicui il- lud, id. Inv. 2, 50 : lanam tinctam Tyriae lacernae, Quint. 12, 10, 75 : nil jucundo amico, Hor. S. 1, 5, 44 : (Pausanias et Lysander) ne minima quidem ex parte Lycurgi legibus et disciplinae coni'erendi sunt, Cic. Off. 1, 22, 76 ; cf. above, no. a. (t) Abs. : Plaut. Pocn. 5, 2, 88 : nee quum quaereretur gener Tarquinio, quisquam Romanae juventutis ulla arte conferri po- tuit, Liv. 1, 37; Suet. Caes. 47: census, Plin. 7, 48, 49 ./in. 5. With the prevailing idea of short- ening by bringing together (cf. colligo, no. 1. 2) To compress, abridge, make or be brief (rare, and only of discourse or writ- ing ; most freq. in Plaut.) : quam potero in verba conferam paucissima, Plaut. Men. prol. P ; cf. in pauca, ut occupatus nunc cum, confer, quid velis, id. Pseud. 1, 3, 44 ; so id. Poen. 5, 4, 54 ; and in pauca verba, id. Asin. 1, 1, 75 ; Pers. 4, 4, 109 : sua ver- ba in duos versus, Ov. F. 1, 162 : ex im- mensa diffusaque legum copia optima quaeque et necessaria in paucissimos li- bros, Suet. Caes. 44. II, (co?i intensive) To bear, carry, con- vey, direct a thing somewhere (in haste, for protection, etc.). and conferre se, to betake or turn one's self any where (also very freq. and class.). A. Lit— (a) With the designation of the goal : qui quum se suaque omnia in oppidum Bratuspantium contulissent, Caes. B. G. 2, 13 ; so id. ib. 3, 28 ; Nep. Them. 2, 7, et al, : iter Brundisium ver- sus, Cic. Att. 3, 4 ; cf. iter eo, Brutus in Cic. Fam. 11, 13,4 : se Rhodum conferre, Cic. de Or. 3, 56 ; so se Laodiceam, Len- tulus in Cic. Fam. 12, 4, 4 : se Colonas, Nep. Paus. 3, 3 : quo se fusa acies, Liv. 9, 10. et al. : se ad Tissaphernem, Nep. Al- cib. 5, 2 ; so se ad Pharnabazum. id. Con. 2, 1 : se in fugam, Cic. Caecin. 8, 22 : sese in pedes, Enn. in Non. 518, 20; so Plaut. Bac. 3, 1, 7 (cf. conjicere se in pedes, Ter. Ph. 1, 4, 13).— (/3) Abs. : pulcre haec confertur ratis, is borne away, Plant. Bac. 4, 6, 27. 2. I" partic. : aliquem in aliquid, in Ovid's Met. (cf. abeo, no. 4) To change into, transform to something : aliquem in saxum, Ov. M. 4, 278 : versos vultus (poet, circumlocution for se) in hanc, id. ib. 9, 348 : corpus in albam volucrem, id. ib. 12, 145 (but Cic. Off'. 3, 20 fin. the read- ing is convertat ; v. Beier in h. 1.). B. Trop.: 1. In gen., To bring, turn, direct something to ; and conferre se, to turn, apply one's self to, etc. : meus pater earn seditionem in tranquillum conferet (the figure taken from the sea when in commotion), Plaut. Am. 1, 2, 16 : verba ad rem, to bring words to actions, to pass from words to deeds, Ter. Eun. 4, 6, 4 ; id. Hec. 3, 1, 17 : suspicionem in Capitonem, Cic. Rose. Am. 35, 100: ut spes votaque sua non prius ad Deos quam ad Princi- pum aures conferret, Tac. A. 4, 39 : la- mentationes suas etiam in testamentum, id. ib. 15, 68 : (Crassus) quum initio aeta- tis ad amicitiam se meam contulisset, Cic. Brut. 81, 281 : se ad studium scribendi, id. Arch. 3 : se ad studia literarum, id. ib. 7, 16 ; cf. Suet. Gramm. 24. — More freq., in particular, 2. With the access, idea of application or communication: To make use of for any purpose, to apply, to direct upon some- thing ; to confer, bestow something upon one, to transfer to (a favorite word with C O NF Cic. : praedas ac manubias non in mon- umenta deorum immortalium, neque in urbis ornamenta conferre, sed, etc., Cic. Agr. 2, 23 ; cf. hostiles exuvias ornatum ad urbis et posterum gloriam, Tac. A. 3, 72 : Mithridates omne reliquum tempus non ad obhvionem veteris belli, sed ad comparationem novi contulit, Cic. Manil. 4 : omne studium atque omne ingenium ad populi Rom. gloriam laudemque cele- brandam, id. Arch. 9 ; id. Fam. 10, 1, 3 : omnem meam curam atque operam ad philosophiam, id. ib. 4, 3 fin. — (/J) c. in : omnes curas cogitationesque in rempub- licam, Cic. Oft'. 2, 1, 2: diligentiam in valetudinem tuam, id. Fam. 16, 4 fin. ; Ov. Tr. 3, 5. 29 : in eos, quos speramus nobis profuturos, non dubitamus officia conferre, Cic. Off. 1, 15, 48 ; so plurimum benignitatis in eum, id. ib. 16, 50 ; id. Fam. 10, 1 fin. ; id. Lael. 19 fin. : curam resti- tuendi Capitolii in L. Vestinum confert, i. e. assigns to, charges with, Tac. H. 4, 53. 3. To refer or ascribe something to a person or thing, as its author (in a good, and freq. in a bad sense), to attribute, im- pute, ascribe to one, to lay to the charge of, etc. : conferre aliquid ad imperium deo- rum, Lucr. 6, 54 : permulta in Plancium, quae ab eo numquam dicta sunt, confe- runtur . . . Stomachor vero, quum alio- rum non me digna in me coui'eruntur, Cic. Plane. 14, 35 : mortis illius invidiam in L. Flaccum, id. Flacc. 17, 41 : qui suum timorem in angustias itinerum, Caes. B. G. 1. 40 Oud. N. cr. and Herz. : sua vitia et suam culpam in senectutem, Cic. de Sen. 5, 14. So esp. : culpam in aliquem, Plaut. Am. 2, 2, 156 ; Ter. Eun. 2, 3, 96 ; Cic. Att. 9, 2 A ; and causam in aliquem, Cic. Att. 12, 31 ; Liv. 5, 11 ; cf. causam in tempus, Cic. de Or. 3, 61 ; 228. 4. To transfer to a future point of time, i. e. to put off, defer, delay, reserve (rare) : in posterum diem iter suum contulit, Brutus in Cic. Fam. 11, 13, 3 ; so omnia in mensem Martium, Cic. Att. 6, 1, 24 : aliquid in ambulations tempus, id. Q. Fr. 3, 3 : earn pecuniam in reip. magnum ali- quod tempus, id. Off. 3, 2ijin. (* 5. To bring on, cause, occasion, in- duce: pestem alicui, Col. 1,5, §4; Plin. 35, 15, 50. C To adduce: exemplum, Ter. Adelph. 1, 2, 14.) * COn-ferniminO) ar e, »■ "■■ To ce- ment, to solder together, Plin. 27, 3, 45. COllferte." adv. Densely, compactly; v. confercio, Pa., fin. COSlfertilTl, odv. [confertus, no. 1, b] In a compact body, closely ; in milit. lang., of marches, battles, etc. (very rare) : con- fertim sese recipcre. Sail. J. 50. 5 : con- fertim pugnant et cedunt, Liv. 31, 43. COnfertuSi a, um, Part, and Pa., from confercio, q. v. Conferva» ae, /. [conferveo] A hind of water plant (so called on account of its healing power), Plin. 27, 3, 45 (in Appul. Herb. 59 called consolida). COnferve-f acio, ere, v. a. [confer- veo] To make glowing or melting : Lucr. 6, 353. COn-ferveO* ere, v. n. 1. To seethe, boil together (very rare), Pall. 1, 35, 13. — 2. In medic, lang., of broken limbs : To heal, grow together, Cels. 8, 10, no. 1, et al. confervesco, ierbui (cf. ferveo and Prise, p. 866 P.), 3. v. n. [conferveo] 1. To begin to boil throughout, to become heated, grow hot (perh. not ante-Aug.) : Vitr. 7, 11 : aer conclusus versando con- fervescit, id. 5, 3 : granum, si tegulis sub- jaceat confervescere, Plin. 18. 30, 73, et al. — b. Trop.: mea quum conferbuit ira, * Hor. S. 1, 2, 71.— 2. In medic. lang., of broken limbs : To heal, grow together : si quando ossa non conferbuerunt. Cels. 8, 10, no. 7 ; cf. ib. no. 1. COnfesslOf 8nis . /• [confiteor] A con- fession, acknowledgment (in good prose; esp. freq. in Cic. and Quint.) : errati sui. Cic. Div. 1, 17 fin. : ignorationis, id. Acad. 1, 12, 44 ; cf. inscitiae suae, Quint. 2, 11, 2 : captae pecuniae, Cic. Clu. S3 fin. : culpae, Liv. 21, 18 ; 36, 27 : poenitentiae, Quint. 11, 1, 76 : vitiorum, Tac. A. 2. 33, et saep. — In plur. : quum ad vos indicia, literas. coufessiones communis exitii detuli, Cic. 339 CONE Sest. 69, 145 : ea erat confessio caput re- ..•um Romam esse, Liv. 1, 45; so id. 2, 7; 42, 47, et al. : illorum, Cic. Verr. 2, 5, 40 : sua, id. ib. 2, 4, 47 ; 2, 5, 64 ; Liv. 28, 40 ; Quint. 12, 3, 9 ; Tac. A. 1, 12, et saep. : meam, Quint. 8 prooem. § 18 : omnium, Veil. 2, 43 : ilia Ciceronis, Quint. 11, 1, 44 : adversarii, id. ib. 4, 4, 4 ; cf. ipsorum, Plin. 9, 7, 6, § 18, et al. : (laser) ad extera corporum indubitatas confessiones habet, i. e. proofs of its healing power, Plin. 22, 23, 49. — With abstr. subjects : ea confes- sionem faciunt, non defensionem, Cato in Gell. 7, 3, 15. — b. As a figure of speech, Quint. 9, 2, 17 ; 12, 1, 33. COnfesSOr) oris,m. [confiteor] (only in eccl. Lat.) A confessor of Christianity, Lact. Mort. Persec. 35 ; Sid. Ep. 7, 17 ; Prud. arKp. 9, 55, et al. COnfessoriUS, »• ™»> <"&'• [confes- sor] In the jurists, Of Or pertaining to confession, or acknowledgment : actio, Ulp. Dig. 8, 5, 2 ; 4 ; 9, 2, 23 ; 25. COHfeSSUS; a > llm , Part., from confi- teor. COR-festim» a dv. [kindred with fes- tinus, festino, from fero] Immediately, speedily, without delay (class, in prose and poetry) : rem administrandam arbitror sine ulla mora et confestim gerendam, Cic. Phil. 5, 12 : confestim aut ex inter- vallo aliquid consequi, id. Inv. 1, 28,/m. ; 2, 12 fin. : confestim abire, Plaut. Trin. 3, 3, 70 : confestim sequi, Sisenna in Cha- ns, p. 176 P. ; so confestim se subsequi (cohortes) jubet, Caes. B. G. 4, 32 ; cf. id. ib. 5, 18 ; Liv. 44, 3, et saep. ; Lucr. 5, 284 ; cf. id. 4, 190 ; id. 4, 341 : confestim hue advolavit, Cic. Clu. 67 fin. ; Liv. 1, 32 ; id. 2, 7 ; id. 41, 19 ; Suet. Tib. 13, et saep. ; * Catull. 64, 285 : confestim alacres admit- tier orant, Virg. A. 9, 231 ; * Hor. Ep. 1. 12, 9 ; Liv. 40, 12, et al. : confestim Pandata- riam festinavit, Suet. Calig. 15 ; Col. 2, 10, 16 : ut Hostus cecidit, confestim Romana inclinatur acies, Liv. 1, 12 ; cf. Suet. Atig. 10. — Cf. upon this art. Hand Tnrs. II. 103 sq. * COn-fcstinatlO) «nis, /. Baste, App. M. 10, p. 233 Bip. , £ COnf eta SUS< A sow offered in sac- rifice with all her young, Fest. p. 44. * COn-flbula? ae J- A wooden cramp, clincher : Cato ft. R. 12. conficicasj entls > v - conficio, Pa. COnf ICIO, ISci, fectum, 3. (perf. conj. confexim, Plaut. True. 4, 4, 39. In pass., besides the regular form conficior, freq., but not in Cic, in ace. with f lo, ieri : con- fit, Plaut. Trin. 2, 4, 7 ; Ter. Ad. 5, 8, 23 ; Lucr. 4, 292 ; Col. 2, 14, 1 ; Plin. 31, 7, 40 : confiunt, Am. 7, 219 : contiat, Col. 1, 8, 12 : confiant, Imp. Leo Cod. 2, 7, 11 : confie- ret, Balb. in Cic. Att. 8, 15 fin. ; 9, 7 A ; Liv. 5, 50 : confierent, Suet. Caes. 20 ; Am. 2, 73: confieri, Lucr. 2, 1069 ; 5,889; Caes. B. G. 7, 58 ; Snip, in Cic. Fam. 4, 5 ; Virg. A. 4, 116) [facio] I. To make a thing ready in all its parts, to make, prepare, bring about, complete, ac- complish, execute, etc. (except in Quint, freq. in all periods and species of compo- sition). A. Lit: 1. In gen.: nisi quotidiano sesquiopus confeceris, Plaut. Capt. 3, 5, 67 ; cf. pensum, id. Merc. 2, 3, 81 ; Pers. 2, 4, 1 : eme lanam, unde pallium confi- ciatur, id. Mil. 3, 1, 93 ; cf. conficere anu- lum, pallium, soccos sua manu, Cic. de Or. 3, 32, 127 ; and vestem, id. Verr. 2, 4, 26 ; Suet Aug. 73 : ligna ad fornacem, to make, ready, prepare for, Cato R. R. 16 ; cf. conficere atque contexere villos ovium, Cic. N. D. 2, 63 : aurum et argentum, Plin. 35, 12, 45 : and frumenta (together with molere), id. 7, 56, 57 : tabulas Uteris Grae- eis, to make, (* write), Caes. B. G. 1, 29 ; cf. Ubros Graeco sermone, to compose, write, Nep. Hann. 13, 2 ; and librum Graece, id. Att. 18 fin. : tabulas, Cic. Verr. 2, 1, 23 : orationes, Nep. Cato 3, 3 : nuptias, Ter. Heaut 5, 1, 22 ; Suet. Claud. 26 : bellum, Caes. B. G. 1, 54 ; Sail. C. 51, 5 ; Vatin. in Cic. Fam. 5, Wfin. ; Liv. 21, 40 ; Hor. Ep. 2, 1, 254, et al. ; cf. proelium, Sail. C. 61 : iter, Cic. Att. 4, 14 fin. ; Caes. B. G. 2. 12 ; Nep. Ages. 4, 4, et al. ; Cf. tcrtiam partem itineris, Nep. Eum. 8, 6 : and poet : nos bmnensum spat:is confecimus acquor 340 CONF Virg. G. 2, 541 : tantum facinus, Cic. Rose. Am. 28 ; cf. caedem, Nep. Dion. 10 : le- gitima quaedam, Nep. Phoc. 4, 2 : residua diurni actus, Suet. Aug. 78 : mandata, Cic. Plane. 11, 28 ; Phil. 9, 3, 6 ; Q. Fr. 2, 14, 3 ; Sail. J. 12, 4 : negotium, Caes. B. C. 1, 29 ; cf. id. B. G. 1, 3 : and quibus rebus con- fectis, Sail. C. 46, 1 ; Nep. Pelop. 3, 3 ; Caes. B. G. 1, 13. 2, In partic, in thelang. of business : To settle, close a bargain, finish, etc. : tu cum Apella Chio confice de columnis, Cic. Att. 12, 19 ; so id. ib. 1, 5, 4. B. Trop. : To produce, cause, make, ef- fect : sollicitudines raihi, Ter. Andr. 4, 1, 26 ; cf. aliquid mali gnato, id. Heaut 5, 3, 1 : pacem, id. ib. 5, 2, 45 : motus animo- rum, Cic. de Or. 2, 79 fin. ; cf. animum auditoris mitem et misericordem, id. Inv. 1, 55 : reditum alicui, to procure, id. Fam. 9, 13 fin. Also abs. : aliae causae ipsae conficiunt, aliae vim aliquam ad confici- endum afferunt, id. Part. 26, 93. 2. Of time : To complete, finish, end, spend, pass : quum sexaginta annos con- fecerit, Cic. Tusc. 1, 38, 92 ; so centum annos, id. Or. 52 fin. : diem, Plaut Trin. 3, 3, 78 : omnem vitae suae cursum in la- bore corporis atque in animi contentione (just before, ut in amore et voluptatibus adolescentiam suam collocaret), Cic. Coel. 17 : annuum munus, id. Fam. 2, 12 : bien- nium, id. Quint. 12 : suas horas (somnus), Sil. 4, 89 : aequinoctium, Col. 2, 8, 2 ; cf. brumam, id. ib. 9, 14, 12 ; Plin. 18, 26, 63. 3. In philos. lang. conficior, To follow (from something) logically, to be deduced; quum id perspicuum sit, quod conficiatur ex ratiocinatione, Cic. Inv. 1, 40 ; so with ex, Quint. 5, 14, 9 ; 22 ; 9, 4, 69 ; and abs., Cic. Inv. 1, 47, et al. Inasmuch as action exerted upon an object frequently produces a diminution of it, conficio signified, even in the earli- est period of the language, II. Transf. : To diminish, lessen, weak- en an object ; to sweep away, destroy, kill : dentes intimi escas conficiunt, grind, Cic. N. D. 2, 54 ; so Liv. 2, 32 ; Plin. 11, 37, 61 ; also equiv. to to digest, Cic. N. D. 2, 55, 137 : ignes conficerent vulgo silvas, arbus- ta cremarent, Lucr. 1, 905 ; cf. conficere, omnia igni, frigore, id. ib. 1, 536 : patri- monium suum (corresp. with dissipare), Cic. Fl. 36, 90 : sapiens si fame ipse con- ficiatur — vir bonus, ne ipse frigore con- ficiatur, etc., id. Off. 3, 6, 29 ; in part. perf. : sicut fortis equus . . . . senio confectu' qui- escit, Enn. in Cic. de Sen. 5, 14 : and so very freq. confectus senectute, Cic. Rah. Perd. 7, 21 : aetate, Sail. J. 9 fin.; Catull. 68, 119 : aevo, Virg. A. 11, 85 : senecta, Ov. M. 6, 37, and the like : quum corporis morbo turn animi dolore, Cic. Mur. 40 ; cf id. Fin. 1, 12, 41 ; id. Att. 11, 11 : mul- tis gravibusque vulneribus, Caes. B. G. 2, 25 ; id. ib. 3, 5 ; Sail. J. 60 fin., et saep. : cura, Ter. Andr. 2, 1, 4 : dolore, Catull. 65, 1, et saep. — Without Abl. : ut fessos confectosque aggrediantur, Liv. 1, 23 ; cf. confectus et saucius, Cic. Cat. 2, 11: artus, Lucr. 3, 960 ; Liv. prooem. : ego te hie hac offatim conficiam, to cut in pieces, Plaut. True. 2, 7, 52 : Athenienses, to sub- due, Nep. Lys. 1 ; so provinciam, Liv. 26, 21 ; 28, 28 ; 40, 28 ; 41, 12 ; of. Cic. Manil. 10, 28 ; Liv. 27, 5, and 40, 35 : me (sica ilia) pene confecit, killed, Cic. Manil. 14, 37 ; so alteram Curiatium, Liv. 1, 25 ; cf. saucium, id. 42, 16 ; and Caligulam vul- neribus triginta, Suet. Calig. 58 : maxi- mam vim serpentium (ibes), Cic. N. D. 1, 36, 101. So of the killing of animals, Suet Claud. 21 ; Dom. 19 ; Lampr. Com. 13, et al. ; cf. confector, no. 3 ; and in an obscene sense, Suet. Ner. 29 (v. the pas- sage in its connection). 2. Trop.: conficere aliquem verbis, Plaut. Ps. 1, 5, 49 : lectio non cruda sed multa iteratione mollita et velut confecta, Quint. 10, 1, 19 : sidus confectum, its in- fluence has ceased, it has set, Plin. 16, 23, 36 ; 18, 25, 57. III. In gen., To prepare, provide, pro- cure, to bring together, colligo : virginem, quam nmabot, earn confeci sine molestia, Ter. Eun. 5, 4, 6 Rubnk. ; so centurias (*lo secure their votes), Q. Cic. Pet. Cons. 5, 18 ; cf. suam tribum neceseariis suis, CONF Cic. Plane. 18, 45 : hortos mihi, Cic. Att 12, 37, 2 : bibliothecam, id. ib. 1, 7 : exer- citum, id. Manil. 21 ; cf. armata millia cen- tum, Caes. B. G. 2, 4 : magnam multitudi- nem (eerpentum) (just before, colligere), Nep. Hann. 10, 5 : permagnam pecuniam ex ilia re, Cic. Verr. 2, 1, 52 ; cf. confici- endae pecuniae rationes, id. Flacc. 9. — Whence conficlens, entis, Pa. (ace. to no. I.) Effecting, causing, producing, efficient (ex- tremely rare, and only in Cic.) : causae, Cic. Part. 26 : corporis bonorum contici- entia, productive of physical good, id. Fin. 5, 27, 81 Goer, and Otto : conficientissima literarum, very carefully noting down every thing, id. Flacc. 19 Ore]]. N. cr. * COnfictiOj< onis,/. [confingo] An in- venting, fabricating : criminis, Cic. Rose. Am. 13. * COnfictitO) » r e, v. intens. a. [id.] To counterfeit, feign, Naev. in Var. L. L, 7 6, 101. * COIlfictor» 6ris, m ' ['. Boldly, confident- ly, fearlessly ; impudently, audaciously ; v. confido, Pa., fin. confidential se, /. [confidens] 1. A firm trust in a thing, confidence (thus very rare) : scapularum, Plaut. Asin. 3, 2, 3.--C. Ace. et Inf. : id. Pseud. 2, 4, 73. Abs. : nusquam stabulum est confidentiae, id. Most. 2, 1, 3.-2. Self-confidence, bold- ness; in a good and bad sense (class.) : a. In a good sense : confidentia omnis ora- tionis, Naev. in Non. 262, 24 ; cf. duas eibi res, quominus in vulgus et in foro dice- ret, confidentiam et vocem, defuisse, Cic. Rep. frgm. ib. ; so Plaut. Am. 5, 1, 2 ; Capt. 4, 2, 25 Lind. ; 32 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 9. — More freq., )j. In a bad sense : Au- dacity, impudence: atrocem coerce confi- dentiam, Pac. in Non. 262, 10 ; so Att. ib. 16; Plaut. Mil. 2, 2, 34 ; Ter. Andr. 5, 3, 5 ; Eun. 5, 1, 23 ; Cic. Fl. 4, 10; Phil. 2, iO fin. ; Quint. 11, 3, 160 ; opp. to fiducia, Quint 12, 5, 2 ; and metus, * Suet. Calig. 51 . * conf identildquus; «> um, adj. [eontidens-Ioquor] Speaking confidently or audaciously : Plaut Trin. 1, 2, 164. Con-f Id.©? fisus, sum, 3. (perf. confide- runt, Liv. 44, 13) v. n. To trust confident- ly in something, confide in, rely firmly upon, to believe certainly, be assured of (as an enhancing of sperare, Cic. Att. 6, 9 ; Nep. Milt 1) (very freq., and class, in prose and poetry) ; constr. with abl., ace. c. inf., with dot., rarely with de, ut, or abs. : (a) c. abl. : aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate confidere, Cic. Tusc. 5, 14 ; so copia et facultate causae, id. Rose. Com. 1, 2; id. Tusc. 5, 3, 8 : natura loci, Caes. B. G. 3, 9 ; id. B. C. 1, 58: castrorum pro- pinquitate, id. ib. 57 fin. : id. ib. 3, 83 ; Lentul. in Cic. Fam. 12, 14, 4: jurejuran- do, Suet. Caes. 86 : alio duce, Liv. 21, 4 : socio Ulixe, Ov. M. 13, 240 (v. also under no. y). — (/j) With ace. c. inf. (so most freq. in all per.) : Plaut. Stich. 3, 2, 1 ; so Ter. Heaut. 1, 1, 108 ; Ad. 5, 3, 40 ; Cic. Verr. 2, 5, 69 ; Oft'. 3, 2 ; Att. 1, 10 ; 6, 7 ; 9, et saep. ; Caes. B. G. 1, S3 Jin. ; B. C. 2,10; Sail. C. 17 J!?/.; Ju 2 . 26; Nep. Milt. 1 ; Liv. 4, 32 ; 36, 40; 44,13; Quint. 5, 12, 17; 11, 1, 92; Suet. Caes. 29; Oth. 10; Ov. M. 9, 256, et saep. : (venti et sol) sic- care prius confidunt omnia posse, etc., Lucr. 5, 391. — (y) c. dal. : me perturbas- set ejus sententia, nisi vestrae virtuti con- stantiaeque connderem, Cic. Phil. 5, 1, 2; cf. id. Att. 16, 16 A ; id. ib. 1, 9 : cui divi- nationi, id. Fam. 6, 6, 4 ; virtuti militum, Caes. B. C. 3, 24 Oud. iV. cr. : sibi, Cic. Fl. 2, 5; Caes. B. C.3, 7; Hirt B. Air. 19 Oud. If. cr. : fidei Romanae, Liv, 21, 19 fin. ; id. 40, 12, et al. : huic leeioni Cae- sar confidebat maxime, Caes. B. G. 1, 40 fin. — Dub. whether dot. or abl. (cf. above, no. a) •■ suis bonis, Cic. Tusc. 5, 13 fin. : viribus, Caes. B. G. 1, 53: diis immortali- bus, Sail. C. 52, 28: his amicis sociisque, CONF id. ib. 16, 4: suis militibus, Liv.2, 45: qui- bus (rebus), Quint. 3, 6, 8: ostento, Suet. Tib. 19, etal.— (o) With de: extemis aux- iliis de salute urbis confidere, Caes. B. C. 2, 5 fin. ; eo Ulp. Dig. 1, 3, 34.—* (t) c. ace: confisus avos, Stat Th. 2, 573. — K) c. ut : Plin. Ep. 2, 5, 7 (but Cic. a Fr. 1, 2, 5, confido is prob. a gloss; v. Orell. N. cr.). — ere, v. a. To cleave asun- der, divide : Tib. 4, 1, 173. COH-6ngO, uxi, ctum, 3. v. a. To place together informing, to form, fashion, fabricate (class., esp. in a trop. sisnif.) : 1. Lit. : nidos, Plin. 10, 32, 47 : favos et ceras, id. 11, 5, 4. — 2. Trop. : To cam- pound sometlting untrue, to invent, devise, feisn, pretend : Plaut. Capt. prol. 35 ; cf. ib. 47 : lacrimas dolis, Ter. Andr. 3, 3, 26 ; id. Phorm. 1. 2, 81 : aliquid criminis, Cic. Verr. 2, 2, 37 ; cf. crimen, Liv. 40, 8 ; 42 ; Suet. Claud. 1 5 : aliquam probabilem cau- sam, Liv. 34, 21 ; id cogitatum esse, Cic. Dejot 6, 16 : fronte conficta, * Quint. 12, 3, 12 Spald. : homicidium in se, to declare one's self guilty of, Ulp. Dig. 48, 18, 1. COUf xniS; e, adj. Bordering one upon another, bordering on, adjoining, contig- uous (class, in prose and poetry, but not in Cic.) : 1, Lit, (a) Abs. : Var. R. R. 1, 16, 1 : in confinem agrum, Liv. 4, 49. — (p) CONF c. dat. : confines erant hi Senonibus, Caes. B. G. 6, 3 : Mauri Atlanti, Plin. 13, 15, 29 : caput collo, Ov. M. 1, 718: litora prato, id. ib. 13, 924. — b. Sometimes subst. : (n) Confinis, is, m., A neighbor, Gaj. Dig. 16, 1, 35; Mart. 2, 32; Lact. 5, 2.— (£) Confine, is, n., That which borders upon, a boundary, border, confine, neighborhood : mundi labentis, Luc. 6, 649 : papillae, Val. Fl. 6, 374.— In plur. : terrae, Ov. M. 14, 7 ; cf. ib. 12. 40, and 15, 291 : lucis et noctis. id. ib. 7, 706 ; cf. ib. 4, 401. and 13, 592 : men- sum, id. Fast. 5, 187 ; Sen. de Ira 1, 8.— 2. Trop. : Nearly related, nearly like, similar (mostly post-Aug. ; esp. freq. in Quint.) : Ov. Pont. 2, 5, 71 : confinia sunt his celebrata apud Graecos schemata, Quint. 9, 2, 92; so with Dat., id. ib. 5, 11, 21; 6, 3, 88; 8, 3, 89; 9, 2, 14; 9, 3. 68; 10, 5, 12 ; Sen. Ep. 120; Symm. Ep. 10, 1. conf imum. »• «■ [confinis] A border- ing upon : a confine, common boundary, limit, border (of lands ; on the contr., vi- c/nitas, of houses, Paul. Dig. 10, 1, 4) (class, in prose and poetry ; most freq. after the Aug. per. ; in Cicero perb. only once; in Quint, never): X, Lit, Var. R. R. 1, 16, 6; L. L. 5, 10 fin. ; *Cic. Off. 2, 18, 64 Beier: Plin. 6, 9, 10; 12, 20, 44; Tac. H. 4, 72 ; Germ. 3 ; Flor. 1, 4, 2, et al. — 2. Trop. (post-Aug.) : Neighbor- hood, nearness, close connection : in quam arto salutis exitiique fuerimus confinio, Veil. 2, 124 ; so boni malique, Col. 3, 5, 2 : breve artis et falsi, Tac. A. 4, 58 : nullum vitiorum (et virtutum), Plin. Pan. 4, 5. ConfiOj eri, v. conficio, ink. COn.firmo.tC. adv. Firmly; v. con- 1 firmo, Pa., fin. Confirmation onis, /• [confirmo] A securing, establishing, confirming (in good prose, but only found in the trop. signif. ; most freq. in Cic, Caes., and Quint) : * J, In gen. : perpetuae libertatis, Cic. Fam. 12, 8 — n. I" partic: \,A confirming, fortifying, quieting of a wavering, fearful mind ; encouragement, consolation : animi, Caes. B. C. 1, 21 : Cic. Fam. 6, 6. 1 : Cic- eronis, Cic. Att. 14, 13, 4: neque enim confirmatione nostra egebat virtus tua, id. Fam. 6, 3. — 2, A confirming, verifying of a fact, assertion, etc. : perfugae, Caes. B. G. 3, IS.— Hence, b. In rhetoric, An adducing of proofs, " Cic. Inv. 1, 24 ; Quint. 4. 3, 1 ;" 4, 4, 1; 4, 2, 79; 5, 14, 6 Spald., et al. Confirmative) «<*»• With assur- ance ; v. the following. CCnfirmatiVTiS. a, um, adj. [confir- mo] Of or suitable for confirmation, con- firmative: adverbia (proftcto. scilicet, quip- pe, etc.), Prise, p. 1020 and 1056 P.— *Adv. : confirmative, Tert Adv. Marc. 4, 41. COnfirmator> 5r is, m - [confirmo] He who confirms or establishes a thing : hence, * 1. Pecuniae, A surety, security, Cic. Clu. 26, 72. — *2. Trop.: sententiae, Lact. 1,2. * confirmatris. i c ' s > /• [confirma- tor, no. 21 She who establishes or confirms a thing : "Tert. Cor. Mil. 4. COnfirmatus* «• um . v - confirmo. Pa. * COn-firmitas, atis. /. Firm n ess of will, in a bad sense, obstinacy, Plaut. Mil. 2, 2, 34. COn-firmOj avi, atum, 1. v. a. To fortify, make firm, establish, strengthen (class., esp. in prose) : I. Lit: ali hoc vires nervosque con- firmari putant, Caes. B. G. 6, 21 ; so den- tes mobiles, Plin. 28, 11, 49 : et densare defluentem capillum, id. 25, 11, 83 : crus debile, Suet Vesp. 7 ; cf id. Aug. 80 : in- testina. i. e. to heal, cure, Cels. 4, 19 : cica- triculam, id. 2, 10 fin. : se, to recover phys- ically, to grow well (corresp. with conva- lescere). Cic. Fam. lfi, 1; 3; 4; 5; and transf. of the vine, Col. 4, 3, 4 : valetudi- nem, Cic. Att. 10, 17, 2 : pacem et anrici- tiam cum proximis civitatibus, Caes. B. 6.1,3: cf. confirm are societatem data ac accepta fide, Sail. C. 44. 3 : opes factinnis, id. ib. 32, 2 ; cf. vires suas, Veil. 2, 44 : suam rnanum, Cic. Manil. 9, 24; and se transmariuis auxiliis, Caes. B. C. 1, 29 : conjurationem. Nep. Dion. 8. 3 : regnura Persarum, id. Milt. 3, 5 ; so regnum, Suet. Caes. 9 ; and imperium, id. Vit. 9 : decre- ta, to confirm, Nep. Phoc. 3, 2 ; so acta in CO NF transmarinie provinces, Veil. 2, 44, 2: beneficia edicto, Suet. Tit 8 : provinciam a Caesare datain, id. Aug. 10. II. Trop.: 1, To confirm or strength- en courage, to instill courage into one, to encourage, make bold: animum menm, to take heart, take courage, Plaut. Aul. 2. 7, 1 : animum, Cic. Fam. 6, 6 : animos ratione, Lucr. 1, 426: confirmare et excitare af- flictos animos bonorum, Cic. Att 1, 16, 8 ; Caes. B. G. 1, 33; Sail. C. 46, 2: spem. Suet. Calig. 12 : suos ad dimicandum am- nio, Caes. B. G. 5. 49 : militcs, id. ib. 5, 52 : timentes. id. ib. 7, 7 ; cf. diffidentem rebus suis, Cic. Manil. 9, 23 : territns, Sail. J. 38, 5 : perterritos, Suet. Caes. 66 ; id. Aug. 43 ; id. Ner. 2, et saep. : nepotem suum ad successionem imperii, id. Tib. 55 fin. : nunc erige te et confirma, lake courage, Cic. Q. Fr. 1, 3, 5 : quum ipse te confirmasses, hast acquired courage, id. Quint. 11 fin. ; cf. Caes. B. G. 2, 19; B. C. 1, 14, et al. : eos multa pollicendo con- firmat -nti Romam pergerent, to persuade, Sail. J. 23yiH. — The expression is unusual (if the reading is correct) : gladiatores Lentulus libertati confirmat, encourages them to freedom, i. e. incites them to make themselves worthy of freedom, Caes. B. C. 1, 14, 4 ; v. the commentt. in h. L 2, To confirm one in his disposition ci feelings, in his fidelity (rare) : insulas bene animatas, Nep. Cim. 2, 4 : homine?. Caes. B. C. 1, 15 : Gallias, Veil. 2, 120. 3. To confirm a fact, corroborate an n,v serlion, to prove, demonstrate the truth of a thing, etc. (very freq.) : confirmare nostra argumentis ac rationibus, deinde contra- ria refutare, Cic. de Or. 2, 19, 80 ; so opp. refutare, Quint. 5, prooem. § 2 ; 5, 13, 53 ; cf. opp. refellere, Quint 3, 9, 6 ; 12, 1, 45 ; opp. diluere, id. ib. 9, 2, 80 : confirmare aut infirmare rem, Cic. Inv. 1, 30, 49 : quo- rum omnium testimoniis de hac Dionis pecunia confirmation est, id. Verr. 2, 2, 8 : iste locus est tibi etiam atque etiam confirmandus, id. Fin. 5, 32, et saep. : with Ace. c. Inf., Lucr. 2, 185; cf. ib. 179 ; 5. 198.— Hence, b. In gen., To assert, affirm, protest something as true or cer- tain : hoc quum inihi non modo confir- masset, sed etiam persuavissct, Cic. Att. 16,5,2: talem exsistere eloquentiam non potuisse confirmo, id. de Or. 2, 2, 6 : illud se polliceriet jurejurando confirmare, tu- tum iter per fines suos daturum, Caes. B. G. 5, 27 : confirmare, fidem publicam per sese inviolatam fore, Sail. J. 33, 3: me- mini me audire te de glorioso et celeri reditu meo confirmare, Cic. Fam. 6, 6, 2 ; so with de, id. ib. 3, 10, 1.— Whence confirma tus, a, um, Pa. I, (in ace. with no. II. 1) Encouraged, courageous, resolute: animus certus et confirmatus. Cic. Quint. 24, 77; so sensus rectus et confirmatus, id. Fam. 1, 8. 2 : confirma- tiorem exercitum efficere, Caes. B. C. 3, 84 : in quibus (Uteris) erat confirmatius idem illud, etc., Cic. Att. 10, 15. — Sup. prob. not in use. — *2. (ace. to no. II. 3, proved; hence), Certain, credible: quod eo confirmatius erit, si, ere, Cic. Inv. 2, 11. * Adv., confirmato (in ace. with -no. 1. 1), Firmly: Cic._Her. 4, 11. * CpnfiscatlO) 6 D i s > /• [confisco] A forfeiting, confiscation : regis, Flor. 3, 9. 3 ; cf. confisco, no. 2, b. + Confiscatory A qnestor, master oj the exchequer, Taptovxos, Vet. Gloss. confisco. without perf., atum, 1. v. a. [fiscus] (a post-Aug. word). 1, To lay up in a chest: summam, Suet. Aug. 101. — b. Trop. : ftlices pauperes, qui totam ani- mam in confiscato habent i. e. in hand, in readiness, Tert. Fuga 12. — 2. To seiz?. upon for the public treasury, to confiscate : HS. millies, Suet. Calig. 16 : alienissimas hereditates. id. Dom. 12. — b. Transf., of the person w~hose property has been confiscated : devictis his et confiscates, Suet. Aug. 15 ; so principes, id. Tib. 49 : duos equites Rom., id. Calig. 41 ; cf. con- fiscatio. *COnfaslO) finis, /. [confido] Confi- dence, assurance : confisio firma animi (est fidentia), Cic. Tusc. 4, 37, 80. COnfisuS* a . um > Part., from confido. cpnf lteor. fessus, 2. v. depon. [fateor] To fully acknowledge, confess, own, avow 341 CONS 1 (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc.), to concede, allow, grant (class, in prose and poetry) : quid confitetur, atque ita libenter contitetur, ut non solum fateri scd etiam profited vide- atur ? Cic. Caecin. 9, 24 ; cf. hie ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. frgm. in Non. 434, 30: tacendo loqui, non infitiando coniiteri videbantur, id. Sest. 18 : confessae manus, Ov. M. 5, 215 Bach. — (a) c. ace. : et genus et divitias meas, Plaut. Capt. 2, 3, 52 : peccatum suum, Cic. N. D. 2, 4, 11: amorem nu- trici. Ov. M. 14, 703 ; cf. amorem patris nutrici, Quint. 9, 2, 64 : causam Caesaris meliorem, id. ib. 5, 11, 42 : singula, * Ca- tull. 86, 2 : se, to mala one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2 ; cf. deam. Virg. A. 2, 591 : se victos, Caes. B. C. 1, 84: se im- peritum, Quint. 1, 10, 19 : hoc de statuis, Cic. Verr. 2, 2, 60 : summam infirmitatem de se, Quint, 2, 4, 28 : de se quid voluerit, id. ib. 8, 4, 23.— (/i) c. ace. c. inf.: hoc confiteor jure mi obtigisse, Ter. Andr. 3, 5, 1 : me abs te cupisse laudari aperte at- que ingenue confitebar, Cic. Fam. 5, 2, 2 ; so Lucr. 1, 271 ; 826 ; 2, 691 ; 866 ; 1074 ; 3, 800; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caee. 5~', et eaep. — (y) Abs. : ut eampse vos audistis confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22 ; so Ter. Heaut. 5, 3, 13 ; Phorm. 5, 8, 46 ; Ov. M. 2, 52 ; 13, 270, et saep.— (<5) c. de: de maleficio coniiteri, Cic. Rose. Am. 11, 119 ; so ib. 42, 123 ; Tac. A. 14, 59,— b. Part. perf. : confessus, a, um, in a pass. • ignif. : aes, Lex XII. Tab. in Cell. 15, 13, 41 and 20, 1, 45 , cf. Dirks. Transl. p. 234 , /. [conflagro] A burning, conflagration (post-Aug. and rare), Sen. Q. Nat. 3, 29 ; Suet. Tit. 8 ; Lact. 2, 9. COIl-flagTO) Rvi) atum, 1. v. n. and a. To burn up (rare ; mostly in Cic.) : J,. Neutr. : conflagrare terras necesse sit a tantis ardoribus, Cic. N. D. 2, 36 fin. : classi8 populi R. praedonum incendio conflagrabat, id. Verr. 2, 3, 35 ; Liv. 30, 7 ; * Suet. Vesp. 8 ; Col. 2, 2 fin.— b. Trop. : an te non existimas inridiae incendio con- flagraturum? Cic. Cat. 1, 11 fin. ; so Liv. 24, 26 : ilagitiorum invidia, Cic. Verr. 2, 1, 15 fin. : amoris flamma, id. ib. 2, 5, 35 ; Liv. 7, 30.— 2. Act. (late Lat.) : Semelen, 342 C O NF Hyg. Fab. 179 ; App. de Mundo, p. 73 : ur- bem incendio, Cic. Her. 4, 8. * Con-flammOj are, v. a. To wholly inflame, Coel. Aur. Tard. 4, 7. COnflatilis, e, adj. [conflo, no. II] Cast, molten, (late Lat.) : Juppiter, Prud. ote0. 10, 295, et ai. COnflatlO) onis, /■ [conflo] A blowing up, kindling, stirring up (late Lat.) : for- nacis, Hier. adv. Jov. 1, no. 1. — b. Trop. : fidei, Tert. Fug. pers. 3. — *2.=i nfl atio, Coel. Aur. Tard. 5, 2. I ConflatOT) A metal-caster, xuvtvrfis, Vet. Gloss. COnflatorium, ", «• A melting- furnace, Vulg. Prov. 27, 21; cf. "fornax, conflatorium, xuvevrfipwv," Gloss. COHflatura; ae, /. [confloj A melting of mctais by fire (very rare), Plin. 7, 56, 57 ; Firmic. 6, 31. ConfleXHS. a. um, Part, [flecto] Bowed, bent : Plin. 2, 44, 44. conflictatio, onis, /. [conflict] (a post-Aug. word) A striking together, a collision, conflict : exercituum duorum, Gell. 15, 18; Quint. 3, 8, 29 (Cod. opt. Lassb.: conflictio, q. v.). — In plur. : mera- brorum, App. Apo). 302, 11. * COnflictatriX; Ids. /• [+ conflieta- tor, from contlicto] She who beats or tor- tures, a female tormentor : Tert. adv. Marc. 2, 14. COnflictio* onis./. [confligo] (mostly in Cic. and Quint.) A striking together, a striking, collision : duorum inter se cor- porum, Quint. 3, 6, 6. — Hence, b. Trop.: A contest, conflict, Cic. Part. 16 ; 29 ; 30 ; Quint. 3, 6, 4 ; 11 ; 7, 1, 18; Gell. 6, 3. COnflictOj avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] lit., To strike together strongly, vio- lently ; hence, trop. : 1. Medial: To dash one' s self against, to jight with, contend or struggle with (very rare) : qui cum ingeniis conflictatur ejusmodi, Ter. Andr. 1, 1, 66 ; so cum ad- versa fortuna, Nep. Pelop. 5 ; Pseudo-Cic. Harusp. Resp. 19 fin. : odio inter sese gravi conflictati sunt, Gell. 12, 8, 5.— Once also in activ. : ut conflictares malo, Ter. Ph. 3, 2, 20. 2. To strike forcibly to the earth, to ruin. So only once in act. : qui plura per scele- ra rempublicam conflictavisset, Tac. A. 6, 48. But very freq. and in good prose (most freq. in Tacitus ; never in Quint.) in passiv. conflictari aliqua re, To be se- verely tormented, vexed, harassed, afflicted; to be brought to ruin, to suffer much from something: nos duriore (fortuna) conflic- ts 'idemur, Cic. Att. 10, 4, 4 ; so judiciis t ' us. id. Fam. 9, 25 fin. : superstitione, i.il. I av i, atum, 1. v. a. To blow together, to blowup, stir up ; I B Primarily, of fire : To kindle, light it. 1. Lit.: ignem, Plaut. Rud. 3, 4, 59 ; Plin. 35, 11, 40, no. 32 and 38 : incendium, Liv. 26, 27. In medic, lang. : intestina conflata, inflamed, Coel. Aur. Tard. 3, 2.* 2. Trop. : a. Of the fire of passion : To kindle, inflame: conflatus amore ignis, Lucr. 1, 474 ; so invidiam inimico, Cic. Cat. 1, 9, 23 ; Coel. 12, 29 ; Sail. C. 49, 4 : conjurationem. Suet. Ner. 36 : ingens ac terribile bellum, Veil. 2, 55; cf. Flor. 1, 24, 1, et saep. — And hence, b. In gen., To bring about, effect, accomplish, bring to- gether, raise, procure ; to produce, cause, occasion, etc. (a favorite trope in Cic. and the historians) : quibus ex rebus conflatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum, Cic. Off. 1, 4 fin. ; cf. id. Coel. 5 fin. ; N. D. 2, 39, 100: saepe ex malo principio magna familiaritas conflata est, Ter. Eun. 5, 2, 36 : rem sanguine eivili, Lucr. 3, 70; id. 3, 336 ; id. 4, 930 : testes odio, invidia, gratia, pecunia, Quint. 5, 7, 23 : injuriam novo scelere, Cic. Rose. Am. 1 : exerci- tum, Cic. Phil. 4, 6, 15 ; Veil. 2, 74, 2 ; Flor. 3, 19, 10 : pecuniam, Cic. Sest. 30, 66: aes alienum grande, Sail. C. 14,2; 24, 3 : accusationem et judicium, Cic. Verr. 2, 2, 47 ; cf. judicia, Liv. 3, 36 : eges- tatem rei familiaris luxuria, Flor. 4, 1, 1 : cladem hominum generi, Lucr. 6, 1090 ; so alicui periculum, Cic. Sull. 4, 13: ali- cui negotium, id. Verr. 2, 2, 54 : in se tan- tum crimen, id. ib. 2, 2, 29. — Since metals were melted by the kindling of flames, conflare signifies II, (causa pro effectu) To melt, fuse met- als, to melt down (thus most freq. after the Aug. per.) : argentum, aes Cypritim et sulphur in fictili, Plin. 33, 9, 46 ; so argen- tum (fulmine), Sen. Q. N. 2, 31 : simu- lacra ex argento et auro fabricata, Suet. Ner. 32 : argenteas statuas, id. Aug. 52 : vasa aurea, id. ib. 71 : coronam auream, id. Galb. 12: falces in ensem, Virg. G. 1, 508 : victorias aureas in usum belli, Quint. 9, 2, 92. *2. Trop.: consensus conspirans et pene conflatus, almost melted together, united. Cic. Lig. 12 Moeb. conflorens, entis, Part, [floreo] Blooming or flourishing together : Aug. Conf. 4, 4. * COn-fluctuO, are > "• n - T° undu- late, wave on all sides: App. M, 11, p. 258. confluens and cenfluentes. v confluo. conflueniia. ae, /. [confluo] A flowing together, conflux : Macr. Sat. 7, 4 cenflujjes* [id.] Places into which several streams flow : confiuges ubi con- ventu campum totum inhumigant, Liv Andr. in Non. 62, 20 sq. COIl-flllO. xi, 3. (plusqunmpcrf. conj. syncop. confluxet=confluxisset, Lucr. I, 986) v. n. To flow or run together (class in prose and poetry). 1, Lit. : Lucr. 6, 638 : in imum, id. ib. 5, 498 ; id. 1, 375 : confluat aer, id. 1, 389, et al. : Fibrenus divisus aeqnaliter in duaa partes cito in unum conduit, Cic. Leg. 2, CONP 3 : vasti amnes e diverso in Phasin con- fluunt, Plin. 6, 4, 4 : Panticapen conflu- ere infra Olbiam cum Borysthene, id. 4, 12, 26, § 83, et saep. : a confluente Rho- dano castra movi, i. c. where it unites with the Saone, Lcpidus in Cie. Fnm. 10, 34. Hence, b. Confluens, entis, or confluen- tes, iura, subst., The place where two rivers unite, the confluence : quum ad confluen- tem Mosae et Rheni pervenissent, Caes. B. G. 4, 15. So in sin?., Plin. C, 26, 30, § 122 j 3, 26, 29 ; Just. 32, 3, 8 : ubi Anie- nem transiit ad confluentes, collocat cas- tra, at the confluence of the Anio with the Tiber, Liv. 1, 27 fin. ; so id. 4, 17 ; Tac. H. 2, 40, et al. Hence Kar' Hoxfiv, Confluen- tes, ium, /, The town of Coblentz, situated at the confluence of the Moselle with the Rldne, Suet Calig. 8; Flor. 4, 6, 3 ; cf. Mann. Gall. p. 255. 2. Trop. of objects which do not run together as liquids, esp. of a great multi- tude : To flow, flock, or crowd together, to come together in multitudes: qui (portus) cum diversos inter se aditus habeant, in exitu conjunguntur et confluunt, Cic. Vcrr. 2, 4, 32 fin. : multi contiuxerunt et Athenas et in haric urbem, Cic. Brut. 74, 258 : perfugarum magnus ad eum quoti- die Humerus confiuebat, Caes. B. G. 7, 44 ; so ad spectacula, Suet. Caes. 39 : Ncapo- lin, id. Ner. 20 : multitude confluens, id. Caes. 16 : rurba undique contluentis fluc- tuantisque populi, Gell. 10, 6, 2 ; Cic. Tusc. 2, 2 fin,— b. With abstr. subjects : Lucr. 6, 1259 : ad ipsos laus, honos, dignitas con- tluit, Cic. Inv. 1, 4 : ut ad nos pleraeque (causae) confluant, etc., id. Plane. 34, 84 ; Ov. M. 9, 741 ; Suet- Tib. 10. COnfluUS» a - um > aa ]i- [confluo] Flow- ing together (post-class.) : gurges, Prud. Cath. 5, 76 ; so Paul. Nol. 18, 114. cenflwvium, ii, n. [id.] A conflux ; confluence (very rare), Var. in Non. 544, 20 ; Auct. Aetnae 119 and 326 dub. COn-fddiO) fodi, fossum, 3. To dig thoroughly, dig round about, to prepare by digging (orig. pertaining to agriculture) : terram minute, Cato 11. R. 129 : jugera, Var. R. R. 1, 18, 2 : hortum, Plaut. Aul. 2, 2, 66 : loca palustria, Sisenna in Non. 141, 31 : vineta, Col. 4, 5 : salices, Plin. 17, 20, 32. — b. Transf., To strike down by stab- bing, to pierce, stab, transfix: constituere (Ciceronem) de improviso domi suae con- fodere, Sail. C. 28 ; so id. 60 fin. ; Nep. Pelop. 5, 4 ; Liv. 24, 7 ; Suet Caes. 81 ; 82 ; Aug. 27 ; 51 ; Calig. 28 ; 59 ; Claud. 26 ; Tit 6, et saep.; Virg. A. 9, 445 ; Ov. M.5, 176; Luc. 3, 744, et al. ; Cic. Sull. 11, 33 dub.— 2. Trop. (rare ; not ante-Aug.) : tot judiciis confossus, as it were, pierced through, Liv. 5, 11 : mala quae vos confo- diunt, Sen. Vit beat 27 ad fin. : quaedam (scripta) notis confodias, you strike or cross out, Plin. Ep. 9, 26. — Whence * confossus, a, um. Pa. Pierced through, full of holes : te faciam confossi- orem soricina nenia, Plaut Bac. 4, 8, 48. - COnfbederatlO! 6nis, /. A cove- nant, agreement, Hier. Ep. 22, no. 35. — From con-foedero; without pcrfi, atum, 1, v. a. To unite or join by a league (post- class., mostly in eccl. Lat) : membra, Prud. (7T£0. 2, 437 : amicitiam nascentem, Hier. Ep. 4, no. 1 : disciplinam, id. in Chron. Euseb. ad ann. 110 a. Chr. n. : al- iquem nuptiis, Oros. 2, 4. * COn-fbedO; are * To wholly pollute, defile : App. M. 7, p. 231. t COnfbedusti [con-foedus ; cf. onus- tus, vetustus, from onus, vetus], Joined in alliance. Fest. p. 32. * COnfdriOi ivi, 4. [2. foria] To wholly pollute : Pomp, in Non. 114, 12. COnformalis, e, adj. fconfoi-mo] Con- formable, like, similar (eccl. Lat.) ; corpus, Tert. Resurr, Cam. 47 ; so id. adv. Marc. 5, 10. COnfbrmatlO) onis. /. [id.] A sym- metrical forming or fashioning, confom,a- tion, shape, form (frequent in the philos. and rhetor, writings of Cic. ; elsewhere very rare) : J. I7i t. : lineamentorum, Cic. N. D. 1, 18, 47 ; conformatio quae- dam et figura totius oris et corporis, id. de Or. 1, 25, 1 14 : thealri, Vitr. 5, 6.-2. Trop. : vocis, exjiression of voice, Cic. dc CONF Or. 1. 5, 18 : vcrborum, arrangement, id. ib. 1, 33, 151 : et moderatio continentiae et temperantiae, conformation, id. Otf. 3, 25 fin.: animi, i. q. notio, an idea, notion, conception, id. N. D. 1, 38; in the same 8ignif. also without animi, id. de Or. 2, 87, 357 ; Top. 5. — b. In rhetoric, A figure of speech, Cic. Brut. 37, 140 ; Quint. 9, 1, 4 ; 9, 2, 1. — (ft) In later rhetorr. esp., A pros- opopoeia, Cic. Her. 4, 53 ; Prise, p. 1340 P. * COnformator, oris, m. [id.] Afram- cr, former : App. Trismeg. p. 80. COnformiSi e > a(l J- [forma] Simitar, like (late Lat.) : Sid. Ep. 4, 12. con-fbrmoi av i> atum, 1. V. a. To form, fashion, shape symmetrically or skill- fully (several times in Cic. ; elsewhere very rare) : 1. Lit; si mundum aedifi- catum esse, non a natura conformatum putarem, Cic. N. D. 3, Wfin.: ad majora quaedam nos natura genuit et conforma- vit, id. Fin. 1, 7, 23 : quereus conformata securi, *Catull. 19, 3: ova in volucrum speciem. * Col. 8, 5, 10 : imajrinem tauri, Gell. 13, 9 fin. — 2. Trop.: puellam, Afran. in Non. 174, 32 : anitmim et men- tem cogitatione hominum excellentium, Cic. Arch. 6 fin. : mores, id. Fin. 4, 2 fin. ; cf. Tac. A. 4, 8 ; Cic. Mur. 29 : vocem hu- jus hortatu praeceptisque, id. Arch. 1 ; cf. * Quint. 11, 3, 45 : orationem construc- tione verborum, Cic. Or. 1, 5, 17 ; *'Lucr. 4, 113. COn-fbrniCO; are - "■ <*■ To over-arch, vault over (a word of Vitr.) : cellas, Vitr. 5, 5 ; so id. 8, 7. COnforto, are , •>■ a - [fortis] To strength- en much ilate Lat. ; esp. freq. in the Vulg. of the Vet. Test.) : stomachum, Macer. Carm. 71 : manus, Lact 4, 15 : domum Juda, Vulg. Zachar. 10, 6 : confortamini filii Benjamin, Vulg. Jerem. 6, 1, et saep. COnfbsSUS) a , um, Part, and Pa., from confodio. COJl-foveO; ore, v. a. To warm, fos- ter, cherish very much or assiduously (ante- and post-class.) : hominem, Afran. in Non. 523, 17 : membra cibo, App. M. 8, p. 204 : semina gremio suo (terra), Hier. adv. Rufin. 8. COnfractura* ae, /• [confringo] A breach, rupture (late Lat.} Vulg. Jes. 24, 19 ; Psalm. 106, 23. (* In edit Sixti V. et dementis VIII., Lond. 1840, confractionc is found in both passages.) COnfractllS; a , ura , Part., from con- fringo. + COnfrag-eSi v. f conflages. COn-frag'OSUS; a > u m. aa J- Broken, rough, uneven (in good prose ; cf. the follg. art; not in Cic): 1. Lit: ager, Var. R. R. 1, 18, 4 ; 1, 20, 5 : locus lapidi- bus, Col. 2, 2, 8 ; cf. id. 6, 17, 2, and Liv. 28, 2 ; 32, 4 : via (together with ardua et aspera), Liv. 44. 3 : angustiae, id. 33, 41 ; id. 5, 26. — 2. Trop. (several times in Plaut. and in Quint., like fragosus ; else- where extremely rare) : conditiones, hard, difficult, Plaut Men. 4, 2, 25 ; id. Cist. 2, 3, 70 : with velut. Quint. 8, 5, 29 : noniina quaedam versusque, id. ib. 1, 1, 37 ; and argumenta (together with horrida), id. ib. 5. 8, 1 : 6, 1, 52.—* Comp. Mall. Theod. de Metr. 7. — Sup. and Adv. apparently not in use. confragns. a , um, adj. [confringo] (a post-Aug. poet, word for the prosaic confragosus ) Rough, rugged, uneven : Luc. 6, 126 ; Val. Fl. 3, 581 ; Stat. Th. 4, 494. — Comp., Sup., and Adv. not in use. COn-fremo, ui> 3. v. n. To sound aloud, resound, to murmur loudly, etc. (poet, and rare) : confrcmuere omnes, Ov. M. 1, 199 ; so Stat. S. 1, 6, 72 : con- fremit et coelum et . . . circus, Sil. 16, 398 ; collis, Stat. S. 1, 4, 14. con-frequent©, without per/., atum, 1. v. a. To visit frequently or in great numbers, to frequent (post-Aug. and rare), Col. 9, 13, 13 Schneid. N. cr'; Orell. no. 2417 ; 4414 ; Prud. creib. 1, 7. * confricamentum, i, »• [confrico] Something for rubbing : dentium, Coel. Aur. Tard. 2, 4. * COnfriCatlO) onis, /. [id.] A vigor- ous rubbing, friction : Aug. Cont. 4, 8. C0n-friC0; avi (Veg. 3, 20, 1), atum, 1. v. a. To rub rigorously, to rub in (be- longing to econ. and medic, lang.) : ali- C O NF quid sale, Var. R. R. 1, 60 ; cf. Cato R. R. 7, 5 ; Col. 7, 10, 3 : boves, id. 2, 3, 1 : con- fricatis dentibus atque gingivis, Plin. 29, 2, 9 : faciem sibi, *Suet Claud. 8 fin. — *b. Trop.: genua, i. e. to touch the knees in- earnest entreaty, Plaut. Asin. 3, 3, 80. COnfring'O) frefPi fractum, 3. v. a. [frangoj 'lo break in pieces, break in two (class, in prose and poetry) : 1, Lit. : pultando pedibus pene confregi hasce ambas (fores), Plaut. Most. 2, 2, 25; 60 Liv. 26. 46 : imbrices et tegulas, Plaut Mil. 2, 6, 24 ; id. Capt. 4, 4, 8 : digitos, Cic. Fl. 30, 73 : ossa, Plin. 28, 10, 45 : arbo- res vi tempestatis, Ulp. Dig. 39, 2, 24 : enses ensibus, Luc. 7, 573 ; id. 6, 123, et saep.: confracta navis, Plaut. Rud. 1, 2, 64 ; cf. * Suet Ner. 34 : juga montium confracta in humeros, i. e. bent or curved in the form of a shoulder, Plin. 2. 44, 44 ; so opp. aequus, id. 35, 11, 40, no. 24. — *b. Proverb. : tesscram, to break friend^ ship, violate faith, Plaut. Cist. 2, 1, 27. — 2. Trop. : To break, bring to naught, destroy : naturae portarum elaustra, to break through, Lucr. 1, 71 : rem, to dissi- pate, run through property, Plaut. Stich. 4 2, 49 ; Trin. 1, 2, 71 : superbiam, Titin. in Non. 316, 3 : consilia senatoria, Cic. Verr. 2, 1, 5 : vires hostium, Val. Max. 7, 2 fin. : rempublicam, id. 4, 5, no. 2 ; Claud. Laud. Stil. 2, 69. * COnfrizO) are . »■ "• [frigo] To roast or fry with something : cum oleo, Theod. Prise. 1, 6. COnfuga; ae , comm. [confugio] He who takes refuge somewhere, a refugee (late Lat), Cod. Just. 1, 12, 6, et al. + COnf Ugrela> ae, /. An old word for confugium. ace. to Fest. p. 31. COn-fugiO; fQgi, 3. v. n. To flee to for refuge or succor, have recourse to (class, in prose and poetry) : 1. Lit. ; ad me nocte prima domum, Ter. Hec. 5. 3, 25 ; cf. ad unum aliquum, Cic. Oft". 2. 12 ; and ad te, id. Tusc. 5, 2; Virg. A. 1, 666, et al. : hue, Ter. Hec. 3, 3, 24 : in naves, Caes. B. C. 3, 9 : in aram, Cic. Tusc. 1, 35, 85 ; cf. ad aram, Ov. Tr. 5, 2, 44 : Peliae ad limina supplex, id. Met. 7, 299 : ad ip- sos deos, id. ib. 8, 689, et saep. — 2. Trop. (esp. freq. in Cic.) : ad opem judicmn, Cic. Fontej. 11 ; cf. ad florentes Etrusco- rum opes, Liv. 1,2: ad meam fidem, Cic. Div. in Caecil. 4, 11 : ad clementiam tu- am, id. Lig. 10, 30 : ad preces, Quint. 6, 1, 4 ; 11, 3, 63 ; Plin. Ep. 8, 19, 1 : ad artes patrias, Ov. F. 1, 572, et al. : in tuam fidem, veritatem, misericordiam, Cie. Quint. 2, 10 : quasi ad aram in exsilium, id. Caecin. 34 fin. : neque tu scilicet eo nunc confugies : Quid mca, etc. ? to take- refuge, i. e. excuse yourself with, Ter. Heaut 4, 5, 45 Don. ; cf." Cic. Verr. 2, 3, 83 : Epi- curus confugit illuc, ut neget etc., id. Fin. 2, 9, 28 : habebam quo conl'ugerem, ubi conquiescerem, id. Fam. 4, 6. COnfuglUni! "\ n. [confugio] A place of refuge, a refuge, skelter (poet, and r.ire), Ov. Tr. 4, 5. 6 ;^5, 6, 2 ; Stat. Th. 12, 504. COn-fulgeO) ere, v. n. To shine brightly, lo glitter, glisten (very rare ; perh. only in the follg. exs.) : aedes con- fulgebant, Plaut. Am. 5. 1, 15 ; so ib. 44 ; China in Isid. Orig. 19, 2, 10. COn-fundO) tudi, fusum, 3. v. a. I. To pour, mingle, or mix together (class, in prose and poetry) : 1. Lit. : una multa jura, Plaut. Most 1, 3, 120 : quum ignis oculorum cum eo igne, qui est ob os offusus, se confudit et contulit, Cic. Univ. 14 : conl'undere ere- broque permiscere mel, acetum. oleum, Plin. 29, 3, 11 : jus confusum sectis her- bis, Hor. S. 2, 4, 67 : omnia arenti ramo (Medea), Ov. M. 7, 278 : Alpheus Siculis confunditur undis, mingles, Virg. A. 3, 696, et saep. 2. Trop.: a. In gen.: To mingle, unite, join, combine (rare) : (decorum) totum illud quidem est cum virtute con- fusum, sed mente cogitatione distingui- tur, Cic. Off. 1, 27, 95 ; so vera cum falsia id. Acad. 2, 19, 61 : utrumque. id. Tusc. 1, 11, 23; cf. id. Brut 26, 100 Ellendt : sermones in unum, Liv. 7, 12 fin.; cf. id. 40. 46 : duo populi in unum confusi, id. 1, 23: Hor. Ep. 2. 1, 195: rusticus urbano confusus, id. A. P. 213; cf. quinque con- 343 CONF tinuoa dactylos, Quint. 9, 4, 49 : proelia cum aliquo, Hor. Od. 1, 17, 23, et nl. — More freq., j>. In partic, with the pre- vailing idea of disordering, disarranging : To confound, confuse, jumble together, bring into disorder : omnes corporis at que animi sensus, Lucr. 2, 946 ; cf. ib. 439 : confusa venit vox inque pedita, Lucr. 4, 560 sq. : sentio omnes in oratione esse quasi permistos et confusos pedes, Cic. Or. 57, 195 : particulae primum con- fusae postea in ordinem adductae a men- te divina, id. Acad. 2, 37, 118 : signa et ordines peditum atque equitum, Liv. 9, 27 : jura gentium, id. 4, 1 : priora, Quint. 10, 5, 23 : ordinem disciplinae, Tac. H. 1, 60 ; cf. ordinem militiae, id. ib. 2, 93 : lu- sum, Suet. Claud. 33 : annum (together with conturbare), id. Aug. 31, et saep. : fbedus, to violate (ovyxetiv, Horn. II. 6, 269), Virg. A. 5, 496 : imperium, promis- sa, preces confundit in unum, mingles to- gether, Ov. M. 4, 472 : jura et nomina, id. ib. 10, 346 : fasque nefasque, id. ib. 6, 580 : in chaos, id. ib. 2, 299 : mare coelo, Juv. 6, 283 (cf. ib. 2, 25 : coelum terris misce- re) : ora fractis in ossibus, i. e. to disfigure the features, make them ^indistinguishable, Ov. M. 5, 58 ; Sen. Troad. 1118 ; cf. om- nia corporis lineamenta, Petr. 105, 10 ; Just. 3, 5, 11 ; and vultus, Luc. 2, 191 ; 3, 758 : notas, Curt. 8, 3 ; and ossa non ag- noscendo confusa reliquit in ore, Ov. M. 12, 251 : vultum Lunae, to cloud, obscure, id. ib. 14, 367. — Of intellectual confusion, To disturb, disconcert, confound, perplex '(so freq. after the Aug. per. ; in Cic. perh. never) : nunc male defensae confundant moenia Trojae, Ov. M. 15, 770 : audien- tium animos, etc., Liv. 45, 42 ; id. 34, 50 : nos (fulmina), Quint 8, 3, 5 ; Plin. Ep. 3, 10, 2 : me gravi dolore (nunclus), id. ib. 5, 5, 1 : animum (metus et moeror), Sen. Clem. 2, 5 ; cf. Quint. 1, 12, 1 ; and Tac. H. 1, 44 : ilium ingens confundit honos inopinaque turbat gloria, Stat Th. 8, 283 ; Juv. 7, 68, et al. I£. To pour out, empty completely ; to diffuse or spread over something by pour- ing out, etc. (rare) : 1, Lit. : cibus in earn venam, quae cava appellatur, con- funditur, diffuses itself, Cic. N. D. 2, 55, 137 : vinum in ea (vasa), Col. 12, 28 fin. ; cf. Hor. S. 1, 8, 28; Sil. 14, 333.-2. Trop. : in totam orationem, Cic. de Or. 2, 79, 322 : vim quandam sentientem atque divinam, quae toto confusa mundo sit, id. Div. 2, 15, 35 : rosa ingenuo confusa rubore. suffused with, etc., Col. poet. 10, 260.— Whence cotifusus, a, urn, Pa. (in ace. with no. I. 2, b) Brought into disorder, confused, perplexed, disorderly (class, in prose and poetry) : ruina mundi, Lucr. 6, 607 ; cf. natura, id. ib. 600 : vox, id. 4, 565 ; 615 ; cf. oratio (together with perturbata), Cic. de Or. 3, 18, 50 : stilus, Quint. 1, 1, 28 : verba, Ov. M. 2, 666 : 12, 55 ; 15, 606 : suffragium, Liv. 26, 18 (cf. confusio suf- fragiorum, Cic. Mur. 23, 47) : confusissi- mus mos, Suet. Aug. 44 : memoria, Liv. 5, 50 : clamor, id. 30, 6. — c. Abl. : ipse con- fusus animo, Liv. 6, 6 ; cf. id. 35, 35 fin. : moerore, id. 35, 15 fin. : eodem metu, Quint. 1, 10, 48 : somnio, Suet. Caes. 7 : ira, pudore, Curt. 7, 7 ; cf. Ov. Her. 21, 111 ; Trist. 3, 1, 81 : fletu, Petr. 134, 6 : turba querelarum, Just. 32, 2, 3, et al. : ex recenti morsu animi, Liv. 6, 34. — Abs. : Liv. 30, 15; Petr. 74, 10; 91, 1; 101, 7; 136 fin., et al. : confusus atque incertus animi, Liv. 1, 7 : vultus, Ov. Tr. 3, 5, 11 ; cf. confusior facies, Tac. A. 4, 63 : pavor confusior, Plin. H. N. 7 prooem.Tm. confuse, ado. Confusedly, without or- der, disorderly (several times in Cic. ; else rare ; not in Quint.) : et permiste disper- gere aliquid, Cic. Inv. 1, 30, 49: loqui, id. Fin. 2, 9 27 ; cf. confuse varieque senten- tias dicere, Gell. 14, 2, 17 : agere, Cic. N. D. 3, 8 : universis mancipiis constitutum pretium. in the lump. Pomp. Dig. 21, 1, 36. * Comp. : Cic. Phil. 8, 1.— Sup. apparent- ly not in use. * Con-funero. «re, v. a. To bury, inter: Juvenc. 4, 96 (ace. to Barth. Adv. 13, 19). * confusaneus, ", urn, adj. [confu- sus] Mingled, miscellaneous : doctrina, Gell N. A. prooem. § 5. 344 CONG confuse; &&>>• Confusedly; v. con- fundo, Pa., fin. * conf usim> a ^ v - [confusus] J n a confused, perplexed manner: ex utraque parte pleraque dicuntur, quorum alia ad aliam referri debent summam, Var. L. L. 9, 1, 127. conf usiOi °ni s ! /• [confundo] I. A mingling: \ m Lit. : colorum, App. de Mund. p. 66, 24, 2. — Trop.: A min- gling, mixing, uniting, combining (very rare) : conjuncrio confusioque virtutum, Cic. Fin. 5, 23, 67. — Far more freq., and in good prose, 2, Confusion, disorder: religionum, Cic. Leg. 2, 10, 25 ; tempo- rum, id. Off. 2, 19 : suffragiorum (i. e. not according to centuries, but viritim), id. Mur. 23, 47 (cf. confusum suffragium, Liv. 26, 18) ; Cic. N. D. 1, 2; cf. Quint. 3, 6, 29 : populi, Vellej. 2, 124 ; Quint. 12, 5, 3 ; Tac. H. 3, 38 ; Plin. Ep. 1, 22 fin. ; Pan. 86, 3 : vultus, Petr. 101, 8.—* II. ( in ace. with confundo, no. II. 2) : oris, a redden- ing, blushing, Tac. H. 4, 40. confusus- a, u m, v. confundo, Pa. * Conf UtatlO, onis, /. [confuto] A confutation, Gr. Mots, Cic. Her. 1, 3. * Conf Utat©r> oris, m. [id.] A refuter, opponent : Valentini, Hier. de Script. Eccl. 1 ■ con-f utOn avi, atum, 1. v. a. [rc- TO] To allay, check, or repress a boiling liquid, to suppress, restrain, check : X, Lit. : cocus magnum ahenum quando fervit, paulla confutat trua, Titin. in Non, 87, 13. — Hence (and far more freq.), 2. Trop. : To repress, diminish, impede, de- stroy, put to silence : nostras secundasres, Cato in Gell. 7, 3, 14 ; so maximos dolo- res inventorum suorum memoria et i'e- cordatione, Cic. Tusc. 5, 31, 88 : audaci- am, id. Part. 38, 134.— D . In partic: To put down by words, to put to silence, confute (so class. ; not in Quint.) : sen- sus judicum imperiosis comminationibus, Tiro in Gell. 7. 3, 13 : ego istos, qui nunc me culpant, confutaverim, Plaut. True. 2, 3, 28 : iratum senem verbis, Ter. Ph. 3, 1, 13; cf. dictis, id. Heaut. 5, 1, 76: argu- menta Stoicorum, Cic. Div. 1, 5 : opinio- nis levitatem, id. N. D. 2, 17, 45 : suo sibi argumento confutatus est, Gell. 5, 10 fin. ; Lucr. 4, 489. — ('*' Also, To convict, Amm. 26,3,7; id. 17, 9, 18.) ^p^ In what sense Var. in Non. 87, 11, uses this word, it is difficult to decide. 2 + COnfutO (are), v. intens. [con- sum] To be frequently ; used by Cato, ace. to Fest. s. v. futare, p. 67. * COn-futUO» ere. To lie with conju- gally, Catull. 37, 5. * COn-garriO; ire, ». a. To gabble much, to prattle : Antonin. in Front. Ep. 1, 12. COn-g°audeo> ere, v. n. To rejoice with one (eccl. Lat.) : alicui, Tert. adv. Gnost. c. 13 ; so Cypr. Ep. 50, et al. COn-gelaSCO) ere, v. n. To congeal wholly (late Latin) : oleum, vina, Gell. 17, 8 ; Macr. Sat. 7, 12. COng-elatlO; ™is, /• [congelo] An entire freezing, a congealing (very rare ; not ante-Aug.) : liquoris, Plin. 31, 3, 21. In plur. : brumae, Col. 4, 8. 2. COn-gelO; av i> atum, 1. v. a. and n. 1, Act. : To cause to freeze wholly, to con- geal : 1. L i t. : sal, Vitr. 8, 3 : oleum. Col. i, 6 ; 12, 51, 12 : pruinas, Plin. 18, 26, 68, no. 3 : radices, Col. 3. 12, 1 : mare conge- latum, the sea being frozen, Var. R. R. 1, 2, 4 : congelati gutta nasi, Mart. 11, 98. — 2, Transf. : To thicken, make hard: lac. to curdle, Col. 7, 8, 6 : se (adeps), Scrib. Comp. 271 : in lapidem rictus ser- pentis, Ov. M. 11, fiO.— Facete : quid pro- dest, si te congelat uxor amis ? Mart. 14, 147. — If. Neutr. : To wholly freeze, freeze up: * 1, Lit: Ister conselat, Ov. Tr. 3, 10, 30.— 2. Transf.: To grow hard : lingua, Ov. M. 6, 307; id. ib. 15, 415.— *b. Trop.: gaudebam sane et conge- lasse nostrum amicum laetabar otio, had frozen together, i. e. had. become wholly in- active. * Cic. Fam. 2, 13, 3 ; cf. conglacio, no. I. b. *Cono , eminatio, onis,/ fcongemi- no] A doubling, connected with condu- plicatio. in comic lang., for embracing, Plaut Poen. 5. 5, 18. COn-g'eminOj ""> arum, 1. v. a. To CONG double, redouble (poet, word) : nunc si pateram patera peperit, omnes eongemi- navimus, i. e. haveproduced our like, doub- led ourselves, Plaut. Am. 2, 2, 154 ; Lucil. Sat. 9, 9 : ictus crebros ensibus, Virg. A. 12, 714 ; in the 6ame sense, securim, id. ib. 11, 698 : suspiria rauco fremitu, Sil. 16, 267 ; paeana, Val. Fl. 6, 512 : vocem, id. 2, 201 ; App. Dogm. Plat. p. G, 20. COn-gemiscOi ere, d. inch. n. To sigh deeply (eccl. Lat), Tert. Spect 30 ; Prud. arcaj. 2, 411 ; Aug. Conf. 6, 7. COn-gemO; ui, 3. v. n. and a. 1, Neutr. : To sigh or groan deeply or loud- ly, to heave a sigh (rare, but class.) : con- gemuit senacus frequens, * Cic. Mur. 25, 51; *Suet Tib. 23.— fc. Transf., poet, of trees eut down : supremum congemu- it, * Virg. A. 2, 631.— 2. -Act. : To deplore, lament, bewail: mortem, *Lucr. 3, 947: positum feretro, Val. Fl. 5, 12. * 1. congener* eris. <^i- [genus] of the same race : Plin. 15, 24, 28. 2* COn-gener* eri, m. A joint son- in-law, Symm. Ep. 8, 40 (al. generi). COn-generO; without perf, atum, 1. v. a. To beget or produce at the same time (very rare ; perh. only in the follg. exs.) : porci congenerati, twins, Var. R. R. 2, 4, 19 ; so in part. : senium parentis, Col. 7, 3, 15: verbum, of the same root, Var. L. L. 10, 3, 169 fin— * 2. Trop. : To unite, connect : Att. in Non. 84, 28. COngenituSi a, «m, Part, [gigno] Bom or grown together with (very rare ; not ante-Aug.) : pili, Plin. 11, 39, 94 : vas- titas roborum mundo, id. 16, 2, 2 ; Tert. de Testim. An. c. 5. t COn-gentileSi iu 111 , m - Kindred, of the same stock, Orell. no. 2491 ; cf. " con- gentilis, but'tOvos," Gloss. Philox. * COngemiclO) are > i>. n. [geniculo] To fall upon the knees: Coel.in Non. 89, 6. * COngenulatuS* a, u™, Part, [genu] Fallen upon the knees: multi congenulati, etc., Sisenna in Non. 57, 32 (perh. conge- nuclati should be the reading ; cf. the preced. art). t conger (access, form conghus, ace. to Charts, p. 12 P.), gri, m.=zy6Y)'J>oi, A sea-eel, conger-eel, Plaut. Aul. 2, 9, 2 ; Mil. 3, 1, 165 ; Pers. 1, 3, 30 ; Ter. Ad. 3, 3, 23 ; Ov. Halieut 115 ; Plin. 9, 16, 24 ; 20, 36 ; 62, 88. COngerieSj ei (later access, form COngeriat ae, Frontin. de Colon, p. 11, 119 and 125 Goes. ; Innoc. de Cas. litt. p. 224 ib.),/. [congero, that which is brought together ; hence] A heap, pile, mass (not ante-Aug ; also not in Hor. ; while the syn- on. acervus is prevalent through all peri- ods): 1. Lit.: (a) e.gen.: summa silvae, Ov. M. 9, 236 ; cf. slruis, Plin. 16, 11, 22 ; and ramorum et fruticum, id. 8, 36, 54 : ca- daverum, Val. Fl. 6, 511 : lapidum, Plin. 18, 31, 74 : densa grani, id. 13, 15. 30 : ar- morum. Tac. A. 2, 22 : vasta metalli, Claud, in Rutin. 2, 135 : alta sordium, Gell. 2, 6 fin., et saep. — (/J) Abs. : dispositam con- geriem secuit, i. e. chaos, Ov. M. 1, 33 ; cf. Claud. Laud. Stil. 2, 10. So of a heap of wood, wood-pile, funeral-pile, Ov. M. 14, 576 ; Quint. 5, 13, 13 ; Claud. Idyll. 1, 93. —2. Trop.: venit aetas omnis in unam congeriem, Luc. 5, 178 : sineera bonorum, Claud. Cons. Mall. Thcod. 136.— b. In rhetor., a figure of speech : Accumulation; Gr. avvaOpowiii's, Quint. 8, 4, 3; 26 sq. COngermanesCO) ere, v. n. [germa- nus] To grow toget/ter with one, grow up with: "coalescere, conjungi vel consocia- ri," Non. 90, 16 sq. (ante- and post-class., and very rare) : cum illis, Quadrig. in Non. 1. 1. ; so mecum, App. M. 2, p. 119, 14. *con-germanus> a < um , a 47- Grown together with, united with : Var. in Non. 90, 20 dub. * congermxnalis, e, «<#• [germen] From the same shoot or stock : spicae cet- eris congerminales, Aug. Civ. Dei 5, 7. * con-grermlnO) are, v. n. To fully shoot forth: Gell. 20, 8 fin. 1. Con-gcrO; gessi, gestum, 3. ■». a. To bear, carry, or bring together, to collect ; to prepare by bringing together, to make, build, heap up or upon, etc. (very freq. in all perr. and species of composition) : I. Lit: (n) c. ace. : undique, quod ido- iii urn ad muniendura putarent, Nep. Th. CONG 6 fin. ; 60 undique saccos, Hor. S. 1, 1, 70 ; and cetera aediticanti utilia, Quint. 7 prooem. § 1 : virgulta arida, Suet. Caes. 84 : robora, Ov. M. 12, 515 : arma, id. ib. 14, 777 : tura. id. ib. 7, 160 ; cf. turea dona, Virg. A. 6, 224 : epulas alicui, Plaut Trin. 2, 4, 70 sg. : cibaria tibi, Hor. S. 1, 1, 32 : viaticum, Cic. Plane. 10/«. : divitias sibi fulvo auro, Tib. 1, 1, 1 : opes, Plin. 33 .0, 47 : aram sepulcri arboribus, to erect, con- struct, Virg. A. 6, 178 : oppida manu, i. e. to build, id. Georg. 2, 156: lanceas, to di- rect together somewhere, Plin. 9, 6, 15, et eaep. — Poet.: lucifugis congesta cubilia blattis (for opp\eta), filled full, full, Virg. G. 4, 243 Wagn. N. cr. : oscula congerimus properato, to join, add one to another, Ov. Si. 18, 113.— Oi) c. ace, together with the terminus ad quem : hasce herbas in suum alvum, Plaut. Ps. 3, 2, 34 ; cf. Ov. M. 6, 651 ; Ter. Eun. 2, 3, 18 : laticem in vas, Lucr. 3, 1022 ; cf. id. 3, 949 : grana tritici Midae dormienti in os, Cic. Div. 1, 36 ; cf. id. ib. 2, 31 : excrementa in unum locum, Plin. 11, 10, 10 ; Suet. Vesp. 5 ; Sen. Oedip. 870 : scuta illi (sc. virgini) pro aureis do- nis congesta, Liv. 1, 11 fin. ; cf. Suet. Ner. 19 : (* sestertium millies in culinam, to ex- pend, Sen. ad Helv. 10). — P o e t : ictus alicui, Val. Fl. 4, 307 : plagas mortuo, Phaedr. 4, 1 fin. — (y) Abs. : notavi ipse locum aeriae quo consressere palumbes (sc. nidum), Virg. E. 3, 69 ; so Gell. 2, 29, 5 (cf. the full expression, in nervom ille hodie nidamenta congeret, Plaut Rud. 3, 6, 51) : apes in alvearium congesserant, Cic. Occon. frgm. in Chads, p. 82 P. ; Mart. 8. 44. 9. U. Trop. : 1. In discourse, To bring, take, or comprise together, compile (so esp. freq. in Quint.) : operarios omnes, Cic. Brut 86 fin. : dicta, Quint 6, 3, 5 ; id. 4, 5, 7: argumenta (opp. dissolvere), id. 5, 13, 15 : vana (maledicta). id. 7, 2, 34 : un- dique nomina plurimorum poetarum, id. 10, 1, 56, et saep. : orationem dierum ac noctium studio, id. ib. 12, 6, 5; cf oratio- nem ex diversis, id. ib. 2, 11, 7 ; and figu- ras, id. ib. 9, 3, 5 : \bir\ Kal tpuxti lascivum congeris usque, i. e. you repeat, Mart 10, 68, 5 : ut te eripias ex ea, quam ego con- gessi in hunc sermonem, turba patrono- rum, Cic. Brut 97, 332 ; 60 with in. Quint 4, 3, 3 ; 9, 1, 25 ; 9, 3, 39 ; 10, 5, 23. 2. To put something upon one in a hos- tile or friendly manner, to accumulate, heap upon, to impart, ascribe to, to impute, attrib- ute to, as a crime : omnia ornamenta in al- iquem, Cic. Dejot 4, 12 : ne plus aequo quid in amicitiam congeratur, id. Lael. 16, 58 : ingentia beneficia in aliquem, Liv. 42, 11 ; id. 30, 1 : congestos juveni consulates, tri- umphos, Tac. A. 1, ifin. ; cf. Suet Calig. 15 ; Suet Aug. 98 : mortuo laudes con- gessit, id. Tit 11 : spes omnis in unum te mea congesta est Ov. M. 8, 113 : in unum omnia. Cic. Tusc. 5, 40, 117 : maledicta in aliquem, id. Phil. 3, 6, 15 ; cf. congestis probris, Suet. Tib. 54 : quae (crimina) postea sunt in eum congesta, Cic. Mil. 24 ; so Liv. 3, 38. — Whence *congestus, a, um, Pa. Lit, Brought together ; hence, in pregnant signif. : Press- ed together, thick : gobio congestior alvo, Aus. Mos. 132. — * Adv., Summarily: haec breviteret eongeste.Cap. Marc.Aur. 19/h. * 2. con-fferoi °nis, nu A thief, Plaut True. 172, 6 ; cf. Fulg. p. 566, 13 : " congerones qui aliena ad se congregant ;" so also 2. gero. COH-gerro- otiis, m - A\ companion in tricks, a jolly companion, a play-fellow (ante-class.) : Plaut. Pers. 1, 3, 9 ; Most. 3, 3,27; 5,1,8. Congested a ^ v - Summarily ; v. con- gero, Pa., fin. conge sticius or -tius. a, um, adj. Tcongero] Brought together, heaped or piled up (rare ; mostly post-Aug.) : hu- mus, CoL 2, 10, 18 : terra. Pall. Sept. 7 ; Oct 11, 2: consesticius aut paluster lo- cus, Vitr. 3, 3 : materia, Col. 2, 16, 5 : ag- ger ex materia, * Caes. B. C. 2, 15. * COngestim- a ^ v . [id.] Heaped to- gether, in heaps : App. Apol. p. 462. Congest») 6nis, /. [id- : a bringing together ; hence] A heaping up, accumu- lation (rare, and not ante-Aug.) : 1. In abstr. . terrae, Vitr. 6, 11 ; Pall. Mart. 1, 4 : CONG stercorum, Pallad. 1, 33, 1. — b. Trop. : enumerationis, Macr. Sat. 5, 15 ad fin. : honorum, Mamert. Grat. act ad Julian. 22.-2. ln c <>ncr. : Jabol. Dig. 19, 2, 57. congest! tius. a, um, v. congesticius. 1. congestus, a, um, Part, and Pa., from congero. 2. congestus. us, m. [congero] A bearing or bringing together, an accumu- lation (rare ; mostly post-Aug.) : 1. In abstr. : herbam asperam credo (exstitisse) avium congestu, non humano satu, * Cic. Div. 2, 32 : copiarum, Tac. H. 2, 87.-2. In concr.: A heap, pile, mass: magnus are- nae, * Lucr. 6, 725 : culmorum et frondi- um, *Col. 9, 14, 14: lapidum, Tac. H. 1, 84. — o, Trop. : in dicendo quamlibet abundans rerum copia cumulum tantum habeat atque congestum, nisi, etc., * Quint. 7 prooem. § 1 ; Sen. Cons, ad Polyb. 26. congialis. e, adj. [congius] Holding a congius (very rare) : fidelia, * Plaut. Aul. 4, 2, 15 : situli, Vitr. 10, 9. congiarium. i>> v - the follg. COngiariUS, a, um, adj. [congius] Pertaining to a congius, holding a con- gius ; as adj. extremely rare : vinum, Cato in Front. Ep. ad Antonin. 1, 2. But very freq. subst. congiariumi ii, "• * I, (sc. vas) A vessel that holds a congius, Paul. Dig. 33, 7, 13 ; cf. Isid. Orig. 16, 26, 7. — Hence, 2. (sc donum) A gift divided among the people, of the measure of a con- gius : Quint 6, 3, 52 ; cf. below. — Orig. this present was in food ; as in oil, Liv. 2o, 2 ; in salt Plin. 31, 7, 41 ; in wine, id. 14, 14, 17. Afterward congiarium was also used for a largess in money of undefined amount; divided among the soldiers, Cic. Att 16, 8 ; 10, 7 fin. ; Phil. 5, 45/«. ; Curt. 6. 2; among the people, Suet. Aug. 41 sg. ; Tib. 20; 54; Calig. 17; Claud. 21; Plin. Pan. 51 fin., in which sense post-Aug. au- thors (Curtius excepted) contrast it with the donativum of the soldiers, Suet. Ner. 7 ; Plin. Pan. 25, 2 Sehwarz ; Tac. A. 12, 41 ; 14, 11 ; or among private friends, Coel. in Cic. Fam. 8. 1/«. ; Sen. Brev. Vitae 8 ; Ben. 2, 16 ; Quint. 1. 1. ; Suet. Caes. 27 ; Vesp. 18 ; Rhet. 5 ; cf. Adam's Ant. 2, p. 136 and 276 : in hunc maxime quod mul- ta congiaria habuerat, favor populi se in- clinabat, he had made many distributiojis, Liv. 37, 57 ; so Tac. Or. 17.— *b. Tr ansf., A gift, present, in een. : Sen. Cons, ad Marc. 22. congius. ii, m. A Roman measure for liguids, containing the eighth part of an amphora, 6 sextarii : Cato R. R. 57 ; Liv. 25, 2 ; Plin. 14, 4, 11 ; 14, 22, 28 ; 16, 11, 22; 17, 28, 47, et al. ; cf. Fest. s. v. publica pondera, p. 213 ; Isid. Orig. 16, 26, 6 sg. con-glacio. without perfi, arum, 1. v. n. and a. (very rare) I, Neutr., To turn entirely to ice, to freeze wholly up: aqua neque conglaciaret frigoribus, neque nive pruinaque concresceret * Cic. N. D. 2, 10. — b. Trop. : Curioni nostro tribunatus conglaciat, passes inactively, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 3 ; cf. congelo, Jin. — II. Act. : To cause to freeze up : conglaciantur aquae, Albinov. 2, 101 : conglaciato imbre, Plin. 2, 60, 61. * COn-fflisCO) ere, v. n. To grow up: Plaut. Trin. 3, 2, 52. COnglobatlO, 6nis, /. [conglobo] A heaping, gathering, or crowding together (post-Aug. and rare) : multa ignium, Sen. Q N. 1, 15 : fortuita (militum), Tac. G. 7. COn-globOi avi, atum, 1. v. a. To gather into a ball, to make spherical, to conglobate (in good prose ; not in Quint, and Suet.) : mare medium locum expe- tens conglobatur undique aequabiliter, Cic. N. D. 2, 45, 116 ; Plin. 2, 49, 50. More freq. in part. perf. : terra ipsa in sese nutibus suis conglobata, Cic. N. D. 2, 39 ; so astra nixu suo, id. ib. 2, 46 Orell. JV. cr. : figura, id. Acad. 2, 37, 118 : san- guis, Plin. 23, 2, 28 : homo in semet, id. 10, 64, 84. And in Tmesis : conque glo- bata, * Lucr. 2, 153. — Hence, 2. In gen., To press together in a mass, to crowd to- gether : apes, ut uvae, aliae ex aliis pen- dent conglobatae, Var. R. R. 3, 16, 29. So esp. freq. in the historians, of the collect- ing or crowding together of soldiers : uti quosque fors conglobaverat, SalL J. 97, 4 ; CONG so eos Agathyrnam, Liv. 26, 40 : se in unum, id. 8, 11 ; cf. id. 9, 23 fin. : in ulti- mam castrorum partem, id. 10, 5 : in fo- rum, id. 5, 41 : se in templo, Tac. A. 14, 32 : pulsi ac fuga conglobati, Liv. 44, 31 ; id. 29, 33, et saep. Also of the elephant : conglobatae beluae, Liv. 27, 14. — * b. Trop.: definitiones conglobatae. heaped together, accumulated, Cic. Part. 16. * conglomeratic onis. /. [con- glomero] A crowding together, an assem- bly : vetita, Cod. Just. 12, 19, 13. con-glomero- without perf, atum, 1. v. a. (very rare) To roll together, wind up, conglomerate : * Lucr. 3, 211 : venae intortae et couglomeratae, Cels. 7, 18 ad fin. — *b. Trop.: To crowd, heap, or press together : omnia mala in aliquem, Enn. in Non. 90, 15. COn-glorif ICO. are, v. a. To glorify together with (eccl. Lat), Tert. Res. Carn. c. 40; Cod. Just. 1, 1,4. conglutinatio. onis,/. [conglutino] (only in Cic, and very rare) A gluing or cementing together. *\ n Lit. : recens, Cic. de Sen. 20, 72. — 2. Trop.: A join- ing together : verborum, Cic. Or. 23, 78. ccn-glutino. avi, atum, 1. v. a. To glue, cement, join together. X. Lit. (t. U): favos extremos inter se, Var. R. R 3, 16, 23 ; cf. utrasque res inter se (calx), Vitr. 7, 4 : libros, Ulp. Dig. 32, 52, § 5 : vulnera, Plin. 27, 6, 24; 30, 13, 39. — H. Trop. : 1. To join, unite firmly together, to bind closely, cement (a favorite trope of Cic. ; elsewh. very rare) : hominem eadem, op- time quae conglutinavit, natura dissolvit, Cic. de Sen. 20, 73 ; cf. conglutinare rem dissolutam, divulsamque (sc. in oratione), id. de Or. 7, 42, 188 : amicitias, id. Lael. 9, 32 (opp. dissolvere) ; Att 7, 8 : concor- diam, id. Att. 1, 17, 10 : voluntates nostras consuetudine, id. Fam. 11, 27, 2 ; cf. mer- etricios amores nuptiis, * Ter. Andr. 5, 4, 10 : quid est in Antonio praeter libidinem, crudelitatem, petulantiam, audaciam ? Ex his totus conglutinatus est (* composed), Cic. Phil 3, 11, 28. — *2. Like compono, comparo, etc., To invent, devise, contrive something (a means) : conglutina, ut se- nem hodie doctum docte fallas, Plaut. Bac. 4, 4, 42. * COnglutinosUS) a, um, adj. [con- glutino] Glutinous, viscous : pars humo- ris, Veget. 2, 12, 2. * COn-gradus. a, um, adj. Keeping pace with: sidera soli, Avien. Arat. 1239. * congraeco. are, v. a. [graecor, ari] To lavish on bangutts, in the manner of the Greeks, to sguander in luxury : aurum, Plaut. Bac. 4, 4, 91. congratulation onis, / A wishing of joy ; congratulation : Valer. Max. 9, 3, ■no. 5. — From COn-gratuIor. ari, v. dep. To wish joy abundantly or warmly, to congratulate (very rare ; not in Cic.) : * Plaut Men. 1, 2, 20 ; abs., Gell. 12, 1, 4 : with Ace. c. Inf., Liv. 3, 54. congredior. gressus, 3. v. dep. [gradi- or] To go, come, or meet with one, esp. with the access, idea of intention, in a friendly or hostile sense: for conversa- tion, counsel, contention, etc. (class, in prose and poetry) ; constr. with cum (con- tra, etc.), the ace., dot., or abs. 1. ln a friendly sense: (a) c cum : insinuatus in familiaritatem ado- lescentis et cum eo saepe congressus, Cic. Att. 2, 24 : luna turn congrediens cum sole, turn digrediens, id. N. D. 2, 40, 103 (Heind. : cum sole suspecta, v. Orell. and Creuz. in h. 1.). — (ji) c. ace. : hunc, Plaut. Most 3, 2, 96; so id. Epid. 4, 1, 19. — (y) Abs. : Plaut. Epid. 4, 1, 16 ; so id. Cure. 2, 1, 19 ; Bacch. 4, 9, 56 ; Pers. 1, 1, 15 ; Ter. Ph. 5, 6, 12; Cic. Pis. 25; Att. 8, 15, 3; Sail. J. 109, 2 ; Nep. Dat. 11, 2 : congressa primordia rerum, Lucr. 1, 761 ; 5, 192 ; 427 ; cf. thus id. 2, 550, and id. 2, 941. 2. Iu a hostile sense, To fight, con- tend, engage, etc. (naturally most freq. in the historians) : (a) c. cum : cum hosti- bus, Plaut Ps. 2, 1, 6 ; so Caes. B. G. 1, 39 ; 40 ; 7, 65 ; Nep. Eum. 11, 5 ; Hann. 1, 2 ; Liv. 21, 16, et al.— * (ji) c contra : con- tra ipsum Caesarem est congressus arma- tus, Cic. Lis. 3 fin. — * (}•) c. adversus : Aurel. Vict Epit 40. * (6) Inter se : 345 CONG Aurel. Vict. Caes. 42. — (e) c. dat. (poet., or in post- Aug. prose) : infelix puer atque impar congressus Achilli, Virg. A. 1, 475 Serv. ; so Ov. M. 12, 76; Sen. Agam. 747 ; Curt. 9, 7, 21 ; Aurel. Vict Caes. 39.— (C) Abs. : Aedui quoniam armis congressi ac superati esseut, Caes. B. G. 1, 36, 3 ; so id. ib. fin. ; Nep. Dat. 8, 1 ; Ases. 3fin. ; Hann. 6, 2 ; Liv. 7, 22 ; 8, 24 ; f ac. A. 2, 11 ; 12, 54 ; Quint. 8, 3, 63 ; Virg. A. 12, 465, et al. : in congrediendis hostibus, Gell. 1, 11, 2 (cf. ib. § 9 : in congressibus proeliorum). — b. T rans f. of contention in words, specif, of judic. strife (almost confined to Cic. and Quint) : tecum luctari et con- gredi, Cic. Sull. 16 fin. ; so id. Mur. 32 ; Ulp. Dig. 38, 9, 1.— 0) With abstract sub- jects: quasi ad repugnandum congressa defensio, Cic. Top. 25 (also quoted by Quint. 3, 6, 13): oratio aequo congressa campo, Quint 12, 9, 2. * COngregabiliSj e, adj. [congrego] Easily brought together, social: exanuna apium, Cic. Ofl'. 1, 44, 157. * congregalis, e, adj. [id.] Uniting together : Te™ Maur. p. 2411 P. * Congregating adv. [id.] Together: cursant per auipla moenia, Prud. Cath. 7, 113. congregatioj «"is, /• [id.] An as- sembling together ; union, society, associa- tion (in Cic. and Quint): 1. Lit: nos ad conjunctionem congregationemque hominum et ad naturalem communita- tem esse natos, Cic. Fin. 3, 20 ; so also id. ib. 4, 2, 4. — 2. Trans)'.: argumentorum (corresp. with colligere), Quint. 5, 7, 18 : eriminuin (opp. separatio), id. ib. 7, 1, 31 : rcmm (together with repetitio, Gr. dva- K£(Pa\aio)3tS), a recapitulating, id. ib. 6, 1, 1 : personarurn, locorum, temporum, id. ib. 3, 5, 17. * congregativus, a, »m. adj. [id.] Suitable for uniting, congregative : ad- verbia (simul, una, pariter, etc.), Prise, p. 1021 P. * congregator, oris, m. [id.] One who brings together, an assembler: Arn. 6, p. 199. * congregatus, " s >™- [id.] Avnion, association. : hominum, Jul. Valer. Res gest Alex. Magn. 2, 37. COn-gregO, avi, aturn,l.«.a. I, To assemble, collect together into a fiock or herd (rare ; mostly in Pliny the elder) : oves, Plin. 8, 47, 72. — b. Medial: api- um examina congregantur, collect in swarms, Cic. Oft'. 1, 44, 157 : cetera ani- malia congregari videmus, Plin. H. N. 7 prooem. fin. ; so cum ceteris, id. 8, 22, 34 : in loco certo, id. 10, 23, 31 : se ad amnes (ferae), id. 8, 16, 17. — More freq., and in good prose (esp. freq. in Cic), H. In gen., To collect or assemble a multi- tude together, to unite : dissipatos homi- nes, Cic. Tusc. 1, 25, 62 ; cf. dispersos homines in unum locum, id. de Or. 1, 8, 33 : sc unum in locum ad curiam, id. Phil. 14, 6 : multitudinem fugitivorum unum in locum, id. Parad. 4 ; Tac. A. 1, 28 fin. : hominem in idem Vettii indicium atque in eundem hunc nmnerum, Cic. Vat. 10, 25 ; with cum : se cum aequali- bus, id. Fin. 5, 15, 42 ; id. Quint. 16, 52 ; Rab. perd. 7 fin. ; Sen. Ep. 62, et al. : de- terrimumque quemque, Tac. A. 1, 16 fin. — b. Medial: Gamphasantes nulli ex- terno congregantur, Plin. 5, 8, 8 ; so inter se, Tac. A. 1, 30. And in tmesis: conque gregantur, Lucr. 6, 456. — 2. Transf. (rare ; mostly in Quint) : argumenta in- firmiora, Quint 5, 12, 4 : verba, id. ib. 9, 3, 45 ; cf. turbam (vcrborum), id. ib. 10, 1, 7 ; cf. congregatio, no. 2. COngrcSSlO) onis, /• [congredior] A coming together ; in a friendly or hostile manner : 1. A friendly meeting (almost confined to Cic), Cic Clu. 14, 41 ; Phil. 2. 18 fin. ; Top. 15 ; Fam. 7, 10 ; opp. di- gressio, id. Q. Fr. 1 , 3, 4. In plur. : fa- miliarum, Cic. Off. 1, 37. — *b. A carnal union, copulation : uxoris, Laet 6, 20 ; cf. 2. congressus, no. J, b.— 2. -4 hostile meet- ing, an attach, contest (very freq. in Jus- tin. ; elsewhere extremely rare, for the class, congressus), Claud. Quadrig. in Gell. 9, 13, 15; Just. 2, 12, 8 ; 4, 5, 1 ; 6, 4, 12 ; 8, 1, 12; 15, 1, 6; 22, 3, 9 ; 27, 3, 2, et al. * COngrCSSOr; oris, m. [id.] One who CONG meets or assembles with: Ambros. Ep. ad Iren. ad fin. 1. COngrCSSUS, a, um, Tart., from congredior. 2. Congressus. ue, m. [congredior] A coming or going together, in a friendly or hostile manner (class, in prose and po- etry) : 1. A friendly meeting together, a social assembly, conference, conversation, etc., Cic. Sest. 52, 111 ; Phil. 12, 11 ; Att 1, 17, 2; 11, 12, 3; Liv. 7, 4; Quint 1, 2, 20; 12, 10, 62; Tac A. 13, 46; 15, 60; Suet. Caes. 65 ; Tib. 50, et saep. In plur., Cic Or. 10; Lael. 23, 87; Liv. 1, 19; 7, 40 ; Tnc A. 2, 28 ; 4, 69 fin. ; 11, 4 ; Virg. A. 5, 733, et al. — Also of the companion- ship of animals, Cic. N. D. 2, 48, 124 ; Quint. 1, 2, 20 — j>. Pregn. : A close union, combination (very rare) : materia!, Lucr. 5, 68 ; and also in plur., id. 2, 1065. Hence once for carnal union, copulation : femi- narum, Plin. 12, 14, 30 fin. ; cf. congres- sio, no. 1, b. — 2. A hostile encounter, a contest, fight, Cic de Or. 2, 78, 317 ; Caes. B. C. 1, 46 ; Sail. J. 59 fin. ; 74 fin. ; Tac. A. 2, 3 ; 4, 74 ; 13, 38 ; Virg. A. 12, 514 ; Val. Fl. 6, 322, et al. COn-greX; sgis, adj. (a post-classic word) : J, Of the same herd or flock : equinis armentis, App. M. 7, p. 194 : aves, Sol, 2 dub. {al. : congregatae). — Hence, 2. In gen. : Collected, united in flocks or multitudes, Auct. Pervig. Ven. 43 ; Aus. Ep. 10, 21 ; Prud. contra Symm. 2, 634 ; Tert. Poen. 11. Congrio. onis, m. [conger] The name of a cook in Plaut. Aul. 2. 5, 2 ; 2, 9, 5. COngTue» adv. Suitably, fitly ; vid. congruus. COngruenS; cntis, v. congruo, Pa. COngriienter* adv. Agreeably,fithj, etc; v. congruo, Pa., fin. COngruentia, ae,.f. [congruo] Agree- ment, harmony, congruity, symmetry (post- Aug. and very rare) : morum, * Suet. Oth. 2: (corporis), together with aequalitas, Plin. Ep. 2, 5, 11 : partium, Aug. de Civ. Dei 22, 20 : pronunciandi, App. Apol. p. 283. COn-grUO; ui, 3 - ("*/• praes. congru- ere, Ter. Heaut 3, 1, 91) v. n. [etym. un- certain ; ace to Voss. Etym. and Doed. Syn. 2, p. 122, from ruo, with an inter- posed g ; perh. another form for con- curro] To run, come, or meet together with something. I. L i t (thus rare ; mostly post- Aug.) : guttae inter se congruunt et confundun- tur, Vitr. 7, 8 ; Val. Fl. 2, 306 ; id. ib. 6, 58. So of the stars : sidera meantia cum sole aut congruentia, Plin. 2, 79, 81 ; cf. Sen. Q N. 7, 19. Hence also of the cal- endar dates, fixed in accordance with the stars : ut quarto et vigesimo anno ad me- tarn eandem solis, unde orsi essent, dies congruerent, Liv. 1, 19. — Far more freq. and class, in prose and poetry, XI. Trop. : To coincide or correspond with a person or thing, in substance, in feeling, or in time, to be suited or adapted to, to agree with, accord, suit, fit. 1. To be suited or fitted to, to agree with in substance, to correspond ; constr. with cum, inter se, the dat., or abs. : (a) c. cum: ilia si vehementer veli3 congruere et co- haerere cum causa, Cic. Inv. 1, 14, 19 ; so id. Lael. 8, 27 ; Att. 2, 8 ; Liv. 23, 38 ; Quint. 11, 3, 74 : cum virtute congruere semper, Cic Oft'. 3, 3, 13.— (JS) c inter se : ut corporis temperatio, quum ea congru- unt inter se, e quibus constamus, sanitas : sic animi dicitur, quum ejus judicia opin- ionesque concordant, Cic. Tusc. 4, 13, 30; so id. Fin. 3, 19, 62 ; Quint. 12, 6 fin. ; Plin. 21, 6, 17. — Somewhat dift'., fidem auxere captivi eo maxime, quod sermo inter omnes congruebat (for sermones omni- um inter se congruebant), agreed, were congruous, Liv. 9, 2. — (y) c. dat. : quibus (principiis) congruere debent quae se- quuntur, Cic Fin. 3, 6 ; so id. ib. 2, 31 ; Liv. 8, 6 ; 42, 17 ; Quint. 9, 3, 40 ; Plin. 21, 6, 17 ; Tac. A. 6, 22 ; 13, 1 ; Suet. Ca- lig. 3 : non omni causae nee auditori ne- que personae neque tempori congruere orationis unum genus, is suitable., fit, con- venire, Cic. de Or. 3, 55. 210 ; so Quint 4, 2, 89 ; Ulp. Dig. 1, 16, 13.— (,5) Abs. : res prout congruunt aut repugnant, Quint. 7, 2, 57 ; so id. ib. 5, 10, 74 ; 107 ; Tac. A. 12, O ON J 6 ; Hist. 2, 4 : adversus Latinos pugnan- dum erat, lingua, moribus, etc., congruen- tes, Liv. 8, 6. 2, T° agree in feeling or opinion : illi inter se congruunt concorditer, Plaut Cure. 2, 2, 14 ; so Ter. Heaut. 3, 1, 91 : mulier mulieri magis congruit, Ter. Ph. 4, 4, 14 ; so Nep. Lys. 3 fin. : ecce autem similia omnia : omnes congruunt : unum cognoris, omnes noris, Ter. Ph. 2, 1, 34 : de re una solum dissident, de ceteris mi- ritice congruunt, Cic. Leg. 1, 20, 53. 3. To come together, agree, meet, in time : 6Uos dies mensesque congruere volunt cum solis lunaeque ratione, Cic. Verr. 2, 2, 52 : tempus ad id ipsum con- gruere, Liv. 1, 5 : quum temporum ratio vix congruat. Suet. Gramm. 7 : forte con- grusrat ut Clodii Maori et Fonteji Capi- tonis caedes nunciarentur, it happened at the same time, Tac. H. 1, 7. — Whence congruens, entis, Pa. (in ace with no. II.) 1, Agreeing, fit, appropriate, suit- able, congruous : («) With cum : vita cum disciplina, Cic Brut. 31 ; so id. ib. 38 ; Fin. 2, 14, 45 : Aristoteles et Theo- phrastus, cum illis re congruentes, ge- nere docendi paullum differentes, id. Leg. 1, 13, 38. — ($) c. dat. : congruens actio menti, Cic de Or. 3. 59, 222 ; so id. Fam. 9, 24; Suet. Oth. 12.— Comp. quid con- gruentius Deo? Lact 4, 26 (y) Abs. : genus dicendi aptum et congruens, Cic de Or. 3, 14, 53 ; so Liv. 7, 2 : oratio ver- bis discrepans, sententiis congruens, Cic Leg. 1, 10 fin. — -Hence, ]>. Congruens est = convenit, It is fit, proper, meet (post-Aug., and very rare) : congruens erat, eandem immunitatem parentes obtiuere, Plin. Pan. 38; so in Sup.: congruentissimumest, an- imam puniri, Tert Anim. 58 : congruens est ut, etc., Gell. 17, 8, 13. - 2. Agreeing with itself in all parts ; symmetrical, proportioned; accordant, har- monious: Tiberius corpore fuit amplo et robusto .... ceteris quoque membris aequalis et congruens, Suet. Tib. 68 : con- gruens clamor (opp. dissonus), Liv. 30, 34 ; cf. congruentissima voce acclamare, App. Apol. p". 320. congruenter, adv. Agreeably, fitly, suitably (except twice in Cic, in the class, per. very rare) : congruenter naturae con- venienterque vivere, Cic. Fin. 3, 7, 26 : ut ad id quodcumque agetur apte congruen- terqtie dicamus, id. de Or. 3, 10, 37 : re- spondere, Ulp. Dig. 45, 1, 1 fin. — Comp. : Front, de Orat. 3 ad fin. ; Mihue. Felix Oct. 40 fin.— Sup. : Tert. Pudic 8 ad fin. ; Aug. Doctr. Christ. 1, 12. t congTUS, v. conger. COngrUUS? a , um » adj. [congruo, no. II.] Agreeing, fit, suitable; harmonious, concordant (ante-, and more freq. post- class., for the class, congruens) : sermo cum ilia, * Plaut. Mil. 4, 3, 23: sententia verecundiae maternae, Papin. Dig. 39, 5, 32: modus, Pall. Oct. 14, 6: tempora, Claud, in Ruf. 1, 315, et saep. — Adv. con- grue respondere, Paul. Sent. 2, 3 ; Mart. Cap. 6, p. 195. COllia, v - ciconia. * Conifer, era, erum, adj. [conus-fero] Bearing fruit of a conical form : cyparis- si, Virg. A. 3, 680 Serv. ; ci'. the follg. art, and conus. * coniger, 6ra > erum, adj. [conus- gero] Bearing fruit of a conical form: pi- nus, Catull. 64, 106 ; cf. the preced. art, and conus. 1 cdnila.1 t\e,f.=:Kovi\r), A plant, also called cunila and origanum, App. Herb. 123. + coninquere, v - coinquo. + coniptuni) An oblation made by sprinkling flour, Fest. p. 32 [kovIittuij cf. Coram, p. 356]. I conirc. v - ooeo. conisco, are, v. corusco. t conisterium, n\ n.=KovitTr l (>tor. A place in the palaestra, where th:; at.h/etar, after anointing, sprinkled thcmselvts with dust, Vitr. 5, 11. cenjectanea, orora, n. [conjicio] A memorandum- or common-place book, a title of works of miscellaneous contents, Gell. praef. 5 9 ;' 6, 5, 1 ; 14, 7, 13. COEJectarillS, a, um, v. conjectato- rius. C O N J COnjectatlO, 6nis, / [conjecto] A Conjeclu.ri.ng, guessing, conjecture, sur- mise (post-Aug. ; mostly in Plin. the eld- er ; not in Quint.) : ingens opum, l'lin. 6, 19, 22 : plana de deo, id. 2, 7, 5 : obscure, id. 10, 75. 97 : lubrica atque ambagiosa, Gell. 14, 1, 33. conjectator. oris, m. [id.] A conjec- turer, soothsayer (late Lat., and very rare) : portenti, Auct. Itin. Alex. M. 49 ed. Maj. ; so Jul. Val. Res gestae Al. M. 1, 57. * conjecta tonus. ", *"». adj. [con- jectator] Of or pertaining to conjecture, conjectural : argumenta, Gell. 14, 3, 1 (others conjectaria ; v. Lion, in h. 1.). conjectio, onis. /. [conjicio] (very rare) I. Lit., A putting together: trop., annonae et nestimationis, Cic. Verr. 2, 3, 81 (82) ; hence (in ace. with conjicio, no. 1. 2, b), 1, An inference, conjecture, inter- prelation (ibr the common conjecture) : somniorum, Cic. Div. 2, 63 Jin.: conjee- tionem fieri ejus, quod reliquit, Ulp. Dig. 28, 1, 21.— 2. Causae, The draft or out- line of a law case, Sabin. in Paul. Dig. 50, 17, 1 ; cf. Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26 (p. 164 ed. Orel].). — Hence, "b. In gen., A controverted question, subject of a con- troversy, Plin. 28, 2, 3.—* IS. A hurling, throwing : telorum, Cic. Caecin. 15, 43. COniGCto- avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] (ante-class., and then auain not until the time of Liv.) To throw, bring, or bear together: * 1, Lit.: ad coenulam non cu- pedias cibonim, sed argutias quaestionum, Gell. 6, 13, 2. — Far more freq., 2. Trop., To conclude or infer by conjecture, to con- jecture, guess : (a) c. ace. : neque scio quid dicam aut quid conjectem, *Ter. Lun. 3, 4, 5; so rem vetustate obrutam, Liv. 29, 14 : rem cventu, id. 5, 21 : offen- sionein vultu, Tac. A. 1, 12 : valetudincm ex eo, quod, etc., id. ib. 14, 51 ; so with ex : id. ib. 12, 43 : quae audierat conjectaver- atque, id. ib. 15, 55 : quantum conjectare licet. Suet. Dom. 3 : iter. Liv. 21, 35 : an- imos militares altius, Tac. A. 1, 32 : Fabi- um Valentem profectum ab Urbe conjec- tabat, Tac. H. 3, 15.— (3) With de : perin- de socii de imperio utriusque conjecta- 1>ant, Tac. H. 2, 97 init. : 60 nihil de aetate Galbae, Suet. Ner. 40.— (;) With a relax. clause : si ex eo quid sentiant conjec- tandum sit, Liv. 40. 36 ; so utrum sit in re, * Quint. 7, 3, 5. — fc. In Suet, in partic, To conclude from signs or omens, to au- gur, interpret, prophesy : nemine perito- rum aliter conjectante, quam laeta per haec et magua portendi, Suet- Aug. 95 fin. ; so id. Calig. 57 ; id. Ner. 6. — (* 3. To cast, thrust, cast into : aliquem in car- cerem, Vet. Decret. in Gell. 7, 19, § 7.) COEjector. or ' s > '"•• [conjicio, no. 1, 2, b J He who interprets, explains, or di- vines something, an interpreter : conjecto- re Oedipo orationi opus est, Plaut Poen. 1, 3, 34. — 1). I n partic, A diviner, inter- preter of dreams, soothsayer : " Somnio- mm atque ominum interpretes conjecto- res vocanrur." Quint. 3. 6, 30; so Enn. in Cic. Div. 1, 58 ; Plaut. Am. 5, 1, 76 ; Cure. 2. 1, 34 ; Cic. Div. 1, 21, 33 ; 2, 28 Jin. ; 60 ; 63 ; 65 ; Pan*. 2, 6 ; Quint 5, 7, 36. * cenjectrix. icis,/. [conjector] Sht who interprets dreams, a,fcmale sootlisayer, Plaut. Mil. 3, 1, 99 Lind. conjectura. a e./. [conjicio, no. I. 2, b] A conclusion, conjecture, guess (very freq., and class.) : hanc ego de me con- jecturam domi facio. Plaut. Cist 2, 1, 2 ; so id. Casin. 2, 3, 8, and Cic. de Or. 2, 74, 299 ; and conjecturam facere (ex re or re), Plaut. Poen. prol. 91 ; Rud. 3, 4, 66 ; Ter. Andr. 3, 2, 32 ; Heaut. 2, 3, 25 ; Ad. 5, 3. 36 ; Cic. Mar. 21, 44 ; Verr. 2, 2, 74 ; 2, 5, 9 ; Fain. 7, 1, 2 ; Quint 8, 4, 26 ; Plin. Pan. 20^??., et saep. : capere ex re, Var. R. R. 3, 16, 32 : so capere, Cic. Rose. Am. 35 : conjectura reperire, Plaut. Trin. 4, 2, 76 ; so hoc videre licet ex aliquot rebus, Var. R. R. 1, 7, 3 : uti. Quint. 3, 6, 15 : judi- care aliquid. Cic. Fl. 3 : coarguere aliquid, id. Agr. 1, 6 : quaevere aliquid, id. Or. 36, 126 ; cf. quaeritur per conjecturam, Quint. 7, 2, 6 : conjectura aberrare, Cic. Att. 14, 22 : in coniecruram quantitas ca- dit Quint 7, 4, 43. et saep. : aliquid coniec- tnra animi scrutari, Plin. 2, 11, 8 ; cf. ani- mi mei, Quint 1, 2, 25 : si qua conjectura C O N J mentis divinae sit (gen. object.), Liv. 10, 39 Jin. ; so mentis, Quint. 7, 3, 25 : animi, id. ib. 7, 2, 6 ; 45 : voluntatis, id. ib. 12, 2, 19 : veritatis, Suet, Galb. 7, et saep. — As an element of rhetor, representation : Cic. Inv. 2, 5 ; Quint. 7, 2 ; 3, 6, 50 sq. 2. In partic, t, (. of the lung, of augury : A conclusion drawn from signs or omens, a divining, an interpreting of dreams, soothsaying, prophesying : Ov. Tr. 1, 9, 51 ; eo Plaut. Rud. 3, 1, 20 ; Cure. 2, 1, 31 ; Cic. Div. 1, 36 ; 2, 63 ; Suet Vit 18. conjecturalis. e, adj. [conjectura, no. 1J Belonging to conjecture or guess- ing, conjectural : ars medicina, Cels. 1 praef. ; 2, 6 ad fin. Esp. freq. in rhetor, lang. : causa, Cic. Top. 24 ; Quint 2, 4, 26 ; 4, 2, 80 : status. Quint 3, 6, 29 ; and subst, haec conjecturalia, id. ib. 7, 1, 53 ; 6o id. ib. 4, 4, 8. — * Adv., coojectiiraliter, Conjecturally, by conjecture: nil gestum, nil per ambages, Sid. Ep. 8, 11 ad fin. 1. conjectus. a. um > Part., from conjicio. 2. conjectus. us, m. [conjicio] (rare, but class. ; most freq. in l.ucret) : I, A throwing together ; hence, 1, A crowding, connecting, or uniting together : material, Lucr. 5, 417 : altior animal, id. 4, 960. — 2, Concr. : A conflux, concourse, conflu- ence: a heap, crotod, pile: elementorum confluit, Lucr. 5, 599 : lapidum spicarum- que (corresp. with acervus), id. 3, 199 : aquae, a puddle, id. 4, 415.— II, A throw- ing, throwing down, casting or directing toward something : lapidum, Cic. Att 4, 3, 2 : terrae, Liv. 7, 6 : teli, Nep. Pelop. 5, 4 ; so venire ad teli conjectum, to come within weapons' throw, Liv. 2, 31 ; 28, 14 ; cf. the opp. : extra teli conjectum consistere, Petr. 90, 2 : (jaculorum) ex altioribus locis in cavam vallem, Liv. 25, 16 ad fin. : ocu- lorum in me, Cic. Sest 54; so oculorum, id. de Or. 3, 59, 222; Plane 8 fin. ; Quint. 9, 3, 101; Curt. 9, 7, 25; Plin. Pan. 17, 3; Lucr. 6, 435. — 2. Trop. : conjectus ani- morum in me, Cic. Sest. 54 : minarum, Plin. Pan. 17, 3. ConjlClO ( in many MSS. also conj- cio, like abicio, adicio, etc. ; and even coi- cio was sometimes used; cf. Laber. in Gell. 16, 7, 5), jeci, jectum, 3. v. a. (jacio] I. To throw, bring, or unite into a wliole or to otic point, cogo, colligo. 1. Lit. (extremely rare) : quum sem- ina rerum, coaluerint quae, conjecta re- pente, etc., Lucr. 2, 1061 ; cf. id. ib. 1073 sq. ; id. 4, 1061 : pallium in collum, Plaut Epid. 2, 2, 10 ; Capt 4, 1, 12 (cf. ib. 4, 2, 9 : collecto pallio) : sarcinas in medium, Liv. 31, 27. 2. Trop.: a. To throw together in speaking, to dispute, contend, manage judi- cially (ante-class.) : conjecere verba inter sese, Afran. in Non. 267, 28 ; so also with- out verba : noli, mea mater, me praesente cum patre, conjicere, id. ib. 30 ; cf. Neu- kirch. Fab. Tog. p. 250 ; Atran. in Non. 268, 3 : causam conjicere Lodie ad te volo ("conjicere, agcre," Non.), id. ib. 267, 32; cf. the law-formula : Frsjm. XII. Tab. in Her. 2, 13, and Gell. 17, 2", 10 ; cf. Dirks. Transl. p. 174 sq. — fc. Like the Gr. ci>uGi\\etv (v. Passow in h. v. no. 4) : To put together logically, connect, unite; hence (causa pro ejfcctu), to draw a con- clusion from collected particulars, to con- clude, infer, conjecture (rare ; never in Quint, who, on the other hand, very freq. employed the synon. colligo ; v. 1. colligo, 7io. II. 3, b) : aliquid ex aliqua re, Lucr. 1, 752 ; id. 2, 120 ; Nep. Eum. 2, 2 ; Timoth. 4, 2: annos sexacrinta natus es aut plus, ut conjicio, Ter. Heaut 1, 1, 11 : quid illud maliest? nequeo satis mirari. neque conjicere, id. Eun. 3, 4, 9 : cito conjeci, Lanuvii te fuisse, Cic. Att 14, 21 : de futuris, Nep. Them. lfin. : ideo multa conjecta sunt aliud alio tempore, Cic. Q. Fr. 3, 1, 7.— 03) In partic, 1. 1. of the lang. of augury : To prophesy, foretell, divine from omens, signs (a dream, oracle, etc.), or to interpret an omen, a dream, an ora- cle, etc. : somnium huic, Plaut Cure 2, 2, 3 : qui de matre suavianda ex oraculo Apollinis tarn acute arguteque conjecerit, Cic. Brut. 14 : num isitur quae tempestas impendcat, vates melius coniiciet quam gubcrnator? etc., Cic. Div. 2, 5, 13: bene C O N J qui co.ijiciet, vatem hunc perhibebo opti- mum, transl. of a Gr. verse, ib. 2, 5, 12 ; cf. conjectura, no. 2, conjector, and con- jectrix. II. To throw, cast, urge, drier, hurl, put, place, etc., a thing with force, eagerly, zealously, quickly, etc, to or toward ; and conjicere se, to betake, cast, or throw one's self hastily or in flight somewhere (thus very freq. and class, in prose and poetry). 1 Lit: («) c. in: tela in nostros, Caes. B. G. 1, 26; 46; 47; 2, 27; Nep. Dat 9 fin. : pila in hostes, Caes. B. G. 1, 52: aliquem in carcerem, Cic. Verr. 2, 5, 7 ; Tusc. 1, 40, 96 ; Suet. Caes. 17 ; so in vincula, Caes. B. G. 4, 27 ; Sail. C. 42 fin. ■ Nep. Milt. 7 fin. ; Pausan. 3, 5 ; Pelop. 5, 1; Liv. 29, 9; 19; Suet Tib. 37; Ner. 49; Vesp. 5 : in catenas, Caes. B. G. 1, 47 fin. , Liv. 29, 21 : in compedes, Suet. Vit. 12 : in custodiam, Nep. Phoc 3 fin. ; Suet Aug. 27, et al. : incolas vivos constrictos- que in tiammam, Hirt B. Afr. 87 ; cf. te in ignem, Plaut. Rud. 3, 4. 64 : in equule- um, Cic. Tusc. 5, 5, 13 : hostem in fugam, Caes. B. G. 4, 12; Lucr. 6, 732 : navem in portum (vis tempestatis), Cic. Inv. 2, 32 : serpentes vivas in vasa fictilia, Nep. Hann. 10, 4 : cultros in gutttira velleris atri, to thrust into, Ov. M. 7, 245 ; cf. under no. (■) ) : se in signa manipulosque, Caes. B. G. 6, 40 : se in paludem, Liv. 1, 12 : se in sa- crarium, Nep. Them. 8, 4, 1 : se in ulti- mam provinciam Tarsum usque, Cic Att 5, 16 fin. : se in fugam, id. Coel. 26 fin. ; so se in pedes, to take to one's heels, Ter. Ph. 1, 4, 13 (cf se conferre in pedes, Enn. in Non. 518, 20, and Plaut. Bac 3, 1, 7 ; and, quin, pedes, vos in curriculum conji- citis ? id. Merc. 5, 2, 91) : se intro, Lucil. Sat. 28, 47 ; Ter. Heaut. 2, 3, 36. — Q3) c. dat. (very rare) : conjectaque vincula collo accipit thrown about the neck, Ov. Tr. 4, 1, 83 : lupinum frutectoso solo, Plin. 18, 14, 36.— (y) Abs. (mostly poet) : magnus decursus aquai Fragmina conii- ciens silvarum orbustaque tota, bearing down, prostrating, Lucr. 1, 285 : jaculum, Virg. A. 9, 699 : tela, Ov. M. 5, 42 : cul- tros, id. ib. 15, 735 : thyrsos, id. ib. 11, 28 : venabula manibus. id. ib. 12, 454. — (o) Other constrr. : ferrum in gutture, Ov. Ml 3, 90 Jahn. N. cr. and Bach. : jaculum in- ter ilia, id. ib. 8, 412. 2. Trop.: Tobring, direct, turn, throw, urge, drive, force something eagerly, quick- ly to or toward, etc.: («) c. in: aliquem in morbum ex aegritudine. Plaut. Poen. prol. 69 : aliquem in laetitiam, Ter. Heaut 2, 3, 51 : (hostes) in terrorem ac tumul- tum, Liv. 34, 28 : in metum, id. 39, 25 : in periculum, Suet. Oth. 10: exercitum in angustias, 5, 3 ad fin. : remp. in pertur- bationes, Cic. Fam. 12, 1, 1 : aliquem in nuptias, Ter. Andr. 3, 4, 23 ; cf. id. ib. 3, 5, 14 ; 4, 1, 44 : (Catilinam) ex occultis insidiis in apertum latrocinium, Cic. Cat 2, 1, 1 : aliquem in tricas, Plaut. Per3. 5, 2. 18; Liv. 36, 12; Plaut. Trin. 3. 2, 99 : se mirificam in latebram, to Jly to (in dis- puting), Cic Div. 2, 20, 46 : se in noctem, to throw one's self, as it were, into the night, commit one's self to, id. Mil. 19 : se mente ac voluntate in versum, to devote or apply one's self with zeal to the art of poetry, id. de Or. 3, 50, 194 : oculos in ali- quem, Cic. Clu. 19 fin. ; Lael. 2; Tac. H. 1, 17; id. Sest 18: tantam pecuniam in propylaea, as it were, to throw away, squander, Cic. Orf. 2. 17 Jin, ; culpam in unum vigilem, Liv. 5, 47 : crimina in tuam nimiam diligentiam, id. Mur. 35 ; id. Plane. 12 fin. : causas tenues simultatum in gre- gem locupletium, i. e. to cause, occasion, Hirt. B. Alex. 49: crimen in quae tem- pora, Liv. 3, 24 ; Cic. Leg. 2, 25 fin ; Cio. Verr. 2, 2, 6. — (j3) Abs. : oculos, Cic. de Or. 2, 55, 225 : petitiones ita conjectae (the figure taken from aiming at a thing with weapons), Cic. Cat 1, 6, 15 : in disputan- do conjecit illam vocem Cn. Pompeius " omnes oportere senatui dicto audientes esse," threw out or let fall, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 4.—* (7) With sub : id vos sub legis superbissimae vincula conjicitis, Liv. 4, 4 ad fin. * COn-jubeO) ere, v. a. To command together with, Edict. Diocl. prooem. conjugal ae, /. v. conjux. 347 CONJ COnjUgalis» e, adj. [conjux] Relat- ing to marriage, conjugal (probably not ante-Aug.) : amor, Tac. A. 11, 4 Jin. : li- centia, id. ib. 11, 27 : dii, who preside over marriage, Tac. G. 18 ; Sen. Thyest. 1104 ; Aug. Civ. D. 6, 9. — b. Transf. of animals : gregem protegere debent galli, Col. 8, 2, 11.— *Adv., vivere, Aug. Ep. 89, 39. conj Ug'alitcrj adv. As married per- sons, v the preced., Jin. COnjUgatlO, onis,/. [conjugo] (ex- cept twice in Cic. Topics, only post- class.) A combining, connecting ; hence, a. A mingling, mixture: mellis et fellis, App. Flor. no. 18 ; and corporum, carnal intercourse, coition, Am. 2, 54. — 2. '■ '• •' a. Of rhetoric : The etymological relation- ship of words, Gr. ov^vyia, Cic. Top. 3, 12 ; 9, 38. — b. Of later gramm., Conjugation ; earher called declinatio, q. v. ; Marc. Cap. 3, 83 ; Comminian. in Charis. p. 153 P. ; Diom. p. 337 ib. ; Prise, p. 836, et saep. * coajugrator» eris, m. [id.] One who joins or unites, the uniter : boni amoris (Hymenaeus), Catull. 61, 45. conjugialis* e, adj. [conjugium] Be- longing tu marriage, conjugal, connubial (perh. only in Ovid) : foedus, Ov. M. 11, 743 : festa, id. ib. 5, 3: jura, id. ib. 6, 536. COnjUglumi "i n. [conjugo] A con- nection, union: *f. Lit. : corporis atque animae, *Lucr. 3, 857. — H. Trop. : A connection by marriage, marriage, wed- lock (considered in a physical point of view, while connubium is regarded as a civil or political institution ; cf. connubi- um) (class, in prose and poetry), Cic. Off. 1, 17, 54 ; Fin. 4, 7, 17 ; Ter. Andr. 3, 3, 29 ; Nep. Cim. 1, 3 ; Catull. 66, 28 ; 68, 84 ; 107 ; Ov. M. 2, 804, et saep.— Of animals : Ov. F. 4, 336; Plin. 10, 34, 52, et al.— 2. Me ton. : a. ^ carnal union, Ov. M. 14, 298 ; 10, 295. Of animals, Virg. G. 3, 275 ; cf. connubium, no. 2, b. — b. (abstr. pro concr.) A husband, Prop. 3, 13, 20 ; a wife, Virg. A. 3, 296 ; 11, 270; 7, 423, 433 ; Tac. A. 12, 65. And in plur., A pair, of ani- mals, Plin. 8, 23, 35; 9, 8, 7 ; 10, 12, 15. Cpn-jug"0i without perf, atum, 1. v. a. To join together, unite (very rare) : ami- citiam, to form, unite in, Cic. Oif. 1, 17 fin. : aliquam sibi nuptiis, App. M. 5. — 2. con- jugate verba, etymologically related, Cic. Top. 3, 12, and 9, 38. Conjugulus, a, um, adj. [conjugo] Pertaining to uniting, uniting, binding: myrtus, only Cato R. R. 8, 2 Schneid. ; 133, 2 ; cf. Hard. Plin. 15, 29, 37. COnjuncte* adv. In connection, con- jointly ; intimately, in a friendly manner ; v. conjungo, Pa., fin. COnjunctim*. ?<&>■ [conjungo] Unit- edly, in common, jointly, together (rare) : ratio habeturhujus omnis pecuniae, Caes. B. G. 6, 19 ; in Coel. Cic. Fam. 8, 8, 5 ; Liv. 6, 40: petere auxilium, Nep. Att. 10, 5 : legare, Pomp. Dig. 30, 16 ; Paul. ib. 33, et al. : agere de materia et partibus, Cic. Inv. 1, 7 dub. (al. : conjuncte). Conjunction °nis, /• [id-] A connect- ing, uniting, union, conjunction, etc. (in good prose, but only trop.) : I. In gen. : nos ad conjunctionem congregationem- que hominum et ad naturalem communi- tatem esse natos, Cic. Fin. 3, 20 : mentis cum externis mentibus, a connection, agreement, affinity, sympathy, Cic. Div. 2, 58 ; cf. naturae, quam vocant cvuirddtiav, id. ib. 2, 60 and 69 : vicinitatis, id. Plane. 8 : indubitata literarum inter se, Quint. 1, 1, 31, — II. In partic. : J, A conjugal con- nection, marriage (rare), Cic. Off. I, 4; Plin. 15, 29, 36. — 2. A connection by rela- tionship, relationship, Cic. Oft'. 1, 17, 54 sq. ; Fam. 1, 7 ad fin., etc. — 3. A connec- tion by friendship, friendship, Cic. Phil. 13, 5, 11; Coel. 15; Lael. 20; Fam. 13, 10 ad fin., etc. — 4. I n philos. and rhetor, lang., A connection, of ideas, Cic. Top. 14 ; Fat. 6 sq. ; Quint. 7, 8, 1 ; 8, 3, 46—5. In gramm., A connecting particle, a conjunc- tion, Cic. Or. 39; Quint. 9, 3, 50; 62; 11, 2, 25; 11, 3, 110; *Suet. Aug. 86, et saep. COnjunctlVUS, a, um, adj. [id.] Of connection or serving to connect, connect- ing (in post-class, gramm. lang.) : par- ticula (sc. autem), Tert. adv. Hermog. 26. Esp. freq. conjunctivus modus, or abs. . The conjunctive or subjunctive mood, Mure. 348 CONJ Cap. 3, 83 ; Serv. Ars Don. 1787 P. ; Cle- don. Ars 1869 ib. et al. * ConjunctO) are, v. intens. a. [id.] To join or connect intimately, Pxud. Psych. 764 dub. (al. : coniungat). * conjunctrix; icis, /• [conjunctor, conjungo] She who joins or unites togeth- er : Aug. Trin. 11, 10. 1. COnjunctuS; a, um, Part, and Pa., from conjungo. *2. conjunctus, us, m. [conjungo] A connection, conjunction : Var. L. L. 10, 2, 165. COn-jung'O; nxi, nctum, 3. v. a. To bind together, connect, unite (very freq. in all perr. and species of composition); constr. with cum, inter se, the dat., or abs. ; trop. also with ad, v. sq. I. L i t. : (a) c. cum : earn epistolam cum hac, Cic. Fam. 7, 30 fin. .- animam cum animo, Lucr. 3, 160 ; id. 5. 563.— (j3) Inter se : Lucr. 3, 568 ; cf. id. 3, 137— (y) c. dat. : castra muro oppidoque, Caes. B. C. 2, 25 ; ef. tecta muro portisque, Liv. 22, 20 : dex- tram dextrae, Ov. M. 8, 421 ; Lucr. 5, 564. — (<5) Abs. : boves, i. e. to yoke together, Cato R. R. 138 ; cf. Lucr. 5, 1299 : cala- mos plures cera, Virg. E. 2, 32 : oras (vul- neris) sutura, Cels. 7, 4, 3 : medium in- tervallum ponte, Suet. Calig. 19 : super- cilia coniuncta, Suet. Aug. 79. II. Trop.: A. In gen.: (a) With cum: eas cohortes cum exercitu suo, Caes. B. C. 1, 18 : quem ego cum deorum laude coniungo, i. e. put on an equality with, Cic. Pis. 9, 20 ; id. Font. 10, 21 ; cf. Quint. 11, 1, 28 : imperii dedecus cum probro privato, Cic. de Sen. 12 fin. ; id. Brut. 31, 120, et saep. : judicium suum cum illius auctoritate, Quint. 10, 3, 1; id. 12, 2, 8 ; Catull. 64, 331, et saep.— (0) c. ad (very rare ; perh. only once) : Quint. 4, 1, 16 (ib. 8 prooem. § 33 Cod. Ambros. has, instead of ad dignitatem, ac dignitate ; v. Zumpt Suppl. p. 377)— (y) Cum dat. : noctem diei, Caes. B. C. 3, 13 : arma fini- timis, Liv. 8, 16 ; id. 42, 47 : laudem ora- tori, Quint. 1, 10, 17 ; id. ib. 5, 10, 51 : se- quenria prioribus, id. ib. 11, 2, 20, et al. — (i5) Abs. : vocales, to contract, Cic. Or. 44, 150 ; Quint. 12, 10, 30 : bellum, to carry on or wage in concert, Cic. Manil. 9 fin. : passus, Ov. M. 11, 64 : abstinentiam cibi, i. e. to continue, not to interrupt, Tac. A. 6, 26 ; in the same sense, consulates, Suet. Calig. 17 ; and rerum actum, id. Claud. 23 : nox eadem necem Britannici et ro- gum conjunxit, Tac. A. 13, 17. B. In partic. : 1. To unite, join in marriage or love : me tecum, Ov. Her. 21, 247 : aliquam secum matrimonio, Curt. 6, 9 ad fin. : aliquam sibi justo matrimo- nio, Suet. Ner. 28 ; cf. aliquam sibi, id. Calig. 26 ; Tac. A. 14, 60 ; Catull. 64, 335 : connubia Sabinorum (Romulus), Cic. de Or. 1, 9, 37. — 2. To connect, unite by re- lationship or friendship : se tecum affini- tate, Nep. Paus. 2, 3 : nos inter nos (res- publ.), Cic. Fam. 5, 7, 2: me tibi (studia), id. ib. 15, 11 : multos sibi familiari amici- tia, Sail. J. 7 fin. : Ausonios Teucris foe- dere, Virg. A. 10, 105 : optimum quem- que hospitio et amicitia, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5 fin. : amicitiam, id. Clu. 16, 46 ; cf. socie- tatem amicitiamque, Sail. J. 83. — Whence conjunctus, a, um, Pa. J. (ace. to no. I.) United, connected ; hence of places: bordering upon, near: Paphla- gonia Cappadociae, Nep. Dat 5 fin. : re- gio Oeeano, Hirt. B. G. 8, 46 : ratis crepi- dine saxi, Virg. A. 10, 653. II. T r o p. : A. In gen.: Connected with, pertaining to something ; accordant or agreeing with, conformable to, etc. : pru- dentiam cum justitia, Cic. Off. 2, 9, 33 ; so nihil cum virtute, id. ib. 1, 2, 5 : verba inter se (ppp. simplicia), id. Top. 7; de Or. 3, 37, and opp. singula, Quint. 5, 10, 106 ; 7, 9, 2 ; 8, 1, 1 ; so causae (opp. sim- plices), Quint. 3, 6, 94 ; 3, 10, 1 : causam ex pluribus, id. ib. 6, 1, 54. et al. : justitia intelligentiae, Cic. Off. 2, 9 fin. : praecep- ta officii naturae, id. ib. 1. 2, 6 : tnlis eimu- latio vanitati est conjunctior quam libe- ralitati, id. ib. 1, 14, 44 ; id. de Or. 2, 81, 331 : haec necesse est aut ex praeterito tempo- re aut ex conjuncto aut ex sequenti pete- re, Quint. 5, 8, 5 ; cf. id. ib. 5, 9, 5, and 7, 2, 46 : (et conveniene) constantia inter CONJ augures, agreeing, harmonious, mutual, Cic. Div. 2, 39, 82— b. Conjunctum, i, n. subst. : (a) In rhetoric : Connection, Cic. de Or. 2, 40.— (/3) In the physical lang. of Lucret. : The necessary, inherent qualities of bodies (as weight, heat, etc.), in contrast with eventum, merely external condition (as poverty, riches, freedom, harmony, etc.), Lucr. 1, 450 sq. B, In partic: J. Connected by mar- riage, married : digno viro, Virg. E. 8, 32 : conservas, Var. R. R. 1, 17, 5.—* b. T r a n 8 f. : Of the vine (cf. conjux, no. 1, b) : vitis ulmo marito, Catull. 62, 54. — Far more freq., 2, Connected by relationship or friendship, allied, kindred, intimate, friendly (a favorite expression of Cic.) : (a) c. abl. : cum aliquo vinculis et propin- quitatis et affinitatis, Cic. Plane. 11 : cum populo Rom. non solum perpetua societa- te atque amicitia, verum etiam cognatio- ne, id. Verr. 2, 4, 33 : sanguine, Sail J. 10, 3 : cf; Mario sanguine coniunctissimus, Vellej. 2, 41, 2 : propinquitatibus affini- tatibusque, Caes. B. G. 2, 4 ; cf. propinqua cognatione, Nep. praef. § 7: homo con- junctissimus officiis, usu, consuetudine, Cic. Sull. 20, 57 ; so id. Clu. 55, 152 ; Cat 1, 13 fin.; de Or. 1, 7 ; Att. 1. 16, 11 ; Nep. Att 12, 1, et al. — (/3) Abs. : ubi tecum con- junctus siem, Plaut. Aul. 2, 2, 52 ; so ge- nus cum Diis, Suet. Caes. 6 : an alienus, Quint. 7, 4, 21 ; Nep. Att 7, 2 ; Curt. 6, 11, 10 : conjunctissimus huic ordini, Cic. Prov. Cons. 16 ; cf. civitas populo Roma- no, Caes. B. G. 7, 33 : tit nosmet ipsi inter nos conjunctures simus, Cic. Att 14, 13 B. conjuncte, adv. (rare; most freq. in Cic.) 1, In connection, conjointly, at the same time : conjuncte cum reliquis rebus nostra contexere, Cic. Fam. 5, 12, 2 : con- juncte re verboque risus moveatur, id. de Or. 2, 61 : elatum aliquid, i. c. hypothetic- ally (opp. to simpliciter, categorically), id. ib. 38, 158 ; so id. ib. 3, 37, 149—2. I»- a friendly, confidential manner : conjunc- te vivere, Nep. Att. 10, 3 ; so with vivere in the Comp., Cic. Fam. 6, 9 ; and in Slip., id. Lael. 1, 2 ; Plin. Ep. 6, 8, 4. COnjUnX* v - conjux. conjuratio, onis,/. [conjuro] A swearing together or in common ; in a good, or more freq. in a bad sense : *1, In a good sense (" conjuratio fit in tumultu, i. e. Italico bello et'Gallico quando vici- num urbis periculum singulos jurare non patitur," Serv. Virg. A. 7, 614 ; cf. id. ib. 2, 157; 8,1 and 5), only transf. : An agree- ing, a union : urbana, Plin. Pan. 70 fin. — 2. In a bad sense : A conspiracy, plot (in good prose ; most freq. in the histt), Cic. Cat 2, 4 ; Caes. B. G. 1, 2 ; Sail. C. 17, et eaep. : si omnia facienda sunt, quae amici velint : non amicitiae tales, sed conjura- tiones putandae sunt, Cic. Off. 3, 10, 44. — *b. Me ton. (abstr. pro concr.) : The con- federacy, the band of conspirators them- selves : perditorum hominum, Cic. Cat. 1, 6. COnjuratUS, i. v. conjuro. COn-jurO; avi, atum, 1. v. n. To swear together, or one with another, to band or combine together by an oath ; in a good or (more freq.) in a bad sense : I. In a good sense (cf. conjuratio, no. 1) (rare, but quite class.) : ut omnes 1 tali ae juniores conjura- rent, Caes. B. G. 7, 1 : simul omne tumul- tu Conjurat trepido Latium, Virg. A. 8, 5 Serv. , Liv. 22, 38 ; id. 26, 25. And in a Gr. constr. : Graecia conjurata tuas rum- pere nuptias, Hor. Od. 1, 15, 5 (cf. under no. II.) : et inter nos conjuravimus, ego cum illo et ille mecum, etc., Plaut Merc. 3, 1, 38: milites 60ciique navales conjura- ti, Liv. 45, 2 Duker. ; cf. agmina conjura- ta, Ov. M. 5, 150.— Hence, b. Poet transf. to inanimate things : conjuratae sequun- tur mille rates, for conjuratorum, Ov. M. 12, 6.— Hence also, (13) In gen., To unite, be united : (studium, ingenium) Alterius sic Altera poscit opem res et conjurat am- ice, Hor. A. P. 411 : conjurati venti, Claud. III. Cons. Hon. 98 ; cf. id. Bell. Get. 49. *2. To assent to by an oath : quae iurat, mens est : nihil conjuravimus ilia, Ov. Her. 21, 135 (v. the pass, in connection). II. In a bad sense : To form a conspir acy or plot, to unite one's self with or com- bine by an oath (very freq.) : tu verbis conceptis conjuravisti scieus sciente ani- CONN mo too, P. African, in Gell. 7, 11 fin. : in- ter se, Sail. J. 66, 2 : cura aliquo in omne flajitium et facinus, Liv. 39, 16 ; cf. JU9t before, in omnia facinora : cum tota Ita- lia pro partibus aula (sc. Antonii), Suet Aug. 17 : in mortem patris, * Quint 4, 2, 72 : contra remp., Cic. Sull. 25, 70 : de in- terficiendo Cn. Pompeio, id. Mil. 24, 65 : ut urbem incenderent, Liv. 4, 45. — Abs. : ut cupiam conjurare, si quisquam recipi- at, Cic. Fam. 5, 6, 2. — In a Gr. constr. : pa- triam incendere, Sail. C. 52, 24 Kritz ; cf. coelum rescindere. Virg. G. 1, 280. — The part. per/, conjurati, orum, subst, Con- spirators, Cic. Cat 4, 10, 20 ; Sail. C. 52, 17 ; Suet Caes. 17 ; 80 ; 82 ; Tib. 9 ; Claud. 11 ; Ner. 36 ; Vesrp. 2, et saep.— b. Poet, trans f., of inanimate things: conjurata arma, Ov. M. 15, 763 : cf. above, no. I. b : later, Virg. G. 2, 496. CQIlj US C n many MS3. and edd. also conjunx ; in inscriptions also coivx, e. g. Orel], no. 4655 ; 4644 ; 4646 ; 5013, et al.) figis, comm. ("fern, conjuga Jovis Juno, App. M. 6, p. 174, 33) [conjunso], I. One who is united in marriage, a husband, wife, consort, spouse (very freq., esp. in gen. fern, and in the poets ; in Ov- id's Metnm. alone about 50 times) : masc, Catull. 61, 32 ; 68, 81 ; Viri. A. 6, 473 ; Ov. M. 1. 605 ; 6, 538 ; 11, 445, et saep. : fern., Liter. 4, 12, 74 ; Poeta in Cic N. D. 3, 27 ; Cic. Cat 4, 11 Jin. ; Q Fr. 1, 3, 3 ; Quint. 6, 1, 33; Catull. 64, 298; 78, 1; Prop. 1, 19, 7; 3, 12, 23; Hor. Od. 1, 1, 26: 3, 5, 5; 3, 5, 41, et al. innum.— In plur. for the married pair : boni, Catull. 61. 234 : unanimis, id. 66, 80, et saep. — b. Transf. : Of animals, Ov. F. 1, 451 ; Plin. 10, 59, 79. And also of the elm-tree (cf. conjungo, Pa., no. II. B. 1), Col. 5, 6, 18. —2. Poet. : a. For a betrothed, a bride, Virg. A. 9, 138. — b. A more honorable designation for concubine. Prop. 2, 8. 29 ; Ov. Her. 8, 86; Val. Fl. 2, 208 H. In late Lat = contubernalis, A comrade, a (male or female) companion or attendant, Orell. no. 2841 sq. coal. Words thus beginning, v. un- der coll. Conm. Words thus beginning, v. un- der comm. COH-natUSi a, um, adj. Born with, connate, innate (late Lat. and very rare) : vitia in corpore, Tert. adv. Val. 2 (Orell. •no. 5013 dub. ; v. remarks in h. ].). COH-HectO; xu i, xum, 3. v. a. To tie, fasten, join, connect, entwine, clasp togeth- er (class. ; most freq. in the trop. signif.) ; constr. with cum, inter se, the dot., or «is. 1. Lit. : omnia inter se connexa et apta, Cic. N. D. 2, 38, 97 ; Lucr. 2, 700 : Tterrestria membra marinis, id. 2, 704 ; id. 2, 712: id. 2, 268: id. 3, 691: crines, Prop. 2, 5, 23 : nodos, Ov. M. 12, 430 ; id. ib. 9, 311 ; Sil. 3. 412 Heins. N. cr. : naves vali- dis utrimque trabibus, Tac. H. 2, 34 : Mo- sellam atque Ararim facta inter utrum- que fossa, id. Ann. 13, 53 : cf. Adiabenis connectuntur Carduchi, Plin. 6, 15, 17. II. Trop.: amicitiam cum voluptate, Cic. Fin. 1, 20, 67 ; Quint. 8, 3, 77 : ita sunt inter se connexa et indiscreta om- nia, id. 10, 1, 2 ; id. ib. 5, 14, 32 ; cf. * Suet. Tib. 43 : illud non est in uno verbo trans- lato, sed ex pluribus continuatis eonnec- titur. Cic. de Or. 3, 41 fin. : res ac verba, Quint. 2, 4, 15; cf. ib. 9, 4, 58; *Hor. F.p. 2, 2, S6 ; and carmma secum gracili filo, Col. poet. 10, 227 : membra historiae, Quint 9, 4, 129, et al. : fiham discrimini patris, to implicate, involve, Tac. A. 16, 30 ; cf. ib. 32 : causam dolori meo, id. ib. 3, 12 ; id. Hist. 1, 65 : aliam majorem insa- niam. to join to, Plin. 36, 15, 24, no. 8 ; hence also versus orationesque ejus, to quote, cite. Treb. Gallien. 11 fin. 2. In philos. language :=concludo, To annex or subjoin a logical conclusion : si enim est verum, quod ita connectitur : si quis, etc illud quoque verum est, etc, Cic. Fat 6, 12 : omne, quod ipsum ex ae connexum sit (e. g. si lucet, lucet) verum esse, ftc, id. Acad. 2, 30^n. Hence, b. Connexum, i, n.. subst, The logical connection, course of argument, Cic. Acad. 2, 30, 96 ; Fat. 7 ; Gell. 16, 8, 9.-%Vhence connexua. a. um, Pa. = conjunctus, Connected, joined, cohering together w>lh CONN something (very rare) : 6ive aliud quid vis potius connexius (quam animus) ei (sc. corpori) fingere, Lucr. 3, 555 : persequere connexos his funeribus dies, i. e. follow- ing, Cic. Pis. 5, 11 : Silanum per affinita- tem connexum Germanico, Tac. A. 2, 43; so also without affinitas, of relationship : Caesari, id. ib. 2, 50 ; Varo, id. ib. 4, 66 : insequitur magno jam tunc connexus amore Patroclus, Stat Ach. 1, 174. — *Adv. connexe, In connection, connectedly: di- cere aliquid, Marc. Cap. 4, p. 117. conncse, adv. In connection, etc. ; v. the preced., fin. COnnexio. Onis, /. [connecto] (. t. X, In philos. lang. (almost confined to Quint) : A conclusion, a logical sequence, Quint 5, 14, 6; 17; 19, 22 sq.— * 2. In gram. : A syllable, Charis. p. 1 P. * COnncSlVUS. a, um, adj. [id.] Serv- ing to unite, copulative: conjunctio (at- que), Gell. 10, 29, 1. 1. connexnsf a > um > P art - and P a > from connecto. 2. COnneznSi us, m. [connecto] A joining together, combination, connection (several timea in Lucr. ; elsewhere very rare), Lucr. 3, 556 ; Vitr. 10, 1 ; in plur., Lucr. 1, 634 ; 2, 726 ; 1020 ; 5, 443. COnniSnS) a,um, Pan., from connitor. con-Eitoi - ) nixus or nisus (cf. Struve p. 265 : connixus, Lucr. 2, 159 ; Cic. poet. N. D. 2, 43, 110 ; Tusc 2, 21, 47 ; Virg. E. 1, 15 ; Aen. 5, 264 ; 642 ; 10, 127 ; Tac. A. 15, 51 : connisus, Liv. 1, 33 ; 3, 63 ; 10, 33 ; 31, 21 ; 41, 4 ; Val. FL 3, 193 ; Tac. A. 11, 31, et al.), 3. v. dep. I, To lean or push against, struggle to- ward with all one's might, strive to reach : I. Lit. (thus rare): corniger est vali- do connixus corpore Taurus, Cic. poet. N. D. 2, 43, 110 ; cf. id. Arat. 290 ; * Lucr. 2, 159 : in summum jugum virtute, Caes. B. C. 1, 46 : in unum locum, Liv. 31, 21 : praealtam in arborem, Tac. A. 11, 31 : in hastam, Sil. 10, 252. * 2. Trop. : praesto est domina om- nium et regiua ratio, quae connixa per se (leaning upon itself self-supported), et progressa longius, fit perfects virtus, Cic. Tusc. 2, 21. — Hence (and far more freq.) II. To exert one's self with all one's might, to strive eagerly for something; constr. with ut, ad and gerund., an infin., or abs. 1, In gen.: (a) c ut: (infantes) con- nituntur, ut sese erigant, Cic. Fin. 5, 15, 42. — Q3) c. ad and gerund, : ceteris ad convincendum eum connisis, Tac. A. 15, 66 ; so ad surgendum. Curt 7, 3. — (y) c. inf. : Att in Cic. Div. 1, 22, 44 ; so inva- dere hostem, Liv. 9, 31 : labefacere pri- mores classiariorum, Tac. A. 15, 51. — ($) Abs. (so most freq.) : quantum conniti ani- mo potes, quantum labore contendere . . . tantum fac ut efficias, Cic. Off. 3, 2, 6 ; so Plaut Mil. 1, 1, 29 ; Virg. A. 5, 264 ; 642 ; 10, 127 ; Liv. 1, 33, et saep. ; v. above, i-nit. *2. Ln par tic, To struggle in deliv- ery ; poet, for to bring forth : spem gre- gis, ah ! silice in nuda connixa rehquit, having brought them forth, etc., Virg. E. I, 15. COimi ventia. ae, /. [conniveo, no. 2, b] Connivance (post-class, and very rare) : Ciceronis, Ascon. Cic. Verr. Ifin. (p. 152, ed. Orell.) : (tribunorum), Lampr. Alex. Sev. 54 dub. _ COn-nlVOO" uivi (Cassius in Prise, p. 866 P. ; cf. Prob. H. p. 1482 ib.) or nixi (Turpi! in Prise, p. 866 ib. ; cf. Struve, p. 224), 2. ( access, form of infin. connivere, Calvus in Prise. 1. 1.) v. n. [xiveo, kindr. with nico and nicto] To close or shut the eyes (in sleep, from the light from fear, etc.), to blink with the eyes ; or of the eyes, to close, shut, to half close when heavy with sleep (class in prose and poetry) : X. L i t : dum ego connixi somno, hie sibi prospexit vigilans virginem. Turpil 1. 1. ; so Cic. Tusc. 1, 49, 117 ; Tac. A. 16, 5 : connivent solemque pavent agnoscere visu, Sil. 7, 729; cf. Plin. 10, 3, "3, § 10 : ad tonitrua et fulgura, Suet. Calig. 51 : contra com- minationem aliquam (gladiatores), Plin. II, 37, 54, J 144. — c. ace. Grace. : nam non connivi oculos ego deinde sopore, Cas- sius 1. 1. : (oculis) somno conniventibus, Cic. N. D. 2, 57, 143 ; so Col. 10, 259.— CO NO * b. Poet, transf., of the 6un and moon : To be darkened, obscured, eclipsed : Lucr. 5, 776. — 2. Trop.: a. 'n gen.: certa sunt enim pleraque et nisi conniveamus, in oculos incurrunt, Quint. 10, 3, 16 : mul- ta nobis blandimenta natura ipsa genuit, quibus sopita virtus conniveret, Cic. Coel. 17, 41 : animus atque mens viri prudentis debet esse erecta, ardua in sollicitis num- quam connivens, nusquam aciem suam flectens, etc, Gell. 13, 17 fin.; cf. id. 2, 2, 9.— More freq., esp. in Cic, b. Like our phrase, to wink at: To leave an error or crime unnoticed or uncensurcd, to over- look, connive at, etc. : ea ipsa concedo : quibusdam etiam in rebus conniveo, Cic Phil. 1, 7 fin. ; so id. Coel. 21, 59 ; Agr. 2, 28, 77; Frgm. in Prob. II. p. 1482 P.; Pers. 6, 50.' COnnixuS' a, um, Part., from connitor. COHnubialis (in the poets, gen. to be read connubjalis in four syll., like con- nubjis, v. connubium ; only in Claud. Ep. 2, 18 : conntibialis), e, adj. [connubium] Pertaining to wedlock, conjugal (poetical word; perh. first used by Ovid): jura, Ov. Her. 6, 41 : vincla, Stat. Th. 5, 112 : carmen, Claud. IV. Cons. Hon. 651 : vec- tigal. id. Epist. 2, 18: foedus, Salv. de Gub. 7, p. 244. — *Adv. connubialiter pro- cum allegaret Marc. Cap. 6, p. 189. connubialiter; air. In a conjugal manner ; v. the preced.,_/m. Connubium, h, (on account of pro- sod, necessity, sometimes connuhjo, con- nubja, connubjls, trisyl. : connubjo, Virg. A. 4, 126 ; 7, 253 ; Ov. M. 6, 428 : con- nubja, Lucr. 3, 777 : connubjis, Virg. A. 1, 73 ; 3, 136 ; 4, 168 ; 7, 96 ; 333 ; 12, 821 ; v. Wagn. Virg. A. 1, 73 ; and cf. connubia- lis), n. [nubo] Marriage, wedlock (consid- ered as a civil institution ; while eonju- gium had regard merely to a physical union ; cf. Wagn. Virg. A. 1, 73 ; Zim- mem's Rechtsgesch. Th. 2, § 137 ; Creuz. Antiq. § 57 ; Adam's Antiq. 1, p. 66) (very freq. in prose and poetry), Cic. de Or. i, 9, 37 ; Sail. J. 18 ; Liv. 4, 5 fin. ; 6 ; Ca- tull. 62, 57 ; 64, 141 ; 158 ; Virg. A. 1, 73 ; 3, 136 ; 319, et saep. ; v. the passages cited, rait, from Virgil and Ovid. — 2. Me- ton. : a. The right to intermarry ace. to Roman principles, "connubia illi (so. de- cemviri) ut ne plebi et patribus essent in- humanissima lege sanxerunt, quae postea plebiscite. Canulejo abrogata est," Cic. Rep. 2, 37 ; cf. Liv. 4, 1 sq. ; Dion. Hal. 10, 60 ; so also Liv. 8, 14 ; 9, 43, et saep. : cf. Gaj. Inst. 1, § 55 sq. ; Ulp. tit 5, and the text-books above named. — b. Poet: Sexual union (cf. conjugium, no. II. 2, a), Lucr. 3, 777 ; 5, 1011 ; Ov. Am. 2, 7, 21.— * C. Of plants : An ingrafting, Plin. 16, 1. * COnnudatuS, a - um, Part, [nudo] Wholly naked : Plin. 28, 7, 23. COn-numerOj are, v. a. To number with something, to reckon among (post- class, and rare) : aliquem inter liberos, Paul. Dig. 1, 5, 14 : virum heroicis inge- niis, Amra. 25, 4. — Abs. : quemadmodum connumeratis et dicitis, Am. 2, 187. ConnuS; h m - A Greek lute-player, who taught Socrates music, Cic. Fam. 9, 22. 3. Cdnon* onis, m., Khmv, 1, A renown- ed general of the Athenians, whose life was written by Nepos. — 2, -A celebrated mathe- matician and astronomer in the time of Ptolemy Philadelphus, Catull. 66, 7 ; Vir" E. 3, 40 ; Sen. Q. N. 7, 3. t COnopeum (instead of a short e, sometimes written conopium), ei, n.= Ktnvw-eiwv, A net of fine gauze, used orig- inally by the Egyptians, especially about the bed, as a protection against gnats, etc. ; musquito curtains or bars : conopeum, Juv. 6, 80 : conopeum (conopium), Hor. Epod. 9, 16, and Prop. 3. 11, 45. In doubt- ful measure, Var. R, R. 2, 10, 8. Conor, atuF, 1. r. dep. To undertake, attempt, try, venture, presume, etc. (freq. in all per. and species of composition) ; con- str. with the ace, inf., rar. with abl. of the gerund, or abs. : (a) c. ace. : quicquam fallaciae, Ter. Andr. 1 , 2, 26 : istuc, id. ib. 1, 5, 35 : idem, Caes. B. G. 1, 3 : opus magnum et arduum, Cic Or. 10 : tantum scelua, id. Frgm. in Quint 5, 13, 30 ; cf. tantam rem, Liv. 42, 59 : multa stulte, 349 con a Nep. Hann. S, 3 ; Quint. 2, 4, 10, et saep. — (ji) c. inf. (so most freq.) : versus pan- gere, Lucr. 1, 26 : absinthia dare pueris, id. 1, 936 ; 4, 12, et al. ; Caes. B. G. 1, 5 : se invito transire, id. ib. 1, 8 : tela mitte- re, Catull. 116, 3, et saep. : vides profecto illuen (Demosthenem) multa perficere, noa multa conari, Cic. Or. 30 : so in contr. with facere, id. Rose. Am. 19, 54. — With comic force : conari manibus, pedibus, noctesque et dies, Ter. Andr. 4, 1, 53. — * (y) c. abl. gerundii : ne frustra dehor - tando conemini, that you attempt not vain- ly to dissuade, Nep. Att. 21 fin. — (<5) Abs. : conantibus, priusquam id efflei posset, adesse Romanos nunciatur, Caes. B. G. 6, 4 : qui prius cogitare quam conari consu- esset, before he proceeded to the undertak- ing, Nep. Dat. 7, 1 Bremi : Atheniensium populum celerem et supra vires audacem esse ad conandum, Liv. 45, 23. — b. Fart, perf. conata, orum, n., in pass, signif. and subst., An undertaking, attempt, venture, hazard (also class.) ; Att. in Non. 202, 14 ; Plant. Merc. 1, 1, 39 ; Lucr. 5, 386 ; Caes. B. G. 1, 3 ; Nep. Dion. 8 Jin. ; Liv. 21, 50 ; 42, 11 ; Quint. 8, 3, 69 ; Suet. Galb. 17 ; Ov. M. 10, 420 ; 14, 755 sg., et saep. con-oiiadro? a v i> atum, 1, v. a. and h, (a very rare word) 2, Act., To make square : oureum later, Var. in Non. 131, 14 : perticas (just before : dolare in qua- drum), Col. 8, 3, 7. — H, Neulr., To be pro- portioned to, to agree with, to square to (late Lat.), Sid. Ep. 2, 2 ; 3, 7, et al. * COnquaSSatlO, onis,/. [conquasso] A severe Shaking, a shattering : conquas- satio et perturbatio totiU3 valetudinis cor- poris, Cic. Tusc. 4, 13, 29. CiSIl-qwasSO) without perf, atum, 1. v. a.. I, To shake severely (several times in Lucret. and Cic. ; elsewh. very rare ; after Cic. prob. first again in late Latin) : 1. Lit.: corpus ex aliqua re, Lucr. 3, 442 : omnia graviter terrarura motibus orris, id. 5, 107 ; cf. Appuliam maximis terrae motibus, Cic. Div. 1, 43, 97. — 2. Trop. : conquassatur enim turn mens animaeque potestas (corresp. with colla- befieri), Lucr. 3, 599 : exteras nationes illius anni furore, Cic. Sest. 26 ; so omnes provincias, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 : aliquem maximis periculis, Firm. Math. 3, 13, 4. — * H, To shatter, dash to pieces : calicem, Cato R. R. 52, 2. t con-quaternoj To yoke by fours, (jtvyi^w kl\t.i Tiacupa, Gloss. Gr. Lat. COJl-querorj questus, 3. v. dcp. a. and it. To complain at or of a thing; or, to bewail, lament it passionately or much (class, in prose and poetry ; not in Hor.) : (a) c. ace. : conqueri fortunam adversam non lamentari decet, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21 fin. : res suas adversum ilium (mulier), Titin. in Non. 232, 22 ; cf. fortunas suas mecum (mulier), Plaut. Mil. 2, 1, 47 : decumarum imperia, bonorum direptiones, iniqua judicia, etc., Cic. Verr. 2, 4, 50 ; cf. vim atque injuriam dictatoris apud patres, Liv. 8, 33 ; so also Cic. Agr. 7, 21 ; Liv. 1, 53 ; 40, 24 ; 23, 22 ; 25, 28 ; 31, 31; * Quint. 6, 1, 18; Tac. H. 1, 54 (twice) ; Suet. Aug. 66; Calig. 42, et al. ; Tib. 1, 10, 54 ; Ov. M. 14, 243, et al. : all- quid pro republica, Cic. Sest. 2. — (/?) With ace. c. inf. : si immortalis nostra foret mens, Non tarn se moriens dis- solvi conquereretur, Lucr. 3, 612; so Suet. Tib. 10; 34; Claud. 2,— (>) c. dt or cur: de alicuju6 improbitate deplorare et conqueri, Cic. Verr. 2, 3, 18 ; so de eadem re apud se, Suet. Aug. 51 : de ali- cujus injuria, Cic. Fam. 5, 2, 6 : uti con- quereretur, cur Pisonem aditu arceret, Tac. A. 15, 60.— (6) Abs. : Ter. Hec. 3, 3, 15 ; so necquicquam ignaris auris, Catull. fi4, 164 : conquerar an sileam? Ov. M. 9, 147. — Neutr. : postero die in senatu eon- questum, Suet. Caes. 20. COnquestiOj onis. /■ [conqueror] A violent, loud complaining or bewailing, complaint (very rare): nulla, nullum nux- ilium, Cic. Q. Fr. 1,1,7: ilia adversus om- nes, Quint. 5, 13, 41 : longa de bellis civil- ibus, id. ib. 8, 3, 78 : dolorum praeterito- rum, Sen. Ep. 78 ; Hier. adv. Jov. 47. — In rhetoric: "Conquestio est oratio audito- rum misericordiam cantans," Cic. Jnv. 1, 55 ; cf. id. ib. 52 ; Cic. Her. 3, V.ijin.—*^, 350 c o n a Transf. of the plaintive tones of birds : Plin. 10, 23, 33, § 66. 1. COnquestttS; a > um i Part., from conqueror. 2. COnquestllS, »s, m. [conqueror] A violent, loud complaint (very rare, and only used in the abl. sing.), Liv. 8, 7 ; Sil. 10, 291 ; Stat. Ach. 1, 399. COn-quieSCO; quievi, quletum, 3. {perf synenp. conquiesti, Cic. Fam. 1, 1 : conquierit, Cels. 6, 6, no. 34 ; 7, 19 : inf. conquiesse, Liv. 30, 13) v. n. To be whol- ly at rest, to rest, take rest, to repose (in good prose ; most freq., esp. in the transf. and trop. signif., in Cic. ; never in Quint.) : I. Lit. : To rest physically, to be idle or inactive, to be in repose, etc. : 1, Of living beings : videmus igitur, ut conqui- escere ne infantes quidem possint, Cic. Fin. 5, 20, 55 ; so id. Fam. 1, 1 ; Rose. Am. 26, 72 : (in Tuseulano) ex omnibus mo- lestiis et laboribus, Cic. Att. 1 , 5, 7 : ante iter confectum, to take rest, to halt, Caes. B. C. 3, 75. Thus, b. In partic. of sleep : To take repose, take a nap : meridie, Caes. B. G. 7, 46 : paullisper post cibum meridianum, * Suet. Aug. 78. — Hence proverb. : de istac re in oculum utrum- vis conquiescito, i. e. you may be entirely easy, unconcerned, Plaut. Ps. 1, 1. 121 ; cf. auris, no. 1, a. — 2. Transf. with inani- mate subjects : quando illius postea sica conquievit ? Cic. Mil. 14, 37 ; so navigatio mercatorum, is stopped, shut up, id. Manil. 6, 15 : vectigal, id. Agr. 1, 7, 21 : literae, nisi quid novi exstiterit, id. Att. 12, 39 fin. ; Liv. 21, 10 : omnia bella jure genti- um conquiescant, Cic. Bab. Post. 15 fin. : si Italia a delectu, urbs ab armis sine Mi- lonis clade numquam esset conquietura, id. Mil. 25 Jin.; so with ab, Plin. Pan. 53 a.dfin. — So in medic, lang. : febris, Cel. 2, 8 : intlammatio. id. 7, 19 ad fin. : sanguis, id. 5, 26, no. 21, et al. II, Trop. (cf. acquiesco, no. 2): To enjoy entire repose in respect of passions, wishes, etc., to find rest, recreation, pleas- ure in something : (a) Abs. : habebam, quo confugerem, ubi conquiescerem, Cic. Fam. 4, 6, 2 : nee nocte nee interdiu vi- rum conquiescere pati, Liv. 1,47: ubi au- res convicio defessae conquiescant, Cic. Arch. 6, 12. — (j3) c. in : in nostris studiis libentissime conquiescimus, Cic. Fam. 9, 6, 5 ; so in amore atque in adolescentia tua, id. ib. 2. lfin. : in amiei mutna benev- olentia, id. Lael. 6, 22. con-quinisco; quexi, 3. v. n. [quino, kindred with kivioi) To cower down, squat, stoop down: "inclinari," Non. 84,15: "ca- put inclinare," Prise, p. 885 P. (only ante- class, in the folic, exs.), Plant. Cist. 4, 1, 5 ; Pseud. 3, 2, 75 ; Pomp, in Prise. 1. 1. + (conqilircrc coerccre, Fest. p. 50. It is preferable here, after the best two MSS., Codd. Gu. 2, and Mon., to read co- inquere, q. v.) COnquirO) quislvi, qulsltum, 3. v. a. [ quaero ] I, To seek or search for, pro- cure, move or bring together, collect (class., esp. freq. in the histt.) : 1, Lit: naves toto numine Ibero, Caes. B. C. 1, 61 : quam plurimum domi- ti pecoris ex agris, Sail. J. 75, 4 : ea (sc. obsides, arma, servos), Caes. B. G. 1, 27 and 28 : socios ad eum interficiendum, Nep. Dion. 8, 3 : pecuniam, Liv. 29, 18 ; cf. dona ac pecunias acerbe per muni- cipia, Tac. H. 3, 76 fin.: et comburere vaticinos libros, Liv. 39, 16 : sacra, id. 25, 7 Duker. : virgincs sibi undique, Suet. Aug. 71 ; ib. 83 ; Tib. 43 : vulgo conqui- rerc amantes, Prop. 1, 2, 23, et saep. 2. Trop. : To seek after, search for, go in quest of together, to make search for every where (thus esp. freq. in Cic. and Tac.) : suavitates' undique, Cic. Off. 3, 33, 117 : voluptates, Caes. B. C. 3, 96 ; cf. con- quirere et compnraro voluptatem. Cic. Fin. 1, 13, 42 ; id. Acad. 2, 27, 87 ; id. de Or. 3, 8 : piacula irae deum, Liv. 40, 37 : impedimenta. Tac. A. 1, 47 : solatia, id. ib. 12, 68 : arguments, id. ib. 14, 44 : causas, id. Or. 15 : naturae primas causas, Cic. Univ. 14 : omnes artes ad opprimendum eum, Tac. A. 15, 56. II, {con intens.) To seek for with earn- estness, to search nut eagerly or carefully (rare, but also class.)': 1, Lit: Diodo- C O NS rum tota provincia, Cic. Verr. 2, 4, 19 : conquirere consulem et sepelire, Liv. 22, 52 : eum ad nccetn, Vellej. 2, 41, 2. — 2. Trop.: aliquid sceleris et flagitii, to seek to commit, Cic. Agr. 2, 35/». — Whence conqulsitus, a, um, Pa. (in ace. with no. II.) Sought out, chosen, costly : atque electi coloni, Cic. Agr. 2, 35 ad fin. : pere- grina et conquisita liiedicamenta, Cels. 5, 26, no. 23 : figurae (ppp. obviae dicenti), * Quint 9, 3, 5. — Sup. mensae conquisitis- simis epulis exstruebantur, Cic. Tusc. 5, 21, 62. — Comp. prob. not in use.— Adv. (ante- and post-class., and only in Pos.) : conquisite commercata cdulia, Afran. in Non. 28, 30 : conquisite admodum scrip- sit Varro, Gell. 3, 10, 16 : conquisite con- scripsimus (corresp. with di'.igenter), Cic. Her. 2, 31. COnqtUSltC; a dv. Carefully ; v. con- quisitus, fin. COnqaiSltlO, onis, /. [conquiro] A bringing together, procuring, collecting (rare, but in good prose) : pecuniarum, Tac. H. 2, 84 : (sacrorum), id. Agr. 6 fin. : piaculorum, Liv. 7, 3. — b. >■■ '• of milit lane, A levying, levy, Cic. Prov. Cons. 2 fin. ; Liv. 23. 32 ; 25, 5 ; 29, 34 ; 35. et al. conquisitor, '""'is, m. [id.] 1. t. t. of milit. lang., A recruiting ofiieir, Cic. Mil. 25, 67 ; Att. 7, 21 ; Hirt B. Alex. 2 ; Liv. 21, 11 ; 30, 7 ; Plaut Merc. 3, 4, 80.— 2 In Plaut., A spy, listener, Plaut. Am. prol. 65 and 82. COnqilisitUS, a , 1,D1 . v > conquiro. Pa. COSli'. All words thus beginning, v. under corr. COn-saccrdos, ot i 5 . cotnm. A fellow- priest or priestess, Symm. Ep. 10, 74 ; Paul. Nol. Ep. 20. 2, et al. COnsalutatlO; onis, /. fconsaluto] The greeting of a multitude (rare ; mostly post-Aug.), *Cic. Att. 2, 18; Tac. A. 15, 16 ; Hist. 4, 72 ; Suet. Oth. 9. COn-saluto, avi, atum, 1. v. a. \ To greet, salute ; of several persons (in good prose : esp. freq. in the histt after the Aug. per.) : inter se amicissime, Cic. de Or. 2, 3, 13: utrumque regern (sua multitudo), Liv. 1, 7 ; cf. eum regem, id. 36, 14 : eum dictatorem, id. 3, 26 : ali- quem imperatorem, Tac. A. 12, 69; 13, 41 ; Hist 1, 27 ; 57 ; Suet. Ner. 8 ; Galb. 10 ; Oth. 6 ; Vit 8 ; Tit. 5 : aliquem Cae- sarera, Tac. H. 3, 86 fin. ; Suet Bom. 1 : aliquem patrem patriae, Suet. Aug. 58 : eum Latiarem Jovem, id. Calig. 22; cf. earn Volumniam, Cic. Phil. 2, 24 : aliquem nomine, Plin. 28, 2, 5. — 2. (. r °n intens.) To greet heartily or in a friendly mannir ; even of one (rare) : eum, Petr. 1 fin. : me, id. ib. 13^3. COn-sanCSCO> n 0i. 3. v. inch. To be- come whole or sound, to be healed (rare) : hoc tam gravi vulnere etiam ilia, quae con- sanuisse videbantur, recrudescunt, * Cic. Fam. 4, 6, 2 Orell. N. cr. ; so Cels. 7, 12, «0.4; Col. 4, 27, 3: 8, 2, 3. COn-SangUineuS, a. »m (gen.plur. consanguineum, Lucr. 3, 73), adj. Swing- ing from the same blood, related by blood ; and, 1. In a more restricted sense, of brothers and sisters : Brotherly, sisterly (so mostly poet.) : umbrae, Ov. M. 8, 476 : turba, id. Her. 14, 121 : scrlus, Stat. Th. 11, 407 : angues, i. c. born with her, kindred, id. ib. 61. Of animals: arietes, Att in Cic. Div. 1, 22, 44. — Subst consanguinea, ae, A sister, Catull. 64, 118. — 2. I" a more general sense : Relatives, kindred (so most freq. in prose and poetry), Plant Poen. 5, 2, 77 ; Lucr. 3, 73 ; 6, 1282 ; Cic. Inv. 1, 24, 35; Caes. B. G. 1, 11; 33; 2, 3: B. C. 1, 74; Suet. Caes. 81 ; Claud. 25; Virg. A. 7, 366 Scrv., et saep. ; cf. Caseins in Ulp. Dig. 38, 16, 1. — b. Poet, transf. : consangui. nous Leti Sopor. Virg. A. 6, 278 (in ace. with Horn. II. I, 231: "Y-kvuS Knmyrnroi Qav'noio). — * c. Trop.: resrusticaprox- ima et quasi consanguinea sapientiae, Col. 1 prooem. § 4. consang'uznitas, atis, /. [consan- guineus] Blood-relationship, consanguini- ty (rare ; peril, not ante-Aug.) : 1. In a more restricted sense: The relationship between brothers and sisters (almost alone in the jurists), Ulp. Dig. 38, 8, 4 ; Procul. ib. 1, 7, 44. — 2. In a more extended sense: Relationship, in gen., Liv. 7, 19 ; 8, 5 ; CONS Virg. A. 2. 66. — 'b. 'fro p.: doctrinae, Affinity, similarity, Tert adv. Haeret c. 32 ad Jin. COn-sinO, »'R v. a. ro mate wholly found, to htnt, cure (very rare : perh. only in Col): cicatriccm, Col. 4, 29, 3: plagas, id, 4, 24, 22. con-sarcmO' without per/., atum, 1. v. a. To sew or stitch together (post-class. ; cap. freq. in Anmi.) : 1. Lit.: indumenta ex pellibus silvestrium murium, Amm. ;tl. 2.-2. Trop. : verba, (Jell. 2, 23, 21; 13. 24. ly : crimina multa, Amm. 14, 5 : mendacia, id. 16, 8: insidias, id. 14, 9. COn-Sarrio (also written -sario), ire, r. a. To hoe or rake to pieces (very rare) : kercus, Cato R. R 48, 1 : sulcos" omnes, CoL 11, 3, 46. COnsatUS) a> um ? Part., from 1. con- sero. COn-SauC10> avi, atum, 1. v. a. To wound severely (post- Aug., and very rare) : caput praetoris, Suet. Ner. 26 fin. : corpus crebro vulnere, Cic. Her. 4, 19, 26. — In a Gr. constr. : Suet. Aug. 20. consavio and consaviorj ▼■ con- euavior. consceleratns) a, ™, v. conscele- ro. Fa, con-sceleroi avi, atum. 1. r. a. To stain or pollute with guilt, to dishonor, dis- grace by wicked conduct. As verb. fink. rare (not in Cic.) : domum, Catull 67, 24 : oculos videndo, Ov. M. 7, 35 : aures pa- ternas, Liv. 40, 8 fin. : conscelerati con- taminatique ab luclis, id. 2, 37 fin. — But very freq., esp. in Cicero's orations, consceleratus, a. uui, Pa. Wick- ed, depraved; and subst., a wicked person, a villain (commonly connected with ne- farius, impius, etc..) : pirata, Cic. Verr. 2, 1, 35 fin. : so id. Pis. 20, 46 ; Tac. A. 15, 55 Jin, ; and in Sup. : filii. Cic. Rose. Am. 24. 67 : vultus. Cic. Clu. 10: mens, id. Cat. 2, 9 ; Liv. 8, 18 : furor, id. Sull. 10: impetus, id. Coel. 6. 14 Orell. -V. cr. : voluntates. id. ib. 9 ./in. : exsectio linguae, id. Clu. 67, 191. — Comp. and Adv. not in use. Con-SCCndO' di. sum, 3. v. a, and n. iscandoj I. A nautical t. U, To go on oard a ship, to ascend into ship, embark, take ship, etc. (class, in all periods and spe- cies of composition : only thus in Cicero, and perh. never in his Orations ; cf., on the contr., ascendo) : constr. with the ace, in, or abs. : (,i) c. ace, : cymbam piscato- riam, Afran. in Non. 535, 30 : navem, Caes. B. G. 4, 23 ; B. C. 2, 4 ; 3. 6 ; 96 ; Cic. Fam. 3, 10, 3 ; Nep. Dat 4 ; Hann. 7, 6 ; cf. in pass., nave conscensa. Just. 31, 4, 3; and navibus conscensis, id. 12, 10, 1 ; 23, 2, 2 : navigium, Suet. Caes. 58 : cavatum ex materia alveum, Veil. 2, 107. 1 : puppim, Ov. F. 2, 95 : classem, Virg. A. 10, 155 ; Ov. M. 13, 422 ; cf. aequor navibus, to nav- igate, Virg. A. 1, 381. — (ji) c - * n ■' m na - vem, Cic. Fam. 14, 7, 2 : in phaselum, id. Att 14, 16. — (y) Abs. : vehm quam pri- mum conscendas ad meque venias, Cic. Q. Fr. 2, 2 Jin. ; so id. ib. 2, 6. 2 : Att. 9, 2 ; Liv. 22. 19 : 37. 11 ; 44, 23 ; 35 ; * Quint- 4, 2, 41 ; Ov. Tr. 1, 2. 41 : in Siciliam, to em- bark for Sicily, Liv. 31, 29. IT In gen., To mount something, to as- cend somewhere (in prose rare before the Aug. per.) : J.. L i t : (a) c ace. : currum, Lucr. 6. 47 ; Prop. 2, 18. 13 ; Ov. Tr. 3, 8, 1 : montes, * Catull. 64, 126 ; Prop. 1, 6, 3 : vallum, Caes. B. G. 5, 39 fin, : equos, Ov. M. 14, 820 : Liv. 29, 2 ; Suet Calig. 51 : aethera, Ov. M. 3, 299 ; Stat S. 3,1, 7 : scopulum. Virg. A. 1, 180: rneum, id. ib. 4, 646: tribunal, Suet Tib. 17; Galb. 10, et al. — (p 1 ) c. in : in equi costas, Lucr. 5, 1296 : in equos, Ov. M. 6, 222 : in mon- tem, Petr. 116, 1. — 2. T r o p. (extremely rare) : laudis carmen, Prop. 2, 8, 27 (10, 23) : ad ultimum nefas, Quint Dec]. 377. COnsCCnslO. onis, /. [conscendo] An ascending into, mounting, embarking : in caves, Cic. Div. 1, 32. 68. COnSCientia, ae, /. [conscius] A knowing of a thing along with others or by one's self, joint knowledge, conscious' ness (ic good prose, and very freq.) : J. A joint knowledge ofi something, a be- ing privy to, a knowing along with others, etc. :(«)«. gen. snbj. : omnium horum, Cic- Cs t 1, 1 : so hominum. id. Fin. 2. 9, CONS 28 : plurium, Liv. 2, 54 : liberti nnius, Tac. A. 6, 21 ; cf. Suet Calig. 56, et al. : generis humani, Tac. Agr.2.— (0) c. gen. obj. (thus for the most part in Tac.) : in conscientiam facinoris pauci asciti, Tac. II. 1, 25 : so facti, id. Ann. 2, 22 ; conju- rationis, id. Hist. L, 42: sturpri, Ulp. Dig. 48, 5, 29. — (y) Abs. : nocte perfugit Tana- gram, suam conscientiam metuens, Liv. 33, 28 : simulare, Tac. A. 2, 40 ; cf. id. Hist- 1, 28. 2. M et on. (abstr. pro concrete): The persons themselves wtio have joint knowl- edge, the circle ofi participants in the same knowledge (cf. conscius, no. I. Q : quis meum in istius gloriosissimi facti (se cae- dis Caesar-is) couscientia nomen audivit ? Cic. Phil. 2, 11. II. Consciousness, knowledge, feeling, sense. A In gen. (rare): (a) cgen.: unde haec illis tanta modestia, nisi a conscien- tia virium et nostrarum et suarum, Liv. 8, 4 (cf. 7(0. y) ; so contract! cidpa periculi, id. 3, 2 : suae infirmitatis, Quint. 1, 2, 10 : rebellionis, Tac. A. 12, 31 ; cf. defectionis, id. Agr. 16 : victoriae, id. ib. 27 : unionum in somno quoque, Plin. 33, 3, 12 : amissae fortunae, a recollection, Flor. 2, 12, 10 : ipsa pulcherrimi facti, Cic. Phil. 2, 44/«. : olKcii mei benevolenriaeque, id. Fam. 3, 7 fin. : scelerum tuorum, id. Pis. 17 ; cf. Sail. C. 5, 7 : peccatorum, Cic. Par. 5, 3, 40 : culpae. Liv. 28, 19, et saep. — In plur., Cic. Clu. 20, 56 ; Parad. 2, 18 ; cf. under 720. 2. — * (j3) c. de : satisfactionem ex nul- j la couscientia de culpa proponere decre- vi, Catil. in Sail. C. 35. 2 Kritz. ; cf. con- I scius, no. I. c, — (y) "With a relative clause : (very rare) : illi conscientia, quid abesset ; virium. detrectavere pugnam, Liv. 3, 60 ; | so id. 28, 19. — (c) Abs, : ut nostram stabi- lem conscientiam (self-consciousness) con- temnamus, aliorum errantem opinionem , aucupemur, Cic. Fin. 2, 22, 71 : in veris I quoque snfficit conscientia, consciousness, I Quint. 11, 1, 17 : sine hac quidem consci- I entia ipsa ilia ex tempore dicendi facul- j tas inanem modo loquacitatem dabit et j verba in labris nascentia. without this feel- ing, equiv. to without this persuasion, id. ib. 10, 3, 2 : quanivis capite defectionis I ablato manebat plerisque mihtum consci- entia, Tac. H. 1, 5, et al. B. In partic, A consciousness of right I or wrong, conscience : magna vis est con- j scientiae ... in utramque partem, ut ne- { que timeant qui nihil commiserint et I poenam semper ante oculos versari pu- ' tent qui peccarint, Cic. Mil. 23, 61 ; cf. et ! virtutis et vitiorum grave ipsius cansci- entiae pondus, id. N. D. 3. 35. 85 : thus. recta, a good conscience, Cic. Att. 13, 20; ! cf. egregia, Liv. 29, 33: bona, Cels. in Quint. 2, 15, 32 ; Quiut. ib. 6, 1, 33 ; 9, 2, i 93 ; Tac. Agr. 1 : optima, Plin. Ep. 1, 12, , 3: mala, a bad conscience, Sail. J. 62, 8; , Quint. 12, 3 : infelix, id. ib. 6 procern. § 10. — *b. Proverb.: conscientia mule testes. Quint. 5, 11, 41. 2, Sometimes abs. for a good, or more [ freq. for a bad conscience : ~&.A good conscience : mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo, Cic. Att 12, 28, 2. — \i w A bad conscience: hunc tu quas conscientiae labes in animo censes habu- isse? Cic. Off. 3, 21 fin. ; so id. Cat. 2, 6, 13 ; Leg. 1, 14 ; Sail. C. 15, 4 ; Jug. 35, 4 ; j 85, 26 ; Quint. 5, 13, 46, et saep. " In the | same sense, animi, Cic. Fin. 2. 16. 53; 17, I 54 ; Att. 13, 49 ad fin. ; Caes. B. C. 3, 60 ; \ Phaedr. 3 prol. 47 ; and in plur. : suae (quemque) malae cogitationes conscienti- aeque animi terrent, Cic. Rose. Am. 24, 67. COH-Scindo. idi, issum, 3. v. a. To tear or rend to pieces (very rare ; in Lucr. 5, 46, it is better to read turn scindunt, and in Cic. Verr. 2, 3, 23, conci'sus ; v. Forbig. and Zumpt iV. cr.) J,. Lit: pallulam, Plant. True. 1, 1, 32 : vestem. Ter. Eun. ; 5, 1, 4 : epistolam, Cic. Fam. 7, IS fin. : ip- sam capillo for illius capillum, Ter. Eun. , 4, 3, 4 Ruhnk. — 2. Trop. : qua dominus, qua advocati sibilis conscissi, hissed at, Cic. Att. 2, 19, 3. Also abs. : is me ab op- timatibus ait conscindi, am pulled to pieces, i. e. abused, calumniated, id. ib. 8, 16. COnsCIO, Ire, v. a. [conscius] * 1, To be conscious of wrong : nil sibi, * Hor. Ep. CONS 1, 1, 61. — * 2. To know well: consciena Cbristus, quid esset Tert. Cam. Chr. 3. COn-SCisCO) sclvi, siitum, 3. v. a. I. Publicist. (. i.. To approve, assert, accrjH, de- cree a thing together or in common : popv- LI. IVSSA.VETITA. Q.VOM. SVKFBAGIO. CON sciscentvk., Cic. Leg. 3, 3,/in.: SENATVB POPVXI. RO.MANI. O.VIKITIVM. CENSVIT CONSENSIT. CONSCIVIT. VT. BELLV3I. CVM. PB1SCIS. LATINIS. FIEBET, etc., an old formula for the declaration of war in Liv. I, 32: Tusci vero omnes consciverant bellum, had all at the same time decided upon, decreed, Liv. 10, 18. — Hence 0. Trans f. from the sphere of state affairs : * 1. To come to an agreement upon something, to unite, agree: in illo uno (sc. Alcibiade) laudando, Nep. Alcib. II, 1 Daehne. — Far more freq., 2. Aliquid sibi, in se, or abs. : lit, To adjudge, ap- propriate to one's self (cf. asciseo, no. 3) ; hence, with the access, idea of personal action, to infiict or bring upon one's self, taJte to one's self (most frequently death) (class.) : («) With sibi : letum, * Lucr. 3, 81 : mortem (* to kill one's self), Cic. Clu. 61, 171 ; Verr. 2, 3, 56 ; Brut. 11, 43; Caes. B. G. 1, 4; Liv. 3, 58; 45, 5: exsilium, Liv. 10, 17; 29, 36; exsilium ac fugam (* to go into voluntary exile), id. 5. 53. — 0?) Without sibi : letum, Plaut. Mil. 4, 6, 26: mortem, Cic. Fam. 7, 3, 3 ; Liv. 9, 26 : necem, Cic. N. D. 2, 3, 7 ; Plin. 36, 15, 24 ; Suet. Caes. 36 ; Claud. 31, no. 3 : fu- gam (* to flee), Liv. 10, 34 ; 33, 48 ; Tac. H. 3, 9: caecitatem, Gell. 10, 17, 2.— * (y) With in sc : facinus in se ac suos foedum ac ferum, Liv. 28, 22. * COHSCissiOj ouis, /. [conscindo] A tearing in pieces, Aug. Mor. Eccl. Cath. 34. COnSCisSUS) a, um, Part., from con- scindo. ConscituS; a, um, Part., from con- scisco. COn-SClUS) a, um, adj. [scio] That knows something in company with others or by himself knowing with others or self- knowing (freq. in all periods and species of composition). 1, Knencing or conscious of something with another, and subst, A (male or fe- male) participant in a thing, accessory, ac- complice, confidant, etc. ; constr. with the gen., dot., in, de aliqua re, an object, or relax, clause, or abs. (cf. Rudd. 2, p. 71; Seyfert's Gr. § 1971 ; Rarash. Gr. p. 319). (a) c. gen. : audacis facinoris conscius, Ter. Ph. 1, 3, 4 ; cf. alius alii tanti facino- ris conscii, Sail C. 22, 2 ; and nondum tot tiagitiorum exercitui meo conscius. Tac. A. 1, 43: T. Pomponius, homo omnium ineorum in te studiorum et omciorunc maxime conscius, Cic. Fam. 5, 5, 1 ; so maleficii, id. Cluent 22 ; conjurationis, Sail. C. 37 : ante actae vitae, Liv. 9, 26 : infirmitatis nostrae, Quint 10, 3, 19 : in- terficiendi Postumi Agrippae, Tac. A. 3, 30; cf. Caesarianae necis, Suet Xer. 3; and necis, opp. auctor, id. ib. 33: herilis peccati, Hor. S. 2, 7, 60, et saep. — Poet. : versi regis arva, Ov. M. 7, 385 : cf. quo- rum nox conscia sola est, id. ib. 13. 15 : fati sidera, Virg. A. 4, 519 ; Ov. H 17. 265, et al.— (/i) c. dat. (cf. Heins. Ov. M. 6. 588) : huic facinori tanto, Cic. Coel. 21, 52 : te- meritati et mendacio meo, id. Verr. 2. 4, 56 (also quoted in Arus. Mess. p. 220, ed. Lind.) ; so illi facinori, id. Cluent. 20, 56, ct al. : verbis, Tib. 1, 9, 41 : coeptis, Ov. M. 7. 194, et al. — Poet. : sacris nox, Ov. M. 6, 588 Heins. : deliciis meis antra, id. Her. 15. 138 : connubiis aether, Virg. A. 4, 168 Wagn. iV. cr., etc.— (y) c. in : mihi in pri- vatis omnibus conscius. Cic. Att. 1. 18 ; so conscius vestris, in lacrimis affueram, Prop. 1. 10, 2. — * (C) c. de : his de rebus, Cic. Att. 2, 24, 3 ; cf. conscientia, 710. II. A, (S. — (t) With a relat. clause: multis consciis quae gereretur, Xep. Dion. 8, 4. — (v) Abs. : nee mihi conscius est ullus homo, Plaut Rud. 4, 2, 21 ; id. True. 1, 1, 40 ; cf. fac me consciam. id. Cist. 2, 3, 46 ; Ter. Heaut 1, 1, 69; Cic. Att. 2. 24. 1; cf. Nep. Milt. 3 Hn, ; Quint 5. 7, 37 ; fac. A. 1, 5 ; Hor. Od. 3, 6, 29, et saep. So abs of those who are participants in a crime, conspiracy, etc. ; accordingly, equiv. to Partak-er. joint amspirator, etc., Xep. Dion. 9, 1; Quint 4, 2, 48; 9. 2. 81 sq.; Sue» 351 CONS Dom. 10 : Othonie. Tac. H. 1, 39, et al. : se (sacerdotes Germanorum) ministros deorurn. illos (equos) conscios putant, their trusty friends, Tac. G. 10. — Poet.: cetera nox et nos et turris conscia novit, Ov II 18, 105; so silva, id. Met. 2, 438: ruboT, Catull. 65, 24, et al. II. Knowing something in one's self, co?tscious to one's self, self-conscious. 1, In gen., in a good and bad sense : (a) c. gen. : qui (sc. populus Rom.) si al- icujus injuriae sibi conscius fuisset, etc., Caes. B. G. 1, 14 ; so sibi nullius culpae, Cic. Off. 3, 18, 73 : mihi dissimulati in ulla parte judicii, Quint 3, 6, 64 : sibi irae et iracundiae, Suet. Claud. 38 ; Curt. 7, 1, et saep. : sibi recti (mens), Virg. A. 1. 604 ; cf. without sibi, Ov. F. 4, 311 : admissae nequitiae, Prop. 1, 15, 38 : audacis facti (lupus), Virg. A. 11, 812, et saep— (/3) c. dot. : sibi factis mens, Lucr. 3, 1031. — (y) c. in: nulla sibi turpi in re, Lucr. 6, 399. — (<5) With an Inf. clause as object : Ter. Ad. 3, 2, 50 : etsi mihi sum conscius, num- quam me nirais cupidum fuisse vitae, Cic. Tusc. 2, 4 ; so Quint. 12, 11, 8.— (c) With a relative (*, or conj.) clause : quum 6ibi conscius esset, quam inimicum deberet Caesarem habere. Hirt. B. G. 8, 44 Jin. — (Q Abs. : ego pol, quae mihi sum conscia, hoc certo scio, etc., Ter. Eun. 1, 2, 119 : conscia mens ut cuique sua est, etc., Ov. F. 1, 485,— Poet. : virtus, Virg. A. 12, 668. —(rj) Constrr. analogous to the Greek : conscius sum mihi benef'aeienti and bene- faciens (avvotba ijiavrip trtitoiijK'TL s. ttol- Giv), are mentioned by Prise, p. 1205 P., as much used earlier, but without examples in proof. 2. Inpartic, Conscious to one's self of wrong (rare, and mostly poet.) : nihil est miserius quam animus hominis con- scius, Plaut Most. 3, 1, 13; so animus, Lucr. 4, 1131, and Sail. C. 14, 3; Sen. Hippol. 496. — Poet.: vultus, Sen. Here, fur. 692. S5P For the lectio vulg. in Caes. B. C. 3, 108, 2 : deinde adjutores quosdam, con- scius sui, nactns ex regis amicis, etc., a somewhat similar passage is found only in the Supposit. of Plauf., Merc. 5, 3, 11 : quom amico homini tuique conscio ita succenseas misere. Hence the reading, adjutores quosdam consitii sui nactus, does not appear to be entirely indefensi- ble. V Oud. N. cr. in h. 1. * COnscrcor. ari, v. dep. To clear the voice, hawk much : magnittee, Plaut. Pers. 2, 5, 7. conscribillo, *vi| 1. v. dim. a. fcon- scriboj To scribble, as it tcere, together, to scribble, scrawl upon (very rare, perh. only in the follg. exs.), Var. in Non. 82, 30 sq. (twice). — * b. Nates mollicellas, i. e. to strike so as to draw blood, Catull. 25, 11. COn-SCribO; P s b ptum, 3. v. a. To write together, i. e. 1, 7 o call together by writing down, to summon. Thus very freq. as a milit. 1. 1., of the levying of troops, Caes. B. C. 1, 10 ; 24 ; 2, 2 ; 8 ; 19, et saep. ; Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 7 ; Tac. H. 3, 25 ; Suet. Caes. 8, 24; Galb. 10; Plaut. Mil. 1, 1, 76 (to- gether with cogere), et saep. — So of en- rolling in a particular class of citizens, to appoint, choose, arrange, order: eodem tempore et centuriae tres equitum con- scriptae sunt, Liv. 1, 13. So the title of senators, very often occurring : Patres Conscripti, chosen, elect, assembled fathers (lit. fathers and elect) : " Traditum inde (sc. post reges cxactos) fertur, ut in Sena- tum vocarentur, qui Patres quique Con- scripti essent, Conscriptos videlicet in no- vum scnatum appellabant lectos," Liv. 2, 1 cf. Fest s. v. conscripti, p. 32, and qvi patres, p. 218 ; Creuz. Antiq. § 84 ; Adam'6 Antiq. 1, p. 3 and 12. In a play upon words (censured by Quint.) : ne Patres conscripti videantur circum6crip- ti, Auct. in Quint. 9, 3, 72. Poet in sing., conscriptus. i, m., A senator: quod sit con- scripti, quod judicis officium, *Hor. A. P. 314. — So also of the enrolling of the peo- ple for the purpose of bribery, Cic. Plane. 18,45; 19,47; Seat. 05, 34. 2. To put together, draw up in writing, to compose, write (class.) : (a) c. ace. : li- brum de consulatu, etc., Cic. Brut. 35, 352 CONS 132 ; cf. Nep. Lys. 4, 2 : volumen, Cic. Rose. Am. 35 Jin.: Topica Aristotelea, id. Fam. 7, 19 ; Ov. Pont. 2, 9, 73 : lepidas tabellas, Plaut. Ps. 1, 1, 26 ; so epistolam, Cic. Att. 13, 50 : syngraphum inter me et amicam, Plaut. Asin. 4, 1, 1 : imaginem, to delineate, sketch, Stat. S. 3, 1, 117 : ut in ordinem se coactum conscriberet, Suet. Claud. 38 Baumg.-Cms. : legem (consu- les), to draw up, Cic. Att. 4, 1, 7 ; cf. edic- ta, Suet. Tit. 6 : conditiones, Liv. 26, 24 ; cf. id. 29, VZfin. : foedus, id. 41, 24 : tcsta- mentum, Suet Claud. 44 : fortunas alte- rius literis, Cic. Clu. 66, 186.—* (j3) Abs. : (illi), de quibus audivi et legi et ipse con- scripsi, Cic. de Sen. 23, 83 ; id. Att. 12, 19, 2 ; Quint. 2, 11, 24 : de ratione dicendi, Cic. Her. 1, 1. 3. To write something all over, to write full (rare ; mostly poet.) : mensam vino, Ov. Am. 2, 5, 17 ; cf. epistolium lacrimis, * Catull. 68, 2. — Humorously, To mark by beating, to cudgel: conscribere aliquem totum stills ulmeis, Plaut. Pa. 1, 5. 132. COnSCriptlO; ° nis > /• [conscribo, no. 2] A drawing up in writing, a composing, composition (rare) : 1, In abstracto : li- belli, Sid. Ep. 7, 18. — More freq., 2. I* 1 concrcto : A representation, treatise, writ- ing ,- in plur., *Cic. Clu. 67, 191 ; *Vitr. 7 prooem. ; Arn. 7, p. 242. COnscriptor, oris, m. [id. no. 2] (a post-class, word) A composer, writer, au- thor, Quint. Decl. 277 ; Arn. 1, p. 33 sq. ; Aug. Ep. 18. ConSCriptUS; a ' um > P arL t from con- scribo. COn-SeCO; cm > ctum, 1. v. a. (rare ; not in Cic.) 1, To cut into small pieces, to dismember : brassicam, Cato R. R. 157 : nasturtium minutatim, Var. R. R. 3, 10, 6 : rapa, id. ib. 1, 59, 4 : membra fratris (Me- dea), Ov. Tr. 3, 9, 34 : genas, to lacerate, Petr. 137, 4, 2.-2. In Pliny : To cut on all sides, to cut off: surculos, Plin. 12, 19, 43 : truncum arboris, id. 17. 10. 9 ; id. 36, 26, 66. consecraneus, a < um . ad J- [sneer] Participant in the same religious service; subst, companion in religion (post-class., and rare) : mei commilitones, Capitol. Gord. 14 : noster, Tert. Apol. 16. COnsecratlO, °nis, /• [consecro] A religious dedication, consecration (perh. only post-Aug., for in Cic. Balb. 14, 33, it is prob. a gloss ; also not in Quint). So also of the deification of the Roman em- peror, *Tac. A. 13, 2 fin. ; *Suet Dom. 2, et saep. And of the consecration of a priest, Inscr. Grut 303, 2. — * 2. A magic- al incantation, Lampr. Elagab. 9. — In ref- erence to Cic. Dom. 48, v. Ern. Clav. Cic. s. h. v. Csjnsccrator, oris, m. [id.] One who consecrates or dedicates (post-class., and rare) : simnlncrorum, Firm. Math. 4, 7 ad fin. : Ecclesiae, Tert Pud. 21 ad fin. : virginum, Hier. Ep. 69, no. 9. * COnsecratriX) 5c is. /• [consecra- tor] She who consecrates or makes sacred : bovis Aegyptus, Tert. adv. Gnost. 3. consecro, ayi, atum, 1. v. a. [sacro] To dedicate, devote something as sacred to a deity (class., esp. in prose). 1. Lit: 1, In gen.: («) c.dat.: can- delabrum dare, donare, dicare, conse- crare Jovi Optimo Maximo, Cic. Verr. 2, 4, 29 fin. ; so manubias Martis Musis, id. Arch. 11, 27 : totam Siciliam Cereri et Liberae, id. Verr. 2, 4, 48 : aedem Tonan- ti Jovi, Suet. Aug. 29 : tres gladios Marti UJtori, id. Calig. 24 : locum castromm Neptuno ac Marti, id. Aug. 18 : barbam Capitolio, id. Ner. 12 : hunc lucum libi (along with dedico), * Catull. 18, 1, et al. ; Plin. Pan. 64, 3,— (/3) Sine dot.: locum certis circa terminis, Liv. 1, 44 : lucos ac nemora, Tac. G. 9 fin. : ngrum Carapa- num, Suet. Caes. 20 : earn partem domus, id. Aug. 5 : simulacrum in parte aedium, id. Galb: 4, et al. So freq. locus conse- cratus, a consecrated, holy place, Caes. B. G. 6, 13 ; 6, 17, et al., opp. profanus, Cic. Part. 10 fin. : tuum caput sanguine hoc, Liv. 3, 48 : Gracchi bona, id. 43, 16 : ve- terem Carthaginem nudatam tectis ac moenibus, Cic. Agr. 1, 2, 5. 2. In partic. of persons : To elevate to the rank of deity, to declare to be divine, CONS to deify : Liberum, Cic. N. D. 2, 24 ; id. ib. 3, 15 fin. ; Leg. 2, 11 ; Tac. A. 13, 14 ; Suet. Tib. 51; Ner. 9; Cnlig. 35; *Hor. Od. 4, 8, 27, et al. : Olympiadem matrcm immortalitati, Curt. 9, 6 Jin. II. Trop. (most freq. in Cic.) : 1. In gen., To devote, dedicate, consecrate. — (a) c. dat. : qui certis quibusdnm sententiis quasi addicti etconsecrati sunt, Cic. Tusc. 2, 2, 5 ; so (corporis curandi) ars deorum immortalium inventioni consecrata, id. ib. 3, 1. — ((i) Abs. : cui patriae nos totos dedere et in qua nostra omnia ponere et quasi consecrare debemus, Cic. Leg. 2, 2 fin. ; cf. consecrare opinionem in illo sanctissimo Hercule, id. Sest. 68/«. : vo- cabula, Quint. 1, 6, 41. 2, Of the immortality of honor : To make immortal, immortalize: orator quum jam secretus etconsecratus, liber invidia, famarn in tuto collocarit, Quint. 12, 11, 7 : ratio disputandi (sc. Socratis) Platonis memoria et literis consecrata, Cic. Tusc. 5, 4, 11. CtmsectaneuSi a . "">, adj. [consec- tor] (post-class, word) 1. Following ea- gerly after, hanging upon ; subst, an ad- herent, follower, Sid. F^p. 3, 6 ; 7, 9, et al. — 2. Consequent, consequens, Arn. 7, p. 214. consectariuS) a. u m > adj. [id.] That follows logically, consequent (peculiar to the philos. lang. of Cic.) : illud vero mini- me consectarium, Cic. Fin. 4, 18, 50. — Subst., A conclusion, inference, id. ib. 3, 7 fin. ; 4, 18, 48. COnSCCtatlO, 6nis, /. [id.] An eager pursuit of a thing, a striving after (very rare ; perh. only in the follg. exs.) : con- cinnitatis, *Cic. Or. 49, 165 dub. (al. con- fectio) : supervacua generum (vini) in numerum, ;'. e. an enumeration, Plin. 14, 6, 8, § 70. * COnsectatriX; icis, / [Jconsecta- tor, consector] She wluo eagerly pursues, an adherent, friend : voluptatis libidines (opp. temperantia libidinum inimica), Cic. Off. 3, 33, 117. * COnscctlO" 6nis, /. [conseco] A cut- tiyig or cleaving to pieces : arborum, Cic. N. D. 2, 60, 151. COn-SCCtOIV atus, 1. t>- dep. To fol- low after eagerly, both in a good and bad sense. 1. In a good sense: lit., To attend eagerly, continually ; to go after a person or thing, etc. (so rare) : hos, his ultro ar- rides, Ter. Eun. 2, 2, 18 ; Plaut. Mil. 4, 3, 20 ; cf. thus in an obscene sense : Plin. 8, 47, 72 : angiporta haec, Plaut. Ps. 4, 7, 137 ; cf. rivulos, Cic. de Or. 2, 27, 117.— More freq. (esp. in Cic), f), Trop.: To pursue eagerly, to strive after, endeavor to gain, bestow pains upon; to emulate an ex- ample, to imitate, etc. : neque quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, Cic. Fin. 1, 10, 32 ; so omnes umbras etiam falsae gloriae (corresp. with aucupari inanem rumo- rem), id. Pis. 24, 57 : opes aut potentiam, id. Off. 1, 25, 86 : benevolentiam Macedo- num largitione, id. ib. 2, 15, 53 ; id. Leg. 1, 2 fin. : verba, id. Caecin. 19 : ubertatem orationis, id. Fin. 3, 5 fin. : plura (in dis- course, opp. comprehendere brevi), id. de Or. 1, 8 Jin. ; so Plin. Pan. 75 ; and id. Ep. 5, 6, 43: ista subtilius (in investigating), Plin. 2, 52, 53 : insignia ac pene vitiosa imitando, to imitate, Cic. de Or. 2, 22 ; so vitium de industria, id. ib. 3, 11, 41 : ver- sus Homeri (Maro), Gell. 12, 1, 20. 2. In a bad sense: To follow in a hostile manner, to persecute, pursue (most freq. in the histt.) : redeuntes equites quos possunt consectnmtur atque occi- dunt, Caes. B. G. 5, 58 ; so id. ib. 3, 26 ; 4, 14 ; Nep. Them. 2, 3 ; Liv. 43, 10 ; Vellej. 2, 19 ; Tac. Agr. 16 ; Ann. 4, 24 ; Hist 1, 68, et saep. ; * Lucr. 5, 965 ; cf. Liv. 21, 43, and id. 41, 9 : Fufium clamoribus et conviciis et sibilis, Cic. Att. 2, 18 : Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2 : victos implacabili odio, Tac. H. 4, 1 : omnia me mala con- scctantur, Plaut. Bac. 5, 1, 7. UJjp 51 In pass, signif. : uxorem tuam a populo bipidibus consectari video ("ctu>- KtiB'ai"), Laber. in Prise, p. 793 P. COnsectllS) «• um > Part., v. conseco. consccutlo (also written consequu- tio), ouis, f. [consequor] (several times CONS in Cicero as a philos. and rhetor. t. 1. ; else- where perh. only in late Lat.) 1. In philos. lang., A sequel as an effect, consequence : ipsa detractio molestiae consecutionem afiert vohiptatis, has pleasure as a conse- quence, Cic. Fin. 1, 11, 37 ; so id. de Or. 3, 29, 113 ; Inv. 1, 29 ; Top. 13.—* 2. In rhetor, lang., The proper following of one thing after another, order, connection, se- quence : verborum . . . ne generibus, nu- meris, temporibus, personis, casibus per- turbetur oratio, Cic. Part. 6.-3. An ac- quiring, obtaining, attainment : baptisrni, Tcrt. Bapt. 18 Jin. : resurrectionis, id. Res. Cam. 52. * 1. con-sedd are, v. a. To wholly still, allay, quiet : maximos tumultus, Ca- to in Charis. p. 184 P. * 2. COnsedO; on i s > m -_ [scdeo] He who sits with one: nemo vicinus, Cass. Hemina in Non. C2, 25. * con-semmalis* e - ad J- . with di f- feient kinds sown together: vineae, Col. 12. 45, 6 ; cf. the following article. Ccnscmilieus. a, um, adj. [semen] Sown in mingled varieties, mixed (only in Colum.) : vineae, Col. 3, 21, 7 : silva, id. 11, 2, 83 ; cf. the preceding article. con-senesco; nui, 3 - v - incn - To grow old together, to groio or become old or gray ;class. in prose and poetry), 1, Lit : (Baucis et Philemon) ilia eon- eenuere casa, Ov. M. 8, 634 ; so in arvis hostiutn, *Hor. Od. 3, 5, 8 ; cf. in patria mea, Ov. Tr. 4, 8, 12 ; and alieno in agro (exercitus), Liv. 9, 19 : circa Casilinum Cumasquc. Liv. 30, 20 fin. : Smyrnae, Suet. Gramm. 6: haud ulla Carina Con- senuit, poet, for all have perished, gone to destruction, Prop. 3, 7, '35. 2. Meton. : 1. In Quint., To delay somewhere much or entirely too much, to grow gray at : in commentariis rhetorum, Quint. 3, 8, 67 ; so in qua umbra, id. ib. 10, 5, 17 Spald. N. cr. ; and in una ejus specie, id. ib. 12, 11, 16 Spald. N. cr. 2, (causa pro ejfcctn) To become weak, infirm, decaying, powerless, to waste away, fall into disuse, decay, fade, lose its force, etc. : a. With living subjects : prae moe- rore atque aegritudine, Plaut. Stich. 1, 3, 63 ; cf. id. Capt. 1, 2, 31 ; Cic. Chi. 5, 13 ; Liv. 35, 34, and no. b : (columbao) si in- clusae consenescunt, Var. R. R. 3, 7, 6 ; so id. ib.3,9,14; Col. 7, 5, 3.— (j3) Trop. : To lose consideration or respect : omnes il- lius parris auctores ac socios nullo adver- sario consenescere, Cic. Att. 2, 23, 2. — b. With inanimate subjects : ova consenes- cunt, Var. R. R. 3, 9, 8 ; cf. vinea soli vi- tio consenuit, Col. 4, 22, 8 ; Plaut. Rud. 5, 2, 15 ; cf. Plin. 35, 10, 36, no. 15 : (no- bis) viget aetas, animus valet; contra illis annis atque divitiis omnia consenuerunt, Sail. C. 20, 10 Corte and Kritz : quamvis consenuerint vires atque defecerint, Cic. de Sen. 9, 29 ; so with vires, Liv. 6, 23 : animum quoque patris consenuisse in af- fecto corpore, Liv. 9. 3 : noster amicus Magnus, cujus cognomen una cum Cras- si Divitis cognomine eonsenescit, Cic. Att. 2, 13 fin. : veteres leges aut ipsa sua ve- tustate consenuisse aut novis legibus es- se sublatas, id. de Or. 1, 58, 247 ; so of laws, Liv. 3, 31 ; Cic. Clu. 2. COnsenSlOi onis, /. [consentio] An agreeing together, agreement, unanimity, in a good and bad sense (in good prose ; most freq. in Cic.) : 1. In a good sense: consensio omnis omnium gen- tium in re, Cic. 'fuse. .1, 13, 30 : firma omnium, id. N. D. 1, 17 : singularis om- nium bonorum in me tuendo, id. Fam. 1, 9, 13 : universae Galliae consensio liber- tatis vindicandae, Caes. B. G. 7, 76 : sum- ma voluntatum, studiorum, sententiarum, Cic. Lael. 4, 15. — As a figure of speech, Quint. 9, 2, 51.— b. Transf. : naturae, harmony, Cic. de Or. 3, 5 fin. — 2. ' u a bad sense: A plot, combination, conspir- acy: scelerata, Cic. Att. 10, 4, ] : magna multorum. Nep. Alcib. 3, 3. — In plnr., Cic. Verr. 2, 5, 4. — fc. In concreto : Those who have banded together, consmrators, Nep. Att. 8. 1. consensus,, a, um, Pa., from con- sentio. 2. consensus, us, m. [consentio] Agreement, unanimity, concord (class. ; 7, CONS esp. freq. in prose) : numquam major veeter consensus in ulla causa fuit, Cic. Phil. 4, 5, 12 ; so omnium, id. Tusc. 1, 15, 35 ; Caes. B. G. 2, 28 ; 29 ; 7, 4, et al. : tantus senatus, Cic. Fam. 3, 3 ; cf. Tac. A. 13, 26 ; Suet. Calig. 14 : optimatum, Nep. Dion. 6, 3 : patrum, Tac. A. 15, 73 ; Caes. B. G. 7, 29 : conspirans horum (fratrum), Cic. Lig. 12 : civitatis, Liv. 9, 7 ; Quint. 5, 3: bonorum, Quint. 1, 6, 45: eruditorum, id. ib. 10, 1, 130 : grammaticorum, id. ib. 10, 1, 53: deorum hominumque, Tac. H. 1, 15 : aevi, Plin. 14, 6, 8, no. 6, et saep. : inter malos ad bellum, Tac. H. 1, 54 fin. ; cf. id. ib. 1, 20 : ex comrauni consensu aliquid ab aliquo petere, Caes. B. G. 1, 30 ; so repentino maximoque, Suet. Aug. 58 : ingenti, id. Dom. 13 : consensus atten- tatae defectionis, a participation, Liv. 23, 15. — j>. Consensu, among the histt. after the Aug. per. freq. adv., Unanimously, with general consent, according to the gen- eral wish, etc. : quando pars major eorum qui aderant in eandem sententiam ibat, bellum crat consensu, Liv. 1, 32 ; so id. 3, 35 ; 36 ; 24, 37 ; Tac. H. 1, 16 ; 55 : Suet. Aug. 57 ; Tib. 1 ; Ner. 44 ; Tit. 6 Bremi : quum ipsi invisum consensu imperium . . . interpretarentur, Liv. 3, 38. 2. Trans f. of inanimate objects : Agreement, harmony (also class.) : qua ex cognatione naturae et quasi concentu at- que consensu, quam avuir&deiav Graeci appellant, Cic. Div. 2, li Jin. ; cf. id. N. D. 3, 11, 28 : consensus concentusque mirus omnium doetrinarum, id. de Or. 3, 6: consensus et conspiratiovirtutum, id. Fin. 5, 23, 66 : duorum antecedentium, Quint. 5, 14, 6.— *b. Abs.: *Lucr. 3, 740. COnsentanee; °-dv. ? n harmony or accordance with; v. the follg. fin. COnsentaiieuS, a, um. adj. [consen- tio] Agreeing, according with something, suited or agreeable to, becoming, meet, fit, proper (in good prose ; most freq. in Cic, who uses it more than 20 times). — (a) With cum : quod quidem erat consenta- neum cum iis literis, quas ego Romae acceperam, Cic. Fam. 3, 6, 2. — (/3) c. dat. (so most commonly) : formula Stoicorum rationi disciplinaeque maxime consenta- nea, Cic. Off. 3, 4, 20 : mors ejus vitae sanetissime actae, id. Phil. 9, 7 ; cf. no. y : actiones his (motibus, etc.), id. N. D. 2, 22 fin. : hae disciplinae sibi, id. Off. 1, 2, 6 : obsnura somnia minime majestati deo- rum, id. Div. 2, 65 fin., et saep. : ilia divi- sio illi, qui hoc proposuerat, * Quint. 6, 3, 106, et al. — * (y) Abs. : vir vita et niorte, consistent, Vellej. 2, 63 ; cf. no. fj.— Hence, |), Consentaneum est, it agreis with some- thing, it is according to reason, fitting, proper, etc. — («) c. ivf. : quid consenta- neum sit ei dicere, qui, etc., Cic. Off. 3, 33, 117 : non est consentaneum. qui metu non fram;atur, eum frangi cupiditate, id. ib. 1, 20, 68 ; id. N. D. 2, 15 fin.— (JJ) c. ut : * Plaut. Bac. 1, 2, 31. Adv. (late Lat., and rare) : consentanee cum natura vivere, Lact. 3. 8 : narrare aliquid, according to truth, Hier. in Rutin. 3, I fin. COnsenteS Dii, in the Etrusco-Rom- ish language of religion, The twelve dei- ties, called also Dii complices (six male and six female ; ace. to the lines of En- nius : Juno, Vesta, Ceres, Deiana, Miner- va, Venus, Mars, Mercurius, Jovi', Nep- tunus, Vulcanus, Apollo), who formed the common council of the gods, assembled by Jupiter, "Am. 3, 123;" Caecin. in Sen. Q. N. 2, 41 ; Enn. in App. de Deo Socr. ; Var. R. R. 1, 1, 4 ; L. L. 8, 38, 121 ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 81 sq. [Etym. uncer- tain ; ace. to Miiller, as cited above, from consum : '• those who are together. 1 ' More correctly, perhaps, from consentio : those who agree together, counselors, advisers, ace. to the ancient publicist, use of con- sentio =conscisco: v. consentio.] + 1. COnsentia sacra. Sacred rites established in pursuance of the agreement of many persons, Fest. p. 50 ; cf. Comm. p. 394. 2. Consentia; ae, /., Koivaevria, A town of the Bruttii (ace. to Liv. 8, 24, of the Lueani), now Cusenza, Mel. 2, 4, 8 ; Plin. 3, 5, 10, § 73; cf. Mann. Ital. 2, p. 164. — Whence Conseiltinus. a, um, Per- CONS taining to Consentia: ager, Var. R. R 1, 7, 6 ; Plin. 16, 27, 50. And Consenting tht inhabitants of Consentia, Cic. Fin. 1, 3. con-scntlo (also written cosentio, v. below), sensi, sensum, 4. v. n. and a. I. (con subject.) Tb agree, accord, harmonize with any person or thing ; agree ing to assert, determine, decree something, to unite upon something accordantly, etc. (freq. and class, in prose and poetry) ; constr. with cum, inter se, the dat., or abs. of person ; and with the accus., de, ad, in, or abs. of the thing. A. L i t. with personal subjects. 1, In a good sense : honc. oino. ploikvme. cosentiont. Romanom. dvo- NOIIO. Or-TVMO. FVISE. VIHO . . . LVCIOM. sciriONE, etc. (i. e. hunc unum plurimi consentiunt Romanum bonorum opti- mum fuisse virum . . . Lucium Scipio- nem), inscription of the Seipios, v. Ap- pend. ; cf. Cic. Fin. 2, 35, and de Sen. 17 Jin. : de amicitiae utilitate omnes uno ore consentiunt, Cic. Lael. 23 ; so id. Phil. 1, 9, 21: cum aliquo de aliqua re, id. Acad. 2, 42, 131 : cum his (oratoribus) philoso- phi consentiunt, Quint. 2, 17, 2 ; so Suet/ Aug. 58 : illis 6Uperiorrbus, Quint. 2. 15, 32; so id. ib. 5, 14, 33: sibi ipse, Cic. Off. 1, 2, 5; cf. id. Cluent. 22, 60: cui parti, Quint. 5, 14, 9 : iis, quibus delectantur, id. ib. 5, 11, 19 : 6uis studiis, Hor. Ep. 1, 18, 65, et al. : with a clause as object : om- nes mortales una mente consentiunt, om- nia arma eorum, qui haec salva velint contra illam pestem esse capienda, Cic. Phil. 4, 3, 7; Quint. 3, 7, 28 ; so id. ib. 1. 10, 33 ; 2, 15, 36 : 3, 8, 66 ; 4, 1, 38, et al. ; Tac. A. 6, 28, et al. : seu quicquid ubique magnificum est in claritatem ejus (sc. Her- culis) referre consensimus, Tac. G. Mfin.: parvo exercitu, 6ed ad benevolentiam erga nos consentiente, Cic. Att. 5, 18, 2 ; cf. ad remp. conservandam, id. Phil. 4, 4, 10 : ad deceruendum triumphum, Liv. 36. 40; and ad inducias, Suet. Calig. 5 : in hoc non contumaciter consentio, Quint. 11, 3, 11 ; cf. consentire in asserenda lib- ertate, Suet. Calig. 60 : pvho. pioqve. DVELLO. QVAEBENDAS. CENSEO. ITAQVE. consentio. conscisco., old formula of voting in Liv. 1, 32 : senatvs. p. k. q. CENSVIT. CONSEfvSIT. CONSCIVIT. VT. BEL- LVM. CVM. PRlSCIS. LATINIS. FIEHET., Old formula for declaring war, id. ib. ; so con- sensit et senatus bellum, i. e. has voted, decreed war, id. 8, 6 : si consenserint pos- sessores non vendere, quid futurum est? Cic. Agr. 1, 5, 15. — Neutr. : de prioribus consentitur, Tac. A. 1, 13 : inter plurimos. consen8um est duas esse partes, Quint. 9, 1, 17; Liv. 9, 7: in quae communi opini- one consensum est. Quint. 5, 10, 12 : per- mixto pene senatus populique concib'o- consensum est, ut, etc., Liv. 30, 24 fin. 2. In a bad sense: To agree to any wrong, agreeing to unite, join in, agrees upon, conspire, to take part in, etc. : ne- que se cum Belgis reliquis consensisse,' neque contra populum R. omnino conju- rasse, Caes. B. G. 2, 3 ; so id. ib.fin. : belli faciendi causa, Cic. Verr. 2, 5, 8 : urbem inriammare, id. Phil. 2, 7 : ad prodendam Hannibali urbem Romnnam, Liv. 27, 9 fin. : quod undique abierat, antequam consentirent, id. 23, 28 ; so abs., id. 34, 49, et al. B, T r a n s f. with inanimate subjects : To accord, agree, harmonize with, to fit, . suit, etc.: (a) With cum: Enn. in Cic. Acad. 2, 17. 52 : quum vultus Domitii cum oratione non consentiret, Caes. B. C. 1, 19; so Quint. 11, 1, 2; 11, 3, 113; 122 : secum ipsa (oratio) (together with sibi constet), Cic. Univ. 3. — (/j) c. inter se: (pulchritudo corporis) delectat hoc ipso, quod inter se omnes partes cum quodam lepore consentiunt, Cic. Otf. 1, 28, 98 ; so Quint. 5, 7, 29. — (y) c. dat. : si personis,. si temporibus, si locis ea quae narrantur consentiunt, Cic. Part. 9, 32 ; so id. Phil. 1, 1, 2 ; Quint. 11, 3, 65 ; 164. et al. : sibi ipsa lex, Quint. 2, 4, 37.— (6) Abs.: Lucr. 3, 170 ; cf. id. 3, 802; id. 2, 717 ; cf. ib. 915; id. 3, 154 : ratio nostra consentit, pugnat oratio, etc., Cic. Fin. 3, 3 : judicationem et statum semper consentire. Quint. 3, 11, 20 : nisi ab imo ad summum omnibus in- tenta nervis consentiat (citbara), id. ib. ",. 353 cons 8, 15: utrumque nostrum incredibili mo- do Consentit astrum, Hor. Od. 2, 17, 22. * II, {con objective) To perceive at the same time : quia tempore in uuo con- sentimus, Lucr. 4, 797.— Whence consenticris, entis, Pa. (in ace. with ito. II. B) Agreeing, accordant, unani- mous : tanta rerum consentiens, conspi- rans, continuata cognatio, Cic. N. D. 2, 7, 19: cuju9 de laudibus omnium esset fa- ma consentiens, id. de Sen. 17, 61. — Abl. : hominum consentiente auctoritate con- tenti non sumus? id. Div. 1, 39 ; so con- sentiente voce, Suet. Galb. 13. On the other hand, clamore consentienti pug- nam poscunt, Liv. 10, 40. COn-sepiO) without per/., septum (consiptum, Enn. in Fest. p. 47 ; cf. the ibllg.), 4. v. a. To wholly inclose, hedge in. As verb, finit. extremely rare : bus- tum, * Suet. Ner. 33. — More freq., 2. In part. per/, conseptus, a, um, Inclosed, hedged in : conseptus ager et diligenter consitus, * Cic. de Sen. 17, 59 : locus cra- libus pluteisqne, Liv. 10, 38 ; so locus saxo, id. 22, 57. — b. Trop. : teneor con- sipta, undique venor, Enn. in Non. 183, 14 (in ace. with Euripides, KiiKpi ttc- rp-jKrai Travraxn) ; cf. Plane. Med. p. 89. — And, 3, Subst. conseptum, i, »., A fence, hedge, Var. R. R. 1, 13, 2; Col. 1, 4, 7; 1, 6, 1; 6, 23, 1 ; 8, 17, 3 ; Liv. 10, 38 : conseptum fori, * Quint. 12, 2, 23. — b. Trop. (post-class.): corpus animtim con- fiepto suo obstruit, Tert. de Anima c. 53 : cordis, App. M. 3. * COHScptO, f""c, i». intens. a. [conse- pio] To fence, hedge entirely in : anima- lia in sacro lucu, Sol. c. 32. COascptiim, i, v. consepio. COn- sepultuS, «i um, Part, [sepelio] Buried with (eccl. Lat), Tert. Res. Cam. 23 ; Hier. Ep. 14, no. 2. COnsequenS; entis, v. consequor, Pa. consequcjater> adv., v. consequor, Pa., fin. Consequential ne,/. [consequor] A consequence (mostly post-classic. ; most freq. in the jurists ; never in Quint.) : cventorum, * Cic. Div. 1, S&fin: ; so natu- rae, Gell. 12, 5, 10 : per conscquentiam, Cic. Her. 4, 54 ; Papin. Dig. 4, 3, 19 ; Paul, ib. 10, 1, 5 ; so also in plur. per consequen- ts, Ulp. ib. 2, 8, 1 sq. ; 47, 10, 1, et al. COnsequia. ae,f [id.] — consequen- ts, A consequence (ante- and post-class.) : rerum, Lucr. 5, C78 Forbig. N. cr. ; and, b. Concrete: A retinue, the rearguard, App. 5, p. 169 and 10. p. 247. COn-Sequor? secutus {or sequutus ; v. sequor), 3. v. dep. ' I. To follow, go after, attend, accompa- ny, pursue one, as it were, on foot (class, in prose and poetry ; not in Hor.) ; constr. \with the ace. or abs. A. Lit.: 1, In gen. (rare): («) c. --ace. ; consecutus est me usque ad fores, Plaut. Cist. 1, 1, 93; so id. Am. 3, 1, 20: i te tam strenue, id. Rud. 2, 6, 9 : prope nos, id. ib. 4, 3, 11 ; cf. literas suas prope, Liv_ 41, 10 fin. : vocem gradu, Plaut. Rud. 1, 4, 21. — {$) Abs. : ita vos deeet conse- quimini, Plaut. Mil. 3, 3, 22 : hie se conje- cit lEtro : ego consequor, Ter. Heaut. 2, ' 3, 36- so Nep. Th. 7, 2 : comitibus non consecutis, without attendants, Cie.Tusc. % 34. 2. In par tic. : a. To follow after, . pursue in a hostile manner : reliquas co- j pias'IIclvetiorum, Caes. 13. G. 1, 13: roli- quos, id. ib. 1, 53: hostes strenue, Curt. 5, 4 : fugicntem (Srrvium), Liv. 1, 48. — b. 7'o follow, come after, in respect to time : ' hunc 'Cethegum consecutus est aetate Cato, Cic. Iirut. 15 .Aw.: Sallnstium (Liv- ius, etc.), Vellej. 2. '.Kfin. ; Ter. Heaut. 4, 7, 9 : has tain prosporas res coneecuta est subita rautatio, Ncp. Dion. 6, 1 ; cf. id. Cim. 3, 2 : annus, qui consequitur, Cic. Mur. 39, 85 ; cf. omncs anni consequen- tcs, id. dcSen. 6, 19 : tempus, id. Fin. 1, 20, 67 : reliquis consecutis diebus, id. Phil. 1, 13, 32: ejusmodi tempora post tuam profectlonem consecuta esse, id. Fam. ] , 5, a; Lucr. 4, 808: hacc quum Crassus dixisset, silentium est consecutum. Cic. de Or. 1, 35 ; cf. id. ib. 3, 2, 6 j Tusc. 4, 8 fin. B. Trop.: 1. In gen. (rare): quae praeterita erunt superioribus diebus ope- 354 CONS ra. to make ox fetch up, Col. 11, 2, 90.— Far more freq. 2. In p a r t i c. : a. To follow after a ■model, copy, etc. ; to imitate, follow it, etc. : Chrysippum Diogenes consequens par- tum Jovis disjungit a fabula, Cic. N. D. 1, 15 fin. : eum morem, id. Leg. 2, 7 fin. : alicujus sententiam, Plaut. Asin. 2, 1, 13 ; so sententias (principum), Cic. Cat. 3, 6 : mediam consilii viam, Liv. 24, 45. — b. To follow a preceding cause as effect, to en- sue, to be the consequence, to arise or pro- ceed from : rebus ab ipsis consequitur sen- sus, Lucr. 1, 461 ; id. 3, 942 ; id. 4, 867 ; cf. id. 3, 477 : quod dictum magna invidia consecuta est, Nep. Dion. 6, 4 : ex quo illud natura consequi, ut communem util- itatem nostrae anteponamus, Cic. Fin. 3, 19, 64 ; Quint. 6, 3, 44 ; id. ib. 2, 3, 2.— Hence, (ji) Of a logical sequence: si, quod primum in connexo est, necessari- ura est, tit etiam quod consequitur neces- sarium, Cic. Fat. 7 fin. ; id. ib. 5, 9. Cf. under Pa. II. Transf. {causa pro effectu), by fol- lowing after any person or thing, To reach, overtake, attain to, arrive at. A. Lit. : (a) c. ace. : si statim navigas, nos Leucade consequere, Cic. Fam. 16, 1 ; so aliquem in itinere, Pompejus in Cic. Att. 8. 12, A. § 3 : cohortes, Suet. Caes. 31 : virum, Ov. M. 10. 672 : rates, id. ib. 8, 143, et saep. — (/?) Abs. : si accelerare vo- lent, ad vesperam consequentur. Cic. Cat. 2, 4 : prius quam alter, qui nee procul abe- rat, consequi posset, Liv. 1. 25, et al. B. Trop.: To reach, overtake, obtain (cf. assequor, no. 2). 1, In gen. : a. With things as objects (so most freq.) : ut opes quam maximas consequantur. Cic. Off. 1, 19, 64 ; cf. quaes- turn, id. Manil. 12, 34 : amplissimos hono- res, id. Plane. 5 fin. : magistratum, id. ib. 25 : earn rem {sc. regna), Caes. B. G. 2, 1 : Acbillis gloriam in rebus bellicis, Quint. 12, 11, 27; cf. Nep. Ages. 2, 5 (perh. also Cic. Manil. 1, 2; cf. Benecke in Jahn's N. J-ahrb. IX. 3, p. 309), et saep. : fructum amplisshiaum ex vestro judicio, Cic. Ma- nil. 1,2: so with ex : id. Coel. 7 fin. ; Fin. 1, 10, 35 ; Quint. 7, 2, 42 : omnia per se- natum (corresp. with assequi per popu- lum), Cic. Fam. 1, 7, 10 ; so with per, Quint. 3, 8, 34 : tantam gloriam duabus victoriis, Nep. Them. 6, 3 ; so with the addition of the Abl., id. Dat. 5, 2; Attic. 19, 2 ; 21, 1 ; Quint. 10, 1, 102 ; 10, 1, 8 ; 111 ; 2, 3, 7 ; Ov. Tr. 5, 7, 68, et saep. : nee legum repertores sine summa vi orandi consecutos, ut, etc., Quint. 2, 16, 9 ; so with ut : id. ib. 5, 10, 125 ; 8, 3, 70 ; 10, 1, 112: sicut hie Cicero consequitur, ne, etc., id. ib. 9, 2, 62. — b. Sometimes with n per- sonal object, but with a thing as subject (cf. capio, no. VIII.): To reach, come to, overtake, spring or arise from: tanta pros- pcritas Caesarem est consecuta, ut, etc., Nep. Attic. 19, 3; Quint. 7, 4, 19: si ali- qua nos incommoda ex iis materiis con- sequentur, id. ib. 2, 10, 14. 2. In p a r t i c. : a. To become like, equal to in any propcity or qualiti/, to at- tain, come up to it, to equal (cf. assequor, no. 3) : aliquem majorcm, Cic. Brut. 64 ; cf. ad consequendos qnos priores duci- mus accendimur, Vellej. 2, 17, 7 : verbo- rum prope numernm sententiarum nu- mero, Cic. de Or. 2, 13, 56.— b. To attain to something intellectually or by speech, to understand, perceive, learn, know, comprise, erjrress fully, etc.: cf. similitudinem veri, Gic. Univ. 3: quantum conjecture, Caes. in Cic. Q. Fr. 2, 12, 4 : omnes illorum cona- tus, Cic. Verr. 1, 16 ; id. Fam. 1, 8, 6 : om- nia alicujus facta aut memoria consequi aut orationc complecti, id. Verr. 2, 4, 26 : laudes ejus verbis, id. Phil. 5, 13 ; cf. id. frirm. in Non. 270, 21 ; and omnia verbis, Ov. M. 15, 419 Jahn. N. cr. f^'Pass. : quae vix ab hominibus consequi possunt " AvvtoQat," Orbilius in Prise, p. 791 P. consequens, entis, Fa. (in ace. with no. I. B) 1. According to reason, corre- spondent, suitable, fit : in conjunctis ver- bis quod non est consequens vituperan- dum est, Cic. Part. 6 ; cf. Quint. 5, 10, 75 ; 4, 3,5. — Hence, b. Consequens est=con- sentaneum est, it is in accordance, with CONS reason, fit, suitable, etc. : consequens esse videtur, ut scribas, etc., Cic. Leg. 1,5: con- sequens est, eos invitos non potuisse re- tineri, Quint. 5, 10, 77 ; so dicere, Gell. 1, 4, 7 ; Ulp. Dig. 43, 23, 15 fin.— 2. That follows logically, consequent, and subst. a consequence : teneamtts illud necesse est, quum consequens aliquod falsum sit, il- lud, cujus id consequens sit, non posse esse verum, Cic. Fin. 4. 24 Ji». ; so id. de Or. 2, 53, 215 ; Top. 12 fin. ; Quint. 5, 10, 2 ; 6, 3, 66, et saep. — Comp. Aug. Trin. 15, 19 ad fin. — Sup. apparently not in use. consequenter, adv. (post-class.) J, In an accordant, suitable manner, suita- bly, conformably : prioribus dicere, Papin. Dig. 35, 2, 11 ; so c. Dat., Ulp. ib. 10, 2, 18 ; App. M. 11, p. 257. Abs. : Hier. Ep. 22, no. 13. — 2. % n consequence, consequently, of course: App. M. 10 ink.— Comp. and Sup. not in use. * con-sermonor» ari> v. dep. To hold conversation wuh one, to talk : cum iis, Quadrigiar. in Gell. 17, 2, 17. 1. COn-SerO; sevi, situm, 3. (*perf. conserui, Liv. 10, 24, v. 1. sero) v. a. I B To sow. to plant something (rare, but class.) : 1. Lit.: agros, Cic. N. D. 2, 52, 130; Virg. E. 1, 73 ; ct. ager diligenter consitus, Cic, de Sen. 17, 59 : ager arbustis consitus, Sail. J. 53, and consitus an incultus (lo- cus), Quint. 5, 10, 37: Ismara Baccho, Virg. G. 2, 38 : vineam malleolo, Col. 5, 5, 6 : arva frumento, Curt. 7, 4, et al.— p, Transf.: arva muliebria (Venus), Lucr. 4, 1103. — Hence conserentes Dii, who presides over generation, Arn. 5, 169. — 2. Trop. : (Sol) lumine consent arva, strews, fills, Lucr. 2, 211 : consitus sum se- nectute, * Plaut. Men. 5, 2, 4 : caeca men- tern caligine Theseus consitus, *CatulL 64, 208. — H, More rarely, To sow, plant : olivetum, Var. R. R. 1, 24 : arborem, Liv. 10, 24 ; Curt. 6, 5. 2, COn-serO) serui, sertum. 3. {perf. consevisti, Front. Ep. ad Ver. 8.— Part.. consita aera columnis, Claud. VI. Cons Hon. 49) v. a. To connect, entwine, tie, join, fit, bind into a whole, connecto, conjungo, contcxo, etc. (class, in prose and poetry ; most freq. in the signif. no. II. 2, and in the histt.) ; constr. abs. or c. Vat. 1, In gen.: 1, Lit: loricam hamis auroque, Virg. A. 3, 467 ; cf tegumeu spi- nis, id. ib. 594 (" illigatum spinis," Serv.) ; Tac. G. 17 : monile margaritis gemmis- que, *Suet. Galb. 18 ; Curt. 6, 5, 7 : rudis arbos conseritur (for navigating), Luc. 3, 512 ; cf. id. 4, 136. 2. Trop.: quid juvat nocti conseru- isse diem ? Ov. Am. 3, 6, 10 : exodia con- serta fabellis Atellanis, Liv. 7, 2 ; v. exo- dium : virtutes consertae et inter se co- haercntes, Sen. Ep. 90 : ita ordo rerum tribus momentis consertus est, * Quint. 5, 10, 71 : sermonem, to interchange words, converse, Curt. 8, 12, 5 ; Fronto 1. 1. II, In partic. : 1, To join, connect, unite together in love : teneros sinus, Tib., 1, 8, 36 : femur femori, id. ib. 2C ; cf. la- tus lateri, Ov. Her. 2, 58. 2. To unite in hostility, for contest, to bring together. So first, and most freq., manum, to engage in close combat, to join hand to hand, to join battle: signa contulit, manum conseruit, magnas co- pias hostium i'udit. Cic. Mur. 9, 20 ; so Plaut. Mil. 1, 1, 3 ; Sail. .1. 50, 4 ; Nep. Da- tam. 8, 4 ; Ages. 3 fin. ; Liv. 21, 41, et al. : manum cum aliquo, Var. L. L. 6, 7, 68 ; Cic. Att. 7, 20 ; Nep. Hann. 4. 2 : manus inter se, Sail. II. 1. 15, p. 217. ed. Gerl. ; so Liv. 7, 40 ; and Ov. Her. 12, 100 : ma- nus cum imparibus, Liv. 6, 12 : conserlis deindc manibus, id. 1, 25: dextras, Stat Silv. 1, 6, 60 : navem, Liv. 21, 50 : pug- nam, id. ib. ; cf. id. 21, 8 Drak. ; Tac. A. 2, 10 : pugnam inter se, Liv. 32, 10 : pug- nam 6eni, Plaut. Bac. 4, 9, 43 : proelia, Virg. A. 2, 398; Liv. 5, 36; Curt. 8, 13:, certainen, Liv. 35, 4: bclla, Val. Fl. 3, 31. — Rarely abs. : levis armatura ab lateri- buu cum levi armatura, Liv. 44, 4.— b. Trop.: haud ipnotas belli artcs inter ee consercbant, Liv. 21, 1. — c« Transf., of judicial controversy : manum conscrere. To make a joint seizure : this was done by the litigant parties laying hands at tho CONS same time upon the thing in dispute, each one claiming it rs his own. This was at first done before the pruetor in re prae- senti, according to the XII. Tables : si qui in jure murium conserunt. At a later period, instead ot' this seizure before the court in jure, a custom was introduced, ut litigantes ex jure manum consertum vocarcnt ; i. e. one party called the other to the field in dispute, whence they car- ried a clod of earth into the city before the praetor, and there made their claim, as if in presence of the whole field, Gell. 20, It), 7 : non ex jure manum consertum sed mage ferro rem repetunt, Enn. ib. § 4 ; also in Var. L. L. 6, 7, 68, and in Cic. Fam. 7, 13 : ibi ego te ex jure manum (al. mnnu) consertum voce, etc., a judic. formula in Cic. Mur. 12 Moeb. ; so Cic. de Or. 1, 10, 41,— Whence "conserte, adv., from consertus, a, urn (ace. to no. I. 1), not used as Pa. As if bound, fastened together : omnia neces- se est colligatione natural] conserte con- texteque fieri, Cic. Fat. 14, 33. * COnsertlO) °ius, /• [« consero] A joining together : vertieuin, Am. 3, 107. COHSCrtUSi a, urn, Part., from 2. con- sero. conserva» a< \ /• [conservus] A (fe- male) filoic slave, companion in servitude, Plaut. Casin. 1, 20 ; Mil. 4, 8, 30 ; Rud. 1, 4, 5 ; Stich. 5, 2. 3 ; Ter. Eun. 2, 3. 74 ; Var. R. R. 1, 17, 5; 2, 10. 0, et al. : dat. plur. eonservabus, Scaev. Dig. 33, 7, 27. — *b. Transf. to inanimate things: fo- res conservae, Plaut. Asin. 2, 3, 6 ; so fo- res also Ov. Am. 1, fi, 74. * conservabilis, e, odj. [conservo] That can be preserved : bonum, Tert. adv. Marc. 2, 13. conservation 6nis, /. [id.] A keep- ing, preserving (several times in Cicero ; elsewh. very rare) : frugum, Cic. Off. 2, 3, 12: bonorum, * Quint. 5. 10, 33: pa- triae. Num. Gallieni in Eckhel. 7, p. 408 : naturae (with convenientia), Cic. Olf. 1, 28, 100 : decoris, id. ib. 1, 3fi, 131 : aequa- bilitaris, id. de Or. 1, 42, 188. Conservator» oris, m. [id.] A keeper, preserver, defender (several times in Cic, and in inscriptions ; elsewh. rare) : pro dii immortales. custodes et conservatoires hujus urbis atque imperii, Cic. Seat 24, 53 : so as an epithet of Jupiter, Inscr. Out. 18, 5 ; 8, 9 ; 19, 6, et saep. : istius urbis (with parens), Cic. Att. 9, 10, 3 : civitatis, id. Seat. 45 fin. : Romani nomi- nis Augustus (with conditor), Vellej. 2, 60 : inimicorum (opp. desertor amico- rum), Cic. Att. 8, 9. 3. COnservatriX; Ms,/, [conservator] She who preserves, defends (rare ; mostly post-class.) : conservatrix sui natura. *Cic. Fin. 5, 9, 26 ; Arn. 4, 151. As an epithet of Juno, Inscr. Grut. 25, 2, et al. ; cf. con- servator; and of industrious housewives, id. il>. S15, 5 ; 1142, 2, et al. * COll-servitmm* ii, n. Joint serv- itude : commune. Plaut. Capt. 2, 1, 55. con-Servo, avi, atum, 1. (inf. perf. couservasse more usu. than conservavis- se, ace. to Quint. 1, 6, 21). v. a. To re- tain, keep something in existence, to hold up, to preserve, leave unhurt or safe (class., esp freq. in prose): 1. Of corporeal objects : placet his, simul atque natum sit auimal, ipsum sihi conciliari et com- mendari ad se conservandum et ad suum statuin et ad ea quae eonservantia sunt ejus status diligenda, Cic. Fin. 3, 5; Ter. Heaut. 4, 1, 40 : Caesar sese eos conser- vaturum dixit, would retain alive, leave unharmed, Caes. B. G. 2, 15 ; so id. ib. 12, Ih-rz. : 28; 31; 32: 7, 41; B. C. 3, 98; Cic. Cat. 3, 9 fin. ; Nep. Them. 5, 2 ; Dat. 2. 1 ; Euin. 10, 3 ; Suet. Aug. 17 : rem fa- miliarcm diligentia et parsimonia (cor- resp. with augere), Cic. Off. 2, 24 fin. : simulacra arasque, Nep. Ages. 4, 7; Lucr. 1. '042: arborem, to preserve. Suet. Axis. 94 ; so chirographum, id. Dora. 1. — 2. Of incorporeal objects (so most freq.) : corpora quaedam conservant uat- uram semper eandem, Lucr. 1, 677; so gpnus, id. 2, 709 ; id. 5, 509 : ordinem, Cic. Rose. Com. 2, 6 : pristinura animum erga populum Rom., I,iv. 31, 2 : jusjuran- dum, to keep, observe, Cic. Off. 3, 28 fin. ; CONS Nep. Hann. 2, 5 : religionem, in Ages. 2 fin. : inducias, id. ib. 2, 4 ; Prop. 4, 3, 69: voluntatem mortuorum, Cic. Verr. 2, 1, 47 Jin. : legem. Quint. 9, 2, 83 : privilcgia athletis, .Suet. Aug. 45. So the formula in treating for peace : maiestatem. pop- VLI. ROMANI. COMITER. CONSERVATO., in Cic. Balb. 16 ; Liv. 38, 11 ; cf. Procul. Dig. 49, 15, 7, and v. comis, Adv., fin. * C01iservula> ae. /. dim. [conserva] A small (female) felloic-slave. Sen. Contr. 21. COn-SCrVUS) '. m - -A fellow-slave, a companion in servitude, Plaut. Capt. 2, 1, 52; Mil. 2, 1, 67; 2, 5, 57; 4, 8, 30; Ter. Ad. 3, 3, 71 ; Cic. Clu. 64. 179 ; Fam. 12, 3 fin. ; Q. Fr. 3, 1, 2 ; Hor. S. 1, 8, 9 ; 2, 7, 80; Tac. Agr. 31, et al. In gen. plur. conservum, Titin. in Fest. s. v. redivia, p. 226. Of a dog in relation to slaves, Col. 7, 12, 5. COnscSSOr. oris, m. [consido] One who sits near or by a person or thing, an assessor (several times in Cic. ; elsewh. rare; not in Quint). So in a court of justice, Cic. Fin. 2. 19, 62; at a feast, id. Flacc. 11; Phil. 5, 5, 13; Mart. 1, 27 ; but esp. in public exhibitions, Cic. Att. 2, 15, 2 ; Liv. 34, 54 ; Val. Max. 1, 7, 8. COnseSSUS, us. m. [id.] 1. Abstr., A sitting together, by, or with (only post- class, in Lampridius) : communis ei, Lampr. Alex. Sev. 4 : consessum alicui offerre, the permission to sit with one, id. ib. 18. — Far more freq. and class, in prose and poetry.-2. Concrete, A collection of persons sitting together, an assembly (in courts of justice, the theatre, etc.), Cic. Verr. 2, 1, 7 ; Flacc. 17 : Mil. 1 ; Quint. 3, et al. ; * Suet. Aug. 44 ; Tac. A. 13, 54, et al. ; Lucr. 4, 76 ; Virg. A. 5, 340 ; 577, et al. : in ludo talario, Cic. Att. 1, 16, 3 : lu- dornm gladiatorumque. id. Sest. 50 ; cf. in plur. : theatrales gladiatoriique, id. ib. 54. COnsldera&ter* "dv. Deliberately, considerately ; v. considero, /fl., no. A. * COnsldsrantia. ae, /. [considero, no. 2] Consideration, reflection, Vitr. 6, 1 ad fin. Considerate a dv. Considerately ; v. considero, fin., no. K. Adv. consideration Cnis, /. [considero, 7(0.2] Contemplation, consideration, reflec- tion (very rare ; not in Quint) : conside- ratio contemplatioque naturae, Cic. Acad. 2, 41, 127: accurata, id. ib. 2, 11, 35: sub- tilior verborum, Gell. 13, 28 fin. considerator oris, m. [id.] One who considers, reflects (post-class., and very rare) ; transl. of the Gr. cKeirriKoi, Gell. 11, 5, 2 ; so Aug. Tract, in Joann., ad fin. COilsideratllS. a , um. Part, and Pa., from considero. CGn-SidcrO; av *' atum, 1. v. a. [stem SID, kindr. with ; IAS., ISO.] To look at closely, eagerly, carefully, to inspect, exam- ine (class, in prose and poetry., esp. in the trop. signif.) : J,. Lit: contempla : usque ah unguiculo ad capillum sum- mum est festivissuma. Estne ? conside- ro, Plaut. Epid. 5, 1, 18 : candelabrum etiam atque etiam, Cic. Verr. 2, 4, 28 fin. : argenrum (together with contempla- ri), id. ib. 2, 4, 15 : opus (pictorum), id. Off. 1, 41, 147: aliquem, Sail. C. 58, 18 : pallium diligentius, Petr. 12. 3 ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 27 fin. : feminas diligenter ae lente merenntiura more, Suet Calig. 36 ; id. Caes. 31 : lucentia sidera, Gell. 2, 21, 2 : spatium, Ov. M. 3, 95, et al.— (/3) With a clause as object : To observe, perceive (very rare) : quum folia decidere con- siderassent (corrcsp. with videre and an- imadvertere), Col. 11. 2, 67. — * (y) With a relative clause : num exciderit ferrum hastae. Ov. M. 12, 105. 2. Trop. : To consider maturely in mind, to reflect, contemplate, meditate; constr. with the ace., with de, a relative clause, ut, or abs. : («) c. ace : mecum in animo vitam tuam, Ter. Heaut 2, 4. 5 ; so eos casus mecum ipse, Cic. Tusc. 5, 1, 3 : res atque pericula nostra, Sail. C. 52, 2 : Rosciorum factum ex ipsius Chryso- goni judicio, Cic. Rose. Am. 37, 108 ; so with ex, id. Inv. 1, 10, 14.— (jj) With de (rare) : quum de me ipso ae de meis te considerare velim, Cic. Att. 7, 13, A Orell. N. cr. ; so neutr. : quale sit id, do quo con- C O NS sidcretur, inquiry is made, id. Off. 3, 4, 18 — (y) With a relative clause: considerate cum vestris animis vosmetipsi, ecquem putctis, etc., Cic. Verr. 2, 3, 12 : conside- res, quid agas, quo progrediare, quem hominem et qua ratione defendas, id. ib. 2, 5, 68 ; so Sail. C. 20, 6 ; 44, 5 ; Quint. 8, 3, 15 ; 3, 8, 51 ; 6, 3, 78 ; 7, 1, 8, et al. : frai- timos hostes an amicus velis esse consid- era, Curt. 7, 8 fin— (a) With ut or we: 7'o take care, to be considerate (rare) : con siderandum erit, ut solum pingue sit, Col. 2, 2, 17 ; so ut luna crescente id fiat, id. 8, 5, 9: considerandum est ne aut temere. desperet, etc., Cic. Off. 1, 21 fin.— (e) Abs. : illc se considerare velle, Cic. Fam. 10, 16. — Whence A, consideranter, adv. of the Pa. considerans, which is not used = consid- erate (v. the follg.), In a deliberate, con- siderate manner (post-Aug. and rare) : age- re, Val. Max. 8, 1 ad fin. ; Pall. Feb. 17, 2. — Comp., ace. to Fronto, p. 2194 P., but without voucher. — Sup. not in use. B. consideratus, a, um, Pa., in ace. with no. 2 : Maturely reflected upon, considerate, circumspect, cautious, etc. (in good prose ; most freq. in Cic. : never in Quint) : verbum consideratissimum, ar- bitror, Cic. Font. 9, 19 ; v. arbitror, no. 2 : considerata atque provisa via Vivendi,' id. Parad. 5, 1, 34 ; cf. considerata (et diligens) excogitatio faciendi aliquid aut non faciendi. id. Inv. 2, 5, 18 : factum, id. Sull. 26 : ratio, id. Inv. 2, 54, 164 : tardi- tas, id. Brut 42, 154. — Comp. : consilium, Cic. Att. 9, 2 A.— b. Transf., as in Engl., to the person : homo, Cic. Caec. 1 ; id. Quint 3 : consideratus ac sapiens, Plin. Pan. 44, 5: tardum pro considerato vo- cent, Liv. 22, 39.— Comp. : consideratior factus Caesar (with tardior), Hirt. B. Afr. 73. — Considerate, adv., Considerately: fieri, Cic. Quint 16; Off. 1, 38, 136: age- re, id. ib. 1, 27, 94, et al.— Comp. Atticusin Cic. Att. 9, 10 ad fin. ; Liv. 4, 45; Suet Caes. 77.— Sup. Cic. Att. 9, 10, 2. COn-Sldo. sedi, sessum. 3. v. n. To sit down (esp. of a multitude), take one's seat, to settle (very freq. in all periods and species of composition ; not in Quint.) ; constr. with in c. abl., sub c. abl., ante, the simple abl, or abs. 1. Lit.: fa In gen.: si videtur. con- sidamus hie in umbra, Cic. Leg. 2, 3, 7 ; cf. in pratulo propter Platonis statuam.id! Brut. 6, 24 : certo in Iolo, id de Sen. 18, 63: iu ara, Nep. Paus. 4, 4 : in molli her- ba, Virg. E. 3, 55 : in illo eespite, Ov. M. 13, 931 : dormienti in labellis (apes), Cic. Div. 1, 36 : quum omnia sacra profana- que in igne considercnt Tac. H. 3, 34, et al. : sub arguta ilice, Virg. E. 7, 1 : ante focos lougis scamnis, Ov. F. 6. 305: super ripam stagni. id. Met 6, 373: transtris, Virg. A. 4," 573: mecum saxo, Ov. M. 1, 679 : tergo tauri, id. ib. 2. 869 : in silvam ve- nitur et ibi considitur, Cic. de Or. 3, 5, 18. B. In parti c. : 1. For counsel (in assemblies of the people, courts of jus- tice, etc.) : To sit, hold sessions, to be in session : quum in theatro imperiti homi- nes consederant Cic. FI. 7, 16; so of sen- ators. Suet Aug. 35 : quo die primum ju- dices citati in hunc reum consedistis, Cic. Verr. 2, 1,7; so of judges, Liv. 26,48: Ov. M. 11, 157 ; 12, 627 ; 13, 1 : ad jus dicen- dum, Liv. 34, 61 ; Suet Calig. 38. 2. Milit 1. 1, To encamp, pitch, take post somewhere : quo in loco Germani consede- rant, Caes. B. G. 1, 49 ; so with in. Sail. J. 49 ; Liv. 4, 17 ; 10, 4 ; 8, 8 : sub monte consedit Caes. B. G. 1, 48 ; so with sub, id. ib. 1. 21 ; Sail. C. 57, 3 : trans flumen, Caes. B. G. 2, 16 : contra eum duum mil- hum spatio, id. ib. 3, 17 : prope Citram haud longe a mari, Sail. J. 21. 2: inter, yirgulta, id. ib. 49, 5 : superiorihus locis, id. ib. 51, 3 : ubi cuique vallis abdita spem praesidii aut salufis aliquam offerebat consederat, Caes. B. G. 6, 34.— Kindred with this, 3. To settle down for a long time, per- ' manently, to take np one's abode, to estab- lish one's self: quin etiam dubitem, hie an Antii considam, Cic. Att 2. 6: ante-' quam aliquo loco consedero, neque lop-" gas a me neque semper mea manu lite ras exspectabis, id. ib. 5, 14: Belga6 prof ' 355 CONS ter loci fertilitatem ibi consedisae, Caes. B. G. 2. 4 : in Ubiorum finibus, id. ib. 4, 8 ; cf. id. ib. 1. 31 : vultis et his mecum pariter considere regnis, Virg. A. 1, 572. 4. Of inanimate objects, esp. of places : To settle, sink down, sink in, give way, sub- side, etc. : in Veliterno agro terra ingen- tibus cavernis consedit arboresque in pro* fundum haustae, Liv. 30, 38 ; cf. terra in ingentem sinum consedit, id. 30, 2 : (Al- lies) jam licet considantt may now sink down, Cic. Prov. Cons. 14: omne mihi vi- eum considere in ignis Ilium, to sink down together, Virg. A. 2, 624 ; so id. ib. 9, 145 : qua mitescentia Alpium juga considunt, fink, i. e. are lower, Plin. 3, 25, 28 : llion ardebat, neque adhuc consederat ignis, Ov. M. 13, 408 : patiemur picem conside* re, et quum siderit, aquam eliquabimus, Col. 12, 24, 2 : donee consideret pulvis, Curt. 5, 13: tumidi considunt ductus, Sil. 17, 291. II. Trop. : A, In g en - : bona multa in pectore consident, Plaut. Trin. 2, 2, 24 ; Cic. Univ. 2. — Poet.: totam videmus consedisse urbem luctu, sunk or immersed in grief, Virg. A. 11, 350 (" in luctum esse demersum," Serv.). B. In parti c, 1, (in ace. with no. I. B. 3) To settle down 'permanently: in otio, Cic. Att. 2, 4 : hoc totum defluxit in fo- rum ... in ea mediocritate consedit, id. Or. 27 fin. ; justitia cujus in mente con- eedit, id. Fin, 1, 16, 50. 2. (in »cc. with no. I. B. 4) To lose force, abate, subside, diminish; to be ap- peased, quieted, to cease : ardor animi non eemper adest, isque quum consedit, om- nia ilia vis et quasi flamma oratoris ex- stinguitur, Cic. Brut. 24, 93 : consederit fu- ror, id. Acad. 2, 27, 88 : ferocia ab re bene gesta, Liv. 42, 62; so primus terror ab necopinato visu, id. 33, 7 : bella, Sil. 16, 218 : quia praesentia satis consederant, Tac. A. 1, 2b fin. : consedit utriusque no- lnen in quaestura, i. e. has since that time ceased, Cic. Mur. 8, 18. — * d. Of discourse : To sink, as it were, i. e. to conclude, end : eorum verborum junctio nascatur a pro- ccris numeris ac liberis . . . sed varie distincteque considat, Cic. de Or. 3, 49 fin. ConsigTiantcr. <»*>• Distinctly, plainly ; v. consigno, fin., no. A. COnsigTiatC. adv. Clearly, distinct- ly; v. consigno, fin., no. B. COnsig-natlO, onis, /. [consigno] A written proof, a document (post-class, and rare), * Quint. 12, 8, 11 Spald. ; Martian. Dig. 48, 10, 1 ; Paul. ib. 16. COnsigTiatllS, a, um, Part, and Pa., from consigno. COn-sigllOi avi, atum, 1. v. a. I, To furnish with a seal, to affix, put one's seal to, to seal, to sign, subscribe (in good prose ; not in Quint.) : tabellas, Plaut. Cure. 2, 3, 90 ; Bacch. 4, 8, 83 ; 4, 9, 11 : tabulas sig- ms, Cic. Quint. 6, 25 : epistolas, Plaut. Trin. 3, 3, 46 ; 88 : id decretum, Liv. 39, 48 ; cf. conscripta consignataque, id. 29, 12: legem, Ulp. Dig. 1, 19, 13: testamen- tum, Florent. ib. 28, 1, 24 : tabellas dotis, a marriage contract. Suet. Claud. 29, for Which briefly, dotem, id. ib. 26 Bremi ; Liv. 23, 38 : pecunium, Hermog. Dig. 46, 1, 64. — 2. Trop. : To attest, certify, estab- lish, vouch for : monumentis testata con- signataque antiquitas, Cic. Div. 1, 40 : auc- toritates nostras, to place beyond doubt, id. Cluent. 50. — H, To note, write down, to register, record (so lit. and trop., for the most part only in Cic.) : literis aliquid, Cic. Acad. 2, 1 , 2 : fundos publicis commen- tariis, id. de Or. 2, 55, 224 : memoriam publicam (legum) publicis literis, id. Leg. 3, 20 : motum tomporis, id. Univ. 9. — 2. Trop.: nee fieri ullo modo posse, ut a pueris tot rerum atque tantarum insitae et quasi consignatae in animis notiones, Cic. Tusc. 1, 24, 57: causam, de qua, etc., to mnke known, indicate (together with exprimere), Gell. 14, 2, 17. — Whence * A. c o n s i g n a n t c r, adv. of a Pa. consignans, not in use, in ace. with no. II. : In a. plain, distinct manner: consig- nantius, Gell. 1, 25, 8 ; cf. the follg. * B. consignate, adv. of the Pa. •onsignatus, a, um, not in use, in ace. with mo. II. : In a distinct manner : versus con- 356 CONS signatissime factus, Gell. 1, 15, 12 ; cf. the preced. COn-SllcscOj ui, 3. v. n. To become entirely still, quiet, to keep wholly silent, to grow dumb (an ante- and post-class, word), Enn. in Fest. p. 44 ; Plaut. Mil. 2, 6, 102 ; Gell. 5, lfiu. ; 12, 1, 22 ; Hier. Jes. 5, 14, 7. COnslliariUS. a, um, adj. [consilium] Suitable for counsel, counseling; and abs., A counselor, adviser (class. ; not in Quint.) : senatus, Plaut. Epid. 1, 2, 56 : amicus, id. True. 2, 1, 6 : particeps, id. Mil. 4, 2, 23 : homines, Gell. 18, 3, 5 : fulmen, Sen. Q. N. 2, 39; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 168.— Abs. : consiliario et auctore Vestorio, Cic. Att. 14, 9 ; so id. ib. 3, 19 ; Verr. 2, 2, 17 ; Fam. 1, 2; 1, 9; Vellej. 2, 56, et al.— Hence, 2. ^ '• ■' An assessor, aid in a court of justice, Suet. Tib. 55; Claud. 12.— And hence, b. Transf., of the augur as the interpreter of the divine will : atque ad- minister Jovis, Cic. Leg. 3, 19, 43. consilia tori oris, m. [consilior] A counselor (not ante-Aug., and rare) : mal- eficus, Phaedr. 2, 6, 2 : et rector, Plin. Ep. 4, 17, 6 : bonus, App. M. 1, p. 107, 36. As an epithet of Jupiter, Inscr. in Gud. p. 7, no. 6. * eonsiliatrix. Icis, / [consiliator] She who counsels : illae tuae, App. M. 5, p. 169. COm-silig;©' ™is, /• Lung-wort : Pul- monaria officinalis, Linn. ; Col. 6, 5, 3 ; 6, 14, 1 ; 7, 5, 14 ; 7, 10, 7 ; Plin. 25, 8, 48 ; 26, 7, 21, et al. COnsillOFi atus, I- "• dep. [consilium] I, To take, receive counsel, to consult (rare, but class, in prose and poetry; not in Quint, and Suet.) : consiliandi causa col- loqui, Caes. B. C. 1, 19 Oud. N. cr. ; so id. ib. 1, 73 ; * Cic. Att. 15. 9 ; Liv. Epit. 125 ; Hor. Od. 3, 3, 17 ; Tac. H. 2, 53.—* 2. To impart counsel, to counsel, advise : amice, Hor. A. P. 196. COnsflldSUS; a . »1", adj. [id.] Full of prudence or wisdom, considerate, etc. (a word formed, ace. to Gell. 4, 9, 12, by Cato ; except in him, only post-class.) : exempla, Fronto Ep. ad Ver. 1. — *Comp. : Sid. Ep. 7, 9. -Sup. : Sid. Ep. 1, 1. Consilium; "> «■ [from the stem conso, whence also consul and consulo] Deliberation, consultation, a considering together, counsel (cf. concilium) (very freq. in all periods and species of compo- sition) : consulta sunt consilia. are fin- ished, al an end, Plaut. True. 1, 2, 7 : con- silium volo capere una tecum, Ter. Eun. 3, 5, 66: cum aliquo consilia conferre, Cic. Phil. 2, 15, 38 ; v. confero, no. I. 2 : eaepe in senatu consilia versata sunt, Quint. 12, 2, 21 ; 7, 4, 2 : quasi vero con- silii sit res, et non necesse sit. etc., as if the matter were yet open for deliberation, Caes. B. G. 7. 38 Herz. : quid aetati cre- dendum sit, quid nomini, magni consilii est, Cic. Att. 15, 12 ad fin. : cf. nihil mihi adhuc aceidit, quod majoris consilii esset, id. ib. 10, 1, 3 : in consilio habere, Quint. 8, 2, 23 : fit publici consilii particeps, Cic. Cat. 1,1; cf. Quint. 12, 3, 1 ; 3, 8, 4 ; 8, 3, 14 ; 12, 10, 70 : nocturna, Sail. C. 42, 2 : arcanis ut interesset, Liv. 35, 18, et saep. II. M e t o n. : A. T n abstr. : 1 , A con- clusion made with consideration, determin- ation, resolution, measure, plan, purpose : Quint. 6, 5, 3 ; cf. " consilium est aliquid faciendi non faciendive excogitata ratio," Cic. Inv. 1, 25 fin. ; 2, 9 fin. : certum, Ter. Andr. 2, 3, 16 : callidum, id. ib. 3, 4, 12: ut sunt Gallorum subita et repentina con- silia, Caes. B. G. 3, 8 : aliquid communi consilio agere, id. ib., et saep. ; id. ib. 4, 22 : repudio quod consilium primum in- tenderam, Ter. Andr. 4, 3, 18 : neque, quid nunc consili capiam, scio, De vir- gine istac, id. Eun. 5, 2, 27 ; so consilium capere with a gen. gerund., Caes. B. G. 3, 2 ; Cic. Att. 5, 11, 6 ; Sail. C. 16, 4 ; Quint. II, 3, 180, et saep. ; cf. with gen. vominis: profectionis et rcversionis meae, Cic. Phil. 1,1; c. inf., Cie. Quint. 16 fin. ; Caes. B. G. 7, 71 ; Nep. Lys. 3; Liv'. 44, 11, et al. ; withM: consil ; um cepi. ut antcquam luceret oxirem, Cic. Att. 7, 10: consilium est (* / am resolred, I have determined) ita facere, Plaut. Mil. 2. 3, 73 ; so Ter. Hec. 3, 5, 44 ; Cic. Att. 5, 5 ; Sail. C. 4, 1 ; 52 fin. ; Hist. frgm. 4, 12, p. 240 ed. Gerl., et al. : CONS eo consilio, uti frumento Caesarem inter- cluderet, Caes. B. G. 1, 48 ; so id. ib. 2, 9 ; Cic. Fin. 1, 21 fin. ; Sail. C. 57, 1, et saep. ; also hoc consilio ut, Nep. Milt. 5, 3 ; and sometimes abs. consilio adverbially : in- tentionally, designedly, Virg. A. 7, 216 ; Liv. 35, 14. — Hence, j>. In partic, in milit lang., A warlike measure, device, strat- agem : " consilium imperatorium quod Graeci aTpaTfiynua appellant." Cic. N. D. 3, 6 fin. So Caes. B. G. 7, 22 ; Nep. Da- tam. fifin. ; Iphicr. 1, 2 ; Eum. 5, 3, et al. — And, c. With special reference to the person for whose advantage a measure is devised : Counsel, advice : tu quidem an- tehac aliis solebas dare consilia mutua, Plaut. Epid. 1, 1, 89 ; so daro, Ter. Andr. 2, 1, 9 ; Eun. 2, 3, 84 ; Hoc. 4, 4, 93 ; Ad. 3,4,54; Phorm. 2, 4, 21 ; Cic. Clu. 31, 85 ; Hor. Od. 3, 4, 41 ; 3, 5, 45, et saep. : juvabo aut re aut opera aut consilio bono, Plaut. Ps. 1, 1, 17 ; imitated by Ter. : aut con- solando aut consilio aut re juvero, Ter. Heaut 1, 1, 34 (also quoted in Cic. Fam. 7, 10 fin.) ; cf. also Ter. Heaut. 5, 2, 29 ; id. Phorm. 3, 1, 17 ; cf. Cic. Att. 13, 31, 3 : consiliis non curribus utere nostris, Ov. M. 2. 146, et saep. 2. Consideration as a mental quality, understanding, judgment, wisdom, sense, penetration, prudence : acta ilia res est animo virili, consilio puerili, Cic. Att. 14, 21, 3 ; cf. id. Caecin. 7 : ut popularis cu- piditas a consilio principum dissideret, id. Sest. 49: fateor me ad hoc bellum ma- jore studio quam consilio profectum, Sail. H. frgm. 3, 11, p. 230 ed. Gerl. : quae quanto consilio gerantur, nullo consilio assequi possumus, Cic. N. D. 2, 38, 97 : simul consilium cum re amisisti ? Ter. Eun. 2, 2, 10 ; cf. miseros prudentia pri- ma relinquit, Et sensus cum re consili- umque fugit, Ov. Pont. 4, 2, 48 : mulieres omnes propter infirmitatem consilii ma- jorcs in tutorum potestate esse volue- runt, Cic. Mur. 12, 27 : vir et consilii mag- ni et virtutis, Caes. B. G. 3, 5 ; cf. Liv. 4, 13 fin. ; so vir maximi consilii, Nep. Dat. 1, and Ter. Andr. 3, 5, 2 : omnes gravio- ris aetatis, in quibus aliquid consilii aut dignitatis fuit, Caes. B. G. 3, 16 ; cf. Ov. M. 6, 40 : misce stultitiam consiliis bre- vem, Hor. Od. 4. 12. 27, et saep. — D . Poet., transf., of inanimate things : con- silii inopes ignes, indiscreet, Ov. M. 9, 746 ; so vis consili expers, Hor. Od. 3, 4, 65 ; id. Sat. 2, 3, 266. B. In. concreto : The persons who de- liberate, a council (the Senate, the judges, a council of war, etc.) : senatum, id est orbis terrae consilium delere gestit, Cic. Phil. 4, 6 ; so id. Fam. 3. 8, 4 : summum consilium orbis terrae. id. Phil. 7, 7 : Dii prohibeant, ut hoc, quod majores consili um publicum vocari voluerunt, praesidi um sectorum existimetur, i. e. a court of justice, id. Kosc. Am. 52, 151 ; cf. qui ex civitate in senatum propter dignitatem, ex senatu in hoc consilium delecti cstis propter severitatein, id. ib. 3 fin. : Galba consilio celeriter convocato sententias exquirere coepit, a council of war, Caes. B. G. 3, 3 ; cf. consilio advocato, Liv. 25, 31 ; 43, 22, et al. : militare, id. 8. 6 : cas- trense, id. 44, 35 : mittunt (Carfhaginien- ses) triginta seniorum principes : id erat samtius apud illos consil um, id. 30, 16 ; cf. id. 35, 34 : consilium Jovis, Hor. Od. 3, 25, 6 : bonorum atque sapicntium, Quint 3, 8, 2, et al.— b. Facetiously : Plaut. Mil. 2, 2, 44. — c. (™ ace. with no. I. A, 1, b) A counselor : ille ferox hortator pugnae i on- siliumque fuit, Ov. Tr. 4, 2, 32 ; id. Her. 17, 268. COn-Simili£> c ' n< ?7- Similar in all parts, wholly, entirely similar, like (class. ; most fn q. in Plaut.. Ter., and Lucr. ; not in Hor.); constr. with gen., dot., atque, qua- si, or abs.: (-) e.gen.: liber caj'tivus avis ferae consimilis est, Plaut. Capt. I, 2, 7; so Afran. in Charis. p. 193 P.; Lucr. 5, 811 ; 711 ; Cic. Or. 1. 33.— (/3) c. dat.: cut homini herus est consimilis, Plaut. Poen. 4, 2, 2 ; so Ter. Heaut. 2, 4, 2 ; Cic. Phil. 2. 12. — (y) With atque or et: tarn consi- milist atque ego, Plaut. Am. 1, 1, 287 ; so id. Bacch. 3, 3, 50 ; Front, de Or. 1.— a ct: Lucr. 3, 8. — *(o) With quasi: quia con- simile est quom stertas quasi sorbeam. CONS Plaut. Mil. 3, 2, 8— (c) Abs. (so most freq.) : imago, Plaut. Men. 5, 9, 4 : ludum, Ter. Eun. 3, 5, 38 : consilia, id. Heaut. 1, 2, 35 : via, Afran. in Non. 316, 9 : res, Lucr. 2, 1018 ; 4, 89 : colore, id. 2, 736 : natura, id. a, 916 : ratione, id. 1, 842 ; 884 ; 1097 ; 2, 506; 807; 3,74; 283; 5,298; 6,506; 882; 1130 : ratione mentis, id. 2, 676 : studio, *Tac. A. 3, 13 : puriter cadehtia et consi- milia irascentem, etc., * Quint. 9, 3, 102. — (Q In a doubtful constr. : fecerunt, ut consimilis rugae profectio videretur, Caes. B. G. 2, 11 ; Ter. Heaut. 2, 4, 13.— Adv. con- similiter (post-class.) : consimiliter Cice- ro veri>o isto utitur, Gell. 6, 16, 12 ; id. 11, 5 Jin. — Comp. and Sup. not in use either in adj. or adv. consimilrter, aa " v - Just as , '» ft'4« manner; v. consimilis, fin. Consipic, ere, v. n. [sapio] To be in one's right mind or in one's senses, to be of sound mind (rare, and not ante-Aug.) : non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculi8 satis con- stare poterant, Liv. 5, 42 (al. concipere s. consistere) ; ct'. Gell. 7, 3, 12 : non sapi- enti opus est viro, sed consipienti, Sen. Cons. Sap. 16. consiptum. v. consepio. COn-sistO) stlt ii stitum, 3. v. n. and a. I, JSeutr. : To place one's self any where, to stand still, remain standing, stand, stop (very freq., and class, in prose and poetry). A. Lit.: 1. In gen.: otiose nunc jam illico bic consiste, Ter. Ad. 2, 1, 2: ubi ad ipsum veni diverticulum, constiti, id. Eun. 4, 2, 7 ; cf. Hor. S. 1, 9, 62 : uti et viatores consistere cogant, Caes. B. G. 4, 5 : neque is (Demosthenes) consistens in loco, sed inambulans atque ascensu in- grediens arduo, Cic. de Or. 1, 61, 261 ; cf. ire modo ocius, interdum consistere. Hor. 5. 1, 9, 9 : in muro consistendi potestas orat nulli, Caes. B. G. 2, 6: ad mensam consistere et ministrare, Cic. Tusc. 5, 21 ; so ad aras, Ov. M. 10, 274 : ad ramos, id. ib. 10. 510 : ante domum, id. ib. 2, 766 : ante torum, id. ib. 15, 653 : in aede. id. ib. 15, 674 : in medio, id. ib. 10, 601 : limine, id. ib. 4, 486 ; 9, 397 : post eum, Quint. 1, 10, 27 ; 11, 3, 118 : in pedes, Sen. Ep. 121 : frigore constitit lster (* froze), Ov. Tr. 5, 10, 1 : cf. unda, id. Met. 9, 662 ; and Eanguis, Poeta in Cic. Tusc. 2, 17, 38 : al- vus, Cato R. R. 126 ; so id. ib. 156, 4. 2. in partic, a. Cum aliquo, To sta- tion or place one's self with some one for conversation, to stand with: in hoc jam loco cum altcro constitit, Plaut. Cist. 4, 2, 31 ; id. Cure. 4, 2, 16 sq. : cum hoc consistit, hunc amplexatur, Cic. Verr. 1, 7, 19. — b. Mllit. t. t., To take a stand, make a halt, keep a position, to stand (in opp. to a march, flight, or disorder) : locus, ubi constitissent, Caes. B. G. 1, 13 : qui in su- periore acie constiterant, id. ib. 1, 24 ; cf. in sinistra parte aeies, id. ib. 2, 23 : in tluctibus, id. ib. 4, 24 : sub muro, id. ib. 7, 48 : juxta, id. ib. 2, 26, et al. : pro ope- re, Sail. J. 92 fin.: equites Ariovisti pari intervallo constiterunt, Caes. B. G. 1, 43 : constitit utrumque agmen, Liv. 21, 46 : sic regii constiterant, id. 42, 58, et saep. : ut reliquan (legiones) consistere non au- derent, Caes. B. G. 2, 17 : reliquos per- territos in fugam conjiciunt ac ne in locis quidem 6uperioribus consistere patiuntur, id. ib. 3, 6 : a fuga, Liv. 10, 36, et saep. : naves eorum nostris adversae constite- runt, Caes. B. G. 3, 14.— c. Jurid. 1. 1„ To appear as accuser before a court of justice : cum debitoribus, Papin. Dig. 5, 3, 49 : cum niatre, Sen. Ira, 2, 7 : adversus dom- inos. Hermog. Dig. 5, 1, 53. B. 'Prop.": 1. I» gen.: Luer. 2,332; cf. id. ib. 322 : patimini eo transire illius turpitudinis infamiam, ubi cetera maleficia consistunt, Cic. Clu. 30 fin. ; cf. ut unde orta culpa esset, ihi poena eonsisteret, Liv. 28, 26 : ante oculos rectum pietasque pudorque constiterant, Ov. M. 7, 73. 2. In partic, a. To remain standing at a thing, i. e. to dwell upon, delay, stop : in uno nomine, Cic. Verr. 2(1, 38: in sin- gulis, id. Part. 35, 120.— 1). (in ace. with A. 2. b) To be or remain firm, unshaken, immovable, to be al rest, to stand one's ground, to continue, endure, subsist, be, CONS exist : mentc consistere, Cic. Phil. 2, 28 ; so neque mente neque lingua neque ore, id. Q. Fr. 2, 3, 2 : pracclare in forensi- bus eausis, id. Or. 9, 30 : in dicendo, id. Clu. 39 : verho quidem superabis me ipso judice, re autcm ne consistes quidem ul- lo judice, id. Caecin. 21, 59 : modo ut tibi eonstitcrit fructus otii tui, id. Fam. 7, 1 : in quo (viro) non modo culpa nulla, sed ne suspicio quidem potuit consistere, id. Rose. Am. 52 fin. ; cl. id. Clu. 29, 78 : con- stitit in nulla qui fuit ante color, Ov. A. A. 1, 120 : sunt certi denique tines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum, Hor. S. 1, 1, 107; Plin. 14, 6, 8, § 68 : miserum tandem consistere, to take a firm stand (the figure derived from fleeing soldiers), Cic. Quint. 30 fin. — *b. Cum aliquo, To agree with : Zenoncm cum Aristone verbis (*as jar as words go) consistere, re dissidere, Cic. Fin. 4, 26. — Hence, c. ' n gen., To be, exist: vix binos oratores laudabiles constitisse, Cic. Brut. 97 ad fin. : sine agricultoribus nee con- sistere mortales nee ali posse manifestum est, Col. 1 praef. § 6; Var. R. R. 3, 8 fin.: quadringentis centum Venerios non pos- se casu consistere, to occur, take placi. Cic. Div. 2, 21, 48 : summa studia officii inter nos certatim constiterunt, Lentul. in Cic. Fam. 10, 34, 3 : sed non in te quo- que constitit idem Exitus, take or have place, Ov. M. 12, 297. — And, (ji) c. in, ex, or the simple abl. (in Quint, also with circa and inter, v. below) : To consist in or of, to depend upon : major pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit, Caes. B. G. 6, 22 ; Lucr. 4, 99 ; cf. id. 1, 421 : e quibus haec rerum summa consis- tat, id. 1, 236 ; 60 c. ex, id. 1, 839 ; 873 ; % 585 ; 5, 238 : c. in., id. 1, 1027 ; so id. 5, 61 ; 66 : vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit, Caes. B. G. 6, 21 ; 80, in eo salus et vita optimi cu- jusque consistit, Cic. Phil. 3, 8: in quibus vita beata, id. Tusc. 5, 14, 40 : in una ho- nestate omne bonum, id. ib. & 42: in nomine controversia, Quint. 7, 3, 7 ; 8, 3, 57 : in actu rhetoricen, id. ib. 2, 18, 2 ; 6, 3, 42, et saep : spes omnis consistebat Da- tami in se locique natura, Nep. Dat. 8, 3 : c. abl., Quint. 12, 10, 59 : omnis quaestio circa res personasque consistere videtur, id. ib. 3, 5, 7 ; so id. ib. 6, 3, 19 : quaestio inter utile atque honestum consistet, id. ib. 3, 8, 24. — d. As antith. to progressive motion : To stand still, stop, rest, contin- ue, take rest, cease : Plaut. Asin. 3, 1, 17 : omnis administrate belli consistit, Caes. B. C. 2, 12 : vel concidat omne coelum omnisque terra consistat necesse est, Cic. Tusc. 1, 23, 54: forensium rerum labor et ambitionis occupatio constitisset, id. de Or. 1, 1 : usura, id. Att. 6, 1, 7 : c~iaf>f)oia, id. Fam. 7, 26, 2; cf. videndum. morbus an increscat, an consistat, an minuatur, Cels. 3, 2, and cursus pituitae, id. 6, 6, no. 8 : Cajus ejusque posteri in equestri or- dine constitere usque ad Augusti patrem, Suet. Aug. 2. II. Act., To settle, establish (very rare ; perh. only in the two follg. exs. ; cf. Gerl. Sail. J. 49, 5, p. 290) : vitam consistere tutam (* to render safe), Lucr. 6, 11: cau- sam, Gell. 5, 10, 9. Consistorianus. i. m - An assessor, aid in council (post-class.). Amm. 15, 5 ; 31, 12; Cod 1 .Iust. 12, 10.— From Consistdrium*. "• n - [eonsisto] (a post-class, word) Lit., A place of assem- bly: hence, 1, The earth, as a dwelling- place of man, Tert. Res. Cam. 26 ; and trop. : consistorium libidinum lupanar, id. ad Uxor. 2, 6. — * 2. A room where serv- ants wait, Sid. Ep. 2, 2. — But most usu., 3. The place where the emperor's council met, the emperor's cabinet, Aus. Grat. act. 29 ; Amm. 14, 7 ; Impp. Arcad. et Honor. Cod. 12, 10. 1 ; Inscr. Grut. 28, 2, et al. COnsitlO (consatio, Tert. ad Nation. 2, 11), onis, /. [1. conseroj A sowing, planting, perhaps only in Cic. de Sen. 15 fin., and Tert. 1. 1. COnSltor> oris, m. [id.] A sower, planter : uvae, i. e. Bacchus, Ov. M. 4, 14, and Tib. 2, 3, 37. * COHSltura. «e, /. [id.] A sowing, planting : agri, Cic. Rep. frgm. in Non. 195, 9. CONS ConsitUS) "i um . Part., from 1. con- sero. t consiva, »e,/. [1. consero] She who sows, plants, an epithet of Ops, ace. to Fest. s. v. opima, p. 190. con-sdbrinus, i, m., and - a , ae, /. 1, In a restricted sense, a designation of the children of two sisters, The child of a mother's sister ; but more freq. consobrini is used of all coitsins-gcrman, the children, of brothers or sisters ; cf. Gaj. Dig. 38, 10, 1 ; Isid. Orig. 9, 6, 14. Thus in the former sense, m., Cic. de Or. 2, 1, 2. In the latter, to., Cic. Off. 1, 17, 54 ; Lig. 4, 11, et al.— /, Cic. Quint. 4, 16 ; Nep. Att. 2.-2. In gen. : A relative, cousin, in a remote de- gree, Suet. Calig. 26 ; Claud. 26. con-socer, cri, m.. -cms, <">",/■ A designation ot the fathers and mothers of a married pair ; A joint father -in-law or mother-in-law ; one of two fathers-in-lato or mothers-in-law : m., Suet. Claud. 29 J Ulp. Dig. 24, 1, 21 ; Aus. Parent. Mart. 10, 33, 3. — */., Aus. Parent, fin. in lemmate. consociabilis- e, ad J- [consocio] Compatible, suitable, fit : Ainbros. Ep. 1. * consociatim. ad", [id.] Together, unitedly : Amm. 15, 11. COllSOCiabo- onis, /. [id.] A union, association (several times in Cic, elsewh. rare) : consociatio hominum atque com- munitas, Cic. Off. 1, 44, 157 ; cf. id. ib. 1, 28, 100; 1, 41 fin.: gentis, Liv. 40,5: sin- istra siderum, Firmic 6, 12 ad fin. COnSOCiatUS) a, urn, Part, and Pa., from consocio. COll-SOClO, av ii atum, 1. v. a. To make common, to share with one, to asso- ciate, join, unite, connect (class. ; most freq. in Cic, Livy, and Tacit. ; not in Quint, and Suet.) ; constr. with cum, inter se, or abs. — (u) With cum : nee vero rec- tum est, cum amicis consociare aut cob- jungere injuriam, Cic. Fin. 3, 21, 71 ; Phaedr. 4, 11 fin. : consilia cum aliquo, Liv. 28, 27 : furorem suum eum cive, id. 28, 25 : omnia cum lis, id. 23, 44 ; cf. id. 25, 18 ; Tac A. 15, 67 : immquam major vester consensus in ulla causa fuit, num- quam tam vehementer cum senntu con- sociati fuistis, Cic. Phil. 4, 5. 12: ubi seee sudor cum unguentis consociavit, Plaut. Most. 1, 3, 121: consociare mihi tecum licet, to enter into partnership with, id. Rud. 2, 6, 67.— (13) With inter se: centum Patres rem inter se consociant, Liv. 1, 17; Cic. Fin. 3, 20, 66. — (y) Abs. (so most freq.): * Lucr. 2, 110: regnum, Liv. ], 13 : imperium. id. 8, 4 : formam reipub- licae, Tac. A. 4, 33 : audaces, id. ib. 14, 58: vocem, id. ib. 13, 23 : seria, id. ib. 14, 4 : animos eorum, Liv. 2, 1 : consociare um- bram amant pinus et populus, * Hor. Od. 2, 3, 10 : accusatorum atque judicum con- sociati greges, Cic. Parad. 6, 2, 46 : (side- ra) tria consociata, Ov. F. 2, 246 : rem consociatam (agreed upon) alicui aperire, Liv. 24, 24 : Ariarathes in omnia belli pa- cisque se consociaverat consilia, Liv. 42, 29.— Whence , consociatus, a, um, Pa. United, agreeing, harmonious (very rare) : dii, Liv. 1, 45. — *Sup.: consoeiatissima vol- untas, Cic. Fam. 3, 3 Orell. N. cr. — Comp. and Adv. not in use. Con-SOClUS, n . um, adj. United, con- nected (late I, at.) : elementa 6ibi valde, Fulg. Myth. 1, 2.— b. Subst. : A partaker, aid, companion, with consortes, Impp. Diocl. Maxim. Cod. 10, 2, 3 ; Firm. Mathes. 3, 13, no. 4. consocrus, us , v. consocer. COHSolabllif , e, adj. [consolor] Per- taining to or suitable for consolation : 1. Pass., That may be consoled, consolable (extremely rare) : dolor, * Cic. Fam. 4. 3, 2. — Comp.: Ambros. Ep. 8. — *2. Act., That brings consolation, consolatory : car- men, Gell. 16, 19, 12. * COnsoIamen, mis, «• [id.] Conso- lation, Hieron. Ep. 62. CC-nsdlatio. onis,/. [id.] 1. A consol- ing, consolation, comfort (in good prose: most freq. in Cic), Cic Prov. Cons. 7 ; Tusc 3, 32. 77 ; Brut. 96 fin. ; de Sen. 2, 4 ; Fam. 4, 3, 3 ; 6, Zfin. ; 6, 4, 4 : Att. 12, 14, et saep. : malorum, id. Fam. 6, 4, 2. — In plur., Cic. Tusc. 3. 30, 73 ; 32, 77.— Hence, b A consolatory discourse or treat- 357 CONS *se, Cic. de Or. 3, 55, 211 ; Quint. 10, 1, 47 j 11, 3, 153. So the title of a lost treat- ise of Cic. : De Consolatione, a fragm. of which is' found in Orell. IV. 2, p. 489-491. — 2. With the object of fear : An encour- aging, encouragement: timoris (* an alle- viating), Cic. Att. 1, 17, 6 ; so Hirt. B. G. 8, 38 ; id^ Bell. Alex. 8. COnSdlator> oris, m. [consolor] One w/w consoles, a comforter, Cic. Tusc. 3, 30 ; Fam. 6, 4, 3 ; Sen. ad Helv. 1. COnSdlatdrie* a dv. [id.] In a consol- atory manner ; v. the follg. COnSdlatdriuS) a, ™, adj. [id.l Pertaining to consolation, consolatory, of consolation (rare) : literae, letters of con- solation, * Cic. Att. 13, 20 : codicilli, * Suet, Oth. 10. — *Adv., consolatorie : compellare (ppp. increpative), Sid. Ep. 6, 9. con-solida» ae, /■ L so "dus] a plant, elso called eonferva, black briony, com- frcy ; Symphytum officinale, L. ; App. Herb. 59. Consolidation «nis, /■ [consolido] jurid. (. t. A conjirmin »•, establishing of ownership, Ulp. Dig. 7, 2, 3 ; of; Just. Inst. 2, A fin. * COnSolldator» oris, m. [id.] A con- firmer, fortifier : domus, Venant. Carm. 1 10,23. COn-SOlldo> atum, 1. v. a. To make wholly firm, solid, to make thick, condense (not ante-Aug., on account of Cic. Fam. 5, 20, 2 ; cf. Orell. N. cr.) : parietem in unam crassitudinem, Vitr. 2, 8. — 2. Jurid. 1. 1., To confirm, settle the usufruct or the right of possession in a thing, to consolidate, Tryphon. Di£ 23, 3, 78 ; Ulp. ib. 7, 2, 3 sq. * COil-SoIlduS. a, um, adj. Very firm, solid, stable, trop. : Arn. 4, p. 153. COn-Sdlor» atus, l. v. dep. J. Of personal objects : To console earnestly or much, to encourage, animate, cheer, comfort (very freq., and class. ; most freq. in Cic). (tt) c. ace. : istam, quod potes, fac conso- lere, Ter. Ad. 3, 5, 2 ; so id. Hec. 3, 1, 13 ; Ov. M. 1, 578 ; 13, 213, et al. : aliquem de miseriis communibus, Cic. Fam. 6, 4, 2 ; aliquem in miseriis, id. Cat. 4, 4 ad fin. : se aliqua re, id. Prov. Cons. 7, 16 ; Rose. Com. 14 fin. ; se per literas, id. Att. 12, 14, 3 : his me consolor victurum suavius, ac 6i, etc., * Hor. S. 1, 6, 130 : se, quod, etc., Cic. Sull. 10 : vosmet ipsos, id. Agr. 2, 28, 77 ; cf. memet, Catull. 64, 182.— (ff) Abs. ; aut consolando aut consilio aut re juvero, Ter. Heaut. 1, 1, 34 : haec igitur officia Bunt consolantium, tollere aegritudinern, etc., Cic. Tusc. 3, 31, 75; so id. Fam. 4, 8 ; Quint. 11, 3, 64 ; 3, 4, 3 ; Ov. M. 1, 360 : consolantia verba, id. ib. 15, 491 : Caesar ojus dextram prendit, consolatus rogat, etc., encouraging him, Caes. B. G. 1, 20 ; so id. ib. 5, 4 ; B. C. 3, 98 ; Liv. 26, 35 ; Suet. Aug. 53, et al. — 2. Of things: To mitigate, alleviate, lighten, relieve, soothe (also most freq. in Cic.) ; ut doloris magni- tudinem celeritas, diuturnitatem allevatio consoletur. Cic. Fin. 1, 12, 40; 6o incom- modum, id. Q. Fr. 2, 6 ad fin. ; desideri- um tui', id. Fam. 7, 11 : dolorem tuum, id. ib. 4, 8 : brevitatem vitae, id. Mil. 35, 97 ; hanc cladem domus meae, Liv. 45, 41 : otium nostrum, Quint. 2, 12, 12. Ug^ a. Act. form consolo, are, Var. in Non. 473, 30; cf. Prise, p. 797 P.— . Con- solor, ari in a reflex, signif. : To console or comfort one's self: quum arrimum ves- trum erga me video, vehementer conso- lor, Q. Metell. in Gell. 15, 13, 6 ; cf. Gell. ib. § 1 ; A sin. Pollio in Prise, p. 792 P. Anil in a pass, signif. : sic consolatis mili- tibus, etc.. Just. 22, 6, 4. * COn-SOmniOi ,IV '> 1- «• a - To dream of, Plaut. Most. 3, 2, 70. consonans* antis, v. consono. COnsdnantcr> ado. Consonantly ; v. consono, Pa., fin. COnsdnantiai ae, /. [consono] An agreement, harmony, consonance (not ante- Aug., and very rare) : vocis, Vitr. 5, 5 ad Jin.: vocum proximarum, Gell. 13, 20, 5; scripturnrum, Tort. adv. Jud. 11 and 14. COnsbnC) a( ^ Vt With one voice ; v. con.- onus. Jin. COn-SonO) ui, 1 . «. w. To sound at the same time or together with, or loud, heavily, to resound (rare, but class, in prose and poetry ; esp. freq. after the Aug. per. ; in 358 CONS Cic. perh. never, for in Partit 5 the read- ing should prob. be sonantiora ; v. Orell. N. cr. in h. 1. Also not in Hor. and Suet.) : 1, Lit. ; apes evolaturae consonant ve- hementer, Var. R. R. 3, 16, 30 : quum om- ne tibiarum genus organorumque conso- nuit, lit concentus ex dissonis, Sen. Ep. 84 a med. : tubae utrimque canunt : con- tra consonat terra, Plaut. Am. 1, 1, 73 ; so of places, Virg. A. 8, 305 ; Ov. M. 7, 451 ; Tac. A. 14, 32 ; 15, 37 : consonuere corni- cines funebri strepitu, Petr. 78, 6 : conso- nante clamore r.ominatim Quintium ora- re ut, etc., Liv. 36, 34. — 2. In rhetor : a. Of harmony in discourse, Quint. 9, 3, 73; 45 ; 77.— b. Of the same modification of words, Quint. 9, 3, 75.— H, Trop.: To agree, accord, harmonize (not ante-Aug.) : sibi in faciendis ac non faciendis, Quint. 2, 20, 5 : sibi (tenor vitae), Sen. Ep. 31 : Capricomo (Virginis astrum), Manil. 2, 281 : ad hanc vocem (opus), Sen. Vita beat. 23.— Whence consonans, antis, Pa. 1, In gramm. lang., subst. (sc. litera ; hence gen. fern.) : A consonant, Quint. 1, 4, 6; 1, 7, 9 ; 1, 5, 20, et saep. — 2. Trop. : Agreeing, con- sonant, fit, suitable (post- Aug. and rare) : consonanti contractui bonae fidei, Scaev. Dig. 19, 1, 48 ; Ulp. ib. 12, 2, 3i.—* Adv. : Consonantly, agreeably: consonantissime ad harmoniam composita, Vitr. 6, 1. COn-sbnUS; a , um, adj. Sounding together in harmony, harmonious (rare ; mostly poet.) : 1. Lit: clangor, Ov. M. 13, 610 : fila lyrae, id. Am. 1, 8, 60 : vox, Sil. 17, 448.— b. Consona, ae, /. = conso- nans, A consonant, Ter. Maur. p. 2395 P. sq. ; cf. consona elementa, id. ib. p. 2385 ib. — 2. Trop.: Accordant, fit, suitable: fila telae, Claud. Rapt. Pros. 2, 42 : credo Platonem vix putasse satis consonum fo- re, si, etc., * Cic. Att. 4, 16 ; Claud. Laud. Stil. 2, 69. — * Adv. consone : clamitare, App. M. 1, p. 106. Con-sopio» without pcrf., Itum, 4. v. a. To bring into an entirely unconscious state, to put fast asleep, lull to sleep, to stu- pefy (rare, but class.) : somno consopiri sempiterno, Cic. Tusc. 1, 49, 117 : Endy- mion a Luna consopitus putatur, id. ib. 1, 38 fin.— Medial: *Suet. Claud. 44.— In a Gr. constr. : (exstinctum lumen) conso- pit concidere, so benumbs the senses that one sinks down, etc., * Lucr. 6, 793 Forbig. —2. Trop.: Of laws: To go out of force, be abolished, Gell. 16, 10, 8. COn-SOrS; ortis, adj. \ t Sharing prop- erty with one (as brother, sister, relative), lirin c in community of goods, partaking of i'ti '■ vnnon ; " consortes, ad quos eadem sni- " Var. L. L. 6, 7, 68; cf. "sors et pat- rhnunium significat : unde consortes dici- mus," Fest. 8. v. sorts, p. 140. So con- sortes tres fratres, Cic. Verr. 2, 3, 23 : fra- ter, Plin. Ep. 8, 18, 4. Subst. : censoris, Liv. 41, 27; Vellej. 1, 10 Ruhnk. : divisio- nes patrimoniorum inter consortes, Fest. s. v. desertiones, p. 55 : de consortiums ejusdem litis, Cod. Just 3, 40 : data est he- redibus, Virg. Cir. 14. — Hence, 2. Poet.: (o) For a brother or sister, Tib. 2, 5, 24 ; Ov. M. 11, 347 ; 6, 94 ; Her. 13, 61 ; Pont. 3, 2, 47, et al. Adj. : pectora = sorores, Ov. M. 13, 663 : sanguis, id. ib. 8, 444.— b. For kindred, a relative : Lucr. 3, 772 ; cf. ib. 333 : consortem suum quisque huma- bat, id. 6, 1280.— Hence II. Transf. : Dividing something with one, having an equal share, partaking of, sharing ; subst, a colleague, partner, com- rade (class. ; esp. freq. after the Aug. per.) : a. Of personal subjects : (a) c. gen. : con- soles mecum temporum illorum, Cic. Mil. 37, 102: gloriosi laboris (together with socius), ill Brut. 1, 2 : mendacitatis, id. Flacc. 15, 35: culpae, Ov. F. 3, 492; cf. vitiorum, Vellej. 2, 94 : tori, Ov. M. 1, 319 : thalami (*« wife), id. ib. 10, 246 (cf. socia tori, id. ill. 8, 521 ; 10, 268) : generis et ne- cis, Ov. Her. 3, 47 : urbis, id. Pont 3, 2, 82: tribuniciac potestatis (together with collega imperii), Tac. A. 1, 3; cf. imperii, Suet. Oth. 8 — (P) With in : in lucris at- que furtis, Cic. Verr. 2, 3, 66 fin.—(y) Abs. : Of colleagues in power : imperii consors, Suet. Tit. 9 ; so Luc. 1, 93 : Rom- uli, Suet. Tib. 1. — b. Of things as sub- jects : Of the same condition, common (po- C ONS et and rare) : tecta, Virg. G. 4, 153 : ca- sus, Prop. 1, 21, 1. * COnSOrtaliS) e, adj. [consortium] Pertaining to common estates ; lineae, Front, de Colon, p. Ill Goes. consortifflj onis, /. [consors, no. II] Fellowship, community, partnership, socie- ty, association (rare, but in good prose ; not in Quint) : omnis humana dis6olve- tur, Cic. Off. 3, 6 : sociabilis inter binos Lacedaemoniorum reges, Liv. 40, 8 ; cf. tribuniciae potestatis, Vellej. 2, 99 ; 103 ; and wholly abs. : quaenam ista societas, quaenam consortio est ? Liv. 6, 40 (v. the passage in connection) : fati, Val. Max. 4; 6, no. 3 : (animalia terrestria) hominum quadam consortione degentia, Plin. 9, 1, 1. Consortium) ii. «• [consors] (not an- te-Aug.) J. Community of goods, *Suet. Claud. 28 : voluntariura inter fratres, Ulp. Dig. 17, 2. 52. — 2. Fellowship, participa- tion, society, Liv. 4, 5; Quint 12, 1,4; Tac. A. 4, 3 ; Herm. Dig. 14, 2, 5 ; Zeno ib. 5, 27, 5 ; Petr. 101, 2. In plur., Tac. A. 3, 34. * COn-spatianS, antis, Part, [spati- or] Walking together : inter meretrices, Petr. 7, 3. * CQnspector, oris, m. _ [conspicio] He who sues or beholds ; an inspector, be- holder : cordis Deus, Tert Or. 13. 1. conspectus, a, um, Part, and Pa., from conspicio. 2. Conspectus? us, m - [conspicio] A look, sight, view (very freq., and class, in prose and poetry) : 1. Lit: Var. L. L. 7, 2, 82; ef. quo lon- gissime conspectum oculi ferebant, Liv. 1, 18 : casurusne in conspectum videatur animus, an tanta sit ejus tenuitas, ut fu- giat aciem, Cic. Tusc. 1, 22 : conspectu urbis frui, id. Sull. 9 : siiorum, id. Mur. 41, 89 : sese dare in conspectum, Enn. Ann. 1, 53 (in Cic. Div. 1, 20, 41) ; so dare se in conspectum alicui, Ter. Ph. 2, 1, 31 ; Cic. Verr. 2, 5, 33 ; cf. alicui in conspec- tum prodire, Ter. Ph. 2, 4, 3 ; and prodi- re ad aliquem in conspectum. Plaut Bac. 4, 9, 84 ; Most. 5, 2, 33 : pene in conspec- tu exercitus nostri, before the eyes, Caes. B. G. 1, 11: illam e conspectu amisi meo, Ter. Eun. 2, 3, 2 : venire in conspectum alicujus, Cic. Fin. 1, 7, 24 ; Nep. Con. 3, 3, et al. : fugere e conspectu alicujus, Ter. Hec. 1, 2, 107 ; Cic. Verr. 2, 5, 34 ; Agr 2, 3, et al. : fugare aliquem e conspectu, Lucr. 3, 49 : conspectum fugere, Ov. M. 2, 594, et saep. — Hence 2, Me ton. for Presence, proximity (in like manner very freq. ; also in this sig- nif. in many connections coinciding with the foregoing, as the phrase above, venire in conspectum, can be translated, to contc before the eyes or to come near to. So also e conspectu fugere, etc.) : a. Of persons : et scio, iis fore meum conspectum invi- sum hodie, Ter. Hec. 5, 2, 22 : (tlbi) cujus prope in conspectu Aegyptus est, Cic. Fam. 1, 7, 5 ; so in conspectu, in the -pres- ence or vicinity, before the eyes, before the face of, in sight, id. Agr. 1, 3 ; Caes. B. G. 2, 25 fin. ; Liv. 1, 31 ; Virg. A. 1, 184, et saep. — b. Of inanimate things : quercus, quae est in oppidi conspectu, Var. R. R. 1, 7, 6 : procul a conspectu imperii, Cic. Agr. 2, 32, 87 : spectet patriam ; in con- spectu legum libertatisque moriatur, id. Verr. 2, 5, 66. II, Trop. : The mental view, a glance, survey, consideration (rare, but in good prose) : quae ponunt in conspectu animi, quae cernere et videre non possumus, Cic. de Or. 3, 40, 161 : conspectus et cog- nitio naturae, id. Leg. 1, 23 fin.; cf. id. Brut 4, 15 ; Leg. 3, 5 ; Quint. 10, ], 6 ; 7, 1, 4 ; Liv. 10, 25 : ut ea ne in conspectu quidem relinquantur, never come into con- sideration, are scarcely observed, Cic. Fin. 5, 31 Hence 2. In Gellius concr., like theGr. iri'y- oi^ts, ^ short view, sketch, synopsis : Gell. 17, 21, 2 ; id. 19, 10, 3. consper&o (in MSS. also written con- spargo; cf. 1, aspcrgo), si, sum, 3. v. a. [spargo] I. To sprinkle, strew, moisten (very freq , and class.) : () With a clause as object: illam geminos filios pueros pepe- risse conspicor, Plaut Am. 5, 1, 18 ; so id. Cure. 5, 1, 5 ; Bacch. 4, 4, 18 : Ter. Heaut 1,1, 16. — (<5) With a relat. clause : quae res in nostris castris gererentur conspicati, Caes. B. G. 2, 26. I^ 5 " Pass. : ut nunc paupertas con- spicatur (" ^cwpeirat"), Var. in Prise, p. 792 P. COnspiCUnS, a, um, adj. [1. conspi- cio] (pott, or in post-Aug. prose, esp. in Tac. ; not in Quint.) 1, That is or comes in view, visible : rebus ab auditis conspi- cuisque, Ov. Pont. 3, 4, 22: late vertex, *Hor. Od. 3, 16, 19 : 6ignum in proeliis, Phaedr. 4, 6, 6 : acies barbarorum, Tac. H. 4, 29 : tabernaculum undique, Curt. 9, 6 : sidus omnibus e terris, Augustus in Plin. 2, 25, 23 ad fin. : habere mortem in conspicuo, before the cues, Sen. Brev. Vi- tae 20.— 2. Trop.: That attracts the at- tention to itself, striking, distinguished, il- lustrious, remarkable, (baripls : Romanis conspicuum eum novitas divitiaeque fa- ciebant, Liv. 1, 34 ; so Suet. Aug. 45: in sicmis clara conspicuusque domo, Tib. 3, 3, 4 ; so with abl., Ov. M. 12, 467 ; Her. 5, 139 ; Tac. H. 3, 29 ; 33 ; Plin. Ep. 3, 3, 2 ; Suet. Aug. 72, et al ; Tac. H. 3, 17 : ambo conspicui, Ov. M. 8, 373 ; so abs., Tac. H. 1, 88 ; 4, 42 ; Germ. 7 ; Or. 36. COnspIrate, "do- Unanimously, with one accord ; v. 1. conspire fin. COnspIratip, onis,/. [1. conspiro] A harmonious meeting together, concord, har- mony : * 1, Lit. : canentium, Col. 12, 2, 4. — Far more freq., 2. Trop. : An agree- ment in feeling or opinion, union, una- nimity, concord, harmony. a B In a good sense : hominum atque consensu, Cic. Off. 2, 5, 16 : bonorum omnium, id. Cat. 4, 10 fin. : optimatium, Suet Caes. 15 : omnium ordinum ad defendendam liber- tatem (together with concordia), Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 3 : (Amici) quanta amoris conspiratione consentientes, Cic. CONS Fin. 1, 20 : conspiratio consensusque vir- tutum, id. ib. 5, 23, 66. — |), In a bad sense : A plotting, plot, mutiny, conspir- acy, Cic. Dejot. 4 ; Brut, in Cic. Fam. 11, 13 fin. ; Quint. 6, 1, 9 ; 12, 7, 2; 12, 1, 14 , Suet. Aug. 19 ; Calig. 56 ; Dom. 14 ; 17. 1. COnspiratuS* a, um, Having en- tered into a conspiracy ; v. 1. conspiro. 2. COnspiratUS, a, um, Wound to- gether, coded, up ; v. U. conspiro. *3. COnspiratUS, "", tit. [1. conspi- ro] An agreement, harmony : mentium animorumque, Gell. 1, 11, 8. 1. COn-spirO, a", arum, 1. v. n. To blow together, sound together. * I, Lit.: aereaque assensu conspirant cornua rau- co, Vir£. A. 7, 615 (" et tubae simul iiifla- bantur," Serv. — Far more frequent, and in good prose, II. Trop.: A. To harmonize, agree, accord: * Lucr. 4, 1212; cf. tanta rerum consentiens, conspirans, continuata cog- natio, Cic. N. 1). 2, 7, 1», and id. ib. 3, 11, 28 ; cf. also id. Lig. 12 ; Col. 3, 13, 7 : in quibus (operibus) plurium conafus prae- eunte aliqua jucunda voce conspirant, * Quint 1, 10, 16. B. To agree together in thought or •feeling, to accord, unite, combine: \ t In a good sense : colligite vos, conspirate nobiscum, consentite cum bonis, Cic. Agr. 1, 9 : mirabiliter populus Romanus uni- versus et omnium generum ordinumque consensus ad liberandam remp. conspira- vit, id. Fam. 10, 12, 4 ; Col. (Gic. Oecon. T) 12 praef. § 8. — 2. ' n a bad sense : To plot together, to enter into a conspiracy, to conspire (so freq. in the histt. alter the Aug. per., esp. in Suet.) : (u) Abs. : pri- usquam plures civitates conspirarent, Caes. B. G. 3, 10 fin. ; so Suet. Caes. 9 ; Galb. 10.— (r?) c. in: Liv. 3, 56; in inju- riam, id. 3, 36 fin. : in caedem alicujus, Tac. A. 15, 68 : in necem, Just. 16, 5, 12 : in destinatam mortem, id. 20, 3, 4 : in Au- gustum, Suet. Tib. 8 ; cf. conspiratura est in eum a sexaginta amplius, id. Caes. 80. — *(y) cad: ad res novas, Suet. Claud. 13. — * (rl) c. ut : ut Senatum adorirentur, Suet Caes. 9. — * (e) c. inf. : perdere ali- quem, Suet. Claud. 37. — 1>. Conspiratus, a, um, Having conspired, entered into a conspiracy : his conspiratis factionum par- tibus, Phaedr. 1, 2, 4. And subst, con- spirati, orum, m., like conjurati, Conspir ators, Suet. Caes. 82 Bremi ; Galb. 19 Dom. 17 ; Ner. 43. — Whence *conspirate, adv. With one aceord, unanimously : conspiratus, Just. 3, 5, 3. 2. COn-spiro, av i. atum, 1. v. a. [spi- raj To coil up (extremely rare) : unguis sc conspiravit, Aur. Vict. Vir. 111. 22J— Hence, 2. To crowd closely together, con- globare : milites subito conspirati pila conjeccrunt Caes. B. C. 3, 46 Oud. N. cr. — b. Trop.: Sen. Ep. 84 (repeated in Macr. Sat. 1 praef.). * conspissatio, puis, /. [spisso] a crowding together, thickening : sordium, Theod. Prise. 1, 18. COn-Spissatns, a, um, Part, [id.; Pressed together, made thick, thickened, con- densed, dense (very rare) : solum, Col.. 2. 18, 5 : vinacea, id. 12, 45s 3 : creta, Plin. 35, 6, 18. cen-splendesco, ere, v. «. T» shine very much : teeta, Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 3, 66. + COnspolium, ii, ". A kind of sac- rificial cake, ace. to Arn. 7, 230^ COn-Spondeo* di, nsum (old orthog. consposvm, ace. to Fest. p. 32) 2. v. a. and n. To engage or promise something mutually (ante- and post-class., and very rare) : neve, conspondise. neve, con- promesise. S. C. de Bacchanal. ; v. Sup- plement. Consponsi, Naev. in Var. L. L, 6, 7, 70 ; cf. " consposos antiqui diet I iant fide mutua colligatos," Fest. p. 32 : con- sponsa factio, App. M. 5, p. 165 ; so Aus. Ep. 10, 11. 1. con-sponsor, oris, m. A joint surety, Cic. F?m. 6, 18, 2; Att 12, 17. + 2. COnsponsOr, One. who binds or obligates hints. If to something, = conjura- tor, Fest. p. 45 [conspondeo]. COnsponSUS, :l > ,im > Tart., from con- spondeo. COn-SPUO, without pcrfi, utum, 3. v. a. r 359 CO N S and n. J. Act., To spit upon (rare ; most freq. in Petr.) : me imrhundissimo basio, Petr. 2, 3, 4. Esp., to spit upon in con- tempt, Phut. Cure. 4, 2, 17 ; Petr. 132, 3 ■ App. Apol. ; Hier. Ep. 50, no. 4 ; of. Barth. Advers. 23, 24 : conspuere sinus, in eager discourse, to slaver, drivel, Juv. 7, 111 Rup. — * b. Poet in a harsh and undig- nified figure = conspergere, To besprinkle, to cover over : Juppiter hibernas cana nive conspuit Alpes, Furius Bibaculus in Quint. 8, 6, 17 ; for which Horace, parodying it, writes, Furius hibernas cana nive con- 6puet Alpes, Hor. S. 2, 5, 41 ; cf. the scho- liast in h. 1.. and Weichert. Poett. Latt. Reliqu. p. 342, — H, Neutr., To spit out much, lo spit : influt se tamquam rana et in sinum suum conspuit (viz. by her stiff", proud bearing), Petr. S. 74, 13 : faciem ineam non averti a conspuentibus in me, Vulg. Jes. 50, 6 (a circumlocution for the Hebr. pi). COn-SpUTCO) without per/., atum, 1. v. a. To dejile, pollute (very rare) : om- nia tctro sapore, * Lucr. 6, 22 ; Col. 8, 3 fin. ; Tert. Idol. 1. CCn-sputOi without per/., atum, 1. v. intens. a. [conspuo] To spit upon in con- tempt (very rare) : nostros coeperunt Clo- diani, * Cic. Q. Fr. 2, 3, 2 : maledictus et consputatus, etc., Tert. adv. Jud. 14. COnsputuSi R i um > Part., from con- spuo. COn-StablllO; ' vi i 4- v. a. To con- firm, establish, make firm (ante- and post- class., and very rare) : rem meam, * Plaut. Capt. 2, 3, 93 ; so * Ter. Ad. 5, 1, 9 ; Tert. adv. Val. 39. ConstanS; antis, Part, and Pa., from consto. constanter? aa"». Firmly, steadily, consistently, uniformly, constantly ; v. con- Bto. Pa., fin. constantia, ae, /. [constans] 1, A firm standing, steadiness, firmness, immu- tability, constancy, perseverance (in good prose ; esp. freq. in Cic.) : (stellarum) pcrennes cursus atque perpetui cum ad- mirabili incredibilique constantia, Cic. N. D. 2, 21, 55; cf. ib. § 56, and 3, 9 Jin. : dictorum conventorumque, id. Oft". 1, 7, 23 ; cf. promissi, id. Att. 4, 17 : perseve- rantia oonstantiaque oppugnandi, Hirt. B. Alex. 26. — b. Agreement, harmony, sym- metry: ordo et constantia et moderatio dictorum omnium atque factorum, Cic. Off. 1, 28, 98: non ex singulis vocibus philosophi spectandi 6unt, sed ex perpe- tuitate atque constantia, id.Tusc. 5, Wfin. ; cf. id. ib. 2, 2, 5: quae autem est inter au- gures conveniens et conjuncta constan- tia! id. Div. 2, 39, 82. 2. Trop. : Firmness of character, stead- fastness, immovability, constancy, self-pos- session : is, qui moderatione et constantia quietus animo est sibi ipse placatus, ut nee tabescat molestiis, etc., Cic. Tusc. 4, 17, 37 ; cf. ib. § 38 : Catoni quum incred- ibilem tribuisset natura gravitatem, eam- que ipse perpetua constantia roborasset eemperque in proposito susceptoque con- silio permansisset, etc., id. Off'. 1, 31, 112 : hinc constantia, illinc furor, id. Cat. 2, 11,25; Liv. 42. 62: de eorum fide con- Btnntiaque dubitatis t Caes. B. G. 7, 77 ; cf. Herz. ib. 1, 40 : animi, Ov. M. 11, 293 : morum, Tac. H. 3. 86 ; id. Ann. 13, 20 fin. : sunt et alia ingenita quaedam adjumenta vox, latus, patiens laboris valetudo, con- stantia, decor, i. e. natural firmness, intre- pidity, Quint, prooem. § 27 Meyer. ; cf. id. 6 prooem. § 11 ; 12, 5, 2. — Ace. to the no- tions of the Stoics = tinoBaa, in plur. opp. to perturbationcs, Cic. Tusc. 4, 6 fin. Constantiacus, *. t™, v. Constan- tlUB. Constantianus, «. "'". ] »"• Con- Constantiensis, e, } stantius. ConstantlllUS, '• "«• The name of a well-known Roman emperor. — Whence, b, Constantinianus, a, iim, adj., of or pertaining to Constaulint : genus, Amm. 27, 5 : lavacrum, id. ib. 3, et al. Constantinopolis, is ' /■< Kuwrni/- rivov ir Xi{, The city Constantinople, an- ciently called Byzantium ; Turkish Stam- bul: Amm. 21, 12 fm. ; Eutr. 6, 6; Aurel. Vict Epit. 35; Alia, de Urb. 2; Parental. 360 CONS 3, 11, et al. — Whence Constantinop- olltanilS) a . um : u r' )S (* *• e - Constanti- nople), mipp. Honor. etTheod. Cod. 1, 2, 6. ConstaatlUSi iii m - The name of a Iloman emperor. Whence the adjectives : Constantiacus. a, um ; legiones, Amm. 21, 11 : Constantianus, a, um; thalamus, id. 22, 3 ad Jin. ; and Con- Stantiensis, «"> Of or pertaining to Constantius : bellum, Sext. Rut, Brev. 27. COn-stellatlO, onis, /. [stella] A col-, lection of stars supposed to exert an injlu- ence upon human affairs, a constellation (late Lat.), Amm. 29, 2; Capitol. Gord. 20 ; Spart. Ver. 4 ; Aug. C. D. 5, 7, et saep. COn-stellatus. a, um, adj. Very starry, starred, studded with stars : balte- os, Treb. Gallien. 2. constcrnatio, onis, /. [2. consterno] (not ante-Aug. : mostly only in the histo- rians) Confusion, dismay, consternation, alarm, dejection, disquietude, disturbance : pavor et constematio mentis, Tac. A. 13, 16 ; so also abs., Suet. Calig. 51 ; Claud. 12. — *b. Transf. of the fright of horses (with pavor), Liv.37, 42.-2. I" partic, Mutiny, tumult, disorder, sedition, Liv. 28, 25 ; 34, 2 ; Tac. A. 1, 39 ; Hist. 1, 83 fin. ; 2, 49 ; 4, 50 ; Curt. 81 ; but also otherwise, Tac. A. 1, 63 ; Suet. Caes. 20. 1. con-sterno, stravi, stratum, 3. v. a. To strew over, cover by strewing, be- strew (class, in prose and poetry) : («) c. abl. : tabernacula caespitibus, Caes. B. C. 3, 96 : cubilia gallinarum paleis, Col. 8, 5, 3: stabulaculmis, id. 7, 3, 8: aream silice, id. 1, 6, 23 : speeus molli fronde, Plin. 8, 36, 54 : nidum mollibus plumis, Plin. 10, 33, 49 : contabulationem summam lateri- bus lutoque, Caes. B. C. 2, 9 : haec longu- riis cratibusque, id. B. G. 4, 17 : mare classibus, Liv. 35, 49 ; Curt. 9, 6 : cubile purpurea veste, * Catull. 64, 163 : omnia telis, armis, cadaveribus, Sail. J. 101 fin. : forum corporibus civium caede nocturna, Cic. Sest. 39 fin. ; so terrain late tergo, Virg. A. 12, 543; cf. terrain gravi casu, * Lucr. 5, 1332, and terram gravi corpore, Cic. Arat. 433 : paludem pontibus, Hirt. B. G. 8, 14.— (0) Sine abl. : Cie. Div. 1, 32, 69 ; so terram frondes altae, Virg. A. 4, 444 : triclinium, Var. L. L. 9, 4, 128 ; cf. lectum, App. M. 9 : ratem pontis in mo- dum humo injecta, Liv. 21, 28. Hence constrata navis, covered, having a deck, Cic. Verr. 2, 5, 40 ; Hirt B. Alex. 11 ; Liv. 35, 46 ; cf. vehicula, Curt. 9, 10, 25.— Hence, 2, Part, constratum, i, n., subst, a. A covering : pontium, Liv. 30, 1.0. — b. A deck : puppis, Petr. 100, 3 : navis, ib. § 6. II. To throw a thing together upon it- self, i. e. to throw down, prostrate (extreme- ly rare ; peril, only in the two follg. exs.). *1. Lit: tempestas in Capitolio aliquot signa constravit, Liv. 40, 45 (the emenda- tion prostravit appears to be unnecessa- ry).— 2, Trop.: quid tibi constrata man- suescere profuit ira? calm, moderate, qui- et (the figure taken from animals con- quered in combat), Stat Silv. 2, 5, 1. 2. COnsterUOi » v i> atum, 1. v. a, [ac- cess, form of the preced., in ace. with no. II., in a trop. sense] * I, To stretch upon the ground, to overcome : pecorum in modum consternates caedunt fugantque, Liv. 38, 17. — Far more freq., esp. after the Aug. per. (never in Cic, Hor., and Quint), H. To bring into confusion, to perplex, disquiet, to terrify, alarm, affright, dismay, overwhelm with terror, etc. 1. 1 n gen. : sic sunt animo consternati ut etc., Caes. B. G. 7, 30 Jin.; so without animo, Hirt. ib. 8, 19 ; Liv. 8, 9; 21, 11; Suet Aug. 23 ; 90 ; Gall). 11 ; Vit. 8, et al. : va- na Laetitia est, constcrnatique T mores, Ov. M. 12, 60 : in fugam, to put to flight by disquieting or alarming, Liv. 10, 43 ; 38, 46 ; cf. consternere fuga, Tac. H. 3, 79 fin. — b. Transf., of animals: To make afraid, to frighten, startle : consternantur equi et saltu in contraria facto Colla jugo eripiunt, Ov. M. 2, 314 ; so Liv. 37, 41 ; Suet Ncr. 48 : taorua securis icru con- sternatus, Suet. Gall). 18.— 2. In par- tic: To bring into a mutinous disquiet, to excite to sedition or revolt : earn multi- tudinem conjuratorum ad anna constor- nntam esse, Liv. 7, 42 ; so ad arma, id. 21, 24 ; 34, 3 ; 8, 27. CONS COnstipatlO) onis,/. [constipo] (post classical word) A crowding together: in concreto, a dense, crowd : exercitus sui, Vopisc. Aurel. 21 : militum, Amm. 26, 6. Con-stlpOi avi, atum, 1. v. a. To press or crowd closely together (very rare) : tantum numerum hominum in agrum Campanum, * Cic. Agr. 2, 29, 79 : se (hostes) sub ipso vallo, Caes. B. G. 5, 42; Prud. uTcth. 11. * COnstltlO, onis, /. [consisto] An abiding, abode, stay : loci, in the same, Gell. 16, 5, 10 dub. COn-StltUO) nil utum. 3. v. a. [statuo] To put or lay down, to set, put, place, de- posit a person or thing somewhere (esp. firmly or immovably), etc. (the act. cor- responding to consistcre) (class, in prose and poetry ; not in Hor.) j I. 1° gen.: hominem ante pedes Q. Maiiilii, constituunt, Cic. Clu. 13, 38 ; so vobis eandentem taurum niitc aras, Virg. A, 5, 237 : impedimenta, Liv. 44, 36 : re- liquias praodonum contractas in urbibus, Vellej. 2, 32 fin. : unum aliquem lecto- rcm, Quint. 2, 5, 6 b. Trop.: quum hujus vobis adolescentiam proposueritis, constituitote vobis ante oculos etiam hu- jus miseri senectutem. Cic. Coel. 32, 79. 2. Milit t. t. : a. To station or post troops somewhere, lo set in order : legio- nem Caesar passibus CC nb eo tumuli) constituit, Caes. B. G. 1, 43 ; so legiones pro castris in acie, id. ib. 2, 8 fin. ; 4, 35 : aciem ordinesque intra silvas, id. ib. 2, 19 : Sail. C. 59, 2 ; Liv. 28, 33, et al. : naves ad latus apertum hostium, Caes. B. G. 4, 25 : naves aperto ac piano litore, id. ib. 4, 23 Jin. : naves nisi in alto, id. ib. 4, 24 : clas- sem apud Salamina exadversum Athe- nas, Nep. Th. 3 fin. ; cf. id. Alcib. 8, 1,: praesidia in oppidis, id. ib. 7. 7. —Rarely of a person : dum se Gallus iterum eo- dem pacto constituere studet (corresp. to the preced., Manlius statum Galli contur- bavit), Quadrig. in Gell. 9, 13, 17.— b. In contrast with a march : To cause to halt : paullisper agmen constituit, Sail. J. 49, 5 Gerl. N. cr. ; so agmen, Liv. 35. 28 ; 38, 25 : signa paullisper novitatc rei, id. 33, 10 ; so signa, id. 34, 20. II. With particular accesso- ry significations: A, With the access, idea of prepara- tion : To erect, establish, found, build, con- struct, prepare, make, create, etc. (also class., and very freq.) 1. Lit.: genus humanum, quorum omnia causa constituisse deos, Lucr. 2, 175 ; id. 6, 226 ; aggerem apparare, vine- as agere, turres duas constitucre cocpit Caes. B. G. 7, 17 ; so turres, id. ib. 2, 12 : turrim, id. ib. 2, 30: castella ad cxtremas fossas, id. ib. 2, 8 : vineas ac tcstudines, Nep. Milt. 7, 2 ; Sail. Hist. frgm. in Serv. Virg. A. 11, 6 (p. 249, no. 68, ed. Gerl.) : inane sepulcrum, Ov. M. 6, 568 : f rales cupressos, Virg. A. 6, 216 : pyras curvo in litore, id. ib. 11, 185 : quatuor araa ad alta delnbra dearum, id. Georg. 4, 542; Suet. Aug. 59 fin: aedem in foro geminis fratribus, id. Caes. 10 ; id. Calig. 41 : cas- tra Romae. id. Tib. 37, ct saep. : oppidum, to found, Caes. B. C. 1, 15 ; Nep. Cim. 2, 2 ; so Messenam, Nep. Epam. Bfin.; Vel- lej. 1. 1 : nova moenia, Virg. A. 12. 194 ; cf. moenia in Aside terra, Ov. M. 9. 449 : doniicilium sibi Magnesiae, Nep. Th. 10, 2 : triplex Piraeei portns constitutus est, id. ib. 6, 1: hiberna omnium legionum in Belgis. Caes. B. G. 3, 38, ct saep. 2. Trop. : videte, per deos immorta- les, quod jus nobis, qnam conditionem vo- bis metipsis, quam deniquc civitati legem constituerc velitis, to establish, Cic. Cae- cin. 14, 40 ; so judicium, id. Part. 28, 99 : judicium de pecuniis rcpetunriis, id. Div. in Caecil. 4, 11 : judicium capitis in se. id. Verr. 2, 5, 54 : controvcrsiam, id. de Or. 1. 'il fin. : quaestioncm, Quint. 3, 11, 17; 4, 2, 10 : rariocinationem, id. ib. 5, 14, 12 : accu?ationcm (together with comparare), Cic. Verr. 2. 1, 1 : accusatorem, id. Div. in Caecil. 3, 10 ; Quint. 3, 10, 3 (cf. compara- re accusatorem, Cic Clu. 67, 191) ; so tes- ter, Cic. Verr. 1, 18, 55, et saep. : fidem, Cic. Part. 9 ; cf. id. de Sen. 18 : concordi- am, Cic. Att 8, 11, D : si utilitas amiciti- ara constitutt, toilet cadem, id. Fin. 2, 24, CONS 7» . amicitiam tecum, Q. Cic. Pot. Cons. 7, ST7 (cf. ib. § 25: amicitiae permultae comparantur) : libortntcm, Cic. Fl. 11, 25: victorinm, id. Rose. Am. 6, 16: pacem (opp. bcllum gerere), id. ib. 8, 22 : quan- tum raali sibi ac liberie suis, id. Verr. 2, 1, 25. tin. B. With the access, idea of ordering, contriving : To establish by ordering or management, to order, manage, to confirm, regulate. X, Lit.: Ti. et C. Gracchos plcbem in agris publicis constituisse, to have estab- lished, Cic. Agr. 2, 5 ; cf. id. ib. 2, 31 : ibi futures llelvetios, ubi eos Caesar consti- tuisset should assign them a permanent abode, Caes. B. G. 1, 13 Herz. : reges in civitate, Cic. Agr. 2, 6, 15 ; cf. id. Off. 2, 12; so Commium regem ibi, Cues. B. G. 4, 21: dccemviralem potestatem in omni- bus urbibus, Nep. Lys. 2 ; cf. Cic. Agr. 2, 7, 17 : curatores legibus agrariis, id. ib. ; cf. publico patronum huic causae, id. Mur. 2, 4, et ul. : composita et constituta res- publica, Cic. Leg. 3, Wfin. ; cf. bene mo- rata et bene constituta civitas, id. Brut. 2, 7 ; so id. Agr. 2, 5 : eivitates, id. de Or. 1, 9 : Chersoneso tali modo constitute, Nep. Milt. 2, 4 : res summa aequitatc, id. ib. 2, 2 ; cf. rem numariani, Cic. Off. 3, 20, 80 : rem familiarem, id. Phil. 11, 2, 4: regnum nlicui constituere, Nep. Chabr. 2. 2. T r o p. : ineuntis aetatis inscitia se- num consfituenda et re^enda prudentia est, Cic. Off. 1, 34 ; cf. majores vestri ma- jestatis constituendae gratia bis Aventi- num occupavere, Sail. JT31, 17 ; Cic. Fam. 15, 4, G : jam perfectis constitutisque viri- bus. Quint. 10, 1, 57. C. With the access. ide« of limiting, fixing, allotting : To fix, appoint something (for or to something), to define, determine. 1, Lit: propter dissensionem placue- rat dividi thesanros fmesque imperii sin- gulis constitui. Sail. J. 12 ; Cic. Att. 12, 31. 2 : protium frumento, id. Verr. 2. 3, 73 fin. ; Suet Aug. 36 ; id. Ner. 10 ; id. Vesp. 18 : propria loca senatoribus, id. Claud. 21 : diem nuptiis, Plant Trin. 2, 4, 180 ; cf. nuptias in hunc diem, Ter. Andr. 1, 5, 34 : diem concilio, Caes. B. G. 1, 30 : diem colloquio, id. ib'.. 1, 47: posterum diem pugnae, id. ib. 3, 23 ./in. .- proximum diem ei negotio, Sail. J. 93 fin. : certum tempus ci ref, Caes. B. C. 1, 19 : grandiorem aeta- tem ad consulatum, Cic. Phil. 5, 17, 47 : tempus in posterum diem, Liv. 38. 25 : postquam ad constitutam non venerat diem, id. 27. 16 fin. : locus, tempus consti- tutam est, Ter. Eun. 3, 4, 3 : locum, Liv. 38, 25, et saep. : modum credendi, Cic. Rab. Post. 3,— b. '• t. of the lang. of busi- ness : To accord, agree with one in a thing, to appoint, fix, to concert, agree vpon, assent to (cf. Gron. Obss. p. 14 sq.) ; constr. all- quid cum aliquo, alieui, inter se, or abs. : 00 Cum aliquo : ubi ea dies, quam con- stituerat cum legatis venit Caes. B. G. 1, 8 ; cf. Cic. Cat. 1. 9, 24 : constitui cum quodam hospite, Me esse ilium conven- turam. Ter. Hec. 1, 2, 120 : constitui cum hominibus, quo die mini Messanae praes- to essent, Cic. Verr. 2, 2, 27 : constituere cum aliquo, ut, etc. Aug. in Suet Cali™. 8 ; cf. under Fa., no. II. 2.— (/?) Alieui : Cic. Att. 1, 7 ; id. Off. 1, 10, 32 : ubi nocturnae Numa constituebat amicae, Juv. 3, 12 Rup. — (y) Ahs. : vadimonia constituta. Cic. de Sen. 7, 21 : so de pecunia constituta, Di<;. 13, tit. 5 ; Ter. Heaut. 4, 4, 4 : ( Vieceh- ses) compo^itis inter se rebus in diem ter- tiam constituunt, Sail. .1. 06, 2 : sic consti- tuunt, sic oondicunt, Tac. G. 11 ; Juv. 6, 487. — l/S) Inter se: constituimus inter nos ut etc.. Cic. Fin. 5, 1 ; cf. thus, out of the circle of business transactions, with the da'.. : sane, inqnit velVm non constitais- Eem, in Tusculanum me hodie venturum esse, I.ailio, id. de Or. 1, 62 fin. 2. T r o p. : constitnendi sunt qui sint in amicitia fines diligenftU, Cic. Lael. 16 : ei forte quaererrtur," quae esset ars im- pcratoris. constitu ndum putarcm prin- cipio. quis esset imperator: qui quum csset constitutes administrator quidam belli ecrendi, turn adjungercmus, etc. (for which soon after definire), id. de Or. 1, 48, 210 ; cf. Quint. 12, 1, 1 Spald. N. or. : nondum satis constitui, molestiaene plus CONS an voluptatis attulerit mihi Trebatius nos- ter, id. Fam. 11, 27 ; id. Off. 2, 3, 9 : bona possessa non esse constitui, id. Quint. 29, 89: de hoc Antigonus quum solus con- stituere non auderet, ad consilium retu- lit Nep. F.um. 12, 1. D. With the access, iden of resolving : To determine to do something, to take a resolution, to resolve, determine : Lucr. 2, 656 : si rus cum scorto constituit ire, Tit. in Non. 406, 20 ; so cohortcs duas in Nan- taatibus collocare, Caes. B. G. 3, 1 : bel- lum cum Komanis gerere, id. ib. 4, 6 : Ro- manorum adventum exspectare atque ibi decertare, id. ib. 4, 19 : desciscere a rege, Nep. Dat. 5, et saep. : audio constitutum esse Pompejo et ejus coDsilio in Siciliam me mittere, Cic. Att. 7, 7, 4 — (/3) c. ut : Plaut. Ps. 1, 5, 136 : constitueram, ut pri- die Idus Aquini manerem, Cic. Att. 16, 10 : Lentulus cum ceteris constituerant, uti, etc., Sail. C. 43,— Whence coustitiitus, a, urn, Pa. X. Adj.: 1. (in ace. with no. II. A) Constituted, ar- ranged, disposed : bene constitutum cor- pus, Cic. Tusc. 2, 6 fin. : ita animo ac vita constitutes, ut ratio postelat, id. ib. 2, 4, 11 ; cf. bene a natura constitute id. Sest. 65, 137.— 2. (ace. to no. II. B) Fixed, es- tablished : cursus siderum, Quint. 1, 10, 46 : discrimina {opp. fortuita), id. ib. 5, 10, 42 : jam confirmatae constitutaeque vo- cis, id. ib. 11, 3, 29. II. Subst. constitutum, i, n. X. On ace. with no. II. A) An institution, ordi- nance, law (mostly post-class.), Cod. Theod. 1. 11, 5; 12, 41, l.—fc. Trop.: quum videas ordinem rerum et nataram per constituta procedere, according to es- tablished laws. Sen. Q. N. 3, 16.— 2. (in ace. with no. II. C, 1, b) An agreement, ap- pointment, accommodation ; a compact (in good prose) : ante rem quaeruntur quae talia sunt, apparatus, colloquia, locus, con- stitutum, convivium, Cic. Top. 12, 52 ; so abs., id. Att 11, 16, 2; Coel. 8 fin. : re- scripsit constitutum se cum eo habere, id. Att. 2, 23 fin. ; so constitutum factum esse cum servis, ut venirent, etc., Coel. 25 ; and humorously : si quod constitu- tum cum podagra habes, fac ut in alium diem differas, id. Fam. 7, 4. — So ad con- stitutum venire, Var. R. R. 2, 5, 1 ; Cic. Caecin. 12; Petr. 15, 6: se proripuit, Suet Oth. 6 ; and without any verb, Cic. Att. 12, 1 ; Flor. 2, 6, 16 : constitute arma cor- ripuit, Vellej. 2, 110 Ruhnk. N. cr. COnstttutlO' 6m 3 - /. [constituo] 1. A constitution, disposition, nature: firma corporis. Cic. Off. 3, 33, 117 (as transl. of the Gr. tvojiiOtiav ri/c au/H-'s) ; so anima- lis, Sen. Ep. 121 : prima naturae, Cic. Fin. 4, 6 fin. — b. In rhetoric : (* The issue in a cause, the point in dispute): '• Constilutio est prima conflictio causarum ex depul- sione intcntionis profecta, hoc modo : Fe- cisli : Non feci, aut : Jure feci." etc., Cic. Inv. 1, 8, 10 ; (* Her. 1, 11) ; cf. Quint. 3, 6, 2 sq. — 2. -A regulation, order, arrange- ment : " Constitulio est in lege, more, ju- dicato, pacto," Quint. 7, 4, 6 ; cf. id. ib. 5 ; 5, 2, 5 ; Cic. Leg. 2, 10 ; Plin. 34, 9, 21 ; Col. 1, 8, 18 L et al. constitutor! °™> m - ['d-] An order- er, arranger (mostly post-class.) : lrgis, * Quint 3, 6, 43 : rerum omnium deus, Lact. 3, 9 : constitutor moderatorque om- nium. Arn. 3. p. 101 : sacbi certaminis, Insur. in Grut 254, 4. COnstitutdriUS, a, uni, adj. [con- stituo, no. II. B, 1, b] In the jurists : For or pertaining to agreement or union : ac- tio, Paul. Dig. 13, 5, 20. Constitutum! •> v - constituo, Pa., no. II. 1. COnstitutaSi a > um , Fart, and Pa., from constituo. + 2. COnstltutuS horainum, A meet- ing of persons, a consistentium multitu- dine appellatur. Fest p. 33 dnb. (perh. the same word as the equally doubtful con- stitio in Gell. 16, 5, 10). con-sto.. stiti, statum (--onstaturus, Sen. Clem. 1, 19 ; Plin. 18. 5, 6, § 30 ; Luc. 2. 17; Mart. 10, 41\ 1. v. n. To stand still, remain motionless, to stop, halt, X. Lit. (very rar. for the usu. consis- tere) : in fossis sicubi aqua t onstat Cato R. R. 155 Jin. (for which cons stet in scro- CONS bibus aqua, Col. 5, 9. 9). So of standing with one for conversation (* To stand to- gether) (cf. consisto, no. I. A, 2) : Plaut. Cure. 2, 3, 11. And of the halting of an army : Sisenn. in Non. 273, 4. On the contr., very frcq. in all periods and in all species of composition, XI. With the access, idea of firmness : To stand firm, to remain immovable, un- changing, steadfast, to last, endure, perse- vere, etc. : prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies, Liv. 3, 60 ; cf. nee pugna deinde tills constare, id. 1, 30 fin. : ut non color, non vultus ei consta- ret id. 39, 34 ; cf. valetudo ei neque cor- poris neque animi constitit Suet. Calig. 50 ; and dum sanitas constabit Phaedr. 4, 24, 30 : non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis safcw constare poterant, Liv. 5, 42 : cf. in ebri- etate lingua non constat Sen. Ep. 83 fin.: mente vix constare, Cic. Tusc. 4, 17, 39 ; cf. Liv. 8, 19 ; 44, 20 : in sententia con- stare, Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 Jin. : Humerus legionum constat, id. ib. 7. 35 : ceteris exercitibus constare fidem, Tac. H. 2, 96 ; cf. Liv. 37, 32 : ut idem omnibus sermo constat, Liv. 9, 2, et a].— P o e t. : quum sint hue forsitan ilia, Haec translata illuc ; summa tamen om- nia constant ?• e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258 : post- quam cuncta videt coelo constare sereno, every thing continues in unbroken serenity, Virg. A. 3, 518. — ]j. Cum aliqua re or ali- eui rei, To agree, accord with something, to correspond, fit (cf. consisto, no. I. B, 2) : considerabit, constetne oratio aut cam re aut ipsa secum, Cic. Inv. 2, 14 : sententia non constare cum superioribus ft ini'eri- oribus sententiis, etc., Cic. Her. 2, 10, 14 : si humanitati tuae constare voles, Cic. Att. 1, 11. — And sibi, To agree, accord with itself to remain like one y s self, be consist- ent : in Oppianico sibi constare et superi- oribus consentire judiciis debuerunt, Cic. Clu. 22, 60 ; so together with consentire, id. Univ. 3 ; Fin. 2, 11 fin. : ut constare in vitae perpetuitate possimus nobisme- tipsis nee in ullo officio claudicare, id Off. 1, 33, 119 ; so sibi (opp. titubare), Quint. 5, 7, 11 : sibi et rei judicatac, Cic Clu. 38, 106 : sibi, Hor. Ep. 1, 14, 16 ; A P. 127; Quint 5, 7, 11, et saep.— c . Ra- tio constat mercantile (. t.. The account agrees or is correct, is or proves right : auri ratio constat: nurum in aerario est Cic. Fl. 28, 69 : quibus ratio impensarum constaret was correct, accurately kept. Suet. Ner. 30.— Hence, (fj) In post-Aug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business : Plin. Ep. 1, 9, 1 Gesn. ; cf. id. ib. 1, 5, 16 ; 3, 18, 10 ; 7, 6, 4; 9, 2 fin. ; Pan. 38, 4 ; Just, praef. § 5 : earn conditionem esse imperandi, ut non alitor ratio constat quam si uni red- datur, Tac. A. 1, 6 fin. — So 2. Of facts, reports, etc. : To be estab- lished, settled, certain, manifest, evident, well known : quae quum constant pcr- spicuum debet esse, etc., Cic. Tusc. 1, 17, 40 : quum et factum constat et nomen, qualia sint vocatur in dubium, id. Part. 12, 42; cf. quum factum constat sed a quo sit factum in controversiam venit, Quint. 7, 2, 8 ; Tac. Agr. 43 Roth. N. cr. : mihi multa agitanti eonstabat, paueorum civium egregiam virtutem tuncta patra- visse, Sail. C. 53, 4 ; cf. quod omnibus eonstabat hiemari in Gallia oportere, Caes. B. G. 4, 29 fin. ; Cic. Clu. 13, 38 ; so constat (eonstabat constabit, etc.) with the ace. c. inf., id. Mil. 6 : Quint. 29, 89 ; Caes. B. G. 3, 6 ; 9 ; 26 fin. ; 6, 19 fi.n. ; Ov. M. 7, 533 : 12, 264 ; Quint 4, 2, 90 ; 1, 2, 3 ; 3, 6, 80, et saep. : talia eonstabat certa primordia fama esse loci, Ov. M. 15, 58 : quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare in- ter omnes necesse est (in winch all must agree), hanc velle approbare ct tirruaro nihil attinet, Cic. Inv. 1, 36, 62 ; so con- stat (eonstabat constabit, ec.) inter om- nes, with ace. c. inf., id. Phil. 2, 41, 106; Caes. B. G. 7, 44 ; Nep. Alcib. 1 ; Quint. 6, 1, 8 ; 7, 7, 1, ct saep. ; cf. also constare inter homines sapicntissimos (for which, just after, omnium consensu sic esse ju- dicatum), Cic. de Or. 3, 1, 3 : inter suos 361 CONS Caes. B. G. 7, 47 : inter augures, Liv. 10, 6, et saep. : quum de Magio constet, Cic. Att. 13, 10 ad fin. ; cf. de facto constat. Quint. 7, 2, 7 ; so with de, id. ib. 11 ; 4, 2, 5 ; 76 ; 6, 4, 4, et saep. : etsi non satis mihi constiterat, cum aliquane animi mei molestia an potius, etc., Cic. Fam. 13, 1 : nee satis certura constarc apud animum poterat, utrum, etc., Liv. 30, 28 : quid cuique sit opus constare decet, Quint 3, 9, 8 ; so id. ib. 3. 8, 25 Zumpt iV. cr. : quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo ? At patet, Cic. Mil. 6, 15 ; so abs., id. Verr. 2, 3, 21. 3. Mihi, of a resolves certura est, It is my fixed determination, I am determined, I am fully resolved (very rare) : mihi qui- dem constat, nee meam contumeliam, nee meorum ferre, Anton, in Cic. Phil. 13, 19, 42 : neque satis Bruto neque tribunis, militum constabat, quid agerent, were un- decided, Caes. B. G. 3, 14. Bi l n S en -i as antith. to that which has no existence : To stand, to exist, be (so for the most part only in Lucr.) : Lucr. 1, 567 : (corpora) quoniam fragili narura praedita constant, id. 1, 582 ; id. 1, 246 ; id. 1, 510 ; id. 4, 462, et saep. : nntiqulssi- mi fere sunt, quorum quidem scripta con- stent, Cic. de Or. 2, 22, 93 ; id. Verr. 2, 2, 76 : qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92 : si ipsa mens constare potest vacans corpore. id. ib. 1, 10. — Hence 2. With ex, in, de, or the all. : To ex- ist from or in something, to be composed of, to rest upon something, etc. — (a) With ex (so very freq. in prose and poetry) : ex spiritu atque anhelitu nebula constat, Plaut. Am. 1, 1, 79 ; Lucr. 2, 385 : homo ex animo constat et corpore, Cic. N. D. 1, 35, 98 : simplex (jus) e dulci constat oli- vo, Hor. S. 2, 4, 64 : ea virtus, quae con- stat ex hominibus tuendis, Cic. Off. 1, 44, 157, et saep. — iff) c. in (very rare) : vic- toriam in earum cohortium virtute con- stare, Caos. B. C. 3, 89 fin. ; Nep. Att. 14 fin.—*(y) c. de: Lucr. 4, 1225.— (<5) c. abl. (esp. freq. in Lucr. and Quint.) : Lucr. 1, 222 : constat materies soiido corpore, id. ib. 51!) : constant corpora concilio prin- cipiorum, id. ib. 485, et saep. ; Plin. Ep. 3, 19, 5 ; Suet. Aug. 25 ; Quint. 5, 14, 27 : constat tota oratio longioribus membris, hreviorilms periodis, id. ib. 9, 4, 134 ; id. ib. 45 ; id. ib. 5, 10, 63, et saep. : causa constat aut unius rei controversia aut plui'ium, id. ib. 3, 10, 1 ; so omnis disci- plina memoria, id. ib. 11, 2, 1 : omne jus aut scripto aut moribus, id. ib. 12, 3, 6, et saep. 3. Mercantile l. t., like our phrase To stand at, i. e. to cost ; constr. c. abl., genit., etc. (cf. Seyferf s Gr. § 2113 sq. ; Ramsh. Gr. p. 436 sq., and 326 ; Zumpt Gr. § 444) : a. Lit.: (•/) c. abl. : ut unae quadrigae Romac constiterint quadringentis milli- bus, Var. R. R. 2, 1, 14 ; so Suet. Vit. 19 : films auro, Plaut. True. 2, 6, 57 : navis gratis, Cic. Verr. 2, 5, 19: tanto nobis de- liciae, Plin. 12, 18, 41 : magno tibi, Plin. Ep. 2, 6, 4 : parvo, Pall. Febr. 9, 12, et al. — (/3) c. gen: (ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco, Cic. Att. 13, 29, 2 ; Suet. Ner. 27 fin. : quanti funus, id. Vesp. 19; Juv. 7, 45. — (y) c. adc. : quod mihi constat carius, Lucil. in Non. 272, 25; so vilissime, Col. 9, 1, 6.— ((5) c. super. : eujus area super HS. mil- lies constitit, Suet. Caes. 26. — b. 'Prop. : edocct, quanta detrimento ct quot viro- rum fortium morte necesse sit constare vicroriam, Caes. B. G. 7, 19 : odia con- stantia magno, Ov. H. 7, 47 : imperia pre- tio quolibet constant bene, Sen. Phoen. 664.— Whence cons tans, antis, Pa. (in ace. with no. II. A) Standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform., invariable (very freq. and class.): 1. Lit.: mollis constantior est natura («c. qnnm aquae), Lucr. 3, 192: constans uva contra teno- rem umim algoris aestusvc, Plin. 14. 2, 4, § 3 : cursus certi ct constants, Cic. N. D. 3. 9 fin. ; cf. constans reversio stella- rum (together with conveniens), id. ib. 2, 21 : constnntissimns motus lunae, id. Div. 2. G. 17: nihil (mundo) motu constantius, id. N. D. 3. 9, 31 : constanti vu'tu gradu- 3G2 CONS que, Liv. 5, 46 : aetate nondum constanti, Suet. Galb. 4 : pax, firm, secure, Liv. 6, 25 : fides, Hor. Od. 3, 7, 4 : an ire comminus et certare pro Italia constantius foret, safer, Tac. H. 3, 1. — |j. Agreeing, accord- ant with itself, consistent, harmonious : quemadmodu'm in oratione constanti, sic in vita omnia sint apta inter se et conve- nientia, Cic. Off. 1, 40, 144 ; cf. incredi- bilia an inter se constantia, Quint. 5, 4, 2 : rnmores, Cic. Fam. 12, 9 : constans pa- rum memoria hujus anni, Liv. 10, 37 : constans fama erat, Suet. Caes. 6; so opinio, id. Tib. 39 ; Vesp. 4, et al. 2. T r o p. ; Intellect ually or morally cer- tain, sure, steadfast, constant, steady, un- changing: firmi et stabiles et constantes amici, Cic. Lael. 17, 62 ; cf. Nep. Lys. 2, 2: quemhominem? Levem? imogravis- simum. Mobilem? imo constautissimum, Cic. Rose. Com. 16, 49 ; cf. opp. varium, id. frgm. in Quint. 6, 3, 48 Spald. : pater amens at is quidein fuit omnium constan- tissimus, a very constant, steadfast man, id. Rose. Am. 14^n. : cf. prudens et constans (testis), Quint. 5, 7, 26, and under Adv. : (Helvidius Priscus) recti pervicax, con- stans adversus metus, Tac. H. 4, 5 fin. : constans Fortuna tantum in levitate sua, Ov. Tr. 5, 8. 18 ; cf. neque fidei constans, neque strenuus in perfidia, Tac. H. 3, 57 : constantior in vitiis, etc., Hor. S. 2, 7, 18. Adv. constanter: 1, (in ace. with no. 1) Constanter manere in suo statu, Cic. Univ. 13 ; cf constantissime conficere vi- eissitudines anniversarias, id. N. D. 2, 38, 97. — |), Constanter et aequaliter ingredi- ens oratio, Cic. Or. 58: sibi constanter convenienterque dicere, id. Tusc. 5, 9, 26; cf. ib. § 24 ; in Comp., ib. § 25 ; and in Snp., ib. 5, 8, 23 ; so hi constanter omnes nunciaverunt, with one voice, unanimous- ly, Caes. B. G. 2, 2 : aequabilius atque constantius sese res humanae haberent, Sail. C. 2, 3 ; cf. Tae. A. 15, 21 fin.— 2. (in ace. with no. 2) Constanter ac non trepide pugnare, steadily, perseceringly. Caes. B. G. 3, 25 ; cf. agere. Hirt. B. Aft". 84 : proelium inire, Suet. Vesp. 4 ; Tib. 19 : constanter et sedate ferre dolorem, Cic. Tusc. 2, 20 : constanter et libere se gerere, id. Att. 4. 16, 9 : constanter pru- denterque lit, id. 'fuse. 4, 6, 12 : constan- ter delata beneficia (together with judi- cio, considerate, and opp. to repentino quodam impetu). id. Off. 1, 15 fin. : gau- dere vitiis, Hor. S. 2, 7, 6. — Comp. : cetera exsequi, Suet. Aug. "JO. — Sup. : amicitias retinere, Suet. Aug. 66 ; id. Tib. 45, et al. * COn-Strator* oris, m. [sterno] A lev- eler, quieter, calmer : maris, Aus. Tech- nop. 12. Constratuitl) '> v - 1- consterno, no. I. 2. constrains, a, um, Part., from 1. consterno. COn-StrepO, ere, v, 7i. To roar, re- sound, sound loud ov boisterously, to make a noise (post-class, word), App. M. 11, p. 261, 34, et al. ; Cell. 4, 1, 4. constricte* a dv. Closely ; v. con- stringo, Pa., fin. COnstrictlO, onis,/. [constringo] (a post-class, word) A binding or drawing together, Pall. Mart. 1 ; Scrib. Comp. 84 ; Macr. Sat. 7, 6, et al. constrictlvns, a, um . ad J- [i d -l Drawing together, contracting, astringent (in later medic, writers) : cibi, Coel. Aur. i'ard. 2, 3 ad fin. : constrictive virtutis esse, id. Acut. 2, 18, et al. * COnstl'icto. are, v. intens. [id.] To draw together ; of a physician (connected with inurere, amputare, etc.), Tert adv. Marc. 2, 16. COnstrictUS, a, um, Part., from con- stringo. Con-string'O, inxi, icrum, 3. v. a. To draw together, bind together (good class, in prose and poetry). I, Lit. : 1. In gen.: vineam alligato recte, dum ne nimium constringas, Cato II. R. 33, 1 : sarcinam, Plant. Trin. 3, 2, 96: galeam, Val. Fl. 3. 80.— roet. : Prop. 3,20,17 — Esp. freq., 2, In par tic: a. 7V» bind together with fetters, to fetter, bind (a criminal or insane person) : ( ■) c. abl. : corpora vinculis. Cic. de Or. 1, 52 ad fin. ; Quint. 7, 3, 14 : ilium laqueis, Cic. Sest. CO NS 41, 88.— (/?) Sine, abl.: manus, Plaut. Bac. 4, 7, 1 ; Mil. 3, 1, 11 : aliquem pro moocho, Ter. Eun. 5. 6, 23 ; so id. Andr. 5, 2, 24 ; Cic. Phil. 7, 9, 27; Hirt. B. Afr. 87 ; Suet. Calig. 35; Ner. 34 ; * Hor. S. 1, 6, 23, et al. : tu mentis es compos ? Tu non con- stringendus ? Cic. Phil. 2, 38 ; cf. id. Pis. 20./!?!. — b. '• <■■ of medic. lang. : To draw together, aslringc, contract, Plin. 23, 6, 54 ; 7, 63, et al. II, Trop. : 1. In gen. : To hold oi bind together, to fetter, restrain, hold in clieck, etc. (a favorite trope of Cic. ; else- where less freq.) : Cic. Tusc. 2, 21, 48 : conjurationem omnium horum conscien- tia, id. Cat 1, 1 : fidem religione potius quarn veritate, id. Balb. 5, 12 : psephia- mata jurejurando, id. Flacc. 6 fin. .- leges immutabili necessitate, Quint. 2, 13, 1 : orbem terrarum novis legibus, Cic. Agr. 2, 107»!. ; Tac. A. 3, 33 fin. : scelus frau- demque odio civium supplicioque, Cic. de Or. 1, 46, 202 ; Liv. 34, 3 : superstitio- ne constricti, Quint. 12, 2, 26, et al.— 2. In par tic. of discourse or reasoning : To bring into a narrow compass, to com- press : (sententia) quum aptis constricta verbis est, cadit etiam plerumque nurae- rose, Cic. Brut. 8/». So constricta nar- ratio (opp. latius fusa), Quint. 2, 13, 5 : quae (ars logica) rem dissolutam divul- samque conglutinaret et ratione quadam constringeret, Cic. de Or. 1, 42, 188. — Whence constrictus, a, um, Pa. Compress- ed into a small compass, abridged, short, brief, concise, compart : frons, knit, Petr. 132. 15; cf. supercilia (opp. dissidentia), Quint. 1. 11, 10 : arbor, pruned, confined, Plin. 17, 12, 18 ; cf. folium tenuins et con- strictius et angustius, id. 21, 10, 32 : nivea perpetuo rigore, Curt. 7, 3 : pulticula con- strictior, Coel. Aur. Acut. 2, 18. — Sup. not in use. — * Adv. constricte, Closely: con strictius jungi aiicui, Aug. Doctr. Christ 1, 28. Construction °"^ /• [constrno] A putting or placing together, a joining to- gether, erecting, building, construction (in good prose ; most freq. in Cic. ; not in Quint.) : hominis, Cic. Acad. 2, 27 : lapi- dum, Sen. Consol. ad Polyb. 37 : tbeatri, Pseudo Traj. in Plin. Ep. 10, 49. In plur., Pall. Nov. 22, 1.-2. Of discourse : A fit connection: verborum, Cic. de Or. 1, 5, 17 ; Brut. 78, 272 ; and abs., id. Or. 44, 150; Plin. Ep. 1, 16, 2.-3. In gram, lang., Grammatical connection, construc- tion, Prise, p. 1061 sq. P., et saep. COnstrilCtUS) a, um, Part., from con- strue con-struo, uxi, uctum, 3. (part.futur. construitura, Venant. Carm. 2, 10 ad fin.) v. a. 1, To heap together to a point, to bring or gather together, to heap, pile up in abundance (class. ; not in Quint.) : acer- vos numorum, Cic. Phil. 2, 38 ; cf. con- struere et coacervare pecuniam, id. Agr. 1 , 5 : acervum, Hor. S. 1, 1, 44 : divitias, id. ib. 2, 3, 96 : carros (* to make a barricade), Siscnn. in Non. 195, 29 : has omnes mul- tas magnificasquo res, Cic. de Or. 1, 35, 161 ; cf copiam oinamentorum uno in loco, id. ib. § 162 : congeriem, Plin. 18, 31, 74. — II, (like compono, no. II.) To make by piling up, to prepare, fabricate, con- struct, build (also class. ; most freq. in Cic.) : atque aedificare mundnm. Cic. N. D. 1, 8, 19 : navem, aedificium, id. de Sen. 20, 72 ; cf. delubra, id. Leg. 2, 8, 19 : ar- ces, Sil. 8, 145 : sepulcrum saxo quadrato, Liv. 1, 26 ; cf. horrea saxeo muro, Suet Ner. 38 ; and pilam saxeam magnis moli- bus, Virsr. A. 9, 712 : cubilia sibi nidosque (aves), Cic N. D. 2, 52 ; cf. nidos, id. de Or. 2, 6, 23, and nidum sibi, Ov. M. 15, 397 : dentibus in ore constructis mandi- tur cibus, Cic. N. D. 2, 54 : constructao sunt mensae multiplici dape, flemished, arranged, set, * Cntull. 64, 304. — 2. In gram, lang., To connect grammatically, construct, Prise, p. 1099 sq. P., et saep. * COU-Stupeo» "i, 2- «■ «• To be very much astonished, Juv. 1, 179. * constuprator* wis, m. [constupro] A defilir, debaurhcr : stuprati et constupra- tores, Liv. 39, 15. COn-Stupro* avi, atum. 1. v. a. To violette, raviJi, debauch, defile, deflower CONS (rare, but in good prose) : matronas, vir- gines, ingenuos, raptos, etc., Liv. 29, 17 ; Curt. 10, 1 : praetextatos liberos, Q. Cic. Pet. Cons. 3, 10 ; Suet. Vit. 12. et al.— 2. Trop. : afrlicta respublica est empto con- stupratoque judicio, purchased by debauch- ery, Cic. Att. 1, 18. 3 : pudicitiam, Hier. adv. Jov. 2, 9. COIl-SUadeO) ere, v. a. To advise or counsel strongly (a word of Plaut. ; cf., however, consuasor) : id con-uadeo, Plant. Merc. 1, 2. 33: cunsuadet homini, id. Trin. 2, 4, 126 ; id. ib. 3, 2, 46 — Of fa- vorable auspices : picus et cornix con- suadent, etc., id. Asin. 2, 1, 13. Consualia- ium . v - Consus. * Consuas«i', oris, m. [consiiadco] He who strenuously coujtsels to something; a counselor, adviser : Cic. Quint. 5. con-suavio (also written -sav.), are, or mOTf atus, 1. v. a. To kiss much, or af- fectionately (only in App.) : App. Ap. G, p. 182 ; id. ib. 2, p. 120. con-substantialis, e> "dj- Of like essence, nature, or substance, tike consti- tuted (cccl. Lat), Tert. adv. Herm. 44 ; Aug. de Music. 6, 17. con-substantivus, a, um, adj., synon. with the preced. : Of like essence, nature, etc. (ecch Lat), Tert. adv. Val. 12 Jin., and 18. * COnSUdasCO (in a few MS8. con- sudesco), ere, v. inch, [consudoj To sweat much, of olives that are packed up, Col. I'-'. 48, 2. Con-sudc avi, 1. v. 7i. To sweat much or profusely (very rare), Cato R. R. 96, 1 ; Plaut. Ps. 2, 2, 71 ; Col. 12, 7, 2. COnsUC-f acio. feci, factum, 3. v. a. [con^ui. oj To accustom one to a thing, to inure, habituate (very rare, and mostly ante-class, for the class, assuefacio) : with a follg. nl or ne: Var. R. R. 3, 9, 15 ; in tmesis : consue quoquc faciunt, ut, etc., id. ib. 2, 9, 13 : ea ne me celet, consuefeci tilium, Ter. Ad. 1, 1, 29.— (/J) c. inf. : con- suefacere lilium, sua sponte recte facere, Ter. Ad. 1, 1, 49 ; so Gaetulos ordines ha- bere, signa sequi, etc., * Sail. J. 80, 2. — *(y) Abs. : Ter. Ad. 3, 3, 60.— *( ; Sail. J. 35, 2 ; Suet. Aug. 14 ; Claud. 7, et saep. ; v. also abdico, fun- gor, defurii-or, etc. COZlSUlo- 1 "'• ltum, 3. v. n. and a [from the stem conso ; whence also consul and oonsilium] I. To consider, reflect, deliber- ate, take counsel, reflect upon, to consult, consider. A. Nevtr.; ne quid in eonsulendo ad- persi eveniat, Cato in Gcll. 7, 3, 14 : con- aulto opus est (* there is need of delibera- tion), Sail. C. 1, 6 : qui reges atque pop- uli ira aut misericordia impulai male consuluorint id. ib. 51, 4 : dum tempus consulendi est, Ter. Hec. 5, 1, 19 : post consulam, id. Ad. 5, 9, 25 : satisfacere consulentibus, Cic. Or. 42 ; Liv. 30, 42 ; 'd. 21, 16 : ut omnium rerum vobis ad consulcndum potestas esset, id. 8, 13 Jin. : praesidium consulenti curiae, Hor. Od. 2 1. 14. pt; saep. : consulere in lon- ginqnitudinem, to be thoughtful, to care for the future. Ter. Heaut. 5, 2, 10: in commune, for the common good, id. Andr. 3, 3, 16 Ruhnk. ; so Liv. 32, 21 ; Tac. A. 12 5 ; A-.T. 12 ; and in the same sense : in medium, Virg. A. 11. 335 ; Liv, 24, 22 ; Tac. H. 2, 5 ; Luc. 5, 46 : in nmiai, Tac. H. 1, 68 ; 4, 70 : in publicum (o/>>-. pusci- pere proprias simultates). Plin. Kn. 9, 13, 21 ; Tac. A. 1, 24 : pottquam hello con- 364 CONS fecto de Rhodiis consultum est, Sail. C. 51, 5 ; so de communibus negotiis, id. Jug. 105 : de salute suorum, Cic. Sail. 22, 63 : omnibus de rebus, Tac. A. 4, 40. 2. Alicui, To take counsel for some one or some thing, to care for, take care of, look to, have regard for, to counsel or con- sult for : quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas, Ter. Heaut. 4, 3, 37 : qui parti civium consulunt, partem negligunt, Cic. Otf. 1, 25, 85 : consulere eorum com- modis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9 ; so famae, pudicitiae time, id. Phil. 2, 2 : dignitati meae, id. Fain. 11, 29 : suae vitae, Caes. B. G. 7, 12 : recep- tui sibi, id. B. C. 3, 69 : reipublicae juxta ac sibi, Sail. C. 37, 8; id. Jug. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1 : timori magis quam religioni consulere, Caes. B. C. 1, 67 ; cf. magis irae quam famae, Sail. C. 51, 7 : qui mi consultum optume velit esse, Ter. Ph. 1, 3, 1 : ut me (i. e. niihi) ires consultum male, Plaut Bac. 3, 6, 36 : so male patriae, to counsel evil or badly, Nep. Epam. 10, 1 ; Phoc. 2, 2. B. Act. : 1, Aliquem, To consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice) : quum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres, Cic. Fam. 11, 29 : te, qui philosophum audis, id. ib. 9, 26 : Apellem tragoedum, uter, etc., Suet. Calig. 33, et al. — Of inani- mate objects: speculum suum, Ov. A. A. 3, 136 ; cf. spectatas undas, quid se de- ceat, id. Met. 4, 312 : nares, an olerent aera Corinthon, Mart 9, 60, 11 : diem de gemmis, etc., Ov. A. A. 1, 251 sq.: ani- mum nostrum, Quint. 4, 2, 52 : aures meas, id. ib. 9, 4, 93 : suas vires, id. ib. 10, 2, 18, et al With two ace. : ibo et consulam banc rem araicos, quid faciun- dum censeant Plaut. Men. 4, 3, 26 : nee te id consulo. Cic. Att 7, 20, 2. — Eep. freq. as t. t. : a. In the lang. of relig. : To con- sult a deity, an oracle, omens, etc. : Apol- lincm de re, Cic. Leg. 2, 16 ; so deum coiisuluit ausuriis, quae suscipienda es- sent, Liv. 1, 20 fin. : deos hominum fibris, Tac. A. 14, 30 fin. : ipsos deos, Ov. F. 2, 238 : Phoebi oracuU, id. Met. 3, 9 ; Suet. Vesp. 5 : Tiresiam conjee herein, Plaut. Am. 5, 1, 76 ; so harv.spicem, Cic. Div. 2, 4, 11 ; Suet. Tib. 63 ; Dom. 16 : vates nunc extis, nunc per aves, Liv. 2,42/«.: Cumae- am anum, Ov. F. 4, 158 : avem primum visam augur, id. ib. 1, 180: spirantia exta, Virg. A. 4. 64 ; so trepidantia exta, Ov. M. 15, 576 ; sacras sortes, id. ib. 11, 412 ; cf. is se praesente de se ter sortibus consul- tum dicebat, Caes. B. G. 1, 53 fin "|j. In judic. lang. : To ask advice of a lawyer, to consult him, etc. : quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent, Cic. Verr. 2,1, 46, 120; id. Fam. 7, 11 : consulens cum an suaderer, Quint. 6, 3, 92 : jus, Liv. 39, 40 : munus hoc co- rum qui consuluntur, i. e. who are skilled in the low, Cic. Leg. 1, 4 ad fin. ; so id. Quint 16. 53. The courtly formula usu- al in asking advice was, licet consulere? id. Mur. 13 ; cf. Hor. S. 2, 3, 192— c. In publicist lang. : To take counsel with the competent authorities, to consult them : Qui- rites utrum, etc.; Liv. 31, 7 ; so senatum, Sail. J. 28, 2 : senatum de foedere, id. ib. 39, 2 ; id. ib. 62 fin. : populum de ejus morte, Cic. Mil. 7 ; cf Fest. s. v. rogatio, p. 135 and 223 : plcbcm in omnia (tribu- ni), Liv. 6. 39, et al. 2. Aliquid: a. To lake counsel or de- liberate upon something, to consider: est consulere quiddam quod tecum volo, Plaut. Most. 5, 1, 53 ; id. Pers. 5, 2, 63 : rem delatam consulere ordine non licuit Liv. 2, 28 ; so consuhre et explorare rem, Cic. Att. 2, 16 ad fin. ; consulis rem nuili obecurnm, Virg. A. 11, 344, et al. : bis re- pulsi Galli quid agant consulunt, Caes. B. G. 7, 83.— |). To advise something, to give advice: tun? consulis quicquam? Ter. Ad. 1, 2, 47 : id. Phorm. 1, 3, 22.— Abs. : ab re consulit blainliloquentulus, advises to his hurt, Plaut. Trin. 2. 1. 17. II. Sometimes meton. (causa pro ef- fect,,) A, To malic a conclusion, take a resolu- tion, conclude, determine, lake measures; constr. with de aiiquo or in aliquem : 1. CONS Nentr: do nullis quam de vobis infestiua aut inimicius consuluerunr, Liv. 28, 29 ; so de perfugis gravius quam de fugitivis, id. 30, 43 fin. : in humiliores libidinose crudeliterque cousulebatur, id. 3, 36; so crudelitcr in deditos victosque, id. 8, 13 ; cf. Tac. Agr. 16. — 2. Act.: quid in con- cilio consuluistis, Plaut. Bac. 1, 1, 6 : ne quid gravius de salute tua consulas, Coel. in Cic. Fam. 8, 16 : pessime istuc in te at- que in ilium consulis, Ter. Heaut, 3, 1, 28. B. With the access, idea of judging, in the connection boni consulere, To excuse, take in good part, interpret favorably, put a favorable construction on, be contented, pleased, or satisfied with : " sit consul a eonsulendo vel a judicatido : nam et hoc consulere veteres vocaverunt unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices," Quint. 1, 6. 32 ; cf. Fest s. V. consulas, p. 32 : nemo hoc rex au- sus est facere, eane fieri bonis, bono gen- ere gnatis boni consulitis ? Cato in Gell. 10, 3, 17 : tu haec quaeso consule missa boni, Ov. Pont. 3, 8, 24 ; cf. id. 'Prist 4, 1, 106 ; so nostrum laborem, Quint. 6 pro- oem. § 16 : hoc munus, Sen. Ben. 1 : quaerebat argentum avaritia : boni con- suluit interim invenisse minium, Plin. 33 prooem. — Whence consultus, a, um, Pa. 1, Consult- ed, well considered or thought on, weighed, deliberated upon, maturely pondered : bene consultum consilium surpitur saepissume, si minus, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq. : ipsi omnia, quorum negotium est consulta ad nos et exquisita deferunt, Cic. de Or. 1, 58 fin. : neque earn usqnam invenio, no- que quo earn, neque qua quaeram consul- tum'st, / know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4. 6 : opera consulta, with mature reflection, Gell. 6. 17 fin. ; in the Eame sense, con- sulta consilio, Paul. Sent. 1, 10 : consultius est huic poenalem quoque stipulntionem subjungere, it is better, more advantageous, fit, Paul. Dig. 2, 15, 15. — Adv., Consider- ately, deliberately, designedly, on purpose: (a) Form consulta (class, in prose and poetry) : utrum perturbatione aliqua ani- mi an consulto et cogitata fiat injuria, Cic. Off. 1, 8 fin. ; so Plaut. Poen. 3, 5, 43 ; Cic. N. D. 1, 31 : Leg. 1. 8, 25 ; Caes. B. G. 5, 16 ; 37 ; 50 ; Sail. J. 60, 5 ; 64, 5 ; Quint 8, 4, 19; 11, 3, 64; Tac. A. 4, 16; 13, 3; Suet. Caes. 56 ; Tib. 53 ; 62 ; * Hor. S. 1, 10, 14, et al.— (6) Form consulte (mostly ante- and post-class.) : qui consulte, docte atque astute cavet Plaut Rud. 4, 7, 14 : caute atque consulte gesta, Liv. 22, 38 ; Spart Hadr. %—Comp. Liv. 22, 24; Tac. H. 2, Q-i.—Sup. : Capitol. Pert. 7. II. ( m acc - with no. I. B, 1) Knowing, skillful, skilled, experienced, practiced, esp, in reference to right, law ; skilled or learned in the law ,• subst, a lawyer: juris, Cic. Phil. 9, 5, 10 ; so Nep. Cato 3. 1 ; Hor. A. P. 369 : juris atque eloquentiae, Liv. 10, 22 : consultissimus vir omnis di- vini atque humani juris, id. 1, 18 ; cf. Gell 1, 13, 10, and 1. jus. : insanientis sapien- tiae, Hor. Od. 1, 34, 3 : universae disci- plinae, Col. 11, 1, 12. — Abs. : ut natura non disciplina consultus esse videatur, Cic. Caecin. 27, 78 : consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum con- sultUsimutri fuisse, id. Brut. 40, 148 : tu consultus modo rusticus, a lawyer, Hor. 5. 1, 1, 17 ; so id. Ep. 2, 2, 87 ; 159 ; Ov. A. A. 1, 83 : consultiores sibimet videntur Deo, Tert. adv. Marc. 2, 2. HI, Subst. consultum. i, n. (in acc. with no. I. B, 1, a) A consultation, inquir- ing of a deity: Sostratus (saeerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque con- sults annuere Deam videt etc., Tac. H. 2, 4. — 2. n ncc * w ith no. II.) A decree, de- cision, resolution, plan. So first Senatu? consultum, or in one word, Senatuscon- eultum, a decree of the Senate, very freq. in all periods. For which consulta Patrum, Hor. Ep. ], 6. 41. But also in other con nections : facta et consulta fortium et sa- pientium, Cic. Leg. 1, 24, 62; cf. facta consultaque Alexnndri, Sail. Hist. frgm. 3, 32, p. 237 ed. Gerl. : consulta et dorreta, Sail. J. 11. 5; duin consulta petis, oracles, divinations, Virg. A. 6, 151 : tua macna, decisions, id. ib. 11, 410; so mollia, Tac. A. 1, 40 : mala, id. ib. 6, 6, ct al. UON8 consultatio, finis, /. [2. consulto] J # A mature deliberation, consideration, consultation (rare, but class.), * Ter. Hec. 4, 4, 28; Cic. de Or. 2, 31!, ]42; Inv. 2, 25 fin. ; Off. 3, 12, 50 ; Suet. Ner. 41, et al. Inplur., Sail. J. 27, 2.— b. Concr.: A sub- ject of consultation : copiosc de consul- tationibus suis disputare, Cic.Top.V7 fin. —2. Rhetor, t. t. } a. A case proposed for decision, an inquiry concerning a case in law, Quint. 3, 8, 28 ; 55 ; 59 ; Modest. Dig. 31, 35. — b. := quaestio intinita, " Cic. de Or. 3, 28, 109 ; Port. 1 fin."— II. An ask- ing of advice, inquiry (very rare) : tuas literas exspecto, ut sciam, quid responde- ant consultationi meae, Cic. Att. 8, 4 fin. So of the questioning of the emperor by the praetor, Ulp. Dig. 4, 4, 11. — |j. Concr.: TUe subject of consultation, the inquiry : Suet. Tib. 14 Bremi. COUSUltator* oris. m. [consulto] One who asks advice, consults (post-Aug. and rare, for the class, consultor, no. 2), Quint. 6, 3, 87 Zumpt N. cr. : Pompon. Dig. 1, 2, 2. * COnSUltatoriUS) a, um, adj. [con- sultatorj Of 'or pertaining to consultation: hostiae ("hosfiarum genus, in quo volun- tas dei per exta disquiritur"), opp. anima- les, Macr. Sat. 3, 5. Consulip. adv. Deliberately ; consid- erately ; designedly, on jiurposc; v. consu- lo, Pa., fin., no. I. 1. consults ad». Deliberately ; on purpose, etc. ; v. consulo, Pa., fin., no. I. 2. consulto» avi, atum, 1. v. intens. a. [consulo] I. To reflect, consider ma- turely, to consult, take counsel, deliberate (class.) : (,() c. ace. : quid illaec illic in consilio duae seereto consultant ? Plaut. Bac. 5, 2, 35 ; so Liv. 1, 21 ; 55 ; 5, 5, et al. : qmun in senatu res major quaepiam consultata est, Gell. 1, 23, 5 dub. (Lion : Tunc . . . consulto ; in Macr. S. 1, 6. Qimm . . . consultaretur). Poet. : consultata se- natus tor consults, Sil. 6, 455.— (fi) With a relative clause : anquirunt aut consul- tant, conducat id necne de quo deliberant, Cic. Off. 1, 3, 9 Bcier; so with ntrum, an, etc., id. Att. 16, 8 : quid in illis statuamus consultare, Sail. C. 52, 3 ; so Liv. 6, 19 ; 36, Sfin., et al. — (y) With de or super, in, etc. : deliberare et consultare de officio, Cic. Off. 3. 2, 7 ; so Caes. B. G. 5, 51 ; Liv. 10, 25 ; 36, 14 ; Suet Ner. 2, et al. : con- sultandum super re magna et atroci. Tac. A. 2, i8 fin. : in medium, Sail. Hist. frem. 4, 16, p. 241, ed. Gerl. ; so Tac. H. 2, 37 : in commune, Plin. Ep. 6, 16, 15 : prop- ter ipsam rem, de qua sententiae rogan- tur, consultabitur, Quint. 3, 8, 18. — (o) Abs. : male corde consultare, to meditate evil in the heart, Plaut. True. 2, 1, 15 : ni- roium consultas diu, id. Cure. 1. 3, 51 : so Liv. 9. 9, Epit. 54; Quint. 3, 8. 15; 37; Suet. Ner. 15; Vit, 16, et al.— D . Transf., of language used in counsel: pars dolib- erativade tempore futuro eonsultat, quae- rit etiam de praeterito. Quint. 3, 8, 6. 2. Alicui, To take care of one, have a care for (very rare) : delecti (sc. Patres) reipublicae consultabant, Sail. C. 6, 6; so Aurel. Vict. Caes. 15 fin.— b. Transf.: Phron. Abi, abi, — Strab. Consultabitistuc (sc. sarculum), mi homo, this toill help (i. e. to drive you away), Plaut. True. 5, 50 Qoc. corrupt.). II. Aliquem, To consult one, to go to for counsel, to ask counsel of, etc. (also rare) : quid me consultas : Plaut. Mil. 4, 3, 4 : me (amantes), Tib. 1, 4, 78 : aves, Plin. Pan. 76, 7. In this sense also in med. form in Tert. adv. Herm. 18, ace. to Jesaj. 40, 14 (in Hebr. the Niph. Mil). consultor, oris, m. [id.] *X. Onewho maturely considers, reflects, takes counsel upon a thing, etc., Afran. in Non. 5, 6. 8 ; cf. Ncukirch. Fab. Tog. p. 258.-2. One who gives counsel, a counselor, adviser (several times in Sallust ; elsewhere very rare) : egomet in aginine, in proelio con- sultor idem it sorius perieuli vobiscum adero. Sail. J. 85, 47 ; so id. ib. 103 ad fin.; Hist. frgm. 3, 22, p. 234, ed. Gerl.— b. Pro v.: malum consilium consultori est pessumum, Annal. Mas. in Gell. 4, 5 (ace. to Hes. Op. et D. 264 : 'H ft «rc/rii @ov\r} r£> fiovXfi aavri KaK'-crn), and Var. R. R. 3, 2, 1 ; cf. prava iucepta consultori- C O NS bus noxae esse, Sail. H. frgm. 1. 19, p. 219, ed. Gerl. — c. Trop. : ita cupidine atque ira, pessumis consultoribus, grassari, Sail. J. 64, 5. — 3. H e who asks counsel of one, a consulter ; esp. used of him who con- sults a lawyer in reference to a suit at law (several times in Cic. ; elsewb. rare), Cic. Balb. 20 ; Mur. 9, 22 (twice) ; Tusc. 5, 38, 112 ; * Hor. S. 1, 1, 10 : consultor, * Luc. 5, 187 (" i. e. qui consulis deum," Schol.). * consultrix. icis, / [consultor] She who has a care for, provides : et provida utilitatum opportunitatumque omnium natura, Cic. N. D. 2, 22, 58. consultum, i, v. consulo, Pa., no. III. 1. COnSultUS; a, um - v - consulo, Pa. 2. COnSUltUS; us, m. [consulo] (a more rare form for consultum, and in MSS. freq. interchanged %vith it) * 1, De- liberation, prudence: collegae (connected with virtus militum), Liv. 3, 62.-2. A decree : Senati, Sail. C. 42 fin. : Patrum, Plin. 3, 20, lifin. ; cf. Isid. Orig. 9, 4, 9. COIl-SUm, W, futurum, fore (found only in the follg. exs.), 1, To be, to hap- pen : conlido, confuturum, Plaut. Mil. 3, 3, 66: spero confore, Ter. Andr. 1, 1, 140. — ' 2. To oe together with or at the same time : Coel. Aur. Tard. 4, 8. COnSUmmablliSi e, adj. [consum- moj 7'hat may be perfected or finished, sus- ceptible of completion (post-Aug. and very rare) : ratio in nobis, Sen. Ep. 92 : aevum, Prud. Psych. 846. Consummation finis, /• [id-] (a post- Aug. word) X. A casting up together, reclt- oning together, a summing up, a summary view, Col. 12, 13, 7 ; Plin. 4, 22, 37 ; Pomp. Dig. 21, 1, 36.— Hence, b. Transf.: A union, connection : consummatio omnir um, Cels. 1, 3 ad fin. In rhetoric, t. t. t A comprehending, connecting together : " quum plura nmumenta ad unum effec- tum deducuntur," Quint. 9, 2, 103 Spald. — 2. An ending, finishing, completing, consummation : susceptae professionis, Col. 9, 2, 2 ; so id. 1, prooem. § 7 ; Sen. Brev. Vit. 1 ; Quint. 2, 18, 2 ; 6, 1, 55 : Plin. Ep. 5, 12, 1; Vulg. Jerem. 30, 11 (for, the Hebr. H /3), et saep. : alvi, i. e. a diges- tion of food, Plin. 26, 8, 28 : gladiatorum, i. c. the main proof of tlieit skill, id. 8, 7, 7 : primipili, i. e. the completed time of service as primipilus, Inscr. Mur. 799, 6. COnsummator, fins, m. [id.] A com- pleter, finisher (eccl. Lat.) : novi testamen- ti (opp. initiator veteris), Tert. adv. Marc. 4, 22 ; so Cypr. de Lapsis c. 5, et al. COnsummatuS* a, ">", Part, and Pa., from consummo. COn-SUmmO; avi > atum, 1. v. a. [sum- ma] (not in use before the Aug. period; most freq. in Qu : nt.) I. To cast or sum up : sumptus aedificiorum per arithme- ticen, Vitr. 1. 1; so Col. 5, 2, 10.— b. Transf., of number: To makeup, amount to: is numerus consummat — millia tria et ducenta, Col. 3, 5 fin. ; so id. 3, 3, 10. — 2. Trop.: To bring together, unite: bel- li gloriam, as it were, compressed, Liv. 28, 17. — Hence II. To bring about, accomplish, to make ready, complete, finish, perfect, consum- mate: quae eonsummatur partibus una dies, i. e. an intercalary day, Ov. F. 3, 166: rem, Liv. 29, 23 ; so opera cerea, Col. 9, 13, 11 : Suet. Caes. 30 : maximas res, Plin. 7, 43, 45 : operam, Quint. 2, 6, 6 : omnia (ars), id. ib. 2, 17, 9 : facultatem orandi, id. ib. 3, 5, 1: partum, Col. 8, 5, 5; Tac. H. 3, 84 : sacrum, Sen. Here. fur. 1039 : parricidium, Curt 6, 10, 14 : annum. Ulp. Dig. 2, 15, 8. et al. ; Plin. 19, 3, 15 fin.— * b. Abs. : To complete a time of service, serve out one's time : Suet Calig. 44. — 2, Trop.: To make perfect, to complete, per- fect, bring to the highest perfection : a. Of inanimate things: ncc denique ars ulla eonsummatur ibi, unde oriendum est, Quint. 3, 9, 9 : vitam ante mortem, Sen. Ep. 32 ; Quint 12, 1, 31 (v. the passage in connection). — b. Transf., of per- sons: Severum consummari mors im- mature non passa est, to attain to the high- est grade. Quint. 10, 1, 89; so id. ib. 10, 2, 28,— Whence consummatus, a, um,Pa. Brought CONS to the highest degree, perfect, complete, con- summate : a. Of inanimate things: eloquentia, Quint. Prooem. § 20 : scien- tia, id. ib. 2, 21, 24 : ars, Plin. 14, 4, 5 : ro- bur virium, id. 10, 63, 83 : sapientiae nul- lus, Col. 11, 1, 11 ; cf. Sen. Ep. 72,— b. Of persons: ne se perfectos protinus atque consummates putent, Quint. 5, 10, 119 ; id. ib. 10, 5, 14 : orator, id. ib. 2, 19, 1 sq. s id. ib. 10, 1, 122 : profe960res, id. ib. 1, 9, 3 : undique, id. ib. 1, 10, 5.— Sup. : Plin. Ep. 2, 7, 6. — Comp. and Adv. not in use. con -sumo- sumpsi, sumptum, 3. (perf. syncop. consumsti, Prop. 1, 3, 37 : inf. consumpse, Lucr. 1, 234) v. a. To take wholly or completely, i. e. 1. A. Of food : To take to one's self, to consume, devour (class.) : Cic. N. D.. 2, 60, 151 : frumenta. Caes. B. G. 6. 43 ; cf. ib. 7, 17 : fruges, Hor. Ep. 1, 2, 27 : viti- atum (aprum), id. Sat. 2, 2, 92 : angues, Cic. N. D. 1, 36, 101 : draconem, Suet- Tib. 72 : mensas accisis dapibus, Virg. A. 7, 125, et al.— Hence, through the inter- mediate idea of destroying, B. Transf, X. In gen.: To consume, devour, waste, squander, annihilate, de- stroy.'bringlo naught, kill. — a. Of inan- imate things: faciat quod lubot : Su- mat, consumat, perdat, Ter. Heaut. 3, 1, 56 : cf. Sail. C. 12, 2 : patrimonium per luxuriam, Cic. Rose. Am. 2, 6 : bona pa- terna, Quint 3, 11, 13 ; 16 ; and omnem matcriam; Ov. M. 8, 876 : omnes fortu- nas sociorum, Caes. B. G. 1, 11 ; cf. om- nes opes et spes privatas meas, Sail H. frgm. 3, 11, p. 230 : omnia flamma, Caes. B. C. 2, 14 ; cf. aedes incendio, Liv. 25, 7 : donram incendio, Suet. Calig. 59 : con- sumpturis viscera mea flammis, Quint. 6 prooem. § 3 : viscera fero morsu, Ov. M. 4, 113 : anulum usu, id. Pont. 4, 10, 5 ; cf. ferrum rubigine ("to eat), Curt. 7, 8, et saep. Of time (* To spend, pass) : horas multas saepe suavissimo sermonc, Cic. Fam. 11, 27, 5 : annua tempora, Lucr. 5, 618 : magnam partem diei, Caes. B. G. 5, 9 fin.: omne tempus, Liv. 29, 33 Drak. : dies decern in his rebus, Caes. B. G. 5, 11 : mult09 dies per dubitationem, Sail. J. 62, 9 ; cf. Tac. H. 4, 43 fin. : omne tempus circa Medeam, id. Or. 3 : continuum bi- duum epulando potandoque. Suet. Tib. 42 : precando tempora cum blandis ver- bis, to waste or lose time and words in supplications, Ov. M. 2, 575 : multis die- bus et laboribus consumptis, Sail. J. 93 : Prop. 1, 3, 37 : affectus, Quint. 2, 13, 13; 4, 2, 120 : spiritus, id. ib. 11, 3, 53 : vocem (metus instans), Tac. H. 1, 42: ignomini- am, id. ib. 3, 24 : gratiam rei nimia capta- tione. Quint 8, 6, 51 : vires ipsa subtili- tate, id. ib. 12, 2, 13 : bona innenii, id. ib. 12, 5, 2 ; id. ib. 3, 11, 23 ; cf. Sail. J. 25 fin. — Poet. : quum mare, quum terras con- sumpserit, aera tentet, i. c. seek a refuge llierein in vain, Ov. Her. 6, 161. — b. Of living beings: („) To destroy, kill: si me vis aliqua morbi aut natura ipsa con- sumpsisset, Cic. Plane. 37 ; cf. quos for- tuna belli consumpserat, Sail. H. frgm. 1, 15, p. 216, ed. Gerl. : tantum exercitum fame, Caes. B. G. 7, 20 Jin. ; so siti, Hirt ib. 8, 41/?!. : acie, Vellej. 2, 52 fin. : mor- te, Tib. 1. 3, 55 : morbo, Nep. Reg. 2: se- nio et moerore, Liv. 40, 54, et al. — (/J) Seldom merely. To icastc, weaken, ener- vate: inedia et purgationibus et vi ipsiua morbi consumptus es, Cic. Fam. 16, 10 ; cf. Ov. M. 9, 663 ; and consumpta mem- bra senecta, id. ib. 14, 148. 2. In partic.: aliquid in aliqua re, rar. in aliquid or abs., To bestow some- thing upon something, to use, employ, spend upon or about something : (n) In aliqua re : Ter. Heaut. 1, 1, 21 : pecuni- am in agrorum emptionibus, Cic. Agr. 1, 5 : aurum in monumento, id. ib. 1. 4, 12 ; Nep. Timoth. 1, 2 : studium in virorum fortium factis memoriae prodendis, Cic. Fam. 6, 12 ad fin. ; cf. plurimum studii in armis, Nep. Epam. 2 fin. : tantum la- boris in rebus falsi?, Quint. 12. 11, 15 : curam in re una, Hor. S. 2, 4, 48 : inge- nium in musicis, Cic. Fin. 5, 19 ; cf. id. Phil. 5, 18, 49 ; and id. Sest. 13 fin. , Quint 1,2,11. — *(li) In aliquid (cf. the Gr. dvaXicKcty its n) : tota in dulces con- 365 CONS sument libera natos, Virg. G. 3, 178 ; Prop. 4, 6, 55 : pecuniam in monumentum, Ja- rol. Dig. 35, 1, 40 Jin. — (y) Abs. : si quid lonsili habet, ut consumat nunc, quum dhil obsint doli, Ter. Andr. 1, 1, 133. II, Post-Aug., To receive or take some- thing': tela omnia solus pectore, Sil. 5, 642 ; cf. tela elipeo, id. 10, 1229 ; Try- phon. Dig. 26, 7, 54. COnSUmptio, pnis, / [consumo] *1. A consuming, wasting, consumption : Cic. Univ. 6. — *2. An employing, bestowing, application, use: operae, Cic. Her. 4, 22 fin. COnSumptOr, oris, m. [id.] A con- sumer, destroyer (very rare) : omnium ig- nis (connected with confector), *Cic. N. D. 2, 15, 41. Abs. of the wasters of their property, spendthrifts : veterani, Sen. Exc. Controv. 3, 1. COIlSUmptUS, a, um, Part., from consumo. COR-SUO; without perfi, iitum, 3. v. a. To sew, stitch, or join together (very rare ; mostly ante- and post-class.) : tunieam, Var. L. L. 9, 47, 147 : lumbulos, Apic. 7, 8 ; so id. 7, 2 ; 8, 7. — b. 'Prop.: consutis dolis, clothed with wiles, etc., Plaut. Am. 1, I, 211 ; so id. Pseud. 1, 5, 126 : os, i. e. to forbid to speak, Sen. Ep. 47. — *2. In gen.: aliqua re, To fill with something: pinacothecas veteribus tabulis, Plin. 35, 2, 2. — Whence * c o n s u t u m, i, n. A garment that is stitched together, a covering for the body, Ciaj. Inst. 3, § 192. CQn-Surg°0) surrexi, surrectum, 3. v. ii. To raise one's self, to rise (esp. of a multitude), to stand up, to arise (class, in prose and poetry), 1, Lit. : A, Of living beings: quum Athenis ludis quidam in theatrum grandis natu venisset . . . consurrexisse omnes, ;ie. de Sen. 18, 63; so out of respect: llaque in curiam venimus. Honoriiice consurgitur, id. Verr. 2, 4, 62; and in venerationem tui, Plin. Pan. 54, 2 : (in :6ncilio Germanorum) consurgunt ii, qui ft causam et hominem probant, Caes. B. G. 6, 23 : consurrexit senatus cum cla- more ad unum, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2: ex in- sidiis, Caes. B. C. 3, 37 ; cf. Liv. 2, 50 : ubi triarii consurrexerunt integri, id. 8, 10 ; cf. id. ib. 8 ; Catull. 62, 1 ; id. ib. 6 ; Ov. M. 7, 570 : consurgere tonsis, Virg. A. 10, 299 : consurgitur ex consilio, Caes. B. G. 5, 31 : in plausus consurrectum est, Phaedr. 5, 7, 28 ; Lucr. 3, 503 : toro con- surgere, Ov. M. 7, 344 : ad iterandum ic- tum, Liv. 8, 7 ; cf. in ensem, Virg. A. 9, 749 : leniter est consurgendum, Quint. II, 3, 156, ct al. B. Of inanimate objects (mostly poet.): consurgeret aer, Lucr. 2, 1111. — c. ex, id. 6, 498 ; so id. 4, 929 ; 6, 474 : con- surgo de terra ignis corpora, id. 6, 886 : In auras corpora sponte sua, id. 6, 1020 : mare imo fundo ad aethera, Virg. A. 7, 530 : terno consurgunt ordine remi, id. ib. 5, 120 : limen earum in tantam alti- tudinem consurgit quantam, etc., Col. 7, 9, 13 : villa leniter et sensim clivo fallente consurgit, Plin. Ep. 5, 6, 14. II. Meton. : 1. Of living beings: ad or in aliquid, also abs. : To rise or stand up for any (esp. a hostile) action (perh, not ante-Aug.) : consurgere ad bel- lum, Liv. 10. 13 ; so id. 33. 19 : ad novas res, Suet. Caes. 9 : in arma, Virg. A. 10, 90 : in vias truces, Val. Fl. 1, 673 : in poe- nam, Plin. 8, 16, 17 : in aemulationem, Just. 12, 15 : consurgunt iterura partes, stand up, Luc. 1, 692 ; cf. Tac. H. 3, 1 : in nostri curam consurge tuendi, Ov. Tr. 4, 3, 71 : carmine Maeonio. id. Pont. 3. 3, 31. 2, Of inanimate things: To arise, take rise (like no. 1, perh. not ante-Aug.) : vespere ab arro consurgunt venti, Virg. A. 5, 19 ; so of winds : e terra, Plin. 2, 43, 44 ; Tac. A. 14, 21 : qua concitationc eon- surgat ira, Quint. 1, 11, 12 : fama consur- git, Val. Fl. 1, 75. COnSUrrcCtlO, onis,/. [eonsurgo],4 standing up (as a sign of assent in public transactions) (rare ; perh. only in the follg. exs.) : judicum, Cic. Att. 1, 16 : om- nium vestrum, id. Harusp. Reap. 1. CJonsus, i, ™- [perh. from a stem con- so. whence also consul and consilium] A very ancient deity of Italy, presiding over 366 C O NT counsels and secret plans: consvs. con- silio. MARS. DVELLO. LARES. COMITIO. potentes., old inscT. in 'Pert. Spect. 5 ; cf. Serv. Virg. A. 8, 636 ; Ascon. Cic. Verr. 1, 10, 31. Hence Romulus consecrated to him the games instituted on account of the seizing of the Sabine women, Liv. 1, 9, where this deity is called Neptunus Equester ; cf. also Serv. 1. 1. This festi- val, subsequently celebrated annually by the Romans, called Consualia, fell on the 18th of AuKUSt, Ov. F. 3, 199 sq. ; Var. L. L. 6, 3, 57 ;" Liv. 1,9; Fest. p. 32. * COIl-SUSUrTO; are r »• «• To whis- per together : Ter. Heaut. 3, 1, 64 Ruhnk. N. cr. * COnSUtfliSj e. adj. [consuo] Sewed together : crate praecinctus, Cassiod. Var. 5,42. COnSUtUSl) '. v - consuo. COnSUtUS< ■>■ um, Part., from consuo. * can-tabef acio, ere > v - "■■ To waste away, to wtar out, consume : Plaut. Ps. 1, 1,19. COn-tabeSCOf bui, 3- «• inch. n. To waste away gradually, to be consumed, pine away (very rare) : cor guttatim contabes- cit, * Plaut. Merc. 1, 2, 92 : Artemisia luc- tu confecta contabuit, *Cic. Tusc. 3, 31, 75. — * b. T r o p. : O perhdiosae Fregel- lae, quam facile scelere vestro contabuis- tis, Cic. Her. 4, 15, 22. COntabwlatlO, Onis,/. [contabulo] A joining oj boards together, a floor or story, a covering of boards (very rare). Caes. B. C. 2, 9 (four times) ; Vitr. 10, 21 : prosce- nii, App. Flor. no. 18. COn-tabulo. "vi, atum, 1. v. a. To furnish or cover with boards (several times in the histt. ; elsewhere rare) : tur- res, Caes. B. G. 5, 40 ; Liv. 24, 34 : porna- ria, Plin. 15, 16, 18 : totum murum ex omni parte turribus, Caes. B. G. 7, 22 : pavimentum quernis axibus, Plin. 36, 25. 62 : mare molibus, to furnish with a bridge, to bridge over, Curt. 5, 7 ; cf. Hel- lespontum, *Suet. Calig. 19. COntabundllS; a > urn, v - cunctabun- dus. 1. COQtactuS) «. um, Part., from contingo. 2. COatacttlS; ° 8 . m - [contingo] (ex- cept once in Sail., perh. not ante-Aug.) J, A touching, touch, contact, Virg. A. 3, 227 ; Ov.M.4, 52; 11.111; Col. 11,3, 50; Plin. 8, 15, 16 ; 33, 7, 40 ; in plur. : viriles, Ov. M. 7, 239. — 2. A touching of something unclean, a contagion, infection, Liv. 4, 30; 25, 26; Tac. A. 4, 49; 6, 7— b. 'Prop, (several times in Tac.) : ncu patiamini licentiam scelerum, quasi tubem, ad inte- gros contactu procedere, * Sail. H. frgm. 1, 19, p. 220 : oculos a contactu domina- tionis inviolatos habebamus, Tac. Agr. 30 ; so contactu valentiorum. id. Hist. 1, 11. Abs. : disceditc a contactu :ic dividite tur- bidos, id. Ann. 1. 43 ; id. Hist. 2, 60. COntagreS) is./ I'd-] Contact, touch (a word of Lucr.), Lucr. 3, 734 ; 4, 337 ; in plur., id. 6, 280 and 1242. contagio? onis, /., contagium* »'. n., and container inis, n. (contagium only in poets — and then only in plural — and in post-Aug. prose writers : cf. Fest. p. 45, and colluvio : contamen only in late Lat.) [id.] A touching, contact, touch, con- nection, in a good or bad sense.— 1. In a good sense : (it) Conlasio, Cato R. R. 132 fin. ; Enn. in Cic. de Or. 3. 41, 164 ; Cic. N. D. 2, 55, 138 ; Div. 1, 30, 63, et al.— (/3) Contagium, Lucr. 3, 346 ; 7 10 ; Plin. 2, 20, 18 ; Mart. 11, 47.— b. Pregnant. A union, connection : contagio naturae valet, Cic. Fat. 3.— Esp. freq. 2. In a bad sense, A contact with some- thing physically or morally unclean, a con- tagion, infection : a. Lit.: (u) Contagio: turn praeeipue oves contagione vexentur, Col. 7, 5, 6 : so ib. 16 : lichenis, Plin. 36, 1, 3 : vini. id. 14, 21, 27. et al,— (Ii) Conta- gium: morbi, Lucr. 3, 472; 6, 1235; Curt. 9, 10 ; cf. pestilenliae. Plin. 23. 8, 80 : vi- cini pecoris, Virg. E. 1, 51. — Abs.: agunt contagia late, Ov. M. 7. 551 ; Hor. Epod. 16, 01, et al,— b. Trop. : An infcrlion, pollution, vicious companionship or inter- course, participation, etc. : (•;) Contagio : contagione raei patris metuo malum. Plaut. Am. prol. 31; so with the Gen. • C O NT illius sceleris, Cic. Mur. 37, 78 ; Sull. 2, 6 : criminis, Liv. 9, 34 : turpitudinis, Cic. Att. 1, 16, 3 : conscientiae, id. Verr. 2, 5, 71 : furoris, Liv. 28, 24 : cujus facti dicrive, id. 2, 37 : noxae, id. 9, 1 : imitandi belli, Cic. Verr. 2, 5, 3 ; cf. belli, Flor. 2, 13, 1 : bellorum, id. ib. 2, 4 : aspecrus, Cic. Clu. 68, 193. — -Abs. : haec (vitia) primo paulla- tim crescere ; post, ubi contagio quasi pestilentia invasit, civitas immutata, etc., * Sail. C. 10 fin. Kritz ; so Liv. 5, 6 ; 12 ; 10, 18 ; 28, 27 ; 34 ; 29, 6 ; 42, 5 ; Flor. 1, 9.8. — (3) Contagium: aegrae mentis. Ov. Tr. 3, 8. 25 : scelerum, Luc. 3, 322 : lucri (connected with scabies), Hor. Ep. 1, 12, 14 : belli, Flor. 1, 15, 1 : deditioms, id. 3, 14, 2 : terrae, Ov. M. 15, 195.— (y) Conta- men : Tert. Carm. adv. Marc. 1, 1 ; so 4, 4 ; 5, 1 ;Mart. Cap. 1, 5. ContaglOSUS; a > nm, fl 4?°- [contagio, no. 2] Contagions (perh. only in Veget.) : passio, Veg. 1, 14, 2 : scabies, id. 5, 70, 1. contagium; ii. v - contagio. COntamon* xnxs, n., v. contagio. * contammabilis, e, adj. [conta- men] That may be polluted or defiled : Propheta, Tert. adv. Marc. 4, 20 ad fin. Contamination onis./. [contamino] (post-class, word) A polluting, contami- nation, defilement: mulieris, Ulp. Dig. 48, 5, 2: expositionis, Arn. 5, 168. — *2. Cor- ruption, disease: ventris, Jul. Obsequ. de prodig. 89. COntaminator; oris, m. [id.] A de- filer, polluter (late Lat.) : honorum, Lam- prid. Alex. Sev. 6 : paterni tori, Tert. Pu- dic. 13. COn-taminO; av >> atum, l.v.a. [from the stem tag, tango] I, Orig., To bring into contact with one another, to mingle, blend together, unite. So twice in Ter. of the blending of parts of different come- dies into one whole : multas Graecas fahulas, Ter. Heaut. prol. 17 ; id. Andr. prol. 16. Cf. upon this Grauert's Analek- ten, p. 116 sq. — With the idea of joining different objects, that of deteriorating, contaminating what was orig. good or pure is easily connected ; cf. coni'undere, commiscere, etc. — Hence, IX. To corrupt, contaminate, defile, stain, pollute something (by something) (very freq., esp. in the trop. signif., and in Cic. ; not in Quint.) : 1, Lit. : ut anteponantur iutegra contamiuatis, Cic. Top. 18, 69 : Deam Syriam urina, Suet. Ner. 56 : lacus (connected with spurcare aquas), Paul. Dig. 47, 11, 1 : spiritum, Cic. Pis. 9, 20.— 2. 'Prop.: gaudium aegritudine aliqua (* to cloud, mar, destroy), Ter. Eun. 3, 5, 4 : se humanis vitiis (joined with se in- quinare domesticis vitiis atque fiagitiis), Cic. Tusc. 1, 30, 72; Liv. 4, 1: oniines negligentia. Suet. Vesp. 9 : veritjitem alt- quo menrlacio, Cic. Sull. 16 : roentem omni scelere, Liv. 40, 13; cf. aliquem scelere, Tac. A. 1, 35 : and se sanguine, Cic. Cat. 1, 12: sese makticio, id. Rose. Am. 40: se ipsos ac domos 6uas nefanda praeda, Liv. 2!), 18, et al. ; * Lucr. 3, 896 (v. the pass, in connection). — \npart. perfi: eontaminati facinore, Caes. B. G. 7, 43 ; so tot parricidiis, Cic. Phil. 12, 7 : omni- bus probris. Suet. Aug. 65; Vitell. 4: ju- dicia vitio paticorum (joined with eor- rupta), Cic. Div. in Caecil. 21, 70, et al. — Whence contamlnatus, a, um, Pa. Stained with guilt, polluted, contaminated, impure, vile, "defiled: se ut conseeleratos contami- natosque nb ludis abactos esse, Liv. 2, 37; cf. pars civitatis, velut eontnminata, id. 4, 4 : superstitio, Cic. Clu. fiSfin., et al. So several times of those defiled by inconti- nence : * Hor*. Od. 1, 37, 9 ; Tac. A. 15, 37 : ilorem aetalis, Suet. Caes. 49: pene om- nibus membris, id. Ner. 29. — Sup. : homo sceleribus llagitiisque contaminatissimus, Cic. Prov. Cons. 6, 14. — Comp. and Adv. not in use. CQntantCT; <" lv - #''*'' delay, slowly, tardily ; v. cunctor, Pa., ~\.fin. X COntarilj orum, m. (c ontus] A kind of soldiers armed with pikes, Inscr. Grut. 40, 2 and 3. COntatiO) °nis, v. cunctatio. 1. COntatUS) ". nm > Delaying, hesi- tating, slow : v. cunctor, Pa. 2. COntatUS, i. "»• [contus] A soldier' C O NT armed with a pike or pole, a kind of troops = contarii, Veg. Mil. 3, G ad Jin. * C021- technor. atus, 1. v. dip. [tech- na] To devise plots, contrive tricks: Plaut. Ps. 4, 6, 34. COHtCCtttS) a, urn > Part., v. contego. COJl-tC^O, xi, ctum, 3. v. a. To cov- er, to covtr up or over (freq. and class.) : I, In gen.: 1. Lit.: coria centoni- tras contegere, Caes. B. C. 2, 10 ; so locum lintcis, Liv. 10, 38: capita scutis, Hirt. B. Afr. 47 fw. : se corbe, Cic. Sest. 38, 82 ; cf. caput glauco amictu, Virg. A. 12, 885 ; spoliis cou tectum juvenis corpus, Liv. 8, 7 ; cf. pclle contectus, Suet. Ner. 29 : corpus ejus (tumulus), Cic. Arch. 10, 24, cf. thus of burying : cos uno tumulo (* 'o bury), Liv. 26, 25;" humo. Ov. H. 16, 274 : humili sepultura, Tae. H. 1, 49 : omnia nebula, Liv. 40, 22; Suet. Ner. 31; *Lucr. 4,353. — 2. Trop. : quidam servili babi- tu, alii tide clientium contecti, covered, protected, Tac. H. 3, 73. IE. I" partic. : 1, With the access, idea of preservation (cf. condo), To pre- serve, keep: quum arma omnia reposita contectaquo essent, Caes. B. C. 2, 14. — And mure I'req., 2. With the access, idea of concealment : To conceal by covering. to cover, hide, conceal : a. Of corporeal objects : eas partes corporis ccntexit at- que abdidit, etc., Cic. Off. 1, 35. — b. Of nbstr. objects: lactam injuriam illi miserue, Ter, Hec. 3, 3, 41 : libidincs fronte et supercilio, non pudore et tem- perantia, Cic. Prov. Cons. 4, 8 : aperire et recludere contecta victricium partium vulnera, Tac. H. 2, 77 ; id. Ann. 13, 13. COa-tcmCrO) avi, 3. v. a. To stain, pollute, violate, contaminate, defile (very rare) : torum dominae, Ov. Am. 2, 7, 18 ; Mart. Spect. 10, 2. , * contemni-ficus, »> «m, adj. (<"° n - temno-iacioj D,spising, contemptuous, scornful : Lucil. in Non. 88, 29. COIl-temnO) tempsi, temptum, 3. v. a. To consider a person or tldug as small or unimportant, to sit a small value on, to value little, esteem lightly, hold in contempt, contemn, despise, disdain (hence very freq. in connection with irridere, despiccre, non curare, pro nihilo diicere, etc. ; opp. to expetere, eft'orre, timere, metuere. etc.. ; v. the follg. and cf. aspernor) (very freq. and cla--s. in prose and poetry). 1. With things as objects: quod- que ea. quae plerique vehementer expe- tunt, contemnant et pro nihilo ducant, Cic. Oft". 1, 9 ; id. Fin. 3, 9, 29 : corporis voluptatem contemni et rejici oportere, id. Off. 1, 30, 106 : Roinam prae sua Ca- pua irndebunt atque contemnent, id. Agr. 2, 35 : non usque eo L. Catilina rempub- licam despexit atque contempsit, ut, etc., id. Mur. 37, 78 ; cf. id. Verr. 1, 3, 9 : con- tempsisti L. Murtnae genus, extulisti tuum, id. ib. 7, 15 ; cf. id. Tusc. 5, 30/«. : neque enim refutanda tantum, quae e contrario dicuntur, sed contemnenda, elevanda. ridenda sunt. Quint, fi, 4, 10 Spald. ; cf. id. ib. 4, 1, 38, et al. (cf. under no. 2) : imperium meura, Plaut. Asin. 2, 4, 10 : tuum consilium, Ter. Hec. 1, 2, 15 : men dona, Lucr. 1,48: mnrmura ponti, id. 3, 1045 : praeclare res humanas, Cic. Fam. 5. 13: parva ista, Liv. 6, 41: labo- rcm bene dicendi. Quint. Prooem. 14 : metum jurisjurandi, id. ib. 5, 6, 3 : populi voces, Hor. S. 1, 1, 65 : honores, id. ib. 2, 7, 85: cantus Apollineos prac se, Ov. M. 11. 155, et saep. — 0) c. inf.: non contem- nas lippus inungi, llor. Ep. 1. 1, 29 ; so coronari Olympia, id. ib. 50 : inori, Sen. Phoen. 197. — (y) Abs.: Cic. Or. 38; cf. Quint. 9, 1, 23. — (c) In part. fut. pass. : docunienta ex contemnendis animalibus, des]ticable, contemptible, Plin. 8, 29, 43. Esp. freq. with a negative : (orationes) non contemnendae saueque tolerabiles, Cic. Frut. 79 ; cf. under no. 2— b. Poet, of. things as subjects : adamantina saxa ictus contemnere sueta. Lucr. 2, 448 ; cf. Virg. G. 2, 361; so Lucr. 5, 380; 1216; Tib. 1. 3, 37, etal. 2. With personal objects: ate contemni a^ despici ac pro nihilo haberi eenatum volunt Cic. frgin. in Non. 436, 27 : contemni se putant (senes), deep'ci. illudi, id. de Sen. 18, 65 ; id. Oft". 2, 10, 36 : CON T omncs istos deridete atque contemnite, id. de Or. 3, 14, 54 ; Sail. II. frgm. 1, 15. p. 218 ed. Gerl. ; Liv. 22, 39 fin. ; Quint. 6, 2, 3 : contemnere miser, Hor. S. 2, 3, 14, et saep. : se, to put a small value upon one's self, to have an humble or low opinion of one's self (opp. sibi satisplacere), Plaut. Trin. 2, 2, 47 : so id. Mil. 4, 6, 21 ; and in- versely, se non contemnere, to have a high regard for or estimate of one's self: Cic. Att. 12, 21 fin.; so id. Phil. 13, 7, 15 ; Liv. 4, 35.— (j5) Abs. : quae res illis contem- nentibus perniciei luit, Nep. Thras. 2, 2. — b. In part. fut. pass. : ne T. quidem Postumius contemnendus in dicendo, Cic. Brut. 17 fin. ; so id. ib. 13, 51 : manus, i. e. considerable, Suet. Tib. 25 ; id. Or. 69, 231 : copiae neque numero neque genere hom- inum contemnendae, Caes. B. C. 3, 110. — Whence c o n t e m p t u s, a, um, Pa. Despised, despicable, contemptible, vile, abject (class.) : contemptus et abjectus homo, Cic. Agr. 2, 34, 93 : contempta ac sordida vita, id. Plane. 5, 12 : a vili contemptoque, Quint. 6, 1, 16 : res. Hor. Od. 3, 16, 25, et saep.— c. Vat.: Trebellius per avaritiam ac sordes contemptus exercitui invisusque, Tac. H. 1, 60. — Comp. : quae vox potest esse con- temptior, quam Milonis Crotoniatae? Cic. de Sen. 9 ; so id. Phil. 3, 6, 16 ; Suet. Tib. 13; id. Ter. 2. — Sup. : coutemptissimorum consilium levitas, Cic. Sest. 16 ; so Quint. 12, 2, 2 ; Suet. Dom. 15. COn-tempcrO) avi, atum, 1. v. a. To moderate, temper, or make more mild by mixing or mingling together (very rare ; perh. not ante-Aug.) : cantharum mulso, App. M. 10 ; so Veg. 6, 9, 7 ; Marc. Emp. .16; Apic. 4, 2 : propiora (solis) contem- perata habere, * Vitr. 9, 4. COnterEpIa.b3.iis, e, adj. [contem- plorj Aiming, taking aim (only in Am- mian.) : dextera, Amm. 30, 5. — *Adv. con- templabiliter feriebant machinae hostiles, id. 20, 7; cf. contemplatio. .*conten:plabundus, a. um, adj. [id.] Considering eagerly, contemplating attentively : Tert. adv. Marc. 4, 40. COntenspiatio, 6nis./. [id] An ea gcr, attentive considering, a viewing, survey- ing, contemplation (in good prose) : X. Physical: coeli. Cic. Div. 1, 42: pub- licae felicitatis, Curt. 10, 9. 7 : injecit con- templationem super humeros (* cast a look over), Petr. 12, 4. — Hence, b. I n partic, ^4ti accurate, certain, aiming with a weapon, a sure aim : sagittis prac- cipua contemplatione utuntur, Plin. 6, 30, 35, § 194 ; cf. conti mplabilis. — 2. Men- tal : est animorum ingeniorumque natu- rale quoddam quasi pabulum cousidera- tio cont< mplatioque naturae, Cic. Acad. 2, 41, 127; so rerum naturae. Cels. 1 praef. : ipsius naturae, Quint. 3, 6, 86, and in plur. : naturae, Gell. 20, 5,3 : recti pra- vique. Quint. 2, 4, 20 : veri, id. ib. fi, 2, 5 : iniqui. id. ib. 12, 1, 35 : rerum, scripfi, id. ib. 3. 6, 89 : sui, id. ib. 2, 18, 4 : virtutum. Tac. Agr. 46: summa vis infinitatis et magna ac diligenti contemplatione dignis- sima est, Cic. N. D. 1, 19, 50 ; so abs., id. ib: 1, 12, 18 ; Plin. Ep. 2, 1 Jin.— Hence, b. In partic: A consideration, regard (late Lat. ; most freq. in the jurists) : libe- rorum, Just. 7, 5, 7 : justitiae ejus, id. 8, 3. 14 : personarum, Ulp. Dig. 2. 15, 8 ; so id. ib. 3, 5, 5 ; Papin. ib. U, 1, 58 ; Paul. Sen- tent. 2, 24 ; Inscr. Orel], no. 3161, et saep. * contemplativus, a, um, adj. [id.j Contemplative, speculative : philosophia (opp. activa), theoretical (formed after the Gr. Scwpi/riJtri,.), Sen. Ep. 95. CCntemplator, oris, m. [id.] A con- tcmpla'or, an observer (very rare) : coeli ac Deorum, * Cic. Tusc. 1, 28, fi9 : mundi animus, Sen. Cons, ad Helv. 8 ; App. Flor. no. 18. + COntemplatoriUS, eroxaariKoc, Gloss. Cyrill. _ contemplatrix, «cis, /. [contem- plator] She who observes or contemplates (very rare) : Cels. praef. ; App. Dogm. Plat. 2. 1. contemplates, a, um, Part., from contemplor. 2. contemplatuj, us, m. [contem- plor] A consideration, contemplation, ob- servance'very rare, and only in abl. sing.) : C O N T mali, Ov. Tr. 5. 7, 66.— * 2. Trop.: Re- gard, respect: Macr. Sorun. Scip. 1, 1. contemplo, «>"p. v - the foiig.,/«. con-tcmplor, atus . i- "• ™p- [tem- plumj (orig. pertaining to the lang. of au- gury ; To border n templum on all sides ; cf. Var. L. L. 7, 2, 82 ; hence in gen., to look around carefully on all sides, and with reference to an object) To consider, look at, view attentively, accurately, to survey, behold, gaze upon, give attention to, to attend to, observe, consider, contemplate; considero (class, in prose and poetry) : 1, Physically: quum intueor et contemplor unumqucm- que vestrum, Cic. Plane. 1, 2 : contem- plari unum quodque otiose et considerare coepit id. Verr. 2, 4, 15 : quum coelum suspeximus coelestiaque contemplati su- mus. id. N. D. 2, 2 : oculis pulchritudinein rerum, id. ib. 2, 38^?i. ; cf. Hor. S. 1, 2, 91 : loci naturam ab omni parte, Liv. 35, 28 ; Plaut. Poen. 5, 3, 10 : vultum, Ter. Ph. 1, 4, 33 : lituras codicis, Cic. Verr. 2, 3, 16 : numos in area, Hor. S. 1, 1, 67 : udum Ti- bur, id. Od. 3, 29, 0, et al. ; Ter. Heaut. 4, 1, 4 : contemplator, quum, etc., Lucr. 2, 113 ; .so id. 6, 189 ; Virg. G. 1, 187 ; 4, 61. — 2. Mentally (several times in Cic.) : propone tibi duos reges, et id animo con- templare, quod oculis non potes, Cic. Dejot. 14, 40 : aliquid secum considerare et contemplari, id. Off. 1, 43, 153 : ut to- tam causam acerrime contemplemini, id. Flacc. 11 fin. : res, id. N. D. 1, 27, 77 ; id. de Or. 1, 33, 151. IS^a. ^ ct ' form : contemplo, are (an- te- and post-class.) : contempla et tem- plum Coreris ad laevam aspice, Enn. in Var. L. L. 7, 2, 82 ; in imper.. id. in Non. 470, 5 ; Att. and Tit., ib. 469. 31, and 470, 2; Plaut. Epid. 5, 1, 16; Mil. 4, 2, 38; Most. 1, 3, 10; 16; 125: contemplo pla- code formam et faciem virginis. Naev. ib. 469, 33 ; so Plaut. Am. 1, 1, 285 ; Asin. 3, 1, 35 ; Epid. 3, 3, 2 ; Merc. 2, 3, 72 ; Pers. 4, 4, 15 ; Trin. 4, 2, 21 ; Nemes. frgm. de Aucup. 3, p. 49 ed. Stern. — b. Contempla- tes, a, um, in a pass, signif. : ipse ab con- templato situ Carthaginis rediit, Liv. 30, 36; so script». Amm. 31, 15 : hoc id. ib. 5. COn-temporalis, e. aa J- Contempo- rary ; subst., A contemporary (late Lat.), Tert. adv. Ht rm. 6 sq., et al. * con-ternporaneus, ••>. um, udj. [tempusj Contemporary ; subst., A eo-,. temporary : M. Varro et Nigidius Cae.-ari et Ciceroni, Gell. 19,14 in Itvimnn. * con-te-mpdro, :iri '. ». ». [id.j To be contempnrtiri; or oj the same lime : T( it. Itesurr. earn. 45. COntempte, a ^ v - Contemptuously ; v. contcnino, Pa., fin. COntemptibilis, e> um > P art - and Pa., from contemno. 2. COntcmptuS; us, m. [contemno] A despising, contemning ; contempt, scorn (first freq. since the Aug. per., but esp. so in Quint. ; perh. never in Cic., for in Sen. Tranq. 11 prob. the thought only is Ciceronian) : 1. Act. : (naribus labris- que) derisus, contemptus, fastidium sig- nificari solet, Quint. 11, 3, 80 : pecuniae, id. ib. 7, 2, 30 : operis, id. ib. 2, 4, 16 ; 12, 6, 7 : operis et hominum, id. ib. 11, 3, 136 : hominis, id. ib. 8, 3, 21 : opinionis, id. ib. 12, 1, 12 : doloris, id. ib. 12, 2, 30, et saep. : ambitionis, Tac. A. 6, 45 : famae, id. ib. 4, 38/«. ; cf. omnis infamiae, Suet. Ner. 39 : sui alieriique, Tac. Or. 29 : eui, Suet. Vit. 14. — 2. Pass. : Lucr. 3, 65 : atque ego lontemptus essem patientior hujus, etc., Dv. M. 13, 859 : contemptu inter socios aoraen Romanum laborare, Liv. 6, 2; cf. Quint. 12, 8, 14 ; 2, 2, 5 : si contemptum 5X humilitate tulerit, Quint. 5, 14, 30 ; Ov. M. 2. 527, et al. : plerumque hominibus Gallis prae magnitudine corporum suo- rum hrevitas nostra contemptui est, Caes. B. G. 2, 30 ; so Suet. Claud. 15.— In plur. : Lucr. 5, 831; 1277. Con-tendt>; di, mm, 3. v. a. and n. To stretch, stretch out, as it were, with all one's might, vigorously, to draw tight, strain. I Lit. (so rare, and mostly poet.) : «ram. Virg. A. 12, 815 ; Ov. M. 6, 286 ; Rem. Am. 435 : tormenta. Sisen. in Non. 258, 27 ; Cic. Tusc. 2, 24, 57 : fides nervis, id. Fin. 3, 27, 75 : muscipula, Lucil. in Non. 181, 31 : tenacia vincla, Virg. G. 4, 412 : ilia risu, Ov. A. A. 3, 285 : pontem in alto, Enn. Ann. 13, 7 (in Var. L. L. 7, 2, 85) : oculi contendunt se, Lucr. 4, 810 ; cf. below, Pa. — 2. M c t o n. (causa pro ef- fectu) of weapons : To direct, shoot, hurl, throw : infensam hastam, Virg. A. 10, 521 : tela, id. ib. 12, 815 : sagittas nervo, Sil. 1, 323 : telum aerias in auras, Virg. A. 5, 520. II. 'Prop, (so freq. in prose and poet- ry) : To strain eagerly, to stretch, exert, to direct one's mental powers to something, to pursue earnestly : or neutr. : to exert one's self, to strive zealously for something, etc. j&. In gen.: a. Act.: (n) c. ace: magnum fortasse onus, verumtamen dig- iium, in quo omnes nervos aetatis indus- triaeque meae contenderem, Cic. Verr. 1, 12, 35 ; cf. contenrlit omnes nervos Chry- sippus, ut pcrsuadeat, etc., id. Fat. 10, 21 : Gummas vires de pnlma, Lucr. 4, 990 : an- inmm in curas, Ov. Pont. 1, 5, 11 : quo se i, Itum, 2. v. a. To terrify greatly, to frighten (not freq. be- fore the Aug. per. ; esp. freq. in Livy ; not in Quint.) : («) c. abl. : pectora vulgi metu, * Lucr. 2, 624 : loquacitatem nos- tram vultu ipso aspectuque, * Cic. de Or. 1, 49, 214 ; cf. Virg. A. 3, 597 : cervum subito vocibus venantum, Phaedr. 1, 12, 7 : atrox ingenium eo facto (opp. accen- dere), Liv. 3, 11 ; cf. animos ea re (opp. irritare), id. 40, 39 : eos seditioso clamore, id. 2, 39 : periculo, id. 2, 12 : atrocitate poenae, Suet. Dom. 11. — (fi) Sine abl: qui praeter Nioben unam conterruit om- nes, Ov. M. 6, 287 ; so Liv. 10, 28 : 24, 12 ; Suet Ner. 6 ; 49, et al. * contesseratio, onis, /. [contesse- ro] Friendship, Ten. adv. Haeret. 20. CONT con-icssero, are, v. n. [tessera] To contract friendship by means of the tesse- rae, Tert. adv. Haeret. 36. Contestation onis, /. [contestor] A jurid. t. t. : An attesting, proving by ?oit- ness, testimony, Dip. Dig. 28, 1, 20 ; Cell. C, 12, 2: litis, a formal entering of a suit in law, by calling witnesses, lilp. Dig. 3, .'!, 40 ; Cod. Just. 3, 9 : de litis contestation ne. — b. O ut of the circle of judicial pro- ceedings : Gell. 10. 3, 4. — * 2. An earnest entreaty: * Cic. Cornel. 1 frgm. (IV. 2, p. 448 ; V. 2, p. 65 ed. Orell.). * contcs tatiuncula, ae, f. [cont«* tatio] A short speech : Sid. Ep. 7, 3. * con-tcstif icans, a «tis, Part. [to» : . tificor] Attesting at the same time, Tert Testim. Anim. 1. con-tcstor, atus, 1. v. dtp. 1, To call to witness: deos hominesqne, Cic. Verr. 2, 4, 29 ; cf. deos, Caes. B. G. 4, 25: coelmn noctemque, Cic. FI. 40, 102. — Far more freq., 2. Jurid. 1. 1. : litem, To intro- duce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action, to set on foot, Cic. Att. 16, 15 ; Rose. Com. 18 ; Gell. 5. 10, 8 ; cf. Fest p. 44, and Comm. p. 355 ; Cod. Just 3, 9. — (/3.) In pass, signif. : contestata lite, Cic. Rose. Com. 11, 32 ; 12, 35 ; Ulp. Dig. 24, 3, 22 ; Julian, ib. 30, 88 fin., et saep. ; cf. Prise, p. 793 P. — (y) Contestato, adverbi- ally, By aid of witnesses, Ulp. Dig. 25, 3, 1, et al. — b. Trop. : ab hac perenni contes- tataque virtute majorum, accredited, tried., proved, Cic. FI. 11, 25. con-texo, xui, xtum, 3, v. a. I, To weave, entwine, braid, join together ; to unite, connect (class, in prose and poetry) : 1. Lit : quid oves aliud afferunt, nisi ut earum villis confectis atque context^ homines vestiantur? Cic. N. D. 2, 63, 158: alba lilia amarantis, Tib. 3, 4, 33 : haec di- rectamaterie injecta contcxebantur, Caei?.- B. G. 4, 17 : fossam loricamque, Tac. A. 4. 49 : animas (sc. corpori), Lucr. 3, 695. — 2. Trop. : quid est aetas hominis, nisi me- moria reruin veterum cum superiorum aetate contexitur? Cic. Or. 34, 120; id. Fam. 5, 12, 2 : extrema cum primis, id. ib. 10, 13 ; Plin. 35, 12, 43 : partes, Quint. 4 prooem. 7: id. ib. 11, 1, 6: in verbis' singulis 1 1 contextis, id. ib. 9, 4, 23, et al. - longing hoe carmen, to weave, on, continue,. Cic. Coel. 8 ; cf. id. Leg. 1, 3, 9 : quae sta- tira referri non poterant, contexuntur pos- tero die, Quint. 11, 2, 43.— H. Transf. r. To prepare by joining togethn, '« compose,, make, construct, form, put tog ch r( ; f.com- pono, connecto, consero, etc.) : 1. Lit; equum trabibus acernis, Vir_-. A. >. 112: puppes tenui canna, Val. FI. 2. 108: sac- cum tenui yimine, Col. 9. 15, 12. — 2. Trop. : orationem, Quint. 10, 6 2; cf. li" brum, Sen. Ep. 114 ; and de sili, to treat of, Plin. 20, 5, 18 : crimen, to devise, com. trive, invent, Cic. Dejot. 6 fin. — Whence contextus, a, um, Pa. Cohering, connected : contexta condensaque cor- pora (opp. diffusa), Lucr. 4, 55 : oratio alia vincta atque contexta, soluta alia. Quint. 9, 4, 19 : contextus tropos ille (cor- resp. with continua u.eTutj>op ), id. 9, 2, 46 Zumpt N. cr. — * Adv. contexte. Connect- ed together, in close connection : Cic. Fat 14, 32. contextim, <"*»■ [contexo] In a con- nected manner, connectedly (very rare) : turdi in cacuminibus arborum luto nidifi- cantes pene contextim in secessu gene- rant, * Plin. 10, 53, 74 ; so Aug. Ep. 112, 15. COntextio, onis, / [id.] (a post-class, word) 1. A joining, putting together: Macr. Somn. Scip. 1, 5. — 2. A preparing, composing: classis, Aus. prooem. Perioch. Iliad : libri, Aug. Civ. D. 7, 2 : narrationis, Macr. Somn. Scip. 1, 2. * COntcxlor, oris, m. [id.] One who- puts a writing together, a composer, au- thor: Frgm. Cod. Theod. 1, 1, 6. 1. Contextus, a , um, Part, and Pa., from contexo. 2. contextus, us, m. [id.] A joining, putting together, a connection (class. : esp. freq. in the trop. signif., and in Quint.) .- 1, Lit. : corporum, * Lucr. 1, 244 : aedi- ticiorum, Ulp. Dig. 39, 2. 15 : ratis, Aus. Perioch. Odyss. 5. — 2. Trop.: Connec- tion, coherence: mirabilis est apud illos (sc. Stoicos) contextus rerum. Respon- 369 C O NT dent extrema primis, etc., Cic. Fin. 5, 28, 83 : in toto quasi contextu orationis haec eruntillnstriinda maxime, id. Part. 23. 82: rerum ac verboium sequi, Quint. 11, 2, 2 : verborum, id. ib. 28 ; 11, 2, 24 : sermonis. id. ib. 8, 3, 38 ; 8, 6, 21 ; 10, 7, 13 ; id. ib. 3, 7, 15 : dicendi. id. ib. 10, 7, 26 : lenis et fluens, id. ib. 9, 4, 127 : per partes dissol- vitur, quod contextu nocet, id. ib. 5, 13, 28 ; id. ib. 9, 4, 55 : historia non tara fini- tos numeros quam orbem quendam con- textumque desiderat, id. ib. 9, 4, 129 ; i:f. Ernest. Lex. Techn. p. 90 : Kterarum, the succession of the letters, id. ib. 1, I, 24 sq. : cetcrorum casus conatusque in con- textu operis dicernus, in the prog? ess, Tac. H. 2, 8. COn-tlceO; ere, v. n. [taceo] To be silent, be still (very rare, and late Lat.) : Ilier. in Jesaj. 17, 64 ; so id. 1, 1. COnticeSCO (conticisco, Plaut. Bac. 4, 6, 28 ; Mil. 2, 4, 56 ; Rud. 5, 2, 69 ; Am. 5 post ink.), ticui, 3. v. inch. To become still, to grow dumb, keep silence (class, in prose and poetry): 1, Lit.: sed eonti- ciscam, nam audio aperiri fores, Plaut. Bac. 4, 6, 28 ; so id. Mil. 2, 4, 56 ; Rud. 5, 2, 69 : ad quod ille quidem conticescit, sed sermonem suscipit Polus, Quint. 2, 15, 28 ; so ad quod, id. ib. 6, 1, 42 : con- scientia convictus repente conticuit, Cic. Cat. 3, 5 ; so Ov. M. 6, 293 ; 10, 430. — b. 1" r a n s f. : numqtiam de vobis (homi- num) gratissimus sermo contieescet, Cic. Phil. 14, I2fin. : conticuit lyra. *Hor. Ep. 1, 18, 43 ; so tubae, Mart. 7, 80 : conticu- ere undae, Ov. M. 5, 574. — 2. Trop. : To become still or quiet, be at rest, to abate, cease : ille annus, quum obmutuisset se- natus, judicia conticuissent, etc., Cic. Pis. 12 : artes nostrae, id. Mur. 10 ; cf. stadi- um, id. Brut. 94, 324 : literae forenses et •senatoriae, id. Off. 2, 1, 3 : actiones tri- buniciae, Liv. 4. 1 : tumultus, id. 2, 55 ; 22,' 55Jra. ; 25, 10 : furor, id. 2, 29. * COUtlCiniUmi >> n - [conticesco ; cf. Var. L. L. 6, 2, 53 ; 7, 4, 95, and Macr. S. 1, 3] The first part of the night, the even- ing : Plaut. Asin. 3, 3, 95 (also quoted in Var. 1. 1.). COnticisCO) ere, v. conticesco. X C©Iltifices> Spear-throwers, irupdSo- IXen, Gloss. Vet. fcontus-facio]. * COntig'cri eri, m. [contus-gero] A spear-bearer, a lancer, Paul. Nol. Carm. •20, 188. contig'natio, «"is, /■ [contigno : a joining together of beams ; hence con- crete] Joists; a story, floor, Caes. B. C. 2. ■9 ; Hirt. B. Alex. 1 ; Vitr. 2, 9 ; 4, 2 ; 6, .5 ; Liv. 21, 62 ; Pall. 1, 9, 2. COn-tigTlO- without perf, atam, 1. -*.«.[tignuiiij To join together with beams, to furnish with beams, to joist, rafter (rare), Caes. B. C. 2, 15 ; Vitr.'l. 5 ; Plin. 9, 3, 2. + COntigHUIIIj A piece of flesh with sev- en ribs, Fe.-t. p. 49. COntlffUC' a ^ v - Closely, etc. ; v. the l"0llg.,>'K. ContigTJlUS* a . u in. adj. fcontingo] (not ante-Aug.) I, Act. (lit., touching; hence) Bordering vpon, neighboring, near : (Pyramus et Thisbe) contiguas te- nuere domos, Ov. M. 4, 57 : Cappadoces, Tac. A. 2, 60 : luna montibus (opp. admo- -ta coelo), Plin. 2, 9, 6 : Valens quinqua- gesimo anno, Amm. 31, 14 ; Ov. A. A. 3, 410. — * 2. 1'ass., That may be touched, v>ithin reach : hunc tibi contiguum mis- sae fore credidit hastae, Virg. A. 10, 457 ("intra jactum teli," Serv.). — "Adv. con- tigue (ncc. to no. I): contigue sequebntur cum, vpon his heels, Marc. Cap. 9, p. 308. COntincnS! entis, v. contineo, Pa., A. COntincntcr. adv. Continuously; temperately, etc.; v. contineo, Pa., A, fin. contincntia, ae, /. [contineo] 1. A holding back : * a. Lit.: crepitus ven- tris, Suet. Claud. 32 fin. — b. Trop. (ace. to contineo, no. I. B, 2, b, and continens, no. II.) : A bridling, restraining of one's self in respect of the passions and desires, abstemiousness, abstinence, continence, tem- perance, moderation, tyKOareia (the com- mon signif. ; most freq. in Cic; its diff. from abr tincntia, v. in h. v.) : " contincn- tia est, per quam cupiditas consilii guber- -natione regitur," Cic. Inv. 2, 54, 164 ; id. ■Off. 2, 24, 86 • cf. Quint. 5, 10, 121 : con- 370 C O NT ferte hujus libidines cum illius continen- tia, Cic. Verr. 2, 4, 52 ; cf. ubi pro conti- nentia et aequitate libido atque superbia invasere, Sail. C. 2, 5 : connected with modestia, Caes. B. G. 7, 52 ; cf. Quint. 2, 21, 3 ; 3, 7, 15 ; 4, 5, 27 ; 5, 10, 57, et al.— 2. (in ace. with contineo, no. I. B, 3, and continens, no. III.) The contents (only late Lat.) : operis, Macr. Somn. Scip. 2, 12 ; so the title of the work of Kulgentius : De Expositione Virgilianae Continentiae, etc.— -*3. (in ace. with contineo, no. II., and continens, no. I. 1) Confinity, proxim- ity : regionum (just before : cohacrentia regionum), Macr. S. 5, 15. COn-tinGO* ui, tentum, 2. v. a. and n. [teneo] J. Act., To hold something on all sides in all its parts, to hold or keep together. A. I" gen. (so rare): J, Lit.: con- tine quaeso caput, Plaut. Rud. 2, 6, 26 ; Lucr. 5, 320 ; cf. mundus omnia com- plexu suo coercet et continet, Cic. N. D. 2, 22, 58 ; Cels. 5, 26, no. 23 : vitem levi nodo, Plin. 17, 22, 35, § 187 ; Lucr. 1, 818 ; 908 ; 2, 761 ; 1008 : pars oppidi, mnri dis- juncta, ponte adjungitur et conlinetur, Cic. Verr. 2, 4, 52 fin. — b. In pass., of places : To be comprised, inclosed in, sur- rounded, encompassed, environed by : qui vicus altissimis montibus undique conti- netur, Caes. B. G. 3, 1 ; so undique loci na- tura Helvetii, id. ib. 1, 2 : mare montibus angustis, id. ib. 4, 23 : pars Galliae Ga- rumna flumine, Oceano, finibus Belga- rum, id. ib. 1. 1. (In tbe act. perh. only Pseudo-Tibull. 4, 1, 47 : Oceanus ponto qua continet orbem, incloses.) 2. Trop.: omnes artes cognatione quadam inter se continentur, hang to- gether, Cic. Arch. lfin. — Far more freq. in all periods and species of composition, B. With partic. access, ideas: X, With the access, idea of firmness, quiet, permanence, etc. : To hold or keep together, to keep, preserve, retain : a. Lit.: (alvus) arcet et continet quod rece- pit, Cic. N..D. 2, 54 fin. : contintre mer- ges, opp. to partiri, Cic. Vat. 5, 12 ; cf. con- tinere exercitum, opp. to dividere, Liv. 28, 2 fin. : arida continent odorem diuti- us, Plin. 21. 7, 18. — b. Trop.: nee enim ulla res vehementius remp. continetquam fides, Cic. Off. 1, 24 : Remos reliquosque Belgas in officio, Caes. B. G. 3, 11 ; so te in exercitatione, Cic. Fam. 7, 19 fin. : te in tuis perennibus studiis, id. Brut. 97, 332 : ceteros in armis (plaga), Liv. 9, 41, et al. 2. With the access, idea of hindering, preventing motion : To keep, keep still, de- tain, restrain, rcjyress, inclose: a. Lit: animam in dicendo, Cic. de Or. 1, 61, 261 : milites sub pellibus, Caes. B. G. 3, 29 ; cf. pecudem sub tecto. Col. 7, 10, 3 : exerci- tum castris, Caes. B. G. 1, 48 ; 2, 11, et al. ; cf. nostros in castris (tempestates), id. ib. 4, 34 ; and copias in castris, id. B. C. 1, 66 : Pompejum quam angustissime, id. ib. 3, 45 : ora frenis, Phaedr. 3, 6, 7 : ven- tos carcere, Ov. M. 11, 432, et saep. : se ruri (* to remain), Ter. Ph. 2, 3, 17 ; cf. se domi, Suet. Caes. 81 ; Galb. 19 : suo se loco, Caes. B. G. 4, 34 : sese oppido, id. ib. 2, 30 : se moenibus, Ov. M. 13, 208 : sese intra silvas, Caes. B. G. 2, 18, et saep. Abs. : an te auspicium commoratum est? an tempestas continet? Plaut. Am. 2, 2, 58. — b. Trop.: To hold back, detain, re- press, hold in check, to curb, check, tame, subdue, etc. : appetitiones animi, Cic. Tusc. 4, 9/».; so omnes cupiditates, id. Q. Fr. 1, 1, 11 : modeste insolentiam suam, id. Agr. 1, 6, 18 : risum, id. Fin. 4, 25, 71, et saep.; Lucr. 1, 152: Etruriam non tarn armis quam judiciorum terrore, Liv. 29, 36 : oppida magis metu quam fide, id. 30, 20 ; cf. Quint. 1, 3, 6 ; and id. ib. 12, 7, 2 ; id. ib. 11, 1*29, et saep.: animum n con- sueta libidine, Sail. J. 15 fin. ■■ temerita- tem ab omni Inpsu (joined with cohibe- re), Cic. Acad. 1, 12, 45 : snos a proelio, Caes. B. G. 1, 15 : manum juventas metu dcorum, Hor. Od. 1, 35, 37, et al.: sc ab asscntiendo, Cic. Acad. 2. 32, 104 ; so se ab exemplis, id. Fin. 2, 19, 62 ; id. Verr. 2, 5, 29 : temperantem eum, qui se in ali- qua libidine continucrit, id. Parad. 3, 1, 21 : nequeo continere quin loquar, Plaut. Men. 2, 1, 28 : contineri, quin complectar non queo, id. Rud. 4, 4, 128 ; cf. Ter. Eun. 5 C ONT 2, 20 ; Plaut. Capt. 3, 4, 60 ; cf. vix conti- neor. Ter. Hec. 4, 3, 9 : quae vera audivi, taceo et contineo optime, keep it to my- self, conceal it, id. Eun. I. 2, 23 ; cf. Cic. de Or. 1, 47. 206 ; and dicta, id. ib. 2, 55. 3. With the access, idea of containing: To comprise, comprehend something in It- self: Lucr. 6, 878 ; cf. ut omnia, quae alantur et crescant, contineant in se vim caloris, Cic. N. D. 2, 9 ; and so also in se. Quint. 1, 6, 31; 2, 10, 2; 3, 4, 13; reli- quum spatium mons continet. Caes. B. G. 1, 38 ; Ov. M. 15, 240; Liv. 5, 52: panis innumeras pene continet medicinas. Plin. 22, 25. 68 : (linea) centum continet (pe- des), Quint. 1, 10, 44 : Idus Martiae mag- num mendum continent, Cic. Att. 14, 22 ad fin. ; Quint. 11, 3, 18 : narrationes, quae summam crimlnis contineant, id. ib. 4, 2, 10 : tabula stultorum regum et pop- ulorum continet aestus. Hor. Ep. ], 2, 8 ; cf. liber primus ea continebir, quae, etc., Quint. Prooem. § 21 ; and tertia epistola continebat, etc., Plin. Ep. 9, 28, 5 ; and Quint. 11, 1. 59. — Esp. freq., b. In pass. : contineri aliqua re, To be contained in something, be composed of, consist of or in, to rest upon, to be supported by, etc. : Lucr. 1, 1085 : non cnim venis et nervis et ossi- bus continentur (Dii), Cic. N. D. 2, 23 : versus paucis (pedibus) continetur, Quint. 9, 4, 60 : quae philosophorum libris con- tinentur, id. ib. Prooem. § 11 ; cf. id. ib. 6, 2, 5 : id. ib. 5, 10. 111. et saep. : artes, quae conjectura continentur et sunt opinabiles, Cic. Div. 1, 14 ; Liv. 41, 23 : maximns ejus (rhetorices) usus actu continetur, Quint. 2, 18, 5 ; id. ib. 12, 9, 1 ; id. ib. 3, 7, 28, et saep. II. Neulr. : To hold together in itself, to hang together (in the verb, finito ex- tremely rare, but freq. as Pa. ; v. below ; cf. also the deriv. continuus) : Plaut. Stich. 3, 1, 44,— Whence A. continens, entis, Pa. I, (in ace. with no. II.) Hanging together (very freq. and class.) ; and X. With anotber object : Bordering vpon, neighboring, contiguous, lying near, adjacent : aer mari, Cic. N. I). 2, 45, 117 : continentia atque adjuncta pracdia huic fundo, id. Caecin. 4, 11 : (mare) dissimi- le est proximo ei continenti, id. Acad. 2, 33, 105, et al. : Cappadociae pars ea, quae cum Cilicia continens est, Cic. Fam. 15, 2 : (Morini) continentes silvas ac pnludes habebant, Caes. B. G. 3, 28 ; cf. so abs. : parum locuples continent? ripa, Hor. Od. 2, 18, 22 : cf. Liv. 44, 28 : Cherronesmn et continentia usque Atbo montem, Plin. 18, 25, 57. § 215, et al. Subst. contincntia ur- bis, the suburbs, Ter. Dig. 50, 16, 147. — In time : Following : continentibus die- bus, Caes. B. C. 3, 84.— b. Trop.: mo- tus sensui junctus et continens, Cic. N. D. 1, 11 : timori perpetuo ip&um malum con- tinens fuit. followed at its heels, Liv. 5, 39. 2. Hanging together, coluring in itself, connected, uninterrupted : continens ng- men migrantium, Liv. 1, 29 ; so agmen, id. 2, 50 ; 8, 8 ; 24, 16 ; 27, 51, et al. : rui- nae, id. 21, 8 : terra, the main land, conti- nent, Var. in Chaiis. p. 100 P. ; Cic. fi'gm. in Non. 274, 6 ; Nep. Th. 3, 2 ; and in the same sense far more freq. subst. conti- nens, entis, /. (ablat. in e and i equally used; v. the 4th and 5th book of Caes. B. G.), Caes. B. G. 4, 27 ; 28 : 31 ; 36 (twice) ; 5.8; ] Let saep.; Nep. Milt. 7. 3; Liv. 35, 43 ; Plin. 5, 31, 30 : Suet. Aug. 65 ; Tib. 40, et saep.— b. 1° time: labor omnium die- rum, Caes. B. C. 3, 63; Liv. 42, 54: bella, Caes. B. G. 5. Wfin.: imperium usque ad nos, Liv. 7, 30 : itinera, id. 38, 15 : biduo, Suet. Calig. 19: febres sine intermissione, Cels. 3, 5 ad fin. : e genere. in an unbrok- en succession of generations, in con'inu- ous descent, Cic, Fin. 2, 19, 61 : spiritus, id. de Or. 3, 57, 216, et saep. : ex conti- nenti (sc. tempore), instantly, immediate- ly, continuo. stalim, Just. 1, 9 ; so also in continenti, Ulp. Dig. 44, 5, 1. II. ( in «cc. with 7io. I. B, 2, b) That withholds himself from passions, continent, moderate, temperate, (yKpnrijt (rare, but in good prose) : continentior in vita homi- num quam in pecunia, Caes. B. C. 1, 23 : quum reges tnm sint continentes, multo magis consulares esse oportere, Cic. Fam. C O NT 9, 19 : puer, id. Att. 6, 6, 3 : Epaminondas, Nep. Epam. 3, 2, et al— Sup., Cic. Parad. I, 2 ; Suet Aug. 71. J \t, (in ace. with no. I. B, 3) In rhet- oric, subst continens, entis, n., That on which something rests, depends, the chief point, hinge : causae, Cic. Part. 29 ; Top. 25 ; Quint. 3, cap. 11. Adv. contineuter : 1, (in ace. with vo. 1-2) a. In space : In unbroken succession or row: continunter sedetis insulsi, Oa- tull. 37, 6. — Far more freq. and class., ]). In time: Continuously, without interrup- tion : tota nocte ierunt, Caes. B. G. 1, 26 : jam amplius horis sex pugnaretur, id. ib. 3, 5: biduum lapidibus pluit, Liv. 25, 7 ; Cic. lnv. 1, 26, 37; id. N. D. 1, 39.-2. (in ace. witli no. II) Tcmpcra'ely, moderately (very rare) : vivere, Cic. Oft'. 1, 30, 106 ; to in Sup. : vivere, Aug. Ep. 199 ; Con- fess. 6, 12. B. contentus, a, um, Pa. (in ace. with 7io. I. B, 2, b) That withholds himself from passionate longing; contented, sat- isfied, content (t'req. in all pcrr. and in all species of composition) ; constr. in gen. with the Abl. ; more rarely abs. ; after the Aug. per. very freq. with the Inf. : (u) c.abl.: Lucil. in Nou.264, 3: conten- tus suis rebus, Cic. Parad. 6, 3, 51 : pau- cis contentus, Hor. S. 1, 3, 16 : viverem uti contentus eo quod mi ipse parasset, id. ib. 1. 4, 108 ; so vivere, id. ib. 1, 1, 3 ; Suet. Aug. 82. — (fi) Abs. : quum ipsum audires sine comparatione, non modo contentus esses, sed melius non quaere- res, Cic. Brut. 35, 134 ; Plaut. Poen. 2, 15. — (v) c. inf. : irritare, Ov. M. 1, 461 : edi- dicisse, id. ib. 2, 638 : retinere titulum provinciae. Vellej. 2, 49 : hostes sustinu- issc, id. ib. 112 : indicare, Quint. 4, 2, 128 : ostendere, id. ib. 5, 10, 31 : id consequi, quod imiteris, id. ib. 10, 2, 7, et saep. Adv. contente (ante- and post-class., and very rare) : aliquem arte contenteque habere, in a restrained manner, closely, Plaut. Asin. 1, 1, 63 : parce contenteque vivere, Pac. Pan. Theod. 13. 1. con-tin go- tigi, tactum, 3. V. a. and n. [ tango ] To touch something, as it were, on all sides, to touch, take hold of (very freq. in all periods and species of composition), J, Lit.: A, lu gen.: facile cibum ter- restrem rostris, Cic. N. D. 2, 47, 122 : fu- nem manu, Virg. A. 2, 239 ; cf. Ov. M. 2, 151 ; and munera Cerealia dextra, id. ib. II. 122 : unda^ pede, id. ib. 2, 457 : focos ore tremente, Ov. Tr. 1, 3, 44: terram osculo, Liv. 1, 56 : ora nati sacro medi- camine, Ov. M. 2, 123 : cf. ib. 14, 607 : montes suo igni (sol), Lucr. 4, 408 ; cf. Catull. 64, 408, and Suet. Ner. 6 : eibos sale modico, to sprinkle, Cels. 2, 24 : side- ra coma (poetical designation for a very great height), Ov. F. 3, 34 ; cf. nubes aerio vertice (Taurus), Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet, designation of great prosperity), Prop. 1, 8. 43 : mitem taurum, Ov. M. 2, S60 ; cf. ib. 8, 423 : glebam, id. ib. 11, 111 : pene terram (luna), Cic. Div. 2, 43, 91 : caules (vitis), Cic. N. D. 2, 47, 120 : dextras cou- sidum (as a friendly greeting or congrat- ulation), Liv. 28, 9 ; so manum, Vellej. 2, 104 ./?/!.. ■ 107 Jm. B. With partic. access, ideas: 1. To touch in eating, to eat, partake of, taste (poet.) : neque illinc audeat esuriens domiuus contingere granum, Hor. S. 2, 3, 113 : so cibos ore, Ov. M. 5, 531 : aquas, id. ib. 15, 281 : fontem, id. ib. 3, 409. 2. To touch impurely (very rare) : Plaut. Am. 2, 2, 204. 3. To touch, come in contact wWi, to be near or contiguous, border upon, to reach, extend to : Helvi, qui tines Arvernorum contingunt, Caes. B. G. 7, 7 fin. : turri adacta ct contingente vallum, id. ib. 5, 43: in saltu Vescino Falernum contingente agrum, Liv. 10, 21 : Suet. Aug. 25: ltn ut radices montis ex utraque parte ripae fluminis contngant Caes. B. G. 1, 38 : milites disponit perpetuis vigiliis stationi- busque, ut contingant inter se atque om- nem munitionem expleant id. B. C. 1, 21 ; cf. id. B. G. 7, 23.— And ditf. from this only in the prevailing idea of motion, 4. To rta-Ji something by moving, to CO N T attain to, reach, come to, arrive at, meet wi'h, etc. (mostly poet.) : qui studet op- tatam cursu contingere metam, Hor. A. P. 412 ; so Ephyren pennis, Ov. M. 7, 392: Italian). Virg. A. 5, 18: fines Illyri- cos, Ov. M. 4, 568 : Creten. id. ib. 8, 100 : Cadmeida arceni, id. ib. 6, 217 : portus, id. ib. 3, 634 ; 13, 708 : Phasidos undas, id. ib. 7, 6 : occasus, id. ib. 2, 189 : auras, to come into the air, id. ib. 15, 416, et al. : avem ferro (* to hit), Vir^. A. 5, 509 ; cf. Ov. M. 8. 351 : id. ib. 2, 5787 cf. thus aures, id. ib. 1, 211 ; and aures fando with the ace. c. inf., id. ib. 15, 497 : aevi contin- gere florem, to came to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565. H. Trop. : A. ' n gen- To touch, to seize upon, to meet (so rarely) : Prop. 1, 1, 1 : quam me manifesta libido contigit ! Ov. M. 9, 484 : animum cura, Val. Fl. 7, 173; cf. Liv. 22, 10: nee umquam con- tacti slmili sorte rogetis opem, Ov. Tr. 3, 4, 78. — Far more frequent, B. In partic, J, (ace. to no. I. B, 2) To touch wi'h pollution, to pollute, stain, defile, load with guilt, etc. So generally in part. p-rf. (as a verb, fin., the kindred contamino was in use, q. v.) : Gallos con- tactos eo scelere velut injecta rabie ad arma ituros, Liv. 21, 48 : so coutacta civ. itas rabie duorum juvenum, id. 4, 9: om- nes ea violatione templi, id. 29, 8 fin. (for which ib. 18 : nefanda praeda se ipsos ac domos contaminare suas) : plebs regia praeda. id. 2, 5 ; cf. id. 4, 15 fin. : equi candidi et nullo mortali opere contact!, Tac. Germ. 10 : dies (sc. Alliensis) reli- gione. Liv. 6, 28 : pectora vitiis, Tac. Or. 12. Once aJis.: hie contactus ensis dese- rat castum latus ! Sen. Hippol. 714. 2. (in ace. with no. I. B, 3) To touch ; i. e. to be connected with or related to, to concern : ut quisque tam foede interemp- tos aut propinquitate aut amicitia contin- gebat Liv. 25. 8 ; so aliquem sanguine ac genere, id. 45, 7 ; id. 24, 22 : aliquem ar- tissimo gradu, Suet. Aug. 4 : domum Cae- saruru nullo gradu, id. Galb. 2; cf. abs.: deos ((. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis, Hor. S. 2, 6, 52; and Suet. Ner. 32: Sabinum modico usu (*to have little intercourse with), Tac. A. 4, 68 : multis in Italia contactis genti- bus Punici belli societate, Liv. 31, 8 fin. ; cf. si crimine contingantur (* to have part in), Ulp. Di- Immediately, etc. ; v. continuus, fin., no. B. 2. ContinuOi avi, atum. 1. v. a. and n. IcontinuUf] I, Act., To make connected togither, i. e. A. In space, To join one with another, to connect, unite (class, in prose and poet- ry) ; constr. with the da'., or (more freq.) abs. : J. Lit: (.:) c. dat.: (aer) roari continuants et iunctus est Cic. N. D. 2, 45 fin. : aedificia moenibus, Liv. 1. 44: reguum Alvattei campis Mygdoniis, Hor, Od. 3, 16, '42 : latus lateri, Ov. A. A. L 496. — Medial: Sujonibus Sitomim gen- tes continuanrur, border upon, are next to t contiguous, Tac. O; rm. 45Jiji.—(ff) Abs.t illos binas aut amplius domos continuare, to erect in rows, Sail. C. 20, 11 : fundos. to inherit contiguous plots of ground. Cic, Agr. 3, 4. 14 (v. the pass, in connection) ; c£ latissime agrum. id. ib. 2. 26, 70 ; and agros, Liv. 34, 4 : pontem, Tac. A. 15. 9 1 domus. qua palatium et Marcenaris hor- tos continuaverat Tac. A. 15. 39 : verba, to connect together in a period, Cic. de Or. 3, 37, 149 ; cf. verba verbis aut nomiua nominibus (just before : cadentia simili- ter jungere). Quint. 9, 4, 43. — Medial: quae aliae alias apprehendentes continu- antur, Cic. N. D. 1, 20, 54. 371 CONT B. In time : To join, connect together, to continue uninterruptedly, to do in suc- cession, one thing after another : Cic. Fl. 11, 25 : iter die et nocte, Caes. B. C. 3, 11 and 36 ; cf. perpotationem biduo duabus- que noctibus, Plin. 14, 22, 28 : diem noc- temque potando, Tac. Germ. 22 ; cf. the- atre- dies totos, id. Ann. 14, 20 : magisrra- y tum, Sail. J. 37, 2 ; cf. Liv. 38, 33 : praetu- Cam ei, i. e. to give it to him immediately after the edileship, Vellej. 2, 91, 3 : dapee, Hor. S. 2, 6, 108 : febrem, Cels. 3, 5 : prope funera, Liv. 1, 46 : laborem, Curt. 7, 11 ; Suet. Ner. 1 Bremi. — Poet : aliquos fer- ro, to slay one after another, Stat. Th. 9, 292 ; cf. ib. 12, 745 : hiemi continuatur hiems, Ov. Pont. 1, 2, 26 ; so Liv. 2, 54 : damna damnis, Tac. Agr. 41. II. Neutr. (rare ; perh. only in Celsus), To continue, last : febres ita ut coepere continuant, Cels. 3, 3 ; so id. 2, 4.— Whence "A. continuanter, adv. Inuninter- rupted succession: continuanter exposui epistolam (ppp. carptim), Aug. Retract. 1, 24. B. continuate, adv. In uninterrupt- ed succession, one after another : Fest. s. v, Stkigae, p. 145 ; cf. Front. Diff. verb. p. 2195 P. COntinuus< a > um , adj. [contineo, no. II.) I. Joining, connecting with something, or hanging together in its parts, in space ; uninterrupted, continuous (so mostly Aug. and post-Aug. ; cf., however, continue) : 1. Lit. : aer terrae, Sen. Q. N. 2, 6 : Leu- cada continuam veteres habuere coloni, nunc freta circueunt, joined to the main land, Ov. M. 15, 289 : ignis proxima quae- que et deinceps continua amplexus, Liv. 30, 5 ; id. 30. 6 : montes, * Hor. Ep. 1, 16, 5 ; Plin. 6, 30, 35 : agri, Suet. Caes. 38 : fiuere continuo alveo ("Euphraten), Plin. 6, 26, 30, § 124 ; cf. Rhenus uno alveo continuus, Tac. A. 2, 6 ; and mare, id. Agr. 10/«. : aliqui vice dentium continuo osse gignuntur, Plin. 7, 16, 15 ; Plin. Pan. 51, 4; Stat. Th. 5, 517.— b. Subst. con- tinuus, i, m., He who is always about one, an attendant : principis, Tac. A. 6, 26. 2. Trop. (mostfreq. in Quint.) : quum fluxerunt plures continuae translationes (the figure" derived from an uninterrupt- ed, flowing stream ; v. the preced.), Cic. Or. 27, 94 : expositio (opp. partita), Quint. 7, 10, 11; id. ib. 11, 3, 84: si non crebra haec lumina et continua fuerint, id. ib. 12, 10, 46 ; id. ib. 10, 7, 16 : ab exordio usque ad ultimam vocem continuus quidam gemitus, id. ib. 11, 1, 54 : oratio, id. ib. 6, 1, 46 ; 6, 4, 1 ; 7, 10, 17, et saep. : attectus, id. ib. 6, 2, 10 : impetus, id. ib. 10, 7, 14, et saep. II. Of time and objects relating to it : Successive, following one after another (the latter class, in all periods and in every species of composition) : auferet ex ocu- lis veniens Aurora Booten ; continuaque die sidus Hyantis erit, Ov. F. 5, 734 ; so continua nocte Delphin videndus erit, id. ib. 6, 720 : ubi dies decern continuos il- lius iterasti domum, Plaut. Mil. 3, 1, 146 ; so dies quinque ex eo die, Caes. B. G. 1, 48 : annos prope quinquaginta, Cic. Verr. 1, 13, 38 : duabus noctibus, Suet. Aug. 94 : secutae sunt continuos eomplures dies tempestates, Caes. B. G. 4, 34 Oud. N. cr. : prioribus diebus, Liv. 42, 58 : aliquot, Cic. Manil. IS : tot dies, id. Verr. 2, 5, 36 : tri- ennium, Plaut. Stich. 1, 3, 61 ; Suet. Calig. 7 : biennio, Suet. Tib. 38 : triduum, Plaut. Mil. 3, 1, 145 : bulla, Liv. 10, 31 ; cf. cur- sus proeliorum. Tac. Agr. 27 : consulatus, Suet. Caes. 76 ; Plin. Pan. 58 : itinera, Lepid. in Cic. Fam. 10, 34 : regna, Liv. 1, 47: duo triumphi ex Hispania acti, id. 41, 7 : labor, Quint. 1, 3, 8 : amor, Prop. 1, 20, 1 : incommoda, Caes. B. G. 7, 14 : messe senescit ager, O v. A. A. 3, 82 ; Tac. A. 12, 25 fin-, et saep. ; Suet. Claud. 20 Bremi and Baumg.-Crus. : continuus inde et saevus accusandis reis Suilius, Tac. A. 11, 5 ; cf. postulandis reis tam continuus an- nus fuit id. ib. 4, 36. — Whence the advv. A. continue, Continuously, without interruption ; in space or time (very rare, perh. only ante- and post-class. ; for in Quint. 2, 20, 3, and 9, 1, 11, the best MSS. have continuo ; v. the follg. no. II.) : flu- 372 CONT men quod fluit continue, Var. L. L. 5, 5, 12: protinus jugiter et continue, Non. 376,26. B. continuo, I. For the designation of an act that in time immediately follows something : Immediately, forthwith, direct- ly, without delay, statim, avr'ma (very freq. in all periods and kinds of composition) : (a) Corresp. with the particles of time ubi, ut, postquam, quum, etc. : ubi pri- mum terram tetigimus, continuo, etc., Plaut. Am. 1, 1, 49; so with ubi, Plaut. Cist. 2, 3, 35 ; Epid. 1, 2, 52 ; Ter. Eun. 3, 1, 51; Heaut. 2, 3, 36; Hec. 5, 3, 15: quae ut aspexi, me continuo contuli, etc., Plaut. Bac. 3, 1, 7 ; with ut, Cic. Verr. 2, 4, 22 ; Hor. S. 1, 6, 29 : nam po6tquam au- divi . . . continuo argentum dedi, ut eme- retur, Plaut. Epid. 4, 1, 37 : neminem conveni . . . quin omnes, quum te sum- mis laudibus ad coelura extulerunt, mihi continuo maximas gratias agant, Cic. Fam. 9, 14 ; id. ib. 10, 12, 2 : ut vel con- tinuo patuit, quum, etc., Hor. S. 2, 8, 29 : nee mora sit, si innuero, quin pugnus continuo in mala haereat, Ter. Ad. 2, 1, 17 : si quid narrare occepi, continuo dari tibi verba censes, forthwith you think, etc., id. Andr. 3, 2, 24 ; so with sin, id. Eun. 1, 2, 24 ; Lucr. 2, 1091 ; Hor. S. 2, 3, 160 : continuo consilium dimisit (Q. Maximus), simulac, etc., Cic, de Or. 1, 26, 121 : con- tinuo ventis surgentibus aut freta ponti Incipiunt agitata tumescere, etc., Virg. G. 1, 356.^(0) Abs. : continuo hie ero, Plaut. Epid. 3, 3, 43 : haud mora ; continuo ma- te praecepta facessit, Virg. G. 4, 548 ; so Ov. M. 14, 362; cf. Quint. 12, 3, 3; Cic. Rose. Com. 6, 17 : quod lubet, non lubet jam id continuo, the next moment, immedi- ately, Plaut. Cist. 2, 1, 7: hercle ego te barba continuo arripiam et in ignem con- jiciam, id. Rud. 3, 4, 64 : egomet continuo inecum ; certe captus est ! I immediately thought within myself Ter. Andr. 1, 1, 55 ; Lucr. 1, 672 ; 793 ; 2, 754 ; .3, 519 : senatus est continuo convocatus, Cic. Fam. 10, 12, 3 : hos continuo in itinere adorti, Caes. B. G. 7, 42 fin. ■■ subitae necessitates con- tinuo agendi, on the spot, immediately, Quint. 10, 7, 2, et saep. : perturbationes, ampliflcatae certe, pestiferae sunt ; igitur etiam susceptae continuo in magna pestis parte versantur, even immediately on their inception, Cic. Tusc. 4. 18, 42 ; cf. id. Fin. 3, 9, 32.— Hence 2. With the statement of a logical consequence from a fact. So only in connection with a negative or a question implying a negative : Not by consequence, not necessarily, not as an immediate conse- quence, in questions ; perhaps then ? ptr- haps therefore? (so very freq. in Cic.) : non continuo, si me in gregem sicariorum contuli, sum sicarfus, Cic. Rose. Am. 33, 94 ; so with si, id. de Or. 2, 48, 199 ; Gaj Inst. 2, 204; with quum, Manil. 2, 345: quum nee omnes, qui curari se passi sunt, continuo etiam convaleecant, Cic. Tusc. 3, 3, 5 ; so abs., id. ib. 2, 19, 45 : aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incon- tentae sint ; illud non continuo, ut aeque incontentae, id. Fiu. 4, 27, 75 : si malo ca- reat. continuone fruitur summo bono 1 Cic. Tusc. 3, 18, 40 ; so Quint. 9, 2, 84. 3. In ge-n., of a very near point of time following : deinde absens factus aedflis, continuo praetor, immediately thereupon, Cic. Acad. 2, ], 1: qui sum- mam spem civium, quam de eo jam pue- ro habuerant, continuo adolescens incred- ibili virtute superavit, id. Lael. 3, 11 ; Ter. Andr. 1, 5, 62 : hos prius introducam, et quae volo Simul imperabo ; post continuo exeo, id. Eun. 3, 2, 40. II. In Quint, twice for the ante- and post-class, continue, In an uninterrupted series, one after another, continuously : qualis (labor) fuit illius, qui grana ciceris ex spatio distante missa, in acum con- tinuo et sine frustratione inserebat, Quint. 2, 20, 3 ; id. ib. 9, 1, 11. Cf. upon this article, Hand Turs. II. p. 104-107. + con-tiro, 6nis, m. A joint recruit, InBcr. Mur. 805, 4. * COn-tdsratUSt i> ">. A law colleague, Amm. 29, 2. * con-tollo, ere, 3. v. a., old form for CONT confero, To bear: contollam gradum, to betake one's self somewhere, Plaut. Aul. 5, 6 (also quoted in Non. 82. 1). * con-tdnat; "• impers. It thunders heavily : contonat ibi continuo Sonitu maximo, Plaut. Am. 5, 1, 42. contor, ari, v - cunctor. con-torqueo, rsi, rtum, 2. v. a. To turn, twirl, wind, swing, move round vio- lently, brandish, etc. (class, in prose and poetry ; not in Hor.) : 1, Lit: a. First of weapons, arms, etc. (mostly in the poets) : telum validis viribus, Lucr. 1, 970 ; cf. hastam viribus, Ov. M. 5, 32 : lenta spicula lacertis, Virg. A. 7, 165 : hastile addueto lacerto, id. ib. 11, 561 : cuspidem lacerto, Ov. M. 8. 345 ; id. ib. 5, 422 ; id. ib. 7, 775 : (hastile) certo contorquens dirigit ictu, Virg. A. 12, 490 ; Quint. 9, 4, 8 : sed magnum stridens con- torta phalarica venit, Virg. A. 9, 705, et saep. : hastam in latus, etc., Virg. A. 2, 52 ; so telum in euin, Curt. 8, 14 ad fin. — b. Of other objects : navem quolibet Lucr. 4, 905 ; cf. membra quocumque vult, Cic. Div. 1, 53 ; Lucr. 5, 724 : tantum corpus, id. 4, 901 : globum ea celeritate, etc., Cic. *N. D. 1, 10, 24 ; id. Arat. 61 : equum mag- na vi, Poeta in Quint. 8, 6, 9 : amnes m alium cursum contortos et deflexos vide- mus, Cic. Div. 1, 19 fin. : proram ad lae- vas undas, Virg. A. 3, 562 : silvas insano yortice, hurling or rolling them round in its raging whirlpool, Virg. G. 1, 481 ; cf. * Catull. 64, 107 : frementes aquas subitis verticibus, Luc. 4, 102 Weber ; cf. ib. 3, 631; Sil. 3,50; Sen. Ep. 79, et al. : vertex est contorta in se aqua, Quint 8, 2, 7 : Sil. 4, 309. 2. Trop. (for the most part only in Cic.) : (auditor) tamquam machinatione aliqua turn ad severitatem, rum ad remis- sionem animi est contorquendus, Cic. de Or. 2, 17, 72. So of discourse that is thrown out violently or forcibly, hurled : Demosthenis non tam vibrarcnt fulmina ilia, nisi numeris contorta ferrentur, Cic. Or. 70 fin. ; cf. Quint. 10, 7, 14 Spald. and Frotsch. : quam rhetorice ! quam copio- se ! quas sententias colligit ! quae verba contorquet ! ("hurls), id. Tusc. 3, 26, 63 ; cf. Plin. Ep. 5, 20, 4 : deinde contorquent et ita concludunt, etc. Cic. Div. 2, 51, 106. — Whence contortus, a, um, Pa. (ace. to no. 2) Of discourse: 1. Brandislied, hurled, full of motion, powerful, veliement, energetic, strong (rare ; mostly in Cic.) : contorta et acris oratio, Cic. Or. 20 : vis (oratio- nis), Quint. 10, 7, 14 : levibus muleentur et contortis excitantur, id. ib. 9, 4, 116. — 2. Involved, intricate, obscure, perplexed, complicated, artificial : contortae et difri- eiles res, Cic. de Or. 1, 58 fin. : contorta et aculeata quaedam ao 2. v. a. To wholly dry, to parch, scorch, dry up : pubentes herbas ignis, Amm. 18, 7. contorte; odv- Intricately, perplex- edly, obscurely ; v. contorqueo, Pa., Jin. COIltprtXO, 6nis,/. [contorqueo] * J. A whirling round : dextrae, Cic. Her. 4, 19. — 2. An intertwining, involving ; in- tricacy, complication ; of discourse, in the plur. : contortiones orationis, *Cic. Fat. 9 ; Aug. Retract. 1, 50. * COHtortor* °ris, m - [' >'. m > aa J- *'"■• t c °n- tortusj Somewhat complicated or intricate: quibusdam ac minulis conclusiunculis, Cic. Tusc. 2, 18. * contoi'tuplicatus. a, um. adj. [ contortus-plico ] Entangled, put togeth- er or compounded confusedly : nomina. Plaut. Pers. 4, 6, 26. contortus., a, um, Part, and Pa., from contorqueo. contra» adv. and praep. (prop. abl. of an adj., contekus, not in use, formed from con ; whence also contro, in the compounds controversus, controversia. etc. ; cf. extra, infra, intra, supra). It serv- ed orig. for the designation of a place which corresponds with another in posi- CONT Son, runs parallel to it, or forms its coun- terpart ; hence also transf. to an action which exists in opp. to another, answers to it, or forms its antithesis ; and since this easily passes into the idea of hostility, it finally designates a hostile confronting. 1. Adv. : A. Of places : Over against, on the opposite side, opposite to, vis a vis : jam omnia contra circaque hostium ple- na erant, Liv. 5, 37 Jin. : ulmus erat con- tra, Ov. M. 14, 661 : templa vides contra, id. ib. 7, 587 : contra elata mari respon- det Gnosia tellus, Virg. A. 6, 23 ; Plin. 2, 65. 65 ; Tac. Agr. 10 Roth. : ut mihi con- fidenter contra astitit, Plaut. Capt. 3, 5. 6; cf. id. Pers. 1, 1, 13 ; Pseud. 1, 2, 23, et al. : stat contra starique jubet, Juv. 3, 290 ; Plaut. Cas. 5, 3, 2 ; cf. id. Pers. 2, 2, 26 ; Plaut. Mil. 2, 1, 45 Lind. ; Most. 5, 1, 56 ; Liv. 1, 16 ; 9, 6, et al. : accede ad me at- que adi contra, Plaut Rud. 1, 4, 22 : par- tique dedere oscula quisque suae non per- venientia contra, to the opposite party, Ov. M. 4, 80. B. Transf, of actions : X. Those which correspond with others, come to meet, answer to them : On the other side, in turn, on the other hand: quae me amat, quam contra amo, Plaut Am. 2. 2, 23 ; cf. id. Cist. 1, 1, 97 ; Catull. 76, 23 : quum hie nuaatur, contra nusari lubet Plaut. Trin. 4, 2, 55 ; cf. id. Amph. 2, 2, 62 : si lauda- bit haec illius formam, tu hujus contra, Per. Eun. 3, 1, 54 ; id. ib. 2, 3, 63 ; cf. id. Hec. 4. 2, 7: tubae utrimque canunt, con- rra consonat terra, Plaut. Am. 1, 1, 72 ; id. ib. 67 : cf. ib. 62. 2. Those which are opposed to others : Against, on the contrary, over against, on the opposite side, in opposition, just the op- posite, just the contrary (so most usual) : hostes crebri cadunt : nostri contra in- gruunt, Plaut Am. 1, 1, 81 : facilem esse rem ... si modo unum omnes sentiant ac probent : contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G. 5, 31 : ut hi miseri, sic contra illi beati. Cic. Tusc. 5, 6, 16 ; cf. Prop. 1, 11, 25 : ut essent eo- rum alia aestimabilia, alia contra, alia neu- trum, Cic. Fin. 3, 15, 50 ; cf. cognoscere quid boni utrisque aut contra esset Sail. .T. 88, 2, et saep. ; Liv. 6, 15 : cf. id. 6. 31 : cujus a me corpus crematum est; quod contra decuit ab illo meum, Cic. de Sen. 23. 85 ; so I.ucr. 1, 83; Cic. Lael. 24, 90 ; Quint. 28, 87 ; Off. 1, 15 Jin. ; Sail. J. 85, 21; Cic. Part. 13, 46.— (/J) In connection with atque or quam, (* Otherwise than, con- trary to what, in opposition to that which) : contra atque apud nos fieri, Var. R. R 1, 7. 6; so Caes. B. G. 4, 13 ; B. C. 3, 12 ; Cic. Sull. 24, 69; Verr.2,4, 6; Balb.3, 7; Cat 3, 8, 20 ; Phil. 11, 13, 34 ; Or. 40, 137 ; Div. 2, 24 Jin. ,- Sail. C. 60, 5; Plin. 12, 19, 43, et al. : ut senatus contra quam ipse cen- suisset ad vestitum rediret Cic. Pis. 8, 18 ; so id. Clu. 5, 12 ; de Or. 2, 20. 86 ; Leg. 2, 5, 11 ; Q. Fr. 1, 1, 1, § 2 ; Liv. 30, 19 ; Plin. 10, 53, 74 ; 11, 20, 24 ; Sil. 15, 107, et al.— (y) Auro contra, in colloquial lang. : Of the value of gold, weighed against gold, or equal to gold : jam mihi auro contra constat filius, Plaut True. 2, 6, 58 ; cf. id. Cure. 1, 3, 45 sq. ; Mil. 4, 2, 85 ; 3, 1, 63 : non caru'st auro contra, i. e. is worth his weight in gold, id. Epid. 3, 3, 29 ; cf. id. Pseud. 2, 3, 22. — (i5) E contra, or in one word, econtra, post-class. = contra. Aur. Vict Caes. 39, 45 ; Hier. Ep. 12; 138 ; cf. Voss. de Vit serm. 1, 25, p. 108.— b. O f hostile opposition : certura est fa- cere contra, Lucil. in Non. 289, 27 ; cf. con- tra facere, Ter. Eun. 4. 1. 10: contra pug- nantibu' ventis. Lucr. 6, 98 ; cf contra pug- nare obstareque, id. 2, 280 : qua legione pulsa futurum, ut reliquae contra eonsis- tcre non auderent (*to oppose), Caes. B. G. 2, 17 : neque contra feriundi aut ma- lram conserendi copia erat Sail. J. 50, 4 : patrieii contra vi resistant Liv. 3, 13 ; cf. id. 3, 15, et saep.; Ov. M. 2, 434 : ausa fe- rox ab equo contra oppugnare saaittis. Prop. 3, 11. 13, et saep. II. Praep. e. ace. (so, except in Var., perb. not ante-class.), A. Of places: Over against, opposite to, toward : cujus (insulae) unum latus est contra Galliam alterum verait ad Hispa- niam, tertium est contra septentriones. CONT Caes. B. G. 5, 13 ; cf. cas reglones, quae sunt contra Gallias, id. ib. 4, 20 ; id. ib. 3, 9 fin. ; cf. id. B. C. 3, 23 ; Var. R. R. 3, 5. 5 : castellum loco edito contra arcem ob- jecit, Liv. 38, 4, 5 ; Plin. 5, 9. 10, et saep. B. Transf., of other objects : X. In general opposition : Against, opposite, contrary to : ut contra ventum gregem pascamys, Col. 7, 3, 12 ; cf. Plin. 29, 3, 12 ; and contra vim atque impetum numinis conversa (tigna). Caes. B. G. 4, 17. 5 : con- tra naturam, Cic. Off. 3, 5 ; so opinionem, Caes. B. G. 3, 9 ; 6, 30 ; Sail. J. 75, 9, et saep. : exspectationem, Hirt. B. G. 8, 40 : spem, Sail. .1. 28, 1 ; cf. spem votaque, Liv. 24, 45 : decus regium, Sail. J. 33 ; 72, et saep. — (Ji) Contra ea. On the contrary, on the other hand (freq. in the histt, esp. in Nep., who rarely used contra alone) : Caes. B. C. 3, 74 ; Nep. Praef. 6 ; Alcib. 8, 4 ; Con. 5, 4 ; Epam. 5, 6 : 10, 4 ; Ages. 2, 4; Iph.3,4; Liv. 4, 52 ; 2,60; 21,20; 41, 24 ; 44, 43, et saep.— b. (very rare) Of friendly bearing or conduct toward an- other, instead of the more usu. erga or in : Toward : (elephanti) tanta narratur dementia contra minus validos, ut, etc., Plin. 8, 7, 7. 2. Ln hostile opposition (so very freq. in prose and poetry) : Against: om- nes Belgas contra populum Romanum conjurasse, Caes. B. G. 2, 1 ; 3 : contra populum Romanum armis contendere, id. 2, 13 ; id. 2, 33, et saep. : contra omnia dici oportere et pro omnibus, Cic. Acad. 2, 18, 6(1 : contra deos disputare, id. N. D. 2. 67, 168, et saep. : hoc non modo non pro me sed contra me est potius, id. de Or. 3, 20, 75 ; cf. id. ib. 2, 81, 330 ; Clu. 36, 102; Quint 24, 76; Sen. Ben. 6, 31; Quint. 4, 2, 75 ; 12, 7, 1, et al. : ut esset contra fortunam semper armatus, Cic. Tusc. 5, 7, 19 ; cf. id. de Sen. 15, 51 ; Sail. J. 31, 6 : contra pericula et insidias firmis- simus, id. ib. 28. 5 ; cf. id. ib. 80 ; Plin. 8, 25, 37. — b. In medic, lang., of remedies for or antidotes against a thing: omnibus hominibus contra serpentes inest vene- num. Plin. 7, 2, 2 ; so id. 5. 1, 1 ; 7, 1, 1 ; Pall. 10, 3, 2 ; 11, 14, 17, et al. £^~ As a prep, placed after its subst, Virg. A. 5. 414 ; 370 ; 10, 567 ; Tac. A. 3, 1 ; and after the pron. relat., Cic. Mur. 4, 9 ; Phil. 2, 8, 18; Or. 10, 34 ; Plin. Ep. 1, 23, 3. HI. In the few compounds with con- tra it contains, for the most part, the idea of hostile opposition, as in contradico and its derivv., aud contraeo, contrapono ; only in the post-class, contraversus, also the original idea of loud opposition ; v. h. vv. See more upon this art. in Hand Turs. II. p. 107-126. Contracted "dv. In a retired, snug manner ; v. contraho. Pa., Jin. COntractlO> onis, /. [contraho] A drawing together, contraction (in good \ prose ; most freq. in Cic.) : X- Lit- : con- tractio et porrectio digitorum, Cic. N. D. 2, 69 : brachii (opp. projectio), id. Or. 18, 59 : supfrciliorum (opp. remissio), id. Off. 1, 41 : frontis, id. Sest 8, 19 : bnmerorum (opp. allevatio). Quint 11, 3, 83 : nervo- rum, a contraction, Scrib. Comp. 255 : also without nervorum, Plin. 20, 17, 73. — Hence, b. Transf. : An abridging, short- ening, abridgment, shortness, brevity : pa- ginae, Cic. Att. 5. 4 fin. : syllabae (opp. productio), id. de Or. 3. 50 Jin. : orationis (opp. longitudo), id. Part. 6, 19. — *2. T r o p. : animi in dolore. dejection (opp. effusio animi in laetitia), Cic. Tusc. 4, 31. * contra ctiuncula. ae./. dim. [con- tractio, no. 21 animi. Dejection, sadness, Cic. Tusc. 3. 34, 83. * Contractor? ° rls - ">■ [contraho, no. I. B. 2] One who makes a contract, a con- tractor, Imp. Zeno Cod. 5, 5, 8. + contractorium, a lace, band, atpiya-n p. Gloss. Gr. Lat Contracture; Se, /. [contraho : A drawing together : hence] t. t. in archi- tecture : A lessening, contracting (of pil- lars), Vitr. 3, 2 ; 3 ; 4. 6 ; 5, 1, et al. X. COntractnS) a, um, Part, and Pa., from contraho. 2. contractus, us. m. [contraho] ' * X. A drawing Inge her : acinorum (* a I shrinking, wrinkling), Var. R. B. 1 68. — i CONT *2. The entering vpon or beginning of an affair, the transacting : rei, * Quint 4, 2. 49. — 3. .lurid. t. (. (not in Cic), A con- tract, agreement : "contractus ultro citro- que obligatio est quam Graeci cvvaXXay- ixa vocant," Ulp. Dig. 50, 16 ; so Sev. Sulpic. in GelL 4, 4, 2 ; Papin. Dig. 24, 3, 23, et saep. * COntradlClbllis. e. adj. [contradi- co] That may be contradicted or spoken against: signum. Tert. de Cam. Christ 23. contra-dicO' *>• ctum. 3. v. it, : ali- cui, To speak against, contradict (only post-Aug. ; earlier considered as two words, and without dat.) : cuicumque ad- versarius non contradicit Quint 5, 10, 13 ; so quibus (legibus), id. ib. 7, 7, 4 : ei (optioni), id. ib. 9, 2, 81 : sententiis alio- rum, Tac. H. 1, 39 : Thraseae, id. ib. 2, 91 : ambienti, Suet Caes. 18 : tibi, id. Aug. 54 Baumg.-Crus. .V. rr. ; Curioni, id. Rhet. 1 : desiderio alicujus, Ulp. Dig. 3, 1, 1, et saep. : preces erant sed quibus con- tradict non posset Tac. H. 4, 46 fin. ; so in pass., Ulp. Dig. 11. 7, 14, et aL COntradictlOi onis,/. [contradico] A reply, objection, contradiction (post-Auff. ; most freq. in Quint, of judicial replica- tions) : ubi contradictioni locus non erit Quint. 3, 8. 34 ; so id. ib. 3, 8, 27 ; 5, 13, 49 ; 7, 3, 20 ; 5, 13, 28 Spald. N. cr. : su- mere, to anticipate the objection of an an- tagonist, id. ib. 11, 3, 163 Spald. — In plur., id. ib. 2, 17, 36 ; 7, 1, 38 ; 5, 13, 49 ; Tac. A. 14, 43. contradictor» oris, m. [id.], in jurid. Lat, One who objects or contradicts, an opponent. Ulp. Dig. 40, 11, 27 ; Callistr. ib. 16, 3 ; Amm. 31, 14. COntra-eO* ire, v. v.: alicui, To op- pose one's self to, to oppose, make resist- ance (late Lat, and very rare) : invidiae, Arn. 1 init. : auctoritati, Hier. Ep. 84 ad Magnum ; (Tac. A. 14, 45, should be writ- ten apart : contra ire). con-traho, si, ctum, 3. v. a. To draw or bring several objects together to one point, to collect, assemble (freq., and class.). I. In gen.: A. tit: Cic. Lael. 7, 24 : cohortes ex tinitimis regionibus, Caes. B. C. 1, 15 : cxereitum in unum locum, id. B. G. 1. 34 ; cf. omncs copias Luceriam, Cic. Att. 8, 1, 2 ; and omnia in unum, id. ib. 8, 11, B : omnes copias eo, Nep. Aces. 3 : omnem exereitum, Caes. B. G. 7, 43 fin. : navibus circiter LXXX. coactis, con- tractisque, id. ib. 4, 22 , cf. magnam clas- sem, Nep. Con. 4. 4 : naves, Suet Calig. 19 : agrestes, Ov. F. 4, 811 : captivos, Liv. 37, 44 ; id. 28, 18 : undique libros, Suet. Aug. 31 ; cf. exemplaria, id. Gramm. 24 : muscas in manu. Plin. 12, 15, 14 ; cf. ser- pentes, id. 28, 9, 42. X?. Trop. : To put something under way, to bring about, draw on, contract, oc- casion, cause, produce, make, etc. (so esp. freq.) : nliquid litigii, Plaut Casin. 3, 2, 31; cf. lites, id. Capt prol. 63: qui hoc mihi contraxit id. Casin. 3, 2, 21 ; cf. ne- lotium mihi, Cic. Cat 4, 5 ; and numinis irarn mihi (arte), Ov. M. 2, 660 : helium Saguntinis, Liv. 24, 42 fin. : aliquid dam- ni, Cic. Fin. 5. 30. 91 : molestias, id. Fam. 2. 16, 5 ; cf. Sail. frgm. p. 246 ed. Gerl. : aes alienum, Cic. Q7 Fr. 1, 1, 9 : causam certaminis. Liv. 22, 28 ; cf. certamen, id. 23, 26; 25, 34; 26, 46; 27, 32; 36, 45; 40, 48 ; 44, 40, ct al. : necessitates ad bellum, id. 44, 27 : cruditatem. Quint 7, 3, 38 ; id. ib. 2, 10, 6 : morbum. Plin. 30, 8, 21 : pes- nlentiam, id. 36, 27, 69 : saginam corpo- ris, Just. 21, 2 : causam valetudinis ex profiuvio alvi, Suet Aug. 97 fin., et saep. : porca contracta, owed, due, i. e. required for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22 fin. — Hence 2. t. t. of the lang. of business : To close a matter of business with one, to make a contract, conclude a bargain : rationem, rem cum illo, Cic. Clu. 14. 41 ; cf. id. Off. 1, 17 ; Sull, 20 ; Att 7, 7 : in tribuendo suum euique et rerum contractarumfide, id. Off. 1, 5: ex rebus contrahendis. id. ib. 3, 15, 61 : affinitas inter Caesarcm ct Fompejum contracta nuptiis, Vcllej. 2, 44 t et saep. — Hence, b. Transf. beyond the sphere of business : cum aliquo. To have inter,- course, to associate with : Cic. Off. 1, 373 C O NT 2 ; so nihil cum populo, id. Tusc. 5, 36 Jin. II. ' n par tic, with the prevailingidea of shortening or diminishing by drawing together (cf. cogo, colligo, etc.) : To draw close or together, to contract, shorten, less- en, abridge, diminish (also frequent and class.), A. Lit. : animal omne membra quo- cumque vult tlectit, contorquet, porrigit, contrahit, Cic. Div. 1, 53 : pulmones turn se contrahunt aspirantes, turn respiratu dilatant, id. N. D. 2. 55 ; cf. se millepeda tactu, Plin. 29, 6, 39 : bina cornun (opp. protendere), id. 9, 22, 38 : colluin, Cic. Tusc. 2, 17, 41 ; and opp. tendere, Quint. 11, 3, 82 : frontem, to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26 ad fin. ; Hor. S. 2, 2, 125, et saep. : supercilia (opp. deducere), Quint. 11, 3, 79 : medium digitum in polliccm, id. ib. 92, et saep. : castra, Caes. B. G. 7, 40 Herz. : vela, Hor. Od. 2, 10, 23 ; Quint. 12 proocm. § 4 : orbem (lunae), Ov. M. 15, 198: .umbras, id ib. 3, 144: orationem (together with 6ummittere), Quint. 11, 1, 45 ; cf. id. ib. 12, 11, 16 : tempora dicen- di, id. ib. 6, 5, 4, et saep. : lac, to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63 : vulnera, id. 24, 8, 33 ; cf. cicatrices, id. 12, 17, 38 : ven- trem, to stop, check, Cels. 4, 19 ; cf. alvum, id. ib. ; and vomitiones, Plin. 20, 2, 6. B. Trop. : To draw in, lessen, check, restrain : quoi non animus formidine di- vum contrahitur? Lucr. 5, 1218; cf. te rogo, ne contrahas ac demittas animum, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4 ; and animos varie- tas sonorum (opp. remittere), id. Leg. 2, 15, 38 ; id. N. D. 2, 40, 102 : ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur. id. Lael. 14 ad fin. : ex qui- bus intelligitur, appetitus omnes contra- hendos sedandosque, id. Off. 1, 29, 103 ; cf. cupidinem, Hor. Od. 3, 16, 39, et saep. — Whence contractus, a. urn, Pa. (ace. to no. II.) Drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, nar- row, abridged, restricted, limited, etc. — X. Lit. : contractior ignis, smaller, Lucr. 5, 570 : aequora, Hor. Od. 3, 1, 33; cf. freta, Ov. F. 6, 495 ; and locus (together with exiguus), Virg. G. 4. 295 ; and Nilus con- tractior et cxilior, Plin. Pan. 30, 3 : con- tractus et brevis ambitus verborum. Cic. Brut. 44 ; cf. contractior orntio, id. ib. 31 : propositum dicendi (opp. uberius), Quint. 11, 1, 32: summissa atque contracta voce (ppp. erecta concitata), id. ib. 11, 3, 175 ; so vox, id. ib. 64 : parvum opusculum lu- cubratum his jam contractioribus nocti- bus, Cic. Parad. prooem. § 5. — 2. Trop. : quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent, Cic. Coel. 31, 76 : paupertas, stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf. aagusta pauperies, id. Od. 3, 2, 1) ; in the same sense transf. to the person : ad mare descendct vates tuus et sibi parcet Contractusqtie leget, retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12 Schmid ; cf. Virg. Mor. 78 ; and in * Adv. : assuescamus servis pauci- oribus serviri, habitare contractius, Sen. Tranq. 9. + COntraiuriSi Contrary to law, un- lawful, n, pai'0u»S, Gloss. Gr. Lat. COntra-p6nO; v/ithoutperf, positum, 3. v. a. To place opposite, to oppose to (several times in Quint. ; clsewh. only in late Lat., and rare) : non semper quod adversum est contraponitur, Quint. 9, 3, 84 ; Tert. ad Mart. 4. — b. Subst. contra- positum, i, n.. Antithesis, Quint. 9, 3, 81 ; 32 ; 102 ; 9, 4, 18. contraries adv. In an opposite di- rection, etc., v. contrariuSj^n. contranetas. atis, /. [contrarius) Opposition, contrariety (bite Lat.), Macr. Somn. Scip. 2, 14 ; 15 ; Sid. Ep. 4, 12. COntrario, v. contrarius, no. II. 1, b. Contrarius, », ".. adj. [contra] I. Of places : Lying or being over against, opposite (rare) : collis adversus buic et contrarius, Caes. B. G. 2. 18 ; cf. contra- ria tigna lis (tignis), id. ib. 4, 17, 5 ; and Plin. 37, 9, 47 : tellus, Ov. M. 1, 65 ; cf. id. ib. 13, 429 : ripn, Paul. Dig. 41, 1, 65 : auris, Plin. 24, 10, 47 : id. 28, 8, 27 : tignis in contrnriam partem revinctis, Caes. B. G. 4, 17, 7. — Far more froq. and class, in prose and poetry, 374 C ONT II. Transf., of other objects, 1, In gen. : Opposite, contrary, opposed ; constr. with the gen., dat., inter se, atque, or abs. — (a) c. gen. : hujus igitur virtu tis con- traria est vitiositas, Cic. Tusc. 4, 15, 34 ; so id. Inv. 2, 54 fin. ; Fin. 4. 24, 67.— ((J) c. dat. : vitium illi virtuti, Quint. 11. 3, 44 : rusticitas urbanitati. id. ib. 6, 3, 17 ; id. ib. 2. 5, 9 : pes bacchio, id. ib. 9, 4, 102 : color albo. Ov. M. 2, 541 : nestns vento, id. ib. 8, 471, et saep. — (y) With inter se : orationes inter se contrariae Aeschinis Demosthenisque, Cic. Opt. Gen. 5, 14 ; so Quint, prooem. § 2 ; 1, 10, 6 ; 10, 1. 22.— (i3) With atque : versantur retro contra- rio motu atque coelum, Cic. Rep. 6, 17 : contrarium decernebat ac paullo ante de- creverat, id. Verr. 2, 1, 46. — (c) Abs. (so most freq.) : Cic. Tusc. 5, 12. 36 ; cf. si ea rex vult, quae Thebanis sint utilia...sin autem contraria, etc., Nep. Epam. 4, 2, et saep. : monstrum ex contrariis diversis- que inter se pugnantibus naturae studiis conflatum, Cic. Coel. 5 fin.: ardor, Lucr. 3, 252 : exemplum, Quint. 5, 11, 7 : jus, id. ib. 32 : leges, id. ib. 3. 6, 43 : dum vi- tant stulti vitia, in contraria currunt, Hor. S. 1, 2, 24, et al. innum. : quinqneremes, i. e. that were opposed to each other in the race, Suet. Ner. 31 : disputandum est de omni re in contrarias partes, on both sides, pro and contra, Cic. de Or. 1, 34, 158; cf. diversaeque vocant animum in contraria curae, Virg. A. 12, 487,— b. Adverbial- ly, ex contrario, on the contrary, on the other hand, Caes. B. G. 7, 30 ; Cic. Rose. Com. 16, 47; Inv. 2. 8: Quint. 6, 1, 16; and e contrario. Nep. Iphicr. 1, 4 ; Ham. 1, 2 ; Att. 9, 3 ; Quint. 10, 1, 19 ; 11, 3, 39 : quin e contrario, id. ib. 1, 5. 43 : 5, 14, 4. — In the same sense, but far more rarely, in contrarium, Plin. 18, 24, 54 : per con- trarium, Ulp. Dig. 2, 15, 8 ; 28, 1, 20 ; 37, 8, 1, et al. : contrario, Nep. Eum. 1, 5 dub. (al. e contrario). 2. In partic, Standing oner against in a hostile manner, inimical, hostile, hurt- ful, pernicious, etc. (more rare than ad- versarius, and mostly poet, or in post- Aug. prose) : Avcrna avibus cunctis, dan- gerous, destructive, Lucr. 6, 740 ; cf. usus lactis capitis doloribus, Plin. 28, 9, 33 : hyssopum stomacho, id. 25, 11, 87 : quam (sc. perspicuitatem) quidam etiara con- trariam interim pntaverunt, injurious, disadvantageous, Quint. 4, 2, 64 Spald. ; cf. philosophia imperaturo, Suet. Ner. 52 : exta, unfavorable, id. Oth. 8 : saepe quos ipse alueris, Tibi inveniri maxime contra- rios, hostile, Phaedr. 4, 11, 17. Subst. contrarius, ii, m., An opponent, antago- nist : Vitr. 3 praef. Adv. contrarie : sidera procedentia, Cic. Univ. 9 : scripto. id. Part. 31 : relata ver- ba, id. de Or. 2, 65 : dicere, Tac. Or. 34. contra-versum, adv., v. the foiig. contra-versus, a, um, Part, [verto] (a post-class, word) Turned opposite, ly- ing over against : Africa promontorio Apollinis Sardiniae, Sol. 27: urbs spirnnti Zephyro, Amm. 18, 9. — Adv. contraver- sum, On the contrary, on the other hand, contra: Sol. 10. Contrcbia. ae, /. A fortified town in Hispania Tarraconensis, in the province of the. Carpetani, Liv. 40. 33 ; Flor. 2, 17, 10 ; Vnl. Max. 2, 7 ; cf. Mann. Hispan. p. 378 : Contl'ebicnSCS; ** inhabitants, Liv. Epit. 91. contrectabllis, e, adj. [contrecto] That may be felt or handled (except in Lucret, only in late Lat.) : contrectabile et solidum corpus, Lact. 2, 8 ; so id. 7, 21 ; Prud. Apoth. 963 ; Tert. Anim. 57, et saep. — * Adv. contrectabiliter, Lucr. 4, 662. contrcctatio, onis,/. [contrecto] A touching, touch, contact (vt ry rare) : equae, vaccae, * Cic. N. D. 1, 27, 77: vtfs- timentorum, the use of them, Paul. Sent. 2, 31. — 2. I" t ne jurists, An illegal appro- prialiom of a thing to one's self, stealing, theft : Paul. Dig. 47, 2, 1. contrcctator, oris, m. [id.] A thief (in the jurists), Ulp. Dig. 47, 2, 36. COn-trccto, avi, arum, J. v. a. [trac- to] To touch, handle, come in contact with, feel of (class. ; most freq. after the Aug. per.): j. Lit, A. Ln gen.: *Lucr. 6, C O NT 855 : pectorn, Ov. M. 8, 606 : omnes par- tes corporis, Sen. Contr. 1,2; cf. membra, Suet. Ner. 34 ; and Sen. Const. Sap. 13 : librum manibus, * Hor. Ep. 1, 20, 11 : vul- nus, Ov. Pont. 2, 2, 59 : pocula vel cibos, Col. 12, 4, 3 : peeuniam, to wallow in wealth, Suet. Calig. 42. — B. I" partic, X. To touch in examining, to search : ne feminae praetextatique pueri et puellae contrectarentur, Suet. Claud. 35. — 2. To touch carnally, to have illicit intercourse with : Plaut. Poen. 5, 5, 32; so id. Asin. 3, 1, 20; Mil. 4, 2, 61: Suet. Dom. 1; Just. 7, 3, 4. — b. Transf. : contrectata filiarum pudicitia, violated, dishonored, Tac. A. 14, 35. — 3. 1" the Lat of the jurists : aliquid, To take by stealth, to steal, purloin, PauL Dig. 41, 2, 3 ; 25, 2, 3, et al.— H. Trop. : nudare corpus et contrectandum vulgi oculis permittere, Tac. A. 3, 12 : discerpta contrectant, Cic. de Or. 3, 6, 24 : mente voluptates, id. TiV3C. 3, 15 fin. : studia et disciplinas philosophiae (* to apply one'» self to). Cell. 17, 19, 3. con-tremisco. mui, 3. v. inch. J, Neutr., To tremble all over, to shake, quake (rare, but class.) : tota mente atque om- nibus artubus, Cic. de Or. 1, 26, 121 ; Lucr. 3, 847 ; so Cic. Div. 1, 28 ; Ov. M. 8, 759; Virg. A. 7, 515.— *2. Transf.: cujus in mea causa numquam fides vir- tusque contremuit, i. e. have never wa- vered, Cic. Sest 31, 68. — H, Act, aliquid, To shake on account of something, to trem- ble very much from fear of something (pern, not nntc-Aug.) : non contremisca- mus injurias, non vulnera, non vincula, non egestatem, Sen. Ep. 65 fin. ; Sid. Ep. 9, 11; *Hor. Od. 2, 12, 8: Hannibalem Italia contremuit. Just. 32, 4, 14. CCn-tremo, ui, 3. v. n. To tremble greatly, to shake violently, to quake (rare) : coelum tonitru contremit, Poeta in Cic. de Or. 3, 39 ; so Lucr. 5, 1220. * COn-trcmulus, a, um, adj. Trcm bling violently : Var. in Non. 4, 318. * COntribulatlO, Onis,/. [contribute] Anguish : spiritus, Tert. adv. Jud. 13 ex Jesaj. 65, 14. COn-tribuliSi is. ™- Of the same tri- bus (very rare) : Inscr. Fr. Arv. in Marin, p. 43 ; Inscr. Grut 873, 4.—* 2. Transf.. A companion in religion, Sid. Ep. 8, 13. COIl-tribulO; no perfi, atum, 1. v. a. To make anxious, uneasy, to ojflict, torment (eccl. Lat), Vulg. Sir. 35, 22 ; Ps. 50, 18. COn-tribUOt u >> utum, 3. v. a. X. To add to by distributing, distribute, allot, as- sign, contribute, to join to as a part (cf. at- tribuo, no. 1) (first freq. after the Aug. per., esp. in Livy ; in Cic. and Quint, never) ; constr. with cum, the dat., in, etc. — * («) With cum : Oscenses et Calagur- ritani, qui erant cum Oscensibus contrib- uti, Caes. B. C. 1, 60 Moeb. ; cf. under no. 2. — (/3) c. dat.: Phocenses Locrensesque his contribuerunt, Liv. 33, 34 : cf. id. 36, 35 ; 38, 3 Drak. ; 39, 26 : Curt. 5, 3, et al. : examen novum apibus vetustate corrup- tis, Col. 9, 13, 9; *Suet. Aug. 48. — (y) With in : in unam urbem contribute Liv. 31, 30 : novos cives in octo tribus Vellej. 2, 20; Plin. 3, 3, 4: milites in unam co- hortem, Just. 12, 5 : in Achaicum conci- lium, Liv. 42, 37; cf. id. 32, 19.— *(ci) With ad : urbes ad condendam Megalop- olim ex concilio Arcadum conrributae, Liv. 32, 5. — b. Trop. : hoc utilius est vitae, contributa habere remedin, Plin. 32, 4, 15. — 2. To contribute to with others (very rare) : Ov. M. 7, 231 : ubi simul plura contribuuntur, ex quibus unum medicamentum fit, are brought together. Pomp. Dig. 41, 1, 27 : proprios ego tecum, Sit modo fas, annos contribuisse velim I Tib. 1, 6, 64 ; cf. Sen. Brev. Vit. 14. Contribution onis, f. [contribuo] (a post-class, word) X. -A dividing, distribu- ting : debiti et crediti, Modest Dig. 16, 2, 1, et al. — 2. A contribution: omnium. Paid. Dig. 14, 2, 1. contributuSi a, um, Part., from con- tribuo. contristatio, onis, /. [contristo] An afflicting, ajjlirAon, grief (eccl. Lat): Tert. adv. Mure. 2, 11 ; id. 5, 12, et al. con-tristo. avi, arum, 1. v. a. [tristisl To make sad or sorrowful, to sadden, af- flict (except in Coelius, peril, not ante- CONT Aug.) : 1. Lit. : contristavit haec senten- tia Balbum, Coel. in. Cic. Fam. 8, 9 fin. ; so Sen. Ep. 85 ; Tninq. 15. — Of animals : Col. 8, 8, 4 ; so of bees, id. ib. 9, 14, 11.— Poet.: (Sirius) laevo contristat lurnine coelum (for homines eum in coelo con- spicientes), Virg. A. 10, 275 Serv. and Wagn. — 2. Transf., a. Of the weather, light, colors, etc., To make dark, render gloomy, to cloud, dim, darken, etc. : Auster pluvio frigore coelum, Virg. G. 3, 279 ; cf. mi nun] Aquarius, Hor. S. 1, 1, 36: aram silva super opaca, Val. Fl. 3, 427 : colores (opp. exhilarare), Plin. 35, 17, 57.— b. Of vines : To injure, hurt, damage, Col. 3, 2, 20 ; 20, 1 ; 21, 8. contritio, onis,/. [contero] A grind- ing ; t r o p. : Contrition, grief, Shiipts (eccl. Lat.), Lact. 7. 18 ; Aug. Conf. 7, 7 ; Vulg. Jerem. 30, 15 ; Ps. 14, 1, et al. COlltrituS; a, um, Part, and Pa., from contero. COatrdvcrsia- ae,/. [controversus] The opposite direction : * \ % Lit: aquae, Ulp. Dig. 39, 2, 24, § 5. 2. T r o p. : Controversy, contention, quarrel, question, dispute, debate (60 in good prose, and very freq., esp. in jurid. and rhetor, lang. ; in Quint, alone more than 60 times) : quicquid est quod in con- troversia aut in contcntione versetur . . . a propriis personis et temporibus semper avocat controversiam (orator), Cic. Or. 14, 45 (also cited in Quint. 3, 5, 15) ; cf. id. de Or. 3, 30, 120 : controversias tollere, id. Phil. 9, 5, 11 ; cf. distrahere controver- sias, id. Caecin. 2, 6 : rem in controversi- am vocare, id. de Or. 2, 72 ; so rem addu- cere in controversiam, id. ib. 1, 40, 183: rem deducere it) controversiam, Caes. B. G. 7, 63 : rem ducere in controversiam, Quint. 3, 8, 52 : venire in controversiam, Cic. de Or. 1, 31, 139 ; Quint. 3, 6, 44 ; 3, 11, 23 sq., et al. : controversiae scholasti- cae, id. ib. 4, 2, 92 ; so the title of a rhetor, writing of Seneca: "Controversiae:" ex- istere controversias ex seripti interpreta- tione, Cic. de Or. 1, 31, 140: controversi- am alere, Caes. B. G. 7, 32 fin. : constitu- te, Cic. de Or. 1, 31 fin. : dicere, Quint. 3, 8, 51 ; 9, 2, 77 : exponere, id. ib. 10, 7, 21, et al. : dirimere, Cic. Off. 3, 33, 119 : componere, Caes. B. C. 1, 9fin.: sedare, Cic. Balb. 19 : ut controversiarum ac dis- eensionum obliviscerentur, Caes. B. G. 7, 34 ; Plaut. Rud. 3, 5, 46 ; so id. Aul. 2, 2, 83: magnae rei familiaris, Cic. Rose. Am. 31, 87 : ea controversia, quaui habet de l'undo cum quodam Colophonio, id. Fam. 13, 69 ; so de jure, Quint. 7, 7, 9 : de sub- stantia aut de qualitate, id. ib. 3, 6, 39 ; Caes. B. G. 7, 33 : controversia est inter scriptores denumero annorum, Cic. Brut. 18, 72 ; so controversia orta inter eos de principatu, Caes. B. C. 3, 112 ; cf. id. B. G. 5, 44 : controversia non erat, quin ve- rum dicerent, Cic. Caecin. 11, 31 : sine controversia, without contradiction, beyond dispute, without doubt, indisputably, Ter. Ph. 5, 6, 14 ; Cic. Off. 3, 2, 7 : sine ulla controversia, id. Caecin. 7, 19. controversialist e, adj. [controver- sia] Pertaining to controversy or dispute, controversial (late Lat. ; perh. only in Si- donius), Sid. Ep. 7, 9, and 8, 11. * controversiola, ae,/. dim. [id.; a little controversy, Hier. in Rutin. 1, 30; cf. Diomed. p. 313 P. controversiosus) a, um, adj. [id.] Very muck controverted (extremely rare) : res, Liv. 3, 72 ; Sen. Ep. 85. Controversy*, ari, v. dcp. [contro- versusj 2V> be at variance one with anoth- er, to dispute (perh. only in the two follg. exs.) : ut inter vos de hujuscemodi rebus controversemini, Cic. frgxn, in Prise, p. 803 P. (IV. 2, p. 477, ed. Orell.) : qui nas- cuntur ex fratribus, nihil invicem contro- versnntur, Sid. Ep. 4, I. COntrO-VCrsUS, a, um, adj. [from the same root with contra; q. v. init.] Lit., Turned against, in an opposite direc- tion (cf. controversia, no. 1) ; hence trop. : 1. Pass. : That, is the subject of dispute, controverted, disputed, questionable (sever- al times in Cic. and Quint : elsewh. very rare) : sumerc istos pro eerto, quod <3u- bium eontroversumiue sit. Cic. Div. 2, 50 Jin. ; cf. opp. confessnm, Quint 5, 13, 34 ; CONT 5, 14, 14 ; 7, 1, 5 : res ct plena dissensio- nis inter doctissimos, Cic. Leg. 1, 20; so res, Quint. 3, 5, 18; 5, 9, 2: auspicium, Liv. 10, 42 ad Jin. : jus, Cic. Mur. 13, 28 ; Quint 7, 6, 1 ; cf. Liv. 3, 55.-2. -4c<., Li- tigious, quarrelsome, disputatious : quod esset acuta ilia gens (sc. Siculorum) et controversa natura, Cic. Brut. 12, 46 (the correction controversy's nata is appar- ently unnecessary). — b. Controversa sibi ac repugnantia (sc. terra et ignis), in con- troversy with themselves, opposed, Macr. Somn. Scip. 1, 6. COn-trUCido> avi, atum, 1. v. a. To hew or cut to pieces, to cut with a sabre, to sabre (rare, but in good prose) : debilita- te corpore ct contrucidato se abjecit ex- animatus (cf, shortly after, concisum vul- neribus), Cic. Sest. 37, 79; so plebem ira- misso milite, Sen. Ira 1, 2: universos, Su- et. Calig. 28 ; cf. id. ib. 48 ; Ner. 43 ; Galb. 19 fin. ; Domit. 17, et al. : taurorum cor- pora, Sen. Ep. 115 : bestias ad munus populi comparatas, Suet. Caes. 75. — *2. Trop. : hi summi imperii nomine arma- ti rempublicam contrucidaverunt, to hew, as it were, in pieces, Cic. Sest. 10, 24 (v. the figure in connection). COn-trudOi s h sum, 3. v. a. 1. To thrust together, one upon another (mostly ante-class.) : nubes (vis venti), Lucr. 6, 510; cf. nubes in unum, id. ib. 211 ; and nubes, id. ib. 735 : penitusque casa con- trusa jacebant corpora, crowded together. id. ib. 1253. — 2. To press, thrust, or crowd in somewhere : uvam in dolia, Var. R. R. 1, 54, 2 ; Lucr. 4, 424 : aliquos in balneas, Cic. Coel. 26, 63 (id. Verr. 2. 5, 27, the readings vary between eontrudi ;md con- di ; v. Orell. and Zumpt in h. 1.) ; Var. L. L. 8, 16, 111. con-truiico. avi, L »■ "• To cut down or to pieces (ante- and post-class., and very rare) : filios, Plaut. Bac. 4, 9, 51 : inermes et obsistentes, Lampr. Alex. Sev. 61 : cibum, Plaut. Stich. 4, 1, 48 : so offu- lam grandiorem, App. M. 1, p. 103, 35; id. ib. 9, p. 222, 37. Contl'USUSi a . um > Fart., from con- trudo. COntubernalis* > s > comm. {abl. con- tubernale Pomp, in Charis. p. 99 P.) [con- tubernium] 1, Milit. (. t., A tent-compan- ion or comrade (usu. ten men and a deca- nus in one tent), Cic. Ligar. 7, 21 ; Plane. 11, 27; Sull. 15, 44; Hirt. B. Alex. 16; Tac. H. 1, 23, et al. ; cf. Veg. Mil. 2, 8 and 13 ; Adam's Antiq. 2, p. 71. — b. ^ young man who, in order to become familiar with mili- tary service, attended a general in war, an attendant : Q. Pompejo proconsuli, Cic. Coel. 30 fin. ; Suet. Caes. 42.-2. Transf. beyond the sphere of military operations : He who lives with one, attends him, etc.; a comrade, companion, mate, Cic. Fam. 9, 20; Flacc. 17, 41 : illi in consulatu, id. Brut. 27, 105 ; cf. mens in consulatu, id. Sull. 12, 34 ; praeelarae (ironically of harlots), Coel. in Quint. 4, 2, 123 Spa'ld. Also ironic. : tu hunc de pompa, Quirini conrubernalem, his nostri moderatis epistolis laetaturum putas ? i. e. Caesar, whose statue stood in the temple of Quirinus. Cic. Att. 13, 28 ; cf. id. ib. 12, 45. and Suet. Caes. 76.— b. In partic, in the lower conversational language, The husband or wife of a slave (given by their master) : masc. Col. 12, 1, 1 ; 12, 3, 7 ; fern., id. 1. 8, 5 ; Petr. 57, 6 ; 70, 10; 96. 7; Callistr. Dig. 50, 16, 220. Hence facete : aliquem cruei contuberna- lem dare, as it were, to unite in wedlock with the cross, Plaut. Mil. 2, 2, 29. con-tubcrnium, ii> n. [taberna] J. Abstr. : J, In milit. lang. (cf. conruber- nalis, no. I.), Tent-companionship, a dwell- ing togelhir in a tent, Tac. A. 1, 41 ; Hist 2, 80,— b. The intercourse of a young man and the general accompanied by him in war, attendance, Cic. Plane. 11 ; Sail. J. 64, 4 ; Liv. 42, 11 ; Tac. Agr. 5 ; Suet. Caes. 2, et al.— 2. Transf. beyond the sphere of mil- itary operations : The accompanying, at- tendance (of teachers, friends, etc.). Suet. Aug. 89; cf. id. Gramm. 7; Rhet. 6; Tib. 14; 56; Vesp. 4 ; Claud. 5; Tac. Or. 5.— b. In pnrtic, The marriage of slaves. Col. 12, 1, 2; Curt. 5, 5 ad fin.; Scaev. Dis. 40, 4, 59. — Hence, (#) In contr. with connu- bium : Concubinage, Cic. Vcrr. 2, 5, 40 ; CONT Petr. 92, 4 ; Suet Caes. 49 ; Calig. 36 ; Vcsp. 3. — c. Of animals : A dwelling to- getltcr, Phaedr. 2, 4, 4. — *, 3, 23, et al.— Comp. Ter. Ph. 2, 3, 1 ; Liv. 32. 37 ; .lu t. 5. 4, 13,— Sup. Cic. Vat. 12, 29. * COn-tUTMSSCOi 6 re . "■ »• To swell nil ojttrlt/ or much : gingivae, Coel. Aur. Tard. 2. 1. contumia. ae, v. contumelia. C"i-tumulO; lir e> ". a. * 1. To heap up like a mound : stragnlum mollc ovis, Plin. 10, 33 51.— * 2. To furnish with a mound, to inte \ bury •■ ?nucium ingesta mnrio, Ov. Ib 461. 376 CONT COn-tundOj tudi, tusum, 3. (perf. con- tudit, Enn. Ann. 16, 36), v. a. To beat, bruise, grind, crush, pound,break to pieces (very freq. and class, in prose and poet- ry ; not in Quint. ; for in 11, 2, 13, con- fudit is the better reading; v. confundo). 1. Lit: oleas in lentisco, Cato R. R. 7, 4 (also cited in Var. R. R. 1, 60) : thy- mum in pila, Var. R. R. 3, 16, 14 ; cf. ra- dices ferreis pilis, Col. 7, 7, 2 : florem nul- lo aratro, * Catull. 62, 40 : colla, Col. 6, 2. 8; 6,14.3; Plin. 18, 19, 49, no. 2 : aliquem male fustibus, Plaut Aul. 3, 1, 4 : aliquem pugnis, id. Bacch. 3, 3, 46 : aliquem saxis, Hor. Epod. 5, 98 : pectus ictu, Ov. M. 12, 85 : faciem plana palma (together with caedere pectus pugnis), Juv. 13, 128: con- tusi ac debilitati inter saxa rupesque, Liv. 21, 40 : cf. Inscr. ib. 40, 52 : hydram, Hor. Ep. 2, 1, 10 ; Ov. Am. 1, 2, 15 : nares a fronte resimas, to squeeze together, press in, id. Met 14, 96. — Poet, of the beating to pieces of crops by a hail-storm : vites grando, Hor. Ep. 1, 8, 5 (cf. id. Od. 3, 1, 29 : non verberatae grandine vineae). And of lameness produced by disease, etc. : arti- culos cheragra, id. Sat. 2, 7, 16 (cf. Pers. 5, 58 : quum lapidosa chiragra fregerit articulos (* has crippled) ). — b. In medic, lang., contusum, i, n„ A bruise, contusion (cf. contusio), Scrib. Comp. 209 ; Plin. 29, 6, 39, et al. 2. T r o p. : To break, demolish, lessen, weaken, destroy, subdue, put down, baffle, check, quash, etc. : virosque valentes con- tudit crudelis hiems, Enn. Ann. 16, 36 (in Prise, p. 891 P.) ; cf. id. ib. 14, 16 (in Prise, ib.) : populos feroces, Virg. A. 1, 264 : fe- rocem Hannibalem, Liv. 27, 2 ; and Tib. 3, 6, 13 : nostrae opes contusae hostium- que auctae erant, Sail. J. 43 fin. : animum et fortasse vici, Cic. Att. 12, 44 ad fin. ; cf. animos feros placida arte, Ov. A. A. 1, 12 ; Cic. Phil. 13, 13 fin. : calumniam et stulti- tiam (together with obtrivit), id. Caecin. 7 : minas tumidas regum. Hor. Od. 4, 3, 8 : impetus, id. ib. 3, 6, 10 : ingenium pa- tientia longa laborum, Ov. Tr. 5. 12, 31 : facta Talthybii, i. e. to swpass by my own, Plaut. Stich. 2, 1, 33.—* b_ Of time : To complete, bring to a close, pass : annua sol in quo contundit tempora serpens, Lucr. 5, 691 (for which ib. 618 : consumit tem- pora) ; cf. contero. no. II. B. t Contuoli OCtlli sunt in angustum coacti conniventibus palpebris, Fest p. 33 Lind. [contueor]. contuor. mi, v - contueor. ConturbatlO, 6nis,/. [conturbo] Dis- order, confusion: * \ m Lit: oculorum, confused, indistinct vision, as a disease, Scrib. Comp. 19.— 2. Trop. : Confusion, disquiet, perturbation of mind (very rare) : " conturbatio metus excutiens coaitata," Cic. 'fuse. 4, Sfin. ; id. Top. 12, 52T COnttirbatOT; oris, m. [id.] He who brings (property) into disorder or ruin (cf. conturbo, no. II.), poet, for expensive, costly (very rare ; perh. only in Mart.) : aper, Mart. 7, 27 : macellus, id. 10, 96. COnturbatUS. a, um, Part, and Pa., from conturbo. con-turbo, avi, atum, 1. v. a. To bring or throw into disorder or confusion, to confuse, derange, disorder, confound (rare, but class, in prose and poetry ; most freq. in Lucr. and Cic. ; never in Hor. and Quint). 1. In gen.: J. Lit: omne, Lucr. 6, 1121 ; so id. 5. 443 ; id. 4, 944 : quaecum- que, id. 3, 483 ; id. 4. 959 : ordines Ro- manorum (militum), Sail. J. 50, 4 ; cf. id. ib. 98, 4 : equites tormentis, Curt. 7, 2 : rempublicam, Sail. C. 37, 10 ; 48, 8 ; cf. rem, id. Jug. 79, 7 : annus negligentia conturbatus atque confusus, *Suet. Aug. 31 : vocem, Lucr. 4, 561 : prima vulnera novis plagis, id. 4, 1066 : basia, i. e. to ex- change in confused multitudes, * Catull. 5, 11.— In an obscene sense : oonturbare pe- des, i. c. implicare, Plaut. Casin. 2, 8, 24. 2. Trop., To disturb, disquiet in mind or feeling : valetudo tua me valde con- tur'bat, Cic. Att. 7, 2 ; so id. Phil. 2, 13, 32 : incidunt multae causae, quae conturbent animos utilititis specie, id. Off. 3, 10 ; cf. abs. : haec sunt, quae conturbant in delib- erationc nonnumquam, etc., id. ib. 3. 20, 81. II. In partic, t. t. of the lang. of busi- CON V ness : rationes or rationem, or abs. con- turbare : To bring pecuniary affairs into disorder, to make bankrupt : X, Lit: ra- tionem sibi commissam, Ulp. Dig. 11, 3, 1 fin. : ad quem ego rescripsi nihil esse, quod posthac arcae nostrae fiducia con- turbaret, bring into pecuniary embarrass- ment, Cic. Q. Fr. 2, 12 ad fin. : fac me mul- tis debere, et in iis Plancio : utrum igitur me couturbare oportet 1 id. Plane. 28 ; so id. Att 4, 7 ; Ulp. Dig. 14, 3, 5 ; Alfen. ib. 15, 3, 16 ; Mart. 9, 4 ; Juv. 7, 129, et al,— 2> Trop.: neque edepol quid nunc con- sili capiam scio De virgine istac : ita con- turbasti mihi Rationes omnes, so much have you disturbed, made bankrupt my reason, Ter. Eun. 5, 2, 29. — Whence conturbatus, a, um, Pa. (in ace. with no. I. 2) Distracted, disturbed, dis-" quieted (very rare) : tristis et conturbatus, Cic. Verr. 2, 4, 14 : eram in scribendo con- turbatior, id. Att. 1, 12 ad fin. COn-turmalis, is, m. Of the same squadron (turma), A mm. 16, 2 ; 17, 1 ; 24, 6. COn-tlirmOf are, V. a. To arrange in squadrons (turmae) : A mm. 16. 12. t contus, i, rn. = Kovrds, A pole, pike (perh. not ante-Aug.), as an implement of a boat or ship, Virg. A. 5, 208 ; 6, 302 ; Tac. A. 14,5; Suet. Calig. 32 ; Tib. 62; as a weapon, Virg. A. 9, 510; Tac. A. 6, 35; Hist. 1, 44 ; 79 ; 3, 27 ; Lampr. Commod. 13, et al. — *b. Pedalis, i. q. membrum virile, Auct Priap. 10, 3. COlltusio. onis./. [contundo] A crush- ing, breaking, battering to pieces, a bruis- ing (rare) : olivae, Col. 12, 47, 3 : falcis hebetioris, Plin. 17, 24, 37, no. 6.— b. In medic, lang., A bruise, contusion, Scrib. Comp. 101 ; 165, et saep. Contusum, i. v. contundo. ContuSUSj a, um, Part., from con- tundo. COn-tutor; oris, m. A joint-guard- ian (jurid. Lat), Ulp. Dig. 27, 3, 9; Ju- lian, ib. 3. 5, 29, et al. contutus, us, v. 2. contuitus. t conus, i, "*. = kwvoS, A cone, Lucr. 4, 430 ; 432 ; 5, 763 ; Cic. N. D. 1, 10, 24 ; 2, 18, 47, et al.— Hence, 2. Meton.tof conical bodies : a. The ayex of the helmet, Virg. A. 3. 468; Plin. 10, 1, 1— b. The cone of the cypress, Col. 6, 7, 2. — c. A kind of sun-dial, Vitr. 9, 9. * con-vador. a '«s. 1- "-, dcp. To summon one before a court ; facete : ali- quem Veneriis vadimoniis, to cite one to a court before Venus, Plaut. Cure. 1, 3, 5. convalcsceiltia, ae,/. [convales- co] Convalescence, a regaining of health : Symm. Ep. 3, 11 ad fin. con-valcsco» lui. 3. v. inch. To be- come wholly sound, to recover entirely, to re- gain health, to grow strong, gain strength, etc. (very freq. and class.) : 1, Lit. : ex morbo convalescere, Cic. Fat. 12. 28 sq. ; so id. Fam. 13. 29, 4 ; Suet. Aug. 59 ; cf. de vulnere, Ov. Her. 21, 211 : nee omnes, qui eurari se passi sunt continuo etiam con- valescant, Cic. Tusc. 3, 3 ; 60 id. N. D. 2, 4 ad fin. ; Plin. 23, 1, 27 ; Suet. Cnlig. 6; Claud. 25 ; so in part, prass. subst, of those who arc convalescent, Plin. 20, 5, 17 ; 31, 9, 45, et al. : dum infans convalescit, Justin. 3, 2, 7; cf. agni, Var. R. R. 2, 2, 15 ; Col. 7, 3, 19 : arbores, to thrive, grow, Var. R. R. 1, 23, 6 ; so semina, Col. 3, 3, 4 ; 4, 16, 1 : caulis. Pall. Febr. 24, 6 ; Suet Aug. 92 : pestifer ignis, Ov. M. 8, 478 ; cf. flam- ma magna congerie, Quint 5, 13, 13 — 2. Trop. : ut convalescere aliquando et sa- nari civitas posset, Cic. Sull. 27 ad fin. ; so civitas, Just. 3, 4, 1 : Milo in dies con- valescebat, gained strength, Cic. Mil. 9, 25; so Caesar, id. Att. 7, 3, 4 : ut tandem annona convaluit, grew better, became cheaper. Suet Aug. 42: mens mea, Ov. Her. 16, 73 : mala per longas moras, id. Rem. Am. 92 : opinio inveterata, Col. 3, 7, 2; so vetus, G.'ll. 4, 11, 1 : lama mor- tis suae apud barbaros, Curt 9, 6. — b. In the jurists: To receive or possess value, br.cnmc valid : testamentum, Tert Dig. 29, 1, 33 : donatio, Ulp. ib. 24, 1, 33 : lib- ertas servo data. Labeo ib. 28, 7, 20. * convallatio, onis, /. [convallo] An intrenchment, Tert. adv. Jurl. 8. COn-ValliSi * 8 ("hi. regularly con- valle, c. g. Cues. B. G. 3, 20 ; Liv. 1, 12 C ON V Jin. ; Virg. G. 2, 186 ; Aen. 6, 679 : con- valli, Var. R. R. 1, 12, 3. — Gen. plur. con- vallhun, Plin. 36, 15, 23), /. (plur. post class, access, form convallia, sc. loca, Prud. orcty. 10, 331 : Innoc. de cas. liter. p. 230 Goes. ; Auct de Limit, p. 271 ib.) A valley inclosed on all sides : " convallis est planities ex omni parte comprehensa montibus collibusve. Vallis duobus lat- e'ribus inclusa planities," Fest p. 33 (freq. and class, in prose and poetry), Lucr. 5, 1374 ; Cic. Asr. 2, 35, 96 ; Caes. B. G. 5, 32 ; Liv. 1, 38 ; Virg. G. 3, 276 ; Juv. 16, 36, et saep. COn-vallo* avi, arum, 1. v. a. To surround with an intrenchment, to encircle (late Lat., and very rare) : terras omnes Oceani ambitu, Gell. 12, 13, 20 ; Tert de Judicio Dom. 6. con- van© i are, t>. «■■ and n. * 1. Act., To make entirely variegated, to varie- gate : cutim maculationibus, App. Apol. p. 306, 14. — * 2, Neutr., To be varied or different, to vary : Coel. Aur. Tard. 1, 1. COn-vaso. avi, atum, 1. v. a. [vasa] To pack vessels or implements together, to pack up (the figure taken from milit. lang.) (ante- and post-class., and very rare) : 1, Lit. : aliquid convasassem, *Ter. Ph. 1, 4, 13; so Hier. Vit. Hil. no. 34.— * 2. Trop. : Sid. Ep. 1, 9 ad Jin. * COnVCCtlO. Qnis, /. [conveho] A carrying or bringing together : annonae, Amm. 14, 10. COnvecto. are, v. intens. a. [id.] To bear, carry, or bring together in abund- ance (very rare) : recentes praedas, Virg. A. 7, 749 ; cf. praedam, id. ib. 4, 405 : ligo- nes, dolabras, etc. . . . e proximis agris, Tac. H. 3, 27. COn vector, oris, m. [id.] J, One who carries or brings together. Hence, Con- vector, The deity who presided over the gathering in oj grain, Fab. Pictor in Serv. Virg. G. 1, 21. — 2. H e w *° 3° es w itk one (on board ship, etc.), a companion oj a journey, fellow-passenger (very rare), "Cic. Att. JO, 17; App. M. 1. , COn-vehOi exi, ectura, 3. v. a. To carry, bear, or bring together (in good prose) : frumentum ex nnitimis regioni- bus in urbem, Caes. B. C. 1, 34 ad Jin. ; cf. Liv. 25, 13 ; id. 24, 39 ad Jin. : cf. id. 25, 20. et al. : lintribus in earn insulam materiem, calcem, caementa, arma, * Cic. Mil. 27, 74 ; cf. Liv. 4, 60 : tus collectum Sabota eamelis, Plin. 12, 14, 32, § 63 : flo- res (apes), id. 11, 17, 18 ; id. 8, 14, 14, et al. : frumentum habere convectum, Caes. B. G. 7. lifiu.— b. In partic, of the harvest : To gather in, carry or bring in : fructus in villas, Var. L. L. 5, 4, 10 : mes- ses, Plin. 16, 9, 14. COn-vellOi velli, vulsum, 3. v. a. J, To draw violently hither and thither some- thing that is firm or quiet (esp. a tree, house, and the like) ; hence, to tear, wrest Jrom its position, to tear loose or away, to separate Jrom, pull or pluck vp (freq. and class.) : (a) Sine praep. : interim milites vectibus infima saxa turris hostium, qui- bus fundamenta continebantur, convel- lunt, Caes. B. C. 2, 11 ; cf. Hirt. B. G. 8, 26./!». : fundamenta, Lucr. 4, 506 ; Col. 1, 4,Jin.: Esculum non hiemes, non flabra, neque imbres Convelhmt: immotamane^, etc., Virg. G. 2, 294 (cf. the follg. no. jj) : rcpagula, effringere valvas, Cic. Verr. 2, 4, 43: limina tectorum, Virg. A. 2, 507:: artus. Lucr. 3, 344 : pedem mensae, Ov. M. 12, 251 : armos, to wrench, dislocate, Col. 6, 16, 1 : teneros fetus, i. e. to pro- duce abortion, Ov. Am. 2, 14, 5 ; Cic. Att. 5, 20 Jin. — 0) c. praep. or abl. : simula- crum Cereris e sacrario convellendum auft rendum que curavit, Cic. Verr. 2, 5, 72; cf. id. ib. § 186: viridem silvara ab humo, Virg. A. 3, 24 : funem ab terra, id. Georg. 1, 457 : (turrim) convellinms altis sedibus, Virg. A. 2, 464 : robora sua terra, Ov. M. 7, 204 : quum mihi ipsa Roma prope convulsa sedibus suis ad complec- tendum conservatorem suum progredi visa est, Cic. Pis. 22, 52.— b. Milit. t. t. : signa, To pluck up the standards Jrom the gro:md and decamp (rare), Cic. Div. 1, 35, 77; Liv. 22., 3 ad fin. 2. Trop.: To shake something, as it were, in itsjoundations, to make to waver, CON V to shake, to tear away, destroy, bring to naught (esp. freq. in Cic.) : est boni con sulis, quum cuncta auxilia reip. labefac- tari convellique videat, ferre opera pa- triae, Cic. Rab. perd. 1, 3 ; so with labefac- tare : convellere cogitationem, id. Fam. 5, 13, 2 Manut. ; cf. id. Cluent. 2 ad fin. ; and si convellere adoriamur ea quae non possint commoveri, id. de Or. 2, 51 : judi- cia, stipulationes, etc. (with infirmare), id. Caecin. 18, 51 : convellere et commutare instituta omnium, id. Verr. 2, 3, 6 : acta Dolabellae, id. Phil. 2, 33, 83 : rempubli- cam judicio aliquo, id. Brut. 30, 115 : gra- tiam Caesaris, Hirt. B. G. 8, 50 Herz. : vires aegri, Cels. 3, 4 : fidera legionum promissis, Tac. H. 4, 30 fin. ; id. Ann. 6, 48; id. ib. 12, 1 : fata, Ov. H. 16, 41 : se- cutae sunt duae (epistolae), quae me con- vellerunt de pristino statu, jam tamen la- bantem, Cic. Att. 8, 15, 2. H. To tear, rend into several parts, into small pieces, to dismember (so rare, perh. first in the poets of the Aug. per.) : 1, Lit. : dapes avido dente, Ov. M. 11, 123 : glebam vomere, * Catull. 64, 40 : naves iindis Euroque, Virg. A. 1, 383 ; cf. Luc. 3, 528 : totutn aequor remis rostrisque. Virg. A. 5, 143 ; 8, 690 : vexilla, Tac. A. 1, 20: convulsi laniati centuriones, Tac. A. 1, 32 : domum, id. ib. 6, 40.— b. Medic, t. t. convulsus, a, um, Suffering Jrom con- vulsions, convulsed, spasmodic, convulsive: latus, Suet. Tib. 72; 'Quint. 11, 3, 20 Spald. — Subst. : convulsis, contusis, etc., utilissima, Plin. 25, 8, 54 ; cf. id. 20, 5, 18. 2. Trop.: verbis convellere pectus, Ov. H. 17, 111 ; Tac. A. 4, 40. Con-VclO) without per J., atum, 1. v. a. To wholly veil, to cover (perh. only twice in Gell.): caput, Gell. 19, 9, 10. — b. Trop.: Gell. 7, 3, 44. Convena. ae, comm. [convenio] \. Coming together ,* and more freq. subst. in plur., Persons who come together, a mul- titude collected together, assembled stran- gers : (a) Subst. : eodem convenae com- plures ex agro aceessitavere, Cato in Gell. 18, 12, 7 ; so Cic. de Or. 1, 9, 37 ; Sail. H. frgin. 4, 12, p. 241 ed. Gerl. ; Plin. 5, 17, 15 ; Aur. Vict. Vir. 111. 2 : (Dionysius) quibusdam convenis et feris barbaris cor- poris custodiam committebat, Cic. Tusc. 5, 20, 58. — (0) Adj.: convena undique multitudine, Amm. 15, 5 : serpentes, Sol. 47. — 2. Pregnant: Uniting themselves (ante- and post-class., and very rare) : amantes inter se facere convenas, * Plaut. Mil. 2, 1, 61 : aquae, Sol. 37. Conveniens) entis, Part, and Pa., no. A. ; from convenio. convenienter. a Plaut. Ps. 4, 7, 85 : si cothurni laus ilia esset, ad pedem apte convenire, Cic. Fin. 3, 14, 46. — Far more freq. 2. 'Prop. : res convenit, or iinpers. con- venit, The thing, or it is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serv- iceable for something, it becomes, consentit, congruit. — a. R- es convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliqua re, the dat., ace., inf., or abs. — («) In or ad aliquid : ceterae vites in quemvis agrum conveni- unt, Cato R. R. 6 fin. ; cf. Var. R. R. 1, 19, il : non vos quidem crudeles fuistis (quid enim minus in hunc ordinem con- venit 1) sed, etc., Cic. Phil. 9, 4 ; so conve- nit, Tor. Heaut. 5, 1,3: convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc., Cic. Verr. 2, 1, 49; id. Rose. Am. 23, 65: hoc in te unum, id. N. D. 2, 29 fin. Orell. .V. cr. : nullam contumeliam jaeere potu- rris, quae non ad maxintam partem civi- mn conveniret, id. Sull. 7. — ([j) Cum ali- qua re: haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi, Cic. Fam. C, 8, 2 ; so id. Fin. 3, 22, et al. — (y) c. dat. : mini videntur convenire haec nuptiis? 'Per. Andr. 2, 2, 29; Cic. Prov. Cons. 17, 41 ; so id. Fin. 3, 22, 74 ; Sail. J. 85, 40 ; Quint. 6, 3, 25 ; 8. 6. 22 ; 9, 3, 2 ; 10, 2, 26 ; 11. 1, 34 ; Suet. Galb. 14, et saep. — (<5) c. ace. : itidem ut tetnpus anni, aetatem aliam aliud factum conve- r.it, Plaut. Merc. 5, 4, 24. — (t) c. inf. : Prop. 2, 1, 41 Kuinoel : hoc non convenit, me . . . ngrum habere, Plaut. Trin. 3, 2, 55. — (Q Abs. : hanc mi expetivi. contigit, conve- niunt mores, etc., 'Per. Andr. 4, 2, 13 : no- men non convenit. id. ib. 5, 4, 39 ; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impcrs. : "rationes con- feratis ;" assidunt; subducunt: ad num. mum convenit, Cic. Att. 5, 21, 12) : non benje conveniunt nee in una sede moran- tur Majestas et amor, Ov. M. 2, 846: me- dius ille orationis modus maxime conve- nit, Quint. 6, 2, 19, et saep. ; Suet. Aug. 25 Baumg.-Crus. — p, Convenit, constr. with n clause as subject, (so esp. freq. in Lu- cret): («) Haud convenit, una ire cum arnica imperatorem in via, Ter. Eun. 3, 2, 41 j. Lucr. 3, 5fi ; so convenit illud in his rebus obsignatum habere, id. 2, 582: per so sibi vivere, id. 3. C85 : eausas leti dicerc, id. 6. 708, et saep. ; Hor. A. P. 226 ; Vellej. 1, 3, 2: interim sic qaaerere, Quint. 7, 3. 9; id. 11, 3, 144, et al. ; Pita. 18. 12, 33,— (0) Abs. : Lucr. 3, 682 ; cf. qui enim convenit, ut, etc., Cic. Phil. 7, 2 : si tibi curae, Quantac convenint. Munatius, Hor. Ep. 1,3, 31 ; cf. Quint. 8, 6, 63.— As a term of assent in replying : St. quid si ego au- tem ab armigero impetro, Earn illi per- mittat? atquo hoc credo impetrassere. CI. Convenit. well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.— Whence £L, conveniens, entis, Pa. J. (in ace. with no. II. A, 2) Agreeing, consist- ent, accordant, harmonious, consentiens, eoncors, congruent* : convenientes bene amiei. Cie. Off. 1, 17 ad fin.; of. conveni- entes optme propinqui cognatique, id. Kosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7: recta et convenieutia et constantia naturn desid- erat, Cic. Off. 3, 8: conveniens et con- juncta constantia inter ausrures, id. Div. 2, 39, 82: motus, Lucr. 1, 1029; cf. inter eo motus, id. 2, 941.— More freq. 2. (in nee. with no. II. 15, 2) Fitting to something, appropriate to it, meet, fit, suita- 378 CONY ble. congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, or abs. : («) With aim (rare) : motus oris cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. in Gelt. 10, 4, 4: dies cum populi vultu, Ov. Pont. 2, I, 28. — (/5) c. dat. (very freq.) : nihil in hac praeclara epistola scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus re- perietis, Cic. Fin. 2, 31 ; so Quint. 3, 11, 20 ; 6, 3, 102 ; 7, 3, 28 ; 11, 3, 100 ; 180. et al. ; Suet. Tib. 50 ; Hor. A. P. 316 ; Ov. Pont. 3, 9, 36, et saep. : aut sibi conveni- entia tinge, Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11: disciplina convenientissima, Vellej. 1, 6, 3 Ruhnk. N. cr.— (y) Ad aliquid (rare) : nihil est tarn conveniens ad res vel 6ecun- das vel adversas, Cic. Lael. 5, 17 : sonus ad formam tauri, Ov. lb. 440. — (i$) Inter sc (rare) : in vita omnia sint apta inter se et convenientia, Cic. Off. 1, 40, 144 ; so inter se motus, Lucr. 2, 941. — (t) Abs. (rare) : quod sit aptum atque conveniens, Quint. 5, 10, 123 : toga, fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514 : nihil convenientius ducens, Suet. Aug. 10. — fc. Conveniens est = con- venit, consentaneum est, It is fit. proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare ; ef. congruens, no. b) : convenientius est dici, Plin. 34, 7, 16: sup.. Pita. Pan. 87. Adv. convenienter : Fitly, suitably, con- formably, consistently, congruenter, con- stantcr, etc. (class. ; most freq. in Cic. : never in Quint.) : convenienter ciim nat- ura vivere (joined with congruere), Cic. Tusc. 5, 28, 82 : convenienter naturae vi- vere (with consrruenter), Cic. Fin. 3, 7, 26; cf. Off. 3, 3, 13ret al. ; Hor. Ep. 1, 10. 12 : sibi dicere (with constanter). Cic, Tusc. 5, 9, 26 : convenienter, Ov. A. A. 3. 546 : ad praesenti-m fortunae statum loqui, Liv. 23, 5— Sup. : Aug. C. D. 18, 44. B. conventum, i, n. (in ncc. with no. U. A, 2) An agreement, compact, cove- nant, convention, accord (in good prose) : facere promissa, stare conventis, reddere deposita, Cic. Off. 3, 25. 95 ; so id. ib. 1, 10, 32; Part. 37, 130; Liv. 29, 24; Sil. 1, 10, et al. ; as a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. 37, 130 ; de Or. 2, 24. 100 ; Caecin. 18, 51 ; Att. 6, 3, 1, et saep. ; v. pactum : Juv. 6, 25. conventicius or -tius> •<• um - ad J- (convenio] Pertaining to coming together, or intercourse: *\. Adj., of carnal inter- course : patres convention, Plaut. Cist. 1, 1, 42. — *2, Subst. conventicium, ii. «.= to tKKKnoianriKov, Money which Greek cit- izens of a lower ordtr received for appear- ing in the assemblies of the people, Cic. Rep. 3, 35. convcnticwlum. ■• n - dim. [conven- tus] (a rare word) 1. An assembly, meet- ing, association : conventiculahominum, qtiae postea civitates nominatac sunt, Cic. Sest. 42, 91 ; so Pseudo-Cic. Dom. 28.-2. A place of assembly, Tac. A. 14, 15 ; Amm. 27,3; Arn. 4. 152. Convention on- 9 -/- [convenio] 1, An assembly, meeting (very rare), Var. L. L. 6, 9. 75 (three times) ; cf. F'est. p. 84 : " in conventionem concione."— More freq., 2. Agreement, covenant, convention, compact, " Die. 2, 14, 1 sq. ;" Liv. 27, 30 ; Sen. Ira 3, 26>i. ; Plin. Ep. 5, 1, 2; Tac. H. 3, 70, et al. — 3. A judicial proceeding against one, indictment, cliorge (very rare) : per- sonae, Cod. Just. 3, 6. 3. conventionalism c - <">j- [conventio, no. 2] Of or pertaining to an agreement or compact, conventional : stipulationes, Pomp. Dig. 45, 1, 5 sq. * convcntiuncula, ne - /• dim. f i(1 - no. ]J A small assembly. Aug, Ep. 56 ad fin. * convento. nv -. L "■ interna, n. [conve- nio] To come or meet often together: Sol. 27. conventum. '. v - convenio, Pa.,no. B. 1. COnventuS- a . no. Part., v. con- venio. 2. COnventUS, "*• "<• [convenio] I. (ace. to convenio, no. 1.) A meeting, in < on- creto, an assimbly, coetus, com io, etc. : A. Of persons : 1, In iron, (for some de- sired object; lor social intercourse, i oun sel. reliirious celebration, discussion, in- struction, etc.) (very freq., and class, in sing, and plur.), Cic. Verr. 2, 1, 52 ; Cat C O N V 2, 6, 13; Sest. 56; Dejot. 2, 5; Brut. 62, 223 : Verr. 2, 4. 48 fin. ; Nop. Dion. 9, 1 ; Quint. 1, 2, 9 ; 12, 2, 8 ; Suet. Caes. 49 ; Aug. 75; Galb. 5: -'Hor. S. 1, 7, 23, et saep. — Hence, 2. I" partic. : a. The persons collecting in a provincial town for the sake of trade, a company, corpora- tion. Cic. Lis. 8, 24 Moeb. ; Verr. 2. 2, 13 Zumpt. ; 2, 5, 36 ; 2, 5, 5 ; Caes. B. C. 2, 19; 3, 9: 40; Hirt. B. Afr. 97. et al.— fc. A judicial assembly, court of justice : ex iis oppidis. in quibus consistere prnetorea et conventum agere soleant, to hold a court, Cic. Verr. 2, 5, 11 ; so agere, Caes. B. G. 1, 54 fin. ; 6, 44 fin. ; Just. 12, 13, et al.: conveutibus pernctis, Caes. B. G. 5, 1; 2. — B. Of inanimate objects: A conjunction (very rare) : duarum Stella* rum, Sen. Q. N. 7, 12.— U. (in ace. with convenio, no. II.) A union, connection (very rare) : 1. Lit., of atoms, Lucr. 1, 612; for coition, Arn. 2. — 2. Trop. : A compact, agreement, covenant (for the usu. conventum), Cic. Her. 2, 13 ad fin. COn-venilStO) nre - v. a - To orna- ment, adorn (late Lat.) : ecclesiam, Sid. Ep. 7, 12 : aliquid oratione, id. ib. 8, 6 ; Marc. Cap. 2 fin. COn-VerberO- svi, atum. 1. v. a. To strike severely, to beat, bruise (post-Aug.) : faciem, Plin. 13, 22. 43 : os, Curt. 7, 2.— fc. T r o p. : vitia, to chastise. Sen. Ep. 121. * converritor. "''is, m. [eonverrc.] One who sweeps together : App. Apol. p. 277, 13. con-verro. erri, ersum, 3. v. a. To sweep or brush togctjur, to sweep, clear away (mostly ante- and post-class.), Cato R. R. 143, 2; Plaut. Stieh. 2, 3, 27; 51; 64 ; Pulil. Syr. in Prise, p. 900 P. ; Col. 7, 6, 6 ; 8, 8, 6. — 2, T r a n s f. : heredities omnium, To scrape together, * Cic. Off. 3, 19 fin. {al. convertere; cf. Beier in h. 1.). — And humorously: aliquem totum cum pulvisculo, to sweep thoroughly, even to the dust, i. e. to beat, beat soundly, Plaut. Rud. 3, 6, 6. Conversation ™is. / [con verso] (not ante-Aug. ) *J, Frequent use, Sen. Ben. 3. 2. — 2. Frequent aborle in a place, Plin. 10, 33, 51; Ulp. Dig. 11, 7, 12.— 3, Intercourse, conversation (so most freq.) : Vellej. 2, 102, 3 Ruhnk.; so Sen. Ep. 99 ; Quint. 1, 2, 4 ; 6, 3, 17 Spald.; Tac. A. 12, 49 ; Or. 9 ; Just. 39, 1 ; 44, 4, et al. : con- versntio (vestalis) cum viris, Sen. Exc. Contr. 6, 8. ■'! COnversator. -4 companion, ouodi- airos, Gloss. Gr. Cat. Conversing a dv. [convcrto] Con- versely (late Latin), Marc. Cap. 5. 159; Firm. Math. 2. 32. COnversiO- onis, /. [id.] A turning round, revolving, revolution: J. Lit.: coeli, Cic. Div. 2, 42 ad fin. ; Univ. 6 ; Rep. 6, 18 : coelestes, id. Leg. 1,8.- Hence, ' 2. The periodical return of seasons, caus- ed by the revolution of the heavenly bodies : mensium annorumque, Cic. Univ. 14. — ■ 3. In medic, lang. : a. A turning round, inverting : vesicae, Plin. 8, 42, 67. In plur. : vulvae, id. 24, 7, 23. — b. -4" ab- scess, Col. 6, 17, 6.— II. Trop.: 1. Sub- version, alteration, change : conver.-ao et perturhatio rerum, Cic. Fl. 37 fin. — 2. I" rhetoric: a. The change ov transfer from one species of composition to another, Quint. 10, 5, 4. — b. The repetition of the same word al the end of a clause. ivTimp->> , Cic. de Or. 3, 54, 207 ; Quint. 9, 1, 33 sq. ; Cic. Her. 4, 13. — c. -4 periodic rounding, icap- mj. avmpoilin, Cic. de Or. 3, 48 fin. ; 49, 190. COn-VCrsOi avi, atum, 1. v. intens. * 1, Act., To turn round violently : ani- mus se ipse conversans, * Cic. Univ. 8. — 11. Conversor, atus, 1. v. dep. (post-Aug. ; a favorite word of Seneca ; not in Quint.), 1, To abide, live, or dwell somewhere : in montibus (aquila), Plin. 10, 3, 3. — Hence, b. To live with, have intercourse with one, keep company with : nobiscnm, Pi n. Ep. 41 : trieti. id. il). 99 : inter humane san- iruine delilmtos. id. Contr. 1, 2. Abs. : id. Ira 3, 8; so id. Ep. 108. — Also of animals : Col. 9, 11, 1 : i qui* a tenero asinus, id. 6, 37.8.- 2. To live somehow, pass one's life: Ulp. Dig. 1, 16, 9. 1. COnVCrSUSi a . um - Swept; Part^ from converro. CO N V 2. COHVerSUS) a . um . Turn ed aroun d, Part., from convcrto. * 3. conversus. " s - m - [converto] A taming or twisting round, Macr. Sat. 7, 9. convertfbilis, e, adj. [id. | Change- able (post-class. ) : propositioncs, A\>\i. Dogm. Plat 3 dab. (at. conversibilis) : de- us ( together with detnutabilis ), Prud. Apoth. 344. COn-vertO (vorto), ti, sum, 3. (in the depon. form : t'ugara in se nemo convor- titur. Plant. Am. "i, 1. 83) v. a. and n. 1. Ac'.., To turn, whirl, or wind round, wheel about ; snd with the designation of the term, iu quem, whirling around to di- rect somewhere, to direct to or toward, to more or turn to, etc. (very frequent in all periods, and in every species of compo- sition). A Lit. : £• With a simple ace. : coe- los omnes, Lucr. 2, 1(197 ; cf. in infimo orbe luna converritur, Cic. Rep. 6, 17 ; and id. Acad. 2. 39, 123 : manual, Quint. 11, 3, 100: reddita iuclusnrum ex spelun- ca bourn vox Herculein convertit, Liv. 1, 7 : ter se convertit, Ov. M. 7, 189 : signa, to wheel or turn about, Caes. B. G. 1, 25; 2, 26 : Liv. 8, 11 : crines calamistro. i. c. to bum, Petr. 102, 15, et saep. — b. With the designation of the terrain, in quem : (a) By in : equos fretiis in hostes, Lucr. 5, 131ii: naves in earn partem, Caes. B. G. 3. 15 : aciem in fuuam, id. ib. 1, 52 : ferrum in me, Virg. A. 9, 427 ; Ov. M. 7, 140 ; Cic. Cat. 4. 1 ; cf. under no. B. 1 : iter in provinciam, Caes. B. G. 7, 2G : se in Phrygian], Nep. Ages. 3, 2, et saep. — (o') By ad : ad hunc se confestim a Pul- fione omnia multitudo convertit. Caes. B. G. 5, 44, 10 ; id. ib. 5. 49 ; id. ib. 3, 29 : colla ad freta, Ov. M. 15, 516: turn bis ad occa-aim, bis se convertit ad ortum. id. ib. 14. 336 : nos ad judicem, Quint. 11, 3, 157, et saep. — *(y) By contra: tigna con- tra vim atque impetum minimis, Caes. B. G. 4, 17, 5. — * (n) By sub : eursuni sub terras, Lucr. 5, 653. — (0 By the da'..: majus lumen in diem nobis luua, Lucr. 5, 704. — Medial : Zephyro convertitur ales Itque super l.ibyen, Luc. 9, 689.— (.) By local adv. : aciem eo, Caes. B. G. 7. 67 : aspectum facile quo vellent, Cic. N. D. 2, 57 : se domum, Ter. Ad. 2, 4, 22. B, Trop : 1. In gen. : ut a!) eo quod agitur avertat jinimos. ut saepe in hilari- tatcm risumve convertat, Cic. Or. 40, 138; so risum in judicem, id. de Or. 2, 60. 245 : omnem orationem transduxi et converti in iucrepandam Caepiouis fujam, id. ib. 2, 48 ad fin. : ratiouem in fraudem malitiam- que, to employ, id. N. D. 3, 31, 73 ; id. Kosc. Am. 39, 114 and 115 : beneficium in injuri- nm. Sen. Ben. 2, 13. et saep. : animos impe- ritorum ad deorum cultum a vitae pravi- tate. Cic. N. D. 1. 27. 77; cf. Liv. 24, 4 ; so ho^ malum ad salntem, Ter. Andr. 4, 1, 4.1; Brutus in Cic. Fam. 11. 13 Jin.: facultatem dicendi ad hominum pernici- em. Quint 2, 20, 2. et saep. ; Tac. H. 3, 44 : ingenium et studium ad causas agen- das, id. Or. 14, et saep. : se aliquando ad timorem. numqu un ad sanitatem, Cic. Sull. 5 ad fin.; id. Fam. 3. 10. 10: se ad philosophos, id. Fin. 5. 3, 7 ; id. Q. Fr. 3, 5. 5, et saep. : quocumqu^ te animo et cogitatione converteris, Cic. de Or. 1, 2, 6. — Esp. freq. of the turning of the atten- tion to an object : illud intelligo, omnium ora in me convorsa esse, Sail. J. 85. 5 ; so Curt. 3, 11 ; Vellej. 2, 31 : proxiinas (pro- vincias) in se. Suet. Vesp. 4. et al. ; Lucr. 6, 644 : so omn'.um oculos ad se. Nep. Alcil). 3, 5. After the Au.r. per. also freq. with a simple ace. : sive elephas albus volgi converteret ora, Hor. Ep. 2. 1, 196 ; ro Suet. Caliu'. 35 ; cf. Liv. 26, 29 : ani- mos, id. 29, 26: Rhodiorum civitatem, id. 45. 20 : homines quaquu iret. Suet Tit. 5. 2, Pregnant: To change the nature of a thing : i. e. to chanse, alter, trans- form, turn : (.;) With a simple ace. : om- nes res ita convortant form;is mutentque colores, Lucr. 2, 1005; cf. id. 1, 679: om- nia, id. 4, 441 : tellurem, Ov. M. 1, 88 : ' humanam vicem (venena). Hor. Epod. 5, 88: rem, Cic. Art. 8. 13. 2: rempublicam, to bring into disorder, id. Flacc. 33 : hunc ordinem, Quint. 7, 2, 15: animum avari- , tia, Sail. J. 29 : vitae viam, Hor. Ep. 1, 17, | C ON V 26 : studi.i, id. A. P. 166, et saep. : con- versi animum vultumque, Tac. H. 1, 85 : castra caatris, to change camp with camp (i. e. to establish new camps by constant- ly removing), Caes. B. C. 1, 81.— 03) With in : jam ego me convortam in hirundi- nern, Plant. Epid. 2, 2, 4 : deum sese in hominem, Ter. Eun. 3, 5, 40: Hecubam in canem, Cic. Tusc. 3, 26 ad fin. ; Ov. M. 11. 203 : deum (sc. Jovera) in pretium (i. e. aurum). Hor. Od. 3, 16, 8 ; Cic. Fam. 16, 11, et saep. : crimen in laudem, Cic. Fl. 2J : amicitiae se in graves inimicitias, id. Lael. 21. 78 ; Quint. 12, 1. 2, et saep.— Hence, }), Of written works : To trans- late, transfer : convert! ex Atticis duorum eloquentissimorum nobilissimasorationes uec converti ut interpres, sod ut ora- tor, etc., Cic. Opt Gen. 5, 14 ; so oratio- nes e Graeco. id. ib. 6 fin. : aliqua de Graecis, id. Fin. 1, 2, 6 : librum in Lati- num, id. Off. 2, 24 fin. ; so id. Tusc. 3, 14 : id. Fin. 1, 2, 5 ; ci'. carmiua Arati id. N. D. 2. 41. T¥ NctUr., in the same signif. with the act., only far more rare : A. Lit. : Lucr. 4, 311 : clam cum paucis ad pedites con- vortit. Sail. J. 101, 6 Cort. : Sil. 9, 645.— B. Trop.: hoc vitium huic uni iu bo- num convertebat, Cic. Brut. 38 ; id. Fat. 7 ad fin. ; cf. ib. 9, 17 : ubi regium impe- rium in superbiam domiuationemque con- vorrit. Sail. C. 6, 7 Cort. and Kritz. COIX-VeSCOr> vesci, v. dep. To cat with any one (eccl. Lat.), Aug. Ep. 18 ; Vulg. Act. Apost. 1, 4. Con-vestio. ivi. itum, 4. r. a. To clothe, cover with clothing (rare, and most- ly in ante-class, poetry) : * %, Lit. : cru- enta corpora, Enn. in Macr. Sat. 6, 2. — 2. Trans f: prata herbis, Poeta in Cic. Tusc. 1, 28, 69 ; cf. Topiarium laudavi ; ita omnia convestivit bedera, * Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5 : domum lucis, to sur- round, Pseudo-Cic. Dom. 33 : omnia sua luce sol, * Lucr. 2, 147. con-veteranuS) '• n - A J oint "'- eran, Cod. Ju>t 5, 65, 2 ; Inscr. Grut 524, 7. COnvexiO. onis, /. [ convexus ] A vaulting, convexity (post-class. ; cf. the foils, art) : mundi, Gell. 14, 1, 8 : rorun- ditatis solidae, Arn. 4, 129. COnvCZltas. iris,/, [id.] A vaulting, convex roundness, convexity (post-Aus. ; perh. only in Pliny the elder) : circuli, Plin. 18, 25, 57 : mundi, id. ib. : cava in- coelo, id. 2, 64, 64 : terrae, id. 18. 29, 69. (* Also, concavity) : insulae, id. 6, 32, 37. COn-VeXOi »■". atum. 1. v. a. To press, squeeze together, to press upon vio- lently, etc. (perh. only in the follg. exs.) : Soror Appii Caeci in Gell. 10, 6. 2: ani- mal, Veg. 5. 17. 6 : menihra, id. 4, 25, 1 : ilia cursu nimio, id. 5, 64, 3. • 1. COUVeXHSi a. um, adj. [conveho] Inclined on all sides, i. e. vaulted, arched, rounded, convex (* it may sometimes be translated concare) : " convexum id est ex omni parte deulinatum, qualis est natura coeli, quod ex omni parte ad terrain ver- sus declinatum est," Fest p. 45 (poet, or in post-Aug. prose ; not iu Lucret and Hor.) : coelum, Ov. M. 1. 26 ; cf. pondere mundus, Virg. E. 4, 50; and raundus, Plin. 2, 2, 2 : orbis (opp. patens). Cic. Arat 334 Orell. Tf. cr. ; Cic. Arat in N. D. 2, 44, 112 Creuz. A', cr. : foramina terrae, Ov. M. 6, 697 : vallis, Plin. 5, 5, 5 : cornua, id. 11, 37. 41: folia in terrain, id. 25, 10, 77, et saep. — |j. Subst convexum, i, and more freq. in p;ur.. convexa, orum, n., A vault, arch, concavity: in convexo nemo- rum, Virg. A. 1, 310 : taedet coeli convexa tueri (* the raulted arch), id. ib. 4, 451 ; so vallium '*thc hollows, cavities), Just 2, 10 : and abs. : talis sese halitus . . . snpera ad convexa ferebat Virg. A. 6, 241 ; so of the heavens. Claud. Cons. Prob. et Olyb. 242 ; in Rutin. 1, 367 : 2, 454, et al. : of a theatre, id. Cons. Sal. 3, 190. — j), Trop.: i/9 iiri'ia crebrum et coruscum et con- vexum, Gell. 17, 20, 4 dub. (al. connex- umi. — 2. !n gen. : Inclined, sloping down- ward : vertex ad aequora, Ov. M. 13 911; cf. Plin. 12, 23, 49 : iter, Ov. M. 14, 154. 2. I COIlVesUS ('Is, m.), Tzipupipeia, Gloss. Vet. con-vibro. avi, 1. », n . and a. * X, v. 7i., To move one's self rapidly : pedibus, CO N V Poeta in Fest s. v. petulantes, p. 196. — 2. v - a - To move a thing quickly, set in rapid motion (late Lat.) : iinguam, App. Flor. no. 12 ; Amm. 17. 7. COn-VicanuSi ■■ '"• A native nf ths same village, a village companion, Inscr. Fratr. Arv. p. 436 Marin. ; Cod. Theod. 11, 21, 6. Convict Ator. "ris, m. [convicior] A railer, revilcr (very rare). "Cic. Mur. 6; Sen. Ira 3, 24 : Suet. Tib. 11. convlciolum- i- n - d' m - [convici- um] A slight repruacJi. a taunt: Latnpr. Alex. Sev. 23. convicior. ar| is, 1. v. dep. [id.] To 1 revile, reproach, tuun', rail at one (rare; most freq. in Quint ; not in Cic. : cf, how- ever, conviciator) : ( ,) Abs. : quum idius eum salutasset, ahus couviciatus esset, * Vur. R It. 2, 5, 1 : ut accusare potius vere quam conviciari videantur. Liv. 42, 41; Quint 11, 1. 65; so id. ib. 6 :;. 7«; 6, 4, 13; 12. 10. 24; » Suet Tib. Vi App. Flor. 2. — (iS) c. dot. (perh. onlv u: . :t.) : Quint. 5, 13. 40 ; id. ib. 3. 8, 69. COn-vIClum. ii. "• [moot prob. kin- dred .with vox] A violent, loud noise, a cry i (class.). I. In gen.: Plaut Bac. 4, 8, 33 ; cf. eraut autern convivia non illo silentio . . . sed cum maxiuio clamore atque convicio, Cic. Verr. 2. 5, 11 ; Ter. Ad. 2, 1, 26 Ruhnk. : cantorurn, Cic. Sest 55, 118 : mulierum, id. frgm. in Aquil. Rom. p. 144 (187 ed. Frotsch.). — Of the sounds of birds, Ov. M. 5. 676 ; of frogs (joined with clamor), Phaedr. 1, 6, 5 ; of the cicadae, id. 3, 16, 3. II. ' n partic, J, The sound of wran- gling, the cry of altercation or contention : ubi et animus ex hoc forensi strepitu rc- ficiatur et aures tonvicio defessae con- quiescant, id. Arch. 6. — 2. ^" urgent, clamorous importunity : epistolam hanc convicio etHagitarunt codicilli tui, Cic. Q Fr. 2. 11 : imitated by Quint Ep. ad Tryph. 1 ; cf. also ib. 4, 5, 10. — 3. ^ loud, viol.nl disapprobation or contradiction : omnium vestram, Cic. Acad. 2, 40: senatus, id. Pis. 26, 63. — But most freq., 4. Loud, violent reproaching, abuse, reviling, insult: '-mal- edietio nihil habet propositi praeter cou- tumeliam : quae si petulantius jactatur, convicium ; si facetius urbanitas nomina- tur," Cic. Coel. 3. 6 ; so Plaut. Mere. 2. 1, 11 ; Cic. Off. 3, 21, 83 ; Liv. 3, 48 ; 32. 37 ; Quint. 4, 2, 27 ; 6, 2, 16 ; 6. 3, 78 ; 7, 2. 34, et al. ; Hor. S. 1, 5, 11 ; 1, 7. 29 ; Ov. M. 6, 210 ; 362, et saep. — fc. Of inanimate sub- jects : aurium. censure, reproof, correction, Cic. Or. 48, 160: taciturn coiitarionis, in thought, Q. Cic. in Cic. Fam. 16. 26. * 1. COnvictlO. onis, / [convince] Statement, demonstration, proof: rerum, Aug. Trin. 13. 1. *2. COnvictlO. onis, / [convivol Companionship, intercourse, intimacy uriUl one: jucundissimti, Cic. til. in Cic. Fam. 16, 21, 4. _ COn victor, oris, m. [id.] He who lives with one. a table-companion, a daily guen, familiar friend. Cic. fil. in Cic. Fam. 16, 21. 5; Hor. S. 1. 4, 96; 1, 6, 47; Ov. Pont. 4, 3, 15 ; Sen. Ep. 7 : Suet Tib. 56. 1. COnvictUS; a. um, Part., from couvinco. 2. COnvictus. us, m. [convivo] 1, A living together socially, social intercourse, Cic. Off. 3. 5, 21 ; Luccejus in Cic. Fam. 5. 14 ad /is. ; Col. 1, 8, 5; 11. 1, 13; Sen. Cons, ad Helv. 15 ; Ov. IV. 1, 8. 29 ; Pout 2. 10, 8. — 2. In partic, A banquet, feast, CMUnainmcnt (perh. not ante-Au:;.), Vellej. 2, 33; Quint 6, 3. 27 Spald. and Zumpt .V. cr. : Plin. 14, 14, 16 ; Tac. A. 2, 28 : 6, 9 ; 13. 15 ; 14, 4 : Juv. 11, 4. C0n-vinC0. ™& victum, 3. c. a. To compbjtely ovtrcome, conquer; always with- out the circle o^'milit language. 1. With pers. objects": To fully convict of crime, or error (very freq. anil class.) : (a) With a simple accus. : Plaut. Am. 2, 2, 147 : hujus si causa non m:ini- festissimis rebus teneretur, tameu turn mores ipsius ac vita coiivinccr t .nt, Cic. Sull. 257i«. : si negeoi, quo me teste con- vincas? id. Phil. 2, 4, 8 ; so id. Verr. 2. 4, 47: Sull. 17 ad fin. ; Liv. 26, 12: Quint 1, 6, 10 ; 5, 12, 3 ; 7, 1, 20, et saep. — (J) 379 CON V With the designation of the crime, com- monly in the Gen., more rarely in Abl., with de, in, or Inf. : teque in isto ipso convinco non humanitatis 6olum, sed eti- am amentiae, Cic. Phil. 2, 4, 9 ; so aliquem eummae negligentiae (joined with coar- guere), id. Sull. 15 Jin. : levitatis et infir- mitatis, id. Lael. 17 Jin. : repetundarum, Suet. Caes. 43 : latrocinii, caedis, id. Tib. 1, et al. ; Cic. Verr. 2, 1, 9 ad fin. ; so mul- tis avaritiae criminibus, id. Flac. 39, 98 : scelere, Suet. Ner. 31 : convicti et con- demnati falsis de pugnis, Plaut. True. 2, 6, 5 : in pari peccato, Cic. Inv. 2, 10, 32 ; so in homicidio, Plin. 18, 3, 3 : in majore fraude, Suet. Claud. 15 : in affectatione imperii, id. Tit. 9 : aliquid fecisse con- vinci, Liv. 45, 10 ; so Tac. A. 4, 31 ; Suet. Calig. 40; Vesp. 4; Curt. 9, 8; cf. Sail. C. 52 ad Jin. 2. With things as ohjects: To prove something' (esp. as criminal, false, punishable) victoriously, incontestibly, to show clearly, demonstrate (also very freq., and class.) : («) c. ace. : inauditum i'aci- nus ipsius qui commisit voce convinci, Cic. Quint. 25, 79 ; so peccata argumentis, id. Part. 33/«.; Lucr. 3, 524: falsa veris rehus, id. 4, 766 : alios sensus, id. 4, 497 : haec poetarum et pictorum portenta, Cic. Tusc. 1, 6, 11 : orationem (joined with redargui), id. Univ. 3 : errores Epicuri, id. N. D. 2. 1, 3 : falsa, id. ib. 1, 32 fin. : avaritiam, Caes. B. G. 1, 40, 12 : furorem, Ov. 51. 13, 58 : quod objicitur, Quint. 5, 10, 35 : quod (crimen), Tac. A. 14, 40, et al. : mitto, quod convicta (praedia) ab Apollonidensibus, proved not to belong to you. Cic. Flac. 32, 79. — (/3) With the ace. c. inf. : Cic. de Or. 1, 10, 42 ; so id. Parad. 5 fin. ; Quint. 2, 15, 14 ; 12, 1, 41, et al. * con-vinctio, onis, /. [vincio] Gramm. t. t. = o< vSeauoS, A connective particle. Quint. 1, 4, 18 sq. Meyer. COn-VldlOj » v i. !• »■ "■■ To violate, desecrate (eccl. Lat.) : Prud. Psych. 398 ; id. oTsf. 6, 56 ; Tert. Apol. 39. con-viresco, 6re - "• in ch. To s row wholly green (late Lat.) : litus insertis ar- boribus, Jul. Val. Res gest. Alex. M. 3, 58. " COn-yiscsrOj nre < ". «• To incor- porate, anile. Tert. Cam. Chr. 20. COn-VlSOj ere, v. a. (rare, and mostly ante-class.) To consider attentively, look at, examine thoroughly : omnia loca ocu- lis. Lucr. 2, 357 : penitus res occultas, id. 1, 146; Att. in Non. 398. 4.— Poet. : om- nia loca Candida luce (sol et luna), Lucr. 5, 777 ; so Cic. Arat. 352. C0n-Viva> ac - coram, [vivo] 1. (one who lives with another; hence) A table companion, guest (freq. and class.), masc, Plaut. Mil. 3, 1, 46 ; 48 ; Poen. 3, 3, 1 ; Ter. Eun. 3, 1, 17; Heaut. 1, 1, 120; Afraii. in Non. 235, 25 : cf. Neukirch. Fab. Tog. p. 266; Cic. Tusc. 1, 2; Brut. 19, 75; Flacc. 11 ; Catull. 44, 10 ; Hor. S. 1, 1, 119 ; 1, 5, 75, et saep. : deorum (Tantalus), Hor. Od. 1, 28, 7 : Jem. : Pompon, in Charis 37 P.— 2. Dulcis, he who enjoys a pleasant meal, Prop. 3, 7, 45 Kuinoel. ConvlvaliS) e . «&"■ [conviviuin] Of or pertaining to a feast, festal, convivial (rare ; not ante-Aug.) : oblectamenta lu- dionum, Liv. 39, 6 : tabulae, Tac. A. 6, 5 ; sermones, Macr. Sat. 1, 1 ; carmen, Prud. Hamart. 317 : vestis. Sen. Contr. 25. COnvivator* or' s > m - [convivor] He who makes a feast, gives aa entertainment (rare), * Hor. S. 2, 8, 73 ; Liv. 35, 49 ; Sen. Ira 3. 37. _ con-vlviamj u > "• [vivo] Lit., A liv- ing together ; hence, a meal in company, a feast, entertainment, banquet: "bene ma- jores nostri accubitionem epularera ami- corum, quia vitae conjunctionem habe- ret, conviviiim nominarunt, melius quam Graeci, qui hoc idem turn cumpota'Aonem turn concoenationem. vocant," Cic. de Sen. 13 fin. (very freq. and class.), Plaut. Mil. 2, 2, 10 ; Men. 3, 1, 18 ; Stich. 5, 4, 28 ; Ter. Eun. 3, 1, 30 ; 32 ; Ad. 5, 4. 9 ; 5, 9, 8 ; Hec. 1, 2, 18; Lucr. 4, 786; 1127: Cic. Quint. 30, 93 ; Verr. 2, 4, 20 : Pis. 27, 65, et al. ; Catull. 47, 5 ; Virg. G. 1, 301 ; Hor. Oil. 1, 6, 17; Epod. 11, 8, et saep.; Capi- tol. Ver. 5. — 2. Concr., Company at ta- bic, guests, convivae : Sen. Tranq. 1 ; Petr. 380 C O N V 109, 5; Plin. 22, 23, 47; 28, 2, 5; 35, 15, 50 ; Stat. Silv. 3, 1, 77. 1. con-vivo» xi, 3- »■ n - (" post-Aug. word) 1, To live with: avaro, Sen. Ep. 104 : gladiatoribus, Lampr. Coram. 2 ; Coel. Aur. Auct. 3, 15. — 2. For the usu. convivor, To eat, feast, or banquet togeth- er, Quint. 1, 6, 44; 7, 3, 31; 5, 9, 14; Pseudo-Plaut. Am. Di vostr.fid. 45. 2. convivo» a re > v - t ne folig. COnviVOri atus, 1. v. depon. (act. ac- cess, form convivas, Titin. in Non. 314, 17; convivat, Enn. ib. 474, 23 : convivant, Pomp. ib. 21 : convivare, Petr. 57, 2) [con- vivium] To feast or banquet with others, to carouse together (rare, but class.), Ter. Heaut. 1, 2, 32 ; * Cic. Verr. 2, 3, 49 ; Suet. Caes. 48; Aug. 74; Claud. 32; Vesp. 19; Dom. 21. * COnVOCatlO) onis, /. [convocol A convoking, calling, or assembling together : populi R., Pseudo-Cic. in Senat. 15, 38. con-VOCOj *> v i, atum, 1. v. a. To call together, to convoke, assemble ; to call (esp. for consultation, to arms, etc.), (class., esp. freq. in Cic. and the historians; not in Quint.): 1, Lit. : qui dissipates homines congregavit et ad scientiam vitae convo- cavit, Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf. dissipates homines in societatem vitae, id. ib. 5, 2 ; id. Leg. 1, 20, 53 : piscatores ad se, id. Off. 3, 14 ; cf. principes Trevirorum ad se, Caes. B. G. 5, 4, et al. : auditorcs, Cic. Brut. 51, 191 ; Plin. 10, 55, 76, et saep. : concilium, id. Vatin. 1 fin. ; Caes. B. G. 1, 40 ; 2, 10 ; 3, 3 ; 7, 29 ; 89, et saep. : sena- tum, Cic. Fam. 10, 12, 3 : populumque senatumque, Ov. M. 15, 591 : centuriones, Caes. B. G. 3, 5 : tribunos militum, id. ib. 4, 23 : praefectos equitum ad concilium, id. ib. 7, 66 ; so ad concionem, Liv. 7, 36 ; also of one person : me in vestram con- cionem, Cic. Agr. 3, 4 fin. : — omnes, qui arma ferre possent, Caes. B. G. 7, 75 ; Cic. Caecin.1.2; Luc. 1, 296,— Poet. : convo- cat hie Amnes, Ov. M. 1 , 276 ; so Noctem Noctisque Deos, as if allies, id. ib. 14, 405. — 2. 'Prop. : sibi consilia in animum, Plaut. Mil. 2, 2, 44. COn-VolO) ' u 'i. atum, 1. v. n. Lit., To fiy or flock together ; hence, to come hasti- ly together to a place, to run together (rare, but class.) : populus convolat, * Ter. Hec. prol. alt. 32 ; so statim, Cic. Tusc. 3, 21 : causa, in qua furiae concitatae tamquam ad funus reip. convolant, id. Sest. 51, 109 : ad sellas consulum, Liv. 2, 28. — b. 'Prop.: ad secundum legatarium, Paul. Dig. 30, 33 : ad secundas nuptias, Cod. Just. 5, 17, 9. convolute, without perf, atum, 1. v. intens. a. [convolvo] To whirl or roll round rapidly (perh. only in Seneca). Sen. Ep. 114 ad fin. ; Q. N. 7, 9. COQVOlutuSj a, um . Part., from con- volvo. COn-VolvOi v h olutum, 3. v. a. To roll together, roll up, roll round (first freq. in the post-Aug. per., esp. in Pliny the elder) : * Lucr. 6, 201 : se sol, Cic. Div. 1, 23 : lubrica tersa coluber, Virg. A. 2, 474 (in ace. with Hum. 11. 22, 9.3 : ipdKuiv e\imi6juvoi) : rapta turbines. Son. Ep. 94 ad fin. : se venae arborum, Plin. 16, 39, 76, et al. ; so in part. perf. convoluti in semet dracones, Plin. 1 0, 72, 92 : acr ig- navo globo torpet, id. 2, 8, 6 ; id. 11, 37, 45, et al. — Poet.: gentes mare, i. e. in- volved by inundating. Luc. 5, 623. — Me- dial: Cic. poeta N. D. 2. 44, 113,— 2. Trop. : verba magno cursu, to heap up, multiply, Sen. Ep. 40 : Gallograeciam quo- que Syriatici belli ruina convolvit, in- volved, Flor. 2. 11, 1. COnvolvuluS) i. m - [convolvo] 1, A caterpillar that wraps itself up in a leaf, Gr. lip. Cato R. R. 95, 1 ; Plin. 17. 28, 47. — 2. -4 plant, bindweed, Plin. 21, 5, 11. Cpn-VOmO) ere, v. a. To bespew, vomit upon (perh. only in the follg. exs.) : mensas hospitum, * Cic. Phil. 2, 30, 76 : maritum, * Juv. 6, 101. * COn-VOrO) are > »• "■■ To eat up, de- vour: 'Pert. adv. Marc. 1, 1. V COn-VOVeO; v ° v >. 2. v. a. To de- vote together : S. C. de Bacch. ; v. Appen- dix. Here belongs also " convoti iisdem votis obligali," Fest. p. 33. con-vulnerO) » v >. atum, 1. v. a. To woaiid, as it were, in all parts, i. e. to C O O E wound severely (a post-Aug. word) : X. Lit. : multos jaculis, Hirt. B. Afr.7 ; Just. 2, 6 fin.: jumenta, Curt. 5, 13 med. : os (apes), Plin. 8, 36, 54 ; id. Pan. 35, 3: gem- mam vitis falce, Col. 4, 24, 18 : fistulas, to perforate, Front. Aquaed. 27 and 115. — *2. Trop.: maledicta mores et vitam convulnerantia, Sen. Cons. Sap. 17. COn-VulSIO) onis,/. [convello, no. II. b] In medic, lang., Cramp, convulsion, Scrib. Comp. 165 ; Plin. 20, 15, 60. COnvulSUS) a > um. Part., from con- vello. ' conyza. »e, f. = K onis, / Co-operation, Quint. Dec], 16, fin. ; cf. Vulg. Sirac. 51, 8. * CO-operator) oris, m. A joint la- borer, co-operator, Hier. Ep. 143, no. 1. CO-dperCUluni) '■ "• -■' cover, lid (very rare), Plin. 23, 6, 59 ; App. M. 6, p. 244 ; Pall. Jun. 7, 9. * co-dperimentum> i. »■ a cover- ing : personae, Gabius Bassus in Gell. 5, 7, 2. / ' ■ CO-operiO) i"tii, rtum, 4. v. a. To cor- er wholly, to cover, cover over (class. ; most freq. in part. perf. ; in Cic. only so) : X. Lit: («) Verb, fin.: montes, maria ac terras tenebrae, Lucr. 6, 491 ; id. 5, 343 : radices, Plin. 17, 26, 39 : tribunum mili- tum lapidibus, Liv. 4, 50.— ((?) Part. perf. : cooperta membra pannis, Lucr. 6, 1268 ; so Cic. frgm. in Quint. 8, 3, 66 : Pompti- num omne velut nubibus locustarum, Liv. 42, 2 ; Plin. 19, 7, 36 ; TaC. A. 13, 41 : iste lapidibus in foro, Cic. Verr. 2, 1, 46. — 2. T rop. : fenoribus coopertus est, Cato and Sail, in Gell. 2, 17, 7 ; so in part. : tot, tantis, tarn nefariis sceleribus, Cic. Verr. 2, 1. 4 : flagitiis atque facinoribus, Sail. C. 23, 1 : miseriis, id. Jug. 14, 11 ; Liv. 39, 15 fin. : famosis versibus (* i. e. to abuse, re- vile). ■ Hor. S. 2, 1, 68. COOptatlOi onis,/. [coopto] An elec- tion, choice : collegiorum, Cic. Lael. 25/n. : censoria, id. Leg. 3, 12 :,eooptatio in Pa- tres, Liv. 4, 4. CO-pptO) avi, atum, 1. (perf. conj. co- optassint, Liv. 3, 64 fin.) v. a. : publicist 1. 1., To choose (esp. of several) to some- thing, to receive into some body by election, to elect to an office : senfttores, Cic. Verr. 2, 2, 49 : senatum, id. ib. ; Liv. 23, 3 : tri- bunos plebis, Liv. 5, 10 (twice) ; cf. id. 4, 16 : collegas, id. 3, 64 ; cf. collegam sibi, Suet. Aug. 27 : magistrum equitum, Liv. 6, 38 : sacerdotes per collegia. Suet. Claud. 22 : quem in amplissimum ordinem, Cic. Coel. 2, 5 : in collegium (augurum), id. Brut. 1 ; cf. in locum auguratus, id. Phil. 13, 5 ad fin. : in patricios, Suet. Tib. I. CO-Orior) ortus, 4. v. dep. To come forth, as it were, with all parts, complete, to stand up, arise, rise up, appear, rise, break forth (class, in prose and poetry ; most freq. in Lucr. and the histt., esp. Liv. ; in Cic. extremely rare, perh. ouly once ; never in Quint.). X. In gen. : Lucr. 5, 409 ; cf. ib. 368 ; 415; 3, 823; and id. 6, 1012; id. 5, 797; cf. coorta levia corpora, id. 4. 627 ; id. 5, 836; id. 5. 790: spiritus, id. 6, 1185: hu- mor, id. 5, 412 : ignes pluribus simul lo- cis, Liv. 26, 27, et saep. : bellum, Caes. B. G. 3. 7 ; cf. focdum certamen, Liv. 1, 6 : risus omnium cum bilaritate, Nep. Epam. 8 fin. : dolores, Plaut. Pers. 2, 5, 12 ; Liv. 40, 24 ; cf. Lucr. 6, 1090 : febrim calido fervore. id. ib. 657 ; and cui febris, id. 4, 66 : saeva tempestas, id. 6, 458 ; so a stand- ing expression in respect to stormy weath- er ; . cf. coorta tempestas, Lucr. 6, 196 ; 957; Cic. Verr. 2, 1, 18 ; Caes. B. G. 4, 28 ; 5, 10 ; B. C. 1, 48 ; Liv. 1, 16, et saep. : ven- tus, Caes. B. G. 5, 43 ; Sail. J. 79, 6 ; Ov. M. 11, 512; Plin. 2, 36, 36, et Hi.: tetrn nim- borum nox, Lucr. 4, 173 ; 6, 253, et al. 2. In par tic, of a hostile rising to arms or to contest : To stand up, rise up, to break forth, etc. : ( ( ) Abs. : velut turn primum signo date coorti pugnam inte- C O PI gram ediderunt, Liv. 8, 9 ; cf. id. 6, 18 ; 9, 37 ; Tac. A. 2, 11 ; Hist. 2, 70 ; 4, 60, et nl. : insidiae, Tac. H. 2, 24 ; Liv. 3, 41 ; cf. id. 2, 35 : turn libern conquestu coortae vo- ces sunt, id. 8, 7 : seditio magno in popu- lo, Virg. A. 1. 148. — (0) c. praep. : in pug- nam, Liv. 21, 32 : in nos Sarmatarum ac Suevorum gentes, Tac. H. 1. 2 ; Liv. 7, 3 fin. ; id. 4, 3 : ad bellum, id. 4, 56 : ad- versus quos infestior coorta optimatium acies, id. 4, 9. 1. coortus. °i um > F" rt -> from co- orior. 2. COOrtUS? us, m - [coorior] A rising, originating, Lucr. 2, 1106, and 6, 672. C6pa> ae, /. [copo = caupo] A female Castanet dancer, who exhibited her arts in ale-houses (cf. crotalum), Virg. Cop. 1, Heyne and Wagn. (IV. p. 281 sq. ed. Wagn.). copadia. orum, v. cupedia. Copad arum, /., Kwttui, An ancient town m Boeotia, Plin. 4, 7, 12, northeast from Copais, Kwrai',-. which was named after it, Liv. 33, 29 ; cf. Mann. Gr. p. 216 sg. i CophinuSj i. m.z=Ko^>ivoS, A basket, Col. 1 if 3, 51; Juv. 3, 14; 6, 542; Vulg. Psalm. 81, 7 ; cf. Isid. Orig. 20, 9, 9. copia. a e, /• [co-ops] Copious, abund- ant puicer, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and in every species of composition). 1. Of material objects. So, A. First, of possessions : Resources, wealth, riches, prosperity : Plaut Cist. 1, 1, 32 ; cf. id. Aul. 3, 6, 5 : divitiarum fructus in co- pia est ; copiam autem declarat satietas rerum et abundantia, Cic. Parad. 6, 2, 47 : copiis rei familiaris locupletes et pecunio- 6os, id. Rose. Com. 15. 44 : publicani suas rationes et copias in illam provinciam con- i tulerunt. id. Manil. 7 ; so id. Lael. 15 ; Inv. 2. 1 ; Dejot 5, 14 ; Caes. B. G. 4, 4 fin. ; \ Hor. Od. 3, 29, 9 ; Sat. 1, 1, 57 ; Ep. 1, 12, 2, et saep. ; bonam copiam ejnrare, to ab- jure property, i. e. to declare one's self in- I solvent, Cic. Fam. 9. 16, 7. B. Fullness, copiousness, multitude, number, abundance, in respect to other ' objects : Plaut. Bac. 3, 6, 34 : tanta viro- rum fortium atqne innocentium. Cic. Ma- nil. 10; cf. tanta doctissimorumhominum, Sail. H. frgm. 1, 3 (p. 213 ed. Gerl.) : mag- | na latronum in ea regione, id. Cat. i&fin. : tubicinum. id. Jug. 93/«.: procorum. Ov. | M. 10, 3, 56 ; id. ib. 8, 840 : nimborum, Lucr. 6, 511, et saep. 2. In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, arum, Men, troops, forces, army .- (a) Copia, ae, Caes. B. G. 1, 48 Oud. : B. C. 1, 45 ; Pompej. in Cic. Att. 8, 12. A ; Sail. C. 56 Kritz ; 61. 5 ; Cic. Mur. 37 ; Hirt B. Afr. 10 ; B. Hisp. et al. — (6) Copiae. arum, Caes. B. G. 1, 11 ; 12 ; 13 ; 25 ; 31 ; 37 ; 38 ; 48 ; 50 ; 51, et al. innum. H, Of immaterial objects: Full- ness, copiousness, multitude, abundance : rerum copia verborum copiam gignit, Cic. de Or. 3, 31, 125 ; cf. rerum, Sail. C. 2 ; Quint. 7, prooem. § 1 ; 10, 5, 3, et saep. : verborum. Quint. 1, 8. 8 ; 10, 1, 15; 10, 2, 1, et saep.; and so of fullness in expres- sion, abs., copia, Cic. Brut. 11 fin. ; Fam. 5, 12 ; Quint. 1, 8, 17 ; 3, 8, 67 ; 8, 6, 16, et saep. : venustatum, Plaut. Poen. 5, 4, 5 : inventionis. Quint 11, 3, 56, et saep. 2. In reference to action : Ability, pow- er, might, opportunity, means of doing a thing: (u) c.gen.gcrundii: utmihiejus facias conveniundi copiam, Plaut. Capt. 3, 5. 90 ; so facere, Ter. Heaut. Prol. 29 ; cf. dare. id. ib. 23 ; Virg. A. 1. 520. et al. ; Plaut. Capt. 4, 2, 72: cunctandi, id. Ep. 1, 2, 53 : illius inspectandi, id. Bac. 3, 3, 84 : societatis amicitiaeque conjungendae, Sail. J. 83, 1, et al. innum.— (J) c. inf. : quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat, Sall.'C. 17, 6 ; so Catull. 64, 366. — (y) With lit : quum copiam is- tam mihi et potestatem facis, ut ego, etc., Plaut. Capt. 2, 3, 14 ; so id. Mil. 3,1, 174 ; Ter. Heaut 2, 3, 87, et al.— (5) Abs. : ne- que edepol facio : neque, si cupiam, co- pia est Plaut. Aul. 2, 2, 76 ; so id. Trin. 1, 2, 98, et al. HI. Copia, ae, /., personified, like Abundantia, "'he goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46 ; Ov. M. 9, 88 ; Hor. COPU Od. 1, 17, 16; Carm. Sec. 60; Ep. 1, 12, 29, et al. * COpiolac? arum, /. dim. [copia, no. 1. B, 2J A small 71 umber of troops, Brut, in Cic. Fam. 11, 13, 2. copior- aI "i, "■ dep. [copia] Milit t. t. (cf. Gull. 17, 2, 9). To furnish or provide one's self abundantly with something : Quadris;. in Gell. 1. 1., and in Non. 87, 8. copiose. "dv., v. the fo]]g../tt. COpioSUS. s, urn, adj. [copia] I. Fur- nished abundantly with a thing, well sup- plied, liaving abutidance, rich, copious, plentiful, abounding (in wealth, means of living, etc.) (ycry freq. and class., esp. in prose) ; constr. with the abl., ab, or abs. ; rarely with the gen. : («) c. abl. or praep. ab : tu agris, tu aedificiis, tu argento, tu familia, tu rebus omnibus ornntus et co- piosus sis, Cic. Cat 2, 8, 18 : so Gell. 16, 19, 7 : oppidum re cibaria, id. 7, 1, 8 : ar- tibus honestis, Tac. A. 3, 66 : locus a fru- mento, Cic. Att. 5, 18, 2.— (0) Abs. (so most freq.) : copiosa plane et locuples (mulier), Cic. Div. in Caecil. 17 : urbs, id. Arch. 3 : via omniumque rerum abun- dans, Nep. Eum. 8, 5 Daehne ; cf. stativa, Liv. 9, 44 : patrimonium, Cic. Rose. Am. 2, 6; Rab. Post 14, et al. : ingenium faci- le et coniosuvn. fertile in expedients, rich. Quint. 10, 1, 128 : ratio loquendi, id. ib. 2, 1, 4. — Comp.: provineia, Hirt. B. Alex. 43. — Sup. : copiosissimum oppidum, Caes. B. G. 1, 23 ; * Suet Caes. 35 : cucumeres, Plin. 19, 5, 23. — (>•) c. gen. : ager silves- trium caprarum, Sol. 11 ; cf. 1. copis. 2. In partic, of an orator, or of dis- course : Rich in language, copious in ex- pression, eloquent : homo ad dicendum, Cic. Caecin. 23 : densior ille, hie copio- sior in eloquendo, Quint. 1, 1, 106; id. ib. 2, 12, 4 : oratores, id. ib. 12, 5, 5: vir. Liv. 4o, 25 : multa et varia et copiosa oratio, Cic. de Or. 2, 53, 214 : loquacitas, Quint. 8, 2. 17 : opp. jejunum, id. ib. 8, 3, 49. II. Existing in rich abundance, copi- ous (very rare) : liquor putei, Phaedr. 4, 9, 7 : varietas rerum abundat id. 5, 6, 2 : supellex verborum, Quint 8 prooem. §28. coplose, . v - coralium. Coram? Q-Qio. and praep. [most prob. kindred with os, Oris, with a prefixed demonstrative -c; cf. in Hebr. \J3/' coram, from , 33 > fades, os. A form like clam, palam.] 1, Objective (i. e. in respect of the person in whose vicinity something is found or takes place) : In the presence of, before the eye» of, in the face of, before (very freq., and class.). A. Lit.: X. Adv. : coram potius me praesente dixissent, Cic. Agr. 3, 1 : Man- lius quoque ad restituendam aciem se ipse coram oft'ert, i. e. before the soldiers, Liv. 2, 47 ; id. 43, 5 : ut veni coram, singultim pauca locutus, Hor. S. 1. 6, 56, et saep. : lenissimum genus admonitionis fuit tra- ditio coram pugillarium, in their presence, in their own hands. Suet. Aug. 39. 2. i'rarp. c. abl. : (a) Before its noun : coram genrro meo quae dicere ausus est Cic. Pis. 6 : coram frequentissimo legatio- num conventu, Nep. Epam. 6, 4 ; Quint. 6, 3, 47 ; Tac. A. 4, 75 : judicibus, Suet. C O RC Aug. 56 : ipso, id. Tib. 43 : se, id. ib. 62 : populo, Hor. A. P. 183: latroue, Juv. 10, 22, et al. — (fi) After the noun (so esp. freq. in Tac.) : at ille Diomedonte coram inquit, Nep. Epam. 4, 2 ; so Tac. A. 3, 14 ; 24; 4,8; 13, 32; Suet. Ner. 33; Oth. 1; 'lit. 10 ; Vit. Hor. ad med. 3. In coram with a Gen. in App. = co- ram : omnium, App. M. 7, p. 197, 21 Oud. ; so id. 9, p. 221, 17 ; p. 223. 32 ; 1 0, p. 241 . 5. B, T r a n s f, of time : On the spot, im- mediately (post- Aug.) : Suet. Dom. 23 ; id. Aug. 27 : Claud. 16. — Coram deprehen- sus, seized immediately in the very act, App. M. 3, p. 131, 2; 9, p. 226, 34. II. Subj. (i. e. in respect of an object which is found or has place in something) Present, in one's own person or presence, self (also very freq., and class.) : quia te ipsus coram praesens praesentem videt, Plaut. Ps. 4, 7, 43 : velut si coram adesset, Caes. B. G. 1, 32 : so adesse, Virg. A. 1, 595 : 8, 10 : eadem fere, quae ex nunciia Uteris cognoverat, coram perspicit, Caes. B. G. 5, 11 ; so antithet. to letters, Cic. Att 1, 20 ; 7, 3 fin. ; 12, 1 ; Fam. 11, 16, et al. ; cf. coram me tecum eadem haec agere saepe conantem deterruit pudor ; quae nunc expromam abseii9 audacius ; id. Fam. 5, 12 ; id. Prov. Cons. 9, 22 ; so co- ram cernere letum nati, Virg. A. 2, 538 ; Gell. 15, 18, 2 : quod coram etiain ex ipso audiebamus, Cic. Acad. 1, 4, 13 : cf. rex- que paterque Audisti coram, nee verbo parcius absens, Hor. Ep. 1, 7, 38 ; Virg. A. 3, 173 ; Ov. M. 9, 560, et saep. More upon this art. v. in Hand Turs. II. p. 126-131. t cdramble? cs, / = nopduflXn, A kind of cubbage injurious to the eyes, Col. 10. 178. t Corax* a c is, m. == n6p*l, I, A raccn, Sol. 40. — 2. As a proper name. The most ancient Greek rhetorician in Sicily, a co- temporari/, perhaps also teacher of Lysins, "Cic. de Or. 1, 20, 91 ; Brut. 12, 46; Quint. 2, 17, 7 ; 3, 1, 8." In a facetious play upon words: quare Coraceni istum vestrum patiamur nos quidem pullos suos exclu- dere, etc.. Cic. de Or. 3, 21, 81 Mull.— H. In milit. lang., A hooked engine of war, a battirineram, also called in pure Latin corvus, Vitr. 10. 19. * COrblCUla* ae. / dim. [corbis] A little basket, Pall. Febr. 10, 6. (* CorblC? onis. I, A town of the Aequi, in Italy: Liv. 2, 39; 3, 28. — H. A town of Spain, in the territory of the Suessetani : Liv. 39, 42.) COrfeiS) is (abl. regularly corbc : corbi, Cato It. K. 136 twice), /. (m., Col. 11. 2, 99 ; Isid. Orig. 20, 9, 10 ; cf. Prise, p. 652 ■ P.) [" corbes dicti quod curvatis virgis contexuntur," Isid. 1. 1.] A basket (esp. for econ. use, for the gathering in of fruits, etc.), Cato R. R. 136; Var. R. R. 1, 50. 1 sq. ; 52. 2; Plaut. Bac. 4, 4. 61: abl. cor- be: messoria, * Cic. Sest. 38,82; Ov. M. 14, 644. COrblta. ae,/. [corbis] A slow-sailing ship of burden : " corbiiae dicuntur naves onerariae, quod in malo carum eummo pro signo corbes sob rent suspendi," Fest p. 30 : " corbita est genus navigii tanlum et grande, Non. 533. 10 ; so Lucil. in Non. 1. 1.; *Cic. Att. 16, G, 1. Opp. to oclox, Plaut. Poen. 3, 1, 40 ; and on account of its slow motion : homines spissigradisei- mos, Tardiores, quam corbitae sunt in tranquillo mari, id. ib. 3, 1, 4. tt COrbdna, ae, /. [a Hebr. or Syr. word] A treasure-chamber: Hicr. Ep. 27, 14. COrbulai np . /• d' m - [corbis] A little basket, Cato R. R. 11, 5; Var. R. R. 1, 15; Col. 12, 50. 8 : Plant. Aul. 2, 7, 4 ; Caecil. in Non. 197, 29 ; Suet. Ner. 19. + COrcholopis, A kind of ape having a tuft of hair al the end of its tail, Fest. p. 42 (where Lindem. reads cekcolifs, contr. to all MSS.). t cor chorus- ', »>• = «■'/> \epi(, A poor kind of pulse, growing wild ; Corchorus olitorius. L.; Plin. 21, 32, 106; 2:", 13, 92. COrculum, i. n. dim. [corj A little, heart, Plaut. Most 4, 2, 70. As a term of endearment, id. Casin. 4, 4, 14. And as a surname of Scipio Nasiea, on account of his sagacity, Cic. Tusc. 1, 9, 18 ; Brut. 20, CORI 70 ; and as masc. in plur. Corculi cogno- minati. Plin. 7, 31, 31 ; cf. Fest. p. 46 : co- ncilium (core.) i. q. corculum, Petr. 75. COrcUSj ■> ">■ A disease of the chest, Mure. Kmp. 21. Corcyra (y. Luc. 8, 37 ; y, Avicn. Pc- rieg. 663;. ac, /., K pxipi, 1, An island in the Ionian Sea, opposite Kpirus ; in fa- ble, Scheria, the abode of Alcinous, now Corfu, Mel. 2, 7. 10 ; 4. 12. 19 ; Serv. Virg. A. 3, 29 L ; Cic. Kara. l(i, 7 ; 9 ; Att. 2, 1, et al. — Whence, 2. Corcyracus, a, um, adj., Of Corcyra, Curcyraean : bellum. Nep. Th. 2 : opistola, written in Corcyra, Cic. Att. (i, 2 fin.: horti, i. e. of Alcinous, Mart. 13, 37.— Subst. Corcyraei. orum, m., The inhabitants of Corcyra, Cic. Fam. 1G, 9 ; Nep. Th. 2, et al. — II. Corcyra Nigra or Melaena, Kepxvpa MfXuii'a, A small isl- and in the Ionian Sea, on the coast of II- lyria. now Cunola, Mel. 2, 7, 13 ; Plin. 3, 26, 39. COrdatCi a dv. With prudence, wise- ly ; v. the follg., no. 1. cordatus, ! >. um [cor, no. III. 2), Wise, prudent, judicious, sagacious (most- ly ante- and post-class.) : egregie corda- tus homo, Enn. Ann. 10, 5 (in Cic. Tusc. 1, 9, 18) ; so homo, Sen. Apocol. — Comp. : Lact. 3, 20. — Adv. cordate (joined with docte and cate), Plant. Mil. 4, 2, 97 ; Poen. 1, 1, 3. f CordaXj acis, m. =zK6p5a%, A lascivi- ous, wanton dance : ducere, to lead forth (ace. to the Gr. KopSaKu cXxeiv), Petr. 52, 9. — Adj. sentcntiae, " i. e. tinnulae" (to- gether with modulatac), Front, de Or. p. 124. ed. Nieb. — 2. Aristotle called the tro- cJtaeus cordax, on account of its bopping movement, Cic. Or. 57, 193 Meyer ; Quint. 9, 4, 88. * cordicitus. "do. [cor] Deep in the heart: Sid. Ep. 4, 6. COr-cidllum, ii, n. [dolor] Sorrow at heart, grief (ante- and post-class.), Plant. Cist. 1, 1, 67 ; Poen. 1, 2, 86 ; App. M. 9, p. 226. (* Corduba, ae i/ A town of Spain, on the Ricer Baetis, now Cordova, Mart. 1, 62, 8 : Caes. B. C. 2, 19.— Cordubensis, e, Of Crrduba, Hirt. Alex. 57.— Corduben- ses. The inhabitants, Hirt. Alex. 57, 59, 60.) COl'dtlS. a, um, v. chordus. ' COrdy'a. ae, f. = KopSv)*n- The fry of the tunny-fish, Plin. 9, 15, 18 ; Mart. 3, 2. Corf inium< ". "■. Kop^ii'iov, A very strongly-fortified town of the Peligni, north of Sulmo, Caes. B. C. 1, 15 sq. ; Luc. 2, 478, et al.; cf. Mannert. Ital. 1, p. 500. Whence, 1, Corfiniensis, e, adj., Of or pertaining to Corfinium : dementia, i. e. exercised by Caesar at this city, Cic. Att. 9, 16 ; cf. exspectatio, z. e. of occurrences there, id. ib. 8, 5. In plur., Corfinienses, ium, m., The inhabitants of Corfinium, Plin. 3, 12, 17.— 2. Corfirms, «, «m, Of Corfinium : a^er. Front, de Colon, p. 122 Goes. Coil a. ne . /. Kopiu, A name of the fourth Minerva, among the Arcadians, ace. to Cic. N. D. 3, 23, 59. CoriaginOSUS, «■ um, adj. [coriago] Afflicted with the coriago (late Latin ; per- haps only in Veget.) : equi, Veg. 2, 10, 2; 2, 16. 1. Coria" - ©! '"i 3 . f- [corium] A disease of the skin of animals, Col. 6, 13, 2; Ve i. n. [coriandrum] Coria n dir-watei; Apic. 9, 1. t Coriandrum, i, «• [leepiavvov] Cori- ander. Coriandrum sativum, L. : Cato R. R. 157. 6 sq. ; Col. 6. 33, 2 ; 10, 244 ; 11, 3, 59; Plin. 19,7,35; 8,54. COliarinS, "> um, adj. [corium] Of or pertaining to leather: frutex, i. e. use- ful for tanning leather, Plin. 24, 11, 54. — Whence, b. Subst. coriarius, ii, m., A tan- ner, currier, Plin. 17, 9, 6; Inscr. GruL 283, et al. Cdrinna, « e . f-< Kfpivva, 1. A cele- brated Greek poetess of Tanasra, colempo- rary with Pindar, Prop. 2, 3f21 ; Stat. S. 5, 3, 158. — 2. A feisrncd name of the ob- ject of the poet Ovid's lave. Ov. Am. 3, 1 , 49; 3, 12, 16; 2, 17, 29; Trist. 4, ]0, 60 Jahn. ; Mart. 8, 73. CdrinthuSi i (nom. Gr. Corinfhos, Ov. M. 6, 416 ; ace. Gr. Corinthon, id. Fast. 4. CORI 501 ; Mart. 9, 60; 10, 68),/. (m., Inscr. Fratr. Arval. p. 30, ed. Marin. : cohinto deleto), K pwOoi, A celebrated commer- cial city in the Peloponnesus, pillaged and destroyed by Mn'mmius : it was situated on the Isthmus (hence bimaris, Hor. Oil. 1, 7, 2 ; Ov. M. 5, 407 ; Fast. 4, 501 ; and bimaris terra, Sen. Oed. 282), Mel. 2, 3, 7 ; Plin. 4, 4, 5 ; Flor. 2, 16 ; Plaut. Merc. 3, 4, 61 ; Ter. Heaut. 1, 1, 44 ; Hec. 1, 2. 11, et saep. ; cf. Mann. Gr. p. 356 sq. — Pro- verb, of an entrance into the harbor of Corinth, dangerous to ships : non cuivis hoinini contingitadire Corinfhum (in ace. with the Gr. 6i> wavros uvbpds is K''piv- Oov inO' 6 7r\ohs, Gell. 1, 8, 4), Hor. Ep. 1, 17, 36 Schmid.— 2. Meton., for The im- phments made of Corinthian brass (cf. the follg., no. II. 1) : captivum portatur cbur, captiva Corinthus, an entire Corinth, full of brazen statues (Wieland), Hor. Ep. 2, 1, 193 Schmid ("vasa Corinthia, ex aere Co- rinthio facta," Schol.). II. Whence adjj. : 1. CorinthlUS, a, um, Corinthian : ager optimus et fruc- tuosissimus, Cic. Agr. 1, 2. 5 : sinus, the Gulf of Corinth. Liv. 44, 1; cf. isthmus. Sen. Thyest. 124 : columnae, Corinthian columns, " Vitr. 4. 1 ;" Plin. 36, 23, 56 ; cf. 0. Mull. Archaeol. § 53, 108. and 275: Co- rinthii, orum, The Corinthians, Cic. de Or. 2, 65, 262 ; Nep. Timol. 2 ; Liv. 32, 17, et saep. — J). Esp. : Corinthium aes, An al- loy of gold, silver, and copper, very much valued in antiquity, and much used for costly ornaments, etc., "Plin. 34,2.3; Fior. 2, 16, 6 Duker.;" Cic. Att. 2, 1 ad fin.; cf. nobilis aere Corinthos, Ov. M. 6, 416 ; and poet, for great wealth: Prop. 3, 5, 6. Hence vasa, made of it, Cic. Rose. Am. 46, 143 ; Verr. 2, 2, 19 ; Suet. Tib. 34, et al. : supellex, Cic. Verr. 2, 2, 34 ; and abs. : Corinthia, orum, n. (sc. vasa), Cic. Tusc. 2, 14 ; Plin. 33, 8 : Suet. Au '<>, um, adj., Of or belonging to a Cornelius, Cornelian : oratio, the oru tion of Cicero in defence of a certain C. Cornelius, Cic. Brut. 78, 271 ; Or. 67, 225 ; 70, 232 ; its fragments, v. in Orell. IV. 2, p. 446-454, and V. 2, p. 56-81.— b. Cor- neliana Castra, A place on the African coast, in the vicinity of Bagradas, named after the camp of the elder Scipio pitched there in the second Punic war, Caes. B. C. 2, 24; 30; 37 dub. (al. Cornelia). The same 'place also called Castra Cornelia, Mel. 1. 7, 2 ; Plin. 5, 4, 3. Cf. Mann. Afr. 2, p. 286.^ COrnedluS, i. m - ^ 7m - ri. eorncus] Horny, of horn (very rare) : * Cic. N. D. 2, 57, 146 Orell. N. cr. — *b. Transf, Hard, firm: Petr. 43, 7. * CO.rneSCO, £ re . "■ n - [eornu] To be- come like horn, grow horny, turn to horn : Plin. 11, 49, 109. COrnetum, i. «• [cornus] A grove of cornel-trees, Var. L. L. 5, 32, 42. 1. COmeUS, a . u ™, ad J. [cornuj 1, Of horn, horny, horn- (rare, but class.) : corneo proceroque rostro (ibes), *Cic N. ,D. 1, 36, 101 ; cf. ora, Ov. M. 8, 546 pyxis, Plin. 29, 6. 39 : latcrna, Mart. 14, 62 : crater, id. 12, 32 : ungula (equi), Luc. 6, 83 ; cf. solum, Var. R. R. 2, 9, 4 : port? Somni, Virg. A. 6, 895 ; cf. Stat. S. 5, 3, 288. — 2. Dry, dried up, hard as horn (very rare) : corpora piscatorum, Plin. 31, 9, 45 ; id. 7, 19, 18 Jin.--' b. 'Prop. : libra, Hard- hearlcdness, insensibility, Pers. 1, 47. — 3. Of the color of horn (pern, only in Pliny the elder) : Plin. 37, 6, 23 : color, id. 36, 8, 12. 2. COmeUS, «. um, adj. [cornus] Of or belonging to the cornel-tree or cornel- wood: virgulta, Virg. A. 3, 22 : clavi. Cato R. R. 18 fin. : arcus. Ov. M. 1, 697 ; cf. hastilia, Virg. A. 5, 557 : venabula, Ov. Her. 4, 83. COrnicen, In ' s . m - rcomu-cano : cf. tibicen, tubicen, etc.] A horn-blower, cor- neur, Liv. 2, 64 ad fin.; Cic. Rep. 2, 22 Maj. N. cr. ; Juv. 2. 118 ; 3, 34 ; 10, 44 ; 10, 214, et al.— 2, Cornicen, A surname of several persons in the gens Oppia, Liv. 3. 35 fin., et al. ; also in the access, form Cornicinus, Cic. Att. 4, 2. COrniCOr, ar i. "■ *?>■ [cornix] 7*o caw like a croio (very rare) : quid grave secum inepte, Pers. 5. 12 ; so Hier. Ep. 125, no. 16. * COmiCUla, a c. /. dim. [id.] A littlt crow, Hor. Ep. 1, 3, 19. corniculans, «"tis, "dj. [cbmieu- lum] Horn-shaped, horned (late Lat.) : lu- na, i. e. the new moon, Sol. 32 ; Amm. 20, 3 ; cf. corniculatus. ComiculaUUS, a > um, v. cornicu- lum, no. III. 2^ , COrniculariUS, u, um, adj. [corai- culum] A soldier who led the wing of a small division of troops (ace. to others, One who had been presented with a cor- niculum, and thereby promoted), an ad- jutant of a centurion, tribune, etc. (post- Ausr.), Val. Max. 6, 1. no. 11 ; Front. Strat 3, 14 ; Suet. Dom. 17 ; Inscr. Grut. 561, 11, et al. — 2. Transf. to civil offices: An assistant, aid, secretary, Cod. Theod. 7, 4, 32 ; Firm. Math. 3, 6. * COrniculatUS, a. um, adj. [id.] In the form, of a horn, horned : luna, i. e. the new moon, App. de Deo Socr. init. ; cf. corniculans. COmiculum, '. "• c! ' m - [comu] A lit- tle horn, Plin. 11, 28, 34 ; 9, 42. 67.— JJ. Meton.: X. A small tunnel of horn. Co]. 7, 5, 15 and 20. — 2. Prob. A hum-shaped ornament upon the helmet, as a reward for bravery, Liv. 10, 44. — IH, Cornicn- lum, i- nom. propr.. A town in Latium, Plin. 3, 5, 9, 5 68 ; Liv. 1, 38 ; cf. Mann 383 CO EN Ital. 1, p. 522. — Whence, 2. Cornicu- lanilSi a, Of Corniculum. So the father of Servius Tullius, Aur. Vict. Vir. ill. 6 ; and his mother, Ov. F. 6, 628. COrnlcuhlS* i, m. [corniculum] The office of a cornicularius, Suet. Grarom. 9 ; Cod. Just. 12, 53, 1. (* Cornificius, a, um, A Roman gen- tilename: Cic. Att. 1, 13. et al.) corni-frons, ontis, adj. [cornu] With horns on the forehead: armentae, Liv. Andr. in Non. 190, 21. COrnigTCFi era, erum, adj. [cornu- gero] Having or bearing horns, horned (a poet, word) : cervi, Lucr. 3, 751 ; Ov. M. 7, 701 : matres norunt haedi, Luer. 2, 368 : Taurus, Cic. poet. N. D. 2, 43 ; Ov. M. 15, 511 : juvencae, id. ib. 13. 926 : Am- nion, id. ib. 5, 17 ; 15, 309 ; A. A. 3, 789 : fluvius Hesperidum, Virg. A. 8, 77 ; cf. Numicius, Ov. M. 14. 602 : Lyaens, id. Am. 3, 15, 17 ; v. Bacchus, no. 1.— Subst. cornigera, orum, n. . n. [1. cornus] The cor- nel-cherry, Virg. A. 3, 649 ; Hor. Ep. 1, 16, CORO 9; Ov. M. 1, 105; 8, 666; 13, 816; Col. 12, 10, 3. 2. COmum; i, A horn ; v. cornu, init. 1. cornus» if (cornum, i, «., Ov. M. 8, 408 ; and cornus, us,/., Sil 4, 552 ; Stat Th. 7, 647) A cornel cherry-tree, Cornus mascula, L. ; " Plin. 16, 25. 42 sq. ;" Virg. G. 2, 448 ; Col. 5, 7, 1, et al.— 2. Meton., A javelin made of cornel-wood, Virg. A. 9, 698: Ov.M. 8, 408: Sil. 10,122; Stat. Th. 7, 647 ; Claud, in Rufin. 1, 353. 2. COmUS) us i A horn; v. cornu, init. COrnutuS) a, um, adj. |cnrnnj Horn ed : animalia, Var. R. R. 2, 7, 2 : aries, Col. 7, 3, 4,— b. Meton. (cf. cornu, no. I. B) : quadrupedes (?. c. elephanti), Var. L. L. 7, 3, 89 : luna, Amm. 14, 2—2. Trop. ; syllogismus, A homed syllogism, a sophist- ical conclusion, sophism z=i ceratina, Hier. Ep. 69, ?io. 2 ; cf. cornuta interrogatio, id. in Helvid. 16 : (* cornutae, A kind of fish, Plin. 33, 11, 53.) (* ComutUS, i> A Roman surname : A. Cornutus, a grammarian, Gell. 2, 6 ; M. Cornutus, a pretor during the consulate o/Hirtius and Pans», Cic. Phil. 14, 14.) Cdroebus* i, ™-> KtSpoifiaS- Son of Mygdon of Phrygia, who freed Cassan- dra, and fought for Priam against the Greeks before Troy, Virg. A. 2, 341 Scrv. and Heyne. Corolla^ ae, /. dim. [corona] A little crown or garland (mostly poet. ; not in Horace), Plaut. Bac. 1, 1, 37; Pseud. 5,1, 21 ; 5, 2, 8 ; Catull. 63, 66 ; 64, 283 ; Prop. 1, 16, 7; 2, 15, 51; 2. 34, 59; Plin. 21, 2, 3 ; v. corollarium, Fest. p. 4?. Cdrollarium* i', n. [coiftla] Orig., 1, A flower garland; later also, 2. A crown of gold or silver flowers, given as a, reward to a good play actor, a guest, etc. ; hence finally, 3. A gift, present, douceur, gratui- ty, in gen.: Plin. 21, 2,3: " corollarium... vo- cabulum fictum a corollis, quod eae, quom placuerant actores in scena dari solitae," Var. L. L. 5, 36, 49; cf. Suet. Aug. 45; and Phaedr. 5, 7, 34 : hie tamquam festi- vum acroama, ne sine corollario de con- vivio discederet, ibidem emblemata evel- lenda curavit, Cic. Verr. 2, 4, 22; id. ib. 2, 3, 50: corollarium aspergere in diem se locanti, Sen. Ben. 6, 17. — b. Transf., in later philos. writings, A corollary, de- duction, Boeth. Consol. 3. pros. 10 ; 4, 3. t corona ( m the ante-Aug. per. some- times written cAorona, aec. to Quint. 1, 5, 20; cf. the letter C), ae, J'. = Koptivri. A garland, wreath, crown. I. Lit. (among the Romans, as among all the inhabitants of the south country, very frequently employed on any occa- sion of festivity or joy as a gift for friends, etc., for ornamenting the images of the gods, edifices, victims, the dead, etc.), Lucr. 5, 1398; 3, 926; Plaut. Men. 3, 1, 16; 4, 1, 5 ; 4, 2, 68 ; Aul. 2, 8, 15 ; Lex. XII. Tab. in Plin. 21, 3, 4 ; Cic. Fl. 31 ; Leg. 2, 24, et saep. — Poet: Ennius ut noster ceci- nit, qui primus amoeno Detulit ex Heir- cone perenni frunde coronam, i. e. im- mortal, poetic renown. Lucr. 1, 119. — Con- cerning the different kinds of garlands or crowns given to soldiers as a prize of bravery (castrensis, civica, muralis, na- valis, obsidionalis, triumphalis, etc.), v. Gell. 5, 6 ; Adam's Antiq. 2, p. 88 sq. ; and the artt. castrensis, civicus, muralis, etc.— b. Sub corona vendere, 1. 1. of the lang. of business : To sell captives as slaves (since they were crowned like an animal for sacrifice ; cf. Coelius Sabinus in Gell. 7, 4; Herz. B. G. 3, 16; and corono, no. I.), Caes. B. G. 3, 16; Liv. 42, 63 fin. So sub corono venire, Liv. 9, 42; 38, 29; 41, 11 : sub corona venundari, Tac. A. 13, 39 ; Hist. 1, 68 : sub corona emere, Var. R. R. 2, 10, 4. — c. Corona, ae, as a con- stellation : (fi) The northern crown (ace. to the fable, Ariadne transferred to heav- en ; v. Ariadna), Cic. Arat 351 sq. ; 408 ; 448; Caes. German. Arat. 71; 87; Virg. G. 1, 222; Ov. M. 8, 181 : Col. 11, 2, 74; Plin. 18, 26, 60, et al.— * (/3) The southern, crown, Caes. German. Arat. 391. H. Meton. of objects in the form of a crown. 1, Most freq., A circle of men, an as- sembly, crowd, multitude (esp. of judicial assemblies), Cic. Fl. 28 ad fin. ; Phil. 2,44; CORO Mil. 1 ; Fin. 2, 22 fin. ; N. D. 2, 1 ; Tusc. 1, 5, 10 ; Quint 12, 10, 74 ; Tac. Or. 19 ; Suet. Aug. 93, et al. ; Catull. 53, 1 ; Hor. Ep. 1, 18, 53 ; A. P. 381 ; Ov. M. 13, 1, et al.— Hence, b. Malik i. >., The besiegers around a hostile place, the line of siege or circumvallation , Caee. B. G. 7, 72 ; Liv. 10, 43 ; 23, 44 ; 34, 38 ; 37, 4 ; 43, 18, et al. Also, A circle of men for the defence of a place: Liv. 4, 19 ad fin. 2 In architecture, The bordering, cor- nice, Vitr. 5, 2; Plin. 36, 25, 59. 3. In the agrimensores, An elevated ridge of land at a boundary line, Cato R. R 6, 3 ; Front, de Col. 114 and 131 Goes. 4 The hairy crown over the horse's hoof, Col. 6. 29, 3 ; 6, 15, 2 ; Veg. 1, 13, 1 ; 1, 25, 6, et al. 5 Montium, A circular mountain chain, Plin. 6, 20, 23. 6 The halo around the sun, for the Gr. !i\ws, Sen. Q. N. 1, 2. corbnalis. e , adj. [corona] Of or pertaining to a crown : flammae, issuing from a crown, App. M. 1. p. 106, 29. coronamen. Inis, «• [ corono ] A wreath, crown : App. M. 11, p. 261. cordnamentum- i. «■■ [M-] That which is used for crowns, flowers for gar- lands, Cato R. R. 8, 2 : Plin. 21, 1,1.; 9, 28 sq. ; 22, 21. 25. — 2. The garland or crown itself. Tert. Cor. Mil. 1 and 7. COronaiiuSi a, urn, adj. [corona] Of or belonging to a wreath : anemonae, suit- able for garlands, Plin. 21, 23, 94; so aes, id. 33, 9, 46 : lueus naturae, i. e. present- ing a garland-like growth, id. 14, 3, 4, no. 9 : opus, stucco-work, Vitr. 7, 4 and 6. — F.sp. t'req. aurum, a present of gold col- lected in the -provinces far a victorious gen- eral (orig. expended for a golden crown ; cf. Liv. 38, 37, and 39, 7; but, then, in gen. for any purpose), Cic. Agr. 1, 4, 12 ; 2, 22, 59 ; Pis. 37 ; Inscr. Grut. 230,— 2. Subst. : a. Coronarius, ii, m., A maker of or dealer in crowns or garlands, Plin. 21, 9, 30; 21, 31, 105; 34, 11, 26,— b. Coro- naria, ae, /., She who makes or ve?ids crowns, Plin. 21, 2, 3. * coronator, oris, m. [ corono ] A crowner, Aug. Serm. 318. Coronea, ae, /., KoptZveta, A town in Ilorotia, west of Copais, Nep. Ages. 4, 5 ; cf. Mann. Gr. p. 208 sq.— 2. Whence the adjj. : a. Coronaeus. a, um, Of or be- longing to Coronea : ager, Liv. 36, 20. — ■ b. CoronensiSi e, the same : ager, id. ib. ' Cordnedla* ae, /. [corona] An au- tumnal rose, Plin. 21, 4. 10. Cdrdneus (trisyl.), ei, m. A king in Phocis.fathir of Coronis, who was changed to a crow, Ov. M. 2, 569. CoronideS) ae, v. 2. Coronis, no. 2. 1 1. CO^onis. Idis, /. — Kopuivif, A curved line formed with a pen, which writ- ers or transcribers were accustomed to make at the end of a book or chapter; hence, as in Gr. (cf. Passow under Kopwvis), for the end: *Mart. 10,1. 2. Coronis. idis,/., Ko/Wh's, Daugh- ter of the Thessalian Phlegyas, mother of Aesculapius by Apollo, Ov. M. 2, 542 ; Hyg. Fab. 161 and 202 ; Serv. Virg. A. 6, 618 : ace. Gr. Coronida, Ov. M. 2, 599.— Whence, 2. Coronides, ae, m., KoowveionS, The son of Coronis, i. e. Aesculapius, Ov. M. 15, 624. COrono. avi, arum, 1. v. a. [corona] To furnish with a garland or crown, to crown, wreathe (class. ; esp. freq. in the po- ets). I. Lit.: templa, Ov. M. 8, 264 ; cf. pos- te8 lauro, Quint. 8, 6, 32: aras, Prop. 3, 10, 19 : deos fragili myrto, Hor. Od. 3, 23, 15 : puppim, Ov. F. 4, 335 : cratera, Virg. G. 2, 528 (cf. id. Aen. 3, 525 : magnum cratera corona induit). Prob. diff. from this is : crateras magnos statuunt et vina coronant (corresp. to the Gr. npnrijpis iveart^jai'TO -norolo ; cf. Passow under (TTtaTcifrut and eirmrctpnS), and fill to the brim, Virg. A. 1, 724 Serv. and Heyne : epulae, quas inibant propinqui coronati, Cic. Leg. 2, 25, 63. In the Gr. constr. : coronatus maloliathro Syrio capillos, Hor. Od. 2, 7, 7 : codem anno (459 A.U.C.) cor- onati primum ob res bcllo bene gestas ludos Romanos spectaverunt, Liv. 10, 47 ; cf. thus of the crowning of victors (sol- diers, poets, pugilists, etc), Hor. Ep. 1, 18, Bb COBB 64 ; Quint. 10, 1, 66; 11, 2, 11 ; Plin. 15, 4, 5; ib. 30, 39, et al. ; so also comoediam de sententia judicum, to award the prize to it, Suet. Claud. 11. Unus. canstr. : tunc de oratoribus coronatus, i. e. crown- ed as victor in the contest with tfie orators, Suet. Dom. 13. And in the Gr. manner : quia . . . magna coronari contemnat Olym- piad' to be crowned in the Olympic games, Hor. Ep. 1, 1, 50 Schmid. — To the crown- ing of captives for sale (cf. corona, no. I. b) there is a reference in the passage, ut coronatus veniat, Cato in Gell. 7, 4 fin. — 2. Trop. : nomine novo coronari, Plin. 22, 5, 5. II, Meton., To surround, encompass, inclose something in a circular form, to wreathe: * Lucr. 2, 802: Silva coronat aquas cingens latus omne, Ov. M. 5, 388; so id. ib. 9, 335 : castra suggesta humo (previously praecingit), Prop. 4, 4, 8 ; cf. omnem abitum custode, Virg. A. 9, 380 ; and Demus densa statione, Stat Th. 2, 526 ; Vitr. 9, 4. t corondpus. odis = nopwvonovs, Crow's-foot, *Plin. 21, 16, 59; 22, 19, 22. * coronula. ae./. dim. [corona, no. II. 4] A little crown above tlie horse's hoof, Veg. 3, 55, 2. corporalis. e, adj. [corpus] Corpore- al, pertaining to the body (a post-Aug. word ; most freq. in the jurists) : vitia, Sen. Ep. 53 : pignora, Ulp. Dig. 1, 1, 15 : possessio, Papin. ib. 13, 7, 40 : bona, Gell. 18, 1, et al. — Adv., corporaliter, Petr. 61, 7; Paul. Dig. 41, 2, 1; Tert Baptism. 4 fin. ; Am. 5, p. 168. corporalitas. atis, /. [corporalis] Corporalily (late Lat), Tert adv. Herm. 36 ; Anim. 7. COrpdrallter; adv. Corporally, bod- ily ; v. corporalis, fin. * CorpdrasCO. ere, v. n. [corpus] To become body: deus, Claud. Mam. de Stat. Anim. 1, 14. corpora tio. 6nis, /. [id.] An assum- ing of a body, corporalily (late Lat), Tert. Carn. Chr. 4 ; Marc. Capell. 7, 238. * corpor atavus. a, um, adj. [ cor- poratus] Of or pertaining to corporificotion or forming of a body: adjutoria, Coel. Aur. Tard. 1 fin. COrporatuia- ae, /. [id.] The corpo- real nature or structure (very rare) : pe- coris, Col. 6, 2, 15. In plur. : ampliores, Vitr. 6, 1. corpdreus. a, um. adj. [corpus] 1. Corporeal (rare, but class. ; most freq. in Lucr.) : corporeum et aspectabile item- que tractabile, Cic. Univ. 4 : res, Lucr. 2, 186 : natura, id. 1, 303 ; 330 ; 2, 20 ; 3, 163 ; 168 ; 176 : e principiis, id. 4, 536 : telis, id. 3, 177: vox, id. 4. 527 ; 542.-2. In par- tic, Composed of flesh, fleshly (several times in Ovid and Pliny the elder) : hu- merus (Pelopis, opp. ebumeus), Ov. M. 6 407 : dapes, id. ib. 15, 105 : insigne galli- naceis, Plin. 11, 37, 44 : cornua cochleis, id. ib. § 45 : cicatrix, id. ib. § 48. t COrporicida» A butcher, uokMi t/js, Gloss. Gr. Lat COrporo- avi, atum, 1. v. a. [corpus] To make or fashion into a body, to furnish icith a body: semen tempore ipso anima- tor corporaturque, Plin. 7, 15, 13 ; cf. id. 10, 53, 74, §148; Tert. Carn. Chr. 3; so numquam fuit causa angelorum corpo- randorum.id.ib. 6; and in part. perf : cor- porators Christus et veste carnis indutus, Lact 4, 26 ; Tert. Pall. 2 : undique mun- dus, * Cic. Univ. 2 dub. (v. Orell. N. cr.). — *b. Transf., of a picture: quae (pic- tura) prius quam coloribus corporator, umbra fingitur, Non. 37, 13. — 2. Corporare est interficere et quasi corpus solum 6ine anima relinquere ; Ennius and Attius in Non. 20, 21 sq. — H, (ace. to corpus, no. II.) J. Corporatus, i, m„ Pertaining to a cor- poration, Inscr. Grut. 45, 8 ; 496, 5, et al. * COrporosUS" a, um, adj. Corpu- lent, gross, thick, Coel. Aur. Acut 3, 17. corpulcntiaj ae, /. [corpulentus] Corpulence, grossness or fleshiness of body (very rare), Plin. 11, 53, 118 : Sol. 40. COrpulentUS, a, um, adj. [corpus] Corpulent, fleshy, fat (rare, and only ante- class, and post-Aug.) : corpulentior videre atque habitior, Plaut Epid. 1, 1, 8 : litiga- tor, Quint 6, 1, 47 : homo et pinguis. Gell. CORP 7, 22, 1 : pecus, Col. 6, 3, 5.— 2. " Corpu- lentis Ennius pro magnis dixit, nos cor- pulentum dicimus corporis obesi homi nem," Fest p. 47. corpus, oris, n. Any object composed of materials perceptible by the senses, body, substance ; opp. to anima and animus ; cf. Pompon. Dig. 41, 3, 30. I, Lit. (very freq. in all periods and every species of composition). H. In gen., A body, both as a living and a lifeless object: tangere enim aut tangi ni6i corpus nulla potest res, Lucr. 1 , 305 ; Enn. Ann. 1, 9 (in Lucr. 1, 123) ; id. 3, 559 sq. ; id. 3, 464 : animi voluptates et dolores nasci fatemur e corporis volupta- tibus et doloribus, etc., Cic. Fin. 1, 17 ; cf. id. Tusc. 4, 10 sq., et saep. : nisi erit mini- mum, parvi6sima quaeque corpora con- stabunt ex partibus infinitis, Lucr. 1, 617 ; id. 1, 951 ; so ignea rerum, id. 1, 680: ter- ral, id. 5, 236 ; id. 1, 771 ; id. 2, 103 : acer- bum Neptuni, id. 2, 472 : aquae, id. 2, 232 : 6, 855 ; 864 ; id. 2, 452, et saep. J5. I" partic, 1, The flesh of animal bodies : ossa subjecta corpori, Cic. N. D. 2, 55 fin. ; cf. Quint, prooem. § 24 ; 12, 10. 5 ; so amittere, to become poor, lean, Lucr. 1, 1038 ; Cic. Fam. 7, 26 fin. ; cf. abiit cor- pusque colorque, Ov. Her. 3, 141 ; and the opp. facere, to become fat, thrive, Cels. 7, 3 ad fin. ; Phaedr. 3, 7, 5.— In a play upon words : inque omni nusquam cor- pore corpus erat Mart. Spect 7, 6. — b. Transf. of The wood under the bark of o tree, Plin. 17, 24, 37, no. 9.— c. Trop.: nervis illis, quibus causa continetur, ad- jiciunt superinducti corporis speciem. Quint 5, 8, 2 ; id. ib. 2, 10, 5 Meyer : cor- pus eloquentiae facere, the substance, the most essential part, id. ib. 10, 1, 87 ; cf. cor- pus orationis enervatur, Petr. 2. 2 A lifeless body, a corpse, Ov. M. 7, 548 ; 13, 471 ; 536 ; Fast. 2, 8X5 ; Caes. B. G. 2, 10 ; 27 ; Liv. 32, 13 ; 33, 8, et saep. — Hence also poet, transf. of The soul* of the dead, the shades or departed spirits. Virg. A. 6, 303 ; 306. 3. In contr. with the head, The trunk. Ov. M. 11, 794. 4. In an obscene sense, The body, a* given a prey to lust : Plaut Am. prol. 108 : ilia quae corpus pulilicat volgo suum, id. Bacch. 4, 8, 22 : quaerere dotem corpore, id. Cist. 2, 3, 21 ; cf. corpore quaestum facere, id. Poen. 5, 3, 21, et al. ; v. quaes- tus. Hence also The testicles : Phaedr. 3. 11, 3 : dedit hie pro corpore numos, Hor„ S. 1, 2. 43 ; cf. ib. 45, and 2, 7, 67. 5. Periphrastically for The individual, the person (in the poets and histt very freq.) : delecta virum corpora, Virg. A. 2, 18 ; cf. lectissima matrum, id. ib. 9. 272 : sororum, Sil. 14, 105 ; Liv. 21, 13 ; Tac. A. 4, 72, et saep. : tibi se mortalia saepe corpora debebunt, Ov. M. 2, 644 : fidissi- ma, id. ib. 3. 58 Jabn. N. cr. : uti corpora nostra ab injuria tuta forent Sail. C. 33, 1 ; id. Hist frgm. 4, 12, p. 240 fin. ed. Gerl. ; Liv. 9, 8 ; id. 31, 46 : qui liberum corpus (sc. Virginiam) m servitutem ad- dixissent id. 3, 56 ; so liberum, Sail. C. 33, 1 ; Liv. 5, 22 ; 6, 13 ; 25, 25 ; 26, 34 ; 29, 21, et al. II, Meton. : A whole composed of parts conformably united, any whole, a body, body corporate, community, corporalimi, etc. : al- teram (praeceptum Platonis), ut totiun corpus reip. curent, nee dum partem ali- quam tuentur, reliquas deserant Cic. Off. 1, 25 ; Liv. 1, 8 ; cf. id. 34, 9 : nullum ci- vitatis, a political body, id. 26, 16 ; cf. id. 38, 9 ; 34 ; Tac. Germ. 39, et saep. : cor- pori valido caput deerat (sc. exercitui dux), id. 5, 46 : oriundi ab Sabinis sui cor- poris creari regem volebant id. 1, 17 ; cf. id. 4, 9 ; 6, 34, et al. : fabrorum et navicu- lariorum, Callistr. Dig. 50. 6, 5 : utros ejus habueris libros — duo enim sunt corpora — an utrosque, nescio, Cic. Q. Fr. 2, 13 ad fin. ; so of a written work, a book, id. Fam. 5,12,4; Sen.Tranq.9./in.; Suet.Gramm. 6 ; Ulp. Dig. 32, 50, et al. ; cf. corpus om- nis Roman! juris, Liv. 3, 34 ; hence Cor- pus Juris, title of a Roman collection of laws, Cod. Just. 5, 13 : rationum, Ulp. Dig. 40, 5, 37 : patrimonii id. ib. 4, 2, 20 : om- nia maternae hereditaris, id. ib. 31, 79. Corpusculum, i. "• . "*■ [of the same stem witharrugia] In the lung, of mining, A canal, water-conduit : Plin. 33, 4, 21. COr-rumpO (conr.), riipi, ruptum, 3. v. a. (orig., To break an object on all sides, to break to pieces ; hence), I. To destroy a thing, bring to naught (class., but less freq. than in the signif. no. II.], A. -Lit. : reliquum frumentum flumine atqne incendio corruperunt, Caes. B. G. 7, 55 ; cf. Sail. J. 55, 8 : domum et semet ignl corrumpunt, id. ib. 76 fin.; cf. id. ib. 92, 3 ; id. ib. § 8 : res fumihares, id. ib. 6i fin. ; Prop. 2, 4, 3. B. Trop. : diem, Plaut. Men. 4, 2, 31 ; id. Amph. 5, 1, 6 : se suasque spes, Sail. J. 33 Jin, ; cf. spem, Ov. Her. 21, 127 : illos du- bitando et dies prolatando magnas oppor- tunitates corrumpere, Sail. C. 43, 3 : con- silia, Velle.i. 2, 57 fin. : libertatem, Tac. A. 1, 75 : foedera, Sil. 12, 303 ; omnem pro- spectum, id. 5, 34, etal. II. With regard to the physical or moral quality of an object: To corrupt, mar, injure., spoil, adulterate, make worse, etc. (very freq., and class, in prose and poetry). A. Lit. : corrumpiturjamcoena, Plaut. Ps. 3, 2, 102; so prandium, Ter. Ad. 4, 2, 49 ; cf. id. ib. 3, 3, 67 : conclusa aqua fa- cile corrumpitur, Cic. N. D. 2, 7; cf. aqua- rum fontes, Sail. J. 55, 8 : coria igni ac lapidibus, Caes. B. C. 2, 10 : ne plora, oc- ulos corrumpis tales, Plaut. Merc. 3, 1, 3 ; cf ocellos lacrimis, Ov. Am. 3, 6, 57 ; ar- tus febribuSj id. Her. 20, 117 ; cf. stoma- chum (medicamentum), Scrib. Comp. 137. — b. Rarely without the access, idea of impairing : ebur corrumpitur ostro, Stat. Achill. 1, 308. B. Trop. (so most freq.), 1, Of per- sonal objects: To corrupt, seduce, en- tice, mislead : perde rem, corrumpe heri- lem filium, Plaut. Most. 1, 1, 20 ; 27 sq. ; id. Bacch. 3, 3, 15 ; so Ter. Andr. 2, 3, 22 ; Ad. 1, 2, 17 : mulierem, id. Heaut. 2, 2, 2 ; cf. feminas, Suet. Caes. 50 : (vitiosi priu- cipes) non solum obsunt, ipsi quod eor- mmpuntur, sed etiam quod corrumpunt, Cic. Leg. 3, 14, 32 : quos (milites) soluto imperio, licentia atque lascivia corrupe- rat, Sail. J. 39, 5 ; id. ib. 6 ; cf. id. Cat. 53, 5; Prop.l, 8, 22: centuriones, Sail. J. 38, 3, et saep. — b. In par tic, To gain to one's self by gifts, etc.; to bribe, buy over, etc.: (a) c. ail.: aliquem peeunia, Cic. Off. 2, 15, 53: so Sail. J. 34, 1 ; and auro, id. ib. 32, 3 : pretio, Cic. Caecin. 25, 72 : turpi largitione, id. Plane. 15 ad. Jin. : do- nis. Sail.- J. 97, 2 : muneribus, Hor. S. 1, 9, 57, et saep. — (ji) Sine abl. : Nep. Epam. 4, 3 ; so id. Lys. 3, 2 (three times) ; Sail. J. 29, 2 ; Hor. S. 2, 2, 9, et saep. 2. Of things as objects : To corrupt, adulterate, falsify, spoil, mar, etc. : Lucr. 6, 1123: literas publicas, Cic. Verr. 2, 2, COER 38 ; so tabulas publicas, id. ib. 2, 2, 42 ; Rose. Am. 44, 123 : mores civitatis (opp. corrigere), id. Leg. 3, 14 fin. ; Quint. 1, 2, 4 : disciplinam, Tac. H. 3, 49 : fides, quam nee cupiditas corrumpat, nee gra- tia avertat, Quint. 12, 1, 24 : totidem ge- neribus corrumpitur oratio, quot ornatur, id. ib. 8, 3. 58 : nomen eorum paullatim Libyes corrupere, Sail. J. 18, 10 ; cf. Ov. F. 5, 195 ; Quint. 8, 3, 45 ; cf. oris pluri- ma vitia in pcregrinum sonum corrupti, id. ib. 1, 1, 13. — *b. In partic. (in ace. with no. 1, b), To bribe: nutricis fidem, Ov. M. 6, 461.— Whence corruptus (conr.), a, um, Pa. Spoiled, marred, corrupted: 1, Lit: coelum, Lucr. 6, 1134 ; cf. tractus coeli, Virg. A. 3, 138 : aqua corruptior jam salsiorque, Hirt. B. Alex. 6 fin. : iter factum corruptius im- bri, Hor. S. 1, 5, 95, et at— 2, Trop.: quis corruptor juventutis, quis corruptus, qui, etc. f Cic. Cat. 2, 4, 7 : homines cor- ruptissimi, Sail. H. 1, 19, p. 220 ed. Gerl. — Adv., corrupte (very rare) : judicare (with depravate), * Cic. Fin. 1, 21, 71 : pro- nunciare verba, corruptly, in a mutilated manner, Gell. 13, 30. — Comp. : Sen. Contr. 2,9. cor-ruo (conr.), ui, 3. v. n. and a. I, Neutr., A. To tumble or fall together one upon another, to fall down, fall, sink to the ground, etc. (class, in prose and poet- ry) : 1. L i t. : tabernae mihi duae cor- ruerunt, Cic. Att. 14, 9 ; cf. aedes corrus- runt, id. Top. 3, 15 : triclinium supra convivas, Quint. 11, 2, 13 : quicquid super- struxeris, id. ib. 1, 4. 5 ; Ov. M. 2, 403 ; cf. arbor labefacta ictibus innumeris, id. ib. 8, 778 ; so arbor. Suet. Dom. 15 : statuae equestres, id. Vit. 9, et saep. : pene ille timore, ego risu corrui, Cic. Q. Fr. 2, 10, 2: nee corruit ille, sed retinente mamim moriens e poste pependit, Ov. M. 5, 126 ; so exspirantes corruerunt, Liv. 1, 25 ; cf. id. 1, 26fi?i. : morbo comitiali, Plin. 28, 6, 17 : in vulnus, Virg. A. 10, 488 ; Prop. 2, 19, 14; cf. id. 4, 10, 15 sq.— 2. Trop.: si uno meo facto et tu et omnes mei corru- istis, Cic. Q. Fr. 1, 4 : quanta altius elatus erat, eo foedius corruit, Liv. 30, 30 : Lace- daemoniorum opes, Cic. Oft'. 1, 24 ad fin. : Antiochia ista universa, id. Acad. 2, 31. B. To tumble, fall somewhere (very rare) : Lucr. 6, 825 : accipitres velut ros- tris inter se corruerent, Curt. 3, 3 : longe violentius semper ex necessitate quam ex virtute corruitur, Sen. Q. N. 2, 59. II, Act., To bring to the ground, over- throw (very rare) : j. Lit. : Lucr. 5, 369 : corruere corpus et obnubilare animam, App. M. 8, p. 204, 37 : ibi me corruere posse ajebas divitias, to scrape together, Plaut. liud. 2, 6, 58 : corbes ab eo quod eo spicas aliudve quid corruebant, Var. L. L. 5, 31, 39.— * 2. Trop. : Catull. 68, 52. COrnipte (conr.), ado In a mutila- ted manner, corruptly, incorrectly ; v. cor- rumpo, Pa., Jin. COrruptela (conr.), ae, /. [corrum- po] That which corrupts, misleads, bribes, etc. ; a corruption, seduction, bribery, etc. (freq. and class, in sing, and plur.) : mo- res hac (sc. cantus) dulcedine corruptela- que depravati, Cic. Leg. 2, 15, 38 ; Plaut. Asin. 5, 2, 17 : collapsus est hie in corrup- telam suam, id. True. 3, 2, 3 : .quern (ado- lescentulum) corruptelarum illecebris ir- retisses, Cic. Cat. 1, 6 : stupra dico et cor- ruptees et adulteria, id. Tusc. 4, 35, 75 ; cf. Suet Claud. 16, et saep. : malae con- suetudinis (gen. subj.), Cic. Leg. 1, 12: mulierum (gen. obj.), id. Verr. 2, 2, 54 ; cf. servi, id. Dejot. 11, 30. — 2. Meton. (abstr. pro concreto) * a. A corrupter, se- ducer, misleader: eccum adest Communis corruptela nostrum liberum, Ter. Ad. 5, 3, 7. — * b. A place of seduction : Frontin. Aquaed. 76. COITUptIbIlis(conr.),e,rt#. [id.] De- structible, corruptible, transitory, perishable (eccl. Lat) : Lact. 6, 25 ; Arn.2, 68— Comp., Aug. de Vera Relig. 41. * cprruptibilitas (conr.), arts,/, [cor- ruptibilis] Corruptibility, transitoriness : Tert adv. Marc. 2, 16. COrriiptlO (conr.), onis. /. [corrum- po] A corrupting, corruption (very rare; perh. only in the foils;, exs.) : corporis. Cic. Tusc. 4, 13, 28 : opinionum, id. ib. § 29. C O 11 T "COrniptlVUS (conr.), a, um, adj [id.] Corruptible, perishable, Tert. Resurr, • Cam. 50. COrruptor (conr.), oris, m, [id.] A corrupter, misleader, seducer, briber: Plaut. Trin. 2, 1, 18 : civium. id, Poen. 3, 6, 21 : juventutis, Cic. Cat. 2, 4, 7; Hor. S. 2, 2, 9 ; cf. virginum Vestalium, Suet. Dom. 8 : nostri, Cic. Rab. Post. 3, fi : cf. tribus (together with venditorem), id. Plane. 16. COrruptoriUS (conr.), a, um, adj. [id.] Destructible, corruptible, transitory (pcrh. only in Tert.) : conditions homo, Tert. adv. Marc. 2, 16 : sensus in homino (opp. incorruptorii in deo), id. ib. Corruptrix (com.), ids, /. [corrup- tor] Ske that corrupts or seduces; or adj., corrupting (very rare) : prevrncia, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19: mornm licentia, Amm. 25, 3. CO.rruptUS (conr.), a, um, Part, and Pa., from corrumpo. * COr-ruspor (conr.), an, v. dcp. To search carefully after : Plaut. frgm. iu Fest. p. 47. COrSi cortis, v. cohors. i corsae. arum, /. =Kopaat, in archi- tecture : The outer strip in the moulding about a door, a girder, Vitr. 4, 6. Corsica, ae (Corsis, Idis, Prise. Perl- eg. 470),/., liapoLKa (among the Gr. Kip- vus), The Island Corsica, in the Mediter- ranean Sea, renowned in ancient times for its unpleasant and poisonous honey, Plin. 3, 6, 12 ; cf. Diod. 5, 13 ; Mann. Hal. 2, p, 505.— II, Whence adjj. : 1. CorSUS. a. um, Corsican : aquae, the sea lying around Corsica, Ov. F. 6, 194. In plur. : Corsi, orum, m.. The Corsicans, Liv. 42, 7 ; Plin. 15, 29, 38. Also, a people that migrated from Corsica into northern Sardinia, Plin. 3, 7, 13; cf. Mann. Hal. 2, p. 479.-2. CorsiCUS; a ' um » Corsican : litora, Ma- nil. 4, 636 : apis, Ov. Am. 1, 12, 9 : mel, Plin. 30, 4, 10 : cera, id. 20, 14, 49.-3; CorslcamiSi a > um > Corsican: ager, Sol. 3 : mella, Serv. Virg. E. 9, 30; Georg., 4, 101. t COrsoidcSj is- m. = Kopfjoctdi's (hair- like). An unknown precious stone, Plin. 37, 10, 56. CorsuSi a, um, v. Corsica, no. II. 1. COl'tcx. icis, m. and/, (cf. Quint. 1, 5, 35; Rudd. 1, p. 39 ; Schneid. Gr. 2, p. 112). The bark, rind, shell, hull of plants : ob- ducuntur libro aut cortice trunci, Cic. N. D. 2, 47.— („) Masc. Var. in Non. 199, 26 ; Virg. G. 2, 74; Aen.7,742; Ov. Her. 5, 28; Am. 1, 14, 12 ; A. A. 1, 286 ; Met 1, 554 ; 7, 626 ; 8, 643 ; 764 Jahn N. cr. ; 9, 353 ; 362; 659; Fast. 2, 649 ; 4, 128 ; 608; Plin. 2,103,106,5226; 19, 5, 24, §71, et al. ; cf. below.— (/3) Fern., Lucr. 4, 48 ; Virg. E. 6, 63; Ov. M. 10, 512; 14, 630; Mart 14, 209; Scrib. Comp. 60. — b. In partic, The rind of the cork-tree, cork, used for stoppers, Cato R. R. 120 ; (masc.) Hor. Od. 3, 8, 10 ; in learning to swim ; hence, proverb, nare sine cortice, to need no more assistance, Hor. S. 1, 4, 120 Heind. — From its lightness is borrowed the phrase, tu le- vior cortice, Hor. Od. 3, 9, 22. — 2. Transf, of other shells than those of vegetables : ovi, Vitr. 8, 3. — And trop. : Var. in Non. 199, 29. CprticatUSt a, um. adj. [cortex] Con', ercd or furnished with a bark (very rare) : pars (sarmenti). Pall. Mart. 1, 2 : pix, res- in taken from a tree with a portion of the bark, Col. 12, 23, 1. COrticeuS* a, um, adj. [id] Of bark or cork, Var. R. R. 1, 40 ; 3. 16 ; Plin. 11, 21, 24 ; Aus. Mos. 246, et al. COrtlCOSUS. a, \im, adj. [id.] Full of bark : radix, Plin. 20. 19, 79 : tus, id. 12, 14, 32. COrticuluS; i. m - d<">- [id] A small or thin rind, bark, or shell. Col. 12, 47 and 50. COrtina» ae,/. A round vessel, a ket- tle, caldron, (for cooking, coloring ; for liquids, etc.), Cato R. R. 66, 1 ; Plin. 15, 6, 6; 16, 11, 22: 35, 6, 25, et saep.; Plaut. Poen. 5. 5, 12 Taubm.— b. In partic.; The tripod of Apollo in the form of a cah, dron, Virg. A. 3. 92 ; 6, 347 ; Ov. M. 15, 635. Hence also a tripod as a sacred of- fering, Suet. Aug. 52.-2. Meton. of Any thing caldron-shaped, a circle (very rareV So of the vault of heaven, Enn. Ann. 1. 26 387 C O 11 V fin Var. L. L. 7, 3, 90^«. Miill. N, cr.) Of Jhe circle -of a theatre, Auct. Aetn. 295. (Perh. also of a circle of hearers, Tac. Or. 19 ; v. the Commentt. in h. 1.) * COrtlnalc. is. »■ [cortina] A place for keeping kettles and other cooking uten- sils, Col. 1, 6, 19. ' cortlni-potens. entis, adj. [id.] Powerful on his tripod, an epithet, of Apollo, Luefl. iff Non. 258, 33. * cortinula; ae, /. dim. [id.] A small kettle, Amm. 29, 1 dub. Cortdnaj a e> /. A very ancient town in Etruria, northwest of Lake Trasimenus, Liv. 9, 37 ; 22, 4, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 418 sq. — Cortonenscs, Its inhabit- ants, Liv. 22, 4 ; Plin. 3, 5, 8. i COrtlimiO; an °ld word of the au- gurial lang., perh. equiv. to contumio, from contueor, in Var. L. L. 7, 2, 82. COruluSi i. v - corylus. COrilS) i. v - caurus. coruscamcn. mis, "• [corusco] A glittering, flash (post-class., and very rare) : App. de Deo Socr. : vultus sui, Fulg. Myth. 1. CfliruscatiO) °nis, /. [id.] A glitter- ing, Jlashing, a flash, coruscation (post- class., and very rare) : (margaritarum), Sol. 53 ad fin. : immanis, Vopisc. Car. 8. Cpruscifer> era, erum, adj. [corus- cus-fero] Lightning - bearing : coelum, Marc. Cap. 8, p. 272. COrilSCOi are, v. a. and n. [kindred with Kopuo-ao) ; v. Passow under the word, no. c] I, To thrust or push with the horns (so very rare) : agni ludunt blandeque co- ruscant, Lucr. 2, 320 : frontem, Juv. 12, 6 : caput opponis cum eo coruscans, Cic. frgm. in Quint. 8, 3, 21. — Through the me- diate idea of quick motion implied in this, II. Transf., To move something or one's self quickly hither and thither, to vi- brate, shake, wave, tremble, etc. (a poet, word) : (a) Act. : duo Gaesa manu, Virg. A. 8, 661 : bastam, id. ib. 12, 431 : telum, id. ib. 12, 887 ; Sit. 1, 434 : ferrum, Val. Fl. 2, 228, et al. : linguas (colubrae), Ov. M. 4, 494 : alternos apices (flammae), Stat. Th. 12, 432. — (/3) Neutr. : apes pennis co- ruscant, Virg. G. 4, 73 : abies, Juv. 3, 254. — 2. Iff partic, of the tremulous mo- tion of fire, lightning, or brilliant bodies : To flash, glitter, gleam, coruscate : flamma inter nubes coruscat, Pac. in Cic. de Or. 3, 39 : elucent aliae (apes) et fulgore co- tuscant, Virg. G. 4,- 98 ; Val. Fl. 5, 304 ; id. 1, 703 : Mavors adamante coruscat, Claud. Prob. et Olyb. 99 : coruscanti cli- peo, Claud. III. Cons. Hon. 29. COrUSCUS) a, um, adj. [corusco, no. II.] (poet, word) 1, In waving motion, waving, vibrating, tremulous : silvae. Virg. A. 1, 164 : ilices, id. A. 12, 701.— Humor- ously : omnia corusca prae tremore fab- ulor, i. e, trembling, Plaut. Rud. 2, 6, 42. — 2. Flashing, gleaming, glittering : ful- gura, Lucr. 5, 296 ; so of lightning : ignis, Td.6,203; Hor. Od.1,34,6 : lumina, Lucr. 6, 283 ; and vis fulminis, Poeta in Cic. Tusc. 2, 9, 21 : sol, Virg. G. 1, 234 ; cf. ra- dii (solis). Ov. M. 1, 768 : lampades, id. ib. 12, 247 ; Stat. Th. 4, 9.-1). Subst. corus- cum, i, n., Lightning, Veffant. 3, 4. COrvlllUS) a, um, adj. [corvus] Of or pertaining to the raven, raven-: ovum, Flin. 10, 12, 15 : nigredo, App. M. 2, p. 118. — 2 Corvinus, i, m., A surname in the gens Valeria ; cf. Gell. 9, 11 ; Flor. 1, 13, §0 Duker. COrvUSi i> to- Uopal] The raven, " Plin. 10, 43, 60 ;" ace. to the fable, orig. white, changed to a black bird in punishment for treachery, Ov. M. 2, 542 sq. ; on ac- count of its gift of prophecy (oscen, Hor. Od. 3, 27, 11), consecrated to Apollo, Ov. M. 5, 329 (hence Phoebeius ales, id. ib. 2, 545 : Delphicus ales, Petr. 122 ; and Stat. Th. 3, 506) ; its flight to the right indica- ted good fortune, Plaut. Asin. 2, 1, 12; Cic. Div. 1, 39.— b. Proverb. : in cruce corvos pascere, to be hanged, II or. Ep. 1, 16, 48. — B. Me ton. of bodies whose form or coloring is similar to that of the raven's bill : 1. In form : a. A military imple- ment, a grapnel, Curt. 4, 2 ; 4.— b. Also, A battering-ram, Vitr. 10, 19. — c. A sur- gical instrument, Cels. 7, 19 med. — fl. Cor- vus, i, m., The constellation Corvus. Vitr. 388 COS 9, 7 ; Hyg. Astr. 3, 39.-2. From its color : A sea-jish, Plin. 32, 11, 53 ; Cels. 2, 18 ; Alison. Ep. 4, 63. Cdrybas. antis, m., KopvBas, I. Plur. Corybantes, lum (sing, Corybas, Claud. IV. Cons. Hon. 148), Kopufiaxrt s, The priests of Cybele, whose religious service consisted in noisy music and wild armed dances, later interchanged with Curetes (q. v.), Hor. Od. 1, 16, 8 ; cf. Serv. Virg. A. 3, 111 ; Diom. p. 474 P. Hence Co- rybantiuS; a, um : aera, Virg. A. 3, 111. — II. A so» of Cybele, and father of the second Apollo, Cic. N. D. 3, 23. t COryceum. U n. = KU>pvKttov, The place in the palaestra where a certain exer- cise (a species of bait) was practiced by ath- letae (v. Passow under kwPvkos), Vitr. 5, 11. CoryciUS' a, um, adj., KwpvKtos, Co- rycian. I, Of or belonging to the Cory- cian mountain-caves on Parnassus, famous in ancient fable : Corycium nemus, i. e. Parnassian, Stat. Th. 7, 347 ; and umbra, id. Silv. 5, 3, 5 : Nymphae, Ov. Her. 20, 221 dub. (Lennep. conj. : Carthaeis ; v. Loers in h. 1.). — Whence, 2. Cdryci- des Nymphae, The daughters of Plis- tus, Ov. M. 1, 320.— II. Of or pertaining to the promontory Corycus ; v. the follg., no. 2. CdryCOS or , us , i, /., KtipvKOs, A promontory in Cilicia, with a town and harbor of the same name, and a cave, very celebrated in ancient times; also famous for its production of saffron, Mel. 1, 13, 2 ; Plin. 5, 27, 22 ; Solin. 38 ; cf. Mann. KXci- vas- 2, p. 73 sq. — Whence, 2. CoryciUS. a, um, adj., Corycian : specus, fl Mel. 1, 13, 3 :" antra, Plin. 31, 2, 20 : crocum, Hor. S. 2, 4, 68 : cf. Plin. 21, 6, 17 ; in the same sense : nimbus, Mart. 9, 39 ; and comae, Stat. Silv. 5. 1, 214 : senex, Virg. G. 4, 127. t COrydaluS; i> m. = Kopv5a\6c, The crested lark, Serv. Virg. E. 2, 1. * cbryletum. i. »• [corylus] A hazel thicket, a copse of hazel-trees, Ov. F. 2, 587. t Corylus (also written corulus), i, /. = KopvXoc, A hazel or filbert shrub, Virg. G. 2, 65 ; Ov. M. 10, 93. * Corymbiferi j, m - [corymbus-fero] Bearing clusters of ivy-berries, an epithet of Bacchus, Ov. F. 1, 393. t COrymblOIl; ik n - = Kopii/ifiior, Hair curled in the form of clusters of ivy-berries, Petr. 110, 1 and 5. i corymbltes, ae, m.^Kopvu&i-vs, A species of the plant tithymalus, Plin. 26, 8, 44. t Corymbus. !• m - ~ K6pvp6oS, A clus- ter of fruit, a cluster of flowers of different plants. So esp. freq. of a cluster of ivy- berries, Virg. E. 3. 39; Ov. M. 3, 665; for the crowning of Bacchus, Prop. 3, 17, 29 ; of Osiris, Tib. 1, 7, 45 ; of a poet, Prop. 2, 31, 39 ; for the ornamenting of ships, Val. Fl. 1, 273, et saep. : cinarae, Col. 10, 237 : ferulae, Plin. 19, 9, 56 : . elaphobosci, id. 22, 22, 37, et al.— 2. Meton., The nipple, Seren. Summon. 20, 356. t coryphaeus» i, m. — nopvcjiuos, A leader, chief, head: Epicureorum Zeno, Cic. N. D. 1, 21, 59. Cdryphasia, ae,/., Kopvipaaia, A ti- tle of Minerva (on account of the worship of her at Coryphasium, a promontory on the south coast of Messenia), Am. 4, p. 137. Corythus, i, m -y Kfpv6o(, A town in Etruria, later called Cortona, Virg. A. 3, 170 Serv. — 2 1 ae mythical founder of this city, Virg. A. 7, 209 ; 9, 10; 10, 719. Cdrytos (^^-' Sidon. Carm. 11, 56), i, m. = kwOutoh, A quiver, Virg. A. 10, 169 ; Ov. Tr. 5, 7, 15 ; Sil. 7, 443 ; 15, 776 ; Stat. Th. 4, 269, et al. — 2. Meton., An arrow: velox, id. ib. 7, 660. t Cdryza, ae, /. = Kipv^a, A catarrh, Coel. Aur. Acut. 2, 17. 1. COS; cotis, /. [contr. from cotes — cautes] Any hard stone, flint-stone, Cic. Div. 1, 17, 33 ; Liv. 1, 36 : Curt. 4, 6 ; 5, 3; 8, 11 fin. ; Virg. E. 8, 43.-2. In par- tic, A whetstone, hone, grindstone, Plin. 36, 22, 47 ; 37, 8, 32, et al. ; Hor. Od. 2. 8, 16; A. P. 304; Quint. 2, 12, 8.— b. Trop. : Cic. Acad. 2, 44, 135. 2. COS or Cdus (Coos), Coi,/., Ko3f or Kotos, A small island in the Aegean Sea, celebrated for the cultivation of the vine and C O TH for weaving ; the birth-place of Hippocra- tes, Apelles, and Philetas, Plin. 5, 31, 76; Liv. 37, 16 ; Cic. Att. 9, 9 ; Plin. 11, 27, 27 ; 29, 1, 2 ; Tac. A. 2, 75, et saep.— Whence, 2. Cous, a, um, adj., KSos, Of Cos, Coan : insula, Var. R. R. 2 prooem. § 4: litus, Luc. 8, 246 : vinum, Plin. 14, 8, 10 : uva, id. 15, 17, 18, no. 4 : vestis, Prop. 1, 2, 2; 2, 1, 6 ; 4, 5, 55 : purpurae, Hor. Od. 4, 13, 13 ; cf. Prop. 4, 5, 23 : artifex, i. e. Apelles, Ov. Pont. 4, 1, 29 ; hence also : Ve- nus, a celebrated picture of her, Cic. Or. 2 ; Div. 1, 13 : senior, i. e. Hippocrates, Marc. Emp. Carm. 5: poeta, i. e. Philetas, Ov. A. A. 3, 329; cf. Prop. 3, 1, 1 ; and Ov. R. Am. 760. — Subst., a. Coum, i, n. (sc. vi- num), Coan, Hor. S. 2, 4, 29 Heind. ; Pers 5, 135. — b. Coa, orum, n., Coan garments, Hor.^S. 1, 2, 101 ; Ov. A. A. 2, 298. Cosa. ae, /., Koaaa and Kooaai, I, A town in Etruria, not far from the coast, now Ansedonia, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 8. Access, form Cosae, arum, /, Virg. A. 10, 168. — Whence, 2. CosariUSj a , um, adj., Of Cosa : litus, Phn. 3, 6, 12 : portus, Liv. 22, 2 : praedia, Suet. Vesp. 2.— If, A town in Lucania, in the territory of the Thurini, Caes. B. C. 3, 22.— Whence, 2. Cosa- nus. a » um ; municeps, Cic. Verr. 2, 5, 62. f COSlXieta? ae, m. = KoaprjTu^, He who ornaments one, an adorner ; a designation of a slave who had charge of the ward- robe and decoration of his mistress, Juv. 6, 477 Rupert, ("eos dicitqui ornamenris praesuntnon tamenetornatrices," Schol.). i COSmiCOSi a, um, adj. = noaiJiK6s, Of or belonging to the world ; subst., a citizen of the world, Mart. 7, 41. Cosmoe? K6oS, One who describes the world, a cos- mographer, Auct. de Progen. Aug. 2. (* CosmuSy h ni. A celebrated maker of, and dealer in, unguents ; who was, perhaps, also luxurious in the use of them, Juv. 8, 86 ; Mart. 3, 55. Hence Cosmi- anuS) a, um, Nam.ed or derived from Cos- mus, Mart. 3, 80, 26.) cossim, adv., v. eessim. COSSUS) i, m. A kind of larvae under the bark of trees, Plin. 17, 24, 37; 11, 33, 38 ; 30, 13, 39.-2. " Cossi ab antiquis di- cebantur natura rugosi corporis homines a similitudine vermium ligno editorum, qui cossi appellantur," Fest. p. 32. So the tribune of war, and afterward consul, A. Cornelius Cossus, Liv. 4, 19; 30, et al. COSta, ae, /. A rib, " Cels. 8, 1 ; Plin. 11, 37, 82;" Plaut. Ps. 1, 2, 4; Lucr. 5, 1296; Virg. G. 1, 273 ; 3,256; Aen. 1,211, et al. — 2. Transf, A side, wall: aheni, Virg. A. 7, 463 : ratis lacerae, Pers. 6, 31 ; cf. navium, Plin. 13, 9, 19 : eorbium, id. 16, 18, 30. costamomumj U n - [costum-amo- mum] An aromatic plant, similar to the costum and amomum, Mart. Dig. 39, 4, 16. * COStatUSt a, um, adj. [costa] Hav- ing ribs : bene boves, Var. R. R. 2, 5, 8. t costum? ', n - (access, form like the Gr. costos, i, /., Luc. 9, 917) =zkooto<, An Oriental aromatic plant, Cosrus Arabicus, L. ; Plin. 12, 12, 25 ; Ov. M. 10, 308 ; Hor. Od. 3, 1, 44, et al. ; freq. used in the prep- aration of costly unguents, Plin. 13, 1, 2 ; cf. Bottig. Sabina, 1, p. 124 and 145 ; in offerings, Prop. 4, 6, 5 ; for the preserva- tion of "fruits, Col. 12, 20; Plin. 14, 16, 19. Cdtaria> ae, /. [cos] A whetstone- quarry, Alfen. Dig. 39, 4, 15 (al. cotoria). Cothumate, ffl ^«- Loftily, tragical- ly; v. cothurnatus, fin. 1 Cothurnatio. onis,/. [cothurnatus] A tragic representation, Tert. adv. Val. 13. cothurnatus, a, um; adj. [cothur- nus] Of or pertaining to the cothurnus, elevated, lofty, tragic ( not ante-Aug. ) : Maronis grande opus, Mart. 5, 5: Lyco- phron, Ov. Ib. 531 : vates, id. Am. 2, la 18 : deas, id. Fa6t. 5, 348 : sernio, Macr. S. 7, 5 ad fin. : scelera, Lact. 6, 20. — *Adv. cothurnate, Loftily, tragically : coth- urnatius, Amm. 28, 1. I cothurnusi i, m. = K66opvos, f, A high Grecian hunting-boot, laced up in front, and covering the whole foot, Virg. COXA A. 1, 341; Juv. 6, 505.— 2. The foot-cov- ering of tragic actors, simitar in shape (while soccus was the shoe of the comic actor), Hor. A. P. 80; 280; Sat. 1, 5, 64, ct al. — Hence, b. Me ton., An elevated style, in poetry, Uv. Am. 3, 1, 45 ; Rem. Am. 375; Virg. E. 8, 10; Hor. Od. 2, 1, 12; Prop. 2, 34, 41 ; 3, 17, 3D; Quint. 10, 2, 22 ; 10, J , 68, ct saep. ; also in painting, Win. 35, 10, 36, no. 23.-3. In gen., A high Grecian shoe, Cic. Phil. 3, 6, 16 ; Vel- lej. 2, 82 fin. CbtlCuIa, ae,/. dim. [cos] 1. A small touclistone, a test, paaavos, Plin. 33, 8, 43. — 2 -d small stone mortar for medic, use, Plin. 31, 9, 45 ; 37, 10, 54 ; cf. Isid. Orig. 4, 11/«. cotidianus and cotidic. v. quotid. cbtinus, h ni. A shrub that furnishes a color like purple, Rhus cotinus, L. ; Plin. 16, 18. 30. C Cdtiso. onis, m. A king of the Getae, .Suet. Aug. 63 ; called also king of the Dacians, Hor. Od. 3, 8, 18.) cotonea- ae, /• A plant, wall-wort, black briony, Plin. 26, 7, 26. cotouius- a, um, v. Cydonius. cotoria, ae, v - cotaria. Cotta, ae, m - -A surname in the gens Aurelia; v. Ernest. Ind. Hist in Clav. Cic. s. h. v. i COttabus. U m. = KtirraSoS (a social sport carried on by the dashing of a liquid upon a brazen vessel; v. Passow under kottoGos ; hence humorously transf.), A dap, stroke : bubuli crebri in te crepent, Plaut. Trio. 4, 4, 4. tt cottana (also written cotona, coc- tona, and coctana), orum, n. [a Syrian word] A kind of small Syrian fig, Plin. 13. 5, 10; Mart. 4, 89; 7, 53; 13, 28; Juv. 3, 83 ; cf. Hesych. : " Korrava tlftoS ovkuv lltKf'UJV." Cottianus. a, um, Pertaining to Cot- tins, Cottiau ; v. the follg. CottlUSi ii- '"■ The name of two kings of northern Italy, the father, who was a co- temporary and friend of Augustus, Amm. 15, 10, and the son (cf. Dio Cass. 60, 14), after whose death Nero made the country (Cottianae civitates, Plin. 3, 20, 24) a Ro- man province, Suet Ner. 18. After him are named, Alpes Cottiae, the Coltian Alps, west of Augusta Taurinorum, whose highest point is Alpis Cottia, now Mont Genevre, Tac. H. 1, 87 ; also called Alpes Cottianae. id. ib. 1, 61 ; 4, 68 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 197 sg. (" Cotton- onis. ^ town of Aeolis, in Asia, Liv. 37, 21.) t COtula (eotyla), ae, /. = no-niXr/, A small vessel, as a measure, equal to half a sext-irius, Fann. de Ponder. 12 ; Coel. Aur. Tard. 4, 3, no. 68 ; Mart. 8, 71 ; Veg. 3, 6, 8, et al. j coturnium v as, quo in sacrificiis vinnm fundebatur, Fest. p. 39. COtumiz (6, *Lucr. 4, 643: 6, Ov. Am. 2, 6, 27 ; Juv. 12, 97), icis,/. [" a sono vocis," Fest p. 30] A quail, "Plin. 10, 23, 33 ;" Plaut. Capt 5, 4, 6. As a term of endearment Plaut Asin. 3, 3, 76. (* Cotyla. ae, m. A Roman proper name, GIcT Phil. 5, 2 ; id. ib. 8, 10.) eotyla- as, v. cotula. t cotyledon, onis, / = KorvXnStZv, A plant, navel-wort, Cotyledon umbilicus, L. ; Plin. 25, 13, 101. (* CdtVS) >' os ' "»■ The name of a Thracian king, Caes. B. C. 3, 4 ; Ov. Pont. 2, 9, 2 ; also a king of Armenia, Tac. A. 11, 9.) Cotyttia- orum, v. the follg. CdtyttOj us i /-i KoTVTTii, The goddess of lewdness, who was originally worshiped in Thrace, later in. At/tens also, Juv. 2, 92 : her festival, Cotyttia, orum, n., Korvma, Hor. Epod. 17, 56 ; Virg. Catal. 5, 19. Cous. i) and CoUS, a, um, v. 2. Cos. covinariiis (eovion.), i, m. [covinus] A soldier who fought from a chariot, a chariot-warrior, Tac. Agr. 35 and 36. t^ COV1HUS (covinn.), i, m. (a Celtic word] A war-clurriot of the Britons and Belgae, Mel. 3, 6, 5 : Luc. 1, 426 ; Sil. 17, 422. Also used as a traveling chariot, Mart 12, 24. COXa. ae, /. The hip, Cels. 8, 1 fin. ; 8, 10, no. 5 ; 5, 26, no. 13, et saep. ; cf. also CM. AS coxendix. — Hence, b. The hip-bone, Plin. Ep. 2, 1, 5. — 2. Tiiinsf, in the Agrimen- sores : agroruin,*v5 bend inward, joined with angulus, Sic. Fl. p. 6 Goes. coxendix- icis,/. [kindr. with coxa] The hip, Var. R. R. 1, 20; Lueil. in Non. 94. 6 ; Plaut. Bac. 5, 2, 40 ; Suet Aug. 8.— Hence, b. The hip-bone, Plin. 10, 61, 81 ; 28, 11, 49. coxim. v - cessim. I COXO, on' 8 . m - [coxa] Hobbling : Non. 25, 18. Crabra (ae) aqua, An aqueduct or water conduit, that extended from Tuscu- lum to the Tiber, Cic. Agr. 3, 2 ; Fam. 16, 18 ; Front. Aquaed. 9. crabro. " n i s > m - -A hornet, Vcspa cra- bro, L. ; " Plin. 11, 21, 24 ;" Ov. M. 15, 368 ; 11, 335 ; Virg. G. 4, 245, et al.— Pro- verb. : irritare crabrones, to tread in a hornet's nest, Plaut Am. 2, 2, 75. cracca»ae,/. A kind of pulse, perh. wild vetch, Plin. 18, 16, 41. * CracenSi entis [kindr. in origin with gracilis, since C orig. = G;v. the letter C] Slender, neat, graceful: cracentes graciles, Enn. in Fest. p. 41. CragllSj '. m i rlpdyoi, A promontory in Lycia with the rocky valley Chimaera, Mel. 1, 15, 3 ; Plin. 5, 27, 27 ; Hor. Od. 1, 21, 8 ; Ov. M. 9, 646. ' crambe- es, /■ = KOau&n, Cabbage, " Plin. 20, 9. 33."— b. Trop. : crambe re- petita, as it were, warmed over, for some- thing frequently repeated, Juv. 7, 154. (* Cranon< onis [Kpni/wii] A town of T'ncssaly, in the Vale of Tempe, Cic. Or. 2, 86 ; hence Cranonius, a, um : ager, Liv. 42, 64.) C ran tor. oris, m. 1. In fable, The armor-bearer of Pcleus, slain by the centaur Demoleon, Ov. M. 12, 367. — 2. A distin- guished philosopher of the old Academic school, Cic. Acad. 1, 9, 34; 2, 44, 135; Tusc. 1, 48, 115; 3, 6, 12; Hor. Ep. 1, 2, 4 Schmid ; cf. Diog. Laert. 4, 24. t Cl'apula. ■" / [upai-aXn} Excessive wine- drinking, intoxication, inebriation, Plaut. Most. 5, 2, 1 ; Rud. 2, 7, 28 ; Pseud. 5, 1, 35 ; Cic. Verr. 2, 3, 11 fin. ; Phil. 2, 12/«. ; Liv. 9, 30 ; 33, 48 ; Plin. 21, 20, 83, et saep.— 2. Meton., A resin producing hitoxication, with whic/t wine was some- limes mingled, Plin. 14, 20, 25; 23, 1, 24. * crapulariUS. a, um, adj. [crapula] Pertaining to intoxication : unctio, Plaut Stieh. 1, 3, 74. * crapulatUS. a, um, adj. [id.] Drunk- en with wine, inebriated, Vulg. Pb. 78, 65. * crapulcntUS. a, um, adj. [id.] Very much intoxicated, Amm. 29, 5. crapulosus. a, um, adj. [id.] Drunk- en; caused by drink : libidinibus servien- tes gulae, Firm. Mathes. 8, 20. CraSj a dv. [etym. unknown] To-mor- row, avpiov (freq. and class.) : scies for- tasse eras, summum perendie, Cic. Att 12, 44, 3 : negat Eros hodie : eras mane putat id. ib. 13, 30, 2 : eras donaberis hae- do, Hor. Od. 3, 13, 3 ; id. Sat. 1, 6, 119, et saep. — (JS) c. temp, praes. : sat habeo, si eras fero, Plaut. Most. 3, 1, 125 ; Ter. Ph. 3, 2, 46 : eras est mihi judicium, id. Eun. 2, 3, 46 ; Atta in Non. 468, 24 ; Hor. Ep. 1, 5, 9 Schmid, et al. So the title of a writing of Varro : eras credo, hodie nihil, of which there are some fragments in Non. 112, 9; 139, 10; 26; 206, 20.— (y) Subst : eras istud quando venit ? Mart. 5, 58 ; so hesternum (* yesterday ), Pers. 5, 68 Casaub. — *b. = m diem crastinum, On or for the morrow, eras te non vocavi, Mart 2, 37 fin. — 2. 1" gen., For the future (cf. also the Hebr. IJIO, eras, for posthac, in posterum, Exod. 13, 14 ; Jos. 4, 6 ; 21, and "inD Dl'3, Genes. 30, 33) : quid sit futurum eras, fuge quaerere, Hor. Od. 1, 9, 13 Mitscherl. : credula vitam Spcs fovet et melius eras fore semper ait, 1Mb. 2,6,20; Ov. M. 15, 216. crassamen. inis, n. [crasso] The thick sediment of a liquid, the dregs (cf. crassamentum, no. 1), Col. 12, 25, 2 ; 12, 42, 2. crassamentum, i. «• [id.] (a post- Aug. word) 1. The thick sediment of a liquid, lite dregs, grottnds, Col. 12, 12, 1. C R, AS — 2- The thickness of an object : porta- rum, Plin. 16, 40, 77 : crassamentum par (surculi), Cell. 17, 9. crassd adv. Thickly ; grossly, rudt- ly ; not clearly, dimly ; confusedly ; v. crassus, /n. crasSCSCO. ere, v. inch. To grow thick, thicken, grow large or fat (post- Aug. ; most freq. in Pliny the elder) : turtures milio, etc., Col. 8, 9, 2 : sues. Plin. 13, 18, 32 : eaepae capita, id. 19, 6, 32 : pili quadrupedibus, id. 11, 39, 94 : mel (opj/. dilutum), id. 11, 13, 13 ; cf. vinum, id. 23, 1, 22 : aer in nubes, id. 2, 43, 44 ; id. 33, 5, 26. Crassianus. a, um, v. 2. Crassus. * CraSSlf icatlO, onis. f. [crassitieo] A making thick or fat, thickness, Coel. Aur. Tard. 5. 3. crassifico. avi, arum, 1. v. a. [cras- sus-facio] To make thick, thicken, make fat, fatten, Coel. Aur. Tard. 2, 14 ; 4, 3 ; 5, 2. 'Crassipes. edis [crassus and pes] A surname of the Furian family, Liv. 38, 42 : the most celebrated is Furius Crassipes, Cicero's son-in-law, Cic. ad Div. 1, 7 ; id. Q. Fr. 2, 5 and 6.) * crassitas. atis, /. [crassus] Thick- ness, density : densa aeris noxii, App. de Mundo p. 729. crassities. ei. /. [id.] Thickness, density : App. M. 7, p. 189. CraSSltudo, i n i s > /• [id-] Thickness, density (in good prose) : postium, Plaut. Most. 3, 2, 134 ; so parietum, Caes. B. C. 2, 8 : columnarum, Vitr. 4, 4 : fornicum, Liv. 44, 11, et al. : teretes stipites feminig crassitudine, Caes. B. G. 7, 73 : cf. id. ib. 3, 13: aeris, Cic. Div. 1, 42, 93: cerae, Plin. 27, 9, 47 : mellis, id. 28, 12, 10.— 2. Concrete: A thick matter, dregs, sedi- ment : Cato R. R. 39, 2; Plin. 25, 11, 90. * crassivenius, a > "m. "Aj- [crassus- vena] Having thick veins : acer, Plin. 16, 15, 26. CraSSO, without perf. atum, 1. v. a. [crassus] To make thick, thicken, condense (post-class.) : pili crassantur in setas, App. M. 3, p. 139 : crassatus aer, Amin. 19, 4. 1. CraSSUS, a, um, adj. [ace. to Doed. Syn. 1. p. 20. kindr. with creber, like rus- sus with ruber] As antith. of flowing, thin, lean, delicate, etc., Solid, thick, dense, fat, gross, etc. (freq. and class, in prose and poetry): 1. Lit: semina (opp. liqui- da), Lucr. 4, 1255 ; cf. crassius semen, id. 4, 1240 ; id. 6. 858 : ummentum. Hor. A. P. 375 : paludes, Virg. G. 2, 110 : cruor, id. Aen. 5, 469: aquae, greatly stcollen, Ov. Am. 3, 6. 8 : ager, Var. R. R 1, 24, 1 ; Cic. Fl. 29, 71 ; Ter. Hec. 3, 4, 26 . turdi, Mart. 2, 40. Poet. : telum saniuine, Stat. Til. 2. 659 : to»a, Hor. S. 1. 3, 15; cf. filum, Cic. Fam. 9, 12; Ov. Her. 9, 77: restis, Plaut. Pers. 5, 2, 34. — Esp. freq. of thick, dense, heavy atmosphere : crassus et concretus aer, Cic. Tusc. 1, 18 ad fin. ; cf. crassissi- mus aer, id. N. D. 2, 6, 17 : coelum The- bis (opp. tenue Athenis), id. Fat 4 : caligi- ne nubis, Lucr. 6, 461 ; cf. id. 4, 350 ; id. 6, 246 : Hirt. B. Hisp. 6, et al. 2. Trop. (rare; not in Cic.) : infortu- nium, j. e. a sound, severe beating, Plaut Rud. 3, 5, 53 : senes, stupid, dull, Var. in Non. 86, 24 : Ofellus Rusticus abnormis sapiens crassaque Minerva, ?'. e. of strong, plain, straight-forward sense or wisdom Hor. S. 2, 2, 3; cf. crassiore ut vocant Musa, Quint 1, 10, 28 : turba, uncultivated. Mart. 9, 23 : negligentia, stupid, coarse, blunt, Ulp. Dig. 22, 6, 6: crassiora nomi- na, more rude or barbarous, Mart. 12, 18 ; cf. Gell. 13, 20, 15. Adv. crasse (rare; not in Cicero): 1. Lit: Thickly : picari vasa, Col. 12, 44, 5 ; cf. obliuere, Scrib. Comp. 46. — 2. Gross- ly, rudely : crasse illepideve compositum poema (the figure taken from a coarse web), Hor. Ep. 2, 1, 76 Schmid.— Of pre- cious stone , not clearly, dimly (comp.), Plin. 37, 7, 31 ; ib. 8, 36. Hence of the in- distinct understanding of any thing : Not clearly, confusedly : crasse et summatim et obscure intelligere aliquid, Sen. Ep. 121 mcd. — Whence 2. CraSSUS, i. >"■ -A family name in- the gens Licinia. The most distinguished was L. Licinius Crassus, a celebrated ora- tor, cotemporary of Cicero, Cic. Brut 38 ; Off. 1, 30 ; 37 ; 2, 13 in. , 14, et saep. Cf. 389 CR AT hereupon Ellendt. Cic. Brut, proleg. p. 68-77. — And M. Licinius Crassus, the tri- umvir, whence Crassianus, a, um i Of or belonging to Crassus : exercitus clades (well known in the war with the Parthians), Vellej. 2, 82; cf. Crassiana cla- des, Plin. 6, 16, 18 ; Flor. 4, 9, 7 ; 4, 10, 4 ; 4. 12, 63, et al. crastimis, a, um, adj. [eras] Of to- morrow (freq. and class, in prose and po- etry) : dies, Plaut. Stich. 4, 2, 55 ; Cic. Att. 15, 8 fin. ; Prop. 2, 15, 54, et al. : Titan, Virg. A. 4, 118 : Cynthius, Ov. F. 3, 345 : Aurora, Virg. A. 12, 76 : lux, id. ib. 10, 244 ; cf. stella diurna, Plaut. Men. 1, 2, 62: tem- pore, * Hor. Od. 4, 7, 17 : dapes, Mart. 3, 58 : egestas, id. 3, 10 : qnies, Luc. 7, 26, et al. — b. Die crastini, old abl. of time (an- te- and post-class.), Plaut. Most. 4, 1, 25 ; Gell. 2, 29, 7. Cf. hereupon Gell. 10, 24, and v. pristinus, proximus, quartus, quin- tus, nonus, etc. — c. Abs. : (a) In crasti- num, to-morrow, on the morrow, vos voca- bo, Plaut. Ps. 5, 2, 33 ; id. Casin. 3, 5, 43; cf. differre, Cic. de Or. 2, 90 fin.— *(/3) Crastino = eras, to-morrow : seges non metetur, Gell. 2, 29, 9. — 2. (ace. to eras, no. 2) Future (very rare) : quid crastina volveret aetas Scire nefas homini, Stat. Th. 3, 562; Plin. 13, 9, 17. ' Crataegus, is > /• A plant enticing to love. Plin. 26, 10, 63. t crataeg-on, onis, or Crataegus, i, m.= K/jariuyuiv. A plant, called in pure Lat. aquifolia, Plin. 27, 8, 40. t crataeglim* i> n. — Kparatyiv, The kernel of the fruit of the box-tree, Plin. 16, 30, 52. CrataeiSj Idis,/., Kparadf, Themoth- cr of Scylla, Ov. M. 13, 749 ; Virg. Cir. 65. i crataedg'dnoil) i. n. = K paraioyo- vov, The common flea-wort, Plin. 27, 8, 40. crater, eris, v. the follg. t cratera (ace. to Fest. p. 41 and Non. 547, 25 sq., sometimes written creterra), ae, /, and more like the Gr., crater; eris, m.^=.Kj>arr,p, Ton. npnrrjp, A vessel in which wine was mingled with water, a mix- ing-vessel or bowl (mostly poet.) : (,j) Cra- tera, ae, Cic. Verr. 2, 4, 59 Zumpt N. cr. ; Fam. 7, 1. 2 Orell. N. cr. ; Liv. 5, 25; 28 ; Curt. 4, 8 Jin. ; 9, 10 ; Hor. Od. 3, 18, 7 ; Sat. 2, 4, 80.— 0) Crater, eris, Ov. M. 8, 669; 12,236; 13,701; Fast. 5,522; Prop. 3. 17, 37, et al. : ace. Gr. cratera, Ov. M. 5. 82 ; 8, 679 ; 13, 681 ; Juv. 12, 44 : plur. crateras, Enn. in Serv. Virg. A. 9, 165; Virg. A. 1, 724; 9, 165.— 2. Meton., of objects of similar form : («) A vessel for drawing water, a bucket, water-pail: cra- tera, Naev. in Non. 547, 30. — b. An oil- vessel: crater, Virg. A. 6, 225; Mart. 12, 32. — c. A water-basin, a reservoir : crater, Plin. Ep. 5, 6, 32,— cL The aperture of a rolcanic mountain, the crater: crater, Liicr. 6. 702 ; Plin. 3, 8, 14. Hence also, e. A volcanic opening of the earth: crater, Plin. 2, 106, 110 ; Ov. M. 5, 424.— £ A constella- tion, the Bowl: (a) Cratera, Cic. Arat. 219 ■ also N.D. 2, 44).— (fi) Crater, Ov. F. 2, 266. t cratentes* ae, ™- An unknown pre- cious stone, Plin. 37, 10, 56. (*Craterus, i. ™- [Kpartpds] I. A physician in the time of Cicero. Cic. Att. 12, 13 and 14 ; Hor. S. 2, 3, 16,— IJ, A gen- eral of Alexander the Great, Nep. Eum. 2.) crates, is ( a °c- cratim, Plaut. Poen. 5, 2, 65), /. Wicker- or hurdle-work, a hurdle ; in milit. lang., fascines (freq., but for the most part only in plur. ; never in Cicero), Cato R. R. 10, 2 ; 11, 4 ; 48, 2 ; Virg. A. 11, 04 ; Hor. Epod. 2, 45 ; Col. 12, 15, 1 ; 12, 16, 2 ; as a harrow, Virg. G. 1, 94 ; Plin. 18, 18, 48 ; also a kind of punishment in which criminals were covered with a hur- dle, on which stones were thrown, Plaut. Poen. 5, 2, 65 ; Liv. 1, 51 ; 4, 50 ; Tac. G. 12.— Milit., Caes. B. G. 4, 17; 5, 40; 7, 79; 81 ; B. C. 1, 25 ; Liv. 10, 38 ; Tac. A. 1, 68 ; Hist. 2, 21 ; 3, 20 ; 4, 23, et al.— 2. Transf. : favorum, honey-comb, Virg. G. 4, 214 : spinae, the joints of the back-bone, Ov. M. 8, 808 ; cf. laterum, id. ib. 12, 370 : pectoris, Virg. A. 12, 508. Crathis, idis, m., KpaOts, A river of lite Thurii, in Magna Grecia, whose water was said to redden the hair, Plin. 3, 11, 15 ; 31, 2, 9 : Ov. M. 15, 315 ; Fast. 3, 581. craticias or .tans, a, um, adj. 390 CEEB [crates] Composed of wicker-work, wattled : parietes, lattice-work, Vitr. 2, 8 fin. ; 7, 3 ; Pall. 1, 19, 2. * craticula. ae, /. dim. Fine hurdle- work, a small gridiron, Mart. 14, 221. 3 Craticulum a Graeco Kpartira de- ducitur, Fest. p. 41 [better to derive it immediately from crates]. * cratlCUlllS; a. um, adj. [crates] Composed of lattice-work, wattled' lucer- nae duae, Cato R. R. 13, 1. Cratmus» i, m., Kparlvos, A celebrat- ed comic poet of the old comedy, a cotempo- rary of Eupolis and Aristophanes, and a worshiper of Bacchus, Hor. Ep. 1, 19, 1 Schmid ; Sat. 1, 4, 1 ; Pers. 1, 123 ; Quint. 10, 1, 65. ^ * cratlO) Ire, v. a. [crates] To harrow : herbam, Plin. 18, 28, 67, no. 4. .CratippiIS, i. m i Kpdrnnros, A dis- tinguished peripatetic philosopher at Ath- ens, a teacher of Cicero's son, Cic. Off. 1, 1; 2, 3; 3, 2; Div. 1, 3; 32, et al. ; Cic. fil. in Cic. Fain. 16, 21, 3. Creabllis, e. adj. [creo] That can be made or created (post-class., and rare) : materia, App. Trismeg. 85, 12 ; Aug. Conf. 12, 19, et al. t creagTa- ae, /. — Kptaypn, A flesh- hook (late Lat.), Marc. Cap. 9 fin. ; Vulg. Paralip. 2, 4, 11 ; Jerem. 52, 18. * Creamen, I n ' s i "• [creo] Tliat which is created : Prud. Ham. 505. creatlO, onis, /. [id.] (very rare) A creating, producing, begetting: libero- rum, Ulp. Dig. 1, 7, 15. — 2. A choosing to an office, choice : magistratuum, * Cic. Leg. 3, 3 fin. : tutoris, Papin. Dig. 26, 7, 38. creator, oris, m. [id.] 1. A creator, author, begetter, founder (very rare) : ipse deum, Cic. poet. Div. 2, 30, 64 ; cf. thus of a father, Ov. M. 8, 309 : creator atque opifex rerum, Luc. 10, 266 : hujus urbis Romulus, Cic. Balb. 13, 31.— 2. One who elects or chooses to an office, Cod. Just. 10. 31, 59. creatrix, 5°i s > /. [creator] She. who brings forth or produces, a mother (poet, word) : natura rerum, Lucr. 1, 630 ; 2, 1117 ; 5, 1361 : mea, patria (joined with genetrix), Catull. 63, 50 : diva, Virg. A. 8, 534 ; cf. Alexandri M., Olympias, Aur. Viet. Epit 40 ; Sil. 15, 184. Creatura, ae, /. [creo] A creature, thing created (late Lat.), Tert. Apol. 30 ; Prud L Ham. 508, et al. creber, bra, brum (sup. crebrissimus, Gell. 2, 30, 2 ; cf. Rudd. 1, p. 170), adj. [the ground form of celeber, perh. from cm r n ; v. Doed. Syn. 1, p. 20] That exists o ' ' -.9 place in a continuous multitude, f '■ving closehj together or one after an- o''ur (hence with continuus, Quint. 12, 10, 46), opp. to rarus. Thick, close, pressed together, frequent, numerous, repeated (very freq., and clas- sic.) : 1. Lit: (a) Of material sub- jects: Plaut. Aul. 4, 6, 9; cf. Lucr. 6, 135 : crebris arboribus succisis omnes in- troitus erant praeclusi, Caes. B. G. 5, 9 ; and rami, id. ib. 2, 17 : (venae et arteriae) crebrae multaeque. toto corpore intextae, Cic. N. D. 2, 55, 138 : castella, Caes. B. G. 2, 30 : creberrima aedificia, id. ib. 5, 12 : ignes quam creberrimi, Sail. J. 106, 4 ; cf. ib. 98, 5 : vigilias ponere, id. ib. 45, 2 ; Tib. 1, 7, 17 ; cf. Ov. M. 15, 721 : tanto crebriores literae nunciique ad Caesarem mittebantur, Caes. B. G. 5, 45 ; cf. explo- ratores mittant, id. ib. 6, 10 : tarn crebri ad terram accidebant quam pira, as thick as pears, Plaut. Poen. 2, 38 ; cf. id. Amph. 1, 1, 81 : crebri cecidere coelo lapides, Liv. 1, 31; cf. id. 28, 37. et saep. — b. Of immaterial subjects: itiones, Ter. Ph. 5, 9, 23 ; cf. excursiones, Nep. Milt. 2, 1 : ictus, Lucr. 4, 935 ; 1280 ; Hor. Od. 1, 25, 2 ; Suet. Calig. 30 : impetus, Lucr. 1, 294 ; Sail. J. 50, 1, et al. : anhelitus, Quint. 11, 3, 55 ; Virg. A. 5, 199 : commutationes aestuum, Caes. B. G. 5, 1 : rumores, id. ib. 2, 1 : amplexus, Ov. M. 9, 538 : gemi- tus, id. ib. 10, 508, et al. : compellationes, Cic. Fam. 12, 25, 2 : argumentatio, Quint. 2, 5, 8 ; id. ib. 8, 5, 29 : supplosio pedis, id. 11, 3, 128 : crebriores figurae, id. ib. 9, 2, 94 ; 9, 3, 4, et saep. 2. Transf., of an object, That is fur- nished with abundance, or produces some- CBED thing in multitudes, crowded with, abund- ant, abounding in : creber arundinibu9 tremnlis ibi surgere lucus coepit, Ov. M. 11. 190 ; so Africus procellis, Virg. A. 1, 85: Plin. 3, 5, 9, § 55; Cic. Plane. 34 (Thucydides) ita creber est rerum ire quentia, ut, etc., id. de Or. 2, 13, 56 ; so id Brut. Ifin.; Frgm. in Suet. Caes. 55 Quint. 10, 1, 102 (cf. densus sententiis, id ib. § 68) ; and densis ictibus heros Crebe) utraque manu pulsat versatque Dareta, Virg. A. 5, 460 ; Quint. 12, 10, 60. Advv., a. Most freq. crebro, Close oni after another (in time or number), repeat- edly, often, oftentimes, frequently, man\ times : si crebro cades, Plaut. Pers. 4, 4. 104 ; so Ter. Heaut. 1. 2, 32 ; run esse, id. Hec. 2, 1, 18 : cudere, Lucr. 1, 1043 : mit- tere literas, Cic. Att. 6, 5 : tussire et ex- spuere, Quint. 11, 5, 56 ; Hor. Ep. 1, 1, T, et saep. : qui crebro Catulum, saepe me, saepissime remp. nominabat, Cic. Coel. 24, 59. — Comp. crebrins : perlueet villa quam cribrum, i. e. with more holes, open- ings, Plaut. Rud. 1, 2, 14 ; Lucr: 2, 474 : mittas literas, Cic. Fam. 5, 6 fin. ; Suet. Aug. 21. — Sup. creberrime : commemoran- tur a Stoicis, Cic. Div. 1, 27.— b. Crebra (acciui. plur ; cf. Rudd. 2. p. 159) : Lucr. 2, 359 Forbig. : et pede terram crebra ferit (equus), Virg. G. 3, 500. — c. Crebre, Closely, compactly (of place ; only in Vitr.) : fundamentaaedinciorumpalationibus cre- bre iixa, Vitr. % 9. — Sup. : crates creber- rime textae, id. 10, 20 fin. — *d, Crebriter. Repeatedly, very frequently (in time) : Vitr. 10, 19 fin.— Cf. Hand Turs. II. p. 133 sq. * crebra tus, a, um, Pa. | from the obs. verb, crebro, are] Made thick, close, concise telae pexitas, Plin. 11, 24, 28. Crebre, "dv. Closely ; v. creber, Adv., no. c. CrebreSCO (' n MSS. and edd. some- times euphon. written crebesco, in ace. with rubesco, from ruber), brui (bui) 3. v inch, [creber] To become frequent, to in, crease, grow strong; of a rumor, report, to spread abroad (perh. not ante-Au^. ; most freq. in Tac.) : crebrescunt optafae aurae, Virg. A. 3, 530 : gestus cum ipsa orationis celeritate, Quint. 11, 3, 111 : hor- ror, Virg. A. 12, 407 : bellum, Tac. H. 2, 67 ; cf. multa bella ubique, Aug. C. D. 3, 17 : seditio, Tac. H. 1, 39 : licentia et im- punitns, id. Ann. 3. 60 : invidia, id. Hist. 3, 34 : sermo, Virg. A. 12, 222 ; so fama cla- dis Germanicae, Tac. H. 4, 12. — With a clause as subject : per idoneos socios crebrescit vivere Agrippam, etc., Tac. A. 2, 39._ IcrebriSUrum, sc- vallum apud En- nium significat vallum crebris suris id est palis munitum, Fest. 45. crebritas, atis, /. [creber] Thickness, closeness, frequency : spissae venarum, Vitr. 2, 10 : coeli, id. 9, 9 : fluctuum, Sail. H. frgm. in Serv. Virg. 1, 116 (p. 248 ed. Gerl.) : literarum, Cic. Att. 13, 18 : crebri- tas et magnitudo officiorum, id. Fam. 3, 1 : sententiarum (with concinnitas), id. Brut. 95 ad fin. crebriter, a & v . Repeatedly; v. cre- ber, Adv., no. d. * crebritudo, "" s . /■ [creber] ante- class, for crebritas, Sisenna in Non. 91, 30. crebro, <"&>• Repeatedly, frequently ; v. creber. Adv., no. a. Credlbllis, e, adj. [credo] Credible: " crcdibile est quod sine ullo teste audito- ris opinione firmatur," Cic. Inv. 1, 30, 48 (class, in prose and poetry) : Plaut. Poen. 5, 5, 50 : tametsi verissimum esse intelli- gebam, tamen credibile tore non arbitra- bar, Cic. Verr. 2, 5, 61 : narrationes, id. Or. 36, 124 ; cf. Quint. 4, 2, 52 : imago re- rum, id. ib. 4, 2, 123: ratio, id. ib. 5, 12, 13 : suspicio, id. ib. 9, 2, 90, et saep. : magnum narras, vix credibile, * Hor. S. 1, 9, 52: vix credibile dictu, Curt. 5. 13, 22: quod eum ilia quoque diligentissime per- cepisse credibile est, Quint. 2, 3, 5 ; so with ace. c. inf., id. ib. 5, 6, 2 ; 5, 10, 19 ; 6, 2. 31 ; 7, 2, 42, et al. : credibili fortior ilia fuit, Ov. F. 3, 618 ; cf. id. Trist. 1, 5, 49,— Comp. : Quint. 4, 2. 124 ; id. ib. 6, 3, 4. — Adv. credibiliter, Cic. Dcjot. 6, 17; Quint. 2, 15, 36 ; 3, 11, 1 ; 6, 2, 19 ; 9, 2, 30. credibiliter, "dv. Credibly ; v. the preced., fin. C HE D " crcditOi are. «. intcns. a. fcredoj To firmly believe a thing: Full. Myth. 1. creditor- oris, m. [credo, no. I.] A creditor, •• Gaj. Din. 50, 16, 10 «?. ;" Cic. Phil. 6, 4 ; Quint. 23 ; Flacc. 9 ; Liv. 6, 14 ; Sen. Ep. 87 ; Quint. 3, 6, 84 ; 5, 10, 105 ; 117; 5, 12. 5 ; * Hor. S. 2, 3, 65, et saep— 2. Trop. : Of the belly, Plin. 26, 8, 28. creditriX; icis,/. [creditor] A female creditor, Paul! Dig. 20, 5, 16 ; 42, 6, 38, et al. crc iitum, i» «-. v - credo, no. I. b. credo, diai, ditum, 3. (praes. conj. credumn, Plaut. Poen. 3, 5. 2: creduas, id. Bacch. 3, 3, 72 ; Trin. 3, 1, 5 : creduat, id. Bacch. 3, 4, 5 ; 4. 8, 6 : creduis, id. Amph. 2, 2, 40 ; Capt. 3, 4, 73 : creduit, id. True. 2, 2, 52. Ct Struve, p. 202 sq.) v. a. [cre- do " quasi cretum do," Prise, p. 890 ; yet dul>.]. I. Oris, belonging to the lang. of busi- ness. To give as a loan, to loan, lend : (villicus) injussu domini credat nemini ; quod dominus crediderit exigat, Cato R. R. 5, 4 ; Plaut. Cure. 4, 1, 20 : p'opulis, Cic. Rab. Post. 2, 4 : alicui grandem pecuni- am, id. ib. ; so pecunias ei, id. Fam. 1. 7, 6 ; and pecuniae creditae, id. Prov. Cons. 4, 7: centum talcnta, Qnint. 5, 10, 111: 60- lutio rerum creditarum, Cic. Off. 2, 24, et saep. — Hence, b. Creditum, i, n., A loan (post-Aug.), Sen. Ben. 2, 21 ; 34 ; Quint. 5, 10, 105; 117; 7, 2, 51; Modest. Dig. 16, 2, 1 ; Julian, ih. 12, 1, 19 sq., et saep. II. Transf. beyond the circle of busi- ness (very freq. in all periods and in every species of composition). A. With the prevailing idea of intend- ed protection : To commit or consign something to one for preservation, protec- tion, etc., to intrust to one, committo, com- mendo (cf. concredo) : ubi is obiit mor- tem, qui mihi id aurum credidit, Plaut. Aul. prol. 15 ("credere est servandum commendare," Non. 275, 9) ; so numum, Plaut. Trin. 4, 2, 112 (for which ib. 115 : concredere) : alicujus tidei potestatique (with committere), Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27 ; cf. id. ib. 1, 1, 4 fin. : vitam ac for- tunas meas, Lucil. in Non. 275, 8 ; cf. Ter. Andr. 1, 5, 37 : militi anna, Liv. 2, 45: se suaque omnia alienissimis. Caes. B. G. 6, 31 ; cf. Plaut. Rud. 2. 6, 2 : se ponto, Ov. M. 14. 222 : se pertidis hostibus, Hor. Od. 3, 5, 33 : se ventis. Quint- 12 prooem. § 2 : pennis se coelo, Virg. A. 6, 15 ; cf. Ov. M. 2, 378 : se pugnae, Virg. A. 5, 383, et saep. : crede audacter, quid lubet, Plaut. Trin. 2, 4, 118 : id. Pseud. 2, 1, 3 : illi consilia om- nia, Ter. Ad. 5, 4, 18 : arcanos sensus tibi, Virg. A. 4, 422 ; cf. arcana libris, Hor. S. 2. 1^31 : aliquid cerae, Plaut. Pers. 4, 3, 59, et saep. B. With the prevailing idea of bestow- ing confidence: To trust to or confide in a person or tking. to have confidence in, to trust : crede modo tu mihi, Plaut. 3, 2, 4 : virtuti suorum satis credere, Sail. J. 106, 3 : cf. id. ib. 72, 2 : nee praesenti fortunae, Liv. 45, 8 ; and consoles magis non confi- dere quam non credere suis militibus, rather mistrusted their intentions than their valor, id. 2, 45 : nee jam amplius hastae, Virg. A. 11, 808 : ne nimium colori, id. Eel 2, 17 : bibulis talaribus, Ov. M. 4, 731. — Hence C. To trust one in his declarations, as- sertions, etc., i. e. to give him credence, to believe : injurato scio plus credet mihi quam jurato tibi, Plaut Am. 1. 1. 280 sq. ; id. ib. 260 : viiv me istuc tibi, etsi incredi- bile'st credere ? Ter. Heaut. 4. 1, 11 ; id. Andr. 3, 2, 17 : credit jam tibi de istis, Plaut. Men. 4, 2, 53 : cui omnium rerum ipsus semper credit (* in every thing), id. Asin. 2, 4, 53; cf. id. True. 2, 2, 52. — b. Mihi crede, believe me, confide in my words, euot -i6 »• [cresco] Growth, increase (very rare) : corporum, Var. in Non. 169, 14 : lunae, Pita. 11, 37, 55—2. '•Crementum est semen masculi, unde animalium et hominum corpora concipi- untor," Isid. Orig. 9, 5, 5 ; 11, 1, 15. Cremera. ae - /• A small river in Etruria, near Veil, made famous by the heroic death of tlic Fabii, Liv. 2, 49 ; Ov. F. 2, 205; Gell. 17, 21, 13; cf. Mann. Ital. 1. p. 412. Hence Cremerae legio, i. e. the Fabii, juv. 2, 155 ; and Cremerensis, e, Of Cremtra : dies, the day of the disas- trous conflict at Cremera (coupled with Alliensis), Tac. H. 2, 91. cremia. orum (sing, cremium, i. Vulg. Psalm. 102, 4, transl. of the Hebr. TpJ -)■ n. [cremo; cf. the Hebr. "IpIO' from 1p'' arsit] Dry fire-wood, brush- wood : Col. 12, 19, 3 ; Ulp. Dig. 32. 55, § 4. Cremo? av i, atom, 1. v. a. To burn, consume by fire (freq., and class.) : silvas, Lucr. 5, 1242 : cf. id. 2, 672 ; poetam i a 4j-> Of Cremona .- ager. Tac. H. 3, 15: coioni, Liv. 33, 23: proelium, Tac. H. 3, 48. In plur. subst Cremonenses, ium, m.. The inhabitants of Cremona, Tac. H. 2, 70 ; 3, 19, et al. Cremor, oris, m. The thick juice ob- tained from animal or vegetable substan- ces, thick broth, pap, Cato R. R. 86 : Plaut Pers. 1, 3, 15 ; Cels. 3, 7, no. 2 ; 6, 6, no. 26 ; Ov. Med. fac. 95. 1. creo (old, perh. orig. form cereo, in Var. L. L. 6. 8, 73), avi, atom, 1. v. a. To bring forth, produce, make, create, be- get (very freq. in all periods and in every species of composition). I. Lit: A. lu gen.: rerum primor- dia pandam, Unde omnes natora creet res auctet alatque, Lucr. 1, 51 ; id. 1, ?10 : animalia, id. 2, 1152 : genus humanum, id. 5, 820 : mortalia secla, id. 5, 789 : fru- ges, id. 2, 170 : ignem, id. 1, 799 ; cf. ig- nes e lignis, 1, 910, et saep. : Silvius Aene- an Silvium creat Liv. 1, 3 ; cf. fortes cre- antor tortious et bonis, Hor. Od. 4, 4, 29. Also of woman : quaeritor argentum pu- erisque beata creandis Uxor, Hor. Ep. 1. 2, 44 ; so Pall. Febr. 26, 2. Hence in poets freq. in part. perf. creatos, a, with abl. (masc. or fern.). Sprung from, begotten by. born of; or subst An offspring, a sou, Ov. M. 5, 145 : 11, 295 ; 13, 22 ; 346 ; 616, et saep. ; ib. 11, 303, et al. B. I n par tic, publicist 1. 1. (cf. facio) To make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (also freq.) : qvl coMrrrATY. creare. consvi.es. rite, possint, Cic. Leg. 3, 3. 9 ; so consules, Caes. B. C. 3, 1 ; Liv. 4, 7, et 6aep. : duo ex uno familia magistratus, Caes. B. G. 7, 33 : Patres, Liv. 1, 8 : dictatorem, id. 2, 18 (five times) ; 6, 6 : magistrum eqni- tora, id. 2, 18 : 4, 57 : interregem, id. 4, 7 : 5, 31 : tribunum, id. 2, 33 : 5, 2 : censo- res, Suet. Aul. 37 : Imperatorem (with eligere), id. Vesp. 6 : ducem gerendo bel- 391 CREP lo, Liv. 1, 23 : curatorem reipublicae, Pa- pin. Dig. 50, 8, 3, et saep. II. iTrop. : To produce, prepare, cause, occasion : yoluptatem meis iniraicis, Plaut. Casin. 2, 7, 3 : commoditatem milii, id. Poen. 4, 2, 94 : lites, id. ib. 3, 2, 9 : omnes has aerumnas, id. Mil. 1, 1, 33 : capitalem fraudem tuis cruribus capitique, id. ib. 2, 3, 23 : moram dictis, id. Pseud. 1, 3, 159 : sensiferos motus, Lucr. 3, 240 : notitiam veri, id. 4, 479 : tantam discordiam, id. 6, 1047 : errorem (similitudo), Cic. Div. 2, 26: luxuriam, id. Rose. Am. Tl fin.: sedi- tionem, Vellej. 2, 20 : taedium ac satieta- tem ex similitudine, Quint 9, 4, 143 : vom- itum dissolutionemque 6tomachi, Plin. 9, 48, 72, et saep. 2. CreO' ° r anal, to the Gr., Creon, outis, m., Kpetw, 1. A king of Corinth, who betrothed his daughter Crcusa to Ja- son, "Hyg. Fab. 25; Sen. Med.;" Hor. Kpod. 5, 64. — 2. A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72 ; Stat. Th. 12, 477 ; 678. — 3. A regent at Thebes during Am- phitruo's absence : rex, Plaut. Am. 1, 1, 195. t crcpaej i- i "• [crepito] A rat- tle,Col.9, 12, 2 ; Quint. 9, 4, 66 ; Mart. 14, 54 ; Marc. Cap. 1, 4 ; 9, 314. crcpito, are, 8. intent, n. [crepo] To rattle much, to creak, tinkle, crackle, clatter, rustle, rumble, crepitate, etc. (poet, or in post-Aug. prose) : dentibus, Plaut. Rud. 392 CREP 2, 6, 52 ; Lucr. 5, 746 : tenui rostro, Ov. M. 11, 735 ; cf. id. ib. 6, 97 : lapillis unda, id. ib. 11, 604; multa grandine nimbi, Virg. A. 5, 459 ; cf. id. Georg. 1, 449 : leni vento bractea, id. Aen. 6, 209 : duris in- cudibus enses, id. Georg. 2, 540 ; cf. arma, Tib.2, 5, 73; Ov. M. 1,143; 15,783: fulvo auro rami, id. ib. 10, 648 : tiamma crepi- tante, Lucr. 6, 155 ; Virg. A. 7, 74 : crepi- tant! sistro, Prop. 3, 11, 43 (cf. Ov. M. 9, 784) : intestina (joined with crepant), Plaut. Men. 5, 5. 27 ; Petr. 132 : flos salis in igne nee crepitat nee exsilit, Plin. 31, 7,41.^ Crepitus; u s > n. [id.] A rattling, creak- ing, Clattering, clashing, rustling, etc. (in good prose) : cardinum, Plaut. Cure. 1, 3, 1 ; cf. claustrorum (with sonitus), id. ib. 47 : carbasi, Lucr. 6, 110 : e motu freno- rum, Var. R. R. 2, 7, 12 : dentium (* a chat- tering), Cic. Tusc. 4, 8, 19 : pedum, id. Top. 12 : armorum, Liv. 25, 6 ; 38, 17 : alarum (anserum), id. 5, 47 : plagarum, Cic. Verr. 2, 5, 62 : illisae manus hume- ris, Sen. Ep. 56 : tibiarum et scabellorum, Suet. Calig. 54 : arboris, Plin. 10, 18, 20 : imbrium (* a pattering), id. 12, 1, 5 : soni- tus, tonitrus, a crash, Plaut. Am. 5, 1, 10 : digitorum, a snapping of the fingers, as the signal of a command (cf. crepo and, concrepo), Mart. 14, 119. — p. In partic: A loud wind, iropUfi (dhT. from flatus, a noiseless breeze), Plaut. Cure. 2, 3, 16 ; Cic. Fam. 9,22 fin.; Sen. Ep.91.Zin.; Plin. 27, 12, 87, et al. ; together with flatus, Suet. Claud. 32. cr6P0? u '< itum, 1. v. n. and a. (most- ly poet, or in post-Aug. prose ; in class, prose, in its stead, concrepo, q. v.) I. Ncutr. : To rattle, crack, creak, rustle, clatter, tinkle, jingle, chink, etc. : foris, Plaut. Am. 1, 2, 34; so Ter. Ad. 2, 3, 11; and fores, id. Eun. 5, 8, 5; Heaut 1, 1, 121 ; 3, 3, 52 : intestina (with crepitant), Plaut. Men. 5, 5, 26 and 27 : herba Sabina ad lo- cos, Prop. 4, 3, 58 ; cf. Ov. F. 4, 742 : so- nabile sistrum, id. Met. 9, 784 (cf. crept- tanti sistro, Prop. 3, 11, 43) : crepante pe- de, Hor. Epod. 16, 48 : nubes subito motu, Ov. F. 2, 501 : catena, Sen. Ep. 9 med. : .apidem in statua Memnonis, Plin. 36, 7, 11, et saep. : digiti crepantis signa novit eunuchus, a snapping the fingers (as a sign of a command), Mart. 3, 82, 15 ; cf. concrepo, no. I. — 2. in partic.: To break wind, Cato in Fest. s. v. pbohibere, p. 206 ; Mart. 12, 77 and 78 ; cf. crepitus, no. b. — In a facetious play upon words : Co. Fores hae fecerunt magnum tlagiti- uni modo. Ad. Quid id est tlagitii 1 Co. Crepuerunt clare, Plaut. Poen. 3, 2, 33. — 3. Transf. : To break with a crash : re- mi, Virg. A. 5, 206. H. To make something sound, make a noise wuh, cause to resound or rattle : X. Lit.: (Camenae) manibus faustos ter cre- puere sonos, Prop. 3, 10, 1 ; so ter lae- tum sonum populus, Hor. Od. 2, 17, 26 : procul auxiliantia aera, Stat. Th. 6, 687 : aureolos, to make to clink, i. e. to count, Mart. 5, 19. Esp. freq., 2. Trop.: To say something or talk noisily, to make much ado about, to boast of, prattle, prate, etc. : neque ego ad mensam publicas res clamo neque leges crepo, Plaut. Mil. 3, 1, 56 : sulcos et vineta, Hor. Ep. 1, 7, 84 : quid veri, id. Sat. 2, 3, 33 : immunda, dicta, id. A. P. 247 : post vina gravem militiam aut pauperiem, id. Od. 1, 18, 5; * Lucr. 2, 1171. CrepuluSi s i um ) ad J- [crepo] A rat- tling, resounding, crashing (late Latin) : buccae, Sid. poeta Ep. 9, 13, 2 : fragor, id. ib. 4, 15. crcpundia; orum, n. fid.] An imple- ment for rattling, a rattle ; and specif, 1. Most freq., A child's rattle (by which play- thing children who had been exposed were recognized ; cf. monumentum, and Ruhnken. Ter. Eun. 4, 6, 15), Plaut. Cist. 3, 5; 4, 1, 4 ; Mil. 5, 6 ; Rud. 4, 4, 37 ; 110 ; 5, 3, 7 ; Cic. Brut. 91 Ellendt ; Plin. 11, 51, 112; Prud. Apoth. 711. Hence J a cre- pundiis, from childhood, Inscr. Orell. no. 1183. — b. An amulet, App. Apol. — *2. Rattling musical instruments, Just 30, \jin. t crepusci; orum, m., v. creper. * crepusculasccns, cntis, Fart. [crepusculum] Growing dusk, dusky: hora, Sid. Ep. 8, 3. CRE S Crepusculum) i» «• [creper] Twi- light, dusk (cf. the passage cited under creper, from Var. L. L. 6, 2, 52) ; and in partic., evening twilight, the dusk of the evening (in opp. to diluculum, the morn ing twilight, dawn) (poet or in post-Aug. prose), Plaut Casin. prol. 40 ; id. frgm. in Var. L. L. 7, 4, 95 ; Ov. Am. 1, 5, 5 ; Her. 14, 21; Met. 1,219; 11,596; 15,651; Fast. 4. 735 ; 5, 163 ; Col. 12, 1, 3 ; Plin. 18, 25, 58 ; Suet. Ner. 26—2. For Dark- ness in gen.: per opaca crepuscula, Ov. M. 14, 122. CreS) etis, v. Creta, no. II. 1. crescentia* ae, /. [cresco] An in crease, augmentation : dierum (opp. brevi- tates), Vitr. 9, 9. cresco» crevi, cretum, 3. {inf. perf. sync, cresse, Lucr. 3, 683) v. inch. [1. creo] 1. Orig., of things not previously in ex- istence : To come forth, grow, to arise, spring, be born, become visible, appear (so mostly only in the poets). A. Lit : a pastoribus qui erant orti in eodem agro, qui postea creverunt peculia diviserunt, Var. R. R. 3, 1, 7 : cetera, quae sursum crescunt sursumque creantur, Lucr. 6, 527 : quaecumque e terra corpo- ra crescunt (for which, subsequently, ex- oriuntur), id. 1, 868 : corpore de patrio ac materno sanguine crescunt, id. 4, 1210 ; id. 3, 747 : hie et acanthus Et rosa crescit, Virg. Cul. 397. So esp. freq. in part. perf. : Arisen, sprung, descended from, born of: mortali corpore cretus, Lucr. 5, 6 : so id. 2, 906; cf. mortali semine, Ov. M. 15,760: corpore materno, Lucr. 4, 1224 : nativo corpore, id. 5, 61 : corpore pulcro, id. 5, 1115 : Semiramio sanguine, Ov. M. 5, 85 ; cf. ib. 13, 31 : Amyntore, id. ib. 8, 307 ; cf Virg. A. 9, 672; Ov. M. 13, 750: ab origi- ne eadem, id. ib. 4, 607 ; cf Trojano a san- guine, Virg. A. 4, 191. B. Trop.: ingens hie terns crescit la- bor, Sil. 3, 75 Drak. — Far more freq., II. Of things already in existence : To rise in height, to rise, grow, grow up, thrive, increase, etc. A. Lit: arbores, Lucr. 1, 254 ; so fru- ges, arbusta, animantes, id. 1, 808 : omnia paullatim crescunt (with grandescere al- iquc), id. 1, 190 sq. ; cf. moderatim, id. 1, 324 : ut (ostrea) cum luna pariter cres- cant pariterque decrcscaut, Cic. Div. 2, 14, 33 : in lecticis crescunt (infantes), Quint. 1, 2, 7 ; Ov. M. 2, 643, et saep. : in cujus domo creverat, had grown up, been reared, Suet. Oth. 1 ; cf. Alexander per quinquennium sub Aristotele doctore in- clito crevit, Just. 12, 16, 8 : Nilus in aesta- tem crescit campisque redundat, Lucr. 6, 713 ; cf. of the same : id. ib. 737 ; and Li- ger ex nivibus creverat, Caes. B. G. 7, 55 Jin. ; Ov. M 15, 509 : in frondem crines, in ramos brachia, to grow into, id. ib. 1, 550; cf. in ungues manus, id. ib. 2, 479: in immensum Atlas, id. ib. 4, 661 : in la- tum, id. ib. 1, 336 : in latitudinem (* lo in- crease, in breadth), Col. Arb. 17 : in longi- tudinem, Plin. 11, 37, 87 : super ora ca- putque onus, Ov. M. 12, 516 : ut clivo cre- visse putes, id. ib. 8, 191, et saep. 2. Transf.: To increase in number, to augment, multiply : non mihi absenti crevisse amicos, Cic. Sest32: adhuccres- centibus nnnis, Ov. A. A. 1, 61. B. Trop. : quum Atheniensium opes senescere.contraLacedaemoniorum crcs- cere videret, Nep. Alcib. 5, 3 ; so hostium opes animique, Cic. Manil. 15, 45 ; cf. Liv. 5, 46 : cujusvis opes contra illius potenti- am, Sail. C. 17 fin. : cujusquam regnum per scelus, id. Jug. 14, 7 : potentia pauco- rum (opp. plebis opes imminutae), id. Cat 39 ; Liv. 4, 2, et eaep. ; Lucr. 6, 341 ; Liv. 2, 14 : haec (mala) primo paullatim, Sail. C. 10 ad fin. : primo pecuniae deinde im- perii eupido, id. ib. § 3 : fuga atque for- raido latius, id. Jug. 55, 7 : licentia, id. Cat. 51, 30: inopia omnium, Liv. 21, 11: re- rum cognitio quotidie, Quint. 12, 11, 17 ; id. ib. 8 prooem. % 4, et saep. : qua ex re creverat quum fama turn opibus, Nep. Al- cib. 7 fin.: cf. (Saguntini) in tantas brevi creverant opes, Liv. 21, 7 : Rhodiorum ci- vitas populi Romani opibus, Sail. C. 51, 5; cf. qui malo reipublicae, id. ib. § 32 ; id. ib. 10, 1 : usque ego postera Crescam lau- de recens, Hor. Od. 3, 30, 8 ; cf. animus C It E T laude, Quint. 1, 2, 3 ; id. ib. 10, 2, 8 : a bre- vibus in longas (iambi), id. ib. 9, 4, 136; Ov. M. 9, 139, et saep. 2. In par tic, To rise or increase in distinction, honor, courage, etc., to be pro- moted or advanced, to prosper, to mount upward, to become great, attain honor : ac- cusiircm alios potius, ex quibus possem crescere, Cic. Rose. Am. 30 ; so ex invidia eenatoria, id. Clu. 28, 77 : ex bis, Liv. 29, 37 : ex me, id. 35, 19 r de uno isto, de multis, Cic. Verr. 2, 5, 67 fin. ; and abs. : crescendt in curia occasio, Liv. 1, 46; Sen. Ep. 34 ; cf. gaudet et e nostro cres- cit moe rore Charaxus, Ov. Her. 15, 117. 1. Creta, ae (nom. Crete, Mel. 2, 7, 12 ; Ov. Her. 10, 67 ; Met. 8, 118 ; 9, 668 ; 735 : ace. Creten, id. ib. 8, 99 ; 183 ; 13, 706 ; 15, 540), f., Kpi'/rn, Crete, an island in the Mediterranean Sea, distinguished in ancient times by its fruitfulness and very early cultivation, now Candia, " Mel. 1. 1. ; Plin. 4, 12, 20; Virg. A. 3, 104; Hor. Od. 3, 27, 34 ; Epod. 9, 29 ;" Cic. Fl. 13 ; Var. R. R 1, 7, 6 ; Plin. 15. 11, 10, et al. innum. ; cf. Mann. Gr. p. 675 sq. II. Whence is derived, 1. Cres, etis, m., and Cressa. ae, /, Kpi/i, Kpr/aoa, Cretan; or, as subst, a Cretan, Cretan woman, a. Masc. Cres : Epimenides, Cic. Div. 1, 18. In plur. Cretes, Cic. Mur. 35 ad fin. ; Ov. Am. 3, 10, 19 : gen. Cretum, Cic. Tusc. 2. 14, 34 ; Catull. 55, 23 ; Ov. F. 1, 594, et al. : ace Cretas, Caes. B. G. 2, 7 ; Mel. 1, 16, 1 ; Ov. Her. 16, 348 ; Luc. 4,441. — b. Fein. Cressa : pharetra, Virg. G. 3, 345 : nota, made with Cretan earth or chalk (v. 2. creta, no. b), Hor. Od. 1, 36, 10 Bentl. : herbae, for healing in gen., Prop. 2, 1, 61 (ace. to Serv. Virg. A. 12, 412; perh. for dictamnus) : bos, i. e. Pa- siphac (q. v.), Prop. 4, 7, 57.— Subst for Ariadne, Ov. Am. 1, 716; for Aerope, id. A. A. 1, 327. 2. Cresius (' n MSS. and edd. also written Cressius; cf. Wagn. Virg. A. 5, 285), a, urn, adj., Kpiiaioi, Cretan : mino- ra, Virg. A. 4, 70 : prodigia, i. e. taurus, v. no. 3, id. ib. 8, 295 : regna, Ov. Her. 16, 299 : tecta, Stat. Th. 12, 582. 3. Crctacus. a, um, adjt Cretan : Ida, Ov. Am. 3, 10, 25 ; Fast 5, 115 ; Virg. A. 12, 412: urbes, Ov. M. 9, 666: ratis, Prop. 3, 19, 26 : taurus, the bullock which Neptune sent to Minos, and which, at a Inter period, came to Attica, and laid waste the region around Marathon, Ov. M. 7, 434. — Subst Cretaeus, i, m., The Cretan, for Epimenides, Prop. 2, 34, 29. * 4. C retanus. i- ™- A. Cretan (prob. a word coined merely in sport), Plaut Cure. 3, 73. 5. Cretensis- e > al U- Cretan : ho- mo, judex, Cic. Phil. 5, 5 : Juppiter, id. N. D. 3, 21 : sagittarii, Liv. 37, 41, et saep— In plur. Cretensee, ium, m., The Cretans, Nep. Hannib. 9 ; Liv. 37, 60 ; 41, 25, et al. 6. Creticus, a, um, adj. Cretan: mare. Hor. Od. 1, 26, 2 : vinum, Plin. 14, 9, 11 : labyrinthus, id. 36, 13, 19 : pes, an amphimacrus, Diom. p. 475 P. et al. : ver- sus, composed of the amphimacrus, Diom. p. 513 P. et al. — b. Subst, («) Creticus, i, m., A surname of Q. Metellus, from his subjugation of Crete, Flor. 3, 7 fin. ; 3, 8, 1 ; Cic. Att 1, 19 ; cf. id. Flacc. 13 ; Vel- lej. 2, 34 ; Ov. F. 1, 594— (/?) Cretica, ae, /., A plant, also called clematitis, Plin. 25, 8, 54. — (y) In the Gr. form Cretice, es, /., A plant, also called hibiscus, App. Herb. 38 and 62. 7. Crctis, Mis, / -^ Cretan woman : Nymphae, Ov. F. 3, 444. 2. Creta, ae, /. [orig. adj., from 1. Creta] Cretan earth, i. e. clialk, or a simi- lar kind of earth, "Plin. 35, 17, 57;" Cato R. R. 39, 2 ; Var. R. R. 1, 7, 8, et al. ; esp. used for whitening garments, Plaut. Aul. 4, 9, 6; hence trop. : creta est profecto horum hominum oratio, i. e. removes all trouble from the mind, Plaut. Poen. 5, 2, 16 sg. Also used for painting. Hor. Epod. 12, 10 ; Petr. 23 ; Mart 6, 93 ; 8, 33, et al. ; for seals, Cic. Fl. 16; cf. cretula: for marking the goal in a race-course, Plin. 8, 42, 65 ; for the making of earthen ves- sels, Col. 3, 11, 9 ; 5, 8, 6 ; 6. 17. 6 : Plin. 14, 20, 25, et saep. — 2. From the white color is borrowed the trope for something C HIM favorable or lucky, in opp. to enrbo, Hor. S. 2, 3, 246 ; and imitated by Pers. 5, 108 ; cf. also Cressa, under 1. Creta, no. II. 1, b. cretaceusi a, um, adj. [2. cretaj C /talk-like : siligo, Plin. 18, 9, 20. Cretaeus, a, um, v. 1. Creta, no. II. 3. Cretanus, i. v - L Creta, no. II. 4. CretariUS, a, um, adj. [2. creta] Of or pertaining to chalk: ars, Inscr. Grut 641, 3. — b. Subst. cretaria, ae, /. (sc. ta- berna), A shop for Cretan earth, Var. L. L. 8, 30, 117. CretatuS, a . um - adj. [2. creta] Mark- ed with chalk : fasciae, Cic. Att 2, 3 : pe- des, Plin. 35, 18, 58 : bos (decorated as an offering), Juv. 10, 66 : Fabulla, whiten- ed, Mart "2, 41. — 2. Transf. : ambitio, i. e. of the candidates for office, clothed in white, candidatorum ; Pers. 5, 117. Cretensis, e > v - 1- Creta, no. II. 5. creterra, ae, v. cratera. * CreteilS, a, um, adj. [2. creta] Made of chalk or clay, of clay : persona, Lucr. 4, 298. t crethmOS, i. /• = uprfluov, Sea-fen- nel, Crithmum maritimum, L. ; Plin. 26, 8, 50 ; 25, 13, 96. cretica, ae, and cretice, es, v. 1. Cre- ta, no. 11. 6, b. /? and y. Creticus, a, um, v. 1. Creta, no. II. 6. creti-f odina. ae, /. [creta] A chalk or clay pit, Ulp. Dig. 7, 1, 13, § 5; 24, 3, 7, § 14 - _ „ CretlO, onis, /. [cerno, no. II. 5] jurid. t. t., The legal declaration of intention concerning entering upon an inheritance, " Gaj. Inst. 2, § 7 ;" Cic. Att 11, 12 fin. ; 13, 46; de Or. 1, 22, 101. Cf. Hugo's Rechtsgesch. p. 566 sq.— *2. Trop. : An inheritance : Plin. 2, 26, 24. ' Cretis, idis, v. 1. Creta, no. II. 7. cretOSUS, a, um, adj. [ 2. creta ] Abounding in chalk or clay : locus, Cato R. R. 8, 1 ; Plin. 15, 18, 19 : terra, Var. R. R. 1, 9, 3 ; Plin. 18, 19, 49 : rura Cimoli, Ov. M. 7. 463. Cretula, ae, /. dim. [2. creta] White terra 6igillata : Cic. Verr. 2, 4, 26 ; Plin. 35, 7, 31. * cretura, ae, /. [cerno] That which is sifted out, bran, chaff, Pall. 1, 24, 3. 1. cretus. a, um, Sifted ; Part., from cerno. 2. cretUS, a, um, Arisen, born, etc. ; Part., from cresco. Creusa, ae, /., Kpjovaa, 1. A daugh- ter of King Creon, of Corinth, married to Jason, and on that account put to death by Medea by means of a charmed offering (a garment, ace. to Hor. Epod. 5, 65 ; a gar- ment and a golden chain, ace. to Sen. Med. 571 sq. ; a crown, ace. to Ov. Ib. 606 ; Plin. 2, 105, 109), Hyg. Fab. 25 ; Sen. Med. 496 ; 509, et al.— 2. A daughter of Priam, and wife of Aeneas, Virg. A. 2, 738. — 3. -<4 town, with a harbor, in Boco- tia, Liv. "36, 21;" 42, 56; 44, 1. The same, Creusis, ace. to the Gr. KpcvotS, Mel. 2, 3, 10. Creusis, Wis, v. the preced., no. 3. cribello- without pcrfi, atum, 1. v. a. [cribellurn] To sift through a sieve, Pall. 1, 41 3 ; Theod. Prise. 1, 17 ; Apia 1, 5. Cribellum, i. »'. iim. [cribrum] A small sieve, Pall. Febr. 24 ; Jun. 11. CribrariUS, a, um, adj. [id.] Pertain- Kiglo a siave : slica, srjtsi Plin 18,11 ."!9. — Subst. ^cribrarius, A sieve-maker, koo- kivot>ol6s, Gloss. Gr. Lat. Crlbro, avi, atum, 1. v. a. [id.] To sift, pass through a sieve (perh. not aute-Aug.), Col. 12, 51, 1 ; Plin. 17, 11, 15 ; 20, 24, 100 ; 25, 5, 23, et al. ; Hier. Ep. 22, no. 4. cribrum, U n. [from a stem cer, whence cerno] A sieve, Cato R. R. 25, 76, 3 ; Piaut Rud. 1, 2, 14 ; Cic. Div. 2, 27 ad fin.; Col. 8, 5, 16; Plin. 18. 11,28*?.; Ov. M. 12, 437 ; Pers. 3, 112, et saep— b. Fa- cetiously: carniticum cribrum, Plaut. Most 1, 1, 52. — c Proverb.: imbrem in cribrum gerere, for a vain undertak- ing, Plaut. Ps. 1, 1, 100. crimen, mis, n. [coqtr. from cerimen or cernimen, from ceho or cerno, no. II. 3 ; therefore), lit, A judicial decision, ver- dict, judgment ; hence transf.. like the Gr. Kpina, of that which is subjected to such a decision, and, indeed, with particular reference to the accuser or accused. CKIM 1, Subj. : A charge, accusation, re- proach, esp. when unfounded ; a calum- ny, slander (very freq. in all periods and in every species of composition) : Plaut. Bac. 4, 3, 15 ; cf. Ter. Hoc. 5, 2, 13 ; and hae literae (idem Persei criminibus fece- runt, Liv. 40, 23 : quum respondero cri- minibus, Cic. Plane. 2, 4 Wund. : se falsis criminibus circumventum, Sail. C. 34, 2 ; cf. falsum, Cic. Quint 2, 8 ; Hor. Od. 3, 7, 14 : criminibus adversariorum in in- vidiam venire, Nep. Epam. 7, 4 : sermo- nes pleni criminum in Patres, Liv. 6, 14 Drak. : crimina et suspiciones, id. 40, 15 ; Nep. Them. 8, 2 : tanti maleticii crimen probaro te censes posse talibus viris, si, etc., Cic. Rose. Am. 26, 72 ; so sceleris maximi fingi, id. Cocl. 23 ; id. ib. 27, 65 : facinorum tantorum, id. Sull. 24, 8 : istius conjurationis, id. ib. 4, 12 : avariliae, id. Verr. 2, 2, 78 ; 2, 5, 1 : veneficii, Quint. 5, 7, 37, et saep. : hera in crimen veniet, Ter. Hec. 3, 1, 55 Q'hcra male audiet," Don.) : quid? sciebas tibi crimini datum iri? to be made a reproach, Cic. Verr. 2, 5, 29 ; cf. Ov. M. 1, 766 : crimen afferre, Cic. Rab. Post. 10, 27 ; cf. inferre, offerre, id. Lael. 18, 65 : in quos crimen intendebatur, Liv. 9, 26 : esse in crimine, to siand charged with, Cic. Verr. 2, 4, 45 : propulsare, id. Sull. 4, 12 : defendere, to avert, repel, con- fute, id. ib. ; Ov. M. 13, 304 ; and opp. obji- cere, Quint 6, 3, 69 : repellere, transferre, id. ib. 4. 2, 26, et saep. — Poet: belli, pre- texts, causas, Virg. A. 7, 349 Heyne. *B. Me ton. (abstr. pro concreto), An object of reproach or invective : perpetuae crimen posteritatis eris, Ov. Tr. 4, 9, 26. II. Obj., The fault complained of, an eiror, crime, fault, offence (also very freq. in all periods and in every species of composition). A. Lit: 1, In gen.: foedati crimine turpi, Lucr. 3, 49 : quo enim illi crimine peccatoque perierunt ? Cic. Coel. 30, 71 : haec causa est omnium horum scelerum atque criminum, id. ib. 25 : carendum non solum crimine turpitudinis verum etiam suspicione, Quint. 2, 2, 14 : quum quidam crimen ultro faterentur, Suet. Claud. 36 ; id. Ner. 34 ; Ov. M. 1, 483 : non prodere vultu, id. ib. 2, 447 ; id. ib. 462 : scire, id. ib. 614 : hoc si crimen erit, crimen amo- ris erit, Prop. 2, 30, 24, et saep. ; id. 2, 28, 2 ; cf. Ov. Am. 2, 11, 35 ; Tac. A. 1, 55— Esp. Ovid in his Tristia very freq. calls the offence on account of which he was banished crimina, interchanging it with error,?.». — b. Of inanimate objects : cri- mina brassicae sunt, animae eravitatem facere, etc., fault, Plin. 20, 9, 35. 2. In par tic, The crime of lewdness, adultery, Ov. M. 9, 24 ; Sil. 6, 634, et al. ; cf. the follg. B. Meton.: 1, An object representing a crime : et rupit pictas, coelestia crimi- na, vestes, i. e. deorum adulteria, Ov. M. 6, 131 ; cf. turn paries nullo crimine pic- tus erat Prop. 2, 6, 34 : protinus impres- sa signat sua crimina gemma, a letter con- taining her crime, Ov. M. 9, 566. — 2. A cause of a crime, a criminal : se causam clamat crimenque caputque malorum, Virg.A. 12, 600 ; Prop. 1, 11, 30. criminalis. e, adj. [crimen] Of or pertaining to crime, criminal (jurist. Lat.) t causa. Cod. Just. 9, 41, 15 : accusatio, id. ib. 3, 35, 3.— Adv. criminaliter : agi furti, Ulp. Dig. 47, 2 fin. Criminaliter» a ^ v - Criminally ; v. the preced., Jin. Criminatio, ° n ' s i /• [criminor] An accusation, complaint, calumny (in good prose), Cic. Agr. 3, 1 fin. ; Rose. Com. 13 ; de Or. 2, 79, 321 ; Inv. 1, 54, 104 ; Liv. 1, 54, et al. In plur., Cic. Lael. 18, 65 ; Liv. " 7, 5 ; 9, 26 ; Tac. A. 6, 25 ; Suet. Caes. 55 ; Tib. 12 ; 54, et al. Crimina tor, oris, m. [id.] An accuser, a calumniator (very rare) : meus, Plaut. Bac. 4, 7, 28 : in alios (opp. sui obtegens). Tac. A. 4, 1. CriminO, are, v. the follg., fin. Criminor, atus, 1. v. dep. [crimen, no. I.] I. With a personal object : To accust one of crime, to complain of, impeach, ca- lumniate (rare, but class.) : hanc metui, ne me criminaretur tibi. Ter. Eun. 5, 2, 16 ; so aliquem alicui, Tac. Or. 42 ; Suet 393 CRIN Calig. 56 ; c£ under no. 2 : Q. Metellum apud populum R. criminatus est, bellum ilium ducere, etc., Cic. Oti'. 3, 20 ; of. Liv. 1, 54 : Patres, id. 31, 6 : auctores, Quint. 1, 5, 11 : inopinantem, Suet. Tib. 64, et al. — 2. With things as objects : To com- plain of something, to charge with : quibus (concionibus) quotidie potentiam meam invidiose criminabatur, Cic. Mil. 5; so res gestas argumentando crimenve dis- solvere, id. Opt. Gen. 5, 15 : nescio quid de ilia tribu, id. Plane. 16 ; Suet Aug. 16 : auctoritatem Paullini, vigorem Celsi, ma- turitatem Galli, Tac. H. 1, SI fin.: rheto- riceu vitiis, Quint. 2, 17, 26 : humilitatem inopiamque ejus apud amicos Alexandri, Curt. 4, 1 : senatusconsultum absenti principi, Plin. Ep. 6, 13, 2 ; cf. above, no. 1. — With the ace. c. inf. : de amicitia, quam a me violatam esse criminatus est. pauca dicam, Cic. Phil. 2, Ifin. ; so id. Rose. Am. 15, 44 ; Liv. 2, 31 ; 37.-3. ^bs. : To ac- cuse, criminate : neque ego vos ultum in- jurias hortor neque discordias, ut illi criminantur, Sail. H. f'rgm. 3, 22, p. 234 fin. ed. Gerl. : Tiberio criminante, Suet. Calig. 7 ; so id. ib. 30. jug^a. Act. access, form crimino, are : aliquem apud aliquem, Plaut. Ps. 1, 5, 78. — Abs. : apud aliquem, Enn. in Non. 470, 16. — I). Criminor, ari, in pass, signif. : Sullanas res defendere criminor, Cic. Agr. 3, 4 Orell. N. cr. ; Hyg. Astr. 2, 18. CriHlinose, a & v - Reproachfully, etc. ; v. the follg., fin. CriminOSUSi a , um , <"?/• [crimen, no. 1.] Full of reproaches, reproachful, accusa- tory, suitable for criminating, calumnia- ting, slanderous (class.) : ne quum trie ni- mium gratum illi esse dicant, id mihi cri- minosum esse possit, Cic. Plane. 2 ; so id. Verr. 2, 2, 67 ; cf. in hunc, id. Sull. 13 : nomen, id. Plane. 19 ; so orationes, Liv. 8. 12 : iambi. Hor. Od. 1, 16, 2 : crimino- sissimus liber. Suet. Caes. 75 ; Quint. 9, 2, 23 : ille autem acerbus, eriminosus, pop- ularis homo ac turbulentus, Cic. Clu. 34 ad fin. — Ado. criminose : Cic. Rose. Am. 20 ; Sail: J. 64, 5 ; Liv. 38, 43 ; 40, 9 j Tac. A. 16, 20.— Corny., Cic. Brut. 34 fin. ; Tac. H. 3, 38,— Sup., Suet. Tib. 53. CrimiS'dS ( in MSS. and edd., freq. also written Crimissus), i, m., Kpiuiaof (Kpiynaios), A river on the southwest coast of Sicily, Virfr. A. 5, 38 Heyne and Wa^n. N. cr. ; Nep.Timol. 2 ad fin. ; Hyg. Fab. 273 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 397. crlnalis, e, adj. [crinis] Of or per- taining to the hair, hair- (poet., or in post- Aug. prose) : vitta, Ov. M. 4, 6; 5, 617; 9, 771 ; Virg. A. 7, 403 : aurum, id. ib. 11, 576 : hedera, a hair-ornament of Bacchus, Claud. Rapt. Pros. 1, 17 : aeus, a hair-pin, App. M. 8, p. 207, for which subst. crinale, Ov. M. 5, 53 : dentes, i. e. of a hair-comb, Claud. B. Gild. 137 : corpore polypus, i. e. furnished with feelers resembling hair (cf. crinis, no. 2, b), Ov. Halieut. 30. * Crinlger; Sri, m. [crinis-gero] Hav- ing long hair: Caucos, Luc. 1, 463 dub. (al. cirrigeros, with long curls). t crinillUSj a > um, adj. = Kp ivi i'0S, Made of lilies, lily-: unguentum, Pomp. Dig. 34, 2, 21. CrilUOi without perf., itum, 4. v. a. [crinis] To provide or cover with hair. As verb.finit., very rare, and only transf. of leaves of plants : i'rondibus crinitur ar- bos, Stat. Sily. 4, 5, 10; id. Theb. 4, 217. — But freq., 2. ' n part, perf., crinitus, a, um, Covered with hair, hairy; esp., having long hair or locks: a. Lit. : Apollo, Enn. in Cic. Acad. 2, 28 ; male puella, Ov. A. A. 3, 243 : turbae (sc. pueroram), Mart. 12, 49. — b, Transf: galea triplici juba, Virg. A. 7, 785 : Stella, a hairy star, a comet, Suet. Caes. 88 ; Claud. 46 ; Ner. 36 ; Vesp. 23 ; cf. Cic. N. D. 2, 5, 14 ; Val. Fl. 5, 370 : concha, Plin. 9, 33, 52 ; id. 11, 37, 44. crinis, i«, »'• if; Atta in Non. 202, 29 ; ace. to the latter also Plaut. Most. 1, 3, 69; still, ace. to the best MSS., capiundos cri- nes is the reading) [from the stem ceb, whence also cerno, creo, creeco ; cf. Doed. Syn. 3, 11] The hair (class. ; esp. freq. in the poets), Cic. Verr. 2, 3, 33 ; Caes. B. G. 1,51; B. C. 3,9; Liv. 1, 13; 3.7; 7,40, et saep. ; Virg. A. 1, 480; Catull. 64, 391 ; Hor. Od. 2, 5, 24 ; 2, 19, 20 ; 3, 14, 22 : 4, 394 CRIS 9, 14, et saep. : capere crines, i. e. to mar- ry (since the matrons distinguished them- selves from maidens by their hair-dress), Plaut. Most. 1, 3, 69 ; cf. id. Mil. 3, 1, 195 Lindem. — 2. Me ton. of Objects resem- bling hair. So, a. Of The tail of a comet, Virg. A. 5, 528 ; Ov. M. 15, 849 ; Plin. 2, 25, 22 ; Claud. IV. Cons. Honor. 184, et al. ; cf. crinitus. under crinio, no. 2, b. — fc. Of The feelers of polypi, Plin. 9, 29, 46. crinituSj a . um > v - crinio, no. 2. t crinon, i, «■ = KOivor, A lily, Plin. 21, 5, 11. 1 1 cridboliurci, ii, n. = Kpio&oSiov, A ram as mi offering in honor of Alys, Inscr. Grut. 27, 3, 4 ; 28, 1 sq., et al. tcrisimiiS) a , um , «<(;'. = xp'stuos, Decisive, critical : dies, the day of a crisis, in disease, Coel. Aur. Acut. 1, 14. t crisis, is, /• = Kfiicis, medic. 1. 1. A decision, crisis, Sen. Ep. 83. Cl'ispicans, autis, Part., from the unusu. v. a. crispico, are [crispus] Curl- ing, crisping: mareventus, Gell-18, 11,3. t CrispiCapilluS, oMdptl, Gloss. Lat. Gr. * crispisulcans, antis, Part, [cris- pus-sulco) Furrowing through in curls, serpentine : igneum fulmen, Poeta in Cic. Top. 16, 61. _ * crispitudo, inis,/. [crispus] A curl- ing, tremulous motion ; Arn. 2, 73. Crispo, without perf, atum, 1. v. a. and n. [id.] I. Act., To curl, crisp (poet., or in post-Aug. prose) : capillum, Plin. 29, 4, 26. — Hence, 2. Transf. : a. To make variegated, rough, uneven ; to cover or plant with something, to strew over : tellu- rem apio viridi, Col. 10, 166 : mixtum au- rum cono, Stat. Th. 8, 568 : alma novo crispans pelagus Titania Phoebo, Val. FI. 1, 311. — |). To put into a trembling motion, to swing, brandish, wave: bina manu lato crispans hastilia ferro, Virg. A. 12, 165 : tergeminos jactus, App. M. 11, p. 258, 35 : buxum, Claud. Rapt. Pros. 2, 110 : clunes, Arn. 7, p. 239; cf. crispitudo. — H. Neutr. So only in part, praes., crispans. — 1. Curled, uneven, wrinkled : buxus, Plin. 16, 16, 28 : nasus, Pers. 3, 87.-2. Trem- bling : cum vibrat crispante aediticiorum crepitu (of an earthquake), Plin. 2. 82, 84. CrispulllS; a , um > adj. dim. [crispus] Curled, having curled hair, crisped (post- Aug.), Sen. Ep. 95 med. ; Mart. 5, 61; Arn. 3, p. 108. — *2> Trop. : of discourse: Elaborate : Front, de Or. ep. 3. crispus, a, um, adj. [ace. to Doed. Syn. 3, 12, kindred in 6tem with crinis, crista, cresco] 1. Originally of the hair : Curled, crisped : cincinnos, Plaut. True. 2, 2, 32: leo crispioribus jubis, Plin. 8, 16, 18. — Of persons : Having curled hair, curly-headed, Plaut. Capt. 3, 4, 115 ; Rud. 1, 2, 37 : Ter. Hec. 3, 4, 26.—* jj. T r o p. : of discourse : Artistic, elaborate, Gell. 1, 4, 4. — 2. Transf: a. Curled, uneven, wav- ing, wrinkled : parietes abiete crispa, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 : brassica, Cato R. R. 157, 2 : crispae frondis apium, Col. 11, 3, 33 : acer montanum crispius, Plin. 16, 15, 26 : lactuca crispissimi folii, Col. 11, 3, 26, et saep. — J). In waving motion, quivering, trembling : linguae bisulcae jactu crispo fulgere, Pac. in Non. 506, 17 ; Virg. Cop. 2 : pecten (i. e. plectrum), Juv. 6, 382 Rup. — 3. Crispus, i, A surname of the well-known Roman historian, C. Sal- lustius. crisSO, avi, 1. v. n. To move the thighs in an indecent manner (of a woman, like ceveo of a man), Lucil. in Non. 19, 26 ; Juv. 6, 322; Mart. 14, 203; Auct. Priap. 18,4. cristaj ae, /. [kindred in stem with cresco, crinis ; cf. Doed. Syn. 3, 12] A tuft on the head of animals ; most freq. of the comb of a cock, Var. R. R. 3, 9, 4 and 5 ; Plin. 10, 56, 77 ; Juv. 13, 233, et al. ; of a lapwing, Ov. M. 6, 672; Plin. 10, 29, 44; of a serpent, Ov. M. 7, 150; 15, 669; 683; Plin. 11, 37, 44, — b. Proverb.: illi sur- gunt cristae, his crest rises, he imagines himself something great, is conceited, Juv. 4, 70. — 2. Transf. : a. A tuft of leaves on plants: foliorum, Plin. 22, 22, 43. — b. The crest of a helmet-, plume, Lucr. 2, 633 ; 5, 1314 ; Liv. 10, 39 fin. ; Plin. 7, 56, 57 ; Virg. A. 3, 468 ; 6, 780 ; 9, 50 ; 270 ; 10, 869 ; CROC 12, 89 ; 493, et saep.—* c. Pudenda nro. liebria, Juv. 6, 422. cristatus, a, um, adj. [cristaj Thai has a tuft or crest, tufted, crested. I, Lit. : ales. Ov. F. 1, 455 ; cf. cristati oris ales, id. Met. 11, 597 : aves, i. e. galli, Mart. 14, 223 : draco, Ov. M. 4, 599 ; Plin. 8, 13, 13. — 2, Transf: cassis pennis, Ov. *M. 8, 25: galeae, Liv. 9, 40 : Achilles, Virg. A. 1, 468. * cristula, ae, /. dim. [crista] A smali crest or tuft, Col. 8, 2, 8. t critac; arum, m. = icpirai, Tin judges among the Hebrews (O'tODtt')» Tert. adv. Gnost. 3. t Ci ithologia, ae, /. = K piBo\oyia. A gathering of barley, Cod. Just. 11, 27 1 ; Cod. Theod. 14, 26, 1. Cl'ltiaS, ae, m., KpiriaS, 1. Oneofth* thirty tyrants at Athens, Cic. Tusc. 1, 40, 96 de Or. 2, 22, 93 ; 3, 34, 139 ; Nep. Thras. i fin. — 2. -A sculptor, Plin. 34, 8. I critiCUS, a, um, adj. = KpiriKos, Fi or suitable for deciding, capable of judg- ing : J. Adj., only as a medic. 1. 1. (cf. cri simus) : Decisive, critical : accessio mor bi, Aug. Conf. 1 fin. — More frequent, 2 Subst. criticus, i, m., A critic, Cic. Fain. 9, 10 (also cited in Suet Gramm. 14), Quint. 2, 1, 4 Zumpt N. cr. ; Hor. Ep. 2 1,51. CritOj onis, m., Kpirav, A rich citizen of Athens, a disciple and friend of Socra- tes, Cic. Tusc. 1, 43, 103. CritdlauS; ', m. 1. A peripatetic phi- losopher, who was sent with Carneades an& the Stoic Diogenes as an embassador tt Rome. Cic. de Or. 2, 37 ; Tusc. 5, 17 fin. , Fin. 5, 5; Gell. 7, 14; 17, 21 ad fin— 2, A leader of the Achaians, in a war with the Romans, Cic. N. D. 3, 38, 91 ; Flor. 2, 16,2. t CTOCallis, Idis,/. An unknown pre- cious stone, Plin. 37, 10, 56. t CrOCatlO) ° ms , /• The croaking of ravens, Fest. p. 41 [crocio]. crdcatus, a, um, adj. [crocus] Saf- fron-yellow: semen, Plin. 16, 34, 62 : ves- tis, Front Ep. ad M. Caes. 2, 1. CrdceUS) a, um, adj. [id.] Of or per- taining to saffron, saffron- : odores, Virg. G. 1, 56: tinctus, saffron-sauce, Plin. 10, 48,68: color, id. 17, 10, 59.— 2. Transf.. Saffron- colored, yellow, golden: fiores, Virg. G. 4, 109 : luto, id. Eel. 4, 44 : cubi- le, id. Georg. 1, 447 : acantho, id. Aen. 1, 649 : chlamys, id. ib. 11, 775, et al. t crdcias, ae, m. = xpoKiai, An un- known, saffron-colored precious stone, Plin. 37, 11, 73.^ t crocidismus, i, »>■> upoKiSiopi's, of the sick : A picking off of flocks (of wool, etc.), Coel. Aur. Acut. 1, 4 and 5 ; cf. car- phologia. t crociliUS, a, um, adj.-=^KpoKivoS, Of or pertaining to saffron, saffron- : semen, Plin. 21, 19, 73 : unguentum, Cels. 3, 18 : color, Scrib. Comp. 173 : tunica, Catull. 68, 134. — 2. Subst. crocinum, i, n. (sc. oleum) Saffron-oil, Prop. 3, 10, 22. As a term of endearment, Plaut. Cure. 1, 2, 7. t crocio, ire, "■ n. = Kpui^ut, To cry or croak as a raven, Plaut. Aul. 4, 3, 2 ; App. Flor. no. 23. t crocis, Idis, / = kpokIs, An unknown plant, Plin. 24, 17, 102. * crocito, are, v. intens. n. [crocio] To croak loud : corvus, Acut Carm. Phi- lom. 28. t crocodilea. ae, / = KpoKoBci'Ma, The excrement of the crocodile, as a medic- ament, Plin. 28, 8, 28. t crocodilina, ae, /. = KpoKo6ei\ivn (cf. Passow under upoKoittXos; v. alsoce- ratina), A sophism called crocodile, a croc- odile-conclusion. Quint. 1, 10, 5; cf. Er- nest. Lexic. techn. Graec. s. v. ooipioitara. t crdcodilion, ii, «• = xpoKodciXtov, A plant, so called irom the rough skin of its stalk, Plin. 27, 8, 41. t crdcddilus, i, m. = KpoK6ht\os, A crocodile, Plin. " 8, 25, 37 ; 28, 8, 28 ;" 11, 37, 57; Cic. N. D. 2, 48; 52, 1, 29; Sen. Q N. 4, 2, et saep. I crocomag-ma, atis, n. — KpoKtuay- pa, A woody residuum of saffron, after the preparation of the oil, Plin. 21, 20, 82. t crdcdta, ae, /. (sc. vestis), 6 trpow res (sc. x' ran), A saffron-colored court- CRU C dress for women, Naev. and Nov. in Non. 548, 26 sq. ,- App. M. 11, p. 261, 2 ; Pseudo- Cic. Harusp. resp. 21 ; cf. crocotula. * CrdcotariUSi a, um, adj. [crocota] Of or belonging to the preparation of saf- fron-colored garments: intectores, Plaut Aul. 3, 5, 47. crocotilluni' valde exile, Plautus in Fest. p. 41 (certainly corrupt; cf. p. 375 sq.). tt crocotta or crocuta, ae, /. An unknown wild animal in Ethiopia, perh. the kyena, Plin. 8, 21, 30 ; ib. 30, 45 ; Capi- tol. Anton. 10. CrdCOtulaj ae, /• dim. [crocota] A neat, saffron-colored court-robe, Plaut. Epid. 2, 2, 47 ; Virg. Cat. 5, 21. t CroCUS» i> m - (ft™- : v ' n0 diluta, App. M. 10;, and crocum- >- n. = KptiK0i, Saffron, Crocus sativus, L. : (a) Crocus, Virg. G. 4, 182 ; Cul. 399 ; plur. nom. cro- ci, Ov. M. 4, 393 ; ace. crocos, Prop. 4, 1, lb"; Ov. F. 4, 442; Ib. 200; Juv. 7, 206.— (pj) Crocum, SalL H. frgm. in Non. 202, 10; Cels. 5, 11; - Plin. 21, 6, 17."— (,) Gen. i/icert., Lucr. 2, 416 : Ov. F. 1, 342 ; 5, 317 ; CoL 9, 4, 4, et al. ; v. the follg. Very freq. employed among the ancients, not only for the seasoning of food and in medicine, but transformed, by means of water and wine, to an essence, for the diffusion of a fragrant odor in theatres and other places, for anointing the hair, etc., Plin. 21, 6, 17; Sen. Ep. 90; Lucr. 2, 416 ; Prop. 4, 1, 16 Kuin. ; Ov. A. A. 1, 104 ; Mart. 5, 25; Suet Ner. 25; Luc. 9, .809 ; cf. Cilix and Cilisea, under Cilicia, no. 2, a. Hence poet : recte necne crocum ffo- resque perambulet Attae Fabula si dubi- tem, over fragrant floors, Hor. Ep. 2, 1, 79 Schmid. : Crocus, i, person., Tlte youth who was metamorphosed into a saffron-flow- er, Ov. M. 4, 283 ; Plin. 16, 35, 63.-2. M e- t o n. : a. Saffron-color, Virg. A. 9, 614 ; cf. Lucr. 6, 1187. — p. The yellow stamens in many flowers, Plin. 21, 5, 11. CTOCUtaj ae, v. crocotta. CroeSUS* •■ m -> Kpoiaos, A king of Lydia, celebrated for his ricJies. Prop. 2, 26, 23 ; 3, 18, 28. Hence appellativ. for a rich man, in contrast with Irus (q. v.), Ov. Tr. 3, 7, 42 ; cf. Prop. 3, 5, 17 ; and in plur.: Mart 11, 5. Crdmyon* 6ms, m., Kpouim', Paus., A village in Mcgaris, on the borders of Cjrinlh, laid waste by a wild soic, which was slain at last by Theseus, Ov. M. 7, 435. Crnnia. orum, n., ru Kpdvta, A festi- val of Saturn, celebrated in Greece, and es- pecially at Athens, L. Attius in Macr. S. I, 7 Jin. t Crdtaliai orum, n. = KOordXta, A rattling ear-pendant, composed of several pearls, Petr. 67 ; Plin. 9, 35, 56. '' crotalistria, ae. /. [xp>ra\^ui] A (.female) Castanet dancer. Prop. 4, 8, 39 Kuin. — 2. Poet transf. : A (rattling) s:ork, ra'.tle. P. Syrus in Petr. 55. T Crotalum? i, w. = K/>6raXoi', A rattle, a bell, Castanet, which was used to accom- pany wanton dances, Virg. Cop. 2 ; P. Scip. in Macr. S. 2, 10; Cic. Pis. 9, 20, et al. t Crdtaphus, i, m.= Kptratios, Apain in the temples, Coel. Aur. Tard. 11. Croto (Croton, Sil. 11, 18), onis, comm. (ace. Crotonam, Just 20, 4), Kp :tu>v, A town founded by the Achaians, on the east coast of Brutlium. now Crotone, Mel. 2, 4, 8; Plin. 3, 11, 15 ; Liv. 24, 3 ; Cic. Att 9, 19; Ov. M. 15, 15; 55, et al. ; cf. Mann. Ital. 2. p. 205 sq.— 2. Whence, a. Cro- tdniateB; ae, m., Kp97wvitirnS,An inhab- itant of Crotona : Alcmaeo, Cic. N. D. 1, II. In the plur. : Crotoniatae, id. Invent. 2. 1 ; Liv. 24, 3 ad Jin. : gen. Crotoniatum, Liv. ib. mcd. : ace. Crotoniatas. id. ib. — |>. Crotoniensis is, m„ the same : Milo, Plin. 37, 10, 54 ; Gfill. 15. 16. In plural, Plin. 3. 5, 10 ; Just. 20, 2 sq. Crotopiades, ae, i».; Kporui-iilnS, A Crotopiade, i. e. Linus (whose mother, Psamathe, was the daughter of the Gre- cian king Crotopus), Ov. Ib. 462. Crotos, i> m., Kpins. A constellation, the Archer ; pure Lat Sagittarius, Col. 10, 57 ; access, form, Croton, Hyg. Fab. 224 dub. cruciabilis, e. *g- [crueio] Full of torture, tormenting, torturing, miserable, CRU D lamentable (very rare ; not in Cic.) : exitu periere, Gell. 3, 9 ; cf. mortem, Arn. adv. Gent 2 : silentio fatigatu», App. M. 10. p. 239, 20.— Adv. cruciabiliter, With tor- ture -. me accipito, Plant Ps. 4, 1, 40 : in- tcrfecti, Auct B. Afr. 46. * cruciabilltas, afe / [cruciabilis] Torment, torture : Plaut Cist. 2, 1, 3. * cruciabundus, a, um, adj. (crueio] Torturing, tormenting, Cyprian. Ep. 55. * cruciamen, inis, «. [id.] Torture, torment, pain : leti, Prud. Cath. 10, 90. Cruciamentum, i. «• [id-] Torture, torment, pain (very rare) : Plaut Capt 5, 4,2; so id. Asin.2, 2, 52: morborum (con- nected with tormenta carnificum), Cic. Phil. 11, 4. CrUCiariUS) a, um, adj. [crux] Of or pertaining to lltz cross, or, in gen., to tor- ture: *•' J, Adj.: exitus, full of torture. Tert Praescript. Haeret 2 dub. (al. cru- ciatorios). — 2. Subst, One who is sus- pended on the cross, Petr. 112 ; Sen. Contr. 3, 21. — Hence, jj. As a term of reproach : One fit for the gallows, a hempen knave, App. M. 10, p. 242 ; Amm. 9, 2. cniciator> oris, m. [crueio] A tor- mentor, torturer, Arn. 1, p. 23 ; Firm. Math. 3. 13, 6. Cruciatoiius» a, um > v - cruciarius, no. 1. CrUCiatUS) 0', m - Torture, torment, a torturing, execution, strangulation, etc. (freq., and class, in sing, and plur.), Plaut Epid. 5, 1, 5 ; Bacch. 474. 36 : Pseud. 3, 1, 12; Ter. An.lr. 4, 4, 47 ; Hec.5,2, 7; Caes. B. G. 1. 31, 12 ; 4, 15 ; 5, 45 ; 6, 17 ; 7, 71 ; Cic. Verr. 2, 1, 4 ; Rose. Am. 41 ; Cat 4, 5 fin. ; Att. 11, 11 ; Sail. C. 51, 15 ; Jus. 24 ad Jin. ; 70 Jin. ; Liv. 29, 16 : Quint 5, 4, 2 ; 6 prooem. § 6 ; Ov. M. 9, 179, et saep. : cruciatu malo dignus, Plaut Bac. 4, 9, 132 ; so id. Rud. 2, 6, 11 ; cf. maximum in malum cruciatum insiliamus, into utter ruin, id. Mil. 2, 3, 8 : cum cruciatu tuo is- taec hodie verba funditas, i. e. to thy ruin, misfortune, id. Amph. 4, 2, 13 ; so id. ib. 2, 2, 161 ; Capt 3, 5, 23 ; Cure. 1, 3, 38 : abi in malum cruciatum, away with yon to the hangman, id. Aul. 3. 3, 11 ; so id. Pers. 4, 4, 25 ; cf. crux, no. 2. * CruClfer* eri, m. [erux-fero] The cross-bearer, i. e. Christ, Prud. Cath. 3 init. crucifixor* oris, m. [crux-fico] A cru- cifier (eccl. Lat.), Paul. Nol. Ep."l8, 7. CruciO; avi, arum, 1. v. a. [cruxj J, Orig., To slay on the cross, to crucify. So only in eccl. Lat : Lact de Mort pers. 2. — Hence H, In gen. : To put to the rack, to tor- ture, torment (freq. and class., esp. in the signif. no. B) : A. Physically: quum vigiliis etfame cruciaretur, Cic. Fin. 2, 20, 65 : tribunos milirum verberatos servili- busque omnibus suppliciis cruciatos tru- cidando occidit, Liv. 29, 18 ; Ov. M. 2, 651 : cruciataque diris Corpora tormen- tis, id. ib. 3, 694 ; Id. ib. 9, 292, et al. : qui advehuntur quadrupedanti crucianti can- terio, i. e. torturing the rider by its uneasy motion, Plaut. Capt 4, 2. 34 Lamb, and Lind. — d. Transf.: terra ferro, ligno, igne. lapide, fruge omnibus cruciatur ho- ris. Plin. 2, 63, 63 ; so aes cmciatur in pri- mis accensumque restinguitur, id. 33, 3. 19. — B. Mentally: («) Act. : Ter. Heaut. 5, 5, 1 ; id. Eun. 2, 3. 92 ; Hor. S. 1, 10, 78, et al. : officii me deliberatio cruciat cru- eiavitque adhuc, Cic. Att. 8, 15, 2 ; so Just. 6, 3, 9 : ut ipsus sese cruciat aegritudine ! Plaut. Bac. 3. 3, 89 : ne crucia te obsecro anime mi, Ter. Eun. 1, 2, 15 ; cf. Hor. S. 1, 2, 22. — 03) Med. (only in Plaut and Ter.). To afflict one's self to grieve, be af- flicted : ut miserae matres cruciantur ! Plaut. True. 2, 5. 2; cf. crucior miser. Ter. Andr. 5, 2, 10 : crucior me lapidem non habere, ut, etc., Plaut. Capt. 3, 4, 68 ; so with the ace. c. inf., Ter. Heaut. 4, 2, 6 : istuc crucior, a viro me tali abaliena- rier, Plaut. Mil. 4, 8, 11 ; id. Trin. 5, 2, 46. CrUClsaluS) '■ m - [crux-salio] A name facetiously formed in like, manner with Chrysalus, i. e. a cross-dancer, Plaut. Bac. 2, 3, 128. cruclunij quod cruciat. Unde Lu- cilius vinum insuave crucium dixit, Fest p. 41 ; cf. Comm. p. 376. cruiaria vena argrenti. A »«» CRUD of silver that lies directly on the surface in a mine, Plin. 33, 6, 31. crudelis- e > aa J- [crudus] Morally rude or unfeeling, with exclusive refer- ence to conduct toward persons or things : hard, unmerciful, hard-ftearted, cruel, se- vere, fierce (very freq. and class, in prose and poetry): X. Of living subjects: crudeles gaudent in tristi funere fratris, Lucr. 3, 72 ; cf. crudelem in calamitate hominis consularis, Cic. de Or. 2, 48 : cru- delem Castorem, ne dicam sceleratum et impium ! id. Dejot 1, 2 : crudelis atque j importuna mulier furere, id. Clu. 63, 177 : ne per otium torpescerent manus aut an- ! imus, gratuito potius malus atque crude- | lis erat, Sail. C. 16, 3 ; Quint 9, 2, 91 : O ! crudelis adhuc, etc., Hor. Od. 4, 10, 1 : cre- dite, non ludo ; crudeles tollite claudum, id. Ep. 1, 17, 61 : Neprunus tanto amori, Prop. 2, 26, 45, et saep Comp. : heu, For- runa, quis est crudeiior in nos Te deus ? Hor. S. 2. 8, 61.— Sup. : -parricidae, Sail. C. 52, 31. — 2. O* inanimate subjects: crudele et exitiosum bellum, Cic. Att. 9, 6, 7 : facinora (with foeda), Sail. C. 11, 4 : crudele intolerandumque imperium (opp. justissimum atque optimum), id. ib. 10 fin. : sententia, id. ib. 51. 17 : consilia, Catull. 64, 175 ; cf. id. ib. 136 : pestes, id. 69, 9 ; cf. id. 64, 76 : venenum vitae nos- trae, id. 77. 5 : ferrum, Prop. 2, 15, 43 : verber, Ov. F. 2, 695 : poenae, id. Met. 2, 612 ; Virg. A. 6, 585 : egestas, Val. Fl. 4. 459. et saep. : quid faciat ? crudele, suos addicere amores, Ov. M. 1, 617. — Comp.: ignis, Catull. 62, 20 : janua, Prop. 1, 16, 17 : mens. Ov. M. 11, 701 : quid crudeli- us, quam homines honestis parentibus ae majoribus natos a rep. summoveri ? Quint. 11, 1, 85. — Sup.: noxnen tyranni, Nep. Dion. 1, 4 : manus inhibete, Petr. 105 : eaedem, Suet Calig. 30. Adv.: a. Crudele, Cruelly, etc. : Stat Th. 3, 211 ; Claud. Rapt Pros. 3, 340 ; in Eutr.2, 108.— b. Crudeliter (very fre- quent), Cic. Cat 1, 12, 30 ; 4, 5, 10 ; Off. 1, 24 ; Caes. B. G. 7, 38 ; Quint 1, 5, 9 ; Suet Tib. 61 ; Curt. 6, 11, 40, et al— Comp., Ca- tull. 62, 24 ; Tib. 1, 8, 7 ; Ov. M. 3, 442.— Sup., Cic. Sull. 27, 75 ; Phil. 1, 14, 34 ; Caes. B. C. 1, 2 fin. ; Nep. Eum. 6. 3, et saep. CrudelltaS) atis, / [crudelis] Harsh- ness, severity, cruelly, barbarity : " crude- litas est atrocitas animi in exigendis poe- nis," Sen. Clem. 2, 4 : " crudelitas est in- clinatio ad asperiora," id. ib. ad fin. (in good prose, and very freq.), Cic. Off. 3, 11 ; Sest 65 ; Phil. 11, 3 ad fin. ; Caes. B. G. 7, 77 ; Sail. C. 51, 14 ; Nep. Aleib. 4, 4 ; Liv. 3, 53 ; 42, 8, et saep. Crudeliter* "^ c - Cruelly, in a cruel manner; v. crudelis, fin. crudesco* /. [cruento] A making bloody: altaris, 'Pert adv. Marc. 4,39. crucntC; <"*"• Cruelly, severely ; v. emeritus, fin., no. a. crucntcr, adv. Cruelly ; v. cruen- tus, Jin., no. b. * cruentilcr. era, erum, adj. [eruen- tus-fero] Bloody: signa, Tert Jud. Dom. 10 in carm. crucntOi av i, atum, 1. v. a. [cruen- tus] To make bloody, to spot with blood (class.) : 1. Lit: concubia vigilesque repente cruentant, Enn. in Macr. Sat. 1, 4 : manus suorum sanguine, Nep. Epam. 10, 3'; cf. Liv. 23, 9, and Tac. H. 1, 58 fm. : cornipedem ferrata calee, Sil. 17, 541 : gladium, Cic. Inv. 2, 4, 14 ; cf. tela, Ov. M. 8, 424 : os, id. ib. 4, 104 : dextras, id. ib. 11. 23 : cruentati redeunt, id. ib. 3, 572 : ut sequenti die Luna se in Aquario cru- entaret would appear to be stained with blood, Suet. Dom. 16. — 2. Trop.: haec to lacerat. haec cruentat oratio. Cic. Phil. 2, 34, 86 (v. the figure in its connect). — II. Transf.: * 1, To spot, stain, pol- lute: Lucr. 4, 1033. — 2. To color red, tinge with red (post-Aug.) : conchylio ves- tis cruentatur, Sen. Contr. 2, 15 ad fin. ; so Stat S. 1, 5, 38. cnicntus. a > um . adj. [cruor] Con- taining blood, spotted, covered, or stained with blood, bloody (freq., and class.) : cru- entus sanguine civium liomanorum, Cic. Phil. 4, 2 ; cf. sanguine fratcrno, Hor. S. 2, 5, 15 : cadaver Clodii, Cic. Mil. 13 : ve- hiculum, Liv. 1, 48: gladius, Quint. 4, 2, 13; 6. 1, 30; 48: praetexta C. Caesaris, id. ib. § 31 : vestis, id. ib. 5, 9. 1 : busta, 396 crus Prop. 2, 13, 38 : sputa, id. 4, 5, 66, et saep. : victoria, Sail. C. 58 Jin. : pacem, Tac. A. 1, 10: iter, id. Hist. 1, 6: epistolae, id. Ann. 3, 44 : aspectu Oceanus, id. ib. 14, 32, et saep. : Gaudens Bellona cruentis, in shedding blood, Hor. S. 2, 3, 223. — Comp.: vomica, Cels. 2, 8 : bellum, Vellej. 2, 71, 2.— Sup. : Vellej. 2, 52, 3.— jf, Transf. : 1, Delighting in blood, blood-thirsty, cruel (poet.) : Mars, Hor. Od. 2, 14, 13 : hostis, id. ib. 1, 2, 39 : ille (Achilles) ferox bello- que cruentior ipso, Ov. M. 12, 592. — b. Of abstr. subjects : Bloody, cruel : ira, Hor. Od. 3, 2, 11. — 2. Spotted or stained with blood, polluted : insigne summi capi- tis, * Lucr. 5, 1137. — 3. Blood-red, red : myrta, the red myrtle-berry, Virg. G. 1, 308. — Adv., a, Cruente (post-Aug.), Cruelly, severely. Just. 39, 3 ; 23, 2. — Comp., Sen. Ben. 15, 16 fin. ; Vopisc. Aurel. 21. — Sup. apparently not in use. — *b. Cruenter, the same, App. M. 3, p. 73. orumena (also written crumina), ae, f. A small money-purse or bag (usually hansing from the neck), Plaut. True. 3, 1, 7 sq. ; 5, 64 ; Asin. 3, 3, 63 ; 71 ; Pseud. 1, 2, 37. — 2. T r a n s f., like our purse, for money : non deficiente crumena, Hor. Ep. 1, 4, 11 ; Juv. 11, 38. crumina; ae, v. the preced. Cruor? oris, m. Blood (which flows from a wound), a stream of blood (more restricted in meaning than sanguis, which designates both that circulating in bodies and that shed by wounding) : e nostro cum corpore sanguis Emicat exsultans alte epargitque cruorem, Lucr. 2, 194 ; Tac. A. 12, 47 : cruor inimici recentissi- mus, Cic. Rose. Am. 7, 19 ; on the contr., sanguis per venas in omne corpus diffun- ditur, id. N. D. 2, 55, 138, et al. ; v. san- guis, and Doed. Synon. 4, p. 254 ; cf. how- ever under no. II. (class. ; most freq. in the poets ; in Ovid's Met e. g. 35 times ; while in all Cic. peril, only once ; in Quint, never), Lucr. 1, 883 ; 5, 1148 ; Sail. C. 51, 9 ; Plin. 23, 1, 24 ; Tac. A. 14, 30 ; Hist 2, 21 ; Suet Tib. 59 ; Calia:. 57 ; Ner. 12 ; Galb. 18 ; * Catull. 6?, 79 ; Ov. M. 4, 121 ; 6, 253 ; 388, et saep. : Virg. G. 4, 542 ; Aen. 3, 43 ; 5, 470, et al. ; Hor. Od. 2, 1, 36 ; Epod. 3, 6, et saep. In plural, Virg. A. 4, 687 ; Val. Fl. 4, 330 ; cf. the follg.— b. Trop.: scit cruor imperii qui sit, quae viscera rerum, the vital power, Luc. 7, 579. — 2. Transf.: The pouring out of blood, murder : hinc cruor, nine caedes mors propiorque venit, Tib. 2, 3, 60; so Ov. M. 4, 161 ; 15, 463 ; Hor. S. 2, 3, 275 ; Luc. 9, 1022. In plural, Hor. Od. 2, 1, 5 ; Luc. 7, 636. — H, Sometimes poet, instead of san- guis, for The blood in the body: Lucr. 2, 669 : nee cruor in lignis, nee saxis sueus inesse, id. 3, 787 ; 5, 131 ; id. 1, 864 (for which ib. 860 and 867 : sanguen). ttcruppellarii, orum, m. [a Celtic : word] Hurucssed combatants among the Gauls, Tac. A. 3, 43. CrUl'alis* e, adj. [cms] Of or belong- j tug to the legs or shins, crural: fasciae, I Petr. Sat 40, 5 ; Ulp. Dig. 34, 2, 25. Cruricrepida* a e, m. [crus-crepo] The feigned name of a slave, about whose shins blows rattle, Plaut Trin. 4, 3, 14. Crurifrag-lUS* i. ™- [crus frango] One whose legs or shins are broken, Plaut Poen. 4, 2, 64 ; cf. crus. Crus, uris, u. The leg, the shin, " Cels. 8, 1 fin. :" perque fabas repunt (grues) et moliia crura reponunt, Enn. Ann. 1, 67; imitated by Virg. G. 3, 76, and Sil. 16, 444. So Lucr. 3, 478; 652; Cic. N. D. 1, 36, 101 ; Caes. B. G. 6, 27 : Plin. 10, 46, 63 ; Col. 7, 5, 18; Quint 11, 3, 139 ; 144; Suet. Caes. 82; Aug. 20; 43; Ov. M. 1, 306; 4, 580, et saep. The legs of criminals were frequently broken, as a punishment, Suet Tib. 44 ; Aug. 67 ; Cic. Rose. Am. 20, 56 sq. ; Phil. 13, 12 fin. ; cf. crurifragius. — 2. Transf., of plants: The lower part of the stalk, Col. 3, 10, 2 ; 3, 18, 5 ; 4, 24, 4 sq. ; Pall. 1, 35, 6. cmsculum. >> "■ dim. [crus] A small leg, Plaut frgm; in Fest s. v. ckocotil- lum, p. 41 ; Mart 3, 93. 1 crusma- atis, ■/?. = Kpovaftn, A mu- sical piece played upon a stringed instru- ment, Mart. 6, 71. crusta, «e, /. The hard surface of a caux body, the rind, shell, crust, bark, etc. • luti, Lucr. 6, 626 ; cf. soli, Ulp. Dig. 39, 2, 9 : panis, Plin. 19, 8, 53 : glandis, id. 15, 28, 34 : piscium, id. 9, 28, 44 : locustarum, id. 9, 30, 50 : ulcerum, Cels. 5, 9 ; cf. ib. 10 : fluminis, a covering or crust of ice, Virg. G. 3, 360, et saep. — 2. In partic, t t. of plastic art : Inlaid work on walls or vessels, plaster -work, stucco-work, mosaic work : parietis, Plin. 35, 12, 45 ; cf. id. 36, 6, 7 : quae (vasa) probarant, iis crustae aut emblemata detrahebantur, Cic. Verr. 2, 4, 23 fin. ; so Plin. 20, 9, 35 ; Juv. 5, 38 ; Paul. Dig. 34, 2, 33.—* b. Trop. : non est ista solida et sincera felicitas ; crusta est et quidem tenuis, plaster- or outside-work, Sen. Provid. 6 ; cf. tectorium. crustariusi a > um > "dj- [crusta, no. 2] Pertaining to embossed work : tabernae, Fest. p. 41. — b. Sub st, crustarius, ii, m., One who makes embossed figures, on plate, etc., Plin. 33, 12, 55. crusto. a", atum, 1. v. a. [crusta] To cover with a rind, shell, plaster-work, em- bossed figures, etc. (perh. first post-Aug., for in Var. in Non. 129, 4, the better read- ing, ace. to the catch-words, seems to be incrustatos) : mala gypso, Plin. 15, 17, 18, no. 4 : domum marnioribus, Luc. 10, 114 ; cf. Isid. Orig. 19, 3 : portam crasso ierro, Amm. 24, 2 fin. : crustata crassities pec- toris et ventris, incased with fat as with a crust, App. M. 7, p. 189, 18. — Subet, crus- tata, orum, n. (sc. animalia) Testaceous animals, Plin. 11, 37, 62. * crustoSUS, a > ™, odj- [id.] Covered with a hard rind, crusted : bdellium crus- tosius, Plin. 12, 9, 19. crustula- ae >/ dim. [id.] A little rind, shell, or crust, Plin. 22, 25, 70 ; Am. 2, p. 84. crustularius, ". in. [crustulum] One wlio makes pastry, a confectioner, Sen. Ep. 56. crustulum) i» "• dim. [ crustum] Small pastry, confectionery, Var. L. L. 5, 22, 31; Hor. S. 1, 1, 25; 2, 4, 47; Juv. 9, 5 ; Sen. Ep. 99 ad fin. ; Inscr. Grut. 100, 5, et al. crustum* i. »• [access, form to crus- ta] Pastry, any thing baked, Hor. Ep. 1, 1, 78 ; Virg. A. 7, 115 ; Inscr. Grut. 173, 4 ; 373, 8. Crustumeria, «e, /. (Liv. 2, 19 ; 3, 42) ; Crustumerium, ii, n. (Plin. 3, 5, 9, § 68) ; Crustumeri, orum, m. (Virg. A. 7, 631) ; and Crustumium, ii, n. (Sil. 8, 367), Gr. Kpovorouepia, An ancient town in the country of the Sabines, northeast of Fide- nae, later belonging to the Tuscans ; cf. Mann. Ital. 1, p. 519 sq. ,- O. Miill. Etrusk. 1, p. 113. — 2. Whence, *a. Crustu- mcrinUS* ai UU1 > adj., Of Crustumeria : secessio, Var. L. L. 5, 14, 24,— b. Cl'US- tuminuSi a > um > a 4)-< the same : ager, Var. R. R. 1, 14, 3 ; 1, 15 ; Plin. 3, 5, 8 fin. ; 3, 5, 9, § 54 ; cf. campi, Liv. 2, 64 : mon- tes, id. 5, 37 : pira, Col. 5, 10, 18 ; 12, 10, 4 ; cf. the follg. : tribus, Fest. p. 42 ; cf. O. Mull, above cited. — In plur., Crustumini, orum, m., The inhabitants of Crustumeria, Liv. i, 9 sq.— * c. Crustumius; ». «m, adj., Of Crustumeria : pira, Virg. G. 2, 88 ; cf. the preceding. crux, ucis, / (m., Enn. in Non. 195, 13 ; Gracch. in Fest. s. v. MASCULrNO, p. 102) A cross, Ter. Andr. 3, 5, 15 ; Cic. Verr. 2, 1, 3 ; 4 ; Pis. 18 ; 42 ; Fin. 5, 30 fin. ; Quint 4, 2, 17; 7, 1, 30: Tac. A. 15, 44 ; Suet Caes. 74 ; Dom. 10 sq. ; Hor. S. 1, 3, 2 ; 2, 7, 47 ; Ep. 1, 16, 48, et saep. : dignus fuit qui malo cruce periret, Gracch. in Fest 1. 1. : pendula, the pole of a carriage, Stat. S. 4, 3, 28.— As a term of reproach : A gal- lows bird, a hempen rascal, Plaut. Pers. 5, 2, 17. — 2. Transf.: Torture, trouble, mis- ery, destruction, etc. (so most freq. in Plaut. and Ter., and in the former esp. freq. in connection with mala) : aliqua mala crux, tormentor (of a prostitute), Plaut Aul. 3, 5, 48 ; cf. illae cruces, Ter. Eun. 2, 3, 91 : quae te mala crux agitat? what tormentor troubles you f Plaut. Bac. 4, 2, 2 : abstrax- it hominem in maximam malam crucem, id. Men. prol. 66 : quaerere in malo cru cem, Ter. Ph. 3, 3, 11 : sumimim jus an- tiqui summam putabant crucem, Col. 1, 7, 2. — Hence the reproachful expression in the lang. of conversation: I (alii, etc.) in malam crucem ! Go to the devil .' go CUB I and he hanged ! Plaut Casin. 3, 5, 17 : Pseud. 3, 2, 57 ; 4, 7, 86 ; Most. 3, 2, 163 ; Men. 5, 7, 28, et al. ; Ter. Ph. 2, 3, 21 ; cf. Cy. Num quid vis 1 Mc. Ut eas maximam in malam crucem, Plaut Men. 2, 2, 53 ; and id. Capt. 3, 1, 9. — Without mala : I in crucem, id. Asin. 5, 2, 91. — And ellipt. : in malum crucem I id. Casin. 5, 4, 8 ; Pseud. 5, 2, 5. t crypta, ne, f. — KpiTtT% A concealed, subterranean passage, a vault, cavern, cave, grotto, pit, Var. in Non. 169, 11 ; Suet. Calig. 58 ; Juv. 5, 106 ; Prud. aretj). 11, 153. As a place of deposit, Virr. 6, 8 : Ne- apolitana, a dark grotto in the neighbor- hood of Naples, through which was a short- er passage to Puteoli, Sen. Ep. 57. 1 cryptlCUS* "> «m adj.z=KpvintK6s, Covered, concealed : arcubus pontes for- nicare, Sid. Ep. 1, 5. t cryptoporticus. us, /• [vox hibri- da, l'roin KpvnTiis and porticus] A covered passage, a vault, a hall, Plin. Ep. 2, 17, 16 sq. ; 5, 6, 27 sq. ; 7, 21, 2 ; Sid. Ep. 2, 2 med. I crystallinus, a, nm, adj. = K pva- TuWivuS, Made of crystal, crystalline, crys- tal : calices, Capitol. Ver. 5 : pila, Plin. 37, 2, 10 : centra in sapphiris, id. 37, 9, 39. — b. Sub St. crystallina, orum, n. (sc. vasa) Crystal vases, Juv. 6, 155 ; Mart. 1, 54 ; 9, 60 : Plin. 37, 2, 11, et al. i CrystallioilT i>. n. = npvoTa"K\iov,A plant, also called psyllion, Plin. 25, 11, 90 t crystallum, i, »■ (analogous to the Gr. crystallus, i, m., Sol. 15adftn.) = Kpoo- raXXos, I. Ice, Auct Priap. 63, 6. — II, A crystal, mountain, crystal, " Plin. 37, 2 ; Sen. Q. N. 3, 25 ; Sol. 1. 1. ;" Plin. 36, 26, 66; Stat. S. 1, 2, 126.— 2. Meton.: a. Any thing made of crystal, a crystal vase for drinking, Mart. 9, 23; 10, 66.— b. That which is similar to crystal. So of the glittering, precious stone of a ring : aquosa, Prop. 4, 3, 52. Cuba, ae, /. [cubo] The goddess who protects the lying down of children, Var. in Don. Ter. Ph. 1, 1, 15. * cubatlOj onis, /■ [id.] A lying down, Var. L. L. 8, 30, 117. * CUbator? oris» m - [id-] He who lies down somewhere : Paul. Nol. Ep. 21, 4. cubicularius, % um (cubicula- ris» o : gen. : lecti fascia, Cic. Div. 2, 65 : dot.: lecto, id. Tusc. 5, 20, 59. But in Suet. Aug. 7, instead of cubiculares, a bet- ter reading, ace. to the conjecture of Lip- sius, is cubiculi Lares, as in id. Dom. 17), adj. [cibiculum] Of or pertaining to a sleeping-chamber : lucerna, Mart. 14, 39 in lemm. : gausapina. id. ib. 147 in Icmm. : polymita, id. ib. 150 in lemm. : stragula, Plin. 8, 58, 83.— b. Subst. cubicularius, ii, m., A chamber servant, valet de chambre, Cic. Verr. 2, 3, 4 ; Att. 6, 2, 5 : Suet. Ner. 38 ; Capitol. Pertin. 4 : decurio cubicula- riorum, the head of the servants of the bed- chamber, Suet. Dom. 17. CUbiculatus. », um, adj. [cubicu- lumj Furnished with bed- chambers: naves, Sen. Ben. 7, 20. CUblCulum, i, »• :[cubo] An apart- ment for reclining or (more freq.) fin- sleeping (cl. cubo), a resting- or sleeping- chamber, Plaut. Most. 3, 2, 7 ; Serv. Galba in Cic. de Or. 2, 65 ad fin. ; Cic. Verr. 2, 3, 23 ; Fam. 7, 1 ; Q. Fr. 3, 1. 1 ; Plin. Ep. 1, 3, 1 ; Pan. 83, 1 ; Quint. 10, 3, 25 ; 11, 2. 20 ; Tac. A. 14, 44 ; Suet. Caes. 49 ; 81 ; Aug. 19 ; 69; 72 sq., et saep. : Lares cubi- culi, Suet. Dom. 17 ; so perh. also id. Aug. 7; v. cubicularius, init — 2. Transf. : a. The elevated seat of the emperor in the thea- tres. Suet. Ner. 12 ; Plin. Pan. 51 ad fin. — *b. Transf, A joint, groove of a stone, its bed, Virr. 2, 8 ; cf. cubile, no. I. B. t cublCUS (also written cybicus), a, um, adj.^zKufttKOS, Cubical, cubic: rati- onibus, Vitr. 5, praef. : soliditas, Marc. Cap. 2 init. CUblle? is* n - [cubo] A place of rest, a couch, bed : I. Lit. : 1, Of men, Lucr. 5, 814 ; 985 ; 1416 ; Cic. Tusc. 5, 33, 90 ; 2, 17, 39; Liv. 30, 5; Hor. S. 1, 3, 100, et saep. : salutatorium, an audience-chamber, Plin. 15, 11, 10. — b. I" partic. A mar- riage bed. Poeta in Cic. Fam. 9, 22, 1 ; Ca- tull. 61, 183; 66,21; 83; Virg. A. 3, 324; 8, 412; 12, 144; Ov. M. 2, 592; 10, 635; Her. 3, 109, et saep- 2, Of animals, Plant. CUBO True. 4, 4, 16 ; Var. R. R. 2, 9, 12 sq. ; 3, 6, 4 ; 3, 9, 7 ; Cic. N. D. 2, 49 fin. ; Virg. G. 1, 183 ; 4, 45 ; 243 ; Phaedr. 1, 19, 9 ; 2, 4, 12, et al. — 3. Poet., The couch of the setting sun : Solis ab Hcs.oerio cubili, Hor. Od. 4, 15, 16.— B. Transf, in archi- tecture, The joint or bed of a stone, beam, etc., Vitr. 2, 8 ; 4, 2 ; cf. cubiculum, no. 2, b. — II. Trop. : avaritiae non jam vesti- gia, sed ipsa cubilia videre, the real place, Cic. Verr. 2, 2, 77/?!. ; cf. id. Clu. 30, 82 ; Pis. 34. Cubital; is, n. [id.] A cushion for lean- ing on, an elbow-cushion, Hor. S. 2, 3, 255 (also quoted in Front. Ep. ad M. Caes. 1, 1). CUbltaliS; e , aa J- [cubitum] Pertain- ing to the elbow ; hence, as a measure, An ell long : fere cava, Liv. 24, 34 : caules, Plin. 12, 12, 26 : mensura, Pall. Febr. 18, 6 : simulacrum cubitali majus, Suet. Galb. 4. * CubitlOj on i 9 , /• [1- cubitus] A lying down, Aug. Ep. 151. 1 cubitissim, a corrupt word in Plaut. Casin. 5, 2, 42 ; ace. to some, adv., Lying down). CUbito? aT i> 1. v. freq. n. [cuboj To lie down often, to be accustomed to he down (rare) : anus hie solet cubitare, Plaut. Cure. 1, 1. 76 : Cic. Coel. 15, 36 : humi (pavones), Col. 8, 11 Jin. ; Tac. A. 14, 5.— Of sexual intercourse : cum aliqua (ali- quo), Plaut Cure. 1, 1, 57; Stich. 4, 1, 41. * cubitor, oris, m. [id.] He who lies down : bos, i. e. that often lies down in a field, Col. 6, 2, 11. cubitum, i, n - (cubitus, i, m., Cels. 8, 1 ; 16 ; Non. 201, 16) [id.J The elbow (serv- ing for leaning upon), Cels. 1. 1. ; Plin. 11, 45, 102 ; Plaut. Stich. 2, 1, 13 ; Virg. A. 4, 690 ; Ov. M. 7, 343 ; 8, 728 ; 9, 518 ; Hor. Od. 1, 27, 8 ; Sat. 2, 4, 39 ; 2, 5, 42 ; Quint. 11, 3, 93 ; 118, et al.— 2. Meton., a. The bending, curvature of a shore: orae, Plin. 3, 13, 18. — b. As a measure of length : An ell, a cubit: Lucil. in Non. 201, 18 ; Plaut. Poen. 4, 2, 15 ; Rud. 5, 2, 7 ; Cic. Leg. 2, 26 fin. ; Att. 13, 12, 3 ; Plin. 7, 2, 2 ; Suet. Auc. 43 ; Tib. 38, et al. 1. cubitus, us, m. [id.] A lying down (very rare) : supini, proni, in latera, Plin. 28, 4, 14. — 2. Meton. (abstr. pro con- crete), A bed, couch : his foliis cubitus sibi sternunt, Plin. 24, 9, 38. 2. cubitus? i, v - cubitum. CUbo? ui, Itum, 1. (perf. conj. cubaris, Prop. 2, 15, 17 : inf. cubasse, Quint. 8, 2, 20 ; cf. Rudd. 1, p. 212 ; Ramsh. Gr. p. 125) v. n. To lie down. I. Of persons: A. in gen.: To be in a recumbent posture : Plaut. Ps. 1, 1, 34 : in lectica Cubans, Cic. Verr. 2, 4, 23 : ut etiam legationes audiret Cubans, Suet. Vesp. 24 ; so id. Aus. 33 ; 43 ; Calig. 50 ; Gramm. 24 : " Cubans auspicatur qui in lecto quaerit augurium," Fest. p. 50. — Far more freq. and class, B. With particular access, meanings : I. To lie asleep : (vil- licus) primus cubitu surgnt ? postremus cubitum eat. . . uti suo quisque loco cubet, Cato R. R. 5, 5 ; cf. cubitum ire, Cic. Rose. Am. 23 ; Div. 2, 59, 122 : cubitum abire, Plaut. Most. 2, 2, 55 : cubitum discedere, Cic. Rep. 6, 10 : cubitum se eo conferre, Suet. Aug. 6 ; Cic. Verr. 2, 3, 23 : humi ac sub divo, Suet. Caes. 72 : toro, id. Aug. 73 ; Ov. M. 11, 611, et saep.— b. Of sexual intercourse : cum aliqua (aliquo), Plaut. Am. prol. 112 ; 1, 1, 134 : Casin. 2, 5, 31 ; 2, 8, 46; Bacch. 4, 9, 81; Mil. 1, 1, 65, et al. ; Ter. Ad. 5 3, 65 ; Hec. 1, 2, 63 ; Ca- tull. 69, 8 ; 78, 4, et al. Abs. : Plaut. Cist. 1, 1, 46; so id. Amph. prol. 132; 1, 1, 131 ; 1. 3, 15, et saep. — 2. To recline at table (cf. accumbo, no. 8) : quo eorum loco quisque cubuisset, Cic. de Or. 2, 86, 353 : supra, Suet. Calis. 24 : juxta, id. ib. 32 ; Tit. 1 ; Hor. S. 2,~6, 110,— 3. To lie down sick, to be sick : est ei quidam servus qui in morbo cubat, Plaut. Casin. prol. 37 : puerperio, id. True. 2, 5, 22 : ex duritie alvi, Suet. Ner. 34 : aeger, id. Aug. 72. — Abs. : Lucr. 2, 36 : haec cubat, ille valet Ov. Her. 20, 164 : trans Tiberim longe cubat Hor. S. 1, 9, 18 ; so id. ib. 2, 3, 289 ; Ep. 2. 2. 68. II. Of inanimate objects: A. In gen.: qua cubat unda freti. lies, extends itself, Mart 5, 1, 4. — B. Iu partic, of places •. To be in an oblique, sloping di- CUDO rectum : cubantia tecta, inclining, sloping, Lucr. 4, 518 ; so Ustica Cubans, Hor. Od. 1, 17, 12. i CUbUS) i> m - = KiSoSt A die, cube, Vitr. 5 praef. — b. As a measure, Rhem. Fann. 61. — 2. A cubic number, Gell. 1, 20. ttcucij '". indecl. |a Pers. word, Gr. KuvKt] A tree similar to the palm ; ace. to Sprengel, Hyphaene coriacea, Plin. 13, 9, 18. cucul'a, tie, v. cucullus. CUCUllio (cuculio, Cato R. R. 2, 3), onis, m. [cucullus] A covering for the head, a cap, Cato L 1. ; Lampr. Elag. 32 ; Capitol. Ver. 4. cucullus. i, m. (cuculla, ae,/., in eccl. Lat„ Paul. Nol. 21, 389; Hier. Vit Hilar. no. 46), A covering, a. Of the head, A cap, hood, capuchon, fastened to a garment, Col. 1, 8, 9; 11, 1, 21; Mart 11, 98; Juv. 3, 170; 6, 118; 330; 8, 145,— b. Of merchan- dise : A conical wrapper or case, Mart 3,2. * cuculo, «re, v. n. [cuculusj Of the natural note of the cuckoo : To cry cuckoo, Auct Carm. Philom. 35. CUCulus (cuculus, Auct. Carm. Phi- lom. 35), i, m. X. A cuckoo, " Plin. 18, 26, 66, § 249 ;" as a term of reproach, Plaut Asin. 5, 2; 73; 84; Pseud. 1, 1, 94; esp. of foolish men, id. Trin. 2, 1, 18; and of dilatory husbandmen, who are not through with their pruning until the cuckoo is heard (after the vernal equinox), "Plin. 18, 26, 66, § 249 ;" Hor. S. 1, 7, 30 ; cf. Voss upon Virg. G. 2, 403, p. 409,— 2. The plant also called strychnos, Plin. 27, 8, 44 ; Marc. Emp., fin. CUCUma. »e, /. A cooking vessel, a kettle, Petr. 135, 4 ; Marc. Dig. 48, 8, 1,— 2. Perh. A small private bath (opp. to thermae), Mart. 10, 79. * CUCUmella? ae, /. dim. [cucuma] A little kettle, Alfen. Dig. 8, 5, 17. cucumcrariuni) ", »■ [cucumis] a cucumber field (eccl. Lat, transl. of the Hebr. nt!'pft, Jes. 1, 8), Tert adv. Jud. 3 ; 13 ; Hier. in Jesaj. 1, 1, 8. CUCUmis? eris (is sometimes in the Nat. Hist, of Pliny ; e. g. ace. cucumim, Plin. 9, 2, 1 ; 20, 2, 1 ; abl. cucumi, id. 29, 9, 40, et al. ; together with cucumeris, id. 19, 5, 23 ; 12, 61 ; cucumeres, id. 19, 5, 24 ; cucumerum,, id. ib. 23, et al.), m. A cu- cumber ; " Col. 11, 3, 48 ; 10, 234 ; 380 sq. ; Plin. 19, 5, 23 ; Pall. Mart 9, 7 ;" Var. L. L. 5, 21, 30; R. R. 1, 2, 25 ; Virg. G. 4, 122 ; Col. 2, 9, 10, et al.— 2. A sea-plant similar in color and odor to the cucumber, Plin. 9, 2, 1. CUCUrblta? »e, /. A gourd, " Col. 11, 3, 48 sq. ; 10, 234 ; 380 ; Plin. 19, 5, 24 ; Pall. Mart. 9, 16."— 2. Transf., in medic, lang., A cup, cupping-glass (of similar form), Scribon. Comp. 46 ; 67 ; Juv. 14, 58, et al. ; cf. cucurbitula, no. 2. * CUCUrbitariUS? ii, ™. [cucurbitaj A gourd planter, Hier. Ep. 112, no. 22. * CUCUrbltatlO, "nis, /. [cucurhita, no. 2] A cupping, Coel. Aur. Tard. 2, 1. cucurbitinus, a, um, adj. [cucur- hita] Like or similar to a gourd : pira, Cato R. R. 7, 4 ; Plin. 15, 15, 16 : ficus, Cloatius in Macr. Sat. 2, 16. cucurbitula? »?,/• dim. [id.] 1. Sil- vestris, The bitter gourd., Scribon. Comp. 106.— 2. A cupping-glass, Cels. 2, 11 ; 3, 18. * CUCUriO? i re > v - n - Of the natural tones of the cock: To crow, Auct. Carm. Philom. 25. CUCUrni (interjectio). A word of unknown signification. Afranms in Ci- nerario : id me celabat cucurru. An no- men est ut veru, genu? Charis. p. 214. 1. CUdo, ere, v. a. To strike, beat, pound, knock (rare ; and only ante-class., or in post-Auir. prose) : aurum pilis, Plin. 33, 4. 21 ; Col 2, 10, 14 : plagas, Lucr. 1, 1043; cf.id. 4,188.— b. Proverb. : istaec in me cudetur faba, will fall upon me, 1 shall suffer for that, Ter. Eun. 2, 3, 89 Don. — 2. Transf. (of metals), To pre- pare by beating, to strike, to fabricate; to stamp, coin (money) : plumbeos numos, Plaut Most. 4, 2, 11 : argentum, Ter. Heaut. 4, 4. 18 : anulum (*(o make), Quint 9, 2. 61. — *b. Trop. : quas tu mihi tene- bras cudis ? Plaut Epid. 3, 4. 40. 2. cudo, onis, m. A helmet made of CUL E raw skin : abl. cudone, Sil. 8, 495 ; 16, 59; cf. "Cudon, ncpiKKpaXa'as a<5os," Gloss. Philox. * cufcrion» >'. "• The nose-bleed, a disease or' horses, Veg. 3, 37. CUicuimodi; Y- modus, fin. cuimodi, v - modus, fin, Cujas (sometimes archaeist. written quoj.) or (in the ante- and post-class, per.), uncontr. cujatis, is, pron. interrog. Whence {from what country or family) originating ? whence ? from what place ? 7roc5uiros : quisquis erit, cujati'siet, Enn.in Cic. Balb. 22 ad fin. ; so nom. cujatis, Att. in Non. 426, 24 ; . Plaut. Cure. 3, 37 ; Men. 2", 2, 66 ; Poen. prol. 109 ; 5, 2, 33 ; App. M. 1, p. 104, 16 ; 8, p. 212, 31 : quem quum percunctaretur Scipio, quis et cujas et cur id aetatis in castris fuisset, etc. ? Liv. 27, 19 : Socrates quum rogaretur, cujatem se esse diceret, Mundanum inquit, etc., Cic. Tusc. 5, 37, 108 : cujates estis 1 nut quo ex oppido ? Plaut. Poen. 5, 2, 34. 1. CUIUS (sometimes archaeist. writ- ten quoj.), a, um, pron. interr. [from cu- jus, a form of quis) Pertaining to whom ? of whom ? whose ? (most freq. in Plaut. andTer.) : cuja vox sonat procul? Plaut Cure. 1, 2, 18; so id. Merc. 5, 2, 23; Pseud. 2, 4, 11 ; Rud. 2, 3, 2 ; Trin. 1, 2, 7 : ilia mulier, id. Merc. 4, 3, 20 ; cf. id. ib. 1, 2, 87 : fidicina, id. Epid. 2, 2, 109 : vir- go, Ter. Eun. 2, 3, 29 : navis, Plaut. Stich. 2, 2, 46 : ut optima conditione sit is, cuja res sit, cujum periculum, Cic. Verr. 2. 1, 54: cujum pecus? an Meliboei? Virg. E. 3, 1 ; Ter. Andr. 4, 4, 24 ; Plaut. Cure. 2, 1, 14 ; cf. nbs. : cujam esse te vis maxi- me, ad eura duco te, id. Pseud. 4, 4, 5 ; so id. Cist. 3, 2 : is Helenam abduxit, cuja causa nunc facio obsidium llio, id. Bacch. 4, 9, 24 ; cf. thus opera, Lucil. in Non. 81, 31. — .(IS) With a suffixed nam : cujanam vox prope me sonat? Plaut. Bac. 4, 9, 55. 2, CUIUS (sometimes archaeist. writ- ten quoj.), a, nra, pron. relat. [from cujus, a form of qui] Pertaining to whom, of whom, whose (rare) : qvicqvid. invene- KIS. . . . DOMINO. SVO. CVIVM. ID. CENSE- BIS, esse, beddes., ancient form of an oath in Gell. 16, 4, 2 ; cf. Plaut. Rud. 3, 4, 40 : is denique, cuja ea uxor fuerat, Plin. Secundus, frgm. in Gell. 9, 16, 5 : ea cae- des si potissirnum crimini datur, detur ei cuja interfuit, non ei cuja nihil interfuit, Cic. frgm. in Prise, p. 950 P. CUJuSCemodi; cujuscumquemodi, cujusdammodi, cujusmodi, cujusmodi- cumque ; v. modus, fin. CUJUSnam; cujanam, cujumnam ; v. 1 cujus. no. ji. CUJ usquomodi, v. modus, fin. * CUJUSviSj eujavis, ciijumvis [from cujusvis, a form of quivis] To whomever pertaining, wltosesoevcr, of any one: euja- vis oratio insimulari potest, si, etc., App. Apol. Culcita> ae, / [ace. to Var. L. L. 5, 35, 46, and Fest p. 22, from calco] A sack fill- ed with feathers, wool, hair, etc., for lying upon, warming, etc. ; a bed, cushion, mat- tress, pillow, Cato R. Pi. 10 fin. ; 11 fin. ; Var. in Non. 86, 5 sq: ; Cic. Tusc. 3, 19, 46 ; Sen. Ep. 87 ; 108 ; Suet. Tib. 54 ; Claud. 35 ; Ner. 48 ; Vitell. 16, et al. Of a little eye-cushion, Plaut. Mil. 4, 4, 42. And of a couch in a conservatory of birds, Var. R. R. 3, 5, 14 Schneid. — In the lang. of com- edy : gladium faciam culcitam Eumque incumbam, I will make the sword my pil- low, i. e. I will make way with myself, Plaut. Casin. 2, 4, 28. + culcitanus. ", rn. [culcita] A cush- ion-maker, ace. to Diom. p. 313 P. * CUlcitella, ae, /. dim. [id.] A little cushion or mattress, transf. in an obscene sense, Plaut. Most 4, 2, 14. * cuicitula. ae, /. dim. [id.] A small cushion or mattress, Lucil. in Non. 35, 20. CUlearis (cull), e, adj. [culeus] Of the size of a culeus : labrum, Cato R. R. 154 : dolia, Vitr. 6, 9. t CUleUS ( a l s0 cu "-' and '" tne signif. no. 2, h, written col.), i (gen. plur. cule- um, Cato R. R. 11, 1), m. = Ku\ci's, Ion. KovXcii (a sheath; hence) A leather bag, a sack for holding liquids, Plaut. Ps. 1, 2, 78 : Nop. Eum. 8 ; Plin. 7, 20, 19. Parri- cides also were sowed up in bags and 398 CU L P drowned, " Cie. Rose. Am. 25 fin. Moeb. ; Inv. 2, 50, 149 ; Sen. Clem. 1, 15 ; Modest Dig. 48, 9. 9 ;" Cic. a. Fr. 1, 2, 2 ; Quint. 7, 8, 6 ; Suet. Aug. 33 ; Ner. 45 ; Juv. 8, 214, et al. — 2. '1' r a n s f.', a. A large meas- ure for liquids, holding 20 amphorae, Ca- to R. R.> 148, 1 ; Var. R. R. 1, 2, 7.— b. Obscene, The scrotum, Cic. Fam. 9, 22, 4 ; Mart 12, 84 ; Auct Priap. 13, 8 ; 28, 4 ; hence coleos habere, i. q. virum esse. Petr. 44,. 14. 1. CUlcX; icis, m. (/., Plaut. Casin. 2, 3, 22) A gnat, midge (comprising very many species), " Plin. 11, 2, 1 ; 11, 35, 41 ;" Plaut Cure. 4, 2, 14 j Lucr. 3, 391 ; Hor. S. 1, 5, 14 ; Col. 11, 3, 60 ; Pall. 1, 35, 2 ; Mart 3, 93, et al. Also a title of a writ- ing of Virg. ; cf. Heyn. Virg. torn. iv. p. 3 sq. — As a term of reproach of a wanton lover : eho tu Nihili cana culex, Plaut. Casin. 2, 3, 22. 2. CulejJ; icisi A plant ; v. culix. * cuhcellus, i. ™. dim. [culex] A lit- tle gnat : amasio Tullae, i. e. buzzing around her, Seren. in Diom. p. 513 P. + CuliculuSi A gnat, Kbnw-xiov, Gloss. Cyrill. t CUliglia* ae, /• = Kvh ix"1, A small drinking vessel, a cup, Cato R. R. 132, 1 ; frgm. in Fest p. 39. CUlina (old orthogr. colina, ace. to Non. 55, 18 sq.), ae, f. A kitchen, Plaut Most 1, 1, 1 ; True. 2, 7, 53 ; Var. R. R. 1, 13, 2; Col. 1, 6, 3; Cic. Fam. 15, 18; Sen. Ep. \li fin. ; Petr. 2 ; Hor. S. 1, 5, 73 ; 2, 5, 80, et al. — 2. Transf.: a. "Culina vocatur locus, in quo epulae in funere comburuntur," Fest. p. 50. — b. For Food, fare, victvals : Murena praebente domum, Capitone culinam, Hor. S. 1, 5, 38 ; so Juv. 3, 250 ; 5, 162 ; 14, 14. CUiinariuS. a, um, adj. [culina] Per- taining to the kitchen, culinary, kitchen- : operae, Front. B. Parth. p. 201. — b. Suhst. culinarius, ii, m., A kitclien servant, Scrib. Comp. 230. t Culidla (cull.) cortices nucum viri- dium, dicta a similitudine culeorum, qui- bus vinum sive oleum continetur, Fest p. 39. Culix? I * 8 ' ni. An unknown plant, Plin. 19, 5, 23 fin. ; also written culex in Pall. Mart. 9, 8. culleus, i. v - culeus. CuSmcn- mis, v. columen, no. B. C-llminia, v. Colminiana. CUlmilS) ii m - ['""dr. with culmen ; v. the word under columen, no. B. I.] A stalk, stem, esp. of grain, Var. R. R. 1, 48, 3 {Cod. Vindob. culmen) ; Cic. de Sen. 15, 51 ; Virg. G. 1, 111 ; 317 ; Col. 2, 21, 3, et al. : fahae, id. 12, 16, 3 : milii, panici, Plin. 18, 7, 10, no. 3 ; ib. 30, 72 : holci, id. 27, 19, 63 : lilii, Stat. Silv. 3, 3, 128. culpa; ae, /• [ace. to Doed. Syn. 2, p. 151, kindr. in stem with seelus, from cel- lere, to strike] Crime., fault, failure, defect (as a state worthy of punishment ; on the contr. delictum, peccatum, etc., as punish- able acts ; diff. from seelus in this, that seelus implies an intentional injury of oth- ers ; but culpa includes in it an error in judgment ; v. Doed. as above cited, and sq.) (very freq. in all perr. and in every species of composition) : Plaut Am. 1, 2, 33 ; cf. non C. Rabirium culpa delicti, non invidia vitae ... in discrimen capitis voca- verunt, Cic. Rab. perd. 1, 2 ; Plaut. Trin. 3, 2, 21 : in hoc uno genere omnes inesse culpas istius maximas avaritiae, majesta- tis, dementiae, libidinis, crudelitatis, Cic. Verr. 2, 5, 17 ; et culpam in facto, non seelus esse meo, Ov. Tr. 4, 1, 24 ; cf. thus id. ib. 1, 3, 38 ; 3, 5, 51 ; 4, 4, 37, et saep. : quicquid hujus factum'st culpa, non fac- tum'st mea, Ter. Eun. 5, 6, 10 ; cf. id. Hec. 2, 1, 31 sq. : is quidem in culpa non est, id. ib. 4, 4, 78 ; cf. id. ib. 3, 1, 19 : in mutum confers culpam, Plaut. True. 4, 3, 55 : so conferre in aliquem, Ter. Eun. 2, 3, 96 ; Caes. B. G. 4. 27 ; Cic. de Sen. 5, 14, et al. ; cf. culpam transferre in aliquem, Ter. Andr. 2, 3, 5 ; Cic. Att. 15, 28 ; and suam quisque culpam auctores ad nego- tia transferunt, Sail. J. 1, 4 : culpam non modo dcrivare in aliquem, sed commu- nicare cum altero, Cic. Verr. 2. 2, %0fin : in culpa ponere aliquem, id. Clu. 45 ad fin. : indecorant bene nata (pectora) culpae, CULT Hor. Od. 4, 4, 36 : seraque fata, Quae ma- nent culpas etinm sub orco, id. ib. 3, 11, 29; id. ib. 4. 15, II, et saep. 2. In partic, a. The crime of inchas- lily, a faux pas (cf. crimen, no. II. 2). Ov. M. 2, 37 ; 452 : 546,- ct saep. ; Virg. A. 4, 19 ; 172 ; Hor. Od. 3, 27, 38 ; 3, 6, 17 ; Tac. A. 3, 24, et saep. — b. In ju'rid. Lat, The fault of remissness, neglect : " Gaj. Dig. 17, 2, 72 ;" Procul. ib. 18, 1, 68 ; Ulp. ib. 42, 5, 8 sq., et saep. "'3. Me ton. Any thing mischievous or injurious, mischief: continue culpam {sc, ovem aegram) ferro compesce, Virg. G. 3, 468. Culpahllis, e> adj. [culpa] Worthy of blame, culpable, criminal (post-class.) : ali- quid {opp. laudabile). App. Apol. p. 223 : opinio de diis {ojip. digna), Arn. 7, p. 222. — Comp. : tanto culpabilius est, non obser- vare quod possis, Tert. nd Uxor. 2, 1. — — Adv. culpabiliter, Culpably : Symm. Ep. 9, 40.— Comp., Paul. Nol. Ep. 39, 4. culpatio. ° r ' s > ™- [id-] I. An elaborator, cultivator, planter, husbandman, etc. : agro- rum, Liv. 2, 34; 4, 25: agri, id. 40, 29; cf. agricultor : virentis agelli, Hor. A. P. 117 : terrae, Cic. N. D. 2, 39, 99 : vitis, id. Fin. 5, 14, 40 : alveorum, Col. 9, 3, 1.— Poet, of a bullock : pauperis agri, Ov. F. 5, 515. — b. Abs. for Cultivator of land, hus- bandman, planter, Sail. J. 46, 5; 48 Jin.; Liv. 21, 34 ; 28, 11 ; 45, 30; Quint. 2. 19, 2 ; Virg. A. 8, 8 ; Ov. M. 1, 425 ; 7, 653, et al. — 2. ( m acc ' w ' ta c °' ' ""• I- 2) An in- habitant, a dweller : ejus terrae, Sail. J. 17 Jin. : collis ejus (sc. Janiculi), Liv. 24, 10 ; cf. collis Heliconii, Catull. 61, 1 : nemo- rum, Virg. G. 1, 14 ; ib. 2, 114 ; cf. antiqui (Capuae), Liv. 7, 38 : (insularum), id. 22, 31 : coeli (Juppiter), Plaut. Am. 5, 1,. 13 : Euboicus tumidarum aquarum, Ov. M. 14, 4. — H, Trop. (in acc. with colo, no. II. 1 and 2) : I, A fosterer, supporter: bo- norum (together with fautor), Liv. 9, 4(i : fidissimus imperii Romani (Hiero), id. 26, 32 : juvenum, a tutor, teacher, Pers. 5, 63 : veritatis, fraudis inimici, Cic. Off. I, 30, 109; cf. aequi, Ov. M. 5, 100: juris et aequarum legum, Mart. 10, 37 : amicitiae, Liv. 25, 28 ; Mart 9. 86.-2. A worshiper, reverencer : deorum, Hor. Od. 1, 34, 1 : numinis, Ov. M. 1, 327 : diligentissimus religionum, Liv. 5, 49. Also abs., Virg. A. 11, 788. Hence, in later relig. lang., A priest of some deity : deum matris, a priest of Cube'lr, Suet. Oth. 8 ; cf. Orell. no. 938 ; 1578; 1754, et saep. cultrarius, ", »«• [culter] A slayer of the victim (for sacrifice), Suet. Calig. 33 ; Inscr. Grut C40, 11. cultratus. ». ™. ad J. [culter] Knife-formed: nrucrone folia, Plin. 13, 4, 7. CUltriX; icis, /. [cultor] %, She who labors at or cares for a thing: earum (re- ntm, quas n«tura gignit) augendarum et alendaruin quandam eultrieem esse, quae sit scientia atque ars agricolaruin, Cic. Fin. 5, 14, 39. — 2. A female inhabitant : nemorum Latonia virgo, Virg. A. 11. 557 ; cf. montibus Idri (Diana), Catull. 64, 300 Sillig. N. cr. : collis (Janiculi) haec aetas. Ov. F. 1, 245.— 1>. Poet transf., of things as subjects : foci secura patella, Pers. 3, 26. — H, Trop.: A female worshiper : de- orum montium, Lact. de Mort pers. 11. cultural ne > /• [colo] I. A cultiva- ting, care : agri, Var. R. R. 2 praef. § 4 ; Cic. de Sen. 15, 54; Suet. Aug. 42; Vesp. 1, et al. : agelli, Lncr. 5, 1366 ; cf. Cic. Agr. 2, 30 fin. ; 35 ; Flacc. 29, 71, and agricul- ture : vitis, Cic. Fin. 5, 14, 39. In "plur. : agri cultures docuit usus, Lucr. 5, 1447. — b, Abs.: Agriculture, husbandry, in the broadest sense (cf. agricola), Var. R. R. 1, 18; 7; Quint. 10, 2, 2; Hor. Od. 3, 24, 14. In plur., of the individual parts of hus- bandry, Col. 11, 1, 30: 11, 2, 3. — II. Trop.: 1. Care, culture, cultivation: animi philosophia est, Cic. Tusc. 2, 5, 13 (v. the figure in connection) ; so abs. : cul- turae patientem commodare aurem, Hor. Ep. 1, 1, 40.— * 2. An honoring: potentis amici. i. e. a courting, flattering, Hor. Ep. 1, 18, 86. 1. CultuS; a, um, Part, and Pa., from colo. 2. CUltUS. fls . m - [colo] I. Lit.: A laboring at, labor, care, cultivation, culture (so rare) : quod est tarn asperum saxe- tum, in quo agricolarum cultus non elab- oret ? Cic. Agr. 2, 25 ad fin. ; so agrico- lae, id. Leg. 1, 1 : agrorum, Liv. 4", 12 ; Quint prooem. § 26 ; ef. id. ib. 8, 3, 75 : (oves) neque sustentari neque ullum fruc- tum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent, Cic. N. D. 2, 63, 158 ; cf. cultus et curatio corporis, id. ib. 1, 34, 94. TT Trop.: &_ In gen. (also rare): malo ciiltu corruptus, by bad training, Cic. Part 26 ; cf recti cultus pectora ro- borant Hor. Od. 4, 4, 34 ; id. Ep. 2, 2, 123 Schmid. : quid tain dignum cultu atque CUM labore ducamus (sc. quam vocem) ? Quint. 2, 16, 1 7. — 2. ^ n honoring, ? everence : philosophia nos primum ad deorum cul- tum erudivit, Cic, Tusc. 1, 26 ; so id. Inv. 2, 53; Ov. M. 5, 279 ; 6, 314, et al. : and in the plur. : justis ac piis, Lact. 4, 3 : de adventu regis et cultu sui, Tac. A. 2, 58. — Far more freq. and class, in prose and poetry, B. I" partic. Care directed to the re- finement of life (as antith. to a state of na- ture), i. e. arrangements for living, man- ner of life, culture, etc. : homines a fera agrestique vita ad humanum cultum civi- lemque deducere, Cic. de Or. 1, 8, 33 ; cf. eadem mediocritas ad omnem usum cul- tumque vitae transferenda est, id. Off. 1, 39 fin. : (Belgae) a cultu atque humani- tate Provinciae longissime absunt, Caes. B. G. 1, 1 Herz. ; cf. id. ib. 1, 31 ; 6, 18 ; Virg. A. 5, 730 ; and in plur. : cultusque artesque virorum, Ov. M. 7, 58 : liberalis, Liv. 45, 28 : tam humilis. id. 1, 39 : agres- tis et rusticus, id. 7, 4 ; cf. feri, Hor. Od. I, 10, 2 : regio victu atque cultu aetatem agere, Sail. C. 37, 6 ; so with victus, Cic. Fam. 9, 3 ; Caes. B. G. 6, 24 ; Nep. Alcib. II, 4, et al. ; cf. of improvement, cultivation of mind : animi cultus ille erat ei quasi quidam humanitatis cibus, Cic. Fin. 5, 19, 54 : non mores patrios solum, sed etiam cultum vestitumque mutavit, Nep. Paus. 3, 1. — In a bad sense: Luxury, wanton- ness: lubido stupri, ganeae ceterique cul- tus non minor incesserat, Sail. C. 13, 3 ; cf. cultus ac desidia imperatoris, Liv. 29, 21 fin. — 1), Transf, of Ornaments of style : in verbis effusiorern, ut ipsi vocant cul- tum afiectaverunt, Quint. 3, 8, 58 ; so id. ib. 2, 5, 23 ; 10, 1, 124 ; 10, 2, 17 ; 12, 10, 23 ; 79, et al. 2. Knr' iloxnv, Clothing, ornament, splendid dress, splendor (so most freq.) : regius, Nep. Dat. 3, 1 : militaris, Liv. 29, 19 : incinctus Gabino cultu, id. 10, 7 : jus- to mundior, id. 8, 15, et saep. ; so Vellej. 1. 2 ; 2, 40 ; 107 ; Quint. 8 prooem. § 20 ; 11, 3, 137 ; Suet. Caes. 44 ; 45 ; Calig. 52 ; Ner. 20, et saep. ; Hor. Od. 1, 8. 16 ; 4, 9, 15 ; Ov. M. 3, 609 ; 8, 855 ; 13, 163, et saep. CululluS' i' ni. (acc. to Aero upon Hor. Od. 1, 31. II, orig., A sacrificial vessel for liquids ; later, in een.) A drinking-vessel, beaker, cup, bowl, Hor. Od. 1,31, 11; A. P. 434. cuius. '. m - [perh. kindred with ko'iXos, of a curving form ; cf. 1. anus] The poste- riors, fundament, Catull. 23,19 ; 33,4; 97, 2 ; 4 ; 12 ; 98, 4 ; Mart. 3, 98. CUm (orig. form com, still found in an inscription; compreivatvd; cf. Schneid. Gr. 1, p. 306 and 537, and under no. III.), praep. c. abl., designates in gen. accompa- niment community, connection of one object with another, opp. to sine, separa- tirn, etc. : With, together, together with, in connection with, along with. I. In gen.: Plaut Am. prol. 95; cf. haud convenit, Una ire cum arnica impe- ratorem in via, Ter. Eun. 3, 2, 42 ; Plaut Am. prol. 125 : cum Pansa vixi in Pom- pejano, Cic. Att 14, 20, 4 : vivit habitat- que cum Balbo, id. ib. : si coenas hodie mecum, Hor. Ep. 1, 7, 70 ; Cic. Att. 5, 1, 4 : vagamur egentes cum conjugib\is et. liberis, id. ib. 8, 2, 3 : qui unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant, Caes. B. G. 2, 3, et saep.— fc. In an expres- sion of displeasure : abi hinc, quo dignus, cum donis tuis tam lepidis, Ter. Eun. 4, 3, 9 ; cf. Plaut Most 2. 2, 33 ; Andr. 5, 4, 38 Ruhnk. ; Eun. 1, 2, 73 ; Heaut 4, 6, 7 ; Hec. 1, 2, 59. B. Iu a designation of time with which some action concurs : egone abs te abii hinc hodie cuni diluculo ? Plaut Am. 2, 2, 111 : so primo luci, id. Cist 2, 1, 49 ; Ter. Ad. 5, 3, 55 ; Cic. Off. 3, 31, 112 ; cf. prima luce, id. Art. 4, 3, 4 ; and primo lu- mine solis, Virg. A. 7, 130 : primo mane, Hirt. B. Afr. 62 : mane, Lucil. in Diom. p. 372 P. : ortu solis, Sail. J. 106 : occasu so- lis, id. ib. 68 ; cf. sole reliquit, Virg. A. 3, 568, et saep. : mane cum luci simul. Plaut Merc. 2, 1, 31 ; v. simnl : exiit cum nun- cio (?'. e. at the same time with, etc.) Cras- sus, Caes. B. G. 5, 46 ; cf. cum his nun- cius Romam ad consulendum redit, auu To7sSe, Liv. 1, 32 : simul cum dono desig- navit templo Jovis fines, id. 1, 10. CUM C, In the designation of the relations, circumstances, way, and manner with which any act is connected, by which it is accompanied, 'under or in which it takes place, etc. : With, in, un- der, in the midst of, among, to, at : aliquid cum malo suo facere, Plaut. Bac. 3, 4, 4 ; cf. cum magna calamitate et prope pemi- cie civitatis, Cic. Verr. 2, 1, 24 : cum sum- ma reipublicae salute et cum tua peste ac pernieie cumque eorum exitio, qui, etc., id. Cat. 1, 13, 33, et saep. ; Ter. Andr. 1, 1, 104 ; cf. cum magno provinciae pericu- lo, Caes. B. G. 1, 10, et saep. : cum sum- mo probro, Ter. Andr. 5, 3, 10 : cum sum- mo terrore hominum, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 6 : cum summa tua dignitate, Cic Fin. 4, 22, 61 : cum bona alite, Catull. 61, 19, et saep. ; Plaut. Most. 3, 1, 129 : feren- dum hoc onus est cum labore, id. Amph. 1, 1, 21 ; cf. Cic. N. D. 2, 23, 59, et saep. : multis cum lacrimis aliquem obsecrare, amid many tears, Caes. B. G. 1, 20 ; cf. hunc ipsum abstulit magno cum gemitu civitatis, Cic. Verr. 2, 1, 19, et saep. : si minus cum cura aut Kara \6yov locus lo- quendi leetus est, Plaut. Mil. 3, 1, 6 ; so cum cura, Cic. Inv. 1, 39, 70 ; Sail. J. 54, 1 ; Liv. 22, 42 ; 27, 2ifin. Drak. ; 38, 18 ; 39, 41 ; 44, 1, et saep. ; cf cum summo studio, Sail. C. 51, 38 ; Liv. 8, 25, et al. ; Cic. Fin. 1, 3, 9 : summa cum celeritate ad exerci- tum rediit, Hirt B. G. 8, 52 : maximo cum clamore involant, Plaut. Am. 1, 1, 89 ; so Liv. 2, 23. et al. ; cf. Athenienses cum si- lentio auditi sunt, Liv. 38, 10, et al. : illud cum pace agemus, Cic. Tusc. 5, 29, 83 ; cf. Drak. Liv. 3, 19 : cum bona pace, Liv. 1, 24 ; 21, 24 ; 32 ; 28, 37 Drak. : cum bona gratia, Cic. Fat. 4, 7 : cum bona venia, Liv. 29, 1, 7 ; cf. Drak. upon 7, 41 : cum venia, Ov. Tr. 4, 1, 104 ; Quint 10, 1, 72 : cum virtute vivere, Cic. Fin. 3, 8, 29 ; id. ib. 2, 11, 34 : cum judicio, Quint. 10, 1, 8 : cum firma memoria, id. ib. 5, 10, 54, et saep. 2. Cum eo quod or ut (ne), (in an am- plification or limitation) With the circum- stance or in the regard that, on or under the condition, with the exception, that, etc. (except once in Cicero's epistt. not ante- Aug.) : with the indical., Quint. 12, 10, 47 Spald. ; id. 10, 7, 13 ; so also cum eo qui- dem, quod, etc., id. ib. 2, 4, 30 : sit sane, quoniam ita tu vis : sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat, Cic. Att. 6, 1, 7 ; so with tamen and the con- junct., Cels. 2, 17 ; 3, 5 ; 4, 6, et al. : An- tium nova colonia missa cum eo ut Anti- atibus permitteretur, si et ipsi ascribi co- loni vellent Liv. 8, 14 ; so with ut, id. ib. init. ; 30, 10 fin. ; 36, 5 ; Cels. 3, 22 : ob- sequar voluntati tuae cum eo, ne dubites, etc., Col. 5, 1, 4 ; so Cels. 7, 22. 3. Cum diis volentibus, etc., With God's help, by the will of God, civ $cj> : cum di- vis volentibus quodque bene eveniat mando tibi, mani, etc., Cato R. R. 141, 1 ; Enn. Ann. 6. 33 (in Cic. Off. 1, 12 fin.) : agite cum dis bene juvantibus arma ca- pite, Liv. 21, 43 ; so cum superis, Claud. Cons. Stil. Ill, 174. 4. Cum with an ordinal number (cum octavo, cum decimo. etc.) for our -fold, in econ. lang., for the designation of the de- gree of multiplication in the productions of the soil : ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo, ten-, fifteen-fold, Var. R. R. 1, 44 1 ; so cum octavo, cum decimo, Cic. Ver 2, 3, 47 : cum centesimo. Plin. 18, 10, 21 : cf. with a subst. : cum centesima fruge agricolis fenus reddente terra, id. 5, 4, 3. D, With a means or instrument, as far as that is considered as attending or accompanying the actor in his action (so most freq. ante-class., or in the poets and scientific writers) : acribus inter se cum armis confligere, Lucil. in Non. 261, 6 ; Enn. in Serv. Virg. G. 2, 424 : cum voce maxima conclam at, Claud. Quadrig. in Gell. 9, 13, 10 ; Catull. 98, 3 : cum suo gursrite accepit venientem (fluvius), Virg. A. 9, 816 ; Veg. 1, 27, 2 : cum vino et oleo ungere, id. 1, 11, 8, et saep. : terra in au- gurum libris scripta cum R uno, Var. L. L. 5, 4, 8. II. In partic. 1. First with words that designate a union, connection, a join- ing, hindfng together, etc., like conjungere, 399 CUM A componere, connectere, colligere, etc., v. fa. vv. 2. For the designation of the idea of being furnished, endowed, clothed with, etc., in a lit. and trop. sense : ille vir haud magna cam re sed plenu' ftdei, Enn. in Cic. de Sen. 1 (cf. the antith. : hominem sine re, sine fide, Cic. Coel. 32, 78) : a portu illuc nunc cum laterna ad- venit, Plaut. Am. prol. 149 : cadus cum vino, id. Stich. 5, 1, 7 ; cf. id. Pers. 2, 3, 15 ; olla cum aqua, Cato R. R. 156 ; arcu- ]a cum ornamentis, Plaut. Most. 1, 3, 91 ; fiscos cum pecunia Siciliensi, Cic. Verr. 1, 8, 22 : onerariae naves cum commeatu, Liv. 30, 24, et saep. : cum servili schema, Plaut. Am. prol. 117 ; so of clothing, id. Rud. 1, 4, 31 ; Stich. 2, 2, 26 ; Cic. Verr. 2, 4, 24 ; 2, 5, 13 ; Rab. Post. 10, 27 ; Liv. 35, 34 ; Suet. Claud. 13 ; Sil. 1, 94, et saep. : ut ne quis cum telo servus esset, Cic. Verr. 2, 5, 3 ; so of weapons, id. Phil. 2, 8 ; cf. immi8si cum falcibus, etc., id. Tusc. 5, 23, 65 : cum elephanti capite puerum na- tum, Liv. 27, 11 ; cf. cum quinque pedi- bus natus, id. 30, 2 ; id. 27, 4, et al. : om- nia cum pulcris animis Romana juventus, Enn. in Ter. Ph. 3, 1, 1 ; cf. Ter. ib. : te Romam venisse cum fehri, Cic. Att. 6, 9 : ex iis qui cum imperio sint, id. Fam. 1, 1, 3 Manut. ; cf. cum imperio aut magistra- te Suet. Tib. 12 Bremi. 3. With words which designate inter- course, traffic, agreement, delib- eration, difference, etc. ; therefore with verbs like agere (cum aliquo, secum or cum animo suo ; cf. also cogitare, rep- utare, dubitare, etc.) pangere, rationem habere, servare fidem; congruere, con- sentire ; certare, pugnare, discrepare, dif- ferre, dissentire, distrahere, etc., v. h. vv. ; and cf. upon the connection of cum with the latter class of words, Roth. Tac. Agr. Exc. XXVI. p. 239 sq. PWs^ Cum in anastrophe. So al- ways with the pron. person. : mecum, te- cum, secum, nobiscum, etc. ; cf. Cic. Or. 45, 154 ; Prise, p. 949 and 988 P. ; and in gen. with the frron. relat. : quocum (qui- cum), quacum, quibuscum ; cf. Drak. Liv. 38, 9 : Heusing. Cic. Off. 1, 35, 2 ; Brem. Nep. Milt. 1, 2. — |), Separated by ct from its noun : cum et diurno et nocturno metu, Cic. Tusc. 5, 23, 66. III. I" compounds the primitive form com was alone in use, and was un- changed before b, p, m : comburo, com- pono, committo ; and the few words be- ginning with vowels, comes, comitium, and comitor; with the assimilation of the m before I, n, r: colligo, connecto, cor- ripio ; with the change of m into n before all the remaining consonants : concutio, condono, confero, congero, conjicio, con- queror, consumo, contero, convinco ; and with the rejection of m before all vowels and before h : coarguo, coeo, coinquino, coopto, cohibeo. — B. ' n signif. it desig- nates, 1. A being or bringing together of several objects : coeo, colloquor, convi- vor, etc. ; colligo, compono, condo, etc. — Through the intermediate idea of com- prehending all the parts of an object, it expresses, 2. The completeness, per- fecting of any act, and thus gives intensi- ty to the signif. of the simple word, as in commaculo, commendo, concito, etc., comminuo, concerpo, concido, convello, etc. More upon this art. v. in Hand. Turs. II. p. 134-171. The follg. are considered as compounds with cum : c u m p r i m i s (or perh. better, cum pri- mis in case-relations), Especially, particu- larly, Cic. Verr. 2, 2, 28 ; .Gell. 1, 13, et al. ; cf. the follg. — More striking still is * cum prime, Especially, particularly, Quadrig. in Gell. 17, 2 : " apprime crebrius est, enmprime rarius, traductumque ex eo est, quod cumprimis dicebant pro eo, quod est imprimis," Gell. ib. 2. C.lim, conj. ; v. quum. Cumae, arum (Cyme, Stat. Silv. 4, 3, 05 : gen. Cymes, Sil. 13, 494), /., Kv/jlt,, An ancient colony of the Chalcidians, in Campania, ou the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, & 61 ; Lucr. 6, 748 ; Virg. A. 6, 2 ; Hor. 400 CUMU Ep. 1, 15, .11; Coel. in Cic. Fam. 8, 1; Flor. 1, 16, 6, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 712 sq.— II. Whence, A. Cumanus, a, lira, adj., Of Cumae, Cumaean: ager, Cic. Agr. 2, 25, 66 : litora, Tac. A. 15, 46 : linum, Plin. 19, 1, 2 : caementum, id. 35, 13, 47: calices, made in Cumae, Var. in Non. 146, 11 ; cf. fictaque Cumana lubrica terra rota, i. e. Cumaean vessels, Tib. 2, 3, 70 : orbe patinas tortas, Stat. Silv. 4, 9, 43 ; and pulvere rubicunda testa, Mart. 14, 114 : Apollo, i. e. who was worshiped at Cu- mae, Flor. 2, 8, 3 ; cf. Cic. Div. 1, 43 : va- tes, i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183. — 2. Sub St. : a. Cumani, orum, m., The inhabitants of Cumae, Liv. 40, 42 fin. — d. Cumanum, i, n.^-(a) The Cumaean region: in Cuma- no, Plin. 17, 25, 38.— (jj) An estate of Cic. near Cumae, Cic. Fam. 4, 2 ; Att. 4, 10 ; 14, 10; Acad. 1, 1. — B. Cuitiacils- a, um, adj., Cumaean (poet, word) : urbs, Virg. A. 3, 441 : antrum, Sil. 13, 498 : Sib- ylla, Virg. A. 6, 98 ; Ov. M. 15, 712 ; cf. of the same : virgo, Ov. M. 14, 135 : dux (sc. Aeneae), id. ib. 121 : vates, Val. Fl. 1, 5 : carmen, i. e. of the Sibyl, Virg. E. 4, 4 : in annos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Virg. A. 6, 321), Ov. Pont. 2, 8, 41 ; cf. Prop. 2, 2, 16. t CUmalter significat cum altera, dic- tum ab antiquis ita brevitatis causa, ut sodes pro si audes, scilicet pro scias licet, sis pro si vis, Fest. p. 39. Cumanus? a > Bm , v - Cumae, no. II. A. tcumatllis (also written cym.), e, adj. [from Kvpia, with the Lat. ending, ilis] Sea-colored, water-colored, blue : colos, Ti- tin. in Non. 548, 11. — fc. Subst cumatile, is, »., A bluish garment, Plaut. Epid. 2, 2, 49. CUmatium* ", v - cymatium. cumba, ae, v. cymba. cumera- ae, /. (cumcrum, i- n., Var. L. L. 7, 3, 88) A chest, box: to keep grain in, Hor. S. 1, 1, 53 Aero ; Ep. 1, 7, 30 ; for the utensils of a bride, Fest. p. 48 ; Var. 1. 1. ; v. 1. camillus, no. 3. CUminatuS (also written cym.), a, um, adj. [cuminum] Seasoned or mixed with cumin : Pall. Nov. 22, 5. — j). Subst : cuminalum, i, n., Cumin-spice: Apic. 1, 29. * cumininus (also written cym.), a, um, adj. [id.] Composed of cumin : oleum, App. Herb. 74. t cuminum (also written cym.), i, n. = Kvuivav, The (pale-making) cumin, " Plin. 20, 14, 57 sq. ; Pall. Mart 9, 17 ;" Hor. Ep. 1, 19, 18 ; Col. 10, 245 ; Pers. 5, 55. cummaxime, v. quum. CUmmiS) is, v. gummi. cumprime, v. 1. cumjn. cumprimis, v - i- cum, fin. Cumque (also written quomque or cunque), adv. [quum-que] serves for the generalizing of any action, event, time, etc. : However, whenever, howsoever, when- soever, -ever, -soever: a. Usu. with pronn. and pronom. advv. : quicumque, qualis- cumque, etc., ubicumque, quotiescumque, etc.; v. h. vv. — b. Very rarely standing alone : quae demant quomque dolorem, which remove pain in general, any pain, Lucr. 2, 21 : quum solis lumina quomque Insertim fundunt radios per opaca dorao- rum, in whatever manner, id. 2, 113 ; id. 5, 313 Forbig. : mihi cumque salve Rite vo- canti, Hor. Od. 1, 32, 15 (" quotpescumque te vocavero," Schol.) : aurum cumque a possessore confertur, Cod. Theod. 12, 6, 32. Cf. Hand Turs. II. p. 173 sq. fy Cic. Leg. 3, 3, 9, the reading is most prob. eqvitatvmqve. qvi. begat, habeto.. v. Orell. N. cr. cumulare, is, »•> "commissure re- num," Veg. 6, 1, 2; 6, 2, 2 Schneid. N. cr. Cumulate) a - [cumulatus] Abund- antly, in heaps, in abundance (ante- and post-class., and very rare) : positum in doliis, Var. R. R. 3, 15 fin. ; Prud. Apoth. 785. CUmulatUS, «i um > Tart, and Ta., from cumulo. cumulo, ay i, atum, 1. v. a. To form into a heap, to accumulate, heap, or pile up (class.). I, In gen. (so mostly poat-Aug. ; esp. in Curt, and Tac.) : materiem, Lucr. 1, CUMU 989 : nubila, id. 6, 191 ; 518 : stipites, Curt 6, 6 : arenas, id. 5, 1 : nivem, id. 5, 4 : ar- ma in ingentem acervum, Liv. 45, 33 : pyram truncis nemorumque ruina, Stat Th. 6, 85. 2. Trop.: benefacta, Plaut. Capt. 2,3, 64 : omnia principalis vocabula, Tac. H. 2, 80 : honores in earn, id. Ann. 13, 2 ; id. ib. 1, 21 ; Curt. 4, 16. II, With special access, ideas (class.) : A. To increase, augment by heaping up, to amass, accumulate : a. With an Abl. : funus funere, Lucr. 6, 1237 ; cf. Liv. 26, 41 : aes alienum usuris, Liv. 2, 23 : haec aliis nefariis cumulant atque adaugent, Cic. Rose. Am. 11, 30 ; cf. alio scelere hoc scelus, id. Cat. 1, 6, 14 : bellicam gloriam eloquentia, id. Off. 1, 32, 116 ; Ov. H. 2, 57. — (fl) Without abl. : invidiam, Liv. 3, 12 ad fin. : injurias, id. 3, 37 : vitia, Tac. Or. 28 : accesserunt quae cumularent re- ligiones animis, Liv. 42, 20. B. 1° make full by heaping tip, to fill full, fill, overload, etc. 1. Lit. (a) c. abl. : locum strage sem- iruti muri, Liv. 32, 17 : fossas corporibus, Tac. H. 4, 20 : viscera Thyesteis mensis, Ov. M. 15, 462 Jahn. N. cr. : canistra flore, id. Fast. 4, 451 : altaria donis, Virg. A. 11, 50 ; cf. aras honore, donis, Liv. 8, 33 ; Curt. 5, 1 ; Val. Fl. 1, 204.— (/J) Without abl. : altos lacus fervida musta, Ov. Tr. 3, 10, 72 ; id. Med. fac. 56 ; cf. cumulata ligula salis cocti, a full spoon, spoonful, Col. 2, 21, 2. 2. Trop.: (a) c. abl.: non possum non confiteri cumulari me maximo gat' dio, quod, etc., Cic. Fam. 9, 14 ; cf. id. Fb 2, 19 ad fin. : nunc meum cor cumulate ira, Caecil. in Cic. Coel. 16 : duplici ded,- core cumulata domus, Cic. Att 12, 5 ; c orator omni laude cumulatus, id. de Cf 1, 26: tot honoribus cumulatus, Tac. H 3, 37 ; * Suet. Ner. 8 ; Cic. de Or. 2, 4, 18. — * (/?) With ex : (summum bonum) cu- mulatur ex integritate corporis et ex men- tis ratione perfecta, is made complete, per- fect, Cic. Fin. 5, 14 fin. — (y) Abs. : ad cu* mulandum gaudium (meum) conspectum mihi tuum defuisse, in order to make my joy full, complete, Cic. Att. 4, 1 ; cf. under Pa., no. 2, a. — Whence cumulatus, a, um, Pa. 1, (in ace. with no. II. A) Increased, augmented : eadem mensura reddere aut etiam cumu- latiore, Cic. Brut. 4, 15 : spreta in tem- pore gloria interdum cumulatior redit, Liv. 2, 47 ad fin. ; cf. so id. 4, 60.— 2. (in ace. with no. II. B) Filled full, full, com- plete, perfect : (a) Abs. : tantum accessit ad amorem, ut mirarer locum fuisse au- gendi in eo, quod mihi jampridem cumu- latum etiam videbatur, Cic. Fam. 9, 14, 5 : hoc sentire et facere perfectae cumula- taeque virtutis (est), id. Sest. 40 Poet: veniam cumulatam sorte remittam, i. e. cumulate referam, Virg. A. 4, 436 ; v. Wagn. in h. 1. — (/3) c. gen. : ineptitudinis cumulatus, Caecil. in Non. 128, 15 : sce- lerum eumulatissime ? Plaut. Aul. 5, 16. — Adv. cumulate, In rich abundance, abund- antly, copiously (freq. in Cic. ; elsewhere very rare), Cic. Verr. 2, 5, 64 ; Fin. 2, 13, 42 ; Div. 2, 1, 3 ; Att. 6, 3, 3 ; 15, 15 ad fin. ; Scrib. Comp. 227.— Comp., Cic. Or. 17.— Sup., Cic. Fam. 5, 11 ; 10, 29 ; 13, 4 ; 42. cumulus, i> >"■■ [ace. to Doed. Syn. 2, p. 115, instead of culmulus, as dim. from culmus, kindred with culmenj A heap, as coming to a point (cf. Doed. above cited), a pile, a mass piled np high (class., esp. freq. in the signif. no. II.) : in hoc immen so aliarum super alias acervatarum 3e gum cumulo, Liv. 3, 34 ; cf. hostium co acervatorum, id. 22, 7 ; id. 5, 48 ; and ar morum cumulos coacervare, id. 5, 39 . caesorum corporum, id. 22, 59 : saxei, Plin. 31, 10, 46, no. 3 : eminens (aquae in poculis), id. 2, 65, 65 : aquarum, Ov. M. 15, 508 : pulveris, id. ib. 14, 137 : arenae, Virg. G. 1, 105 : Insequitur cumulo prae- ruptus aqune mons, follows with its mass, id. Aen. 1, 105 ; cf. id. ib. 2, 498. II, A heap added to an accumulated mass or to a full measure (cf. Fest. s. v. AUCTARiuM, p. 13), a surplus, overplus, ac- cession, addition, increase ; a summit, point, crown, etc. : dierum, Cic. Prov. Cons. 11 : ut ad ilium praedam damnatio Sex. Ros- C U NC cii velut cumulus accedat, id. Rose. Am. 3, 8 ; cf. ad summam laetitiam meam mag- aus ex illius adventu cumulus accedet, id. Att. 4, 18 fin.: : cumulus commendationis tuac, id. ib. 16, 3, 3 ; and cui gloriae am- plior adhuc cumulus accessit, Suet. Tib. 17 : accesserint in cumulum manubiae vestrorum imperatorum, as an addition, Cic. Agr. 2, 23 fin. : aliquena cumulum artibus affcrre, id. de Or. 3, 35 ./in. : mag- num beneticium tuum magno cumulo auxeris, id. Fam. 13, 62; ct. Ov. M. 11, 206 ; and Tac. II. 1, 77 : pro mercedis cu- mulo, Cic. Att 1, 16, 5 ; Ov. M. 14, 472.— b. In rhetoric : peroratio, quam cumu- lum quidam, alii conclusionem vocant, Quint. 6, 1, 1. cunabula. orum, n. [cunae] A cradle, Cic. Div. 1, 36, 79. Of the resting-place of young animals. Virg. G. 4, 66 ; Phn. 10, 33, 51. — 2. M e t o n. : a. The earliest abode, dwelling-place: Idaeum Simoenta, Jovis cunabula parvi, Prop. 3, 1, 27 ; so gentis nostrae, Virg. A. 3, 105. — b. Like our cra- dle, for Birth, origin : a primis cunabulis, from earliest childhood, Col. 1, 3, 5 : qui non in cunabuli9 sed in campo sunt con- sumes facti, i. e. not by their descent, Cic. Agr. 2, 36 ad fin. : a primis cunabulis hu- jus urbis conditae, App. M. 2, p. 128, 27 : juris, Pomp. Dig. 1, 2, 2. CUnaCi arum, /. A cradle, Plaut Ps. 4, 7, 81 ; True. 5, 13 ; Cic. de Sen. 23, 83 ; Tusc. 1, 39 ; Quint. 1, 1, 21 ; Ov. F. 6, 167 ; Met. 10, 392 ; 15, 405 ; Mart. 11, 39 ; Pers. 2, 31, et eaep. Of the nests of young birds, Ov. Tr. 3, 12, 10.— 2. Me ton., Like our cradle, for Birth or earliest childhood, Ov. M. 3, 31.3 ; 967 ; cf. cunabula, no. 2, b. cunctabundus (cent), a, um, adj. [cunctor] Lingering, loitering, delaying (very rare) : milites cunctabundosque et resistentes egressos castris esse, Liv. 6, 7 : nusquam cunctabundus, nisi quum in senatu loqueretur, Tac. A. 1, 7. * cunctalis- e, adj. [cunctus] Gener- al: Marc. Cap. 1, p. 16. * Cunctamen (cont.), Inis, n. [cunc- tor] A delaying, hesitating : Paul. NoL 24, 416. cunctans (cont.), antis, v. cunctor, Pa., no. A. cunctanter (cont.), adv. Slowly, with delay ; v. cunctor, Pa., no. A, fin. CunctatlO (cont). onis,/. [cunctor] A delaying, lingering, in a good and (more freq.) in a bad sense, a tarrying, delay, /tcsitation, doubt (accordingly sub- jective, while mora is objective ; cf. Doed. Syn. 3, p. 297) (freq. and in good prose) : danda brevis cugitationi mora — in hac cunctationc, etc.. Quint. 11, 3, 157 : studi- um semper assit, cunctatio absit, Cic. Lael. 13 : boni nescio q\iomodo tardiores sunt ita ut nonnumquam cunctatione ac tarditate, etc., id. Sest. 47 : Sabini, Caes. B. G. 3, 18 : sua, id. ib. 3, 24 : major inva- dendi, Liv. 5, 41 : opp. temeritas, Tac. H. 3, 20 ; 1, 21 ; cf. propior constantiae {opp. velocitatis juxta formidinem), id. Germ. SO fin. : abjecta omni cunctatione adipis- cendi niagistratus et gerenda respublica est, Cic. Off. 1, 21, 72 ; so freq. sine cunc- tatione, Cic. Vat 6, 15 ; Liv. 36, 14 ; Suet. Aug. 12, et al.— In plur., Quint. 9, 2, 71 ; Tac. A. 4, 71. cunctator (cont), oris, m. [id.] A delayer, loiterer, lingerer, hesitater (not in Cic). In a bad sense: Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 3 : cunctatorem ex acerrimo bella- tore factum, Liv. 6, 23. — In a good sense : (magister equitum Fabium) pro cuncta- tore segnem, pro cauto rimidum compel- labat Liv. 22, 12 fin. ; cf. so corresp. with cautus, Tac. H. 2, 25 : natura ac senecta cunctator, id. ib. 3, 4 : non cunctator ini- qui Labdacus, Stat. Th. 3, 79.— b, Cunc- tator, A surname of the dictator Q. Fabius Maximus (prob. retained as a title of hon- or, from fie reproach of his master of horse above cited) ; cf. Liv. 30, 26 ; Quint, o, 2, 11, and cunctor. cunctatus (cont), a, um, v. cunctor, Pa., no. B. * CUnctlcinuS; a i um , adj. [cunctus- cano] Wholly sounding, opp. to simplex, Marc. Cap. 9, 306. C'mctimi adv. [cunctus] All together, in a body, collectively, conjunctim (very Cc CUN C rare, perh. only in App.) : cunctim et co- acervatim (opp. singulatim ac discretim), App. Flor. no. 9 ; opp. singulatim, id. de Deo Socr. * cunctl-parens, entis, m. [id] Par- ent of alt, Prud. arc "*■ -^ wedge, for inserting into diff. bodies, Cato R. R. 10. 3 ; 11, 4 ; 20, 1 ; Att in Cic. Tusc. 2, 10, 23 ; Virg. G. 1, 144 ; Col. 4, 29, 9 ; 5, 11, 4 ; Hor. Od. 1, 35, 18. et saep. ;for sheathing the lower part of a ship, in order to protect it against rocks, Ov. M. 11, 514 : Britan- nia in cuneum tenuatur (* is shaped like a wedge), Tac. Agr. 10 ; cf. etineo, no. 3. — *2. Trop.: hoc cuneo veritatis omnis extruditur haeresis, Tert adv. Marc. 1, 21 fin. — II, Meton.. 1, Troops drawn up for battle in a wedge form, a wedge, Caes.. B. G. 6, 39 ; Liv. 2, 50 ; 10, 29 ; 22, 47, et ol. ; Tac. A. 1, 51 ; 14, 37 ; Hist 2, 42 ; 3, 29 ; 4, 16 ; Germ. 6 sq., et saep. ; Quint. 2, 13, 4 ; Virc. A. 12, 269 ; 575, et al. ; cf. Veg. Mil. 1, 26 ; 3, 19 ; and Adam's An- tiq. 2, p. 86. — 2. The wedge-form division of the rows of seats in a theatre, Vitr. 5, 6 ; Suet. Aug. 44 ; Dom. 4 ; Juv. 6, 61 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 28. — Hence, * b« Transf., The spectators: ut vero cuneis notuit res omnibus, all the boxes, Phaedr. 5, 8, 35. — 3. ' n architecture, The wedge- formed space between the different painted or inlaid panels in walls, Vitr. 7, 4 and 5. cunicularis, e, adj. [cuniculus] Of or pertaining to the rabbit : herba, Marc. Emp. 14 fin. CUniCUlarius, ii, m. [cuniculus. no. 11. 2] A miner, Veg. Mil. 2, 11; Amm. 24,4. cuniculatimj arf "- [id-] In channels, Plin. 9, 33, 52^ ib. 36, 61. ' cunicuiosuS) »> um > <"&'• [id.}. 401 CUPI Abounding in caves: Celtiberia, Catull. 37, 18. ttcuniCUluS; i. m - [Hispan. word] A rabbit, cony, Gr. komkXos or kvvik\os, Var. R. R. 3, 12, 6 ; Plin. 8, 55, 81 ; Mart. 13, 60. — Transf., from the custom of these animals to burrow in the ground (cf. Fest. p. 38), n. A passage under ground, a hole, pit, cavity, canal, etc., Cic. Off. 3, 23, 90 ; Col. 8, 17, 4 ; Plin. 6, 27, 31 ; 31, (5, 31; 35, 15, 50.— 2. In partic, milit. (. U, A mine, Caes. B. G. 3, 21 ; 7, 22 (three rimes) ; 24 ; Hirt. B. G. 8, 41 ; 43 ; Cic. Phil. 3, 8, 20 ; Caecin. 30, 88 ; Liv. 5, 19 ; 21 ; 31, 17 ; 38, 7, et saep. — * b. Trop. : res occulte cuniculis oppugnatur, Cic. Agr. 1, 1. CunilSj ae, /. A plant, also called co- nila, a species of origanum, Plin. 19, 8, 50 ; 20, 16, 61^ Col. 6, 13, 1 ; ib. 30, 8. CunilaffO! ™is, /• A species of cuni- la, Plin. 19, 8, 50. Cunma> ae, /. [cunae] The goddess who protects children in the cradle, Var. in Non. 167, 32 ; Lact. 1, 20 ; Aug. C. D. 4, 11 ; Inscr. Grut. 96, 9. i Cunirc est stercus facere, Fest. p. 39. cunni-linsfus, i. m - i- S-> cunnum lingens, Mart. 12, 59 ; Auct. Priap. 78, •2, et al. t CUnmiS. i, m - — yovvos, The female pudenda, Mart. 1, 91 ; 3, 81 ; Auct. Priap. •28, 5. Also of animals : mulae, Catull. 96, 6. — 2. Transf., An uncliaste female, a courtesan, Hor. S. 1, 2, 36 ; 70 ; 1, 3, 107; Auct. Priap. 69, 1, et al. CumquCi adv., v. cumque. cunulae, arum, /. dim. [cunae] A lit- tle cradle, Prud. Cath. 7, 164 ; 11, 98. 1. cupa> ae, /. A tub, cask, etc., for holding liquids, esp. wine, Var. in Non. 83, 24 sq. ; Pall. 1, 18, 2 ; 1, 38, 1 ; Cic. Pis. 27 fin. ; Luc. 4, 420; Caes. B. C. 2, 11 ; also ,Tain, Alfen. Dig. 19, 2, 31, et saep. 1 2. Cupa, ae, /. = Kiinrj (v. Passow in h. v., no. A), The handle to an oil-mill, a crooked handle, Cato R. R. 21 ; 12. * 1. cupedia (also written cupp.), ae, /. Daintiness, lickerishness, Cic. Tusc. 4, 11, 26. '2. cupedia ( a ' s0 written cupp.), «rum, «., and cupediae, arum,/, (a later form copadia, orum, «., Apic. 5, 1; 7, 6; 8; 6) Dainty dishes, tid-bits, delicacies (ante- and post-class.) : nihil moror cupedia, ^'laut. Stich. 5, 4, 32 ; Amm. 26, 7 ; Gel]. 6, 13, 2. Cf. cupes, no. 2. — Hence CUpedinariUS (also written cupp.), a, um, adj. Of or pertaining to dainty dishes or delicacies : Forum, a place in Rome, Symm. Ep. 8, 19 ; cf. 2. cupedo, and cupes, no. 2. — b. Subst. cupedinari- us, ii, m., He who prepares delicacies or tid- bits, Ter. Eun. 2, 2, 25 ; Lampr. Heliog. 30. 1. CUpedO; i™ 9 , Desire ; v. cupido, init. 2. cupedp (also written cupp.), inis,/ A tid-bit, delicacy : Forum cupedinis, a place in Rome, Var. L. L. 5, 32, 41 ; id. in Don. Ter. Eun. 2, 2, 25 ; cf. cupedinarius and cupes, no. 2. CUpella» ae > /• ^ m fcupa] A small vat or cafk, Pall. Febr. 25, 12; Apic. 1, 2. + Cupencus, *> "'■ In the Sabine lang., A priest, Serv. Virg. A. 12, 534 ; esp., a priest of Hercules, Gloss, ib. CUpeS (also written cupp.), edis, m. A lover of delicacies : blandiloquentulus, harpago, cupes, avarus, etc., Plaut. Trin. '2,1, 17.— 2. " Cupes et cupedia antiqui lau- tiores cibos nominabant ; inde et macel- lum et forum cupedinis appellabant. Cu- pedia autem a cupiditate sunt dicta, yel, sicut Varro ait, quod ibi fuerit Cupedinis equitis domus, qui fuerat ob latrocinium damnatus," Fest. p. 37. Oapide, adv., v. cupidus, /n. CupidineuSi v - cupido, no. II. B, 1, b./3. * cupiditas, atis, /. [cupidus] A de- *ire, wish, longing, in a good and (more freq.) in a bad sense. I. In a good sense: A longing, desire : («) c. gen. . insatiabilis quaedam veri videndi, Cic. Tusc. 1, 19, 44 : cog- noscendi, id. ib. : imitandi, id. Brut. 92 : uiirabilis puimandi, Nep. Milt 5, et al. : justi et magni triumphi, Cic. Pis. 25 : glo- riae, id. ib. -nura studiorum, Tac. Or. 2 : 402 CUPI cibi, appetite, Cels. 2, 3, et al. — (/?) Abs. : nimis fiagrare cupiditate, Cic. de Or. 1, 30 : nimis confidore propter cupiditatem, on account of warm desire, id. Off. 1, 21 fin. : de voluntate tua, ut simul simus, vel studio potius et cupiditate non dubito, eager longing, id. Att. 12, 26. II. Iu a bad sense: A passionate desire, lust, passion. A. I n gen.: (a) c. gen.: pecuniae, Caes. B. G. 6, 22; Quint. 7, 2, 30; Suet. Vesp. 16, et al. : praedae, Caes. B. G. 6, 34 : praeceps et lubrica dominandi, Cic. Phil. 5, 18, 50 : laedendi, Quint. 5, 7, 30 : diutius exigendi mereedulas, id. ib. 12, 11, 14; Vellej. 2,125, et saep.— (j3) Abs.: cae- ca ac temeraria dominatrix animi cupidi- tas, Cic. Inv. 1, 2 ; Ter. Heaut. 1, 2, 34 : vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sail. C. 2 : indomitas cupiditates atque effrenatas habere, Cic. Verr. 2, 1, 24 ; cf. domitas habere libidines, coercere omnes cupiditates, id. de Or. 1, 43 fin., et saep. : P. Naso omni carens cupiditate (i. e. non appetens provinciam), Cic. Phil. 3, 10 : temeritatem cupiditatemque militum rep- rehendit, immoderate love of fighting, Caes. B. G. 7, 52. B. Iu partic. ■ \. A passionate desire for money or other possessions ; avarice, covetousness : nisi ipsos caecos redderet cupiditas et avaritia et audacia, Cic. Rose. Am. 35 fin; so with avaritia, Quint. 12, 1, 6 ; Suet. Dom. 9 : et contemptus pecuniae et cupiditas, Quint. 7, 2, 30 ; so opp. absti- nentia, Suet. Dom. 9 ; 10 : cupiditas cau- sa sceleris fuit, Quint. 5, 12, 6 Spald. ; so id. ib. 3, 5, 10 ; 5, 10, 34 ; 7, 2, 35 ; 12, 1, 24 ; Suet. Calig. 44 ; Galb. 14 ; Vesp. 1 ; 19. — Kindred with this, b. Greediness of gain in trade, usury, overreaching, fraud, Cic. Att. 1, 17. 2. An undue striving in favor of a per- son ; partiality, spirit of party : (testes) aut sine ullo studio dicebant, aut cum dis- simulatione aliqua cupiditatis, Cic. Fl. 10; so id. ib. 26 fin.; Font. 7; Plane. 17 fin.; Liv. 24, 28. CUpido (cupedo, Lucr. 1, 1081; 4, 1086 ; 5, 46), inis, /. (m., Plaut. Am. 2, 2, 210 ; Hor. Od. 3, 16, 39 ; 3, 24, 51 ; Sat. 1, 1, 61 ; Ep. 1, 1, 33 ; Ov. M. 9, 734 ; Sil. 4, 99 ; and personified in all authors ; v. the follg.) [cupidus] Access, form of cupidi- tas : Desire, wish, longing, eagerness, in a good and (more usu.) in a bad sense (very freq. in the poets and histt, esp. in Sallust; also twice in Quint., but never in Cic. and Catull.). I, In a good sense: cupido cepit miseram nunc me proloqui, etc. (transl. from Eurip. Med. 58 : iuepos n' vnrfkQe, etc.), Enn. in Cic. Tusc. 3, 26 fin. ; cf. Piomulum cupido cepit urbis condendae, Liv. 1, 6 ; id. 40, 21 ; and incessit Aefhio- piam invisere, Curt. 4, 8 : aquae, Plaiit. Trin. 3. 2, 50; cf. laticum frugumque, Lucr. 4, 1089 : gloriae, Sail. C. 7, 3 : aeterni- tatis perpetuaeque famae, Suet. Ner. 55 : lucis, Quint. 6 prooem. § 13 : placendi, id. ib. 10, 7, 17, et al.— b. Of things as sub- jects : Lucr. 1, 1081. II, In a bad sense: A. I n gen.: (a) c. gen. : caeca honorum (with avari- ties), Lucr. 3, 59 ; cf. honoris, Sail. C. 3 fin. : mala vital, Lucr. 3, 1090 : immitis uvae (i. e. virginis immaturae), Hor. Od. 2, 5, 9 : caeca praedae, Ov. M. 3, 620 : in- tempestiva concubitus, id. ib. 10, 689 ; cf. Veneris, id. ib. 14, 634, et saep. : difficilia faciundi, Sail. J. 93, 3 : ejus (oppidi) poti- undi, id. ib. 89, 6 : novae fortunae, Liv. 21, 19 ; id. 6, 35, et saep. In plur. : ma- lae dominationis cupidinibus flagrans, Tac. A. 13, 2.— (/3) Abs.: nam faciunt homines plerumque cupidine caeci et tri- buunt ea, quae non sunt his commoda ve- re, Lucr. 4, 1149; so id. 4, 1086; 5, 46; Hor. Od. 2, 16, 15, et saep. (v. the passa- ges above cited, init.) : femineus, Ov. M. 9, 734 ; cf. muliebris, Tac. A. 4, 39.— In plur., Hor. S. 1, 2, 111 ; 2, 7, 85 ; Tac. A. 3, 52, et al. B. In partic: 1. The desire of love, love : differor cupidine ejus, Plaut. Poen. 1, 1, 29 ; cf. visae virginis, Ov. M. 13, 906 ; Plant. Am. 2, 2, 210 ; cf. id. Poen. 1, 1, 68. — Hence, b. Personified : Cupido, inis, m., The god of love, Cnpid, son of Venus, Cic. N. D. 3, 23 ; Prop. 2, 18, 21 ; Ov. M. CUPI J, 453; 5, 366; 7, 19; 73, et saep.; Hor. Od. 1, 2, 34 ; 2, 8, 14 ; 4, 13, 5, et al. In plur., Prop. 1, 1, 2 ; Hor. Od. 1, 19, 1 Mit- scherl. ; 4, 1, 5, et al. — Whence, (fi) Cupi- dinCUS) a, um, adj., Of or belonging to Cupid (poet.) : telis, Ov. Tr. 4, 10, 65 : sa- gittas, id. Rem. Am. 157. — Transf., for Lovely, charming, formosus : Mart. 7, 87. — 2. (cf. cupidus, no. II. A, 2, and cupidi- tas, no. II. B, 1) Avarice, covetousness : Narcissum incusat cupidinis ac praeda- rum, Tac. A. 12, 57 ; so in plur., id. Hist. 1, 66. — *b. Personified, Cupido sordidus, Hor. Od. 2, 16, 15. cupidus, a , um, adj. [cupio] Longing, desiring, desirous, eager, in a good and bad sense, wishing, loving, fond, etc (very freq. and class.) ; constr. with gen., abl., inf., in, or abs. 1. In a good sense : 1, Of person- al subjects: (a) c. gen.: ejus videndi cupidus, Ter. Hoc. 3, 3, 12 ; so hue rcde- undi, abeundi a milite, vosque hie videndi, id. ib. 1, 2, 16 : redeundi domum, id. ib. 3, 1, 3 : certandi, Lucr. 3, 5 : bellandi, Caes. B. G. 1, 2 : te audiendi, Cic. de Or. 2, 4, 16 : valde spectandi, id. ib. 1, 35, 162 : satisfaciendi reipublicae, Plancus in Cic. Fam. 10. 18, et saep. : vitae, Lucr. 6, 1238 ; Cic. Fam. 14, 4 : mortis, Hor. S. 2, 2, 98 : liberorum, Quint. 4, 2, 42 : sententiarum, id. ib. 5, 13, 31 : pads, Hor. S. 2, 1, 44, et saep. — Comp. : contentionis quam verita- tis, Cic. de Or. 1. 11, il.—Sup. : litcrarum, Nep. Cato 3 : nostri, Cic. de Or. 1, 22 fin. — Qi) c. infin. : attingere, Prop. 1, 19, 9 : monri, Ov. M. 14, 215. — * ()<) c. in : cupi- dus in perspicienda cognoscendaque re- rum natura, Cic. Off. 1, 43, 154 Beier. — (cj) Abs. : si quicquam cupido optantique obtigit, Catull. 107, 1 : cupidum vires de- iiciunt, Hor. S. 2, 1, 12.— 2. Of things as subjects : equorum vis eupida, Lucr. 2, 265. II, In a bad sense: Passionately de- siring or longing for, eager, greedy, lust- ful, passionate. A. In gen. : 1, Of personal sub- jects: (a) c. gen.: auri, Plaut. Poen. 1, 1, 51 ; cf. pecuniae, Cic. Verr. 1, 3, 8 : damni, Plaut. Ps. 4, 7, 34 : rerum nova- rum, imperii, Caes. B. G. 5, 6 ; cf. rerum novarum, id. ib. 1, 18 ; cujnscumque mo- llis novi, Tac. H. 1, 80; and nullius rei nisi imperii, Nep. Reg. 2, 2 : laedendi. Quint. 5, 7, 16 : maledicendi. id. ib. 6, 2, 16, et saep. — * (/?) c. abl. : vino, Plaut. Ps. 1, 2, 50. — ty) Abs. : cupidos moderates an- teferre, Cic. Fontej. 10 fin. : emit homo cupidus (for which, just before, cupiditate incensus), eager to purchase, id. Off. 3, 14, 59 : stultus cupidusque, Hor. Ep. 1, 2, 24 : cupidusque et amata relinquere pernix, id. A. P. 165, et al. 2, Of things as subjects: lenit al- bescens animos capillus Litium et rixae cupidos protervae, Hor. Od. 3, 14, 26; Lucr. 4, 1134. B- In partic. : 1. Longing from love, pining, languishing for, loving. — a. Of personal subjects: neu me cupidum eo (sc. ad uxorem ducendam) impulisset, Ter. Ph. 1, 3, 6 ; so Catull. 64, 374 ; 70, 3 ; Tib. 1, 8, 74 ; 1, 9, 58 ; 2, 5, 54 ; Ov. H. 5, 129 ; Met. 4, 679, et saep.— b. Of things as subjects: simul ac cupidae mentis satiata libido est, Catull. 64, 147 ; so de mente, id. 64, 398 : lumine, id. 64, 86 : ul- nis, Ov. M. 11, 63 ; cf manus, id. A. A. 1, 116 : linguae, id. Am. 3, 7, 9, et al. 2, Desirous of money, avaricious, covet- ous : Quint. 11, 1, 88 ; so in the Sup., Suet. Vesp. 16. 3, Striving in favor of or devoted to a party, favoring one, partial : quaestores vehementer (Verris), Cic. Verr. "2, 2, 4: cupidis et iratis et conjuratis testibus, id. Fontej. 6 : judices (with iiifestos, invi- dentes), Tac. Or. 31 ; cf. so in the Comp. : judex, Cic. Caecin. 3, 8 ; and auctor, id Clu. 24, 66.— Whence c t p i d e, adv. Eagerly, in a good and bad sense, lealoushj, passionately, vehe- mently, ardently, warmly, partially, etc. (freq. and class.), Plaut. Casin. 2, 3, 49 , Stich. 2, 1, 11 ; Ter. Ad. 2, 2, 1 ; Cic. Fam. 16,9; Rose. Am. 18; Phil. 2, 21, 52 ; Nep. Arist. 1, 4 ; Quint. 1, 3, 13 ; 5, 6, 2 ; Suet. Caee. 12, et Baep. ; Catull. 63, 2 ; 64, 267 ; CUPI Hor. Ep. 2, 1, 100, et saep.. — Comp., Cues. B. G. 1, 15 ; 5, 15 ; 44 ; Liv. 3, 32 ; 42, 13, et al.— Sup., Caes. B. G. 1, 40 ; B. C. 2, 20 ; Sail. C. 40, 4. cupiens. entis, Part, and Pa., from cupio. cupienter. adv. Desirously, earnest- ly, etc.; v. cupio, Pa., fin. CUPlOj "'i or ii, itum, 3. (imperf. conj. cfipiret Lucr. 1, 72; also quoted in Non. 506/;;., and in Prise, p. 879 P.) v. a. To long for a thing, desire, wish (thus merely designating inclination of mind, moral de- sire, while velle indicates an energetic will : Cic. Mil. 12, 32 ; cf. Klotz in Jahn's Neue Jahrb. 1834, 2 Heft, p. 119 sq.) (freq. in all perr. and in every species of composition) ; constr. with ace, inf., ace. c. inf., ace. c. part., ut, or abs. I. In gen. : A. Lit., of personal sub- jects : (u) c. ace. : quid istuc tarn cupide cupis ? Plant. Casin. 2, 3, 49 ; Cic. Tusc. 4, 17, 39: nuptias, Ter. Heaut. 5, 1, 12: eadem, eadem odisse, Sail. J. 31, 14 : do- mum alius, alius agros, id. Cat. 11, 4 : no- vas res, id. Jug. 70, 1 : quanto plura pa- rasti, tanto plura cupis, Hor. Ep. 2, 2, 148 : (magistratus, imperia, etc.) minime mihi hac tempestate cupienda videntur, Sail. J. 3 ; cf. Ov. Tr. 4, 4, 66, et saep. — In part, pe.rf. : corde cupitus, Enn. Ann. 1, 53 (in Cic. Div. 1, 20) : cupitae atque exspecta- tae, Plnut. Poen. 5, 4, 90 : Mars videt hanc visamque cupit potiturque cupitam, Ov. F. 3, 21 ; Lucr. 3, 771 ; 5, 845 : cu.jus rei semper cupitae, Liv. 26, 7 ; Tac. A. 4, 3, et saep. : tandem huic cupitum contigit, Plaut. Poen. 5, 4, 101 ; so in neutr., Liv. 3, 37; Tac. A. 6, 32; 14, 2, et al.— (/5) c. inf. (so most freq.) : emori cupio, Ter. Heaut. 5. 2, 18 ; so vitam mutare, Lucr. 5, 170 ; id. 1, 71 : te celare de phaleris, Cic. Verr. 2, 4, 12 ad fin. : diem consumere, id. Art. 4, 2: operam navare, Caes. B. G. 2, 25 fin. : proelium facere, Sail. J. 57, 4, et saep. : quum nostri, quid sine imperatore efficere possent perspici cuperent, Caes. B. G. 3, 21.— (y) With ace. c. inf. : te tua frui virtute cupimus, Cic. Brut. 97; id. Fam. 1, 2, 2 : (Pausanias) se tecum affini- tate conjungi cupit, Nep. Paus. 4, 3. — *(S) With ace c. part. : Cu. Quis nominat me ? Ph. Qui te conventum cupit. Cu. Haud magis cupis, quam ego te cupio, Plaut. Cure. 2, 3, 25.— *(t) With ut: cupio ut impetret, Plaut. Capt. 1, 2, 17.— (C) Abs. : ubi nolis, cupiunt ultro, Ter. Eun. 4, 7, 43 : qui cupit aut metuit, Hor. Ep. 1, 2, 51 ; so with metuo, id. ib. 1, 6, 12, and 1, 16, 65; cf. Cic. de Or. 2, 44; id. ib. 1, 1, 2: cohortatus suos, omnibus cupientibus ad hostium castra contendit, Caes. B. G. 3, 24 ; cf. ib. 19, et saep. B. Transf., of things as subjects : as- periora vina rigari utique cupiunt,- Plin. 17, 20. 41. II. Pregnant, To be well disposed, be favorable or inclined to one, to favor, to wish ivell, be interested for, etc. : favere et cupere Helvetiis propter earn affinitatem, Caes. B. G. 1, 18, 8 ; cf. quid ego Funda- nio non cupio ? Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10 : ipsi Glycerio, Ter. Andr. 5, 4, 2 Ruhnk. : cui maxime, Plancus in Cic. Fam. 10, 4 fin. : cujus causa omnia quum cupio, turn mehercule etiam debeo, Cic. Fam. 13, 75 ; cf. id. Rose. Am. 51, 149 Moeb. : qui istius causa cupiunt omnia, qui ab eo benignis- sime tractati sunt, etc., id. Verr. 2, 2, 73 ; id. Fam. 13, 64. Hence the courtly phrase : cupio omnia quae vis, somewhat like our / am entirely at your service, your obedient servant, Hor. S. 1, 9, 5. — Whence cupiens, entis. Pa. Desiring, desir- ous, longing, eager for something (mostly ante-class, and post-Aug. ; most freq. in Plaut. and Tac.) : (») c. gen. •■ Plaut. Am. prol. 132 : corporis, id. Mil. 4, 2, 7 : nup- tiarum, id. ib. 4, 4, 29 : tui, i. e. tua arnica, id. ib. 4. 2, 58 : liberorum, Tac. A. 16, 6 : novarum rerum, id. ib. 15, 46 : honarum artium, id. ib. 6, 46 : voluptatum, id. ib. 14, 14 : erogandae pecuniae, id. ib. 1, 75. — Comp.: Aurel. Vict. Caes. 24. — Sup. : legis, Sail. frgm. in Diom. p. 291 P.— (J3) Abs. : ut quibusque bellum invitis aut cupientibus erat, Tac. A. 1, 59. — Sup. : Marius cupientissima plebe consul fac- tus, Sail. J. 84, 1. — Adv. cupienter, Desir- CUtt ously, earnestly, eagerly, cupide (only an- te-class.) : cupere, Enn. in Non. 91, 8 ; discerpere membra, Att. ib. 6 : peterc, Plaut. Ps. 2, 3, 17. Cupitor. 01 "i s ) m - [cupio] One who de- sires or wishes (very rare ; perh. only in the follg. exs.) : incredibilium, Tac. A. 15, 42 : talis matrimonii, id. ib. 12, 7 : aniiei- tiae, App. Flor. 3, p. 807. cupitus. a. u n), v. cupio, no. I. A, a. cuppedia, cuppedinarius, and CUppedO; *• cuped. cupressctum, i> «■ [cupressus] A grove or plantation of cypress-trees, a cy- press wood, Cato R. R. 151, 1 ; Cic. Leg. 1, 5. CUprCSSCUS, % um, adj. [id.] Of cy- press, cypress- : signa Junonis, Liv. 27, 37 : foliatura, Vitr. 2, 9. cuprcssifer, era, erum, adj. [cu- pressus-fero] Cypress-bearing : Eryman- tho Ov. Her. 9, 87 Loers. : Cyllenes ju- gmn, id. Fast. 5, 87. t CupressInUS, a, um, adj. = K vrra- piaoivm, Of cypress, cypress- : trondes, Col. 2, 2, 11 : coni, id. 6, 7, 2 : oleum, Plin. 23, 4, 45. t cupressus. i (abl. cupressu ; v. be- low, aifl cf. Var. L. L. 9, 47, 147 ; Schneid. Gr. 2, p. 471), /. (m. ace. plur. rectosque cupressos, Enn. in Gell. 13, 20, 13) (ac- cess, form more like the Gr. plur. cypa- rissi coniferae, Virg. A. 3, 680 ; cf. under no. b) = Kviriipinoas, The cypress ; sacred to Pluto, and used at funerals : Cupres- sus sempervirens, L. ; " Cato R. R. 151 ; Plin. 16, 33, 60 ;" Quint. 8, 6, 58 ; Suet Vesp. 5 ; Virg. A. 6, 216 ; Hor. Od. 1, 9, 1 ; 2, 14, 23 ; 4, 6, 10 ; Ov. M. 10, 106 ; Luc. 3, 442, et saep. — Gen. : cupressi, Cato R. R. 48, 1 ; 151, 1 (twice) ; Var. R. R. 1, 40, 1. — Abl. : cupresso, Virg. A. 3, 64 ; cf. no. 2 : cupressu, Catull. 64, 291 ; Ov. M. 3, 155 ; Vitr. 2, 9 (twice) ; Col. 4, 26, 1. — b. Personified, Cyparissus, i, m., A youth changed to a cypress, Ov. M. 10, 121 sq. ; cf. Serv. Virg. G. 1, 20 ; Aen. 3, 64 and 680.— 2. Meton., A box of cypress wood : abl. cupresso, Hor. A. P. 332. cupreus (cypr.), a, um, adj. [cu- prum] Of copper, copper- : vas, Plin. 23, 3, 37 : bidentes, Pall. Jul. 5 : cum acu, Treb. Claud. 14. CUprillUS. a, »™, adj. [id.] Of copper, copper- : clavus, Pall. Jan. 15, 18 : caute- rium, Veg. 1, 14, 3 ; 1, 28, 4 ; 3, 6, 11, et al. Cuprum, i. v. Cyprus, no. II. 1. * 1. CUPula> ae, /. dim. [1. cupa] A little tub of cask, Dip. Dig. 33, 6, 3. * 2. cupula) ae, /. dim. [2. cupa] A small, crooked handle, Cato R. R. 21, 3. CUr (°ld orthogr. quor ; cf. Vel. Long, p. 2236 P.), adv. [contr. from quare ; cf. id. ib. p. 2231 P. and the letter C ; ace. to Voss. Etymol. s. h. v. ; Analog. 4, 21, and Hand Turs. II. p. 175, from cui rei] For what reason, wherefore, why, to what pur- pose. I, Relat. : duae causae 6unt, cur tu frequentior in isto officio esse debeas quam nos, Cic. Fam. 15, 20, 2 ; so causae, cur. Quint. 11, 3, 16 ; and ea causa, cur, id. ib. 2, 3, 11 ; non fuit causa, eur, Cic. Rose. Com. 16 fin. ; so causa non esset. cur, id. N. D. 3, 4, 9 : causa nulla est, cur, id. Rose. Am. 50, 146 ; de Or. 2, 45 : nihil est cau- sae, cur, Quint. 11, 3, 59 : quae causa est, cur, etc. ? Cic. Lael. 13, 48 ; and quid est causae, cur, etc., id. Flacc. 2, 5 ; de Or. 3, 48, 145 ; Fam. 2, 13, 2 : negare et afferre rationem cur negarent, id. Fam. 6, 8, 1 : id satis magnum esse argumentum dixia- ti, cur esse deos confiteremur, id. N. D. 1, 23 ; so after argumenta, id. ib. 3, 4, 10 ; Div. 1, 3 : est vero cur quis Junonem lae- dere nolit, Ov. M. 2, 518 ; and neg. : ne- que est, cur, etc., Plaut. Stich. 1, 1, 51 : non tamen est, cur, Ov. Her. 10, 144. And in the interrog. : quid est, cur, Cic. Clu. 53, 147 ; Fin. 1, 10, 34 ; Coel. 20, 50 ; Liv. 21, 43, et saep. : ne cui sit vestrum mirum, cur, etc., Ter. Heaut. prol. 1, et al. (v. miror, admiror, etc.) : qua in re primum illud reprehendo et accuso, cur, etc., Cic. Verr. 2, 3, 7, et al. : quid Aristi- des commisisset, cur tanta poena dignus duceretur, Nep. Arist. 1, 3, et sim. : mul- ta quidem dixi, cur, etc., Hor. Ep. 1, 9, 7, et sim. II. Interrog. : cur perdis adolescen- CURA tern nobis ? cur amat ? cur potat 1 Ter. Ad. 1, 1, 36 sq. ; cf. quid agis 1 cur te is perditum 1 id. Andr. 1, 1, 107 : cur non introeo in nostrum domum ? Plaut. Am. 1, 1, 253 : heu me miserum I cur senatum cogor reprehendere ? Cic. Phil. 7, 4, 14 ; id. Fam. 2, 18, 3 : Er. Jube tibi agnum af- fcrri propere unum, pinguem. He. Cur? Er. Ut sacrifices. Plaut. Capt. 4, 2, 82 : Me. Non possum. Ch. Cur non? Ter. Heaut. 1, 1, 111. — In the poets sometimes placed after one or more words of a clause : noster cur hie cessat cantharus? Plaut. Stich. 5, 4, 23: obsequium veneris mihi perniciosus est cur? Hor. S. 2, 7, 104 ; id. ib. 2. 3, 187. More upon this article, v. in Hand Turs. II. p. 175-183. cura. ae, /. [from quaero, according- ly : the troubling of one's self about some- thing ; hencej Care, solicitude, careful- ness. 1. Trouble (physical or mental) exer- cised in something ; solicitude, care, atten- tion, pains; synon. with diligentia, opera, stadium, labor, etc. ; opp. to negligentia, etc. ; v. the follg. (very freq. in all perr. and in every species of composition). A. Lit, 1. In gen., (a) Abs. : curan- tes magna cum cura, Enn. Ann. 1, 94 (in Cic. Div. 1, 48) ; so magna cura cura ego ilium curari volo, Plaut. Men. 5, 4, 7 ; cf. ib. 9 : in aliqua re curam ponere (just before : magnum sludium multamque operam, etc.), Cic. Off. 1, 6, 19 : haec tam acrem curam diligentiamque desiderant, id. de Or. 3, 48 ; so with diligentia, Quint. 10, 1, 86 : si utrumque cum cura et studio fecerimus, id. ib. 10, 7, 29 : plus labori9 et curae, id. ib. 8 prooem. § 13 ; so with labor, id. ib. 2, 2, 10 ; 2, 4, 17 ; 12, 1, 7 : cura et industria, Suet. Gramm. 21 : ut in remp. omni cogitntione euraque incum- beres, Cic. Fam. 10, 1 ; so with cogitatio, id. ib. 10, 3, 3 ; de Or. 2, 44, 186 ; and in plur., id. Off. 2, 1, 2 : opp. to negligentia, Quint. 11, 3, 137 ; so id. ib. 11, 2, 40 ; 11. 3, 19 : non naturara defecisse sed curam, id. ib. 1, 1, 2; so opp. to natura, id. ib. 1, 2, 4 ; 2, 8, 5 ; 11, 3, 11 ; 10, 1, 106 ; cf. also id. ib. 12, 5, 5 : cura et meditatio acceesit, Tac. Or. 16 ; cf. id. Agr. 10. et saep. : eo majore cura illam (remp.) administrari Sail. J. 85, 2 : curam praestare, Suet. Tib. 18 : in re una consumere curam (for which, in follg. verse, laborare), Hor. S. 2, 4, 48 ; cf. simplici myrto nihil allabores Sedulus curae, id. Od. 1, 38, 6, et saep. — (0) c. gen. : Care, attention, a tending, guardianship, guidance of a- thing, con- cern for a person or thing, etc. : difficilis rerum alieriarum, Cic. Off. 1, 9, 30 ; cf. rerum domestiearum, Quint. 3, 3, 9 : max- ima belli, Cic. Att. 6, 5, 3 : agrorum, Quint. 12, 1, 6 : corporis, id. ib. 1, 11, 15 ; Suet. Caes. 45 ; Dom. 16 : eapillorum, id. ib. 18 : funeris sni, id. Tib. 51, et saep. : de- orum, Liv. 6, 41 : civium, id. 6, 15 : nepo- tum, Quint. 4 prooem. § 2 : magni Cae- saris, Hor. Od. 1, 12, 50, et saep.— (y) Cu- rae (alicui) esse, To have a care for, to be anxious about, bestow pains upon, etc. : Caesar pollicitus est, sibi earn rem curae futuram, etc., Caes. B. G. 1, 33 : haec sibi esse curae, id. ib. 1, 40 : rati sese diis cu- rae esse, Sail. J. 75, 9 : tibi erit eidem, cui salus mea fuit, etiam dignitas curae, Cic. Fam. 1, 9, 22 ; Quint. 3, 8, 45, et saep. : ea tantae mihi curae sunt ut, etc., Cic. Fam. 1, 9, 24 ; cf. debes hoc etiam rescri- bere, si tibi curae Quantae conveniat, Mu- natius, Hor. Ep. 1, 3, 30 ; and id. Sat 1, 8, 19 : ipsis doctoribus hoc esse curae ve- lim, ut, etc., Quint. 2, 4, 5 : dumque amor est curae, Ov. M. 2, 683. — With a subject, clause : nonnulli, quibus non fuit curae coelestem inveterare aquam, etc.. Col. 12, 12, 3 ; so Quint. 7, 1, 4 ; Trajan, in Plin. Ep. 7, 10, 2 ; cf. Quint. 9. 3, 74 : eligere modo curae sit, id. ib. 10, 1, 31. — And with de : de ceteris senatui curae fore, Sail. J. 26, 1. — In the same sense also, (S) Curae ali- quid habere : cohortatus, ut petitionem suam curae haberent, Sail. C. 21 fin.; so Coel. in. Cic. Fam. 8, 8 fin. : Quint pro- oem. § 16 ; Suet. Aug. 48. 2. In partic, 1. 1. a. In publicist lang. (esp. of the post-Aug. per.), The manage- ment of state affairs, administration, charge, 403 C U RA oversight, command, office: magistrates et imperia, postremo omnis cura rerum publicarum minime mihi hac tempestate cupiunda videntur, Sail. J. 3, 1 ; so legio- nis armandae, Tac. H. 1, 80 ; aerarii, Suet. Aug. 36 ; Claud. 24 : annonae, id. Tib. 8 : operum publicorum, viarum, aquarum, etc. (preceded by nova officio), id. Aug. 37, et al. — |). In the jurists, The management of business for a minor, guardianship, trus- teeship (for the more usu. curatio), Ulp. Dig. 3, 1, 1 ; 5, 1, 19, et saep. — c. m med- ical lang., Medical attendance, healing (also for usu. curatio), cure : aquae, quae sub cutem est, Cels. 2, 10 ; Vellej. 2, 123 ; Sil. 6, 351 Drak., et saep — Hence, poet.: ilia fuit lacrimis ultima cura meis (sc. som- rius), Prop. 1, 3, 46 Kuin. B. Melon, (abstr. pro concreto) 1. Similar to the Gr. peXirrj, A written work, writing (several times in Tac. ; elsewh. extremely rare) : quorum in nianus cura nostra venerit, Tac. A. 4, 11 ; so id. Or. 3 ; Ov. Pont. 4, 16, 39. In plural, Tac. A. 3, 24. — 2. An attendant, guardian, overseer (very rare) : immundae cura fidelis ha- rae, i. e. the swine-herd Cumacus, Ov. H. 1, 104 ; so praetorii, Treb. Claud. 14. II. Anxiety, solicitude, concern, disquiet, trouble, grief, sorrow ; synon. with sollici- tudo, metus, etc. (also very freq. in all periods and in every species of composi- tion). A. In gen.: si quid ego adjuro cu- ramve levasso, quae nunc te coquit, Enn. in Cic. de Sen. 1 ; Plaut. True. 4, 2, 60 : animus lassus, cura confectus, Ter. Andr. 2, 1, 4 : quotidiana cura angi animum, id. Phorm. 1, 3, 8 : curae metus, Cic. Div. 2, 72, 150: cura et sollicitudo, id. Att. 15, 14 ad fin. ; so Quint. 8 prooem. § 20 ; 11, 1, 44 ; Suet. Calig. 14, et saep. : Plaut. Rud. 1, 4, 2 : inanes cordis, Lucr. 3, 117 : acres cupedinis, id. 5, 47 : gravi saucia (Dido). Virg. A. 4, 1 : atra, Hor. Od. 3, 1, 40 ; 3. 14, 14 ; 4, 11, 36 : edaces, id. ib. 2, 11, 18 : vitiosa, id. ib. 2, 16, 22, et eaep. : quid fa- cerem, cura cruciabar miser, Plaut. Mra-c. 2, 1, 23 : cura est, negotii quid sit aut quid nunciet, / am anxious, my concern is, id. Merc. 1, 2, 11 ; cf. arnica mea quid agat, Cura est, ut valeat, id. Stich. 5, 2, 4; id. Aul. 2, 7, 2 : mihi maximae curae est, non de mea quidem vita . . . sed me patria sollicitat, etc., Cic. Fam. 10, 1. B, In partic, The care, pain, anxiety of love, love (poet.) : crescit euim assidue spectando cura puellae, Prop. 3, 21, 3 ; cf. Ov. R. Am. 311 : tua sub nostro pectore cura, id. 1, 15, 31 : et juvenum curas et libera vina referre, Hor. A. P. 85. — Hence, 2. Me ton. (abstr. pro concreto) The loved object, a person loved, love, mistress : Prop. 2, 34, 9 ; so id. 1, 1, 36 ; 1, 25, 1 ; Hor. Od. 2, 8, 8. curabilis, e, adj. [cura, no. II.] That is to be apprehended or feared : vin- dicta, Juv. 16, 21 Rup. N. cr. * curagfendarius» ii, »*• [cura-ago, ace. to cura, no. 1. A, 2, b] A manager, overseer, Cod. Theod. 6, 29, 1. CUralium, ». v - coralium. curate, n av. With attention, care- fully, diligently; v. euro, fin. CuratlO» onis,/. [euro] A caring, care for something, administration, manage- ment, charge (rare, but class.): J a In gen.: me sinas curare ancillas, quae mea est curatio, Plaut. Casin. 2, 3, 43 ; cf. id. Poen. 1, 2, 141 : cultus et curatio cor- poris, Cic. N. D. 1, 34, 94 ; cf. id. ib. 2, 63, 158 : curatio et administratio rerum, id. ib. 1, 1 ad fin. : corporum, Liv. 25, 38 : frumenti, Cic. Att. 15, 11 : vini, Col. 12, 25, 4 : quid tibi hanc curatio est rem 1 (in Plaut. for hujus rei ; cf. aditio) why does this trouble you ? Plaut. Am. 1, 3, 21 ; cf. quid tibi, malum, me aut quid ego agam, curatio'st? id. Most. 1, 1, 33. — 2. In par- tic, (. t., a, In publicist, lang., Manage- ment of state business, administration, office, etc.. Cic. Rab. Post. 10, 28 ; Liv. 4, 12 ; 13 ; 2, 27. — b. In jurid. lang., Guardianship, trusteeship, Papin. Dig. 27, 1, 30 ; Ulp. ib. 27, 10, 4, et saep. — c. In medic, lang., Healing, cure (so very freq.), Cic. Off. 1, 24, 83 ; 2, 3, 12 ; Div. 2, 59, 123 ; Tusc. 4, 28, 61 ; Fin. 4, 24 ; Fam. 16, 4 ; Cels. 1 praef. ; 7, 7 : 20 ; 26, et saep. ■ Liv. 2, 20 ; 4 '4 cum 42, 18 ; Plin. 22, 25, 70 ; Phaedr. 5, 8, 12, et al. Curator (old orthogr. coerator, v. the follg.), oris, m. [euro] He who cares for or takes charge of a thing, a manager, overseer, superintendent, keeper: 1. In gen.: svntoqve. aediles. coerato- RES. VRBIS. ANNONAE. LVDORVMQVE. SO- lemnivm., Cic. Leg. 3, 3, 6 : viae Flami- niae, id. Att. 1, 1, 2 : aviarii. Var. R. R. 3, 5, 5 ; cf. apum, Col. 9, 9, 1 ; 3 ; cf. id. 9, 14, 3 : pavonini gregis, id. 8, 11, 2 ; and gallinarius, Var. R. R. 3, 9, 7 : fidus nego- tiorum, Sail. J. 71, 3 : munerum ac vena- tionum, Suet. Calig. 27 : restituendae Campaniae, id. Tit. 8 : restituendi Capi- tolii, Gell. 2, 10, 2, et saep. : muris refici- endis, Cic. Opt. Gen. 7; id. Agr. 2, 7, 17: curator, qui statuis faciundis praeesset, id. Verr. 2, 2, 59; cf. Fest. p. 37.-2. In partic., jurid. t.t., A guardian, curator, trustee (of a minor, an imbecile, an absent person, etc.), " Dig. libb. 26 et 27 ;" Hor. Ep. 1, 1, 102; Sen. Contr. 1, 2; Quint. 7, 4, 11, et saep. curatoricius or .-fius, a, um, adj. [curator, no. 1] Of or belonging to an over- seer : equi, a provincial commissary, Cod. Theod. 11, 1, 29. Curatdria» ae,/. [curator] Guardian- ship, several times in Modest. Dig. 27, 1, 1 and 2, but always written in Greek : Lex. 1 : Kovpuropia, etc. *CUratura, ae, /. [euro] Manage- ment, care, attendance, Ter. Eun. 2, 3, 24 Ruhnk. CUrCullO (gurgulio, Pall. 1, 19, 2 ; Jun. 3 ; also in the poorer MSS. of the follg. authors), onis, m. A corn-worm, weevil, Cato R. R. 92 ; Var. R. R. 1, 57 ; 1, 63 ; Col. 1, 6, 15 sq. ; Virg. G. 1, 186 Serv. ; Plaut. Ti'in. 4, 4, 9 Lind. — b. Curculio, The name of a well-known, comedy of Plautus. *.CUrCullUHCUluS, i, >»• dim. [cur- culioj A little weevil, in comic lang. for something trifling, toorthless, Plaut. Rud. 5, 2, 38 (v. the passage in connection). Cures» ium, m. (parvi, Ov. F. 2, 135) and/. (Tatiae, Prop. 4, 9, 74) K.fpeiS, Dion. Hal.; KrpiS, Strab. ; The ancient chief town of the Sabines, Var. L. L. 5, 8, 16 ; Cic. Fam. 15, 20 ; Virg. A. 6, 812 ; 8, 638 ; Ov. F. 2, 135 ; 480 ; Met. 14, 778 ; 15, 7 ; Prop. 4, 9, 74 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 525 sq., and Quirites. — b. Meton.. The inhabit- ants of Cures, Ov. F. 3, 201 ; 6, 21*1.— 2. Whence Curensis» <"■• adj., Of Cures : turba, Ov. F. 3, 94. And. fo. Subst. Cu- renses, ium, The i/ifiobita.nts of Cures, Var._L._L. 7, 7, 69 ; Plin. 3, 12, 17. CurcteSj um, m., KovpnrtS, The most ancient inhabitants of the Island of Crete, who paid their worship to Jupiter (as the Corybantes, at a later date interchanged with them, celebrated the worship of Cybrle) with noisy music and armed dan- ces, Virg. A. 3, 131 Heyne ; Georg. 4, 151 ; Ov. M. 41 282 : Fast. 4, 210. Cf. Creuz. Symb. 4, p. 394. — 2. Whence, a. Cure- tiSi i f lis, /., lit., Pertaining to the Curetes ; hence poet, for Cretan : terra, Ov. M. 8, 153. Also, An earlier name of the Island of Crete itself, Plin. 4, 12, 20.— b. Cure- ticus» a , um, adj., 1'ke the preced. for Cretan : carmina, Calpurn. Eel. 4, 96. 1. Cure tis ( is, m. An inhabitant of Cures ; v. Quirites. 2. Curetis» Mis, Cretan ; v. Curetes, no. 2, a. curia» ae > /• [kindred with Quiris, Quirites ; cf. the letter C] One of the thir- ty parts into which Romulus divided the Roman people, " Var. in Dion. Hal. 2, 83 ; Liv. 1,13; Aur.Vict. Vir. ill. 2, 12; Pomp. Dig. 1,2, 2; Fest. p. 37." Cf. Creuz. Antiq. § 80-82, and the authors there cited. — Meton., 1. One of the edifices in which the Senate held its consultations (common- ly rar' iloxfivt'the Curia Hostilia built by Tullus Hostilius ; in reference to the la- ter Curia Julia and Pompejana, v. the follg. no.), the Curm, senate-house, "Var. L. L. 5, 32, 43 ; Liv. 1, 30 ;" Var. L. L. 6, 6. 63 ; id. frgm. in Non. 57, 5 ; Cic. Rep. 2, 17 ; Flaec. 24 ; Mil. 33, 89 ; Cat. 4, 1, 2 ; Quint. 11, 1, 47 ; Ov. Am. 3, 8, 55 ; Met. 15, 802, et saep. — Also of the places of as- sembly of high councils out of Rome, Cic. Att. 6, 1 ; Verr. 2, 2. 21 ; Ov. M. 13, 197.— C URI Hence, b. The assembly of the Senate, the Senate (cf. Cic. de Or. 3, 42), Liv. 2, 23 ; 24; Suet. Caes.22; 76; Aug. 38; Hor.Od. 2, 1, 14, et saep. — 2. One of the structures built for the religious services of the cu- riae (sometimes also serving as a council- house of the Senate ; cf. the preced. no.), " Var. L. L. 5, 32, 43 ; Fest. s. v. novae curiae, p. 183 :" Veteres, Var. 1. 1. Mull. ; Fest. 1. 1. : Novae, Fest 1. 1. ; cf. Comm. p. 537 sq. : Calabra (q. v.) : Saliorurn, Cic. Div. 1, 17 : Julia, Suet. Calig. 60 Baumg.- Crus. : Pompei, id. Caes. 80 ; 84 ; cf. Pom- pejana, id. ib. 81, et saep. — b. From the feast at religious celebrations is borrow- ed dies curiae, Cic. de Or. 1, 7, 27. t curiales mensae, in quibus immo- labatur Junoni, quae curis appellata est, Fest. p. 49 ; cf. Comm. p. 393. CUrialis? e, adj. [curia] Of or pertain- ing to a curia, i. e., 2. Belonging to the same curia, district, or division of the peo- ple, in designating the Gr. Snvtdr/is, Plaut. Aul. 2, 2, 2 ; Cic. Off. 2, 18 fin. ; cf. Fest. p. 38 : " curiales ejusdem curiae ut tribu- tes et municipes."— 2. Pertaining to the religious services of the curiae : " curia- les flamines curiarum sacerdotes," Fest. p. 48. — 3. In late Lat, Belonging to the imperial court ; aulicus, Amm. 21, 12 ; 22, 9 ; Symm. Ep. 9, 10 ; 10, 41. Curianus» a > um, v. Curius, no. 2. Curiatlij orum, m. An Albanian gens, subsequently transplanted to Rome. from which were descended the three Curiatii who fell in the contest with the Roman Horatii, Liv. 1, 24 sq. CUrlatim» adv. [curia] By curiae (very rare) : populum consuluit, * Cic. Rep. 2 L 17 ; Gell. 15, 27, 2 (al. curiatum). Curia tus, a, um, adj. [id.] Of or per- tabling to the curiae : comitia, in which the people voted according to curiae (ori:r. the only ruling assembly ; later limited by the comitia centuriata to cases of nr- rogation (adoption), the choice of priests, the conferring of the chief command ; cf, comitium, no. II., and Adam's Antiq. 1, p. 116 sq.), Lad. Felix in Gell. 15, 27 ; Cic. Agr. 2, 11 sq. ; Liv. 5, 52 fin., et al. : lex, passed in such a comitia, Cic. Agr. 2, 10, 26 ; 2, 11, 28 sq. ; Fam. 1, 9, 25 ; Liv. 9, 38 ad fin. ; 5, 46fiyi. ; Suet. Aug. 55 Baumg.- Crus. ; Gell. 5, 19, 6, et saep. 1. CUriO» onis, m. [id.] 1, The priest of a curia, " Var. L. L. 5, 15, 25 ; 6, 6, 63 :" maximus, he who presided over all the cu- riae, Liv. 27, 8 ; cf. Fest. p. 95.-2. Post- Aug., A crier, herald, praeco, Mart. lib. 2 praef. ; Treb. Gall. 12.— b. Curio, A sur- name in the gens Scribonia ; v. Scribonius * 2. curio» °nis, m. [cura] (a humor- ously-formed word, corresp. with curio- sus) Wasted by sorrow, lean, emaciated, Plaut.' Aul. 3, 6, 27 sq. (v. the passage in connection) ; cf. Fest. p. 46. * curionatus» us > ™- P-- curio, no. l] The office, of priest of a curia, the dignity of a curio, Fest. p. 37. t CUrioniUS» a, um, adj. [id.] Of or pertaining to the priest of a curia : " aes dicebatur quod dabatur curioni ob sacer- dotium curionatus," Fest. p. 37 : " sacra, quae in curiis fiebant," id. p. 47. Curidse» <*<&>• With care, carefully, etc. ; v. curiosus, fin. Curidsitas» atis, f. [curiosus] Desire of knowledge, curiosity, inquis/tiveness (very rare), Cic. Att. 2, 12 ; Gell. 2, 18 fin. ; Tcrt. adv. Haeret. 17. *CUriOSUluS, a , um, adj. dim. [\d.] Somewhat curious, a little inquisitive ; transf. : ventus, App. M. 10, p. 254, 8. CUridSUS» a , «m, adj. [cura] I, (in ace. with cura, no. I.] That uses much care careful, applying one's self assiduously (class., esp. freq. in Cic. and Petr.). A, In gen.: (a) With in or ad: in omni historia curiosus, Cic. Tusc. 1, 45 : ad investigandum curiosior, id. Fam. 4, 13, 5. — (ji) e.gen. (post-Aug.) : medicinae, Plin. 25, 2, 2 : memoriae, Aur. Vict. Caes. 20 fin. : curiosissimus famae suae, Cap- itol. Anton. Philos. 20. — (y) Abs. : non quidem doctus, sed curiosus, Petr. 46, 6 ; so pictor, id. ib. 29, 4 : felicitas Horatii, id. ib. 118, 5 : manus, id. ib. 13, 1 : con- silia, Quint 7, 5, 2 : interpolatione, Plin. 13, 12, 23, et al. CURO *Z. With the access, idea of abund- ance, excess : Too eager : est etiam su- pcrvacua (ut sic dixerim) operositas, ut a diligenti curiosus et a religione supcrstitio diatat Quint. 8, 3, 55. B. In partic. : Eager in inquiring into a thing, inquiring anxiously about, inquiring into, in a good and bad sense ; curious, inquisitive: X. In a good sense : ne curiosissimi quidem homines exqui- rendo audire tarn multa possunt, quam, etc., Cic. N. D. 1, 35 ; id. Fatn. 3, 1 ; Var. R. R. 2, 3, 5 ; Quint 1, 8, 21; 11, 3, 143 ; * Hor. Epod. 17, 77, et al. : curiosia ocu- lis perspici non possit, Cic. Sest. 9 fin. 2. In a bad sense : primum patere me esse curiosum, Cic. FI. 29 ; so id Att. 15, 26 Jin.— So, b, Post-Aug., of one who is Prying : curiosum ac speculatorcrn ratus, Suet. Aug. 27. Later, A class of secret spies, secret police, an informer, etc. ; cf. Cod. Just. 12, tit. 23 : De Curiosis et Sta- tionariis, et al. * II. (ace. to cura, no. II.) Lit.: That injures himself by care; hence, trans f., emaciated, wasted, lean : belua, Plaut. Aul. 3, 6, 26 (v. the passage in connection). Adv. curiose : A. (in ace. with no. I. A) Involvendus vestirnentis, Cels. 2, 17 ; cf. Petr. 63, 6 ; Col. 12, 55, 2: cavere, Suet. Aug. 40, et al.— Comp. : Vitr. 7, 4.— Sup. : Col. 11, 2, 18. — *2. Curiose potius quam Latine loqui, Quint. 8, 1, 2.— B. Inqui- rerem, Suet. Vesp. 1. — Comp.: curiosius conquiram, Cic. Brut. 35, 133 : curiosius animadrertunt ea, quae domi fiunt (pu- eri), id. Fin. 5, 15, 42. CUliSl v - QUIKITI8. '■ Z. GUliuS, a, van, adj. [cura. no. II.] Full of sorrow, grievous: infortunium, Plaut. Ps. 4, 7, 44 dub. 2. CurinSf ^ um - -^ designation of a Roman gens. Thus M\ Curius Denta- tus, the conqueror of the Samnites, Sabines, Lucanians, andofPyrrhus; celebrated for his moderation : "Cic. de Sen. 16 ; Aur. Viet Vir. ill. 33 ;" Hor. Od. 1, 12, 41 ; Juv. 11, 78; Flor. 1, 15; 18; Cic. Plane. 25; Sull. 7, et saep. — b. Appellative for A bold and moderate man ; in plur. : (Nenia) et maribus Curiiset decantata Camillis, Hor. Kp. 1, 1, 64 Schmid. ; Juv. 2, 3.— Whence, 2. CurianUS) ». «m. <«§■. Of or per- taining to a Curius, Curian: villa, Cic. Leg. 2, 1 ad fin. : causa, id. de Or. 2, 6 ; cf. id. ib. 1, 39, and 2, 32 ; and judicium, Quint. 7, 6, 9. euro (°hl orthog. coero), avi, atum, 1. (per), conj. curassis, Plaut. Most. 2, 2, 93 ; Pseud. 1, 3, 3 ; Poen. 3, 1, 50) v. a. [cura] I. To care for, take or have care of, to be solicitous for, to look or attend to, trouble one's self about, etc. (very freq. in all peri- ods, and in every species of composition) ; constr. with the Ace., the Ace. with the ge- rundive, the Inf., with ut, ne, the simple subj., with the Vat. or abs. A. In gen.: 1, Of person, subjects: ('<) c. ace. : Cic. Leg. 3, 4 : omnia dUigen- tissime, Cic. Fam.4, 13, fin.; cf. praecep- tiun diligenter, Nep. Eum. 9, 5 : magna dii curant, parva negligunt Cic. N. D. 2, 66 fin. .- negotia aliena, id. Top. 17 ad fin. ; Hor. Ep. 2, 3, 19: mandatum, Cic. Att. 5, 7 : coenam, Plaut. Rud. 4, 6, 11 : cf. obso nium, id. Merc. 3, 3, 22; and cibum, Var. L. L. 7, 3, 88 : funus, Ter. Andr. 1, 1, 81 Ruhnk. ; cf. in this sense, cadaver, Suet. Ner. 49 ; and corpus Alexandri suo mo- re, Curt. 10, 10 ; while otherwise, corpus, to nourish, take care of one's self, to re- fresh, invigorate one's self, Lucr. 2, 31 ; 5,937; Liv. 3, 2; 26, 48; 31, 39; 36, 18, et al. ; in the same sense : membra. Hor. S. 2, 2, 81 : cutem, id. Ep. 1, 2, 29 ; 1, 14, 15 : pelliculam, id. Sat 2, 5, 38 ; and se, Ter. Ad. 5, 1, 1 ; Cic. Phil. 9, 3; de Or. 3, 61 fin. ; cf. se suamque aetatem, Plaut. Ps. 4, 7, 34 ; and in part. perf. : curati ci- bo, Liv. 9, 37 ; so id. 34, 16 ; vineara, to tend, Cato in Plin. 17, 22. 35, § 195 ; cf. apes, Col. 9, 14: dolia, id. 12, 18, Ulp. Dig. 47. 2, 12, et saep. ; Plaut. Ps. 2, 2, 32 : in- jurias sociormn, Sail. J. 14, 19 : sublimia, Hor. Ep. ], 12, 15 ; cf. id. ib. 1, 4, 5 : pre- ces (Diana), id. Carm. Sec. 71 : prodigia, to endeavor to avert, ward off, Liv. 1, 20, et saep. : munus te curaturum scio, Ut mittas mihi, Plaut. True. 2, 4, 76 ; cf. CURO aquam mulsam prope ut sit, Var. R. R. 3, 16, 28; Plaut. Am. prol. 87: ego ilium cum cura magna curabo tibi, id. Men. 5, 4, 7 and 9 ; so aliquem, id. Stich. 1, 2, 39 ; 5, 3, 9 : Cic. Acad. 2, 38 ad fin. ; Plin. Ep. 1, 5, 15, et saep. — With a negative : quoa peperiati ne cures, be unconcerned, Enn. Ann. 1, 61 (in Serv. Virg. A. 9, 656) ; Plaut Poen. 3, 1, 50 : alii, quasi corpus nullum sit hominis, ita, praeter animum nihil cu rant, leave unconsidered, do not take care, Cic. Fin. 4, 14 ; Ov. M. 15, 529 : viri nihil perjuria curant (with nihil metuere) Ca- tull. 64, 148 : non ego istuc euro, qui sit, unde sit, Plaut. Most. 3, 1, 99 : alia cura, a consoling conversational expression (lit-, trouble yourself about something else ; hence) : be without care for, be not solicit- ous about, Plaut. Mil. 3, 3, 5o and 60 ; and in like sense, aliud cura, Ter. Ph. 2, 1, 5. — (/3) c. ace. et gerundivo : To cause some- thing to be done, to order, to urge on, etc. (in good prose, and very freq. ; predom- inant in Caesar) : pontem in Arari faciun- dum, Caes. B. G. 1, 13 : obsides inter eos dandos, id. ib. 1, 19 ; id. ib. 3. 11 ; id. ib. 4, 29 ; id. ib. 5, 1 ; id. ib. 5, 23, et saep. : buculam faciendam, Cic. Div. 1, 24 : epis- tolam mihi referendam, id. Att. 8, 5 : fra- trem interficiendum, Nep. Timol. 1, 4; id. Thras. 3 ad fin,, et al. innum. — (y) c inf. (so most freq. with a negative) : ea nolui scribere, quae nee indocti intelligere pos- sent, nee doeti legere curarent would take the trouble. Cic. Fin. 1, 2, 4 ; so negatively, id. Fam.1,9, 16; Suet. Caes. 86 ; Tib. 51; Hor. Od. 2, 13. 39; Ep. 1, 17, 58; 1, 18, 60; 2, 2, 182; A. P. 133; 297; Ov. M. 11, 370 ; 682 ; 12, 345 ; 14, 668, et saep.— Af- firmatively : aspice, si quid Et nos, quod cures proprium fecisse, loquamur, Hor. Ep. 1, 17, 5 ; so id. ib. 1, 16, 17 ; A. P. 35 ; 460 sq.; Col. 9, 9,7; 12,22,3; Suet. Dom. 20; Gramm. 24.— (A) With ut, ne, or a simple subj. : Plant. Am. 1, 2, 25 sq. : si fe- cisset se curaturam. ut. etc., Cic. Div. 1, 24 ; so Quint. 4, 2, 47 ; 9, 4, 91 ; 10, 3, 15 ; Suet. Aug. 92. So the very freq. conclud- ing formula in letters : cura ut valeas (for which da operam ut valeas, fac vale- as, et al. sim.), Cic. Fam. 7, 5; 6; 15; 20; 9,8; 12,29; 14, 5; 6; 8; 16; 16, 12; 22; Q. Fr. 3, 4; 8; Att. 1,5; 2,2; 7; 11; 23 ; 25, et saep. : omnibus rebus cura et provide, ne quid ei desit, Cic. Att. 11, 3 fin. ; so Quint. 1, 1, 34 ; 2, 5. 24 ; 4, 2, 90 ; Suet. Aug. 94, et saep. ; id. Rhet. 1 : jam curabo sentiat, quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6. — (t) Cum dat. (ante- and post-class.) : illis curandum censeo, Plaut. Rud. 1, 2, 92 ; so omnibus, Att. in Macr. S. 6, 1 : re- bus publicis, Plaut. Trin. 4, 3, 50 : rebus alienis, id. True. 1, 2, 35 : rebus meis, App. Apol. p. 297; id. de Deo Socr.— (Q Abs.: curaati probe, Ter. Andr. 5, 2, 6 ; cf. Plaut. Rud. 2. 3. 50 : abi intro, eeo hie curabo, id. Bacch. 2, 2, 49 ; id. PeTs. 1, 3, 5 : ubi quisque legatus aut tribunus curabat, act- ed, Sail. J. 60, 1 ; Var. in Non. 121, 10 ; cf. in ea parte. Sail. .1. 60, 5 : in postremo loco cum equitibus, id. ib. 46, 7. — Neutral : curabitur, Ter. Andr. 2, 3, 29 : curetur, id. Hec. 2, 2, 15. 2, Of things as subjects (poet.) : Lucr. 5, 1162 : imago Efficit ut videamus et in- ternoscere curat, id. 4. 246 : nee vera vir- ttis curat reponi deterioribus, Hor. Od. 3, 5, 30 : cut: Lucr. 5, 1014 ; so id. 3, 128 : c. ne: id. 4, 823 : c. subj. : (fulmen) curat item, vasis integris vina repente Diffugi- ant, id. 6, 231. B. In partic, t. t. X. In publicist lang., To take the charge of, to manage the business of state, to do a thing in behalf of the state, to administer, govern, pre- side over, command, etc. — (n) c. ace. : bel- lum maritimum curare, Liv. 7, 26 ; so Asiam, Tae. A. 4, 36 : Achaiam, id. ib. 5, 10 : superioris Germanise legiones, id. ib. 6, 30 ; cf. id. ib. 1, 31,— (j3) Abs. : duo ad- diti qui Romae curarent, Tae. A. 11, 22. 2, In the lang. of medicine, To heal, cure a disease : (a) c. ace. : an quod cor- pora curari possint, animorum medicina nulla sit? Cic. Tusc. 3, 2 fin. : adolescen- tes gravius aegrotant, tristius curantur, id. de Sen. 19, 67: aegrum, Liv. 5, 5: quadrupedes, Quint. 2, 10, 6 : aliquem frigidis, Suet. Aug. 81 : aliquem radice vel CU RR herba, Hor. Ep. 2, 2, 151, et saep. : mor- bos, Cels. Prooem. ; Quint. 2. 3, (i ; Curt. 5, 9, et al. ; vulnus, Liv. 2, 17; Quint. 4, 2, 84 ; Curt. 7, 1, et saep. : apparentia vi- ta. Quint. 12, 8, 10.— Rar. for To operate: qui ferrum modid prius quam curetur aspexit, Quint. 4, 5, 5. — (/3) Abs. : medici- nae para, quae manu curat, Cels. 7 praef. ; so Quint. 2, 17, 39, et al.— b. Trop. (in sarcast. or ironic, play upon words) : quum provinciam curarit, sanguinem miserit, mihi tradiderit eneetam, etc., Cic. Att. 6, 1, 2; id. Rose. Am. 44, 128. 3. In mercantile lang. : To take care of money matters, to bring into order, to ad- just a sum, to count out, etc. : Cic. Att. 1, 8 ; cf. curare pecuniam pro eo frumento legatis, Liv. 44, 16 : dimidium pecuniae redemptori tuo, Cic. Q. Fr. 2, 4 ad fin. ; id. Quint. 4, 15 : me cui jussisset curatu- rum, that I would make payment according to his direction, id. Fam. 16, 9. — Whence curatus, a, um, Pa. (in ace. with no. I), Prepared with care, i. e. careful, eager, anxious (only in Tae.) : curatissimae pre- ces, Tae. A. 1, 13/«. — Adv. curate : cura- tius disserere, Tae. A. 2. 27 ; so in Comp. : id. ib. 16, 22; id. ib. 14, 21. CUITaX) acis, adj. [curro] Running fast, quick, sioift (post-class, and rare) : servus, Gaj. Dig. 21, 1, 18. — Poet : laquei, which are bound on the feet of running an- imals, Grat. Cyneg. 89. curriculum, i, n. [id.] A running, course (treq. and class.), J, Lit: A. In gen. : conjicere se in curriculum, Plaut. Merc. 5, 2, 91 ; cf. pedes in curriculum conferre, Var. in Non. 263, 6 ; Plaut Trin. 4, 5, 11 ; cf. ita celeri curriculo fui prope- re a portu, id. Stich. 2, 2, 13.— 03) Abl., curriculo adv. : In a quick course, at full speed, swiftly, hastily, Plaut. Epid. 1, 1, 12 : Most. 2, 1, 15 ; 3, 3, 26 ; Mil. 2, 6, 43 ; Pers. 2, 2, 17 ; Rud. 3, 5, 19 ; 3, 6. 17 ; Ter. Heaut 4, 4, 11. — B. In partic.: A run- ning on a wager, a race: athletae se in curriculo exercentes, Cic. de Sen. 9 ; so id. Leg. 2, 9, 22 ; Liv. 44, 9 ; Hor. Od. 1. 1, 3, et al. : equorum, Liv. 45, 33. — 2. Me- ton. : &. A race-ground, course, career: * 1. Lit: solis et lunae, Cic. frgm. in Non. 198, 29. — Far more freq., 2. Trop. : exiguum nobis vitae curriculum natura circumscripsit, immensum gloriae, Cic. Rab. perd. 10 fin. ; cf. vivendi a natura datum conficere, id. Univ. 12: curricula multiplicium variorumque sermonum, id. Or. 3, 12 : me ex constituto spatio defen- sionis in semihorae curriculum coegisti. id. ib. 2, 6 ; so corresp. with spatium : consuetudinis. id. Lael. 12; and laudis, Quint 12, 2, 31 : hae sunt exercitationes ingenii, haec curricula mentis, Cic. de Sen. 11 ad fin.: quum te de curriculo [ petitionis deflexisses animumque ad ac- ! cusandum transtulisses, id. Mur. 22 ad fin. : omne industriae nostrae, id. Phil. 7, 3.— B. A race-chariot (post-Aug.), Tae. A. 14, 14 ; 15, 44 ad fin. ; * Suet. Calig. 19.— Hence, 2. For A chariot, in gen., Curt. 8, 14. C7srro> cucurri (old form cecubri, ace. to Gell. 7, 9), cursum, 3. v. n. To run, to move quickly (on foot, on a horse, ship, etc.), to hasten, fly (very freq. in all peri- ods and in every species of composition). I. !■ i t- : A. Of living beings : si ingre- deris curre, si curris advola7 Cic. Att. 2. 23 ad fin. : propere, Ter. Ad. 3, 2, 56 : per vias, Plaut Poen. 3. 1, 24 : per totum con- clave pavidi, Hor. S. 2, 6, 113 : circum lo- culos, id. ib. 2, 3, 147 : in obsidium perdu- ellis, Plaut. Mil. 2, 2, 69 ; cf. subsidio, Cic. Att. 12, 3 fin. ; Prop. 2, 26, 17, et al. : in nostras sinus, Prop. 3, 20, 10, et saep. : currit agena mannos ad villam praecipi- tanter, Lucr. 3, 1076; Ov. Her. 18, 6; cf. per omne mare nautae, Hor. S. 1, 1, 30 : trans mare, id. Ep. 1. 11, 27 ; and abs., ex- tremos ad Indos mercator, id. ib. 1, 1, 45 ; cf. injecto ter pulvere curras (nauta), id. Od. 1, 28, 36, et al.— Neutral : ad me cur- ritur, Ter. Heaut prol. 44 ; so curritur ad praetorium, Cic. Verr. 2, 5, 35; Plaut. Poen. 3, 1, 30, et al— (/3) Rarely with the homogeneous objects iter, stadium, cam- pus, etc. : qui stadium currit Cic. Off. 3, 10, 42 : currimus aequor, Virg. A. 3, 191. — Hence pass. : unde et campus curritur et mare navigatur, Auctin Quint. 1, 4, 28. 405 CURS — Tj, Proverb. : currentem incitare or instigare, etc., to admonish one. who needs no admonition, Cic. Phil. 3, 8 ; Fam. 15, 15, 3; de Or. 2, 44, 186; Plin. Ep. 3, 7 Jin. ; cf. ellipt. : quod me hortaris . . . cur- rentem tu quidem, Cic. Att. 13, 45. — B. Transf, of inanimate objects (mostly poet.): sol currens, Lucr. 5, 682: amnes in aequora currunt, Virg. A. 12, 524 ; so of liquids, id. ib. 1, 607 ; Ov. M. 8, 597 ; Hirt. B. Hisp. 29, et al. : currente rota, Hor. Od. 3, 10, 10; A. P. 22; Ov. Pont. 4 . 9, 10 : quam (chlamydem) circum pur- pura currit, Virg. A. 5, 250 ; cf. Stat. Th. 2, 98 : rubor per ora, Virg. A. 12, 65, et eaep. : linea per medium, Plin. 18, 34, 77 : limes per agrum, id. ib. 33, 76 ; id. 2, 108, 112.— II, Trop. : Lucr. 2, 692: proclivi currit oratio, venit ad extremum, haeret in salebra, runs out, ends, Cic. Fin. 5, 28, 84 : historia currere debet ac ferri, Quint. 9, 4, 18 ; id. ib. § 139 : numeri, id. ib. § 31 ; cf. rhythmi, id. ib. § 50; and nimis tro- chaeum, id. ib. § 88 : versus incomposito pede, Hor. S. 1, 10, 1 : sententia, id. ib. 9 : currit ferox aetas, fiies away, passes, Hor. Od. 2, 5, 13. currucaj ae, v. eruca. ClirruliSi e > °47' [curro] Running, hastening (post-class., and rare) : App. M. 9, p. 221. CUrruSi us, m. [curro] A chariot, car, wain. 1. Lit: A. In gen., Poet, in Var. L. L. 5, 32, 43 ; in Cic. Att. 13, 21, 3 ; Lucr. 3, 642; 5, 1300; 2, 602, et saep.— B. In partic, A triumphal car, Cic. Coel. 14 ad fin. ; Suet. Caes. 49 ; Tib. 2 ; 6; 20; Ner. 25; Flor. 1, 5, 6 ; Hor. Epod. 9, 22; Ov. M. 13, 252, et al. — Hence, 2. Meton.. A triumph: Cic. Fam. 15. 6; eo Plin. 5, 5, 5, § 36 ; Flor. 4, 2, 89 ; 4, 12, 53 ; Prop. 3, 9, 53 ; Lucan. 1, 316 ; 3, 77, et saep.; cf. Drak. Sil. 6, 345.— H. Poet, transf., *1. A ship, boat, Catull. 64, 9. — 2. The horses in a chariot, Virg. G. 1, 514 ; Aen. 12, 287 ; Sil. 16, 367 ; Lucan. 7, 570. — * 3. A plough with wheels, Virg. G. 1, 174 ; v. Heyn. Exc. ad h. I. CUrsilll! «dv. [id.] Quickly, swiftly, hastily, speedily (class.) : currere, Plaut. Ps. 1, 3, 124; Afran. in Charis. p. 186 P. : hoc cito et cursim est agendum, Plaut. Poen. 3, 1, 64 : rapi ad carnuficem, id. ib. 1, 2, 156 ; Liv. 27, 16 : dicere aliena (opp. sensim dicere quae causae prodessent), Cic. Phil. 2, 17: arripere aliquid. id. de ■Or. 2, 89, 364 : pergere ad aliquid, id. Tusc. 5, 5, 13 : loqui, Manil. 4, 198, et saep. * CUrSlO; 6nis, /. [id.] A running, Var. L. L. 5, 1, 6. *CUrsltatlO> onis,/. [cursito] A run- ning about, hither and thither: Sol. 42. cursito* are, "■ intens. n. [curso] To run about, run hither and thither (rare) : sursum deorsum, * Ter. Eun. 2, 2, 47 ; cf. hue et illuc, Hor. Od. 4, 11, 10 ; id. Sat. 2, 6, 107 : modo ad Celsum modo ad Nepo- tem, Plin. Ep. 6, 5, 5 ; Suet. Tib. 38 fin. : excalciatos, id. Vesp. 8. curso- are, v. intens. n. [curro] To run hither and thither (rare, but class.) : ultro citro, Cic. Rose. Am. 22 : hue illuc, id. Att. 9, 9, 2 ; Tac. A. 15, 50 ; Hist. 5, 20 : ad aliquem, Ter. Eun. 2, 2, 56-Bentl. N. cr. : per foros, Cic. de Sen. 6, 17 : per ur- bem, Tac. A. 2, 82 : in omnes vias, Val. Fl. 4, 108. — Neutral : cursari rursum pror- sum, Ter. Hec. 3, 1, 35. JJ^Tac. Agr. 2, instead of ni cursa- turus, the reading should be with Cod. Vat. 3429, incursaturus. Cursor? oris, m. [id.] A runner, and partic, 1, A runner in a race, racer, Lucr. 2, 78 ; Cic. Tusc. 2, 23 ad fin. ; Div. 2, 70. Also of a chariot-racer, Ov. Pont. 3, 9, 26. — 2. A courier, post (mostly post-Aug.), Nep. Milt. 4, 3 (transl. of the Gr. !mepoit>6- Ijoi) ; Plin. 2, 71, 73 ; Plin. Ep. 7, 12 fin. ; Suet. Ner. 49 ; Mart. 3, 100, et al. — 3. A slave who ran before the chariot of a gran- dee, a forerunner (post-Aug.), Sen. Ep. 87 ; 126; Suet. Ner. 30; Mart. 3, 47; 12, 24, et saep. — II, Cursor, A surname of L. Papir- ius, "Liv. 9, 16." cursorius. a, um > ar! j- l id -] Of or pertain ing to a race-course (late Lat.) : terminus, Frontin. de Colon, p. 141 Goes. — 2, Subst, cursoria, ae, /. (sc. navis), A yacht, Sid. Ep. 1, 5. 406 CURT cursualis; e > a dj- [cursus] O/or per- taining to a course, running (late Lat.) : equi, Cod. Just. 12, 51, 19 : rheda, Cod. Theod. 12, 12, 9 : sollicitudo, i. e. speed in running, ib. 6, 29, 7. cursura* ae, /. [curro] A running (ante-class.), Plaut. Asin. 2, 2, 61 ; Bacch. 1, 1, 34 ; Most. 4, 1, 5 ; Merc. 1, 2, 10 ; Trin. 4, 2, 164 ; 4, 3, 9 ; Var. R. R. 2, 7, 15. CursUS. us, ™. [id.] A running, (quick) motion on foot, on a horse, chariot, ship, etc. ; a course, way, march, passage, voy- age, journey, etc. (very freq. in all periods and in every species of composition). 1, Lit. : 1, Of living beings: ingres- sus, cursus, accubitio, etc., Cic. N. D. 1, 34, 94 : ibi cursu, luctando, etc., sese ex- ercebant, Plaut. Bac. 3, 3, 24 ; cf. id. Most. 1, 2, 74, and Hor. A. P. 412 : quique pe- dum cursu valet, etc., Virg. A. 5, 67 : cursu superare canem, Hor. Ep. 1, 18, 51 : mil- ites cursu exanimatos, Caes. B. G. 2, 23 : hue magno cursu intenderunt id. ib. 3, 19 ; • cf. strictis gladiis cursu (in a rapid march) in hostes feruntur, Liv. 9, 13, et saep. : cursus in Graeciam per tuam pro- vinciam, Cic. Att. 10, 4, 10: quis umquam tam brevi tempore tot loca adire, tantos cursus conficcre potuit? Cic. Manil. 12, 34 : Miltiades cursum direxit, quo tende- bat, Nep. Milt. lfin. .- Ulixi per mare, Hor. Od. 1, 6, 7 : iterare cursus relictos, id. ib. I, 34, 4 : Naxon, ait Liber, cursus adver- tite vestros. Ov. M. 3, 336, et saep. ; cf. no. B, cursumque per auras dirigere, Virg. A. 6, 194 ; so of flying, Ov. M. 2, 838 ; 4, 787 ; 6, 709, et al. — lj, Cursum tenere (in a march or on shipboard), To maintain a direct course, to go in a straightforward direction: equites cursum tenere atque insulam capere non potuerant, Caes. B. G. 4, 26 fin. : Dionysius quum secundis- simo vento cursum teneret, Cic. N. D. 3, 34 ; so Caes. B. G. 5, 8 ; cf. no. 2, b. 2. Of inanimate objects: solis cursus lunaeque meatus Expediam, Lucr. 5. 77 ; cf. id. 5, 772; 80; 618; 650; 653; 772, et al. : lunae, id. 5, 629 ; cf. id. 5. 630; id. 5, 419 : stellarum, Cic. Rep. 6, 17, et saep. : si lacus emissus lapsu et cursu suo ad mare profluxisset, Cic. Div. 1, 44, 100 ; Lucr. 1, 1002 ; so of the course, flow of a stream, Ov. M. 1, 282 ; 9, 18 ; 14, 329 ; 601, et al. : longarum navium, Caes. B. G. 5, 8 ; cf. Cic. Muren. 15 ad fin. ; Off. 3, 12, 50, et al. : Aquilonis et Austri, Lucr. 5, 688 ; cf. id. 6. 302 ; id. 6, 307 ; cf. id. 6, 179: menstrui, Plin. 11. 39, 94: quadri- partitos venarum, id. 16, 39, 76, et saep. — b. Cursum tenere, as above, no. 1, b : tanta tempestas subito coorta est, ut nulla earum (navium) cursum tenere posset, Caes. B. G. 4, 28 ; cf. Lucr. 5, 712. B. Meton., *1, Cursum exspectare, To expect or wait for (lit., a departure ; hence) a fair wind, Cic. Att. 5, 8. — 2. (abslr. pro concreto) Cursus publici, in the time of the emperors, Posts divided into stations, for the quick transmission of information upon state affairs, Cod. Just. 12, 51 ; Cod. Theod. 8, 5 ; Arcad. Dig. 50, 4, 18; Inscr. Orell. 3181; 3329. II, Trop. (esp. freq. in Cic. and Quint.) : A course, progress, direction, way: perspicis qui cursus rerum, qui exitus futurus sit, Cic. Fam. 4, 2, 3 ; cf. Tac. H. 4, 34 ; Agr. 39 : implicari aliquo certo genere cursuque Vivendi, Cic. Off. 1, 32, 117 : vitae brevis cursus gloriae 6empiter- nus, id. Sest. 21, 47 : temporum, id. Fam. 6, 5, 2: tuorum honorum, id. ib. 3, 11, 2 ; cf. Tac. H. 1. 48 : continuus proeliorum, id. Agr. 27, et al. : vocis per omnes sonos, Cic. de Or. 3, 61 : tantus cursus verbo- rum fait et sic evolavit oratio ut, etc., id. ib. 1, 35, 161 ; so of the motion, flow of dis- course, etc., id. Part. 15 ; Quint. 8 prooem. 5 27; 9, 4, 70; 106; 10, 7, 4; 9, 2, 78, et al. : quern enim cursum industria men tenere potuisset sine forensibus causis, etc., Cie. Phil. 8, 4 ; cf. id. Or. 1, 4 : nos in eodem cursu faimus a Sulla dictatore ad eosdem fere ' consules, id. Brut. 96 ; so esse in cursu, to continue, to last, to flour- ish, Ov. M. 13, 508 ; Fast. 6, 362 ; Pont. 4, II, 18. CurtlllS' a, um. The designation of a Roman gene ; e. g. C. Curtius Postumus, a partisan of Caesar, Cic. Att. 9, 2, A ; CURV Fam. 2, 16; Q Curtius Rufus, the his- toriographer of Alexander the Great, etc. Curtius Lacus, a place in Rome named after a certain Curtius, "Var. L. L. 5, 32, 41; Liv. 7, 6;" Ov. F. 6, 403; also called Lacus Curtii, Suet. Aug. 57 ; Galb. 20. — Curtius fons, forty Roman miles from Rome, and conducted there by Caligula, a part of the Aqua Claudia (v. Claudius, no. 2, b), Plin. 36, 15, 24, no. 10 ; Frontin. Aquaed. 13 sq. ; Suet. Claud. 20. CurtO; av i> arum, 1. v. a. [curtus] To shorten, dimmish (not ante-Aug., and very rare) : Cels. 7, 9 : radices, Pall. Febr. 10, 3 : rem, Pers. 6, 34 ; cf. quantulum sum- mae, Hor. S. 2, 3, 124. Curtus. a, urn, adj. Shortened, muti- lated, broken, short (class. ; most freq. in the poets) : J, Lit. : dolia, pots (cham- ber vessels), Lucr. 4, 1023 ; cf. vasa, Juv. 3, 271 : tegula, Prop. 4, 5, 68 : testa, Mart. 3, 82; cf. testu, Ov. F. 2, 645 Heins., et al. ; Cels. 7, 8 : Judaeis, i. e. circumcised, Hor. S. 1. 9, 70 ; cf. mulo, castrated, id. ib. 1, 6, 104.— 2, Trop.: res, Hor. Od. 3, 24, 64 ; cf. centusse, Pers. 5, 191 Casaub. : senten- tia, Cic. Fin. 4, 14, 36 : fides ingratae pa- triae, Juv. 14, 166, et al. Of defective, in- complete discourse, Cic. Or. 50, 168; 51, 173 ; Lact. 6, 15. CUruliS) o. adj. [currus] Of or pertain- ing to a chariot: equi, the four horses pro- vided out of the state treasury for the games of the circus, Liv. 24, 18 ; cf. Fest. p. 38 : triumphi, i. e. upon a chariot (in opp to an ovatio, on horseback or on foot), Suet. Aug. 22 : Juno, ancient fonn of prayer in Serv. Virg. A. 1, 17.— But esp. freq., sel- la, the curule chair, official chair, adopted from the Etruscans, and inlaid with ivory; used by the consuls, pretora, and curule ediles, who hence received their name (v. aedilis, and cf. Liv. 1, 8 : Flor. 1. 5, G ; Gell. 3, 18 ; Adam's Antiq. 2, p. 356), Cic. Verr. 2, 5, 14 ad fin. ; Liv. 1, 8 ; 9, 46, et al. ; Quint. 6. 3. 25 ; Suet. Aug. 26 ; 43 ; Flor. 1, 13, 10 ; Catull. 52, 2, et saep. ; cf. ebur, Hor. Ep. 1, 6, 53 : sedes, Tac. A. 2, 83 ; 15, 29 ; and abs. curulis, is,/., id. Ann. 1, 75 ; Hist. 2, 59 ; Plin. Pan. 59, 2 ; 61, 7 ; 71, 2 ; Suet. Ner. 13 ; Flor. 1, 5, 6, et al. Hence curules, The curule magistracies, Stat. Silv. 4, 1, 5 ; and in the sing. : curulis, i. e., aedilis curulis, Plin. 18, 6, 8. § 42 ; and major for consul, Stat. S. 1, 4, 82. * Curvabilis. e, adj. [ curvo ] That may be bent, flexible: ulmus et fraxinus, Pall. Nov. 15, 2. curvamen. inis, ». [id.] A bending, bend, vaulting (not ante-Aug. ; perh. first used by Ovid), Ov. M. 2, 130 ; 3, 672 ; 9, 450; 11, 590; 12, 95; Plin. Ep. 9, 7. 4 ; Gell. 14, 1. CUrvatio. onis, /. [id.] A bending (very rare), Col. 4, 12. Curvatura, ae, /. [id.] A bending, rounding, bend (not ante-Aug.), Vitr. 5, 1 fin. ; Plin. 2, 17, 14 ; 10, 19, 21, et al,— 2. C o n c r. : A vault, a round : camerae, an arched ceiling, Vitr. 7, 3; rotae, i. e. the rim, Ov. M. 2, 108. * curvitas. atis, /. [curvus] Crooked- ness, incurvation. Macr. Somn. Scip. 1. CUrvO; avi, atuto, 1. v. a. [id.] To crook, bend, bow, curve (perh. not ante-Aug. ; for in Cic. N. D. 1. 24, curvata is most proba- bly a gloss ; v. Heind., Mos., Orell., in h. 1.) : I, Lit: curvari manus et aduncos cres- cere in ungues, Ov. M. 2, 479 : cornua bi- ma fronte (vitulus), Virg. G. 4, 299 : tra- bes, Ov. M. 7, 441 ; Prop. 3, 22, 38 : flex- ile cornu, Ov. M. 5, 383 ; 11, 324 ; cf. in- gentem arcum manu, Stat. Ach. 1, 487 : pedes insectorum, Plin. 11, 28, 35: Cala- bros sinus (Hndria), Hor. Od. 1, 33, 16 : portus curvatus in arcum, Virg. A. 3, 533 ; cf. Plin. 6, f), 6 : luna curvata in cornua, id. 37, 10, 68 ; cf. p o e t. : fronte curvatos imitatus ignes, Hor. Od. 4. 2, 57 : curvata in montis faciem unda, Virg. G. 4, 361 ; cf. Ov. M. 15, 509 ; and tolliinur in coe- lum curvato gurgite, Virg. A. 3, 564 : nee nostrum seri curvarcnt Aeacou anni, Ov. M. 9, 435 ; so curvata senio membra, Tac. A. 1, 34. — * 2. Trop. : To make to yield, to move: neque te munera nee preces curvat, Hor. Od. 3, 10, 10. CUrvor> oris, m. [id.] Crookedness, perh. only in Var. L. L. 5, 21, 30, and 7, 3,83, CUST Curvus» a > um . ai U- [kindr. with tcvp- t6s] Crooked, bent, curved (a poet, word) : aratri moderator, Lucr. 5, 931 ; 6, 1252 ; Virg. G. 1, 170 : rastris, Catull. 64, 39: fal- ces, Virg. G. 1, 508: calamo, Catull. 63, 22 : ungues, Hor. Epod. 5, 93 : lyra, id. Od. 1, 10, 6 ; 3, 28, 11 : crinale, Ov. M. 5, 53 : rates, Prop. 3, 7, 29 : litora, Catull. 64, 74 ; Hor. Od. 4, 5, 14 ; Epod. 10, 21 ; Ov. M. 11, 352 : flumen, winding, crooked, Virg. G. 2, 12 ; Ov. M. 3, 342 : mare, ris- ing on high, boisterous, id. ib. 11, 505 ; Val. Fl. 1, 615, etal. ; Plaut. Casin. 1, 1, 36; ara- tor, bent, stooping, Virg. E. 3, 42 ; and of one bent by age : anus, Prop. 2, 18, 20 : membra, Ov. M. 3, 276 : senecta, id. A. A. 2, 670. — *2. Trop. : scilicet ut possem curvo dignoscere rectum, Hor. Ep. 2, 2, 44 Schmid. * cuscilliuni' >i it- The scarlet berry of the holm oak, Plin. 16, 8, 12. CUSIO. onis, /. [cudo] A stamping of money^ Cod. Theod. 11, 16, 18. t cuso, are, v. intens., from cudo, ace. to Prise, p. 890 P. CUSOl'j oris, m. [cudo] A coiner of money. Cod. Just 10, 64. * CUSpidatim- adv. [cuspido] Like a point, pointedly : decisus calamus, Plin. 17, 14, 24. CUSpido. without perf, atum, 1. v. a. f cuspis ] To make pointed (only in the follg. pass.) : hastilia, Plin. 11, 37, 45 ; id. 18, 19, 49 ad fin. cuspis. Mis, /. A point (freq., esp. in the pouts) : asserura, Caes. B. C. 2, 2 : vo- meris, Plin. IS, 18, 48 : acuta contorum, Virg. A. 5, 208 : acuta teli, Ov. M. 1, 470 : hastae, id. ib. 5, 9 ; 6, 78 : jaculi, id. ib. 7, 673: aquilae, the pointed end of it ; Gr. art- j>a\. Suet. Caes. 62, et saep. — II, M e t o n. (pars pro toto) : J. A spear, javelin, lance, Virg. A. 11, 41 ; 12, 386 ; Hor. Od. 4, 6, 8 ; Sat. 2, 1, 14; Ov. M. 6, 673; 12, 74; 13, 580 ; Liv. 4, 38 ; 8, 7 ; 30, 18 ; Plin. 34, 15, 45 ; 36. 5, 4, et al — 2. A spit, Mart. 14, 221. — 3. The trident of Neptune, Ov. M. 12, 580 ; cf. triplex, id. ib. 594.-4. The sting of a bee, Plin. 21, 13, 45. — 5. A scorpion's sling, Ov. M. 2, 199. — 6, A pointed tube, Var. R. R. 1, 8, 4. t CUSSlliris. An ancient word for ig- navus, ace. to Fest. p. 39; cf. Comment, p. 372. CUStodela. ae, / [custos] Ante- and post-class, form for custodia (cf. Fest p. 39), A watch, guard : familiam. pecvni- AMQVE. TVAM. ENDO. MANDATAM. TVTE- LiM. CVSTODELAMQVE. MEAM. BECIPIO, ancient judicial formula in Gaj. Inst 4, S 104 ; so App. M. 9 init. ; 10, p." 245. Custodial ae, /. [id.] A watching, watch, guard, care (freq. and clas9.). 1, In gen.: A. Lit: in custodian! aliquem recipere, Plaut. Rud. 3, 3, 34 : in tuam custodiam meque et meas 6pes tra- do. id. Most. 2, 1, 59 ; cf. so in custodiam concredere aliquid alicui, id. Merc. 2, 1, 9 ; and committere, id. Rud. 3, 2, 11 : asi- tare custodiam, to keep guard, id. ib. 3,""6, 20 : iis impedimentis custodiae ac prae- sidio vi. millia hominum una reliquerunt Caes. B. G. 2, 29 ; Liv. 42, 19 : tam fida canum, Cic. N. D. 2, 63, 158 : pastoris, Col. 8, 4, 3 : paedagogorum. Quint. 1, 2, 25 ■ dura matrum, "care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 Schmid, et saep. : navium longarum, Caes. B. C. 3, 39 : ignis (Vestae). Cic. Leg. 2, 12 : urbis, Liv. 5, 10 ; cf. urbis, sui, Suet. Au£. 49 : corporis, Galb. 12, et saep. : fida justitiae, Cic. Fin. 2, 34, 113 : una fide- lis memoriae rerum gestarum (literae), Liv. 6, 1 : libertatis, id. 4, 24 : suae religi- enis, Quint. 6, 1, 20 : decoris, id. ib. 11, 1, 57, et saep. B. Meton. : X. Usu. in plur. and in milit. lang., Persons who serve as guards, a guard, watch : colonia meis praesidiis, custodiis, viguiis munita, Cic. Cat. 1, 3 fin. : neque clam transire propter custo- dias Menapiorum possent Caes. B. G. 4, 4 ; so id. ib. 7, 19 ; 27 ; 78, et saep. In sing, (collect.) : Catull. 62, 33 : abest eus- todia regis, Ov. M. 14, 371 : unicus anser erat minimae custodia villae, id. ib. 8, 685. 2. A place where guard is kept, a watch- eye guard-house, watch-station : haec (urbs) mea sedes est haec vigilia, haec custodia. Cic. Phil. 12, 10 ; so privata, id. Sull. 15 : CUST in hae custodia, tamquam in specula, id. Phil. 7, 7, et al. In plur., Cic. Manil. 6 ad fin. ; Rab. perd. 7 ad fin. II. With the access, idea of hindering free motion : A watching, guarding, cus- tody : A. Lit. (so rare): nee cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoernenis capti) satis credebant, Liv. 39, 50 : libera, private custody, confinement in one's house, id. 24, 45 ; Vellej. 1, 11 (cf. libera concla- vi, Liv. 39, 14) ; and in plur. : in liberis custodiis, Sail. C. 47, 3 ; cf. trop. : domi tenearnus earn (eloquentiam), septam lib- erali custodia, Cic. Brut. 96, 330. Perh. in a humorous play upon the words libera custodia : ut sis apud me lignea in custo- dia, Plaut. Poen. 5, 6, 28. B. Meton. : 1. A place of custody, a prison, hold : Cic. Verr. 2, 5, 27 ; id. Cat. 1, 8 ; 4, 5, 10 ; Q. Fr. 1, 2, 4 ; Div. 1, 25 ; Tusc. 1, 29,/tre., et saep. 2. Persons who are in confinement, cap- tives, prisoners (post-Aug.) : in recognos- cendis custodiis, Suet. Tib. 61 ; so id. Ca- lig. 29 ; Dom. 14 ; Ner. 31 ; Sen. Ep. 5. custodiarium. ii, n. [custos] A watch-ltouse, watchman's tent (late Lat), Tert ad Martyr. 2 ; adv. Jud. 3 (instead of cucumerarium) ; Inscr. Mur. 32, 3. CnstodlO) i v >> or ii, Hum, 4. (fulur. custodibitur, Plaut. Capt. 3, 5, 71) v. a. [id.] To watch, protect, defend, guard (freq. and class.), I, In gen. : 1. With material objects : Q. Caepio Brutus pro consule provineiam Macedoniam, tueatur, defendat, custodiat incolumemque conservet Cic. Phil. 10, 11, 26 : tuum corpus domumque, id. Mil. 25 : urbes, Quint. 7, 10, 13 : maritimam oram viginti navibus longis, Liv. 36. 2 : amictum, Quint 5, 14, 31 : poma in melle, to lay up, preserve. Col. 12, 45, 3, et saep. — (/3) With ab : Gortynii templum mag- na cura custodiunt non tam a ceteris quam ab Hannibale, Nep. Hann. 9 fin. : poma ab insomni dracone. Ov. M. 9, 190 : cutem a vitiis, Plin. 28, 8, 25. — 2. With immaterial objects (so esp. freq. in post- Aug. prose) : id quod tradatur posse per- cipere animo et memoria custodire, Cic. de Or. 1, 28, 127 : dicta Uteris, id. ib. 2, 2, 7 : ilia quae scriptis reposuimus, velut custodire desinimus. Quint. 11, 2, 9 ; opp. to mutare, id. ib. 12, 8, 6 ; so id. ib. 4, 2, 103 ; id. ib. 1, 2, 4 ; id. ib. 4, 1, 5 : modum ubique, id. ib. 4, 2, 35 : regulam loquendi, id. ib. 1, 7, 1 : praecepta, Col. 1, 8, 15 : earn rationem, id. 4, 29, 11 : ordinem, id. 12, 4, 1 : morem, Plin. 14, 12, 14 : religi- ose quod juraveris, id. Pan. 65, 2, et saep. — (/3) With ab .- teneriores annos ab in- juria sanctitas docentis custodiat. Quint, 2, 2, 3. — (y) With ut or ne : in aliis quo- que propinquitatibus custodiendum est, ut inviti judicemur dixisse, Quint. 11, 1, 66 : quo in genere id est praecipue cus- todiendum, ne. etc., id. ib. 8, 3, 73 ; so id. ib. 8, 5, 7 ; Col. 4, 24, 11. H, With the access, idea of hindering free motion, in a good and bad sense : 1. In a good sense : To hold something back, to preserve, keep : ejus (sc. epistolae) cus- todiendae et proferendae arbitrium tuum, Cic. Art. 15, 13 ; so librum, id. Fam. 6, 5 : codicillos, Suet. Tib. 51 : prodit se quam- libet custodiatur simulatio, Quint. 12, 1, 29. — 2. m a bad sense : To hold in cus- tody, hold captive : noctu nervo vinctus custodibitur, Plaut Capt. 3, 5, 71 ; Cic. frgm. in Quint 9, 3, 50 : ducem praedo- num, id. Verr. 2, 5, 27 : obsides, Caes. B. G. 6, 4 : Domitium, id. B. C. 1, 20, et saep. — Whence custodlte, adv. of a Pa., unus. cus- toditus, a, um (in ace. with no. I.), Cau- tiously, carefully (only in the follg. pass.) : Plin. Ep. 5, 16, X—Comp. : id. ib. 9, 26, 12. t CUStodltio est opera ad custodien- dum quid sumpta, Fest. p. 47. Custos. odis, c. A guard, watch, pre- server, keeper, overseer, attendant, etc., pro- tectress, etc., in a friendly and hostile sense (freq. and class.) : I. In a friendly sense : A. Of living beings : antiqua he- rilis fida custos corporis, Enn. Med. in Non. 39, 2 ; cf. in 77ia.ee. : corporis, Nep. Dat 9, 4 ; Liv. 24. 7 ; Suet. Calig. 55 ; 57 ; 58, et al. : portae, Cic. Cat. 2, 12, 27 : fani, id. Verr. 2, 4, 43 : custos defensorque pro- C YAT vinciae, id. ib. 2, 5, 6 : agri captivi, Sail. H. frgm. p. 239 ed. Gerl. : pontis, Nep Milt. 3 : patrimonii, Quint. 4, 2. 73 : hor- torum, Suet Calig. 59 : gregis, Virg. E. 10. 36, et saep. : custos et vindex voluptatum. Cic. Agr. 2, 9 fin. : salutis suae, Quint 5, 11, 8, et saep. : his discipulis privos cus- todes dabo, Plaut. Ps. 3, 2, 76 : so of teach- ers of youth, id. ib. 4, 3, 19 ; Ter. Ph. 2, ), 57 ; Hor. S. 1, 4, 118 ; 1, 6, 81 ; A. P. 161 : 239, et al. : Dii custodes conservatoresque hujus urbis, Cic. Sest 24 ; cf. custodi Jovi. Suet. Dom. 5 ; and rerum, Caesar, Hor. Od. 4, 15, 17 : multae tibi turn officient res, Custodes, etc., i. e. attendants of team- en, eunuchs, etc., id. Sat. 1, 2, 98 Heind. — Of dogs : Virg. G. 3, 406 ; so Col. 7, 12.— 2. '• t. of publicist lang. : A man who took charge of the vessel into which voting tab- lets were put (in order to prevent false suf- frages), Var. R. R. 3, 5, 18 ; Cic. Agr. 2, 9 : Pseudo-Cic. in Sen. 7, 17. — B. Of inani- mate objects : Lucr. 3, 325 : sapientia cus- tos et procuratrix totius hominis. Cic. Fin. 4, 7, 17 ; id. Oft'. 2, 7 : leges diligentissimas- pudoris custodes, Quint 8, 5, 19, et al. — So of receptacles, safes, e. g. of a quiver . telorum, Ov. M. 8, 320 ; of an incense box : turis, id. ib. 13, 703. — And, in econ. lang.. of the tendril of a vine, Col. 4, 21, 3.— H. In a hostile sense : tc sub custode tenebo. Hor. Ep. 1, 16, 77 ; so Tac. A. 2, 68 ; 3, 28 : 4, 60, et al. CUtlCUlai ae,/. dim. [cutis] The skin. Juv. 11, 203 ; Pers. 4, 18. cutis, is, /• [kindr. with Kvros] The skin, Plancus in Cic. Fam. 10, 18, 3 ; Ceb. 2, 8 ; 1, 4 ; Plin. 28, 12, 50 ; 23, 1, 14 : Quint. 11, 3, 78 ; Hor. Ep. 1, 2, 29 ; 1, 4, 15 ; 1, 18, 7 ; Od. 1, 2S, 13 ; A. P. 476, et al. In plur., Plin. 6, 31, 35 ; 11, 37, 45.— b. Proverb.: ego te intus et in cute novi, Pers. 3, 30.— 2. Transf., a. Hide, leather, Mart. 1, 104. — j). A soft coating, covering of other bodies besides animals (several times in the Nat. Hist, of Pliny) : casiae, Plin. 12, 19, 43 : nucleorum, id. 15. 10, 9 : uvarum, id. 15, 28, 34 : lauri, id. 27, 10, 60 : summa terrae, id. 20, 19, 79.— 11. Trop.: The external appearance, sur face, outside : tenera quadam elocutionis cute, Qiunt 5, 12, 18 : imaginem virtuti* erBngere et solam ut sic dixerim cutem, id. 102, 15 Wolf. ; Gell. 18, 4, 2. cyamea. ae, /. [cyamos] The bean- stone, a now unknown precious stone. Plin. 37, 11, 73. t eyamos; i "*• = Ktauos, a plant. also called colocasia, Egyptian bean, Plin. 21, 15, 51. Cyane> es, /., Kvavrj, A fountain near Syracuse, Plin. 3, 8, 14, § 89. In fable : A nymph who, on account of her grief for the carrying away of Proserpine, was changed to this fountain, Ov. M. 5, 409 sq. Cyaneaej arum, v. cyaneus, no. II. Cyanee. es,/., Kvavin, A daughter of Maennder, mother of Caunus and of Byb- lis, Ov. M. 9, 451. t cyaneilS, a, um, adj. = kv -veot. Dark- blue, sea-blue: colore avis, Plin. 10. 32 L 47 : Jtagna, Prud. Psychom. 858.— H. Cyaneae, arum, /., Kvdviai, The two small rocky islands at the entrance of the Pontus Euxinns, also called Symplegades. which, ace. to the fable, continually beat against each other, and crushed all ob- jects that came between them, until, after the successful passage of the Argo, they became immovable, Ov. Tr. 1, 10, 34. — Whence, 2. Cyaneus, a. um, adj. : cautes, Luc. 2, 716 : rnontes, Val. Fl. 2, 381 : rupes, id. 4, 637 : ruinae, Mart. 7,19. tcyailUS; i m. = Kvavos, 1. The blue corn -flower, blue-bottle, Centaurea cyanus. L. ; Plin. 21, 8, 24 ; ib. 11, 39.-2. ^ We- cious stone, a species of lapis lazuli, Plin. 37, 9, 38. ' cyathisso. are, v. 7!. = ot,iSiCo), To fill a cup, to act as cup-bearer. Plaut. Men. 2, 2, 29. I cyathus. t m. = K6aBof, A nu or a small ladle, Var. L. L. 5, 26, 35 ; Pl-nut. Stich, 5, 4, 24 ; Pseud. 4, 2, 2 ; Pers. 5, 2, 16 ; Mart 1, 72 ; Hor. Od. 3, 8, 13 ; Juv. 9, 46; Suet. Caes. 49, et al.— 2. As A measure, both dry and liquid : the twelfth part of a sextarius, Hor. Od. 3, 19, 11 r 407 CYD O Plin. 20, 21, 84.— Col. 8, ifin.; Plin. 14, 9, 11 ; cf. Rhemn. Faun, de Pond. 80. cybaea, ae, v. the following. t cybaeus; a, um - a 4?- [xiirn, xvGfa cupaj Pertaining to a kind of ship : na- vem maximam, Cic. Verr. 2, 5, 17. Abs. cybaea, ae,/., id. ib. 2, 4, 8 Zumpt. Cybele (access, form Cybebe, VirgT A. 10, 220 Heyne and Wagn. N. cr. ; Phaedr. 3, 17, 4 ; 4, 1, 4 ; Prop. 3, 17, 35 ; 3, 22, 3 ; 4, 7, 61), ea and ae, /., Kv6i\n and Kvti>'i6>), I, A goddess, originally Phrygian, later worshiped in Rome also, as Ops or Mater Magna, whose priests were called Galli, Virg. A. 10, 220 Serv. ; Phae- dr. 1. 1., et al. ; v. above. — Whence, 2. CybeleiuS, a, um . Pertaining to Cybe- le : Attis, Ov. M. 10, 104, v. Attis : mater, i. q. Cybele, id. A. A. 1, 507 ; so also dea, id. Fast. 4, 191 : frena, i. e. of the lions in the chariot of Cybele. id. Met. 10, 704. — U, A mountain in Phrygia, Virg. A. 3, 111 ; Ov. F. 4, 249 ; 363. * cybiariUS) "• m - [cybium] A deal- er in salt-fish, Arn. 2, p. 70. t Cybiosactes, ae, m—Kv6woaKrriS, A dealer in salt-fish ; nickname of the thir- teenth Ptolemy, and later of the Emperor Vespasian, Suet. Vesp. 19. tcvbium. h, n.=zK«6iav, 1. A tunny- fish, Var. L. L. 5, 12, 23.-2. Me ton., A dish made of pieces of the tunny-fish salted and chopped, Plin. 9, 15, 18 ; 32, 11, 53 ; What 5, 78. t cyceon, onis, m. —kvk£u>v, A drink made of barley-grits, grated goat's-cheese and wine, Arn. 5, p. 174 sq. t cychramus, i- m. = KvxP"uos, A bird migrating with quails, perh. the orto- lan, Plin. 10, 23, 33. * cycladatus, I ™. [cyclas] Clothed with a cyclas, Suet. Calig. 52. Cyclades, ™, y. cyclas, no. II. t cvclammos, i. /• (-on, i. «•> plin - 21, 9, 27; ib. 11, 36) = KvxXdiiivos and kv- kX&iuvoVi The plan,, sow-bread, Cyclamen Europaeum, L., of several kmds, Plin. 25, 9, 57. T cyclas, adis, f.-=KVK\aq (circular; hence as in Gr. j cf. Passow in h. v. no. 3), A slate-robe of women, with a border running around it, Prop. 4, 7, 40 ; Juv. 6, 258 ; Vop. Saturn. 9 ; Sid. Ep. 1, 5 fin.— II. Cyclades, «m ( sing., Vitr. 7, 7 ; Sil. 4, 347 ; Juv. 6, 562 ; Sen. Here. Oet. 803), /., KvK^aies, The Cyclades, islands lying in a circle around Delos, in the Ae- gean Sea, Mel. 2, 7, 11 ; Plin. 4, 12, 22 ; Virg. A. 3, 127 ; Ov. Tr. 1, 11, 8, et al. tcycllCUS, •' 1",.=: kokSikCs, A cyclic poet : scriptor, Hor. A. P. 136. Cyclops, opis, m., KikXwif (a round eye), A Cyclops ; in plur. Cyclopes, um, the Cyclopes, a very ancient savage race of giants, builders of the walls named Cyclo- pean, after them, the inventors of the art of smithery : plur., Plin. 7, 56, 57 ; Virg. A. 6, 630 ; 8, 424 ; 11, 263 ; Hor. Od. 1, 4, 8 ; Ov. M. 3, 305, et eaep. : sing., Hor. S. 1, 5, 63 ; Ep. 2, 2, 125 ; and /car' Hoxhv, the Cyclops Polyphemus, Hor. A. P. 145 ; Ov. M. 13, 744 sq. ; 14, 174 sq., et saep. — Whence, 2. Cyclopias, a, um ' ad j; Of or pertaining to the Cyclopes : saxa, in Sicily, Virg. A. 1, 201 ; at Mycenae, Sen. Here. fur. 997 : regna, Sil. 14, 33. Cvcneius, eyeneus and eyenus, v. Cyg.f. t ' cydarum, '. n. = KiSapos, A sort of ship, aec. to Gell. 10, 25 fin. Cydippe, es,f., Kefiirwi], 1. Themis- tress of "ontius, Ov. Her. 20 ; 21 ; A. A. 1, 457 ; Tt. Am. 382.-2. A Nereid, Virg. -G. 4, 339 ; Hyg. Fab. praef. Cyddnia, ae (Cydon, onis, Plin. 4, 12, 20),/., KvSuivia, An ancient and cele- ■ irat.ed town on the north coast of Crete, now Canca. Mel. 2, 7, 12 ; Flor. 3, 7, 4 ; cf. Maun. Gr. p. 693 sq.— 2. Whence, a. Cydon, onis. m., A Cydonian, Virg. A. 12, B58. In plur., Luc. 7, 229.— b. Cydo- ILIUS, a. I]n1 ' a dj-t Cydonian : spicula, poet, for Cretan, Virg. E. 10, 59 ; cf. ar- cus, Hor. Od. 4, 9, 17. So esp. freq. Cy- donia (and Latinized cotonia or cotonea) mala, also abs. Cydonia (cotonia, coto- nea), a quince or quince-apple, " Plin. 15, 11, 10 ; Col. 5, 10, 19 ; Macr. Sat. 7, 6 ;" Var. R. R. 1, 59 Col. 12, 47, 1 ; Prop. 3. 408 CYMB 13, 27. Cydonia arbor, or abs. Cydonius, ii,/., A quince-tree, Pall. Febr. 25, 21 ; 25, 20 ; id. Insit. 99, et al. And Cydoneum, ii, n., Quince-juice, quince-wine, Dig. 33, 6, 9. — c. CydoneilS, a, um, adj., Cydo- nian : jufencae, Ov. A. A. 1, 293 : phare- trae, poet, for Cretan, id. Met. 8, 22 ; so sagittae, Stat. Th. 7, 339 ; and arundo, Sil. 10, 261. — d. Cyddnites, ae, comm. Cy- donian : vites, Col. 3, 2, 2.— Subst. Cydo- nite8. ae, m. (sc. otvos) Quince-wine (cf. no. b), Pall. Oct. 20.— e. Cydoniatae, arum, to., The inhabitants of Cydonia, Liv. 37, 60_; Plin. 8, 58, 83. CygTieiUS (Cycn.), a, um, adj. Of 0? pertaining to the Boeotian Cygnus, the son of Hyrie : Tempe, situated in Boeotia, Ov. M. 7, 371. t cygneus (cycn.), a, um, adj. — KVK- vuos, Of or belonging to a swan, swan's : vox, Cic. de Or. 3, 2, 6 : plumae, Ov. Tr. 4, 8, 1. t cygHUS ( m MSS. and edd. freq. written ace. to the Gr. eyenus) (y, Hor. Od. 4, 3, 20; Aus. Ep. 20, 8), i, m. = K VK- vo(, The swan ; celebrated for its singing, esp. for its dying song ; consecrated to Apollo, Cic. Tusc. 1, 30, 73 ; Plin. 10, 23, 32; Lucr. 4, 182; 911; Ov. M.5,387; 14, 430 ; Hor. Od. 4, 3, 20, et saep. ; attached to the chariot of Venus, Ov. M. 10, 708 ; A. A. 3, 809. — b. Proverb. : quid enim contendat hirundo cygnis 1 Lucr. 3, 7 ; so also certent cygnis ululae, Virg. E. 8, 55. — 2. Meton. for A poet: Dircaeus, i. e. Pindar, Hor. Od. 4, 2, 25.— II. CyglUlS, i> m . 1. A king of the Ligurians, son of Sthenelus, related to Phaeton, who was changed to a swan and placed among the stars, Ov. M. 2. 367 ; Virg. A. 10, 189 ; cf. Hyg. Fab. 154 ; Astr. 3, 7.-2. A son of Nep- tune by Calyce ; he was father of Tenes, and was changed to a swan, Ov. M. 12, 72 sq. ; cf. Hyg. Fab. 157. tcylindrus, dri,TO.=K!i>n n. (gen., plur. cym- balum, Catull. 63, 21) = kvuSoXov, A cym- bal; a hollow instrument m the form of a basin, on which loud sounds were pro- duced ; employed in the festivals of Cyb- ele and Bacchus, or other festive occa- sions ; also to hinder the flight of bees, etc. (usu. in plur., since two were always used together), Lucr. 2, 619; Catull. 63, 21 ; 29 ; Ov. F. 4, 213 ; Virg. G. 4, 64 ; Liv. 39, 8 ; Cic. Pis. 9 sq. ; Plin. 5, 1, 1, § 7 ; Quint. 11, 3, 59 ; Plin. Ep. 2, 14, 13.— b. Transf., in hydraulics: A sounding ba- sin of similar form, a bell, Vitr. 10, 13. — 2. T r o p. : Apion Grammaticus, hie quem Tiberius Caesar cymbalum mundi voca- bat, i. e. who filled the world with his learn- ed discussions, Plin. H. N. praef. § 25 ; cf. Virg. Catal. 7, 5 Heyne, and Mart. 9, 69. t cymbinm,ti< n.=Kvnf>iov, a small drinkiiig-vessel, Var. in Non. 545, 28 ; Virg. A. 3, 66 ; 5, 267 ; Mart. 8, 6 ; cf. Macr. Sat. 5,21. * CVmbula, ae, /. dim. [cymba] A small boat, Plin. Ep. 8, 20, 7. Cyme; v - Cumae. t cymindis, i B . /■ = kviuvoh, A kind of hawk, Plin. 10, 8, 10. cyminum, i, v. cuminum. * cymosus, a, um, adj. [cyma] Full of shouts : stirpe, Col. 10, 138. t cyna, ae, /. A tree in Arabia that bore cotton ; ace. to Forster, Bombax cei- ba, L. ; Plin. 12, 11, 22. tcynacantha, ae, /. = KwdmvBa, Dog -thorn, dog-rose; perh. Rosa canina, L. ; Plin. 11, 35, 41. 1. cyniCe, a <^ v . After the manner of the Cynics ; v. cynicus. 1 2. cyniCC, es, /. = kvvik/j, The Cyn- ic sect, Aus. Epigr. 27. t cyiUCUS, i. m - = kvvik6s (dog-like), A Cynic philosopher, a Cynic, Cic. de Or. 3, 17 ; Hor. Ep. 1, 17, 18 ; Juv. 13, 121 : nudi dolia, i. e. of Diogenes, Juv. 14, 309. — Hence adj., cynica coenn, Petr. 14 ; and in * Adv., cynice : Plaut. Stich. 5, 4, 22. tcyndcephalea, ae, f (cynocepha- lion), ii, n., App. Herb. 87) = nvvoKtiba- Xaiov, Dog's-hcad, a plant, Plin. 30, 2, 6. t cynocepbalus, i. ™. = Kwoxtya- Xo(, J,, An ape with a dog's head (in Africa), Simia Inuus, L. ; Plin. 6, 30, 35 ; 8, 54, 80 ; 37, 9, 40; Cic. Att. 6,1.-2. The dog- headed Anubis, Tert. Apol. 6. t cynogldssos, ', /■ = KwHyXusnoov. Hound' s-tongue, a plant, Plin. 25, 8, 41. t cyndmazon, i, »• Dog-bread, a plantfApp. Herb. 109. t cyndmdrion, "> n - = xwoufpiov, A plant; also called orobanche, Plin. 22, 25, 80. tevnomvia, ae, f. = Kvv6uvia, Flea- bane, Plin. 25, 11, 90. t cynorrhodon, >. «■> and -da, ae, /. = Kvv6ppDCov, 1. The dog-rose. Rosa canina, L.; Plin. 24, 13, 74; 25, 2, 6; ib. 10, 77, et al. — 2. The blossom of the red lily: cynorrhodon, Plin. 21, 5, 11. tcynosbatos, i. fi = Ki>v6i6aTos, 1. The dog-rose, or wild brier, Plin. 16, 37, 71 ; Col. 11, 3. — 2. The black currant, Ri- bes nigrum, L. ; Plin. 24, 14, 74.-3. The caper-bush, Capparis spinosa, L. ; Plin. 13, 23, 44. t cynosorchis, is, /., Kvv6sopxn< Hound's-cod, a plant, Plin. 27, 8, 42. 1. Cyndsura, ae, /., Kvvosovpi (hound's -tail), I, The constellation at the north pole, the Lesser Bear, Cic. Poet. N. D. 2, 41 ; Germanic. Arat. 187 ; Ov. F. 3, 107, et al. — Whence, 2. Cyndsuris, Idis,/., Of or pertaining to the. Cynosura: Ursa, the Lesser Bear, Ov. Tr. 5, 3, 7 : cauda, Germanic. Arat. 189. — H. A town in Arcadia, Stat. Th. 4, 295. t2. cynosura ova= rav«'re»/i(i w ">■ (cyperum, i, «.. Var. K. R. 3, 16, 13) — KVTtapiS, A kind ofnishj Plin. 21, 18, 70. t cypirus» i, '"■ == kv-ciOoc, A plant, called in pure Lat. gladiolus, Plin. 21, 17, 67 ; ib. 18, 69. cypreus, a, um, v. cupreus. CypriacuSi a. um > v - Cyprus, no. II. 3. CyprianuSj i, ni. A celebrated Ckureh father of the third century, at Car- tilage. Cypricus, a, um, v. Cyprus, no. II. 2. t cypnnum. i> "• == xiirpivov, A fra- grant oil, made from the blossoms of the Cyprus (K'Trpos), cyprus-oil, cyprus-oint- ment, Pliu. 12, 24, 51 ; 13, 1, 2 ; Cels. 2, 33 ; 4, 20, et al. t cyprinus, i, m. = Kvwplvos, A spe- cies of^carp, 1'lin. 9, 51, 74. CjrpriSj idis, v. Cyprus, no. II. 4. 1. Cyprius vicus (Romae) a cy- pro, quod ibi Sabini cives additi conse- derunt, qui a bono omine id appellarunt ; nam cyprum Sabine bonum, Var. L. L. 5, 32, 44 ; cf. I.iv. 1, 48. Z. Cyprius. a, um, Cyprian ; v. Cy- prus, no. II. 1. Cyprus (° s )i hf-i Kf7Tpos, An island in the Mediterranean Sea, on the coast of Asia Minor, renowned for its fruitfulness, its rich mines, especially of copper, and for the worship of Venus, Mel. 2, 7, 5 ; 12 ; Plin. 5, 31, 35; Cic. Att. 9, 9, 2; Hor. Od. 1, 3, 1 ; 1, 19, 10 ; 1, 30, 2 ; 3, 26, 9 ; Ov. M. 10, 270 ; 718 ; 14, 696, et saep.— H. Whence, 1 , CyprfuSi a . um. adj., Cyp- rian : merces, Hor. Od. 3, 29, 60 : tra- be, id. ib. 1, 1, 13; tellus, i. e. Cyprus, Ov. M. 10, 645: laetuca, Col. 10, 187: laurus, Plin. 15, 30, 39, et saep. But esp. freq. Cyprium aes, also abs. Cyprium, ii (late Latin, cuprum. Spart. Carac. 9, whence), Eng., Copper, "Plin. 34, 8, 20; Isid. Orig. 16, 20, 2."— Whence, 63) Cy- prius, a , um, adj., Of copper, copper: in mortariis, Plin. 33, 5, 29 : in pyxide, id. 28, 8, 27 ; cf. pyxide aeris Cyprii, Scrib. Comp. 37. — b. Proverb.: " Cyprio bavi merendam Ennius eotadico versu quum dixit significavit id quod solet fieri in in- sula Cypro, in qua boves humano ster- core pascuntur," Fest. p. 45. — c. Subst. : (a) Cvpria, ae, /, The Cyprian, i e. Ve- nus. Tib. 3, 3, 34 ; cf. Fest. p. 40.— (/?) In plur. : Cyprii, orum, m.. The C:/prians, Plin. 7, 56, 57; Curt. 4, 3.-2. Cyprl- CUS, a, um, adj., Cyprian : laurus, Cato R. R. 8, 2.-3, Cypriacus, a, um, adj., the same : expeditio, Val. Max. 4. 3, no. 2 : tauri, Capitol. Gordian. 3 fin.— 4. CypriSj Tdis, /, 77« Cyprian, i. e. Venus (in post-class, poetry), Aus. Epigr. 57 ; 106, et al. CypseluSj i. m., Kv\pc\oc, A celebrated tyrant at Corinth, Cic. 'fuse. 5, 37, 109. — Whence. 2. CypseKie*, ae, m., Ktnif Mdys. The descendant of Cypselus, i.e. Pe- riander, Virg. Cir. 463. t cy p sellus, Um. A kind of swal- low, Plin. 10, 39, 55. Cyrene.. es, and Cyrenae, arum, /. The chief town of a province of the same name in Libya, now Kuren, celebra- ted for its trade, and as the birth-place of Callimachus, Eratosthenes, and Aristippus, CYTO Mel. 1, 8, 2; Plin. 5, 5, 5; Sail. J. 19; Plaut. Rud. prol. 41 ; Cic. Plane. 5. 13, et saep. ; cf. Mann. Afr. 2, p. 96 sq. — H. Whence, 1. CyrenaiCUS» a, um, adj., Cyrenaic : provincia, or abs. : Cyrenaica, the province Cyrenaica, in Libya, MeL 1, 8, 1; Plin. 5, 5, 5; 19, 3, 15; 10, 29, 41; also Cyrenaica Africa, id. 5, 5, 5 fin. ; lac- rima, i. e. laser, Scrib. Comp. 167 ; cf Plin. 19, 3. 15 : philosophia, the school of philos- ophy founded by Aristippus, Cic. de Or. 3, 17 ; its adherents, Cyrenaici, id. Acad. 2, 42, 131; Tusc. 3, 13 ad fin.; 15; 22; 5, 38, 112 ; Off. 3, 33, et al— 2. Cyrenae- USi a, um, Of Cyrene : urbs. i. e. Cyrene, Sil. 8, 159 : aquae, i. e. drunk by Callima- chus, Prop. 4, 6, 4. — b. Subst., Cyrenaei, orum, m., The adherents of the Cyrenaic philosophy (cf. the preced. no.), Cic. Acad. 2, 24, 76.-3. CyrSnensis, e, adj., the same : senatus, Plaut. Rud. 3, 4, 8 : pop- ulares, id. ib. 3, 2. 1 : agri, Cic. Agr. 2, 19. Cyrnos (Cyrnus, Sen. Cons, ad Helv.), i, /., Kiifvuc, The island Corsica, Plin. 3, 6, 12. — Whence, 2. Cyrneus. «' um > a 4/-> Cyrneian or Corsican : taxos, Virg. E. 9, 30 : tellus, Sen. 1. 1. CyrUSj i' m -< KTpos, I, The well-known founder of the Persian monarchy^ Cic. Leg. 2, 22; Brut. 29 fin.; Div. 1, 23; Hor. Od. 2, 2, 17; 3. 29, 27, et saep.— II. Cyrus minor, A brother of Artaxerxes Mnemon, killed in the slaughter at Cunaxa, Cic. Div. 1, 25. — HI. An architect of the time of Cicero, Cic. Q. Fr._2. 2 ; Att. 2, 3 ; Mil. 17. — Hence, 2. Cyrsa, orum, n., The structures raised by him, Cic. Att. 4, 10. — IV. The name of a youth in Hor. Od. 1, 33, 6^ and 1, 17, 25. Cytaei arum. /., Kvraia, A town in Colchis, the birthplace of Medea, Plin. 4, 12, 26, §86. — II. Whence, 1. Gytae- aeuSf a , um, adj., Cytaean, poet, with reference to Medea for magical : carmi- na, Prop. 1, 1, 24.-2. CytaeUSj a. um, adj., Cytaean. poet, tor Colchian: terrae, i. e. Colchis, Val. Fl. 6, 693 : proceres, the Colchians, id. ib. 595 ; the same abs., Cy- taei, id. ib. 428.-3. Cytaeis, Mis, /., The Cytaean woman, i. e. Medea : noctur- na. Prop. 2, 4, 7. Cythera, orum, »., Kifinpn, An isl- and celebrated for the worship of Venus, in the Aegean Sea. southwest of the promon- tory Malta, now Ccrigo, Mel. 2, 7, 10 ; Plin. 4, 12, 19 ; Virg. A. 1, 680 ; Ov. F. 4, 286; Am. 2, 17, 4, et saep. : cf. Mann. Gr. p. 601 sg.—JX. whence, l. Cythere- US, a, um, arlj,. Of Ci/thera, Cythcrean : Venus, Hor. Od. 1, 4, 5 ; and the same far more freq. abs., Cytherea, Prop. 2, 14, 25 ; Hor. Od. 3, 12, 3 ; Ov. M. 10. 717 ; 14, 487 ; 15, 803 ; 816 ; Fast. 4, 673, et saep.— 2. CythereiUSj a, um, adj., the same : litora, Ov. M. 10, 529 : mensis, i. e. April, consecrated to Venus, Ov. F. 4, 195 : he- ros, i. e. Aeneas, id. ib. 3, 611 : Met. 13, 625: 14, 584. — b. Subst., Cythereia, ae, /, i. e. Venus, Ov. M. 4, 190 ; 10, 529 ; 640. — 3. Cytheriacus, a, um, adj., Of Cythera: aquae, Ov. H. 7, 60: nectar, Mart. 14, 207 : myrtus, consecrated to Venus, Ov. F. 4, 15; so columbae, Nero poeta in Sen. Q. N. 1, 5 — 4. Cythere- 1S, Idis, /, The Cythcrean, for Venns, Ov. m. 4, 288.-5. Cythereias, adis, /., Cytherean, poet, for belonging or con- secrated to Venus: columbae. Ov. M. 15, 386. CytheriSi 'di 9 - /• A mistress of An- toning, Cic. Fam. 9, 26 ; who is on that account sarcastically called CvtheriuS, Cic. Att. 15, 22. * tcytinUS, h m. = KVTivns, The calyx of the pomegranate blossom, Plin. 23, 6, 59. tcytis>' s '.f- = K!' r nioi, A kind of clover much valued by the ancients, perh. the shrubby snail-clover, Medicago arbo- rea, L. ; Col. 5, 12; 8. 4, 2: Arb. 28; Plin. 13, 24, 47 ; Virg. E. 1, 78 Voss ; 2, 64 Heyne. Cytdrus (° s ).i, "*•. Ku'rw/ws, Amount- ain abounding in box-wood, and a town upon it, in Paphlagonia, Mel. 1, 19, 8 ; Plin. 6, 2, 2 : Catull. 4, 13 : Virg. G. 2, 437 ; Val. Fl. 5, 106, et al— Whence, 2. CytoriaCUS» a, una, adj., Of Cytorus, Cytorian ; in jugo, Catull. 4, 11 : de mon- te, Ov. M. 6, 132: pecten, i. e. made of box-wood, id. ib. 4, 311. Cyzicum, i. «• (an access, form analog, to the Greek, CyzicUS or -OS* i, /., Prop. 3, 22, 1 ; Ov Tr. 1, 10, 29, and Cyzicos, Auct. Priap. 76, 13), Kiitjuros, A town celebrated in ancient times, in Mysia, on a neck of land in the Black Sea, now Chizico, Mel. 1, 19, 2 ; Plin. 5, 32, 40 ; Flor. 3, 5, 15 ; Sail. H frgm. p. 236 and 240, ed. Gerl. et al. ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 526 sq. — Whence, 2. Cyzicenus, a, um (cf. upon the formation of the word, Var. L. L. 8, 41, 124), adj., Of or belonging to Ci/zicum : triclinia, Vitr. 6, 10 : ostrea, Plin. 32, 6, 21 : marmor, id. 5, 32, 44.— b. In plur., Cyziceni, orum, m.. The in- habitants of Cyzicum, Cic. Manil. 8 ; Tac. A. 4, 36 ; Suet. Tib. 37. Dd, the fourth letter of the Latin j alphabet, corresponding, both in Eound and in place, to the Greek Delta (A), but called simply De, Ter. Maur. p. 2385 fin. P. ; 2388 init. : Aus. Idyll, de liter, monos. 14 ; having a harder pro- nunciation when closing a syllable or preceded by other consonants, whence the frequent and, in part, very old or- thography at (praepos.), haut, set, aput, aliut, etc., atpellavit, atfines, itcirco, etc. Alexanter, Cassantra, etc., for ad, haud, sed, etc. Cf. Quint. 1, 4, 16 ; Vel. Long, p. 2230 P. ; id. ap. Cassiod. p. 2287 ib. ; Victorin. p. 2454 fin. ib. ; on the other hand, the use of d for t, which some- times appears in MSS. and inscrr., as ed, capud, essed, inquid (all of them in the Cod. palimps. of Cic. Rep), is to be as- cribed to a later phonetic softening. II. As an initial, the letter d, in pure Latin words, suffers only one vowel after it : the single consonantal compound dr is found only in borrowed words, such as drama, Drusus, Druidae, etc., and in the two onomatopces. drenso and drindio. Accordingly, the d of the initial dv, from du, was rejected, and the remaining v either retained unaltered (so only viginti for dttiginti ; cf. triginta) or changed into b (so in 6ellum, bis, tonus, for dueUum, duis, (feonus ; v. those words and the let- ter B, p. 187, a). So too dj (from di be- fore vowels) lost its d, as in jbvis for Di- ovis, and Janus for Zte'anus ; and hence, as di also interchanged with the Greek (, (as in i; a for c5 m, and zeta for dz'aeta), we sometimes find the same name written in two or three ways, as Diabolenvs, Ja- bohnus, Zabolenus ; Jadera, Diadora, Za~ ra ; v. Buttmann's Lexil. I. p. 220. — As a medial, d, before most consonants, under- goes assimilation ; v. ad, no. II. ; assum, init., and cf. iccirco, quippiam, quicquam, for idcirco, quidpiam, quidquam ; and in contractions like cette from cedite, pellu- viae from pediluviae, sella from sedela ; in this last case, a compensation is less frequently effected by lengthening the preceding vowel, as scala for scandela. D before s was suppressed altogether in grammatical inflection, as pes from ped-s, lapis from lapid-s, frons from frond-s, va- st from rad-si, risi from ride-si, lusi from lud-si, clavsi from claud-si (only the verb cedo assimilated d in cessi) ; and in com- position, when another consonant follow- ed after the s, as ascendo, aspicio, asto, as- tringo ; whereas they wrote acclamo, ac- cresco ; affiigo, ajfrico ; agglomero, aggre- go ; applico, approbo, etc. Also, in agna- tus, agnitus, and agnosco the d yielded to the nasal pronunciation of the gn ; and in tentum to the concurrence of the n and t, because a combination ntt would be contrary to the laws of euphony, ac- cording to which no consonant can be doubled after another. — As a. final, d stood only in ad, and in the instances cited be- low in no. IV. Otherwise, the ending d was considered barbarous, Prise, p. 686 P. III. The letter d is interchanged : 1. With t : mendax from mentior. quadra' 409 DACI ginta, quadra, etc., from qualuor. — 2. With r .* ar and ad ; ajpor and apicd ; men- dies and medidies ; audio and auris. — 3. With I : dacrima and lacrima, dingua and lingua ; and, on the contrary, olere for odere; Ulixes from 'OiWueu's.— 4. With 5 : Claudius, from the Sabine Clausus, medius and ufaos ; and, on the contrary, rosa and 'pbiov. Cf. Schneid. Gr. 1, p. 255-259. IV. As a grammatical afformative, d was used : 1. In the oldest period of the language, to designate the abtat. sing, and the adverbs proceeding from it : ^jmcnan- do, makId, dictatoeed, in altod ma- rId, navaled peaedad on the Col. Ros- tr. ; DE SENATVOS SENTENTIAD (thrice) IN OQ.VOLTOD, IN POPLICOD, IN PBEIVA- tod, in coventionid, and the adverbs SVPEAD SCEIFTVIH EST (thrice), EXSTEAD qvam sei, and even exstead vebeih, in S. C. de Bacch. Here too belongs, no doubt, the adverb facilvmed, found in the last-mentioned inscription. But this use of the d became antiquated at a very early date ; so that, on the first epitaph of Scipio, patee already occurs along with gnaivod, and in the well-known fragments of the Lex. Agr. (A.U.C. 647 ; contained in Haubold Antiqu. Rom. Mon- um. Legalia, p. 10 sq.) there is no longer any trace of the ablative d. The origin of this d is difficult to account for ; per- haps it is connected with the preposition de. Different from this is 2. The d which has arisen from the demonstrative de (in quamde, analogous to the c from ce, q. v.), and which was appended, a. To the accus. sing, of per- sonal pronouns ending in a vowel; as intee sed coniovease and intee sed dedisse velet, in the S. C. de Bacch. By degrees this usage became restricted to the case in which the pronoun is fol- lowed by a word beginning in a vowel ; so several times in Plautus med and ted. But in the classic period even this d no longer appears. On the other hand, it remained through all the stages of the language, b. Appended to the neuter pro- nouns originally ending in a vowel, id (Gr. 1'), quid, quod (Gr. ri, bri), istud, il- lud (from is-te, is-le), and alid, later aliud (Gr. aAAo). In the plural it is found only in the S- C. de Bacch. : aevoesvm ead. — C. I' 1 the older Latin attached to the particle se = sine (Fest. p. 148 ; cf. Coram, p. 706), whence the conjunction sed and the compound sed-itio (v. the artt. sine, sed, and seditio). And perhaps in like manner may be explained the forms prod and red for pro and re in the compounds prodire, prodesse, prodigo ; redarguo, redeo, redintegro, redhibeo, etc. ; red-do ; and with epenthetic i in redi-vi- vus ; as also the ante-classic forms anti- dea, antideo, antidbac, for antea, anteeo, and antehac (v. h. vv.) ; but postidea for postea appears to have been formed sim- ply after the analogy of antidea. V. As an abbreviation, D usually stands for the prenomen Decimus ; also Deus, Divus, Dominus, Decurio, etc. ; over epi- taphs, D. M., Diis Manibus ; over temple inscriptions, D, O. M., Deo Optimo Max- umo ; in the titles of the later emperors, D. N., Dominus Noster, and D. D. N. N., Domini Nostri. Before dates of letters, D signified dabam, and also dies ; hence, a. d., ante diem ; in offerings to the gods, D. D., dono o-r donum dedit, D. D. D., dat, dicat, dedicat, etc. Cf. Orell. Inscr. II. p. 457 sq. I3P 1 The designation of the number 500 by D does not properly belong here; because this is not the letter D (which would have denoted the number 10 ; cf. D for the name Decimus), but the half of tne original Tuscan numeral CD or CIO tor 1000, whicli is like the letter D in shape. Daac, v. Dahae. Dabar* a™ 3 » m - ^ Numidian, a rela- tive of Masinissa and intimate friend of Bacchus, Sail. J. 108 and 109. tf dabla, ae, f. [Arab, word] A kind of Arabian palm, which bears a delicious fruit, Plin. 13, 4, 7, § 34. Dacit orum, m., Aaxai, The Dacians, 410 D AE D a famous warlike people in Upper Hun- gary, Transylvania, Moldavia, Wallachia, Bessarabia, Plin. 4, 12, 25 ; Caes. B. G. 6, 25 ; Tac. Germ. 1 ; Hist- 3, 46 ; 4, 54 ; Su- et. Caes. 44 ; Aug. 8 ; 21 ; Tib. 41 ; Dom. 6; Flor. 4, 12, 3 ; 19 ; Hor. S. 2, 6. 53; Stat. Th. 1, 20 ; Claud, in Ruf. 1, 310, et saep. In the sing., Virg. G. 2, 497 Voss. ; Hor. Od. 1, 35, 9; 2, 20, 18; 3, 6, 14; Tac. H. 1, 2 ; Claud. III. Cons. Honor. 28, et al. —H. Hence, 1. Dacia, ae, /., AaKia, The province Dacia, Tac. Agr. 41 ; Flor. 3, 4, 6 ; Aur. Vict. Ep. 40; 47 ; Eutr. 8, 2, et al. : dacia. apvlensis. (of the colony Apulum or Alba Julia, near Carlsburg), Inscr. Orell. no. 3888 (decio) restitvto- ei daciaevm, ib. no. 991. — *2. DacuS. a, um, adj., Dacian: proelia, Stat. S. 4, 2, 66. — 3. DaClCUS* a, um, adj., the same : arma, Claud. VI. Cons. Honor. 335 : rura, Sid. Carm. 1, 272. As subst, Dacicus, i, m. (sc. numus) A gold coin stamped under jbomitian, the conqueror of the Dacians (Suet. Dom. 6), Juv. 6, 203. I dacrimas, v. lacrima. Dactylij orum, m., v. dactylus, no. 7. t dacfyUcuSi a, um, adj.^=SaKTv\i- koc, Dactylic: numerus, Cic. Or. 57 : pes, Prud. area). 3, 209 : metra, Serv. Centim. p. 1820 P. : versus, Diom. p. 494 P., et al. t dactyliolheca, ae, /. = SoktvXw- QijKn, 1, A casket to keep rings in, Mart. 11, 59 ; 14, 123.— 2. A collection of seal- rings and jewels, PMn. 37, 1, 5. dactyiisr i Q i s > v - the follg., no. 2. t dactylllSj i, ™. = <5u/rnjAoS (A fin- ger; hence metonym.), 1, A sort of mus- cle: "ab humanorum unguium similitu- dine appellati," Plin. 9, 61, 87.— 2. A kind of grape, Col. 3, 2, 1 ; called also dactylis, Plin. 14, 3, 4, § 40. — 3. A sort of grass, Plin. 24, 19, 119 4. -A precious stone, Plin. 37, 10, 61.— 5. The date, Pall. Oct. 12, 1 ; Apic. 1, 1, et al. — <>, In poetic me- tre, The foot — ^ ^ (so called after the three joints of the finger), Cic. Or. 64, 217 ; de Or. 3, 47 ; Quint. 9, 4, 81 ; 88 ; 102, et saep.— 7. Dactyli Idaei, aAktvUi 'ISdioi, A mythic body of men in the Island of Crete, priests of Cybele, and as such re- garded as identical with the Corybantes, Diom. p. 474 P. (cf. Crusius, Lex. of Prop- er Names, sub voce). E&acilSi a i um i v. Daci, no. II. 2. Daedala? orum, n., Aai&aka, A forti- fied place in Caria, Plin. 5, 27, 29 ; Liv. 37, 22. daedale; adv., v. Daedalus, no. I. B, 2. Dacdaleus and Daedaleus> a, um, v. Daedalus, no. I. B, 1. DaedalicUS; a > um > v. Daedalus, no. I. B, 3. ©asdalidlli ° ms > *"• A king of Tra- chis, son of Lucifer, and brother of Ceyx, who was changed into a hawk, Ov. M. 11, 295 sq. DaedalllS; i> m - ( acc - Gr- Daedalon, Ov. M. 8, 261; Mart. 4, 49), AaioaXoS, I. The famous Athenian architect of the Gre- cian myth, father of Icarus, and builder of the Cretan labyrinth, " Ov. M. 8, 159 ; 183 ; 240 ; 261 ; 9, 741 ; A. A. 2, 33 sq. ; Trist. 3, 4, 21 ; Virg. A. 6, 14 Serv. ; 29 ; Mel. 2, 7, 12 ; Plin. 7, 56, 57 ; Hyg. Fab. 39;" Cic. Brut. 18, 71 ; Hor. Od. 1, 3, 34, et saep.— B. Hence, 1. Dacdalcus, a, um, adj., Daedalian, relating to Daedalus: (a) Dae- daleo Icaro, Hor. Od. 2, 20, 13 : Ope Dae- dalea, id. ib. 4, 2, 2. — (#) Daedaleum iter (i. e. through the labyrinth), Prop. 2, 14, 8. — 2. Daedalus* a, um, adj. (Daedali- an; hence appellative for) Artificial, skill- ful (poet, or in post-class, prose) : Fest. p. 52. Also, a. Act. : Minerva, Enn. in Fest. 1. 1.: Circe ("ingeniosa," Serv.), Virg. A. 7, 282.— ((3) Subst. with gen. : verborum daedala lingua, the fashioner of words, Lucr. 4, 551 ; cf. natura daeda- la rerum, id. 5, 235. — b. P ass - •* Artificial- ly contrived, variously adorned, ornament- ed, etc., cS.ikMAeos : signa, Lucr. 5, 1450: tellus, variegated, id. 1, 7 and 229 ; cf. car- mina chordis, artfully varied on strings, id. 2, 505. — *Adv.: aquila aurea effigiata daedale, Jul. Vnler. Res gestae A. M. 3, 86. — * 3. Daedalicus; &> 1,m . ar i>; the same : manus, Venant. 10, 11, 17. II. A later sculptor of Sicyon, Plin. 34, 8, 19, no. 15. DAM A t daemon; 6nis, m. = Saiuoyv, A spirit, genius, lar (post-class.), App. de Deo Socr. : bonus = dyaBo&ainwv, in astrolo- gy, the last but one of the twelve celestial signs, Finnic. Mathes. 2, 19 : melior, Jul. Valer. Res gestae A. M. 1, 27. — 2. In ec- clesiastical writers, nar' iloxqvt An evil spirit, demon, Lact. 2, 14 ; Tert. Apol. 22, et saep. t daemoniacuS) a, um, adj. = dat- uoviaic6s, Pertaining to the evil spirit, de- moniac, devilish (eccl. Lat.) : ratio, Tert. Anim. 46 : potentia, Lact. 4, 15. — 2. Subst., daemoniacus, i, m., A demoniac, one possessed by an evil spirit, Firm. Math. 3, 6 ; Sulpic. Sever. Vit. S. Mart. 18. * daemoaicola, ae, m. [daemon-co- lo] A worshiper of the devil, a heathen : su- perbos, Aug. Conf. 8, 2. + daemoniCUS, a, um, adj. = c'aiuG- vik6s, Belonging to the evil spirit, demoni- ac, devilish (eccl. Lat.) : impetus, Tert. Res. Carn. 58 ; aras coli. Prud. arKp. 36. f daemoniuinj'i. n.=Saip6vwv, A lit- tle spirit, Tert. Apol. 32 2. jin mii spirit, demon, Tert. Apol. 21 ; Anim. 47, et al. X dagnades, ™, /. A kind of birds in Egypt : Fest. p. 52. Dahae (incorrectly written Daae ; cf. Osann. Apulej. de Orthogr. p. 77), arum, m., Adat, A Scythian tribe beyond the Cas- pian Sea, Mel. 1, 2, 5 ; 3, 5, 6 ; Plin. 6, 17, 19 ; Liv. 35, 48 Drak. N. ar. ; Tac. A. 2, 3 ; 11, 8 ; 10 ; Sen. Ep. 71 ; Curt. 7, 7 ; Amm. 22, 8, et al. ; Virg. A. 8, 728 ; Luc. 2, 296 ; 7,429; Sil. 13,764. In sing., Dana, Prud. contr. Symm. 2, 807. . t-dalivHS? A word of unknown sig- nif . ; ace. to some^supinus, ace. to oth- ers = stultus or insanus, Fest. p. 51. Dalmatae ( m MSS. and inscrr., and on coins, often also Ddmatae ; cf Vel. Long. p. 2233 ; Cassiod. p. 2287 ib.). orum, m., AaXpdrai, The Dalmatians, on the east- ern coast of the Adriatic, Cic. Fam. 5, 11 ; Tac. H. 3, 12 ; 50 ; Suet. Tib. 9 ; Flor. 4, 12, 3; 10; Inscr.Grut.298,3; Inscr. Orell. mo.^1833; 3037. — If. Hence, 1. Dal- matia. ae, /., AaXuaria, The country Dalmatza, Plin. 3, 22, 26 ; 2, 45, 44 ; Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 3 ; Tac. A. 2, 53 ; 4, 5 ; 12, 52 ; Hist. 1, 76, et al. ; Suet. Aug. 21 ; Claud. 13 ; Oth. 9 ; Flor. 3, 4, 1 ; Inscr. Grut. 387, 4j 574, 5 ; Ov. Pont. 2, 2, 78.— 2. DalmatlCUS; a > um , a dj., Dalma- tian : frigus, Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 : Alpes, Plin. 11, 42, 97 : mare, Tac. A. 3, 9 : miles, id. Hist. 2, 86 : bellum, id. Ann. 6, 37 ; Suet. Aug. 20 : triumphus, id. ib. 22 ; Hor. Od. 2, 1, 16 : metallo, i. e. Dalmatian gold, Stat. S. 1, 2, 153 ; cf. Flor. 4, 12, 12 : vestis, a sort of garment, ace. to Isid. Orig. 19, 22, 9. Hence DalmatlCatllS, a, um, Clothed in such a garment, Lampr. Commod. 8 ; Heliog. 26. — b. Subst. : DalmatlCUS) i> ">., Surname of L. Me- tellus (cons. A.U. 635), on account of his victories over the Dalmatians, Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 59—* 3. Balmatensis, e, adj.. Dalmatian : Gall, iu Treb. Claud. 17. dama, ae,/. (m., Virg. E. 8, 28 ; Georg. 3, 539 ; Stat. Ach. 2, 408 ; cf. Quint. 9, 3, 6, and v. talpa) A fallow-deer, buck or doe, Plin. 11, 37, 45; Virg. G. 1. 308; 3, 410; *Hor. Od. 1, 2, 12; Ov. M. 1, 442; 10, 539 ; 13, 832 ; Fast. 3, 646 ; Mart. 3, 58 , 13, 94 - L Juv. 11, 121 ; Sen. Hippol. 62.— II. Dama? ae, m., Name of a slave, Hor. S. 1, 6, 38 ; 2, 5, 18 ; 101 ; 2, 7, 54. t damallO; °nis, *»*• [fi JuaXus] A calf, Lampr. Alex. Sever. 22. Damalis; is (idis, ace. to Prohus),/. An immodest female, Hor. Od. 1, 36, 13 ; 17 ; 18 ; cf. Prob. II. p. 1466 P. Damascus (os, Luc. 3, 215 ; cf. Prob. II. p. 1462 fin. P.), i, /., AauaoKbs, pt^r-H or P^^Tl.' 5TSe very ancient capital of Coclesyria, on the Chrysorrhoas, celebrated for its terebinths, and, since the time of the Emperor Diocletian, for its fab- rics in steel, Plin. 5, 18, 16 ; 13, 6, 12 ; Flor. 3, 5, 29 ; Stat S. 1. 6, 14 ; cf. Mann. Phoe- nic. p. 316 sq. — Hence, 2. Damasce- nes? a , ura, adj., Of Damascus, Damas- cene : prunn, Plin. 15, 13, 12 ; Pall. Nov. 7, 16; Mart. 13, 29; cf. abs. id. (*Eng damson) 5, 18 ; and pruna Damasci, Col. 10, 404.— b. Subst. : (,;) damascenvs, i, DAMN to.. Surname of Jupiter, Inscr. Grut. 20, 2. —(/3) Daaiascena, ae, /. (sc. regio) The region about Damascus, Plin. 15, 12, 13 ; the same with the Greek form Da- mascene, Mel. 1, 11, 1. iOamasichthon. oms, m., bapacix- Otav, Son of Ampliion and Niobe, Ov. M. 6, 254 ; lb. 5S3. DamasippilSj h ni., Aauiioivnos, 1, Praetor 672 A.U.C., A follower of Marias, who acted with great cruelty toward the ad- herents of Sylla ; afterward put to death by order of Sylla, Sail. C. 51, 32 ; Hist, frgm. 1, 19, 7, p. 220 ed. Gerl. ; Vellej. 2, 26, 2 Ruhnk. ; Val. Max. 9, 2 ; Cic. Fam. 9, 21, 3 ; of: Duker. Flor. 3, 21, 20.— 2. A sur- name in the gens Licinia, Caes. B. C. 2, 44 ; Cic. Fam. 7, 23, 2 sq. ; Att. 12, 29 fin. ; Auct. B. At'r. .89 ; 96, et al. Here perh. belong : 3. Name of a merchant, Hor. S. 2, 3, 16; 64; 65; 324.-4. Name of an actor, Juv. 8, 147. 1 damasonion. ". n.=&apatrpellabatur, Fest. p. 52. $$atfd' v - do, init. JDanae, e s > /•> Aavar/, Daughter of Acrisius, and mother of Perseus by Zeus, who visited her in the form of a shower of gold, when she was shut up in a tower by her father, " Hor. Od. 3, 16, 1 sq. ; Serv. Virg. A. 7, 372; Hyg. Fab. 63 ;" Prop. 2, 20, 12 ; 2, 32, 59 ; Ov. Am. 3, 4, 21 ; Met. 4. 610 ; 6, 113 ; 11, 117 ; Trist. 2, 401 ; Virg. A. 7, 410, et al. — Hence, 2. Danacius? a, um, adj.. Of or belonging to Danae, Danaean : heros, i. e. Perseus, Ov. M. 5, 1 ; called also volucer Danaeius, Stat. Th. 10, 892: Persis (so named after Perse3, the father of Perseus, and ancestor of the Persians), Ov. A. A. 1, 225. Danaus, U ™-., AavaSc, Son of Belus, and brother ofAcgyptus : he was the father of fifty daughters ; he wandered out of Egypt into Greece, and there founded Argos ; was slain by Lynceus, after a reign of fifty years, " Hyg. Fab. 168 : 170 ; Serv. Virg. A. 10, 497 ;" Cic. Farad. 6, 1, 44 ; cf. under no. II. 2. — Danai porticus, at Rome, dedicated by Augustus to the Talatine Apollo (726 A.U.G), famed for its statues of Danaus and his daughters, Ov. Am. 2, 2, 4 ; cf. Prop. 2, 31, 4 ; Jahn Ov. Tr. 3, 1, 60.— II, Derivv. 1. Dana- US? a, um, adj. (belonging to Danaus ; hence, in the poets, meton.), Greek, Gre- cian : classes, Ov. M. 13, 92 ; cf. rates, Prop. 3, 22, 34 : flammas, Ov. M. 14, 467 : ignis, id. Her. 8, 14 : miles, id. ib. 24 : ma- nus, id. R. Am. 66 : res, id. Met 13, 59. Esp. freq., b. Subst plur.. Danai» orum, m., The Danai, for the Greeks (esp. freq. of the Greeks before Troy), Prop. 3, 8, 31; Virg. A. 2, 5; 49; 71; 108; 117; 327, et saep. : gen. plur., Danaum, Lucr. 1, 87 ; Prop. 2, 26, 38 ; Virg. A. 1, 30 ; 96 ; 411 DAPS 598 ; 754, et saep. — 2. Danaidcs, um, /., Aavaidcs, The daughters of Danaus, the Danaidcs, who, with the exception of Hyperinnestra, murdered their husbands at their lather's command, " Hyg. Fab. 170 ; 255 ;" Sen. Here. fur. 757. The classical poets substitute Danai proles, Tib. 1, 3, 79 ; Danai femina turba, Prop. 2, 31, 4 ; Danai puellae, Hor. Od. 3, 11, 23 ; Danai genus infame, id. ib. 2, 14, 18. — 3. Dan- aidaCi arum, m., Aava^fiai = Danai (v. no. 1. b), The Greeks, Sen. Troad. 611 ; 701. Sandarij orum, m., Aavldptot, A Scythian tribe near the Palus Maeotis, Plin. 6, 7, 7. They are also called Danda- ridaCj Tac. A. 12, 1.5 j and their country Caadarica, id. ib. 16. t danistai ae, m.=z5avuaTfis, A mon- ey-lender, usurer (perh. only in Plaurus), Plaut. Epid. 1, 1, 51 ; 2, 2, 67 ; Most. 3, 1, 6 ; Pseud. 1, 3, 53 ; cf. Fest. p. 52. t damsticUS, a i um . adj. = 8avet(rTt- K&i, Money-lending, usurious: Plaut. Most. 3, 1, 129. danOj v - do, ad init. K(anilblUS> ii. ™-> Aavoi'Bios, The Danube (in the upper part of its course ; in the lower called Ister, though the poets use both names promiscuously), " Mel. 2, 1, 8 ; 2, 3, 13 ; Plin. 4, 12. 25 ; Tac. G. 1 ; Aram. 22, 9 ; * Caes. B. G. 6, 25 ; Sail. H. frgra. ap. Acr. Hor. A. P. 18 ; Tac. G. 29 ; 41 ; 42 ; Ann. 2, 63 ; 4, 5 ; Hist. 3, 46, et saep. ; * Hor. Od. 4, 15, 21 ; Ov. Pont. 4, 9, 80 ; 4, 10, 58 ; 'Prist. 2, 192 : Aus. Epig. 3 and 4. — Hence, 2. DanubinuS, a, um, adj.. Of or belonging to the Danube, Sid. Bp. 8, 19. dapaliSj c < &<%■ [daps] Belonging to a sacrificial feast (ante- and post-class.) : coena, Titin. in Non. 95, 5 ; Aus. Ep. 9, 13 : Jupiter, to whom such a coena was of- fered, Cato R. R. 132. Idapatice and dapaticus, v. daps, ad init. t daphne, es, f. = davr). The laurel- tree, buy-tree : baccis redimita daphne, Petr. 131, 8. — Hence, H. Daphne, es, /., The daughter of tile river-god Pene- us, who was changed into a laurel-tree, Ov. M. 1. 452 ; Her. 15, 25 ; Hyg. Fab. 203 ; Serv. Virg. A. 3, 91 : according to Serv. Virg. A. 2, 513, and Eel. 3, 63, daughter of Che river-god Ladon. tdaphnia, ae, /• An unknown pre- cious stone, Plin. 37, 10, 57. Daphnis, Idis, m„ Aavis, A son of Mercury, a beautiful young shepherd in Sicily, the inventor of pastoral songs, and hence a favorite of Pan, Ov. M. 4, 277 : ace, Daphnira, Virg. E. 2, 26; 5, 20; 7, 7; 8,76; 84; 85; 90; 93; 94; 100; 102; 104; only once, for the sake of the metre, Daphnin, id. ib. 5, 52 ; cf. Wagn. Quaest. Virg. III. 3, p. 389 sq. — H. A grammarian, sportively called, hi allusion to the pre- ceding, llavdi ay annua, Suet. Gramm. 3 ; Plin. 7, 39, 40. t daphndldes, ae, /. = daQvoeiSos (laurel -like), 1, A sort o/casia, Plin. 12, 20, 43. — 2. Spurge-laurel, mciereon, Daph- ne mezereum, Linn. ; Plin. 15, 30, 39. — 3 The plant called also Clematis Aegyp- tia, Plin. 24, 15, 90. t daphnOU) ° ms , m. = iaipviiv, A lau- rel-grove, Petr. 126, 12 ; Mart. 10, 79. * dapino, are, v ' °- To serve up, as food : Plaut. Capt. 4, 2, 117. daps, dapis (gen. plur. seems not to occur)./ [kindred with Samivn and Sats] A stately feast for religious purposes, a sacrificial feast (before beginning to till the ground ; the Greek 7ip<>np6oia, made in honor of some divinity, in memory of departed friends, etc.) : " dapatice se ac- ceptos dicebant antiqui, significantes mag- nifice, et DArATicis negotium nmplum ac magnificum," Fest. p. 51 fin» : dapem pro bubus piro norcnte facito . . . postoa dape facta eerito milium, panicnm, alium, len- tim, Cato R. R. 131 and 132 ; id. ib. 50/«. : Til). 1, 5, 28 ; Liv. 1, 7 ad Jin. : ergo obli- gatam redde Jovi dapem, Hor. Od. 2, 7, 17 : nunc Saliaribus Ornare pulvinar deo- rum Tempue erat dapibus, id. ib. 1, 37, 4 : sollemnis dapos et tristia dona, Virg. A. 3, 301. 2. Transf. by the poeta and post-Au- 412 D ARD gustan prose writers beyond the sphere of religion, and used of every (esp. rich, sumptuous) meal, A feast, banquet, in the sing, and plur. (in Virg. passim, in Tibul. in this signif. only in the plur.). (a) Sing. : quae haec daps est 1 qui festus dies 1 Liv. Andr. in Prise, p. 752 P. (transl. of Horn. Od. 1, 225 : ri's dais, ris 6e b/uXos '66' en\e- ro ; cf. Herm. Doctr. Motr. p. 619) ; so Catull. 64, 305; 79; Hor. Od. 4, 4, 12; Epod. 5, 33; 17, 66: Sat. 2, 6, 89; Ep. 1, 17, 51; Ov. H. 9, 68; 16, 206. Opp. to wine: nunc dape, nunc posito mensae nituere Lyaeo, Ov. F. 5, 521 ; cf. so in plur., id. Met. 8, 571 ; Virg. A. 1, 706.— (ti) Plur. : Tib. 1, 5, 49 ; 1, 10, 8 ; 2, 1, 81 ; S, 5, 99 ; Virg. E. 6, 79 ; Georg. 4, 133 ; Aen. 1, 210; 3, 224; 227; 234, et saep. ; Hor. Od. 1, 32, 13 ; 3, 1, 18 ; Epod. 2, 48, et al. ; Ov. M. 5, 113 ; 6, 664 ; 11, 120 ; 123 ; 124, et saep. ; Tac. A. 14, 22 ; Aus. Perioc. 9 Odyss. : humanae, human ezcrement, Plin. 17, 9, 6, §, 51. dapsile, adv., Sumptuously, bountiful- ly: v. the follg. art, Adv., no. (3. dapsilis, e {abl. plur. dapsilis : Plaut. Ps. 1, 4, 3), adj. [ha*l>ih'iS, daps] Sumptu- ous, bountiful, richly provided with every thing (mostly ante- and post-class. ; in the class, period perhaps only in Colum. and Suet.) : sumptus, Plaut. Most 4, 2, 66 : dotes, id. Aul. 2, 1, 45 : corollas, id. Pseud. 5, 1, 21 : lectus, id. True. 1, 1, 34 : pro- ventus (vitis), Col. 4, 27, 6 : copia facun- diae, App. M. 11, p. 258, 12.— (,3) c. abl. : spionia dapsilis musto, Col. 3, 2, 27. — Adv. : (a) Form dapsilitcr : dapsiliter suos amicos alit, Naev. in Charis. p. 178 P. — (J3) Form dapsile: verrem sume dap- sile ac dilucide, Pompon, in Non. 513, 27; * Suet. Vesp. 19. — * b, Comp. : Lucil. in Non. 321, 29. dapsiliter, "-dv. Sumptuously, boun- tifully ,• v. preced. art., Adv., no. a. dardanaiius, v, m. [of uncertain deriv.] A speculator in corn, forestaller (law Lat), Ulp. Dig. 47, 11, 6 ; Paul. ib. 48, 19, 37. I. Dardanus, i. «*., A&pHavos, l. The son of Jupiter and Electra of Arcadia, founder of the city Dardania, in Troas, and ancestor of the royal race of Troy, "Virg. A. 8, 134 Serv.; 6, 650;" 3, 167; 503; 4, 365; 7, 207; 240; 11, 287; ef. Heyne Virg. A. 3 Excurs. 6 : arc. Darda- non, Ov. F. 4, 31.— B. Hence, J. Dar- danus, a > um > "djt Dardanian, poet, for Trojan : praeda, Prop. 1, 19, 14 : puppis, i. e. of Aeneas, id. 4, 1, 40 : arma, Virg. A. 2, 618 : pubes, id. ib. 5, 119 ; 7, 219 : gens, Hor. Od. 1. 15, 10 : Troja, Ov. Tr. 5, 10, 4 : ductor, i. e. the Roman, Scipio Africa- nus, Sil. l, 14. — h. Subst. : Dardani, orum, m., Ailpnuvot, A people in Upper Mocsia, the modern Servia, Plin. 3, 26, 29 ; Caes. B. C. 3, 4 ; Cic. Sest. 43, 94 ; Just. 8, 6, 3 ; 28, 3, 14 ; 29, 1, 10. Dardania, ae,/., Their country, Var. R. R. 2, 1, 5.— 2. DardaniUS, a, um, Dardanian, po- et, for Trojan : gens, Virg. A. 1, 602 : Ae- neae, id. ib. 1, 494 ; 6, 169 ; cf. carinae, i. e. of Aeneas, id. ib. 4, 658 ; and pinus, the same, Ov. F. 1. 519 : Anchisae, Virg. A. 1, 617 ; 9, 647 : Julus (son of Aeneas), Ov. M. 15, 767 : Roma, id. ib. 15, 431 : vates, i. e. Helenus, id. ib. 13, 335 : advena, i. e. Paris, id. Her. 8, 42 : senex, i. e. Priam, id. Trist. 3, 5, 38 : minister, i. c. Ganyme- des, Mart. 11, 104, et saep. — b. Subst.: Dardania, ae, /., («) The city Darda- nia, founded by Dardanus on the Helles- pont, southwest of Abydos (whence its mod. name, the Dardanelles), Ov. Tr. 1, 10, 25. Oftener, esp. in Virgil, (fl) Poet, for Troja, Virg. A. 3, 156 ; 2, 281 ; 325 ; 3, 52 : 6, 65 ; 8. 120 ; Ov. Her. 16, 57 Loers. —3. DardanideS, ae, m., Son or de- scendant of Dardanus : Ilus, Ov. F. 6, 419. Abs. for Aeneas, Virg. A. 10, 545 : 12, 775. — In the plur. for Trojan : pastores, id. ib. 2, 59. Abs. for Trojans, id. ib. 2, 72 ; 445 ; 3, 94 ; 5, 45 ; 386 ; 576, et saep.— 4. Dar- danis, Idis, /., Dardanian, poetical for Trojan : matres, Ov. M. 13, 412 : nurus, id. Her. 16. 194 ; 17, 212 : Cajeta (found- ed by Trojans), Mart. 10, 30. Abs. for Creusa, Virg. A. 2, 787. II, A famous magician of Phoenicia, Plin. 30, 1, 2; App. Apol. p. 331, 14.— DAUN Hence, 2. Dardaniae artes, poet, for Mag- ic, Col. 10, 358. III. A Stoic philosopher othencise un- known, Cic. Acad. 2, 22, 69. 2. DardanUS, a, um ; v. the preced. art. no. 1. B, 1. Dares, 6tis and is, m., Adpns, I. A boxer, Virg. A. 5, 369 ; 375 ; 406 : ace. Da- reta, id. ib. 5, 460 ; 463 ; 476 ; 12, 363 : Daren, id. ib. 5, 456. — H, Phrygius, Writ- er of the booh on the Trojan war, the Lat. transl. of which belongs perh. to the Mid- dle Ages. Cf. Brincken de Darete Phry- gio (Luncb. 1736, 4) and Eccii Diss, de Darete Phrygio (Lips. 1768, 4). Dareus ( so 'he best editt. in Cicero and Curtius; cf. Zumpt Gramm. S 2) or Darius (Daril, Sid. Carm. 9, 51. Darios, v. the follg. no. 2), ii, m., Aiipeios, The name of several Persian kings, Cic. Fin. 5, 30 Jin. ; Plin. 6, 13, 16 ; in Curt, and Just, passim ; Ov. lb. 317 ; Claud. Epist 1, 17. — * 2. Me ton. for The gold coin stamped under Darius, a daric : Aus. Ep. 5, 23. t dasi, v - do, ad init. t dasVPUS, odis, gen. inc. = Sav'n-ovS, A sort of rabbit, Plin. 8, 55, 81 ; 10, 63, 83 ; 11, 39, 94. * datariUS, a > um > "dj- [do] Givcable (a comic word) : salus, Plaut. Ps. 4, 2, 13. datatim, adv. [dato] By giving or tossing from one to the other, ''invicem dando," Non. 96, 15 (ante-class., and rare) : isti qui ludunt datatim, i. c. in playins ball, * Plaut. Cure. 2, 3, 17. In an ob~- scene Eense : Enn. in Isid. Orig. 1, 25, 2 : datatim in lecto ludere, Pomp, in Non. 96, 19 ; so Afran. and Novius, ib. dathiatum, i. «• A reddish sort of incense, Plin. 12, 14, 32, § 60. datlO, °ms, /. [do] A giving, giving np, surrender (good prose, but rare) : Var. R. R. 3, 9 fin.: legum datio, *Cic. Agr. 2, 22, 60: sitrni dationem Palamedes invenit, Plin. 7, 56, 57, § 202 : legati, opp. ademp- tio legati, Flor. Dig. 34, 4, 14 : partis, Paul, ib. 45, 1, 2.-2. Transf., The right to give or convey away, right of abalienation : * Liv. 39, 19. datlVUS, a, um, adj. [id.] Of giving, who or which is given, J, In jurid. Lat.: dativi tutores "qui nominatim testamento dantur," Gaj. Inst. 1, § 149. — 2. m gram. : dativus casus, or abs., The dative, Quint. 1, 7, 18 ; 7, 9, 13 ; 1, 4, 26 ; Gell. 4, 16, 3, et saep. (cf. casus dandi, Var. L. L. 8, 18, 112; 10, 2, 165 : Nigid. in Gell. 13, 25, 4 ; Gell. 4, 16, 4, et al.). dato, avi, v. intens. [id.] To give out, give away, administer (mostly ante-class, and post-Aug., and very rare) : evectio- nem, Cato in Front. Ep. ad Antonin, 1, 2 Jin. : argentum fenore, Plaut. Most. 3, 1, 73 : tributum annuum, Sid. Ep. 5, 13 : bi- nas non amplius drachmas (hellebori), Plin. 25, 5, 23. — In an obscene sense: Plaut. Aul. 4, 4, 10 ; cf. datatim. dator, " r ' s ' m - f'd.] A giver (several times in Plaut. ; elsewh. rare) : Plaut. True. 2, 1, 33 ; so id. 2, 7, 18 ; frgm. ap. Prise, p. 616 P. : assit laetitiae Bacchus dator, *Virg. A. 1, 734. — In playing ball, the slave who hands the ball to the play- er is called dator, and the player himself factor, Plaut. Cure. 2, 3, 18. * datus, us ' m - [id.] A giving: in abl., Plaut. Trin. 5, 2, 16. t daucum, i. «■ (also daucus, i. m., Scrib. Comp. 167 ; 170 ; 177) = narao;, A plant of the parsnep kind, much used in medicine, "Plin. 19. 5, 27; 25, 9, 64;" Gels. 5, 23, no. 3 ; Plin. 25, 11, 84 ; 26, 7, 25. In App. Herb. 80, called daucion and daucites. Daulis, idis,/., AnaXcS, A city of Pho- cis, situated on an eminence and well for- tified, celebrated as the scene of the fable of Tereus, Progne, and Philomela. Plin. 4, 3, 4 ; Liv. 32," 18 ; cf. Mann. Gr. p. 179 "!■— II. Hence, 1. DaullUS, "• um, adj., Daulian : rura, Ov. M. 5, 276. — 2. Dau- liaS, adis. /., the same : ales, i. c. Progne, Ov. Her. 15, 154; Albin. ad. Liv. 1, 106; and abs. Daulias, Catull. 65, 14 : Daulia- des puellae, ?'. e. Progne and Philomela, Virg. Cir. 199.— 3. Daulis, ''lis, /., the same : parens sororque, Sen. Thyeet. 275. Daunus, i. m., AaiiviS, A fabulous king over a part of Appulia (whence it DE obtained the appellation Daunia), father (or ancestor) of Turnus, and fattier-in- law of Diomedcs, " Fest 8. v. daunia, p. 52; l'lin. 3, 11, 16;" Virg. A. 10, 616; 688; 12, 22 ; S)0 ; 934 ; Hor. Od. 3, 30, 11 ; 4 ; 14, 26 ; Ov. M. 14, 458 ; 510 ; Fast 4, 76 ; Pont. 4, 7, 29, et al— II. Hence, 1. Dau- niUSj ^ um i adj., Daunian: beros, i. e. Turn us, Virg. A. 12, 723: gens, I. e. the RtUulians governed by Turnus, id. ib. 8, 146 : dea, i. e. Jutuma, sister oj Turnus, id. ib. 12, 785 : caedee, i. e. of the Romans (pars pro toto), Hor. Od. 2. 1, 34 ; cf. Ca- mena, i. e, Roman, id. ib. 4, 6, 27 : bulbus (an excellent kind growing in Appulia), Ov. R. Am. 797; cf. Plin. 19, 5, 30.— b. Subst, Daunii. orum, m.. The inhabit- ants of Appulia Daunia, Plin. 3, 11, 16. Called also Dauni, Mel. 2, 4, 2. — *2. Daumacus- a, »m, adj., Daunian, tor Appulian : campi, Sil. 12, 429. — * 3. CauniaSi adis, /., The province Daunia, poet tor Appulia : militaris, Hor. Od. 1, 22,14. 1 dautia, v. lautia. DavuSj i. m - A name given to Roman slaves, freq. in the comedies of Plaut and Ter. ; cf. also Hor. S. 1, 10, 40 ; 2, 5, 91 ; 2, 7, 2 ; 46 ; 100 ; A. P. 114 ; 237 ; Pers. 5, 161;_168. dCj praep. c. ablat., denotes a thing's going out of or departure from any fixed point to which it was originally attached ; accordingly, it occupies a middle place be- tween ab, which denotes a mere external departure, and ex, which signifies a going forth from the interior of a thing (on which account verbs compounded with de are constr. not only with de, but quite as freq. with ab and ex ; just as, on the other hand, those comp. with ab and ex also have the terminus a quo indicated by dc), From, away from, down from, out of, etc. ; v. the follg. A. In space, in the direction both of breadth and of depth : aliquo quom jam bucus de corpore cessit, Lucr. 3, 224 : (quod Ariovisrus) de altera parte agri Se- quanos decedere juberet, to leave, depart, withdraw from, Caes. B. G. 1, 31, 10 ; cf. civitati persuasit, tit de finibus suis cum omnibus copiis exirent, id. ib. 1, 2: de vita decedere, Cic. flab. Perd. 11 ; cf. ex- ire de vita, id. Lael. 4, 15 : de triclinio, de cubiculo exire, Cic. de Or. 2, 65 ad fin. : de castris procedere, Sail. C. 61, 8, et saep. : brassica de capite et de oculis om- nia (mala) deducet, Cato R. R. 157, 6: de digito anulum detraho, Ter. Heaut. 4, 1, 38 ; cf. de matris complexu aliquem avel- lere atque abstrahere, Cic. Font 17 : no- men suuni de tabula sustulit, id. Sest 33, 72 : ferrum de manibus extorsimus, id. Cat 2, 1, 2 : juris utilitas vel a peritis vel de libris depromi potest id. de Or. 1, 59, 252, et saep. : decido de lecto praeceps, Plaut Casin. 5, 2, 50 : de muro se dejice- re, Caes. B. C. 1, 18, 3: de sella exsilire, Cic. VeiT. 2, 2, 30 fin. : de coelo aliquid demittere, Lucr. 2, 1155 ; cf. Cato R. R. 14, 3, et saep. — So, b. In gen., with verbs of taking away, depriving, demanding, re- questing, inquiring; as capere, sumere, trahere, petere, etc., and their compounds ; cf. also emere de aliquo, Cato R. R. ] , 4 : aliquid roercari de aliquo, Cic. Fl. 20, et saep. : de aliquo quaerere, quid, etc., Cic. Att 1, 14, 2; v. quaero and exquiro: sae- pe hoc audivi de patre, Cic. de Or. 3, 33, 133 ; v. audio, and cf. de mausoleo exau- dita vox est. Suet Ner. 46 : ut sibi licerct discere id de me, Ter. Eun. 2, 2, 31 ; v. disco, etc. 2. To point out the place from which, as its usual abode, any thing is brought ; and hence, trop., to indicate its origin, der- ivation, etc. : Of: de circo astrologi, Enn. in Cic. Div. 1, 58 ; so caupo de via Latina, Cic. Clu. 59, 163 : nescio qui de circo max- imo, id. Mil. 24, 65: declamator aliqui de ludo aut rabula de foro, id. Or. 15, 47: homo de schola atque a magistro .... eru- ditus, id. de Or. 2, 7, 28 : nautae de navi Alexandrina, Suet Aug. 98 : aliquis de ponte, i. e. a beggar, Juv. 14, 134 : Liby- ca de rupe leones, Ov. F. 2, 209 : nostro de rure corona, Tib. 1, 1, 15 : Vaticano fragiles de monte patellas, Juv. 6, 344, et al. : de summo loco Summoque genere DE eques, Plaut Capt prol. 30 ; cf. id. Aul. prol. 28 ; Poen. 3, 1, 13 : genetrix Priami de gente vetusta, Virg. A. 9, 284 ; cf. id. ib. 10, 350 ; Stat. S. 5, 3. 126 Mark]. 3. Transf., to indicate the quarter from which an action proceeds (cf. ab, no. I. A, 5): From, down from: haec age- bantur in conventu, palam, de sella ac de loco superiore, Cic. Verr. 2, 4, 40 ; cf. id. ib. 2, 2, 38 : quem ad se vocari ct de tri- bunali citari jussit, id. ib. 2, 5, 7 ; Ter. Andr. 3, 2, 11 : qui nihil ex occulto, nihil de insidiis, agendum putant Cic. Off. 1, 30, 109 ; cf. de tergo plagas dare, Plaut Asin. 2. 2, 10; so Ju6t 20, 5, 5; cf. also Luc. 3, 610: de paupere mensa dona, Tib. 1, 1, 37, et saep. So in jurid. Latin : de piano discutere. interloqui, cognoscere, etc., i. e. on level ground, not on the tribu- nal (cf. x n f' 'Ocv, opp. vpo Si)\iaToi, Modes- tin. Dig. 27, 1, 13, § 10), Ulp. Dig. 1, 4, 1 : 1, 16, 9 ; 14, 3, 11, et saep. ; v. planus. — And in a descending direction : deque viri collo dulce pependit onus, Ov. F. 2, 760 ; cf. lucerna de camera pendebat, Petr. 30, 3 : et nova de gravido palmite gemma tu- met Ov. F. 1, 152 : de qua pariens arbo- re nixa dea est, leaning downward against the tree, id. Her. 21, 100. B, In time: 1, Immediately from a given moment of time : Directly after, right after (cf. ab, no. B. 1) (very rare) : velim scire bodiene statim de auctione aut quo die venias, Cic. Att. 12, 3 : non bonus somnus est de prandio, Plaut Most. 3, 2, 8. — Hence diem de die, from day to day : Liv. 5, 48 : quum is diem de die dif- ferret dum, etc., id. 25, 25 ; cf. diem de die proferendo, Just. 2, 15, 6. — Much more freq. 2. De nocte, de vigilia, etc., to desig- nate an act which one does, as it were, out of the night's rest, i. e. interrupting it (hence only with a personal subject and never, e. g. haec res acta est de nocte, etc.) : In English, In the course of the night, during the night, at night, etc. : De. Rus eras cum filio Cum primo lucu ibo hinc. Mi. Imo de nocte censeo, to-night rath- er, Ter. Ad. 5, 3, 55 : in comitium Milo de nocte venit, in tlu night (cf. shortly before, Milo media nocte in campura ve- nit), Cic. Att. 4, 3, 4 ; cf. id. Mur. 33, 69 : vigilas tu de nocte, id. ib. 9, 22 ; cf. de nocte evigilabat Suet. Vesp. 21 : ut jugu- lent homines, 6urgunt de nocte latrones, at night, Hor. Ep. 1, 2, 32; and Hannibal surgere de nocte solitus, Frontin Strat. 4, 3, 7, et saep. : ut de nocte multa impigre- que exsurrexi, deep in the night, Plaut. Rud. 4, 2, 10 ; so multa de nocte, Cic. Sest. 35, 75; Att. 7, 4 ad fin. (for which multa nocte, id. Q. Fr. 2, 9) ; cf. also, si de multa nocte (al. de nocte) vigilassent id. Att 2, 15, 2 : Caesar mittit complures equitum turmas eo de media nocte, Caes. B. G. 7, 45 ; so media de nocte, Suet. Ca- Ug. 26 ; Hor. Ep. 1, 18, 91 : Caesar de ter- tia vigilia e castris profectus, in the third night-watch, Caes. B. G. 1, 12 , S3 de tertia vigilia, id. ib. 1, 21 ; Liv. 9, 44 Drak. . 40, 4, et al. ; cf. de quarta vigilia, Caes. B. G. 1, 21, 3, et al. ; v. vigilia. — As in this man- ner de nocte passed over adverbially into the siguif. of nocte, so too de die became sometimes analogously employed for die or per diem : de die potare, by day, in the daytime. Plaut. Asin. 4, 2, 16 ; so Ter. Ad. 5, 9, 8 ; Catull. 47, 6 ; Suet. Calig. 37 ; Do- mit. 21 ; cf. bibulus media de luce Falerni, Hor. Ep. 1, 14, 34 ; and in a lusus verbb. with in diem, Cic. PhiL 2, 34 ad fin. — Less freq., de mense : navigare de mense De- cembri, in December, Cic. Q. Fr. 2, lfin. And once even de tempore for tempore : ipse de tempore coenavit, Auct B. Hisp. 33,5. C. In other relations, in which gen. the idea of separation, de- parture from, etc., is included. 1, To designate the whole, from which something as its part is taken, to which it belongs, etc. : From, of, among : Var. R. R. 2, 8, 3 : hominem certum misi de comitibus meis, Cic. Att. 8, 1, 2 : gladio percussus ab uno de illis, id. Mil. 24 65 : si quis de nostris hominibus, id. Flacc. 4 : de tribus et decern fundis trcs nobilissimi fundi, id. Rose. Am. 35, 99, et saep. : ac- DE cusator de plebe, id. Brut 34, 131 ; cf. Liv. 7, 17 : malua porta de populo, Cic. Arch. 10, 25 Matth., et saep. — Hence, b. Some- times by circumlocution, and, in late Lat, with increasing frequency (esp. in order to avoid the accumulation of genitives), instead of the genitive case (cf. even in the preceding /tomo de phbe for plebis, and the subsequent designation of the genitive relation in the Romance langg. by de, di, etc.) : ne expers partis esset de nostris bonis, Ter. Heaut 4, 1, 39 ; cf. ut aliquam partem de istius impudentia reticere pos- sim, Cic. Verr. 1, 12, 33 : si quae sunt de genere eodem, id. Tusc. 4, 7, 16 ; cf. cete- ra de genere hoc, Lucr. 4, 462 ; 592 ; 746 ; 5, 38 ; 165 : quantum de bello dicitur esse super, Ov. F. 2, 748 ; Grat Cyneg. 17, et saep. So conscius, conscientia, meminis- se, mentionem facere, recordari, etc., de aliqua re for alicujus rei, v. h. vv. 2. To indicate the property From which the costs of any thing are taken : obsonat potat, olet unguenta de mco : Amat : da- bitur a me argentum, Ter. Ad. 1, 2, 37 ; so de tuo, Plaut Bac. 1, 1, 65 : de suo. Cic. Att 16, 16, A, 5 ; Suet. Caes. 19 : de nostro, Plaut. True. 1, 2, 11 : de vestro, Liv. 6, 15, 10 Drak. ; cf. de vestris, Ov. F. 3, 828 : de alieno, Liv. 3, 1, 3 ; Just. 36, 3 fin. : de publico, Cic. Verr. 2, 3, 44 ; Liv. 1, 20 ; 2, 16 ; 4. 59, et al. For de tuo, once de te : de te largitor puer, Ter. Ad. 5. 8. 17. — Also in a trop. sense : ad tua prae- cepta de mco nihil his novum apposivi, Plaut. Mil. 3, 3, 31 ; cf. id. Men. 1, 2, 40 : Cic. Fam. 4, 3 ; Plin. Ep. 4, 13, 8. 3. To designate the material Of, ont of which any thing is made : de eodem oleo et opera exaravi nescio quid ad te, Cic. Att. 13, 38 : niveo factum de marmore signum, Ov. M. 14, 313 ; cf. Virg. G. 3, 13 : verno de flore corona, Tib. 2, 1,59: sucus de quinquefolio, Plin. 26, 4, 11 : cinis de fico, Pall. 1, 35, 3, et saep. : de templo car- cerem fieri, Cic. Thil. 5, 7 ; cf. Petr. 105, 2 ; Flor. 2, 6, 32 : captivum de rege fac- turi, Just. 7, 2, 11 ; cf. inque deum de hove versus erat, Ov. F. 5, 616, et saep. — Hence, b. Transf. to mental opera- tions : To indicate the subject-mattrr or theme on which any mental act (thinking, considering, advising, determininrr, fc'; discoursing, informing, exhorting, decid- ing, disputing, doubting, etc.) is founded : Of. about, concerning, Gr. irepi ; and this, as is well known, is the most common and constantly occurring signification of the word. — With this, too, is connected, 4. The indication of the producing cause or reason by de : For, on account of because of: nam id nisi gravi de causa non fecisset Cic. Att 7, 7, 3 ; cf. id. de Or. 1, 41, 186 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 15 : de quo nomine ad arbitrum adiisti, de eo ad judicium venisti, id. Rose. Com. 4, 12 : flebat uterque non de suo supplicio, sed pater de tilii morte, de patris filius, id. Verr. 1, 30, 76 : de labore pectus tundit with pain, Plaut Casin. 2, 6, 63 : incessit passu de vnlnere tardo, Ov. M. 10, 49 : fa- cilius de odio creditur, Tac. H. 1, 34 : quod erat de me feliciter Ilia mater, through me, Ov. F. 3. 233, et saep. 5. To indicate the thing With respect to, concerning : de istac re in oculum utrum- vis conquieseito, Plaut Ps. 1, 1, 121 : cre- dere de numero militum, Cic. Att. 9, 1, 2 : de numero dierum fidem servare, Caes. B. G. 6, 36 ; Sail. C. 50, 3 : concessum ab nobilitate de consule plebeio, Liv. 6, 42 Drak. : Solem de virgine rapta consule, Ov. F. 4, 581, et saep. — Ellipt : de areen- to somnium, as for the money, Ter. Ad. 2, 1, 50 (for which id. Heaut 4, 2, 4 : quod de argento sperem, nihil est) : Var. R. R 1, 59, 1 : de Dionysio sum admiratus, Cic. Att. 9, 12 ; id. Off. 1, 15, 47 : de me autem suscipe pauUisper meas partes, id. Fam. 3, 12, 2 ; Ter. Hec. 2, 1, 36, et saep. 6. To indicate the thing According to, after, secundum : de senatvos senten- tiad, S. C. de Bac. : fecisse dicas de mea sententia, Plaut Bac. 4, 9, 115 ; cf. de suo- nim propinquorum sententia atque auc- toritate fecisse dicatur, Cic. Coel. 29 : de consilii sententia Mamertinis se frumen- tum non imperare pronunciat id. Verr, 2, 5, 21, et al. : de ejus consilio velle sese 413 DEAL facere, Ter. Ph. 3, 1, 17 : vix de mea vo- luntate concessum est, Cic. Att 4, 2, 4 : de esemplo meo ipse aedificato, Plaut. Most. 3, 2, 86 : de more vetusto, Virg. A. 11, 142, et al. 7. With adjectives to form adverbial expressions. So, a. De integro (* Anew) : ratio de integro ineunda est mihi, Ter. Heaut. 4, 2, 7 ; so Cic. Verr. 2, 2, 56 ; Att. 13,27; Fam. 12, 30, 2, et saep. (T.he com- bination de novo appears only in the con- tracted form denuo, v. h. v.)— b. De im- proviso (* Unexpectedly) : ubi de improvi- so interventum est mulieri, Ter. Heaut. 2, 3, 40 ; so id. Andr. 2, 2, 23 ; Ad. 3, 3, 53 ; 4, 4, 1 ; Phorm. 5, 6, 44 ; Caes. B. G. 2, 3 ; 5, 22 ; 5, 39, et saep. ; Cic. Rose. Am. 52, 151, et saep.— c De transverso (* Unex- pectedly) : ecce autem de transverso L. Caesar ut veniam ad se rogat, Cic. Att. 15, 4 ad Jin. (for which e transverso, id. Acad. 2, 33, 121), et saep. UJgp 1 De is often put between an adj. or pron. and its substantive; cf. above multa de nocte, media de nocte, gravi de causa, etc. ; qua de re, Ter. Andr. 1, 2, 13 ; esp. in the judic. formula: qua de re agi- tur ; cf. Var. R. R. 2, 2, 6 ; Cic. Brut. 79 Jin. Also freq. put after a simple rela- tive : quo de, Cic. Inv. 1, 28, 41 ; 54, 104 ; 2, 11, 37; and qua de, id. ib. 2, 23, 70, et saep. II, In composition, the e becomes short before a vowel, as in dehisco, de- hinc, deinde, deorsum, and coincides with it in the poets by synaeresis ; cf. dehinc, deinde, deinceps, deorsum ; sometimes even contraction takes place, as in debeo, debilis, dego, demo, from de-habeo, de- habilis, de-ago, de-emo. — 2. Signif. : a. Separation, departure, removal, taking away: decedo, demigro, demeto, depro- mo, etc. ; and trop. dedico, denuncio ; and in a downward direction, deculco, degredior, dejicio, etc. — b. Cessation, re- moval of the fundamental idea : decres- co, dedisco, dedoceo, denascor, denormo, etc. ; and hence direct negation, as in de- decet, deformis, demens, etc. — c With reference chiefly to the terminus of the motion indicated : defero, defigo, demit- to, etc. ; hence also trop. : The perform- ance of an action over the whole extent of a thing ; or to the uttermost, to exhaustion : dedolo, delino, delibuo, etc. ; defatigo, de- laboro, delasso, etc. ; hence freq. a mere strengtliening of the fundamental idea, de- miror, demitigo, etc. — &, Rarely Contrac- tion from a broad into a narrow space : deligo, devincio. Vid. more on this art. in Hand Turs. II. p. 183-229. dea, ae (well-known examples of dot. and abl. plur. are : diis, Var. R. R. 3, 16, 7 : deabus, Cn. Gel), in Charis. p. 39 P. ; and in the combination dis deabusque, Cic. Rab. Perd. 2, 5 ; id. frgm. ap. Prise. p. 733 P., IV. 2, p. 451 ed. Orell. ; cf. di- vis divabvsqve, Inscr. ap. Voss. Arist. 4, ifin.; v. Schneid. Gr. 2, p. 26; Struve p. 9 and 10), /. [deus] A goddess: Venus pulcra dearum, Enn. Ann. 1, 31 : his diis (sc. Musis) Helicona atque Olympon at- tribuerunt homines, Var. 1. 1. ; cf. for the same novem deae, Ov. Her. 15, 108 ; A. A. 3, 348 : dea, magna den, Cybebe, dea dom- ina Dindymi, Catull. 63, 91 : mille dea est operum : certe dea carminis ilia est (sc. Minerva), Ov. F. 3, 833 ; the same : belli- ca, id. Met. 2, 752: venatrix, i. e. Diana, id. ib. 2, 454 ; the same : silvarum, id. ib. 3, 163 : triplices, i. e. the Fates, id. ib. 2, 654 ; cf. triplices poenarum Eumenides, id. ib. 8, 481 : siderea. i. e. Night, Prop. 3, 20, 18, et saep. As for the combination di deaeque, v. under deus. dc-acinatus, a, um, adj. [acinus] Having the grapes cleaned out : dolia, Cato R. R. 26 Schneid. ide actio, peractio, Fest. p. 56. dealbator, oris, m. [dealboj Who whitens over, a white-washer, a pargcter, plasterer, Const. Cod. Just 10, 64, 1. dc-albo, avi, atum, 1. v. a. [albus] To whiten over, to white-wash, to parget, plaster (good prose, but rare) : columnas, Cic. Verr. 2, 1, 55 fin. (twice) : parietes de ea- dem fidelia, Curius in Cic. Fam. 7, 29, v. fidelia ; cf. parietes, Pall. 1, 24, 1 ; Vitr. 7, 4, et al. 414 DE B E * deambulacrum; i> n. [deambulo] A place to walk in, a promenade, Mamert Grat. act. ad Julian. 9. * deambulatlO, onis, /. [id.] A walk- ing abroad, promenading, Ter. Heaut 4, 6,2. deambulatorium. «. n. [id.] A gallery for walking in, Capitol. Gord. 3, 32. de-ambulo, avi, atum, 1. v. n. To walk abroad (qs. to walk one's self out, till one is fatigued), to take a walk, to prom- enade (cf. Doed. Syn. 3, p. 48 sq.) (good prose, but rare) : Cato R. R. 127 Jin. ; so id. ib. 156, 4 : eamus deambulatum, id. ap. Cic. de Or. 2, 63, 256 ; so in the sup., * Ter. Heaut. 3, 3, 26 ; Suet Aug. 83 ; cf. id. Dom. 21 fin. : •deambulanti in litore, id. Aug. 96 : quum satis erit deambulatum requiescemus, Cic. Leg. 1, 3, 14 ; so id. ib. 2, 1. de-amo, avi, atum, 1. v. a. To te des- perately in love with, to love dearly, " vehe- mentius amare," Non. 97, 21 ; cf. depereo (ante-class.) : ilia, quam tuus gnatus an- nos multos deamat, deperit, Plaut. Epid. 2, 2, 35 ; id. Poen. 4, 2, 72 ; so Afran. in Non. 1. 1. — b. Of inanimate objects : To be quite in love with, delighted with : deamavi . . . lepidissima munera, were very acceptable to me, Plaut. Poen. 5, 4, 3 ; cf. dona deamata aeceptaque, id. True. 4, 1, 5. — * 2. After amo, no. 5: To be exceeding- ly obliged to one: deamo te, Syre, *Ter. Heaut 4, 6, 21. iDeana>ae, v. Diana. de-arg'entOi avi, atum, 1. v. a. [ar- gentum] * I, Ante-class. : To rob one of his money: Lucil. in Non. 97, 8- — II, Late Lat. : To silver over, to plate with silver : idola deargentata et deaurata, Hier. Jesaj. 9, 30, 24 ; so arma, Oros. 3, 22 : columba, Aug. Ep. 23, 5. * de-argiimentor, ari, v. n. To de- cide finally respecting a thing : super ali- qua re, Claud. Mamert de Statu an. 2, 7. de-armo, av i, atum, 1. v. a. * 1, Al- iquem, To disarm : dearmatus exercitus, Liv. 4, 10. — * 2. Aliquid, To take away or steal a weapon : pharetram expilet sagit- tas dearmet, App. M. 5, p. 172, 25 Elm. dc-artU0i avi, atum, 1. v. a. [artus ; cf. artuatus and artuatim] Lit, To dis- member, to tear in pieces ; hence trop., to ruin by deceit : " quasi per artus conci- dere," Non. 95, 17 (only in the two follg. passages) : fallaciis opes, Plaut. Capt. 3, 5, 14 : eao deartuatus sum hujus scelesti technis.ld. ib. 3, 4, 108 ; cf. Non. 1. 1. de-ascio, avi, atum, 1. v. a. [1. ascio] To rub or work over with a trowel: 1, Lit. (late Lat): deasciato supplicare stipiti, wrought, smoothed, Prud. nrt<$>. 10, 381. — *2. Trop.: To cheat of his money, to chouse (cf. abrado) : Plaut. Mil. 3, 3, 11. * deaur ator. oris, m. [deauro] A gilder, Const. Cod. Just 10, 64, 1. de-aurO) avi, atum, 1. v. a. To gild, to gild over (as a finite verb only in late Lat, and in the perf part, only post-Aug. ; cf. auro and auratus) : cassidas et tege- rent argento et deauvarent, Impp. Valen- tin., Valens et Gratian. Cod. Theod. 10, 22, 1 ; Tert. Idol. 8 : gladium bonum di- ces ; non cui deauratus est balteus, sed, etc., Sen. Ep. 76 med. : signvm deavra- tvm, Inscr. Orell. no. 3173 (of the year 162 post-Chr.). * debacchatlO, 6nis, / [debacchor] Fierce, wild raving: libidinis, Salv. Gub. D. 7 in it. dc-bacchor, atus, 1. v. n. To rave to exhaustion, to rave one's self out (ex- ceedingly rare) : si satis jam debaccha- tus es, leno, audi si vis nunc jam, Ter. Ad. 2, 1, 30 sq. ; Hier. Jes. 11, 37, 26. — b. Poet, of inanimate things: To rage: qua parte debacchentur ignes, * Hor. Od. 3, 3, 55. * de-batUO; ere, v. a. Intens. of ba- tuo in the obscene sense : aliquam, Petr. 69,3. debcllatoi'j oris, m. [debello] A con- queror (poet, and very rare) : ferarum, * Virg. A. 7, 651 ; * Stat. Th. 9, 545 : Ves- pasianus Judaeorum debellator, Tert Apol. 5. debellatrix, Icia, / [debellator] A conquercss, she that conquers (late Lat.) : Phrygiae Graecia, Tert. Apol. 25.-2. D E B E Trop.: pudoris et famae Ubido, Lact. 1,9.. de-bellO) avi, atum, 1. v. n. and a. (not ante-Aug. ; esp. freq. in Livy) I, Nentr., To bring a war to an end, to finish a war. So but seldom in the act. form : Aulius cum Ferentanis uno secundo proe- lio debellavit Liv. 9, 16 ; cf. Epit 1. 33 , id. 44, 39 fin. ; id. 35, 35. But exceed- ingly common as an impersonal : Liv. 8, 36 ; cf. id. 4, 58 : ne absente se debellare- tur, id. 41, 18 : proelioque uno debella- tum est, id. 2, 26 ; so id. 31, 48 fin. Drak. ; cf. id. 7, 28 : debellatum est (erat etc.), id. 2, 31 ; 3, 70 ; 9, 4 ; 26, 37 ; 31, 22 ; 33, 20 ; 40, 50 ; 41, 26, et al. : debellatum foret, id. 23, 13 ; Tac. Agr. 26 ; Hist. 3, 19 : 5, 18 ; Flor. 3, 5, 11, et al. : debellatum iri, Liv. 29, 14 ; and in the part, perf abs. debella- to, after the war is ended (Liv.) : eum quasi debellato triumphare, Liv. 26, 21 ; so id. 29, 32 ; 30, 8, et al.— H. Act. (poet., and post-Aug.), * 1, With homogeneous ob- ject, To fight out : rixa super mero debel- lata, Hor. Od. 1, 18, 8.-2. With heterog. object, To conquer completely, to vanquish, subdue : parcere subjectis et debellare superbos, Virg. A. 6, 853 ; so gentem, id. ib. 5, 731 : bostem clamore, Tac. Agr. 34 : Darium, Plin. 6, 13, 16 : Gallias, Suet. Ner. 43 : IJlyricum, id. Tib. 17 : Indiam, * Ov. M. 4, 605. — b. Trop.: olim fugissemus ex Asia, 6i nos tabulae debellare potuis- sent Curt. 9, 2 : debellat eos (fungos) et aceti natura, Plin. 22, 23, 47 Jin. debeo, ui, itum, 2. v. a. [de-habeo] (lit., to have something from some one : "qui pecuniam di6solvit statim non habct id quod reddidit qui autem debet, aes rc- tinet alienum," Cic. Plane. 28, 68 Wund. ; hence cf. with aes alienum) : To owe some- thing, to be in debt (very freq., and quite class.). I, L i t, of money and money's worth : a. Act., (a) c. ace. : Plaut. Trin. 2, 4, 24 ; cf. Ter. Heaut. 4, 5, 43 : Myia- sis et Alabandis pecuniam Cluvio debent, Cic. Fam. 13, 56 ; so pecuniam alicui, id. ib. 13, 14, et saep. : qui dissolverem quae debeo, Ter. Ph. 4, 3, 51 : appellatus es de pecunia, quam pro domo, pro hortis, pro sectione debebas, Cic. Phil. 2, 29, 71 ; so grandem pecuniam, Sail. C. 49, 3 : quad- ringenties HS, Cic. Phil. 2, 37: talenta CC, id. Att. 5, 21, 12 : quadruplum, du- plum, Quint. 7, 4, 44, et saep. — (/J) Abs. : Ter. Ph. 5, 7, 30: ut illi quam plurimi deberent, Sail. J. 96, 2 : nee ipsi debeo, Quint. 4, 4, 6 : Cal. Jan. debuit ; adhuc non solvit, Cic. Att. 14, 18 ; Caes. B. C. 3, 20, 3, et saep. — b. Pass. : dum pecunia accipitur, quae mihi ex publica permuta- tione debetur, Cic. Fam. 3, 5, 4 ; id. Verr. 2, 3, 82 ; cf. quam ad diem legioni fru- mentum deberi sciebat Caes. B. G. 6, 33 : a pubbcanis suae provinciae debitam bi- ennii pecuniam exegerat, id, B. C. 3, 31 ; Quint 5, 10, 117 : quod si omnino non debetur? Quid? praetor solet judicare deberi ? Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10 ; cf. quae- retur an debeatur, Quint. 7, 1, 21, et saep. — Hence, ((3) Debitum, i, n., What is ow- ing, a debt: .Cic. Att. 13, 23 fin. : ne de bonis deminui paterentur prmsquam Fun- danio debitum solutum esset, id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10 : tanquam debito fraudetur, id. Or. 53, 178, et saep. 2, Proverb.: quid si animam debet, to be over head and cars in debt, Ter. Ph. 4, 3, 56 (" Graecum proverbium, jcai airijv ri]v 1 ■ cf. Sil. 15, 371 : navis, quae tibi crcditum Debes Vir- gilium finibus Atticis, Hor. Od. 1, 3, 6 ; Ov. M. 1, 481 sq. : Turnum debent haec jam mibi sacra, Virg. A. 12, 317 Wagn. N. cr. ; cf. id. ib. 11, 179 ; v. under no. b. — (JS) c. inf.: To be bound, in duly bound to do something, I ought to, I must do it (in class, prose always in the sense of moral necessity ; in the poets some- times for neccsse est) : debetis velle quae velimus, Plaut. Am. prol. 39 : num ferre contra patriam arma illi cum Coriolano debuerunt 1 Cic. Lael. 11 : multo ilia gra- vius aestimare debere, Caes. B. G. 7, 14 fin. : Africam forte Tubero obtinere de- bebat, id. B. C. 1, 30 : debes hoe etiam rescribeie, Hor. Ep. 1, 3, 30, et saep. : ut agri vastari, oppida expugnari non debu- erint, Caes. B. G. 1, 11 ; summae se in- iquitatis condemnari debere, si, etc., id. ib. 7, 19 fin.: scriptor . . . inter perfectos veteresque referri debet, etc., Hor. Ep. 2, 1, 37 (for which ib. 41 : inter quos refercn- dus erit ? cf. also ultima semper Exspec- tanda dies homini ; dicique beatus Ante obitum nemo debet, Ov. M. 3, 137) : ut jam nunc dicat, jam nunc debeutia dici, Hor. A. P. 43, et saep. — Poet, for necesse est, oportet (so almost every where in Lucret.) : omnia debet enim cibus inte- grare novando et fulcire cibus, etc., Lucr. 2, 1147; id. 3, 188; id. 4, 61, et saep.— b. Pass. (* To be due or owing) : Veneri jam et Libero reliquum tempus deberi ar- bitrabatur, Cic. Verr. 2, 5, 11 : quanta his (sc. diis) gratia debeatur, id. Fin. 3, 22, 73 ; id. Q. Fr. 1, 1, 9 fin. : honores non ex me- rito, sed quasi debitos repetere, Sail. J. 85, 37, et saep. : persolvant grates dignas et praemia reddant Debita ! Virg. A. 2, 538 : debita quam 6ulcis committas semina, id. Georg. 1, 223 ; Prop. 1, 6, 17 ; id. 2, 28, 60: debitae Nymphisopifexcoronae, Hor. Od. 3, 27, 30 : calentem debita sparges lacrima favillam, id. ib. 2, 6, 23 ; Prop. 3, 7, 9 ; cf. id. 1, 19, 2 : soli mihi Pallas debe- tur, Virg. A. 10, 443, et saep. — (jl) Debi- tum, i, n.. What is due, debt, duty (post- Aug., and rare) : velut omni vitae debito liberatus, Curt. 10, 5: nepotum nutrien- dorum, Val. Max. 2, 9, no. 1. 2. Poet, (most freq. in Virg., perh. list introduced by him), and in post-Aug. prose analogously to the Gr. 6(pei\it> and i^Aiara'i'Oi : a. Of things to which, sy a law of fate or nature, we are Bound, or, pass., destined (v. Passow i0£\iaKdveiv yfXwTa Ttvi), To become the sport of: tu nisi ventis debes ludibrium, cave," Hor. Od. 1, 14, 16. B. To owe something to some one, to be indebted to, to have to thank one for something : («) c. ace. : ut hoc summum beneficium Q. Maximo debuerim, Cic. de Or. 1, 26, 121 ; so magna beneficia mihi, Coel. in Cic. Fam. 8, 12 : qui mihi laudem illam eo minus deberet Cic. Att. 1, 14, 3 : me paene plus tibi quam ipsi Miloni debi- turum, id. Fam. 2, 6 fin. ; cf. id. Plane. 28 ; and quantum cuique deberet, Nep. Epam. 3 fin. ; Pirn. Pan. 30, 1, et saep. : o cui de- bere salutem Confiteor, Ov. M. 7, 164 ; so vitam, id. Pont 4, 5, 31 ; and in a like DEBI sense: se, id. Met. 7, 48; 2, 644.— (/3) Abs. : To be indebted, obliged, under obli- gation to one : verum fac me multis de- bere, et in iis Plancio, etc., Cic. Plane. 28 ; Ov. M. 4, 76. * de-bibo. ere, v. a. To drink of: Sol. 7 ad fin. debilis («"d in the old form debil, like pugil, facul, simul, etc. : debil homo, Enn. Ann. 8, 7), e, adj. fde-habilis ; cf. Dig. 49, 16, 4, § 12 : deprived of flexibility ; hence with exclusive reference to physical force], Lamed, debilitated, feeble,frail, weak, etc. (freq., and quite class. ; not in Caes. or Hor.). I. Lit: a. Of personal sub- jects : debiles fieri, Cato R. R. 157, 10; Plaut. Merc. 3, 4. 45 : si gladium imbecil- lo seni aut debili dederis, Cic. Sest. 10, 29 ; cf. id. Phil. 8, 10, 31 ; and Phaedr. 4, 2, 10 : confectus senectute, mancus et membris omnibus eaptus ac debilis, Cic. Rab. Perd. 7, 21 ; cf. Debilis mnnu, pede, coxa, Mae- cen. in Sen. Ep. 101 ; and ille humero, hie lumbis, hie coxa debilis, *Juv. 10, 227 : plurimis stipendiis debilis miles, Plin. 7, 28, 29. § 104 : amissis remis atque ordine debilis uno Sergestus, Virg. A. 5, 271 : claudi ac debiles equi, Liv. 21, 40 — b. Of inanimate subjects : mem- bra metu, * Ter. Ad. 4, 4, 3 ; so Sen. Contr. 5, 33 ; ef. debile fit corpus, Lucr. 4, 952 ; and id. 5, 830 : manus, Ov. M. 12, 106 : crus, *Suet Vesp. 7 : ferrum, Virg. A. 12, 50 : pennae, Ov. R. Am. 198 : jusrum, id. Pont. 3, 1, 68 : umbra, id. Trist/3, 4, 20, et saep. — Poet.: iter, i. e. of a wounded man, Stat. Th. 12, 144. II. Trop.: a. Of personal sub- jects : eos qui restitissent infirmos sine illo (sc. Catilina) ac debiles fore putabam, Cic. Cat. 3, 2 : qui hae parte animi (sc. memoria) tarn debilis esset ut, etc., id. Brut. 61, 219 : ingenio debUior, Tac. H. 4, 62. — b. Of inanimate subjects : duo corpora esse reipublicae, unum debile, infirmo eapite : alterum firmum sine ca- pite, Cic. Mur. 25. 51 : manca ac debilis praetura, id. Mil. 9, 25 ; id. Tusc. 2, 5, 13 : manus, sine quibus trunea esset actio ac debilis, Quint. 11, 3, 85 : inscitia, * Pers. 5, 99. — Comp., v. supra. — Sup. appears not to occur. — * Adv. : lacrimis lingua debili- ter stupet, lamely, Pac. in Non. 98, 18. dcbilitas. 3-tis, /. [debilis] Lameness, debility, infirmity, weakness (good prose) : 1, Lit. : linguae, Cic. Pis. 1 : membro- rum, Liv. 33, 2 : pedis, Labeo iu Gell. 4, 2, 4 : pedum, Tac. H. 1, 9 : aliqua corpo- ris, * Suet. Calig. 26 fin., et saep. : abs., Cic. Tusc. 3, 34 : so id. de Inv. 1, 25, 36 ; Fin. 5, 28, 84 ; Liv. 2, 36 ; Cels. 5, 26, 28 ; 8. 25 ; Sen. Ep. 55 ; Quint. 5, 12, 19 ; Plin. Ep. 8, 18, 9, et al.— In plur., Cic. Fin. 4, 8 fin. — II. Trop.: animi, Cic. Fin. 1, 15; Malt. 2, 86. debHltatlO) o nis . /■ [debilito] A lam- ing, debilitating, lameness, weakness (ex- tremely rare) : I. Lit: praemium de- bilitationis consecutus, i. e. of mutilation of nose and ears. App. M. 2 ad fin. — Jf . Trop.: debilitatio atque abjectio animi tui, *Cic. Pis. 36, 88. debilitcr, adv. v. debilis, ad fin. dobflito» avi, atum, 1. v. a. [debilis] To lame, cripple, maim ; to debilitate, ener- vate, weaken (freq., and quite class. ; not in Caes.), I. Lit.: a. Of personal objects: gladiatores, qui debilitati fuerint Gaj. Inst. 3, § 146 : contusi ac debilitati inter saxa rupesque, Liv. 21, 40 : casu debilita- tus, Tac. A. 4, 63 : lapsu debilitatus, * Suet Aug. 43 (cf. shortly after, qui et ipse crus fregerat) : qui filium debilitavit ut inha- bilis militiae sit Arr. Menand. Dig. 49, 16, 4, § 12 ; Ov. M. 13, 112, et al.— p. Of in- animate objects: membra, quae de- bilitavit lapidibus, fustibus, Cic. Fl. 30, 73 ; so membra, Auct. B. Alex. 18 : lingua Debilitata malis, * Lucr. 6, 1149 : opes ad- versariorum debilitatae, Nep. Ages. 5, 2, et saep. — Poet. : (hiems) quae nunc op- positis debilitat pumicibus mare Tyrrhe- num, i. e. breaks its waves, Hor. Od. 1, 11, 5. II. Trop.: a. Of personal ob- jects: Vcr. in Non. 163, 30 : simulac me fractum ac debilitatum metu viderit, Cic. DE C A de Or. 1, 26, 121 : hunc quum afHictum, debilitatum, moerentem, viderem, id. ib. 2, 47, 195 : recitatis literis debilitatus at- que abjectus, conscientia convictus, re- pente conticuit id. Cat. 3, 5, 10 : victi de- bilitantur animosque demittunt id. Fin. 5, 15, 42 : sin aestivorum timor te debilitat id. Fam. 7, 14 : quosdam continet metus, quosdam debilitat, Quint. 1, 3, 6, et saep. : debilitati a jure cognoscendo, i. e. dispir- ited, discouraged, deterriti, Cic. de Or. 2, 33, 142 (cf. shortly before, a discendo de- terrent). — b. Of inanimate objects: membrum reip. fractum debilitatum que, Cic. Fam. 5, 13, 3 : animos, id. Lael. 7 ; so Nep. Dat 6 : animum luctu, metu, Cic. Plane. 42, 103 : nimis effrenatam vim fame, id. frgm. ap. Non. 105, 11 ; cf. vires animi (senectus), * Virg. A. 9, 611 : forti- tudinem, magnitudinem animi, patienti- am (dolor), Cic. Tusc. 5, 27, 76 : verita- tem multis incommodis, id. Quint. 1, 4 : spem meam, id. Att. 5, 4, et saep. : ver- sus, id. de Or. 3, 50 : omnis intentio, Quint. 11, 3, 45 : debilitatur ac frangitur eloquen- tia, Tac. Or. 39. debitio, °nis, /■ [debeo] An owing, indebtedness (extremely rare ; perh. only in Cic. in the two follg. passages) : dis- similis est pecuniae debitio et gratiae, Cic. Plane. 28 Wund.; cf. Gell. 1, 4, 2 sq.: torquetur debitione dotis, Cic. Att 14, 13, 5. debitor» 01 '> s i m - I'd.] A debtor, 1. Lit (quite class.) : Cic. Off. 2, 22, 78; so id. Flacc. 20, 48 ; Pis. 35, 86 ; Fam. 9, 16, 7 ; Att. 7, 18, 4 ; Caes. B. C. 3, 1 ; 3, 20 ; Sen. Ben. 6, 2; Quint. 3, 6, 84; Suet. Aug. 32 ; Tib. 48 ; * Juv. 16, 40, et saep. : aeris, *Hor. S. 1, 3, 86—2. Trop. (most- ly poet, and perh. not ante-Aug.) : a. After debeo, no. II. A : voti, Mart. 9, 43 : mercede soluta Non manet officio debitor ille tuo, Ov. Am. 1, 10, 46. — More freq., b. After debeo, no. II. B : animae hujus, Ov. Tr. 1, 5, 10 : vitae, id. Pont. 1, 1, 2 : animi amici, id. ib. 4, 8, 6 : habebis ipsum gratissimum debitorem, Plin. Ep. 3, 2 fin. debltriXi I" 9 ' /■ [debitor] A female debtor (post-class.): 1, Lit. : Paul. Dig. 16. 1, 24 ; 49, 14, 47.— jj. Trop. : omnium delictorum debitrix anima est, Tert. Anim. 35. debitum; i. »■, '■ debeo. de-blatero> av t 1. »■ "■■ To prate forth, to blab out (only in the follg. exs.) : with ace. c. inf., Plaut. Aul. 2, 3, 1 ; so Lu- cil. in Non. 96, 10. de-bucino (or debuccino), are, v. a. To trumpet forth (eccl.Lat), trop.: Tert. Virg. vel. 13. de-cachiaHO) ar e, v. a. To deride, laugh to scorn (ecel. Lat) : Tert Apol. 47. * decacuminatio; onis, /. [decacu- mino] A lopping, cutting off the top : cu- pressi, piceae, cedri, Plin. 17, 24, 37, § 236. de-cacurninOi are, v. a. To cut the top off, to top and lop (t. t. of agriculture) : pampinum, Col. 4, 7, 3 : ulmum, id. 5, 6, 12. + «iecalco* To plaster with lime, albo, Kov!u>, Gloss. Vet X decalef aClO, To warm, hB.ptiaivw, Gloss. Lat Gr. f decalescOj To become warm, h6ep- uaivo/iai, Gloss. Cyrill. + decalicatori A glutton^Ka-aiiCrns, Gloss. Lat. Gr. [calix]. + decalicatum, calce litum, Fest p. 57. _ * de-calauticO" a r e, v. a. [calautica] To deprive of one's hood, to plunder one : decalauticare, eburno speculo depeculas- sere, Lucil. in Non. 97, 9 dub. (Lind. Fest Comm. p. 408 s. v. decalicatum propo- ses to read, Decalicassere atque eburno speculo depeculasscre). de-calyo, atum, 1. v. a. [calvus] (qs. to bald off) To make bald (late Lat.) : Veg. 3, 48, 3 : Sampson a muliere decal- vatus, Hicr. adv. Jov. 1, 23. * decantatio. 6nis, /. [ decanto J Talkativeness, as transl. of aio\taxia, Hier. Ep. 106, no. 49. de-canto. a v i> atum, 1. v. a. (in the class, per. freq. in Cic. ; elsewhere rare ; twice in Hor.) I. To sing a thing off, to repeat in a singi:tg manner (v. cano and canto), a. Usually with the secondary idea of something trite, worn out absurd ; to repeat often, to say over a'td over again 415 DE CE (cf. cantilena) : nee mini opus est Graeco aliquo doctore, qui rnihi pervulgata prae- cepta decantet, Cic. de Or. 2, 18, 75 : cau- sas omnes percursas animo et, prope di- cam, decantatas habere, id. ib. 2, 32, 140 ; Rep. 2, 31 fin. ; Fin. 4, 4, 10 ; Att. 13, 34 ; Sen. Ep. 24 ; Quint. 12, 8, 3 ; Hor. Ep. 1, 1, 64, et al. ; Cic. Dir. 1, 47.— b. Without this unfavorable idea : miserabiles elegos, Hor. Od. 1, 33, 3 : "A\uioiv Ilii in scenico habitu, * Suet. Ner. 38 : decantat tribus, proclaims, Luc. 5, 394 ; Plin. 24, 1, 1: nul- lo decantatus carmine, App. M. 3, p. 138, 35.—* II. (de, no. II. 2, b) To leave off singing : hi jam decantaverant, Cic. Tusc. 3, 22, 53. decanuS- i> m - [decern] A chief of ten, one set over ten persons (late Lat.), a. Over soldiers, Veg. Mil. 2, 8. — b. Over monks, A dean, Hier. Ep. 22. no. 35 ; Aug. Mor. Eccles. Cath. 1, 31.— 2. The chief of the corpse-bearers, Cod. Just. 1, 2, 4 ; 9 ; Novell. 69. — 3. m astrology, The chief of ten parts (out of the thirty) of a zodiacal sign, Firmic. Math. 2, 4. t decaproti; 6rum, m.= ocKdTrpuiTo_i, The ten chief aldermen in the municipia and colonies (pure Lat. decern primi), Ulp. Dig. 50, 4, 3_, § 10 ; Acad. ib. 18, § 26. t dccaprdtiaj ae, /. — dtKaTrpuTcia, The office and dignity of the decaproti, Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 2C. de-carnO; are, v. a. [2. caro] To pull or pick off the flesh (late Lat.), Veg. 3, 27, 2 ; 3, 42, 1 ; 5, 5, 1 ; Apic. 7, 9. . t dccastylos* i> m - — foc um > Tart., from de- cipio. 2. deceptuS; us, m. [decipio] Decep- tion (late Lat.) : Tert adv. Marc. 3, 6 : decepjui facilis, id. Anim. 18. t deceris, is, /. = Sturipns (sc. vavs), A ten-oared ship. i. e. a ship having ten banks of oars : Liburnicas, Suet. Calig. 37 (ace. to a conjeet of Turneb. Adv. 22, 30 : lect. vulg. de cedris). IId DE CE decermina- u™, n. [decerpo] Leaves and boughs plucked off: " decermina di- cuntur quae decerpuntur purgandi cau- sa," Fest. p. 55 ; cf. Dae. Comm. p. 403 ed. Lind.— 2. Trop. : Fortunae, i. e. beg- gars, qs. the refuse of Fortune, App. M. 1, p. 104, 29. dc-ccnio, crevi, cretum, 3. (the syn- cop. forms decrcram, etc., decrerim, etc., decresse very freq., even in Cicero, v. seq. ; but not in Caes.. where is only decrcverat, B. G. 4, 17 ; 5, 5 fin. ; 5, 53, 2) v. a. and n. 1, (ace. to cerno, no. II. 3) To decide, determine any thing disputed or doubtful. A, Prim., of a judge or publicist To pronounce a decision respecting some- thing ; to decide, judge, determine, decree ; to vote for any thing (very freq., and quite class.) ; constr. c ace, with an object, or relat. clause, c. de or abs. : alias (Verres praetor) revocabat cos, inter quos jam decreverat decretumque mutabat, alias, etc., Cic. Verr. 2, 1, 46 : si quod est admis- sum facinus, si caedes facta, iidem (Dru- ides) decernunt, Caes. B. G. 6, 13, 5 : con- sules de consilii sententia decreverunt secundum Buthrotios, Cic. Att. 16, 16, C, § 11 ; cf. Caes. B. C. 1, 5, 4 : quum sena- tus triumphum Africano decerneret, id. Fin. 4, 9, 22 ; cf. of a single senator : non decrevi solum, sed etiam ut vos decerne- retis laboravi, id. Prov. Cons. 11, 28; so supplicationem decernere, id. Fam. 15, 4, 11 ; so also tres legatos, id. ib. 1, 1, 3 ; and D. Junius Silanus, supplicium sumendum decreverat, Sail. C. 50, 4 : quando id bel- lum senatus decrevisset quando id bellum populus R. jussisset ? Liv. 41, 7 ; so id. 42, 36; v. also the follg., Cic. Verr. 2, 2, 67; Liv. 5, 36 : Ligures ambobus consulibus decernuntur, id. 42, 10 ; cf. provinciam desponsam non decretam habere, Cic. Prov. Cons. 15 (v. the whole passage in connection) : provinciae privatis decer- nuntur, Caes. B. C. 1, 6, 4, et saep. : ex annuo sumptu, qui mihi decretus e6set, Cic. Att. 7, 1, 6, et saep. : mea virtute at- que diligentia perditorum hominum pate- factam esse conjurationem decrevistis, Cic. Cat. 4, 3 : quum pontifices decres- sent ita ; sr, etc., id. Att 4, 2, 3 : senatus decrevit popnlusque jussit ut etc., Cic. Verr. 2, 2, 67 ; cf. so of individuals : Hor- tensii et mea et Luculli sententia . . . tibi decernit, ut regem reducas, etc., id. Fam. 1, 1, 3. 2. T r a n s f., beyond the judicial sphere : To decide, determine, judge : qui nequeas nostrorum uter sit Amphitruo decernere, Plaut frgm. ap. Non. 285, 26 : neque svi judicii neque suarum esse virium decer- nere, utra pars justiorem habeat causam, Caes. B. C. 1, 35, 3 (the figure being bor- rowed from military usage ; v. seq. no. B) : Liv. 10, 19 : rem dubiam decrevit vox opportune emissa, id. 5, 55; cf. primus clamor atque impetus rem decrevit id. 25,41; Plin. 17, 27, 46 ; id. 2, 47, 48, § 128 ; cf. de his Catonis praecepta decernent, id. 17, 22, 35, § 190 ; Ter. Heaut 1, 1, 95 Ruhnk. ; so duo talenta pro re nostra ego esse decrevi satis, id. ib. 5, 1, 67 ; id. Hec. 4, 1, 27: quam decrerim me non posse diutius habere, id. ib. 1, 2, 73 : in quo om- nia mea posita esse decrevi, Cic. Fam. 2, 6, 3 ; id. Att 3, 15, 7 : ilium decrerunt dig- num, suos •cui liberos committerent, Ter. Hec. 2, 1, 15.— Abs. : Ter. Ad. 4, 2, 5. B. M i 1 i t. : To decide by combat ; hence also (like cernere and certare), in gen., to fight, combat, contend: in ipso illo gladiatorio vitae certamine, quod ferro decernitur, Cic. de Or. 2, 78, 317: proe- lium, id. Fam. 10, 10: pugnam, Liv. 28, 14; cf. id. ib. 33: de bello decernere, Auct B. Hisp. 5 fin. Oud. N. cr. : ne armis decernatur, Cic. Att. 7, 3, 5 ; cf. ferro an- cipiti decernunt Virg. A. 7, 525 ; and ar- mis, ferro, id. ib. 11, 218 ; so also ferro, ib. 12, 282 ; 695 (cf. et cernere ferro, ib. 709) : cursibus et crudo caestu, id. Georg. 3, 20 : cornibus inter se, id. ib. 218 : lapid- ibus et subselliorum fragminibus, Suet Ner. 26, et saep. : artificio mngis quam viribus, Auct. B. Afi% 14 : acie, Liv. 2, 14 ; so acie, id. 36, 17 fin. ; Nep. Milt 4, 4 : proelio cum proditore. Just. 13, 8, 4 : classe decreniri, Nep. Hann. 10, 4 : inte- griore exercitu. id. Eum. Sfin. — Abs. : de- DE CE cernendi potestatem Pompejo fecit Caes, B. C. 3, 41 ; cf. Liv. 21, 41. 2. Transf., beyond the milit sphere: deeernite eriminibus, mox ferro decre- turi, Liv. 40, 8 fin. So of a judicial con- test : uno judicio de fortunis omnibus de- cernit, Cic. Quint. 2, 6 ; cf. Quint. 10, 1. 29 ; and qui judicio decernent, id. 12, 7, 5 : de salute reipublicae, Cic. Att. 8, 5, 2 : pro mea omni fama fortunisque, id. de Or. 2, 49 : utinam meo solum capite de- ccrnerem, id. Att 10, 9. II. With reference to one's own acts : To decide, determine on doing something : to determine, resolve on something (ex- tremely freq. in all periods and styles) : Lucil. in Rufin. § 26 (p. 238 ed. Frotsch.) : quicquid peperisset decreverunt tollere. Ter. Andr. 1, 3, 14 ; id. ib. 1, 5, 3 : Caesar his de causis Rhenum transire decreve- rat, Caes. B. G. 4, 17, et saep. : eos me, decretum est persequi mores patris, Plaut. Asin. 1, 1, 58 ; so id. Aul. 3, 6, 36 ; Stich - 1, 3, 65 ; Ter. Heaut. 3, 1, 56 ; cf. certum atque decretum est non dare signurn, Liv. 2, 45 : reliquam aetatem a republics pro- cul habendam decrevi, Sail. C. 4. — Hence decretum, i, n. (ace. to no. LA) A decree, decision, ordinance of any political or judicial body: senatus Coelium ab rep. removendum censuit Hoc decrcto eum consul senatu prohibuit Caes. B. (,'.. 3, 21, 3: si qui eorum (sc. Druidum) ije- creto non stetit, sacrificiis interdicunt. id. B. G. 6, 13, 5; cf. id. ib. § 10: vestra re- sponsa atque decreta evertuntur saepr dicendo, Cic. Mur. 13 fin. ; id. Verr. 2, 2. 48 : decurionum, id. Rose. Am. 9, 25, et saep. — 2. Transf., in philos. lang. as n translation of the Gr. doyua, Principle, doctrine, precept : Cic. Acad. 2, 9, 27 ; id. ib. §29 ; cf. Sen. Ep. 94 and 95. de-cerpo, psi, ptum, 3, v. a. [carpo \ To pluck djf, pull away, crop, gather (quite class. ; most freq. in the poets) : I. L i t : acina de uvis decerpito, Cato R. R. 112.. 3 : noivos decerpere flores, Lucr. 1, 927 ; 4. 3 ; cf. undique decerptam fronti praepo- nere olivam, Hor. Od. 1, 7, 7 : arbore po mum, Or. M. 5", 536; cf. id. Pont. 3, 5, 19:: and auricomos fetus arbore, Virg. A. ().. 141 : praetenuia fila ex abietibus, Plin. 16. . 31, 56 : lilia tenero ungui, Prop. 1, 20, 39 r- cf. florem pollice, Ov. F. 5, 255 ; and au~ rea poma manu mea, id. Met. 10, 649 :~ arentes Cereris aristas, id. ib. 11, 112 ; sc;< flores Veneris, id. R. Am. 103 : herbas, id- Met 1, 645 : pyra, Hor. Epod. 2 r 19 : ali- am ficum, Juv. 14, 253 Rupert, et saep. — Abs. : floret (thymum) circa solstitin, cum' et apes deeerpunt, Plin. 21, 10, 31 ; Ca- tull. 64, 316.— II. Trop. : Quint 12, 10. 79: humanus animus decerptus ex men- tc divina, Cic. Tusc. 5, 13, 38 ; cf. Quint. 4, 1, 23 : ne quid jocus de gravitate de- cerperet, Cie. de Or. 2, 56, 229 : quarum (materiarum) nunc facillima deeerpunt. Quint. 10, 5, 21.— Poet : oscula morden- ti semper decerpere rostro, Catull. 68, 127 (cf. carpo, mo. II. 1) ; for which, ora puel- lae, Virg. Cop. 33 Sillig. — Hence, 2. Transf. : a. ( ace - to carpo, no. II. 2, a) To enjoy : ex re fructus, Hor. S. 1, 2, 79 r primas noctes tecum epulis, Pers. 5, 43 : murmura vocis, Stat. Th. 6, 165 : decus primae pugnae, Sil. 4, 138. — 1>, (ace. to carpo, no. II. 2, b) To destroy : quae (in- vidia) spes tantas decerpat Quint. 6 pro- oem. § 10 ; cf. illibatam virginitatem, Sen.. Contr. 1, 2 med. decertatio< onis, /. [decerto] A contest .• rerum omnium, Cic. Phil. 9, 21_ de-certO; avi > atum, 1. v. n. To go through a decisive contest, to fight it our (so orig. different from certare, which meant to fight, without reference to the result But even in the class, per. this genetic difference was no longer adhered to, and the best authors employ at will, in the simple sense of to fight, either the simple or the compounded form of the verb. Thus Caesar uses very often — 15 times — decertare, but never certare ; Sal- lust on the contrary, only the latter ; and.. Cicero both the one and the other, with- out any perceptible difference. Cf. in- fra, no. 2, and decerno, no. I. B). 1. In the milit sphere, («) c. abl. .- proelio decertare, Caes. B. G. 1, 50, 4 ; so 4,17 DE CE id. ib. 7, 77, 8 ; B. C. 1, 81, 5 ; 3, 37 ; 3, 44 ; 3, 51, 5 ; 3, 56 ; 3, 86 ; cf. proeliis cum acerrimis nationibus, Cic. Prov. Cons. 13, 33 : pugna, Caes. B. G. 3, 23, 7 : cum civibus armis, id. B. C. 3, 19 ; so ferro in ultima, Ov. M. 14, 804 : cornu cum mare (aries), id. Fast. 4, 101 : manu, Cic. Off. I., 23 fin. — (/3) Sine abl. : ut (Pompeium) pari conditione belli secum decertare co- geret, Caes. B. C. 3, 78, 3 ; so cum toto exercitu, Hirt. B. G. 8, 7, 6 : iterum para- rum esse decertare, Caes. B. G. 1, 44, 9 ; so abs., id. ib. 2, 10 ; 4, 19, 3 ; B. C. 2, 6 ; Tac. H. 2, 33; *Suet. Oth. 9, et al. : de salute omnium, Auct. B. Alex. 16, 3. — impers. : cum duobus ducibus de impe- rio in Italia decertatum est, Cic. Lael. 8 Jin, ; Auct. B. Alex. 16, 6 ; so id. B. Afr. 19 Jin. — b. Poet, like certo (v. h. v. no. I. Jin.) as v. a., To fight Jor, to achieve by fighting, contending : regna profanis de- certata odiis, Stat. Theb. 1, 2 : ventis de- certata aequora, id. ib. 479 : decertati la- bores, Claud. Laud. Stil. 1, 21. 2. Beyond the military sphere : erat non jure, non legibus, non disceptan- do decertandum ; armis fuit dimicandum, Cic. Plane. 36 : decertare contentione di- cendi, to contend, to strive, to vie with one, id. Phil. 2, 1, 2 ; cf. tanta contentio- ne cum consulibus, id. Fam. 5, 8 ; and id. Fin. 5, 2, 5 : quum 6int duo genera decertendi, unum per disceptationem, al- terum per vim, Cic. Off. 1, 11, 34. — *b. Poet, of inan. subjects: Africus De- certans Aquilonibus, * Hor. Od. 1, 3, 13. * de-cervicatusi a, um, adj. [cer- vix] Decollated, beheaded : cadavera, Sid. Ep. 3, 3 med. dccessio, onis, /. [decedo] A going away, departure (opp. accessio) (good prose ; most freq. in Cic. and Cels. ; not in Caes.) I, Lit, 1. In gen. : is mecum saepe de tua mansione aut decessione communicat, Cic. Fam. 4, 4 fin. — b. The withdrawal, retirement of a magistrate from the province he has governed r Cic. Pis. 36, 89 ; id. Att. 6, 5 fin. ; Q. Fr. 1, 1, I. — 2. Bregn., The decrease, diminution, or entire disappearance of an object : ne- que enim ulla decessio fieri poterat neque accessio, Cic. Univ, 6 : utrum accessio- nem decumae an decessionem de summa fecerit, Cic. Rabir. Post. 11, 30 sq. ; so Maecian. Dig. 29, 4, 28 fin. : decessio capi- tis aut accessio, Cic. Div. 2, 15, 36 : ac- cessio et decessio febris, Cels. 3, 3 ad fin. ; so id. 2, 4, et saep. — *H. Trop. : ver- borum, The transition, transferring of words from their primary to a derivative meaning, Gell. 13, 29. decessor. °ris, m - [decedo, no. I. B, 2, b, lit. : He who withdraws, retires from the province he has governed ; hence, with exclusive reference to his success- or] A predecessor in office (rare) : succes- sor! decessor invidit, Cic. Scaur, frgm. § 33, p. 187 ed. Beier ; so Tac. Agr. 7 ; Ulp._Dig. 1, 16, 4, § 4. deceSSUS» us, m. [decedo] A going uway, departure (opp. accessus) (good prose) 1, In gen. : post Dionysii deces- sum, Nep. Tim. 2, 3. — b; The withdrawal, retirement of a magistrate from the prov- ince he has governed (in Cic. oftener de- cessio) : post M. Bruti deeessum, Cic. Phil. 2, 38 ; so Coel. in Cic. Fam. 8, 10 fin. — 2. Pregn. : Decrease, disappearance, death: decesaus aestiis, -Caes. B. G. 3, 1.3 ; so Nili, Plin. 18, 18, 47 : febris, Cels. 3, 12 : amicorum decessu pleiique angi solent, Cic. Lael. 3, 10; cf. ex decessv l. CAEsAnis, Cenot. Pis. ap. Orell. Inscr. no. 643. decetj cuit, 2. v. impers. [kindr. with «™, dciKW/ii, to show, to distinguish, like rrptTTtii to be seemly, becoming, from aeOau), to come forth, appear]. It is seemly, comely, becoming ; hence also, it beseems, behooves, is fitting, suitable, proper: "decere quasi aptum esse con- -lentaneumque tempori etpersonae," Cic. Or. 22, 74 ; cf. also " nunc quid aptum sit, hoc est, quid maxime deceat in oratione vidcamus," id. de Or. 3, 55, 210 (very freq., and quite class. ; not in Caes.) ; constr. r. nom. or inf. of the thing, and c. accus. ; less freq. c. dat. of the pers. ; and some- times abs. 418 DE CE a. c. nom. rei (a) et ace. pcrs.: Ph. Quin me aspice et contempla, ut haec (sc. vestis) me decet Sc. Virtute formae id evenit, te ut deceat, quicquid habeas, Flaut. Most. 1, 3, 16 sq.; cf. also quern decet muliebri8 ornatus, quem incessus psaltriae, Cic. Clod. frgm. 5, p. 105 ed. Beier : te toga picta decet, Prop. 4, 4, 53, et al. ; Hor. Ep. 1, 18, 30 ; Quint. 8, 5, 28 ; and nee habitus triumphalis feminas de- ceat, id. ib. 11, 1, 3 ; Tit. in Non. 548, 11 ; cf. omnis Aristippum color decuit Hor. Ep. 1, 17, 23 ; Tib. 1, 4, 38 ; cf. neglecta decet multas coma, Ov. A. A. 3, 153 ; id. Fast. 2, 106 ; id. Am. 1, 8, 35, et saep. : id maxime quemque decet, quod est cujus- que maxime suum, Cic. Off. 1, 31, 113 : quod omnes et semper et ubique decet, Quint. 11, 1, 14 ; id. ib. 11, 1, 36 : non si quid Pholoen satis, Et te, Chlori, decet, Hor. Od. 3, 15, 8, et saep. ; Quint. 11, 1, 93 ; id. ib. 1, 11, 12 : civitatem quis de- ceat status, Hor. Od. 3, 29, 25, et saep. — In plur. : quem tenues decuere togae Ni- tidique capilli, Hor. Ep. 1, 14, 32 : te non citharae decent, id. Od. 3, 15, 14 : alba de- cent Cererem : vestes Cerealibus albas Sumite, Ov. F. 4, 619, et saep. : nee velle experiri, quam se aliena deceant, Cic. Off. 1, 31, 113 ; Quint. 6, 1, 25 : ilia quoque di- versa bonum virum decent, id. ib. 11, 1, 42, et saep.; Quint. 8, 6, 43.— (0) Sine ace. pers. : nihil est dffficilius quam quid de- ceat videre, Cic. Or. 21 , 70 ; cf. quid de- ceat et quid aptum sit personis, id. Off. 1, 34 fin.: casus singularis magis decuit, Quint. 8, 3, 20 ; id. ib. 11, 3, 161, et saep. : idem fere in omni genere causarum et proderit et decebit, id. ib. 11, 1, 14 ; cf. id. ib. 9, 4, 21 ; id. ib. 11, 1, 45 ; cf. the follg. — In plur. : ubi lepos, joci, risus, vi- num, ebrietas decent, Plaut. Ps. prol. 20 : quum magna pars est exhausta orationis, pene omnia decent, Quint. 11, 3, 147 ; id. lb. 11, 1, 48, et saep. ; id. ib. 11, 3, 150.— (y) c. dat. : istuc f acinus nostro generi non decet, Plaut. Am. 2, 2, 188 ; cf. the follg. bi c - z '"/- (<*) cc acc - pers. : non te mihi irasci decet, Plaut. Am. 1, 3, 24 : hanc maculam nos decet effugere, Ter. Ad. 5, 8, 31 ; Lucr. 5, 51 : oratorem irasci miui- me decet, Cic. Tusc. 4, 25 ; Quint. 12, 6, 3 : si me gemmanria dextra Sceptra te- nere decet, Ov. M. 3, 265, et saep. — (ft) Sine ace.: injusta ab justis impetrare non decet, Plaut. Am. prol. 35 : exemplis gran- dioribus decuit uti, Cic. Div. 1, 20 : nunc decet caput impedire myrto : nunc et in umbrosis Fauno decet immolare lucis, Hor. Od. 1, 4, 9 sq. ; id. Ep. 1, 17, 2 ; Pers. 3, 27.— (y) c. dat. : Paul. Dig. 32, 1, 23. C. Abs. (a) c. ace. pers. : Plaut. Most. 3, 2, 40 ; cf. facis, ut te decet, Ter. Andr. 2, 5, 10 ; Heaut. 5, 5, 10 : ita uti fortes decet milites, id. Eun. 4, 7, 44 ; cf. id. Andr. 2, 6, 14 ; Tit in Prise, p. 683 P. : ilium de- cet, Quint. 9, 4, 15, et saep. — (8) Sine ace. : eia haud sic decet, Ter. Eun. 5, 9, 35 ; cf. id. Hec. 2, 2, 10 : fecisti ut decuerat, id. ib. 4, 4, 66 ; Cic. Phil. 6, 1 : quo majorem spem habeo nihil fore aliter ac deceat, id. Att. 6, 3, 8 ; Virg. A. 12, 153, et saep.— (y) c. dat.: ita nobis decet, Ter. Ad. 5, 8, 5 ; id. ib. 3, 4, 45 ; id. Heaut. 5, 2, 12 : locum editiorem quam victoribus decebat, Sail. H. frgm. ap. Serv. Virg. A. 8, 127. — Hence decens, entis, Pa. (freq. in -Hor., Ov., and in post-Aug. prose, esp. in Quint. ; in Cic. only once adverb., v. below, and cf. decentia ; in Virg. not at all) Seemly, be- coming, decent, proper, fit : amictus, Ov. Pont 2, 5, 52 ; cf. decentior amictus, Quint. 11, 3, 156 ; and sinus (togae) de- centiesimus, id. ib. 11. 3, 140 : ornatus, id. ib. 2, 15, 21 : moras, Hor. Od. 4, 13, 17 ; Quint. 1, 10, 26 ; cf. corporis decens et accommodatus orationi motus, id. ib. 11, 3, 29 ; and allevatio atque contractio hu- merorum, id. ib. 11, 3, 83 ; Sen. Ben. 1, 9, et saep. : quid verum atque decens, Hor. Ep. 1, 1, 11 ; Quint 8, 6, 6 : decentius erit servare pudorem, id. ib. 11, 1, 78. — 2. Esp. of corporeal fitness and symme- try : Regularly, symmetrically, handsome- ly shaped ; well formed ; noble : forma, Ov. Am. 3, 1, 9 ; Rem. Am. 350 ; cf. habitus decentior quam sublimior, Tac. Agr. 44 Rup. : facies, Ov. Tr. 3, 7, 33 : malae.Hor. Od. 3, 27, 53 : Venus, id. ib. 1, 18, 6 ; cf. DECI Cynthia, Prop. 4, 8, 52 : Gratiae, Hor. Od. 1, 4, 6 : (Paullus) et nobilis et decens, id. ib. 4, 1, 13 ; Suet. Dom. 18 ; cf. Juv. 6, 161 ; Ov. Am. 3, 3, 8 : sumptis decentior armis Minerva, Ov. Her. 5, 35 ; Quint. 8, 3, 10, et saep. Adv. decenter (ace. to no. 1) Becoming- ly, decently, properly, fitly : decentissime descripta jura tinium, *Cic. Caecin. 26, 74 : fictis nominibus decenter uti, Plin. Ep. 6, 21, 5 ; cf. id. ib. 5, 19, 3 Gesn. ; Quint. 11, 3, 80 : fieri, id. ib. 11, 1, 79 : singula quaeque locum teneant sortita decenter, Hor. A. P. 92 ; cf. moesta, Ov. Am. 2, 5, 44 ; and lacrimare, id. A. A. 3, 291.— Oomp. : Hor. Ep. 2, 2, 216 : ad quae- dam vel decentius judicanda vel tutius, Quint 9, 1, 21, et saep. Dccciia, «e> /. A town of the Aedui in Gallia Celtica, now Decise, on the Loire, in the Depart, de la Nievre, Caes. B. G. 7, 33, 2 ; cf. Mann. Gall. p. 179. Declaims, a, um, v. Decius, no. 2. BecidlUS, ", ni., L. Decidius Saxa, A military officer who served under Caesar, Caes. B. C. 1, 66. 1. de-cido, cidi, 3. v. n. [cado] To fall off, fall down (quite class. ; in Caes. only once). 1, Lit: A. In gen.: decido de lec- to praeceps, Plaut. Cas. 5, 2, 50; so an- guis decidit de tegulis, Ter. Ph. 4, 4, 26 : poma ex arboribus decidunt, Cic. de Sen. 19 fin. ; cf. e flore guttae, Ov. M. 9, 345 : equo, * Caes. B. G. 1, 48, 6 ; for which ex equo (in terram), Nep. Eum. 4 ; and ab equo (in arva), Ov. Ib. 259 : simmo toro, id. Fast. 2, 350; arbore glandes, id. Met. L 106 : coelo, Plin. 37, 10, 59 ; for which a coelo, id. 2, 52, 53 : in terras imber, Lucr. 6, 497; 80 imber, Hor. Ep. 1, 14, 29 : celsae turres graviore casu, id. Od. 2, 10, 11 : comae, id. ib. 4, 10, 3, et saep. : (volucris) decidit in terram, Ov. M. 12, 569 ; so in terras sidus, id. ib. 14, 847 : in puteum foveamve auceps, Hor A. P. 458: in lacum fulmen, Suet. Galb. 8 : in dolia serpens, Juv. 6, 432 : in casses praeda, Ov. A. A. 2, 2: in laqueos suos auceps, id. Rem. Am. 502 : in turbam praedonum hie fugiens, Hor. S. 1, 2, 42 : in praeceps, Ov. M. 12. 339, et saep. : ad pedes tunica, Suet. Aug. 94. B, Tregn. (like cado, no. I. 3; conci- do, no. I. 2) : To fall down dying, to sink down, to die (in class. I, at. only poet.) : morbo decidunt, Plaut. Trin. 2, 4, 143 : nos ubi decidimus, Quo pater Aeneas, Hor. Od. 4, 7, 14 : scriptor abhinc annos centum qui decidit, id. Ep. 2, 1, 36 : de- cidit exanimis vitamque reliquit in astris, Virg. A. 5, 517 ; cf. Stat. Th. 8, 125 ; and id. ib. 9, 755: (nupta) Decidit; in talum serpentis dente recepto, Ov. M. 10, 10 ; cf. Claud, in Rufin. 1, 1 ; and Hyg. Fab. 14. II. Trop.: To fall, to sink: quanta de spe decidi ! Ter. Heaut. 2, 3, 9 ; for which quanta spe decidi I id. ib. 4, 8, 11 ; Suet. Oth. 5 ; and a spe societatis alieu- jus, Liv. 37, 26 : ex astris, Cic. Att. 2, 21, 4 (cf. astrum, no. 2, \>fin.) : ego ab arche- typo labor et decido, Plin. Ep. 5, 10 : oc- ulis captus in hanc fraudem decidisti, Cic. Verr. 2, 4, 45 Zumpt. N. cr. : ad eas rei familiaris angustias decidit, ut, etc., Suet. Claud. 9 ./in. ; cf. Tac. A. 3, 59 : ficta om- nia celeriter tamquam flosculi decidunt, Cic. Off. 2, 12 fin. : non virtute hostium sed amicorum perfidia decidi, am fallen, defeated, Nep. Eum. 11 fin. : an toto pec- tore deciderim, wholly bauishe.d from her affections, Tib. 3, 1, 20 (cf. Ik Su,uoD neat- eiv, Horn. II. \p, 595). 2. de-cido» eldi, cisum, 3. v. a. [cae- do] To cut off. 1. Lit. (rarely so in the ante-Aug. per.; more freq. abscido ; not found in Caes.) : taleas oleaginas tripedaneas decidito, Ca- to R. R. 45 : decide collum, Plaut. Merc. 2, 2, 37 : aures, Tac. A. 12, 14 : caput, Curt. 7, 2; laevam vulnere, Sil. 4, 389 : pennas, Hor. Ep. 2, 2, 50 : malleolum, Plin 17, 21, 35, § 162 : filicem nascentem falce, CoL 2, 2, 13, et saep. 2. Sometimes, To cudgel, beat soundly: aliquem verberibus decidere, Hadrian. Imp. ap. Callistr. Dig. 47, 21, 2. II. Trop. : To decide a disputed, or, indeed, any matter (qs. to cut the knot- DE CI cf. dirimo and eecare lites, s. res, Hor. Ep. 1, 16, 42 ; Sat 1, 10, 15) ; to determine, set- tle, come to terms (so quite class., and of course most freq. in judic. lang.) : (a) c. ace. : quibus rebus actis atque decisis, Cic. Verr. 2, 5, 45 fin. ; cf. decisa negotia, Hor. Ep. 1, 7, 59 ; * Suet Vesp. 21 : res transactione decisa, Ulp. Dig. 5, 2, 29 ; and jam decisa quaestio, id. ib. 18, 3, 4 : decidis statuisque tu, quid iis ad denari- um solveretur, Cic. Quint 4, 17 ; id. Rose. Com. 11, 32 ; African. Dig. 47, 2, 63 ; cf. Paul. ib. 9, 4, 22, § 4 : hoc loco praeter nomen cetera propriis decisa sunt verbis. i. e. decidedly, clearly expressed, Quint. 8, 6, 47 : ego pol istain jam aliquovorsum tragulam decidero, / will now dispose of this dart one way or another, i. e. 1 will now put an end to this attack, these tricks, Plaut. Casin. 2, 4, 18. — (ji) c.praepp.: cum aliquo, Cic. Verr. 2, 2, 32; so id. ib. 2, 1. 48 ; Rose. Am. 39, 114 ; Plin. 7. 40, 41 : Mart. 9, 4, u ; cf. cum patrono pecunia, Ulp. Diir. 12, 6, 26, ^ 12 : de rebus, Cic. Quint. 5. 19"; so id. Rose. Com. 12, 35 sq. ; Att 1, 8 ; Just 31, 7. — (y) Ahs. : in jugera singula ternis medimnis deciderc, Cic. Verr. 2, 3. 48 ; so id. Rose. Com. 36 ; Aur. Vict, de Vir. ill. 56, 4. 1. deciduus. a . um. adj. [1. decido] That falls down or off, deciduous (chiefly in Pliny ; cf. also the folia, art) : folia, Laber. in Non. 100, 10 ; Plin. 18, 25, 60 : (iones) decidui ad terras fulminum no- men habent, Plin. 2, 20, 18 : sidera, fall- ing, shooting stars, id. 2, 8, 6 : cornua cer- vis, id. 11, 37, 45 : testes pecori ad crura (opp. annexi), id. 11, 49, 110: dentes, id. 8, 3. 4. * 2. deciduus, *• «m, adj. [2. decido ; cf. caeduus. from caedo] That is cut. lopped off: folia. Plin. 16. 24, 8 (cf. Cato R. R. 5, 7). decies (•" many MSS. deciens), num. [decern] Ten limes: Ov. F. 2, 175: co- lumbae decies anno pariunt quaedam et uudecies, Plin. 10, 53, 74, et saep. : decies seni, Ov. F. 3, 163 : HS decies centeua millia, Cic. Verr. 2, 1, 10 Zumpt More commonly abs. decies : HS. decies et oc- tingenta millia, i- e. 1,800,000 sesterces, Cic Verr. 2, 1, 39 : supra trecenta millia usque ad decies arris, Liv. 24, 11 : ad summam sestertii decies in aerarium re- tulit, id. 45, 4 ; Papin. Dig. 35, 1, 77. § 3, et saep. ; -cf. G. F. Grotef. Gr. 2, p. 257 eg. ; Ramsh. Gr. p. 515 sq. — 2. Me ton., for an indefinite large sum : Plaut. Am. 2, 1, 27; so id. Aul. 1, 1, 31; Stich. 3, 2, 45; Hor. A. P. 294 ; 365 ; Pers. 6, 79 ; Juv. 13, 136. et saep. : decies centena dedisses Huic parco, etc, Hor. S. 1, 3, 15 ; cf. Juv. 10. 335 Rup. decima> a e, /•• v - decimus, no. I. 2, and II. 2. decimanus. or more freq. decu- manUS ( v - decimus), a, um, adj. [deci- musj Of or belonging to the tenth part : 1. Of tithes, as a tax : ager, that pays tithes, " Cic. Verr. 2, 3, 6 :" cf. frumen- tum, i. e. a tithe of the produce, id. ib. 2, 3, 5 f.n. and 81 : oleum, Lucil. in Non. 445, 19. — 1>. Subst. decumanus, i. m., A fann- er of tithes, tithe-gatherer, Cic. Verr. 2, 2, 13 ; 71 : 2. 3. 8, et saep. : (perh. sarcastical- ly), decumana, ae. /., The wife of a tithe- farmer, Cic. Verr. 2. 3, 33 ; for which de- cumana mulier, id. ib. 34. — 2. Of the tenth cofiort : miles, Auct B. Afr. 16, 2 ; and oftener abs. decumani. id. ib. § 1 ; Auct B. Hisp. 30 Jin. ; 31, 4 ; tac. H. 5, 20 ; Suet Caes. 70 : porta, the main entrance of a Roman camp, placed the furthest from the enemy (because there were encamped the tenth cohorts of the legions), opposite the porta practoria, Caes. B. G. 2. 24 Herz. ; 3, 25 fin. ; 6, 37 ; B. C. 3, 69 ; 3. 76 ; 3, 96 ; Liv. 3, 5 : 10, 32 jd»., et al. ; cf. Ves. Mil 1, 23 : Adam's Antiq. 2, p. 69.-3. Decu- manus limes, in agriculture, A boundary- line drawn from east to west, opp. cardo (v. h. v. no. 3), Col. 4, 20, 5; 12, 43, 2; Plin. 17, 22, 35, § 169 ; 18, 34, 77. et al. ; cf. Fest. s. v. decimancs, p. 54.— n. Me- ton. for Considerable, large, immense (cf. decimus, decern, decies, etc.) : Lucil in Cic. Fin. 2, 8, 24 : " decumana ova dicun- tur et decuman! fluctus, quia sunt mag- na," Fest s. A. v. p. 54 ; cf. id. s. v. albe- sia, p. 4. DE CI * dccimatiO; °nis, /. [decirno] A se- lecting by tot of every tenth man for pun- ishment, decimation : Capitol. Macr. 12. + decimatrus, A holiday of ilie Fa- lisci, ten days afur the Ides, Fest s. v. qoinquatrus, p. 132 and 218. decimo or decumo, avi, atum, 1. v. a. [decimus] To select by lot every tenth man for punishment, to decimate (a post- Aug. word, although the practice itself occurs as early as 283 A.U.C. ; v. Liv. 2, 59 fin.) : Suet Galb. 12 : cohortes, id. Aug. 24 : cohortium militem, Frontin. Strat 4, 1, 37, et al.— Abs. : Suet Calig. 48. docimus or decumus (the latter orthogr. beinc prevalent in the ancient public law lang. ; hence almost univers- ally decmnanus, v. h. v.). a, um. adj. [decern] The tenth : mensis, Plaut. Am. 1. 2, 19 ; cf. Ter. Ad. 3, 4, 29 : decima lesno, Caes. B. G. 1, 40; cf. ib. 41; 42; 2, 21 ; 23, et al. : decumus annus, Virg. A. 9, 155; cf. ib. 11, 290: septuma (dies) post decu- mani, i. e. tlte seventeenth, id. Georg. 1, 284 Voss., et saep. — x b. Decimum, adv. (like tertium. quartum, etc. ; cf. Gell 10, 1) For the tenth time : Liv. 6. 40. 2. Subst.: decuma, ae, /. (sc. pars) The tenth part, lithe, a. As an offering (cf. Fest p. 54 : " decima quaeque veteres diis suis offerebant") : "testatur Terentius Varro . . . majores solitos decimam Her- culi vovere." Macr. S. 3, 12 ; so Var. L. L. 6, 7, 65; Just. 18. 7, 7; cf. with pars ; Naev. in Prise, p. 874 P. ; Plaut. Stich. 1, 3, 80 : tibi (sc. Pythico Apollini) hinc de- cumam partem praedae voveo, Liv. 5, 21 ; cf. quum vovissent Apollini decumas prae- dae, Just 20, 3, 3.— With this is related, b, A largess openly bestowed by public men on the people : Oresri nuper prandia in semitis decumae nomine magno honori fuerunt, Cic. Off. 2, 17 Beier; so Suet. Calig. 26; Galb. 15; cf. Tac. H. 1, 20.— C. A tithe, as a tax on landholders in the provinces, Cic. Verr. 2, 3, 9 ; more freq. in the plur., id. ib. 2, 3, 39 sq. — d. As a hereditary portion : placet hoc ergo, deci- mas uxoribus dari, quartas meretricibus ? Quint. 8, 6, 19 Spald. B. Meton. (]ike decern, decies, etc. ; cf. "finitum pro infinite, magnus," Schol. Luc. 5. 672) : Considerable, large, immense (poet.) : vastius insurgens decimae ruit impetus undae, Ov. M. 11, 530 (cf. decim- anus, no. II., and in Gr. rpixvuia) ; so of billows, Sil. 14. 122 Drak. ; Luc. 5. 672 ; Val. Fl. 2, 54 (decimus by circumlocut. : qui venit hie fluctus. fluctus supereminet omnes ; posterior nono est undecimoque prior, Ov. Tr. 1, 2, 50). U, Nom. pr.: 1. Decimus, i, m.. A Ro- man prenomen ; cf. Var. L. L. 9, 38. 141 fin. — 2. Decima, ae, /., The goddess that presides over accouchements, '•' a partus tem- pestivi tempore," Var. and Caescl. in Non. 3, 16, 10 sq. : cf. also 'Pert Anim. 37. decineratUS- a - um. adj. [de-cinis] Wholly turned to ashes : Tert adv. Va- lent 32. * de-cineresco* ere, v. n. To be wholly reduced to ashes : Tert Apol. 48 fin. de-cipio- eepi, ceptum, 3. v. a. [ca- pio] primarily signifies to catch away, catch up, seize an animal while running, fleeing, etc. (whence decipula, a snare, trap) ; but occurs only in the trop. sense (ace. to capio, no. II. 2, a, y) : To catch, ensnare, entrap, beguile, de- ceive, clicat : Plaut. Rud. 4, 7, 9 sq, : " ita decipiemus fovea lenonem Lycum," id. Poen. 1, 1, 59; id. Amph. 1, 1, 268. et saep. : eo deceptum, quod neque com- missum a se intelligeret, quare timeret, neque, etc, Caes. B. G. 1, 14 : T. Roscius novem homines honestissimos . . . indux- it decepit, omni fraude et perfidia fefellit, Cic. Rose. Am. 40, 117 ; cf. ilia ampbibo- lia, quae Croesum decepit vel Chrysip- pum potuisset fallere, id. Div. 2, 56 fin., et al. : homines imperitos et per colloquium deceptos crudelissime interfecisse, Caes. B. C. 1, 85. 3 : so per aliquid, id. ib. 3, 82 fin. ; Liv. 1, 9, et al. : jam semel in prima spe deceptos, Liv. 36, 40 ; for which spe affimtatis deceptum, Suet Tib. 65 ; cf. de- ceptus nocte. Quint 4, 2. 71: cupidine falso, Hor. S. 1, 1, 61 : specie recti, id. A. P. 25, et saep. — Poet, in Gr. construe- DE CL tion : Prometheus et Pelopis parens Dulci laborum decipitur sono, is beguiled of his sufferings (i. e. forgets his sufferings, be- ing besruiled with sweet melody), Hor. Od. 2, 13, 38.— b. Of inanimate ot^ jects : exspectationibus decipiendi», Cic. de Or. 2, 71, 289 ; cf. quo opinio ab- cipitur, Quint. 6, 3, 64 : oculos, Ov. R. Am. 346 : cf. id. Met. 3, 431 : nervos, Pers. 4, 45 : volatile pecus facile custodiam pastoris decipit, Col. 8. 4, 3 : judicium er- ror, Ov. Pont. 3, 9, 11 ; Liv. 8, 7 : sic ta- men absumo decipioque diem. Ov. Tr. 4, 10, 114 ; cf. id. Her. 19. 55 Loers. ; Stat Silv. 4, 4, 19 ; Plin. 16, 43, 84 fin., et saep. — 2. ^bs. : victima deceptus decipientis ero, Ov. Am. 3, 3, 22: id tantum hostium, quod ex adverso erat conspexit ; ab ter- go et super caput decepere insidiae, Liv. 22, 4 ; Plin. 18, 24, 56. $ 204. decipula. ae,/. and decipulum- 1 n. [decipio] A snare, trap, in the rrop. sense (ante- and post-class.) : (u) Fern. : Sid. Ep. 8, 10 med. ; Mart. Capell. 4, p. 135,— (0) Kcutr. : App. M. 8. p. 202 : so id. Flor. 4, p. 360. — (y) Gen. inc. : nulla decipula, Laev. in Front. Ep. ad M. Caes. 1. 3. de-cirCinO) are - "■ a - 1'° make of a circular form, to round off (perh. only in the follg. places) : Manil. 1, 296 ; id. 3. 352. deciSlO. onis, /. [2. decido] * I. (ace. to decido, no. I. : a cutting off, taking away; hence) A diminishing: App. de Mundo, p. 71, 4. — Far more freq., and in good prose, H, (ace. to decido, no. II.) A decision, settlement, agreement : nostra decisio de aequitate, Cic. Caecin. 36 fin. : dicat decisionem factam esse, quae facta non est, id. Rose. Com. 13, 48 ; so id. Flacc. 36, 89 ; Verr. 2, 1, 54 : quaestionis Ulp. Dig. 5, 3, 25. decisUSj a, um. Fart., v. 2. decido. DeciUS. a > um, The name of a Roman gens. The most celebrated individuals belonging to it are the two Decii (P. De- cius Mus, father and son), who, as con- suls, voluntarily devoted themselves to death tJ save their country (the former in the Latin war, 413 A.U.C, the latter in the Samnite war, 458 A.U.C). " Liv. 8, 9 ; 10, 28 ; Val. Max. 1, 7, 3 : 5, 6, 5 sq. ; Flor. 1, 14, 3 ; 1, 17, 7 ;" Cic. Off. 2, 4, 16 ; Div. 1, 24, 51 ; Fin. 2, 19, 31 ; de Sen. 13, 43, et saep. Cicero also mentions the grand- son : "quae (sc. mors) si timeretur non cum Latinis decertans pater Deeius, cum Etruscis filius, cum Pyrrho nepos su hostium telis objecissent," Cic. Tusc. 1, 37, 89 ; cf. Beier on Cic. Off. 2, 4, 16.— Hence, 2. Decianus^ a , um. O/or be- longing to Deeius : exercirus (i. e. of the second Deeius), Liv. 10, 31. declamation onis, /. [declamo] 1. Exercise in oratorical delivery, exercise in speaking, declamation (quite class. ; most freq. in Quint.) : " quum sit declamatio fo- rensium actionum meditatio," etc., Quint. 4, 2, 29 ; cf. id. ib. 2, 10, 4 ; 12 ; 5, 12, 17 ; 7, 1, 4, et saep.: de Gorgia quod mihi scribis, erat quidem ille in quotidiana de- clamatione utilis, etc., Cic. Fam. 16, 21, 6 ; cf. id. Tusc. 1, 4, 7 ; 2,11,26.-2. Meton. (abstr. pro concreto), A theme, subject for declamation, called also causa (v. h. v. no. II. 1), Quint 1, 2, 13 ; 10, 2, 12 ; 10. 5. 14 ; cf. Sen. Contr. 1 praef. and Ellendt Cic. Brut LXXXVII1— Poet, also of a person who serves as a theme : Juv. 10, 167. — n. In a bad sense : Loud, eager talking (so several times in Cic.) : desi- namus aliquando vulgari et pervagata declamatione contendere. Cic. Plane. 19. 47 : non placet mihi inqnisitio enndidati. praenuncia repulsae non declamatio potius quam persalutatio, id. Mur. 21. 44. declamatiuncula. ae. /. dim. [de- clamatio] A little exercise in speaking, dec- lamation (very rare) : Gell. 6, 8, 4 : ado- lescentum declamatiuncula, Sid. 1, 4. - declamatory oris. ">■ [declamo] One who practices set speaking, a rhetorician, declaimer (diff. from orator, a practical speaker, Quint 10, 2, 21) : non enim de- clamatorem aliquem de ludo aut rabulam de foro, sed doctissimum et perfectissi- mum quaerimus, Cic. Or. 15, 47 ; cf. id. Piano. 34, 83 ; Quint 3, 8, 44 ; 51 ; 5, 13. 42 ; 8, 3. 22 Zumpt N. cr. ; 9, 2, 83 ; 10, 1, 71 ; 10, 7, 21 : Juv. 16. 23, et saep. 419 DECL declamatorius, a. ™, <*%• [decia- mator] Of or belonging to the exercise of speaking, declamatory, rhetorical (good prose) : declamatorius opus, Cic. de Or. 1, 16 fin. : puer magis illo declamatorio genere duci et delectari videtur, id. Q. Fr. 3, 3 ad fin. ; ef. genus dicendi, Quint. 2, 10, 9 : eonsuetudo, id. ib. 5, 13, 46 : li- centia, id. ib. 8, 3, 76 : res, id. ib. 4, 2, 128 : stadium, Tac. Or. 14. declamitO; avi, atum, 1. v. intens. ■n. and a. [declamo] To (earnestly) prac- tice rhetorical delivery or declamation, to declaim (good prose; most frequent in Cic.): (a) Abs.: "commentabar declara- itans (sic enim nunc loquuntur), saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo quotidie," Cic. Brut. 90, 310 ; so id. de Or. 1, 59, 251 ; Fam. 16, 21, 5 ; Quint. 12, 11, 15.— * (/3) c. ace: Cic. Tusc. I, 4, 7. — H, In a bad sense: To talk violently, to bluster : de aliquo, Cic. Phil. 5, 7, 19 ; cf. id. ib. 2, 17. de-clamo, avi, atum, 1. v. n. and a. (lit., to loudly talk a thing down, as it were ; hence rhetor. 1. t.) To exercise one's self in rhetorical delivery, to practice speak- ing, to declaim (quite class. ; of course most freq. in Cic. and Quint) : {a) Neulr. : ad fluctum aiunt declamare solitum De- mosthenem, ut fremitam assuesceret voce vincere, Cic. Fin. 5, 2, 5 ; id. frgm. ap. Quint. 6, 3, 73 ; id. ib. 2, 5, 16 : dumtade- clamas Romae, * Hor. Ep. 1, 2, 2 Schmid ; Mart. 2, 7 : declamare doces ? Juv. 7, 150, et saep. — Impers. : in eo, quomodo de- clamatar, positum est etiam, quomodo agatar, Quint. 9, 2, 81.— (0) Act. (rare ; not in Cic. ; cf., on the contrary, declami- to, no. I. /3) : suasorias, Quint. 3, 8, 61. — II. I n a bad sense: To speak as an orator with violence, to declaim, to bluster : ille insanus, qui pro isto vehementissime contra me declamasset, Cic. Verr. 2, 4, 66 fin. ; so in quemvis, id. Fam. 3, 11, 2 : all- quid ex alia oratione declamare, id. Rose. Am. 29 fin. — 2. Beyond the rhetor, sphere: quis niBi mentis inops tenerae deelamet amicae ? Ov. A. A. 1, 465. |3p° Unusual is Quint. 9, 4, 62 : haec est sedes orationis, hoc auditor exspec- tat, hie laus omnis declamat, perh., ace. to Spalding, here all encomiums are loudly poured forth ; Burm. conjectures deela- matoris. declaratio, 6nis, /. [declaro] A dis- closure, exposition, declaration (very rare) : declaratio animi rui, quem haberes de re- publica, Cic. Fam. 10, 5, 2 : declaratio amoris tui 1 id. ib. 15, 21, 3. declaratlVUS, a, um, adj. [id.] Serv- ing for explanation, explanatory (post- class.) : pars, App. Dogm. Plat. 3 ; Mart. Cap. 4, p. 97.— Adv. Mart. Cap. 4, p. 120. * declarator^ °™, m. fid.] One who declares or makes known, an announcer : declarator honoris, Plin. Pan. 92, 3. de-clarO; avi, atum, 1. v. a. To make clear, plain, evident (by disclosing, uncov- ering, as it were) ; to show, manifest, de- clare, etc., ano(paiv (quite class.; most freq. in the trop. sense : v. the follg. ; in Caes. only once ; in Hor. not at all.). I. Lit.: praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum — Castor et Pollux ex equis pugnare visi sunt, Cic. N. D. 2, 2, 6 : dentibus (cervorum) senec- ta declarator, Plin. 8, 32, 50, § 116 ; Nep. Hann. 11, 2. — 2. I" P u h. law lnng. t. t. : To announce, proclaim, declare any one in public session as elected to an office (esp. that of consul) : ejusdem hominis voce et declaratus consul et defensus, Cic. Mur. 1, 2 (for which shortly before, L. Murenam consulem reuunciavi) ; cf. id. ib. 2, 3 ; so consulem, id. Agr. 2, 2, 4 ; Rep. 1, 15 ; Sail. C. 24 ; Jug. 27, 4 ; Liv. 9 40 fin. ; 24, 9 ; 26, 22 ; 28, 39 ; 40, 37 : declaratus rex Numa de templo descen- dit, id. 1, 18 fin,; consulem, praetorem, id. 9, 40 fin. : tribunatum militarem, Sail. J. 63, 4 : victorem magna praeconis voce Cloanthum Declarat, * Virg. A. 5, 245. H, Trop. : To make clear to the mind, to manifest, demonstrate, prove, show, ex- plain : " quum tot signis eadem natura declaret quid velit, anquirat, desideret, tamen obsurdescimus nescio quo modo, nee ea, quae ab ea monemur audimus," 420 DECL Cic. Lael. 24. Constr., („) c.acc: Cili- cum et Pisidarum gens .... volatibus avi- um et cantibus ut certissimis signis de- clarari res futuras putant, Cic. Div. 1, 1, 2 ; cf. id. ib. 1, 56 ; N. D. 2, 65, 163 ; id. Fam. 5, 13, 2 : ipsa consolatio literarum tuarum declarat summam benevolentiam, id. ib. § 1 ; Quint 11, 3, 66 : declarant gau- dia vultu, * Catall. 64, 34, et saep. : turn propriam cujusque (generis juris civilis) vim definitione declaret, Cic. de Or. 1, 42, 190 : nullum (verbum) inveniri potest, quod magis idem declaret Latine, quod Graece f/Sovij, quam declarat voluptas, id. Fin. 2, 4, 13 ; cf. in like manner of the meaning of words, id. ib. 3, 4, 14 ; Or. 22, 73 ; de Or. 3, 13, 49 ; Rep. 1, 24 : quae (litera C) inversa mulierem declarat, Quint. 1, 7, 28.-08) With an object- sentence : bene ubi quod consilium dis- cimus accidisse, hominem catum Eum esse declaramus, Plaut. Ps. 2, 3, 16 ; Lucr. 6, 471 ; cf. id. 1, 366 ; 6, 468 : quod pluri- mis locis perorationes nostrae voluisse nos atque animo contendisse declarant, Cic. Or. 62, 210 ; Quint. 8 prooem. § 15, et saep. — (y) With a relative sen- tence : quae cujusque ingenium ut sit declarat maxume, Ter. Heaut. 2, 3, 43 : ut matres familiae eorum sortibus et vati- cinationibus declararent, utrum proelium committi ex usu esset nee ne, * Caes. B. G. 1, 50, 4 : qui declaravit quanti me fa- ceret, Cic. Att. 6, 1, 10 ; cf. Sail. J. 24, 7, et saep. — (5) Abs. ■■ ut ratio declarat eorum, qui, etc.,Lncr. 5, 693 ; Cic. Mil. 5, 12, et al. declinatio, onis, /. [declino] A bend- ing from any thing, bending aside ; hence also an oblique inclination, direction (good prose). 1, Lit.: lanceam exigua corporis de- clinatione vitare, Curt. 9, 7 ad fin. ; cf. quot ego tuas petitiones parva quadam declinatione effugi, Cic. Cat. 1, 6, 15 : de- clinare dixit (Epicurus) atomum perpaul- lum, et ipsa declinatio ad libidinem fingi- tor, etc., Cic. Fin. 1, 6, 19 ; so of the oblique descent of atoms, id. Fat. 10, 22 ; 22, 47. 2. Like the Gr. k\iw, the inclination of the earth toward the poles, A region of the earth or sky, climate: declinatio mundi, Col. 1 prooem. § 22; so mundi, id. 3, 1, 3 ; cf. positio coeli et declinatio. id. 1, 6, 18 ; so corresp. with regio coeli, id. 4, 24, 2. II. Trop.: An averting of one's self from any thing ; an avoiding, avoidance : 1 ut bona natura appetimus, sic a malis ; natura declinamus ; quae declinatio, si j cum ratione net, cai/tio appelletur, Cic. i Tusc, 4, 6, 13 ; cf. so opp. to appetitio, id. N. D. 3, 13, 33 ; and in plur., Gell. 14, 1, j 33 : laboris, perieuli, Cic. Clu. 53 fin. 2. *• 2-1 a. Of rhetor, lang. : " declinatio ! brevis a proposito, non ut superior ilia ! digrcssio," Cic. de Or. 3, 53 fin.^\y. Of gramm. lnng. : Variation, inflection ; viz., : (a) In the older grammarians, every i change of form, in general, which a word undergoes ; both declension, strictly so called, and conjugation, comparison, der- ivation, etc., " Var. L. L. 8, 2, 103 sq. (fere passim) ; 10, 1, 159 sq. ;" Cic. de Or. 3, 54 ; cf. also of declension in its stricter sense, Quint. 1, 4, 29; 1, 5, 63; 1, 6, 5; 1, 9, 5 : of conjugation, id. ib. 1, 4, 13 ; of derivation, id. ib. 8, 3, 32; 2, 15, 4.— 0) Among the later grammarians, of Declen- sion, properly so called, as distinguished from conjugatio, comparatio, derivatio, etc. And so even Donatus : in declina- tione compositivorum nominum, p. 174 P. (p. 13 Lind.) : but conjngationes verbis accidunt tres, etc., p. 1755 P. (p. 17 Lind.) ; comparationis gradus sunt tres, positivus, comparativus, superlativus, p. 1745 P. (p. 10 Lind), etc. declinatus, tis, m. [id.] i. q. prec. no. II., but far less freq., \ m Aversion, avoid- ance, corresp. with depulsionem doloris, Cic. Fin. 5, 7. — 2. I" Varro repeatedly : Variation, inflection of words, L. L. 9, 27, 134 ;_ 9, 36, 138 sq. declinis; e, adj. [id.] Turning aside (perh. only in the two follg. places) : de- clinia juga, Stat. Th. 5, 297 (" quae decli- narcnt et fugerent," Schol.). So of the retreating motion of the sea in ebb and flood : undae, Luc. 4, 427 Cort. DECL de-climOj avi, atum, 1. v. a. and n. [clino z= xXi'vu] I. Orig., To bend off from the straight path ; to turn aside, turn away (freq. and quite class. ; not in Caes.). A. Lit. : a. Act. : ego modo declinavi paullum me extra viam, Plaut. Aul. 4, 8, 11; cf. sese recta regione viai, Lucr. 2, 250 ; and se a tenis omnia numina, Poet, ap. Suet. Aug. 70 : non prius ex illo fla- grantia declinavit Lumina, * Catall. 64, 91 : si quo ego inde agmen declinare vo- luissem, Liv. 1, 28 ; id. 36, 23 : nares in alteram partem declinantur, Cels. 8, 5. — Poet, of the eyes : To bend down, i. e. to lower, close them in sleep : nee dulei de- clinat lumina somno, * Virg. A. 4, 185. — b, Neutr. (only so in Cic. ; cf. under B) : paullum ad dexteram de via declinavi, ut ad Perieli sepulcrum accederem, Cic. Fin. 5, 2, 5 : a Capua, id. Att. 14, 17, 2 ; Liv. 38, 20. — So of the oblique motion of atoms, corresp. with oblique ferri: "si omnes atomi declinabunt, nullae umquam co- haerescent ; sive aliac declinabunt, aliae suo nutu recte ferentar : primum erit hoc quasi provincias atomis dare, quae recte, quae oblique ferantnr," Cic. Fin. 1, 6, 19 sq. ; cf. " id. Fat. 9, 18" (preceded by cur Epicurus atomos de via deducat) ; " 20, 46 ;" N. D. 1, 25. B. Trop. : 1. In gen. : a. Act. : neque (mulierem) declinatam quicquam ab alia- rum ingenio ullam reperias, who has de- parted, deviated, * Ter. Hec. 2, 1, 3 ; cf. quaedam verborum figurae paullum fig- uris sententiarum declinantur, Quint. 9, 3, 88 ; id. ib. 10, 3, 33 ; Sail. Hist. frgm. ap. Non. 385, 6 : neque spe, neque meto de- clinatus animus, Quint. 12, 1, 16 : Cato literas Graecas aetate jam declinata didi- cit, id. ib. 12, 11, 23.— b. Netitr. : de via, Cic. Lael. 17 ; cf. de statu suo, id. Clu. 38, 106 ; so a religione officii, id. Verr. 2, 3, 1 : a malis (opp. appetere bona), id. Tusc. 4, 6, 13 : a parvis delictis diligentius, id. Off. 1, 40 fin. : aliquantalum a proposito, id. Or. 40, 138 : a recto itinere (oratio), Quint 4, 3, 14, et al. : gemma paullum declinans a topazio in aurum, Plin. 37, 8, 34 : ut eo revocetur unde hue declinavit oratio, Cic. de Or. 2, 38 ; cf. id. Leg. 1, 21 fin. : quan- tum in Italiam declinaverat belli, Liv. 28, 1 ; cf. in pejus, Quint. 10, 2, 16 : in aspe- ram Pholoen, Hor. Od. 1, 33, 7 : plerique desperata facultate agendi ad discendum jus declinaverunt, Quint. 12, 3, 9 ; cf. id. ib. 7, 2, 30.— Abs. : Cic. Sest 34. 2. In partic, grammat. 1. 1., To vary, inflect a part of speech ; viz., a, I" ™e older grammarians, of every kind of in- flection (declension, conjugation, compar- ison, derivation, etc.), "Var. L. L. 8, 2, 103 sq. (fere passim) ; 10, 2, 163 sq. ;" cf. also Quint. 1, 4, 22 ; 1, 5, 63 ; 1, 6, 31 ; 9, 1, 12, et al. — b. In the later grammarians, To decline, in the strict sense of the term, Charis. p. 8 sq., and the other gramm. II. Transf., with an object denoting that from which one turns aside ; hence, To avoid, to shun (quite class. ; most freq. in Cic.) : sic oratio plagam gravem faeit, nisi petitio fuit apta, nee satis recte declinat impetum, nisi etiam in cedendo quid deceat intelligit, Cic. Or. 68, 228 ; cf. id. Att. 8, 11, D ad fin. ; and appetantur quae secundum nataram sunt declinan- tur contraria, id. N. D. 3, 13, 33 : judicii laqueos declinare, id. Mil. 15, 40 ; so ur- bem, id. Plane. 41 : vitia, id. Off. 1, 6, 19 : ea quae nocitura videantar, id. ib. 1, 4 ; cf. Tac. A. 13, 4 : invidiam, id. Hist 4, 41 fin. ; Suet Caes. 4 : impudicitiam uxo- ris, Tac. A. 6, 51. HUi^ The reading in Cic. Fat. 20, 46 : quae ergo nova causa in natura est quae, declinet atomum, is probably corrupt ; be- cause Cicero elsewhere, and even in this place, repeatedly uses declinare in its pri- mary meaning, esp. of the motion of at- oms, only as a neuter verb. Perh., in accordance with ib. 9, 18 (v. supra), we should read deducat for declinet. dc-cllviS) e (neutr. plur. once hete- rocl. decliva, Ov. M. 2, 206 ; also declivia, id. ib. 1, 39, et saep. ; cf. acclivis and aplustre), adj. [clivus] Inclining down- hill, downward ; sloping (quite class., and freq., esp. in histt and poets ; perh. not at all in Cic. and Virg.) : collis ab summo DE CO aequaliter declivis ad flumen Sabim, Caes. B. G. 2, 18 : in declivi et praecipiti loco, id. ib. 4, 33, 3 : iniquo loco et ieviter de- clivi, id. ib. 7, 83, 2 ; cf. locus tenui fasti- gio vergebat, id. B. C. 1, 45, 5 : locus, also vallis, and opp. mons, id. ib. 1, 79, 2 : lati- tude), quem locum Catabathmon incolae appellant, Sail. J. 17, 4 : Olympi, Ov. M. 6, 487 : arvum Aesulae, Hor. Od. 3, 29, 7 : ripa, Ov. F. 3, 13 ; Met. 5, 591 ; 6, 399 : flumina. id. ib. 1, 39 ; cf. cursum (arani- um), Luc. 4, 114 : via, Ov. M. 4, 432 ; 7, 410, et saep. : sol in occasum, Plin. 8, 50, 76. — j). Abs. : lit de locis superioribus haec declivia et devexa cernebantur, Caes. B. G. 7, 88 : si per declive sese re- ciperent nostras ex superiore insequen- tes loco verebantur, in the descent, decliv- ity, id. B. C. 3, 51, 6 ; cf. erat per declive receptus, id. ib. 3, 45, 4 ; and Ov. M. 2, 206. — 2. Trop. : labituroceiduaeperiter declive senectae, id. ib. 15, 227 ; cf. mu- lier aetate declivis, in the decline of life, Plin. Ep. 8, 18, 8; Arn. 2, p. U.—Comp., Sup., and Adv. do not occur. * decll vitas, atis, /. [declivis] A slop- ing place, declivity : Caes. B. G. 7, 85, 6. decoctlC. onis, /. [decoquo] (post- class.) A boiling down : lentisci conficitur hoc raodo, Coel. Aur. Tard. 2, 13. — 2. Concret., A decoction : App. Herb. 77. — 3. Trop.: An exhaustion, loss: unius decoctioni universi respondere cogentur, Cod. Just. 11, 9, 5. decoctor- 01 'is, m. [decoquo, no. I. b] One who has squandered his own or an- other's property, a spendthrift, bankrupt, Cic. Phil. 2, 18 ; Cat. 2. 3 ; Catull. 41, 4 : pecuniae publicae, Cod. Just 10, 32, 40. decoctum, i. t. decoquo, no. II. 1, b. 1. decoctus- a, um, Part., from de coquo. * 2. decOCtuS; i is [decoquo] A boil ing down, seething : omnes gemmae mel- lis decoctu nitescunt Plin. 37, 12, 74. t decollation A beheading, Tfa\n\o- Kqiria, Kc 1- "• '<• [colum ; lit, to trickle through ; hence trop.] quasi, to turn to water, To come to naught, to fail (ante-class.) : si spes decolabit Plaut Capt 3, 1, 37 Gronov. and Lindem. ; cf. si sors autem decolassit id. Casin. 2, 4, 28 : quorum si alterutrum decolat Var. R. R. 1, 28 (for which Col. 1, 3, has quo- rum si alterum deesset). de-cdlor* oris (.ace. plur. heterocl. de- coloros, Prud. orc ". [decresco] A decreasing, decrease (post-class.) : rerum atque hominum, Gell. 3, 10, 11 : lunae, App. M. 11 init. de-crcmOj "re, v. a. To burn up, consume by fire (late Lat.) : grex omnis in aras decremetur, ut, etc. (I. vulg. decre- met, ut), Tert. adv. Marc. 2, 2. de-crepitus, a> «m. "dj. [crepo] (qs. noised out, i. c. noiseless; applied to old people, who quietly creep about, like shadows) Very old, decrepit (mostly ante-class.) : vetulus, decrepitus senex, Plaut. Merc. 2, 2, 43 ; so senex, id. ib. 20 ; Asin. 5, 2, 13 : vetulos, id. Epid. 5, 2, 1 : anum, Ter. Ad. 5, 8, 16 : hoc Eunucho, id. Eun. 2, 1, 25: leo, Prud. Ham. 561 : inter decrepitos me numera et extrema languentes, Sen. Ep. 26 : — bestiola, * Cic. 'fuse. 1, 39 fin. * d-icrcsccntia, ae, /• [decresco] A decreasing, waning : quotidiana lunae, Vitr. 9, 4 ad fin. (for which, just before, deminutio). de-CreSCOj crgvi, cretum, 3. v. n. I, Orig., To grow less, grow shorter, decrease, wane (as the moon, bodies of water, the 422 BE CU length of the day, etc.) : ostreae cum luna pariter crescunt pariterque decrescunt * Cic. Div. 2, 14, 33: crescunt loca deeres- centdbus undis, Ov. M. 1, 345 ; cf. aequora decrescunt, id. ib. 2, 292 ; and decrescen- tia flumina, * Hor. Od. 4, 7, 3 : die decres- cente (coupled with quo rursus crescente), Plin. 2, 59, 60 : ubi febris fuit atque de- crevit, Cels. 3, 6 ; cf. morbus, id. ib. 20, et al. : nocte dieque decretum et auctum, Laev. in Prise, p. 869 P. — Hence, H, I n gen., To decrease in size, become less, di- minish : uncus aratri Ferreus occulte de- crescit in arvis, i. c. wears away, Lucr. 1, 315; id. 5, 536; Mart. 7, 54; Quint. 5, 12, 14 ; cf. id. ib. 9, 4, 23 : admiratio decres- cit, id. ib. 1, 3, 5 : metus matrum, Sil. 7, 82, et saep. : tit corpora quamlibet ardua et excelsa, procerioribus admota decres- cant, i. e. seem smaller, Plin. Pan. 61, 2. — b. Poet, of the gradual disappearance of places as one removes further from them : Stat. Ach. 2, 308 : jam liuquitur Aetna Totaque decrescit refugo Trinacria visu, Claud. Rapt. Pros. 1, 189. — * 2. Pregn.: To pass away by diminution ; to vanish, disappear: cornua decrescunt etc., Ov. M. 1, 740. decretalis, e, adj. [decerno] Belong- ing to or depending on a decree, decretal (post-class.) : successio bonorum, Ulp. Dig. 3_8, 9,1 : pagina, Sid. Ep. 7, 9. decretio, onis, /. [id.] i. q. decre- tum, A decision, decree, Marc. Cap. poet. 1, p._12._ decretdriUSi a, um, adj. [id.] Be- longing to a decision, decisive (post-Aug.) : non accedit ad decretorium stilum, i. e. to a definitive sentence, Sen. Clem. 1, 14 : intrepidus horam illam decretoriam (viz., the hour of death) prospice, id. Ep. 102 med. ; so dies, Plin. 18, 29, 69, § 288 ; cf. id. 18, 28, 68, § 272 : arma, Sen. Ep. 117 med. ; cf. pugna, Quint. 6, 4, 6 ; and Spald. ib. 10, 5, 20. decretum, i> n i v - decerno, ad fin. decretuS; a, um, J,, Part., from de- cerno. — 2. Part., from decresco. * de-CubO, are , «■ n. To lie away from, out of, e. g. one's bed : de eo lecto non decubat, Fab. Pictor in Gell. 10, 15, 14. de-culc©- are, v. a. To tread down, trample vpon (post-Aug. and very rare) : bacas in qualo pedibus, Plin. 17, 10, 11 ; Stat. Th. 1, 622. de-CUlpatUS; a. ™, adj. Faulty, censurable : verbum, Gell. 19, 10, 10. t decultanmt; valde occultarunt, Fest. p. 57. decuma. ae, v. decimus. decumanus. a, um, v. decimanus. decumates, ium, adj. [decimus] Be- longing to tithes, tithe- : agri, of those that pay tithes as tribute, tithe-land, Tac. Germ. 29 fin. ; v. expositions, ad loc. de-cumber ciibui, 3. v. n. To lie down, scil. in bed or on the eating-couch (good prose) : Cato R. R. 156, 4 ; cf. Gell. 18, 10, 2 : super lecrum, Suet. Ner. 48 : in aureo lecto, id. Caes. 49 : hospes me ad coenam vocat Venio, decumbo, Plaut. Merc. 1, 1, 98 ; so of reclining at table (cf. accumbo), id. Cure. 2, 3, 72 ; Stich. 5, 1, 6 ; Ter. Ph. 2, 2. 28 ; Cic. Verr. 2, 3, 25. —2. A (. t. in the lang. of gladiators ; said of the conquered one : To fall, Cic. Tusc. 2, 17, 41; Phil. 3, 14,35. decuncis, i s > m - [decem-uncia] A measure or weight of ten unciae, Rhem. Fann. de Ponder. 46. Also decunx, Prise, de Ponder, p. 1348 P. decunctOl'; ari, v. decontor. I dccureS) v - 2. decurio. decuria, ae,/. [decern, after the anal- ogy of centuria, from centum] A division consisting of ten ; a decuria, decade, Se- nds. Thus Romulus, ace. to Dion. Hal. 2. 7, p. 82 d, formed out of the thirty cu- riae 300 <5 e k a 6 a S Cgentes, ace. to Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 354) ; v. the passage under decurio, ad init. So, too, in agri- culture : " classes etiam non majores quam denum hominum faciundae, quas decurias appellaverunt antiqui," Col. 1, 9, 7. Of other things: pellium tentorinrum, Valerian, ap. Trebell. Claud. 14.— H. In gen. (cf. centuria), A division, class: most freq. of the decuriae of the judges (three, till the time of Augustus, who add- | DE CU ed a fourth, and Caligula a fifth), " Cic. Verr. 2, 2, 32/». ; Phil. 1, 8 ; 13, 2, 3 ; Clu. 37, 103 ; Suet. Aug. 32 ; Calig. 16 ; Galb. 14 ;" Aug. 29 ; Tib. 51 ; Claud. 15 ; Quint. 4, 2, 45 ; Inscr. Orell. no. 3877 ; 3155 sq. ; 3899, et al. : equitum, Suet. Tib. 41 Ou- dend. and Wolf. : scribarum, id. Claud. 1 : cf. Cic. Verr. 2, 3, 79 : viatoria, Inscr! Orell. no. 4076; 2204; cf. no. 2676: ser- vorum, Sen. Ep. 47, et al. Said jocose- ly of a party of boon companions, Plaut Pers. 1,_3, J52 ; Caecil. in Non. 139, 19. decurialisj <-■ a - [decuria] Belong- ing to a decuria; hence subst, member of a decuria (mostly post-class.) : nume- rus, Tert. Anim. 37 : decvrialivm ge- rvlorvm dispensatob, Inscr. Orell. no. 874; so ib. no. 976 ; 4196; cf. ib. 2456 ; ib. 2252 ; ib. no. 3216 ; so ib. no. 2204 ; 2456 ; 5010, et al. ^ X decuria timj "dv. [id. ; cf. centuria- tim] By decuriae ; v. Charis. p. 165 P. *deCUriatlOj onis, /. [1. decurio] A dividing into decuriae : tribulium, de- scriptio populi, etc., Cic. Plane. 18, 45. * decuriatUS; us > ™- [id-] 4. dividing into decuriae: ubi (milites) ad decuria- tum aut centnriatirm convenissent, Liv. 22, 38. 1. decurio, avi, atum, 1. v. a. [decu- ria] To divide into decuriae: equites de- curiati, centuriati pedites, Liv. 22, 38 ; v. preced. art. : servorum delectus habeba- tur . . . quum vicatim homines conscribe- rentur, decuriarentur, Cic. Sest 15: de- curiasse Plancium, conscripsisse, etc., id. Plane. 18, 45 Wund. ; cf. ib. 19, 47 ; Phil. 7, 6, 18 ; Q. Fr. 2, 3, 5, and v. decuriatio. — *2. Trop. : vertex incrementis lustra- libus decuriatus, i. e. of a man ten lustres old, Marc. Cap. 1, p. 1. 2. decurio, om3 ( a ' so " decures de- curiones," Fest. p. 54 and 57 ; and decu- riontjs, like centurionus and CURIO- Nus, id. p. 38), m. [id.] The head or chief of a decuria, a decurion. The name was given already by Romulus to the bead of the tenth part of a curia, Dion. Halic. 2, 7, p. 82, d; cf. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 354. In the army, a decurio was the commander of a decuria of cavalry, " Var. L. L. 5, 16, 26; Veget. Mil. 2, 14." And after the extension of the Roman domin- ion, there were decuriones of the senate, the municipia, and the colonies, "Pompon. Dig. 50, 16, 239 ; 50, 2 ; Cod. Just. 10, 31 ;" Cic. Sest. 4, 10 ; Rose. Am. 9, 25 ; Clu. 14, 41 ; Caes. B. C. 1, 13 ; 1, 23, et saep. ; cf. Savigny's Gesch. Rom. Rechts 1, p. 40 sq. — Sometimes i. q. praefectus applied to the overseer of the persons employed in any duty about the court, e. g. a head- chamberlain : cubiculariorum, Suet. Dom 17 : PROCVLVS DECVRIO GERMANORVM (i. e. custodum corporis) ti. germanici, Inscr. Orell. no. 2923. I decuridnaliSi e, adj. [2. decurio] Belonging to a decurion, decurional : " fiov\tvnKos," Gloss. Philox.; Inscr. Grut 469, 4. decuridnatus, 0s, m. [2. decurio] The office of a decurion. Cato in Fest. s. ». optionatus, p. 195 ; Ulp. Dig. 50, 2, 2 sq. ; Inscr. Orell. no. 164 ; 3530. decurionus, v - 2. decurio, ad init. de-C1irrO, cucurri or curri (cf. decu- currit, Caes. B. G. 2, 21 Oud. N. cr. ; Tnc. A. 2, 7 Bach. If. cr. ; Suet. Ner. 11 : de- cucurrerunt, Caes. B. G. 2, 19, 7; Petr. 64, 3 ; and even see Tert. adv. Marc. 4, 38 med. : decucurrerat, Liv. 1, 12 : decucur- risse, id. 25, 17; also decurrerunt, id. 26, 51 ; 38, 8 : decurrere, Virg. A. 4, 153 ; 11, 189 : decurrisset, Liv. 33, 26), cursum, 3. v. n, and (with homogeneous objects, viam, spatium, trop. aetatem, etc.) a. To run down from a higher point ; to flow, sail, swim down (quite class, and very freq.). I. L>t: A. I» gen.: (a)Nctttr.: de tribunali decurrit, Liv. 4, 50 : Laocoon ar- dens summa decurrit ab arce, Virg. A. 2, 41 ; cf. ab agro Lanuvino, Hor. Od. 3, 27, 3 ; for which merely with the abl. : alta de- currens arce, Virg. A. 11, 490 ; cf. jugis, id. ib. 4, 153 : Caesar ad cohortandos milites decucurrit, Caes. B. G. 2, 21 ; Suet. Ner. 11 : ad naves decurrunt Caes. B. C. 1, 28, 3 ; cf. ad mare, Liv. 41, 2 : ego puto to bellissi- me cum quaestore Mescinio decursurum DECU (viz., on board ship), Cic. Fam. 16, 4, 3 ; cf. toto mari, Ov. M. 9, 591 : celeri cym- ba, id. Fast. 6, 77: pedibus siccis super summa aequora, id. Met. 14, 50 ; Hor. Ep. 1, 7, 74 : monte decurrens velut amnis, Hor. Od. 4, 2, 5 ; 60 Liv. 38, 13 : torren- tem, Ov. M. 3, 569 ; Pirn. 6, 19, 22 ; Liv. 21, 26 : uti naves decurrerent, should set sail, Tac. A. 15, 43 : manus in scribendo decurrit, Quint. 11, 7, 11 : India a monti- bus tota decurrit in planitiem immensara, runs down, Plin. 6, 17, 21 ; cf. so of geo- graph. position : populi cum Indo flumine decurrentes, id. 6, 20, 23. — Imp era.: nunc video calcem, ad quam quum sit decursum, etc., Cic. Tusc. 1, 8. — (ft) Act. : septingenta millia passuum vis esse de- cursa biduo 1 run through, Cic. Quint. 21, 81 ; cf. so with the accessory idea of com- pletion : nee vero velim quasi decurso spatio ad carceres a caice revocari, id. de Sen. 23, 83 ; and decursa novissima meta, Ov. M. 10, 597 : vada salsa puppi, Catull. 64, 6. B. Milit. t. t., To make an evolution to- ward a lower place ; to move out, march forward to an attach: "pedites decurren- do signa sequi et servare ordines docuit," Liv. 24, 48 ; cf. id. 29, 22 ; 26, 51 ; 40, 6, et al. : ex montibus in vallem decurrere ct tela conjicere, Caes, B. G. 3, 2, 4 ; cf. ex omnibus partibus, id. ib. 3, 4 : ex su- periore loco, Liv. 6, 33 : ex Capitolio in hostem, id. 9, 4 : ab arce, id. 1, 12 : inde (sc. a Janiculo), id. 2, 10, et saep. : in- credibili celeritate ad flumen decucurrc- run t. Caes. B. G. 2, 19, 7. — I mpers.: quin- to (die) iterum in armis decursum est, Liv. 26, 51. — Hence 2. Transf, To walk or run in armor, in celebrating some festival (usually in funeral games) : " (in funere Gi acchi tra- dunt) armatum exercitum decucurrisse cum tripudiis Hispanorum," Liv. 25, 17 ; so Virg. A. 11, 189; Tac. A. 2, 7; Suet. Claud."l (cf. also I)io Cass. 56, 42 ; Ap- pian. B. C. 1, 106 ; Herodian. 4, 2 ; and v. decursio and 2. decursus). II. Trop.: A, In gen.: («) Neutr.: quin proclivius hie iras decurrat ad acreis, Lucr. 3, 312 ; id. 4, 706 ; id. 5, 1262 : qui- bus generibus per totas quaestiones de- currimus, Quint. 9, 2, 48 ; cf. id. ib. 10, 3, 17 ; Plin. 7, 16, 15 ad fin. : omnium eo sententiac decurrerunt, ut, etc., Liv. 38, 8 ; cf. Tac. A. 4, 40. — Impers. : decurritur ad leniorem verbis sententiam, Liv. 6, 19 ; Quint. 6, 1, 2 : postremo eo decursum est, ut, etc., Liv. 26, 18 ; so id. 22, 31 ; 31, 20; Tac. A. 3, 59. — ((j) Act.: decurso aetatis spatio, Plaut. Stich. 1, 2, 14 ; and so of one's course of life, id. Merc. 3, 2, 4 ; Ter. Ad. 5, 4, 6 Bentl. N. cr. ; Ov. Tr. 3, 4, 33 ; cf. so lumen vitae, Lucr, 3, 1055 : vi- tam, Prop. 2, 15, 41 ; Phaedr. 4, 1, 2 : ae- tatem (with agere), Cic. Quint. 31 fin. ; Lucr. 4, 1192 : tuque ades ineeptumque una decurre laborem (the fig. is that of sailing in a vessel ; cf. soon after, pelago- que volans da vela petenti), Virg. G. 2, 39 Heyne : ista, quae abs te breviter de arte decursa sunt, treated, discussed, Cic. de Or. 1, 32 fin. ; cf. quantus equos pug- nasque virum decurrere versu Maeoni- des, Stat. Silv. 5, 3, 149. B. In partic, 1, Pregn. : ad ali- quid, To betake one's self to, have recourse to : ad haec extrema et inimicissima jura tarn cupide decurrebas, ut, etc., Cic. Quint. 15 ; so ad istam hortationem, id. Caecin. 33, 65 : ad medicamenta, Cels. 6, 18, no. 3 : ad oraculum, Just. 16, 3 : ad misera9 preces, Hor. Od. 3, 29, 59 : Haemonias ad artes, Ov. A. A. 2, 99 ; cf. assuetas ad artes (Circe), id. Rem. Am. 287. Rarely to persons : ad Alexandri exercitum, Just. 14, 2. — Impers. : decurritur ad illud ex- tremum atque ultimum S. C dent operam consvles, etc., Caes. B. C. 1, 5, 3. 2. In the rhetor, lang. of Quint., said of speech : To run on : Quint. 9, 4, 55 ; so id. ib. 60 ; 61 ; 114 ; 5, 8, 2 ; 11, 1, 6 : 12, 9, 2, et al. *3. Prov. : quadrigae meae decucur- rerunt (sc. ex quo podagricus factus sum), i. e. my former cheerfulness is at an end, is gone, Petr. 64, 3. decursio, 6nis, /. [decurro] A run- ning or flowing down (less freq. than de- DECU cursus; not in Cic.) : A. I" g en - '■ Arn. 2, p. 84. — B. In partic, a milit. (. t., A manoeuvre, evolution, hostile incursion, Brutus in Cic. Fam. 11, 10, 4 ; Hirt. B. G. 8, 22 ; Auct. B. Alex. 42.— Hence, b. Transf, A walking or running in com- plete armor at a solemnity or for exer- cise, Suet. Calig. 18 ; Galb. 6 ; Ner. 7. 1. decursus, a > nm, Part., from de- curro. 2. decursus, "s, m. [ decurro ) I. A running down, downward course, de- scent, declivity (quite class.) : I, Lit. : A. In gen. : Petr. 138, 9 : montibus ex altis magnus decursus aquat, Lucr. 1, 284 ; 5, 261 ; 944 ; 6, 6]0 ; Ov. M. 15, 266 : rapi- dus (amnium), Virg. A. 12, 523 : navium, Frontin. Strat. I, 5, 6 : plnnitiei, descent, inclination, Auct. B. Hisp. 29 ; hence also concr., a descending aqueduct, Vitr. 8, 7. — B. In partic, X. Milit. t. t, A ma- noeuvcring, evolution, hostile incursion, Liv. 1, 27 ; 42, 52 ; 44, 9 ; Tac. A. 2, 55 ; 12, 55 ; Frontin. Strat. 2, 2, 2, et al.— Hence, b. Transf", A running in ar- mor, ^cpiopoixr/, on the occasion of a festi- val, Liv. 40, 9 ; Pers. 6, 61 ; Gell. 7, 3, 52; cf. decurro and decursio. — 2. With the accessory idea of completion, A completed 'course, end of a course : destitit ante de- cursum, neque eo secius coronatus e6t, Suet. Ner. 24.— II. Trop., A. In gen. : facilior erit mihi quasi decursus mei tem- poris, a course, career, Cic. Fam. 3, 2 ad fin. : si infinitus forensium rerum labor etambitionis occupatio decursuhonorum et jam aetatis flexu constitisset, i. e. after administering all sorts of offices, id. de Or. 1, 1. — B. Rhetor, t. t., The rhythmic- al movement of a verse, Quint. 9, 4, 115; 11, 2, 25. de-curtOi without perf, atum, 1. (on- ly in the part, pracs. and perf.') v. a. To cut off, curtail, mutilate: X. Lit: radi- ces, Plin. 25, 5, 21 : amicum suum undi- que decurtatum, quum aurcs illi nasum- que abscidisset, in cavea diu pavit, Sen. Ira, 3, 17 : peniculamenta canteriorum, Arn. 5, p. 163. — 2. Trop., of discourse : mutila sentit quaedam et quasi decurtata, Cic Or. 53, 178. 1. deCUS, or ' s > n - [deceo] Everything that ornaments, embellishes, adorns, hon- ors, etc. : Ornament, embellishment, splen- dor, glory, honor, dignity (quite class., and very freq. ; esp. a favorite word with Cicero, in the higher lang. of oratory ; not in Caes.) : (a) c. gen. : hostium spo- lia, decora atque ornamenta fanorum, Cic. Verr. 2, 4, 44 ; cf. senator populi Ro- mani, splendor ordinis, decus atque or- namentum judiciorum, id. Caecin. 10, 28 ; so too decus ornamentumque senectutis, id. de Or. 1, 45, 199 ; and id. Prov. Cons. 11, 28 : ut hominis decus ingenium, sic ingenii ipsius lumen est eloquentia, id. Brut. 15, 59; cf. id. Phil. 2, 22, 54 : ad de- cus et ad laudem civitatis, id. N. D. 1, 4 ; cf. id. Brut. 97 ; cf. also id. Fin. 1, Wfin. ; Acad. 1, 9, 33 : dignitatem et decus susti- nere, id. Off. 1, 34, 124, et saep. : O decus Phoebi et dapibus supremi Grata testudo Jovis, Hor. Od. 1, 32, 13 : lucidum coeli, id. Carm. Sec. 2 : equitum Maecenas, id. Od. 3, 16, 20 : Maecenas, mearum Grande decus columenque rerum, id. ib. 2, 17, 4 ; cf. of the same : O et praesidium et dul- ce decus meum, id. ib. 1, 1, 2 : electos ju- venes simul et decus innuptarura, the or- naments, i. e. the most beautiful of the maid- ens, Catull. 64, 78, et al. : castique decus servare pudoris, Ov. M. 13, 480 : oris, i. e. beauty, id. ib. 3, 422, et saep. — (/3) Abs. : haec omnia, quae habent speciem gloriae contemne . . ; verum decus in virtute pos- itum est, Cic. Fam. 10, 12 ad fin. ; id. Rep. 1, 41 : divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt ! Sail. C. 20, 14 ; cf. id. ib. 58, 8 ; Jug. 3 fin. ; 33, 1 : regium, id. ib. 72, 2 ; 103, 4 ; cf. regale, Ov. M. 9, 690 : decus enitet ore, Virg. A. 4, 150 ; and superimpositum cap- iti decus, Liv. 1, 34 : (columnas) scenis decora alta futuris, Virg. A. 1, 429 : mu- liebre, i. e. chastity, Liv. 1, 58 : immemo- res decoris liventia pectora tundunt, i. e. of their bodily chams, Ov. M. 8, 536 : de- cori parentibus esse, Lucr. 2, 643; cf. Sail. J. 19, 1 : imperatori nobilitas, quae antea decori, invidiae esse, id. ib. 73, 4 : vitis ut DEDE arboribus decori est, ut vitibus uvae, Virg. E. 5, 32, et saep. II. Kar' f \oxhv, Moral dignity, virtue : " quum quod decus antiqui summum bo- num esse dixerunt, hie 6olum bonum di- cat," etc., Cic. Leg. 1, 21, 55 (for which, shortly before, solum bonum esse quod honestum esset) : quos (sc. Epicureos) nisi redarguimus, omnis virtus, omne decus, omnis vera laus deserenda est, id. Fin. 2. 14, 44; id. Off. 1, 5 fin.; so along with ho- nestas, id. Fin. 2, 17, 56; cf. ib. 2, 11, 35 : sed ei (sc. Semproniae) cariora semper omnia quam decus atque pudicitia fuit, Sail. J. 25, 3 ; id. ib. 54, 5. 2. deCUS, i> "*•! v. decussis, ad ink. decUSSatim, a dv. [decusso] In the form of a Roman ten (X), cross-wise : Vitr. I, 6 ; Col. 12, 56, 1. decussatio, onis, /. [id.] An inter- secthig of two lines cross-wise, decussation, Vitr. 1, 6; 10, 11. * decussio, onis,/. [decutio] A shak- ing off, rejection, trop. : amputatio et de- cussio redundantioris nitoris, Tert. Cult, torn. 9. decussis, is (also decus, i, a mutila- ted form used by the agrimensores, p. 231 ; 243 and 265, cd. Goes.), m. [decem-as] I. The number ten : " ex singularibus rebus, quae uovdSes apud Graecos dicuntur per- ficitur decussis," Vitr. 3, 1; cf. as, no. 1. Hence "decussis sexis, or in one word, decussissexis, the number sixteen, Vitr. 3, 1. — 2. Because the Rom. numeral sign for 10 was X (i. e. two V'6 with their ver- tices placed together), decussis was used to denote The intersection of two lines hi the form of a cross : regula figitur in pri- mo decussis puncto, Vitr. 10, 11 ; Plin. 18. 34, 77. Cf. decusso and its derivatives. — II. (ace. to as, no. 2) Tert asses; as a Ro- man coin, a ten-as piece, " Var. L. L. 5, 36, 47 ;" Lucil. ib. 9, 49, 148 Mull. N. cr. ; Stat. Sil. 4, 9, 9 ; Fest. s. v. pecuxatus, p. 207. decUSSO, av', atum, 1. v. a. [decussis. no. I.] To divide cross-wise, in the form of an X : * Cic. Univ. 7 med. ; Col. 3, 13, 12 ; id. 4, 17, 6; cf. id. ib. 2, 24, 8, et al. decussus» a, um, Part., v. follg. art. de-CUtlO, cussi, cussum, 3. v. a. (qua- tio] To shake off, strike or beat off, cast off (not freq. till after the Aug. per. ; in Caes. and Cic. not at all) : I. Lit: decussa Cy- donia ramo, Prop. 3, 13, 27 ; so lilia, Ov. F. 2, 707 : summa papaverum capita ba culo, Liv. 1, 54 : olivas, Plin. 15, 3, 3 : hor- deum spicis, id. 18, 7, 14, et al.: mella foliis, Virg. G. 1, 131 : honorem (poet, for frondem) silvis, id. ib. 2, 404 ; Hor. Epod. 11, 6: rorem, Virg. G. 4, 12: uncum men- to fixum, Prop. 4, 1, 141 ; Val. Max. 1, 4, 2 ; Liv. 26, 23 ; cf. id. 25, 7: pinnas muri. id. 40, 45 ; 44, 8 ; cf. partem muri arieti- bus, id. 32, 17 ; muros ariete, id. 33, 17 : nidos avium sagittis, Plin. 10, 33, 50, et saep. : collem decusso Labieni praesidio celeriter occupaverunt, Auct. B. Afr. 51 1 fin. ; cf. Val. Max. 1, 4, 2. — In comic lang. : quin ex occluso atque obsignato armaria decutio argenti tantum, quantum mihi lu- bet to shake out, Plaut. Epid. 2, 3, 4. — H. Trop. : cetera aetate jam sunt decussa, shaken off, thrown aside, Coel.in Cic. Fam. 8, 13 (al. decursa). * de-damno, » v i> 1- »• °- (to release from condemnation, i. e.) To absolve, ac- quit: qui non dedecoris tantum sed et sceleris manifestum dedamnaverit Tert. Pudic. 15. de-decet, cuit, 2. v. impers. It is un- seemly, unsuitable, unbecoming: "decere quasi aptum esse consentaneumque tem- pori et personae, etc. . . . contraque iteni dedecere," Cic. Or. 22, 74 (quite class.: usually connected with a negation ; nol found in Caes. or Virg.) ; construed as in the simplex (q. v.) : a, («) Neque te min istrum dedecet myrtus neque me suh arta vite bibentem, Hor. Od. 1, 38. 7 : me usus precum, Ov. M. 6, 689: nihil se. id- Rem. Am. 410. In plur. : nee dominam motae dedecuere comae, Ov. Am. 1. 7. 12 ; so id. ib. 3, 15, 4.— (0) Ut, si quid de- deceat, vitemus, Cic Off. 1, 41 ; so vox. Quint. 11. 3, 104. — b. (") Oratorem irasci minime decet, simulare non dedecet, Cic Tusc. 4, 25; so Ov. A. A. 2, 530: te incin- gi zona, id. Her. 9, 66: toga in removeri, 423 DEDI ' ' 'lint 11.3, 124.— 03) (Togae) extremam uram rejecisse non dedecet, Quint. 11, 3, 140; so Hor. Od. 2, 12, 17.— c. Utiis, quae habent, modice et scienter utantur, et ut ne dedeceat, Cic. de Or. 1, 29, 132.—* 2. By poet, license as a v. a. : To dishonor, neglect a thing : si non dedecui tua jussa, Stat. Th. 10, 340. _ de-decor? oris, adj. Unseemly, unbe- coming ; shameful, vile (only in the follg. passages) : dedecorem amplexi vitam, Stat. Th. 11, 760: alga, Aus. Ep. 9, 5: de- decores inultique terga ab hostibus caede- bantur, Sail. Hist. frgm. ap. Prise, p. 699 P. de-decoratio, onis, /. [dedecoro] Disgrace, dishonor (late Lat.) : turpitudo et dedecoratio, Tert. Cor. mil. 14 : pos- rrema, id. Anim. 34. * dedecorator, oris, m. [id.] One who dishonors ; a rev&er, blasphemer : de- orum, Tert. Apol. 14. de-decoroi av >. atum, 1. v. a. To disgrace, dishonor, bring to shame (quite class.) : mores, quibns boni se dedecorant, Plaut. Trin. 2, 2, 23 : me flagitiis suis, id. Bacch. 3, 3, 95 ; cf. se flagitiis, Sail. J. 85, 42 ; * Suet. Ner. 36 ; Ter. Hec. 2, 1, 13 : et urbis auctoritatem etmagistri, Cic. Off. 3, 2,6 ; Prop. 3, 22, 36. dedecdrose. ".do., v. follg. art. de-dec6rdsUS, % ™, adj- Dis- graceful, dishonorable (post-Aug., and very rare) : nex, Aur. Vict. Epit. 39 fin. — Comp., Hier. in Jesaj. 16, 58, 10. — Adv. .- dedecorose vixi, turpius peream, dis- gracefully, Nero in Aur. Vict. Epit. 5 ad fin. de-decdrus> a. um . "dj. Disgrace- ful, dishonorable, shameful (very rare) : Plaut. Bac. 5, 2, 73 : majoribus suis de- decorus, Tac. A. 3, 32. de-decUSj °™> n - Disgrace, dishon- or, infamy, shame (very freq., and quite class.) : eos dolores atque carnificinas per dedecus atque raaximam contumeliam te t'acere ausum esse ? Cato in Gell. 10. 3, L7; so coupled with ignominia, Cic.Div. 2, 9 ; with infamia, id. Cluent. 22, 61 ; cf. id. Cat. 1, 6 ; with flagitium, id. Mur. 5, 12; with probrum, id. Rose. Am. 24, 68 ; Cato in Schol. Cic. Sest. 66 (V. 2, p. 311 ed, Orell.) : vitam per dedecus amittere, Sail. C. 20, 9 : turn in morbos graves, turn in damna, turn in dedecora incurrunt, etc., Cic. Fin. 1, 14, 47 ; cf. with damnum, Plaut. Bac. 1, 1, 39; Cic. Brut. 34, 130: an ea quoque dicetur hujus, si una haec dedecori est parum ? Ter. Heaut. 2, 3, 93 ; so dedecori esse (alicui), Cic. Off. 1, 33 fin. ; Att. 8, 11, et saep. ; cf. also aliter iimpla domus dedecori domino fit, Cic. Off. 1, 39, 139. — b. Concr. (as sometimes also our word shame) : That which causes shame ; a blot, blemish : quum nee prode- re visum dedecus auderet (viz., the ass's cars of Mida6), Ov. M. 11, 184 ; cf. so na- turae dedecus, said of the ass, Phaedr. 1, 21, 11 ; Liv. 3, 51 ; cf. id. 9, 31. II. (ace. to decus, no. II.) tear' iloX'iv, Moial dishonor, vice, turpitude; a vicious action, shameful deed, etc. (likewise very freq.) : " quum decus, quod antiqui sum- mum bonum esse dixerant, hie solum bonum dicat, itemque dedecus illi sum- mum malum, hie solum," etc., Cic. Leg. 1 , 2i; 55; cf. "id. Tusc. 2, 5, 14;" id. Fin. 3, 11, 38 : dedecus admittere, Caes. B. G. 4, 25, 5; so id. B. C. 3. 64 fin. ; Cic. Verr. 1, 17, 51 ; Fam. 3, 10, 2, et al. : ad averten- dos tantorum dedecorum rumores, Suet. Calig. 48, et saep. ; Ov. M. 2, 473 ; cf. so of unchastity, id. ib. 9, 26 ; Suet. Aug. 68 ; and dedecorum pretiosus emptor, Hor. ■ Od. 3, 6, 32. dedication onis, /. [dedico] Dedica- tion, consecration : aedis, Liv. 2, 27 : the- atri, Plin. 7, 48, 49 ; Suet. Claud. 21 : pontis, id. Cidig. 32 : patinae, id. Vitell. 13, et al. dedicative? «<&>■ Affirmatively; v. follg. art. de iicativus. a > um > aa J- Tdedico] in the later pliilusoph. lang. = affirmativus, Concessive, affirmative, opp. abdicativus : propositio, App. Dogm. Plat. 3, p. 30, et al. — Adv. : Marc. Cap. 4, p. 128. dedicator) oris, m. [id.] One who dedicates ; hence, A founder, author (ec- eles. Lat.) : damnationis nostrae, Tert. Apol. 5 ; so id. Car. Christ. 17. 424 DEDI de-dico? avi, atum, 1. (in the tmesis : data deque dicata, Lucil. in Non. 287, 28) v. a. To give out tidings, a notice, etc. ; hence, to affirm, declare, announce any thing (cf. denuncio and rfepromo). 1. In gen. (so only ante- and post- class.) : legati quo missi sunt, veniunt, dedicant mandata, Coel. in Non. 280, 7 : quum te esse Alcmaeonis fratrem factis dedicat (dedicas ?), Att. ib. ; Lucr. 3, 209 ; id. 1, 4, 23 ; cf. id. 1, 368 : aliae (proposi- tiones) dedieativae sunt, quod dedicant aliquid de quopiam ; ut : Virtus bonum est : dedicat enim virtuti iuesse bonita- tem, App. Dogm. Plat. 3, p. 30, et al. ; cf. dedicativus. II, In partic., 1. 1., A. In relig. lang. (qs. to adjudge a thing from one's self to the Deity ; hence) To dedicate, consecrate a thing to a deity or deified person (this is the class, meaning of the word) : nonne ab A. Postumio aedera Castori ac Polluci in foro dedicatam vides ? Cic. N. D. 3, 5, 13 ; so aedem Saturno, Liv. 2, 21 ; also aedem Mercurii. id. 2, 27, et saep. : delu- brum Homeri, Cic. Arch. 8 fin. : simula- crum Jovis, id. Verr. 2, 4, 28 : loca sacris faciendis, Liv. 1, 21 : aram Augusto, Suet. Claud. 2, et saep. — 1). With obj. of the deity to whom a temple has been conse- crated : ut Fides, ut Mens, quas in Capi- tolio dedicatas videmus (i. e. quarum aedes), Cic. N. D. 2, 23, 61 ; id. ib. 2, 31, 79 (cf. however, id. Leg. 2, 11, 28) ; so Ju- nonem, Liv. 5, 51 ; and Apollinem, Hor. Od. 1, 31, 1 ; and even te quoque magnif- ica, Concordia, dedicat aede, Livia, Ov. F. 6, 637.— Hence 2. Transf, since the Aug. period : a. To dedicate, inscribe a composition to any one : Honori et meritis dedicans ilium librum tuis, Phaedr. 3 prol. 30 ; so Plin. H. N. praef. § 12; Quint. 4 prooem. § 1. — And, |). Gen., To destine, dispose, pre- pare, set up a thing for any purpose ; to dedicate, consecrate it to any object : equi (sc. Bucephalae) memoriae ac nomini de- dicans urbem, Curt. 9, 3 fin. : qui proprie libros huic operi dedicaverunt, Quint. 9, 3, 89; id. 12, 10, 50; Suet. Tib. 70: Par- rhasii tabulam ... in cubiculo dedicavit, id. Tib. 44. — c. To dedicate, consecrate, devote a thing to its future use : domum, Suet. Ner. 31 ; so theatrum, id. Aug. 43 ; cf. Vesp. 19 : amphitheatrum, id. Tit. 7 : thermas atque gymnasium, id. Ner. 12. B. In pub. law lang., To specify one's property in the census (rare) : P. Afric. in Gell. 7, 11, 9: at haec praedia etiam in censu (al. censum) dedicavisti, Cic. Fl. 32, 7_9. dedignatiOi 6nis, /. [dedignor] A disdaining, refusal (post-Aug., and rare): tacita, Quint. 1, 2, 31 : parendi, Plin. Pan. 18, 1. de-digHOr* atus, 1. v. dep. To re- ject as unworthy, to disdain, scorn, refuse (most freq. in Ov. ; perh. not ante-Aug.) : (a) c. ace. : quos ego sim toties jam de- dignata maritos, * Virg. A. 4, 536 ; so ma- ritum, Ov. Her. 16, 195 : virum, Pelas- gum, id. ib. 12, 83 : comitem amicum, id. Pont. 1, 7, 33 : Philippum patrem, Curt. 6, 11 : nee dedignanda carmina, Sil. 13, 538. — (/3) c. inf. : magni genibus procum- bere non est Dedignata Jovis, Ov. M. 13, 586 ; so id. Am. 3, 7, 73 ; Fast. 4, 36 ; Pont. 2, 2, 79 ; Tac. A. 2, Mfin.—(y) Abs. : Tac. A. 2^2. de-disCO) didici, 3. v. a. To unlearn, to forget, sc. what one has learned (rare, but quite class.) : (a) c. ace. : qui, quod didicit, id dediscit, Plaut. Am. 2. 2, 56 ; cf. multa oportet discat atque dediscat, Cic. Quint. 17 fin. ; so sportcllas, id. Fam. 9, 20 : haec verba, id. Brut. 46, 171 ; cf. id. de Or. 3, 24, 93 : nomen disciplinamque populi Romani, *Caes. B. C. 3, 110 : ser- monem, Quint. 1, 1,5; Ov. R. Am. 503 ; cf. Luc. 1, 131 Weber.— (,'j) c. inf. ; (elo- quentia) loqui pene dedisceret, Cic. Brut. 13, 51 ; so loqui, Ov. Tr. 3, 14, 46 ; 5, 5, 6 ; 5, 12, 57 : amare, id. R. Am. 297. dediticius or -tiuS) «. ura > ad j- [de- ditio] Belonging to a surrender or capitula- tion ; and subst. dediticius, ii, m., One who has surrendered, capitulated : " quicquid deinde patiemur, dediticii vestri passuri," Liv. 7, 31 Drak. ; cf. Gaj. Inst. 1, 14 ; Isid. DEDO Orig. 9, 4, 49. So Caes. B. G. 1, 27, 4 ; 1, 44, 11 ; 2, 17 ; 2, 32 ; Sail. J. 31, 19 ; Liv. 7, 38 ; Suet. Aug. 15 ; Tib. 9, et al.— Ac- cording to a decree of the Lex Aelia Sen- tia (A.U.C. 757), slaves who had suffered an infamous punishment were to be by manumission only dediticiorum numero, "Gaj. Inst. 1, 13 and 15;" cf. Hugo's Rechtsgeseh. p. 749 ; Zimmern's Rechts- gesch. 1, p. 742. t deditilHj <"&>• By surrender ; ace. to Diom. p. 402 P. [dedo]. deditiO; onis, /. [dedo, no. I. B] A (military) giving of one's self up, a sur- render, capitulation (of course very freq. in the historians) : Helvetii legatos de de- ditione ad eum miserunt, Caes. B. G. 1, 27 ; so id. ib. 2, 12 fin. ; cf de deditione agere, id. B. C. 3, 28 ; 3, 97 : aliquem in deditionem accipere, id. B. G. 1, 28 ; so id. ib. 2, 13 ; Sail. J. 29, 5 ; Liv. 23, 30 ; 26, 16 ; 33, 20, et saep. : seque in deditio- nem ut recipiat, Caes. B. G. 3, 21 fin. : de- ditionis conditio, id. ib. 2, 32 ; so id. ib. 3, 22 ; B. C. 2, 16 fin. : deditione facta, id. B. G. 2, 33 ; so id. ib. 3, 3 ; cf. Sail. J. 26, 2 ; and de facienda ad hostem deditione, Quint. 3, 8, 23 : necessariam subire dedi- tionem, Caes. B. C. 1, 81, 5 : in deditio- nem venire, id. ib. 3, 99, 3 ; so Liv. 9, 20 ; 40, 33 : omissa deditione, Sail. J. 66, 1 ; cf. id. ib. 70, 1 Kritz. : deditio ad tarn in- festos, Liv. 28, 22 ; cf. ad Romanos. id. 8, 25 : quum locum tibi reliquum non modo ad pacem, sed ne ad deditionem quidem feceris, Cic. Phil. 13, 21, 48, et saep. Ah unusual combination is deditionem suam ad aliquem absentem mittere, Flor. 3, 7, 5 ; v. Graev. ad loc. and Duker. Prncf. p. XXXU. ed. Lips. (ap. Kohler, 1832). dcditUSi a, urn, v. the follg. art., Pa. de-dOi uidi, ditum, 3. v. a., lit., To give away, give up from one's self; hence, with respect to the term, ad quern, to give up any thing to one, to surrender, deliver, consign, yield (very freq., and quite class.). I. Lit.: A. In gen.: ancillas dedo, Ter. Hec. 5, 2, 7 ; cf. aliquem in pistri- num, id. Andr. 1, 2, 28 ; and aliquem hos- tibus in cruciatum, Caes. B. G. 7, 71, 3 ; so too ad supplicium, Liv. 1, 5 : ad exiti- um, Tac. A. 1, 32 ; Hist. 2, 10 : ad necem, Liv. 9, 4 ; for which neci, Virg. G. 4, 90 ; Ov. Her. 14, 125 ; Fast. 4, 840 : telis mili- tum, Cic. Mil. 1, 2 : aliquem istis, id. Verr. 2, 4, 42 : mihi iratae infamem juvencum, Hor. Od. 3, 27, 46, et saep. B. In partic, milit. t. t.. To deliver up, surrender some one or something to the enemy ; and with se, to surrender one's self, capitulate: sr ego inivste im- PIEQVE ILLOS HOMINES ILLASQVE RES DEDIER NVNCIO POPVLI ROM. MIHI EX- posco, an old formula in declaring war, in Liv. 1, 32 : urbem, agrum, aras, focos seque uti dederent, Plaut. Am. 1, 1, 71 : qui postularent, eos, qui sibi Galliacque bellum intulissent, sibi dederent, Caes. B. G. 4, 16, 3 ; so Vercingetorigem, id. ib. 7, 89, 5 : auctores belli, Liv. 9, 1 ; id. 39. 50 : eum hostibus, Suet. Caes. 24 ; Liv. 24, 30 fin., et saep. : Cirtam, Sail. J. 35, 1 : Am- biani se suaque omnia sine mora dedide- runt, Caes. B. G. 2, 15, 2 ; so se suaque omnia Caesari, id. ib. 3, 16, 4 ; id. B. C. 3, Hire. ; id. B. G. 2, 15>i. ,• 2, 28, 2 : 3, 19, 5 ; 3, 27, 1 ; 5, 20, 2 ; 7, 13, 2 ; B. C. 2, 44, 1 ; 3, 28, 4 ; 3, 99, 3, et saep. : dedunt se in ditionem atque in arbitrium cuncti Thebano poplo, Plaut. Am. 1, 1, 102; so Liv. 7, 31 ; 26, 33 : sese dedere sine fraude constituunt, Caes. B. C. 2, 22, 1 ; so with- out dot., Liv. 42, 8, et saep. : incolumita- tem deditis pollicebatur, Caes. B. C. 3, 28, 2 ; so Tac. Agr. 16, et al. II. Trop. : A. In gen-: To give up, yield, devote, dedicate ; and with se, to give up, apply, devote, dedicate one's self (so esp. freq. in Cic.) : Davo ego istuc dedam jam negoti, Ter. Andr. 5, 4, 50 : membra mol- li somno, Lucr. 3, 113 : aures suas poetis, Cic. Arch. 10 fin. : animum sacris, Liv. 1, 31, et al. : aliquem cupiditati crudeli- tatique alicujus, Cic. Quint 18 fin. ; so filiam (Virginiam) libidini App. Claudii, id. Fin. 2, 20/™. : Tac. A. 3, 23 : collegam liberto, id. ib. 16, 10 (but ib. 20 the MSS. oscillate between dedidit and dedit ; v. Ruperti and Bach, ad loc.) : tuus sum, DE D O tifoi dcdo operam, Plaut. Bac. 1, 1, 60 ; cf. ubi ei dediderit operas, id. ib. 11, et al. : cum quibus erat cumque una iis sese de- derc, Ter. Andr. 1, 1, 36; so se alicui homini, id. ib. 5, 3, 26 ; Heaut. 4, 3, 3 ; Eun. 5, 8, 2 : se totura Catoni, Cic. Hep. 2, 1 : cui (sc. patriae) nos totos dedere . . . debemus, Cic. Leg. 2, 2, 5 ; cf. se toto an- imo huic discendi delectationi, id. Tusc. 5, 39 ad fin. ; and se penitus musicis, id. de Or. 1, 3, 10 : abduco me equidem ab omni reip. cura dedoque Uteris, id. Q. Fr. 3, 5, 4 ; so se ei studio, id. de Or. 3, 1-5, 57 : se doctrinae, id. Off. 1, 21, 71 ; Quint. 10, 2, 23 ; id. ib. 11, 1, 35 : se amicitiae eorum, Caes. B. G. 3, 22, 2, et al. : ne me totum acgritudini dedam, Cic. Att. 9. 4 ; so se totos libidinibus, id. Tusc. 1, 30 ; id. Or. 43,148; id. Tusc. 2, 21, 48, etsaep. : quum se ad audiendum, legendum scribendum- que dediderit, Cic. de Or. 1, 21, 95 ; so se ad literas memoriasque veteres, Gell. 2, 21, 6. — A b s. : dediderim periculis omni- bus, Cic. frgm. ap. Quint. 9, 3, 45. — b. De- dita opera, adverb., Purposely, designedly, intentionally, Plaut. Trin. 1, 2, 29 ; Cist 4, 1, 18 ; Poen. 3, 1, 5 ; Ter. Eun. 5, 2, 2 ; Afrau. in Non. 433, 30 ; Cic. Att. 10, 3 ; Liv. 2, 29 ; 2, 51 ; Col. 12, 4, 5: in the or- der opera dedita, Cic. de Or. 3, 50, 193 ; and, ace. to the MSri., also cllipt. dedi- ta. id. Att. 15, 4, 4 ; cf. "dedita eirirnoei," Gloss. B. In partic. : manus, for the usual dare manus (v. do, no. I. B, 1) : To give up, to yield : si tibi vera videntur, dede manus ; aut si falsum est, accingere con- tra, Lucr. 2, 1043. — Hence deditus, a, um, Pa. (ace. to no. II. A) Given up to, addicted, devoted to some- thing ; eager, assiduous, diligent (quite class. ; esp. freq. in Cic. ; not in Caes.) : (a) c. dat. : hoc magis sum Publio dedi- tus, quod, etc., Cic. Fam. 5, 8, 4 ; cf. nimis equestri ordini deditus, id. Brut. 62, 223 ; and oorum voluntati et gratiae deditus fuit, id. Verr. 2, 3, 24 : his studiis, id. de Or. 1, 13, 57 ; so id. Arch. 6, 12 : studio literarum, id. Brut. 21, 79 : Uteris, id. Fam. 1, 7 ad fin.: artibus, id. de Or. 1, 1, 2 ; cf. id. Coel. 30, 72 ; Liv. 1, 57 : nee studio citharae nee Musae deditus ulli, Hor. S. 2, 3, 105 ; Suet. Tib. 61, et al. ; Cic. Coel. 2(1, 63 : animus Hbidini deditus, id. ib. 19, 45; so vitiis flagitiisque omni- bus, id. Rose. Am. 13 fin. : ventri atque somno, Sail. C. 2, 8 ; cf. somno ciboque, Tac. Germ. 15 : corporis gaudiis, Sail. J. 2, 4 ; cf. id. ib. 85, 41 : quaestui atque sumptui, id. Cat. 13 fin.; Suet. Vit 13, et eaep. — Comp. : uxoribus deditior, Eutr. 10, 15. — Sup. : ab optimo certe animo ac deditissimo tibi, Dolab. in Cic. Fam. 9, 9 (but Cic. Mil. 33 fin. deditus, along with firmissimus, is doubtless correct). — (/3) In Lucret. and Catull. with in : in pug- nae studio quod dedita mens est, Lucr. 3, 647 ; so in rebus animus, id. 4, 816 ; Ca- tull. 61, 102. — * (y) With an adv. of place whither : ubi spectaculi tempus venit de- ditaeque eo (sc. ad spectacula) mentes cum oculis erant, Liv. 1, 9. de-doceo. ere, v. a. To cause one to unlearn something, to unteach (very rare, but quite class.) : (a) With double ace. : aliquem geometriam, Cic. Fin. 1, % 20 : moneo regnorum gaudia temet de- doceas, Stat Th. 2, 409.—* (J3) c. ace. et inf. : (virtus) populum falsis Dedocet uti Vocibus, Hor. Od. 2, 2, 20.— (y) With one ace. : quum aut docendus is est aut dedocendus, Cic. de Or. 2, 17, 72; so Quint. 2, 3, 2 : ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur, Cic. Fin. 1, 16, 5L_ t dedolentia' »e,/. Bearing with pa- tience, uT7,i\ynaia, Vet. Gloss. de-doleO) ui, 2. v. n. To give over grieving, grieve no more (only twice in Ovid) : Ov. F. 3, 480 ; id. R. Am. 294. de-dolo. trrii atum, 1. v. a. To hew away, to hew smooth, to hew : partes putres pedamentorum, Col. 4, 26, 1 : ridicas, id. 11, 2, 12 ; arborem, Plin. 16, 39, 74 : vas- culum crystallo dedolatum, smoothed, in- laid. App. M. 6, p. 178 : ossa fracta fabrili manu, Mart. 11, 84. — Jocosely: senem Exossabo dein dedolabo assulatim visce- ra, Plaut Men. 5, 2, 106. Hence in fa- DEDU miliar lang., To bang, to cudgel soundly : fustium quoque crebris ictibus dedolabar, App. M. 7, p. 195 ; and in an obscene sense, id. ib. 9,_p. 220. de-duC0» x >. ctum, 3. v. a. To lead or bring away ; also to lead, fetch, bring, or draw down (exceedingly frequent, and quite class.), 1. Lit: A. I n gen.: a. Without des- ignating the limit: cur Epicurus atomos de via deducat, Cic. Fat. 9, 18 ; so eum concionari conantem de rostris, Caes. B. C. 3, 21, 3 : pedes de lecto, Plaut. Cure. 2, 3, 82 ; Cato R. R. 157, 6 ; cf. the follg. : suos clam ex agris, Caes. B. G. 4, 30 fin. ; so aliquem ex ultimis gentibus, Cic. Phil. 13, 13 : lunam e curru, Tib. 1, 8, 21 ; cf. the follg. : sumina vestem deduxit ab ora, Ov. M. 3, 430 Jahn. N. cr. : cantando rigidas deducere montibus ornos, Virg. E. 6, 71 ; so lunam coelo, id. ib. 8, 69 ; cf. lunam cursu, Ov. Her. 6, 85 Loers. N. cr. : bunc coelo, id. Fast 3, 317 : dominam Ditis thalamo, Virg. A. 6, 397 : tota car- basa malo, i. e. to spread, unfurl, by let- ting down, Ov. M. 11, 477 ; cf. the follg. : febres corpore, Hor. Ep. 1, 2, 48 : (me) genitor deducere lectos Jusserat inde bo- ves, Ov. M. 6, 322 ; Liv. 9, 24 : Ubiis im- perat, ut pecora deducant suaque omnia ex agris in oppida conferant, Caes. B. G. 6, 10, 2 ; cf. Liv. 21, 37 : rivos, to lead off into the fields, Virg. G. 1, 269 ; cf. aqua Albana deducta ad utilitatem agri subur- bani, Cic. Biv. 2, 32, 69, and v. the follg. : lunam, Prop. 1, 1, 19 ; cf. Jovem, Hor. Epod. 13, 2 : crines pectine, Ov. M. 4, 311 ; cf. caesariem barbae dextra, id. ib. 15, 656 : carbasa, id. ib. 3, 663 ; 6, 233 : sive aliquis molli deducit Candida gestu Braehia, moves. Prop. 2, 22, 5 ; imitated by Stat. Silv. 3, 5, 66 (al. diducit), et saep. — b. Stating the limit : cito huuc deduc ad militem, Ter. Eun. 3, 3, 32 ; so ali- quem ad aliquem, id. ib. 4, 4, 10 ; 19 ; Cic. Lael. 1 ; Caes. B. G. 7, 28 fin. ; 7, 55, 6 ; B. C. 1, 18, 3 ; Sail. J. 113 fin., et saep. : juvenem ad altos currus, Ov. M. 2, 106 : deducto ad terram Stephano, Suet. Dom. 17 : suas vestes humero ad pectora, Ov. M. 6, 405 ; cf. id. Am. 1, 7, 47 ; and Suet. Caes. 82 ; Quint 11, 3, 112, et saep. : im- pedimenta in proximum collem, Caes. B. G. 7, 68, 2 : aquam in vias, Cato R. R. 155 ; Ov. M. 1, 582 : aliquem in con- spectum (Caesaris), Caes. B. C. 1, 22, 2.; Liv. 1, 18 ; id. 1, 58 : aliquem in carce- rem, Sail. C. 55 ; Ov. Tr. 1, 10, 15 ; Suet. Calig. 35, et al. B. In partic, 1, Milit t. (., To draw off, lead off, withdraw troops from a place (scil. to some other place) ; to lead, con- duct, bring to a place : praesidia de locis deducere, Sisenna in Non. 289, 15 ; so with de, Plaut. Am. 1, 1, 60 ; Caes. B. G. 5, 51, 2; Cic. Att. 7, 14, et al. : exercitum ex his regionibus, Caes: B. G. 1, 44, 19 ; so with ex, id. ib. 7, 87, 4, mdfin. ; 7, 81 fin. ; B. C. 1, 12, 3 ; 2, 13; 3, 31, 3, et aL : legionem ab opere, Caes. B. C. 3, 69 ; so with ab, id. ib. 2, 26, 3 : Liv. 34, 35, et al. : deducta Orico legione, Caes. B. C. 3, 34 ; so exercitum finibus Attali, Liv. 32, 27 : iis deducto exercitu rerum omnium ino- pia pereundum videretur, Caes. B. G. 6, 43, 3 ; so id. ib. 7, 20, 11 ; 7, 86, 2 ; B. C. 3, 39 ; 3, 73, et al. ; cf. Oud. ad Caes. B. G. 2, 33, 2 : milites ad Ciceronem dedu- cere, Caes. B. G. 5, 27, 9 : a Flacco inter ceteros, quo9 virtutis causa secum ex provincia ad triumphum deducebat, de- ductus sum, Liv. 42, 34 : copias ex locis superioribus in campum deducit, id. B. C. 2, 40 fin. : legionibus in hiberna deduc- es, Caes. B. G. 2, 35, 3 ; so in hiberna, Liv. 26, 20 ; 43, 9 : in interiorem Galliara, Caes. B. G. 2, 2 ; cf. in Menapios, id. ib. 4, 22, 5 : in proxima municipia, id. B. C. 1, 32 : in fines Horestorum, Tac. Agr. 38 ; and in hiberna in Sequanos, Caes. B. G. 1, 54, 2 : in arcem oppidi, id. B. C. 2, 19 fin. : in campos, Liv. 1, 28 ; Sail. C. 59, 1 : in aciem, Liv. 3, 62 : quas Caesari esse arni- cas civitates arbitrabatur, praesidia eo de- ducebat, Caes. B. C. 2, 18. 5. 2. Pub. law 1. 1. : To lead forth, con- duct a colony to a place : coloni, qui lege Julia Capnam deduct! erant, Caes. B. C. 1, 14, 4 ; cf. Suet. Caes. 81 ; so colonos in DEDU aliquem locum, id. ib. 28 : coloniam in al- iquem locum, Cic. Rep. 2, 3 ; 2, 4 ; Liv. 10, 1; 10, 13; 34, 45 (repeatedly) ; 34, 53; 39, 44 ; Suet. Tib. 4 ; Ner. 9, et al. : Aqui- leja colonia Latina eo anno in agro Gal- lorum est deducta, Liv. 40, 34 ; cf. in co- lonia Capua deducti, Suet Caes. 81 : ut emantur agri a privatis, quo plebs publi- ce deducatur, Cic. Agr. 2, 25; cf. id. ib. 26 : altcrum triumvirum coloniis dedu- cendie, Sail. J. 42; cf. Liv. 9, 46 ; so id. 9, 28; Suet. Aug. 46, et al.— Abs. : Tac. H. 4, 65. 3. Nautical 1. 1. : a P To draw out a ship from the docks : ex navalibus eorum unam (navem) deducit, Caes. B. C. 2, 3, 2 : deducunt socii naves, Virg. A. 3, 71. — Hence far more freq. me ton., like the Gr. koBeXkuv, To draw down a ship from the stocks into the sea ; to launch : Liv. 41, 9 ; Caes. B. G. 7, 60 : neque multum ahesse (naves) ab eo, quin paucis diebus deduci possent, id. ib. 5, 2, 2; so naves, id. ib. 5, 23, 2 : classem, Liv. 36, 41, et al. : naves litore, Virg. A. 4, 398 : puppim, Prop. 1, 6, 15 : carinas, Ov. M. 6, 144 ; 8, 104, et saep. — b. Rarely for subducere and the Gr. Kardyetr, to draw a ship into port: onerarias naves in portum dedu- cunt, Caes. B. C. 1, 36. 2; so Perr. 101, 8. 4. Weavers' t. t. : To draw out, spin out the thread, yarn : dextera turn levi- ter deducens fila, Catull. 64, 313 ; so Slum, Ov. M. 4, 36 : Am. 1, 14, 7 ; Her. 9, 77. — Hence meton. : To prepare a web, to weave : vetus in tela deducitur argumen- tum, is interwoven, represented in weaving, Ov. M. 6, 69. 5. A t. t. of common life : To lead out, conduct, accompany a person out of the house, as a mark of respect : " haec ipsa sunt honorabilia . . . assurgi, deduci, redu- ci," Cic. de Sen, 18, 63 : quum magna mul- titudo optimorum virorum et civium me de domo deduceret, id. Fam. 10, 12, 2 ; Suet. Aug. 29 : ne deducendi sui causa populum de foro abduceret, Liv. 23, 23 fin. ; cf. Tac. A. 3, 14 : a quibus (sc. equi- tibus Rom.) si domus nostra celebratur, si interdum ad forum deducimur, etc., Cic. Mur. 34. — Hence also, b. Aliquam alicui, ad aliquem, To lead, conduct a bride (from her father's house) to her husband (cf. denubo) : bona uxor si ea deducta est usquam cuiquam gentium, Plaut. Mil. 3, 1,90; cf. Catull. 68, 143 ; and virginem juveni marito, Tib. 3, 4, 31 : uni nuptam, ad quem virgo deducta sit, Liv. 10, 23: nullo exemplo deductae in do- mum patrui fratris filiae, Tac. A. 12, 5; so in domum, id. ib. 14, 63 ; cf. domum in. cubiculum, Ter. Ad. 4, 5, 60; and uxorem domum, id. Hec. 1, 2, 60: quo primum virgo quaeque deducta est, Caes. B. G. 5, 14 fin.— Abs. : Liv. 42, 12 ; cf. Prop. 4, 3, 13. — (ji) In a dishonorable sense: To bring one a concubine, Plaut. Casin. 2, 8, 36 ; Cic. Verr. 2, 3, 34 ; Suet. Calig. 25 ; Ner. 28 ; cf. also the follg., no. 7. — And, c. To lead about a person or thing in a pub- lic procession : Suet. Tib. 17 fin. : invi- dens Privata deduci superbo Non humilis mulier triumpho, Hor. Od. 1, 37, 31 : ten- sas, Suet. Aug. 43 ; Vesp. 5. 0, Jurid. t. t. : aliquem de fundo, To lead away a person from a disputed pos- session, in the presence of witnesses (with or without force ; the latter mori- ons, the former vi solida), in order to pro- cure him the right of action (this was a symbolic procedure preparatory to an action) : " appellat Fabius, ut aut ipse Tul- lium deduceret aut ab eo deduceretur. Dicit deducturum se Tullius," etc., Cic. pro Tull. frgm. § 20 ; v. Beier Exc. III. p. 250 sq. : "placuit Caecinae constituere, quo die in rem praesentem veniretur, et de fundo Caecina moribus deduceretur," etc., id. Caecin. 7, 20. 7. With the accessory idea of diminu- tion .* To withdraw, deduct, subtract, di- minish : cibum, Ter. Eun. 2, 3, 23. And as a mercantile t. t. : addendo deducen- doque videre, quae reliqui summa fiat, Cic. Off. 1, 18. 59 : ut centum mimi dedu- cerentur, id. Leg. 2, 21, 53 ; cf. Cato R. R 144 sq. : de capite deducite, quod usuris pernumeratum est, Liv. 6, 15 ; cf. Suet. Caes. 42, et saep. — Hence in a double 425 DE DU sense (in allusion to the meaning no. 5, b, (5) : Suet. Caes. 50 ; cf. the same ac- count in Macr. S. 2, 2. II. Trop. : A. In gen.: quare, si placet, deduc orationem tuam de coelo ad haec citeriora, Cic. Reg. frgm. in Non. 85, 20, and 289, 9 : aliquem de animi leni- tate, id. Cat. 2, 13 ; cf. aliquem de animi pravitate, Q. Cic. Pet. Cons. 10 ad fin. ; bo aliquem de sententia, Cic. Brut. 25 ad fin. : aliquem de fide, id. Verr. 1, 9, 25, et saep. : perterritos a timore, Cic. N. D. 2, 59, 148 ; so aliquem a tristitia, ab acerbi- tate, id. de Or. 2, 83 fin. : aliquem ab hu- manitate, a pietate, a religione, id. Verr. 2, 4, 6 (for which, shortly before, abduce- re) : aliquem a vera accusatione, id. ib. 2, 1, 6 fin. ; id. Fam. 1, 1, 2, et saep. ; Lucr. 1, 371 : voluntates impellere quo velit, un- de autem velit deducere, Cic. de Or. 1, 8, 30 : mos unde deductus, Hor. Od. 4, 4, 19 ; cf. nomen ab Anco, Ov. F. 6, 38 : quae tandem ea est disciplina, ad quam me de- ducas, Cic. Acad. 2, 36 ; so aliquem ad fle- tum misericordiamque, id. de Or. 2, 45, 189 : aliquem ad earn sententiam, Caes. B. G. 2, 10, 5 ; id. ib. 6, 10, 2 : rem ad ar- ma, id. B. C. 1, 4 fin. ; cf. rem ad otium, id. ib. 1, 5 fin. : plura argumenta ad unum effectum, Quint. 9, 2, 103, et saep. : quam in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset (Aeduos), Caes. B. G. 7, 54, 3 ; so aliquem in eum casum, id. ib. 2, 31, 6 : aliquem in periculum, id. ib. 7, 50, 4 ; Quint. 4, 2, 12 ; cf. rem in summum peri- culum, Caes. B. G. 5, 31 ; B. C. 1, 19, 3 : rem in controversiam, id. B. G. 7, 63, 5 : aliquem in causam, Liv. 36, 5 : in societa- tem belli, id. 36, 7, et saep. : hue jam de- duxerat rem, ut, etc., Caes. B. C. 1, 62; so rem hue, ut, etc., id. ib. 1, 86, 3 ; Cic. Cat. 2, 2, 4 ; cf. rem in eum locum ut, etc., id. Fam. 16, 12 ; and quern in locum, id. ib. 4, 2, 3 : ergo hue universa causa dedu- citur, utrum, etc., id. Rose. Com. 12, 34 : audi, quo rem deducam, Hor. S. 1, 1, 15. B. In partic, 1. To mislead, seduce, entice, bring one to an opinion (rare) : adolescentibus et oratione magistratus et praemio deductis, Caes. B. G. 7, 37, 6 : sibi esse facile, Seuthen regem Thracum deducere, ut, etc., Nep. Alcib. 8. 2. (ace. to no. I. B, 4) To spin out a literary composition, like a thread, i. e. to elaborate, prepare, compose it (poet., and in post-Aug. prose) : tenui deducta poemata filo, Hor. Ep. 2, 1, 225 ; so mille die ver- sus, id. Sat. 2, 1, 4 : versus, Ov. Pont. 1, 5, 13: Val. Max. 3, 7, 1 : carmina. Ov. Tr. 1, 1, 39; cf. id. ib. 5, 1, 71; and Aeolium carmen ad Italos modos, Hor. Od. 3, 30, 14 : nihil expositum, Juv. 7, 54 : commen- tarios, Quint. 3, 6, 59 : oratio deducta atque circumlata, finely spun out, id. ib. 4, 1, 60, et al. : primaque ab origine mundi Ad mea perpetuum deducite tempora car- men, Ov. M. 1, 3 ; cf. id. Trist. 2, 560.— And 3, (another figure borrowed from spin- ning) To make finer, thinner, weaker ; to at- tenuate: vocem deducas oportet, ut mu- lieris videantur verba, Pompon, in Macr. Sat. 6, 4; cf. Pa. no. 2. — Hence deductus, a. um, Pa. X. Drawn in- ward, bent inward (only post-Aug.), said of the nose : nasum et a summo eminen- tiorem et ab imo deductiorem, Suet. Aug. 79 ; so nasus deductus, Lampr. Diadum. — 2. (ace- to no. II. B, 3) Thin, weak (ante-class., and once in Virg.) : deducta tunc voce leo, with a weak, subdued voice, Lucil. in Non. 289, 16 ; so deducta voce, Ai'ran. and Cornificius in Macr. Sat. 6, 4 : carmen, Virg. E. 6, 5 (" tenne translatio a lana, quae deducitur in tcnuitatcm" Serv.) ; cf. also Macr. Sat. 6, 4, and Quint. 8, 2, 9. {C|p Cic. Leg. 2, 20, 50, instead of si in testamento deducta scripta non sit, we should doubtless read si in testamento deductio scripta non sit ; cf. deductio, no. I. B, 5. The error may have arisen, as is often the case, through anticipation of the a in scripta. ! deductim, adv., ace. to Diomed. p. 168 [deduco], deductio* ™is, /• [deduco] A lead- ing away, leading on, in accordance with the different acceptations of the primitive word. — I. Lit: A. In gen.: rivorum a fonte, a leading off, Cic. Top. 8, 33 ; cf. Al- 426 D E F A banae aquae, id. Div. 1, 44 adfiyi.S. In partic, *l, A quartering of soldiers : in oppida militum crudelis et misera de- ductio, Cic. Phil. 2, 25, 62 Heusing. (oth- ers refer the passage to no. 2). — 2. A lead- ing forth, transplanting of colonies, a col- onizing: quae erit in istos agros deduc- tio ? Cic. Agr. 1, 5, 16 : oppidorum, Plin. 2, 52, 53 fin. ; Cic. Agr. 2,34.-3. A lead- ing away of the bride : sponsae in domum mariti, Pompon. Dig. 23, 2, 5.-4. A put- ting out of possession, ejection, expulsion : ibi turn Caecinam postulasse, ut moribus deductio fieret, Cic. Caecin. 20, 27 ; cf. de- duco, no. I. B, 6. — 5. A deduction, dimi- nution, Cic. Div. in Caecil. 10, 32 ; Verr. 2, 3, 78 : HEKES SINE DEDVCTIONE xx, i. e. vicesimarum, Inscr. Orell. no. 3041 ; cf. vicesimus. So sine deductione, with- out deduction, Sen. Ben. 2, 4 ; Ep. 58. — * II. Trop. : ex hac deductione rationis ilia summa nascitur controversia quam judicationem appellamus, argument, Cic. Inv.l, 14. deductor; or i s > m - [id.] * 1. One who brings; a bringer, bearer (late Lat.) : Tert. Cor. mil. 4 ; adv. Prax. 2. — 2. (ace. to deduco, no. I. B, 5) One who accompa- nies, attends on a candidate for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9 ; Plin. Ep. 4, 17, 6. deductoriUS; a . um , adj. [id.] Relat- ing to or for drawing off; abstergent, ape- rient (post-class.): medicamenta, Coel. Aur. Acut. 2, 19 : cuniculus (in stabulis), Veg. Vet. 1, 56. Also subst, deductorium, ii, «., A drain : liquoris, Pall. Nov. 7, 21. 1. deductus* a > um , Part, and Pa., from deduco. 2. deductus. us, m. [deduco] A drawing or dragging down (post-class., and rare) : ponderis, App. M. 1, p. 109. * deduXi ucis, adj. [id.] Derived, de- scen ded : Sy mm. Ep. 8, 68. de-erro (in the poets dissyllabic), avi, atuin, 1. v. n. To wander away, go astray, go the wrong way (rare, but quite class.) : I. Lit. : deerrare a patre, Plaut. Men. 5, 9, 54 (for which aberrare a patre, id. ib. prol. 31) : qui in itinere deerravissent, * Cic. Acad. frgm. ap. Lact. 6, 24 ; for which itinere, Quint. 10, 3, 29 : vir gregis ipse caper deerraverat, * Virg. E. 7, 7. — ■ 1). Of inanimate subjects : Lucr. 3, 873 : jaculantium ictus deerraturos negant, Plin. 28, 8, 27, § 100 : si potus cibusve in alienum deerravit tramitem, id. 11, 37, 66. — II. Trop.: magnopere a vero, Lucr. 1, 712: sententia et visu, Col. 2, 2, 15: verbis, Quint. 12, 10, 6i : significatione, id. ib. 1, 5, 46; and neutral: ubi semel recto deerratum est, Vellej. 2, 3 fin. — Abs. : multos enim deerrasse memoria prodidit, Col. 1, 4, 6 ; Quint. 11, 2, 32 : quia sors deerrabat ad parum idoneos, Tac. A. 13, 29. * defaecabllis (defec), e, adj. [de- faeco] That may easily be cleansed: cis- terna, Sid. Ep. 1, 5. * defaecatio (defec), onis, /. [id.] A cleansing, purifying : carnis, Tert. Anim. 27. de-faeco (defec), avi, arum, 1. v. a. [faex] To cleanse from dregs ; to refine, purify (ante-class., and post-Aug.) : I. Lit. : vinum, Col. 12, 33; Plin. 18, 26, 63. — Hence, 2. In gen., To cleanse, to wash: se. Plaut. Most. 1, 3. 2; so membra, Prud. Cath. 7, 74 : aerem, Veg. 1, 20, 3.— H. Trop.: To purify ; to make clear, serene ; to set at ease: quicquid incerti mihi in animo prius aut ambiguum lu.it, Nunc li- quet, nunc defaecatum est, Plaut. Ps. 2, 4,70: animus purgatus defaecatus, Macr. Somn. Scip. 1, 8; so mens, id. ib. 2, 12: literae defecandae, Sid. Ep. 1, 1 : nunc defaecato demum animo egredior domo, at case, undisturbed, Plaut. Aul. 1, 2, 1. de-famatUS, a, um, adj. [fama] Dis- honored, infamous (perh. only in Gell.) : homo turpitudine pristinae vitae defama- tissimus, Gell. 18, 3, 3 ; cf. id. 14, 2, 10 : vocabula, id. 9, 2 fin. de-fanatUS, a, um, adj. [fanum] Profaned, desecrated, unholy (late Lat.) : spatiola, Arn. 4, p. 153 ; Inscr. Orell. no. 4352. _ * de-f arinatus, a, um, adj. [farina] Pulverized, reduced to flour : semen, Tert. adv ''alent. 31. D E F E defatigatio (defet), onis,/ [defati- go] A wearying, tiring out, fatiguing ; weariness, fatigue, exhaustion, Caes. B. G. 3, 19, 3 ; Hirt. ib. 8, 27, 4 ; Cic. Phil. 5, 7, 20 ; de Sen. 11, 36 ; 23, 86 ; N. D. 2, 23, 59 ; de Or. 3, 44. de-f atig'O (in MSS. also written de- fetigo), avi, atum, 1. v. a. To weary out, tire out a person ; to greatly weary, fa- tigue ; to exhaust (freq., and quite class.) : I, Lit.: (a) Act. : quum crebro integri defessis succederent nostrosque assiduo labore defatigarent, Caes. B. G. 7, 41, 2 ; cf. exercitum Pompeii quotidinnis itineri- bus, id. B. C. 3, 85, 2 ; Auct. B. Afr. 32 ; id. ib. 71 fin. ; cf. Suet. Caes. 65, et saep. : se, Plaut. Trim 2, 1, 2 ; Ter. Ad. 4, 1, 3.— ifl) Pass. : opus faciam ut defatiger iis- que, in^ratiis ut dormiam, Ter. Eun. 2, 1, 14 : detatigatus vulneribus, Cato in Gell. 3, 7, 19 ; so defatigatus, Caes. B. G. 1, 40, 8 ; and opp. integer, id. ib. 5, 16 fin. ; 7, 85, 7; B. C. 3, 40, 2. — * 2. Transf. : uber- tate nimia prioris aevi defatigatum et ef- fetum solum (* exhausted), Col. 1 praef. § 1. — II. Trop.: (a) Act. : deos suppli- ers, votis, precibus, etc., defatigare, Afran. in Non. 398, 23 : ne te adolescens mulier defatiget, Ter. Ph. 5, 3, 11 ; Cic. Leg. 3, 12 fin. — ((}) Pass. : te nee animi neque corporis laborious defatigari, Cic. Fam. 14, 1 ; id. de Or. 2, 41, 177 ; Plaut. Epid. 1, 2, 15 : numquam conquiescam neque defatiga- bor ante, quam, etc., Cic. de Or. 3, 36, 145 ; cf. id. Brut. 22, 86.— Once with inf. : Len- tulus in Cic. Fam. 12, 14 ad fin. defatiscor* v - defetiscor. defecabilis, defecatio, and de- fect); v - detaec. defectio, onis, /. [deficio] I. Defec- tion, desertion, revolt. — 1, Lit.: rebellio facta post deditionem, defectio datis ob- sidibus, Caes. B. G. 3, 10 ; so id. ib. 5, 26 ; 6, 3, 4 ; 6, 8, 8 ; 7, 43 fin., et saep. ; Liv. 7, 42 ; 23, 12 ; 28, 26 ; Tac. A. 2, 8 ; 4, 24 ; 6, 36, et saep. : subita defectio Pompeii, Cic Q. Fr. 1, 4, 4, et al.— *2. Trop.: intem- perantia, quae est a tota mente et a recta ratione defectio, Cic. Tusc. 4, 9, 22. — *II. A fainting, swoon: Plin. 23 prooem. & 4 ; cf. deficio, no. II. b. — HI, (ace. to deficio, no. III.) A failing, failure, defi- ciency, want, disappearance. — X. Lit. (so most freq., but not in Caes.): ista ipsa defectio virium adolescentiae vitiis efhei- tur saepius quam senectutis, Cic. de Sen. 9, 29; in this sense in post-Aug. prose writers without virium : alvo usque ad defectionem soluta, to exhaustion, faint- ing, Suet. Vesp. 24 ; cf. id. Tib. 73 ; Ca- lig. 50 ; Tac. A. 6, 50 (twice), et al. : aquarum, Frontin. Aquaed. 91 : pecuniae, Macr. Sat. 2, 5 : rerum, Sen. Q. N. 4, 2 : animae, Cels. 7, 33 ; and esp. of the ob- scuration of the heavenly bodies, eclipse : solis defectiones itemque lunae praedi- cuntur in multos annos, Cic. Div. 2, 6, 17 : so id. ib. 1, 49 fin. ; N. D. 2, 61 ; Rep. I. 14 fin. ; 1, 16 ad fin. : perfecta, Sen. Q. N. 1, 12 ; Quint. 1, 10, 47 ; Tac. A. 1, 28, et saep. — 0. In the later grammarians, An ellipsis: dicere aliquid per defectio- nem, by ellipsis, elliptically, Gell. 5, 8, 3 ; 12, 14, 3 ; Macr. Sat. 6, 8, et al. — *2. Trop. : Quintus frater omnia mittit spei plena, metuens credo defectionem animi mei, my want of courage, despondency, Cic. Att._3, 18. defectlVUSi "> um > a dj- [deficio, no. III. J Imperfect, defective (post-class.) : et abortiva genitura, Tert. adv. Val. 14 : fe- bris, intermittent fever, Coel. Aur. Acut. 2, 10. — 1), !n gramm. : nomina, verba, some of whose forms are wanting, defective. defector^ or i s i m - [deficio, no. I.] One who revolts from another ; a revoller, rebel (post-Aug.) : parata in defectores ultione, Tac. A. 1, 48 ; so id. ib. 12, 50 fin. ; Hist. 3, 12; 57; 61; Suet. Ner. 43; Just. 16, 1, 13, et al. : patris sui defectores, Tac. A. II, 8 ; cf. Rudd. II. p. 42, not. 6. * defectrix, icis, /. [ace. to deficio, no. 111.] adj.: Defective, imperfect: virtus, Tert. adv. Val. 38. 1. defectus. a, um, Part, and Pa., from deficio. 2. defectus- us, m. [deficio] I. (post- class, for defectio, no. 1.) Defection., revolt: legionum, Capitol. Mncr. 8. — II. (i. q- de- DEFE fectio, no. in.) A failing, failure, lack, dis- appearance (freq. in the elder Pliny ; else- where very rare) : lactis (mammae), Plin. 20, 2'J, 96 : stomachi, id. 19, 5, 29 : animi, a swoon, id. 20, 2, 6: albicaute purpurae defectu, fading away into while, id. 37, 9, 40, et al. Ot' the eclipsing of the heaven- ly bodies : solis, * Lucr. 5, 750 ; imitated by * Virg. G. 2, 478 : ejus (sc. lunae) spe- cies ac forma mutatur turn crescendo turn defectibus in initia recurrendo, * Cic. N. D. 2. 19./;«. de-fendo, di. sum, 3. v. a. [fendo. whence offendo, infensus, and infestus] To fend or ward off aDy thing inimical ; to repel, avert, keep off, propulsando arcere (freq. and quite class.) ; regularly constr. with ace. alone (so in Cic. and Caes.) ; very rarely aliquid (aliquem) ab aliquo, and in poets also aliquid alicui ; cf. Zumpt Or. § 469. — (a) Aliquid {aliquem) : ut tu morbos calamitates intemperiasque pro- hibessis, defendas averruncesque, Cato R. R. 141, 2 : serva cives, defende hostes, quum potes defendere, Enn. in Non. 277, 21 ; cf bellum (opp. inferre), Caes. B. G. 1, 44, 13 ; 2, 29 fin. : 6, 23, 4 : ad defen- dendos ictus ac repellendos, id. B. C. 2, 9, 3 ; cf. ianis jactus et lapides, id. ib. 2, 2, 4 : frigus et solem, Cato R. R. 48, 2 ; cf. nimios solis ardores, Cic. de Sen. 15, 53 ; and frigus, Hor. S. 1, 3, 14 ; also sitiin fonte fit pura lympha, Sil. 7, 170 : qui non defendit injuriam neque propulsat, Cic. Off. 3, 18. 74 ; so injuriam. id. Rose. Am. 1 : imperntoris sui tribunorumque plebis injurias. Caes. B. C. 1, 7 fin. : vim suorum, id. ib. 110, 4 ; cf. vim iliatam vi, Cic. Mil. 4 : pericula, Cic. Mur. 3 ; Tac. A. 13, 56 : hunc furorem, Virg. A. 10, 905 : dedecus manu, Sil. 13, 99, et saep.— (B) With ab : (milites) a pinnis hostes defendebant fa- cillime, Quadrig. in Gell. 9, 1, 1 ; cf. ib. 8 ; Ov. R. Am. 625. — (y) Aliquid alicui (cf. arceo, no. 2, d) : Plaut. Most. 4, 2, 20: 6olstitium pecori. Virg. E. 7, 47; cf. aesta- tem capellis, Hor. Od. 1, 17, 3 ; Pro]). 1, 20, 11 : Daunia tela misero, Sil. 17, 432 : dedecus morti, id. 5, 490 : senium farnae, Stat. Th. 9, 318. JX. Transf., like prohibere, with obj. ot that from which any thing is warded off, averted : To defend, guard, protect. A. In gen. (so most freq. in all perr. and species of composition), constr. with ace. alone, with ace. and ab aliquo, or merely ab aliquo, and quite abs. — (u) With simple ace. : Aeduos ceterosque amicos populi Rom., Caes. B. G. 1, 35 Jin. ; so cos, id. ill. 2, 10, 4 ; id. B. C. 1, 6, 2: se armis, id. B. G. 6, 34 ; cf. se armis adver- sus aliquem, Liv. 42. 41 : se manu, Caes. B. G. 5, 7, 8 ; id. ib. 3, 12, 4 ; cf. id. ib. 6. 40, 6, et saep. : castra, Caes. B. G. 3, 3 fin. ; 4, 14, 2 B. C. 3, 67, 5 ; 3, 94, 6 (along with tueri) ; 3, 95, 2: oppidum, id. B. G. 3, 16, 3 ; 7, 15, 3 ; 7, 29, 4, et saep. : eum defendo. quern tu accusas, Cic. Sull. 17 ; so aliquem apud praetores, id. Clu. 45, 126 : aliquem de amhitu, id. Sull. 2, 6 : aliquem contra iniquos, id. Fam. 11, 27, 7, et saep. ; cf. causam, id. Clu. 27, 74 ; Sull. 31, 86 ; Lael. 25, 96, et passim : ac tegere scelus, Cic. Sull. 31, 86 ; cf. with protegere, id. ib. 18, 50 : justitiam. id. Lael. 7, 25 : communem salutem, id. Rep. 1, 1 ; Mur. 2 fin., et saep. : locum, to pre- serve, maintain, id. Quint. 13, 43 ; cf. vi- cem modo rhetoris atque poetae, Hor. S. 1, 10, 12 ; and actorum partes, id. A. P. 194 : aedes Vestae vix defensa est (sc. ab incendio), Liv. 26, 27.— (/3) Aliquid (ali- quem) ab aliquo : Acdui quum se suaque ab iis defendere non possent, Caes. B. G. 1, 11, 2 : se a finitimis, id. ib. 2, 31, 5 ; id. B. C. 1, 75, 3; Sail. C. 45, 4, et saep.: Galliam omnem ab Ariovisti injuria, Caes. B. G. 1, Zlfin. ; so aliquem ab injuria, id. ib. 5, 20. 3; Sail. C. 35 fin.; cf. Caes. B. C. 1, 22, 5 : se regnumque suum ab Ro- mannrum avaritia, Sail. J. 49, 2 : provin- ciam non modo a calamitate, .sed etiam a metu calamitatis, Cic. Manil. 6, 14 : Ita- liam a vastatione, Plane, in Cic. Fam. 10, 15 Jin.: vitam ab inimicorum audacia te- lisque, Cic. Mil. 2 fin. ; Caes. B. C. 1, 7, 6 : lihertatis causam ab regio praesidio, Liv. 39. 24 ; Quint. 6, 3, 19 ; id. ib. 1, 5, 70, et 6aep.: teneras myrtos a frigore, DEFE Virg. E. 7, 6 : frondes ab acutae vulnere falcis, a pecoris morsu, Ov. M. 9, 384, et saep. — (y) With merely ab aliquo : quod et ab incendio lapis et ab ariete materia defendit, Caes. B. G. 7, 23, 5 ; so id. B. C. 1, ^t fin. ; 3, 63, 7. — (o) Abs. : quum jam defenderet nemo, Caes. B. G. 2, 33, 6 ; id. B. C. 3, 40, 6 ; cf. so in the abl. abs., id. B. G. 2, 12, 3 ; B. C. 3, 68 fin. ; Cic. Lael. 25, 96, et saep. ; Caes. B. G. 7, 81 fin. ; cf. id. B. C. 1, 25, 9. B. In panic, 1. Of speech : To de- fend, support, maintain ; to bring forward, allege hi defence (so repeatedly in Cic. ; elsewhere rare). — (u) c.acc: (Carneades) nullam umquam in illis suis disputationi- bus rem defendit, quam non probarit, Cic. de Or. 2, 38 Jin. ; cf. id. Fam. 4, 14 : me id maxime defendisse (have chiefiij striven for), ut, etc., id. Rose. Am. 47 ; id. Verr. 2, 3,37; so id. ib. 2, 5, 58.— (/?) With an ob- ject-sentence: gravissimeque et veris- sime defenditur, numquam aequitatem ab utilitate posse sejungi, etc., Cic. Fin. 3, 21, 71 ; id. Verr. 2, 3, SOfin. ; id. pro Tull. § 32 : ille nihil ex his sponte susceptum sed principi paruisse defendebat, Tac. A. 13, 43 : sed id solitum esse fieri defende- bat, Gell. 10, 19.— (y) With a relative sentence: quae turpitudines) cur non cadant in sapientem, non est facile defen- dere, Cic. Fin. 2, 35, 117. 2. In the later jurid. Lat, To claim, vin- dicate, or prosecute at law: quia libertatem et hereditatem ex testamento sibi defen- debat, Ulp. Dig. 5, 3, 7 : si patris mortem defendere necesse habuerit, i. e. to legally avenge his death, id. ib. 38, 2, 14, § 7 ; Ma- cer. ib. 48, 2, 11. de-feneratus, a. « m > °- d J- [fenero] Indebted (post-class.) : plurimis creditori- bus defeneratus, App. Apol. p. 322; so Ambros. Ep. 7, 1. * defeiisa. ae, /. [defendo] Defence : Tert. adv. Marc. 18. defensio onis,/. [defendo, no. II.] A defending, defence: Remis cum spe de- fensionis studium propugnandi accessit, Caes. B. G. 2, 7, 2 : urbium, id. ib. 7, 23, 5; B. C. 2, 7 fin.: ad istani omnem ora- tionem brevis est defensio, Cic. Coel. 4 ; id. Verr. 2, 3, 88 ; id. Mil. 6, 15 : nostra propugnatio ac defensio dignitatis tuae, id. Fam. 1, 7, 2, et saep. — 2. (ace. to de- fendo, no. II. B, 2) Legal prosecution, pun- ishment of a crime : mortis, Ulp. Dig. 29, 5, 1. defensito. avi, 1. v. freq. [defenso] To defend often, to practice defending (perh. only in the follg. passages) : haec non acrius accusavit in senectute, quam an- tea defensitaverat, Cic. Acad. 2, 22 : cau- sas, id. Brut. 26, 100 ; Off. 1, 33 fin. defenso- avi, atum, 1. v. intens. [de- fendo] * I, To diligently fend off, ward off: defensare metus, Stat. S. 5, 2, 105.— II. To diligently defend, protect (rare ; not in Cic. or Caes.) : moenia, Plaut. Rud. 3, 3, 30 ; Sail. J. 26, 1 ; 60, 3 : humeros, Ov. M. 12, 376 : se ipsa moenia, Liv. 26, 45 (al. defendebant) ; Plaut. Bac. 3, 3, 39 : dum defensamus (sc. armenturu), Ov. M. 11, 374. defensor - ! oris, comm. [id.] I. One who fends, wards, or keeps off, an averter : necis. Cic. Mil. 2. 20, 58: periculi, id. Mur. 2. — If, A defender, protector: murus de- fensoribus nndatus, Caes. B. G. 2. 6 ; so milit.. id. ib. 2, 12 ; 3, 4 ; 3, 25, et saep. ; Sail. J. 23 ; Liv. 21, 11 ; Virg. A. 2, 521 ; Ov. M. 13, 274 ; Fast. 6, 188, et saep. : pater- ni juris defensor et quasi patrimonii pro- pugnator sui, Cic. de Or. 1, 57, 244 ; cf. id. Mil. 15 : and juris et libertatis. id. Rab. perd. 4, 12 : octo tribuni plebis, illius ad- versarii, defensores mei, id. Mil. 15 ; cf. Hor. 3. 2, 5, 30 : opp. petitor, Quint. 4, 2, 132 : bonus, id. ib. 5, 13, 3, et saep. Once fern. : mulier defensor alicujus, Ulp. Dig. 16, 1, 2 Jin. : canes defensores, Var. R. R. 2, 9. — b. Defensor civitatis, or plebis, or loci, in the later period of the empire (since 365 A.D.). title of a magistrate in the provincial cities, whose chief duty was to afford protection against oppres- sion on the part of the governor ; he was likewise endowed with a subordinate civ- il jurisdiction, " Cod. Theod. 1, 11 ; Nov. Major. T. 5 ; Cod. Just. 1, 55 ; Nov. Just. DEFE 15 ;" cf. Savigny's Gesch. Rom. Rechte, P.I.p.88s5f. — *2. Of inanimate sub- jects, as the guards (sublicae) of a bridge : Caes. B. G. 4, 17 fin. defensoriuS) «. um, adj. [id.] Per- taining to defence (late Lat.) : judicia bo- norum, Tert. adv. Marc. 2, 14. defenstrix, Scis, /. [defensor] She who defends, Cic. in Prise, p. 1120 P. de-fero, tuli, latum, ferre, v. a. To bear or bring away a thing from a place, sc. to another place ; to bear, carry, bring down. 1. Lit.: A. In gen.: a. Without stating the terminus (so not very freq.) : roseam Matuta per oras Aetheris Auro- ram defert, Lucr. 5, 656 ; id. 5, 273 ; 6, 639 ; cf. Rhodanus amnis segnem defe- rens Ararim, Plin. 3, 4, 5 ; and id. 6, 27, 31, §136; also Ov. M. 9. il7 : ex Heli- cone coronam, Lucr. 1, 119 : ramalia ari- da tecto, Ov. M. 8, 646. — Far more freq., b. Indicating the terminus (by ad, in, an adv. of place, the dot., etc.) : literas ad Caesarem. Cae6. B. G. 5, 45, 3 ; so episto- lam ad Cieeronem, id. ib. 5, 48, 3 and 8 ; cf. mandata ad aliquem, id. B. C. 1, 9 ; 3, 22; Plaut. Trin. 4, 2, 115; cf. id. True. 2, 5, 64 ; Ter. Heout. 4, 6, 18 : natos ad flu- mina, Virg. A. 9, 604 ; Caes. B. G. 6, 42 fin. ; Ov. M. 8, 817, et saep. : semen quod ex arbore per surculos defertur in ter- rain, Var. R. R. 1, 40, 4 : praeceps aerii specula de montis in undas Deferar, Virg. E. 8, 60 ; Ov. F. 6, 228 ; cf. Fest. s. v. ster- cds, p. 264; Lucr. 5, 1091 : aurum et om- nia ornamenta sua in aerarium. Liv. 5, 25 ; id. 2, 7 ; cf. Cic. Rep. 2, 31 : ierrum in pectus, Tac. A. 1, 35: castra in viam, Liv. 22, 15 : aciem in campos, id. 9, 37 : in praecep9 deferri, id. 5, 47 ; cf. id. 44, 5, and Quint. 1, 12, 10 : deferar in vicum, Hor. Ep. 2, 1, 269, et saep. : hunc sub aequora, i. e. submerge, Ov. M. 14, 601 : quasdam (virgines) ex plebe homines do- mos deferebant, Liv. 1, 9 : si forte eo (sc. Demetriadem) deferret fuga regem, id. 36, 20: quo pennis delata sit ales, Lucr. 6, 822 : quum pal lam mihi Detulisti, Plaut. Men. 2, 3, 42 ; so epistolas alicui, id. Trin. 4, 2, 109, et saep. B. In partic.: 1. Naut. t. t., To drive away, drive down, drive a ship, or those on board a ship, to any place : one- rariae duae paullo infra delatae sunt, Caes. B. G. 4, 36 fin. ; so id. B. C. 3, 30 : una (navis) delata Oricum, id. ib. 3, 14, 2 : (Labienus) longius delatus aestu'e«c, id. B. G- 5, 8, 2 : quern quum ex alto ignotas ad terras tempestas et in desertum litus detulisset, Cic. Rep. 1, 17 ad fin. ; cf. id. Acad. 2, 3, 8. — b. Rarely in gen., To bring to any place, sc. a ship, those on board of it : e portu navis hue nos dormientes de- tulit, Plaut. Am. 2, 2, 69. 2. Mercant. t. I., To bring to market, to sell (post-Aug.) : dumque virent nexos deferte maniplos. Col. 10, 315; so palli- um. Petr. 12, 2 : videamus hoc, quod con- cupiscimus, quanti deferatur, Sen. Ep. 42. II. Trop. : A. In gen.: redde bar- moniai Nomen, ab organicis alto delatum Heliconi, brought, Lucr. 3, 133 ; id. 5, 65 : (Alexander) eadem l'ortunae pignora in discrimen detulisset, Liv. 9, 18 ad fin. ; cf. fabulas in certamen, Quint. 10, 1, 66 : hac re ad consilium delata, Caes. B. G. 3, 23 fin. ; so rem ad consilium, id. ib. 5, 28, 2 : qui ad agendum nihil cogitati detulerit, Quint. 4. 5, 2 : (poeta) si foret hoc nos- trum delatus in aevum, Detereret sibi multa, Hor. S. 1, 10, 68, et saep. B. With particular accessory notions: 1, To bring over and give to one, to transfer, deliver (so very freq.): (a) Aliquid ad aliquem : ad hunc totius belli surnmam omnium voluntate deferri, Caes. B. G. 2, 4, 7 ; so imperium ad ali- quem, id. ib. 6, 2 ; 7, 4, 6 ; Cic. Leg. 3, 2 ; Lig. 1, 3 : omnem rem ad Pompeium. id. Fam. 1, 1 ; cf. omnia ad unum, id. Manil 23, 67 : causam ad Galbam, id. Brut. 22, 86 ; id. Fam. 6, 10, 3 : primas ad aliquem, id. N. D. 1, 6, 15, et saep.— (ft) Aliquid al- icui : sibi a Caesare regnum civitatis de- ferri, Caes. B. G. 5, 6, 2 ; Fasti ap. Cic. Phil. 2, 34, 87 ; cf. regnum et diadema uni, Hor. Od. 2, 2, 22 : fasces indigno, id. Ep. 1, 16, 34 : praemium dignitatis alicui DE F E (opp. denegare), Cic. Fl. 1 : ultro ei lega- tionem (opp. denegare), id. Fam. 13, 55 ; cf. id. ib. 4, 13 ; id. de Or. 2, 56 ; cf. Liv. 7, 13 ; and Quint. 10, 1, 53 : omnem ei suam auctoritatem, Cic. Fl. 6, 14 : pacem hostibus, Liv. 23, 13 : Octnviam neptem conditionem, Suet. Caes. 27, et saep. — (y) Witb ace. alone, or abs. : juajurandum, to tender an oath, Quint. 5, 6, 6 ; cf. id. ib. § 3 ; and ib. § 4 : ei quid petet, ultro de- fer, Hor. Ep. 1, 12, 23, et saep. 2. To bring or give an account of by speech or writing, to report, announce, signify, state (so too very freq.) : qui nostra consilia ad adversarios deferat, Cic. Clu. 52 ; so aliquid ad aliquem, id. Mil. 9 fin. ; Cat. 3, 3, 7 ; Plane. 41 fin. ; Att. 2, 24, 3 ; Caes. B. G. 2, 17, 4 ; 5, 25, 4 ; 5, 28 ; 6, 7 and fin. ; 6, 20, et saep. : ut (haec) per eos ad Caesarem deferren- tur, Caes. B. G. 7, 17 fin. ; so with per, id. B. C. 3, 30, 6 ; 3, 63, 5, et al. : also haec a compluribus ad Caesarem deferebantur, id. B. G. 5, 7 : qui ad Caesarem detule- rint delaturive sint, me poenitere consilii mei, Cic. Att. 11, 7, 5 ; so with an object- sentence, id. Verr. 2, 5, 62 ; Q. Fr. 1, 1, 13 ; Virg. A. 4. 299, et al. ; Cic. Fam. 13, 18 : falsum ab his equitum numerum de- ferri, Caes. B. C. 3, 59 fin.— So, b. Legal t. t. : nomen, and post-Aug., aliquem, To indict, impeach, accuse before the pretor, as plaintiff or informer : nomen alicujue de parrieidio, Cic. Rose. Am. 10, 28 ; so nomen amici mei de ambitu, id. Coel. 31, 76 ; id. Rose. Am. 23 ; also nomen suo familiari (dat.) eadem de re, id. ib. 23 ; cf. nomen nemini, id. ib. Orel). N. cr.: no- men tibi, id. Pis. 33, 82 ; and huic eidem Soprato iidem inimiei ad C. Verrem ejus- dem rei nomen detulerunt, id. Verr. 2, 2, 28 Zumpt, with which compare also illi nonnihil tamen in deferendo nomine se- cuti, id. Rose. Am. 3, 8 : ad deferendos reos praemio duci, Quint. 12, 7, 3 ; so Capitonem, Tac. A. 13, 33 : reos ad prae- torem, id. ib. 14, 41 : reos ejusdem crimi- nis detulerunt, Quint. 11, 1, 79 ; cf. de- fertur majestatis, Tac. A. 14, 48 : adulte- rii, id. ib. 4, 42 : impietatis in principem, id. ib. 6, 47 : Drusus defertur moliri res novas, id. ib. 2, 27 ; cf. defertur simula- visse partum, ib. 3, 22 ; and id. ib. 6, 19 : ad deferenda de Perseo erimina, Liv. 42, 11 ; cf. Quint. 4, 2, 98.— Abs. : et minari et det'erre etiam non orator potest, Quint. 4, 1, 22. — Of denouncing : quae apud vos de me deferunt, Cic. Agr. 3, 1.— c. Pub. law 1. 1. : aliquid ad aerarium, and more freq. simply aliquid, To give in at the Aerarium : horum nomina ad aerarium deculisset, Cic. Phil. 5, 5 fin. .- quamquam rationes deferre properarim (for which referre is repeatedly used just before), id. Fam. 5, 20, 3 : mille quingentum aeris in censum, Gell. 16, 10, 10. — Hence of per- sons : To recommend them for future consideration and reward, for their serv- ices to the state : in beneficiis ad aera- rium delatus est, Cic. Arch. 5 fin. Moeb. : id. Fam. 5, 20, 7 ; so id. Balb. 28 ; Att. 5, 7. I Def erunda, ae, /. Perh. A god- dess that presided over the bringing of of- ferings, Inscr. Fratr. Arval. ap. Orell. I. p. 390. de-fervef aClO. feci, factum, 3. v. a. To seethe or cause to boil thoroughly : brassicam bene, Cato R. R. 157, 9 : ca- preidam in plumbeo, id. ib. 122 ; so aquam in aheno, Vitr. 8, 5 : radicem in vino, Plin. 23, 7, 64; and id. 14, 16, 19, no. 3 — * b. Transf. : aer defervefnetus in pulmone, Var.in Lack Opif. Dei 17. de-ferveO; ere, v. n. To boil thor- oughly ; of wine, to ferment completely : Plin. i4, 9, 11 fin. de-fbrvesCO) fervi and (post-Aug.) ferbui, 3. v. n. To seethe or boil thorough- ly. — I, Lit.: ubi lupinus deferverit, Cato R. R. 96 ; Var. R. R. 2, 2, 11 : dum mus- teus fructus defervescat, Col. 9, 15 fin. ; cf. deferbuit mustum, id. 12, 38, 3; 12, 20, 2 ; 12, 21, 3 ; id. 2, 18 fin. : ubi coelum enituit et deferbuit mare, Gell. 19, 1, 7. — II. T r o p., of the fire of passion : To cease raging, to cool dovyn, to be allayed, assuaged (a favorite expression of Cic. ; elsewh. rare) : " ut ulciscendi vim diffe- rent in tempus aliud, dum defervescat 428 D E F I ira: defervescere autem certe significat ardorem animi invita ratione excitatum," Cic. Tuso. 4, 36ym. : sperabam jam defer- visse adolesceutiam, Ter. Ad. 1, 2, 72 ; cf. quum adolescentiae cupiditates defervis- sent, Cic. Coel. 18, 43 ; and id. Or. 30, 107 : quasi deferverat oratio, id. Brut. 91 fin. Ellendt N. cr. : hominum studia defer- visse, id. Clu. 39 : dum defervescat haec gratulatio, id. Fam. 9, 2, 4 ; Plin. Ep. 9, 13, 4. — * 2. (Fig. from the fermenting of wine) To become clarified, clear : novi versiculi ut primum videbuntur defervis- se, Plin. Ep. 9, 16 fin. defessus, a . um, Part, of defetiseor. defetiSTO, v - defatigo. * def ef iscentla, ae, /. [defetiseor] Weariness : Tert. Anim. 43. de-f etiscor (in MSS. sometimes de- fatiscor), fessus, 3. v. dep. n. To become tired out, wearied ; to grow weary, faint. As a verb. fin. exceedingly rare, but very freq. in the part. pcrf. : neque defetiscar experirier, Ter. Ph. 4, 1, 23 ; cf. ego sum defessus reperire, vos defessi quaerere, Plaut. Epid. 5, 2, 54 sq. (for which sum defessus quaeritando, id. Amph. 4, 1, 6) ; and Lucr. 5, 1144 : non si quid malae pugnae acciderit, defetiscendum, Front. B. Parth. : ego vapulando, ille verberando usque ambo defessi sumus, Ter. Ad. 2, 2, 5 ; so defessus c. abl. gerund., id. ib. 4, 6, 1 ; Eun. 5, 7, 7 ; Afran. in Non. 392, 20 ; Ov. M. 9, 198 ; cf. also aggerunda aqua defessi, Plaut. Poen. 1, 2, 14 : diuturnitate pugnae defessi, Caes. B. G. 3, 4, 3 ; cf. the follg. ; so defessus totius diei labore, id. ib. 7, 88, 7 ; cf. id. B. C. 1, 65 fin. : vulner- ibus, id. B. G. 1, 25, 5 : cultu agrorum, Cic. Agr. 2, 32 fin. : forensibus negotiis atqne urbano opere, id. de Or. 2, 6, 23 : labore atque itinere disputationis meae, id. ib. 2, 57 fin. : convicio (aures), id. Arch- 6, 12, et saep. : semperque ipsi re- centes defessis succederent, Caes. B. G. 7, 25 ; so opp. recens or integer, id. ib. 7, 41, 2 ; B. C. 1, 45, 7 ; 3, 94, 2 ; id. ib. 2, 41, 3 ; Cic. de Or. 3, 36 fin. : defessi Ae- neadae, Virg. A. 1, 157 ; cf. ib. 2, 285 ; 565, et saep.— 2. Transf., of things: arbores defatiscentes, Plin. 17, 2, 2 : ita defessa ac refrigerate accusatio, Cic. Verr. 1, 10 fin. : orant defessis subeant rebus, Sil. 1, 566._ de-f iciO) feci, fectum, 3. (perf conj. defexit, an old formula in Liv. 1 , 24 fin. In the pass., besides the regular form de- ficior, ante- and post-class., once in Virg., Propert., and Livy, like fio, eri : defit, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 ; Plaut. Mil. 4, 6, 46 ; Ter. Eun. 2, 2, 12; Phorm. 1. 3, 10; Lucr. 2, 1142 ; 3, 221 ; Virg. E. 2, 22 ; Prop. 1, 1, 34 : defiunt, Gell. 20, 8, 5 : defiat, Plaut. Men. 1, 4, 3 ; Rud. 4, 4, 63 : defiet, Liv. 9, 11 : defieri, Ter. Hec. 5, 2, 2 ; cf. conficio, ad init.), v. a. and n. [facio] Orig., To loosen, set free, remove from ; but it passed over at a very early period into the mid- dle sense, to loosen from one's self, to re- move one's self; and then gradually as- sumed, with the object of that from which something removes, the character of a new verb, act., with the meaning to leave, desert, depart from something, or abs., to depart, cease, fail. I. In the middle sense (but with the act. form) : To remove one's self, sepa- rate one's self to withdraw. Hence, as a standing expression for the act of sepa- rating one's self from any connection, To forsake, desert, abandon. 1, Lit. : ab amicitia populi Rom., Caes. B. G. 5, 3, 3 ; so id. ib. 7, 39, 3 : ab Aeduis, id. ib. 2, 14, 3 : ab' rege, Sail. J. 56, 3 ; cf. ib. 66 : (consules) a senatu, a republica, a bonis omnibus defecerant, Cic. Plane. 35 ; cf. a republica, id. Cat. 11, 28 ; Fam. 12, 10; id. Bull. 12, 35: ab imperio ac nomine nostro, id. Verr. 2, 1, 31, et saep. : a patribus ad plebem, Liv. 6, 20 : ad se, Sail. J. 61 ; cf. ad Poenos, Liv. 22, 61.— Abs. : civitates quae defecerant, Caes. B. G. 3, 17, 2 ; so id. ib. 5, 25, 4 ; 7, 10, et al. 2. Trop. : si a virtute defeceris, Cic. Lael. 11, 37 : si utilitas ab amicitia defe- cerit, id. Fin. 2, 24, 79 : ut a me ipse de- ficerem, id. Fam. 2, 16. — Hence II. As a verb, act.. To leave a person or thing, to desert, to fail (said only of neuter DE Fl or abstract, and not of personal subjects) : quern jam sanguis viresque deficiunt, Caes. B. G. 7, 50 fin. ; so vires, id. B. C. 3, 99 fin.; Cic. de Or. 1, 45, 199, Verr. 2, 5, 28 ad fin. ; Hor. S. 2, 1, 13, et saep. : res eos jam pridem, fides deficere nuper coepit, Cic. Cat. 2, 5, 10 : me dies, vox, latera deficiant, ei, etc., id. Verr. 2, 2, 21 (imitated word for word, Plin. Ep. 3, 9, 9) ; cf. ne te de republica disserentem deficiat oratio, Cic. Rep. 1, 23 ; and tem- pus te citius quam oratio deficeret, id. Rose. Am. 32: animus si te non deficit aequus, Hor. Ep. 1, 11, 30, et saep. — P o e t. with a subject sentence : nee me deficiet nautas rogitare citatos, i. e. I will not cease, etc., Prop. 1, 8. 23 Kuin. — b. Pass. : quum aquilifer a viribus deficeretur, Caes. B. C. 3, 64, 3 ; cf. mulier a menstruis de- fecte, Cels. 2, 8 ad Jin. : mulier abundat audacia, consilio et ratione deficitur, Cic. Clu. 65, 184 : aqua ciboque defecti, Quint. 3, 8, 23 ; Plin. Ep. 2, 17, 25 : sanguine de- fecti artus, Ov. M. 5, 96, et saep. : si qui dotem promisit defectus sit facultatibus, i. e. unable to pay, Ulp. Dig. 23, 3, 33 ; cf. te defecta nomina, Paul. ib. 22, 1, 11 ad fin. HI. Middle or neuter: Torunout, be wanting, fail, cease, disappear. — a, Middle (so mostly ante-class, and poet.) : (a) c. dat. : mini fortuna magis nunc detit, quam genus, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 ; Ter. Hec. 5, 2, 2 : lac mihi non aestate novum, non frigore defit, Virg. E. 2, 22.— f/j) Abs. : neque opsonium defiat neque supersit, Plaut. Men. 1, 4, 3 ; so opp. superessc, Ter. Ph. 1, 3, 10 : ut defiat dies, Plaut. Rud. 4, 4, 63 ; id. Mil. 4, 6, 46 : numquamne cau- sa defiet, cur, etc. ? Liv. 9, 11 : eadem au- tem ipsa, quae crescente luna gliseunt, deficiente contra luna defiunt, Gell. 20, 8, 5. — Trop.: defectis (sc. animo) defenso- ribus, disheartened, Caes. B. C. 3, 40, 3 ; cf. in the follg. no. b, /}.— b. Neuter : (a) c. dat. (so rarely ; mostly poet.) : quum non solum vires, sed etiam tela nostria deficerent, Caes. B. G. 3, 5, 1 Oud. N. cr. ; so vires nostris, perh. also id. B. C. 2, 41, 7 (al. nostros) ; Sil. 8, 661 Oud. N. cr. ; cf. id. 10, 10, 193 ; and Stat. Ach. 1. 445.— <$) Abs. (60 exceedingly freq. in all periods and kinds of composition) : non frumen- tum deficere poterat, Caes. B. C. 2, 37 fin. ; cf. fructus ex arboribus, id. ib. 3, 58, fin.: ejus generis copia, id. B. G. 6, 16 fin. : tempus anni ad bellum gerendum, id. ib. 4, 20, 2 : vereor, ne mihi erimina non suppeterent, ne oratio deeeset, ne vox viresque deficerent, Cic. Verr. 2, 1, 11 : nisi memoria forte defecerit, id. Fin. 2, 14, 44 ; id. Rep. 1, 3 : non deficiente crumena, Hor. Ep. 1, 4, 11, et saep. : quod plena luna defecisset, was eclipsed, Cic. Rep. 1, 15 ; cf. solem lunae oppositum solere deficere, id. ib. .1, 16, et al. : in hac voce defecit, he departed, expired, Suet. Aug. 99 ; so Quint. 6 prooem, ) 11, et al. for which vita, Plaut. Asin. 3, 3, 19 : quod multi Gallicis tot bellis defecerant, were diminished, weakened, Caes. B. C. 3, 2 ad fin. — Trop.: ne negotio desisteret neu animo deficeret, nor lose courage, Caes. B. C. 3, 112 fin. ; so animo, id. B. G. 7, 30; B. C. 1, 19 ; 2, 43 ; Cic. Rose. Am. 4, 10 ; for which ne deficiant (opes) animum, Var. R. R. 3, 16, 34 ; and in a like sense quite abs. : ne una plaga accepta patres conscripti conciderent, ne deficerent, Cic. Att. 1, 16, 9 ; so Caes. B. C. 2, 31 ad fin. ; Sail. J. 51, 4 : illis legibue populue Ro- manus prior non deficiet: si prior defexit publico consilio dolo malo, tu illo die, Juppiter, etc., to depart from, violate the conditions, an old formula used in taking an oath, Liv. 1, 24 fin. : pugnando defice- re, i. e. to be deficient, wanting, Caes. B. C. 2, 6, 3 ; cf. poet, with follg. inf. : sup- peditare Materiee, Lucr. 1, 1039 ; and Sil. 3, 112,— Hence defectua, a, um, Pa. (ace. to no. HI.) Weak, weakened, enfeebled (not ante-Aug.) : defectue annis et desertus viribus, Phaedr. 1, 21, 3; cf. defectisshmis annis et viri- bus, Col. 1 prooem. § 12 : senio (arbor), id. 5, 6, 37 : laborious, Val. Fl. 2, 285 ; Plin. 2, 8, G : defectae eenectutis homine, Ulp. Dig. 7, 1, 12, § 3 : in tumidis et globosis (epeculis) omnia defectiora (correep. with paria and auctiora), App. Apol. p. 283. PEFI de-f lg"o> x i. sum, 3. To drive down or in ; and with especial reference to the terminus, to drive, fix, or fasten into (freq., slid quite class.). 1, Lit.: in campo Martio crucem ad civium supplicium defigi et constitui ju- bes, Cic. Rab. perd. 4 : so tigna machina- tionilms immissa in flumen, CaeB. B. G. 4, 17, 4 : sudes sub aqua, id. ib. 5, 18, 3 : tra- bes. id. B. C. 1, 27, 4 ; 2, 10, 4 : asseres in terra defigebantur, Caes. B. C. 2, 2 ; Liv. 44, 5 ; so Caes. B. C. 2, 10 : verutum in bnlteo, id. B. G. 5, 44, 7 : sicam in eonsu- lis corpore, Cic. Cat. 1, 6 Jin, ; cf. cultrum in corde, Liv. 1, 58^71.: tellure hastas, Virg. A. 12, 130 ; so hastns terra, id. ib. 6, 652 ; Liv. 1, 25 ; cf. Ov. M. 13, 436, et al. : cruci defiguntur, Var. in Non. 221, 13 ; so arborem penitus terrae, Virg. G. 2. 290.: te hodie, si prehendero, defigam in ter- rain colaphis, Plaut. Pers. 2, 4, 22 (for which, shortly after, cruci qffigere) : mor- bus in aurem, Plin. 8, 12, 12. II. Meton. (causa pro effectu) : To fa, fasten, render immovable (rare) : defixa coelo sidera, Hor. Epod. 17, 5 ; cf. Ov. M. 11, 76 : defixere aciem in his vestigiis, have fixed them motionless, Tac. Agr. 34 Roth. ; cf. defixi ct Neronem intuentes, id. Ann. 13, 16. B. Trop. : 1. In gen.: To fix, fast- en ; to turn intently in any direction : vir- tus est una nltissimis detixa radicibus, Cic. Phil. 4, 5 : oculos in vultii regis, Curt. 7, 8 : iratos oculos in te, Ov. Am. 2, 18, 15 ; cf. Quint. 11, 3, 158, and Curt. 9. 3.— Abs. : oculos, to let fall, cast down, Tac. A. 3, 1 : in alicujus possessiones oculos spe et men- te defigere, Cic. Phil. 11, 5 ; cf. animos in ea, quae perspicua sunt, id. Acad. 2, 15 : disputare non vaganti oratione, sed defixa i in una republica, id. Rep. 1, 11 ; cf. in eo j mentem orationemque detigit, id. de Or. 3, 8, 31; so too, omnes suas curas in reip. j salute, id. Phil. 14, 5, 13; id. Verr. 1, 3; j cf. id. Prov. Cons. 4, 8. 2. In partic: a. To strike motion- less, sc. with astonishment, etc. ; to stupe- fy, astound, astonish (not freq. till after the Aug. per.) : utraquc simul objecta res oculis animisque immobiles parumper eos defixit Liv. 21, 33 ; so aliquem, id. 3, 47 ; 6, 40 ; 7, 10, et al. : silentium triste ita defixit omnium animos, lit, etc, Liv. 1, 29. — In the part. perf. : duni stupet obtutu- que haeret defixus in uno. Vir^. A. 1, 495; so id. ib. 6, 156 ; 7, 249 ; 8, 520"; Hor. Ep. 1, 6, 14 Schmid ; Ov. Her. 21, 113 ; Liv. 8, 7; Tac. A. 1, 68; 13, 5; 14, 10, et saep.— b. Religious (. t. : * (a) To declare fixedly, firmly, unalterably : qvae avgvr vitio- SA, DIRA DEFIXEHIT, IBKITA SVNTO, Cic. Leg. 2, 8 fin. — QS) (Because, in making the imprecations, the waxen image of him for whom destruction was to be prepared, or his name written in wax, was stuck through with a needle; cf. Ov. Her. 6, 91 sg., and Voss upon Virg. E. 8, 80) To curse any thing : caput alicujus dira im- precatione, Sen. Ben. 6, 35: nomina cera, Ov. Am. 3, 7, 29; cf. defixa nomina, Inscr. Orell. no. 3726 : regis aiiimum lol- chiacis votis, Virg. Cir. 376. Cf. Salmas. Solin. p. 766, b. — *c. To censure, reprove a thing : culpam detigere, Pers. 5, 16. d.6-fill|rO; nxi, 3. v. a. To form, to put in shape, to fashion (very rare; prob. belonging properly to the vulgar lang. ; hence in Hor., by way of sarcasm) : pa- nem, Cato R. R. 74 and 121.— Sarcast. of coarse poetic description : dum Defingit Rheni luteum caput, *Hor. S. 1, 10, 37. de-f Inio< Svi, Stum. 4. v. a. I. To bound off. to set bounds to ; to limit, term- inate, define (good prose ; most freq. in Cicero). A Lit: ejus fundi extremam par- tem oleae directo ordine definiunt, Cic. Caecin. 8, 22 ; cf. id. Rep. 2, 6 : orbes coe- li aspectum nostrum definiunt, id. Div. 2, 44 ; cf. id. N. 1). 2, 40 : orbem terrarum (loca), id. Balb. 28, 64 ; cf. id. Sest. 31, 67, et al. B. Trop. : 1. To designate by limit- ing ; to define, determine ; to explain (cf. circumscribo, no. II. 1) : genus univer- eum (ut tollatur error) brevi circumscri- bi et definiri potest, Cic. Sest 45, 97 , cf. id. de Or. 1, 16, 70 : universam et propri- D1SFI am oratoris vim, id. ib. 1, 15 : definienda res erit verbis et breviter describenda, id. Inv. 1, 8 ad fin. ; cf. Cic. Rep. 1, 24 ; id. ib. 2, 31 fin. : omitto innumerabiles viros, etc. . . . unum hoc definio, tantam esse neces- sitatem virtutis, etc., this only I declare, etc., id. ib. 1, \ fin. : probe definitur a Sto- icis fortitudo, quum earn virtutem esse di- cunt propugnantem pro aequitate, id. Off. 1, 19; id. ib. 1, 27, 96; id. Fin. 2, 2, et saep. : nee uno modo definitur res eadem, Quint. 7, 3, 16 ; Tac. A. 6, 28, et saep. : aedes - sibi optimas, hortos, etc.. Cic. Phil. 8, 3, 9 ; cf. ut suus cuique locus erat definitus, Caes. B. G. 7, 81, 4: tempus adeundi, id. ib. 7, 83, 5 ; cf. ante quern diem iturus sit, id. B. C. 1, 11, 2 ; and neque ego annos defini- am, Quint. 12, 6, 1 : consulatum in annos, Caes. B. C. 3, 82, 4 ; cf. potestatem in quin- quennium, Cic. Agr. 2, 13 : ut quam vitam ingrediar, definias, id. Acad. 2, 36 ; cf. id. Quint. 27 : non remittam : definitum est, it is determined, decided, Plaut. Cist. 2. 1. 43.— So 2. In opposition to breadth or laxity (cf. circumscribo, no. II. 2) To limit with- in certain bounds, to restrict, confine : non vagabitur oratio mea longius atque eis fere ipsis definietur viris, qui, etc., Cic. de Or. 3, 3 : constituendi sunt, qui sint in am- icitia fines et quasi termini diligendi . . . Altera scntentia est, quae definit amiciti- am paribus officiis ac voluntatibus, Cic. Lael. 16, 58; cf. id. de Or. 3,28, 109; Off. 3, 29, 107 Beier. II. To terminate, finish (very rare ; perh. only in the follg. places) : ut totam hujus generis oratdonem concludam at- que definiam, Cic. Verr. 2, 4, 52 Zumpt ; id. Or. 19 fin. — Hence definitus, a, urn. Pa. (ace. to no. I. B, 1) Definite, distinct, precise ; plain, per- spicuous (rare, but good prose) : qunes- tionum duo sunt genera : alteram infini- tum, alteram definitum. Definitum est, quod vTTodemv Graeci, nos causam, etc., Cic. Top. 21 ; so opp. generales, Quint. 7, 2, 1 : certum esse in coelo ac definitum locum, ubi, etc., Cic. Rep. 6, 13 ; so with certus, id. Fam. 3, 8; Quint. 7, 10, 7: quaestiones, Cic. Top. 24 fin. — Adv., defi- nite : Cic. Balb. 14; de Or. 2, 27, 118 ; Or. 28, 99 ; Plin. Pan. 88, 6; Cell. 1, 257, et al. — Contp. and Sup. do not occur. definite; a ^'. Precisely, definitely, distinctly ; v. prcced. art., ad fin. def initio, onis, /. [definio] *I, A bounding off. a boundary: area intra HANC DEFINITIONEM CIPFOEVM CLAVSA vebvbvs, Inscr. Orell. no. 736. — H, A limiting, prescribing, defining ; a defini- tion, explanation (freq. like definio in Cic.; elsewhere rare) : ut quodcumque accidis- set praedictum videretur hominum et temporum definitione sublata, Cic. Div. 2, 54 : judiciorum aequoram, id. Cluent. 2 : " definitio est earum rerum, quae sunt ejus rei propriae, quam definire volumus, brevis et circumscripta quaedam expli- catio," id. de Or. 1, 42, 189; cf. "id. Or. 33, 116; Top. 5, 26; Fin. 2, 2, 5;" id. Off. 1, 2 fin., et saep. ; Quint. 1. 6, 29 : defini- tio pars sit translations, id. ib. 3, 6, 42, et saep. definitive- <•<&>■ Definitively, plainly, distinctly; v. foilg. art, ad fin. definitlVUS, a, um, adj. fdefiniof I. Definitive, explanatory. So in the rhet. lang. of Cicero : constitutio, Cic. Inv. 2, 17 ; cf. ib. 1, 13 : causa, id. Top. 24 fin. And in the later jurid. Lat. : sentenfia, a decisive, definitive sentence, Cod. Just. 7, 45, 3 ; 7, 64, 10, et al.— If. In late Lat = definitus, Definite, distinct, plain : mate- ria, Tert. adv. Herm. 38. — Adv., definitive : pronunciare, Tert. Car. Christ. 18 : loqui, Coel. Aur. Acut. 1 praef. * def Initor, oris, m. [definio, no. I. B. 1] One who determines, settles, appoints: Tert. adv. Marc. 5, 10. dcfinituSj a, um, Part, and Pa. of de- finio. def io. eri, v. deficio. * de f ioculus* i, m. [ humorously compounded from defit and oculus] Who lacks an eye, one-eyed, Mart. 12, 59, 9. i defixi O) onis, /. Enchantment, ve- Kpo^avriai, KaTa&zcuoi, Gloss. I, at. Gr. [detigo, no. II. B, 2, bj. DE F L (leflagTatlO. onis, /. [deflagro] A burning up, conflagration (perh. only in Cic.) : fntura aliquando coeli atque terra- rum, Cic. Div. 1, 49, 111; cf. terrarum omnium, Cic. Fin. 3, 19 fin. — j). Trop.: Destruction, id. Plane. 40. de-flagro, avi, atum, 1. v. n. and a. 1. To burn up, burn down, to be consumed by fire (repeatedly in Cic. elsewh. rare , cf. conflagro): A. Neutr.: 1, Lit: qua nocte natus esset Alexander, eadem Di- anae Ephesiac templum detlagravisse, Cic. N. D. 2, 27 ad fin. ; so id. Div. 1, 17 ; Phil. 2, 36, 91 ; Parad. 4, 2, 31 ; Acad. 2. 37/71.; Liv. 5, 53 fin.; 10, 44; Suet. Tib. 48 : Phaethon ictu fulminis detlagravit, Cic. Off. 3, 25.-2. Trop.: To perish, be destroyed : communi incendio malint quam suo deflagrare, Cic. Sest. 46, 99: ruere ac deflagrare omnia passuri estis 1 Liv. 3, 52. — B. Act. (very rarely) : fana flamma deflagrata, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 : quae (sol) proxime currendo defla- grat, Vitr. 6, 1. — * 2. Tr op. : To destroy : in cinere deflagrati imperii, Cic. Cat. 4, 6, 12; cf. deflagratio, ad fin. — II, To burn out, cease burning; very rarely, and only trop. of the fire of passion = defervesco, to abate, be allayed : deflagrare iras ves- tras posse, Liv. 40, 8 : deflagrante paulla- tim seditione, Tac. H. 2, 29. Transf. to persons : sic deflagrare minaces Incas- sum, Luc. 6, 280. * de-flammOi are, v. a. To deprive of flame, to extinguish: taedam, App. M. 5', p. 172. de -fleet O? >"■ xum, 3. v. a. and v. I. Act., To bend downward or aside, to turn aside: 1. Lit: ramum olivae, Col. 5, 11, 14 ; cf. palmitem, id. 4, 26, 3 ; Catull. 62, 51 ; Plin. 17, 23, 35 : tela (Venus), Virg. A. 10, 331 : amnes in aliuin cursum, Cic. Div. 1, 19 fin.: carinam quolibet, Luc. 5. 789 ; cf. rapidum iter, id. 3, 337 : novam viam, to turn off, construct in another di- rection, Liv. 39, 27 fin. — 2. Trop. : lumi- na, Ov. M. 7, 798 ; cf. oculos a cura, Val. Fl. 8, 76 : quum ipsos principes aliqua pravitas de via deflexit, Cic. Rep. 1, 44 : se de curriculo petitionis, id. Mur. 22 Jin. : aliquem ab institutis studiis, Quint. 10, 1, 91 : ut declinet a proposito deflectatque sententiam, Cic. Or. 40 ; Luc. 3, 304 : belli tumultus, Stat. Th. 1, 280: si ad verba rem deflectere velimus, Cic. Cae- cin. 18, 51 ; Quint. 3, 8, 32 Spald. : The- mison nuper ipse quoque quaedam in senectute deflexit (for which, shortly be- fore, mutavit), Cels. praef. ; Quint 6, 3, 87 : in ipsos factum deflectitur, id. ib. 7, 2, 23 ; cf. Stat. Silv. 2, 1, 59 : adversarios in suam utilitatem deflectere. Quint. 4,1, 71; cf. dotes puellae in pejus, Ov. R. Am. 325 : tragoediam in obscoenos risus. id. Trist. 2. 409 : virtutes in vitia, Suet. Dom. 3. II. Neutr., To turn off, turn aside: 1. Lit: vulgus militum deflectere via, Tac. H. 2, 70 ; cf. without via, Suet. Aug. 93 fin. ; and in Tuscos, Plin. Ep. 4, 1, 3. — 2. Trop. (so freq., but almost exclusive- ly in Cicero) : deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majo- rum, Cic. Lael. 12 ; so de via (consuetu- do), id. Off. 2, 3, 9 : de recta regione, id. Verr. 2, 5, 68 : a veritate, id. Rose. Com. 16: ab amicitiis perfectorum hominum ad leves amicitias deflexit oratio, id. Lael. 26 fin. de-fleO; ^ v '' etum, 2. v. a. and n. I, Act., 1. To weep over, beweep a person or thing ; to lament, deplore, bewail (quite class.) : Lucr. 3, 920 : Numam, Ov. M. 15, 487 : nuptam ,'Eurydicen), id. ib. 10, 12 : genetrix deflenda mihi. Sen. Octav. 10 : inter nos impendentes casus deflevimus, Cic. Brat. 96, 329 ; so illud initium civilis belli, Asinius Pollio in Cic. Fam. 10, 31 : eversionem civitatis, Quint. 3, 8, 12 : alie- na mala, id. ib. 6, 1, 26 : Thebas, id. ib. 11, 3, 168, et saep. : Crassi mors a multis saepe defleta, Cic. de Or. 3, 3 ; cf. id. Phil. 13, 5 ; Virg. A. 6, 220, et al. : in deflenda nece, Quint. 11, 3, 8, et saep. ; Suet. Ca- lig. 30 ./fe. — Abs. : dum assident, dum de- flent, Tac. A. 16, 13.— (J3) Poet, with an object-sentence : et minui deflevit onus dorsumque levari, Manil. 4, 748. — * 2. Oculos, To beweep, to dull with weeping ■ App. M. 5, p. 161. — H. Neutr., To weep 429 DE F L heartily, violently (very rare; : gravibua cogor deflere querelis, Prop. 1, 16, 13 : App. M. 4 Jin. * deflctio, 6nis, /• [defleo, no. II.] A violent weeping : Juvenc. 4, 122. deflexio, onis,/. [deflecto] A turning or bending aside (late Lat.) : 1, Lit: certa meatus solis, Macr. Sat. 1, 17. — 2. Trop. : cupiditatum, Naz. Pan. Const. 5. 1. deflcKUS? a, urn, Part., from de- flecto. 2. dcflexuS; us . m - [deflecto] A bend- ing, turning aside (post-class.), in the trop. sense : humani animi ab odio ad gratiam deflexus, Val. Max. 4, 2 ; cf. id. 7, 3. de-flo. are, v. a. * j. To blow off or away : Var. R. R. 1. 64.—* 2. To blow off, to cleanse by blowing : Plin. 28, 2, 5. * de-floccatUS, a, um, adj. [tloccus] Scant of locks, bala-pated : senes, Plaut. Epid. 5, 1, 10. de-fldreO) e re i »• "• To shed its blos- soms (perh. only in the passage cited) : vitis pejus defloret, Col. 5, 6, 36. de-floresCOj rai, 3- «• n - To drop its blossoms; to fade, wither, decay: I, Lit.: omne frumentum cum totam (spicam) edidit, octo diebus deflorescit, Col. 2, 11 ad Jin. ; so in jrraes., id. 2, 10, 19 ; 4, 19, 2 ; Plin. 18, 29, 69 : cum (faba) detloruit, ex- iffuas (aquas) desiderat, id. 18, 12, 30 ; so in the perf, Catull. 62, 43.— II. Trop.: cum corporibus vigere et deflorescere animos, Liv. 29, 4 ; cf. cum senecta res quoque defloruere, id. 38, 53 ad fin. : non talis, quam tu eum jam deflorescentem cognovisti, Cic. Brut. 92 ; id. Coel. 19. de-fluo- x >. xum, 3. v. n. I. To flow down,: A. Lit.: quod sanguen defluxe- rat, Cato in Gell. 3, 7, 19 ; cf. sanguis a renibus, Plin. 24, 18, 105 : defluit lapido- sus rivus, Ov. F. 3, 273 : flamma ex Aetna monte, Liv. frgm. 1. 116 ; cf. succus ex filice, Plin. 18, 6, 8, no. 3 : flumen Lavida Tauro monte defluens, Sail. H. frgm. ap. Prise, p. 680 P. ; cf. saxis humor, Hor. Od. 1, 12, 29; Plin. 33, 5, 26, et al. ;— Plin. 3, 18, 22 ; Gell. 17, 11. 2. Transf, of things not liquid : To soj'tly, gradually move downward ; to glide down, descend : jam ipsae defluebant co- ronae, Cic. Tusc. 5, 21, 62 ; cf. pedes ves- tis defluxit ad imos, Virg. A. 1, 404 ; Curt. 4, 6 : aries mersus secundo defluit amni, floats, swims down, Virg. G. 3, 447 ; so id. Aen. 7, 495 ; 8, 549 : Ostiam Tiberi, to sail down, Suet. Ner. 27 ; so Curt. 9, 8 Jin. : tota cohors imitata relictis Ad terram de- fluxit equis, dismounted, Virg. A. 11, 501 ; cf. ex equo, Curt. 7, 7 ad Jin. : in humum (ex equo), Furius poet. ap. Macr. S. 6, 4 : ad terram, Liv, 2, 20 ; and a dextro armo in latus, Ov. M. 6, 229 : multaque merces, tibi defluat aequo ab Jove, flow to thee in abundance, Hor. Od. 1, 28, 28 (cf. Theocr. 1, 5 : M s re Karuppei). B. Trop.: hoc totum e sophistarum fontibus defluxit in forum, Cic. Or. 27 Jiu. : a necessariis artificiis ad elegantio- ra, Cic. Tusc. 1, 25, 62 ; cf. (adolescentes) tantum ab eo (sc. Seneca) defluebant, quantum, etc., departed, deviated, Quint. 10, 1, 126 Frotsch. ; and id. ib. 1, 8, 9 : a quibus duplex Octaviorum familia de- fluxit, are derived, descended, Suet. Aug. 2 ; cf. Vellej. 1, 16, 4 Ruhnk. : ne quid in terram defluat, be spilled on the ground, be lost, Cic. Lael. 16, 58. II, To flow away so as to disappear, to cease flowing : \. Lit.: rusticus exspec- tat dum defluat amnis, Hor. Ep. 1, 2, 32 ; cf. quum hiberni defluxere torrentes, Sen. Q. N. 3, 3.-2. Trop.: To cease, vanish, disappear, be lost : ex novcm ti'ibunis unus defluxit, has deserted, proved unfaith- ful, Cic. Sest. 32 : ubi salutatio defluxit, has ceased, is over, id. Fam. 9, 20 ad fin. : ubi per socordiam vires, tempus, ingeni- um defluxere, Sail. J. 1, 4 : tenerae suc- cub Defluat praedae, Hor. Od. 3, 27, 55 ; id. Ep. 2, 1, 158. So several times of the falling out of the hair, Plin. 11, 37, 56 ; 11, 39, 94, et al. defluuSj 8i um . aa J,- [defluo] Flowing down ; or transf., moving downward, go- ing or falling down (a post-Aug. word) : gradus, Stat. Th. 9, 325 : caesaries, long and flowing, Prud. cTt. 13, 30 : splendor ab alto, Stat. S. 1, 3, 53.— b. Vasculum 430 DE F O (in which a liquid runs down) ; a water- clock, App. M. 3, p. 130. defluvlum, ", n. [id.] (perh. only in Plin.) 1, A flowing down, flowing off: Plin. 18, 29, 69.-2. A falling off or out : capilli= alopecias, Plin. 28, 11, 46 ; 29, 6, 34 ; cf. capitis, id. 11, 39, 94 ; 22, 13, 15. defluXlO) onis. /• [id.] A flowing off, discharge (late Lat.) : seminis, Firm. Math. 3, 7 : ventris, Coel. Aur. Acut. 2, 18. * defluxi'.S; us > m ' I'd-] A flowing or running off: in terras, App. de Deo Socr. p. 47. de-fodiOj iodi, fossum, 3. v. a. I, To dig downward, dig deep, to dig vp (rarely so) : scrobem in limine stabuli, Col. 7, 5, 17 ; so specus, Virg. G. 3, 376 : domos, id. Cul. 273 : terram, Hor. S. 1, 1, 42. Zeugma: oculis, manibus cruri- busque defossis, Flor. 3, 21, 26 Duker. — Far more freq., II, To dig in, to bury in the earth (quite class.) : thesaurum defos- sum esse sub lecto, Cic. Div. 2, 65 ; cf. id. de Or. 2, 41 : defodiet (aetas) condetque nitentia, Hor. Ep. 1, 6, 25 : cotem et no- vaculam in comitio, Cic. Div. 1, 17, 33 : hospitem (necatum) in aedibus, Plaut. Most. 2, 2, 51 ; 71 ; Plin. 17, 13, 21 : lapi- dem in agro, Ov. F. 2, 641, et al. : ali- quem humo, Ov. M. 4, 239 ; Fast. 6, 458 : virgulta in terram, Lucr. 5, 933 ; 1365 ; cf. Liv. 8, 10 adfln.—}), Transf., To hide : se, Sen. consol. ad Marc. 2 extr. i def dmitatum a fomitibus succi- sum, quibus confoveri erat solitum lig- num. Fest. p. 57. defore, v - desum. + deforma exta, v. form us. 1. deformatio, 6ms,/. [1. deformo] A representation, delineation, Vitr. 1, 1 ; 3 praef. ad fin. * 2. deformatio, 6nis, /. [2. defor- mo] A deforming, disfiguring, defacing : tantae majestatis, Liv. 9, 5 Jin. de-formis, e> adj. [forma ; cf. 2. de- formo] I. Departing, either physically or (more freq.) morally, from the right shape, quality, etc. ; misshapen, deformed, ugly, odious, disgusting (very freq., and quite class.): "longus an brevis, formo- sus an deformis," Cic. Inv. 1 , 24, 35 : de- formem esse natum, id. Coel. 3, 6 ; cf. calvitio quoque deformis, Suet. Dom. 18 ; and deformissima femina (opp. pulcherri- ma), Gell. 5, 11, 11 : opus defbrme, Caes. B. G. 7, 23, 5 : nee ulla deformior species est civitatis quam, etc., Cic. Rep. 1, 34 ; cf. patria, id. Fam. 4, 9, 3 : solum patriae bel- li malis, Liv. 5, 49 ; cf. Suet. Vesp. 8 : ag- men (sc. inerme), Liv. 9, 6 : turba, id. 41, 3 ; cf. Suet. Aug. 35 : spectaculum, Liv. 1, 26 ; 31, 24 ; cf. aspectus (opp. species honesta), Cic. Oft'. 1, 35, 126 : motus sta- tusve, id. Fin. 5, 12, 35, et saep. ; Cic. de Or. 2, 61 : oratio non tam honorifica au- dientibus quam sibi deformis, Liv. 45, 44 ; cf. Quint. 9, 4, 15 : blanditias, id. ib. 8, 3, 65 : convicia, id. ib. 6, 4, 10 : libido, id. ib. 8, 6, 40 : haesitatio, id. ib. 11, 2, 48 : per- tinacia, id. ib. 12, 1, 13 : obsequium, serv- ile, Tac. A. 4, 20 : aegrimonia, Hor. Epod. 13, 18 ; cf. dolor, Luc. 8, 81, et saep. : de- forme et servile est caedi discentes, Quint. 1, 3, 14 ; so with a subject-sentence, id. ib. 9, 4, 72 (opp. foedissimum) ; 11, 3, 81 ; 125 ; Tac. Or. 36 ad fin., et al. ; and in the 'comp., Plin. Ep. 8, 24 ad fin. — * Poet, with the gen. : deformis leti, Sil. 1, 166. — Adv. (post-Aug., and only in the posit.) : deformiter sonat junctura, Quint. 8, 3, 45 : dicet multa, id. ib. 11, 1, 82 : vivo, Suet. Ner. 49, et al. * II. Shapeless : animae, Ov. F. 2, 554. deformitaSi atis,/. [deformis, mo. I.] Deformity (physical or moral), ugliness (good prose ; not in Caes.) : quae si in deformitate corporis habet aliquid often- sionis, quanta ilia depravatio et foedi- tas animi debet videri? Cic. Oft". 3, 29, 105 ; so id. de Or. 1, 34, 156 ; 2, 59, 239 ; Liv. 2, 23 ; 29, 22 ; Quint. 2, 13, 12 ; 6, 1, 37 ; 40 ; 6, 3, 8 ; Suet. Caes. 45, et al. : aedificiorum, Suet. Ner. 38 : an corporis pravitates habebunt aliquid oflensionis, animi deformitas non habebit? Cic. Leg. 1, 19, 51 ; Att. 9, 10, 2 ; so Auct. B. Afr. 60 ; 6. 1, 12 - L 8, 3, 39 ; 48, et saep. deformiter; <*dv. Inelegantly, dis- gracefully, etc. ; v. deformis, no. I. ad fin. DEFR 1. de-fbrmO; avi, atum, 1. )>. a. To bring into form or shape ; to form, fash- ion ; to design, delineate, describe (quite class. ; not in Caes.) : I. Lit. : cum are- as deformabis, Cato R. R. 161 ; so Var. R. R. 3, 5, 10 : marmora prima manu, Quint 5, 11, 30 Spald. : non flosculos sed certos ac deformatos fructus ostenderat, full- formed, perfect, id. ib. 6 prooem. § 9 : tra- gicae (scenae) deformantur columnis et fastigiis et signis, are delineated, represent- ed, Vitr. 5, 8 ; cf. operis speciem exem- plaribus pictis, to represent in outline, to sketch, id. 1, 1. — H. Trop. : quae ita a fortuna deformata sunt, ut tamen a natu- ra inchoata compareant, Cic. Sull. 26, 73 Matth. ; cf. Plaut Ps. 2, 3, 11 : ille, quem supra deformavi, have depicted, described, Cic. Caecin. 5, 14 ; so Sen. Ben. 7, 2. Cf. Ruhnk. Rutil. Lup. 90 (p. 147 sq. ed. Frotsch.). 2. de-fprmo, avi, atum, 1. v. a. [for- ma ; cf. deformis] To bring out of shape ; to deform, disfigure ; to spoil, mar (quite class.; not in Caes.): I, Lit: deforma- tus corpore, fractus animo, Cic. Att. 2, 21, 3 sq. ; cf. aerumnis deformatus, Sail. J. 14, 7 : vultum macies deformat, Virg. G. 4, 254 : membra veneno, Sil. 2, 707 : ca- pillos tonsura, Ov. A. A. 1, 517 ; cf. cani- tiem multo pulvere, Virg. A. 10, 844 (for which, id. ib. 12. 611 : turpare ; and Ca- tull. 64, 224 ; and Ov. M. 8, 530 : foedare ; v. canities, no. 2) : parietes nudos ac de- formatos reliquit, Cic. Verr. 2, 4, 55 ; cf. Liv. 37, 3 ; and id. 40, 45 : patriam tur- pissimis incendiis etruinis, Auct. B. Alex. 24, 3; cf. Italiam, Auct. (Cicero?) ap. Quint. 9, 3, 31.— II. Trop. : To mar, dis- grace, dishonor: quae accusatores defor- mandi hujus causa dixerunt, Cic. Coel. 2; cf. (rusticana ilia parsimonia) deformata atque ornamentis omnibus spoliata, id. Quint 30, 92 ; Quint. 11, 1, 3 ; cf. ordi- nem prava lectione (senatus), Liv. 9, 30 : victoriam clade, id. 33, 36 fin. ; cf. id. 3, 71 ; 8, 32 : multa bona uno vitio, id. 30, 14 fin. : orationem (with lacerare), Quint 10, 7, 32 : domum, Virg. A. 12, 805 Heyne. 1. def&SSUS! a > um . Part., from de- fodio. *2. defoSSUS» us > m - [defodio] A digging deeply : Plin. 19, 8, 48. defraudatio, onis,/ [defraudo] A defrauding, diminution, trop. : Tert Anim. 43. * defraudator> oris, m. [id.] He who defrauds, a defrauder, Gaj. Inst. 4, 65. * defraudatriX) Jcis, /. [defrauda- tor] She who defrauds, Tert. Jejun. 16. de-fraud© ( m MSS. also defrudo ; cf. frustra and the compounds of claudo), avi, atum, 1. v. a. To defraud, overreach, cheat (freq. in Plaut. ; elsewh. rare ; not in Caes.) : tene ego defrudem ? Plaut Asin. 1, 1, 81 sq. ; cf. ib. 78 and 80 ; Bacch. 4, 4, 84 ; Men. 4, 3, 12 ; Rud. 5, 3, 31 ; 60 : Trin. 2, 4, 11; Ter. Ad. 2, 2, 38: me drachma, Plaut. Ps. 1, 1, 91 ; cf. aliquem fructu victoriae suae, Liv. 36, 40fin. Also c. ace. rei : aes defraudasse cauponem, Var. in Non. 25, 1 ; and proverb.: quem ne andabatam quidem defraudare potera- mus, Cic. Fam. 7, 10, 2 Manut : ne brev- itas defraudasse aures videatur, id. Or. 66 : genium, to deny one's self an enjoy- ment, Plaut. Aul. 4, 9, 14 ; Ter. Ph. 1, 1, 10 Ruhnk. ; in a like sense, nihil sibi, Petr. 69, 2. de-fremo, ui. 3. To cease raging or roaring, to abate (post-class) : Sid. Ep. 9, 9 ; id. ib. 1, 5 fin. : sensim ira, id. ib. 4, 12. de-frenatus, ", una, adj. [freno] Unbridled, unrestrained: cursu, Ov. M. 1, 282. t defrensa» detrita atque detonsa, Fest. p. 56 ; cf. Comm. p. 407. defricate, adv., v. defrico, ad fin. dc-fneo, cu it catum and ctum (the former in Catull. 37, 20 ; Col. 11, 2, 70 ; Plin. 28, 12, 50 ; the latter in Col. 6, 13, 1 ; 7, 5, 8 ; Sen. Ep. 87), 1. v. a. To rub off, rub down ; to rub hard, to rub (rare ; most- ly technical ; not in Cic. and Caes.) : den- tein, Catull. 37, 20 ; 39, 19 ; Ov. A. A. 3, 216 : radicem, Col. 12, 56, 1 : dolia, id. 11, 2, 70 : lichenes pumice, Plin. 26, 4, 10, et saep. : papulam saliva, Cels. 5, 28, no. 18 ; cf. vulnera, Col. 6, 7, 4 ; cf. corpora pe- DE F U cudum quotidie, id. 6, 30, 1 : fauces cete- raque membra, Suet. Dom. 20, et saep. — 2. Trop. : urbein sale raulto, qs. To give a good dressing or basting to. To lash well, Hor. S. 1, 10, 4.— Heuce * d 6 f r I c a t e, adv. (ace. to no. 2) With biting sarcasm : facete et del'ricate. Naev. in Charis. p. ]78. defrictus, a, um . Part., from defrico. de-frlg^eSCO) '"'"ixi, 3. v. inch. n. To cool of. grow cold (verv rare): coctura, Col. 12, 20, 4; id. 12, 2l", 1. de-fiing'O fregi, fracturu, 3. v. a. To break off; in break to pieces (rare, but quite class.): X. Lit: amphoram defracto col- lo puram impleto. Cato R. R. 88 : plantas, Var. R. R. 1, -10. 4 ; cf. Virg. G. 2, 300 : ramum arboris, Cic. Caecin. 21, 60; and surculnui, id. de Or. 3, 28, 110 : ferrum ab hasta, Virg. A. 11, 748 ; Suet. Claud. 41: crura auc cervices sibi, Flaut. Mil. 3, 1, 126 ; so lumbos, id. Stich. 1, 3, 37 : ca- put ei testatim, Juventius in Charis. p. 196 P. ; cf. caput ei hoc patibulo, Titin. in Non. 366, 18. — 2. Trop.: id unum bo- num est, quod nuniquam defringitur, Sen. Ep. 92. defrudO) v - dei'raudo. de-frui^O* «re, v. a. [fruges] To rob of cunt : segetem ne defruges, Plin. 18, 24. 55 ; cf. Cato R. R. 5, 4 (where Schneid. defrudii ; v. in his note ad loc). * de-LYuor, frui, v. dep. To use up, wholly enjoy: auctumnitate, Symm. Ep. 3, S3 ; cf. Feat. p. 54 : " defriti dicebunt antiqui ut dcamare, deperirc, significautes omnem fructum percipere." dc-frusto, av i, atura, 1. v. a. To divide into picas, to dismember ; to extract piece- meal (post-class.) : tunicam, Amui. 31, 2 : Mesopotamiam, id. 20. 2 ; Sid. Ep. 9, 9. dsfrutariUS, a, um. adj. [defrutumj Belonging to or for defrutum (only in Col.) : vasa, Col. 12, 19, 3 ; 6 ; also abs. : defrutar'ium, id. 12, 20, 2 : cella, id. 1, 6, 9. defiutO' are - v - "■■ [iu-] To boil down into defrutum : quicquid vini, Cato R. R. 24, 2 : vinuru. Col. 2, 22, 4. defrutum, i, »■ (perh. for defervi- tum. sc. niustum] Must boiled down (ace. to Var. and Col., to one third ; ace. to Plin., only to one half), defrutum : " Var. iu Non. 551. 24 ; Col. 12, 20 sq. : Plin. 14. 9, 11 ; Pall. Oct. 18 ;" Plant. Ps. 2, 4, 51 ; Virg. G. 4, 269. defugfa, ae > m - [defugio] A runa- way, deserter (late Lat.), Cod. Theod. 12, 19, 3_: Prud. gti$. 1, 42. da-f UglOi fugi, 3. v. a. To run away from; to flee, shun, avoid, fugiendo de- vitare (quite class.) : (a) c. ace. : aditum alieujus sermonemque, Caes. B. G. 6, 13, 7; so proelium, id. B. C. 1, 82. 2 Oud. if. cr. : patriam, Cic. Rep. 2, 19 Mos. JV. cr. : munus, id. ib. 6, 15 ; Art. 8, 3, 4 : earn dis- putationem, id. de Or. 1, 23 fin. : conten- tiones, inimicitias, vitae dimicationes, id. Plane. 32: auctoritateni, to withdraw from responsibility, Plaut- Poen. 1, 1, 19 ; Ter. Eun. 2, 3. 98 ; Cic. Sull. 11, 33, et saep. : iujurias fortunae defugiendo relinquas, Cic. Tusc. 5, 41— * 03)" With an object- sentence: nee tamen defugio quin dicam quae scio, Var. R. R. 2, 4, 2.— (>) Abs. : rempublicam suscipiant : sin timore de- fugiant, etc., Caes. B. C. 1, 32. 7; Liv. 5. 38. * de-fufifOj ar e, v. a. To drive away : capillos, Theod. Prise. 1, 4. * de-fulg"uro. are . "■ "■■ To fa* a do-ten : ciipeus ignem, Aus. Per. Iliad. 5. defanctio, bnis, /. [defungor] (eccl. Lat.) 1. Execution, performance : cordis, Salvian. Gub. Dei, p. 28. — 2. Death, Vulg. Sir. 1, 13. dofunctorie. a iv., v. the follg., ad fin. dsfunctorius. ^ um. adj. [defun- gor] Quickly dispatched ; slight, cursory (post-Aug.) : apodixis, Petr. 132, 10 : ic- tus, id. ib. 136, 5. — Adv. : Slightly, curso- rily : agere causam. Sen. Contr. 5, 31 ad Jin. : petere aliquid, Ulp. Dig. 38. 17, 2. 1. defunctus. a , um, Part., from de- fungor. *2. deftmctnSi OS, m. [defungor] Death. Te'rt adv. Valent 26. de-fundOj fudi, fusum. 3. r. a. To pour down, pour out (in the ante-Aug. per. very rare ; not in Cic. and Caes.) : 1. In gen.- aquam, Cato R. R. 156, 5: vi- DEGE num (sc. ex dolio in amphoram), Hor. S. 2, 2, 58 : late sanguinem, SiL 5, 453, et saep. : ovi album in vas, Cels. 6, 6, no. 1 ; Vitr. 7, 8 ; cf. aliquid in fictilia labra. Col. 12, 50, 10, et al. — P oet. trans f. : fruges pleno cornu, pours forth, Hor. Ep. 1, 12, 29 Schmid. : verba pectore, Petr. 5, 22 ; cf. voces pectore, id. ib. 121, 102. — 2. Esp. a religious 1. t:: To pour out, as a li- bation : te prosequitur mero Defuso pa- teris, Hor. Od. 4, 5, 34 ; so libamenta Mer- curio, Val. Max. 2. 6, no. 8. de-fungTOIV functus, 3. v. depon. To have done with, to acquit one's self of, to discharge an affair or an obligation (esp. an unwelcome, unpleasant one), to per- j'orm, finish (quite class. ; not in Caes.) : («) c. abl. : aliquo studio, Lucr. 4, 963 : tarn vili munere orationis, Plane, in Cic. Fam. 10, 24 : omni populari concitatione, Cic. Sest 34, 74; so periculis, id. Rose. Am. 8 ; Virg. A. 6, 83 : tribus decumis pro una, id. Verr. 2, 3, 16 : hoc mendacio, (,'oel. in Cic. 8, lfin.: imperio regis. Liv. 1, 4 : proelio, id. 1. 25 ; cf. hello, id. 25, 35 : consulis fato, id. 10. 29 ; cf. fatalibus malis, Suet. Ner. 40 : plurimorum mor- bis, perpaucis iuneribus, Liv. 4, 52 : poe- na, id. 2. 35 ; 29, 21 : laboribus, Hor. Od. 3, 24, 15 ; Ov. F. 6. 541, et saep. ; Tib. 3, 3, 9 ; said esp. of the finishing of this (troublesome) life (poet., and in post- Aug. prose) : vita, Virg. G. 4. 475 ; Aen. 6, 306: suis temporibus, Hor. Ep. 2, 1, 22 : sua morte, Suet. Caes. 89 : terra. Ov. M. 9, 254 ; cf. the follg. — P o e t., with inani- mate subjects : defunctum bello barbiton, discharged from the warfare of love, Hor. Od. 3, 26, 3.— 03) Abs. : defunctus jam sum, now I am quit, i. e. safe, out of dan- ger, Ter. Eun. prol. 15 Ruhnk. ; cf. id. Ad. 3, 4, 63 ; and id. Phorm. 5, 8, 32 : me quoque defunctum placide vivere tempus erat Ov. Am. 2, 9, 24. — To depart, die (not ante-Aug. ; cf. supra) : dicitur prius esse defunctus, Quint. 5, 5, 2 ; so Tac. A. 15, 22 fin. ; Suet. Aug. 99 : hence defunctus = mortuus, deceased, defunct, Ov. Am. 1, 8, 108; Quint, 4, 1, 28; 5, 14, 15; 12, 10, 61; Suet. Caes. 6; Aui. 8 ; 61 ; Tib. 6; 51 ; Calig. 6 : 10 ; 17, et saep. * de-f UtutuS, «, um. adj. [futuo] Ex- hausted with venery : puella, Catull. 41, 1. de-gener* is (abl. degeneri, Tac. A. 12, 19), adj. [genus] That departs from its race or kind, degenerate, not genuine (po- et., and in post-Aug. prose ; esp. freq. in Plin. and Tac. ; not in Quint, and Suet.) : 1. Lit.: Neoptolemum, Virg. A. 2, 549 ; cf. proles, Luc. 8, 693 ; and Tac. A. 12, 62: dignitate formae haud degener, id. ib. 12, 51 : canum degeneres. Plin. 11. 50, 111 : aquila, id. 10, 3, 3 : herbae, id. 17, 5, 3 : adamantes, id. 37, 4, 15. — (,3) c. gen, : pa- trii non degener oris, Ov. Pont. 3, 5, 7 ; so sanguinis, Stat. Th. 9, 619 : patriae artis, Ov. M. 11, 314 : altae virtutis patrum. Sil. 10, 63 ; Plin. 5, 8, 8, et al.— 2. T r a u s f. : Morally degenerate, ignoble, base ; Arta- banum materna origine Arsacidem, cete- ra degenerem, Tac. A. 6, 42 Walth. : cf. vita non degener, id. ib. 4, 61 ; and dege- ner ad pericula, id. ib. 1, 40 : degeneros animos timor arguit, Virg. A. 4, 13 ; so an- imi, Luc. 6, 417 : metus. id. 3, 149 : ques- tus, Val. Fl. 1, 164 : preces, Tac. A. 12, 36 fin. ; 12, 19 : projectus, id. Hist. 3, 60717!. : insidiae, id. Ann. 11, 19, et saep. Poet.: toga for togati, Luc. 1, 365. degenerO; ari, arum, 1. v. n. and a. [ degener ] \, v - "•# ^° depart from its race ov kind, to degenerate (quite class.-: not in Caes.) : 1, Lit.: qui a vobis nihil degenerat, Cic. Phil. 13, 15 : Pandione Da- ta, degeneras ! Ov. M. 6, 635 Jahn. 2V. cr. : pomaque degeneraut snecos oblita prio- res, Virg. G. 2, 59 ; cf. id. ib. 1, 198 : sem- ina lectissima, Col. 3, 10, 17 : frumenta, id. 2, 9, 11 : surculus, id. 3, 9. 7 : horde- urn in avenam, Plin. 18, 17. 44 ; cf. id. 17, 15,25.-2. Trop.: (o) With ab : abhac virtute majorum, Cic. Fl. 11. 25 ; cf. Suet. Ner. 1 ; so a gravitate patema, Cic. Prov. Cons. 8, 18 : a parentibus nostris, Liv. 22, 14 : a familia imperiosissima, id. 9. 34 : a gentis suae moribus, Auct. B. Alex. 24. 4 ; cf. a civili more, Suet. Aug. 17: a fama vltaque sua, Tac. H. 3, 28 : non modo a libeitate sed etiam a servitute. id. Germ. DE GR 45 fin. : a Stoicis degeneravit Panaetius, Cic. Div. 1, 3, 6 ; cf. Fd. Tusc. 2, 25, 60.— 03) c. dat. (poet.) : degenerant nati patri- bus, Mauil. 4, 78 ; so Marti paterno, Stat Th. 1, 464 : patri, Cland. IV. Cons. Honor. 366. — (v) Abs. : consuetudo eum et disci- plina degenerare non sineret, Cic. Verr. 2, 3, 68 ; id. Brut 3. 4, 130 : nee Narisci Quadive degenerant, Tac. Germ. 42 : id. Ann. 15, 68 ; id. ib. 14, 21. II. Act., X a To cause to degenerate, to deteriorate : Venus carpit corpus et vires animosque degenerat Col. 7, 12, 11 : ni degeneratum gressus, 3. v. dep. [gra- dior ] To go down, march down, descend (never to go away, depart, like digredior, q. v.) (i'req. only after the Aug. period, esp. in Liv. and Tac. ; in Cic. and Caes. not at all) : de via in semitara, Plant. Ca- ein. 3, 5, 40 : degressus ex arce, Liv. 5, 52 ; templo, id. 8, 35 ; so monte, Sail. J. 49, 4 ; colle, id. ib. 50, 1 : jugis, Tac. H. 1, 61 : Alpibus, id. ib. 2, 66 fin. : castello, tu- mulis, id. Ann. 4, 49 : palatio, id. Hist. 3, 67, et al. — Abs. : Tac. A. 13, 14 ; id. ib. 13, 54 ; Hist. 2, 51 ; Agr. 37 ; Plin. 8, 16, 21, et al. : in campum, Liv. 7, 24 ; so in campos, id. 44, 5 fin. : in specum, Tac. A. 2, 54 ad fin. : in aequum, id. Agr. 18 : ad pedes, Liv. 3, 62 fin. ; so ad pedes, to alight, dismount, id. 29, 2. de-grumor, ari, v. dep. a. [gruma] To level off, to straighten (only in the follg. passages) : viam, Lucil. in Non. 63, 9 : ferrura, Enn. ib. degrilator. °"s, «»• [degulo] A glutton, App. Apol. p. 322. * de-gTllOj avi, atum, 1. v. a. To de- vour, consume (ante-class., and rare) : om- nia, Poeta ap. Charis. p. 80; so Afran. ib. and in Non. 97, 29; cf. Neukirch Fab. Tog. p. 181. X deglinere; degustare, To taste, Fest. p. 54 [from the root cuno = gusto, from gu=TEY, y evo>]. deffustatio, onis, /. [degusto] A tasting, Ulp. Dig. 18, 16, 1 ; 33, 5, 3. dc-gTlstOi avi, atum, 1. v. a. To taste, and thus diminish a thing (cf. delibo and dnoyeuouai) (rare, but quite class., esp. in the trop. sense; not in Caes.): J. Lit.: vinum. Cato It. R. 148 : pabulum, Var. R. It. 2. 5, 15 : novas fruges aut vina. Plin. 18, 2, 2 : loton, Ov. Pont. 4, 10, 18 : vasa vel dolia, Ulp. Dig. la 6, 1.— 2. Poet, transf., of fire: ignes flamma degus- tant tigna trabeisque, lick, Lucr. 2, 192. And of a weapon that slightly touches, grazes : (lancea) summum degustat vol- nere corpus, Virg. A. 12, 376 ; imitated by Silius: Sil. 5, 27~4.— II. Trop.: To try, make trial of, make one's self acquainted with : eandem vitam, Cic. Tusc. 5, 21 : literas primis labris, Quint. 12, 2, 4 : ali- quid speculae ex ejus sertnone, Cic. Clu. 26, 72 : aliquid de fabulis', Brut, in Cic. Att. 13, 40: genus hoc exercitationum, Cic. Parad. prooem. ad fin. : summatim ingenia maximorum virorum, Sen. Ep. 33: imperium, Tac. A. 6, 20 ad fin. : ve- lim odorere, et istum convivam tuum de- gustes et ad me de his rebus scribas, Cic. Att. 4, 8 fin. — 2. (ace. to no. I. 2) To slightly touch upon, to treat of briefly : plures materiae inchoatae et quasi degus- tatae, Quint. 10, 5. 23 ; so haec prooemio, opp. consumere, id. ib. 4, 1, 14 ; and gene- ra, opp. excutcre bibliothecas, id. ib. 10, 1, 104. * dc-habeoi ere, v. a. Not to have, to lack : Hier. Ep. 22, no 35. de-haurio (also written dehorio, like clodo, codex, clostrum, plostrum, etc.), hausi, haustum, 4. v. a. * 1, To skim off: amurcam, Cato R. R. 66 fill. —2. To swal- low down, to swallow (late Lat.) : marga- rita pretiosa, Tert. Pall. 5 ad fin.: carnem, id. Resurr. earn. 11 ad fin. de-hinc (in the poets sometimes monosyllabic by synaeresis, e. g. Virg. A. 1, 131 ; 1, 256 ; 6, 678 ; 9, 480 ; Ov. F. 6, 788 ; cf. App. Orth. 45. On the contrary, dissyllabic in Virg. O. 3, 167; Aen. 3, 464 ; 5, 722 ; 8, 337; 12, 87 ; Hor. S. 1, 3, 104 ; A. P. 144; Sil. 8, 473), adv. From this place forth, from here, hence : I, In space: A. Lit. (so not ante- Aug., and very rare) : interiora Cedrosii, dehinc Persae habitant, Mel. 3, 8, 4 ; Plin. 3, 5, 6 ; Tac. A. 4, 5. B. Transf., 1. In the order of suc- cession (poet): ex fumo dare lucem Cogitat ut speciosa dehinc miracula pro- mat, Hor. A. P. 143 ; Sil. 8, 473.-2. Like 432 DE H O our hen ce, to indicate a consequence (only in the follg. places) : sequi decretum'st, dehinc conjicito ceterum, Plaut. Casin. 1, 6 ; Ter. And. 1, 2, 19. II. In time, with or without respect to the terminus a quo (freq. in Plaut. and Ter. and since the Aug. period, but not in Cic. or Caes. ; also not in Quint.). A. With respect to the term, a quo : From this time forth, henceforth, henceforward (in the future, opp. to ab- hinc, from this time backward, v. ab- hinc). — (a) c. futuro : si ante quidem men- titus est, nunc jam dehinc erit verax tibi, Plaut. Poen. 1, 2, 161 ; cf. id. ib. 5, 2, 69 ; Ter. Eun. 5, 2, 33 ; Plaut. Asin. 1, 3, 8.— (/?) c. praes.: profecto nemo est, quem jam dehinc metuam, Plaut. Asin. 1, 1, 98 ; Ter. Eun. 2, 3, 5 ; so ut quiescant, id. And. prol. 22 : ne exspectetis, id. Ad. prol. 22 ; Liv. 1, 59. — (y) c. imper. : at nunc dehinc scito, ilium, etc., Plaut. Asin. 5, 2, 8 ; cf. id. Poen. prol. 125. — 1>, Referring to a point of time in the past, Thenceforward, since then : quum ex instituto Tiberii om- nes dehinc Caesares beneficia . . . aliter rata non haberent, Suet. Tit. 8 ; Val. Fl. 1, 551 : duplex dehinc fama est, Suet. Ca- lig. 58. B. Without respect to the term, a quo, pointing to a future time : Here- upon, afterward, next, then (not ante- Aug.) : Eurum ad se Zephyrumque vocat, dehinc talia fatur, Virg. A. 1, 131 ; so id. ib. 1, 256; 5, 722; 6, 678; 8, 337; 9, 480; 12, 87 ; Hor. S. 1, 3, 104 : dehinc audito legi- onum tumultu raptim profectus, etc., Tac. A. 1, 34 ; so id. ib. 13, 35 ; 15, 36 ; Suet. Caes. 35; Tib. 6 ; 51 ; Ner. 25 ; Dom. 16, et al. ; Tac. A. 4, 14 ; so post-positum, id. ib. 13, 23 ; 13, 38 ; 16, 8 ; Suet. Tib. 20 : quae postquam vates sic ore effatus amico est, Dona dehinc . . . imperat ad naves ferri, Virg. A. 3, 464 ; Ov. F. 6, 788 ; cf. de qua dehinc dicam, Suet. Aug. 97 ; Ner. 19. — Hence 2. In enumeration for deinde, Tlien (rare, and, excepting once in Sail., not ante- Aug.) : arduum videtur res gestas scribe- re : primum quod . . . dehinc quia, etc.. Sail. C. 3, 2 ; so after primum, Virg. G. 3, 167 ; after primo, Suet. Aug. 49 ad fin. : incipiet putrescere, dehinc laxata ire in humorem . . . tunc exsilient flumina, inde, etc.. Sen. Q. N. 3, 29. Cf. Hand. Turs. II. p. 229-232. de-hiscO) hivi ( m tne "'/■ dehisse, v. the follg.), ere, v. n. To come asunder ; to split open; to gape, to yawn (excepting once in Var., not ante-Aug.) : dehisse ter- rain, Var. L. L. 5, 32, 41 ; so of the yawning earth, Virg. G. 1, 479; 3, 432; Aen. 4, 24 ; 10, 675 ; 12, 883 ; 8, 243 : unda dehiscens, id. ib. 1, 106 : neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domus, id. ib. 6, 52 : cymba rimis, Ov. Tr. 5, 12, 27 ; cf. navigi- um, Sen. Ep. 30: dehiscens intervallis acies, Liv. 29, 2: rosa paullatim rubes- cens dehiscit ac sese pandit, Plin. 21, 4, 10 ; id. 35, 15, 52 : thynni pinguescunt in tantum ut dehiscant, burst open, id. 9, 15, 20. dehonestarncntum, i, « [dehones- to] That which disfigures or dishonors ; a blemish, deformity, disgrace, dishonor (ex- cepting once in Sallust, only post-Aug.) : («) c. gen. : corporis, Sail. Hist. frgm. ap. Gell. 2, 27, 2 ; cf. oris, Tac. H. 4, 13 : ori- ginis, Just. 28, 2 : amicitiarum (sc. scur- rae, histriones, etc.), Tac. H. 2, 87 : vitio- rum, Arn. 2, 16. — (Ji) Sine gen.: contu- meliae verba probrosa. ignominiae et ce- tera dehonestamenta, Sen. Const, sap. 19 fin. ; Tac. A. 14, 21 ; id. ib. 12, 14. dchoncstatio, onis, /. [id.] Dis- grace, dishonor: Tert. Pudic. 18. de-hdnestO) ar e, v. a. To disgrace, disparage, dishonor (not ante-Aug. ; but cf. dehonestamentum) : famam maculari dehonestarique, Liv. 41, 6; so Tac. A. 16, 24 ; Suet. Claud. 30 ; cf. proavum infami opera, Tac. A. 3, 66; id. ib. 14, 15; id. ib. 3, 70 fin. ; id. ib. 4, 74 ; cf. Romanum imperium, Treb. Gall. 16. dc-honcstus, », um, adj. Unbe- coming, improper : verbum, Gell. 19, 10, 10. de-honbro, avi, atum, 1. v. a. To dishonor (late Lat). Salv. 3, p. 106 : de- honorata Babylon, Oros. 2, 2. * dchortatio; °m s > /. [dehortor] A DE IN dissuaamg, aehortation : Tert. adv. Marc. 4, 15 fin. dehortatbrius, a, um, adj. [id.] Dissuasive, dehortatory : Tert. Apol. 22. de-hortor* atus . 1- (per tmesin de me hortatur, Enn. ; v. the follg.), v. dep. a. To advise to the contrary ; to dissuade, de- hort (rare, but quite class. ; not in Caes.) > res ipsa me aut invitabit aut dehortabitur, *Cic. Pis. 39, 94 : multa me dehortantur a vobis, Sail. J. 31 : Hannibal audaci turn pectore de me hortatur, Ne bellum faci- am, Enn. Ann. 13, 1 (in Gell. 7, 2, &, and in Non. 195, 21) ; so me ne darem, Ter. Ph. 5, 7, 17 : multa me dehortata sunt hue prodire, Cato in Gell. 13, 24, 15 ; so plura de Jugurtha scribere dehortatur me for- tunajnea, Sail. J. 24, 4 ; and Tac. A. 3, 16. Deianlraj ae, /, Anttveipa, Daugh- ter of Oeneus, wife of Hercules, and mother of Hyllus. She involuntarily caused the death of Hercules, by sending him the garment Nessus had given her, " Ov. M 9, 9 sq.; Hyg. Fab. 34 sq. ; 162; Sen, Here. Oet. ; ' Cic. Tusc. 2, 8 ; N. D. 3, 28. Deidamia, ae,/., Arjid'iucia, Daugh- ter of Lycomeaes, king of Scyros, and mother of Pyrrhus by Achilles, Hyg. Fab. 97 ; Prop. 2, 9, 16 ; Ov. A. A. 1, 704 ; cf. ib. 682. * deif lCUSj a, um, adj. [deus-facio] Who makes any one into a god, deifies : Deus, Tert. Apol. 11. dcin. v. deinde. dein-Ceps (dissyl., *Hor. S. 2, 8, 80 ; cf. dehinc and deinde), adj. and adv. [ca- pio ; cf. particeps, princeps]. 1, Adj. (gen. deincipis) Following there- after, next following : " deinceps qui dein- de cepit, ut princeps qui primum cepit,* Fest. p. 54 : " deincipem antiqui dicebant proxime quemque captum ut principem primum captum," id. p. 56. So in only one other passage, in Appuleius : dein- eipe die, App. Flor. no. 16. II. Adv., In a constant series, One after the other, successively, l\J)s, c ^vioSos, Son of Priam and Hecuba, and husband of Helen after the death of Paris, Virg. A. 2, 310 ; 6, 495 sq. ; Ov. M. 12, 547: Her. 5, 94. deltas; ^^. /• [deus] The divine na- ture, deity ; late Latin, as a transl. of the Gr. ^torris (for divinitas), Aug. Civ. Dei 7, 1 ; Prud. Apoth. 144, et al. dejectej adv., v. dejicio. Pa., ad fin. dejectlO' onis, /. [dejicio] A throw- ing or costing down (very rare ; not in Caes.): 1. Lit. (ace. to dejicio, no. 1. A and B) : alvi, a purging, Cels. 1, 3 ; 2, 7 ; 2, 12 ; Sen. Ep. 120 med. : qui illam vim dejectionemque fecerit a turning out of possession, * Cic. Caecin. 20, 57. — * 2. (ace. to dejectus, Pa., no. I.) altitudines stella- rum et dejectiones, depressions, Finnic. Math. 2, 3. — U, Trop. : poenae militum sunt militiae mutario, gradus dejectio, etc.. degradation, Modestin. Dig. 49, 16, 3. — *2. (ace. to dejectus, Pa., no. II.) dejec- tio animi, timidity, fear, Sen. Q N. 2, 59. * deject! uncula. ae, / dim. (dejec- tio, no. I.] A slight purging, Scribon. Comp. 52. '" dejectO" ^e, T - intens. a. [dejicio] To hurl down: vasa cuncta, Mattius in Gell. 20, 9 fin. dej ectoT" or i s . m. [id.] One who throws or casts down any thing (e. g. through the window), Ulp. Dig. 9, 3, 5, f 4. 1. dejectus,- a, um, Part, and Pa., from dejicio. 2. dejectus. " s > >»■ [dejicio] A cast- ing or throwing down (rare ; not in Cic.) : arborum, Liv. 9, 2 : gravis (Penei), fail, Ov. M. 1, 571 ; cf. fluminum. Sen. Cons, ad Marc. 18 : aquae, id. Ep. 56 ; and abs. : Plin. 33, 4, 21 ; cf. Vitr. 6, 3 : velatum gem- DE JI inae dejectu lyncis, ». e. covered with a double lynx-skin, Stat. Th. 4, 272.-2. ( a( =c. to dejectus, Pa., no. I.) A depression, de- clivity : collis, Caes. B. G. 2, 22 : in dejec- tu positus, Plin. 2, 70, 71 fin. In plur. : collis ex utraque parte lateris dejectus habebat, Caes. B. G. 2, 8, 3. dej cratio. onis, v. dejuratio. dejero, are, v. dejuro. de-jicio- J ec '. jectum, 3. v. a. [jacio] To throw or cast down ; to hurl down, pre- cipitate (very freq., and quite class.). 1. Lit: A. In gen.: araneas de fori- bus et de pariete, Plaut Stich. 2, 2, 31 : aliquem de poute in Tiberim, Cic. Rose. Am. 35, 100; cf. aliquem e ponte, Suet Caes. 80: aliquem de saxo (Tarpeio), Liv. 5, 47 ; 6, 20 ; 25, 7 ; Hor. S. 1, 6, 39 ; cf. aliquem saxo Tarpeio, Tae. A. 6, 19 : aliquem equo, Caes. B. G. 4, 12, 5 ; Liv. 4, 19: jngum servile a cervieibus, Cic. Phil. 1, 2, 6 : togam ab humeris, Suet Aug. 52; cf. togam de humero, id. Caes. 9, et aL : se de muro, Caes. B. C. 1, 18, 3 ; cf. se de superiore parte aedium, Nep. Dion. 4 fin.: se per munitiones, Caes. B. G. 3, 26, 5 : se a praealtis montibus (venti), Liv. 28, 6 : librum in mare, Cic. Q Fr. 2, 14 ; cf. aliquem in locum inferiorem, Caes. B. G. 5, 44, 12: aliquem e summo in Tartara, Lucr. 5, 1124 : elatam securim in caput (regis), Liv. 1, 40 ; cf. id. 7, 10 : equum e campo in cavam hanc viam, force to leap down, id. 23, 47 : bustum aut monumentum, aut columnam, Cic. Leg. 2, 26 ; so statuas veterum hominum (along with depellere simulacra deorum), id. Cat 3, 8, 19 : monumenta regis templaque Ves- tae, Hor. Od. 1, 2, 15 : signa aenea in Capitolio (tempestas), Liv. 40, 2 : omnes Hennas, Nep. Alcib. 3 : turrim, Caes. B. C. 2, 22; cf. Hor. Od. 4. 14, 13, et saep. : naves ad inferiorem partem insulae, driv- en down, Caes. B. G. 4, 28, 2 ; so classem ad Baleares insulas, Liv. 23, 34 ; 23, 40 : libellos, to tear down, Cic. Quint 6, 27; Sen. Ben. 4, 12 : antennas, Caes. B. G. 3, 15 Oud. N. cr. : comam, Afran. in Non. 514, 2 ; cf. crines, Tac. -A. 14, 30 : sortes, to cast into the urn, Caes. B. C. 1, 6, 5 ; cf. pernam, glandium, to throw into the pot, Plaut Stich. 2, 2, 36 : alvum, to purge, Cato R. R. 158 ; cf. in this sense caseos caprinos, Var. R. R. 2,__11, 3 ; opp. alvum superiorem, i. e. to vomit, Cato R. R. 156, 2; B. In partic, 1. Milit. t. t. : To drive out, dislodge an enemy from his posi- tion : hostes muro turribusque dejectL. Caes. B. G. 7, 28 ; cf. nostros loco. id. ib. 7, 51 : praesidium ex saltu, id. B. C. 1, 37 fin. ; cf. agmen Gallorum ex rupe Tar- peia. Liv. 7, 10; and ex tot castelUs, id.. 44, 35 : praesidium Claterna, Cie. Phil. 8, 2, 6 ; cf. praesidium loco summe munito, Hor. Ep. 2. 2, 30 ; and praesidium (with- out abl). Caes. B. G. 7, 36, 7 ; B. C. 3, 23, 2; Liv. 4, 53 ; 44, 39, et al.; cf. castra hos- tium, Liv. 25, 14 : praetorium, id. 41, 2, et saep. 2. Jurid. t. t.: To drive out, turn out of possession (cf. deduco, no. I. B, 6) : '•unde vi prohibitus sis...nnde dejec- tus V Cic. Caecin. 13 ; cf. " id. ib. 17 and 8 fin. :" de possessione imperii vos dejicere conatus, Liv. 45, 22. 3. Pregn. (cf. cado, concido, decldo., caedo, concido. decido, etc.) : To fell -xixh a mortal wound, to bring down dead to the ground ; to kill, slay : his dejectis et coa- cervatis cadaveribus. Caes. B. G. % 27, 4 so id. ib. 4, 12 ; B. C. 1, 46 ; 3, 51 ; cf: quem telo primum, quem postremuxa- aspera virgo Dejicis 1 Virg. A. 11. 665 : avem ab alto coelo, id. ib. 5, 542 ; cf. id. ib. 11, 580 : Glaucoque bovem Thetidiqne juvencam Dejicit Ancaeus, i. e. slaughters as a sacri- fice, Val. Fl. 1, 191. II. Trop.: A. In S en - : pueri Sisen- nae oculos de isto numquam dejicere, never took their eyes off him, Cic. Verr. 2, 4, . 15 ; cf. id. ib. 2, 5, 71 ? oculos a republica, id. Phil. 1, 1 : dejeeit vultum et demissa voce locuta est, cast down her eyes, Virg. A. 3, 320 ; cf. oculos in terram. Quint 1. 11, 9; Curt. 6, 2, et al. ; and in Gr. con struction dejectus oculos, Virg. A. 11. 480 : dejectus vultum, Stat. Th. 3, 367 ; cf also Ov. Am. 2, 4, 11 : quid est, quod negli- genter scribamus adversaria i . . . haec 433 DELA eunt dejecta (jotted down), Cic. Rose. Cum. 2 fin. : ecquid ergo intelligis quan- tum mali de humana conditione dejece- ris ? thou hast removed, averted, Cic. Tusc. 1, 8 ; cf. quantum de doloris terrore, id. ib. 2, 5, 14 : vitia a se ratione, id. ib. 4, 37, 80 ; cf. cruciatum a corpora (along with depellere omnia verbera), id. Verr. 2, 5, 62 : nunc metum Siciliae, id. ib. 2, 5, 49 fin. : quae replenda vel dejicienda sunt, Quint. 10, 4, 1 : eum de sententia dejecis- tis, hast diverted from his opinion, Cic. Phil, 9, 4, 8 : fortis et constantis est, non tumul- tuantem de gradu dejici, ut dicitur, id. . Off. 1, 23, 80 ; cf. id. Att. 16, 15, 3. B. In partic. (ace. to no. I. B, 2) qs. To cast one down from the prospect of a thing ; to prevent from obtaining, to de- prive, rob of: de honore dejici, Cic. Verr. I, 9, 25, for which ad dejiciendum honore eum, Liv. 39, 41 ; and dejecti honore, id. 3, 35 ; so with simple Abl. .- aliquem aedi- litate, Cic. Verr. 1, 8, 23 : praetura, id. Mur. 36, 76 : principatu, Caes. B. G. 7, 63, 8 : certo consulatu, Liv. 40, 46 : ea spe, Caes. B. G. 1, 8, 4 ; cf. opinione trium le- gionum (;'. e. spe trium legionum colligen- darum), id. ib. 5, 48 : coniuge tanto, Virg. A. 3, 317.— Without Abl. : Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 3 : quum inimicum eo quoque anno petentem dejecieset, Liv. 38, 35 : ux- orem (sc. coniugio), Tac. A. 11, 29 fin. — Hence dejectus, a, um. Pa. (very rare), f. Sunk down, low : equitatus noster etsi de- jectis atque inferioribus locis constiterat, Caes. B. C. 1, 46, 3 : dejectius, Tert. adv. Marc. 1, 6 fin. — II, (ace. to no. II. B : de- prived of hope ; hence) Cast down, de- jected, dispirited : quamquam vis alto vul- nere tardat, Haud dejectus equum duci jubet, Virg. A. 10, 858 ; cf. haud sic dejec- ta, Stat. Th. 3, 315 : in epilogis plerumque dejecti et infracti sumus, Quint. 9, 4, 138. — Sup. does not occur. — "Adv., Low : de- jectius, Tert. adv. Marc. 2, 27 ad fin. DejdtarUS, i> m - Tetrarch of Galatia, afterward king in Armenia Minor and a part of Ponius ; a cotemporary of Pom- pey, Caesar, and Cicero, the last of whom made on his behalf the well-known ora- tion, " Cic. Dejot. ;" Caes. B. C. 3, 4 ; Auct. B. Alex. 34 sq. ; 67 sq. ; Appian. Bell. Mithrid. 114, p. 251 ; Strab. 12, p. 547 ; Luc. 5, 55. de-jugris, e, o-ij- [jugum] Sloping = declivi8 : properare dejuge dorso, Aus. Mos. 164. * de-jug"0, Rre i »• "• (lit., to remove from the yoke ; hence transf.) To sepa- rate, sever : Pac. in Non. 101, 27 and 142, 32 ; cf. abjugo and adjugo. de-jungrO) £ re < <*■ a - *l.To unyoke cattle : ivncto deivnctove ivmento, Inscr. ap. Grut. 1003, 2.— *2. Transf. (cf. abjugo and dejugo) To separate, sever (for the class, disjungo) : amantes, Plaut. Asin. 3, 3,_75. dejuratio (dejer.), finis, / [dejuro] An oath (post-class.) : testari sub dejura- tione (al. dejeratione), Tert. Poenit. 4 : DEIEKATIO ESTO APVD MAGISTBATOS, Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin, p. 70. * dejuriuni; ii, n. An oath : dejurio vincti, Gell. 7, 18, 8. de-jurO) or with shortened rad. syl- lable (cf. Schneid. Gr. 1, p. 13), dejero, avi, atum, 1. v. n. To take an oath, to swear (except once in Propertius, only ante- and post-class.) : («) Form dejuro : per omnes deos et deas dejuravit, occis- urum eum, etc., Plaut. Casin. 3, 5, 37 ; so id. Rud. 5, 2, 49 ; Gell. 4, 20, 9 ; 7, 18, 10 ; II, 6, 1 ; 3 : falsum, id. 1, 3, 20, et saep.— (B) Form dejero : Plaut. Men. 5, 2, 63 ; so Ter. Eun. 2, 3, 39 ; Hec. 5, 2, 5 ; Var. L. L. 5, 10, 20 ; Prop. 4, 3, 42 ; A mm. 24, 3 med. * de-juvo, are, v. n. To leave off help- ing, to withhold assistance : deserere ilium et dejuvare in rebus advorsis pudet, Plaut. Trin. 2, 2, 63. de-labor) lapsus, 3. v. dep. To fall, sink, slip down (very freq., and quite class.) : I. Lit.: signum. de coelo delap- sum, Cic. Pbil. 11, 10, 24 ; de manibus audacissimorum civium delapsa arma, id. Off. 1, 22, 77 ; Caes. B. C. 2, 11 ; Tib. 2, 6, 39: sinus ab humero, Quint. 11, 3, 144 : ex utraque parte (aqua), Cic. de Or. 3, 434 DELA 46, 180 : ex equo, Liv. 37, 34 ad fin. : ab aethere, to glide down, poet for to fly down, sc. to the earth, Ov. M. 1, 608 ; cf. so aetheriis ab astris, Virg. A. 5, 838 : coelo, id. ib. 5, 722 ; 7, 620 ; Ov. H. 18, 65 : summo Olympo, id. Met. 1, 212: per au- ras, id. ib. 3, 101 ; Am. 3, 5, 21 ; A. A. 1, 43 ; also abs. : aquila leniter delapsa, Suet. Aug. 94 : curru delapsus eodem, Virg. A. 10, 596 ; cf. Ov. M. 15, 685 : eerta capiti delapsa, Virg. E. 6, 16 : in terram delabi, Lucr. 6, 838 ; so in scrobes, Caes. B. G. 7, 82 : de coelo in provinciam, Cic. Q. Fr. 1, I, 2 : in mare (flumen), Hor. Od. 3, 29, 35 : sensit medios delapsus in hostes, i. e. fall- en into, Virg. A. 2, 377. II. Trop. (so esp. freq. in Cic): To sink down, to descend from a straight course ; and with reference to the term, ad quem, to slide or fall into : jam a sapi- entium familiaritatibus ad vulgares amici- tias oratio nostra delabitur, Cic. Lael. 21 ; cf. id. Coel. 7 ; Q Fr. 1, 1, 6, § 18 ; and aut a minoribus ad majora ascendimus, aut a majoribus ad minora delabimur, id. Part. 4, 12: in idem genus morbi delapsam, Cic. Att. 7, 5 ; cf. in hoc vitium scurrile, id. de Or. 2, 60, 246 : in amorem libertae, Tac. A. 13, 12 : in ambitionem, id. ib. 3, 63, et saep. : cujus in similitudinem pro- clivi cur6u delabitur, Cic. Rep. 1, 28 : in istum sermonem, id. de Or. 1, 21, 96 : in eas difncultates, ut, etc., id. Fat. 17 ; cf. eo, ut, etc., id. Acad. 2, 18, 59 Goer. N. cr. ; Quint. 7, 8, 1, et al. : — delabi ad aequita- tem et ad rerum naturam, Cic. Fam. 6, 10, 5: ad impatientiam, Tac. A. 15, 63: ad inopiam, id. ib. 2, 3Sfin. In the brief epistolary style : eo magis delabor ad Clodiam, I incline to Clodia (i. e. to pur- chase her gardens), Cic. Att. 12, 47. * de-labdro* " re i *■ "■ To overwork one's self: Afran. in Non. 393, 15 ; cf. Neu- kirch._Fab. tog. p. 180. * dc-lacero, avi, 1. v. a., lit, To tear in pieces ; hence trop., to frustrate, de- stroy : Plaut. Capt. 3, 5, 14. delacrimatio, onis, /. [delacrimo] A watery r uniting or weeping of the eyes (as a disease), Plin. 25, 13, 99 ; 34, 11, 26. * delacrimatorius, a, pm, <"%■ [id.] For or belonging to weeping: col- lyrium. Marc. Emp. 8. * de-lacrimo (lacrumo), are, v. n. To sited tears, to weep ; transf., of the vine : Col. 4, 9 fin. * de-lambo. ere, v. a. To lick off, to lick : Stat. Th. 2, 681. de-lamentor, ari, v. dep. a. To lament, bewail : natam ademptam, Ov. M. II, 331. 1 delaniare est descindere et quasi lanam trahere, unde lacinia et lanius dici- tur, qui pecus discindit, Fest. p. 56. de-lapidOi are, v. a. *i. To clear from stones: locum, Cato R. R. 46, 1. — *2. To lay with stones, to pave: "delap- idata lapide strata," Fest. p. 56 ; cf. " de- lapidata Xidonrpiura," Gloss. * delapsus, us, m. fdelabor] A fall- ing off, descent : aquae, a flowing off, dis- charge, Var. R. R. 1, 6 fin. * delassabllis, e, adj. [delasso] That can be wearied out: pectus, Manil. 4, 242. de-lasSO? avi, atum, 1. v. a. To wea- ry or tire out (very rare) : labore delassa- tus, Plaut Asin. 5, 2, 22 : loquacem Fabi- um, Hor. S. 1, 1, 14. — P o e t. with a thing as obj. : delasset omnes fabulas poeta- rum, Mart 10, 5 ad fin. delatlO; onis, /. [defero, no. II. B, 2, b] An accusation, denunciation: nominis, Cic. Div. in Caecil. 20; Cluent. 8, 25; Coel. in Cic. Fam. 8, 6. — Abs. : cuicum- que vos delationem dedissetis, Cic. Div. in Caecil. 15, 49 ; so Tac. A. 4, 66 ; 11, 29 fin. ; in plural, Hist. 2, 10; 2, 84; 4, 41; 6, 7; Plin. Pan. 34, 5 ; 45, 2, et saep. delator, oris, m. [defero, no. II. B, 2, b] An accuser, informer, denouncer (only post-Aug. ; esp. freq. in Tacit and Suet.) : Quint 9, 2, 74 : divinationes, quae fiunt de accusatore constituendo, et nonnum- quam inter delatores, JJter praemium me- rueril, id. ib. 3, 10, 3 ; Plin. Pan. 34, 1 sq. Schwarz. ; so id. ib. 35, 1 ; Suet. Tib. 45 ; 61 ; Calig. 15, 30 ; Claud. 44, et saep. ; Tac. A. 6, 40; Hist. 1, 2; 4, 6 ; 4, 42, et saep. : majestatis, ;'. e. of violated majesty, DELE Tac. A. 2, 50 ; cf. Papiae legis, i. e. respect- ing a violation of the same, Suet. Ner. 10. del'atoriuS) a, um, adj. [delator] Of or belonging to an informer (post-class.) : curiositas, Ulp. Dig. 22, 2, 6. delatura, ae, /. [defero, no. II. B, 2, b] late Lat for delatio, An accusation, in- formation, Tert. adv. Marc. 5, 18 ad fin. , Vulg.Sir. 26, 6. * de-la VO, are, v. a. To wash off, wash clean : porccllum liquamine, Apic. 8, 7. * delebllis, e > a $- fdeleo] That may be destroyed, destructible : liber, Mart. 7, 84. delectabllis, e > adj. [delecto] Delect- able, delightful, agreeable (post-Aug.) : ci- bus, Tac. A. 12, 67 : praecentio, Gell. 1, 11, 4 : apologi (coupled with festivi), id. 2, 29. — Comp. ; tibia questu, App. Flor. no. 17. — Adv. : delectabiliter ac decore depic- ta, Gell. 13, 24, 17 : et feliciter declamare, id. 15, 1. delectamentum, i. «• [delecto] a delight (very rare) : putare aliquem pro delectamento, amusement, pastime, Ter. Heaut. 5, 1, 79 : delectamenta puerorum, etc., Cic. Pis. 25, 60. delectatlO, onis, /• [id.] A deliglu- ing, delight, pleasure, amusement (freq., and good prose) : "delectalio voluptas suavitate auditus animum deleniens; et qualis est haec aurium, tales sunt oculo- rum et tactionum et odorationum et sapo- rum," Cic. Tusc. 4, 9 : homo videndi et audiendi delectatione ducitur. id. Off. 1, 30 ; so conviviorum, id. de Sen. 13, 45. More freq. without Gen. : mira quaedam in cognoseendo suavitas et delectatio, Cic. de Or. 1, 43, 193 ; so coupled with jucunditas, id. ib. 3, 38, 155 ; with volup- tas, id. Fam. 9, 24, 2 : (doctrina et literae), quae secundis rebus delectationem modo habere, videbantur, nunc vero etiam salu- tem, id. ib. 6, 12 fin. : gratiam et delecta- tionem afferunt, Quint. 2, 13, 1 1 ; id. ib. 9, 4, 9, et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 34.— In plural, Cic. Mur. 19, 39 ; de Sen. 13, 45. * delectio, onis,/. [deligo] Post-class, for delectus, A choosing, choice : delectio imperatoris, Vopisc. Aurel. 40. delecto, av ', atum, 1. v. intens. a. [de- licio] To allure from the right path ; to en- tice away ; to seduce (so only ante-class.) : sed me Apollo ipse delectat, ductat Del- phicus, Enn. in Non. 97, 32 (" delectare il- licere, attrahere," Non.) ; Quadrig. ib. 98, 2 : ubi sementem facturus eris, ibi oves delectato, keep back, Cato R. R. 30 (also copied in Plin. 17, 9, 6fin.). — Hence II, Meton. (effectus pro causa): To de- light, sc. by attracting, alluring ; to please, amuse (so exceedingly freq. in all periods and kinds of composition) : mentem at- que animum delectat suum, Enn. in Gell. 19, 10, 12 : Pnmphilam arcesse, ut delec- tet hie nos, Ter. Eun. 4, 1, 11 : non tam ista me sapientiae lama delectat, quam, etc., Cic. Lael. 4, 15; id. ib. 6 fin. : (custo- des ovium) delectant deum (sc. Pana), Hor. Od. 4, 12, 11 : sive Falernum te ma- gis delectat, id. Sat. 2, 8, 17, et al. : alio- rum otium suumque, PUn. 1, 22, 6 : delec- tari multis inanibus rebus, ut honore, ut gloria, etc. : animo autem virtute praedi- to . . . non admodum delectari, Cic. Lael. 14 ; so jumentis, Caes. B. G. 4, 2 : impe- rio, id. B. C. 3, 82 : criminibus inferences, Cic. Lael. 18, 65 : carminibus, Hor. Od. 4, 1, 23 ; cf. iambis (coupled with gaude- re carmine), id. Ep. 2, 2, 59, et passim. : ut me ab eo delectari facilius quam deci- pi putem posse, Cic. Div. in Caecil. 13 fin. ; so ab aliquo, id. Fin. 1, 5, 14 ; Or. 57, 195, et saep. : in hoc admodum delec- tor, quod, etc., Cic. Leg. 2, 7, 17 Goer. ; cf. Cic. Fam. 6, 4. — In the elliptical style of letter-writing: me magis de Dionysio de- lectat, Cic. Q. Fr. 2, 13 ad fin.— Poet., with a subject-sentence : aediticare casas . . . si quem delectet barbatum, Hor. S. 2, 3. 249 ; cf. me pedibus delectat claudere ver- ba, id. ib. 2, 1, 28 ; and delectat Veneris decerpere flores, Ov. R. Am. 103. In pass. : vir bonus et prudens dici delec- tor, Hor. Ep. 1, 16, 32 ; Pliaedr. 5, 3, 9. (J^pin the middle form (only in the follg. passages) : cum dominnm suam delectaretur, Petr. 45, 7 ; id. ib. 64, 2. 1. delector, ari, ». dep., v. preced. art, ad fin. DELE *2. delectoi"; oris, m. [deligo] One who draws out, levies, recruits: Frontin. Strat. 4, 1, 3. 1. delectus? a, um, Part., from de- ligo. 2. delectus, us, m. [1. dcligo] A choosing or picking out, a selecting ; a selection, choice, distinction (frequent, and quite class.) : I. In gen.: utrimque tibi nunc delectum para, Plaut. Ps. 1, 3, 157 : inilii quidem etiam lautius videtur, quod eligitur, et ad quod delectus adhibetur, Cic. Fin. 5, 30, 90 : earum rerum hie te- netur a sapiente delectus, ut, etc. (shortly before, quum soluta nobis est eligendi op- tio), id. ib. 1, 10, 33: in hoc verborum ge- nere propriorum delectus est quidam ha- bendus, id. de Or. 3, 37, 150 ; so verborum, Caes. in Cic. Brut. 72, 253 ; Quint. 12, 9, 6 ; cf. rerum verborumque agendus, id. ib. 10, 3, 5 : verbis delectum adhibere, Tac. Or. 22 Rupert. : cujus Uv « [id] A deliberation ; Laber. in Front Ep. ad M. Caes. 6 dub. (perh. we should read deli- bamenta). deliberatio- onis, /. [id.] A delibera- . lion, consultation, consideration (a Cice- ron. word; elsewhere very rare) : ad de- liberationes eas, quas habebat domi de re- publica, principes civitatis adhibebat, Cic. Phil. 1, 1, 2 ; id. Off. 3, 12, 50 : inciditur omnis jam deliberatio, si intelligitur non posse fieri, id. de Or. 2. 82, 336 : id quod in deliberationem cadit id. Off. 1, 3, 9 : habet res deliberationem, needs consider- ation, id. Att 7, 3, 3 ; id. de Or. 3, 53, 204 : consilii capiendi deliberatio, respecting the resolution to be adopted, id. Off. 1, 3, 9 ; cf. officii, id. Att. 8, 15, 2, et 6aep. : neque recte an perperam (factum) interpretor : fuerit ista ejus deliberatio, qui bellum sus- cepit Liv. 1, 23 : Quint. 3, 8, 10.— 2. In rhetor, lang. i. q., causa deliberativa. Cic. Inv. 1, 9, 12: 2, 4, 12; de Or. 1, 6, 22; Quint. 2, 21, 18. dellberatlVUS, a, um, adj. [id.] Re- lating to deliberation, deliberative (only in rhetor, lang., esp. freq. in Quint.) : ge- nus, Cic. Inv. 1, 5, 7 ; 2, 51, 155 ; Quint 2, 4, 25 ; 8 prooem. § 6 : causa, Cic. Inv. 2, 4, 12 ; Quint. 8, 3, 11 : materia, id. ib. 2, 1, 2 ; 3, 4, 16 ; 3, 8, 53 : pars, id. 3, 3, 14 ; 3, 6, 56 ; 3, 8, 6 ; so also abs. deliberativa, ae, /, id. ib. 3, 8. 1. 4 dellberatOTi oris, m. [id.] One who deliberates: Cic. Sext 34 fin. dcliberatus- a, um, Part, and Pa., from delibero. de-llberO" avi, atum, 1. v. a. [libra, libella ; cf. Feat p. 56 : " deliberare a li- beller qua quid perpenditur dictum"] To . weigh well in one's mind, to maturely con- sider, deliberate respecting a thing ; to take counsel, consult, advise upon (freq., and quite class.) : re deliberata, post diem tertium ad Caeaarem reversuros, Caes. B. G. 4, 9 ; so re deliberata, id. B. C. 1, 10 : delibera hoc, dum ego redeo, Ter. Ad. 2, 1, 42 : de summa rerum deliberare, Caes. B. C. 2, 30 ; so de geographia etiam atque etiam, Cic. Att. 2, 7 : maxima de re, id. ib. 8, 3, 6 : de necanda filia, Suet Aug. 65 : de singulis articulis temporum, id. Claud. 4, et al. : deliberare Velitne an non, Ter. Hec. 3, 5, 58 ; so utrum ... an (coupled with concoquere), Cic. Rose. Com. 15. 45 : an recipiat, Quint 7. 1, 24 : an stipendium militi constituant id. ib. 3, 8, 18 ; cf. quando incipiendum sit, id. ib. 435 DELI l2, 6, 3 : ego amplius deliberandum cen- seo, Tcr. Ph. 2, 4, 17 ; so abs., Caes. B. G. l; 7 fin. ; Cic. Off. 1, 3, 9 ; Quint. 3, 8, 35 eg.:' 5, 10, 33; 10, 7. 22, et al. : cum ali- quo coram potius quam per literas de sa- lute fortunisque alicujus, Cic. Att. 11, 3 ; so de Corintho cum imperatore Romano, Liv. 32, 34 ; Cic. Or. 40, 138 ; cf. cum ju- dicibus quasi deliberamus, Quint. 9, 2, 21 : cum cupiditate id est cum animi levissi- ma parte deliberat, takes counsel of, Cic. Fin. 2, 34, 115 ; so cum materia, Quint. 3, 7, 16 : cum causis, id. ib. 7, 10, 10 : cum ipsa causae conditione, id. ib. 4, 2, 101 : cum re praesenti, id. ib. 9, 4, 117. — I m- p e r s. : deliberatur de Avarico in com- rauni concilio, incendi placeret an defen- di, Caes. B. G. 7, 15, 3 : ut utri potissimum consulendum sit deliberetur, Cic. Inv. 2, 58, 174, et al. 2. In p a r t i c. (like consulo, no. I. B, 1) : a. To consult an oracle (so only in Nepos) : ex his delecti Delphos delibera- tum missi sunt... his consulentibus, etc., Nep. Milt. 1, 2 ; so coupled with consu- lere, id. Them. 2, 6. fT, M e t o n. (causa pro effectu), To re- solve, determine, sc. after mature delibera- tion (rarely so in the verb, finit. ; usually only in the part, with a subject- or object- sentence ; in Caes. not at all in this sig- nify : quod iste certe statuerat ac delibe- raverat non adesse, Cic. Verr. 2, 1, 1 : (Cleopatra) deliberata morte ferocior, * Hor. Od. 1, 37, 29 : certum ac delibera- tum est me illis obsequi, Turpil. in Non. 282, 11, and 429, 21 ; so coupled with cer- tum, Cic. Rose. Am. 11, 31 : quum mihi deliberatum et constitutum sit ita gerere consulatum, etc., id. Agr. 1, 8, 25 : 6ic ha- buisti statutum cum animo ac delibera- tum, omnes judices rejicere, id. Verr. 2, 3, 41 : deliberatum est non tacere amplius, Afran. in Interpr. Virg. A. 10, 564. — Hence deliberatus, a, um, Pa. Resolved upon, determined ; certain (only in the follg. passages) : neque illi quicquam de- liberates fuit quam me . . . evertere, Cic. Fam. 5, 2, 8 ; Gell. 1, 13, 9. de-libO; av >. arum, 1. v. a. To take off, take away a little from any thing ; of food: to taste (quite class. ; not in Caes.) : 1, Lit.: licet sol Humoris parvam deli- bet ab aequore partem, Lucr. 6, 622 : ne toto die cursantes inter se teneri (agni) delibent aliquid membrorum, Var. R. R. 2, 2, 16 ; Col. 2, 2, 26 : paullulum carnis, Petr. 136, 1 ; cf. coenas (opp. edere), Fa- Vorinus in Gell. 15, 8 fin., et al. II. T r o p. : flos delibatus populi sua- daeque medulla, the picked flower of the people, Enn. in Cic. Brut. 15, 58 : ut omni ex genere orationem aucuper et omnes undique ilosculos carpam atque delibem, Cic. Sest. 56 : ex universa mente divina delibatos animos habere, id. de Sen. 21, 78 : novum honorem, to taste, enjoy, Liv. 5, 12 ; cf. honores parcissime, Plin. Pan. 54, 3 : oscula, Virg. A. 12, 434 ; Phaedr. 4, 24, 8 ; Suet. Aug. 94 : artes, Ov. F. 1, 169 : omnia narratione, to touch upon, Quint. 4, 2, 55 ; cf. Plin. Pan. 38. 2. To diminish, sc. by taking away : neque ulla Res animi pacem delibat, Lucr. 3, 24 : de laude jejuni hominis delibare quicquam, Cic. Fam. 10, 21, 2 : aliquid de honestate, id. Inv. 2, 58, 174 : aliquid de gloria Bua, id. ib. 2, 39, 115 : aliquid de virginitatis integritate, Flor. 2, 6, 40 ; cf. castitatem virginis, Val. Max. 9, 1, 2 ext. : pudicitiam, Suet. Aug. 68, et al. — P o e t., transf. to the person from whom one takes any thing : delibata deum per te tibi numina sancta, Lucr. 6, 70. dc-libro, without perf, atum, are, v. a. [3. liber] To take off the rind, to bark, peel: arborem, Col. 5, 11, 10: radicem, id. 5, 6, 9 : corticem, id. 4, 24, 6 ; 12. 56, 1 : ramum, Pall. Febr. 17, 1. — *fl m Trop., To take away, deduct from : Lucr. 3, 1101. dc-libUO: >>>■ utum, 3. v. a. [libuo = XelSio] To besmear, anoint with a liquid : '* deltouo Kitraf}p£X w > Auiw, (3p?xi>)" Gloss. CyriVl. (in the verb, finit. only late Lat.) : I. L it. : («) Verb, finit. . eum unguentis delibuit, Sol. 12 ; so unguentis delibuitur, Tert. Cor. mil. 12.— ((3) Part, perf: mul- tis medieamentis propter dolorem artuum delibutus, Cic. Brut. 60. 217- cf. Quint. 436 DELI 11, 3, 129: delibutus unguentis, Cic. in Non. 309, 2 ; cf. Phaedr. 5, 1, 12 : capillus, Cic. Rose. Am. 46, 135 : (meretrices) Mise- ras, coeno delibutas, Plaut. Poen. 1, 2, 55 : tetra sanie, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 106 : atro cruore, Hor. Epod. 17, 31 ; cf. dona (Medeae), id. ib. 3, 13 : labra pingui cero- to, Mart. 11, 98, 6.— H. Trop. (only in the part, perf.) : delibutus gaudio, Ter. Ph. 5, 6, 16 : senium luxu delibutum, Plin 1 4, 12, 26, § 90. delicate^ adv., v. the follg., ad fin, delicatus, a, um, adj. [deliciae] J. That gives pleasure, i. e. alluring, charm- ing, delightful ; luxurious, voluptuous (freq., and quite class. ; not in Caes.) : in illo delicatissimo litore, Cic- Verr. 2, 5, 40 ; so hortuli, Phaedr. 4, 5, 26 : navigia, Suet. Vit. 10: delicatior cultus, id. Aug. 65 : muliebri et delicato ancillarum pue- rorumque comitatu, Cic. Mil. 10, 28 : eon- vivium, id. Att. 2, 14 : voluptates (coupled with molles and obscoenae), id. N. D. 1, 40, 111 and 113 ; cf. molliores et delicati- ores in cantu flexiones, id. de Or. 3, 25, 98 ; and with it, sermo, id. Off. 1, 40, 144 ; and omnes hominis libidines, delicatissimis versibus exprimere, id. Pis. 29, 70 ; so versiculos scribens, Catull. 50, 3. — (j3) As a flattering appellation : ubi tu es delica- ta? Plaut. Rud. 2, 5, 8.— Hence 2. Transf., Soft, tender, delicate (poet., and in post-Aug. prose) : capella, Catull. 20, 10 ; cf. puella tenellulo delicatior hae- do, id. 17, 15 : oves, Plin. Ep. 2, 11 fin. : Anio delicatissimus amnium, id. ib. 8, 17, 3 ; cf. ad aquam, Curt. 5, 2, 9 : delicatior teneriorque cauliculus, Plin. 19, 8, 41. n. Addicted to pleasure ; luxurious, vo- luptuous ; and subst, a voluptuary, a wan- ton : adolescens, Cic. Brut. 53 : pueri, id. N. D. 1, 36 fin. : juventus, id. Mur. 35, 74 ; cf. odia libidinosae et delicatae juventu- tis, id. Att. 1, 19, 8, et saep. : quosdam e gratissimis delicatorum, i. e. of the para- mours, TratSiKtov, Suet. Tit. 7 ; cf. ih the fern. : Flavia Domitilla, Statilii Capellae delicata, id. Vesp. 3 ; in inscriptions, on the contrary, delicatus and delicata are used without this odious secondary sense to signify favorite slave (answering to our terms valet and chamber-maid), Orel], no. 2801-2805 and 4650. 2. Transf., a. Spoiled with indul- gence, delicate, dainty, effeminate : nimi- um ego te habui delicatam, I have spoiled you, Plaut. Men. 1, 2. 10: equorum cur- sum delicati minutis passibus frangunt, Quint. 9, 4, 113: id. ib. 11, 3, 132 ; cf. id. ib. 1, 46. — I). Fastidious, scrupulous: au- res, Quint. 3, 1, 3 : vah delicatus ! Plaut. Mil. 4, 1, 38 Lindem. Adv., 1. Delicately, luxuriously . deli- cate ac molliter vivere, Cic. Off. 1. 30, 106; cf. recubans (coupied with molliter), id. de Or. 3, 17, 63 ; and in the Comp. : tractare iracundos (coupled with mol- lius), Sen. de Ira 3, 9 : odiosa multa deli- cate jocoseque fecit, Nep. Alcib. 2 fin. — 2. Slowly, negligently : conticere iter (coupled with segniter), Suet. Calig. 43 : spargit se vitis, Plin. 17, 22, 35, § 179. 1. delicia, a e, Delight; v. deliciae, ad init. 2. delicia or deliquia, »e, /. [de- liquo, cf. colliciae ; A flowing or running off ; hence] A gutter, Vitr. 6, 3 ; cf. Fest. p. 55 : " delicia est tignum, quod a culmi- ne ad tegulas angulares infimas versus fastigatum collocatur ; unde tectum de- liciatum et tegulae deliciab.es." deliciae, arum, /. (other forms in the sing, are delicia, ae, /. ; ante- and post-class., Plaut. True. 5, 29 ; Rud. 2, 4, 13; and ace. to Gell. 19. 8, 6, and Non. 100, 26 ; also Poen. 1, 2, 152 ; Inscr. Grut. 1014, 5 : delicium, ii, n., Phaedr. 4, 1, 8 ; Mart. 7, 50; 13, 98; Inscr. Orell. 680; 1724 ; 2079 sq. ; 4394 ; 4958. And even delicius, ii, m., Inscr. Don. cl. 1, 132, and ap. Gorium Columb. Liv. p. 73, no. 4) [delicio ; doubtless orig. an adjective ; hence with res understood, that which allures, flatters the senses, and according- ly] Delight, pleasure of every kind ; de- liciousness,lu/zuriousn ess, voluptuousness; curiosities of art ; sport, frolirs, etc. (very frequent, and quite class. ; not in Caes.) : cogitatio amoenitatum ad delectationem, DELI aut supellectilis ad delicias, aut epularum ad voluptates, Cic. Parad. 1, 2 ; cf. Lucr. 5, 1449 ; Hor. Od. 4, 8, 10, et saep. : de- liciarum causa et voluptatis cives Ro- manes cum mitella saepe vidimus, Cio. Rab. Post. 10 : multarum deliciarum co- mes est extrema saltatio, id. Mur. 6 : de- liciis diffluentes, id. Lael. 15; id. Verr. 2, 4, 57; cf. id. ib. 2, 4, 23 fin. ; Sail. C. 31, 3 ; Hor. Ep. 1, 6, 31, et saep. : Herod- otus Thucydidesque longissime a talibus deliciis vel potius ineptiis afuerunt, Cic. Or. 12 fin. ; cf. Quint. 1, 11, 6 ; 12, 8, 4 ; and delicias facere, to play tricks, to joke, to make sport of one, Plaut. Men. 2, 3, 30 ; Poen. 1, 2, 68; 83; on the contrary, to sport as lovers, Catull. 45, 24 ; 72, 2 : ecce aliae deliciae (pretensions) equitum vix ferendae, Cic. Att. 1, 17, 9 : esse in deli- ciis alicui, Cic. Verr. 2, 4, 1 ad fin. ; so id. Vatin. 8 ad fin. ; Lucr. 4, 1152 ; Suet Vit. Juv., et al. : aliquid in deliciis ha- bere, Cic. Div. 1, 34 ad fin. ; so habere aliquem in deliciis, Suet. Vit. 12. II. Transf., of living beings : Delight, darling, beloved : tu urbanus scurra, deli- ciae populi, Plaut. Most. 1, 1, 14: mea vo- luptas, meae (a) deliciae (a), mea vita, mea araoenitas, id. Poen. 1, 2, 152 : amores ac deliciae tuae Roscius, Cic. Div. 1, 36, 79 ; cf. id. Att. 16, 6 fin. ; Phil. 6, 5 ; and the well-known appellation of Titus ; amor ac deliciae generis humani, Suet. Tit. 1 : C. Sempronium Rufum mel ac delicias tuas, Coel. in Cic. Fam. 8, 8: Corydon ardebat Alexin Delicias domini, Virg. E. 2, 2 : quum te ad delicias ferres, Amaryl- lida, nostras ? id. ib. 9, 22 : verba ne Al- exandrinis quidem permittenda deliciis, favorite slaves. Quint. 1, 2, 7 Spald. t deliciaris and t deliciatus, ▼■ 2. delicia. * de-licio, £re [lacio ; the root of de- liciae and delecto] To allure one from the right way ; to entice, delight : aliquem, Titin. in Non, 277, 17. * deliciolac, arum, /. dim. [deliciae, no. II.] A darling : nostrae Tulliola, Cic. Att. 1, 8 fin. Also in the neut form deli- ciblum tuum, villici filius, Sen. Ep. 12 (twice; elsewhere not found). deliciOSUS, a, um > "dj- [deliciae] De- licious, delicate (late Lat.) : mollities, Marc. Cap. 7, p. 236 ; Sedul. prol. 8. delicium, ii, v - deliciae, ad init, delico, are, v. deliquo. * delictor, °ris, m. [delinquo] A de- linquent, offender, Cypr. Ep. 59 ad fin. delictum) h v - delinquo, ad fin. deliculuS) v - rejiculus. * dellCUS, a . um , adj. [etym. dub. ; perh. from delinquo] Put away from the breast, weaned : " quum porci depulsi sunt a mamma a quibusdam delict appel- lantur," Var. R. R. 2, 4, 16; cf. "delicum a-ntiyaSnKTiaOev," Gloss. Vet. 1. dc-lig'o, tegi, lectum, 3. v. a. [1. lego] To choose out, to select. — J, In gen. (very freq., and quite class.) : continuo Amphitruo delegit virbs primores princi- pes, Plaut. Am. 1, 1, 49 : ad eas res con- ficiendas Orgetorix deligitur, Caes. B. G. 1, 3, 3 : quodsi liber populus deliget, qui- bus se committat ; deligetque optimum quemque, Cic. Rep. 1, 34 : aut uni tribu- endum est (consilium primum reipubli- cae) aut delectis quibusdam, aut suscipi- endum e9t multitudini atque omnibus, id. ib. 1, 26 sq. : qui ex senatu in hoc consi- lium delecti estis. id. Rose. Am. 3 ad fin. ; so with ex, id. Agr. 2, 9, 23 ; Mil. 8, 21 ; Rep. 1, 44 ; Caes. B. G. 3, 18 ; 5, 11 ; 7, 76, et saep. ; Sail. J. 23, 2 ; Liv. 8, 33, et saep. ; poet, with ab : delectos ordine ab omni centum oratores, Virg. A. 7, 152 : Otho (Celsum) hello inter duces delegit, Tac. H. 1, 71 : locum castris, Caes. B. G. 1, 49; 2, 17; 18; 6, 10: hunc sibi locum domicilio, id. ib. 2, 29 fin., et saep. : re frumentaria comparata equitibusque de- lectis, Caes. B. G. 4, 7 ; and so of soldiers, id. ib. 1, 48 ; 7, 21 ; 7, 83, et al. ; Sail. J. 46. 7 ; 49, 1 ; 54, 9 ; and delecti Latio et Laurentibus agris, Virg. A. 11, 431 : tenui primam deligere ungue rbsam, Ov. Her. 4, 30 ; cf. melimela rubere minorem Ad lunam delecta, Hor. S. 2, 8, 32. And po- et. : altaque mortali deligere astra manu (i. e. decerpere, deripere), Prop. 2, 32, 50. DELI If In par tic. with the accessory idea of removal to a distance : To choose out and send or take away (extremely rare) : hinc med amentem ex aedibus delegit hums mater, Plaut. Asin. 3, 3, 42 : longae- vosque senes ac fessas aequore matres Delige, Virg. A. 5, 717. 2. de-ligfO) av 'i «turn, 1. v. a. (de in the sense of reduction in breadth ; cf. devincire) To bind or tie together ; to bind tip, to bind fast (good prose) : homi- ni rostrum deliges, Plaut Men. 1, 1, 13 : brachium superimposito penicillo, Cels. 2, 10 ad fin. ; so vulnus, Quint. 2, 17, 9 ; 2, 21, 17 ; 4, 2, 84 ; cf. deligatus et pluri- mis medicamentis delibutus, id. ib. 11, 3, 129 : veretra, Suet. Tib. 62, et saep. ; Var. R. R. 1, 47; hominem proripi atque in foro medio nudari ae deligari et virgas expediri jubet, Cic. Verr. 2, 5, 62 ; cf. id. ib. 2, 4, 40, and v. the follg. : sarmentis circuni cornua bourn deligatis, Quint. 2, 17, 19 : naviculam ad ripam, Caes. B. G. 1, 53, 3 ; so naves ad ancoras, id. ib. 4, 29 ; 5, 9 ; and naves ad terram, id. B. C. 3, 39 ; 3, 40, 4 : epistolam ad amentum, id. B. G. 5, 48. 5 ; Licinius in Non. 221, 11 ] cf. Liv. 2, 5; 8 7; Suet. Claud. 34 : viros ac fern- ina6 ad stipitem, id. Ner. 29, et al. : alteri- us collo ascopera deligata, Suet. Ner. 45. t dclimator, A filer, ItaflfcvfiTtis, Gloss. Cyrill. * de-ilmatus? °, um > P art - [limo] Filed off: Win. 34, 11,26. * delmcatio, «nis, /. [delineo] A sketch, delineation, description : Christi, Tert. adv. Val. 27. dc-linco, av '' *' "' "" P mea ] To sketch out, to delineate : imaginem in pariete carbone, Plin. 35, 10, 36, no. 14. dc-Iillg'O. ere, v. a. To lick off, lick up (very rare) : cochleare plenum, Cels. j 3, 22 ad fin. — b. Proverb.: salem, i. e. to have a meagre diet, Plaut Cure. 4, 4, 6 ; i Pers. 3, 3, 25. delinificilS) delinimentum, delinio and deliiiitor, v. delen. do-lino? without per/., ltum, 3. v. a. To wipe off ; to besmear (very rare) : de- linendus homo est vel gypso vel argenti spuma, Cels. 3, 19 ; cf. App. M. 8. delinquentiai ae, /. [delinquo] == delictum, A fault, crime, delinquency ; only in Tert. Res. Cam. 46 and 47. dc-linquo? liqui, lictum, 3. v. a. and n. To leave a person or thing. So perh. in Enn. Ann. 4, 6 : corde suo trepidat de- licto Coclite (left alone, scil. on the bridge) a. I. delicto poplite (i. e. ace. to the follg., exhausted, enfeebled =. defecto). — Hence H, Me ton. (causa pro effectu) To fail, be wauling any where or (trop.) in any thing. A. Lit, To fail, be lacking; for the usual deficere, cf. 1. deliquium =: defectus (very rare) : delinquere frumentum, Coel. Hist. frgm. ap. Serv. Virg. A. 4, 390 : de- Hnquat aut superet aliquid tibi, Tubero ib. — Far more freq. and quite class. B. Trop., To fail, be wanting in one's duty ; to commit a fault, to do wrong, transgress, offend ,- and delinquere aliquid, to commit, do something wrong. — (a) Abs. : O.VOD POPVLVS HEKMVNDVLVS HOMINES- O.VE POPVLI HERMVNDVLI ADVERSVS POPVLVM KOMANVM BEIXVM FECEBE delio,vervnto_ve, etc., an old formula used in declaring war, Gell. 16, 4 ; cf. id. in Liv. 1, 32 : an quia non delinquunt viri ? Tcr. Hec. 4, 4, 41 : ut condemnaretur rili- us aut nepos, si pater aut avus deliquis- Set 1 Cic, N. D. 3, 38 : mercedodelinquere, opp. to gratis recte facere, Sail. Hist, frgm. III. 22, p. 233 ed. Gerl. : in vita, id. Tusc. 2. 4 fin. ; cf. in bello miles, id. Chi. 46 ; and hac quoque in re. id. Inv. 2, 10, 33 : in ancilla, Ov. Am. 2, 8, 9 : deliquere homines adulescentuli per ambitionem, Sail. C. 52, 26 : paullum deliquit amicus, Hor. S. 1, 3, 84 ; Ov. Tr. 2. 256 ; Plin. 17, 12, 19 fin. — (ft) c. ace: dum caveatur praeter aequum ne quid delinquat Plaut. Bac. 3, 3, 14 ; so quid, id. Men. 5, 2, 30 ; Pseud. 4, 7, 129 ; Cic. Agr. 2, 36 fin. ; Sail. C. 51, 12 : quae, id. Jug. 28, 4 ; cf. Tac. A. j 12, 54 fin. : quid erga aliquem, Plaut j Epid. 3, 3, 9: quid ego tibi deliqui? id. j Amph. 2, 2, 185. — Pass. : adulterium quod pubertate delinquitur, Papin Dig. 48, 5, 38; cf. delictum. — I m pers.: ut DELI nihil a me adhuc delictum putem, Cic. Att. 9, 10 ad fin. ; Gell. 5, 4, 2.— Hence delictum, i, n. (ace. to no. IL) A fault, offence, crime : Plaut. Am. 1, 2, 32 : delic- tum in se admittere, Ter. Ad. 4, 5, 48 : majore commisso delicto, * Caes. B. G. 7, 4 ad fin. : quo delictum majus est, eo poe- na est tardior, Cic. Caecin. 3 ; id. Fam. 5, 17 ad fin. : ubi senatus delicti conscientia populum timet, Sail. J. 27, 3 : defendere delictum, Hor. A. P. 442, et al. — In plur., Cic. Rab. Post. 6 ; Off. 1, 40 ad fin. ; Sail. C. 3, 2; Jug. 3, 2; 32, 2, et saep. ; Hor. Od. 3, 6, 1 ; Sat. 1, 3, 79 ; 141 ; A. P. 347, et saep. dc-liqucsco, Wcui, 3. v. inch. To melt apart, to dissolve, to melt (very rare) : 1, Lit. : utinam tua ista in scrtiendo sors delicuerit, Plaut. Casin. 2, 6, 47 : ubi deli- cuit nondum prior (sc. nix), altera venit, Ov. Tr. 3, 10, 15: Hyrie flendo delicuit, id. Met. 7, 381 ; Col. 12, 42, 8.— H. Trop. : To melt away, to vanish, disappear : qui nee tabescat molestiis nee frangatur ti- more nee alacritate futili gestiens deli- quescat, * Cic. Tusc. 4, 17 ; Lact 7, 12. deliquia or dclicia, ae,/. A gut- ter, v. 2. delicia. 1. deliquium» ». n - [delinquo, no. II. A] A want, defect (very rare) : solis, i. e. an eclipse (for which freq. defectus), Plin. 2, 12, 9 ; cf. Serv. Virg. A. 4, 390, and Fest. p. 55 : deliquio esse, to turn to the loss of, Plaut Capt 3, 4, 93. * 2. dehquium, »', «• [deliquo] A flowing down, dropping down, Prud. Ha- mart. 753. de-liquo and (in the trop. signif.) de-llCO) are, v. a. [liquo] To clear off a turbid liquid, to clarify, to strain : " tur- bida quae sunt deliquantur ut liquida fiant," Var. L. L. 7, 5, 101 ; Cels. 5, 20, 5 : passum in alia vasa, Col. 12, 39, 2.— Jf, Trop., To clear up by speaking, to ex- plain, "explanare, indicare, aperire," Non. ( ante-class.) : quid istic eibi vult sermo, mater, delica, Titin. in Non. 98, 10, and 277, 25; so Att. ib.; Caecil. ib. 277, 29; Plaut.Mil. 3, 2, 31 Lind. N. cr. * dcliquus or dchcuus, a. urn. adj. [delinquo, no. U. A] Wanting, lacking : tibi nil domi delicuum'st, Plaut. Casin. 2, 2, 33_; cf. Fest. p. 56. deliramcntum (> n the Fronto MS. written deler.), i, n. [deliro] Silly stuff, nonsense, absurdity (in Plaut, and in post- Aug. prose) : Plaut. Am. 2, 2, 64 ; so id. Men. 5, 5, 21 ; Plin. 2, 7, 5, §, 17 ; Front. Ep. ad M. Caes. 2, 1 ; Prud. Apoth. 200. dcliratlpi onis, /. [id.] Originally, A going out of the furrow, in ploughing ; hence, trop., A giddiness, silliness, folly, madness (very rare) : " quod vocant lirare operiente semina, unde primum appellata deliratio est" Plin. 18, 20, 49 ; ista senilis stultitia, quae deliratio appellari solet, se- num levium est, non omnium, Cic. de Sen. 11, 36 : o delirationem incredibilem ! non enim omnis error stultitia est dicen- da, id. Div. 2, 43. * dellritaS) atis, /. [id.] id. quod pre- ced. : Laber. in Non. 490, 21. delirium) "> n. [deliro, no. II.] in medical lang., Madness, delirium, Cels. 2, 8 ; 3, 18, et saep. dc-liro, are, v. n. Orig., To go out of the furrow, to make a balk ; hence, transf., To deviate from a straight line. * I. Lit: nil ut deliret amussis, Aus. Idyll. 16, 11.— TJ. Trop. (cf. Vel. Long, p. 2233 P.) To be crazy, deranged, out of one's wits ; to be silly, to dote, to rave (quite class.) : deliratlinguaque mensque, Lucr. 3, 454 : falli, errare, labi, decipi tarn dede- cet quam delirare et mente esse captum, Cic. Off. 1, 27, 94 ; so coupled with desi- pere and dementem esse, id. N. D. 1, 34, 94 : Am. Delirat uxor. So. Atra bili per- cita est, Plaut. Am. 2, 2. 95 sq. : senex de- lirans, Ter. Ad. 4, 7, 43 : morbo deliran- tes, Lucr. 5, 1158 ; cf. timore, Ter. Ph. 5, 8, 8 : in extis totam Etruriam delirare, Cic. Div. 1. 18, 35: Stertinium deliret acu- men, Hor. Ep. 1, 12, 20 : quicquid delirant reges plectuntur Achivi (* whatever folly the. kings commit), id. ib. 1, 2, 14. delirus? a, um, adj. [deliro, no. II.] Silly, doting, crazy (quite class.) : demen- tit deliraque fatur, Lucr. 3, 465 : delira DE L P furiosaque, id. 2, 985; so coupled with amens, Hor. S. 2, 3, 107 : senex, Cic. de Or. 2, 18, 75; Hor. S. 2, 5. 71 : anus, Cic. Tusc. 1, 21, 48; Div. 2, 68, 141: mater, Hor. S. 2, 3, 293 : scriptor, id. Ep. 2, 2, 126, et saep. * de-llteO; ere, v. n. [lateo] To lie hid, to lurk : Plin. 35, 1, 1. dc-litcsco- tui, 3. v. inch. n. [latesco] To hide away, conceal one's self; to lie hid, to lurk (quite class.). I, Lit: bestiae in cubilibus delitescunt, Cic. N. D. 2, 49 fin. ; cf. hostes noctu in silvis delituerant, * Caes. B. G. 4, 32, 4 : in Campaniae se- cessu, Suet. Claud. 5 : puella, Plaut. Rud. 2, 5, 9 : Stella, Cic. N. D. 2, 20 ; so coelum, Stat. Silv. 3, 1, 71 : in ulva, Virg. A. 2, 136 ; Ov. Her. 8, 68 : eub praesepibus vipera, Virg. G. 3, 417 : silva, Ov. M. 4, 340 ; c£ privato loco, id. Trist 3, 1, 80 : sinu ancil- lae, id. Am. 3, 1, 56, et al. : ut eo mitteret amicos, qui delitescerent, deinde repente prosilirent, Cic. Coel. 25 fin. — fj, Trop. : To skulk behind, take refuge in : in alicu- jus auctoritate delitesceret, Cic. Acad. 2, 5, 15; so in ista calumnia, id. Caecin. 21 ad fin. ; cf. ib. 23 fin. : in dolo malo, id. pro Tull. § 33 : umbra magni nomiuis, Quint. 12, 10, 15 ; id. ib. 10, 5, 10 Zumpt N. cr. * de-litigfo, are, v. n. To scold to exhaustion, 10 rail : iratusque Chremes tumido delitigat ore, Hor. A. P. 94. * delitor* oris, m. [deleoj An obliter- ates: scelerum fratris debtor, Att. in Prise, p. 873 P. delitus* a > um > P&rt. 1. from deleo, 2. from delino. DcliuSj a, um, v. Delos, no. II. 1. Delmatae» arum, and its derivatives, v. Dalmatae. Delminiunii ", *•• AtX^iwov, A city in Dalmatia, Flor. 4, 12, 11. * de-ldcatlO; om9 > /• A dislocation : articulorum, Coel. Aur. Tard. 2, 1. Delos. i, /, Af/XoJ, A small island in the Aegean Sea, one of the Cyclades, the birth-place of Apollo and Diana, now Dili, " Mel. 2. 7, 11 ; 3, 5, 2 ; Plin. 2, 87, 89 ; 4, 12, 22, § 66 ; Cic. Manil. 18, 55 ; Macr. S. 1, 17 ; Serv. Virg. A. 3, 73 ;" Cic. Verr. 2, 4, 32 ; Tib. 2, 3, 27 ; Virg. G. 3, 6 ; Ov. Her. 20, 236 ; 21, 66 ; Met. 6, 191 ; 333 ; 8, 221, et saep. : ace. Delum. Cic. Verr. 2, 1, 17 and 18 (repeatedly) ; Virg. A. 4, 144 : PUd. 4, 12, 22: Delon, Prop. 4, 6, 27 ; Ov. M. 3 t 597; 9, 332; 15, 541; Stat Th. 7, 182; Mel. 3, 5, 2. TJ. Derivv., 1. Delius, a, um. adj. Of Delos, Delian : tellus, i. e. Delos, Ov. Pont 4, 14, 57 : Apollo, Cic. Verr. 2, 1, 18 ; N. D. 3, 36, 88 ; Virg. A. 3, 162 ; Hor. Od. 3, 4, 64 ; id. also vates, Vira. A. 6, 12; and abs. Delius, Ov. M. 1, 454 ; 5, 329 ; 6, 250 ; 11, 174 ; 12, 598 ; 13, 650, et al. ; cf. also folia, i. e. the laurel, Hor. Od. 4, 3, 6 : an- tra, i, e. the oracle, Stat. S. 5, 3, 4; and furta, i. e. tlie secret loves of Apollo, id. Theb. 1, 573 : Delia dea, i. e. Diana, Hor. Od. 4. 6, 33 ; also called abs. Delia, Virg. E. 7, 29 ; Ov. Her. 20, 95 ; Am. 3, 9, 31 ; 55 ; Fast. 5, 537, et al— b. Delia? ae, /., also The name of a damsel, Tib. 1, 1, 57 sq. ; 1, 2, 15 sq. ; 1, 3, 9 sq., et saep. ; Virg. E. 3, 67. — c. Deliumi ii- n., Ai/Xiov, A town on the coast of Boeolia, with a temple to Apollo, Cic. Div. 1, 54, 123; Liv. 31, 45 , 35^50 sq. ; cf. Mann. Gr. p. 240.— 2. De- liacus, a, um, adj., AnXiaKos, Of Delos, Delian : aes, celebrated like the Corinth- ian, " Plin. 34, 2, 4 ;" hence vasa, Cic. Rose. Am. 46 : supellex, id. Verr. 2, 2, 34 and 72 ; cf. also id. Or. 70, 232. The De- lians were also famed for the rearing of hens and capons, " Var. R. R. 3, 9, 2 ; Cic. Acad. 2, 18 ; Col. 8, 2, 4 ; Plin. 10, 50, 71 ;" cf. gallinarius, Cic. Acad. 2, 26 ./in. Hence Deliaci manu recisi, castrated, Petr. 23, 3. Delphi? orum, m., Aebqyob, The fa- mous city of the oracle in Phocis, now Kas- tri: ''Delphi sub monte Parnaso clarissi- mum in terris oraculo Apollinis," Plin. 4, 3, 4 ; cf. Mel. 2, 3, 4 ; Just 24, 6 ; Mann. Gr. p. 160 sq. ; Plaut. Ps. 1, 5, 65 ; Cic. Fontei. 10 ; Div. 2, 57 : N. D. 3, 23 ; Hor. Od. 1,' 7, 3 ; A. P. 219 ; Ov. M. 9, 332 ; 10, 168; 11, 304; 15, 144; 631, et saep.— H. Hence are derived, 1. Delphi) orum, m., The Delphians, the inhabiidnts of Delphi, Just. 24, 7 sq. — 2. Delphi- DEID CHS» **> um , a dj-- Delphic, belonging to Delphi: tellus, Ov. M. 1, 515: Apollo, Plin. 34, 3, 8 ; he is also called abs. Del- phicus, Ov. M. 2, 543; 677; Fast. 3, 856 : oracula, Cic. Div. 2. 57 : templa, Ov. M. 11, 414 : Pyfho, Tib. 2, 3, 27 : laurus Phoe- bi, Lucr. 6, 154 ; Hor. Od. 3, 30, 15 ; cf. Cato R. R. 8, 2 : ales. it. e. the raven, Petr. 122, 177 : meneae, a toilet-table, made after thefashioTi of the Delphic tripod, Cic. Verr. 2, 4, 59 Zumpt ; ci". abBol., Argentum at- que aurum non simplex Delphica portat, Mart. 12, 66 ; so too subst., Inscr. Orell. no. 2505 and 3094. And, in a like sense, cortina, Plin. 34, 3, 8. — Hence, * Adv., Delphlce. It the manner of the Del- phic oracle, Var. in Non. 141, 5. — *3. Delphicdlsi) ae ' m - [Delphi-colo] The bihab itant of Delphi, an epithet of Apol- lo, Aus. Idyll, de histor. 5. t doiphinuS' h and in the pure Greek form delphin; ' n ' s (once also nom. del- phis=ri£Ai/ns, Avien. Arat. 699; cf. Serv. Virg. G. 1, 162; Prise, p. 689 P.), m.— 6e\iv, A dolphin : (a) Form delphinus, " Plin. 9, 8, 7 sq. ; Plin. Ep. 9, 33, 4 sq. ; Gell. 7, 8 ;" Cic. N. D. 27, 77 ; Div. 2, 70 fin. ; Hor. A. P. 30 ; Juv. 6, 590 ; 10, 14.— Qi) Form delphin (cf. Phoc. Are, p. 1705 P.), nom. delphin, Poeta ap. Pers. 1, 94 : ace. delphina, Ov. M. 6, 120 ; Fast. 2, 114 ; 117 : abl. delphine, Ov. M. 11. 237 : plur. nom. delphines, Virg. A. 8, 673 ; Ov. Her. 18. 131; 19, 199; Met. 1, 302; 2, 266; Trist. 3, 10, 43 : gen. delphinum, Prop. 3, 17, 25 ; Virg. A. 3, 428 ; 5, 594 ; 9, 119 : ace. delphinas, id. Eel. 8, 56. — H. Me- lon.: 1, The Dolphin, a constellation so called : (a) Nom. delphinus, Col. 11, 2, 45 ; Aus. Eel de sign. coel. 4 : gen. del- phini, Var. R. R. 2, 5, 13 ; Col. 11, 2, 57.— (/J) Nom. delphin, Ov. F. 1, 457 ; 6, 720; " Hyg. Astron. 2, 17 ; 3, 16 :" ace. delphi- na, Ov. F. 2, 79 j 6, 471.— 2. A water-or- gan shaped like a dolphin : aerei, Vitr. 10, 13. — 3, Certain showy articles of fur- niture, or perhaps mere ornaments on fur- niture, so called from their shape, Plin. 33, 11, 53. ' delta» ae , /• or indccl. n. — ^Dtra, The fourth letter of the Greek alphabet, A : non formam at vocem deltae gero Rom- uleum D, Aus. Idyll, de lit. monos. 14 ; so (but with gender undetermined) Mel. 2, 7, 14. — H, Me ton., Delta, indecl. n., AiXru, nom. prop., The Delta in Lower Egypt, "Mel. 1, 9, 2 ; Plin. 5, 9, 9 ; 3, 16, 20 ; Auct B. Alex. 27." t Doltoton. i, «■= AeXrwrbv, The Tri- angle, a constellation, Cic. Arat. 5 ; Caes. German. Arat. 239 ; Manil. 1, 352 ; Hyg. Astr. 3, 18 ; Aus. Eel. de sign. coel. 4. delubrum, i. «• [etym. dub.; most prob. from de-luo, the place of expia- tion] A temple, shrine (quite class., esp. freq. in poets and in elevated prose ; usu- ally in the plur.) : («) Plur. : constbvcta A PATRIBVS DELVBRA IN VRBIBVS HA- bento, etc., Cie. Leg. 2, 8 : est mihi tecum pro aris et focis certamen et pro deorum templis atque delubris, id. N. D. 3, 40 ; cf. coupled with fana, id. Rab. perd. 10 fin. : ante deum dclubra, Lucr. 2, 352 ; so id. 5, 309; 1165; 1200; 6,75; 417; 1271; Virg. G. 3, 23 ; 4, 541 ; 549 ; Aen. 2, 225 ; 248 ; 4, 56 ; 66 ; 8, 716 ; Hor. Od. 3, 5, 19 ; Sat. 1. 6, 35, et saep. ; Cic. Div. in Caecil. 1 ad fin. ; Verr. 1, 5, 14 ; Arch. 11, 27 ; Rep. 1, 26 ; 3, 9 ; N. D. 3, 18, 46 ; 3, 34, 84 ; Sail. C. 11, 6 ; 12, 4 ; Plin. Pan. 3 fin., et al.— (0) Sing. : noctu audita ex delubro vox est, etc., Liv. 29, 18 ; so coupled with tem- pla, id. 30, 20 ; Plaut. Poen. 5, 4, 2 : Smyr- naei delubrum ejus (sc. Homeri) in oppi- do dedicaverunt, Cic. Arch. Bfin. ; so Qui- rini, id. Rep. 2, 10 fin. : ex alto delubri cul- minc, Virg. A. 2, 410; so Juv. 13, 69 : Mar- tis, Suet. Vit. 8. *deluctaiaO) oniB ^ /• [deiuctor] a wrestling, a struggle : Mare. Cap. 5, p. 139. dc-luctor, ari, and dc-lucto, avi, 1. v. dep. and a. To wrestle, to struggle (only in Plaut.) : cum leone, cum avibus Stymphalicis, cum Antaeo deluctari ma- velim quam cum amore, Plaut. Pers. 1, 1, 4 : dum hisce aerumnis dcluctavi, id. Trin. 4, 1, 20 (also quoted in Non. 468, 30) : plurimum deluctavirnus, id. ap. Non. 1. 1. ds-ludif ICO, nvi, 1. v. a. To mock, 438 DE M A bauter, make a fool of: aliquem. Plaut Rud. 1,2, 59. de-ludo, 8 >i su m, 3. v. a. L. To play false, to mock, deceive, delude (rare, but quite class.) : Ter. Andr. 1, 2, 32 : deludi vosmet ipsos diutius a tribuno plebis pa- tiemini? Cic. Agr. 2, 29, 79: me dolis, Ter. Andr. 3, 4, 4 : animum hoc uno re- sponso (Apollo), Virg. A. 6, 344 : corvum hiantem, * Hor. S. 2, 5, 56 : amantem, Or. Am. 2, 19, 33, et al. — Abs. : nihil agere at- que deludere, Cic. Rose. Am. 9 ad fin. — 2. Transf., of inanimate subjects : ter- ra deludet arantes, Prop. 2, 15, 31 : quae sopitos deludunt somnia sensus, Virg. A. 10, 642 ; cf. of one dreaming : Ov. M. 8, 827 : quern spes delusit, Phaedr. 5, 7, 7. — * n. To play to an end, to leave off play- ing : gladiatores quum deluserunt, Var. in Plin. 36, 27, 69. de-lnmbiS) e > a <&- [lumbus] Lamed in the loins, lamed (post-Aug., and very rare) : coturnix, Plin. 10, 33, 51. — 2. Trop. : Weakened; weak, feeble: Pers. 1, 104 ; cf. dictio, Sid. Ep. 8, 16. de-lumbo* without perfi; atum, 1. v. a. [id.] To lame tn the loins (very rare) : I, Lit.: quadrupede delumbata, Plin. 28, 4, 7. — 2. Transf., To bend: radices de- lumbatae, Plin. 19, 6, 33 : lacunaria curva ad circinum delumbata, bent into an arch, Vitr.6,5. — * II. Trop.: To weaken, enerv- ate : sententias, * Cic. Or. 69 ad fin. ; cf. delumbis. *de-lUO* ere, v. a. To wash off, cleanse : alvum aqua mulsa, Cels. 4, 15 ad fin. : deluit, solvit, Fest. p. 56. * delusiO» onis, f. [deludo] A deceiv- ing, deluding : numinum, Am. 4, p. 127. * de-lustrO; are , i>. a. To besmear or rub over a person with any thing, as a preservative against evil : aliquem radice herbae asparagi, App. Herb. 84. de-lutO) are > "• a - *I. To daub or plaster with clay : habitationem, Cato R. R. 128. — *II. To cleanse from clay or dirt : Diet. Cretens. 3, 24 Deder. DemadeS) ls < m - ^tiitiinc (contr. from &npt&6n;, Prise, p. 584 P.), A fa- mous Athenian orator wlio sided with Mac- edon, a cotemporary of Demosthenes, " Cic. Brut 9, 36 ; Or. 26, 90 ; Quint. 2, 17, 12 sq.; 12, 10, 49;" Nep. Phoc. 2; Sen. Ben. 6, 38. de-madcscOj dui, 3. v. inch. To become humid or moist ; Ov. Tr. 5, 4, 40 ; Scrib. Comp. 73. * de-magiS) " valde magis," Very much, Lucil. in Non. 98, 19 sq. ; cf. Fest. p. r ' -' : " demagis pro minus (lege nimis) di ' >nt antiqui," and Gloss. Philox. : " ' iff igis os." See Hand Turs. II. * demandatlO. onis,/. [demando] A delivering with commendation, a commend- ing :_ Tert. Res. Cam. 48. dc-mando. avi, atum, 1. v. a. To give in charge, sc. from one's self to an- other; to intrust, to commend (not ante- Aug. ; cf., on the contrary, commendo ; most freq. in Suet. ; not found in Quint. or Tac.) : simul plures pueri unius (sc. paedagogi) curae demandabantur, Liv. 5, 27; so amicam alicui, Suet. Oth. 3; id. Tib. 6 : aliquem mergendum mari servis ipsius, id. Ner. 35: testamentum virgini Vestali, id. Caes. 83 : curam sauciorum militum legatis tribunisque, Liv. 8, 36 ; so Suet. Caes. 76 : funeris sui curam alicui, id. Tib. 51 ; id. Claud. 23 ; id. Ner. 3 ; bel- lum, id. Aug. 10 : in proximam civitatem demandari, brought there in safety, id. Ca- lig. 9 ; cf. conjuges liberosque abditis in- sulis, Just 2, 12, 6. Demaratus, '. ™-, AwJparos, 1. A Corinthian, the father of Tarquinius Pris- ons, Cic. Rep. 2, 19 ; Tusc. 5, 37 ad fin. ; Liv. 1, 34 ; Just 20. 4, 3.-2. A Spartan king, colleague of Clcomenes, Just. 2, 10 ; Sen. Ben. 6, 31. ! I demarchia, ae,/. = ^nnpxin, The dignity and office of a demarch, Inscr. Orell .no. 3800 sq. J demarchusj i. m. = Srjiinpxos, A ruler ot the people : a demarch in the Gre- cian States ; in the Roman acceptation, a tribune of the people, Plaut. Cure. 2, 3, 6 ; Spart_Hadr. 19 ; Inscr. Orell. no. 3720. * dc-matneatus, a, um, adj. [ma- DEME trix] Let blood from the womb, Veg. Vet. 6, 7, 3^ * dcmeaculum, i> »■ [demeo] A de- scent, an under-ground way : App. M. 6, p. 174: cf. " demeaculnm Karaaoptia," Gloss. Vet. _ I dc-mcio iiipovpa, ifyvpio, Gloss. Lat. Gr. de-mens, entis, adj. Out of one's senses, senseless ; mad, raving ; foolish (cf. amens) (quite class., and very freq. ; not in Caes. ; but cf. dementia) : qua pertur- batione animi quae, sanus quum eeset, ti- mebat ne evenirent, ea demens eventura esse dicebat, Cic. Div. 2, 55 ad fin. : sum- mos viros desipere, delirare, dementes esse dicebas, id. N. D. 1, 34, 94 (for which, delirare et mente esse captum, id. Off. 1, 27, 94) : ego te non vecordem, non furio- sum, non mente captum, non tragico illo Oreste aut Athamante dementiorem pu- tem, id. Pis. 20, 47 ; cf. Orestes, Hor. S. 2, 3, 133 and 135 : Peutheus, Virg. A. 4, 469 : in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est Cic. Off. 1, 24, 83 ; cf. Rep. 1,1; Quint. 7, 1, 21 ; 10, 1, 41, et saep. ; Ter. Heaut 2, 3, 16 : quem fugis, ah, de- mens? Virg. E. 2, 60 : non tacui demens, id. Aen. 2, 94, et saep. — b. Poet transf., of inanimate subjects : manus, Tib. 1, 10, 56 ; so Ov. Tr. 4, 1, 101 : somnia, Prop. 3, 8, 15 : furor, id. 1, 13, 20 : discordia, Virg. A. 6, 280: strepitus, Hor. Od. 3, 19, 23: cura alieni pericli, Val. Fl. 6, 474 : otium, Plin. 2, 23, 21. Sup. appears to occur only in Auct Harusp. resp. 26. — Adv. (very rare) : tanta res tarn dementer credita, * Cic. Cat 3, 9, 22 ; Ov. M. 4, 259 : demen- tissime testabitur, Sen. Ben. 4, 27 fin. * demeasiOi 0I " S > /• [demetior] A measuring off, a measuring : legum, Axis. Ep. 5, 11. demensum, i. «•. v - demetior. dementer> adv - v - demens, ad fin. - dementia) ae, /. [demens] The being out of one's mind, senselessness ; insanity, madness ; foolishness, folly (frequent, and quite class.) : " animi affectionem lumine mentis carentem nominaverunt amenti- am eandemque dementiam," Cic. Tusc. 3, 5, 10. So Ter. Ad. 4, 7, 40 ; Lucr. 1, 705; Cic. Cat. 4, 10, 22; Verr. 2, 5, 17 Zumpt N. cr. — In plur., Cic. Art. 9, 9 fin, ; *Caes. B. G. 4, 13; Sail. C. 42, 2; 58, 16; Jug. 3, 3; Quint. 7, 3, 2; 7, 4, 10; 24 sq.; 9, 2, 90, et saep. ; Tib. 1, 2, 11 ; Virg. E. 2, 69 ; 6, 47 ; Georg. 4, 488 ; Aen. 5, 465 ; 9, 601 ; Hor. Epod. 17, 45 ; Ov. M. 13, 225, et al dementio, 're (also demento, are : dementabat, Lact Mort. persec 7 ad fin. ; cf. the follg.), v. n. [id.] To be out of one's senses, to be mad, to rave (ante- and post- class.) : dementit, deliraque fatur, * Lucr. 3, 465 ; Lact. 4, 27 med. : se magia in amc- rem inductam dementire (al. dementare), App. Apol. p. 527. demento, are, v. preced. art de-meOi are > "• "■ To go down, de- scend (postrclass.) : coelo, App. M. 10, p. 254 : ad Tartarum Manesque, id. ib. 6, p. 180 ; Marc. Cap. 2, p. 38. de-mereo, ui, 2. v. a. I, Aliquid, To merit, deserve a thing (so ante- and post- class., and very rare) : aliquid mercedis domino, Plaut. Ps. 4, 7, 90 ; so grandem pecuniam, Gell. 1, 8, 3 ; Plaut. Ps. 2, 4, 14. — II. (since the Aug. per.) Aliquem, To deserve well of, to oblige a person : bene- ficio tam potentem civitatem, Liv. 3, 18 ; Suet Aug. 8 : nee tibi sit servos dement- isse pudor, Ov. A. A. 2, 252 ; id. Her. 2, 28 : matrona amoenitate aliqua demeren da erit, Col. 1, 4, 8. In this signif. usual- ly in the middle form : ut pleniori ob- sequio demererer amantissimos meos, Quint. Prooem. § 3 ; so demereretur, Suet Vit. 2 ; Vesp. 2 ; cf. demeretur, Quint. 9, 2, 29 : demeremur (opp. ofl'en- dimus), Tac. A. 15, 21 : demerebatur, Suet. Oth. 4 : demereatur, id. Claud. 40. demereor< eri, v. preced. art. no. II. dc-rnerg'o, si, sum, 3. v. a. To sink down, to plunge in (quite class., but not in Caes.): 1, Lit: candens ferrum in ge- lidum irnbrcm, Lucr. 6, 149 : pars remo- rum domersa liquorc, id. 4, 441 ; cf. for- nix demersit caput, Cic. poet Div. 1, 8 fin. ; and demcrsis aequora rostris Ima DEMI petunt, Virg. A. 9, 119: Marium senile corpus paludibus occultaese demersum, Cic. Sest. 22, 50; ef. id. Div. 2, 68, and Fin. 2, 32, 105 : navem, Auct. B. Alex. 25, 5 ; 31 fin.; 64 fin.; Plin. 32, 2, 6, et al. ; cf. Suet. Claud. 17; also pullos mari, Suet. Tib. 2 ; and aliquem in profundum, Aur. Vict. Epit. 40 : plebem in fossae cloacasque ex- hauriendas, Liv. 1, 59 ; cf. vultum in un- das, Prop. 3, 18, 9 : metalla terra, Plin. H. N. 33 prooem. : stirpem, to sink or set in, to plant (coupled with deponere), Col. 3, 18, 2 sq. ; cf. surculos, Pall. Febr. 17, 3: ramum tcrrae, id. ib. 17, 8 ; dapes in al- vum, Ov. M. 15, 105 Jahn N. or. ; cf. id. ib. 6, 664 ; id. Fast. 3, 517 ; cf. Luc. 3, 41 ; Cic. Acad. frgm. ap. Non. 474, 27.— Po e t. : collaque deraersere humeris (i. e. abscon- dernnt), Stat. Th. 6, 850. II. Trop.: est enim animus coelestis ex altiesimo domicilio depressus et quasi demersus hi terram, Cic. de Sen. 21 : de mcrsae leges alicujus opibus, emergunt aliquando, id. Oft'. 2, 7, 24 : patriam de- mersam extnli, id. Sull. 31, 87 ; cf. Nep. Dion. 6 ; and domus ob lucrum demersa exitio, Hor. Od. 3, 16, 13 : plebs aere alie- no demersa, Liv. 2, 29 ; cf. id. 6. 27 : Rhe- am in pcrpetuam virginitatem demersit, Just 43, 2. demersio, 6nis, / [demergo] A be- ing sunk down, a sinking (late Lat, and rare) : urbium, Sol. 43. — T r o p. : tempo- ralis (animae), Macr. S. 1, 12 ad fin. 1. demersus* a, um, Part., from de- mergo. * 2. demersus. us, m. [demergo] A sinking : levia sustentatui, gravia de- mersui, App. Apol. p. 287. dcmcssuSt a, um . Part., from demeto. de-metior, mensus, 4. v. a. To meas- ure out, to measure, as a whole (whereas dimetior is, to measure off the distance of the parts of a whole, v. h. v.) (very rare) : ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant, Cic. Or. 12. — Hence demensum, i, n. A measured allow- ance, ration : petere demensum cibum, Plant. Stich. 1, 2, 3 ; Ter. Ph. 1, 1, 9 ; Spart. Hadr. 7 ad fin. — I n a comic transf. : nunc argumentum vobis demensum da- bo, Non modio neque trimodio, verum ipso horreo, Plaut. Men. prol. 14. de-meto, messui, messum, 3. v. a. To mow, reap, cut off (quite class.). Usu- ally of fruits : tempora demetendis fruc- tibus et percipiendis accommodata, Cic. de Sen. 19, 70 ; cf. id. N. D. 2, 62 fin. : hor- deum, Cass. Hemina in Prise, p. 903 P. : demesso frumento, * Caes. B. G. 4, 32, 4 ; so frumentum, Liv. 34, 26 : segetes, Tac. A. 14, 24 ; cf. also Galli armati alienos agros demetunt, Cic. Hep. 3, 9. — Less freq. (sc. poet or in post-Aug. prose) of other objects : pollice florem, to pluck off, Virg. A. 11, 68: favos, i. e. to cut out, take out, Col. 9, 15, 12; 11, 2, 50; 57: testes cau- damque cuidam (ferrum), Hor. S. 1, 2, 46; cf. huic ense caput, Ov. M. 5, 104 ; and Prothin ense, Val. Fl. 3, 157 ; and abs. : acies ferro demetit, Sil. 16, 102. Demetrias, adis, /. J. Gr. Anun- rpiai, A city in Pelasgiotis, newly colo- nized by Demetrius Poliorcetes, formerly called Pagasae, now Volo, Plin. 4, 8, 15; Liv. 27, 23 fin. ; 28, 5 ; 39, 23.-H. A sort oj plant, App. Herb. 3. Demetrium, ". "•> Anuinptov, A town in Phthiolis, with a temple to Demeter, Mel. 2,3,6; Liv. 28, 6. Demetrius, ii, m., Anut'/rpios, The name of several Greeks, among whom the most celebrated are, 1. Demetrius Poliorcetes, Son of Antigonus, and king of Macedonia, Cic. Oft". 2, 1 fin. ; Just 15, 1 sq. ; 16, 1 sq. — 2. Demetrius Phalereus, A famous orator, a pupil of Theophraslus, Cic. Brut. 9 ; Fin. 5, L9 ; de Or. 2, 23 ; Or. 27 ; Off. 1, 1 ; Rep. 2, 1, et saep.— 3. Deme- trius Magnes, A cotemporary of Cicero, and author of a work, xept buovoias, Cic. Att 8,11 Tin. ; 4, 11. * dcmigratio, 6nis, /. [demigro] An. emigration, Nep. Milt. 1. de-mlgTO; avi, atum, 1. v. n. To mi- grate from, to emigrate ; to depart, remove from or to a place (freq.. and quite class., but not in the Aug. poets) : I. Lit: de oppidis demigrare, Caes. B. G. 4, 19 ; so DEMI ex his aedificiis, id. ib. 4, 4 : ex agris, Liv. 38, 18 ad fin. ; 41, 18 ; cf. ex agris in ur- bem, id. 2, 10 : loco, Plaut Am. 1, 1, 85 ; cf. Helicone (deae), Stat. S. 1, 2, 4 : in ilia loca, Cic. Agr. 2, 16, 42 : in hortos, Suet. Tib. 35 : Pydnam, Liv. 44, 6 ; ad virum optimum, Cic. Cat 1, 8, et saep. : demi- grandi causa, Caes. B. G. 5, 43, 4 ; so Liv. 38, 23.-2. Pregn.: To depart this life (only in Cic.) : vetat dominans ille in no- bis deus, injussu hinc nos suo demigrare, Cic. Tusc. 1, 30, 74 ; cf. ex hominum vita ad deorum religionem, id. Rab. perd. 10, 30; and ab improbis, id. Parad. 2, 18. — II. T r o p. (likewise only in Cic.) : multa mihi dant solatia, nee tamen ego de meo statu demigro, Cic. Att. 4, 16, 10 : strumae ab ore improbro demigrarunt id. Vatin. 16 ad fin. t de-minffO elovpiij, Gloss. Lat Gr. de-minoro, Rre . 7J - rt - To lessen, di- minish ( perh. only in Tertullian ) : Tert Anim. 33. de-minuo. ui, utum, 3. v. a. To lessen by taking from, i. e. to make smaller, to less- en, diminish (diminuo, on the contrary, is " to break up into small parts ;" both meanings are found united in minuo and in comminuo, v. h. vv.) (freq., and quite class.) : I. Lit: de mina una quinque numos, Plant. True. 2, 7, 10 : ne de bonis quae Octavii fuissent deminui pateretur, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10 ; cf. Cic. de Or. 3, 49, 189 ; Lucr. 5,-324 : deminuunt aequo- ra venti, id. 5, 268 ; 390 : deminutae co- piae, Caes. B. G. 7, 31, 3 ; so id. ib. 7, 73 ; B. C. 3, 2 ; 3, 67 ; Liv. 2, 1 ; Tac. A. 12, 64 ; Suet Dom. 12, et al. : militum vires ino- pia frumenti deminuerat Caes. B. C. 1, 52 ; Tac. A. 13, 58 : fenore deminuto, Suet. Aug. 41, ct al. — H, Trop. : ille quan- tum de mea auctoritate deripuisset tan- tum se de hujus praesidiis deminuturum putavit, Cic. Sull. 1, 2 : neque de tanta vo- luptate et gratulatione quicquam fortuna deminuerat, Caes. B. G. 1, 53, 6 ; so ali- quid de jure aut de legibus, id. ib. 7, 33 ; Liv. 8, 34 : de sua in Aeduos benevolen- tia, Caes. B. G. 7, 43, 4 : de libertate mea, Cic. Plane. 38 : ex regia potestate, Liv. 2, 1 : alicui timor studia deminuit Caes. B. C. 2, 31, 4 ; so partem aliquam juris, Cic. Caecin. 2, 5 ; cf. Liv. 4, 24 : sententiam hujus interdicti (coupled with infirmata), Cic. Caecin. 13, 38 : dignitatem nostri col- legii, id. Brut. 1 : potentiam, Caes. B. G. 1, 18, 8 : lenitatem imperitantis, Tac. A. 16, 28 : curam, Prop. 2, 18, 21, et al. :— se capite derainuere, Cic. Top. 4 ; cf. ca- put, no. III. 1, b. — |), In grammat 1 a n g., To form into a diminutive : de- minuuntur adverbia, utprimum, primule; longe, longule, etc., Don. p. 21 Lind. JV. ct. Cf. deminutus, deminutio, and demi- nutivus. — Hence deminutus, a, um, Pa. (very rare) Diminished, diminutive : deminutior qua- litas, Tert. adv. Marc. 2, 9. — * 2. In grammat. 1 a n g., Diminutive, vixoko- piortKH (for which, later, deminutivus) : pro nomine iutegro positum sit deminu- tum (viz., in the expression magnum pe- culiolum), Quint 1, 5, 46. deminutio. onis, /. [deminuo] A diminution, decrease, abatement (good prose) I. L i t : accretio et deminutio lu- minis, Cic. Tusc. 1, 28: civium, id. Cat 3, 10, 24 : veetigalium, id. Agr. 1, 7, 21 : de bonis privatorum, id. Off. 2, 21, 73 ; cf. tanta de imperio, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 : multari imperatorem deminutione provinciae, i. e. by shortening his term of command, Cic. Prov. Cons. 15 fin. — JJ Trop.: alicujus libertatis, Cic. Agr. 2, 7 : muliebre fastigium in deminutionem sui accipiens (sui, i. e. his own glory, dignity, etc.), Tac. A. 1, 14 ; cf. Plin. 34, 13. 38; and id. 15, 1, 2 : montis, a being out of one's senses (shortly before, alienata mens), Suet Au adv. Diminutively ; v. follg., ad fin. deminutivus, n, um, adj. [demi- nuo, no. II. 2J in the later gramm. lang., Diminutive : vox, Tert Apol. 32 : nomen, DEMI a diminutive, Don. p. 1744 P. sq. ; in this sense often subst. deminutivum, i, n., Diom. p. 312 P. ; Prise, p. 609 sq., et saep. : verba (sorbillo from sorbeo, garrulo from garrio), id. p. 827 P. — Adv. : cymbia de- minutive a cymba dicta, Macr. S. 5, 21, et al. de-miror, atus, 1- »• dcp. To wonder at a person or thing, to wonder (for the most part only in the 1st pers: pres., and peculiar to the lung, of conversation) : haec ego vos concupiisse pro vestra stul- titia non mirpr : sperasse me consule as- sequi posse demiror, Cic. Agr. 2, 36, 100 ; id. Att 15, 1 ; id. Fam. 7, 27 : eum demi- ror non venire ut jusseram, Plaut. Merc. 4, 2, 7 : re6ponsum ejus demiratus, Gell. 2, 18, 10; so audaciam eorum, id. 3, 7, 12: has ejus intemperies, id. 1, 17 : 'OnriKri facit multa demiranda id genus, id. 16, 8, 3. — 2- Transf., demiror, like our I won- der, for / should like to know, [ am at a loss to imagine : demiror qui sciat, Plaut Am. 2, 2, 133; cf. Ter. Heaut. 2, 3, 121: demiror quid sit, Plaut Asin. 1, 1, 68 ; cf. id. Stich. 1, 3, 109 ; Ter. Hec. 4, 1, 14 ; and quid mihi dicent? demiror, id.Phorm. 2, 1, 5 : demiror, ubi nunc ambulet Mes- senio, Plaut Men. 5, 1, 6. deniisse. adv. Low ; humbly ; v. de- mitto. Pa., ad fin. * demissicius or -tlus» a. <"», adj. [demittoj Hanging down, flowing, long, said of a garment : tunicis demissiciis, Plaut. Poen. 5, 5, 24 (for which elsewh. demissis tunicis ; v. demissus). demissio, ™is, /. [id.] A letting down, sinking, lowering (very rare) : 6to- riarum, * Caes. B. C. 2, 9, 5. In plur. : Vitr. 5, 10 fin. — XL. Trop., * 1. (accord- ing to demissus, no. II. 1) : animi, dejec- tion,* Cic. Tasc.3,7, 14,— * 2.1« medic, lang., An abatement, mitigation, opp. to accessio, Coel. Aur. Acut 1, 4. demissus, % um, Part, and Pa., from demitto. * de-mitigfO) are, v. a. To make milder; pass., to become milder, more leni- ent: nosmet ipsi quotidie demitigamur, Cic.Att. 1, 13, 3. de-mitto. mlsi, missum, 3. v. a. To send down ; to let, sink, or bring down ; to cause to hang or fall down ; to lower (very freq., and quite class.), I. Lit-: A. In gen.: Lucr. 2, 1155: picis e coelo demissum flumen. id. 6, 257; cf. coelo imbrem, Virg. G. 1, 23 : coelo prestera, Lucr. 6, 445 : coelo ancilia, Liv. 5, 54 ; Suet. Aug. 94, et saep. : barbam malis, Lucr. 5, 673 : latum clavum pec- tore, Hor. S. 1, 6, 28 ; cf. monilia pecto- ribus, Virg. A. 7, 278 ; and laenam ex humeris, id. ib. 4, 263 : Maia genitum de- mittit ab alto, Virg. A. 1, 297 ; cf. ab ae- there currum, Ov. M. 7, 219 : taleam, to put into the ground, plant, Cato R. R. 45 2 ; cf. arbores altius, Plin. 17, 11, 16 ; and puteum alte in solido, i. e. to sink deep, Virg. G. 2, 231 ; Lucr. 6, 426 ; cf. id. ib. 433: arbusta certo demittunt tempore florem, id. 5, 670: demisit nardini am- phoram cellarius (i. e. deprompsit), Plaut. Mil. 3, 2, 12 Lind. : fasces, Cic. Rep. 2, 31 ; cf. id. ib. 1, 40 : cibos (sc. in alvum), Quint. 10, 1, 19 ; cf. Ov. M. 8, 835 ; Ib. 389 : cornua (i. e. antennas), Ov. M. 11, 482 ; cf. antennam, id. Trist 3, 4, 9 : ar- ma, classem, socios Rheno, Tac. A. 1. 45 fin. ; cf. farinam doliis secunda aqua Vol- turni fluminis, Frontin. Strat 3, 14, 2; and pecora secunda aqua. id. ib. 3, 14, 4 : manum artifices demitti infra pectus ve- tant, Quint. 11, 3, 112 ; cf. brachia, id. ib 2, 13, 9: frontem (opp. attolli), id. ib. 1], 3, 78 : eupercilia (opp. allevari), id. ib. 79: aures, Hor. Od. 2, 13, 34; cf. auriculas, id. Sat. 1, 9, 20 : caput Ov. M. 10, 192 : crinem, id. ib. 6, 289 ; Fast 6, 441, et al. : funera, Virg. A. 2, 262 ; Hor. A. P. 461 : vestem, id. Sat. 1, 2, 95 ; cf. tunicam, ib. 25 : stolam, ib. 99, et saep. : robora fer- ro, Val. Fl. 1, 94, et saep. : equum in flu- men, Cic. Div. 1, 33, 73 ; cf. equos a cam- po in cavam viam. Liv. 23, 47 : aliquem in carcerem, Liv. 34, 44 fin. ; cf. Sail. C. 55, 4 : aliquem ad imos Manes, Virg. A. 12, 884 : hostem in ovilia, Hor. Od. 4, 4, 10: gladium in jugulum, Plaut Merc. 3, 4, 28 ; cf. ferrum in ilia, Ov. M. 4, 119 ; ao 439 DEMI id. ib. 12, 441 ; 491 ;. Tac. A. 4, 50, et al. : sublicas in terram, Caes. B. G. 3, 49, 4; cf. hue atipites, id. ib. 7, 83, 3 and 6 : hue caementa, Hor. Od. 3, 1, 35 : numum in loculo8, id. Ep. 2, 1, 175 : calculum atrum in urnam, Ov. M. 15, 44; cf. Suet. Ner. 21 ; id. Galb. 1 : ramos ilicis ad terram, id. Aug. 92, et saep. : caput ad fornicem Fabii, Crassus in Cic. de Or. 2, 66, 267 : tunicam ad talos, Var. in Kon. 286, 19 : cf. Cic. Clu. 40, 111 ; and Quint. 5, 13, 39, et saep. : quove velim magis feesas demit- tere naves, Virg. A. 5, 29 ; cf. navem se- cundo amni Scodam, Liv. 44, 31 : corpo- ra Stygiae nocti tormentis, Ov. M. 3, 695 ; cf. aliquem neci, Virg. A. 2, 85 ; aliquem Oreo, id. ib. 2, 398 ; Hor. Od. 1, 28, 11 ; and aliquem umbris, Sil. 11, 142 : ferrum jugulo, Ov. Her. 14, 5: ferrum lacubus, id. Met, 12, 278 : offam faucibus boum, Plin. 37, 11, 76.— b. Se, or in the mid. form : To let one's self down ; to stoop ; to descend : (venti vortex) ubi se in terras demisit, Lucr. 6, 446 : se inguinibus tenus in aquam calidam, Cels. 1, 3 : se ad au- rem alicujus, Cic. Verr. 2, 2, 30 ; cf. quum so demittit ob assem, Hor. Ep. 1, 16, 64 : concava vallis erat, qua se demittere rivi Assuerant, Ov. M. 8, 334, et al. : — de mu- ris per manus, Caes. B. G. 7, 47, 6. B. ln partic, 1, In milit lang. : To bring or lead down soldiers into a lower level country : in loca plana agnien demittunt, Liv. 9, 27; cf. agmen in val- lem infimam, id. 7, 34 : equites Numidas in inferiorem campum, id. 27, 18 : agmen in Thessaliam, id. 32, 13 ; id. 38, 2 : exer- citum in planitiem, Frontin. Strat. 1, 2, 7 Oud. N. cr,; id. ib. 1, 5, 15; 4, 5, 10, et al. ; and without in : agmen, Liv. 9, 2 : levem arrnaturam, id. 22 28, et al. : quum se major pars agminis in magnam con- vallem demisisset, had descended, Caes. B. G. 5, 32 ad fin. ; so with se, id. ib. 6, 40, 6 ; 7, 28, 2 ; B. C. 1, 79, 4 ; 2, 34, 2 ; Cic. Fam. 15, 4, 4, et al. 2. Proverb. : a. Demitti de coelo, or simply coelo, To be sent down from heav- en, i. e. to be of supernatural origin : Liv. 10, 8 ; Quint. 1, 6, 16. — b« Demissis man- ibus fugere, i. e. to flee in the greatest haste, Plaut. Epid. 3, 4, 16 ; cf. id. Pseud. 3, 2, 52-55. II. Trop. : demisere oculos omnes gun:tumque dedere, Ov. M. 15, 612; cf. df missis in terram oculis, Liv. 9, 38 : vul- turi] i.nimumque metu, Ov. M. 7, 133 ; cf. vultus, id. ib. 10, 367 ; Liv. 2, 58 : hoc in pectus tuum demitte, impress this deeply on your mind, Sail. J. 102 fin. Kritz. ; cf. eas voces in pectora animosque, Liv. 34, 50 Drak. ; and dolor hoc altius demissus, quo minus profiteri licet, Just. 8, 5,11: quum in cum casum me fortuna demisis- set, ut, etc., Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 2 ; ef. dignitatem in discrimen, Liv. 3, 35; and vim dicendi ad unum auditorem ippp. supra modum sermonis attolli), Quint. 1, 2, 31 : me penitus in causam, Cic. Att. 7, 12, 3; cf. me in res turbulentissimas, id. Fam. 9, 1 ; cogita ne te eo demittas, unde, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 16 ad fin. : se in comparationem, Suet. Rhet 6 : se in adu- lationem, Tac. A. 15, 73 : se usque ad ser- vilem patientiam, id. ib. 14, 26 : se ad mi- nora ilia, Quint. Prooem. § 5: re in se- cunda tollere animos et in mala demit- tere, to let it sink, Lucil. in Non. 286, 7 ; cf. si vicerint, efferunt se laetitia : victi debilitantur animosque demittunt, Cic. Fin. 5, 15, 42; so too animos (coupled with contrahere), id. Tusc. 4, 6 ad fin. ; and animum (coupled with contrahere), id. Q. Fr. 1, 1, § 4 : mentes, Virg. A. 12, 609 (" desperant, sicut e contra sperantes aliquid erigunt mentes," Serv.) : ne se ad- modum animo demitterent, Caes. B. G. 7, 29 (Cod. Leid. pr. om. animo). — Hence demissus, a, um, Pa. Brought down, lowered; hence, I, Lit, X. Of localities : Sunken, low-lying, low (cf. dejectus, Pa., no. I.) ; campestribus ac demiBsis locis, Caes. B. G. 7, 72, 3 ; cf. loca demissa ao palustria, id. B. C. 3, 49, 5 ; Auct. B. Alex. 29, 4. — 2. Of other things: Drooping, falling: demissis humr ; ris i-sse, Ter. Eun. % 3, 22 Ruhnk. : tremulus, labiis demissis, with lips hanging down, id. ib. 2, 3, 44 : demisso capite discedere, Cic. Clu. 21, 58 ; 440 DEMO cf. tristes, capite demisso, Caes. B. G. 1, 32 : demisso vultu, Sail. C. 31, 7. — P o e t. : Dido vultum demis6a, Virg. A. 1, 561. H. Trop. : 1, Downcast, dejected, dis- pirited (so esp. freq.) : erigebat animum jam demissum et oppressum, Cic. Clu. 21, 53 : esse fracto animo et demisso, id. Fam. 1, 9, 16 : (homines) animo demisso utque humili, id. Fontej. 11 ; cf. id. Tusc. 2, 21 : demisso animo i'uit, Sail. J. 98, et al. In the Comp. : nihilo demissiore animo cau- sa ipse pro se dicta, Liv. 4, 44. — Transf. to the person : quis P. Sullam nisi moe- rentem, demissum afflictumquevidit? Cic. Sull. 26 ad fin. ; so id. Mur. 21 ; Quint. 1, 3,10, et al. — Comp. : orator in ornamentis et verborum et eententiarurn demissior, Cic. Or. 24, 81. 2. Lowly, humble, unassuming (opp. to elatus, lofty, proud): Cic. de Or. 2, 43. 182 ; cf. multum demissus homo, Hor. S. 1, 3, 57 : sit apud vos modestiae locus, sit demissis hominibus perfugium, sit auxil-. ium pudori, Cic. Mur. 40, 87. 3. Rarely of external condition: Hum- ble, poor: qui demissi in obscuro vitam habent (ppp. qui magno imperio praediti in excelso aetatem habent), Sail. C. 51, 12 Kritz. 4. Poet, and in Tacitus of genealogical descent : Descended, derived, sprung : ab alto Demissum genus Aenea, Hor. S. 2, 5, 63 : Chromis Tyrii demissus origine Cad- mi, Stat. Theb. 2, 613 ; Tac. A. 12, 58,— Sup. appears not to occur. Adv., 1, Lit. : hie alte, demissius ille volabat, Ov. Tr. 3, 4, 23.-2. Trop.: Humbly, modestly; abjectly, meanly: non est ausus elate et ample loqui, quum hu- militer demisseque sentiret, Cic. Tusc. 5, 8 ad fin. : ut oppressis omnibus non de- misse, ut tantis rebus ge9tis parum forti- ter, id. Att. 2, 18, 3. — Sup. : haec quam potest demisissime atque subjectissime exponit, . * Caes. B. C. 1, 84 fin. t dcmiurgTlS; or ace. to the Dor. form damiurgiiS) i, m - = Siiiiovpyos, Dor. dauiovpyos, The chief magistrate in some of the Grecian states, Liv. 32, 22 ; 38, 30. demO; mpsi, mptum, 3. v. a. [contr. from de-emo ; cf. adimo and abemito] To take off, take away; to withdraw, sub- tract, remove (quite class., and very freq.) : I. Lit : addita demptaque quaedam, Lucr. 2, 770; cf. quum aliquid additur aut demitur, Cic. Acad. 2, 16 ; and si quid ad eas (leges) addi demi mutarive vellet, Liv. 31, 11 ad fin. : lubet scire quantum auriherussibidempsit, Plaut. Bac. 4, 4, 14 (for which, shortly after, sibi novem ab- stulit) ; so aurum sibi, Ter. Eun. 4, 1, 13 : secures de fascibus, Cic. Rep. 2, 31 ; so clipea de columnis, Liv. 40, 51 : de capite {from the sum total) medimna DC, Cic. Verr. 2, 3, 33 ; cf. ib. 35 (twice) ; and una dempta uncia deunx, dextans dempto sex- tante, dodrans dempto quadrante, bes dempto triente, Var. L. L. 5, 36, 47 fin. : de stipendio equitum aera, Liv. 7, 41 : non hilum de tempore mortis, Lucr. 3, 1100 ; cf. partem de die, Hor. Od. 1, 1, 20 ; Ov. Tr. 5, 2, 20, et saep. : quam minimum ex osse, Cels. 8, 4 ; ct. aliquid ex cibo, id. 6, 6, 16 : fetus ab arbore, Ov. Her. 20, 9 ; cf. sucum a vellere, id. A. A. 3, 214 ; and with simple abl. : fetus arbore, id. Met. 14, 689: juga equis, id. Her. 21, 86; Met. 7,324; Fast. 2, 74; 4,688; cf. juga bobus, Hor. Od. 3, 6, 42 : vincla pedibus, Ov. M. 3, 168 ; cf. vincula nobiB, id. Fast. 3, 320 : nubem eupercilio, Hor. Ep. 1, 18, 94, et saep. : soleas (when about to recline at ta- ble), Plaut True. 2, 4, 16 ; cf. Ov. A. A. 2, 212 ; * Caes. B. C. 5, 48, 8 : odorem vino, Cato R. R. 110. II. Trop. : nulla dies nobis moerorem e pectore demet, Lucr. 3, 921 ; so mihi et tibi ct illis molestiam, Ter. Ad. 5, 3, 33 : nobis acerbam necessitudinem, Sail. J. 102, 5; Liv. 29, 21: plus dignitatis patri- bus (coupled with detrahere and opp. ad- dcre), id. 2, 60 : silentia furto, i. e. to dis- close the theft, Ov. M. 2, 700, et saep. — Without a Vat. : metum omnem, Ter. Ad. 4, 7, 18: dolorem, Lucr. 2, 21: Bollicitu- dinem. Cic. Att. 11, 15 ad fin. : curas his dictis, Virg. A. 2, 775 ; 3, 153 ; 8, 35, et saep. : ex dignitnte populi, opp. to adji- cere, Liv. 34, 54 ; cf. de vi mngistratus, id. DEMO 3, 33 fin. : lex ipsa per se dempto aucto- re, even without its author, Liv. 2, 42 ; cf. dempto fine, without end, Ov. Tr. 3, 11, 2 , Her. 1, 50 Loers. Dcmocharcs, is- '"■ An Athenian orator, Cic. Or. 2, 23 ; id. Brut. 83. Demdcritus, i, ft., AnuoKpms, A celebrated philosopher born at Abdera, an adherent of the Eltatic school, and the orig- inator of the atomic theory, Lucr. 3, 372 , 1052; 5,621: Cic. Tusc. 1, 11 ; 5,39; Fin. 1, 6; Acad. 2, 17 sq. ; Fat. 10, et saep., Hor. Ep. 1, 12, 12 ; 2, 1, 194 ; A. P. 297 ; Juv. 10, 34. — II, Derivv., 1. Demdc- ritlCUS; a , um - a dj'> Of or belonging to Democrilus : philosophi, his followers, Cic. de Or. 1, 10 ; Tusc. 1, 34.-2. Dcmdc- riteus °r -ills, a, um, adj., Uniionp'tTewi, the same : Anaxarchus, Cic. N. D. 3, 33 ; Tusc. 2, 22 : Nausiphanes, id. N. D. 1, 26. Democritii, orum, m., His followers. — Hence, |>, Subst. Demoeritea, orum, «., The doctrines of Democritus, Cic. N. D. 1, 26; Div. 2, 13 ad fin. Demolcdll; ontis, m., &r)uo\iu)V, A centaur slain by Perseus, Ov. M. 12, 356; 368. demolio, ire, v. the follg. art, ad fin.JW- de-moliorj it"*,. 4. v. dep. To cast off, remove: \, In gen. So only once id a trop. sense : culpam de se, Plaut Bac. 3, 1, 16.— Far more freq. (hutnot in Caes.), II. In partic, of buildings : To throw down, tear down, demolish : l.Lit: mon- uments virum, Lucr. 6, 242 ; so domum, Cic. Off. 1, 39 : parietem, id. Top. 4, 22 : statuas, id. Verr. 2, 2, 67 : signum, id. ib. 2, 4, 39 : columnas, id. Q. Fr. 3, 1, Ifin. : munitiones, Sail. H. frgm. ap. Non. 95, 22 : deum immortalium templa, Liv. 42, 3. — b. Of inanimate subjects : arcus et sta- tuas, aras etiam templaque demolitur et obscurat obhvio, Plin. Pan. 55, 9. — 2. Trop.: To demolish, destroy (not ante- Aug.) : aevi prioris Robora, Ov. M. 15, 228 : si quod cuiquam privatim officiet jus, id destruet ac demolietur, quid attin- ebit, etc. t Liv. 34, 3 : Bacchanalia, id. 39, 16 : faciem, to disfigure, Hier. in Matth. 6, 16 (as a transl. of the Gr. u(pavi%eiv to npfoioxov). EF" a. Act. form demolio, ire, Naev. and Var. in Diom. p. 395 P. ; Lex ap- Front Aquaed. 129 ; Lact 4, 11.— b. De- molior, jri, in pass, sign if., Lex ap. Front 1. 1. ; Curio ap. Prise, p. 793 P. ; Ulp. Dig. 7, 4, 10 ; Jabol. ib. 41, 3, 23. demolitiOi 6nis, /. [demolior, no. JI-] A tearing down, demolishing (very rare) : 1. Lit: dum ea demolitio (statuarum) fieret, Cic. Verr. 2, 2, 67 ; so Vitr. 10, 19. — *2. Trop. : veritatis, Tert. adv. Marc. 2,1. * demolltor, oris, m. [id. no. II.] That breaks down, a demolishes : corvus quem nonnulli gruem appellant (a sort of war- like engine), Vitr. 10. 19. dcmonstraMlis, e, adj. [demon- stro] Demonstrable : App. Dogm. Plat. 3, p. 37. demonstration onis,/. [id.] A point- ing out, vndicatimx, description, designa- tion: I, In gen, (good prose; not in Caes.) : gestus universam rem et senten- tiam non demonstratione sed signinca- tione declarans, Cic. de Or. 3, 59 : qui hospites ad ea quae visenda sunt solent ducere et unumquicque ostendere, con- versam jam habent demonstrationem su- am, id. Verr. 2, 4, 59 : hujus generis de- monstratio est, et doctrina ipsa vulgaris, id. de Or. 3, 55, 209 ; so temporum horum, Plin. 4, 13, 27 : tertia herbae, id. 24, 16, 93. In plur., Cic. Fin. 4, 5, 13.— n. In partic: A. In rhetor.: 1, A lauda- tory, glorifying sort of oratory, i. q. de- monstrativum genus, Cic. Inv. 1, 9, 12 ; Quint 3, 4, 13 ; ]1, 3, 115.— 2. A vivid de- lineation, Gr. StaTviriticnS, tvepyua, Auct. Her. 4, 55. — B. In jurisprud. : A clear and complete declaration of one's will, Dig. 35, tit. 1 : " de conditionibus et demon- strationibu8," Gaj. ib. 17 ; Flor. ib. 34 ; Ulp. ib. 30, 1, 74. demonstrative) a 'lv. Demonstra- tively ; v. the follg. art., no. II. c. demonstrativus» «, um, adj. [de- monstro] Which points out, designatet: DEMO 1, In gen. (very rarely) : digitus, the in- dex finger, Coel. Aur. Taicl. 5, 1. — H. In p a r t i c, Laudatory, glorifying : genus (orationis), " Cic. Inv. 1, 5, 7 ; Quint. 3, 4, 14 ;" 2, 10, 11 ; 5, 10, 43 ; 9, 4, 130 : causa, Cic. Inv. 2, 4 : materia, Quint. 3, 8, 53 ; 11, 1, 48 : pars orationis, id. il>. 2, 21, 23 ; cf. 7, 4, 2. — b. S u b 8 t. demonstrativa, ae, /., Laudatory rhetoric, Quint. 3, 8, 63 sq. ; 3, 8, 8. — *c. Adv.: hunc locum demonstrative terram dicens, Macr. Soma. Scip. 2, 16. demonstrator) oris, m. [demonstro] One who points out, indicates ; an indicator, czkibUcr (very rare) : demonstrator uni- uscujusque sepeliendi, * Cic. de Or. 2, 86, 353 : hujus rationis, Col. 3, 10, 20 : medi- ?inarum Aesculapius, Tert. Apol. 23. de-monstrO) av i. atum, 1. v. a. To point out, as with the finger ; to indicate, designate (freq. and quite class.). I. Lit.: ubi habitet (mihi) demonstra- rier (volo), Ter. Ph. 2, 1, 76 ; cf. itinera ipsa ita putavi esse demonstranda, ut commonstrarem tantum viam, et ut fieri solet, digitum ad fontes intenderem, Cic. de Or. 1, 46fin. ; and with the latter : non ea figura, quae digito demonstrari potest, id. Rep. 6, 24 ; so too aliquid digito, Quint. 6, 3, 38 : aliquem averso pollice, id. ib. 11, 3, 104 : aliquid nutu vel manu, id. ib. 1, 5, 36 : ubi habitat, inquam, due ac demon- stra mihi, Plaut. Cist. 2, 3, 36 : eum volo mihi demonstretis hominem, id. Poen. 3, 2, 16 : thesaurum mi in hisce aedibus, id. Trin. 1, 2, 113 : itinera cum cura, Liv. 23, 33 : unum ex iis, Suet. Aug. 94, et saep. : ut ante demonstrabant, quid ubique esset ...item nunc, quid undique oblatum sit, ostendunt, Cic. Verr. 2, 4, 59 : demonstres ubi sint tuae tenebrae, Catull. 55, 2. — Abs. : histrio in cantico quodam, 'Yy<- aive vdrtp, vyiuive htitz[», ita demonstra- verat {had gesticulated), ut bibentem nil- tantemque facerct, Suet. Ner. 39. — b. Poet, of a 6ubject not personal : demon- strant astra ealebras. Prop. 3, 16, 15. — 2. Jurid. I. t., fines, To deliver a piece of land to the purchaser, Cic. pro Tull. § 17 ; Pomp. Dig. 18, 1, 18 ; Alfen. ib. 21, 2, 45. II. Trop., To designate, indicate, by speech or writing; to skmv, prove, demon- strate ; to represent, describe ; also simply in gen., to mention (in the latter signif. often in Caes., who uses the word very frequently — about 67 times— and in vari- ous connections ; v. the follg.) : («) c. ace. : Spurinna quidem quum ei rem de- monstrassem et vitam tuam superiorem exposuissem, magnum periculum sum- mae roipublicae demonstrabat, nisi, etc., Cie. Fam. 9, 24 ; so coupled with doeere, id. Verr. 2, 2, 50 ; coupled with ostendere, id. Att 1, 1, 4 ; Quint. 5, 12, 15, et saep. : istius cupiditatem minasque demonstrat Cic. Verr. 2, 4, 39 fin. : si tibi nemo respousurus esset, tamen ipsam causam demonstrare non posses, id. Div. in Cae- cil. 13, 43 : enrum (sc. navium) modum formamque demonstrat, Caes. B. G. 5, 1 : re demonstrata, id. ib. 5, 38 ; cf. qujbus demonstrates, Quint. 5, 1, 3 : aliquid 6crip- to, id. ib. 1, 5, 32, et saep. : ad ea castra, quae supra demonstravimus, contendit. Caes. B. G. 7, 83 ad fin. ; id. ib. 5, 49 ; so with the pron. relaL, id. B. C. 3, 84, 3 ; 3, 89, 3 : hujus Hercyniae silvae, quae supra demonstrata est, latitudo, etc., id. B. G. 6, 25 ; cf. so in pass. ; id. B. C. 1, 81, 2 ; and id. ib. 3, 63 fin. — With double. ace. : quam virtutem quartam elocutionis Cicero de- monstrat, Quint 11, 1, 1,— (/3) With an object-sentence : mihi Fabius demonstra- vit, te id cogitasse facere, Cic. Fam. 3, 3, 2 ; id. Inv. 1, 31 : demonstrant sibi prae- ter agri solum nihil esse reliqui, Caes. B. G. 1, 11, 5 ; so id. ib. 2, 17, 2 ; 4,:27 ; 5, 1 (twice) ; 5, 22 ; 5, 38, 3 ; 5, 56, 3 ; 6, 8 fin. ; 7, 1, 4 ; 7, 37 ; 7, 41, 2 (coupled with ex- ponunt) ; 7, 43, 2, et saep. — (y) With a relative sentence : quanta praedae facien- dae facultas daretur, si, etc., Caes. B. G. 4, 3i fin. ; so Quint 2, 4, 3 ; Plin. 25, 13, 106 ; 27, 2, 2. et al. — (<5) Abs. : quum esset Cae- sar in citeriore Gallia in hibernis, ita uti supra demonstravimus, Caes. B. G. 2, 1 ; so ut supra demonstravimus, id. ib. 5, 3 ; 5, 19 ; 6, 29 ; 6, 34 ; 7, 48 ; B. C. 1, 31 : ut ante demonstravimus, id. B. G. 2, 22 : ita ut antea demonstravimus, id. ib. 7, 46 DEMO and simply ut demonstravimus, id. ib. 6, 35 ; B. C. 3, 66, 2 ; 3, 55 Oud. N. cr.—(c) In attraction : quum essent in quibus demonstravi angustiis, Caes. B. C.3, 15, 6 : circiter DC ejus generis, cujus supra de- monstravimus naves, id. B. G. 5, 2, 2. — \) t Of an inanimate subject : quae hoc de monstrare videnntur, Cic. Verr. 2, 2, 63 : quod proximus demonstrabit liber. Quint. 1, 10, 49 : cf. Tib. 3. 2, 28 : laus ac vitupe- ratio quale sit quidque demonstrat, Quint 3, 4, 14, et al. — g, Impers. : naves XVIII., de quibus supra demonstratum est Caes. B. G. 4, 28 ; so id. B. C. 1, 56, 2 : erant, ut 6upra demonstratum est, legio- nes Afranii tres, id. ib. 1, 39 ; so id. ib. 1, 48, 3 ; 2, 34 ; 3, 6, 3 ; 3, 15 ; 3, 39 ; and without supra, id. ib. 3, 62 : quem a Pom- peio missum in Hispaniam demonstratum est, id. ib. 1, 38 ; so with an object-sen- tence, id. ib. 2, 28 ; 2, 42, 5 ; and prob. so considered id. B. G. 2, 9 : ad flumen Axo- nam contenderunt, quod esse post nostra eastra demonstratum est Deinophoon? ontis, m., AnpoQduv, A son of Theseus and Phaedra, a lover of Phyllis, and one of those who fought before Troy, Ov. Her. 2 ; A. A. 2, 353 ; 3, 459 ; R. Am. 597 ; Just. 2, 6, 15 ; cf. Hyg. Fab. 59 and 243. de-mordeOi without perf, morsum, 2. v. a. To bite off (very rare) : aliquid, Plin. 28, 4, 11 : ungues, *Pers. 1, 106. de-mdi'10r. mortuus, 3. v. dtp. To die off, sc. from among the living ; to de- pan, decease (cf. Doed. Syn. 3, p. 182) (in the class, per. only ua the perf., or, more freq., in the part. perf. ; not found in Caes. and the Aug. poets). — I, Lit. : quum es- set ex veterum numero quidam senator demortuus, Cic. Verr. 2, 2, 50 ; cf. tantum hominum demortuum esse, ut, etc., Liv. 40, 19 ; and id. 26, 23 ; so Curt. 8, 10 : alii 6Unt alias, nostrique familiares fere de- mortui, Cic. Att. 16, 11 ad fin. : posse eve- nire, ut demoriantur mancipia, Ulp. Dig. 4, 11, § 5. — So in the pub. law lang. : in demortui (majristratus) locum creatur, sufficitur, etc., Liv. 5, 31 Drak. ; 23, 21 sq. ; Suet. Caes. 41; Aug. 10, 31.— H. Trop. (only in Plaut.) : To depart, be gone : po- tationes plurimae demortuae, Quot adeo coenae, quas deflevi, mortuae ! Plaut. Stich. 1, 3, 58. — And, 2. Aliquem, To be dying for love of any one (cf. depereo) : ea demoritur te, Plaut Mil. 4, 1, 23 ; so id. ib. 4, 2, 49. dc-mdror> atus, 1. v. dtp. n. and a. 1. Neutr., To loiter, linger, delay (so very rare) : me hie demoratam tam diu, Plaut. Rud. 2, 4, 27 : ille nihil demoratus exsur- git Tac. A. 15, 69 : quamdiu legationis causa ibi demorantur, Ulp. Dig. 5, 1, 2, § 4. — More freq. (and quite class.), II, Act., To retard, detain, delay one : diu me estis demorati, Plaut. F.pid. 3, 2, 40 ; cf. ne di- utius vos deniorer, * Cic. de Or. 2, 58, 235 : detinere aliquem et demorari, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15 : nullo hoste prohibente aut iter demorante, Caes. B. G. 3, 6fin.; so repentinas eornm eruptiones, id. B. C. 1, 81, 5 : novissimum asrmen, id. ib. 3, 75, 3 ; Tac. A. 12. 68.— Poet. : Teucros quid demoror armis ? restrain from battle, Virg. A. 11, 175 ("ab armis," Serv.) : fando sur- gentes demoror austros, Virg. A. 3, 481 ("z. e. vos demoror quominus ventis utami- ni," Serv.) : inutilis anuos demoror, de- tain the years (sc. that hasten to an end), i. e. remain alive, Virg. A. 2, 648 (" quasi festinantes diu vivendo delineo," Serv.) ; et tua progenies mortalia demoror arma, i. e. await, Virg. A. 10, 30 Wagn. (" exspec- to, sustineo," Serv.). de-morsico. without perf, atum, 1. v. a. To bite off (only in Appuleius) : ora mortuorum, App. M. 2, p. 124 : rosas, id. ib. 3, p. 140. Demosthenes, is. ™., AwoeBiims, The most celebrated of the Grecian orators, "Cic. de Or. 1, 20; 1, 61, 260; Brut 9; Quint. 10, 1, 76; 12, 10, 23 sq. ;" Juv. 10, 114, et saep.— Hence, 2. Demosthc- nicus- a > um > a 4)-' Demosthenic : et De- mosthenicum, quod ter primum ille vo- cavit (*'. e. action), Aus. Prof. 1, 19. de-mdveo, movi, motum, 2. v. a. To move away, put away, remove (freq., and good prose): I, Lit: demoveri et de- DEMU pelli de loco neccsse est eum qui dejicia- tur . . . neminem statui detrusum, qui non adhibita vi manu demotus et actus prae- ceps intelligatur, Cic. Caecin. 17, 49 ; cf. id. Agr. 2, 29 fin. : hostes gradu. Liv. 6, 32 ; cf. sacra statu suo, id. 9, 29 (al. dj- movere) ; and without abl. : Pompcius vestri facti praejudicio demotus, forced to yield, * Caes. B. C. 2, 32. 2 : flumen solito alveo, Tac. A. 1, 79 : Silanum Syria, id. ib. 2, 43 : Pallantem cura rerum, id. ib. 13, 14 : Burrum praefectura, id. ib. 13, 20, et al. : non alteros demovisse, sed utros- quc constituisse, Cic. Sull. 21 fm. ; Tac. A. 4, 60 ; cf. id. ib. 15, 65 ; 14, 12 : in insu- las interdicto igni atque aqua demoti sunt id. ib. 6, 30. — II. Trop. : oculos ab alicu- jus oculis, Ter. Ad. 2, 1, 16 : formidine animum perterritum loco et certo de sta- tu demovere, Cic. Caecin. 15 : aliquem de vera et certa sententia, id. Verr. 1, 17 ad fin. : aliquem a causa alicujus, id. Clu. 15, 44 : odium a nobis ac nostris, id. de Or. 2, 51, 208. demptio, onis, /. [demoj A talcing away (very rare) : demptio aut additio literarum, Var. L. L. 5, 1,5: damnum a demptione, id. ib. 5, 36, 48. * de-mugi tus. a, urn > Part- [mugio] Filled with bellowing, lowing: paludes, Ov. M. 11, 375. * de-mulcatUS> »• «m, Part, [mulco] Beaten, cudgeled soundly : Marc. Cap. 8, p. 272. de-mulceo? without perf, mulctus, 2. v. a. To stroke down, to stroke caress- ingly (very rare) : caput tibi, Ter. Heaut 4, 5, 14: dorsum, Liv. 9, 16 ad fin. : ita motus et demulctus et captus est, ut, etc, Gell. 3, 13 fin. demum (also demus, like prorsus, quorsus, rursus, deorsus, Liv. Andr. in Fest p. 53), adv. [a lengthened form of the demonstr. particle dem in idem, tan- dem, related to the Gr. ty] Used to give prominence to an idea in opposition or restriction to another : At length, at last, not till then ; just, precisely ; only, etc. ; v. the following. I, In Latin of every period and description of writing. A, F.nclitically connected with pro- nouns like adeo (but less freq. than the latter ; v. 2 adeo, no. B, 2, a) : Just, pre- cisely, especially, indeed; also expressed by merely giving a stronger accentuation to the pronoun : Plaut Pers. 2, 3, 14 : sic sentio, id demum aut potius id solum es- se miserum, quod turpe sit, Cic. Att 8, 8 : idem velle atque idem nolle, ea de- mum firma amicitia est, Sal). C. 20, 4; cf. id. ib. 12^?i. : relinquere aculeum in au- dientium animis is demum potest, qui. etc., Plin. Ep. 1, 20, 18 : tamquam ad earn linguam demum natus esset, Quint 6 prooem. § 11 : me quoque per multos similis fortuna labores Jactatam hac de- mum voluit consistere terra, Virg. A. 1, 629 ; cf. id. ib. 2, 743, et al. : ille demum antiquis est adulescens moribus, Plaut Capt 1, 2, 20 : per quaedam parva sane, si ipsa demum aestimes, ducunt Quint. 1, 10, 5 : vos demum, ut video, legem an- tiquastis sine tabella. Sed ego, etc., Cic. I/eg. 3, 17,38 : quae demum causae secun- dam valetudinem praestent, Cels. Praef. : jam vero exsilium, si rerum naturam, non ignomininm nominis quaerimus, quan- tum demum a perpetua peregrinatione differt' Cic. Tusc. 5, 37, 107: sciscitando eo demum pervenit ut haud procul es- set, quin Remutn agnosceret Liv. 1,5 ad fin.~((i) Strengthened by a preceding verum enim vero, or a following profecto : verum enim vero id demum juvat si quem, etc., Ter. Ad. 2. 3, 2 ; so Sail. C. 2, 9 ; cf. Liv. 4, 4 : is demum profecto vi- tam aequa lance pensitabit, qui, etc., Plin. 7, 7, 5.— (y) Separated : hoc est demum quod percrucior, Plaut Bac. 5, 1, 13: ilia seges demum votis respondet avari Aeric- olae, Virg. G. 1, 47. B. Enclitically connected with the ad- verbs nunc, turn, or tunc, post, modo, jam, ibi, sic, etc. : Just, precisely, not till; also freq. expressed by more strongly accent- ing those particles. — a. ffme demum, Gr. yuv Sij, Now, noto at length, al last (cf. nunc adeo, under 2. adeo, no. B. 2, c) : nuno 441 DEMD demum ego cum ilia fabulnbor libere, Plaut. Poen. 5, 3, 40 : nunc demum scio, Me fuisse excordem, id. Mil. 2, 6, 62 ; cf. id. Epid. 3, 4, 22 ; Ter. Heaut. 2, 3, 12 : nunc demum venis 1 id. Ad. 2, 2, 25: nunc demum rescribo iis Uteris, quas, etc., Cic. Att 16, 3: undevicesimo aetatis anno dicere in foro coepi et nunc de- mum, quid praestare debeat orator, ad- huc tamen per caliginem video, yet it is only now that I am at length beginning to see, Plin. 5, 8, 8, et saep. — (/?) In Plautue with following conjunctions, quum, quo- niam, etc. : nunc demum a me insipien- ter factum esse arbitror, Quum rem cog- nosco, Plant, Mil. 2, 6, 80 ; cf. nunc de- mum istuc dicis, quoniam, etc., id. Rud. 4, 4, 78 ; v. also below. — (y) Separated by pol. edepol, or other words : nunc pol de- mum ego sum liber, Plaut. Casin. 4, 4, 14 : nunc edepol demum in memoriam regre- dior, quum cogito, etc., id. Capt. 5, 4 ; 25: nunc pol ego demum in rectam redii semitnm, id. Casin. 2, 8, 33 : nunc defae- cato demum animo egredior domo, id. Aul. 1, 2, 1 : heu nunc misero mihi de- mum Exsilium infelix I Virg. A. 10, 849. — b, Turn demum, Then at length, then in- deed (so most freq., esp. in the historians ; in Caes. only in this connection) : turn demum Liscus oratione Caesaris adduc- tus, etc., Caes. B. G. 1, 17 ; so id. ib. 1, 50, 2; 1, 51, 2; 5, 33; Liv. 2, 20; 3, 12; 10, 13 ad Jin., et saep. : turn demum excedere oppido visum, Plin. Ep. 6, 20, 6 : turn de- mum, ac tunc quoque lente contanterque veniunt, id. ib. 1, 13, 2 : (mortui) Centum errant annos volitantque haec litora cir- cum ; Turn demum admissi stagna exop- tata revisunt, Virg. A. 6, 330 ; cf. id. ib. fi, 573; 9, 815; Georg. 3, 205; Ov. Her. 11, 91 ; Fast. 4, 615, et saep. ; Liv. 40, 50 : utra- que re satis experta turn demum con- sules. id. 2, 29; cf. turn demum movet arma leo, Virg. A. 12, 6.— (0) With follg. conjunct, nbi, si, quum, etc. (and in Plau- tus also separate ; cf. above, no. 1, b and c) : ubi expolivero, Magis hoc turn de- mum dices, Plaut. Poen. 1, 1, 61 ; so Sail. J. 46 ; Cels. 7, 27 ad fin. : si id facies, turn demum scibis, etc., Plaut. Mil. 4, 8, 56 ; so id. Men. 2, 2, 71 ; Cic. Rep. 1, 24 ; cf. with quodsi, Att. in Cic. Att. 9, 10, 4 : ac rum demum, quum medium tenuere, etc., Plin. Ep. 8, 20, 7: turn tu igitur demum id adulescenti aurum dabis, Ubi, etc., Plaut. Trin. 3, 3, 52. — Once in this connection demum alone : servata res est demum, si illam videro, Plaut. Merc. 5, 2, 68. — c. Tunc demum (cf. Drak. Liv. 41. 3, 5) : tunc demum intelliges, etc., Sen. Ep. 121 ; so Suet. Calig. 9 ; Col. 12, 23, 1 ; and con- nected with quum, id. Praef. fin. : with ubi, Cels. 3, 6 and 10. — jL P° st demum, Afterward, not till after : post eum demum hue eras adducam, Plaut. Asin. 5, 2, 65 ; so id. Amph. 3, 1, 16 ; Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 4 ; cf. Suet Aug. 10 ad fin.— ©, Modo demum, Only now, now for the first time : modone id demum sensti, Ter. Andr. 5, 3, 11. — £ Jam demum, Now at last, now (cf. lr\ . . . tj/in, Eurip. Suppl. 980 ; Troad. 235): Ov. Tr. 2, 8. — jr. Ibi de- mum, Just there: illic ibi demum'st locus, ubi, etc., Plaut. Capt. 5, 4, 3 ; so Quint. 10, 3, 13 ; Virg. A. 9, 445 ; Stat. Th. 2, 474 ; and perh. also id. Silv. 2, 3, 14 ; cf. also ibi demum, of time, Ter. Hec. 1, 2, 53. — h. Sic demum: sic demum socios con- Bumpta nocte reviso, Virg. A. 3, 795 ; so id. ib. 6, 154. — With the preceding cases is closely connected, 2. The construction of demum with the abl. temp, or abs. : ego novus maritus anno demum quinto et sexagesimo fiam 1 Ter. Ad. 5, 8, 15 : decimo demum pugna- vimus anno, Ov. M. 13, 209 : quarta vix demum exponimur hora, Hor. S. 1, 5, 23 : hieme demum, Plin. Ep. 7, 2, 2 ; id. ib. 7, 2, 2 : pontificntum maximum, quern num- quam vivo Lepido auferre sustinuerat, mortuo demum suscepit, Suet. Aug. 31 ; cf. appellato demum collegio obtinuit, id. Caes. 23; and Just. 1, 7, 3: his demum exactis, Virg. A. 6, 637.— And hence once with the nominative of the part. perf. : damnatuB demum vi coactus reddidit Ducentos et mille Philippum, Plaut. Bac. •J 3, 37. 442 DE N A C. To add emphasis to the idea con- tained in a proposition : Just, precisely, certainly, indeed (rare) : ea sunt enim de- mum non ferenda in mendacio, quae, etc., Cic. Rep. 2, 15: immemor est demum, nee frugum munere dignus, qui, etc., Ov. M. 15, 122 ; Quint. 10, 6, 5. II. I" post-Aug. Latin, A. To heighten by restriction : Only, solely, ex- clusively, duntaxat, tantum : ne vulgarem viam ingressus, alienis demum vestigiis insisterem, Quint. Prooem. § 3 ; id. ib. 2, 15, 1: adeo suis demum oculis credidit, id. ib. 11, 3, 68 : quaedam (verba) tertiae demum personae figura dicuntur, tit li- cet, piget, id. ib. 1, 4, 29 : qui (Cicero) non assecutus esset docendo judicem tantum et utiliter demum ac Latine per- spicueque dicendo, ut, etc., id. ib. 8, 3, 3, et saep. : nihil magis pro concione testa- tus est, quam id demum se habiturum, quod, etc., but just that, Suet. Oth. 6, et saep. : ut non is demum sit veneficus, qui vitam abstulit data potione, sed etiam qui mentem, Quint. 9, 2, 105 ; cf. with follg. verum etiam, id. ib. 7 prooem. § 1. — jj. With ita, Only so; then or in that case only ; not till then ; esp. freq. in condi- tional propositions : si plus humoris ex- cernitur quam assumitur, ita demum se- cundae valetudinis spes est, Cels. 3, 21 ; so Plin. 3, 9, 11; Plin. Ep. 3, 3, 2; Suet. Claud. 25; Vitell. 14; Just. 11, 4, 10. B. To point out something as taking place only after previous delay : At length, at last, tandem : quod oppidum Hispaniae frustra dhi oppugnatum illitis demum galbano facibus succenderit, Suet. Galb. 3 : ut demum fato functum palam factum est (cf, shortly before, quum con- valuisse tandem percrebuisset), id. Calig. 6. — With this is related, * 2. For denique, no. II. 2 : Finally, hi fine: ex quibus alium Ciceroni, alium Caesari, singulis demum singulos oppo- neremus, Tac. Or. 26 ad fin. — -Cf. respect- ing this art. Hand Turs. II. p. 250-260. * de-murmuroi are, v - a - To mut- ter over: carmen, Ov. M. 14, 58. de-mussatus, a, urn, Pan. [musso] Borne silently (post-class, and rare) : con- tumelia, App. M. 3, p. 140 : injuriis omni- bus, Amm. 30, 1. demutabllis, e, adj. [demuto] Changeable (eccl. Lat) : Prud. Apoth. 344 : narura, Tert. Anim. 2, 1. dcmutatlO, onis, /. [id.] A chang- ing, change (very rare, and critically cer- tain only in Tertullian) : demutatio mo- rum, Cic. Rep. 2, 4 dub. (sec. m. mutatio) Moser N. cr. : carnis, Tert. Res. earn. 55 ; so id. adv. Marc. 4, 1 ; 5, 10 fin. * demutator» oris, ™- [> are , v. n. To swim down : Tusco alveo, Hor. Od. 3, 7, 28. t dendrachates) »e, m. = Sev!Jpax&- rns (tree-agate) (*A species of agate known by that name), Plin. 37, 10, 54. t dendritlSi Idis, / = SevSpiriSi An unknown gem, Plin. 37, 11, 73. t dendroides» ac, m. = SevSpou/iiji, A kind of tithymalus, Plin. 26, 8, 45. t deudrdphorusi i. "*• =• &tvlpo6- poi (tree-bearer) : I, An epithet of Silva- nUS : 3ILVANO dendrophobo sacrvm, Inscr. Orell. no. 1602. — Hence, H, A col- lege of priests who carried about branches of trees in procession, in honor of a divin- ity, Inscr. Orell. no. 1602; 2385; 3741.— III. A carpenter, Cod. Theod. 14, 8, lj Inscr. Grut 45, 8. dc-neg"0> avi, atum, 1. v. a. t To deny a thing, to say it is not so (so very rare) : datum denegant, quod datum est, Plaut. Men. 4, 2, 12: objecta, Tac. A. 15, 57. — Far more freq., and quite class, (cf , on the contrary, abnego), JX, To reject, refuse, deny a request, entreaty, etc. : (a) c. ace. : si tibi denegem, quod me oras, Plaut. Trin. 5, 2, 47 : quum id quod an- tea petenti denegasset, ultro polliceretur, Caes. B. G. 1, 42; cf. id. B. C. 1, 32, 6: auxilia, Hirt. B. G. 8, 45 : praemium dig- nitatis, quod populus Romanus, quum hu- jus majoribus semper detulisset, huic de- negaret, Cic. FI. 1 ; id. Verr. 2, 5, 14 ; cf. id. Jhil. 11, 8, 19 : sperata gaudia Nym- phae Denegat, Ov. M. 4, 369 : ilia meam mihi se jam denegat, Prop. 1, 6, 9, et saep. — Poet of subjects not personal : undas amnis, afflatus ventus, Ov. Ib. 107 sq. : oratorium ingenium alicui, Tac. Or. 10. — (/3) With an object-sentence or simply an inf. (poet.) : denegavit, se dare granum tritici, Plaut. Stich. 4, 1, 52 ; so Ter. Andr. 1, 5, 6 ; Prop. 2, 24, 28 : dare denegaris, Ter. Heaut 3, 1, 78 ; Hor. Od. 3, 16, 38.— (y) Abs. : Ter. Andr. 1, 1, 131 ; so id. ib. 4, 1, 6 ; 9 ; Cic. Fam. 5, 12, 2 ; Att. 1, 1 ; Suet Caes. 1, et al. deni) ae > "• "'""• "fr's'"*- [decern] 7"«» each, ten at a time, by tens : uxores ha- bent deni duodenique inter se commu- nes, Caes. B. G. 5, 14: Ariovistus denoB ut od colloquium adducerent postulovit, id. ib. 1, 43, 3 : gen. plur. denum, Cic. Verr. 2, 2. 49 ad fin. ; Col. 2, 10, 26, et al. : de- norum, Auct B. Alex. 2, 4; Liv. 43, 5 fin.— 2. Transf., for decern: Ten: bis denis Pbrygium conscendi navibus ae- quor, Virg. A. 1, 381; so id. ib. 11, 326: ter denis navibus ibant, id. ib. 10, 213; Plin. 2, 7, 5 fin., et al. dc-nicalis (in MSS. also written de- nec), e, adj. [nex] Purifying frym death : feriae, a funeral solemnity among the So- DENI mans for the purification of the family of the deceased, Col. 2, 22, 5 ; cf. " Denicales feriae colebantur. quum bominia mortui causa familia purgabatur," Fest p. 53 ; cf. id. s. r. pkivatae, p. 211 ; and Cic. Leg. 2, 22, 55. - denigratio, onis, /. [denigro] A blackening : capillorum, Theod. Prise. 1, 1. de-nigTO, ar e, v. a. To blacken, to color black (very rare ; in the Ciceron. period not at all) : J, L i t : terrain (amur- ca), Var. R. R 1, 55 ad fin. : lanam, Plin. 33, 6, 35: capillum, id. 23, 5, 52. — 'H. Trop. : honorem famamque alicujus, i. e. to asperse, calumniate, Finnic. 5, 10 ad fin._ denlquC) "do- (most prob. for dein- que) 1, Ong. denoting a succession in point of time : And thereupon, and then, in the sequel (so only in a few single instances) : Ter. Hec. 5, 3, 8 : risu omnes qui aderant emoriri. Denique Metuebant omnes jam me, id. Eun. 3. 1, 42 : ille imperat reliquis civitntibus obsides. Denique ei rei con- stituit diem. Caes. B. G. 7. 64 ; Sail. H. frgm. orat Phil. 1 : ferme ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt post prin- cipia denique, Plaut. Pers. 4, 1, 4. So in the interrogatory formula : quid denique agitis ? and what did you do then > Plaut Bac. 2, 3, 60 ; True. 2, 4, 47.— More freq. 2. Pregn., to denote the end of the period : At last, at length ; lastly, finally : boat coelum fremitu virum . . . Denique, ut voluimus, nostra superat manus, Plaut Am. 1, 1. 60 ; cf. id. ib. 1, 2, 12; Ter. Andr. 1, 1, 120 : nisi quia lubet experiri. quo evasuru'st denique. Plaut Trin. 4, 2, 93 ; cf. Ter. Heaut 3, 3. 8 ; Phorm. 1, 2, 71 ; 2, 2, 11 ; 4, 3, 44 ; Cato in Fest s. v. cite- ria, p. 46 : o crudelis Alexi, nihil mea carmina curas > Nil nostri miserere ? mori me denique coges, Virg. E. 2, 7: heu quae nunc tellus, inquit, quae me aequo- ra possum accipere i aut quid jam misero mihi denique restat > id. Aen. 2, 70 ; id. ib. 2, 295, et al. — b, Pleonaet. connected with ad extremum, ad postremum and tan- dem : boni nescio quomodo tardiores sunt et principiis rerum neglectis ad ex- tremurn ipsa denique necessitate exci- tantur, Cic. Sest 47 : victus denique ad postremum est, Just 12, 16 fin. ; so id. 37, lfin.: et tandem denique devorato pu- dore ad Milonem aio, App. M. 2, p. 121 ; so id. ib. 3, p. 133. — c. Sometimes for tan- dem, with a mention of that which, after a long delay, at length takes place : quae (sc. urbana) ego diu ignorans, ex wis ju- cundissimis Uteris a. d. V. Cah Jan. deni- que cognovi, Cic. Art 5, 20, 8 : aliquam mihi partem hodie operae des denique, jam tandem ades illieo, Plaut. MiL 4, 2, 40. — d. Connected with the particles of time turn, nunc, or an Abl. of time, it comes near to demum in eignif : Just, precisely: turn denique homines nostra intelligimus bona, quum, etc., Plaut Capt 1, 2, 39 : qui convenit poUiceri operam suam reip. turn denique, si necessitate cogentur, etc. ? Cic. Rep. 1, 6 ; so turn de- nique together, id. Quint 13, 43 ; Leg. 2, 4, 10 ; Tusc. 3, 31, 75 ; de Sen. 23, 82 ; Fin. 1, 19, 64 ; de Or. 2, 77 fin. ; Att 9, 2 A, § 2 ; Ov. Her. 10, 43, et saep. ; and separa- ted, Cic. Lael. 22. 84 ; Caecin. 34 fin. : tan- tum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse, Cic. Fam. 9, 14, 5 ; cf. id. Quint. 13 : prisca juvent alios ; ego me nunc denique natum Gratulor, Ov. A. A. 3, 121 ; cf. id. Her. 12, 105 : ne is, de cujus officio nemo umquam dubitavit sexagesimo denique anno dedecore note- tur, Cic. Quint 31, 99 ; cf. Caes. B. G. 1, 22, 4 ; B. C. 1, 5, 2; SalL J. 105, 3 ; Cic. Mil. 13, 34. — Hence also, (o") Like demum with is and vix, to strengthen the idea : si qua metu dempto casta est, ea denique casta est Ov. Am. 3, 4, 3 : is enim deni- que honos mihi videri solet, qui, etc., Cic. Fam. 10, 10 ; Ov. Her. 16, 215. II. Transf., in the enumeration of a series of facts or arguments. A. Like the rad. word dein (deinde) with a following postremo (so in only a lew examples) : Var. L. L. 8, 19, 113 : oiones urbes, agri, regna denique, postre- mo etiam vectigalia vestra venierint, Cic. D E N Agr. 2, 23 fin. ; so id. Cat 2, 11, 25 ; N. D. 3, 9, 23 ; Fam. 2, 15. 4 : primum ill L s cum Lucanis bellum fuit . . . Denique Alexan- der rex Epiri . . . cum omnibus copiis ab his deletus est ... ad postremum Agatho- cles, etc., Just. 23, 1. 15. B, Pregn., to denote the end of the series : Finally, lastly, in fine (the usual meaning of the word, in which it occurs time3 without number) : consilium cepe- runt . . . ut nomen hujus de parricidio de- ferrent, ut ad earn rem aliquem accusato- rem veterem compararent . . . denique ut, etc., Cic. Rose. Am. 10, 28 ; cf. id. Rep. 1, 43 : cur etiam secundo proelio aliquos ex suis amitteret? cur vulnerari pateretur optime de se meritos milites ? cur deni- que fortunam periclitaretur ? Caes. B. C. 1, 72, 2 ; cf. so non denique, ace. to some non, id. ib. 3, 72, 3 ; aut denique, ace. to some aut, Cic. Arch. 6, 12; qui denique, ace. to some qui, id. Rep. 1, 17 ; rum de- nique, ace. to some rum, Virg. G. 2, 369, et saep. ; quum de moribus, de virtutibus, denique de republica disputet (Socrates), Cic. Rep. 1, 10 : mathematici, poetae, mu- sici, medici denique, etc., id. Fin. 5, 3, 7 : denique etiam, id. Flacc. 4, 9 ; so id. Sest 10 : primum omnium me ipsum vigilare, etc. : deinde magnos animos esse in bonis viris . . . : deos denique immortales . . . auxilium esse laturos, id. Cat 2, 9. 2. Freq. in ascending to a climax, or comprising the foregoing idea in a higher or more general expression : In a word, in short, briefly .- quis hunc hominem rite dixerit, qui sibi cum suis civibus, qui de- nique cum omni hominum genere nul- lam esse juris communionem velit ! Cic. Rep. 2, 26 ; so id. Pis. 20, 45 ; Verr. 2, 2, 69 ; Liv. 4, 56 ; 8, 21 ; Tac. A. 2. 10, et al. : pernegabo atque obdurabo, perjurabo de- nique, Plaut. Asm. 2, 2, 56 ; cf. Ter. Ad. 3, 4, 51; Hec. 4, 4, 95; Cic. Quint 16, 51; ct id. ib. 19, 62 ; Verr. 2, 2, 23 ; 2, 5, 27, et al : numquam tarn mane egredior, neque tarn vesperi domum revortor, quin te in fundo conspicer fodere, aut arare, aut al- iquid facere denique, Ter. Heaut 1, 1, 15 : quod malum majus, seu tantum denique ? Cic. Att 10, 8, 4 ; Caes. B. G. 2, 33, 2 : ne numi pereant aut pyga aut denique fama, Hor. S. 1, 2, 133 ; Ter. Ph. 4, 3, 44; Cic. de Or. 2, 78, 317 ; Verr. 1, 27, 70 ; 2, 2, 51 ; Nep. Pelop. 4, 3 ; Vellej. 2, 113 ; Tac. A. 1, 26 ; Ov. M. 2, 95 ; Her. 4, 84, et ah 3. In post-Aug. prose (esp. freq. in the jurists), to denote something as follow- ing from what was said before : In conse- quence, therefore, accordingly : hujus vic- toriae callide dissimulata laetitia est : de- nique non solita sacra Philippus ilia die fecit, etc.. Just 9, 4, 1 ; id. 11, 11, 4 : pul- cherrima Campaniae plaga est : nihil mol- lius coelo : denique bis floribus vernat, Flor. 1, 16, 3 ; Papin. Dig. 1, 7, 13 ; Ulp. ib. 10, 4, 3, § 15 ; 27, 2, 1 ; Paul. ib. 50, 17, 87, et saep. So in citing a decision or a case in support of a position assumed : denique Scaevola ait etc., Ulp. Dig. 7, 3. 4 ; so id. 4, 4, 3 ; 7, 8, 14 ; 39, 5, 18 ; 19, 6 : exstat quidem exemplum ejus, qui gessit (sc. magistratum caecus) : Appius denique Claudius caecus consiliis publi- cis intererat, id. ib. 3, 1, 1, § 5 ; so id. ib. 3, 1, 1, J 6 ; Papin. ib. 48, 5, 8. See more on this art in Hand Turs. II. p. 260-278. denomination oms, f. [denomino], rhetor, t. t., A naming after something, denomination ; a metonymy, Auct. Her. 4, 32 ; cf. immutatio. de-nomino» aT i atum, I. v. a. To name, to designate specifically, to denomin- ate (not ante-Aug. ; most freq. in Quint.) : hinc (sc. ab Lamio) Lamiae denominate *Hor. Od. 3, 17, 3 ; cf. Auct Her. 4, 32 ; Quint. 1, 5, 71 : multa sunt et Graece et Latine non denominata, id. ib. 8, 2, 4 : etiam in iis, quae denominata sunt (opp. res plurimae carent appellationibus), id. ib. 12, 10, 34 : de re denominata (opp. de communi appellatione), id. ib. 3, 6, 41. de-normO' without;*»/., atum, 1. v. a. [norma] To bring out of a regular shape, to make irregular (exceedingly rare) : an- gulus, qui nunc denormat agellum, Hor. 5, 2, 6. 9 : unea denonnata, Auct de Lim. p. 252 Goes. DENS denotation onis,/. [denoto] A mark- ing or pointing out (late Lat.) : omnium denotatione damnatus, Quint. Dec). 19, 3; so Tert Cult fern. 13. * denotatnS; u9 > m - pd] A marking or pointing out : Tert. Pall 4 med. dc-n6tO) av i> atum, 1. v. a. To mark out, point out, specify, denote (cf. demon- stro) (rare, but good prose ; not in Caes.) : qui uno nuncio atque una significatione literarum cives Romanos necandos tru- cidandosque denotavit Cic. Manil. 3, 7 : Icilios denotante senatu, Liv. 4, 55 ; cf. Tac. A. 3, 53 ; Agr. 45 Roth. : lineam con- spicuo colore, Col. 3, 15 : quot et qualea sint nati, id. 7, 9, 11 : pedes venalium cre- ta, Plin. 35, 17, 58 : quum ei res similes occurrant quas non hnbeat denotatas, Cic. Aead. 2, 18, 57 ; cf. Vellej. 2, 70, 2 Ruhnk. : aliquem omni probro, Suet Ca- lig. 56 ad fin. ; cf. Pomp. Dig. 30, 54. dens* dentis, m. [kindred with Gr. oooii! ("Goth, tunthus, and the Eng.)l, Tooth, " Plin. 11, 37, 61-64 ; Cels. 8, 1 ; Cic. N. D. 2, 54 ; Isid. 11, 1, 52 :" primo- res, the front teeth, Plin. 7, 16, 17 ; also called adversi acuti. Cic. N. D. 2, 54 ; praecisores, Isid. 11, 1, 52 ; and in beasts : rapaces, Veg. Vet 6, 1, 1 : canini, the ca- nine teeth, eye-teeth, Var. R. R. 2, 7, 3 ; Cels. 8, 1 ; Plin. 11, 37, 61 ; 28, 11, 49 ; Isid. 1. 1. ; and in horses : columellares, Var. R. R. 2, 7, 2 ; Plin. 11, 37, 64 : maxillares, the jaw-teeth, grinders, Cels. 1. 1. ; called also genuini, Cic. 1. 1. ; and molares, Isid. 1. 1., et saep. : dentes scalpere, Plin. 30, 4, 9 : fricare, id. ib. : searificare, id. 26. 11, 49 ; cf. id. 30, 3, 8 : mobiles confirmare, id. 28, 11, 49 ; cf. mobiles stabilire, id. 32, 7, 26 : eximere, Cels. 6, 9 : evellere, Plin. 30, 3, 8 : extrahere, id. 32, 7, 26 : excutere, Juv. 16, 10, et saep. : dens Indus, ;'. e. the ele- phant's, Ov. M. 8, 288 ; hence for ivory, id. ib. 11, 167 ; Stat S. 3, 3, 95 ; also call- ed dens Libycus, Prop. 2, 31, 12 : Numi- da, Ov. Pont 4, 9, 28; and Erythraeus, Mart. 13, 100.— 2. Proverb.: a. Albis dentibus deridere aliquem, i. e. to laugh heartily at a person (so as to show one's teeth), Plaut Epid. 3, 3, 48.— b. Venire sub dentem, To fall into the jaws, under the clutches of, Petr. 58, 6. — B. Meto n., of things resembling a tooth : Tooth, point, spike, prong, tine, fluke, etc. : aratri, CoL 2, 4, 6 ; Virg. G. 2, 423 ; Luc. 7, 859, et al. ; cf. Var. L. L. 5, 31, 38 ; Voss. Virg. G. 1, 170 : (irpicis), ace. to Var. L. L. 5, 31, 38 ; Fest. s. v. ibpices, p. 78 : pecti- nis, Var. L. L. 5, 23, 33 ; Tib. 1, 9, 68 : (clavi), id. 1, 2, 18 : serrae, Plin. 16. 43, 83 ; Vitr. 1, 5 ; cf. Ov. M. 8, 246, and 6, 58 ; hence, in architecture, the walls in- dentated like the teeth of a saw, which connected the two main walls, Vitr. 6, 11 : forcipis, id. 10, 2 : (ancorae), Virg. A. 6, 3 : for talx (vinitorum). id. Georg. 2, 406 Voss., et saep. — n. Trop. (qs. a gnaw- ing) Envy, ill-will : more hominum invi- dent, in conviviis rodunt, in circulis velli- cant : non illo inimico sed hoc maledico dente carpunt, Cic. Balb. 26 ; so invidus, Hor. Od. 4, 3, 16 : ater, id. Epod. 6, 15. densablliS; e, adj. [denso] Binding, astrineenl (late Lat) : cibus, Coel. Aur. Tard.5, 7. densatlO. 6 n is> /■ [id-] A thicken- ing : prima, Plin. 31, 7, 39. densatlVUSi a * um . a m - d" n - [*&■) a little tooth (not ante- Aug.) : I. Lit., Pall. 1, 28, 6; App. Apol. p. 278. — II. Meton.: 1. An agricultural implement with teeth, Pall. Jun. 2, 4. — 2. Iu architect., A modillion, dental, a small ornament between the frieze and the larmier, Vitr. 1, 2 ; 4, 2 ; 3, 3. * dcntldacum, i> "• ( sc - instrumen- tum) [dens-duco] An instrument for draw- ing teeth, a tooth-drawer, as a transl. of the Gr. icovTaywyov, Coel. Aur. Tard. 2, 4 ad fin. (in VaiTO, dentarpaga). dentifrangibulus, i- »»•> and -um, i. n. [dens-frango] A tooth-breaker^ a com- ic word in Plautus: *1, Masc, One who knocks out teeth, Plaut. Bac. 4, 2, 23. — And. *2. n - ( sc ' instrumentum) for The fist, id. ib. 14. dentifricium. ii, n. [dens-frico] Tooth-powdir, dentrifi.ee, Plin. 28, 11, 49 ; 29, 3, 11 ; 30, 3, 8; 32, 6, 21, et al. ; Scrib. Comp. 59 ; Mart. 14, 56 in lemm., et saep. * dcntllcgTUS, i, m - [dens-lego] One who picks up his teeth, sc. after they have been knocked out ; a comic word in Plau- tus : Plaut. Capt. 4, 2, 18. 1. dciltio. ire, v. n. [dens] To breed teeth, to cut teeth, to teeth : Cels. 2, 1 med. : pueros tarde dentientes, Plin. 30, 3, 8 ; cf. id. 21, 20, 83, et al.— *2. Transf, in Plautus, of the teeth themselves : To arhe, smart, itch (as in teething children ; comically said of the parasite who has nothing for his teeth to chew upon) : ne DENU dentes dentiant, Plaut. Mil. 1, 1, 34 (Scali- ger, to chatter, ace. to his emendation of a fragment of Var. in Non. 72, 10. Ace. to Lindem., to grow, because not worn off by eating). *2. dentiOi 6nis, /. [1. dentio] A teething, Plin. Valer. 1, 4, 2. dcntiscalpiuni! ". «• [dens-scalpo] A tooth-pick, Mart. 7, 53 ; 14, 22 in lemm. dentitlOi onis, /. [1. dentio] A teeth- ing, dentition, of children, Plin. 28, 19, 78: 30, 15, 47, et al. de-nubOj P s i, ptum, 3. v. n. To gel married off (sc. from the paternal home; cf. deduco, no. I. B, 5, b.), to marry (in Tac. 6, 27, perh. also with the accessory notion of a lower rank) (rare ; perhaps not ante- Aug.) : nee Caenis in ullos Denupsit tha- lamos, Ov. M. 12, 196 ; so Tac. A. 6, 27 ; App. M. 9, p. 231 : Claro fratri denuptam, id. Apol. p. 319.— 2. Transf.: alma si- num tellus jam pandet, adultaque pos- cens Semina depositis cupiet denubere plantis, Col. poeta 10, 158. And in an obscene sense of the Emporor Nero, Tac. A. 15, 37_; Suet Ner. 29. de-nudo, avi, atum, 1. v. a. To lay hare, make naked, denude, viz.: J. i. q. To uncover (rare, but quite class.) : 1, Lit. : denudatis ossibus, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 106 : ne Verres denudetur a pectore, ne cicatrices populus Romanus aspiciat, Cic. Verr. 2, 5, 13 : capita cum snperciliis denudanda tonsori praebui- mus, Petr. 103, 3 : matresfamilias et adul- tas aetate virgines, Suet. Aug. 69 : (surcu- li) medullam, Var. R. R. 1, 41, 2.-2. T r o p. : To disclose, reveal : denudavit mihi suum consilium, Liv. 44, 38 ; cf id. 42, 13 : multa incidunt quae invitos denu- dent, Sen. Tranqu. 15. — ||„ i. q. To strip, plunder: *1, Lit.: civibus Romanis cru- delissime denudatis ac divenditis, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15. — *2. Trop.: ne dum novo et alieno ornatu velis ornare juris civilis scientiam, 6uo quoque earn concesso et tradito spolies atque denu- des, Cic. de Or. 1, 55, 235. denunciatio (-tiatio). onis, /. [de- nuncio] An indication, intimation, an- nouncement, declaration : (a) c. gen. : quae est enim ista a diis profecta signifi- catio et quasi denunciatio calamitatum ? Cic. Div. 2, 25 : denunciatio belli, id. Phil. 6, 2, 4 ; cf. Liv. 21, 19 ; and armornm, id. 45, 3 ad fin. : testimonii, Cic. Fl. 6, 14 ; cf. denuncio, no. 1.3: denunciatione peri- culi permovere, menacing, *Caes. B. C. 3, 9 : ingentis terroris, Liv. 3, 36 : accusa- torum, i. e. information, an informing, delatio, Suet. Aug. 66. — With gen. subj. : Catilinae, Cic. Sull. 18, 52 : boni civis (i. e. professio, promissio), Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 4 : quietis, Veil. 2,70, l:—([j) Abs.: huic denunciationi ille pareat? Cic. Phil. 6, 3, 5 : Quint. 4, 55, et al. [denunciator, oris, m. [denuncio] Under the emperors (since the second century of the Christian era), A police of- ficer, police inspector, Inscr. Orell. no. 5 ; 2544 and 3216. de-nunClO (-tio), avi, atum, 1. v, a. Orig., a 1. 1. in the lang. of pub. law, relig., and jurispr. : To give an official intima- tion, to make an official announcement or declaration of one's intentions (by means of a messenger, herald, etc.) ; to announce, intimate, declare, nuntiando declarare ; and with a follgj ut or merely the con- junctive : to intimate, order, command. I. Polit. lang.: (a)c.acc: ut omne bellum, quod denunciatum indicrumque non esset, id injustum esse atque impium judicaretur, Cic. Rep. 2, 17; so coupled with indictum, id. ib. 2, 23 ad fin. (frgm. ap. Isid. Orig. 18, 1, 3) ; Off. 1, 11, 36; cf. quos senatus ad denunciandum bellum mi8erat, id. Fam. 13, 24 : utrum pauco- rum ea denuneiata an universae civitatis essent, Liv. 24, 37, fin,—(fi) With an object-sentence: quod sibi Caesar denunciaret se Aeduorum in.jurias non neglecturum, etc., Caes. B. G. 1, 36, 6 : quum se scire quae fierent denunciaret, id. ib. 5, 54 ; Liv. 45, 1 ad fin., et saep For ut (v. the follg.) : denunciat centuri onibns exsequi caedem. Tac. A. 11, 37. — (v) With ut or ne : Gaditinos denuncia- visse Gallonio, ut sua sponte excederet D K N u Gadibus ; si id non fecisset, sibi consili- um capture?, Cacs. B. C. 2,20, 13; cf. Liv. 7, 31 : nationibus dcnunciare, uti auxilia mittant, Caes. B. G. 6, 10: cf. per vicos urbesque, ut corumeatus expedirent Liv. 44, 26; Cacs. B. C. 3, 86 fin. ; cf. dictator magistro equitum denunciavit ut scse loco teneret neu absents se cum hoste manum consereret Liv. 8, 30 ; and so with ne: id. 9, 36 fin., ct al.— (,') With simple conjunctive: (legati) de- nuncient Gallicis populis, multitudinem suam domi contineant, Liv. 39, 54 fin. ; cf. Suet Calig. 55: (Alcibiades) denuncia- vit his (multibus), qui in stationibus erant, observarent lumen, etc., Froutin. Strat. 3, 12, 1 Oud. N. cr., et al. 2. In r e 1 i g. 1 a n g. : («) c.acc: qui- bus portentis magna populo Romano bel- la denuncinbantur, Cic. Div, 1, 43, 97 ; so caedem Caesari evidentibus prodisiis, Suet. Caes. 81 ; cf. also id. Aug. 94 ; 96 ; Virg. A. 3, 366, et al.— W) With ut : si quid tale accident ut a deo denunciatum videatur, ut exeamus e vita, Cic. Tusc. 1, 49, 118. 3. In jurid. lang. : alicui testimoni- um. To summon, a witness : si accusator voluerit testimonium eis denunciare, Cic. Rose. Am. 38, 110 (cf. denunciatio testi- monii, id. Flacc. 6, 14) ; so too testibus : quoniam duo genera sunt testium, aut voluntariorum aut eorum, quibus in judi- ciis pnblicis lege denuticiatur, Quint 5, 7, 9; cf. ib. § 15; Plin. Ep. 6. 5, 2. And quite abs. : non denunciavi, Cic. Fl. 15, 35. II, T r a n s f. beyond the technical sphere: To announce, intimate, declare; to denounce, menace, threaten ; with ut, or merely the subjunct, to intimate, order, command. 1. Of personal subjects: (a) c. ace. : ille inimicitias mihi denunciavit, Cic. Phil. 5, 7, 19 ; cf. populo Romano servitutem, id. ib. 5, 8, 21 : proscription nem, caedem, direptionem, id. Sest 20, 46 ; cf. id. ib. 17 fin. ; Mur. 24 fin., et saep. : oculis et aspectu vim tribunieiam, id. Agr. 2, 5, 13 ; id. Att 13, 12, 3.— (£) With an object-sentence: Cic. Phil. 6, 3 : Sex. Alfenus denunciat sese procu- ratorem esse, Cic. Quint. 6, 27 : quum se ad omnia, de quibus quisque audire vellet esse paratum denunciaret id. de Or. 1, 22. 103 j id. Rep. 3, 11 ad fin,, et saep.— (y) With a relative sentence: de- nunciasti homo adulescens, quid de sum- ma reipublicae sentires, Cic. Plane. 22. — (i'<) With ut : mihi Lupus noster subito denunciavit ut ad te scriberem. Cic. Fam. 11, 25. — (e) With simple conjunc- tive: moneo, praedico, ante denuncio, abstineant etc., Cic. Verr. 1, 12 fin. — Q With de: de isto fundo, Cic. Caecin. 32 ad fin. — (r;) Abs. : monente et denunci- ante te, Cic. Fam. 4, 3 ; id. Quint. 17. 2. Of subjects not personal : ter- ra continens adventus hostium multis in- dices ante denunciat Cic. Rep. 2, 3 ; ilia arma non periculum nobis sed praesidi- um denunciant id. Mil. 1, 3 : si ante ex- ortum nubes globabuntur, hiemem aspe- ram denunciabunt etc., Plin. 18, 35, 78 ; cf. Virg. G. 1, 453 : hoc juncti boves, hoc paratus equus, hoc data arma denunci- ant Tac. G. 18 ad fin. deilUO- adv. [contr. from de novo, which thus separated never occurs; cf. Ruhnk. Ter. Andr. prol. 26 ; Oud. App. M. 3. p. 225. Cf., on the contrary, the Fr. de nouveau] Anew, afresh, again (most freq. in vulg. lang. in Plaut and Ter. ; elsewh. very rare ; not found in Caes. and the Aug. poets). 1. i. q. de integro of the restoration of a thing which has been destroyed : Anew, afresh, i k kqi vrjs : aedificantur aedes totae denuo, Plaut. Most. 1, 2, 36 ; cf. urbes ter- rae motu subversas denuo condidit Suet. Aug. 47. 2. For the usual iterum, A secotid time, once more, again ■■ si parum intellexti, di- cam denuo, Plaut Rud. 4, 4, 59 ; cf. id. MiL 3, 3, 3 : Plaut Most. 1, 3, 66 ; cf. id. Pers. 5. 2, 47 : in Etruria rebellante de- i nuo. Liv. 10, 31 : denuo in voluntarium j exsilium proficiscitur, Just 5, 5 fin. ; Plaut ! Pocn. 4, 2, 28. 3. For the usual rursus. of any thing i DE O S that is repeated (not precisely a second time) : Once more, again ; hence often with verbs compounded with re : ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, ut etc., Plaut. Men. 5, 2, 115: So. Amphirruonis ego sum servus Sosia. Me. Etiam de- ] nuo? what, again? id. Amph. 1. 1, 238; ! so id. ib. 1, 1, 139 : 160 ; Ter. Eun. 5, 2, j 60 : Sicilia censa denuo est Cic. Verr. 2. I 2, 56 : recita denuo. id. ib. 2, 1, 14. — Ple- ! onast connected with rcdire, Plaut. Capt. I 2, 3, 51 ; cf. id. True. 2. 4, 42 ; with re- dauspicari, id. ib. 3, 5, 109 ; with respon- dere, Ter. Eun. 4, 4, 24 ; with referre, id. Hec. prol. alt 30. And so sometimes connected with rursus (rursum), Plaut Casin. prol. 33 ; Poen. prol. 79 ; Auct. B. Hisp. 'So fin. 4. Like out Again (in, lam going back again) and the Gr. aj, to qualify an ac- tion as producing a return to a former state, or merely a change from the pres- ent state (so almost exclusively in collo- quial lang.) : aperi . . . continuo operito denuo, and then cover it up again, Plaut Trim. 3, 3, 76 ; cf. id. Merc. 5, 2, 14 ; Ter. Heaut. 4, 6, 4 : et nunc quid exspectat, Syre ? an dum tunc denuo abeat, etc, id. Heaut. 3, 2, 32 ; cf. Plaut. Merc. 5, 2, 80 : tict tibi puniceum corium postea atrum denuo, and then again black, id. Rud. 4, 3, 61; Auct Her. 4, 19. — Cf. on this art Hand Turs. II. p. 278-280. * de-OCCOi To harrow : Plin. 18, 15, 37. DsOlS' idi 3 ' /-, — i?wfr, The daughter of Deo (Anui, Ceres), i. e. Proserpine, Ov. M. 6, 114 ; Aus. Ep. 4, 50. Deoius. a, um, adj. Belonging or sacred to Deo (^nw, Ceres) : quercus, Ov. M. 9. 759. de-pnoro, avi, atum, 1. v. a. To un- load, disburden (very rare) : J. Lit. : na- ves deoneratae, Amm. 24, 6 ; so Am. 6, p. 202. — 2. Trop. : ex Situs invidia deone- rare aliquid et in te trajicere, * Cic. Div. in Caecil. 14, i6 : foeditate corpora deo- nerans, Arn. 7, p. 249. de-opto, are, v. a. To choose out, se- lect : deoptandi potestas, Hyg. Fab. 191. + deorata perorata, Fest. p. 56. deorsum (dissyll. per synaeresin, Lucr. 1, 363 ; 2, 205 ; 217 ; 230 ; 4, 630 ; 6, 335 ; cf, on the contr., trisyll., id. 2, 202. — Also deorsus, like prorsus, quorsus, rur- sus, adversus, App. M. 8, p. 207 ; 9, p. 236 ; de Deo Socr. p. 47 ; Flor. no. 15), adv. [contr. from de-vorsum, turned down] Downward, kotoj, opp. to sursum (freq. and quite class. ; not in Caes.), I. To indicate motion : ego me deorsum duco de arbore, Plaut. Aul. 4, 8, 8 : deorsum cuncta feruntur (opp. flam- mae expressae sursum), Lucr. 2, 202 sq. ; cf. id. in locc. citt. supra, Cic. N. D. 1, 25 ; Fin. 1, 6, 18 ; Cels. 5, 26, no. 31 : reliqui (gestus) ante nos et dextra laevaque et sursum et deorsum aliquid ostendunt, Quint 11, 3, 105 ; Plaut. Am. 5, 1, 56 : de- orsum cadit id. Rud. 1, 2, 89 ; cf. ut isto gladio deorsus ad meum Tlepolemum vi- am quaeram, i. e. in orcum. App. M. 8, p. 207. — I), Pleonast connected with versus (versum) : ubi deorsum versus ibit Cato R. R 156, 4 ; so Col. 4, 20, 3 : lumbis de- orsum versum pressis, Var. R. R. 2, 7, 5 ; cf. sagittam atque lapidem deorsum an sorsum mittas hoc interest; nam neu- trum potest deorsum versum recte mitti, sed sursum utrumque optime, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1. — c. Connected with sur- sum, Upward and doicnward, npand doirn, avo) Karui, : ne sursum deorsum cursites, Ter. Eun. 2, 2, 47 ; cf. naturis sursum de- orsum, ultro citro commeantibus. Cic. N. D. 2, 33. 84 : Cels. 2, 8 : quum terra qua- titur et sursum ac deorsum movetur, Sen. a N. 6, 21. Tf , To indicate position, locali- ty: Down, below: qui colunt deorsum, magis aestate laborant: qui sursum, ma- gis hieme . . . nee non sursum quam de- orsum tardius serunrur ac metuntur, Var. R R. 1, 6, 3 ; Plaut Aul. 2, 7, 5 ; Ter. Ad. 4, 2, 34 sq. Cf. on this art Hand Turs. II. p. 230- 282. deorsn?; v - pieced, ad init. de-oseulor> atus, 1. v. dep. To hiss warmly, affectionately (very rare) : vix re- D E P A primo labro, Ob istam rem quin te deo3- I culer, etc., Plaut Casin. 2, 8, 17 sq , so Ca- sinam, id. ib. 31 : tuos oculos, Plaut Ca- sin. 1, 1, 48 ; so Scipionis dexteram, Val. Max. 2, 10, 2.—* 2. Transf., To praise, | laud highly : tidem atque ingenium pueri, I Gcll. 1, 23, 13. £3P^tleosculatus in the pass, sense : rursum me deosculato, App. M. 2, p. 119 ; so id. ib. 2, p. 121. dc-paciscor (also written depec), pactus, (pect), 3. v. dep. To bargain for, agree upon ; and abs., to make an agree- ment: I. Lit (repeatedly in Cic., elsewh. rare) : ipse tria praedia sibi depactus est, Cic. Rose. Am. 39 fin. : aliquid cum ali- quo, id. ib. 38, 110 ; cf. App. M. 10, p. 248 ; and depactus est cum eis, ut arma et im- pedimenta relinqueret, Cic. Inv. 2, 24, 72 : ad conditiones alicujus, id. Verr. 2, 3, 24 fin. : cur non honestissimo (sc. periculo) depecisci velim > id. Att. 9, 7, 3. — \y m With jurists, in a bad sense, ace. to Ulp. Dig. 3, 6, 3: "hoc edicto tenetur etiam is, qui de- pectus est Depectus autem dicitur tur- piter pactus."— *n, Trop. : jam depecis- ci raorte cupio, to bargain for death, i. e. to be content to die, Ter. Ph. 1, 3, 14 Ruhnk. v. paciscor, no. II. depactus, a, um, 1. Part., from de- paciscor. — 2. Part., from depango. depalatlO, 6nis, /. [ 1. depalo ] A bounding with palings, apalingoff: Inscr. Orell. no. 3689. — 2. Dierum, A marking off the length of hours by the shadows of small uprights fixed on the dial, Vitr. 9, 5. depalator. oris, m. [id.] One who marks out the bounds ; hence trop., a founder : disciplinae divinae (coupled with architectus), Tert adv. Marc. 5, 6. dc-palmo. are, v. a. [palma] To strike with the open hand, to box on the ear : La- beo in Gell. 20, 1, 13. 1. de-palo, avi, arum, 1. v. a. To bound with palings (late Lat) : Inscr. Orell. no. 3683 : quodammodo mundum, Tert adv. Herm. 29: civitatem, to found, estab- lish, id. Apol. 10 ; cf. depalator. 2. de-palo, are, v. a. [palam] To dis- close, reveal : adulterium Veneris (Sol), Fulg. Myth. 2, 10; id. ib. 3, 6. de-pangO. without perf, pactum, 3. v. a. To drice down^ drive in, fix into the ground (rare): 1. Lit. : malleolum, Col. 3. 16, 1 ; cf. id. 3, 21, 11 ; 11, 3, 26 ; 30 ; Plin. 16, 26, 46 : quercus in scrobe depactae, id. 24. 1, 1 : in terram depacta, id. 2. 96, 98.—* 2. Trop. : vitae depactus terminus, Lucr. 2, 1087. * de -par ens, a, um, adj. Excessively sparing (cf. de, no. II. 2, c) ; henee nig- gardly : sordidos ac deparcos esse (pu- tabat), Suet. (perh. Nero in Suet.) Ner. 30. de-paSCOi pavi, pastum, 3. v. a. To feed down, feed off: j. Lit: A, Of the shepherd, Col. 2, 10, 31: glandem ego immisso pecore depasco, Ufp. Dig. 10, 4, 9 : saltus, Ov. F. 5, 283 : luxuriem sege- tum. Virg. G. 1, 112. — B, Of the cat- tle: To feed upon, eat up, consume (in this sense also in the middle form, depas- COTj pactus, 3.). — (a) Form depasco: si hoedi roscidas herbas depaverint Col. 7, 5, 21 ; so Virg. G. 4, 539. In the part. perf. .- saepes Hyblaeis apibus florem depasta sa- licti, id. Eel. 1, 55 ; so segetes, Plin. 18, 17, 45, § 161 : altaria. poet for that which is upon it, Virg. A. 5, 93. — (/i) Form depas- cor : papilio ceras depascitur, Plin. 11, 19, 21 : miseros morsu depascitur artus (ser- pens), Virg. A. 2, 215. In the part. perf. : Claud. VI. Cons. Honor. 239 ; cf. depastis juvencis, Auct. Laud. Here. 77. — H Transf. (so usually as a v. dep.): omnia nos itidem depascimur aurea dicta, Lucr. 3, 12: in qua (oratione Sulpicii) inter- dum, ut in herbis rustiei solent dicere, in summa ubertate inest luxuries quaedam, quae stilo depascenda est, Cic. de Or. 2, 23, 96 : veterem possessionem Academiae, id. Leg. 1, 21. 55 : artus depascitur arida febris,"Virg. G. 3, 458 ; imitated by Claud, in Rutin. 1 302; Idyll. 3, 11. Rarely in the act. form : et potuit Latinum longo depascere bello? Sil. 16, 631 (cf. carpo, no. II. 2, b ; decerpo, no. II. 2, b, et al.). The part. perf. in a pass, signif. : ipsaque diris Frons depasta modis, Sil. 6, 51 : de- pasti flammis scopuli, id. 12, 153. 445 DE PE depascor- ari, v. preced. art, no. I. B. an5 II. * depastlO> onis, f [depasco] A feed- ing: animalium, Plin. 17, 24, 37, § 237. *de-pavrtas< a, um i Tart, [pavio] Beaten down, trampled down, trop. : Sol. 2. depeciscor, v - depaciscor. dcpcctlOj o 11 ' 9 ? /■ [depeciscor] A bar- gain, contract, agreement (late Lat, and very rare) : Cod. Theod. 2, 10, 1. de-pectO; without perf, xum, ere, v. a. To comb off, comb down (very rare) : crines buxo, Ov. F. 6, 229 ; cf. jubas, id. A. A. 1, 630 ; and Liber depexus crinibus, id. Fast. 3, 465 : ars depectendi digeren- dique lini, Plin. 19, 1, 3 fin. : vellera foliis, Virg. G. 2, 121 ; cf. Plin. 12, 14, 32, and 6, 17, 20. — Jocosely, i. q. to cvrry one's hide, i. e. give him a beating: Ter. Heaut. 5, 1, 78. * depeculator> oris, m. [depeculor] A plunderer, embezzler: aerarii, Cic. Verr. 1, 1, 2. + depeculatus a pecore dicitur. Qui enim p\)pulum fraudat, peculatus poena tenetur, Fest. p. 57. de-peculor* atus, 1. v. dtp. [peculi- umj To despoil, pillage, rifle, plunder, embezzle (very rare) : Apollonium omni nrgento spoliasti ac depeculatus es, Cic. Verr. 2, 4, 17 : depeculassere aliqua spe- rans me ac deargentas6ere Decalauticare, cbunio speculo depeculassere, Lucil. in Non. 97, 9. — *2. Trop. : laudem hono- remque alicujus, i. e. to detract from, di- minish, Cic. Verr. 2, 4, 36. [U^In pass, signif. : populum de- peculari (" anoev^ovodai"), Coel. in Prise, p. 793 P. : me impune irrisum esse habi- tum, depeculatum eis, Plaut. Epid. 3, 4, 83. dc-pcllo- puli, pulsum, 3. v. a. To drive out, drive away, remove, expel ; to drive, thrust, or cast down (quite class., and very freq.). J, hit.: A, In gen.: demoveri et de- pelli de loco, Cic. Caecin. 17, 49 ; cf. an- seres de Falerno, id. Phil. 5, 11 ; and eum de provincia, Nep. Cat. 2 : aquam de agro, Cato R. R. 155 : qui ab aris et focis fer- rum flammamque depellit, Cic. Sest. 42 ; cf. tantam molem a cervicibus nostris, id. Cat. 3. 7, 17 : jugum a civibus, id. Rep. 2, 25: vincula a singulis vobis, Liv. 6, 18 med„ et al. : non equitem dorso, non fre- num depulit ore, Hor. Ep. 1, 10, 38 : qui recta via depulsus est, Quint. 2, 17. 29 ; cf. recto cursu, Hor. S. 2. 5, 78 : aliquem urbe, to banisJi, Tac. A. 3, 24 ; cf. aliquem Italia, id. ib. 14, 50; 16. 33 : nubila coelo, Tib. 1, 2, 49 : iirnem classibus, Virg. A. 5, 727 ; cf. ib. 9, 78 and 109 : tela, Cic. Quint. 2, 8 : cf. aerata tela alicui, Tib. 1, 10, 25 ; and ictus alicui, Val. Fl. 6, 652: Stellas Aurora, Ov. M. 7, 100; cf. noctem Auro- rae lutn'na, id. ib. 7, 835 : quum cibo et potione fames sitisque depulsa est, Cic. Fin. 1, 11, 37: cf. frigus duramque famem, Hor. S. 1, 2, 6 : morhum, Cic. Fam. 7, 26 fin. ; Caes. B. G. 6, 17 ; cf. pestem augu- rio, Virg. A. 9, 328 ; and mortem fratri, Ov. Her. 14, 130, et saep. : quo (sc. Man- tuam) solemus ovium teneros depellere fetus, to drive down to, Virg. E. 1, 22. — * (J}) As a v. neutr., To deviate: corpora spatio depellere paullum, Lucr. 2, 219. B. In partic, 1, Milit. I. I.: To drive away, expel, dislodge an enemy from his position : defonsores vallo munitioni- busque depellere, Caes. B. G. 3, 25 : so hostem loco, id. ib. 7, 49 ; 7, 67. 5 ; B. C. 3, 52 : terra, Nep. Alcib. 8, 3 : tota Sicilia, id. Timol. 2 : inde (sc. loco editiore), Sail. J. 58, 3 ; cf. Frontin. Strat. 2, 5, 17 : prae- sidia ex his regionibus, Nep. Paus. 2 : praesidium facile, Frontin. Strat. 1, 10, 3, et saep. — *b. Transf. beyond the milit. sphere : To thrust out, remove from a sit- uation : arHicti jam et depulsi loco, Cic. Rep. 1, 44 ; cf. iterum ab eodem gradu depulBus est, Nep. Them. 5. 2. Econom, 1. 1, a matre, a mamma, or abs. : To remove from the breast, to wean, Var. R. R. 2, 2. 17 ; 2, 4, 16 ; Col. 7, 6. 8; Pall. 4, 14. 4 : Virg. E. 3, 82; 7, 15 ; Georg. 3, 187. Of human beingB, Suet. Tib. 44. II. Trop.: To deter, divert, dissuade from : nliquem de suscepta causa propo- sitaque eententia, Cic. Lig. 9 ; for which 446 DEPE aliquem sententia, id. Tusc. 2, 6, 16 ; Liv. 23, 8 : aliquem de spe conatuque, Cic. Cat 2, 7 ; for which aliquem spe, Liv. 31, 25 fin. ; 41, 23 : te ex ilia crudeli actione meo consilio esse depulsum, Cic. Rab. perd. 5 ad fin. : Caesar ab euperioribus consiliis depulsus, Caes. B. C. 3, 73 ; cf. a qua re depulsus, Nep. Dat. 7, 3 ; and judi- cem a veritate, Quint. 5 prooem. 6 1, et saep. : morte voluntaria turpitudinem, Cic. Prov. Cons. 3 fin. : duobus hujus ur- bis terroribus depulsis, id. Rep. 1, 47 fin. ; so pericula amici, id. Cluent 6, 17 : mul- tam ipsi T. Mario, id. Fam. 5, 20, 4 : om- nes molestias, id. ib. 2, 16 : auditiones fal- sas, Tac. A. 4, 11 : curas vino, Tib. 1, 5, 37 : ostenta a semet in capita procerum, Suet. Ner. 36, et saep. : depellere dictis, to deny, Lucr. 3, 322 : nee tuis depellor dictis quin rumori serviam, to be deterred, Plaut. Trin. 3, 2, 14 ; cf. Vibidiam repel- lere nequivit, quin, etc., to prevent, hinder, Tac. A. 11, 34. — Abs.: dis depellentibus (i. e. averrunci6) agnam Percute, Pers. 5, 167 Plum. de-pendco- ere, v. a. To hang from or on, to hang down (not freq. till the Aug. per. ; not found in Cic. and Caes.) : I. Lit.: (anellus) unus ex uno, Lucr. 6, 915 ; cf. sordidus ex humeris nodo depen- det amictus, Virg. A. 6, 301 : dependente a cervicibus pugione, Suet. Galb. 11 : de- pendent lychni laquearibus aureis, Virg. A. 1, 726 ; so galea ramis, id. ib. 10, 836 : parma laevo lacerto, id. ib. 11, 693 : hasta humero, Quint. 11, 3, 130 : serta tectis, Ov. M. 4, 760 : cervina vellera lateri sin- istra, id. ib. 6, 593 : coma Tigridi, id. A. A. 1, 224 : laqueo dependentem invenere, Liv. 42, 28 ad fin. : dependente brachio, Suet. Caes. 82 ; Ov. F. 3, 267.— H, Trop. (only in Ovid) : To depend upon a thing : dependetque fides a veniente die, Ov. F. 3, 356. And hence of etymol. depend- ence, i. e. to be derived : hujus et auguri- vm dependet origine verbi (sc. augustus) Et quodcumque sua Juppiter augel ope, id. ib. 1, 611. dc-pend©! di, sum, 3. v. a. and n. I, Act. (orig., to weigh out; hence), To pay (rare, but quite class.): 1. Lit: mi abjurare certius est quam dependere, Cic. Att. 1. 8 fin. ; so Col. 5. 1, 8 ; Just. 22, 8, 8; App. M. 8, p. 213; Ulp. Diff. 12, 6, 42 ; Ga.j. Inst. 2, § 127 : dependendum tibi est, quod mihi pro illo spopondisti, Cic. Fnm. 1, 9, 9 ; cf. Plaut. Trin. 2, 4, 25. — 2, Trop. : reipublicae poenas autprae- senti morte aut turpi exsilio, Cic. Sest. 67. 140: so poenas reip.. id. Cat. 4, 5, 10. — B. Transf.: To spend, expend, lay out upon a thing (post-Aug.) : plus in operia eervorum avocandis quam in pretio re- rum hujusmodi dependitur. Col. 11, 1, 20 ; cf. id. 4, 22, 7: tempora Niliaco amori, Luc. 10, 80 ; cf. caput felicibus armis, to give up. abandon, id. ib. 8, 101. — *H. Neutr., To weigh less : nee dependis nee propendis, Plaut. Asin. 2, 2, 39 (v. the pass, in connection). dependulus» a, urn, adj. [dependeo] Hanging down (an Appuleian word) : crines cervicc, App. M. 2, p. 119 : alii sta- tuis, id. ib. 3, p. 130. * dc-pennatus, a, um, adj. [penno] Winged, trop. : depennato orationis elo- quio, Var. in Fulg. 561, 12. deperditus» a, um, Part, and Pa., from deperdo. de-pcrdCj dldi, ditum, 3. v. a. |. To destroy, ruin. So only in the part, perf, and rare : sator inopia deperditus, i. e. im- poverished, Phaedr. 1, 14, 1 : ut est deper- ditus Io, i. e. desperately in love, Prop. 2, 30, 29 ; cf. amore, Suet. Dom. 3 :— deper- ditum intelligitur, quod in rerum natura esse desiit Gaj. Dig. 5, 3. 21. — More freq., and quite class,, |f. To lose : qui non so- lum bona sed etiam honestatem mieeri depordiderunt, Cic. Prov. Cons. 5, 11 : nihil sui, Caes. B. G. 1, 43, 8 : vitalem Ben- sum, Lucr. 3, 526 : folia (arbores), Plin. 16, 22, 34 : colorem, id. 37, 8, 33 ; Tib. 1, 4, 29 sq., et saep. : gratiam, Plaut. Epid. 1, 1, 9 : tantum ejus opinionis, Caes. B. G. 5, 54 fin. : bonam formam, Hor. S. .1, 2, 61 : usum linguae, Ov. M. 5, 562, et al. : ne quid ex his deperdat id. Tusc. 5, 14 ; cf. paucos ex suis (nostri), Caes. B. G. 3, DE PL 28 fin. : ne quid apud vos de existimatio- ne sua deperderet Cic. Fontej. 9, 19 ; so quid de libertate, id. Verr. 2, 2, 30 : nihil de jure civitatis, id. Caecin. 35, 102 : paul- lulum admodum de celeritate (stilus), Quint 10, 7, 24 : ne quid Summa deper- dat metuens, aut ampliet ut rem, Hor. S. 1, 4, 32 : quod ex naufragio expulsum est . . . non est in derelicto, sed in deperdito, Javol. Dig. 41, 2, 21 ; cf. Gaj. ib. 5, 3, 21. — Hence * deperditus, a, um, Pa. (ace. to no. II.), Corrupt, abandoned : Gell. 5, 1, 3. dc-perco> n, 4. v. n. To go to ruin, perish; to be lost, undone: I, In gen. (quite class.) : neque adaugescit quic- qunm neque deperit inde (sc. de materia), Lucr. 2, 296 : tempestate naves, Caes. B. G. 5, 23 : perexigua pars illius exercitus superest, magna pars deperiit, id. B. C. 3, 87 ; cf. id. B. G. 7, 31, 4 : si servus depe- risset, had been lost (by death or flight), Cic. Top. 3, 15 : ut scida ne qua depereat, id. Att. 1, 20 ad fin. ; Hor. Ep. 2, 1, 40, et snep. : auro rerum uni nihil igne deperit, Plin. 33, 3, 19.— H. In partic, of lovers: To be desperately in love with, dying with love for a person (not so in Cic. ; neither in Virg., Hor., nor Ovid ; but esp. freq. in Plaut) ; constr. aliquem (amore), more rarely alicujus amore, in aliquo, and abs. : ut hie te effiictim deperit, Plaut. Am. 1, 3, 19 ; so aliquam (coupled with deamare), id. Epid. 2, 2, 35 : aliquam, id. Casin. 1, 1, 19 : 2, 8, 34 ; Cure. 1, 1, 46 ; Epid. 2, 2, 114 ; Bacch. 3, 3, 66, et saep. ; Ter. Heaut 3, 2, 14; Catull. 100, 2: amore aliquam deperire, Plaut. Cist. 1, 3, 43 ; cf. ilium deperit impotente amore, Catull. 35, 12 : amore mulierculae, Liv. 27, 15 ; so id. 56, 50 ; cf. amore sui, Suet. Vesp. 22 : quum laceratum corpus, in quo deperibat, in- tueretur.Curt. 8, 6 ; Plaut Epid. 1, 1, 62. de-petig'O; mis, /. A leprosy, scab, spread over the whole body (v. de, no. II. 2, c), Cato R. R. 157 fin. ; cf. scabies deque petigo, Lucil. in Non. 160, 18. depcjluSj a, um, Part., from depecto. depictllS) a, um, Part., from depingo. de-pilis, e, adj. [1. pilus] Without hair (very rare) : genae, App. M. 7, p. 191 ; cf. pueri (coupled with glabri), Non. (Var. in NoiU) 530, 25. de-pilo, without perf, atum, 1. v. a. [id.] To pull out the hair, pluck out the feathers (ante-class, and post-Aug., and rare) : Graecatim depilari magis quam amiciri. Tert Pall. 4 : perdicem, Apic. 6, 3 ; Mart. 9, 28 : struthiocamelus, Sen. Cons. Sap. 17: amygdalae, Apic 2, 2. — 2. Transf, depilatus, Plucked, i. e. plun- dered, cheated, Lucil. in Non. 36, 28. de-ping'O. nxi, pictum, 3. (perf. syn- roji. depinxti, Plaut. Poen. 5, 2, 154) v. a. I, To depict, portray, paint, draw (rare, but quite class.): J, Lit: tabellas ob- scnenas. Prop. 2. 6, 27 : imaginem in ta- bula sipariove, Quint. 6, 1, 32; cf. Gell. 19, 10, 2 : pugnam Marathoniam, Nep. Milt 6, 3. — 2. Trop., by speech or m thought: To portray, represent, sketch, de- scribe, imagine, conceive : formam verbis, Plaut. Poen. 5, 2, 154 ; cf. Quint 8, 3, 63 ; and in ilia (sc. republica), quam sibi Soc- rates Peripatefico illo in sermone de- pinxerit, Cic. Rep. 2, 29 : vitam hujusce, Cic. Rose Am. 27, 74: minuta quaednm nimiumque depicta, too elaborately de- fined, id. Or. 12, 39 : mens nostra aliquid coiritatione, i. e. to imagine, id. N. D. 1, 15, 39 T cf. id. Acad. 2, 15, 48.— II, To em- broider: depictas gemmatasque indutus paenulas, Suet. Calig. 52. dc-plang'O, nxi, 3. v. a. To beioail, lament, (poet, word, and very rare) : Cad- meida palniis Deplanxere domum, Ov. M. 4, 546; so id. ib. 14, 580; Sen. Here. Oet 1852 : antiqua peccata, Hier. Jes. 1, 1, 1. dc-planO) avi, atum, 1. v. a. To level off, to make level or even (post-class.) : mon- tes, Lact 4, 12 : vulnus, Veg. 3, 19 ; cf. ib. 22,2. dc-plantOj avi, atum, 1. ». a. 1, To take off a twig or shoot : Var. R. R. 1, 40, 4 ; so virgulas de cytiso, id. ib. 1, 43. — Hence, b. Transf, To break off. ramum, Col. 2, 2, 26.-2. To set in the ground, to plant, Plin. 17, 16, 26 ; 17, 20, 33 ; cf. Voss. ad Virg. G. 2, 65. DEPO de-pleo, evi, 2. t). a. To empty out, to draw off (very rare,) : oleum, Cato R R. 64/«. ; Col. 12, 50, 8 and 10 : sanguinem, to let blood, Plin. 18, 16, 43 ; for which, an- imal, Veg. 1, 13, 4; 1, 22, 1 ; 1, 24.— Poet. : haustu fontes, Stat. Ach. 1, 8: vi- tam querelis, Manil. 4, 13. de-plexus, a, um, adj. fplector) Clasping, grasping any thing: Lucr. 5, 1320. * dcplorabundus, a, um, adj. [de- Sloro] Bitterly weeping : Plaut Aul. 2, 4, B (also quoted in Non. 509, 7). de-pldrat£o> 6 n i 9 > /• [id.] A beweep- ing, bewailing, Sen. Consol. ad Marc. 9 ; Ep. 74 med. ; Tert. Apol. 1. de-pldrOi avi, atum, 1. v. n. and a. 1, Neutr., To weep bitterly, to wail, lament, complain (repeatedly in Cic. ; elsewh. not eo used) : afiiictus et jacens et lamentabili voce deplorans, Cic. Tusc. 2, 13 fin. : de euis incommodis, id. Verr. 2, 2, 27 ; so de aliqua re, id. ib. 2, 3, 18 (coupled with conqueri); Seat. 6, 14. — 2. Transf., of the vine: To drop, bleed greatly: Pall. Febr. 30. — Far more freq. and quite class., but not in Caes., H. Act., To bitterly weep for, bewail, lament, deplore ; si ad scopulos haec conqueri ac deplorare vellem, Cic. Verr. 2, 5, 67 : damnationem illam, id. Clu. 24, 65 ; so aliquid, id. Cat. 4, 2 Jin. (coupled with lamentari) ; id. de Sen. 23, 84; Tusc. 5, 39, 115, et al.; Liv. 4, 40; 29, 31 ; 43, 7, et al. ; Ov. M. 5, 63 ; 13, 481 ; Trist. 3, 5, 8, et saep. : quae de altero de- plorentur, Cic. de Or. 2, 52, 211 ; cf. multa de Gnaeo deplorabo, id. Att. 9, 18.— B. Since the Aug. per., mcton. (effectus pro causa, to weep for as lost, i. e.), To regard as lost, to give up : Lucr. 5, 40 ; so agros, id. 41, 6 : paene Romanum nomen, id. 9, 7 : diem, Quint. 10, 3, 128 : exitum, Flor. 2, 18, 15 : res, id. 2, 15, 16 : deplorata spes est, Liv. 26, 12 ; cf. vota coloni, Ov. M. 1, 272. de-pluiti ere, •>■ "• To rain down (a poet, word, and very rare) : multus in terras deplueretque lapis, Tib. 2, 5, 72 : incjie sinus matris violento defluit imbre (Juppiter), Col. poeta 10, 206.— With an ace. : (Niobe) lacrimas depluit, Prop. 2, 20, 8. _ * de-plumiS) e, adj. [pluma] Without feathers, featherless : nudae atque deplu- mes (hirundines), Plin. 10, 24, 34. de-pol£o» without perf, ltum, 4. v. a. To smooth off, polish off (very rare) : ali- quid cote, Plin. 36, 25, 63. Comic. : dor- sum meum virgis, Plaut. Epid. 1, 1, 85. — 2. "depolitum perfectum, quia omnes perlectiones antiqui politiones appella- bant,"_Fest p. 54 ; cf. the follg. art. * depdlltlO. onis, /. [depolio, no. 2, a careful tending ; hence concr.] , A tasteful cultivation, A charming possession, estate : agri depolitiones, Var. in Non. 66, 29. .* depompatiO; onis, /. [depompo] Lit, A depriving ot ornament ; hence A dishonoring : Christianorum, Hier. adv. Rutin. 31. * dc-pompO) are, v. a. L i t, To de- prive of ornament ; hence To dishonor : Hier. in Nahum. c. 3. * de-ppnderO; are, v. n. To press down by its weight, to weigh down : Petr. poet. frgm. 26, 3. deponens, entis, Pa., v. the follg. art, ad Jin. de-pono. posui, positum, 3. (perf. de- posivi, Plaut. Cure. 4, 3, 4 ; deposivit, id. Most 2, 1, 35 : Catull. 34, 8 : part. sync. depostus, Lucil. in Non. 279, 19 ; v. pono) v. a. To lay away, to put or place aside ; to lay, put, or set down ; to lay, place, set, deposit (uncommonly freq. in all periods and sorts of writing) ; constr. abs. or with in c. abl., sometimes with in c. ace; cf. Ramsh. Gr. p. 470, and v. the follg. I. Lit: A. I 11 gen.: caput deponit condormiscit, Plaut Cure. 2, 3, 81 ; cf. ca- put terrae, Ov. Am. 3, 5, 20 : corpora (pe- cudes), Lucr. 1, 259 ; cf. corpora sub ra- mis arboris, Virg. A. 7, 108 ; also fessum latus sub lauru, Hor. Od. 2, 7, 19 : men- tum in gremiis mimarum, Cic. Phil. 13, 11, 24, et saep. : onus, Lucr. 3, 1072 ; Cic. Rose. Am. 4, 10; Sull. 23, 65; Front Strat. 1, 5, 3, et al. ; cf. onera jumentis, Caes. B. C. 1, 80, 2 : arma, Caes. B. G. 4, DEPO 32 ad Jin.; B. C. 3, 10, 9 ; Liv. 5, 2, et al. ; cf. depositis in contubemio armis, Caes. B. C. 3, 76, 2, and arma humeris, Virg. A. 12, 707 ; Liv. 9, 46 : coronam, and, short- ly after, coronam Romae in aram Apolli- nis, id. 23, 11 : ungues et capillos, i. e. to take off, cut off, Petr. 104, 6 ; cf. comas (for which, shortly before, secuit capil- los), Mart. 5, 48, 6 ; and crinem, Tac. H. 4, 61, et saep. : argenti pondus defossa ter- ra, Hor. S. 1, 1, 42 : semina vel scrobe vel sulco, to deposit in the earth, to set in, plant, Col. 5, 4, 2 ; and stirpem vitis aut oleae, id. 1, 1, 5 : malleolum in terram, id. 3, 10, 19 : plantas sulcis, Virg. G. 2, 24, et saep. : exercitum in terram for exponere, Just 4, 5, 8. — Poet, of bearing, bringing forth (as the putting oft" of a burden) : (Lato- nia) quam mater prope Deliam Deposi- vit olivam, Catull. 34, 8 ; cf. onus natu- rae, Phaedr. 1, 18, 5 ; and id. 1, 19, 4. To lay as a stake, wager : Dam. Ego hanc vi- tulam . . . Depono. Men. De grege non au- sim quicquam deponere tecum... verum pocula ponam Fagina, Virg. E. 3, 31 sq., et saep. B. Inpartic. : 1. Pregn., Tolayup, lay aside, put by, deposit any where ; to give in charge to, commit to the care of, in- trust to any one, sc. for preservation, safe- keeping : non semper deposita reddenda : si gladium quis apud te sana mente de- posuerit, repetat insaniens : reddere pec- catum sit, etc., Cic. Oif. 3, 25, 95 ; eo ali- quid apud aliquem, Plaut Bac. 2, 3, 72 ; Caes. B. C. 3, 108 fin. ; Quint 5, 13, 49 ; 7, 2, 50 ; Suet Aug. 101, et saep. ; cf. also obsides apud eos, CaeB. B. G. 7, 63, et al. : praedam in silvis, Caes. B. G. 6, 41 ; cf. pecuniam in templo, Liv. 44, 25 : pecu- nias in publica fide, id. 24, 18 ad fin.; but also liberos, uxores suaque omnia in sil- vas, Caes. B. G. 4, 19 ; and HS sexagies in publicum, id. B. C. 1, 23, 4 Oud. K cr. : impedimenta citra flumen Rhenum, id. B. G. 2, 29, 4 : saucios, id. B. C. 3, 78, 1 and 5, et saep. : habere aliquid in deposi- to, Papin. Dig. 36, 3, 5 Jin. : si pro deposi- ts apud eum fuerit, Ulp. ib. 33, 8, 8, § 5. 2. Because it was the custom to take a person who had just died out of bed and lay him on the ground, me ton. de- positus, Just dying, just dead ; dying, dead : jam turn depostu' bubulcus Exha- lans animam pulmonibus aeger agebat Lucil. in Non. 279, 19 ; Caecil. ib. 30 : ut deposit! proferret fata parentis, Virg. A. 12, 395 Serv. : jam prope depositus, certe jam frigidus, Ov. Pont. 2, 2, 47 : deposi- tion nee me qui fleat ullus erit, id. Trist. 3,3, 40 : depositvs IN pace, Inscr. Orell. no. 5014 ; cf. ib. no. 4874. And transf. : mihi videor magnam et maxime aegram et prope depositam reip. partem susce- pisse, Cic. Verr. 2, 1, 2. 3. In post-Aug. lang., esp. freq. in the jurists, of buildings, etc. : To pull down, take down, demolish : aedificium vel arbo- ris ramos, Ulp. Dig. 8, 2, 17 (shortly after, qui tollit aedificium vel deprimii) ; so id. ib. 8, 5, 6 ; Paul. ib. 8, 2, 31 ; 10, 1, 4 ; Ja- bol. ib. 41, 3, 23 fin., et saep. : deposita arx, Stat S. 1, 4, 91. II. Trop. : 1, With a predominant notion of putting away, removing, etc. : To lay down, give up, resign, get rid of: studia de manibus, Cic. Acad. 1, 1, 3 : ex memoria insidias, id. Sull. 6, 18 : in 6er- mone et suavitate alicujus omnes curas doloresque deponere, id. Fam. 4, 6, 2 : pe- titoris personam capere, accusatoris de- ponere, id. Quint. 13 fin. ; so contentio- nem, Liv. 4, 6 ; cf. certamina, id. ib. ; and bellum, Ov. M. 8, 47 ; 14, 571 ; Tac. H. 2, 37 ; id. opp. incipere, Sail. J. 83, 1 ; opp. coepisse, Liv. 31, 1 ; and connected with omittere, id. 31, 31 ad fin. : deponere amicitaas suscipere inimicitias, Cic. Lael. 21, 77 ; so invidiam, id. Agr. 2, 26, 69 : si- mulates, id. Plane. 31, 76 : moerorem et luctum, id. Phil. 14, 13 : omnem spem contentions, Caes. B. G. 5, 19 : consilium adeundae Syriae, id. B. C. 3, 103 : impe- rium, id. B. G. 7, 33 ad fin. ; B. C. 2, 32, 9 ; Cic. N. D. 2, 4, 11 : Liv. 2, 28, et al. ; cf. provinciam, Cic. Pis. 2, 5 ; Fam. 5, 2, 3 ; dictaturam, Quint 3. 8, 53 ; 5, 10, 71 ; Suet Caes. 77 : nomen, id. Ner. 41 ; Ov. M. 15, 543 : famem, id. Fast. 6, 530 ; cf. DEPO sitim in unda vicini fontis, id. Met. 4, 98 : morbos, Plin. 7, 50, 51, et saep. 2. (ace. to no. I. B) To deposit, intrust, commit to, for safe-keeping : populi Ro- mani jus in vestra fide nc religione depo- no, Cic. Caecin. 35 fin. : aliquid rimosa in aure, Hor. S. 2, 6, 46 : aliquid tutis au- ribus, id. Od. 1, 27, 18,— Hence deponens, entis, Pa., subst (sc. ver- bum, lit., a word that lays aside its proper pass, signif.), In the later gramm. lang. a term denoting that class of verbs which resemble the Greek middle verbs ; Deponent, Charts, p. 143 P.; Diom.p. 327 ib. ; Pri6C. p. 787 ib. sq., et saep. t depontani senes appellabautur, qui sexagenarii de ponte dejiciebantur, Fest p. 57 ; v. sexagenarius. depopulation onis,/. [depopulor] .4 laying waste, marauding, pillaging (sev- eral times in Cic. ; elsewhere rare), Cic. Pis. 17, 40 ; Verr. 1, 4, 12 ; Fontej. 16, 34 ; Rep. 2, 14 ; Liv. 43, 23. In plur., Cic. Phil. 5, 9, 25. * depopulator, oris, m. [depopulor] One who lays waste, a marauder, spoiler, pillager : fori, Pseudo-Cic. Dom. 5, 13. depopulo* are, v. the follg., ad fin. de - popillor, atus, 1. v. dep. a. To lay waste, ravage, plunder, pillage (quite class.) : ut Ambiorigis fines depopularen- tur, Caes. B. G. 6, 42 fin. ; cf. ad fines de- populandos, id. ib. 7, 64, 6 ; Hirt 8, 24, 4 ; Liv. 10, 12, et al. : agros Remorum, Caes. B. G. 2, 7, 3 ; so agros, Cic. Verr. 2. 3, 36 ; Phil. 7, 5, 15 ; Liv. 5, 4 ad Jin. ; 22, 13 ; 43, 5, et saep. ; cf. extrema agri Romani, Liv. 4, 1 : earn regionem, Caes. B. G. 6, 33, 2: vicinam humum late, Ov. Tr. 3, 10, 56, et saep. : multas domos, plurimas urbes, omnia fana, Cic. Verr. 1, 4, 11 : quos fidos nobis rebatur depopulari, Tac A. 13, 37.-1». Transf. out of the rmlit sphere : quos impune depopulatur et dis- poliatur dedecus, Afran. in Non. 480, 13 ; Ov. F. 1, 684 : hereditates, to waste, dissi- pate, Ulp. Dig. 47, 4, 1 : in qua (sc. urbe) omne mortalium genus vis pestilentiae depopulabatur, swept away, destroyed, Tac. A. 16, 13. GF' a. Active form depopulo, are : agros audaces depopulant servi, Enn. in Non. 471, 19: macellum, Caecil. ib. 18: agros provinciamque, Auct B. Hisp. 42, 6 ; greges, Val. Fl. 6, 531. — q. Depopu- lor, ari, in pass, signif.: communi la- trocinio terra omnis depopulabitur, Lact Ira D. 16 ad fin. In class, lang. only in the part. perf. : depopulatis agris, Caes. B. G. 1, 11, 4 : depopulata Gallia, id. ib. 7, 77, 14 : late depopulato agro, Liv. 9, 36 : omnis ora maritima depopulata ab Achae- is erat id. 37, 4 ; id. 10, 15. depOTtatio, onis, / [deporto] (an extremely rare word) A carrying or con- veying away, a transportation : Cato R. R. 144, 3. — 2. I" parti c, A perpetual banishment, transportation, deportation, Ulp. Dig. 48, 13, 3 ; ^8, 22, 6, et al. ; cf. deporto, no. II. 2. * deportatorius, a, um, adj. [id.] Beloginng to removal or transportation: onus, Imp. Const. Cod. 12, 47, 1. de-porto? avi, atum, 1. v. a. To car- ry or convey down ; to carry off, to convey away (freq. and good prose), I. In gen. : de fundo tigna et oleam ne deportato, Cato R. R 144, 3 : arma Brundisium jumentis, Pomp, in Cic. Att. 8, 12, A fin. : frumentum in castra, Caes. B. C. 1, 60, 3 ; cf. Suet. Caes. 43 : ossa ejus in Cappadociam ad matrem, Nep. Eum. 13 fin. : corpus Augusti Romam, Suet. Claud. 6 ; cf. id. Aug. 100 ; Tib. 75; id. Ner. 31 : per vicos, id. Aug. 78 fin., et saep. : ut te Leucadem deportaret, Cic. Fam. 16, 5 : naves partem exercitus eo deportaverant Caes. B. C. 1, 27 ; so of transporting by water, id. B. G. 3, 12, 3 ; Liv. 43, 6 ; Suet. Tib. 18 : quos (serpen- tcs) flumina deportant Plin. 6, 27, 31, § 136 ; id. 2, 103, 106, § 234. II, lu parti c, as a polit. 1. 1. 1. To bring or fetch home any thing from the provinces : victorem exercitum, Cic. Ma- nil. 21 ; so of bringing home an nrmy from a province, Liv. 26, 21 ; 30, 40 fin. ; 39, 38 ; 40, 35 ; 41, 17 ; 45, 38, et al. ; Cic. Verr. 2, 5, 16 : cum aliud nihil ex tanta 447 DEPO praedft dornum suam deportavisset, id. Eep. 1, 14. — b. T ransf., of abstract ob- jects : tertium triumphum, Cic. Off. 1, 22 ad fin. ; cf. lauream, Tac. A. 2, 26 fin. ; and gloriam ex illis gentibus, Curt. 9, 10 : si nihil aliud de hac provincia nisi illiua benevoleutiam deportassera, Cic. Att 6, I, 7 : te (sc. Atticum) non cognomen so- lum Athenis deportasse, sed humanita- tem et prudentiam intelligo, id. de Sen. 1 : nihil ex i6ta provincia potes, quod ju- cundius sit, deportare, id. Fam. 7, 15 fin. .- ex Asia deportatum fiagitium ac dedecus,' id. Muren.*5, 12. 2. To banish, transport, sc. to a distant" place for life (attended with loss of citi- zenship and testatorship, both of which the relegatus retained ; v. Ulp. Dig. 48, 22, 7, § 3 ; Gaj. ib. 28, 1, 8) (mostly post- Aug.) : " inter poenas est etiam insulae deportatio, quae poena adimit civitatem Romanam, :- etc., Ulp. Dig. 48, 22, 6 : Vibi- us Serenus in insulam Amorgum depor- tatur, Tac. A. 4, 13 : ut liberti quoque Italia deportarentur, id. ib. 14, 45 : in reis deportatis, Quint. 5, 2, 1. — 1>. Transf. : non hoc publicitus scelus hinc deporta- rier In solas terras ? Ter. Ph. 5, 7, 85. de-posco. poposci, 3. v. a. To de- mand, require, request earnestly, vehement- ly (freq. and quite class.), 1. In gen. : unum ab omnibus sociis et civibus ad id bellum imperatorem de- posci atque expeti, Cic. Manil. 2, 5 ; cf. id. 15, 44 : id non modo non recusem, sed etiam appetam atque deposcam, id. Phil. 3, 13, 33 ; so opp. recusare, id. Flacc. 33 fin. : sibi naves, Caes. B. C. 1, 56, 3 : pugnam, Suet. Oth. 9; Frontin. Strat. 1, II, 1 ; 2, 1, 3 : pericula (opp. detrectare), Tac. Agr. 11, et saep. — Abs. : de proelio cogitandum, sicut semper depoposcimus, Caes. B. C. 3, 85 fin. .- omnibus pollicita- tionibus deposcunt, qui belli initium faci- ant, id. B. G. 7, 1, 5. Hi Ii partic, 1, To demand, re- quest for one's self the performance of any duty or business : sibi id muneris, id. B. C. 1, 57 : tibi partes istas, Cic. Rose. Am. 34, 45 ; so primas sibi partes, Suet. Calig. 56 : illam sibi officiosam provinciam de- poposcit, ut, etc., Cic. Sull. 18 fin. ; cf. consulatum sibi, Suet. Aug. 26 : sibi has urbanas insidias caedis atque incendio- rum, Cic. Cat. 2, 3, 6 : coloniam tutan- dam, Suet. Vit. 1. 2. To require or demand a person, in order to bring him to punishment : ali- quem ad mortem, Caes. B. C. 3, 110, 5 ; cf. aliquem ad supplicium, Hirt. B. G. 8, 38, 3 : aliquem ad poenam, Suet. Tit 6 : aliquem morti, Tac. A. 1, 23: ad ducem ipsum in poenam foederis rupti depos- cendum, Liv. 21, 6 : auctorem culpao, id. 21, 10 ; cf. Hannibalem, Just. 32, 4, 8 : au- sum Talia deposcunt, Ov. M. 1, 200 ; Luc. 5, 296, et saep. 3. A gladiator's t. t. : To call out, chal- lenge one to fight : Liv. 2, 49. depdsitariUS) »> m - [depono, no. I. B ; prop, pertaining to a deposit ; hence] Injurid. Lat, 1, One who receives a deposit, a trustee, depositary, Ulp. Dig. 16, 3, 1, § 36 ; 16, 3, 7, § 2 (twice).— 2. One who makes a deposit, a depositor, id. ib. 16, 3, 7 fin. deposit!©, onis, /. [depono] (a post- Aug. word ; most freq. in jurid. Lat.) J. Lit, A laying down, putting off: 1. A depositing for safe-keeping, Ulp. Dig. 16, 3, 1 ; 5 ; Florent ib. 17. — 2. A pulling or tearing down : aedificii, Ulp. Dig. 4, 2, 9, § 2. — 3. A depositing in the earth, bury- ing, Inscr. Orell. no. 1121 (of 384 A.D.).— II, T r o p. : testium, A deposition, testi- mony, Cod. Just 2, 43, 3 : dignitatis, a lowering, degradation, Ulp. Dig. 48, 19, 8. — 2. m rhetor. : The close at the end of a period : prout aut depositio aut inceptio aut transitus postulabit, Quint 11, 3, 46 Spald. * depositlVUS, a, urn, adj. [id.] Of or belonging to a deposit : peciimae, giv- en in deposit, Cassiod. Var. 6, 8. depositor» oris > m - t' d -] (post-Aug. and very rare) 1, One who deposits a thing for safekeeping, a depositor, Ulp. Dig. 16, 3, 1, § 37.-2. A destroyer : patris natique, i. c. a denier, disowner, Prud. Apoth. 179. 44H d e pa dePOSitllS; a, um, Part., from depono. * depostulator, oris - m - [depostulo] One who demands a person, sc. for pun- ishment, torture, etc. : Christianorum, Tert Apol. 35. * de-postulo* are, v. a: To demand, require earnestly (the class, deposco) : aux- ilia sibi, Auct. B. Hisp. 1 fin. t UC-pdtrtur• t id -] A plun- derer Xlate Lat), Aug. Ep. 199. de-praedor, atus, 1. v. dep. a. To plunder, pillage, ravage (post-class. ) : agros, Just. 24, 6, 3 ; App. M. 8, p. 215 ; Vulg. Hiob. 24, 9. — In pass, signif. : agri, depraedati, Diet. Cretens. 2, 16 Deder. N. cr. depraesentiarum; «*>• [formed after the analogy of impraesentiarum] At present, now (only in the follg. two pas- sages) : Petr. 58, 3 ; id. ib. 74, 17. * de-prandiSt «. ad j- [prandeo] Fast- ing : leo, Naev. in Fest s. v. oreae, p. 189. depravatej ad *>- Perversely, etc. ; v. depravo, ad fin. depravatio, 6nis, /. [ depravo] A perverting, distorting, corrupting, vitia- ting (repeatedly in Cic. ; elsewh. rare) : 1. L i t : distortio et depravatio quae- dam, Cic. Fin. 5, 12, 35; cf. pedum, ma- nuum, articulorum omnium depravatio- nes, Sen. Ep. 24 med. : oris, Cic. de Or. 2, 62, 252.-2. Trop. : depravatio et foedi- tas animi, connected with deformitas cor- poris, Cic. Off. 3, 29, 105 : verbi, id. Part Or. 36, 127: consuetudinum. id. Leg. 1, 10, 29.— Abs. : Cic. Div. 2, 67. de-pravO) avi, atum. 1. v. a. [pravus] To pernert, distort, disfigure (good prose) : 1. Lit. : depravata corrigere crura, Var. L. L. 9, 5, 128 ; cf. so opp. corrigere, Cic. Fin. 1, 6; Div. 2, 46 : (oculi) uni anima- lium homini depravantur, unde cogno- mina Strabonum et Paetorum, Plin. 11, 37, 55, § 150.— 2. Trop. : To pervert, se- duce, corrupt, deprave : nihil est quin male narrando possit depravarier, Ter. Ph. 4, 4, 17 : jureconsultorum ingeniis pleraque corrupta ac depravata, Cic. Mur. 12, 27 ; cf. so coupled with corrumpere, id. Arch. 4, 8 : (Campanos) nimiae rerum omnium copiae depravabant, id. Agr. 2, 35 fin. : puer indulgentia nostra depravatus, id. Att 10, 4, 5 : ferarum natura mala disci- pline!, id. Fin. 2, 11 ; cf. mores hac dulce- dine corruptelaque depravati, id. Leg. 2, 15, 38 ; and consuetudo depravata (opp. recta), Var. L. L. 9, 12, 130 : inania verba in hos modos, Quint. 9, 3, 100 ; cf. id. ib. 6, 3, 6, et saep. : seductus ac depravatus ab aliquo, * Caes. B. C. I, 7 ; cf. magna pars gratia depravata, * Sail. J. 15. 2 ; and plebem consiliis, Liv. 45, 23. — Abs. : so- lent domestici depravare nonnumquam, Cic. Phil. 1, 13 fin— Hence *depravate, adv. Perversely, wrong- ly : neque depravate judicare neque cor- rupte, Cic. Fin. 1, 21, 71. deprecatalis, e, adj. [deprecor] That may be entreated, exorable : Vulg. Ps. 90, 13. * deprecabundus, a . um, ad J- P d -1 Earnestly entreating: deprecabundus et genibus principis accidens, Tac. A. 15, 53. * deprecaneus* a, um, adj. [id.] Ex- orable : " fulmina, quae speciem periculi sine periculo afferunt," Caecina in Sen. Q. N. 2, 49. dcprecatlOi onis,/. , [id.] A warding off or averting by prayer ; a deprecating, deprecation : periculi, Cic. Rab. perd. 9, 26 : venia deprecationis, Quint prooem. § 2. — b. ' r > relig. lang., An imprecation : defigi diris deprecationibus, Plin. 28, 2, 4 : deorum, an invoking of the gods in mak- ing imprecations, Cic. Rose. Com. 16. — More freq., 2. Transf., A prayer for par- don, deprecation : ejus facti, Cic. Part Or. 37 fin, ; cf. inertiae, Hirt B. G. 8 prooem. § 1 ; Plaut Capt 3, 3, 7.— So too in rhet- oric, like the Gr. TtpmrapilrnmS or nvy- yv&ur], " Cic. Inv. 2, 34 ; de Or. 3, 53 fin. ; Auct. Her. 1, 14 ; Quint. 9, 1, 32; 5, 13, 5 ; 7, 4, 3 ;" 11, 1, 52. * deprecativus, a. um, adj. [idj Deprecative : qualitas, Mart Cap. 5, p. 147. D E Pit deprecator, oris, m. [id.] One who averts by praying ; an interccd-er, interces- sor : hujus periculi, tic. Ball). 18 : mise- riarum, id. Flacc. 1 : causae suae, Tac. H. 3, 31 : non solum sui deprecator, 6ed eti- am accusator mei, Cic. Att. 11, 8, 2 ; for which, ego apud consulem deprecator defensorque vohis adero, Liv. 36, 35 : for- tunarum alicujus, Cic. Plane. 42, 102 ; cf. salutis meae, id. Sest 12, 27: deprecatorem me pro illius periculo praebeo, id. Fam. 2, 13, 2: legatos deprecatoresque ad aliquem mittere, id. Manil. 12 ad fin. ; so abs., Caes. B. G. 1, 9, 2 ; 6, 4 ; 5 ; Liv. 44, 14. * deprecatOIlUS) a, um, adj. [de- precator] Deprecatory : verba, Vulg. Mace. 1, 10_, 24. deprecatrix, I<=is, /. [deprecator, no. 2] A female intercessor (late Lat), Tert. adv. Marc. 4, 12. de-precori atus, 1. v. dep. a. To avert, ward off (sc. from one's self or others) by praying ; to deprecate ; also to pray, to intercede for the averting of any evil, or to obtain pardon for any trans- gression (cf. Gell. 6, 16) (very freq. and quite class.) ; constr. with the ace. (rei v. personae), the inf., an object-sentence, ne, quin, and abs. : (a) c. ace. rei : ullam ab sese calamitatem, Cic. Verr. 2, 1, 60 fin. ; cf. ut a me quandam prope justam patriae queremoniam detester ac deprecer, id. Cat 1, 11 : quibus servitutem mea mise- ria deprecor ? Enn. in Gell. 6, 16, 9 ; cf. ego cum meae vitae parcam, letum in- imico deprecor, id. ib. § 10 : qui nullum genus supplicii deprecatus est neque re- cusavit, Cic. Tusc. 2, 22, 52 ; so mortem, Caes. B. G. 7, 40, 6 ; Ov. F. 2, 103 ; Pont 1, 2, 59 ; cf. non jam mortem neque aerum- nas, tantummodo inimici imperium et cruciatus corporis deprecor, Sail. J. 24, 10 : periculum, Caes. B. C. 1, 5 ; Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 3 (coupled with refugere) ; Liv. 3, 58 : poenam, id. 40, 15 ; Suet Aug. 5 : ignominiam, Liv. 27, 20 fin. : iram senatus, id. 39, 35 : invidiam, Suet. Calig. 9 : praecipiendi munus, Quint. 2, 12, 12, et saep. — Of abstract subjects : Claudii invidiam Gracchi caritas depre- cabatur, averted, Cic. Rep. 6, 2 (in Gell. 6, 16, 11, and Non. 290, 17) (/3) c. ace. pers., usually in the sense of praying: Cic. Sest. 12 : in hoc te deprecor, ne, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 1 : deprecari Patres, ne festinarent decernere, etc., Liv. 34, 59 : senatum literis deprecatus est, ne, etc., Suet. Caes. 29 : dispensatorem deprecati sumus, ut, etc., Petr. 30, 9 : deos mala, Sen. Q. N. 2, 33 ; cf. hoc superos, hoc te quoque deprecor, Val. Fl. 8, 53 : numiua versu, Petr. 133, 2. — Less freq. in the sense of averting : lecto te solum, lecto te de- precor uno, Prop. 2, 34, 17. — (y) c. inf. : umbram accipere, Stat Theb. 8, 116 ; Luc. 9, 213.— * (S) With an object-sen- tence : To plead in excuse : postquam er- rasse regem et Jugurthae scelere lapsum deprecati sunt, Sail. J. 104, 4 Kritz. — (e) c. ne : primum deprecor, ne me, etc., Cic. Fin. 2, 1 : unum petere ac deprecari . . . ne se armis despoliaret, Caes. B. G. 2, 31, 4 ; cf. also no. p. And with the dat. of the person for whom one entreats : de- precari alicui ne vapulet Plaut. Asin. grex 5.—*(Q With quin: Catull. 44, 18.— (17) Abs. : pro amico, pro republica depreca- ri, Cic. Sest. 12 fin. ; cf. Suet. Claud. 21 ; Vit. 14 : arma deponat, roget, deprecetur, Cic. Phil. 5, 1, 3 ; so id. Or. 40, 138 ; Att. 11, 6 ad fin.; Caes. B. G. 4, 7, 3; 5. 6, 2; 6, 4, 2 ; Quint 5, 13, 2 ; 9, 1, 25 ; 10, 1, 71, etal.; Suet. Caes. 1 ; Aug. 65; Tib. 2, 36; * Virg. A. 12, 931 ; Ov. Am. 2, 9, 26, et al. 2. In relig. lang., To imprecate : diras devotiones in eum deprecata. App. M. 9, p. 227. — b. Transf.: quasi non totidem mox deprecor illi Assidue, execrate, Ca- tull. 92, 3 (" dictum est quasi detcstor vel exsecror vel dcpello vel abominor," Gell. 6, . 10, 5). II. To pray for something that is in „ danger : vitam alicujus ab aliquo, Cic. Sull 26 ; cf. vitam sibi, Auct. B. Afr. 89, 3 ; and paucos dies exsolvendo donalivo drprecntum, Tac. H. 1, 41 : quos senatus non ad pacem deprecandam, sed ad de- nunciandum helium miserat, Cic. Fara. 12, 24. Also with personal objects : avc- D E PR bis deprecor custodem salutis meae, Cic. 1'lnnc. <2, 102 : nullae sunt imagines, quae ino a vobis deprecentur, id. Agr. 2, 36 fin. : te assidnae lacrimae C. Marcelli de- precantnr, id. Fam. 4, 7 ad fin. [^"deprocatus, in pass, siernif.: deprecatum bellum, Just. 8, 5, 4 : depre- cato summo numine, App. M. 11, p. 270. de-prehendo ( or deprendo ; v. pre- heudo), di, sum, 3. v. a. To take or snatch away, esp. any thing which is in motion, to sehe upon, catch (freq. and quite class.). I, Lit.: deprehensus ex itincre Cn. Mngiue, Caes. B. C. 1, 24, 4 : in ipso flu- minis vado deprehensus, id. B. G. 5, 58, 6 ; so in agris, id. ib. 6, 30 : in ponte. Sail. C. 45 ; Caes. B. G. 5, 45 ; cf. deprehensis internunciis, id. B. C. 3, 112./?«..' tabella- rios deprendere literasque intercipere, Cassius in Cic. Fam. 12, 12 ; and literae deprehensae, Liv. 2, 4 : onerarias naves deprehendunt, Caes. B. C. 1, 36, 2 ; so of aeizincr, taking possession of ships, id. B. G. 7, 58, 4 ; B. C. 1, 26 ; 1, 28 fin. ; 3, 101, /, et al. : cursu deprendere telum, Stat. fheb. 6, 568. — b. Trans f, of inanimate subjects. So esp. freq. of storms : de- prensa navigia, Lucr. 6, 429 ; cf. Catull. 25, 13 ; Virg. A. 5, 52 ; Georg. 4, 421 ; Ov. M. 11, 663; Her. 7, 66; Curt. 7, 4, et saep. H, In a wider sense, To catch, detect, find out, discover any one, esp. in doing any thing wrong. 1. Lit.; deprehendi in aliquo mani- festo scclere, Cic. Verr. 2, 5, 43 ; so in in ' a 1 1 1 .id scelere, Sail. C. 46, 2 : in facinore manifesto, Cic. Brut. Giifin. : in alio male- ficio, id. Inv. 2, 4, 14 : in adulterio, id. de Or. 2, 68, 275 ; Quint. 6, 3, 87 ; 9, 2, 42, et saep. ; dolis deprehensus, Plaut. Bac. 4, 9, 26 : nocte ferro deprehensus, Quint. 7, 6, 8 : sine duce et 6ine equitatu deprehen- sis hostibus, Caes. B. G. 7, 52, 2 : adultera deprehensa, Quint. 3, 11, 7 : aliquos flen- tes, id. ib. 7, 9, 11 : agendi subita necessi- tate deprehensi, id. ib. 1, 12, 4 : aliquem occisum, Suet. Caes. 35, et saep. — b. Of inanimate objects : venenum, Cic. Clu. 7, 20 ; cf. id. ib. 16, 47 sq. ; Liv. 42, 17 : res furtiva in domo deprehensa, Quint. 5, 13, 49 ; cf. sacrilegium, id. ib. 8, 6, 26. 2. Trop. : a. To comprehend, perceive, detect, discern, observe (so chiefly in post- Aug. prose, esp. in Quint.) : cujus ego fa- cinora oculis prius quam opinione, mnni- bus ante quam suspicione deprehendi, Cic. Coel. 6 ad fin. : hominum erga se mentes, Suet. Calig. 60 : falsas gemmas, Plin. 37, 13, 76 : falsa facilius deprehen- dere et refellere, Quint. 12, 1, 34 : quod vix a lectore deprehenditur, id. ib. 4, 2, 59 ; id. ib. 12, 9, 5 : in Livio Patavinita- tem, id. ib. 1. 5, 56 ; cf. id. ib. 3, 8, 69 ; 5, 13, 23 ; 7, 2, 57 ; 10, 1, 104 ; id. ib. 1, 5, 41 : apud Ciceronem mira figurarum mixtura deprehenditur, id. ib. 9, 3, 40, et saep. — (/3) With an object-sentence : species di- versas esse facile est deprehendere, Quint. 9, 2, 44 : quosdam mitti, Suet. Aug. 44 : de- prehenditur vitiose loqui, Quint. 1, 6, 7. III. With the predominant idea of re- stricting the free movement of an object : To impede, to check, to bring into a strait. X, Lit.: flamina deprensa silvis, i. e. impeded, confined, Virg. A. 10, 98 : viae de- prensus in aggere serpens, id. ib. 5, 273 ; cf. id. ib. 8, 247 ; Quint. 12, 2, 14. 2. Trop.: To bring into a strait, to embarrass : deprehensum me plane video atque sentio, Cic. de Or. 1, 48 ; id. Verr. 2, 4, 12 fin. ; Quint. 6, 3, 100 : (testes) plus deprehensi nocent, quam firmi et interriti profuissent, id. ib. 5, 7, 11 : si in mendacio deprehendantur, id. ib. 5, 7, 30 ; cf. id. ib. 1, 8,21 ; 5, 7, 19 ; 9, 4, 60 and 143. deprehcnsiO; om^ /. [deprehendo, no. II. ] A catching, seizing, surprising ; a discovery (very rare) : deprehensione fieri manifestum furem, Pompon, in Ulp. Dig. 47, 2, 7 ; Ulp. ib. 23, 2, 43, § 12 : manifesta veneni deprehensio, * Cic. Clu. 18. deprehensus (deprensus). a, um, Part., from deprehendo. + deprensa, ae, /. A species of mili- tary punishment, more severe than castiga- tio, but milder titan ignominia, Fest p. 5-1 [deprehendo]. depreSSe, adv. Deeply; v.. deprimo. depression onis,/. [deprimo] A press- F F DE PR ing or sinking down, a depression (not ante-Aug., and very rare) : Macr. S. 1, 20 : fundamentorum ad solidum, Vitr. 1. 3 : Socratica nasi, i. e. flat nose (npp. curva erectio), Macr. S. 7, 3. depressus, a, um, Part, and Pa.. from deprimo. dcprctiator, oris, m. (depretio] One who depreciates, a depredator: ope- rum, Tert. adv. Marc. 4, 29. dc-pretio, » v i; atum. 1. v. a. [preti- um J To lower the price of, to undervalue, to depreciate (post-class.) : Paul. Dig. 9, 2, 22 ; cf. Gaj. Inst. 3, § 212 : vilescit pretio depretiatus homo, Paul. Nolan, carm. 22, 56,— 2. Trop. : To disregard, make light of: Epicurus omnem dolorcm depretiat, Tert. Apol. 45; Sid. Ep. 2, 10/». de-primo. pressi, pressum, 3. v. a. [premu] To press down, weigh down, sink down, to depress (freq. and quite class.). 1. Lit : A. I n gen. : vis venti nubem deprimit, Lucr. 6, 432 : qui tantum pro- pendere illam lancem putet, ut terram et maria deprimat, Cic. Tusc. 5, 17 fin. ,- cf. id. Fin. 5, 30, 92 : deprimi in tenebras, id. frgm. ap. Lact. 3, 19 ; id. Pis. 6 fin. : ani- mus coelestis ex altissimo domicilio de- pressus et quasi demersus in terram, id. de Sen. 21 : depresso aratro (sc. in ter- ram), Virg. G. 1, 45, et saep. : onera de- primunt, Plaut Merc. 4, 1, 9. B. li partic. : 1, To sink deep, sc. into the ground, as a plant, a well, etc. ; to plant deep, to dig deep : vites in terram, Cato R. R. 32 fin. ; Col. Arb. 7, 6 ; cf. Plin. 14, 1, 3 : plantas, Col. 11, 3, 28, et saep. : qui tollit aedificium, vel deprimit, Ulp. Dig. 8, 2, 17, § 2: saxum in mirandam altitudinem depressum, Cic. Verr. 2, 5, 27 ; cf. valle in altitudinem depressa, Hirt B. G. 8, 9, 2 ; and locus circiter duodecim pedes humi depressus, Sail. C. 55, 3 ; fos- sam, id. ib. § 3 ; 8. 40, 3 ; cf. Tac. A. 15, 42 : puteum, Vitr. 8, 1 : deprimere vel al- levare rivum, Pomp. Dig. 8, 4, 11, et saep. 2. Naut. t. t„ To sink to the bottom, to sink, sc. a ship : partem navium, Caes. B. C. 1, 58 ad fin. ; so naves, id. ib. 2, 6 fin. ; 2, 7; Nep. Con. 4, 4: lenunculos, Caes. B. C. 2, 43 fin.: carinam, Ov. M. 14, 185 : classis superata atque depressa, Cic. Ma- nil. 8, 21, et saep. II. Trop.: To press down, depress : animus depressus, Lucr. 6, 53 : vos, gem- inae voragines scopulique reipublicae, vos meam fortunam deprimitis ? vestram extollitis» (a figure borrowed from the sinking of a ship ; v. supra, no. B, 2), Cic. Pis. 18 ; cf. improbitate depressa Veritas emergit, id. Cluent 65, 183 : ita se quis- que extollit ut deprimat alium, Liv. 2, 65 fin. ; cf. id. 30, 36 ; 34, 48 ; 37, 53 ; Plin. Pan. 44. 6, et saep. : preces, to suppress, silence, Nep. Att 22, 2 : nunc quid elocu- tio attollat aut deprimat dicendum, Quint. 8, 3 fin. : depressus in ludum, i. e. pressed, forced, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32, 3. — Hence depressus, a, um, Pa. 1, Lit: Pressed down, i. e. Deep, lying low, de- pressed (perh. only post-Aug.) : humilius et depressius iter, Plin. Ep. 9, 26, 2 : aquaeductus depressior, Frontin. Aquaed. 65 : depresso loco castra ponere, id. Strat. 1, 5, 24; Stat. Th. 4, 238.-2. Transf., of the voice : Low, suppressed : quam sedatissima et depressissima vox, Auct. Her. 3, 14. — Adv. Comp., Sen. Consol ad Helv. 9 ; Col. 11, 3, 10. * de-proelians, antis, Part, [proeli- or] Warring violently : ventos aequore fervido Deproeliantes. Hor. Od. 1, 9, 11. de-promo* prompsi, promptum, 3. v. a. To draw out, draw forth ; to bring, to fetch from any where, esp. out of a ves- sel or container (rare, but quite class. ; not in Caes.). — I, Lit: pecuniam ex area, Cic. Off. 2, 15 ; cf. pecuniam ex aera- rio, id. Manil. 13, 37, and v. infra, no. II. : tela pharetris, Virg. A. 5, 501 ; cf. 11, 590 : gramina loculis, Ov. F. 6, 749 ; and Cae- cubum cellis, Hor. Od. 1, 37, 5; Plaut. Trin. 4, 2, 104 ; cf. id. Cure. 2, 2, 1 ; True. 3, 1, 2 : merum Sabina dicta, Hor. Od. 1, 9, 7: condo et compono quae mox de- promere possim, id. Ep. 1, 1, 12. — b. Transf., comic: e promptuaria cella depromi ad flagrum, Plaut. Am. 1, 1, 4. — DE PU II. Trop.: e quibus lncis, quasi thesau- ris argument» depromerintur. Cic. Fin 4, 4 ad fin. ; so with ex, id. de Or. 1. 46 : Cluent. 21, 58; Phil. 3, 6, 15; Parad. 1 ■ Fam. 13, 6, 2: juris utilitatem vel a peri- tis vel de libris, id. de Or. 1, 59. 252 ; cl. dc jure civili depromptum, Id. ib. 1, 57, 244. dc-propcro, are, v. n. and a. I. Neutr., To make great haste, to hasten : propere, cito introite, et cito deproperate. Plaut Casin. 3, 6, 17. — H. Act , To hasten or accelerate greatly, eagerly (very rare) : coronas, * Hor. Od. 2, 7, 24 : miserabile humandi munua, Sil. 2, 265. With Inf. as object': sacruficare, Plaut Poen. 1, 2, 108. depso, sui, stum, 3. v. a.-=be^tui. To knead : id ubi excoxeris, depsito bene. Cato R. R. 90 ; cf. id. ib. 76 : lutum, id. ib. 40, 4 ; 41, 4 : coria, to dress, to curry, id. ib. 135 : tibi fortasse alius molit et depsit, Var. in Non. 99, 14.— 2. Transf, in an obscene sense : To lie with, to dishonor ; ace. to Cic. Fam. 9, 22. * depsticius. a > urn. adj. [depso] Properly kneaded : panis, Cato R. R. 74. ! depubes. Not of full age, poreus lactens (al. lactans) qui prohibitus sit pu- bes fieri. Fest p. 54. de-pudescO' ere, v. inch. n. To be- come shameless (post-class, and very rare) : App. M. 10, p. 253 : non depudesco infelicitatis meae, Hier. ad Eustoch. de-pudet; uit ~- »• impers. * I. To be greatly ashamed: quum cum non depu- deret mare infestare, Vellej. 2, 73 fin. — n. To lose a sense of shame, to be past shame, not to be ashamed, to become shameless (perh. not ante-Aug., and very rare) : et quae depuduit ferre, tulisse pudet, Ov. Am. 3, 11, 4 ; id. Her. 4, 155 : assiduis conviciis depudere didicerat, Sen. Const. Sap. 17. dc-piidlCOi are, v. a. [pudicus] 7Vi violate, dishonor: stupro, Laber. in Gell. 16,7. depug-natio. onis, / [depugno] A violent fighting, eager contest (ante- and post-class.), Cato in Non. 204, 32; Veg. Mil. 3, 20, et saep. — 2. T ran sf. : foren sl- um certaminum depugnationes, Finnic. . Math. 4 praef. de-pugnOi avi, atum, 1. v. n. and a. I/. To ji.slu eagerly, .fight it out: to contend, . combat violently (freq. and quite class.) : collatis signis, Plaut Casin. 2, 5, 44 ; cf. '. Liv. 34, 46 : acie instructa, * Caes. B. G. 7,28; * Lucr. 4, 1012: haud p'rocnl inoe- nibus, Liv. 10, 37 ; cf. id. 34, 46: ahtrsus aliquem Teutonos, Frontin. Strut. 2. 4, 6. et saep. : Torquatus cum Gallu apud '. Anienem depugnavit, Cic. Fin. 2. 22, 73 ; so of single combat, id. Tusc. 4, 22; and." as a t. t. of gladiatorial combat», id. ib. 2... 17 fin. ; Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32. 3; Ulp. Dig. 3, 1, 1. § 6; Quint. 8,5, 12 Spald. ; in the latter sense also with an object : feram, Ulp. 1. 1. ; cf. bestias. Modest. Dig. 48, 8, 11. — Impers.: ante depugna- bitur, Cic. Att 16, 11, 6 ; so depu 16. de-purg"0. without perf, atum, 1. v. a. To clean oat, cleanse (rare) : prata" Cato it. R. 50, 1; so acina, id. ib. 112, 2: ter- rain ab herba, id. 151 : caules lactucae, Col. 12, 9, 1 ; id. 9, 14, 13 : pisces, Plaut. Stich. 2, 2, 35. de-puto- av i> atum, 1. v. a. I. In ag- ricult. : To cut off, prune : vineam, Cato R. R. 49, 1 ; 50, 1 ; Col. 4, 23, 2 : arbores, id. 11, 2, 32 : palmites falce. id. 4, 7, 1 : raalleolum, id. 3, 10, 19.— Poet. : umbras (i. e. ramos), Ov. de Nuce 63. — H, Ante- and post-class. : To esteem, consider, count /is ; and alicui, in late Lat. : to destine, al- lot to any one or any tiling : operam al- icujus parvi preti, Ter. Hec. 5, 3, 1 ; cf. illiquid delicto, to impute, Tert. de Poenit. 3 : omne id esse in lucro, Ter. Ph. 2, 1, 16 and 21 : si hoc in rem deputas, Plaut. Trin. 3, 3, 20 : me omnes esse dignum de- putant, id. Amph. 1, 1, 6 ; cf. Ter. Heaut. 1, 1, 83 ; Hec. 3, 5, 27 ; Att. in Cic. Div. 1, 22, 45 ; Ter. Hec. 4, 1, 9 : solum huic gen- eri, Pall. Nov. 11 fin. ; so vaccas steriles aratro, id. Mart. 11, 6: deputata sibi a natura sedes, Macr. Sat. 7, 14, et al. * de-puvlOj i re i V- a. [from pavio ; cf. contubenuum,fromtaberna] To strike, beat: palmisque misellam depuviit me, I.ucil. in Fest p. 53 ; cf. Comm. p. 400. *dc-pygis> i s > adj. [pyga] Without buttocks, or thin-buttocked, a-vyos : Hor. S. 1, 2, 93. deque. Downward ; v. susque deque. de-questUSs a, um, Part, [queror] Greatly or bitterly complaining of (in post- Aug. poetry) : omnes secum dequesta la- iiores, Val. Fl. 5, 448 ; Stat. Th. 1, 404 ; cf. talia, id. 11, 627. de-rado- si, sum, 3 % v. a. To rub or scrape off, to smooth off, shave off (ante- class, and post-Aug.) : de virga lauri dera- dito, Cato R. R. 121 : atramentum seal- pro, Cels. 8, 4 ; cf. ceram, Gell. 17, 9, 17 ; . and nomen urbis ex carmine, id. 7, 20 : humorem specillis, Plin. 32, 7, 24: corti- oem, Plin. 22, 2, 6 : marginem, Plin. 8, 20, 5 : capillum ex capite omni, Gell. 17, 9, 22, for which also caput, id. ib. § 25 ; Plin. 29, t>, 34, § 109. Derbetes. > s > m - -An inhabitant of Derbe, a city in Lycaonia, Cic. Fam. 13, 73. dercea- ae, /■ A plant, called also herba Apollinarie, a specks of the solanum, App. Herb. 22. Deixetis. i s > and Derceto, us,/, Ac/>- hiris and AcpKtrti, A Syrian goddess, call- ed also Atargatis, supposed to be the same with the Greek Aphrodite, Ov. M. 4, 45 ; Hyg. Fab. 223^ Plin. 5, 23, 19. * derelictlO, onis,/ [derelinquo] An .abandoning ; trop., a disregarding, neg- lecting: communis utilitatis, Cic. Off. 3, 6,30. 1. derelicttiS) a > um, Pan., from derelinquo. * 2. derelictUS, us, ro. [derelinquo] An abandoning : trop.. a neglecting, neg- lect : aliquid habere derelictui, Gell. 4, 12. de-relinquo. liqui, lictum, 3. v. a. 1. In the class, lang., To forsake wholly (qa. forever), to abandon, desert (good prose) : aliquem in servitute, Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. Ti. Gracchum a a. Tuberone derelictum videbamus, Cic. Lael. 11, 37 : ut aratores agros latos ac fertiles desere- rent totasque arationes derelinquerent, Cic. Verr. 2, 3, 51 : serere aliquid in in- cnlto et derelicto solo, id. Brut. 4, 16 : na- ves ab aestu derelictae, "Caes. B. G. 3, 13 Jin. : in arce praesidium dereliquit, Curt '.), 4 : perditi atque ah omni non modo fortuna, verum etiam spe derelicti, Cic. Cat I, 10. 25 i Plaut True. 4, 4, 14; cf. Cic. Att 8. 1 ; coiiimunem causam, coup- led with di'Mivn-, Cic. Caecin. 35 fin. : 450 DE EI desertarum derelictarumque rerum pa- trocinium suscipere, id. N. D. 1, 5, 11 Orell. N. cr. — H, In late Lat, To leave be- hind, to bequeath : libros de gente Roma- na conscriptos, Am. 5, p. 161 : ne unum quidem numum ab ea filiae derelictum, sed derelictum magnum aea alienum, Hier. Ep. 108, 30. de-repente* adv. (i 9 - departing from the regular course of time; cf. desu- bito) Suddenly (mostly ante-class.) : dere- pente contulit sese in pedes, Enn. in Non. 518, 20 ; so id. ib. 6 ; Att. Afran. Turpi!, Novius, Varro, Pompon, ib. 5-22 ; Plaut. Most. 2, 2, 57 ; Men. 5, 2, 121 ; Ter. Hec: 4, 1, 3 and 39 ; Poeta ap. Cic. Div. 1, 31, 66 ; Cic. Lig. 5, 14 {al. repente) ; Tac. H. 1,63. de-repo? P s '> 3. v. n. To creep down, sneak down (very rare) : derepit ad cubile setosae suis, Phadr. 2, 4 : ad hominura fana, Var. in Non. 544, 29 ; App. M. 4, p. 145. — * (/3) c. ace. : ursi arborem aversi derepunt, Plin. 8, 36, 54. dcreptllS) a > urn, Part., from deri- pio. de-ride O) si, sum, 2. v. a. To laugh at, laugh to scorn ; to scoff at, deride (quite class.) (a) c. ace. : omnes istos deridete atque contemnite, Cic. de Or. 3, 14, 54 ; so with contemnere, id. Verr. 2, 3, 92 fin. ; id. Opt. gen. or. 4, 11 : derisus a suis con- 8iliariis, id. Verr. 2, 5, 39 ad fin. ; Plaut. Bac. 3, 4, 7 ; cf. id. ib. 4, 8, 23 ; 5, 2, 8 ; Aul. 2, 2, 28 ; Men. 4, 2, 65 ; Pseud. 4, 5, 8, et al. : aliquid, Hor. Ep. 2, 1, 263 ; id. A. P. 452, et saep. — P r o v e r b. : albis den- tibus aliquem deridere ; v. albus, no. 6, a. — (/}) Abs. : Ap. Age die. Ep. At deride- hitis, Plaut. Epid. 2, 2, 77 : derides, in the lang. of conversation, you jeer me, id. Amph. 3, 3, 8; Bacch. 4, 9, 87; Ter. Heaut 5, 1, 42 ; Ad. 5, 3, 66 ; Var. R. R. 3, 2, 15 ; id. Eun. 5, 2, 21 : Patronus de- spiciat derideat, Quint. 5, 13, 2 ; cf. id. ib. 11, 1, 21. dcridiculus- a, »">, adj. [derideo] Very laughable, ridiculous (not in Cic. and Caes.) : is deridiculu 'at omnibus, Plaut. Mil. 2, 1, 14 : pueri, Gell. 13, 30, 9 : versus, id. 12, 2. 3 : quod est deridiculum, Var. R. R. 1, 18, 5 ; so Lucr. 3, 778 ; Liv. 39, 26. And subst, Ridicule (subject), or (object) ridiculousness : quid tu me de- ridiculi gratia sic salutas ? Plaut. Am. 2, 2, 50 ; id. Pseud. 4, 5, 7 ; cf. Tac. A. 6; 2 : deridiculo esse, id. ib. 3, 57 : deridiculo corporis despiciendus, id. ib. 12, 49. In plur. : usque ad deridicula, for amuse- ment, Quint. 1, 8, 21. de-rigescOi g"i. 3. v. inch. n. (oc- curring only in the perf.) To become whol- ly stiff (i. e. through the whole body), per- fectly rigid (a poet, word) : formidine sanguis deriguit, Virg. A. 3, 260 : deri- guere oculi, id. ib. 7, 447 ; so oculi, Ov. M. 14, 754 : hirsutae comae, id. Fast 3, 332 : manus, Luc. 3, 613 : cervix, Ov. M. 5, 233 : Niobe malis, id. ib. 6, 303 ; cf. Mi- nyae metu, id. ib. 7, 115. de-ripio. rlpui, reptum, 3. v. a. To tear off, tear away ; to pull down (quite class. ; esp. freq. in poets ; not found in Caes.) I, Lit: aliquem de ara, Plaut. Rud. 3, 6, 2 ; so with de, id. ib. 3, 5, 5 ; Men. 5, 2, 117; Lucr. 4, 36 ; Tib. 1, 2, 82, et al. : with ab, Plaut. Rud. 3, 3, 10 ; so ves- tcm a pectorc, Ov. M. 9, 637 : ferrum a latere, Tac. A. 1, 35 : velamina ex hume- ri», id. ib. 6, 567 ; cf. deos e coelo, Tib. 1, 10, 60 : aurum matronis, Plaut. Aul. 4, 10, 18 ; so pellem leoni, Ov. M. 3, 52 : terga bicorni capro, id. ib. 15, 304 : pignus la- certis, Hor. Od. 1, 9, 23 : amphoram hor- reo, id. ib. 3. 28, 7 : qualos fumosis tectis, Virg. G. 2, 242: lunam coelo, Hor. Epod. 5, 46, et saep. : ensem vagina, Ov. M. 10, 475 : ramos arbore, id. ib. 11, 29 : tuni- cam, Ov. Am. 1, 5, 13 : derepta acus, id. ib. 1, 14, 18, et saep. — H, Trop. : quan- tum de mea auctoritate deripuisset, Cic. Sull. 1, 2. derisio. onis,/. A laughing to scorn, mockery, derision (late Lat.) : derisionis materia, Arn. 7, p. 239 : eritis derisio in gentibus, Lact. 4, 18. derisor, oris, m. [derideo] A mocker, scoffer, satirical person (rare ; not in Cic.) : Plin. 11, 52, 114 ; Suet. Calig. 38; Quint. DE HO 3, 8, 51 ; Hor. S. 2, 6, 54 ; A. P. 433. Ap- plied to a (jeering) parasite, Plaut. Capt. 1, 1, 3 ; Hor. Ep. 1, 18, 11. dcrisorius. % um, adj. [derisor] Serving for laughter, ridiculous : condi- tiones, Marcian. Dig. 28, 7, 14. 1 . derisuSi a, um, Part., from derideo. 2. derisus. us . m - [derideo] Mock- ery, scorn, derision (perh. not a^te-Aug.) : Phaedr. 5, 7 ; so Sen. Contr. 4 prooem. ; Ep. 76 ; Quint. 6, 3, 7 ; 6, 2, 15 ; 8, 6, 59 ; 11, 3, 80 ; Tac. Agr. 39 ; Suet. Tib. 70. derivation onis, / [derivo] A lead- ing off, turning off. J. Lit. : derivatio- nes tluminum, * Cic. Otf. 2, 4, 14 : solen- nis derivatio (sc. lacus Albani), Liv. 5, 15 (cf. shortly before, priusquam ex lacu Albano aqua emissa foret). — II. Trop.: dictum aliquod in aliquem usum tuum opportuna derivatione convertere, Macr. S. 6, 1. — 2. Esp., a. I" grammat lang. : Derivation, etymology of words, Plin. in Serv. Aen. 9, 706 ; Paul. Dig. 50, 16, 57 ; Charis. p. 73 P., et saep. — b. I Q rhetor., An exchanging of one word for another of like meaning, to soften the expression (as fortis for temerarius, Hberalis for prodigus, etc.), Quint. 3, 7, 25. derivatiVUSi a, um, adj. [id.] In the later grammat. lang., Derivative: nomiua, Prise, p. 593 P. : species verborum, id. p. 824 ib., et saep. de-rivo. avi, atum, 1. v. a. [rivus] To lead, turn, or drav: off a liquid, from or to a place : de fluvio aquam, Plaut. True. 2, 7, 12 sq. : aqua ex flumine derivata, * Caes. B. G. 7, 72, 3 : flumen, Hirt. ib. 8, 40, 3 ; cf. humorem in colliquias, Col. 2, 8, 3 ; Auct B. Alex. 27, 2. — H. Trop. (repeat- edly in Cic.) : nihil in suam domum inde, id. Tusc. 5, 25, 72 : alia ex his fontibus, Quint. 2, 17, 40; cf. hoc fonte derivata clades, Hor. Od. 3, 6, 19 : derivare animum curaque levare, to divert, distract, * Lucr. 2, 365 : derivandi criminis causa, Cic. Mil. 10 fin.: iram alicujus in se. Ter. Ph. 2, 2, 9 ; so culpam in aliquem, Cic. Verr. 2, 2, 20 fin. ; cf. id. Att. 4, 3, 2 ; Quint. 7, 4, 14 : partem aliquam curae et cogitationis in Asiam, id. Phil. 11, 9, 22: exspectationem largitionis agrariae in agrum Campanum, id. Att. 2, 16: alio responsionem suam, id. Verr. 2, 1, 53. — 2. In grammat. lang., To derive, sc. one word from another. Quint. 1, 6, 38 ; 8, 3, 31 ; 32 ; 36 ; Diomed. p. 310 P., et saep. derdgatlO) onis, /. [derogo] A par- tial abrogation of a law, a derogation, " tertium est (genus) de legum derogatio- nibus," etc., Cic. Cornel. 1. (IV. 2, p. 449 ed. Orell.) ; cf. Auct. Her. 2, 10, 15. * derdgTatori ° r ' s > "'• [derogo] A de- tractor, depredator : Sid. Ep. 3, 13. derog-a tonus, a, um, adj. [id.] Belonging to a derogation, derogatory: edictum, Julian. Dig. 25, 4, 2. *de-r6gitOj are i "• fntens. a. To ask. after any thing repeatedly: Plaut. Asin. 2, 2, 60. de-roffo. avi, atum, 1. v. a„ jurid. (. (. To repeal a part of a law, to restrict, dero- gate it : " huic legi nee obrogari ins est, neque derogari ex hac aliquid licet, neque tota abrogari potest," Cic. Rep. 3, 22; cf. de lege aliquid derogare aut legem abro- gare.ld. lnv. 2, 45, 134 ; id. Cornel. I. (IV. 2, p. 449 ed. Orell.) : derogatur legi, cum pars detrahitur, Modest. Dig. 16. 102.— 2. Trans f., beyond the legal sphere : To take away, detract from, to diminish any thing. — (a) With de: de magniticentia aut de honestate quiddam, Cic. Inv. 2, 58, 175 ; cf. id. ib. 2, 17, 53 : de testium fide, id. Caecin. Ifm.— lfi) With ex: si quid ex hac ipsa (aequitnte) accusntor derogat, Cic. Inv. 2, 46, 136. — (y) c. dat. (so most freq.) : non mihi tantum derogo, tametsi nihil arrogo, ut, etc., Cic. Rose. Am. 32 : fidem alicui, Cic. FL 4, 9 ; so id. Div. 2, 71, 146 ; Cels. praef. ; cf. the follg. no. b, and simply fidem, id. Quint. 23, 75 : gratiam nomini, Plin. 7, 28, 29 ; Tac. A. 13, 27, et saep. — b. With abstract subjects: quo- rum virtuti, generi, rebus gestis, fidem et auctoritntem in tcstimonio cupiditatis suspicio derognvit Cic. Fontej. 7 ; Quint. 9, 3, 102: ubi certam derogat vetustas fidem, Liv. 7, 6. dc-r0SUS; a, um, Part, [rodo] Gnawed DESC away, nibbled: clipeos esse a muribus, * Cic. Div. 1, 44, 99 : vitis a cochleie, Plin. 11, 37, 62: fieus a locustis, id. 17, 25, :S8. Dcrtona, ae, /. A city in Liguria, now Tortona, Plin. 3, 5, 7 ; Brut in Cic. Fam. 11, 10/«. ; Vellej. 1, 15. de-runcino, without perf, atum, 1. p. a. [runcina] To plane off; hence, in the lang. of comedy, for to deceive, cheat (only In the follg. passages) : militem, Plant. Mil. 4,4,6: ego deruncinatus, deartuatus sum miser, id. Capt 3, 4, 108. dc-riio. rui, 3. v. a. and n. (a very rare word) f. Act., To cast down. 1, Lit.: hiems immensam vim aquarurn niptis nubibus deruat Sen, Q. N. 3, 27. — 2. Trop. : cumulum de laudibus alicu- jus, *Cic. Att. 16, 11, 2. — H. Ncutr., To fall down : App. M. 7, p. 196 ; so id. ib. 2, p. 128. de-ruptus, a, um, Part. [ rumpo ] Broken ; hence, like the more u- c;il ab- ruptus, of localities, precipitous, steep (not before Lucret) : dextra pars (maceriae) in aliquantum altitudinis, Liv. 42, 15; so saxa, Lucr. 6, 539 : ripae, Liv. 37, 39 : an- gustiae (coupled with praecipites). id. 21, 33 : collis (coupled with arduus), Tac. A. 2, 80 : spatia terrae (coupled with prona), Gell. 6, 2, 11. — Cojnp.: in deruptiorem tumulum, Liv. 38, 2. — Sup. and Adv. ap- pear not to occur. — 1>. In the plur. subst., Precipices : in derupta praecipitati, Liv. 38, 2 fin. : per derupta et avia, Tac. A. 4, 45; 6, 21. de-sacro (also written desecro; cf. consecro), avi, atum, 1. v. a., post-Aug. and rare for the class, consecro : To con- secrate, dedicate : quercum Triviae, Stat. Th. 9, 586. — Hence, 2. (ace. to consecro, no. I. 2) Of persons : To deify : Capitol. Anton, philos. 18. — *ZL Trop.: To de- vote, destine to any use : chamaeleon per singula membra desecratus, i. e. prescribed for particular diseases, Plin. 28, 8, 29. dc-sacvio, h (only cjntr. desaevis- eet, Suet. Ner. 29), 4. v. n. I. To furi- ously rave, rage (not ante-Aug., and very rare) : toto Aeneas desaevit in aequore, Virg. A. 10, 569 : pelago hiems, id. ib. 4, 52 : omnes in artus, Luc. 6, 540 : tragica in arte, * Hor. Ep. ], 3, 14 ; Suet. Ner. 29 : belli Punici procella, Flor. 2, 6, 12.—* H. To cease raving or raging: nee dum de- eaeviat ira, Exspectat, Luc. 5, 304. * de-salto- without perf, atum, 1. v. a. To dance through, to represent by dancing (extremely rare) : desaltato ean- ticc abiit, Suet Calig. 54 fin. : fabulosas antiquitatum libidines, Cyprian, de Spec- tac. med. de-scendo. di, sum, 3. {perf. redupl. descendidit, Valcr. Antias. in GelL 7, 4 fin. ; and descendiderant, Laber. ib.), v. n. To come, down ; and of inanimate sub- jects, to fall, sink down, to descend, opp. to ascendo (quite class., and very freq.). I. Lit : A. In gen. : ex equo descen- dere, Cic. de Sen. 10, 34; so ex equis, Auct B. Hisp. 15, 2 ; for which equo, Sail. Hist. frgm. : e curru, Suet Tib. 20 : e tri- bunal^ id. Claud. 15 : de rostris, Cic. Va- tin. 11 : de templo, Liv. 44, 45 : de coelo, id. 6, 18 ; for which coelo, Hor. Od. 3, 4, 1 ; and coelo ab alto, Virg. A. 8, 423 ; cf. vertice montis ab alto, id. ib. 7, 675 ; and ab Histro ( Dacus ). id. Georg. 2, 497 : monte, id. Aen. 4, 159 : aggeribus Alpinis atque arce Monoeci, id. ib. 6, 831 : antro Castalio, Ov. M. 3, 14 : per clivura, id. Fast. 1, 263, et saep. — Indicating the ter- minus : in mare de coelo, Lucr. 6, 427 ; rf. coelo in hibernas undas, Virg. G. 4, 235; and coelo ad suos honores templa- que, etc., Ov. F. 5, 551 : in aestum, Lucr. 6, 402 ; so in inferiorem ambulationem, Cic. Tusc. 4 : in campos, Liv. 6, 737 ; cf. Curt. 9, 9 : in Piraeum, Quint 8, 6. 64, et saep. : ad naviculas, Cic. Acad. 2, 48 fin. : ad genitorem imas Erebi descendit ad umbras, Virg. A. 6, 404 : sinus vestis in- fra genua, Curt 6, 5, et saep. Poet also c. dat. : nocti, I e. ad inferos, Sil. 13, 708 ; cf. Erebo, id. 13, 759. — Abs. : turbo de- scendit Lucr. 6, 438; cf. Virg. E. 7, 60: asta ut descendant (sc. ex equo), dismount, alight, Plant Asin. 3, 3, 120; Suet Galb. 18 : deseendeus (sc e lecto), Tib. 1, 5, 41 : descendo (sc de arce), Virg. A. 2, 632 : DESC umbrae descendentes (sc. ad inferos), Stat. Silv. 5, 5, 41. B. Inpartie.: J. To go down, to go, to come, sc. from the dwelling-houses (which in Rome were mostly situated on eminences) to the forum, the comitia, etc. : in forum descendens, Crass, in Cic. de Or. 2, 66, 267; so ad forum, Cic. frgm. ap. Non. 538, 26 ; Q. Cic. Petit cons. 14 ; Valer. Antias in Gell. 7, Vfin. ; Liv. 24, 7 ; 34, 1 : ad comitia. Suet Caes. 13, et al : de palatio et acdibus suis, Cic. Rose. Am. 46. — Abs.: hodie non descendit Antoni- us, Cic. Phil. 2, 6, 15 ; so id. Verr. 2, 2, 38 ; Liv. 2, 54 ; 3, 48 ; 1, 8 ; Sen. Ben. 3, 27, et al. — Hence, b. Trail sf. : in causam, Cic. Phil. 8, 2; Liv. 36, 7 ; Tac. H. 3, 3 : in partes, id. Ann. 15, 50. 2. In milit. lung., To march down, sc. from an eminence into the plain : ex su- perioribus locis in planitiem descendere, Caes. B. C. 3, 98 ; cf. id. ib. 3, 65, 2 : qua (sc. de monte), Sail. J. 50, 3 : inde (sc de arce), Liv. 32, 32 : cf. id. 7, 29 : in aequum locum, Caes. B. G. 7, 53, 2; for which in aequum, Liv. 1, 12: in campum omnibus copiis, id. 23, 29 : in plana, Frontin. Strnt. 2, 5, 18 : ad Alexandrians. Liv. 45, 12, et saep. — Abs.: Liv. 44, 5; so Frontin. Strat 3, 17, 9 ; 4, 5, 10, et al.— Hence, b. Transf. : in aciem, To go into battle, to engage, Liv. 8, 8 ; 23, 29 ; 24, 8 ; Frontin. Strat. 1, 11, 11; Just 14, 3, 1, et al. : in proelium, Frontin. Strat. 2, 1, 10; Just. 21, 2, 5 : in certamen, Cic. Tusc. 2, 26 : ad pugnam, Frontin. Strat 2, 1, 11 ; 2. 5, 41 ; and even in bellum, Just. 15, 4, 21 ; 38, 8, 1 ; cf. in belli periculum, id. 15, 1, 2. 3. In medic, lang., of the excrements : To pass off, pass through : Cels. 2, 4 ad fin. : olera, id. 1, 6 : cibus, Plin. 23, 1, 1 ; and alvus, Cels. 2, 7. 4. Preen., To sink down, penetrate into any thing (so freq. only after the Aug. per. ; not in Cic. and Caes.) : ferrum in corpus, Liv. 1, 41 ; cf. Sil. 16, 544 ; and (arundo) in caput, Luc. 6, 216 ; cf. also in jugulos gladiis descendebant (hostes), Flor. 3, 10, 13 ; and ense in jugulos, Claud. B. Get. 601 : in terram (fulmen), Plin. 2, 55, 56 : in rimam calamus, id. 17, 14. 24; Col. 11, 3, 62: lapathi radix ad tria cubita, Plin. 19, 6, 31, et saep. : toto corpore pestis, Virg. A. 5, 683 : galeas vetant descendere cristae, to sink down, Stat. Th. 9, 262. 5. In an obscene sense, To sink or lie down for copulation, Catull. 112, 2 ; Juv. 11, 163. II, Trop.: A. I" gen. (so esp. freq. in Quint.) : a vita pastorali ad agricultu- ram descenderunt, Var. R. R. 2, 1, 3 sq. ; cf. Just. 1, 4, 1 ; 17, 3, 9; Quint 1, 11, 18: (vox) attollitur concitatis aft'ectibus, com- positis descendit, id. ib. 11, 3, 65 ; cf. id. ib. 9, 4, 92 : grammatiei omnes in hanc descendent rerum tenuitatem, id. ib. 1, 4, 7 ; cf. id. ib. 10, 1, 63 ; id. ib. 9. 3, 55 ; cf. id. ib. 1, 12, 14; 7, 1, 23; 7, 3, 2: 9, 4, 23, et al. : in omnia familiaritatis ofiicia, Plin. Pan. 85, 5 : eo contemptionis descensum, ut, etc., Tac. A. 15, 1, et saep. : si quid ta- men olim Scripseris, in Maeci descendat judicis aures, Hor. A. P. 387 : si descen- dere ad ipsum Ordine perpetuo quaeris sunt hujus origo Ilus et Assaracus, etc., Ov. M. 11, 754. B. In partic, 1. (ace. to no. I. A, 4) To sink deep into, to penetrate deeply : quod verbum in pectus Jugurthae altius, quam quisquam ratus erat, descendit Sail. J. 11, 7 ; cf. ut altius injuriae quam merita descendant Sen. Ben. 1, 1 med. : cura in animos Patrum, Liv. 3, 52 ; cf. qui (metus deorum) quum descendere ad animos, id. 1, 19. — And in a kindred sense, 2. To lower one's self, descend to ; to yield, agree to any act, esp. to one which is unpleasant or wrong (so esp. freq. in Cic. and Caes.) ; constr. with ad, very rarely with in or absol. : senes ad ludum adolescentium descendant, Cic. Rep. 1, 43 ; cf. de Or. 2, 6 : ad ealamitatum socie- tates, id. Lael. 17, 64 : sua voluntate sapi- entem descendere ad rationes civitatis non solcre, id. Rep. 1, 6, et al. : ad ejus- modi consilium, Caes. B. G. 5, 29, 5 : ad innocentium supplicia, id. ib. 6, 16 fin. ; so ad vim atque ad anna, id. ib; 7, 33 : ad DESC gravissimas verborum contumelias, id. B C. 3, 83 : ad accusandum, ad injmicitias, Cic. Mur. 27, 56; cf. id. Verr. Div. in Caecil. 1 : ad extrcma, Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 4 : ad mangonicos quaestus, Suet. Vesp. 4 : ad frontis urbanae praemia, Hor. Ep. 1, 9. 11, et saep. : preces in om- nes, Virg. A. 5, 782 : videte, quo descen- dam, judices, Cic. Fontej. 1, 2; cf. id. Verr. 2, 1, 38 ; Caes. B. C. 1, 81. 5 : placel mihi ista defensio; descendo, I acquiesce id. ib. 2, 2, 72. 3. (Mostly ante-Aug.) To descend or proceed front any person or thing : ex gradu a8cendentium vel descendentium uxorem ducere, Paul. Dig. 23, 2, 68, et saep. : quod genus liberalitatis ex jure gentium descendit, Ulp. Dig. 43, 26, 1 ; cf. Paul. ib. 18, 1, 57/«.; Plin. 22, 24, 51. 4. In Quint, To depart, deviate, differ from : tantum ab eo detiuebat, quantum ille (sc. Seneca) ab antiquis descenderat, Quint 10, 1, 126 Spald. ; id. ib. 3, 5, 8. 33P The use of the passive in Pliny the Elder and Prudentius is rare : Plin. 2, 16, 13 ad fin. ; Prud. Apoth. 1075. descenSlO) onis, /. [descendo] (a post-Aug. word) A going down, descend- ing : balinearum, into the bath, Plin. 20, 17, 69. — Hence, *2. Me ton., A descent or sunken place in a bathing-room, Plin. Ep. 5, 6, §. 26. 1. descensus, a, um, Part., v. de- scendo, ad fin., 3,-lr^. 2. descensus; 0s, m. [descendo] A descent (rare ; not in Cic. and Caes.) : f. In gen. : qua illi descensus erat, Sail. C. 57, 3. — 2. Concr., A descending way, a descent : difficilis et praeruptus, Hirt B. G. 8, 40, 4 and 5 ; cf. facilis descensus Averno, Virg. A. 6, 126 : ipso descensu Jovis speluncae, Plin. 16, 26, 46. — * H. In partic. (ace. to descendo, no. 1. B, 5) A lying down for copulation, Var. R. R. 2, 5,13. de-sciscp) ivi or ii, Itum, 3. v. n. Orig. a publicist's t. t. (qs. after reflection, deliberation, etc.), To set one's self loose, to free one's self from a connection with any one, to withdraw, revolt from him, sciscen- do deficere ; and with an indication of the terminus : to desert to, go over to any one (quite class., most freq. of course in the histt. ; in the Aug. poets not at all) : multae longinquiores civitates ab Afrnnio desciscunt, Caes. B. C. 1. 60/?;. : ut a no- bis desciscatis, id. ib. 2, 32, 3 ; so ab ali- quo, Cic. Phil. 11, 9, 21 ; Liv. 6. 36 ; Auct. B. Alex. 7, 2 ; Auct. B. Afr. 55 ; Suet. Tit. 5 ; Just 5, 1 fin., et saep. : ad aliquera, opp. to a nobis deficere, Liv. 31, 7 ; cf. Praeneste ab Latinis ad Romanos desci- vit, id. 2, 19 ; and simply ad aliquem, id. 26, 21 ; Front. Strat. 4, 3, 14, et al. : cf. impers. : quibus invitis descirum ad Sam- nites erat, Liv. 9, 16 ; and Flor. 3, 5, 6. — Abs.: quum Fidenae aperte descisecit. Liv. 1, 27 ; so id. 21, 19 ;' Tac. H. 1, 31 ; Suet Caes. 68 ; Ner. 40 ; 42 ; 43 ; Front Strat 1, 8, 6 ; Stat. Th. 2, 31.1, et al. 2, Transf. beyond the political sphere: To depart, deviate, withdraw from any person or thins : a nobis, desciscere quaeres ? Lucr. 1, 104 : a se ipse, Cic. Att 2, 4, 2 : si Cicero a Demosthene paullum in hac parte descivit, Quint. 9, 4, 146 : cur Zeno ab hac antiqua institutione deseive- rit, Cic. Fin. 4, 8 ; so a pristina causa, id. Fam. 1, 9, 17 Orell. N. cr. : a veritate, id. Acad. 2, 15: a disciplina, Vellej. 2, 81 : a consuctudinc parentum, Plin. Ep. 3, 20, 4, et saep. : a vita, to separate, sever one's self (as if fast bound), Cic. Fin. 3, 18. 61. — Impers. : praecipiti cursu a virtute de- scitum. ad vitia rranscursum, Vellej. 2, 1. — Stating the terminus : To fall off to, de- cline to : to degenerate into : ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacenteni, Cic. Fam. 2, 16 ; cf. ad saevitiam, ad cu- piditatem, Suet. Dom. 10 : in regem (i. e, to degenerole), Flor. 4, 3. — b. Of sub- jects not personal: quis ignorat et eloquentiam et ceteras artes descivisse ab ista vetere gloria, Tac. Or. 23 : (vitis) gra- cili arvo non desciscit, does not degenerate, Col._3, 2, 13 ; cf. id. 3, 10. 18. de-scoblno. avi, atum. 1. v. a. [sco- biua] To file or scrape off (ante- and post- class., and very rare) : supercilia, Var. in, 451 DESC Non. 492, 11 ; cf. id. ib. 99, 28 ; and Arn. C. p._200. de-scribo. pai, ptum, 3. v. a. 1. To copy off, transcribe any thing from an original (so freq. in Cic. ; elsewhere very rare) : seripsit Balbus ad me, se a te ((. e. e tuo exemplo) quintum de Fini- bus librum deecripsisse, Cic. Att. 13, 21 ; cf. id. Acad. 2, 4, 11 : epistolam, id. Att. 8, 9 ; so id. Fam. 12, 17, 2 ; 7, 22.— Far more freq. and quite class, is II. To sketch off in writing, to describe, scribendo delineare, detinire. ^, Lit.: non potuit pictor rectius de- scribere ejus formam, Plaut. Asin. 2, 3, 22 ; so geometricas formas in arena, Cic. Rep. 1, 17 ad Jin. : formas in pulvere, Liv. 25, 31 ; cf. Cic. Fin. 5, 19 ; Clu. 32, 87 ; de Sen. 14, 49 : sphaeram, id. Rep. 1, 14 ; cf. coelum, Var. R. R. 2, 1, 7 : coeli meatus radio, Virg. A. 6, 851 ; cf. id. Eel. 3, 41 : carmina in cortice fagi, id. ib. 5, 14 ; cf. id. Aen. 3, 44, 5 : vitam votiva tabella, Hor. S. 2, 1, 33, et saep. B. Trop., To represent, delineate, de- scribe : malos mores, Plaut. Mil. 3, 1, 165 ; cf. hominum sermones moresque, Cic. Or. 40, 138 : definienda res erit verbis et breviter describenda, id. Inv. 1, 8 ad fin.; id. Coel. 20, 50 ; cf. id. Phil. 2, 44 ; Pis. 28; Sull, 29 fin. : aliqueni latronem ac sicari- um, id. Mil. 18, 47 : si quis erat dignus de- ecribi, quod malus ac fur, etc., Hor. S. 1, 4, 3 ; cf. id. Ep. 2, 1, 154 ; Quint. 3, 4, 3 ; 5, 8, 2 : pullum equinum, id. ib. 8, 2, 15 ; cf. vulnera Parthi, Hor. S. 2, 1, 15 : lucum, aram Dianae, flumen Rhenum, pluvium arcum, id. A. P. 18, et saep. : praecepta, Hor. S. 2, 3, 34.— Rarely, QJ) With an object-sentence : nee qui descripsit corrumpi semina matrum, Ov. Tr. 2, 415 ; Gell. 9, 1.- - Part, subst. : recitari factorum dictorumque ejus descripta per dies jus- sit, the diary, Tac. A. 6, 24. — Hence 2. To mark off, divide, distribute into parts : populum ill tribus tres curiasque triginta descripserat . . . Quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, etc., Cic. Rep. 2, 8 ; cf. libertinos in quatuor urba- nas tribus, Liv. 45, 15 ; so annum in duo- decim menses, Liv. 1, 19 ; Flor. 1, 2, 2 ; Cic. de Or. 2, 71, 288, et saep. : plebem in clientelas principum, Cic. Rep. 2, 9 : duo- dena jugera in singulos homines, id. Agr. 2, 31, 85, et al. — With a simple ace. : com- mode omnes descripti, aetates, classes, equitatus, Cic. Rep. 4, 2 ; cf. populum censu, ordinibus, aetatibus, id. Leg. 3, 19, 44 ; and classes centuriasque et hunc or- dinem ex censu descripsit, Liv. 1, 42 ; Cic. de Or. 2, 33, 142, et saep.— And in a kindred sense, 3. Aliquid (alicui), To ascribe, appor- tion, appoint, assign to any one as his share : civitatibus pro numero militum pecuniarum summas, Cic. Verr. 2, 5, 25 ; cf. vecturas fmmenti finitimis civitatibus, *Caes. B. C. 3, 42, 4: vectigal Graecis, Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 33 ; Just. 16, 3, 9 : suum cuique munus, Q. Cic. Petit, cons. 14, 57, et saep. : jura civitatibus, Cic. Rep. 1, 2 ; cf. jura nobis, id. Quint. 14 ; and more freq. simply jura, id. Verr. 2, 5, 11 ; Oif. 1, 34, 124 ; «est. 42 ; Liv. 1 , 32, et al. ; cf. so officio, Cic. Acad. 2, 36 : pecuni- ary id. Flacc. 14 ; Fam. 12, 1 ; Auct. B. Alex. 51, 3 : vices (poetae), Hor. A. P. 86 : munera pugnae, Sil. 9, 267, et saep. — Hence descrip tus, a, um, Pa., qs. marked out, i. e. Precisely ordered, j/roperly ar- ranged (once in Cic.) : materies orationis omnibus locis descripta, instructa ornata- que, Cic. de Or. 2, 34, 145 ; cf. ordo ver- borum, id. Or. 59, 200 : natura nihil est aptius, nihil descriptius, id. Fin. 3, 22, 74. — Sup. does not occur. — *Adv. : descripte et electe in genua quodque causae, quid cuique conveniat, digerere, opp. confuse et permixte dispergere, Cic. Inv. 1, 30, 49. description °nis, /. [describo] (esp. freq. in Cic.) A marking out, delineation : in concreto, I. Lit. (very rare): eadem coeli de- scri'ptio, Cic. Rep. 6, 22 ; cf. id. ib. 1, 14 : explicate deacriptionem imaginemque ta- bularum, Cic. Verr. 2, 2, Tl fin. In plur. : desTipfinnibus aliquid exnlicnre, Cic. fn "• ' " ' so vohitiirum. skr'-lirs. draw- ■152 DE SB ings, Vitr. 3, 3 : orbis terrarum, maps, id. 8, 2, et saep. — Far more frequent, II, Trop. : 1, A representation, delin- eation, description : nominis brevis et aperta descriptio, Cic. Inv. 2, 18 : dilucida locorum, Quint. 9, 2, 44 : regionum, id. ib. 4, 3, 12 : Siciliae, id. ib. 11, 3, 164 : convivii luxuriosi, id. ib. 8, 3, 66, et saep. In rhetor., The delineating of character, id. Top. 22, 83 ; de Or. 3, 53, 205 ; Quint. 9, 1, 31 ; 9, 4, 138 : cf. Auct. Her. 4, 39. 2. A distribution, division : decuriatio tribulium descriptio populi, Cic. Plane. 18, 45 ; cf. id. Rep. 2, 22 ; Liv. 4, 4 : legio- num et auxiliorum, Suet. Tib. 30 : priva- tarum possessionum, Cic. Off. 1, 7, 21 : expetendarum fugiendarumve rerum, id. Tusc. 5, 24 : aequabilis sumptus,id. Flacc. 14, et saep. 3. (ace. to descriptus as a Pa.) A prop- er disposition, order, arrangement : con- stitute aut descriptio aut disciplina rei- publicae, Cic. Rep. 1, 46 ; cf. id. N. D. 1, 11 : via descriptions atque ordinis (in oratione), id. de Or. 2, 9, 36 : aediticandi descriptio, id. Off. 1, 39 ; cf. id. de Sen» 17, 59 : magistratuum, id. Leg. 3, 2, 5 ; cf. civitatis, id. Sest. 65, 137. In plur. : de- scriptiones temporum, id. Acad. 1, 3, et saep. descriptiuncula, ae, /. dim. [de- scriptio] A short description, delineation : celebres subtexere, Sen. Suas. 2 med. * descriptor, oris, m. [describo] A describcr, delineator : morum, Lact. 5, 9 med. descriptus, a, um. Part, and Pa., from describo. * de-scrobo, are, v. a. [scrobs] To set, enchase : gemmas auro, Tert. Res. earn. 7. * de-sculpo, ore, v. a. To carve out, to ajpy by carving or graving : simula- crum ligno seu lapide desculpitur, Tert. ad Nat. 1, 12. de-seco, cui, ctum, 1. v. a. To cut off (quite class.) : partes ex toto, Cic. Univ. 7 : uviis a vite, Col. 12, 43 : spicas fascibus, Liv. 42, 64 : particulam undique, * Hor. Od. 1, 16, 15 ; and poet : saxa me- tallis, to carve out, Stat. Silv. 2, 2, 85 : vi- tem, Var. R. R. 1, 41, 3 : hordeum, pabu- lum, herbas, Caes. B. C. 3, 58, 5 ; cf. se- getem, Liv. 2, 5; segetes et prata, Col. 11, 1, 8 ; and herbam, id. 2, 17, 5 ; Ov. R. Am. 191 ; and aures, Caes. B. G. 7, 4 fin. ; cf. cervicem, Liv. 31, 34; and collum, * Virg. A. 8, 438 : tn illud (prooemium) desecabis, hos agglutinabis, Cic. Att. 16, 6 fin. desecro, are, v. desacro. * descctlOi 6nis, /. [deseco] A cut- ting off: Col. 6, 3, 1. * de-SeneSCOt imi i 3 - " ; n - T° di- minish by growing old, to die away : ira belli desenuit, Sail. H. frgm. ap. Prise, p. 887 P. de-sero, rui, rtum, 3. v. a., lit, To undo, to sever one's connection with an- other ; hence, with esp. reference to the latter, To leave, forsake, abandon, desert (like the synon. derelinquere, of a more re- stricted signif. than relinquere, which de- notes, in general, to depart from, to leave any one. Deserere appears also to be- long orig. to milit lang., and to signify a cowardly running away from battle and from the army ; whence its frequent combination with prodere, the figure de- serere vitam, the later abs. use of dese- rere in the sense of to desert, etc., etc.) (very freq. and quite class.), I. Lit. : ut jurent omnes, se exerci- tum ducesque non deserturos neque pro- dituros, Caes. B. C. 1, 76, 2 ; cf. id. ib. 2, 32, 7 : deseritur a suis Varus, id. ib. 1, 13, 3 ; cf. id. ib. 1, 15, 3 ; B. G. 5, 3, 6 ; 7, 2, 2, et al. : pignus deserere, Plaut Capt. 2, 3, 75, et saep. ; v. the follg. : te amantem non deseram, Plaut. Ps. 1, 1, 101 ; cf. id. Bacch. 4, 9, 91 ; Cist. 2, 3, 26 ; Mil. 4, 8, 53, et saep. : quum amici partim deseru- erint me, partim etiam prodiderint, Cic. Q. Fr. 1, 3, 5: me deaeruisti ac dereli- quisti, id. Plane. 5, 13 ; cf. id. Verr. 2, 3, 51, and v. the follg. : Avaricum deserere, Oaes. B. G. 7, 30, 2; cf. cunctis oppidis flStclVsquc (le.'-crtip. id. ill. 2. 2 ■ ■ 'Vttr-ni DESK ne desere frater, Virg. A. 10, 600 : thalp- mos ne desere pactos, id. ib. 10, 649, et saep. 2. Abs., in milit. language, To desert : Quint 9, 2, 85 ; Modest. Dig. 49, 16, 3, § 7 sq., et al. If Trop. : Petrejus non deserit seae, armat familiam, etc., Caes. B. C. 1, 75, 2: suum jus, Cic. Caecin. 35 fin.; cf. deser- tarum derelictarumque rerum patrocini- um suscipere, id. N. D. 1, 5, 11 : preces, promissa, spem, obsecrationem et fidelea literas alicujus, id. Att. 3, 19, 2 ; so cau sam, id. Sull. 20, 58 ; Fat. 6, 12 ; Fam. 1, 5 a, 3 ; Ov. Tr. 1, 9, 65 ; cf. desertam ac proditam causam queri, Liv. 2, 54 : ullam officii partem, Cic. Fin. 1, 7, 24 ; cf. offi- cium (coupled with praetermittere de- fensionem), id. Off. 1, 9 ; and susceptum officium, Caes. B. C. 3, 18 : vitam, Cic. Sest. $2 ad fin. ; cf. de Sen. 20, 72 : dedi- tionem, Sail. J. 70, 1 : studia sapientiae, Quint. 12, 2, 8 : viam virtutis, Hor. Od. 3, 24, 44 : vestigia Graeca, id. A. P. 287 : fas- tidiosam copiam, id. Od. 3, 29, 9, et saep. — b. Of subjects not personal: ge- nua hunc cursorem deserunt, Plaut. Merc. 1, 2, 13 ; cf. aliqnem corpus, vires, Tac. A. 6, 50 ; and donee te deseret aetas, Hor. Ep. 1, 20, .10 : me lucerna, Cic. Att. 7, 7 fin. : fama Curium Fabricium, id. Tusc. 1, 46 ; cf. nee facundia deseret hunc nee lucidus ordo, Hor. A. P. 41 ; Quint. 2, 1, 9 ; Ov. Her. 12, 52, et saep.— Pass. : de- seremur potius a re familiari, quam a re- publica, Cic. Att. 16, 3 ; cf. Caes. B. G. 5, 34, 2 ; Cic. Att. 3, 15 ; 4, 10 ; Clu. 40, et al. ; and poet, with simple AM. : deseror conjuge, Ov. Her. 12, 161 ; so Prop. 2, 7, 17 ; Phaedr. 2, 21, 3 ; Stat. Th. 4, 707 ; Tac. A. 3, 20 fin.— Hence d e s e r t u s, a, um, Pa. Deserted ; esp. of places, desert, solitary, waste : in locis desertis, Caes. B. G. 5, 53, 4 : urbes dirii tae ac pene desertae, Cic. Q. Fr. I, 1, 8 : deserta via et inculta, id. Coel. 18: Ire- quens an desertus locus, Quint. 5, 10, 37. et saep. Of objects in solitary places : stipes, Tib. 1, 1, 12 Voss. and Iluschke: arbores, Propert 1, 20, 36. — Comp. : redi tus desertior, Cic. Pis. 23, 55; so nihil tur- pius ac desertius, id. Q. Fr. 3, 1, 5.~Snp. : orae desertissimae, Cic. Seat. 22, 50 ; 60 desertissima solitudo, id. Verr. 2, 5, 67, et al. — b. Since the Aug. per. subst, deserta, orum, 7i., Desert places, deserts, wastes, Virg. E. 6, 81 ; Georg. 3, 342 Plin. 5, 4, 4 ; Frontin. Strat 3, 1, 2, et al. With follg. gen. : Libyae deserta, Virg. A. 1, 384 ; so id. Georg. 3, 291 ; 462 ; Frontin. Strat. 1, 7, 7, et al. — In sing., desertum, i, n., in the Fathers : in deserto, Prud. Apoth. 774 ; so Hier. Ep. 125, 2, et saep. de-serpo, ere, v. n. To creep down (post-Aug. and very rare) : deserpit genia lanugo, Stat. Th. 6, 586 ; cf. App. Apol. p. 315. _ descrtio, onis, /. [desero] A forsak- ing, deserting (rare ; perh. not ante-Aug.) : 1, (ace. to desero, no. I. 2) As a milit. t. t. : Desertion, Modest. Dig. 49, 16, 3 ; 5, et al. — *2. Trop. : A slighting, neglect: juris humani, Liv. 41, 24. d iscrtor, o" 8 ' m - [id.] One who for- sakes, abandons, deserts any one. — I, In gen.: amicorum (opp. conservator inim- icorum), Cic. Att. 8, 9, 3 : communis utili- tatis aut salutis, id. Fin. 3, 19 ad fin. — Esp. freq., II. Milit. t. t. : A runaway, de- serter, * Caes. B. G. 6, 23, 8 (coupled with proditor, as in Tac. H. 1, 72) ; Liv. 3, 69; 23, 18 fin. ; Tac. A. 1, 21 ; 3, 73 ; Suet Caes. 68 ; Oth. 11 ; Frontin. Strat. 4, 1, 29 ; Modest. Dig. 49, 16, 3; 5, et saep.— 2. Transf. beyond the milit. sphere: A fu- gitive: Amoris, Ov. Her. 19, 157: Asiae, * Virg. A. 12, 15. descrtrix, '<=is, /. [deaertor] She that forsakes, neglects: divinae legis, Tert de hab. mulier. 1. desertus, a, um, Part, and Pa., from desero. dc-scrvio, ire, v. n. To zealously serve, be devoted to, subject to (rare, but quite class. ; not in Caes.) : valetudini tuae, dum mihi deservis, servisti non sa- tis, Cic. Fam. 16, 18 : cuivis, id. Off. 1, 30, 109 : scrammatico soli deserviamus, deinde ireopi 'vie? Qu''ut 1, T). r- Ov. \rn. 1,3 DESI 5 : (Epicurei) sibi indulgentes et corpori deservientea, Cic. Leg. 1, 13, 33; so atu- diia, Plin. Ep. 7, 7, 3 : honoribua, id. Pan. 77,6. — b. Of subjects not personal: si officio, si opcrae, si vigiliae deserviunt amicis, praesto sunt omnibus, Cic. Sull. 9 : nee unius oculis fiumina, fontes, maria deserviunt, Plin. Pan. 50, 1 ; cf. Quint. 11, 3,77. descs, id's (nom. sing', appears not to occur), adj. [desideo] Inactive, indolent, idle (rare ; perh. not ante-Aug. ; also not in the Aug. poets) : sedemus desides domi, Ltv. 3, 68 ; so of persons, id. 1, 32 ; 3, 7; Col. 12, 1, 2; Gell. 13, Bfin. (coupled with ignavus) ; with follg. ab. : deses ab opere suo, Col. 7, 12, 2. — b. Transf., of inanimate things : nee rem Romanam tarn desidem umquam fuisse atque im- bellem, Liv. 21, 16 : natura deside torpet orbis, Luc. !), 436 : desidis otia vitae, Stat. Silv. 3, 5, 85: causae desidis anni, id. ib. 3, 1, 2 ; id. Theb. 1 0, 87 : deside passu Ire, id. Silv. 5, 2, 61 : deside cura, id. Theb. 6, 147. dc-siccO) without per/., atum, 1. v. a. To dry up; to desiccate (ante- and post- class.) : vasa desiccari jubet, Plaut. True. 2, 7, 30; Seren. Samm. 48, 900: herba desiccata, A pp. Herb. 49. de-SldeO; sedi, 2. v. n. [scdeo] To re- main or continue sitting, to sit long ; and with the accessory idea of inactivity, to sit idle, to remain inactive (rare ; not in Cic.) : tam diu Ibi desidere neque redire filium, Plaut. Bac. 2, 3, 4 ; id. Pseud. 4, 4, 7: frustra ibi totum desedi diem, Ter. Hec. 5, 3, 2 ; cf. Suet. Ithet. 1 : ruinam motuens aquila ramis desidet. Phaedr. 2, 4, 21 ; cf. amoenioribus locis, Quint. 5, 8, 1 : apud Nicomedcm, Suet. Caes. 2 : in aliquo spectaculo. Sen. Ep. 7 : in discrim- ine sociorum, Suet. Caes. 4. — 2. in partic. : To go to stool, Cels. 2, 7; 2, 12 fin. ; 4, 18. desiderabilis, e, adj. [desidero] To be longed for, desirable (rare) : desidera- bilia (anteponantur) iis, quibus facile ca- rere possis, Cic. Top. 18, 69 ; id. Fin. 1, 16, 53 ; Liv. 24, 5 ; cf. Tac. H. 2, 76 ; and in the Comp. : Suet. Tib. 21.— Sup. does not occur. — * Adv., desiderabiliter concupis- cere (* with ardent desire), Aug. Ep. 143, 2. desideranSj antis, v. desidero, Pa., no. A. desiderantcr, <"'' Eagerly; v. de- sidero, Pa., no. A. ad fin. desideratioN 6nis, /. [desidero] A desiring, longing for any thing; a miss- ing- (very rare) : voluptatum, * Cic. de Sen. 14, 47 : relinquetur desideratio, Vitr. 2, 6 ; id. 8 praef. ad fin. desiderativus, », um, adj. [id.] In the late gramm. lang. : Desiderative : ver- ba (e. g. esurio, coenaturio, etc.), Aug. p. 2006 P. desideratuSi «> um, v. desidero, Pa., no. B. desiderium, ii, n. [desidero] A long- ing, ardent desire for any thing not pos- sessed ; grief, regret for the absence or loss of any thing (freq. and quite class. ; not in Caes. and Virg.) : («) c. gen. : te desiderium Alhenarum cepisset, Ter. Hec. 1, 2, 13 ; cf. me desiderium tenet urbis. Cic. Fam. 2, 11 ; Hor. Ep. 1, 14, 22; and locorum, Ov. Tr. 3, 2, 21 ; Lucr. 3, S35 : rerum earum, id. 3, 914 ; cf. 931 ; and esse in desiderio alicujus, Cic. Fam. 2, 12 , fin., with which cf. id. Lael. 27 fin. : Scipio- •nis desiderio moved, id. ib. 3; cf. id. ib. ■27, 104 : defuncti. Suet Calig. 6, et saep. : desiderio id fieri tuo (for tui),Ter. Heaut. •2, 3, 66. — ((j) Abs. : pectora dura tenet de- 'eiderium, Enn. in Cic. Rep. 1, 41 : alicui -esse magno desiderio, Ter. Heaut. 4, 5, 5 : explere exspectationem diuturni deside. rii, Cic. de Or. 1, 47, 205: quo (desiderio) conficior, id. Or. 10: ex desiderio labo- rare, id. Fam. 16, 11 : facere aliquid cum desiderio, id. Lael. 21 ad fin. : demus hoc desiderio jam pene publico, Quint. 8, 4, 29, et saep. In plur. : desideria alicujus commovere, Cic. Rab. perd. 9, 24 ; Hor. Od. 4, 5, 15 ; Ov. R. Am. 646, et saep. As a term of endearment : mea lux, meum desiderium . . . valete, mea desideria, va- lete, Cic. Fam. 14, 2, 2 and fin. : Catull. 2, 5. - U. Transf. : 1, Want, need, necessity DESI (rare ; not ante-Aug.) : cibi potioniaque desiderium naturale, Liv. 21, 4, et saep.; Plin. 11, 50, 111 : desideria scabendi, id. 30, 14, 43 ; id. 23, 2, 29, et al. 2, In the time of the empire : A re- guest, petition on the part of inferiors : desideria militum ad Caesarem ferenda, Tac. A. 1, 19 ; so id. 1, 26 ; Suet Aug. 17 ; cf. id. ib. 53 ; 94 ; Tit. 8 ; Plin. Pan. 79, 6 ; Ulp. Dkj. 1, 16, 9 ; 25, 3, 5. de-sidero. avi, atum, 1. v. a. [root Sid, kindred with El^fl, IAJI ; cf. con- sidero] To long for, greatly wish for, de- sire something not possessed (freq. and quite class.) : Dies noctesque me ames, me desideres, Ter. Eun. 1, 2, 113 ; Plaut. Capt. 2, 2, 66 : natura quid velit, anqui- rat. desideret, Cic. Lael. 24 ; cf. id. Rep. 1, 17 : nee sitio honores, nee desidero glo- riam, Cic. Q. Fr. 3, 5, 3 : dum ilia deside- ramus, ab aliis avertimur, Quint 10, 6, 7 : quid desideremua aut deprecemur, id. ib. 4, 1, 52 : nee nunc vires desidero adoles- centis non plus quam adolcscens tauri aut elephanti desklerabam, Cic. de Sen. 9 ; Caes. B. C. 3, 74, 2 Herz. : desideran- tem quod Satis est, Hor. Od. 3, 1, 25 : Sex- tilem totum mendax desideror, id. Ep. 1, 7, 2, et saep. — (Ji) With an object- sentence: Plaut. Stich. 4, 1, 10 : mihi dari baud desidero, id. Mere. 1, 2, 37 : quo ullam rem ad se importari desiderent, Caes. B. G. 4, 2.— (y) With follg. ab or in: ab Chrysippo nihil magnum de- sideravi, Cic. Rep. 3, 8 ; so id. Att. 8, 14, 2 ; Quint. 3, 1, 2 ; 5, 10, 3 ; 6, 2, 13, et al. : in milite modcstiam et continentiam, Caes. B. G. 7, 52fin. ; so Cic. Brut. 31, 118 ; Quint. 7, 2, 55 ; 9, 4, 61 ; 10, 2, 9, et al,— (<5) Abs. : misere amans desiderat, Plaut. Bac. 2, 2, 30 ; so id. Mil. 4, 6, 29 ; Capt. 1 , 2, 42 ; Ter. Heaut. 3, 1, 16 ; Hec. 3, 5, 38, et al.— b. Of inanimate subjects: desidera- runt te oculi mei, Cic. Plane. 5, 13 ; id. Att. 5, 16: nullom virtus aliam mercedem laborum desidera praeter, etc., id. Arch. 11, 28 : ut desiderat laus probationem, 6ic, etc., Quint. 3, 7, 4 ; id. ib. 1, 12, 4, et saep. : desiderant rigari arbores, Plin. 17, 26, 40. U. With predominant idea of lacking, wanting : To miss any thing : ex me au- dies, quid in oratione tua desiderem, Cic. Rep. 2, 38 : si non est, nolis esse neque desideres, Plaut. Bac. 4, 8, 73 ; Caes. B. C. 3, 61, 3. et saep. — Hence 2. M e to n. (ejfectus pro causa) To lose something ; and more freq. pass. : to be missing, to be lost: in eo proelio non am- plius CC milites desideravit, Caes. B. C. 3, 99 ; cf. id. ib. 3, 71 : ut nulla navis de- sideraretur, id. B. G. 5, 23, 3 ; so id. ib. 7, 11, 8 ; 7, 20, 4 ; 7, 51 fin., et saep. : neque quicquam ex fano praeter unum signum desideratum est, Cic. Verr. 2, 4, 44. — Hence A. desiderans, antis, Pa., in Sup. desiderantissimus, in the later writers for desideratissimus, as a term of endear- ment, Heart's desire, best beloved : vale, domine dulcissime, desiderantissime, Front Ep. 5, 40 ; so M. Aur. ib. 1, 5 ; L. Aur. Verus, ib. 2, 8 ; Inscr. Orell. no. 4644. — On the contrary, Adv. desideranter, ace. to 7io. I. : With desire, eagerly (late Lat) : appetere, Cassiod. Var. 1, 4, — Comp. : quanto desiderantius desideras, Fronto Ep. ad Ver. Imp. 13. B. deslderatus, a, um, Pa. Wished for, welcome (very rare) : blandissima et desideratissima promissa, Plin. 30, 1, 1. And on inscrr. applied to a beloved per- son : FILIO DESIDERATISSIMO, InSCr. Orell. no. 5068; so Inscr. Grut 681, 2; 667, 1, et al. 1. desidia, «e, /• [desideo] A sitting long, remaining in a place (so rarely) : Prop. 1, 15, 6. — Far more freq. and quite class., 2. -4 sitting idle, i. e. idleness, in- activity, slothfulness : in portum confu- gere non inertiae neque desidiae, Cic. Brut. 2, 8 ; so coupled with inertia, id. Sest 10 ; coupled with languor, id. Off. 1, 34, IS) ; Tusc. 5, 27, 78 ; coupled with so- cordia, Sail. C. 4, 1 ; coupled with segni- ties, Suet Galb. 9, et saep. ; opp. to indus- tria, Cic. Sest. 48 fi?i. ; opp. to agentes, Ov. R. Am. 149, et saep. : corde expelle desidiam tuo, Plaut Trin. 3, 2, 24 ; * Caes. DESI B. G. 6, 23, 6 ; Ov. Am. 1, 9, 31 ; cf. id. Trist. 3, 7, 31 ; Virg. G. 4, 94 : vitanda est improba Siren, Desidia, Hor. S. 2, 3, 15, et saep. — In plur. : Lucr. 5, 49 Forb. N. cr. : vobis desidiae cordi. Virg. A. 9, 615. — b. Of an inanimate subject : ager post longam desidiam (lying fallow), Col. 2, 17,3. 2. desidia* ae, /. [deaido] A subsid- ing, retiring (an Appulcian word) : ma- ris, App. de Mundo, p. 73 : sanguinis, id. Dogm. Plat. 2, p. 17. * desidiabulum, i- n - [1- desidia] A lounging -place: Plaut Bac. 3, 1, 9. dcsidlOSC, adv., v. the follg., ad fin. desidiosus, n, «m, adj. [desidia] qs. Full of idleness, ?'. e. Slothful, indolent, lazy (rare) : desidiosiores, Var. It. R. 2 praef : si comparer illi, sum desidiosissimus, Plin. Ep. 3, 5, 19 ; Col. 12, 1, 1 ; cf. Ov. R. Am. 162 ; Am. 1, 9, 46 : desidiosior m profeesione grammatica habebatur, Suet. Gramm. 8. — b. Transf: Causing idle- ness, making lazy : " si quod fecit, ab eo (nominetur) quod fit, ut quum desidiosam artem dicemus, quia desidiosos facit," Auct. Her. 4, 32, 43 : habet etiam amoeni- tas ipsa vel sumptuosas vel desidiosas il- lecebras multas cupiditatum, Cic. Rep. 2, 4 : delectatio, id. de Or. 3, 23, 88 : inertia- simum et desidiosissimum otium, id. Agr. 2, 33 fin. : desidiose puer (sc. Cupido), Ov. Am. 2, 92. — * Adv. desidiose agere aetatem, idly, Lucr. 4, 1132. de-sldo. sedi, 3. v. n. (i. q. consido, no. I. B, 4) Of inanimate things ; C6p. of places: To sink, fall, or settle down : tan- tos terrae motus factos esse, ut multa op- pida eorruerint, multis locis labes factae sint terraeque desederint, Cic. Div. 1, 35 fin. ; so id. ib. 1, 43, 97 ; Liv. 32, 9 ; and poet, of the apparent sinking of mount- ains to one flying aloft: Gargara desidunt surgenti, Stat. Th. 1, 549 : ovum plenum desidit, Var. R. R. 3, 9, 11 ; Just. 4, 1, 10 ; cf. id. ib. : — ex urina quod desidit album est, Cels. 2, 7 : tumor ex toto desidit, id. 7, 18. — *H. Trop. (like consido, no. II. B, 2) : To sink, lower, deteriorate: desiden- tes mores, Liv. prooem., * desiduo, adv., pro diuturno, Var. in Fulg. p. 565, 2 ed. Merc. designatio, onis, /. [designo] I. A marking out, describing, designating : cellarum, Vitr. 5, 5 : undarum, id. 5, 3 : personarum et temporum, Cic. de Or. 1, 31, 138.— II. A disposition, arrangement : et apparatus totius operis, Cic. N. D. 1, 8 fin. : librorum meorum, id. Att. 4, 46. — An appointment of consuls : annua desig- natio, Tac. A. 2, 36 ad fin. designator ( on inscrr. sometimes erroneously written dissignatok), oris, m. [designo] One who orders, regulates, arranges ; a regulator ; as a t. t., 1. An ojficcr whose duly it was to marshal people in their seats in the theatre, Plaut. Poen. prol. 19. — 2i -^ master of ceremonies at funerals ; an undertaker, Hor. Ep. 1, 7, 5 : Sen. Ben. 6, 38 ; Tert. Spectac. 10 ; Inscr. Orell. no. 934 ; Inscr. Grut. 601, 1 ; cf. Don. Ter. Ad. 1, 2, 7. — 3. A n umpire at public spectacles, i. q. Gr. ftpuGevrfiS, Ulp. Dig. 3, 2, 4, J 1 ; Cic. Att. 4, 3, 2. de-sigHO; avl - atum, 1. v. a. To mark out, trace out (and so repeatedly in the Aug. per.) ; to describe, designate, define. I, Lit: Aeneas urbem designat ara- tro, Virg. A. 5, 755 ; cf. moenia fossa, id. ib. 7, 157; moenia sulco, Ov. F. 4, 825; and oppidum sulco, Tac. A. 12, 24. — With Dat. : fines templo Jovis, Liv. 1, 10 ; cf. locum circo, id. 1, 35 : vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782 ; cf. nubila in- genti gyro. id. ib. 1, 31.1. * 2, Transf.,: To delineate, design, depict, sc. by embroidering, weaving, etc. : imagine tauri Europen, Ov. M. 6, 103. — Far more frequently, II. Trop. : A. ' n g en - : haec ab ho- minibus callidis animadversa ac notata, verbis designata, Cic. de Or. 1, 23, 109 ; cf. affectus velut primis lincis designare, Quint. 4, 2, 120 ; and aliquem aliqua ora- tione, Caes. B. G. 1, 18 : notat et designat oculis ad caedem unumquemque nos- trum, Cie. C. 1, 1, 2 ; cf. aliquem digito, Ov. Am. 3, 1, 19 ; 3, 6, 77 ; Liv. 5, 25 : ali- quem nota ignaviae, id. 24, 16 : turpitu- DE SI «iinem aliquam, Cic. de Or. 2, 58, 236: quem (mundum) alio loco ipse designa- rit deum, id. N. D. 1, 13, 33 : multa, quae nimiam luxuriam et victoriae tiduciam designarent, Caes. B. C. 3, 96. JJ. Inpnrtic: 1. In a bad sense, To do something extraordinary ; i. e. To com- mit, perpetrate (very rare) : quae designa- ta sint et facta nequitia, Plaut Most. 2, 1, 66 ; cf. Ilia, quae antehac facta sunt, Omit- to ; modo quid designavit! Ter. Ad. ], 2, 7 Donat. and Ruhnk. — In a good sense: quid non ebrietas designat, Hor. Ep. 1, 5, 16 Schmid. 2. With access, idea of arrangement : To dispose, regulate, arrange, appoint, elect, choose : constituere et designare, Cic. N. D. 1, 38, 82: Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et contici voluit, to be designed and executed, id. N. D. 1, 11 ; cf. id. ib. 3, 35 : ut ii de- cemviratum habeant, quos plebs designa- verit : oblitus est, nullos ab plebe desig- nari, Cic. Agr. 2, 10 ad Jin. : Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc., Sail. C. 26. — Hence, lj. Publicist, t. t., designatus, Elect ; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it : consul, Cic, Fam. 11, 6 ; Vellej. 2, 58, rind the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8 : tribunus plebis, id. Agr. 2, 5, 11 ; Att. 3, 13 ; Sail. J. 27, 2 : quaestor, Vellej. 2, 111, 3, et saep.— (/?) Transf., Expected ; of a child not yet born : desig- natus reip. civis, Cic. Clu. 11, 32. de-slllo* ilui, nltum, 4. v. n. [salio] To leap down (quite class.) : de navi in scapham, Plaut. Rud. pro]. 75 : so de na- vibus, Caes. B. G. 4, 24, 2 : de rheda, Cic. Mil. 10, 29 : de muro, Suet. Ner. 23 : in terram e scapha, Plaut. Rud. 1, 2, 84 ; so ex navi, Caes. B. G. 4, 25, 5 : ex essedis, id. ib. 4, 33 j 5, 16, 2 ; 5, 17, 4 : ex equis, id. ib. 4, 2, 3 ; for which ab equo, Virg. A. 11, 500; cf. praeceps ab alto curru, Ov.' M. 12, 129 ; coupled with e curru, id. A. A. 1, 560 : bijugis et curru, Virg. A. 12, 355 ; so bijugis, id. ib. 10, 453 : lecto, Hor. S. 1, 2, 130 : altis turribus, id. Epod. 17, 70 : saxo, Ov. Her. 15, 172 ; Met. 7, 378 : equis, Just. 1, 10, 9. — Merely designating the terminus ad quem : in undas, Ov. M. 3, 681 ; so in medias undas, id. Fast. 2, 111 : in aquas, id. ib. 2, 588 : in latices, id. Met. 4, 353 : in mare, Suet. Caes. 64 : in ro^os medios, Ov. A. A. 3, 22, et saep. : ad" pedes, Caes. B. G. 4, 12, 2: ad calci- andas mulas, Suet. Vesp. 23. — Abs. : de- wlite commilitones, Caes. B. G. 4, 25, 3 ; ko Ov. Am. 3, 7, 81 ; Met. 10, 722, et al.— }>. Transf., of inanimate subjects: levis crepante lympha desilit pede, Hor. Epod. 16, 48 ; cf. id. Od. 3, 13, 16 ; Ov. F. 4, 428 : fulminaque aetheria desiluisse domo, Prop. 2, 16, 50. * 2. T r o p. : nee desilies imitator in artum, unde, etc., Throw thyself into straits, difficulties, Hor. A. P. 134. de-sino, ivi or ii (contr. desisse, Cic. Fam. 9, 24, 2 ; Suet. Ner. 33 ; 46 ; Gell. 15, 16, 2 : desissem, Catull. 36, 5, et al. : desI, dissyl., Inscr. Orell. no. 71), Itum, 3. (another and doubtful form is DESI- vare or desinare, ap. Fest. p. 55; cf. Coram, p. 403 sq.) v. a. and n. To leave ojf, give over, cease, desist : opp. to coepi, the construction of which it for the most part follows. A. Act., (a) c. inf. act. (so most freq.) : illud jam mirnri desino, Cic. de Or. 2, 14, 59 ; so te uti teste, id. Rep. 1, 39 : com- memorare eos, id. ib. 1, 1 : amare, Plaut. Bac. ), 1, 67; Pseud. 1, 3, 73 : lacessere, Ter. Eun. prol. 16 : maledicere, id. Andr. prol. 22 : de compositione loqui, * Caes. B. C. 3, 19 fin., et saep. — Less freq., (/?) c. inf. pass. : ubi ipsi Desierunt vorti, Lucr. 4, 403 ; so moved, Cic. Rep. 6, 25 : fieri, id. Att. 1, 19, 9 : cerni, Quint. 8, 5, 29 : quaeri ab eo, id. ib. 11, 3, 6 : inquiri, Ov. M. 6. 616, et al. — (y) c. ace. (so mostly poet.) : artem desinere, Cic. Fam. 7, 1, 4; bo artem, Suet Tib. 36 ; Gell. 15, 16, 2 : eeditionero, id. 2, 12, 3 : versus, Virg. E. 8, 61 ; cf. plura, id. ib. 5, 19 ; 9, 66 ; Tita- tu» bulla, Sil. 12, 725 : lugubres voces, App. Apol 3, p. 170, et aL — (6) c. all. : 454 DESI desine quaeso communibus locis, Cic. Acad. 2, 25, 80.— (t) c. gen. (like the Gr. ■xavctv and Xrfyuv) ; querelarum, Hor. Od. 2, 9, 17 : irae, Sil. 10, 84.-© Abs. : Mi. Ah I pergisne 1 De. Jam jam desino, Ter. Ad. 5, 3, 67 : ut incipiendi (sc. sermonem) ratio fuerit, ita sit desinendi modus, Cic. Off. 1, 37 fin,; so opp. incipere, Quint. 9, 2, 19 ; 11, 3, 35 : quo ex geuere coeperis translationes, hoc desinas, id. ib. 8, 6, 50 : cantasse eum publice Oedipodem exsulem atque in hoc desisse versu: Qaviiv /*' avipyc, etc., Suet. Ner. 45 fin., et saep. — In colloq. lang. desine sometimes like the Gr. -naue (cf. Passow under iraiiui, no. 3) Leave ojf! give over '. stop I be still I etc.: Ba. Heu, heu, heu I Ps. Desine, Plaut. Ps. 5, 2, 51. Pa. Turn de puero, Dave? Da. Ah, desine, Ter. Andr. 5, 6, 8 ; id. Eun. 2, 3, 56, et al. B, Pass, (usually in the tempp. perjj'.) : veteres orationes a plerisque legi 6unt desitae, Cic. Brut. 32, 123; cf. Persei numquam desitum celebrari nomen, Liv. 42, 49 ; Suet Aug. 37 ; Gell. 1, 10, 2 : nec- tier postea desitum, Cic. Rep. 2, 34 ; cf. id. Fin. 2, 13, 43 ; Off. 2, 8, 27 : coeptum per eos qui volebant, desitum est per nunc, qui decessit, id. Cornel, frgm. ap. Prise, p. 899 P In the pres. : tunc bene desinitur, Ov. A. A. 1, 411. H, Neutr., To cease, stop, end, close (not freq. till after the Aug. period ; cf. coepio, no. II.) : omne helium sumi facile, cete- rum aegerrume desinere, Sail. J. 83, 2 ; Virg. E. 4, 9 : desierant imbres, Ov. M. 5, 285 : desinat ira, id. Her. 3, 89 : cetera, fragilia et caduca occidunt desinuntque, Plin. Ep. 2, 10, 4, et saep. : cauda desinit in piscem, Ov. M. 4, 727 ; cf. Hor. A. P. 4 : in quo desinimus, Ov. M. 8, 597 : gemma haec in violam desinit, inclines to violet, Plin. 37, 9, 40 : Pyrenaeus desinens, i, e. their extreme end, Flor. 4, 12, 46, et al. — In rhetor., of the close of a period : ilia, quae similiter desinunt, etc., Cic. de Or. 3, 54 ; cf. Quint 9, 3, 79 ; 85 ; 9, 4, 42 ; 48, et saep. ; cf. cado, no. II. 7 fin. * desipientia, ae, /. [desipio] Want of understanding , foolishness, Lucr. 3, 498. de-sipiOi ere, v. a. and n. [sapio] * I. Act., To make tasteless : Tert. Pudic. 13. — 11. Neutr,, To be void of understanding, to be silly, foolish ; to act foolishly (quite class.) : summos viros desipere, delirare, dementes esse, Cic. N. D. 1, 34, 94 ; Lucr. 3, 753 : licet me desipere dicatis, Cic. Plane. 37; so id. Verr. 2, 5, 46 ; Div. 2, 23, 51; Fam. 2, 9, 2; Lucr. 3, 489; Hor. S. 2, 3, 47; 211 ; Ep. 1, 20, 9, et al. ; Lucr. 3, 803 ; so id. 5, 166 ; 1042 : dulce est desip- ere in loco, to revel, Hor. Od. 4, 12, 28 : desipiebam mentis, quum, etc., Plaut Epid. 1, 2, 35 : desipientis arrogantiae est, Cic. N. D. 2, 6, 16. — Of a person in a fever, etc., To be delirious, to rave: intra verba, Cels. 3, 18 in. de-sisto. stlti, stltum, 3. (pcrf. desti- terunt, Lucr. 4, 976) v. a. and n. * Z. Act., To set down : in scopulo puel- lam, App. M. 4, p. 157. II. Neutr., To set one's self away from any thing, to remove from ; and hence of an action : To leave off, give over, desist from (freq. and quite class.) ; constr. with de, ab, or merely the Abl, Dat., the Inf., quin, and abs. (in class, prose most freq. with the 6imple Abl., or with the Inf.) : verbo de sententia destitisti, Cic. Tusc. 2, 12, 28 ; so de ilia mente, id. Fam. 5, 2, 8 : de diutina contentione, Nep. Timoth. 2 : de negotio, Auct B. Afr. 45, 3 : a defensi- one, Caes. B. C. 2, 12, 4 ; so ab oppugna- tione, Sail. J. 25 fin. : hoc conatu, Caes. B. G. 1, 8 fin. ; so conatu, id. B. C. 3, 26, 3 : oppugnatione, id. B. G. 6, 39, 4 ; 7. 12 ; B. C. 2, 13 : consilio, id. B. G. 7, 26 fin. ; B. C. 3, 21 fin. ; negotio, id. B. G. 1, 45 ; B. C. 3, 112 fin. : itinere, id. B. G. 5, 11 : fuga, id. ib. 4, 12, 2 (coupled with fugerc, id. ib. 1, 53 ; v. the follg.) : sententia, id. ib. 6, 4, 2 ; Cic. Off. 3, 3 fin. : causa, id. ib. 3, 31, 112 : impio bello, Liv. 7, 40 : incepto, Virg. A. 1, 37 : pugnae, Virg. A. 10, 441 ; so labori, Stat. Th. 5, 273 : regem flagitare, Cic. Rep. 2, 12 ; so locupletare cives, id. ib. 2, 9 : causaa agere, id. Brut. 91, 314 : mortem timerc, id. Tusc. 1, 49, 117 : pe- cuniam polliceri, Caes. B. G. 6, 2 : Inachia D E SP furere, Hor. Epod. 11, 5, et saep. : neque, earn quin inveniam, desistam, Plaut. Rud. 1, 4, 9 ; so Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 : de- siste ; recte ego rem meam sapio, Plaut Ps. 1, 5, 81 ; so Lucr. 5, 825 ; Var. L. L. 6, 11, 78 ; Caes. B. G. 2, 11 fin. ; 7, 4, 2 ; Hor. S. 1, 3, 3 ; 1, 9, 58, et saep. : ter in primo destitit ore sonus, stuck in my throat, Ov. Her. 4,8; cf. id. Fast. 2, 823 : desistente auctumno, i. e. coming to a close, Var. R. R. 2, 3, 8. 1. desitus, a, um, Part., from desino. 2. * de-situs, a, um, Part. [1. sero] Sown or planted deep: semina, Var. R. R. 1, 23, 6. * 3. desitus, us, m. [desino] A ceas- ing : spiritus, Jul. Valer. Res gestae Alex. M. 3, 87. dcsolatlO- onis, /. [desolo] A desola- ting, desolation (eccles. Lat), Vulg. Jer. 44, 22 ; Salv. Gub. Dei 6, p. 214, et al. dcsolatonus, a, um, adj. [id.] That makes lonely or desolate (ecclesiast. Lat.), Vulg. Psalm. 120, 4 ; Hier. Ep. 18, no. 14. de-solo, avi, atum, 1. v. a. To leave alone, to forsake, abandon, desert (not ante- Aug., perh. first used by Virg. ; most freq. in the part, perfi). — («) Verb finit. : deso- lavimus agros, Virg. A. 11, 367 ; so agro» profugiendo, Col. 1, 3, 11 : urbes, Stat. Th. 6, 917, — (0) Part, perfi: desolatae terrae, Ov. M. 1, 349 ; cf. tecta domorum, Stat Th. 1. 653 : manipli, Virg. A. 11, 870; so of persons, Stat. S. 2, 1, 233; Plin. Ep. 4, 21, 3 ; Tac. A. 16, 30 fin. : Jttst. 1, 7, 3 ; cf. with follg. abl. : desolatus servil- ibus ministeriis, Tac. A. 12, 26 ; so disces- sione aliorum, id. ib. 1, 30 fin. : agmen magistro, Stat. Th. 9, 672: aevo jam de- solata senectus, i. e. enfeebled by age, Petr. 124, 2S6.— With follg. gen. : virorum, SU. 8, 590. * de-SOmiliSj e, adj. [somnus] Sleep- less : Petr. 47, 5. :* de-sorbeoi ere, v. a To swallow down : vortex, Tert. Idol. 24. * despectatio, onis, /. [despecto] A looking down, a prospect, Vitr. 2, 8 med. dub. (al. disparationes). despectator, fins, m - [id.] One who looks down ; trop., a despiser : divi- narum sententiarum, Tert. ad Uxor. 8. * despectio, finis, /. [despicio] A looking down ; trop., a despising, con- tempt : humanarum opinionum, Cic. frgm. ap. Non. 288, 24. despecto. are, v. intens. a. [id.] To look down upon any thing from a height (perh. not ante-Aug.) : ex alto terras, Ov. M. 4, 624 ; so terras, Virg. A. 1, 396 : hu- mum, Ov. M. 2, 710 : aquas, id. ib. 15, 699 : flammas, Virg. A. 10, 409 ; Ov. M. 15, 151, et al. — lj. Of an eminence that overlooks the surrounding country : Lamia posita in tumulo regionem despectat, Liv, 36, 25 : et quos maliferae despectant moenia Abellae, Virg. A. 7, 740, — 2. Trop., To look down upon, to despise (so used by Tac.) : liberos infra, Tac. A. 2, 43 : ne ut victi et ignavi despectarentur, id. Hist. 2, 30. * despector* fi" 9 ' m - [despicio, no. II.] A despiser : Tert. adv. Marc. 2, 23. * despectrix. icis, /. [despector] She that despises, a despiser : mundi (virtus), Tert. Anim. 23. 1, despectUS; a, um, Part, and Pa., from despicio. 2. despectus, us, m. [despicio] 1. A looking down upon, a view from an ele- vated place (repeatedly in Caes. ; elsewh. very rare ; not in Cic.) : erat ex oppido Alesia despectus in campum, Caes. B. G. 7, 79, 3 ; so in mare. id. ib. 3, 14 fin. : sub terras, Lucr. 4, 417 : qua longc pclago de- spectus aperto, Stat. Th. 5, 351. In plur. : quum ex omnibus pnrtibus altissimas ru- pes despectusque haberet (oppidum), Caes. B. G. 2. 29, 3.—* 2. A despising, contempt: ludibrio et despectui paternis inimicis erunt oppositi, Auct. Her. 4. 39, 51. dcspcrabilis, e, adj. [despero] Hopeless: plaga mea, Vulg. Jerem. 15, 18. dc&pcranterj <"*«-, v. despero, ad fin., no. A. desperate» <"&>• Hopelessly, etc. ; v. despero, Pa., no. B. ad fin. despcratioi 6 D ' S , /• [despero] Hope- lessness, despair : " despcratio est aegritu- DE SP do sine ulla rcrum exspectatione melio- rum," Cic.Vuse. 4, 8, 18 (good prose and very freq.) : («) c. gen. : omnium rerum amissio et desperatio recuperamii, Cic. Fam. 4, 3, 2 ; so omnium rerum, id. Cat. 2, 11 fin. (opp. bona apes) ; Att. 11, 6, 5 ; Liv. 21, 1 ; 42, 30 ; Suet. Ner. 2, et saep. : victoriae, Cic. Phil. 8, 5 : magna pacia, Caea. B. C. 1, 11, 3 : omnium salutia, id. ib. 1, 5, 3 ; Liv. 3, 2, et saep. — (/3) Abs. : magna desperatione affectus, Cic. Att. 14, 19 : ad suminam desperationem perveni- re, Caea. B. C. 2, 42, 2 : ad desperationem adducti, Nep. Eum. 12 ; cf. ad despera- tionem redactus, Suet. Aug. 81 : in des- peratione esse, Frontin. Strat. 3, 17, 7 : ad desperationem formidine properare, Tac. H. 2, 46, et eaep. ; Liv. 31, 17 ; ef. Tac. H. 2, 44 Jin. — In plur. : desperationes eorum, qui, etc., Cic. Fam. 2, 16 ad fin. — 2. Me- ton., Desperate boldness, fool-hardiness : desperatio truculentae feminae, App. M. 10, p. 251. desperatuSi «> um, Part- and Pa., from despero. * de-spernOj ere, v. a. To greatly de- spise, disdain : opes, Col. 10, 298. de-spci'O- avi. ai n. u, 1. v. n. and a. To be Itvpvless ; to have no hope of, to de- spair of, to give up (freq. and quite class.) ; constr. most freq. with dc, the Ace., or an object-sentence ; leas freq. with the dot. or abs. — (a) With de (so in Cicero rare- ly) : de sua virtute aut de ipsius diligen- tia, Caes. B. G. 1, 40, 4 ; so de pugna, id. ib. 1, 40, 8 : de officio imperatoris, id. ib. 1, 40, 10 : de expugnatione, id. ib. 7, 36 : de salute, id. ib. 7, 85, 3 ; B. C. 2, 41, 8 ; id. ib. 3, 42, 3 ; de republica, Cic. Att. 8, 11, D, § 6 ; Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2 : de summa rerum, Liv. 26. 41 : de se, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 3, et Baep. — (,6*) c. ace. (in Caes. only in the part, ptrf.) : honores, quieta republica, etc., Cic. Cat. 2, 9 ; so honorem, id. Mur. 21, 43 ; id. Rep. 6, 23 : pacem, id. Att. 8, 15, 3: voluntariam deditionem. Liv. 23, 14: membra invicti Glyconia, Hor. Ep. 1, 1, 30, et saep. — In the pass. : sive restitui- mur, 6ive desperamur, Cic. Q. Fr. 1, 3, 7 ; Quint. 1, 10, 8 : hujus salus deaperanda est, Cic. Lael. 24, 90 ; cf. nil desperandum Teucro duce, Hor. Od. 1, 7, 27 : despera- tis nostria rebus, Caes. B. G. 2, 24, 4 ; cf. ib. 3, 26, 5 : desperata salute, id. ib. 3, 3, 3 ; 5, 37, 6 ; 6, 5, 5 ; 7, 88, 6 ; id. ib. 7, 86, 4. et saep. : desperato improviso tumultu, Liv. 10, 14 ; id. 42, 25, et aaep.— Middle : desperatis hominibus, who gave themselves up, i, e. were desperately resolved, Caes. B. G. 7, 3 Herz. — (y) With an object- sentence: egonon despero fore ali- quem aliquando, qui, etc., Cic. de Or. 1, 21, 95 ; so id. Div. 2, 21, 48 ; Att. 1, 4 fin. ; Balbus in Cic. Att. 8, 15 A ; Quint. 5, 12, 3; 10, 5, 5; 12, 10, 75; Hor. A. P. 150 ; Ov. M. 9, 724 ; Fast. 5, 241, et saep.— (6) c. dat. : safuti desperare, Cic. Clu. 25, 68 ; so oppido, id. Pis. 34 fin. : rebus tuis, id. ib. 36, 89 : suis fortunis, Caes. B. G. 3, 12, 3 : sibi, id. ib. 7, 50, 4 ; Cic. Mur. 21 fin,— (e) Abs. : sive habes aliquam spem de re- publica sive desperas, Cic. Fam. 2, 5; so id. Off. 1, 21 fin. ; Quint. 2, 4, 10 ; 12 pro- oem. $ 2 ; Ov. M. 10, 371, et saep. : spem habere a tribuno plebis, a senatu despe- rasse, Cic. Pis. 6. — Hence *A. desperanter, adv. Hopelessly, despairingly : loqui secum, Cic. Att. 14, 18. B. desp eratus, a, um, Pa. Given up, despaired of, irremediable, desperate (most freq. in Cic.) : exercitum collectum ex senibus desperatis, Cic. Cat. 2, 3 : re- medium aegrotae ac prope desperatae reipublicae, id. Div. in Caecil. 21, 70 ; cf. reipublicae morbi, id. Sull. 27 ad fin.': collegium, id. Leg. 3, 10, 24 : desperatas pecunias exigere, id. Mur. 20 ./in., et saep. — Comp. : haee nunc multo desperatiora, Cic. Fam. 7, 22,— Sup. : perfugium, Cic. Verr. 2, 2, 41 fin. : spes, Balb. in Cic. Att. 9, 7, B, § 2. — * Adv. : non desperate solli- citus^Au». Ep. ad Celer. 237. despicabllis, e, adj. [despicor] Contemptible, despicable (a post- class, word) : homo, Amm. 26. 8.— Comp., Sid. Ep. 2 L 10. " - * despicatlO) 6nis, /. [id.1 Contempt : Cic. Finf 1, 20, 67. DE SP 1. despicatus, a, um, Part, and Pa., from despicor. 2. despicatus, us, m. pdeepicor] Contempt (.very rare) : aliqucm habere despicatui, * Plaut. Men. 4, 3, 19 : si quis despicatui ducitur, * Cic. Fl. 27, 65. despicicntia. ae, /. [despicio] A de- spising, contempt (very rare; pern, only in Cic.) : in omnium rerum humanarum contemptione ac despicicntia, Cic. Tusc. 1, 40 ; so rerum extemarum, id. Off. 1, 20 : anirai despicientia, id. ib. 2, 11 : in con- temnendis honoribua, id. Part. or. 23, 81. de-spicio, exi, ectum, 3. (inf. perfi despexe, Plaut. Mil. 2, 6, 72) v. n. and a. To look down upon any thing. I. L i t. (so mostly poet.) : («) Nentr. : ad te per impluvium tuum, Plaut. Mil. 2, 6, 72 ; so id. ib. 2, 3, 16 : de vertice ■ition- tis in valles, Ov. M. 11, 504 : a summo coelo in aequora, id. A. A. 2, 87 : medios in agros, id. Met. 1, 601 : in vias, Hor. Od. 3, 7, 30, et al. — Abs. : vultus auspicientes et despicientes, Plin. 35, 8, 34. — Impers. : colles, qua despici poterat, Caes. B. G. 7, 36, 2 ; ao Liv. 44, 6 ; Amm. 19, 5.— (/?) Act. : Juppiter aethere summo Despiciens mare velivolum terrasque jacentes, etc., Virg. A. 1, 224 ; so summo ab aethere ter- ras jacentes, Ov. M. 2, 178 : e tumulis subjectam urbem, Sil. 12, 488 : culmine cuncta, Luc. 5, 251 ; Virg. G. 2, 187 Waim. N. cr. ; Cic. Rep. 3, 9 ; Luc. 1, 458.— Si. Trop. as ao. act., To look down upon, to despise, disdain (so quite class, and very freq.) : ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, Cic. Rose. Am. 46 ad fin. ; cf. id. Fin. 3, 8 ad fin. ; Rep. 1, 17 ; so divitias (coupled with contemnere honores), id. Lael. 23 ; Caes. B. C. 3. 59, 3 ; so ipsos, id. B. G. 1, 13, 5 : legionum propter, paucitatem, id. ib. 3, 2, 3: cf. co- piaa, id. B. C. 3, 23 ; 87 ; and paucitatem militum, id. ib. 3, 111 ; B. G. 6, 39 fin. : ul- lum laborem aut munus, to disdain, de- cline, shun, id. B. C. 3, 8 fin., et saep. : dum de6picis omnes, Virg. E. 8, 32 ; Ov. M. 9, 438, et aaep. — ParrJc. with the Gen. : de- spiciens sui, Cic. de Or. 2, 89 extr. ; and so poet. : despectus taedae, Sil. 8, 54. despicor, atus, 1. v. dcp. a. [despicio, 7(0.11.] To despise, disdain (very rare) : al- iquem, Q. Pompejus in Prise, p. 793 P. ; Aur. Vict. Vir. ill. 23.— Hence despicatus, a, um, in a pass, sense : vir me habet despicatam, Plaut. Casin. 2, 2, 15 and 19 ; cf. Ter. Eun. 2, 3, 92.— B. As Pa. : despicatissimus homo, Cic. Sest. 16 ; id. Verr. 2, 3, 41 fin., Zumpt N. cr. despicus, a, um, adj. [despicio, no. II.] Despised, disdained, Naev. in Non. 155, 26. *de-splendescOi6re,c.H. To cease to shine, to lose its brightness, Paul. Nol. Ep. 39 fin. despdliatlO) onis, /. [despolio] A robbing, despoiling : Tert. R.es. cam. 7. * dcspoliator, oris, m. [id.] A robber, plunderer .- Plaut. Trin. 2, 1, 18. de-spdliO; avi, atum, 1. v. a. (also dep. : quoa despoliatur coupled with de- populatur, Afran. in Non. 480, 13) To rob, plunder, despoil (rare, but good prose) : ne se armis despoliaret, *Caes. B. G. 2, 31, 4 : me despoliat, Plaut. Men. 5, 2, 53 ; cf. id. Casin. 4, 4, 4 ; Ter. Andr. 4, 5, 21 ; Cic. Att. 7, 9 ; Fam. 14, 2, 3 : Dianae tem- plum, id. Verr. 2, 3, 21 ad fin. ; Plaut. Mil. 4, 2, 57 : despoliari triumpho, Liv. 45, 36. de-spondeo, spondi, sponsum, 2. (perf. despopondisse, Plaut. Trin. 3, 1, 2 : plusquamperf. despoponderas, id. True. 4, 3, 51 ; coupled with despondi, id. Aul. 2, 3, 4 : despondisse, id. Trin. 5, 2, 9, et saep.) v. a. To promise away, sc. from one's self to another ; to promise. I. Lit: A. I" gen. (so rarely): li- brum alicui, Cic. Att. 13, 12, 3 ; so Syriam homini, id. ib. 1, 16, 8 : domum, hortos, Bajas sibi, id. ib. 11, 6, 6 ; Liv. 26, 37 : con- sulatum, id. 4, 13 : Tarpejas arces sibi {sc. diripiendas, coupled with promittere), Luc. 7, 758. — Far more freq. and quite class. B. I n par tic. t. t.: To promise in marriage, to betroth : " qui spoponderat filiam, despondisse dicebatur, quod de sponte ejus, id est de voluntate exierat," Var. L. L. 6, 7, 70. So nliam alicui, Plaut. DE ST Poen. 5; 3, 37 ; 5, 6, 20 ; Aul. 2, 2, 28 : 61 , 77 ; Cure. 5, 2, 63 ; 71 ; Rud. 4, S. 5 ; True. 4, 3, 51, et saep. ; Ter. Heaut. 4, 5, 36 ; Hee. 1, 2, 49 ; Phorm. 5, 7, 32, et al. ; Cic. Att. I, 3 fin.; de Or. 1, 56, 239; Clu. 64, 179. etal. ; Liv. 1,26; 1,39; 26, 50,etal. ; Ov. M. 9, 715, et saep. ; ef. also sororem suam in tam fortem familiam, Plaut. Trin. 5, 2, 9 ; and Plaut. Cist. 2, 3, 57. Unusual i^ Orestillae tiliam sibi, to espouse, Coel. in Cic. Fam. 8, 7. — Impers. : intus despon- debitur, Ter. Andr. 5, 6, 16. 2. Trans f. : bibliothecam tuum cave cuiquam despondeas, quamvis acrem am- atorem inveneris, Cic. Att 1, 10, 4. II. Trop.: 1. To promise, give up, devote to : spes reipublicae despondetur anno consulatus tui, Cic. Fam. 12, 9 fin. ; Val. Fl. 7, 509. 2. And with predom. idea of remov- ing, putting away from one's self: To give up, yield, resign. So esp. freq. in Plaut., animum, to lose courage, to de- spair, despond : ne lamentetur neve ani- mum despondeat Plaut. Mil. 1. 1, 6; so id. ib. 4, 2, 63 ; Merc. 3, 4, 29 ; Men. prol. 35 ; Var. R. R. 3, 5, 6 ; 3, 16, 15 ; in the same sense animoa, Liv. 3, 38 ; 26, 7 ; 31. 22 : and simply despondere, Col. 8, 10, 1. So sapientiam, to despair of acquiring wisdom, Col. 11, 1, 11. * desponsatio, onis, /. [desponso] A betrothing, belrotlial : Tert. Virg. vel. 11. * desponsio, onis, /• [despondco. no. II. 2] A despairing, desponding, Coel. Aur. Acut 3, 18. de-spOUSO) without perf, atum, 1. v. a. To betroth (post-Aug.) : Suet. Caes. 1 ; so id. Claud. 27 ; Aur. Vict. Grig. 13. t desponsor, oris, m. [despondeo] A betrotlier, ace. to Var. L. L. 6, 7, 70. desponsus, a, um, Part., from de- spondeo. despumatio, onis,/. [despumo] A skimming off: Tert. Cam. Chr. 19. de-spumO) avi, atum, 1. v. a. and v. (perh. not ante-Aug.) : I, Act. : A, T" skim off, to skim : undam aheni. Virg. G. 1, 296 : carnem, Plin. 9, 38, 62 : mel Atti- cum, Col. 12, 38, 5 : aquam salsam, Pall. Febr.25,10; Val. Fl. 8, 254.— 2. Tranef.. To work off, digest wine : Falernum, Pers. 3, 3. To rub off, polish a pavement : pa- vimentum cote, Plin. 36, 25, 62 ; cf. Vitr. 7, 4. To let blood, to bleed a horse, Veg. 3, 34, 2 ; 1, 22, 11 ; 3, 6, 7 ; 3, 28, 4— B. To deposit a frothy matter. Luc. 6, 506 ; Claud, in Prob. et Olyb. 54.— H, Neutr.. To cease foaming, to slacken, abate : ut nimius ille fervor despumet, Sen. Ira 2, 20 ; so affectus, id. Ep. 99 ad fin. : aetas, id. ib. 68 ad fin. de-spuo, ere, v. n. and a. To spii out, to spit, Liv. 5, 4 ; Naev. in Gell. 2, 19, 6 ; esp. as a religious observance for averting a disease, etc., " Plin. 28, 4, 7 ;'' Var. R. R. 1, 2, 27 ; Tib. 1, 2, 54 and 96 : Plin. 10, 23, 33.— Hence, 2. Trop.: To reject, abhor, deprecari : Plaut. Asin. 1. 1, 26 : acre despuat in mores, Pers. 4, 35 : preces alicujus, Catull. 50, 19 ; so volup- tates (coupled with spernere opes), Sen. Ep. 104 fin. * desputamentum, i, "• [despuo] Spittle, Fulg. Myth. 3, 6. desputum, i. »• [id.] Spittle (late Latin), Coel. Aur. Acut. 3, 20. de-squamO; without perf, atum, 1. v. a. To scale off, to scale : pisces, Plaut Aul. 2, 9, 1— 2. Transf. : To peel off: to rub, scour, clean off: corticem, Plin. 23, 7, 70 : corpus (vitis), id. 17, 24, 37, § 227 : terrenum, to shake off, scrape off, id. 25, 8, 54, et saep. : rador, subvellor, de- squamor, pumicor, ornor, Lucil. in Non. 95, 15. — 1). Desquamata. orum, n. In medic, language, Parts of the body from which the skin has been rubbed off, excori- ated parts, Gr. a-Konvpuara, Plin. 22, 25, 68 ; 24, 11, 55 ; 28, 4, 13, et al. * de-stcrno, stravi, 3. v. a. To fret from its covering (stratum), to unsaddle, ungird : camelos, Vulg. Genes. 24, 32. * dc-stertO. tiii, 3. v. n. To cease snoring ; poet, to cease dreaming : Pers. 6, 10. * destlCO: are , "• "• Expresses the noise made by the shrew-mouse, Auct. Carm. Philom. 62. 455 D EST destillatio, onis, /. [destillo] A drip- ping down, distilling ; in medic, lang., a rheum, catarrh, running, Cels. 1, 2 ; 4, 2 ; Scrib. Comp. 90 j 93 ; Plin. 20, 17, 71, et saep. dc-stillo- ay i. atum, 1. v. a. and ». To drip or trickle down, to distill (not in Cic.) : lentum destillat ab inguine virus, * Virg. G. 3, 281 ; o£ ex aetbere, Sen. Q. N. 2, 12 : de capite in nares humor (from a cold), "■ Cels. 4, 2 ;" Luc. 8, 777, et saep. — Transit : tempora nardo, to drop, dis- till, Tib. 2, 2, 7 ; cf. destillantibus arbori- bus odore mirae suavitatis. Plin. 6, 31, 36. de-stimulo (dis-), are, v. a. To strongly goad, stimulate (late Lat.) : ex- ercendi stili amore destimulor, Symm. Ep..4, 26; Paul. Nol. Carm. 27, 23. destina, ae, /. [destino] A support, stay, prop (late Lat.) : coeli, Arn. 2, p. 92. destinatC; <*dv. Resolutely, etc. ; v. destino, ad fin. dcstinatio. onis, /. [destino] A set- ting fast, establishing ; a resolution, de- termination, purpose, design (perhaps not ante-Aug.) : depascitur segetes destinatio- ne ante determinata in diem, Plin. 8, 25, 39 : porticum ex destinatione M. Agrip- pae a sorore ejus inchoatam peregit, id. 3, 2, 3 ; cf. Tac. H. 1, 77 : nulli placere par- tium destinatio, Liv. 32, 35 fin. : eonsu- lum, i. e. the election (opp. renunciatione), Plin. Pan. 77, 1 ; cf. Tac. H. 2, 79 ; 95, 2: mortis, Plin. 36, 14, 21 : exspirandi, id. 7, 45, 46 : quietis. Stat. Silv. 3 praef. : aeter- nitatis, Plin. 36, 15, 24, no. 7, et saep. destinato, v - destino, no. II. A, a. di-stinOi avi, atum, 1. v. a. [from the root stano, kindr. with sisto and ioT&im, lit., to set fast; hence, in gen.] To make fast, make firm, bind (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense). I, Lit. : antemnas ad malos, Caes. B. G. 3, 14, 6 : rates ancoris, id. B. C. 1, 25, 7 : falces (laqueis), id. B. G. 7, 22, 2 : ar- eas, Vitr. 5, 12. II, Trop.: To establish, determine, re- solve ; to design, intend ; to appoint, elect, choose, definire, describere, designare, etc. A. In gen. (so in Livy freq. connect- ed with animis ; v. the follg.) (a) With simple ace. : ad horam mortis destina- tam, Cic. Tusc. 5, 22 ; aliquem consitlem, Liv. 10, 22 , cf. Tac. A. 1, 3 : Papirium parem destinant animis Magno Alexan- dro ducem, si, etc., Liv. 9, 16 fin. ,* cf. ani- mis auctorem caedis, id. 33, 28 : aliquem regem, Just. 42, 4, 14, et 6aep. : certis quibusdam destinatisque sententiis quasi addicti, Cic. Tusc. 2, 2, 5 ; so coupled with certus, id. Bep. 4, 3 ; Quint. 3, 6, 57 ; cf. coupled with fixus, Liv. 21, 44 fin. : praeter opinionem destinatam alicujus, id. 28, 14, et saep. — Part. perf. subst. : an- tequam destinata componam, the intend- ed narration, Tac. H. 1, 4 : neque tuis neque Liviae destinatis adversabor, id. Ann. 4, 40 ; cf. also id. 6, 32 ; Hist. 4, 18. So ex destinato, adverb. : designedly, in- tentionally, Sen. Clem. 1, 6 ; Ben. 6, 10 fin. ; Suet. Calig. 43 ; and in a like sense merely destinato, Suet. Caes. 60. — (/}) With Inf. or an object-sentence : infectis iis, quae agere destinaverat, Caes. B. C. 1, 33 fin. ; cf. Suet. Caes. 84 .; Aug. 53, et al. : potiorem populi Romani quam Re- gis Persei amicitiam habere, Liv. 43, 7 ; so id. 7, 33 ; 24, 2 ; 29, 20 ; Quint. 5, 1, 3 ; Tac. Or. 3 ; Phaedr. 4, 27, 1 ; Ov. M. 8, 157 ; 10, 379 ; Fast. 1, 621, et al. ; cf. also in the pass. : sibi destinatum in animo esse, Camillo summittere imperium, Liv. 6, 6 ; so Suet. Tib. 13.— (y) c. dot. : operi destinati possent, Caes. B. G. 7, 72, 2 : so aliquem foro, Quint. 2, 8, 8 : me arae, .Virg. A. 2, 129 : diem necis alicui, Cic. Off. 3. 10. 45 : Cels. 3, 4 : domos publicis usi- bus, Vellej. 2, 81 fin. ; Quint. 11, 2, 29 : Anticyram omnem illis, Hor. S. 2, 3, 83 : eadoa tibi, id. Od. 2, 7, 20, et saep.— (6) With nd : tempore locoque ad certamen destiiiarix, L v. 33, 37; so aliquem ad mortem, id. 2, 54 : consilia ad bellum, id. 42, 48 : materiam ad scribendum, Quint. 5, 10, 9; 10, 3, 14, et al.— (t) With in; saxo aurove in aliud destinato, Tac. H. 4, 53 fin. : legati in provinciam destinati, Olp. Dig. 5, 1, 2: noctem proximam in fugam, Amm. 29, 6. 456 DEST B. In par tic, in the lang. of archers, slingers, etc. : To fix upon as a mark, to aim at : locum oris, Liv. 38, 29 ; so id. 38, 26 ad fin. ; 21, 54 ; Curt. 7, 5 ad fin.— Transf. ; 6agittas, to shoot at the mark, Aur. Vict. Caes. 42. — A kindr. meaning is, 2. In the lang. of trade : sibi aliquid, To fix upon for one's self, to intend to buy : minis triginta sibi puellam destinat, Plaut. Rud. prol. 45 ; 60 id. Most. 3, 1, 113 ; 4, 2, 58 ; Pers. 4, 3, 72 ; 4, 4, 115 ; Lucil. in Non. 289, 31 ; Cic. Fam. 7, 23, 3.— Hence destinat e, adv. (perh. only in Am- mianus) Resolutely, obstinately : certare, Amm. 18, 2.— Comp., id. 20, 4 ; 7 ; 23, 1 ; 27,3. de-stltUO, S'i utum, 3. v. a. [statuo], f , To set down ; to set, place any where (ante-class, and freq. in Liv. ; elsewhere rare) ; destituit omnes servos ad mensam ante se, Caecil. in Non. 280, 3 ; so navem in alto ancoris, Naev. ib. : palum in foro, C. Gracchus in Gell. 10, 3, 3 : aliquem in convivio (sc. ludendi causa), Cic. Verr. 2, 3, 26 ad fin. ; Liv. 7, 10 : aliquem ante tri- bunal, id. 2, 12 ; cf. id. 23, 10 : cohortes extra vallum, id. 10, 4: duo signa hie, Plaut. Rud. 3, 5, 43, et saep. — Far more freq. and quite class., II. (Lit., to put away from one's self; hence as a consequence) To leave alone, to forsake, abandon, desert (cf. derelinquo and desero) : aliquam iratam abs te, Plaut. Men. 5, 2, 59 : T. Roscius novem homi- nes honestissimoB induxit, decepit, desti- tuit, adversariis tradidit, Cic. Rose. Am. 40, 117 ; destitutus ab aliquo, id. Clu. 30 ad fin. ; id. Off. 1, 10, 32 ; cf. id. Quint. 16 : funditores inermes, Caes. B. C. 3, 93, 5 : aliquem in 6eptemviratu, Cic. Phil. 2, 38, 99 ; cf. defensores in ipso discrimine periculi, Liv. 6, 17 ; Suet Galb. 10 ; cf. id. Ner. 20 ; id. Galb. 11 ; cf. id. Ner. 32, et saep. : inceptam destituisse fugam, to have desisted from, Ov. Am. 3, 13. 20 : morando spem, Liv. 1, 51 : so spem vindemiae, Col. 4, 24, 12 ; consilium, Suet. Caes. 9 : ho- norem, id. Claud. 45 : conata ejus, Vellej. 2, 42 : partem verborum, to let fall or pro- nounce indistinctly (coupled with devo- rare), Quint. 11, 3, 33 Spald., et saep. — Poet.: ex quo destituit deos Mercede pacta Laomedon, i. e. defrauded of their stipulated reward, *Hor. Od. 3, 3, 21. — (#) Of inanimate and abstract sub- jects : neque reperias, quos autpronior fortuna comitata eit, aut, veluti fatigata, maturius destituerit, quam, etc., Vellej. 2, 69 fin. ; cf. Suet. Aug. 65 : ventus aliqv em, Liv. 30, 24 ; so aliquem vadum, id. 2i, 28 : aliquem poplites, Suet. Claud. 30 ; cf. ali- quem memoria, mens, Curt. 7, 1 : aliquem somni, Ov. Her. 15, 136 : alveum fluitan- tem aqua, Liv. 1, 4 ; cf. et freta destituent nudos in litore pisces, *Virg. E. 1, 61. — (y) Part. perf. destitutus c. abl, and lees freq. with ab (v. ab, no. I. C, 12) Aban- doned, forsaken by; robbed of, destitute of : in divite ac paupere ; propinquis, amicis, clientibus abundante, et his omnibus des- tituto, Quint. 5, 10, 26 : alicujus consiliis, promissis, praeceptis destitutus, Cic. Q. Fr. 1, 3, 8 ; so scientist juris, Quint. 12, 3, 10: lenociniis, id. ib. 12, 1, 30, et saep. : destituti ab unica spe auxilii. Liv. 40, 47 ; so a spe, id. 31, 24 ; 36, 23 ; Curt. 4, 3 (coupled with spe, Curt. 8, 6) : a re fa- miliari, Suet. Ner. 10. — (S) Abs. : si is de- stituat, nihil satis tutum habebis, Liv. 37, 7 : simul, si destituat spes, alia praesidia molitur, Liv. 1, 41 ; so spes, id. Tib. 1, 1, 9 Huscbke ; Luc. 2, 728 : pietasque fides- que, id. 5, 298. dcstltutio, onis, /. fdestituo] A for- saking, deserting, deceiving (very rare), Cic. Clu. 26, 71 ; Quint. 5, 20 ; Suet. Dom. 14. destitutor, oris, m. [id.] One who forsakes, deceives : Auct. Priap. 83, 14 ; Tert. ad Nat. 2, 18. destitutus, a, urn, Part., from desti- tuo. destricte, adv., from destringo. * destrictivus, a, um, adj. [destrin- go] Dissolving ; opp. constrictivus, Coel. Aur. Acut. 2, 29. destrictus, a, um, Part., from de- stringo. de-stringo, inxi, ictum, 3. v. a. I, DE SU To strip off: A. Lit. (quite fdass.). So of stripping off the leaves of plants : ave- nam, Cato R. R 37, 5: oleam, Col. 11, 2, 83 : bacam myrti, id. 12, 38, 7 : frondem, Quint. 12, 6, 2 : ramos, Luc. 4, 317, et al. Of rubbing off the body in the bath, Plin. Ep. 3, 5, 14 ; Plin. 34, 8, 19, no. 2 and 6 ; Mart. 14, 51 ; hence also of scouring out the intestines : interanea, Plin. 32, 9, 31. Esp. freq. of unsheathing, drawing the sword : gladium, Cic. Off. 3, 31, 112 ; Caes. B. G. 1, 25, 2; 7, 12 fin. ; B. C. 1, 46 ; 1, 47, 3 ; 1, 75, 3 ; Liv. 27, 13 ; Suet. Ca- lig. 56, et al. : ensem, Hor. Od. 3, 1. 17 ; Sat. 2, 1, 41 ; Ov. F. 2, 99 ; 207, et saep. ; hence also securim, Liv. 8, 7. — B. Trop. (very rare) : destringi aliquid et abradi bonis, Plin. Pan. 37, 2. — H, To rub gently against, to graze (perh. only in the poet6) : A. Lit: aequora alis, Ov. M. 4, 562 : pectus arundine. Ov. M. 10, 526 : pectora summa sagittS, id. Her. 16, 275 ; for which corpus arundo, id. Met. 8, 382 ; cf. Cyg- num cuspis, id. ib. 12, 101 ; and even vul- nus, to cause a slight wound, Grat Cyn. 364. — B. Trop.: To criticise, censure: quemquam mordaci carmine, Ov. Tr. 2, 563 : alios gravi contumelia, Phaedr. 1, 29, 2 : scripta mea, id. 4, 7, 1 (al. distringo). * destructibilis, e, adj. [destruo] Destructible : sunt omnia, Lact de Ira D. ad fin. (al. destructilia). ^ aestructilis, e, adj. [id.] Destructi- ble .-aedes, Prud. ore(j). 10, 357. destruction onis, /■ [id.] A pulling down, destruction : murorum, Suet. Galb. 12. — 2. Trop. : sententiarum (opp. con- tirmatio), A refuting, refutation, Quint. 10, 5, 12. destructives, a, um, adj. [id.] De- structive: adjutorium, Coel. Aur. Tard. 1,4. destructor» or i e > ">• pd.] A puller down, destroyer: rerum, opp. aediticator, Tert. Apol. 46. de-StrUO) xi, ctum, 3. v. a. To pull or tear down any thing built; opp. con- struo (rare, but quite class. ; not in Caes.) : navem, aedificium idem riestruit facilli- me, qui construxit, Cic. de Sen. 20 ; so templum prope funditus, Suet. Vesp. 9 : moenia, Virg. A. 4, 326. — 1>. Poet, transf.: crinemque manumque, i. e. to strip of the crown and sceptre, Stat. To. 12, 93'. — 2. Trop.: To destroy, ruin, weaken (perh. not ante-Aug.) : destruere ac demoliri aliquid, Liv. 34, 3: tyranni- dem, Quint. 1, 10, 48 : orationem (opp. il- lustrate), id. ib. 11, 1, 2 ; cf. finitionem (opp. confirmare), id. ib. 7, 3, 19 ; and sin- gulos testes (opp. exornare), ^id. ib. 5. 7, 25 sq. : hostem, Tac. A. 2, 63 : senem, id. Hist. 1, 6 : multa vetustas, Ov. F. 5, 132 ; cf. id. Met. 15, 235 : dicta vultu, id. A. A. 2, 312. de-sub, praep. c. abl. Below, beneath (Hebr. nnijlD) (late Lat; cf. opp. desu- per) : desub Alpibus, id est desub ipsis Italiae faucibus gentis, Flor. 2, 3, 2 : de- sub oculo, Veg. 2, 19 ; so id. 3, 53, 3 ; 5, 21, 3 ; 6, 4 : desub rivo, Innocent, de Cas. liter, p. 226 ed. Goes. : desub se, id. ib. 2, 23 ; Fulg. Mythol. 3, 6. (But in Sen. Con- trov. 1, 3, and Col. 12. 34, desub is very doubtful.) Cf. Hand Turs. II. p. 282 and 283. dc-sublto (by many, written sepa- rately, de subito), adv., Interrupting the U6ual course of time (cf. derepente), On a sudden, suddenly (except once in Cic only ante-class.) : Plaut. Bac. 1, 1, 46 Ritschl. JV. cr. ; so id. Capt prol. 62 ; Most 2, 1, 63 ; Stich. 5, 4, 39 : Lucil., Enn., Naev., Att, Afran., Titin., Caecil., Quad- rig., Nov., Pompon, in Non. 517, 13-518, 1 ; Lucr. 2, 265 ; 3, 643 ; Cic. Rep. 6, 2. de-subulo, «re, v. a. [subul.i] To bore in deeply, " pcrl'orare" (Non.), trop. : viam, Var. ap. Non. 99, 32. * de-suctus, a, um, Part., from de- suao. * de-sudasco> Sre i *>■ »• T° sm ">-t greatly : Plaut. Bac. 1, 1, 33. desudatio, onis,/. [desudo] A violent sweating (late Latin) : nimia corporis. Firm. Math. 3, 1. — Trop., Kxtrlion, pains- taking ; co\fpled with cura, Marc. Cap. 6, p. 189. DESU dc-Slldo. avi. atum, 1. v. n. and a. j (mostly post-Aug.). I. Neutr., To sweat greatly: 1. Lit, Cels. 6, 6, no. 29; Stat. Th. 3, 277.-2. Trop.: To exert or fa- tigue one's self: in his (sc. exercitationibus ingenii) desudans atque elaborans, * Cic. de Sen. 11, 38 : alio Marte, Claud. B. Get. 280; cf. id. in Eutrop. 2, 602. — II. -Act., To sweat out, exude any thing. — X. Lit: balsama, Claud. Epithal. Pallad. et Celer. 123; Prud. Cath. 5, 117: sudorera, App. Apol. : Stygiam pestem in armies, Claud. in Rufin. 1, 304. — 2. Trop.: To perform with exertion (qs. with sweating) : excu- bias mihtiae, Sid. Ep. 6, 1 : judicia, Claud. Mall. Theod. 11. desue-facio. feci, factum, 3. v. a. [desueo] To disuse, disaccustom, bring out of use (very rare) : catuli (a matre) minutatim desueriunt, Var. 11. R. 2, 9, 12 : multitudo desuefacta a coucionibus, * Cic. CIu. 40 ; Tert Pall. 4. de-siicsco. suevi, eiietum, 3. v. a. and n. (mostly poet., or in post-Aug. prose ; in Cic. and Caes. not at all ; ct., however, desuefacio). I. Act., To disuse, disaccustom, bring out of use: desuevi, ne quo ad coenam iret, Titin. in Non. 95, 1 : vocem, App. Flor. no. 15 : diu desueta anna, Virg. A. 2, 509 ; cf. rem desuetam usurpare, Liv. 3, 38 : in desuescendis morari, Quint 3, 8, 70. — Poet: desueta sidera cerno (i. e. quae cernere desuevi), Ov*. M. 5, 503 ; cf. voces jani mini desue- tas, id. ib. 7. 646 ; and desueta verba, id. Trist 5, 7. 63. — II. Xetttr., To become un- accustomed, to disaccustom one's self; or in the pert'., to be unaccustomed : paulla- tim antiquo patrum honori, Sil 3, 576 : desueta triumphis (i. e. bellis) agmina, Virg. A. 6, 815 ; cf. id. ib. 7, 693 : desueto Samnite clamorem pati, Liv. 8, 38 : fera rabiem desueta, Stat Th. 5, 231 : desueta corda (praevertere amore), Virg. A. 1, 722. desuetiido- mis, /. [desucscol Dis- continuance of a practice or habit, disuse, desuetude : armorum, Liv. 1, 19 : desue- tudine tardi, Ov. M. 14, 436 ; so abs., id. Trist 5, 7, 57 ; Julian. Dig. 1, 3, 32 ; Cal- Ustr. Dig. 11, 1, 1, et al. desuetUSi a, urn, Part., from, desu- esco. de-SUffO. without pcrf, ctum, 3. v. a. To suck out of any thins, to suck in (late Lat), Pall. L 9, 4 ; 1, 37, 2. dc-sulco. are, v. a. To furrow through, to plough up: Avien. Perieg. 1137. desulto- are, v. intens. n. [desilio] To leap down : mari, Tert. Anim. 32. desultor. oris, ™- [id.] A leaper, vault- er, the technical designation of a sort of riders, who; in the circus-games, leaped from one horse to another without stop- ping, Var. R. R 2, 7, 15 ; Liv. 23, 29 ; 44, 9 ; Ma nil. 5. 85 ; cf. Hyg. Fab. 80 ; Prop. 4, 2, 35. — 2. Trop. : amoris. a change- ling, butterfly, inconstant lover, Ov. Am. 1, 3, 15 : cf. bellorum, Sen. Suasor. 1 med. desultorius. a, um, adj. [desultor] Of or belonging to a desultor : equi, Suet Caes. 39 : subst, desultorius, Cic. Mur. 27 Jin. desultrix. icis, /. [id.] An incon- stant : virtus, Tert adv. Val. 38. . * desultura. ae, /. [desilio] A leap- ing or jumping down from a horse : comic, opp. to insultura. Plaut. Mil. 2, 3, 9. de-sum. f "i> esse ( ee m deest, deesse, deerit, etc., measured in the poets per sy- naeresin as one syll., Lucr. 1, 44 ; Catuli. 64. 151 ; Virg. G. 2, 233 : Aen. 7, 262 ; Hor. Ep. 1. 12, 24; Ov. Her. IS, 136 ; Met. 15, 354, et saep. : praes. conj., desiet Cato R R. 8 ; v. sum : perf^ defuerunt Ov. M. 6, 585), v. n. To be away, be absent ; to fail, be want- ing (of course exceedingly freq. in all periods and sorts of composition). I. In gen.: (a) .46s.: non ratio, ve- rum argentum deerat Ter. Ph. 2, 1, 69 : frigore enim desunt ignes ventique calo- re Deficiunt, Lucr. 6, 360; cf. id. 3, 455 ; Cato R. R. 8 : omnia deerant quae, etc., Caes. B. G. 4, 29 ad fin. : semper paullum ad summam felicitatem defuisse. id. ib. 6, 43. 5: ibi numquam causas seditjonum et certaminis defore, Liv. 45, 18 : quod non desit habentem, etc., Hor. Ep. 2, 2, 52, et saep. : non desunt qui, for sunt qui, DETE Quint. 4, 5, 11 ; 8, 3, 85 ; 9, 1, 2 ; 12, 1, 33 ; Plin. 2, 109, 112, et al.— (JS) c. dot. (so most freq.) : metuo mihi in monendo ne de- fuerit oratio, Plaut. Bac. 1, 1, 3 and 4 : cui nihil desit quod, etc., Cic. Rep. 1, 17 ; cf. Lael. 14, 51 : sive deest naturae quippiam, sive abundat atque affluit id. Div. 1, 29, 61 : quantum alteri sententiac deesset an- imi, tantum alteri superesse, Caes. B. C. 2, 31 ; so opp. superesse, Cic. Fam. 13, 63 ; cf. opp. superare, Sail. C. 20, 11 ; Cic. Mil. 36, 100 : neu desint epulis rosae, Hor. Od. 1, 36, 15 ; id. Ep. 1. 1, 58, et saep. : hoc unum ad pristinam fortunam Caesari de- fuit, Caes. B. G. 4, 26 fin. ; cf. id. B. C. 3, 2, 2 ; 2, 6; 3, 96, 2.— (y) With in : ut ne- que in Antonio deesset hie oraatus ora- tionis, neque in Crasso redundaret Cic. de Or. 3, 4 fin. ; so id. Rep. 2, 33 : in C. Laenio commendando, id. Fam. 13, 63, et al. — (o) With inf. (poet, and in post- Aug. prose) : et mihi non desunt turpes pendere corollae, Prop. 1, 16, 7 ; so Sil. 6, 10 ; 11, 50 ; Tac. H. 4, 1 ; 11 ; 80, et al. — (e) With quominus: duas sibi res, quo- minus in vulgus ct in foro diceret defu- isse, Cic. Rep. 3, 30 fin. (in Non. 262, 23) ; Tac. A. 14, 39.— Q With quin : nihil con- tumeliarum defuit, quin subiret, Suet Ner. 45. — (n) Withiz<: non defuit ut, etc., Capitol. Gord. III. 31. II. Pregn., To fail, be wanting in one's duty, as in rendering assistance, etc. ; not to assist or serve, to desert one. — («) c. dat. : tantum enitor, ut neque amicis neque eti- am alienioribus opera, consilio, labore de- sim, Cic. Fam. 1, 9, 17 ; cf. id. Mur. 4 ad fin. : ne tibi desis, be wanting to yourself, neglect your own advantage, id. Rose. Am. 36, 104 1 Fam. 5, 12, 2 ; cf. Hor. S. 1, 9, 56 ; 2, 1, 17 ; and id. ib. 1, 4, 134 : senatu reique publicae, Caes. B. C. 1, 1, 3 sq. ; so communi saluti nulla in re, id. B. G. 5, 33, 2 : huic rei, id. B.C. 3, 93, 2: negotio. id. ib. 2, 41, 3 : decori vestro. Cic. Rep. 6, 24 : officio et dignitati meae, id. Art 7, 17, 4 ; Liv. 3, 50 : tempori, id. 21, 27 ; cf. occasi- oni temporis, Caes. B. C. 3, 79. et saep. — Q3) Sine dat. : non deest reipublicae con- silium . . . nos, nos, dico aperte, consules desumus, Cic. Cat 1, 1 fin. ; id. Rep. 3, 21 : qui non deerat in causis, id. Brut 34, 130. de-sumO' mpsi, 3. v. a. Lit, To take away for one's self from a multitude or mass ; hence, To pick out, choose, select, deligere (rare, and perh. not ante-Aug.) : sibi consules asservandos desumunt Liv. 4, 5, 5; so sibi hostes, id. 38, 45; cf. sibi pugnas, Tac. Or. 37; and cursum certa- menque, Plin. Ep. 8, 20, 7 : sibi Athenas, *Hor. Ep. 2, 2, 81. * de-suc. ere, v. a. To fasten : Cato R. R. 21. 3. de-super, adv. (cf. Hebr. ^^O), From above, above (repeatedly in the his- torians and poets ; not in Cic.) : qui in phalangas insilirent et desuper vulnera- rent Caes. B. G. 1, 52, 5: ex locis superi- oribus desuper suos ascendentes protege- bant, id. B. C. 1, 79, 2 Oud. N. cr. ; cf. Tac. A. 2, 16 ; Suet Tit. 72; Ner. 31 ; Just. 21, 6, 6 ; Flor. 3, 2, 6 ; 3, 3, 16 ; Aur. Vict. vir. ill 73 fill., et al. ; Col. 12, 16, 4 ; Sen. Ep. 74 : Pall. Jan. 15, 4 ; Virg. A. 1, 165 ; 420 ; 2, 47; 4, 122; 6, 678 ; 8," 249; 9, 639; 12, 295; Ov. F.3,530; Sil. 1, 349, et al. : mrac desuper Alpis Nubiferae collis atque aeri- am Pyrenen Abripimur, Luc. 1. 688 (the construction as just before : feros Libyen, and Virg. E. 1, 65, sitientes ibimus Afros). Cf. Hand Turs. II. p. 283-285. de-SUrgO) ere, v. n. To rise from any place ; to rise (extremely rare) : cer- ta desurgere parte, * Lucr. 5, 702 : coena\ *Hor. S. 2, 2, 77.-2. Transf., To (get up from table and) go to stool, Scribon. Comp. 140 and 142. desurrectio. onis, /. [desurgo] A going to stool, Scribon. Comp. 37^ 142 ; Marc. Empir. "27. detecti.0' ° n ^- f- [detego] An uncov- ering ; trop. revealing : creatoris, Tert. adv. Marc. 4, 36 ad fin. detector» °ris, m - [id.] An uncoverer ; trop. revealer (eccl. Lat.) : creatoris, Tert adv. Marc. 4 36 med. : conscientiae, id. adv. Val. 3. DETE de-tegO; x >. Ctum, 3. v. a. To uncov- er, expose, lay bare (freq. in the Aug. per. ; not in Caes.). I. Lit: ventus detexit villam, Plaut Rud. 1, 1, 3; so porticus, Auct. B. Alex. 13, 2 : aedem Junonis ad partem dimidi- am, Liv. 42, 3 : regiam Caci, Virg. A. 8, 241 : juga montium detexerat nebula, Liv. 33, 7, et saep. : capite detecto, Suet. Caes. 57 ; cf. poet, transf. and in Gr. construc- tion : caput puer detectus, Virg. A. 10, 133: faciem. Suet Ner. 48: corpora, Tac. A. 13, 38 : ossa, Suet Caes. 81 ; Ov. M. 9, 169, et saep. : ensem strictum vagina, Sil. 13, 168 ; cf. ferrum, Luc. 3, 128 : arma, Suet. Tib. 37 ; Vit 11 : plagam (opp. ce- lare), id. Oth. 11, et saep.: medici, quo- rum intererat ea (sc. corpora nostra) nos- se, aperuerunt ut viderentur : patefacta et detecta corpora (mortuorum), *Cic. Acad. 2, 38, 122. — b. In comic transf : haec ilia est tempestas mea, mihi quae modestiam omnem Detexit tectus qua fui (the figure being taken from build- ings), Plaut. Most. 1, 3, 7. H. Trop.: To discover, disclose, re- veal, betray : nimis detegendo cladera nu- dandoque. Liv. 23, 5 : so insidias, id. 27, 16: consilium, id. 27, 45 : mentem, Quint. 8 prooem. § 20 : animi secreta (coupled with proferre mores), id. ib. 11, 1, 30 : la- tentem culpam, Ov. M. 2, 546, et saep. : mores se inter ludendum, Quint 1, 3, 12; Tac. H. 1, 81. de-tendOi without perfi, sum, 3. v. a. To unstretch. relax a thing strained (ex- ceedingly rare) : tabernacula, to strike the tents, *Caes. B. C. 3, 85, 3 ; Liv. 41, 3. detenSUS. a, um, Part., from de- ten do. detentator- on^, m. [detento] One who holds or keeps back something, a de- tainer. Cod. Just 7, 39, 7 ; 11, 59, 2. de tentio. onis, /. [detineo] A keeping back, detaining, Ulp. Dig. 25, 1, 5 ; 4, 6, 15 ; 43, 25, et al. detento. without pcrf., atum; 1. v. intens. a. [id.] To hold or keep back, to de- tain (late Lat.) : Venant Carm. 11, 21 : servos, Cod. Theod. 7, 13, 16 : possessio- nem, id. ib. 5, 15, 2. detentor, oris, m. [id.] One who holds or keeps back, a detainer : possessionis alienae. Cod. Just 8, 4, 10. 1. dstentus. a, um, Part., from de- tineo. * 2. detentus. fiSi m - [detineo] A hold- ing off, keeping back : Tert adv. Val. 32. * de-tepesCO; ere, v. n. To cease to be lukewarm, to grow cool : Sid. Ep. 5, 17. de-tergep, si, sum, 2. (also post- class. : detergis, Claud. Cons. Mall. Theod. 191 : detergunt, id. in Eutr. 2, 375 : deter- gantur, Ulp" Dig. 33, 7, 12, § 21 ; v. tergeo) v. a. I, To wipe off, wipe away (quite class.): A. Lit: sudorem frontis bra- chio. Suet Ner. 23 ; cf. lacrimas pollice, Ov. M. 13, 746 ; cf. teneros Actus stamine, Claud, in Eutr. 2, 375 : araneas, Ulp. Dig. 33, 7, 12, § 21. — Poet: nubila, i. e. to drive away, remove, Hor. Od. 1, 7, 15 ; Claud. VI. Cons. Hon. 539 ; cf sidera. to drive or chase away, Cic. Arat 246. — In colloq. lang., of money : primo anno LXXX. de- tersimus. have swept off. got. Cic. Att. 14, 10 ad fin. — 2. Transf., To cleanse by wiping, to wipe off, wipe clean, to clean out: caput pallio, Plaut. Casin. 2, 3, 20 : labra spongia\ Col. 6, 9, 2 ; cf. se lingua, id. 6, 6, 1 : frontem unguent», Petr. 47, 1 : fal- ces fibrina pelle, Plin. 17, 28, 47. § 265 : cloacas, Liv. 39, 44 ; cf. Suet. Aug. 18.— Comic. : mensam, i. e. to clear, to empty, Plaut Men. 1, 1, 2.— B. Trop.: 1. To take away, remove : fastidia, Col. 8, 10, 5 : somnum, Claud. Epitb. Pall, et Cel. 27. — 2. To cleanse, purge : animum helleboro, Petr. 88, 4 : secula foedo victu, Claud. Cons. Mall. Theod. 1, 191.— H. To strip off, break off; to break to pieces: remos, Caes. B. C. 1, 58 Oud. ; Auct. B. Alex. 15, 6 r Liv. 28, 30 fin. : pinnas asseribus fal- catis. id. 38, 5 : palmites, Col. 4, 27 fin. ; 5, 5, K. Jdeteriae porcae id est macilentae, Lean, Fest. p. 55. deterior. ins, adj. comp. (sup. deter- rimus, a, um) [from an obs. adj. deter, which, being derived from de, denotes 457 D E T E departure from what is right, i. e. a grow- ing worse ; cf. Doed. Syn. i, 47 sq.] Worse, poorer, meaner (freq. and quite class.) : 1, Of inanimate things : seges, Enn. in Cic. 'fuse. 2, 5, 13 : ruina rem non fecit deteriorem haud scio an jam fructuosio- rem, Cic. Att. 14, 11 fin. ; so vectigalia, * Caes. B. G. 1, 36, 4 : muraena carne, Hor. S. 2, 8, 44 : obsonia, Plin. 31, 10, 46, no. 4 : ad decolor aetas, Virg. A. 8, 326 : forma, Lucr. 4, 1275 : mores, Plaut. Merc. 5, 1, 9 : via, id. Trin. 3, 2, 54, et saep. : video meliora proboque, Deteriora sequor, Ov. M. 7, 21 : cuncta aucta in deterius, Tac. A. 2, 82 ; so id. ib. 3, 10 ; 4, 6 ; 13, 43 ; Hist. 3, 13 ; 4, 68, et al.— Sup. : genus rei- publicae ex bono in deterrimum conver- sum, Cic. Rep. 2, 26 ; so genus, id. ib. 1, 42 : finis, id. Lael. 16, 59 : causa belli. Hor. S. 1, 3, 107: color, Virg. G. 3, 82: cogi- tare optima simul et deterrima, Quint. 12, 1, 4, et saep. — 2. Of persons: quo de- teriores anteponantur bonis, Plaut. Poen. prol. 39 ; so opp. melior, Cic. Phil. 13, 19 ; Quint. 2, 4, 21 ; Suet. Calig. 10 : opp. op- timus, Liv. 39, 27 : opp. strenuior, Plaut. Epid. 3, 4, 10 : vidi ego nequam homines, verum te neminem deteriorem, id. Bacch. 5, 2, 61, et saep. : peditatu erat deterior, weaker, Nep. Eum. 3 fin. — Sup. : homo deterrime et impudentissime, Cic. Verr. 2, 2, 16. Adv. : de male Graecis Latine scripta deterius, Cic. Fin. 1, 3, 8 ; Plaut. Capt. 3, 5, 80 : valeo, Luccej. in Cic. Fam. 5, 14 : olet herba, Hor. Ep. 1, 10, 19 : spe nostra si placeant, id. Sat. 1, 10, 90. — Sup. : de- terrime versipelles, App. M. 2, p. 272 (al. deterrimae). dctcrioroj avi, atum, 1. v. a. [deteri- or] To make worse, to deteriorate (late Lat.) : Claud. Mamert. de Statu an. 1, 3 ; so Frontin. d. Colon, p. 133 Goes. ; Symm. Ep. 4, 69 ad fin., et al. detGriUSv a dv. Worse ; v. deterior, ad fin. determinaMlis, e, adj. [determino] That lias an end, finite : materia, Tert. adv. Herm. 41. determinatlO, onis,/. [id.] A bound- art/, conclusion, aid: mundi, Cic. N. D. 2, 40 : orationis, id. Inv. 1, 52. * detcrminator, oris, m. [id.] One who prescribes, determines : disciplinae, Tert. Pudic. 11. de-termino* avi, atum, 1. v. a. To border off, to bound ; to limit, prescribe, de- termine (rare, but quite class.) : regiones, limites confinia, Plaut. Poen. prol. 49 : au- gur regiones ab oriente ad occasum de- terminavit, Liv. 1, 18 ad fin. ; cf. Asiam ab oriente Armenia minore, ab occidente Phrygia, etc., Plin. 5, 27, 28 : imaginem templi scipione in solo, id. 28, 2, 4 : men- suram Ponti, id. 4, 12, 24.-2. Transf., segetes in diem, id. 8, 25, 39 ; cf. diem je- juniis, Tert. adv. Psych. 2 : senatoria et equestria officia biennio spatiq, Suet. Galb. 15 ; Tac. Or. 16 : id quod dieit spiritu non arte determinat, Cic. de Or. 3, 44, 175 ; Lucr. 6, 403. — Poet: omnia fixa tuus glomerans determinat annus, Cic. poet. Div. 1, 12. dc-tero, tnvi, tritum, 3. v. a. To rub aioay, to wear away, to wear out (mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic. and Caes.) : strata saxea viarum pedibus, Lucr. 1, 316: a catena collum detritum cani, Phacdr. 3, 7, 16; so vestem usu, Plin. 8, 48, 73 ; cf. detrita tegmina, Tac. A. 1, 18 : aurum usu, Plin. 33, 3; 19 : ocu- los vitis. id. 17, 22, 35, no. 17 : invalidos pedes (via longa), Tib. 1,9, 16 : — frumenta, to thresh out, Col. 1, 6, 23 ; 2, 20, 5 ; cf. milium, id. 6, 12, 4 : scillam, id. 6, 27, 10 : herbnm, Plin. 27, 13, 110: — calces deteris, you trend on my heels, Plaut. Merc. 5, 2, 111 — II, Trop. : To diminish in force, to weaken : laudes alicujus cmlpa ingeni, Hor. Od. 1, 6, 12; so multa sibi, id. Sat. 1, 10, 69 : Sil. 7, 247 : aliquid velut usu ipso, Quint 2, 4, 7 : fulgorem, id. ib. 10, 5, 16 ; cf. ardorem ac ferociam militis, Tac. H. 2, 76 ad fin. : ab alio genere vitae detriti jam, Gell. 15, 30, 1 — Abs. : nimia cura deterit magis quam emendat, Plin. Ep. 9, 35 fin. — Hence *d<5trltus, a, um, Pa. Worn out, hackneyed (for which in Cic. contritus ; 458 J)ETE v. contero, Fa.) : ilia in agendis causis jam detrita, Quint. 8, 6, 51. de-tcrrco. ui, itnm, 2. v. a. To frighten from any thing ; to deter, discour- age from, prevent (quite class.). Constr., (a) Aliquem ab aliqva re: homines ado- lescentes a dicendi studio, Cic. de Or. 1, 25, 117 ; so sanos homines a scribendo, id. Brut. 75 fin. ; cf. id. Or. 1 fin. : te a dimi- catione (opp. ad certam laudem adhor- tor), id. Fam. 1, 7, 5: eum ab instituto consilio, Caes. B. G. 5, 4 ; cf. a proposito, id. B. C. 3, 100, 3 : animos a cupiditate, Liv. 22, 42 : ferociores annos a licentia, Quint. 2, 2, 3, et saep. — Without ace. : a turpi meretricis amore, Hor. S. 1, 4, 112. —(J3) Aliquem de aliqua re: de agro hunc senem, Plaut Trin. 2, 4, 159 ; so Stoicos de sententia, Cic. Div. 2, 39 : me de statu meo, Brut, in Cic. Fam. 11, 11 fin. — (y) Aliquem ne, quin, quominus : (poe- tam) maledictis, ne scribat, Ter. Ph. prol. 3 ; so Cic. Quint. 4, 16 ; Caes. B. G. 1, 17, 2 ; 1, 31, 16, et al. (but different is Suet Ner. 47.: deterritum putant, ne discerpe- retur). Without ace. : haud ferro deter- rere potes. ne amem, Plaut True. 5, 37 : quin loquar haec . . . numquam me potes deterrere, Plaut. Am. 2, 1, 10 ; so id. Mil. 2, 4, 16 ; Caes. B. G. 2, 3 fin. ; Tib. 1, 3. 13 ; cf. also, me homo nemo determent, quin ea sit in his aedibus, i. e. shall make me believe but that, etc., Plaut. Mil. 2, 3, 61 : neque te deterreo, quominus id disputes, Cic. Att. 11, 8 ; so id. Tusc. 1, 38 ; Liv. 26, 48, et al. — (6) With aliquem and an ob- ject-sentence (very rarely) : nefarias ejus libidines commemorare pudore deterreor, Cic. Verr. 1, 5, 14. — (e) Aliquem aliqua re (also very rarely): 6ilvestres homines caedibus et victu foedo, Hor. A. P. 392. — ({,) With simple ace. : Caes. B. G. 5, 7 ; so reliquos magnitudine poenae, id. B. C. 3, 8, 3 : pavidam ense (coupled with re- pellere), Ov. M. 14, 296 : deterritis tribu- nis, Liv. 10, 9; Cic. Off. 2, 18, 63.— (n) Abs. : Ter. Ad. 1, 2, 64 ; so Cic. Leg. 2, 4, 8 ; Suet. Caes. 70, et al. 2. In August, authors, sometimes with an inanimate object, like defendere, pro- hibere, etc. : To avert, keep off: vim a cen- soribus, Liv. 4, 24 fin. : nefas et inhibere bipennem, Ov. M. 8, 767. detersuSjj 1 ' um, Part., from detergeo. dctCStablliSi e, adj. [detestor] Exe- crable, abominable, detestable (good prose) : omen, Cic. Phil. 11, 5, 11 ; cf. exsecratus populo Romano, detestabilis, etc., id. ib. 2, 26 fin. : nihil esse tarn detestabile tamque pestiferum quam voluptatem, id. de Sen. 12, 41; cf. res (coupled with tetra, mise- ra), id. Tusc. 3, 11 fin. : scelus, id. Lael. 8, 27 : exemplum, Liv. 26, 48 : voce, Suet. Vit. 10, et saep,— Comp., Cie. Off. 1, 17, 57. — Sup. appears not to occur. — Adv. : quod nefarie, quod detestabiliter fecit, abominably, Lact. 5, 10. 1. detestatio, onis, /. [id.] I. In re- lig. lang., 1, Execration, cursing, detesta- tion, Liv. 10, 38 ; Hor. Epod. 5, 89 ; Sen. Ep. 117 med.; Gell. 2, 6, 3 ; 2, 7, 13; 15, 27, 3 ; cf. Fest s. v. obtestatio, p. 112. — 2. -<4 keeping off, averting, Plin. 15, 30, 40. — II. In judic. lang.: "detestatio est denunciatio facta cum testatione," Ulp. Dig. 50, 16, 40 ; cf. detestor, no. II. So detestatio sacrorum, The solemn renun- ciation of the family sacred rites, and there- by of the gens itself, which in arrogatio was made by the son, Gell. 15, 27, 3 ; cf. Liber (Servii Sulpicii) de sacris detestan- dis, id. 6, 12, 1. Vid. respecting this Sa- vigny in Zeitschr. f. geschichtl. Rechts- wiss. vol. ii. ]). 401 sq. * 2. de-testalio, onis. /■ [?• testis] The removal of the testes, castration, App. M. 7, p. 198. detestator, oris, m. [detestor, no. I.] One who execrates, a curser (eccles. Lat), Tert. adv. Marc. 4, 27; adv. Psych. 2; Spectac. 15. de-tcstor* atu s, 1. v. dep. I. In re- lig. lang., To curse while calling a deity to witness, i. e. to execrate, abominate, detest : quum (te) viderunt, tamquam auspicium malum detestantur, Cic. Vatin. 16, 39 : omnibus precibus detestatus Ambiori- gem, * Caes. B. G. 6, 31 fin. ; cf. caput euntis hostili prece, Ov. M. 15, 505 : dira DETO exsecratio ac furiale carmen detestandae familiae stirpique compositum, Liv. 10, 41 : minas periculaque in caput eorum, id. 39, 10 : exitum belli civilis, Cic. Phil. 8, 2 fin. ; cf. civilia arma, Suet Oth. 10 : causam et auctorem cladis, Tac. H. 2, 35 fin. ; Suet. Claud. 3, et saep. 2. Transf, To pray to be averted, ac. an evil from one's self or others ; to dep- recate: ut a me quandam prope justam patriae querimoniam detester ac depre- cer, Cic. Catil. 1, 11 : memoriam consula- tes tui a republica, id. Pis. 40, 96 : o dii immortale8, avertite ac detestamini hoc omen, id. Phil. 4, 4, 10 ; so invidiam, id. N. D. 1, 44, 123. II. In judic. lang. : " detestatum est testatione denunciatum," Gaj. Dig. 50, 16, 238 : sacra, v. 1. detestatio, no. II. P^In a pass, sense: App. Apol. p. 307,— In the part. perf. : Cic. Leg. 2, 11, 28 : bella matribus detestata, Hor. Od. 1, 1,25. de-teXO; x ui, xtum, 3. v. a. To weave off, i. e. to finish or make by weaving (mostly poet.) : X, Lit.: inter decern annos unam togam, Titin. in Non. 406, 19; cf. telam, Plaut. Ps. 1, 4, 7 ; Hyg. Fab. 126 : vestimentum, Ulp. Dig. 32, 1, 70", § 11,- 34, 2, 22. — Comic. : pallium (qs. to take it from the loom), to steal, Plaut. Am. 1, 1, 138. — 2. To finish by weaving or plait- ing ; to complete, to recite to the end. : ali- quid viminibus mollique junco, Virg. E. 2, 72 ; cf. fiscellam vimine junci, Tib. 2, 3, 15 : (lacteus) non perpetnum detexens conficit orbem, Cic. Arat. 250 : te ab sum- mo jam detexam exordio, Poeta ap. Auct Her. 2, 27; cf. Cic. de Or. 2, 38, 158. detCXtUS; a, um, Part., from detexo. de-tineo? tinui, tentum, 2. v. a. [te- neo] To hold off, keep back, detain (quite class.) : A. Lit : nos de nostra nesotio, Plaut. Poen. 1, 2, 190 : aliquem ab aliqua incepto studioque, Sail. C. 4, 2 : aliquem apud villam, Plaut. Cist. 2, 1, 13 ; so ali- quem, id. Men. 4, 2, 22 ; Asin. 2, 4, 8 ; Pers. 4, 3, 36, et al. ; Ter. Eun. 2, 2. 49 ; Phorm. 4, 1, 8 ; Lentul. in Cic. Fam. 12, 5, 5 (coupled with demorari) : Caes. B. C. 2, 17, 3 Oud. N. cr. ; Liv. 4, 55 (opp. eon- cire) ; Virg. A. 2, 788 ; Hor. Ep. 1, 2, 5 ; Ov. M. 13, 301, et saep. : novissimos proe- lio, Caes. B. C. 3, 75, 4 ; cf. Hannibalem quam acerrimo hello, Liv. 27, 12 : se mi- serandis alimentis detinuerat, had sup- ported himself, Tac. A. 6, 23 : naves tem- pestatibus detinebantur, Caes B. G. 3, 12 fin; cf. rates voce canora, Ov. A. A. 3, 311 : iter iratae anguis (cantus), Tib. 1, 8, 20, et saep. B. Trop.: euntem multa loquendo Detinuit sermone diem, Ov. M. 1, 683 ; cf tempus, id. Pont 4, 10, 67. — Hence II, Transf. : To occupy, engage (also quite class.) : in nliehis negotiis detineri, Cie. Inv. 2, 45, 132 ; cf. Quint. 10, 5, 17 ; in contumelia, Tac. A. 13, '36 fin. : in ad- miratione sui, Suet. Ner. 52 : manus in lyricis modis, Ov. F. 5, 386 : mentes hom- inum circa alia. Plin. H. N. 14 prooem. § 4 : animum studiis, Ov. Tr. 5, 7, 39 : ocu- los (mea poemata), id. ib. 2, 520; cf. Quint. 9, 2, 63 ; Ov. M. 4, 38. de-tondGO; totondi and tondi, ton- sum, 2. (detotonderat Var. in Prise, p. 868 P. ; opp. detondit, Enn. ib. ; dotonde- ris. Cato R. R. 96, 1 ; Col. 7, 4, 7) v. a. To shear off, cut off, to clip, shear : oves, Cato R. R. 96, 1 ; Var. R. R. 2, 1, 28 ; Col. 7, 4, 7 ; cf. Plaut. Bac. 5, 2, 10 : virgulta (for which, shortly before, deputare), Col. 4, 23 fin. : crines, Ov. F. 6, 229 ; cf detonsa juventus, Pers. 3, 54 ; and detonsi manni, Prop. 4, 8, 15. — 2. Transf.: detonsae frigore frondes, i. e. fallen off, Ov. F. 3, 237 : detondit agros laetos, i. e. lays waste, Enn. in Prise, p. 868 P. : dum salices hoe- di, dum gramina vaccae Detondent, i. e. crop, eat. Nemes. Eel. 1, 6. de-tonOi ui, 1. v. n. I. To thunder down, to thunder away: hie (sc. .luppiter) ubi detomiit, Ov. Tr. 2, 35. — 2. Trop. (freq. in Floras) : Flor. 2, 6, 10 ; cf. id. 3, 21, 18 ; 4, 2, 2 : captis superioribus jugis in subjectos suo jure detonuit, id. 1, 17, 5. — II. To cease thundering ; so only trop., to rage out, rease raging: Aeneas nubem belli, dum detonet omnis, sustinet, * Virg. DETK A. II), 809 ("be'lanlrm impelum snstinei, donee deferreat," Serv.) ; cf. Petr. 17 ; 3 ; Val. Fl. 4, 294 ; Quint. 12, 9, 4. * dctonso, are, v. intent, a. [deton- deo] To shear off : cnpillum, Fnb. Pictor. in fielL 10, 15, 11. detonSUSi a, um > Port., from deton- deo. de-torno, without per/., atum, 1. v. a. To turn off by a lathe, to turn (very rare) : velares anulos, Plin. 13, 9, 18. — 2. Trop. : eentcntiam, Oell. 9, 8 ad fin. dc-torquco. si, turn ("detorsum no- men, v. uiiili r no. I. A, 2), 2. v. a. and n. 1, Act., To turn or bend aside, to turn off, turn away (quite class. ; not in Caes.). A. I" gen.: X. Lit.: ponticulum, Cic. 'Fuse. 5, 20, 59 : cornua (antenna- rum), Virg. A. 5, 832 ; habenas, id. ib. 11, 765 : lumen ab ilia, Ov. M. 6, 515, et saep. — Poet.: vulnus, Virg. A. 9, 746. — Esp. freq., |>. With indication of the ter- rain, ad quern : To turn in any direction, to direct toward : (orbis partem) a latere in dextram partem, Cic. Univ. 7 ad Jin. ; so caudam in dexterum, in laevum, Plin. 8, 51, 77 : proram ad undas, Virg. A. 5, 165 : cursus ad regem, id. ib. 4, 196 : cer- vicem ad oscula, Hor. Od. 2, 12, 25, et saep. 2. Trop.: voluptates animos a virtute detorquent, Cic. Off. 2, 10, 37 : quae (sc. voluntas testium) nullo negotio flecti ac detorqueri potest, id. Coel. 9 Jin.; id. de Or. 1, 17. Of etymolog. derivation: Mar- rucini vocantur, de Marso detorsum no- men, Cato in Prise, p. 871 P. — With in- dication of the termin. ad quem : ali- quem ad segnitiem luxutnque, Plin. Pan. 82, fi ; so vividum animum in alia, Tac. A. 13, 3 ; cf. te pravum alio (i. e. ad aliud virium), Hor. S. 2, 2, 55. B. In partic, Totnrn or twist ont of shape, to distort. — \ t Lit. : partes corpo- ris detortae. Cic. 'fuse. 3, 5, 17 ; so Vati- nius corpore detorto, Tac. A. 15, 34. — 2. Trop. : calumniando omnia detorquen- doque sttspecta efheere, Liv. 42, 42 ; cf. rocte facta (coupled with carpere), Plin. Kp. 1, 8, 6 : sincera rectaque ingenia, id. Pan. 70, 5; cf. Tac. Or. 28 ad Jin.: ver- bum aliquod in pejus, Sen. Ep. 13 mcd. ; cf. verba, volrus in crimen, Tac. A. 1, 7 : sermonem in obseoenum intellectum, Quint. 8, 3, 44. * |I t Neutr., To turn or go in any di- rection : in laevam, Plin. 28. 8, 27. * de-toiTCO. ere, v. a. To scorch up, to burn : me tiamma, Sid. Ep. 1, 7. detorsus and detortus, a, um, Part., from detorqueo. detractatio «"J detractator» r. detrect. * de-tractatus* us, ™.. A treatise, Tert. Spect 3. detraction onis, /. [detraho] A draw- ing off, taking away, withdrawal (good prose) : alieni, opp. appetitio, Cic. Off. 3, 6, 30 : doloris, id. ib. 3. 33, 118 : loci, id. Art. 12, 35 : sanguinis, Cels. 4, 4 ; Quint. 2, 10, 6: Plin. 17, 26, 39: ilia ipsa (sc. Praxitelia capita) efheiuntur detractione, Cic. Div. 2, 21, 48.-11. In partic: 1. Medic, t. I.: Apniging: cibi. Cic. Univ. 6 ; and more freq. abs., Cels. 2, 10 : Scrib. Comp. 101. et saep. In plur., Vitr. 1, 6 ; Plin. 16, 44, 92; 22, 25, 64.-2. Rhetor. t. t. : A taking away, leaving out, ellipsis. Quint. 1. 5, 38 ; 40 ; 9, 2, 37 ; 9, 3, 18 sq., et al. detracto* are, v. detrecto. ' detractor; O" 8 ! m - [detraho, no. II B] A disparager, detractor: sui, Tac. A. 11, 11/71. ; for which, detractator laudum suarum, Liv. 34, 15 fin. 1. detractus, a, um, Part., from de- traho. * 2. detractus. us, ™- [detraho] A talcing away, rejection : syllabae, opp. ad- jectio. Sen. Suas. 7 ad fin. de-trahOi xi, ctum, 3. (inf. perf sync:. detraxe, Plaut Trin. 3, 3, 15) v. a. To draw off, draw away, draw down ; to pull down ; to take down, take away (quite class, and very freq.), I. Lit. : A. In gen. : crumenam sibi de collo, Plant. Tree. 3, 1, 7 ; so anulum de digito, Ter. Heaut. 4, 1,38: aliquem de curru, Cic. Coel. 14 ad fin., et saep. : aliquem ex brace, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, J 6 ; DETK so stramenta e mulis, Caes. B. G. 7, 45, 2 Herz. : homines ex provinciis, Cic. Prov. cons. 1 ; cf. inimicum ex Gallia, id. ib. 8, 19 : Hannibalem ex Italia, Liv. 29, 20 : ali- quem pedibus c tribunali, Suet. Rhet. 6, et saep. : alieni anulum, Ter. Hec. 5, 3, 31 ; so vestem alicui, id. Eun. 4, 4, 40 ; cf. Plaut. Asin. 1, 1, 79 : amiculum alicui, Cic. N. D. 3, 34, 83 : torquem alicui, id. Fin. 1, 7, 23 : loricam alicui, Virg. A. 5, 260, et saep. : tegumenta ecutis, Caes. B. G. 2, 21, 5 : frenos equis, Liv. 4, 33, et saep. : virum equo, Liv. 22, 47 ; cf. ali- quem in transvehendo, Suet. Aug. 38 : vestimenta, Cato in Gel!. 10, 3, 17 ; so veste detracta, Cic. Brut. 75, 262 : soccos detrahunt (servi), Ter. Heaut. 1, 1, 72 ; Caes. B. C. 3, 96, 3 : castella trans Eu- phraten, Tac. A. 15, 17, et saep. : aliquem in judicium, Cic. Mil. 8, 38 ; cf. aliquem ad accusationem, id. Clu. 68, 179 ; Liv. 22, 13 : tauros ad terram cornibus, Suet. Claud. 21 ; cf. naves ad terram, Auct. B. Alex. 10 fin. B. In partic: 1, In medic, lang., To clear off by purgation, to purge, Cels. 2, 10 fin.; Scrib. Comp. 135; Plin. 27, 7, 28, et saep. 2. With the accessory idea of depriv- ing or diminishing : To remove, withdraw, take away any thing from any one ; to draw off, remove, take away from any thing : multa de suis commodis, Cic. Lael. 16, 57; cf. id. Off. 3, 6, 130: aliquid alicui (coupled with eripere), id. Div. 2, 37 ad fin. : scuto militi detracto, Caes. B. G. 2, 25 ; so coronam capiti, Liv. 38, 47 ; cf. Hor. S. 1, 10, 48 : auxilia illi, Caes. B. G. fi, 5, 5 : fasces indigno (opp. deferre), Hor. Ep. 1, 16, 34, et saep. : aliquid de summa, Lucr. 3, 513 ; cf. Cic. Verr. 2, 3, 78 : ali- quid ex ea summa, id. Att. 10, 5 ; and ni- hil de vivo, id. Flacc. 37 : ex tertia acie singulas cohortes detraxit Caes. B. C. 3, 89, 3 ; cf. detractis cohortibus duabus, id. B. G. 3, 2, 3, et saep. II. Trop.: A. In gen.: To pull down, to lower (very rarely) : regum ma- jestatem ab summo fastigio ad medium, Liv. 37. 45. — Far more freq. B. In partic. (ace. to no. I. B, 2) To withdraw, take away, take ; to lower in esti- mation, disparage, detract from : detractis de homine sensibus, Cic. Fin. 1, 9, 30 ; cf. quicquam de nostra benevolentia, id. Fam. 5, 2 fin. ; and tantum sibi de l'acul- tate, id. Brut. 70 fin. : quantum detraxit ex studio, tantum amisit ex gloria, id. Brut. B7, 23fi; cf. id. Div. in Caecil. 15, 49 ; and id. Fam. 1, 5, a : nihil tibi de- traxit senatus nisi, etc., opp. dare, id. ib. 1, 5, b ; cf. opp. concedere, id. de Or. 2, 71 ; Quint. 11, 1, 71 ; 89 : honorem debi- tum ordini, Cic. Verr. 2, 4, 11 : illam opin- ionem moerenti. id. Tusc 3, 31, 76 : auc- toritatem Cottae, Quint. 6, 5, 10 : tidem sibi, id. ib. 2, 17, 15 ; so id. ib. 5, 7, 4 ; 5, 10, 27 ; 7, 1, 11 ; 9, 2, 53, et al. : errorem animis. Ov. M. 2, 39 : aliquid dicere de- trahendae spoliandaeque dignitatis alicu- jus gratia, Cic Coel. 2, et saep. : de ipso, qui scripsit, detrahi nihil volo, Cic. Pis. 29, 71 ; so aliquid de aliquo, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7 : de hoc senatu detrahere, Cic. Rab. perd. 7. 20 ; so de aliquo, id. Att. 11, Ufin.; Nep. Chabr. 3, 3 : de se, Cic. Acad. 2, 5, 15 ; cf. de rebus gestis al- icuius, Nep. Timol. 5, 3 : multum alicui, id. Eum. 1, 2 Dahne ; so alicui, Quint. 12, 9, 7 : de absenfibus detrahendi causa di- citur, Cic. Off. 1, 37, 134 ; so abs., Quint. 8, 6,55. detrectatio (also written detract), onis, /. [detrecto] A declining, refusing (very rare, and perh. not ante-Aus.) : mi- litiae, Liv. 3, 69 : heredis. Plin. 18, 6, 7, § 37 : fidei, Tert. Patient. 3 : sine detrec- tatione, Liv. 7, 28. detrectator (also written detract.), oris, m. [detrecto] * \ % One who declines, refuses : ministerii, Petr. 117, 11. — 2. -<4 diminishcr, disparager : laudum suarum, Liv. 34. 15jEn. : honorum, Aus. Idyll. 2, 51. de-trecto (in the best MSS. also written detracto), avi, atum, 1. v. a. J, Orig.. To decline, to refuse, to reject any thing ; and hence to decline, refuse to do any thing (quite class. ; perh. not in Cic.) : («) <•. ace. : militiam, * Caes. B. G. 7, 14, DETR 9 ; so militiam, Liv. 2, 43 ; 4, 53 ; 5, 19 ; 7, 11 ; Frontin. Strat. 4, 1, 25; 43; Flor. 1, 22, 2 ; Ov. M. 13, 36, ct al. ; cf. pugnam, Liv. 3, 60 ; 4, 18 : proelium, Just. 13. 5, 8 ; Frontin. Strat. 1, 11, 1 ; and certamen, Tac. H. 4. 67; Curt, 3, 8: officia sua. Quint. 2, 1, 5 : judicandi munus, Suet Aug. 32, et saep. : imperata, Suet. Caes. 54 ; so dominationem, id. ib. 80 ; cf. prin- cipem, id. Tib. 25 : vincla pedum, Tib. 1, 6, 38 ; cf. juga, Virg. G. 3, 57 ; Ov. Am. 1, 2, 14 ; and aratrum, id. Pont. 3, 7, 15. — QJ) c. inf. (late Lat.) : tutelam adminis- trare, Paul. Di».37, 14, 19 ; so dice.e, Arn. 6, p. 201.— (y)" Abs. : Liv. 2, 45 fin.; id. 3, 38 ad fin. ; Suet. Nor. 47. II. Lit., To pull down with violence ; hence ti'op. (cf. detraho. no. II. B) To lower in estimation, to depreciate, detract from : advorsae res etiam bonos detractant, Sail. J. 53 fin. ; so poetas, Tac. Or. 11: anti- quos oratores, id. ib. 26 : Pompejum, Flor. 4, 2, et al. : virtutes, Liv. 38, 49 : Cic£ronis, Virgilii gloriam, Tac. Or. '.2 : ingenium Homeri, Ov. R. Am. 363 : lau- des, id. Met. 5, 246 : maligne benefacta, id. ib. 13, 271.— With dot.: sibi prima, mox omnibus detrectaturus, Suet. V it. Pers.fin.—A b s. : Ov. Tr. 2, 337. detrimentosus. a, um, adj. [de- trimentumj Hurtful, detrimental : ab hos- te discedere detrimentosum esse existi- mabat, Caes. B. G. 7, 33. detrimeutum, i, "• [detero] A rub- bing off: *J, Lit.: limae tenuantis, App. M. 6, p. 175. — Far more freq. and quite class, in sing, and plur., U. Transi, Loss, damage, detriment: ''emoluments et detrimenta (quae uK/tcXr/para et jSAa'ii- fiara appellant) communia esse volue- runt," Cic. Fin. 3, 21 ; so opp. emolumen- tum, id. ib. 1, 16, 53 : derrimentum acci- pere, id. Manil. 6. 15 : nostro incommodo detrimentoque doleamus, id. Brut. 1, 4 ; Hor. Ep. 2, 1, 121, et saep. : afferre, to oc- casion, cause, Caes. B. C. 1, 82, 2 ; 3, 72, 3 ; Nep. Att. 2, 3 ; cf. magna inferre, Caes. B. C. 2, 2 fin. ; 3, 72, 4 ; and importare, Cic. de Or. 1, 9, 38 : accipere, to suffer, Cic. Manil. 6, 15 ; Phil. 5, 12, 34 ; B. G. 5, 52 ; 6, 34, 7, et 6aep. ; so capere, Plane in Cic. Fam. 10, 18, 2 ; cf. the folic, and facere, Cic. Verr. 2, 4, 9; Nep. Cato 2 fin. ; Sen. Tranq. 11 ;ned. : acceptum sar- cire, Caes. B. C. 1, 45, 2 ; 3, 67, 2 ; cf. re- concinnare, id. ib. 2, 15 fin. : in bonum vertere, id. ib. 3, Tifin., et saep. So the well-known publicist, formula : videant consules (dent magistratus operam, pro- videant, etc.), ne quid respublica detri- ment! capiat (accipiat), Caes. B. C. 1, 5, 3; 1,7,4; Cic. Mil. 26, 70; Cat. 1,2: Phil. 5, 12, 34 ; Fam. 16. 11, 3 ; Liv. 3, 4 fin., et saep. — 2. E sp. in the histt. : The loss of a battle, defeat, overthrow (cf. calamitas and incommodum, no. 2), Caes. B. G. 5, 52 ; 6, 34. 7 ; 7, 19, 4 ; 7, 83, et saep. detritus* a, um, Part., from detero. de-triumphO) avi, atum, 1. r. a. To triumph over, to conquer (late Lat) : dae- mones, Tert. Apol. 27 ; so id. adv. Marc. 1, 2 ; Cyprian, de Speet. ad fin. de-trudOi s '> sum, 3. v. a. To thrust, drive, or force away ; to thrust down, push down (quite class. ; not in Caes.). I. Lit- : A. In gen. : neminem statui detrusum, qui non adhibita vi manu de- motus et actus praeceps intelligatur, Cic. Caecin. 17, 49 : qui advorsum eunt, aspel- lito, Detrude, deturba in viam, Plaut Merc. 1, 2, 6 : aliquos ad molas, id. Poen. 5, 3, 33 ; so et compingere in pistrinum, Cic. de Or. 1, 11, 46 : in laevam partem oculorum, id. Univ. 14 ; Suet. Calls. 32 ; Ov. M. 11, 72 : in oras Stycias, id. Pont 1, 8. 27 ; cf. Sfygias ad undas, Virg. A. 7, 773 ; Sil. 15, 43 ; and sub inania Tartars, Ov. M. 12, 523 : vi tempestatum Cythnum insulam detrusus, Tac. H. 2. 8 : huccine nos ad senem, Plaut. Aul. 2, 5, 8 ; cf. istoc maleficos. id. Trin. 2, 4, 150 : naves sco- pulo. Virg. A. 1, 145. B. In partic, 1. Milit 1. 1. : To thrust or drive away an enemy from his posi- tion ; to dislodge, dispossess : ab ea parte quum in proclive detruderentur hostes, Auct. B. Alex. 76 ; so Liv. 2, 10 ; 33, 7 ; Tac. A. 6, 35 ; Virg. A. 7, 469 : 9, 510 ; c£ Liv. 28, 3, et al.— b. Transf. : ex qua 459 DEUC ■ (arce) me nives, frigora, imbres detruse- runt, Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 ad fin.— 2. Jurid. t. t. : To drive out a person from ■ his possession, to dispossess (cf. deduco, »10. 1. B, 6, and dejicio, no. I. B, 2) : " quid •ais? potestae detrudi quisquam, qui non attingitur, etc. ?" Cic. Caeein. 17 : Quinri- us contra jus de saltu, agroque communi a servis communibus vi detruditur, id. Quint. 6 fin. II. Trop. : A. In gen. : To drive from or to any thing ; to bring, reduce to any tiling : aliquem de sua sententia, Cic. Fam. 14, 16 : a primo ordine in secun- dum detrudi, Suet. Caes. 29 ; cf. ex quan- ta regno ad quam fortunam, Nep. Timol. 2. 2 : se ad mendicitatem, Plaut. Men. 1, 3, 21 ; cf. Cic. Off. 1, 31 ad fin. : ad id, quod facere possit, id. de Or. 1, 28 fin. ■■ ad necessitatem belli civilis, Tac. A. 13, 43: in tantum luctum et laborem detru- sus, Cic. Q. Fr. 1, 4, 4 ; cf. aliquem in pau- pertatem, Tac. A. 14, 54 ; id. Or. 32. B. In partic. of time : To put off, postpone : comitia in mensem Martium, Cic.Q. Fr. 2, 13, 3 ; cf. id. Att. 4, 17, 2. detruncatio- onis, /. [detrunco] A lopping off (rare) : ramorum, Plin. 24, 9, 37 ; so abs., id. 17, 24, 37, § 237. de-trunco, avi, atum, 1. v. a. To lop or cut off (rare, and perh. not ante-Aug.) : arbores, Liv. 21, 37 : superiorem partem. Col. 5, 6, 13 : alam regis apium, Plin. 11, 17, 17 : caput, Ov. M. 8, 770, et al. — 2. Transf. to the body from which a mem- ber is cut off: To mutilate, to behead: gla- dio detruncata corpora brachiis abscisis, Liv. 31, 34 ; so Val. Fl. 3, 145 ; cf. Dalma- ■tas incensa urbe quasi detruncaverat, Flor. 4, 12. 11. detrUSlO; 6 n i s > /• [detrudo] A thrust- ing down (late Lat.) : in lacum, Hier. Je- saj. 8, 24, 22, et al. detrusus» a, um, Part., from detrudo. + detudes. i- e. detunsi, deminuti, Fest p. 56; ct. Comtn. p. 405. de-tumcscOi mui, 3. v. inch. n. To cease swelling, to settle down, subside (post- Aug. and very rare) : animi maris, Stat. Th. 5, 468.— Trop. : odia, Petr. 109, 5. de-tundO; without per/., sum, 3. v. a. To beat down (very rare ; perh. only in the follg. passages) : gubcrna, Lucil. in Non. 490, 32: disritos pedum ad lapides, App. M. 2, p. 1287 dc-turbo. avi, atum, 1. v. a. To drive, thrust, or cast down, sc. in a violent, tu- multuous manner (freq. and quite class.; orig. perh. peculiar to the milit. lang.) : I, ■ Lit.: aliquem de pugnaculis, Plaut. Mil. 2, 3, 63 ; so nostros de vallo lapidibus, Caes. B. G. 7, 81, 2 ; cf. aliquem ex vallo, id. B. C. 3, 67, 4 : Macedones ex praesidiis stationi- busque, Liv. 31, 39 fin. ; and so in a milit, sense with the simple ace, Caes. B. G. 5, 43 fin. ; Liv. 10, 41 ; 25, 13; 41, 18, et al. ; and quite abs., Tac. A. 4, 51 : — de tecto te- gulas, Plaut. Rud. 1, 1, 5; so Trebonium de tribunal], Caes. B. C. 3, 21, 2 : Quinti- um de fortunis omnibus (for which, short- ly before, drjicere), Cic. Quint. 14, 47 ; cf. certa re et possessione, id. Fam. 12, 25, 2: fucos a sedibus suis, Pall. Jun. 7, et saep. : etatuam, Cic. Verr. 2, 4, 41 fin. ; Pis. 38, 93 ; cf. aedificium, to pull or tear down, id. Q. Fr. 3, 9, 7 : tyrannum transfixo equo, Liv. 35, 35, et saep. : Phaethonta equis in terrain, Lucr. 5, 402 ; cf. praecipitem ab .alta puppi in mare, Virg. A. 5, 175 : ali- quem in viam, Plaut. Merc. 1, 2, 6 ; Mil. 2, 2, 6 : caput orantis terrae, Virg. A. 10, 555. — II. Trop. (repeatedly in Cic; elsewh. rare) : aliquem (ie sanitate ac mente, Cic. Pis. 20, 46 ; so aliquem ex magna spe, id. Fam. 5, 7; cf. spe, id. ib. .12, 25, 2 : verecundiam mihi (coupled with detegere, the fig. being taken from a storm), Plaut Most. 1, 2, 60. dc-turpo. are, v. a. To disfigure (post- Aug. and very rare) : comatos occi- pitio raso, Suet. Calig. 35 : poma rugis, Plin. 15, 16, 18. Deucalion,' bnis. m„, &tvKti\(ii)v, Son of Prometheus, king of Phthia, in Thessaly, and husband of Pijrrha. He is famous on account of the deluge sent in his days by Jupiter, and as the progenitor of a new rare of mpn, "Ov. M. 1, 318 sq. ; Hyg. Fab. 153 ; .lust. 2, 6 ; Virg. G. 1, 62," et al. 460 DEUS Hence Deucalionis aquae, Deucalion's del- uge, Ov. F. 4, 794 ; so Deucahoncac undae, id. Met. 7, 356. dc-unXt uncis, m. Eleven twelfths, " Var. L. L. 5, 36, 47 :" jugeri, Col. 5, 1, 12 : heres ex deunce, Cic. Caeein. 6 ad fin. : avidi deunces, i. e. eleven per cent., Pers. 5, 150 : potare deunces, i. e. eleven meas- ures (cyathos), Mart. 12, 28 ; cf. id. 6, 78. de-urOj uss '> ustum, 3. v. a. To burn up, consume (repeatedly in the historians ; elsewh. rare ; notin Cic.) : pluteos turrium, * Caes. B. G. 7, 25 : vicum, Liv. 10, 4 ; cf. agros vicosque (coupled with depopulari), id. 39, 2 ; cf. oppidum, Auct. B. Hisp. 27, 4 : partem Circi, Tac. A. 6, 45 : montem Coelium, id. ib. 4, 64 : frumenta, id. 40, 41, et saep. — 2. Transf., of cold : To destroy (cf. aduro and amburo) : hiems arbores deusserat, Liv. 40, 45 ; Curt. 8, 9. And of destruction by a serpent's breath, Sen. Clem. 15. deilSj i ( voc - dee : o Dee Christe, Prud. Ham. 939 : dat. plur. dibvs, Inscr. Orel]. no. 1307 ; 1676 ; 3091 ; 3413 ; and diibvs, ib. no. 2118 ; 4608. In the regular forma- tion of the nom.. dat., and abl. plur. the orthography vacillates between dei, dii, and di : deis, diis, dis : yet di and dis are supported by the authority of the best MSS., esp. in the poets, who even scan dii and diis as monosyllables ; but cf. dii, Luc. 4, 493 ; dei, id. ib. 4, 519 ; deis, Val. Fl. 7, 29), m. [kindr. with Seas] A god, a deity, " Cic. N. D. 1, 22 so. ; Tusc. 1, 26, 65 sq.; Plin. 2, 7, 5:" qualem te patriae custodem di genuerunt, Enn. Ann. 1, 181 : o sanguen dis oriundum, id. ib. 183 : ab Jove ceterisque diis deabus- que immortalibus . . . deorum immortali- um numen, Cic. Rab. perd. 2, 5, et saep. — b. Special combinations: (a) Forms of ejaculation : di, Ter. Andr. 1, 4, 5 ; Phorm. 5, 1, 13 : di boni, id. Andr. 2,2,1; Eun.2, 1, 19; Heaut. 2, 3, 13 ; Cic. Att. 6, 6 ad fin. ; Plin. Pan. 10, 3, et al. : dii immortales, Plaut Am. 1, 1, 299 ; Epid. 5, 1, 21 ; Poen. 4, 2, 101 ; True. 4, 4, 11 ; Ter. Eun. 2, 2, 1 ; Cic. Fin. 2, 28 ad fin., et saep.; cf. pro di immortales, Plaut. Am. 2, 2, 190; Ter. Ad. 3, 4, 1 ; Phorm. 5, 8, 19 : di magni, Ov. F. 6, 187 : di deaeque, Plin. H. N. prooem. § 24 : di vostram fidem, Plaut. Poen. 4, 2, 78 ; 5, 1, 20 : Trin. 2, 4, 190 ; Ter. Andr. 4, 3, 1 ; 4, 4, 5 ; Eun. 3, 1, 28 ; 4, 7,- 20, et al. (for which in full, di obsecro vostram fidem, Plaut. Am. 5, 1, 78) ; cf. pro deum atque hominum fidem, Ter. Andr. 1, 5, 2 ; 1, 5, 11 ; Heaut. 1, 1, 9 ; Hee. 2, 1, 1, et al. ; and ellipt, pro deum immortalium. Ter. Ph. 2, 3, 4. — (/3) Forms of wishing (well or ill), greet- ing, asseveration, etc.: di bene vor- tant, Plaut. Trin. 2, 4, 101 ; 172 ; Ter. Ad. 4, 7, 10 ; Phorm. 3, 3, 19 : and in the or- der, di vortant bene, Ter. Eun. 2, 3, 98 ; Hec. i, 2, 121 : utinam di faxiiit ut, ne, etc., Plaut. Am. 2, 1, 85 ; Ter. Heaut. 1, 1, 109 ; Hec. 3, 2, 19 ; cf. ita di deaeque faxint, id. Hec. 1, 2, 27 ; and di faciant, ut, nc, etc., Cic. Verr. 2, 3, 35 ; 2, 5, 13 : di prohibe- ant, Ter. Andr. 3, 3, 36 ; Hec. 2, 1, 10 ; cf. di averruncent, Att. in Cic. Att. 9, 2, A ; and quod di omen avertant, Cic. Phil. 3, 14, 35 : di melius faciant, Plaut. Ps. 1,' 3, 81 ; cf. di melius duint, Ter. Ph. 5, 8, 16 : di meliora ferant, Tib. 3, 4, 1 ; and di me liora velint, Ov. M. 7, 37 ; also ellipt, di meliora, God forbid ! Cic. Phil. 8, 3, 9 ; de Sen. 14, 47 ; Liv. 39, 10, et saep. ; and di melius, Ov. Her. 3, 125; 17, 30 ; Am. 2, 7, 19, et al. ; Sen. Ep. 98 med. : Val. Max. 6, 1 and 5 : dent tilri di multa bona, Plaut. Poen. 1, 1, 80 ; cf. id. ib. 3, 3, 54 ; 74 ; 5, 2, 95 ; Trin. 5, 2, 28 ; Ter. Ad. 5, 9, 21 : di te servassint, Plaut. Asin. 3, 3, 64 ; Casin. 2, 5, 16 ; Pseud. 1, 1, 35 ; Trin. 2, 2, 103, et saep. : di me servatum volunt, Plaut. Men. 5, 9, 61 ; Trin. 4, 3, 69, et saep. : di te perduint (perdant). Plaut. Asin. 2, 4, <)1 ; Pseud. 4, 7, 129 ; Poen. 3. 2, 9 ; Ter. Eun. 2, 3, 10 ; Heaut. 4, 6, 6 : Hec. 1, 2, 59, et al. ; cf. di te eradicent, Ter. Andr. 4, 4, 22 ; Heaut. 3, 3, 28 ; and dii tibi male faciant, id. Phorm. 2, 3. 47 ; Cic. Fam. 11, 21, et al. : di te ament (amabunt) as a form of greeting, God save you .' Plaut. Aul. 2, 2, 6 ; Most. 1, 4, 27 ; 3, 2. 28 ; 5, 2, 9 ; Poen. 3, 5, 6 ; Men. 2, 2, 6, et al. : ita DE VE me di ament (amabunt), bo help me God ! Plaut Poen. 1, 3, 30 ; Ter. Andr. 5, 4, 44 ; Eun. 3, 2, 21 ; 5, 9, 7 ; Heaut. 4, 5, 1, et saep. ; cf. ita me di bene ament, id. Eun. 4, 1, 1 ; 5, 2, 43 ; Hec. 2, 1, 9 ; Phorm. ], 3, 13 : per deos, by God! Cic. Phil 3, 14, Off. 2. 2, et al. : dum dis volentibus, by God's help, Enn. Ann. 6, 33 ; Plaut. Mil. 4, 8, 41 ; Pers. 3, 1, 4 ; cf. dis volentibus, Sail. J. 14, 19 : si dis placet, Plaut. Capt. 2, 3, 94 ; for which, si di volent, id. Poen. 4, 2, 88 ; and more freq. si dis placet, ironically or contemptuously : an't please God; if you please ; forsooth, Ter. Eun. 5, 3, 10 ; Ad. 3, 5, 30; Cic. Pis. 16 fin. ; Liv. 6, 40 ; 34, 32 ; 38, 47 ; 39, 28 ; 36 ; 40, 13 ; 41, 23 ; Quint 8, 3, 44 ; Flor. 3, 4, 1, et al. : di hominesque, i. e. all the world, every body, Cic. Fam. 1, 9, 19 Manut. ; Sail. C. 15, 4 ; Liv. 3, 17 ; 3, 19 ; 7, 5 ; 9, 26 ; 40, 12, et al. — e. I" poets sometimes like the Gr. Sc6s, to denote a female deity. So of Venus, Virg. A. 2, 632 : Calv. in Serv. ib. and in Macr. Sat. 3, 8 ; of Aurora, Catul. in Cic. N. D. 1, 28 fin. ; of Alecto, Virg. A. 7, 498. 2. Transf., of highly distinguished or exceedingly fortunate persons : te in di- cendo semper putavi deum, Cic. Or. 1, 23, 106 1 cf. id. ib. 2, 42, 179: facio te apud ilium deum, Ter. Ad. 4, 1, 19 : audinmus Platonem quasi quendam deum philosb- phorum, Cic. N. D. 2, 12 ; cf. deus ille noster Plato, id. Att. 4, 16, 3 : ubi nunc nobis deus ille magister, Eryx. Virg. A. 5, 392 : deos quoniam propius contingis, i. e. Augustus and Maecenas, Hor. S. 2, 6, 52 Heind. : deus sum si hoc ita est. Ter. Hec. 5, 4, 3; cf sum deus, Plaut Cure. 1, 3. 11. — Hence > freq. on inscriptions and coins of the period of the empire, as an epithet of the emperors : beo AUG., Inscr. Orell. no. 609, et saep. deustuS" i. um, Part., from deuro. '< deuteriuS" «i um > adj.^zficvTepio;, Secondary (pure Lat. secundarius) : " deu- teria vina Graeci appellant, Cato et nos loram, maceratis aqua vinaceis, a weak wine made of grape husks, Plin. 14, 10, 12. t deuteronomium, ". n.^hvrepj- voutov, the eccl. name for the fitth book of Moses, Deuteronomy, Lact. 4, 17 ; Sid. Ep. 9, 9, et saep. * de-utor? uti, v. dep. To ill-use, to abuse : victo, Nep. Eum. 11, 3. de-vagfori ari, v. dtp. To wander, to stray from (post-class.) : a venditiombus, Justinian, de Cone. Dig. 1. de-VastO; without pcrfi, atum, 1. v. a. To lay waste, devastate (rare, and perh. not ante-Aug.) : fines. Liv. 4, 59 : Marsos. id. 22._9 : agmina ferro, Ov. M. 13, 255. * de-vecto, are, v. intents, a. To car- ry away : ligatum, Sedul. 5, 345. de-VcllO) xi, ctum, 3. v. a. To carry, convey, take away (quite class. ; most freq. in the histt.) : has (carinas) carris junctis devehit noctu millia passuum a castris XXII., Caes. B. C. 1, 54, 3 : legionem equis, id. B. G. 1, 43, 2: maximos commeatus (Tiberis), Liv. 4, 52 ; cf. Ov. A. A. 3, 386 : id simulacrum Syracusis, Curt. 4. 3 : de- vecta cremate Sarmenta, * Virg. G. 2, 408, et saep. — Designating the limit : aliquem in Anactorium, Plaut. Poen. prol. 87 : quod (frumentum) eo tolerandae hiemis causa devexerat, Caes. B. G. 5, 47, 2 ; cf. Liv. 5, 54 : tritici decies centum millia ad mare, id. 43, 6 : frumentum in Graeciam, id. 36, 2 : saucios in oppidum. id. 40, 33, et saep. — j). In the mid. form : 7"o go away, to go down, descend : Veliam devec- tus Brutum vidi, * Cic. Phil. 1, 4 : Tiberi devectus, Tac. A. 3, 9 ; cf. Rheno, id. ib. 4, 73 ; Arare flumine, id. Hist. 2, 59 : Mi- senum usque devectus, Suet. Tib. 72, et saep.— * 2. Trop.: nunc ad tua devehor astra, Prop. 4, 1, 119. de-vello, velli, vulsum, 3. v. a. To pluck, pull, tear off (very rare ; not in Cic. and Caes.) : pennas, Plaut. Poen. 4, 2, 50 ; cf. plumam anseribus, Front. Ep. ad Ver. 1 fin.: plantas de matrum radice, Pall. Mart. 10, 1 : effigies (sc. in Tiberim ; cf. Suet. Vit. 17), Tac. A. 3, 14. In an ob- scene sense : concubinas, i. c. depilarct, Suet. Dom. 22. * dc-vclo» «re, v. a. To unveil, un- cover : ora sorori, Ov. M. 6, 604. D E V E dc-vencroi". atus, 1. v. dep. To rev- erence, worship (perhaps only in the two follg. passages) : deos prece, Ov. Her. 2, 18. Hence transf.: somnia ter sancta deveneranda molt, i. c. to avert, Tib. 1, 5,14. dc-vcnio, veni, 4. v. n. Orig., To come from somewhere ; hence with a pre- dominant reference to the term, ad quem (cf. de, no. II. 2, c) : To go to, arrive at, reach a place from some other place (quite class.), 1. Lit. : quomodo ad hunc devenerim In servitutem ab eo, etc., Plaut. Mil. 2, 1, 18 ; cf. quam quisque in partem ab opere casu devenit, Caes. B. G. 2, 21 Jin. : ad alias aedes, Plaut. Most. 4, 2, 52 ; so ad mare, id. Poen. 3, 3, 14 : ad legionem de- ciraam. Caes. B. G. 2, 21 : in insidias, Phiut. Asin. 1, 1, 92 ; Men. 1, 2, 27 ; cf. in victoris manus, Cic. Fam. 7, 3, 3 : in loca nobis adversa, Lucr. 6, 1132 : in eum lo- cum, Liv. 9, 31 : in Scythiam, Ov. M. 8, 798 : quo, * Hor. Ep. 1, 6, 27, et saep.— (/3) P o e t. with simple ace. .- devenere locos ubi, etc., Virg. A. 1, 365 ; so locos laetos, id. ib. 6, 638 : speluncam eandem, id. ib. 4, 125 ; 166 : silvas et amoena piorum, Val. Fl. 1, 84. Cf. venio, pervenio, and 1. eo. 2. Transf., in vulg. lang., like our to come, instead of To go to a place : deveni- am ad lenonem domum egomet solus, Plaut. Epid. 3, 2, 28 : post ad furem ego devenio, id. Rud. 4, 3, 17 ; id. Pseud. 1, 3, 53. II. Trop. : tantum devenisse ad eum mali, * Ter. Heaut. 4, 5. 2 : ad juris studi- um, Cic. Mur. 13, 29 ; cf. id. Quint. 17, 54 : devenit aut potius incidit in istum, id. Pis. 29 ; cf. in medium rerum omnium certa- men atque discrimen (coupled with inci- dere), id. de Or. 1, 1, 3 : in alicujus tute- lam, Suet. Vesp. 5. de-venusto, avi, atum, 1. v. a. To disfigure, deform (late Lat.) : Gel]. 12, 1, 8 ; so Aus. praef. ad monos., Sid. Ep. 1, 7; 2,2. de-verbero, avi, atum, 1. v. a. To thrash or cudgel soundly (perh. only in the two follg. places) : homines deverbe- rasse usque ad necem, Ter. Ph. 2, 2, 13 ; so servum, Lact. 2, 7 ad fin. * deverg-cntia- ae, /. [devergo] An inclining downward, a sloping: et con- vexiones mundi, Gell. 14, 1, 8. * de-vergO) ere, >■ »■ To incline downward, to sink: App. de Deo Socr. p. 46. _ t Deverra, ae, /• [deverro] A god- dess that presided over the sweeping out of the house when a woman lay In child-bed, ace. to Var. in Aug. Civ. D. 6, 9. de-verrOj ere, v. a. To sweep away, sweep out (very rare), Lucil. in Non. 420, 7; Var. in Aug. Civ. D. 6, 9; Col. 7, 4, 5. * de ver sito, are, v. intens. n. [dever- to] To put up at an inn ; trop. : ad aliquid, Gell. 17, 20, 6. devcrsitOT' oris, m. [deversor] One who puts up at an inn, a guest, Petr. 79, 6, and 95, 1. 1. de-versor (vorsor), atus, 1. v. dtp. To turn off from the road ; hence, esp. to turn in t<> an inn, to put up, to lodge (rare, but good prose) : quum Athenis apud eum deversarer, Cic. Tusc. 5, 8, 22 ; so apud aliquem, id. Att. 6, 1, 25 ; 13, 2, 2 : in domo aliqua, id. Verr. 2, 1, 27 ; cf. id. Phil. 2, 27 fin. ; Liv. 44, 9 fin. : parum laute, Cic. Verr. 2, 1, 25. — Trop. : in oc- ulis alicujus, to dwell, App. M. 8 : in nego- tiis sordidis, to engage in, Gell. 1, 12, 5. * 2. de vei'sor, oris, m. [ deverto ] One who lodges any where, an imnate, guest, Cic. Inv. 2, 4, 15. deversoriolum, i. "■ dim. [deverso- rium] A small lodging-place, Cic. Fam. 12, 20 ; Att 14, 8 ; Suet. Caes. 72 Casaub. and Wolf. N. cr. deversorinsi a, um, adj. [2. dever- sor] For lodging in, fit to lodge in : taber- na, a lodging-place, lodging, inn, Plaut. Men. 2, 3, 81 ; True. 3, 2, 29 ; Suet. Ner. 27. In this sense also subst., deverso- rium. ii, «■■ Cic. de Sen. 23, 84 ; Fam. 6, 19 ; 7, 23. 3 ; Att. 4, 12 ; de Or, 2, 57 fin. ; Liv. 1, 51 - 21, 63 ; 45, 22 ; Petr. 15, 8 ; Pilot. Vit, 7. rt nl. And srnniornm non DE VE lihidinum deversorium, Cic. Phil. 2, 41 : olhcina nequitiae et deversorium flagitio- rum omnium, id. Sex. Rose. 46, 134. — Also in gen. for taberna : monumento- rum bustorumque, Suet. Nor. 38. ■ I dcycrsuS; »'■ e - deorsum versus, Fest, p. 54. diverticulum» >, n. [deverto] A by- road, by-path, side-way, Cic. Pis. 22 ad. fin. ; Suet. Ner. 48 ; Frontin. Aquaed. 5 : flumi- nis, a branch, Papin. Dig. 41, 3, 45 ; Mar- cian. ib. 44, 3, 7. — b. Trop. : A deviation, digression : legentihus velut diverticula amoena quaerere, Liv. 9, 17 ; cf. Quint. 10, 1, 29 ; 9, 2, 79 : aquarum calidarum, i. e. a mode of cure (deviating from the simple one) by the use of warm water, Plin. 29, 1, 8, § 23 : significationis, deriva- tion, Gell. 4, 9 in lemm. : a deverticulo repetatur fabula, from the digression, Juv. 15, 72. — II. A place for travelers to turn in, put up at ; an inn, a lodging, Ter. Eun. 4, 2, 7 ; Liv. 1, 51 ad fin. ; Tac. A. 13, 25.-2. Trop. : A refuge, retreat, lurk- ing-place, Plaut. Capt. 3, 3, 8 ; Cic. Part. 39 ; Rose. Com. 17, 51 ; Quint. 12, 3, 11 ; Plin. 10, 50, 71. de-verto (vorto), ti, sum, 3. v. a. and n. 1. Act., To turn away, turn aside any thing : comites suo hortatu, Luc. 6, 317 ; so acies. id. 2, 470 : ventura fata suo cur- su, id. 6, 591 ; cf. Aur. Vict. Caes. 38.— Far more freq., B. Mid., To turn one's self aside from the way ; and then, with esp. reference to the term, ad quem : to turn or betake one's self in any direction, to any place ; to turn in, put itp at any place (in the latter sense esp. freq. in Plaut., whereas Cic. uses for it the act. form ; v. under no. II.) : si qui Cobiamacho (vico) deverterentur, Cic. Fontej. 5 : juvat ire jugis, qua nulla prio- rum Castaliam molli devertitur orbita clivo, Virg. G. 3, 293 : deverti ad amicos suos, Cato in Fest. s. v. prorsus, p. 206 : devortitur apud suum paternum hospi- tem, Plaut. Mil. 2, 1. 56 ; and so apud ali- quem, id. ib. 2, 2, 85 : ad me in hospitium maximum, id. Poen. 3, 3, 60 ; cf. in amici hospitium, id. Mil. 3, 1, 146 ; id. Pseud. 4, 2, 6 : hue in tabernam, id. ib. 2, 2, 63 : in- tro domum. id. Stich. 4, 1, 29 ; cf. Ter. Phorm. 2, 1, 82. 2. Trop. (very rare) : ad magicas ar- tes, Ov. A. A. 2, 425 ; so meas ad artes, id. Met 9, 62. II, Neutr. (i. q. no. I. B) To turn or go aside from any place or any direction ; to turn or go toward any place ; to turn in, put up, lodge any where : via devertit, Liv. 44, 43; so vi&, Plin. Pan. 52 fin.: de- "veftere ad cauponem, ad hospitem, Cic. Div. 1, 27, 57 ; so ad aliquem, id. Verr. 2, 1, 6 ; Fin. 5, 2 ; Att. 10. 16 ad fin. ; 14, 1 ; cf. ad se in Albanum, id. Mil. 19, 51 ; and ad villain suam, id. ib. ; and in villam su- am, id. Off. 2, 18 fin. : domum regis hos- pitis, id. Dejot 6, 17 : Massiliam. id. Phil. 13, 6 ; cf. Interamnam, Tac. H. 2, 64 : Rhodum, Suet. Tib. 12, et saep.— Abs. : itineris causa ut deverterem, Cic. Att. 3, 7. 2. Trop. (very rare) : sed redeamus illuc. unde devertimus, Cic. Fam. 12, 25, 4 ; so Liv. 35, 40 : in haec devertisse non fu- erit alienum, Plin. 2, 7, 5 fin. * de-vescor, vesci, v. dep. To eat up, devour, poet : animas, Stat Th. 1, 604. de-vestiO, ire, v. a. To undress (a word used by Appul.) : se, App. M 3, p. 138, _et al. devexitas, atis, /. [devexus| A de- clivity, a sloping : loci, Plin Ep. 8, 8, 3 : aquae, Plin. 2, 65, 65 fin. devexus. a, um, adj [deveho] Of places : Inclining downward, sloping, shelving, steep (quite class.) : I, Lit : lu- cus Vestae, qui a Palatii radice in novam viam devexus est. Cic. Div. 1, 45 ; cf. Liv. 44, 35 : mundus Libyae in Austros, Virg. G. 1, 241 ; and devexus in planum, Plin. Pan. 7, 1, 1, Gier. : ut de locis superiori- bus haec declivia et devexa cernebantur, * Caes. B. G. 7, 88 ; so solum leni clivo, Col. 1, 6, 21 : arva, Ov. M. 8, 330 : margo (lacus), id. ib. 9, 334 (coupled with accli- vus) : Orion, Hor. Od. 1, 28, 21 ; cf. sol gaullum a meridie, Cic. frgm. ap. Macr. at 6, 4; and dies devexior. H-ik 1 Crr..». DEVI Mull. Theod. 57. — Abs. : aqua in devexo fluit, in piano continetur et stagnat, Sen. Q. N. 3. 3—2. Transf. : aetas jam a di- uturnis laboribus devexa ad otium, Cic. Att 9, 10, 3; so aetas, Sen. Ep. 12; id. ib. 114 med. — A b sol. ; per devexum ire, i. e. easily, Sen. Vit. beat. 25 ad fin. devictio, onis, /. [devinco] A con- quering : mortis, Tort. adv. Marc. 1, 108. * dc-vi^csco, ere, v. n. To lose one's vigor : Tert. Anim. 27. dc-vincio, nxi, nctum, 4. (perf. sync. devinxti, I'laur. Asin. 5, 1. 21) v. a. To bind fast, tie up (quite class. ; esp. freq. in trop. signif). I. Lit: servum, Plaut. Men. 5, 2, 92 ; cf. leonem, Plin. 8, 16, 21 : Dircam ad taurum, Plaut. Ps. 1, 2, 65 : aliquem fas- ciis, Cic. Brut. 60, 217 ; cf. opercula plum- bo, Liv. 40, 29 : devinctus tempora lauro, Till. 2, 5, 5, et saep. II, Trop.: To bind together, to unite closely ; to engage, to oblige : totam Ita- liam omnibus vinclis devinctam et con- strictam tcneretis, Cic. Agr. 1, 5, 16 : illud vinculum, quod primum homines inter se reipublicae societate devinxit, id. Rep. 1, 26 ; cf. eloquentia nos juris, legum, ur- bium societate devinxit, id. N. D. 2, 59, 148 ; and id. Prov. Cons. 8, 19 : nee acer- vatim multa frequentans una complex- ione devinciet, id. Or. 25, 85 ; cf. id. Brut 37, 140 ; and Quint 7 prooem. § 1 : istoc me facto tibi devinxti, Plaut. Asin. 5, 1, 21 ; so of laying under an obligation by kindness, beneficence, etc., id. ib. 2, 2, 19 ; Ter. Heaut. 2, 4, 14 ; Cic. Verr. 2, 5, 31 ; Fam. 13, 7 fin.; 6, 11 ; Caes. B. C. 1, 29, 3, et saep. ; cf. suos praemiis adversarios clementiae specie, Cic. Phil. 2, 45 fin. ; homines benevolentia et caritate, id. Off. 1, 17, 54 ; virum sibi praestanti in eum liberalitate, id. Fam. 1, 7, 3 ; animos cen- turionum pignora, Caes. B. C. 1, 39 fin., et saep. : aliquem omni cautione, foedere, exsecratione, Cic. Sest 7, 15 : se cum al- iquo affinitate, id. Brut. 26, 98; cf. Ter Andr. 3, 3, 29 : ubi animus semel se cu- piditate devinxit mala, id. Heaut 1, 2, 34 ; cf. animum misericordia, id. Hec. 1, 2, 93 ; and devinctus Domitiae nuptiis, Suet. Dom. 22 : se vino, Plaut. Ps. 1, 2, 85 ; cf. animum ebrietate, Sen. Ep. 83 med.: membra sopore, Lucr. 4, 454 ; cf. id. 4, 1024.— Hence devinctus, a, um, Pa. Devoted, greatly attached to (very rare) : quibus (studiis) uterque nostrum devinctus est, Cic. Fam. 3, 13, 2 : uxori devinctus, Tac. A. 11, 28 : devinctior alicui, Hor. S. 1, 5, 42. de-vinco. ici, victum, 3. v. a. To completely conquer, overcome, subdue (quite class.) : Galliam Germaniamque, Caes. B. C. 3, 87 ; so id. B. G. 7, 34 ; Hirt ib. 8. 46 : et capere Capuam, Cic. Agr. 2, 33, 90 : Poenos classe, id. de Sen. 13, 44 ; cf. Crotoniatas maximo proelio, id. N. D. 2, 2 : Sabaeae reges, Hor. Od. 1, 29, 3 : ser- pentem, Ov. Her. 6, 37 : flumina, Stat. S. 5, 5, 63, et saep. : hominum consilia, Plaut. Ps. 2, 3, 12.— P o e t : devicta bella, victo- riously concluded, Virg. A. 10, 370. — 2. Trop.: bonum publicum privata gratia devictum, Sail. J. 25, 3. devinctio- onis, /. [devincio] A binding, ensnaring : magicae, enchant- ments, Tert. Spect 2. devinctus- a, um, Part, and Pa., from devincio. de-V10, avi, 1. v. n. To turn from the straight road, to go aside, to deviate (late Lat), Lit, Macr. Somn. Scip. 1, 22 ; Aug. Doctr. Christ. 3, 36 fin. : Trop., Macr. S. 5, 15 ; Symm. Ep. 9, 121 ; Aus. Prof. no. 5 fin. _ * de virginatio. 6nis, /. [devirgino] A defiouring, Scrib. Comp. 18. + devirginator, b~ia-apdevevH,s, A definurer. Gloss. Vet. de-virglno. avi, atum, 1. v. a. To devirginatc. deftour, Petr. 25, 1 ; Paul. Dig. 1, 18, 21; Hyg. Fab. 23—2. Transf. in the pass., of young persons quitting the period of youth, Var. in Non. 458, 26. * devitatio? onis,/. [devito] An avoid- ing : legionum, Cic. Art 16, 2, 4. de-VltOj av i. atum, 1. v. a. To avoid (rare, but quite class.) : illos fluctus. Plaut Fu' 1. "■ 79 : i'- nrn^ 1 V m" U mvcriB. Otc. 4Ki D E VO Verr. 1, 3, 8 : malum, Ter. Andr. 3, 5, 5 : letum, Lucr. 3, 1092 : dolorem, Cic. Tusc. 2, 26 : exiguum censum turpemque re- pulsam, Hor. Ep. 1, 1, 44 : suspicionem, Suet. Tib. 11 : dustpnu'av nominis, id. Aug. 92, et saep. de-VlUS) a > um > a 4j- l v ' a ] That lies off the high-road ; out of the way, devious (quite class.): I. Lit.: iter, a by-way, Cic. Att. 4, 3, 4 ; 14, 10 ; Suet. Galb. 20 : oppidum, Cic. Pis. 36 ad fin, : saltUB, Liv. 41, 19: calles, id. 22, 14; 35, 30: rura, Ov. M. 1, 676 ; Fast. 2, 369 : per aspera ac devia, Suet. Tib. 60 : in devia terra- rum, Luc. 4, 161. B. Transf., of living beings dwelling in out-of-the-way places : Retired, seques- tered : Anagnini, quum essent devii, etc., Cic. Phil. 2, 41, 106 : so gens, Liv. 34, 20 : montani, id. 34, 16 : civitas, Suet. Vesp. 4 : inihi devio nemus Mirari libet, Hor. Od. 3, 25, 12 : uxores (i. e. capellae), id. ib. 1, 17, 6 : scortum, i. e. living retired, id. ib. 2, 11, 21 : avis (i. e. the great owl, which dwells in lonely places), Ov. Her. 2, 118 : equus, leaping aside, Stat. Th. 9, 804. — 2. Poet, Inaccessible: limina, Prop. 4, 9, 27. 12. Trop. : Out of the way, erroneous, unreasonable, foolish: quid potest esse tam flexibile, tarn devium, quam animus ejus, qui ad alterius non modo sensum ac voluntatem, sed etiam vultum atque nutum convertitur ? Cic. Lael. 25, 93 : vita, id. frgm. ap. Lact. 6, 24 : nihil quasi devium loqui, i. c. out of the way, unsuita- ble, Plin. Ep. 5, 6, 44 : homo in omnibus consiliis praeceps et devius, Cic. Phil. 5, 13,37; Lact. 7, 7; Ov. Tr. 3, 7, 30.— P o e t. with follg. gen. : devius aequi, Sil. 1, 57 ; cf. pectora recti, id. 8, 318 : devius pro- missi es, Mart. Cap. poet. 3 init. — Adv. does not occur. de-VOCO. avi, atum, 1. v. a. To call off, call away ; also to call down ; and with reference to the term, ad quem (cf. de, no. II. 2, c), to call, to fetch by calling to any place (rare, but quite class.) : I. Lit: aliquem de provincia...ad glori- am, ad triumphum, etc., Cic. Prov. Cons. 12, 29 : suos s£b tumulo, Liv. 4, 39 ; cf. ex prnesidiis, id. 33, 18 : retixa sidera coelo, Hor. Epod. 17, 5 ; cf. Jovem coelo sacri- ficio, Plin. 28, 2, 4 ; and Jovem deosque alios ad auxilium, Liv. 6, 20 : aliquem in judicium, Val. Max. 6, 5, 5 ; cf. aliquem in certamen, id. 3, 2, 21 : aliquem (ad coenam), to invite, Nep. Cim. 4, 3. — 2. Trans f, of inanimate things : To pro- duce : lac (e mammis), Plin. 30, 14, 43. — II. Trop. : non (ilium) avaritia ab insti- tute cursu ad praedam aliquam devoca- vit non lubido ad voluptatem, etc., Cic. Manil. 14 ; cf. humanissimam artem a simulacris deum hominumque in hoc, Plin. 34, 8, 19, no. 32 : philosophiam e coelo. Cic. Tusc. 5, 4, 10 : suas fortunas in dubium, *Caes. B. G. 6, 7, 6 ; cf. ali- quem in id, ut etc., to prevail ov. one to. etc., Sen. Ben. 6, 27 : mortales ad perni- ciem, Phaedr. 1, 20, 2 : rem ad populum, Val. Max. 2, 7, 8. de-voio, are, v. n. To fly down (very rare) : I. Lit.: devolant angues jubati deorsum in impluvjum, Plaut. Am. 5, 1, 56 : Iris per coelum, Virg. A. 4, 702 : et Jovis in multas devolat ales aves, Ov. A. A. 3, 420 : turdus devolet illuc, etc., Hor. S. 2, 5, 11 : sibi de coelo devolaturam in sinum victoriam, Liv. 7, 12 ad fin. — JJ, Transf., To hasten down: de tribunali, Liv. 2, 29 : in terram, Lucr. 6, 205 : prae- cipites in forum, Liv. 3, 15 ; cf. raptim ad puerum, Petr. 105, 8 : ab arnicta amicitia transfugere atque ad rlorentem aliam de- volare, * Cic. Quint. 30, 93 ; cf. abs., Auct. Her. 4, 17, 24. dc-voivo, volvi, volutum. 3. v. a. To roll down (quite class.): I. Lit: saxa in musculum, Caes. B. C. 2, 11, 1 and 2 ; cf. saxa (omnis), Quint. 12, 10, 61 : auratas trabes, Virg. A. 2, 449 : tonitrua, i. e. to imitate it by rolling down balls behind the scenes, Phaedr. 5, 8, 23 : clipeos e mu- ris, Curt. 4, 3 fin. : panem ex igne, Carull. 59, 4 : corpora in humum, Ov. M. 7, 574 : setoris, Val. Fl. 1, 235, et saep, — Poe t : fusis mollia pensa, i. c. to spin off, Virg. G. 4, 349.— b Mid., To roll itself down, to 462 D E VO tumble down, to fall headlong : monte praecipiti devolutus torrens, Liv. 28, 6 ; cf. Col. 1, 5, 2 ; Curt 5, 3 : jumenta cum oneribus devolvebantur, Liv. 21, 33; so ex praecipiti, Curt. 7, 11, II. Trop.: aliquem vita 6ua, qs. to tumble down, i. e. to deprive of, Plaut. Men. 5, 5, 5 : per audaces nova dithyrambos Verba devolvit (the figure being taken from a river tumbling down), Hor. Od. 4, 2, 11. — b. Mid., To sink down, fall into: ad spem inanem pacis devoluti, * Cic. Phil. 7, 4, 13 : retro ad stirpem, Liv. 1, 47 : ad otium et inertiam, Col. 1 prooem. § 29. * de-vdmOi ere, v. a. To vomit forth : Caecil. in Gell. 2, 23, 13. * devdratio. onis, /. [devoro] A de- vouring : carnis, Tert Res. earn. 54. devorator. oris, m. [id.] A devourer (late Lat), Tert Res. earn. 32 ; Mart. Cap. 1, p._21, et al. de-vdl'O. av i, atum, 1. v. a. To swal- low or gulp down, to devour (quite class. ; esp. freq. in trop. signif.). 1. Lit.: id quod devoratur, Cic. N. D. 2, 54, 135; so ovum gallinaceum inte- grum, Cato R. R. 71 : laseris paullulum, Cels. 4, 4, no. 4 : salivam suam, id. 2, 6 : lapides, Plin. 8, 10, 10: succum, id. 20, 23, 98 : fumum, id. 26, 6, 16, et saep. II. Transf., 1. Of inanimate sub- jects : To swallow up, engulf absorb : de- vorer ante, precor, subito telluris hiatu, Ov. Her. 3, 63 ; cf. Plin. 2, 91, 93 : vel me Charybdis devoret, Ov. Tr. 5, 2, 74 ; cf. Plin. 31, 1, 1 : sol aquas devorans, id. 20 prooem. : lie rotae devorarentur (viarum mollitudine), Vitr. 10, 6. 2. To greedily or hastily seize upon, to swallow eagerly, to devour: meretricem ego item esse reor, mare ut est; quod des, devorat, Plaut. True. 2, 7, 16: spe et opinione praedam, Cic. Verr. 2, 1, 51 ; cf. spe devoratum lucrum, id. Flacc. 24 ; and regis hereditatem spe, id. Att. 1, 16, 10 : oculis, Just. 21, 5, 6 ; cf. spectat ocu- lis devorantibus draucos, Mart. 1, 97 : auscultate et mea dicta devorate, Plaut. Asin. 3, 3, 59 ; cf. orationem dulcem (au- res), id. Poen. 5, 2, 9 : illos libros, Cic. Att 7, 3, 2 : verbum ipsum (voluptatis). id. Sest, 10, 23 : verborum pars devorari solet, to be swallowed up in the throat, only half pronounced. Quint. 11, 3, 33 Spald. ; so verba, Sen. de Ira 3, 14 ad fin. ; cf. lacrimas, ;'. e. to repress, Ov. F. 4, 845 ; Met. 13, 540 : gemitus, Sen. Ep. 66 med. : ejus oratio, nimia religione attenuate, a multitudine et a foro devorabatur, qs. swallowed down undigested (i. e. heard without being understood), Cic. Brut. 82 Ellendt. 3. Of property : To consume, to waste: devorare omnem pecuniam publicam, Cic. Verr. 2, 3, 76 ; so id. Phil. 13, 2, 3 ; Pis. 21 ; 37 ; Fam. 11, 21, 2. And with a pers. object : Si. Jamne ilium comesurus es ? Ba. Dum recens est, Dum datur, dum calet, devorari decet, Plaut Ps. 4, 7, 26 ; so id. Asin. 2, 2, 71 ; cf. ut homincm de- vorari, cujus patrimonium consumitur, Quint. 8, 6, 25. — b, Trop.: To consume, destroy : devorent vos arma vestra, Just. 14, 4, 14 ; Plin. 10, 3, 4 : vox devoratur, i. e. is swallowed up, lost, id. 11, 51, 112, § 270 : devoravi nomen imprudens, i. e. I have forgotten, Plaut. Trin. 4, 2, 63: de- voratus pudor, i. e. laid aside, App. M. 9, p, 225. 4. To swallow any thing unpleasant, i. e. to patiently bear, to endure: hominum ineptias ac stultitias, C»ic. Brut. 67, 236 ; so molestiam paucorum dierum. id. Phil. 6, 6, 17 : taedium illud, Quint. 11, 2, 41 : bilem et dolorem, Tert Res. earn. 54. dcvortium. ". «• [deverto] A by- way, by-road : itinerum, Tac. Agr. 19. * devotamentum. i. «• [devoveo] A cursing, anathema, Tert. adv. Gnost. 2. devote* °-dv. Devotedly, faithfully ; v. devoveo, Pa., ad fin. devdtlO) onis, /. [devoveo] I. A de- voting, consecrating: Deciorum devotio- nes, the devoting of themselves, Cic. N. D. 3, 6, 15 ; cf. of the same, vitae, id. Rab. Post. 1 fin. — 2. Transf., Fealty, allegi- ance, devotedness (late Lat.) : alicujus erga rempublicam, Treb- Poll. Gall. 14 ; so Capitol. Maxim, et Balb. 11 ; Veg. Mil. I, DE XT 28 ; 3, 4, et al. — Hence, b. (c£ devotus, Pa. no. 2) In Christian authors, Piety, de- votion, Lact. 2, 11 med. ; cf. coupled with religio, Lampr. Heliog. 3. — II. A cursing, execration, Nep. Alcib. 4, 5; 6 fin. ; Petr. 103, 6. Such a form of i mpre cation is found in Macr. Sat 3, 9. — in. Sorcery, enchantment; and concr., a magical form- ula, incantation, spell, Suet. Calig. 3 ; Tac. A. 2, 69 ; 3, 13 ; 4, 52 ; 12, 65 ; 16, 31 ; App. M. 1, p. 106. — 2. Transf., Any form of prayer: devotiones faustae, salutifcrous vows, App. M. 11, p. 265. \ de-VOtOi avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] To dedicate, devote (rare) : et me di-J cabo atque animam devotabo hostibus, Att. in Non. 98, 13 ; cf. Bothe Poet Seen. Frgm. p. 161 ; Neukirch. Fab. tog. p. 81 ; and thus Cicero, alluding to these words, quae vis patrem Decium, quae filium de- votavit, immisit in armatns hostium copi- as 1 * Cic. Parad. 1, 2, 12 Orell. N. cr.~ 2. To bewitch : sortes, Plaut. Casin. 2, 6, 36 : devotatus defixusque, App. Herb. 7. — 3. To invoke with vows : numina, App. M. 9, p. 227. tdevotor et devotrix dicitur qui imprecatur, Serv. Virg. A. 4, 607 [devo- veo]. devotus. a, um, Part, and Pa., from devoveo. de-voveO) vovi, voturn, 2. v. a. I. To vow, devote any thing to a deity (quite class.) : Marti ea, quae bello ceperint, Caes. B. G. 6, 17, 3 ; so Dianae pulcher- rimum, Cic. Off. 3, 25, 95: gnatum pro muta agna, Hor. S. 2, 3, 219 : capulum, Petr. 82, 2, et saep. ; esp. freq., se diis, or simply se, to devote one's self to death, Cic. N. D. 2, 3 fin, ; Div. 1, 24 ad fin. ; Fin. 2, 19, 61 ; Phil. 11, 6, 13 ; Liv. 8, 9 ; 9, 4 ; Virg. A. 12, 234 Wagn. ; cf. devotis cor- poribus in hostem ruentes, Liv. 9, 17; and ancipiti dcum irae devotus, id. 10, 39 : hinc Remus auspicio se devovet, Enn. Ann. 1, 96 (in Cic. Div. 1, 48, 107) : devota morti pectora, Hor. Od. 4, 14, 18 ; cf. without morti : stabat devota juventus, Luc. 4. 533 Cort, et saep. — 2. Transf.: To de vote, give up, attach any thing to any one (rarely) : vobis animam hanc devovi, Virg. A. 11, 442 ; cf. suos annos soli tibi, Ov. M. 14, 683 : se amicitiae alicujus, Caes. B. G. 3, 22, 2 ; cf. se gloriae, Curt. 9, (> fin. II. Q s - To devote to the infernal gods i. e., To curse, to execrate (mostly poet and in post-Aug. prose) : aliquem, Nep. Alcib. 4, 5 ; so spiritum meuui, Petr. 141, 4 : natum suum (Theseus), Ov. F. 6, 738: se ipse, Quiut 5, 6, 2 : scelerata arma, Ov. M. 5, 102 : suas artes, id. ib. 8, 234 : devota arbos, Hor. Od. 3, 4, 27 : devoti sanguinis aetas, id. Epod. 16, 9, et saep. ; v. such a form of imprecation in Macr. 5. 3, 9. — Kindred with this is III. To bewitch by conjurations (also poet) : aliquem carminibus, pallentibus herbis, Tib. 1, 8, 18 ; so aliquem trajectis lanis, Ov. Am. 3, 7, 80 ; cf. devota veneno corpora, id. ib. 3, 7, 27. — Hence devotus, a, um, Pa. (ace. to no. I. 2), Devoted to any one, i. e. attached, faithful : ni tibi deditus essem Devotusque cliens, Juv. 9, 72 ; so coupled with dcilitns, Sen. Ben. 3, 5 : devotissimus alicui, Suet Caes. 67 fin. ; cf. Sen. Ben. 5, 17 ; and devotis- SIMVS NVMINI MAIESTATIQ.VE E1VS, InScr. Orell. no. 859 : Comp., Claud. B. Gild. 289 : animus alicui devotus, Tiber, in Suet Tib. 67 : equester ordo scenae arenaeque de- votus. Suet. Calig. 30 ; cf. mulier vino, Phaedr. 4, 5, 6. — Subst.: Adcantuannus cum DC devotis, quos illi Soldurios ap- pellant, with six hundred faithful follow- ers, Caes. B. G. 3, 22.— Hence, 2. In Christ, authors, Pious, devout: Iioma Deo, Prud. adv. Symm. 2 fin. : filia Christo, Hier. Ep. 108, 2 : jejunia, Aus. Idyll. 1, 2.— So too the Adv. : Deo devotissime serviamus, Lact. 6, 9 fin.; Aug. Ep. 86 ad fin. devnlsuS; a > u m, Part., from devello. dextanSi antis, m. [contr. from de and sextans : " as dempto sextante," Var. L. L. 5, 36, 47] Ten twelfths of any thing : Var. 1. 1. : jugcri. Col. 5, 1, 12 : horae, Phn. 18, 32, 75 : gradus neque crassiores dex- tante, neque tenuiores dodrante, Vitr. 3, 3 : pro semisse dextans, Suet Ner. 32. DEXT * dextella, ae, /. dim. [dextra] A lit- tle right hand : Quintus filius, lit scribis, Antonii eel dextella. Cic. Att. 14, 20 ad fat. dexter» tera, teruni, nnd more l'req. tra, trum {dat. plur.fcm.: dextrabus mi- nibus, Liv. Andron. in Non. 493, 20. — Comp. dextcrior, Sup. dextimus; v. the folia.), adj. lSch7cp<'s=isi.tds] To the right, on the right side, right : ut ante ocu- los fuerct qui dexter hie idem nunc sit lae- vus, Lucr. 4, 302 ; Plaut. Mil. 2, 2, 49 and 50 ; so manus, id. Aul. 4, 4, 23 ; Capt 2, 3, 82; Lucr. 1, 318; 2, 25; Cic. Div. 1, 23, 4C : para membronun (opp. laeva), Lucr. 4, 293 : humeri, Caes. B. G. 7, 50, 2 : latus, Hor. Ep. 1, 16. to"; Or. Her. 21, 198 ; A. A. 3, 788 ; Met. 13, 730, et saep. : cornu, Ter. Kun. 1, 7, 5 ; Caes. B. G. 1, 52, 2 ; 6 ; 2, 23, 4, et saep. : ala, Liv. 31, 21 : acies, id. 27, 48, et saep. : " dextrarum tihiarum genus est, quae dextra tenentur," Fest. p. 56, et saep. : dextra ejus (fluminis) accolunt Deximontani, Plin. 6, 23, 26, § 99,— Comp. : in dexteriore parte, opp. sinisteriore, Var. L. L. 9, 27, 134 ; so pars, opp. laeva, Ov. M. 7, 241 : rota, opp. sinisterior, id. ib. 2, 138: annus, id. ib. 12, 303: humerus, Suet. Claud. 7 : latus, id. Galb. 21 : cornu, Galba in Cic. Fara. 10, 30, 3, et saep. — Sup.: dextima via, Var. in Non. 94, 30: npud dextimos, Sail. J. 100, 2. II. Trop. (perh. not in onte-Aug. prose) : 1, Handy, dexterous, skillful ; suitable, fitting : rem ita dexter egit, ut, etc., Liv. 8, 36 : quis rebus dexter modus, Virg. A. 4, 294; so tempus, Hor. S. 2, 1, 18. — Adv. : dextre obeundo officia, Liv. 1, 34 ad Jin. : nemo dexterius fortuna est nsus, Hor. S. 1, 9, 45. — 2. (According to the notions of the Greeks, which regard- ed an omen on the right as favorable) Favorable, propitious, fortunate: " dextra auspiciS prospera," Fest. p. 56 ; cf. omen, Val. Fl. 1, 245 : dexter adi, Virg. A. 8, 302 ; cf. ac volens assit (numen), Quint. 4 pro- oem. 5 : Jove, Pers. 5, 114 : sidere, Stat. Silv. 3, 4, 63, et saep. — Hence (as in most langa. ; cf. Hebr. rn'^l'O' T, Gr. M- ice, Ger. die Rcchte, etc.). dextera or dextra, ae, /. (sc. ma- lus), The right hand (freq. a 6ign of greet- ing, of fidelity ; a symbol of strength, courage, etc.) : cedo sis dexteram, Plaut. Poen. 1, 2, 102; Ter. Heaut. 3, 1, 84 : quod ego te per banc dextram oro, id. Andr. 1, 5, 54 ; cf. per dexteram te istam oro, quam, etc., Cic. Deiot. 3 ; cf. also Sail. J. 10, 3; Hor. Ep. 1, 7, 94 ; et al. ; and dex- terae, quae lidei testes esse solebant, Cic. Phil. 11. 2. 5 : vos libertatem atque patri- am in dextris vostris portare, Sail. C. 58, 8; cf. Virg. A. 2, 291; Hor. Epod. 7, 10; Ov. M. 13, 176 ; Sil. 1, 77, et saep. : Grae- cia tendit dexteram Italiae suumque ei praesidium pollicetur, Cic. Phil. 10, 4, 9 : miserat civitas Lingonum vetere instituto dona legionibus dextras, hospitii insigne, a pair of hands clasped in each other, made of gold, silver, etc., Tac. H. 1, 54 ; cf. id. ib. 2, 4 (so in Gr. be\iuv Ttiu-cw and fP£iv). B. Transf.: 1. The right side : picus et comix est ab laeva, corvns porro ab dextera, Plaut. Asin. 2, 1, 12; cf. Cic. Div. 1, 39, 85 ; so ab dextera, Plaut. Am. 1, 1, 89 ; Mil. 3, 1, 13 ; Ter. Andr. 4, 3, 19 ; Sail. C. 59, 2; Ov. Am. 3, 2, 21; Met. 2, 5, et al. : illico equites jubet dextera inducere, Plaut. Am. 1, 1, 88 ; so dexterS, id. ib. 177 ; Caes. B. C. 2, 15, 3 ; Sail. J. 101, 9 ; Liv. 21, 43, et saep. : specta ad dexteram, Plaut. Poen. 3, 4, 1 ; so ad dexteram, id. Rud. 1. 2, 67; 1, 4, 34; Ter. Andr. 4, 4, 12 ; Heaut. 4, 4, 10 ; Ad. 4, 2, 44 ; Att. in Cic. Div. 1, 22 fin. : Cic. Univ. 13; Caes. B. C. 1, 69, 3, et saep.— 2. Poet, for The hand, in gen. : omne sacrum rapiente dex- tra, Hor. Od. 3, 3, 52; id. Sat. 2, 1, 54. tt Trop., for Pledge of friendship : renovare dextras, Tac. A. 2, 58. deKtere and dextre, adv. Dexter- ously, skillfully; v dexter, no. II. 1. dexteritas, atis, /. (dexter, ?io. II.] 1, Dexterity, aptness, readiness in doing good offices (rare, and not ante-Aug.), Liv. 28, 18 ; 37, 7 ad Jin. ; Gell. 13, 16 ; Aus. Parent. 14, 7.—* 2. Prosperity, felicity .- Am. 7, p. 225. DUE dextrale* i g . «• [dexter] A bracelet (late Lat.), Cypr. Habit. Virg. med., et al. * dcxtraholum. i. "• dim. [dextrale] A little bracelet, Vulg. Judith. 10, 3. * dcxtratlO. onis,/. [dexter] A move- ment toward the right side (a religious cer- emonial) : Sol. 45 med. . dextratUS, a, «m [id-] Lying to the right (late Lat.) : ager, pars, Auct de Limit, p. 298 Goes. t dextrocherium, ". n. [vox hibri- da, from dexter and xelp] A bracelet (late Lat.), Capitol. Maxim, duo 6 ; Maxim. imp. 1/». dextrorsum or dextrorsus. and not contr. dextrovorsum (dextroversum), adv. [dexter-versus] Toward the right side, to the right : Att. in Cic. Div. 1, 22, 44 : ille sinistrorsum hie dextrorsum abir, Hor. S. 2, 3, 50: dextrorsus pergere, Liv. 6, 31 : dextrovorsum, Plaut. Cure. 1, 1, 70; so id. Rud. 1, 2, 87 ; 2, 3, 38 : dextrover- sum separari, Lact. 6, 7 ad fin. Dia, ae, /., A?(i, 1, The old name of the Island of Naxos, Ov. M. 3, 690 ; 8, 174 (cf. Eust. ad Horn. Od. X, 324).—2. A city in the Chersonesus Taurica, Plin. 4, 12, 26, $ 86. * diabathrarius, «. m. [ diabath- mrti] The maker oj a sort of slipper, a shoe- maker, Plaut. Aul. 3, 5, 39. t diabathrumi i> n. — ti.=Ria Ktocam', A sort of mcelicin c prepared from poppy-juice, Plin. 20, 18,76; 20, 19,79. diaconatUS, u9 > m - (* and diacomum, i, n., Sever. Sulp. vita Mart. 5, et al.) [di- aconus] The office of deacon, deaconship, Hier. Ep. 22, 28. ' diaconus. i. oy, in eccl. Lat, A servant or minister of the Church, a deacon, Tert. Praescr. 3 ; Hier. Ep. 51, 1 ; Cod. Just. 1, 3, 6, et saep. — A female dea- con was called diaconissa. ae, /, A deaconess, Hier. Ep. 51, 2 ; Cod. Just. 1, 3,9. t diaCopOS) i> IK— irfmnreii An open- ing or sluice in a dam for leading off the water, Ulp. Dig 47, 11, 10. t diadema. arts, n. (diadema, ae, /. Pompon, in Prise, p. 679 P. ; App. M. 10, p. 253) = didSrjua, A royal head-dress, dia- dem, Cic. Phil. 2, 34, 85 ; 3, 5, 12 ; 10, 3, 7 ; Quint 9, 3, 61 ; Suet. Caes. 79 ; Tib. 2 ; Calis. 22 ; Hor. Od. 2, 2, 21 ; Juv. 8, 259^ 13" 39; 105, et al. diadeinatUS; a, um. adj. [diadema] j Adorned with a diadem, diademed : Apol- lo, Plin. 34, 8, 19, no. 17. ' diaddchos- i. m.=zha^nxoi, A jewel resembling the beryl, Plin. 37, 10, 57. t diadumenus. a, um . adj. == itaXof- uevrrs, Wearing a diadem: juvenis, Plin. 34, 8, 19, no. 2. — 2, Antoninus Diadume- nus, A Roman emperor, son and successor of Macrinus ; cf. Lampr. Anton. Dia- dum. 4. diaeresis, is, /• = Staipcaif, in gram., The dividing of one syllable into two, as aquai for aquae, Serv. ad Virg. A. 7, 464. t diaeta (zeta, Lampr. Heliog. 29/n. ; 30 ; and in many MSS. in the follg. pass., cf. the letter D, no. II.), ae, /. = Siaird, 1. A mode of living prescribed by the physi- cian, diet ; trop. : sed ego diaeta curari incipio, chirurgiae taedet, Cic. Att. 4, 3, 3. : — 2. ^ dwelling-place, dwelling -room, \ summer-house, etc. (post-Aug.), Plin. Ep. I DIAL 2, 17, 15 ; 5, 6, 31 ; 7, 5, 1 ; Suet. Claud. 10 ; Petr. 115 ; Stat. Silv. 2, 2, 83 ; Ulp. Dig. 7, 1, 13 ; 32, 55, § 3 ; Scaev. ib. 24, 1, 66 ; Orcll. no. 4373 ; 44, 30, et saep. t diaetarchus, •> »>• One who has the care of the apartments, a valet de chambre, Inscr. Orell. no. 2912. Called also } dl- aetarcha. ae, m., ib. no. 2913. And v. the follg. art. * diactarius. i'. i». [diaeta] A valet de chambre, Ulp. Dig. 33, 7, 12, § 42 ; cf. the preced. art. t diaglaucium or -on) ii. »■ ^ salve made from the herb glaucium, Plin. 27, 10, 59 ; Scrib. Comp. 22. t diag-onalis. e, adj. [from oiayuvios and the Lat. ending alis] Diagonal: li- nea, Vitr. 9, 1 ; 6, 5. Also pure Gr. dia- gonios : Hnea, id. 9. 1 ; 4. 1 ad fin. : struc- tura, id. 6, 11. Likewise in the fem. form diagonia linea, id. 9, 1. And subst. diagonii linea, id. 6, 4. diagonios, a. «en, and diag-oni- um- i, "■! v. the preced. art. Diag'draS, ae, m., &iay6pne. An athe- istic philosopher and poet of Melos, a co- temporary of Pindar, Cic. N. D. 1, 1 ; 23 ; 42 ; 3, 37 ; Val. Max. 1, 2 ; Lact. 1, 2.-2, One of the. most famous athlelae in the Olympic games, a native of Rhodes, Cic. Tusc. 1, 46, 111; Gell. 3, 15, 3 (cf. Find. 01. 7 Boeckh). i diagramma. arts, n. = Siarpaaipi, in music, The scale, gamut, Vitr. 5, 4 ; 61. dialectice» adv. Dialeelicalhj ; v. the folia, no. 1. t dialecticUS, a. uni, adj. = {,ia\i.K- rinds. Belonging to disputation, dialectic- al : captiones, Cic. Fin. 2, 6, 17 : disputa- tiones, Quint. 5, 14, 27 : pars, id. ib. 12. 2, 13, et saep. : sapienriae professor, Plin. 7, 53, 54 Adv. dialectice disputare, Cic. Fin. 2, 6, 17 : dicta multa, id. Acad. 1, 2, 8 : prohare, Quint. 1, 10, 37.— H. Subst. : 1. dialectlCUS* i. m -, A dialectician, logician, Cic. Or. 32, 113 ; Fin. 2. 6, 15 ; Div. 2. 4, 11 ; 2, 56 ; Fat. 6, 12 ; Quint. 2, 4, 41; 7, 3, 41, et al.-2. dialectica, ae, /. (scars), Dialectics, logic, Cic. Acad. 2, 28, 91 ; Fin. 2, 6, 15 ; 3, 12. 41 ; Quint. 1. 10, 37 ; 3, 4, 10, et al. Also in the Gr. form dialectice, es, /., Quint 2, 20, 7 ; 2, 17, 14; 2. 21. 13, et al.— 3. dialectica, orum, n., Logical questions, dialectics, Cic. Fin. 3, 12, 41; Off ], 6, 19; Brut. 31, 119; Att 14, 12/t?. t dialectOS, '. /■ = StdXtHTos, A man- ner of speaking ; and esp. a dialect, Suet. Tib. 56. tdialcpidos = i5<'' XentSos, A salve made with the scales that fly from metal in hammering, Marc. Emp. 9. tdialeilCOS? on > adj.— Sl'iXtVKdS, In- termixed with white: crocum, Plin. 21, 6, 17^_ DlSlis. e, adj. [from Dis, in Diespitcr = Juppitc:r, v. h. v.] J, Of or belonging to Jupiter : flamen, the priest of Jove (in- stituted by Numa, and the most distin- guished of the flamines), "Var. L. L. 5, 15, 25 ; 6, 2, 56 ; Fabius Pictor and Mas- surius Sabinus in Gell. 10, 15 : Liv. 5. 52 fin. ; 31, 50 ; Tac. A. 3, 58 ; 71 : 4, 16 : Fest. s. v. maximae, p. 10.3 ; s. v. iubare, p. 17 ; S. V. PBAECIA.1IITATOKES (PBAECI- as calatores. etc. > cf. Serv. Virg. G. 1, 268), p. 214 ;" Vellej. 2, 43 ; Suet. Caes. 1 ; Ov. F. 2, 282, et saep. ; called also sa- cerdos, Suet. Dom. 4 ; and abs. Dialis, Fabius Pictor 1. 1. ; Tac. A. 1. 1. ; Ov. F. 3, 397. His wife (who sometimes had a part in the sacrificial ceremonies) was called Conjux sancta Dialis, Ov. F. fi, 226 (cf. also naminica). His office, Diale na- minium, Suet Aug. 31. His priest's cap, apex Dialis, Liv. 6, 41 ad fin. — With a punning derivation (occurring nowhere else) from dies : Solent esse tiamines di- ales, modo consules diales habemus. Cic. in Macr. S. 7, 3. * II. Ethereal, aerial : App. M. 6, p. 179. '• dialdgista, ae, m.. = ci;Xoyi<7ri,i, An able disputant, dialogist, Vulc. Galhc. Avid. Cass. 3. t dlaldgllS* *• *>>■== SidXoyoS, A (phil- osophical) conversation, a dialogue^ Cic. Or. 44 ad fin. ; Brut. 60 ad Jin. : Fam. 1, 9, 23 : Quint. 5, 14, 27 : 6, 3. 44 ; 10, 1. 107, et al. (written as Greek, Cic. Att 5, 5 : 15, 463 D I AT 13 ; Quint. 9, 2, 31 ; in the last passage transl. by sermocinatio). i diametros, i. f = kdntTpc,c, A di- ameter, Col. 5, 2, 7 ; Vitr. 10, 14 ; Macr. Somn. Scip. 1, 20 sq., et al. — Adject.: radiatio, Firm. Math. 4, 1 med. ' diamoronj i. n.=&i uopwv, Juice of blackberries or mulberries (* mixed witk honey), Pall. Sept. 16. Diana ( on inscrr. also deana, Orell. no. 1453 ; 1462 ; 1546. And after cutting off the D — see the letter D, no. II.— Jana, Var. R. R. 1, 37, 3 ; cf. Nigid. in Macr. S. 1, 9. The i measured long, Cinna in Suet. Gramra. 11 ; Virg. A. 1, 499 ; hence also Deiana, Enn. in App. de Deo. Socr.), ae, /., Orig, An Italian divinity, afterward re- garded as identical with the Gr. "Apreuts, the daughter of Jupiter and Latoua, the sister of Apollo, the virgin moon-goddess (Luna), the patroness of virginity, and the presider over child-birth (in which char- acter she is called Lucina), the chase, and nocturnal incantations (on which account her statues Were three-formed, and set up in the trivii), Cic. N. D. 2, 27 ; 3, 23 ; Catull. 34 ; Hor. Od. 3, 22 ; Carm. Sec. 1 ; 70 ; Ov. F. 2, 155 ; 173 ; Virg. A. 4, 511, et passim. — B. Me ton. : X, For The moon : nocturnae forma, Ov. M. 15, 196 (cf. reparabat cornua Phoebe, id. ib. 1, 11V— 2. For Tlte chase, Mart. Spect. 12. — Xl. Hence are derived the adjectives, 1. DianiUS; *i um > Of or belonging to Diana : turba, i. c. dogs, Ov. F. 5, 141 ; cf. arma, i. e. hunting equipments, Grat. Cyneg. 253. — b. Sub St.: Diamum, ii, n., (a) A place (*or temple) sacred to Diana, Liv. 1, 48 ; cf. Fest. p. 56.— (/5) A promontory in Spain, now Denia, Cic. Verr. 2, 1, 34 Zumpt N. cr.—Q m Diana- rius, a, um, the same : radix, i. q. arte- misia, the plant mug -wort or arlemisia, Veg.3^6,7; 5,32, 4. i diandme» es,fi = liavoiifi, Distribu- tion of money (in canvassing for office), Plin. Ep. 10, 17^». ; 10, 18. tdiapasma* atis, n.= u. [dies] 1, A daily al- lowance or pay (so only in the plur.), Cic. Att. 8, 14; Hor. Ep. 1, 14, 40; Mart. 11, 108; Sen.Contr. 4,27 ad fin. ; Petr. 75, 4; 24, 7 ; 136, 4. — * 2. A diary, journal : dia- rium, quam Graeci itpnuepida vocant, Asel- lius in Cell. 5, 18, 8. t diastema (short e, Sid. Carm. 15, 64), atis, n. — bianrnp-ti, Space between, dis- tance, interval (late Lat), Sid. Ep. 8, 11 med. In music, An internal, Marc. Cap. 9, p. 321 ; Censor. 13. t diastema ticus. a, um, adj.=:8ia- aTviiuTtKc-s, Having pauses, intervals: vox (ppp. continua), Marc. Cap. 9, p. 318. t diastyloSi on > adj.= haorvXoi, Hav- ing columns wide apart, diaslyle : species aedium, Vitr. 3, 2. t diaSyrmoS) >• m.=ciaavpit6s, Mock- ery, reviling, Marc. Cap. 5, p. 172. t diasyrticuS) a, UI *>, adj. = nt aovp- tikoS, Mocking, reviling : Spart. Carac. 10 : praedieatio, Hier. adv. Ruf. 1, no. 1. — Adv., diasyrtice, Serv. Virg. A. 2, 193. diatcssaroni v - diapason. 1 diathyra, orum, n.=x.St'iBvpa, An incXofturr bH.fore fho floor of n • • !. ' ouso 111 DIC A (called, in Roman houses, prothyra, q. v.), Vitr. 6^10. tdiatdnicilS) a ' um > adjr=SeaTovt- K<>i, Diatonic, in music : modulatio, Marc. Cap.&piSSl. tdiatpnUS) a, um, adj.^zfndrovos (ex- tended), in architecture : lateres, Band- stones, which run through the thickness of a wall and bind it together, Vitr. 2, 8. In music, diatoni, The natural or diatonic series of notes without breaks or inter- vals, the diatonic scale, Vitr. 5, 4. diatretariuS) h »». [diatretus] One who does perforated- or filigree-work, Cod. Just. 10, 64, 1. i diatretuSt a, um, adj. = SidTpriT0S, Pierced with holes, filigree : calix, Ulp. Dig. 9, 2, "Zl fin.— Sub st. diatreta, orum, n., Pierced work, filigree-work, Mart. 32, 70. I diatriba» ae, f. — btarpiBu, A place for learned discussions, a school, Gell. 1, 26 ; 17, 20, 4 ; 18, 13, 7. t diatritaeUS, a, um, adj. = dturpt- raios, Of the space of three days : tempus, Coel. Aur. Acut. 1, 3 ; cf. the follg. tdiatrituS; i. fi = didrpiTos, The re- turn of a fever on the third day, Coel. Aur. Tard. 1, 1 (twice). tdiatyposiS) ' s > /=jior»™m(, A description, representation, Marc. Cap. 5, p. 172. tdiauloS; i. m.=<5i'uvXoJ, A double course (* in which the runner, after reach- ing the goal, ran the same distance back), Vitr. 5, 11 ; Hyg. Fab. 173. t diazcugmenoni i ; n.—bia^efyuc- vov, in rhetor., A separation, disjunction, Marc. Cap. 5, p. 176. tdiazdma* a ^ s ' n.= bidt,wpa, A nar- row space between the seats in a theatre, Vitr. 5, 7 ; cf. balteus, no. 2, d. * di-balo» are, v. a., qs. To bleat away a thing, i. e. to lessen, to derogate from by clamor : Caecil. in Var. L. L. 7, 5, 100. tdibaphuS; a, um, adj.— bitiuipos, Double dyed (once with scarlet and then with purple) : purpura, Plin. 2, 39, 63 ; 2], 8, 22. — Because the Roman magis- trates wore garments striped with pur- ple, 2. T r o p., dibaphus, i, /. (= i; 5 iBa- 0'K, sc. tcdrjs), for A public office : Cur- tius noster dibaphum cogitat, sed eum in- fector moratur, Cic. Fam. 2, 16 ad fin. (id. Att. 2, 9, 2, written as Greek). ^ dlbrachys— ^'SpaxvS, A metrical foot consisting of two short syllables, a dibrach, Diom. p. 471 P. ; Mar. Victor, p. 2486 ib. (Lat bibrevis). t dl-bucinOj are, v. a. To trumpet forth, ace. to Vel. Long. p. 2227 P. ; Cas- siod. p. 2294 ib. dica. ae,f. = ?ilKri, A lawsuit, judicial process, action. Usually in the phrase dicam scribere (alicui) =z oiKnv ypdcbeiv Tivi, to bring an action against any one, Plaut. Aul. 4, 10, 30 ; Ter. Ph. 1, 2, 77 ; 2, 2, 15; 4. 3, 63 ; Cic. Verr. 2, 2, 14 fin. ; 2, 2, 17 ; id. subscribere, Plaut Poen. 3, 6, 5 ; and stronger : impingere, to bring a heavy action against one, Ter. Ph. 2, 3, .92 : e •lege Rupilia sortiri dicas oportere, to se- lect the jury by lot, Cic. Verr. 2, 2, 17. dicabula and dicibula, orum, n. [dicax] Chatter, idle talk (late Lat.), Marc. Cap. 8, p. 273; Tert. adv. Val. 20. dicacitas, atis, /. [id.] Biting wit, raillery, banter • " dicacitas sine dubio a dicendo, quod est omni generi commune, ducta est; proprie tamen significat ser- monem cum risu aliquos incessentem," Quint. 6, 3, 21 ; cf. Cic. de Or. 2, 54, 218 ; Or. 26 ; Quint. 6, 3, 42 ; Cic. de Or. 2, 60, 244 ; Quint. 6, 3, 29 ; Suet Vesp. 22 and 23. dlcacule; adv. Keenly, satirically, facetiously ; v. the follg. dicaculus, a, um, adj. [id.] * J. Talk- ative, loquacious : amatrix, Plaut Asin. 3, 1, 8. — II, Facetious, witty (perh. only in Appul.) puella (coupled with lepida), App. M. 2, p. 118 : sermo, id. ib. 3, 135.— Adv., dixerat probrum, App. M. 1, p. 106 : tractabat lurconem, id. ib. 1, p. 203. Dicaearchia< ae, /. The old name of Puteoli, Plin. 3, 5, 9 ; Fest. p. 55. Also called Dicarchis, idos, /., Petr. 120, 68 ; and Dicarchi moenia, Stat Silv. 2, 2, 96. — II. Deriv., 1, Dicaearchi, The in- habitants of that city, Lupil. in Fest. s. v. minorf.m, p. pi —2. Sicarcheus, a. DI C O um, adj.. Of Dicacarchta or Puteoli: si- nus, Stat. Silv. 2, 2, 110 : urbs, Sil. 13, 385 : proles, id. 8, 535. Dicaearchus, i, m., &,Kai / [1- dico, no. II. B, 1J A settling as a citizen in another state, Cic. Balb. 11 (v. the passage in its con- nection). dicax. ac i3. a &j- [2- dico] Talking sharply, satirical, sarcastic, acute, witty (quite class.) ; Demosthenes uon tarn di- cax fuit quam facetus. Est autem illud acrioris in genii, hoc majoris arti6, Cic. Or. 26, 90 : cf. " Quint 6, 3, 21 ;" so coup- led with facetus, Cic. de Or. 2, 54, 221 ; id. Coel. 28, 67 ; coupled with venustus and urbanus, * Catull. 22, 2 ; coupled with lascivue, Coelius in Quint 6, 3, 41 ; coup- led with cavillator, Plaut. True. 3, 2, 15, et saep. : Satyri. Hor. A. P. 225 rdicax in aliquem, Cic. Phil. 2, 31 fin. : argutia, Gell. 12, 2, et saep,— Comp., Cic. de Or. 2, 60, 244.-5«^., Petr. 113, 12.— Adv. does not occur. t dichalcum> '. «• = iixa>nov, a small coin, the fourth (ace. to others, the fifth) part of an obolus, Vitr. 3, 1 (cf. Plin. 21, 34, 109). t dichoneutus, a, um, adj. = bu-xu- vevTot:, Recast, adulterated : aes, Cod. The- od. 11, 21, 1. tdichoreus) i. m. = 6U-xopcios, A double trochee, Cic. Or. 63, 212 so. t dichdtdmos, on, adj. = cixfaopoS, Cut in two, Macr. Somn. Scip. 1,6; Firm. Math. 4 praef. dicibula; orum, v. dicabula. dicis [most prob. from 2. dico] only in the phrase dicis causa or gratia, orig. a jurid. 1. 1., meaning " for the sake of ju- dicial form ;" hence, in gen., For form's sake, for the sake of appearance, \6yov %a- piv : ut illis aliquid numulorum dicis cau- sa daret, Cic. Verr. 2, 4, 24 ; so id. Att. 1, 18, 5 Orell. N. cr. ; Ulp. Dig. 29, 5, 1. § 34 : dicis gratia, Gaj. ib. 13, 6, 4 ; so id. Inst. 1, 103 sg. — 2. Transf. : si Pontilici accidnt dicis causa epulanti, Plin. 28, 2, 5 ; Am. 3, 16 Orell. N. cr. I. dicO) avi, atum, 1. (" dicassit dix- erit," Fest. p. 57) v. a. [orig. the same word with 2. dico ; cf. the meaning of abdico and abdico, of indico and indico, of addico, no. 5, and dedico, no. II. A, etal.]. To proclaim, make known (cf. dedico, no. I., and indico). So perh. only in the follg. passage : pugnam, Lucil. in Non. 287, 30,— Far more frcq., II, Relig. t. t., To dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (cf. dedico, no. II. A) ; et me dicn- bo atque animam devotabo hostibus, Att. in Non. 98, 12 : donum tibi (.sc. Jovi) dica- tum atque promissum, Cic. Verr. 2, 5. 72 ; cf. ara condita atque dicata, Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 Jin.); so aram. id. 1, 7 ; 1,20: capitoli- um, templum Jovis O. M., id. 22, 38 ad fin. : templa, Ov. F. 1, 610 ; 706 ; 3, 704 : delubrum ex manubiis, Plin. 7, 26, 27 : lychnuchum Apollini, id. 34, 3, 8 : statuas Olympiae, id. 34, 4, 9 : vehiculum, Tac. G. 40 : carmen Veneri, Plin. 37, 10, 66 ; cf. Suet. Ner. 10 fin., et saep. : cygni Apollini dicati, Cic. Tusc. 1, 30, 73. — Hence, also, b. With a personal object, To consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A, b) : Janus geminus a Numa dicatus, Plin. 34, 7, 16 : inter numina dicatus Augustus, Tac. A. 1,59. B. Transf., beyond the relig. sphere: J b To give up, set apart, approjrrialc any thing to any one : recita ; aurium operam tibi dico, Plaut. Bac. 4, 9, 72 ; so operam, id. Pseud. 1, 5, 147 ; Ter. Ph. 1, 2, 12 : hunc tetum diem tibi, Cic. Leg. 2, 3, 7 : tuum studium meae laudi, id. Fnm. 2, 6; 4 : genus (orationis) epidicticum gymna- siis et palaestrae, id. Or. 13, 42 : librum Maecenati, Plin. 19, 10, 57 ; cf. librum lau- dibus pti9anan, id. 18, 7, 15, et nl. : (Deio- DICO pcam) connubio jungiun stabili propri- ouique dicabo, Virg. A. 1, 73 ; cf. the same Terse, ib. 4, 126 : se Crasso, Cic. de Or. 3, 3, 1 1 ; cf. 6e Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6. 12, 7 : se alii civitati, to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28, for whirl), fc in nlinm civitatem, id. ib. 12 fin. • 2. (i- q- dedico, no. II. A, 2, c) To con- secrate n thing by using it for the first time : ilia acie nova signa novamque aqui- huii. Tac. II. 5, 16,— llence * di cut us, a, urn, Pa. (ace. to no. II.) Devoted tO OUC : CONSTANTINO AETEBNO AYGVSTO ABBIVS DIOTIMVS . . . N". M. Q. (i. & numjni raajestatique) eivs dicatis- si.mvs, Inscr. Orel], no. 1083. 2. diCOi 3d, crura, 3. (praes. deico, luscr. Orell. no. 4848 ; cf. impcr. deicvn- to. and per/, deixsebint, P. C. de Therm. ib. no. 3673 : imper. dice, Naev. in Fest. s. v. SUMMUSSI. p. 141 ; Plaut Capt 2, 2, 109 ; Cure. 1, 2, 43 ; Bacch. 4, 4, 65 j Merc. 1, 2, 47 ; Poen. 5, 4, 63 ; Rud. 1, 2. 36 ; 4, 4, 112 : futur. dice = dicara, Cato in Quint. 1, 7, 23; Fest p. 55, produced, ace. to G. F. Grotefend, by an old Umbrian apocopa- tion of the final m, and changing the a into e, like facie = faciam, attinge = attin- gam, recipie = recipiam ; mage = magis, i note r= potis, etc. — Another form of the future is dicebo. Novius in Non. 507. —Perf. sync, dixti. Plaut Asin. 4, 2, 14 ; Men. 5, 9, 39 ; Mil. 2, 4, 12, et saep. ; Ter. j Andr. 3, 1, 1 ; 3, 2, 38 ; 3, -4, 14 ; 3, 5, 15, et saep. ; Cic. Caecin. 29, 82, ace. to Quint. 9. 3. 22 : conj., dixis, Plaut. Asin. 5, 1. 12; Aul. 4, 10, 14 : Capt 1, 2, 46; Mil. I :!, 2. 29 ; Caecil. in Gell. 7, 17 fin. : inf., ilixe, Plaut. frgm. np. Non. 105, 23 ; Var. ib. 451. 16; Arn. inil. ; Aus. Sept Sap. de I Cleob. 8) v. a. [root dic= AEIK in fciV vviit ; whence digitus ; lit, to show, and hence, with restriction to the medium of ; speech, to show forth, declare]. To fay, tell, mention, relate, etc. I, Lit: A. In gen.: Amphitruonis ] socium nae me esse volui dicere, Plaut. Am. 1, 1, 228 : advenisse familiarem dici- to, id. ib. 1, 1, 197 : haec uti sunt facta hero dicam, id. ib. 1, 1. 304: cf. ib. 2. 1, 23: signi die quid est? id. ib. 1, 1. 265 : si dixero mendacium, id. ib. 1, 1. 43 ; cf. opp. vera dico, id. ib. 1, 1, 238 ; 2, 1, 12 ; 2. 2. 104 : 205, et al. : quo facto aut dicto ndest opus, Plnut. Am. 1, 1, 15 : cf. dictu opus est, Ter. Heaut 5. 1, 68 : nihil est dictu facilius. id. Phorm. 2, 1, 70 : turpe dictu, id. Ad. 2, 4. 11 : indignis si male di- citur, bene dictum id esse dico, Plaut Cure. 4, 2, 27 : ille, quem dixi, whom 1 have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45, et saep. — b. Dicitur, dicebatur, dic- tum est, impers. with an object-sentence : It is said, related, maintained, etc. ; or they say. affirm, etc. : de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18 : non sine causa dicitur, ad ea re- ferri omnes nostras cogitationes, id. Fin. 3, 18, 60 ; so dicitur, Nep. Paus. 5, 3 ; Quint. 5, 7, 33 ; 7, 2, 44 ; Ov. F. 4, 508 Heins. : Titum multo apud patrem ser- mone orasse dicebatur, ne, etc., Tac. H. 4. 52 : so dicebatur, id. Ann. 1, 10 : in hac habitasseplateadictum'stChrysidem, Ter. Andr. 4, 5, 1 : so dictum est Caes. B. G. 1. 1, 5 : Liv. 38, 56 ; 42, 53 ; Quint. 6, 1. 27 : ut pulsis hostibus dici posset eos, etc., Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also hoc, il- lud dicitur, with an object-sentence, Cic. Fin. 5, 24, 72 ; de Or. 1, 33. 150 : Quint. 4, 2, 91 ; 11, 3, 177. et al.— Different from this, as conveying the idea of a less degree of certainty (v.~Rofh. Tac. Agr. Exciirs. VI. p. 127 sy. : cf. also Kriiger's Untersuch. 3, p. 426 sq. ; Ramsh. Gramm. p. 632 sg. ; Zumpt, Gramm. § 607), is, c. Dicor, di- ceris. dicitur, with a subject-sentence : /( is said that J, thou, he, etc. ; or they say that T, thou, etc. : ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse, Plaut. Asin. 2, 2, 47 ; cf. Quint. 4, 4. 6 : and dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse mo- dos, Hor. Od. 3, 30, 10. et al. : illi socius esse diceris, Plaut Rud. 1, 2. 72 ; cf. Ov. A. A. 3, 176 : aedes Demaenetus ubi dici- tur habitare. Plant Asin. 2. 3, 2 : quot an- nos nata dicitur ? id. Cist. 4, 2, 89 : is nunc dicitur ventures peregre, id. Tree. 1 , 1, 66, et saep. In a double construction Gg DICO (ace. to no. b and c) : petisse dicitur ma- jor Titius a centurionibus, uti se priorem quam fratrem interficerent : idque ab eis facile impctrasse atque ita esse interfec- tos, Auct B. Afr. 28 fin. ; so Suet Oth. 7. — /• [dictator] A die- tatress, comic, Plaut Pers. 5, 1, 18. dictatura- ae,/. [id.] The office of a dictator, dicXatorship, Cic. Phil. 1, 1 ad fin. ; Off. 3, 31, 112 ; * Caes. B. C. 3, 2 ; Liv. 6, 39 ; 7, 3 fin. ; 8, 12 ; Quint. 3, 8, 53 ; 5, 10, 71; Suet. Caes. 76; Aug. 52, et saep. — * 2. Ace. to an immediate derivation from dictare, A dictating, in the ambigu- ous sentence : Sullam nescisse literas, qui dictaturam deposuerit, Caes. in Suet. Caes. 77. BictG; es, /., AiKrn, A mountain in the eastern part of_ Crete, Plin. 24, 17, 102.— H, Hence, 1 „ Dictaeus* a > um ' Dictaean among poets for Cretan : arva, Virg. A. 3, 171 : saltus, id. ib. 4, 73 : rura, Ov. M. 3, 2 : antrum, Virg. G. 4, 152 : Nymphae, id. Eci 6, 57 : rex, i. e. Jupiter, id. Georg. 2, 536 ; but also Minos, Ov. M. 8, 43 : Teles- tes, id. 9, 717 : Dictaeae astra coronae, i. e. of Ariadne, Claud. II. Cons. Stil. 208 : arun- do, i.e. of the Cretans, who were famous archers, Sil. 13, 184; the same, pennae, id. 15, 634.-2. die tamnus, i. or dic- tamnuni) i> /• (SB, herba) C n. Plin. 25, 8, 53), The plant dittany, growing in great abundance on Mount Dicte and Mount Ida, Origanum dictamnus, L. ; "Plin. 8, 27, 41 ; 25, 8, 53 ; 26, 14, 87 ; Virg. A. 12, 412:"_Cic N. D. 2, 50, 126. i dicteriumi ii> i,iu .== SanT^piov, A witty saying, a bon-mot (pure Lat. dic- tum, v. h. v. bo. II. 1, b), Var. in Non. 101, J ; Mart. 6, 44. dictiOj onis, /. [dico] 1. A saying, speaking, uttering, delivery (good prose, for the most part only in jurid. and rhe- tor, lang.) : sententiae, Cic. Inv. 2, 4 : tes- timonii, i. e. the right of giving testimony, * Ter. Ph. 2, 1, 63 : causae, a defending, pleading, Cic. Quint. 10, 35 ; Sest. 17 fin. ; * Caes. B. G. 1, 4, 2 ; Liv. 7, 5, et al. ; mul- tae ovium et bourn, Cic. Rep. 2, 9 ad fin. : seposuiBse a ceteris dietionibus earn par- tem dicendi, quae, etc., hinds of delivery, of declamation, id. de Or. 1, 6, 22 ; so ora- toriae, id. ib. 2, 67, 270 : subitae, id. ib. 1, 33, 152 : extemporales, Quint. 2, 4, 27 : discipulorum, id. ib. 2, 2, 6, et al. — Hence, !l, Concr., A word, expression : Quint. 9, 1,17; id. ib. 9, 1, 4 ; 1, 5, 2.-2. An orac- ular response, prediction (rare ; not in Cic.) : flexa, non falsa autumare dictio Delphis solet, Pac. in Non. 237, 4 ; so Att. in Auct. Her. 2, 26, 42 ; Liv. 8, 24. X dictlOSUS) a, um, adj. [dictum], per- haps Facetious, satirical : Var. L. L. 6, 7,67. dictito- avi, atum, 1. v. intens. a. [dicto] 7'o say often or emphatically ; to declare, maintain, assert repeatedly (good prose): J, In gen.: non, obsecro, es, quem semper te esse dictitasti, Ter. Ph. 5, 1, 16 ; cf. Liv. 3, 20 ; and id. 9, 18 ; Ter. Heaut prol. 22; cf. id. Phorm. prol. 4: qui ita dictitat, iis esse metuendum, etc., Cic. Verr. 1, 2, 4 : ut Lacedaemonii suos omnes agros esse dictitarint, quos spiculo possent attingere, id. Rep. 3, 9 : Coelius profectus, ut dictitabat, ad Caesarem per- venit, Caes. B. C. 3, 22, 3 ; cf. id. ib. 3, 32, 4 and 6 ; Auct. B. Alex. 58 ; 64, 3 ; Sail. C. 22, 2 Kritz. ; Nep. Lys. 1, 4 ; Liv. 1, 49 ; 5, 2 ; 8, 31 ; Vellej. 2, 60, 2 ; Tac. A. 1, 72 ; Suet. Caes. 30 ; Tib. 43 ; Claud. 3, f.t al. — I mpers. pass.: Plaut. Trin. 1, 2, 62. — *H. In par tic, in jurid. lang., causae, To plead frequently, Cic. de Or. 2, 13, 56. dicto. avi, arum, 1. v. freq. a. [dico] To say often ; to pronounce, declare, or as- sert repcatclly. 166 DIDI 1. In gen. (very rare) : Plaut. Am. 2, 2, 38 : rogarem te, ut diceres pro me tu idem, qui illis orationem dictavisses, Cic. Fin. 4, 12 fin. : mercemur servum qui dictet nomina, Hor. Ep. 1, 6, 50 ; GelL 4, 1, 2. — Far more freq. and quite class., II. 1° partic, X, To dictate some- thing to some one that he may write it down : quod non modo Tironi dictare, sed ne ipse quidem audere scribere, Cic. Att. 13, 9 ; so id. ib. 7, 13, b, fin. ; 2, 23 ; Quint. 2, 4, 12 ; 10, 3, . 18 ; 19 ; 22 ; Plin. Ep. 9, 36, 2 ; 9. 40, 2 ; Suet. Tib. 6 ; Dom. 13 ; Ner. 52 ; Hor. Ep. 1, 10, 49, et saep. So of the dictating of teachers (which, for want of books, was more common than with us) : memini, quae mihi par- vo Orbilium dictare, Hor. Ep. 2, 1, 71 Schmid; cf. id. Sat. 1, 10, 75.— As the practice of dictating came, in the course of time, to be very general (v. Gesner. upon Quint. 10, 3, 18), so dictate, since the Aug. per., acquired the signif. to make, compose : elegidia, Pers. 1, 52 ; so ducen- tos versus, Hor. S. 1, 4, 10 : carmina (for which, shortly before and after, scribere), id. Ep. 2, 1, 110 : codicillos, to draw up, make, Suet. Tib. 22 ; cf. testamentum, id. Ner. 32 ; hence also quantas summas, i. e. to dispose of by will, Maecian. Dig. 32, 95 ; and in the pass. : non unus tibi rivalis dic- tabitur heres, appointed, designated, Juv. 6, 218. So too actionem, to draw up a declaration, Suet. Rhet. 2 ; and among jurists in gen., to bring an action, go to law, Papin. Dig. 15, 1, 50 ; also judicium, Paul. ib. 9, 4, 22 ; Scaev. ib. 49, 9, 3, et al. 2. To prescribe, recommend, order, dic- tate any thing to any one (cf. dico, no. I. B, 8 ; in this sense the primitive of dicta- tor, although no ante-Aug. examples oc- cur) : sportulam dictare, Quint. 11, 3, 131 Spald. : dictataque jurant Sacramenta deis, Sil. 10, 448.— b. Transf., of ab- stract subjects : ita videtur ratio dictare, Quint. 3, 4, 11 ; cf. Pomp. Dig. 1, 2, § 11 : quibus sordet omne, quod natura dicta- vit, Quint. 8 prooem. § 26 ; so c. ace, id. ib. 1, 3, 16 ; 2, 15, 6 ; Plin. 26, 4, 9.— Hence die tat a, orum, n. (ace. to no. II. 1) Things dictated, dictates of the master to his scholars, i. e. lessons, exercises, rules of the school, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4 ; Fin. 4, 4, 10 ; N. D. 1, 26 ; Tusc. 2, 11, 96 ; Hor. Ep. 1, 1, 55 ; 1, 18, 43 ; Pers. 1, 29, et al. Hence also in gen., 2. Precepts, rules, e. g. for gladiators, Suet. Caes. 26 ; for mimes, Juv. 5, 122. dieter? oris, m. [dico] One who says something, a speaker (late Lat.), Aug. Doctr. Chr. 4, 19 ; id. Faust. 16, 26. dictum? i. "•> v - dico, ad fin. dictuno. ire, v. desid To long- to say or tell (late Lat.) : fortiter a se facta semper dicturiunt, Macr. S. 7, 2 ; so id. ib. 2, 3 fin. dictuSp a, um, Part., from dico. DictyiMiaj ae,/., AtKTvvva, I. A city in Crete, Mel. 2, 7, 12. Hence Dic- tynnacus mons, Plin. 4, 12, 20 ; Sol. 11. — II. -4»i appellation of Diana, Ov. M. 2, 441 ; 5, 619 ; Fast. 6, 755 ; Stat. Th. 9, 632. —Hence Dictynnaeum <-neum> i. 7i., A place sacred to Victynna, near Spar- la, Liv. 34, 38. Dictys. y° ? , m -< &>ktvS. I. A mariner changed by Bacchus into a dolphin, Ov. M. 3, 615. — II, A centaur, slain al the wed- ding ofPirithoiis, Ov. M. 12, 334 sq.— HI. A fisherman on the Island of Seriphos, who saved Perseus from drowning, Stat. S. 2, 1, 95. — IV. Dictys Cretensis, A later Greek mytbographer, the author of a work on the Trojan war, translated into Latin by L. Septimius ; see, respecting him, Pe- rizonius and Dederich, in the preface to the latter's edit. p. XI. sq. t dldascalicus. a, um, arf;.=<5«W- KaXitcbs, Pertaining to inspection, didac- tic (ante- and post-class.) : opusculum, Aus. Ep. 17. — Subst. Didascalici, orum, m. (sc. libri), The title of a work by Altius, in Gell. 3, 11, 4. diditUSi a, u m, Part., from 1. dido. DidlUS* a, um, The name of a Roman gens. A well-known member of it was Didius Julianus, emperor of Rome in the year 193 A.D., whose life is written by Spartianus. — 2. Adject.: Lex Didia DIDU sumptuaria, of the year 611 A.U.C., Macr. S. 2, 13. 1. dl-do (also written disdo ; v. the follg.), didi, ditum, 3. v. a. To give out, spread abroad, disseminate, distribute (ante-class, and poet. ; also once in Tac. ; esp. freq. in Lucr.). J. Lit: nunquam ego argentum . . . disdidi, Cato in Front. Ep. ad Anton. 1, 2 : in venas cibum, Lucr. 2, 1136 ; so id. 4, 956 ; 6, 947 ; id. 3, 703 ; cf. concoctum artubus, id. 4, 633 : omne per caules pa- lati, id. 4, 623 ; cf. id. 3, 246 ; 5, 269 ; 6, 1166. — Aba.: dide, disjice, Caecil. in Cic Coel. 16, 37. II. T r o p. : dum munia didit (sc. ser- vis), Hor. S, 2, 2, 67 : per magnas didita gentes Solatia vitae, Lucr. 5, 20 ; cf. Virg. A. 7, 144 : tua terris didita fama, id. ib. 8, 132 ; cf. fama in populos. Sil. 1, 186 ; and fama per provincias, Tac. A. 11, 1. 2. Dido, us and onis, /., AiSii, The celebrated foundress of Carthage, daugh- ter of the Tyrian king Belus, wife of Si- chaeus, and sister of Pygmalion ; called also Elisa or Elissa : nom. Dido, Virg. A. 1, 299 ; 340 ; 360, et saep. ; Ov. Am. 2. 18, 25 ; R. Am. 57 ; East. 3, 545 ; 640 : gen. Didus, Cornutus ap. Charis. p. 102 P. : ace. Dido. Virg. A. 4, 383 ; Ov. Her. 7, 7 ; 133 (in both passages several MSS. read Didon); Vellej. 1, 6, 2. Didun, Attejus ap. Charis. 1. 1, : abl. Didoue, Enn. in Prise, p. 685 P; t didrachmon, ii and didrach- ma, atis, n. = tiidpaxi*ov, A double drach- ma, Tert. Praescr. 11 ; Hier. in Matfh. 3, 10. dl-duco. x ii ctum, 3. v. a. To draw apart ; to part, separate, sever, divide (quite class.). I. Lit: A. In gen.: ventus eas (sc. nubes) leviter diducit, Lucr. 6, 215 : quum compresserat digitos pugnumque fecerat . . . quum autem diduxerat et manum di- lataverat, etc., Cic. Or. 32, 113 ; cf. ocu- lum„ Cels. 7, 7, no. 4 : supercilium, Plin. 11, 37, 57 : pedem et crus in diversa, Cels. 8, 22 : os, Plin. 32, 4, 14 ; Suet. Tib. 53 : nares, Quint. 11, 3, 80 : labra, id. ib. 81 : fauces immani hiatu, Sil. 3, 194 : rictum risu, Hor. S. 1, 10. 7, et saep. : nodos ma- nu, Ov. M. 2, 560 ; cf. complexus vestros, Prop. 1, 13, 19 : humum, Ov. M. 8, 588 ; cf. arvaque et urbes, Virg. A. 3, 419 : ter- rain, id. Georg. 2, 354 ; and scopulos (Han- nibal), Juv. 10, 153 ; cf. of natural cleav- ings of the earth. Tac. A. 2, 47 ; 12, 69 : cibum i. e. to dissolve, digest, digerere, Cels. 3, 4 ad fin. ; v. the follg. : mixti ne- que inter se diducti colores, Cels. 2, 8, et saep. — With follg. in : Cels. praef. : max- ima flumina in rivos diducuntur, Quint. 5, 13, 13 ; cf. domum in multos diductam recessus, id. 11, 2, 18. B. I n partic. milit. 1. 1. : To separate the forces, in a good or (more freq.) in a bad sense : to divide, distribute ; to disperse, scatter: diductis nostris paullatim navi- bus, Caes. B. C. 2, 6, 2 Oud. and Herz. : instruunt aciem diductam in comua, Liv. 8, 38 Drak. ; cf: diductis in latera viribus, Frontin. Strat 2, 3, 8 Oud. ; so ordines, id. ib. 2, 3, 12 ; 2, 6, 4 : copias, Caes. B. C. 3, 111, 2 : comua, Liv. 31, 21 : robur, Luc. 3, 584 Cort. ; and poet : choros, Virg. A. 5, 581 ; Caes. B. G. 3, 23, 7 ; so id. ib. 6, 34, 5 ; B. C. 3, 40, 2 ; Sail. J. 25, 9 ; Liv. 26, 41 ; Tac. A. 2, 11 ; 4, 2 ; Frontin. 4, 7, 31, et saep. II. Trop. (mostly post-Aug.) : quum diducaris ab eo, quicum libentissimc vix- eris, Cic. Inv. 1, 55 ad fin.; cf. amicitias cohaerentes diducere, Sen. de Ira 2, 29; so nuptias, id. Contr. 2, 13; cf. matrimo- nium, Suet Oth. 3 ; and repudio didueta, Sen. Contr. 2, 10 : diductam civitatem ut civili bello, divided into panics, Tac. A. 4, 17; cf. below : in sterili jejunaque mate- ria, eandem speciem laudis diducere nc spargere, Plin. Pan. 66, 1 Schwarz; cf. argumenta, Quint. 4, 2, 82 ; 5, 13, 12 : no- mina, id. ib. 6, 3, 17 Spald. : litem domi- ni et conductoris, i. e. to settle, adjust, Col. 3, 13, 12, et saep.— With follg. in : assem in partes centum diducere, Hor. A. P. 326 : in tres partes medicina diducta est, Cels. praef. ; so haec omnia rursus in species, Quint 2, 14, 5 ; cf. id. ib. 5, 10, 61 ; 94 ; 7, DIES 10, 1 ; 5; 6, et al. : divisionem in digitos, to tell off on one's fingers, id. ib. 4, 5, 24 (coupled with partiri) ; cf. argument», id. ib. 11, 1, 53: animum in tam multiplex olliciuin. id. ib. 20, 7, i> : ultio aenatum in studia diduxcrat, Tac. H. 4, 6 ; so id. ib. 2, tip ; cfc eeditio in diversa consilia didux- crat vulgum, Curt 9, 1. dlductio. 6nis, /. [diduco] An ex- ponding, separating (very rare ; perh. only in .Seneca) : ostendit intentionem Bpiritus velocitas ejus et diductio, Sen. Q. N. 2, 8 : in diductione rerum, in dividing, separating the. elements, id. ib. 3, 13. diductus, a, nm, Part., from diduco. Didymaeon or -eon, '. "• (A«5a/i um, Part, [erigo] qs. Stretched out and raised up on high, i. e. Crucified, in Plautus and Varro (nowhere else, not even in Terence), an abusive ex- pression, equiv. to the English Go and be hanged '. go fed the crows ! i bine dierec- tus, Plaut Merc. 1, 72 ; so abin dierectus, id. ib. 4. 4, 16; Casin. 1, 15; Pnen. 1, 1, 32. — Adv. : recede hinc dierecte, id. Bacch. 4, 1, 7 ; so abi dierecte, id. Most. [, . j, 8 ; Trin. 2, 4, 56 : i dierecte in maxu- mam malam crucem, id. Poen. 1, 2. 134 : i dierecrum, cor meum, ac suspende te, id. Capt. 3, 4, 102 Lind. : abi dierecta, st ! abin hinc in malam crucem 1 id. Most. 3, 2, 163 ; so quin tu i dierecta cum sucula et cuin porculis, id. Rud. 4, 4, 126.-2. Transf: ducit lembum dierectum navis uraedatoria, Plaut. Men. 2, 3, 87 : lien die- rectu'st, is gone to the crows, is destroyed, id. Cure. 2, 1, 29 : apage in dierectum a domo nostra istam insanitatem, Var. in Non. 49, 26. dies» ci (also gen. dies, die, and dii, as in acies, facies, pernicies, etc., mentioned in Cell. 9, 14 ; cf. Schneid. Or. 2, 356 ; die alone, Prise, p. 780 P., even in Virg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner, ad loc. In MSS. the readings oscillate between die aud diei, Caes. B. G. 7, 11, 5 ; B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11,17 ; cf. Oud. ad B. G 2, 23. 1. Die appears to be certain in Sail. .1. 21, 2; 52, 3; 97. 3; cf. Kritz. on the first passage ; and the form dies, Enn. Anu. 16. 25 in Gell. 1. 1. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius read dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei ; perh. those words do not be- long to Cicero himself. Lastly, the form dii seems certain in Virg. A. 1. 636, ace. to Serv. a. h. 1. ; Gell. 9, 14, 18.— Dot., die, Plaut. Am. 1, 1, 120, ace. to Serv. Virg. G. 1. 208 ; Plaut. ib. 1, 3, 48), m. (in sing, sometimes /., esp. in the signif. no. I. B, 1) A day. I, Lit. : A. I Q gen. : The civil day of twenty-four hours ; (,<) Masc. : " dies pri- mus est veris in Aquario ... dies tertius . . . dies civiles nostros, etc.," Var. R. R. 1, 28, 1 ; cf. Plin. 2, 77, 79 ; Macr. S. 1, 3 ; Gell. 3, 2: bebvs ivke ivdicatis tri- GINTA DIES IVSTI SVNTO. XII. Tab. ap. Gell. 20, I, 45, and 15, 13 fin. ; for which per dies continuos XXX., etc., Gaj. Inst. 3. 78 ; cf. Dirks. Transl. p. 234 sq. : multa dies in bello conficit unus, Enn. Ann. 8. 76; cf. non uno absolvam die, Plaut. Capt. 3. 5, 73 : hie dies, Plaut Aul. 4, 9, 11 : hie ille est dies, id. Capt 3, 3, 3 : ante hunc diem. id. ib. 3, 4, 101 : illo die impransus fui, id. Amph. 1, 1, 98 ; cf. eo die, Caes. B. (1. 1. 22 fin. ; 2, 6 ; 2, 32 fin. ; 4, 11, 4 ; 5, 15 fin., et saep. : postero die, Caes. B. G. 1. 15. 1 : 3, 6, 3 ; 4, 11, 5 ; 4, 38, 1. et saep. ; Cic. Verr. 2, 2, 17 ; Sail. J. 29, 5 ; 38, 9 ; 59, 1 ; 75, 9 ; 112, 1, et saep. : in posterum diem, Caes. B. G. 7, 41 fin. ; B. C. 1, 65 Jin., et saep. : domi sedet totos dies, Plaut. Aul. 1. 1, 34 : paucos dies ibi morati, Caes. B. G. 7, 5, 4 : dies continuos XXX. sub bruma esse noctem, id. ib. 5, 13, 3 ; Lucr. 5, 732 ; Ter. Heaut 4, 5, 4 ; cf. id. Eun. 1, 2, 71, et saep. : festo die si quid prodegeris, Plaut. Aul. 2, 8, 10 ; so DIES festus, id. Casin. 1, 49 ; Poen. 3, 5, 13 ; 4, 2, 26; 5, 3, 14; 5, 4, 7; Lucr. 5. 1166, et eaep. — (/J) Fern.: Enn. Ann. 16, 25: om- nia ademit Una dies, Lucr. 3, 912 ; cf. id. 3, 921 ; 5, 96 and 998 : " homines, qui ex media noete ad proximam nicdiam noc- tem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dieuntur," Var. in Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3) : quibus effectis arma- tisque diebus XXX., a qua die materia eaesa est, Caes. B. C. 1, 36 fin. : Varro- nem profited, se altera die ad colloquium venturum, id. ib. 3, 19, 3 (for which, short- ly before, quo quum csset postero die ventum) ; cf. postera die, Sail. J. 68, 2 (for which, in tbe same author, more freq. postero die ; v. above) : pulchra, Hor. Od. 1, 36, 10 : suprema, id. ib. 1, 13, 20 : atra, Virg. A. 6. 429 : tarda, Ov. M. 15, 868, et saep. — (v) With dub. reading: Caes. B. C. 3, 26, 1 ; id. ib. 3, 37, 1. b. Connections: postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar, Caes. B. G. 1, 23, 1 ; 1, 47, 2 ; 1, 48, 2. et saep. ; v. postridie ; and cf. post diem tertium ejus diei, Cic. Att. 3, 7 ; Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 2 ; Liv. 27, 35 : diem ex die exspec- tabam, from day to day, id. ib. 7, 26 ad fin. ; cf. diem ex die ducere Aedui, Caes. B. 11. 1, 16, 5 ; for which also diem de die prospectans. Liv. 5, 48 ; and diem de die ditferre, id. 25. 25 : Libras farris endo dies dato. for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20. 1, 45; cf. Dirks. Transl. p. 253 ; cf. affatim est hom- inum, in dies qui singulas escas edunt, Plaut. Men. 3, 1, 10 ; so in dies, Cic. Top. 16, 63 ; Caes. B. G. 3, 23, 7 ; 5, 58, 1 ; 7, 30, 4 ; Vellej. 2, 52, 2 ; Liv. 21, 11 Drak. ; 34. 11, et al. ; less freq. in sing. : nihil us- quam sui videt : in diem rapto vivit Liv. 22, 39 ; and mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua), id. 31, 29 (in an- other signif. v. the follg., no. II. A, 3). And still more rarely ad diem, Trebell. Gallien. 17 ; Vopisc. Firm. 4 : ante diem, v. ante, no. I. B, 2 and 3 : die crastini, no- ni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc., and cf. Gell. 10, 24 ; Macr. S. 1. 4. B. in partic, 1. A set day, appoint- ed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.) : («) Masc: MORBVS SONTICVS...STATVS DIES CVM HOSTE . . . QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS esto, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12 ; Fest. s. v. reus, p. 227 (v. Dirks. Transl. p. 191 sq.) ; for which statvs condictvsve dies CVM hoste, ace. to Cincius in Gell. 16, 4, 4 ; and with comic reference to the words of this law : Plaut. Cure. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16) ; and so freq.. status dies, Plin. Ep. 9, 39, 1 ; Suet Claud. 1 ; Flor. 1, 13, 16, et saep. : hie nuptiis dictus est dies, Ter. Andr. 1, 1, 75 ; cf. dies colloquio dictus est ex eo die quintus, Caes. B. G. 1, 42, 4 ; so dictus, id. ib. 5, 27, 5 : iis certura diem conveni- endi dicit, id. ib. 5, 57, 2 ; so certo, Sail. J. 79, 4 ; cf. constituto, id. ib. 13 fin.: de- cretum colloquio. id. ib. 113, 3 : praesti- tutum, Liv. 3, 22 : praefinitus, Plin. 35, 10, 36 ; Gell. 16, 4, 3 : ascriptus, Phaedr. 4, 11, 8, et saep. : quoniam advesperascit dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus, Cic. N. D. 3, 40 ; so Caes. B. G. 1, 16, 5 ; 6. 35. 1 ; B. C. 1, 11, 2 ; Sail. J. 109, 3; Liv. 35, 35, et saep.— (o*) Fern.: ut quasi dies si dicta sit, Plaut. Asin. 5, 1, 11 ; so dicta, Cic. Fam. 16, 10 fin. ; cf. edicta ad conveniendum, Liv. 41, 10 ad fin. : praestituta, Plaut Ps. 1, 3, 140 ; 2, 2, 28 ; Ter. Ph. 3, 2. 38 ; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin. ; Vatin. 15, 37 ; Tusc. 1, 39 ; Liv. 45, 11, et saep. ; cf. constituta, Cic. Cae- cin. 11, 32 ; Caes. B. G. 1, 4, 2 : 1, a 3 ; certa ejus rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1 : pacta et constituta, Cic. Cat 1. 9, 24 ; sta- tuta, Liv. 31, 29 ; and stata, id. 27, 23 /in. : certa, Caes. B. G. 1, 30, 4 ; 5, 1, 8 ; B. C. 1. 2, 6 ; Nep. Chabr. 3, et saep. : annua. Cic. Fam. 7, 23 ; Att. 12, 3 ad fin. ; cf. longa, Plaut. Epid. 4, 1, 18 : caeca ernere, oculata vendere, i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Pseud. 1, 3, 67 ; v. cae- cus, no. II. 2 : haec dies 6umma hodie est, mea arnica sitne libera, an, etc., id. DIES Pere. 1, 1, 34 : puto fore istam etiam a ' praecone diem, Cic. Att. 13, 3 : ubi ea j dies venit (preceded by tempore ejus rei ' constituto), Caes. B. G. 7, 3 : praeterita die. qua suorum auxilia exspectaverant, id. ib. 7, 77, 1 j cf. id. ib. 6, 33, 4 : esse in lege, quam diem proscriptiones fiant, Cic. Rose. Am. 44, 128, et saep. — (y) Both genders together: diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani onines conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc, Caes. B. G. 1, 6 fin. : so Cic. Att. 2, 11 ; Q_. Fr. 3, 1, 3 ; Liv.34, 35, et «1.— (6) With dub. reading: ut ad eum (al. earn) diem re- vertantur, Caes. B. G. 6, 33 fin. 2. As in all langcr., A natural day, a day, as opp. to night : " ut vel, quia est aliquid, aliud non sit ut Dies est, vox non est ; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est su- per terrain, dies est," Quint. 5, 8, 7 : pro di immortales, quis hie illuxit dies, Cic. frgm. ap. Quint. 9, 4, 76 : credibile ncn est quantum scribam die, quin etiatii noctibus, in the daytime, Cic. Att. 13, 26 ; cf. bis die and in die below, no. 2, a ; but different from this is negat ullum esse ci- bum tarn gravem. quin is die et nocte con- coquatur, in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24 ; cf. in this signif. die oo nocte, Plin. 29. 6, 36 : nocte et die, Liv. 25, 39 ; and simply die, Hor. S. 2, 1, 4 ; Quint. 10, 3, 8 ; cf. also currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum, Ov. M. 2, 48 ; and connected with noz : ( Themistocles ) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris, Nep. Them. 8 fin. ; cf. Cic. Div. 2, 27, 59 ; Liv. 22, 1/«. But more freq. diem noctemque, likie our day and night, i. q. without ceasing, un- interruptedly : so Caes. B. G. 7, 77, 11 ; 7, 42 fin. ; B. C. 1, 62 ; for which less freq. diem et noctem, Auct. B. Hisp. 38, 1 ; diem ac noctem, Liv. 27, 4 and 45 ; cf. Quint 9, 4, 23 ; and in plur., dies noctesque, Plaut. Rud. 2, 3, 49 ; Ter. Eun. 1, 2, 113 ; Cic. Att 7, 9 ./in. ; Nep. Dat. 4, 4, et saep. ; also reversing the order : noctesque et dies, Ter. Andr. 4, 1, 53 ; Eun. 5, 8, 49 : noctes atque dies, Lucr. 2, 12 ; 3, 62 ; Cic. Fin. 1, 16, 51 ; Virg. A. 6, 127, et al. : noctes ac dies, Cic. Arch. 11, 29 : noctes et dies, Cic. Brut 90, 308 ; de Or. 1, 61, 260 ; Tusc. 5, 25 and 39 ; cf. also neque noctem ne- que diem intermittit, Caes. B. G. 5, 38. So too in gen. : qui nocte dieque frequen- tat Limina, Mart 10, oS : cum die, al break of day, Ov. M. 13, 677 : de die, en open day, broad day ; v. de, no. I. B, 2. 3. Dies alicujus (like the Heb. CD V * v. Gesen. Lex. s. h. v.) : 3. i. q. dies na- talis, A birth-day : diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur, Cic. Att. 13, 42, 2 ; cf. in full : natafi die tuo, id. ib. 9, 5, et al. — 1>. i. q. dies mortis, Dying-day : quandocumque fatalis et roeus dies ve- niet statuarque tumulo, Tac. Or. 13 fin. Called also supremus dies, Suet. Aug. 99; Tib. 67 ; cf. supremus vitae dies, id. Aug. 61. Hence diem suum obire, for to die, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 2 ; and in the same sense, obire diem supremum, Nep. Milt. 7 fin. ; Dion. 2 fin. ; Suet. Claud. 1 : exigere diem supremum, Tac. A. 3. 16 : explere supremum diem, id. ib. 1, 6 ; 3, 76 ; and simply obire diem, Plin. 2, 109, 112 ; Suet. Tib. 4 ; Vesp. 1 ; Gr. 3 ; cf, also fungi diem, Just. 19, 1, 1. — g. i. q. dies febris, Fever-day : etsi Non. Mart., die tuo, ut opinor, exspectabam episto- lam a te longiorem, Cic. Att 9, 2. II. Transf.: A, In gen. (from no. I. A) : 1, A day, as freq. with us, for that which is done, transacted in it (cf. the Hebr. ]HD CDT' the Greek iXevBzpov nuap, etc.) : is dies hoDesrissimus nobis fuerat in senatu, Cic. Fam. 1, 2. 3 : non tarn dirus ille dies Sullanus C. Mario, id. Att. 10, 8, 7 : equites Romanos daturoi) illius diei poenas, id. Sest. 12, 28 : hie dies et Romanis refecit animos et Persea perculit Liv. 42, 67 Drak. ; cf. id. 9, 39 fin. ; Vellej. 2, 35 Ruhnk. ; 2, 86 ; Just. 9, 3 fin. ; Flor. 2, 6, 58 Duker. : imponite quinquaginta annis magnum diem, Tac. Agr. 34 : quid pulchrius hac consuetu- dine excutiendi totum diem ? . . . totum 467 DIBS diem mecum scrutor, facta ac dicta raea remetior, etc., Sen. de Ira 3, 36 : dies Alli- , eusis, i. q. pugna Alliensis, Liv. 6, 1 ; Suet. Vit. 11 : Cannensis, Flor. 4, 12, 35, et al. And so even of one's state of mind on ', any particular day : qualem diem Tibe- rius induisset, Tac. A. 6, 20 Ruperti. 2. ^ day's journey : hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, de- cern inter duo maria in latitudinem pa- tentem, Liv. 38, 59, et al. 3. In gen. (like Qj', fi/iipa, and our day, for) Time, space of time, period : diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras, . Liv. 2, 45 ; so coupled with tempus, id. 22, 39 ; 42, 50 : amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turpi), in Non. 522, 7 ; so in the masc. gender : longus, Stat. Th. . 1, 638 ; Luc. 3, 139 ; but also longa, Plaut. Epid. 4, 1, 18 ; Plin. Ep. 8, 5 Jin. ; cf. per- exigua, a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 ad fat. : nulla, Ov. M. 4, 372, et al. : ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judici- um voco, Cic. Verr. 2, 1, 12 Jin. : ut in- fringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc., id. Fam. 1, 6 ; cf. id. ib. 7, 28 ad Jin. ; Tusc. 3, 22, 53, et al. : indutiae inde, non pax facta : quarum et dies exierat, et ante diem re- : bellaverant, i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 ad Jin. ; so id. 30, 24 ; 42, 47 ad Jin. (for which quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58). So dies . festus for festival-time, festival : diem fes- tum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23, et saep. : die lanam et agnos vendat, at the right time, Cato R. R. 150, 2 : prae- eens- quod fuerat malum, in diem abiit, to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16 ; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48 ; and simply in diem, Plaut. Mil. 3, 2, 48 ; Ter. Eun. 5, 7, 19 ; Cic. Coel. 24. Esp. freq. . in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169 ; Tusc. 5, 11, 33 ; Plin. Ep. 5, 5, 4, et saep. ; cf. the equivoque with de die, under de, no. I. B, 2 Jin. B. ' n partic. (ace. to no. I. B, 2) (poet, and in post-Aug. prose), 1. Light of day, daylight: contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos, Ov. M. 7, 411 ; so id. ib. 5, 444 ; 13, 602 ; Luc. 4, 68 ; Plin. 33, 4, 21 ; Plin. Ep. 6, 20, 6 ; 9, 36, 2, et al. ; hence also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237 ; and trop. of the conscience : saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae, id. ib. 1, 52. — And in a kindr. signif, 2. For coelum, The sky, the heavens: sub quocumque die, quocumque est si- dere mundi, Luc. 7, 189 Corte ; so id. 8, 217 ; Stat. Th. 1, 201— Hence like coelum, ■J>. The weather : totumque per annum Durat aprica dies, Val. Fl. 1, 845 ; so tran- quillus, Plin. 2, 45, 44 : mitis, id. 11, 10, 10 : pestilentes, id. 22, 23, 49. III. Dies personified : \, i. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bac. 2, 3, 21 ; coupled with Mensis and Annus, Ov. M. 2, 25.-2. As ■fern., The daughter of Chaos, and mothtr of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef. ; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59.— Hence diu, adv. (old abl. form), I. (ace. to no. I. B, 2) By day (only in connection with noctu, and perh. only in the follg. passa- ges) (cf. above, no. I. B, 2) : noctuque et diu, Plaut. Casin. 4, 4, 5 ; so noctu diuque, Titin. and Sail. Hist, i'rgm. in Chads, p. 185 P. : nee noctu, nee diu, Plaut. frgm. ap. Non. 98, 27 (Tac. Ann. 15, 12 fin., the MSS. vary between diu and die; v. Ru- pert, ad loc). II, (ace. to no. II. A, 3, lit. : a space of time, a while ; hence, with intens. signif.) A long time, long while, long (so innumer- able times in all periods and 6orts of writing) : nimis diu et longum loquor, Plaut. Ps. 2, 3, 21 ; cf. so coupled with longum, id. Epid. 3, 2, 40 : diu multum- que scriptitare, Cic. de Or. 1, 33, 152 ; so diu multumque, id Or. 1 ; Phil. 13, 5 ; Sull. 26. 73 ; Att 4, 13 fin. ; Sail. J. 94, 3 ; Petr. 23 fin. : Flor. 2, 3, 5, et saep. ; also mulrum diuque, Cic. de Sen. 3 fin. : mul- rum et diu, id. Agr. 2, 32, 88; Inv. 2, 19, 58 : multiim ac diu, App. M. 2, p. 126 ; cf. also recordatus multum et diu cogitavi . . . 468 DIFF Earn rem volutavi et diu disputavi, Plaut. Most 1, 2, 1 and 4 : saepe et diu, Cic. Quint 31, 96 ; cf. saepe diuque, Hor. Ep. 1, 13, 1 ; diu diuque, App. M. 5, p. 167 ; 12, 266 : diu atque acriter pugnatum est, Caes. B. G. 1, 26 ; 3, 21, et saep. : diu ego hunc cruciabo, Plaut Capt 3, 5, 73 ; so id. Pers. 2, 3, 12: Stoici diu mansuros aiunt animos : semper, negant, Cic. Tusc. 1,31/». : diu princeps oratorum, aliquan- do aeraulus Ciceronis, Quint. 11, 3, 8 : tam diu restitisti, Plaut. Most 3, 2, 100 ; so tam diu, id. Mil. 3, 1, 34 ; 4, 2, 89 ; Poen. 3, 1, 45 ; Ter. Ad. 2, 2, 27 ; Hec. 4, 4, 23 ; Phorm. 1, 3, 13, et al. : eo, quo jam diu Sum ju- dicatus, Plaut Men. 1, 1, 20; so jam diu, id. Capt. 4, 2, 102 ; Most. 1, 3, 144 ; Poen. 5, 4, 29 ; cf. diu est jam, id. Most. 1, 4, 25 : ille vult diu vivere, hie diu vixit : quam- quam, o di boni ! quid est in hominis vita diu ? Cic. de Sen. 19, 68 and 69 ; cf. sat diu vixisse, Plaut. Capt. 4, 2, 12: nimis diu maceror, id. Epid. 3, 1, 2; so nimis diu, id. Merc. 1, 54 ; Pers. 4, 4, 105, et al. : non diu apud hunc servies, Plaut. Pers. 4, 4, 65 ; cf. haud diu, id. Mil. 2, 1, 17 ; Ter. Eun. 2, 3, 67, et al. — Comp. : nolo te jac- tari diutius, Plaut. Trin. 3, 2, 59; so id. Rud. 1, 2, 5 ; Ter. Heaut. 1, 1, 50 ; 3, 1, 15 ; Cic. Lael. 27, 104 ; Rose. Am. 7 fin. ; Verr. 1, 13, 34 ; Att. 7, 3 ; Caes. B. G. 1, 16, 5 ; 1, 26, 1, et'saep. In the historians freq. i. q. : A long while, very long, no com- parison being intended : ne diutius com- meatu prohiberetur, Caes. B. G. 1, 49 ; id. ib. 3, 9, 5 ; cf. id. ib. 3, 29, 2; 4, 35, 2 ; 7, 20, 5, et saep. : neque illis, qui victori- am adepti forent, diutius ea uti licuisset, Sail. C. 39, 4 ; Tac. H. 1, 9, et saep.— Sup. : (Cato) qui senex diutissime fuisset, Cic. Lael. 1, 4 ; so id. Pis. 37 ; Manil. 5 Jin. ; Caes. B. G. 6, 21, 4 ; Suet. ViL 14, et al. : ut quam diutissime te jucunda opinione oblectarem, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1 ; so with quam, Caes. B. C. 3, 102, 3. 2. T r an s f. : Long smce, a great while ago (mostly ante-class.) : quod arci, diu facti, celeriter corruissent, Var. in Non. 77, 14 ; cf. scelus, inquam, factum'st jam diu antiquom et vetus, Plaut. Most. 2, 2, 45 ; so jam diu, id. Epid. 1, 1, 9 ; Men. 2, 3, 28 ; Pseud. 1, 3, 4 ; Ter. Eun. 5, 6, 1 ; Cic. Att. 1, 19, 9, et al. ; for which also diu jam, Plin. 25, 1, 1; 15, 15, 17; 19, 4, 15 : is ex Anactorio .... hue commigra- vit in Calydonem haud diu, not long ago, a short time ago, Ter. Ad, 4, 5, 15: nee loci gnara sum, nee diu hie fui, it is not long since I was here, Plaut. Rud. 1, 3, 28 : jam diu est factum, quom discesti ab hero, Plaut. Asin. 2, 1, 3 ; so with follg. quom, id. Merc. 3, 1, 44 ; with postqnam, id. Pers. 5, 2, 41 ; with quod, id. Amph. 1, I, 146. III. In Mela repeatedly transf. to place : A long way : Italia . . . inter superum mare etinferum excurrit diu solida, Mel. 2,4,1; so id. 1, 2, 3; 1,3,5. See more on this Adv. in Hand Turs. II. p. 285-291. 'diesis. is,/.= iicait. In ancient mu- sic, 1. A quarter~to?ie,Vitr. 5, 4; Macr. Somn. Scip. 2, 1 ad fin. — 2. The first aud- ible tone of an instrument, Vitr. 5, 3. Diespiter, t ris . m - t acc - t0 G - F. Grotefend, comp. of Dies, an Umbrian prolongation of Dis, and pater] Another name for Jupiter, Var. L. L 5, 10, 20 ; 9, 45, 146 sq. ; Plaut. Capt. 4, 4, 1 ; Poen. 3, 4, 29 ; 4, 2, 47 ; Hor. Od. 3, 2, 29 ; Cell. 5, 12, 5 ; Macr. S. 1, 15 ; Arn. 2, p. 93. diffamatio, onis,/. [diffamo] A publishing, promulgation: Aug. Civ. D. 3,31. diffamia, ae, /. [dis-fama] Defama- tion, pern, only in Aug. Civ. D. 3, 31, and Quaest. Vet. Test. dif- famo, avi, arum, 1. v. a. [fama] To spread abroad by an ill report ; to pub- lish, divulge (rare and not ante-Aug.) : vulgat adulterium diffamatumque parenti Indicat, Ov. M. 4, 236 ; cf. prava, Tac. A. 14, 22 : aliquem procacibus scriptis, Tac. A. 1,72; cf. aliquem probroso carmine, id. ib. 15, 49 : aliquem probris, App. M. 1, p. 107. — With an object-sentence : ditta- mat, inrendio repentino domum suam possideri, App. M. 4. p. 147 2. m ' ate DIFF Lat not in a bad sense : To promulgate, make known : Aug. de Morib. Eccl. 14. diffarreatJO) onis, /., genus sacrifi- ce, quo inter virum et mulierem fiebat dissolutio. Dicta diffarreatio, quia fiebat farreo libo adhibito, Fest. p. 56 : opp. con- farreatio, Inscr. Orell., no. 2648 ; v. con- farreatio. diff erens and differenter, v. dif fero, Pa. differentia) ae, /. [differo] A differ ence, diversity (good prose, esp. freq. in Quint.) : (a) c. gen. : honesti et decori Cic. Oif. 1, 27, 94 : naturarum, id. ib. 1, 31 112 : morum, Petr. 84, 1 : personaruin locorum temporumque, Quint. 12, 10, 70 nostri Graecique sermonis, id. ib. 9, 4 146, et saep. In plur. : Graeci sermonis, Quint. 11, 2, 50.— (/3) Abs. : quanta dif ferentia est in principiis naturalibus, Cic. Fin. 5, 7, 19 ; so Quint. 3, 7, 25 ; 3, 8, 37 ; 7, 2, 48, et saep. differitas, atis, /. fid.] (ante- and post-class. ; v. the preced. art.) A differ- ence, Lucr. 4, 638 ; Arn. 2, p. 54 ; 7, p. 233. difcferO) distuli, dilatum, diiferre (inf. diiferrier, Lucr. 1, 1087. In tmesi : disque tulissent, Plaut. Trin. 4, 1, 14), v. a. and n. 1. Act. : To carry from each other, to carry different ways ; to spread abroad, scatter, disperse (quite class.). A. Lit: scintillas agere ac late dif- ferre favillam, Lucr. 2, 675 ; cf. favillam longe (ventus), id. 6, 692 ; so nubila (vis venti), id. 1, 273 ; Virg. G. 3, 197 : ignem (ventus), Caes. B. C. 2, 14, 2 ; cf. id. B. G. 5, 43, 2 : majorem partem classis (vis Af- rici), Vellej. 2, 79, 2 : rudentes fractosque remos (Eurus), Hor. Epod. 10, 6, et saep. ; cf. also Plaut. Trin. 4, 1, 14: nos mm senpha tempestas dextrovorsum Differt ab illis, id. Rud. 2, 3, 39 ; cf. Lucr. 1, 1087 : cytisum, to plant apart, in separate rows, disserere, digcrere, Var. R. R. 1, 43 ; so Col. 11, 3, 30 sq. ; 38 ; 42, et al. ; cf. ul- mos in versum, Virg. G. 4, 144 Voss. : ut formicae frustillatim (te) differant, I'laut. Cure. 4, 4, 20 ; cf. insepulta membra (lupi), Hor. Epod. 5, 99 ; and Metum in diversa (quadrigae), Virg. A. 8, 643. B. Trop.: 1, To distract, disquiet, disturb a person (so only ante-class.) : vorsor in amoris rota miser, Exanimor, feror, diiferor, distrahor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5 ; so differor clam ore, id. Epid. 1, 2, 15 : cupidine ejus, id. Poen. 1, 1, 28 ; cf. amore istius, id. Mil. 4, 4, 27 : laetitia, id. True. 4, 1, 3 : doloribus, Ter. Ad. 3, 4, 40. Less freq. act. : aliquem dictis, to confound, Plaut. Ps. 1, 3, 125 ; cf. Ter Andr. 2, 4, 5 Buhnk. 2. To spread abroad, publish, divulge any thing ; with a personal object : to cry down, to defame (mostly ante-class, and post-Aug. ; not in Cic, Caes., or Sail.) : («) c. ace. rei: quum de me ista foris ser- monibus differs, Lucil. in Non. 284, 16 ; cf. rumores famam different licebit nos- que carpant, Var. ib. 18 : commissam li- bertatem populo Rom. sermonibus, Liv. 34. 49 : promissum jus anulorum fama distulit, Suet. Caes. 33. With an object- sentence : ne mi hanc famam differant, Me dedidisse, etc., Plaut. Trin. 3, 2, 63 ; so Ter. Heaut. prol. 16 ; Nep. Dion 10 ; V;il. Fl. 1, 753. With follg. quasi, and an ob- ject-sentence : rumore ab obtrectatori- bus dilato, quasi eundem mox et discru- ciatum necasset, Suet. Aug. 14, et saep.— Impers. : quo pertinuit differri ctiam per externos, tamquam veneno intercep- tus esset, Tae. A. 3, 12 ; cf. id. ib. 4, 25 — (0) c. ace. pers. : aliquem pipulo, Plaut. Aul. 3, 2, 32 ; so aliquem maledicendo sermonibus, Lucil. in Non. 284, 24 : dom- inos variis rumoribus, Tac. A. 1, 4 : te circum omnes alias puellas, to bring into bad odor with them, Prop. 1, 4, 22. In the pass. : differor sermone miser, Caecil. in Gell. 2, 93, 10 ; so acterna differor invidia, Prop. 1, 16, 48. 3. With reference to time : To defer, put off, jirotract, delay any thing ; with » personal object : to put off, amuse with promises, get rid of (so quite class, and very freq.): (u) c. ace. rei: cetera prne- senti sermoni reserventur : hoc tamen non queo differre, etc., Cic. Q. Fr. 2, 8 : JDIFF differre quotidie ac procrastinare rem, id. Rose. Am. 9 ad fin. : saepe vadimonia, id. Quint. 5 fin.: iter in praesentia, Caes. B. 0. 3, 85, 4 : pleraque (coupled with omittere in praesens tempus), Hor. A. P. 44 : distulit ira sitim, Ov. M. 6, 366, et eacp. : differri jam hora non potest, Cic. Phil. 6, 7, 19; bo tempus, id. ib. 8, 8 ; Prov. cons. 11 fin. ; Liv. 3, 46 ; Ov. M. 1, 724 ; 3, 578 ; 9, 766 sq. : diem de die, Liv. 25, 25, ct saep. : quaerere distuli, Hor. Od. 4, 4, 21 ; so with the inf., Liv. 42, 2 (but not Suet. Caes. 81 ; where agere belongs to proposuerat, cf. id. Aug. 72 ; Calig. 49) : nihil ililaturi, quin periculum summae rerun] l'acerent, Liv. 6, 22 fin. ; so with fijllg. quin, Suet. Caes. 4 : reliqua differa- mi» in craslinum, Cic. Rep. 2, 44 fin. ; so aliquid in posterum diem, id. Deiot. 7, 21 ; oj l laes. B. C. 1. 65 fin. : in posterum, Cic. Verr. 2, 1, 32 ; so Caee. B. G. 7, 11, 5 : in aliud tempus, Cic. Brut. 87; Caes. B. C. 1, tHi, 2 : in adventum tuum, Cic. Fam. 2, 3 ad fin.: diem edicti in a. d. JV. Kal. Dec, id. Phil. 3, 8, 20 : curandi tempus in annum, Hor. Ep. 1, 2, 39, et saep. — Poet.: Augustus, Prop. 4, 6, 82. — Rarely with ad : aliquid ad crudelitatis tempus distulisse, Cic. Vat. 11 fin. ; cf. the follg. — (/3) <*. ace. pers. : differri non posse adeo concitntos animos, Liv. 7, 14 : dilatus per frustrHtioncm, id. 25, 25 ; cf. aliquem va- riis frustrationibus, Just. 9, 6 fin. : Cam- panos, Liv. 26, 33 : aliquem petentem, Suit. Vesp. 23 Ern. : caros amicos (opp. properare), Mart. 13, 55, et saep. Poet. : vivacem anum, i. e. to keep for the future, Co preserve, alive, Ov. M. 13, 519 : aliquem in tempus aliud, Cic. Fam. 5, 12 fin. ; so aliquem in spem impetrandi tandem ho- noris, Liv. 39, 32 : aliquem in septimum diem, Suet. Tib. 32 ; id. Caes. 82 Oud. ; id. Aug. 44yi7j„ et saep. Rarely with ad : legati ad novos magistratus dilati, Liv. 41, 8 ; so aliquem ad finem muneris, Suet. Vit. 12 : quas (legationes) partim dato responso ex itinere dimisit, partim distu- lit Tarraconein, Liv. 26, 51. H, Neutr.. qs. To come apart, to sepa- rate, i. e. To differ, be different (so esp. freq. since the Ciceron. period) : qui re con- ' senticntes vocabulis differebant, Cic. Fin. 4, 2 fin. ; cf. naturis differunt, voluntate autem similes sunt, id. de Or. 2, 23 : ver- bo differre, re esse unum, id. Caecin. 21, 59 : distnre aliquid aut ex aliqua parte dift'erre, id. Caecin. 14 : nihil aut non fere mulfum differre, id. de Or. 40 fin.: paul- lum diflen-e, id. Agr. 2, 31, 85, et saep. : uec quicquam differre, utrumne ... an, etc., Hor. S. 2, 3, 251 ; cf. quid enim dif- fert, barathrone Doncs quicquid habes, an? etc., id. ib. 166.— (ji) With ab : ita ut pauxillum differat a cavillulis, Plaut True. 3, 2, 18 : quidnam esset illud, quo ipsi (poetae) differrent ab oratoribus, Cic. Or. 19, 66 ; id. Off. 1, 27 ad fin. : quid hoc ab illo differt ? id. Caecin.14 ; id. Manil. 5 fin. : multum a Gallica consuetudine, Caes. B. G. 5, 14 ; cf. ib. 6, 21 ; 6, 28, 5 : hoc fere ab reliquis differunt. quod, etc., id. ib. 6, 18, 3, et saep.— (j) With inter : Cic. Rep. 1, 43 : ut non multum differat inter summos et mediocres viros, id. Off. 2, 8, 30 : multa sunt alia, quae inter locum et locum plurimum differunt (for which, shortly before, inter locorum naturas quantum intersit), id. Fat. 4 : haec cogi- tatione inter se differunt, re quidem cop- ulata sunt, id. Tusc. 4, 11 ; so inter se ali- qua re, id. Opt gen. 2, 6 ; N. D. 1, 7, 16 ; Caes. B. G. 1, 1, 2 ; 6, 11, 1 ; Quint. 12, 10, 22 : 34 ; 67. et saep. : quae quidem inter 6e plurimum differunt, Quint. 5, 14, 27. — (c) Rarely with cum : occasio cum tem- pore hoc differt, Cic. Inv. 1, 27 ; so hoc genus causae cum superiore hoc differt, quod, ac, id. ib. 2, 30, 92 Orell. N. cr.— (t) So rarely, and only poet or in post- Aug. prose, c. dot. : quod pede certo Dif- fert sermoni sermo merus, Hor. S. 1, 4, 48 : tragico differre colori. id. A. P. 236 ; Plin. 9, 55, 54; ct id. 9, 8, 7.— Hence difierene, enris, Pa. Different; in Quintihan subst {opp. proprium), a differ- ence, Quint. 5, 10, 55 ; 58 ; 6, 3, 66 ; 7, 3, 3 ; 25 sq.— * Adv. diflerenter, Differently: Solin. 1. * dif-fcrtus, a, urn, Part, [farcio, kept DIFF asunder, 6tretched out by stuffing, i. e.] Stuffed full, filled, crowded (rare, but quite class. ; not in Cicero) : plena lictorum provincia, differta exactoribus, * Caes. B. C. 3, 32, 4 ; so corpus odoribus, Tac. A. 16, 6 : Forum Appi nautis, Hor. S. 1, 5, 4 ; cf. simply forum, id. Ep. 1, 6, 59. * dif-f lbulo- are, v. a. To unclasp, unbuckle : toto cnlamydem diffibulatauro, Stat. Th. 6, 570. difficile) ad «- With difficulty : v. fol- lowing art. ad fin., no. a. di£ficiliS) e, (old form difficul, like facul, famul, simul, etc., Var. in Non. Ill, 25), adj. [facilis ; hence, far from easy to do, to accomplish, to bear, etc. ; v. facilis, i e.] Hard, difficult, troublesome (very freq. and quite class.), I. In gen.: nulla est tarn facilis res, quin difficilis siet quam invitus facias, Ter. Heaut. 4, 6, 1 ; cf. Plaut. Trin. 3, 2, 20; and sacrorum diligentiam difficilem, apparatum perfacilem esse voluit, Cic. Rep. 2, 14 Mos. : facilia ex difficillimis, Caes. B. G. 2, 27 fin. : quam graves, quam difficiles plerisque videnrur calamitatum societates ! Cic. Lael. 17 fin. : res arduae ac difficiles, id. Inv. 2, 54, 163 ; cf. id. Or. 10 ; Tusc. 3, 34 fin. ; Plin. 17, 4, 3, § 28 : contortae res et difficiles, id. de Or. 1, 58 fin.: quam scopuloso difficilique in loco verser, id. Div. in Caecil. 11, 35 ; cf. in lo- cos difficiles abire, Sail. J. 87 fin. Kritz. : iter angustum et difficile, Caes. B. G. 1, 6 ; B. C. 1, 65, 3: valles, id. ib. 1, 68, 2: diffi- cili et arduo ascensu, id. ib. 3, 34 ; Cic. Verr. 2, 4, 23 : difficilis atque impedita palus, Caes. B. G. 7, 19 : transitus, id. ib. 6, 7, 5 : aditus, id. ib. 7, 36 ; Hor. S. 1, 9, 56 : tempus anni difficillimum, Caes. B. C. 1, 48, 5 ; so difficili reipublicae tem- pore, Cic. Manil. 21 : difficillimo reip. tem- pore, id. Phil. 5, 13, 36 ; cf. id. Caecin. 4, 11 : difficilioribus usi tempestatibus, Caes. B. C. 3, 15, 4 : partus, Plin. 24, 5, 13 : uri- na, id. 23, 9, 83 : venter, id. 22, 13, 15, et saep. : (Macer et Lucretius) alter humilis, alter difficilis, Quint. 10, 1, 87 Frotsch. : nimium difficile est reperiri amicum, Plaut. Trin. 3, 1, 20; so with a subject- sentence, Ter. Andr. 1, 3, 6 ; Lucr. 1, 138 ; Cic. Lael. 6, 22 ; 8, 26 ; 10, 33, et saep. ; Caes. B. G. 1, 14, 2; 7, 58, 2 ; B. C. 1, 50 fin., et saep. : (rebus) difficilibus ad elo- quendum, Cic. Off. 1, 35, 126 ; so ad per- cipiendum, Quint. 8 prooem. § 4 ; cf. ad fidem, Liv. 3, 5 : difficile factu est, Cic. Rep. 1, 43 ; so factu, id Off. 1, 21, 71 Beier ; N. D. 3, 1 ; Univ. 11 : dictu, id. Lael. 3, 12 ; 7, 23 ; Fam. 1, 7, 2 : aditu (locus), Sail. J. 91 fin. Kritz. : fructus difficilis concoctio- ni, Plin. 23, 8, 79 : in difficili esse, Liv. 3, 65 fin. ; so Cels. 5, 26, 1 ad fin. ; Scaev. Die. 28, 2, 29, \ 15. Si. In partic, of character : Hard to manage or to please, obstinate, captious, morose, surly: difficiles ac morosi, Cic. Or. 29 ad fin. ; cf. id. Fin. 1, 18, 61 ; Att. in Non. 407, 25 ; Hor. S. 2, 5, 90 ; A. P. 173 : senex, Ter. Heaut. 3, 2, 24 ; cf. mo- derati nee difficiles nee inhumani senes, Cic. de Sen. 3, 7; and sunt morosi et anxii et iracundi et difficiles senes, id. ib. 18, 65 Gernh. : avunculus difficillima natu- ra, Nep. Att. 5 ; cf. difficili bile tumet je- c.ur, Hor. Od. 1, 13, 1: parens in liberos difficilis, Att. in Cic. N. D. 3, 29, 72 : Pe- nelopen difficilem procis, Hor. Od. 3, 10. 11 ; so vocanti, id. ib. 3, 7, 32 : Gradivo, Ov. A. A. 2, 566 : precibus, id. Pont. 2, 2, 20. Adv. : (a) difficile, With difficulty (very rare perh. not ante- Aug., since in Cic. Inv. 2, 56, 169 it is very dub.), Vellej. 2, 63, 3 ; Plin. 27, 12, 94 ; Suet. Gramm. 11 ; Just 27, 3, 2 ; Pall. Jan. 7.— (Ji) dif fi- culter, Caes. B. C. 1, 62; Sail. C. 14, 5; Auct. B. Alex. 48, 2 ; Liv. 1, 52 ; 42, 54 ; Tac. A. 12, 35 ; Suet Claud. 41 ; Vitell. 14 : Quint. 1, 3, 3, et al. (in Cic. Inv. 2, 56, 169 dub. ; v. Orell. N. cr.).—(y) difficil- Iter, Cic. Acad. 2, 16, 49 and 50; Col. 5, 3, 1 ; 5, 7, 1. — b. Comp. : difficilius, Caes. B. G. 7, 58 ; Quint 1, 12, 8 ; 11, 2, 28 ; Plin. 22, 21, 28 ; Suet. Caes. 29 ; Ner. 43. et al. — C. Sup. : difficillime, Cic. LaeL 17, 64 ; Plin. 16, 33, 60 ; 19, 7, 35, et al. difficiliter. ad "- With difficulty ; v. difficilis, ad fin., no. y. DIFF difficult v - difficilis, ad init. difficultas, atie, /. [difficilis] Diffi- culty, trouble, distress, poverty: X. In gen. (freq. and good prose in sing, and plur.^) : («) c. gen. : difficultas ineundi consilii, Cic. Rep. 1, 34 ; so discendi (coupled with labor), id. Div. 1, 47, 105 : dicendi, id. de Or. 1, 26, 120 : navigandi, id. ib. ], 18,82; Caes. B. G.3, 12 fin.: belli gerendi, id. ib. 3, 10: faciundi pontis, id. ib. 4, 17, 2, et saep. : viarum, Caes. B. G. 7, 56, 2 ; B. C. 1, 70 ; cf. loci, Sail. J. 98, 5 ; Tac. Agr. 17 fin. : rerum, Cic. Div. in Caecil. 12 ; Sail. C. 57, 2 ; Suet Tib. 16 ; 21 : morbi, Cels. 3, 1 : cf. urinae, id. 2, 1, et al. : vecturae, Cic. Verr. 2, 3, 82 : sum- ma navium, id. ib. 2, 5, 20 : rei frumenta- riae. Caes. B. G. 7, 17, 3 : annonae, Suet Aug. 41 ; cf. numaria, want, scarcity of money, Cic. Verr. 2, 2, 28 ; Suet. Tib. 48 ; and domestica, distressed circumstances, Cic. Cat. 1, 6, 14, et saep.— (/3) Abs. : ne qua ob eatn 6uspicionem difficultas eve- niat, Plaut. Epid. 2, 2, 105 ; Ter. Hee. 4, 4, 45: perspicio quantum in agendo diffi; cultaris et quantum laboris sit habitura (altera pars actionis), Cic. Clu. 1, 2; so coupled with labor, Quint. 11, 1, 68 ; and habere difficult-item, Cic. Brut. 7 ; Att. 13, 33 : magnam res ad receptum difficulta- tem afferebat, Caes. B. C. 3, 51, 6 ; so with ad aliquid, id. B. G. 7, 10, 1 ; and without it Cic. Q. Fr. 1, 1, 11 : delabi in difficul- tates, id Fat. 17 : res est in magnis diffi- cultatibus, Caes. B. G. 7, 35, et saep. * 2. 1 n P arti c. (ace. to difficilis, no. II.) Obstinacy, captiousness, moroseness: ar- rogantiam pertulit, difficultatem exsor- buit, Cic. Mur. 9. diff icultcr, adv. With difficulty ; v. difficilis, ad fin., no. (i. diffidens and diffidenter. v. diffi- do, Pa. diffidentia, ae. /. [diffido] Want of confidence, mistrust, distrust, diffidence (quite class. ; not in Caes.) : fidentiae con- trarium est diffidentia, Cic. Inv. 2, 54, 165 ; cf. Tusc. 4, 37, 80 ; so without gen., Quint 5, 7, 1 ; 8 prooem. § 27 ; 9, 2, 72 ; Ov. R Am. 543, et al. : diffidentiam rei simulare, Sail. J. 60, 5 ; so memoriae, Quint. 11, 3, 142 : causae, Plin. Ep. 5, 1, 7 : copiarum, Suet. Oth. 9, et al. : non tarn diffidentia, futurum quae imperavisset, quam, etc., Sail. J. 100, 4. difrfidO) fisus, 3. v. n. Not to trust, to mistrust ; to be distrustful or hopeless, to despair (freq. and quite class.) : (u) c. dat. (so most freq.) : eum potius (corrupisse), qui 6ibi aliqua ratione diffideret, quam eum, qui omni ratione confideret, Cic. Clu. 23, 63 ; so sibi, Plaut Rud. prol. 82 ; Cic. Prov. cons. 16, 38 : sibi patriaeque, Sail. C. 31, 3 : suis rebus, Caes. B. G. 5, 41, 5 ; Sail. J. 32, 5 ; 46, 1 ; 75. 1 : suae atque omnium saluti, Caes. B. G. 6, 3«, 2 : summae rei, id. B. C. 3, 94 ./>«..- perpetui- tati bonorum, Cic. Fin. 2, 27, 86 : ingenio meo, id. Mur. 30, 63 : huic sententiae, id. Tusc. 5, 1, 3 : illis (viris), Ov. Her. 10, 97 : coelestibus monitis. id. Met. 1, 397, et saep. — Impers. : cur M. Valerio non diffide- retur, Liv. 24, 8 ; so Tac. A. 15, 4.— (,5) With an object-sentence: antiquis- simi invenire se posse, quod cuperent, diffisi sint, Cic. Acad. 2, 3 ; so id. Quint. 27,77; Or. 1,3; 28,97; Caes. R. G. 6, 36; Quint. 10. 1, 126, et al. ; cf. quos diffidas sanos facere, fades, Cato R. R. 157, 13. — * (y) With ne: ne terras aeterna teneret, Lucr. 5, 988.— (.5) Rarely c. abl. (alter the analogy of fido and contido) : diffisus oc- casione, Suet Caes. 3 Burm. and Oud. ; so paucitate suorum, Frontin. Strat 1, 8, 5 Oud. : paucitate cohortium. Tac. H. 2, 23 : potestate, Lact. 5, 20 (also Caes. B. C. 1, 12, 2, several good MSS. have volun- tate ; and ib. 3, 97, 2 : eo loco, v. Oud. on the former pass.). — (e) Abs. : Plaut. Merc. 5, 2, 15 : jacet, diffid.it, abjecit hastas, Cic. Mur. 21, 45 : ita graviter aeger, ut omnes medici diffiderent id. Div. 1, 25, 53 : de Othone, diffido, id. Att. 12, 43, et al.— Hence diffidenter, adv. Without self-confi- dence, diffidently (very rare) : timide et diffidenter attingere aliquid, * Cic. Clu. 1 ; cf. timidius ac diffidentius bella ingredi, Just 38, 7, 4. 469 DIF1 1 dif-findOt f idi. fissum (also written diffisum, v. q. seq.), 3. v. a. To cleave asunder, to divide (rare, but quite class.) : I. Lit: vitem medium per medullam, Cato R. R. 41, 2 : malo9, Enn. Ann. 15, 1 : ramum, Var. R. R. 1, 40 ad Jin. : terram, Lucr. 6, 584 : saxum, Cic. Div. 1, 13 Jin. : semen compressu suo (terra), id. de Sen. 15, 51 ; Catull. 97, 7 : natem, Hor. S. 1, 8, 47 : tempora plumbo, Virg. A. 9, 589 ; Suet. Gram. 11, et saep. — Poet. : urbium portas muneribus, i. e. to open, Hor. Od. 3, 16, 13. — 2. Transf., with an abstr. ob- ject : conjunctionem duplicem in longi- tudinem, Cic. Univ. 7. — II, .Trop. : ri- gentem servi tenacitatem, App. M. 9, p. 225. — Esp. freq. B. Diem, jurid. t. t.: lit, To break off a matter, i. e. to put it off to the following day : XII. Tab. ap. Fest s. v. reus, p. 227 ; v. Dirks. Transl. p. 203 sq. ; and cf. Dip. Dig. 2, 11, 2, § 3 : triste omen diem diffi- dit, Liv. 9, 38 ad fin. ; Gell. 14, 2, 11.— *2. Transf.: diem somno, Var. R. R. 1, 2, 5. dif-fing'O, ere, v. a. To form differ- ently, to remodel, to make anew (very rare ; perh. only in the follg. passages) : fer- rum incude, Hor. Od. 1, 35, 39. — 2> Trop. : neque diffinget infectumque red- det, Quod fugiens semel hora vexit, to alter, Hor. Od. 3, 29, 47 ; id. Sat 2, 1, 79. * diffisslO; onis, /. [diffindo, no. B.] The putting off of business to the follow- ing day : in dierum difnssionibus com- perendinationibusque, Gell. 14, 2, 1. diffissus. a, um, Part., from diffindo. diffisuS; % um, Part., from diffido and diffindo. dif-f iteor? eri, v. a. [fateor] To disa- vow, to deny (very rare ; perh. only in the follg. passages) : numquam diffitebor mul- ta me simulasse invitum, Plane, in Cic. Fam. 10, 8. 4 ; so with an object-sentence, Quint. 2, 17, 5 : obscenum, opus, Ov. Am. 3, 14, 28 ; Aus. Caes. 14. dif-fletus. a, um, Part, [fleo] Cried out, spoiled with weeping (post-class, and very rare) : oculi, App. M. 1, p. 104 ; Pseu- do-Quint. Decl. 6, 4. dif-fflo, a vi> atum, 1. v. a. To blow apart, disperse by blowing, "flatu distur- bare," Non. (ante- and post-class.) : pars difrlatur vento, Lucil. in Non. 97, 12 ; so legiones spiritu, Plaut Mil. 1, 1, 17 : nu- bila (nimbi), Aus. Ephem. ad fin. : pulve- rem (ventus), Prud. Hamart. 388. dif-fluOj ere, v. n. To flow asunder, flow in different directions, to flow away (quite class. ; repeatedly in Lucret, but not found in Virg., Hor., or Ovid) : I, Lit. : diffluere humorem cernis, Lucr. 3, 436 ; cf. ut nos quasi extra ripas diffluen- tes coerceret, Cic. Brut. 91 ad fin. ; cf. in plures partes (Rhenus), Caes. B. G. 4, 10, 4; Lucr. 3, 198. — Poet, of that from which any thing flows : duo juvenes, Su- dore multo diftiuentes, dripping with per- spiration, Phaedr. 4, 25, 23 ; so too, sudo- re, Plin. 21, 13, 44.-2. Transf. : To dis- solve, melt away, disappear: privata cibo natura animantum Diffluit amittens cor- pus, Lucr. 1, 1038 : juga montium difflu- unt, Sen. Ep. 91. II. Trop.: luxuria et lascivia difflu- ere, Ter. Heaut 5, 1, 72 ; so luxuria, Cic. Off. 1, 30, 106: luxu et inertia, Col. 12 prooem. § 9, for which, in luxum, Prud. Symm. 1, 125 : deliciis, Cic. Lael. 15 ; cf. otio diffluentes, qs. dissolved in ease, Cic. de Or. 3, 32 fin. ; cf. risu, App. M. 3, p. 132. — Of prolix discourse : diffluens ac solutum, Cic. Or. 70, 233 ; cf. verbis hu- midis et lapsantibus diffluere, Gell. 1, 15. * diP-fliiviOi are > "• "■■ [fluvius ; cf. quadrifluvium ] ( qs. to part into two streams, i. e.) To divide, to split apart : vitem, Col. Arb. 7, 5 ; cf. Schneid. on Pall. 12, 15, 3, p. 207eff. * diffluuS) a i um, adj. fdiffluo] Flow- ing asunder, overflowing : Mattius in Macr. S. 2, 16. * diffluxio, onis, /. [id.] A flowing off, discharge, Coel. Aur. Aeut. 2, 18. diffractus, a. um, Part., from dif- frinso. dif-fringTO ( K ' 9 ° written difr.), with- out perfi, fractum, 3. v. a. To break in pieces, to shatter (very rare) : crura, Plaut. 470 DIFF Asin. 2, 4, 68 : axem, Suet. Caes. 37 : gu- bernflculum, id. Aug. 17 : basin Colossici Apollinis, Vitr. 10, 6. dif-fugio. f Ogii 3- "". n. To fly asun- der, flee in different directions, to disperse, scatter (quite class. ; esp. freq. in Lucret. ; not found in Caes.) : diffugiebat enim va- rium genus omne ferarum, Lucr. 5, 1337 sq. ; id. 3, 256 ; cf. id. 1, 762 sq. : metu perterriti repente diffugimus, Cic. Phil. 2, 42, 108; so id. Fam. 15, 1, 5; Off. 3, 32, 114; Suet. Cnes.82; Ca)ig.57; Claud. 10; Hor. Od. 1, 35, 26 ; Virg. A. 2, 212 ; 4, 123 ; 5, 677 ; Ov. F. 2, 211 ; 3, 555 ; Met. 7, 257 ; 8, 298, et saep. : dift'ugfunt stellae, Ov. M. 2, 114 ; cf. diffugere nives, to scatter, dis- appear, Hor. Od. 4, 7, 1 ; and mordaces sollicitudines, id. ib. 1, 18, 4 : tota exter- rita silvis Diffugiunt armenta, Virg. G. 3, 150 ; cf. id. Aen. 10, 804 : Numidae ex castris, Auct B. Afr. 32. — Designating the limit: spiritus unguenti suavis dif- fugit in auras, Lucr. 3, 223 : in vicos pas- sim suos, Liv. 21, 28 ; cf. ad sua praesidia, Hirt B. G. 8, 35 fin. : ad naves, Virg. A. 2, 399. * diffugium. h, n. [diffugio] A fleeing in different directions, a dispersion : prox- imorum diffugia, Tac. H. 1, 39 ad fin. * dif-fulgiirOj are, v. a. To scatter lightning around : Sid. Carm. 11, 20. * dif-f ulmino, are, v. a. To scatter a multitude, qs. by lightning : Sil. 5, 276. * dif-f umlffO, are, v. a. To fu- migate : Theod. Prise. 4, 1. dlffimditO) are, v. intens. a. [diffun- doj To pour out, scatter, spread (very rare ; perh. only post-class.) : pretium per do- mos, Amm. 18, 5 : aliquid ex sese, id. 21, 1 : ubique sese diffunditans, id. 16, 12 : — amoris vi diffunditari ac deteri (* to be consumed, wasted), Pseudo-Plaut. Merc, prol. 58. dif-fundo. fudi, fusum, 3. v. a. To spread by pouring, to pour out, pour forth (very freq. and quite class.). 1, Lit: (glaeies) liquefacta se diffun- deret, Cic. N. D. 2, 10 : sanguis per venas in omne corpus diffunditur, id. ib. 2, 55, 138 : (unda) dift'unditur Hellesponto, Ca- tull. 64, 359 ; cf. turn freta diffundi jussit, to pour themselves forth, Ov. M. 1. 36 : vi- num de doliis, to draw off, bottle off; to fill, Col. 12, 28, 3 ; so of racking off wine, id. 3, 2, 26 ; Hor. Ep. 1, 5, 4 Schmid. ; Ov. F. 5, 517 ; Juv. 5, 30 ; 11, 159 ; Luc. 4, 379, et saep. 2. Transf., of non-liquid objects : To spread, scatter, diffuse: nitet diffuso ]u- mine coelum, Lucr. 1, 9 ; so id. 3, 22 ; cf. luce diffusa toto coelo, Cic. N. D. 2, 37 ad fin. ; and Val. Fl. 3, 559 : ab ejus summo rami late diffunduntur, * Caes. B. G. 6, 26 fin. ; cf. under Pa. : dederatque comam diffundere ventis, Virg. A. 1, 319 : so co- mam, Ov. Her. 5, 114 ; Fast. 3, 538 ; cf. capillos, id. Her. 10, 47 : signa (i. e. astra) coelo, Hor. S. 1, 5, 10 : equitem latis cam- pis, Virg. A. 11, 465 : modo via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et pa- tescit, spreads, diffuses itself, Plin. Ep. 1, 17, 3, et saep. : cibus in totas, per troncos ac per ramos diffunditur, Lucr. 1, 354 ; cf. partem vocum per aures, id. ib. 4, 571 : vim mali Herculeos per artus, Ov. M. 9, 162 : aethera late in omnes partes, Lucr. 5, 470 : flammam in omne latus, Ov. M. 9, 239 ; id. ib. 10, 24, et saep. II. Trop. : di vim suam longe lateque diffundunt, Cic. Div. 1, 36, 79 ; cf. in the part, perfi : error longe lateque diffusus, id. Fin. 2, 34, 115 ; and so late longeque, id. Leg. 1, 12, 34 : laus alicujus late lon- geque diffusa, id. Balb. 5, 13 : late et varie diffusus, id. Sest 45, 97 : flendo diffundi- mus iram, Ov. Hor. 8, 61 ; so dolorem suum flendo, id. Met. 9, 143 : tantam obliv- ionem sensibus, Hor. Epod. 14, 1, et saep. : Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium, spreads itself out, branches out, Virg. A. 7, 708 ; so affectus per totam actionem, Quint. 7, 10, 12 : bel- la et paces longum in aevurn, Hor. Ep. 1, 3, 8 ; so haec in ora virum, Virg. A. 4, 195 : animam in arma cruore, id. ib. 10, 908 : crimen paucarum in omnes, Ov. A. A. 3, 9 ; Plin. Pan. 56, 2. et saep. 2. In par tic., like dissolvere, sol- vere, remittere, etc., and opp. to contra- DIGB here, adducere, etc., with the accessory idea of non-restraint, freedom: qs. To let the heart, countenance, etc., flow freely, without constraint ; i. e. To cheer up, gladden, exhilarate : diffundet animos omnibus ista dies, Ov. A. A. 1, 218 ; so an- imos, id. Met. 4, 766 : vultum, id. Pont. 4, 4, 9 ; Met. 14, 272 ; Sen. Ep. 106.— b. Of the persons themselves : ut ex bonis am- ici quasi diffundantur et ineommodis con- trahantur, Cic. Lael. 13 fi?t. Klotz. iV. cr. : Jovem memorant, diffusum nectare, cu- ras Seposuisse graves, Ov. M. 3. 318, imi- tated by Stat. S. 4, 2, 54 ; cf. diffusus in risum, Petr. 10, 3 ; id. ib. 71, 1, et al.— Hence d i f f u s u s, a, um, Pa. Spread abroad, spread out, extended, wide (a favorite ex pression of the post-Aug. prosaists) : J Lit.: platanus patulis diffusa ramis, Cic de Or. 1, 7, 28 ; cf. dift'usiora consepta. Col. 1, 4, 7 ; and Plin. 16, 16, 28 ; Mart. 3 31 : latior scena et corona diftusior, Plin Ep. 7, 17, 9 : sus (opp. angusta), stout, fat Plin. 16, 6, 8 ad fin,— 2. Trop.: jus ct vile, quod nunc diffusum et dissipatum est, in certa genera coacturum, diffuse, prolix, Cic. de Or. 2, 33, 142 ; cf. Col. 11 1, 10; so opus diffusum, Plin. Ep. 3, 5, 6, and transf. to the writers : Diophanes to turn Dionysium, per multa diffusum vo lumina, sex epitomis circumscripsit, ia. 1, 1, 10 : amplius ac diffusius meritum Plin. Pan. 53, 3. — Adv. : res disperse e diffuse dictae unum in locum coguntui Cic. Inv. 1, 52 ; cf. haec latius aliquandi dicenda sunt et diffusius, more amply more in full, id. Tusc. 3, 10, 22. — Sup. d the adj. and adv. do not occur. diffusCj adv. Diffusely, copiously : v the preced., Pa., ad fin. * diff USllis* e, adj. [diffundo] DiJ fusivc : aether, Lucr. 5, 468. *diffusiOi on ' s > /• [diffundo, no. II 2] Cheerfulness : animi, Sen. Vit. beat. .' (shortly before, quies mentis). t diffusor; o" 3 ! ™- pd- no - I- 1] A drawer-off of liquids : oleaeius, Inscr Orell. no. 4077. diffilSUSi a > um, Part, and Pa., from diffundo. * dif-f ututllS- a, um, adj. [futuo] Ex hausted with venery : mentula, Catull. 29, 14. t dlgamia. ae,/. = ^[ya//ta, A marry- ing twice, Tert Monog. 6 ; Hier. adv. Jovin. 1, 37. t digammon, i, or digramma, &k» n., also digfammOS) '< /• (because of li- tera) = <5(vu/^ov (.sc. uroixeiov) or diyap- ua, The Aeolic double gamma or digam- ma (F), in Latin sometimes the letter V, sometimes F, or, according to the transi- tory regulation of the Emperor Claudius, written upside down, thus j (v. the let- ters F and V) : (a.) Digammon, Quint. 1, 4, 7 Zumpt and Meyer N. cr. ; Prob. Virg. G. 1, 70; Don. p. 1736 P. Lind,iV. cr. ; Cassiod. p. 2292 P.— (ft) Digammos litera, Tert Maur. p. 2387 P. ; and simply di- gammos, Serv. Aen. 1, 292; 642; 6, 359; Pompei. ad Don. p. 21 Lind. N. cr. — (y) Digamma, Prise, p. 542 P. ; 545 fin., ib. ; 709 ib., et al. — 2. Used jestingly to de- note An income-book (from the title Fun- dorum reditus, the first letter of which is a digamma), Cic. Att. 9, 9 ad fin. tdlgamuS; a , adj. = blyauoS, Tliat has been married twice, Tert. Exh. ad cast. 7 ; Hier. Ep. 2 fin., et al. Digentia, a e, / A small, clear stream that ran through Horace's villa, and fell into the Anio near the village of Mandela, now Licenxa, Hor. Ep. 1, 18, 104. dig cries, ei. /. [digero] An orderly distribution, a disposition, arrangement (late Lat), Macr. S. praef. 1, 16 med. di-g'ero, gossi, gestum, 3. v. a. To force opart, separate, divide, distribute. I. Lit: A. I" g en - ( 80 mostly post- Aus.) : (insulae) interdum discordantibus ventis digeruntur (opp. junctao copula- taeque), Plin. Ep. 8, 20, 6 ; cf. nubes (opp. congregare), Sen. Q. N. 7, 22 : nimbos, Plin. 31, 4, 30 ; and Plin. Ep. 2, 17, 9 : di gesti colores, Ov. F. 5, 213 : stercoris pars in prata digerenda, Col. 11, 2, 18 : radix digesta, Plin. 24, 17, 102 (or degesta, like id. 1.2, 27, 60 ?) : inque canes totidem trun- Diai co digestus ab uno Cerberus, divided, sep- arated, Ov. Her. 9, 93 ; cf. Nilus septem in cornua, id. Met 9, 774 (for which sep- tem discrelus in ostia Nilus, id. ib. 5, 324) ; and Crete centum per urbes, id. Her. 11), 67 : populus Romanus in classes (coup- led with distributus), Flor. 1, 6, 4, et eaep. ; ci". Ov. F. 6, 83. B. In p a r t i c. : 1, (likewise post- Aug.) : cibum, To cut up, divide : (den- ies) qui digcrunt cibum, Plin. 11, 37, 61 ; and still' more freq., like the class, conco- quere, to digest. Sen. Controv. 1 prooem. ; Cels. 3, 4 ; 4, 7 ; Quint. 10, 1, 19 ; 11, 2, 35, et al. I 2, In medic, lang., To dissolve, discuss, dissipate morbid matter, Cels. 5, 18 (twice) ; 1, 9 fin. ; 2, 17, et al. ; Plin. 20, 7, 26; 26, 7, 25, et al.— Esp. freq. and quite class., 3. With the accessory notion of ar- rangement : To distribute, arrange, dis- pose, set in order- quas (accepti tabulas) diligentiseime legi et digessi, Cic. Verr. 2, 1. 23 ; cf. id. Rose. Com. 3, 9 : capillos, Ov. Am. 1, 7, 11 ; and crines. Col. poet. 10, 165 ; cf. crines ordine, Mart. 3, 63 : asparagum, to plant in regular rows, Cato R. R. "161, 3 ; Plin. 19, 8, 42, § 149 ; cf. Virg. G. 2, 54 and 267 : bibliothecam, to arrange, Suet Caes. 44 : carmina in uu- merum, Virg. A. 3, 446 (" ordinal, dispo- nit," Serv.). U. Trop. : A. I n gen. (rare and not ante-Aug.) : quam meruit solus poenam digessit in omnes, Ov. M. 14,469: cf. mala per annos longos. id. Pont. 1, 4, 9 : tem- pora, id. Fast, 1. 27 ; cf. annum in totidem species, Tac. Germ. 26, et saep. — Freq. and quite class., B. In partic. : mandate, to set in or- der, Cic. Q. Fr. 2. 14, 3 : quaestiones, Quint 11, 2, 37 ; cf. id. ib. 10, 4, 1, Spald. iV. cr. : reliquos usus ejus suo loco, to re- late in order, Plin. 29, 2, 10, § 37, et saep. : post descripte et electe irj genus quodque causae, quid cuique conveniat ex hac co- pia digeremus, Cic. Iriv. 1, 30, 49 ; so om- ne jus civile in genera, id. de Or. 1, 42, 190 : commentarios in libros. Quint. 10, 7, 30 : res in ordinem, id. ib. 7 prooem. § 1 : argumenta in digitos, id. ib. 11, 3, 114 : commentarium per genera usus sui, Plin. 29, 1, 8, et saep.— Hence digestus, a, um. Pa. 1. (ace. to no. I. B, 1) In Marc. Empir., That has a good digestion : c. 22 mcd. — 2. (ace. to no. II. B) S u b s t Digesta, orum, n., A name given to a collection of writings distributed under certain heads, Gell. 6, 5 ; esp. of Justinian's code of laws, The Pan- dects. Digests ; cf. Just. Cod. 1, 17, 3, § 1. digesta) orum, n., v. the preced., ad tin. digestibilis. e. adj. (digero, no. I. B, 1] Pertaining to digestion (late Lat) : ci- bus. i. e. digestible, easy of digestion, Coel. Aur. Tard. 1, 5 : oxygarum, i. e. promot- ing digestion, Apic. 1, 34. * dlgestim. °dv. [digero] In order: aliquid acribere, Prud. aretp. 3, 129. dlgestio. onis,/. [id.] 1. A dissolving of tht: food, digestion (post-Aug.), Cels. pracf. ; Quint. 11, 3, 19 ; Capitol. Ver. 4 ; in the plur., Macr. 7, 4. — 2. -An orderly distribution^ division, arrangement : an- norum, Vellej. 2, 53 Jin. : (Italiae) in lite- ras, i. e. an orderly description (shortly before, descriptio), Plin. 3, 5, 6 fin. — As a rhetor. 1. 1., Cic. de Or. 3. 53, 205 (found also in Quint 9, 1, 31 ; 9, 2, 2). dlgestdrius* a. um, adj. [digero, no. I. B. 1] Promoting digestion (late Lat) : medicamentum, Plin. Valer. 2, 8 : em- bamma. Marc. Empir. 20. 1. digestus. a. um > Part, and Pa., from digero. * 2, digestuS) us. m. [digero] A dis- tributing : sanctarum opum, i. e. man- agement of the imperial treasury, Stat S. 3, 3, &&. * dlgitabulrim, i. "• [digitus] a glove worn in gathering olives, Var. R. R 1, 55, 3 (al digitalihus). digitalis; e. adj. fid.] Of or belong- ing to the finger : gracilitas. Plin. 14, 3, 4, § 40 : crassitudo, id. 22, 20. 23. * digitatas* a, um. adj. [id.] Having fingers or toes : aves, Plin. 11, 47, 107. DIGI dlffitellum* i. n. dim. [id.) The plant j house-leek, Col. 12, 7, 1 ; Plin. 18, 17, 45 ; 25, 13, 102 ; 26, 15, 92, et al. digituluS; •< ">. dim. [id.] A little Ungir, Plaut Rud. 3, 4, 15; Bacch. 4, 4, 24 ; Poen. 3, 1, 63 ; Ter. Eun. 2, 2, 53 ; Var. in Non. 135, 24 ; Cic. Scaur, trim. § 10 (p. 156 ed. Beier) ; Hier. Ep. 125.— "2. Transf., of the parrot's foot, A toe: > App. Flor. 2, p. 349. digitus, i, m. [kindred with AKIKw, DICo ; hence orig. the pointer] A finger : tot (cyathos bibimus), quot digiti sunt tibi in manu, Plaut Sticb. 5, 4, 24 ; so id. Most. 5, 1, 69 ; Mil. 2, 2, 47 ; 4, 2, 57, et saep. I The special designations : pollex, the thumb ; index or salutaris, the forefinger ; | medius, also infamis and impudicus, the middle finger ; minimo proxiraus or me- j dicinalis, the ring-finger ; minimus, the little finger ; v. under those words. b. Special connections: attingere ' aliquem digito (uno), to touch one light- , ly, gently, Plaut Pers. 5, 2, 15 ; Ter. Eun. 4, 6, 2 Ruhnk. ; Licinius in Gell. 19, 9, 13 ; : Cic. Tusc. 5, 19, 55 ; cf. with tangere, Plaut Rud. 3, 5, 30 ; Poen. 5, 5, 29": at- tingere aliquid extremis digitis (coupled with primoribus labris gustare). to touch ' lightly, to slightly enjoy, id. Coel. 12 : at- i tingere coelum digito. to be exceedingly happy, id. Art. 2, 1, 7 : colere summis digitis, to adore (to touch the offering or I consecrated aift) with the tips of the fin~ ! gers. Lact 1, 20 ; 5, 19 ad fin. ; cf. Ov. F. 2, 573 : computare digitis, to count on the fingers, to reckon up, Plaut. Mil. 2, 2, 51 ; Plin. 34, 9, 19, no. 29 ; cf. numerare per diiritos, Ov. F. 3, 123. Hence venire ad digitos, to be reckoned, Plin. 2, 23. 21, § 87 ; and si tuos digitos novi, thy skill in reck- oning, Cic. Art. 5. 21, 13 ; cf. also digerere argumenta in digitos, to count on tlie fin- gers, Quint. 11, 3. 114 : concrepare digi- tos or digitis, to snap the fingers, as a sig- nal of command. Petr. 27, 5 ; Plaut. Mil. 2, 2. 53 ; Cic. Off. 3, 19 ; v. concrepo, no. I. ; cf. also digitus crepans, Mart. 3, 82, 15 : digitorum crepitus, id. 14, 119 ; and digitorum percussio, Cic. Off. 3. 19, 78 : intendere digitum ad aliquid. to point tlte finger at any thing, Cic. de Or. 1, 46 fin. : liceri digito, to hold up the finger in bid- ding at an auction, Cic. Verr. 2. 3, 11 ; for which also tollere digitum, id. ib. 2, 1, 54. This latter phrase also signifies, To raise the finger in token of submission, said of a combatant Sid. Ep. 5, 7 ; cf. Mart Spect 29. 5; and Schol. Pers. 5, 119 : loqui digitis nutuque, to talk by signs, Ov. Tr. 2. 453 ; different is, post- quam fuerant digiti cum voce locuti, i. e. playing as an accompaniment to singing, Tib. 3, 4, 41 ; cf. ad disiti sonum. id. 1, 2, 31 ; cf. also Lucr. 4, 587 ; 5, 1384. And for the various modes of employing the fingers in oratorical delivery, cf. Quint 1, 10," 35; 11, 3, 92 sq. ; 103; 120, et al. : monstrari digito, i. e. to be pointed out, to become distinguished, famous, Hor. Od. 4, 3, 22 ; Pers. 1, 28 ; for which, demonstra- te digito, Tac. Or. 7 fin. .- nescit quot dig- itos habeat in manu, of one who knows nothing at all, Plaut. Pers. 2, 2, 5 : perco- quere aliquid in digitis, for any tiling im- possible, Plaut Rud. 4, 1, 11 : porrigere digitum, to stretch out a finger, like" the Gr. oV*cniAov -porzivai, eKrtivat, for to give one's self tlie least trouble, Cic. Fin. 3, 17, 57 ; cf. exserere digitum, Pers. 5, 119 Seal. ; and in like manner proferre digitum, to more a finger, to undertake any thing, Cic. Caecin. 25, 71 : scalpere caput digito, of effeminate men fearful of disarranging their hair, Juv. 9, 133 Ru- perti ; cf. Sen. Ep. 52 ad fin. ; a habit of Pompey's, ace. to Calvus ap. Schol. Luc. 7, 726, et Sen. Contr. 3, 19 (Anthol. Meyer. no. 71) ; Amm. 17, 11. Cf., for the de- tails of what has been said above. Echter- meyer's treatise : '* Ucber Namen und symbolische Bedeutung der Finger bei den Griechen und Romern" (Progr. d. Hall. Padagogiums, v. 1835). II. Transf.: X. -A t° e (cf. the like use of theHeb. i'3VS, the Gr. (5aXos, and the Fr. doigt), Lucr. 3, 527 ; 653 ; Virg. A. 5, 426 ; Petr. 132, 14 ; Sen. Ep. Ill ; DIGN Quint. 2, 3, 8 ; 11, 3, 125, et saep. : also of the toes of animals, Var. R. R, 3, 9, 4, Col. 8. 2, 8 ; Plin. 10, 42, 54, et al. 2. A small bough, a twig, Plin. 14, L 3. §12; 17,24,37,5 224. 3. As a measure of length : An inch. the sixteenth part of a Homan foot (pes) " Frontin. Aquaed. 24 sq- ,-" Caes. B. G. 7, 73, 6 ; B. C. 2, 10, 4, et al. : digiti primores, finger-ends, as a measure, Cato R. R. 21, 2 : digitus transversus, a finger-breadth id. ib. '45 fin.; 48,2. — Proverb.: digitum transversum non discedere ab aliqua re, not to stccrve a finger's breadth, Cic. Acad. 2, 18, 58 ; cf. without transversum : nus quam ab argento digitum discedere, id. Verr. 2, 4, 15 ; and ellipt : ab honestinsi ma sententia digitum nusquam, id. Att. 7 3, 11. dlgladiabilisi e, adj. [digladior Fightingj dissidium, Prud. Cath. 3, 147. di-gladior, ari, r. dep. [gladius] To fight for life and death, to fiercely con- tend (a Ciceron. word) : inter se sicis. Cic. Leg. 3, 9, 20.— 2. Transf. : To hotly contend, dispute, sc. with words : de qui- bus inter se digladiari solent (philosophi), Cic. Off. 1, 9, 28 : cum aliquo tot volumi nibus, id. Acad. frgm. ap. Non. 65, 14; cf. coupled with depugnare, id. ib. 15 : digla- dientur illi, per me licet id. Tusc. 4, 21. t digTXia> atis, n. = detyna, A speci- men, Cod. Tbeod. 14, 4, 9. dignanter> odv. Courteously, etc. ; v. diguor, ad Jin. dignatiOi onis, /. [dignor] A consid- erinf worthy (pern, not ante-Aus. : for in Cic. Att. 10, 9, 2, the MSS. fluctuate be- tween dignatione and disnitate. Most freq. in Tac. and Suet.) : fLit : A deem- ing worthy, esteem, regard (so very rare- ly) : dignatione aliquem diligere, Suet. Calig. 24 : diu in summa dignatione regis visit, Just. 28, 4, 10.— Far more freq., JJ. Transf., with respect to the person who enjoys such esteem : Dignity, honor, rep- utation, for dignitas : reddere honorem sacerdotiis dignatione sua, Liv. 10, 7 fin. .- so id. 2, 16 ; Vellej. 2, 59, 2 ; 2, 69. 3 ; Tac. A. 4, 52 ; 13, 20 ; 42 fin. : Hist. 1, 52 Jin. : 3, 80 ; Germ. 13 ; 26 ; Suet. Caes. 4 ; Aug. 46 ; Galb. 7, et saep. digHC. ndv. Worth ily, filly, becoming ly ; v. dignus, ad fin. dignitas. atis, f. [dignus] I, L i t. : A beijtg worthy, worthiness, merit, desert (so rarely, and perh. only in Cic.) : Lamia petit praeturam : omnesque intelligunt nee dignitatem ei deesse nee gratiam, Cic. Fam. 11, 17 ; so id. Agr. 2, 2, 3 : disnita- consularis, a being worthy of the office of consul, id. Mur. 13 : pro dignitate laudare. id. Rose. Am. 12, 33.— Far more freq. II, Me ton. (the cause for the effect) : Dignity, greatness, grandeur, authority, rank : " dignitas (est) aHcujus honesta et cultu et honore et verecundia digna auc- toritas," Cic. Inv. 2, 55 : venustatem mu- liebrem ducere debemus dignitatem viri lem. Cic. Off. 1, 36, 130 ; so formae, id. ib. : Suet. Claud. 30 : corporis, Laber. in Macr. S. 2, 7 ; Nep. Dion. 1,2; cf. also,Cic. Inv. 2, 1 ; Vellej. 2, 29 ; Plin. Pan. 4, 5 : agere cum dignitate ac venustate, id. de Or. 1, 31, 142 : personarum dignitas, id. ib. § 141 : retinere in rebus aspens dignitatem, id. ib. 2, 85, 346 : in senatu conservanda auc- toritas, apud populum dignitas. Quint. 11. 3, 153, et saep. : celsissima sedes dignita- tis atque honoris, Cic. SulL 2, 5 : ex tarn alto dignitatis gradu, Lael. 3 fin. ; cf. id. Rep. 1, 27 (twice) : est in ipsis (liberis populis) magnus delectus hominum et dignitatum, id. ib. 1, 34 : aliquem ex hu mili loco ad summam dignitatem perdu- cere, Caes. B. G. 7, 39, 1 : aliquem digni- tate exaequare, Caes. B. C. 1, 4, 4 : ut se- cundum locum dignitatis Remi obtine- rent id. B. G. 6, 12 fin. ; id. ib. 4, 17, 1 : cf. id. ib. 6, 8, 1 ; 7, 66, 5 ; 7, 77, 6 ; B. C. 1, 9, 2, et saep. — j>. In partic: Official dignity, honorable employment, office : ura- tulor laetorque turn praesenti turn etktm sperata tua dignitate, Cic. Fam. 2, 9 : id. ap. Quint. 7, 3, 35 ; cfl so in plur.. Quint. 11, 1, 67 Spald. N. cr. ; PHn. 21, 7, 21 ; Plin. Pan. 61, 2, et al. 2,Transf.,ofinanimate things: Worth, value, excellence: opsonii Plaut Bac 1, 2, 471 DIGN 23 : praeclara et plena dignitatis domus, Cic. Off. 1, 39 ; cf. porticus, id. Q. Fr. 3, 1, 1 ; de Or. 3, 46, 180 : portue, urbis, Nop. Them. 6 : loci, Suet. Calig. 41, et al. : dig- nitas, quae est in latitudine pectoris, Quint. 11, 3, 141 : verborum, Cic. Prov. cons. 11, 27 ; Quint. 11, 3, 40 ; cf. ib. 8, 3, 24 : debita rerum, id. ib. 12, 1, 8 ; cf. ib. 8, 3, 38 : subsequendi, id. ib. 12, 11, 28, et saep. * disfnitosus- a > un V a 4j- [dignitas] Dignified, respectable, " u\iwixariK6s," Gloss. Philox. : homo, Petr. 57, 10. digTlO; nre i v - follg. art., ad fin. digHOr, atus . !• »■ dep. a. [dignus] To ieem worth, worthy, or deserving (mostly poet, and in post-Aug. prose. ; not in Caes.. Sail., or Quint.) : (a) Aliquem alU qua re : haud equidem tali me dignorho- nore, Virg. A. 1, 335 ; so aliquem honore, Ov. M. 1, 194 ; 3, 521 ; 8, 569 ; 14, 130 ; Suet. Vesp. 2 fin, ; Dom. 2 fin., et al. : te alio funere, Virg. A. 11, 169 : hunc mensa, cubili (dea), id. Eel. 4, 63 : ali- quem non sermone non visu, Tac. A. 4, 74 fin. : libellum venia, Ov. Tr. 3, 14, 51 ; Pont. 1, 8, 9, et al.— (/3) With follg. object- sentence, like the Gr. d\tio and d\tovuat, To regard as fit, becoming, worthy of one's self, sc. to do a certain thing ; to deign ; and with a negative, not to deign, to dis- dain : jam nemo suspicere in coeli digna- tur lucida templa, Lucr. 2, 1039 ; so with a neg., * Catull. 64, 407 ; Virg. A. 10, 732 ; 12, 464 ; Hor. Ep. 1, 19, 40 ; Col. 5, 1, 3 ; Suet. Ner. 22 ; Vesp. 13, et al. Affirma- tively : cui se pulcra viro dignetur jun- gere Dido, Virg. A. 4, 192 ; so id. Eel. 6, 1 ; Ov. Am. 3, 1, 37 ; Fast. 4, 540 ; Trist. 4, 1, 52 ; Suet. Vesp. 7, et al.— (y) With double ace. : o felix si quem dignabitur, inquit, ista virum, will hold worthy to be her husband, Ov. M. 8, 326 ; so Teucros dominos, (?) Virg. A. 10, 866 : regem nos- trum tilium, Curt. 6, 10 med. — (<5) Ellipt. with one ace. (the inf. to be supplied from the context) : orant succedere muris Dig- narique domos (sc. visere), Stat. Th. 12, 785 : nullo Macedonum dignante Partho- ruia imperium,' Just. 41, 4. — Hence d i g n a n t e r, adv. Courteously, with omplaisance (post-class, and very rare): loquentem dignanter audite, Vopisc. Tac. ■j : impertias, Symm. Ep. 5, 63. 1|5P° a. Act. form digno, are: quis coelestes dignet decorare hostiis, Pac. in Non. 98, 15 ; so c. inf., id. ib. 470, 20 ; in Serv. Virg. A. 11, 169 ; and in Diomed. p. 395 P. ; Att. in. Non. 470, 19 ; hunc tanto munere digna, Calvus in Serv. 1. 1. ; so c. abl., Cic. Arat. 34. — b. Dignor, ari, in passive sign if. : egone Pelopis digner domo, Att. in Non. 281, 7 ; so c. abl., Cic. de Or. 3, 7 ; Inv. 2, 39, 114 Orell. N. cr.; Acad. 1, 10, 36 ; Oecon. frgm. ap. Prise, p. 793 P. ; Virg. A. 3, 475 ; and c. inf., Atft in Non. 281, 5 ; Lucr. 5, 52 ; Sil. 13, 569. digtiorant) signa imponunt, ut fieri solet in pecoribus, Fest. p. 55 ; cf. Comm. p. 404. dignoscentia, se,/. [dignoscoj The power of distinguishing, knowledge (eccl. Lat) : August, de Mor. eccl. 24 : mali et boni, id. de Gen. 2, 9 fin. di-gTlOSCO (in good MSS. also writ- tendiuosco), ere, v. a. [nosco] To know apart, to distingztish, discern one thing from another (perh. not ante-Aug.) : (rr) Aliquid with ab or merely the abl. : vix ut dignosci possit a mastiche vera, Plin. 12, 17, 36 : civem dignoscere hoste, Hor. Ep. 1, 15, 31 ; so rectum curvo, id. ib. 2, ■>. 44. — (/?) Simply aliquid : aera tinnitu, Quint. 11, 3, 31 ; cf. vocem auribus, spe- ciem oculis, id. ib. 18 ; Tac. Germ. 20 : illiquid sapore, Col. 2, 2, 20 : suos et alie- nos. id. 8, 5, 7 ; Juv. 10, 2 : veri speciem, Pers. 5, 105. et saep.— (y) With a relative -cut' nee : dignoscere Quid solidum cre- |jct, «ft, Pers. 5, 24. — (<5) Abs. : inter se similes, vix ut dignoscere possis, Ov. M. 13, 835 j so Suet Oth. 12. di.TluSi a ' um > a 4/- ['• c - DIC-nns, most prob. of kindred origin with the Gr. AlKaioS, whose prim, meaning, like that of alios, is, o f 1 i k e value, worth as much as ; v. Passow, sub h. vv. ; hence trop.] Worthy, deserving (as in English, in a good or ill sense), of things : suitable, 472 DIGN fitting, becoming, proper (very freq. in all periods and kinds' of writing); eonstr., in the most finished models of composi- tion, with the abl. (pretii ; cf. Billroth Gr. § 162), a relative sentence, or abs. ; in the Aug. poets also freq. with the inf. ; oth- erwise with ut, the gen. or ace. pronom- inis : (a) c. abl. (so most freq.) : dignus domino servus, Plaut. Am. 2, 2, 227 ; cf. vir patre, avo, majoribus suis dignissi- mus, Cic. Phil. 3, 10, 25 ; id. Fam. 2, 18 ad fin. : juvenes patre digni, Hor. A. P. 24, et saep. : dignus es verberibus mul- tis, Plaut. Mil. 2, 3, 71 : amici novi digni amicitia, Cic. Lael. 19 : summa laude dig- nos, id. Rep. 3, 4 ; id. ib. 3, 17, et saep. : omnibus probris, quae improbis viris Dig- na sunt, dignior nullus est homo, Plaut. Bac. 4, 3, 9 ; Cic. Lael. 1, 4 : assentatio, quae non modo amico, Bed ne libero qui- dom digna est, id. ib. 24, 89 ; Quint. 11, 1, 40 : dignius odio scelus, id. ib. 7, 2, 36 : o ftms, dulci digne-mero, Hor. Od. 3, 13, 2 : munera digna venusti6sima Venere, Plaut. Poen. 5, 4, 4 ; for which, diem dignum Veneri (abl., v. Venus), id. ib. 1, 2, 45 : ut te dignam mala malam aetatem exigas, id. Aul. 1, 1, 4 ; cf. id. Trin. 1, 2, 122 ; Rud. 3, 2, 26, et saep. : dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 3, 13 : aliquid memoria dignum consequi, id. ib. 1, 8 ; so * Caes. B. G. 7, 25, 1 j Phaedr. 4, 21, 3, et al. : si quid antea admisissem piaculo dignum, Liv. 40, 13, et saep. : tri- buere id cuique, quod sit quoque dignum, Cic. Rep. 3, 11 : neque enim decorum est neque dis dignum, id. Div. 1, 52 : quic- quid dignum sapiente bonoque, Hor. Ep. 1, 4, 5, et saep. : dicere Cinna digna, Virg. E. 9, 36. — (/J) With a relat. sentence (also freq., though not in the Aug. poets) : non videre dignus, qui liber 6ies, Plaut. Ps. 2, 2, 17 ; cf. id. Rud. 2, 6, 38 ; Mil. 4, 2, 52 : qui modeste paret, videtur, qui al- iquando imperet, dignus esse, Cic. Leg. 3, 2 : homines dignos, quibuseum disseratur putant, id. Acad. 2, 6, 18 ; Quint. 10, 1, 131, ctsaep. — (y) Abs. (that of which someone or something is worthy, to be supplied from the context) : Mi. Quem anient igi- tur? Sy. Alium quemlibet ; Nam nostro- rum nemo dignus est, Plaut. Poen. 4, 2, 39 ; cf. id. Cure. 4, 2, 28 ; and ut ne nimis cito diligere incipiant neve non dignos, etc., Cic. Lael. 21, 78 sq. : illud exemplum ab dignis et idoneis ad indignos et non idoneos transfertur, Sail. C. 51, 27 Kritz. : dignis ait esse paratus, Hor. Ep. 1, 7, 22 : omnes, ait, malle lnudatos a se, dignos in- dignosque, quam, etc., Liv. 24, 16, et saep. : quem dices digniorem esse hominem ho- die Athenis alteram ? Plaut. Ep. 1, 1, 24 ; cf. Suet. Aug. 54: dignus patronus, Q. Cic. Pet. cons. 1, 2 : dignior heres, Hor. Od. 2, 14, 25 : digna causa, Liv. 21 , 6 : dig- num operae pretium, Quint. 12, 6, 7 : dig- nas grates persolvere, Virg. A. 1, 600 ; 2, 537 : digna gloria ruris, id. Georg. 1, 168, et saep. : ad tuiim formam ilia digna est, Plaut. Mil. 4, 1, 21. So repeatedly dig- num est, it is fit, proper, becoming, aequum est, decet, convenit : Plaut. Mil. 3, 1, 129 ; Merc. 1, 2, 22; Ter. Ph. 2, 3, 55; 129; Cic. Tusc. 2, 5, 14 ; Liv. 1, 14 ; Sen. de Ira 1, 12 ; Virg. G. 3, 391, et al.— (5) c. inf. (esp. freq. in the Aug. poets ; in Cic. not at all) : Catull. 68, 131 : decurrere spati- um vitae, Ov. Tr. 3, 4, 34 : ponere annos, id. ib. 4, 8, 14, et al. ; and more freq. in the pass. : cantari dignus, Virg. E. 5, 54 ; so amari, id. ib. 89 : describi. Hor. S. 1, 4, 3 : notari, id. ib. 1, 3, 24 : legi, id. ib. 1, 10, 72 ; Quint. 10, 1, 96, et saep. : auctoribus hoc dedi, quibus dignius credi eBt, Liv. 8, 26 ad fin. — (c) With ut : non sum dignus prae te, ut figam palum in parietem, Plaut. Mil. 4, 4, 4 ; so Liv. 24, 16 ; Quint. 8, 5, 12 ; 12, 11, 24.— (Q c. gen. (ace. to the Gr. n\i('S tivos) : dignus salutis, Plaut. Trin. 5, 2, 29 : cogitatio dignissima tuae virtu- tis, Balb. in Cic. Att. 8, 15, A. — (n) c. ace. pronom. : non me censes scire quid dig- nus siem 1 Plaut. Capt. 5, 2, 16 ; 60 Ter. Ph. 3, 2, 34 : si exoptem, quantum dig- nus, tantum dent (di tibi), etc., Plaut. Ps. 4, 1, 26. Adv. : quam digne ornata incedit, haud meretricie I Plaut. Mil. 3, 2, 58 ; so id. Ca- sh). 4, 1, 14 ; Cic. de Sen. 1, 2 ; CassiuB in DIJU Cic. Fam. 12, 13 ; Vellej. 2, 67 ; Suet. Aug. 66 ; Hor. Od. 1, 6, 14 ; Ep. 2, 1, 164, et al. —Comp., Hor. S. 2, 7, 47.— Sup. seems not to occur. dl-gredlorj gressus, 3. v. dep. a. [gradiorj To go apart or asunder, to sep- arate, part ; to go away, depart, discedere (quite class.). I, Lit.: luna turn congrediens cum sole, turn digrediens, Cic. N. D. 2, 40, 103 ; cf. digredimur paullum, rursumque ad bella coimus, Ov. M. 9, 42 : ita utrique di- grediuntur, Sail. J. 22 fin. ; cf. digredimur flentes, Ov. Her. 18, 117 ; and ubi digres- si, Virg. A. 4, 80 : numquam est a me di- gressus, Cic. Sull. 12 ; so ab aliquo, id. Fam. 4, 12 ; 12, 18 ; Att. 3, 9 ; Caes. B. C. 1, 57, 4 ; Sail. J. 18, 11 ; Liv. 22, 7 ; Suet. Caes. 43, et al. ; cf. a colloquio Caninii, Caes. B. C. 1, 26, 4 ; Liv. 39, 35 : a mari, Auct. B. Afr. 7, 4 : a Corcyra, Liv. 42, 37 : ex eo loco, Caes. B. C. 1, 72, 4 ; cf. ex colloquio, Liv. 35, 38 : domo, Sail. J. 79, 7 : triclinio, Suet. Ner. 43 ; cf. id. Aug. 74 : inde, Auct. B. Afr. 86, 4 ; Suet. Tib. 6, et al. : hos ego digrediens lacrimis affa- bar obortis, Virg. A. 3, 492 ; cf. abs., id. 5, 650; Tac. A. 1, 27 Bach. ; Hist 3. 69 et al. : dein statim digrediens, stepping aside, Sail. J. 94, 2 Kritz. : ambo in sua castra digressi, Sail. J. 109, 3 ; so Tac. A. 4, 74 ; 6, 1 ; cf. in urbem ad capessendos magis- trates, id. Agr. 6 : ad sua tutanda, id. Ann. 4, 73 ; Frontin. Strat. 1, 4, 3 : Seleuciam, Tac. A. 2, 69 : domum, id. ib. 2, 30. II. Trop.: To go aside, deviate, de- part ; esp. in lang., to digress (many er- roneously correct it into degredi, which signifies to go down, descend, v. h. v.) : nos nostro officio nihil digressos es- se, * Ter. Ph. 4, 5, 10 : digredi ab eo, quod proposueris, Cic. de Or. 2, 77, 311 ; so pa- rumper a causa, id. Brut. 93 fin. : de cau- sa, id. Inv. 1, 51 ad fin. : ex eo et regredi in id, Quint. 10, 6, 5 : saepe datur ad com- movendos animos digrediendi locus, Cic. de Or. 2, 77, 312 ; so abs., Quint. 3, 11, 26 ; 4, 3, 17 : verum hue longius, quam volun- tas fuit, ab epistola Timarchidi digressa est oratio mea, Cic. Verr. 2, 3, 69 fin. : sed eo jam, unde hue digressi sumus, rever- tamur, id. N. D. 3, 23 fin.; cf. id. Brut. 87 fin. ; Quint 2, 4, 15. dlgTCSSlo, onis, /. [digredior] A go- ing apart, separating ; a going away, de* parting, departure : * I, Lit. (in this sig- nif. more freq. digressus, v. h. v.) : con- gressio, turn vero digressio nostra, Cic. Q. Fr. 1, 3, 4. — More freq., H. Trop., A go- ing aside, deviation ; esp. in lang., digres- sion : qualis ad adjuvandum (sc. rnnicum) digressio (sc. a recto, referring to Cic. Lael. 17), Gell. 1, 3, 14 : a proposita ora- tione digressio, Cic. Brut 85 ; so of speech, id. Inv. 1, 51 ; de Or. 2, 77, 312 ; 3, 53 fin. ; .Quint. 4, 2, 19 ; 9, 1, 28 ; 35 ; 9, 2, 56 ; 10, I, 33. 1. digTCSSUS, a. ™, Part., from di- gredior. 2. digressus, »s. m - [digredior] A parting, separating ; a going away, de- parture: I. Lit. (good prose) : congres- sus nostri lamentationem pertimui, di- gressum vero non tulis6em, Cic. Q. Fr. 1, 3, 4 ; so opp. accessus, id. N. D. 2, 19, 50; coupled with discessus, id. de Sen. 23, 85 ; cf. also id. Pis. 26, 63 ; Att. 1, 5, 4 ; Plin. II, 29, 35 fin.; Suet. Tib. 10; Ner. 34.— II. Trop. only in Quint. : A deviating in speech, digression, Quint. 10, 5, 17 ; 4, 3, 14 ; in plur., id. ib. 10, 1, 47. * di-grunnio. ire, v. n , qp. To grunt one's self to pieces, i. t. To grunt hard, Phaedr. 5, 5, 27 (unless we should rather read degrunnit). t diiambus, U *&-= ittauSos, A double iambus: ^ — -^ — , Don. p. 1739 P.; Diom. p. 477 ib., et saep. (in Ter. Maur. p. 2415 P., written as Greek). Diiovis, is, v. Diovis. * dijudicatio, 6ms, /. [dijudico] A judging, deciding, determining, Cic. Leg. 1, 21, 56. (* dnudicatrix, Icis,/. [id.] Site that judges or decides, App. doctr. Plat. 2, p. 179 ed. Big.) di-jiidico. avi, arum, 1. v. a. 1. With the idea of the verb predom- inating: To judge by discerning, dis- D1L A linguishing ; to decide, determine (quite class.) : ego dicam. quod mihi in ineu- tem : tu dijudica, Ter. Heaut. 5, 2, 33 ; so abs., Quint. 12, 7, 8, et al. ; Ter. Heaut. 2, 2, 8 : aliena melius quam sua, id. il>. 3, 1, 98 : calide verbis controversias, non acqui- tate, Cic. Caecin. 17, 49 ; so controversi- al^ id. Fin. 3, 2. G : causam, Liv. 40, 16 : litem, Hor. Od. 3, 5, 54, et saep. — With an object-sentence : quam (sc. uxorem) om- nium Thebis vir unam esse optimam di- judicat, judges, accounts, Plant. Am. 2, 2, 45. — And with a relat. sentence : ueque dijudicari posset, uter utri virtute ante- ferendus videretur, Caes. B. G. 5, H fin., et al. — 2. Trans f., To decide by arms: dijudicatii belli fortuna, Caes. B. C. 2, 32, 6 ; so discordiae civium ferro, Vellej. 2, 3, 3. II. With the idea of the particle predominating: To discern by judg- ing ; to distinguish : vera et falsa dijudi- care, Cic. Acad. 2, 33, 107 ; cf. recta ac pravn, id. de Or. 3, 50, 195 : jus et injuri- am, honesta ac turpia (shortly before, le- gem bonam a mala dividere), id. Leg. 1, 16, 44 : amorem verum et fictum, id. Fam. 9, 16, 2 : benevolum et 6imulatorem, Q. Cic. Pet. cons. 10 ; also vera a falsis, veri similia ab incredibilibus (coupled with distinguere), Cic. Part. 40, 139 ; and inter has sententias, id. Tusc. 1, 11, 23; for which simply sententias subtilissime, Gcll. 2, 7, 2. — With a relat. sentence : dijudi- candum est, immodicum sit an gnmde, Plin. F.p. 9, 26, 6. * dljug-atio, 6nis. /. [dijugo] A sep- aration : Am, 2, p. 53. di-jug^o (disj.), without pcrfi, atum, 1. v. a. To separate : aliquem ab aliquo (coupled with dijunxit), Arn. 5, p. 162 ; id. 7 ink. dijunctim; dijunctio, dijunc- tus, and dJjungTO, v. 3isj. "dllabiduS; a. " m > adj. [dirabor] That soon goes to pieces : vestes, Plin. 8, 55, 81/n. di-Iabor* apsxis, 3. v. dcp. n. To fall asunder, go to pieces, -melt away, dissolve (quite class. ; not in Caes.). 1. Lit: A. In gen. : glacies liquefae- ta et dilapsa, Cic. N. D. 2, 10 ; cf. so nix, Liv. 21. 36 : nebula, id. 41, 2 : humor, Plin. 2, 65, 65 : calor, Virg. A. 4, 705 : Vul- canus (i. e. ignis), Hor. S.l, 5, 73 : aestus, Tac. A. 14, 32, et saep. : ungula in quinos dilapsa ungues, Ov. M. 1, 742. Poet.: (Proteus) in aquas tenues dilapsus abibit, qs. melting away, Virg. G. 4, 410. B. In par tic. : J, In the historians of persons, esp. of soldiers : To flee in different directions, to scatter, disperse : ex- ercitus amisso duce brevi dilabitur, Sail. J. 18, 3 ; so id. Cat. 57, 1 ; Nep. Eumi 3, 4 : Liv. 9, 45 ; Suet. Vit. 16 ; Frontin. Strat. 2, 1, 18 ; 2, 5, 18, et al. : ab signis, Liv. 23, 18 ; cf. so with ab, id. 24, 46 ; 37, 20 ; with ex, id. 6, 17 : in oppida, id. 8, 29 ; cf. so with in, id. 21, 32 ; 40, 33 ; 41, 5 ; 26 ; 44, 43 ; Just. 13, 5 fin. ; 16, 4, 17 ; Frontin. Strat. 3, 8, 3 ; with ad, Suet. Calig. 48 ; Just. 2, 12, 19 ; Frontin. Strat. 3, 6, 3 : do- mum, id. 2, 12 fin. 2. Pregn., like our To tumble down, i. e. to fall to pieces, go to decay : monu- menta virum dilapsa, Lucr. 5, 312 - r so of buildings, Liv. 4, 20 Drak. ; Tac. A. 4, 43 ; Hist. 1, 68 ; 86 ad fin. ; Sen. Ep. 12, et al. : navis putris vetustate, Liv. 35, 26 ; Col. 12, 3, 5 : cadavera tabo, Virg. G. 3, 557 ; cf. corpora foeda, Ov. M. 7, 550 : fax in cineres, Hor. Od. 4, 13, 28, et saep. II. T r o p. (ace. to no. I. B, 2) To go to decay, go to ruin : male parta male dila- buntur, Poeta ap. Cic. Phil. 2, 27 : no om- nia dilabantur, si unum aliquod effugerit, Cic. Tusc. 4, 5, 10 : praeclarissime con- stitute respublica, id. Off. 2, 23 ; so res familiaris, id. ib. 2, 18, 64 : divitiae, vis corporis, etc., Sail. J. 2, 2 : res maxumae (opp. crescere), id. ib. 10, 6: omnis in- vidia, id. ib. 27, 2 : tempus, i. e. to slip away, id. ib. 36, 4 : vectigalia publica neg- ligentia, i.e. to fall into confusion, Liv. 33, 46 fin. : curae inter nova gaudia, to van- ish, Ov. Pont. 4, 4, 21, et saep. : mea me- moria\ Cic. Phil. 13, 5, 11. * dilaceratio, onis, /. [dilacero] Di- laceration : Arn. 2, p. 74. DIL A dl-lacci'Oi avi, atum, 1. v. a. To tear to pieces, to dilacerate (mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic. and Caes.) : I. Lit.: dilaceranda feris dabor, *Catull. 64, 152; cf. Ov. Her. 12, 116; so domi- num (canes), id. Met. 3, 250 : natum, id. Her. 11, 112 : muliebre corpus tormentis, Tac. A. 15, 57 : aliquid (spicula), to lacer- ate, wound, Cels. 7, 5, no. 2, et saep. — H. 'Prop. : respublica dilacerata, Sail. J. 41, 5 Kritz. (prob. an imitation of Thuc. 3, 82 fin.) : malis consultis animus dilaceratur, Tac. A. 6, 6fin.; cf. opes, Ov. Her. 1, 90 Locrs. * dl-laminOj are, v. a. [lamina] To split in two : nuces, Ov. Nux. 73. di-lancmatus. a, <™, Part, [lanci- no] Tom to pieces, dilacerated (late Lat.) : membra, Prud. oTt. 5, 155 : vitalia, Amm. 22, 15. dl-laniO; av >t atum, 1. ?>. a. To tear to pieces, to dilacerate (rare, but quite class.) : (Clodii cadaver) canibus dilaniandum re- liquisti C 10. Mil 13 of id. poet. 1 use i 10, 24 ; Ov. M. 6, 645 ; 10, 387 ; Ib. 597 ; Tac. A. 11, 22 ; 36 ; Claud, in Ruf. 2, 408 : animam (coupled with dispergere), Lucr. 3, 538. In a Gr. construction : dilaniata comas, Ov. Am. 3, 9, 52. ^dilapidation onis, /. [dilapido] A squandering away : bonorum, Cod. Theod. 4, 20, 1. di-lapido. are, v. a., lit., To scatter like stones : hence, To throw away, squan- der, to consume (very rare) : nostras tri- ginta minas, Ter. Ph. 5, 7, 4 ; cf. Firm. Math. 6, 10 : grandine hominumque bo- umque labores, Col. 10, 330. * dilapsio* onis, /. [dilabor] Decay, destruction : Aug. Civ. D. 22, 12. dilapsus» a, urn, Part., from dilabor. dI-larg°ior> 'tus, 4. v. dtp. a. To give away or bestow liberally ; to lavish (very rare) : aliquid alicui, * Cic. Agr. 2, 29 fin. ; cf. Suet. Caes. 20 : pecuniam Magis, Tac. A. 16, 30 : Latium (i. e. jus Latii) exter- nis, id. Hist. 3, 55. U3P In passive signif. : C. Grac- chus in Prise, p. 793 P. : dilargitis pro- scriptorum bonis, Sail, in Gell. 15, 13, 8. dllatatlO) onis,/. [dilato] An extend- ing, enlarging (late Lat.) : laminae, Tert. Anim. 37 ad fin. : superiorum, id. Praescr. 47. dilatlOj onis, /. [differo, no. B, 3] A putting off, delaying, deferring (good prose): (a) c. gen.: temporis, Cic. Phil. 3, 1, 2 : comitiorum, id. Manil. 1, 2 : belli, Liv. 9, 43 ; 45 : foederis, id. 9, 5 : exitii, Tac. A. 6, 4 ad fin., et al.— (/3) Abs. : alter (consul) nullam dilationem patiebatur, Liv. 21, 52 ; so id. 7, 14 ; 40, 57 ; 44, 25 ; Sen. de Ira 3, 12 ; Suet. Ner. 15 ; Gr. 22, etal. ; in ■pVwr., Liv. 5, 5 ; Vellej. 2,79, etal. dilate* av ij atum, 1. v. intens. a. [dif- fero] To spread out, dilate ; to enlarge, amplify, extend (quite class., esp. freq. in Cic; in Caes. not at all) : I, Lit.: (stom- achi) partes eae, quae sunt infra, dilatan- tur, quae autem supra, contrahuntur, Cic. N. D. 2, 54, 135 ; so manum (opp. compri- mere diritos), id. Or. 32, 113 : globum fa- rinae, Var. L. L. 5, 22, 31 : fundum, Cic. Fin. 3, 15, 48 : castra, Liv. 27, 46 (opp. co- artatio plurium) : aciem, id. 31, 21 : cica- tricem, Plin. 17, 27, 42 : patulos rictus, Ov. M. 6, 378 : se mare, Plin. 5, 32, 40, et saep. — II, T r o p. : ut aut ex verbis dila- tetur, aut in verbum contrahatur oratio, Cic. Part. 7, 23 ; so orationem, id. Flace. 5, 12 ; cf. argumentum, id. Parad. prooem. §2: haec, quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat, Cic. N. D. 2, 7 fin. ; cf. id. ib. 3, 9, 22; Quint. 8, 4, 14: eloquentia dilatata (opp. contracta et astricta), Cic. Brut. 90, 309 : literas, to pronounce broad- ly, id. ib. 74, 259 : nomen in continentibus terris, id. frgm. ap. Non. 274, 7-: quantis in angustiis vestra se gloria dilatari velit, Cic. Rep. 6, 20 ; cf. se (coupled with at- tollere), Quint. 2, 3, 8 : haec lex, dilatata in ordinem cunctum, coangustari etiam potest, Cic. Leg. 3, 14 ad fin. * dilator, oris, m. [ditfero, no. B, 3] A delayer, a dilatory person, Hor. A. P. 172. dilatoriuS) a, ™>. adj. [id.] Delaying, dilatory : exceptiones (opp. peremptori- ae), Gaj. Dig. 44, 1, 3. dilatus. a, urn. Part., from differo. DILI (* di-laildO) !• "■ °- T° praise in all respects, to praise very much : libros, Cic Att. 6, 2, 9.) • * di-laxo. are, v. n. To stretch apart : cruribu' crura dilaxat, Lucil. in Porph. ad Hor. S. 1, 2, 125. dilcctlOj onis, /. [diligo] Love (late Lat) : dei, Tert adv. MarcT 4, 27, et al. dilcctor, oris, m. [id.] A lor.er (post- class.): App. Flor. no. 9, p. 347; Tert adv. Marc. 4, 23. dilcctus. a, um, Part, and Pa., from diligo. dilemmai a 'i s . n - (Si\riuuu) A double proposition, a dilemma (* in logic, an ar- gument in which an adversary is pinned between two difficulties, Serv. Virg. A. 2, 675, and 10, 449). dilig'CllSj entis, Part, and Pa., from diligo. dillg"Clltci\ adv. Attentively, careful- ly, diligently, earnestly ; v. diligo, Pa., ad fin. dillgfcntia, ae, /. [diligens] Care- fulness, attenttveness, earnestness, dili- gence (freq. and quite class.) : I. I n gen.: "reliqua sunt in cura, attcntione animi, cogitatione, vigilantia, assiduitate, labore ; complectar uno verbo, quo saepe jam usi sumus, diligentia, qua una virtu- te omnes virtutes reliquae continentur," Cic. de Or. 2, 35, 150 (v. the whole chap- ter in connection). So (a) Abs. : Plaut. Capt. 1, 2, 6 ; Rud. 3, 5, 40 ; Ter. Hec. 2, 2, 21 ; Cic. Plane. 4, 9 ; Fam. 10, 1, 3 ; Att. 2, 15 fin.; de Or. 1, 61, 260 ; Rep. 1, 22 fin. ; 1, 35 ; Lael. 16, 60 ; 24, 89 ; 25, 95, et saep. ; Caes. B. G. 1, 40, 4 ; 3, 20, 1 ; 3, 21, 3 ; 3, 25 fin., et saep. : obscura. Ter. Andr. prol. 21 ; cf. inanis, Quint. 5, 11, 30 : nimium sollicita, id. ib. 3, 11, 22 ; 12, 1, 6 : sinistra, Plin. Ep. 7, 28fin.—(jj) Rarely c. gen. : sacrorum diligentia, the care of, etc., Cic. Rep. 2, 14 ; cf. id. Off. 1, 39 : mandatorum tuorum, id. Top. 1 fin. : te- nuis ilia divisionis, Quint. 4, 5, 6. — JI. I n parti c, Carefulness in household affairs, i. e. economy, frugality, Cic. Off. 2, 24 ad fin. ; Auct Her. 4, 22, 25 ; Suet. Galb. 12 fin. di-lig"0) ' ex 'i lectum, 3. v. a. [1 . lego] Prop. To distinguish one by selecting him from others ; hence in gen., To value or esteem highly, to love (v. amo init. and the passages there cited under no. 1, with dU= igo) (very freq. and quite class.) : nihil est enim virtute amabilius, nihil quod magis alliciat ad diligendum : quippe quum prop- ter virtutem et probitatem etiam eos, quos numquam vidimus, qtiodam modo diliga- mus, Cic. Lael. 8, 28 ; cf. id. ib. 9, 29 sq. ; 14, 50 ; 15, 52 ; 20, 74 ; Rep. 1, 10 fin. ; 1, 12 ; 1, 15 ; 2, 1, et saep. (cf. also the pas- sages with diligo which are cited under amo, no. 1, and 1. colo, no. II. 2, b) ; Caes. B. G. 6, 19/». ; B. C. 1, 61, 3 ; Suet. Caes. 67 ; Aug. 57 ; Calig. 4 ; Virg. A. 9, 430 ; Hor. Od. 2, 20, 7 ; Ep. 2, 1, 247, et saep. : satin habes, si feminarum nulla'st, quam aeque diliiram 1 Plaut. Am. 1, 3, 11 ; cf. id. ib. 3, 3," 18 ; Virg. A. 1, 344 ; Hor. Od. 2, 5, 17 ; Epod. 12, 24 ; Suet. Caes. 50 : 52 ; Aug. 62, et al. : te in germani fratris dilexi loco, Ter. Andr. 1, 5, 57 ; ef. Virg. A. 4, 31 ; Suet. Calig. 24, et al. : quern cli diligunt whom the gods favor, denoting a fortunate person, Plaut. Bac. 4, 7, 18 ; Ter. Andr. 5, 6, 9 ; Phorm. 5, 6, 14,— b. Transf. (a) Of inanimate objects: fidem est complexus, officia observanti- amque dilexit, Cic. Balb. 28 ; cf. Caesaris consilia in republica, id. Prov. cons. 10 fin.: benevolentiam, diligentiam. pruden- tiam mirifice, id. Att. 12, 3i fin. : aviae memoriam, Suet, Vesp. 2 : auream medi- ocritatem, Hor. Od. 2, 10, 6 : Cypron, id. ib. 1, 30, 2, et saep. — (/3) Very rarely, of inanimate subjects: montes amant cedrus, larix, etc montes et valles dili- git'abies, Plin. 16, 18, 30.— *c. e. inf. for amare (no. 6), To do willingly or habitu- ally, to be fond of doing any thing : pira nasci tali solo maxime diligunt, Pall. Febr. 25, 1. — Hence A. diligens, entis. Pa., prop. Esteem- ing, loving ; hence in respect to an inan- imate object: Careful of it; assiduous, at- tentive, diligent, accurate with regard to it, opp. negligens (very freq. and quite class.). 473 DILU I. In gen.: (a) c. praepp.: qui in re adventicia atque hereditaria tam diligens, tam attentus esset, Cic. Verr. 2, 1, 48 ; so in rebus omnibus, id. Lael. 17, 62 : in ex- quirendis temporibus, id. Rep. 2, 14 Jin. : in quo, id. ib. 2, 22 : in ostentis animadr vertendis, id. Div. 1, 42 fin. : in composi- tione, Quint. 10, 1, 79 : in philosophia, id. ib. 129 : in eloquendo, id. ib. 63 : in sym- metria, Plin. 34, 8, 19, no. 3, et al. : ad cus- todiendum aliquem. diligentissimus, Cic. Cat. 1, 8, 19 ; so ad reportandum, id. Verr. 2, 4, 3 : ad cetera, Quint. 1, 1, 7 : diligen-. tes circa hoc, Plin. 31,5, 30. — (/3) c. gen. : omnis officii diligentissimus, Cic. Coel. 30, 73 ; so veritatis, Nep. Epam. 3 : discipli- nae, Vellej. 1, 6 ; cf. literarum veterum, Gell. 4, 11, 4 : compositionis, Quint. 9, 4, 77 (cf. under no. b) : imperii, Nep. Con. 1, 2 : temperament!, Plin. Pan. 79, 5 : na- turae, attentively investigating it, Plin. 13, 4, 7 : vitae, careful to preserve it, id. 32, 3, 13, etsaep. — *(y) c.dat.: Corinthios pub- licis equis assignandis et alendis, fuisse quondam diligentes, Cic. Rep. 2, 20. — (<5) Abs. : experientissimus ac diligentissimus orator, Cic. Verr. 2, 3, 21 : pro cauto ac diligente, Caes. frgm. ap. Charts, p. 101 P. ; for which, ut a diligenti curiosus dis- tat, Quint. 8, 3, 55 ; cf. also id. ib. 1, 4, 24 ; id. ib. 2, 15, 10, et saep.— b. Transf., of inanimate subjects: assidua ac dili- gens scriptura, Cic. de Or. 1, 33, 150 ; cf. Uterae de omnibus rebus, id. Att. 4 fin. ; and diligentior notitia, Plin. 6, 22, 24, § 84 : stilus, Tac. Or. 39 : remedia, Sen. Ep. 95 ; Plin. 3, 5, 6, § 45 ; Vellej. 1, 4. II. In partic, with reference to do- mestic affairs : Frugal, thrifty, economic- al (cf. its opp. negligens=prodigus, and Ruhnk. Rutil. Lup. p. 95, a, ed. Frotsch.) : homo frugi ac diligens, qui sua servare vellet, Cic. Verr. 2, 4, 18 ; Plin. Ep. 2, 6, 1 ; cf. opp. negligens, id. ib. 4, 13, 8 ; and coupled with parous and opp. luxuriosus, Auct. Her. 4, 34 : cum te pro illiberali diligentem (appelles), Quint. 9, 3, 65 : ex re familiari, cujus diligentissimus erat, Suet. Gramm. 23. Adv. (ace. to no. 1) : accurate agatur, docte et diligenter, Plaut. Capt. 2,1, 30 ; so id. Men. 5, 6, 3 ; Ter. Eun. 2, 1, 1 ; 2, 3, 47, et al. ; Cic. Phil. 1, 15 ad fin. ; Fam. C, 5 ; Att 16, 16, A, fin. ; Caes. B. G. 2, 5 ; 3, 18, 6 ; 5, 49, 3, et al.— Comp., Cic. Rep. 1, 22 j 2, 43 ; Brut. 22, 86 ; Caes. B. G. 3, 16 fin. ; 6, 13 fin. ; B. C. 3, 8 fin., et al.— Slip., Cic. Lael. 2, 7 ; Rep. 2, 3 ; 15 ; 34 fin. ; Caes. B. G. 2, 28 fin. ; 5, 35 ; B. C. 3, 81, et al. B. dilectus, a, urn, Pa. Loved, be- loved, dear (post-Aug. and rare) : Stat. Th. 8, 99 : luce mihi carior dilectior fili, Macr. Somn. Scip. 2, 1 init. : Claud. Rapt. Pros. 3, 74, et al. (* dilogia» ae > /• (.iihoyia) Ambigui- ty, Ascon. Cic. 1, Verr. 9.) dl-loriCO, without perf, atum, 1. v. a. To tear apart, tear open one's dress (very rare): tunicam, *Cic. de Or. 2. 28. 124 ; so vestem, App. M. 6, p. 177 ; id. ib. 7, p. 191. t diloris, e, adj. [vox hibrida, from 6'tf and lorum : double-thonged, i. c.] Double- striped : vestis, Vop. Aur. 46. dl-luceo, ere, v. n., lit.. To be light enough to distinguish objects apart ; hence trop., To be clear, evident (rare) : dilucere brevi fraus coepit, Liv. 8, 27 fin. ; cf. id. 3, 16 ; 25, 29 fin. : emolumentum ejus in animo tuo dilucebit, Gell. 16, 8, 16. With a subject-sentence : satis dilucet, hane capionem posse dici, id. 7, 10 fin. dlluccsco. hixi, 3. v. inch, [diluceo] To grow light, to begin to shine, to dawn ; in the perf., to shine (rare) : (n) Im- pers. : quum jam dilucesceret, Cic. Cat. 3, 3 : jam dilucescebat, quum signum consul dedit, Liv. 36, 24 ; and so transf. : discussa est ilia caligo . . . diluxit, patet, videmus omnia, Cic. Phil. 12, 2, 5. — ('/3) Personal: omnem crede diem tibi di- luxisse supremum, etc., * Hor. Ep. 1, 4, 13 Schmid.; cf. Gell. 3, 2. dilucide, adv - Clearly, brightly ; plainly, evidently, distinctly ; v. dilucidus, ad fin. * dilucido, are, v. a. [dilucidus] To illustrate, explain : rei dilucidandae cau- sa, Auct. Her. 3, 4, 8. 474 DILU dilucidus. a, um, adj. [diluceo] Clear, bright: I, Lit. (very rare): emaragdi, Plin. 37, 5,. 18.— More freq., H. Trop., of speech : Clear, plain, distinct, evident (in Cic. and Quint.) : oratio, Cic. Fin. 3, 1, 3 : verbis utj, id. In v. 1, 20 Jin. ; cf. ver- ba, Quint. 8 prooem. § 26 : sermo, id. ib. 5, 14, 33 ; 11, 1, 53 : enunciatio, id. ib. 7, 3, 2, et al. — Comp.: omnia dilucidiora non ampliora facientes, Cic. Or. 5 fin. — Sup. does not occur Adv. : a. (ace. to no. 1.) dilucidius flagrant, Plin. 37, 3, 12.— b. (ace. to no. II.) expedire, Ter. Ph. 2, 3, 52 ; cf. explicare, Cic. Div. 1, 51, 117 : planeque dicere, id. Or. 23 fin. ; cf. di- cere, Quint. 8, 6, 52 : lex vetat, Cic. Vat. 15 ad Jin. : docere, Liv. 39, 47, et al. — Comp.: Cels. 2, 4. — Sup.: Aug. ad Hier. Ep. 29, 2. diluculatj aDat > I- "• impers. [dilucu- lum] It grows light, it dawns ; perh. only Gell. 2, 29, 7 ; 7, 1, 6. dlluculum? i> n - [diluceo J Daybreak, dawn, Plant. Am. 2, 2, 105; 111; Cic. Rose. Am. 7, 19 ; Att. 16, 13, a ; cf. Macr. S. 1, 3 ad fin. ; Censor. 24. * dl-ludium, ii. n - [ludus] A resting- time, intermission between plays, Hor. Ep._l, 19, 47 Schmid. dl-luo* fli> Otum, 3. v. a. To wash to pieces, wash away ; to dissolve, dilute, cause to melt away (freq. and quite class.). I. Lit.: A. In gen.: ne aqua lateres diluere posset, * Caes. B. C. 2, 10, 6 : sata laeta boumque labores, Virg. G. 1, 326 ; cf. sanguine diluitur tellus, Furius Antias" in Gell. 18, 11, 4 : and unguenta lacrimis, Ov. Pont. 1, 9, 53 : alvum helleboro, Gell. 17, 15, 4 : vulnus cruris aceto, Petr. 136, 7 ; cf. ulcus ovi albore, Scrib. Comp. 24 : colorem, i. e. to wash out, weaken, Plin. 31, 7, 42 ; Ov. Pont. 4, 10, 62 : amnes diluun- tur, Plin. 31, 4, 39, et saep. B, In partic, To dissolve any thing in a liquid, i. e. to temper, dilute : absin- thia, Lucr. 4, 224 ; 6, 930 ; cf. Liv. 40, 4 ad fin. : helleborum, Pers. 5, 100 : vinum, i. e. to dilute with water, Mart. 1, 107 ; v. under Pa. : favos lacte et miti Baecho, Virg. G. 1, 344 ; cf. Hymettia mella Fa- lerno, Hor. S. 2, 2, 16: insignembaccam aceto, id. ib. 2, 3, 241 : medicamentum aceto, Cels. 5, 20 ; Scrib. Comp. 158 ; 261, et al. : circaeam in vino, Plin. 27, 8, 38 : ru- tam cum mero. Col. 6, 4, 2 : medicamen- tum ex aqua, Scrib. Comp. 247, et saep. II. Trop.: 1, To weaken, lessen, im- pair ; to do away with, remove : adversa- riorum confirmatio diluitur aut infirma- tur aut elevatur, Cic. Inv. 1, 42 : res le- ves infirmare ac diluere, opp. confirmare, id. Rose. Am. 15 ; so Quint. 9, 2, 80 : mo- lestias omnes (coupled with extenuare), Cic. Tusc. 3, 16 ; cf. curam multo mero, Ov. A. A. 1, 238 : seriorem horam mero, id. Her. 19, 14 ; and vitium ex animo (Bacchus), Prop. 3, 17, 6 : crimen, Cic. Mil. 27 ; so id. Brut. 80, 278 ; Liv. 4, 14 ; Quint. 7, 10, 12 (opp. objicere) ; 9, 2, 53 (coupled with negare), et saep. ; cf. also Cic. Coel. 15; Liv. 45, 10 ; Quint. 4, 2, 26 ; 7, 1, 9 ; 11 ; 9, 2, 93 ; Ov. Rem. 695 ; Am. 2, 2, 37, et saep. : invidiam aliqua cavilla- tione, Suet. Vesp. 23 : injurias aere pau- co, to atone for, Gell. 20, 1, 31 : omnes af- fectuum vires, Quint. 11, 1, 52 : ejus auc- toritatem, Sen. Ep. 29 : memoriam tam praeclarae rei, Val. Max. 9, 2, 1. * 2. Analog, with its synon. dissolvere, To resolve a difficulty, i. e. to explain : mihi, quod rogavi, dilue, Plaut. Rud. 4, 4, 64. — Hence d i 1 u t u s, a, um, Pa. Diluted, thin, weak (perh. only post-Aug.): 1, Lit.: potio (opp. meraca), Cels. 1, 3 ; cf. vinum dilutius pueris, senibus meracius, id. ib. ; and potio quam dilutissima, id. ib. ; hence also subst. dilutum, i, n., A liquid in. which sometliing has been dissolved, a sohition, Plin. 27, 7, 28 : rubor, id. 22, 22, 46 ; cf. fulgor in hyacintho, id. 37, 9, 41 ; and am- ethystus dilutior, paler, id. ib. 40 : urina, Cels. 2, 6 : odor, slight, faint, opp. acutus, Plin. 15, 28, 33, et Baep.— *b. Transf., of a wine-drinker : Drunk : (opp. abste- mius), Aus. epist. a. Id. 11. — 2. Trop. (borrowed from colors) : Clear, mani- fest : dilutior erat defectus, Amm. 20, 3. — * Adv. : Gallos post haec dilutius (cau- DIMI this 1) esse poturos, Cic. Fontej. frgm. ap. Amm._15, 12. dilute» adv., v. diluo, Pa., ad fin. dilutllSj a, um, Part, and Pa., from diluo. * diluvialiS) e, adj. [diluvium] Of a deluge or flood : irruptio, i. e. diluvium, Solin. 9. diluvies, em,/., also diluvium; % n., and dlluviOj °nis, /. (v. the follg.) [diluo] Lit., A washing away of the earth; hence transf., An inundation, flood, deluge (in all three forms only poet, and in post-Aug. prose ; yet it is to be observed that in Seneca, in the Quaestt. Natt., diluvium is the technical designa- tion for our general deluge ; v. citation under no. /3) : (a) Diluvies, Lucr. 5, 256 ; 6, 292 ; Hor. Od. 3, 29, 40 ; 4, 14, 28 ; Plin. 9, 4, 3.— (/3) Diluvium, Virg. A. 7, 228 ; 12, 205 ; Ov. M. 1, 434 ; Sen Q. N. 3, 27 ; 29 ; Plin. Ep. 8, 17 ; Flor. 4, 2, 3.- -(y) Di- luvio, Censor. 18 med. ; Tert. Anim. 46. — 2. Trans f. : diluvio ex illo tot vasta per aequora vecti, desolation, destruction, Virg. A. 7, 228 (" ex ilia vaslitate," Serv.) ; so Val. Fl. 6, 394. 1. diluviO; onis, v. diluvies, no. y. *2. diluvio» are, v. a. [diluvies] To inundate, to deluge : Lucr. 5, 388. diluvium^ n\ v - diluvies, no. /3. 1 dimachaCi arum, m. = oiuixai, Sol- diers who fought both on foot and on horse- back, Anglice dragoons ; a sort of troops among the Macedonians, Curt. 5, 13. * dl-madeSCOj Btum, 1. ». a. To bound by measuring out ; to mark out, to stake out (rare ; perh. only in the follg. pas- sages) : locum castris, Liv. 8, 38 : eorum (siderum) cursus dimetati, Cic. N. D. 2, 62, 155 ; cf. dimetata signa, id. ib. 2, 43. * dimetriaj ai p, /. [dimeter] A poem consisting of iambic dimeters, Aus. Ep. 16, 104. dimicatio. onis, /. [dimico] A fight, combat, furious encounter (freq. and good prose ; perh. not in Sail.) : I. L i t, Caes. B. C. 3, 111, 2 ; so Hirt. B. G. 8, 11 ; 8, 18, 2; Liv. 25, 6 ad fin.; 31, 35 fin.; Suet. Aug. 10; 17; Dom. 6; Frontin. Strat. 2, 1, 11 ; 12 ; 2, 9, 6, et saep. In plur., Caes. B. G. 7, 86, 3 ; A uct. B. Alex. 11, 3 ; 22 fin. ; Frontin. Strat. 1, 11, 12. — (/3) c. gen.: proelii, Cic. Q. Fr. 1, 1, § 5 : universae rei, a pitched battle, general engagement, Liv. 1, 38 ; for which universa, id. 22, 32. —II. Transf. beyond the milit. sphere : A combating, struggling ; a contest : non modo contentione, sod etinm dimicatione elaborandum, Cic. Fam. 2, 6 fin. : talis in remp. nostram labor, assiduitns, dimica- tio, id. Ball). 2 fin. ; so Liv. 10, 24 ; Quint. 5, 7, 3 ; 6, 4, 4 ; 8, 3, 13, et al.— (/3) c. gen.: vitae, 2. e. a perilous contest, Cic. Plane. 32; so capitis, id. Prov. Cons. 9, 23 ; cf. capi- tis, famae fortunarumque omnium, id. Rabir. perd. 2, 5 ; and fortunae (coupled with discrimen), id. Sull. 28. D IM1 di-mico. avi (e. g. dimicavere, Vellej. 2, 85, i ; dimicaverant Caes. B. C. 2, 4, 3 ; dimicasscnt, Vellej. 2, 85, 5, et al. ; on the contrary, dimicuisse, only in Ov. Am. 2, 7, 2), arum, 1. v. n. Lit., To brandish one's weapons against the enemy, i. e., To fight, struggle, contend (very t'req. and quite class. ; 38 times in Caes. alone ; in rfall., Virg., and Hor. not at all). I. Lit.: manum conserere atque ar- mis dimicare, Caes. B. C. 1, 20, 4 ; so or- mis cum aliquo, Nep. Milt. 1,2: ferro pro patria, Lit. 1, 24 : acie cum aliquo, id. 2, 49 ad fin. ; for which, in acie, Caes. IS. G. 7, 64, 2 : proelio, id. ib. 5, 16, 2 ; 6, 31, 1 ; 7, 6, 3 ; B. C. 3, 43 fin. ; cf. the follg. : equi- tatu, Nep. Earn. 3 fin. : navibus in riumine, Auct. B. Alex. 28, 2 : adversus aliquem, Nep. Milt 4 Jin. : pro legibus, pro liberta- te, pro patria, Cic. Tusc. 4, 19, et saep. : tuto dimicare. Caes. B. G. 3, 21, 2 ; so abs., id. ib. 2, 21. 5; 3, 17 Jin. ; 5, 49, 4 and 6 ; 6, 7, 4, et saep. — Impers. : ancipiti proe- lio dimicatur, Caes. B. C. 3. 63, 3 ; so proe- lio, id. ib. 1, 41, 3 ; 3, 72, 3. et al. ; and without proelio, id. B. G. 5, 16, 1 ; B. C. 3, 85, 3 ; Cic. Oft'. 1, 12, 38; cf. also in mor- tem dimicabatur, Vellej. 2, 85. 4, et al. i In partic. of gladiatorial combats. Suet. Caes. 26 ; 39 ; Calig. 27 ; 30 ; Claud. 21 ; Plin. 8, 7, 7, et al. — fc. With an abstr. sub- ject : leonum feritas inter se non dimi- cat, Plin. II. N. 7 prooem. fin. II, Transf. beyond the milit. sphere : To struggle, to strive, to contend: omni ratione erit dimicandum. ut, etc., Cic. Div. iu Caecil. 22, 72: dimicantes eompetito- res, Liv. 6, 41: sic vester sapiens magno aliquo emolumento commotus cum cau- sa, si opus fuerit, dimicabit, mill go into battle with an action at law, Cic. Fin. 2, 17 ad fin. Otto JS'.cr. : de sua potentia peric- ulo civitatis, Cic. Att. 7, 3 ; esp. with the accessory idea of risk, hazard : reos, de capite, de faraa, de civitate, de fortunis, de liberis dimicantes (for which, shortly before, qui auderent se et salutem suam in discrimen offerre), Cic. Sest 1; so de honore et gloria (for which, shortly be- fore, de vita, de gloria in discrimen vocan- tur), id. Off. 1, 24, 83 Beier. : de vita glo- riae causa, id. Arch. 10. 23 ; cf. de vita id. ib. 11 fin. ; Liv. 24. 26: de omnibus for- tunis reip., I'ompej. in Cic. Att. 8, 12 D. : de fama, Nep. Timoth. 4, 3 : de liberis, Liv. 3, 44 fin. ; and even de repulsa, i. e. at the risk of one, id. 6, 40. Cf. also, ut in eingulas horas capite dimices tuo, Liv. 2, 12. — fc # In Tertullian, borrowed from the lang. of gladiators (v. supra, no. I.) : ad banc jam lineam dimicabit nostra con- gressio, Tert. Tudic. 6; id. adv. Marc. 1,7. dimidiatlo, 6nis, /. [dimidio] A halving, dividing into halves : salutis, Tert. adv. Marc. 1, 24. dimidio < without per/., atum, 1. r. a. fdiuiid'.us] To divide into two halves, to ha'.vc. As a finite verb only once in Ter- tullian : Tert. de Cam. Chr. 5. But freq. and quite class, in the perf. part, dimidi- atus, Halved, to the middle, half (ace. to Var in (Sell. 3, 14, applied to a whole, which is divided into halves ; whereas dimidius is applied to a half; or, as Gel- liu9 rightly explains it, " dimidiatum nisi ipsum, quod divisum est, dici hand con- venit; dimidium vero est, non quod ip- sum dimidiatum est, sed quae ex dimidi- ato pars altera est." Cf., however, dimi- dius. no. 1) : homines dimidiati, Cato in GelL 1. 1. ; cf. id. R, R. 151, 3 : and comic, procumbunt dimidiati {with half the body), dum appetunt, Plaut Mil. 3, 1, 165 ; cf. also transf., dies quidem jam ad umbili- cum est dimidiatus mortuus, id. Men. 1, 2, 45: luna. Cato in Plin. 16. 39, 75; cf. mensis, Cic. Verr. 2, 2, 52 ; Tusc. 2, 16 : vas villi, Enn. in Gell. 1. 1. : porcus, Lu- cil. ib. ; cf. Suet. Tib. 34 ; and Capitol. Pertin. 12 : solea, Lucil. in Gell. 1. 1. : li- brura. fabulam legi, Var. ib. ; cf. exesis posterioribus partibus versiculorum, di- midiatis fere, Cic. Tusc. 5, 23, 66. So the comic verse respecting Terence : tu quo- one, tu in summis, o dimidiate Menander, elc.Gaes. in Suet. Vita Ter.fin. dimidium; ". v. the follg. dl-midins. a, um, adj. [niedius] Half DIMI (for the differ, between it and dimidiatus, v. under dimidio). 1. As an adj., until the Aug. per. only in connection with pars, e. g., dimidiam partem nationum subegit, Plaut. Cure. 3, 77 ; so id. Aul. 4, 10, 37 : Rud. 4, 4, 79 ; Lucr. 1, 618 sq. ; 5, 720; Cic. N. D. 2, 40, 103 ; Rose. Com. 11, 32 ; Fam. 13, 29, 4 ; Caes. B. G. 6, 31, 5; B. C. 1, 27; 3, 101 (twice) ; Auct. B. Alex. 14, 5; Sail. J. 64, 5; Suet. Caes. 42; Aug. 101 (cf. id. Tib. 23) ; Frontin. Strat. 2, 3, 21 ; Ov. F. 5, 122; Trist. 1, 2, 44, et saep. Since the Aug. per., esp. in poets, also with other sub- stantives, instead of dimidiatus (v. dimid- io) : annus, Manil. 3, 393 : mullus (ppp. lupus torus). Mart. 2. 37 : Curios, Juv. 8, 4 Rup. : crus, id. 13, 95 : vultus, id. 15, 57 : Memnone, id. 15, 5 : fonna circuli, Plin. 2, 59, 60 . clepsydrae, Plin. Ep. 6, 2, 5 : labro basis dare, i. c. slightly, Mart. 2, 10 and 22. So of busts: Priapus, Mart. 11, 18; cf. Cicero's pun on the half-length likeness of his brother Quintus : frater mcus dimidius major est quam totus, in Macr. S. 2, 3 (the word dimidius, for di- midiatus, belongs prob. to Macrob. him- self). So of persons of mixed descent : dimidius patrum, dimidius plebis. half patrician and half plebeian, Liv. 4, 2. 2. Subst. : a. Dimidium, ii, n. The. half (very freq. in all periods and kinds of writing) : horae, Lucil. in Gell. 3, 14, 11; so c. gen., Plaut. Am. 5, 1,73; AuL 2, 4, 12 ; Bacch. 5, 2, 67 ; 71. et saep. : absol., Plaut. Bac. 2. 3, 87; so id. Aul. 2, 4, 14 ; Pseud. 4, 7, 68 ; 5, 2, 29 ; Pers. 1. 2, 17, et saep. The oil. dimidio, with compara- tives, as: dimidio minus opinor, Plaut. Asin. 2, 4, 35 ; so Cic. Att. 9, 9, 2 ; Flacc. 20,46; Verr. 2.3, 33; Caes. B. G. 5, 13, 2 ; Hor. S. 2, 3, 318, et saep.— b. Rarely di- midia, ae, /. (sc. pars) The half: verbe- naca decocta in aqua ad dimidias, Plin. 25, 12, 73. dl-minUO) ere, v. a. To break into small pieces, to dash to pieces, to break (v. deminuo) (rare ; perh. only ante-class.) : Plaut Most. 1, 3, 109 : caput illi homini, i id. Men. 2, 2, 30 : caput ruum, Ter. Eun. 4, 7, 33 : cerebrum tibi. id. Ad. 4, 2, 32. dimissiq; 6nis, /. [dimitto] A sending in different directions, a sending out, send- ing forth (very rare) : dimissiones liber- torum ad fenerandas provincias, Cic. Pa- rad. 6, 2, 46 : sanguinis, i. e. blood-letting, Gell. 10, 8 in lemm.—* 2. A dismissing, discharging : propugnatorum atque re- migum, Cic. Verr. 2, 5, 33. ditnissor. oris, m. lid.] A remitter, pardoner (eccl. Lat) : peccatorum, Tert | adv. Marc. 4, 10, et al. dimissoriae literae dicuntur, quae vulgo apostoli dicuntur (a notice sent i to a higher judge). Dimissoriae autem dictae, quod causa ad eum, qui appella- tus est, dimittitur, Modest. Dig. 50, 16, 106 ; cf. with Marcian. ib. 49, 6, 1. dimissuS) a, um, Part,, from dimitto. di-mittO) nasi, missum, 3. v. a. To send different, ways, to send apart, i. e., I. To send out or forth in difterent di- rections, to send about (quite class.) — («) ! c ace. : Naevius pueros circum amicos dimittit Cic. Quint 6, 2; so consules de- I signatos circum provincias, Suet Aug. 64 : ! literas circum ruunicipia, Caes. B. C. 3. ' 22, 1 ; cf. literas circa praefectos, Liv. 42, 51 : literas per omnes provincias, Caes. B. C. 3, 79, 4 ; with which cf. nuncios per j asrros, id- B. G. 6, 31, 2 : librum per to- tam Italiam, Plin. Ep. 4, 7, 2 : edicta per provincias, Suet. Galb. 10 : certos per i litora, Virg. A. 1, 577, et saep. : nuncios tota civitate Aeduorum. Caes. B. G. 7, 38, J 9 : nuncios in omnes partes, id. ib. 4, 19, ! 2 ; 4, 34, 5 ; 5, 53, 4 ; cf. id. ib. 5, 49, 8 ; and poet, Ov. M. 3, 381 : praefectos in finitimas civitates, Caes. B. G. 3, 7, 3 ; cf. Manlium Faesulas, Sail. C. 27, et saep. : nuncios ad Centrones. etc., Caes. B. G. 5, i 39, 1 ; so with ad, id. ib. 6, 34. 8 ; B. C. 1, 52 fin. ; 3, 79, 5 ; 3, 112, 6. et al. : legatos ; quoquoversus, Caes. B. G. 3, 23, 2 ; so id. ib. 7, 4, 5 ; B. C. 1, 36, 2 : dimissos equi- tes pabulandi causa, id. ib. 1, 80, 3 ; cf. equitatum, id. B. G. 7, 71, 5; and omnem ab se equitatum, id. ib. § 1. — Trop. : ani- : mum ignotas in artes, Ov. M. 8, 188. — | DI MO (/?) Sineacc: dimisit circum omnes pro- pinquas regiones, Caes. B. C. 3, 112, 6 ; so per provincias, Liv. 29, 37 : ad amicos, Cic. Tull. frgm. S 22 ; cf. also in omnes partes, Caes. B. G. 6, 43, 1. II. To separate a multitude, to break up, dissolve ; and subjectively, to dismiss (lrom one's self), to discharge, disband : senatu dimisso, Cic. Lael. 3, 12 ; so sena- tum, id. Verr. 2, 4, 65 : concilium, id. Leg. 2, 12, 31; Vatin. 2, 5; Caes. B. G. 1, 18 ; 1, 31 ; 1, 33, 2 ; 2, 32, et saep. ; cf. con- ventum, Sail. C. 21 fin. : exercitum (a standing military t. t. ; c£ Vellej. 2, 52, 4), Caes. B. C. 1, 2, 6 ; 1, 9, 5 ; 1, 10, 3 ; 1,11, 1, et saep. : plures manus (coupled with diducere, and opp. continere manipulos ad signa), Caes. B. G. 6, 34, 5 : delectuni, Plaut Rud. 4, 8, 15 : convivium, to break up, Liv. 36, 29 ; Tac. A. 15, 30, et saep.— And then, III. In gen., To send away either an individual or a body ; to lei go, discharge, dismiss, release. 1, Lit: aliquem ab se et amandare in ultimas terras, Cic. Sull. 20, 57 ; so ali- quem ab se, id. Fam. 13, 63 ; Nep. Att. 4. 2 : discedentem aliquem non sine magno dolore, id. ib. 12 IS Jin.: aliquos aequos placatosque, id. Or. 10, 34 : so aliquem incolumem, Caes. B. C. 1, 18, 4 ; 1, 23, 3; Just. 7, 6. 6, et al. : impunitum, Sail. C. 51, 5 : saucium ac fugafum, Nep. Hann. 4 : neminem nisi vietum, id. ib. 3, et saep. ; cf. also aliquem ludos pessumos. i. e. pes- sime ludificatum, Plaut. Rud. 3, 5, 12 : uxorem, i. e. to put her away, repudiate her, Suet. Caes. 1 ; Aug. 62 ; 63 ; 69 ; Tib. 7 ; Ner. 35 ; Just 11, 11, 5, et al. ; cf. also aliquam e matrimomo, Suet Tib. 49 ; v. also under no. 2 : creditorem, i. e. to pay him, Papin. Dig. 31. 72 : debitorem, i. e. to forgive him the debt, Ulp. ib. 50, 9, 4 : equos, of soldiers who begin the fight on foot Tac. Agr. 37 fin. : Suet. Caes. 60; Virg. A. 10, 366 Serv. ; but also in order to flee, Caes. B. C. 3. 69 fin. : hostem ex manibus, id. ib. 1, 64, 2 ; so id. ib. 3, 49, 2 ; cf. also Demosthenem e manibus, to put out of one's hands, to lay down, Cic. Or. 30 : milites in oppidum. Caes. B. C. 1, 21, 2. — Abs. : dimittam, ut te velle vi- deo, Plaut. Trin. 4, 2, 106 ; so Cic. de Or. 1,28; Quint 11, 3, 86, et al.— j), Transf., of inanimate objects : eum locum, quem ceperant, to abandon, desert, Caes. B. C. 1, 44, 4 ; so Italiam, id. ib. 1, 25, 4 : ripas, id. B. G. 5, 18 fin. : complura oppida, Hirt B. G. 8, 5 : provincial», Liv. 40, 43 : Phrygiam Paphlagoniamque, Just 38, 5, 6 : captain Trojam, Ov. M. 13, 226, et saep. : fortunas morte, Cic. Tusc. 1, 6, 12 ; cf. patrimonium, id. Caccin. 26 fin. : speratam praedam ex manibus, Caes. B. G. 6, 8, 1 : signa ex metu, id. B. C. 3, 69 fin. ; cf. anna, Sen. Ep. 66 ad fin. ; Luc. 3, 367, et saep. 2. Trop.: To (voluntarily) let go a thing, i. e. to give up, abandon, forego : ista philosophia, quae nunc prope dimis- sa revocatur, Cic. Acad. 2, 4, 11 : so rem saepius frustra tentatam, Caes. B. C. 1, 26 fin. : exploratam victoriam, id. B. G. 7, 52, 2 : oppugnationem, id. ib. 7, 17, 4 ; B. C. 3, 73, 1 : occasionem rei bene ge- rendae, id. B. G. 5, 57, 1 ; cf. id. B. C. 1, 72, 4 ; 3, 25, 4 ; and rei gerendae faculta- tem, id. ib. 1, 28, 2 ; 3, 97, 1 : omnem rei frumentariae spem, id. ib. 1, 73, 1 : con- ditiones pacis, id. ib. 1, 26, 2 : principa- tum, id. B. G. 6, 12, 6 : tempus, id. ib. 2, 21 Jin. ; Cic. de Or. 2, 21, 89 : suum jus (opp. retinere), id. Balb. 13, 31 : vim su- am, id. Fam. 9, 12 : libertatem, id. Plane. 34 fin. : amicitias, id. Lael. 21 : comme- morationem nominis nostri, id. Arch. 11 fin. : quaestionem, id. Verr. 2, 2, 30 : cu- ram, id. Att 14, 11 ; Tac. Or. 3 : praete- rita, instantia, futura pari oblivione, id. Hist 3, 36 : matrimonia, Suet. Calig. 25 : fugam, Virg. A. 11, 706 : coeptum iter, Ov. M. 2, 598 : cursus, id. ib. 11, 446, et saep. : tantam fortunam ex manibus, Caes. B. G. 6, 37 Jin. : studium et iracundiam su- am reipublicae dimittere. i. q. condonare, to sacrifice to the good of the state, ii B. C. 3, 69, 3; cf. tributa alicui, i. e. to remit, Tac. 11. 3. 55. dimotuS; ^ nm- Part,, from dimoveo. 475 DIOB dl-mOVeO) ovi, otum (dismotum, v. infra), 2. v. a. (not freq. before the Aug. per. ; in Caes. and Quint, not at all ; pern, also not in Cic, in whose writings demo- vere appears every where to be the bet- ter reading), I. To move from one another, to part, put asunder, separate, divide : terram ara- tro, Virg. G. 2, 513 ; cf. glebas aratro, Ov. M. 5, 341 ; so aera (coupled with dispel- lere umbras), Virg. A. 5, 839 ; cf. auras, id. ib. 9, 645 ; cinerera i'oco, Ov. M. 8, 642 : undas, Lucr. 6, 892 ; Ov. M. 4, 708 ; cf. aquas, id. Her. 18, 80 ; 19, 48 : rubum, Hor. Od. 1, 23, 7. Poet. : ubi sol radiis terram dimovit obortis (preceded by ubi roriferis terram nox obruit umbris), cleaves the earth, lays it open, Lucr. 6, 870. — Hence B. Transf., of a multitude of persons or things : To separate from each other ; to scatter, disperse, drive away, dismiss : hu- mantem umbram polo, Virg. A. 3, 589 ; 4, 7 ; cf. gelidam umbram coelo, id. ib. 11, 210 : obstantes propinquos, Hor. Od. 3, 5, 51: turbam, Tac. H. 3, 31; 80; Suet. Galb. 19 ; cf. dimotis omnibus, Tac. H. 2, 49 ; Cf. VTEI EA BACANAXIA SEI QVA SVNT .... dismota sient, i. e. be dissolved, abol- ished, S. C. de Bacchan. fin. — 2. To sep- arate from something ; to remove : a. Lit. : quos (equites) spes societatis a plebe dimoverat, Sail. J. 42, 1 ; Plin. 8, 7, 7 fin, : dimovit perfregitque custodias Poena, Plin. Pan. 49 : parietes, Tac. A. 6, 24 : plagulas (lectieae), Suet. Tit. 10, et al. — b, Trop. : gaudente^n patrios finde- re sarculo Numquam dimoveas, ut, etc., thou canst never entice away, in order to, etc., Hor. Od. 1, 1, 13. II. To move to and fro, to put in motion (cf. dimitto, no. I.) (so perh. only in Cel- sus) : superiores partes, Cels. 3, 27, 3; so manus, id. 2, 14 ad fin. : se inambulatione levi, id. 4, 24, et al. Dindymus (° s )> ij m -. AivSvpuv. A mountain in Mysia near Cyzicum, sacred to Ci/bcle, Plin. 5, 32, 40 ; Prop. 3, 22, 3 ; (Mull. 63, 91 ; Ov. F. 4, 249. Also Di n . dvma; orum, n.. Aivivua, ra, Virg. A. H J (il8 ; 10, 252 ; Ov. M. 2, 223 ; Fast. 4, 234,— Hence, n. Dindymene, es, /, L ivovunvn, Tim goddess Cybele, who was worshiped there, Hor. Od. 1, 16, 5. 3>in6mache> es, /., Acivoudxv, The mother of Alcibiades ; hence poet : Dinom- aches ego sum, as much as to say, I am a person of quality, Pers. 4, 20. dinumeratioj 6nis,/. [dinumero] A counting over, reckoning up, enumeration (very rare) : noctium ac dierum, Cic. Rep. 3, 2 fin. ; cf. (dierum), Paul. Sent. 5, 33 : (personarum), id. Dig. 38, 10, 10, § 16. — As a figure of speech, i. q. the Gr. a-mip.diinaLS, Cic. de Or. 3, 54, 207; also quoted in Quint. 9, 1, 35, who, however, does not regard it as a figure, ib. 9, 3, 91 Spald. di-numcro. avi, atum, 1. v. a. To count over, reckon up, enumerate (quite class. ; not in Caes.) : Stellas, Cic. Off. 1, 43, 154 : annos, id. Rep. 2, 15 ; cf. horas, Plin. 2, 73, 75 : tempora, * Virg. A. 6, 691 : no'ctes, Ov. M. 11, 574, et al. : syllabas (coupled with dimetiri), Cic. Or. 43, 147 : spoliata templa, Quint. 6, 1, 3 : generos ex caede jacentes, Ov. Her. 14, 80 : gene- ris gradus, id. Fast. 2, 622. — Abs. : cen- tiiriat Capuae, dinumerat, Cic. Att. 16, 9 fin. — 2. i n Plaut. and Ter. in partic., a mercantile t. t. : To count out, pay out money : argentum, Plant. Epid. 1, 1, 68 ; 3, 1, 17 ; 31 ; so stipendium ibus, id. Mil. 1, 1, 74; cf. viginti minas illi, Ter. Ad. 5, 7, 17. t di-nurmum, "i «• [™ x hibr., from rw'c and numus] A tax of two numi, Cod. Theod. 14, 27, 2. 3Dio dr -on; onis, m., Aiiov, A brother- in-law of the elder Dionysius, of Syracuse, the pupil and friend of Plato. His life is written by Nepos and Plutarch ; cf. also Cic. Tusc. 5, 35 ; de Or. 34. t dlobolaris. e, adj. [vox hibr., from biwMov, and the Lat. ending aris] That costs or is worth two oboli : scorta, Plaut. Poen. 1, 2, 58 ; cf. id. frgm. ap. Var. L. L. 7, 3, 93 ; Fest. p. 56 : anus, Plaut. Ps. 2, 2,64. 476 DION DldchareS) is, m - A frcedman of Caesar, Cic. Att. 11, 6 fin. — Hence Dio- charinae literae, id. ib. 13, 45. Diocletianus- i> in. C. Aurelius Va- lerius, A Roman emperor from 284-305 A.D., Aurel. Vict. Caes. 38 ; Epit. 39 ; Eu- trop. 9, 13 sq. ; before his accession to the throne named Diodes, Aur. Vict v Ep. 39. DiodorilS, i> m -' Awdupos, I. A peri- patetic philosopher, a pupil of Critolaus, Cic. Fin. 5, 5 ; Acad. 2, 24 ; 42 ; Tusc. 5, 30 sq. — H. A famous dialectician, Cic. Fat. 6 ; Plin. 7, 53, 54 ; cf. Cic. Fam. 9, 4. — III. Siculus, A well-known historian of the time of Augustus. His work, enti- tled Bi6\ioBi]Kt), of which a portion is still extant, is mentioned by Plin. H. N. praef. §25. DiddotuS; i> *i AiooVoS, A stoic, and teacher of Cicero, Cic. Brut. 90 ; Fam. 9, 4; 13, 16; Att. 2, 20; Acad. 2, 36; Tusc. 5, 39, et saep. ; Tac. Or. 30. tdioecesis* is. f = SioUnai;, A gov- ernor's jurisdiction, a district, Cic. Fam. 3, 8, 4 (ib. 13, 53 and 67, written as pure Greek); Cod. Theod. 7, 6, 3; Amm. 17, 7. — Hence, H, In eccl. Lat. : A bish- op's jurisdiction, a diocese, Sid. Ep. 7, 6 med. ; sometimes also a parish, id. 9, 16. t diocceteS) ae, m. == dioncr/rui, An overseer of the revenue, royal treasurer, Cic. Rab. Post. 8,22; 10, 28. Didg'eaeSj is, m., AioyevnS, I. Apol- loniates, A celebrated Ionian philosopher, pupil of Anaximenes. Cic. N. D. 1, 12. — H. The well-known cynic philosopher of Si- nope, Cic. Tusc. 1, 43 ; 3, 23 ; 5, 32; N. D. 3, 34; Mur. 36, et saep. — III. A stoic, teacher of Carneades and Laelius, Cic. Div. 1. 3 ; 2, 43 ; Fin. 2, 8 ; 3, 10 ; Tusc. 4, 3 ; de Sen. 7, et saep. — I\F. A friend of M. Coelius Rufus, Cic. Fam. 2, 12 ; Coel. ib. 8, 8 fin. t diogmltaej arum, m.= AinrMi- TAI [from oimyw's, pursuit] A sort of light-armed frontier troops kept for thepur- suit of robbers, Amm. 27, 9 ; Capitol. An- ton. Philos. 21. DiomedeSi is, m., Aionnons, I. A son of Tydeus, king of Aclolia, and Deipyle, the successor of Adrastus in Argos ; a famous hero at the siege of Troy, after the de- struction of which he went to Appulia, where he founded Argyrippa (Arpi), Ov. M. 13, 100 sq. ; 14, 457 ; 492 sq. ; Virg. A. 1, 752; 8, 9 ; 11, 226 sq. : Hor. S. 1, 5, "92; A. P. 146 ; Just. 20. 1, et saep. : Diomedis Campus, the region lying about Arpi, to which Cannae also belonged, Liv. 25. 10 ; cf. Fest. p. 56 ; Mannert Ital. 2, 84.— De- riv., II. ©idmedeus (also written -1US)' a > um < a dj- Of Dioniedcs: enses, Ov. M. 15, 806 : furtum, i. e. the rape of the Trojan Palladium, Stat. Silv. 5, 3, 179 ; called also ausa, Claud. VI. Cons. Honor. 479 : agri, i. e. Aetolian, Mart. 13, 93 ; on the contrary, arces, the cities founded by Diomedes in Italy, Stat. Silv. 3, 3. 163. So too Diomedea (insula), an island or group of islands in thz Adriatic, on the coast of Appulia, now St. Domenico, St. Nicola, and Caprara, Mel. 2, 7, 13 ; Plin. 3, 26, 30 ; cf. id. 12, 1, 3 ; Fest. p. 57 ; Mannert Ital. 2, 25. — Hence the birds of that place (ace. to the fable of the metamorphosed compan- ions of Diomedes) are called Diomedcae aves, Plin. 10, 44, 61 ; cf. Serv. Virg. A. 11, 271 ; Isid. Orig. 12, 7, 28.— HI. A king of the Bistones in Thrace, who gave his cap- tives to be eaten by his liorses ; overcome at last by Hercules, Serv. Virg. A. 8, 300; 1, 752. Hence Diomedei equi, Claud. Rapt. Pros. 2 praef. 12; Aus. Idyll. 19, 9; cf. Claud, in Rutin. 1, 254. Dione, es (. a , ae, Cic. N. D. 3, 23), /., Att'ovn, I. The mother of Venus, Cic. 1. 1. ; Hyg. Praef. ; Claud. Rapt. Pros. 3, 433.— Hence DionaeuSj' a . um : vestis, the garment worked by Dione for her daughter, Claud. Epith. Pall, et Cel. 102. — Far more freq. as in Greek, H Venus, Ov. F. 2, 461 ; 5, 309 ; Am. 1, 14, 33 ; A. A. 2, 593 ; 3, 3, et al. — Hence, 2. DionaeUSj a, 'am, adj. Of Dione (Venus) : mater, Venus herself (with reference to Aeneas), Virg. A. 3, 19 ; hence also Dionaeus Caesar, as the descendant of lulus, Aeneas, and conse- quently of Venus, id. Eel. 9, 47 : colum- D I P L bo, sacred to Venus, Stat Silv. 3, 5, 80 ; so flores, Col. 10,286: antrum, Vione's grot- to, as the scene of love and love-songs, Hor. Od. 2, 1, 39. DionvsiacuSt % «>", v. Dionysus, no. 11. 3/ Dionysias, adis, v. Dionysus, no. 1. Dionysius., ii, ?»•, Awvecws, Tlie name of several celebrated Greeks ; esp., I. The elder Dionysius, tyrant of Syracuse, Nep. Dio 1 ; Reg. 2 ; Just. 20, 1 ; Cic. Tusc. 5, 20 sq. ; N. D. 3, 33 sq., et al.— H. His son, likewise tyrant of Syracuse, Nep. Dio 3 sq. ; Just. 21, 1 sq. ; Cic. Tusc. 3, 12 ; Fam. 9, 18; Val. Max. 6. 9, 6 ext.— DX Heracleotes, A pupil of Zeno of Citium, at first a stoic, afterward a Cyrenaic. Cic. Fin. 5, 31 ; Tusc. 2, 25 ; 3, 9 ; Acad. 2, 22 ad fin. — IV, A stoic, cotemporary with Cicero, Cic. Tusc. 2, 11. 2. Dionysias, a, um, v. the follg., no. II. 1. ' Dionysus or -OS, i, '»•, Aiofvoos, The Greek name of Bacchus (not in the Aug. poets), Cic. N. D. 3, 21 ; 23 : Att. in Macr. S. 6, 5 ; Plaut. Stich. 5, 2, 13 ; Aus. Epigr. 30.— H, Derivv., 1. Didnysia, a. orum, n., Awviiaia, rd (sc. icpii). The festival of Bacchus, in Greece celebrated every three years (Lat Bacchanalia), Plaut. Cure. 5, 2, 45 ; Cist. 1, 1, 91 ; 1, 3, 8 ; Pseud. 1, 1, 57 ; Ter. Heaut. 1, 1, 110 Don. ; ib. 4, 4, 11.— b, ae, /., A celebrated Roman danseuse, Cic. Rose. Com. 8 ; Gell. 1, 5.-2. Dionysias, adis, /., A pre- cious stone, oj a black color, Plin. 37, 10, 57.-3. DionysiacUS; a, um : ludi, i. q. Liberalia, Aus. Eel. de Feriis Rom. 29. 1 didpetcs. is, m. = Si TzcTfis (falling from heaven) : rana, A sort of frog, rain- frog,J>liri. 32, 7, 24 ; ib. 10, 50. tdloptra!ae,/ = /• = (5iwtt/, A two-handled vessel, a wine-jar, Hor. Od. 1, 9, 8. Diovis» is. m. [ace. to G. F. Grotefend, merely an Umbrian protraction of Dis] The old Italian (Umbrian) name for Jupi- ter, ace. to Var. L. L. 5, 10. 20 ; Gell. 5, 12. + dioX; genus piscis frequens in Ponto, Fest. p. 56. DiphiluS, i. m -> Af0i>uj, I. A cele- brated Greek comic writer of Sinope, imita- ted by Plautus, Plaut. Casin. prol. 32; Rud. prol. 32 ; Ter. Ad. prol. 6 ; Vellej. 1, 16, 3. — II. An architect of Quintus Cice- ro, Cic. Q. 3, 1. 1. t diphryges* is, f = ^ for which the Vulg. has chlamys) ; Aero on Hor. Ep. 1, 17, 25 ; perh. also Nov. in Non. 316, 5. t diploma, at i 8 ' n. = dtTr\u>ua, A letter folded double, viz. : \, A state letter of recommendation given to persons travel- ing to the provinces, Cie. Fam. 6, 12, 3 ; Att. 10, 17, 4 ; Pis. 37.-2. At a later per., • in gen., A document drawn up by a magis- trate, and which contained any favor or privilege for a person, a diploma, Suet. Aug. 50 ; Calig. 38 ; Ner. 12 ; Oth. 7 ; Sen. Clem. 1, 10 fin. ; Modest. Dig. 48, 10, 27, et al. • diplomarius, ii, ™- [diploma] One who carried out the imperial letters of rec- ommendation, luscr. Orell. no. 2917. DIKE IdipsacuS, i,f.=z6i ae, /. A fountain in Spain, near Bilbilis, Mart. 1, 50. dircctarius, i>> »»• [dirigo] One. who sneaks into a house in order to steal (very rare), " Ulp. Dig. 47, 11, 7 ;" Paul. Sent. 5,4. dirccte. adv. Directly, etc. ; v. diri- go, Pa., ad fin., no. a. * dir CCtiangliluS. a. «m, adj. [diree- tus-angulus] Right-angled, Marc. Cap. 6, p. 230. * directlhneus, a, um, adj. [direc- tus-lineaj Rectilinear, Marc. Cap. 6, 229. directim» aa * v - Directly, etc. ; v. dir- igo, Pa., ad fin., no. d. directiOi onis,/. [dirigo] (a very rare word) I, A making straight or even, a lev- eling : plana coagmentorum, Vitr. 7, 3. — *2. Concr., A straight line, App. de Mundo, p. 57. — f|, A directing toward any tiling, trop. : quaedam rationis ad veritatem, Quint. 3, 6, 30. directo, adv. Directly, etc. ; v. diri- go, Pa., ad fin., no. b. divcctorius. a, um, adj. [dirigo] That directs, scjids in any direction : lite- rae, Cod. Theod. 14, 15, 3. directura, ae, /. [id.] A malting straight, a leveling, Vitr. 7, 3. directus» a, um, Part, and Pa., from dirigo. * diremptlO» onis, /. [dirimo] A sep- aration : aequitatis, Val. Max. 4, 7, 1. 1. diremptus, a, um, Part., from dirimo. * 2. diremptus, us, m. [dirimo] A separation, Cic. Tusc. 1, 29, 71. direptlO» orus . /■ [diripio] A plun- dering, pillaging (rare, but good prose) : urbs relicta direptioni et incendiis, Cic. Fam. 4, 1, 2; cf. urbis Syracusarum, id. Verr. 2, 4, 52 ; * Caes. B. C. 2, 12, and op- pidi (coupled with expugnatio), Suet Claud. 21 : profanorum sacrorumque, Quint. 8, 3, 69 : sociorum (coupled with vexatio), Cic. Cat. 1, 7, 18. In plur., Cic. Fam. 4, 13, 2; Liv. 44, 1 ad fin. direptor, oris, m. [id.] A plunderer (very rare), Cic. Phil. 3, 11, 27 ; Cat. 2, 9 ad fin. DIRI 1. dircptus» "> um, Part., fromdiripio. * 2. dircptus. 0s, m. [diripio] A plun- dering: Spart. Sever. 19. dll'lbco, without pcrfi, itum, 2. ». a. [dishabeo, like dirimo, from dis-emo ; cf. Wunder, Variac Lectt. Cod. Erf. p. CLIII. sq. ; to keep apart, hence] pub. law (. (., To lay apart, separate the tablets cast into the ballot- box in voting, according to their respective inscriptions (* accord- ing to Freund's Gesnmmtworterbuch der Lat. Sprache, and most other authorities, diribeo signifies, To distribute to the peo- ple or the judges the tablets used by them in voting or passing sentence) : dum de te quinque et septuaginta tabellae diribe- antur, Cic. Pis. 40, 96 ; so tabellas, id. Q. Fr. 3, 4, 1 (perh. also Plane. 20, 49 ; v. Wund. 1. 1. p. CXLI. sq., and ed. Plane, p. 141) : suffragia, Van R. R. 3, 2, 1 : senten- tins, Val. Max. 9, 12, 7 ; also absol., Var. R. R. 3, 5, 18 * 2. T r a n s f. : qui gentes et regna diribet, Plin. 36, 15. dinbitio, onis, /. [diribeo] A separa- ting (*or distributing) of the tablets used in voting, Cic. Plane. 6, 14 ; Symm. Laud, in Patr. 3. p. 40 ed. Mai. diribitor, oris, m. [id.] The scparater (*or distributor) of the tablets used in vot- ing, Cic. Pis. 15 fin. ; Auct. or. post redit. in Senat. 11, 28 ; Aus. Grat. act. 5.-2. Transf. : A distributor, App. M. 2, 32, p. 137 ed. Oud. ; Amm. 18, 5. diribitorivim, ii. n- (se. aedificium, in Dio Cass. 55, 8 : rb SetpiBiriipwv) [id.] The place where the ballots were separated. (* Ace. to other authorities (v. diribeo, su- pra), A building where the ballots (after- ward also gold, presents to the people, etc.) were distributed, Suet. Claud. 18 ; Pliti. 6, jlO, 76. di-rzgO* rexi, rectum, 3. (perf. sync, di- rexti, Virg. A. 6. 57) v. a. To lay apart, i. e. To lay straight, set in a straight line, to arrange,* draw up (quite class.). I. Lit.: A, In gen.: coronam si di- viseris, arcus erit : si direxeris, virga, Sen. Q. N. 1, 10 : tigna non directa ad perpendiculum, Caes. B. G. 4, 17, 4 ; cf. ib. § 8 ; and crates, id. B. C. 3, 46, 5 : na- ves ante portum, Liv. 37, 31 ; cf. naves in pugnam, id. 22, 19 : vicos, i. e. to build regularly, id. 5, 55 ; cf. castella, Flor. 4, 12, 26 : molem recta fronte, Curt. 4, 3, et saep. : regiones lituo, i. e. to describe, Cic. Div. 1, 17 ; cf. finem veterem viam regi- am, Liv. 39, 27. Esp. freq., aciem, to draw np the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5 ; Auct. B. Afr. 13, 2 ; Liv. 21, 47 fin. ; 34, 28 ; Suet. Calig. 46 ; Frontin. Strat. 1, 12, 3 ; 2, 1, 4 ; 2, 2, 7 ; 12 ; 2, 3, 1 ; 8, et saep. ; cf. also frontem, Quint. 2, 13, 3 ; 5, 13, n.— * b. Perh. i. q. To split apart, cleave in twain : clipeatus elephan- tum ubi machaera dirigit, Plaut. Cure. 3, 54 (dub.) ; cf. " dirigere apud Plautum in- venitur pro discidere," Fest p. 53 ; v. Coram, p. 400. B. In par tic, with respect to the terminus : To send in a straight line, to direct to a place (so most freq.) : ex ves- tigio ad castra Corneliana vela, Caes. B. C. 2, 25, 6 ; so aciem ad te, Catull. 63, 56 : cursum ad litora, Caes. B. C. 3, 25, 4 : iter ad Mutinam, Plane, in Cic. Fam. 10, 11, et saep. Afterward more freq. with in : equum in consulem, Liv. 2, 6 : currum in hostem, Ov. M. 12, 78 : tela manusque in corpus Aeacidae, Virg. A. 6, 57 ; Fron- tin. Strat 3, 3, 4 : hastam in te, Ov. M. 8, 66 ; id. ib. 8, 400 ; Frontin. Strat 1, 6, 1 : cursum in Africam, Vellej. 2, 19 fin. : cur- sum per auras in lucos, Virg. A. 6, 195, et saep. : navem eo, Nep. Chabr. 4, 2 : gres- sum hue, Virg. A. 5, 162 ; 11, 855, et saep. ; and poet, with the dat. : Ilo hastam, Virg. A. 10, 401, et saep. — Without designating the limit : ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diri- guntur, to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53 ; so iter navis, Ov. F. 1, 4 ; and cursum, Frontin. Strat. 3, 13, 6 ; esp. freq. of shoot- ing weapons with an aim : spicula, Virg. A. 7, 497 ; 11, 654 ; Ov. M. 12, 606 : has- tile, Virg. A. 12, 490 : tela, Hor. Od. 4, 9, 18 : sagittas, Suet Dom. 19, et saep. ; poet, also vulnera, Virg. A. 10, 140 ; Sil. 2, 92 Drak. ; Tac. H. 2, 35 ; cf. vulnera alicui, Sen. Here. Oet 160. DIRI II. Trop. : A. ' n g<-' n - : To set in or- der, arrange (so very rarely) : materiaa divisione dirigere. Quint. 2, 6. 1. — Far more freq. (esp. in Cic. and Quint. ; in Caes. not at nil),. B. i n par tic: aliquid ad or in ali- quid, also aliqua re, To direct, guide, ar- range a thing cither to something (as its aim, scope) or according to something (as its norm) : (a) With ad : meas cogi- tationes sic dirigo, non ad illam parvu- lam Cynosuram scd, etc., Cic. Acad. 2, 20, 66 ; ct orationem ad exempla, id. Rep. 2, 31 fin. ; Quint. 10, 2, 1 : judicium ad ea, id. ib. 6, 5, 2 ; id. ib. 12, 3, 8 ; cf. se ad ea eftingenda, id. ib. 10, 1, 127 ; Tac. A. 4, 40. et saep. — In a different sense (viz.. with ad equiv. to secundum ; v. ad, no. 1. D. 2) : in verbis et eligendis et collocan- dis nihil non ad rationera, Cic. Brut. 37, 140 ; so vitam ad certain rationis nor- mam, id. Mur. 2 : leges hominum ad na- turam, id. Leg. 2, 5fin.; id. Or. 2 fin., et saep. — 0) With in (not so in Cic.) : tota mente (intenfionem) in opus ipsum, Quint. 10, 3, 28 ; so communes locos in vitia, id. ib. 2, 1, 11 ; Frontin. Strat 3, 2, 2, et saep. — (y) c. abl. (so only in Cic.) : quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt Cic. Fin. 5, 20 fin. ; so omnia voluptate, id. ib. 2, 22, 71 : utilitatem honestate, id. Off. 3, 21, 83 ; id. de Or. 3, 49, 190,— (6) Without an object: (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit, Cic. Div. 1, 14 ad fin. — Hence directus, a, um, Pa. Made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly ; straight, level ; upright, steep: 1, Lit: auditus flexuosum iter habet ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret, Cic. N. D. 2, 57, 144 ; cf. aes (tubae), opp. flexum, Ov. M. 1, 98 : iter, Caes. B. C. 3, 79, 2 : latera, id. B. G. 7, 72, 1 ; cf. trabes, id. ib. 7, 23, 1 : ordo (olearum), Cic. Caecin. 8, 22 : arcus, opp. obliquus, Ov. M. 2, 129 : paries, ;'. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4 : ut directiores ictus fiant, Quadrig. in Gell. 9, 1, 2 : praeruptus locus utraque ex par- te directus, Caes. B. C. 1, 45, 4 ; cf. id. ib. 2, 24, 3 ; and (Henna) ab omni aditu cir- cumcisa atque directa, Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr. : cornu, Caes. B. G. 6, 26.— S ubs.t. : in directo pedum VIII. esse, in nnfracto XVI., in a straight line, Var. L. L. 7, 2, 83 ; so opp. anfracrus and circui- tio, Cic. Div. 2, 61 fin. : altitudo (montis) per directum IV. M. pass., Plin. 5, 22, 18 ; cf. id. 3, 5, 9, § 66, et al. : cadere in direc- tum moderate (coupled with exire per devexum), Sen. Q. N. 6, 20. 2. Trop.: o praeclaram beate Viven- di et apertam et simplicem et directam viam, Cic. Fin. 1, 18 ; cf. iter ad laudem, id. Coel. 17, 41 : vera ilia et directa ratio, id. ib. 18 : tristis ac directus senex, id. ib. 16, 38 ; cf. quid est in judicio 1 Directum, asperum, simplex, si paret hs iooo daju. id. Rose. Com. 4, 11 : percunctatio et de- nunciatio belli, Liv. 21, 19 ; cf. conciones, Just. 38, 3 fin. (v. obliquus) ; and verba, Cod. Just. 6, 23, 15 : actio, Paul. Dig. 3, 5, 46 ; 9, 4, 26 ; Ulp. ib. 3, 5, 19, et saep. ; cf. iustitutio (opp. precaria), Ulp. ib. 29, 1, 19 : libertates (opp. fideicommissariae), id. ib. 29, 4, 12 ; and Maeeian. ib. 28. Adv. : a, directe, Directly, straight (very rare) : dicere, Cic. Part. or. 7, 24. — Far more freq., b. Directo : directo deorsum ferri, Cic. N. D. 1, 25 : directo transversas trabes, Caes. B. C. 2, 9, 2 : ad fidera directo spectare, Cic. Part or. 13, 46 ; so Liv. 1, 11 fin. ; Sen. Ep. 66 ; Paul. Dig. 9, 4, 26 ; Scaev. ib. 32, 1, 103 ; Mar- tian, ib. 40, 5, 55, et al. — * c. Directa : quo magis ursimus altum directa, press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198. — d, Directim (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34 ; Flor. no. 23, p. 365 ; Macr. S. 7, 12 ad fin. ; 14 med. — Conip. : directius gubernare, Cic. Acad. 2, 20, 66. — Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv. dirimo» enii, emptum, 3. v. a. [dis- emo, like diribeo, from dis-habeo] To take apart ; to part, separate, divide (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense), I Lit: dirimi corpus distrahive, Cic N. D. 3, 12 ; cf. Lucr. 6, 1074 ; Col. 4, 18 : 477 Dim Tiberis Vejentem agmm a Crustumino dirimens, Plin. 3, 5, 9, § 54 ; cf. castris Ilerdam, Luc. 4, 33 : and sontes justis (Minos), Claud, in Rutin. 2, 477 : oppida nostra unius diei itinene dirimuntur, are separated from each other, apart, Plin. Ep. 6, 8, 2 ; cf. diremptam mari gentem, id. Pan. 32 ; Liv. 22, 15 ; and abs., dirimen- te amne, id. 42, 39 ; Frontin. Strat. 2, 2, 8, et sacp. Poet, of cutting' through the waves ill a ship, Stat. Theb. 5, 482. II. T r o p. : To break off, interrupt, to disturb, put off, delay (the tig. is orig. taken from combatants who are parted asun- der, and transferred, like the opp. com- mittere, to things ; cf. dirimere infestas acies, dirimere iras, Liv. 1, 13) : proeli- ttm nox, Plaut. Am. 1, 1, 99 ; so proelium, Caes. B. C. 1, 40, fin. ; Sail. J. 60 fin. ; Liv. 37, 32 ; Frontin. Strat. 2, 10, 1 ; Virg. A. 5, 467, et al. ; cf. Plin. Ep. 4, 9, 9 : pug- nam, Liv. 27, 13 : bellum, id. 27, 30 ; 40, 52 ; Virg. A. 12, 79 : ccrtamina, Ov. M. 5, 314, et saep. Hence also controversiam, i. e. to adjust, compose, Cic. Otf. 3, 33, 119 : eeditionem, Frontin. Strat. 1, 8, 6 : litem, Ov. M. 1, 21 : rem nrbitrio, id. Fast 6, 98, et saep. ; used likewise of the (forcible) separating, dissolving, breaking off of a connection : conjunctionem civium, Cic. Off. 3, 5, 23 : societatem, id. Sull. 2, 6 ; Liv. 8, 23 : nuptias, Suet. Caes. 43 : affin- itatem, Tac. A. 12, 4 : amicitias, id. ib. 6, 29 ; cf. Cic. Lael. 10, 34 ; hence also id. ib. 8, 27 : pacem, Liv. 9, 8 ; Quint. 2, 16, 7 : connubium, id. 4, 6, et saep. So too of the interrupting, disturbing, breaking up of a conversation, deliberation, etc. ; colloquium, Caes. B. G. 1, 46, 4 : sermo- nem, Cic. Rep. 1, 11 : concilia populi, Liv. 1, 36 ad fin.: comitia, id. 40, 59, et al. ; cf. abs., actum est eo die nihil : nox diremit, Cic. Q. Fr. 2, 13, 2. And hence, in gen., 2. To destroy, frustrate, bringto naught : Lucr. 1, 115 : auspicium dirimere, Liv. 8, 23 ad fin. ; cf. rem susceptam, Cic. Leg. 2, 12, 31 ; and dirimere tempus et profer- re diem, id. Div. 1, 39, 85 : ea res consili- um diremit, Sail. C. IS Jin. ai-ripiO; u '> eptum, 3. v. a. [rapio] To tear asunder, tear in pieces (quite class.), 1. In gen. (so rarely): differor, dis- trsihor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5 : Pen- rheum diripuisse ajunt Bacchas, id. Merc. 2, 4, 1; so Hippolytum (equi), Ov. A. A. 1, 338 ; Fast. 5, 310 : nee opinantes (leae), Lucr. 5, 1319 : membra manibus nefan- dis, Ov. M. 3, 731 : artus unguibus, id. Ib. 601 : viscera nostra (ferae), id. Her. 11, 118, et saep. : venti diripiunt fretum, Stat. Theb. 5, 367. II. In partic. : A. Milit. t. t. : To lay waste, ravage, spoil, plunder an enemy's territory or possessions (so most freq.) : bona alicujus, Caes. B. G. 7, 3 ; so id. ib. 7, 42, 3 ; 7, 43, 2 ; 3 : magnum numerum frumenti commeatusque, id. ib. 7, 38, 9 : impedimenta, id. ib. 2, 17, 3 : naves more praedonum, id. B. C. 3, 112, 3 : praedas bellicas, Sail. J. 41, 7, ct saep. : oppidum, Caes. B. C. 1, 21, 2 ; 3, 80 fin. : urbes, Liv. 37, 32 fin. : tecta, id. 5, 41 : templa hos- tiliter, id. 37, 21 ; cf. id. 2, 14 ; and Suet. Caes. 54 : civitates, Caes. B. C. 3, 31 fin. : provincial, Cic. Manil. 19, 57 : patriam, id. Att. 8, 2, 3, et saep.— fc. With per- sonal objects: Eburones, Caes. B. G. 6, 34, 8 ; so id. ib. 6, 35, 4 : Lusitanos, Nep. Cato, 3, 4 : neu se ab hostibus diripi patiatur, id. ib. 7, 8, 4 ; Caes. B. C. 2, 12, 4, et al. 2. Transf. beyond the milit. sphere : To destroy, to rob : (Harpyiae) diripiunt dapes, Virg. A. 3, 227 : supellectilem, Suet. Ner. 11. B. To struggle, strive, contend for a thing, in order to possess it (post-Aug.) : talos jecit in medium, quos pueri diripe- rc coeperant, Quint. 6, 1, 47 ; so editum librum, to buy tip rapidly, Suet. Vita Pers. ad fin. — Of persons : diripitur ille toto foro patronus, Sen. Brev. Vit 7 ; so T imagenem, id. de Ira 3, 23 : Homerum (urbes), Stat. Silv. 5, 3, 131 : matrem avi- dis complexibus ambo, id. Theb. 5, 722 : te potentiores per convivia, Mart. 7, 76. dll'ltas, atis, /. [dims] (a rare but quite class, word) Fearfulness ; viz.: 1. Of fate : Fatal mischief, misfortune : si 478 DIRU qua invecta diritas casu foret, Cic. poet. Tusc. 3, 14 : totius diei, Suet. Ner. 8 ; cf. ominis, Gell. 4, 9, 10. — 2. Of character : Fierceness, cruelty : omni diritate atque immanitate teterrimus, Cic. Vatin. 3 fin. : quanta in altero diritas, in altero comi- tas I id. de Sen. 18 ad fin. : morurn, Suet. Tib._21. di-rumpo (disr.), rupi, ruptum, 3. v. a. To break or dask to pieces ; to breaks burst asunder (rare, but quite class. ; not in Caes.), 1. Lit.: tabula caput, Plaut Bac. 3, 3, 37 : ne medius disrumpar miser, id. Cure. 2, 1, 7 : quum se in nubem induerint (venti) ejusque teniiissimam quamque partem coeperint dividere atque disrum- pere, Cic. Div. 2, 19, 44 : imagines, Tac. H 1, 55 : homo diruptus, i. e. that has a rupture (coupled with dirutus), Cic. Phil. 13, 12. — In an obscene sense, Plaut. Casin. 4, 3, 11 ; App. M. 7 and 9. II. Trop. : amicitias exorsa aliqua of- fensione dirumpimus, Cic. Lael. 22 fin. ; cf. humani generis societatem, id. Off. 3, 5, 21. And in a figure borrowed from a play with a rope (in which two persons tugged at the ends of a rope until it broke in two, or one of them fell to the ground) : Plaut. Poen. prol. 117, Scalig. — Esp. freq., 2. Pass, in colloquial lang., like our To burst with envy, etc. : Cic. Att 4, 16, 10 ; cf. infinito fratris tui plausu dirumpitur, id. Fam. 12, 2, 2 : dirumpor dolore, id. Att. 7, 12, 3 ; cf. risu, App. M. 3 init.— Once act. with se : Cic. Fam. 7, 1, 4. + dinmciunt, depurgant, Fest. p. 53 ; cf. Coram, p. 400 (perh. Bhould read de- runcinant; v. deruncino). dl-rUO* ru i> rutum, 3. v. a. To tear asunder, overthrow, demolish, destroy (quite class. ; not in Caes.) : maceriam, Ter. Ad. 5^ 7, 10 ; cf. ib. 18 ; so urbem, Cic. Inv. 1, 40, 73 ; Q. Fr. 1, 1, 8, § 25 ; Suet. Caes. 54 ; Ov. M. 12, 551, et saep. : atque delere op- pida, Auct. B. Afr. 20 fin. : et incendere casas, Auct. B. Hisp. 16, 2 : muros, Nep. Con. 4 fin. : templa, Suet. Calig. 60 : ar- cum circi, id. Ner. 25 : monumentum, id. Dom. 8 ; Hor. Od. 3, 30, 4 : fores (via), Prop. 4, 9, 14: arbusta, Virg. A. 10, 363: regna Priami, Prop. 2, 28, 54 ; cf. id. 4, 1, 113, et saep. — Abs. : diruit, aedificat, Hor. Ep. 1, 1, 100 ; cf. (with objects) nova di- ruunt, alia aedificant, Sail. C. 20, 12.— Hy- perbol. : coelum diruere, Auct. B. Hisp. 42 fin. — 2. Transf. : agmina vasto impe- tu, to drive asunder, scatter, Hor. Od. 4, 14, 30 : omnia Bacchanalia, i. e. to abolish, Liv. 39, 18. And in milit. lang. : aere di- rutus, qs. ruined in pay, i. e. that has for- feited his pay ; said of a soldier whose pay was stopped as a punishment, Var. in Non. 532, 4 sq. ; cf. Fest. p. 53 ; Cic. Verr. 2, 5, 13 Zumpt; cf. also beyond the milit. sphere, and without aere, of a bankrupt : homo diruptus dirutusque, both ruptured and bankrupt, Cic. Phil. 13, 12. * diruptlOj °nis, /. [dirumpo] A tear- ing asunder, tearing to pieces : magno- rum corporum, Sen. Q. N. 2, 15. diruptus. <>i u ™, Part., from dirumpo. dirus. »i um > tdj- [perh. kindr. with (5cii5w, to fear] Fearful, awful; viz., I. Orig. belonging to the lang. of augurs ; of fate : Ill-omened, ominous, boding, por- tentous : QVAE AVGVR INIVSTA, NEFASTA VITIOSA DIRA DEFIXERIT, IRRITA INFEC- taqve svnto, Cic. Leg. 2, 8 fin. ; cf. id. Div. 1, 16: tri8tissima exta sine capite fu- erunt, quibus nihil videtur esse dirius, id. ib. 2, 15 fin. ; cf. bubo, dirum mortalibus omen, Ov. M. 5, 550: omen, Tac. H. 3, 56; Suet. Aug. 92; Tib. 1, 3, 17 : aves, Tac. A. 12, 43; Suet. Claud. 22: alites, Plin. 18, 1, 1 : somnia, Val. Fl. 3, 59 : tempus, Cic. poet. Div. 1, 11, 18: exsecrationes, Liv. 40, 56 ; 28, 22 ; Suet Claud. 12 ; cf. depre- cationes, Plin. 28, 2, 4, § 19 : detcstatio, Hor. Epod. 5, 89 : ritus sacrorum, Tac. A. 16, 8 : religio, Virg. A. 8, 350, et saep. — Hence B. Subst. : dirae, arum,/, (sc. res), Ill- boding things, portents, unlucky signs: Cic. Div. 1, 16. 29 : dirarum obnunciatio, id. ib. ; so Plin. 28, 2, 4 and 5 ; Tac. A. 6, 24 ; Hor. Epod. 5, 89, ct al. ; Miill. Etrusk. 2. p. 117. — 2. As a nom. propr., Dirae, Tlie. Furies, " Virg. A. 12, 845 sq. ;" 4, 473 ; Val. Fl. 1, 804 ; Hor. Epod. 5, 89 ; Aur. Vict. DISC Epit 21, et al. ; called also Dirae eororee, Virg. A. 7, 324 and 454. II. Transf., of character: Dreadful, horrible, terrible, abominable, detestable (so almost exclusively poet ; a very favorite expression with the Aug. poets; in the Ciceron. per. not at all ; but cf. diritas, no. 2) : senex dirissimus, Var. poet ap. Non. 100, 30 : Dea, i. e. Circe, Ov. M. 14, 278: Ulixes,'Virg. A. 2, 261; 762: Hanni- bal, Hor. Od. 2, 12, 2; 3, 6, 36 (cited in Quint 8, 2, 9) : Afer, Hor. Od. 4, 4, 42: Amuliue, Ov. F. 4, 53 : noverca, id. Her. 12, 188 : pellex, id. ib. 5, 60, et saep. : hy- dra, Hor. Ep. 2, 1, 10 : serpens, Ov. M. 2, 651 : victima, id. A. A. 1, 334, et saep.— j). Of inanimate and abstr. subjects : regio, Ov. Tr. 3, 3, 5 : fades, id. Fast 1, 553 : da- pes, id. ib. 6, 663 : venena, Hor. Epod. 5, 61 ; Sat. 1, 9, 31 : Asphaltites lacus, Plin. 5, 15, 15': ac pestiler scopulus, id. 4, 11, 18 : sinus syrtibus et vadoso mari, id. 5, 4, 4, et saep. : bellum, Virg. A. 11, 217 : nefas, id. ib. 4, 563 : sollicitudines, Hor. Epod. 13, 10 : amores, Ov. M. 10, 426 : superbia, id. ib. 3, 354 : quies, Tac. A. 1, 65, et saep. — Poet, answering to the Gr. 6ttv6s, c inf. : dira portas quassare trabs, Sil. 4, 284. I dirutlO; ° ms . /- [diruo] A destruc- tion : iuscr. Grut. 3, 9. dirutUS) a, um > Part., from diruo. 1. diSj ditis, adj. Rich; v. dives. 2. JOiSi 'tis {nom. Ditis, Petr. poet 120, 76 ; Quint. 1, 6, 34 ; cf. Serv. Virg. A. 6, 273 ; the nom. Dis appears not to occur in the poets), m. (kindr. with dius, divus, deu6] Orig. denoting godhead, deity, in general, and of Jupiter in partic. ; cf. the lengthened forms Diespiter and Diovis = Juppiter ; afterward exclusively as the designation of The god of the infernal re- gions, the Greek Fluto, connected with pater, Var. L. L. 5, 10, 20 ; Cic. N. D. 2, 26; Tac. H. 4,84 fin.; Suet. Oth.8; Petr. 1. 1. ; Inscr. Orell., no. 1465-1470 and 4967 ; without pater, Virg. G. 4, 519 ; Aen. 4, 702 ; 5, 731 ; 6, 127, et al. ; Ov. M. 4, 438 : 511 ; 5, 384 sq. ; 15, 535 ; Fast. 4, 449, et al. 3. dis. " n inseparable particle, occurs before vowels only in dishiasco, and there it is unchanged ; it is changed into dir before emo and habeo : dirimo, diri- beo ; before consonants it either remains unaltered : so before c, p, q, t, and before s with a follg. vowel : diecedo, dispar, dis- quiro, disto, dissentio (except disertus for dissertus, v. h. v.) ; or assimilates its s to the follg. consonant; so only before /: differo ; or else it rejects the e and length- ens its vowel : dibalo, diduco, digero, di- labor, dimoveo, dinumero, diripio, discin- do, divello. Before j it hesitates between the forms dis and di : disjicio, disjungo, along with dijugo and dijudico, besides which, in the MSS., both forms are not unfrequently found in the same word. Cf. Schncid. Gr. 1, p. 546 sq.— H. As to its meaning, dis in most cases answers to our Asunder, in pieces, apart, in two, to des- ignate the separation of a whole into sin- gle parts, as in diffindo, diffugio, digero, dirumpo, etc. ; less freq. it denotes the separation of one thing from another, as in digredior, discedo, no. II.; and, as sep- aration is opposed to connection, dis some- times forms the opposites of words com- pounded with con, as diffido, diffiteor, dis- cors, dissonus ; opp. to confido, confiteor, concors, consonus, and even of the sim- ple form, as difficilis, discalceatus, discin- go ; opp. to facilie, calceatus, cingo. * dis-calceatUS, a, »i", adj. Un- shod, barefooted, Suet Ner. 51. * dis-capedmo. » v >. L «• "~ [capedo] manus, To hold the hands apart: App. Flor. 3, p. 141. * dis-cavco. ere, v. n. qs. To guard against and keep away from, i. e. To be- ware of: malo, Plaut. Men. 2, 1, 24. dis-ccdo, c essi, cessum, 3. (perf sijnc. discesti, Plaut. Asin. 2, 1, 3) v. n. I, To part asunder, divide, separate (rare, but quite class.). A. Lit. : quum terra discessissct mag- nis q'uibusdam imbribus, Cic. Off. 3, 9 ; so coelum, id. Div. 1, 43, 97; 44, 99; Virg. A. 9 , 20 Wagn. N. cr. (this last is also quoted in Sen. Q. N. 7, 20) : sulcus vo- mere, Luc. 6, 382 : vt sodalitates de- DISC CVHIATIQVE DISCEDERENT, SC. ap. CiC. Q. Fr. 2, 3, 5 ; cf. quum discedcre popu- lum jussissent tribuni, Liv. 3, 11; and populus ex concioue, Pall. J. 34 fin. ; Si- senn. in Non. 99, 7 : in duas partes, Sail. .1. 13, 1 : so in partes. Tac. A. 1, 49 ; cf. in manipuloe. id. ib. 1, 34 : fumus in auras, l.ucr. 3, 437 : ad semina rerum, id. 2, 833. B. Trop. : divisio in tres partes, Quint. 12, 10.58; id. ib. 3, 6, 86. II. To part from one's connection with any one, i. e. to leave, forsake, desert him (also rare, but quite class.) : uxor a Do- labella discessit Coel. in Cic. Fam. 8, 6 : ab amicis in republics peccantibus, Cic. Lael. 12, 42 ; so ab amicis, id. ib. 20, 75 : a nobis, Caes. B. C. 3, 60, 3 : milites in itinere ab eo discedunt, id. ib. 1, 12, 2; so a Perseo, Liv. 43, 6. — Impers. and abs. : fugae specie discessum, Tac. A. 6, 44 Jin. —And. lastly, III. (With the notion of cedere pre- domiuatim;. whereas in no. II. that of dis prevails) To depart from any place or person, t e. to go away from, to leave (so most frequently in all periods and sorts of composition). A. Lit : 1. In gen.: constr. with ab, i/, or abs., rarely with de: quum discesti ab hero, atque abisti ad forum, Plaut. Asin. 2. 1, 3 : so coupled with abire, id. ib. 3. 3, 13; Cic. Att. 7, 2 ad fin. : quod legati eo- rum paullo ante a Caesare discesserant. Caes. B. G. 4, 12, 1 ; so ab suis. id. ib. 5, 3, 6 : ab exercitu, id. ib. 7, 9, 1 ; B. C. 1, 9, 3, et saep. : a senis latere nuuiquam, Cic. Lael. 1, 1 : a vallo. Caes. B. C. 3. 37, 3 : ab loco, id. ib. 5, 34, 1 : a litore, id. ib. ">, 8 fin. : ab argento digitum, Cic. Verr. 2, 4, 15. et saep. : non modo ilium e Gal- lia non discessisse. sed ne a Mutina qui- dem recessisse, Cic. Phil. 8, 7, 21 ; so ex condone, Caes. B. C. 2, 33, 2 : e medio, Suet. Caes. 1 : e patria, Ov. Tr. 1, 3, 85, et saep. : de foro, quum jam advesperas- seret, Cic. Verr. 2, 4, 65 fin. : templo. Ov. M. 1, 381; so tinibus Ausoniae, id. Trist 1. 3, 5 : lecto, id. Her. 1, 81 : ille discessit. rgo somno solutus sum, Cic. Rep. 6, 26 fin. ; so abs.. Caes. B. G. 1, 39, 3 ; 4, 15, 4 ; B. C. 1, 22 fin. ; 2, 14, 1 ; Hor. S. 1, 9, 8. et saep. — Impers. : Caes. B. G. 5, 19, 3 ; ab concilio disceditur, id. ib. 7, 2 fin. : de colloquio discessum, Liv. 32, 40 ; Caes. B. C. 3, 87 fin.— b. Designating the ter- minus : To go away to any place : in sil- vas, Caes. B. G. 5. 39, 2 ; so ex fuga in civitates, id. ib. 7, 88 fin. : in castra, id. B. C. 1. 83, 3 : in proximos colles, Sail. J. 54 fin. : in loca occulta, id. ib. 56, 3 : ad ur- bem, Virg. A. 12, 164, et saep. : Capreas, Tac. A. 6, 20 : ex castris domum. Caes. B. G. 5, 7, 5 ; cf. simply domum, id. B. C. 1 , 13. 3 ; 3, 87, 3 : domos suas, Nep. Them. 4, 2. et al. ; cubitum, Cic. Rep. 6, 10. 2. In partic. : a. In rriilit. lang.. To march off, march away, decamp : discessit :. Brundisio obsessionemque nostrorum oinisit, Caes. B. C. 3, 24 fin. ; so ab Ger- sovia. id. B. G. 7, 43 fin. ; 7, 59, 1 : a mari Dyrrhachioque, id. B. C. 3, 44, 1 : ab Za- ma, Sail. J. 61, et al. : ex ea parte vici, Caes. B. G. 3, 2, 1 : ex hibernis, id. ib. 5, 28, 3; 5. 41, 6 : ex eo loco, id. B. C. 3, 30, 7 ; 3, 102, 4 ; cf. ex iis locis cum classe, id. ib. 3, 101 fin. : Tarracone, id. ib. 2, 21, 5. et saep. : dispersi ac dissipati disce- dunt, Caes. B. G. 5, 58, 3 ; so abs., id. ib. 5, 53 fin. ; 6, 33, 4 ; 6, 35, 7 ; 6, 39 fin., et saep. So too milit., discedere ab sisnis. to quit the standard, leave the order of battle, Caes. B. G. 5. 16, 1 ; 5, 33 fin. ; B. C. 1, 44. 4 ; Liv. 25, 20, et al. ; cf. ab ordinibus signisque, Frontin. Strat 1, 5, 3. And ab armis, to lay down one's arms, Caes, B. G. 5. 41, 8 ; B. C. 1. 9, 5 ; 3, 10. 3 ; Sail. C. 34. 1 ; Cic. Phil. 8, 11, 33 ; Liv. 9, 14 ; 29, 2, et al b. Also in milit lang. : To get away, come away, come off in any manner from the battle (victorious, conquered, wound- ed, etc.) ; and sometimes to be translated simply to become, to be, etc. : superiore^ Caes. B. C. 1, 47, 1 ; so superior, Sail. C. 39, 4 : victor, Caes. B. C. 3, 47, 6 ; cfl vic- tor ab hoste, Hor. Ep. 1, 10, 37 : victus, Sail. C. 49. 2 Kritz. : graviter vulneratus, id. ib. 61, 7. et saep. : aequo proelio. Caes. B. C. 3, 112, 7; cf. aeqna mami, Sail. C. DISC 39, 4 ; and aequo Marte cum Volscis, Liv. 2, 40 : sine detrimento, Caes. B. C. 3, 46, 6, et saep. — (/3) Transf. beyond the milit. sphere (esp. freq. into the judicial sphere, on account of its analogy to the former) : ut spoliis Sexti Roscii hoc judi- cio ornati auctique discedant, Cic. Rose. Am. 3 fin. : superiorem, id. Caecin. 1, 2 ; so liberatus, Nep. Phoc. 2, 3 Bremi : om- nium judicio probatus, Cic. Brut 64, 229: impunita (tanta injuria), id. Verr. 2, 4, 30 : nihilo finnior, id. Fin. 4, 19, 52, et saep. : diacessisses non male, Plaut Stich. 2, 2, 70 ; cf. pulchre et probe et praeter spem, Ter. Phorm. 5, 8, 58 : aut cum summa gloria aut sine molestia, Cic. Att. 2, 21 Jin. ; cf. a judicio capitis maxima gloria, Nep. Epam. 8 fin. : ita rum discedo ab illo, ut qui se filiam Neget daturum. Ter. Andr. 1, 1, 121; cf. si possum discedere, ne causa optima in senatu pereat Cic. Fam. 2. 16 ad fin. B. Trop.: 1. In gen., To depart, de- viate, sicerve from ; to leave, forsake, give up any thing, esp. an action : nihil a statu naturae discedere, nihil a dienitate sapi- entis. Cic. Off. 1, 20, 67; so a tide justi- tiaque, id. ib. 3, 20, 79 : longe ab consue- tudine mea et cautione ac diligentia, id. Font 1, 2 : a consbvntia atque a mente, atque a se ipse, id. Div. 2, 55, 114 ; cf. a se, id. Brut. 79, 273 ; Fin. 5, 11, 33 : a rec- ta conscientia, Att. in Cic. Att. 13, 20 : a 6Ua sententia, Caes. B. C. 1. 2, 5 : ab offi- cio, id. B. G. 1, 40, 3 : ab oppugnatione castrorum, id. B. C. 2, 31, 3, et saep. : a judiciisque causisque, Cic. de Or. 2, 33, 144 : a Uteris, id. Fam. 9, 26 : ab ilia acer- rima contentione, id. Or. 31 : ab ilia ca- villatione, Quint 12, 2, 14 : a suscepta semel persuasione, id. ib. 12, 2,26, et saep. 2. In partic: a. Pregu. : To pass away, to vanish to cease (very rarely) : modo audivi, quartanam a te discessisse, had left you, Cic. Att 8, 6 : ex animo me- moria alicujus, id. Rep. 6, 9 : hostibus spes potiundi oppidi discessit (ppp. sta- dium propugnandi accessit), Caes. B. G. 2, 7, 2 Herz. : ubi hac sollicitudines disces- sere, Liv. 4, 52 fin. — b. I n alicujus senten- tial, in polit lang.. To pass or go over to another's opinion, Liv. 3, 41 ; 28, 45 ; cf. the opp., in alia omnia, Cic. Fam. 10, 12, 3 (v. alius, 7io. 6). In like manner : decur- ritur ad illud extremum atque ultimum SC, quo nisi pene in ipso urbis incendio ...nunquam ante discessum est. which had never before been resorted to, Caes. B. C. 1, 5, 3 ; here too perh. belongs ex ora- tione Caesaris . . . hanc in opinionem dis- cessi, ut etc, Cic. Fam. 6, 14 ad fin. — <;. Ab aliquo, in Cicero's letters a few times, in the sense of To depart from consider- ing, to leave out of consideration, i. e. to except: quum a vobis meae salutis ancto- ribus discesserim, neminem esse, cujus j officiis me tam esse devinctum confitear, j if I except you, you excepted, Cic. Fam. 1, j 9, 18 Manut : ut quum ab illo discesse- rint me habeant proximum, id. ib. 6, 12, 2 : amoris erira me, quum a fraterao ! amore domesticoque discessi, tibi primas defero, id- Att. 1, 17, 5. r~&^ Once in the part. perf. : custodi- bus discessis, Coel. in Prise, p. 869 P. disccntia. »e. /- [disco] A learning (late Lat), Tert Anim. 23 and 24. disceptatio. onis, / [discepto] A disputation, debate, discussion, disquisi- tion (good prose in sing, and plur.) : cum quibus omnis fere nobis disceptatio con- tentioque est, Cic. Div. 2, 72, 150 : Don disceptatio modo, sed etiam altercatio, Liv. 38, 32 ; so abs., Cic. Off. 1, 11, 34 Beier ; ib. 19, 64 ; Act. 2, 21. 57 ; Dejot 2, 5 ; Liv. 27, 5 ; 32. 40' : 34. 62 fin. : 37, 56; 41, 22 ; Quint 3, 11, 11 ; 7, 5, 2 ; 12, 8, 10, et aL : lator ipse legis, quum esset con- troversia nulla facti, juris tamen discep- tationem esse voluit Cic. Mil. 9, 23 ; so juris, Quint 3, 6, 82 : fbrenses judicio- rum aut deliberationum. Cic. de Or. 1, 6, 22 ; so judiciorum, Quint 2, 4, 24 : judi- cationum, id. ib. 3, 11, 19, et saep. : ver- borum (opp. directa denunciatio belli), Liv. 21, 19. — 2. -^ decision, judicial award, judgment (very rare) : arbirrorum (coup* led with publica judicia), Quint 11. 1, 43 : praetoris, Ulp. Dig. 2, 15, 8, § 24. DISC (* disc'eptatiunculai "">, f. dim. [ disceptatio ] A short debate or discus- sion, Gell. praef., gubfin.) disccptatort o" 8 . m - [discepto] An umpire, arbitrator, judge : ,; disceptator id est rei sententiaeque moderator," Cic. Part. or. 3, 10 : ivbis discf.pt atob, qvi PBIVATA IVDICET IVDICARIVE IV'BEAT, pbaetob esto, id. Leg. 3, 3, 8 : nee vero quisquam privatus erat disceptator aut arbiter litis, id. Rep. 5, 2 ; id. Coel. 15 : Plaut. Most. 5, 2. 16 ; Cic. Fl. 38, 97 ; Air. 1, 1 fin.; Fam. 13, 26, 2; *Caes. B. G. 7, 37, 5 Oud. N. cr. ; Liv. 1, 50 ; 8, 23 : 35, 45 ; 42, 42 ; Asin. Pollio in Quint. 9, 4, 132 : id. ib. 11, 1, 44, et al. disceptatrix, icie, /• [disceptator] A female umpire, arbitrator, judge (very rare) : Dialectica veri et falsi quasi dis- ceptatrix et judex, * Cic. Acad. 2, 28, 91 ; Lampr. Commod. 5. discepto. »". arum, 1. v. a. [dis and capio] Jufid. 1. 1. (lit, to seize hold of and separate those who are quarreling, and thus stop the dispute ; hence transf. to the dispute itself). To decide, determine, judge a controversy, dijudicare (good prose, but rare) : res juste sapienterque disceptare, Cic. Mil. 9 : hanc causam si in foro dicerem eodem audiente et dis- ceptante te, id. Dejot 2, 6 ; cf. ipso exer- citu disceptante, Liv. 5, 4 : jus dicebat dis- ceptabatque controversias, id. 41, 20 ; cf controversias inter se jure ac judicio, aut ...bello, id. 38, 38 fin. : inter populum Carthaginiensem et regem in re praesen ti, id. 34, 62 ad fin. ; so inter amicos, Plin Ep. 7, 15, 2, et al. : fetiales bella dis- ceptanto, i. e. to decide between peace oj war, Cic. Leg. 2, 9. — *b. Beyond the judic. sphere : quum Academici eonim controversias disceptarent Cic. Tusc. 4 3, 6 Kiihn.— Far more freq. TT Transf. (cf. damno, no. II., and condemno. no. II.). of the parties them- selves : To determine, settle a dispute, i. e. to debate, dispute, discuss, treat a matter : ( m - = SioKos (a. quoit), A sort of comet shaped like a quoit, Plin. 2, 25, 22. discidium, ", "• [discindo] I. A tear- ing asunder, dividing, parting (so repeat- edly in Lucret. ; elsewhere very rarely) : partibus ejus (sc. corporis) discidium pa- rere et nexus exsolvere, Lucr. 1, 221 ; cf. id. 250 ; 453 ; 2, 119 : nubis, id. 6, 293 : humi, Sol. 1 med.— II. A separation of a thing from another connected with it (whereas dissidium is dissension, disa- greement, v. h. v., and cf. Gron. and Drak. Liv. 25, 18; Ern. Clav. Cic. s. h. v., but esp. Klotz. Cic. Lael. 10, 35) (very freq., and quite class. ; not in Caes.) : corporis atque animai, Lucr. 3, 851 ; cf. animai, id. 3, 343 ; 348 ; 580 : qui inter nos discidium volunt, Ter. Andr. 4, 2, 14 ; so of the sep- aration (divorce) of lovers (of man and wife), id. Hoc. 3, 5, 26 ; 5, 2, 16 ; Cic. Att 15, 29, 2; Tac. A. 2, 86; 11, 30; Suet. Dom. 3 ; Ov. M. 5, 530 ; 14, 79, et saep. ; cf. divortia atque affinitatum discidia, Cic. Clu. 67 : desiderium alicujus discidii, id. Phil. 2, 18, 45; cf. id. Att. 4, 1 ; Sen. de Const, sap. 8 ad fin. ; Cic. Sull. 21 : ami- corum discidia. id. Lael. 21, 78 ; cf. id. ib. 10, 35 ; Coel. 13, 31 ; Acad. 1, 12, 43 ; de Or. 3, 16, 61 ; Liv. 25, 18 ; Tac. A. 14, 60, et al. dis-Cido, ere, v. a. [caedo] To cut in pieces (very rare ; perh. only in the follg. passages) : aliquod in multas parteis fer- ro, Lucr. 3, 659 ; so id. ib. 669. discinctUS, a , um, Part., from dis- cingo. di-scindo, cidi, eissum, 3. v. a. To tear or cleave asunder, to cut asunder, di- vide (quite class.) : I, Lit. : salicem Grae- cam discindito, Cato R. R. 40, 2 : vestem, Ter. Ad. 1, 2, 4 (also quoted in Cic. Coel. 16, 38) ; cf. Ter. Eun. 4, 3, 4 ; Suet. Caes. 84 ; Ner. 42 ; Vitell. 17 ; so tunicam, Cic. de Or. 2, 47, 195 : purpureos amictus manu, Virg. A. 12, 602 : labrum, Ter. Ad. 4, 2, 20; cf. maxillam ictu, Suet. Calig. 58 ; and artus, Virg. G. 3, 514 : nubem (vis venti). Lucr. 6, 436: cotem novacu- la, Cic. Div. 1, 17, 32; Liv. 1, 36 ; cf. tra- bes aut saxa securibus cuneisque, Tac. H. 5, 6 fin. : cunctantem flagellis, Suet. Ca- lig. 33, et saep. : discissa nive, dispersed, cleared away, * Caes. B. G. 7, 8, 2 Herz. — 11, Trop. : discissa cum corpore vis an- imai, Lucr. 3, 639 : tales amicitiae sunt remissione usus eluendae et dissuendae magis quam discindendae. Cic. Lael. '21, 76 : omnia oratio aut continua est aut in- ter respondentem et interrogantem dis- cissa, split up, divided, Sen. Ep. 89 med. dis-cing'o, nxi, nctum, 3. v. a. To ungird, dqirive of the girdle : I, Lit.: discincta tunica fugiendum est, Hor. S. 1, 2, 132 ; Vellej. 2, 41 ad fin. ; cf. tunicati et discincti, Suet. Aug. 100 ; and jam discin- gitur armis, Sil. 8, 34. As a milit, pun- ishment, destrictis gladiis discinctos des- tituit, Liv. 27, 13; so Suet. Aug. 24 and 100: quum tenues nuper Marius discinx- erit Afros, had disarmed, i. e. conquered, DISC Juv. 8, 120 ; cf. peltatam Amazona Scy- thico nodo, Mart. 9, 102. — II. Trop.: mihi crede, in sinu est (Caesar), neque ego discingor, i. e. I do not neglect him, I endeavor to preserve his friendship, Cic. Q. Fr. 2, 13 ; cf. Sen. Ep. 92 fin. : discinxit ratione dolos fraudesque resolvit, i. e. dis- covered, detected, Sil. 7 153 ; cf. ut inter Methium et Paulum, quae veniunt in dis- eeptationem, discingas, i. e, that thou will decide, Sid. Ep. 2,7. — 2. discinctus, a, um, Slovenly, careless, negligent ; loose, dissolute, reckless: discincti ludere, Hor. S. 2, 1, 73: avarus ut Chremes, opp. dis- - cinctus ut nepos, id. Epod. 1. 34 ; so Nat- ta, Pers. 3, 31 : verna, id. 4, 22 : discincta in otia natus, Ov. Am. 1, 9, 41. disciplina (also uncontr. discipvli- na, Num. Hadr. ap. Eckh. D. N. V. 6, p. 503; the Cod. palimps. Cic. Rep. 2. 19, prima manu has likewise discipvlina), ae,/ [discipulus] Instruction, teaching in the widest sense of the word (very freq., and good prose): I. Lit. : ad aliquem disciplinae causa concurrere (for which, shortly after, illo discendi causa proficisci), Caes. B. G. 6, 13, 4 ; cf. ib. 6, 14, 2 and 3 : alicui in disciplinam tradi, Cic. Div. 1, 41. 92 j cf. id. VeiT. 2, 1, 45; Phil. 2, 2: ea- dem in Uteris ratio est reliquisque rebus, quarum est disciplina, are the objects of instruction, id. Div. 2, 3, 10: disciplina puerilis, id. Rep. 4, 3 ; 4 ; cf. pueritiae dis- ciplinae, id. Manil. 10, 28 : praestantior disciplina, id. Fam. 1, 7 fm., et saep. II. Me ton. (causa pro effectu), All that is taught in the way of instruction in the widest sense, whether with reference to single circumstances of life, or to science, art, morals, politics, etc. : Learning, knowl- edge, science, discipline. A. Object. : Cato R. R. 1, 4 : qui haec (sc. justitia, fides, aequitas, etc.) discipli- nis informata, alia rnoribus confirmarunt, sanxerunt autem alia legibus, Cic. B.ep. 1, 2 : totius familiae praecepta et instituta et disciplina, id. Verr. 2, 3, 68 : a pueris nul- lo officio aut disciplina assuefacti nihil omnino contra voluntatem faciant, Caes. B. G. 4, 1, 9 ; id. B. C. 3, 10, 4, et saep. : cujus prima aetas dedita disciplinis fuit iisque artibus, quibus instruimur ad hunc usum forensem, Cic. Coel. 30, 72: juris civilis, id. de Or. 1, 39, 18 ; cf. id. Mur. 10 ad Jin. ; so dicendi, id. Brut. 44, 163 : mu sices, Quint. 1, 10, 15 : omnis honesti jus tique, id. ib. 12, 2, 1 : ruris, Col. 1, 1, 6 ; cf. id. Prooem. § 23, et saep. : militiae, art of war, tactics, Cic. Manil. 10, 28; cf. bel lica, id. N. D. 2, 64, 161 : militaris, Nep. Iphicr. 1 and 2 ; and esp. of military dis- cipline, Liv. 8. 7 ad fin. ; 8, 32 ; 34 ; 35 ; Auct. B. Alex. 65 ; Tac. G. 25 ; Suet. Caes. 24, 65, et saep. ; cf. also docuit, quid pop uli Romani disciplina atque opes possent, Caes. B. G. 6, 1 fin. ; and coupled with usus, id. ib. 1, 40, 5 : domestica, domestic discipline, Suet. Caes. 48; cf. domus, id. Aug. 65, et saep. : reipublicae, science of government, statesmanship, Cic. de Or. 1, 34, 159 ; cf. id. Rep. 1, 33 ; 1, 46 ; 2, 38 fin. ; 3, 3, et al.: disciplina philosophiae, philosophical doctrines, philosophical sys- tem, Cic. Acad. 2, 3 ; cf. id. Fin. 1, 4 Jin. ; N. D. 1, 7 ; 11 ; 5, 32, 90 ; Brut. 25 ; Off. 3, 4, 20, et saep. B. Subject. : A custom, habit, the re- sult of teaching : eademne erat haec dis- ciplina tibi, quum tu adolescens eras ? Plaut. Bac. 3, 3, 17 : eadem nos disciplina utimur, id. Asin. 1, 3, 49 ; cf. Ter. Heaut. 2, 3, 59 Ruhnk. : imitatur malarum ma- lam disciplinam, viro suo quae intermina- tur, Plaut. Casin. 3, 5, 28 ; cf. imitari, Castor, potius avi mores disciplinamque debebas, Cic. Deiot. 10 ; cf. also id. Verr. 2, 3, 68 ; Plaut. Merc. 1, 1, 6 ; cf. id. True. 1, 1, 30 ; 1, 2, 29. disciplinatUS; a. um, adj. [disci- plina] Instructed, disciplined (late Lat.) : disciplinatior, Tert. Fug. in persec. 1 ad fin. disciplinosus, a, um, adj. fid.] Do- cile: gladiator, Cato in Non. 463, 5; cf. Gell. 4, 8, 12. discipula, j> e , v - discipulus. * discipulatus, us, m. [discipulus] The state of a disciple, disciplcship : Tert. Praescr. haeret. 22. discipulus, i. "»• [for discibulus, from DISC disco , cf. manipulus) A learner, scholar, pupil, disciple, Plant Bac. 1, 2, 44 sq. ; 56 ; 3, 3, 23 ; Cic. Fam. 9, 16, 7 ; Div. 1, 3, 6 ; 1, 23, 46 ; N. D. 3, 7, et saep.— In the fern., discipula, ae, A female scholar or disciple, Plaut. Aul. 1, 1, 20; Plin. 35, 11. 40, no. 43; Hor. S. 1, 10, 91, et al. ; cf. trans f., of the nightingale : Plin. 10, 29, 43 ; and of Latin eloquence : Latina facundia simi- lis Graecae ac prorsus ejus discipula vi- dctur, Quint. 12, 10, 27. — 2. A learner in the illiberal arts, an apprentice, Plaut. Aul. 3, 1, 4 ; Pseud. 3, 2, 76 ; 96 ; Paul. Sent. 2, 8, 3. discission onis, /• [discindo] A sepa- ration, division (late Lat ; v. the class. discidium) : Aug. de Fide et Symb. 10 : plebis, id. Ep. 261. * discissura. ae, /. [id.] A rending asundiT, a rait: corporis, Ambros. Serm. 13. discissUSp a, um. Part,, from discindo. dis-oludo* 6 i> sum, 3. v. a. (a rare but perlectly classical word ; already obsolete in the time of Macrobius ; v. Macr. S. 6, 4), qs. To shut apart, i.e. To shut up sepa- rate, to keep separate ; orig. belonging to household lang. : dispares disclusos ha- bere pisces. Var. R. R. 3, 17, 4. — Hence, H, With the notion of dis predominant: To keep apart, to separate, divide: pares cum paribus jungi res, et discludere mun- dum, Lucr. 5, 439 ; so of the act of crea- tion imitated by Virgil : discludere Nerea ponto. to separate, cut off, Virg, E. 6, 35 : paludibus mons erat ab reliquis disclusus, Var. L. L. 5, 5, 14 ; cf. mons Cevenna, qui Arvemos ab Helviis discludit, Cacs. B. G. 7, 8, 2 : ossibus ac nervis disclusis intus adacta (vis teli), Lucr. 3, 172 ; cf. discludere turres (coupled with disturba- re domos), id. 6, 240 : quibus (sc. tignis) disclusis atque in contrariam partem re- vinctis. kept asunder, kept at theproper dis- tance apart, id. ib. 4, 17, 7 Herz. — Of abstr. objects : Plato iram et cupiditatem locis disclusit : iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, Cic. Tusc. 1, 10, 20 : quae scmotae a mente et disclusae, id. ib. 1, 33, 80 : discludere morsus robo- ris, to part, to open, Virg. A. 12, 788 Heyne. * disclusio. onis, /. [discludo] A scp oration : loci, App. de Deo Socr.. init. disclusus. a, um, Part., from dis- cludo. disco, didici, 3. * (part. fut. sic disci- turum, etc., App. in Prise, p. 887 P.), v. a. (lit. dic-sco, opp. doc-eo. from the root DIG, AE1K : to become taught, learned] To learn, to learn to know, to become ac- quainted wiOt, etc. (of course extremely frequent in all periods and sorts of writ- ing) : (a) c. ac: : literas Graecas senex didici, Cic. de Sen. 8. 26; so literas. Plaut. True. 4, 2, 22; literas apud aliquem. Cic. Fam. 9, 10, 2 : dialectica ab aliquo, id. Acad. 2. 30 : artem ab aliquo, Quint. 3. 1, 10 ; Ov. Pont. 1, 4, 42, et saep. : aliquid de aliquo, Ter. Eun. 2, 2, 31: virtutem ex me fortunam ex aliis, Virg. A. 12, 435 ; cf. Quint. 12. 8, 6. et al. : fabularura similia, Cic. Rep. 1, 36: artes, id. ib. 2. 21 : pa- laestram, Quint. 5. 10. 121: affectum, id. ib. 1. 11. 2: inde vocabula prima, Lucr. 5, 1041: clementa prima, Hor. S. 1, 1, 26: dulces querelas. Lucr. 5, 1383 ; cf. preces, Hor. Ep. 2, 1. 133, et saep. : me peritus Discet lber, Hor. Od. 2, 20, 20 ; cf. Augus- tura Vindelici, id. ib. 4, 14, 8 : omnes crimine ab uno, Virg. A. 2, 66. et saep. — Pass.: dum est, unde jus civile discatur, Cic. Verr. 2, 1, 45 : cf. jus, Quint. 12, 3, 9 ; and Crassus, quod disci potuit de jure di- dicit. Cic. de Or. 2, 33, 143 : tot artibus discendis. Quint. 12, 11, 9, et saep. — Q3) With the infin. or an object-sen- tence: pueri qui nare discunt Plaut. Aul. 4, 1, 9; so rapere et clepere, Cic. Rep. 4, 5 (in Non. 20, 15) : Latine loqui, Sail. J. 101, 6 : nobis ignoscere, Quint. 11, 2. 45 : assem in partes diducere, Hor. A. P. 326 : bene ferre magnam fortunam, id. Od. 3, 27. 75, et saep. : bene ubi quod con- silium discimus accidisse, etc., Plaut. Ps. •2, 3, 15 : discit, Litavicum ad sollicitan- dos Aeduos profectum, Caes. B. G. 7, 54 : animadverti et didici ex tuis literis te om- nibus in rebus habuisse rationem, ut, etc.. Cic. Fam. 3, 5 ; id. Acad. 2, 30 ad fin. : Hh DISC deos didici securum agere aevum, Hor. 5. 1, 5, 101, et saep.— (y) With relative sentences: plures- discent, quemadmo- dum haec fiant, qnam quemadmodum his resistatur, Cic. Lael. 12, 41 : quantum in Etruria belli esset, Liv. 10, 25 : patriae quid debeat, etc., Hor. A. P. 312, et saep. — (<5) Abs. : disces tu quidem a principe hu- jus aetatis philosophorum, et disces quamdiu voles, Cic. Off. 1,1,2; Caes. B. G. 6, 14, 4 : cf. Quint. 1 , 12, 14 ; 8 prooem. § 12; 10, 1, 15: discendi aut visendi cau- sa maria transmittere, Cic. Rep. 1, 3 ; so discendi causa, id. ib. 1, 10; Off. 2, 1, 4 ; Caes. B. G. 6, 13/?!., et al. : se ita a patri- bus majoribusquc suis didicisse, ut, etc., Caes. B. G. 1, 13, 6.— Ellipt. : discebant fidibus antiqui, sc. canere, Cic. de Sen. 8 Jin. — o. Transf., of inanimate subjects : Plaut. Am. 1, 1, 159 : nee varios discet mentiri lana colores, Virg. E. 4, 42 ; Plin. H. N. 16 prooem. t discobolus. '. m - = fniKo6i\oi, The thrower of the discus or quoit, a famous piece of sculpture by Myron, Quint. 2, 13, 10 ; Plin. 34, 8, 19, no. 3 ; also by Naucy- des, Plin. ib. no. 19 ; and a painting by Tauriscus, id. 35, 11, 40, no. 40. ' discOCtUS. a, um, Part., from dis- coquo.) dis-color. oris (post-class, form of the fern., discolora, in the signif. of mo. II. 1 : lana, Prud. are. 10, 302 : serta, Symm. t Laud, in Val. 2, led. Mai: venustas, Mart. I Cap. 4 init. And once discoloria vestis, j Petr. 97, 3), adj., Of various colors, opp. I to concolor : I, Lit: («) c. dot.: neutra pars esse debet discolor lanae (shortly before, si palatum atque lingua concolor lanae est). Col. 7, 3, 2 : (vestis) sumatur fatis discolor alba meis, Ov. Tr. 5, 5, 8. — (/3) Ahs. : habere arculas. ubi discolores sint cerae, Var. R. R. 3, 17, 4 ; so signa, *Cic. Verr. 1, Yi fin.: miles (black and white in the game of draughts). Ov. Tr. 2, 477 Jahn. ; cf. aemen (in running a race\ id. Am. 3, 2, 78.— U. Transf. : 1, Which has various colors in itself, Party-colored, variegated : aves, Plin. 10, 2, 2 : aura au- ri, * Virg. A. 6. 204.— 2. In gen. : Of vari- ous kinds, different, various: matronamer- etrici dispar erit atque Discolor. * Hor. Ep. 1, 18, 4 ; so amnis pelago, Stat. Tb. 9, 338 : rerum discolor us\is, Pers. 5, 52. discolorius ami discolorus. »■ um, v. the preced. art, init. dis-concinnus. a. um, adj. Un- suitable, ill-matched: oculos (opp. concin- nos), Front, de Or. 2. * dis-conducc. ere, v. n. Not to be profitable or conducive, to be injurious, prejudicial : huic rei, Plaut. Trin: 4. 2. 85. dis-convenientia. ae, /. fdiscon- venio] Want of agnement. inconsistency; opp. cc.avenientia, Tert Testim. an. 6. di£-COnvenio> ire, v. n. To dis- agree : to be inharmonious, inconsistent (very rare) : aestuat et vitae disconvenit ordine toto, Hor. Ep. 1. 1, 99. — Impers. : eo disconvenit inter Meque et te, Hor. Ep. ^• 14, 19: disconveniens deo, Lact de Ira D. 3. dis-c66perio. perui, pertum. 4. v. a. To uncover (eccl. Lat), Vulg. Levit 8, 7 ; Sam. 2, 6 ; Ruth. 3, 7, et saep. t discophorus. i. m.= &uiKo um . Part., from discutio. dis-cutio, cussi, cussum, 3. v. a. [quatio] To strike asunder, dash to pieces, shatter, etc. I. In gen. : denies, Lucil. in Non. 455, 13 : deum delubra, Lucr. 6, 418 ; cf. co- lumna rostrata tota ad inmm fulrnine dis- cussa est, Liv. 42, 20: ne saxa ex cata- pultis lateritium discuterent, Caes. B. C. 2, 9, 3 ; cf. ahquantum muri tribus arieti- bus, Liv. 21, 12: rostro (navis) discusso, shattered, Auct. B. Alex. 46, 2 ; cf. tempo- re cava ictu, Ov. M. 2, 625; ora saxo, id. ib. 4, 519 : pereussam aquam, Plin. 28, 8, 29 : nubes, Ov. M. 15, 70 : jubas capiti, Virg. A. 9, 810, et saep. II. In partic A. In medic, lang.: To discuss, disperse, disierere, Cels. 2, 17; 3, 15; 5, 11; Scribon.' Comp. 43; 263; 264 ; Plin. JO, 15, 47 ; 65, 15, 51, et saep. B. Pregn.. To break vp, scatter, dis- perse, dissipate : X. Lit. (so rarely) : illos coetus, Liv. 2, 28 ; cf. Boeoticum consili- um, id. 42, 44 : 6ole orto est disrussa (ca- ligo), id. 29, 27; so Cic. Phil. 12, 2, 5; cf. umbrae (sole), Lucr. 4, 34, 2 ; Virg. G. 3, 357 : Aen. 12, 669 ; and nox, Luc. 5, 700. Barely with pers. objects : Cato discutit Etvuscos, Gabinius Marsos, etc., routed, subdued. Flor. 3, 18, 13. — Far more freq., and quite class., 2. T r o p. : terrorem animi tenebrasque, to disperse, dispel, Lucr. 1, 149 ; 2. 60 ; 3, 93 ; 6, 41 ; cf. Cic. de Or. 3, 57 : quod rem totam discusse- ram. had frustrated, brought to naught, id. Q. Fr. 2. 12 ; so freq., rem, Liv. 34, 56 ; 30. 10; 41, 25 ; 42, 12; Suet. Dom. 2, et al. : et comprimere periculum consilio, Cic. Mur. 39, 84 ; so periculum, Liv. 2, 52 ; Frontin. Strat. 2, 11, 4 : captiones (short- ly before, dissolvere interrogationes), Cic. Acad. 2, 15, 46: omnem ejus cunctatio- ncm, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 2 : (lisccptationem, Liv. 38, 13 : crimen ali- cujus. Quint. 4, 2, 18 : famam, Tac. H. 2, !) : cousilia hostium, Frontin. Strat 4, 7, 31 : seditionem, id. ib. 1, 9, 2 ; Vellei. 2, 81 : bellum (coupled with sepelire), id. 2, 75: nefas, Flor. 3, 18, 9, et saep.— Hence *discusse, adv. Minutely, accurate- ly: explorare discussius, Mart. Cap. 8, p. 302. .ESP'F' 01 " the meaning to investigate, discuss (lit, to mentally separate, distinguish, as in disputare, discerne- rc, etc.), which prevails in the post-class, derivatives discussio, discussor, and dis- cusse, as also in the Romance disculcre, disr.ussare, discussione ; disculer, discus- sion, etc., there appear to be no exam- ples in the literary language. disdiapason, v. diapason. ' disemus, a , ™, adj. = Haripoc, Vis- syllabic, Mart Cap. 9, p. 330. diserte, adv. Clearly, etc. ; v. disse- ro, Pa., ad jiu., no. a. disei'tim- adv. Clearly, expressly, etc.^ v. dissero. Pa., ad Jin., no. /3. disertitudO; mis, /. [disertus] Elo- quence (late Lat), Hier. Ep. 50, no. 5 ; adv. Joann. Ierosol. 13. disei'tus, a, um, v. dissero. Pa. * dis-glutino. are, v. a. To disjoin, disunite (,opp. conglutino) : conjuncta (coupled with dissuere), Hier. Ep. 66, r.o. 12. r * dis-g'reg'O, are, v. a. To separate, divide (opp. congrego): Mart. Cap. 3, P '. 71 '. * disgTegtlS) a, um. adj. fdisgrego] Different, unlike (coupled with dispar), Mart. Cap. 9, p. 302. * dis-hiasCO; ere. v. u. To gape open, to chink, chap : Cato R. R. 12. disjecto, are, v. intens. a. To hurl hither and thither, to scatter, disperse (a DIS J Lucretian word) : disjectare solet mag- num mare transtra, cavernas, etc., Lucr. 2, 554 ; so id. ib. 563 ; id. 3, 500. 1. disjectus. a > ura . Part., from dis- jicio. *2. disjectus. us, m. [disjicio] A casting asunder, scattering : Lucr. 3, 941. dis-jiciO (in many MSS. also written disicio), jeci, jectum, 3. v. a. [jaeioj To throw asunder ; to drive asunder ; to scat- ter, disperse (freq. in poets and histori- ans, esp. since the Aug. per. ; in Cic. not at all. nor in Plaut and Ter.). I. In gen.: partibus disjectis disque supatis, Lucr. 1, 652; cf. id. 1, 1019 : ma- teries, id. 2, 939 : vis animal (coupled with dispertita and discissa), id. 3, 639 ; id. 5, 400 : in vasta urbe lateque omnibus disjectis moenibus, i. e. distributed, stretch- ing out in various directions, Liv. 24, 2 ; cf. id. 24, 33 fin. • disjecta nube, Plin. 2, 49, 50; so nubes, Ov. M. 10, 179; and nubila, id. ib. 1, 328 : membra, id. ib. 3, 724 ; cf. corpora ponto (coupled with age diversos), Virg. A. 1, 70 : rates, id. ib. 1, 43 ; cf. naves passim, Liv. 30, 24 ; and na- ves in aperta Oceani, Tac. A. 2, 23, et saep. : frontem mediam mentumque se- curi, Virg. A. 12, 308 ; cf. Var. in Gell. 3, 14,3. EL I» partic., A. Milit. t. t., To dis- perse, scatter, rout the enemy : ea (pha- lange) disjecta, Caes. B. G. 1, 25, 2 ; so Liv. 44, 41 ; Pompejus in Cic. Att 8, 12, B. ; Sail. C. 61, 3 ; Jug. 50, 6 ; 53, 3 ; Nep. Milt 2, et al. B. Pregn., To dash to pieces, lay in ruins, destroy; to frustrate, thwart, bring to naught: 1, Lit.: arcem a fundamen- tis, Nep. Timol. 3, 3 ; so moenia urbium, id. ib. § 2 : munitiones, Auct. B. Alex. 63, 4 : statuas, Suet. Caes. 75 ; Calig. 34 : se- pulcra, id. Caes. 81, et al. : pecuniam, i. e. to squander, Val. Max. 3, 5, 2 ; cf. absol., dide, disjice, per me licet, Caecil. in Cic. Coel. 16. 37. — 2. Trop. (i. q. discutere, v. h. v. no. II. B, 2) : disjice compositam pa- cem, Virg. A. 7. 339 ; so pacem, Sil. 2, 295 : rem, Liv. 2, 35 : consilia ducis, id. 25, 14 : cogitationem regiam, Vellei. 1, 10: ex- speetationem novarum tabularum, Suet Caes. 42 : globum consensionis, Nep. Att. 8,4. disjugatio and disjugro, v <"J- disjuncte. adv., v., disjuugo, Pa., ad fin., no. * a. disjunctim. adv., v. disjungo, Pa., ad fin., no. b. disjunctio. onis,/. [disjungo] A sep- aration (a Ciceron. word) : I, In gen. : in tanta disjunctione meorum, tanta acer- bitate, Cic. Sest. 21, 47; cf. (amicorum) coupled with alienatio, id. Lael. 21 : ani- morum disjunctio dissensionem facit, i. e. the diversity, difference, id. Agr. 2, 6, 14 ; cf. sententiae, id. Prov. cons. 17. — II. In partic: X, In philos. lang., An opposi- tion of two propositions in a syllogism, Cic. N. D. 1, 25, 70 ; Top. 14, 56 ; Acad. 2, 30, 97 ; Fat. 16, 37 ; cf. disjunctus.— 2. In rhetor., a fig. of speech : a. Corresp. to the Gr. iia\ei'fucvov, Cic. de Or. 3, 54, 207 (also quoted in Quint 9, 1, 35) ; Auct. Her. 4, 27. — 1). Corresp. to the Gr. ovimivuia, Quint. 9. 3, 45. disjunctlvus. a, um, adj. [id.] Placed in opposition, opposed to each oth- er (post-class.) : X. In philos. lang. : pro- loquium, i. q. disjunctio (no. II. 1). Gell. 5, 11, 9 ; cf. ib. §> 8. — 2. In gramm. lang. : Disjmictive, expressed with disjunctive par- ticles (aut, vel, sive, etc.), Charis. p. 199 P. ; Diora. p. 409 ib.. et saep. ; Papin. Dig. 35, 1, 78 ; Procul. ib. 50, 16, 124. disjunctus. a, um, Part, and Pa., from disjungo. dis-jungO (al so dij.)> xi, ctum, 3. v. a. To disjoin, disunite, separate ; opp. to conjungo (freq. and quite class. ; not in Caes.). I. L i t. : X. Esp. To unyoke draught cat- tle : asinum, bovem ab opere, Var. R. R. 2, 6, 4 ; Col. 2, 3, 1 ; 6, 14, 5 ; Plin. 18, 27, 67 ; Veg. 4, 15, 3 ; also bovem opere, Col. 6, 15. 2 ; and simply bovem, id. 6, 14 fin. ; Cic. Div. 2, 36 fin. ; Hor. Ep. 1, 14, 28 ; Ov. M. 14, 648 ; Juv. 5, 119.— 2. To wean suck- lings : agnos a mamma, Var. R. R. 2, 1, 20 ; so id. ib. 2, 7, 12; 2, 9, 12, et al.— 3. DISP ; In gen.: To divide, separate, part, remove: ' (a) Abs. : Plaut. Mil. 4, 8, 18 : intervallo I locorum et temporum dijuncti sumus, I Cic. Fam. 1, 7 : quod (flumen) Jugurthae ! Bocchique regnum disjungebat, Sail. J. ; 92, 5, et saep.— (Q) With ab : nisi (fons) ! raunitione ac mole lapidum disjunctus ee- i set a mari, Cic. Vcrr. 2, 4, 53 : qua in parte Cappadocia ab Armenia disjungitur, Sail. Hist, frgra. IV. 20 ed. Gerl. (ap. Non. 535, 17) ; Liv. 42, 59. — (y) With simple abl. : Italia longe disjungimur oris, * Virg. I A. 1, 252. — * Qi) With inter se: Lucr. 3, 804. II. Trop. (so esp. freq. in Cicero) : (a) Abs. (very rarely) : sin eos (oratorem et philosoptium) disjungent hoc erunt infe- riores, etc., Cic. de Or. 3, 35 ad fin. ; id. Rep. 2, 37,— (#) With ab : Ter. Hec. 1, 2, 86 ; cf. eos a colonis, Cic. Sull. 21 : popu- lum a senatu, id. Lael. 12, 41 : Pompeium a Caesaris amicitia, id. Phil. 2, 9 fin. : me ab orationibus, id. Fam. 1, 9, 23 Orell. N. cr. : nos a corporibus (shortly before, se- vocare, avocare, and secernere animum a corpore), id. Tusc. 1. 31: pastionem a cultura, Var. R. R. 1, 2, 22 ; cf. ib. 1, 3 : honesta a commodis (opp. commiscere), Cic. N. D. 1, 7, 16 : artem a scientia, Quint. 2, 15, 2 ; Liv. 42, 46, et saep,— Hence disjunctus, a, um, Pa. Separate, dis- tinct; distant, remote: X. Lit.: Aetolia procul a barbaris disjuncta gentibus, Cic. Pis. 37, 91 ; cf. in locis disjunctissimis maximeque diversis, id. Manil. 4. — 2. Trop.: vita maxime disjuncta a cupidi- tate et cum officio conjuncta, Cic. Rose. Am. 14, 39 : homines Graecos, longe a nostrorum hominura gravitate disjunc- tos, id. Sest. 67, 141 ; id. Coel. 22 ; cf. id. de Or. 1, 3 fin. ; Pis. 1, 3 : nihil est ab ea cogitatione dijunctius, id. Acad. 2, 20 ad fin., et saep. : neque disjunct! doctores, sed iidem erant vivendi praeceptores at- que dicendi, id. de Or. 3, 15, 57 : ratio, quae simiMtudines transferat et disjuncta conjungat, id. Fin. 2, 14, 45 : suave genus dicendi conjunctione, quae neque asperos habet concursus, neque disjunctos atque hiantes, disjointed, interrupted, id. Part, or. 6, 21 ; cf. of the orator himself: Bru- tum (oratorem) otiosum atque dijunctum, Tac. Or. 18 : omne, c ; uod ita disjunctum sit, quasi aut etiam, aut non, etc.. i. e. log- ically opposed, disjunctive (i. q. disjunttio. no. II. 1), Cic. Acad. 2, 30, 97. Adv., *a. Disjuncte, Separately, dis- tinctly, disjunctively, Vest. s. c. Sackam viam, p. 23S. — b. Disjunctim, Paul. Dig. 28, 7, 5 ; Modest, ib. 35, 1, 49 ; Just Inst. 2, 20, § 8. ! disjurg-ium. u, "■ [dis-jurgium] A difference, quarrel, Inscr. Orell., no. 3023 (also in no. 4777). dismoturn. v - dimoveo, ad init. I + disdmUS- .". um , adj. = iiauifiu J, Holding two bodies: vas, a sarcophagus for two persons, Inscr. Orell, no. 4548. * dispalescOi ere. »• inch. n. [dispa- lor] To spread about, be noised abroad: Plaut. Bac. 4, 9, 123. dis-palor. atus, 1. v. dep. n. To wan- der about, to straggle, stray (very rare) : dispalati ab signis, Sisenna in Non. 101, 6 ; so id. ib. 7 ; Nep. Lys. 1, 2 ; Hannib. 5, 2 ; Amm. 15, 3: 31, 2. — * 2. Trop.: multi- tudo in varias artes dispalata, Pseudo- Sail, de Rep. ord. 2 med. dis-pando. without perf, sum, 3. ( also vulg. dispennOj dispessus in Plaut. ; v. the follg.) v. a. To stretch out, spread out, to extend, expand (very rare) : distennite hominem divorsum et dispen- nite, Plaut. Mil. 5, 14 Lind. N. cr. : dis,- pessis manibus, id. ib. 4, 2, 7 ; cf. Gell. 15, 15 : dispansae veste3 in sole, Lucr. 1, 307 ; so arbor vastis ramis, Plin. 9, 4, 3 ; Suet. Dom. 19 : neu distracta (nature) suum late dispandat hiatum, Lucr. 6, 599. — *2, Trop.. of speech: To spread out. ampli- fy, L. Verus in Front. Ep. ad Ver. 3. dis-par, aris. adj. Unlike, dissimi- lar; different (freq. and quite class.) : (a) Abs. : dispares mores disparia studia se- quentur, quorum dissimilitudo dissocial amicitias, Cic. Lael. 20, 74 ; cf. id. Fin. 2, 3, 10 : ostendi, parem diguitttem, dispa- rem fortunam in Mureno atque in Sulpi- cio fuisse. id. Mur. 21 ; cf. id. Plane. 24 483 DISP Jin- ! Prov. Cons. 7, 17 ; Caes. B. G. 7, 39 ; Sail. J. 59, 1, et al. : tempora, Cic. N. J). 1, 31, 87; cf. id. Off. 1, 34; 2, 18 : proeli- um, Caes. B. G. 5, 16, 2; cf. certamen, Ov. Am. 2, 2, 61. : habitus animorum, Liv. 30, 28 : via dicendi, Quint. 10, 1, 67 : Brut- . tius haud dispar animorum, .Sil. 8, 570, et saep.: calami, i. e. unequal, of different lengths, Ov. M. 1, 711 ; cf. «venae, id. ib. B, 192 : fistula, id. ib. 2, 682 ; and cicutae, Virg. E. 2, 36.— Qj) c. dat. : Lucr. 2, 738 : sunt his alii inultum dispares, Cic. Off. 1, 30, 109; so ilia oratio huic.iid. de Or. 2, 44 : atque discolor matrona meretrici, Hor. Ep. 1, 18, 3, et saep. — (y) c. gen. : quicquam dispar sui atque dissimile, Cic. de Sen. 21, 78. * disparatlO. onis, /. [disparo] A separation : procreationis, i. e. a delivery, Vitr. 2, 9. dis-parilis- e, adj. Dissimilar, dif- ferent (verv rare) : pabulum, Var. R. R. 2, 11, 4 : formae, id. L. L. 9, 29, 136 : as- piratio terrarum, *Cic. Div. 1, 36, 79: vi- tes, Col. 3, 2, 17 ; ictus errantium side- rum,- Plin. 2, 45, 45. — Adv., dispariliter, Var. R. R. 1, 6/rc. : L. L. 9, 50, 150. .disparilltaSi atis,/. [dispariljs] Dis- similarity, difference (ante- and post-class, and very rare) : vocis, Var. L. L. 10, 2, 169 : rerum, Gell. praef. § 3 : collationis, id. 7, 3, 47.^ dispariliter, adv. Differently, dis- similarly ; v. disparilis, ad Jin. • dis-naro- ay i> atum, I./», a. To -part, separate, divide (rare, but quite class.) : nos per gentes alium alia, Plaut. Rud. prol. 10 : ^Servius Tullius) seniores a ju- nioribus divisit, eosque ita disparavit. ut, etc., Cic. Rep. 2, 22 Mos. ; * Caes. B. G. 7, 28 fin. : — tot sententias in eandem rem, Gell. 11, 11 Jin.: ab omni turpitudinis la- be disparata atque abjuncta divinitas, Arn. 3, p. 105.— In rhetor. : " disparatum est id, quod ab aliqua re per oppositionem ne- gationis separatur, hoc modo : sapere, '•ion sapere," Cic. Inv. 1, 28 ; cf. Quint. 5, J I, 31. * dispartibilis. e, adj. [dispartioj Divisible; coupled with demutabilis, Tert. adv. Hermog. 39. dispartio and dispartiar, v. dis pertio. * dispectio, onis,/ [dispicio] A view- ing, considering : tituli, Tert. Res. earn. 19. * dispecto. are, v. intens. a. [id.] To consider, contemplate, examine: momenta, Arn. 1, p. 13. dispector- oris, m. [id.] One who con- siders, examines, a searcher (eccl. Lat.) : cordis Deus, Tert. Anim. 15 ; id. ad Uxor. 2, e._ dispectus- us, m. [id.] Regard, con- sideration, examination, Sen. de Ira 2, 9 ; Ep. 94 med. ; 109 ad Jin. dis-pellO) pal', pulsum, 3. v. a. To drive asunder, to scatter, disperse (rare, but quite class. ; not in Caes.). — J. Lit.: diapulsa suo de coetu material Copia, Lucr. 1, 1016: pecudes dispulsae, Cic. Att. 7, 7, 7 : ater quos aequore turbo DIs- pulerat, Virg. A. 1, 512 ; cf. ib. 538 : um- bras, id. ib. 5, 839 : aequora prora, Stat. Theb. 5, 335. — H, Trop. : (philosophia) ab animo tamquam ab oculis caliginem dispulit, Cic. Tusc. 1, 26, 64 ; cf. tenebras calumniae, Phaedr. 3, 10, 42: somnos, Sen. Troad. 452. dispcndiosus. a, urn, adj. (dispen- itium] Hurtful, prejudicial (post-Aug. and very rare) : cunctatio, Col. 2, 20, 1. dispendium, ". n. [dispendo] opp. to compendium (v. 3. dis, no. II.) Expense, cost, loss (mostly ante- and post-class. ; in the Ciceron. per. not at all): "dispendi- um ideo, quod in dispendendo solet mi- nus fieri," Var. L. L. 5, 36, 50 : sine dam- no et dispendio, Plaut. Poen. 1, 1, 35; cf. so coupled with sumptus, Ter. Eun. 5, 4, 7 : minore nusquam bene fui dispendio, Plaut. Men. 3, 2, 20 : ut gratiam ineat si- ne suo dispendio, Ter. Hec. 5, 2, 29 : ne- 2ue dispendi facit hilum, Enn. in Var. L. ,. 5, 22, 32 ; cf. * Lucr. 2, 1127 : alicui afferre dispendium, Col. 4, 24, 1 ; Plin. 36, 6, 9 : dispendia (comae), Ov. Am, 1, 14, 43 ; cf. id. ib. 1, 7, 25 : viarum, i. e. aroundabout way, Mart. 9, 100; so silvae, Luc. 8, 2.-2. Trop.: hie tibi ne qua 484 DISP morae fuerint dispendia tanti, loss of time, * Virg. A. 3, 453 : famae, Claud. VI. Cons. Hon. 452 : disciplinae, Aus. Grat act 32. dis-pcndOi ere, v. a. To weigh out (perh. only ante- and post-class., for the passage from Q. Cic. in Aus. Eel. de Sign, mens. 9 is dub.) : Var. L. L. 5, 36, 50 : pa- nis dispensus, i. e. dispensed, distributed, Prud. in Symm. 1, 584. dispenno- ere, v. dispando. dispensation onis, /. [dispenso] I. Economical management, charge, direc- tion, superintendence. — \ 9 Lit.: aerarii, Cic. Vatin. 15, 36.-2. Transf. : anno- nae, Liv. 10, 11 ; cf. id. 4, 12 ad fin. ; est au- tem in eximendis favis necessaria dispen- satio, Plin. 11, 14, 14 ; Frontin. Aquaed. IS fin. — U, The office of a dispensator, management, administratorship, steward- ship, Cic. Rab. Post. 10, 28; Att. 15, 15, 3 ; Suet. Oth. 5 ; Vesp. 23 ; Inscr. Orell. no. 834. dispensator, oris, m. [id.] A house- hold superintendent, a manager, steward; as manager of the imperial treasury : a cashier, treasurer : usually the most trust- worthy slaves, but under the emperors sometimes ingenui ; v. Orell. on his In- scr. no. 4002) : " ab aere pendendo dis- pensator," Var. L. L. 5, 36,' 50 ; cf. Plin. 33, 3, 13 ; and Fest. p. 55. So Cic. frgm. ap. Non. 193, 10; Juv. 1, 91; Suet. Aug. 67; Ner. 44; Galb. 12; 20; Vesp. 22; Plin. 7, 39,40; 33,11,52; Inscr.Orell.no. 790 ; 895 ; 1760 ; 2914 sq. ; 3209 ; 4002, et al. dispemsatorius. », um, adj. [id.] Relating to management or control (late Lat.) : Hier. in Jes. 14, 53, 12. dispensatrix- jois, /. [dispensator] She that dispenses, a female steward, Hier. Quaest. Hebr.in Paralip. 8 ; Inscr. Murat. 968, 9. dis-penso, avi, atum, 1. v. intens. a. X, Orig. of money : To distribute by weight, to disburse, pay out : ducentos nummos (sc. inter milites), Plaut Bac. 4, 9,47. — Hence, 2. In gen., To manage, regulate money matters, household ex- penses : domesticas res, Cic. Att. 11, 1 ; cf. Juv. 7, 219 : quern vellet, eligere ad dispensandnm pecuniam, to have charge of the military chest, Nep. Con. 4 Dahne. II. Transf., of other things : To dis- pense, distribute, arrange. — J,, Lit.: (tons) certis horarum spatiis dispensatur inter incolas, Plin. 18, 22, 51 ; cf. Frontin. Aquaed. 9 ; Plin. 13, 13, 27 fin. : vitis ae- qua portione sucum proli suae dispensat, Col. 4, 24, 9 : oscula suprema natos per omnes, Ov. M. 6, 278 (cf. dividit oscula, Hor. Od. 1, 36, 6) : filum candelae, Juv. 3, 287 : quem (annum) intercalaribus men- sibus interponendis ita dispensavit, ut, etc., Liv. 1, 19, ad fin. — 2. Trop.: inventa non solum ordine, sed etiam momento quodam atque judicio dispensare atque componere, Cic. de Or. 1, 31, 142 ; so Hor. S. 1, 2, 75 ; Just. 7. 6, 4 : laetitiam inter impotentes populi animos, ?. e. to impart to them by degrees, Liv. 27, 50 fin. : male dispensata libertas, Sen. Ben. 1, 10 : quae dispensant mortalia fata sorores, Ov. Her. 12, 3, et saep. : consilium dis- pensandae cohonestandaeque victoriae imperatoribus majores dederunt nostri (qs. to arrange as the general's manager; the fig. ace. to no. I. 2 ; v. also dispensa- tor), Liv. 38, 47. (* dispensus- a. ura . Port., from dis- pendo.) * dis-percutio, ere, v. a. To dash out : cerebrum, Plaut. Casin. 3, 5, 18. * disperdltlOi onis,/. [disperdo] A de- molishing, destruction : urbis, Cic. Phil. 3, 12, 31. dis-perdo- didi, dltum, 3. v. a. To destroy, spoil, ruin (rare, but quite class. ; not in Caes.) : bibe, es, disperde rem, Plaut. Casin. 2, 3, 32 ; cf. id. Trin. 2, 2, 58 ; and ut a majoribus nostris possessio- nes relictas disperdat et dissipet, *Cic. Agr. 1, 1, 2 : colorem, * Lucr. 2, 831 ; Gell. 15, 31, 4. Poet. : stridenti miserum stipula disperdere carmen, * Virg. E. 3, 27. — Of personal objects: lenonem, Plaut. Poen. 4, 2, 96 : qui tot cives Romanos occidit, arripuit, disperdidit. Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 ; Ov. Am. 2, 10, 21. dis-perco, ii. 4. t'. n. To go completely DISP to ruin, to be lost or undone, to perish (rare ; mostly ante-class. ; not in Caes.) : quin prius. disperibit faxo, quam imam calCem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 86 : fruc- tus dispereunt, Var. R. R. 1, 11, 1 ; cf. Col. 12, 46, 2 ; and fundus, * Cic. Agr. 2, 29, 80 : disperit cibus. Lucr. 3, 704 ; so vestis mul- to sanouine, id. 5, 1421 ; id. 4, 377 ; cf. id. 5, 289 ; id. 5, 285 : serpens, id. 4, 641 : tui labores, Catull. 14, 11. — Proverb.: male partum male disperit, light come, light go, Plaut. Poen. 4, 2, 22 (lor which dila- bilur, Poeta ap. Cic. Phil. 2, 27).— b, In colloq. lang., disperii ! I am undone! it's all over with me ! Plaut Bac. 5, 1, 28 ; Aul. 2, 2, 65 ; Casin. 5, 3, 2 ; Cist. 4, 2, 2 ; 47 ; Most. 2, 1, 28, et saep. : Ter. Heaut. 2, 4, 24 ; 5, 2, 17 ; Ad. 3, 3, 1 ; Afran. in Non. 110, 13 ; for which once Dispereo ! Plaut. Stich. 5, 5, 12 : Dispeream, si or nisi, may I perish, if or if not ; a strong assevera- tion : Catull. 92. 2, 4 ; Prop. 2, 21, 9 ; Hor. 5. 1, 9, 47 ; Suet. Tib. 59, et al. di-sperg'O ( m '"to Lat,, and in many MSS. of the older authors, sometimes written dispargo ; cf. aspergo and con- spergo), si, sum. 3. v. a. To scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and quite class., esp. in the part. perf.). I. Lit: Per agros passim dispergit corpus, an old poet (Attius ?) in Cic. N. D. 3, 26, 67 ; ct. per hypallagen : mem- brorum collectio dispersa (coupled with dissipare), Cic. Manil. 9, 22 : but (Tityos) novem dispersis jugera membris Obtine- at, spread out. stretched out, Lucr. 3, 1001 (for which dislentus, Ov. M. 4, 458) : cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit ? Cic. Acad. 2, 38, 120 : nubes dispergunt venti, Lucr. 5, 255 : cerebrum, Ter. Ad. 5, 2, 7 ; for which per hypalla- gen : ut cerebro dispergat viam, id. ib. 3, 2, 19 : caprae dispergunt se, contra oves se congregant et condensant in locum unum, Var. R. R. 2, 3, 9 ; cf. comites dis- persi, Lucr. 4, 578 ; so the mid., dispersi, of persons, Cic. Fl. 13, 30 ; Sest. 42, 91 ; and esp. freq. of soldiers, Caes. B. G. 1, 40, 8 ; 3, 28, 3 ; 4, 32, 5 ; 5, 58, 3 ; 6, 34, 3 ; 6 ; 6, 35, 6 ; 6, 36. 2 ; 7, 14, 4 ; 7, 16, 3 ; B. C. 1,44,1; 2,38,5; 3,7,3; 3,92,2; Sail. J. 98, 4, et saep. ; cf. dispersi a suis pars ce- dere, etc., Sail. J. 51, 1 ; and in the verb, fin. act. : quae (duo millia evocatorum) tota acie disperserat, had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4 Oud. K cr.: fimum dispergere, Plin. 18, 23, 53 : vitem tradu- cibus dispergere atque disrarare, Col. 5, 6, 36 : lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25: ubi brachia et crura inaequaliter dispergit, i. e. moves to and fro, Cels. 2, 6 : Mesopotamia vicatim dis- persa, i. e. divided, nin. 6, 26, 30, et saep. — P o e t. : aries dispergit saxa (coupled with effundere muros), Luc. 1, 384 Cort. : dispersa capillos, id. 10, 84 ; cf. Claud. Rapt Pros. 1, 55 : quo latior (res) est, in cunctas undique partes Plura modo dis- pergit et a se corpora mittit, Lucr. 2, 1135 : so with in c. ace, id. 1, 310 ; Caes. B. G. 6, 34, 1 ; Plin. 11, 37, 89 ; 16, 30, 53 ; Tac. A 3, 74, et al. : aer dispargitur ad partes mi- nutas corporis, Lucr. 4, 896. II. Trop.: In praesentia tanturamo- do numeros et modos et partes argumen- tandi confuse et permixte dispersimus : post descripte ... ex hac copia digeremus, Cic. Inv. 1, 30, 49 ; cf. id. de Or. 1, 42, 187 j cf. ib. § 191 ; and Quint. 9, 3, 39 : bellura tam longe lateque dispersum, Cic. Manil. 12 fin. : in re dispersa atque infinita, Q. Cic. Pet. cons. 1 : plebis vis soluta atque dispersa in multitudine, Sail. J. 41, 6 : ru- morem, Tac. A. 4, 24 ; so falsos rumores. id. Hist. 2, 96 ; and abs. : volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptio- nem, had given out, id. ib. 2, 1 : — membra- tim oportebit partes rei gestae dispergere in causam, Cic. Inv. 1, 21, 30 : vitam in auras, Virg. A. 11, 617 ; cf. partem voti in auras, id. ib. 795. — Hence disperse, adv. Dispersedly, here and there (very rare) : et diffuse dictae res, Cic. Inv. 1, 52 : multis in locis dicta, id. Verr. 2, 4, 52. — And with the same mean- ing, b. dispersim, Var. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13 ; Suet. Caes. 80. * di-sperno, ere, r. a. To despise : Jnssn, Juvenc. 2. 257. DISP . disperse and dispersing advv., v. ; dispergo, ad Jin. disperSUS) a, uin, Part., from dis- pergo. dlS-pertio (in many MSS. also dis- part.), ivi or ii, itum,4. v. a. [partio] To dis- tribute, divide (quite class. ; not in Caes.). I. Lit: dispertiti viri, dispertiti ordi- nee, Plant Am. 1, 1, 65 ; so funditores in- ter manipulos, Sail. .1. 40 Jin.: drones in- ter legiones, Auct. B. Afr. 46, 3 : auxilia- rios equites tribunis legionum in utrum- que latus, Sail. J. 46, 7 : copias trinis cas- tris, Auct B. Afr. 67 fin. : (conjuratos) municipiis, Cic. Cat 4, 4, 7 : exercitum per oppida, Liv. 29, 1, et saep. : opsonium hie bit'ariam. Plaut AuL 2, 4, 3 ; cf. id. ib. 2, 5, 5 ; and secundam mensam servis, Nep. Ages. 8, 4 : epulas trifariam, in jen- tacula et prandia, etc., Suet Vit. 13 : pa- tris bona, Afran. in Non. 374, 33 : pecuni- am judicibus, Cic. Clu. 25, 69 : portas et proxuma loca tribunis, to apportion, as- sign as posts to be guarded, Sail. J. 59, 1, et saep. — Mid.: Etiam dispcrtimini ? tron't you part yet/ Plaut Cure. 1, 3, 33. II. Trop. (almost exclusively in Cic.) : ea quae ad mortales pertinent quadrifa- riam dispertierim, in homines, in loca, in tempora, in res, Var. in Non. 92. 16 ; cf. CHc. X. D. 1, 42, 190 ; 3, 29, 112 ; Brut 44, 162 : Romani homines, qui tempora vo- luptntis laborisque dispertiunt. id. Mur. 35 fin- : cum aliquo dispertitum officium est in aliqua re, id. Fam. 5, 2 : Ceres et Libera, a quibus initia vitae atque victus, hoininibus et civit-itibus data ac disperti- ta esse dicuntur, id. Verr. 2, 5, 72 ; Plaut. Ps. 1, 5, 26. Once in a deponent form : jurisconsulti saepe quod positum est in una co^nitione, id in infinita disperriun- tur. Cic. Leg. 2, 19. dispcrtior. in. T - preced., ad fin. * dispertltiO' onis, /. [dispertioj A division : 'Pert adv. Herm. 31. dis-pesco. without per/., pestum, 3. r. a. [pasco] Lit, To take from the pas- ture (-'pecusa pastionc deduccre," Fest p. .'»5) : hence, like disjungere, in gen., To reparole, divide (post-Aug. and very rare) t oceanus Africam Europam Asiamque dis- pescit, Plin. 2, 63. 68, § 173 ; cf. Nilus Af- ricam ab Aethiopia dispescens, id. 5, 9, 10: so Samon a Mileto. App. Flor. 15, p. 350: id.de Deo Socr. p. 44.— *2. Trop.: dispestae disturbataeque nuptiae, App. M. 4, p. 296. dispesSUSf a , um , v - dispando. dispestus. a, um, Part., from dis- pesco. di-spicio. spexi, spectum, 3. v. u. and a. Qs. To see by dispersing the darkness (cf. dissereno), To see through, to look llirough, to see before one's self ; to took up, to glance, to gaze ; and actively, qs. to see through the dark; to descry, discern, perceive (quite class. ; esp. freq. in Cic, but not in Caes. or the Aug. poets). I, Lit. (so for the most part only neitir.) -. isti autem tantis effusis tenebris ne scintillam quidem ullam ad dispicien- dum reliquerunt Cic. Acad. 2, 19, 61 ; cf. tanta oborta caligo est ut dispicere non posset, Suet. Ner. 19 ; and Cic. Tusc. 1, 19 fin. : catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi. qui modo nati, id. Fin. 4, 23 fin.: ut prirnum dispexit, id. ib. 2, 30, 97 : ad terram aspice et dispice, Ocu- lis investigans astute augura, Plaut. Cist. 4, 2, 25.— Act : dispecta est et Thyle, Tac. Agr. 10 Bach. And of the eye it- self : ut nequit ullam dispicere oculus rem. Lucr. 3, 563. II. Trop.: To mentally perceive, dis- cern, discover (so commonly as act.) : si imbecilli animi verum dispicere non pos- sint, Cic. Div. 2, 39 ; cf. Liv. 44, 6 fin. ; so mentem principis, Tac. A. 3, 22 : merits, id. ib. 13, 27 : in ea re Pom penis quid ve- nt non dispicio. Cic. Q. Fr. 2, 2 ad fin, : sine jam aliquid dispiciam, to find out, Ter. Andr. 3, 5, 16; cf. Cic. Att. 2, 20 — Hence, 2. Me ton. (mostly in the im- perat) : To consider, think, reflect upon : nunc velim dispicias res Romanas. Cic. Att 6, 8 : discerne et dispice insidiatorem et petitum insidiis, Liv. 40, 10 : dispice. an to, etc.. Plin. Ep. 1, 18. 5 : dispice. ne «it, etc., id. ib. 2, 10, 5 : prius dispiciamus DISP de his, quae, etc., Gai. Inst 1, § 143; cf. Ulp. Dig. 14, 1, 1 ; and absol. : virtus est, nbi occasio admonet, dispicere, Plaut Pers. 2, 3, 16. * dis-plano> are, v. a. To level away, to level : futro caput Var. in Non. 18, 25. * dis-plicatu» a, «m, Part. [pUco] Scattered, dispersed : apes, Var. R. R. 3, 16,7. . * disphcenti a, ae, /. [ displiceo 1 Ihssalisfiiction, discontent : sui (coupled with taedium). Sen. Tranq. an. 2. dis-pliceo- "i (displicitus est, Gell. 1, 21, 4), itum, 2. v. a. [placeo] To displease (opp. to placeo and complaceo, v. 3. dis, no. II.) (rare, but quite class. ; not in Caes.) : quodne vobis placeat, displiceat mini ? Plaut Mil. 3, 1. 19 ; so opp. place- re, id. Men. 4, 2, 107; Cic. Brut 57; Quint. 12, 9, 6; id. ib. 8, 1 fin. : mortis mihi displicct auctor, Ov. M. 8, 493. et saep. : si displicebit vita, Ter. Heaut 5, 2. 19 ; so without dot., Cic. Att 13, 21, 3 (opp. arridere) ; Quint 12, 9, 6 (opp. pla- cere) ; Suet Calig. 20 ; Hor. Od. 1, 38, 2; Ep. 1, 19, 47, et al. : non mihi displicet adhibere etiam istam rationem, etc., id. de Or. 1, 34, 157 ; so with a subject-sentence, Quint. 2, 5, 17 ; Suet. Claud. 4 ; Galb. 16. — b. Sibij To be displeased, dissatisfied with one's self, Ter. Heaut. 5, 4, 20; Poeta (Lucilius?) ap. Cic. Att. 2, 18, 3; also, in gen., to feel fretful, Cic. Phil. 1, 5, 12 ; cf. aconitum potum protinns facit corpus grave et displicens, Scrib. Comp. 188. dis-plodo. without perf, osum, 3. v. a. To spread out, dilate, extend (for the most part only ante- and post-class., and in the part. perf. ; in class, prose not at all) : pedes qui ingredientibus displodan- tuv, Var. R. R. 2, 5, 8 : cf. ib. 2, 9, 4. In the part, perf : vesicula displosa repente, Lucr. 6, 131 ; cf. * Hor. S. 1, 8, 46 ; so re- pente templa coeli. Lucr. 6, 285 (for which divolsa repente, ib. 122) : nares, spread out, broad, Arn. 3, p. 108; 6, p. 196. displosilS) a, um i Part., from dis- plodo. displuviata (cava aedium) sunt in quibus deliqniae arcam sustinentes stilli- cidia rejiciunt i- e. of which the rain-water ran off on the outside of the walls, Vitr. 6, 3. dispondeus. i, m.= SiaTrdvSttoc, A double spondee, Diomed. p. 476 P.; Don. p. 1739 ib., et saep. dis-pdHO* posui, positum [contr. dis- postum, Lucr. 1, 47; 2, 644), 3. v. a. To place here and there, to set in different pla- ces, sc. persons or things, in arranging them ; to regularly distribute, dispose (freq. and quite class.). I, Lit: A. In gen., To set in order, arrange, dispose: libros, Cic. Att. 4, 8, a; cf. Hbmeri libros, id. de Or. 3, 34, 137 ; Cato R. R. 47 ; cf. brassicam, Col. 11, 3, 27 : arbores, Plin. 17, 11, 15 : quidque 6uo loco, Col. 12, 2, 3 : cf. penDas in ordine, Ov. A. A. 2, 45 ; for which disjecta mem- bra in ordinem. Sen. Hippol. 1257 : cip- pos obliquis ordinibus in quincuncem, Caes. B. G. 7, 73, 5 : aciem, Tac: H. 2, 41 ; Plin. 9, 8, 9 : male eapillos, Ov. Am. 1, 14, 35 ; cf. comas, id. Pnnt. 3. 3, 16 ; Mart. 12, 83 : teetos enses per herbam, Virg. A. 3, 237 ; so ceras per atria, Ov. F. 1, 591 ; for which expressos cera vultus singulis armariis, Plin. 35, 2, 2 : tabemas deverso- rias per litora et ripas, Suet. Ner. 27 : cubicula plurifariam, id. Tib. 43, et saep. — P o e t : (Prometheus) corpora dispo- nens, etc., qs. arranging the parts, limbs, i. e. fashioning, forming, Prop. 3, 5, 9 : moenia versu, i. e. to describe, id. 4, 1, 57 ; cf. Ov. Am. 3, 7, 64. B, In partic, in milit. lang., To set in order, arrange, to draw up, array a body of men. a guard, military engines, etc. : praesidia disponit, eastella commu- nit, etc., Caes. B. G. 1, 8, 2; so praesidia. id. B. C. 3, 15, 2 : stationes, id. B. G. 5, 15 fin. ; B. C. 1, 73, 3 : custodias, id. ib. 3, 8, 4 : cohortes. id. B. G. 5, 33, 1 : equites, id. ib. 7, 56, 4 ; B. C. 3, 101, 3 : exploratores, id. B. G. 7, 35, 1 : insidias, Frontin. Strat 2, 5, 29 ; 39 : 2, 9, 7 ; 2, 12, 2, et al. : cap- tivos obsidesque et praedam, Liv. 26, 51 : equos, to station in relays, id. 37, 7 : bal- listas machinasque, Suet Calig. 46, et saep. : custodias in mnro, Caes. B. G. 7, DISP 27, 1 ; so id. ib. 7, 34, 1 ; 7, 69 fin. ; 7, 76 fin. ; B. C. 1, 27 fin. ; 1, 83 fin., et saep. ; cf. legiones in Appulia hibernorum cau- sa, Caes. B. C. 1, 14, 3 : tormenta in mu- ris, id. ib. 1, 17, 3: sudes in opere, id. B. G. 7, 81, 4, et saep. : milites iis operibus quae, etc., Caes. B. C. 1, 21, 3 ; so explo- ratores omni fluminis parte, id. B. G. 7, 61, 1 : cla6sem omni ora maritima, id. E. C. 3, 5, 2 : naves in litore pluribus locis separatim, id. ib. 3, 24, 1 : cohortes cas- tris praesidio, id. ib. 3, 88, 4, et saep. : praesidia custodiasque ad ripas Ligeris. id. B. G. 7, 55, 9 ; cf. id. ib. 7, 65, 3 ; 7. 80, 1 ; 6, 8, 5 ; B.C. 1, 50 : praesidia cis Rhe- num, id. B. G. 4, 4, 3 ; cf. legiones Nar- bone circumque ea loca hiemandi causa, id. B. C. 1, 37, 1 : equites per oram mari- rjmam, id. ib. 3, 24, 4 ; cf. id. ib. 3, 111, 1 ; Suet. Aug. 32 ; 49 ; Tib. 37 ; 72 ; Frontin. Strat 2, 5, 1 ; 3, 10. 6, et saep. II, Trop.: verba ita disponunt ut pic- tores varietatem colorum, paria paribus referunt, Cic. Or. 19 fin.; so of the regu- lar arrangement of the parts of a dis- course, id. de Or. 2, 42, 179 ; 3, 25, 96, et al. ; Quint 2, 12, 10 ; 3, 3, 10 ; 8 prooem. § 1 ; 9, 2, 5 ; 10, 1, 4 ; 10, 6, 2 ; 10, 7, 5, et saep. ; cf. also Tac. Or. 3 : fac ut plane iis omnibus, quos devinctos tene6, descrip- tum ac dispositum suum cuique munus sit, Q. Cic. Pet cons. 5 ad fin. ; cf. minis- teria principarus in equites Romanos, Tac. H. 1, 58 ; and id. Ann. 16, 8 : consi- lia in omnem fortunam ita disposita ha- bebat (the fig. being borrowed from the milit. lang.), Liv. 42, 29 : in disponendo die, in arranging the business of the day, Suet. Tib. 11 ; so diem, Sen. Cons, ad Polyb. 25 fin. ; Tac. Germ. 30 ; Plin. Ep. 9, 36 ; cf. otium, id. ib. 4, 23 : tempus oti- osum, Mart. 5, 20 : opus et requiem pari- ter. Pers. 5, 43, et saep. 2. In post-class, lang., with an object- sentence, like the Gr. iiardaoui, To settle, determine : non alienum erit disponi, apud quem puer interim educetur, Ulp. Dig. 43, 30. 3, § 4 ; Javol. ib. 10. 3, 18. (But the follg. is dub.: Frontin. Strat. 3, 2, 10; v. Oud. ad loc.) — Hence disposltus, a, um, Pa. Regularly distributed ; hence properly ordered, ar- ranged (very rare) : de studia ad hono- rem disposita, Cic. Mur. 14 : vita homi- num disposita delectat Plin. Ep. 3, 1, 2 ; also transf., vir dispositus, an orderly speaker, id. ib. 2, 11, 17. — Comp. : disposi- tius. Sen. Q N. praef. ad fin. : cf. Lact. Ira D. 10 med. — Adv., Orderly, methodical ly : accusare istum, Cic. Verr. 2, 4, 40_/t7i. : dicere, Quint 10, 7, 12 : mundus eifectue est (coupled with ordinate), Lact 3, 17. — Sup. : aedificare, Sid. Ep. 5, 11. disposite. adv., v. dispono, Pa., ad fin. dispositio. onis, /. [dispono] I. A regular disposition, arrangement, in ora- tory, Cic. Inv. 1, 7, 9 ; de Or. 2, 42, 179 ; Auct. Her. 1, 2, 3 ; 3, 10, 18 ; Quint 3, 3, 1 sq. ; 7 prooem. ; 7, 1 ; 7, 10, 5 sq., et saep.i in architect, Vitr. 1, 2; in paint- ing, Plin. 35, 10, 36, no. 10, et saep.— n. In post-class, lang., Management, order- ing, direction, CapitoL Maxim. 9 ; Sid. Ep. 3, 6 fin. dispdsitOIN oris, m. [id.] A disposer, arranger : mundi deus, Sen. Q. N. 5, 18 . so Lact 4, 9. dispdsitura, ae, /. [id.] A disposi- tion, arrangement, peril, only Lucr. 1, 1026 ; 5. 193. 1. dispositus. a, um, Part, and Pa from dispono. *2, dispositus. us - m, [id.] A dispo sition, arrangement : dispositu civilium rerum peritus, Tac. H. 2, 5. dis-pudet- ere, v. imp. (qs. to disap- pear for shame, i. e.) To be greatly ashamca (perh. only in the follg. passages) : alia memorare dispudet Plaut. Bac. 3, 3, 77 ; so id. Most. 5. 2, 44 ; Ter. Eun. 5, 1, 16. dispulsus. a, um, Part., v. dispello. * dlS-pulverO) ar e. "• a. To reduce to powder, pulverize : saxa, etc., Naev. in Non. 95, 28. dispunctlO. onis, f. [dispungo] A settling up, balancing of accounts (late Lat): 1. Lit: concedenda creditoribue (coupled with recognitio). Ulp. Dig. 42, 5, 15. — 2 Trop.: boni et mali operis, Tert 485 Dis a adv. Marc. 5, 12 : utriusque meriti, id. Apol. 18 : vitae, i. e. death, id. To9tim. anim. 4 ; de Anim. 33 ad fin. * dispunctor. oris, m. [dispungo] An examiner, investigator : meritorum (coup- led with judex), Tert. adv. Marc. 4, 17. dispunctus, a, um, Part., from dis- pungo. dis-pung"0, x ', ctum. 3. v. a. In ))09t-Aug. mercant lang., To check off the debits and credits of an account; hence to examine, revise, settle, balance an ac- count: " dispungere est conferre accepta et data," Ulp. Dig. 50, 16, 56.— I, Lit. : ra- tiones expensorum et acceptorum, Sen. Ben. 4, 32 Jin. ; so nostram et Julii Attici rationem, Col. 3, 3, 12 : rationes (coupled with excutere), Ulp. Dig. 40, 7, 6, § 6.— II, Trop.: dispunge et recense vitae tuae dies, Sen. Brev. vit. 7 : intervalla negotiorum otio, Vellei. 1, 13, 3 Euhnk. (for which intcrpuncta intervalla, Cic. Or. 16, 53) : elogia sententiis, i. e. to examine, weigh, Tert. Apol. 44 ; cf. specialis medi- cinae dispuncta prophetia, i. e. tried, ap- proved, id. adv. Marc. 4, 10 : ordinem coeptum, i. e. to bring to an end, id. adv. Jud. 9 ad fin. *■ disputabllis, e, adj. [disputoj That may be disputed, disputable : omnis res in utramque partem, Sen. Ep. 88 ad fin. disputatlO. onis,/. [id.] * 1. A com- puting, calculating, considering : venire in disputationem, Col. 5, 1 fin.— Far more freq., 2. An arguing, reasoning, disput- ing ; and concr., an argument, debate, dis- pute, Cic. Fam. 1, 9, 23 ; de Or. 1, 2, 5 ; 43, 194; Acad. 2, 36, 116; Lael. 1, 3; 1, 5 ; 4, 14 ; Rep. 1, 7 Creuz. ; 1, 8 ; 10, et saep. ; Caes. B. G. 5, 30, 1 ; 5, 31, 3 ; B. C. ], 33, 3 ; Ouint. 3, 6, 80 ; 7, 2, 14 ; 10, 1, 36 ; 11, 1, 70, et saep. disputatiuncula, ae, /. dim. [dis- putatio ] A short discussion, trivial dis- pute, Sen. Ep. 117 nied. ; Gell. 1, 3 ad fin. disputator; or i s > m - [disputo] A dis- pute!-, disputant (exceedingly rare) : dis- putator subtilie, * Cic. Off. 1, 1, 3 Beier : suae artis unumquemque et auctorem et disputatorem optimum esse, Val. Max. 8, 12 init. disputatorie, adv. [id.] In the manner of disputants : Sid. Ep. 9, 9. disputatrix. icia,/. [disputator] The art of disputing, the pure Lat. equiv. of dialectica. Quint. 2, 20, 7 Spald. ; 12, 2, 13. dis-puto, avi, atum, 1. v. a. Orig. in mercant. lang. : To cost up, calculate a sum by going over its items ; to estimate, compute : ubi disputata est ratio cum ar- gentario. Plant Aid. 3, 5, 55. — Hence H, Trans f. beyond the mercant. sphere, To weigh, examine, investigate, treat of, discuss a doubtful subject, either by meditating or (more commonly) by speaking upon it (sood prose; in Cicero's philosoph. and rhetor, writings, of course, times innumerable) : in meo corde earn rem volutavi et diu disputavi, Plaut. Most. 1, 2, 4 : ea. quae disputavi, disserere ma- lm quam judicare, Cic. N. D. 3, 40 ad fin. : neque haec in earn sententiam disputo, lit, etc., id. de Or. 1, 25, 117 : aliquid pro tribunali multis verbis, id. Fam. 3, 8, 3, et saep. : (Druides) multa de sideribus at- que eorum motu, etc disputant, Caes. B. G. 6, 14 fin.: de moribus, de virtuti- bus, de republica, Cic. Rep. 1, 10 : de omni re in contrarias partes, id. de Or. 1, 34, 158 : cf. id. Verr. 2, 5, 3 fin. ; Fam. 11, 27 ad fin.; Caes. B. C. 1, 86, 3: ab his, qui contra disputant, Cic. Rep. 1, 3 ; cf. id, ib. 1, 18 : non inscite ad ea disputat, quae, etc., id. Tusc. 3, 9 ; cf. id. ib. 1, 4, 7 ; id. Rep. 1, 16 Moser. : quale sit de quo disputabitur, id. ib. 1, 24 : disputatur in consilio a Petrcio et Afranio, Caes. B. C. 1, 67, et saep. ; nunc utriusque discepta- tor cecum adest, age disputft, i. e. relate, tell, Plaut. Most. 5, 2. 16 ; cf. id. Rud. 3, 4, 13 : rem alicui, i. e. to state, represent, id. Men. prol. 50 : isti in eo disputant, Con- taminari non decere fabulas, i. e. main- tain, Ter. Andr. prol. 15 Ruhnk. * dis-quiro, 6re, v. a. [qunero] To diligently inquire, investigate: Hor. S. 2, 2,7! disquisitio, onis, /. [diequiroj A (ju- dicial) inquiry, investigation, *'ClC Sull. 486 DISS 28, 79 ; Liv. 8, 23 ; 26, 31 ; Tac. A. 3, 60 ; 5, 11 ; Suet. Caes. 15 ; Ner. 2. dis-raro* are, v. a. In econom. lang. : To thin out, to make thin by cutting, Col. 4, 32, 4 ; 5, 6, 36.-2. Trans f, of nutri- ment: To thin, dilute, Coel. Aur. Acut. 7,15. disrumpo, v. dirumpo. dis-seco, ui, ctum, 1. v. a. To cut asunder, cut in pieces, cut up, dissect (post- Aug. ; esp. freq. in Pliny the elder) : uni- onein, Plin. 9, 35, 58 : pectus, id. 11, 37, 70 : caput viperae. id. 29, 4, 21 : mures, id. 30, 9, 23 : ranas, id. 32, 9, 36 : multos medios serra, Suet. Calig. 27 ; App. M. 8, p. 214. (* dissicit, Plaut. Cure. 3, 54.) disSectUS) a, um, Part., from disseco. disseminatlO; onis,/. [dissemino] A scattering of seed, a sowing, dissemiria- ting (post-class.) : evangelii, Tert. Fuga in persec. 6. In plur. : malevolorum, App. M. 11 ad fin. dis-scmin©i avi, atum, 1. v. a. Lit, To scatter seed, to sow ; hence Trop., To spread abroad, disseminate (rare, but good prose) : coupled with spargere, Cic. Arch. 12, 30 ; cf. id. Plane. 23, 56 : malum latius opinione, id. Catil. 4, 3 ad fin. : causam morbi, Just 12, 13/«.: cupidines popu- lis, App. M. 5 fin. dissensiO) onis / [dissentio] Differ- ence of opinion, disagreement, dissension, discord (good prose) : inter homines de jure, Cic. de Or. 1, 56, 238 ; cf. id. Brut. 49 fin. : animorum disjunetio dissensio- nem facit, id. Agr. 2, 6 : inter aliquos sine acerbitate dissensio, id. Off. 1, 25. 87 ; cf. Quint 3, 6, 22; 9, 1, 10; 11, 2, 14, et saep. : hoc dissidio ac dissensione facta, etc., Cic. Sull. 21 ; so id. Agr. 3, 2 ; Lael. 21, 77 (twice) ; Caes. B. G. 5, 31, 1 (twice) ; B. C. 1, 20, 4 ; 3, 88, 1, et saep. : civilis, Caes. B. C. 1, 67, 3 ; Sail. J. 41 fin. ; Suet. Ner. 3 ; cf. ordinum, Tac. A. 3, 27, et saep,— In plur., Cic. Agr. 2, 37, 102 ; Lael. 7, 23 ; Caes. B. G. 6, 22 ad fin. ; 7, 1, 2 ; 7, 33, 1 ; 7, 34, 1 ; B. C. 3, 1, 3 ; Tac. Agr. 32, et al.— fc. Of inanim. things : utilium cum honestis, Cic. Off. 3, 13. 56 : actionum. Sen. Ep. 20. 1. disSCnSUS) a, um, Part., from dis- sentio. 2. dissensns» us . m. [dissentio] Dis- sension, disagreement, discord (poet, or in post-Aug. prose), Virg. A. 11, 455 ; Stat. Theh. 10, 558 ; Claud. B. Gild. 300 ; Laud. Stil. 2, 86 ; Paul. Dig. 17, 2, 65, § 3. disscntaneus, a, um, adj. [id.] Dis- agreeing, contrary, dissentaneous, opp. to consentaneus, Cic. Part. or. 2, 7 ; cf. Ni- gid. in Non. 100, 7. dis-sentioi s >. sum . 4. "• "•> as 'ho opp. of consentio, To differ in sentiment, to dissent, disagree (freq. and quite class.) ; constr. usually ab aliquo, less freq. inter se, cum aliquo, the dat. or abs. : soles nonnumquam hac de re a me in disputa- tionibus nostris dissentire, Cic. de Or. 1, 2, 5 ; so id. Fin. 2, 25, 80 ; Or. 63, 214 ; Rep. 1, 19 ; Quint. 7, 3, 8 ; 7, 4, 28 ; 9, 4, 10 ; 12, 3, 8, et saep. : cf. also of actual enmity : Caes. B. C. 1, 20, 4 ; so id. B. G. 7, 29, 6 : (Galli) tantum a ceteraram gen- tium more ac natura dissentiunt, differ, Cic. Fontei. 9 ad fin. ; so ab rcliquis ma- lis moribus. Sail. C. 'A fin. .- ab hoc publi- co more, Quint. 1, 2, 2 : a computatione, id. ib. 1, 10, 35 : illi inter se dissentiunt, Cic. Fin. 2, 6 ad fin. : illico dissentiamus cum Epicuro, ubi dicit, Sen. Ep. 18 ad fin. ; so Auct Harusp. resp. 25, 54 ; cf. also secum, Quint. 3, 11. 18 : dissentire conditionibus foedis, Hor. Od. 3, 5, 14 : qui ad volitptatem omnia refcrunt, longe dissentiunt, Cic. Lael. 9, 23; so id. N. D. 1, 2 fin. ; Fin. 5, 11, 33 ; Quint 3. 3, 13 ; 4, 2, 42 ; 9, 4, 2 ; Hor. Ep. 2, 2, 61 ; Ov. F. 5, 9, et al. ; so also of positive enmity, Cic. Phil. 12, 11, 27 ; Caes. B. G. 5, 29 ad fin. ; Auct B. Hisp. 37 : quia nescio quid in philosophia dissentiret, Cic. N. D. 1, 33 ad fin. ; cf. nisi quid tu dissentis, Hor. S. 2, 1. 79. 2, Transf, of inanim. or abstr. sub- jects: To be unlike, dissimilar, to differ: aftectio inconstans et a se ipsa dissenti- ens, Cic. Tusc. 4. 13, 29 : so ipsum a se, id. Fin. 5, 27 : responsum ab interroga- tione, Quint. 1, 5, 6 : gestus ac vultus ab DISS oratione, id. ib. 11, 3, 67 : verba all nlii- mo, id. ib. 12, 1, 29 ; Plin. 31, 7, 42, et saep. : scriptoris voluntas cum scripto ipso, Auct. Her. 1, 11, 19 : orationi vita, Sen. Ep. 20. — Rarely with an object-sen- tence : * Lucr. 4, 768. (Q|P Once in the dep. form : Coel. in Prise, p. 801 P. dissepimcntum, i, "■ [dissepio] That which separates, a partition, Fest. s. v. NAUCUM, J). 179. dis-sepio (in many MSS. also dis- saep.), psi, ptum, 4. v. a. To part off by a boundary, to separate, divide ; both lit. and trop. (very rare) : aer dissepit colles, atque aera montes, Lucr. 1, 998 ; cf. Viir. L. L. 5, 33, 45 ; and vix ea limitibus dis- sepserat omnia certis, Ov. M. 1, 69 ; and trop. : tenui sane muro dissopiunt id quod excipiunt, * Cic. Rep. 4, 4. — Hence, 2. disseptum, '■ *■• A barrier, partition : saxea domorum, Lucr. 6, 952 ; so too of the diaphragm : " quod ventrem et cetera intestina secernit," Macr. Somn, Scip. 1, 6 ad fin. * disSeptlO) onis,/. [dissepio] A par- tition, Vitr. 2, 8 fin. disscptllS. a, um, Part., from dis- sepio. disserenasco, avi, 3. v. inch. n. [dissereno] To clear up, grow clear : quum undique disserenasset, Liv. 39, 46. * dis-SCTCnO- are, v. n. To be. clear, as if by dispersing the darkness, the clouds (cf. dispicio) : (* Impers.) si cacu mina (montium) pura fient, disserenabit, Plin. 18. 35, 82. 1. dis-scro, without pcrfi, situm, 3. v. a. 7'o scatter seed, to sow here and there, to sow (rare) : (lactuca) Caeciliana mense Januario recte disseritur, Col. 11. 3, 26 : semina in areolas, id. 11, 2, 30 ; cf. Var. L. L. 6, 7, 68 : dissita pars animae per totum corpus, Lucr. 3, 144; cf. id. ib. 378 ; 4, 889. 2. dis-SCI'O; rui. rtum (part. perf. disserta, first in Hier. in Jesaj. 4, 11 ; on the contrary, the class, form disertus, as a Pa., is very freq. ; v. under Pa.) 3. v. a. Lit., To fix in at certain distances, to set asunder : taleae pedem longae mediorri- bus intermissis spatiis omnibus locis dis- serebantur, * Caes. B. G. 7, 73 fin. — Hence II. Trop., of discourse, like disputare ; To examine, argue, discuss : or (more freq.) to speak, discourse, treat of a thing (good prose, and very freq., esp. in Cic. and Quint.) — («) c. ace. (so in Cic, and usually only with pronouns, but in Tac. also freq. with nominal subjects) : idonea mihi Laelii persona visa est, quae de ami- citia ea ipsa dissereret, quae disputata ab eo meminisset Scaevola, Cic. Lael. 1, 4 ; cf. id. de Sen. 21, 78 : nihil de ea re, Tac. A. 1, 6 ; id. ib. 3, 40 : te permulta de elo- quentia cum Antonio diBseruisse, Cic. de Or. 2, 3, 13 ; cf. haec cum ipsis philoso- phis, id. ib. 1, 13, 57 : quae inter me et Scipionem de amicitia disserebantur, id. Lael. 10, 33 : qui haec nuper disserere coeperunt, cum corporibus simul animos interire, id. ib. 4, 13 ; so haec subtilms, id. ib. 5, 18 ; cf. Col. 12 prooem. § 7 ; Cic. Fam. 12, 7 ; cf. Sail. .1. 30 fin, : ea. quae disputavi, Cic. N. D. 3, 40,85 J cf. id. Fat 5; Tusc. 1, 11, 23: ea lege, qua credo omnibus in rebus disserendis litrndum esse, id. Rep. 1, 24 : pauci bona libertatis incassum disserere, Tac. A. 1, 4 ; cf. id. ib. 6, 34 ; Hist. 3, 81 : cujus negptii iru- tium, ordinem, finem curatins diesernm; id. Ann. 2, 27 ; cf. Hist. 2, 2 fin. ; and pau- cis instituta majorum domi militiaeque, quomodo rempublicam babuerint, etc. disserere, Sail. C. 5 fin. Kritz. ; for the latter constr. with a relative sentence, cf. Quint. Praef. § 22, and 1, 10, 22 ; and with an object-sentence: malunt disserere, ni- hil esse in auspiciis, quam quid sit edis- cere, Cic. Div. 1, 47, 105 ; so id. Fin. 4, 1, 2, et al. — (/J) c. de: Scipio triduum disse- ruit de republica, Cic. Lael. 4, 14 ; so id. Rep. 1,23/«. ; 1, 13; 1.24; 2,11: 2,39; 3, 3, et saep. : cf. also consuetudo de om- nibus rebus in contrarias partes disseren- di, Cic. Tusc. 2, 3, 9, et saep. — Impers. : lit inter quos disseritur, conveniat, quid sit id, de quo disseratur, Cic. Fin. 2, lfin — Less freq. for dc, super aliqua re, Gell. DISS 19, 1, 19. — (y) Aba. : ut memini Catonem anno ante quam est mortuus meuum et cum Scipione disserere, Cic. Lacl. 3, 11 ; so cum uliquo, id. Rep. 1, £1 : ita disse- ruit : duas esse vias, etc., id. Tusc. 1, 30 : in diaserendo rudes, id. Rep. 1, 8 ; cf. id. ib. 3, 16 ; id. ib. 3, 5 ; cf. id. Att. 9, 4 fin. ; Quint. 12, 1, 35 ; 12, 2, 25, et al. : causa disserendi, Cic. Tusc. 3, 3fin.: ratio dis- serendi, id. Fat. 1 ; cf. id. Fin. 1, 7 ; Acad. 1, 8, 3D ; and ara bene disserendi, id. de Or. 2, 38 : ndhibita disserendi elegantia, id. ib. 2, 2 fin. ; cf. disserendi subtilitaa, id. de Or. 1, 15, 68, et saep. — Hence disertus, a, um (another form for dis- fiertus. Cf. "difficultas laborque discendi distrlam negligentiam reddidit. Malunt enim disserere, nihil esse in auspiciis, quam quid sit ediscere," Cic. Div. 1, 47, 105), Pa. Skillful in speaking on a sub- ject; clear, methodical in speaking; well- spoken, fluent (less than eloquens, elo- quent, ace. to Antonius in Cic. de Or. 1, 21; and Or. 5, 18; yet also commonly used for eloquens) : disertorum oratione delenitus . . . utilitates non a sapientibus et fortibus viris sed a disertis et ornate dicentibus esse constitutae, Cic. de Or. 1, 9, 36 ; cf. id. Phil. 2, 39 Jin. ; Coel. 9, 21 ; Rep. 1, 3 ; Quint. 2, 3, 7 ; 2, 12, 2 ; 6, 2, 3 ; 12, 1, 33, et saep. ; Hor. Ep. 1, 5, 19 ; 1, 19, 16 ; A. P. 370 ; Ov. A. A. 2, 507 ; Met, 13, 223 ; 'Prist. 3, 11, 21, et saep. Cf. also ora, Ov. Tr. 3, 11, 20 ; and poet., Arpi, because within its limits Horace was born, Mart. 4, 55 ; disertus puer, Catull. 12, 9 : calli- dits et disertus homo, i. e. sagacious, shrewd, 'Per. Eun. 5, 7, 10. — Comp., Cic. de Or. 3, 32, 129 (coupled with eloquen- tior).— Sup., Cic. Phil. 2, 43, 111 ; de Or. 1, 54, 23] ; Brut. 91, 315 ; Catull. 49, 1. 2, 'Pransf., of discourse : illam ora- tionem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri, Cic. de Or. 1, 54, 231 ; cf. historia, id. Brut. 26 : epi- logue, id. Att. 4, 15, 4 : verba, Ov. Pont. 3, 5, 8, et al. ; Quint. 1, 8, 4 ; cf. id. ib. 2, 11, 5 ; 8 prooem. § 24 ; 8, 2, 21. — Comp., sen- tentia, Sen. Ep. 21. — Sup., literae, Cic. Att. 7, 2 fin. Adv. Clearly, expressly, distinctly ; elo- quently : (,,) Diserte, Plant. Am. 2, 1, 31 ; Afran. in Non. 509. 23; Liv. 21, 19; 34, 59 ; 42, 23, et al. ; Cic. de Or. 1, 10 fin. ; Quint. 12, 1. 30 ; 12, 8, 3 ; Tac. Or. 9, 26,— (fi) Disertim. Liv. Andr., Attius and Titin. in Non. 509, 25 sq. ; Plaut. Stich. 1, 3, 87. — b. Comp., Mart. 3, 38.— c. Sup., Liv. 39, 28 ; Quint. 6, 2, 26. * dis-Scrpo- ere, v. n. To creep about, to spread imperceptibly : late disserpunt tremores, Lucr. 6, 547. dissertation enis,/. [disserto] A dis- sertation, discourse, disquisition, abstr. and concr. (post-Aug.), Plin. 10, 68, 87; Gell. 1, 2. 6 ; 10, 4, 1 ; 14, 3, 5 ; 17, 13, 11, et al. * dissertator> « r 'S> m - [id.] A dispu- tant, Prud. Apoth. 850. disserto. avi, atum, 1. v. intens. a. [disseroj To discuss, argue, debate a thing; or to dispute, converse, treat re- specting a thing (ante-class, and post- Aug., esp. in Tac.) : quid ego cum illo dissertem amplius ? Cato in Fest. s. v. ci- teiua, p. 46 ; cf. ostentandi gratia magno conventu hominum, Gell. 7, 14, 9 : die mihi istuc, quod vos dissertatis, Plaut. Men. 5, 2, 58 ; cf. vim Romanam pacisque bona dissertans, Tac. H. 4, 69; so haec atque talis, id. Ann. 12, 11 : de aliqua re, id. ib. 13, 38. dissertUS; a > um , v - 2, dissero, ad iuit. * dissidontin, ae, /. [dissideo] Di- rcrsih/, contrariety: rerum, Plin. 29, 4, 23. dis-SldeO; edi, essum, 2. v. n. [sedeoj To sit apart, i. e. To be remote from each (irlnr. to be divided, separated: I. Lit (so only poet., and very rarely) : quantum Hypanis dissidet Eridano, Prop. 1, 12, 4 : sceptris nostris, * Virg. A. 7, 370 : ab om- ni dissidet turba procul Laius, Sen. Oed. 618; Sil. 7, 736.— Far more freq. and quite class, (but not in Caes.) II. Trop. : To be divided in sentiment, i. e. To be at variance, to disagree, to think differently ; constr. with ab, cum, inter se, or abs. : (u) With ab : nullam esse gentem DISS tarn disaidentem n populo Romano odio quodam atque dissidio, Cic. Balb. 13, 30; cf. id. Vcrr. 2, 5, 71 ; Lael. 1, 2 ; so a se- natu, id. Brut. 62, 223 : a tribuno plebie (consules), id. Sest. 19, 44 : a Pompeio in tantis rebus, id. Att. 7, 6 fin. : a nobis (al- tera pars 8enatus), id. Rep. 1, 19, et saep. : non verbis Stoicos a Peripateticia, eed univer8a re et tota sententia dissidere, id. Fin. 4, 1, 2 ; cf. id. ib. 4, 2, 3 : animus a se ipse dissidens secumque discordans, id. ib. 1, 18, 58 : Archytas iracundiam, vide- licet dissidentem a ratione, seditionem quandam anitni vere dicebat, id. Rep. 1, 38 ; cf. id. Off. 2, 2, 8 ; ab ingenic^matris, Ov. Her. 7, 36, et saep.— (fj) With inter se: leviter inter se dissident, Cic. Att. 1, 13, 2 : cupiditates in animia inclusae inter se dissident atque discordant, id. Fin. 1, 13, 44; cf. id. N. D. 1, 2 fin. — (y) With cum: cum Cleanthe, doctore suo, quam multis rebus Chrysippus dissidet, Cic. Acad. 2, 47, 143 ; cf. non cum homine, sed cum causa, id. Phil. 12, 6, 15.—* (6) c. dot. : virtus dissidens plebi, Hor. Od. 2, 2, 18. — (t) Abs. : de qua (definitione summi boni) qui dissident, de omni vitne ratione dis- sident, Cic. Acad. 2, 43, 132 ; so id. Leg. 1, 20, 53 (opp. congruae) : verbis eos, non re dissidere, id. Fat. 19, 44: cum Julia priino concorditer et amore mutuo vixit, mox dissedit, he fell out with her, Suet. Tib. 7 : Medus dissidet armis, Hor. Od. 3, 8, 20 ; cf. dissidet miles, Tac. A. 1, 46 : dissident olores et aquilae, live at enmity, Plin. 10. 74, 95, et saep. : spes incesserat dissidere hoatem in Arminium ac Seges- tem, i. e. were divided into two factions, that of Arminius and Scgestes, Tac. A. 1, 55. — Imp era. : histriones, propter quos diasidebatur, Suet. Tib. 37. 2. Of inanimate and abstr. subjects in gen. : To be unlike, dissimilar, different, various; to differ, disagree: nostra non multum a Peripateticis dissidenria, Cic. Off. 1. 1, 2 ; cf. scriptum a sententia, id. de Or. 1, 31, 140 : gestus a voce, Quint. 11, 3, 165 ; id. ib. 1, 11, 16, et al. : 6i inae- qualitate dissident (supercilia), Quint. 11, 3, 79 ; cf. si toga dissidet impar, i. e. sits uneven, one-sided, Hor. Ep. 1, 1,96 Schmid. (cf. the opp. aequaliter sedet, Quint. 11, 3, 141) : si duo haec verba idem signifi- cant, neque ulla re aliqua dissident, Gell. 13, 24, 4. dissidium, ii, "• [dissideo, no. II.] Dissension, disagreement, discord (where- as discidium denotes separation, v. h. v.) (rare, and almost exclusively in Cic.) : neque per vinum umquam ex me oritur dissidium in convivio, Plaut. Mil. 3, 1, 59 : ut non dissensione ac dissidio vestro fac- tum esse videatur, Cic. Att. 1, 17, 7 ; so id. Balb. 13, 30 ; in plur., Id. Fin. ] , 13, 44 ; Lael. 7, 23. dis-Sllio. ii>, 4. v. n. To leap or burst asunder, to fly apart (poet, and in post-Aug. prose) : Lucr. 1, 386 ; cf. id. 1, 392 ; 2, 86 : dissiliunt ferventi saxa va- pore, id. 1, 492 ; so silex igni, Plin. 36, 18, 29 ; cf. mucro ictu dissiluit, Virg. A. 12, 740 : aera (sc. frigore), id. Georg. 3, 363 : uva pressa pede, Ov. Tr. 4, 6, 20 ; Lucr. 6, 123 ; cf. haec loca vi quondam et vasta convolsa ruina Dissiluisse ferunt, Virg. A. 3, 416 ; so Sil. 5, 616 : omne solum, Ov. M. 2, 260, et al. : boves dissilire degustata bupresti, burst open, dirumpere, Plin. 22, 22, 36 ; so id. 29, 4, 27 ; and risu, Sen. Ep. 113 ad fin. : (vox) ubi Dissiluit semel in multas, has broken vp into many, Lucr. 4, 607 (preceded by partes in cunctas divi- ditur vox). — *%, Trop. : gratia fratrum geminorum dissiluit, was dissolved, Hor. Ep. 1. 18. 41. dis-SimiliSi e, adj. Unlike, dissimi- lar (as the opp. of similis and consimilis, v. 3. dis, no. II.) (very freq. and quite class.) ; constr. with the gen., dat., with atque, et, inter se, or abs. (for this variety in the construction, cf. esp. Cic. Brut. 81 fin. to 83 med.) : (a) c. gen. : (P. Crassus) dum Cyri et Alexandri similis esse volu- it, et L. Crassi et multorum Crassorum inventus est dissimillimus, Cic. Brut. 81 fin. : alicujus dissimilia in tribunatu reli- quaque omni vita, id. ib. 34, 129 ; so Sec- tani, Hor. S. 1, 4, 112: artificium hoc cete- rorum, Cic. de Or. 2, 19, 83 : offensio odii, DISS id. ib. 2, 51 fin. : cives tui, id. Fain. 10, 6, 3 ; cf. sui, id. Phil. 2, 24, 59 ; Verr. 2, 2, 20 ; de Or. 3, 7, 26; Brut. 93, 320; Ov. M. 11. 273, et al. ; cf. also under no. 6. — ((i) c. dat. : nihil tain dissimile quam Cotta Sul- picio, Cic. Brut. 56 ; so quia homini. id. Fin. 5, 22, 62 : ilia contentio buic judicio, id. Sull. 17, 49 : hoc euperiori, id. Fin. 4, 6, 15 : proximo, id. Acad. 2, 33, 105 : hoc illi, Hor. S. 1, 6, 49. — (y) With atque or et : Lucr. 1, 505 ; cf. aut quieacendum, quod est non dissimile atque ire in Solo- nium aut Antium ; aut, etc., Cic. Att. 2, 3, 3; and haec consilia non aunt diasimilia, ac si quis aegro, etc., Liv. 5, 5 fin. : dis- similis est militum causa et tua, Cic. Phil. 2, 24, 59 ; so id. Plane. 28, 68 ; Brut. 82, 285. — (o) With inter se : dissimiles longe inter se variosque colores, Lucr. 2, 783 ; so id. 2, 720 ; Cic. de Or. 3, 7, 25 sq. ; Brut. 82 fin. sq. ; Quint. 9, 4, 17, et al. ; cf. quum inter vos in dicendo dissimillimi sitis, Cic. de Or. 2, 29 ; and in a two-fold construction : qui sunt et inter se dissim- iles et aliorum, id. Brut. 83, 287.— ( £ ) ,46s. : dissimillimi motus, Cic. Rep. 1, 14 : voces, id. ib. 2, 42 : eoa, qui nascuntur eodem tempore, posse in dissimiles incidere na- turas propter coeli dissimilitudinem, id. Div. 2, 44 fin., et saep. Unusual : aetate et forma, haud dissimili in dominum erat, to his master, i.e. so as to pass for his mas ter, Tac. A. 2, 39.— Hence dissimiliter, adv. Differently, in a different manner (rarely) : dissimiliter ef- ficere voluptates, Cic. Fin. 2, 3,10; Sail. J. 89, 6 ; Liv. 27, 48 ; Vitr. 8, 3 ; Gell. 18, 12, 3, etjd.^ Paul. Dig. 41, 2, 3, § 13. dissimilitude»! ime > /• [dissimilia] Unlikeness, dissimilitude (exceedingly freq. in sing, and plur.) : sing., Cic. Lael. 20, 74 ; Div. 2, 44 fin. ; de Or. 1, 59, 252 : Fin. 5, 7, 19 ; Leg. 1, 10, 30 ; Fam. 2, 13, 2 ; Quint. 5, 2. 3 ; 9, 3, 92, et saep. ; plur., Cic. Off. 1, 30, 107, etfin. ; de Or. 3, 7, 26: Brut. 82, 285; Div. 2, 45, 94; Fat. 4 ad fin., et al. dissimulamentum, i, «• [dissimu lo] A dissembling, pretence (post-class.), App ; Flpr. no. 3, p. 341 ; Apol. p. 329. dissimulanteri adv. Dissembling- ly, secretly, etc.; v. dissimulo, ad fin. dissimulantia. ae, /. [dissimuloj A dissembling : coupled with ironia, Cic. de Or. 2, 67. 270. dissimulatlOi onis, /. [id.] A dis sembling, concealing, disguising, dissimu- lation (good prose), Cic. Off. 3, 15 ; de Or. 2, 67 ; 68 ; 86 ; Quint. 6, 3, 85 : 9, 2, 14 ; 9, 4, 147 ; Tac. A. 11, 26 ; 13, 15 ; 25 ; Hist. 4.18; 56: Agr. 6, IQfin.— 2. In partic, The Socratic eipiaveia, Cic. Acad. 2, 5 ad fin. ; but too restricted for that idea, ace. to Quint. 9. 2, 44.— H. In late Lai, Neg- ligence, carelessness : Veg. Vet. 6 prooem. 51; so ib. § 3_; Mil. 1. 18. dissimulator, oris, m. [id.] A dis- sembler, concealer, Sail. C. 5, 4 ; Quint. 2, 2, 5; 2, 17, 6; Tac. H. 2, 56; Hor. Ep. 1, 9, 9 ; Oy. M. 5, 61. dissimuloj avi, arum, 1. v. a. [dissim- ilis ; therefore, lit., to represent a thing unlike, different from itself; hence] To feign that a thing is not that which it is : to dissetnblc, disguise ; to hide, conceal, keep secret (very freq. and quite class.) : ( oris, m. [id.] One who ad- vises to the contrary, an opposer (very rare), Cic. de Or. 2, 65, 261; Liv. 2, 41 ; Luc. 4, 248 ; Claud. Rapt Pros. 3, 28. * dis-SUavior> an . v - dcp. a. To kiss ardently : tuos oculos, Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 27 fin. dissulcus porcus dicitur, quura in cervice setas dividit Fest p. 55. dissulto» are, v. intens. n. [dissilio] To leapapart, to fiyoi burst asunder (poet and in post-Aug. prose) : diss\iltant ripae, Virg. A. 8, 240 ; so tanti crepitus, id. ib. 12, 923 : ferrum utrimque, Plin. 37, 4, 15 : Vulcanius ardor, Sil. 9, 607 ; cf. id. 7, 143. dis-SUOi without per/., utum, 3. v. a. Lit, To unstitch, to rip open : hence in gen., To open, to dissolve by degrees (a rare word): 1. Lit: sinum, Ov. F. 1, 408 : malas, to open the mouth wide, Pers. 3, 59. — 2. Trop. :. amicitiae dissuendae magis quam discindendae, Cic. Lael. 21, 76 ; so sensim amicitias (opp. repente praecidere), id. Off. 1, 33, 120. dissupo. are, v. dissipo. dissutus. a, um, Part., from dissuo. dis-tabe3CO. bui, 3. v. inch. To con- sume or melt aioay (ante- and post-class.) : distabescit sal, Cato R. R. 24 ; so jecur in coquendo, Fest s. v. ihonstra, p. 104 : suspirium in aqua, Veg. 1, 11, 13. — 2. Trop.: in quantas iniquitates distabui! Aug. Conf. 3, 3. dis-taedet. distisum (ace. to Fest. p. 55), 2. v. impers. To be very tired of, disgusted with, to loathe (very rare) : haud quod tui me neque domi distaedeat. Plaut. Am. 1, 3, 5 : me cum hoc ipso distaedet loqui, Ter. Ph. 5, 8, 22. distantia. ae,/. [disto] Distance, re- moteness : * X. L i t : a longissimis distan- tiae suae (sc. Veneris) finibus, Plin. 2, 15, 12 fin. — 2. Trop.: Difference, diversity : inter eos morum studiorumque, * Cic. Lael. 20, 74 ; so caloris. Quint. 7, 10, 10 : conditionis, id. ib. 5, 10, 26. In plur., co- lons rufi, Gell. 2, 26, 6. dis-tendo (and vulg. distenno, v. the follg.), di, turn * (distensis navibus, Auct. B. Alex. 45, 2), 3. v. a. To stretch asun- der, stretch out, extend (not freq. till after the Aug. per. ; not in Cic). I. L i t. : distennite hominem divorsum et dispennite, Plaut. Mil. 5, 14 Lind. N. cr. ; cf. Tityos novem Jugeribus disten- tus erat, Ov. M. 4, 458 ; so brachia, id. ib. 4, 491 : corpus temonibus. Col. 6, 19 fin. : aciem, * Caes. B. C. 3, 92, 2 ; cf. copias hostium, Liv. 2, 23 : hostes, id. ib. 34, 29 : distensis suis navibus, Auct. B. Alex. 45, 2 : sagum, Sue,t Oth. 2 Casaub. : in cur- rus distentum illigat Mettum, Liv. 1, 28 ; so utramque manum in latus, Quint. 11, 3, 114 : pontem in agros, Luc. 4, 140. C M e t o n. : X. (effectus pro causa) To swell out, distend, i. e. to fill, e. g. with food : ventres, Plaut. Casin. 4, 1, 19 ; so ubera cytiso, Virg. E. 9, 31 ; cf. ubera lacte, id. ib. 4, 21 ; and transf, capellas lacte, id. ib. 7, 3 : duceni (i. e. bovem) denso pingui, id. Georg. 3, 124: cellas nectare, id. Aen. 1, 433 ; cf. horrea plena spicis, Tib. 2, 5, 84. — *2. (causa pro ef- fectu) To torture by distention : tormento aliquem. Suet. Tib. 62. II, Trop.: velut in duo pariter bella curas hominum, to divide, Liv. 27, 40; cf. curam villieae, Col. 12, 46, 1 ; and seduli- tatera villici, id. 1, 6, 8 : animos, distracted, perplexed. Liv. 9, 12 fin. — Hence dis ten tus, a, um. Pa. (ace. to no. I. B, 1) Distended, i. e. filled up, full: ube- ra, Hor. Epod. 2, 46; cf. distentius uber, id. Sat. 1. 1, 110: distentus ac madens, stuffed full. Suet. Claud. 33: cf. Plin. Pan. 49,6. distenno. ere, v. distendo, ad init. DIST distensus. a, um, v. distendo, ad init. distention °u'9. /• [ distendo ] A stretching out, distention (very rare), Cele. 2, 4 ; 8 ; 8, 4 ; 25 : Scrib. Comp. 89. 1. distentus* a, um . 1. P art - a "d Pa., from distcudo. — 2. Part, and Pa.. from diatineo. *2. distentus. us, m. [distendo] A swelling out, distention : sufflatae cutiis distentu, Plin. 8, 38, 58. disterminator. oris, m - [dister mino] A separator, divider: App. de Mun- do, p. 57. dis-tcrmino. avi, atum, 1. v. a. To separate by a boundary, to divide (rare ; mostly post-Aug.) : quas (Stellas) inter- vallum binas disterminat unum, Cic. Arat 94 ; so Hispanias Galliasque Pyrenaei montes, Plin. 3, 3, 4 ; Paul. Dig. 10, 1, 4, § 10, et al. : Arabia Judaeam ab Aegypto disterminat, Plin. 12, 21, 45; so Vettones ab Asturia, id. 4, 20, 34 : Gallica arva ab Ausoniis, Luc. 1, 216 Corte. : Asiam ab Europa, id. 9, 957. * disterminus, a, «m, "dj. [dister- miiiuj Separated, divided: Tartessos latis distermina terris, Sil. 5, 399. di-Stemo. ere, v. a. To spread out : lectum, i. e. to make, prepare, App. M. 10; so id. ib. 2, p. 121. dis-tcro. tnvi, 3. v. a. To bruise or grind to pieces: * X, Lit: caseum in mortario, Cato R. R. 75. — *2. Trop.: eum clunibus basiisque, Petr. 24, 4. t distichus; «. um, a, lj- = Sionxos, Consisting of two rows : hordeum, Col. 2, 9, 16. — 2. Subst distichum, i, «., A building with two rows of chambers, Inscr. Fabrett p. 627, no. 234.— b, Distichon, i, n., A poem of two verses, a distich, Mart. 8, 29; 3, 11 ; Suet. Caes. 51 ; Oth. 3, et al. * di-stimulo. are, v. a. To goad through ; transf, bona, i. e. to run through, waste, consume, Plaut Bac. 1, 1, 30. distincte. "dv. Distinctly, clearly; handsomely, etc. ; v. distinguo, Pa., ad fin. distinctio. oms, /. [distinguo] f, (ace. to distinguo, no. 1. B) A distinguish- ing, distinction : harum rerum facilis est et expedita distinctio, Cic. Fin. 1, 10, 33 ; so facilis ingenui et illiberalis joci, id. Off. 1, 29 ad fin. : justorum injustorumque Oex). id. Leg. 2, 5 fin. : veri a falso, id. Fin. 1, 19 fin.: quaestiomim, Quint 4, 5, 6, et saep. — 2. Objectively: A differ- ence: causarum distinctio ac dissimilitu- do, Cic. Fat. 19 ; so volucrum, Plin. 10, 11, 13 : quae distinctio sit inter ea, quae gignantur, et ea, quae sint semper eadem, Cic. Univ. 8 : nulla in visis distinctio, id. Acad. 2, 15 fin.; Ulp. Dig. 47, 2, 44.-3, In rhetor, and grammat lang. : A separa- tion, division, in discourse ; and concr., a mark of separation, sign of interpunc- tion, Cic. de Or. 3, 48, 186; Quint 1, 5, 27; 11, 3, 37 sq. ; Diom. p. 432 P.— 4, A figure of speech : Separation, distinction. Cic. de Or. 3, 54, 206 ; Quint. 9, 3, 65 ; 82. — II. ( acc - t0 distinguo, no. II.) A setting off, garnishing; an ornament: lunae side- rumque omnium distinctio, varietas, pul- chritudo, Cic. N. D. 2, 5, 15: honosque civitatis, Plin. 28, 3, 3, § 13. distinctor. oris, m. [id.] One who distinguishes (late Lat) : justorum injus- torumque (judices), Amm. 22, 3; so id. 28, 4 ; Aug. in Joann. 20, 12. 1. distinctUS. a, um, Part, and Pa., from distinguo. .2. distinc tus. us. m. [distinguo] A distinguishing, distinction ; objectively, a difference (post-Aug., and very rare) : ani- mal et ore ac distinctu pinnarum a cete- ris avibus diversum, * Tac. A. 6, 28 ; Stat. S. 1, 5, 41. dis-tineo. Hnui, tentum, 2. v. a [te- neo] To keep asunder, to separate, divide. A, Lit: tigna binis utrimque ribulis ab extrema parte distinebantur, Caes. B. G- 4, 17, 7 ; Vitr. 3, 3 : mare, quod late terrarum distinet oras, Lucr. 5, 204 ; id. 5, 689 : duo freta Isthmos, Ov. Her. 8, 69 Heins. : cf. id. ib. 12, 104 ; Luc. 4. 675 : quem Notus spatio longius annuo Dulci distinet a domo, Hor. OcL 4, 5, 12. B. Trop.: To mentally divide, dis- tract, perplex : distineor et divellor do- lore, Cic. Plane. 33 : duae factiones sena turn distinebant, Liv. 9, 16 ; cf. id. 5, 20 ; 489 DIST Tac. H. 1, 32 : unanimos, id. 7, 21 : anci- piti bello distinere regem, id. 44, 20. — But esp. freq. II. In gen., To hold off, hinder, detain, prevent : legioncs a praesidio interclusas maximum fiumen di6tinebat, Caes. B. G. 7, 59, 5 : manus hostium, id. ib. 2, 5, 2 ; so manura, id. ib. 3, 11, 4 ; 7. 50, 1 ; 7, 84, 3 ; B. C. 3, 52, 1 : copias Caesaris, id. ib. 3, 44, 2 : Volscos, Liv. 4, 59 : Parthos Hyrcano bello, Tac. A. 14, 25 : Britannicum mili- tem hoste et mari. id. Hist. 2, 32, et saep. : in multitudine judiciorum et novis legi- bus distineri, Cic. Fam. 7, 2Jm. ; cf. id. ib. 12, 30, 2; Att. 2, 23: ad omnia tuenda multifariam distineri, Liv. 21, 8 : quomi- nus strueret crimina distineri, Tac. A. 11, 12. — b. Transf, of inanimate objects : pacem, To hinder, prevent, Cic. Phil. 12, 12, 28; so Liv. 2, 15 ad Jin. : victoriam, Caes. B. G. 7, 37, 3 : rem, Liv. 37, 12.— Hence distentus, a, um, Pa. Engaged, busied : tot tantisque negotiis, Cic. Rose. Am. 8, 22 ; so id. Q Fr. 3, 8, 3 ; Plin. Ep. 6, 18, 1 ; id. Pan. 86, 2, et al. : te distentis- simum esse qua de Buthrotiis, qua de Bruto, Cic. Att 15, 18 : in opere, Auct. B. Hisp. 23 : circa summa scelcra, Tac. A. 16, 8/«. : mens divina, Cic. N. D. 3, 39 ad Jin.: tempus distentum impedituinque, Plin. Ep. 3, 5, 7. — Comp. and Adv. appear not to occur. di-stinguo- nxi, nctum, 3. v. a. Prop., To separate by points ; hence in gen., I. To separate, divide, part. A. I' it (so very rarely, and almost exclusively poet.) : onus inclusum nu- mero eodem, Ov. M. 1, 47 : crinem docta manu, i. e. to arrange, Sen. Troad. 884 ; cf. transf. caput acu, Claud. Nupt. Hon. 284. — Far more freq., and quite class, (though not in Caes.), B. Trop., To separate things accord- ing to their differences, i. e. To distin- guish, discriminate, discernere : 1, In gen.: ca (crimina) distinguere ac sepa- rare, Cic. Verr. 2, 4, 41 ; cf coupled with dividere, id. Pis. 28, 69 : servos numero, id. Caecin. 20 ; so cadentes guttas inter- vals, id. de Or. 3, 48, 186 : oratorum ge- nera aetatibus, id. Brut. 19 : status fami- liarum agnationibus, id. Leg. 1, 7 Jin. : qua via ambigua distinguantur, ostendit, id. Fin. 1, 7 ; id. Brut. 41, 152 ; Or. 4, 16 ; cf. secernenda, id. Top. 7, 31 : genera cau- sarum, Quint. 4, 2, 68, et saep. : fortes ig- navosque, Tac. H. 3, 27 : veri similia ab incredibilibus dijudicare et distinguere, Cic. Part. 40 ; cf. vera somnia a falsis, id. Div. 2, 61 : Vargulam a Crasso, id. de Or. 2, 60, 244 : artificem ab inscio, id. Acad. 2, 7, 22 : voluntatem a facto, Liv. 45, 24 : thesin a causa, Quint. 3, 5, 11, et saep. : vero falsum, Hor. Ep. 1, 10, 29 : simia- rum genera caudis inter se, Plin. 8, 54, 80. — I m p e r s. : quid inter naturam et ra- tionem intersit, non distinguitur, Cic. N. D. 3, 10, 26 ; cf. 7nalus arborem significet an hominem non bonum, apice distingui- tur, Quint. 1, 7, 2 : nuueiatum Claudio perisse Messalinam, non distincto sua an aliena manu, Tac. A. 11, 38. 2. In partic, in rhetor, and gramm. lang. : To properly separate the sen- tences in discourse, i. e. To pause, keep stops, to punctuate : puer ut sciat, quo loco versum distinguere, Quint. 1, 8, 1 ; cf. earn (orationem) distinguent atq\ie concident, id. ib. 11, 2, 27; and incidit has (sc. voces) et distinxit in partes, Cic. Rep. 3, 2 Mos. : distinctio est silentii nota, etc., Diom. p. 432 P. II. 7'o set off, decorate, adorn (so most freq. in the Pa. ; v. below) : 1, Lit. : ra- cemos purpureo colore, Hor. Od. 2, 5, 11 ; so poma vario colore, Ov. Nux 31 : au- rum gemmarum nitor, Sen. Med. 573 ; cf. Plin. 37, 10. 62 ; Sen. Here. Oet. 665.-2. Trop. : orationem variare et distinguere quasi quibusdam verborum sententiarum- que insignibus, Cic. de Or. 2, 9, 36 ; so of discourse, id. Inv. 2, 15, 49 (coupled with illustrnre) ; de Or. 2, 13 ; Liv. 9, 17 ; Cic. Fin. 1, 11, 38 ; cf. coenam comoedis, Plin. Ep. 3, 1, 9.— Hence distinctus, a, um, Pa. : 1, (ace. to no. I.) Separated, separate, distinct : urbs delubris distincta spatiisque communi- 490 DIST bus, Cic. Rep. 1, 26 : Romana acies dis- tinction ex pluribus partibus constans, Liv. 9, 19 : Hesiodus circa CXX. annos distinctus ab Homeri aetate, Vellei. 1, 7 : concentus ex distinctis sonis, Cic. Rep. 2, 42 ; cf. id. ib. 6, 18.— b. Of discourse : Properly divided : oratio, Quint. 11, 3, 35. — 2. (ace. to no. II.) Decorated, adorned : pocula gemmis distincta, Cic. Verr. 2, 4, 27 ; so et ornatum coelum astris, id. N. D. 2, 37 ad Jin. : herbae innumeris flori- bus, Ov. M. 5, 266 : retia maculis, id. Her. 5, 19. — b. Trop.: distincti dignitatis gra- dus, Cic. Rep. 1, 27 Jin.: oratio et ornata et artiticio quodam et expolitione distinc- ta, id. de Or. 1, 12 ; so of discourse, Quint. 5, 14, 33 ; so transf., of the speaker him- self: utroque genere creber et distinctus Cato, Cic. Brut 17 Jin. Ellendt. ; and Tac. Or. 18. Adv. : a. (ace. to no. 1) Distinctly, clear- ly : articulatim distincteque dicere, Cic. Leg. 1, 13, 36 ; so id. Or. 28 ad Jin. : scri- bere, id. Tusc. 2, 3, 7 : designare, Plin. Pan. 88, 6 ; in the Comp., enunciare, id. Ep. 7, 13. — b. (ace. to no. 2) Decorously, handsomely : qui distincte, qui explicate, qui abundanter, qui illuminate et rebus et verbis dicunt, Cic. de Or. 3, 14, 53 ; cf. id. Oft". 1, 1, 2 : distinctius, Plin. Ep. 3, 1, 1. ■t distisum. v. distaedet di-sto, are, v. n. To stand apart, to be separate, distant (freq. and quite class.). 1. Lit: quantum summa labra (fos- sae) distabant Caes. B. G. 7, 72, 1 ; cf. id. ib. 4, 17, 6 ; Cic. Phil. 2, 27, 67 ; Liv. 33, 1 ; Ov. M. 2, 241 ; 8, 248, et saep. : turres pedes LXXX. inter se distant, Caes. B. G. 7, 72 Jin. ; so trabes inter se binos pe- des, id. ib. 7, 23, 1 ; cf. id. B. C. 2, 10, 2 ; id. B. G. 7, 73, 8 ; id. B. C. 1, 40, 1 : mul- tum sidera inter se, Cic. Tusc. 5, 24, 69 : hastati inter se modicum spatium, Liv. 8, 8, et saep. : (imago) distare a speculo, Lucr. 4, 289 ; so castra ab castris, Caes. B. C. 1, 82, 3 ; 3, 103, 2 ; Cic. N. D. 2, 66, et al. : quum tanto Phrygia Gallica distet humus, Ov. F. 4, 362 ; cf. id. Met. 3, 145 ; and doubtless also, foro nimium distare Carinas, Hor. Ep. 1, 7, 48. 2. Transf., of remoteness in time: non multum aetate distantes, Quint. 12, 10, 4 : non multum inter se di9tantes tem- pore, id. ib. § 11 : quantum distet ab Ina- cho Codrus, Hor. Od. 3, 19, 1 : haud mul- tum distanti tempore, Tac. A. 3, 24. II. T r o p., of quality : To differ, be different, differre, discrepare ( so most freq., but not in Caes.) : ut distare aliquid aut ex aliqua parte differre videatur, Cic. Caecin. 14 ; cf. quia res differebant, no- mina rerum distare voluerunt, id. Top. 8, 34 : moribus et legibus distant (civitatcs), Quint. 5, 10, 40 ; cf. id. ib. 6, 4, 21 : in to- tum metaphora brevior est similitudo, eoque distat quod, etc., id. ib. 8, 6, 8 : multum inter se distant istae facultates longeque sunt diversae atque sejunctae, Cic. de Or. 1, 49, 215 ; so multum inter se genera dicendi, id. Or. 16, 52 ; Quint. 7, 2, . 3 : hominum vita tantum distat a victu et cultti bestiarum, Cic. Off. 2, 4, 15; so with ab, id. ib. 3, 17, 71 ; .Rose. Am. 15, 44 ; de Or. 2, 65, 263 ; Acad. 2, 18 ; 59 ; Quint. 5, 10, 114 ; 6. 5, 3 ; 8, 3, 55 ; 8, 6, 22 ; 12, 9, 9 ; Hor. S. 2, 2, 53 ; Ov. Tr. 1, 2, 11 ; 2, 353, et al. ; cf. also, quid enim tarn distans quam a severitate comitas? Cic. Or. 10, 34 ; and Quint. 4, 1, 28 : inn- do scurrae distabit amicus, Hor. Ep. 1, 18, 4 Schmid ; so paullum sepultae iner- tiae celata virtus, id. Od. 4, 9, 29 ; and doubtless also, quid aera lupinis, id. Ep. 1, 7, 23 : pulchra et exactis minimum dis- tnntia, id. ib. 2, 1, 72: enthymena syllo- gismo, Quint. 5, 10, 7, et al. — I m p e r s. : distat, sumasne pudenter An rapias, Hor. Ep. 1, 17, 44 ; so id. ib. 2, 2, 195 ; Sat. 2, 3, 210 ; Quint 5, 10, 26. dis-torquco, rsi, rtum, 2. v. a. To turn different ways, to twist, distort (rare, but quite class.) : os, Ter. Eun. 4, 4, 3 ; so ora cachinno, Ov. A. A. 3, 287 : oculos, Hor. S. 1, 9, 65 : labra, Quint. 1, 11, 9.— B. Me ton., To torment, torture. — 1. Lit, Sen. Ben. 7, 19; Suet. Dom. 10.— 2. Trop.: quem repulsa distorqucat (coupled with amore cruciari), Sen. Ep. 74 : cogitationem, Petr. 52, 2. — Hence DIST d i s t o r t u s, a, um, Pa. Distorted, « «• shapen, dejormed, dwarfish : distortus elec- ta lingua, Cic. de Or. 2, 66, 266 ; cf. Suet. Aug. 83 ; Quint. 2, 5, 11 ; 2. 13, 10 : vul- tus, id. ib. 6, 3, 29 : crura, Hor. S. 1, 3, 47 : — solos sapientes esse, si distortissimi sint formosos, Cic. Mur. 29, 61 ; cf. Suet. Galb. 21. — 2. Trop.: genus enunciandi dis- tortius, perverse, unseemly, Cic. Fat. 8 Jin. — Adv. does not occur. distortlO. onis, /. [distorqueo] A dis- torting, writhing, contortion : membro- rum, Cic. Tusc. 4, 13, 29 ; cf. id. Fin. 5, 12, 35 : oris, Cels. 4, 2, 2. distortuSj a, um, Part, and Pa., from distorqueo. distractio. 6nis, /. [distraho] A pull- ing asunder, dividing, separating. — I. Lit: humnnorum animorum, Cic. N. D. ] , 11, 27 ; cf. animi corporisque, Sen. Ep. 30 ad Jin. : harum voluptatum (coupled witli discidium), Plaut. Ps. 1, 1, 68.-2. In partic, in mercant lang. : A selling in single portions, piecemeal : fundi, Ulp. Dig. 2, 15, 8, § 15 : mercium, id. ib. 14. 3, 5, § 12. — II, Trop., Dissension, discord: nulla nobis societas cum tyranni9 et po- tius summa distractio est Cic. Oft". 3, 6, 32 ; so civium, Var. in Non. 287, 15. distractoi*. oris, m. [distraho, no. I. A, 2J A retailer : argenti, i. c. a money- changer. Cod. Just. 8, 14, 27 ; 12, 35. 1 . distractus, a, um, Part, and Pa., from distraho. *2. distractus, us, m. [distraho] Dissolution oj a contract, as the opp. of contractus, Just. Inst. 4, 28, § 6. dis-trab.O) x >. ctum, 3. v. a.— I. To pull asunder, tear inpieces, to Jorcibly sep- arate, divide (freq. and quite class.), A. Lit: 1. In gen.: corpus quod dirimi distrahive non possit, Cic. N. D. 3, 12 ; cf. id. Tusc. 1, 29. 71 : exanimor, fe- ror, dift'eror, distrahor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5 ; cf. Mettum Fufetium equis ad curriculum ex utraquc parte deliga- tum distraxit, Var. in Non. 287, 22 ; and so of the same, corpus passim, Liv. 1, 28 ad Jin. ; and of Hippolytus : turbatis dis- tractus equis, Virg. A. 7, 787 : quae (ma- teria) ncque perrumpi neque distrahi po- test Caes. B. G. 7, 23 Jin. ; cf. vallum (coupled with diripere), Liv. 25, 36 : ut aciem ejus distrahi paterentur, i. e. to be separated, broken vp, Caes. B. C. 3, 92, 1 : Taurus mons mediam distrahens Asiam, Plin. 5, 27, 27, et saep. 2. In partic, in mercant lang. : To sell separately, in parcels, divendere (most- ly post-Aug.) : dividant, different dissi- pent, distrahant, Lucil. in Non. 287, 9 : coemendo quaedam tantum ut pluria postea distraheret, Suet. Vesp. 16 ; 6o in- strumentum, id. Calls. 39 : agros, Tac. A. 6, 17 ; cf. fundum, Ulp. Dig. 2, 15, 8, § 15 : merces, Just. 9, 1, 6 : bona venura, Gell. 20, 1, 19, et saep. B. Trop.: qui haec natura cohae- rcntia opinione distraxissent, Cic. Off. 3, 3, 11 ; cf. Quint. 4, 3, 4 : distrahitur in deliberando animus, is drawn in different directions, divided, Cic. Oft". 1, 3, 9 ; cf., shortly before, in quo considerando sae- pe animi in contrarias sententias distra- huntur ; cf. also, distrahor : turn hoc mihi probabilius, turn illud videtur, id. Acad. 2, 43 Jm. : quum Tiberium anceps cura distraheret, vine militum ... an, etc., Tac. A. 2, 40 ; cf. id. ib. 6, 44 : obsessos hinc fides, inde egestas inter decus ac iiagitium distrahebant, id. Hist. 4, 60 : oratoris in- dustriam in plura srudia distrahere no- lim, Cic. de Or. 1, 59 ; cf. Tac. A. 4, 40 : sic distrahuntur in contrarias partes im- potentium cupiditates, Cic. Tusc. 5, 20 ad Jin. ; cf. Tac. A. 4, 40 : respublica dis- tracta lacerataque, Liv. 2, 57 ; cf. quae sententia omnem socictatem distraint civ- itatis, Cic. Off. 3, 6, 28 ; Balbus in Cic. Att. 8, 15. A ; so amorcm, Ter. Ph. 3, 2, 33 ; concilium Boeotorum, Liv. 42, 47 : collegia, Suet. Caes. 42 : matrimonium, Gaj. Dig. 24, 2, 2, et saep. : rem, to Jrus- Irate, prevent, Caes. B. C. 1, 33, 3 : con- troversies, i. e. dirimere, to end, adjust, Cic. Caecin. 2, 6 ; so controversias, Suet. Caes. 85 : voces, i. e. to leave a hiatus (opp. contrahere), Cic. Or. 45 : qua ipse fama distraheretur, i. q. differretur, would' D 1ST be cried out against, assailed, Tac. A. 3, 10. II. To draw away from any thing, to separate, remove. A, Lit: membra divellere ac distra- here, Cic. Sull. 20 ad fin. : illam a me dis- trahit necessitas, Ter. Hec. 3, 5, 42 ; so id. Phorm. 1, 4, 24 ; Cic. Fam. 4, 13. 2. B. Trop. : sapientiatn, temperantiam, fortitudinem copulatas esse docui cum voluptate, ut ab ea nullo modo nee divelli nee distrahi possint, Cic. Fin. 1, 16 Goer. So of persons : To separate in sentiment, to estrange, alienate : nliqucm ab aliquo (preceded by a conjunctione avocare, and a familiaritntc disjungere). id. Phil. 2, 10; so coupled with divellere, id. Plane. 42, 102— Hence distractus, a, urn, Pa. Divided (very rarely) : et divisior inter se ae distractior, Lucr. 4, 962. — 2. Trop. : Distracted, per- plexed: distractissimus tantorum onerum (operum?) mole, Vellei. 2, 114 dub. — Ado. does not occur. dis-trfbuOj u '. fitum, 3. v. a. To di- ridf, distribute (quite class.) : argentum, Ter. Ad. 3, 3, 17 : partiendum sibi ac lathis distribuendum exercitum putavit, Caes. B. G. 3, 10 fin. : distribnisti partes Italiae, Cic. Cat. 1, 4, 9; cf. id. ib. 3, 4. 8 : reli- quum populum distribuit in quinque clas- ses, Cic. Rep. 2, 22 ; cf, id. Leg. 3, 3, 7, and Ov. F. 6, 84 ; so copias in tres partes, Caes. B. G. 6, 32, 3 ; 7, 61, 4 ; 7, 67, 1 ; id. B. C. 1, 55, 2 : pueros in classes, Quint. 1, 2, 23 : orbem in duodecim partes, Cic. Tusc. 1, 28, et saep. : milites circum fa- miliares conventus Campaniae. Caes. B. C. 1, 14 fin. ; cf. gladiatorias familias Ca- puam et in cetera municipia, Sail. C. 30 ad fin. : Numidas in hiberna in proximis Thessalis urbibus, Liv. 42, 67 ; and legio- nes et auxilia provinciatim, Suet. Aug. 49 : milites in legiones, Caes. B. C. 3, 4, 2 ; cf. Frontin. Strat. 4, 1, 43 : gladiatores binos singulis patribus familiarum, dis- tributed among them, apportioned to them, Cic. Att. 7, 14, 2 ; so naves quaestori, le- gatis, praefectis, equitibus, Caes. B. G. 4, 22, 3 and 5 : equos Germanis, id. ib. 7, 65 fin. : pecunias cxercitui, id. B. C. 1, 39, 3, et al. ; cf. also pecuniam in judices, Cic. Clu. 27, 74 : naves in legiones, Tac. A. 2, 8 : pecus viritim, Caes. B. G. 7, 71, 7 : capita singula ex captivis toto exercitu, id. ib. 7, 89 fin. : Poenorum arma inter suos, Frontin. Strat. 4, 7, 12, et saep. Rarely of the distributing of a service among several : alterum (genus) emendi, quod praeterea civitatibus aequaliter esset distributum, Cic. Verr. 2, 3, 70 Zumpt. 2. Of abstract objects : quae observata stint in usu ac tractatione dicendi, haec partibus distributa sunt, Cic. de Or. 1, 23, 109 ; Quint. 9. 3, 93 ; cf. id. ib. 9, 1, 34 : meministis me ita distribuisse initio cau- sam, Cic. Rose. Am. 42 ; Sen. Ben. 7, 2.— Hence distribute, adv. Orderly, methodic- ally (very rare) : neque distincte neque distribute scribere, Cic. Tusc. 2, 3, 7 : dis tributius tractare, id. Inv. 2, 59. distribution °nis, /• [distribuo] A division, distribution : invidiae et erimi- num, Cic. Clu. 1 : coeli, id. Div. 2, 20 : utilis rerum ac partium in locos. Quint. 7, 1, 1. In plur. : ut distributiones, ut genera partium generumve partes, Cic. Part 2 ad fin. — As a fig. of speech, Cic. de Or. 3, 53, 203 ; Auct. Her. 4, 35. In archi- tect, Vitr. 1, 2 ad fin. * distributor; o™ 8 . m - [id.] A dis- tributor : App. Trismeg. distributus, a, um, Part., from dis- tribuo. districte and districtim, <"*»»•. v. distringo, Pa., ad fin., no. a and no. [3. districtio, 6nis, /. [distringo] A hinderance, difficulty : Paul. Dig. 4, 8, 16. districtus, a. um, Part, and Pa., from distringo. distrigilla me, Trcpilvoov ue, Gloss. Lat Gr. di-stringO) nx i> ctum. 3. v. a. I. To draw asunder, to stretch out (very rarely) : radiis rotarum districti pendent, * Virg. A. 6, 616. — Poet: (canum) Longe alio sonitu rabies districta minatur, Lucr. 5, 1064. — Far more freq., esp. since the Aus. DIT1 per. ; not in Caesar, and in Cicero only as Pa., II. ('ike distineo, no. II,) To detain a person any where, to hinder ; to occupy, engage: Hannibalem mittendum in Afri- cam esse ad distringendos Romanos, Liv. 35, 18 fin. ; so copias regias populatione maritimae orae, id. 44, 35 ; Frontin. Strat 1, 3, 5 Oud. N. cr. : Romanum a tergo, Flor. 2, 13, 1 Duker. ; transf., urbem (». e. Romanos) incendiis, id. 4, 1, 2 : distringit quern multarum rerum varietas, Phaedr. 4, 26. 3 ; cf. Plin. 18, 26, 65, § 239 : distrin- gnr officio, Plin. Kp. 1, 10. 9 ; cf. id. ib. 7, 15, 1; 3, 5, 19; Quint. 12, 1, 5, and 7: (Jovem) votis, to molest, importune, Plin. Pan. 94, 2. — 2. Transf, of abstr. ob- jects : ut discordiam moveret, qua con- sensus Romanorum distringeretur, would be hindered, disturbed, Frontin. Strat. 1, 8, 1 Oud. N. cr. — Hence districtus, a, urn, Pa. \, (qs. stretched tight, i. e.) Strict, severe (post- Aug.) : districtior accusator, Tac. A. 4, 36 fin. ; so feneratrix (ppp. arnica obse- quens), Val, Max. 8, 2, 2 : censura, id. 2, 9, 6 : districtissimi defensores, Cod. Just. 1, 55, 6.— More freq. and quite class., 2. Oc- cupied, engaged, taken vp, busy : judicio distr%tus atque obligatus, Cic. Verr. 1, 9 ; cf. (vinculo mortali) alii alligati sunt, alii astricti, alii districti quoque, Sen. Vit. beat. 16^«. : districtus mihi videris esse, quod et bonus civis et bonus amicus es, Cic. Fam. 2, 15, 3 : ancipiti contentione, Cic. Manil. 4, 9 ; so id. de Or. 3, 2, 7 ; Quint. Ep. ad Tryph. 1 ; * Hor. S. 2, 8, 68 ; Nep. Hann. 13, 2; Val. Max. 8, 7, 15 ezl. ; cf. imperium circa mala sua, Flor. 4, 12, 1 ; and in the Comp. : numquam me a causis et judiciis distiictiorem fuisse, Cic. Q. Fr. 2, 16. Adv. ace. to no. 1, Strictly, severely : (a) Districte: minatus, Plin. Ep. 9, 21. 4 : deneganda, Ulp. Dig. 3, 3, 13. — (J3) Dis- trictim : innocens, Sen. Contr. 7. — b. Comp , districtius : repercutere, Tert. Idol. 5: vivere, Hier. Ep. 92, no. 11. * dis-trunCO) are, o. a. To cut to pieces, cut up: aliquem medium, Plaut. True. 2, 7, 53. "•" disturbatlO. 6nis, /. [disturbo] De- struction: Corinthi, Cic. Olf. 3, 11. dis-turbo, avi, atum, 1. v. a. To drive asunder, to separate by violence, to throw into disorder, disturb (so rarely) : vidistis concionem gladiis disturbari, Cic. Mil. 33 ad fin. : sortes, id. Div. 1, 34 fin. : Auster freta. Sen. Hippol. 1012. — Far more freq. and quite class, (but not in the Aug. poets), B. Pregn., To demolish, destroy (esp. freq. of buildings) : aedes, Lucr. 2, 1102 ; so domos, id. 6, 241 : domum meam, Cic. Phil. 5, 7, 19 : urbes, Lucr. 6, 587 : porti- cum Catuli, Cic. Att. 4, 3, et saep. ; Lucr. 1, 560 : Ignis cuncta disturbat ac dissipat, Cic. N. D. 2, 15, 41 : opera, * Caes. B. C. 1, 26, 1 : si qua in vineis fossor disturba- vit, Col. 11, 2, 38. 2. Trop.: To frustrate, thwart, ruin: at nunc disturba quas statuisti machinas, Plaut. Ps. 1, 5, 137 : vitae societatem, Cic. Rose. Am. 38, 111 ; cf. concordiam, Sail. H. frgui. 1, 19 ed. Gerl. (Orat L. Philip- pi) : so atque pervertere legem, id. Agr. 2, 37, 101 : judicium (coupled with tolle- re), id. Sull. 5. 15 ; cf. ib. 25, 71 : rem, to hinder, prevent, id. Fam. 11, 21 fin. ; cf. nuptias, Ter. Andr. 1, 2, 11. 1 disyllabus. s < um . adj. = b l oi\\ a - (>os, Dissyllabic, Lucil. in Non. 26, 7 ; Quint. 1, 5, 31 ; Don. p. 7 Lind. N. cr. ; Ter. Maur. p. 2431 P., et saep. * dltator» oris, m. [dito] One that en- riches : Aug. Conf. 5, 5. dltesco, ere, v. inch. n. [dis = dives] To grow rich (a poet, word), Lucr. 4, 1249 ; 5, 1248 ; Hor. S. 2, 5, 10 ; Claud. Mall. Theod. 308 ; Laud. Stil. 2, 396 ; Idyll. 1, 22. i dithyrambicus, a, um, adj^&Sv- pau6tic6s, Dithyrambic: poema, Cic. Opt. gen. or. 1. t dithyrambus, i. m. = Si0vt>ap6os, A dithyramb, dithyrambic poem (v. Passow s. v.), Cic. Or. 3, 48, 145 ; Hor. Od. 4, 2, 10. ditio (incorrectly written dicio), onis (occurs only in the gen., dat., ace, and abl. sing.), f. [most prob. from dare, DIUIl kindr. with deditio, and perh. contr. from it: lit, a giving up, surrender; hence, with respect to the person to whom one surrenders] a 1. 1. of milit. and polit. lang. : Dominion, sovereignty, authority, rule, sway, power : («) Gen. : Commagenem, ditionis regiae usque ad id tempus, etc.. Suet. Vesp. 8 : Poemim quod inter Alpes Apenninumque agri sit, suae ditionis fe- cisse, Liv. 21, 53 ; so id. 21, 60, et saep. ; cf. Tyros mare ditionis suae fecit, Curt. 4,4 ad fin. — (fj)Dat.: regionem ditioni ejus adjecit, Curt. 4, 1 ; cf. subjecit ditioni suae hostes, Frontin. Strat 1, 3, 10 : di- tioni alicujus se permittere, Curt. 6, 5. Cf. under no. 2. — (y) Ace. (so very freq.) : dedunt se, urbem et liberos In ditionem atque in arbitrium Thebano poplo. Plaut. Am. 1, 1, 103 ; so Liv. 7, 31 ; 26, 33 ad fin., et al. ; cf. omnia in ditionem tradere, Liv. 26, 43 : omnes eas civitates in ditionem potestatemque populi Romani esse redac- tns, Caes. B. G. 2, 34 fin. ; so Cic. Agr. 2, 27 fin.; Pro v. Cons. 13. 2; Liv. 26, 21; 41, 19; Suet. Tib. 16, et saep.; cf. urbes multas sub imperium populi Romani di- tionemque subjunxit, Cic. Verr. 2, 1, 21 ; and Ilergetes in jus ditionemque recepit, Liv. 21, 61: sub populi Romani imperi- um ditionemque cadere, Cic. Fontej. 1, 2 ; cf. voluntate concedere in ditionem, Liv. 30, 7 ; in ditionem venire, id. 32, 31 ; so id. 40, 28 ; Pompon. Dig. 1. 2, 2. § 32. et saep. : in amicitiam populi Romani ditio- nemque esse, Cic. Div. in Caecil. 20, 66 (cf. on the constr. esp. Kritz ad Sail. J. 112, 3).- 05) Abl. (also very freq.) : sub ai- icujus ditione atque imperio esse, Caes. B. G. 1, 31, 7 ; so Ov. M. 14, 609 : nationes, quae in eorum regno ac ditione sunt, Cic. Verr. 2, 4, 27 ; and in parte magis quam in ditione alicujus esse, Liv. 21. 5 : in ser- vitute atque in ditione alicujus teneri, Caes. B. G. 1. 33, 2; cf. terras omni diti- one tcnere, Virg. A. 1, 236; so id. ih. 1, 622 : ditione premere aliquos, id. ib. 7, 737 ; cf. id. ib. 10, 54. 2. Transf. beyond the milit. and polit. sphere : aures meas dedo in ditionem tuam, Plaut. Mil. 4, 1, 8 : postquam res- publica in paucorum potentium jus atque ditionem concessit, Sail. C. 20, 7 : omnes gentes, etc decemvirum ditioni, judi- cio potestatique permissa esse, Cic. Agr. 2. 15, 19; cf. sub ditione ejus magistratus (sc. censoris), Liv. 4, 8 : respirare contra nutum ditionemque alicujus, Cic. Quint. 30 ad fin. : aliquem in sua potestate ac di- tione tenere, id. Verr. 2, 1, 38 : caput !i- berum fidei suae commissum alienae di- tioni subjicere, Gell. 5, 19, 10. ditO) avi, 1. (an uncontr. form divitant, Att. in Gell. 14, 1, 34. and in Non. 95, 9 ; Turpi!, in Non.l. 1.) v. a. [dis = dives] To enrich (in prose perh. not before Livy) : socios praemiis belli, Liv. 37, 54 ; id. 21, 60 ad fin. ; Hor. Ep. 1, 6, 6 ; id. Epod. 17, 60 : me benignitas tun Ditavit, id. ib. 1, 32. —Mid. : rex ipse ditari, studebat Liv. 1, 57. — b, Transf., of inanimate objects: iter stipe, Lucr. 2, 628 : quum lingua Ca- tonis et Enni sermonem patriumditave- rit Hor. A. P. 57. t dltrdchacus, i, m. = oiTpdxatos, A double trochee, Don. p. 1739 P. ; Diomed. p. ill fin., ib., et saep. din, adv., v. dies, ad fin. tdiureticUS, a, um, adj. = l,ovpyri- k6$, That promotes urine, diuretic: vina, Pall. Oct. 14, 3 : potiones, Veget 5, 71 fin. : medicaments, Coel. Aur. Tard. 1, 4, no. 117. ! diurnaliSi e, yucpoictos, Diurnal; It. giornale ; Fr. journal ; Gloss. Lat Gr. * diurnariUS; ii> *»■ [diumus. no. A.] A diary-keeper, journalist, Cod. Theod. 8, 4,8. * diurnOi are, v. n. [diurnus] To last long, exist long: Quadrig. in Gell. 17, 2, 16 ; and in Non. 100, 20 (" inusitate dixit pro diu vhcre," Gell.). diurnus, a, um, adj. [dies] Of or be- longing to the day : A, In the wider sense: Daily (so perh. not ante-Aug.): aetatis fata diurna, i. c. of only one day, Ov. Her. 6, 37 : instituit, ut tam Senatus quam populi diurna acta confierent et publicarentur, daily transactions, records, journal, Suet. Caes. 20 ; so Tac. A. 13. 491 DIVA 31 ; Suet. Claud. 41 Oud. 2V. cr. ; in the same signif. : commentarii, id. Aug. 64 ; also subst diurna, orum, n. : populi Ro- mani, Tac. A. 16, 22: in the sing., diur- num, i, «., Juv. 6, 482; cf. too the inver- sion : diurna actorum scriptura, Tac. A. 3, 3. (Concerning these acta diurna, v. Lips. Exc. ad Tac. A. 5, 4 ; Ernest. Exc. ad Suet. Caes. 20 ; Rupert, ad Juv. 2, 136 ; Walch ad Tac. Agr. p. 114 ; and the art. ac- ta, p. 69 b) : cibus, daily allowance, rations, Liv. 4, 12 ad fin. ; so victus, Suet. Ner. 36 fin. ; also subst. diurnum, i, n. (cf. diari- um). Sen. Ep. 80; contr. 5, 33 ad fin. ; cf. Suet. Ner. 30 : mercede diurna conduc- tum, Hor. S. 2, 7, 17. B. lu the stricter sense (ace. to dies, no. 1. B, 2), opp. nocturnus, By day, of the day (so very freq. and quite ciass.) : diur- num nocturnumve spatium, Cic. Inv. 1, 26, 39 : labores diurnos nocturnosque, id. de Sen. 23, 82 ; cf. so opp. nocturnus, Lucr. 6, 849 ; Cic. Oft'. 3, 21, 84 ; Tusc. 1, 21, 48 ; Agr. 2, 2, 4 ; Caes. B. G. 1, 38 fin. ; 7, 9, 4 ; 7, 22, 4 ; 7, 56, 3 ; B. C. 3, 13, 1 ; Quint 7, 2, 44 ; 12, 11, 19 ; Hor. Ep. 1, 19, 11 ; 2, 2, 79 ; A. P. 269 ; Ov. F. 3, 878, et saep. : lu- men diurnum, Lucr. 4, 458 ; so Ov. F. 4, 449 ; cf. Stella, i. e. the morning-star, Plaut. Men. 1, 2, 62 : «urrus, i. e. the chariot of the sun, Ov. M. 4, 629 : ignes, id. ib. 7, 192 : nitor, id. Her. 18, 78, et al. ; actus, the day's business, Suet. Aug. 78. dillS) »1 um > v ' divus. * dlUSCUlCi ad®- [din] •<* little while : Aug. Trinit. 11, 2. diutinOj <"&>• Long, a long lime ; v. the follg., ad fin. diutinus, a, um, adj. [diu] Of long duration, lasting, long (rare, but quite class.) : (supplicium) Longum diutinum- que a mane ad vesperum, Plaut. Mil. 2, 6, 23 ; so mansiones Lemni, * Ter. Ph. 5, 8, 23 : servitus, Cic. Fam. 11, 8, 2 : laetatio (opp. longior dolor), Caes. B. G. 5, 52 fin. : labor, id. B. C. 2, 13, 2; 2, 14, 1: conclu- eio, id. ib. 2, 22, 1 : militia, Liv. 5, 11 : hel- ium, id. 25, 1 : pax, id. 6, 33 : otium, id. 25, 7 : morbus. Suet. Calig. 1, et saep. — Comp. and Sup. do not occur. — "Adv., di- utine, uti, Plaut. Rud. 4, 7, 15. diutius and diutissime, v. diu. diutule? a d-v. [diuj A little while, a short time (post-class.), Gell. 5, 10, 7 ; 11, 16, 6 ; Macr. S. 7, 11 ; 13, et al. diuturne, "dv. -A l°ng time, long; v. diuturnus, ad fin. diuturnitaS) atis, /. [diuturnus] Length of time, long duration, lastingness (good prose) : (n) c. gen. (never other- wise in Caes.) : temporis, Cic. N. D. 2, 2, 5 ; Fin. 2, 27. 87 (opp. brevitas) : imperii, id. Manil. 9, 26 : pacis, id. de Or. 1, 4, 14 ; Caes. B. C. 1, 85, 7 : otii, id. ib. 2, 36, 1 : belli, id. B. G. 1, 40, 8 ; Sail. J. 64 fin. : pugnae, Caes. B. G. 3, 4, 3 : oppugnatio- nis, id. B. C. 3, 9, 6 : memoriae, Cic. de Or. 1, 28, 129 : reipublicae, id. Rep. 2, 14 fin., et saep. — (ft) Abs., Cic. de Sen. 11 fin. ; N. D. 2, 2, 5 ; Leg. 2, 10, 24 ; Rep. 2, 3 ; Fin. 1, 12, 40 (coupled with longin- quitas), et al. dlUtlirnuS) a , um, adj. [diu, no. II.] Of long duration, lasting, long (quite class.) : quid putet in rebus humanis diu- turnum, quid cognoverit, quid sit aeter- num ? Cic. Rep. 1, 17 ; cf. gloria, opp. aeterna, id. ib. 6, 21 ; and opp. extremum, id. de Sen. 19, 69 : usus, id. Lael. 22 fin. : bellum, id. Manil. 12 fin. : pax, id. Rep. 5, 2; Prov. Cone. 3 : quies. Sail. C. 31: la- bor, Caes. B. C. 2, 45 ad fin. : obsidio, Ov. F. 6, 352 : mala, id. Trist 4, 6, 50, et saep. : status reipublicae, Cic. Rep. 2, 37 ; cf. res- publica, id. ib. 1. 26 ; 2, 3 ; 3, 4 ; and rex, id- ib. 2, 12. — Comp., equae, longer-lived, Var. R. R. 2, 7, 11 ; cf filia, Ov. F. 6, 219 ; and hie, id. Met. 3, 472 : molestiae, of longer duration, Cic. Fam. 6, 13, 3: im- punitas, Caes. B. G. 1, 14, 5 : multa, Plin. 7, 55, 56. — Sup. does not occur. — *Adv. : diuturnius, Sid. Ep. 2. diva, ae, v. divus. di-va^or, ari, v. dep. a. To wander apart, wander about (postclass.) : hue il- luc, Lact. 4, 3 ad fin. divalis, e, aa J- [divus] Divine (very- rare) : nomen, Spartian. Carac. 11 fin. : FEBIAE DIVALE8 ANGEttONIAE, kept On 492 DIVE the 21st of December, Fast Varii Fl. ap. Orell. Inscr. II. p. 410 ; called also diva- lia, Calend. Maff. ib. p. 411. — 2. Imperi- al : constitutiones, Just. Cod. praef. de emend, no. 4. dl-variCO; no perfi, atum. I. v. a. and n. 1, Act., To spread asunder, to stretch apart, straddle, (very rare) : taleas super terram, Cato R R. 45,/m. : tigna, Vitr. 10, 2 : hominem in ea statua, Cic. Verr. 2, 4, 40 : divaricatis cruribus, Prud. atum, 1. v. a. To strike asunder, to cut, cleave, divide (poet, and post-Aug. prose) : res ictu, Lucr. 1, 223 ; so aerias undas, id. 2, 151 : volucres auras sagitta, Virg. A. 5, 503 : umbras ferro, id. ib. 6, 294 ; 9, 411 : fiuc- tus, Curt. 4, 4. — 2. Transf, To cudgel soundly : servum, Lact 2, 7 ad fin. t dl-VerblUIXl, », »•• [verbum] The colloquial part of a comedy, the dialogue, Liv. 7, 2 ; Petr. 64, 2 j Diom. p. 489 P. ; Don. Praef. ad Terent. fin. * dl-verg-mm» ",• n. [vergo] A point of separation : aquarum, water-shed., Sic. Fl. p. 24 ed. Goes. ; cf. divortium. diverse* adv., v. diverto, Pa., ad fin. diversi-cdlor> or j s > ar /j. [diversus] Of various colors, divers-colored (late Lat.) : unda, Mart. Cap. 1, p. 6 : inetalla, id. 8. p. 274. divcrsitas, atis, /. [id.] (a post-Aug. word) 1. (ace. to diversus, no. I. B) Contrarieti/, contradiction, disagreement : mira diversitate naturae, Tac. Germ. 15 Rup. : inter exercitum imperatoremque, id. Hist. 1, 62; cf. auctorum, Plin. 6, 26, 30: Suet. Calig. 8; and inter medicos, Plin. 20, 5. 19. — 2. (ace. to diversus, no. II.) Diversity, difference : tanta per omnes gentes nationesque linirune, Quint 11, 3, 87 : eiborum, id. ib. 1 , 12, 5 : multiplex per- sonarum, causarum, etc., id. ib. 10, 5, 10 : ingeniorum, Plin. Ep. 7, 30 fin.: consilio- rum, Tac. H. 4, 76, et saep. : inter unciam et digitum, Frontin. Aquned. 24, et saep. diversus, a, um, Part, and Pa., from diverto. dl-verto (vorto), ti, sum, 3. v. n. To DIVE turn or go different ways, to part, separatl (in the verb. fin. very rarely ; in the class, per. not at all) : I. Lit: (uxor) sive di- verterit, sive nupta est adhuc, has left her husband, Ulp. Dig. 9, 2, 27, § 30 ; cf. so of divorce : si uxor a legato diverterit, Pa- pin, ib. 5, 1, 42 ; and nullis matrimoniis divertentibus, Gell. 4, 3. Vid. also divor- tium.— n, Trop.: To deviate from each other, to differ: divortunt mores virgin] longe ac lupae, Plaut. Epid. 3, 3, 22.— But extremely freq. is diversus (vorsus), a, um.Po. Turned different ways, i. e. I. Set over against each otlter, opposite, contrary (quite class.). A. Lit.: distennite hominem divor- sum et dispennite, Plaut Mil. 5, 14 ; cf. divorsus distrahor, id. Merc. 2, 4, 2 : in diversum iter equi concitati, Liv. 1, 28 : fenestrae, opposite each other, Prop. 1, 3, 31 ; cf. ripa, Sil. 1, 264 Drak. : iter a pro- posito diversum, Caes. B. C. 1, 69, 1 ; cf. diverso ab ea regione itinere, id. ib. 3, 41, 4 ; and diversis ab riumine regionibus, id. B. G. 6, 25, 3 : diversam aciem constituit, id. B. C. 1, 40, 5 : duo einguli maxime in- ter se diversi, i. e. the two polar circles, Cic. Rep. 6, 20 (13) : diversum ad mare dejectus, Tac. A. 2, 60 ; cf. procurrentibus in diversa terris, id. Agr. 11 : in diversum flectere, Plin. 11. 45, 101 : binas per diver- sum coassationes substernere, cross-wise, Plin. 36, 25, 62. B. Trop.: 1, In gen.: monstrum ex contrariis diver6isque inter se pug- nantibus naturae studiis cupiditatibusque conflatum, Cic. Coel. 5 fin. ; cf. quis non diversa praesenfibus contrariaque expec- tatis aut speret aut timeat ? Vellei. 2, 75, 2 : pessuma ac divorsa inter se mala, lux- uria atque avaritia, Sail. C. 5, 8 Kritz; cf. Liv. 34, 4 ; and in the Sup. : ne illi falsi sunt, qui diversissimas res pariter exspectant, ignaviae voluptatem et prae- mia virtutis, Sail. J. 85, 20 : diversa sibi ambo consilia capiunt, Caes. B. C. 3, 30, 1 : est huic diversum vitio vitium prope ma- jus, Hor. Ep. 1, 18, 5; cf. Velloj. 2, 80, 2: initio rcges diversi pars ingenium, alii corpus exercebant, Sail. C. 2, 1: diversi imperatoribus (sc. Scipioni et Mummio) mores, diversa fuerunt studia, Vellej. 1, 13, 3 : dividere bona diversis, Hor. S. 1, 3, 114 ; cf. id. ib. 1, 1, 3 ; Vellei. 2, 60/»., et saep. — Comp. : divorsius, Lucr. 3, 803. 2. In partic. (like contrarius, no. II. 2) lnimically opposed, cf hostile or oppo- site opinions : certa igitur cum illo, qui a te totus diversus est, Cic. Acad. 2, 32: regio ab se diversa, Liv. 32, 38 : diverso» iterum conjungere amantes, Prop. 1, 10, 15 : acies, Tac. A. 13, 57 ; so id. ib. 14, 30 : fictio, Suet. Caes. 20 ; Tib. 3 fin. ; cf. par- tes, id. Caes. 1 ; August 51 ; and diversae partis advocates, id. Gramm. 4 : diversi ordinntur, etc., Tac. A. 2, 10 : subsellia. of the opponents, Quint. U, 3, 133 ; cf. Tac. Or. 34 : minuere invidiam aut in dives* sum earn transferre, Quint. 11, 1, 64 : de- fectio Tarentinorum utrum priore anno an hoc facta sit in diversum auctores t i'a- hunt (* are not agreed), Liv. 25, 11 Jin. ; cf. nullo in diversum auctore, id. ib. 12, 69 : consistentis ex diverso patroni, Quint 4. 1, 42 ; so ex diverso, on the opposite side, id. ib. 5, 11, 43; 6, 3, 81; 12, 9, 16; Tac. A. 13, 40; Hist. 4, 16; 3, 73; 3. 5; 3, 13, et saep. ; also e diverso, Just. 30, 4, 6 ; the latter in Sueton. i. q. contra, on the contrary: sunt qui putent etc. . . . Alii e diverso, etc., Suet. Caes. 86 ; cf. id. Aug. 27 ; Dom. 9. II, Turned in different directions, apart, separate (so most freq. in all periods and kinds of writing). A. Lit.: diversae state, Plant. True. 4, 3, 14; cf. diversi pugnabant, Caes. B. C. 1, 58, 4 : jam antea diversi andistis, Sail. C. 20, 5 ; and sive juncti unum premant, sive id diversi gerant bellum, Liv. 10, 25 : diversi dissipatique in omnes partes fu- gere, Caes. B. G. 2, 24, 4 ; cf. ex diverse tuga in unum collecti. Liv. 42, 8 ; and age diversos et disjice corpora ponto, Virg. A. 1,70: diversi consules discedunt, Liv. 10, 33 fin. ; so id, 22, 56; Nep. Dat. 11, 3, et al. ; cf. quo diversus abis? Virg. A. 5, 166; 11,655: qui (portus) quum diversos inter se aditus habeant, in exitu conjun- DIVE (juntur et confluunt, Cic. Verr. 2, 4, 52 fin. ; cf. id. Agr. 2, 32, 87; Liv. 40, 22: in locia disjunctisaimis maximeque diveraia, Cic. Manil. 4 ; so locn, id. ib. 16 ; Cues. B. G. 2, 22, ], et saep. ; cf. in the Sup. : di- versissimis locis subeundo ad moenia, Liv. 4, 22 : itinera, Caes. 1?. G. 7, 16 fin. ; It. C. 3, 67, 2: proelium, fought in differ- ent places, Hirt. B. G. 8, 19, 2, et saep. : sunt ea imiumerabilia, quae a divcrsis emebautur, by various people, individuals (as an indefinite term for persons), Cic. Phil. 2, 37 : diverso terrarum distineri, distance apart, remoteness, Tac. A. 3, 59 : nostri por diveraum iere, by another, a different way, id. ib. 15, 15. B. T r o p. : Different, unlike, dissimi- lar: varia et diversa genera et bellorum et hostium, Cic. Manil. 10 fin. ; cf. variae et diversae et diffusae disputationes, id. de Or. 3, 16, 61, and id. ib. 1, 61 fin. : di- versa ac di8similis pars, id. Inv. 1, 23, 33 ; cf. diversa studia in dissimili ratione, id. Cat. 2, 5 ; and oris habitu eimili aut diver- so, Quint. 9, 3, 34, et al. : ut par ingenio ita morum diversus, Tac. A. 14, 19 : a pro- posita ratione diversum, Cic. Brut. 90 ; cf. ab his longe diversae literae, Sail. C. 34 fin. ; and Quint. 4, 1, 9 ; cf. also id. ib. 2, 10, 7 : huic diversa sententia eorum fuit, id. ib. 3, 6, 32 ; cf. so c. dat., id. ib. 2, 3, 10 ; 3, 10, 3 ; 6, 3, 1 ; 9, 2, 46 ; 10, 3, 17, et saep. : diversa in hac ac supradicta alite quaedam, Plin. 10, 12, 15 : eruca di- versae est, quam lactuca, naturae, id. 19, ti, 44. Adv. (ace. to no. II.) Different ways, hither and thither; differently (very rare- ly) : ciu-ae meum animum divorse tra- hunt, Ter. Andr. 1, 5, 25 : corpora pros- trata diverse jacebant, Auct. B. Afr. 40 tin. : pauci paullo divorsius conciderant, Soil. C. 61, 3 : multifariam diverseque tendere, Suet. Galb. 19 : ab eodem de eadem re diverse dicitur, Cic. Inv. 1, 50 : diversissime affici, Suet. Tib. 66 : verbo ab alicujua sententia diverse, Gell. 7, 17, 9. dives, Itia (also dig, dite, v. q. seq.), adj. [perh. kindr. with divus] Rich. — (o) Dives (quite class, and very freq. ; only the nom. and ace. of the neutr. plur. do not occur ; on the contrary, v. no. fl ; abl. sing, usually divite, e. g. Plaut Cist. ■i, 1, 56 ; Hor. Od. 4, 8, 5 ; Ep. 2, 2, 31 ; 121 ; A. P. 409, et al. ; Ov. Am. 1, 10, 53 ; Met. 5, 49 ; Quint. 4, 2, 95 ; 7, 4, 23, et saep. : diviti, Plin. 3, 1, 3 ; 7, 29, 30) : ubi dives blande appellat pauperem, Plaut. Aul. 2, 2, 7; so opp. pauper, id. ib. 19; 49 ; Cist 2, 1, 56 ; Men. 4', 2, 9 ; Poen. 3, 1, 13, et saep. ; " quem intelligimus divi- tem," etc. ? Cic. Parad. 6, 1 : solos sapien- tes esse, si mendicissimi, divites, Cic. Mur. 29 ad fin. ; so opp. mendici, id. Phil. 8, 3, 9, et saep. : Crassus, quum cognomi- ne dives turn copiis, Cic. Off. 2, 16, 57 ; cf. Fufidius Dives agris, dives positis in fe- nore numis, Hor. S. 1, 2, 13 ; A. P. 421 ; so c. abl. : pecore et multa tellure, id. Kpod. 15, 19 : antiquo censu, id. Sat. 2, 3, 169 : Lare, id. ib. 2, 5, 14 : amico Her- cule, id. ib. 2, 6, 12 : bubus, Ov. M. 15, 12 : dote, id. Her. 11, 100, et saep. : dives pe- coris nivei, Virg. E. 2, 20 ; so c. gen. : opum, id. Georg. 2, 468 ; Aen. 1, 14 ; 2, 22 ; Ov. F. 3, 570 ; armenti, id. Her. 9. 91 : equum pictae vestis et auri, Virg. A. 9, 26 : artium, Hor. Od. 4, 8, 5, et saep. : di- ves ab omni armento, Val. FI. 6, 204. — T r a n s f., of things ; Rich, sumptuous ; splendid, precious : animus hominis dives, non area appellari solet, Cic. Parad. 6, 1, 44 ; so Capua, Virg. G. 2, 224 : Anagnia, id. ib. 7, 684 : Achaia, Ov. M. 8, 268 : ager, Virg. A. 7, 262 : ramus, id. ib. 6, 195 : mensae, Hor. S. 2, 4, 87 : lingua, id. Ep. 2, 2, 121 : vena, id. A. P. 409, et saep. : templum donis dives, Liv. 45, 28 ; so Africa triumphis, Virg. A. 4, 38 : Mantua avis, id. ib. 10, 201 Wagn. : terra amomo, Ov. M. 10, 307, et saep. : dives opis natu- ra suae, Hor. S. 1, 2, 74.— (ff) Dis, neutr. dite (so mostly poet. ; in prose not till after the Aug. per.) : dis quidem esses, Ter. Ad. 5, 1, 8 : dite solum, Val. Fl. 2, 296 : hujus ditis aedes. Ter. Ad. 4, 2, 42 ; so ditis dornus, Hor. Epod. 2, 65 : diti pla- eitura magistro, Tib. 2, 5, 35 Huschk. N. cr. : ditem hostem, Liv. 9, 40 ; so ditem, bi vi Ter. Heaut. 3, 3, 48 ; Phorm. 4, 3, 48 ; Suet. Galb. 3 ; diti de pectore, Lucr. 1, 414 ; so in diti domo, Liv. 42, 34 : quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc., Ter. Ad. 3, 4, 57 ; so dites, Tib. 1, 1, 78 ; 3, 6, 13 ; Hor. Od. 1, 7, 9 ; Sil. 3, 673 : dclubra ditia donis, Ov. M. 2, 77 ; so opu- lent» ac ditia stipendia, Liv. 21, 43 ; pec- tora ditum, Sen. Here. Oet. 649 ; for which, regem ditinm Mycenarum, Auson. Grat act. 59 : ditibus indulgent epulis, Stat. Theb. 5, 187 ; ao ditibus promissis, Sil. 3, 512. — j). Comp. («) Divitior (so moat freq. in prose and poetry, exc. Hor. ; v. q. aeq. no. (i), Plaut. Aul. 5, 2 ; Pseud. 5, 2, 24 ; Ter. Ph. 1, 1, 8 ; Lucr. 5, 1114 ; Cic. Rep. 1, 17 med. ; 1, 32; Lael. 16, 58 ; de Or. 3, 48, 185; Parad. 6, 3, 49; Ov. Her. 16, 34 ; Met. 6, 452 ; Pont. 3, 4, 110. — (/?) Ditior, Liv. Praef. ad fin. ; Hor. S. 1, 1, 40 ; 1, 5, 91 ; 1, 9, 51 ; 2, 7, 52 ; Sil. 13, 684 ; Stat. Theb. 3, 481.— c. Sup. (,,) Divitissimus (good prose), Cic. Off. 2, 17 ; Div. 1, 36 ; Parad. 6, 2, 48 ; Nep. Alcib. 2 ; Phoc. 1. — ((j) Ditissimua (moatly poet, and in poet-Aug. prose, Virg. G. 2, 136 ; Aen. 1, 343 ; 7, 537 ; 9, 360 ; 10, 563 ; Ov. M. 5, 129 ; Val. Fl. 5, 123 ; Sil. 3, 397 ; Aus. Epigr. 54 (twice) ; *Caes. B. G.l, 2, 1 ; Liv. 10, 46 ; Suet. Ner. 9. Adv., Richly, splendidly (post-Aug. and very rare) : ditius, Stat. S. 1, 5, 31 : ditis- smie, App. de Deo Socr. fin. di-vexo, are, v. a. To pull or rend asunder, to destroy (very rare) : neu reli- quias sic meas eiris . . . foede divexarier, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 106 : omnia di- vexare et diripere, Cic. Phil. 11, 2, 14 ; so agros civium optimorum, id. ib. 13, 9 fin. : meamrem, Plaut. Pers. 5, 2, 4. — 2. Trop., To vex, trouble : matrem, Suet. Ner. 34 (perh. also clientelas, id. Calig. 3 ; v. Baumg.-Crus. in If. 1.) * dl-VCXUS. a, nm, adj. [veho] Spread out : Aug. Conf. 10, 34. DiviCO- onis, m. A distinguished Helvetian, a general in the tear against Cassius, and embassador to Caesar, Caes. B. G. 1, 13, 2; 1,14,7. dividia, ae, /. [dividii9] Uln > *#■ [divido] Sepa- rated : dividos leto, Att. in Non. 95, 25 (" separates," Non.). dividuus- a, um, adj. [id.] I. Divisi- ble: omne animal et dissolubile et divi- duum sit necesse est, Cic. N. D. 3, 12, 29 ; so id. Univ. 7. — If. Divided, separated (mostly poet, and in postAug. prose) : dividuom talentum faciam, Plaut. Rud. 5, 3, 53 ; cf. Ter. Ad. 2, 2, 33 : munere, * Hor. Ep. 1, 19, 49 ; so coma, Ov. Am. 1, 5, 10 : aqua, id. Fast. L. 292 : equi amue. id. Am. 2, 488 : Luna, i. e. a half-moon, id. Met. 3, 682 {Jahn : dimidia) ; Plin. 2, 97, 99, §, 215 : arbores, with a parted trunk, id. 16, 30, 53 : labor apium, Sen. Ep. 121 ad fin. : divi- duum (me) tenent alter et alter amor, Ov. Am. 2, 10, 10. — 2. I" the ' ater gram. : " dividuum nomen, quod a duobus vel amplioribus ad singulos habet relationem, vel ad plures in numeros pares distribu- tes, ut uterque, alterutcr, quisgue, singidi, bini, terni, centcni," Prise, p. 581 P. t diviffena ( ae ' m ) Scoyevijs, Born of God, Gloss. Lat. Gr. divinatio. onis, /. [divino] The fac- ulty of foreseeing, predicting, divination, uavrixy, " Cic. Div. 1. 1 ; 2, 5, 13 ; 2, 63, 130; N. D. 1, 22, 55; Leg. 2, 13, 32;" Hose. Am. 34, 96, et al. ; Nep. Att. 9, 1 ; 167m. : animi, Cic. Fam. 3, 13. — 2. .lurid. 1. 1., An examination, as to which of sev- eral accusers presenting themselves was the most proper to conduct the accusa- tion. So the title of Cicero's oration against Caecilius : Divinatio in Caecili- mn ; cf. " Ascon. Argum. ; Quint. 3, 10, 3 ; 7, 4, 33 ; Gell. 2, 4 ;" Suet. Caes. 55. " divinator. oris, m. [id.] A sooth- sayer, diviner. Firm. Math. 5, 5 ad fin. * divinatris. icis, /. [divinator] She who (Urines, adjectively : Tert. Anim. 46. divine, adv., v. divinus, ad fin. "' divim-potensj entis > a °V- [divinus] Mighty in divination,, coupled with saga, App. M. 9, p. 230. divini-scicns, entis, adj. [id.] Skilled in divination: magia, App. Apol. p. 290. divinitas. atis, f. [id.] Godhead, di- vinity, Cic. N. D. 1, 13, 34 ; 14 fin. ; Div. 2, 11, et al. Of the deified Romulus, Liv. 1, 15 ; and in like manner of Augustus, Suet Aug. 97, — ff. Transf, £. The power of divining, divination, Cic. Div. 2, 58; 38; Plin. 2, 58, 59. — 2. Divine qual- ity, divine nature, excellence : of the ora- tor, Cic. de Or. 2, 20, 86 (opp. humanitas) ; 2, 74 ; 89 ; Or. 19, 62 : (memoriae), Quint. 11, 2, 7. In plur., divinitates splendores- que astrorum, Vitr. 9, 1 med. diyinitnSi "dv. [id-] From heaven, by divine providence or influence (quite class. ; not in Caes.) : divinitus latae sup. petiae, Plaut. Am. 5, 1, 53 ; cf. non partum per nos, sed divinitus ad nos delatum. Cic. de Or. 1, 46, 202 ; Lucr. 2, 180 ; cf. id. 5, 199 ; 1, 151 ; id. 4, 1274 : divinitus acei- dere, Cic. Part. 23 ad fin. : velut prodigio divinitus facto, Quint. 1, 10, 47 : forte quadhm (an ?) divinitus super ripas Tibe- ris rlfusus, Liv. 1. 4 Bauer. ; cf. casu quodnm nn divinitus. Suet. Claud. 13 ff». Bremi : and seu forte sen divinitus, Aur. Vict. Vir. ill. 2 : quia sit divinitus illis Ingenium, Virg. G. 1, 415 Wa.m,— ff. 494 DI VI Transf., 1. By divine communication, by inspiration, prophetically : solus hie homo'st, qui sciat divinitus, Plaut. Cure. 2, 1, 33 ; so Lucr. 1, 737 ; 5, 53 ; Cic. Sull. 15, 43 ; de Or. 1, 7, 26 ; and opp. conjec- tura, Suet. Caes. 1 ad fin. Ruhnk. and Bremi.— 2. Divinely, admirably, excellent- ly (Ciceronian) ; quae philosophi (Plato- nis) divinitus ferunt esse dicta, Cic. de Or. 1, 7, 28; so scripta, id. Fam. 1, 9, 12: dicta, id. de Or. 3, 1 ad fin. ; 2, 2, 7 : lo- quitur Pompeius, id. Att. 2, 21 fin. : ille locus inductus a me, id. ib. 1, 16, 9. divino» avi, arum, 1. v. a. [divinus, no. II. 1| To foresee, divine; also to foretell, predict, prophesy (quite class.) : non equi- dem hoc divinavi, Cic. Att. 16, 8 fin. : ut nihil boni divinet animus, Liv. 3, 67 ; cf. quod mens sua sponte divinat, id. 26, 41 ; and animo non divinante futura, Ov. Tr. 4, 8, 29 ; Plin. 7, 55, 56 : permulta collecta sunt ab Antipatro, quae mirabiliter a Soc- rate divinata sunt, Cic. Div. 1, 54, 123 ; cf. Ov. Nux. 80 : neque ego ea, quae facta sunt, divinabam futura, Cic. Fam. 6, 1, 5 ; so with an object-sentence, id. de Sen. 4 fin. ; Rep. 2, 5 ; Quint. 19 ; Liv. 4, 2, et saep. : divinare, quid in castris obvenis- set, Liv. 8, 23 ; so with a relative sen- tence, id. 40, 36 ; 41, 24 : Venus faciat earn, ut divinaret, Plaut. Mil. 4, 6, 42; so abs., Ter. Hec. 4, 4, 74 ; Cic. Div. 1, 3 ; 5 ; 6 ; 23 ; 30 ; 40 ; 2, 3 ; 21, et saep. ; Hor. 5, 2, 5, 60 ; Ov. M. 11, 694 ; Trist 1, 9, 52, et al. : si de exitu divinaret, Nep. Ages. 6, 1. divinus. a > um . "dj. [divus] Of or be- longing to a deity, divine (quite class, and very freq.) : divinae Matris imago, Lucr. 2, 610: numen. id. 1, 155 ; 6, 57 ; 91 ; so id. 4, 1229 ; 5, 123 ; Cic. N. D. 1, 9, 22 ; Mil. 30 ad fin., et al. : stirps, Virg. A. 5, 711 ; Ov. M. 2, 633; cf. semen, id. ib. 1, 78 ; and origo, Liv. 1, 15 : Pergamum di- vina moenitum manu, Plaut. Bac. 4, 9, 2 ; cf. non sine ope divina bellum gerere, Caes. B. G. 2, 31, 2 ; and Cic. Fam. 13, 4 fin. : stellae divinis animatae mentibus, Cic. Rep. 6, 15 : divina studia colere, id. ib. 6, 18 : animos hominum esse divinos, i. e. of divine origin, id. Lael. 4. 13 ; cf. hoc divinum animal (homo, shortly be- fore : quasi mortalem deum), id. Fin. 2, 13, 40 : aliquis instinctus intiatusque, id. Div. 1, 6 fin. ; cf. causa divinior, id. Fin. 5, 11, 33, et saep. : condimenta, enjoyed by the gods, divine, Plaut. Ps. 3, 2, 37 : odor (Veneris), Virg. A. 1, 403 ; cf. decoris, id. ib. 5, 647: ars Palladis, id. ib. 2, 15, et saep. — In the Sup. : dona, i. e. most worthy of a Deity, Cic. Leg. 2, 18 : re divina facta, i. e. religious exercise, divine worship, sac- rifice, etc., Plaut. Am. 3, 3, 13 ; in this sense res divina is very freq., id. Epid. 2, 3, 11 ; 3, 3, 34 ; 37 ; 38 ; 3, 4, 65, et saep. ; Ter. Eun. 3, 3, 7 ; Hec. 1, 2, 109 ; Cic. N. D. 3, 18, 47; Div. 2, 10; Nep. Hannib. 2, 4 ; Plin. 18, 2, 2 ; Suet. Tib. 44, et saep. ; less freq. in the plur. divinae res, Plaut. Mil. 3. 1, 81 ; Cic. Verr. 2, 4, 8 ; Div. 2, 10 ; Liv. 23, 11. This latter also in gen. for religious affairs, Caes. B. G. 6, 13, 4 ; 6, 21, 1 ; Cic. Div. 1, 4 fin. Here too belongs verba, a form of prayer, Cato R. R. 14, 3 : religiones (opp. fides humana), Liv. 9, 9 ; cf. id. 34, 31. — 1). Freq. connected with humanus as a stronger designation for all things, things of every kind. etc. (cf. di hominesque under deus, no. 1, b, ad fin.) : dedunt se, divina humanaque omnia, Plaut. Am. 1, 1, 102 ; cf. id. Trin. 2, 4, 78; Liv. 9, 14; Suet. Caes. 84; so res, Cic. Lael. 6 : jura, id. Rose. Am. 23 fin. ; Caes. B. C. 1, 6 fin. : scelera, Liv. 3, 19 j cf. id. 29, 18 fin. : spes, id. 10, 40, et saep. But in the oft-recurring explana- tion of philosophia by scientia divinarum humanarumque rerum, the term divinae res denotes nature, physics, as distinguish- ed from humanae res, i. e. morals, Cic. Tusc. 5, 3, 7; 4, 26, 57; Oft'. 1, 43, 153 Beier; 2,2,5; Fin. 2, 12,37; Sen. Ep.88; 90 ; Quint. 12, 2, 8 ; 20, et al. : cf. Cic. Or. 34 ; Quint. 10, 1, 35. So too in jurid. lang., divinae res signifies natural laws, in opp. to humanae res, positive laws. Cic. Scst. 42, 91 ; Just. Inst. 1, 1 ; Ulp. Dig. 1, 1, 10. II. Transf: 1. Divinely inspired, DI VI prophetic: aliquid praesagiens atque divi- num, Cic. Div. 1, 38 : animus appropin- quante morte multo est divinior, etc., id. ib. 1, 30, 63; cf. id. ib. 1, 28 fin. : quum ille potius divinus i'uerit, Nep. Att. 9, 1 : divinarum sagacem tiammarum, Sil. 3, 344 : divini quicquam, Plaut. Am. 2, 2, 40; cf. id. Bacch. 3, 4, 5 ; also joined to hu- mani, id. Asin. 5, 2, 4 ; Poen. 2, 20. Poet of poets : vates, Hor. A. P. 400 ; cf. divini pectoris carmina, Lucr. 1, 732. — c. gen. : divina futuri Sententia, Hor. A. P. 218; so avis imbrium imminentium, id. Od. 3 27, 10. — Subst, divinus, i, m., A soothsayer prophet, Cic. Div. 1, 58 ; 2, 3 ; Fat. 8 ; Liv 1, 36 ; Hor. S. 1, 6, 114, et al.— In the fern., divina, ae, A prophetess, Petr. 7, 2. 2. Like coelestis, no. 3 (but far more freq. in prose), Godlike, superhuman, ad- mirable, excellent : ex maxime raro gene- re hominum et pene divino, Cic. Lael. 18 : ingenio esse divino, id. Rep. 2, 2 : magni cujusdam civis et divini viri, id. ib. 1, 29 ; cf. coelestes divinaeque legiones, id. Phil. 5, 11 : senatus in supplicatione denegan- da, id. Q Fr. 2, 8 : homo in dicendo, id. de Or. 1, 10, 40 : homo, Crispus in Quint 8, 5, 17 : orator, Quint. 4, 3, 13, et saep. : incredibilis quaedam et divina virtus, Cic. Rep. 3, 3; so fides, id. Mil. 33 fin.: ad- murmuratio senatus, id. Verr. 2, 5, 16 : memoria, id. Acad. 2, 1, 2 : eloquentia M Tullii, Quint. 2, 16, 7 : facultas eloquendi, id. ib. 10. 1, 81 : ille nitor loquendi, id. ib. 83 : ilia ironia, id. ib. 4. 1, 70 : haec in te, Sulpici, divina sunt, Cic. de Or. 1, 29, et saep. — In the Comp. : ratione nihil est in homine divinius, Cic. Fin. 5, 13 ad fin. ; so id. Parad. 1, 3, 14. — Since the period of the empire, an epithet often bestowed on tbe emperors : domus, Phaedr. 5, 8, 38 ; Inscr. Grut. 29, 14; 30, 1 ; 31, 2, et saep. (Inscr. Orell., no. 277 and 339) : in- dulgentia, Jabol. Dig. 1, 4, 3, et saep. Adv., I. (ace. to no. I.) In a godlike manner, through godlike power: nunc tu divine fac hue assis Sosia, Plaut. Am. 3, 3, 21.— ff. (ace. to no. II.) f. By dirinc inspiration, prophetically : plura divine praesensa et praedicta reperiri, Cic. Div. 1, 55; so id. Att. 10, 4 ; and in the Comp., Cic. Rep. 2, 5 Mos. — 2. In a godlike, su- perhuman, admirable manner; divinely: divine Plato cscam malorum appellat vo- luptatem, Cic. de Sen. 13, 44 ; so Quint. 1, 6, 18 ; id. ib. 11, 1, 62. — Sup. appears not to occur. divisc. a °lv. Distinctly, separately : v. divido, Pa., ad fin. diviSlbllis. e, adj. [divido] Divisi- ble : anima (coupled with dissolubilis). Tert. Anim. 14. divisio. onis, /. [id.] A division, sepa ration: f. Lit. (so exceedingly seldom, and perh. only ante-Aug.) : A. I" gen. : si divisio fieret, Just. 11, 13, 7. — fj. It. partic: 1, i. q. distributio, Partition, distribution : agrorum, Tac. A. 1, 10. — b Concr., An allotment, portion of food, etc., Paul. Dig. 30, 122 ; Mncr. ib. 33, 1. 23 : Inscr. Orell. no. 3094 ; 4396.-2. In an obscene sense : A violation, dishonoring, ace. to Cic. Fam. 9, 22, 4, and Quint. 8, 3, 46. — ff, Trop., Logical or rhetorical division (so freq. in Cic. and Quint.), Cic. N. D. 3, 3 ; Oft". 3, 2, 9 ; Acad. 2, 31, 99 ; Quint. 7, 1, 1; 5, 10, 63; 2 cap. 6: "De divisione," etc. divisor, oris, m. [id.] * f . A divider : et disterminator mundi (axis), App. de Mundo, p. 57. — More freq., ff, A distrib- utor : Italiae, Cic. Phil. 11, 6 ; so id. ib. 5. 7 fin. — 2. 1° partic, A person hired by a candidate to bribe the electors, by distrib- uting money among them. Persons of this sort were regarded as infamous, Q. Cic. Petit, cons. 14, 57 ; Cic. Plane. 19. 48 ; Cornel, frgm. 1 (no. 18, p. 450 ed. Orell.) ; Mur. 26 ad fin. ; Verr. 1, 8, 22 ; 2, 4, 20 fin.; 2,3,69; do Or. 2, 63 fin.; Suet Aug. 3. Cf. Adam's Antiq. 1, p. 132 ; Creuz. Antiq. p. 163. divisura- ae, /. [ id. ] A division ; concr., a cleft, Plin. 16, 30, 53 ; in plur., id. 25, 13, 106 ; ib. 5, 21. 1. divisus, a, um, Part, and Pa.. from divido. 2. dlViSUSj us, rn. [id.] A distributing (very rare, and occurring only in the DIVU dot.) : quanta Macedonia esset quam di- visui facilis, Liv. 45, 30 ; id. 33, 46 Jin. ; id. 1, 54 ad Jin. divitatio, onis, /. [dives] An en- ricking : Petr. 117. DivitenseSi > um > "•• The inhabit- ants oj the town Duizia or Divitia, oppo- site to Cologne, Amin. 20, 7 ; 27, 1 ; Inscr. Orcll. no. 1085 and 1086 ; cf. Mann. Germ, p. 234. divitia, ne, v. divitiae. DivitiaCUS. i. »«• 1. The brother of Diimnorix, chief of the Ardui at the period of the Gallic war, and in alliance with the Unmans, Caes. B. G. 1, 3 ; 18 sq. : 31 sg. ; 4 1 ; 2, 5 ; 10 ; 14 ; 15 ; 6, 12 ; 7, 39.-2. Chief of the Snessioncs, Caes. B. G. 2, 4. divitiae> arum * (sing- acc ' divitiam, Att. in Non. 475, 24), /. [dives] Riches, wealth : I. Lit., riaut. Bac. 2, 3, 99 ; Capt. 2. 2, 31 ; 36 ; 49 ; 68 ; 70 ; Cic. Lael. 6 (twice) ; 23, 86 ; Rep. 1, 34 ; 2, 25 ; 3, 12 (twice) ; 3, 14 ; Hor. Od. 2, 3, 20 ; Sat. 2, 2, 101 ; 2, 5, 22 r 2, 8, 18 ; Ep. 1, 4, 7, et saep. — Proverb.: superare Crassura di- vitiis, i. e. to be over-rich, oxer-fortunate, Cic. Att. 1, 4/rt. — 2. Transf. : templum hiclutum divitiis, X. e. by means of rich and costly presents, Liv. 26, 11 ; cf. demite divitias, i. e. rich, costly ornaments, Ov. F. 4, 136 : Palmira urbs nobilis situ, divitiis soli, etc., i.e. luxuriant fertility, Plin. 5, 25, 21; cf. Ov. F. ], 690.— H. Trop. (very rarely) : in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii perspexi (perhaps alluding to the well-known wealth of Crassus), Cic. de Or. 1, 35, 161 ; cf. ver- borum (coupled with ubertas), Quint. 10, 1, 13. divito, are, v. dito, init. DIvo durum* ' • "■ A city of the Ne- diomatrici in Gallia Belgica, the modern Men, Tac. H. 1, 63 ; cf. Ukert Gall. p. 510. * dl-volvo, ere, v. a. To roll to and fro ; trop., to ponder : multa secum, Amra. 26,4. Dlvona» ae, / A city in the neigh- bor/tond of Bordeaux, with a clear spring, now Cahors, Aus. Urb. 14, 32 ; cf. Ukert Gall p. 388. . divortium (divertium, Inscr. Orell. no. 4859), ii, u. [diverto] A separation, viz., 1. Dicorce, orig. used only of the wife, Cic. de Or. 3, 40 ; Clu. 5, 14 ; Plaut. Mil. 4, 4, 31 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 7 ; but afterward in. gen., Cic. Att. 12, 52 ; 13, 7 ; Phil. 2, 28, 69 ; de Or. 1, 40, 183 ; Top. 4, 19 ; Clu. 67 ; Quint. 7, 4, 11 ; Suet. Caes. 6 ; Aug. 62 ; Claud. 26 ; Tit. 4 ; Dom. 10, ct saep.; cf. Rein's Privatr. p. 204 sq. — H Concr., A point of separation, place where a road divides into two, a fork in a road, Virg. A. 9, 379 ; cf. itinerum, Liv. 44, 2 : artissimo inter Europam Asiam- que divortio Byzantium posuere Graeci, Tac. A. 12, 63. So repeatedly, aquarum, i. e. a summit whence the streams run dif- ferent ways, a water-shed, Cic. Att. 5, 20, 3; Fam. 2, 10, 2; Liv. 38, 45.— 2. Trop.: ex communi sapientium jugo sunt doc- trinarum facta divortia, etc., divisions, varieties, Cic. de Or. 3, 19 : per divortium veris atque hiemis, Col. 4, 27, 1. divulgratiOi onis, /. [divulgo] A pub- lishing, spreading abroad (late Lat.) : lit- eraturae, Tert. Test. anim. 5. divulg'atuSi a, »m, Part, and Pa., from divulgo. di"VUlgOj avi, atum, 1. v. a. To spread among the people, to make common, publish, divulge (rare, but quite class.) : Ubnim, Cic. Art. 12, 40 ; 13, 21, 4 ; Or. 31 fin. ; cf. seria, id. Phil. 2, 4 : consilium Domitii, * Caes. B. C. 1, 20, 1 : chirographa omnium. Suet. Calig. 24 : versiculos, id. ib. 8 : omnem mimum, id. Oth. 3 Jin., et saep.: rem sermonibus, Cic. Fontej. 5, 10 ; cf. aliquid turpi fama, Tac. A. 12, 49 : opinionem tam gloriosae expeditionis, Just. 42, 2, 11 ; cf. hanc opinionem in Macedoniam, id. 12, 5, 5 : non est divul- gandum de te jam esse perfectum, Cic. Fam. 6, 12, 3 ; so with an object-sentence, Suet. Claud. 39 fin.— Hence divulgatus, a, um, Pa. 1. Wide- spread: alicujus divulgata gloria, Lucr. 6, 8 ; Tac. A. 4, 11 : Afer divulgato inge- nio, id. ib. 4,. 52 : magistratus levissimus ct divulgatissimus (so. praeturao), i. e. DO most common, Cic. Fam. 10, 26, 2. — Comp. and Adv. do not occur. divulsiOj onis,/. [divello] A tearing asunder, separating, Hier. Ep. 117, no. 3. divulsus, a, um . Part., from divello. divus, ond without the digainma dius. n . " m , adj. [cV,os) Of or belonging to a deity, divine (mostly arxhaic and poet.). As an adj. very rarely : res divas edicit, Naev. in Non. 197, 15 ; so diva caro. Prud. Psych. 76 : dia de clade, i. q. deorum, Lucr. 6, 642 ; so dius adminis- ter, Var. L. L. 7, 3, 88 : " DtUM fulgur ap- pellabant diurnum, quod putabant Jovis, ut nocturnum Summani," Fest. p. 57 (perh. this as an adj. is more closely con- nected with diee). — Far more freq. subst. divus (dius), i, m., and diva (dia), ae, /., A god ; a goddess ; a deity : («) Form di- vus : si divus, si diva esset, etc., a preca- tory formula in Liv. 7, 26 ; cf. ib. 29, 27 ; 8, 9 : is divus (sc. Apollo) exstinguet per- duclles vestros, Carm. Marcii ib. 25, 12 ; cf. dive, quern proles Niobea, etc., Hor. Od. 4, 6, 1 : mortalin' decuit violari vul- nere divam ? Virg. A. 12, 797 : utinam me divi adaxint ad suspendium, Plaut. Aul. 1, 1, 11 ; so divi, Lucr. 6, 387 ; Virg. A. 3, 363 ; 12, 28 ; Hor. Od. 4, 2, 38, et al. : di- vos, Plaut Mil. 3, 1. 133 ; Cic. Leg. 2, 8 ; Virg. E. 1, 42 ; 8, 19 ; Aen. 3, 222 ; Hor. Od. 2, 8, 11 ; Sat. 2, 3, 176, et saep. : di- vumque hominumque pater, rex, Enn. Ann. 1, 138 ; 6, 19 ; 7, 45 ; Virg. A. 1, 65 ; 2, 648 ; 10, 2 ; 18 ; 743, et saep. ; cf. pro divum fidem, Ter. Ad. 4, 7, 28 ; more rarely divorum, Virg. A. 7, 211 : (mune- ra) digna diva venustissima Venere, Plaut. Poen. 5, 4, 4 : Turni sic est affata sororem Diva deam, i. e. Juno, Virg. A. 12, 139 ; cf. id. ib. 1, 447; 482, et saep.— 0) Form dius : Dii Indigetes Diique Manes, a prec- atory formula in Liv. 8, 9 : Dia Dearum, Enn. Ann. 1, 166 ; cf. dea dia, i. e. Ceres, Inscr. Orell. no. 961 and 1499. — H. Transf.: 1. Godlike, divine, an epithet applied to any thing deified or of extra- ordinary excellence or distinction : Liv. 43, 6 ; cf, sarcastically, est ergo flamen, ut Jovi, etc., sic divo Julio M. Antonius. Cic. Phil. 2, 43 : o Romule Romule die, Enn. Ann. 1, 178 : dia Camilla, Virg. A. 11, 657 : dias in luminis oras, Lucr. 1, 23 ; so Voluptas, id. 2, 172 : otia, id. 5, 1386 : profundum (cf. aAS <5ia), Ov. M. 4, 537 : sententia Catonis, Hor. S. 1, 2, 32 : poe- mata, Pers. 1, 31, et saep. — And thus, after the Aug. period, divus became a stand- ing epithet for the deceased Roman emper- ors, which occurs in the historians, and on coins and inscriptions, times innu- merable. 2. Divum, i, n. The sky, Var. L. L. 5, 10, 72. Esp. freq., sub divo, like sub Jove, nnder the open sky, in the open air, Cie. Verr. 2, 1, 19 Zumpt JV. cr. ; Var. L. L. 5, 10, 20 ; Cels. 1, 2 ; Suet Caes. 72 Oud. N. cr. ,- Aug. 82 ; Virg. G. 3, 435 ; Hor. Od. 2, 3, 23 : 3, 2, 5, et saep. ; Col. 6, 13, 3 ; 12 prooem. § 2 ; 12, 12, 1 : sub divum rapi- am. Hor. Od. 1, 18, 13. 1. dOj dedi, datum, dare (also in a longer form, danit, Plaut. Pers. 2, 3, 4 : danunt Pac, Naev., and Caeeil. in Non. 97. 14 sq. ; Plaut. Most 1, 2, 48 ; 3, 1, 34 ; Merc. 2, 1, 2 ; Pseud. 3, 1, 1 ; 4 ; Pers. 5, 2, 70 ; Rud. 3, 1, 2 ; 4, 7, 3 ; True. 1, 2, 79 ; 2, 1, 34 ; frgm. ir^Non. 120, 5. Cf. Fest p. 52. — Conj. : duim, Plaut Aul. 4, 6, 6 ; Ter. Heaut 1, 1. 38 : duis, Plaut. Capt. 2, 2. 81 ; Men. 2, 1. 42 ; Merc. 2, 3, 67 ; Rud. 5, 3, 12 ; an old formula in Liv. 10, 19 : duit, Plaut Asin. 2, 4, 54 ; Aul. 1, 1, 23 ; an old formula in Liv. 22, 10, init. : duint, Plaut Am. prol. 72; Most. 3, 1, 126 ; Pseud. 4, 1, 25 ; Trin. 2, 4, 35 ; Ter. Andr. 4, 1. 43 ; Phorm. 3, 2, 34 ; 4, 5, 1 ; 5, 7, 83 ; 5, 8, 16. Imperat. dvitor, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject — Inf. dasi, acc. to Fest p. 52. — Dane = dasne, Plaut. True. 2, 4, 22) v. a. To give, in the widest sense of the word ; and hence, with the greatest variety of appli- cation, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (concedere, edere. tradere, dedere, do- nare, praebere, tribuere, otferre, etc.), as to give away, grant, concede, allow, permit ; give up, yield, resign ; bestow, present ; fur- DO nish, afford; offer, etc. (of course innu merable times in all periods and sorts of writing) : earn carnem victorious danunt Naev. in Non. 1. 1. : patierc quod dant, quando optita non danunt, Caeeil. ib. : ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data, Plaut Am. prol. 138 ; cf. patera, quae do- no mi illic data'st id. ib. 1, 3, 36 : dandis recipiendisque meritis, Cic. Lael. 8 ; cf. ut par sit ratio acceptorum et datorum, id. ib. 16, 58 ; and ut obsides accipere non dare consuerint Caes. B. G. 1, 4 Jin. ; so obsides, id. ib. 1, 19, 1 ; 1, 31, 7 ; 2, 1, 2 ; 2, 3, 3, et saep. : patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt, Cic. Rep. 1, 13 : hominibu3 animus datus est ex illis sempiternis ignibus, id. ib. 6, 15 ; cf. ib. 6, 17 ; ea dant magistratus ma- gis, quae etiamsi nolint, danda sint id. ib. 1, 31 ; cf. imperia, id. ib. 1, 44 : centuria, ad summum usum urbis i'abris tignariis data, id. ib. 2, 22 : Lycurgus agros locu- pletium plebi, ut servitio, colendos dedit, id. ib. 3, 9 fin. : ei filiam suam in matri- moniuni dat Caes. B. G. 1, 3, 5 : literas ad te numquam habui cui darem, quin dederim, Cic. Fam. 12, 19 ; so literas (ad aliquem), to write to one, innumerable rimes ; cf. Cic. Att. 5, 11 ; and in the same signif., aliquid ad aliquem, id. ib. 10, 8 ad fin. : literas alicui, said of the writer : to give one a letter to deliver, Cic. Att 5, 15 fin. ; of the bearer : to deliver a letter to one, Cic. Att. 5, 4 init. : dare poenas ; v. poena : decus sibi datum esse justitia re- gis existimabant, Cic. Rep. 1, 41 : quoni- am me quodammodo invitas et tui spem das, id. ib. 1, 10 : dabant hae feriae tibi opporrunam sane facultatem ad explican- das tuas literas, id. ib. 1, 9 ; cf. ansas ali- cui ad reprehendendum, id. Lael. 16, 59 : multas causas suspicionnm offensiooum- que, id. ib. 24 : facultatem per provin- ciam itiueris faciundi, Caes. B. G. 1, 7, 5 ; for which, iter alicui per provinciam, id. ib. 1, 8, 3 ; Liv. 8, 5 ; 21, 20, et al. : modi- cam libertatem populo, Cic. Rep. 2, 31 : consilium, id. Lael. 13 : praecepta, id. ib. 4 Jin. : tempus alicui, ut etc., id. Rep. 1. 3 : inter se fidem et jusjurandum, Caes. B. G. 1, 3 Jin. : operam virtuti. Cic. Lael. 22, 84 ; also operam, ne, id. ib. 21, 78 : veniam amicitiae, id. ib. 17 : vela (ventis), to set sail, id. de Or. 2, 44, 187 : me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse, Cic. Att. 2, 1 : sin homo amens diripien- dam urbem daturas est id. Fam. 14, 14. et saep. : ita dat se res, so it is circum- stanced, so it is, Poeta ap. Cic. N. D. 2, 26 ; cf. prout tempus ac res se daret, Liv. 28, 5 Gron., et saep. The part. perf. some- times (mostly in poets) subst. data, orurn, n, Gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72 ; Prop. 3, 15, 6 ; Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong to- gether, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init. : datum donum duit, p. k. °--)- — (ft) Poet. c. inf. : di tibi dent capta classem reducere Troja, Hor. S. 2, 3, 119 : so id. ib. 1, 4, 39 ; Ep. 1, 16, 61 ; A. P. 323. et saep. B. in partic. : 1, In milit lang. : a. Nomina, To enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13 ; Liv. 2, 24 ; 5, 10 ; cf., transf. beyond the milit. sphere, Plaut Ps. 4, 6, 38. — b. Manus (lit, as a prisoner of war. to stretch forth the hands to be fettered ; cf. Cic. Lael. 26, 99 ; hence) To yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4 ; and more freq. transf. beyond the milit sphere, for. to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72 ; Cic. Lael. 26, 99 ; Att. 2, 22, 2 ; Caes. B. G. 5, 31, 3 ; Ov. H. 4, 14 ; Fast 3, 688 ; Virg. A. 11, 568 ; Hor. Epod. 17, 1, et al. — c. Terga, for the usu- al vertere terga ; v. tergum. 2. In jurid. lang. do, dico. addico, the words employed by the pretor in the ex- ecution of his oflice ; viz., do in the granting of judges, actions, exceptions. etc. ; dico, in pronouncing sentence of judgment ; addico in adjudging the prop- erty in dispute to one or the other party : cf. Var. L. L. 6, 4, 59 ; Rein's Privatr. p. 408 ; hence called tria verba, Ov. F 1, 47. 3. In philos. lang. : To grant a propo- sition : in geometria prima si dederis. danda sunt omnia : dato hoc, dandum 495 DOCE erit illud; etc., Cic. Fin. 5, 28, 83 ; so id. Tusc. 1, 11, 25 ; Inv. 1, 31 fin. 4, Designating the limit : To put, place, carry somewhere ; and with se, to betake one's self somewhere : turn genu ad ter- rain dabo, to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17 ; cf. so aliquem ad terrain, Liv. 31, 37 ; Flor. 4, 2 Jin. : me haee deambulatio ad languorem dedit ! Ter. Heaut. 4, 6, 3 : hanc mihi in manum dat, id. Andr. 1, 5, 62 : praecipitem me in piatrinum dabit, id. ib. 1, 3, 9 ; so hostes m fugam, Caes. B. G. 5, 51 ad fin. : hostem in conspec- tum, Liv. 3, 69 ad Jin. : aliquem in vincu- la, Flor. 3, 10, 18 : arma in profluentes, id. 4, 12, 9 : aliquem usque Sieanium fre- tumi Val Fl. 2, 28 : aliquem leto, Phaedr. 1, 22, 9 : se in viam, Cic. Fam. 14, 12 ; so sese in fugam, id. Verr. 2, 4, 43 ad Jin. ; cf. se fugae, id. Att. 7, 23, 2 : Socrates, quam se eumque in partem dedisset, om- nium fuit facile princeps, id. de Or. 3, 16, 60, et 6aep. 5. Aliquid alicui, To do any thing for the sake of another ; to please or humor another ; to gioe up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare) : da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 ad Jin. : aliquid auribus alicu- jus, Trebon. ib. 12, 16 ; so Caere hospitio Vestalium cultisque diis, Liv. 7, 20 : plus stbmacho quam consilio, Quint. 10, 1, 117, et saep. : ut concessisti ilium senatui, sic da mine populo, Cic. Lig. 12, 37. — Hence, 1), Se alicui, To wholly give one's self up, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve one : dedit se etiam regi- bus, Cic. Rab. Post. 2, 4 ; so Ter. Eun. 3, 3, 10 ; Heaut. 4, 3, 10 ; Ad. 5, 3, 52 ; Poeta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2 Manut. ; Cic. Att. 7, 12, 3 ; Nep. Att. 9 ; Tac. A. 1, 31 ; cf. Ov. Her. 16, 161 : se et hominibus Pythago- reis et studiis illis, Cic. Rep. 1, 111 ; so Ee scrmonibus vulgi, id. ib. 6, 23 : se jucun- ditati, id. Off. 1, 34, et al. : se populo ac coronae, to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19 ; cf. se convivio, Suet. Caes. 31, et 6aep. : si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant, Cic. de Or. 2, 44, 187. C Of discourse : To announce, tell, communicate any thing (like accipere, for to learn, to hear; v. accipio, no. 2) (most- ly ante-class, and poet.) : herili filio hanc fabricam dabo, Plaut. Bac. 2, 3, 132 ; quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo, Ter. Heaut. prol. 10; cf. Virg. E. 1, 19: imo etiam dabo, quo magis credas, Ter. Ph. 5, 6, 37 : da mihi nunc, satisne pro- bas? Cic. Acad. 1, 3, 10. (Goer, conjec- tures da te mihi nunc ; v. his remarks, ad loc.) : Thessalici da bella ducis, Val. Fl. 5, 219 : is datus erat locus colloquio, ap- pointed, Liv. 33, 13 : fixa conens . . . Saepe dedit sedem nota9 mutantibus urbes, i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107 Corte. — In pass. poet. i. q., narratur, dieitur, fertur, etc. : seu pius Aeneas eripuisse datur, Ov, F. 6, 434 ; so Stat. Th. 7, 315 ; Claud. Rapt. Pros. 3, 337. 7, Fabulam, i. q. docere fabulam, To exhibit, produce aplay: Cic. Brut. 18 fin. ; so id. Tusc. 1, 1 Jin. ; Ter. Eun. prol. 9 ; 23 ; Heaut. prol. 33 ; Hec. prol. 1 Don. ; and transf, Cic. Clu. 31, 84. 8, Verba (alicui), To give empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Aul. 1, ], 23; Capt. 5, 1, 25 ; Pseud. 4, 5, 7 ; Rud. 2, 2, 19 ; 4, 3, 57 ; 4, 4, 28 ; Ter. Andr. 1, 3, 6 Ruhnk. ; 3, 2, 24 ; Eun. prol. 24 Don. ; 4, 5, 1 ; Quadrig. in Gell. 17, 2, 24 ; Cic. Phil. 13, 16 ad fin. ; Att. 15, 16, A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76, et saep. Q. Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.) To impute, attribute any thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc., Ter. Andr. pro). 8 ; Ad. 3, 3, 24 ; Cic. Off. 1, 21 , 71 ; 2, 17, 58 ; Div. in Caecil. 10; Brut. 80, 277, et saep. 2. do, °cc of domus, v. demus, init., no. a, 8. doceo, cu 'i ctum, 2. v. a. To leach, instruct, inform, show, tell, etc. : J. I n gen. : pejor magister te istaec docuit . . . flla, quae te docui, Plaut Bac. 1, 2, 55 ; so with double ace. : hunc homincm cursu- ram, id. Trin. 4, 3, 9 : aliquem artem, Cic. 496 D O CH de Or. 2, 54 : aliquem literas, id. Pis. 30 : aliquem ejusmodi rem, id. Quint. 25, 79 : pueros elementa, Hor. Ep. 1, 20, 17, et saep. — Pass. ; is reliqua frustra docetur, Quint 4, 2, 90 ; so id. ib. 1, 5, 11 ; 3, 8, 70 ; 6, 2, 3 ; Hor. Od. 3, 6, 21 ; Sat. 1, 6, 76, et saep.; cf. doctus dogmam, Laber. in Prise, p. 679 ./in, P. ; and doctus militiam, Sail. H. frgm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl. : ut doce- am Rullum posthac in iis saltern tacere rebus, in quibus, etc., Cic. Agr. 3, 2 ; so c. ace. et inf., id. Phil. 2, 4, 8 ; Hor. S. 1, 1, 91 ; Ep. 1, 14, 30, et al. ; cf. ellipt. Socra- tem fidibus sc. canere, Cic. Fam. 9, 22, 3 ; so aliquem equo, armis, Liv. 29, 1 : — de ejus injuriis judices docere, Cic. Verr. 2, 4, 51 ; so aliquem de aliqua re, id. Rose. Am. 9, 26 ; 44, 127 ; de Or. 2, 24, 102 ; Sail. J. 13, 3, et al. : doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit, Cic. Rose. Am. 9, 25 j so aliquem with a relative sentence, id. Att. 8, 2, 2 ; Fam. 3, 6, 5 ; 5, 3 ; Quint 6, 1, 20, et al. : studiosos discendi erudiunt atque docent, Cic. Off. 1, 44, 156 ; so simply ali- quem, id. Div. 2, 2 ; de Sen. 9, 29 ; Quint. 2, 5, 13 ; 10, 2, 28 ; 12, 2, 11 ; Hor. S. 2, 2, 50 ; Ep. 1, 13, 1 ; 1, 17, 3, et saep. : coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia, Ter. Eun. 1, 2, 37 ; so aliquid, Caes. B. G. 5, 42 Jin. ; Quint. 7. 10, 10 ; 9, 4, 137 ; 10, 1, 15 ; Hor. A. P. 306, et saep. ; cf. also quod de lacu Albano docuisset, Liv. 5, 15 : docui per literas, id nee opus esse, nee fieri posse, Cic. Att. 16, 8; so with an object-6entence, Caes. B. G. 5, 1, 7 ; 5, 28, 4 ; 5, 47 fin. ; Quint. 1, 5, 43 ; 7, 5, 3 ; 12, 10, 24 ; Hor. S. 2, 3, 63 ; 81 ; 2, 8, 31, et saep. : quurn doceo et explano, Cic. de Or. 2, 19, 82 ; so abs., id. Or. 42 ; Quint. 3, 4, 15 ; 3, 5, 2 ; 10, 1, 17, et saep. ; cf. also Tyrannio docet apud me, Cic. Q. Fr. 2, 4 ad fin. B. In partic. : fabulam, like the Gr. iibaaKuv, qs. To teac h a play to the act- ors, i. e. To produce, exhibit on the stage : minor fuit aliquanto is, qui primus fabu- lam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius), Cic. Brut. 18 fin. ,- so id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.— Hence doctus, a, um, Pa. Learned, skilled, versed, experienced in any thing : doctus vir et Graecis Uteris eruditus, Cic. Brut. 30, 114 ; cf. id. de Or. 1, 22, 102 ; 2, 74, 299 : adoleseentes humanissimi et doctis- simi, id. Coel. 10, 24 : fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum, id. Brut. 25 : docti et Graecis literis et Latinis, id. ib. 46 ; so c. abl. : id. ib. 45 fin. ; Sail. C. 25, 2 ; Mart. 10, 76 ; cf. nee minus Graeee quam Latine doctus, Suet. Gramm. 7 : fandi doctissima Cymodocea, Virg. A. 10, 225 ; so legum atque morum populi Romani jurisque civilis, Gell. 13, 12, 1 : sagittarum, Aur. Vict. Epit. 11 : artis lauiticae, Claud, in Eutr. 2, 381 : (Maecenas) docte sermones utriusque linguae, Hor. Od. 3, 8, 5 ; so c. ace. : dulces modos (coupled with citharne sciens), id. ib. 3, 9, 10 : omina, Stat. Th. 2, 692 : literas, Gell. 19, 9, 7 : doctus sa- gitta9 tendere Sericas, Hor. Od. 1, 29, 9 ; so c. inf. : id. ib. 3, 6, 38 ; 4, 13, 7 : Carm. Sec. 75, et saep. : ad delinquendum doc- tior, Ov. Tr. 2, 256 ; in parum fausto car- mine docta fid, id. Her. 21, 182 : Sapphi- ca puella Musa doctior, more skilled in song, Catull. 35, 17 ; so docta puella, Prop. 1,7, 11; 2, 11, 6: 8,13,11; Ov. A. A. 2, 181. — 1) # Of things as subjects : frontes, Hor. Od. 1, 1, 29 : tibia, Prop. 2, 30, 16 : carmi- na, Tib. 2, 3, 20 ; cf. vox, Ov. Pont. 2, 5, 52 ; and prece, Hor. Ep. 2, 1, 135 : manus artificis, Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. A. A. 1, 518 ; Fast. 3, 832 ; 6, 792 : falsi, Prop. 2, 19, 12, et saep. — 2. In Plaut. and Ter., Knowing, cunning, shrewd, subtle : malum, callidum, doctum, Plaut. Ps. 2, 4, 35 ; so id. Bacch. 4, 4, 43 ; Most. 1, 3, 122 ; 5, 1, 24 ; Merc. 3, 4, 47 ; Epid. 3, 3, 47, et saep. ; Ter. Hec. 2, 1. 6 ; Eun. 4, 7, 21 ; cf. also dolus, Plaut. Mil. 2, 1, 69; Pseud. 1, 5, 70; 113; Pers. 4, 3, 11, et al. — Adv., Docte, J. Learnedly, skillfully (very rare ; not in Cic.) : Comp., Hor. Ep. 2, 1, 33 ; Mart. 7, 46.— Sup., Sail. J. 95, 3.-2. Cunningly, shrewdly, cleverly, Plaut. Epid. 3, 3, 23 ; Bacch. 4, 4, 43 ; Most. 5, 1, 21, et saep. — Comp., id. Mil. 4, 2, 99. t dochmius; ii. m. = 6'xutis (.sc. DOCT ■novs), The dockmiac foot in poetry, ^ ~ — , Cic. Or. 64 fin. ; Quint 9, 4, 79 ; 97 ; 99. dociblliS) c . aa J- [doceo] That learns easily, apt (late Lat), Tert. Monog. 12 ; Prise, p. 1125 P. ddciliSj e, tdj. [id.] Easily taught, do- cile (freq. and quite class.) : belua docilis et humanis moribus assueta, Cic. Rep. 2, 40 ; so id. de Or. 2, 19, 80 ; 82 ; 2, 79, 323; Liv. 23, 29 ; Quint 2, 9, 3 ; 10, 1, 48 ; Hor. Od. 3, 11, 1 ; Carm. Sec. 45 ; Sat 2, 3, 34 ; A. P. 336, et saep. ; cf. in the Comp., Quint. 1, 12, 9 ; 4, 2, 24 ; 4, 5, 1 : ad agri- culturam, Var. R. R. 1, 17, 3 ; so Cic. Fam. 7, 20 fin. ; Tusc. 2, 6 ; in the Comp., Plaut. Bac. 1, 2, 56 : — lusciniae Graeco at- que Latino sermone dociles, Plin. 10, 42, 59 ; so omnes imitandis turpibus, Juv. 14, 40. — Poet, constr. e.gen. : modorum, Hor. Od. 4, 6, 43 : pravi, id. Sat. 2, 2, 52 : fal- lendi, Sil. 3, 233 : freni (equus), id. 16, 360 ; and c. inf. : cerva accedere mensis, id. 13, 120. — 2. Transf., of things: capilli, Ov. Am. 1, 14, 13 : os, id. Am. 3, 344 : et bi- bula chrysocolla, Plin. 33, 5, 27 : hasta re- legi et relinqui, Val. Fl. 6, 237 : pavor pas- cere rumorem, Sil. 4, 8, et eaep. — Sup. does not occur. — Adv., docilitek, ace. to Diom. p. 401 P. docilltas, atis,/. [docilis] Aptness for being taught, docility, Cic. Sest. 42, 91; Fin. 5, 13; Nep, Att. 1, 3; Piin. 8, 1 ; 8, 42, 64 : ad omnes fere artes, Suet Tit. 3. — *2. Transf., in a moral sense: Gen- tleness, Eutr. 10, 4. t dociSj idis, /. = ioKii, A fiery meteor, App. de Mundo, p. 58. docte> adv. Learnedly ; cunningly, shrewdly ; v, doceo, Pa., fin. * docticanusj a* um, adj. [doctus- cano] Skillfully singing : sensus, Marc Cap. 2, p. 30. * doctlf lCUSi a> um, adj. [doctus-fa- cio] Making learned: Ardor (i. e. Pallas), Marc. Cap. 1 init. doctiloquus, a, um, adj. [doctus. loquor] Speaking learnedly (ante- and post-class.) : oratores, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 89 ; so juvenis, Marc. Cap. 9, p. 306. * docti-sonus, a, um, adj. [doctus] Sounding learnedly: artes, Sid. Carm. 15, 180. * doctlUSCUle; "dv- [id.] Rather too learnedly : Gell. 6, 16, 2. doctor' ° T ' e i th- [doceo] A teacher, instructor, Cic. de Or. 1, 6, 23 ; 19, 86; 3, 15, 57; 3, 32; Div. 1, 3, 6; Or. 33, 117; Fam. 7, 19; Quint 2, 2, 2; 2, 4, 5; 2, 17, 7 ; Hor. Od. 4, 6, 25 ; Sat. 1, 1, 26 ; 1, 6, 82, et saep. doctrina, «e, /. [doctor] Teaching, instruction (quite class,, but not in Caes. ; cf. disciplina) : non aliqua mihi doctrinn tradita, sed in rerum usu causisque trac- tata, Cic. de Or. 1, 48, 208 ; so id. ib. 1, 3, 11; 2, 54, 218; Mur. 30, 63; Sest. 56; Quint. 2, 8, 3 ; 8 ; 2, 19, 1 sq. ; 6, 3, 12 ; 7, 10, 14 ; 8 prooem. § 12 ; 12, 2, 1 (in all these passages of Quintil. opp. natura ; cf. also Hor. Ep. 1, 18, 100) ; Quint. 2, 12, 8 ; Hor. Od. 4, 4, 33, et saep.— II. Transf. : A. Object, The knowledge imparted by teaching, i. c. Science, erudition, learn- ing in its widest sense : est unum perfu- gium doctrina ac literae, quibus semper usi sumus, Cic. Fam. 6, 12 fin. ; so coup- led with literae, id. Rep. 2, 10; Quint. 11, 1, 89; cf. also uonnulli literis ac studiis doctrinae dediti, Cic. Balb. 1, 3 ; and with the latter cf. id. Rep. 1,9 fin. ; Or. 10, 34 ; Coel. 10, 24 : malis studiis malisque doc- trinis, id. Leg. 2, 15 fin. ; cf. id. Rep. 1, 17 fin. ; 1, 35 fin. : Piso Graecis doctrinis eruditus, id. Brut. 67, 236 ; cf. id. Arch. 7 ; N. D. 3, 9, 23 ; Q. Fr. 1, 1, 7 Jin. ; Rep. 1, 36 ; de Or. 3, 34, 139 : ad domesticum morem adventiciam doctiinam adhibere, id. Rep. 3, 3 : me omnis ars et doctrinn liberalis et maxime philosophia delecta- vit, Cic. Fam. 4, 4, 4 ; cf. id. de Or. 3, 32, 127 ; Acad. 2, 1 : dicendi, i. e. rhetoric, id. Part. 1, 3 : auctor doctrinae ejus {sc. Nu- mae), Liv. 1, 18 : doctrina deos spernens, id. 10, 40 ; Auct. B. Alex. 15, 16, et saep. — * B. The habit produced by instruc- tion, Principle : ncque id fecit natura solum, sed etiam doctrina, Nep. Att 17 ad fin. DODR doctus. >% um , Part and Pa., from docco. docameili mis, v - docuraentum, ini?. J documentatio, votiQeaia, A re- minding, Gloss. Lat Gr. documentum* i (also documen, Lucr. 6, 392 ; and docimen, Ter. Maur. p. 2425 P.). n. [doceo : " documcnta exempla docendi causa dicuntur," Var. L. L. 6, 7, 68] Any thing instructive, A lesson, exam- ple (either tor instruction or warning) ; a pattern, warning ; a proof, specimen, etc. (quite class.) : («) c gen. : P. Rutilius documentum fait hominibus nostris vir- tutis, antiquitatis, prudentiae. Cic. Rab. Post. 10, 27 ; cf. Suet Aug. 51 ; so huma- norum casuum, Liv. 45, 40 : periculi, id. 1, 52 : fidei dare, id. 22, 39 : eloquentiae dare, id. 45, 37 : patientiae dare, Tac. Agr. 2 ; cf. Hist. 4, 60 : judieii mei. id. ib. 1, 15 : cavendae 6imilis injuriae, Liv. 3, 50: sui dare, id. 32, 7: multa egregii principis dare, Suet Galb. 14 ; Vellei. 2, 42 : qua- rum rerum maxuma documcnta haec habeo quod, etc. Sail. C. 9, 4 : omnis ex- empli documenta, Liv. Praef. : esse docu- mentum adversus aliquid, id. 9, 46 : ali- cujus rei esse documento, Quint. 7, 1, 2. — (,ii) With a follg. relative- or object-sen- tence : dederas enitn, quam cootemneres populares insanias, jam inde ab adoles- centia documenta maxima, Cic. Mil. 8 Jin. : documentum capere, quid esset victis extimescendum, id. Phil. 11, 2,5 : habeat me ipsum sibi documento, quae vitae via facillime viros bonos ad hono- rem perducat id. Agr. 1, 9 ad fin. : quan- tum in bello fortuna posset, esse docu- mento, Caes. B. C. 3, 10. 6 ; Liv. 45, 44 : se documento futurum urrtim ... an, etc, id. 3, 56 fin. ; cf. Tac. A. 13, 6 fin. : haud sane, cur ad majora tibi lidamus, docu- menti quicquam dedisti, Liv. 24, 8 : ut (Cato) esset hominibus documento, ea quoque percipi posse, etc, Quint 12, 11, 23- — ()) With ne or til: illis documen- tum dabo. ne, etc., Plaut. Capt. 3, 5, 49 ; so documentum esse, ne, Liv. 21, 19; * Hor. S. 1, 4, 110 : documento esse, ne. Liv. 7, 6: ceteris, ut parcius instarent, fuere documentum. Curt. 8, 14. — (<•') Abs. : singulis eflbssis oculis domum remittit ut sint reliquis documento, Caes. B. G. 7, 4 fin. ; so Liv. 5. 51 ; 24, 8 ; Quint 6, 3, 10; 11, 3, 4, et al. : aequitate deum erea bona malaque documenta, Tac. A. 16, 33. t dodecatemdrion. ». n. = ■ (id-] A hewing: gemmae. Pnid. Psych. 836. dolenter. "dc, v. doleo, Pa. * dolentia. ae, /. [doleo] Pain, a Laevian word, ace. to Gell. 19, 7, 9. doleo- ui. itum (doliturus, Liv. 39. 43 fin.; Prop. 1, 15, 27; Virg. A. 11, 732; Hor. Epod. 15, 11; Sat 1, 2. 112; 1. 10, 89 : Ov. M. 9, 257, et al. ; cf. also under rtip 3 ), 2. v. ?;. and a. To feel pain, suffer pain; of things: to pain one, to ache: \ u Corporeally: nequro caput Tollere, ita dolui. itaque eno nunc doleo, etc., Plaut True. 2. 6, 45 ; so id. Aul. 3, 1, 5 ; Cist 1, 1. 62 : si cor dolet et si jecur. ant pulmo- nes, aut praecordia. Cato R. R. 157, 7 : cf. pes, oculi, caput, latera, pulmones, Cic. Tusc. 2. 19, 44 : caput, Plaut Am. 5, 1, 7 ; cf. caput a sole, Plin. 24, 5, 10 : renes, Plaut Cure. 2, 1, 21 : hirae omnes, id. ib. 23 : oculi. id. Most. 4. 2, 10 : pes aecrri, Lucr. 3, 111 : dens, Plin. 20. 21, 84 : ute- rum, Plaut Aul. 4, 7, 10. et saep. : misero nunc malae dolent, id. Amph. 1, 1, 252 ; cf. Ter. Ph. 5, 8, 64 : non metuo, ne quid mihi doleat, quod ferias, Plaut Bac. 5, 2, 54. — Impers. : mihi dolet, quum ego vapulo, Plaut Epid. 1, 2, 44 ; cf. id. Poen. 1, 1, 22 : si stimulos pugnis caedis, mani- bus plus dolet id. TrucT 4, 2, 55. II, Mentally: J, Of personal sub- jects : To grieve for, deplore, lament, be sorry for any thing (so most freq., and quite class.) : (a) c. ace. : meum casum luctumque doluerunt Cic. Sest. 69, 145 ; i so casum, id. Vatm. 13, 31 : Sail. C. 40. 2 : j Dionis mortem, Cic. CoeL 10, 24 : vicem j alicujus. id. Verr. 2. 1. 44 ; Att 6, 3, 4 : 8, | 2. 2 ; 8. 15 fin. ; Tac- H. 1, 29 ; Suet Tib. i 52, et al. : injurias alicujus, Coel. ap. Cic. DO L I Fam. 8, 12 fin. : aliquid, Cic. Tusc. 3, 3'- fin. ; Flacc. 24 ; Virg. A. 1, 9 ; Hor. S. 1. 2, 112, et saep. — (ft) With an object-sen- tence : inferiores non dolere (debent), se a suia superari, Cic. Lael. 20 ; so id. Art. 6, 3, 4 ; Caes. B. G. 3, 2, 5 ; 5, 54 fin. ; 7, 1, 3; B. C. 1, 64, 2; Suet Aug. 16; Tib. 7, et al. ; Lucr. 3, 900 ; Virg. A. 4, 434 : Ov. M. 2, 352 ; 3, 260 ; 8, 44, et saep.— With simple inf. : vinci dolentem Her- culem, Hor. Od. 4, 4, 62.— (y) c. all. : lae- tari bonis rebus et dolere contrariis, Cic. LaeL 13, 17 ; so delicto {opp. gaudere cor- rectdone), id. ib. 24 fin. : laude aliena, id. Fam. 5, 8, 2 : clade accepts, Liv. 5, 11 : injuriis civitatis suae, id. 29, 21 : dolore alicujus, Virg. A. 1, 669 : mea virtute, Hor. Epod. 15, 11 : laeso Metello, id. Sat 2, 1, 67 : quibus negatis, id. ib. 1, 1, 75 : enc- cessu, Ov. M. 6, 130 : Hercule deo, id. ib. 9, 257 : rapto Ganymede, id. Fast 6. 43. et saep. — (6) With de or ex : de Horten- sio te certo scio dolere, Cic. Att 6, 6. 2 : so id. ib. 12, 1, 2 ; Hor. Ep. 1, 14. 7 ; Ov. A. A. 2, 448 ; Met 7, 831 ; Trist 4, 10, 84. et al. : quo gravius homines ex commu- tatione rerum doleant Caes. B. G. 1, 14. 5 ; cf. turn ex me doluisti. Cic. Fam. 16. 21, 2; and ex qvo (sc. filio) nihil vn- QVAM DOtVIT NISE CVM IS NON FVIT. Inscr. OrelL no. 4609.— ( £ ) With folk'. quod, quia, or St : doluisse se, quod pop- uli Romani beneficium sibi extorquere- tur, Caes. B. C. 1, 9, 2 ; so Ov. M. 5, 24 : cf. Cic. Brut 1, 5 : doleo, quia doles ct angere, Luccei. in Cic. Fam. 5, 14, 2 : do- liturus, si placeant spe deterius nostra. Hor. S. 1, 10, 89 ; cf. Cic. Plane. 1.— (tj Abs. : ah ! nescis quam doleam, Ter. Heaut 5, 1, 61 : et desperant et dolent et novissime oderunt Quint. 2, 4, 10 ; so id. ib. 9, 1, 23 ; 9, 2, 26 ; 9, 4, 143 ; 11, 3, 58 : Virg. A. 6, 733 ; Hor. Ep. 1, 6, 12, et saep. : pars dolere pro gloria imperi, Sail. J. 39. 1 Kritz. ; cf. Sen. Consol. ad Helv. 17. 2 Of subjects not personal : To pain one (so more rarely, and mostly ante- class.) : («) c dot. : animus mihi dolet. Plaut. Merc. 2, 3, 54 : dolet illud huii quod, etc., id. Capt. 1, 2, 49 ; so id. Cist 2. 1, 20 ; Mil. 4, 8, 15 ; 3, 3 ; Ter. Eun. 1, 2. 13 ; Ad. 2, 4, 8 ; 3, 4, 5 ; 4. 5, 48 ; 4, 7. 15 - Cic. de Or. 1, 53 fin. ; SalL J. 84, 1,— Im- pers. : It pains me. J am grieved, J grieve z mihi dolebit. non tibi, si quid ego stnlte fecero, Plaut Men. 2, 3, 84 ; so Ter. Ph 1. 3, 10 ; Caecil. in Cic. Coel. 16, 37 ; Cie- Mur. 20, 42. — (/f) c. ace. : frieida Eoo me- dolet aura gelu, Prop. 1, 16, 24.— (y) Abs.: dolet (sc. mihi) dictum, Ter. Eun. 3, 1, 40 : nee dolent prava. Sen. Tranq. an. 2. £j^ In the middle form : de qta ni- hil ALIVD DOLITVS est (vir) NISI mob- tem, Inscr. Grut no. 793, 4, and 794, 2:- so doleatve, ib. 676, 11. d 6 1 e n s, entis, Pa. Causing- pain. - painful : nil dolentius, Ov. M. 4, 246 More freq. Adv. dolenter, Painfully, with pain, with sorrow: dolenter hoc di- cam potius quam contumeliose, Cic. Phil. 8, 7, 22 ; so id. de Or. 2, 52, 211 ; Or. 38 r Vatin. 4 ad fin. ; Plane, in Cic. Fam. 8, 24. 6 ; Plin. Ep. 1, 5, 4 ; 4, 11, 2, et al.— Comp.. Cic Sest 6, 14. — Sup. does not occur. doliaris- e, adj. [dolium] Of a cask . vinum, in cask, i. e. new, not yet drawn off- Ulp. Dig. 18, 6, 1, § 4. doharius. a, um, adj. [id.] Of a easi or oaks : doleaeia officina, fnscr'. Orell. no. 4888. — 1». Subst doliarium, ii,- ?*., The place where the wine-casks are placed ; corresp. to onr wine-cellar, Gaj Dig. 18, 1, 35, ^. 7. ddliduS' fi um > "dj. [dolor] Pafhfiii Gate Lat.) : motus, Coel. Aur. AcHt 3, 3 : so id. ib. 3, 6. ddU61um> i> n - dim. [dolium] A small cask, Col. 12, 44, 3 ; Liv. 5, 40.— fc. iVo». propr. DOLioLA, orum, n.. Aplace in Rome.. ace. to Var. L. L. 5, 32, 43 ; Fest. p. 52.— 2. Doliola florum, The calyx, Plin. 11. 13. 13 ; ib. 15, 15 dub. ; cf. Schneid. on Var. R. R. p. 579. * dolltO. are, r. intens. n. [doleoj To pahi greatly, to ache : Cato R. R. 157", X. dolium. ii. n. (plnr. written Doir.t. Calend. ap. Orell. Inscr. II. p. 381) A ven,. large jar, Cato R- R. 69. 1 ; 10, 4; 11. U Var. R. R. 3, 15, 2;- l;.22J 4 ; Col, 1.'. 25 497. DOLO 70 ; 12, 18, 5 ; 12, 54, 2 ; Plaut. Cist. 2, 2, 7 ; Ter. Heaut 3, 1, 51 ; Hor. Od. 3, 11, 27 ; Epod. 2, 47, et saep. : de dolio hau- rire, wine from the jar, i. e. new, not yet drawn off, Cic. Brut. 83, 288.— Proverb.: in pertusum ingerimus dicta doiiuni : operam ludimus, for to talk in vain, Plaut. Ps. 1, 3, 135 ; cf. cribrum, no. e. 1. dolo- avi, atum, 1. v. a. To chip with an axe, to hew : materiem, Cato R. R. 31 Jin. ; Lucr. 5, 1266: taleas, Cat. 45 : ro- bur, Cic. Div. 2, 41, 86 : scyphum caelo, Var. in Non. 99, 18 : perticas in quadrum, Col. 8, 3, 7 : stipes falce dolatus, Prop. 4, 2, 59 ; cf. non est e robore dolatus, Cic. Acad. 2, 31, 100.— b. Transf. : fuste, i. c. to cudgel soundly, Hor. S. 1, 5, 23. And in an obscene sense : uxorem, Pompon, ap. Non. 166, 1. Cf. dedolo.— 2. Trop. : opus, sicut potuit, dolavit, Cic. de Or. 2, 13 : hodie nunc dolum dolamus, i. e. to fashion, contrive, devise, Plaut. Mil. 3, 3, 64. 2. t ddlo or ddloil) ° ms , m - — i6\b>v, 1, A staff with a sharp iron point ; a sword-stick : " ingens contus cum ferro brevissimo," Var. in Serv. Virg. A. 7, 664. So Virg. 1. ].; Suet. Claud. 13; Dom. 17; Alien. Dig. 9, 2, 52; cf. Isid. Orig. 18, 9, * — b. Transf., of A fly's sting, Phaedr. 3, 6, 3.-2. Tlie fore-topsail, Liv. 36, 44 ; 45 ; 37, 30 ; cf. Isid. Orig. 19, 3, 3.— H. Dolo, onis, (ace. : Dolum, Plaut. Ps. 4, 8, 7), m. nom. propr., A6),ti>v, 1, A spy of the Tro- jans in the Trojan war, Ov. M. 13, 98 ; 244 ; A. A. 2, 135 ; Virg. A. 12, 347 Serv. and Heyne ; Macr. Sat. 5, 16 ; Hyg. Fab. 113; Diet. Cret. 2, 37.-2. A son of Pri- am, Hyg. Fab. 90. DdldpeSi um (sing- accus. Dolopem, Liv. 42, 58), m., AdXones, A people in Thes- saly, renowned in fable, Plin. 4, 2, 3 (who reckons them among the Etolians) ; Cic. Rep. 2, 4 ; Virg. A. 2, 7 ; 29 ; 415 ; 785 ; Ov. M. 12, 364 ; Nep. Cim. 2, 5— H. De- rivv. 1. DoldpeiuS) a, um, adj., Of the Volopes, Dolopdan : busta, Val. Fl. 2, 10. — 2. DdlopeiSj idis,/, the same : urbs, i. e. Ctimene, Hyg. Fab. 14. — 3. Bolo- pia, ae, /.,' The part of Thessaly formerly inhabited by the Dolopcs, Liv. 32, 13 ; 36, 33 ; 38, 8 ; 39, 26. ddlo?; or is> m - [doleo] Pain, smart, ache (extremely freq. in all periods and kinds of composition) I. Corporeal: " dolor est motus asper in corpore, alie- nus a sensibus," Cic. Tusc. 2, 15 : dolores atque carnificinas facere, Cato in Gell. 10, 3, 17. So corporis, Lucr. 4, 1075 : capi- tis, id. 6, 785 : dentium, oculorum, id. 6, 660 : pedum, Cic. Brut. 34, 130 : articu- lorum, id. Att. 1, 5, fin. : laterum, Hor. S. 1, 9, 32 ; 2, 3, 29, et saep. : utero exorti dolores, Plaut. Am. 5, 1, 40 ; cf. id. ib. 48 ; 3, 1, 19 ; Cist 1, 2, 22 ; True. 4, 3, 33 (coupled with labor) ; Ter. Andr. 1, 5, 33 (coupled with laborare) ; Ad. 3, 1, 2 ; 3, 4, 40, et al. ; cf. comic, of the gripings in the stomach of a hungry person, Plaut Stich. 1, 3, 11. II, Mental, as a general designation of every painful, oppressive feeling : Pain, distress, sorrow, anguish, trouble, vexatimi, mortification, chagrin, etc. : " dolor (est) aegritudo crucians," Cic. Tusc. 4, 8, 18 : sicaditin sapientem anirni dolor, id. Lael. 13, 48 : quanta e6t cura in animo, quan- tum corde capio dolorem, Plaut True. 2, 5, 5 ; so coupled with cura, Cic. Fam. 4, 6, 2 : in labore atque in dolore, Plaut. Ps. 2, 3, 20 : majorem laetitiam ex desiderio bonorum percepimus, quam ex laetitia improborum dolorem. Cic. Rep. 1, 4 ; cf. opp. laetatio, Caes. B. G. 5, 52 fin. : te do- lorem, quem acceperis quum summi viri rum amicissimi morte, ferre moderate, Cic. Lael. 2, 8 ; cf. id. de Or. 2, 48 fin.; and magno esse Germanis dolori Ario- visti mortem, Caes. B. G. 5, 29, 3 ; cf. also id. ib- 7, 38, 3 : magnum et acerbum do- lorem commovere, Cic. Verr. 2, 4, 21 fin. : dolore angi, id. Fam. 4, 3 ; cf. id. Phil. 8, 6, 18 : parere dolori, iracundiae ■>ervire, in Prov. cons. 1, 2 ; cf. id. ib. 18, 44 ; Caes. B. G. 1, 20, 5 : qui accipit inju- rinm, et meminit et prae se fert dolorem suum, Cic. Off. 2, 22 ad fin. : magno do- lore affici, Caes. B. G. 1, 2, 4 ; cf. id. ib. 5, 4 fin. ; 7, 15, 2 ; 7, 63, 7 ; B. C. 2, 33, 1 ; 3, 21, 4 ; 3, 74, 2 ; cf. ulso in eas (naves) 498 D O L U indiligentiae suae ac doloris iracundia erupit id. ib. 3, 8, 3 : quis indomitas tan- ! tus dolor excitat iras 1 Virg. A. 2, 594 ; cf. Hor. Ep. 1, 2, 60 : amator agit ubi secum, Accedam ? an potius mediter finire dolo- ! res, the torments of love, id. Sat. 2, 3, 263 ; cf. Ov. A. A. 2, 519 ; Prop. 1, 13, 9 ; 1, 18, i 3 ; 3, 20, 27, et saep. : Catonem veteres inimicitiae Caesaris incitant et dolor re- i pulsae, Caes. B. C. 1, 4, 2; so repulsae, Ov. M. 3, 395: injuriae, Liv. 1, 40: igno- I miniae, Suet. Vesp. 8 : conjugis amissae, Ov. M. 7, 688, et saep. : Justus mihi dolor etiam adversus deos esset quod, etc., Tac. A. 2, 71. B. Me ton. : \, A grief, i. e. an object or cause of grief : ilia (potest) etiam duris mentibus esse dolor, Prop. 1, 14, 18 ; Ov. Pont. 3, 3, 73.-2. I» rhetor, lang. for the Gr. irddos, Passionate, warm expression ; pathos, Cic. de Or. 3, 25 ; Brut. 24, 93 El- lendt ; Or. 37, 130 ; 62, 209 ; de Or. 2, 17 ad fin. ; 2, 45, 188. Cf. Ernest. Lex. techn. Lat. p. 346 sg. ddlordbUS; a, um, adj. fdolor] Pain- ful (iate Lat) : loci, Veg. 4, 22 : exstan- ti», Coel. Aur Tard. 4, 5. ddldsfc, *dv. Craftily, deceitfully ; v. dolosus, ad fin. dolcsitas, atis, f. [dolosus] Deceit, Vulg. Sir. 37, 3. dolosus, a, um, adj. [dolus] Crafty, cunning, deceitful (rare, and mostly poet.) : conservus, Plaut. Mil. 2, 2,43; so iidicina, id. Epid. 3, 2, 36 : mulier, Hor. S. 2, 5, 70: gens, Ov. M. 14, 92: vulpes, Phaedr. 1, 13. 11, et saep.: consilia, Poet, ap. Cic. Rab. Post. 2, 4 : artes, Ov. M. 15, 4/3. With inf.: amici, Ferre jugum pa- riter dolosi, Hor. Od. 1, 35, 28.— Poet. : taurus, i. e. Jupiter, changed into a bull, Hor. Od. 3, 27, 25 : incedis perignes Sup- positos cineri doloso, i. e. deceitful, treach- erous, id. ib. 2, 1, 8 ; cf numus, id. Pers. prol. 12. — Adv., dolose : Plaut. Ps. 4, 2, 4 ; True. 2, 5, 9 ; Cic. Off. 3, 15, 61.— Comp. and Sup., both here and in the Adj., do not occur. t dolus, i, ">• = 6d\os , like astutia and calliditas (cf. also the Hebr. rWTJ?, the Gr. rexvri, and the English craft), Orig,, A device, artifice ; hence, in the older, and esp. the jurid. lang., accompanied by the attributive malus, a standing expression for Guile, fraud, deceit : " doli vocabulum nunc tantum in malis utimur, apud anti- quos etiam in bonis rebus utebatur. Unde adhuc dicimus Sine dolo malo, nimirum quia solebat dici et bonus," Fest p. 53 : "in quibus ipsis (formulis) quum ex eo (so. Aquillio) quaereretur, quid esset Do- lus malus ? respondebat ; quum esset aliud simulatum, aliud actum," Cic. Off. 3, 14, 60 ; cf. id. Top. 9 fin., and N. D. 3, 30 : " Labeo sic definit : Dolum malum esse omnem calliditatem,fallaciam,mach- inationem ad circumveniendum, fallen- dum, decipiendum alterum adhibitam," Ulp. Dig. 4, 3, 1. So dolus malus, ace. to Cic. Oft. 3, 15, 61 ; 3, 24 ; Flacc. 30, 74 ; Att. 1, 1, 3 ; in a pub. law formula in Liv. 1, 24 ad fin., and 38, 11 ; Ter. Eun. 3, 3, 9 Don. ; Dig. 4, 3 tit : de dolo malo, and ib. 44, 4 tit. : de doli mali et metus ex- ceptione, et saep. Cf. Rein's Privatr. p. 439 and 504. — Far more freq. and quite class, (but rarely in Cic. ; cf., on the con- trary, fraus), 2. Without malus in the same signif., Guile, deceit, deception: ita omnes meos dolos, fallacias, Praestigias praestinxit commoditas patris, Pocta ap. Cic. N. D. 3, 29, 76 ; cf. huic quia bonae artes de- sunt, dolis atque fallaciis contendit, Sail. C. 11, 2 : aliquem ductare dolis, Plaut. Capt. 3, 4, 109 ; so consuere, id. Amphit 1, 1, 211 : versare, Virg. A. 2, 62 : nectere, Liv. 27, 28 init., et saep. : nam doli non doli sunt, nisi astu colas, Plaut Capt. 2, 1, 30 ; bo coupled with astu, Suet Tib. 65; Virg. A. 11, 704 ; cf. coupled with astutia, Sail. C. 26, 2 : per sycophantiam atque per doctos dolos, Plaut. Ps. 1, 5, 70 ; cf. ib. 113; and per dolum atque insidias, Caes. B. G. 4, 13, 1, and with this last cf. magis virtute quam dolo contendere, aut insi- diis niti, id. ib. 1, 13, 6 : tempus atque oc- casionem frnudis ac doli quaererc, id. B. DOMI C. 2, 14, 1 ; eo coupled with fraus, Liv. 1, 53 : consilio etiam additus dolus, id. 1, 11 : per dolum ac proditionem, id. 2, 3 : dolis instructus et arte Pe'.asga, Virg. A. 2, 152, et saep. : subterranei = euniculi, Flor. 1, 12, 9; Lucr. 3, 742; cf. id. 5, 856 and 861. — Dolus personified as a deity, Val. Fl. 2, 205. t QOina, atis, n. = <5w//<3, A roof (eccL Lat.), Hier. Ep. 106, no. 63 ; 58, no. 11 ; Vulg. Matth. 10, 27. domablliS) e . ad j. [domo] That ma$ be tamed, tamable (a poet, word) : Canta- ber, Hor. Od. 4, 14, 41 ; Ov. M. 9, 253. domator, oris,- v. domitor, init. * domefactus, «. um [domo-facio] Tamed, subdued, transf. : tellus aratro, Petr. 99, 3. * domesticatim. adv. [domesticus] la the house, at home : apparare aliquid (opp. oblocare macellariis), Suet Caes. 26. domestice, a ^ v -< v - the foiig., ad fin. domesticus, a, um, adj. [domus] Of or belonging to the house : I. L i t. (so extremely seldom) : dico intra domesti- cos parietes, Cic. Deiot. 2, 5 : vestis, a garment to wear in the house, Cic. Fin. 2, 24; Suet. Aug. 73; Vitell. 8; Capitol. Anton. Pius 6, et al. : domesticus otior, i. e. at home, Hor. S. 1, 6, 128. — Far more freq. and quite class., II. Transf. : O/or belonging to one's family ; domestic, familiar, household : A. i" e en - : > n luctu domestico, Cic. Vatin. 13 ; cf. Ov. M. 13, 578, and moe- ror, Suet. Calig. 5 : domesticis praeceptis truditus, Cic. Rep. 1, 22 fin. ; cf. domes- ticus usus et consuetudo cum aliquo, id. Rose. Am. 6 ; so usus, Quint 4 prooem. J 1 ; cf. Ov. Pont. 4, 3, 15 : homo prope domesticus, Cic. Fam. 7, 14 ; cf. praedo- nes (coupled with hospites and amici), id. Rose. Am. 6 : mala, id. Sest. 45, 97 ; cf. clades (coupled with avunculus ab- sumptus), Liv. 9, 17 : exempla, id. 37, 25 ; Quint. 9, 3, 73 : religio, Suet. Claud. 12 : convivium, id. ib. 44, et saep. 2. Subst, domestici, orum, m., The members of a familu, inmates of a house- hold, Cic. Rab. Post 2, 4; Liv. 1, 42; Suet. Aug. 89 ; 78 ; Claud. 9 ; Tit. 8, et al. Also family domestics, household slaves, Suet. Oth. 10 ; and for the escort, retinue of a person, Cod. Theod. 1, 12, 3 ; Cod. Just 12, 7 ; cf. milites, i. e. body-guard, Vopisc. Numer. 13. B. In par tic, opp. to what is foreign or public: Domestic, native; private: id ita esse ex domestico judicio atque animi conscientia intelligebant. Caes. B. C. 3, 60, 2 Held, and Moeb. ; cf. Furiae, Cic. Rose. Am. 24, 67 ; and copiae rei frumentariae, Caes. B. G. 2, 10, 4 : si Buperavissent vel domesticis opibus vel externis auxiliis, Caes. B. C. 2, 5 fin. ; cf. externa luben- tius in tali re quam domestica recordor, Cic. Off. 2, 8 : non esse transmarinis nee importotis artibus eruditus, sed genuinis domesticisque virtutibus, id. Rep. 2, 15 fin. ; cf. mos, opp. adventicia doctrina, id. ib. 3, 3 Mos. ; and insolens domesticarum rcrum fastidium, id. Fin. 1, 3 ad fin. : ali- enigenas domesticis anteferre, id. Fontej. 107m. : bellum, intestine, civil war, Caes. B. G. 5, 9, 4 ; cf. liostes, Cic. Vat 10, 25 : insidiae, coupled with intestinum scelus, id. Fam. 5, 2 ; and et intestinum mahiio, id. Verr. 2, 1, 15 : ac vernaculum crimen (opp. Romam de provincia apportatum), id. ib. 2, 3, 61 : facta celebrare, i. e. of their own country, Hor. A. P. 287, et saep.: res domesticas ac familiares, opp. rem publi- cam, Cic. Tusc. 1, 1, 2 ; cf. domeshca et publica, id. Fam. 5, 13, 4, and Liv. 1, 1 ad Jin. : ut vestitum, sic sententiam ha- beas aliam domesticam, aliam forensem, Cic. Fin. 2, 24 ; cf. id. Or. 43 fin. ; and fo- ris clarOs domestica destruebat infamia, Plin. Pan. 83, 4 : in rebus privatis ac do- mesticis, Quint. 2, 21, 4, et saep. Adv. domestic e, At home, privately (late Lat.) : et secrete, Tert Pall. 4 : con- fectus libellus, Symm. Ep. 10, 36 ad fin domicilium- "> "• [id-] A habitation, dwelling, abode (freq. and quite class.), Plaut. Mil. 2, 5, 41 ; Cic. Arch. 4, 9 ; N. D. 2, 60; Rep. 1, 13; 26; 2, 19; Verr. 2, 2, 3 ; Brut. 73 ad fin. ; Caes. B. G. 1, 30, 3 ; 1, 31, 14 ; 2, 29 Jin. ; 0, 30, 3 ; B. C. 1. 86, DOMI 3; 3, 112, 3, et saep.— H. Trop. (esp. freq. in Cic.) : nulla alia in civitate, nisi in qua populi potestas summa est, ullurn domicilium libertas habet, Cic. Rep. 1,31: Capuae, in domicilio superbiae collocati, id. Agr. 2, 35 ad fin. ; so honestissimum senectutis (Lacedaemo), id. de Sen. 18, 63 : imperii et gloriae (Roma), id. de Or. 1, 23; of. gloriae, id. Ball). 5, 13: mentis, id. N. D. 1, 27, 70 ; cf. Vellei. 2, 69, 4 : im- probissimorum sermonum domicilium in auribus alicujus collocare, Cic. Pis. 31, 76 : cui verbo (sc. fideliter) domicilium e6t proprium in officio, id. Fam. 16, 17. domicoenium, ii, «. [domus-coena] Household-, i. e. homely fare, pern, only Mart. 5, 78 and 12, 77. Domiducus, >■ «<■■ an um, v. Domitius and Domitianus, i. 2. Domitianus. i, ™-, T. Flavins — . A well-known Roman emperor ,* v. his lite in Suet and Aur. Vict By him was con- structed the Via Domitiana, a road strik- ing off from the Via Appia, and running from Sinuessa to Puteoli, Stat. S. 4 praef. id. ib. 4, 3 : mensis, i. e. October, in which the Emperor Domitian was born, Suet. Dom. 13. Domitius, a, um, adj. The appella- tion of a Roman gens. So Cn. Domitius, censor 638 A.U.C., who conquered the Al- lobrogi, Cic. Verr. 2, 1, 55 ; Clu. 42; Fon- tej. 12 ; and after whom, perhaps, tans named the Domitia Via, in Gaul, id. ib. 4. Cn. Domitius Aenobarbus, from whom is the Lex Domitia de sacerdotiis, 649 A.U.C, Cic. Agr. 2, 7. L. Domitius Aenobarbus, consul 699 A.U.C, and general of Pompcy in the civil war Cic Att 118 1 Mil 8 Caes. B. G. 5, 1 ; B. C. 1, 6 ; 15 sq. ; 2, 18 sq. Hence Domitiani milites, Caes. B. C. 1, 16 ; 22 ; 23 ; 25 ; 3, 36. Cn. Domitius Calvinus, consul 700 A.U.C, Cic. Deiot 5; Coel. 13; Sest. 53; Q. Fr. 2, 13, e« saep. domitOj are, v. intens. a. [domo] To tame, break in (very rare ; perh. first used by Virg.) : boves, Virg. G. 1, 285 : qua- drupedum omne genus, Manil. 4, 234 : el- ephantos, Plin. 8, 8, 8. Poet : currus, i. e. a team, Virg. A. 7, 163. domitor (also post-class, domator, Pseudo-Tib. 4, 1, 116 ; Amm. 21, 5), oris, m. [domo] A tamer, breaker (rare, but quite class.) : equorum, Cic. Off. 1, 26, 90 ; so Virg. A. 7, 189 ; 651 ; 691 ; 9, 523 ; 12, 128; 550; Inscr. Orell. no. 4179. — 2. Transf., A subduer, vanquisher, con- queror: vexator furoris, domitor armo- rum, Cic. Mil. 13 etd fin. ,- cf. belli exter- ni, Tac. H. 2,76 fin. : Persarum (coupled with victor), Cic. Rep. 1. 3 : cf. Hispaniae Galliaeque, Liv. 21, 43 ; and Trojae, Hor. Ep. 1, 2, 19 : maris (Neptunus), Virg. A. 5, 799 ; cf. freti Tiphys, Sen. Med. 2 : ac frenator infinitae potestatis (animus), Plin. 499 DOMU Pan. 55, 9 ; cf. curarum (somnus), Sen. A gam. 75. ddmitriX; «eta, /. [domitor] She who tames, subdues (very rare) : equorum Epi- daurus, Virg. G. 3, 44 ; cf. ferarvm do- mitricem dianam, Inscr. Orell. no. 1447; and poet, ferarum clava (Herculis), Ov. Her. 9, 117. — 2. Transf. : rerum omni- um (ferrum), Plin. 36, 16, 25. domitura, ae, /. [domo] A taming, breaking (very rare) : bourn, Col. 6, 2, 1 ; Plin. 8, 45, 70, § 179. 1. domitUSi a . um, Part., from domo. * 2. ddmitUS) us > m - [domo] A tam- ing : quadrupedum, Cic. N. D. 2, 60, 151. t domnaedlUS; "> '"■ [dominus-ae- des] A landlord, Jnscr. Orell. no. 4787; cf. Marini Atti 2, p. 644. t domnicus. v - dominicus. I domnifundaj ae, /. [domina-fun- dus] A landlady, Inscr. Orell. no. 4584. + domnipraedia. ae, /. [domina- praeduml A landlady, Inscr. Orell. no. 104. X domnus. v. dominus, init. ildmO) ui, itum (also domavi, Poeta ap. Charis. p. 252 P. ; and domata, Petr. 74, 14), 1. v. a. [kindr. with Sanaa (*and the Eng. to tame)] To tame, to break (quite class.; not in Caes.). — 1. Lit.: boves, Var. R R. 1, 20, 2 ; Plaut. Pers. 2, 3, 7 ; 13 ; Petr. 53, 2 : et condocefacere feras beluas, Cic. N. D. 2, 64, 161 ; cf. id. Rep. 2, 40 ; Off. 2, 4, 14 ; Plaut. True. 2, 2, 64 : pecus, Sail. J. 75, 4 : vitulos, Virg. G. 3, 164 : elephantos, Plin. 8, 8, 8 (re- peatedly), et saep. : asinum ad aliquid, Var. R. R. 2, 6, 4 ; cf. boves aratro, Col. 6, 22,1. — H, T ransf., To subdue, vanquish, overcome, conquer: quas nationes nemo ■umquam rait, quin frangi domarique cu- peret, Cic. Prov. Cons. 13, ad fin. ; so of subduing, subjugating an enemy, id. ib. § 32 ; Fontej. 1, 2 ; Liv. 7, 32 ; Tac. Agr. 13; 24 ; Hor. Od. 1, 12, 54 ; 2, 12, 6 ; 3, 8," 22 : 4, 8, 18, et saep. ; cf. poet. : quae te cumque domat Venus, Hor. Od. 1, 27, 14 : acrior ilium Cura domat, Virg. G. 3, 539 ; and illos longa domant inopi jejunia victu, Ov. M. 1, 312 : terram rastris, Virg. A. 9, 608 : ferrum igne, Plin. 36, 27, 68 ; cf. plurima sulphure, id. 35, 15, 50 : vim fluminis, Liv. 21, 30 ; cf. impetus flumi- uum, Plin. 36, 1, 1. Poet : uvam prae- lo, i. e. to press, Hor. Od. 1, 20, 9 : par- tem tergoris ferventibus undis, i. e. to boil soft, Ov. M. 8, 651 : impexos crines eerto ordine, Stat. Achill. 1, 328 : domitos habere oculos et manus, Plaut. Mil. 2, 6, 81 J cf. domitas habere libidines, coercere omnes cupiditates, Cic. de Or. 1, 43 fin. : virtus omnia domuerat, Sail. C. 7, 5 ; cf. horrida verba, Tib. 11, 5, 6 ; so avidum spiritum, Hor. Od. 2, 2, 9 : invidiam, id. Ep. 2, 1, 12 : iracundias, Plin. 37, 10, 54, et saep. domUltlO) onis, /. [domus-itio] A re- turning home (ante- and post-class.), Pac. and Lucil. in Non. 96, 2 sq. ; Att. ib. 357, 9 ; Poeta ap. Auct Her. 3, 21 ; App. M. 2, ad fin. ddmunculat ae, /. dim. fdomusj A small house (not ante-Aug.), Vitr. 6, 10 ; App. M. 4. p. 154 ; Val. Max. 4, 4, 8 ; Ulp. Dig. 47j 12, 3 fin. dotnuSj alternating between the 2d and 4th decl. (v. the follg.), /. [6o U os] A house, homo. Forms of the cases: a. S'mg. : (a) Nom. domus, Plaut. Am. 1, 1, 206 ; Bacch. 3, 1, 6 ; Men. 2, 3, 13, et al. ; Ter. Andr. 5, 3, 20 ; Eun. 5, 9, 8 ; 28, et al.; Cic. Lael. 27, 103; Rep. 1, 43; 3, 9. et saep — (fl) Gen., in the comic poets only domi : baud quod tui me neque do- mi distnedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5 : com- meminit domi, id. Trin. 4, 3, 20 ; cf. domi focique fac vicissim ut memineris, Ter. Eun. 4, 7, 45 : domi cupio (i. q. cupidus sum), Plaut. Trin. 4, 1, 22 Lind., ace. to Don. Ter. 1. 1. (Codd. et cdd. plurr. do- mum) : decora domi, Caecil. in Don. 1. 1. : conviva domi, Afran. in Non. 337, 23 ; cf. Neukirch Fab. tog. p. 266. But since Varro, domus, Var. L. L. 5, 33, 45 (twice); Catull. 64, 246: Virg. G. 4. 209; Aen. 1, 356 ; 4, 318 ; 645 ; 6, 27 ; 53 ; 81 ; 7, 371 ; Hor. S. 2, 5, 108 ; 2, 6, 88 ; Ov. M. 2, 737 ; 13, 525 ; Stat. S. 5, 2, 77 ; Suet Caes. 81 ; Aug. 5 ; 25 ; 65 ; 100 ; Tib. 14, et saep. The uncontr. form domuis, Var. in Non. 491, 22 ; and Nigidius, ace. to Gell. 4, 16, 500 DOMU 1 ; and quite alone stands the form do- mos, used by Augustus exclusively, ace. to Suet. Aug. 87,— (y) Dat. : domo, Cato R. R. 134, 2 ; 139 ; 141, 2 ; Hor. Ep. 1, 10, 13 : domui, Caes. B. C. 3, 112, 8 ; Quint. 1, 10, 32 ; 7, 1, 53 Spald. and Zumpt N. cr. ; Tac. H. 4, 68 ; Ov. M. 4, 66 ; Trist 1, 2, 101 ; 3, 12, 50 ; Pont. 1, 2, 108 ; 3, 1, 75 ; and contr. domu, Luer. 4, 999. — ($) Ace. domum, Plaut. Aul. prol. 3 ; Epid. 1, 2, 42 ; Bacch. 3, 3, 54, et al. ; Ter. Eun. 2, 3, 90 ; Hec. 2, 1, 24 ; Cic. Rep. 1, 39 ; 2, 5 ; 6, 19 ; 23 ; 26, et saep. Apoc. form do = <5u> (for dusua) : endo suam do, Enn. in Diom. p. 436 P. ; and in Aus. Idyll. 12, 18. —(e) Voc. domus, Enn. in Cic. Off. 1, 39, 139; Virg. A. 2, 241. — (Q Abl. usually domo, Plaut. Aul. 1, 2, 27 ; Cure. 1, 3, 53 ; Epid. 5, 2, 16 ; Merc. 2, 3, 61, et saep. ; Ter. Eun. 5, 5, 18 ; Ad. 4, 7, 29 ; Cic. Rep. 2, 4 ; Off. 1, 39, 139 (four times), et saep. : domu prob. only Plaut. Mil. 2, 1, 48, and Inscr. Grut. 599, 8.— b. Plur. : (a) Nom. only domus, Virg. G. 4, 481 ; Liv. 3, 32 ; Suet Nor. 38. — (/?) Gen. domorum, Lucr. 1, 355 ; 490 ; 2, 114 ; 191 ; 6, 223 ; 228 ; 561 ; 860 ; 952 ; Virg. G. 4, 159 ; Aen. 2, 445 ; 8, 98 ; 111, 882 ; 12, 132 ; Plin. 36, 13, 19 : domuum, Plin. 8, 57, 82 ; Tac. A. 3, 24 ; 6, 45 ; Juv. 3, 72,— (y) Dat. and abl. only domibus, Var. L. L. 5, 33, 44 ; Caes. B. G. 6, 11, 2 ; B. C. 3, 42 fin. ; Quint. 9, 4, 4 ; Tac. A. 3, 6 ; 6, 3 ; Hist. 1, 4 ; 1, 84 ; Germ. 46 ; Virg. G. 2, 443 ; Hor. Od. 1, 22, 22 ; Sat. 2, 6, 71, et saep.— (<5) Ace. usu- ally domos, Plaut Poen. 3, 6, 19 ; Lucr. 1, 19 ; 6, 241 ; Cic. Rep. 1, 13 (twice) ; Caes. B. G. 1, 30, 3 : B. C. 3, 82, 4 ; Sail. C. 12, 3 and 4 ; 20, 11 ; 51, 9 ; 52, 5 ; Virg. G. 1, 182; 2, 115; 209; 511; 4, 446, et saep. The MSS. often hesitate between domos and domus ; cf. Beier Cic. Off. 2, 18, 64 ; Drak. Liv. 3, 29, 5 ; Oud. Suet. Claud. 25. The form domus is certain, Att. in Gell. 14, 1, 34 ; and Quadrig. ib. 17, 2, 5. 2, Adverbial forms: a. Domi (also domui in some MSS. of Cic. Tusc. 1, 22, 51, and Mil. 7 ; also in the Ed. Venet. Caes. B. G. 1, 18, 6), At home, in the house, Plaut. Am. 2, 1, 12 ; 28 ; 46 ; 66, et saep. ; Ter. Andr. 3, 2, 34 ; 3, 4, 19 ; 4, 2, 31, et saep. ; Cic. Lael. 1, 2 ; Rep. 1, 13 ; 1, 39 ; Fin. 5. 15, 42, et saep. ; Virg. E. 3, 33 ; 7, 15 ; Hor. S. 1, 1, 67 ; 2, 3, 232 ; 2, 5, 31 ; Ep. 1, 5, 3 ; 1, 6, 44 ; 1, 19, 36, et saep. ; cf. opp. foris, Plaut. Capt. 1, 2, 33 ; Cist. 2, I, 2 ; Merc. 3, 4, 2 (twice) ; Cic. Phil. 2, II, 26; Sail. C. 52, 21, et saep.: meae domi, Plaut Aul. 3, 2, 18 ; Cure. 4, 2, 32; Epid. 3, 4, 63 ; Most. 1, 3, 34 ; Mil. 2, 2, 3 ; 3, 1, 144 ; Ter. Hec. 2. 2, 15 ; and in the order domi meae, Cato in Charis. p. 101 P. ; Plaut. Epid. 4, 1, 36 ; Cic. Fam. 10, 25 fin. ; 13, 69 : tuae domi, id. ib. 4, 7, 4 : suae domi, Plaut. Pers. 4, 3, 43 ; and in the order domi suae, Plaut. True. 2, 6, 50 ; Var. L. L. 9, 41, 144 ; Cic. Mil. 7 ; Caecin. 4, 10 ; Quint. 1, 1, 22, et al. : nostrae do- mi, Plaut. Men. 2, 3, 9 ; Poen. 4, 2, 16 ; True. 2, 2, 6 ; Cic. Tusc. 5, 39 ; and in the order domi nostrae, Plaut. Most. 4, 1, 18 ; Cic. Verr. 2, 2, 2 : alienae domi, Cic. Tusc. 1, 22, 51 ; Fam. 4, 7, 4 : domi Cae- saris, Cic. Att. 1, 12, 3 ; 2, 7, 3 Orell. JV. cr. : istius domi (educatus), id. Quint. 5, 21 ; cf. domi illius (fuisti), id. Div. in Cae- cil. 18 ; and cujus domi (fueras, molitus est, nascuntur), id. Verr. 2, 5, 42 ; Phil. 2, 19, 48 ; Fam. 9, 3 fin. — b. Domum, Home- ward, to the house, Plaut. Am. 1, 1, 40 ; 106 ; 294 ; 2, 1, 55, et saep. ; Ter. Andr. 1, 5, 20 ; 3, 4,- 15 ; 5, 6, 14 ; Eun. 1, 2, 125, et saep. ; Cic. Lael. 3, 12 ; Verr. 1, 9, 25 ; Acad. 1, 3 ; Fam. 11, 27, 5, et saep. ; Virg. E. 1, 36 ; 4, 21 ; 7, 44 ; 8, 68 sq. ; 10, 77, et saep. : domum meam, Cic. Att. 1, 1, 3 ; Fam. 9, 19 : domum suam, Plaut. Am. 2, 2, 31 ; Cic. Rep. 1, 14 ; 2, 9 ; Rose. Am. 18 fin. ; Pis. 7, 16 ; Arch. 3, 5 ; Caes. B. G. 2, 10, 4, et al. : domum regiam (com- portant), Sail. J. 76 ad fin. : Pomponii do- mum (venisse), Cic. Off. 3, 31, 112; so domum Roscii, id. Rose. Com. 9, 26 ; and cujusdam hominis nobilis domum, id. Or. in Toga cand. p. 521 ed. Orell.— In the plur. : domos, Liv. 3, 5 ; 27, 51 ; 34, 45 ; 39, 16 ; 44, 45, et al. : domos nos- tras, Plaut. Poen. 3, G, 19 : domos suas, Sail. J. 66, 3 ; and in the order suas do- \ DOMU mos, Liv. 2, 7. — Sometimes also with in c. ace. : rex in domum se recepit, Liv. 44, 45 : in domos atque in tecta refugere, id. 26, 10 : cur non introeo in nostram do- mum ? Plaut. Am. 1, 1, 253 ; so id. Capt. 4, 4, 3 : venisse in M. Laecae domum, Cic. Cat. 1, 4 ; cf. Caes. B. C. 2, 18, 2 ; and Vesp. 5. — c. Domo : (a) From home, out of the house, Plaut. Am. 1, 3, 4 ; Epid. 1, 1, 44 ; Stich. 1, 1, 29 ; Trin. 4, 3, 3 ; Mil. 4, 2, 7, et saep. ; Ter. Eun. 4, 3, 19 ; 4, 6, 15; Phorm. 4, 1, 20; Cic. Rep. 1, 12; Flacc. 6, 14 ; Or. 26, 89 ; Fam. 9, 5, et saep. — (/3) For domi, At home, in the house (so rarely, and perh. not Ciceron.) : haec ubi domo nascuntur, Var. R. R. 1, 8, 2 : domo se tenere, Nep. Epam. 10, 3 (so too Pseudo-Cic. Horn. 3, 6, and in Senat 11, 29) : domo abditus, Suet. Caes. 20 : tabulae domo asservantur. App. Apol. p. 541.— And sometimes with in c. abl. : in domo furtum factum ab eo, qui domi fuit, Quint. 5, 10, 16 : rem quam e villa mea surripuit, in domo mea ponat, Sen. Const, sap. 7 med. : in domo sua facere mysteria, Nep. Alcib. 3 fin. : quid illuc clamoris ob- secro in nostra domo est 1 Plaut Casin. 3, 4, 29 ; so id. Pseud. 1, 1, 82 ; Sen. Con- sol, ad Marc. 26 : educatus in domo Peri- cli, Nep. Alcib. 2; so in domo ejus, id. Lys. 3, 5 ; Tac. A. 4, 21. 3, In colloq. lang., domi habere aliquid, To have a thing at home, i. e. to have it about one, to be provided with it, to have or know it one's self: domi habet animum falsiloquum . . . Domi dolos, domi delenifica facta, domi fallacias, Plaut. Mil. 2, 2, 36 sq. : domi habuit unde di6ceret, Ter. Ad. 3, 3, 59 Ruhnk. In a like sense : id quidem domi est, Cic. Att. 10, 14, 2 ; cf. also Plaut. True. 2, 5, 4 ; and sed quid ego nunc haec ad te, cujus domi nascuntur ? yXuvK' us 'A0/}i/as, Cic. Fam. 9, 3 fin. B. Poet transf., of Any sort of building or abode. So of the labyrinth, Virg. A. 6, 27 ; of a sacred grotto, id. ib. 6, 81 ; of the abode of the gods, id. ib. 10, 1 ; 101 ; Ov. M. 4, 736 ; 6, 269, et al. ; of the winds, Virg. G. 1. 371 ; Ov. M. 1, 279 ; of animals, Virg. G. 2, 209 ; Aen. 5, 214 ; 8, 235 ; Stat. Th. 1, 367 ; of Danae's pris- on, Prop. 2, 20, 12 Kuin. ; of the tomb : marmorea, Tib. 3, 2, 22 ; the same, domvs aeterna, Inscr. Orell. no. 1174 ; 4525 sq. : aeternalis, ib. no. 4518 (cf. in Heb. Dli^n n'3 for the grave, Eccl. 12, 5) ; and certa, ib. no. 4850 ; of the body, as the dwelling of the soul, Ov. M. 15, 159 ; 458, et saep. II, Meton., 1, In a wider sense: One's native place, country, home: M. Su. Siculus sum Syracusanus. M. So. Ea domus et patria est mibi, Plaut. Men. 5, 9, 10; so coupled with patria, id. Merc. 3, 4, 68 ; Virg. A. 7. 122 ; also with patria as an adj., Plaut. Merc. 5, 1, 2; Ov. M. 11, 269; cf. also Plaut. Mil. 2, 5. 41 ; Virg. A. 5, 638; 3, 85; 8, 39 ; Ov. M. 13, 227; 7, 399 ; 9, 410, et al. : domi aetatem agere, opp. patria" procid, Enn. in Cic. Fam. 7, 6 ; cf. Plaut. Ps. 4, 7, 75 ; so id. True. 2, 6, 50 ; Capt. 2, 1, 3 ; 3, 4, 11 ; Poen. 5, 2, 6 ; Caes. B. G. 1, 18, 6 ; 1, 20, 2 ; 1, 28, 3 ; 4, 1, 4 sq. ; 7, 4, 8 ; 7, 39, 1 ; Cic. Verr. 2, 1, 17 ; Q Fr. 2, 14 ad fin. ; Sail. C. 17, 4 ; Jug. 8, 1; 79 ire.; Auct. B. Alex. 26, 1, et saep. : legiones reveniunt domum, Plaut. Am. 1, 1, 33 ; so id. ib. 52 ; Epid. 2, 2, 22 ; Cic. Fam. 7, 5; 17 ; 30 ; Caes. B. C. 1, 34, 3 Oud. N. cr. ; Liv. 23, 20, et al. : ut (Gal- li) domo emigrent, Caes. B. G. 1, 31, 14 : qui genus ? unde domo 1 Virg. A. 8, 114 ; so id. ib. 10, 183. — Hence the phrases belli domique, and domi militiaeque, in war and peace, v. bellum and militia ; and cf. noster populus in pace et domi impc- rat . . . in bello sic paret, ut, etc., Cic. Rep. 1, 40. 2, A household, family, race (cf. the Gr. ohos, and the Hcbr. JV3, v. Gesen. Lex. s. h. v. no. 7) : domus te nostra tota salu- tat, Cic. Att. 4, 12; so id. Fam. 13, 46; Liv. 3, 32; Quint. 7, 1, 53 (twice); 3, 6, 99 ; Tac. A. 3, 55 ; Agr. 19 ; Suet Aug. 25 ; 58, 65 ; Virg. A. 1, 284 ; 3, 97 ; 7, 371 ; 9, 448 ; 12, 59 ; Hor. Od. 1, 6, 8 ; 3, 6, 26 ; 3, 6, 18, ct saep. — Hence, b. In philos. lang.. DONE A philosophical school, sect, Cic. Acad. 1, 4 ; Sen. Ep. 29 ad fin. ; Ben. 5, 15 Gron. donabilis. e. adj. [dono] That de- serves to be presented with, trop. : Plaut. Rud. 3, 2, 40. donarium. "> «■ [donum] The place in a temple where the votive offerings were kept, a temple treasnre-ciianibcr (pern, not nnte-Aug.), Luc. 9, 51fi ; App. M. 1, p. 221. — II Me ton., X. A temple, sanctuary, altar, Virg. G. 3, 533 Serv. ; Ov. F. 3, 335; Am. 2, 13, 13.— 2, The votive offering it- self, Liv. 42, 28 ; Gell. 2, 10, 3 ; Aur. Vict. Caes. 35. * donaticus. a, um, adj. [dono] Giv- en as aprcscnt, presented : hastae, Cato in Fcst. S. V. OPTIONATUS, p. 195 : " DONAT- icae coronae dictae, quod his victores in ludis donabantur, Fest. p. 52. ddnatlO; 6 n i s > /• [id-] A presenting, a donation, in abstr. and concr., Cic. Phil. 4, 4, 9 ; Verr. 2, 3, 80 ; Opt. gen. 7, 19 ; Rose. Am. 9 ; Just. Inst 2, 7 : de donationibus ; the same title appears in Dig. 39, 5 and 6 ; Cod. Just. 5, 3; 16; 8, 54; 55; 57. Cf. Rein's Privatr. p. 202 sq., and 340. donatlvum. i. n. [id.] A largess, do- native given by the emperor to the sol- diers (v. congiarium, no. 2), Suet. Calig. 46; Galb. 16; 17; 20; Dom. 2; Tac. H. 1, 18; 21 fin.; 2, 82; 94; 4, 19; 36; 58, ct al. ; opp. congiarium, Plin. Pan. 25, 2 Schwarz. ; Tac. A. 12, 41 ; 14, 11 ; Suet. Ner. 7 ; Lampr. Alex. Sev. 26. — Adject. : Inscr. Grut. 421, 1. donator» oris, m. [id.] A giver, donor (post- Aug. ; in the jurists very freq.), Paul. Dig. 42, ], 49; Ulp. ib. 39, 5, 18; 19; Just Inst. 2, 7, § 2; Cod. Just 8, 54, 1, et saep. ; Sen. Hippol. 1217. donatriX) lc i°. /• [donator] She who gives, a female donor, Cod. Just. 8, 54, 20 ; Prud. ot£0. 11, 191. DdnatUS) i. m - 1. Aelius — , A cele- brated Roman grammarian of the fourth century of our era, teacher of Jerome (*and commentator on Terence) ; cf. Baehr's Lit. Gesch. p. 533 sq., and 68. — 2. Tiberius Claudius — , A commentator on Virgil, later than the preceding; cf. Baehr's Lit. Gesch. p. 91. t ddnaX; acis. m. = 6Cvn\, 1. A sort of reed or cane, Cyprus-reed, Plin. 16, 36, 66; 24, 11, 50; 32, 10, 52.-2. A sea-fish, Plin. 32, 11, 53 ad fin. donee. c <"'i- [contr. from donicum. which has the same meaning, but is only- ante- and post-class. : donicum, Liv. Andr., Cato and Plaut. in Charis. p. 178 P. ; Cato R. R. 146, 2 ; 149, 2 ; 161, 3 ; Plaut. Aul. 1, 1, 19 ; Capt 2, 2, 89 ; Most 1, 2, 34 ; Pseud. 4, 7, 72; True. 1,1, 18; Frgm. ap. Prise, p. 692 P. ; very dub. Nep. Bam. 1, 4. In the Inscr. of Orel], no. 4370 doni- «vies is i. q. donique is, and the former i. q. donicum] denotes the relation of two actions to each other with regard to time, 1. Cotemporaneously, with respect to the end of the action; or, 2. In im- mediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases (consequently synonymous with dum. no. I. B, and II.) : Eng., As long as or until (in the ante-class, and since the Aug. period very freq. ; but very rare in Cic. ; and in Caes. not at all). I. As long as, while (so perh. not till the Aug. per.), (a) c. indie.: neque dul- ces amores Sperne puer, Donee virenti canities abest, Hor. Od. 1, 9, 17 : donee gratus eram tibi, etc. . . . Persarum vigui rege beatior . . . Donee non alia magis Ar- sisti, etc. . . . Romana vicui clarior Ilia, id. ib. 3, 9, 1 and 5; so Ov.'Tr. 1, 1, 53; Liv. 2, 49 ; 6, 13 ; Tac. A. 14, 50 ; Hist 4, 12 ; Or. 8 ; 40, et al. : donee eris felix, multos numerabis amicos, Ov. Tr. 1, 9, 5. — (/3) c. conj. : (elephauti) nihil sane trepidabant, donee continenti velut ponte agerentur, Liv. 21, 28 ad fin. ; Tac. A. 1, 51 : edixit ne quis militis, donee in castris esset, bona possideret, etc.. Liv. 2, 24 ; so in oblique construction, id. 4, 2 ; 60 ; 21. 10 ; 25, 11 , 27, 38; 34, 23; Tac. A. 15, 64, et al. Cf. Hand Turs: II. p. 291-299. H Until, till at length (so in all peri- ods) : (a) c. indie, (cf. Zumpt Gr. § 575) : Plaut Bac. 4, 4. 106 : haud desinam, do- nee perfecero hoc, Ter. Ph. 2, 3, 73 ; cf. DONO | ib. 4, 1, 24 : hie jam tercentum totos reg^- nabitur annos . . . regina sacerdos gemi- nam partu dabit Ilia prolem, Virg. A. 1, 273; id. Georg. 4, 413, et saep. : neque crcdebam Donee Soeia fecit sibi uti cre- derem, Plaut Am. 2, 1. 51 ; so c. perfi, Lucr. 2, 1130; 5, 686; 706; Liv. Praef. ; 3, 48; 23, 31 ; 45, 6; Prop. 1, 9, 29; Virg. E. 6, 85 ; Aen. 2, 630 ; 6, 745 ; Hor. S. 1, 3, 103 ; Ep. 1, 10, 35. et saep. : socii con- surgere tonsis . . . Donee rostra tenent siccum, etc., Virg. A. 10, 301; cf. id. ib. 268 ; Val. Fl. 8, 290; Liv. 1, Mfin. ; cf. id. 4, 34 ; Hor. S. 1, 5, 21 ; and Virg. G. 3, 558,— (j3) c. conj. : Hor. Ep. 1, 18, 63 ; so in the praes., Quint. l,i., 33 ; Tac. A. 2, 6 ; Hist. 5, 6; Germ. 1; 20; 21; 31; 35, et al.; in the imperf, Virg. A. 11, 860; Sen. Ep. 70 ; Quint. 11, 3, 6 ; Tac. H. 1, 13 ; 46 ; 2, 8 ; 49 ; Agr. 19/«. ; Plin. Ep. 9, 33, 6 : trepidntioni8 aliquanrum edebant, donee quietem ipse timor fecisset, Liv. 21, 28 ad fin. ; so in the plusquamperf, id. 47, 7 ; Auct B. Air. 18, 4; 31/«. — (y) Ellipt without a verb : neque quisquam homi- nem conspicatu'st donee in navi super, Plaut. Merc. 1, 2, 82 ; cf. in follg. no. b, y. b. With usque, usque adeo, usque eo, eo usque, in tantum.— (u) c. indie. : ibi odorans usque donee persecutes volpem ero vestigiis, Plaut. Mil. 2, 2, 114 ; so id. Rud. 3, 4, 11 ; Ter. Ad. 4, 6, 6: id aliquo- ties in die facito usque adeo donee sal desiverit tabescere biduum, Cato R. R. 88, 1 ; so id. ib. § 2 ; Plaut. Cist. 2, 3, 40 ; Ter. Andr. 4, 1, 38 : usque eo timui, ne, etc. . . . donee ad rejicieudos judices venimus, Cic. Verr. 2, 1, 6 Jin. : eo usque me vivere vultis, donee haud ambiguum regem mea morte faciam, Liv. 40, 8 ad fin. : (humum) in tantum depriniere, donee altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9. — (j3) c. conj. : usque Sessuri, donee cantor " Vos plaudite" dicat, Hor. A. P. 155 : ni istunc mvitassitis Usque adeo, donee, qua doraum abeat nesciat Peristis ambo, Plaut. Rud. 3, 5, 32 : lit usque eo locum obtine- renr, donee ab hoste missum telum ad se pervenirct, Auct. B. Afr. 31, 1 : nee eo us- que trahatur spiritus donee deficiat, Quint. 11, 3, 53. — (y) Ellipt. without a verb : us- que illud visum est Pamphilo neutiquam grave, Donee jam in ipsis nuptiis, Ter. Hec. 1, 2, 51 ; cf. above, no. a, y. 2. in partic., in negative proposi- tions, to indicate that something is not to be done or take place before the end of a certain period ; Eng., Till,until: me hel- lo e tanto digressuni et caede recenti At- trectare nctas, donee me flumine vivo Abluero, Virg. A. 2, 720 ; cf. Hor. Od. 3. 5, 45 ; Liv. 1, 39 ; Tac. A. 2, 82 ; so too with donicum, Plaut Aul. 1, 1, 19 ; Most. I, 2, 35. donicum* conj., v. prec. art., ad init. * ddnificO; are, v - "• [donum-facio] To make presents, Hyg. Fab. 112. ddllO. avi, atum, 1. v. a. [donum] J. To give one something as a present ; to present, bestow ; to grant, vouchsafe, con- fer (freq. and quite class.). A. In gen. : donavi ei, quae voluit, quae postulavit : te quoque ei dono dedi, Plaut. Mil. 4, 5, 5 ; cf. id. Poen. 2, 23 : non pauca suis adjutoribus large etfuseque donabat Cic. Rose. Am. 8 fin. : munera ista civibus tuis, id. Tusc. 5, 32, 90 : prae- dam militibus, Caes. B. G. 7, 11 fin. : ca- tenam ex voto Laribus, Hor. S. 1, 5, 65, et saep. : alieui nou unius diei gratulatio- nem, sed aeternitatem immortalitatem- que, Cic. Pis. 3, 7 : studiis temporum velut subseciva. Quint 1, 12, 13 : alieui gaudia, Hor. Od. 3, 6, 27 : (cadus) Spes donare novas largus, id. ib. 4, 12, 19 : ux- orem cum dote fidemque, etc., regina pe- cunia donat id. Ep. 1, 6, 37 ; Ov. Am. 1, 3, 12 : (aurae) Omnia (mandata) discer- punt et nubibus irrita donant, Virg. A. 9, 313, et saep. — (/3) c. inf. (poet.) : divinare etenim magnus mihi donat Apollo, Hor. S. 2, 5, 60 ; so id. Od. 1, 31, 18 : huic lori- cam Donat habere viro, Virg. A. 5, 262 (ace. to the Gr. Soikcv 1-7701' ayctv, Horn. II. uV, 612) ; cf. infra, no. II. /?. 2. Trop. : To give up, sacrifice any thing to any one (cf. condono, no. A, 2) : amicitias reipublicae, Cic. Fam. 5, 4, 2 ; so iram patriae, Sil. 15, 603. Doai B. i n partic. : To remit, forgive to one a debt, an obligation. — X. Lit: mer- cedes habitationum annuas conductori- bus donavit, Caes. B. C. 3, 21, 1 : eausam illi, Just 32, 2, 4 : legem, i. e. actionem lege datam, to give up, resign, Petr. poet. 18. 6 ; for which negotium (coupled with componere), Suet. Calig. 40. — 2. Trop. for the more usual condonare : To for- give, pardon an offence or him that com mitted it, for another's sake (so perh. not ante-Aug.) : culpa gravis precibus donH- tur saepe suorum, Ov. Pont 2, 7, 51 : noxae damnatus donatur populo Roma- no, donatur tribuniciae potestati, Liv. 8, 35 ; cf. id. 2, 35-; so cum vobis, Petr. 30, 11 : patrem filio, Just 32, 25 ; id. 38, 6. II. Aliquem aliqua re, To present one with any thing (also quite class, and very freq.) : donig plurimis donatus, Plaut. Am. prol. 137 ; cf id. Stich. 5, 2, 8 ; and Caes. B. C. 53 fin.; so donare aliquem patera, Plaut. Am. 2, 2, 131 ; 134 ; 139 : aliquem anulo aureo, Cic. Verr. 2, 3, 80 : aliquem civitate, id. Arch. 3, 5 ; Caes. B. G. 1, 47, 4 : aliquem laurea Apollinari, Hor. Od. 4, 2, 9, et saep. : meritos in proeliis more militiae donat Sail. J. 54, 1 ; cf. id. ib. 8, 2, et saep. — (ji) Ante-class. : aliquem ali- quid (cf. condono, no. II.) ; egon te pro hoc nuncio quid donem ? Ter. Hec. 5, 4, 9. So c. inf. (cf. supra, no. I. /3) : Venus quem pulcra dearum Fari donavit divi- num pectus habere, Enn. Ann. 1, 32. donum i i. n. [do] A gift, present. Plaut. Am. prol. 138 sq. ; 1, 3, 36-40 ; Most. 1, 3, 27 sq. ; Mil. 4, 2, 26 ; True. 2, 6, 63 ; Cic. Clu. 9 ad fin. ; Tusc. 5, 7, 20 ; Lael. 15, 55, et saep. : dona mittunt et mune- ra, Plaut. Mil. 3, 1, 121 ; 60 coupled with munus, id. Cist 1, 1, 95 ; Cic. Clu. 24, 66 ; Arch. 8, 18 ; de Or. 2, 71 ; de Sen. 12, 40 ; Ulp. Dig. 38, 1, 7; Paul. ib. 37; valens ib. 47 ; Ov. A. A. 3, 654, et al. : ultima or suprema dona, the last honors, funeral rites, obsequies, Ov. Her. 7, 192 ; Am. 3, 9, 50 ; Val. Fl. 2, 471 ; Sen. Hippol. 1273.— 2. In partic, A present brought to a de- ity, a votive offering, sacrifice, Plaut. Rud. prol. 23 ; Lucr. 4, 1233 ; 6, 753 ; Cic. Rep. 2, 24 fin. ; Liv. 2, 23 ; 5, 25; 7, 38 ; Virg. A. 3, «9, et saep. Ddnusai ae. /. A small island in the Aegean Sea, east of Naxos, now Denusn, Mel. 2, 7, 11 (where the usual reading is Dionysia) ; Plin. 4, 12, 23 ; Virg. A. 3, 125 ; Cir. 475 ; Tac. A. 4, 30 ; cf. Mann. Gr. p. 756. ! dorcas. adis (also dorca, ae, to., Grat. Cyn. 200), /. = copras, A gazelle, antelope, Antilope dorcas, L. ; Mart. 10, 65 ; 13, 98 (in Lucr. 4, 1157, written as Greek). DorceUSi ei. ni., boDKEVS (qs. gazelle- catcher), The name of one of Actaeon's hounds, Ov. M. 3, 210 ; Hyg. Fab. 181. DoreSj »>», m., Aopieis, The Dorians, Cic. Rep. 2, 4 ; Flacc. 27 ; their progen i- tor, Dorus, i, m., son of Hellen, Vitr. 4, 1 : or of Neptune, ace. to Serv. Virg. A. 2, 27. — II. Deriv., J, DoriCUSi a, um, adj., Doric : gens, Plin. 6, 2, 2 : genus (archi- tecturae), Vitr. 4, 6 : aedes, id. ib. : sym- metria, id. ib. : dicta, i. e. in the Doric di- alect. Quint 8, 3, 59 (al. Doi'ice dicta, so Suet. Tib. 56 ; Dorice Rhodii loquun- tur) ; hence also Dorici, those who speale Doric, Gell. 2, 26, 10.— b. Meton. for Grecian, Greek : castra, Virg. A. 2, 27 ; 6. 88 ; Prop. 2, 8. 32 ; Ov. Her. 16, 370 : nox, Val. Fl. 2, 573 : ignes, Sen. Agam. 611 : Ancon, Juv. 4, 40. — 2. DoriUS- a, um. adj.. Doric: carmen, Hor. Epod. 9, 6; cf. moduli, Plin. 7, 56, 57 ; and phthongus id. 2, 23, 20; and subst : tibicen Dorium canebat bellicosum, App. M. 10, p. 254. — 3, Ddricnscs. ium, m., The Dorians Just 2, 6, 16. — 4. Doris, idis, adj. f em. Doric : dialectos, Suet Tib. 56 : tellus, i e. Sicily. Sen. Here. fur. 81. — b. Subst. (a) A country in Hellas, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 7, 13: in Asia Minor, id. 5, 27, 29 sq.— (/3) A daughter ofOccanus, wife of Ner ens, and mother of fifty sea-nymphs, Ov. M. 2 11 ; 269 ; 13, 742 ; Hyg. Fab. praef— Me ton. for Sea, Virg. E. 10, 5 ; Ov. F. 4, 678; Stat. Silv. 3, 2, 89.— (y) A plant, called also Dseudanchusa and echios, Plin. 22, 20, 24. 501 DORY dormio, Iy i or ii, Itum, 4 (futur. dor- mibo, riaut Trin. 3, 2, 100: dormibit, Cato R. R. 5, 5), v. n. To sleep : t. Lit. : Pa. Quin tu is dormitum ? Ph. Dormio, ne occlamites, Plaut. Cure. 1, 3, 27 ; cf. so ire dormitum, id. Aul. 2, 4, 23 ; Most. 3, 2, 4 ; 16 ; Pseud. 2, 2, 70 ; Hor. S.'l, 5, 48 ; 1, 6, 119, et saep. ; cf. also dormitum di- mittitur, Hor. Kp. 1, 7, 73. — linpers. : mi- nimum dormitur in illo (lecto), Jut. 6, 269. — Proverb.: non omnibus dormio; " proverbium natum a Cipio quodam, qui Pararhencon dictus est, quod simularet dormientem, quo impunitius uxor ejus moecharetur ; ejus meminit Lucilius," Fest. p. 182 ; cf. also Cic. Fam. 7, 24 : in utramvis aurem dormire ; v. auris, no. 1. — b. Poet., in the Pass., of time: To be slept through, spent in sleep : nox est per- petua una dormienda, Catull. 5, 6 : tota mihi dormitur hieins, Mart. 13, 59. — 2. Pregn., of the sleep of death: quid si ego ilium tractim tangam ut dormiat? Plaut. Am. 1, 1, 157 ; cf. ib. 142, and the preceding passage from Catull. 5, 6 ; also Inscr. Orell. 4760 ; 4808.— H. Trop. : 1. To rest, be at ease, inactive : hoc vide ut donniunt pessuli pessumi, Plaut. Cure. 1, 2, 67 ; so Ter. Ad. 4, 5, 59 ; Cic. Verr. 2, 5, 70 ; Prop. 3, 6, 34 ; Juv. 2, 37 Rup. ; Mart. 10, 62. — 2, To be careless, uncon- cerned: uxorem duxit . . . et inde filiam Suscepit jam unam, dum tu dormis, Ter. Ph. 5, 8, 18 ; so Coel. in Cic. Fam. 8, 17. dormitator; oris, m. [dormito] A dreamer, stupid fellow, only Plaut. Trin. 4, 2, 20 and 142. dormitio, onis, /. [dormio] (only ante- and post-class.) A sleeping, Var. in Non. 100, 1 and 2. In the eccles. Fa- thers : Death, Tert. Patient. 9 ; Hier. Ep. 108, no. 15, et al. ; cf. also Inscr. Orell., no. 4461. dormito. avi, 1. v. intens. n. [id.] To be sleepy, to begin to sleep, fall asleep : J, Lit. : Plaut. Am. 2, 2, 175 ; id. Poen. 3. 6, 9 ; Trin. 1, 2, 133 ; Cic. Art. 2, 16 ; Div. 1, 28, 59 ; Hor. A. P. 105—2. Poet, transf. : sub aurora, jam dormitante lucerna, i. e. going out, Ov. Her. 19, 195.— H. Trop. : To be dreaming, sluggish, stupid : ad hoc diei tempus dormitasti in otio. Quin tu abs te socordiam omnem reice, etc., Plaut. Asin. 2, 1, 5 ; so id. Epid. 1, 2, 59 ; Bacch. 2, 3, 6 ; Trin. 4, 2. 139 ; Hor. A. P. 359 ; Gluint. 10, 1, 24 Spald. ; 12, 1, 22 : osci- tans et dormitans sapientia, Cic. de Or. 2, 33, 144. * dormitory oris, m. [id.] A sleeper, Mart. 10, 4. dormitorius, a, um, adj. [id.] Of or for sleeping (a post-Aug. word) : cubicu- lum, Plin. Ep. 5, 6, 21 : membrum, id. ib. 2, 17, 9. — Subst., dormitorium, ii, n., A sleeping -room, dormitory, Plin. 30. 6, 17. dorsualis. e, adj. [dorsum] Of or on the back, dorsal (a post-class, word) : no- tae equi, App. M. 11, p. 266; cf. crustae ferarum, Amm. 22, 15 ; and pinnae, Sol. 12.— Subst., dorsualia, ium, n., A cover for lite back of beasts, TrebelL Gallien. 8. dorsum, i, «• (also masc. dorsus, Plaut. Mil. 2, 4, 44 ; and quoted in Non. 203, 6) The back of a man or beast, Plaut. 1. 1. ; Casin. 2, 8, 23 ; Epid. 1, 1, 85 ; Trin. 3, 2, 93; Plin. 11, 37, 86; ib. 39, 94; Virg. G. 3, 116 ; Hor. Ep. 1, 10, 38 ; Sat. 1, 9, 21, et saep. — 2. T r an s f., of things analogous in form or position : jugi, i. e. the slope of a hill, *Caes. B. G. 7, 44; Liv. 44, 4: montis, id. 1, 3 ; 41, 18 ; Tac. A. 4, 47 : Apennini. Suet. Caes. 44 : praerupti ne- moris, Hor. S. 2, 6, 91 ; cf. nemoris, Virg. G. 3, 436 : speluncae, i. e. the rock, id. Aen. 8, 234 ; cf. id. ib. 1. 113 ; 10. 303 Serv. ; Plin. Ep. 6, 31, 17 ; 9, 7, 4 : viae, the raised part of it, Stat. S. 4, 3, 44 : duplex dentalium, i. e. the projecting irons, Virg. G. 1, 172 ! canalium foliorum, Plin. 25, 5, 21. Dolus, ', v - Cores, ink. ' dorycnioii, ii. n. — Sopi'tKvtov, A poisonous plant, Plin. 21, 31, 105 ; 28, 7, 21 ; Scribon. Comp. 191. Dorylaeum, i, n. A city ofPhrygia, Cic. i\. 17. Its inhabitants are called Dorylenscs. ium, m., id. ib. ; and D6- rvlaci; Plin. 5, 29, 29. Cf Mann. Kleinas. 3, p. 91 sq. t Dory phdrus (-os), ', *»• = &opv6- 502 DRAC pos, The Lance-bearer, a statue by Polycle- tus, famous in ancient times, Cic. Brut. 86, 296 ; Or. 2 ; Quint- 5, 12, 21 Spald. ; Plin. 34, 8, 19, no. 2. dos, otis, /. [do, like the Sicilian oWi- vn, from StSovai, Var. L. L. 5, 36, 48] A marriage portion, dowry, Plaut. Am. 2, 2, 209 ; Aul. 3, 5, 17 ; Epid. 2, 1, 11, et saep. ; Ter. Andr. 5, 4, 47 ; Heaut. 5, 1, 64 sq. ; Ad. 3, 2, 47, et al. ; Cic. Caecin. 25 fin. Klotz. ; Flacc. 35 ; Cic. Quint. 31, 98 ; Att 14, 13, 5 ; Leg. 2, 16, 41 ; Caes. B. G. 6, 19, 1 ; Hor. S. 1, 2, 131 ; 1, 4, 50 ; Ep. 1, 6, 36, et saep. Cf. on the legal regulations re- specting the dos and the 1. 1. used in them (dotis datio, dictio^promissio, etc.), Cod. Just. 5, 12 ; and Dig. 23, 3 tit. : De jure dotium ; Cod. Just. 5, 15 : De dote cauta, non numerata ; id. 5, 11 : De dotis pro- missione etnuda pollicitation e ; Dig. 33, 4 tit. : De dote praelegata ; ib. 37, 7 : De do- tis collatione ; cf. also Zimmern's Rechts- gesch. 111. 1, § 156-161 ; Rein's Privatr. p. 194 sq. — 2. Transf.: A gift, endow- ment, talent, property, quality (so freq. since the Aug. per.) : (juris civilis) artem ver- borum dote locupletasti, Cic. de Or. 1, 55 : vinearum (pedamenta, vimina), Col. 4, 30, 1 ; 3, 3, 5 and 8 ; cf. praediorum, Pa- pin. Dig. 33, 7, 2 ; Scaev. ib. 20, § 3 : mag- nae uvarum, Col. 3, 2, 17 ; cf. omnis uni- onum, Plin. 9, 35, 56 : mulsi, id. 22, 24, 50 : aquatilium, id. 32, 11, 53: formae, Ov. M. 9, 717 ; cf. oris, id. ib. 5, 562 ; and corpo- ris, id. ib. 583 : ingenii (opp. bona corpo- ris), id. A. A. 2, 112 ; cf. naturae fortu- naeque, Plin. Ep. 3, 3, 4 : omnes belli et togae, Vellei. 1, 12, 3, et saep.: est quo- que carminibus meritas celebrare puellas Dos mea, my gift, Ov. Am. 1, 10, 60 : dos erat ille (sc. Phaon) loci, the ornament, id. Her. 15, 146 : (* teneritas in dote (est), is highly prized, Plin. 19, 8, 41, 3). Dossennus, i, m. Fabius — , A poet, writer of Atellane farces, Hor. Ep. 2, 1, 173 ; Plin. 14, 13, 15 ; Sen. Ep. 89 ; cf. Bothe Frgm. 2, p. 31 sq. dossuarius, «. um, adj. [dorsum] That carries on its back, that bears burdens (very rare) : aselli, Var. R. R. 2, 6 fin. : jumenta (* beasts of burden), id. ib. 2, 10, 5. dotalis, e, adj. [dos] Of or belonging to a dowry or portion (ot the wife, and sometimes of the husband), dotal: aedes, Plaut. Mil. 4, 4, 30; 4, 6, 63; cf. praedia, Cic. Att. 15, 20, 4 : regia, Virg. A. 9, 737 ; 11, 369 ; cf. regnum, Ov. Her. 12, 53 ; Met. 4, 705; 14, 569; Fast. 6, 593: tellus, id. Her. 4, 163 : agri, Hor. Ep. 1, 6, 21 : arma, Sil. 17, 75, et saep. : servus, Plaut Asin. 1, 1 . ; : cf. Paul. Dig. 24, 1, 28 ; Sen. Contr. .'J, : ■ : so Tyrii, Virg. A. 4, 104. jtatus, a, um, Pa., from doto. i. doto, avi, arum, 1. ■». a. [dos] To endow, to portion (esp. richly) : in the verb, finit. rare (and perh. not ante-Aug.) : fili- am splendidissime maritavit, dotavitque, Suet. Vesp. 14 : sanguine Trojano et Ru- tulo dotabere virgo, Virg. A. 7, 318 ; Claud. Nupt. Hon. et Mar. 290 ; cf. id. IV. Cons. Hon. 648. And transf.: in Arabia et olea dotatur lacrima (*is furnished with an exudation), Plin. 12, 17, 38 ; Pall. poet. Insit. 63,— Far more freq. and quite class., dotatus, a, um, Pa. Well or richly en- dowed, gifted, provided: uxor, Plaut. Asin. 5, 2, 49 ; so id. Aul. 2, 2, 62 ; 3, 5, 16 ; 61 ; Most. 3, 2, 14 ; Men. prol. 61 ; Mil. 3, 1, 86 ; Stich. 4, 1, 56 ; Ter. Ph. 5, 7, 47 ; Cic. Att. 14, 13, 5 ; Prop. 1, 8, 35 ; Hor. Od. 3, 24, 19, et al. — 2. Transf.: ulmus vite, Plin. 18, 28, 68 : Chione dotatissima for- ma, Ov. M. 11, 301. — Comp. and Adv. do not occur. 2. Doto, U 8 > /-I Aw™, A sea-nymph, Virg. A. 9, 102 ; Val. Fl. 1, 134 ; Claud. Nupt. Hon. et Mar. 169. I ' dracaena, Ke,f.=SpdKaiva, A she- dragon, ace. to Don. p. 1747 P. ; Prise, p. 643 and 684 ib. ; Cledon. p. 1896 ib. t drachma (prolonged drachuma, like Alcnmena, Aesculapius, Herciles, Plaut. Trin. 2, 4, 23), ae, f. = hpayuy, A Small Greek coin, a drachma or drachm, of i about the same value as the Roman dena- • rius, Enn. in Cic. Div. 1, 52; Plaut. Merc. 4, 4, 37 ; Pseud. 1, 1, 84 sq. ; 3, 2, 19 ; Ter. Andr. 2. 6, 20 ; Heaut. 3, 3, 40 ; Cic. Fam. 2, 17 ; Flacc. 15, 34 ; Hor. S. 2, 7, 43, et DROM saep. — 2. As A weight, the eighth part of an uncia, the half of a sicilicus, about the same as our drachm, Plin. 21, 34, 109; Rhem. Fann. de Pond. 17 sq. t draco, onis (gen. dracontis, Att. in Non. 426, 2 ; and ace. dracontem, id. ap. Charis. p. 101 P.), m. :=ipjKu>v, A sort of serpent, a dragon (those of the tame sort, esp. the Epidaurian, being kept as pets by luxurious Romans ; el. Casaub. Suet. Tib. 72, and Bottiger's Sabina, P. II. p. 188 sq.), Cic. Div. 2, 30 ; 66 ; Plin. 8. 17, 22 ; 29, 4, 22 ; Suet. Tib. 1. 1. ; Aug. 94 ; Ner. 6 ; Sen. de Ira 2, 31 ; Mart. 7. 87. As the guardian of treasures, Cic. Phil. 13, 5, 12 ; Phaedr. 4, 20 ; Fest s. h. v. p. 51. — |I, Me ton.: 1. Name of a constel- lation, Cic. poeta N. D. 2, 42. — 2. A co- hort's standard, Veg. Mil. 2, 13 ; Prud. Cath. 5, 56 ; Treb. Poll. Gallien. 8 ; cf. Isid. Orig. 18, 3, 3. — 3. Marinus. A sea- fish, Plin. 9, 27, 43, and 32, 11, 53 ; lsid. Orig. 12, 6, 42. — 4. A water-vessel shaped like a serpent, Sen. Q. N. 3, 24. — 5. 4?' old vine-branch, Plin. 17, 23, 35, no. 24 ; ib. 22, 35, no. 14 ; 14, 1, 3.— a . Draco, onis, m., A proper «amc— p B The Athenian lawgiver, Cic. Rep. 2, 1 ; de Or. 1, 44 ; Cell. 11, 18. — c. One ofActacon's hounds, Hyg. Fab. 181. draconarius, ii, m. [draco, no. II. 2] A standard-bearer, Veg. Mil. 2, 7 ; 13 ; Amm. 20, 4. draconig^na, ae, comm. [draco- gigno] Dragon-born (a poet, word) : urbs, i. e. Thebes, Ov. F. 3, 865 : hostis, i. e. Alex- ander the Great (whom Olympias was said to have conceived by a serpent ace. to Just. 11, 11, 3 ; 12, 16, 2), Sid. Carm. 2, 80. dracontarium, ii, »• [draco] A garland or wreath twisted like a serpent, Tert. Cor. mil. 15. tdracontia, ae, /., dracontias, ae, m.=n&puKovriaS ("or draconites, ae, m., Plin. 37, 10, 57), \ m A precious stone, Plin. 37, 10, 57; Sol. 43.-2. A kind of wheat, Plin. 18, 7, 12. drdcontlOS vitis, An excellent kind of vine. Col. 3^2, 28. ' t dracontium, h\ »■ = ipaKovri. >v, Dragon-wort, Arum dracunculus, L. ; Plin. 24, 16, 9 ; called also dracontia ra- dix, Veg. 5, 66, 1. dracunculus, i, m. dim. [draco] A small serpent, dragonet, Lampr. Alex. Sev. 14. — 2. d thread twisted like a serpent, Inscr. Orell. no. 1572.— 3. A sort of fish, dragonet, Plin. 32, 11, 53.-4. The plant tarragon, Artemisia dracunculus, L. ; Plin. 24, 16, 91. drag'antum, i, v. tragacantha. ' drama, atis, ?(. = opa/*a, A drama, play, Aus. Ep. 18, 15. Hence Drama- ticum poema, dramatic, Diom. p. 480 P. f drapeta, ae, m.^ipavirys, A fugi- tive slave, runaway, Plaut. Cure. 2, 3, 11. * drailCUS, i, m. A sodomite, Mart. 9, 28; cf. "draucus KaTairiiym;" Gloss. Philox. drenso, are, v. n. Expresses the note ofthe swan, Auct. Philom. 23. i drepanis, is,f.—dpciTavis, Themar- tin, Hirundo apus, L. ; Plin. 11, 47, 101. Drcpana, orum, «., Api-nava, A town on the western coast of Sicily, now Trapani, Cato ace. to Serv. Virg. A. 3, 707 ; Plin. 3, 8, 14, §90; Liv. 28, 41; Flor. 2, 2, 12. Called also Drepanum, Virg- A. 3, 707, and Drepanc (es),/, Sil. 14, 269. The promontory in its neighborhood is called Promontorium Drepanum, Plin. 3, 8, 14, § 88 ; and its inhabitants Drepan- ltani, Cic. Verr. 2, 2, 57 ; 2, 4, 17; Plin. 3, 8, 14_, § 91. t drimyphagia, <*e,fi=6piuv m.=zip6uuv (the run- ner), l^A sort offish, Plin. 32, 11, 53,— 2. A kind of fast-sailing vessel, a cutter. DUBI Cod. Just 1, 27, 2; cf. Isid. Orig. 19, 1. 14. T drdmOS»i' m - = ' r /'^oS. 1. TheSpar- tor. race-course, Liv. 34, 27. — 2. A race- eturse, in gen., Inscr. Grut. 389, 2. t drdpaXj acis,m.=fy>uitinS, A pitch- ointment, depilatory, Mart 3, 74 ; 10, 65. Druias. adis, v. the follg. Druides. um Druidae. arum, Cic. Div. 1, 41; Tac. A. 14, 30; Hist 4, 54; Suet Claud. 25 ; Luc. 1, 451. Dub. form ace. Druidas, Mel. 3, 2, 3 ; Plin. 30, 1, 4), ra. 7'Ae Druids, the priests and wise men of tke Gauls, " Caes. B. G. 6, 13 ; 14 ; 16 ; 18 ; Luc. 1. I. ;" Caes. B. G. 6, 21 ; Plin. 16, 44, 95. Cf. Barth, iiber die Druiden der Kelten, Erlangen 1826, 8 ; The Cel- tic Druids, by Godfrey Higgins, Lond. 1831, 8; and Ukerfs Gall. p. 223 sa- lience DruiaSi adis, /., A Gallic priest- ess and prop/ietess, a Druidess, Lampr. Alex. Sev. 60. Called also DruiSi Idis, Inscr. Orell. no. 2200 ; Vop. Aur. 44 ; Nu- mer. 15. tf dnmgTlS» i» m - A body of soldiers, a troop (late Lat), Veg. Mil. 3, 16 ; Vop. Prob. 19. 'drupa (ae) oliva = fy>i'7r-« (v. Pas- sow under 6pv-t-S;S), An over-ripe, wrink- led olive, Plin. 15, 1, 2 ; and abs., drupa, ac,/, id. 15, 7, 7 ; 17, 24, 37, § 230 ; 19, 5, 26 ; also written druppa, id. 26, 27, 60. Drusus. i> m - A well-known Roman surname in the Livian family, first assum- ed by a Livius on account of his having slain the Gallic general Drausus, Suet Tib. 3.— Hence Drusiana fossa, Tac. A. 2, 8 Rup., or Druslnae fossae, Suet Claud. 1, A canal on the Lower Rhine, con- structed by Drusus, the son of Livia ,- cf. Ukert's Gall. p. 154 sq. — And Drusillaj ae, /., The name of several females of the Livian family ; the most celebrated is Livia Drusilla, the second wife of Augus- tus ; v. Livius. Another Drusilla, daugh- (e- of Drusus Germanicus, Tac. A. 6, 15 ; S-'uet Calig. 7; 24, et al. DryadeSj um ('lat- Graec. drvasin. Prop. 1, 20, 12; cf. ib. 32 and 34), /., ApvaSes, Wood-nymphs, dryads, Prop. 1, 20, 45 ; Virg. E. 5, 59 ; Georg. 1, 11 ; 3, 40; 4, 460; Ov. M. 3, 507; 6, 453; 8, 747, et al. In the sing., Dryas, Mart. 9, 62. Dryantides. ae, v. 1. Dryas, no. L 1. SxyaS) antis, m., bpbas, I. The father of Lycurgus, king of Thrace, Hyg. Fab. 132 and 242; Serv. Virg. A. 3, 14. Hence DryantldeSj ae ' m " '• e - lycur- gus, Ov. Ib. 347 ; cf. Hyg. and Serv. 1. 1.— II. One of the Lapithae'Ov. M. 12, 290 sq. — Til, A sharer in the Calydonian hum, Ov. M. 8, 307. 2. Dryas. adis, v. Dryades, ad fin. '■ Dryitis. idis, /, = ((iumf, An un- known precious stone, Plin. 37, 11, 73. Dry ope. es,/., Apvbnti, I The mother of Amphissus by Apollo, Ov. M. 9, 331 ; 364 sq. — n. The mother of Tarquitus by Faun us, Virg. A. 10, 551 ; 346. Drydpes. um i '"•> Apvoxes, A people of EpinS, Plin. 4 praef. ; Virg. A. 4. 146. In the sing^ Dryops, A Dryopian, Ov. Ib. 490. t dryophonon. i. "■ = fyvfyovov, A sort of fern, Plin. 27, 9, 49. tdryopteris, idis, f. = lpvoirTtpu, A plant similar to the preceding, Plin. i7, 9,48. ' dryos hyphear = tipvbs Zipeap, The oak -mistletoe, PUn. 16, 44, 93. dua. v - duo. dualist e . tdj- [duo] That contains ■ two : numerus (nasi), i. e. bipartite, Lact. 1 Opif D. 10. In gram, lang., numerus, lite ' dual. Quint. 1, 5,42. + dubeHUS apud antiquos dicebatur ! qui nunc dominus (dubius > cf. adduba- ; ncm and Gloss. : di-bixvs ciaoos), Fest. j p. 51. dubie. adv. Doubtfully ; v. dubius, i ad fin. dubietas. atis, /. [dubius] Doubt, vn- | certainty (post-class.), Amm. 20, 4 ; Eutr. 6, 19. dublOSUS. a, um, adj. [id.] Doubtful, \ dubious (post-class.), tabulae, Gell. 3, 3, 3: hoc (co spied with inexplicabile), id. j 5, 10 L 15. Dubis. is. >»-i AoZSii, A river in Gal- ; DUBI Iia Belgica, now Doitbs, Caea. B. G. 1, 38, 4 ; cf. Ukerfs Gall. p. 135 and 136. dubitabilis. e, adj. [dubit- Doubtingly ; v. dubito, ad Jin., no. A. dubltatim. adv. Doubtingly ; v. du- bito, ad fin., no. B. dubitatio. onis, /. [dubito] I. A wa- vering in opinion or judgment; a being uncertain, a doubling ; uncertainty, doubt (freq. and good prose) : (o) Absol. : nee tibi solliciludinem ex dubitatione mea att'erre volui, Cic. Fam. 9, 17 ad fin. : | quum res non conjectura. 6ed oculis ac manibus teneretur, neque in causa ulla dubitatio posset esse, id. Cluent 7, 20 : in ea obscuritate ac dubitatione omnium, id. ib. 27 : quod dubitationem non habet id. Fin. 5, 10 ; cf. id. Agr. 1, 4, 11 ; Quint 4, 3, 6 : dubitationem afferre, Cic. Off. 1, 41, 147; cf. id. ib. 3, 4, 18: eo sibi tninus dubitationis dari, quod, etc., Caes. B\G. 1, 14, 1 : ad tollendam dubitationem sola non 8ufficiunt Quint 5, 9, 8 ; cf. id. ib. 5, 13, 51 ; Cic. Att. 12 6 fin., et al. So in Cicero a few times : sine ulla dubitatione, without any doubt, i. e. per litoten : with complete certainty, most certainly (an em- phatic sine dubio ; v. dubius, no. I. B, 2, b, e ), Cic. Tusc. 3, 3, 5 ; Balb. 13, 31 ; Verr. 2, 4, 18 ; Cat. 4, 3, 5 ; Phil. 14, 4, 10 ; so too, sine dubitatione, Col. 3, 6, 2 (but far more freq. in signif. no. II., v. infra). — Qi) c. gen. : dubitatio adventus legionum, Caes. B. G. 5, 48 fin. ; cf. juris dubitatio (i. e. dubitatio, penes quem esset jus), id. Caecin. 4 ; and dubitatio hujus utilitatis, Quint 1, 10, 28.— (y) With de I dubitatio de omnibus rebus, Cic. Acad. 1, 4, 17 ; so Auct B. Afr. 26. — (S) With relat. or inter- rog. sentences : si quando dubitatio acci- dit, quale sit id, etc., Cic. Off. 3, 4, 18; so id. Cluent 28, 76 ; Fam. 15, 21 : alteram potest habere dubitationem, adhibendum- ne fuerit hoc genus ... an, etc., id. Off. 3, 2, 9 ; so id. Fam. 3, 5, 3 ; Quint 11, 2 44. — (e) With quin: quum hie locus nihil habeat dubitationis, quin, etc., Cic. Off. 2 5, 17 ; c£ id. N. D. 2, 63, 158.— Q With an object-sentence : hoc a rustico factum extra dubitationem est Quint 7, 1, 48. — 2, As a fig. of speech, i. q. Gr. 6ia-6pnais. Auct Her. 4, 29; cf. Ernest Lex. Tech- no]. Lat p. 136. B. Me ton. (dubito, no. I. B) A con- sidering, examining: indigna dubitatio homine 1 Cic. Lael. 19 ; so ad rempubli- cam adeundi, id. Rep. J, 7 Mos. H A wavering, hesitating in coming to a conclusion ; hesitancy, irresolution, delay -. aestuabat dubitatione, Cic. Verr. 2 2, 30 ; cf. qui timor 1 quae dubitatio ! quanta haesitatio tractusque verborum ! id. de Or. 2, 50: inter dubitationem et moras senati, Sail. J. 30, 3 ; cf. id. ib. 62 9 : aluit dubitatione bellum, Tac. A. 3, 41 fin., et saep. : (Caesar) nulla interposita dubitatione legiones ex castris educit, without any hesitation, unhesitatingly, promptly, Caes. B. G. 7, 40, 1 ; in this Big- nif. very freq. in Cicero : sine ulla dubi- tatione, Cic. Fontei. 6 ; Cluent 28 ; Verr. 2,3,12; Pis. 3; 21 Jin. ,- Phil. 14, 1 ; N. D. 1, 1 ; de Or. 2, 28, 122 ; 3. 49, 188 ; Inr. 2, 8. 27 ; Brut 7 ; Fam. 1, 5. b, 2 ; Att 13, 25; 14, 13, B fin.; 16, 7; 16, 16, A, 6, and B, 9 ; less freq. merely sine dubitatione, without hesitation, unhesitatingly. Cic.Agr. 2 9, 23 ; N. D. 3, 34, 84 ; Acad. 2 29, 94 ; Top. 15 fin. ; Att. 11, 16, 3 ; so likewise Cic. Fil. Fam. 16, 21, and Auct B. Alex. 63, 2 dubitative> "d". Doubtfully; y. q. seq. dnbltatlVUS, a, um, adj. [dubito] Doubtful (late Lat.) : sensus, Tert. adv. Marc. 2, 25 ad fin. — Adv., dubitative, pro- nunciare. id. Car. Chr. 23^. dubltator. oris, m. [id.] A doubter (late Lat) : Tert adv. Haeret. 33. dubito. avi, atum, 1. v. intens. n. and a. [prim, form dubo : " dubat dubitat," Fest. p. 51, from duo, like ooii^u from 6otui. and Ger. zweifeln from zwei] To vibrate toward two sides, from one side to the other, to and fro, sc. in one's DUBI opinions or in coming to a conclusion (exceedingly freq. in all periods and sorts of composition; in class, prose usually with negations or in a negative interroga tion ; as non dubito, haud dubito, quia du- bitat ? etc^ v. q. seq.). X, To waver in opinion or judgment, to be uncertain respecting a thing, to be in doubt, to doubt: (a) Absol. (rarely, but quite class.) : vinolenti dubitant, haesitant. revocant se interdum, Cic. Acad. 2, 17, 52; cf. ib. 2 23, 72 : et interrogamus et dubit- amus et affirmamus, Quint 6, 3, 70; cf. id. ib. 10, 1, 19 ; 10, 3, 19 ; id. ib. 2, 4, 19 ; so id. 9, 2, 20 : ne dubita ; nam vera vides, Virg. A. 3, 316, et saep. : Cic. Fin. 5, 9, 26 Otto N. cr.—(fi) With de (quite class.) : de indicando dubitat, Cic. Sull. 18, 52; so id. Fam. 12 17; Quint 1, 10, 29; 4, 5, 13. With a negation : nee vero de hoc quis- quam dubitare posset, Disi, etc., Cic. Tusc. 1, 30, 73 ; so de aliqua re, id. N. D. 1, 8 : de divina ratione, id. ib. 2, 39, 99 : de tua erga me voluntate, id. Fam. 13, 45 fin. ; cf. Att. 12, 26 : de eju3 tide, Caes. B. G. 7, 21, 1 j cf. id. ib. 7, 77, 10 ; 1, 40 fin. : de carminibus, Quint. 10, 5, 4 : de ultima ilia (parte), id. ib. 12, 2, 10 : de se, Pompei. in Cic. Att 8, 12 A, et saep. — Impers. : de armis dubitatum est, Cic. Caecin. 13. 38 : de judicio Panaetii dubitari non potest, id. Off. 3, 3 ; so de auctore, Quint. 7, 2, 8 : de hac (virtute) nihil dubitabitur, id. ib. 2, 20, 7. — (y) c. ace. (in class, prose only with a pron. ; in Caes. not at all) : haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustiei quidem dubitant? Cic. Off. 3, 19. 77 ; so Quint. 2, 17, 2 ; Plaut Ps. 2, 1. 2 ; Ov. Her. 17, 37 ; Met. 6, 194 ; Trist. 2. 331. — In the pass. : causa prorsus, quod dubitari posset, nihil habebat, Cic. Verr. 2, 2, 22 ; cf. id. ib. 28 ; Liv. 5, 3 : dubitati tecta parentis, Ov. M. 2, 20; so sidera. Stat. S. 1, 4, 2: ne auctor dubitaretur, Tac. A. 14, 7 ; cf. infra no. e : dicta Haud dubitanda, Virg. A. 3, 170.— (6) With a relat. sentence (good prose, but rare- ly) : ubi tu dubites, quid sumas potissi- mum, Ter. Ph. 2, 2 29: non dubito, quid nobis agendum putes, Cic. Att. 10, 1. 2 ; so id. Fam. 11, 17, 2 ; 15, 9 ; Caes. B. C. 2. 32, 10 : cur dubitas, quid de republica sentias? Cic. Rep. 1, 38 fin. ; cf. id. ib. 3. Yi fin. ,- Manil. 16 fin.— (c) With inter- rogative sentences (very freq. and quite class. ; not in Caes.) : desinite dubi- tare, utrum sit utilius, etc. . . . an, etc., Cic. Verr. 2, 3, 89 ; cf. impers., id. Att 4, 15. 7; Liv. 5, 3: honestumne factu sit an turpe dubitant, Cic. Off. 1, 3. 9 : dubitavi. hos homines emerem, an non emerem. Plant Capt. 2, 3, 95; cf. Sail. J. 74, 2; Hor. Od. 1, 12, 35 : recte necne, etc.. Hor. Ep. 2, 1, 8 : dubito, num, etc., Plin. Ep. 6. 27, 1 : de L. Brato fortasse dubitarim. an, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50, et saep. Cf. par- ticularly respecting the expression dubito an, the art an, no. 2. — Poet in the pass, (cf. supra, no. y) : an dea sim, dubitor. Ov. M. 6, 208. — © Non dubito, quin (very freq. and quite class.) : non herck- dubito, quin tibi ineenio nemo praestite- rit, Cic. Rep. 1, 23 : so id. Div. 1, 57. 129 ; de Sen. 10, 31 ; Art. 6, 2 3 ; 16, 16, F ; Fam. 13, 73 fin. ; Verr. 2 1, 40 ; Att. 5. 11. 6 ; Off. 3, 3, 11 ; Caes. B. G. 1, 17, 4 ; 1, 31 , 15; 7, 66, 6; Quint. 12, 1, 42; Suet Tib 17; Ov. Her. 17, 11; 245; A. A. 1, 316. Trist. 5, 7, 59, et saep. ; cf. impers., Cic Acad. % 23 fin. ; Off. 3, 2, 9; Quint 10, 2. 1 : illud cave dubites, quin, etc., Cic- Fam. 5, 20, 6 : quid dubitas, quin sit etc., Plaut. Aul. 2, 1, 42; so in an interrog., id. Poen. 1. 1, 55; 4, 2, 59 : Quint 7, 6, 10 ; cf. Cic. N. D. 2, 38, 97 ; Caes. B. G. 7, 38, 8. — (>; i With an object-sentence (so freq. only since the Aug. period, and in gen. only negatively ; not found in Plaut, Ter., Cic, Caes., or Sail. ; but common in Ne- pos) : neque humorem dubitavi aurasque perire, Lucr. 5, 250 ; Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2 (cf., on the contrary, § 7 : noli dubitare, quin te sublevaturus sim) : non dubito, fore plerosque qui, etc., Nep. Praef. § 1 ; so id. Milt. 3, 6 ; Lys. 3, 5; Alcib. 9, 5 ; Ages. 3, 1 ; Eum. 2. 3 ; Harm. 11, 2 ; Liv. 264 ; 22. 55 Drak., et saep. ; Quint 3, 7, 5; 5,10,76; 9.4.114: 10.1,73; 10,3,22; 12, 10, 20, et al. ; Suet Claud. 35, et saep. ; 503 DUB I cf. in an interrog. : an est quisquam qui dubitet, tribunos offensos esse 1 Liv. 5. 3; so quis dubitat Quint 9, 4, 68; 130; 10, 1, 81; and impers., an dubitabitur, ibi partes oratoris esse praecipuas ? id. Pro- oem. § 12. — Affirm. : piraticam ut musi- eam, fabricam dici adhuc dubitabant mei praeceptores, Quint 8, 3, 34. ■ 2. Tranef, of inan. and abstr. sub- jects : To be uncertain, doubtful : si tar- dior maims dubitet, Quint 5, 10, 124 : suspensa ac velut dubitans oratio, id. ib. 10, 7, 22 : aut vincere aut, si fortuna dubi- tabit, etc., Liv. 21, 44 Jin. : nee mox fama dubitavit, quum, etc., Flor. 1, 1, 2. B. Me ton. : To reflect upon (mentally vibrating to and fro), to ponder, consider, iti utramque partem cogitare, deliberare, etc. (very rarely): haec dum dubitas, menses abierunt decern, Ter. Ad. 4, 5, 57 : restat judices, ut hoc dubitemus, uter, ac., Cic. Rose. Am. 31, 88 : percipe por- ro. quid dubitem, Virg. A. 9, 191. II. To waoer in coming to a conclusion, to be irresolute ; to hesitate, delay. — (a) c. inf. (so most commonly) : non dubitave- rim me gravissimis tempestatibus obvi- um ferre, Cic. Rep. 1, 4 ; so with a nega- tion, id. ib. 1, 15 ; Lael. 1 ; de Or. 1, 40, et saep. ; Caes. B. G. 2, 23, 2 ; 6, 8, 1 ; B. C 1, 71, 2 ; 2, 33, 2, mi fin. ; 3, 87, G ; 3, 100, 3 ; Virg. A. 7, 311 ; 8, 614, et saep. : quid dubitamus pultare atque hue evo- care ambos foras ? Plaut. Bac. 5, 1, 29 ; so in an interrog., id. Epid. 2, 2, 75 ; Mil. 4, 2, 17; Pseud. 2, 2, 30; 5, 2, 16; Poen. 3, 5, 44 ; Caes. B. C. 2, 34, 4 ; Quint. 12, 5, 3 ; 12, 10. 63 ; Virg. A. 6, 807, et al.— Very seldom affirmatively : dubitat agnoscere matrem, Stat. Achill. 1, 250 : si Forte du- bitaret quod afferretur accipere, Curt 4, 5 : si venire dubitaret, id. 10, 8. Ellipt. : quod dubitas, ne feceris, Plin. Ep. 1, 18, 5. — (,)) Non dubito quin (so only a few times in Cic. and Caes.) : nemo dubita- bat, quin, etc., Cic. Verr. 2, 2, 13 ; so id. Mil. 23, 63 ; Agr. 2, 26, 69 ; Caes. B. G. 2, 2. 5 ; B. C. 3, 37, 1 ; cf. nolite dubitare, quin huic uni credatis omnia, Cic. Manil. 23, 68 ; and in an interrog. : dubitabitis, judices, quin, etc., id. Flacc. 17, 40. — (y) Abs. (rarely) : te neque umquam dubi- tasse, neque timuisse, Caes. B. G. 1, 41, 3 : quid igitur ego dubito? Plaut Am. 1. 2, 283 ; so in an interrog., id. Men. 5, 7, 6 ; Caes. B. G. 5, 44, 3; Virg. A. 9, 12; Caes. B. G. 5, 44, 3 ; Virg. A. 9, 12 ; Caes. B. G. 7, 4, 9 ; id. ib. 7, 63, 3 ; Sail. C. 28, 1, et al. — Hence A. diibitanter, adv. * 1. Doubt- inglij : sine ulla affirmatione, dubitanter unum quodque dicemus, Cic. Inv. 2, 3, 10. — 2. Hesitatingly, with hesitancy (very rarely) : ilium verecunde et dubitanter recepisse, Cic. Brut. 22, 87 ; cf. Asin. Pol- lio in Cic. Fam. 10, 31, 2. B. dubltatim, adv. (i. q. dubitanter, no. 2) Hesitatingly, with hesitation (only in the folltr. passages) : Sisenna in Non. 98,33; so Coel. Ann. ib. dublUS- a, um, adj. [dubo, v. dubito] 1, Moving in two directions alternately, vibrating to and fro, fluctuating. A. Lit (so exceedingly rare) : ut vas in terra non quit constare, nisi humor Destitit in dubio fluctu jactarier intus, Luer. 6, 556 ; cf. Liv. 37, 16. — Far more freq. and quite class., B. Trop. : Vacillating in mind, un- certain ; viz. X. Act. : a. Wavering in opinion, doubting, doubtful, dubious, un- certain, ambigens, haesitans, etc. (so not in Caes.) : anni multi me dubiam dant, Plaut. Epid. 4, 1, 17 : quae res est quae cujusquam animum in hac causa dubium facere possit? Cic. Manil. 10; Lucr. 5, 1210 ; cf. equites procul visi ab dubiis, qui- nam essent, Liv. 4, 40 : dubius sum, quid faciam, Hor. S. 1, 9, 40 : dubius, unde rumperet silentium, id. Epod. 5, 85 : spem- que metumque inter dubii, seu vivere credant, Sive extrerna paii, Virg. A. 1, 218; cf. Liv. 1, 42: Philippus non dubi- us, quin, etc., Liv. 31, 42 ; no haud dubius quin, id. 42, 14 ; Curt. 5, 12 : dictator mi- nime dubius, helium cum bis populis Pa- tres juesuros, Liv. 6. 14 ; so haud dubius, with an object-clause, id. 31, 24 ; Curt. 9, 7 : nee sum anirni dubius, verbis ea 504 DUB I vincere magnum Quam sit, Virg. G. 3, 289 ; so dubius with the genitives animi, Auct B. Alex. 56, 2 Oud. N. cr. : mentis, Ov. F. 6, 572 : consilii, Just. 2, 13 : sen- tentiae, Liv. 33, 25 Drak. : salutis, Ov. M. 15, 438 : vitae, id. Trist 3, 3, 25 : fati, Luc. 7, 611, et al. ; cf. Zumpt Gr. § 437.— b. Wavering in resolution, irresolute, unde- cided (extremely seldom) : dubio atque haesitante Jugurtha incolumes transeunt, Sail. J. 107, 6 ; cf. hostes (opp. firmi), id. ib. 51 fin. : nutantes ac dubiae civitates, Suet. Caes. 4 fin. : quid faciat dubius, Ov. M. 8, 441. 2. Pass. : Tlial is doubted of, uncertain, doubtful, dubious, undetermined (so most freq. in all periods and kinds of compo- sition) : videsne igitur, quae dubia 6int, ea sumi pro certis atque concessis ? Cic. Div. 2, 51, 106; cf. id. ib. 2, 50 fin. ; Fin. 4, 24, 67 ; Inv. 1, 38 : de Or. 1, 20, 92 ; Mur. 32, 68 ; Quint 3, 4, 8 ; 7, 8, 6 : res secernere apertas Ab dubiis, Lucr. 4, 468 ; cf. verba, opp. aperta, Quint 7, 2, 48 : jus, opp. certum, id. ib. 12, 3, 6, and opp. con- fe6sum, id. ib. 7, 7, 7 : obscura aut dubia servitus, Cic. Rep. 1, 31 : so dubium vel anceps genus causarum, Quint. 4, 1, 40 ; cf. id. ib. 9, 2, 69 : dubii variique casus, Auct. ap. Cic. Clu. 21, 58 : et incerta so- cietas, Suet Aug. 17, et saep. : fortuna sce- nica, Ter. Hec. prol. alt 8 ; so salus (opp. aperta pernicies), Cic. N. D. 3, 27, 69 : spes pacis, id. Att 8, 13 : victoria, Caes. B. G. 7, 80, 6 ; cf. victoria, praeda, laus, Sail. J. 85, 48 : Marte, Veil. 2, 55, 3 : spes armorum, id. 2, 71 : discrimen pugnae, Sil. 5, 519 : proelia, Tac. G. 6 : auctor, Ov. M. 12, 61, et saep. : an auspicia repeten- da, ne quid dubiis diis agerein ? Liv. 8, 32 : dubii socii (opp. fideles socii and cer- ti hostes), id. 44, 18 ; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5 ; so Hispaniae, Tac. A. 3, 44 ; cf. gens dubiae ad id voluntatis, Liv. 9, 15 : lux, i. e. morning twilight, dawn, Ov. M. 11, 596 ; for which 6idera, Juv. 5, 22 ; cf. nox, for evening twilight, Ov. M. 4, 401 : coe- lum, i. e. overcast, Virg. G. 1, 252 ; cf. et quasi languidus dies, Plin. Ep. 6, 20, 6 : dubiaque tegens lanugiue malas, i. e. be- tween down and a beard, Ov. M. 9, 398 ; 13, 754 ; cf. dubia lanuginis umbra, Claud. Epith. Pall, et Cel. 42 : vina, which are not sure to thrive, Plin. 18, 31, 74 ad fin. : con- silia, wavering, Tac. Agr. 18, et 6aep. : hunc annum sequitur annus haud dubiis consulibus (shortly thereafter the contra- ry : Papiriu8 Semproniusque, quorum de consulatu dubitabatur), Liv. 4, 8 ; so haud dubius praetor, id. 39, 39 ad fin. : haud dubii hostes, id. 37, 49 : hand dubii Galli (opp. degeneres, mixti, Gallograeci vere), id. 38, 17. *b. In the neutr. abs., (a) (non, haud) dubium est It is (not, not at all) doubtful, uncertain, undecided. — (an) Abs.: si quid erit dubium, Plaut Epid. 5, 1, 40 : haud dubium id quidem est id. Poen. 3, 4, 27 ; so Ter. Andr. 2, 3, 25 ; cf. in the interrog. : o ! dubiumne id est? Ter. Eun. 1. 2, 49 ; so id. Heaut. 3, 3, 46 ; Phorm. 5, 2, 9, and with the dot. : an dubium id tibi est ? Ter. Heaut. 5, 1, 38 ; so Cic. Fam. 4, 15.— (tj/i) With de : de Pompeii exitu mihi dubium numquam fuit, Cic. Att. 11, 6, 5 ; so de eorum jure, id. de Or. 1, 57 : de re, Quint. 7, 3, 4 ; cf. ib. 7, 6, 3.— (yy) With an in- terrog. sentence : illud dubium (est), ad id, quod summum bonum dieitis, ecquae- nam fieri possit accessio, Die. Fin. 4, 24, 67 ; cf. Quint 7, 9, 12 : hoc ergo, credo, dubium est uter nostrum sit verecundior, Cic. Acad. 2, 41, 126 : hoc enim dubium est, utrum ... an, Quint. 6, 3, 83 : Ambiorix copias suas judicione non conduxerit an tempore exclusus dubium est. Caes. B. G. 6, 31, 1: an dubium vobis fuit inesse vis aliqua vidcretur necne ? Cic. Caecin. 11, 31, et saep. — Since the Aug. per. freq. dubium, abs. and adverb. : codicilli, du- bium ad quern scripti, Quint. 7, 2, 52 : quo postquam dubium pius an sceleratus, Orestes venerat, Ov. Tr. 4, 4. 69 ; so Suet Caes. 58; Aug. 28; Tib. 10; Flor. 1,1,12; 2, 14, 3 : Ercchtheus, Justitia dubium va- lidisne potentior armis, Ov. M. 6. 678 ; cf. id. Pont. 3, 1, 17 : neque multo post exstinc- to Maximo, dubium an quaosita mortft, Tac. A. 1, 5 ; so Flor. 1, 1, 8 ; 4, 2, 91, et DUBI al.- (<5<5) Non dubium est quin, Ter. Andr 1, 2, 1 ; so id. Eun. 5, 6, 27 ; Cic. de Or. 3, 8, 32; Att 13, 45; Quint. 11, 2, 10. et saep. ; so haud dubium est, quin, Ter. Andr. 2, 3,17 ; 3, 2, 50 ; Ad. 5, 9, 19, and interrog., Quint. 3, 2, 1 ; 10, 1, 5.— (et) With an object-clause : periisse me una haud dubium est Ter. Hec. 3, 1, 46 ; so Liv. 38, 6 ; Suet. Caes. 52 ad fin. ; cf. in- terrog. : an dubium tibi est, earn esse hanc ? Plaut. Mil. 2, 5, 9,— Ellipt. : si ex- ploratum tibi sit posse te, etc., si dubium sit, etc., Cic. F'am. 1, 7, 5. — (J3) Dubium habere, To regard as uncertain, to doubt: Plaut. Capt. 4, 2, 112 : an dubium habe- tis, officere quid vobis possit? etc, SalL H. frgm. III. 22, p. 233 ed. Gerl. ; cf. haec habere dubia, neque, etc., Cic. Acad. 2, 9 ad fin. — (y) In dubium : in dubium vo- care, Cic. de Or. 2, 34 ; cf. Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 5. Vid. also under no. 3, b : venire in dubium, Cic. Quint. 2; so id. ib. 21, 67 ; Liv. 3, 13 ; cf. alii non ve- niunt in dubium de voluntate, Cic. Att 11, 15, 2. Vid. also under no. 3, b.— ( Quint. 11, 2, 1. So too nee dubie, Liv. 2, 23 ad fin. ; Quint. 2, 14, 2 ; and with follg. verum, id. ib. 3, 4, 1 ; with follg. sed, Tac. A. 4, 19 fin. : haud dubie jam victor, Sail. J. 102, 1 (cf. on the con- trary in Cic. : sine ulla dubitalioue hostis, Phil. 14, 4 10 ; cf. so too Liv. 3, 38 ; and Cic. Cat 4, 3, 5) ; so haud dubie, Liv. 1, 9 ; 13 ; 3, 24 ; 38 ; 53 ; 4, 2 ; 23 ; 5, 10 fin. ; 33 fin. ; 49 fin., et saep. (in him about 70 times ; see the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 138) ; Quiut. 10, 1, 85 ; Tac. A. 2, 43; 88; Hist 1, 7; 46; 72; 3, 86; 4, 27 ad fin. ; 80 ; Germ. 28 ; Suet. Caes. 55 ; Calig. 9 ; Galb. 2, et al. ducalis, e, adj. [dux] O/or belonging to a leader or commander (post-class.) : tu- nicae, Valer. Imp. ap. Vopisc. Aurel. 13. — Adv. ducaliter antecedere, Sid. Ep. 5, 13,— Com/;, id. ib. 8, 6. ducaliter> °dv. Like a leader or general; v. praeced. ducator, oris, m. [dux] A leader, con- ductor (a post-class, word) : civitatis, Tert adv. Jud. 13. * ducatrixj icia,/ [ducator] A female leader .- vitiorum iracundia, App. Dogm. Plat. 2, p. 14. ducatUS; u3 i m - [dux] Military lead- ership, command (post-Aug.), Suet. Tib. 19 ; Ner. 35 ; Flor. 3, 21, 2 ; Just 2, 15, 14 ; 9, 6, 8 ; 30, 2, 5. duceua» ae i/ [duceni] The office of a ducenarius, Cod. Just. 12, 20, 4. ducenarius, a. um, adj. [id.] Con- taining two hundred, of or relating to two hundred (post-Aug.) : pondera, Plin. 7, 20, 19 ; procuratores, i. e. who received a. sal- ary of 200 sestertia, Suet. Claud. 24 (cf. Dio Cass. 53, 15) ; Iuscr. Oreil. no. 3444 ; cf. ib. no. 946 ; 2648 : judices, petty judges (chosen from persons possessed of 200 sestertia), Suet. Aug. 32 ; cf. Rein's Pri- vatr. p. 413. — Subst. ducenarius, ii, m., in milit. lang., The commander of 200 men, Veg. Mil. 2, 8. duceni) ae < a t num. distr. Two hund- red each, two hundred, Plaut. Ps. 3, 2, 40 ; Ilirt B. G. 8, 4 ; Liv. 9, 19 ; 40, 18 ; Col. 5, 3, 2 ; Plin. 7, 2, 2 ; 9, 3, 2, et saep. ; gen. ducenum, Plin. 9, 3, 2. ducenteslma, »e, f. (sc. pars) [du- centi] The two hundredth part, ns a tax; one half per cent., Tac. A. 2, 42 ; Suet. Ca- lig. 16. ducenti, a e, a (and sing, ducentum, Col. 5, 3, 7), num. [duo-centum] Two hundred, Plaut. Bac. 4, 4, 55 ; 58 ; 4, 8, 27 ; 38 ; 41, et saep. : gen. ducentum, Var. R. R. 3, 2, 15. — 2, Transf., for an indefinite larcre number, Plaut. Asin. 2, 2, 10 ; Ca- tull. 37, 7 sq. ; Hor. S. 1, 3, 11 ; 10, 60 ; 4, 9 ; 6, 42, et al. ducentieS) tdv. num. [ducenti] Two hundred times, Cic. Phil. 2, 16, 40 ; Cels. 2, 14 ad fin. — 2. T ran of., for many times indefinitely, Catull. 29, 15. ducentum! v. ducenti, ad init. duciamiS) a . um, adj. [dux] Of or belonging to a leader or commander (late Lat.) : officium, Cod. Theod. 15, 11, 2 : apparitores, ib. 11, 25, 1 : judicium, Cod. Just 7, 62, 38.— Subst. ducianus, i, m., A enmmandefs servant, Cod. Theod. 7, 16, 3; id. Just. 1,27, 2, §8. ducOi xi, ctum, 3. {imper. duce, Plaut Epid. 3, 3, 18 ; Most. 1, 4, 11 ; Poen. 5, 4, 59 ; Rud. 2, 3, 55 ; Trin. 2, 2, 103 ; True. 2, 5, 26. — Ferf. sync, duxti, Var. in Non. 283, 32 ; Catull. 91, 9 ; Prop. 1, 3, 27) v. a. To lead, conduct, draw, bring forward, in the widest sense of the term ; hence very freq. passing over into the signif. of the compounds abducere, deducere, addu- cere, producere, etc., and of the syno- nyms agere, trahere, etc. (of course ex- tremely freq. in all periods and kinds of composition). I. Lit: A. In gen.: quo sequar? quo ducis nunc me ? Plaut Bac. 3, 3, 2 : due hos Intro, id. Amph. 2, 2, 224 ; Aul. 2, 6, 13 : due ac demonstra mibi, id. Cist 2, 3, 36 : suns secum mulierculas sunt in castra ducturi, Cic. Cat 2, 10 ad fin.; cf. D U C O Caps. B. G. 5, 5 fin., et saep. : (difficile iter) vix qua einguli enrri ducerentur, Caes. B. G. 1, 6, 1 ; cf. plaustra, Ov. Tr. 3, 10, 34 : nquam duccre, Cato in Charis. p. 192 P. ; so aquam per fundum ejus, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 5 4 : spiritum naribus, Var. R. R. 2, 3, 5 ; so spiritum per siccas fauces, Sen. Ben. 3, 8 ; cf. aerem spiritu, Cic. N. D. 2, Gfin. : animam spiritu, id. ib. 2, 54, 136 ; and in gen., spiritum, for to live, id. Fam. 10, 1 ; cf. vitam et spiritum, id. Manil. 12, 33 : tura naribus, Hor. Od. 4, 1, 22 : succos nectaris, to drink in full draughts, to quaff, id. ib. 3, 3, 34 ; cf. po- cula, id. ib. 1, 17, 22 ; and Liberum, id. ib. 4, 12, 14 ; and poet, jucunda oblivia vitae (referring to the waters of Lethe), id. Sat. 2, 6, 62 (cf. Virg. A. 6, 714 sq.), et saep. : mucronem, to draw from the scabbard, Virg. A. 12, 378 ; cf. ferrum vagina, Ov. F. 4. 929 ; and ensem vagina, Sil. 8, 342 : sortem, Cic. Div. 2, 33 ; Virg. A. 6, 22 ; hence also transf. of that which is drawn by lot. Cic. Div. 1, 18, 34 ; Rep. 1, 34 ; Suet. Caes. 12 ; Aug. 35 ; Claud. 6 ; Tac. A. 1, 54 ; 3, 28 ; 13, 29, et al. : pondus aratri, to draw, Ov. M. 7, 119 : remos, i. e. to row, id. ib. 1, 294 ; cf. id. ib. 4, 353 : la- nas, i. e. to spin, id. ib. 4, 34 ; cf. stamina, id. ib. 4, 221 : ubera, i. e. to milk, id. ib. 9, 358 : frena manu. to guide, govern, id. ib. 15, 518 : ilia, to draw the jlanks together, become broken-winded, Hor. Ep. 1, 1, 9 : os, to draw awry, to make wry faces, Cic. Or. 25 fin. ; Quint 9, 3, 101 ; cf. vultum, Ov. M. 2, 774 Bach. ; Pont. 4, 8, 13 ; Mart. 1, 41, et saep. : non equus impiger Curru ducet Achaico Victorem, to draw along, Hor. Od. 4, 3, 5 ; cf. id. Ep. 1, 1, 93 : quo via ducit, in urbem ? Virg. E. 9, 1 Voss. ; cf. Plin. Ep. 7, 5 ; Virg. A. 1, 401, and Ov. F. 2, 679. — A b s. : 6ibi quisque ducere, trahere, rapere, to take to one's self, ap- propriate, Sail. J. 41, 5 : Brundisium Mi- nuci melius via ducat an Appi, Hor. Ep. 1, 18, 20 ; so via ad undas, Ov. M. 3, 602 ; and via ad infernas sedes, id. ib. 4, 433 ; cf. iter ad urbem, ib. 437. — fc, Se, in col- loq. lang. : To betake one's self, go. Plaut. Am. 4, 3, 8 ; Aul. 4, 8, 8 ; Bacch. 4, 2, 11 ; Ter. Hec. 4, 1, 7; Asin. in Cic. Fam. 10, 32. B. In partic. : 1. Pub. law t. t.: To take, lead away, carry off a person before court, to prison, to punishment, etc.: POST. DEINDE. MANVS. INIECTIO. ESTO. IN. ivs. dvcito, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45 ; cf. Dirks. Transl. p. 240 sq. ; so in jus, Liv. 2, 27 : illos duci in carcerem ju- bent, Cic. Verr. 2, 5, 30 ; so aliquem in carcerem, Suet. Caes. 20 : in vincula, id. ib. 79 : ad mortem, Cic. Cat. 1, 1, 1 ; Nep. Phoc. 4, 3 ; and without designating the terminus, Plaut. Capt. 3, 5, 65 ; Sen. de Ira 1, 16 ; Suet Calig. 27, et al. : ni. ivdi- CATVM. FACIT. AVT. QVIS. ENDO. EM. IVBE. VINDICIT. SECVM. DVCITO. VINCI- to, etc., XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45 ; so of a debtor (addictus) who is led off as a slave, an old poet in Cic. de Or. 2, 63, 255 ; Plaut. Bac. 5, 2, 87 ; Cic. Fl. 20 fin.; Liv. 6, 14 ; 15, 20 ; cf. id. 2, 23 med. 2. Uxorem, To lead a wife home, »'. e. To marry : bona uxor si ea deducta est, etc. ...Verum egon earn ducam domum, Quae, etc. ? Plaut. Mil. 3, 1, 91 : so uxo- rem domum, id. Aul. 2, 1, 40 ; Ter. Ph. 2, 1, 68 : filiain Orgetorigis in matrimonium, Caes. B. G. 1, 9, 3 ; ci. Liv. 4. 4 : eum ux- orem ducturum esse aliam, Plaut. Cist 1, 1, 105 ; so uxorem (or aliquam, filiam ali- cujus, etc), id. Aul. 2, 1, 48 ; Casin. prol. 69 ; 1, 19, et saep. ; Ter. Andr. 1, 1, 128 ; 2, 1, 21 ; Ad. 1, 1, 21 ; 5, 4, 13, et saep. ; Cic. Sest. 3 ; Caes. B. G. 1, 53, 4 ; B. C. 3, 110, 2; Virg. E. 8, 29, et saep.— Abs. : si tu negaris ducere, Ter. Andr. 2, 3, 5 ; so id. ib. 2, 3, 9 ; 2, 4, 8 ; 3, 5, 7 ; Phorm. 2, 3, 76; Liv. 4, 4, et al. Rarely for nu- bere : si ignorans statum Erotis ut libe- rum duxiati, isque postea servus est judi- catus, etc., Imp. Antonin. in Cod. Just. 5, 18, 3. — In the comic poets, of taking home prostitutes, Plaut. Most. 1, 1, 35 ; 4, 2. 44 ; Men. 1, 2, 15 ; Stich. 5, 4, 48 ; True. 3, 2, 10, et saep. 3. In milit. lang. : a. Said of a com- mander : To lead, to cause to move, to march his army in any direction : locis DU C O apertis exercitum ducere, Caes. B. G. 1, 41, 4 ; cf. id. B. C. 1, 64 fin. ; 1, 68, 1 ; so exercitum ab Allobrogibus in Segusianos, id. B. G. 1, 10 fin. : exercitum in fines Suessionum, id. ib. 2, 12, 1 ; cf. id. ib. 4, 38, 3 ; 5, 18, 1 : exercitum (legiones, etc.) in Bellovacos, id. ib. 2, 13, 1 ; 5, 24, 2 ; 7, 34, 2 (twice), et saep. ; cf. Tac. A. 2, 57 : cohortea ad earn partem munitionum, quae, etc., Caes. B. C. 3, 62, 2 : exercitum Uticam, id. ib. 2, 26, 1 : reliquas copias contra Labienum, id. B. G. 7, 61 fin., et saep. In the pa6s., of the soldiers : To march, move : quam in partem aut quo consilio ducerentur, Caes. B. G. 1, 40, 2. And in the act, abs. of the general him- eelf : To march, move (a favorite expres- sion of Liv. ; not in Caea. or Sail.) : (Met- tus) ducit, quam proxime ad hostem po- test Liv. 1, 23 ; so id. 1, 27 ; 9, 35 ; 22, 18 ; 31, 38 ; 34, 50 ; 44, 30, et saep.— Hence, b. In gen.: To lead, command an army or (more freq.) a division : qua in lega- tione duxit exercitum, Cic. Mur. 9, 20 ; so exercitum, Nep. Eum. 13, 1 ; Epam. 7, 3 : qui superiore anno primum pilum duxe- rat, Caes. B. G. 5, 35, 6 ; so id. ib. 6, 38, 1 ; B. C. 3, 91, 1 : ordinem, id. ib. 1, 13, 4 ; 3, 104, 3 ; Suet. Vesp. 1 : partem exercitus, Sail. J. 55, 4, et saep. Rarely : To lead a division in front, in advance : consuetu- dine sua Caesar sex legiones expeditaa ducebat : post eas . . . inde, etc., Caes. B. G. 2, 19, 2 ; hence also to march in front, take the lead, said of the division that forma the van : pars equitum et auxilia- riae cohortea ducebant, mox prima legio, etc., Tac. A. 1, 51 ; cf. id. ib. 1, 64 fin.— 03) Transf. beyond the milit sphere : To lead any thing, i. e. to be the leader, head, chief, first in any thing : accedit etiam, quod familiam ducit, Cic. Fam. 7, 5 ad fin. Manut ; so familiam, id. Phil. 5, 11, 30, and Fin. 4, 16, 45 : ordines, id. Phil. 1, 8, 20 : classem (discipulorum), Quint 1, 2, 24 Spald. : funus, Hor. Epod. 8, 12 : toros, Ov. F. 6, 668, et saep. 4. With the accessory idea of creation, formation : To produce, form, construct, make, fashion, shape, dispose: parietem per vestibulum alicujus, to erect, Cic. Mil. 27 ./ire. ; cf. muros, Hor. Od. 4, 6, 23 ; so vallum ex castris ad aquam, Caes. B. C. 1, 73, 2: fossam, id. B. G. 7, 72, 1 ; 7, 73, 2 : arcum, Ov. M. 3, 160 : Bulcum, Col. 2, 2, 27 : lateres de terra, Vitr. 2, 3 : vivos vultus de marmore (coupled with excu- dere apirantia aera), Virg. A. 6, 849 ; cf. id. ib. 7, 634 ; Hor. Ep. 2, 1, 240 ; Var. in Non. 283, 32 ; Plin. 7, 37, 38 ; Quint. 10, 3, 18 Spald. ; Juv. 7, 237; hence poet, also : epos, Hor. S. 1, 10, 44 : carmen, Ov. Tr. 1, 11, 18 ; 3, 14, 32 ; Pont 1, 5, 7 : versus, id. Trist 5, 12, 63, et saep. : lineam, Plin. 35, 10, 35 ; Quint. 2, 6, 2 ; cf. orbem, id. ib. 11, 3, 118: alvum, to bring forth by clysters, Ccla. 2, 12 ; 4, 4 ; 10 ; 6, 14, et aaep. : alapam alicui, qs. to fetch one a box on the ear, Phaedr. 5, 3, 2; cf. cola- phum, Quint. 6, 3, 83 Spald.: pugnam, Paul. Dig. 47, 10, 4, et aaep. So esp. of the preparation, production of proces- sions, dances, etc. : funus, Cic. Quint. 15 ad fin. ; Ov. M. 14, 746 ; Virg. G. 4, 256 ; cf. exsequias, Plin. 8, 42, 64 : pompam, Ov. Her. 12, 152; Fast. 6, 405; Met 13, 699 : choras, Tib. 2, 1, 56; Hor. Od. 1, 4, 5 ; 4, 7, 6, et saep. ; cf. choreas, Ov. M. 8, 582 ; 14, 520.— Kindred is 5. To receive, admit, take any thing (poet, and in post-Aug. prose) : cicatri- cem, Ov. Tr. 3, 11, 66 : rimam, id. Met 4, 65 : situm, Quint. 1, 2, 18 : formam, Ov. M. 1, 402 : colorem, id. ib. 3, 485 ; cf. pal- lorem, id. ib. 8, 762 : nomina, Hor. Od. 3, 27, 76 : notam, id. ib. 4, 2, 59, et saep. II. Trop. : A. In gen.: ducit quo quemque voluntas, Lucr. 2,258; cf. Hor. Ep. 1, 3, 27; 1, 6, 57 : ad atrepitum citha- rae cessatum ducere curam, id. ib. 1, 2, 31 : Liber vota bonoa ducit ad exitua, id. Od. 4, 8, 34; cf Quint. 12, 1, 26: per quaedam parva sane ducant (futurum oratorem), id. 1, 10, 5 ; cf. id. ib. 1, 1, 27 ; 1, 5, 58 ; 1, 9, 5, et al. Here too, doubt- less, belongs the much-disputed passage : ludos et inania honoris medio rationis atque abundantiae duxit, he conducted in a middle course between calculating econo- 505 DUC O my and profusion, Tac. Agr. 6 Jin. ; v. me- dius. — Esp. freq. and quite classical, B. In partic, 1, To draw, deduce, derive its origin or beginning from any thing: ab nliqua re torius vitae ducere exordium, Cic. Fin. 5, 7, IS ; cf. exordium a nostra persona, Quint. 3, 8, 8 ; 4, 1, 7 : principium disputationis a principe inves- tigandae veritatis, Cic. N. D. 2, 21 fin. : belli initium a fame, id. Att. 9, 9, 2 ; cf. Quint. 1, 1, 21 : initia causasque omnium ex quatuor temporum mutationibus, Cic. N. 1). 2j 19, 49 : originem ab Isocrate, Quint 2, 15, 4; so id. ib. 1, 6, 38; Hor. Od. 3, 17, 5, et al. : ingressionem -non ex oratoriis disputationibus, sed, etc., id. Or. 3, 11 : honestum ab iis rebus, id. Off. 1, 18, 60 ; Cic. Or. 39, 135 : nomen ex quo, id. Acad. 11, 41 ; cf. nomen a Graeco, Quint 1, 6, 3 ; so id. ib. 3, 7, 1 ; 5, 10, 6 ; Hor. S. 2, 1, 66, et saep. ; cf. also utrum- que (sc. amor et amicitia) ductum est ab amando, Cic. Lael. 27. 2. To lead a person, as regards his will or opinions, in any direction ; to move, in- cite, induce, allure to any thing, in a good or bad sense (so most freq. in the pass.) : ita me ad eredendum tua ducit oratio, Cic. Tusc. 2, 18 : nos ducit scholarum consue- tudo, Quint. 4. 2, 28; id. ib. 5,11, 19; cf. id. ib. 9, 1, 21 : ducti te species, Hor. S. 2, 3, 35, et saep. : declamatores quosdam perver : sa ducit ambitio, ut, etc., Quint 10, 7, 21. — In the pass. : si quis statuarum honore aut gloria ducitur, Cic. Verr. 2, 2, 58 ad fin. ; so eloquentiae laude, id. Or. 32, 115 : quaestu et lucro, id. Tusc. 5, 3, 9 : hoc er- rore ut, etc., id. Off. 1, 41 ; cf. Uteris eorum et urbanitate, ut, etc., id. Rose. Am. 41, 120 : omnes trahimur et ducimur ad cog- nitionis et scientiae cupiditatem, id. Off. 1, 6, et saep. — b. In a bad sense, To lead by the nose, to cheat, deceive, Plaut. Most. 3, 2, 26 ; Capt 4, 2, 7 ; Ter. Andr. 4, 1, 20 ; Phorm. 3, 2, 15; Prop. 2, 17, 1 ; Ov. Her. 13, 13 ; Met. 3, 587 (coupled with decipere). 3. With regard to time, To draw out, protract, prolong : bellum, Caes. B. G. 1, 38, 4 ; so id. B. C. 2, 18, 6 ; 2, 37, 5 ; 6 ; Cic. Fam. 7, 3, 2 ; Liv. 22, 25, et saep. ; cf. bellum longius, Caes. B. C. 1, 64, 2; 3, 42, 3 ; and bellum in hiemem, id. ib. 1, 61, 3 : earn rem longius, id. B. G. 7, 11, 4 ; cf. rem prope in ndctem, id. B. C. 3, 51, 7: rem leni'ter, Liv. 3, 41, et saep. Also transf., of time itself: tempus, Cic. Verr. 2, 1, 11; Nep. Them. 7: diem ex die, Caes. B. G. 1, 16, 4 ; and even of persons who are put off, delayed: ubi se diutius duci intellexit, id. ib. § 5. — Less freq. (and mostly poet.), b. In gen., of time : To jmss, spend, enjoy: aetatem in Uteris, Cic. Fin. 5, 19 ; so aetatem, Hor. Ep. 2, 2, 202: vitam, id. Epod. 17, 63 ; cf. Virg. A. 2, 641 (where, shortly before, vitam producere) : noctem, Prop. 1,11,5; Plin. Ep. 6, 31, 13 : somnos, Virg. A. 4, 560 Heyne. 4. In mercant. lang., To calculate, com- pute, reckon : age nunc summam suinp- tus due, Lucil. in Non. 283, 30 : minimum ut sequamur, quoniam XC. med. duxi- mus, accedant eo, etc., Cic. Verr. 2, 3, 49 ; so id. Att 6, 1, 5 and 16 ; 6, 2, 7 ; Var. R. R. 3, 16, 11; Gell. 1, 20, 5. — b. Transf. beyond the mercant sphere : (a) Ratio- nem alicujus, To consider, care for one's advantage (a favorite expression of Cice- ro) : duxi meam rationem, quam tibi fa- cile me probaturum arbitrabar, Cic. Att. 8, 11, D, § 7; so suam quoque rationem, id. Verr. 2, 1, 48 ; and non minorem ara- torum quam populi rationem, Suet Aug. 42 fin. Oud. and Wolf. N. cr. : salutis meae rationem ducere, Cic. Fam. 7, 3; so rationem officii, non commodi, id. Sest. 10, 23 ; cf. id. Rose. Am. 44, 128 : ratio- nem officii atque existimationis, id. Quint. 16, 53. — Qi) In gen., To reckon, consider, hold, account, esteem as any thing (cf. cx- istimo with aestimo) (so very freq. in prose and poetry) : parvi id ducebat, Cic. Fin. 2, 8, 24 : pro nihilo aliquid ducere, id. Verr. 2, 2, 16 ad fin. ; cf. Auct. Her. 4, 20, 28 : ea pro falsis ducit, Sail. C. 3, 2 ; cf. innocentiam pro malevolentia, id. ib. 12, 1 : vos eritis judices, Laudin' an vitio duci id factum oportuit, Ter. Ad. prol. 5 : so aliquid honori, Sail. J. 11, 3 : aliquid laudi, Nep. Praef. § 4 : aliquem despica- 506 DUCT tui, Cic. Fl. 27, 65 : nihil praeter virtutem in bonis ducere (for which, shortly after, in bonis habere and — numerare), Cic. Fin. 3. 3 ; so aliquem in numero hostium, id. Verr. 2, 5, 25 ad fin. ; Caes. B. G. 6, 32, 1 ; cf. ib. 6, 23, 8 ; and without in, ib. 6, 21, 2 ; cf. aliquem loco affinium, Sail. J. 14, 1 Kritz. N. cr. ; and aliquid testimonii loco, Quint. 5, 9, 10 : tutelae nostrae duximus, quum Africo bello urgerentur, Liv. 21, 41 ; cf. officii duxit exorare filiae patrem, etc., Suet. Tib. 11 : facerct, quod e republica fideque sua duceret, id. 25, 7, et saep. : malum quum amici tuum ducis malum, Plaut. Capt. 1, 2, 48 ; cf. Archytas iracun- diam seditionem quandam animi vere ducebat, Cic. Rep. 1, 38 : eorum, quos idoneos ducebat, consilium habet, Sail. J. 62, 4 ; and nil rectum nisi quod plaeuit eibi ducunt, Hor. Ep. 2, 1, 83: sic equi- dem ducebam animo rebarqne futurum, Virg. A. 6, 690 : ut omnia tua in te posita esse ducas humanosque casus virtute in- feriorcs putes, Cic. Lael. 2, 7 ; so with an object-sentence, id. ib. 19 ad fin. ; Rep. 1, 2 ; 1, 17 ; 1, 38 ; 3, 9 (three times) ; Caes. B. G. 1, 3, 2 ; 4, 30, 2 ; 6, 18, et saep. * ductabilitas, atis, /. [ducto] Apt- ness to be duped, Att. in Non. 150, 13. ductarius, a, "H «#. [id.) Of or for drawing: funis, a running rope, perh. only Vitr. 10, 2 ; 3 and 5. ductilis; B, adj. [duco] That may be drawn, ductile (post-Aug. and rare) : flu- men aquae riguae, i. e. a canal, Mart. 12, 31 : aes, i. e. that may be hammered out thin, Plin. 34, 8, 20. ductim, "dv. [id.] By drawing (very rare) : major pars operis in vinea ductim potius quam caesim facienda est (for which, shortly after, ductu falcis, non ictu), Col. 4, 25, 2 : invergere in me liquo- res tuos Sino ductim, in good draughts, Plaut. Cure. 1, 2, 13. ductlO, onis, /. [id.] A leading, a lead- ing off or away (very rare ; perh. not ante-Aug.) : aquarum, Vitr. 1, 1 ; 10, 19 : alvi, Cels. 2, 12 ; 4, 24 fin. : hominis, Ulp. Dig. 43, 29, 3. dtlCtltO) avi, v. intens. a. [id.] (a Plautin. word) To lead, to lead with one: Plaut. Rud. 2, 7, 26.-2. In partic, To lead home a wife, to marry : Plaut. Poen. 1, 2, 60.— II. Trop. : qs. To lead by the nose, i. e. to deceive : ego follitim ductita- bo, Plaut. Epid. 3, 2, 15. ducto, ay i> atum, 1. v. intens. a. [id.] To lead (very freq. in Plaut. ; elsewh. perh. only in Ter., Sail., and once in Tac. ; cer- tainly not in Cic., Caes., or the Aug. au- thors) : I. Lit. : aliquem, Plaut. Most. 3, 2, 158 : restim ductans, Ter. Ad. 4, 7, 34 Ruhnk. : exercitum per saltuosa loca, Sail. J. 38, 1 ; so exercitum, id. Cat. 11, 5 ; 17, 7; Jug. 70, 2; * Tac. H. 2, 100; cf. equites in exercitu, Sail. C. 19, 3 (ace. to Quint. 8, 3, 44, this phraseology was found fault with by many as indelicate, prob. on account of the follg. signif. of the word ducto).— 2. In partic, aliquam, To take home, take to one's self a concubine, Plaut. Asin. 1, 3, 12 ; 13 ; 17; 37 ; 5, 2, 13 ; Men. 4, 3, 20; Poen. 4, 2, 46; Ter. Ph. 3. 2, 15. — II.Trop. : 1. Qs. To lead by the nose, i. e. To deceive, delude, cheat, Plaut. Most. 3, 2, 159 ; Capt. 3, 4, 109 ; 3, 5, 97 ; Mil. 2, 1, 15. — * 2. To esteem or account as : Om- ne ego pro nihilo esse ducto, Plaut. Pers. 4, 4, 85. ductor, 6ri s > m. [id.] A leader, com- mander, chief, general (quite class. ; a fa- vorite word of Virgil, used by him about 23 times ; not in Caes.) : leonum (coupled with magistri), Lucr. 5, 1310 : exercitus, * Cic. Tusc. 1, 37 ; so milit, Liv. 1, 28 ; 7, 41 ; 10, 21 fin. ; 22, 61 fin. ; Lucr. 1, 87 ; Virg. A. 2, 14 ; 8, 6 ; 129, et saep. ; cf. apum (in their battles), id. Georg. 4, 88 ; and of the leaders in warlike games, id. Aen. 5, 133 ; 249 ; 561 ; Suet. Tib. 6 : clas- sis, Virg. A. 6, 334 ; Ov. M. 12, 574 : aqua- rum Tibris, Stat. S. 3, 5, 112: ferreus, poet, for iron-worker, Auct. Prinp. 32 adfin. 1. ductus» a > um , Part., from duco. 2. ductus, us, m. [duco] A leading, conducting (quite class.) : I. Lit., A. In gen. : aquarum, Cic. Off. 2, 4, 14 ; Leg. 2, 1, 2 ; cf. the work of Frontinus : De aquaeductibus ; in this sense also simply DUIT ductus, id. ib. 5 sq. : aequali porticus (* a line, row), Lucr. 4, 427 : muri, Cic. Rep. 2, 6 : literarum ("form, shape), Quint. 1, 1, 25; 27; 10, 2, 2; Plin. 8, 3, 3: oris (coupled with vultus) (* lineaments), Cic. Fin. 5, 17, 47 : macularum, Plin. 37, 12, 74. — B. In partic, Military lead, conduct, generalship, command, Cic. Manil. 21 ; Fam. 3, 11, 4 ; Caes. B. G. 7, 62, 2 ; B. C. 1, 7, 6 ; Auct. B. Alex. 43 ; Vellei. 2, 78 ; 115; Tac. Agr. 5; Suet. Vesp. 4, et al.; freq. connected with auspicium (v. h. v., no. 1), Plaut. Am. 1, 1, 41 ; 2, 2, 25 ; Liv. 5,46; 8,31; 10,7; 28,38; 40,52; 41,28; Inscr. Orel!., no. 563, et al. ; but sometimes also opp. to auspicium, as the supreme command, Tac. A. 2, 41 ; Curt. 6, 3 ; Suet. Aug. 21 Ruhnk.— H. Trop., of discourse : 1. The connection, Quint. 4, 2, 53. — 2. -"* period, Quint. 9, 4, 30 Spald. Cf. on both these trop. meanings, Ernest. Lex. Techn. p. 138 sq. dudum, adv. temp, [diu-dum: it is some time since ; cf. Don. Ter. Andr. 3, 4, 3 ; Prise p. 1018 P. ; hence] I, A short time ago, a little while ago (in Plaut. and Ter. very freq., and re- peatedly in Cicero's philos. writings and letters, and in Virgil ; elsewh., except in the compound jamdudum, very rarely ; in Caes. not at all) : Plaut. Am. 1, 1, 231 ; so id. ib. 2, 1, 73 ; 3, 2, 35, et saep. ; Ter. Andr. 3, 4, 12 ; Heaut. 3, 3, 34 ; 4, 5, 38, et saep.; Cic. Tusc. 1, 31, 76; de Or. 2, 65, 262 ; Att. 11, 24 ; Virg. A. 5, 650 ; Stat. Th. 1, 670. — b. With respect to the pres- ent : Before, formerly : nunc assentatrix scelesta est, dudum adversatrix erat, Plaut. Most. 1, 3, 100; so opp. nunc, id. Men. 5, 5, 33 ; 5, 1, 29 ; Amph. 1, 2, 17 ; 3, 2, 13, et al. ; Ter. Andr. 5, 1, 5 ; Eun. 4, 4, 16 ; 4, 5, 5 ; Cic Brut. 36, 138 ; Virg. A. 2, 726 ; 12, 632 ; opp. nunc demum, Plaut. Rud. 4, 4, 78 ; cf. id. Epid. 3, 4, 22 ; id. Mil. 2, 4, 52. — Without being opposed to such particles : Plaut. Epid. 5, 1, 54 ; so id. True. 4, 3, 29 ; Ter. Ph. 2, 4, 19 ; Virg. A. 10, 599 ; Plaut Bac. 4, 9, 95 ; id. Pseud. 4, 7, 104 ; Poen. 1, 3, 7 ; Ter. Andr. 5, 1, 21 ; Cic. Brut. 72, 252.— c. In Plaut. con- nected with ut or quum, to denote im- mediately past or present time : Just as : nam ut dudum hinc abii, accessi ad ado- lescentes in foro, Plaut. Capt. 3, 1, 18 ; cf. id. Aul. 4, 8, 5 ; Cist. 4, 2, 44 ; Bacch. 4, 9, 33 : scilicet qui dudum tecum venit, quum pallam mihi Detulisti (*just now), id. Men 2, 3, 41 ; cf. ib. 5, 1,1. Less freq. with- out these conjunctions : is se ad por.tum dixerat Ire dudum, just now, Plaut. Merc. 2, 3, 129. II. To designate a remoter past only in the combination : haud dudum, Not long ago, i. e.just now, modo; quam dudum, how long : To. E Persia ad me allatae modo sunt istae a meo domino. Do. Quando ? To. Haud dudum, Plaut. Pers. 4, 3, 29 : vide quam dudum hie aeto et pulto ! id. Stich. 2, 1. 38 ; so Ter. Andr. 5, 2, 9; Eun. 4, 4, 30; Cic. Att. 14, 12 adfin. Cf. also jamdudum. * duclla. ae, /. [duo] The third part of an uncia, Rhemn. Fann. de pond. 23. duellator, ducllicus, v. bell. * dliellis. is, m. [ duellum z= bellum ] A warrior. Am. 1, p. 10. DuelllUS On MSS. and inscrr. also written Duilius and Duillius)- ". m - [duellum = bellum ; cf. Cic. Or. 45, 153 ; and Quint. 1, 4, 15] C, The famous con- queror of the Carthaginians, in honor of whom the Columna rostrata was erected, 493 A.U.C., Cic Rep. 1, 1 Mai. and Creuz. N. cr. ; de Sen. 13, 44 ; N. D. 2, 66 ; Plane. 25 ; Sil. 6, 665. Ducllona, v. Bellona. duellum; v - bellum. I duicensus dicebatur cum altero, id est cum Alio census, Fest. p. 51 [duis = bis and censeo]. t duidens, T - bidens, no. 2, b. Duilius or Duillius, v. Duellius. duim. v . do, ad init. duis, 1. verb., v. do, ad init.— 2. Num., v. bis, ad init. duitac, arum, m. [duo] Heretics who believed in two gods, Prud. Hamart. praef. 37. * duitas, iitis,/. [id.] The state of be- DUL C tng two, duality, Labeo in Javol. Dig. 50, 16, 242. duitor, v. do, ad init. dulcacidus, a, "m, adj. [dulcis-aci- dusj Of a sourish- sweet flavor (late Lat.) : liquor, Sercn. Saminon. 11, 151; so. id. 32,607. * dulcator, oris, m. [dulco] A sweet- ener ■■: fontis amari, Paul. Nol. Carm. 23, 237. dulcc, a dv. Sweetly, pleasantly ; v. dulcis, ad fin., no. ji. dulccdo, inis,/. [dulcis] Sweetness: I. Lit.: A sweet taste (so seldom) : radix ama- ra cum quadam dulcedine, Plin. 25, 6, 30. — Far more freq. and quite class., though not in Caesar, H, Trop., Pleasantness, agreeableness, delightful/less, cliarm : ni- mia aquarum, Lucr. 6, 1265 ; cf. frugum et vini, Liv. 5, 33 ; and vini, Plin. 14, 22, 28 : aut aliquem fructum capiant dulce- dinis almae (shortly before opp. dolor), Lucr. 2, 971; cf. Cic. Fin. 2, 13; 2, 34, 114 ; Leg. 1, 17 Ji». ; 2, 15, 3&j Virg. G. 1, 412 ; 4, 55 : honoris et pecirniae, Matins in Cic. Fam. 11, 28, 2 ; so avium (genit. obj.), Auct. ap. Quint. 9, 3, 70 : agrariae legis, Liv. 2, 42 : potestatis ejus, id. 5, 6 ad fin. : vitae, Cels. 6, 6 : orationis, Cic. de Or. 3, 40, 161 ; cf. vocis, Ov. M. 1, 709 : gloriae, Cic. Arch. 10, 24 : iracundiae, id. Q, Fr. 1, 2, 2 ad fin. ; cf. irae, Liv. 9, 14 ad fin. : amoris, Virg. A. 11, 538, et saep. : plebeios creandi, Liv. 5, 13 ; cf. praedan- di, id. 6, 41 ad fin. : scabendi, Plin. 8, 25, 37 : furandi, id. 8, 57, 82, et a). In the plur., Vitr. 7, praef. dulccSCO. dulcui, 3. v. inch, fid.) To become sweet. Cic. de Sen. 15, 53 ; Plin. 3, 18, 22 ; 31, 7, 41 ; Paul. Nol. Carm. 17, 23. dulcia, orum, v. dulcis, no. 1. 2. dulciarius, ", "». [dulcia] A confec- tioner, pastry-cook; connected with pistor, Mart. 14, 222 in lemm. ; App. M. 10, p. 244 ; without it, Lampr. Heliog. 27 ; Treb. Claud. 14 ; Veg. Mil. 1, 7. dulciculus, a , u m, adj. dim. [dulcis] Sweetish (very rarely) : potio, *Cic. Tusc. 3, 19 ad fin. : caseus, as a term of endear- ment, * Plaut. Poen. 1, 2, 177. dulcifer. era, erum, adj. [dulcis-fero] Containing sweetness, sweet (very rare) : ficus, Enn. in Charis. p. 103 P. : cantha- rum, "Plaut. Ps. 5, 1,18. dulciloquus, a, um, adj. [dulcis- loijuor] Sweetly speaking (late Lat. and rare) : calami, Aus. Idyll. 20, 4 : ars Or- phei, Sid. Ep. 8, 11. * dulci-mddus. a, «m, adj. [dulcis] Sweetly modulated : psalmi, Prod. Psych. 664. * dulcincrvis, e, adj. [dulcis-nervus] Sweetly-stringed : arcus, Cap. 9, p. 310. * dulciola, orum, n. dim. [dulcis] Lit- tle sugar-cakes : mellita, App. M. 4, p. 115. . * dulcioreloquus, a, um, adj. [dul- cis-os-loquor] Speaking with a sioeel mouth, an epithet of Nestor, Naev. in Gell. 19, 7, 13. dulcis, e > Q dj. [usually compared with yXvkH ; but apparently more nearly re- lated to StAyw ; cf. also in-dulgeo : pleas- antly affecting the sense of taste] Sweet (of course exceedingly freq., but not in Caes.); — I, L i t., opp. amarus : (animal) sentit et dulcia et amara, Cic. N. D. 3, 13 ; cf. Plaut. Cist 1, 1, 72; so mel, id. Asin. 3, 3, 24 ; True. 2, 4, 20 ; Lucr. 1, 946 ; *, 22 ; cf. liquor mellis, id. 1, 937 ; 4, 13 : aqua, id. 6, 891 ; Auct. B. Alex. 8 ; 9 : po- ma, Lucr. 5, 1376 ; Hor. S. 2, 5, 12 : vi- num, id. Od. 3, 12, 1 ; cf. merum, id. ib. 3, 13, 2 ; and dolium, id. Epod. 2, 47 : oli- vum, id. S. 2, 4, 64 : sapor, id. Od. 3, 1, 19, et saep. — Comp.t uva, Ov. M. 13, 795, —Sup. : panis, Plin. 18, 10, 20, et saep.— Hence, 2. Subst. and heteroel., dulcia, orum, ?i,, Sweet cakes, honey-cakes, sugar- cakes (late Lat.), Vop. Tac. 6; Lampr. Heliog. 26 ; 31 ; Prud. Psych. 429. II. Trop., like our sweet, for Agree- ble, delightful, pleasant, charming, soft, flattering : dulcia atque amara apud te sum eloquutus omnia, Plaut Ps. 2. 4. 2 ; cf. id. ib. 1, 1, 61 ; True. 1. 2, 78 ; 2, 3, 25 ; so vita, Lucr. 2, 997 ; cf. lumina vitae, id. 5, 987, and solatia vitae, id. 5, 21 : orator, Cic- Off. 1, 1, 3 ; cf. so of orators or writ- ers, Quint 10, 1, 77 ; 73 ; 12, 10, 44 ; cf. also non quo ea (oratione) Laelii quic- DUM quam Bit dulcius, Cic. Brat. 21, 83 ; and genus dicendi, Quint 2, 8, 4 : carmen, id. ib. 12, 10, 33 : poemata, Hor. A. P. 99, et saep. : nomen libertatis, Cic. Verr. 2, 5, 63 ; cf. id. Att. 15, 13, 3 : amorcs, Hor. Od. 1, 9, 15 : otium, id. Epod. 1, 8 : fortuna, id. Od. 1, 37, 11, et saep. — Sup. : cpistola, Cic. Att. 15, 13, 4 : quod in amicissimo quoque dulcissimum est id. Lael.23Jm., et al. 2. I" partic, of friends, lovers, etc. : Friendly, pleasant, agreeable, charming, kind, dear : amici, opp. acerbi inimici, Cic. Lael. 24 ad fin. ; cf. amicitia remis- sior esse debet et liberior et dulcior, id. ib. 18 fin. : liberi, Hor. Epod. 2, 40 ; cf. nata, id. Sat. 2, 3, 199 : alumnus, id. Od. 3, 23, 7 ; Ep. 1, 4, 8. Hence, in address- ing a person : optime et dulcissime frater, Cic. Leg. 3, 11 ; cf. dulcissime Atticc, id. Att. 6, 2, 9 : mi dulcissime Tiro, Cic. fil. Fam. 16, 21, 2 ; so dulcis amice, Hor. Ep. 1, 7, 12 : dulce decus meum, id. Od. 1, 1, 2 ; and abs. : quid agis, dulcissime rerum ? id. Sat. 1, 9, 4 (cf. Loers. Ov. H. 4, 125, and Jacob's Verm. Schr. 5, Th. p. 250 and 653 sq.). Adv. (ace. to no. II.) (a) dulciter, Cic. Fin. 2, 6, 18 : Quint. 1, 10, 24 ; 4, 2, 62 ; 9, 4, 34 ,- 12, 10, 71.— (/J) Dulce, Hor. Od. 1, 22, 23 ; 24 ; Ep. 1, 7, 27 ; Stat S. 3, 4, 8 ; Theb. 4, 274.— b. Comp., Quint. 12, 10, 27 ; Prop. 1, 2. 14.— (y) Sup., Cic. Brat. 20. * dulcisonus. a, um, adj. [dulcis so- nus] Sweetly sounding : murmur, Sid. Carm. 6, 5. dulcitaS; atis, /. [dulcis] Sweetness, pleasantness (ante- and post-classical): (*1 i t.) fici, App. de Mundo, 74, 34 : (*tr op.) conspirantis animae, Att. in Non. 96, 27. dulciter, "dv. Sweetly, agreeably, de- lightfully ; v. dulcis, ad fin., no. a. dulcitudO; mis, /. [dulcis] Sweetness (very rare). — 1, Lit: gustatus, qui dul- citudine praeter ceteros sensus commo- vetur, Cic. de Or. 3, 25, 99.-2, Trop. : Pleasantness : usurarum, Ulp. Dig. 42, 8, 10, § 10 : CVM QVA VIXIT ANNIS XIII. CVM magna DVI.CITVDINE, in great tenderness (ace. to dulcis, no. II. 2), Inscr. Grut. 752, 3 ; so Inscr. Fabr. 250, 4. dulco- atus, are, v. a. [id.] To sweeten (late Lat.), Sid. Ep. 5, 4 : Carm. 2, 105. dulcor, oris, m. [id.] Sweetness (cf. the opp. amaror) (late Lat), Tert. adv. Marc. 1, 6_; 3, 5, et al. * dulcoro, ar e> v. a. [dulcor] To sweet- en : amaritudinem, Hier. Ep. 22, no. 9. Dulgibini. orum, m., Aov\yovpvioi, Ptol., A Germany: tribe on the banks of the Wiser, in the present Lippe-Detrmold, Paderborn, (* and Pyrmont), Tac. G. 34 ; cf. Mann. Germ. p. 178. t dulicej °dv. = <5ouAikujs, In the man- ner of a slave, servilely, Plaut Mil. 2, 2, 60. Dulichiuni) ", "•> &ov\iX'ov Horn., Ao\ix at Strab., An island of the Ionian Sea, southeast of Ithaca, and belonging to the kingdom of Ulysses, Mel. 2, 7, 10 ; Plin. 4, 12, 19 ; Virg. A. 3, 271 ; Ov. Tr. 1, 5, 67 ; called also Dulichiai ae, /. (sc. in- sula), Prop. 2, 14, 4. — Hence, 2. Duli- chius, a, um, adj., Of Dulichium, or poet., of Ulysses. So dux, i. e. Ulysses, Ov. M. 14, 226 ; Rem. Am. 272 : portus, id. Met. 13, 711 : rates, Virg. E. 6, 76 : Irus, Prop. 3, 5, 17 : manus, Ov. M. 13, 425 : palatum, i. e. of the companions of Ulysses, id. Trist 4, 1, 31 : proci, i. e. of Penelope, Stat. S. 5, 1, 58 ; cf. Ov. Her. 1,87. dum. conj. [of the same origin with donee] Denotes the temporal relation of two actions to each other, I, As cotem- poraneous, or, II, As in immediate succession, so that with the com- mencement of one action the other ceases. I, As c o tempo raneo us, viz.: £, Without respect to the limits of the two actions, Eng.: While, while that (in this signif. regularly construed with the indicative, of course with the exception of the oratio obliqua, in which, along with the indie, the conjunctive was also sometimes used. Only Aug. poets and later prosaists often employ the conjunctive even in the oratio direc- ta ; v. the follg.) : (u) Indie. : dum cum hac usuraria Uxore nunc mihi morigero, haec curata sint, Fac sis, Plaut. Am. 3, DUM 3, 25 ; so in the prae»., id. Aul. 4, 2, 14 ; Bacch. 4, 7, 19 ; Ter. Heaut. 2, 2, 11 ; Cic. Clu. 32 Jin. ; Virg. E. 3, 75 ; Hor. Ep. 2, 1, 190, et saep. In the prats, histor. : dum haec geruntur, Caesari nunciatum est, etc., Caes. B. G. 1, 46, 1 ; cf. these forms of transition, id. ib. 3, 17, 1 ; 4, 32, 1 ; 4, 34, 3 ; 5, 22, 1 ; 6, 7, 1 ; 7, 37, 1 ; 7, 42. 1 ; 7, 57, 1 ; 7, 66, 1 ; 7, 75, 1 ; B. C. 1, 56, 1 ; 2, 1, 1. et saep.: dum oa conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum millia VI. ad Rbenum conten- derunt Caes. B. G. 1, 27, 4 ; cf. id. B. C. 1, 37, 1 ; id. ib. 1, 36, 1, et saep. : dum haec in Appulia gerebantur, Samnites . . . urbem non tenuerunt, Liv. 10, 36 ad fin.; so in the imperfi, id. 21, 53 ; 41, 14 ; Nep. Hann. 2, 4 ; Tac. Agr. 41 ; cf. Cic. Rose. Am. 32, 91 : nunc animum advortife, Dum hujus argumentum eloquar Comoe- diae, Plaut. Am. prol. 96 : dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus. Cic. Brut 81 fin. ; so in the pcrfi, id. Mur. 27, 55 ; Phil. 14, 12, 33 ; Att. 1, 16, 2 ; Nep. Reg. 2, 2, et al. ; dum in unam partem oculos ani- mosque hostium certamen averterat, plu- ribus locis scalis capitur murus, Liv. 32, 24: bellum ingens geret Italia ... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas, Virg. A. 1, 265. — In the oratio obliqua: die hos- pes, Spartae, nos te hie vidisse jacentes, Dum Sanctis patriae legibus obsequimur, Poeta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101 ; so Liv. 2, 57 ; 26, 16 ; Tac. A. 15, 59 ; Hist. 1, 23 ; Ov. M. 4, 776. et saep.— (|3) Conj. : dixis- ti, dum Planci in me meritum verbis ex- tollerem, me arcem facere e cloaca, Cic. Plane. 40 ; so in the oratio obliqua, id. de Or. 1,41 fin. ; Mur. 24 ; Att. 5. 17,3; Sail. C. 7, 6 ; Suet. Ner. 35 ; Tac. H. 4, 17 fin. : o quoties ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta bo- ves, Tib. 2, 3, 19 Huschk. ; so in the ora- tio dirccta, Ov. Pont. 3, 3, 2 ; Virg. G. 4, 457; Mart. 1, 22; Claud. Gigant 102; Aur. Vict. Vir. ill. 35 ; id. Caes. 39 ; Hyg. Fab. 12, et al. — }>. With subito, interea, jam, adhuc in the principal sentence ; v. BUb h. vv. 2, In partic, of duration in the pres- ent : Now, yet. So only, a, ' n combina- tion with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nee, ne, haud, nihil, nulhia, nemo, v. h. vv.— b. In col- loq. lang., as an intensive enclitic affixed to certain imperatives and interjections : Now, come, pray : Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. Andr. 1, 1, 2 ; so abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 : circumspicedum, Plaut. Trin. 1, 2, 109 : dicdum, Ter. Hec. 5, 3, 5 : facitodum, id. Heaut. 3, 2, 39 : iteradum, Poeta ap. Cic. Att. 14, 14 : jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7 : manedum. id. Bacch. 4, 6, 24 ; Ter. Hec. 5, 4, 4 : memoradum, Plaut. Poen. 5, 2, 103 : tacedum, id. Men. 2, 2, 73 : tangedum, id. Rud. 3, o, 5, et al. : agedum (which is the most freq.), Plaut. Am. 2, 2, 151; 5,1,29; Asin. 4, 1,1; 5, 1, 1, et saep. ; Ter. Eun. 4, 4, 27 ; Heaut. 2, 3, 69 ; Hec. 3, 1, 35 ; Phorm. 5, 3, 1 ; Cic. Sull. 26 ; Liv. 7, 9; 9, 16, et al. ; Catull. 63, 78; Stat. Th. 7, 126, et al. : agitedum, Liv. 3, 62 Drak. ; 5, 52 ; 7, 34 ad fin. : cedodum, Ter. Ph. 2, 2, 15 : ehodum, id. Andr. 1, 2, 13 ; 2, 1, 24 ; 3, 5, 10 ; Eun. 2, 3, 68. B. With respect to the tempo- ral limit of both actions, i. q. tam- diu quam, Eng.: As long as: 1. Lit. (so only in the indie, except in the ora- tio obliqua) : bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet Cato in Gell. 16, 1 ad fin. ; so in praes., Cic. Lael. 4, 14 ; de Sen. 23, 86 ; Att. 9, 10, 3 ; Fin. 3, 2, 9 ; Caes. B. G. 7, 50 fin., et aL : quid illos opinaraini animi habuisse atque habitu- ros, dum vivent? Cato in GelL 10, 13, 17; so in the fut., Plaut Ps. 1, 3. 103 ; Cic. Rose. Am. 32 ad fin. ; Leg. 1, 1, 2 ; Virg. A. 1, 607 sq., et saep. — (/J) Conj. : non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc., Plaut Bac. 5, 2, 76 : pars, dum vires suppeterent, eruptionem cen- sebant Caes. B. G. 7, 77, 2 : ut sua spon- te, dum sine periculo liceret excederet Gadibus, id. B. C. 2, 20, 3 : hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur, id, ib. 3, 10, 7. And here perh. belongs the 507 DUM much-disputed passage : de quo (sc. am- nio) dum disputem, tuam mihi dari ve- lim, Cotta, eloquentiam, Cic. N. D. 2, 59. — b. Connected with tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque ; or opp. to postca, postquam, deinde, ubi, nunc, etc. : with tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3 ; so id. Cat. 3, 7 ; de Sen. 12, 41 ; Tusc. 5, 33 ad Jin. ; Att. 9, fi, 5 ; Fain. 9, 12, 1 ; with tantum, Liv. 27, 42; with tantummodo, Sail. J. 53, 3 ; with tantisper, Plaut. True. prol. 11 ; Ter. Ad. 1, 1, 44 ; Heaut. 1, 1, 54 j with usque, Cic. Verr. 2, 1, 5 : dum . . . postea, Cic. Mur. 12, 26 ; so dum . . . pos- tca quam, Caes. B. G. 7, 82, 1 ; Cic. Rose. Am. 43 ad fin. : dum . . . postquam, Sail. J. 53, 3 ; Liv. 21, 13 ; cf. Ter. Andr. 1, 1, 27 : dum . . . deinde, Cic. Att. 9, 6, 5 ; Liv. 27, 42 : dum . . . sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37 ; Caes. B. C. 1, 51, 5 : dum . . . nunc, Ter. Andr. 1, 2, 17 ; Cic. Acad. 1, 4, 11.— For tamdiu . . . dum, less freq. dum . . . dum, like our as long as ... so long : sic virgo dum intacta manet, dum cara suis, Catull. 62, 45 and 56 ; cf. Quint. 9, 3, 16. — C. I Q Plautus repeatedly with an em- phatic quidem : Plaut. Asin. 2, 4, 57 ; id. ib. 5, 2, 20 ; Bacch. 2, 2, 48 ; Merc. 2, 3, 53 ; Pseud. 1, 5, 92. 2. Transf. : a. I n conditional rela- tions as a restrictive particle, like quate- nus and duntaxat, Eng. : So long as, if so be that, provided that, if only (so, of course, regularly connected with the conjunctive. Freq. in prose and poetry, but not in Caes.): Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Con- cede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Cure. 3, 58 ; cf. dum res maneant, verba fingant arbitratu suo, Cic. Fin. 5. 29 fin. .- oderint, dum metu- ant, Att. in Cic. Off. 1, 28, 97 : licet lasci- vire dum nihil metuas, Cic. Rep. 1, 40, et saep. ; in the imperfi, Cic. Rose. Am. 41, 119 ; so Sail. C. 40, 4 ; Jug. 68, 3 ; Quint 10, 1, 33 : An. Non pudet vanitatis ? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Ph. 3, 2, 41 ; so without a verb, Cic. Fam. 7, 9 ; Acad. 2, 32, 104 ; Quint. 4, 1, 70 ; 9, 4, 58 ; 72 ; 10, 3, 5 ; cf. dum eatenus, id. ib. 1, 11, 1. — (Ji) With an emphatic modo, and com- bined with it into one word in dummo- do : aeque istuc facio dummodo Earn des, quae sit quaestuosa, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 189 ; so id. Aul. 2, 2, 62 ; Mil. 2, 2, 98 ; Cic. Rep. 3, 3 ; Oft'. 3, 21 ; Cat. 1, 5 ; 9 ; Phil. 12, 4, 9 ; Prop. 3, 17, 17 ; Ov. F. 5, 242, et al. ; cf. sin autem jejunitatem ...dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit etc., Cic. Brut. 82, 285. — Separate : mea nil refert, dum patiar modo, Ter. Eun. 2, 3, 28 ; so id. Heaut. 3, 1, 57 ; Val. Fl. 5, 265.— (y) Connected with tamen, and, in Plautus (cf. above, no. 1, c), with quidem : with tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314 ; so Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7 ; 8 prooem. §32, et al. ; with quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20 ; so id. Aul. 2, 2, 34 ; cf. the follg. number. — (a) In negative enunciations connected with ne : So long as not, pro- vided that not, if only not : vtei. sena- TVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice) : id faciat saepe, dum ne lassus fiat, Cato R. R 5, 4 ; Plaut, Trin. 4, 2, 137 ; cf. id. Aul. 3, 5, 17 ; Bacch. 4, 8, 26; Cure. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4 ; 8, 11, B ad fin. ; Liv. 3, 21 Drak. ; 28, 40 ; 33, 24 fin. ; Ov. Her. 3, 81. So too dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185 ; Fam. 10, 25, 2 ; Q. Fr. 1, 1, 7 ; Att. 12, 45, et al. And dum quidem ne, Plaut. Mere. 2, 3, 89— b. With a causal accessory notion : Just so long as (ex- tremely seldom ; likewise, of course, only connected with the conjunctive) : obsidio deinde per paucos dies magis quam op- pugnatio fuit, dum vulnus ducis curare- tur, Liv. 21, 8 ; cf. id. 24, 40; Suet. Aug. 78 fin. •• vectorem pavidae Castor dum quaereret Helles, passus Amyclaea pin- guescere Cyllaron herba, Val. Fl. 1, 425 ; Quint. 4, 1, 46. II. In immediate succession: Until, until that (connected with the con- junctive or the indicative, according as the idea of aim or simply of time pre- dominates ; cf. e. g. : quid dicam, quan- 508 DUNT tus amor bestiarum sit in educandis cus- todiendisque iis, quae procreaverunt, us- que ad eum finem, dum possint se ipsa defendere 1 Cic. N. D. 2, 51 Jin. ; and ea mansit in conditione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt, id. Verr. 1, 6, 16; so too cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32 ; with Eun. 1, 2, 126 ; and Liv. 4, 21 Jin. ; with 27, 42. Yet it is to be ob- served that Cicero generally, and Cae- sar exclusively, employ the conjunctive : (a) Conj. : is dum veniat, sedens ibi op- peribere, Plaut. Bac. 1, 1, 14 ; cf. paullis- per mane, dum edormiscat unum som- num, id. Amph. 2, 2, 64 ; and Cic. Att. 7, 1, 4 ; with exspeetare, id. Lael. 13 ; Caes. B. G. 1, 11 Jim. ; 4, 13, 2 ; 4, 23, 4 ; Liv. 3, 11 Jin. ; Tac. Or. 19 Jin. ; Hor. Ep. 1, 2, 42 ; Luc. 5, 303, et saep. ; with morari, Hirt. B. G. 8, 28 ; Liv. 4, 21 Jin. ; 22, 38, et al. ; cf. infra, no. (S : sic deineeps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur, Caes. B. G. 7, 23, 4 ; id. B. C. 1, 58, 4 ; cf. multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio, Virg. A. 1, 5 ; Caes. B. G. 1, 7 fin. ; Caesar ex eo tempore, dum ad (lumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1: differant in tempus aliud, dum defervescat ira, Cie. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ibid. : dum se ipsi colligant) : quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam trajiceret, Liv. 30, 16 Jin., et saep.— ((J) Indie: tu hie nos, dum eximus, interea opperibere, Ter. Heaut 4, 7, 5 ; so with opperiri, Cic. Att. 10, 3 ; with manere aliquem, Ter. Ph. 3, 2, 28 ; with exspeetare, id. Eun. 1, 2, 126 ; with morari, Liv. 27, 42 ; cf. causas in- necte morandi, Dum pelago desaevit hi- ems, Virg. A. 4, 52 : retine, dum ego hue servos evocb, Ter. Ph. 5, 7, 89 ; cf. Tityre, dum redeo, brevis est via, pasce capellas, Virg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jtis- sit, dum animam efflavit, Gracch. in Gell. 10, 3, 5 ; cf. so in the perf, Prop. 1, 3, 45. In the fut., id. 1, 14, 14. See more on this art. in Hand Turs. II. p. 303-330. dumalis, e, adj. [dumus] Bushy, bristly: coma, Mart. Cap. 4, p. 95. | dumccta? v - dumetum, init. f dtimesCO; ere [dumus] To be over- grown with bushes, ace. to Diom. p. 335 P. dumetum, h n. (another form, DU- mecta antiqui quasi dumiceta appella- bant, quae nos dumcta, Fest. p. 51) [id.] Thorn ■ bushes, thorn-hedge, thicket, Cic. Tusc. 5, 23 ; Col. 1, 2, 5 ; Virg. G. 1, 15 ; Hor. Od. 3, 4, 63 ; 3, 29, 23, et al.— 2. Trop. : cur orationem tantas in angus- tias et Stoicorum dumeta compellimus ? Cic. Acad. 2, 35 ; so id. N. D. 1, 24 Jin. * dumicola, ae, m - [ dumus-colo ] That dwells in thickets : Avien. Perieg. 895. dummddO) v - dum, no. I. B. 2, a, /?. dumosus (old form dusmosus, like Casmena, Casmili, etc., Liv. Andr. in Kest. p. 51), a, um, adj. [dumus] Full of thorn-bushes, bushy (rare) : rupes, Virg. E. 1, 76 ; cf. saxa, Ov. M. 10, 535 : glare- osique montes, Col. 4, 33, 5 ; and colles, id. poet. 10, 150 : arva, Virg. G. 2, 180. dumtaxat, a dv., v ' duntaxat. dumus (old prim, form dusmus, v. dumosus), i, m. Thorn-bush, bramble, Cic. Tusc. 5, 23, 65 ; Virg. G. 3, 315 ; 338 ; 4, 130 ; Aen. 4, 526 ; 8, 348, et saep. duntaxat (also written dumt), adv. [dumtaxo : hence, lit., while one values, exactly estimates, i. e.] I, Exactly, of the right measure ; viz., either, A. Not more, i. e. Only ; or, B. Not less, i. e. At least (in both senses freq. and quite class.). A. Not more than the right measure, i. e., Only, simply, merely, tantummodo, 1, Esp. in specifying numbers : mittan- TVR MVLIERES LIBERAE DVNTAXAT QVIN- qve, Edict. Praet. ap. Ulp. Dig. 25. 4, 1, 6 10 mcd. ; Cato R. R. 49 (also quoted in Plin. 17, 22, 35, § 198) : ut consules potcs- tatem haberent tempore duntaxat annu- am, genere ipso ac jure regiam, Cic. Rep. 2, 32. — 2. in gen., in other restrictive applications : duntaxat ut hoc promittere possis, etc., Lucr. 3, 378 : peditatu dun- DU OD taxat procul ad speciem utitur, oquites in aciem mittit, * Caes. B. C. 2, 41, 2 ; so Cic. N. D. 1, 38, 107 ; 1, 44, 123 ; de. Or. 2, 27, 119; Liv. 10, 25; 27, 17; 37, 53; Tac. Germ. 25 ; Suet. Caes. 55; 75 ; Aug. 47 ; Hor. S. 2, 6, 42, et saep. B. Not less than the right measure, i. e., At least, 1, Like no. A. 1, esp. in nu- merical specifications : * Plaut. True. 2, 4, 91 : quum in testamento scriptum es- set, ut heres in funnre aut in monumento dvntaxat AVKEOS centvm consumeret, non licet minus consumere ; si amplius vellet, licet, Alt'. Varus Dig. 50, 16, 202 : statira Arpinum irem, ni te in Formiano commodissime exspectari viderem, dun- taxat ad prid. Non. Mai., Cic. Att 2, 14 ; cf. IBI EPVL'ENTVR DVMTAXAT IN V. ID. ivl., Inscr. Orell. no. 707. — 2. I" gen., in other restrictive applications : valde me Athenae delectarunt: urbs duntaxat et urbis ornamentum, Cic. Att. 5, 10, 5 ; cf. id. ib. 2, 18, 2 ; Fam. 12, 1 ; Mil. 2, 5 ; de Or. 1, 5SC 249 : Lael. 15, 53, et al. ; Cels. 5, 26 ; Sen. Ben. 5, 2 ; Ep. 58 ; Quint. 1,4,20; 2,10,2; 3,8,10; 11,3, 156; 162; Hor. A. P. 23, et saep. II, To such an extent as a thing is val- id : So far (so rarely, but quite class.) : duntaxat rerum magnarum parva potest res Exemplare dare, Lucr. 2, 123 ; cf. Inscr. Orell., no. 3678 : dvntaxat de pe- cvlio, so far as relates to the peculium, Edict. Praet ap. Ulp. Dig. 15, 2, 1; so very freq. in the jurists, Dig. 15 tit. 1 and 2 ; cf. duntaxat de eo, quod, Ulp. Dig. 4, 3, 17 ; and de eo duntaxat quod, id. ib. 14, 4, 7 Jin. : nos animo duntaxat vigemus, etiam magis quam quum florebamus : re familiari comminuti sumus, Cic. Att. 4, 3 ad Jin, ; cf. id. Deiot. 1 ; N. D. 2, 18, 47 : sin autem jejunitatem . . . dummodo sit polita ... in Attico genere ponit, hoc rec- te duntaxat ; sed, etc., id. Brut. 82, 285 ; cf. id. Div. 2, 43. Cf. on this art. Hand Turs. II. p. 330- 339. dud, ae, o (ace. masc. duo as freq. as duos ; cf. ambo. Passages with duo : Att. in Chads, p. 101 P. ; Plaut. Epid. 2, 2, 4 ; 3, 2, 37 ; Most. 3, 2, 89 ; 147 ; 148 ; Pseud. 1,3,99; 4,2,43; Var. R. R 1, 18, 5 ; 3,1, 9 ; Cic. Rep. 1, 10 ; 1, 13 ; 2, 14 ; 2, 19 ; Verr. 2, 2, 9 ; pro Tull. § 19 Beier. N. or. ; Fam. 3, 4, 2; 7, 25, 2; Att 9, 11, A, 2; Caes. B. G. 7, 69, 2 ; Liv. 6, 42 Jin. ; 35, 21 ; Suet. Calig. 41 ; Oth. 1 ; 5, et al. ; Virg. A. 11, 285 ; Hor. S. 1, 7, 15, et al. — Gen., duum, Naev. in Charis. p. 102 P. ; Att. in Cic. Or. 46 fin. ; Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2 ; Sail. J. 106, 5 ; Liv. 3, 25; Plin. 12, 19, 42, § 89 ; 15, 17, 18, § 63, et saep. : Neutr., dua, Att in Cic. Or. 46 ad fin. ; and connected with pondo, also duapondo, Vitr. 10, 17 ; Scribon. Comp. 45 ; cf. Quint. 1, 5, 15. — The metre duo occurs only in Aus. Epist. 19, 13), numer. [6vo] Two : jam hi ambo et servus et hera frustra sunt duo, Plaut Am. 3, 3, 19 : angues duo max- umi, id. ib. 5, 1, 56 : duo talenta argenti, id. Asin. 1, 3, 41, et saep. t duodecasj adis, /. = c'vioScko's, The number twelve, Tert. Praescr. 49. duodecennis, e, adj. [duodecim-an- nus] Twelve years old, Sulpic. Sever. Dial 1, 10 ; 3, 2. * duodcccnnium, ». »• [duodecen- nis] The age of twelve years, Cod. Theod. 2, 27, 1. duodecics, «*>• numer. [duodecim] Twelve limes, Cic. Verr. 2, 2, 75 ; Liv. 38, 28. duodecim, num. [duodecem] Twelve, Plaut. Epid. 5, 2, 10; Cic. Rep. 2. 17; Caes. B. G. 1, 5, 2, et saep. So duodecim (and more freq. XII.) Tabulae, the laws of the Twelve Tables, Cic. Off. 1, 12 ; Quint. 5, 14, 18 ; Var. L. L. 5, 4, 8, et saep. ; called also abs., duodecim (or XII.), Cic. Leg. 2, 23 (repeatedly) ; Off. 3, 16, et al. duo-decimus, a. «mi numer. The twelfth (a common word in Caes.) : legio, Caes. B. G. 2, 23, 4 ; 2, 25, 1 ; 3, 1, 1 ; 7, 62, 4 ; B. C. 3, 34, 3,-Adv., duodecimo (* For the twelfth time) : consul, Capitol. Anton. Pius 1. duodenarius; a> uni, adj. [duode- ni] Containing twelve: numerus, Var. L. L'. 5, 4, 10. DU PL dod-dcni, ae, a. numer. distr. Twelve each : uxores habent deni duodenique in- ter Be communes, Caes. B. G. 5, 14, 4 : duodena describit in singulos homines jugera, Cic. Agr. 2, 31, 85 ; Liv. 5, 33 ; cf. fossa duplex duodenum pedum, Caes. B. G. 7, 36, 7 : millia, id. ib. 7, 75, 3 : astra, Virg. G. 1, 232 ; cf. signa, Ov. M. 13, 618. duo-de-nonaginta, numcr. Eighty-rigid, 1'lin. 3, 16720. * dnd-de-octoginia, numcr. Sev enty-eiglu, 1'lin. 3, 5, 9, § 62. duo-de-quadrageni- ae, a, nu- mer. Thirty eight each : pedum columnae, Plin. 36, 15, 24, no. 7. _ * duo-de-quadrag-oiimus- a, um, numer. The thirty-cightu : anno, Liv. 1, 40._ duo - de - quadraglnta. numer. Th irtij ■ eight, Cic. Tus" 5, 20 ; Liv. 35, 40. * duo-de-quiniiuag'eni, ae, a, nu- mcr. Forty-eight eaoh : diebus, Plin. 2, 8, 6, § 38. duo-de-quinquag-csimus, a, um, numer. Thefurly-eighth: anno. Cic. Brut. 44 : die, Col. 9, 14, 4. duj-de-quinquag-inta. numer. Forty -eight, Col. 9, 14, 1 ; 12, 5, 1. * duo-de-sexag-c-simus. a, um, nu- mcr. The fifty-eighth : annus, Vellei. 2, 53, 13. duo-de-sexaginta, numer. Fif- ty-eight, Plin. 11, 9, 97 du6-de-tricesimus> a, um, nu- mer. The twenty. eighth : dies, Var. in Sell. 3, 10, 6. * duo-de-triciens. a - numcr. Twenty-eight times, Cic. Verr. 2, 3, 70 Zumpt If, cr. du6-dc-trig"inta; numer. Twenly- cigltt, Liv. 33, 36 ad Jin. ; Suet. Tib. 1, et al. * duo-de-vlceni; ae, a, numer. Eighteen each : denarius, Liv. 21, 41. duo-de-vicesimus (or viges.), a, um, numcr. The eighteenth^ Cato and Var. in Non. 100, 11 sq. ; Plin. 2, 73, 75 ; Plin. Ep. 6, 20, 5 ; and per tmesin : duo enim devicesima Olympiade, Plin. 35, 8, 34. dud-dc-viointii numer. Eighteen, Plaut. Poen. 4, 2, 74 sq. ,- Cic. Acad. 2, 41, 128 ; Rep. 2, 22 ; Caes. B. G. 2, 5 fin. ; B. C. 3, 71, et al. ; cf. also annis mille cen- tum et duobus de viginti fere, etc., Eutr. 10,9. duoetvlcesirnani, orum, m. [duo- etvicesimus] Soldiers of the twenty-second legion, Tac. H. 5, 1 ; 4, 37. duo -et- vicesimus. a, um, adj. The twenty-second: anno, Fab. Pictor. in Gell. 5. 4 : legio, Tac. H. 1, 18 Bach. N. cr. ; 1, 55 ; 4, 24 ; 4, 37 ; cf. the preced. art. duonuSj v - bomis, ad init. X duoviri T . duumvir. dupiaris. e, adj. [duplus] Contain- ing double (late Lat.) : Humerus, Macr. Somn. Seip. 1, 6 ; 2, 1 : miles, one who re- ceives double pay as a reward, Veg. Mil. 2, 7 ; also in the form duplarius, Inscr. Orell., no. 2003 ; 3476; 3481; 3485; 3531; 3535 ; v. duplicarius. t duplariUS- v. praeced. duplex; icis (nbl. commonly duplici ; duplice, Hor. S. 2. 2, 122), adj. [duo-plico] Two-J'old, double: I. Lit. : et duplices ho- minum facies et corpora bina, Lucr. 4, 453 ; cf. aer, coupled with geminus, id. 4, 275 ; and cursus, coupled with duae viae, Cic. Tusc. 1, 30 : pars, opp. simplex, Quint. 8,'5, 4 ; cf. id. ib. 4, 4, 5 : modus, opp. par and sesquiplex, Cic. Or. 57, 193, et saep. : duplici de seinine, Lucr. 4, 1225 : quern locum duplici altissimo muro munierant, Caes. B. G. 2, 29, 3 ; so fossa duodenum pedum, id. ib. 7, 36 fin. : vallum, id. B. C. 3, 63, 3 : rates, id. ib. 1, 25, 6 : tabellae, consisting of two leaves. Suet. Aug. 27 ; Ov. R. Am. 667 ; cf. dorsum, consisting of two boards, Virg. G. 1, 172 Heyne and Voss. : acies, Caes. B. G. 3, 24, 1 ; B. C. 1, 83, 1 ; 3, 67, 3, et al. ; cf. proelium. Suet. Aug. 13 : seditio, id. Tib. 25 : triumphus, id. Dom. 6 : cura, id. Tib. 8, et saep. B. Transf. : 1. Of things made double by being divided into two : Cloven, bipar- tite, double .- ne duplices habeatis lineuas, ne ego bilingues vos necem, Plaut True. 4, 3, 7 ; cf. id. Asin. 3. 3, 105 ; so licus. Hor. S. 2, 2, 122 ; Plin. 20, 6. 23 ; Veeet. 2. 10. 6 : folia pahnae, Plin. 16, 24, 38 T lex, DU PL Quint 7, 7, 10.— JJ. Poet, like the Gr. AnrXovS, of things in pairs, for ambo or uterque; Both: oculi, Lucr. 6, 1)45: jial- mae, Virg. A. 1, 93 : cf. Ov. Am. 3, 327.— 3, Opp. to single, like the Gr. SnrXobs and our double, for Tfiick, strong, stout: clavi, Cato R. R. 20 : amiculum, Kep. Dat. 3 ; cf. pannus, Hor. Ep. 1, 17, 25 Schmid. : fenus, Prop. 3, 1, 22 (for which magnum fenus, Tib. 2, 6, 22). — 4. With quam in post-Aug. prose, for alterum tan- tum, Twice as much as, Col. 1, 8, 8 ; Plin. 19, 1, 2 ; Quint 2, 3, 3. II. Trop. in poets, like the Gr. 6iirXoBs, of character, qs. Double-tongued, double- faced, i. e. false, deceitful : Ulixes, Hor. Od. 1, 6, 7 : Amathusia, Catull. 68, 51. Adv. dupliciter, Lucr. 6, 510 ; Cic. Acad. 2, 32, 104 ; Fam. 9, 20 ; Coel. ib. 8, 10, 3 ; Arn. 5, p. 182. duplicarius- ii, m. [duplex] A sol- dier who receives double pay as a reward, " Var. L. L. 5, 16, 26 ;" Liv. 2, 59 fin. ; Inscr. Orell. no. 3533 ; 4994 (cf. Caes. B. C. 3, 53 fin. ; Liv. 7, 37, and 24, 47) ; also written dufliciarius, Inscr. OrelL no. 3534 ; see also duplaris. duplication onis,/. [duplico] A doub- ling (post-Aug.), Sen. Q. N. 4, 8 ; Paul. Dig. 9, 4, 31 ; Ulp. ib. 48, 19, 8, et al. duplicate; adv., v. duplico, ad fin. " duplicator» oris, m. [duplico] A doublcr rnagn ifier : Sid. Ep. 3, 13. + duplfciariuS). v. duplicarius. duplicitasi atis,/. [duplex] A being double, duplicity, doulAcness (late Lat.) : aurium, Lact. Opif. Dei 8 ; so narium, id. ib. 10. dupliciter; "dv. (* Doubly, on two accounts); v. duplex, ad fin. duplico. avi, arum, 1. (u long, Virg. E. 2, 67) v. a. [duplex] To double (quite class.) : I, Lit: numerum dierum, Cic. N. D. 1, 22 ; so numerum, id. Rep. 2, 20 (twice) ; Caes. B. G. 4, 36, 2 ; 6, 1 fin. : Tac. H. 2, 30 : modum hastae, Nep. Iphicr. 1 ad fin. : exercitum, Cic. Att 5, 18, 2 ; cf. copias, Liv. 7, 7: fructum, Var. R. R. 1, 69, 1; cf. reditum pretio, Col. 12, 52, 2, and rem, Pers. 6, 78 : stipendium legionibus in perpetuum, Suet. Caes. 26 : tributa, id. Vesp. 16 : verba, i. e. to repeat, Cic. Or. 39, 135 (coupled with iterare) ; Part. 6, 20 sq. ; but also, to form a bipartite word, to compound (e. g. androgynusj, Liv. 27, 11. B. Transf.: J, (ace. to duplex, no. I. B, 3) To double, i. e. to enlarge, augment, increase: mobilitas duplicator, Lucr. 6, 337 : duplicate ejus diei itinere, Caes. B. C. 3, 76 fin. : cf. cursu, id. ib. 3, 92, 2: et sol crescentes decedens duplicat umbras, Virg. E. 2, 67 ; cf. Ov. M. 11, 550 ; and duplicata nimbo flumina, id. Am. 1, 9, 11 : ut in dies magis magisque haec nascens de me duplicetur opinio, Cic. fil. Fam. 16, 21, 2 : curam, Sail. Or. Cottae, p. 245 ed. Gerl. ; cf. sollicitudincs, Lucei. in Cic. Fam. 5, 14, 2: bellum, Sail. frgm. ap. Serv. Virg. E. 2, 67. — 2. In poets and in post- Aug. prose me ton. (effectu pro causa) To double up a thing, to bow, bend: du- plicate poplite, Virg. A. 12, 927 : so cor- pus frigore, Val. Max. 5, 1, 1 ext. : virum dolore, Virg. A. 11, 645 ; so Ov. M. 6, 293 ; Stat. Tb. 3, 89 ; 6, 859.— Hence *duplicato, adv. Twice as much, Plin. 2, 17, 14./?;i. duplio. onis, to. [duplus] The double of any thing (very rare), XII. Tab. ap. Fest. s. v. vindiciae, p.- 279 ; Plin.. 18, 3, 3, § 12 ; cf. Fest. p. 50. duplO; are . "• °- pd.] To double (only in jurid. Lat., for the class, duplico), Ulp. Dig. 40, 12, 20 ; Paul. ib. 11, 3, 14 ; Gaj. ib. 38, 10, 3 ; cf. " duplabis duplicabis," Fest. p. 51. duplus. a . um, adj. [duplex] Double, twice as large, twice as much : et tripla in- tervalla, Cic. Univ. 7 : pars, id. ib. : scro- bes, Plaut. frgm. ap. Prise, p. 751 P. : pe- cunia, Liv. 29. 19 : donativum, Suet. Dom. 2.— B. Subst: 1. Duplum, i, re. The double of any thing : a terra ad lunam centum viginti sex millia stadiorum esse, ab ea usque ad solem duplum, Plin. 2, 21, 19; Plaut Poen. 1, 1, 56: furem dupli condemnari, feneratorem quadrupli, Cato R. R. praefi ; so Cic. Off. 3, 16. 65 : de- crevit, nt, ai judicatum negaret, in du- D UB.I plum iret, Cic. Fl. 21 ; so in duplum, Ulp. Dig. 40, 12, 20, et al. : duplo major, Plin. 27, 11, 74. — 2. Dupla, ae, /. (sc. pecunia) A double price, Plaut. Capt 4, 2. 39 Lind. ; Var. R. R. 2, 10, 5 ; Ulp. Dig. 21, 1, 31, § 20 ; cf. Dig. 21, 2, 6 tit. : de evictionibus et duplae stipulatione. dupondiariuS; a, um, adj. [dupon diusj Containing two asses : orbiculus, Col. 4, 30, 4. Subst. dupon diarius, ii, m. (sc. numus), A two-ns piece, Plin. 34 2, 2. — 2. Transf., like diobolaris, for Worth- less, bad : dominus, Petr. 58, 5 : homo, id. ib. 74, 15. .. dupondius; >i. "> . °r dupcr. 'im. ii, n. [duo pondo] The sum oj tv- - .-.-ts: 1. As a coin, Var. L. L. 5, 36, 47 ; 9, 49, 148 ; Cic. Quint 16, 53 ; Petr. 14, 3 ; 58, 4. — ]). Transf. for Need, Kant, Petr. 58, 13,— 2. As a measure, Two feet, Col. 3, 13, 5 ; 3, 15, 2 ; 4, 1, 3 ; 4, 32, 2 et saep. durabiliS; e . "dj. [duro] Lasting, durable (rare ; not ante-Aug.), Ov. Her. 4, 89 ; Col. 12, 38, 7 ; 12, 55, l.—Comp., App. Apol. p. 314. — Sup. and Adv. do not occur. durabilltas. atis, /. [durabilis] Last- ingness, durability (late Lat.) : frumc-u- torum, Pall. 1, 36, 2. duracinuS; a, um, adj. [durus-acinus] Orig. of the grape : Hard-berried, hard (only fit for eating) : uva, Cato R. R. 7. 2 ; Plin. 14, 1, 3, § 14 ; Suet Aug. 76 ; Mart. 13, 22; cf. vites, Col. 3, 2, 1. Transf., of other fruits : persica, Plin. 15, 12, 11 ; ib. 28, 34 ; Pall. Febr. 25, 32; Nov. 7, 8 : cerasa, Plin. 15, 25, 30. duramen. Ini. 8 . "• [duro] Hardness, concr. (very, rare) : aquarum, i. e. ice, Lucr. 6, 530. Of a hardened or ligneous vine-branch ; see the followinc, no. 1. duramentum. i. n. [id.] A harden- ing in concreto. I. Lit : A hardened, i. e. ligneous vine-branch, Col. 4, 21, 1 ; Plin. 17, 23, 35, § 208; Pall. Febr. 12, 1. Called also duramen, Col. 4, 22, 1. — II. Trop., Firmness, coupled with robur. Sen. Tranq. An. 1. ' durateus- a, um, adj., Sovpdrcos, Wooden, only of the Trojan horse : equus, Lucr. 1, 477 (the Homeric 'iirnos Sovpd- tcoc, Od. 8, 493 ; 512). Called also equus durius or dureus (Gr. JWoS iovptos or iovpetos), Aur. Vict. Orig. 1; Fest. s. v. epeus, p. 61. Poet, transf., duria nox, i. e. the night in which the Greeks descended from the interior of the horse, Val. Fl. 2, 573. * durator. or is, to. [duro] One who hardens, a hardener, Pac. Pan. Theod. 33. duratrix. icis. /• [durator] She who renders durable : Plin. 14, 1, 3, § 17. dure; adv., v. durus, ad fin. duresco, rui, 3. v. inch. To grow hard, to harden : durescit humor, * Cic. N. D. 2, 10, 26 ; so in the praes., limus, Virg. E. 8, 80 : campus, id. Georg. 1. 72 : corpus, Ov. M. 8, 607 : curalium, id. ib. 15, 417 : oraque duruerant, id. ib. 2, 831 : durescente materia, Tac. G. 45. — II Trop.: in alicujus lectione durescere, qs. to become ossified, Quint 2, 5, 21 ; so id. ib. 10, 5, 16. tt duretst; ae, /. [a Span, word] A wooden bathing-tub, Suet. Aug. 82 fin. duricordia> ae, /. [durus-corj Hard- heartedness (eccl. Lat), Tert. adv. Marc. 5,4; 13._ * duricoriuS; a, um, adj. [dunis-co- rium] Hard-skinned : Ecus, Cloatius in Macr. S. 2, 16. * duritas. atis, /. [durus] Hardness, harshness: orationis, coupled with sever- itas, Cic. Or. 16 fin. duriter; adv., v. durus, ad fin. duritia, ae (also rarely duritieS; Cels. 3, 24 ; 6, 18. 6, et al. ; ace. duritiem, * Lucr. 4, 269 ; Catull. 66, 50 ; Ov. M. 1, 401 ; 4, 751 ; Her. 4, 85 Jahn. N. cr. : cf. Loers Ov. Her. 2. 137 ; abl. duritie, Plin. 28, 15, 60 ; Plin. Pan. 82, 6 ; Suet Ner. 34. But in Tac. A 3, 34, we should read duri- tie, as in ib. 6, 34), /. [durus] Hardness : I. Lit: saxi, Lucr. 4, 269 ; cf. Ov. M. 1, 401, and 4, 751 : ferri, Catull. 66, 50: ada- mantina, Plin. 37, 11, 73: lactis coacti. id. 23, 7, 64 : pellis, Ov. M. 3, 64 sq., et saep. — 2. l n medic, lang., Induration : prae- cordiorum, Cels. 3, 24 : alvi, Suet Ner. 34 : vulvarum, Plin. 28, 19, 77, § 250, et 509 DU RO al. In the plur., Plin. 23, 4, 47; 25, 5, 22 ; 27, 9, 57 ; 31, 3, 21, § 34, et a].— B. Transf., of wine : Hardness, harsh flavor, opp. suavitas, Plin. 14, 7, 9. — H, Trop. : X, (ace. to durus, 710. II. A, 2, b) Hardi- ness, austerity in living: in parsimonia atque in duritia atque industria omnem adolescentiam meam abstinui, agro co- lendo, etc., Cato in Feet, s. v. bepastina- hi, p. 231 fin. ; so Plaut Most. 1, 2,- 75 ; True. 2, 2, 56 ; * Caes. B. G. 6, 21, 3 ; Gic. Tusc. 5, 26, 74 ; Part. 23, 81 ; Sail. J. 100, 5; Tae. A. 6, 34; Plin. Pan. 82, 6; Just. 9, 2, 9, et al. ; cf. transf., qui patientiam et duritiam in Socratico sermone maxi- me adamarat, Cic. de Or. 3, 17. 2. (ace. to durus, no. 11/) Harshness, strictness, rigor : tua duritia antiqua, * Ter. Heaut. 3, 1, 26 ; so Prop. 3, 12, 20; Ov. Her. 2, 137; Trist 1, 8, 46; cf. oris, qui depudere didicerat, Sen. Const. Sap. 17. 3. (ace. to durus, no. II. 3) Hardness, oppressiveness, severity : duritia lenitasve multarum (legum), Suet. Claud. 14 ; so imperii, Tac. H. 1, 23 : operum, id. Ann. 1, 35; cf. coeli militiaeque, id. ib. 13, 35. durities. Y. praeced. ad init. * duritudO; ™ s > /• [durus, no. II. 2] Harshness, cruelty: Cato in Gell. 17, 2, 20 (also quoted in Non. 100, 23). durius. a. u ™> v - durateus. (' EJuHUSj h m - (Duria, ae, m., Claud, in laud. Ser. reg. 72) One of the principal rivers of Spain, now the Duero, Sil. It. 1, 234.) duriusculus, a, um. adj. dim. [du- rus, no. II. 1J Somewhat hard, rough, or harsh (perh. only in the follg. passages) : Catullus, Plin. H. N. praef. § 2 ; cf. versus, Plin. Ep. 1, 16, 5. dUTO; av 'i arum, 1. v. a. and n. [durus] To make hard, to harden (in the ante-class, and since the Aug. period very freq. ; in Cic. not at all). I. Lit.: (a) Act. : quae nobis durata ac s'pissa videntur, Haec, etc., Lucr. 2, 444; so in the part, perf, coria (coupled with condurare ferrum), id. 6, 970; cf. cutis, Ov. M. 4, 577 : caementa calce (opp. inter- lita luto), Liv. 21, 11 : ova in aqua, Plin. 29, 3, 11 : pontus frigore, Ov. Pont 4, 9, 85 : nives solo, Hor. Od. 3, 24, 39 : aqua salibus, i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin. ; v. durus, mo. I. : ungulas (mularum), Col. 6, 37, 11 ; so ferrum ictibus, Plin. 34, 15, 43 : guttas in grana, id. 12, 19, 42 fin. : uvani fumo, i. e. to dry, Hor. S. 2, 4, 72. In medic, lang., corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14 ; cf. id. 2, 33 ./in. In fullers' lang., to full cloth, Plaut. Asin. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning no. II. A, 2). — * (/3) Neu- tral : turn durare solum et discludere Ne- rea ponto Coeperit, i. o. durescere, Virg. E. 6, 35. II. Trop.: A. (ace. to durus, no. II. 1) X. Act., To harden with labor, etc.; to make' hardy or callous, to inure (quite class.) : opere in duro membra manus- que, Lucr. 5, 1359 ; cf. membra animum- que, Hor. S. 1, 4, 119 ; and humeros ad volnera. Virg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 23, 3 ; cf. exercitum crebris expedi- tionibus, patientiaque periculorum, Vel- lej. 2, 78, 2 ; Plaut. Ps. 1, 3, 6 ; cf. mentem, Tac. A. 3, 15, et al. : ab duratis usu armo- rum pulsi, Liv. 7, 29 ; so in the part., id. 23, 18 ; 30, 28; 38, 17; 42, 52, et al. 2. Neutr., To be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, perse- vere ; to endure, hold out ; and so even as a new active verb : to endure, sustain, bear any thing : Plaut. True. 2, 3, 5 so. ; durare nequeo in acdibus, id. Amph. 3, 2, 1 ; cf. id. Men. 5, 2, 31 ; Merc. 3, 4, 59 ; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 6; 38. 6 fin.: Quint. 11, 3, 23 ; Virg. A. 9, 604 ; Prop. 1, 6, 11 ; Hor. Ep. 1, 1, 82, et al. ; cf. impers., Liv. 10, 46 : durate et vosmet rebus ser- vate secundis, Virg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Gallio in Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27, et al. : nequeo durare, quin, etc., Plaut. Cure. 1, 3, 19 ; so id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26. — (/3) c. ace. (poet, and in post-Aug. prose) : patior quemvis durare laborcm, Virg. A. 8, 577 ; so quae- cumque vias, Stat S. 5, 2, 153 ; and of 510 DURU inanimate subjects : sine funibus Vix du- rare carinae Possunt imperiosius Aequor, Hor. Od. 1, 14, 7 ; cf. (vitis genus) quod siecitatem durat et ventos, Pall. Febr. 9, 1. — Hence, b. I Q geo-> To hold or last out, to continue in existence, to last, remain (very freq.) : Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante ? CI. Abusa. Num si ea dura- rent mihi, etc., Plaut. Asin. 1, 3, 44 : om- nem durare per aevum, Lucr. 3, 604 ; cf. id. 3, 812; 5, 62; 357; Vii-g. G. 2, 100; Suet. Calig. 6, et al. : neque post mortem durare videtur (corpus), Lucr. 3, 339 ; cf. ib. 561 ; 798 : ad posteros virtus durabit, Quint. 3, 1, 21 ; cf. id. ib. 1, 11, 18 ; 1, 2, 20 ; 1, 5, 21 ; 1, 10, 30 ; 3, 1, 9 ; 5, 11, 41 ; 11, 2, 8 : maneat quaeso duretque genti- bus, si non amor nostri, at certe odium sui, Tac. G. 33: durante originis vi, id. Agr. 11 ; cf. Petr. 96, 3 ; and so with ad- hue, Suet. Gramm. 24; c£ munera, qui- bus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Baiis, are still in existence, id. Tib. 6, et eaep. : ut vivere durent, Luc. 4, 519 ; so c. inf. : Sil. 10, 653 ; 11, 75; Petr. 41, 2. In Tacitus sometimes of persons, for vi- vere, to live : narratum ab iis, qui nos- tram ad juventam duraverunt, Tac. A. 3, 16; so id. Or. 17; Agr. 44. And once in the same author (ace. to the better read- ing) of extension in space : durant colics, extend continuously, Germ. 30. B. (ace. to durus, no. II. 2) X. Act., To render hard, callous, insensible ; to dull, to blunt (rarely, and perh. not ante-Aug.) : (Juppiter) aerea dehinc ferro duravit sec- ula, Hor. Epod. 16, 65 : ad plagas durari, Quint. 1, 3, 14 (cf. § 12 : quae in pravam induruerunt) : ad omne facinus durato, Tac. H. 4, 59. — Mid. : linguae vitia, ine- mendabili in posterum pravitate duran- tur, to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37. 2. Neutr., To be hard, stern, callous, in- sensible (also rarely and not ante-Aug.) : ut non durat (pater) ultra poenam abdi- eationis; Quint. 9, 2, 88 : in nullius urn- quam suorurn necem duravit, Tac. A. 1, 6 ; Vetr.JOS fi?i. ■; cf. Tac. A. 14, 1 fin. Durocortorum, I «■. Aovpimpropa, The capital of the Remi in Gallia Bdgica, now Rheitns, Caes. B. G. 6, 44 ; cf. Ukert Gall. p. 535. durUS. a. um . adj. Hard : X\ Lit., A. Prim, as affecting the sense of feeling : et validi siliees ac duri robora ferri, Lucr. 2, 499 ; so silex, Virg. A. 6, 471 : ferrum, Hor. Od. 3, 11, 31 : cautes, Virg. A. 4, 366 ; Ov. M. 4, 672 : bipennes. Hor. Od. 4, 4, 57 : ligones, id. Epod. 5, 30 : aratrum, id. Sat. I, 1, 28 : compes, id. Epod. 4, 4 : pellis, Lucr. 6, 1194 ; Virg. G. 3, 502 ; cf. cutis, Ov. M. 8, 805 : alvns, Cels. 6, 18, no. 9 ; Hor. S. 2, 4, 27 : aqxia, hard, i. e. contain- ing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin. ; cf. muria, saturated with salt, Col. 6, 30 fin. ; 12, 6, 1, et saep. ; v. muria : dumeta, i. e. rough, Ov. M. 1, 105, et saep. : gallina, i. e. not yet boiled tender, id. ib. 2, 418 ; cf. fun- gi, qui in coquendo duriores fient, Plin. 22, 23, 47 ad fin., et saep. — Sup. : lauda- num durissimum tactu, Plin. 26, 8, 30; cf. durissimus tophus vel carbunculus, Col. 3, 11, 7, et eaep. — Subst. : e duro (sc. lig- no), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2 ; 3 ( 10, 15 ; 21, et saep. ; cf. dura- mentum. B. Transf. : 1. As affecting the sense of taste : vinum, opp. suavis, Hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5 ; 'cf. sapor Bacchi, Virg. G 4, 102 : acetum, Seren. Sammon. 40 and 351. — 2. As affecting the ear : vocie gene- ra permulta : . . . grave acutum, flexibile durum, Cic. N. D. 2, 58. 146 ; cf. Quint. II, 3, 15 and 32.— Hence in rhetor. : Hard, rough (cf. asper, no. 3) : aspera et dura et diesoluta et hians oratio, Quint. 8, 6, 62 ; so consonantes, id. ib. 11, 3, 35 : syl- labae, id. ib. 12, 10, 30 : verba, id. ib. 8, 3, 32 so. ; cf. ib. 1, 5, 72 : compositio, id. ib. 9, 4, 142. II. Trop.: 1. Opp. to mentally fine, cultivated : Rough, raw, rude, uncultiva- ted : Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus, Cic. Brut. 31 ; cf. id. Fin. 4, 28, 78 ; Mur. 29 : Attilius poeta durissimus, id. Att. 14, 20, 3 ; cf. Quint. 10, 1, 93 j 8 prooem. § 26 ; Hor. S. 1, 4, 8, et al. : pictor durus in coloribus, DURU Plin. 35, 11, 40 ; cf. Quint. 12, 10, 7— b. But sometimes as a praiseworthy quali- ty, opp. to soft, weakly : Hardy, vigorous (so esp. freq. in poets) : fortes et duri Spartiatae, Cic. Tusc. 1, 43; cf. Ligures, durum in armis genus, Liv. 27, 48 ; so Dardanidae, Virg. A. 3, 94 : Hannibal, Hor. Od. 2, 12, 2 : Iberia, id. ib. 4, 14, 50 : vin- demiator, id. Sat. 1, 7, 29 ; cf. ilia messo- rum, id. Epod. 3, 4 : juvenci, Ov. M. 3, 584, et saep. 2. Opp. to morally mild, gentle : Harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling: quia se tarn durum agrestemque praeberet, qui, etc., Cic. Or. 43, 148 ; cf. quis nostrum animo tarn agresti et duro iuit, ut, etc. ? id. Arch. 8 : neque sunt audiendi, qui vir- tutem duram et quasi ferream esse quan- dara volunt, id. Lael. 13 ad fin. : ingenio esse duro atque inexorabili, Ter. Ph. 3, 2, 12 : satis pater durus fui, id. Heaut. 3, 1, 30 ; cf. id. Ad. 1, 1, 39 ; Cic. Coel. 16 ; Hor. S. 1, 2, 17 : Varius qui est habitus judex durior, Cic. Fin. 2, 19, 62 ; cf. Caes. B. C. 3, 20, 4 : duriorem se praebere ali- cujus miserae et afflictae fortunae, An- ton, in Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter : se placabiliorem praebe- re) : duri hominis vel potius vix hominis videtur. periculum capitis inferre multis, Cic. Off. 2, 14, 50 ; Hor. Od. 4, 1, 7 : quid nos dura refugimus aetas? id. ib. 1, 35, 34 : gens dura atque aspera cultu, Virg. A. 5, 730 : durum genus, Virg. G. 1, 63 ; cf. Ov. M. 1, 414 : oe durum, shameless, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk. ; Cic. Quint. 24 ad fin. ; Ov. M. 5, 451, et saep. Of the harsh austerity of the Stoic mode of liv- ing ; v. above, no. 1. 3. Of things : Hard, severe, toilsome ; troublesome, burdensome, disagreeable ; ad- verse, unfortunate: opulento homini hoc 6ervitus dura est, Plaut. Am. 1, 1, 12 ; so servitus, Cic. Rep. 1, 44 ; 2, 25 ; cf. lex, Plaut. Merc. 4, 6, 1 ; and conditio, Cic. Rab. Post. 6 fin. : provincia, Ter. Ph. 1, 2, 23 ; cf. partes, id. Eun. 2, 3, 62 ; Anton, in Cic. Att. 10, 8 A : labor, Lucr. 3, 461 ; 1012; 5, 1271 ; 1358 : subvectiones, Caes. B. G. 7, 10, 1 : venatus, Ov. M. 4, 307 : dura cul- tu et aspera plaga, Liv. 45, 30 ad fin. : du- rissimo tempore anni, Caes. B. G. 7, 8, 2 ; cf. id. B. C. 3, 25, 3 ; Hirt. B. G. 8, 5 fin. : morbum acrem ac durum, Plaut. Men. 5. 2, 119 ; cf. valetudo, Hor. S, 2, 2, 88 : do- lores, Virg. A. 5, 5 : frigus, Plaut. Men. 5, 6, 10 ; Lucr. 5, 816 : fames, Hor. S. 1, 2, 6 : pauperies, id. Od. 4, 9, 49 : causa, Lucr. 3, 484 ; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26 : nomen (opp. molle), Cic. Off. 1, 12 : ver- bum, id. Brut. 79, 274 : propositio, Quint 4, 5, 5, et saep. — De. Etiamne id lex coe- git ? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8 , so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85 ; 12, 1, 36 ; 9, 2, 92; Hor. S. 1, 9, 42, et saep. ; cf. ellipt. : non vanae redeat sanguis ima- gini . . . Durum : sed levius fit patientia, etc., Hor. Od. 1, 24, 19. In plur. : eiccis omnia dura deus proposuit, Hor. Od. 1, 18, 3 : so id. Ep. 2, 1, 141 ; Virg. A. 8, 522 ; Ov. M. 9, 545, et al. (In fern. plur. ellipt, sc partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.). — Comp. : hi si quid erat durius, concur- rebant, Caes. B. G. 1, 48, 6 ; eo id. ib. 5, 29, 6; B. C. 3, 94, 6. Adv. (Posit, in three forms : duriter, dure, and "durum, neither of them in Cic. or Caes.) : A. ( acc - t0 n0 - !• A) Hard- ly: juga premunt duriter colla (bourn), Vitr. 10, 8 : faciem durum cacantis habes, Mart. 3, 89.— Comp., durius, Vitr. 10, 15 fin.— B. (ace. to no. II. 1-3) 1, Hardly, stiffly, awkwardly : membra moventes Du- riter, Lucr. 5, 1401 ; so duriter, Auct Her. 4, 10, 15 ; Gell. 17, 10, 15 ; and dure, Hor. Ep. 2, 1, 66 ; Quint. 9, 4, 58 ; 10, 2, 19 ; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337 ; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24 ; 9, 4, 15 ; 117.— b. Hardily, rigorously, strictly : vi- tam parce ac duriter agebat Ter. Andr. 1, 1, 47 ; so id. Ad. 1, 1, 20 ; Novius in Non. 512,— 2. Harshly, roughly, sternly: quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, Enn. in Non. 512, 7 ; so duriter, Afran. and Caecil. ib. ; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6 ; Att. 1, 1, 4 ; Fam. 11, 27, 7 ; Caes. B. C. 1, 22 fin. ; Tac. Agr. 16 ; Ann. 3, 52 ; Sen. Ep. 8, et al. — Sup., Hadrian, ap. Ulp. Dig. 47, 14, 1. — 3. Hardly, unfavorably, D YRR unfortunately : durius cadentibus rebus, Suet. Tib. 14 ad Jin. dusmosus, a, um, v. dumosus. duumvir) v - duumviri. ■I duumviralicius, ft m. [duumvi- ralis] 77«z« Aos oeew a duumvir, Inecr. Orell., no. 3721. duumviralis, e. ndj. [duumviri] O/ or belonging to a duumvir, duumviral : potestate, Inscr. Fabrett p. 29, no. 129. — More freq., 2. Subst, duumviralis, is, m., That has been a duumvir, Ulp. Dig. 50, 3, 1 ; Inscr. Orell., no. 3727 ; 3816. duumvuahtas, atis,/. [duumvira- lis] The office of a duumvir, duumvirate, Cod. Just 5, 27, 1. duumviratUSt us, m. [duumviri] The office of a duumvir, duumvirate, Plin. Ep. 4, 22, 1 ; Ulp. Dig. 50. 3, 1 ; Inscr. Orell. no. 3817. duumviri; orum, m. [duo-vir] A Ro- man board or court consisting of two per- sons : I, Perduelliouis, An extraordina- ry criminal court, the duumviri. So in the trial of the Horatii, Liv. 1, 26 ; of M. Manlius, id. 6, 20 ; of C. Rabirius, Cic. Rab. perd. 4 ; cf. Walter Rechtsgesch. 1, p. 24 ; Zacharia Sulla, p. 145 sq. — 2. Sa- crorum, Tlie keepers of the Sibylline books, Liv. 3, 10 ; cf. Dion. Hal. 4, 62 (afterward •iecemviri were elected for this purpose). •—3. Navales, An extraordinary board created for the purpose of equipping fleets, Liv. 9, 30 ; 40, 18 ; 41, 1.— 4. Aedis faci- endae s. locandae s. dedicandae (* The duumviri for building or dedicating a temple), Liv. 7, 28 ; 22, 33 ; in the sing., duumvir, id. 2, 42 ; 35, 41.— 5. The high- est board of magistrates in the municipia, Cic. Agr. 2, 34, 93 ; Caes. B. C. 1, 23, 4 ; 1, 30, 1 ; Inscr. Orell. no. 2540 : qvin- qvennales, ib. no. 3882 sq.: iVRi dicvn- DO, ib. 7io. 3805 sq. In the sing., dvvm- vir, ib. no. 3813 sq. ; 4982 j also written dvovib, ib. no. 3886. Cf. Savigny's Geech. d. Rom. Rechts, 1, p. 50 sq. dux- ducis, com. [duco] A leader, con- ductor, guide : J, In gen.: illis non du- cem locorum, non exploratorem fuisse, Liv. 9, 5 ; cf. itineris, Curt. 5, 4 : regen- dae civitatis (coupled with auctor publici consilii), Cic. de Or. 3, 17, 63 : dux isti quondam et magister ad despoliandum Dianae templum fuit, id. Verr. 2, 3, 21 : nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro, Hor. Od. 1. 7, 27, et saep. In the fern., Cic. Fin. 1, 21 ; Lael. 5, 19 ; Div. 2, 40 ; Tusc. 1, 12, 27 ; Virg. A. 1, 364 ; Ov. M. 3, 12 ; 14, 121 ; 15, 482, et saep.— II. In partic, in milit. lang. : A lender, com- mander, general-in-chief TCaes. B. G. 1, 13, 2; 2, 23, 4 (coupled with qui sumrnam imperii tenebat) ; 3, 18, 7 ; 3, 23, 3, et saep. Also a lieutenant-general, general of divi- sion (cf. duco, no. I. B, 3, b, and impera- tor), as opp. to the imperator, Caes. B. G. 3, 21, 1 ; Cic. Off. 3, 26, 99 ; Flacc. 12, 27 ; Tac. H.3, 37, et al.— 2. Transf. beyond the milit. sphere : dux regit examen, Hor. Ep. 1, 9, 23 ; cf. gregis, i. e. aries, Ov. M. 5, 327 ; 7, 311 j and armenti, i. e. taurus, id- ib.^8, 884. tdyas» adis,/. = (Wf, Tlie numbertwo, MacrT Somn. Scip. 1, 6 ; 12 ; Aug. Conf. 4, 15. Dymae, orum, and Dymaeus, ■■>, um, v. Dyme. DvmiS) antis, m., Avpat, The father of Hecuba, Ov. M. 11, 761 ; Serv. Virg. A. 7, 320 : Hyg. Fab. 91 ; 111. Whence the latter is called Dymantis» Mis,/., Ov. Dyme, es, /., Avpn, An old sea-coast town in Achaia, west of Olenos, now per- haps Kaminitza, Plin. 4, 5, 6; cf. Mann. Gr. p. 409 sq. Also called Dymae, arum, Liv. 27, 31 ; 32,21; 38, 29.-±Hence, 2. Dymaeus. a, um, adj., OfDymae, Dymaean : ager, Liv. 27, 31 fin. In plur. subst Dymaei, orum, m., The Dymaeans, Cic. Att. 16, 1. tdynamis, is, f.=6vmuts, *\.A store, plenty (cf. the Lat. vis), Plaut Ps. 1, 2, 77. — 2. A square number (cf. the Lat potestas), Arn. 2, p. 60. t dynastes. ae, m.^&vvaorns, A ruler, prince, Cic. Phil. 11, 12 ad fin. ; Att 2, 9 , Caes. B. C. 3, 3, 2 ; Nep. Dat. 2 : Ages. 7. Dyrrachium, ft «•. bvpidxiov, A E famous sea-coast town of Grecian Tllyria, the landing-place of those coming from Italy, formerly called Epidamnus, now Durano, Mel. 2, 3, 12 ; Plin. 3, 23, 26 ; Cic. Pis. 38 ; Att 3, 22 Ji». ; Fam. 14, 1 ; Liv. 29, 12, et saep. ; cf. Mann. Illyr. p. 395 sq. — Its inhabitants are called Dyrrachi- ni, Oram, m., Avpp'axivoi, Cic. Att. 3, 22 ad fin. ; Prov. cons. 3 ; also written Dyr> racheni, Paul- Dig- 50, 15, 8. 1 dysenteria, ae, f.=SvSa/Tcpta, A flux, dysentery, Plin. 26, 8, 28 Jin. ; 28, 9, 33, § 128 (in Cels. 4, 15, and Cic. Fam. 7, 26, written as Greek). t dysentericuS) a, um, ad/.=^uj£^- rcpiKOS, Pertaining to dysentery, dysenter- ic ■■ passio, Pall. Febr. 31 fin. — Subst. dys- entericus, i, m., One who has the dysentery, Plin. 22, 24, 55 ; 26, 8, 28 ;. Scrib. Comp. 85 ; Firm. Math. 8. I dyserds, otis, adjiz^,SiseiiaSi Lov- ing unfortunately, Aus. Epigr. 92, 1. i dyspepsia, ae, f. = &uSir£ipia, Indi- gestion, CatoR. R. 127, 1. t dysphoricus, a, um,. adj. = Svssnvoia, A diffi- culty ri'oijro's, One who labors under difficulty of breathing, Plin. 24, 6, 14. tdysuria» *e,f.z=$oSovpia, Retention of urine, dysurt/, CoeL Aur. Tard. 5, 4 (in Cic. Att 10, 10, written as Greek). t dysuriacus, i. m. = SvsovoiaKos, One who suffers from suppression of urine, Firm. Math. 8. Eg, indecl. n, or (on account .. of litera) fern., the fifth letter of the Latin alphabet the second of the vowel series, embracing both the e and the v of the Greeks, Ter. Maur. p. 2386 P. ; Aus. Idyll, de liter, monos. 3 and 4 ; Mart. Cap. 3, p. 58. The short e appears in Latin as the least emphatic of all the vowels ; hence it not only took the place of other vowels in changes of words where the sounds became weakened, and in the vulgar language where the vowel- sounds were less sharply distinguished, but was also frequently put instead of a final syllable ending in a consonant and was sometimes, especially at the end of words, entirely rejected. The transition of d into e (which took place especially before two consonants, whereas usually a passed into i in open syllables ; v. art. A) is seen in the compounds refello, com- mmdo, ineptus, confercio, incestus, perpe- tior, etc. Sometimes the orthography is undecided, as in the compounds of spar- go, which are written sometimes asper- go, conspergo, dispergo, etc., and some- times aspargo, conspargo, dispargo, etc. ; just as along with dispando the vulgar form dispenno also occurs, v. h. vv. This transition likewise appears in all the verb- al reduplications which have been retain- ed, as cecidi, cecini, peperi, pepigi, tetigi ; peperci, fefelli ; dedi and steti (from cado, cano, pario, pango, tango, parco, fallo, Da and sta), whereas the vowels i, o, u remain unchanged in reduplication (bibi ; momordi ; tfitudi ; for tie anomalous forms in Gell. 7, 9, are certainly Grae- cized). As along with pepigi there also arose by syncope (in the Lat. lang. a pre- dominating element in the formation of words) the perfect pegi ; so in like man- ner we may explain the perfect forms cepi, feci, jeci, fregi, and egi, as synco- pated from cecipi, ISfici, jejlci, frefigi, and eigi (this last analogously with dego, from delgo). — For i stands e in the neu- ter forms of the adjectives in is (acre, agreste, facile, etc.), in the nominative forms aedes, apes, canes, etc. (for aedzs, apts, cam's, etc., v. h. vv.), as in the dative forms morte, jure dicundo, Dijove, Vic- tore, etc. (v. h. v., and cf. Schneid. 2, p. 201 sq., and Quint 1, 4, 17); also in the nominatives in es, whose genitive has itis ; furthermore in the old and partly E B IB vulgar manner of writing and pronounc- ing; CEPeT, EXEMeT, navcbos (Colum. RoStr.), FVeT, DEDeT, TEMPESTATeBVB, Tine (Epit. of the Scipios), compeomcsise (S. C. de Bacch.), mcnekva, MAoesTEB, HEBe, veA, vclla, etc. (Quint 1, V, 8 and 17 ; Var. R. R. 1, 2, 14 ; cf. Cic. de Or. 3, 12, 46) ; so too Vergilius, negUgo, intel- lego, for Virgilius, negh'go, intelh'go, etc. It is prob. too that the abl. e of the third declension proceeded from i (or id). It less freq. happens that o and u pass over into e, yet here also we are not wanting in examples, as verto, vertex, vester, from vorto, vortex, voster ; auger for augttr ; and even for long u we have e in dejero and pejero, from juro. The vowel e stands as an echoing sound, in place of an apocopated final syllable, in the vocative forms of nouns in its of the second declension ; in the perf. and pass, forms, such as scripsere, conabare. conabere, from scripser«?i(, conabans, co- nabem ; in the future forms attinge, dice, facie, recipie, from attingam, dicam, faci- am, recipiam (6ee under dico, ad init.) ; in the forms mage, pote, from magis, po- tis, etc. The vowel e is wholly suppressed in the imperatives die, due, fac, fer ; in the ante-class, infinitive biber (from bibere) ; in the vocative forms of the second de- clension in i, as Gai, geni, fili, canteri, co- lumbari, mantuari, volturi, mi (cf. Freund in Jahn's Neue Jahrbuch, 1835, vol. 13, p. 148 sq.) ; and even as an initial in the present forms of the verb esse (sum, su- mus, sunt ; sim, etc., for esum, esumus, esunt; esim, etc.). But the forms facul, simul, Bacchanal, etc., are not apocopa- ted ; see Append, to Preface. The long e interchanges most freq. with the diphthongs ae and oe (q. v.) ; yet it sometimes also took the place of a, as in anhelo, from halo, and in the rustic belo for balo ; and likewise of i, as teBEK, spsca, AMecvs, for liber, spica, amicus (Quint Inst. 1. 1. ; Var. R. R. 1, 48, 2 ; Fest p. 13), and in words borrowed from the Greek, as chorea, Dareus, along with Academia, Alexandria : see the letter I. As an abbreviation, E (mostly in con- nection with other abbreviations) signi- fies egregius, equus, eques, erexit, evoca- tus, etc. ; e. g., e. m. v. = egregiae memo- riae vir ; E. Q. B. =r eques Romanus ; ee. qq. re. = Equites Romani ; e. p. = equo publico ; E. m. d. s. p. E. = e monitu de sua pecunia erexit etc. 2, d praep., v. ex. (* ea and eadem. Abl.,r. is and idem.) eapse. v. ipse, init. t earinus, a, um, adj. = mpivos, Greenish : oves, Tert Hab. mul. 8. ea-tenuS) a dv. [is] to designate the limit to which an action or condition ex- tends : So far (very rare ; not in Caes. ; perh. not at all before Cic, for Plaut Most. 1, 2, 50, is very dub.) : with follg. quatenus, Cels. 2, 10 ; so Javol. Dig. 47, 2, 92 : caules lactucae ab imo depurgatos eatenus, qua tenera folia videbuntur, etc.. Col. 12, 9, 1 ; so with follg. qua, id. 4, 7, 2 ; Arb. 8, 2 ; Quint. 1, 11, 1 : hoc civile, quod vocant, eatenus exercuerunt quoad populum praestare voluerunt, Cic. Leg. 1, 4, 14 ; so with follg. quoad, id. Q. Fr. 1, 1, 3 (and perhaps also Univ. 11) : verba persequens eatenus, ut ea non abhorre- ant a more nostro, Cic. Opt. gen. Tad Jin. ; so with follg. ut, Cels. 5, 26 ; 7, 19 ; Col. 5, 1, 3 ; 5, 5, 3 ; cf. with following ne, Cels. 6, 6 ; Col. 5, 6, 14 ; Suet. Tib. 33 ; Just. 5, 10. — 2. Late Lat of time: So long, hith- erto : Capitol. Gordian. 22 ; Oros. 6, 1. — Cf. Hand.JTurs. II. p. 339-341. t ebeninus* a. uiri i °-dj. = tUvivos, Of ebony : tigna, Hier. Ezech. 27, 16 : dentes, id. ib. t ebenUSj U f- =S6evoS, The ebon-tree, ebony, Diospyros ebenum, L. ; Plin. 16, 40, 76, § 3 ; 6. 30. 35 ; m„ Virg. G. 2, 117 ; Ov. M. 11, 610 ; Pers. 5, 135 ; Luc. 10, 117 ; 304, et al. ; cf, also Isid. Orig. 17, 7, 36. e-blbO) bi, Tritum, 3. v. a. To drink up, drain (not in Cic. or Caes.) I. Lit : quid comedent % quid ebibent ? Ter. Heaut 2, 3, 14 ; so coupled with come- dere, Plaut. Trin. 2, 1, 20- id. Pseud. 5, 2. 511 E BRI 11 ; hirneam vini, id. Atnph. 1, 1, 276 : poculum, id. Cure. 2, 3, 80 : ubera lac- tantia, Ov. M. 6. 342 : fluminibus satis profundis ebibitis, Sid. Carm. 9, 39, et saep. : elephantos dracones, i. e. to suck their blood, Plin. 8, 12, 12 ; cf. sanguinem, Plaut. Cure. 1, 2, 65 : cum vino imperi- um, to drink up, forget through drinking, Plaut- Am. 2, 1, 84 (cf. in the simplex: bi- bere mandata, id. Pers. 2, 1, 3 ; v. bibo, no. 4, c).— Poet. : invenies illic, qui Nes- toris ebibat annos, i. e. to drink by the age of Nestor (*or to drink as many glasses as equal the years of Nestor), Ov. F. 3, 533 (see the passage in connection). — 2. Transf., of inanimate things: To suck in, draw in (cf. bibo, no. 5) : (fretum) peregrinos ebibit armies, Ov. M. 8, 837 ; ef. Plin. 5, 15, 15 : saniem (lana), id. 9, 38, 62. — *n. l n gen., To consume, use up, squander : Hor. S. 2, 3, 122. * e-bito. ere, v. n. To go out, Plaut. Stich. 2, 4, 28. e-blaildioi*; ltus, 4. v. a. To obtain by flattery or coaxing (rare, but quite class.) : enitere, elabora vel potius eblan- dire, effice, ut, etc., Cic. Art. 16, 16, C, § 12 ; cf. Plin. 9, 8, 8 fin. ; Liv. 27, 31 : unum consulates diem, Tac. H. 3, 37 : solitudi- nem ruris, Col. 8, 11, 1. — b. Of inanimate subjects : coelo fecunditatem omnem eblandito, Plin. 16, 27, 51 ; cf. Vitr. 7, 5 ; and somewhat differently: ut eblandia- tur lac igneam saevitiam, t. e. mitigate and drive it out, Col. 7, 5, 16. jJ3p = Part., eblanditus, a, um, pa6s., Obtained or caught by flattery : eblandita suffragia, Cic. Plane. 4, 10; cf. preces, Plin. Pan. 70 ad fin. ; Gell. 11, 13, 5. eborarius (ebur.), ii, m. [ebur] A worker in ivory, Cod. Just. 10, 64, 1 ; Inscr. Orcll., no. 4180 ; 4302. eboreuS; a, um, adj. [id.] Made of ivory, ivory : Juppiter, Plin. 36, 5, 4 : mensne, Ulp. Dig. 33, 7, 12, S 43 (and perh. oppida, Quint. 6, 3, 61 Spafd. N. cr.). * cbnacuSi a, um, adj [ebrius ; cf. meracus, from merus] Drunken : homo, Laber. in Non. 108, 7. ebriamen, inis, n. [ebrio] Intoxi- cating liquor, strong drink, Tert. de Je- jun. 9 (a transl. of the Heb. "OKf)'. ebrietaS) atis, /. [ebrius] Drunken- ness, tbriety, * Cic. Tusc. 4, 12 ; Sen. Ep. 83 mcd. ; Quint. 1, 11, 2 ; 5, 10, 34 ; 8, 4, 16 ; Plin. 14, 22, 28 ; 30. 15, 51 ; * Hor. Ep. 1, 5, 16 ; Ov. A. A. 1, 597 ; R. Am. 809, et al. — b. Transf., of things : nimio liquore abundat rumpitque se pomi ip- sius ebrietas, i. e. excess of juice, Plin. 13, 4, 9, § 45. cbl'XOi are, v. a. [id.] To make drunk, to intoxicate (late Lat.) : 1, Lit.: muli- ercs, Macr. S. 7, 6 me.d. — 2. Trop. : ani- mas, id. Somn. Scip. 12 mcd. * ebriolatus. a, um, adj. [ebriolus] Drunk or tipsy a little, Laber. in Non. 108, 6. ebriolus, a, um, adj. dim. [ebrius] Drunk or tipsy a little; perhaps only in Plaut. Cure. 2, 3, 15 ; 1, 3, 36. * cbriosrtas, atis, /. [ebriosus] Ad- diction to drink, sotlishness, Cic. Tusc. 4,12. ebripsuS; a , um > adj. [ebrius] Given to drinking ; subst., a drunkard, Cic. Fat. 5, 10 ; Acad. 2, 17, 53 ; Sen. Ep. 83 med. ; Col. 11, 1, 13 ; Plin. 30, 15, 51, et al.— Comp.. Catull. 27, 4.— b. Transf.: acina, i. e.full of juice, juicy, id. 27, 4. ebrius» a, urn, adj. l e ' BI > bibo ; hence orig. : who has drunk up, i. e.] Who has drunk enough, had his fill ; corresp. with satnr (so very rarely) : quum tu satura atque ebria eris, puer ut satur sit facito, Ter. Hec. 5, 2, 3 Ruhnk. ; cf. Plaut. Capt. 1, 1, 35. — Far more freq. and quite class., B. Pregn. : Who has drunkhimself full; drunk, intoxicated : homo hie ebrius est ...Tu istic, ubi bibisti? Plaut. Am. 2, 1, 25 ; so id. ib. 1, 1, 116 ; 3, 4, 16 ; Aul. 4, 10, 19 sq., et al. ; Lucr. 3, 1064 ; Cic. Mil. 24, 65 ; Phil. 2, 41, 105; Div. 2, 58, 120 ; Sen. Ep. 83 med. ; Quint. 11, 3, 57 ; Prop. 4, 5, 46 ; Hor. S. 1, 4, 51; 2, 3, 60 ; Ov. A. A. 1, 543; Met. 4, 26; Fast. 2, 582; 5, 337 sq., et saep. — b. Poet., of inanimate things : vestigia, Prop. 1, 3, 9 ; cf. fiigna, 512 ECCE id. 3, 3, 48 : verba, Tib. 3, 6, 36 : nox, Mart. 10, 47 ; cf. bruma, id. 13, 1, et saep. — 2. Trop.: ebrius jam sanguine civi- um et tanto magis eum sitiens, Plin. 14, 22, 28 fin. : regina fortuna dulci ebria, in- toxicated with good fortune, Hor. Od. 1, 37, 12 : dulcis pueri ebrios ocellos, i. e. intox- icated with love, Catull. 45, 11. — H, In gen., Abundantly filled, full (poet.) : Plaut. Casin. 3, 6, 18: lana de sanguine conchae, Mart. 14, 154 ; cf. id. 13, 82 ; id. 10, 38. e-bulll6) ire (and post-class, cbul- 10, are, v. q. seq.), v. n. and a. I. Neutr., To boil up, bubble up (so post-class.) : \ t Lit: fontium venae ebullant, Tert. de Pall. 2. — 2. Trop.: dum risus ebullit, App. M. 2, p. 128. Poet.: o si Ebullit patrui praeclarum funus I i. e. prodit, Pers. 2, 10 Diibner. — H. Act., To thrust forth (so quite class., but seldom) : X, Lit.: animam, i. e. to breathe out, Petr. 42, 3; 62, 10. — 2. Trop.: virtutes, i. e. to boast of, Cic. Tusc. 3, 18, 42 Klihn ; cf. id. Fin. 5, 27, 80 (and the Gr. Tra\&\uv). cbulum, i, n., and ebulus, i, m. Dane-wort, dwarf-elder, Sambucus ebulus, L. ; Cato R. R. 37, 2 ; Plin. 25, 10, 71 ; 26, 8, 49; Virg. E. 10, 27; Col. poet. 10, 10; Veg. 1, 14, 5. ebur> oris (cf. Quint. 1, 6, 22 sq.), n. Ivory, Cic. Leg. 2, 18 ; Brut. 73 ad fin. ; Parad. 1, 3 ; Quint. 2, 21, 9 ; 12, 10, 9 ; Virg. G. 1, 57 ; Aen. 10, 137 ; 12, 68 ; Hor. Od. 1, 31, 6 ; Ep. 2, 1, 96 ; 2, 2, 180, et saep.: ebur atramento candefacere; v. atramentum, «0.4. — JJ. Meton., 1, Of Things made of ivory. So of statues, Virg. G. 1, 480; Ov. M. 15, 792; of the tibia, Virg. G. 2, 193 ; of a scabbard, Ov. M. 4, 148 ; of the sella curulis, Hor. Ep. 1, 6, 54 ; Ov. F. 5, 51; Pont 4, 5, 18.— * 2. For An elephant: Juv. 12, 112. eburariuSj v - eborarius. eburatUS; a, um, adj. [ebur] Adorned or inlaid with ivory : lecti, Plaut. Stich. 2, 2, 53: vehicula, id. Aul. 2, 1, 46: sella, Lampr. Heliog. 4 fin. (* Bburini, orum, m. A people of Lucania: Plin. 3, 11, 15, § 98.— Hence, EburinUS) a, um : juga, Sail. H. 3, p. 222 ed. Gerl. min.) eburncolus, a, um, adj. dim. [ebur- neus] Of ivory: fistula, Cic. de Or. 3, 60, 225 (for which, in Gell. 1, 11, 16, eburnea). eburneus, and (perh. only poet.) eburnus, a. um, adj. [ebur] j. Of or belonging to the elephant : eburnei dentes, Liv. 37. 59. — Far more freq., H, Of ivory: (u) Eburneus: signum, Cic. Verr. 2, 4, 1 ; Ov. M. 4, 354 : lectus, Suet. Caee. 84 : praesepe, id. Calig. 55: quadrigae, id. Ner. 22: tabulae, id. ib. 31, et al.— (0) Eburnus (only so in Virg. and Hor.) : humerus, Virg. G. 3, 7 : pecten, id. Aen. 6, 647 : vagina, id. ib. 9, 305 : porta, id. ib. 6, 699 ; Hor. Od. 3, 27, 41 : lyra, id. ib. 2, 11, 22 : lecti, id. Sat. 2, 6, 103 : currus, Ov. Her. 15. 91: valvae, id. Met. 4, 185: sceptrum, id. ib. 1, 178 ; 7, 103, et al. : en- sis, i. e. with an ivory handle, Virg. A. 11, 11. — 2. Poet, transf.: White o.s ivory : eburnea brachia, Ov. Am. 3, 7, 7 ; cf. so cervix, id. Her. 20, 59 : colla, id. Met. 3, 422; 4, 335: terga, id. ib. 10, 592. Eburones, um, m., 'ESovptavcs, A nation of Gallia Belgica, extending from Liege to Aix-la-Chapelle, Caes. B. G. 2, 4 ; 4, 6 ; 5, 24 sq. ; 6, 5 ; 6, 31 sq. ; Plin. 4, 18, 32; cf. Ukert. Gall. p. 368. Eburovices. v. Aulerci. (* Ebusus (-OS), i, /•> "ECovoos, An island of the Mediterranean, on the coast of Spain, now Iviza or Yvica: Liv. 22, 20, 7 ; Sil. 3, 363.— Also called Ebdsia, ae, /., Stat S. 1, 6, 15. — Hence, Ebusi- tanus, a, "m, Plin. 3, 5, 11.) ecastor, v - 2. Castor. (* Ecbatana, orum, n., rii 'EnSdrava ( -na, ae, /., Lucil. in Non. 533, 30 ; -nac, arum, /., App. de Mundo, p. 69, 18), The principal city of Medio, now Hamadan, Curt. 4, 5, 8, et al. ; Tac. A. 15, 31, 1 Rup.) i ccbolas, adis, /. = f«-6oXiij, A sort of Egyptian grape (so called from its pro- moting abortion), Plin. 14, 18, 22. «fa, c;cam, v. ecce, no. II. cccc, adv. demonslr. [ec-ce, v. ce, no. 3] Serves to point out an object more em- ECCI phatically : Lo I see ! behold ! quem quae- ro, optime «cce obviam mini est behold I there comes he I was wishing for, Plaut. Bac. 4, 4, 16 : ecce autem video rure rede- untem senem, Ter. Eun. 5, 5, 25 : ecce Dionaei processit Caesnris astrum, Virg. E. 9, 47 : ecce trahebatur passis Priameia virgo Crinibus, id. Aen. 2, 403 ; cf. id. ib. 6, 337 ; Ov. M. 2, 441, et al. : audiat haec tantum — vel qui venit ecce Palaemon, Virg. E. 3, 50 ; so in the midst of the sen- tence, Ov. M. 2, 93. B. In par tic, 1, To denote that something is present (* cf. Fr. void), Here (in this sense mostly ellipt) : Orcus nos- ter ecce adest, Plaut. i'rgm. ap. Var. L. L. 5, 32, 42 /n. ; so with adest, Ov. M. 2, 496 ; 3, 101 : quid me quaeris ? . . ecce me, here I am, Plaut. Epid. 5, 2, 15 ; so ecce me, id. Cure. 1, 3, 6 ; Mil. 3, 1, 69 ; Ter. Ad. 5, 9, 38 : ecce nos, Plaut. Mil. 3, 1, 17 : ecce odium meum, id. Poen. 1, 2, 139 : ecce Gripi scelera, id. Rud. 4. 4, 134 : ec- ce tuae literae de Varrone, Cic. Art 13, 16; and simply ecce, here I am, Plaut. Asin. 1, 1, 96. 2. In enumerations, to introduce a new matter after others already men- tioned (Ciceronian) : consecuti sunt hos Critias, Theramenes, Lysias, etc. . . . ecce tibi exortus est Isocrates, Cic. de Or. 2, 22 ad fin. ; so id. Or. 16 ad fin. ; id. de Or. 3, 3, 31 ; so ellipt, id. Div. 2, 70 ; Acad. 2, 43, 134; Pis. 21. 3. To introduce something unexpect- ed or strange ; hence sometimes con- nected with subito, repente, de impro- viso, etc. : ecce Apollo mini ex oraculo imperat, Ut, etc., Plaut Men. 5, 2, 87 ; Cic. Sest. 41, 89 : et ecce de improviso ad nos accedit cana Veritas, Var. in Non. 243, 1; cf. Sail. J. 14, 11: discubitum noctu ut imus, ecce ad me advenit mulier, Plaut. Merc. 1, 1, 99 ; so with a preceding quum, Cic. Caecin. 7, 20 ; with dum, Hor. S. 1, 9, 60 ; with ubi, Virg. A. 3, 219.— Ellipt. : Cic. Att. 7, 24 ; id. Q. Fr. 1, 2, 2, £ 6 ; Acad. 2, 38 ; connected with subito, id. Att. 8, 8 ; 10, 3 ; cf. ecce autem repen- te, id. Verr. 2, 5, 34 ; and with a preced- ing quum, id. Att. 2, 8 ; 2, 15, 3 ; Liv. 2, 36 ad fin. — For the expression ecce au- tem, v. autem, no. 11. H, In vulg. lang., combined with the pronouns is, ille, and iste, into one word in the follg. forms : nomin., ecca, Plaut. Men. 1, 2, 66 ; Rud. 4, 4, 130 ; Ter. Eun. 1, 1, 34 : eccilla, Plaut Sticb. 4, 1, 30 : eccil- lud, id. Rud. 2, 7, 18 : ace. sing., eccum, Plaut. Am. prol. 120 ; 1, 2, 35 ; 3, 2, 16 ; 3, 4, 22, et saep. ; Ter. Andr. 3, 2, 52 ; 3, 3, 48 ; 3, 4, 26 ; 5, 5, 1, et saep. ; Titin. in Charis. p. 177 P. : eccam, Plaut. Am. 2, 2, 146 ; Asin. 1, 2, 25 ; Cist. 4, 1, 3, et saep. ; Ter. Eun. 4, 5, 12 ; 4, 7, 18 ; Hec. 4, 1, 8 ; 5, 4, 14 : eccillum, Plaut. Merc. 2, 3, 98 ; Pers. 2, 2, 65 ; 3. 1, 64 ; Trin. 3, 1, 21 : ec- cillam, Plaut. Aul. 4, 10, 51 ; Mil. 3, 1, 194 : eecistam, Plaut. Cure. 5, 2, 17 : plur., ec- cos, id. Bacch. 3, 2, 19 ; Most. 1, 3, 154 : Men. 1, 4, 1 ; Mil. 4, 7, 27 ; 5, 35 ; Rud. 2 2, 4 ; Ter. Heaut. 2, 3, 15 ; Afran. in Cha ris. p. 95 P.: ecca, Plaut Rud. 4, 4, 110 — See more on this art. in Hand Turs. I) p. 343-351. t CCCCntrOS; i, adj. = cKKevrpoS, Out of the centre, eccentric : terra, Marc. Cap. 8, p. 287 ; cf. ib. p. 299. eccere or ecere [from the demon- str. e and Ceres ; cf. ecastor, equiiine ; and v. the art. ce, no. 3] By Ceres '. an interj. of asseveration or of surprise; cf. Eccere, Karii T7js Arnjnrpos, Gloss, (only in the follg. passages) : Plaut. Am. 2, 1 , 4 ; id. True. 2, 2, 58 ; Casin. 2, 6, 34 ; Men. 2, 3, 50; Plaut. Trin. 2, 2, 105 ; Ter. Ph. 2, 2, 5. Cf. Hand Turs. II. p. 343. t cccheuma, atis, u. = ckxzvim, A pouring out, Plaut. Poen. 3, 3, 88. eccillam, eccillum, eecistam, v. ecce, no. II. I ecclesia (the metre ecclesia, Ve- nant. Carm. 3, 6, 24 ; and eclesin, Paul. Nol. Carm. 15, 117 ; 28, 32 ; 38, 153), ae,/. = iK/cXniria, A (Grecian) assembly of the people, coupled with bule, Plin. 10, 111, 1. — H. Transf. : A. In eccl. Lat, j, A re- ligions assembly of Christians, a Chris- tian congregation, in the Church Fathers E CHI times innumerable. — Q a A Christian place of assembly, a church, etc.; cf. also Au- rel. in Vop. 20 ; Amm. 21, 2 fin. ; ib. 28, 6 ad Jin. — B. A place of meeting \ n gen., Aus. Ep. 24, 93. _ (* Ecclcsiastcs, ae, m. QKKXyniaij- Ti/i) The Preacher, the title of a book of iMf Old Testament, Tert. mono?. 3.) 1 ecclesiasticus, a, um. adj. = i K - vXj/iriu(rri(f05, Of or belonging to the Chwctt, ecclesiastic: pax, Tert. Pudic. 22. — B. Subst., ecclesiasticus, i, in., 1, A church officer. Cod. Theod. 1, 3, 22.-2. The name of the Book of Sirach. * CCclcsiCcdlCUS, i. '«■ = CKK\noilK- diKUi, A church proctor, Cod. Theod. 1, 5, 34, 5. cecum, eccos. v. ecce, no. II. t ccdicus, ', m. = ck6ik6s, i. q. cogni- tor 81 defensor civitatis, A syndic, solicitor of a community, Cic. Fam. 13, 56 ; Plin. Ep. 10, 111. cccre, v. eccere. Ecctra, ae, /■, 'Exirpa, A city of the Volsci, Liv. 4,61; 6, 31; cf. Mannert Ital. L, p. 671. Its inhabitants are named Ecetrani, orum, Liv. 2, 25 ; 3, 4. ecfatus, eefcro, etc, v. eff. t cchea, orum, n. = nxcla. Vessels to increase the sound of the actors' voices in a theatre, sounding-vessels, Vitr. 1, 1 ; 5, 5. Echccrates, ae. m., 'Excxpirns, A Pythagorean philosopher, a cottmporary of Plato, Cic. Fin. 5, 29, 87. fecheneis, idis, /. = ixevniS, The sucking-fish, remora, Echeneis remora, L. ; Plin. 9, 25, 41 ; 32, 1, 1 ; Luc. 6, 675 ; Ov. Hal. 99; Cassiod. Var. 1, 35. t Echidna» ae,/. = £Xi ™- = ixivos, A hedge- hog, urchin ; and usually the (edible) sea- urchin, Echinus esculentus, L. ; Var. L. I.. 5, 12, 23 ; Afran. in Non. 216, 11 ; Plin. 9, 31, 51 ; Hor. Epod. 5, 28 ; Sat. 2, 4, 33 ; !0p. 1, 15, 23 ; Petr. 69, 7 ; Pall. Jan. 16 ; Dec. 6, 1 ; of the land-urchin (otherwise called erinaceus), Claud. Idyll. 2, 17 Gesn. ; cf. Isid. Orig. 12, 6, 57. — B. Transf, of things having a similar shape : 1. A copper vessel for the table, perh. to wash out the cups in, a rinsing- bowl, Hor. S. 1, 6, 117 ; 2, 8, 52—2. The prickly husk of a chestnut, Calpurn. Eel. 2, 83; Pall. Insit. 155.— 3. In architect. An egg-shaped ornament under the chapi- ter of an Ionic column, an echinus, Vitr. 4,3; 7. 1. echion. i, "- =tXt»v, A medicament prepared from the as/tcs of adders, Plin. 29, 6, 38, §119. 2. Echion, 6nis, m„ I, One of the heroes who sprang up from the dragon's teeth sown by Cadmus, the father of Pen- theus and husband of Agave, Ov. M. 3, 126; 10, 686 ; Stat. Th. 4, 569 ; Hyg. Fab. 178. Hence Echione natus, for Pentheus. Ov. M. 3, 526.— B. Deriv.. 1, Echionides. ae, m., The son of Echion, i. e. Pentheus, Ov. M. 3, 513 and 701.— 2. EchioniUS. a, um, adj., meton. for Cadmean or The- ban : hydrus, ('. e. killed by Cadmus, Val. Fl. 8, 343 : dens, id. 7, 554 : aula, id. 7, 301 ; cf. arces, Ov. Tr. 5. 5, 53 : nomen, Virg. A. 12, 515 Wagn. N. cr. ; cf. plebs, Stat. Th. 1, 169 : Bacchus, Pall. Insit. 45.— H. A son of Mercury, ah Argonaut, and a sharer in the Calydonian hunt, Ov. M. 8, 311 ; Hyg. Fab. 14.— Hence, B. Echlo- E C Q.U niuSj a, um, adj., Of Echion : locerto, Uv. M. 8, 345,— HI. A celebrated Greek painter, Cic. Parad. 5, 2, 37 ; Brut. 18, 70; Plin. 35, 10, § 36, 9. I echlOS. i,/=£X'°£. Viper's bugloss, Plin. 25, 9, 58. > cchis, is, «I. A plant, called also psrudanchusa, and doris, Plin. 22, 20, 24. ' cchltc. es, /. A plant, a kind of clematis, Plin. 24, 15, 89.) i cchltcs, ae, m. = f'xi'rijS, Adder- stone, Plin. 37, 11, 72. t echo, us, /. = nxui, Repercussion of sound, echo (pure Lat. imago), " Plin. 36, 15, 24 ;" Pers. 1, 102 ; Aus. Mos. 297 ; Ep. 10, 23 ; 25, 68. Personified as a nymph, Ov. M. 3, 358 sq. ; Aus. Epigr. 99, 1 ; 11,7. 1 cchbicus, a, um, adj. = j^unii, Echoing : elegi, Sid. Ep. 8, 11 : metrum, in which the ultimate and penultimate syl- lables arc alike, Serv. Centim. p. 1826 P. 1 ccligrna. atis, n. ^c/rAtiv^-i, A med- i icine to be taken by letting it melt in the I mouth, an elcctuari/, Plin. 21, 21, 89 ; 24, 7, ! 23 ; 26, 8, 35. Called also ecligTnati- gm, ii, n„ Theod. Prise. 2, 17. ' eclipsis, is,/. = tVAt(i/'i$ (a forsak- ing, being absent) : 6olis, An eclipse of the sun, Auct. Her. 3, 22; and without solis, Plin. 2, 12, 9 (pure Lat. defectio and de- lectus). i CCHptlCUS; 8. um .l a(! j- = WSctKTl- k6$, Belonging to an eclipse : signa, Manil. 4, 816 ; 846 ; cf. Plin. 2, 16, 13, § 68 : li- nea, the ecliptic, Serv. Virg. A. 10, 216. i ecldga, ae, f. j== tieXoyfi, A selection, consisting of the finest passages, from a written composition: eclogas ex Annali descriptas, Var. in Charis, p. 97 P. — 2. In par tic, A short poem of any kind, like the poems in the Sylvae of Statius ; cf. Stat. S. 3 praef. ; 4 praef. ; the Idyls of Ausonius ; cf. Aus. Idyll. 10 praef. ; the Odes of Horace, id. ib. 11 praef, and in many MS3. of Horace ; and in the gram- marians the Bucolica of Virgil are also called Eclogae, Eclogues; cf. Heyne de Carra. liucol. in Virg. Opp. ed. Wagn. I. p. 18. *ecldgarii, orum, m. [ecloga] = eclogae, Select passages from a work, Cic. Att. 16, 2 fin. Orell. N. cr. t cencphias. a ^i m. = iKvetjiiaS, A hurricane produced by the meeting of two winds issuing from opposite clouds, Plin. 2, 48, 49 (in Sen. Q. N. 5, 12, written as Greek). CCOntra, v. contra, no. I. B, 2, <5. t CCphdra, ae, /. = iKd.J Tooth- less (ante- and post-class.) : vetulae, Plaut. Most. 1, 3, 118 ; cf. id. Casin. 3, 2, 20 ; , Men. 5, 2, 111; Prud. aretp. 10, 305; Am. 3, p. 108 : bestia muraena, Tert. Pall. 5.— I 2. Transf., of wine softened by age, ! Plant. Poen. 3, 3, 87. edepoL v - Pollux. edcra, a e, and its derivatives, v. hed. ! fidcssa, ae, /., "Eieaau, I. A city of Macedonia, the burial-place of the kings, Liv. 45, 29 ; Just. 7, 1, 7.— Hence Edcs- sacus Antiphilus (dux), Liv. 42, 51. — H. A city of Mesopotamia, in the province of Osrhoene, now Rlioa or Orfa, Plin. 5, 24, 21 : Tac. A. 12, 12 ; and where Cara- calla died. Aur. Vict. Epit. 21 ; Eutr. 8, 11. — Hence EdesscmiSi a , um : sepulcra, Aram. 18, 7. C-dlCO- "i, ctum, 3. (old form conj., exdeicatis ; gerund., exdeicendvm, S. C. de Bacchan. Imperat., edice, Virg. A. 11, 463), v. a. A (. (. of magistrates : To declare, pub- lish, make known a decree, ordinance, etc. ; hence, to establish, decree, ordain by proclamation : consulem edicere, ut sena- tus ecnatusconsulto ne obtemperet . . . edicere est ausus, ut senatus ad vestitum redirct, Cic. Pis. 8 ; so with follg. ut or ne, id. Vatin. 14 ; Q. Fr. 1, 1, 9, et al. ; cf. in the abl. part, perf., edicto, ut and ne, Liv. 10, 36 ; 5, 19 ; and with a simple conjunc- tive, quum tribuni plebis edixissent, sena- tus adesset, etc., Cic. Fam. 11, 6 ; so Virg. A. 10, 258; 3, 235: non proscripta neque edicta die, Cic. Verr. 2, 1, 54 ; so dies edicta, Liv. 33, 14 ad fin. : diem comitiis, id. 26, 18; 31, id fin. Drak. : diem exerci- tui ad conveniendum, id. 31, 11 J cf. id. 40, 26 : 22, 12 ; 29, 1 : justitium, Cic. Phil. 6, 1, 2 : comitia a. d. XI. Kal. Febr., id. Q. Fr. 2, 2, 2 : senatum in diem posterum, Liv. 3, 38 ad fin. ; cf. Suet. Caes. 80 : conventum sociis Tarraconem, Liv. 26, 51 : novemdiale sacrum, id. 21, 62 ; cf. aupplicationem populo in diem unum, id. 32, 1 fin. : delectum, id. 2, 55 : praedam omnem multibus, id. 8, 36, et saep. : edix- it, 8ese judicium injuriarum non daturum, Cic. Verr. 2, 2, 27 ; so with an object-sen- tence, Liv. 21, 11; 26, 27.— Abs. : edixit ita, ut me exciperet nominatim, Cic. Att. 11, 7, 2: quod Vitellius de caerimoniis publicis edixisset, Tac. H. 2, 91 ; cf. de natali suo, Suet. Calig. 26 : de iisdem, id. Rhet. 1. 2. In par tic, of the pretor, To make known, on entering upon his office, the principles on which he intends to ad- minister it : est tibi edicendum quae sis observaturus in jure dicendo, Cic. Fin. 2, 22. 74 ; v. edictum. TT Transf. beyond the official sphere : To make known, declare, appoint, establish, order, ordain any thing (freq. and quite class.) ; ut tu scire possis, edico tibi. Si falsa dixis, etc., Plaut. Mil. 3, 2, 29 ; cf. id. ib. 2, 2. 4 ; Capt 4, 2, 23 ; with follg. ut or ne, id. Pseud. 1, 1, 125 ; so id. ib. 1, 5, 91 ; 3, 2, 66 ; 113 ; Pers. 2, 2. 58 ; True. 4, 3. 6 ; Ter. Eun. 3, 5. 30 ; 4, 7, 36; Hee. 4, 1, 50 ; Hor. S. 2, 3, 227, et al. : dico, edico vobis. nostrum esse ilium herilem fihum, Ter. Eun. 5, 5, 20 : nullus fere ab eo (sc. Demosthene) locus sine quadam coni'or- matione eententiae edicitur, Cic. Or. 39 ad fin. ; Caes. B. C. 1, 76, 4 ; cf. Sail. C. 48, 4 Kritz. : si prius quid maxime repre- hendere Scipio solitus sit edixero, Cic. Lael. 16, 59 : hoc simul edixi, Hor. Ep. 1, 19, 10 ; id. Sat. 2, 2, 51 : incipiens Btabulis edico in mollibus herbam Carpere oves. Virg. G. 3. 295 ; cf id. Aen. 11, 463 ; Sil. 7, 313 ; 528.— Hence edictum. i, n. A proclamation, ordi- nance, edict of the Roman magistrates ; e. g. of the ediles, Cic. Phil. 9, 7 ad fin. ; Oft'. 3, 17, 71 ; Cell. 4, 2 ; Dig. 21, 1 ; of a tribune of the people, Cic. Manil. 19 ad fin. , of a dictator. Liv. 8. 34 ; of the con- suls, id. 8, 7 ; 24, 8 ; of the proconsuls, id. 514 EDIT 26, 12 ; of Caesar in the civil war, Caes. B. C. 2, 19, et saep.— 2. Esp. freq. the public announcement of the pretor, in which he states, on entering upon his office, the rules by which he will be guid- ed in administering the same (out of such legal regulations renewed and made more complete every year — edictum perpetu- um, in contradistinction to edicta prout res incidit — there was gradually formed an important part of the body of Roman law), Cic. Verr. 2, 1, 41 sq. ; 2, 3, 7 ; 14 sq. ; Quint. 19; Flacc. 28, 67, et saep. Cf. on the Edicts, Hugo's Rechtsgesch. p. 414 sq. ; Zimmern's Rechtsgesch. 1, p. 118 sq. ; Rein's Privatr. p. 70 sq. ; 80 ; 83. and the sources cited in those works. — II. Transf. beyond the official sphere : 1, An order, command, Ter. Heaut. 4, 1, 10. — * 2. A proposition, declaration, coup- led with effatum and enunciativum, Sen. Ep. 117. cdictalis* e ' at 0- [edictum] By edict, according to edict (late Lat.) : possessio bonorum, Ulp. Dig. 38, 6, 1, § 4 : program- ma, i. e. the imperial edict, Cassiod. Var. 1, 31 ; 2, 24 ; 7, 42. edictioi 6nis, /. [edico] Order, edict, for the usual edictum : only Plaut. Capt. 4, 2, 31 ; 43 ; Pseud. 1, 2, 10 ; 39. edictOj avi, 1. v. inlens. a. [id.] To speak out, proclaim, publish (only in Plaut.) : tute edictas facta tua, Plaut. Am. 2. 2, 184 : aliquid alicui, id. Epid. 1, 2, 2 ; id. Men. 4, 2, 79. edictumi i, v. edico, ad fin. C-disCO- didici, 3. i>. a. To learn by heart, commit to memory (quite class.) : ut non legantur modo (poetae) sed etiam ediseantur, Cic. Tusc. 2, 11, 27; cf haec discenda, imo ediscenda sunt, Sen. Ep. VZifin.; and Quint. 10, 1, 105: ad ver- bum ediscendus libellus, Cic. Acad. 2, 44, 135 ; so id. de Or. 1, 34, 157 : ad verbum, Quint. 11, 2, 44 : lepta ediscat Hesiodum et habeat in ore TiyS <5' dperrjs iSpdra, Cic. Fam. 6, 18 fin. : magnum numerum versuum, * Caes. B. G. 6, 14, 3 ; Quint. 1, 1, 36 ; so ib. 1, 11, 14, et saep. ; cf. De edis- cendo. Quint. 2, cap. 7. Poet., vultus ali- cujus, Val. Fl. 1, 368. B. I n go"-: To learn, study a thing by imprinting it on the memory (so most- ly poet., esp. a favorite expression of Ovid) : qui istam artem (juris) non edis- cant (shortly after, si quis aliam artem didicerit), Cic. de Or. 1, 58 (al. addiscant) ; so leges, Ov. Am. 1, 15, 5 : linguas duas, id. A. A. 2, 122 : ritus pios populi, id. Fast. 2, 546 : usum (herbarum), id. Met. 7, 99 : artes paternas, id. ib. 2, 639 Gier. : nume- ros modoeque vitae, Hor. Ep. 2, 2, 144, et saep. : quum edidicisset quemadmodum tractandum bellum foret, Liv. 23, 28 : edisco tristia posse pati, Ov. Her. 7, 180 : edidici, quid perfida Troia pararet, i. e have experienced, id. Met. 13, 246. — Hence, 2 Poet, in the pcrf, edidici, I know: Tib. 2, 2, 12 ; so Ov. Pont. 3, 7, 4. e-dissero, rui, rtum, 3. v. n. To an- alyze in words, to set forth, unfold, explain, relate (rare, but quite class. ; not in Caes.) : Plaut. Capt. 5, 2, 14 ; cf. neque necesse est edisseri a nobis quae finis funestae fami- liae, Cic. Leg. 2, 22 ; and Liv. 44, 41 : Lae- lius eadem edisseruit (for which, shortly before, exposuit), id. 27, 7 ; so res gestae, id. 34, 52 : cunctandi utilitates, Tac. H. 3, 52 : viam gerendi belli, Just. 31, 5, 2 : haec vera roganti, *Virg. A. 2, 149: tantum hoc, *Hor. S. 2, 3, 306.— Abs. : quis (Ca- tone) in docendo edisserendoque subti- lior ? Cic. Brut 17. cdisscrtator. oris, m. [edisserto] An explainer: Aus. Sapient, pvo\.fin. ' edissertio, onis, /. [edissero] An analysts, exposition: Scripturarum,.Hier. in Matth. 21. C-disserto? avi, atum, 1. v. a. To ac- curately analyze, to set forth, explain, relate (rare, and mostly ante- and post-class. ; not in Cic. or Caes.) : ordine omne uti quidque actum'st, Edissertavit, Plaut. Am. 2, 1, 53 ; so id. Casin. 5, 2, 36 ; Stich. 2, 1, 30 ; Am. 1, p. 34 ; Tert. Res. cam. 33 : neque aggrediar narrare. quae edissertan- do minora vero fecero, * Liv. 22, 54. editlClUS or -tlUS, a, um, adj. [2. cdo, no. II. 3, b] Set forth, announced, pro- EDO posed ; only in the connection, judices, the judges in the causa sodaliciorum cho- sen by the plaintiff, Cic. Plane. 15, and Mur. 23, 47 ; cf. Wunder Cic. Plane, p. LXXVI. sq., and 2. edo, loc. cit. cdltlOi onis. /. [2. edo, no. II.l 1, A bringing forth, a birth (late Lat.), Ulp. Dig. 50, 2, 2, § 6 ; Tert. adv. Jud. 1.— 2. A put- ting forth, publishing of a work (post Aug.), Sen. Ben. 4, 28 ; Quint. Ep. ad Tryph. 62; Prooem. $7; Plin. Ep. 1,2, 5; 1,8,4- 2, 10, 6 ; 3, 15, 1, et saep.— b. Concr., like our Edition, Quint. 5, 11, 40 ; 12, 10, 55.— 3, A statement, representation, Liv. 4, 23. — 1>. J ur id. t. t. : A declaration, designa- tion of the form of action, Ulp. Dig. 2, 13, 1 sq. : tribuum, Cic. Plane. 16, 39 and 41 ; v. edo, no. II. 3, b, and editicius. — 4. An exhibition : operarum, Nerat. Dig. 38, 1, 50: muneris gladiatorii, Inscr. Orell. no. 3811 ; 5020 ; Symm. Ep. 4, 8. editor» oris, m. [2 edo, no. II.] * I. That which brings forth or produces : noc- turnae aurae (Voltumus), Luc. 2, 423. — 2. (ace. to edo, no. II. 4) An exhibitcr (late Lat.) : ludorum, Vop. Carin. 21 ; Ca- pitol. Anton. Phil. 23 ; Inscr. Orell. no. 3762. 1. cdituSi a, um, Part, and Pa., from 2, edo. * 2. edituS) us > m - [2- edo] A voiding, excrement : boum, Ulp. Dig. 32, 55, § 6. 1. edo. edi, esum, 3. (Supin. esum, Plaut. Cure. 2, 1, 13 ; Men. 3, 1, 11 ; Stich. 1, 3, 28 : esu, id. Pseud. 3, 2, 35.— The contr. forms es, est, e&tiia, etc., are very freq. in prose and poetry ; hence also in the pass, estur, Plaut. Most. 1, 3, 78 ; Poen. 4, 2, 13 ; Cels. 27, 3 ; Ov. Pont. 1, 1, 69 ; and essetur, Var. I,. L. 5, 22, 31.— Archaic forms of the conj.praes. edim, Plaut. Aul. 3, 2, 16 ; Trin. 2, 4, 73 ; 74 ; Caecil. and Pompon, in Non. 507, 7 : edis, Plaut. Poen. 4, 2. 45 ; Trin. 2, 4, 72 : edit, Cato R. R. 1, 56, 6 ; 1, 57, 9 sq. ; Plaut Capt. 3, 1, 1 ; 3 ; Aul. 4, 6, 6 ; Poen. prol. 9 ; Hor. Epod. 3, 3 ; Sat. 2, 8, 90 : edimus, Plaut. Poen. 3, 1, 34 : editis, Kov. in Non. 1. 1.), v. a. To eat : I. L i t. : ille ipse as- tat, quando edit, Naev. in Prise, p. 893 ; cf. so uncontr., Cic. Att. 13, 52 : miserri- mus est, qui quum esse cupit, quod edit, non habet, Plaut. Capt. 3, 1, 3 : ut de symbolis essemus, Ter. Eun. 3. 4, 2 : mer- gi eos (sc. pullos) in aquam jussit, ut bibe- rent, quoniam esse nollent, Cic. N. D. 2, 3, 7, et saep.— 2. Proverb. : a. Multos modios salis simul, to eat a bushel of salt with another, Cic. Lael. 19. — |j. De patella, i. e. to show contempt for religion (v. pa- tella), Cic. Fin. 2, 7 ad fin. — g, Pugnos, to taste one's fists, i. e. to get a good drubbing, Plaut. Am. 1, 1, 153.— B. Transf. : * I. Bona, To squander, dissipate, Plaut. True. 4, 2, 29. — 2. Of inanimate subjects : qs. To cat up, i. e. to consume, destroy (poet.) : ut mala culmos Esset robigo, Virg. G. 1, 151 ; so carinas lentus vapor (i. e. flam- ma), id. A. 5, 683 : corpora virus, Ov. Ib. 608, et al. — II, T r o p. : To corrode, con- sume, devour (almost exclusively poet.) : si quid est animum, Hor. Ep. 1, 2, 39 ; cf. nimium libenter edi sermonem tuum, have devoured, Plaut. Aul. 3, 6, 1 : nee te tantus edat tacitam dolor, Virg. A. 12, 801 : nee edunt oblivia laudem, Sil. 13, 665, et saep. 2. C-do- didi, ditum, 3. v. a. To give out, put forth, bring forth (freq. and quite cla6S.). I, In gen.; foras per os est editus aer, Lucr. 3, 183 ; cf. sputa per fauces tussi, id. 6, 1188: urinmn, Plin. 28, 4, 7; cf. stercus, Col. 2, 14 : animam, to breathe out, expire, Cic. Sest 38, 83 ; Ov. Her. 9, 62 ; cf. extremum vitae spiritum, Ci<" Phil. 12, 9 ; and vitam, id. Fin. 5, 2 : cla- morem, to send forth, utter, id. Div. 2, 23 ; cf. miros risus, id. Q. Fr. 2, 10, 2 : frcini- tum patulis sub nnribus (equus), Lucr. 5. 1075 : voces, Cic. Tusc. 2, 8 : dulces mu dos, Ov. F. 1, 444 : queftus, id. Met. 4. 588 : hinnitup, id. ib. 2, 669 : latratus, id. ib. 4, 451, et saep. : Maeander in sinum maris editur, discharges itself, Liv. 38, 13; bo id. 39, 53 fin. : clanculum ex aedibus me edidi foras, have slipped out, Plaut Most. 3, 2, 9. II, In partic. : To bring forth any EDO new, to produce, beget, form, etc. i.'ti. begotten (mostly thin So, 1. Of wh.it poet, and in pu.-i Au '. prose) : progeniem in oras lumiuis, Luer. 2, 018 : crocodilos dieunt, quuin in terrn partum edideriut, obruere ova, deinde discedere, Cic. N. D. 2. 52 ; so purtuin, Liv. 1, 39 ; cf. aliquem partu. Virg. A. 7, 660; Ov. M. 4, 210; 13, 487 ; and uliquem maturis nisibus, id. Fast. 5, 172 ; geminos Latona, id. Met. 6, 336 ; so nepotem Atlantis (Plelas), id. Fast 5, 664, et al. : (draconem) Qui luci ediderat genitor Saturnine, idem Abdidit, Cic. poeta Dh\ 2, 30, 64 ; cf. Electram maximus Atlas Edidit, Virg. A. 8, 137. In the pass. : hebetes eduntur, Quint. 1, 1, 2. More freq. in the part. : in lucem editus, Poeta np. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of the Euripid. rot ipiii/ra) ; cf. Ov. M. 15, 221 ; so editus partu, id. ib. 5, 517 ; 9, 678 ; Fast. 5, 26 ; Venus aquis, id. Her. 7, 60 ; cf. Limnate flumine Gange, id. Met. 5, 48 ; for which, de flumine, id. Her. 5. 10 (cf. Zumpt Gramm. § 451) : ille hac, Ov. M. 10, 298 ; cf. Maecenas atavis regi- bus, Hor. Od. 1,1,1; infans ex nepte Ju- lia, Suet. Aug. 65, et saep. — b. Transf. : (tellU6) Edidit iunumerns species, Ov. M. 1, 436 ; cf. Liv. 21. 41 ; frondem ulraus, puts forth, Col. 5, 6, 2 : ea (sc. academia) praestantissimos in eloquentia viros edi- dit. Quint. 12, 2, 25. 2. Of literary productions, like our To put forth, for to publish, (quite class.): de republica libros, Cic. Brut. 5, 19 ; so librum "contra suum doctorem, id. Acad. 2, 4, 12 : annales euos, id. Att. 2, 16, 4 : orationem scriptam, Sail. C. 31, 6 : ali- quid, Cic. Leg. 1, 2, 7 ; Quint 5, 10, 120 ; 3, 1, 18 ; 2, 1, 11 ; Hor. A. P. 390, et saep. — In a kindred sense, 3. Transf. : To set forth, publish, re- late, declare any thing, exponere : apud cosdem (sc. censores) qui magistrate abi- erintedantetexponant, quid in magistra- te gesserint, Cic. Leg. 3, 20, 47 ; cf. Lucr. 4,- 181; 910; Hor. S. 2, 5, 61 : ede ilia, quae coeperas, et Bruto et mihi, Cic. Brut. 5, 20 ; so nomen patrium, Ov. M. 3, 580 ; 9, 531 ; Hor. S. 2, 4, 10 : veros ortus, Ov. M. 2, 43 : mea fata tibi, id. 11, 668, et saep. : Apollo Pythius oraculum edidit Spartam nulla re alia esse periturara, etc., Cic. Oft'. 2, 22, 77 ; cf. Liv. 40, 45 ; 22, 10 ; 42, 2 : auctorem doctrinae ejus falso Pythaao- ran edunt, id. 1, 18 ; cf. id. 1, 46 ; 27, 27 'ad Jin., et al. : iis editis imperiis, id. 29, 25 ; cf. edito alio tempore ac loco (coupled with constitutum tempus et locus), Quint. 4, 2, 98 : opinio in vulsus edita, spread abroad, Caes. B. C. 3, 29^ 3 ; cf. Nop. Dat. 6, 4 : consilia hostium, i. e. to divulge, be- tray, Liv. 10, 27, et saep. Poet. : arma violentaque Delia, i. e. to sing. Ov. Am. 1, 1. 1. — Hence, b. .lurid, and polit. t. t. : To give out. promulgate, proclaim, ordain : " qua quisque actione agere volet, earn prius edere debet. Nam aequissimum videtur, euin, qui acturus est, edere acti- onem," etc., Ulp. Dig. 2, 13 (tit. De eden- do), 1 sq. ; so verba, Cic. Quint. 20, 63 : cf. judicium, id. ib. 21 : tribus, said of the plaintiff in a causa sodaliciorum : to name the tribus (since he had the right, in order to choose the judges, to propose to the defendant four tribus, from which the latter could reject only one, and then to choose the judges according to his own pleasure out of the remaining three, "Cic. Plane. 15-17 ;" cf. Wund. Cic. Plane, p. LXXVI. so., and see editicius : socium tibi in hujus bonis edidisti Quintium. hast mentioned, Cic. Quint. 24/«.: quantum Apronius edidissetdeberi, tantum ex edic- to dandum erat, id. Verr. 2, 3. 29 ; id. ib. 2. 2, 42 : mandata edita, Liv. 31, 19 ; cf. id. o<. 35 : ederet (consul) quid fieri velit to command, id. 40, 40; cf. id. 45, 34. — ("• Hum, 1. v. a. To com- pletely tame, conquer, subdue (rare ; most- ly poet, and in post-Aug. prose) : (Roma) edomito sustelit orbe caput Ov. F. 4. 256 ; cf. id. A. A. 3, 114.— 2. Transf. : pastina- ca edomita, opp. ngrestis, Col. 9, 4, 5 : aes igni, Plin. 33, 3 20 : ramum oleae curvan- do, id. 17, 19, 30 : vitiosam naturam ab eo sic edomitam et compressam esse doctri- na, ut, etc., * Cic. Fat. 5, 10 (al. domitam) ; EDUC so feritatem, Col. 11, 3, 37: nefas, *Hor. Od. 4, 5, 22 : labores, Sil. 3, 531. 1. BdODUSi '• m -i 'Hiiwyoc, A mount- ain-range in the southeastern part of Thrace, Plin. 4, 11, 18, § 50 ; also called £don> Serv. Virg. A. 12, 365. — Hence, 0. Edoni» orum, m., 'Hduivoi, The peo- ple living around Edonus, Plin. 4, 11, 18, § 40; celebrated as worshipers of Bac- chus, Hor. Od. 2, 7, 27, v. Bacchus. — From this again are derived, 1. Edonus- a. um, adj., Edonic, poet, for Tkracian: Bo- reac, Virg. A. 12, 365 Wagn. N. cr. ; cf. vend, Val. Fl. 6, 340; and hiemes, Stat. Theb. 5. 78 : jugn, Ov. Tr. 4, 1, 42 : currus, Stat. Theb. 12, "733 : Bacchus, Ov. R. Am. 593. — 2. Edonis (scanned Edonis, Sil. 4, 778 Drak. ; Luc. 1, 675), Idis,/, Edonic, Thracian : matres, Ov. M. 11, 69. — Subst. : A Bacchante, Prop. 1, 3, 5. 2. Edonus- a, um, v. the preced., no. II. 1. + cdor, v. ador, ad init. e-dormio Ivi or ii, 4. v. n. and a. To sleep out, sleep away ; to sleep off (rare, but quite class. ; usually of persons who are intoxicated) : quumque (vinolenti) edormiverunt etc., Cic. Acad. 2, 17, 52: edormi crapulam et exhala, id. Phil. 2. 12 fin. ; so nocturnum vinum, Gell. 6, 10 fin. ; and poet: Fufius ebvius olira Cum llionam edormit, i. c. actually sleeps through the part of the sleeping lliona, * Hor. S. 2, 3, 61 : dimidium ex hoc (tem- pore) edormitur, is slept away, Sen. Ep. 99. edormiscO; ere, v. inch. a. [edormio] To sleep out, to sleep off a debauch (perh. only in the follg. passages) : crapulam, Plaut. Rud. 2, 7, 28 ; so hoc villi; Ter. Ad. 5, 2, 11 : unum somnum, Plaut. Am. 2, 2, 65._ educatlO; onis./ [2. educo] A breed- ing, rearing, bringing up, education (good prose) : 1. Of men, Cic. de Or. 3, 31, 124 ; Leg. 3, 13 : Quint. 1, 1, 21 ; 1, 2, 6 ; 1, 11, 17; Tac. A. 3, 52: Germ. 20, et saep.— 2. Transf., a. Of animals, Cic. Fin. 3, 19 ; Rose. Am. 22 fin. ; Col. 7, 12, 11 ; 8, H. 1 — b. Of plants, Plin. 16, 25, 39 ; Macr. S.l, 7. educator^ oris, m. [ id. ] A rearer. bringer up (rare, but good prose) ; and first of an actual fns'er-father, Cic. Plane. 33, 81 ; Quint. 7, 3. 14 ; cf. Cic. N. D. 2, 34. Afterward also of tutors, pedagogues, Tac. A. 11. 1 ; 12, 41 ; 14, 3 ; Ulp. Dig. 40, 2, 13. et saep. educatriX) icis, /. [educator] She. who brings up, a nurse. Col. 8, 11, 14; Inscr. Don. 14. no. 39. And transf. : edu- catrix sapientia, * Cic. Leg. 1,-24. educatus. us. m. [2. educo J lirina ing up, Tert. Res. earn. 60. 1. e-dflCO) K h ctum, 3. (impcr. educe. Plaut. Pers. 4, 1, 11 ; Srich. 5, 6, 1) i: a. To lead forth, draw out, bring away (very freq. and quite class.). I. In gen.: novam nuptam foras. Plaut. Casin. 4. 3. 1 ; so with personal objects, id. Epid. 3, 4. 36 (opp. introdu- cere) ; Mil. 4, 6, 53 ; Pers. 4, 1, 11 ; Cic. Q. Fr. 3, 3 ad fin., et al. ; cf. also populum e comitio, Var. R. R. 1. 2, 9 : mulierem ab domo secum, Caes. B. G. 1, 53, 4 Oud. N. cr. : rete foras, Plaut. True. 1, 1, 18 ; cf. pisces everriculo in litus, Var. R. R. 3, 17. 7 : radicem e terra, id. ib. 3, 10, 5 : gladium, Caes. B. G. 5, 44, 8 ; Sail. C. 51, 36 ; cf. gladium e vagina, Cic. Inv. 2, 4. 14 : sortem, id. Verr. 2, 2, 51 ad fin. ; cf. aliquos ex urna, id. ib. 2, 2, 17 ; and tri- bus, id. Agr. 2, 8, 21 : telum corpore, Virg. A. 10, 744 ; cf. Plin. 7, 20, 19. et saep. : la- cum (coupled with emittere), Cic. Div. 1, 44, 100 ; cf. fistulam, Var. R. R. 3, 14, 2 : aquam in fossas, Plin. 18. IS. 49, J 179. and Paul. Dig. 8, 3, 29 : se foras. to go out. Ter. Hec. 3, 3, 4; cf. se multitudini, tr, withdraw one's self from the multitude. Sen. de Vit beata 2 ad fin. II. In partic: A. ' n a " periods: 1. Pub. law (. (. : a. To bring, summon before court (cf. duco, no. I. B, 1) : quum in jus ipsum eduxi, Cic. Verr. 2, 3. 47 ; cf. ex domo in jus. Quint. 7, 8. 6 : si. ovis. EORVM. AD. ME. EDVCTVS. FVERIT, Edict. Praet ap. Gell. 11, 17, 2 ; so aliquem ad consules. Cic. Plane. 23 ; and simply ali- quem, id. Verr. 2, 2, 26 Zumpt N. cr. : 2 515 E DC C 2, 37 ; 2, 3, 65.— Once also, To bring up for punishment (for which more com- monly duco ; v. Cic. Verr. 2, 2, 26) : ad tintinnaculos educi viros, Plaut. True. 4, 3, 8. — b. Of persons in office : To take out with one to one's province : Cic. frgm. ap. Quint. 5, 10. 76 ; so medicum secum, id. Pis. 34. 2. Milit. t. 1. : To had forth, march out troops (so very freq. in Cues.) : Teleboae ex oppido Legiones educunt suas, Plaut. Am. 1, 1, 63 ; so praesidium ex oppido (opp. introducere), Caes. B. C. 1, 13, 2 : cohortes ex urbe, id. ib. 1, 12, 2 : exerci- tum ab urbe, Liv. 3, 21 : copias e castris, id. B. G. 1, 50, 1 ; 2, 8 fin. ; 7, 13, 1 ; 7, 40, 1 j 7, 49, 1 ; 7, 51, 2 ; 7, 53, 1 ; 7, 79, 2 ; 7, 80, 1 ; B. C. 1, 43, 3 ; 2, 27 fin. ; 3, 30, 3 ; ■}, 84, 2 ; Liv. 31 , 37, et al. ; for which also copias castris, Caes. B. G. 1, 51, 2 ; 4, 13 fin. ; B. C. 1, 68, 1 ; Virg. A. 11, 20 : le- giones ex hibernis, Caes. B. G. 1, 10, 3 ; 5, 27, 9 ; 5, 47 ad fin. ; Liv. 40, 39 : ex fini- bus, Caes. B. G. 4, 1, 4, et saep. ; cf. also impedimenta ex castris, Caes. B. G. 7, 68, 1. — Without designating the term, a quo : cohortes, Caes. B. G. 3. 26, 2 ; B. C. 1, 41, 2 ; 1, 64, 6 ; 3, 41, 1 ; 3. 54 fin. ; 3, 75, 2 ; 3, 76, 3 ; 3, 85 fin. ; Sail. J. 68, 2 ; Liv. 39, 15 ; Frontin. Strat. 1, 5, 22 ; 2, 1, 1 ; 2, 5, 22 ; 31, et saep. ; cf. exercitum foras, Cato in Gell. 15, 13, 5 : exercitum in ex- peditionem, Cic. Div. 1, 33, 72 : copias «dversus Afranium, Frontin. Strat. 1, 5, 9 ; 2, 2, 5, et saep. — And abs. of the gen- eral himself: To move out, march out (so mostly in Liv. ; cf. duco, no. I. B. 3) : ex hibernis, Caes. B. G. 7, 10, 1 ; §o ex oppi- do, id. ib. 7, 81, 3 ; cf. tribus simul portis, Liv. 41, 26 : ad legionem Pompeii duplici acie eduxit, Caes. B. G. 3, 67, 3 : in aciem, Liv. 1, 23 ; so id. 8, 9 ; 21, 39 ; 60 ; 27, 2 ; Frontin. Strat. 2, 1, 5, et al. 3. Naut. 1. 1. : To bring out a ship from the harbor, to put to sea : naves ex portu, Caes. B. C. 1, 59, 2 ; 2, 22, 5 ; 3, 26, 2 ; also classem portu, Plin. 2, 12, 9, § 55. 4. Econom. t. t„ of birds : To bring out, as it were, the young from the egg, i. e. To hatch: pullos suos, Plaut. Poen. 1, 2^ 143 ; so foetum. Plin. 10, 54, 75 (coup- led with excludere) ; 10, 25, 36 ; 9, 10, 12, §37. — Hence, b. Transf., of human be- ings : (a) To bring up a child (with ref- erence to the body or the mind), to rear, to educate (for this last signif. the verb 2, educo is most freq. employed, q. v.) : non possunt militares pueri setanio edu- oier, Plaut. True. 5, 16 : bene ego istam eduxi meae domi et pudice, id. Cure. 4, % 32 ; so id. Epid. 4, 1, 34 ; Most. 1, 3, 29 ; Rud. 1, 3, 38 ; Ter. Andr. 5, 4, 8 ; Heaut. 2, 1, 14 ; Ad. 5, 4, 21, et al. ; Cic. de Or. 2, 28, 124 ; Liv. 1, 39 ad fin. ; 21, 43 Drak. ; Tac.A.1,4; 41; Prop. 3, 9, 51; Virg. A. 7, 763; 8, 413; 9, 584, et al.— Trop.: sencx plane eductus in nutricatu Venerio, Plaut. Mil. 3, 1, 55. — (/J) In gen. : To bear, to pro- duce, edere : Virg. A. 6, 765 ; so id. ib. 6, 779 : aura educit colores, * Catull. 64, 90. 5. In vulg. lang., To drink off, toss off: Plaut. Stich. 5, 5, 18 ; so id. ib. 5, 6, 1 — With a punning allusion to the signif. no. 4, b, a : Plaut. Am. 1, 1, 274. B. Since the Aug. period : 1. Of motion in an upward direction (cf. effero and erigo), To draw up, to raise; (Orty- gia me) superas eduxit sub auras. Ov. M. 5, 641 ; id. ib. 3, 113 ; cf. trop., Hor. Od. 4, 2, 23. — b. With the accessory idea of making : To rear, erect, build up : turrim summis sub astra Eductatn tectis, Virg. A. 2, 461 ; cf. aram sepulcri coelo, id. ib. 6, 178; imitated by Sil. 15, 388; so mo- lem coelo, Virg. A. 2, 186 : turres altius, Tac. A. 12, 16 ; Hist. 4, 30 : pyramides in- star montium, id. Ann. 2, 61 : moenia ca- rriini Cyclopum. Virg. A. 6, 630. 2. Of time : To pass, spend (cf. duco, no. II. B, 3, b) : pios annos, Prop. 2, 9, 47 ; so insomnem noctem ludo, Stat. Th. 2, 74 : somnos sub hiberno coelo, Sil. 11, 405 : nimbos luxu. Val. Fl. 371. 2. cducOj av '. atum, 1. v. a. [1. edu- co, no. II. A, 4, b] To bring up a child physically or mentally ; to rear, to educate (very freq. and quite class.) : " educit ob- stetrix, educat nutrix, instituit paedago- (Tub, docet magister," Var. in Non. 447, 33 516 E F F A (but in usage this distinction is not ob- served ; see the follg. and 1. educo, no. II. A, 4, b) : hera ed ucavit (puellam) mag- na industria, Plaut. Casin. prol. 44 sq. : Athenis natus altusque educatusque Atti- cis, id. Rud. 3, 4, 36 : bene pudiceque edu- catu'st usque ad adolescentiam, id. Capt. 5, 3, 16, et saep. ; cf. id. Casin. 2, 3, 38 ; Men. 5, 5, 7 ; Trin. 2, 4, 111, et al. ; Att. in Non. 422, 14 ; Ter. Eun. 1, 2, 37 ; Ad. 3, 4, 49 ; Phorm. 5, 7, 50 ; Cic. Lael. 20, 75 ; Rep. 2, 21 ; de Or. 1, 31 ; Ov. F. 6, 487 ; Met. 3, 314, et saep. 2. Transf. : neque enim hac nos pa- tria lege genuit aut educavir, ut, etc., Cic. Rep. 1, 4 ; id. Or. 13 fin. : cf. ars dicendi ea, quae sunt orta jam in nobis et pro- creata, educat atque confirmat, id. de Or. 2, 87, 356 ; and In his (seholis) educatur orator, Quint. 9, 2, 81 ; so oratorem, id. ib. Prooem. § 5. — b. Poet, and in post- Aug. prose, of plants or animals : To nourish, support, produce : quod pontus, quod terra, quod educat aer Poscit, Ov. M. 8, 832 ; cf. id. Pont. 1, 10, 9 : vitis mi- tem uvam, Catull. 62, 50 ; so pomum, non uvas (ager), Ov. Pont. 1, 3, 51 : herbas (hu- mus), id. Met. 15, 97 : Caecuba, Plin. 16, 37, 67 : florem (imber), Catull. 62, 41, et al. : lepores, apros, Hor. Ep. 1, 15, 22. cductio. onis, /. [1. educo] A moving out, removal (ante- and post-class.) : e castris, Cato in Fest. s. v. proferam, p. 216 : examinis, Pall. Jun. 7, 6. * cductor- oris, m. [1. educo, no. II. A, 4, b] A bringer-up, tutor (for the usual educator), Front. Ep. ad amic. 15. * e-dulco. are, v - a - To sweeten : vi- tam, Matius in Gell. 15, 25, 2, and in Non. 106. 25. Edulia and Edulica. ae, v. Edusa. edulis. e. adj. [1. edo] Eatable (rare- ly) : capreae, Hor. S. 2, 4, 43.— S u b s t. : in the plur., edulia, ium, n., Eatables, food, Afran. in Non. 28, 30 ; Var. in Non. 108, 22 ; Suet. Calig. 40 Oud. N. cr. ; Ulp. Dig. 1, 16. 6 fin. ; Gell. 7, 16, 4 ; 17, 11 ad fin. ; cf. Var. L. L. 6, 8, 74. Also in the post-class, per., heterocl., gen. eduliorum, App. M. 5, p. 160 : dot. eduliis, Gell. 19, 9, 3 : nam. sing, edulium, Fulgent. 565, 9 (but very dub. in Var. L. L. 7, 3, 93). edulium. "\ v - the preced., ad fin. e-durCSCQ. ere, v. inch. n. To grow hard, Coel. Aur. Acut. 2, 34. e-dfiro. are, v. n. To last out, con- tinue, endure (post-Aug. and very rare) : solis fulgor in ortus edurat, Tac. G. 45 : Gell. 14, 1, 18. e-durus. a, um, adj. Exceedingly hard, very hard (very rare) : pirus, Virg. G. 4, 145. — T r o p. : eduro ore negare, Ov. A. A. 3, 476. fidusa. ae, /. [edo] The goddess that presides over children 1 s food, Var. in Non. 108, 22 ; called also Edulia. ae, /., Don. Ter. Ph. 1, 1, 15, and Edulica, ae, /, August. Civ. D. 4, 11. EctlOU- onis, m„ 'Heriiov, The father of Andromache, and king of Thcbae, in Cilicia, Ov. Tr. 5, 5, 44 ; Fast. 4, 280.— Hence Ectidneus. a, um, Pertaining to Ection : Thebae, Ov. M. 12, 110. eff abllis. e, adj. [ effor ] Utterable (post-class.) : nemini effabilis, App. Apol. p. 315. * cf-faecatUS, a, um, adj. [faex] Pu- rified from the dregs, refined, trop. : vo- luptas animi (coupled with purgata), App. Dogm. Plat. 2, p. 22. * eff amen, mis, n. [eflbr] An enun- ciation, proposition, Marc. Cap. 4 init. ef-farcio and -fcrcio, no perf., fer- tus, 4. v. a. To stuff, cram, fill out (very rare) : intervalla grandibus saxis, * Caes. B. G. 7, 23, 2 : bibite, este, effercite vos, Plaut. Most. 1, 1, 62.— Hence e f f c r t u s, a, um, Pa. Filled out, full, ample : Plaut. Capt. 3, 1, 6 : hereditas ef- fertissima, id. ib. 4, 1, 8 ; cf. id. Asin. 2, 2, 16. effascinatio. onis, /. [effascino] A bewitchine, charming; in the plur.. Plin. 19,4, 19 ; 37, 10, 54. cf-fascmo. are, v. a. To bewitch, charm, fascinate, Plin. 7, 2, 2, § 16 ; Gell. 9, 4, 7. t eff atio, onis, /. [effor] A speaking, ace. to Serv. Virg. A. 3, 463. E F F E effatum. i. v. effor, ad fin. effatus. us. m. [effor] A speaking (post-class.), Tert. Anim. 6. effecte; °- In fact, really ; effectu- ally: v. efficio, Pa., no. B, ad fin. effectio. ° n 's, f. [efficio] (only in the philos. lang. of Cicero) 1, A doing, per- forming, effecting : arris, Cic. Fin. 3, 7, 24 : recta (a transl. of the Gr. KnrdpOuatf), id. ib. 3, 14, 45. — * 2. *■ a - causa efneiens. The producing or efficient cause, Cic. Acad. 1, 2, 6. * effectlVUSi a > um . <"?/• [id.] Belong- ing to practice, practical : ars, Quint. 2, 18,5. effector) oris, m. [id.] Effectcr, pro- ducer, author (a Ciceronian word), Cic. Univ. 5 fin. ; 11 ; Div. 2, 26 ; de Or. 1, 33, 150 (also quoted in Quint. 10, 3, 1 ; for which, perfector, Cic. de Or. 1, 60 ad fin.). effcctriK. Ic i s > /• [effector] She who effects, produces, causes ; perh. only Cic. Fin. 2, 17, 55 ; Univ. 10. 1. effectus. a, um, Part, and Pa., from efficio. 2. effectus- us, m. [efficio] A doing, effecting; viz., J. In gen.: Execution, accomplishment, performance : ad effec- tum consiliorum pervenire, Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 4 ; so operis, Liv. 21, 7 : ad effectum aliquid adducere, id. 33, 33 fin. ; cf. spei, id. 21, 57 ; and Prop. 3, 9, 27 : ut peccatum est, patriara prodere, etc., quae sunt in effectu : sic timere, etc., pecca- tum est, etiam sine effectu, Cic. Fin. 3, 9 ad fin. ; cf. quum opera (sc. oppugnatio- nis) in effectu erant, Liv. 31 , 46 'ad fin. : haec verba, qvod statveeit, cum effec- tu accipimus, non verbotenus, in effect, in fact, Ulp. Dig. 2, 2, 1; so cum effectu, Paul. ib. 40, 7, 1.— XI. In par tic, with reference to the result of an action : An operation, effect : quarum (herbarum) vim et effectum videres, Cic. Div. 2, 20 fin. ; cf. Plin. 27, 13, 119 : effectus eloquentiac est audientium approbatio, Cic. Tusc. 2, I, 3 ; cf. Quint. 2, 17, 25 ; 2, 18, 2 : ne sine ullo effectu aestas extraheretur, Liv. 32, 9 fin. ; cf. id. 34, 26 ; 40, 22 fin. : quum plura argumenta ad unum effectum de- ducuntur, Quint. 9, 2, 103 ; id. ib. 1, 4, 9. —In the plur. : Quint. 1, 10, 6. * ef-f eeundo. are, v. a. To makt fruitful, to fertilize: Vop. Prob. 21. effeminate, adv., v. effemino, Pa. Cffeminatio, onis,/. [effemino] Ef- feminacy (late Lat.) : corporis, Firm. Math. 7, 16 : animi, Hier. in Jesai. 14, 52, 2. effeminatus. a, tun, Part, and Pa., from effemino. cf-fcmino. avi, atum, 1. v. a. [femi- na] To (qs. alter from his own nature and) make a woman of: *I, Lit.: effe- minarunt eum (sc. aerem) Junonique tri- buerunt, Cic. N. D. 2. 26. — Far more freq. and quite class.— IS. Trop.: To make womanish, effeminate, to enervate : fortitu- dinis praecepta sunt, quae effeminari vi- rum vetant in dolore, Cic. Fin. 2, 29, 94 ; so corpus animumque virilem, * Sail. C. II, 3 : animos, Caes. B. G. 1, 1, 3 : homi- nes (coupled with remollescere), id. ib. 4, 2 fin. ; cf. cogitationibus mollissimis effe- minamur, Cic. Tusc. 1, 40 : vultus, id. Or. in Clod. frgm. 5, p. 153, ed. Orel], : ilia elocutio res ipsas effeminat, Quint. 8 prooem. § 20.— 2. Meton. (causa pro effectu) : To dishonor, disgrace : Claud, in Eutrop. 1, 10. — Hence effeminatus, a, um, Pa. 1. Wom- anish, effeminate: ne quid effeminatum aut moile Bit, Cic. Off. 1, 35, 129 ; cf. id. Tusc. 4, 30 : intolerable est servire im- puro, impudieo, effeminato, id. Phil. 3, 5; so abs., Col. Praef. § 15 ; cf. hiBtrio, Tert. Spect. 25 ; Cic. Plane. 35, 86 ; so ac levis opinio, id. Tusc. 2, 22, 52 : et enervis compositio, Quint. 9, 4, 142; cf. id. ib. I, 8, 2 ; 2, 5, 10 ; 8, 3, 6 ; 11, 3, 32 ; 91, et al. — Comp. : multitudo Cypriorum, Val. Max. 9, 3 fin. — Sup, : animi languor Q Cic. in Cic. Fam. 16, 27.-2. In an ob- scene sense : That lets himself be used as a woman, pathicus : Suet. 'Aug. 68; Auct. Priap. 58, 2. — Adv. effeminate, Effeminate- ly (ace. to no. 1), Cic. Off. 1, 4 ad fin. ; Sen. Cons, ad Polyb. 36 ; Val. Max. 2, 7. 9. * effcrasco. ere, v. inch. n. [2. effero) To become savage, fierce : Amm. 18, 7. E F F E effcratei adv., v - 2. effero, Pa., fin. cfferatuS; a, um , i''"''- and -P<*., from 2. effero. cffcrcio. v. effarcio. J^ cf-f cro (also written ecfero), ex- tttfl, elatum. etferre, ». o. 7V> 4ri«^ or carry out, to bring fortk (very freq. and quite class.). 1. Lit. : A. In gen. : ex navi, Plaut. Am. 2, 1, 82 ; cf. tela, etc., ex aedibus Ce- thegi, Cic. Cat. 3, 3 Jin.: nrgentum jubeo jam intus efferri foras, l'laut. Bac. 1, 1, 62; cf. id. ib. 4, 9, 127; Most. 2, 1, 58 ; Mil. 4, 8, 4 ; id. Aul. 4, 5, 5: argentum ad aliquem, id. Epid. 5, 1, 27 ; True. 3, 1, 16 : machaeram hue, id. Mil. 2, 5, 53 ; cf. Stich. 2, 2, 28 : puerum extra aedes usquam, Ter. Hec. 4, 1, 48 : cistellam domo, id. Eun. 4, 6, 15; cf. cibaria sibi quemque domo, Caes. B. G. 1, 5, 3 ; and frumentum ab llcrda, id. B. C. 1, 78, 1: piscem de custodia, Col. 8, 17 ad Jin. : literas, Caes. B. G. 5, 45, 4 Oud. N. cr. : mucronem, Cic. Cat. 2, 1, 2; cf. vexilla, signa, arma (e castris, extra fines, etc.), Liv. 10, 19 ; 27, 2 ; 29, 21 ; 30, 5 ; 40. 25 ; 42, 23 ; 25 ; Tac. H. 3, 31, et ail. : ferrum a latere deripuit clatumque deferebat in pectus, Tac. A. 1, 35 ad Jin. : Colchis pedem, Enn. in Non. 297, 20 ; so pedem, Virg. A. 2, 657 ; cf. pe- dem aedibus, Plaut Bac. 3, 3, 19 : pedem porta, Cic. Att. 6, 8, 5 ; 7, 2, 6 ; Suet. Tib. 38: pedem quoquam, Plaut. Capt. 2, 3, 97 ; Lucr. 6, 89 and 385 ; so se vallo (equus), Tac. A. 15, 7 : Furium longius extulit cursus, Liv. 3, 5 ; cf. Messium im- petus per hostes extulit, id. 4, 29. B. In par tic, 1. Like the Gr. h'e- fiu, To carry out (of the house) for burial, to bear to the grave, to bury : optumum'st Loccs ilium etferendum ; nam jam credo mortuus est Plaut Aul. 3, 6, 32; so id. Most. 4, 3, 8 sqq. ; Ter. Andr. 1, 1, 90 Don. and Ruhnk. ; Cic. N. D. 3, 32, 80 ; Nep. Att. 17 ; Liv. 2, 33 ; 3, 18 fin, ; Quint. 8, 5, 21 ; Suet. Aug. 99 ; Ner. 9 ; 30 ; 33 ; Hor. S. 2, 5, 85, et al— b. Transf. : meo unius funere elata populi Romani esset respub- lica, Liv. 28, 28 : so id. 24, 22 ; 31, 29. 2. Of a fruit-bearing soil, To bring forth, bear, produce: id, quod agri effe- rant Cic. Rep. 2, 4 Jin. ; so id. Brut 4, 16 ; cf. also id. Verr. 2, 3, 47/». ; 86; Lucr. I, 180; 2, 654, — b. Transf.: ea, quae efferant aliquid ex sese, perfectiores ha- bere uaturas quam, etc.. Cic. N. D. 2, 33 fn. ; cf. Quint 10, 1, 109 : and poet. : (Italia) genus acre virum, Virg. G. 2, 169. 3. Ot motion in an upward direction (cf. crigo and educo, no. II. B, 1) To lift up, elevate, raise, exalt : Lucil. in Non. 297, 25 : aliquem in murum, Caes. B. G. 7, 47 fn. : pars operis in altitudinem rurris «lata, id. B. C. 2, 8 Jin. ; cf. Quint. 11, 3, 103 ; and Suet. Calig. 32 : corvus e con- speetu elatu8, Liv. 7 "26 : pulvis elatus, id. 4, 33 : elata super capita scuta, Tac. H. 3, 27; Petron. poet 89. 2,54. Poet: caput Auctumnus agris extulit Hor. Epod. 2, 18. II. Trop.: 1. To set forth, spread abroad, publish, proclaim: quod neque in vulgum disciplinam etferri velint, neque, etc., Caes. B. G. 6. 14, 4 ; cf. Plin. 2, 12, 9 : vocem ejus in vulgus, Tac. A. 12, 21 : tnum peccatum foras, Ter. Ph. 5, 7, 65 Rubnk. ; and hoc foras, Cic. Phil. 10, 3 ; 60 clandestina consilia, Caes. B. G. 7, 1, 6 : rem, id. ib. 7, 2, 2: has meas ineptias, Cic. de Or. 1, 24, 111 : divinitus dicta, id. ib. 3, 1 ad fin., et saep. — With a relative sentence : posteaquam in volgus militum elatum est, qua arrogantia in colloquio Ariovistus usus, etc., Caes. B. G. 1, 46, 4. — Hence, b. In partic, of speech : To utter, pronounce, express, declare : verbum deverbo expressum extulit Ter. Ad. prol. 11 : ut verba inter se ratione conjuncta sententiam efferant, Var. L. L. 8, 1, 103 : si graves sentenrjac inconditis verbis effe- runtur, Cic. Or. 44, 150 ; cf. Quint 9, 4, 13 : quae incisim aut membratim efferun- tiir, ea, etc, Cic. Or. 67 ; cf. Quint 9, 4, 33; 8, 3, 40; 10, 2, 17; id. ib. 9j 3, 7; cf. id. in. 1, 5, 16 ; 64 ; 2, 14, 2. 2. In the pass., qs. To be carried out of one's self by one's passions, feelings, to be carried away, transported, hurried away : usque adeo studio atque odio illius efferor ira, LuciL in Cic. Tusc. 4, 21 fin. ; E F F E so studio, Cic. de Sen. 23, 83 . Att 1, 8, 2 ; N. D. 1, 20 Jin. ; Caes. B. C. 1, 45, 2; cf. cupiditate, Cic. Div. 1, 24, 49 : vi naturae atque ingenii, id. Mur. 31, 65: laetitia, id. Dejot 9, 26 (cf. act. : comitia ista prae- clara, quae me laetitia extulerunt id. Fam. 2, 10) : incredibili gaudio, id. Fam. 10, 12, 2; cf. id. Rep. 3, 30; Suet Caes. 22: vo- luptate canendi ac saltindi. id. Calig. 54 : popularitate, id. Ner. 53. 3. (ace. to no. I. B, 3) To raise, elevate, exalt: pretia alicujus rei, Var. R. R. 3, 6 ad fin. : quorum animi altius se extule- runt, Cic. Rep. 3, 3: aliquem ad sum- mum imperium per omnes honorum gra- dus, id. Cat I, 11, 28; cf. aliquem supra leges, Tac. A. 2, 34 ; and aliquem gemi- natis consulatibus, id. ib. 1, 3 ; cf. also id. ib. 4, 40: aliquem pecunia aut honore, Sail. J. 49, 4 : patriam demersam extuli, Cic. Sull. 31, 87; cf. Nep. Dion. 6; Cic. Prov. Cons. 14, 34 : aliquem maximis laudibus, id. Off. 2, 10, 36 ; cf. Caes. B. C. 3, 87 ; bo aliquem summis laudibus ad coelum, Cic. Fam. 9, 14 ; cf. Nep. Dion. 7 fin. : aliquid maximis laudibus, Cic. Lael 7, 24 : aliquem laudibus, Tac. A. 3, 72 : aliquem verbis, Cic. de Or. 3. 14, 52 : ali- quid versibus, id. Rep. 1, 14 ; and simply aliquid, id. Verr. 2, 4, 56 ; Tac. A. 2, 63 : aliquem in summum odium, id. Hist. 4, 42 ; cf. rem in summam invidiam. Quint. 8, 4, 19. — Hence, b. In partic. : with se, To raise, elevate one's self; to rise, advance : (virtus) quum se extulit et ostendit suum lumen, Cic. Lael. 27 ; cf. so with an im- age borrowed from the heavenly bodies : qua in urbe (Athenis) primum se orator extulit, id. Brut. 7, 26 : volo se efferat in adolescente fecunditas. id. de Or. 2, 21. — And (/j) In a bad sense : with se, or in the pass., To lift vp one's self, to carry one's self high ; to be puffed vp, haughty, proud on account of any thing (the figure being borrowed from a prancing horse ; cf. Liv. 30, 20 ; and quum facultas ilia cito scriben- di contigerit, resistamus et provideamus et efferentes se equos frenis quibusdam coerceamus, Quint. 10, 3, 10 ; v. Freund in Jahn's neue Jahrb. 1K35, vol. XIII. p. 286 sqq.) : nee cohibendo efferentem se for- tunam, quanto altius elatus erat eo foedi- us corruit (Atilius). Liv. 30, 30 : quod aut cupias ardenter aut adeptus efteras te in- eolenter, Cic. Tusc. 4, 17. 39 ; cf. se altius et incivilius, Flor. 1, 26, 8 : sese audacia, scelere atque superbia. Sail. J. 14, 11 : hie me magnifice effero, Ter. Heaut 4, 3, 31 : (fortunati) efferuntu r fere fastidio et con- tumacia, Cic. Lael. 15, 54. Esp. freq. in the part. perf. : stulta ac barbara arrogan- tia elati, Caes. B. C. 3, 59, 3 ; so recenti victoria, id. B. G. 5, 47, 4 : spe celeris vic- toriae, id. ib. 7, 47, 3 : gloria, id. B. C. 3, 79, 6: et inflatus his rebus, Cic. Agr. 2, 35, 97: secunda forfuna magnisque opi- bus, Nep. Alcib. 7, 3, et saep. — Unusual in the active (and with a fig. perh. borrowed from the wind) : is demum vir erit, cujus animum nee prospera (fortuna) flatu suo efferet (qs. impels aloft), nee adversa in- fringet, Liv. 45, 8 fin. 4. Ante-class, and very rarely : To car- ry out to the end, to support, endure : labo- rem, Att. in Cic. Sest 48; Lucr. 1, 142; cf. malum patiendo, Cic. poet Tusc. 4, 29, 63.— Hence elatus, a, um, Pa. (ace. to no. I. B, 3, and II. 3, b) Exalted, lofty, high (rare) : I. Lit: modo in elatiora modo in de- pression clivi, Col. 2, 4, 10 : elatissimae lucernae, Tert Apol. 53. — n. Trop.: animus magnus elatusque, Cic. Off. 1, 18, 61 ; so id. Tusc. 1, 40, 96 : verba, id. Or. 36, 124 Meyer. — Adv., Loftily, proudly : elate et ample loqui, opp. humiliter de- misseque sentire, Cic. Tusc. 5, 9 ; so di- cere {opp. summisse), id. Opt gen. 4, 10. — Comp. : se gerere, Nep. Paus. 2. 3 ; cf. et arrogantius praefatur, Gell. 9, 15, 4. 2. ef-fero. a v '. aturu, 1. v. a. [ferus] To (qs. change from its own nature, v. ef- femino, and) make wild, savage, fierce (quite class.; most freq. since the Aug. period): 1, Physically: terram im- manitate beluarum efterari, Cic. N. D. 2, 39, 99 : speciem oris, Liv. 2, 23 ; cf. vul- tum, Suet Calig. 50: efferantia sese ulce- ra, Plin. 26, 14, 87, § 146. Poet. : Mars E FFI efferat aurum, i. e. works up into weapons, Stat Achill. 1, 425. — 2. Mentally : gen- tes sic immanitate efleratae, Cic. N. D. 1, 23; cf. id. Tusc. 4, 14, 32: militem dux ipse efforavit Liv. 23, 5 ; cf. id. 2, 29 ; eo amnios, id. 1, 19; 25. 26: ingenia, Curt 8, 2 ; 9, 19 : effrravit ea cacdes Thebanoa omnes ad cxsecrabile odium Romano- rum, Liv. 33, 29.— Hence efferutus. a, um, Pa. Wild, savage, fierce: vultus, Petr. 82, 1. — Comp.: mores ritusque, Liv. 34, 24. — Sup. : cttectus, Sen. Ep. 121. — Adv., effei'ate. Fiercely: eaeviro, Lact 5, 20. effertus, a, um, Part, and Pa., from effarcio. ef-feniS> a, um. adj. Excessively wild, savage (a poet, word, most freq. used by Virg.) : proles, Lucr. 2, 605 ; cf. juventus, Virg. A. 8, 6 : Dido, id. ib. 4, 642 : Chi- maera, id. ib. 7, 787 Heyne : mens Caci, id. ib. 8, 205 ; cf. vis anirai, id. ib. 10, 898 : corda, Val. Fl. 1, 79, 8 : ira, id. 5, 517 : virtus Bebrycis. id. 2, 648 : facta tyranni, Virg. A. 8, 484 : facinus, Sen. Phoen. 264. cffcrvenSi entis, Part, and Pa., from effervo. ef-ferveSCOj fervi, 3. v. inch. n. I. To boil vp or over, to foam up, to effer- vesce, to rage (quite class.) : £^ Lit: dictum frelum a similitudine ferventis aquae, quod in fretum saepe concurrat aestus atque eft'ervescat, Var. L. L. 7, 2. 85 ; cf. aquae, quae ett'ervescunt subditis ignibus, Cic. N. D. 2, 10, 27 : ubi satis ef- ferverit (vinum mustum), Cato R. R. 115, 1; cf. Col. 12, 25, 4. — B. Trop. (a favor- ite expression of Cic.) : illae undae comi- tiorum, ut mare profundum et immen- sum, sic effervescunt quodam quasi aestu, Cic. Plane. 6. 15; cf. Pontum armatum, effervescentem in Asiam atque erumpen- tem, id. Prov. Cons. 4 ; and luxuriae ef- fervescentis aestus, Gell. 2, 24 fin. .- verbis ettervescentibus et paullo nimium redun- dantibus, Cic. de Or. 2, 21 : si cui nimium effervisse videtur hujus vis, id. Coel. 31 fin. ; cf. Lucr. 5, 1334, and Tac. Or. 10: iracundaque mens facile effervescit in hv, Lucr. 3, 296 ; cf. Cic. Brut 70, 246 ; so of an ebullition of anger, Tac. A. 1, 74 fin. ; Gell. 1, 26, 8.—* II. To boil out, i. e. to subside, abate : quoad iracundia efferves- ceret, Ulp. Dig. 21. 1, 17, § 4. efcffervOj ere, v. n. To boil up or over (poet, and in post-Aug. prose) : in agro8, Virg. G. 1, 471 : quatenus in pullos animales vortier ova Cernimus alituum vermesque effervere, qs. to come boiling forth, r. c. to swarm forth, Lucr. 2, 928 ; cf. Virg. G. 4, 556 ; Stat. Th. 4, 664.— Hence effervens, entis, Pa. Boiling up with passion, i. e. fervent, ardent: siqui- dem laetitia dicitur exsultatio quaedam animi gaudio efferventior eventu rerum expetitarum, Gell. 2, 27, 3. cf-fetUS (also written effoetus), a, um, adj. That has brought forth young, that has laid eggs (mostly poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit. (so for the most part only in Columella) : quum ef- fetae loca genitalia tumebunt Col. 7, 7. 4 ; so id. 7, 12, 11; 13; 9, 1, 7; id. 8, 5, 15. Poet : sunul effetas linquunt examina ceras, Luc. 9, 285. — IJ, Meton. (causa pro effectu), Exhausted, worn out by bear- ing : aliquae (gallinae) in tan turn, ut ef- fetae moriantur, Plin. 10. 53, 74.— Hence. 2. T r a n s f, in gen., Exha usted, worn out ■ tellus, * Lucr. 2. 1151 ; cf. et defatigatum solum, Col. Praef. § 1 ; and natura (coup- led with lassa), Plin. Ep. 6, 21, I : tauri senio effeti, id. 6, 24 : corpus, * Cic. de Sen. 9, 29; cf. vires (corporis), Virg. 5, 396 : spes. i. e. vain, delusive, Val. Fl. 4, 380. Poet.: vcrique effeta senectus, in- capacitated for truth, Virg. A. 7, 440 (cf. Vana veri, id. ib. 10, 630). — Comp.: ora- tio effetior, App. Flor. p. 366. — Sup. and Adv. do not occur. efllcacia, ae,/. [efficax] Efficacy, ef- ficiency, virile (a post-Aug. word), Plin. 11, 5, 4; Amm. 16, 12,25. eff icacitas, atis, /. [id.] \ Efficacy, ef- ficiency, power; perh. only Cic. Tusc 4. 13 ad fin. ; Q. Cic. Petit, cons. 3. off icaciter, adv - Efficaciously, ef- fectually; v. erhcax. ad fin. eff icaXf acis, adj. [officio] Efficacious 517 E F F I effectual, powerful (not freq. till after tue Aug. period ; in Cic. and Caes. not at all, but cf., as to the former, efficacitas) : nosti Marcellum, quam tardus et parum efficax sit, Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 3 ; cf. Hercules, Hor. Epod. 3, 17 : scientia (ma- gica), id. ib. 17, 1 : preces. Liv. 9, 20 : studium promerendi amoris, Suet. Calig. 3 : herba in dolore stomachi, Plin. 27, 13, 109 : preces ad muliebre ingenium. Liv. 1, 9 fin. ; so with ad, Sen. Ben. 2, 7 Jin. ; cf. in the Comp., Quint. C, 1, 41 ; Plin. Pan. 84 : elatine oculorum nuxionibus efficax, Plin. 27, 9, 50 ; so c. dat.. id. 28, 14, 58 ; cf. in the Sup., Liv. 41, 15 : frutex effica- oissimus contra sagittarum ictus, Plin. 13, 21, 36; cf. herba adversus serpentium veneria, id. 24, 15, 80 : (cadus) amara Cu- rarum eluere efficax, Hor. Od. 4, 12, 20 : — quum sit efficacissimum de integro lo- cum exarare, Col. 2, 17, 3. Adv. efficaeiter, Effectually, powerfully, Quint. 5, 13, 25 ; Sen. Brev. vit. 6 ; Plin. 24, 6, 14, et saep.— Comp., Quint. 8, 4, 8 ; Tac. G. 8; Plin. Ep. 6, 6, 8. — Sup., Plin. 26, 12, 79; Plin. Ep. 2, 13 Jin. efficicnSj entis, Part, and Pa., from officio. efficienter. adv. Efficiently ; v. ef- ficio, Pa., no. A. efficient»,, ae, /■ [efficio] Efficient power, efficiency, influence (a rare word of the philos. lang.), Cic. N. D. 2, 37, 95; Fat. 9, 19. cf-ficio- feci, fectum, 3. (perf. conj. effexis, Plaut. Asin. 3, 5, 63; Poen. 1, 3, 19 ; inf. pass, effieri, id. Pers. 5, 1, 9) v. a. To make out, work out ; hence To bring to pass, to effect, execute, com- plete, accomplish, make, form (extremely freq. in all periods and sorts of writing). I, In gen. : (a) c. ace: male quod mu- lier facere incepit, nisi id efficere perpe- trat, Plaut. True. 2, 5, 12 sq. ; cf. id. Pers. 5, 1, 9; Caes. B. C. 1, 36 ad fin. ; 1, 61, 2: Magna facinora, Plaut. Ps. 2, 1, 16 ; so fa- cinora, Cic. Phil. 2, 42, 109 ; cf. opus, id. ib. 4, 1, 6 ; 36 ; True. 5, 17 ; Caes. B. G. 4, 18, 1 ; 7, 35, 4 ; 6, 9, 4, et saep. : pontem, Caes. B. G. 6, 6, 1 ; 7, 35, 1 ; B. C. 1, 40, I ■ 1, ^2 fin. : ligneas turres, tormenta, id. ib. 3, 9, 3 ; 3, 39/?!. : castella, id. ib. 3, 44, 3 : panes ex hoc (genere radicis), id. ib. 3, 48, 3 : sphaeram (Archimedes), Cic. Rep. 1, 17: columnam, id. Verr. 2, 1, 56, et saep. : Mosa insulam efficit Batavorum, Caes. B. G. 4, 10, 2 ; so id. ib. § 4 ; 6, 31, 3 ; B. C. 3, 40, 4 ; cf. portum (insula), id. ib. 3, 112, 2 ; Virg. A. 1, 160 : magnum nu- merum cratium, scalarum, etc., Caes. B. G. 7, 81, 1 ; aliquid dignum dono deorum, Cic. Rep. 3, 3 ; cf. id^ de Or. 1, 26, 120 : civitatem, id. Rep. 2, 30 ; cf. id. ib. 3, 32 : varios concentus, septem sonos, id. ib. 6, 18 : magnas rerum commutationes, Caes. B. C. 3, 68, 1 : tantos progressus, Cic. Brut. 78, 272: clamores et admirationes in bonis oratoribus, id. de Or. 1, 33, 152 ; Q. Fr. 3, 1, 3, et saep. : XIII. cohortee, Caes. B. C. 1, 15, 5; cf. delectu habito duas legiones, id. ib, 1, 31, 2 ; id. ib. 3, 4, 1 : imam ex duabus (legionibus), id. ib. 3, SO, 1 : ad duo millia ferme bourn, Liv. 22, 16, et saep. : lepide meum officium, Plaut. True. 4, 2, 1 sq. ; cf. nostra munia, id. Stich. 5, 4, 13 ; and munus, Cic. Rep. 1, 46 fin. ; Leg. 1, 5, 16 : nuptias alicui, Ter. Andr. 3, 4, 16 : aurum alicui, Plaut. Bac. 2, 2, 55 ; cf. id. Poen. 1, 1, 57; Ter. Heaut. 3, 3, 23 : hanc mulierem tibi, Plaut. Ps. 1, 1, 110, et saep. : quod a Curione effece- ram, had procured, obtained, Cic. Att. 10, 10: amor mores hominum moros et mo- rosos efficit, Plaut. Trin. 3, 2, 43 ; so with double ace. Cic. Lael. 15, 54 ; Off. 1, 1, 2 ; Rep. 2, 42; Caes. B. G. 3, 24 ad fin. ; 5, 14, 2 ; 5, 33, 5, et saep. ; cf. hun c (mon- tem) murus circumdatus arcem efficit, Caes. B. G. 1, 38, 6 ; and aliquem consu- lem, Cic. Lael. 20, 73 : aliquem dictato- rem, id. Att. 15, 21 ; cf. also, quae res im- mani corporum magnitudine homines ef- ficit, Caes. B. G. 4, 1, 9 ; and id (aenus ra- dicis) ad similitudinem panis efficiebant. id. B. C. 3, 48, 1— (0) With follg. ut : eniti et efficere, ut, etc., Cic. Lael. 16, 59: so id. Rep. 1, 20 ; 3, 31 ; Caes. B. G. 2, 5, 5 ; 2, 17, 4 ; 4, 2, 2, et saep. ; cf. hoc si effici am plane, ut, etc., Plaut. Mil. 3, 3, 62; and 518 E F F I si id efficere non posset, ut, etc., Caes. B. j G. 5, 50, 3 : neque polliceor ine effectu- j rum, ut, etc., Cic. Rep. 1, 24 fin.— (y) With j follg. ne (very rarely, and peril, not ante- Aug.) : efficiam, posthac ne quemquam voce lacessas, Virg. E, 3, 51 ; so Afric. I Dig. 3, 3, 78 ; cf. aliquem or aliquid, ne, | etc., id. ib. 19, 2, 35 ; Quint. 3, 6, 102 ; 8, 3, ; 20. — (6) With follg. quominus (likewise , very seldom) : Lucr. 1, 976 ; so Quint. 11, I, 48 ; Ulp. Dig. 49, 14, 29.— (t) With follg. object-sentence (very rarely, and not ante- Aug.) : vehementer efficit ea coire, etc., Vilr. 2, 6 ; so Ulp. Dig. 38, 2, 14, § 8 ; 47, II, 10. — (() Abs. (freq. and quite class.) : si effecero, Dabin' mihi argentum ? Plaut, Ps. 1, 5, 121 ; cf. id. ib. 4, 1, 39 sq. ; 4, 8, 5 ; Pers. 1, 3, 87 ; Cic. Rep. 1, 43 ; Caes. B. G. 7, 26, 2, et saep. : se a scientiae delecta- tione ad efficiendi utilitatem referre, Cic. Rep. 5, 3. II. In partic, X. I" econom. lang.: To produce, bear, yield : (ager Leontinus) plurimum efficit, Cic. Verr. 2, 3, 63 ad fin. ; cf. ager efficit cum octavo, cum de- cumo, id. ib. 2, 3, 47 : si (vineae) eentenos sestertios in singula jugera efficiant, Col. 3, 3, 3 ; id. 7, 6, 7. Transf. to persons : liciti sunt usque eo, quoad se efficere pos- se arbitrabantur, i. c. to make a profit, Cic. Verr. 2, 3, 33 ad fin. — In a kindred sense, 2. Of numbers : To make out, yield, amount to a certain sum : ea (tributa) vix, in fenus Pompeji quod satis sit, efficiunt, Cic. Att. 6, 1, 3 (cf. shortly before, nee id satis efficit [al. efficitur] in usuram men- struam) ; Plin. 6, 33, 38, § 206 ; cf. ib. § 209. 3. In philos. lang. : To make out, show, prove : quod proposuit efficit, Cic. Parad. prooem. § 2 : in quibus (libris) vult effi- cere animos esse mortales, id. Tusc. 1, 31 fin. In the pass., efficitur, it follows (from something) : ita efficitur, ut omne corpus mortale sit, id. N. D. 3, 12, 30: ex quo efficitur, hominem naturae obedientem homini nocere non posse, id. Tusc. 3, 5, 25 ; cf. ex quo illud efficitur, ne justos quidem esse natura, id. Rep. 3, 11 : quid igitur sequitur? what follows from that? id. ib. 3, 12 Mos.— Hence A, e f f i c i e n s, entis, Pa. Effecting, ef- fective, efficient ; in philos. lang. : " proxi- mus est locus rerum efficientium, quae causae appellantur : deinde rerum effec- tarum ab efficientibus causis," Cic. Top. 14 fin. ; cf. "id. Acad. 1, 6, 24; Fin. 3, 16, 55 ; " Div. 1, 55, 125 ; Fat. 14, 33 ; Quint- 5, 10,86. — Subst, c. Gen.: virtus efficiens utilitatis, the efficient, the producer, effectrix, Cic. Off. 3, 3, 12 Beier ; so voluptatis (vir- tus), id. ib. 3, 33 ; cf. ea, quae sunt luxuri- osis efficientia voluptatum, id. Fin. 2, 7, 21 Otto ; and id. Univ. 14 ad fin.— ■* Adv., Ef- ficiently (for which, in the post-Aug. per., efficaciter) : quod cuique efficienter ante- cedat, id ei causa est, Cic. Fat. 15, 34. B. effectus, a, um, Pa. Worked ouL, i. e., 1, Effected, completed: una (materia, diligenter effecta plus proderit quam piu- res inchoatae et quasi degustatae, Quint. 10, 5, 23 ; cf. id. ib. 5, 13, 34 ; 8, 3, 88 ; and in the Comp. : aliquid nitidius atque ef- fectius, id. ib. 12, 10, 45.-2. Effected, in philos. lang. (opp. causa), Cic. Top. 18 ; cf. res, id. ib. 4 ; 14 fin. ; and subst, effectum, i, 71., An effect, id. ib. 3 ; Quint. 6. 3, 66 ; 5, 10, 94. — Adv., effecte, a. Effectively, in fact, Mart. 2, 27 ; Aram. 16, 5.— b. Effectually, efficaciously : effectius, App. Flor. 16, p. 357. — Sup. does not seem to occur either in the Adj. or in the Ado. * cffictlO, onis,/. (effingo] Rhetor. (. t. : A representing, portraying of corporeal peculiarities, Auct. Her. 4, 49, 63. effictus, a, um, Part., from effingo. cffig'iai ne, v. effigies, init. * cfflglatus, us, m. [effigio] A rep- resenting, portraying, App. Flor. 15, p. 350. effigieS; ei (ante-class, form nom.effi- gia, Plaut. Rud. 2, 4, 7 ; Afran. in Non. 493, 2 : ace. plur. effigias, Lucr. 4, 46 and 81), /. [effingo, no. I] An (artistic) copy, imitation of an object (in concreto) ; viz. : I, Quite class., with the accessory idea of resemblance obtained by imita- tion : A likeness, portrait, image, effigy. A.' '-it.: formaru.tn, Lucr. 4, 104; cf. E F F L id. ib. 46 and 83 : Veneris, * Plaut. Rud. 2, 4, 7 ; cf. deus effigies hominis et imauo, Cic. N. D. 1, 37, 103 ; and quandam effi- giem spiranris mortui. id. Q. Fr. 1, 3, 1 ; cf. also Tac. H. 2, 3Jin. ; and quam satus | Inpeto . . . Finxit in effigiem moderantum cuncta deorum, Ov. M. 1, 83: vix conve- | nire videretur, quem ipsum hominem : cuperent evertere, ejus effigiem simula- | crumque servare, his mere effigy, Cic. Verr. 2, 2, 65 ad fin.: effigiem Xanthi Trojamque videtis, Virg. A. 3, 497. Of shades, ghosts, Ov. M. 14, 358; Sil. 13, 778 ; cf. Liv. 21, 40.— b. Adverb. : in or ad effigiem or effigie, After the likeness of in the form of, like, Sil. 5, 5 ; Plin. 5, 10, 11; 21,5,11. B. Trop. (a favorite expression of Cic.) : perfectae eloquentiae speciem an- imo videmus, effigiem auribus quaerimus. its imitation, Cic. Or. 3 (v. the passage in connection) ; cf. consiliorum ac virtutum effigiem relinquere, id. Arch, 12 : Sex. Peducaeus reliquit effigiem et humanita- tis et probitatis suae filium, the image, id. Fin. 2, 18, 58 ; cf. id. Tusc. 3, 2 ; de Or. 1, 43, 193 ; Liv. 26, 41 ; 1, 56 : ad effigiem justi imperii scriptus (* the ideal), id. Q. Fr. 1, 1, 8 : ut res ipBas rerum effigies notaret, id. de Or. 2, 86 fin. ; cf. effingo, no. I. B. II. Poet, and in post-Aug. prose, in gen. : The plastic (less freq. the picto- rial) representation of an object : An im- age, statue, portrait : saxea ut effigies bac- chantis, * Catull. 64, 61 ; so Vire. A. 2, 167 ; 184 ; 3, 148 ; 7, 177 ; 443 ; 4, 508 Heyne ; Hor. S. 1, 8, 30 ; Ov. Her. 20, 239 ; Tac, A. 1, 74 ; 6, 2 ; Hist. 5, 9, et al. : depicta in tabula sipariove imago, Quint. 6, 1, 32 ; cf. id. ib.^12, 10, 5 ; Ov. Tr. 1, 7, 7. efflglO, av '; atum, are, v. a. [effigies] To foivn, fashion, portray (late Lat.)-. hominem (Deus), Prud. Cath. 10, 4 : ali- quem imaginibus, Sid. Ep. 6, 12. * ef-findo, ere, v. a. To divide, cleave : fluctus rectos, Manil. 4, 283. ef-fing"Oj tinxi, fictum, 3. v. a. Orig.. To work out by pressing, fingendo ex- primere, [xudoociv (v. fingo). — Hence I. To form, fashion (artistically) any shape or figure (quite class. ; most freq. in the trop. sense): A. Lit.: oris linea- menta in tabula : Veneris Cbae pulchri- tudinem aspersione fortuita, Cic. Div. 1, 13, 23 : sui dissimilia, id. N. D. 3, 9, 23 : deum imagines in species hominum, Tac. H. 5, 5, et saep. Poet. : (Daedalus') casus alicujus in auro, Virg. A. 6, 32 ; cf. id. ib. 10, 640 ; Luc. 5, 713 : horrentes effingens crine galeros, Sil. 1, 404. B. Trop., To express, represent, por- tray : (natura) speciem ita formavit oris, ut in ea penitus reconditos mores effin- geret, Cic. Leg. 1, 9 ; cf. id. Rose. Am. 16, 47 ; de Or. 2, 43 fin. ; Tac. A. 11, 14 ; Quint. 6, 2, 17 : corpora fingendo pingen- doque efficere : oratorem effingere, id. ib. 5, 12, 21 : effinge aliquid et excude (sc. scribendo), quod sit perpetuo tuum, Plin. Ep. 1, 3, 4 : imaginem virtutis to represent by imitation, Quint. 10, 2, 15 ; cf. id. ib. 10, 1, 108 ; 6, 1, 28 ; 11, 3, 89 sq. ; Plin. Ep. 9, 22, 2.— Of the mental repre- sentation, i. e. conception of external ob- jects : visum impressum effictumque ex eo, unde esset, id. Acad. 2, 6, 18 ; cf. id. Tusc. 1, 25, 61 ; de Or. 2. 86 fin. II, To wipe out (only in the follg. pas- sages) : fiscinas spon^ia effingat, Cato R. R. 67, 2 (for which hscinas spongia ter- gendas, Plin. 15, 6, 5) : spongiis sangui- nem, Cic. SeEt. 35 fin. * III. To gently rub : manus, Ov. Her. 20, 134 (for which manus fingers, id. Fast. 5, 409). effiO) er ii v - efficio, init. *ef-firmo, are i "■ "■ To strengthen, encourage : Att. in Non. 256, 18. cfflagltatio, bnis, /. [efflagito] An urgent demand, pressing request (very rare) : * Cic. Fam. 5, 19, 2 ; Plancus, ib. 10, 24, 6. ' efflagrtatus. Os, m. [id.] An earnest or urgent request •■ coactu atque effiagitn- tu meo, Cic. Verr. 2, 5, 29. cf-flaglto, avi, atum, 1. v. a. To de- mand or ask urgently, to earnestly request (quite class. ; not in Caes.) : cpistolam, EFFL Cic. Q. Fr. 2, 11 ; so libros, Quint. Ep. ad Trypli. §3: collationes, Suet. Ner. 38: notum enseni, Virg. A. 12, 759 ; Suet. Tib. 12 Jin.: signum pugnae, Liv. 3, 60: misericordiam alicujus (coupled with re- quirere). Cic. Mil. 34, et saep. : quum iste a Cd. Dolabella efflairitasset, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1, 24 ; so with follg. ut. Quint. Ep. ad Tryph. § 1 ; cf. aliquem, ut, Auct. B. Hisp. 29, 7 ; and with simple conjunc- tive, Suet. Tit 5. — Abs. : Quint. 4, 5, 10 ; Suet Dom. 3. * ef-flammans. antis, adj. [flammo] Emitting flttmes, flaming, blazing : stel- lao, Marc. Cap. 2, p. 45. (* ef-fleoj evi, etum, 2. To weep out : oculos, Quint. Decl. 6, 4.) cfflicte and efflictiiii; a ^"-. v - e f- rtfgo. efflicto. are, v. intens. a. [effligo] To strike dead : Plaut Stich. 4, 2, 26. ef-fUgO, x '> cturu, 3. v. n., qs. To put an end to one by striking him, To strike dead, to kill, destroy (extremely rare) : nisi pedatu tertio omnis efflisero (coup- led with obtrencavero and occidero), Plaut Cist 2, 1, 50 ; cf. rabidos canes (coupled with caedere), Sen. Ira 1, 15 : viperas et natrices, id. ib. 2, 31 ad Jin. ; Plaut Asin. 4, 2, 9.— Hence efflictim, adv. To death, desperate- ly ; with amare, deperire, etc., i. e. " amare usque, donicum ifftigatur," Prob. in Charis. p. 178 (ante- and post-class.) ; Naev. in Charis. 1. 1. ; Plaut. Am. 1, 3, 19 (twice) ; Casin. prol. 49; Merc. 2, 3, 107; Poen. prol. 96; 5, 2, 15; Labcr. and Pompon, in Non. 104, 24 sq. ; App. M. 5, p. 171. In a like sense (post-class.) efflicte dilisrere, Symm. Ep. 1, 84. cf-flpi avi, atum, 1. v. a. and n. To blow or •breathe out (mostly poet and post- Aug. prose) : J. Act. : (Sol) suos emavit ignes, Lucr. 5, 651 ; cf ignes Aetnaeos laucibus, Virg. A. 7, 786 : ignes ore et na- ribus, Ov. M. 2, 85 ; and lucem elatis na- ribus (equi solis), Virg. A. 12, 115 ; so too mare patulis naribus, Ov. M. 3, 636 ; cf. nimbos in sublime (balaenae), Plin. 9, 7, 6 : pulverem, id. 29, 6, 39 : vina somno, Stat Th. 5, 209 : colorem, i. e. to lose, Lucr. 2, 832, et saep. ; Var. R R. 1, 12, 2. 2. Esp. freq. animam, To breathe one's last, to expire, " Cic. Tusc. 1, 9 fin. ;" Plaut Pers. 4, 4. 86 ; True. 4, 4, 23 ; Cic. Mil. 18 Jin. : Nep. Paus. 5. 4 ; Suet. Dom. 2 ; Aug. 99 ; for which also extremum hali- tum, Cic. poet Tusc. 2, 9, 22 : vitam in nubila, Sil. 17, 557 ; and quite abs. : (an- guem) Abjicit efflantem, Cic. poet. Div. 1,47, 106.— b. Transf.: * (a) Of deadly wounds : efflantes plagae, Stat. Th. 8, 168. — (fi) With an object-sentence : To say with one's last breath : quam verum est, quod moriens (Brutus) efflavit non in re, sed in verbo tantum esse virtutem, Flor. 4, 7, 11. — U, Neutr. (very seldom) : Lucr. 6, 682 : so id. 6, 700. * ef-floreo. ere, v. n. To blow or blossom forth : Tert. Jud. Dom. 209. ef-florescO' rui. 3. v. inch. n. (a Cic- eron. word) To blow or blossom forth ; only in the Crop, sense, to bloom, spring up, flourish : si quidem efflorescit ingenii laudibus, Cic. Coel. 31, 76 ; cf. corpus in juventam efflorescit Aug. Lib. quaest 83, 9 : utilitas efflorescit ex amicitia, Cic. Lael. 27 ; so id. Rep. 1, 29 ; de Or. 1, 6 ; 2, 78 Jin. ; 3, 48, 185 ; Fin. 1, 20, 69. ef-fluo> ^t 3. v. n. To flow or run- out, to flow forth (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense ; not in Caes.). X. L i t : facit effluere imbres, Lucr. 6, 512 ; so una cum sanguine vitam, Cic. Tusc. 2. 24 fin. : humor e cavis populi nigrae, Plin. 24, 8, 32 : succina petris, id. 37, 2. 11 : amnis in oceanum, id. ib. : ne qua levis effluat aura, blow away, escape, Ov. M. 6, 233. Poet : effluat ambrosia quasi vero et nectare tinctus (oleaster), as if it flowed with ambrosia and nectar, Lucr. 6, 972 ; cf. c. ace. : Claud. Prob. et Olyb. 52. B. Transf, of non-fluid bodies: To go out, issue forth (poet, and in post- Aug. prose) : Epicuri figurae, quas e summis eorporibus dicit effluere, Quint 10, 2, 15 Spald. ; cf. Cell. 5, 16. 3 : effluit effuso <;ui toga laxa sinu, * Tib. 1, 6, 40 ; cf. EFFO Claud. IV. Cons. Honor. 208 : manibus opus effluit slips from, drops from, Lucr. 6, 798; cf. Ov. M. 3, 39; Cuit. 8. 14 — And, 2. With the accessory notion of vanishing, disappearing: de pecto- re caedis notae, Ov. M. 6, 670 ; cf. * Suet. Aug. 97 ; Plin. 27, 13, 111. I f , Trop. : utrumque hoc falsnm est: effluet i. e. it will go abroad, become known, emanabit, *Ter. Fun. 1, 2, 41 ; cf. Auct. Or. pro Domo 46, 121 : improbria interim effluunt, slip out, Quint. 10, 3, 20 : tanta est intimorum multitude, ut ex iis aliquis potius effluat, quam novo sit adi- tus. Cic. Fam. 6, 19, 2.— And, 2, With the accessory notion of pass- ing away, disappearing (cf. no. I. B, 2) : praeterita aetas quamvis longa quum effluxisset Cic. de Sen. 2, 4 , cf. id. ib. 19, 69 ; Art. 12, 43 fin. ; Quint 11, 2. 44 : viso mens aegra erauxit hiatu, Sil. 6, 245; cf. effluet in lacrimas, Luc. 9, 106. — So esp. of slipping out, escaping from the memo- ry : ut istuc veniam ante quam plane ex animo tuo effluo, am forgotten, Cic. Fam. 7, 14 ; cf. id. Brut. 61 ; Fin. 1, 12, 41 ; Verr. 2, 4, 26 ; Ov. R. Am. 646. offluus. a, um, adj. [effluo] Flowing out (late Lat.) : ignis, Avien. Progn. Arat 1717 : amnis in pontum cadit, id. Perieg. 1162. effluvium, it "• [id-] -4 flowing out, an outlet (post-Aug. and very rare) : .hu- moris e corpore, Plin. 7, 51, 52 : lacus, Tac. A. 12, 57. * efif OCO> are, v. a. [faux] To suffo- cate, smother ; trop.: bonis suis eftbeantur, Sen. Brev. Vit 2 dub. (al. oflbco). ef-fddio* fbdi, fossum, 3. (inf. also, effodin, Plaut Mil. 2, 3, 44) v. a. To dig out, dig up (quite class.) : nee ferrum, aes, argentum, aurum effoderetur, Cic. OIF. 2, 3 fin. Beier N. cr. ; cf. carbones e sepulcris, Plin. 35, 6, 24 : lapides puteis, id. 36, 22, 45 : aulam auri plenam, Plaut. Aul. 4, 8, 9 ; cf. thesaurum, id. Trin. 3, 3, 53 ; 4, 4, 8 ; Petr. 88, 8 : opes, Ov. M. 1, 140 ; and facetiously, ex hoc sepulcro ve- tere (i. e. ex sene avaro) viginti minas Effodiam ego hodie, Plaut PsT 1, 4, 20 :— signum, Liv. 22, 3 ad fin. : saxum medio de limite, Juv. 16, 38, et saep. : domos, Caes. B. C. 3, 42 Jin.; cf. terram altius, Quint. 10, 3, 2 : humum rastello, Suet. Ner. 19 : montem. id. Claud. 25 ; and tel- lurem, Petr. poet. 128, 6, 2 : lacum, Suet. Dom. 4 ; cf. cavernas, id. Ner. 48 : sepulcra, Virg. G. 1, 497, et saep. In the Vocat. part. pass. : ex sterquilinio effosse, thou dug from a dung-hill '. Plaut. Casin. 1, 26. Esp. freq. etfodere oculos, or oculum (alicui), to scratch out, tear out, Plaut Aul. 1. 1, 14 ; 2, 2, 12 ; Cure. 3, 26 ; Men. 1, 2, 46; Mil. 2, 3, 44; Trin. 2, 4, 62; *Ter. Eun. 4, 6. 2 ; Caes. B. G. 7, 4 fin. ; Cic. Rep. 3, 17 ; Suet Dom. 17, et saep. ; cf. lumen, Virg. A. 3, 663 ; and transf. : hi duo illos oculos orae maritimae effode- runt, Cic. N. D. '3, 38, 91 ; and effossum alteram Romani imperii lumen. Vellej. 2, 52, 3. — So too vesicam, Plaut. Casin. 2, 8, 22 ; and poet., viscera, i. e. to cause abor- tion, Ov. Am. 2, 14, 27. effbecundo- v - eft'ecundo. effoetus. v. effetus. ef-fbr* atus, 1. v. dep. a. To specie or say out, to utter (an old relig. and poet, word ; cf. Cic. de Or. 3, 38, 153 ; esp. freq. in Virg.) : sed tamen effabor, * Lucr. 5, 105 : haec effatu' pater, repente recessit, Enn. Ann. 1,52; cf. Virg. G. 4. 450 ; Aen.3,463; 4, 30 ; 76 : 456 ; 499 ; 6. 560. et saep. ; Hor. Epod. 17, 37 ; Luc 8, 347, et saep. : et tacendo forsitan, quae dii immoitales vul- gari velint haud minus, quam celanda ef- fando, nefas contrahi, Liv. 5, 15 fin. ; Suet. Ner. 49 : effatu digna nomina, Plin. 3, 21, 25, et saep. — *2, Ln partic, in dialect- ics : To state a proposition : quod ita effa- bimur. Aut vivet eras Hermachus, aut non vivet, Cic. Acad. 2, 30, 97 ; cf. in the follg. etTatum. i^!^^ effatus, a. um, in passive sig- nif. : Pronounced, established, determined, designated: " effata dicuntur, quod au- gures finem auspiciorum coelestum extra urbem agris sunt effati ; hinc effari tem- pla dicuntur ab auguribus," Var. L. L. 6, 7, 65 ; cf. Libri Augur, ap. Gell. 13, 14 ; EFFE ' Serv. Virg. A. 6, 197 ; Fest s. v. minoba j templa, p. 173 ; Cic. Leg. 2, 8 fin. ; Liv. 10, 37 fin. : FATIDICOBVM ET VAIVM EF- FATA incognita, announcements, predic- I tions, Cic. Leg. 2. 8, 20 ; cf. Liv. 1, 24.— 2. In partic., effatum, i, n., A dialectic al proposition, an axiom, Cic. Acad. 2, 29 ad fin. (a transl. of the Gr. u^i'wjm) ; Sen. Ep. 117. * ef-f drO) a™! * "■ To bore through, perforate: truncum. Col. 9, 1, 3. * cffossio. onis,/. [effodio] A digging out : in the plur. : laboriosae, Co£ Just. i 11. 6, 3. * ef-f OVeOj « re . "• "■ To refresh : ! carnem, Veg. b, 28, 2 dub. effractanus.. ii, m. [effractor] A house-breaker, burglar. Sen. Ep. 68. effractor, bris, m. [effringo] A house- I breaker, burglar (jurid. Lat), Paul. Dig. 1, 15, 3; Ulp. Dig. 47, 17, 1 ; Sid. Ep. 9, 7. effractura» ae, /. [id.] House-break- I ing, burglary (jurid. Lat.), Paul. Dig. 15, I 3, 2 : Scaev. ib. 38, 2, 48. effrcnate. adv.. Unrestrainedly, vio- lently, v. effreno, ad fin. * effrenatio. onis, /. [effreno] Un- bridled impetuosity : impotentis animi Cic. Phil. 5, 8, 22. effrenatus, a, um, Part, and Pa., from effreno. effrenis, e, v. effrenus, init. ef-freno, no perfi, atum, 1. v. a. To unbridle, Ut loose. In the verb, finit. and Part, extremely rare : effrenati equi, Liv. 40, 40 ; so id. 37, 41. Poet transf. : Vul- j turnum Effrenat, Sil. 9, 496. — Far more i freq. (but not in Caes.), effrenatus, a, um, Pa. Unbridled. I unrestrained, unruly (a favorite word of j Cicero) : homines secundis rebus effre- I natos tamquam in gyrum rationis duci oportere, Cic. Off. 1, 26, 90 : populi soluti ; effrenatique, id. Rep. 1, 34 Mos. ; cf. libi- 1 do effrenata et indomita, id. Cluent 6 : J Verr. 2, 1, 24 : cupiditas effrenata ac fu- : riosa, id. Cat 1, 10 ; and mens effrenata I atque praeceps, id. Coel. 15, 35 ; so liber- ] tas, Liv. 34, 49, et saep. : insolentia multi- j tudo, Cic. Rep. 1, 42 fin. ; cf. id. Tusc. 3, j 5, 11 : ferocia, id. ib. 5, 8 : violentia, id. Phil. 12, 11: petulantia, Plin. Ep. 4, 25 fin., j et saep. — Comp. : vox (coupled with Iibe- ! ra), Cic. de Or. 3, 53 ad fin. : libido (Ap- pii), Liv. 3, 50 : iracundia. Quint. 9, 2, 3. ' — Sup. : affectus, Sen. Ep. 83. — Adv., effre- nate, Cic. de Sen. 12, 39.— Comp., id. Phil 14, 9, 25. — Sup. appears not to occur. ef-frenus, a, um (also effrenis mula. j Plin. 8, 44, 69), adj. [frenum] Free from, the bridle, unbridled (not ante-Aug., aDd mostly poet for the exclusively prosaic effrenatus): 1, Lit: equus, Liv. 4, 33. — 2. Trop.: Unbridled, unrestrained : gens, Virg. G. 3. 382 : amor, Ov. M. 6. 465 : juventa (equi), Stat. Achill. 1, 277 : profatu, id. Silv. 5, 3, 103. ef-friCO. xi (Tertull. adv. Marc. 4, 12), atum, 1. v. a. To rub off or out (post- Aug. and very rare) : 1. Lit : sudorem equi fronte, App. M. 1, p. 103 : calices, id. ib. 4, p. 145: spicas decerptas, Tert. 1. 1 — 2. Trop.: rubigo animorum effrican- da est Sen. Ep. 95. ef-fring"Oj fregi fractum, 3. x. a. and n. |. To oreak out. to break open : " ef- fringere quam aperire putant robustius," Quint 2, 12, 1 (quite class.) : cardines fo- ribus, Plaut. Am. 4, 2, 6 ; Asin. 2, 3, 8 : and more freq. fores. Plaut Stich. 2, 2, 3 ; Bacch. 4, 2, 4 ; Mil. 4, 6, 35 ; Ter. Ad. 1. 2, 8 : 23 ; 40 ; Cic. Verr. 2, 4, 23 ; cf. val- vas, id. ib. 43 : januam, id. Mur. 15, 33 : tabernas, Suet. Ner. 26: carcerem, Tac. A. 1, 21 : eistam, * Hor. Ep. 1, 17, 54 ; and poet, urbem, to storm, Stat. Th. 9. 556: jugum, Ov. Tr. 5, 2, 40: ceTebrum. Virg. A. 5, 480 : corpus, Sen. Phoen. 159 ; cf. poet, animam, id. Here. Oet 1451. — * II. Feutr., To break out, breaJ: forth : (spumeus fluctus) vestras effrinset in ur- bes, Sil. 1, 647. " ef-frondesco, dui, 3. v. inch. n. To put forth haves, be covered with foliage, Vop. Prob. 19. * ef-fronS' ntis, adj. (putting forth the forehead^ i. e. trop.) Barefaced, shame- less: consilium, Vop. Num. 13. ef-frutico, are > r - «■ and "■ 'ate 519 EFFU Lat). * I. Act., To sprout forth, produce, transf. : Tert Anim. 27. — * II. Neutr., To shoot or grow forth : Tert. ad Nat 1, 5. t effuglcl vocari veteri more solet hostia, quae ad aras adductu est immo- landa, si casu eft'ugeret, Serv. Virg. A. 2, 140. ef-fuglO: f Q gi, 3. v. n. and a. (quite classical and very freq., esp. in the active sense ; v. q. seq.). I, Neutr., To flee away ; or, with esp. reference to the result, to escape : effugi- as ex urbe inanis, Plaut. Trin. 3, 2, 75 ; so ex urbe, id. ib. 2, 4, 196 : e praelio, Cic. Phil. 2, 29 : e manibus, id. Manil. 9, et al. ; cf. transf., ex sitella (sors), Plaut. Casin. 2, 6, 44 : a vita marituraa, id. Bacch. 2, 3, 108 ; so a quibus, Cic. Sest. 34 ad fin. ; cf. ab omni verborum vilitate, Petr. 118, 4 : patria, Plaut. Merc. 3, 4, 75 : foras, id. Most. 1, 4, 3 ; cf. id. Cure. 5, 1, 8 ; Ter. Eun. 5, 5, 3 : ad regem, Curt. 4, 15. Absol. : pisces ne effugiant, cavet, Plaut. True. 1, 1, 16 ; so Caes. B. G. 5, 58, 4 ; Cic. Att. 1, 16, 2, et saep. ; cf. via No- lam ferente, Liv. 8, 26. II. Act., 1, Of personal subjects: aliquid, To flee from, escape, avoid, shun : ita vix poteris etfugere infortunium, Plaut. Am. 1, 1, 295; so pauca (coupled with subterfugere), id. Capt 5, 2, 18 : malam rem, id. Asin. 2, 4, 9 : impias propinquo- rum manus, Cic. Rep. 6, 12 : dolores, id. a Fr. 1, 4, 4 : mortem, Caes. B. G. 6, 30, 2: periculum celeritate, id. ib. 4, 35, 1; cf. id. B. C. 2, 41, 6 : equitatum Caesaris, id. ib. 1, 65, 4 : haec vincula, Hor. S. 2, 3, 71, et saep. ; cf. haec morte effugiuntur, Cic. Tusc. 1, 36 : ea aetas tua, quae cu- piditates adolescentiae jam effugerit, i. c. has passed beyond them, Tac. H. 1, 15. — Rarely with a relat. sentence : numquam hodie effugie6, quin mea manu moriare, Naev. in Cic. Tusc. 6, 1. — 2. Of inani- mate subjects : res (me) effugit, It escapes me, I do not observe it: ubi eum locum omnem cogitatione sepseris, nihil te effu- giet, Cic. de Or. 2, 34 ad fin. ; Liv. 22. 33 : neque hoc parentes Effugerit spectacu- lum, Hor. Epod. 5, 102 : somniculosum plurima effugiunt, Col. 11, 1, 13, et saep. — Rarely with a subject-sentence : custo- dis curam non effugiat observare desili- entem matricem, Col. 8, 11, 12. effugium* ii. «• [effugio] A fleeing away, flight (rarely, but quite class. ; not in Caes.) : Lucr. 1, 982 : etfugium prae- cludere eunti, id. 3, 523 ; cf. id. 1, 974 ; so dare victis, Auct. B. Alex. 16 ; cf. Liv. 23, 1 ; Tac. H. 1, 43 ; Liv. 24, 26 : nullam ne ad effugium quidem navem habentibus, id. 21, 43, et saep. : mortis, Cic. Verr. 2, 5, 64 fin. In the plur. : ob nostra effugia, Virg. A. 2, 140 ; Tac. A. 12, 56 ; 15, 63.— 2. Concr., A means or way of escape : alias (bestias) habere effugia pennarum, Cic. N. D. 2, 47, 121 ; cf. Tac. A. 2, 47; id. ib. 3. 42 ; cf. id. ib. 12, 31 ; 16, 15. ef-fug'Oj & v '> atum, 1. v. a. To put to flight (late Lat.), Hier. Ep. 18, no. 19 ; Diet. Cret. 2, 3. cf-fulgeo, si, 2. (inf. in the form ef- fclgere, Virg. A. 8, 677), v. n. To shine or gleam forth, to glitter (not ante-Aug.) : nova lux oculis effulsit Virg. A. 9, 731 Wagn. N. cr. ; cf. Liv. 22, 1 ; 28, 15 ; 41, 21 : auro Ductores longe effulgent, Virg. A. 5, 133 ; cf. auro (ductus), id. ib. 8, 677 : nimbo (Pallas), id. ib. 2, 616 Wagn. : veste uivea (sacerdos), Sil. 3, 695 : ornatu, Tac. A. 13, 13. — 2. Trop.: omnis Graeciae fabulosita8 ex hoc primum sinu effulsit, Plin. H. N. 4 ink.: Liv. 45,7: audacia ef- fulgens, Tac. H. 4, 'J9 ; id. Or. 20 ; cf. Quint. 10, 6, 5. Cp-fllltus, a, um, Part, [fulcio] Prop- ped up, supported (poet, and in post- class, prose) : effultus stratis velleribus, Virg. A. 7, 94 ; cf. id. ib. 8, 368 ; Stat S. 3, 1, 5 j App. M. 2, p. 123. " efcf umigatUS, •% um, Part, [fumi- go] Smoked out, driven out by smoke: co- luber, Tert. ad Mart. 1. " cf-fumO) are, v. n. To emit smoke, to smoke : moles, Auct. Aetn. 497. ef-fundo, ''"""• fusum, 3. v. a. To pour out. pour forth, shed (quite class. ; esp. freq. in the transf. and trop. signif.). I, Lit. : vinum in barathrum (i. e. ven- 520 E F F U trem), Plaut. Cure. 1, 2, 28 ; cf. Cic. Pis. 10 ; and Wund. Lectt. Cod. Erfurt, p. LI. : aquam oblatam in galea, Frontin. Strut. 1, 7, 7 : humorem, Cels. 7, 15 : lacrimas, Enn. in Lucr. 1, 126 ; Lucr. 1, 92 ; Cic. Plane. 42, 101 : imbrem (procella), Curt. 8, 13 : se in oceanum (Ganges), Plin. 2, 108, 112 ; so 6e mare, Mel. 1, 1, 5 ; cf. middle : mare neque redundat umquam neque effundi- tur, Cic. N. D. 2, 45, 116 ; v. also under Pa. B. Transf., of non-liquid bodies, viz. : 1, In gen., To pour out, pour forth, drive out, cast out, send out (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; a favorite word of Virgil) : saccog numorum, Hor. S. 2, 3, 149: frumentum in numen, Ulp. Dig. 9, 2, 27, § 19 : ei oculus effunditur, is knock- ed out, put out, id. ib. 19, 2, 13, § 4 : tela, i. e. to shoot in great numbers, Virg. A. 9, 509 ; Liv. 27, 18 : auxilium castris apertis, to send forth, Virg. A. 7, 522 : equus con- sulem lapsum super caput effudit, threw, Liv. 22, 3 ; so of throwing a rider, id. 10, 11 ; 27, 32 ; Plin. 8, 42, 65 ; Curt 8, 14 ; Virg. A. 10, 574 ; 893 ; cf. Val. Fl. 8, 358 ; and (quae via^) Excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum, Virg. A. 9, 68 : sub altis portis, id. ib. 11, 485 ; cf. aliquem solo, id. ib. 12, 532: habenas, id. ib. 5, 818 ; cf. id. ib. 12, 499 ; Stat. Th. 9, 182 : caput in gremium, Cels. 7, 7, 4. Poet. : carmina molli numero fluere, ut per laeve severos Effundat junctura ungues, i. e. lets it slip over smoothly, Pers. 1, 65. 2. Ln par tic, a. With se. or mid. of persons : To pour out in a multitude (like a stream), to rush out, spread abroad (a favorite expression with the historians) : quum equitatus noster liberius se in agros effunderet, Caes. B. G. 5, 19, 2 Oud. N cr. ; so se, id. B. C. 2, 7, 3 ; Liv. 26, 19 ; 34, 8 ; Vellej. 2, 112, 4 ; Suet. Calig. ifin. ; Caes. 44, et 6aep. : omnibus portis effunduntur, Liv. 38, 6 ; so middle, Tac. A. 1, 23 ; and esp. freq. in the part, effusus, Sail. J. 55, 4; 69, 2; Liv. 1, 14; 9,31; 22,3; 30, 5; 34, 16 ; 38, 20 ; Tac. A. 4, 25 fin. ; 12, 31 ; 15, 23 ; Virg. A. 6, 305, et saep.— b. With the accessory notion of producing : To bring forth, produce abundantly : non so- lum fruges verum herbas etiam effun- dunt, Cic. Or. 15, 48 ; cf. fruges (auctum- nus), Hor. Od. 4, 7, 11 : copiam, Cic. Brut. 1,9, 36. — c Of property: To pour out, i. e. to lavish, squander, waste, run through : patrimonium per luxuriam effundere at- que consumere, Cic. Rose. Am. 2, 6; so patrimonium, id. Phil. 3, 2 : aerarium, id. Agr. 1, 5, 15 ; Tusc. 3, 20, 48 : sumptus, id. Rose. Am. 24, 68 : opes, Plin. 7, 25, 26 : re- ditus publicos non in classem exercitus- que, sed in dies festos, Just. 6, 9, 3 ; and abs., effundite, emite, etc., Ter. Ad. 5, 9, 34. II. Trop., A. In gen.: effudi vobis omnia, quae sentiebam, i. e. have freely imparted, Cic. de Or. 1, 34,/!«. ; cf. id. Att 16, 7, 5 ; Flacc. 17, 41 ; Quint. 2, 2, 10 ; 10, 3, 17 ; Val. Fl. 7, 434 ; so procellam elo- quentiae, Quint. 11, 3, 158 : totos affectus, id. ib. 4, 1, 28 : tales voces, Virg. A. 5, 723 : questus, id. ib. 5, 780 : carmina, Ov. Her. 12, 139, et al. : vox in coronam turbam- que effunditur, Cic. Fl. 28 ad fin. ; cf. questus in aera, Ov. M. 9, 370 : iram in aliquem, Liv. 39, 34 ; id. 31, 44. B. In partic. (ace. to no. I. B, 2„ a and c.) : 1, With se, or mid.: To give one's self up to, to give loose to, yield to, indulge in : qui se in aliqua libidine effu- derit Cic. Parad. 3, 1 : (Pompeius) in nos suavissime hercule effusus, has treated me with the most flattering confidence, id. Att. 4, 9 ; so middle : in tantam licentiam so- cordiamque, Liv. 25,20: in venerem, id. 29, 23: in amorem, Tac. A. I, 54: in jo- cos, Suet. Aug. 98 : in cachinnos, id. Ca- lig. 32 : in questus, lacrimas, vota, Tac. A. 1, 11 : in lacrimas, id. ib. 3, 23 ; 4, 8 ; Hist. 2, 45 ; for which, lacrimis, Virg. A. 2, 651 ; cf. ad preces lacrimasque, Liv. 44, 31 ad fin, : ad luxuriam, id. 34, 6 : terra effunditur in herbas, Plin. 17, 8, 4 ; cf. id. 23, 1, 23. 2. To cast away, give up, let go, resign : collectam gratiam florentissimi hominis effundere, Cic. Fam. 2, 16 ; so vires, Liv. 10. 28 ; Ov. M. 12, 107 : curam sui, Sen. Ira 2, 35 : verecundiam, id. Ep. 11 : ani- E G-E N mam, Virg. A. 1, 98 ; cf. vitam, Ov Her. 7, 181.— Hence effusus, a, um, Pa. Spread out, ex- tensive, vast, broad, wide (not freq. till after the Aug. per.): I. Lit: effusum- que corpus, Lucr. 3, 114 ; cf. late mare, Hor. Ep. 1, 11, 26 : loca, Tac. G. 30 ; and effusissimus Hadriatici maris sinus, Vel- lej. 2, 43 Ruhnk. : incendium, Liv. 30, 3 ; cf. caedes, id. 42, 65 : cursus, id. 2, 50 ; Plin. 9, 33, 52 : membra, i. e. full, plump, Stat. Th. 6. 841 : habenis, Frontin. Strat 2, 5, 31 ; cf. quam posset effusissimis ha- benis, Liv. 37, 20 : comae, Ov. Her. 7, 70 ; Am. 1, 9, 38 ; A. A. 3, 784, et saep. ; cf. also transf. : (nymphae) Cae6ariem effu- sae nitidam per Candida colla, Virg. G. 4, 338. — 2, In partic: Profuse, prodigal, lavish : quis in largitione effusior ? CiC. Coel. 6 : muniiicentiae effusissimus, Vel- lej. 2, 41. II. Trop.: Extravagant, immoderate : licentia, Liv. 44, 1 ; cf. laetitia, id. 35, 43 fin. : cursus, Plin. Ep. 6, 20, 11, et saep. — Comp. : cultus in verbis, Quint. 3, 8, 58. — Sup. : laudationes, Petr. 48, 7 : amplex- us, id. ib. 139, 4 : studium, Suet. Ner. 40. Adv. effuse : 1. (ace. to no. I.) Far and wide : ire, Sail. J. 105, 3 ; cf. fugere, Liv. 3, 22 ; 40, 48 : persequi, id. 43, 23 ; Curt. 9, 8 : vastare, Liv. 1, 10 ; 44, 30 ; cf. effu- 6ius praedari, id. 34, 16, et saep. : spatium annale effuse interpretari, in a wide sense, Cod. Just. 7, 40, 1. — I), Profusely, lavish- ly : large effuseque donare, Cic. Rose. Am. 8 fin. ; cf. vivere, id. Coel. 16 fin. : liberalem esse, Aug. in Suet. Aug. 71 : af- fluant opes, Liv. 3, 26 ; and in the Comp. : Tac A. 4, 62.-2. (ace. to no. II.) Extrav- agantly, immoderately : quum inaniter et effuse animus exsultat Cic. Tusc. 4, 6, 13: amare, Plin. Ep. 6, 26, 2 Comp. .- dicere, Plin. Ep. 1, 20, 20 : fovere, id. ib. 7, 24, 4 : excipere, Suet. Ner. 22 : favere, Tac. H. 1, 19.— Sup. : diligere, Plin. Ep. 7, 30, 1 ; Pan. 84, 4. effuse? adv., v. preced., ad fin. eff USIOj onis, f. [effundo] A pouring out, pouring forth (a Ciceron. word) : 1. Lit: aquae, Cic. N. D. 2, 10.— B. Transf. : 1. A pouring or rushing out of people : effusiones hominutn ex oppi- dis, Cic. Pis. 22. — 2. Profusion, prodi- gality, Cic. Part. 23, 81 ; Att. 7. 3, 3 ; Liv. 44, 9 ; Vop. Flor. 1 ; in the plur., Cic. Off. 2,16,56; Rose. Am. 46, 134— II. Trop.: Extravagance, excess : animi in laetitia, Cic. Tusc. 4, 31, 66. * effusor. oris, m. [id.] A prodigal, waster : Aug. Serm. de divers. 27 fin. effusorie* adv. [effusus, effundo] i. q. effuse, no. 1 : Ear and wide : Amm. 31, 16 ad fin. cflllSUS, a > um, Part, and Pa., from effundo. effutiems or -tius, a, um, adj. [eftutio] Ludicrously formed : verbum, Var. L. L. 7, 5, 98. ef-f UtlO. no pcrfi. Itum, 4. v. a. [fv tio, acc to Prise, p. 631 P.] To blab out, babble forth, to prate, chatter (quite class.) : aliquid ore, Lucr 5, 908 ; 60 aliquid, Cic. N. D. 1, 30, 84 ; * Hor. A. P. 231 ; Gell. 5. 1 ; cf. effutita temere (vaticinia). Cic. Div. 2, 55, 113 : de mundo, id. N. D. 2, 37, 94 ; and quite abs., Ter. Ph. 5, 1, 19 ; Cic. Tusc. 5, 31, 88. *ef-futUOj Qi, 3. v. a. To waste in debauchery : aurum, Poeta ap. Suet Caes. 51 fin. * C-gell&O, are, v. a. [gelidus] To thaw away : Sid. Ep. 4, 1. C-jrclldus. a, um, adj. I. (ex priv. as in effrenare) Cooled off, coolish ; luke- warm, tepid (poet, and in post-Aug. prose) : potio et frigidae propior, Cels. 4, 18 fin.; cf. aqua (opp. frigida), id. 6, 18 ; cf. Suet Aua. 82; Plin. 31, 2, 6: tepores, Catull. 46, 1 ; cf. ver (coupled with mollissimus annus), Col. poet 10, 282; and hiemes, Aus. Ep. 24, 97 : Notus (opp. gelidus Bo- reas), Ov. Am. 2, 11, 10 : Mosella, Aus. Ep. 2, 4. — *H. (ex intensive, as in edu- rus, efferus, etc.) Extremely cold : Hister, Aus. Caes. 21, 1. C-gfelOj no perf., atus, 1. v. a. To cool off, make lukewarm, Coel. Aur. Acut 3, 5 ; tard. 4, 3. ejfcnS; entis, Pat t. and Po , from egeo. E G E R, * eerenalusi a, om, adj. dim. [cgenus] Need* Haul. Nol. 29, 12. ejjenus. a, um > «<(/■ [egeo] /» wonl of in need of, destitute or void of way thing (rare, and not ante-Aug. ; in Hor. not at all) : («) c. gen. : (nos) omnium, Virg. A. 1, 599 ; 60 Liv. 9, 6 : omnis spei, Tac. A. 1, 53 : aquarum (regio), id. ib. 15, 3 Jin. ; cf. id. ib. 4, 30 : deeoris, Sil. 6, 304,— (/j) c. abl. : commeatu, Tac. A. 12, 46 ; 15, 12. — (y) Abs. : res, i. e. indigent, needy, necessi- tous, Plaut Capt. 2, 3, 46; Poen. 1, 1, 2; Vlrg. A. 6, 91 ; 8, 365; 10, 367,— And in the nentT. subst. : in egeno, i. c. on a poor soil, Col. 3, 10, 4 ; 4, 31, 1. egCO) u '> 2. "(part, fm. egitura, Tert. adv. Marc. 4, 24) v. n. To be needy, to suffer want ; or, designating that of which one stands in need, to need, want, lack any thing (v. careo, ad init. ; and cf. " sapiens eget nulla re ; egere enim necessitatis est," Sen. Ep. 9 vied.) ; in the latter case most freq. constr. with the abl., less freq. with the gen. ; in ante-class, lang. also with the ace. — a. Aos - ( s0 usually in Plaut. and Ter.) : me in divitiis esse agrnmque habere, egere illam autem, Plaut Trin. 3, 2, 57 ; cf. id. Most. 1, 3, 73; id. True. 2, 1, 12; 4,2.32; Trin. 2, 2, 49; Mere. 5, 4, 60; Aul. 2, 8, 11 j Capt. 3. 4, 49 ; Cure. 1, 2, 53 ; Trin. 2, 1, 25 : Ter. Heaut. 5, 2, 11 ; Cic. Rose. Com. 8 (opp. locupletem esse) ; Hor. S. 2, 2, 103 {opp. dives) ; Ep. 1, 2, 56 ; 2. 1, 228, et saep. — Impers. : Amatur at- que egetur acriter, Plaut. Ps. 1, 3, 39. — 1>. Designating the thing needed : (a) In the abl. : earum rerum, quibus egeremus, in- vectio. Cic. Oil'. 2, 3 ad fin. ; cf. id. Rep. 2, 5 ; Fam. 10, 16, 2 ; so omnibus neces- sariis rebus, Caes. B. C. 3. 32. 4 : copiis, Cic. Off. 1, 16 fin. : oculis ad cernendum, id. N. D. 2, 57, 143 : bibliothecis Graecis, id. Tusc. 2, 2, 6 ; cf. id. Div. 2, 2, 5 : medi- cina, id. LaeL 3 : nullo, id. ib. 9, 30 : con- silio, opera nostra, id. ib. 14 fin.: auxilio, id. Fam. 2, 17, 16, et saep. — Of inanimate subjects : opus eget exercitatione non parva, Cic. Lael. 5 ; cf. Quint. 1, 6, 38 ; 1, 8, 4; 1, 10, 7, et saep.— (,J) In the gen. (in Cicero dub. ; v. the follg.) : si pudoris egeas, Plaut. Am. 2, 2, 187; so tui, admo- mrricis, id. True. 2, 6, 20 ; cf. id. Mil. 4, 2, 42; and Hor. Ep. 1, 18, 67 : auxilii, Caes. B. G. 6, 11, 4 : medicinae (al. medicina ; cf. the preced.), Cic. Fam. 9, 3 ad fin. : medici, curatoris, Hor. Ep. 1, 1, 102; cf. custodis, id. Sat. 1, 4, 118 : aeris (opp. lo- cuples mancipiis), id. Ep. 1, 6, 39 : nullius, id. ib. 1, 17, 22 : nutricis, Ov. Tr. 6, 135 : alienae facundiae, Tac. A. 13, 3, et al. — Of inanimate subjects : nee prorsus quic- quam nostrae rationis egere, Lucr. 3, 45 ; so Quint. 5, 14, 5 ; 2, 16, 13 ; 3, 8, 63, et al. — (y) In the ace. : nee quicquam eges, Plaut. Men. 1, 2, 12 ; cf. the follg. II, Sometimes transf. : J, (for the usual careo) To be without, to be destitute of: C. Macer auctoritate semper eguit, Cic. Brut. 67, 238; so donis tuis, somne, Stat. S. 5, 4, 2. — Of inanimate subjects : res proprio nomine, Lucr. 3, 135. — *2. To do without, to bear the want of: si quid est, quod utar, utor ; si non est. egeo, Cato in Cell. 13. 23, 1—3. Like the "Gr. oiouat (cf. also the Engl, to want), To de- sire, wish for: tui amans abeuntis egeo, Plaut. Asin. 3, 3, 1 ; so plausoris, Hor. A P. 154 : tantuli, id. Sat. 1, 1, 59 ; cf. in the ail. : pane, id. Ep. 1, 10, 11. — Hence egens, entis, Pa. Needy, necessitous, in want, very poor (quite class.) : quocir- ca (amici) et absentes assunt et egentes abundant, Cic. Lael. 7 ; Plaut. Pers. 1, 1, 1 ; so id. ib. 2, 3, 4 ; Stich. 2. 2, 7 ; Ter. Ad. 3, 3, 30 ; Phorm. 2, 3, 10 ; Cic. Clu. 59, 163; Flacc. 15, 35, et saep.; cf. opp. locuples, Caes. B. C. 3, 59, 2; Callistr. Dig. 22, 5, 3 ; and opp. abundans, Cic. Parad. 6, 1, 43 : delectus egentium ac perdito- rum, Caes. B. G. 7, 4, 2; cf. Sail. C. 33, 1; 18, 4. — Comp. : nihil rege egentius, Cic. Att. 6, 1, 4. — Sup. : egestates tot egentis- simorum hominum, id. ib. 9, 7, 5 ; so id. Sest. 52, 111 ; Rose. Am. 8 ad fin. ; and opp. locuples, Liv. 1, 47. — Adv. does not occur. Eg"eria. ae, /., 'Hytpia, A nymph or Camoena celebrated in Roman mythology, the wife and instructress of Numa. Her E GN A grove and fountain were in the neighbor- hood of Aricia (ace. to others, near Rome, opposite the Porta Capena), Liv. 1, 19 ; 2i ; Val Max. 1, 2, 1 ; Ov. Am. 2, 17, 18 ; Fast. 3, 154 ; 261 sq. ; 4. 669 ; Met. 15, 482 sq. ; 547 sq. ; Virg. A. 7, 763 Heyne ; ib. 775 ; Juv. 3, 12 sq. ; Dion. Hal. 2, 60 sq. Cf. Midler Rom's Campagna II. p. 177 sq. ; 260 sq. egferics, cm, e, /. [egero] Excrement, dung (late Lat), Solin. 40 ; Paul. Nol. carm. 32, 281. e-ecrminO' avi, !• "■ "• To put forth, shoot, sprout : Col. 4, 17, 4 ; 27, 4 ; 32, 5. e-ffero» gessi, gestum, 3. v. a. To carry, bear, bring out, to lead or draw out, to get out (with the exception of a single example in the Bell. Alex., not ante-Aug.) : I, L i t. : praedam ex hostium tectis, Liv. 6, 3 Drak. ; cf. id. 9, 31 ; 25, 25 : pecuniam ex aerario, id. 30, 39 ad fin. : lapides ex mari, Auct. B. Alex. 21 /it. ; cf. Huctus (e navi). Ov. M. 11, 488 : stercus e columba- riis. Col. 2, 14, 1 : humanas opes a Veiis, Liv. 5, 22 : huinum scrobibus, Col. 2, 2, 19 ; Ov. M. 7, 243: tantum nivis, Liv. 21, 37 : 6ilice8 humeris, Plin. 33, 4, 21 : aqunin vomitu, to discharge, void, vomit, Curt. 7, 5 ; cf. dapes, Ov. M. 6, 664 : urinam, Plin. 29, 5, 32 fin. ; 37, 3, 13 : sanguinem, id. 31, 6, 33 : animam, Luc. 3, 718 : multum vita- lis 6piritus, Tac. A. 15, 64 : bona fortu- nasque in tributum egerunt, they carry off as tribute, Tac. Agr. 31 Walch. and Roth. (Bach : aggeranlur). Of inanimate sub- jects : gravitas coeli egerit populos, drives out, drives forth. Sen. Ep. 91. — 2. Poet. for efferre (no. I. B, 1) : To carry to the grave: (Phoebus) egessit avidis Dorica castra rogis, Prop. 4, 6, 34 ; so Stat. Th. 1, 37. — H, T r o p. : tales pietas paritura que- relas Egerit, pours forth, prodit, Luc. 2, 64 ; cf. iras ululatibus, Sil. 4, 280 ; and sermones, i. q. edere, Sen. Ep. 66 : ex- pletur lacrimis egeriturque dolor, is ex- pelled, Ov. Tr. 4, 3, 38 : tota querelis Ege- ritur fletuque dies, i. e. is passed, spent, Val. Fl. 8, 455 ; so noctem metu, id. 5, 299. t egfersimon) ; - *• = iyipmuov, a means of excitement, Mart Cap. 9, p. 308. egestas» atis, /. [egeo] Indigence, ex- treme poverty, necessity, want (very iireq. and quite class.) : ista paupertas, vol poti- us egestas ac mendacitas, Cic. Parad. 6, 1 fin. ; so Plaut. Ps. 2, 4, 2 ; Trin. 2, 2, 57 ; 77 ; 4, 2, 5, et al. ; Cic. Rose. Am. 49 fin. ; Cat. 2, 11 ad fin. ; Inv. 1, 47, 88 ; * Caes. B. G. 6, 24, 4 ; Virg. G. 1, 146 ; 3, 319 ; Aen. i 6, 276, et saep. ; cf. in plnr. : egestates tot egentissimorum hominum, Cic. Att. 9, 7, 5. — Of inanimate things: patrii sermonis, Lucr. 1, 832 ; 3, 261 ; cf. linguae, id. 1, 140 ; and animi, Cic. Pis. 11. — With a follg. ob- ject-genitive : Want o/ something: pabuli. Sail. J. 44, 4 ; cf. cibi, Tac. A. 6, 23 : rei familiaris, Suet Vit. 7 : rationis, i. e. want of knowledge, ignorance, Lucr. 5, 1210. eg'estlOi onis, /. [egero] A carrying out or off, an emptying, voiding (post-Aug. and rare) : cadaverum et ruderum, Suet. Ner. 38 : ventris et urinae, Aur. Tard. 5, 10 ; for which also simply egestio. Suet Claud. 44 fin. : Veg. 5, 14, 6 : publicarum opum, a wasting, squandering, Plin. Ep. 8, 6,7. * ejjestiwiS) a > um > "4J- [>d.] In medic, lang. : Purgative : vis, Macer de anetho 14. eg-estosus. a, um, adj. [egestas] Very poor, indigent: Aur. Vict. Epit 12. 1, egestuS; 8, um, Part., from egero. 2. eg°estUS> fis ' m - [egero] A carry- ing out. emptying, voiding (post-Aug. and very rare) : Stat. S. 4, 3, 42 : ventris, Sen. Q. N. 3, 30. 1 1 eirlecopala* ae - /■ ^ Gallic name forB(,7 t maW,Plin. 17, 8, 4. EgTiatlUS' >. ">■• M- — Rufus, The name of an edile, 728 A.U.C., who set on foot a conspiracy against Augustus, Suet. Auz. 19 ; Vellej. 2, 91 sq. ; Sen. Clem. 1, 9 ; Brev. Vit. 5 : Tac. A. 1, 10 ; Dio Cass. 53, 24. — Hence EgTiatianus. a, um, Of Egnatius: scelus, Vellej. 2, 93. — Other Egnatii, Cic. Clu. 48 ; Att. 6, 1 ; 13, 34 ; Fam. 13, 43 ; Ernest. Clav. Cie. in the Ind. Hist. s. h. v. The female name Egnatia Maximilla occurs in Tac. A. 15, 71. Egnattileius. '• m - L > A quaestor E G BE who deserted with the legio Martia from Antony to Octavius, Cic. Phil. 3, 3. ego (old form of the dai. me, £nn. and Lucil. in Fest. s. v. me, p. 175; Var. R. R. 3, 16, 2 ; but cf. Dacer. on Fest. p. 516. — Ace. mehe, ace. to Quint. 1, 5, 21. — Ben. plur, nostrornm, Plaut. Mil. °, 2, 110; Poen, 3, 1, 37 ; 4, 2, 39; Amph. lrgm. ap. Non. 285, 2G),pron. pers. [iyui] I: merui- mus et ego et pater de vobis. Plaut. Amph. prol. 40 ; id. ib. 95 : turn te audes Sosiam esse dicere, Qui ego sum? id. ib. 1, 1. 218 ; cf. ego tu sum, tu es ego : uni ani- mi sumus, id. Stich. 5, 4. 49 ; and the combination alter ego, under alter, no. 3, d, y. — Am. Quis te verberavit ? So. Ego- met memet Plaut. Am. 2, 1, 60: credo- bain primo mihimet Sosiae, id. ib. 2, 1, 50 : quasi per nebulam nosmet sciinus, id. Pseud. 1, 5, 48 : cariorem esse patriam nobis quam nosraetipsos. Cic. Fin. 3, 19 ad fin., et saep. : milu'pte, Cato in F'est. p. 103 : mepte fieri servom, Plaut. Men. 5, 8, 10 : mrme ad graviora rescrvat, Sil. 9, 651 (but Virg. A. 9. 427 is written me, me). — b. Mihi and nobis as dativi ethici (cf. Rudd. II. p. 126, not. 44 ; Ramsh. Gr. p. 348 ; Zumpt Gr. § 408 ; A. and S. Gr. § 228 N.) : quid enim mihi L. Pauli nepos quaerit, Cic. Rep. 1, 19 ; ci. id. Parad. 5, 2 ; Hor. Ep. 1, 3, 15 Schmid ; and in the plur., Ter. Ad. 2, 4, 12 : sit mihi (orator) tinctus Uteris, etc., Cic. de Or. 2, 20. 85 ; cf. Liv. Praef. § 9 ; 2, Z)fm. ; Quint. 1, 11, 14 ; 2. 4, 9 ; 12, 2. 31 ; Virg. G. 1, 45 ; Sil. 1, 46 Drak. ; and in the plur., Quint 1, 2, 1; Cic. Phil. 8, 4 ; cf. Sail. C. 52, 11 Kritz ; Catull. 24, 4 : tu mihi seu magni superas jam saxa Timavi, etc., Virg. E. 8, 6, et saep. egfomet, v - the preced. art. e-gredior, gressus, 3. (inf. egredier, Plaut? Poen. 3, 4, 32) v. n. and a. J. Neutr., To go or come out (quite class.). A. Lit, 1. In gen.: foras e fano, Plaut. Rud. 2, 3, 4 : cf. e fano hue, id. ib. 3, 2. 49 ; so e cubiculo, Cic. Rep. 1, 12 : ex oppido, Caes. B. G. 2, 13, 2; 7, 11, 7 : ex suis tinibus, id. ib. 6, 31, 4 : ex castris. id. ib. 6, 36, 2 : e curia, Liv. 2, 48 ; 7, 31, et saep. : ab sese, Plaut. True. 4, 3, 78 ; so with ab, id. Epid. 3, 2, 44 ; Ter. Andr. 1, 3, 21 ; Phorm. 5, 1, 5 ; Suet. Claud. 23 ; cf. a nobis foras, Ter. Heaut. 3, 2, 50: domo, Plaut Aul. 1, 2, 1 ; so porta, Cic. Tusc. 1, 7 ; Caes. B. G. 7, 28, 3 ; Liv. 9. 16 : Roma, Cic. Quint 6, 24 ; Hor. S. 1, 5, 1; cf. Suet. Aug. 53; Tib. 40: taber- naculo, id. Aug. 91 : triclinio, id. Calig. 36, et saep. ; cf. domo foras, Plaut. Merc. 4, 6, 5 : hinc, id. Men. 2, 2, 74 : intus, id. Pers. 2, 4, 30 : unde. Caes. B. G. 5, 37, 4, et saep. : Placide egredere, Plaut Cure. 1, 3, 1 ; so abs., id. Casin. 3, 2, 6 ; Mil. 2, 6. 59 ; Poen. 3, 2, 36 sq., et saep. : foras, Plaut. Am. 5. 1, 27 ; Cure. 4, 1, 5 ; Casin. 2, 1, 15 ; Mil. 4, 1, 40 ; 4, 5, 16, et saep. ; so obviam, Liv. 9, 16 : per medias hostium stationes, id. 5, 46 ; cf. poet, per Veneris res, Lucr. 2, 437 : extra munitiones, Caes. B. G. 6, 35, 9 ; 6, 36, 1 ; B. C. 3. 65, 4 : ex- tra fines, terminos, cancellos, Cic. Quint. 10, 35 sq. : extra portam, Liv. 3, 68 ; cf. ad portam, i. e. out to the gate, id. 33, 47 fin. : in vadum, id. 8. 24, et saep. — 1>, In an upward direction : To go up, climb mount, ascend, scalis egressi, Sail. J. 60 6 Kritz ; cf. ad summum montis, id. ib. 93, 2 : in tumulum, Liv. 26, 44 : in altitu dine, id. 40, 22 : in vallum, Tac. H. 3, 29 : in tectum, id. ib. 3, 71 : in moenia, id. ib. 4, 29 : in sublime (liquor), Plin. 2, 42, 42 : altius, Ov. M. 2, 136. 2, In partic, a. Milit. t. t.: To move out, march out : e castris, Caes. B. G. 7, 36, 7 ; 7, 58, 2, et al. ; also castris, Caes. B. G. 2, 11, 1 ; Sail. J. 91, 3 ; and abs., Caes. B. C. 3, 77, 1 ; Sail. J. 91, 2 ; 106, 4 : cf. also in pacata, Liv. 10, 32 ; and ad proelium, Caes. B. C. 2, 35, 5 : ad oppug- nandum, Sail. J. 59, 1.— b, Naut (. t. : (u) (ex) navi or abs. : To disembark from a vessel, to land : ex navi, Cic. Vatin. 5, 12 : Caes. B. G. 4, 26, 2 ; 4. 27, 3 ; B. C. 3, 106, 4 : navi, id. B. G. 4, 21, 9 ; 4, 24. 1 ; Liv. 45, 13 ; cf. ratibus, Ov. M. 8, 153 ; and abs., Caes. B. G. 4, 23, 4 ; Liv. 1, 1 , Ov. H. 21, 91 ; cf. also in te-rram, Cic. Verr. 2, 5, 51 , 521 E Gr R/ E Frontin. Strat. 2, 5, 44 ; and in litus, id. ib. 1, 5, 7. — (/?) E portu, or abs., To set sail, Cic. Att. 6, 8, 4 ; Quint. 10, 7, 23 ; Ov. Tr. 1, 10, 6. B. Trop. in speaking : To digress, de- part, wander (rarely) : a propositn ornan- di causa, Cic. Brut. 21, 82 Ellendt ; of. ex quibus, Quint. 3, 9, 4 ; abs., id. ib. 4, 3, 15 ; and extra praescriptum, id. ib. 1, 1, 27. H Act., To go beyond, to pass out of, to leave (so esp. freq. in the historians ; in the aute-class. period and Cic. not at all). A. Lit.: fines, Caes. E. G. 1, 44, 14 Oud. : munitiones nostras, id. B. C. 3, 52 /in. : flumen Mulucham, Sail. J. 110 ad /in. : urbem, Liv. 1, 29 ad Jin. ; 3, 57 ad fin. ; 22, 55 ad fin. ; 25, 8 ; 29, 6 : tecta, Plin. Ep. 6, 20, 8 : tentoria, Tac. A. 1, 30 ; Luc. 5, 510, et saep. : navem, Front. Strat. 1, 12, 1 Oud. N. cr. : portum (navis), Quint. 4, 1, 61. B. Trop., To overstep, surpass, exceed: per omnia fortunam hominis egressus, Vellej. 2, 40, 2 ; so praeturam, Tac. A. 3, 30 : quintum annum, Quint. 6 prooem. § 6 : raodnm, id. ib. 8, 6, 16 ; 9, 4, 146 ; Tac. A. 13, 2 : sexum, id. ib. 16, 10 fin. : cle- mentiam majorum suasque leges, id. ib. 3, 24 : relationem, id. ib. 2, 38 : medios metus, Val. Fl. 2, 277, et saep. : tecta alti- tudinem moenium egressa, Tac. H. 3, 30 fin. egregiatus, us, m. [egregius, no. II.] The title of an Egregius in, the later per. of the empire, similar to Your excellency, Cod. Theod., 8, 4, 3 ; 10, 7, 1 ; 10, 20, 1 ; 12, 1, 5, et al. egTegie> adv., v. egregius, ad fin. e-gTeglUSj a, urn (Sup. : mulier egre- giissima forma, Pac. in Prise, p. 600 fin. ; and egregiissime grammatice, Auct. ap. Gell. 14, 5, 3. Cf. in the Adv. Comp. egregius, Juv. 11, 12), adj. [grex ; hence, chosen from the herd, i. e.] Distinguish- ed, surpassing, excellent, eminent (quite class.) : in procuratione civitatis, Cic. de Or. 1, 49, 215 ; cf. in bellica laude, id. Brut. 21, 84 ; and in alias artibus, Sail. J. 82, 2 : vir, Cic. Lael. 19, 69 : civis, id. Brut. 25, 95 : poeta, id. de Or. 1, 3, 11 : senatus, Liv. 2, 49 : par consulum, id. 27, 34 : Cae- sar, Hor. Od. 1, 6, 11 ; 3, 25, 4, et saep. : et praeclara indoles ad dicendum, Cic. de Or. 1, 29 ; cf. id. Phil. 1, 1, 2 ; Tac. Or. 9 : forma, Ter. Andr. 1, 1, 45; cf. facies, id. Phorm. 1, 2, 50 ; Lucr. 5, 1169 : colores, odores, id. 5, 739 ; Cic. Fin. 2. 20, 64 : cor- pus, i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14 : os, id. Her. 4. 78, et saep. : virtus, Caes. B. G. 1, 28, 5 : fides, id. ib. 1, 19, 2 : voluntas in se, id. ib. 5, 4, 3 : victoria, Liv. 2, 47, et saep. : vir bello egregius, Liv. 5, 47 ; cf. id. 7, 6 ; Tac. Agr. 14 ; Ov. M. 5, 49 : animi, Virg. A. 11, 417 ; eo c. gen. : fati mentisque, Stat. Th. 3, 99 : linguae, Sil. 5, 77 : egregii juvenum, Stat. Th. 2, 152. — In the neutr. subst. : post- quam cuncta scelerum suorum pro egre- giis accipi videt, for distinguished acts, Tac. A. 14, 60 ; cf. the follg. I, In the per. of the empire in par- tic, of rank and consequence : Distin- guished, illustrious, honorable : si te pri- vatus ndoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc., Tac. H. 1, 15 ; cf. idque et Bibi et cunctis egregium, id. Ann. 3, 6 ; and subst. connected with an adjective : egregium publicum, the public honor, id. ib. 3, 70 fin. — Hence Egregius, A title be- stowed on public officers of high station, similar to His excellency, Cod. Theod. 6, 22, 1, and Vir Egregius, Inscr. Grut. 89, 4 ; 345, 3 ; 346, 2 ; 347, 1, et saep. ; cf. Lact. 5, 14 ad fin. Adv. egregie, Excellently, eminently ; surpassingly, exceedingly, singularly, un- commonly well : (a) With verbs: studere (opp. mediocriter), Ter. Andr. 1, 1, 31 : pingere, fingere, Cic. Brut. 73 fin.: loqui, id. Fin. 2, 6 ad fin. : vincere, brilliantly, Liv. 21, 40; cf. absolvi, id. 9, 26, et saep. — Far more freq. (/J) With adjectives : egregie cordatus homo, Enn. Ann. 10, 5 (cf. Cic. Rep. 1, 18) : so fortis et bonus imperator, id. de Or. 2, 66, 268 : subtilis 6friptor, id. Brut. 9 : munitum oppidum, Caes. B. G. 2, 29, 2 ; cf. id. ib. 5, 9, 4 ; 5, 522 E JE C 11, 7 ; 5, 21, 4 ; 7, 36, 5, et saep.— (y) Abs. a9 an expression of assent, applause, etc. : egregie, Caesar, quod lacrimas parentnm vectigales esse non pateris, Plin. Pan. 38, 3 ; cf Suet. Vit. 10. egrcssio, 6nis, /. [egredior] A going out (a post- Aug. word) I. Lit.: noctuma (ex castello), App. M. 8, p. 208.— II. T r o p., in rhetor, lang. : A digression in speaking, like the Gr. irapeKBaats, Quint 4, 3, 12 ; 15 ; 3, 9, 4 ; cf. ib. 4, 3 : de egres- sione ; in the plur., id. ib. 11, 3, 164 ; 12, 10, 60. 1. egressus, ». um > Part., from egre- dior. 2. egressus- Qs, m. [egredior] A go- ing out or away (quite class.) : 1, Lit.: A. In gen.: Egress, departure. — X. Iu abstr. : irequentia sua vestrum egressum (sc. in provinciam) ornando, * Cic. Pis. 13 fin. : Caesar rarus egressu, Tac. A. 15, 53 ; so in the plur., Sail. J. 35, 5 Kritz ; Tac. A. 3, 33 ; 11, 12 ; 15, 36 ; Or. 6 ; Ov. F. 1, 138. So of birds : A flying out, flight, Ov. M. 11, 748 ; Col. 8, 8, 1.— 2. !"■ con- creto : per tenebrosum et sordidum egres- sum extraho Gitona, Petr. 91, 3 ; so in the plur., Tac. A. 16, 10 ; and poet, of the mouths of the Ister, Ov. Tr. 2, 189.— B. In parti c. (ace. to egredior, no. I. A, 2, b) : A debarkingirom ships, landing, Caes. B. G. 5, 8, 3 ; B. C. 3, 23, 1 ; Auct. B. Afr. 2 fin.— II. Trop., in rhetor, lang. : A di- gression in speaking, Quint. 4, 3, 12 ; Tac. A. 4, 32. etfula> ae, /■ A hind of sulphur, Plin. 35, _15, 50. * e-gurgito, are, v. a. [gurges] To pour out, cast out (with the access, notion of extravagance) : argentum domo, Plaut. Epid. 4, 2, 12. eheill, inlcrj. An exclamation of joy- ful astonishment, surprise : Ha ! what I Plaut. Asin. 2, 4, 43 ; Most. 3, 2, 38 ; Mil. 4, 9, 5 ; Rud. 3, 5, 25 ; Ter. Andr. 2, 5, 6 ; Eun. 1, 2, 6 ; 3, 2, 9 ; Ad. 1, 2, 1 ; App. M. 2, p. 124. eheu* intcrj. An interj. of pain : Ah l alas • Plaut. Capt. 1, 2, 49 ; 5, 3, 18 ; Mil. 4, 8, 32, et al. ; Ter. Heaut. 1, 1, 31 ; 5, 4, 20 ; Hec. 1, 1, 17 ; Phorm. 1, 4, 10. In the epic and lyric poets we have every where the metre eheu ; and hence many moderns (and partly in accordance with better MSS.) prefer to read every where heu heu ; cf. Burmann, Voss, and Wag- ner Virg. E. 2, 58 ; Sillig Catull. p. 283"; Huschk. Tib. II. p. 711 ; Fea Hor. Od. 1, 15, 9. eliOi interj. In the comic poets, used in asking, commanding, or scolding: Ha? ho ! holla 1 soho ! Plaut. Epid. 3, 4, 69 ; 5, 2, 22 ; Bacch. 4, 7, 5 ; Merc. 1, 2, 77 ; Ter. Andr. 5, 4, 5; Eun. 4, 4, 24 ; Phorm. 2, 3, 35 ; Plaut. Most. 3, 2, 157 ; Men. 2, 3, 78 ; Pseud. 1, 3, 114 ; Ter. Ad. 5, 9, 13 ; Hec. 4, 4, 97 ; Plaut. Bac. 3, 3, 40 ; Mil. 3, 2, 12 ; Pers. 3, 3, 2; Ter. Andr. 4, 2, 27; Phorm. 4, 4, 3. With affixed dum. Ter. Andr. 3, 5, 10 ; 2, 1, 24 ; Eun. 2, 3, 69 ; Andr. 1, 2, 13.. Cf. Hand Turs. II. p. 360 sq. eja (in many MSS. also written he- ja) interj. [eta] 1. An expression of joy or of pleased surprise: Ah', ah ha! in- deed ! Plaut. Rud. 2, 4, 8 ; Men. 2, 3, 30 ; Ter. Heaut. 5, 5, 19 ; 3, 2, 10 ; and in the combination eja vero, pshaw ! Plaut. Epid. 2, 2, 77 ; Mil. 4, 4, 5 ; Rud. 2, 3, 9 ; Cic. Rep. 3, 5. — 2, Of exhortation : Ho ! quick ! come on ! Plaut. Most. 3, 1, 71 ; Plin. Ep. 4, 29 ; Virg. A. 9, 38 ; Hor. S. 1, 1, 18 ; 2, §, 23 ; and in the combination eja age, come then I up then ! Virg. A. 4, 509 ; Stat. Ach. 2, 198 (and prob. also 1, 508)_; Sil. 1, 2, 268. ejaculo» are, v - trie follg., ad init. C-iaculor, atus, 1. v. dep. (and in the act. form : se in salum ejaculaverat, Gell. 16, 19 ad fin.) To shoot out, to hurl or throw out (rare, and not ante-Aug.) : aquas, Ov. M. 4, 124 ; Fast. 1, 270 : se in altum (sanguis), id. Met. 6, 259 : umbram in fo- rum. Plin. 4, 12, 23, § 73 ; cf. id. 37, 9. (Bjr 5 * ejaculari in pass, signif, Scrib. Comp. 84. ejectamentum, i, n. [ejecto] What is cast out, refuse (very rare) : cetera ma- ris, Tac. G. 45 ; App. Apol. 297. ejccticius or -tius, a, urn, idj. E JU L I [ejicio] That casts out, ejects: vulva, i.e. that has miscarried, Plin. 11, 37, 84. ejectio, onis, /. [id.] A casting or throwing out (extremely rare) : mortem et ejectionem timemus, i. e. banishment, exile, *Cic. Att. 2, 18 : articuli, i. e. dislo- cation, Coel. Aur. Tard. 2, 1. ejecto, av ii atum, 1. v. intens. a. [id.] To cast out, to throw up (a poet, word of the Aug. per.) : arenas, Ov. M. 5, 353 : fa- villam, id. ib. 2, 231 : undas in campos, Sil. 10, 320 : quicquid ab auriferis fossis, Stat. S. 3, 3, 89 : cruentas dapes ore, i. e. to vomit, Ov. M. 14, 211 ; cf. saniem per ora, Luc. 3, 658. I. ejectus, a, um > Part., from ejicio. * 2. ejectus, i> 8 > ">• [ejicio] A casting out, emission : animai foras, i. e. a breath- ing out, Lucr. 4, 961. ejeratio and ojero, v. ejur. C-iicio, jeci, jectum, 3. (eicit, dissyl., Lucrf 3, 890; 4, 1286) v. a. To cast, thrust, or drive out ; to eject, expel (quite class.). I. Lit. : A. Ii gen. : aliquem e sen- atu, Cic. de Sen. 12 ad fin. : Liv. 43, 15 ; cf. ex oppido, Caes. B. C. 1, 30, 3 : de senatu, Liv. 40, 51 ; 41, 26 : de collegio, Cic. Q. Fr. 2, 5 : a suis diis penatibus, id. Quint. 26, 83 : finibus, Sail. J. 14, 8 : do- mo, Plaut. Asin. 1, 3, 9 ; Lucr. 5, 982; Caes. B. G. 4, 7, 3 ; cf. aedibus foras, Plaut. Asin. 1, 2, 1 ; and omnes amasios foras, id. True. 3, 1, 14 : aliquem, Cic. Rep. 1, 42 ; Mil. 38 ad fin. ; Caes. B. G. 7, 4, 4 ; B. C. 2, 19 fin. : aliquem in exsilium, Cic. Cat. 2, 7, et saep. ; cf. of a rider : to throw him, Virg. A. 10, 894 Heyne : vitem ex se, to shoot forth, Var. R. R. 1, 31, 3 : sangui- ne»), to throw up, to vomit, Plin. 24, 5, 10 ; cf. Cic. Fam. 14, 7 ; Cels. 1, 3 ; Quint- 11, 3, 27: (fetum), to miscarry, Ulp. Dig. 9, 2, 27, § 22 ; cf. Lucr. 4, 1268 : linguam, to thrust out, Cic. de Or. 2, 66, 266 : cervi- cem, to dislocate, luxare, Veg. 3, 41, 1 ; cf. armum, id. 2, 45, 7 : coxas, Hyg. Fab. 57. — b. Se (ex aliquo loco), To rush out, sal- ly forth, Caes. B. G. 4, 15, 1; 5, 15, 3 ; 5, 21, 5 ; 7, 28, 5 ; 7, 47, 4 ; B. C. 3, 16, 3 ; Cic. Cat. 1, 12 ad fin., et saep. ; cf. sese in terrain e navi, Cic. Verr. 2, 5, 35 : se in agros, Liv. 6, 3 : se foras, id. 1, 40 fin. B, In par tic, as a naut. t. t. : To drive a 6hip to land, viz., \, To bring to land : naves, Caes. B. C. 3, 25, 4 ; cf. na- vem in terrain, id. ib. 3, 28, 5 : naves»ad Chium, Liv. 44, 28.— Far more freq., 2. To run aground, cast ashore ; to strand, to wreck : scapham, Plaut. Rud. 1, 2, 80 sq. (v. the passage in connection) : naves in litore, Caes. B. G. 5, 10, 2 ; cf. naves in litora, Liv. 29, 18: classem ad Baleares insulas, id. 23, 34 fin. : naves apud insu- las, Tac. A. 2, 24, et saep. And transf. to the shipwrecked persons, Plaut. Rud. 2, 7, 4 ; 2, 3, 78 ; 1, 5, 14 ; Ter. Andr. 1, 3, 18 ; 5, 4, 20 ; Cic. Rose. Am. 26, 72 ; Virg. A. 4, 373 ; Ov. M. 13, 536 ; Her. 7, 89, et saep. — Hence, j), M e t o n. (causa pro ef- fectu) : ejectus homo, A broken, ruined man, Cic. Quint. 19 ad fin. (Ace. to oth- ers, an outcast, ace. to no. II. B.) II. Trop.: A. I Q £ en * : curam ex animo, Plaut. Casin. prol. 23 ; cf. Cic. Rose. Am. 19, 53 ; Liv. 28, 28 ; 30, 13 : mollitiem animi, Ter. Eun. 2, 1, 16: su- perstitionis stirpes, Cic. Div. 2, 72. Poet, ejectus die, i. e. deprived of light, Stat. Th. 4, 617. — b. With se : voluptates subito sc nonnumquam profundunt atque ejiciunt universae. etc., rush forth, break out, Cic. Coel. 31, 75. B. Ln partic, like the Gr. inBtiMcn; To reject disapprovingly : Cynicorum ra- tio tota est ejicienda, Cic. Otf. 1, 41, 148 : cf. id. Clu. 31, 86; Fin. 5, 8, 23 (in both passages coupled with explodere) ; de Or. 1, 32, 146 ; Att 2, 24, 2. So too of personal objects (esp. players, public speakers, etc.) : To hiss or hoot off, Cic. de Or. 3, 50 fin. ; Auct. Her. 4, 47 (coup- led with deridere) ; cf. Cic. Sest. 55, 118. ejulatio, on' 8 . / [ejulo] A wailing, lamenting, * Plaut. Capt. 2, 1,7; * Cic. Leg. 2, 23 ad fin. CJulatuS; f |8 . »"■ ["'■] -d wailing, lamenting, Cic. Tusc. 2, 23, 55 ; Auct Or. de Hnr. resp. 18, 39 ; Gell. 1, 26, 7. *ejulltO, avi, 1. v. intens. a. |id.J ELAB To greatly lament, Lucil. in Var. L. L. 7, 5. 100, and in Non. 21, 20. cjulo, are, v. n. and a. [from the ex- clamation hei, lieu ; cf. Doed. Syn. 3, p. 150] 1 Ncutr., To wail, lament, Plaut. Aul. 2, 4, 39 ; 4, 9, 17 ; 4, 10, 06 ; Merc. 4, 1. Hi ; * Cic. Tusc. 2, 7, 19 ; Gell. 12, 5, 9. — 2. Act, To bewail, lament over a person or thing (post-class.)*: fortunas meas, App. M. 3, p. 129 : sese altius, id. ib. 4, p. 153. e-junccsco. ere, v. inch. n. [juncus] To shbot up like a rush : vitis, Plin. 17, 22, 35,_§ 182. e-junoidus. a, mil, adj. [id.] Shot up like a rush, lean, meagre, slender, " Ejun- cidum eKXcnruBiv," Gloss. Philox. : sar- mentum, Var. R. R. 1, 31, 3 : mulieree, id. ib. 2. 10. 8 : vitis, Plin. 17, 22, 35, § 173. , Ejuno, v - Juno. Q] uratio (e.ieratio, Tert. Spect 4 ; cf. ejuro), onis, / [ejuro, no. II.] (a post-Aug. word) An abjuring, i.e. a resigning, lay- ing down of an office : iimominiosa con- sulum, Val. Max. 2, 7, 7 fin. Hence. 2. Transf., A resigning : bonae spei, Sen. Vit. beat. 2G. e-juro (also ejerOi Scip. in Cic. de Or. " 70, 285, twice ; Cic. Phil. 12, 7, 18 Wernsd. N. cr. ; Tert. Spect. 24 ; Idol. 18 ; cf. pejero), avi, atum, 1. v. a. To re- fuse or reject a thing by oath, to abjure, a t. t. of jurid., polit, and mercant. lang. : 1, In jurid. lang., forum or judicem ini- quum sibi, To reject, refuse on oath a court or a judge, as unjust, Scip. 1.1. ; Cic. Verr. 2, 3, 60 ; Phil. 12. 7, 18 Manut. and Wernsd. — n. ' n P uo - ,aw lang., magistratum, im. perium, etc., To lay down, resign an office, at the same time swearing to have admin» istered it according to law, jurando abdi- care, Tac. H. 3, 37 ; 68 ; 4, 39 ; Ann. 12, 4 ; Plin. Ep. 1, 23, 3 ; and abs., Tac. A. 13, 14. Cf. on this signif. of ejuro : Roth. Emendd. Tacitt. (Niirnb. Gymnas. Progr. 1833) p. 5 sq. — Hence, 2. Transf. beyond the pub. law sphere (like abdicare) : To aban- don, forswear, disown any thing : militiam, Plaut frgm. ap. Fest p. 58 : parriam, Tac. H. 4, 28 ; cf. patriae nomen, Just. 12, 4. 1 ; Asin. Pollio in Sen. Suas. 7 : liberos, Sen. Cons, ad Marc. 19 ; cf. patrem (coupled with aversari), id. Ben. 6, 4 ; and poet, fidem domitoremque inimicum (leo), Stat. Achill. 2, 188.— HI. In mercant. lang., bonam copiam (as the opp. of jurare. bo- nam copiam), To declare on oath that one has not wherewithal to pay his debts, to swear that one is insolvent, Cic. Fam. 9, 16. 7 Manut (J* ejus» ejus-modi. ejusce- modi) HI -d ejusdem-modi v - is and idem.) e-labor, lapsus, 3. v. dep. n. and a. 1, Ncutr., To slip away, fall out, get off, escape (quite class.). A. Lit: anguilla est, elabitur, Plaut Ps. 2, 4, 57 ; so of a snake, Liv. 1, 56 ; 26, 19 ; Virg. G. 1, 244 ; Ov. M. 9, 63 : quum se convolvens sol elaberetur et abiret, Cic. Div. 1, 23, 46 : (animal) ex utero elapsum, id. N. D. 2, 51, 128 ; cf. id. Cat. 1, 6 fin. : elapsae manibus tabellae, Ov. M. 9, 571 ; cf. gladius ei e manu, Just. 33, 2, 3 : jumentum e manibus curantium elapsum, Liv. 44, 40 : animi corporibus elapsi, Cic. Rep. 6, 26 fin. ; cf. Tusc. 1, 45 fin.: quicquid incidit, fastigio musculi elabitur, Caes. B. C. 2, 11, 1 : Manlii cus- pis super galeam hostis elapsa est, slipped along, Liv. 8, 7 : foras elapsa corpora, Lucr. 5, 490. — j). In an upward direction : (ignis) frondes elapsus in altas, creeping upward, stealing up, Virg. G. 2, 305. 2. In partic, of persons : To slip off, get clear, escape : ex proelio elapsi. Caes. B. G. 5. 37 fin. ; so e soceri manibus ac ferro, Cic. Att 10. 4, 3 : de caede Pyrrhi, Virg. A. 2, 526 : telis Achivum, id. ib. 2, 318 ; of. custodiae. Tac. A. 5, 10: inter tumultum, Liv. 28, 33 : inediis Achivis, Virs. A. 1, 242, et saep. B. Trop. : J, In gen.: To slip away, escape : causa e manibus, Cic. de Or. 2, 50 ; cf. reipublicae statum ilium elapsum scito esse de manibus, id. Att. 1, 16, 6 ; and with this cf. id. Mur. 39, 85 : animus devinctus paullatim elapsus est Bacchidi, I. e. became estranged, Ter. Hec. 1, 2, 94 : E L A E libros adolescenti elapsos esse, had slip- ped from him, i. e. had been published pre- maturely, Quint. 3, 1, 20 : ir, servitutem elapsi, wluj had insensibly fallen into, Liv. 3, 37 : elapsi in pravum artus, i. e. fallen into a bad condition, disabled, Tac. H. 4, 81. 2. In p ar tic. : a. To get off, get clear, escape from condemnation, punishment : ex tot tantisque criminibus elap6us, Cic. Verr. 2. 2, 58 ; so of persons, id. ib. 2, 1, 39 ad fin. ; de Sen. V2 fin. ; Q. Fr. 3, 4, 2 ; Quint. 2, 11,2; 3, 6, 83 ; 2, 15, 8 ; 6, 3, 10 ; Suet. Tib. 33. et al. Less freq. of things : ne quod maleficium impunitate elabere- tur, Suet. Aug. 32. — b. Pregn., To pass away, disappear, escape : imperfecta tibi elapsa est vita, Lucr. 3, 971 ; so ea spes, Plaut. Capt. 3, 5, 101 : assensio omnis ilia, Cic. Tusc. 1, 11, 24 : aliquid memoria, id. Phil. 13, 5, 11 ; cf. Quint. 10, 3, 33 ; Luc. 9,80. TT Act. like effugere, To escape from any evil or danger (post-Aug. and very rarely) : pugnam aut vincula, Tac. A. 1, 61 : custodias, id. Hist 3, 59 ; Flor. 1, 10, 7 Duker. iV. cr. : vim ignium (statua), Tac. A. 4, 64. claboratio, <>nis, /. [elaboro] Pit- severing labor, careful diligence, Auct. Her. 4, 'Xifin. elaboratus- us, m. [id.] Persever- ing labor, App. Flor. p. 346. e-labdro, an, atum, 1. v. n. and a. J, Neutr., To labor, exert one's self, take pains either successfully or persevering- ly, eniti. (quite class. ; most freq. in Cic. ; in Plaut, Ter., and Caes. not at all) ; con- str. with ut, in aliqua re, in aliquid, with an object-sentctice or abs. : (a) c. ut: eni- tere, elabora, vel potius eblandire, effice, ut, etc., Cic. Att. 16, 16 C, § 12; so id. Q. Fr. 1, 1, 14 fin. ; de Or. 2, 72 fin. ; Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18 (twice) ; and impers., Cic. Or. 12, 38.— (JS) In aliqua re (so in Cic. most freq.) : (senes) elaborant in iis, quae, etc., Cic. de Sen. 7, 24 Gernh. ; so id. ib. 8, 26 ; 11, 38 ; Tusc. 1, 1 Kiihn. ; de Or. 1, 3 ; 1, 5, 18 : 19 ; 1, 7, 22 ; Or. 16 ad fin. ; 28, 98 ; Off. 1, 1, 3 Beier; Agr. 2, 25 ad fin. ; Fam. 2, 6 ad fin., et al. ; Quint 5, 10, 119 ; and impers., Tac. Or. 29.— Also in eo (iis) ut, etc., Cic. Fin. 1, 4 ; Quint 4, 1, 45. — (y) In aliquid (extreme- ly seldom) : ei non in unam partem ali- quam, Bed in omnia elaborandum est, Quint 2, 8, 8 ; so too perh. id. ib. 12, 1, 31, v. Spald. N. cr.—*(S) With an object- sentence: (declamatores) breviores com- mentaries facere elaborarunt, Quint 3, 8, 58. — (e) Abs. (likewise very seldom) : Q. Cic. Petit. Cons. 6, 24 ; so Dom. Afer. in Quint. 6, 3, 68. II. Act., To labor on, take pains with, to work out, elaborate a thing (so for the most part only in the pass., and esp. freq. since the Aug. period) : quicquid elaborari aut effici potuerit ad istorum benevolentiam conciliandam, Cic. Fam. 9, 16 ; Tac. Or. 6 fin. : a Graecis elaborata dicendi vis atque copia, Cic. Brut. 7, 26 : causae diligenter elaboratae et tamquam elucubratae, carefully elaborated, id. ib. 90 fin. ; cf. so in the part, perfi, id. Manil. 1 ; Coel. 19, 45 ; Or. 11 ; Quint. 4, 1, 54 ; 8, 3, 12 ; 9, 4, 1 ; 10, 4, 4 ; Hor. Epod. 14, 12, et al. : elaboratum a parentibus imperi- uin, acquired by the labors of, Just. 1, 2, 11. — In the act. : candelabrorum 6uperfici- em, Plin. 34, 3, 6 : non Siculae dapes Dul- cem elaborabunt saporem, Hor. Od. 3, 1, 19. — j). In rhetor, lang., elahoratus, some- times with the accessory notion of over- doing : Elaborate : elaborata concinnitas, Cic. Or. 25, 84 ; so nihil arcessiti et elabo- rate Quint. 12, 10, 40. t elacatenes- urn, m - = h^anairivts, A sort of marinated sea-fish, Plin. 32, 11, 53.— Also called elacatae- Col. 8, 17, 12. Here belongs " elacatena genus salsamenti, quod appellatur vuliro melan- drea," Fest. p. 57; Comm. p. 410. i elaeemporia, ae, /., Suue/ntopin, Traffic in oil, oil trade, Arcad. Dig. 50, 4, 18, £ 19. ^ t elaedmelii "• indecl. = i\ai6pi\i, A sort of manna which exudes from the branches of the olive-tree, Plin. 15, 7, 7; 23, 4, 50. E L E C telaedn- <>nis, >».= iXaiiiv, A planta- tion of olives, Tert. adv. Marc. 4, 39 fin. t eiaeothesium, ii, »■ = Ix-noOiaior, The anointing-room t/i a bath, Vitr. 5, 11. * C-lamentabllis- e, adj. Very lam- entable: gemitus, Cic. Tusc. 2, 24, 57 Mos. N.cr. c-lan-jucsco, gui, 3. v. inch. Tc grow. faint, fteble, to slacken, relax (not ante-Aug.) : ut elanguescendum aliena ig- naviaesset Liv. 1,46; so in Ihetemp.praes., id. 35. 45; Vellej. 2, 111 fin.) Plin. 9, 30, 48 ; Sil. 4, 140. et al. : — in the temp, perfi, Tac. H. 4, 42 fin. ; so Suet. Galb. 1 ; Liv. 5, 26 ; 23, 23 ; Curt. 4, 15 ; GelL 16, 3, 2 ; Val. Fl. 4. 572. i elaphoboscon. •, "• = iXutb<6ooKov (deer-food), Wild parsnips, Plin. 22, 22, 37. C-lapidatus, a, um, Part, [lapido] Cleared from stones: solum, Plin. 17, 4, 3, § 30 ; 17, 10, 14 ; 18, 16, 43. elapsus, a, um, Part., from clabor. e-laqueOj no perfi, atum, 1. v. a. To extricate from snares or fetters ; to disen- tangle, unfetter (post-class.) : 1. L i t. : a!i- quem, Amm. 30, 1. — 2. Trop. : aliquem a vinculo angoris, Sid. Ep. 8, 9 : constan- tiam animi, Prud. adv. Symm. 2, 147. * e-largior- iri. v. dep. n. To give out.dislribute, bestow: Pers. 3, 70. * C-lassesco- ere, v. inch. n. To be come exhausted, faint, weary ; trop. : nimia germiuatio. Plin. 16, 25, 41. 1. clatCi adv., v. 1. effero, Pa., ad fin. t2. elate* es,/.-=: tX'nn, A sort of fir- tree, Lat abies, Plin. 12, 28, 62 ; 23. 5. 53. filateius, a, um, adj. Of or belong- ing to Elatus: Caeneus, i. e. his son. Ov. M. 12, 497: proles, the same, id. ib. 12, 189, v. Caeneus. ; elaterium, ii- ». = iharijpiov, A medicine prepared from the juice of the wild cucumber, Cels. 5, 12 ; 6, 5 ; Scribon. Cornp^70, 224 ; Plin. 20, 1, 3. felatine* cs,/.= iXarhn, A plant of the genus Antirrhinum, Plin. 27, 9, 50. elatio.. onis, /. [etfero] A carrying out: I, Lit: ferri, Inscr. Fratr. Arval. ap. Marin. 43 and 402. — B. In partic, 1, A carrying to the grave, a burial : mor- tui, Ulp. Dig. 11, 7, 14, § 3.-2. A lifting or raising up: onerum, Vitr. 8, 10. — Jj. Trop. : 2. A being carried away or hur- ried along ; transport, passion : lactitia quasi gestientis animi elatio voluptaria, Cic. Fin. 3, 10 fin. (cf. eft'erri laetitia, un- der efl'ero, no. II. 2). — 2. Exaltation, ele- vation : elatio et masnirudo animi, Cic. Off. 1, 19, 64 ; cf. elatio atque altitudo oratiouis, id. Brut. 17. 66 : parium autem comparatio nee elationem habet nee sub- missionem, id. Top. 18, 71. t elatltCS; ae, m. = eXarirns, A kind of blood-stone, Plin. 36, 20, 38. * e-latrO; nre > "• a - To bark out, cry aloud: aliquid acriter, Hor. Ep. 1, 18, 18. elatus> a, um, Part, and Pa., from ef- fero. . + elaudare P' us quam nominare, Fest. p. 57. elautHS) a, um, Part., from elavo. fiiaver, eris, n. A river in Gaul emptying into the Liger, now Allier, Caes. B. G. 7, 34 ; 35; 53 fin. ; cf. Ukert's Gall, p. 144. e-lavOi lavi, lautum, and ldtum, 1. v. a. To wash out or away, to wash clean (very rare ; not in the Ciceron. period) : I, Lit: exunctum, elorum in balineis, Plaut Trin. 2, 4, 5; cf. elautae ambae opera Neptuni, id. Rud. 3, 3, 37 ; so elota cerussa, Cels. 6, 6, no. 3 ; and elota oliva. Col. 12, 52, 21.— n. Transf., in Plautus in the middle sense : To clear or strip one's self of, i. e. to get rid of, lose one's proper- ty : elavi bonis, Plaut. Asin. 1. 2, 9 ; cf. id. Rud. 5, 2,20; 2,7,21. £lea- ae, /, 'EXe'<7, A city of Lucania, the birth-place of Parmcnides and Zeno, the founders of the Eleatic philosophy, in Lat called Velia (v. h. v.), Cic. N. D. 3, 33 fin. Hence Zeno Eleates, OfElea, id. Tusc. i 2, 22, 52 ; and Eleatici philosophi, Elc- ' atic, id. Acad. 2, 42. * elecebra (also written exlec), ae,/ [ [elicio] A female allurer, whcedler, sponger j (a Plautin. word), Plaut. Men. 2, 3, 26 ; I Bacch. 4, 9, 20 ; cf. Fest. p. 57. electariom («I 30 written electua- 523 E L E G rium), ii, n. [ecligma] A medicament that melts in the mouth, an electuary, Coel. Aur. Tard. 2, 13 ; cf. Isid. Orig. 4, 9, 10. cle«te> a dv. Choicely : v. eligo, Pa. elcctibilis. e, adj. [eligo] Choice, excellent : partes, App. M. 10, p. 245. elec tills, e, adj. [id.] Choice, dainty: (coupled with probus), Plaut. Most. 3, 2, 41. elcctio, onis, /. [id.] A choice, selec- tion, * Cic. Or. 20, 68 ; Quint. 1, 12, 4 ; Pro- oera. S 2 ; 3, 4, 8 ; 10, 1, 6 ; Vellej. 2, 72 fin. ; Tac. A. 6, 22 ; Or. 23, et al. In the plur., Tac. Or. 35. 1. elccto, are, v. intens. a, [elicio] To artfully get out, worm out a secret from one (a Plautin. word), Plaut. Asin. 2, 2, 29 ;_ Merc. 1, 2, 111 ; cf. Fest. p. 57. * 2. electo» are, »• intens. a. [eligo] To choose, select : Plaut. True. 2, 6, 27. * 1. elector, oris, m. [id.] A chooser, selecter, Auct. Her. 4, 4 Jin. 1 2. elector; ori8 > m - = h^rup, The shining sun, Plin. 37, 2, 11; Isid. Orig. 16,_24, 1. Electra, ae (nom. with long a, Prop. 2, 14, 5 ; Ov. F. 4, 177 ; Cic. Arat. 36 : ace. Electran, Ov. Tr. 2, 395 ; Fast. 4, 32 ; 174), /., 'HXIktou, I. Daughter of Atlas and Pleione, one of the seven Pleiades, and mother of Dardanus by Jupiter, Ov. F. 4, 31 sq. ; 174 ; Virg. A. 8, 135 ; Serv. ib. 7, 207 ; 10, 272 ; Hyg. Fab. 155 and 192.— Hence Elcctrius, a. " m ■ tellus, i. e. Samothrace, Val. Fl, 2, 431.— H. Daughter of Agamemnon and Clytemneslra, and sis- ter of Orestes, Prop. 2, 14, 5 ; Hor. S. 2, 3, 140 ; Vellej. 1, 1, 3 ; Juv. 8, 218 ; Hyg. Fab. 117; 122; Serv. Virg. A. 4, 471. Also the name of a tragedy, Ov. Tr. 2, 395 ; Suet. Caes. 84. —III. A Danaide, Hyg. Fab. 170. — IV. An Oceanide, wife of Thaumas, and mother of the Harpies, Serv. Virg. A. 3, 212 ; 241. * electreus, a . um . a <5- [electrum] Made of amber : Lampr. Alex. Sev. 25. * electrifer, era, erura, adj. [elec- trum-fero] Producing amber, abounding in amber : alni, Claud. Fescenn. 12, 14. electrinilS) a > um . a <#- [electrum] Of amber, made of amber ( post-class. ) : patera, Treb. Poll. XXX. Tyr. 13 : vasa, Paul. Dig. 34, 2, 32, § 5 : anuli, Marc. Em- pir. 8. Elcctrius, a, um . v - Electra, no. I. t electrum) i, n. = ij\cKrpov (v. Pas- sow sub h. v.) Amber (pure Lat. succi- num), " Plin. 37, 2, 11 ;" Ov. M. 15, 316 ; Virg. E. 8, 54.-2, Me ton., An amber ball, carried by Roman ladies in their hands to keep them cool, Ov. M. 2, 365 ; cf. Bottig. Sabina, II. p. 210.— H. A mixed metal (natural or artificial) resembling amber in color, " Plin. 33, 4, 23 ; Isid. Orig. 16, 24, 2 ;" Virg. A. 8, 402 ; 624 ; Sil. 1, 229. — 2. Me ton., An article made of amber, Mart. 8, 51 ; Juv. 14, 307. electuarium, v - electarium. 1. electus, 3. um > Part, and Pa., v. eligo. * 2. electus, us, m. [eligo] A choice: necis, Ov. Her. 2, 144 Loers. N. cr. leleemosyna, a e, f. = t\enuoawri, Alms (eccl. Lat.), Tert. Patient. 7; Aug. Civ. D. 21, 27, et al. elcgfans n some MSS. eligans ; cf. Beier Xic. Orr. Frgmm. p. 105), antis, aaj. [another form of eligens, from eligo, Cic. N. D. 2, 28 ad Jin.) resembling our choice. I. In the ante-class, period in a bad sense: Luxurious, effeminate, fas- tidious, nice : '' elegans homo non dice- batur cum laude ; sed id fere verbum ad aetatem M. Catonis vitii, non laudis fuit ... ex quibus verbis (Catonis) apparet, elegantem dictum antiquitus non ab inge- nii elegantia, sed qui nimis lecto amoe- noque cultu victuque esset," etc., Gell. 11, 2 ; cf. Non. 465, 11 sq. : mendax, cupes, avarus, Despoliator, elegans, etc., * Plaut Trill. 2, 1, 14 : heja, ut elegans est I how choice ! how nice ! Ter. Heaut. 5, 5, 19 Ruhnk. ; cf. id. Eun. 3, 1, 18, and 3, 5, 18. II. Since the class, per. in a good sense; Choice, nice, fine, neat, tasteful, elegant. — 1. Of persons: tu festivus, tu elegans, tu solus urbanus, quem decet muliebris ornatus, etc., Cic. Clod, et Cur. 524 E L E G 5, p. 105, ed. Beier ; cf. coupled with mun- dus, id. Fin. 2, 8, 23 ; coupled with splen- didus, Nep. Att. 13, 5 ; and opp. parous, Cic. Brut. 40, 148: Or. 25, 83: auctor, Vellej. 1, 13 : mulier (Phryne), coupled with formosa, Val. Max. 4, 3, 3 ext. : in- telligo te hominem in omni judicio ele- gantissimum, Cic. Fam. 7, 23, et saep. : scriptor, Cic. Brut. 9 ; so id. ib. 16, 63 ; 68, 239 ; Quint. 10, 1, 78 ; 87 ; 93, et al. ; cf. in the Camp. : quis verbis aut ornatior aut elegantior (sc. Caesare) ? Cic. ap. Suet. Caes. 55 ; and in the Sup. : poeta, Nep. Att. 12, 4 : — elegans et concinnus (pictor), Plin. 36, 10, 36, no. 23—2. Of things : nee magis elegans quicquam videtur, Ter. Eun. 5, 4, 13 ; cf. coupled with decorum, Cic. 1, 30 : a necessariis artificiis ad ele- gantiora defluximus, id. Tusc. 1, 25, 62 ; cf. Liv. 44, 9 : artes elegantes et ingenuae, Cic. Fin. 3, 2 : temperamentum, Tac. A. 11, 4 : color, Plin. 15, 8, 8 : solum, id. 14, 4, 5, et saep. : perspicitis, hoc genus (jo- candi) quam sit facetum, quam elegans, quam oratorium, Cic. de Or. 2, 59, 241; cf. id. Off. 1, 29, 104 ; Brut. 85 ; Quint. 6, 3, 39 ; 10, 1, 65, et al. : Comp., ego autem a te elegantiora desidero, Cic. Fin. 4, 10 : Sup., epistola, id. Att. 16, 13, a ; cf. scrip- ta Terentii, Quint. 10, 1, 99 : utrum sit elegantius, Anton, in Cic. Phil. 13, 18. Adv., eleganter, With correct choice, taste- fully, neatly, finely, gracefully, elegantly : lautiores eleganter accepti, Cic. Att. 13, 52, 2 : quiete et pure atque eleganter acta aetas, id. de Sen. 5; cf. acta vita, Liv. 35, 31 : herba foliis rotundis eleganter vesti- ta, Plin. 25, 5, 19, et saep.— Comp.: Sail. C. 24, 2 : quid enim facere potuit elegan- tius ad hominum existimationem ? Cic. Div. in Caecil. 17 ; so aut justius fieri, id. Fam. 3, 8, 2 : facturos si, etc., Liv. 37, 1 : neminem elegantius loca cepisse, more fitly, judiciously, Liv. 35, 14: causam ac- curate eleganterque dicere, Cic. Brut. 22, 86 ; so of speech, id. Fam. 5, 13, 3 ; Tusc. 2, 3 ; Quint. 6, 3, 102 ; 8, 2, 21 ; 9, 2, 98, et al. ; cf. in the Sup., Cic. Brut. 72, 252 ; Quint. 11, 1, 74. eleganter) adv., v. preced., ad fin. elegrantia. ae,/. [elegans] *\,A be- ing nice, particular ; exquisiteness, fastid- iousness (ante-class, and very farely) : ejus elegantia meam extemplo speciem spernat, Plaut Mil. 4, 6, 20. — Far more frequently, H. Taste, propriety, refinement, grace, elegance : (a) c. gen. : tu eloquen- tiam ab elegantia doctrinae segregandam putes, Cic. de Or. 1, 2, 5 ; so vitae, Tac. A. 14, 19 : morum, id. Ann. 5, 8 : capelli (coupled with venustas oris), Plin. 35, 10, 36, no. 5 : ac subtilitas operum, id. 16, 15, 26, et saep. : verborum Latinorum, Cic. Brut. 75, 261; cf. scriptorum (coupled with subtilitas), id. Fam. 4, 4 : Latini ser- monis (coupled with subtilitas), id. de Or. 2, 7, 28 : mira sermonis, Quint. 10, 1, 114: figurarum, id. ib. 12, 9, 6 ; andtransf., Socraticorum, id. ib. 10, 1, 83 ; cf. Secun- di, id. ib. 12, 10, 11. — In the plur. : vocum verborumque, Gell. 2, 9 fin. — (/?) Abs. : qua munditia homines I qua elegantia ! Cic. Fam. 9, 20, 2 ; cf. id. Bull. 28, 79 ; Leg» 3, 1 : quae (agriculture) abhorret ab omni politiore elegantia, id. Fin. 3, 2 ; cf. Plin. 13, 9, 18 ; 14, 6, 8, § 71 ; Suet. Aug. 73 : elegantia modo et munditia remane- bit, Cic. Or. 23/». ; cf. Quint. 6, 3, 20; 10, 2, 19, et al. — In the plur. : laudatus prop- ter elepantias dominus, Petr. 34, 5 ; Gell. 1, 4 ; cf. id. 19, 4. * elegatUSi i. m - An unknown hind of fish, Aus. Epigr. 4, 59. t elegij orum, m. = IXcyoi, Elegiac verses, an elegy, Tib. 2, 4, 13 ; Prop. 4, 1, 135 ; Hor. Od. 1, 33, 3 ; Ep. 2, 2, 91 ; A. P. 77; Ov. Am. 2, 1, 21; 3, 15, 2; 19; Fast. 2, 3 ; 125 ; Juv. 1, 4 ; Tac. Or. 10. t elegia (also by many written ele- g-ea). ae, f. = iXcYe(a, I. An elegy, Quint T, 8, 6 ; 10, 1, 58 ; 93 ; Ov. Her. 15, 7 ; Am. 3, 1, 7 ; 3, 9, 3 ; R. Am. 379 (in all the pas- sages from Ovid the metre in the nom. is elegia, as sometimes Amalthea, Elec- tra, Rhea, etc. ; cf. Loers. on Her. 15, 7. Others write and scan elegeia), Stpt. S. I, 2, 7 ; Mart. 5, 30 ; Aus. Parent. 7, 1.— II. A hind of reed, Plin. 16, 36, 66, § 167. felegiaCUS) a, una, adj. = l\eyiaKdi, BLIP Elegiac : carmen, Diom. p. 507 P. ; Serv. p. 1824 ib. ; Marc. Cap. 5, 168. elegidarion, ii, »• [elegidion] A short elegy, Petr. 109, 8. t elegidion, ii, n. = iXcyciitov, A short elegy, Pers. 1, 51. telegion (also elegoon) "> «■ = IXeyeiov, An elegiacpoem, elegy, Aus. Epig. 94, 2 ; in the plur., id. Parent. 29, 2. * e-leg*0) avi, 1. v. a. To convey await (from the family) by bequest, to bequeath away, Petr. 43, 5. Eleis, idis, v. Elis, no. II. 3. EleleiS) idis, v. the follg. art. t Elelcus- ei, m. = 'EActaiif Ifrom iXcXeii, the cry of the Bacchantes] A sur- name of Bacchus, Ov. M. 4, 15. — Hence Eleleides Bacchae, id. Her. 4, 47 Loers. N. cr. f elelisphacOS, i. m. = i\e\ioan6s, A kind of sage, Plin. 22, 25, 71; 25, 10, 73; 26, 15, 89. elementa, 6rum, n. [etymology un- known] The jirst principles of things, el- ements ; Gr. arotxua, I. Lit., Lucr. 1, 827; 912; 2, 393; 691 ; 981, et saep. ; Cic. Acad. 1, 7, 26 ; Sen. Q. N. 3, 12 sq. ; de Ira 2, 18 ; Quint. 2, 17, 38 ; 3, 8, 31 ; Ov. M. 15, 237 ; 1, 29, et saep. ; cf. Creuz. Cic. Rep. 1, 24. — In the sing., elementum, i, An element, Plin. 10, 69, 88 ; 11, 36, 42 ; 31, 1, 1; Juv. 15, 86; Amm. 17, 13.— II. Transf., 1, The alphabet, Suet. Caes. 56. — More freq., 2. Transf., The first prin- ciples, rudiments, in the arts and sciences : puerorum, Cic. de Or. 1. 35, 163; cf. Quint. Prooem. § 21 ; 1, 1, 35 ; Hor. S. 1, 1, 26 ; Ep. 1, 20, 17, et saep. : loquendi, Cic. Acad. 2, 28 fin. ; cf. de Or. 2, 11, 45 ; Quint. 2, 3, 13, et saep. — b. ln par tic. The ten categories of Aristotle, Quint. 3, 6, 23 sq. Spald.— And, * c. Me ton., Ele- mentary scholars, beginners : vix se prima elementa ad spem effingendae eloquentiae audebunt, Quint. 1, 2, 26 Spald. and Mey- er. — And, 3. The begimiings of other things : prima Romae, Ov. F. 3, 179 : prima Caesaris, id. ib. 709 : cupidinis pra- vi, Hor. Od. 3, 24, 52 ; cf. irarum, Sil. 3, 77 : vitiorum, Juv. 14, 123, et al. elementarius. a, um, adj. [elemen- ta, no. II.] Belonging to the elements or rudiments, elementary (post-Aug. and very rare) : senex, an old schoolmaster, Sen. Ep. 36 : literae, elementary knowledge, Capitol. Pertin. 1. elementicius or -tius, a, um, adj. [elementa] Elementary, elemental : substantiae, Tert. de Anima 32. t elenchuS) i. m - = cbeyxoS' I. A cost- ly trinket, ear-pendant, Plin. 9, 35, 56 ; Juv. 6, 459 ; Paul. Dig. 34, 2, 32, § 8 ; cf. Boet- tig. Sabina II. p. 56. — H, An index to a book, Suet. Gramm. 8 ; Plin. H. N. 2 in lemm. e-lentescO) ere, v. inch. n. To be- come clammy or soft : panis, Coel. A nr. Acut. 2, 18. elephantia and elephantiacus, v. elephantiasis, t elephantiasis (-Basis, Veg. 4, 3, 4), is, /. = eXeai, An elephant, IMin. 8, 1, lj" Plaut. Mil. 1, 1, 25; 30; Stich. 1, 3, 14 ; Elm. 3, 1, 23 ; Cic. N. D. 1, 35; 2, 41 fin. ; de Sen. 9; Liv. 44, 41; Plin. 6, 19, 22 ; Mart. Spcct. 19, et saep. The toughness of the elephant's hide gives rise to the expression : Elephanti corio nircumtentus, i. e. thick-headed, stupid, Plant. Mil. 2, 2, 80.— II. Transf., like the (Jr. i\t um, Part., v. preced. EliciuSj u'i m. [elicio, no. I. B] A sur- name of Jupiter, because from him the ce- lestial signs or omens were called down, Liv. 1, 20 fin, ; (* or, ace. to others, be- cause he -was called down by incantations) Ov. F. 3, 328 ; Var. L. L. 6, 9, 77 ; Plin. 2, 53 L 54. C-lldOi s i> sum, 3. v. a. I, To knock, strike, or dash out, to tear out, to force out, squeeze out: A. Lit: aurigam e curru, Cic. Rep. 2, 41 : oculos, Plaut. Rud. 3, 2, 45 ; Virg. A. 8, 261 : ignem velut e silice, Plin. 11, 37, 76 ; cf. flammas ex sese, id. 18, 35, 84 ; and ignes nubibus, Ov. M. 6, 696 : aerem lituis, Luc. 7, 476 : partum, i. e. to produce abortion, Cels. 1, 7 ; Col. 6, 23,1; 7, 9, 9; Plin. 25, 3, 7: literas, to strike out by syncope, to elide, Gell. 5, 12, 5 : vina prelis, i. e. to press out, Prop. 4, 6, 73 ; cf. herbam, Ov. F. 4, 371, et saep.— B. Trop. : animam alicui, Lucil. in Non. 291, 32 : (imago) recta retrorsum Sic eli- ditur, ut, etc., is thrown back, reflected, Lucr. 4, 297 ; cf. ib. 316 and 300 ; and co- lores repercussu parietum, Plin. 37, 9, 52 : sibilum, to force out, Cels. 4, 4, 2 ; cf. so- num, Plin. 11, 51, 112 ; 14, 22, 28 ; and vo- cem, Quint. 11, 3, 51: morbum, to drive out, expel, Cels. 4, 4, 3 ; 6, 6, 37 ; Hor. Ep. I, 15, 6 : magnas sententias, to send forth, utter (the fig. being that of a cloud dis- charging itself), Quint. 2, 11, 7 Spald II. To break or dash to pieces, to shatter, to crush: A. Lit: talos alicui, Plaut. Mil. 2, 2, 12 : tuum caput id. Poen. 2, 46 ; Liv. 21, 45 : fauces. Ov. M. 12, 142 : naves, *Caes. B. C. 3, 27, 2: aliquem stipite, Curt. 9, 7 ad fin. : draconem pondere, Plin. 8, 11, 11 : geminos angues (Hercu- les), i. e. to strangle, Virg. A. 8, 289 ; cf. infantes, Flor. 3, 3, 17, et al. — B. Trop., To break down, destroy : (poetae) nervos omnes virtutis elidunt, Cic. Tusc. 2, 11 ad fin. ; cf. aegritudine elidi, id. ib. 5, 6, 16 : prius pactum per posterius, i. e. to abro- gate, Paul. Dig. 2, 14, 27. e-lig'O; legi. lectum, 3. v. a. To pick out, choose, select (quite class.) : pedes e capite et e collo pullorum, Var. R. R. 3, 9, 14 : uvam ad edendum (coupled with legere), id. ib. 1, 54, 2 : herbas, to pluck up, to weed out, id. ib. 1, 47 ; Col. 4, 5; cf. trop., Cic. Tusc. 3, 34, 83 and 84 :— ex ma- lis minima, Cic. Off. 3, 1, 3 : \it de tribus Antoniis eligas quern velis, id. Phil. 10, 2, 5 : a multis commodissimum quodque, id. Inv. 2, 2, 5 : ut in comparando difficile ad eligendum sit, quid maxime velis, id. Rep. 1, 35 ad fin., et saep. — Hence ELIS electus, a, um, Pa. Picked, selected) select, choice, excellent: par columbarum, Petr. 85, 6 : viri electissimi civitatis, Cic. Quint. 2 ; so pugilcs, Suet. Calig. 18 : quisque, id. ib. 49 : verba, Cic. Fin. 3, 7 fin. ; cf. scripta, Catull. 36, 6 : res, Petr. 36, 4, et saep. : electius verbum, Auct Her. 4, 26 fin. — In the neutr. si'bsl., electa, orum, Selections, Plin. Ep. 3, 5, 17. — Adr, Cic. Inv. 1, 30, 49.— Comp., Gell. 18, 7, 2. ellmatio? onis,/. [elimo] 1. An eluei dation, explanation, Justinian. Praef. 3 d. emend, cod. § 3. — 2, A reducing, lessu- ing: carnis, Coel. Aur. Tard. 5, 11. climator? oris, m. [id. J A cleanstr. purifier: Tert. adv. Marc. 4, 35. ! climes. 'irrniKoS,-nap6ptoi, Gloss. Phi- lox. [ex-limes]. e-liminO) without perfi, atum, 1. v. a. [limen] (a poet word, mostly ante- and post-class.] To turn out of doors : ali- quem, Pac, Att, and Pompon, in Non. 38, 31 sq. ; cf. aliquem soli patrii finibus, Sid. Ep. 4, 10 : se, to go out, Enn. ap. Non. 39, 4 ; Var. ib. 292, 23 : gradus, to move out, an old poet in Quint 8,3,31.— *2. Trop.. : dicta foras, to blab, Hor. Ep. 1, 5, 25. C-limo. »"> atum, 1. v. a. To file up, viz. : 1. To polish, Ov. M. 4, 176 ; Macr. Somn. Scip. 1, 12 ad fin. : dentes, to clean, Tert Poen. 11.— 2. Transf., To elabo- rate, cultivate; to finish, perfect: axbXtov aliquod, Att. in Cic. Att. 16, 7, 3 ; cf. Quint 2, 7, 5 : animum, Aug. contra Acad. 2, 7 : elimati, i. q. eruditi, Gell. Praef. § 19. — II. To lessen, diminish : vires, Coel. Aur. Tard. 2, 14. e-limpidO) avi, 1. v. a. To cleanse out, make quite clean (late Lat) : vulnera, Veg 1 3, 27, 4; 6,28,2; 1, 26, 2. * e-lingfO; ere, v. a. To lick out : oc- ulum, Plin725, 13, 97. e-ling°uiSi e, adj. (lit, whose tongue has been cut out ; hence, meton.) Speech- less (very rare), Cic. Fl. 10, 22 : Liv. 10, 19 (coupled with mutus) ; Auct. Orat post Red. 3, 7 (coupled with mutus and tacitus). — 2. Pregn., Without eloquence, Cic. Brut. 26, 100; Cels. Praef. med. ; Tac. Or. 36 fin. (opp. disertus). * e-lingUO; are, v. a. [lingua] To de prive of the tongue, Plaut. Aul. 2, 2, 72 ; cf. " elingvatvs linguam amisit," Fronto de Diff. voc. p. 2200 .#». P. * e-linO] levi, 3. v. a. To completely bedaub, defile : vestimenta luto, Lucil. in Non. 103, 30 (" maculavit," Non.). * eliquatlOi onis, /. [eliquo] A lique- fying, dissolving: materiae, Coel. Aur. Acut 2, 32. * e-liquescO) ere, v. n. To become liquid by being pressed out : olea, Var. R.R. 1, 55, 4. Ciiquium. ii, n. [eliquo] (a post-class, word) J. An outlet, in the plur., Sol. 18. — 2. A decrease, diminution, in the plur. : lunae (opp. adauctus), Sol. 23 fin. e-liquo, avi, atum, 1. v. a. To clari- fy, strain (a post-Aug. word) : vinum a faecibus, Col. 12, 27 ; cf. id. 12, 19, 4 ; 21, 5; 22, 1; 50, 11; Sen. Q. N. 3, 26—2. Trop.: aliquid plorabile, to recite with- out energy (qs. in a strained out, diluted manner), *Pers. 1, 35 Plum. — IJ, (with the notion of the simplex predominating) 1. To cause to flow out, to pour forth : fiuviales aquas (mens), App. M. 10, p. 253. — 2. To make quite liquid, to melt: me- talla, Prud. Hamart. 260. Elis Idis (* v. 2. Alis) (ace. Elin, Ov. M. 2, 679 ; 5, 608 ; 12, 550 ; Stat. S. 2, 6, 47; Plin. 2, 71, 73; 7, 20, 20: Elidem. Nep. Alcib. 4, 4 : abl. usually Elide ; but in Cic. N. D. 3, 23, 59, and Fam. 13, 26, 2, hesitating between Eli and Elide). /., T HAiff, The most westerly district of the Peloponnesus, with a capital of the some name, in the vicinity of which Olympia was situated, " Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 5, 6 ;" Cic. Div. 1, 41 ; Virg. A.. 3, 694 ; 6, 588 ; Ov. M. 9, 187 ; Val. Fl. 1, 389, et saep. ; cf^Mann. Gr. p. 479 sq. — II. Derivv., 1. EleUSi a, um, adj., Elean ; and in the poets also for Olympian: flumen, *'. e. the Alpheus, Ov. M. 5. 576 ; called also amnis, Poeta ap. Sen. Q. N. 3, 1 : campus, i. e. Olympia, Virg. G. 3, 202 ; cf. career, Tib. 1, 4, 33 ; Ov. Her. 18, 166 : quadriga, Prop. 3, 9, 17 : palma, Hor. Od. 4, 2, 17 : Juppiter, Prop. 525 ELOG 3, 2, 20; called also parens, Val. Fl. 4, 227: lustra, Stat S. 2, 6, 72. — In the plur. subst, Elei, orum, m., The inhabit- ants of Elis, Plin. 10, 28, 40.— 2. Elli, orum, 7«., The inhabitants of Elis, the Ele- arts, Cic. Div. 2, 12, 28 ; Plin. 4, 5, 6.— * 3. EleiSj *dis, /., Elean : humus, Virg. Cat. 11, 32 Heyne.— * 4. Ellas, adis, /., Elean, poet, lor Olympian: equae, Virg. G. 1, 59 Heyne. elisiO) onis, / felido] A striking out, forcing out : lacrimae, pressing out, Sen. Ep. 99. — 2. l n the later grammarians, The striking out of a letter, elision. EllSSa ( m many MSS. written Elisa), ae, /., "i Xiaou, another name (occurring only in poetry) for Dido, Virg. A. 4, 335 ; 610 ; 5, 3 ; Ov. Am. 2, 18, 31 ; A. A. 3, 40 ; Fast. 3, 553, et al.— Hence, 2. filissac- XIS (Elisaeus), a, um, adj., poet, tor Car- thaginian : patres, Sil. 6, 346 : tyrannus, i. c. Hannibal, id. 2, 239 : lacerti, id. 15, 524. elisUS) a , um . Part., from elido. EllUS. i, v. Elis, no. II. 2. elixatura* ae, /. [ehxo| A thorough boiling ; concr., any thing boiled, Apic. 9, 1 ; Macer. Herb. c. de Spica. elixo» avi, atum, 1. v. a. [elixus] To thoroughly boil, seethe (late Lat.), Apic. 2, 1 ; 3, 6 ; 9", et al. C-lixuSi a, um, adj. [lix] Thoroughly boiled, boiled, seethed: J. Lit.: Var. in Non. 62, 14 ; Plin. 20, 6, 23 ; Hor. S. 2, 2, 74 ; Juv. 3, 294 ; 13, 85 ; cf. the punning use of the word. Plaut. Poen. 1, 2, 67 ; Most. 5, 1, 66. — 2. Transf, qs. sodden, i. e. Soaked, wet through : calcei, Var. in Non. 48, 27 : balneator, Mart. 3, 7 : nates, t. e. quite flabby after the bath, Pers. 4, 40. elleborum, i, v. helleborum. * ellipsis» i 8 . /• = cXXuipii, in rhetor, lang., An ellipsis ; pure I, at. detractio, Quint. 8, 6, 21 ; cf. id. ib. 1, 5. 40. ellops, v. helops. ellum, cllarn, v. ecce. ellvchnium, ". «• = iXXixviov, a lamp-wick, Plin. 23, 4, 41 ; 28, 11, 47 ; Vitr. 8, 1 ; Stot. S. 4, 9, 29. C-loco, avi, atum, 1. v. a. To let or hire out, to let out to farm : fundum, Cic. Verr. 2. 3, 22; cf. bovem, Col. 1, 7, 6 : fu- nus, Plin. 21, 3, 7 ; cf. sese curandum, id. 26, 1, 3. — Transf.: gentem Judaeorum, i. q. ejus vectiialia, Cic. Fl. 28/». * elpCUtlllS; e > ad j. feloquor] Orator- ical : facundia, App. M. 11, p. 258. eloCUtlO) on is, /• [id-] I n rnet - l an g-, Oratorical delivery, elocution ; the Gr. (ppd- oii, Cic. Inv. 1, 7, 9 ; Quint, prooem. § 22 ; 8prooem. §13; 8, 1, 1 ; 3, 3, 1; 3, 9, 2; 9, 1, 17, et saep. < elocutorius, a. um> adj. [id.] Per- taining to oratorical expression : eloCU- toria, ae, and clocutrix, icis,/., as a translation of prjopiKn, PJietoric: Quint. 2, 14, 2.) eloCUtllS) *i um , Part., from eloquor. eloglO) avi, atum, 1. v. a. [elogium] To briefly describe, state (late Lat.), Coel. Aur. Tard. 2, 1 ; 5, 4. e-logium, ii, «• [logus; cf. Rost. Opusc. Plaut. I. p. 93 sy.] An utterance, short saying, sentence; viz., in partic, 1. A short maxim, saying: Solonis, Cic. de Sen. 20, 73. — 2. An- inscription on a tomb-stone (so most freq.), Cato in Gell. 3, 7, 19 ; Cic. de Sen. 17. 61 ; Fin. 2, 35 ; Tusc. 1, 14, 31 ; Pis. 29/«. ; Suet. Claud. 1, et al. (Vid. old examples of such Elo- pia in Orell. Inscr. no. 534 sq.) Also on doors, Plaut. Merc. 2, 3, 74 ; on the ima- ges of ancestors, Suet. Galb. 3 ; on vo- tive tablets, id. Calig. 24. — 3. ^ clause in a will (especially which disinherits one), Cic. Clu. 48, 135 ; cf. Quint. 7, 4, 20 ; Afric. Dig. 28, 2, 14 fin. ; Ulp. ib. 37, 10, 1, § 9 ; Suet. Vita Hor. sub init. ; hence, in the Cod. Justin., ultima eloeia. for last will or testament in gen., Cod. 3, 28, 37, § 1, et al. Also a judicial statement, record, abstract in criminal cases (respecting the crimin- al's offence, punishment, etc.), Suet. Ca- lig. 27; Spart. Sever. 2; Lampr. Alex. Sever. 33; Amm. 7, 2; 19, 12; so the ju- rid. cxpressiotj, mittere aliquem cum elo- gio, to send, a criminal before the proper magistrates, with a specification of his of- fence, Cela. Dig. 48, 3, ] 1 ; Marcian. ib. 48, 3,6; Modestin. ib. 49, 16,3. 526 E L U C i'clongTO; paxpuvoi, aQiarijui, Gloss. Philox. clops, v. helops. eloquens.. entis, Part, and Pa., from eloquor. elo^uenter» adv. Eloquently ; v. eloquor. Pa., ad fin. Cloquentia, ae./. [eloquor] A being eloquent, eloquence, "Cic. Part. 23, 79; de Or. 1, 5, 19 : 1, 32, 146 ; Quint. 9, 17, 2 ;" 2, 16, 7. et saep. eloquium, ". «■ [id.] I. In Aug. poets, and their imitators among prose writers, for eloquentia, Eloquence, * Hor. A. P. 217; *Virg. A. 11, 383; Ov. Tr. ], 9, 46 ; Met. 13, 63 ; 322, et al. ; Vellej. 2, 68, 1 ; Plin. 11, 17, 18.— |I..In late Lat., Dec- laration, communication in gen., Diom. p. 413 P. ; Mamert. Pan. Maxim. 9. e-loQUOr» locutus, 3. v. dep. a. To speak out, utter ; to declare, state, express: "eloqui hoc est, omnia quae mente con- ceperis promere atque ad audientes pro- ferre," Quint. 8 prooem. § 11 (quite clas- sical). I. In gen. (so most freq. in Plau- tus) : (a) c. ace. : id quod sentit eloqui non posse, Cic. Tusc. 1. 3, 6 ; so praeclare cogitata mentis, id. Brut. 72 ad Jin. : audi- ta, Plant. Am. 1, 1, 45 : nomen meum, id. ib. prol. 18: argumentum hujus tragoe- diae, id. ib. 51 ; 96 : rem, ut facta est, id. ib. 4, 5, 8, et saep. : ille unum elocutus, ut memoria tenerent milites, etc., * Caes. IS. C. 2, 34, 5 : Gratum elocuta consilian- tibus Junone divis "Ilion, Ilion," etc., Hor. Od. 3, 3, 17, ct saep.— tf) Abs. : Plaut. Aul. 2, 1, 48; id. Cure. 2, 3, 29 : perge eloqui, Ter. Ph. 4, 3, 36 : eloquar an sile- am? Virg. A. 3. 39, et saep,- — II, In par- tic., To speak in an oratorical or eloquent manner (so only abs.) : " et Graece ab eloquendo ftr'nup et Latine eloquens dic- tus est." etc., Cic. Or. 19 ; cf Quint. 10, 1, 3 : eloqui copiose melius est, quam vel acutissime sine eloquentia cogitare, Cic. Off. 1, 44, 156 ; cf. composite, ornate, co- piose eloqui, id.de Or. 1,11,48: eloquendi facultas, Quint. 10, 1, 69, et saep. — Hence e 1 6 q u e n s, entis, Pa.. Eloquent: "Is est eloquens, qui et humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate potest dicere," etc., Cic. Or. 29, 100 sq. ; cf. " id. ib. 36, 19 :" " M. Antonius disertos ait se vidisse multos, eloquentcm, omnino neminem," id. ib. 5, 18 sq. ; de Or. 1, 21 ; Quint. 8 prooem. § 13 ; 12, 1, 21 ; cf Plin. Ep. 5, 20, 5 : rhetor, Cic. N. D. 2, 1 : sena- tor (Cato), Quint. 11, 1, 36 ; id. ib. 12, 10, 1, et saep. — Comp., Quint. 12, 6, 6. — Sup., id. ib. 1, 1, 21 ; 4, 2, 58 ; 5, 13, 3 ; 8 pro- oem. § 13 ; Tac. Apr. 10. — Adv., eloquen- ter: Comp., Plin. Ep. 3, 18, 6.— Sup., id. ib. 2, 11, 17 ; 6, 21, 4. C^elocutus, a, um, in pass, sig- nif. : Ulp. Dig. 3, 2, 13, § 6. fildrus (Hel.), i, m. A river in Sicily, now Atellaro, Virg. A. 3, 698 ; Sil. 14, 269. At its mouth stood the city Eldraillj i> n., Plin. 3, 8, 14 ; whose charming valley is called Ucldl'ia Tempe, Ov. F. 4. 477 ; and its inhabitants Elorinii Cic. Verr. 2, 3, 43 ad fin. elotllS) a, um, Port., from elavo. Elpenor- oris, m., 'F.Xufivwp, A com- panion of Ulysses, whom Circe changed into a swine, Juv. 15, 22 ; being afterward disenchanted, he fell from a roof when drunk, and broke his neck, Ov. Tr. 3, 4, 19 ; Met. 14, 252 ; Ib. 487. eluacrtlS» a, um, adj. [eluo] For washing out or rinsing: labrum, Cato It. It. 10, 4, and 11, 3 dub. (al. vinarium). C-luceo, xi, 2. v. n. To shine out, shine forth (quite class.; esp. freq. in the trop. sense and in Cic): j. Lit.: inter flammas circulus elucens, Cic. Rep. 6, 16. Poet., of the golden glittering of bees, Virg. G. 4, 98. — II. Trop. : To shine out, show i'self; to be apparent, manifest: scintilla ingenii jam turn elucebat in puero, Cic. Rep. 2, 21 ; cf. id. Coel. 19, 45 ; Off. 1, 29, 103 ; 1, 28, 98 ; 1, 5, 17 ; de Or. 2, 13, 55 ; Orat. 40 fin. ; Quint. 1, 1, 2 ; 8, 6, 4, et al. : ex quo elucebit omnis constantia, Cic. Off. 1, 29, 102 ; cf. id. Part. 12 : Haec (benevolentia) magis elucct inter aequa- les, id. Lael. 27, 101 ; id. Fam. 4, 3, 2 ; so id. Lael. 14 ; Rose. Am. 31 : Nep. Paus. 1, 6, 2 ; Lucr. 2, 1051, et al. ELUO c-lucifico- are. v. a. [lucificus] To deprive of light, to blind, Laber. in Non. 106,21, and in Gell. 10, 17 fin. * eluctablliS) e, adj. [eluctor] From which one may disengage or extricate one's self: Sen. Q. N. 6, 8. • eluctatio, onis, /. [id.] A strug- gling, struggle, trop. : adversus mala, Lact. 3, 11. e-luctor, atus, 1. v. dtp. n. and a. (perh. not ante-Aug.) I, Neutr., To strug- gle out, force one's way out : aqua omnis, Virg. G. 2, 244 ; so of streams, Sen. Q. N. 4, 2 ; Luc. 2, 219.— H. Act., To struggle out of any thing ; also, to surmount a dif- ficulty, or to obtain a thing by striving : tot ac tarn validas mantis, Liv. 24, 26 ad Jin. : nives, Tac. H. 3, 59 ; cf. locorum difficultates, id. Agr. 17 fin.: furorem, Stat. Ach. 1, 525, et saep. : viam ponti, VaJ. FJ. 8, 184. C-lucubl'Oi avi, atum, 1. v. a. (and as a deponent, eram elucubratus, Cic. Att. 7, 19) To compose by lamplight, i. e. at night, with, great labor. Cic. Brut. 90/h.; Tac. Or. 9 ; Col. Wpracf.fin. e-lucUS) i> m. [lux] (one who has been awake all night ; hence) A drowsy or dreaming person, Gell. 4, 19 ; Tert. Cor. mil. 7 ; cf. Fest. p. 57. e-ludOj si, sum, 3. v. n. and a. *|, Neutr., To wash out : solebat Aquilius li- tus ita defmire, qua fluctus eluderet, Cic. Top. 7 fin. (* al. leg. alluderet, to play vpon, i. e. to dash against. V. alludo) ; and Quint. 5, 14, 34,— II. Act.: A. To win from one at play (very rarely) : anulus, Quern parasitus hie te elu6it, Plaut. Cure. 5, 2, 31 ; cf. elusi militem in alea, id. ib. 11. Poet.: tibi victrices...Eludet pal- mas una puella tuas, will snatch away from you, Prop. 4, 1, 140. — Far more freq. and quite class, (esp. in the transf. sense), B. A gladiator's t. t. : To elude or parry an enemy's blow : callidus omissus elu- dere simius hastas, Mart. 14, 202 ; so caes- tus cito motu, Manil. 5, 163 ; cf. abs. : qua- si rudibus ejus eludit oratio, Cic. Opt. gen. 6, 17.— Hence, 2. Transf., To delude, deceive, cheat, frustrate : aliquem, Plaut. Am. 1, 1, 109 ; 'Ter. Ph. 5, 6, 45 ; Cic. Div. in Caecil. 14 ; Sest. ii ad fin. ; * Caes. B. C. 1, 58, 1 Herz. ; Liv. 22, 18 ; 36, 45 ; 44, 36 ; Virg. A. 11, 695 ; Hor. S. 1, 10, 41 ; Ep. 1, 17, 18 ; Tib. 2, 1, 19, et saep. ; cf. abs., Cic. Pis. 33, 82 : manus scrutantium, Petr. 97, 4 : bellum quiete, quietem bello, Liv. 2, 48 ; cf. pugnam, id. 27, 18 ; and bellum metu, Tac. A. 2, 52 : fidem mirac- ulis, Liv. 26, 19 ; ultionem praevaricando, Tac. A. 14, 41 : indicia seditionis, i. e. to invalidate, id. Hist. 1, 26, et saep. — And, b. In partic, with the accessory notion of mockery : To mock, jeer, banter, make sport "/any one : et vos ab illo irridemini et ipsi ilium vicissim eluditis, Cic Acad. 2, 39, 123 ; so aliquem, id. Div. in Caecil. 7 Jin. ; 14 ; Liv. 7, 13 ; Tac. A. 6, 46 ; 16, 28, et suep. ; cf abs., Ter. Eun. 1, 1, 10 ; Cic. Cat. 1, 1 ; Liv. 1, 48 ; 2, 45 ; 9, 6 ; Tac. A. 2, 79, et saep. : gloriam alicujus, Liv. 28, 44 ad fin. ; so aliquid, id. 1, 36 ; 6, 41 ; 9, 2, et saep. e-liiffecu xi, 2. v. a. To mourn tlw. full time for any one (rare) : viruin (mu- iier), Paul. Dig. 3, 2, 10; Ulp. ib. 11 : pa- triam, Cic. Fam. 9. 20 Jin. : luctum, Gell. 7, 5, 4. Abs., Liv. 34, 7. C-lumbis. e . aa J- [lumbus] Hip-shot. ■' evulso lumbo," Fest. p. 57. Ciceronem male audisse a Bruto, ut ipsius verbis utnr, tamquam fractum atque elumbem, i.e. enervated, Tac. Or. 18. — *2. Transf, virus, i. e. that weakens, enervates, Prud. oreib. 2, 216. i eluminatxo, An enlightening, ibu- TiapHi, Gloss. Philox. e-lbminatns, ». »'". adj. [lumen] Deprived of light, blinded, Sid. Ep. 8, 11, ad fin. e-lU0; u 'i atum, 3. ii. a. To wash out, rinse out ; to wash off, wash clean (quite class.): I. Lit.: vascula, Plaut. Aul. 2. 3, 3 : patinas, id. Capt. 4, 2, 66 : argentum (the silver vessels, the plate), id. Pseud. 1, 2, 29 : bacas immundas, Col. 12, 52, 21 ; 6. 3, 4 : os, Cels. 3, 4 : maculas vestium, Plin. 20, 8, 28 ; cf. Plaut. Poen. 1, 1, 71 , Cic. Verr. 2, 5, 46, and Sest. 29, 63 : pur- E M A C pureum colorem, Lucr. 6, 1076 ; so colo- rem, Quint. 1, 1, 5 ; cf. atramentum, l'lin. 35, 6, 25 : aliquid ex aqua, Cels. 7, 21 fin. : corpus, Ov. M. 11, 141 : ee asinino lacte, Cels. 4, 24, et saep.— B. Transf. : 1. To pnrrft/ : vasa eluto auro, of pure gold, Capitol. Pertin. 8. — 2. To clear, to lay bare : Ponticum Phasim et stagna Maeo- tidis (sc. avibus), Col. 8, 8, 10. — And eo, b. In Plautus (like elavo, no. II.), in the middle sense : To strip one's self of, to get rid of, squander one's property, Plant. Rud. 2, 7, 21 sq. ; Stich. 5, 2, 21.— H. Trop. : ut centurionutn profusus san- guis eluntur : num elui praedicatio cru- dclitatis potest ? Cic. Phil. 12, 6 ; cf. in- fectum scelus sub gurgite vasto, Virg. A. 6, 742 ; and crimen, Ov. M. 11, 141 : vitia, Quint. 2, 3, 2, et saep. : mentes maculatas crimine, Sil. 11, 200 ; cf. Sen. Ep. 59 : ta- les amicitiae sunt remissione usus eluen- dae, qs. to wash off from one's self, i. e. to get rid of, Cic. Lael. 21 ; cf. amara cura- rum (cadus), Hor. Od. 4, 12, 20. — Hence elutus, a, um, Pa. Washed out, i. e. watery, insipid; in the Comp., Hor. S. 2, 4, l(i ; Plin. 34, 13, 33. ElusatCSj ium, m. A Gallic tribe in AquUania, Caes. B. G. 3. 27 ; Plin. 4, 19, 33^ cf. Ukert's Gall. p. 261. C-lusco, avi, atum, 1. v. a. fluscus] To make one-eyed, to deprive of an eye Gate Lat.), Ulp. Dig. 9, 2, 5, § 3 ; 10, 4, 17 ; 13, 3, 3 ; Mnrcell. ib. 20, 1, 27, et al. clllSUS- a, um, Part., from eludo. * elutlO, onis, /. [eluo] A washing : panis, Coel. Aur. Tard. 1, 1. elutllOi no pof-i atum, 1. v. a. [id.] To washout : linte.i, Laber. in Gell. 16, 7, 5 ; so vcllus, Plin. 9, 38, 62.— * 2. Transf., To decani, rack off, Plin. 14, 17, 21. elutjlS. a, um, Part, and Pa., from eluo. cliivio, onis, and cluvics, em, e (the first iorm only in Cic. ; cl. colluvio, init.),f. [eluo], A washing away of impu- rities, a flowing off, discharge, Plin. 2, 82, 84 ; Pall. 1, 40, 4 ; Juv. 3, 32 : ventris, Lu- cil. in Non. 103, 33 ; Aur. Vict. Epit. 9/?!. — Hence, H, In gen. : An overflowing, an inundation of a river, etc., Cic. Off. 2, 5, 16 ; Ov. M. 15, 267 ; Tac. A. 13, 57. In the plur., Cic. Rep. 6, 21. — And, 2. Meton., A chasm, abyss, ravine produced by the violent rushing of water, Curt. 5, 4 ad fin. (shortly before, vorago concursu cavata torrentium); 6, 4 ad fin. In the plural, coupled with voragines, id. 8, 11. * e-luxm'ior. ar '. "• dep. To put forth luxuriantly : vites pampinis, "Col. Arb. 3, 2. (* Elvina (Hel.), ae, / A surname of Ceres, Juv. 3, 319.) (* Elyinais, Mis, /. ('EXvuats), A district of Persia, in the west of the mod- ern province of Iran, Plin. 6, 25, 28, et al. Hencp ElymaeUS) a, um, adj. ('KAufio- ins), Elymuean, Liv. 37, 40. Plur. subst, Elymaci) orum, m. The inhabitants of EUjMais, Liv. 35, 48, et al.) E ly sii j orum , m . \,A people of East- ern Germany, between* the Oder and the Vistula, a part of the Ligian nation, Tac. Germ. 43. — H. The Elysian Fields ; v. the_fo%. no. II. Elysium» u i "•> 'HXiiaioK. The abode of the blest, Elysium, Virg. A. 5, 735 Serv. ; 6, 542 ; 744, et al. ; cf. Heyne Virg. A. 6, 675 sq. ; and ejusd. libri Exc VIII. p. 1019, ed. Wagn — n. Derivv. BlysiuSj a, um, adj., Elysian : campi, Virg. G. 1, 38 ; Tib. 1, 3, 58 ; 3, 5, 23 ; Ov. Ib. 175 ; cf. ager, Mart. 10, 101 : plagae, id. 6, 58 : domus, Ov. M. 14, 111 ; cf. sedes, Luc. 3, 12 ; and Chaos, Stat Th. 4, 520 : rosae, Prop. 4, 7, 60 : puella, i. e. Proserpine, Mart. 10,24. — b. Subst. Elysii, orum, m. (sc. campi), The Elysian Fields, Mart. 9, 52 ; Luc. C, C99. em, i. q. eum, v. is, ad init. * e-maceratUS) a t um, Part, [mace- ro] Emaciated, Sen. Cons, ad Marc. 10 ad fin. c-maccscOi cui, 3. v. inch. n. To become emaciated (extremely rare), Cels. 2, 2. e-maClOi uo Per/., atum, 1. b. o. To waste away, make lean, emaciate (belong- ing to econom. lang.), Col. 2, 10, 25 ; 2, 10, 1 ; 4, 24, 12 ; 4, 33, 3 ; 4, 6, 3 (perh. E M A B, too Plin. 18, 10, 25, where the led. vulg. is emacrari). cmacitas, atis, /. [emax] A propens- ity to buy, a desire to be always buying, Coj. 4, 3, 1 ; Plin. Ep. 3, 7, 8. c-macrcsco. crui, 3. v. inch. n. To grow lean, to become emaciated (very rare), Cels. 2, 4 and 5. emacror, ari, v. emacio, ad fin. e-maculo- avi, atum, 1. v. a. To clear front spots, to purify (a post-Aug. word), Plin. 21, 19, 75 ; Gell. 6, 5, 9 ; App. Apol. p. 278 ; Macr. S. 7, 13.— 2. Trans f. : domum odoribus Arabicis, Amm. 29, 1. cmanatlOi onis,/. [ernano] An ema- nation (late Lat.), Vulg. Sapient 7, 25. cmancipatlO (emancup.), onis, /. [emancipo] Jurid. t. t. : X. In the strict sense of the term, The releasing of a sou (by means of a thrice-repeated mancipa- tio and manumissio) from the patria po- testas, so as to render him independent, emancipation (v. emancipo), " Gaj. Inst. 1, 132 ; Ulp. Frgm. 10, 1 ; Just. Inst. 1, 12, § 6 ;" Quint. 11, 1, 65. — 2. Familiae, A fictitious alienation of property in making a will per aes et librara, Gell. 15, 27, 3. emancipator> oris, m. [id.] An emancipator (post-class.), Prud. Cath. 7, 184. C-mancipo (emancfipo), avi, atum, 1. v. a. JuridTi. (. : I. In the strict sense : 'To declare free and independent, to eman- cipate a son from the patria potestas by the thrice-repeated act of mancipatio and manumissio, " Gaj. Dig. 1, 132 sq. ; Ulp. Frgm. 10, 1 ; Just. Inst. 1, 12, § 6 ;" Liv. 7, 16 ; Plin. Ep. 4, 2, 2, et saep. ; cf. Un- terholzner in Zeitschr. f. gesch. Rechts- wiss. 2, p. 157-164 ; Zimmern's Rechts- gesch. 1, § 225 ; Rein's Privatr. p. 228 sq. — |J, In a wider sense : To give out of one's own potestas into that of another : filium in adoptionem, Cic. Fin. 1, 7, 24 ; cf. Plin. Ep. 8, 18, 4, and Fest p. 58: agrum, Suet. Oth. 4 ; cf. praedia paterna, Quint. 6, 3, 44.-2. Transf. beyond the jurid. sphere : To give up, surrender, sell : Plaut. Bac. 1, 1, 59 ; cf. Hor. Epod. 9, 12 : (senectus) si jus suum retinet si nemini emancipata est, Cic. de Sen. 11, 38; cf. venditus atque emancipatus tribunatus, id. Phil. 2, 21, 51. e-manco. & V U I. v. a. [maneus] To maim: Labien. in Sen. Contr. 5, 33 ad fin. e-maneOj nsi, 2. v. n. * X. To stay without, remain beyond, Stat. Th. 7, 650. — 2. Milit. (. t. : To stay away beyond one's have of absence, to exceed one's furlough, Modest. Dig. 49, 16, 3. e-mano; av >> atum, 1. v. a. To flow out (quite class. ; esp. freq. in the trop. signif. and in Cic). I, Lit : Lucr. 3, 582; Cic. poet Div. 2, 30 ; Col. 6, 32, 1 ; Gell. 19, 5, 6 ; App. M. 10, p. 243.— H. Trop. : 1. To spring out of, to arise, proceed, em- anate from: alii quoque alio ex fonte praeceptores dicendi emanaverunt, Cic. Inv. 2, 2, 7 ; cf. id. Coel. 8. 19 ; id. Inv. 1, 37, 67 ; cf. id. de Or. 1, 42, 189 : hinc haec recentior Academia emanavit, id. ib. 3, 18 ad fin. ; cf istinc mala, id. Att. 7, 21.— 2. To spread itself, be diffused : ema- nabat latins malum, Flor. 4, 9, 5 ; Val. Max. 1, 6, 3 ext. — And esp. freq., b. In p artic, of things that are made public : To spread abroad, become known : oratio in vulgus emanare poterit. Cic. Rose. Am. 1, 3 ; cf. id. Att. 3, 12, 2 ; Brut. 65 ; Verr. 2, 1, 1 ; Leg. 1, 14 fin. ; Q. Cic. Petit, cons. 5, 17 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 2 ; Liv. 8, 3 ; 42, 16 ; 44, 35, et saep. ; cf. with an object-sentence, Liv. 3, 24 ; Suet. Ner.6. * emansiOi onis, / [emaneo, no. 2] A remaining absent beyond one's furlough, Arr. Menand. Dig. 49, 16, 4, § 15. emansor- oris, m. [id.] One who ex- ceeds his furlough. " Modest Dig. 49, 16, 3, § 2 ;" ib. § 5 ; Arr. Menand. ib. 4, p. 13 ; ib. 5, § 6 ; Claud. Saturn, ib. 48, 19, 16, § 5. c-marcesco, cui, 3. v. inch. n. To wither away (very rare) : t r o p., to dwin- dle away, disappear: auctoritas, Plin. 15, 29, 36 : refugium, Hier. Jesai. 5, 17, 4. tf emarcus. i> m - [a Gallic word] A kind of wine of middling quality, Col. 3, 2, 25 ; Plin. 14, 2, 4, § 32. E ME N * c-margino, are, v. a. To deprive of its edge ; ulcera, Plin. 28, 9, 41. * cmasculator. or ' s ' m - [emasculo] A pederast, App. Apol. p. 321. C-masculOi are, v. a. [masculus] To castrate, emasculate (post-clans.) : asinum, App. M. 7, p. 198 : sacerdotes herbis qui- bu8dam, i. c. to render impotent, Serv. Virg. A. 6, 661 . Bmathia> ne . /• 'U/inOia, A district of Macedonia, Plin. 4, 10, 17.— B. In poet, meton., 1, Macedonia, Virg. G. 4, 390. — 2. Thessaly, and esp. for Pliarsalia, Virg. G. 1, 492 Serv. and Heyne ; v. the follg. — II. Deriv., \. EmathlUSi ". um, adj.. Emathian, i. e. in poet, metonymy, a. Macedonian : Perses, Corn. Sever, in Sen. Suas. 7 : campi, Ov. M. 5, 313 : dux, i. e. Alexander, id. Trist. 3, 5, 39 ; of the same, manes. Stat. S. 3, 2, 117; cf. tecta, i. c. of Alexandria, Luc. 10, 58. — b. Thessalian : vertex, i. e. Pelion, Virg. Cir. 34 : acies, ;'. e. in Pharsalia, Lue. 8, 531 ; of the same : chides, id. 9, 950 : ruina, id. 9, 33 ; cf. also ferrum, id. 9, 245 ; and campi, id. 1, 1. — C, Thracian : ventus, Lucil. in Jul. Rufin. de Fig. § 26 Ruhnk.— 2. Emathis, 5dis. /., Emathian, i. e. a. Macedonian ; as a subst., Ematbidcs, The daughters of the Macedonian king Pierus (*the Fieri- des), Ov. M. 5, 669.— b. Thessalian : tel- lue, Luc. 6, 580 ; cf. as a subst Emathis, i. q. E-nathia, id. 6, 350. e-maturescoi rui, 3. v. inch. To grow quite ripe, to come to maturity (very rare): 1, In gen.: semen, Plin. 25, 4,17 : segetes, Gell. 2, 29, 7.—* 2. Trop., To grow softer, be mitigated: ira Caesaris, Ov. Tr. 2, 124. * e-maturO) a re, v. a. To ripen com- pletely, to bring to maturity: fruges (ca- lor), Eumen. Grat. act. ad Const. 10. emax, acis [emo ; cf. edax, bibax, etc.] Eager to buy, fond of buying, Cato R. R. 2 fin. ; "Cic. Parad. 6, 3, 51 ; Ov. A. A. 1, 421. Poet. : non tu prece poscis emaci, i. e. that vows a price for its fulfillment, Pers. 2, 3. i cmbamma. atis, n. — cu&atiua, A sauce, Col. 12, 57/«. ; Plin. 20, 14, 53 ; 22, 22, 44, et al. t erabasicoctas. «e, m. = IpBaatKoi- TrjS, i. q. cinaedus, and likewise the name of an obscenely - shaped drinking vessel; hence in a double sense, Petr. 24, 1 and 2. ' Cmblemai a '' s . (flbl. plur. emblema- tis, Cic. Verr. 2, 4, 22; * Quint. 2, 4, 27; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 267), n. =lpi- (IXnua, Inlaid work, viz. : a. Raised orna- ments on vessels, Cic. Verr. 2, 4, 17 ; 22 sq. ; Paul. Dig. 34, 2, 32, et saep.— b. Tcs- selalcd work, mosaic, Lucil. in Cic. Or. 44 ; de Or. 3, 43 ; and Brat. 79, 274 ; Vax. R. R. 3, 2, 4. tembola, °e, /. = i«foX^, a putting on board, shipment (lute Lat), Cod. Theoa. 1, 2, 10 ; Novell. 163, 2. embdlariat a e, /• [embolium] An actress who performed in the interludes, Plin. 7, 48, 49, § 158 ; Inscr. Murat. 660, 4 t embolimaeus) a . um . ad j- = ty&>- Xipaios, Inserted, intercalary (pure Lat intercalaris) : dies, Aus. Eclog. de rat- dier. 13. Called also embolimus = iff BoXifjos, Sol. 1. t embdlium> "i «■ = ip66\tov, Some- thing thrown in ; in scenic lang., an inter- lude, ballet, Cic. Sest 54, 116 (" Embolia pertinent ad gestus saltatorios," Schol.). t cmbolum. i> " • = eitSoXov, A ship's beak : aeneum, Petr. 30, 1. t embolus; i. m - = £»i6oXoc. In me- chanics, The piston of a pump, Vitr. 10, 12. * e-medltatUSi a > um, Part, [medi- tor] Studied out, studied, artfully devised: fletus, App. M. 2, p. 126. e-medullatus> B > um, Part, [medul- lo] Deprived of the marrow : * X. Lit: ra- dix, Plin. 22, 22, 43.— * 2. Trop.: virtu- tes, enervated, feeble, Sid. Ep. 8, 6. emendabiliS) p . ad j. [emendo] Thai may be amended, capable of correction : er- ror, Liv. 44, 10 : aetas, Sen. Clem. 7. emendate) adv - Faultlessly, perfect- ly, purely ; v. emendo, Pa., ad fin. emendatiOi onis . /■ [emendo] A cor- rection, amendment, emendation, Cic. Fin. 4, 9 (coupled with correctio) ; Quint. 1, 5, 34 ; 2, 4, 10 ; 13 ; 5, 10, 73 ; 10, 4, 1 ; Plin 527 E ME R 3, 51, 78 ; Claud. Saturn. Dig. 48, 19, 16, § 2, et Baep. emendator. °>'>s, m - lemendo] A corrector, amender, Cic. Balb. 8, 20; l'hil. 2, 17 ad fin. ; Brut. 74, 259 ; Plin. Pan. 6 2 ; Ep. 6, 5, 4, et al. emendatorius, ", « m . ad J- [id-] Corrective (late Lat) : ignis, i. c. purify- ing, Aug. in Psalm. 27 init. emendatriZ) icis, /. [emendator] Ske who corrects or amends, Cic. Leg. 1, 22, 58 ; '1 use. 4, 32, 69. emendafus, a, um, Part, and Pa., from emendo. e-mcndlCO- no per/., atum, 1. v. a. To obtain by begging (post-Aui.), Suet. Aug. 91 fin. ; Caes. 54 ; Cod. Theod. 9, 2, 14, et al. e-mcndO" » v >> atum, 1. v. a. [men- dum] To free from faults, to correct, im- prove, amend (quite class. ; not in Caes.) : tota civitas emendari et corrigi solet con- tinentia principum, Cic. Leg. 3, 13, 30 ; cf. Quint 2, 2, 7 ; 2, 4, 14 ; and 9, 3, 88 ; so le- viter tuum consilium (c. c. conformare), Cic. Mur. 29 : consuetudinem vitiosam, id. Brut. 75 : vitia adolescentiae multis virtutibus, Nep. Them. 1 : facta priora no- vis, Ov. F. 4, 596 : res Italas legibus, Hor. Ep. 2, 1, 3 : legem severius. Suet. Aug. 34 : succos acerbos in pomis, Ov. Med. fac. 5 ; cf. terram terra, Plin. 17, 5, 3 : bo- vem cubitorem fame et siti, Col. 6, 2, 11. — Esp freq. of correcting, emending lan- guage (oral or written), Cic. Att 2, 16 ad fin. ; Or. 46 ; Quint. 2, 2, 7 ; 8, 2, 4 ; 10, 2, 20 ; 10, 3, 17, et saep. And in medic, lang., like corrigere, for to cure: dolores capitis, Plin. 20, 13, 50 : tussim, id. 20, 16, 62 : albugines oculorum, id. 32, 7, 24 : ci- catrices, id. 36, 21, 42, et saep. — 2. In post- class, lang. inpartic: To correct by pun- ishment, chastise : libertum non obsequen- tem aut verbis aut fustium castigatione, Ulp. Dig. 1, 16, 9, § 3 ; so Lampr. Alex. Scv. 51 ; Lact: Mort. pers. 22. — Hence emendatus, a, um, Pa. Faultless, perfect, pure: mores, Cic. Lael. 17; cf. vir, Hor. Ep. 1, 16, 30 ; Plin. Ep. 3, 3, 5 : et Latina locutio, Cic. Brut. 74 ; cf. Quint. 1, 5, 1 ; 33 ; 2, 4, 15 ; 1, 6, 30 ; 8, 1, 1, et al. : opus, Plin. 34, 8, 19, no. 35 : aqua, id. 36, 15, 24, no. 9. — Comp.: mulier, Petr. 126, 13: vita, Ulp. Dig. 4, 3, 11. — Sup.: homo (c. c. optimus), Plin. Ep. 8, 22, 2 : Hbri, Quint. Ep. ad Tryph. § 3 ; cf. c. c. correctum, Cic. Acad. 1, 4, 13. — Adv., emendate loqui, scribere, etc., Cic. Opt. gen. 2 ; Quint. 8, 1, 2 ; 8, 3, 1 ; Hirt. B. G. 8 prooem. § 6 : Vitr. 10, 11. — Comp., face- re capillum, Plin. 34, 8, 19, no. 3. emeriSUSi a, um, Part., from emetior. e-mentior- lios, 4. v. dcp. a. To put forth or utter falsely, to feign, fabricate, pretend (quite class. ; not in Caes.) : quae dixisti modo, Omnia ementitus, Plaut. Am. 1, 1, 255 ; so aliquid, Cic. Balb. 2, 5 ; Phil. 2, 33, 83 ; Opt. gen. 7, 21 ; Sail. C. 49, 4 ; Liv. 9, 18 ; 21, 63 ; 25, 3, et al. ; and with an object-sentence, Cic. Plane. 30, 73 ; Liv. 1, 8 ; Suet. Calig. 51 ; Ner. 22 ; 33 ; Tac. A. 2, 66; 13, 47; Hist. 2, 42, et al. ; also aliquem, Plaut. Trin. 4, 2, 143 ; Petr. 82, 3. — Abs. : ego haec omnia Chry- sogonum fecisse dico, ut ementiretur, etc., Cic. Rose. Am. 44 ; so id. Div. 1, 9 ; Part. 14, 50 ; Suet. Caes. 66 ; cf. alii ementiti sunt in eos, quos oderant, Cic. Part. 14, 50. jjgp = ementitus, a, um, in pass, signif. : Forged, fabricated, pretended, C. Mem- mius in Prise, p. 793 P. ; Cic. Phil. 2, 35 ; N. D. 2, 21, 56 ; Tusc. 3, 24, 58. C-meo, no -perf, atum, 1. v. a. To pass through, traverse: emeato mari, Amm. 29, 5. e-mcrcor, &tus, 1. v. dep. a. To buy up, purchase, bribe (post-Aug.) : adul- terium ingentibus donis, Tac. A. 13, 44 : aditum prindipis, id. ib. 16, 1 : avaritiam praefecti, id. ib. 12, 45 ; cf. id. ib. 12, 14. js^gPcmercor, in pass, signif,, Amm. 21, 6 ; 26, 2. t Clticrc antiqui dicebant pro acci- pere, Fest. s. v. abemito, p. 5 ; cf. adimo and demo. c-morco. ui, itum, 2. v. a. and (perh. not ante-Aug.) e-mcrcor ; ' tu8 i ~- v - dep. I. To obtain by service, to gain, earn (so rarely ; not in Cic.) : quid ego 528 E ME It ernerui mali? Plaut. Aul. 4, 10, 5 ; Prop. 4, 11, 61 : mihi altior sollicitudo, quale judicium hominum, emererer, accessit, Qujnt. 4, prooem. § 1 ; cf. emerendi favo- ris gratia canunt, id. ib. 4, 1, 2 : pecuniam, Gell. 6, 7, 5. — Poet., with an object-sen- tence : Ennius emeruit Contiguus poni, Scipio magne, tibi, Ov. A. A. 3, 410 ; cf. id. Fast. 4, 58. — Pass., in the part. perf. : emerito caput insere coelo, Sil. 7, 19 ; eo id. 11, 464 ; Manil. 1, 404 ; Sid. Carm. 2, 209. 2. In Tib. and Ov. emerere aliquem, like demereri aliquem, To gain the fa- vor of any one, to deserve well of, to lay under obligation : virum, Tib. 1, 9, 60 ; Ov. Tr. 4, 8, 52 ; Am. 2, 8, 24 ; Her. 6, 138. — Far more freq. (though not in Caes.), XI. To serve out, complete one's term of service ; in milit. lang. : spes emerendi stipendia, Liv. 25, 6 ; so in the part. perf. emerita stipendia, Sail. J. 84, 2 Kritz. ; Cic. de Sen. 14, 49 ; Liv. 3, 57 ; 21, 43 ; 33, 3 ; 37, 4 ; 39, 38 fin. ; 42, 34, et al. : militia, Suet. Calig. 44 : arma, Plin. Pan. 15, 3 : anni, Ov. Tr. 4, 8, 21 ; cf. id. Fast. 3, 43. As a v. dep. : 6tipendia emeritus, Val. Max. 6, 1, 10. Hence emeritus, i, m., One who has served out his time, a veter- an, an exempt, Tac. A. 1, 28 ; Suet. Aug. 24; Luc. 1, 344, et al.— 2. Transf. be- yond the milit. sphere : annuum tempus (sc. magistratus) emeritum habere, Cic. Att. 6, 5, 3 ; cf. annuae operae emerentur, id. ib. 6, 2, 6. In the part. perf. emeritus, a, um, since the Aug. per. in the mid. signif. : That has become unfit for service, worn out : equi, Ov. F. 4, 688 ; cf. apes fessae et jam emeritae, Plin. 11, 11, 11 ; so palmes, id. 17, 23, 35, § 206 : aratrum, Ov. F. 1, 665 : latus (c. c. invalidum), id. Am. 3, 11, 14 ; acus, Juv. 6, 498 : rogus, i. e. burnt out, extinguished, Prop. 4, 11, 72. e-mergfOj s 'i sum, 3. v. a. and n. I. Act., To bring forth, bring to light, raise up. So very rarely, and for the most part only with se, or else mid. : to come forth, come out, to rise up, emerge (not found in Plaut, Caes. Virg., or Hor.), 1. Lit. : ex undis Cancri pars sese emergit in astra, Manil. 5, 198 ; so se tor- rens imo hiatu, Auct Aetn. 118 : se lux pelago, Avien. Perieg. 126 : tibi (somni- anti) subito sum visus emersus e flumine, Cic. Div. 2, 68 ; so emersus e palude, Liv. 1, 13 : emersus paludibus, Tac. A. 1, 65. Poet. : cernis et emersas in lucem tende- re noctes, i. e. having dawned, Ov. M. 15, 186 ; so nox, id. Fast. 3, 399. 2. Trop. : To extricate or free one's self, to raise one's self up, to rise : sese ex malis, Ter. Andr. 3, 3, 30 Ruhnk. ; so Nep. Att. 11, 1 Dahne : homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum, Cic. Sest. 9 ; cf. tu emer- sus e coeno, id. Vatin. 7, 17 : velut emerso ab admiratione animo, Liv. 8, 7 ad fin. — Once perh. act. : ut possim rerum tantas emergere moles, Manil. 1, 116 (but in Ov. F. 3, 367, we should read, Sol evolverat orbem).— Far more freq. and quite class., II. Neutr. (i. q. the preceding, emer- gere se) To come forth, come up, arise, emerge : A. E i t. : equus emersit e flu- mine, Cic. Div. 2, 31 ad fin. ; so e vadis, id. Coel. 21 : ex alto, id. Fin. 4, 23, 64 : de paludibus, Liv. 22, 3 : ab infima ara (an- guis), Cic. Div. 1, 33, 72 : sub exsistenti- bus glebia (pisces), Liv. 42, 2 : extra aquam, Plin. 13, 18, 32 : foras (c. c. exsi- lire), Lucr. 2, 200 : ad ortus, id. 5, 697 : in suam lucem (luna), Liv. 44, 37, et saep. : ex Antiati in Appiam ad Tres Ta- bernas, to get away, escape, Cic. Att. 2, 12, 2 ; cf. e patrio regno (c. c. Cappadociae latebris se occultare), id. Manil. 3 : aegre in apertos campos (Manlius), Liv. 21, 25, et al. Abs. : aves, quae se in mari mer- gerent ; quae quum emersissent, etc., Cic. N. D. 2, 49 ; cf. id. Fin. 3, 14 ad fin. ; so sol, id. Arat 76 (also N. D. 2, 44, 113); Tac. G. 45 ; cf. stellae, Plin. 2, 14, 11, et al. — Impers., Ter. Ad. 3, 2, 4. 2. In par tic, To come forth, come up, break forth, as a plant or animal, when it springs up or is born : viriditas e vaginis emergit, etc., Cic. de Sen. 15. 51 ; cf. flos ex caule, Plin. 21, 17, 66 ; so totus infnns utero, id. 11, 51, 112 : ova, il 10, 52, 74 : ventus, id. 2, 82, 84. E M I C B, Trop.: To extricate one's self from, to raise one's self up, to emerge, get clear : ex sermone emersit, Cic. Coel. 31, 75; so ex miserrimis naturae tuae sordibus, id. Pis. 12, 27 : ex peculatus judicio, id. Verr. 2, 1, 5 : ex paternis probris ac vitiis, id. ib. 2, 3, 69 : ex mendicitate, id. Vatin. 9, fin. ; Liv. 5, 52 : ex obnoxia pace, id. 9, 10 : ex omni saevitia fortunae (virtus), id. 25, 38 ; Ulp. Dig. 47, 10, 5 fin. : quum tam multa ex illo mari (sc. Ponto) bella emerserint have arisen, broken out, Cic. Verr. 2, 4, 58 : equidem multos vidi emer- sisse aliquando, et se ad frugem bonam, ut dicitur, recepisse, have raised them- selves up, have risen, Cic. Coel. 12 : hac autem re incredibile est quantum civita- tes emerserint, have raised themselves up, elevated themselves, id. Att. 6, 2, 4 ; cf. ad summas opes, Lucr. 2, 13; 3, 63: in quod fastigium, Vellej. 2, 65 : quamvis enim demersae sint leges ; emergunt tamen haec aliquando, Cic. Oft'. 2, 7, 24 ; cf. id. Clu. 65, 183 : nunc emergit amor, id. Att. 9, 10, 2 ; cf. dolor, id. ib. 9, 6, 5 : ex quo magis emergit, quale sit decorum illud, etc., appears, is evident, id. Off. 1, 31 ; cf. tanti sceleris indicium per Fulviam emer- sit, Flor. 4, 1, 6. emeritus* % um, Part., from emereo. 1. emersus- ", um, Part., from emergo. 2. emersus, us, m. [emergo] A com- ing out, coming forth, an appearing, emerging (not ante-Aug.) : serpentium, Plin. 22, 22, 46 : fluminis, id. 9, 22, 38 : stellae, id. 18, 25, 58 ; Col. 7, 3, 24 : nos- trum, Vitr. 10, 22. 'cmetica, &e,f. = iut;rtio'i, An incite- ment, to vomit, an emetic (employed by the Roman gourmands as the means of re- newed gluttony), Coel. in Cic. Fam. 8, lfm. e-metior. mensus, 4. v. dep. a. To measure out (not freq. till after the Aug. per.): J, Lit: spatium oculls, Virg. A. 10, 772 : longitudines. et altitudines vocis, Gell. 16, 18,4.— H. Transf., 1. To pass through, pass over, traverse a certain space : quum freta, quum terras omnis, tot in- hospita saxa Sideraque emensae ferimur, Virg. A. 5, 628 ; so id. ib. 11, 244 ; Tib. 3, 4, 17 ; Liv. 27, 43 ; 48 ; 31, 24 ; 38, 17 fin. ; Plin. 7, 20, 20 ; Tac. A. 11, 32 ; 15, 16, et al. ; cf. poet, pelagi terraeque laborem, Sil. 4, 53 ; and in Tacitus, of time, Galha quinqueprincipesprosperafortunaeirn i:- sus, i. e. having survived, Tac. H. 1, 49. — 2. To impart, bestow : aliquid patriae tan to acervo, * Hor. S. 2, 2, 105 : ego volunta- tem tibi profecto emetiar, sed rem ipsam nondum posse videor, * Cic. Brut. 4, 16. drgp' emensus, a, um, Part, in pass, signif. (ace. to no. II. 1 and 2) 1. Passed through, traversed, Liv. 21, 30 ; 43, 21 fin. ; Val. Fl. 5, 182 ; 4, 351.— 2. Imparted, dis- tributed, Sen. Q. N. 4, 4. * e-metO) ^ re > *• "■ To mow away, mow down: plus frumenti agris, Hor. Ep. 1, 6, 21. * emicatim; a dv. [emico] Springing forth : prosiliens, Sid. Ep. 2, 13 ad fin. * CmicatiOi onis,/. [id.] A springing forth, projecting: emicationes silvarum, App. de Mundo, p. 71. e-miCOj cu i (cf Quint 1, 6, 17), ca- tum, 1. v. n. To spring out, spring forth, to break forth, appear quickly (not freq. till after the Aug. per. ; in Cic. and Caes. not at all): I. Lit: e corpore sanguis Emi- cat, Lucr. 2, 195; cf. flamma ex raonte, Plin. 2, 88, 89 : multi calami ex una radi- ce, id. 27, 8, 40: dracones de extis, id. 37, 77: fulgura ab omni parte coeli, Curt. 8, 4 : uterque pronus carcere, Ov. M. 10, 652 : ardor flnmmai, Lucr. 5, 1098 ; cf Bcaturigines, Liv. 44, 33 : cruor alte, Ov M. 4, 121 : sanguis per foramen, id. ib. 9, 130: scintillae inter iumum, Quint. 8, 5, 29 : sol super terras, Val. Fl. 4, 96 ; cf. dies, id. 1, 655 : telum nervo, Ov, M. 15, 67 ; cf. saxa tormento, Liv. 44, 10 : hos- tem rati emicant, rush forth, Flor. 1, 18. 4, et saep. ; Lucr. 4, 1046: juvenum ma- nus emicat ardens in litus, Virg. A. 6, 5 : in currus, id. ib. 12, 327: sanguis in al- turn, Ov. M. 6, 260: rami in excelsum, Plin. 12, 5, 11, et al.; cf. comically: cor coepit in pectus emicare, to leap, * Plaut Aul. 4, 3, 4. E MIN II. Trop. : Agrippinae is pavor, ea consternatio mentis emicuit, ut, etc., Tac. A. 13, 16: et magnitudine animi et clari- tate rerum longe emicuisse, to have shone forth, Curt. 7, 6 ; ef. inter cetcros The- mistoclis gloria emicuit, Just. 2, 9, 15 ; and * Hor. Ep. 2, 1, 73. " emigration onis, /. [emigre] A re- moval, emigration : inquilinorum, Ulp. Dig. 39, 2, 28. C-miPTO, avi, atum, 1. v. n. and a. f, Neutr., To remove, depart from a place, to emigrate (rarely, but quite classical) : Se. Quid tu ais * num nine emigrasti ? Me. Quem in locum, etc. t Plaut. Men. 5, 2, 70 sq. ; cf. id. Most. 2, 2, 40 and 72 ; Al- fen. Dig. 19, 2, 27 ; so ex ilia domo, Cic. Verr. 2, 5. 12 : domo, id. ib. 2, 2, 36 Garat and Zumpt ; * Caes. B. G. 1, 31, 14 : e vita, Cic. Leg. 2, 19, 48. — H. Act. (only ante- and post-class.) : * 1. With se, i. q. preced.. To remove : Titin. in Non. 2, 18. — * 2. Scripruras, to transgress. Tert Cor. mil. 1. 4 eminatiO) 6 n ' 3 i / [eminor] A threat- ening declaration, a menacing, warning, Plaut. Capt. 4, 2, 19 ; cf. ib. 11. eminens* entis, Part, and Pa., from emineo. eminenter» <"lv. Highly, eminently ; v. emineo, Pa., ad Jin. eminentia, ae, /. [eminens] A pro- jecting, in concrete a prominence, protu- berance, Cic. N. D. 1, 38 (coupled with soliditas) ; App. Flor. no. 18, p. 359 ; and in the plur., Plin. 37, 10, 63. Hence, in painting, the prominent, i.e. light parts of pictures, Cic. Acad. 2, 7, 2 (opp. umbrae). — 2. Trop.: Excellence: quaedam for- marum, Gell. 5, 11, 9. — Hence per eminen- tiam, i. q. kut' i\ox'iv, Ulp. Frgm. 11, 3. e-mineo, u >> 2. v. n. To stand out, project (freq. and quite class.) : I, Lit: quum ex terra nihil emineret, quod con- templationi coeli officere posset, Cic. Div. 1, 42 ; so globus terrae e mari, id. Tusc. ' 1, 28 : stipites ex terra, Caes. B. G. 7, 73, ' 6 ; ef. stipites ab ramis, ib. § 3 : belua I ponto, Ov. M. 4, 690 : rupes aequore, Luc. 2, 667 : moles aqua, Curt. 4, 2 : oruli extra tcrram, Plin. 17, 21, 35, § 154 : ba- ! laena dorso multum super aquas, id. 9, 6, 5 ad fin. : ferrum per costas, Liv. 8, 7, et saep. : abs., Caes. B. C. 1, 41, 4; so id. ib. 2. 9, 1; Sal). J. 94, 2: Lucr. 1, 780, ct j saep.; cf. alte. Ov. M. 15, 697: 9. 226 ' Jahn. N. cr. : hasta in partes ambas, Ov. M. 5, 139 ; so jugum in mare, Caes. B. C. 2, 24, 3 ; cf. lingua in altum (i. e. mare), Liv. 44, 11. 2. In par tic., in painting: To stand out in relief, be prominent, as the lights in j a picture, Cic. de Or. 3, 26 ; Quint. 2, 17, ' 21 ; 8, 5, 26 : Plin. 35, 11, 40, § 131, et al. ; j cf. eminentia. XI, Trop.: X, In gen.: animus, quum erit inclusus in corpore, eminebit foras, will extend beyond, Cic. Rep. 6, 26 j Mos. : ii quorum eminet audacia atque projecta est, id. Cluent 65, 183 : quod quo studiosius ab ipsis opprimitur et abscon- ditur, eo magis eminet et apparet, comes out, becomes visible, id. Rose. Am. 41^n. ; cf. id. Verr. 2, 5, 62 Zumpt N. cr. ; Tusc. 2, 26 ad fin. : Quint. 2, 12, 7 ; 11, 1, 56 ; I 11, 3, 75 Spald. : Liv. 2, 5 ad fin. ; 2, 10 ; | 21,35; Curt. 4, 1 ; 8, 1 fin. ; Ov. F. 3, 250 ; Her. 12, 38 : ex gratulando. qs. to emerge \ from the ovc-nchelming flood of congratu- lations, * Plaut. Capt. 3, 2, 5 Lind. : vox eminet una, makes itself distinctly audible, Ov. M. 15, 607. 2. In partic. To be prominent, con- spicuous through one's (good) qualities, to distinguish one's self, be eminent : ex- cellit atque eminet vis. Cic. Rep. 2, 28 ; cf. Tac. Or. 32 : Demosthenes unus emi- net inter omnes in omni genere dicendi, i id. Or. 29 ad fin.; so with inter, Quint. 8, I 5, 9; 12, 5, 5; cf. with super, Flor. 4, 2, 11: in aliqua re, Quint. 1. 12, 15: 2. 3. 6; 8, 3, 64; 11, 1, 93, et al. : aliqua re, Vellej. I 2, 127, 2; 2, 130, 1; Quint. 2, 8, 4; 3. 8, I 65 ; and abs., Cic. Or. 26, 31 ; Liv. 5. 36 ; Vellej. 2, 49, et al.— Hence eminens. entis, Pa. Standing out, projecting, lofty: X, Lit. : trabes, Caes. B. C. 2, 9, 4 : promontoria, id. ib. 2, 23, 2 : eaxa, Sail J. 93. 4 : oculi. Cic. Vatin. 2 : Li EMIT genae leviter, id. N. D. 2, 57, 143 : starura, Suet Calig. 50: capita papaverum, Fron- tin. Strat 1, 1, 4 ; Flor. 1, 7, 7 : aedee, standing on high ground (opp. plana), id. 1, 9, 4 : nihil (in globo), Cic. N. D. 2, 18 ; cf. ib. 1, 27, and eminentia, et al. : pa- tibulo eminens afngebatur, Sail. Hist, frgm. in Non. 366, 14 (p. 243 ed. Gerl.).— Comp. : trabes, Caes. B. C. 2, 9, 3 : nasus a summo, Suet. Aug. 79. — Sup. : aliquod (i. e. vertex), Quint. 8, 2, 7 ; cf. mons, Flor. 4, 12, 49.-2. Trop., Lofty, distin- guished, eminent (esp. freq. in the post- Aug. per., and mostly in the Sup.) : inge- nium, Quint 6 prooem. § 1 : res dictu, Vellej. 2, 114, 1. — Comp. : eloquentia, Tac. Or. 25. — Sup'. : auctores, Quint 1, 2, 2 ; 1, 10, 10; so id. ib. 2, 3, 1; 9, 4, 79; 10, 1, 46 ; 4 prooem. § 3 ; 12, 10, 12, et saep. ; cf. Ruhnk. Vellej. 2, 83 fin. In the later period of the empire, A title of the Prae- fectus praetorio, and of the Magister mil- itum. Cod. Just 12, 47, 1 ; 9, 41, 11, et saep. — * Adv. : non eminenrius quam municipalitcr natus, j. e. of higher, nobler birth, Sid. Ep. 1, 11. ' e-miniscor, mentus, 3. v. dep. a. fv. comminiscorj To strike out by think- ing, to devise, contrive : " eminiscitub, COMMINISCITDB, REMINISCITUR, Sl'BMIN- iscitur," Not Tir. : " ementvm, excogi- tatio," Gloss. Isid. (Ace. to conjecture, also in Nep. Alcib. 2, 1 Heusing. N. cr., and Var. L. L. 6, 6, 63 Mull.) * e-minor > ari, v - de P- n - To declare with threats: eminor interminorque, ne quis, e*c, Plaut. Capt. 4, 2, 11. eminulus, a, um, adj. dim. [emineo] Projecting a little (perh. only in Varro) : Genua (boum), Var. R. R. 2, 5, 8 : dentes, id._ib. 2, 9, 3 : spina, ib. § 4; (*Non. 151, 33.) e-minus. odv. [manus ; cf. the opp. coraminus : lit., away from the hand, i. e.] Not hand to hand, at a distance, from a distance ; a milit 1. 1., used of fighting with missiles, spears, etc (quite class.), opp. comminus, v. sub h. v. : eminus fundis, eatrittis reliquisque telis pugnabatur, Caes. B."C. 1, 26, 1 : cf. Sail. J. 50, 4 ; 101, 4 ; Tac. H. 3, 27 ; Airr. 36 ; Virg. A. 10, 346 ; 645; 776; 801 ; 11, 674; 12. 342; 711; 921, et saep. — II, In gen. : At a distance, from a distance (so not freq. till after the Aug. per.), opp. comminus, v. sub h. v., no. II. : alii faces de muro in aggerem eminus jaciebant, Caes. B. G. 7, 24, 4 : oppugnationem eminus incipere, Tac. A. 13, 41 : fer opem eminus unam, Ov. Pont 1, 6, 17 ; Luc. 7, 650.— Cf. Hand Turs. II. p. 365-367. e«mir©rj ari, v. dep. a. To wonder greatly al, qs. to be beside one's self with wonder (extremely rare) : aequora. Hor. Od. 1, 5, 8. * e-misceO; ere, "■ °- To mingle by pouring out, to mix : vina, Manil. 5, 244. emissarlum, h, n. [emitto] An out- let : (lacus). a drain, Cic. Fam. 16, 18 ; Plin. 33, 4, 21 ; Suet. Claud. 20. 32 : vomi- cae, Scrib. Comp. 229 ; cf. collectionis, id. ib. 206. emissarius. ii, *>■ [id- : sent out, put forth : hence] I An emissary, scout, spy, Cic. Verr. 2, 2. 8 Ascon. ; 2, 3, 40 ; 2, 5, 41 fin. ; Fam. 7, 2. 3 ; Coel. ib. 8, 8. 3 ; Vellej. 2. 18 fin.: Suet. Galb. 15; Dom. 11. — 2. I Q botany : A uoung branch, a shoot, Plin. 17, 23, 35. § 208. emissieivis or -tins, »• nm - ad J- [id.] Sent out, put forth ; transf. : oculj, i. e. prying about, spying, Plaut AuL 1, 1, 2 ;_Tert Pall. 3. ernissio. ems, /. [id.] A sending out, darting forth (rare) : anguis, Cic. Div. 2, 29 (thrice) : radiorum ex oculis, Gell. 5, 16, 2. — * 2. M e t o n. : Power of project- ing or hurling : graviores telorum, Cic. Tusc. 2, 24, 57. I . e missus- a, um, Part., from emitto. *2. emissUS. us, m. [id.] A sending forth, emission, Lucr. 4, 206. * e-miteSCO, ere, r. inch. n. To be- come perfectly mild or mellow : mel, Col. 9, 14, 10 Schneid. If. cr. e-mitto, misi. inissum, 3. v. a. To send out, send forth, to let out, let go (very freq. and quite class.). I. Lit: A. In gen.: quibuscum tam- quam e carceribus emissus sis, Cic. Lael. EMO ' 27, 101 ; cf. Plaut Pers. 3, 3. 3i ; so ali quern e carcere, Cic. Plane. 12 ad fin. : aliquem ex vinculis, Plaut Capt 2, 3, 48 : Cic. Tusc. 1, 31 : aliquem e custodia, id I ib. 1, 49, 118; essednrios ox silvis, Caes B. G. 5, 19, 2 ; cf. so milit, id. ib. 5, 26, 3 1 5, 51, 5; 5, 58. 4 ; 6, 42, 1, et saep.: ali quern de carcere, Cic. Verr. 2, 5. 9 ; cf aliquem de manibus, id. Coel. 28; Liv 21, 48 ; for which also e manibus. icl. 22 j 3 ; and merely manibus, id. 44, 36 : ali quern noctu per vallum. Caes. B. C. 1, 76. ' 4 : ahquem pubulatum, id. ib. 1, 81, 4 ; cf. | id. ib. 3, 76, 1 : aliquem sub jugum, Liv. | 9, 6 fin., ct saep. : ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse vi- j deatur, sent out, turned out, Cic. Cat 1, 11 ; cf. id. Rep. 4, 5 fin.: scutum manu. | to throw away, throw aside, Caes. B. G. 1. ' 25, 4 : pila, to throw, cost, discharge, id. I B. G. 2. 23, 1 ; Liv. 9, 13 ; 32, 17, et saep. ; cf. hastam in fines eorum, Liv. 1, 32 : aquam ex lacu Albano, to let off, id. 5, 15 ; cf. aquam impetu. Suet. Claud. 32 : la- i cum, Cic. Att. 4, 15, 5 ; Suet. Caes. 44 : Claud. 20 sq. : flumen per prona montis. Curt. 7, 11 : sanguinem de aure, Col. 6, I 14, 3 ; cf. sanguinem venis, Plin. 25, 5, 23 : ova, to put forth, i. e. to lay, id. 11, 24, 29: folia, to put forth, produce, id. 18, 20, 49 : cf. transf., ulmi emittunrur in ramos, id. 17, 12, 18, and id. 16, 16, 28 : librum de arte aleam ludendi, 10 put forth, publish. Suet. Claud. 33 ; cf. Cic. Fam. 7, 33 : fill- mina, id. Div. 2, 19,/!«. : sonitum ex alto. Lucr. 4, 696 ; cf. vocem coelo, Liv. 5, 51 ; so sonitum linguae, Lucr. 5, 1043 : vo- cem, to utter, id. 4, 550 ; 797 ; 5, 1087 ; Liv. 1, 54 ; 58, et saep. : flatum crepirumque ventris, Suet Claud. 32 Jin.: aiiimam, to expire, Nep. Epam. 9, 3 : si nubium con- flictu ardor expressus se emiserit id esse fulmen. has broken forth, burst forth, Cic. Div. 2, 19, 44. B. I n partic, manu emittere ali- quem for the usual manu mittere ali- quem. To release a person from one's po- testas, to set free, emancipate (ante-class, and since the Aue. per.), Plaut. Capt 3. 5, 55 ; Cure. 5, 2, 18 ; Men. 5, & 52 ; Rud.. 4, 6, 14. et saep. ; Ter. Ph. 5, 5, 2 ; Liv. 24, 18 ; Suet. Vitc-U. 6 ; Tac. A. 15, 19 ; Macr. , S. 1, 11 ; also without manu, Plaut. Ps. 4. j 2, 37 ; Ter. Ad. 5, 9, 19 XI, Trop.: manibus manifests snis emittere quoquam, to let slip from our hands that which is evident, Lucr. 4, 505 ; ! cf. emissa de manibus res est. Liv. 37. 12 .-: quum illud facetum dictum emi^sum hae-- rere debeat (a fig. borrowed from missive weapons), Cic. de Or. 2, 54, 219 : ef argu- menta, id. ib. 2, 53, 214 ; and nial. dictum, id. Plane. 23 ad fin. emo< emi, emptum, 3. (pcrf. conj. emissim, Plaut Casin. 2, 5, 39) v. a. [perh. the same word with E3iERE:=accipere} To buy (of course very freq. in all peri- I ods and kinds of composition). I. Lit: hie postquam huuc emit, de- dit eum. etc., Plaut. Capt. prol. 19 : qui ; puellam ab eo emerat id. Rud. prol. 59 : emit hosce de praeda, id. Capt prol. 34 ; 1, 2, 2 ; 2, 3, 93 ; so id. Epid. 1, 1. 62 : ali- quid de aliquo, Plaut Cure. 2, 3. 64 : Cic Att. 10, 5. 3 ; 13, 31, 4 ; Rose. Am. 2. 6. Ep. Quanti earn emit? Th. VU'u Ep.. Quot minis ? Th. Quadraginta minis. Plaut. Epid. 1, 1, 49 sq. ; so quanti, Ter Ad. 2, 2, 41 : tanti, quanti, etc., Cic. Off. 3. : 14, 59 : minoris aut pluris, id. Verr. 2. 4. ; 7 ; Off. 3, 12, 51 ; Att. 10, 5, 3. et al. : duo- ! deviginti minis, Plaut Poen. 4, 2, 74 : dun bus miliibus numum, Cic. Rose. Am. 2, 6 j magno, parvo, id. Att. 13, 29 ad fin.: im-- menso quaedam, Suet. Calig. 39, et al. : cf. Zumpt Gramm. S 444 : bene. i. e. cheap. j Cic. Att. 1. 13 ad fin. ; 12. 23, 3 : male, i. e. S dear, id. ib. 2, 4, 1 ; cf. care, Hor. Ep. 2, 1, 238 : quatuor tabernas in publicum, for the public. Liv. 39, 44 ; 44, 16 fin. : piper j in libras, by the pound, Plin. 12, 7, 14 : fun- , dum in diem, on time, on credit, Nep. Att j 9, 5 : quae ex empto aut vendito aut ! conducto aut locato contra tidem Hunt, I through buying and selling, Cic. K. D. 3, ; 30, 74 ; so in jurid. lans., ex empto. Ulp. j Dig. 17, 1, 14 ; cf. the title : De actioni- bus empti et venditi, Vis. 19, 1 ; Cod. Just^ 1 4, 49. 5-» E MO R II, Trop., To buy, buy up, to purchase, obtain: aliquando desinat ea 6e putare posse emere, quae ipse semper habuit ve- nalia, fldem, jusjurandum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 62; ef. sententias (judicum), id. Clu. 36 ad fin. ; so militem, Tac. H. 1, 5 fin. ; Suet. Galb. 15 : exercitum, Flor. 3, 1, 9 : imimos centurionum, Tac. H. 4, 57 : per- cussorem in aliquem, Curt. 4, 1 , et saep. : aliquem beneficiis, Plaut. Asin. 1, 1, 57; pf. Virg. G. 1, 31 ; and aliquem dote, Ov. M. 8, 54 : spem pretio, Ter. Ad. 2, 2, 11 : immortalitatem morte, Quint. 9, 3, 71 ; cf. aeternum nomen sanguine, Ov. Am. 2, 10, 32 : pulmenta laboribus, Hor. Ep. 1, 18, -18 : voluptatem dolove, id. ib. 1, 2, 55, et saep. : with an object-sentence, Sil. 7, 620 ; .Stat. Th. 1, 163; quantine emptum velit Hannibal, ut nos Vertentes terga aspiciat? Sil. 10, 287. * e-moderori ar it »■ dep, a. To mod- erate : dolorem verbis, i. e. to vent, Ov. R. Am. 130. e-mddulor, ari, v. dep. a. To sing, celebrate: Musam, Ov. Am. 1, 1, 30. emolimcntum, i, v. emolumentum, ink. e-molior, itus, 4. v. dep. a. To move out, bring out (very rare) : fretum (ven- ti), to stir up, agitate, Sen. Agam. 476 : nauseam pituitae per nares, Col. 8, 5, 21 ; cf. Cels. 4, 6 : negotium, to work out, ac- complish, * Plaut. Bac. 4, 5, 2. e-mollic, ii» Itum, 4. v. a. To make . Part., from emoveo. e-mdveo (exmov., Plaut. True. 1, 1, 59), movi, motum, 2. (perf. syncop. emos- tis, Liv. 37, 53 ad fin.) v. a. To move out, move away, remove (not freq. till after the Aug. period ; a favorite word of Livy ; in Cic. and Caes. not at all) : I, L i t. : mul- titudinem e foro, Liv. 25, 1 : plebem de medio, id. 6, 38 : legatos curia, id. 30, 23 ; cf. milites aedificiis, id. 27, 3 : aliquos se- natu, id. 45, 15 ; and postes cardine, Virg. A. 2, 493: Antiochum ultra juga Tauri, Liv. 37, 53 ad fin. ; 38, 12 ; 42, 42 ; 50 ; cf. aliquos cis Vulturnum, id. 26, 34 : labias primores sensim, to protrude, Nigid. in Gell. 10, 4, 4 : terram, to dig out, Col. 3, 13, 10 ; cf. solum, id. 3, 18, 1 : muros funda- mentaque, i. e. to shake, Virg. A. 2, 610 ; cf. pontum, i. e to stir up, agitate, Sil. 17, 284. — II. Trop.: si morbus pestilen- TIAQUE EX AGKO KOMANO EMOTA ESSET, an old formula in Liv. 41, 21 ; cf. suum nomen omne ex pectore, Plaut. True. 1, 1, 59 : curas dictis, to drive away, expel (c. c. pellere dolorem), Virg. A. 6, 382. + Empanda paganorum dca, Fest. p. 57; cf. Comm. p. 409. Smpcdoclcs- is, m., 'EuntSoKXiii, A famous natural philosopher of Agrigen- turn, about 460 B.C., Lucr. 1, 717 sq. ; Cic. N. D. 1, 12 ; de Or. 1, 50, 217 ; Tusc. 1, 9, 19 ; Quint. 1, 4, 4 ; 3, 1, 8 ; Plin. 29, 1, 4 ; Gell. 17, 21, 14 ; Hor. Ep. 1, 12, 20 ; A. P. 465. — Hence, H. Empedocleus, a, um, adj., Empedoclean: sanguis (ace. to his doctrine, the soul), Cic. Tusc. 1, 17 fin. And subst Empedoclea, orum, n., Emped- oclean doctrines, id. Q Fr. 2, 11 fin. t empetrOS, i, m - = Zumrpos, A plant called in pure Lat. calcifraga, Plin. 27, 9, 51 . t emphasis, is, /• = c/HpaaiS, A figure of rhet: Emphasis, Quint. 9, 2, 64 ; 8, 2, 11 ; 8, 3, 86, et al. t emphragrna, atis, «., iu^paypa, A stoppage, obstruction, Veg. 2, 12 and 19. t emphyteusis; eos, f. = euvrcvais (an ingrafting), in jurid. lang., A sort of fee-farm or copyhold, Cod. Just. 4, 66, 1 ; Just. Inst. 3, 25, 3 ; cf. Rein's Privatr. p. 168 sq. i emphyteuta, ae, m. = tuvTevTns, A copy - holder, Cod. Just. 4, 66, 1 sq. ; called also emphytcuticarius. The latter also adj. : Of or belonging to a copy- hold : praedium, contractus, ib. t empfey tcuticus. », um, adj. = eu- (livTcvrtKut, Of or belonging to a copyhold: jus, contractus, etc., Cod. Just. 4, 66, 1 sq. ; cf. the preced. art t cmpiriCC) es, /. = iimupucfi. Empir- icism in medicine, i. e. a system founded wholly on practice, Plin. 29, 1, 4. Hence empirici, orum, m., Empirics, physi- cians who followed this system, Cic. Acad. 2, 39 (in Cels. praef. written as Greek) : their writings were called em- pirica, orum, n., Plin. 20, 12, 48. empiricus* v - 'he preced. emplastratio» onis,/. [cmplastro] In horticult. lang. : The insertion of a E MUN small piece of the bark in inoculating a tree,, etc., scutcheon- grafting, budding, " Col. 5, 11, 1 ; Arb. 26, 1 ; 11, 2, 59 ;" Plin. 17, 16, 26 ; Pall. Jun. 5, 2. cmplastro, no perf, atum, 1. v. a. In horticult. lang. : To inoculate by insert- ing a bit of the bark with the eye, to scutch- eon-graft, to bud, Col. 5, 11, 10 ; 1], 2, 37 ; Pall. Mai. 6 ; Nov. 7, 7. t cmplastrum, i, «■ (in the time of GelliU8 declined by some emplastra, ae, /., Gell. 16, 7 fin.) = eu-nXaarpov, 1. In medic, lang., A plaster, " Cels. 5, 17 ; 19 ;" Cato R. R. 39, 2 ; Plin. 21, 4, 10, et saep. — * b. Trop.: quid est jusjurandum 1 Emplastrum aeris alieni, Laber. in Gell. 16, 7 fin.— 2. In horticult. lang.: The band of bark which surrottnds the eye in ingrafting, the scutcheo7t, Col. 5, 11, 10; Arb. 26, 8 sq. ; Plin. 17, 14, 23 ; 17, 16, 26; Pall. Febr. 17, 1 ; Jun. 5, 3. j; t cmplccton, i, u. = cun^cKTov (lit, what is filled in), Rubble-work, a sort of masonry in which the space between two walls is filled in with broken stones and mortar, Vitr. 2, 8. i empdreticus. a, um, adj.^ipnio- puriKds, Of or belonging to trade : chartn, i. e. packing-paper, Plin. 13, 12, 23 ; Isid. Orig. 6, 10, 5. t emporium, "> »■ =? if^ptov, A place of trade, a market-place, market-town, market, emporium, Plaut. Am. 4, 1, 4 ; Var. R. R. 2, 9, 6 ; Cic. Att. 5, 2, 2 ; Liv. 21, 57; 35,10^n. ; 41,1; 27; Vitr. 2, 8; Plin. 6, 20, 23, etal. t empdruSn i, m.= eu^opos, A trader, merchant, Aus. Epist. 22, 28. empticius (emt.), or -tius, »r ™, adj. [emoj Bought, purchased : glans, Var. R. R 3, 2, 12: salsamenta, id. ib. 3, 17, 7: coquus Petr. 47, 12. emptlO (emt), onis, /. [emo] A buy- ing, purchase. " Var. R. R. 9, 2, 5 ; 2, 3, 5 ;" Cic. Caecin. 6, 17 ; Att. 12, 3 ; Plin. 33, 3, 13 ; Tac. H. 3, 34, et saep. ; cf. on its legal relations, Gaj. Inst. 3, 139 ; the title, " De emptione et venditione," Just. Inst 3, 23 ; Dig. 18, 1 ; and Rein's Privatr. p. 329 sq. : equina, i. e. of horses (c. c. bo- urn et asinorum), Var. it. R. 2, 7. 6. — 2. Transf., A purchase-deed, bill of sate, Scaev. Dig. 32, 1, 102, et al. emptlto (emt), avi, atum, 1. v. in- tens. a. [id.] To buy up, purchase (very rarely ; perh. not ante-Aug.), Col. 8. 10, 6 ; Plin. Ep. 6, 19, 5 ; Tac. A. 14, 41. temptivom militem, mercena- rium, Fest. p. 58 [emo]. emptor (emt), oris, m. [id.] A buyer, purchaser, Plaut. Poen. 1, 2, 128 sq. ; Pers. 4, 4, 31 ; Cic. Off. 3, 12, 51 ; Phil. 2, 38 ; Caecin. 7, 19 ; Hor. S. 1, 2, 88 ; S, 5, 109 ; Ep. 2, 2, 167 ; A. P. 249, et saep. ; cf. on the laws affecting him, the authorities cit- ed under emptio : pretiosus dedecorum, i. e. who buys them dearly, Hor. Od. 3, 6 32 : familiae, the imaginary purchaser of an inheritance per aes et libram, Suet Ner. 4 Bremi; cf. Bri'sson. de Form, p 586 sq. ; Heinecc. Ant. Rom. 2, 10, J 6 sq., and Rein's Privatr. p. 375. ernptrix (emtr.), icis, /. [emptor J She who buys, Modest. Dig. 21, 2, 63 : Cod. Just. 4, 54, 1. emptwriens (emt), entis, adj. [emo] Desiring to buy, Var. R. R. pro- oem. § 6. emptus (emt), a, um, Part., from emo. e-mugio, i re > "• °- To bellow out (extremely rare), Quint. 2, 12, 9 ; Auct Aetn. 294. e-mulgrep, n0 p&f- BUm - 2 - «■ °- T° milk out : exiguum lactis, Col. 7, 3, 17.— 2 Poet, in gen., To drain out, exhaust : paludem, Catull. 68, 110 : serum, id. 80, 8. cmulsUS, <*• um > Petri., from emulgeo. emunctio, onis, / [emungo] A blowing of the nose : Quint. 11, 3, 80. emunctorium, it «• [id.] A pair of snuffers, Vulg. Exod. 25, 38 (transl. of the Hebr. Crnj^.O). emunctus, a . um i Part., from emun- go. cmundatio, onis, /. [emundo] A cleansing (late Lat), Tert. adv. Marc. 4, 9 ; Bapt 5. E N e-mundo, no perfi, atum, 1. v. a. To clean out, make quite clean (a favorite word of Columella) : tmbilia, Col. 2, 15, 7 ; of. id. 9, 14, 7; 11, 2, 71: humum, id. 6, 30, 2 : pennas Gallinae, id. 8, 4, 4 : vinum, id. 12, 23, 2 ; cf. segetes, id. 11, 2, 7, et al. c-munjo, nxi, notum, 3. (.per/, syn- cop. emuuxti, Plaut. Most. 5, 1, 60 and 61) v. a. To blow the nose : f , L 1 1. : so, Auct. Her. 4, 54 ; Auct. ap. Suet. Vifc Hor. — Also mid. : ut Deque spuereut neque emungerentur, Var. in Non. 481, 18 ; so Juv. 6, 147. — II, Trans f. : tu ut oculos emungare ex capite per nasum tuos, i. e. that your eyes may be knocked out, Plaut. Casin. 2, 6, 39 : Aesopus naris emtinctae senex, clean-nosed, i. e. sharp-sighted, keen, acute, Phaedr. 3, 3, 14 ; so emunctae na- ris (Lucilius), Hor. S. 1, 4, 8 ; cf. also, limati quidam (Attici) et emuncti, i. e. fine, Quint. 12, 10, 17.— 2. In partic., iu the comic writers like the Gr. tntopiva- atlv (v. Pa6sow sub h. v.), To cheat, bilk, chouse one out of his money: auroemune- tus, Plaut. Bac. 5, 1, 15 ; cf. emunxi ar- gento scnes, Ter. Ph. 4, 4, 1 Don. and Ruhnk. ; Lucil. in Non. 36. 19 ; and sim- ply aliquem, Plaut. Bac. 4, 4, 50; Epid. 3, 4, 58 ; Most. 5, 1, CO sq. ; Poeta ap. Cic. Lael. 26, 99 ; Hor. A. P. 238. c-munio.. "■ Hum, 4. v. a. To fortify, secure a place, qs. by giving out, furnish- ing what is necessary (not ante-Aug.) : I, Lit. : locum arcis in modum, Liv. 24, 21 Jin. ; cf. murum, id. 21, 7 ; 26, 46 ; Sen. Clem. 1, 19 : postes, Virg. A. 8, 227 : ca- veam retibus, Col. 8, 8, 4 : sola et latera horreorum, id. 1, 6, 16: vites caveis ab injuria pecoris, to protect, defend, id. 5, 6, 21. — II. Transf., in gen., To furnish, prepare : toros ostro auroque, Stat Th. 1, 518: silvas ac paludes, i. e. to clear, to make passable, Tac. Agr. 31. c-muscoj are, t>. a. [muscus] To clear from moss : oleas, Col. 11, 2, 41. *emutatlO>o nis ./ [emuto] A change, alteration (c. c. novitas), Quint. 8, 6, 51. e-mutOi no perf* atum, 1. v. a. To change, alter (perh. only in the follg. pas- sages) : Manil. 5, 149: dicendi figures in perversum. Quint. 8, 2, 19. t emVS; y dis . /• = h'VS, -4 kind of fresh- water tortoise, Plin. 32, 4, 14. eni interj. [kindr. with the Gr. /n<] Lo ! behold ! see 1 see there ! (quite class, j most freq. in Virg. ; rarely in Plaut. and Ter.) 1, In presenting in a lively (or indig- nant) manner something important or unexpected (usually with the nomina- tive, rarely with the accus.) : ubi rorarii estis? en sunt. Ubi sunt accensi? Ecce, Plaut. Frgm. ap. Var. L. L. 6, 3, 92 ; cf. Virg. E. 5, 65 : en foederum interpretes, Cic. Verr. 2, 5, 21 ; so en memoria mor- aii sodalis, id. ib. 2, 1, 37 Zumpt N. or. : en crimen, en causa, cur, etc., id. Dejot 6, 17 ; cf. en causam, cur, etc., id. Phil. 5, 6 : en Varus et legiones, Tac. A. 1, 65 : en Priamus, Virg. A. 1, 461, et saep. — With pronouns : en ego vester Ascanius, Virg. A. 5, 672: so en ego, Ov. Pont. 2, 3, 25 ; Ov. M. 2, 520 ; Plin. 21, 3, 9 : en hie, Cic. Fam. 13, 15 ; Cluent. 65, 184 ; Ov. M. 11,7; cf. consul en, inquit, hie est, Liv. 22, 6 : en illae sunt aedes, Plaut Trin. pro!. 3 : en cui, Cic. Verr. 2, 1, 37 : en quod, id. ib. 2, 5, 47. — With whole senten- ces : en mehercule in vobis resident mo- res pristini, Plaut. Time. prol. 7 ; Liv. 28, 27: cerno en thalamos ardere jugales, Vol. Fl. 1, 226 ; Luc. 6, 51 ; Curt. loT 2, et saep. 2, In interrogations : a. To excite the attention of the hearer: Plaut. Ps. 1, 2, 82 : en ibi tu quicquam nasci putas posse, aut coli natum ? Var. R. R. 1, 2, 5 : en quid agis? Pers. 3, 5; Val. Max. 7, 6, 3 ext. — More freq., b. Manifesting the speak- er's wonder or passionate excitement : en quid ago ? Virg. A. 4, 534 ; 60 Prud. Apoth. 470: en quid again? why, what shall I do f Pers. 5, 134 : en quo discordia cives Produxit miseros ? Virg. E. 1, 72 : en cur magister ejus possideat campi Leontini duo millia jugerum immuma 1 Cic Phil 3, 9, 22 :— en umquam aspiciam te 1 ever indeed? Plaut. Trin. 2, 4, 189; so very freq., en umquam, id. Cist. 1, 1, 88; Men. 5, 5, 26; Rud. 4, 3, 48; 4, 4, 73; Ter. Ph. B N C A 2, 2, 15 ; 2, 3, 1 ; Liv. 4, 3 ; 8, 30; 9, 10 ; 10. 8; 24, 14; Virg. E. 1, 68; Sil. 16, 91. et saep. ; cf. " Enumquam ecquando," Fest p. 57 ; and " Enumquam it -kotc, Kai ttotc," Gloss. Philox. 3. With imperatives, to strongly incite to action ; Eng., Come ! en me dato, Plaut. Poen. 1, 1, 31: hos ubi dant calamos, en accipe, Musae, Virg. E. 6, 69 : en age seg- nes Rumpe moras, id. Georg. 3, 42; so en age, Prop. 1, 1, 21 ; Sil. 3. 179 : Val. FI. 4, 70"— Cf. on this art. Hand Turs. II. p. 367-373. (* enallagei cs,fi, IvaWayfi, A change of words (as, vos, O Calliope, precor, Virg. A. 9, 525), Gramm.) enarrabllis, e, adj. [enarro] That may be related, represented, or explained (very rare , not ante-Aug.) : textus clipei, Virg. A. 8. 625 Heyne. : motus, Quint. 6, 3, 6 : foeditas, id. ib. 12, 10, 76 : aliquid, Sen. Ep. 121 med. enarrate» adv., v. enarro, ad fin. enarratlO, onis, /. [enarro] A de- tailed exposition, interpretation, Quint. 1, 4, 2 s<7- , 2, 5, 1; 1, 9, 1 ; 1, 8,18. enarrator. oris, m. [id.] An explain- er, expounder, interpreter (post-classical) : Gell. 13, 30, 1 : Sallustii, id. 18, 4, 2 ; and id._18, 6, 8. c-narro, avi, atum, 1. v. a. To ex- plain in detail, to expound, interpret (rare, but quite class.; not in Caes.): omnem rem modo seni, Quo pacto haberet, enar- ramus ordine, Ter. Ad. 3, 3, 11 ; so Plaut. Am. 1, 3. 27 ; Mil. 2, 1, 1 ; Ter. H. 2, 3, 32 ; Cic. Inv. 1, 20; Div. 1, 26; Liv. 27, 50; Quint 10, 1. 101 Spald. : poemati, id. ib. 1, 2, 14 Spald.; so Plin. 36, 13, 19; Gell. 13, 10,2: 18, 9, 4.— Hence enarratius, adv. compar. More ex- plicitly : scribere, Gell. 10, 1, 7 (opp. bre- viter et subobscure) ; id. 13, 12, 5. e-nasCOF; atus, 3. v. dep. n. To issue forth, to sprout or spring np, to be born (not freq. till after the Aug. per. ; in Plaut., Ter., and Cic. not at all ; and perh. not in Caes., for enatis, iu B. G. 2. 17, 4, is very dub.) : quod enasci colicoli vix que- unt, Var. R. R. 1. 41, 4; so of plants, Col. 5, 4, 2 ; 11, 3, 48 ; Liv. 32, 1 ad fin. ; 43, 13 ; Quint. 6, 3, 77 ; Suet. Aug. 94, et al. : dentes ex mento, Var. R. R. 2, 9, 3 ; cf. cornua (cervorum) cutibus, Plin. 11, 37, 45 fin. : quidque, * Lucr. 1, 171 : capillus, Liv. 32, 1 : gibba pone cervicem, Suet. Dom. 23 : insula medio alveo, Curt 2, 8 fin. ,- cf. Plin. Ep. 6, 31, 17 ; Procul. Dig. 41, 1, 56 ; Paul. ib. 41, 2, 1 : inde quasi enata subito classis erupit Flor. 2, 15, 14 : molestias in facie enascentes tollere, Plin. 28,_8, 28. e-natOj avi, 1. v. n. To swim out or away, to escape by swimming (extremely rare) : I, Lit, Auct B. Alex. 18 fin. ; Vitr. 6 praef. ; Hor. A. P. 20.— H. T r o p. : To extricate erne's self, to gel off, Cic. Tusc. 5, 30, 87. enatUS) a > on, Part., from enascor. * enavatllSi a, um, Part, [navo] Ex- ecuted, performed : operae praemia, Tac. H. 3, 74._ e-navig'O. avi, atum, 1. v. n. and a. I, Neutr., To sail out, sail away: I, Lit : de ea civitate, Scaev. Dig. 45, 1, 122 : Rhodum, Suet. Tib. 11. — * 2. Trop. : lamquam e scrupulosis cotibus enavigavit oratio, Cic. Tusc. 4, 14 ad fin. — H, "Act., To traverse by sailing, to sail over: un- dam, Hor. Od. 2, 14. 11 : sinum, Plin. 9, 3, 2 : (Indum), id. 6. 17, 21, 5 60. t encaenia, orum, n. = iyxaivia, to. A consecration- or dedication-festival, Aug. in Joann. 84. — Hence encaeniare (no- vam tunicam, etc.), id. ib. encaenlO) are, v. preced. art tencardia* ae, /. = eyKnpSia, An un- known precious stone, with the figure of a heart on it, Plin. 37, 10, 58. tencarpa, orum, n.=iyicnp-a, an architect, ornament, Festoons of fruit, Vitr. 4, 1. t encaustlCUS, a. um, adj. = eyitava- tikoS, Encaustic, done in the encaustic manner: picturae, Plin. 35, 11, 39. — 2. Subst, encaustica, ae, /. = cyKavoTiKq, Encaustic painting, encaustic id. ib. tencaustas, a, um, adj. = eyicaio- tos, Bunted in, encaustic: genus pingen- E N E C di, the encaustic mode of painting, " Plin. 35, 11, 41 ;" cf., respecting it, O. Milller Archaol. § 320 ; and Letronne in the Journ. des Savants IS35, Sept. p. 540-556: Pha6- thon, Mart. 4. 47. — 2. Subst., encaustum, i, M. = evKavaroVi The purple-red ink of the later Roman emperors. Cod. Just 1, 23, 6; Aug. contra Faust. 3, 18, et al. Enccladus, >. m -. 'liyiclWosi One of the giants upon whom Jupiter hurled Etna, Virg. A. 3, 578; 4, 179; Ov. Am. 3, 12, 27; Claud. III. Cons. Hon. 161; Rapt Pros. 3, 187 ; 350, et al. ; Hyg. Fab. praef. enchiridion» ". *■, iyxctpiolov, A manual. Pomp. Dig. 1, 2, 2. t enclimat atis, *»., iyxXipa, The in- clination of the equator with the korizcr,^ tlie elevation of the pole, Vitr. 9, 9. I encolpiac> arum. m. =. iyKo\ttiai eiviuoi, Winds that arise in a bay, App. de Mundo, p. 61 (in Sen. Q. N. 5, 8, written as Greek). t encombomata, um, n. = iyKouSd- fiara, A white garment worn by girls, Var. in Non. 543, 1. t cncomiogrraphus, i. ">■ = iyw ul6) p.iepos, The composer of a eulogy, a eulogist, panegyrist, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caesar 2, 9. t Encratltaei arum, m. = 'EygpaTi- mi (the continent), A sect of Gnostics, Hier. adv. Jovin. 1, 13. f Encrinomenost '> m.-='i!yKpiv6- utvoi, The Admitted among the Athletae, a statue by Alcamenes, Plin. 34, 8, 19, no. 12. tencycllOS; on. nrfj. = £;5, Of or belonging to a circle: disciplina = iy- kvkXios KatSeia, the circle of arts and sci- ences which every Grecian youth went through before entering upon profession- al studies, school-learning, schooling, Vitr. 1, 1 ; 6 praef. f encytus (enchyt), i, m. = £yx«roj, A kind of pastry, a cake, Cato R. R. 80. endo.i praepos., v. in im.it, ; also the words compounded with endo (indu), v. under in (im). t endromisj Mis, /• = ivepopis, a coarse woolen cloak in which the heated athletae wrapped themselves after their ex- ercises, Mart 4, 19 ; 14, 126 ; Juv. 3, 102. But afterward of a fine sort worn as an article of luxury : Tyriae, id. 6, 246 Rup. E.ndymion* onis, m., 'Ev<5u/n'wv, a beautiful youth on Mount Latmos. in Ca- rlo, who, on account of kis love for Juno, was condemned by Jupiter to perpetual sleep, in which sleeping condition Luna fell violently in love with him, Cic. Tusc. 1, 38, 92 ; Fin. 5, 20 ; Prop. 2, 15, 15 ; Ov. A. A. 3, 83.-2. Transf., A beautiful, beloved youth in gen., Juv. 10, 318 : App. M. 1, p. 107.— n. Hence Endymione- USp a, um : sopores, Aus. Idyll. 6, 41. enecatrix. icis, /. [eneco] A mur- deress : Tert adv. Marc. 1, 29 ad fin. e-neco (enico), cui (enicavit Plaut. Asin. 5, 2, 71), ctum (less freq. enecatum ; so in the part, enecatus, Plin. 18, 13, 34 ; 30, 12, 34 ; and also enectus, id. 7, 9, 7 ; 26, 15, 90, § 159), 1. (old form of the jut. exact, enicasso, Plaut. Most. 1, 3, 55 and 66) v. a. To kill off, kill completely, to kill, slay (freq. and quite class., esp. in the transf. signif. ; not found in Caes.) : I. Lit: puer ambo angles enicat, Plaut. Am. 5, 1, 67 ; so id. Most. 1, 3, 62 ; Aul. 5, 22 ; Rud. 2, 5. 19 ; Var. in Non. SI, 12 ; Auct. B. Afr. 84, 1 ; Plin. 23, 2, 31 ; 25, 13, 9, et saep. : cicer, ervum, i. e. to stifie in growth, to destroy, Plin. 18, 17, 44, § 155 ; cf. Bacchum (i. e. vinum), Luc. 9, 434 (c. c. exurere messes). — H, Transf., in gen., To utterly exhaust, to wear out : enec- tus siti Tantalus, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10; cf. fame, Plaut. Pers. 2, 5, 17; Cic. Div. 2, 35; Liv. 21, 40, et al. : bos est enec- tus arando, Hor. Ep. 1, 7, 87. — Hence, 2, In colloq. lang. : To torment, torture, plague to death : aliquem amando, Plaut Merc. 2, 2, 41 ; so aliquem jurgio, id. ib. 3, 2, 14 : aliquem odio, id. Asin. 5, 2, 71 ; Pers. 1, 1, 49 : Rud. 4, 3, 7 : aliquem ro- gitando, Ter. Eun. 3, 5, 6 ; and simply al- iquem, Plaut Most. 3, 1, 120 ; Amph. 5, 1, 4 ; and esp. freq. enicas or enicas me. you kill me, Plaut. Merc. 1, 2, 45 ; 2, 4, 25 ; 5. 2, 75 ; Poen. 5, 4, 98; True. 1, 2, 21 ; Ter. Ph. 2. 3, 37 ; 5, 6, 16.— B. Trop. : ea para 531 EN1M animi, qnae voluptate alitur, nee inopia euecta nee satietate affluent!, Cic. Div. 1, 29, 61 ; cf. id. Art. 6, 1, 2. Cncctus. a, um, Part., from eneco. t enemas atis, n. = tvt.pa, A clyster, enema, Theod. Prise. 2, 1. i encrgema, atis, n. = lvipyyua, Ef- fect, efficacy (late Lat.), Tert. Praesc. 30 ; Cam. Christ. 34. In Prudentius written and scanned energima, Apoth. 468. " CHervatio? onis, f. [enervo) State of weakness, enervation : voluptatis, Arn. 3, p. 105. e-ne-rviSi e - a tf- [nervus] Nerveless, enervated, weak, effeminate (very rare, and only post-Aug. ; but cf. enervo) : corpus, Petr. post. 119, 25 : homo, Sen. Thyest. 176 : compositio (c. c. effeminata), Quint. 9, 4, 142 ; cf. orator (c. c. solutus), Tac. Or. 18 ad fin. : et fluxum spectaculum, Plin. Pan. 33, 1. e-nervOj a v ii atum, 1. (enervans and enervatum in the scansion of Prud. Cath. 8, 64 ; contra Symm. 2, 143) v. a. [enervis] To take out the nerves or sinews (so rarely, and post-class.) : poplites securi, App. M. 8, p. 215: cerebella, Apic. 4, 2 ; 7, 7: enervatus Melampus, i. e. castrated, Claud, in Eutr. 1, 315. It. T r a n s f., in gen. : To enervate, weaken, render effeminate (quite class. ; esp. freq. in the part. perf. ; not found in Caes.) : non plane me enervavit senec- tus, Cic. de Sen. 10, 32 ; so corpora ani- mosque, Liv. 23, 18 : artus undis, Ov. M. 4, 286 : vires, Hor. Epod. 8, 2 : animos (citharae), Ov. R. Am. 753 : orationem compositione verborum, Cic. Or. 68 fin. ; cf. corpus orationis, Petr. S. 2, 2 : incen- dium belli (c. c. contundere), Cic. Rep. 1, 1. — In the part. perf. : enervati atque ex- sangues, Cic. Sest. 10, 24 ; cf. id. Att. 2, 14 ; Pis. 33 fin. ; 35, 12 : philosophus (c. c. mollis and languidus), de Or. 1, 52 ad fin. : ratio et oratio (c. c. mollis), id. Tusc. 4, 17, 38 ; cf. muliebrisque sententia, id. ib. 2, 6 : vita (c. c. ignava), Gell. 19, 12 fin. : felicitas, Sen. Prov. 4 med. t eiwibata, um > n - ^ glass manikin made to move up and down in a vessel of water, the Cartesian imp, Vitr. 10, 12. t Engxmasi "i Engronasm i > y6vaai(v) (upon the knees), The Knceler, (i constellation ; in pure Lat. Nixus : Cic. poet. N. D. 2, 42; Manil. 5, 646; Hyg. Astr. 2, 6 ; 3, 5. •t enffonatOlli i, n. A sort of sun- dial, Vitr! 9, 9. EngTUOn (also written Engylon), i, v., 'Eyvviov, A city of Sicily ('now Gaii or GangiX Sil. 14, 249 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 443.— II. Deriv. EngHinUSi »i um : civitas, Cic. Verr. 2, 3, 43 Zumpt N. cr. ; and EngTUinij orum, m., Its in- habitants, id. ib. 2, 4, 44 ; 2, 5, 72 ; Plin. 3, 8, 14, §91. t enhaemon* h n.=hatuov (sc 'p- uaxov). A styptic medicine, Plin. 12, 17, 38. 1 enharmonicus or enharmo- H1US) R , um, adj. = ivo.pixoviK eonj. [comp. of e (v. ce) and nam ; like equidem, from e-quidem] A de- monstrative corroborative particle, serv- ing originally (like the kindred Gr. vy) for strengthening, and then transf. for proving or explaining a state- ment previously made. (Its position is regularly after the first word or the first two or more closely-connected words in the sentence ; and only in the comic writ- er» sometimes at the beginning. With quoque sometimes before and sometimes alter ; cf. Cic. Fin. 2, 33, 108, with Liv. 3, 50.) I. To corroborate a preceding as- sertion, like equidem, certe, vero ; hence freq. connected with these particles, esp. with voro (v. under no. b) : Truly, cer- 532 ENIM tainly, to be sure, indeed : Ch. Te uxor aiebat tua Me vocare. St. Ego enim vo- cari jussi, certainly, I did order you to be called, Plaut. Casin. 2, 4, 2 ; Cic. Oft'. 1, 39, 139 : in his est enim aliqua obscuritas, in fact, indeed, id. Tusc. 1, 32, 78 : ille (Dumnorix) enim revocatus resistere ac se manu defendere coepit, in fact, indeed, Caes. B. G. 5, 7, 8 : turn M. Metilius id enim ferendum esse negat, it was really not to be endured, Liv. 22, 25 : enim is- taec captio est, this is clearly a trick, Plaut. Epid. 5, 2, 36 : enim me nominat. posi- tively he mentions my name, id. Trin. 5, 2, 10 : enim non ibis nunc vicissim, nisi scio, you shall positively not go, id. Pers. 2, 2, 54 ; cf. id. Most. 5, 2, 12. Th. Quid tute tecum ? Tr. Nihil enim, nothing truly, Plaut. Most. 3, 1, 24 ; so nihil enim, Ter. Ad. 4, 5. 22 ; Hec. 5, 4, 10 ; cf. enim nihil, Plaut. Bac. 4, 4, 51. Pa. Quid me- tuis ? Se. Enim ne nosmet perdiderimus uspiam, id. Mil. 2, 5, 19 : tua pol refert enim, id. Stich. 4, 2, 36 : certe enim hie neseio quis loquitur, id. Amph. 1, 1, 175 ; so certe enim, id. ib. 2, 2, 26 ; Asin. 3, 3, 24 ; Ter. Andr. 3, 2, 23.— So too in iron- ical or indignant discourse : tu enim re- pertu's Philocratem qui superes veriver- bio I you indeed ! Plaut. Capt. 3, 4, 36 : ex his duo sibi putant concedi : neque enim quisquam repugnat, Cic. Acad. 2, 13, 41 Goer.; cf. id. Mil. 3, 8 ; id. Dejot. 12, 33 so. ; so id. Verr. 2, 1, 13 ; Phil. 7, 8 ; Liv. 7, 32 ; 34, 7 ; Hor. Ep. 1, 19, 44, et al. : non assequimur. Isti enim videlicet Attici nostri quod volunt, assequuntur, Cic. Brut. 84 ; so c. c. videlicet, id. Fontej. 9, 19 ; Cat. 2, 6 : Ca. Faxo baud tantillum dederis verborum mihi. Me. Namque enim tu, credo, mihi imprudenti obrepse- ris, yes, indeed, I believe you are trying to take me in, Plaut. Trin. 1, 2, 23. b. Strengthened by vero, and combined with it into one word, enimvero (this, un- like the simplex, is usually placed at the beginning of the sentence) : Yes indeed, yes truly, of a, truth, to be sure, certainly, indeed: enimvero Chremes nimis gravi- ter cruciat adulescentulum, Ter. Heaut. 5, 5, 1 ; Plaut. Capt. 3, 4, 60 : enimvero, inquit Crassus mirari satis non queo, etc., Cic. de Or. 1, 36 ; Liv. 5, 25 ; id. 1, 51 ad fin. : postridie mane ab eo postnlo, ut, etc. : ille enimvero negat, and of a truth, he denied it, Cic. Verr. 2, 4, 66 ; so ille enimvero, id. ib. 2, 5, 39 ; Liv. 3, 35 ad fin. : hie enimvero, Cic. Verr. 2, 3, 60 : enimvero iste, id. ib. 2, 3, 25. — So in cor- roborating replies (cf. certe, 710. I. 1, b) : Me. Ain vero? So. Aio enimvero, Plaut. Am. 1, 1, 188; cf. id. Pers. 2, 2, 2: Al. Tun te abisse hodie hinc negas ? Am. Nego enimvero, id. Amph. 2, 2, 127 ; id. Asin. 3, 3, 98 ; id. Amph. 1, 1, 254 : Pa. Incommode hercle. Ch. Immo enimve- ro infelicitur, Ter. Eun. 2, 3, 37. — And in ironical or indignant discourse : Da. Ubi voles, areesse. Si. Bene sane : id enim- vero hie nunc abest, that, to be sure, is wanting here as yet, Ter. Andr. 5, 2, 7 : id. Phorm. 3, 1, 1 : enimvero ferendum hoc quidem non est, Cic. Verr. 2, 1, 26 ; Liv. 43, 1 ; ef. id. 6, 14 ; 25, 41 ; 27, 30 ; 33, 46 ; 34, 58. II. Transf: 1, To prove or show the grounds of a preceding assertion : For : haec sunt non nugae : non enim mortualia, Plaut. Asin. 4, 1, 63 ; Cic. Rep. 1, 9 : quas (gcometricas formas) ut vidis- set, exclamavisse, ut bono essent animo. videre enim se hominum vestigia, id. ib. 1, 17, etsaep. — In parenthetical sentences: quocirca (dicendum est enim saepius), quum judicaveris, diligere oportet. Cic. Lael. 22, 85 ; cf. id. Tusc. 2, 24, 58 ; id. Acad. 2, 7, 22 : rumpor et invideo (quid enim non omnia narrem?), etc., Ov. Her. 16, 221 : di maris et coeli (quid enim nisi vota supersunt?), etc., id. Trist. 1, 2, 1, et saep. — b. Sometimes the assertion, the reason for which is given, is to be men- tally supplied : Cic. Tusc. 5, 9, 26 ; cf. id. de Or. 2, 6, 24; Leg. 2, 7, 17: Am. Qui istuc potis est fieri, quaeso, ut dicis, jam dudum, modo 1 Al. Quid enim censes 1 te ut deludam contra? etc., what then do you think ? Plaut. Am. 2, 2, 62 ; cf. Cic. Tusc. 1, 6, 10; Hor. S. 2, 3, 124 ; Curt. 5. E N IT 8 ; 10, 2, et al. So the common expres- sion : quid enim ? qs. for what can be objected to the assertion just made ? quid enim ? fortemne possumus dicere eun- dem ilium Torquatum ? Cic. Fin. 2, 22, 72 ; so id. ib. 2. 28, 93 ; Fam. 5, 15, 2 : Luc- ceius, ib. 5, 14, 2 ; Hor. S. 1, 1, 7 ; 2, 3, 132, et saep. 2. To explain a preceding assertion : For instance, namely : Sy. Si futurum est, do tibi operam hanc. Mi. Quomodo 1 Ut enim, ubi mihi vapulandum est, tu cori- um sufferas, Plaut. Poen. 4, 2, 33 : Lu. Di me perdant, si bibi, Si bibere potui. Pa. Qui jam ? Lu. Quia enim obsorbui, id. Mil. 3, 2, 21 ; so quia enim, id. Amph. 2, 2, 34 ; Capt. 4, 2, 104 ; Casin. 2, 6, 33 ; Ter. Heaut. 1, 2, 14 : non igitur videtur nee frumentarius ille Rhodios nee hie aedi- um venditor celare emptores debuisse. Neque enim id est celare, quicquid reti- ceas ; sed quum, etc., id. Off. 3, 13 ad fin. : antiqui8simam sententiam, turn omnium populorum et gentium consensu compro- batam sequor. Duo sunt enim divinandi genera, etc., id. Div. 1, 6, 11 ; cf. id. Manil. 2, 6. See more on this article in Hand Turs. II. p. 374-409. enimvero» v - eni" 1 - Enipeus (trisyl.), i, »1., 'EvTrrti's, A river in Thessaliotis that flows into the Pc- neus, Virg. G. 4, 368 ; Luc. 7, 116 ; as a riv- er-god, the lover of Tyro, daughter of Sal- moneus, and by her, the father ofPelias and Nelens, Prop. 1, 13, 21 ; 3, 19, 13 ; Ov. Am. 3, 6, 43 ; Met. 6, 116 ; Hyg. Fab. 157 : coc. Enipeu, Ov. M. 7, 229. enisusi a, um, Part, and Pa., from enitor. e-niteOi m i> 2. v. n. To shine forth, shine out (quite class.): I, Lit: truges enitent, Att. in Cic. Tusc. 2, 5; cf. myr- tus floridi8 ramulis, Catull. 61, 21 ; and campus, Virg. G. 2, 211 r coelum, ;'. e. to become fine again, to clear up, Gell. 19. 1, 7 : tantum egregio decus enitet ore, Virg. A. 4, 150. — II. Trop. (a favorite expres- sion of Cicero) : quod in cis orationibus, quae Philippicae nominantur, enituerat Demosthenes, Cic. Att. 2, 1, 3 ; cf. id. Inv. 2, 2, 5 ; de Or. 2, 28 fin. ; Flacc. 7, 17 ; so virtus in bello, id. Mur. 14 ad fin. ; cf. Liv. 1, 42 ; 4, 3 : oratio Crassi, Cic. Brut. 59, 215 ; Liv. 22, 27. C-nitcscOj tui, 3. v. inch. n. To shine forth, shine out (repeatedly in the post- Aug. period ; in Cic. not at all ; but cf. the preced. art.) : 1. Lit. : ut (oculi) in hilaritate enitescant, Quint. I, 3, 75. — Poet.: enitescis pulchrior multo (Ba- rine). Hor. Od. 2, 8, 6.— 2. Trop. : sibi novum helium exoptnbat. ubi virtus eni- tescere posset, Sail. C. 54, 4 ; so gloria, Auct Her. 4, 44, 57 ; cf. Gell. 17, 21, 33 : facundia, Quint. 10, 5, 14 ; cf. Tac. Or. 20 : utque studiis honestis et eloquentiae glo- ria enitesceret, id. Ann. 12, 58 ; so plebs toga (i. e. pacis artibus), id. ib. 11, 7. C-nitor. isus or '"us (equally com- mon), 3. v. dep. n. and act. I, Neutr. •■ A. To force or work one's way out ; or (more freq.) to force one's way up, to mount up, climb, ascend: 1, Lit. : per angustias adirus et ingruentem multitudinem, Tac. A. 16, 5 ; cf. Liv. 30, 24 ; 21, 36 ; id. ib. 1, 65 ad fin. ; cf. id. ib. 2, 80 fin. : adeo erat impedita vallis, ut in ascensu, nisi sublevati a suis, primi non facile eniterentur, Caes. B. C. 2, 34, 5; cf. Liv. 2, 65; Ov. M. 2, 64; Hor. Od. 3, 3, 10 ; Plin. 18, 28, 68 ; so in editiora, Tac. A. 1, 70 : in verticem montis, Curt. 7, 11. — Poet. : viribus eniti quarum assues- cant (vites), by whose strength they may mount up, Virg. G. 2, 360 ; cf. Tac. A. 14, 28. 2. Trop.: nihil tarn alte nntura con- stitu'it, quo virtus non posset eniti, Curt. 7, 11. B. In gen.: To exert one's self to make' an effort, to struggle, strive, sc. to accomplish something: enitare, conten- das, eflicias, ut, etc., Cic. Fam. 13, 29, 5 ; so c. ut, id. Lael. 16, 59 ; Off. 3, 10, 42 ; Rep. 2, 30 ; Att. 9, 15, 4 ; Caes. B. C. 2, 6, 4 ; Sail. J. 22, 2 ; Liv. 42, 46, et saep. : il- lud pugna et enitere, ne, etc., Cic. Fam. 3, 10, 3 ; so c. nc, Sail. J. 10 fin. ; cf. under J3P = ""• °- Less commonly c. inf. : cor- rigere mihi gnatum porro enitere, Ter. ENOD Andr. 3, 4, 17 Ruhnk. ; so Sail. J. 14, 1 ; Hor. Od. 3, 27, 47 ; A. P. 236.— Abs. : ego, quod potero, enitar sedulo, Ter. Heaut 5, 4, 15 ; so Cic. Rep. 6, 24 (twice) ; Quint 7, 10, 14 ; CoL 1, 9, 6, et ai. ; cf. pro ali- quo, Ter. Ph. 3, 1, 11 : in aliqua re. Cic. de Or. 2, 72 fin. ; and ad dicendum, id. ib. 1, 4, 14 : quod (Ace respect.) quidem certe enitar, Cic. Art. 16, 6, 2 ; cf. id. ib. 13, 25 fin. Orell. N. cr. H Act. (perb. not ante-Aug.): 1. To produce with exertion, i. e. To bring forth, bear children or young : plures cnisa partus decessit, Liv. 40, 4 ; so enixa, c. ace., Quint 6 prooem. § 4 ; Tac. A. 2, 84 ; 14. 12; Suet. Tib. 4 ; Calig. 8 ; Virg. A. 3, 391 ; a 44 ; Ov. M. 1, 670 ; 3, 344 ; Her. 4, 58, et saep. Abs., Quint. 5, 13, 9 ; Tac. A. 5, 1 ; Suet. Calig. 25 ; Ner. 23, et al. — 2. To climb up. ascend a place : Py- renaeum et Alpes et immensa viarum spatia aegre, Tac. H. 1, 03 fin. ; so agge- rem, id. Ann. 2, 20 ; and totum spatium, Col. 2, 2, 27. enixus. a, um, in pass, signif., 3. Born : quod in luco Marris enixi sunt, Just 43, 2 7. — b. Striven, endeavored, im- pers. : ab iisdem summa ope enisum, ne, etc., Sail. J. 25, 2.— Hence enixus (cnlsus), a, urn. Pa. J, Stren- uous, earnest, zealous : faciebat enixo stu- dio, ne, etc., Liv. 42, 3 ; cf. opera (c. c. prompta), Frontin. Strat. 2, 5, 30 ; so vir- tus, Liv. 6. 24 ad fin. : voluntas, Papin. Dig. 31. 1. 77, ^ 23. — Comp.: opera. Sen. Ben. 6. 17 : Plin. 9, 8, 9 fin.— "2. Enixa, Done bearing, that has ceased to bear. Col. 6, 22, 1 Schneid. — Adr.. a. Enixe. Strenu- ously, earncstlij. zealously. Plaut Trin. 3, 2, 26 ; Cic. Sest 16, 38 ; Caes. B. C. 3, 35 fin. ; Liv. 4, 26 fin. ; 41 ; 6, 40 ; 26. 47, et saep. — Comp., Liv. 29, 1 ; Suet. Tib. 50 ; Galb. 3. — Sup., id. Caes. 5. — * b. Enixim, the same, Sisenn. in Non. 107, 19. enixe aid enizuni adw., v. prae- ced., ad fin. 1. enixus, a. um, Part, and Pa., from cnitor. 2. enixTlSi us, m. [enitor] A bringing forth, birth, Plin. 7, 6, 5 ; 10. 63, 83 ; 10, 64,84. Enna, Ennaeas, and Ennensis. r. Henn. t ennam, etiamne, Fest p. 57. Snneacrunosj v - Callirrhoe. no. 4. t enneaphthong'os, on. adj.=zh- veatpdoyyos, Wine-toned, producing nine tones or sounds: chelys, Marc. Cap. 1, t enneaphyllon; i. «■ = ivrt&fvk- Aov, A plant with nine leaves ; ace. to Sprengel, Dentaria enneaphylla, L. ; Plin. 27, 9, 54. t enneaS) adis, / = ivveaS, The n um- ber nine. Censor. 14. EnniUSj i, ™- I. Q-, The most cele- brated Roman poet of the ante-class, per., the father of Roman epic poetry, born at Rudiae, in Calabria, 515, died 585 A.U.C. Cf. respecting him Bahr's Gesch. der Rom. Lit. p. 78 sq., and Bemhardy's Grundriss der Rom. Lit p. 176 sq., and the authori- ties cited by both. — B. Deriw., 1. En- nianus* a. um. adj.. Ennian : versus, Sen. Ep. 108 ; cf. GelL 12, 2, 7 : Neoptol- emus, id. 5, 15 fin. : populus, the admirers of Ennius's poetry. Sen. in Gell. 12, 2, 10. — 2, Ennianistai ae, m.. An imitator of Ennius, Auct ap. Gell. 8, 5. 3.— BL L., A Roman knight, Tac. A. 3, 70. Onnoca. ae,f. = cn>oia, An idea, no- tion, one of the aeons of Valentinus, Tert. adv. Val. 7. Ennoslg'aeusj i. m -< 'Ewnaiyatos, The earth-shaker, a surname of Neptune, Juv. 10, 182 : Amm. 17, 7 ad fin. e-npj avi, 1. v. n. and a. f. To stebn out, swim aicay, escape by swimming (rare, but quite class.) : * Plaut Rud. 1. 2, 81 : e concha, *Cic. Fin. 3. 19, 63: in Erythrae- am. Liv. 44, 28 ; cf. in terram, id. 33, 41. —2. Poet transf, of flying, * Lucr. 3, 590; *Virg. A. 6, 16; SU. 12, 95.— H. Act., To traverse by swimming, to swim through, sail through a place (in post- Aug. poets) : VaL Fl. 5, 316 : has valles, Sil. 3, 662. enodate. adv.. v. enodo, ad fin. enodatlO) 6nis,/. [enodo] A denonc- E NT E meat, development, explanation, Cic. Top. 7, 31 ; N. D. 3, 24, 62. enodator- oris, m. [id.] An explainer: vocis, Tert. PalL 6. CnodiSj e, "dj. [nodus] Freed from knots, without knots (poet and in post- Aug. prose) : trunci, Virg. G. 2, 78 ; cf. cedri, Claud. Rapt Pros. 3, 360 ; and nitor arborum, Plin. 5, 1, 1, § 14. — 2. Transf. : Smooth, supple : artus (al. arcus) laterum, Claud, in Eutr. 2, 361. — H. Trop., of speech : Clear, plain : elegi, Plin. Ep. 5, 17,2. e-nodO' avi, atum, 1. v. a. To free from knots : vitem. Cato R- R. 33, 1 : so id. 44; Col. 5, 6, 14.— 2. Transf.: ar- cum, i. e. to deprive of the string, to un- string, App. M. 5, p. 172. — n. Trop., of speech : To free from obscurity, i, e. to make plain, to explain, elucidate, unfold, declare (mostly ante-class.) : quod quaero abs te enoda et qui sis explica, Att. in Non. 15, 7 ; cf. Enn. Pac, Turpil., and Var. ib. 11 sq. : nomina, Cic. N. D. 3, 24, 62 : praecepta, id. Inv. 2, 2, 6 ; Auct Her. 2, 10 ad fin.: plerosque juris laqueos, Gell. 13, 10, 1.— Hence enodate, adv. (ace. to no. II.) Clearly, plainly : narrare, Cic. Inv. 1, 21 fin. — Comp. : explicare, id. Fin. 5. 9 ad fin. — Sup. : expedire, Aug. Conf. 5, 6. : enorchis. is.fi — ciopx'i. An ■un- known precious stone, Plin. 37, 10, 58. c-norniis. o, adj. [norma] Out of rule (a post-Aug. word), viz., 1. Irregu- lar, unusual: toaa. Quint. 11, 3, 139 : vici (c. c. hue et illuc flexi), Tac. A. 15. 38.— Far more freq., 2. Immoderate, immense, enormous: enormes sunt (umbrae) cera- 6is, Plin. 17, 12, 17 : so spatium (c. c immen- sum). Tac. Agr. 10 ; cf. hastae (c. c im- mensa scuta), id. Ann. 2, 14 ; and gladii (opp. parva scuta), id. Agr. 36 : Colossi, Stat S. 1, 3, 51 ; cl corpus, Suet Calig. 50 ; and proceritas, id. Vitell. 17 : unio- nes, Plin. 9, 35, 56, et saep. : senecta, i. e. extremely great, App. 9, p. 232 ; Sen. in Gell. 12, 2, 10 : loquacitas, Petr. 2, 7 ; cf. Plin. Ep. 9, 26, 6. — Comp. : prologus quam fabula, Spart AeL Ver. 1 fin. — Adv., enor- miter. ace. to no. 1, Sen. Q. N. 1, 7 ; Plin. 36, 10. 15 ; 37, 6, 23; Veg. 2, 8, 2; 2, 28, 10. — Sup. of the Adj., and Comp. and Sup. of the Adv.. appear not to occur. enormitaSjatis./. [enormis] (a post- Aug. word) 1, Irregularity, Quint. 9. 4, 27. — 2. Hugeness, vastness, enormous size. Sen. Const sap. 18; Spart. Carac. 2; Capitol. Gord. 29, et al. enormiterj adv. Irregularly; t. enormis. ad Jin. e-notesco. tui, 3. v. inch, n., qs. To be brought out brought among people ; and hence, To become known (post-Aug. and very rare) : ut eloquentia per gentes enotesceret, Sen. Ben. 3, 32 : in the perf., Plin. Ep. 2, 10. 3 ; so Tac. H. 3, 34 ad fin. ; Suet Oth. 3 (c. c divulgare). e-ndtO) avi. atum, 1. v. a. To mark out, note down (not ante-Aug. and very rare) : meditabar aliquid enotabamque, Plin. Ep. 1, 6, 1 ; so figuras, id. ib. 6, 16, 10 .- verbum cut tribus uteris, Quint. 1, 7, 27 : signa nostra, App. M. 9, p. 237. Poet : pictis anas enotata pennis, Petr. poet Sat 93, 2, 4. *enS> en nS' "■ [sum] A tiling; formed, like essentia, after the Gr. ovaia, by Fla- vius (or Fabianus). ace. to Quint a 3, 33 Spald. N. cr. ; cf. Meyer. Quint 2, 14, 2. ensiculus. t ">■ (also exsicula, ae, /.. ace. to Probus in Prise, p. 618 fin.) dim. [ensis] A little sword, rapier, Piaut. Rud. 4. 4, 112 ; 113, 116. ensifer< era, erum, adj. [ensis-fero] Sword-bearing, an epithet of Orion (like the Gr. {Mori), Ov. F. 4, 388; A. A. 2,56. ensis,- is, m - -A sword, brand (almost exclusively in the poets ; synon. with gladius. ace. to Quint 10, 1, 11), Lucr. 5. 1292 : Cic. poet in Gell. 15, 6, 3, and N. D. 2, 63 fin. ; Tib. 1. 3. 47; 1. 10, 1 ; Virs. A. 2. 393 ; 553 ; 600, et saep. ; Liv. 7. 10. — II. Me ton., 1, For War, Sil. 7, 167; Stat S. 4, 7, 45. — 2. F° r Royal stray. Luc. 5, 61. — 3. Ensis, The constellation Orion, Val. Fl. 2. 68 ; cf. ensifer. ■ entelechl». ae, /. = ivrcXexad, in E NUN the lang. of the Aristotelian philosophy, Actuality, Tert Anim. 32. (* Entella, ae, /. A city of Sicily : Sil. 14, 204. Hence) Entellini» oruni, m. The inhabitants of E nulla. Plin. 3, 8, 14, J 91. lu the sing., Entellinus, Cic. Verr. 2, 3, 87. And adj. : Entellinus sen atus, id. ib. * cnterocele, es, /. = i,rtj>nKri\ri, A rupture, hernia, Plin. 26, 13,63; Mart. 10, 56; 11, 84. Hence enterocelicus, ". m.. Ruptured, Plin. 26, 8, 49; Mart 12,70. * entheatnst a > um ' <"0- [entheuej Divinely inspired : Mart. 12 57. t eatheca, ae, /. = ivdnKn, A coffer, cliest : (auri), Aug. Serm. de div. 42. t enthenSi a, um, adj. = ivBcos, Di- vinely inspired (a poet word of the post- Aug. period), Mart 11. 84 ; Stat S. 1, 2, 227; 3, 5, 97; Sen. Med. 382, et al.— »2. Act., Inspiring : mater, i. e. Cybele, Mart. 5, 41. ' enthymema, atis, n. = hOCunua, A rhetor, and dialect, t. t. 1. A reflec- tion, meditation, an argument ; pure Lat. commentatio : Quint. " 5, 10, 1 ; 5, 14, 1 ; 24 ;" 8, 5. 4, et saep. ; Cic. Top. 14 ; Juv. 6, 450. — 2. -<4 conclusion drawn from the contrary, Cic. Top. 13, 55 ; Quint. 8, 5, 9. t enthymesiSi is > /• = *' 6'ficts, An- imation (late Lat.), Tert adv. Val. 9 JSii. ; adv. Haer. 7. e-nubilO" avi. atum, 1. v. a. To free from clouds, to make clear (eccl. Lat.) : 1. Lit: Tert. Apol. 35.-2. Trop.: veritatem. Paul. Carm. 21, 667 ; Axis. Doctr.Christ 4, 10 ; cf. Tert Anim. 3. e-nubo- P-i- 3. v. n. (a Livian word) X. To marry out of one's rank into an- other : e patribus, Liv. 4. 4; 10, 23. — 2, In gen., To marry, and leave the pa- ternal house, Liv. 26, 34. enubro< inhibenti, Fest p. 57; cf. Comm. p. 410. enucleate' "de- Plainly, without ornament; v. enucleo, Pa., ad fin. enucleatuS' a, um. Part, and Pa, from enucleo. e-nucleO' avi, atum, 1. v. a. To take out the kernels, to clear from the husk : bacas, Scribon. Comp. 233 ; Marc. Emp. 20; Apic. 4 fin.— n. Trop., To lay open, make clear, explain. Cic. Tusc. 5, 8, 23; Part 17; Gell. 19, a 14; Cod. Just 1, 17 in lemm. — Hence enucleatus, a, um. Pa. J, Clear, pure, unadulterated : suffragia (opp. eblan- dita), i. e. given from pure conviction, free from impure motives, Cic. Plane. 4, 10: reprehensiones voluntatum, pure, simple, Gell. 7, 3, 47 (c£, shortly afterward, volun- tates nudas). — 2. Of speech, Plain, un- adorned: genus dicendi, Cic. de Or. 3. 9 ; Or. 26 fin. — Adv.. enucleate (ace. to no. 2), Cic. Q Fr. 3, 3 : Or. 9, 28 ; Brut 30. 115 ; 9. 35 ; Fin. 4, 3, 6; 5, 29, 88 ; Tusc. 4, 14, 33— Sup., Aug. Enchir. 83. enumeration onis, /. [enumero] A counting up, enumerating : malorum, Cic. Leg. 3, 10: singulorum argumento- rum, id. Cluent. 24: oratorum, id. Brut. 36 ad fin. — 2. In rhetor, lang., A recapitu- lation, the Gr. n'vavt^uAai'uoiS, Cic. Inv. 1, 29^45 ;_1, 52; Quint. 6, 1. 1 ; 5, 14, 11, et al. e-numeroj av i atum, 1. v. a. To reckon -up, count over, count out (quite class.) : jamne enumerasti id. quod ad te rediturum putes ? Ter. Ad. 2, 2, 28 ; so dies, * Caes. B. C. 3. 105, 2 : peculium, i. e. to rale, estimate, Plaut Asin. 2, 4, 91 : pretium, to count out, to pay, Cic. Rose. Am. 46, 133. — 2. I n partic., To enumer- ate in speaking, to recount, relate (so most freq.) : Cic. N. D. 2, 47, 121 ; cf. Sail. C. 51, 9 : stipendia, Liv. 3, 58 : proelia, Nep. Hann. 5 : triumphos et domitas gentes, Ov. F. 3, 719: vulnera, oves. Prop. 2, 1, 44 (c c narrare) : plurima fando, Virg. A. 4. 334 : prolem meorum, id. ib. 6, 717 : femineos coetus alicui. Or. A. A. 1, 254, et saep. : Juniam familiam a stirpe ad hanc aetatem ordine, Nep. Art la 3. enunciatio (enuntiat), onis, /. [enuncio] In rhetor, and dialect lang., A declaration, enunciation, proposition, Cic. Fat. 1 ; 10 : 12 : Quint 7, 3, 2 ; 9, 1, 23. ennnciativus (enuntiat.". a. um, adj. fid.] Declarative, enunciative. Sen. Ep. 117 (twice). f>33 E O cnunciatrix (enuntiat.). Scis, /.' [enuncio] She vyito enounces, declares : ars (rhetorice), Quint. 2, 15, 21.: sensuum, (lingua), Prud. arctp. 10, 771. cnunciatum (enuntiat.), i, n., A proposition ; v. enuncio, no. II. c-nuncio (enuntio), avi, atura, 1. v. a. To say out (esp. something that should be kept secret), to divulge, disclose, to re- port, tell, blab (good prose) : Plaut. Trin. 1, 2, 106 : sociorum consilia adversariis, Cic. Rose. Am. 40, 117 ; cf. Caes. B. G. 1, 17, 5: remHelvetiis per indicium, id. ib. 1, 4, 1 ; cf. dolum Ciceroni per Fulviam, Sail. C. 23, 2 : mysteria, Cic. Mur. 11, 25 ; de Or. 1, 47, 206; cf. Liv. 10, 38; 39, 10; 23, 35 ; Caes. B. G. 1, 31, 2; 5, 58, 1, et saep. With an object -sentence, Plaut. Poen. 4, 2, 66 ; and absol., Caes. B. G. 1, 30 Tin. II. Transf, in gen., To speak out, say, express, declare (for the most part only in Cic. and Quint, in the rhetor., dialect., and grammat. signif.) : quum inflexo com- mentatoque verbo res eadem enunciatur ornatius, Cic. de Or. 3, 42, 1 68 ; so senten- tias breviter, id. Fin. 2, 7, 20 : obscena nudis nominibus, Quint 8, 3, 38 ; volun- tatem aliquam, id. ib. 3, 3, 1 ; cf id. ib. 9, I, 16 ; 19 ; 8, 3, 62 : fundamentum dialec- ticae est, quicquid enuncietur (id autem appellant &\iu>ua, quod est quasi effatum) aut verum esse, aut falsum, etc., Cic. Acad. 2, 29 ad. Jin. ; cf in the part, subst., enunciatum, i, n., A proposition, enuncia- tio, id. Fat 9, 19, and 12, 28: (literae) quae scribuntur aliter quam enunciantur, Quint. 1, 7, 28 ; cf. id. ib. 1, 5, IS ; 27 ; 1, II, 4 ; 2, 11, 4 ; 11, 2, 47 : masculino gene- re cor, ut multa alia, enunciavit Ennius, Caesell. in Gell. 7, 2, 4. * e-nundino. are, v. a. To buy, pur- chase ; trop. : Tert. Idolol. 9. enuntiatio, enuntiativus, etc., v. cnunc. * enuptlO. 6nis, /• [enubol A marry- ing out of one's rank : gentis, Liv. 39, 19. e-nutrioi iv ' or ». itum, 4. v. a. To bring up by feeding, to nourish, feed, sup- port (rare and not ante-Aug.) : puerum sub antris, Ov. M. 4, 289 ; so purpurae lu- tense genus, Plin. 9, 37, 61 : platanum, id. 12, 1, 4. — * 2.Trop. : unde origines aedi- riciorum sint institutae, et quibus rationi- bus enutritae et progressae sint gradatim ad hanc flnitionem, Vitr. 2, 1 ad Jin. £jnyO) us, /., 'Rvvii, The goddess of war, pure Lat. Bellona (only in post-Aug. poets), Sil. 10, 203 ; Stat Th. 8, 657.-2. Meton. for War, battle: navalis, Mart. Spect. 24. 1. eOi iT '> 're (inf. pass, irier, Plaut. Rud. 4, 7, 16), v. n. To go, in the widest sense of the word, and of every kind of motion of animate or inanimate things : To go, walk, ride, sail,Jly, move, pass, etc. (of course exceedingly freq. in all periods and sorts of writing). I. Lit, A. l n gen.: eo ad forum, Plaut. Asin. 1, 1, 95: i domum, id. Asin. 5, 2, 71 sq. : nos priores ibimus, id. Poen. 3, 2, 34 : i in crucem, go and be hanged ! id. Asin. 5, 2, 91 ; cf. i in malam crucem, id. Casin. 3, 5, 17 ; Pseud. 3. 2, 57 ; 4, 7, 86 ; and i in malam rem hinc, Ter. Ph. 5, 7, 37 : iens in Pompeianum, Cic. Att. 4, 9 fin. : ii subsidio suis ierunt, Caes. B. G. 7, 62, 8 : ibat Hylas Hamadryasin, Prop. 1, 20, 32 : quum it dormitum, Plaut. Aul. 2, 4, 23 ; so id. Most. 3, 2, 4 ; 16 ; Hor. S. 1, 6, 119, et saep. ; cf. dormitum, lusum, Hor. 5, 1, 5, 48 : cubitum, Plnut. Casin. 4, 4, 27 ; 5, 4, 8; Pseud. 3, 2, 57; Cic. Rose. Am. 23 ; Div. 2, 59, 122, et saep. Poet, with the ace. of the terminus : ibis Cecropios portus, Ov. Her. 10, 125 Loers. ; so Sar- doos recessus, Sil. 12, 368 ; cf. hinc Afros, Virg. E. 1, 65. And with a homogeneous Object: ire vias. Prop. 1, 1, 17; so exse- quias, Ter. Ph. 5, 8, 37 : pompam funeris, Ov. F. 6, 663, et saep. : ego ire in Pirae- um volo, Plaut Most 1, 1, 63 ; cf. visere ad aliquam, Ter. Hec. 1, 2, 114 ; Phorm. 1, 2, 52 : videre, Prop. 1, 1, 12 : ire pedi- bus, on foot, Liv. 28, 17 : equis, id. 1, 15 : cun-u, id. 28, 9; Ov. Her. 1, 46; cf. in equis, id. A. A. 1, 214 ; and in rheda, Mart 3, 47 : super equos, Just. 41.3; and with equis supplied, Virg. A. 5, 554 : puppibus, 534 E O Ov. Her. 19, 180 ; cf. cum classe Pisas, Liv. 41, 17, et saep. ; Lucr. 1,381— b. Of things : alvus non it, Cato R. R. 157, 7 ; so sanguis naribus, Lucr. 6, 1202: Eu- phrates jam mollior undis, Virg. A. 8, 726 : sudor per artus, id. ib. 2, 174 : succus in artus, Lucr. 2, 683 : telum (c. c. volare), id. 1, 970 : nubes, id. 6, 215 : trabes, i. e. to give way, sink, id. 6, 564, et saep. : in semen ire (asparagum), to go to seed, Cato R. R. 161, 3 ; so Col. 2, 12, 9 ; Plin. 18, 17, 45 ; cf. in corpus ( juvenes), Quint. 2, 10, 5 ; and sanguis it in succos, turns into, Ov. M. 10, 493. B. In par tic, 1. To go at, to go or proceed against with hostile intent: quos fugere credebant, infestis signis ad se ire viderunt, Caes. B. G. 6, 8, 6; so ad hos- tem, Liv. 42, 49 : contra hostem, Caes. B. G. 7, 67, 2; cf. B. C. 3, 31 ad fin.: adver- sus hostem, Liv. 42, 49 : in hostem, id. 2, 6 ; Virg. A. 9, 424, et saep. ; cf. in Capito- lmm, to go against, to attack, Liv. 3, 17. 2. Pregn., To pass away, disappear (very rare) i saepe hominem paullatim cernimus ire, Lucr. 3, 525 ; cf. ib. 529 ; 593. II. Trop., A. I» gen. : ire in opus alienum, Plaut. Mil. 3, 3, 6 : in dubiam imperii servitiique aleam, Liv. 1, ^3 fin.: in alteram causam praeceps ierat, id. 2, 27 : in rixam, Quint. 6, 4, 13 : in lacrimas, Virg. A. 4, 413 ; Stat. Th. 11, 193 : in poe- nas, Ov. M. 5, 668, et saep. : ire per sin- gula, Quint. 6, 1, 12; cf. id. ib. 4, 2, 32; 7, 1, 64 ; 10, 5, 21 : ad quem (modum) non per gradus itur, id. ib. 8, 4, 7, et saep. : ire infitias, v. infitiae : Latina debent cito pariter ire, Quint. 1, 1, 14 : aliae contra- dicticnes eunt intarim longius, id. ib. % 13, 54 : in eosdem semper pedes ire (compositio), id. ib. 9, 4, 142 : quum per omnes et personas et affectus eat (co- moedia), id. ib. 1, 8, 7 ; cf. id. ib. 1, 2, 13 ; Juv. 1, 142: Phrygiae per oppida facti Rumor it, Ov. M. 6, 146 : it clamor coelo, Virg. A. 5, 451 : factoque in secula ituro, Laetantur tribuisse locum, to go down to posterity, Sil. 12, 312; cf. with a subject- sentence : ibit in secula, fuisse principem, cui, etc., Plin. Pan. 55. B. In partic., 1, Pub. law t. t.: a. Pedibus ire, or simply ire in aliquam sen- tentiam, in voting, To go over or accede to any opinion (opp. discedere, v. h. v. no. III. B, 2, b) : quum omnes in sententiam ejus pedibus irent, Liv. 9, 8 ad fin. ; so id. ib. 5, 9 : pars major eorum qui aderantin eandem sententiam ibat, id. 1, 32 ad fin. ; so id. 34, 43 ; 42, 3 ad fin. ; cf. ibatur in earn sententiam, Cic. Q. Fr. 2, 1 ad fin. ; Tac. A. 3, 23 ; 12, 48.— And opp. to the above, "b. Ire in alia omnia, To vote against a bill ; v. alius, no. 6. 2. Mercant. 1. 1. for veneo, To go for, be sold at a certain price : Plin. 18, 23, 53: tot Pontus eat, tot Lydia numis, Claud. Eutr. 1, 203. 3. Pregn., of time : To pass by, pass away : it dies, Plaut. Ps. 1, 3, 12 ; so Hor. Od. 2, 14, 5 ; 4, 5, 7 : anni, id. Ep. 2, 2, 55 ; cf. anni more nuentis aquae, Ov. A. A. 3, 62. 4. With the accessory notion of re- sult : To go, proceed, turn out, happen : incipit res melius ire quam putaram, Cic. Att. 14, 15; cf. Tac. A. 12, 68: prorsus ibat res, Cic. Att. 14, 20 ad fin. ; Curt. 8, 5 : postquam omnia fatis Caesaris ire vi- det, Luc. 4, 144. Hence the wish : sic eat, so may it Jure, Liv. 1, 26 ; Luc. 5, 297 Cort. ; 2, 304 ; Claud, in Eutr. 2, 155. 5. Constr. with a supine, like the Gr. ueXXuv, To go or set about, to prepare, to wish, to be about to do any thing : si opu- lentus it petitum pauperioris gratiam, etc., Plaut. Aul. 2, 2, 69 ; id. Bacch. 3, 6, 36 : quod uti prohibitum irem, quod in me esset, meo labori non parsi, Cato in Fest. s. v. parsi, p 210 ; so perditum gentem : universam, Liv. 32, 22: ultum injurias, scelera, id. 2, 6 ; Quint. 11, 1, 42 : servi- tum Graiis matribus, Virg A. 2, 786, et saep. : bonorum praemia ereptum cunt, Sail. J. 85, 42. Hence the well-known construction of the inf. pass, iri with the supine, in place of an inf. fut. pass. > mini omne argentum redditum iri, Plaut. Cure. 4, 2, 5 : mihi istaec videtur praeda prae- datum irier, id. Rud. 4, 7, 16, et saep. — Poet, also c inf.: seu pontum carpere E PH E remis Ibis, Prop. .1, 6,, 34.; so .attollere facta reeum, Stat. S. 5,. 3, 11 : fatcri, id. Theb. 3, 61, et al. 6. Imper. i,. eas, eat, etc., since the Aug. per. more freq. a mocking or indignant expression: Go then, go now : i mine et cupidi nomen amantis habe, Ov. Her. 3, 26; so i nunc, id. ib. 4, 127; 9, 105; 17, 57; Am. 1,7, 35; A. A. 2, 222; 635; Prop. 2, 29, 22 ; Virg. A. 7, 425 ; Juv. 6, 306 ; Mart. 1, 43, et al. : i, sequere Italiam ven- tis, Virg. A. 4, 381 ; so i, id. ib. 9, 634 : fre- munt omnibus locis : Irent, erearent con- sules ex plebe, Liv. 7, 6 ad Jin. 2. CO, adv., v. is, ad fin. eodem; adv., v. idem, ad fin. t coil- onis, /. An unknown tree, Plin. 13, 22, 39 ; 1, 13, 39. copse, 7r ipse, ad init. Eos (occurring only in the nom.),f., 'Hiis, The dawn, pure Lat. Aurora, Ov. F. 3, 877 ; 4, 389 ; Sen. Here. Oet. 615.— 2. Meton., for Tlie East, the Orient, Luc. 9, 544.— IJ, Derivv. Eous, «, um, adj. : 1. Belonging to tlie morning, morning-: At- lantides absconduntur, i. e. disappear, set in the morning, Virg. G. 1, 221. — More freq., 2. Belonging to the east, eastern, orient (a favorite word of the Aug. poets) : domus Aurorae, Prop. 2, 14, 10 : equus, id. 4, 3, 10 : Arabes, Tib. 3, 2, 24 ; cf. do- mus Arabum, Virg. G. 2, 115 : acies, id. Aen. 1, 489 Heyne : coelum, Ov. M. 4, 197 : ripa, Prop. 4, 5,' 21 : mare, Tib. 2, 2, 16 ; cf. fluctus, Hor. Epod. 2, 51 : partes, id. Od. 1, 35, 31 ; Ov. F. 1, 140 ; cf^orbis, id. ib. 3. 466; 5,557, et saep. — j). E6US, i, m. : (a) Like l](oos (.sc. aornp) The morn- ing-star, Virg. G.' 1, 288.— (/3) An inhabit- ant of the East, an Oriental, Ov. Tr. 4, 9, 22 Jahn. ; Am. 1, 15, 29 ; Prop. 2, 3, 43 sq.— (y) The name of one of the horses of the su?i, Ov. M. 2, 153. Epammondas. ae, m.. ' naueivifo? oas, The famous general of the Thebaus. the victor at Leuctra and Mantiuea, " Nep. Epam. ; Just. 6, 7 sg. ;" Cic. de Or. 3, 34 fin. ; Tusc. 1, 2, 4 ; 1, 15, 33 ; 1, 49, 116 ; 2, 2i fin. ; 5, 17 ; Fam. 5, 12, 5, et al. f cpaphaercsis, is,f.=CT:aaipccis, A repi.ai.cd removal : barbae, Mart. 8, 52 ; Veg. 5, 24, 5. EpaphllS* i. m ., "Fnu'bos, The son of Jupiter Ammon and Io, and builder of Memphis in Egypt, Ov. M. 1, 748 ; Hyg. FaK140. *e-pastus> a - um r Bart, fpascoj Eat- en up : escae, Ov. Hal. 119. 1 ependytCSj ne, m. = ii:tvb"nris, An outer garment, Hier. Vit. Hil. 4. EpeuS (Epius. Plant. Bac. 4, 9, 13), i, m., 'Enetcs, Son of Banopeus, the con- triver of the Trojan horse, Virg. A. 2, 264 Heyne; Ov. F. 3, 825; Hyg. Fab. 108; Plaut. frgm. in Var. L. L. 7, 3, 88 fin.; Fest. p. 61. i ephaluaator, oris, m. [vox hibr., from iijiiiKXuuiu and the Lat. ending ator] A tumbler, dancer, Firm. Math. 8, 15. * cphcbltus, i, m. [ephebusj One who has readied the age of adolescence, Var. in Non. 140, 18. . i epfeebcum or «rum, n,=MrSiiov, A hall set apart for the youth in the palaestra, Vitr. 5, 11. i epheblCUS, », um, adj.=zitl>riGtKt's, Of or belonging to a youth : chlamyda, App. M. 10, p. 253. t ephebus, i, m. = f/n;fi»f, A male youth (from 18 to 20 yeiirs.of age), Ter. Eun. 5, 1, 8 ; Cic. Fl. 21, 51 ; N. D. 1, 28, 79 ; Suet. Aug. 98 ; Ner. 12 ; Hor. Ep. 2, 1, 171, et al. : is postquam excessit ex ephebis (after the Gr. ilcXOdv £{ £/iucpov, An unknown plant, Plin. 25, 13, 107. EphcsuSj i, /■, "E0£ffoj, An old and EPIC celebrated commercial city of Ionia, with, a temple to Diana, now the village of Aja- Soluk, "Mel. 1, 17, 2; Plin. 5, 29, 31;" Plaut Bac. 2, 1, 2 ; 2, 3, 75 ; 102 ; 4, 9, 124, et saep. ; cf. Mann. Kleinas. 3, 309 sg. — Derivv., H. Ephesius. a, »m, adj., Ephesian : Diana, Plaut. Bac. 2, 3, 73 ; Mil. 2, 5, 1; Cic. Div. 1, 23 Jin.: mater, born at Ephcsus, id. Phil. 3, 6, 15 : pecu- nia, diposited in the temple there, Caes. B. C. 3, 33fi?i.; 3, 105, 1. — Subst. Ephesii, orum, m., The Ephcsians, Plaut. Bac. 2, 3, 75 ; Cic. Tusc. 5, 36, 105 ; Plin. 34, 8, 19, § 58 ; Frontin. Strat. 3, 3, 7 ; 3, 9, 10. Ephialtes (Ephialta, Sid. praef. earm. 7, 25), ae, m., 'E^tuAn/S, I. The (* son of Aloeus and) brother of Olus, one of the stormers of heaven, killed by Apollo, Claud. B. Get. 75. — II. The betrayer of the Spartans at Thermopylae, Frontin. Strat. 2, 2, 13. * ephippiatUS. a, um, adj., Furnished with an ephippium : cquites, Caes. B. G. 4, t ephippiUHl; u > 7(. = e/h'7t-iov, A horse-cloth, caparison, housing, "tegimen equi ad mollem vecturam paratum," Non. (pure Lat. strasnilum) ; Var. R. E. 2, 7, 15 ; id. ap. Non.~108, 32 ; Caes. B. G. 4, 2, 4 ; Cic. Fin. 3, 4, 15 ; Gell. 5, 5, 3, et al.— 2. Proverb.: optat ephippia bos piger, optat arare caballus, i. e. each envies the other's condition, Hor. Fp. 1, 14, 43. tephoniS» % m.=.lj>opoi, A member of a well-known body of Spartan magis- trates, the Ephori, Cic. Leg. 3. 7, 16 ; Tusc. 1, 42, 100 ; Off. 2, 23 : gen. plur., epho- rum, Nep. Ages. 4. — H. As a nam. propr., Ephorus, i, m., "E0o/>yj, A celebrated Greek historian of Cumae, a disciple of Isocrales, Cic. de Or. 2, 13 Jin. ; 23 ; 3, 9 fin. ; Brut. 56 ; Or. 51, 172 ; 57, 194. Ephyra. ae, and (poet.) Ephyre, es,/., 'ii a, um, the same : litus, Stat. Th. 6, 253 : moenia, i. e. Syracuse, Sil. 14, 180 ; cf. ib. 52 ; also Dyrrachium (founded by the Corinthian- Corcyraeans), Luc. 6, 17. — 3. Bp-hyreiades. ae, m., An Ephy- rcan, Corinthian, Stat. Th. 6, 652.-4. fiphyreias» adis,/., Ephyrean. Corinth- ian: puellae, Claud. Bell. Get. 629. tepibatai ae, m.=£ir(S«'ri7?, A marine, Auct B. Alex. 11, 4 ; Auct B. Afr. 20, 1 ; 62, 1 ; 63, 4 ; Vitr. 2, 8. t epicedioni ; > n. = iTrt K rjSetov. A fu- neral song, dirge, Stat. S. 2 praef. ; 5, 3 and 5 in lemm. fipicharmus- i, m., 'Errixap/xos, A famous Pythagorean philosopher and com- ic poet of Cos, who resided, after his early youth, in Syracuse (whence his surname of Sieulus), Cic. Tusc. 1, 8 ; Hor. Ep. 2, 1, 58 Schmid ; Col. 1,1,8; 7, 3, 6 ; Plin. 20, 9, 34, et al. — 2. The name of a poem by Ennius, Cic. Acad. 2, 16 fin. t epichirema, atis, n.= emxtipr,i'a, rhetor, t. t., A kind of argument, syllo- gism, Quint. 5, 10, 2 sg.; 5, 14, 5 ; 14 ; 8, 5, 4. t epichysis- is,f. = iirixvoiS, Avessel for pouring out, Var. L. L. 5, 26, 35 ; Plaut. Kud. 5, 2, 32. i epicitharisma. atis, *.=£- um ' adj.= iniKoivof, in gramm. : Used of both genders, epicene (pure Lat. promiscuus) : genus, Don. p. 1746 Jin. (in Quint., Charis., and other grammarians written as Greek). *epicopus. a, um, adj. = i r i K uTros, Furnished with oars : phaselus, Cic. Art. 14, 16. Epicrates, ae, m., 'Ettik/jjitj?, The victorious, supreme ; so Cicero names Pompey. Art 2, 3.— H. A philosopher or rhetorician of Athens, Cic. fil. Fam. 16, 21. —2. A native of Agyrium, Cic. Verr. 2, '• 9 V. t eplcrocum? i n. = cttIkpokov (v. E PI G Pasfiow sub h. v.) A fine, transparent iconi- an-'s garment, Naev. in Var. L. L. 7. 3, 92 ; Var. in Non. 318, 25 ; cf. Fest p. 62.-2. Transf., adj. : Transparent, Hue, thin, Plaut. Pers. 1,3, 16. Epicurus, i. m„ 'EttiKovpoS, The fa- mous Greek philosopher of Gurgetius, in Attica, the author of the Epicurean philos- ophy, so called after him, which assumed pleasure to be the highest good, " Cic. Fin. 1, 9 ; 2, 2 sg. ;" Acad. 2, 42 ; Tusc. 1, 34 ; 2, 3, 8, et saep. — Deriv., n. EpiCUreuS, a, um, adj., Of Epicurus, Epicurean : me- dicamenta doloris. i. e. vteasure, Cic. Fin. 2,7 fin. : secta, Suet. Grarum.8. And more freq. subst, Epicurei, orum, m., The ad- herents of the Epicurean philosophy, Epi- cureans, Cic. Fin. 1, 7, 25 ; 2, 25, 81 ; Tusc. 1, 31, 77, et saep. In the sing., Suet. Gramm. 6. ' epiCUS- a, um, adj.=z It.ikos, Epic: poeta (Ennius), Cic. Opt gen. 1, 2 : poe- ma, id. ib. 1, 1 ; cf. carmen, Quint 10, 1, 62. t epicycluSi h m. = imnvuXos, An epicycle, Marc. Cap. 8, p. 297. Epldamnus. i. m., 'Ezicauvos, An older name of Difrrachium, " Mel. 2, 3, 13 ; Plin. 3, 23, 26 ; Plaut. Men. 2, L 38 ;" ib. proL 49 ; 51 ; 72, et al. — II. Hence the adjectives : 1, EpidamniuS» a . um . Epidamnian : natio, Plaut Men. 2, 1, 33. — 2. Epidamniensisj e > tQe same : cives, id. ib. 5, 7, 11 ; cf. id. ib. prol. 57. Epidaphna. ae, /., or Epidaph- neSj adj., 'E-iod)S, The suburb of Antiochia, Tac. A. 2, 83 ; cf. Plin. 5, 21, 18. Epidaurus, i. /•. 'ExiSavpos, I. a city in Argolis, on the Saronic Gulfiurith a famous temple of Esculapius, now Pi. dauro, •! Mel. 2, 3, 8 ; Plin. 4, 5, 9, § 18 ; Liv. 45, 28 ;" Cic. N. D. 3, 34, 83 ; Virg; G. 3, 44, et al. ; cf. Mann. Griechenl. p. 664 sg. — B. Hence the adjectives: 1, EpidauriuS» a, um, Of Epidaurus, Epidaurean : litora, Ov. M. 15, 643: tel- lus, id. ib. 7, 436 ; cf. nira, Stat Th. 4, 123 : serpens, Hor. S. 1, 3, 27 : nutrix Semeles, Beroe, Ov. M. 2, 278 : deus, Prop. 2. 1, 61; called also simply Epi- daurius, Ov. M. 15, 723 ; Pont 1, 3, 21. Likewise subst. Epidaurii, orum, m., The inhabitants of Epidaurus, Mel. 2, 3, 8. — 2. Epldaureus. a, um, the same : se- des, Avien. Arat 207. — 3. Epidauri- CUS- a, um, the same : litus, Mel. 2, 7, 10. — II. Epidaurus Limera, 'Er.ibavpos y Acyypd, A fortified sea-port on the eastern coast of Laconia, Plin. 4, 5, 9, 5 17 ; cf. Mann. Griechenl. p. 604 sg. — HI A city ofDalmalia, Plin. 3, 22, 26 : Auct B. Alex. ii fin. ; cf. Mann. Illyr. p. 350. f epidemuS: a. um, adj.-=ir.thyy.oS, Epidemic : species luis, Amm. 19, 4. t epidermis- idis, f.=zi-i6epiiis, A crust formed over a sore, Veg. 3, 61, 1. EpidicuS; i. m. The name of a com- edy of Plaums, taken from that of a slave, who is one of the characters. tepidipniS) idis. /• = iviiciwU, a dessert, Petr. 69, 6 ; Mart. 11, 31. Epidius. Ii, m. A Roman rhetorician, teacher of M. Antony and Augustus. Suet. Rhet. 4. — 2. — Marullus, A tribune of the people in the time of Caesar, Suet Caes. 79 sg. t + epidisiS) is. /■ = eieiSafys, A speci- men of' acting, Inscr. Orell. no. 2620. t epidromus» t m - = i-icp-iios, A cord running up and down for opening and closing a net, Cato R. R.13, 1 Schneid. ; Plin. 19, 1, 2, § 11.— 2. Tlie sail in the after-part of a ship, ace. to Isid. Oris. 19, 3,3. t epigloSSis, Mis, /. = i-iy^macii, The flap that closes the icind-pipe, the epi- glottis. Plin. 11, 37, 66 (in Gell. 17, 11, 4, and Macr. S. 7, 15, written as Greek). Epigdni; orum, m., 'Exiyovoi, The After-born. So are called, 1. The sons of the seven heroes who went together against Thebes, Hyg. Fab. 71 ; as the name of a tragedy of Aeschylus, translated into Lat- in by Attius, Cic. Opt. gen. 6, 18 ; Tusc. 2, 25, 60 Kiibn. ; Off. 1, 31, 114 ; Non. 342, 12.— 2. The. children of the soldiers of Alexander the Great by Asiatic women, Just. 12, 4 fin. '< epigramma- a^s, n. (.dot. plur., epi- EPIE grammatis, Cic. Att. 1, 16, 15 : gen. plur.. epigrammaton, Mart. 1 praef. ; 1, 2) =: eniypapua, 1, An inscription ; on the base of a statue, Cic. Verr. 2, 4, 57 ; on an of- fering, Nep. Paus. 1, 3 ; on tombstones. Petr."ll5 fin. ; as a brand, id. ib. 103, 4.— 2, An epigram, Cic. Tusc. 1. 34, 84 ; Arch. 10, 25, et saep. ; so the Epigrammata of the poet Martial. epigrammatarius. ii> ">• [epi- grainuiaj An epigrammatist (late Latin), Vop. Florian. 3 ; Saturn. 7. + epigrammaticus, a, um, adj. = tTTtyp ififiartKoi, Epigrammatic : poeta Martialis, Spartian. Ael. Ver. 5. ; epigramraatiori' ii. «• = imypaii- H&riuii, A short epigram, Var. L. L. 7, 3. 86. : epigrammatist a, ae, m. = im- ypupnurtoTTii, An epigrammatist, Sid. Ep. 4, 1. 'epigTij orum, m. A wooden pin. peg, Sen. Ben. 2, 12 Jin. Gron. ; cf. Isid. Orig. 19, 69, 7. epilepsia, ae, f. = ezi^ij/ia, The falling sickness, epilepsy. Lampr. Heliog. 20. t epileptlCUS, i, m. = i-tiy-riwi. Epileptic. Auct. frgm. jur. antejust p. 38 ed. Mai. t dpileus. i, m. A sort of hawk, PUn. 10, 8, 9. tepflogUSi i> m. = Eirftovos, A wind- ing up of a. speech, peroration, epilogue (pure Lat. peroratio or conclusio). " Cic. Brut 33 fin. ; Quint 6, 1, 55 ; 4, 1, 28 ;" Cic. de Or. 2, 69 ; Tusc. 1, 47 ; Plane. 34 . Att 4, 15, 4; Quint. 6, 1, 37 ; 50, et saep. i epimedion. ii, n. An unknown plant, Plin. 27, 9, 53.-2. A stair-rail, balustrade, Inscr. Orell. no. 3301. t epimelas) antis, m. = £- v Aos, a blackish gem, otherwise unknown, Plin. 37. 10,58. epimenla, orum, «., i-ipf/via, Pro- visions for a month, a month's rations: Juv. 7, 119 Hein. EpimenideSt is, m., 'F-iiievi6yi, A famous Greek poet and prophet of Crete. Cic. Leg. 2, 11, 28 ; Div. 1, 18 ; Phn. 7, 48. 49 ; 7, 52, 53. — And perhaps named after him : epimenidium genus bulborum, Plin. 19, 7, 30. EpimetheuS; ei> m., 'Emiaficis, in the Greek mythology, A son of lapetus and Clymene, the husband of Pandora. Hyg. Fab. praef. 142. Whence his daugh- ter Pyrrha is called Epimethis, Idis. /, 'i%i»/8ift Ov. M. 17390. t epinicia. orum, n. = mvUia, r». Songs of victory, Suet. Ner. 43/«. t epinyctis. Idis, /. = emwicris. 1, Night - bleiius, pustules that arise in the night, Plin. 20, 2, 6 (in Cels. 5, 28, 15. written as Greek).— 2, A kind of sore in the eyelid ; also called syce : Plin. 20. 6, 21. t epipactis, Idis, /. = immnris, An herb ; also called helleborine, Plin. 13, 20. 35:^9, 52. t epipetroni i. n. = intntrpov, A plant that grows on rocks, PUn. 21, 15, 52. EpirhaneS' is. m., 'Emavfo, The son of Antiochus, king of Commagene, Tac. H. 2, 25/«. Epiphania or -ea> ae, /., 'Zmebd- veta, A city of Cilicia^ Plin. 5, 27, 22; Cic. Fam. 15, 4, 7 sg. t epiphonema. atis, n., i-updn-yna, In rhetor. lang.,~l« exclamation, Quint. 8. 5, 11; 11, 1,52. ^epiphora; ae. /. = i-iipop u An af- flux ; as a disease, a dejluxion of humors. Col. 6, 17, 8 ; Plin. 20, 12, 48 ; 29, 6, 38 ; 21, 19, 74 ; 28, 14, 58, et al. (in Cic. Fam. 16, 23, written as Greek). Bpirensis. e, v. Epirus, no. II. 3. t epirhedium< i'> "- [t-i'-rheda ,- cf Quint. 1, 5, 68 ; perh. more correctly de- rived immediately from the Greeks, whe adopted the Gallic reda into their lan- guage ; v. Rost. Opusc. Plaut. p. 95 sg.] A thong by which the horse was attached to the cart, Juv. Sat 8, 66. EpirUS or -os> i> /•> "Butiptc, The province of Epirus, in the north of Greece. "Mel. 2, 3, 4 eg. ; 2, 7, 10 ; Plin. '4. 1. 1 :" Cic. Att 2, 4. 5 ; Virg. G. 1, 59 ; 3, 121 ; Aen. 3, 292, et saep. — II. Derivv., 1, EpiroteSi ae, m., 'Hmpuryj, Of or E PIT from Epirus, an Epirote, Plin. 3, 11, 15; Aur. Vict. Vir. ill. 33. Also scanned EpI- rdtfis, Aus. Profess. 15, 13. — Adject. : Epi- rotae equi, Veg. 6, 6, 3. — 2. Epiroti- CUS> a, um > "4i-' 'HircipuiTiKds, Of or from Epirus, Epirotic : familia, Var. R. R. I, 17, 5 : boves, id. ib. 2, 5, 10 : canes, id. ib. 2, 9, 5: res, Cic. Fam. 13, 18 fin. : lite- rae, jd. Att. 5, 20, 9; 12, 53, et saep.— 3. SpirensiSj e, adj., Of Epirus: Al- exander, Liv. 8, 17. t eplscenium; % "• = cwK/jvtov, A portion of the theatre, The story over the stage, Vitr. 7, 5 ; called, also, episcenos = i-iaKt)voi, id. 5, 7 ; cf. Miiller's Archaol. d, K. \ 289. cpiscopalis, e, adj. [episcopus] Episcopal : solium, Prud. a re> m. =CTrioKonoc, An overseer, superintendent, Arcad. Dig. 50, 4. 18, § 7 ; loser. Orell. no. 4024 (in Cic. Att. 7, 11 ad fin. written as Greek). — 2. I" partic, A bishop, in the eccl. fathers, saep. t episoyniurrii u > n - — ituaKvviov, The eyebrows ; trop., sternness, severity : Tert. Pall. 4. t epista lcs> ae, m - = lirurr&rns, An imersetr, superintendent, Tert. Mart. 3 ; Cato R. R. 56 dub. t epistdla.) ae, /■ = hiaroXn, A writ- ten communication, a letter, epistle : venio nunc ad tuas literas, quas pluribus epis- tolis accepi, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3; Plaut. Asin. 4, 1, 16 ; id. Bacch. 3, 6, 32 ; 4, 9, 83 ; id. Mil. 4, 6, 10, et saep. ; Cic. Phil. 2, 31 ; Verr. 2, 3. 69 fin. ; Fam. 2, 4, et saep. ; Hor. Ep. 2, 2, 22 ; Ov. Her. 15, 219 ; 17, 1 ; 18, 217, et saep. ; Narcissus ab epistolis, the secretary, Suet. Claud. 28 ; cf. ab, no. I. C, 17. — In post-class, lang., in the plural, epistolae, analogous to literae, of a single letter, Just. 1, 6, 1 ; 11, 12, 9 ; 17, 2, 9 ; 20, 5. 12. — 2. In partic, An imperial rescript, Frontin. Aquaed. 105, et saep. epistolaris, e, adj. [epistolaj O/or belonging to a letter, epistolary : chartae, letter-paper, Mart. 14, 11 in lemm-. : collo- quium, epistolary, Aug. Ep. ad Marcell. 5. —2. Subst, epistolares, him, m., Slate secretaries, Cod. Just. 7, 62, 32. tepistdllCUSi a, «™, adj. = ima- roXiK-Ji, Pertaining to or co?isisling of letters, epistolic : Epistolicae Quaestiones, (he title of a work of Cato, Gell. 7, 10, 2 ; and of Varro, id. 14, 7, 4, and 14, 8, 2. epistolium. i'> n - = emordXtov, A shore letter, note, Catull. 68, 2. t epistomiumi ii, n - = i-ntartuiov, That with which a hole is stopped, A cork, bung, stopple, Vitr. 9, 6; 10, 13; Var. R. R. 3, 5, 16 Schneid. N. cr. ; Sen. Ep. 80 ; (Jlp. Dig. 19, 1, 17, § 8. t epistylium. ii, n. = iniarvXtov, In architect., The cross-beam that rests on the columns, the architrave, Vitr. 3, 1 sq. ; 4, 3 ; 5, 1 ; 10, 6 ; Var. R. R. 3, 5, 11 ; Plin. 36, 14, 21 ; cf. Fest. p. 61 ; Isid. Orig. 15, 8, 15 ; 19, 10, 24 ; Miiller's Archaol. d. K. § 282. 1 epitaphista, ae, m. = imrai.ov (* or epitaphius, m. = cnirdtyws Xoyos), A fu- neral oration, eulogy, said of the famous oration of Pericles over the fallen Atheni- ans, in Plato's Menexenus, Cic. Tusc. 5, 12, 36 Ktthn. t fipithalamiumi ii, «. = 1-nidaXi- fiiov, A nuptial song, epithalajnium, Tre- bell. Poll. Gallicn. 11. Quintilian calls the well-known "Carmen nuptiale" of Catullus (62) Epifhalamiurn, Quint. 9, 3, 16. t epithecai ae . /• = Imdn 1 "!. An, addi- tion, increase, Plaut. Trin. 4, 3, 18. t epithema, atis, n. = liridcua, In medic, lang., A poultice or lotion, cpithem, Scribon. Comp. 160; Mare. Empir. 20. t epithema tium, ». «• = lm6cn&- nov, In medic, lang., A small epuhem, Marc. Empir. 20, 27. t epitheton* i> »• = MOtrov, In gram. * 536 EPO T lang., An epithet, adjective, Quint 8, 2, 10 ; 8, 3, 20j 8, j>, 29 ; 41 ; Macr. S. 6, 5, et al. t epithymon, h »■ = hiOvuov, The flower of thyme, Plin. 26, 8, 35 ; ib. 11, 66 ; 12, 81. tepitogiumi »• »• [ vox l'>l> r - from int and toga] A garment drawn over the toga, an upper garment, ace. to Quint. 1, 5,68. tepitoma* ae, or epitome) es, /. = entruun, An abridgment, epitome, Cic. Att. 12. 5, 3 Orell. N. cr. ; 13, 8; Col. 1, 1, 10, et al. epitomO) av 'i atum, 1. v. a. [epitome] To abridge, epitomize (post class.) : histo- riam, Treb. Poll. XXX. tyr. 30 ad fin. : aliquid, Veg. M. 1, 8 fin. t epitoxis* Idis, /. = ixirofys, The notch in a catapult, in which the cord lay, Vitr. 10, 15. t Epitrapezios. i, m. — imrpamt,i- of. At table: Hercules, i. e. the statue of Hercules at the Dessert-table, Stat. S. 4, 6 in lemm. ; cf. Mart. 9, 44. ' epitritos. a, um, adj.= i-xirptros, Containing four thirds, Gell. 18, 14, 5 ; Macr. Somn. Scip. 2, 1 ; cf. as, ad fin. — 2. Pes, A metrical foot, consisting of three longs and a short (a spondee with an iam- bus, or trochee) : •-' , — ^ , ~ — , -^, Diomed. p. 477 P., et saep. t epitropus or -OS) h m - = ctiV/xjots, A factor, steward, Aus. Ep. 22, 2. t epityrum* h n. = ewirvpov, A dish made of preserved olives, Cato R. R. 119 ; Col. 12, 49, 9 ; Plaut. Mil. 1, 1, 24 ; cf. Var. L. L. 7, 5, 97. t epiurUS; 'i m - = iniovpos, A wooden pin, a peg, Pall. Nov. 7, 14. tepizygis, Mis, f = tmfyy(s, A pin at the hole of the balista, to keep the cord, when drawn through, in its place, Vitr. 10, 17. tepddeSt um > "»• A hind of sea-fish, Ov. Hal. 126 ; Plin. 32, 11, 54. t eppdoSi I. ">• = imi>S6s (singing to), A species of lyric poem invented by Archil- ocus, in whicli a longer verse is followed by a shorter one, not including the elegiac distich. So in Roman literature, the Epo- di of Horace. " Ter. Maur. p. 2422 P. ; Diom. p. 482 ib. ;" Quint. 10, 1, 96 ; Aus. Ep. 10, 37 ; 16, 2. X epolonilS) v - epulo, ad init. tSppna, a ^, /. [perh. from ciri and ovoi ; cf. Orell. Inscr., no. 1793. Ace. to others, as the goddess of horses, from epus, another form of equus ; cf. Miiller Etrusk. 1, p. 1, 17 ; Doed. Syn. 4, p. 287 sq. ] The protecting goddess of horses, asses, etc., Tert. ad Nat. 1, 11 ; Apol. 16 ; Juv. 8, 157 ; Prud. Apoth. 197 ; Apul. M. 3, p. 141 ; Inscr. Orell., no. 402 ; 1792 sq. I cpops, opis, m. = c;ro aa J- [epulum] Of or be- longing to a banquet, epulary : accubitio amicorum, Cic. de Sen. 13 ad fin. : sacri- ticium ludorum, id. de Or. 3, 19 fin. : cf. epulo, no. 2 : sermo, App. M. 2, p. 123. ■- 2. Subst: "epulares appellabantur, qui in quibusdam ludis nocte epulaban- tur," Fest. p. 61. epjilatio! onis, /. [epulor] Feasting, eating (very rare), Lucil. in Non. 204, 18 ; Col. 12, 3, 2; Petr. 141, 10; Suet. Calig. 18 ;^Val. Max. 2, 5, 4 ext. epulOj o"' 8 (also epolonus, i, ace. to Fest p. 59), m. [epulum] A guest at a feast or banquet, a feaster : X, 1*> gen. (so only post-class.), App. M. 2, p. 123 ; 9, p. 235; 10, p. 246 ; Firm. Math. 5, ifin.— Far more freq., 2. 1" partic, Triumvi- ri or Septemviri Epulones (on inscrr. also septemvir and septemviri [vii. vir.1 epvlonvm) a 1. 1. of relig. lang. : A col- lege of priests, composed at first of three and afterward of seven persons, who super- intended the sacrificial banquets to the gods, "Cic. de Or. 3, 19 ad fin.;" Liv. 33, 42; Gell. 12, 6; cf. Plin. Ep. 2, 11, 12; Luc. 1, 602; Inscr. Orell, no. 590; 773; 2259 sq. ; Calend. Praenest Jan. (Orell. Inscr. 2, p. 382). In the sing. Epulo, Enn. in Var. L. L. 6, 8, 73 Miiller N. cr. : Tri- umvir Epulo, Liv. 40, 42 : VII. viro. epv- loni, Inscr. Orell., no. 2365. — H, Epulo, onis, m., A proper name, Virg. A. 12, 459. epulor, atus, 1. v. dep. n. and a. [id./ To give an entertainment, to feast, to eat : I, Neutr. (quite class. ; not in Plaut. or Ter.) : ut in voluptate sit, qui epuletur, Cic. Fin. 2, 5, 16 ; so id. de Sen. 13, 45 ; Tusc. 1, 47. 113 ; Att. 5, 9 ; Fam. 9, 26 fin. ; Flacc. 6 ad fin. ; de Or. 2, 86, 353 ; Liv. 42,56; 44,31; Vellej. 2, 101 fin. ; Tac. H. 3, 38 ; Suet. Aug. 35 ; Virg. A. 3, 224 ; Georg. 2, 537, et saep.— H. Act. (not so until the Aug. period) : aliquem epulan- dum ponere mensis, Virg. A. 4, 602; cf. Ov. M. 15, 111 ; Sen. Troad. 1108 ; so pul- los, Plin. 8, 43, 68 fin. epulum! ii n -i and in the plur. hete- rocl. cpulae, arum ("epulam antiqui etiam aingulariter posuere," Fest. p. 62), /. [etymol. unknown ; ace. to some, contr. from edipulum, fromedo] Sumptuous fooa or dishes (60 only in the plur.) : Plaut Trin. 2, 4, 70 : mensae conquisitissimis epulis exstruebantur, Cic. Tusc. 5, 21, 62 : vino et epulis onerati, Sail. J. Id fin. ; so opp. vinum, Liv. 8, 16 ; 9, 18 Drak. ; 23, 18 ; Nep. Dion. 4, 4, et al. ; cf. opp. me- rum, Ov. M. 8, 572 ; and opp. pocula, Virg. G. 4, 378 ; Aen. 1, 723 ; id. ib. 1, 216; Ov. M. 8, 829 ; 842 ; 15, 82 ; Plin. 33, 1, 6, et al. Poet.: vestis blattarum ae tinearum epulae, Hor. S. 2, 3, 119 ; cf. Virg. A. 6, 599. 2, Trop.: oculis epulas dare, Plaut. Poen. 5, 4, 2 : pars animi saturata bona- rum cogitationum epulis, Cic. Div. 1, 29, 61 ; cf. discendi, id. Top. ifin. II, In gen., A (sumptuous, splendid, festive) meal, a banquet, feast (in the sing. most usually of banquets held on relig- ious festivals or other public occasions, or which were given to a number of per- sons ; cf. epulo, no. I. 2) : (u) Sing. : Jo- vis epulum fuit ludorum causa, Liv. 25, 2 fin. ; cf. id. 27, 36 ; 31, 4 fin, ; 33, 42 fin. ; Val. Max. 2, 1, 2 ; Gell. 12, 8, 2 ; Fest p. 59 : funebre, Cic. Vat. 12 sq, ; cf. Liv. 39, 46 : epulum dare, Cic. Mur. 36 ; so Vel lej. 2, 56 ; Tac. H. 1, 76 ; Suet. Caes. 26 ; Calig. 17 ; Vit 10 ; Hor, S. 2, 3, 86, et saep. ; c. c. visceratio, Suet. Caes. 38 ; cf the follg. Of a feast in general, Suet Aug. 98; Juv. 3, 229.— (/3) Plur.: quae (carmina) in epulis esse cantitata, Cic Brut. 19, 75 ; cf. id. Tusc. 1, 2, 3 sq. ; Quint 1, 10, 20: in quibusdam neque pecuniae modus est neque honoris, nee epularum, E Q.U E Cic. Fin. 1, 16, 51 ; so regia, id. Rep. 2, 21 ; Hor. S. 2. 2, 45 ; cf. * Caes. B. G. 6, 28 fin. : divum, Virg. A. 1, 79 : prodigae, Tac. H. 1, 62 : familiares, Suet. Ner. 22, et saep. — Less freq. of banquets on relig. or public festivals (cf. no. a), Cic. Leg. 2, 25, 63 ; Flacc. 38, 05 ; Hor. Od. 3, 8, 6 ; cf. c. c. viscerationes, Cic. Off. 2, 16. equa> ae, /. [equus] A mare, Var. R. R. 2, 7, 4; Col. 3, 9, 5 ; 6, 35; Cic. Verr. 2, 1,10; Virg. G. 1,59; 3, 266, et saep. : dat. and abl. plur. equis, Var. R. R. 2, 1, 19 ; Col. 6, 37, 8 ; Plin. 11. 41, 96 ; Ulp. Dig. 50, 13, 2 ; but also equabus, Pall. Mart 13, 1 and 5 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 26. equarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to horses (very rare) : medicus, a farrier, Val. Max. 9, 15, 2.-2. Subst. : a. Equarius, ii, m. t A stable-boy, groom, Sol. 45. — b. Equaria, ae, /. (sc. res), A stud of horses ; grandes, Var. R. R. 2 prooern. §6. equcSi itis, m. [id.] A person on horse- back, a horseman, rider. I. In gen.: equitum celerissimus, Enn. Ann. 7, 80 ; Liv. 26, 2 ; 28, 9 ; Labeo in Javol. Dig. 9, 2, 57 ; Ov. F. 5, 700 (of Castor ; cf. Hor. Od. 1, 12, 26 ; Sat. 2, 1, 26) ; Hor. Od. 4, 1.1, 27 (of Bellerophon ; cf. id. ib. 3, 12, 8) ; Ep. 1, 2, 65 ; 1, 10, 38, et al. — Poet, transf., of horse and rider : quadrupes, Enn. Ann. 7, 22 and 32 (in Non. 106, 31 ; Gell. 18, 5 ; and Macr. S. 6, 9, who, like the other ancient grammari- ans, consider eques = equus ) ; imitated by Virg. G. 3, 116 Heyne. — Far more fre- quently, H. In partic. : X. I Q milit. lang. : A horse-soldier, trooper ,- opp. to pedes, a foot- soldier, Caes. B. G. 1, 15, 3 (twice) ; 1, 18 Jin. ; 1, 23, 2 ; 1, 42, 5 ; 1, 46^«., et saep. ; opp. pedites, Caes. B. G. 1, 48, 5 ; 2, 24, 1 ; 4, 33, 3, et saep. ; also opp. viri or hom- ines, for pedites, Liv. 21, 27 ; 9, 19.— b. Meton. or collect.: Horse-soldiers, cavalry : plurimum in Aetolis equitibus praesidii luit : is longe turn optimus eques in Graecia erat, Liv. 33, 7 fin. ; so id. 2, 20 ; 8. 38 ; Auct. B. Hisp. 15 ; Suet Galb. 12; Curt. 3, 2. 2. Equites, The order of knights, the equites, who, among the Romans, held a middle rank between the Senate and the plebs, consisting, under Romulus, of the 300 celcrcs, but whose number, as early as the reign of Tullus Hostilius, had in- creased to 18 centuries. In the last cen- turies of the republic this order enjoyed great consideration and influence in the conduct of public affairs, in consequence of the wealth they acquired as farmers of the public taxes, as also by reason of the right to the administration of justice held by them after the year 632 A.U.C. (ace. to the lex Sempronia judiciaria), " Liv. 1, 15 ; 30. 43 ; Cic. Rep. 2, 20 ; 22 ; Fontej. 8 ; Verr. 1, 13 ; de Or. 2, 48 fin. ; Plin. 33, 1, 7 sq. ;" Cic. Clu. 55, 152 ; Rose. Com. 14 ad fin. ; Flacc. 2, 4 ; Phil. 7, 6 ; Caes. B.C. 1,23, 2; Sail. J. 65, 2; Ov.Am. 1, 3, 8 ; Fast. 4, 293 ; Hor. Od. 1, 20, 5 ; 3, 16, 20 ; Sat. 1, 10, 76, et saep. ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 32 sq. ; Creuz. Antiq. § 87 sq. — 1>. In the sing, collect, for The eques- trian order, Suet. Aug. 34 ; Calig. 26 ; Ner. 11 ; 12 ; 37 ; Vesp. 9 ; Mart. 8, 15, et al. equester, tris, tre (m. equestris, Liv. 27, 1, like acris, Celebris, celeris, etc. ; cf. Ramsh. Gr. p. 72), adj. [eques] Belonging to horsemen, equestrian : 1. In gen. (very rarely) : statuae inauratae, Cic. Verr. 2, 2, 61 ; Phil. 6, 5 ; 9, 6 ; Suet. Tit. 2.— Far more freq., H, In partic: 1. Of or belonging to cavalry : proelium, Caes. B. G. 1, 18 ad fin. ; 1, 48, 4 ; 2, 8, 2 ; 2, 9, 2, et saep. ; cf. pugna, Cic. Verr. 2. 4, 55 : tumultus, Liv. 27, 1 : terror, id. 27, 42 : procella, id. 10, 5 : copiae (opp. pedes- tres), Cic. Fin. 2, 34, 112 : arms, Liv. 35, 23 ; cf. scuta, id. 43, 6 : militia, Suet. Claud. 25, et saep. So as an epithet of Fortuna, Liv. 40, 40. — 2. Belonging to the order of knights, equestrian : ordo. Cic. Plane. 35, 87; Suet. Aug. 100 ; Tib. 51 ; Claud. 6 ; Calig. 30, et saep. ; cf. loco natus, ortus, etc., Cic. Rep. 1, 6; Agr. 1, 9 ad fin. : genere natus, Vellej. 2, 88 : cen- sus, Cic. a Fr. 1, 2, 2, § 6 ; Liv. 5, 7 ; Suet. Caes. 33 ; Aug. 40 ; Hor. A. P. 383 : an- e au i nulus (i. c. aureus, a privilege of the equestrian order), Hor. S. 2, 7, 53 ; cf. Plin. 33, 1, 8 sq. : dignitas, Nep. Att. 1 ; Suet. Claud. 24 : familia, id. Caes. 1, et saep. In Tacitus we have equester twice subst. for eques, Ann. 12, 60 ; 13, 10 Jin. — In the plur., equestria, ium, v., subst. (sc. loca), The scats of the /mights in the theatre, Petr. 126, 10; Sen. Ben. 7, 12; Suet Calig. 26. equidem. adv. [comp. of the de- monstr. e and quidem ; v. the art. ce], a demonstrative corroborative par- ticle : Verily, truly, indeed, at all events, certe, revera, etc. (freq. and quite class. ; usually connected with the first pers.). 1, In gen.: equidem Sosia Amphitru- onis sum, Plaut. Am. 1, 1, 255 ; id. ib. 2, 1, 26 : nihil inquit, equidem novi, Cic. Div. 1, 6, 11 : equidem et ante hoc tempus te dilexi, id. Fam. 11, 29, 2 : equidem etiam illud mini animum advertisse videor, id. ib. 15, 4, 14 ; cf. Caes. in Gell. 13, 3, 5, et al. : id equidem ego certo scio, Plaut. Bac. 3, 3, 33 ; so c. c. ego, Ter. Heaut. 11. 1, 19 ; Cic. Mil. 2. 5, ace. to Serv. Virg. A. 1, 576 ; Sail. C. 51, 15 ; Jug. 10, 6 Kritz. : with the 1. pers. plur., Ter. Ph. 3, 1. 7 ; so Cic. Fin. 3, 2 Jin. ; Sest. 57, 122 ; Sail. C. 52, 11 ; 51, 20 ; Plin. 25, 13, 95 : so with the 2. pers. sing., equidem si scis tute, etc., Plaut. Pers. 2, 2, 5 ; id. Stich. 4, 1. 48 ; Sail. C. 58, 4 : insanit hie equidem, qui. etc., Plaut. Men. 2, 2, 35 ; id. Mil. 3, 1, 55 ; cf. Bacch. 4, 9. 50 : di me equidem omnes adjuvant, id. Men. 3, 3, 27; cf Tac. Or. 27 ; Var. R. R. 1, 5, 1 : nam equidem harum misere- bat, Plaut. Stich. 2, 2, 5 ; cf. id. Pers. 4, 4, 87 : vanum equidem hoc consilium est, Sail. C. 52, 16 ; cf. Liv. 5, 51.— b. Some- times made more intensive by certe, ede- pol, etc. (so most freq. in Plaut.) : certe equidem noster sum, Plaut. Mil. 2, 5, 23 ; so id. Pers. 2, 2, 27 ; Virg. E. 9, 7 ; cf. equi- dem certo idem sum, Plaut. Am. 1, 1, 291 : credo edepol equidem donuire solem, id. ib. 1, 1, 126 ; so equidem pol, id. Most. 1, 3, 22 ; 29 ; Ter. Eun. 5, 2. 37 : certe equi- dem edepol, Plaut. Aul. 2, 2, 38; cf with 3d pers. : equidem edepol liberali'st, id. Pers. 4, 3, 76 : equidem ecastor vigilo, id. Amph. 2, 2, 66 ; so id. Men. 4, 2, 95 : equidem hercle, id. Cist. 1, 1, 54 ; so id. Epid. 3, 4, 48 ; Mil. 4 7, 24 ; Men. 3, 2, 39 ; Merc. 2, 1, 40 ; Ter. Ph. 5, 3, 24. II. I n partic: 1. Like our Certain- ly, by all means, of course, to be sure, in the concessive sense, with a follg. sed, verum, etc. : dixi equidem, sed, etc., Plaut. Rud. 4, 4, 59 : sic ego nolim equidem apud rusticos, sed multo minus apud vos, Cic. de Or. 2, 6 Jin. ; cf. Liv. 3, 68 : quibus epis- tolis sum equidem abs te lacessitus ad scribendum, sed, etc., Cic. Att. 1, 13, et al. ; cf. with follg. verum, Plaut. Merc. 2, 1, 40 (c. c. ego) ; Ter. Heaut. 4, 1, 34 ; Cic. Fam. 16, 16 ; with follg. verumtamen, id. ib. 12, 30, 3 ; with follg. tamen, Liv. 4, 3 ; Plin. Pan. 31 ; with follg. sed tamen, Cic. de Sen. 10, 32 ; Fam. 9. 13, 4 ; 11, 14, 2 ; Q. Fr. 3, 5, 4 ; Hor. S. 2, 1, 79, et al. 2. Sometimes with pregn. reference to the speaker : For my part, as far as I am concerned: Caes. B. C. 2, 3% fin. : equi- dem doleo non me tuis Uteris certiorem fieri, Cic. Att. 6, 3. 4 : quod equidem sciam, Plin. 2, 25, 23 ; cf. id. 2, 98, 101.— Cf. Hand Turs. II. p. 422-437. eqm-ferus, i> >"■ [equus] A wild horse, Plin. 28, 10, 45 ; ib. 13, 55. eqililC' is, n. [id., cf. bubile, caprile, ovile, etc.] A stable for horses, Cato R. R. 14, 2 ; Var. R. R. 2, 7, 15 ; Suet Calig. 55. * equimentum, i, «• [id.] A fee for covering, Var. in Non. 69, 27. * equl-mulg'a. ae, m. [equus-mulgeo] A mare-milker, Sid. Ep. 4, 1, 43 (al. equimulgos). equinus. a, um, adj. [equus] Of or belonging to horses : pecus, Var. R. R 2. 7, 7 ; cf. genus, Col. 6, 27, 1 : lac, Var. R. R. 2, 11, 1 : stercus, id. ib. 1, 38, 3, et al. : cervix. Hor. A. P. 1 : Cauda, id. Ep. 2, 1, 45 : ubera, id. Epod. 8, 8 : pedes, Plin. 4, 13, 27 : seta, * Cic. Tusc 5, 21, 62 : emp- tio (i. e. equorum), Var. R. R. 2, 7, 6. * equiOj ire. »• n. [id.] Of mares : To be in heat, Plin. 10, 63, 83, § 181. equxria; orum, n. [id.] The annual E Q.UU horse-race held on the Z7lh of February and the \ith of March in the Campus Mar- tius, in honor of Mars, " Var. L. L. 6, 3, 55 ; Ov. F. 2, 859 ; 3, 519 ; Fest. s. h. v. p 61 ; S. V. MARTIALIS CAMPCS, p. 96." t equirlnc. jusjurandum per Quiri- num, Fest. p. 61 [cf. the art. ce], equisetum. i. »• [equus] The plant iiorsi-lail, Plin. 26, 13, 83; aLso called equisetis, id. 18, 28, 67, § 259. cquiSO? onis, m. [id.] A groom, stable- boy ^ante- and post-class.), Var. in Non. 105, 14 ; 32 sq. ; Val. Max. 7, 3 ext 2 ; App. M. 7, p. 194 : equisones nautici, who draw vessels along by ropes, Var. in Non. 106, 1 ; id. 451, 4. * equitabilis, e . atl j- [equito] That may be ridden over : planities, Curt. 4, 9. * equitatlO, onis, /. [id.] A riding, Plin. ^28, 4. 14. 1. equitatus, Q", m. [id.] *I. In abstr., A riding : atteri equitatu, Plin. 28, 15, 61 ad fin. — H, In concret. : 1, Caval- ry (so exceedingly freq.), Caes. B. G. 1, 15, 1 ; 2 ; 1, 18, 5 ; 1, 24, 1 ; 1, 42, 4. et saep. : dat. equitatu, Caes. B. G. 1, 18./!«. ; I, 39, 5; 1, 52 fin. ; and also equitatui, id. ib. 1, 42, 5 ; 7, 4, 9 ; B. C. 3, 89, 3.— In the plur., Caes. B. C. 1, 61, 3 ; 3, 8, 1 ; Cic. Fontej. 2 ; Sail. J. 46, 7 ; Auct. B. Afr. 14 ; Flor. 3, 11, 8. — 2. The equestrian order (very rarely), Plin. 33, 2, 9; Aus. Idyll. II, 78. * 2. equitatus, us, m. [equio] A be- ing in heat, of mares, c. c. hinnitus, Lucil. in Var. L. L. 7, 5, 100. * equitiariUS; ", '"■ [equitium] 77« inspector of a stud, Firm. Math. 8, 13. equitium* ii- »• Tequus] A stud of horsts. Col. 6, 27, 1 ; Ulp. Dig. 6, 1, 1 ; 7, 8, 12, § 4, et al. equitOi aT ii arum, 1. v. n. and a. [eques] To ride: \, Neutr. (quite class.; not in Caes.) : quum in illo nostro exer- citu equitaret, Cic. Dejot. 10 ; so Sail. J. 6, 1 ; Suet. Caes. 57 ; Tit. 3 ; Hor. Od. 2. 9, 24 ; 4, 4, 44, et al. : in equo, Javol. Dig. 9, 2, 57 ; cf. in equuleis, Cic. Verr. 2, 4, 20 ; v. equuleus, no. II. 1 ; and in arun- dine longa, Hor. S. 2, 3; 248. — B. I» partic. (ace to eques, no. H. 1) : "eqvi- tare antiqui dicebant equum publicum merere," Fest. p. 61. — C. Transf. : * 1, Of the horse : To go Lucil. in Gell. 18, 5, 10, and in Non. 107, 1.—* b. Like our To ride, in an obscene sense, Juv. 6, 311. — 11, -Act., To ride through a place (post- Aug., and perh. only in the pass.) : flumen equitatur, Flor. 3, 4, 5 Duker. N. cr. : equi- tataque Culmina Taygeti, Claud. Bell. Get. 192 : Fluxis equitata Bactra Parthis, Sid. Carm. 23, 249. equula, ae, /. dim. [equa] A little mare, a filly, Var. in Non. 106, 12. — In an obscene sense, of a voluptuous woman, Plaut. Frgm. ap. Prise p. 617 P. equuleus (also written eculeus), i, m. dim. [equus] A young horse, a colt, foal: I. Lit, Var., Pompon., and Cic. in Non. 105, 11 sq.; Liv. 31, 12. — If. Transf.: 1. Argentei nobUes, as works of art Cic. Verr. 2, 4, 20 ; hence, shortly after, in the sarcastic pun : jactabit se et in his equi- tabit equuleis, Emi, pecuniam solvi. — 2. A wooden rack in the shape of a horse, Cic. Mil. 21 fin. ; id. Poet. Tusc. 3, 28, 67; Curt. 6, 10 ; Prud. are ™- dim. [id.] A small, young horse, a foal, Var. R. R. 2, 7, 13 ; 2, 8/«. ; *Cic. N. D. 2, 14, 38. equus, i, m - [kindr. with the Gr. iV kos, another form for "urnos ; cf. Miill. Etrusk. 1, p. 17] A horse, steed, charger, " Var. R. R. 2, 7 ; Col. 6. 27 sq. ; Plin. 8, 42, 64 sq. ; Pall. Mart. 13 ; Enn. Ann. 5, 8 ; 18, 21 ; Plaut. Bac. 1, 1, 39 : Men. 5, 2, 109 ; Cic. Rep. 1, 43 ; 1, 7, 9, et saep.— Offered as a sacrifice to Mars, Fest. p. 61 ; and s. v. October equus, p. Ill, Comm. p. 543; Prop. 4, 1, 20. — b. In partic., («) Of the war-horse, in the phrase equis virisque (viri = pedites ; cf. eques and vir), adverb., With horse and foot, i. e. with might and main, with tooth and nail, Liv. 5, 37 ; Flor. 2, 7, 8 ; also equis, viris, Cic. Phil. 8, 7, 21; Fam. 9, 7; cf. Nep. Hamilc. 4 ; and in the order viris equis- que, Cic. Off. 3, 33. — And, (/?) Transf. of race-horses : ego cursu corrigam tar- 537 E RCI ditatem turn equis, turn vero, quoniam scribis poema ab eo nostrum probari, quadrigis poeticis, i. e. in prose andpoetry, Cic. Q. Fr. 2, 15, a (see the passage in connection). — c. Poet., of the wind, Ca- tull. 66, 54 ; Val. Fl. 1, 611.— d. In an ob- scene sense, Hor. S. 2, 7, 50 ; Petr. 24, 4 ;■ App. M. 2, p. 122 ; Ov. A. A. 3, 778 ; Mart. 11,104. — g. Proverb.: equi donati den- tes non inspiciuntur, we don't look a gift horse in the mouth, Hier. Ep. ad Ephes. prooem. H. Meton. : J, Equus bipes, A sea- horse, Virg. G. 4, 389 ; Auct. Pervig. Ve- ner. 10 : fluviatilis, a river-horse, hippo- potamus, Plin. 8, 21, 30.— 2. Equus lig- neus, like the Homeric a\6s tirnas for A ship, Plaut. Rud. 1, 5, 10.— 3, The Trojan horse, " Virg. A. 2, 112 sq. ; Hyg. Fab. 108 ;" Plaut. Bac. 4, 9, 12 ; Prop. 3, 1, 25 ; Hor. Od. 4, 6. 13, et id.— * b. Trop., of A secret conspiracy, Cic. Mur. 37, 78. — 4. A battering-ram, because shaped like a horse ; afterward called aries, Plin. 7, 56, 57, § 202. — 5. The constellation Pegasus, Col. 11, 2, 31 ; Plin. 18, 26, 65 ; Hyg. Astr. 2, 18 ; 3, 17. Equus TutlCUS, h ™., A town in Samnium, now Castel Franco, Cic. Att. 6, 1, 1 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 799 sq. er, eris (* or eres, is), m. [xtip] A hedge-hog, Nemes. Cyneg. 57. era» ae, v - hera. eradication 6nis, /. [eradico] A rooting out : Tert. Res. 27 Jin. "' e-1'adlCltus (exrad.), adv. From the very root, root and branch, Plaut. Most. 5, 1, 63 (cited also in Front, de Or. 1). e-radico (exr.), avi, atum, 1. (inf. eradicarier, Plaut. Aul. 2, 4, 21) v. a. To pluck up by the roots, to root out, eradicate (an ante-class, word) : I: Lit: ex terra enata, Var. R. R. 1, 27, 2.-2. Transf. : aliquem, To root out, utterly destroy, Plaut. Pers. 5, 2, 38 ; True. 3, 1, 15 ; Merc. 4, 4, 35; Aul. 2, 4, 21; Rud. 5, 2, 59 ; Bacch. 5,1-6; Ter. Andr. 4, 4, 22 ; Heaut. 3, 3, 28. — *H. Trop.: pugnis memorandis euis hominum aureis, i. e. to wear out, pester with talking, Plaut. Epid. 3, 3. 53. e-rado, si, sum, 3. v. a. To scratch out, scrape off (ante-class, and since the Aug. per.): I, Lit.: terram, Var. L. L. 5, 31, 38 ; so museum, Col. 4, 24, 6 : medul- lar^ id. Arb. 9 ad Jin. ; Plin. 17, 21, 35, § 162 : aliquem (albo), to strike out, erase, Plin. Pan. 25, 3; Tac. A. 4, 42 Jin. ; cf. in- scriptos titulos monumento, Paul. Sent. 1, 21, 8. Poet, transf., genas, i. e. to shave off the beard (for which, shortly before, vel- lere), Prop. 4. 8, 26. — IJ. Trop.: curam habendi penitus corde, Phaedr. 3, prol. 21 ; so elementa cupidinis pravi, * Hor. Od. 3, 24, 51 : vitia, Sen. Ep. 11 : vestigia quoque nobilium civitatum (tempus), i. e. to obliterate, cause to be forgotten, id. 91 ; cf. tempora vitae, Ov. Tr. 4, 9, 5. Srana; ae,/. A town in Cllicia, near Mount Amanus, Cic. Fam. 15, 4, 8 ; cf. Mann. Kleinas. 2, p. 113. 1 eranus, i, m.-=zepavos, A collection of contributions in money, a collection for the poor, Auct. Ep. Plin. 10, 93 and 94. EraSinuS, i, m. = 'E|M<7?w>S, A river of Argolis, now Keplialari, Mel. 2, 3, 9 ; Ov. M. 15, 275 ; cf. Mann. Griechenl. p. 640 sq. Erasistratus, ■> m -< 'Epaaiarparof, A famous physician of Alexandria in. the time of Ptolemy Lagus, the founder of a medical school, " Cels. praef. ;" 3, 4 ; 4, 4, et saep. t erastcSj ae, m.=:lptioTr}s. A lover, M. Aurel. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 1, 10. erasUS) °, um . Part., from erado. Erato (occurring only in the nom.), f, 'Epuru>, I. The muse of lyric and amorous poetry, Ov. F. 4, 195; 349; A. A. 2,16; 425; Aus. Idyll. 20, 6.— 2. Meton. for Muse in gen., Virg. A. 7, 37 Serv. ; Claud. Mall Theod. 282.— H. A queen of Armenia, Tac. A. 2, 4. Eratosthenes, is, nt., 'EpuroaOhns, A celebrated geographer, poet, and philoso- pher of Alexandria, under Ptolemy Euer- getes, Var. R. R. 1, 2, 3; Cic. Att. 2, 6 ; Caes. B. G. 6, 24, 2; Plin. Elench. 2 ; 5 ; id. 2, 108, 112 1 Quint. 1, 1, 16 ; 11, 2, 14. ercisco » D d erctum, v - hercisco. 538 E RG A Erebus, i, m -, "EpeSos, 1. A god of darkness, sort of Chaos, and brother of Nox, "Cic. N. D. 3, 17 Jin. ; Hyg. Myth. praef. ;" Virg. A. 4, 510 ; Ov. M. 14, 404 — 2. The Lower World, Virg. G. 4, 471 Serv. ; Aen. 6, 247 ; 7, 140 ; Ov. M. 5, 543 ; 10, 76, et al. — Hence, II. Erebeus, a, um, adj., Of or belonging to Erebus : colu- brae, Ov. lb. 270. Erechtheus (trisyl.), ei, m., 'Epcx- dciis, A fabled king of Athens, father of Procris, Orilhyia, Chthonia, and Creusa, who devoted themselves to death for their country, Cic. Tusc. 1, 48, 116; Fin. 5, 22, 62; N. D. 3, 19; Sest 21, 48; Ov. M. 6, 677 sq. ; 7, 697 ; Just. 2, 6, 12— H, Hence the adjectives : 1, Erechtheus, a, um, Ercchthean, and poet, for Athenian : domus, Ov. F. 5, 204: arces, Ov. M. 8, 548 ; cf. litus, Val. Max. 6, 1, 1 ext.—2. Erecthldae- arum, m., poet, for Athe- nians, Ov. M. 7, 430.— 3. Erechthis, idis, /., A daughter of Erechtheus, Orilh- yia^ Ov. Her. 16 ; Procris, id. Met. 7, 726. erecte, <•<&>■ Boldly ; v. erigo, Pa. erectio, onis, /. [erigo] A setting up, erecting: tignorum, Vitr. 10, 5 Jin. ; id. 8 praef. erectUS, a, um, Part, and Pa., from erigo. e-remig"p, avi, atum, 1. v. a. To row through, navigate (post-Aug. and very rare) : undas, Sil. 14, 190 : septentrionem, Plin i 2 ! _67, 67, § 168. t eremita> ae, m. = ipr/pirns, An ere- mite, hermit, Sulpic. Sever. Dial. 17. I eremitis. idis, f. — epnpiris, Soli- tary, recluse : Sid. Ep. 9, 3. t cremodicium, h, n. = cpnuooiKiov, A default of appearance at the appointed time, Ulp. Dig. 4, 4, 7 fin. ; 46, 7, 13 ; Cod. Just. 3, 1, 13, § 3. t ereaiUS (eremus, Prud. Cathem. 5, 89 ;> Psych. 371 ; Enchir. 12), a, um, adj. = Zpniios, Waste, desert (late Lat.) : loca, Cod. Just. 11, 57, 4. — Subst, eremus, i, m. (sc. locus), or /. (sc. regio), A wilderness, desert, Tert Idolol. 5 ; Sulpic. Sever. Dial. 1,_15. e-repOj psi> 3- (plusquamperf. conj. sync, erepsemus, Hor. S. 1, 5, 79) v. n. and a. (ante-class, and since the Aug. period) I, Neulr., To creep out, crawl forth, Plaut. Aul. 4, 4, 1 ; Var. R. R. 3, 15 ; Sil. 15, 617 ; Stat. Th. 11, 581.— 2. In an upward direction, To creep or clamber up, Suet Tib. 60. Poet, transf. of a building, To rise, Stat. S. 2, 2, 30. — H. Act., * 1. To creep through : totum agrum genibus, Juv. 6, 526. — * 2. To climb : rnontes, * Hor. S. 1, 5, 79. * ereptlO, onis, /. [eripio] A forcible taking away, seizure of a possession, Cic. Verr. 2, 4, 5. * crepto, are, «• intens. n. [erepo] To creep out, transf. : pecunia ex paupertate, i. e. to be spent, Sen. Ep. 101. ereptor» oris, m - [eripio] A robber, plunderer: bonorum, Cic. Quint. 8: lib- ertatis, id. Sest. 51 : plur., terrarum, Tac. A. 13, 55 Jin. erupt US, a, um, Part., from eripio eres, is, m., v. er. Erctria» ae, /., 'Eperpia, The princi- pal city on the Island of Euboea, the birth- place of the philosopher Menedemus, Mel. 2, 7, 9 ; Plin. 4, 12, 21 ; Cic. Acad. 2, 42 Goer. N. cr. ; Liv. 32, 16 ; 35, 38, et al. ; cf. Mann. Griechenl. p. 259 sq. — H. De- rivatives, 1, EretriUS, a, um, adj., Eretrian : creta, Plin. 33, 13, 57 ; the same : terra, Cels. 5, 15 ; 6, 3 ; and subst, Eretrin, ae, /., Plin. 35, 6, 21 ; Vitr. 7, 14. —2. Eretricnsis, e, adj., Of Eretria : Gongylus, Nep. Paus. 2. — Subst, Eretri- enses, ium, m., Tlie inhabitants of Ere- tria, Liv. 35, 38.-3. Eretriaci, orum, m., Philosophers of the school of Menede- mus, Cic. Acad. 2, 42. Also called, 4. Erctrici, orum, m., Cic. de Or. 3, 17 ; Sen, Ep. 88 ad fin. In the sing., Eretricus, AnJEretrian philosopher, Cic. Tusc. 5, 39. Erctum. i, »•, "llpnrov. An ancient city of the Sabincs, now Jlimane (* ace. to others, Cretona), Virg. A. 7, 711 : cf. Heyne Excurs. ad h. 1. p. 171 ed. Wagn. erga, praep. [kindred with vergo ; hence, turned toward, i. e.] Over against, opposite to. ERGO I. !/ i t, of locality (ante- and post-clas- sical, and extremely rare) : quae rued erga aedes habet, i, e. opposite me, Plaut True. 2, 4,. 52 : erga regiam, App. Dogm. Plat. p. 9. — Far more frequent, and good prose, II. Trop. : Aliquem, seldomer aliquid, of feelings and conduct toward a person, and in class, lang. always of friendly feel- ings, etc. : benevotentia amicorum erga nos, Cic. Lael. 16 ; cf. id. Fin. 1, 20, 68 ; Plaut. Capt 2. 3, 47 ; Trin. 3, 1, 18 : erga aliquem benevolus, id. Capt 2, 2, 100 ; cf. id. Mil. 4, 6, 15 ; Rud. 5, 3, 33; Cic. de Or. 2, 43 ; Plaut Am. 5, 1, 49 ; Cist. 1, 1, 111 ; cf. Cic. Fam. 1, 9: divina bonitas erga homines, Cic. N. D. 2, 23, 60 : perpetua erga populum Romanum fides, Caes. B. G, 5, 44, 4 ; cf. id. B. C. 1, 84, 3 ; id. ib. 1, 12, 1 ; cf. ib. 2, 17, 2, et saep. : te oro per mei te erga bonitatem patris, Plaut Capt 2, 1, 48 ; so te erga, Ter. Heaut 2, 3, 24 : med erga, Plaut. Capt 2, 3, 56 : se erga, Ter. Heaut. 1, 2. 15 : amicum erga, Plaut. Trin. 5, 2, 4; cf. the lollg. — Relating to things : quum in universam rempubli- cam, turn etiam erga meam salutem fide ae benevolentia singulari, Cic. Prov. cons. 1 ; cf. id. Att 8, 3, 2 ; Plin. Pan. 50, 4 ; Tac. A. 4, 20, et al,— Of unfriendly feelings, for the usual contra or adversus : Against : ne malus item erga me sit, ut ersa ilium fuit, Plaut. Ps. 4, 3, 4; so id. Aul. 4, 10, 62; Casin. 3, 4, 27; Ter. Hec. 3, 5, 36; Nep. Alcib. 4, 4 ; Dat 10 fin. ; Ham. ifin. ; Hann. 1 fin. ; Tac. H. 2, 99 ; 4, 49 ; Ann. 2, 2 ; cf. transp., med erga, Plaut. Asin. 1, 1, 5; Epid. 3, 3, 9.-2. In post-Aug. au- thors (esp. in Tacitus) in gen. 'of every kind of mental relation to a person or thing : anxii erga Sejanum, cujus durior congressus, Tac. A. 4, 74 : erga Germani- cos exercitus laudes gratesque, id. Hist. 2, 55 ad fin. ; id. Ann. 11, 25 fin. : prisco erga duces honore, id. ib. 3, 74 ad fin. ; cf. Plin. Pan. 55, 3 : suprema erga memoriam filii sui munera, Tac. A. 3, 2 ; id. Hist. 1, 20; id. Ann. 4, 11 ; Amm, 16, 10.— Cf. on this art. Hand Turs. II. p. 437—440. t ergrasterium, ii> »• = ipyaarfipwv, A work-shop. Cod. Just. 1, 3, 2 ; 12, 41, 2. erg'astularis, e > v - 'he foiig. erg°astulariuS) a, um, adj. Of or belonging to a work-house (late Lat.) : servus, Amm. 14, 11 ad fin,— Also, in tene- bris ergastularibus, Sid. Ep. 7, 9/ — Subst, ergastularii, orum, m. (sc. servi), Over- seers of a penitentiary, Col. 1, 8, 17. — From ergastulum, U u. [ epyuXouai ] A work - house for offenders (slaves, debtors, etc.), a house of correction, bridewell, peni- tentiary, Col. 1, 6, 3; 1, 8, 16; 11, 1, 22; Cic. Clu. 7, 21 ; Rab. Perd. 7, 20 ; Liv. 2, 23 ; 7, 4 ; Suet. Aug. 32 ; Tib. 8, et al.— 2. Transf., in the plur. ergastnia, orum, n. (like stabula, servitia, mancipia, etc.), The inmates of a work-house, penitentiary- convicts, * Caes. B. C. 3, 22, 2 ; Brutus in Cic. Fam. 11, 13, 2 ; Plin. 18, 6, 7, § 36 ; Flor. 4, 8, 1 ; Juv. 14, 24, et al. In the masc. sing, also erffastuluS? -^ convict, Lucil. in Non. 447, 7 sq. t errata; ae, m.= tpydrris, A sort of capstan or windlass, Vitr. 1, 1 ; 10, 4. ergo (with short o only a few times in Ov. and the po6t-Aug. poets ; Ov. Her. 5, 59 Lennep. ; Trist 1, 1, 87 ; Luc. 9, 256 ; Val. Fl. 2, 407 ; Claud. Ep. 4, 17), adv. [like erga, kindr. with vergo, turned hither, advancing from something, i. e.], Proceeding from, in consequence of I, c.< gen. (placed after it, like causa and gratia)-: In consequence of, on account of, because of (so only in archaic lang. and in ante-class, authors in gen. ; it is not found, however, in Plaut- or Ter.) : quojus rei ergo, Cato R. R. 141, 2 ; so hu- jus rei ergo, id. ib. § 3 ; 4 ; ib. 139 ; Tab. publica ap. Liv. 40, Si fin.; 41, 28 ad fin.: dono rnilitari virtutis ergo donari, S. C. ap. Liv. 25, 7 ; so virtutis ergo, Lex ap. Cic. Opt. gen. 7 ; Sisenn. in Non. 107, 16 ; ejus victoriae ergo, Inscr. ap. Nep. Paus. 1, 3 : funeris ergo, Lex ap. Cic. Leg. 2, 23 ad fin. ; 25 fin. : ejus legis ergo, Cic. Att. 3, 23, 2 ; Quadrig. in Gell. 3, 8, 8 : formidinis ergo, Lucr. 5, 1245 ; illius ergo, Virg. A. 6, 670. — Far more frcq. and quite class., ERGO II. Aba. (for cuju9 rei ergo) : Conae- quently. accordingly, therefore, then : unus homo nobis cunctando restituit rem : er- go postque magisque viri nunc gloria claret, Enn. in Cic. de Sen. 4 ; Lucil. in Cic. Fin. 1, 3, 9; Plaut. Cist. 1, 1, 74 : Po- lemoni et jam ante Aristoteli ea prima vi-a sunt, quae paullo ante dixi. Ergo nata est sententia vcterum Academico- rum, etc., Cic. Fin. 2, 11. 34 : Albano non plus animi erat quam tidoi, nee manere ergo, nee transire aperte ausus, etc., Liv. 1, 27 ; Virg. E. 5, 58, et saep. . ergo istoc magis, quia vaniloquus, vapulabis, Plaut. Am. 1, 1, 222; c£ id. Mil. 4, 6. 18.— Ante- and post-classical pleonast., ergo igitur, Plaut. Trin. 3, 3, 27 ; App. M. 1. p. 104, et al.— So too in Ter. aud Liv., itaque ergo, Ter. Eun. 2, 3, 25 ; Liv. 1, 25 Drak. ; 3, 31 Gron. ; 9, 31 fin. ; 39, 25.— Hence B. Transf. : 1, In a logical con- clusion : Consequently, therefore: negat haec tiliam me suara esse : non ergo baec mater mea est, Plaut. Epid. 4, 2, 20 ; Var. L. L. 8, 24, 115 ; id. ib. 8, 25, 115 ; 8, 26, 116, et al. ; cf. id. ib. 8, 32, 118 ; 8, 35, 119 : nullum dicere causae esse genus amentia est, etc Relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, Cic. Inv. 1, 9fin.: quis est enim, in quo sit cupiditas, quin recte cupidus dici possit? Ergo et ava- rus erit, sed finite, id. Fin. 2, 9, 27 : quis tarn esset ferreus qui earn vitam ferre posset, etc. ? Verum ergo illud est, quod a Tarelitino Archy ta diei solitum, id. Lacl. 23, 88, et saep. ; corresponding to igitur, id. ib. 14 fin. and 15 inn. ; N. D. 2, 21, 56 aq. — So, esp. in Cicero, like an (v. h. v. no. 1, d), In interrogative argumenta- tion a minore ad majus or ex aequo, Eng. So, ao tlien : ergo haec veteranus miles facere poterit, doctus vir sapiens- que non poterit ? Cic. Tusc. 2, 17, 39 ; so with the tempp. fnturr., id. ib. § 41 ; 1, 14, 31 ; 3, 15, 31 ; Off. 1, 31, 114 ; Fin. 2, 33 ad fin.: ergo illi intelligunt, quid Epicu- rus dicat, ego non intelliao ? id. ib. 2, 4, 13 ; cf. id. Arch. 9 : ergo Ennio licuit Ve- tera contemnenti dicere, etc mihi de antiquis eodem modo non licebit? id. Or. 51, 171; cf. id. Arch. 8,9 ./j«. 2. In consecutive interroga- tion s, Eng. Then : Ps. Istuc ego jam sa- tis scio. Si. Cur ergo, quod scis, me ro- gas ? Plaut Ps. 4, 1, 10 : ergo in lis ado- lescentibus bonam spem esse dicemus, quos 1 etc., Cic. Fin. 2, 35, 117 : dedemus ergo Hannibalem ? dicet aliquis, Liv. 21, 10 ad fin., et saep. : num ergo is ex- caecat nos aut orbat sensibus, si 1 etc., Cic. Acad. 2, 23, 74 ; so num ergo, Quint. 10, 1, 5 ; cf. id. ib. 6, 3, 79 : quid stamus ? quin ergo imus ? Plaut. Merc. 3, 3, 21 ; so quin ergo, id. Asin. 1, 1, 15 ; 2, 2, 113 ; Merc. 5, 2, 88 ; Mil. 4, 2, 93. So esp. freq. quid ergo? like the Gr. ri ovv, why then? quid ergo hanc dubitas colloqui ? Plaut. Mil. 4, 2, 17 ; cf. Cic. Fin. 4, 14 ; Ter. Ph. 5, 7, 55 ; Tib. 3, 6, 51 ; Cic. Tusc. 3, 18 ; so id. Off. 3, 20, 81 Beier ; 3, 15. 61 ; 3, 18, 73 ; 3, 19, 76 ; Rose. Am. 1, 2 ; Caecin. 20 ; Mur. 23, 47, et saep. ; Caes. B. G. 7, 77, 10, et saep. 3. With imperatives, Then, now: dato ergo istum symbolum illi, Plaut. Ps. 2, 2, 57 : vide ergo, hanc conclusionem probaturusne sis, Cic. Acnd. 2, 30, 9b ; desinite ergo, Caes. B. C. 3, 19 fin. : se- quere ergo, Plaut. Asin. 2, 4, 83 ; Rud. 1, 2, 94 ; Stich. 5, 2, 20 ; cf. amplectere ergo, id. Cure. 1, 3, 16 : tace ergo, id. Aul. 3, 2, 14 ; Epid. 2, 2. 57 : die ergo, id. Pers. 2, 2, 57 : ausculta ergo, id. ib. 4, 6, 19 ; Casin. 2, 4, 18, et saep. : quin tu ergo i modo, come now, begone ! Plaut. Merc. 5, 2, 114 ; cf. quin tu ergo omitte genua, id. Rud. 3, 2, 14 ; agedum ergo, id. ib. 3, 4, 15 : intro ergo abeaut, id. Casin. 3. 6, 17 ; so with the conjunctive, id. Mil. 1, 1, 78 ; 3,3,69; 5,27; Cic. Fin. 5, 8 fin. ; Brut. 43 : ergo, si sapis. mussitabis, Plaut. Mil. 2, 5, 66. 4. Like igitur, in resuming an in- terrupted train of thought, Eng. Aa I waa aaying, I say, then, well then : tres viae sunt ad Mutinam, quo festinat animus, ut, etc... Tres ergo ut dixi viae, Cic. Phil. 12, 9, 22 ; cf. id. Part. 13, 46 ; de Or. 1, 57 ; Top. 19, 73 ; Tusc. 1, 2, 4. So (like igitur and inquam), after parenthet- E RIG ical sentences, Cic. Tusc. 1, 7, 14 ; Fin. 2, 34, 113 ; Fam. 15, 10. Less freq. for in- quam in a mere repetition : mihi tuus pater, Pater hujus ergo, hospes Antidamas fuit, Plaut. Poen. 5, 2, 91. See more on this art. in Hand Turs. II. p. 440-467. t crgolabus. '. ™- = ipyo\u6os, An under/ulcer, contractor for work, Cod. Just. 4, 59. erxcacus. », um, adj. [criee] Of heath or ling : me], also called mcl silves- tre, Plin. 11, 16, 15. i'cricc. ea, fi= ipe'int]. Heath, broom, ling, Plin. 24, 9, 3!) ; 11, 1«, 15. Erichtho, ' 'IptxOui, A Tliessalian witch consulted by l'ompey, Luc. 6, 508 ; hence, transf., of another witch, Ov. Her. 15, 139. Erichthonius. i, ™-, 'E/nx&n'iof, I. A son of Vulcan, king of Athens, and the first who yoked four horses together to a chariot, Virg. G. 3, 113 Serv. ; Plin. 7, 56, 57, § 202 ; Ov. M. 2, 553 ; 9, 424 ; Hyg. Fab. 166. — Hence Erichthonius» a > um : populus, i. c. Athenian, Prop. 2, 6. 4. — H, A son of Dardanus, the father of Tros and Icing of Troy, Ov. F. 4, 33 ; cf. Serv. Virg. A. 8, 130. — Hence Erichthoniae arces, i. e. Trojan, Virg. Cul. 333 ; 342. orients, 'i, »»■ [er] A hedge-hog, ur- ciiin, Var. in Non. 49, 10, and 106, 18 ; cf. Isid. Oris. 12, 3, 7.-2. Transf., in milit. lang., A beam to keep ojf assailants, a che- vaux-de-frise, Caes. B. C. 3, 67, 5 and 6; SaU. frgm. ap. Non. 555, 2. EridanuSi '■ m -> 'HpuSuiw, The Greek name of the river Po, Plin. 3, 16, 20 ; Virg. G. 1, 372 ; Aen. 6, 659 ; Prop. 1, 12, 4 ; 4, 10, 39 ; Ov. M. 2, 324 ; 372.-2; The con- stellation Eridanus, Hyg. Astr. 2, 32 ; Mart. Cap^, p. 282. t erigTOrorji ontis, m. = lipiyipiav, The plant groundsel, Senecio vulg., L. ; Pliu. 25, 13, 106; 22,25,64. e-liffo» rexi, rectum, 3. v. a. To raise or aet up, to erect (very freq. and quite class.). I. Lit.: A. in gen.: rubrum jubar, Lucr. 4, 405 ; so caput, id. 5, 1207 : arho- rem (c. c. extollere), Cic. Fin. 5, 14, 39 : hominem, to form erect, id. Leg. 1, 9, 26 : jacentem, Curt. 7, 3 : hastas, Liv. 1, 27 ; 33, 10 : digitum, Quint. 11, 3, 120 : manus ad tectum, id. ib. 11, 3, 118 ; cf. scalas ad moenia, Liv. 32, 14 : agmen in adversum clivum, to lend up, id. 9, 31 ad fin. ; cf. id. 3, 18 ; 9, 43 ; 10, 26 ; 1. 27 ; Tac. Agr. 36 ; Hist. 4, 71 ; 3, 71, et al. : oculos, i. e. to raise, Cic. Sest. 31, 68. — \). With se, or (more freq., esp. since the Aug. per.) mid.: To aet one's self vp, to rise: connituntur (pueri), ut sese erigant, Cic. Fin. 5, 15, 42 ; so sese aut sublevare (Alces), Caes. B. G. 6. 27, 2 : statura breves in digitos erigun- tur, i. e. raise themselves on tiptoe, Quint. 2, 3, 8 ; cf. in ungues, id. ib. 11, 3, 120 : in armos (equus), Stat. Th. 6, 502 : in auras, Ov. M. 3, 43 ; 15, 512 : sub auras, Virg. A. 8, 25 : ad sidera (fumus), id. ib. 9, 214, et saep. Said of rising ground, Vir2. A. 8, 417; Tac. G. 46; cf. under Pa.— B. In partic, Uke our to put up, i. q. To build, construct, erect (rarely) : turres, Caes. B. C. 1, 26, 1 ; so saxeas turres, Flor. 3, 2 fin. II, T r o p. : A. I n g e n., To set up, erect ; to arouse, excite : crieite mentes auresque vestras et me attendite, Cic. Sull. 11, 33 ; cf. aures, c. c. animum attendere, id. Verr. 2, 1, 10; and animos ad audiendum, id. Acad. 2, 4, 10 : quum res relata exspecta- tione certaminis senatum erexisset, had aroused, excited, Liv. 37, 1 ; cf. under Pa., no. B, 2 : aculeos severitatis in rem, etc., Cic. Coel. 12, 29 : libertas malis oppressa civilibus extollere jam caput et aliquando se erigere debebat, id. Plane. 13 ./in. .• paul- lulum se erexit et addidit historiae majo- rem sonum vocis, id. de Or. 2, 12 fin. B. Iu partic, To raise up, cheer up, encourage : erigebat animum jam demis- sum et oppressum Oppianicus, Cic. Clu. 21, 58 ; cf. id. ib. 70, 200 : illam tu pro- vinciam afflictam et perditam erexisti at- que recreasti, id. Verr. 2, 3, 91 ; cf. rem publicam, Pompeius in Cic. Att. 8, 12, C fin.: rem publicam ex tam gravi casu, Liv. 6, 2 : multos populos ad cupidinem novae fortunae, id. 21, 19 : Germanos ad E RIP spem belli, Caesarem ad coercendum, Tac. A. 2, 25 ; cf. id. ib. 2, 71 ; Flor. 3, 18, 3 : Lusitanos, id. 2, 17, 15 : tiduciam Pori, Curt. 8, 13, et saep. : — non dubito quin tuis Uteris se magis ctiara erexerit ah omni- que sollieitudine abstraxerit, Cic. Dejot. 14 ; so se, id. Agr. 2, 32, 87 ; Q. Fr. 1, 1, I ; 1, 3, 5 ; cf. se in spem, Liv. 3, 1 — Hence erectus, a, um. Pa. Set up ; upright ; elevated, lofty: primum eos (homines) humo excitatos celsos et erectos consti- tuit, Cic. N. D. 2, 56 ; cf. et celsus status, id. Or. 18, 59 : incessus, Tac. II. 1, 53 : vul- tus, Ov. M. 1, 86 ; in the Comp. : coxae, Cels. 7, 16 : viriditas culmo geniculato, Cic. de Sen. 15 : prorae. Caes. B. G. 3, 13, 2 ; cf. petra in metne modum, Curt. 8, 11 ; and in the Comp. : Claud. Idyll. 6, 11. — Sup. : Jul. Valer. Res gest Alex. M. 1, 31. B. Trop., 1. Elevated, lofty, noble: celsus et erectus et ea quae homini acci- dere possunt omnia parva ducens, Cic. Tusc. 5, 14, 42 ; cf. animus, c. c. maguus, id. Dejot. 13, 36 ; and in the Comp. : homo, id. Off. 1, 30 : habet mens nostra natura sublime quiddam et erectum et impati- ens superioris, Quint. 11, 1, 16; cf. Tac. Agr. 4. — 1). In a bad sense, Haughty, lofty : Cic. de Or. 1, 40 fin. ; cf. id. Fon- tej. 11.— 2. Intent, attentive, on the stretch : judices, Cic. Brut. 54, 200 ; cf. suspensi- que (Horatii), Liv. 1, 25 : plebs, civitas exspectatione, id. 2, 54 ; 3, 47 : vos ad li- bertatem recuperandam (c. c. ardentes), Cic. Phil. 4, 5 : mens circa studia, Quint. 1, 3, 10 : studium in legendo, Cic. Fam. 5, 12, 5. — Comp.: ad agendum erectiores, Quint, 9, 4, 12. — 3. Animated, encouraged, resolute: legiones nostras in eum saepe locum profectas alacri animo et ereeto, unde, etc., Cic. de Sen. 20, 75 : nunc vero multo sum erectior, id. Phil. 4, 1, 2. — Adv., erecte (ace. to no. B, 3) (late Lat.) in the Comp. : judicare, i. e. boldly, courageously, GelL 7, 3 ,/m. ; so loqui, Amm. 15, 5. Erigone, es, /, 'Hpty6vy, I. The daughter of Icarius, who hung herself through grief for her father's death, and was rewarded for it by being translated to the sky aa the conatellation Virgo, Hyg. Fab. 130 ; 254 ; Virg. G. 1, 33 Serv. ; Ov. M. 6, 125. — Hence EriuoneiUS) a , um : Canis, i. e. Maera, the hound of Icariua, who was placed along with her in the sky. Ov. F. 5, 723 : for which, Canis Erigones, Col. 10, 400. — II. Daughter of Aegisthua and Clytemnestra, Hyg. Fab. 122 ; Diet. Cret. 6, 2, 4. erinaceuS (herin.), i, m. [er ; cf. eri- cius] A hedge-hog, Plin. 8, 37, 56. 1'erineoSi'>/-=£P"'£0Si A plant, perh. the Campanula Rapunculus, L. ; Plin. 23, 7, 65. _ Erinna< a e, /., "Hpma, The famous Lesbian, poetess, cotemporary with Sappho, Plin. 34, 8, 19, § 57 : gen. Erinnes, Prop. 2, 3, 22. Erinnys (also written Erinys ; cf. Wagner ad Virg. A. 2, 337), yos, /, 'Epivvvs (,'Epivvs). One of the Furies, Virg. A. 7, 447; 570; Ov. M. L, 241; 4,490; 11, 14, et saep. : ace. Erinnyn, Ov. M. 1, 725. In the plur. Erinnyes, The Furies, Prop. 2,20,29; Ov. Her. 11. 103 : ace. Erinnyas, Stat. Th. 11, 345.— n. Transf., 1. Of Helen : Trojae patriae communis Erinys, the scourge, curse, Virg. A. 2, 573. — 2. Appellatively, Fury, raving, madnesa, fu- ror, Virg. A. 2, 337 : civilis, i. e. civil war, Luc. 4. 187. t eriophorcs. '• m. = lpiocp6pos (wool- bearer), A kind of bulbous plant, Plin. 19, 2,10. teriphia* ae, f. — ipupeia, A plant, Plin. 24f 18, 103. Eriphyla. ae, or - e , es, /., 'EptfCky, Daughter of Talaua, and xc-ife of Amphia- raus, whom she betrayed to Polyniccs for a golden necklace, for which she was slain by her son- Alcmoeon, Cic. Verr. 2, 4, 18 ; Inv. 1, 50, 94 ; Prop. 2, 16, 29 ; 3, 13, 57 ; Ov. A. A. 3, 13 ; Virg. A. 6, 445 ; Hyg. Fab. 73 ; v. Amphiaraus. — Hence BriphylacUS; a, um : penates, Stat. Th. 4, 211. e-ripioi Spui, eptum, 3. v. a. To snatch, tear, or pull out ; to snatch away, take away (freq. and quite class.). T Lit.: tibias ex ore, Plaut. Stich. 5, 539 EROD 4, 36 ; cf. bolura e faucibus, Ter. Heaut 4, 2, 6 : hirundines ex nido, Plaut Rud. 3, 4, C7 ; 3, 1, 8 : torrem ab igne, Ov. M. 8, 457 : ensem vagina, Virg. A. 4, 579, et saep. : aliena bona, Plaut. Pers. 1,2, 11 ; eo vela, armamenta, copias, Caes. B. G. 3, 14, 7 ; 6, 30, 2 ; 7, 54, 3 : nubem, Virg. A. 2, 606 : purgamenta hortorum, to carry away, Tac. A. 11, 32 fm., et saep. : ali- quem, etc., to deliver, set free, Plaut. Men. 5, 8, 3 ; 5 ; Caes. B. C. 3, 110, 4 ; Liv. 2, 54, et al, ; cf. aliquem e manibus hostium, Caes. B. G. 1, 53, 6 ; Liv. 5, 51 ; 41, 14 : Abydenos ex obsidione, id. 31, 16 : ali- quem ex periculo, Caes. B. G. 4, 12, 5 : aliquem ex miseriis, Gvassus in Cic. de Or. 1, 52 : aliquem ex media morte, Cie. Verr. 2, 5, 6 ; cf. filium a morte, id. Div. 2, 10 : istum de vestra severitate, id. Verr. 2, 5, 67 : aliquem malis, Virg. A. 6, 365, et al. : erepto ex equo C. Flaminio, Liv. 23, 45 : oculum alicui, Plaut. Men. 5, 7, 22 ; Ter. Ad. 3, 2, 20 ; so gladium isti, id. Ca- sin. 3, 5, 7 : classem Caesari, Caes. B. C. 3, 111, 4, et al. : concubinam militi, Plaut. Mil. 3, 2, 2 ; so aliquem (aliquam) alicui, id. Merc. 5, 4, 12 ; Rud. 3, 4, 7 ; Ter. Ad. prol. 8 ; 2, 2, 30 ; 4. 5, 34 ; Cic. Lael. 27, 102, et al. ; less frea., aliquem ab aliquo, Ter. Ad. 3, 2, 30 ; Eun. 4, 6, 1 ; 14.— fc. With se, To take one's self off, to flee, es- cape, Caes. B. G. 1, 4, 2 ; 6, 43 fin. ; cf. se ex manibus militum, id. ib. 7, 46 fin. : se ab ilia miseria, Cic. Fam. 9, 13 : se se- quentibus, Liv. 29, 32 : se hosti fuga, Curt. 5, 13 : se leto, Virg. A. 2, 134 : se tlammis, id. ib. 2, 289 : se morae, Hor. Od. 3, 29, 5, et saep. — c. Proverb.: Lupo agnum eripero, for something difficult or impos- sible, Plaut. Poen. 3, 5, 31. 2. Since the time of the Aug. poets, pregn. eripi, To be snatched away by death, to die suddenhj : fatis erepta, Ov. M. 1, 358 : primis conjux ereptus in an- nis, Val. Fl. 3, 316 ; cf. Curt. 10, 5. £1. Tr, op. : responsiones omnes hoc verbo, Plaut. Most. 3, 1, 63 ; cf. orationem alicui ex ore, id. Merc. 1, 2, 64 : primam vocem ab ore loquentis, Virg. A. 7, 119 : alicui jus suum, Plaut. Rud. 3, 4, 6 : liber- tatem (hostis), id. Capt. 2, 2, 61 ; cf. Cic. Rep. 1, 17 : potestatem hominis omnino aspiciendi (ppp. suppeditare omnium re- rum abundantiam), id. Lael. 23, 87 ; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5 : omnem usum navium, id. B. G. 3, 14, 7 : semestre imperium, id. B. C. 1, 9, 2 ; cf. tetrarchiam alicui, Cic. Div. 2, 37, 79 : alicui errorem, id. Att. 10, 4, 6 ; cf. Tusc. 4, 31 ; Off. 2, 3, 10 Beier : alicui timorem, id. Cat. 1, 7 fin. ; id. Att. 1, 16, 8 : lucem, id. Acad. 2, 10 ; 32 fin. ; N. D. 1, 3, 6, et saep. ; cf. coelumque diem- que Teucrorum ex oculis, Virg. A. 1, 88 ; and prospectum oculis, id. ib. 8, 254 : tem- pora certa modosque, Hor. S. 1, 4, 57 : jo- cos, venerem, etc. (anni), id. Ep. 2, 2, 56 : vatibus omnem fidem, Ov. M. 15, 15, 283 : fugam, poet, for se fuga, or for the sim- plex rapere fugam, Virg. A, 2, 619. — Poet, with an object-sentence : posse loqui eri- pitur, Ov. M. 2, 483 : illis eriperes verbis mini, sidera coelo Lucere, qs. to force away from me that, i. e, to persuade me thai not, fib. 1, 9, 35 ; Hor. S. 2, 2, 23. Srisichthcn (Erys.), onis, m., 'Eft- CTixtW, Son of the Thcssalian king Trio- pas : he cut down the grove of Ceres, for which he was punished with a raging hun- ger, that caused him to devour his own ilesh, Ov. M. 8, 739 sq. terisma> ae, f.^=if>zwua, A buttress, Vitr. 6, 11 ; 10, 1. I cristalis. i ? . /■ -4« unknown pre- cious stone, Plin. 37, 10, 58. terithace> ea,f. — cptOiKr), Bee-bread, mitdarach, called also sandaraca and ce- rinthus, Plin. 11, 7, 7 (in Var. R. R. 316, H and 23, written as Greek). terlthaCUSj >> ™- = lpiQuKof, An un- known bird, Plin. 10, 29, 44. i crithalcs, is, ». = £/>i0uXts, Little houseleek, Plin. 25, 13, 102. t eritudOi servitudo, Fest. p. 62 ; cf. Comm. p. 420. * c-rivo, are, v. a. To draw out, draw off: pluvias aquas, Plin. 17, 26, 40. crnoum* i» n - A cake baited in an uir henpol, Cato R. R. 81. c-rodoj without pcrfi, sum, ere, v. a. 540 E RR A To gnaw off or away, to consume: vites (animalia), Cic. Frgm. ap. Plin. 30, 15, 52; cf. frondes, Col. poet. 10, 323.-2. Transf, To eat away, corrode: aes, fer- ritin (aqua), Plin. 31, 2, 19 : arbores sale, id. 12, 9, 20. Esp. in medic, lang., of ero- sive remedies, Cels. 5, 28 ; Plin. 24, 11, 52 j 34, 15, 46. Crog'atiO) o"' 6 . /■ [erogo] A giving out, paying out, a division, distribution: pecuniae, * Cic. Att. 15, 2 fin. ; so Ulp. Dig. 25, 1, 3 ; Callist. ib. 50, 4, 14 ; Papin. ib. 33, 1, 10 ; Cod. Just. 12, 38, 16, et al. : aquarum, Frontin. Aquaed. 77 ; so in the plur., ib. 3. — *2. A repeal, abrogation: legis, Tert. Idol. 5. erdgatOr> 01 '> s > m - [erogo] One who pays out or gives away (late Lat.) : alicu- jus praestationis, Cod. Just. 12, 38, 16 : Virginia, i. e. who gives her away, Tert. Pud. 16._ erog-atdrius» a, um, ad J- [><*.] of or for ■ distributing (water): modulus, Fron- tin. Aquaed. 34. e-rdgltO; are, "■ interns, a. [id.] To find out by asking, to inquire ; perh. only in Plaut. Capt. 5, 1, 32, and Sil. 10, 476. e-rdffO» avi, atum, 1. v. a. I, Orig., a pub. law t. t., To expend, pay out money from the public treasury, after asking the consent of the people : pecunias ex aerario, Cic. Vat. 12 ; cf. id. Verr. 2, 3, 71 ; 2, 5, 19 ; Q. Fr. 1, 2, 4, § 14 ; Liv. 22, 23 ; 33, 47, et al. : cf. pecuniam in classem, Cic. Fl. 13 : in aes alienum, id. Att. 6, 1, 21 : unde in eos snmptus, Liv. 1, 20. — B. Transf., beyond the publ. law sphere : Tironem Curio commendes, ut ei, si quid opus erit, in sumptum eroget, Cic. Att. 8, 5 fin. ; so aliquid in pretium 6ervi, Paul. Dig. 25, 2, 36 fin. : bona 6iia in fraudem futurae actionis, to squander, Gaj. ib. 17, 2, 68 : grandem pecuniam in Tigellinum, to bequeath, Tac. A. 16, 17 ; cf. Suet. Ner. 30 : odores, unguenta ad funus, Ulp. Dig. 15, 3, 7 : nihil de bonis, id. ib. 24, 1, 5 ad fin. ; cf. aliquid ex bonis, Paul. ib. 26, 7, 12: aliquid pro introitu, Scaev. 32, 1, 102 ad fin., et saep. — 2. Trop., in Tertullian : aliquem, To expose to death, to destroy, kill: tot innocentes, Tert. Apol. 44 ; so id. Spect. 12 ; Prae- script. 2. — *n. To entreat, prevail on by entreaties : precibus erogatus, App. M. 5, p. 165. Eros? otis, m., "Fpws, A common name of Roman slaves or frecdmen, Cic. Fam. 12, 26; Att. 10, 15; 15, 15; 20; Ulp. Dig. 6, 1, 5 fin., et saep. — II. The name of an actor in the time of Cicero, Cic. Rose. Com. 11. erosio. onis, /. [erodo] An. eating away, erosion, in the plural : genarum, Plin. 23, 3, 34 : stomachi, id. 27, 10, 60. crosuSi a, um, Part., from erodo. * e-rotundatus, % um, Part, [ro- tundo] Rounded off, polished, trop. : struc- ture verborum (c. c. levis), Sid. Ep. 9, 7. erotyluSi i> m. = ipuiri^oS, An un- known precious stone, Plm. 37, 10, 58. errabunduSi a, um, adj. [erro] Wandering to and fro, wandering about (rare ; not in Cic. or Caes.) : odor, Lucr. 4, 694 : nunc errabundi domos suos per- vagarentur, Liv. 1, 29 ; cf. Suet. Caes. 31 ; so naves (c. c. dispersae), Auct. B. Afr. 2, 4 : naves vagabantur, id. 21, 3 : triremis, id. 44, 2 : agmen, Curt. 8, 4 ; and poet transf., vestigia bovis, Virg. E. 6, 58. * crrantia» ae, /. [id.] A wandering : animi, Att. in Non. 204, 13. erraticus- a, um, adj. [id.] Wander- ing to and fro, wandering about, roving, erratic (mostly ante-class, and post-Aug.) : stellae, planets, Auct. ap. Gell. 3, 10, 2 ; 14, 1, 11 ; 18 ; Sen. Q. N. 7, 23 : Delos, Ov. M. 6, 333 : homo, Gell. 9, 2, fi : san- guis, i. e. herpetic, Plin. 26, 13, 84. — 2. Esp. in botany, of plants that spring up here and there wild, i. q. silvestris : Wild : brassica, Cato R. R. 157, 12 ; Tlin. 20, 9, 36 : cucumis, id. 20, 2, 4 : intubum, id. 19, 8, 39 : salix, Vitr. 8, 1 ; cf. transf., vitis serpens multiplici lapsu et erratico, * Cic. de Sen. 15, 52. erratic, onis, f. [id.] A wandering, roving about: 1, Lit.: minor est erra- tio, Ter. Ad. 4, 2, 41 ; so Plaut. Rud. 1, 2, 90; Cic. N. D. 2, 21, 56; Univers. 6.— ERRO *2. Trop.: in factis dictisque erratic, Lact. 5, 17. erratum, >. v - L erro, no. I. B, 2, b. t erratlVUS (al. erraticius) animus est, qui solet errare et desinit, Front, de Differ, voc. p. 2200 P. erratus- &s, m. [erro] A wandering about (poet, and in post-Aug. prose) : 1. Lit.: longis erratibus actus, Ov. M. 4, 567. — 2. Trop., An erring, error: vitia demonstrari oportet in tam proclivi erra- tu, Plin. 37, 5, 18. 1. err ©j avi, atum, 1. v. n. and a. I, Neulr., A, In gen. : To wander, to wan- der or stray about, to wander up and down, to rove (freq. and quite class.) : propter te errans patria careo, Ter. Heaut. 2, 3, 16 ; cf. quum vagus et exsul erraret, Cic. Clu. 62, 175 : ignari hominumque loco- rumque Erramus vento hue et vastis tluc- tibus acti, Virg. A. 1, 333; cf. id. ib. 1, 32; 3, 200 ; Ov. M. 3, 175 ; Fast. 2, 335, et saep. : circum villulas nostras errare, Cic. Att. 8, 9, 3 : videor pios errare per lucos, Hor. Od. 3, 4, 7 : inter audaces lupus er- rat asrnos, id. ib. 3, 18, 13 ; cf. so of beasts, id. Sat 1, 8, 35; Epod. 2, 12; Virg. E. 1, 9 ; 2, 21 ; 6, 40 ; Georg. 4, 11, et saep.— Impers. : male turn Libyae eolis erra- tur in agris, Virg. G. 3. 249.— fc. Transf., of inanimate things : (stellae) quae erran- tes et quasi vagae nominantur, Cic. Rep. 1, 14 ; so of the planets, id. N. D. 2. 20 ; 3, 20 ; Tusc. 1, 25, 62 ; Plin. 2, 6, 4 ; cf. of the motion of the stars in gen., Hor. Ep. 1, 12, 17: Cocytus errans flumine langui- do, id. Od. 2, 14, 18 ; cf. Virg. G. 3, 14 : errantesque per altum Cyaneae, Val. Fl. 4, 561 ; cf. Ov. F. 2, 391 : vidi od frontem sparsos errare capillos, i. e. flying about, Prop. 2, 1, 7 ; cf. id. 2, 22, 9 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 31 : errantia lumina, i. e. moving fitfully about, Prop. 3, 14, 27; cf. Stat. Th. 10, 150 : pulmonibus errat Ignis edax, i. e. spreads, runs about, Ov. M. 9, 201, et saep. 2. T r o p. : ne vagari et errare coga- tur oratio, Cic. de Or. 1, 48, 209 ; cf. er- rans et vaga sententia (opp. stabilis cer- taque), id.'N. D. 2, 1, 2 ; and eo fit, ut errem et vager latius, id. Acad. 2, 20, 66 : ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare, id. Or. 23, 77 : errans opinio, opp. stabilis conscientia, id. Fin. 2, 22, 71 : du- biis affectibus errat, Ov. M. 8, 473 : ne tuus erret honos, be dubious, uncertain, id. Fast. 1, 468 ; cf. id. ib. 3, 543 : erro. quain insistas viam, / am uncertain, in doubt, Plaut. Mil. 3, 1, 197. B. I» partic, To miss the right way, to lose one's self, go astray (in the literal sense rarely ; but in the trop., freq. and quite class.) : 1, Lit. : homo qui erranti comiter monstrat viam, Enn. in Cic. Off. 1, 16, 51 : errare via, Virg. A. 2, 739. 2. Trop. : To wander from the truth, to err, mistake: avius errat Saepe animus, Lucr. 3, 464 ; cf. id. 2, 740 : tota erras via, Ter. Eun. 2, 2, 14 ; cf. in eo non tu quidem tota re, sed temporibus errasti, Cic. Phil. 2, 9 fin. : longe, Ter. Ad. 1, 1, 40; cf. procul, Sail. J. 85, 38 Kritz. N. cr. : errant probe, Plaut Am. 3, 3, 20 ; so vehementer, Cic. Acad. 2, 32, 103 : valde, id. de Or. 2, 19, 83, et saep. : errare malo cum Platone quani cum istis vera sentire, Cic. Tusc. 1, 17, 39 ; cf. id. Balb. 28, 64 : erras, si id credis, Ter. Heaut. 1, 1, 53 ; so with fcllg. si, id. Hec. 4, 4, 60 ; Caes. B. G. 5, 41, 5 ; 7, 29, 2, et saep. : de nos- tris verbis errat, Ter. Heaut. 2, 3, 22 ; so in aliqua re, Quint. 6, 3, 112 ; 10, 2, 21 ; 11, 1, 81, et al. : in alteram partem, Quint. 10, 1, 26 ; cf. Liv. 31, 12.— Less freq. with the ace. of a pronoun : mone, quaeso, si quid erro, Plaut. Most. 1, 3, 30 ; so quid, Ter. Andr. 3, 2, 18 ; Quint. 2, 5, 16 ; 2, 3, 11 ; 2, 6, 6 : hoc, id. Phorm. 5, 3, 21. Poet, also with the ace. of a n<-iun : er- rabant tempora, i. e. in chronology, Ov. F. 3, 155. Pass. : si nihil esset erratum, Quint. 6, 5, 7. Impers. : si erratur in nomine, Cic. Fin. 4, 20 ad fin. ; cf. tutius circa priores vel erratur, Quint. 2, 5, 26. In the abl. part. pcrf. : cui errato nulla venia, recte facto exigua laus, Cic. Agr. 2, 2 fin. ; cf. Ruhnk. Ter. Hec. 5, 1, 10.— Sometimes in a palliative manner of moral error : To err through mistake : ERUB pariter te errantem et ilium eceleratissi- mura per6equi, Sail. J. 102, 5 ; cf. id. ib. 104, 4. Hence, b. Erratum, i, «., An er- ror, mistake; or, palliatingly, an error, fault : illud de Flavio et iastis, si sccus est, commune erratum est, Cic. Att. G, 1, 18 ; cf. id. ib. 13, 44 fin. ; Fam. 5, 20, 8 : nullum ob totius vitne non dicam vitium, sed erratum, id. Clu. 48 ; cf. id. Lig. 1 ; Sull. 23; and in the plur., id. Fam. 16, 21, 2 ; Sail. J. 102, 10 ; Ov. l'ont. 2, 3, 66. II, Act. in Aug. poets (but only in the part, pcrf.) : To wander over or through : immensum est erratas dicere terras, Ov. F. 4, 573 ; so ager, id. ib. 3, 655 : orbis, Val. Fl. 4, 447 : litora, Virg. A. 3, 690. 2. elTO. on - 3 > m - [--• crro] A wanderer, vagabond, vagrant, Tib. 2, 6. 6 ; Ov. Her. 15, 53 ; used esp. of slaves, Edict. Aedil ap. Gell. 4, 2, 1 ; Ulp. Dig. 21, 1, 17, §, 14 ; Arr. Men. ib. 49, 16, 4 ad fin. ; Hor- S. 2, 7. 113. Of the queen-bee : dux, Col. 9, 10 fin. Of the planets, Nigid. in Cell. 3, 10, 2, and 14, 1, 11. * crroneus, a, um, adj. [crro] Wan- dering about, straying : canes, Col. 7, 12, 5. error? or - 9 > m - I----] -4 wandering ; viz. : I, In gen., A wandering or stray- ing about (so rarely, and mostly poet.) : 1. Lit. : error ac dissipatio civium (sc. mercatorum), Cic. Rep. 2, 4 Mos. ; cf. er- ratio. no. 1 ; Auct B. Afr. 11 ; cf. Ov. Her. 16, 29 ; Met. 14, 484 ; 15, 771 ; Trist. 4, 10, 100 ; Virg. A. 1, 755 ; 6, 532, et saep. Transf, of the motion of the atoms, Lucr. 2, 131 ; of the meanderings of riv- ers, Ov. M. 1, 582 ; of the mazes of the labyrinth, id. ib. 8, 161; 167.— 2. Trop., A wavering, uncertainty : fluctuat incer- tis erroribus ardor amantum, Lucr. 4, 1073 ; cf. id. 3, 1065 : nee, quid corde nunc consili capere possim, Scio, tantus cum cura meo est error animo, Plaut. Merc. 2, 3, 13 ; cf. Liv. 9, 15; 45; 27, 47 ; Ov. F. 5, 362, et al. ; so too c. gen. : via- rum, uncertainty, ignorance, Liv. 24, 17 ; cf. veri, Tac. H. 2, 72. H, In par tic., A wandering from the right way, a going astray: 1, Lit. (ex- tremely seldom) : reduxit me usque ex errore in viam, Plaut Ps. 2, 3, 2 ; Curt. 5 fin. . 2. Trop. ; A departing from the truth, an error, deception, illusion (the usual and quite class, signif) : Plaut. Am. 1, 2, 8 : opinionibus vulgi rapimur in errorem nee vera cernimus, Cic. Leg. 2, 17, 43 ; cf. inducere imperitos in errorem. id. Brut. 85, 293 ; Nep. Hann. 9, 3 : errore quodam fallimur in disputando, Cic. Rep. 3, 35 : si errorem velis tollere, id. ib. 1, 24 ; so errorem tollere, id. ib. 2, 10 ; Fin. 1, 11, 37: deponere. id. Phil. 8, 11, 32: eripere alicui, id. Att. 10, 4, 6 : demere, Hor. Ep. 2, 2, 140, et saep. : mentis, i. e. distraction, insanity, Cic. Att. 3, 13, 2; cf. Hor. A. P. 454 ; Virg. G. 3, 513 ; so poet, of other kinds of mental perturbation, as from fear, Ov. F. 3, 555 ; from love, Virg. E. 8, 41 ; Ov. Am. 1, 10, 9 ; cf. ib. 1, 2, 35 : nut aliquis latet error ; equo ne credite, Teucri, some deception or other, Virg. A. 2, 48 ; cf. Liv. 22, 1 ; and par forma aut ae- tas errorem agnoscentibus fecerat, Tac. A. 4, 63. — Rarely a moral error, fault (cf. erro, no. 1, B, 2) : Ov. Pont. 4, 8, 20 ; cf. id. ib. 2, 2, 57 ; 2, 3, 92. erubescentia, f>e, /• [erubesco] A blushing for shame, shamefaccdncss (post- class.), Tert. ad Nat. 1, 16 ; Poen. 10. e-rubesco> bui, 3. v. inch. n. and a. 1, Neuir., To grow red, to redden : A. In gen. : vidi te totis erubuisse genis, Ov. Am. 2 8, 16 ; so id. Met. 4, 330 ; Pont. 2, 1, 36.— B. In partic, To redden or blush with shame, to feel ashamed : (a) Abs. c. pratpp. or abl. : erubui mecastor mis- nra propter clamorem tuum, etc., Plaut. True. 2, 2. 36 ; so Ter. Ad. 4, 5. 9 ; Cic. Rose. Com. 3, 8 ; Fin. 2, 9, 28 ; Fam. 5, 12, et al. : in aliqua re, Cic. Leg. 14 fin. : aliqua re, Liv. 40, 14 ; Quint 6, 4, 8 ; Ov. M. 5, 584 ; Fast 2, 168 ; cf. viro, Trist 4, 3, 64, et aL : de sorore multum, Spart Sever. 15. — ($) c. ace. : jura fidemque Supplicis erubuit, Virg. A. 2, 542 ; so fra- tres, Prop. 3, 14, 20 : soloecismum, Sen. Ep. 95 (whether Cic. Vatin. 16, 39, and N. D. 1, 40, 111, belong here, it is difficult E RUD to determine, as the passages may also j be taken absolutely). Esp. freq. and quite class, with an object-sentence : eru- bescunt pudici etiam loqui de pudicitia, Cic. Leg. I, 19; so Liv. 10, 8; 45, 35; Quint. 1. 10, 13 ; 6, 1, 14 ; Virg. E. 6, 2, et saep. — In the part. fat. pass, erubescen- dus, a, um, Of which one should be asham- ed : ignes (amoris), Hor. Od. 1, 27, 15 : sentina, Val. Max. 2, 7, 1 : causa belli, Flor. 2, 14, 3 : anni domesticis cladibus, id. 3, 12, 3. eruca. ne,/. 1. A caterpillar, canker- worm. Col. 11, 3, 63 ; 10, 333 ; Pliu. 17, 24, 37. — 2. A sort of role-wort, Brassicn eru- ca, L.; Col. 11, 3, 29; 10, 109; 372; Plin. 19,8,44; Hor. S. 2, 8, 51 ; Mart. 3, 75. et al. ei'UCtatlc. omSi /• [eructo] An ezlta- lotion (post-class, and very rare) : terre- nae, App. de Mundo, p. 60. C-ructo. are, v. a. To belch or vomit forth, to throw up (rare, but quite class.) : unde tu nos turpissime eructando ejecisti, Cic. Pis. 6, 13 : saniem eructans, Virg. A. 3, 632; cf. Col. 8, 8, 10— 2. Trop.: cae- dem sermonibus suis, i. e. to talk of mur- der when drunk, Cic. Cat. 2, 5, 10. — H, In gen. : To cast forth, emit, exhale: Tar- tarus horrificos eructans faucibus aesrus, Lucr. 3, 1025 ; so aquam, Var. R. R. 3, 14, 2 : odorem, id. ib. 1, 4, 4 : noxium virus, Col. 1, 5, 6 : arenam, Virg. A. 6, 297 : flam- mas, vaporem, fumum, Just. 4, I, 4. eructus- a, um, v. J 2. erugo. e-ruderOi without pcrf, atum, 1. v. a. To clear from rubbish (very rare) : solum, Var. R. R. 2, 2. 7.-2. Trop.: volumen de supcrvacuis sententiis, Sid. Ep. 5, 15 ; id. ib. 5, 7. e-rudio. - v - 0T n » 'turn, 4. v. a., qs. To free from rudeness, ;'. e. To polish, edu- cate, instruct, teach (freq. and quite class.) : studiosos discendi erudiunt atque docent, Cic. Off. 1, 44, 156; so aliquem, id. Div. 2, 2 (c. c. docere) ; de Or. 3, 9, 35 (c. c. insti- tuere) ; ib. 2, 1, 12 ; Quint. Prooem. § 1 ; 6, et saep. : filios ad majorum instituta (c. c. instituere), Cic. Verr. 2, 3, 69 ; cf. id. Tusc. 1, 26 : aliquem artibus, id. Fam. 1, 7 fin.; cf. id. Rep. 2, 19 ; 21 : aliquem in jure civili, id. de Or. 1, 59 fin. ; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 3 ; poet, and in post-Aug. prose : aliquem leges praeceptaque belli, Stat. Th. 10, 507; cf. Val. Fl. 2, 50 ; v. also under Pa. : aliquem, with an object-sen* tence, Plin. 33, 11, 53 ; cf. so without ali- quem, Ov. F. 3, 820; Sil. 11, 352; and with a relative sentence, Ov. F. 3, 294 : tirones neque in ludo, neque per lanistas, i. e. to cause to be instructed, Suet. Caes. 26 : gladiatores sub eodem magistro eru- diti, Quint. 2, 17, 33 : Athenas erudiendi gratia missus, Just. 17, 3, 11 : obviae mihi velim sint tuae literae, qune me erudiant de omui re publica, instruct me. keep me informedof Cic. Fam. 2, 12.-— b. Transf., of objects not personal : ut fierent, ocu- los erudiere suos, Ov. R. Am. 690 ; id. -km. 1, 14, 30 : Polycletus consummasse hnnc scientiam judicatur et toreuticen sic erudisse. ut Phidias aperuisse, to have cul- tivated, brought to perfection, Plin. 34, 8, 19, § 56. — Hence eruditus, a, um, Pa. Learned, ac- complished, well-informed, skilled, experi- enced: "est non satis politus iis artibus, quas qui tenent eruditi appellantur," Cic. Fin. 1, 1 fin. : Graeculus otiosus et loquax, et fortasse doctus atque eruditus, id. de Or. 1, 22, 102 : semper mihi et doctrina et eruditi homines placuerunt, id. Rep. 1, 17 fin. ; id. Tusc. 1, 3 : nee sicut vulgus sed ut eruditi solent appellare sapientem, id. Lael. 2, 6 ; cf. opp. rusticus, Quint. 11, 1, 45 ; 8, 6, 75, et saep. : non transmarinis nee importatis artibus eruditi, sed genui- nis domesticisque virtutibus, Cic. Rep. 2, 15/«. : homines non literis ad rei milita- ris scientiam, sed rebus gestis ac victoriis eruditos, id. Fontej. 15, 33 ; so id. Q. Fr. 1, 1, Ifin. ; cf. id. Brut. 67, 236 ; Arch. 7 ; N. D. 3, 9, 23, et al. : eruditi Socraticis dis- putationibus, id. de Or. 3, 34, 139 : a pue- ris eruditi artibus militiae, Liv. 42, 52, et saep. ; cf. in the Comp. : literis eruditior quam Curio, Cic. Brut. 82; and in the Sup. : Scaevola, homo omnium et disci- plina juris cfvilis eruditissimus, id. de Or. 1, 39, 180 : Graecaa res eruditi, Gell. 2, 21, E RUM 3 ; cf. id. 19, 12, 9 : eruditus utilia hones- Ms miscere, Tac. Agr. 8. — 2. Transf., of inanimate and abstract subjects : quod ceteri minus eruditis hominum seculis fuerunt Cic. Rep. 2, 10 ; so tempora (c. c. docti homines), id. ib. : aures, id. ib. 2, 42 ; Quint. 10, 1, 32 : animus, Cic. Fam. 5, 14 : oratio (opp. populnris), Pnrad. prooem. § 4 ; cf. Quint. 8, 3, 17 ; 8, 6, 24 ; 12, 2, 3, et al. : palata, i. e. practiced, fine (c. c. docta), Col. 8, 16, 4 ; cf. gustus, Tac. A. 16, 18. Adv., erudite : Comp., Cic. de Sen. 1 fiiK ; Quint. 1, 5, 36.— Sup., Cic. Or. 52. erudite» -""-'• Learnedly, eruditely ; v. erudio, Pp.., ad fin. cruditlO. ouis,/. [erudio] An instruct- ing, instruction : de ejus eruditione quod labores, nihil est, quoniam ingenium ejus nosti, Cic. Q. Fr. 3, 1, ifin. ; cf. Quint. 2, 3, 10 ; and Gell. 11, 7, 3. — Far more freq., 2, Transf., Learning, knowledge, eru- dition, obtained by instruction : qui prae- clara eruditione atque doctrina aut utra- que re ornati, Cic. Off. 1, 33 ; so id. de Or. 2, 1 ; Fin. 1, 21, 71 ; Tusc. 1, 2, 4 ; Div. 2, 63 fin. ; Quint. 1, 4, 6 ; 6, 3, 17, et saep. In the plur., Vitr. 1, 1 ; Gell. Praef. § 3. eruditor. cris, m. [id.] An instruct- or, teacher (post-class.), Tert. Pall. 4 ; Hier. Vit. HiL * ernditriX- -cis, /• [eruditor] An in- structress : Flor. 2, 6, 38. * Crudltulus- >, ■>-• dim. [1. eruditus] Skilled, experienced (in love), said jocose- ly, Catull. 57, 7. 1. eruditus- <-, um, Fart, and Pa., from erudio. *2. eruditus- «'. m - [erudio] In- struction, in the abl. sing., Tert. adv. Val. 29. * erUg'atlO, onis,/. [1. erugo] A clear- ing from wrinkles: cutis, Plin. 28, 12, 50. 1. e-rUffO- ar( -i "• a - To clear from wrinkles, to smooth, Plin. 13, 12, 26 ; 21, 19, 74;_28 ! _12, 50. + 2. erUffOj e re > semel factum signifi- cnt, quod eructare saepius, Fest. p. 62. — Hence only *eructus, a, um, Pa. Belched out; hence, transf., impure, bad : vinum (c. c. fetidum), Gell. 11, 7, 3. e-rumpo- rupi, ruptum, 3. v. a. and n. 1. Act., To break out, burst forth (rarely ; mostly ante-closs.). A, Lit.: (brassica) tumida concoquit, eadem erumpit Cato R. R. 157, 3 ; Lucr. 1, 725 ; cf. id. 6, 583 ; Cic. Arat. Ill ; and quum sanguis eruptus est, Scrib. Comp. 84 ; Lucr. 4, 1111 ; cf. portis se foras erumpunt, Caes. B. C. 2, 14, 1 ; and et ca- put, unde altus primum se erumpit Eni- peus, Virg. G. 4, 368. B. Trop.: Ter. Eun. 3, 5, 2: ne in me stomachum erumpant, quum sint tibi irati, Cic. Att. 16, 3 ; cf. iram in hostes, Liv. 36, 7 : sic illi invidiosa conjunctio ad bellum se erupit, Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 2. — Far more frequent and quite class., U, Keutr., To break out, to burst or sally forth. A. Lit.: ex castris, Caes. B. G. 3, 5 fin. ; cf. ignes ex Aetnae vertice, Cic. Verr. 2, 4, 48 ; and ex stagno amnes, Plin. 6, 22, 24, § 86 : ne quo loco erumperent Pompeiani, Caes. B. C. 3, 44, 4 ; cf. por- tis, Sail. J. 99, 1 ; and a porta, Liv. 34, 26 : sive noctu, sive interdiu erumperent, Caes. B. C. 1, 81, 2 ; so abs., Liv. 9, 37 ; 29, 33, et al. ; cf. abiit, excessit, evasit, erupit, Cic. Cat. 2, 1 : per hostes, to break through, Liv. 22, 50 ; cf. inter tela hosri- um, Sail. J. 101, 9 : ad Catilinam, id. Cat 43, 2 ; so Curt. 6, 3, et saep. 2, In partic: To burst forth in grow- ing, to shoot up, sprout out : folium e la- tere, Plin. 15, 14, 15 ad fin. : lentor corri- ce, id. 13, 6, 12: hordeum, id. 18, 7, 10, § 51 : dentes, id. 11. 37, 64 fin. B. Trop.: quum ilia conjuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset Cic. Sest 4 ; Quint 4, 3, 17 : si illusrrantur, si erumpunt omnia t Cic. Cat. 1, 3 : lisus quo pacto ita repente erumpat, Cic. de Or. 2, 58, 235 ; cf. aliquando vera vox, id. Phil. 10, 9, 19 : affectus, Quint 9, 3. 54 : verba vi quadam veritatis, id. ib. 9, 2, 76, et saep. : furor, id. Sull. 24 ; cf. Liv. 7, 21 : lumen dicendi per obstantia, Quint. 541 E R YM 12, 9, 5 : ut odia occulta civium in fortu- nas optimi cujusque erumperent, Cic. Mur. S3, 47 ; so vitia in amicos, id. Lael. 21 : iracundia in naves, Caes. B. C. 3, 8, 3 : conspirationes in rempublicam, Quint. 12, 7, 2, et saep. : vereor ne istaec fortitudo in nervum erumpat, i. e. may end in bring- ing- you to the stocks, Ter. Ph. 2, 2, 11 Ruhnk. ; cf. aliquid in omnium pernici- em, Liv. 34, 61 : omnia, quae per hoc triennium agitata sunt, in hos dies, in hos menses, in hoc tempus erumpunt, Cic. Mur. 38 : elisa (vox) in ilium eonum erurapit, Quint. 11, 3, 51 : in aliquem vo- luptatis affectum, id. ib. 8, 3, 4; cf. in omne genus crudelitatis, Suet. Tib. 61 : rem ad ultimum seditionis erupturam, Liv. 2, 45 ; cf. ad majora vitia, Suet. Ner. 27 : quorsus (dominatio) eruptura sit hor- remus, Cic. Att. 2, 21 ; cf. hue ejus atfec- tus, ut, etc., Quint. 9, 2, 64. e-runcOi are, v. a. To weed out : herbas. Col. 2, 10, 28 : areas, id. 11, 3, 14. e-rUOj m > utum, 3. v. a. To cast forth, throw out, to dig, tear, or -pluck out (freq. and quite class.). 1, Lit.: qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is, etiam si quid ob- rutum erit, potent eruere, Cic. Fin. 4, 4 ad fin. ; so aurum terra, Ov. Am. 3, 8, 53 ; cf. caprificos sepulcris, Hor. Epod. 5, 17 : gemmam vadis, Mart. 8, 28 ; Tac. A. 2, 69 : segetem ab radieibus imis, Virg. G. 1, 320; cf. pinum radieibus, id. Aen. 5, 449 Heyne JV. cr. ; and herbam radicitus, Plin. 21, 11, 36: mortuum, Cic. Div. 1, 27 fin.: oculum, Plin. 25, 8, 50; 28, 8, 29, ft 114 : dentes de sinistra parte, id. 28, 8, 27, § 96 : aquam remis, to stir up, plough up, Ov. Her. 5, 54 ; cf. sepulcra (hyaena), Plin. 8. 30, 44. 2. Since the Aug. per., sometimes, i n partic., To root out, to destroy from the foundation : urbem totam a sedibxis, Virg. A. 2, 612; so Sil. 3, 2, 13; cf. under no. II. 2. II. T r o p. : To draw out, bring out, elicit : inde tamen aliquando (servum fu- gitivum) eruam, Vat. in Cic. Fam. 5, 9 fin. ; cf. Curt. 4,' 14: scrutari locos, ex quibus argumenta emamus, Cic. de Or. 2, 34. 146 ; cf. id. Tusc. 1, 13 : si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris crueris, id. Agr. 1, 3 : ex annalium vetus- tate eruenda est memoria nobilitatis tuae, id. Mur. 7, 16 ; so memoriam, id. de Or. 2, 08, 360 : veritatem, Quint. 12, 9, 3 : rausam rerum et rationem, Plin. 18, 4, 5 : sacra recognosces annalibus eruta pris- cis, Ov. F. 1, 17 : mi sicunde potes, erues, qui decern legati Mummio fuerint, Cic. Att. 13, 30, 2, et Eaep. : fanum erui volo ; neque hoc mihi erui potest, J cannot be talked out of it, Cic. Att. 12, 36. 2. In partic, To overthrow, destroy: Trojanas ut opes et lamentabile regnum Eruerint Danai, Virg. A. 2, 5; cf. civita- tem, Tac. H. 4, 72 : Thracas (c. c. frange- re gentem), Stat Th. 5, 76. eruptlOj oms . /• [erumpo, no. II.] A breaking out, bursting forth: I. Lit., A. In een. : universi eruptionem tentavere, Plin" 8, 7, 7, § 21 ; so id. 16, 10, 19 ; 18, 17, 44, et al. In the plural, Plin. 24, 15, 86.— J3. In partic., 1. In milit. lang., A sal- It/: ex oppido eruptionem fecerunt, Caes. B. G. 2, 33, 2 ; so id. ib. 3, 3, 3 ; 3, 5, 2; 3, 6, 1, et saep. — 2. ' n medic, lang., concr., A breaking out, eruption of morbid mat- ter, Plin. 33 prooem. 5 ; 24, 9, 38 ; in the plural, 20, 7, 26, § 67 ; 20, 8, 27 ; 26, 11, 73 ; 28, 6, 28.— II. Trop.: vitiorum, Sen. Clem. 1, 2. eruptor» °™. m - [erumpo] One -who makes a sally, Amm. 24, 5. eruptus. a, um . Part., from erumpo. eruSi l v - herus. erutus. °. ura ' Pari-, from cruo. crvilia. ae, f. [ervum] A kind of pulse, the bitter vetch, Var. R. R. 1, 32, 2 ; Col. 2, 13, 1 ; Seren. Samon. 585 ; cf. Fest. p. 62. t ervum* >• "• [curtailed from SpoSot] A kind of pulse, the bitter vetch, Ervum ervilia, L. ; Virg. E. 3, 100 Voss. ; Col. 2, 10, 34 ; 11, 2, 10 ; Pall. Jan. 8 ; Ov. Medic, fac. 55. firycinusj a, um > v - Eryx, no. II. Erycus. i, v. Eryx. Erymanthus. >. nt., 1 p^uavda, I. ERYX A chain of mountains in Arcadia, on the borders of Elis, where Hercules slew the boar named after the place, Ov. Her. 9, 87; Met. 5, 608 ; Mart. 11, 69.— B. Deriw. : I. Erymanthius, a, um, adj., Ery- manthian : belua, Cic. Tusc. 2, 9, 22 : aper, id. ib. 4, 22, 55; and sarcastically, coupled with Verres immanissimus, id. Verr. 2, 4, 43 fin. : mater, i. e. Atalanta, from Tegea, in Arcadia, Stat. Th. 12, 805. — 2. Erymantheus, a, um, adj., Erymanthian : monstrum, Vol. Fl. 1,< 374. —3. Erymanthias, adis, /., Eryman- thian: Nymphae, Stat. Th. 4, 329. — 4. ErymanthiSj Idis, /., Erymanthian : silvae. Ov. M. 2, 499 : ursa, i. e. Callisto of Arcadia, who was changed into a bear, and placed by Jupiter as a constellation in the sky, id. Trist 1, 4, 1 ; 3, 4, 47.— JI. The river Erymanthus, which rises in these mountains, Mel. 2, 3, 5 ; Plin. 4, 6, 10 ; Ov. M. 2, 244.— HI. A river in Persia, Plin. 6, 23, 25. teryngre» es,/., and eryngion, »■ n.z=t]poyyn and rjpbyytov, A sort of this- tle; ace. to some, the eringo, Eryngium campestre, L. ; ace. to others, the spotted yellow thistle, Scolymus maculatus, L. ; Plin. 22, 7, 8; Col. 6, 5, 2; Scrib. Comp. 153 ; 165 r Veg. 1, 17, 14 ; 4, 3, 7. I erysimum* •> n. = {pyaiuov, A sort of grain, called also irio, Plin. 18, 10, 22. t erysipelas, atis, n. — ipvai-nt\a<. A reddish eruption on the skin, St. Anthony's fire, erysipelas, Cels. 5, 28, 11 (ib. 5, 26, 31 and 33, written as Gr.). Srythea or -ia, ae, /., 'Fp'Beia, A small island in the Bay of Cadiz, where the giant Geryon dwelt, Mel. 3, 6, 2 ; Plin. 4, 21, 36; cf. Ukert Iberien, p. 240. — £1. Deriw., I. firythlUSj a. um . adj., Ery- thcan : ad litora Gailes, Sil. 16, 195.— 2. Erytheis. idis, f, Erythean : boves, Ov. F. 1, 543 ; also praeda, id. ib. 5, 649. t erythinus. i. *■ = ipvBivos , A red kind of sea-mullet, Plin. 9, 16, 23; Ov. Hal. 104. Erythrae, arum, / = 'F/>u0flaf, I. A city of Boeotia, near Mount Cithaeron, Plin. 4, 7, 12 ; Stat Th. 7. 265 ; cf. Mann. Griechenl. p. 238. — By it was founded, II. One of the twelve chief cities of Ionia, Plin. 31, 2, 10 ; Cic. Verr. 2, 1, 19 ; Liv. 44, 28. — And hence, 2. ErythraeuSj a, um, adj., Erythraean, Sibylla, Cic. Div. 1, 18 ; Var. in Serv. Virg. A. 6, 36 : terra, Liv. 36, 45 : triremes, id. 37, 11.— Subst Erythraea, ae, /., Tiie district of Erythrae, id. 37, 12 ; 44, 28 ; and Erythraei, orum, m., The inhabitants of Erythrae, id. 38. 39 ; Frontin. Strat. 2, 5, 15.— III. The port of the city of Eupalium, in Locris, on the Gulf of Corinth, Liv. 28, 8 ; cf. Mann. Griechenl. p. 125. t eryt.hraeus. a, um, adj. = ipvBpai- «S, Reddish : aries, Col. 7, 2 fin. ; 7, 3, 2 ; cf. Plin. 8, 48, 73.— H. As an Adj. prop., v. Erythrae, no. II. 2, and Erythras, no. 2. t erythraicon, i, «• — hvBpiwcoiij H species of the plant satyrion, Plin. 26, 10, 63. t erythranum, i, »• = ipvBpnvbv, A kind of ivy with reddish berries, Plin. 16, 34, 62.^ Erythras. ae. »«•. 'EpvBpii;, A fab- ulous king of Southern Asia (Arabia or Persia), after whom the Red Sea, or the Arabian and Persian Gulfs, were named, "Mel. 3, 8, 1 ; Plin. 6, 23, 28 ; Curt. 8, 9 ;" cf. Mannert Indien, p. 394. — Deriv., 2. ESrythraeus. a,um, Erythraean: mare, the Red Sea (pure Lat Mare rubrum), Mel., Plin., and Curt. 1. 1. : alga, i. e. in the Persian Gulf Mart. 10, 16 : lapilli, fished up in the Persian Gulf, id. 5, 37 ; cf. Stat. S. 4, 6, 18. Poet, in a wider sense, for Indian : orae. Stat. Th. 7, 566 : dens, i. e. ivory, Mart. 13, 100 : triumphi, i. e. of Bacchus in India, id. 8, 26. t erythrocomos, °". atl j. = ipvBpo- kouos, Red-haired : genus, a kind of pome- granate-tree, Plin. 13, 19, 34. t erythrodanus. i. m.= tpvBptSa- voi, Madder, Rubia tinctorum, L. (pure Latjubia) ; Plin. 24, 11, 56. terythroS/ on , adj. = tpvflp6s, Red: rhus, Plin. 24, 11, 55 : venenum, id. 21, 31, 105. Eryx» y c ' B . m -, "Fpvl, A high mount- ain on the western coast of Sicily, famous ESCU for its temple of Venus, in the neighbor- hood of Drepanum, with a city of the same name. According to the fable, it was so called after a Sicilian king, Eryx, the son of Butes and Venus, and consequently brother of Aeneas ; the mountain is now called S. Giuliano, Mel. 2, 7, 17 ; Plin. 3 8, 14, § 90 ; Ov. A. A. 2, 420 ; Fast. 4, 874. Met 2, 221 ; Virg. A. 1, 570 ; 5, 24 ; 419 630 ; 772 ; Hyg. Fab. 260 ; cf. Mann. Ital 2, p. 382 sq. The mountain is also called ErycuSi i> cic - Verr - 2 > 2 > 8 Zumpt N cr. ; 2, 2, 47 ; Tac. A. 4, 43 (and perh. in Flor. 2, 2, 12).-Deriv., n. ErycinilS, a, um, adj., Erycinian : vertex, Virg. A. 5, 757 Heyne : Venus, Cic. Div. in Caecil. 17 ; Verr. 2, 1, 10 ; 2, 2, 8 : a temple was built to her at Rome in the year 537 A.U.C., on the Capitol, and in 571 before the Porta Collina, Liv. 23, 30 and 31 ; 40, 34 ; cf. Ov. R. Am. 550 ; Fast. 4, 871 sq. : templa, Stat. S. 1, 2, 160 : concha, sacred to Venus, Prop. 3, 13, 6 : litora, i. e. Sicil- ian, Virg. A. 10, 36 ; cf. thapsos, Luc. 9, 919. — Subst, Erycina, ae, /., i. e. Venus, Hor. Od. 1, 2, 33 ; Ov. Her. 15, 57 ; Met. 5, 363 ; and Erycini, orum, m., The inhab- itants of the city Eryx, Plin. 3, 8, 14, % 91. esca. ae {gen. sing, escas, Liv. An- dron. in Prise, p. 679 P.), /. [edo] Food, both of men and beasts (quite class.) : I. In gen. : A. Lit. : dii nee escis aut po- tionibus vescuntur, Cic. N. D. 2. 28: so id. Div. 1, 51; Fin. 2, 28; Plaut. Men. 1, 1, 12 ; Most. 3, 2, 2 ; Mil. 2, 6, 98 ; Virg. G. 4, 17 ; Hor. S. 2, 2, 72 ; 2, 8, 5, et saep. In the plur., Plaut. Casin. 2, 8, 56 ; Men. 3, 1, 10 ; Pseud. 3, 2, 41 ; True. 2, 7, 48 ; Virg. A. 12, 475.— B. Trop. : tun' verule, aurieulis alienis colligis escas 1 Pers. 1, 22. — II. In partic, Bait for catching animals: 1, Lit: Plaut. Asin. 1, 3, 68: Mart 4, 56 ; Petr. 3 fin.— 2. Trop.: di- vine Plato escam malorum appellat vo- luptatem, Cic. de Sen. 13, 44. escalis. e. adj. [esca] 1. Belonging to food : argentum (c. c. potorium), eat- ing-vessels, Modest. Dig. 33, 10, 8. — * 2. Belonging to bait : vulnus, Poet. Anthol. Lat. 2, p. 453 Burm. CScarms. a, um, adj. [id.] 1. Belong- ing to food, eating : mensa, Var. L. L. 6,25, 34 fin. ; cf. Fest. p. 58 : vasa, Plin. 36, 26, 67 ; cf. argentum, Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 12 ; Paul. ib. 34, 2, 32, § 2 ; 33, 10, 3 : and abs., escaria, Juv. 12, 46 : uvae. fit for eating, Plin. 14, 3, 4, § 42,— * 2. O/or belonging to bait : vincla, Plaut. Men. 1, 1, 18. CSCatllis, e, adj. [id.] Edible (post class.) : Tert. Poen. 5 ; id. adv. Marc. 1, 1 e-SCendOi di; sum, 3. ». n. and a. [scando] I. Neutr., To climb up, mount up, ascend out of or from a place (cf. as- cendo ink. and Schneid. Gr. 1, p. 552 Not) (rare, but quite class. ; not found in Caes.) A. I n gen.: 1, Lit: ex alto puteo ad summum, Plaut. Mil. 4, 4, 14 : in currum, id. Merc. 5, 2, 90 : in coelum, id. Trin. 4, 2, 100 : in rotam, Cic. Tusc. 5, 9, 24 Klotz. iV. cr. : in rostra, id. Oft'. 3, 20, 80 ; cf. in concionem, id. Q. Fr. 1, 2, 5 ; Liv. 8, 33 : in malum (navis), id. 30, 25 fin. — 2. Trop. : ut ad nos contemp- tus Samnitium pervenit, supra non escen- dit, Liv. 7, 30. — B. I" partic, To dis- embark from a ship, to land : Delphos, Liv. 29, 11. — II. Act., To mount, ascend a thing (post-Aug.) : vehiculum, Sen. Vit. beat 23 : suggestura, Tac. A. 13, 5 ; cf. rostra, id. ib. 15, 59. leschara. ae, f.-=inx<'pa, 1. The base ov pedestal of a military engine, Vitr. 10, 17, 20. — 2. 1" medic, lang., A scar, scab, eschar, Coel. Aur. Tard. 5,1 ad fin. Hence eSCharoilCUS, a, um, adj. = ta X n- pariKOs, Producing a scar, escharotic, Coel. Aur. Tard. 1, lfin. escifcr, c ra . enim, adj. [esca-fero] Food-bringing : volucres,' Paul. Nol. Carm. 19, 223. CSCit, v ' sum, ad ink. CSCO- are, v. a. [esca] To eat: escan- di gratia, Sol. 40 fin. csculcntus, a, um. [id.l Fit for eat- ing, good to eat, eatable, edible, esculent ; cf. poculentus : frusta, Cic. Phil. 2, 25 _fin.: cf. id.N.D. 2, 49; 56 ad fin. ; Scaev. in Gell. 4, 1, 17 ; Ulp. Dig. 33, 9, 3, § 3 : ESUR animalia (c. c. innocua), Plin. 8, 55, 81 : mercea, Col. 11, 3, 50 : os, I. e. filled with food, Plin. 8, 25, 37. — Comp. : a vino et esculentiorihus cibis abstinere, /. c. more delicate, Hier. Ep. 22, 11. esculeturu, esculcus. csculi- nns, >" ui esculus. v. ueac. cscunt- v - sujn , !"*• CSlto, avi, atum, 1. 0. o. [edo] To oc UOTU to eat, to eat (ante- and post-class), Cato R. R. 157, 10 (also cited in Plin. 20, 9, 33) ; Plaut. Capt 1, 2, 85 ; Pseud. 3, 2, 41; Gell. 4,11,1 and 9. *eSOP; or ' s ' * ['d.] An eater: Front, de Fcr. Alsiens. 3. t esozs oc ' s . m - = '"i?' ^ ^ 5 ' 1 °/ ( '< c Rhine, aland of pike, Plin. 9, 15, 17. Esquiliae ( a l so written Exquiliae and Ausquiliae ; cf. Schneid. Gr. p. 554), arum,/. The largest of the seven hills of Rome, with several separaicheights (whence the plur. form) ; added to tlie city by Ser- eins 'I'ullius, Var. L. L. 5, 8, 15 ; Liv. 1, 44 ; Ov. F. 3, 246 ; 6, 601 ; 683 ; Prop. 3, 23, 24 ; 4, 8, 1 : Hor. S. 2, 6, 33 ; 1, 8, 14 ; Tac. A. 15, 40; Suet. Tib. 15; Ner. 31; Juv. 11, 51, et saep. ; cf. Creuz. Antiq. p. 25.— n. Derivv., 1. EsquillUS (Esq.), a, um, adj., Esquiline: mons, i. q. Esqui- iiae, Ov. F. 2, 435. — 2. Esquilinus (Esq.), a, um, adj., the same : tiibus, Var. L. L. 5, 8, 14 so. ; Liv. 45, 15 ; Plin. 18, 3, 3, et al. : porta, Tac. A. 2, 22 fin. ; also sim- ply Esquilina, ae, Cis. Pis. 23 adfin. : cam- pus, Suet. Claud. 25 : alitcs, i. e. birds of prey (which devoured the bodies of crim- inals executed on the Esquiline), Hor. Epod. 5, 100 ; cf. veneficium (for which human bones, etc., were brought from the Esquiline), id. ib. 17, 58. — * 3, Esqitih- ariUS (Exq.), a, um, adj., Esquiline: collis, Liv. 1. 48. csscda. ae, v. essedum. essedarius. u> m. [essedum] 1, A fighter in a (Gallic or British) war-chariot, Caes. B. G. 4, 24, 1 ; 5, 15, 1 ; 5, 19, 1 ; Cic. Fam. 7, 6 fin. ; as a gladiator, Petr. 36, 6 ; Suet. Calig. 35 ; Claud. 21 ; Inscr. Orell., no. 2566; v. essedum. — In the fern., mulier essedaria, Petr. 45. 7. 1 1 essedum. i, «■ (in the poets, on ac- count of the metre, as a plur. tantum es- seda, orum ; v. the follg. As a fern. : es- sedas trauscurrentes, Sen. Ep. 56, perh. in analogy with bigae, quadrigae) [a Celt- ic word] A two-wheeled war-chariot of the Gauls and Britons, Caes. B. G. 4. 32 sq. ; 5. 9. 3 ; 5, 16, 2 ; 5, 19, 1 ; Virg. G. 3, 204 Wagn. ; afterward also among the Ro- mans for pomp and show, and in sham- fights, Cic. Phil. 2, 24 ; Att. 6, 1 ad fin. ; Suet. Aug. 76; Calig. 51 ; Claud. 33; Galb. 18; Prop. 2, 1, 76; 2, 32, 5; Ov. Am. 2, 16, 49, et al. essential ae, /. [sum] The being or essence of a thing; a transl. of the Gr. oh- oiii : haec interpretatio (rhetorices) non minus dura est. quam ilia Flavii essentia atque enlia. Quint. 2, 14, 2 Meier ; 3, 6, 23 ; 8, 3, 13 ; cf. Sen. Ep. 58 init., where the word is ascribed to Cicero. essentiallter. <"*»• [essentia] Essen- tially (late Lat.), Aug. de Trin. 7, 2. Essui' orum. m. A Gallic tribe situ- ated, according to Mannert, on the Lower Rhine ; according to Ukert, perhaps iden- tical with the Esubii and Sesuvii, west of the Sequana. Caes. B. G. 5, 24, 2 ; cf. Mann. Gall. p. 177 ; Ukert Gall. p. 329. estrix. lcis . /• [esor] A she-glutton or gormandizer, Plaut. Casin, 4, 1, 20. estur. v - edo, init. Esubii; orum, m. A Gallic tribe west of the Sequana, Caes. B. G. 3, 7 fin. ; v. Essui. * esurialis* e, adj. [esurio] Of or be- longing to hunger, comic.: venter gut- turque resident esuriales ferias, are keep- ing hunger-holidays, i. e. have nothing to eat, Plaut Capt 3, 1, 8 ; also quoted in Front de Fer. Aliens. 3. esurienter, »dv. Hungrily ; v. " 1. esurio, adfin. esnrieSi ei, /. [1. esurio] Hunger (ex- tremely rare) : 1, Lit, Coel. in Cic. Fam. 8. 1 fin. ; Hier. Ep. 125, 33.-2. Trop. : SiiEp. 6, 6. * esuriffo, Inis, /. [id] Hunger, Var. in Non. lOoflo. ET 1. csurioi no pcrf- Itum, ire (fut. esuribo, bis, Pompon, and Novius in Non. 479 sq.), v. desid. n. and o. [1. edo] To de- sire to eat, to suffer hunger, be hungry, to hunger (quite class.), Plaut. Capt. 4, 2, 86; 4, 4, 4; Casin. 3, 6, 6, et saep.; Cic. Tusc. 5, 34; Verr. 2, 5, 34; Coel. in Cic. Fam. 8. 17 fin. : Ov. R. Am. 631 ; Hor. S. 1, 2, 115 ; 1, 3, 93 ; 2, 3, 113, et saep. : esu- riendi semper inexplebilis aviditas, ca- nine hunger, Plin. 11, 54, 118. In the part, fut. act. : (spes est) nos esurituros satis, Ter. Heant 5, 2, 28. — Poet, in the pass. : nil ibi, quod nobis esuriatur, erit which I should long for, Ov. Pont. 1, 10, 10.— 2. Transf. : Plin. 17, 2, 2, § 12 : vellera esu- riunt i. e. imbibe the color, id. 9, 39, 64. — 3. Trop. (post- Aug.) : quid tibi diviriis opus est, quae te esurire cogunt? Curt. 7, 8. And act. : aurum, to hunger, long for it, Plin. 33, 10, 47.— Adv. esurienter, App. M. 10, p. 246. 2. esurio. onis, m. [1. esurio] A hun- gry person, Petr. 44, 2. In a punning jest, coupled with saturio. Plaut. Pers. 1, 3, 23. esuritio, onis, /. [id.] A hungering, hunger (extremely rare; not in Cic), Catull. 23, 14 ; Gell. 16, 3, 3 sq. ; Mart 1, 100. In the plur., Catull. 21, 1. * esuritor. oris, m. [esurio] A hungry person, Mart. 3, 14. 1. CSUS. a, um, Part., v. 1. edo. 2. CSUS; us, m. [1. edo] An eating (ante- and post-class.) : esui condi, Var. R. R. 1, 60 ; cf. esui esse, Gell. 4, 1, 20 : esum et potum eximcre, Tert. Anim. 43. 3. EsuS (also written Hesus), i, m. A Gallic deity, to whom human blood was offered, Inscr. Orell, no. 1993 ; Luc. 1, 445 ; Lact 1, 21. etj conj., serves primarily to connect, in the most general manner, single words or entire sentences : And. I, In gen.: qui illius impudentiam norat et durirudinem, Cato in Gell. 17, 2, 20 : te nunc sancta precor, Venus et ge- netrix patris nostri, Enn. Ann. 1, 17: blande et docte percontat, Naev. in Non. 474, 7 : ut, quoad possem et liceret, a se- nis latere numquam discederem, Cic. Lael. 1 : de quo praeclare et multa prae- cipiuntur, id. Or. 21, 70 : qui filium con- sularem clarum .virum et magnis rebus gestis amisit id. Fam. 4, 6: cf. major (frater) et qui prius imperitarat, Liv. 21, 31 : haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis libris esse grata, Cic. Off. 2, 16, 57, et saep. : salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter am- nes ibi seri oportet Et id videto, uti, etc., Cato R. R. 9 : optime vero, frater : et fieri sic decet Cic. Leg. 2, 3 fin.: qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto ilia, quae relicta jam videntur, id. Acad. 2, 42, et saep. II. In partic: 1, To subjoin a word or phrase which more accurately de- fines or more briefly compre- hends what goes before: And indeed, and moreover, and that too: te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire pos- sis, Cic. Mil. 25 : at laudat, et saepe, vir- tutem, id. Tusc. 3, 20, 48 ; cf. id, et facile, effici posse, Nep. Milt. 3, 4 : errabas, Ver- res, et vehementer errabas, Cic. Verr. 2, 5, 46; and so with a repetition of the same word, id. ib. 2, 2, 21 ; 2, 3, 65 ; Cat. 3, 10 ; Deiot 3 ; Mil. 23, 61, et saep. ; Liv. 26, 13 ; Sen. de Clem. 15, et saep. : haec nostra ut exigua et minima contemni- mus, Cic. Acad. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10 : nulla enim nobis societas cum tyran- nis, et potius summa distracrJo est id. Off. 3, 6, 32 ; cf. cur eo non estis conten- ti» et cur id potius contending, quod, etc. ? id. Acad, 2, 17, 74 : si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris, id. Fin. 2. 21, 69 : omitto ilia, quae relicta jam vi- dentur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit, id. Acad. 2, 42 : Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat Just. 29, 3, 7 : studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta coeles- tia, Cic. Tusc. 5, 4, 10 ; id. Acad. 2, 27 : valde a Xenocrate et Aristotele et ab ilia Platonis familia discreparet id. Leg. 1, 21, 55 : quum Virginius maxime et tribuni de lege agerent, Liv. 3, 25, et saep. : et appe- E T tendi et refugiendi et omnino rcrum ge- rendarum initia proficiscuntur aut a vo- luptate aut a dolore, Cic. Fin. 1, 12, 42. 2. To connect things alike, similar, or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more com- monly atque ; v. atque, no. I. 2) (* As) : nisi aeque amicos et nosmet ipsos diliga- mus. Cic. Fin. 1, 20, 67 ; v. aeque, no. 3 : omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano, Cic. Brut. 11, 43 ; cf. nunc ru mini es germanus pariter corpore et am- mo, Ter. Ad. 5, 8, 34 : Clodius eadem hora lnteramnae fuerat et Romae, Cic. Mil. 17 adfin.; cf. Sail. C. 58, 11 ; and Caes. B. G. 1, 37, 1 : similem eibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc., Cic. Tusc. 5, 3, 9 Kiihn. : cf. Lucr. 2, 416 and 420 : non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus (* than), Cic. Caecin. 20, 57 : so id. Off. 2, 18 : de Or. 3, 18, 66 ; Coel. 28 ad fin. ; Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 3 : aliter doctos loqui et indoctos » Cic. Fin. 5, 29 fin. 3. To connect two immediately adjoining points of time (only in poets and historians, esp. since the Auff. per. ; cf. atque, no. II. 5) : (*in this case it may often be rendered in English by When, and then) Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.: dixit et extemplo . . . sensit medios dclap- sus in hostes, Virg. A. 2, 376 ; so dixit et id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258: Val. Fl. 1, 569 ; 3, 476 ; Stat. Th. 2, 120 ; 3, 253. et al.; cf. nee plnra etfatus et. Virsr. A. 8, 443 : sic farus et, Stat Th. 12, 773 ; and simul effatur et Luc. 6, 246 : nee lonsum tempus et insens exiit arbos, Virg. G. 2, 80 ; cf. Stat. Th. 7, 300 ; Plin. Ep. 5, 14, 8 Schaef. ; Tac. H. 2, 95 : vix prima ince- perat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat Virc. A. 3, 9 : so vix . . . et. id. ib. 5, 858 ; 6, 498 ; Stat. Th. 2, 293 ; cf. j vixdum . . . et, Liv. 43, 4. 4. After an imperative, to subjoin the I consequence of an action (poet, and in post-Aug. prose): (* And then): die qui- bus in terris, et eris mini magnus Apollo. Virg. E. 3, 104 ; so Ov. Am. 2, 14, 44 j Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; Sen. de Clem. 1, 16 ; Plin. Pan. 43, 3 ; 45, 6 : sit mihi, quod nunc est, etiam minus, et mihi vivam Quod superest aevi, Hor. Ep. 1. 18, 107. 5. To subjoin the minor proposi- tion (assumptio or propositio minor) in a ; syllogism : Now, but (cf. atque, no. II. 8) : eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa : et quod falsum, id percipi non po- test : nullum isirur est, etc., Cic. Acad. 2, 13, 40 Goer. ; so id. Tusc. 3, 4, 9 ; 5, 17 ; ; N. D. 3. 13, 33, et al. 6. With an accessory affirmative notion : And in fact, and indeed, and truly, and so : Cic. Leg. 2, 3, 7 : multa me sollicitant . . . et sexcenta sunt. id. Att [ 2, 19 : et sunt ilia sapientis, id. Tusc. 3. 8 fin., Kiihn.: et erat, ut retuli, clcmenrior, ! Tac. A. 2, 57 : jam pridem a me illos ab- ! ducere Thestylis orat ; Etfaciet. quoniam i sordent tibi numera nostra, Virg. E. 2, 44, et saep. ; Ter. Eun. 5, 6, 4 ; so c. certe, id. ; Ad. 1. 1, 53: c. hercle, Cic. Brut. 72; Fin. j 2, 8 ; Fam. 2, 18, 2. 7. To subjoin an emphatic ques- | tion or exclamation: et sunt qui de ' via Appia querantur. taceant de curia ? i Cic. Mil. 33. 91 ; so id. Sest. 37, 80 ; Clu. , 40, 111 j Phil. 1, 8, et saep. : Virsr- G. 2. I 433 ; Aen. 1, 48 ; Ov. Am. 3, 3, 03 ; Met i 13, 338, et al. : et his tot criminibus testi- j moniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc. .' Cic. Verr. 2, 5, 16 fin. ; so id. Mil. 12 fin. ; Plin. Pan. 28, 6 ; Flor. 4, 2, 89. 8. To connect an idea as either ho- mogeneous or complementary to that which precedes : And so too, and also ; too, also, likewise ; and hence some- times i. q. etietm: Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit et Tulliola, deliciae nostrae, Cic. Att. 1. 5 fin. : Ge. Salvus sis. DL Et tu salve, Plaut Stich. 2, 1, 44 ; so id. Trin. 1, 2, 11 ; Mil 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122 ; for which salve et tu, Plaut Most 3, 1, 42 ; v. the follg.: Cic. N. D. 3. 33, 82 : haec ipsa mihi sunt voluptati : et erant ilia Torquatis, id Fin. 1,7, 25: ubi time eras? Romae. Ve 543 ET rum quid ad rt-m ? et alii inulti, id. Rose. Am. 33, 92 ; cf. i!>. § 94 : et illud vidon- dum quantu magis homines malH 1'ugiant, id. Part. 26 : et mini sunt vires, et mihi facta tuba est! Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, .'), 83 : nihil verius. Probe et Hie, Cic. Tusc. 4, 34, 73; so et ille, id. ib. 3, 13 ad fin. ; id. Caecin. 20/;/. ; so et ipse, id. de Or. 1, 46, 202 ; Liv. 1, 12 ; 6, 3 ; 8, 3, et saep. ; cf. simul et ille, Cic. Clu. 4, 10 ; ] 7, 48 ; 57, 155 ; Verr. 2, 5, 1 : simul et Iste, id. ib. 2, 1, 41 ; Sail. J. 20, 1, et saep. : et mine ego amore pereo, Plaut. Poen. 1, 1, 14 ; so et nunc, id. Cure. 4, 2, 7 ; Cic. Leg. 2, 16, 40 ; Fam. 13, 54, 2 ; Caes. 13. G. 6, 13 fin. ; for which nunc et, Hor. Od. 1, 4, 11 ; cf. nonnumquam et, Caes. B. G. 1, 15, 3 : sunt et, Cic. Top. 6 ; Virg. A. 9, 136 : me- ruit et, Suet. Caes. 3, et saep. : quoniam formara cepi hujus in me et statum, De- cet et facta moresque hujus habere rne similes item, Plaut. Am. 1, 1, 111 : nam et qui parat pecus, necesse est constituat uumerum, etc,, Var. R. R. 2, 1, 24 ; so nam et, Cic. Leg. 1, 11 ; 2, 25, 63 ; de Or. 1, 25 ; 49, 214 ; 2, 11, 48 ; Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19, et al. ; cf. at et, Cic. Tusc. 3, 3 : sed et, id. Att. 5, 10 ad fin. ; Quint. 10, 1, 107 ; and with a preceding non modo (solum), Cic. Verr. 1, 1 ; Prov. Cons. 8, 19 ; Att. 11, 9, 2 ; Suet. Aug. 89, et saep. : ergo et, Cic. Fin. 3, 8, 27; Leg. 1,12, 33; Div. 1,50, 114 : itaque et, id. Tusc. 3, 26, 63, et saep. 9. When repeated, et...et, it serves, like the Gr. Kiii...Kai or re /cat', to con- nect two ideas partitively; Kng.: Both . . . and, as well ...as, not only.. . but also : hoc etiam ad malum accersebatur ma- lum, Et discipulus et magister perhibe- bantur improbi, Plaut. Bac. 3, 3, 23 ; id. ib. 4, 8, 45 : et audax et malus, ill. ib. 4, 9, 25 : eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostrum operarn, id. Cist. 1, 1, 59 : ut et severitas adhibealur et contumelia repellatur, Cic. Off. 1, 38, 137 : et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit, id. Q. Fr. 3, 9 fin.: non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia, id. Top. 13, et saep. More than twice : quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et reipublicae calamitatem, Cic. Rose. Am. 5 fin. ; so three times, id. Att- 12, 4, 2 ; Q. Fr. 3, Sfin., et saep. ; six times, Cic. Fam. 13, 25; ten times, id. de Or. 1, 20, 90. With a subordinate que or atque : nam et semper me coluit diligentissimeque ob- servavit et a studiis nostris non abhorret, Cic. Fam. 13, 22 ; with atque, id. de Or. 1, 21, 95. But since the Aug. per., et . ..que are sometimes used for et . . . et : id et sin- gulis universisque semper houori fuisse, Liv. 4, 2 ; so id. 5, 46 ad fin. ; 24, 2 ad fin. ; 32,32 ad fin.; Tac. Agr. 2 fin. ; Suet. Ner. 33, et al. — Sometimes the second et sub- joins a more weighty assertion ; in which case et...et=:quum...tum : homo et in aliis causis exercitatus et in hac mul- tum et saepe versatus, Cic. Quint. 1, 3 ; so id. Fat. 1, 2 ; de Or. 1, 9, 38 ; Off. 2, 11, 38. — Hence, b. Et...neque or neque . . . et, when one clause is a negative (but et . . . et non, et non . . . et, when only one word of it is negatived) : ego vero et ex- spectabo ea quae polliceris neque exi- gam, nisi tuo commodo, Cic. Brut. 4 ad Jin.: ego si et Silius is fuerit, quern tu putas nee Drusus facilem se praebuerit, Dama6ippum velim aggrediare, id. Att. 12, 33 ; id. Off. 3, 3, 11 : pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu senten- tiam dicebat nee amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in Uteris, id. Tusc. 5, 38 fm. : quia et consul aberat . . . nee, etc., Liv. 22, 8, et saep. : nee miror et gaudeo, Cic. Fam. 10, lfi?i. : nam nee in eo jus cognationis ser- vavit, cui ademit regnum, et eum, cui de- dit, etc., Just. 8, 6. fin. : id et nobis erit per- jucundum et tibi non sane devium, Cic. Att. 2, 4 ad fin. ; cf. above, the passage Fam. 13, 12 : locus is melior, qucm et non coquit sol et tangit ros, Var. R. R. 3, 14. XO. Le 6B freq., turn . . . et, et . . . turn in the same sense : omnia ejus oratio turn in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumeba- tur, Cic. Acad. 1, 4, 16 : et in ceteris conj., serves to closely sub- join a corroborative clause, or one which contains the reason on which the preceding statement is founded : For, truly, because that, since (not freq. till the class, per., esp. in Cic. ; only once in Plaut.; in Caes. not at all): * Plaut. Am. prol. 26 ; Cic. Rep. 1, 22 : praeclare qui- dem dicis ; etenim video jam, quo pergat oratio, id. ib. 3, 32; id. de Sen. 5 ad fin., et saep. : quippe etenim, Lucr. 1, 105 ; so id. 2, 548 ; 3, 801 ; 5, 1061 ; 6, 1234, et nl. : tutus bos etenim rura perambulat, Hor. Od. 4, 5, 17. — In parenthetical claus- es (cf. enim, no. II. 1) : ejus autem lega- tions princeps est Hejus (etenim est pri- mus civitatis), ne forte, etc., Cic. Verr. 2, 4, 7; so id. Att. 10, 17 fin.; Acad. 2, 31, 99 ; Liv. 3, 24 ad fin. See more on this art- in Hand Turs. II. p. 540-545. fiteocles, is and eos, m., 'Erco/c/X/jj, Son of Oedipus and Jocasto, brother of Polyniccs ; he was the cause of the The- ban war, which the Roman poet Statius has described in a poem of 12 books : gen. Eteoclis, Stat. Th. 3, 214 : Eteocleos, id. ib. 12, 421 : ace. Eteoclea, id. ib. 7, 688. — Hence EtCOCleUS, a . um > oAj. : con- tentiones. App. M. 10, p. 245. i etesiuCUS, a, urn, adj.^zirnaiaKfi, Of the trade-winds : vitis, Plin. 14, 3, 4, § 36. tetesiaej arum, m. = irncitu (sc. ave- //o/), The winds that blow annually during the dog-days for 40 days, Etesian winds, trade-winds, "Sen. Q.N. 5, 10 sq. ; Col. 11, 2, 56 ; 58 ;" Lucr. 6, 717 ; Cic. N. D. 2, 53 ; Fam. 2, 15 fin. ; id. poet. Or. 45 ; Caes. B. C. 3, 107 ; Liv. 37, 23, et saep. Adj. : Etcsius* a . mi, Etesian : nabra aquilonum, Lucr. 5, 741 ; 6, 731. tethiciS 68, f.=^r)6iKr/, Moral philoso- phy, ethics. Quint. 12, 2, 15; 2, 21, 3; also cthica, ae, Lact. 3, 13. tethlCUS* a i Ml (scanned ethicis, Trud. Hamart. 583), adj. = !]8iK6s, Mural, ethic (post-class.) : res, ethics, Gell. 1, 2, 4 : dictio, which shows the character, Sid. Ep. 8, 11. cthniCCi <"&>•, v. the follg., ad fin. t ethniCUS) a, urn, adj. = iBvixUs, Heathenish, pagan ; and subst. ethnicus, i, m., A heathen ; in the eccl. fathers, saep. ; orig. a transl. of the Heb. CD'IJ/ gentes. Adv., Heathenish ly : vivere, Tert. Pud. 9. tethol6gia) a e,/ ; =/70oAoy!'a, The art of depicting .or imitating character, Quint. 1, 9, 3 Spald. ; Suet. Gramm. 4. t ethologUS; i. m - = !fio\6yoi, One w]lo jestingly imitates the manners, ac- tions, gestures, etc., of others, a mimic: mimus, Cic. de Or. 2, 60, 244. t ethos» n, = 7fios, * 1. Manners, mor- als, Sid. Carm. 15, 101. — * 2. A depicting of character : in ethesin Terentius poscit palmam, Var. in Non. 374, 9. ct-iam, conj., serves to annex an idea which likewise holds good in ad- dition to what has already been said, And also, and furthermore, also, likewise, besides. I. In gen.: Plaut. Bac. 3, 3, 22; cf. Ter. Andr. 1, 3, 10 ; Cic. de Sen. 6, 16 ; N. D. 2, 52, 130 : tute istic (dixisti) etiam as- tante hoc Sosia, Plaut. Am. 2, 2, 115 : sed etiam est, paucis vos quod monitos vo- luerim, id. Capt. prol. 53 ; cf. id. Bacch. 3, 6, 17 ; Cic. Acad. 2, 12, 38 : atque alias etiam dicendi quasi virtutes sequetur, id. Or. 40 ad fin.: unum etiam vos oro, ut, etc., one thing more, Ter. Eun. 5, 8, 54 ; cf. id. Heaut. 5, 1, 22 ; Phorm. 5, 5, 3 ; Virg. A. 11, 352 ; Suet. Caes. 24, et al. ; Plaut. Am. 2, 2, 128 ; cf. id. Bacch. 2, 3, 40 : mihi quidem etiam Appii Caeci carmen . . . Pythagoreorum videtur. Multa etiam sunt in nostris institutis ducta ab illis, Cic. Tusc. 4, 2, 4 ; cf. id. N. D. 2, 58 : hei mihi I Etiam de sorte nunc venio in du- bium miser?... Etiam insuper defru- det 1 Ter. Ad. 2, 2, 38 ; cf. Suet. Caes. 10 fin. : caret epulis exstructisque mensis et frequentibus poculis : caret ergo etiam E T I A vinolcntia et cruditate et insomniis, Cic. de Sen. 13, 44 : etiam tu quoque assenta- ris huic ? Plaut. Am. 2, 2, 70 ; so etiam quoque, id. Asin. 2, 4, 95; Pseud. 1, 1, 120 ; 1, 3, 118 ; Lucr. 3, 293 ; 5, 518 ; 603, et al. ; Var. R. R. 1, 1, 3 ; Gell. 18, 12, 9 ; cf. quoque etiam, Plaut. Am. prol. 30 ; 2, 2, 85 ; 121 : Epid. 4, 2, 19 ; Merc. 2, 2, 28 ; Ter. Hec. 4, 1, 28 ; 5, 1, 7 ; Cic. Fam. 4, 8 ; Verr. 2, 3, 88 ad fin. ; v. quoque. — So esp. freq. in the connection, non modo (solum) . . . sed (verum) etiam : teuebat non modo auctoritatem, sed etiam iinpe- rium in suos, Cic. de Sen. 11. 37 : invete- ratas non solum familiaritates exstingui solere, sed odia etiam gigni sempiterna, id. Lael. 10 ad fin. : neque solum ut quie- to, sed etiam ut magno animo simus hor- tantur, neque auxilium modo defensioni meae, verum etiam silentium pollicentur, id. Mil. 1 ad fin. II. 1» partic. : 1. To annex a more important idea, And even, nay: quae omnes docti atque sopientes summa, qui- dam etiam 6ola bona esse dixerunt, Cic. Dejot. 13,37 : nos enim defendimus, etiam insipientem multa coinprehendere, id. Acad. 2, 47, 144 ; id. Fin. 1, 21 : quis mor- talium tolerare potest, illis divitias supe- rare, nobis rem familiarem etiam ad ne- cessaria deesse? Sail. C. 20, 11; Suet. Calig. 33 : illiteratum, iners ac pene etiam turpe est non putare, etc., Plin. Ep. 2, 3, 8, et saep. So freq. after negative senten- ces, for immo, potius : Mamertina civitas improba antea non erat ; etiam erat in» imica improborum, Cic. Verr. 2, 4, 10 ; id. Dejot. 11, 31 : hoc idem nostri saepius non tulissent, quod Graeci laudare etiam solent, id. Or. 45, 153 : quid, si ne dives quidem ? quid, si pauper etiam ? id. I'a- rad. 6, 1, 42, et saep. : tantum abesse di- cebat, ut id consentaneum esset, ut max- ime etiam repugnaret, Cic. Acad. 2, 9, 28 ; cf. Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2 ; Cic. Fin. 2, 17 ; cf. id. ib. 5, 20 ad fin. : immo etiam, hoc qui occultari facilius credas, dabo, Ter. Hec. 5, 4, 29 : quin etiam insuper ve6tem omnem miserae discidit. id. Euu. 4, 3, 4 ; v. immo and quin.— Equally freq. with comparatives for the sake of intens- ity : Yet, still (in later Lat. replaced by adhuc, v. h. v. no. 9) : He. Mane, nondum audisti, Demea, Quod est gravissimum. De. An quid est etiam amplius t He. Vero amplius, Ter. Ad. 3, 4, 22 : ut enim in cor- poribus magnae dissimilitudines sunt : sic in animis exsistunt majores etiam varie tates, Cic. Off. 1, 30, 107 : sunt autem eti am clariora vel plane perspicua, id. Fin 5, 20 : die. die etiam clarius, id. Verr. 2. 3, 75 fin. : plusculum etiam quam concedet Veritas, id. Fam. 5, 12, 3, et saep. 2. With the demonstrative notion of the jam predominating, used as an af- firmative; Eng., Certainly, granted, by all means, yes indeed, yes : " ut sequens probabilitatem, ubicumque haec aut oc- currat aut dehciat, aut etiam, aut non re- spondere possit," Cic. Acad. 2, 32, 104 ; cf. id. ib. 2, 30, 97 ; N. D. 1. 25, 70 ; Rose. Com. 3, 9 : Jtipp. Numquid vis 1 Al. Eti- am ; ut actutum advenias, Plaut. Am. 1. 3, 46 : Th. Numquid processit ad forum hodie novi? Si. Etiam. Th. Quid tan- dem ? id. Most. 4, 3, 8 ; Ter. Hec. 5, 3, 13 : " misericordia commotus ne sis." Etiam Cic. Mur. 31, 65 ; Plin. Ep. 2, 3, 9 : Zeno in una virtute positam beatam vitam pu- tat. Quid Antiochus ? Etiam, inquit, be- atam, sed non beatissimam, Cic. Acad. 2, 43, 134; id. Plane. 26 fin. : quid» etiam, id. Att. 4, 5; cf. id. ib. 1, 13, 6; 2, 6 fin. ; Q. Fr. 3, 1, 7, § 24 : An. Num quid parri subolet? Ge. Nihil etiam, nothing al all, Ter. ph. 3, 1, 10 ; so nihil etiam audio, id. Heaut. 5, 5, 13. 3. With the idea of time predomin- ating : Yet, as yet, still : etsi admodum In ambiguo est etiam, nunc quid de hac re fuat, Plaut. Trin. 2, 4, 193 ; cf. Ter. Hec. 4, 3, 8 ; Var. L. L. 6, 7, 65 : quum iste etiam cubaret, in cubiculum introductus est, Cic. Verr. 2, 3, 23 : invalidus etiam- que tremens, etiam inscius aevi, Virg. G. 3, 189 ; cf. id. Aen. 6, 485 ; Sail. C. 61, 4 ; Plaut. Most. 2, 2, 89; cf. Ter. Eun. 2, 2, 55 ; Hec. 3, 4, 16 ; Heaut. 4, 4, 20 : quo usque tandem abutere, Catilina, patientia E TI A nostra? quamdiu etiara furor i6te tuus nos eludet 1 how much longer ? Cic. Cat. 1, 1. — With negatives : quia tibi minas viginti pro arnica etiam non dedit, not yet, never yet, Plaut. Ps. 1, 3, 46 : non satis pernosti me etiam, qualis sim, Ter. Andr. 3, 2, 23 : non dico fortasse etiam quod eentio, Cic. 'fuse. 1, 6, 12 : nee plane etiam abisse ex conspectu, Caes. B. G. 6, 43, 4 : impro- bum facinus, sed fortasse adhuc in nullo etiam vindicatum, Cic. Verr. 2, 3, 84 ; Ter. Andr. 1, 1, 89 : bunc ego nuniquam videram etiam, id. Eun. 5, 8, 6 ; so id. ib. 5, 9, 62 : quid egerint inter se, nondum etiam scio, id. Hec. 1, 2, 117; so id. ib. 5, 1, 18; Hcnut. 3, 3, 35; Andr. 1. 2, 30: haec ego omnia, vixdum etiam coetu ves- tro dimisso, comperi, Cic. Cat. 1, 4 fin. 4. I" familiar lang., in interroga- tions, esp. when made indignantly, like our What ? pray '/ etc. : etiam caves, nc videat forte hinc te a patre aliquis exi- ens ? are you on your guard, pray / Ter. Heaut. 2, 2. 6: Plaut Asin. 3, 3, 124: etiam clamas, carnufex ? what} do you bawl ? Plaut. Am. 1, 1, 220 ; cf. id. ib. 225 ; 2, 1, 21; Most. 2, 1, 30; Ter. Eun. 5, 7, 16; Petr. 21 fin. ; 95, 4: is mini etiam gloriabitur se omnes magistratus sine re- pulsa assecutum? what.' and will he boast to me r etc., Cic. Pis. 1, 2 ; cf. id. Verr. 2, 1, 60; 2, 2, 4-2 fin. 5. Likewise, in familiar lang., with imperatives; But: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. 7'h. Tutum probe est. Tr. Circumspice etiam, Plaut. Most. 2, 2, 43 ; cf. id. ib. 4, 2, 3 : etiam tu, homo ni- hili, quod di dant boni, cave culpa tua amissis, id. Bacch. 5, 2, 70 ; cf. Ter. Andr. 5, 2, 8: id. Hec. 5, 4, 1. Hence too in questions that include a command : sce- lerate, etiam respicis ? are you going to look round ! Plaut. Pers. 2. 4, 4 ; so etiam vigilas ? id. Most. 2, 1, 35 : etiam aperis 1 id. ib. 4, 2, 28: etiam taces? Ter. Ad. 4, 2, 11 : etiam tu hinc abis? id. Phorm. 3, 3, 9; cf. etiamne abis? Plaut. Poen. 1, 3, 22: etiamne ambulas? id. Asin. 1, 1, 95. 6. Etiam atque etiam. denotes that an action is done uninterruptedly, in- cessantly; whence it also conveys the idea of intensity : Constantly, perpetu- ally ; repeatedly, again and again, over and over ,• pressingly, urgently: Enn. in Var. L. L. 7, 4, 94 : etiam atqxie etiam argumenta cum argumentis eomparare, Cic. Div. 1, 4 ; ef. id. Fam. 16, 15 : opti- mus quisqueconfitetur, multa se ignorare et multa sibi etiam atque etiam esse dis- cenda, id. Tusc. 3, 28, 69; so dicere, id. Fam. 13, 28 : commonefacere, id. ib. 13, 72: afflrmare promissa. Lit. 22, 13: cu- rare, ut, etc., id. 41, 19 : consulere, id. 38, 9 : se avertere, Balb. in Cic. Att. 8, 15, A, 2 : queri, Catull. 63, 61, et saep. : reputa- re aliquid, Plaut. Trin. 3, 2, 48 ; so cogi- tare, Ter. Eun. 1, 1, 11 : considerare, Cic. Manil. 19 ad fin. ; Liv. 3, 45 ad fin. Drak. : reputare, Sail. J. 85, 28 : videre, Cic. Div. in Caecil. 12 ; Acad. 2, 19, 62 ; Liv. 36, 28 : aspicere, Hor. Ep. 1, 18, 76, et saep. : hoc te vehementer etiam atque etiam rogo, Cic. Fam. 13, 5 fin. ; 13, 28 ad fin. ; cf. id. Verr. 2, 5, 72 : haec quamquam nihilo meliora sunt, nunc etiam atque etiam multo desperatiora, constantly more des- perately from day to day, id. ib. 6, 22 : quare etiam atque etiam sunt venti cor- pora caeca, i. e. most positively, Lucr. 1, 296. — Vid. more on this article in Hand Turs. II. p. 545-578. etiam-num and (more freq.) etl- am-nunc (only the latter form in Cic. and Caes.) (by many also written sepa- rately, etiam num and etiam nunc), conj. Yet, till now, still: Ev. Etiamnunc mulier intu'st? Sy. Edam, Plaut. Merc. 4, 5, 14 ; Var. R. R. 3, 2, 3 ; Plaut. Stich. 5, 4, 16 ; Var. in Non. 11, 15 : de materia loquor orationis etiamnunc, non ipso de genere dicendi, Cic. Or. 34, 119: ut mihi permi- rum videatur quemquam exstare, qui etiamnunc credat, etc., id. Div. 2, 47 fin. : vos cunctamini etiamnunc, quid intra moenia deprehensis hostibus faciatis 1 Sail. C. 52, 25; ef. id. Jus. 31. 3; Cic. Verr. 2, 3, 38; Rose. Am. 28. 78 ; Vat Fl. 7, 454, et saep. — With negations : neqne M M ETRU quicquam cum ea facit etiarnnum stupri, tot as yet, Plaut. Poen. prol. 99 ; cf. Cic. Mur. 12 fin. : nee Telamoniades etiam nunc hiscere quicquam Audet, Ov. M. 13, 231 : quo de homine nihil etiamnunc di- cere nobis est necesse, nothing further, Cic. Clu. 59, 163.— In respect to past time, i. q. etiam rune, Till that time, till then!, still: Athenis in Ly ceo quum etiarnnum platanus novella esset, radices trium et triginta cubitorum egisse, Var. R. R. 1, 37, 5; Cic. Fam. 10, 10: dixisti, paullulum tibi esse etiamnunc morae, quod ego vi- verem, id. Cat. 1, 4, 9; Caes. B. G. 6, 40, 6 ; cf. id. ib. 7, 62, 6 : quum Balbus etiam- nunc in provincia essel, Pollio in Cic. Fam. 10, 32 fin. ; cf. quum tristio hiems etiarnnum tricore saxa Rumperet, etc., Virg. G. 4, 135 ; Ov. F. 3, 155 ; Plin. 35, 3, 5, et saep. H 'Since the Aug. per. Bometimes for the simpler, etiam : Also, besides, more- over: his addemus etiarnnum unam Grae- cae inventionis sententiam, Plin. 6, 33, 39 ; cf. id. 32, 5, 18 : alia etiarnnum generibus ipsis in sexu differentia, id. 16, 10, 19 ; cf. id. 22, 25, 64 ; Cels. 5, 26, 20 ; 7, 29 ad fin. : duns etiamnunc formulas praepositis ad- jiciam. Col. 5, 3, 1 ; Plin. 25, 8, 47 ; Sen. Ep. 113, et saep. : si plus est, quod tolli opus est, adhibenda sunt etiarnnum ve- hementiora, Cels. 5, 26, 30 ; so with com- paratives (cf. etiam, no. II. 1), Cels. 5. 28, 17 ; 8, 20 ; Plin. 17, 22, 35, § 177 ; Sen. 87; 102, etal. Vid. more on the art. in Hand Turs. II. p. 580-587. 6tiam-si (and sometimes written separately), a concessive condition- al particle: Even if, although, albeit: („) c. indie. : Plaut. Epid. 3, 4, 81 : etiam- si dudum fuerat nmbiguum hoc mihi : Nunc non est, Ter. Hec. 4, 4, 26 : ista Ver- itas etiamsi jucunda non est, mihi tamen grata est, Cic. Att. 3, 24 fin. ; id. Rep. 1, 16 : opp. certe, id. de Or. 1, 17 fin. : eun- dem igitur esse creditote, etiamsi nullum videbitis. id. de Sen. 22, 79, et saep. — (/3) c. conjunct. : etiamsi vetet, Edim, etc., Plaut. Trin. 2, 4, 73 : quae etiamsi essent, quae nulla sunt, pellere se ipsa fortasse possent, Cic. N. D. 1, 39 fin. : quod, eti- amsi nobilitatum non sit, tamen hones- turn est, quodque vere dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse laudabile, id. Oft'. 1, 4 fin.; id. Mil. 8, 21, et saep.— (y) Without a verb : hunc librum etiamsi minus nostra commendatione, tuo tamen nomine divulgari necesse sit, Cic. Or. 31 fin. ; cf. Quint. 5, 12, 5 : opp. at, Cic. Coel. 3 fin.: quae mihi omnia etiamsi non pri- us, attamen clarius fulsisse in Scipione Aemiliano videntur, Plin. 7, 27, 28, et saep. — Vid. more on the art. in Hand Turs. II. p. 588-596. etiam-tum and (seldomer) etiam- tunc, eonj. Even then, till that time, till then, still (regularly connected with the imperfect) : omnes etiamtum retinebant ilium Pericli succum ; sed erant paullo uberiore filo, Cic. de Or. 2, 22 ad fin. : etiamtum vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sail. C. 2, 1 ; id. Jug. 63, 6 : manebat etiamtum vestigia monentis lib- ertatis. Tac. A. 1, 74 : nam etiamtum Agricola Britanniam obtinebat, id. Agr. 39, et saep. : trepida etiamtum civitate. Sail. J. 40, 4 ; cf. id. ib. 21, 2 ; Tac. A. 1, 49 ; Suet. Tib. 42 ; Calig. 10 : quum viderem, ne vobis quidem omnibus re etiamtum probata, si, etc., Cic. Cat. 2, 2, 4 : quum isti etiamtum de Sthenio in integro tota res esset, id. Verr. 2, 2, 39 fin. ; so quum etiamtum, id. ib. 2, 5, 34 ; Sail. J. 51, 2 — With the praes. histor. : Ter. Hec. 1, 2, 70. — Vid. more on this art. in Hand Turs. II. p. 59_6-600. Etruria. ae, f. A country of Central Italy, "Mel. 2, 4, 2; Plin. 3, 5, 8;" Cic. Div. 1, 41, 92 ; Cat. 2, 3 ad fin. ; Liv. 1, 35 fin. ; Virg. A. 8, 494 ; 12. 232, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 302-434 ; O. Muller's Etrusk.— Deriv., II, Etruscus. a, »■», adj., Etruscan : litus, Mel. 2, 7, 19 ; Hor. Od. 1, 2, 14 : Carm. Sec. 38 ; Epod. 16, 40 : mare, id. Od. 3, 29, 35 : juga, Virg. A. 8, 480 : manus Porseuae, Hor. Epoa. .16, 4 : disciplina, the Etruscan religion, Cic. Fam. 6, 6, 3 ; Plin. 2, 83, 85 ; 10, 15, E U C H 17 ; cf. haruspices, Gell. 4, 5, 5, and sw: Miiller's Etrusk. 2, p. 29 sq, : literae, Liv. 9, 36 : coronae, made of gold and precious stones, and worn, by those who triumphed, Plin. 21, 3, 4 ; 33, 1, 4 ; Tert. de Coron. 13 : aurum, a golden amulet worn by Ro- man boys of noble birth, Juv. 5, 164 et saep. — Subst., Etrusci, orum, m„ Tlu Etruscans, Cic. Div. 1, 42 ; Liv. 1, 34 ; 2, 7, et saepiss. Ct-si, conj. [et, no. II. 8] like etiamsi, a concessive conditional particle: Though, although, albeit : (a) c. indie. : gaudeo, etsi nihil scio, quod gaudeam, Plaut. Capt 4, 2, 62 : etsi scio ego, Philumena, meum jus esse . . . ego tamen, etc., Ter. Hec. 2, 2, 1 : etsi abest maturitas aetatis, jam tamen personare aures ejus, etc., Cic. Fam. 6, 18, 3 : ergo, etsi confferre manual pudor ira- que monstrat, Objiciunt portas tamen, Virg. A. 9, 44, et saep. : vapulo hercle ego invitus tamen, Etsi malum merui, Plaut. Casin. 5, 3, 16 ; cf. id. Rud. 5, 2, 63,— (j3) c. conjunct. : etsi taceas, palam id quidem est, Plaut Aul. 3, 2, 7 ; cf. id. True. 4, 3, 41 : etsi cupidissime expetitum a me sit, tamen, etc., Cic. Att. 7, 3 : etsi nihil aliud Sullae nisi consulatum absrulissetis, ta- men eo vos contentos esse oportebat, id. Sull. 32, 90 ; Liv. 3, 8 ad fin., et saep.— c . Without a verb : ei, etsi nequaquam pa- rem illius ingenio. ut meritam gratiam referamus, Cic. de Or. 3, 4, 14 : superbiae crudelitatique etsi seras, non leves tamen venire poenas, Liv. 3, 56 ; cf. id. 38, 41 (twice) : etsi non iniquum certe triste senatus consultum factum est, id. 26, 6, 2 ; cf. Suet. Calig. 12 ; Tac. Or. 19.— 2. Trans f., Bometimes like the more usual quamquam, to restrict or correct a pre- ceding proposition : Although, yet, but-, Kainep, Kairoi : vaje atque salve : etsi ali- ter ut dicam meres, Plaut. Capt 3, 5, 86 : habet enim res deliberationem : etsi ex parte magna tibi assentior, Cie. Att. 7, 3, 3 ; id. ib. 13, 41 : do, do poenas temerita- tis meae. Etsi quae fuit ilia temeritas ? id. ib. 9, 10, 2 ; cf. id. ib, 16, 7, 3 : lectis tuis Uteris admiratus equidem sum, te. etc. : etsi, quamvis non fueris suasor et impulsor profectionis meae, approbator certe fuisti, id. ib. § 2. — Vid. more on this art. in Hand Turs. II. p. 600-609. I etymdldgiai ae. / = EnjpoAoyi'a, Eti/motugi/, Cic. Acad. 1, 8, 32 ; Quint 1, 6, i ; 28 ; 7, 3. 25, et saep. (Cic. Top. 8, 35, written as Greek, and transl. by verilo- quium). t etymoldgice; es, /. = erv/ioXoyi- Kfi, Etymology, Var. L. L. 7, 1, 80 (ib. 7, 6, 102, written as Greek). etymoldglCUSi a, um, adj. = irvixo- XoytKoS, Etymological : ratio, Gell. 1, 8, 1. 'etymon, i. n.=hvvov. The deriva- tion of a word, Var. R. R. 1, 48, 2; Gell. 18, 4, 11, et al. t en> interj. = cZ. Well ! well done '. bravo! An exclamation of joy or appro- bation, Plaut. Most. 1, 4, 26 ; Ter. Ph. 3, 1, 14; Plaut Mil. 4, 4, 10; Eun. 1, 2, 74; Hor. A. P. 328. Cf. Hand Turs. II. p. 609 sq. Eubpea, ae,/, Tv6oia,Theicell-known island of that name in the Aegean Sea, sep- arated from Boeotia only by the Euripus, now Negroponte, Mel. 2, 7, 9 ; Plin. 4, 12, 21 ; Ov. M. 13, 660, et al. ; cf. Mann. Gr. p. 244 sq.-ll. Derivv., 1. EobdlCUS, a, um, adj., Euboean: litus, Prop. 2, 26. 38 ; cf. cautes, i. e. the promontory Capha- reus, Virg. A. 11, 260 ; and sinus. Prop. 4^ 1, 114: undae, Ov. M. 9, 218 : Anthedon,. in Boeotia, opposite Euboea, id. 7, 232 : 13, 905 ; cf. cultor aquarum, i. e. Glaucus.from Anlhedon, id. ib. 14, 4 : urbs, i. e. Cumae, . as a colony of Euboean Chalcidians, ids. ib. . 14, 155 ; cf. orae Cumarum, Virg. A. 6,. 2; hence Sibylla, the Cumaean Sibyl, Mart 9, . 30 : carmen, of the Cumaean Sibyl, Ov. F. 4, 257 : pulveris anni, the great age of the Sibyl, Stat S. 1, 4, 126; cf. Ov. M. 14, 136. — 2. EllbocUS. a, um. adj., Euboean.. plebes, Stat. S. 5, 3, 137.— 3. Eubdis, idis, /., the same : ora, Stat. Ach. I, 414 : tellus, i. e. the region about Cumae f id. Silv. . 1, 2, 263. f eucharistia, ae, /. = tvxaotcrin, TheLord's supperin the Christian Church, the eucharist, Cypr. Ep. 10. 545 E UPE I eucharisticon, i> n. = eixapion- kov, Thanksgiving, Tert. Praescr. haeret. 47. The name of a poem of thanks ad- dressed by Statins to the Emperor Domi- tian, Stat S. 4, 2. Euclldcs. is, m., EvK\ei/jr)S, 1, A phi- losopher of Megara, a disciple of Socrates and founder of the Mcgaric sect, Cic. Acad. 2, 42, 129 ; Gell. 6, 10; Sid. Carm. 2, 176. — 2. A mathematician in Alexandria under Plnlemy Philadelphia, Cic. de Or. 3, 33. ' Sudacmoil' onis, com.= Eidaiu(DV (fortunate), The Greek appellation of the southern part of Arabia (Arabia Felix), Mel. 3, 8, 6 ; and of its inhabitants, Vop. Aurel. 33 ; Capitol. Macr. 12. teuiTe, interj. = eliye, An exclamation of joy, applause, admiration, etc. : Well done ! good I bravo ! (only in Plaut. and Ter.) : euge, euge, perbene, Ab saxo avor- tit nuctus ad litus scapham, Plaut. Rud. 1, 2, 75 ; so id.' Aul. 4, 6, 11 ; Epid. 3, 2, 21 ; Stich. 5, 6, 5 ; Mil. 4, 1, 20, et saep.; Ter. Andr. 2, 2, 8 ; Heaut. 4, 2, 10 ; also euge papae ! Plant. Merc. 3, 4, 41 (and pern, for the latter the contraction euge- pae in some passages of Plautus, as in Capt. 2, 2, 24 ; Epid. 1, 1, 7 ; Pseud. 2, 4, 53 ; Rud. 1, 2, 81 ; 2, 4, 24 ; but the read- ing is nowhere critically established). — 2. With an ironical signif. superadded : Excellent! admirable! euge, optime, Plaut. Am. 2, 2, 170 ; so id. Pers. 1, 3, 10 ; Ter. Ad. 5, 7, 13.— Vid. on this art., Hand Turs. II. p. 610 sq. t eugeneus °y -ius, a, "m, adj. = evyevr/S, Well-born, i. e. noble, generous ; ap- plied to wine of good quality : (vinum), Cato R. R. 6, 4 ; Var. R. R. 1, 25 : (uvae). Col. 3, 2, 16. eug-cpae, v. euge, no. 1. Eumaeus. i> m., Uvuaios, The swine- herd of Ulysses in Homer, Var. R. R. 2, 4,1. teumeceSj is, «• = evpT/Kes (very long), 1. A kind of balsam-tree, Plin. 12, 25, 54.-2, An unknown gem, Plin. 37, 10, 58. EumedeS, is, m -, El^onS, A Trojan herald, father of Dolon, Ov. Tr. 3, 4, 27 ; Virsr. A. 12, 346. EumencSj is» m -, EvuevnS, A famous general under Alexander the Great, and after his death governor of Cappadocia, Nep. Eurri. ; Just. 13, 4 sq. ; Curt. 10, 4. Eumenides, ™, f, Eiixcvides (the benevolent, the gracious ones). A euphe- mistic name for Tlie Furies, Cic. N. J). 3, 18, 46 ; Hor. Od. 2, 13, 36 ; Virg. G. 1, 278 ; 4, 483 ; Aen. 4, 469, et al. In the sing., a Fury, Sil. 2, 559 ; Stat. Th. 12, 423. f eumithres, ae, m. An unknown precious stone, Plin. 37, 10, 58. EumolpuS; i, m -i EfytoAiroS, A fabu- lous Thracian singer and priest of Ceres, who brought the Eleusinian mysteries to AUica. His descendant of the same name, the son of Musaeus, Ov. M. 11, 93. A sac- erdotal family in Athens also bore, after him, the name Eumolpldae, arum, m., Kliuo^Trttiai, Cic. Leg. 2, 14, 35 ; Nep. Ale. 4. . _ t eunpos, i, m - An unknown precious stone, Plin. 37, 10, 58. eunuchinus, a, um, adj. [eunuchus] i Of or belonging to a eunuch : facies, Hier. ' Ep. 22, 27. i eunuchion, ii, «. = tbvoixiov, A kind of lettuce that subdues amatory de- . siresf Plin. 19 : 8, 38, § 127. i cunuchismus, % m - = evvovxicpbs, ■ Castration, Coel. Aur. Tard. 1, 4. t eunuchizatus, a, um, Part, [d- vovxi^ui] Made a eunuch, castrated, Hier. contr. Jov. 1, 7. * eunucho, are, v. a. [eunuchus] To make a eunuch of, to castrate: se, Var. in ' Non. 106, 8. t eunuchus, i, m. = ebvoVxoS, A eu- nuch, Cic. Or. 70, 232; Mart. 3, 82; Juv. 6, 366 ; 378 ; 12, 35, et saep.— 2. The name of one of Terence's comedies. < cupatona, ae, /• — rimaropdr. A plant, called also agrimonia, agrimony, Plin. 25, 6, 29. 1 eupctalos, ', /■= titthakot, 1. A plant, called also daphnoides, Plin. 15, 30, 39 fin. — 2 An unknown precious stone, , Plin. 37, 10, 56 546 EtIEO euphorbia; ae and -ium, ii. v. the follg. no. II. Euphorbus, i, m., Ei!#opgo>-, f. Son of Panthus, a brave Trojan, whose soul Pythagoras asserted had descended to him- self, through theprocess of transmigration, Ov. M. 15, 161; Gell. 4, 11 fin.— ff. A celebrated Greek physician, after whom was named the African plant euphorbia, ae, /., Plin. 5, 1, ljin.; 25, 7, 38; also called eu- phorbium, ii, n., id. 25, 12, 91 ; 26, 8, 34. EuphoriO and -on, onis, m., Et,0o- piwv, An obscure tragicpoet, born at Chal- cis, in Euboca, who flourished in the time of Ptolemy Euergetes, Cic. Div. 2, 64, 132 ; Tusc. 3, 19, 45 ; Quint. 10, 1, 56 ; 11, 2, 14 ; Suet. Tib. 70 Casaub. Euphranor, oris, m t Evp, A celebrated painter and sculptor, a cotempo- rary of Praxiteles, Quint. 12, 10, 6; 12; Plin. 34, 8. 19 ; 35, 11, 40 ; Juv. 3, 217 ; cf. Sil- lig. Catal. Art. p. 205 sq. Euphrates, is, m., Eitpparns, rn2> A well-known river in Syria, which rises in Armenia, and, after its junction with the Tigris, empties into the Persian Gulf, now Frat, Mel. 1, 11, 2; 3, 8, 5; Plin. 5, 24, 20 ; Plin. Pan. 14 : abl, Euphrate, Luc. 8, 358. — 2. Meton., for the dwellers on its banks : Virg. G. 1, 509. — IJ. A philosopher in the time of the younger Pliny, Plin. Ep. 1, 10. t euphrosynum, i- n. = C vrias, An un- known precious stone, Plin. 37, 10, 58. eurdUS, a, um, adj. [eurus ; cf. arctc- us, Lesbous ] Eastern, orient : fluctus, Virg. A. 3, 533 Heyne N. cr. 1" eurUS, i, nx. = eSpoS, The southeast wind; by some called Vulturnus, "Col. 11, 2, 65 ; 5, 5, 15 ; Sen. Q. N. 5, 16 : Plin. 2, 47, 46 ; Gell. 2, 22, 7 sq. ; Vitr. 1, 6 j" Hor. Od. 1, 28, 25; 2, 16, 24; 4, 4, 43, et al. In the plural, Virg. G. 2, 339 ; 441 ; Ov. Her. 11, -9 ; 15, 9 ; Am. 1, 9, 13, et al. — B. Transf., for East wind, Ov. Tr. 1, 2, 27 iopp. Zephyrus) ; Met. 1, 61 ; Manil. 4, 589. Hence poet, for The east, Val. Fl. 1, 539; Claud. Laud. Stil. 2, 417.— And, 2. For Wind, in gen., Virg. G. 3, 382. EurydlCe, es, /., lA'PvS'uiir, I. The wife of Orpheus, who died of the bite of a seipent. Orpheus obtained from Pluto per- mission to bring her back from the Lower World, under promise that he would not look back at her on the way. But, as he did not keep this promise, she returned to tile Lower World again, Ov. M. 10, 31 sq. ; Virg. A. 4, 486; Hyg. Fab. 164. — H. Daughter of Danaus, Hyg. Fab. 170. — HI. Name of a slave of Rhea Sylvia, Eu- ridiea, Enn. in Cic. Div. 1, 20 Orell. N. cr. Euryldchus, i- m., lip'UxoS, The only one of the companions of Ulysses wlto withstood Circe's magic cup, Ov. M. 14, 252; 287. Eurymus, i, m - EiipvpoS, An augur, father of the seer Telemus. Hyg. Fab. 125 and 128. Whence Eurymides, ae, m., The surname of Telemus, Ov. M. 13. 771. Euryndme, es,/., I ipvvoiin, Daugh ter of Oceanus and Thetis, mother of Leu- colhoe, Ov. M. 4, 210 sq. Eurypylus, i, m., fZipiitvkos, I. Son of Hercules and king of the Island of Cos, Ov. M. 7, 363. — Hence, 2. Eurypylis, Idis, /., Eurypylan, poet. i. q. Cnan : tex- tura, Prop. 4. 5, 23. — If, Son of Evaemon of Thcssaly, and leader of a body of troops before Troy, Ov. M. 13, 357 ; Virg. A. 2, 114 ; Hyg. Fab. 97. Eurystheus (trieyl), ei, m., ! vpua- 6evs, Son of Slhenelus and grandson of Perseus, a king of Mycenae, who, at the command of Juno, imposed upon Hercules his famous twelve labors, Ov. Her. 9, 7 ; 45 ; Met 9, 203 ; 274 ; Hyg. Fab. 30 : ace, Eurysthea, Virg. G. 3, 4. t eurythmia, ae, /. = eipvB^ia, In architect., Beautiful arrangement, propor- tion, harmony of the parts, Vitr. 1, 2 ; 6, 2. Eurytus, i, m., Eipuros, f. King of Oechalia and father of lole, Ov. M. 9, 356. Whence lole is called EurVtis, idis, id. /., ib. 9, 395 ; Her. 9, 133.— II, A cen- taur, Ov. M. 12, 220. Also called Euryti- on, id. A. A. 1, 593 (cf. Horn. Od. 21, 285). teUSCheme, a dv. [ evexn^s 1 Be- comingly, gracefully, handsomely, Plaut Mil. 2, 2, 58 ; Trin. 3, 1, 24. t eusebes, is, *■ = elacSiS, An un- known precious stone, Plin. 37, 10, 58. t eustylos, on , "<&■ — evarvXoS , With pillars evenly arranged, Vitr. 3, 2. Euterpe, es, /, Etiriprn, The Muse of music, Hor. Od. 1, 1, 33 ; Aus. Idyll. 20,4. t euthygrammunv i, n. — de ■ yP'Hijtev, An architect's rule, Vitr. 1, 1. EutrdpiUS? ii, m -< Flrtvius — , A Ro- man historian tn the middle- of the fourth century of tlie Christian era, cotemporary with the Emperor Julian, who wrote a Brevi- arium HistoriaeRomanae; cf. Tzschucke in his edit, of Eutropius, and Bahi's Lit. Gesch. p. 344 sq. E VAD EuxiilUS» a, um, adj. = ECJtiiroS (hospitable), An epithet of the Black Sea. Usually connected with Pontus, v. h. v. In Ovid also freq. : mare, Ov. IV. 4, 8, 42; 4, 10. 07; 5, 10, 2; Pont. 4, 6, 46: ncquor, id. Trist. 5, 2, 03 : aqune, id. Pout. 2, 6, 2 : 3, 2, CO ; 3, 6, 2, et a). : fre- tum, id. ill. 2. 2, 2 : undae, id. lb. 4, 8. 1 : vuda. id. ib. 4, 9, 2 : litus, id. Trist. 5, 10, 13 ; i'out 4, 3, 51. And alis. Euxinus, i (sc. Pontus), id. Trist. 2, 197 ; 4, 1, 60. t euzomon. '• «• = cij^wvov, A son of cabbage-, pure Lat. eruca (no. 2), Plin. 30, 1 3, 49. cvacuatio, 6nis, /• [eyacuo] An evacuating ; trop., a weakening : tidei, T. rt. adv. Marc. 4, 24. e-vacU0) no P cr f- atum. 1. v. a. To empty out, evacuate (a post-Au^. word) : 1. Lit. : alvum. Plin. 20, 6, 23 f 32, 9, 33. — 2. Trop.: To make void, cancel: obli- garionem, Cod. Just. 8, 43, 4. Evadnc, es, /.. Ei-aan, Daughter of Iphis and wife of Capaneus, who was so fondly attached to her husband that rchen Au body icas burned she threw herself on the f-i neral pile, Prop. 3, 13, 24 ; 1, 15, 21 ; Vir,-. A. 6, 447 ; Ov. Am. 3, 6, 41 ; Trist. 4, 3, 154 ; 5, 5. 54 ; Mart. 4. 75 : Hvff. Fab. 243 and 256. e-vadQj s i- sum, 3. (pcrf. sync, evasti, Ilor. S. 2, 7, 68 ; Sil. 15, 796) v. n. and a. 1, ycutr., To go out, go forth (freq. and quite class.). A. Lit. : 1, In gen. : si (apes) ex al- vu minus t'requentes evadunt, Var. R R. 3. 16, 36 : so ex aqua, Plaut Rud. 1, 2, Mi : 'X halneis, Cic. Coel. 27, 65 : oppido, Sail. .1. 56. 5 : undis, Virg. A. 9, 99 : pu- ti o, Pliaedr. 4, 9, 11: abiit excessit, eva- sit, erupit Cic. Cat. 2, 1: ex abditis sedi- hus evadere atque exire, Cic. N. D. 2, 37, 95 : cf. per praeruptum saxum in Capi- tuluim. Liv. 5. 46 ; and in terram, to dis- embark, to land, id. 29, 27 fin. — In an up- ward direction : evado ad summi fastigia culminis, mount vp, ascend, Virg. A. 2, -<•>' ; -o ad parietem. Suet. Ner. 48 : in muros, Liv. 2, 17 ; 4, 34 ; 10, 17 : in ju- gum, id. 33. 8 : in cacumen, Curt 7, 11 : super capita hostium, id. 5, 3, et saep. 2. In partic. : To gel away, get clear off, escape : aut e morbo evasurum aegro- turn, aut e periculo navem, aut ex insi- diis exercitum. Cic. Div. 2, 5, 13 ; so ex Caes. B. G. 3. 19, 4 : c manibus- ho.-tium. Liv. 22. 49 : ex judicio, Cic. Verr. 2, 1,5: e tanto periculo, Liv. 42, 18: peri- julo, i.l. 21, 33 : adverso colle, sicuti prae- ceptum fuerat, evadunt. Sail. J. 52, 3 ; cf. id. ib. 50 fin. ; Liv. 1, 12^n. ; 10, 1. et saep. B. Trop.: 1, In gen.: accedit, uteo facilius animus evadat ex hoc aere eum- ?ue perrumpat, quod, etc., Cic. Tusc. 1, 9 ; cf. ex corpore (animus), id. de Sen. 22, 80 ; and quum ab iis qui, etc, evaseris, id. Tusc- 1, 41, 98 : ad conjecturam eva- dere, to arrive at. Plaut. Rud. 3, 1, 20 : ne in infinitum quaestio evadat, Quint. 2, 17, 16. In an upward direction : nitamur semper ad optima : quod facientes aut evademus in summum, aut certe multos infra nos videbimus, id. ib. 12, 11, 30. 2. In partic: To turn out, fall out, end in some manner, to have an issue of some kind, to turn to or become some- thing: ex coinmunibus proprii, ex fuco- sis rinni sutfra^atores evadunt, Q. Cic. Pet cons. 9. 35 T cf. Cic. Or. 27, 95 ; Fin. 4, 25, 69 : quos judicabat non posse ora- tores evadere, id. de Or. 1, 28 ; cf. id. Brut. 34 Jin. ; 87, 299 ; Fin. 4, 28, 78 ; cf. juvenis evasit vere indolis regiae, Liv. 1, 39 : and Cic. Verr. 2, 3, 69.— Of abstract subjects : ut ita fastidiosae mollesque mentes evadant civium, ut, etc., id. Rep. 1, 43 /n. : si quando aliquod somniuxn verum evaserit, id. Div. 2, 53 : vereor ne haec quoque laetitia vana evadat Liv. 23, 12 : quoniam primum vanum inceptum evaeisset, id. 35, 47, et saep. : intellego hercle : sed quo evadas nescio, what you arc driving at. Plaut. Poen. 1, 1, 44 ; cf. Ter. Andr. 1, 1, 100 Ruhnk. ; 1, 2, 5 : ni- mia Illaec licentia Profecto evadet in ali- quod magnum malum, id. Ad. 3, 4, 64 : demiror quid sit, et quo evadat, sum in metu. Plaut Asin. 1, 1, 68 : cf. Cic. Art. 14, 19 fin. ■ so quorEum, Art. ib. 9, 18 fin. ; EVAN Nep. Dion. 8, 1 ; and huccine (beneficia), Sail. J. 14, 9.— b. Pregn. : To come to jiass, be fulfilled : aliquando id, quod 6om- niarimus, evadere, Cic. Div. 2, 59 ; for which, si somnium verum evasit aliquod, id. ib. 2, 71, 146. EL Act. (not freq. till the Aug. per. ; in Cic. not at all) : To pass oxer or pass a thing, to get over, pass beyond, leave be- hind.' A. Lit : 1, In gen. : omnem videbar evasisse viand, Virg. A. 2. 730 Wagn. .V. cr. ; so tot urbes, id. ib. 3, 282 : va3a, ar- va, Ov. M. 3, 19 : amnem, Tac. A. 12, 35 : limen harae. Col. 7, 9, 13 : vestibulum (apes), id. 9, 12, 1, et saep. In an upward direction : sic fata gradus evaserat altos, had mounted the steps, Virg. A. 4, 685 ; so ardua, to climb, ascend, Liv. 2, 65. — 2. In partic: To get away, flee, escape from, etfugere : alicujus manus, Virg. A. 9, 560 ; so loca mortis, Ov. M. 14, 126 : flammam, Virg. A. 5, 689 : angustias, Liv. 21, 32 ; 38, 2 : nocturnas insidias, Suet Cae9. 74 : aliquem, Tiber, ap. Suet. Tib. 61. B. Trop. : J, In gen. : vitam, to de- part from, i. e. to die, App. M. 4, p. 140. — In an upward direction : si haec quoque jam lemus supina perseverantibus studiis evaseris, hast climbed, ascended, Quint. 12, 10, 79. — 2. In partic: To escape, get rid of: aegrirudinem, LucU. in Non. 294, 7 ; so necem, Phaedr. 4, 6, 4 : gravem casum, Tac A. 14, 6 : sermones maligno- rum, Plin. Ep. 7, 24, 3, et saep. * evagfatlO) onis, /. [evagor] A wan- dering aljout : stellarum, Plin. 2. 17, 14. 'e-vaginatiO) °nis. /• I'd-] A war >- dering, i. e. spreading out, extending: Arn. 1, 50 Orell. e-vaglHOi no pcrf, arum, 1. v. a. [va- gina] To draw out of the scabbard, to Tin- sheath (post-class.) : gladium, Just 1, 9 ; Hyg. Fab. 164 ; Vulg. Exod. 15, 10, et al. e-Vag*orj atus, 1. r. dep. n. and a, E Xeutr. : To wander forth, to roam about; to scatter or spread about, to extend (quite class. ; not in Caes.): A. Lit.: ne lon- gius evagatae (incubantes gallinae) refri- gerent ova, Col. 8, 5, 14 : nullo circa ad evagandum relicto spatio, Liv. 22, 47 : Cappari evasatur per astos, Plin. 19, 8, 48 : so Nilus, id. 10, 33, 49 : ignis ulterius. Paul. Dig. 9, 2, 30, § 3.— B. Trop.: qui appetitus longius evagantur, * Cic Off. 1, 29, 102 : late evagata est vis morbi, Liv. 3, 7 ad fin. ; Quint. 3, 6, 3 : so of wander- ing, digressing in speaking, id. ib. 2, 4, 32 ; 3, 11, 25.—* EL Act. : To stray be- yond, to overstep any thing : ordinem, Hor. Od. 4, 15, 10. C-valescO' lui, 3. v. inch. n. To be- come strong, increase in strength, to in- crease, grow (not ante-Aug.) : vix ilia, quae T,afay6\ieva vocant nobis permitti- mns, sed hoc feliciter, exaluit, Quint 8, 6, 32 . — J. Lit: quum evaluissent flagella pedes binos. Plin. 17, 15, 25 ; cf. rami, id. ib. 30, 54— EL Trop.: A. 1° gen : ad- juta cura natura magis evalescit Quint 2, 8, 5; Tac A. 14, 58 fin. : affectatio qui- etis in tumultum evaluit strengthened into, etc., id. Hist 1, 80.— 2. Transf., a. In the temp, perfi. To have power or ability for any thing, to be able : ut ne ipsa qui- dem natura in hos ita evaluerit, ut non, etc., Quint 10, 2. 10 : sed non Dardanidae medicari cuspidis ictum Evaluit, * Virg. A. 7, 757 ; so with an object-clause. * Hor. Ep. 2, 1, 201 : Stat. S. 5, 2, 79 ; Claud. Cons. Honor. 303; Rapt. Pros. 3, 92.— jj. To be worth in price : Macr. S. 2, 13 fin. — B. In partic, of a word or expression: To prevail, get into vogue : ita nationis nomen, non eentis evaluisse paullatim, Tac G. 2 ad fin. : so Quint 9, 3. 13. 1. e-vallOi a", L r- a. [vallum] To cast out (only in the follg. passages) : nos foras, Var. in Non. 102, 6 : aliquem, Titin. ib. 5. 2. C-vallO; ere, v. a. [2. vallus] To cast out the chaff of grain from the fan, i. e. To winnow out, to cleanse from the husks, to husk, to hull, Plin. 18, 10, 23, § 97 and 99. Evan? m -. Et' iv, A surname of Bacchus, Lucr. 5, 742; Ov. M. 4, 15. — Deriw., H. evans, antis. Crying Evan '. as an epi- thet of the Bacchantes. Catull. 64, 391 ; Virg. A. 6, 517; Sil. 1, 101, et aL EVE C Evandcr, ri, m., Eijaiipos, E Son of Carmenta (v. Carmentis), born at Pallan- tium, in Arcadia : he emigrated to Italy 60 years before the Trojan war, and there founded the city Pallanteum, Liv. 1, 5': Ov. F. 1. 471 ; 497, 583 ; 2, 279 ; 4. 65 ; 5. 91; Virg. A. 8, 52; 119; 9, 9; 10, 515, et saep. : nom. Grace. BvaudrtlSj Vir:;. A. 8, 100; 185; 313; 545; 55« :voc. Evandre. id. ib. 11. 55. — Deriv., 2. Evandrius. a, um, adj., Evandrian : ensis, i. e. of Pal- las, the son of Erandir, Virg. A. 10. 394 : regna, i. e. Roman, Sil. 7, 18 : collis. i. e. the Palatine. Stat. S. 4, 1, 7; also mous, Claud. VI. Cons. Honor. 11.— IE -4 On.k artist in metals, brought from Alexandria to Rome by Marc Antony, Hor. S. 1, 3, 91 Schol. ; Plin. 36, 5, 4, § 32. e-vanesco, nui, 3. (part. fat. : eva- niturus, Lact. 5, 4 fin.) v. inch. To vanish or pass away, to die away, to disappear (quite class. ; not in Caes.) : ELit. : liac- chi quum nos evanuit (c. c. dirt'ugere in auras), Lucr. 3, 222 ; so paullatim et de- crescere poudus, id. 5, 536 : stinguique co- lorem, id. 2, 828 : pruna, Var. K. R. 2. 4. 6 : aquae, to evaporate, Sen. Q N. 3, 24 ; cf. vinum et salsamentum vetuscate. >. r. to lose its strength, become vapid, fiat, Cic. Div. 2, 57: cornuaque extremae velut evanescere lunae, Ov. M 2, 117. et saep. : et procul in lenuem ex oculis evanuit aii- ram, Virg. A. 9, 658 ; so Ov. M. 14, 432 : Fast. 2, 509. — EL Trop.: ne cum poeta scriptura evanesceret to die away, sink into 'oblivion, Ter. Hec. pro!, alt. 5; cf. omnis eorum memoria sensim obscurata est et evanuit, Cic. de Or. 2, 23, 95; so orationes, id. Brut. 27 fin.: Hortensius. id. ib. 94 : sententiae Aristonis, Pyrrhonis (opp. stabilitatem habere), id. Tusc. 5, 30. 85, et saep. : postea quam extenuari spem nostram et evanescere vidi, Cic. Att 3. 13; so rumor, Liv. 28, 25; 44, 31: famal id. 33, 8 : ingenium, id. 2, 48 : omnis vis herbarum, Ov. M. 14, 356 : bella per tae- dia et moras (opp. valida impetu), Tac. H. 2. 32 : donatio, i. e. to lose Us effect (opp. valere), Ulp. Dig. 24, 1, 11, § 7 ; cf. actio dotis, id. ib. 24, 3, 21 : evanescunt haec atque emoriuntur comparatione melio- rum, Quint. 12, 10, 75. t e vang"e hcus • °i um > aa j- = eiay- ye\iKtis. Evangelical : scriptura, Tert adv Marc. 39 : vox, Prud. Apoth. 495, et saep. f evang; elista- ae> m. = evayyiSio- ms, An evangelist, Prud. Cathem. 6, 77, et saep. t evang'elium, u. »■ = cbayyebtar, Tlie Gospel : in the eccl. writers, saepiss. evang'elizator. oris, m. [evangeli- um] A preacher of the Gospel, Tert Cor. Mil. 9 ; Praescr. 4. evaniduSj a ' um , adj. [evanesco] Vanishing, passing away (not ante-Aui;. and very rare) : pectora, Ov. M. 5. 435 : oleae, i. c. frail, without strength. Col. Arb. 17, 3 ; cf. arbores, Vitr. 2, 10 : materia v« - tustate, id. 2, 8 : et siticulosa calx, id. 7. 2 ; and viriditas, Plin. 37, 5, 18.— 2. Trop. : amor, Ov. R. Am. 653 : gaudium (c c leve), Sen. Ep. 35. e-vannoi * re ' c - "• [vanuus] To cast out the chalf of grain from the fan, i e. To winnow: * 1. Lit: acus, Var. R R 1, 52jm. — * 2. Transf, To cast out: ali- quem, Pompon, in Non. 19, 23. evanSi antis, v. Evan. no. II. evappratio. 6uis, /. [evaporo] An evaporating, evaporation : terrae. Sen. Q. N. 1, 1; 6, 13 : nivis, Gell. 19, 5, 6. evapdrativns, % nm, adj. [id.] Evaporating, apt to evaporate : virtus, Coel. Aur. Acut 3, 8. e-vaporo, are, r. a. To disperse in vapor, to evaporate (post-class.), -Gell. 19, 5, 7 and 8 ; Tert. Pall. 6 fin. e-vastOj avi, atum, 1. v. ja. To lay utterly waste, to devastate (a favorite word of Livy ; elsewh. extremely rare) : om- nia. Liv. 10. 15 ; so id. 5,5^; 8. 37 ; 28, 44 ; 32, 33 Drak., et saep. ; Sil. 15, 185. evaXj interj. [a natural cry, like evoe, eioi) An exclamation of joy, delight : Oh ho ! hurra ! bratp I (only in Plaut), Plaut Cure 1, 2. 3 ; Casta. 4. 4, 13 ; Bacch. 2, 3, 13 : 4, 4, 73 ; Men. 1, 2, 18 ; cf. Var. L. L. 7. 5, 98. evectlQ- onis, /. [evebo] » 1. A g - ■547 EVEN ing upward, flying vp, flight : sublimis, App. M. 5, p. 169.— 2. In jurid. lang. : A permit to travel by the public post, a post- warrant, Cod. Just. 12, 51, 3 sq. ; Symm. Ep. 4, 6 ; Aug. Ep. 55. 1. CVCCtuSj ». "m, Part., v. eveho. 2. CvectUS) u9 > m - [eveho] A carry- ing out, exporting of goods from a place, Var. R. R. 1, 16, 2 Schneid. N. cr. ; Plin. 18, 5, 6, § 28. e-vcho, x i> ctum, 3. v. a. To carry out or forth, to convey out, lead forth (rare, but quite class. ; not in Caes.). J. Lit.: omnia (signa) ex fanis, ex lo- cis publicis palara plaustris evecta expor- tataque esse, Cic. Verr. 2, 1, 20 ; so aquas ex plan is locis, Liv. 1, 38 Jin. ; cf. Plin. 2, 103, 106: stercus (c. c. exportare), Cato R. R. 5, 8 : merces (opp. inveho), Var. R. R. 1, 16, 6 ; Ulp. Dig. 10, 4, 5, et saep. : incaute se evehentes Masinissa excipie- bat, throwing themselves out, rushing out, Liv. 29, 34 : naves in altum, id. 25, 27.— In an upward direction : palmaque nobi- lis Terrarum dominos evehit ad deos, raises aloft, elevates, *Hor. Od. 1, 1, 6; cf. aliquem ad aethera, Virg. A. 6, 130: ad' auras, Ov. M. 14, 127 : in coelum, Juv. 1, 38. — b. In the mid. form., To ride out or forth, to move out, move forth ; evectus eftreno equo, springing forward, Liv. 4, 33 ; cf. longius, Tac. A. 12, 14 : de nocte, Suet. Aug. 97 fin. : evecti Aegeo mari De- lum trajecerunt, Liv. 44, 28 fin. ; cf. id. 28, 30 : ad portum, id. 37, 15 fin. : in altum, id. 21, 50 : ratibus ad regem, Just. 2, 6, et saep. : in ancoras evehi, to run foul of the anchors, Liv. 22, 19. With the ace. of the place : evectus os amnis, Curt. 9, 9 fin. ; cf. Prop. 3, 2, 21. In an upward direc- tion : ut in collem Esquiliarium evehere- tur, Liv. 1, ,48. IX. Trop. : ut semel e Piraeeo elo- quentia evecta est, omnes peragravit in- sulas, Cic. Brut. 13, 51; cf. fhma ejus evecta insulas, Tac. A. 12, 36 : spe vana evectus, carried forward, Liv. 42, 62 ; cf. inconsultius, id. 35. 31 ; and longius, Quint. 9, 3, 87 : magicne vanitates in tan- tum evectae, ut, etc., Plin. 26, 4, 9. — In an upward direction : quern usque in ter- tium consulatum amicitia Principis evex- erat, Vellej. 2, 90 ; cf. aliquos ad consula- tus, Tac. Or. 13 ; and imperium ad sum- mum fastigium, Curt. 4, 14. — In the part. per.f. : consiliarii in summum evecti fas- tigium, Vellej. 2, 56, 3 ; cf. id. 2, 53, 3 : privatum supra modum evectae opes, Tac. A. 14, 52. e-vello, velli (Cic. Sest. 28 ; de Or. 1, 53 ad fin.), post-class., vulsi (Flor. 4, 12, 38 ; Marc. Empir. 8), vulsum, 3. v. a. To tear, pull, or pluck out (quite class.) : I. Lit.: linguam se evellisse M. Catoni, Cic. Sest. 28 ; so ferrum, * Caes. B. G. 1, 25, 3 : arborem, Liv. 33, 5 : dentes, Plin. 30, 3, 8, et saep. : spinas agro, Hor. Ep. 1, 14, 5 ; cf. ebulum, cicutam e segete, Plin. 17, 9, 6 fin. : clavos e sepulcro, id. 34, 15, 44 : statuam de monumento, Ulp. Dig. 47, 12, 2, Poet. : odorem e turis glebis (c. c. di- vellere), Lucr. 3, 328 : castra obsessa, i. e. to relieve, Sil. 7, 335.— n. Trop. : To tear out, root out, eradicate, erase (a favorite word of Cicero) : radicitus mala, Lucr. 3, 311 : consules non modo ex memoria sed etiam ex fastis evellendi, Cic. Sest. 14 ad fin. ; so scrupulum ex animo, id. Rose. Am. 2, 6 ; cf: aculeum severitatis, id. Clu. 55, 152 : omnem eorum importu- nitatem ex intimis mentibus, id. de Or. 1, 53 ad fin. ; cf. id. Clu. 1 ad fin. EveninilSi a, um. v. Evenus, no. II. C-vcniO, veni, ventum, 4, (praes. conj. evenat, Enn. in Non. 507, 20) v. n. To come, out, come forth. J. Lit (so exceedingly seldom) : mer- ges profundo : pulchrior evenit, Hor. Od. 4, 4, 65 : tota arundo serius praedicto tempore evenit, comes up, grows up, Col. 4, 32, 2 : sine modo rus eveniat, Plaut. Casin. 2, 8, 1 ; id. Rud. 3, 2, 17.— Far more frcq. and quite elass., JI. Trop.: 1. In gen.: To fall out, come to pass, happen ; and with ancui : to befall, happen to, betide one (v. 2. accido, no. 4, and 1. contingo, no. II. B, 3, b) : in hominum aetate multa eveniunt hujus- modi, Plaut. Am. 3, 2, 57 sq. ; cf. maximo 548 . EVEN id in rebus publicis evenit, Cic. Rep. 1, 44 : timebam, ne evenirent ea, quae acci- derunt, Cic. Fam. 6, 21 ; cf. id. Plane. 6, 15 ; Sail. C. 51, 26 : quid homini potest turpius, quid viro miserius aut acerbius usu venire ? quod tantum evenire dede- cus ? Cic. Quint. 15, 49 : quem (sc. tyran- num) si optimates oppresserunt, quod ferme evenit, habet, etc., Cic. Rep. 1, 42 ; cf. quod evenit saepius, id. ib. ; quod ple- rumque evenit id. ib. ; 2, 28 ad fin. ; and id. ib. 1, 45 ad fin. : ut alia Tusculi, alia Romae eveniat saepe tempestas, id. Div. 2, 45 : quota enim quaeque res evenit praedicta ab istis ? aut si evenit quippi- am : quid afterri potest, cur non casu id evenerit ? id. Div. 2, 24, 52 : ubi pax eve- nerat, had been concluded, Sail. C. 9, 3, et saep. : vereor, ne idem eveniat in meas literas, that the same thing will happen to my letter, Cic. Fam. 2, 10. — Impers. : eve- nit, senibus ambobus simul Iter ut esset, Ter. Ph. 1, 2, 15 ; so with follg. ut, Cic. Inv. 1, 35 ; Brutus in Cic. de Or. 2, 55, 224 ; Quint. 1, 5, 28 ; 2, 12, 5 ; 8 prooem. § 22, et saep. ; with quod, Enn. in Non. 507, 20 (cf. 2. accido, no. 4) : ob id, quod furtum fecit servus, evenit, quo minus eum habere domino liceat, Pompon. Dig. 30, 1, 45.— With the dative: illi divi- tiae evenerunt maxumae, Plaut. Men. prol. 67 ; cf. damna evenerunt maxuma misero mihi, id. Stich. 1, 3, 56 : merito sibi ea evenerunt a me, id. Capt. 2, 3, 55 : quum mihi nihil improviso evenisset, Cic. Rep. 1, 4 : quibus (improbis) utinam ip- sis evenissent ea, quae turn homines pre- cabantur ! id. Sest. 33 ; cf. id. Fin. 1, 16, 53, et saep. : L. Genucio consuli ea pro- vincia sorte evenit, fell to, Liv. 7, 6 ; in the same sense without sorte, Sail. J. 35, 3; Liv. 2, 40 fin.; 9, 41; 23, 25 fin., et saep. : si quid sibi eveniret, if any thing should happen to himself, euphemist. for if he should die, Suet. Caes. 86 Ruhnk. ; Vop. Prob. 6 fin. ; cf. si in Pompeio quid humani evenisset, Sail. H. Frgm. 5, 8, p. 244 ed. Gerl. (v. 2. accido, no. 4). 2. In par tic, To proceed, follow, re- sult (as a consequence) from any thing ; to turn out, issue, end in any way (cf. evado, no. I. B, 2 ; evado is used both of persons and things, but evenio only of things): "eventus est alicujus exitns ne- gotii, in quo quaeri solct, quid ex quaque re evenerit, eveniat eventurum sit," etc., Cic. Inv. 1, 28, 42 : ut nobis haec habita- tio bona, fausta, felix fortunataque eveni- at Plaut. Trin. 1, 2, 3 : quae (auspicia) sibi secunda evenerint, Cic. Div. 1, 15, 27 (al. secunde) ; cf. Suet. Vit. 9 : cuncta prospera eventura, Sail. J. 63, 1 ; cf. Liv. 21, 21 ; 37, 47 : quoniam quae occulte tentaverat, aspera foedaque evenerant (opp. prospere cessere), Sail. C. 26 fin. Kritz. ; cf. si adversa pugna evenisset, Liv. 8, 31 : ut ea res mihi magistratuique bene atque feliciter eveniret, Cic. Mur. 1 ; so bene ac feliciter, Liv. 31, 5 ; cf. felici- ter, * Caes. B. G. 4, 25, 3 : prospere, Cic. Fam. 3, 12, 2 (c. c. cadere) ; so prospere, Plaut. Ps. 2, 1, 1 ; Cic. N. D. 2, 66 fin. ; Liv. 9, 19 : bene, Sail. J. 92, 3 ; cf. male istis eveniat, Plaut. Cure. 1, 1, 39 : vides omnia fere contra ac dicta sint evenisse, Cic. Div. 2, 24 fin. ; cf. quod si fors aliter quam voles evenerit, Plaut. Casin. 2, 5, 37 ; and si quid praeter spem evenit, Ter. Andr. 2, 6, 5 ; 4, 1, 55 ; Ad. 5, 3, 29 ; Phorm. 2, 1 ; 16, 21 : quoniam haec evenerunt nostra ex sententia, Plaut. Men. 5, 9, 89 ; cf. Ter. Heaut. 4, 5, 17 ; Hec. 5, 4, 32 : is- taec blanda dicta quo eveniant, Plaut. Most. 2, 1, 48 ; so quo, id. ib. 1, 2, 52 ; Baech. 1, 2, 36 ; cf. quorsum, Ter. Hec. 1, 2, 118.— Hence eventum, i, n. (ace. to evenio, no. II-) 1'* An occurrence, chance, event (ex- ceedingly seldom) : plurimorum seculo- rum et eventorum memoria, Cic. Rep. 3, 19. — |). In Lucr. opp. to conjunctum (v. h. v.), of the external conditions, or acci- dents, of persons and things (as poverty, riches, freedom, etc.), Lucr. 1, 451 ; 459 ; 468; 471; 482. — 2. The issue, consequence, result, effect of an action. So freq. in Cic, but usually in the plur. : consilia eventis ponderare, Cic. Rab. Post. I ; so opp. fac- ta, id. Pis. 4 1 ; frgm. ap. Non. 204, 6 ; opp. EVER causae, id. Div. 1, 6 ad fin. ; Top. 18 : quo- rum praedicta quotidie videat re et even- tis refelli, id. Div. 2, 47 fin. — In the sing. : id. Att 3, 8 ad fin. C-ventllO; no perfi, atum, I. v. a. To winnow, to fan (a post-Aug. word): \, Lit: (aerem graviorem) emendant as- siduo linteorum jactatu eventilaudo, Plin. 31, 3, 28, § 49 ; cf. Just 44,1 fin. : frumen- ta, to winnow out, i. e. to purify by win- nowing, Col. 1, 6, 23. — *2. Trop.: opes eventilatae, i. e. scattered, dissipated, Sid. Ep. 1, 9. c ventum- >> v - evenio, ad fin. eventUS, us, m. [evenio, no. II.] 1. What occurs, happens to, befalls one, i. e. An occurrence, accident, event; ov fortune, fate, lot (rarely, but quite claes.) : mihi a peritis in Asia praedictum est, fore eos eventus rerum qui acciderunt, Cic. Div. 1, 28 * cf. id. Quint. 26 ad fin. ; Tac Agr. 22 ; Ann. 2, 26 : moerere hoc ejus (sc. Scipionis) eventu, vereor ne invidi magis quam amici sit, Cic Lael. 4, 14 ; so mili- tum, Liv. 7, 26 ; cf. id. 7, 8 ; 8, 7 ; 10, 29 ; 45, 19 : navium suarum, Caes. B. G. 4. 31 : patriae, Liv. 33, 48, et saep. ; Caes. B. C. 1, 21 fin. ; cf. id. ib. 2, 5 ad fin. — Far more freq., 2. Th E issue, consequence, result of an action; in 6ing. and plur.: "eventu9 est alicujus exitus negotii," Cic. Inv. 1, 28, 42 : in rebus magnis memoriaque dignis consilia primum, deinde acta, postea eventus exspectantur, id. de Or. 2, 15, 63 : etiam amplissimorum virorum consilia ex eventu, non ex voluntate a plerisque probari solent, Balbus et Oppius ap. Cic. Att. 9, 7 A ; cf. eventus stultorum magis- ter est, Liv. 22, 39 ; Cic. Leg. 2, 17, 43, et saep. : semper ad eventum festinat (poe- ta), to the end, issue, event, Hor. A. P. 148 : interim rei eventum experiri, Caes. B. G. 3, 3 fin. ; so c. gen. : belli, id. ib. 6, 42, 1 ; B. C. 1, 53 fin. ; 2, 32, 10 : pucnae, id. B. G. 7, 49 -fin. : ejus diei, id. B. C. 3, 96, 1 : orationis, Cic de Or. 1, 26, 120 : dicendi, id. ib. 1, 27, et saep. — fc. Personified, Bo- nus Eventus, Good Success, a guardian deity of the Roman husbandmen, Var. R. R. 1, 1, 6; Plin. 34, 8, 19, §77; Inscr. Orell. no. 1780 sq. ; in the dot. also bono evento, ib. no. 1783 ; cf. deo sancto evento, ib. no. 1785. Evenus, \< m ; Ev'jjyrcs. A river ofAeto- Ha, near Calydon, now Fidari, Mel. 2, 3, 10; Ov. M. 9, 104 ; Her. 9, 141 ; cf. Mann. Gr. p. 99. Hence Eycninus, a, um, adj. : matres Calydonides, Ov. M. 8, 528. e-verberOj avi, "turn, 1. v. a. To vio- lently strike, flap (rare and not ante-Aug.) : I, Lit. : os oculosque hostis, Quint. 2, 4, 18 ; cf. pectU9 suis armis, Val. Fl. 6, 737 : clipeum alis, Virg. A. 12, 866 ; cf. cineres alis, Ov. M. 14, 578 : mare ductus remis, Curt. 4, 3 ; 9, 4 : spiritum cursu parum libero, Sen. Q. N. 5, 12,— * 2. Trop.: an- imnm alicujus ad inquirendum, i. e. to stimulate, excite, Gell. 1, 23, 7 (also cited in Macr. S. 1, 6). * everganeUS, a, um. "dj. [evergo] Well joined, well connected : trabes, Vitr. 5,1. * e-VerffOj ere, v. a. To send out, send forth: montes nullos apertos ever- gunt rivos, send forth, pour forth, Liv. 44, 33. teverriator vocatur, qui jure ac- cepta hereditate justa facere defuncto de- bet, quae si non fecerit, seu quid in ea re turbaverit, suo capite luat. Id nomen ductum a vcrrendo. Nam exverrae sunt, purgatio quaedam domus, ex qua mortuus ad sepulturam ferendus est, quae fit per everriatorem certo genere scoparum adhibito, ab extra verrendo dictarum, Fest p. 58. eveniculum, i< «■ [everro] A sweep- net, draw-net for taking a lanre number of fishes, Var. R. R. 3. 17, 7 ; App. Apol. p. 294 ; cf. "everriculum, quod Graece aa- yf,vn dicitur," Ulp. Dig. 47, 10, 13, §7.— II. Trop. : everriculum malitiarum om- nium, the drag-net, i. e. the sweeper-away of all basenesses, Cic. N. D. 3, 30, 74 : quod umquam hujuscemodi everriculum ulla in provincia fuit ? i. e. a plunderer, sar- castically applied to Verres, id. Verr. 2, 14, 24 ; cf. everro, no. II. e-vcrro, vcrri, vemim. 3. v. a. To EVES sweep out (quite class.) : I, Lit.: storcus ex aede Vestae, Var. L. L. 6, 4, 60 ; cf. purgamenta salsamentorum oflicinis, Col. 8, 17, 12: aedes, Tit. in Non. 1!)2, 11 ; so solum stabuli, Var. R. R. 2, 2. 7 : et purga- restabula, Col.7, 4,5. Poet: aequorreti- bus, Manil. 4, 285; v.verro. — 2. Transt'.: egeatis vel eversis omnibus, quae tumo- rem uioverant,Veg. 3, 'Mfin. — II. Trop.: To Chun out, plunder completely, Plaut. True. prol. 21 ; and 6o in a sarcastic pun applied to Verrcs : o Verria praeelara 1 . . . (juod fanum non eversum atque ex- tersum reliqueris 1 Cic. Verr. 2, 2, 21 fin, ; cf. everriculum, no. II. eversio, onis,/ [everto, no. I. B] I. Lit.: X. An overthrowing : columnae, Cic. Phil. 1, 2, 5. In the plur. : eversio- ncs vehiculorum, Plin. 22, 17, 20. — b. A destructive overthrow, subversion, destruc- tion : templorum, Quint. 5, 10, 97 : urbis, Flor. 1, 12, 7 ; cf. Quint. 8, 3, 69. In the plur. : eversiones urbium. Flor. 2, 16, 1. —2. A turning out, expulsion from one's possession : possidentium, Flor. 3, 13, 9. '-IT. Trop. (ace. to no. I. 1, b) : Subver- sion, destruction : hinc rerum publicorum eversiones, Cic. de Sen. 12 : rei familia- ris, Tac. A. 6, 17 : omnis vitae, Cic. Acad. 2, 31, 99 ; Fin. 5, 10, 28. CversOT. oris, m. [everto] A subvert- er, destroyer : Carthaginis et Numantiae, Quint. 8, 6. 30 ; cf. regnorum Priami (Achillea), Virg. A. 12, 545.-2. Trop.: civitutis, Cic. Part. 30 ad Jin. : hujus im- perii, id. Sest 7, 17 : juris humani, Plin. 28, 1,2: et interceptor pecuniae, i. c. who squanders it, Cod. Thcod. 12, 6. 1. C versus* a* ul n. 1. Swept out ; v. everro. — 2. Overthrown ; v. everto. e-vcrto (-vorto), ti, 6um, 3. v. a. To turn out, drive out, thrust out. 1. Lit : A. In gen. (so very rarely): cervices, to twist or turn this way and thai, Ter. Heaut. 2, 3, 131 Ruhnk. : aequo- ra ventis, to upturn, agitate, Virg. A. 1, 43 ; cf. aquas, Ov. Her. 7, 42 : mare, Sen. Hp. 4 : campum, i. e. to plough, Val. Fl. 7, 75. — More freq. and quite class., though not in Caes., B. I» partic.: 1. To overturn any thing from its position, to overthrow, up- set, throw down : navem, Cic. de Or. 1. 38, 174 ; Parad. 3, 1, 20 ; Fin. 4, 27 ad fin. ; cf. Rep. 1, 34 : arborem, Virg. G. 1, 256 ; Plin. 16, 31, 56 ad fin.; cf. poet, Ismara, t. e. the trees of Ismarus, Stat. Th. 6, 107 : currum. Curt 4, 15 ; cf. equum, Prop. 4, 10, 8 ; and transf., of persons : eversus, thrown down, Plin. 21, 19, 77 ; 26, 13, 85.— Designating the terminus : si quis Athon Pindumve revulsos Sede sua, totos in apertum everteret aequor, Ov. M#U, 555 ; cf. tecta in dominum, id. ib. 1, 231. — 1). T rans f. : To overthrow, subvert, destroy : urbes (c. c. diripere), Cic. Off. 1, 24 : so Carthainnem, id. Rep. 6, 11 : Trojam, Ov. M. 13, 169 : castellum, Hon Ep. 2, 2, 34 : funditus arces, Sil. 17, 376. 2. To turn out, drive out, expel a man from his possession : utagro evortat Les- bonicum, quando evortit aedibus, Plaut. Trin. 3, 1, 15 ; so adolescentem bonis, id. ib. 1, 2, 177 : pupillum fortunis patriis, Cic. Verr. 2, 1, 51 : eos fortunis omnibus, id. Div. in Caecil. 6, 21 ; Flacc. 5 : hunc funditis bonis, id. Rose. Am. 39 fin. II. Trop. (ace. to no. I. B): 1, To overturn, overthrow: abimoevortere sum- ma, Lucr. 5, 164 : aliquem non judicio ne- que disceptatione, sed vi atque impres- sione evertere, to ruin, Cic. Fain. 5, 2, 8. 2. To completely overthrow, subvert, ruin, destroy : funditus aratores, Cic. Verr. 2, 3, t 18 fin. ; so funditus civitates, id. Pis. 35, 86 ; Lael. 7, 23 ; cf. Quint. 2, 16, 4 ; Virg. G. 1 . 500 : funditus amicitiam, Cic. Fin. 2, 25 ; cf. penitus virtutem. id. ib. 3, 3 : totum genus hoc regiae civitatis, id. Rep. 2, 29 : leges, testamenta, id. Verr. 2, 2, 19 ; cf. id. Cat 1, 7 ad fin. : constitutam phi- losophiam, id. Acad. 2, 5. 15 ; cf. definitio- nem, id. ib. 2, 6 fin. : finitionem, Quint. 7, 3, 23 : opus, id. ib. 2, 17, 34 ; Liv. 36, 15 ; cf. id. 30, 32 : majestatem dictatoriam et disciplinam militarem, id. 8, 30 ad fin. : patrimonium, Ulp. Dig. 47, 6, 1 : pieta- tem. Lucr. 3, 84 : spem, Ov. M. 13, 623. e-vestlg'atuSi a, »m, Part, [vestigo] E V IN Traced nut, found out, discovered; perh. only in Ov. M. 15, 146, and Sen. Contr. 9. CVCKUS, a » um, adj. [cveho] Round- ed off on top : mundus, Marc. Capell. 8, p. 275. Eviasi adis, v. Evius, no. II. * c-vibro, are, v. a. To swing for- ward, to cause to move forward in a swing- ing or vibrating manner; trop. : animos, i. e. to set in motion, Gell. 1, 11, 1. cvictio, Onis,/ [evinco, no. II. 2] .lu- rid, t. t„ A recovering of one's property by a judicial decision, a recovery, eviction, Dig. 21, tit. 2 ; and Cod. Just. 8, 45 : De evictionibus. cvictus» n > um, Part., from evinco. O-videnSi entis, orf/. [videoj of things (like perspicuus), Appearing, i. e. Appar- ent, visible, evident, manifest, plain, clear (good prose ; most freq. since the Aug'. per. ; in Caes. not at all) : rlos non evi- dens, sed intus occultus, Plin. 21, 17, 64 : si quid est evidens, de quo inter omnes conveniat, etc., Cic. N. D. 3, 4 ; cf. id. Acad. 2, 6. 18 ; and perspicuae et eviden- tes res, id. ib. 2, 15 ; cf. res (opp. dubia), Liv. 39, 34 : causae (opp. obscurae), Cels. Praef. ad fin. : expositio, Quint. 4, 2, 64 : probatio, id. ib. 5, 10, 7 : demonstrate, Plin. 6, 20, 23 : argumentum, id. 2, 52, 53 : signum, Suet. Ner. 6 : prodigia, id. Caes. 81 ; cf. portenta, id. Ner. 46 : genus quaes- tus, Auct B. Alex. 49, et saep. — Comp., Cic. N. D. 2, 2. 5 ; Lael. 8, 27 ; Liv. 44, 41 ; Quint. 9, 2, 52, et a].— Sup., Liv. 8, 9 ; Quint. 4, 2. 65 ; Suet. Caes. 54 ; Aug. 97 ; Galb. 1, et al. ; cf. of persons : auctores, i. e. the most trustworthy, most credible, Plin. 19, 3, 15, 5 41,— Adv., evidenter, Ev- idently, manifestly, etc., Liv. 6, 26 ; 34, 54 ; 42, 29 fin. ; Quint 8. 3, 86, et sA.—Comp., Julian. Dig. 18, 5, 5.— Sup.. Plin. 13, 4, 9 ; Suet. Tib. 45 ; Javol. Dig. 23, 3, 57, et saep. Evidential &e./. [evidens] Apparent- ness, clearness in speech, i. e. distinctness in rhetor, language, used by Cicero along with perspicuitas, as a transl. of the Gr. ivopYcin, Cic. Acad. 2. 6, 17 ; cf. Quint. 6, 2, 32 ; 4,2, 63 ; 8, 3, 61 ; 9, 2, 40. * e-vigfesco. ere, v. n. To lose live- liness or visor, Pert. Anim. 38. * evlgilatlOi 6nis, /. [evigilo] Awak- ing up, awakening, Aug. Solil. 1, 1. e-vigllo> avi, atum, 1. v. n. and a. I, Neutr., & a To wake up, awake, Plin. Ep. 1, 5, 8 ; 9. 36, 1 ; Quint. 9, 4, 12 ; Suet Aug. 78; Claud. 33; Galb. 4; Vesp. 21; Stat. S. 5, 3, 128.— B. To be wakeful, vig- ilant; trop. : in quo evigilaveruntcurae et cogitationes meae, si 1 etc., Cic. Parad. 2, 17. — II, Act., To watch through, pass with- out sleeping a certain time : nox evigi- landa, Tib. 1, 8, 64.— B. Transf., to elaborate watchfully, i. e. carefully, to com- pose, prepare (cf. elucubro) : libros, Ov. Tr. ] , 1, 108 ; cf. Gell. 1, 7, 4.—* 2. T r o p. : consilia evigilata cogitationibus, Cic. Att 9, 12 : etsi nobis evigilatum fere est, ta- men, etc., although we have taken care of ourselves, id. Rep. 3, 28. e-vigrdratUS» a . l ' m > Part, [vigoro] Deprived of vigor or liveliness (post-clas- sical), Tert. Pall. 4 ; Apol. 17. c-vilcsco. lui, 3. v. inch. To become vile, worthless, despicable (post-Aug. and very rare) : nullis sordibus pretium carae pietatis evilescit, Val. Max. 5, 4, 7 ; Tac. H. 3, 53 : propter quae usque eo eviluit, tit passim ac propalam contemptui esset, Suet. Claud. 15. e-vincio. nxi, nctum, 4. v. a. To bind up, to bind or wind round (not ante- Aug., and mostly poet.) : simul diadema- te caput Tiridatis evinxit, Tac. A. 15, 2 ; cf. id. ib. 6, 43. — More freq. in the part, perf. : viridi Mnestheus evinctus oliva. Virg. A. 5, 494 ; cf. palmae, i. e. wound round with the ccstus, id. ib. 5, 364 : comae (sc. vitta), Ov. Am. 3, 6, 56 ; and evincta pudica Fronde manus, crowned with lau- rel, Stat. Th. 1, 554 ; Ov. Tr. 4. 4, 73 : puniceo stabis suras evincta cothurno, Virg. E. 7, 32; so with the ace. rcspectiv., id. Aen. 5, 269 ; 774 ; 8, 286 ; Ov. M. 15, 676. e-vincOi vici, victum, 3. v. a. (not ante-Aug.) I, To completely overcome, con- quer, to utterly vanquish (most freq. be- yond the milit. sphere) : evicit omnia as- euetus praedae miles, Liv. 10, 17 ad fin. : E VOC Aeduos, Tac. A. 3, 46: lacrimis evicta, Virg. A. 4, 548 ; so dolore, id. ib. 4, 474 : precibus, Ov. F. 3, 688 ; Tac. A. 4, 57/«. . blandimentis vitae, id. ib. 15, 64 : donis, i. e. to bribe, id. ib. 12, 49, et saep. : in gau- dium cvieta domus, Tac. H. 2, 64 fin. ; cf. ad miserationem, id. Ann. 11, 37: op- positas moles gurgite amnis, Virg. A. 2, 497: cf. Charybdin remis (rates), Ov. M. 14, 76 : fretum, id. ib. 15, 706 : aequora, id. Her. 19, 155 : litora (Ponli), id. Trist. 1, 10, 33 : os Ponti. Plin. 9, 31, 51 : nubes (solis imago), Ov. M. 14, 769 : somnos, id. ib. 1, 685 : morbos, Col. 6, 5, 2 : dolorem (c. c. perferre), Sen. Cons, ad Polyb. 36 : superbiam (miseratio), Liv. 9, 6 : luridit- que evictos etfugit umbra rogos, van- quished, i. e. from which it lias struggled free, Prop. 4, 7, 2: platanus coelebs ~Evin- cet ulmos, i. e. will supplant them, Hor. Od. 2, 15, 5 ; cf. evincit herbas lupinum, Plin. 18. 21, 50.— Less freq., H, To carry one's point, to prevail, suc- ceed in a thing: evincunt instando, ut, etc., Liv. 2, 4 ; so with a follg. ut, id. 3, 41 ; 5, 26; Suet. Tib. 37.-2. In partic, a jurid. t. t., To recover one's property by judicial decision : sive tota res evincatur sive pars, etc, Ulp. Dig. 21, 2 ; 1 sq. : cf. Cod. Just. 8, 45, and vid. evictio. — * B. Transf., for convinco (no. 2, /3), To suc- ceed in proving, to demonstrate, evince : Hor. S. 2, 3, 250. evinctus, a, um, Part., from eviucio. *eviratio» onis,/. [eviro] A castra- ting: pilorum, i. e. a removing, Plin. 29, 1, 8 ad fin. eviratus, a, um, Part, and Pa., from eviro. * C-virescO. ere, v. inch. To fade, become pale : Var. in Non. 101, 32. e-viro. «vi, atum, 1. v. a. [vir] To de- prive of virility, to emasculate, castrate (rare) : omnes pueros, Var. in Non. 46, 12 : corpus, Catull. 63, 57 ; Coel. Aur. Tard. 1, 5 ; Arn. 5, p. 187. -Hence eviratus, a, um, Pa. Unmanly, ef- feminate : eviratior spadone, Mart. 5, 41, 1 (c. c. mollior). e-viscero. no perf, atum, 1. v. a. (poet, and in post-class, prose) : 1. To deprive of the entrails, to embowel, Enn. in Cic. 'fuse. 1, 44, 107 ; Pac. in Cic. Div. 2, 64 fin. — Hence, 2. ln gen., To tear to pieces, lacerate: columbam (accipiter), Virg. A. 11, 723.— B. Trop. : opes, i. e. to dissipate, squander, Cod. Just. 3, 29, 7. — * II, To take out of the bowels, transf. : unio e concha evisceratus, Sol. 53 fin. evitabilis, e, adj. [1. evito] Avoida- ble : telum, Ov. M. 6, 234 : mala (opp. in- evitabilia), Sen. Q. N. 2, 50. evitatlOi onis, / [id.] An avoiding (post-Aug.): malorum, Quint. 5, 10. 33: periculi. Sen. Q N. 2, 39 : fastidii, Vop. Aurel. 22. 1. C-VltO> avi, atum, 1. v. a. To shun, avoid (quite class. ; most frequent since the Aug. per. ; in Caes. not at all) : tela amictu, Catull. 116, 7 ; so metam ro- tis, Hor. Od. 1, 1, 5 : fraxinum, Ov. M. 12, 123 : bidental, Pers. 2, 27, et saep. : causas suspicionum oft'ensionumque, Cic. Lael. 24 ; so dolorem, id. Fin. 5, 7 fin. : continuatos pedes, id. Or. 57, 194 ; cf. as- peritatem, Quint 1, 5, 42 : ejusmodi ver- ba, id. ib. 9, 4, 145 : expositionem, id. ib. 4, 2, 75, et saep. 2. e-Vlto. avi, are, v. a. [vita] To de- prive of life (ante- and post-class.) : vidi, Priamo vi vitam evitari, Enn. in Cic. Tusc. 1, 35 : tres juvenes, App. M. 3, p. 133 (al. enecasse). Cf. " 'ErauiCuj, evito," Gloss. Gr. Lat EviUSi "> m., Emus", A surname of Bacchus, Lucr. 5, 742 ; Cic. Fl. 25, 60 ; Hor. Od. 1, 18, 9 ; 2, 11, 17 ; Col. poet. 10, 424 : ace. Evion, Pers. 1, 102 : voc. Evie, Plaut. Men. 5, 2, 82 ; Stat. Th. 2, 72 ; Ov. A. A. 1, 563; Col. poet. 10, 224— Hence adj. : E vius ? a, um : terga, i. e. tympana, Stat. Ach. 2, 154 ; and EviaS; adis,/. A Bacchante, Hor. Od. 3, 25, 9. CVOCatio. onis, / [evoco] A calling out, calling forth (very rare) : I. In gen. : inferorum, an evoking, Plin. 30, 1, 2 : de- orum ex urbibus obsessis. Macr. S. 3, 9. —II, In partic: \.A summoning of a debtor. Hirt B. Alex. 56 fin.— 2. A call- 549 EVOL ing out, summoning of soldiers on an oc- casion of sudden danger, Cic. Her. 3, 2, 3 ; cf. Don. Ter. Eun. 4, 7, 2, and Serv. Virg. A. 7, 614. * evdcator> or i s i m - [evoco] One who calls to arms : servorura et civium perdi- torura, Cic. Cat. 1, 11. evocatorius, «> ™, adj- [><*■] Cit- ing, summoning (late Lat.) : epistola, Sid. Ep. 8, 12. C-VOCOi aT 'i atum, 1. v. a. To call out, call forth ; to bring out, draw forth (quite class.): I, Lit.: A. In gen.: (Tu)lia) evocavit virum e curia, Liv. 1, 48 : gubernatorem a navi hue, Plaut. Am. 3, 3, 12 ; so aliquem hue foras, id. Casin. 2, 3, 54 ; Bacch. 5, 1, 29 ; Poen. 1, 2, 46 : hinc foras, id. Rud. 2, 5, 22 : intus foras, id. Most. 3, 1, 145 ; Men. 1, 3, 35 ; Pseud. 9, 2, 10 : aliquem ante ostium, id. Men. 4, 2, 111 : mercatores undique ad se, to call together, summon, Caes. B. G. 4, 20, 4 ; cf. aliquem Uteris, Cic. Att. 2, 24 : nostros ad pugnam, to call out, challenge, Caes. B. G. 5, 58, 2. 2. Transf., of inanimate things (most- ly post-Aug.) : succum quasi per sipho- nem, Col. 9, 14, 15 ; ef. materiam ad ex- tremas partes fricatione, Cels. 4, 14 : abortum, Plin. 28, 19, 77: ut in longitudi- nem potius quam in latitudinem evocetur (salix), Col. 4, 31, 2 ; cf. vitis evocata ad fructum, Plin. 17, 22, 35, § 182. B. In partic. : 1, Relig. t, t.: deum, To call a deity out of a besieged city, Liv. 1, 55 ; 5, 21 ; cf. Plin. 28, 2, 4 ; Macr. S. 3, 9 ; Ulp. Dig. 1, 8, 9. 2. A publicist's or milit. (. t. : To call out, summon to appear, sc. soldiers to mil- itary service : (Metellus) evocat ad se Centuripinorum magistratus et decem- primos, Cic. Verr. 2, 2, 67 ; cf. id. ib. 2, 3, 28 ; so senatura omnem ad se Decetiam, Caes. B.'G. 7, 33 : principes cujusque civi- tatis ad se, id. ib. 5, 54, 1 ; cf. id. B. C. 1, 35. 1 : omnes (aenatores), id. ib. 1, 3, 1 : centuriones, id. ib. 1, 3, 4, et saep. ; id. B. C. 1, 39, 2 ; cf. id. B. G. 3, 20, 2 ; 5, 4, 2 ; 7, 39, 1 ; so reliquas legiones ex hibernis, id. B. C. 1, 8, 1 : equites ex municipiis, id. ib. 1, 23, 2 : hanc (legionem) initio tumul- tiis, id. ib. 1, 7 fin. : magnam partem op- pidanorum od bellum, id. B. G. 7. 58, 4 ; cf. id. ib. 7, 44 Jin. : multoa undique spe praemiorum, id. B. C.l, 3, 2; cf. id. B. G. 6, 34, 8 ; Liv. 4, 9, et al. Hence those soldiers were named evocati who, after having served out their time, were called upon to do military duty as volunteers, Caes. B. G. 7, 65 fin. ; Cic. Fam. 3, 6, 5 ; Sail. C. 59, 3 ; Suet. Aug. 56 ; Vesp. 1 ; Galb. 10. 2. Trop. : probitas non praemiorum mercedibus evocata, called forth, elicited, Cic. Fin. 2, 31 ; cf. Quint 1, 1, 20 : mise- ricordia nullius oratione evocata, called forth, produced, Cic. Dejot. 14, 40; cf. in- dicium, Plin. 28, 4, 12 : iram, Sen. de Ira 3, 8 : risum lugentibus, id. Ep. 29 : ad al- iquem honorem evocatus, Caes. B. G. 7, 57, 3 : eas (tacitas cogitationes) evocat in medium, Liv. 9, 17 : aliquem in saevi- tiam ac violentiam, Sen. de Ira 3, 5 ; cf. aliquem in laetitiam, id. ib. 2, 21, et al. ; cf. Gron. Sen. Ep. 47. evoe (dissyl.), interj. [like eio7, a nat- ural sound] A joyous shout in the festival of Bacchus, Plaut. Men. 5, 2, 82 ; Ov. A. A. I, 563 ; Met. 4, 522 ; 6, 597 ; Catull. 64, 61 ; 255 ; Virjr._A. 7, 389 ; Hor. Od. 2, 19, 5 ; 7. * e-v61itO> »re, v. freq. n. To fly out, sc. frequently or habitually : Col. 8, 8, 1. e-voloj nv ii atum, 1. v. a. To fly out or forth, to fly up (quite class.) : J, Lit. : ex quercu (aquila), Cic. Leg. 1, 1, 2: extra septa, Var. R. R. 3,9, 15: abs. : evolandlpo- testas, Col. 8, 15, 1, et saep.— 2. Transf. : To come forth quickly, to rush or spring forth : ex corporum vinculis, tamquam e carcere, Cic. Rep. 6, 14 ; of. id. Lael. 4, 14 : (hostes) subito ex omnibus partibus ailvae evolaverunt, Caes. B. G. 3, 28, 3 ; 7, 27 Jin. ; cf. exanimatus evolat e senatu, Cic. Sest 12, 28 ; and rus ex urbe, tam- quam e vinculis, id. de Or. 2, 6: e con- spectu, id. Verr. 2, 5, 34 : per medias vi- as, Ov. A. A. 3, 710 : ut, lapidem ferro quom caedimus evolat ignis. Lucr. 6, 314. — II. Trop. (almost exclusively in Cic.) : 550 E VOM ii, quorum nnimi, spretis corporibus, evo- lant atque excurrunt foras, Cic. Div. 1, 50, 114 : quaestiones omnium perrumpat, evoiet ex vestra severitate, id. Verr. 2, 1, 5 ; cf. id. Mur. 38, 82 ; and ex poena, id. Prov. Cons. 6, 14 : quem illi esse in prin- cipibus facile sunt passi, evolare altius certe noluerunt, to ascend, id. Fam. 1, 7, 8 ; cf. id. de Or. 2, 58 : sic evolavit oratio, ut, etc., rose, id. ib. 1, 35, 161. * evolutio, °nis, /. [evolvo, no. B, 1] Anttnrolling or opening of a book ; hence a reading : quid poetarum evolutio vo- luptatis affert? Cic. Fin. 1, 7, 25. CVOlutllS; a . urn, Part., from evolvo. e-volvo. volvi, vblutum, 3. (per diae- resin evoluam, Catull. 66, 74: evoluisse, Prop. 1, 7, 16; Ov. Her. 12, 4) v. a. To roll out, roll forth ; to unroll, unfold (quite class. ; not in Caes.). 1, Lit. : (vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141 ; cf. silvas, Ov. M. 12, 519 : in triduo Aut terra aut mari argentum alicui, Plaut. Ps. 1, 3, 83 : cadavera turribus, Luc. 6, 171 : mon- tes corpore, Ov. M. 5, 355: saxa'nudis la- certls, Luc. 3, 481 : intestina. Cels. 7, 16, et saep. : vestes, to open, unfold, Ov. M. 6, 581 : volumen epistolarum, to open, Cic. Att 9, 10, 4 : panieum furfure, i. e, to cleanse, purge, Col. 2, 9 Jin. : quae post quam evolvit, unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24, et saep. : amnis prorutam in mare evol- vendo terram praealtas voragines facit, Liv. 44, 8 ; cf. Curt. 5, 4. — b. Evolvere se or evolvi, To roll out, roll forth, glide away: evolvere posset in mare se Xan- thus, Virg. A. 5, 807 ; cf. Danubius in Pon- tum vastis sex fluminibus evolvitur, Plin. 4, 12, 24 ; Liv. 26, 19 : per humum evol- vuntur, roll themselves along, Tac. G. 39. B. Transf., 1, To unroll and read a book : evolve diligenter ejue eum librum qui est de animo, Cic. Tuse. 1, 11, 24 ; so volumina, Quint. 2, 15, 24 : fastos, Hor. S. 1, 3, 112 ; Ov. F. 1, 657 : versus, id. Trist. 2, 307: jocos, id. ib. 2, 23S ; cf. transf.: poetas, Cic. Fin. 1, 21, 72; cf. auctores, Suet. Aug. 89 : auctores penitus, Quint. 12, 2, 8 ; and antiquitatem, Tac. Or. 29 fin. 2. To unroll a web, i. e. to spin, said of the Fates : quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt sae- cula pensis, Claud. Rapt. Pros. 1, 53. Hence poet, of Venus : quod nolim nos- tros evoluisse deos, to have spun out, i. e. decreed, Prop. 1, 7, 16. And pregn. : To spin out, i. e. to spin to an end, said of the Fates : tunc, quae dispensant morta- lia fata, sorores Debuerant fusos evolu- is .• iiieos, Ov. Her. 12,4, Sftl Trop.: A. I' 1 gen.: si qui volue- ri iin misui complicatam notionem evol- vui'e, to unroll, unfold, i. e. to clear vp (the figure being taken from a book), Cic. Off. 3, 19, 76; cf. exitum crjmiais, id. Coel. 23: promissa evolvit sovnni, i. e. turns over, revolves, Sil. 3, 216 ; ci". seoum femineos dolos, Sen. Agam, 116 : evolu- tus integumentis dissimulations (c. c. nu- datus), unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86: evolutus bonis, i. e. robbed, Sen. Ep. 74 ; cf. sede patria rebusque summis, Tac. A. 13, 15 ; and ex praeda clandestina, driv- en away, Liv. 6, 15 : nullo possum reme- dio me evolvere ex his turbis, Ter. Ph. 5, 4, 5 ; so se omni turba, id. Eun. 4, 4, 56. B. In partic.: To unfold, disclose, narrate: naturam rerum omnium, Cio. Acad. 2, 36 ; so causas belli, Enn. Ann. 6, 49 : twtam deliberationem accuratius, Cic. Att. 9, 10, 7 : rem propositam, Quint. 1, 1, 20 : condita pectoris, Catull. 66, 74 : seri- em fati, Ov. M. 15, 152 : haec, Virg. G. 4, 509, et saep. ; cf. with a relative sen- tence, Lucr. 1, 953. e-vomOi ui, itum, 3. v. a. To spew out, vomit forth (quite class.): I, Lit, Cic. N. D. 2, 49 ; Suet. Claud. 44 ; Ner. 2 ; Tac. A. 12, 67, et al.— 2. Transf. : quod (urbs) tantam pestem evomuerit foras- que ejecerit, Cic. Cat. 2, \fin.: herbas, to put forth. Col. 8, 15, 3 : ignes (Vesbius), Sil. 17, 594 : pecuniam devoratam, to dis- gorge, give up, Cic. Pis. 37 : Nilus in Ae- syjitiurn mare se evomit, discharges it- self empties, Plin. 5, 9, 10, § 54. — II. Trop.: virus acerbitatis suae apud ali- quem, Cic. Lael. 23,87 : in aliquem omtio- E X nem ex ore impurissimo, Cic. Ph.il. 5, 7, 20 : iram in aliquem, Ter. Ad. 3, 2, 14 ; cf. id. ib. 3, 4, 65 ; Hec. 3. 5, 65. tevonymoS) >, /• = Mvvi>oi, The spindle-trec, Plin. 13, 22, 38. e-VUlg'O) avi, atum, 1. v. a. To bring out among the people, to publish, divulge (not antp-Aug., and very rare) : civile jus repositum in penetralibus pontificum evulgavit, Liv. 9, 46 ; so arcanum, Tac. H. 1, 4 : injurias, id. Ann. 13, 19 : pudo- rem, id. ib. 14, 14. With an object-sen- tence in direct discourse, id. ib. 13, 9. * evulsiO» onis, /. [evello] A pulling out: dentie, Cic. N. D. 3, 22 fin. evulsus, a, um, Part., from evello. ex or e ('he latter form' only before consonants, and even there far less fre- quently than ex — so in Cic. Rep. e oc- curs 19 times, but ex 61 times before con- sonants — though the use is not determined either by the nature of the following con- sonant or by the meaning ; cf. e. g. ex and e together : qui ex corporum vinculis tam- quam c carcere evolaverunt, Cic. Rep. 6, 14. And contrary to the assertion of Beier ad Cic. Lael. 21, 8, p. 121 ; and Otto ad Cic. Fin. 2, 5, 15 ; cf. eprincipum, Cic. Rep. 2, 14 : e imibus, ib. 6, 20 : e regione, ib. 1, li fin. : e suo, ib. 2, 7; and e somno, ib. 6, 12 : e (ogatis, ib. 1, 22 ; and e mbus, ib. 1, 35 twice ; 2, 39. Only certain ex pressions have constantly one or the oth- er form, as ex parte, ex sententia, ex tempore, etc. ; but on the contrary, e regi- one and e republica used adverbially), praep. c. abl. [kindr. with the Gr. «, c<] Denotes a going out from the inte- rior of a tiling, in opposition to in, which signifies a going into something (cf. ab and de, ad init.), Out of, from. A. In space: interea e portu nostra navis solvitur, Ubi portu exiimus, etc., Plaut. Bac. 2, 3, 54 : quam (sphaeram) M. Marcelli avus captis Syracusis ex urbe locupletissima atque ornatissima sustulis set, quum aliud nihil ex tunta praeda do- mum suam deportavisset, Cic. Rep. 1, 14 : influxit non tenuis quidam e Graecia ri vulus in hanc urbem, id. ib. 2, 19 : vis am. ecquae advenerit In portum ex Epheso navis mercatoria, Plaut. Bac. 2. 3, 2 ; cf. id. ib. 3, 2, 5 ; 3, 6, 32 ; 4, 1, 2, et al. : mag- no de fiumine malim quam ex hoc ibmi- culo tantundem sumere, Hor. S. 1, 1, 56 ; cf. neu vos de paupere mensa Dona nee e puris spernite fictilibus, Tib. 1, 1, 38: clanculum ex aedibus me edidi foras, Plaut. Most. 3, 2, 9; so with the verbs compounded with ex, of course, innumer- able times, v. h. vv. ; and not only with them, but also with verbs compounded with afa and de; v. abeo, abscedo, amo- veo, aveho, etc. ; decedo, deduco, defero, dejicio, etc. — b. In a downward di- rection (cf. ab, no. 1. A, and de, no. I. A) : From, down from : ex spelunca sax- um in crura ejus incidisse, Cic. Fat. 3, 6 ; cf. Liv. 35, 21 ; Lucr. 5, 1125 : picis e coe- lo demi8sum tiumen, id. 6, 257 : equestri- bus proeliis saepe ex equis desiliunt, Caes. B. G. 4, 2, 3 ; cf. cecidisse ex equo dicitur, Cic. Clu. 62/?t. : e curru trahitur, id. Rep. 2, 41 : e curru desilit, Ov. A. A. 1, 559, et saep. ; v. the words cado, deci- do, decurro, deduco, delabor, elabor, etc. — C. In an upward direction : collis paullulum ex planitie editus, Caes. B. G. 2, 8, 3 : globum terrae eminentem e mari, Cic. Tusc. 1, 28 ; and trop. : consilia eri- gendae ex tam gravi casu reipublicae, Liv. 6, 2. 2. Transf.: a. To indicate the coun- try, and, in gen., the place from which any thing comes : From : ex Aethiopia est usque haec, Ter. Eun. 3, 2, 18 : quod erut* ex eodem municipio, Cic. Clu. 17, 49 ; cf. id. ib. 5, 11. Freq. without a verb : Philoc- rates ex Alide, Plaut. Capt. 3, 2, 10 ; so ex Aethiopia ancillula, Ter. Eun. 1, 2, 85 Ruhnk. : Negotiator ex Africa, Cic. Verr. 2, 1, 5 : Epicurei e Graecia, id. N. D. 1, 21, 58: Q. Junius ex Hispania quidam, Caes. B. G. 5, 27 : ex India elephanti, Liv. 35, 32: cives Romanus e conventu Pnnor- mitnno. Cic. Verr. 2, 5, 54 Zumpt ; cf. id. ib. 2, 5, 59 fin. : mcretrix e proxumo. Plant. Asio. 1, 1, 38 ; cf. id. Aul. 2, 4, 11 : puer ex aula (sc. regis barbari), Hor. Od. E X 1, 29, 7, et daep. — 1>. To indicate the place from which any thing is done or takes place : From, down from ; ibi turn de- repente ex alto in altum despexit mare, Ebb. In Non. 518, fi (tor which, a summo coelo despicere, Ov. A. A. 2/87; and de vertice montis despicere, id. Met. 11, 503) ; c£ T. Labienus ... ex loco superiore con- spicatus, etc., Caes. B. G. 2, 26, 4 ; and Cic. Vcrr. 2, 5, 6(i : ex qua (villa) jam au- dieram fremitum clientium meorum, id. Fain. 7, 18, 3; id. Manil. 17, 52; so id. ib. 6 fin. ; cf. judices aut e piano aut e quae- sitoris trihunali admonebat, Suet. Tib. 33: ut ex eorum corporibus pugnarent, etc., Caes. B. G. 2, 27, 3 ; cf. ex equo, ex prorn, ex puppi pugnare, Plin. 7, 56, 57, § 202 and 209 : ex vinculis cnusam dicere, Caes. B. G. 1,4, 1; so Liv. 29, 19.— Here belong the adverbial expressions, ex adverso, ex diverso, ex contrario, e regione, ex parte, etc. ; v. the words adversus, diversus, etc. With like frequency, ex itinere, out of the journey, i. e. during or on a journey, Cic. Fkin. 3, 3; Sail. C. 34, 2; Liv. 35, 24; Caes. B. G. 2, 6, 1 ; 2, 29, 1 ; B. C. 1, 24, 4 ; Sail. J. 56, 3, et al. ; cf. also ex fuga, dur- ing' the flight, Caes. B. G. 6, 35, 6 ; B. C. 3, 95; 96 ad fin. ; Sail. J. 54, 4 Kritz ; Liv. 6, 29 ; 28, 23 ; 30, 7, et al. B. In time : 1, From a certain point of time, i. e. Immediately after, directly after, after (in this sense more freq. than ab, v. h. v. no. I. B, 1) : Cotta ex consula- tu est profectus in Galliam, Cic. Brut. 92, 318 ; so ex consulatu, Liv. 4, 31 Drak. ; 40, 1 ad fin. ; 22, 49 ; 27, 34 : Vellej. 2, 33, 1, et al. : ex praetura, Cic. Leg. 1, 20, 53 ; Mur. 7, 15 ; Caes. B. C. 1, 22, 4 ; 1, 31, 2 ; 1, 85, 9 : ex dictatura, Liv. 10, 5 fin. : ex eo magistrate, Vellej. 2, 31, et saep. ; cf. also Agrippa ex Asia (pro consule earn provinciam annuo imperio tenuerat) Moe- siae praepositus est, Tac. H. 3, 46 ad fin. Vid. Grou. Obss. 4, 20, p. 497, ed. Frot- echer : statim e somno lavnntur, Tac. G. 22 : tanta repente vilitas annonae ex sum- ma inopia et caritate rei frumentariac consecuta est, Cic. Manil. 15, 44; cf. Liv. 21, 39 : ex aliquo graviore actu personam deponere, Quint 6, 2, 35 : mulier ex par- tu si, etc., Cels. 2, 8 : ex magnis rupibus nactus planitiem, Caes. B. C. 1, 70, 3 ; cf. ex magna desperatione tandem saluti red- ditus, Just. 12, 10, 1, et saep. : ex quo obses Romae fuit, since he was a hostage in Rome, Liv. 40, 5 fin. — So the phrase aliud ex alio, one thing after another : me quotidie aliud ex alio impedit, Cic. Fam. 9. 19 fin. ; so Cic. Leg. 1, 4, 14 ; cf. also alius, no. 4 : aliam rem ex alia cogitare, Ter. F,un. 4, 2, 3 ; Lucr. 4, 822 : alia ex aliis iniquiora postulando, Liv. 4, 2. So too, diem ex die exspectabam, one day after another, from day to day, Cic. Att. 7, 26 ad Jin. ; cf. diem ex die ducere Ae- dui, Caes. B. G. 1, 16, 5 ; v. dies, no. I. A, b. — Hence, fo. With names of office or calling, to denote that one completed his term of office, or relinquished his vo- cation. So in class. Lat. very dub. ; for the passage, Caes. B. C. 1, 16, 4, belongs more correctly under no. C, 2 ; q. v. It is, however, exceedingly common in post- class. Lat., esp. in inscriptions, ex con- sule, ex comite, ex duce, ex equite, ex praefecto, etc. (for which many, although without any certain MS. authority, as- sume the nominatives exconsul, excomes, exdux, etc., in analogy with proconsul, as well as proconsule, and subvillicus for subvillico ; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 562, note, and the authors there cited) : vir excelsus ex quaestore et ex consule Tri- bonianus, Cod. Just. 1, 17, 2, § 9 ; cf. Pu- pienus et Balbinus, ambo ex consulibus, Capitol. Gord. 22 : duo ante ipsam aram a Gallicano ex consulibus et Maecenate ex ducibus interempti sunt, id. ib. : man- dabat Domitiano, ex comite largirionum, praefecto, ut, etc., Amm. 14, 7": inlvs- TRIS EX PRAEFECTO praeTORIO ET BX praefecto VRbis, Inscr. Orell. no. 2355, et al. ; v. Orell. Inscr. in Indice p. 525. And once of a period of life : quem si Constans Imperator olim ex adulto jam- que maturum audiret, etc., i. e. who had outgrown the period of youth, and was now a man, Amm. 16, 7. E X 2. From and after a point in a given space of time ; From . . . onward, from, since (cf. ab, no. I. B, 2) : bonus volo jam ex hoc die esse, Plaut. Pers. 4, 3, 10 : ita- que ex eo tempore res esse in vadimo- nium coepit, Cic. Quint. 5 fin.: nee vero usquam discedebam, nee a republica de- jiciebam oculos, ex eo die, quo, etc., id. Phil. 1, 1 : ex aeterno tempore, id. Fin. 1, 6, 17 : ex hoc die, id. Rep. 1, 16 : motum ex Metello consule civicum tractas, from the consulship of Mitellus, Hor. Od. 2, 1, 1: C. Pompeius Diogenes ex Kalendis Juliis coenaculum locat, Petr. 38, 10 ; so usually in forms of hiring ; cf. Garaton. Cic. Phil. 2, 39, 100 : ex ea die ad hanc diem, Cic. Verr. 2, 1, 12 fin. : memoria tenent, me ex Kalendis Januariis ad hanc horam invigilasse rei publicac, id. Phil. 14, 7, 20. 3. Less freq. in specifying a future date {out of which, as it were, something is to be done) (* From, after) : Romae ve- reor ne ex Kal. Jan. magni tumultus sint, Cic. Fam. 16, 9, 3 : hunc judicem ex Kal. Jan. non habemus ... ex Kal. Jan. non judicabunt, id. Verr. 1, 10 ; id. Att. 5, 21, 9. C. In other relations, and in gen. where a going out or forth, a coming or springing o u t of any thing is conceiv- able. So X. And first with verbs of taking out, or, in gen., of taking, receiving (both physically and mentally, as of per- ceiving, comprehending, learn- ing, hoping, etc.) (* From, out of, of) : solem e mundo tollere videntur, qui ami- citiam e vita tollunt, Cic. Lael. 13, 47 : ex omni populo deligendi potestas, id. Agr. 2, 9, 23 : cui quum liceret majores ex otio fructus capere, id. Rep. 1, 4 : majorem lae- titiam ex desiderio bonorum percepimus, quam ex laetitia improborum dolorem, id. ib. : quaesierat ex me Scipio, id. ib. 1, 13 : ex te requirunt, id. ib. 2, 38 : de quo studeo ex te audire, quid sentias, id. ib. 1, 11 fin, ; 1, 30 ; 1, 46 ; 2, 38 ; cf. intellexi ex tuis litteris te ex Turannio audisse, etc., id. Att. 6, 9, 3 : ex eo quum ab ine- unte ejus aetate bene speravissem, id. Fam. 13, 16, et saep. ; see these and sim- ilar verbs in the lexicon. 2. In specifying a multitude out of which something is taken, or of which it forms a part; Out of, of: qui ex civitate in senatum, ex senatu in hoc consilium delecti estis, Cic. Rose. Am. 3 ad fin. : e vectoribus sorte ductus, id. Rep. 1, 34 : ecquis est ex tanto populo, qui, etc., id. Rab. Post. 17 ; homo ex numero diserto- rum postulabat, ut, etc., id. de Or. 1, 37 : Q. Fulgentius, ex primo hastato (sc. or- dine) legionis XIV., i. e. a soldier of the I first division of hastati of the 14th legion, Caes. B. C. 1, 46 ; v. hastatus : e barbaris ipsis nulli erant maritimi, id. Rep. 2, 4 : unus ex illis decemviris, id. 2, 37 : ex om- nibus seculis vix tria aut quatuor nomi- nantur paria amicorum, id. Lael. 4, 15 ; aliquis ex vobis, id. Coel. 3, 7 ; id. Fam. 13, 1 ad fin. : id enim ei ex ovo videbatur aurum declarasse; reliquum, argentum, this of the egg, id. Div. 2, 65 : quo e colle- gio (sc. decemvirorum), id. Rep. 2, 36 : virgines ex sacerdotio Vestae, Flor. 1, 13, 12 ; Ter. Hec. 5, 1, 29 Ruhnk. ; cf. fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros, Cic. Mur. 36; and Petr. 83, 7 ; so Ov. Am. 2, 5, 54 ; Sen. Ben. 3, 9 ; Ep. 52, 3 ; id. Phil. 2, 3 : est tibi ex his, qui assunt, bella copia, id. Rep. 2, 40 : Batavi non multum ex ripa, sed insulam Rheni amnis colunt, Tac. G. 29 ; cf. Curt. 6, 7 : acerrimum autem ex omnibus nos- tris sensibus esse sensum videndi, Cic. de Or. 2, 87, 357 : ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod opti- mum judices, id. Rep. 1, 30 ; cf. id. ib. 1, 35, et saep. — Hence, b. Sometimes by cir- cumscription for the simple genitive (cf. de, no. h C, 1, b) : has (turres) altitudo puppium ex barbaris navibus superabat, Caes. B. G. 3, 14, 4 : album ex ovo cum rosa mixtum, Cels. 4, 20: ex fraxino frondes, ex leguminibus paleae, Col. 7, 3, 21 sq. 3. To indicate the material of which any thing is made or consists : Of: fenes- trae e viminibus factae, Var. R. R. 3, 9, 6 ; E X cf. statua ex aere facta, Cic. Verr. 2, 2, 21 ; and ex eo auro buculam curasse facien dam, id. Div. 1, 24 : substramen e palea. Var. R. R. 3, 10, 4 ; so pocula ex auro, vas vinarium ex una gemma pergrandi, Cic. Verr. 2, 4, 27 : monilia e gemmis, Suet. Calig. 56 : farina ex faba, Cels. 5, 28 : potiones ex absinthio, id. ib., et saep. : Enniua (i. e. statua ejus) constitu- tus ex marmore, Cic. Arch. 9 fin.; cf. id. Acad. 2, 31, 100 : (homo) qui ex animo constet et corpore caduco et infirmo, Cic. N. D. 1, 35, 98 : natura concreta ex pluri- bus naturis, id. ib. 3, 14 ; id. Rep. 1, 45 ; id. Acad. 1, 2, 6 : cum Epicuro autem hoc eBt plus negotii, quod e auplici genere vo- luptatis coiijunctus est, id. Fin. 2, 14, 44, et saep. 4. To technically denote the materi- al or ingredient Out of, i. e. with which any thing to eat or drink, a liquid, etc., is mixed, prepared (so esp. freq., in medic, lang., of medical preparations) : resinam ex melle Aegyptiam vorato, Plaut. Merc. 1, 2, 28 : quo pacto ex jure hesterno pa- ncm atrum vorent, Ter. Eun. 5, 4, 17 ; Cels. 1, 6 : bibat jejunus ex aqua casto- reum, id. 3, 23 : aqua ex lauro decocta, id. 4, 2 ; cf farina tritici ex aceto cocta, Plin. 22, 25, 57 : nullum hirundinis serva- tum ex sale, Cels. 4, 4 : nuclei pinei ex melle, panis vel elota alica ex aqua mulsa (danda est), id. 4, 7, et saep. — So too of the mixing of colors or flavors : baccae e viridi rubentes, Plin. 15, 30, 39 : frutex ramosus, baccis e nigro rulis, id. ib. : id solum e rubro lacteum traditur, id. 12, 14, 30 : e viridi pallens, id. 37, 8, 33 : apes ex aureolo variae, Col. 9, 3, 2 : succus ex austero dulcis, Plin. 13, 9, 18 ; so id. 21, 8, 26 : ex dulci acre, id. 11, 15, 15. 5. To indicate the cause, in the. wid- est sense of the word, from which any thing proceeds, arises, takes place : From, through, by, by rtason of, on account of: quum esset ex aere alieno commota civi- tas, Cic. Rep. 2. 33 : ex doctrina nobilis et clarus, id. Rab. Post. 9, 23 : ex vulnere aeger, id. Rep. 2, 21 ; cf. ex renibus labo- rare, id. Tusc. 2, 25, and Liv. 25, 26 : ex vino vacillantes, hesterna ex potatione oscitantes, Quint. 8, 3, 66 : gravida e Pam- philo est, Ter. Andr. 1, 3, 11 : credon' tibi hoc, nunc peperisse hanc e Pamphilo ? id. ib. 3, 2, 17 : ex 6e nati, Cic. Rep. 1, 35 : ex quodam conceptus, id. ib. 2, 21 : ex nimia potenria principum oritur interims prin- cipum, id. ib. 1, 44 : ex hac maxima liber- tate tyrannis gignitur, id. ib., et saep. : ex te duplex nos afficit sollicitudo, Cic. Brut. 97, 332 ; cf. id. Fam. 16, 21, 3 : in spem victoriae adductus ex opportunitate loci, Sail. J. 48, 2 : veritus ex anni tempore et inopia aquae, ne siti conficeretur exerci- tus, id. ib. 50, 1, et saep. : ex Transalpinis gentibus triumphare, Cic. Phil. 8, 6, 18: Off. 2, 8, 28 ; cf. id. Fam. 3, 10, 1 ; and gens Fabia saepe ex opulentissima Errus- ca civitate victoriam tulit, Liv. 2, 50 : ex tam propinquis stativis parum tuta fru- mentatio erat. i. e. on account of the prox- imity of the two camps, Liv. 31, 30 : qua ex causa quum bellum Romania Sabini in- tulissent, Cic. Rep. 2, 7 : hie mihi (credo equidem ex hoc, quod erpmus loeuti) Africanus Be ostendit, id. ib. 6, 10 : quod ex eo sciri potest, quia, etc., id. Tusc. 1, 18 fin. ; cf. id. Leg. 1, 15, 43 Goer. : causa . . . fuit ex eo, quod, etc., id. Phil. 6, 1 : ex eo fieri, ut, etc., id. Lael. 13, 46 : ex quo fit, ut, etc., id. Rep. 1, 43 : e quo efficifur, non ut, etc., id. Fin. 2, 5, 15, et saep. — Sometimes between two substantives without a verb : non minor ex aqua pos- tea quam ab hostibus clades, Flor. 4, 10. 8 : ex, nausea vomitus, Cels. 4, 5 ; Liv. 2, 51 : metus ex imperatore, contemptio ex barbaris, Tac. A. 11, 20 : ex legato timor, id. Agr. 16, et saep. — Hence, b. In par- tic, to indicate that from which any thing derives its name (?From, after, on account of) : cui postea Afrlcano cogno- men ex virtute fuit, Sail. J. 5, 4 ; cf. Flor. 2, 6, 11 : cui (sc. Tarquinio) cognomen Superbo ex moribus datum, id. 1, 7, 1 : nomen ex vitio positum, Ov. F. 2, 601 : quarum ex disparibus motionibus mag- num annum mathemarici nominaverunt, Cic. N. D. 2, 20 ; id. Leg. 1 8 ; cf. id. Tusc. 551 EX 4, 12 ; Plin. 11, 37, 45 : holoateon sine du- ritia est, herba ex adverso* appellata a Graecis, id. 27, 10, 65 : quam urbem e suo nomine Romam jussit nominari, Cic. Rep. 2, 7 ; so e nomine (nominibus), id. ib. 2, 20 ; Tac. A. 4, 55 ; Germ. 2 ; Just. 15, 4, 8 ; 20, 5, 9 ; 43, 1 ad Jin., et saep. 6. To indicate a transition, i. e. a cbange, alteration, from one state or con- dition into another : Fro7n, out of: si pos- sum tranquillum i'acere ex irato mihi, Plant. Cist. 3, 21 : flerent juvenes subito ex infantibus parvis, Luer. 1, 187 : dii ex hominibus facti, Cic. Rep. 2, 10 : ut ex- 6istat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio, id. ib. 1, 45 : nihil est tarn miserabile quam ex beato miser, id. Partit. 17 ; cf. ex exsule consul, Manil. 4, 46 : ex perpetuo an- nuum placuit, ex singulari duplex, Flor. 1, 9, 2. 7. Ex (e) re, ex usu or ex injuria, ace. to no. A. 2, b (cf. also ab, no. I. A, 5), To or for the advantage or injury of any one: ex tua re non est. ut ego emoriar, Plaut. Ps. 1, 3, 102; 104; cf. Ter. Ph. 5, 7. 76: Cervius huec inter vicinus garrit aniles Ex re fabellas, i. e. fitting, suitable, Hor. 5. 2, 6, 78 : aliquid facere bene et e re publica, for the good, the safety of the state, Cic. Phil. 10, 11, 25 ; so e (not ex) re pub- lica, id. ib. 3, 12, 30 ; 8. 4, 13 ; de Or. 2, 28, 124 ; Fam. 13, 8, 2 ; Liv. 23, 24 ; Suet. Caes. 19, et saep. ; but exque re publica, Cic. Phil. 3. 15, 38 ; 5, 13, 36 : non ex usu nostro est, Plaut. Merc. 2, 3, 60 ; so Ter. Hec. 4, 3, 10 ; Caes. B. G. 1, 30, 2 ; 1, 50 fin. ; 5, 6 fin., et al. ; cf. ex utilitate, Plin. Pan. 67, 4 ; Tac. A. 15. 43 : ex nullius in- juria. Liv. 45, 44 ; cf. id. 7, 39. 8. To designate the measure or norm According to, after, in conformity with which any thing is done (cf. de, no. 1, C, 7) : (majores) primum jurare EX bvi aximi sententia quemque volue- runt, Cic. Acad. 2, 47 fin. ; cf. Beier Cic. Off. 3, 29, 108, and the authorities there cited : ex omnium 6ententia constitutuin est, etc., Cic. Clu. 63, 177 ; cf. ex senatus sententia, id. Fam. 12, 4 : ex collegii sen- tentia, Liv. 4, 53 : ex amicorum sententia, id. 40, 29 : ex consilii sententia, id. 45, 29, et saep. ; cf. also ex sententia i. q. ex voluntate, according to one's wish, Plaut. Capt. 2, 2, 96; Ter. Hec. 5, 4, 32; Cic. Fam. 12, 10, 2 ; Att. 5, 21, et al. ; and, in a like sense, ex mea sententia, Plaut. Men. 2, 2, 1 ; Merc. 2, 3, 36 : ex senatus con- sulto, Cic. Rep. 3, 18 ; so Sail. C. 42/«. : ex edicto, ex decreto, Cic. Fam. 13, 56 ad fin. ; Quint. 8, 30: ex lege, id. Div. in Caecil. 5, 19 ; Cluent. 37. 103 ; Inv. 1, 38, 68: ex jure, Enn. Ann. 8, 34; Var. L. L. 6, 7, 68 Miill. ; Cic. Mur. 12, 26 ; de Or. 1, 10, 41 : ex foedere, Liv. 1, 23, et saep. : hunccine erat aequum ex illius more, an ilium ex hujus vivere 1 Ter. Heaut. 1, 2, 29 ; so ex more, Sail. J. 61, 3 ; Virg. A. 5, 244; 8, 186; Ov. M. 14, 156; 15, 593; Plin. Ep. 3, 18 ; Suet. Caes. 6 ; Flor. 4, 2, 79 ; 4, 7. 8, et al. ; cf. ex consuetudine, Cic. Clu. 13, 38 ; Caes. B. G. 1, 52, 4 ; 4, 32, 1 ; Sail. J. 71, 4 ; Quint. 2, 7, 1 ; Suet. Caes. 31 ; Aug. 32 ; Ner. 42, et al. : quod esse volunt e virtute, id est honeste vive- re, Cic. Fin. 2, 11, 34 : ex sua libidine moderantur, Ter. Heaut. 2, 1, 4 ; cf. Sail. C. 8, 1 : Ut magis ex animo rogare nihil, possim, Cic. Fam. 13, 8, 3 ; Plaut. Trin. 4, 3, 42; cf. Ter. Eun. 1, 2, 118; Balb. in Cic. Att. 9, 7, A. : leges ex utilitate com- muni, non ex scriptione, quae in Uteris est, interpretari, Cic. Inv. 1, 38 ; cf. id. Lael. 6, 21: nemo enim ilium ex trunco corporis spectabat, sed ex artificio comico aestimabat, id. Rose. Com. 10, 28 : cf. Sal). C. 10, 5; Caes. B. G. 3, 20, 1; Plane, in Cic. Fam. 10, 4, 2, et al. ; Plaut. Epid. 5, 1, 19 ; cf. Cic. Fam. 7, 17 ; Att. 1, 3 : nunc quae scribo, scribo ex opinione hominum atque fama, id. Fiim. 12, 4 fin. : scripsit Tiberio, non ut profugus aut supplex, sed ex meraoria priori? for'unae, Tac. A. 2,63- quamquam bfUiC quidem res non solum ex domesticn est rntione; attingit etinm bellicam, Cic. Off. 1, 22, 76; cf. id. Quint. 11 ; 15, et saep. E re rata, v. ratus. 9. To form adverbial expres- sions, such as ex aequo, ex commodo, 552 E X AC ex diverso, ex facili, etc., ex affluent!, ex continents ; ex confesso, ex improviso, ex inopinato, etc., vid. the words aequuSj commodus, etc. Ep° Ex placed after its noun : Lucr. 2, 791 : terns ex omnia surgunt, id. 6, 789 : quibus e sumus uniter apti, id. 3, 851. II. ' n composition, x, like the s of dis, regularly remains only before the vowels and before c, p, q, s, t (exagito, exeo, exigo, exoro, exuro, exhaurio ; ex- cedo, expello, exquiro, exscribo, extra- ho) ; it is assimilated to a following / (effero, effluo, effringo), and drops away altogether before the other consonants (eblandior, educo, egredior, ejicio, eligo, emitto, enitor, evado, eveho). A few ex- ceptions are found, viz., in ex : epoto and epotus as well as expotus, and escendo as well as exscen6io ; in assimilation, the forms ecfero, ecfari, ecfodio, which are not uncommon in good MSS., and from which (not from exfero, etc.) the assimi- lated form proceeds; and, lastly, in e: exhibit as well as ebibo ; exballisto, ex- bola ; exdorsuo ; exfututa as well as effu- tuo ; exfibulo ; exlex, etc. Moreover, in many words with xs, the s is elided ; so regularly in excidium forexscidium (from exscindo), and hesitating between the two forms in exsul, exspecto, exspolio, exstin- guo, etc. Cf. Schneid. Gr. 2, p. 551-563. 2. Signification: a. Primarily and most freq., A going out or forth, a causing to go out, etc. : exeo, elabor, educo, evado, etc. ; and in an upward di- rection : emineo, effervesco, effero, erigo, etc. Hence also, trop., the taking of a thing out of its former nature, as in effeminare, qs. to change out of his own nature into that of a woman ; in ef- fero, su'e, to render wild ; and thus ex comes at last to denote a privation or ne- gation of the principal idea, as in effre- nare, egelidus, no. I., elinguis, elumbis, exanimare, etc. — jj. The doing of a thing out, i. e. the bringing of an action to an end: effervesco, no. II. 1, effero, no. II. 4, elugeo ; so in the neuter verbs which in composition (esp. since the Aug. per.) become active : egredior, enavigo, eno, enitor, excedo, etc. Sometimes, also, i.q. utterly, completely: emori.ene- care, evastare, evincere, etc. ; and hence, at last, a simple enhancing of the princi- pal idea : edurus, efferus, elamentabilis, egelidus, no. II. This enhancing, how- ever, in many compounds of post-Aug. and especially of post-class. Latinity, is no longer distinctly exhibited : so in the ap- pellations of color, exalbidus, exalumina- tus, etc. ; so in exabusus, exambire, ex- ancillatus, etc. ; cf. Brisson. de verb, sig- nif. s. h. v. Vid. more on this art. in Hand Turs. 11. p. 613-662. CX-abusuS. Part, [abutor] Abusing exceedingly, very much, Amm. 25, 7. * ex-acerbesco? ere, v. inch. n. To become exasperated, irritated, angry : quis est tarn mitis quin exacerbescat, App. Apol. p. 327. ex-acerbo. av b «turn, 1. v. a. (not ante-Aug.) I. To exasperate, irritate, pro- voke, make angry ; to grieve, afflict : ut recenti aliqua ira exacerbarentur animi, Liv. 2, 35 fin. ; 46 ; so id. 6, 18 ; 8, 33 ; Suet. Tib. 62 ; 75 ; Galb. 16, et al. ; Plin. Ep. 8, 5, 2. — II, In jurid. Lat., To aggra- vate, increase a punisbment : supplicia, Claud. Saturn. Dig. 48, 19, 16 fin. ; cf. irri- pers. : crimine majestatis facto maxime exacerbatur in milites, Modest, ib. 48, 4, 7. * ex-acervans, antis, Part, [acer- vo] Heaping up exceedingly, very : Amm. 23, 5. CX-acCSCO, icfii, 3. v. inch. To be- come sour (extremely rare) : ficus, Col. 12. 17, 1. " exacon. U "■ The Gallic name of the centaureum (centaury), Plin. £5, 6, 31. cxactc, adv., v. exigo, Pa., ad fin. cxactio, onis, /. [exigo] * I. A driv- ing out, expelling: (regum), Cic. de Or. 1, 9, 37 (perh. only on account of the pre- ceding exactis regibus). — H. A demand- ing, exacting: * ^. In gen.: opens, Col. 11, 1, 26; cf. exactor, no. II. A. — Far more freq., B. 'n partic, A calling in, EX AE collecting of debts, Cic. Att. 5, 1 ; Leg. 2, 20, 51 ; Liv. 38, 38 ; Scaev. Dig. 42, 8, 24, et saep. — Hence, 2. Transi., in publi- cist's lang., Tax, tribute : acerbissima ex- actio capitum atque ostiorum, poll and hearth tax, Cic. Fam. 3, 8, 5 : publicae ex- actiones, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32 ; cf. exactiones illicitae, Tac. A. 13, 51 ; and exactionum coactor (pater Horatii), Suet. Vita Hor. — III, A finishing, com- pletion, Vitr. 3, 1 ; 6, 11 ; Aus. Idyll. 11, 5. exactor» or ' a > m ' [exigo ; cf. also ex- actio] * I, A driver-out, expeller : regum (Junii Valeriique), Liv. 9, 17. — JJ, -4 de- mander, exactor: A. 1° gen.: opens, i. e. an overseer, superintendent, enforcer of any kind of labor, Col. 3, 13, 10 ; cf. Liv. 45, 37 ; so too, assiduus studiorum, Quint. 1, 3, 14 ; cf. asper recte loquendi, id. ib. 1, 7, 34 ; and molestissimus sermonis Latini, Suet. Gramm. 22 : supplicii, an execution- er, Liv. 2, 5; cf. Tac. A. 11, 37, and 3, 14 fin. — B, In partic, A collector of taxes, * Caes. B. C. 3, 32, 4 ; Liv. 28, 25 ; Arcad. Charis. Dig. 50, 4, 18, § 8 ; or of other debts due the state, Ulp. Dig. 22, 1, 33. (In Cic. not at all ; but cf. exactio). * exactriX; icis, /. [exactor] Site who demands: rescriptorum, Aug. Ep. 135. 1. exactllS; "> um > Part, and Pa., from exigo. * 2. exaCtUS; us > m - [exigo] A driv- ing off. working off: mercis, i. e. disposal, sale, Quint. Decl. 12, 19. CX-aCUOj u '> utum, 3. v. a. To sharp- en exceedingly, to make sharp or pointed (quite class. ; not in Caes.) : I, Lit. : fer- ramenta cote, Plin. 28, 4, 12 ; so id. 34, 14, 41./!«.. • ridicas, Col. 11, 2, 12: vallos fur- casque bicornes, Virg. G. 1, 264 : spicula, id. ib. 4, 74 : dentes, id. ib. 3, 255 : metas in angustissimas vertices, Col. 2, 18, 2 : cornua ui leve fastigium, Plin. 11, 37, 45, et saep,— 2, Transf. : acetum, Plin. 19, 5, 30 : aciem oculorum, id. 24, 11, 59 : cf. visum, id. 29, 6, 38. — H, Trop. : nisi mu- cronem aliquem tribunicium exacuisset in nos? Cic. Leg. 3, 9, 21: (quum ani- mus) exacuerit illam ut oculorum sic in- genii aciem ad bona diligenda, id. ib. 1, 23; cf. animum, Plin. 20, 13, 50: morbos, i. e. to aggravate, Col. poet. 10, 392.-2. In partic, To mentally sharpen or quicken, to excite, stimulate, inflame : velim cohor- tere et exacuas Cluatium, Cic. Att. 12, 36 fin. ; so aliquem (opp. deterrere), id. de Or. 1, 29 : aliquem ira, Nep. Phoc 4 : se ad amorem iiumortalitatis, Plin. Ep. 3, 7 fin. : animos hi bella, Hor. A. P. 403 : mentem varia ad conamina, Sil. 7, 142. Poet, palatum (sapor), Ov. Pont. 1, 10, 13. * CXaCUtio, onis, /. [exacuo] A sharp- ening, pointing: calami, Plin. 17, 14, 24, §106. CX-adversUm (-advorsum) and ex- adverSUS; adv. and praep. Lit. from opposite; hence, Over against, opposite, vis-a-vis : I, Adv. : apud ipsum lacum est pistrilla, et exadversum fabrics, Ter. Ad. 4, 2, 44 : video exadvorsum Pistoclerum, * Plaut. Bac 4, 7, 37: ea sita erat exad- vorsum, Ter. Ph. 1, 2, 47 ; App. Flor. p. 353; Amm. 23, 6, 72. — With the da- tive: exadvorsum ei loco Toustrinaerat quaedam, Ter. Ph. 1, 2, 38 : Samos est ex- adversum Mileto, App. Flor. p. 350. — H, Praiip. c. ace. : ara Aio Loquenti exadver- sus cum locum consecrata est, *Cic. Div. 1,45: exadversum Atbenas classem suam constituerunt, Nep. Them. 3 fin.; Plin. 6, 16, 18, § 48. Cf. Hand Turs. II. p. 662- 664. * eX-advdeatUS» i, >». One who has been an advocate, an ex-advocate, Aug. Civ. D. 22, 8. * eX-acdificatlOj onw, f. [exaedifi- co] A building to an end, a finishing ; trop. of an oration : ipsa autem exaedifi- catio posita est in rebus et verbis, Cic. de Or. 2, 15, 63. eX-acdiflCO) avi, atum, 1. v. a. I. To build to an end, to finish building, to erect, construct (rare, but quite class.) : A. Lit.: oppidum, *Caes. B. C. 1, 15, 2; cf. Liv. 30, 1 ad fin. ; so Capitolium (c. c, ef- ficere), Cic. Verr. 2, 5, 19 : domos et vil- las, Sail. C. 12, 3 : templa deum. Liv. l t 56 : hibernaculn, id. ib. 30, 3 : navero, Cic. Verr. 2, 5, 18 : hunc mundum, id. E X AG Acad. 2,40 Jire.—B. Trop., Tofmish: ne graveris exaedificare id opus, quod insti- tuisti, Cic. de Or. 1, 35 fin. ; cf. Plaut. Trin. 1, 2, 95. — *U To turn one out of doors : roe ex his acuibus, Plaut. Trin. 5, 2, 3. exacquatio< oils, /. [exacquo] An equaling: *J. Lit., A leveling; concr., a level, a plane: Vitr. 5, 12. — *II. Trop., A leveling, an equality : hanc ipsam ex- aequationem non fero (cf., shortly before, aequato omnium cultu), Liv. 34, 4. CX-aeqilO, av i, atum, 1. v. a. and n. 1, Act., qd. To equalize, i. e. to make equal or level with any thing: A. Lit. (very rarely) : inferior pars (ex transtillis) sub aqua exaequanda, etc., Vitr. 5, 12 : tumu- los tumulis exaequabanti Auct. B. Hisp. 5 fin. — Transf. : aurum auro expende- tur, argentum argento exaequabitur, shall be balanced, compensated, Plaut. Rud. 4, 4, 43. — Freq. and quite class., B. Trop. : To place on a level, regard as equal, to equal : ii, qui sunt in amicitiae conjunc- tionisque necessitudine superiores, exae- quare se cum inferioribus debent, Cic. Lael. 20 ; cf. neminem secum dignitate, *Caes. B. G. 1, 4, 4 ; Cic. Her. 4, 18, 25 ; cf. vetus miles tironi liber voloni eese ex- aequari sineret, Liv. 23, 35 ; so aliquem alicui, id. 34, 3 ; 45, 38 : nos coelo (gloria), Lucr. 1, 80 ; and facta dictis, i. e. to relate the events with historic accuracy just as they occurred, Sail. C. 3, 2 Kritz : uti mi- litibus exaequatus cum imperatore labos volentibus esset, id. Jug. 100, 4 : ad hanc regulam omnem vitam tuam exaequa, Sen. Ep. 20 : qui omnia jura pretio exae- quasset, Cic. Verr. 2, 2, 50 ; cf. certamina belli ferro, Lucr. 5, 12U5 : libertatem, Liv. 3, 39 ad fin. : periculum, Sail. C. 59, 1. II, Neutr., To equal, be equal to any one : 8. ace. (cf. aequo) : ut longitudo aut plenitudo harum (syllabarum) multitudi- nem alterius assequatur et exaequet, Auct. Her. 4, 20, 23 ; Ov. Am. 3, 8, 61. exaestuatlO, 6nis, /. [exaesruo] A boiling vp, a fermentation (a post-class, •word) : 1. Lit. : Sol. 5. — 2. Trop. : ani- mi, Non. 464, 10. eX-aeStUO; av i, atum, 1. v. n. and a. To boil up, foam vp, ferment (not freq. till after the Aug. period. ; in Cic. and Caes. not at all): I, Neutr.: £. Lit.: exaestuat mare, Liv. 26, 42 ad fin. ; so Curt. 6, 4 : fretum, id. 4, 2 : unda ima ver- ticibus, Virg. G. 3, 240 : Aetna fundo imo, id. Aen. 3, 577 : bitumen e terra, Just. 1, 2, 7 : Nilus in fossas, Suet. Aug. 18. — 2. In partic. : To effervesce, to glow with heat : Aegyptus torrenti calore solis ex- aestuat, Just. 2, 1, 16: ut exaestuarat, had overheated himself, Suet. Tib. 72 B Trop.: mens exaestuat ira, Virg. A. 9, 798; so ira, Ov. M. 6, 623 ; 13, 559; Stat. Th. 11, 297 : dolor exaestuat intus, id. Trist. 5, 1, 63 ; cf. jijnis (amoris), id. Met. 13, 867 ; and poet, vates magno igni, Luc. 5, 173. — II. Act., To boil up with, to give forth, exhale (very rarely) : hos igitur tel- lus omnes exaestuat aestus, Lucr. 6, 817 ; so aestus, id. 2, 1137. exaggferanter, «*>. Copiously ; v. exaggero, ad fin. exaggeration onis, /. [exaggero] A heaping or damming -up: * I. Lit concr. : in plur., Just. 2, 1 fin. (al. aggerationes). — II, Trop.: Elevation, exaltation (ex- tremely seldom) : amplitudinem et quasi quandam exaggerationem quam altissi- mam animi, * Cic. Tusc. 2, 26 ad fin. : al- iqua speciosa orationis, cumulation, exag- geration, Gell. 13, 24, 9 ; cf. ib. § 16. * exaggeratoty oris, m. [id.] One i ■who increases : famae, Hier. Ep. 22, 8. ex-ag"gero> avi, atum, 1. v. a. To raise by damming, to dam up, to heap up (quite class. ; not in Caes.) : I, Lit.: aggesta humo planitiem, Curt. 6, 5 ; so terram, Plin. 19, 8, 41, §139 : clivum su- per capita columnarum, id. 36, 14, 21 : locum operibus, to surround with ram- parts, Vitr. 10, 22 : pluribus stramentis exaggerandum est aviarium, to be abund- antly filled, supplied, Col. 8, 11, 9.— II. Transf.: To enlarge, increase by heaping up : rem familiarem, Cic. Off. 1, 26, 92 ; so magnas opes, Phaedr. 3, prol. 25. H, Trop.: hm-alteri alteris mortem morti exaggerabant, they mutually heap- E X A G ed up death upon death, Auct. B. Hisp. 5 ad fin. — Far more freq., 2. Transf.: To exalt, heighten, mag- nify, exaggerate : nihil est ad exaggeran- dam et amplificandam orationem accom- modatius, quam, etc., Cic. de Or. 3, 27 ; cf. oratio nimis alta et exaggerata (ppp. humilis et abjecta), id. Or. 59, 192 ; and quasi exaggerata altius oratio (c. c. elatio et altitudo orutionis), id. Brut. 17. 66 : ar- tem oratione, id. de Or. 1, 55 ; cf. benefi- cium verbis, id. Plane. 29, 71 : immanita- tem parricidii vi orationis, Quint. 9, 2, 53 : injuriam nostram, id. ib. 6, 2, 23 : an- imus virtutibus exaggeratus, Cic. Parad. 5 ad fin. : Xenocrates exaggerans tanto opere virtutem, extenuans cetera et abji- ciens, id. Tusc. 5, 18 : cogitate, quanta deorum benignitate auctas exaggeratas- que fortunas una nox quam pene delerit, id. Cat. 4, 9 ad fin. ; juventam alicujus honoribus, Vellej. 2, 129, 2. — Hence * A. exaggeranter, adv. With many words : Tert. de Cam. Chr. 19. B. exaggeratus, a, um, Pa. Cu- mulated, heightened, elevated (extremely seldom) : exaggerata verborum volubili- tate, Petr. 124, 3 : Comp., Gell. 13, 24, 25 ; cf. ib. (j, 9. exagitator, oris, m. [exagito, no. II. B, 1] One who severely blames, a cen- surer, reprchender : omnium rhetorum, Cic. Or. 13, 42. ex-agitO; avi, atum, 1. v. a. To drive out of its position or place ; to stir up, rouse up, disturb. 1. Lit. (exceedingly seldom) : ut quic- quid faecis subsederit, exagitet et in sum- mum reducat, Col. 12, 19, 4 ; Lucr. 6, 583. Poet. : lustra 'ferarum Venatu, to disturb, Sil. 16, 553. — Proverb.: lepus hie aliis exagitatus erit, to rouse, start, Ov. A. A. 3, 662 ; cf. Petr. 131, 7. II. Trop.: To rouse up (qs. like a "wild beast), to disquiet, harass, persecute, disturb, torment : A, In gen. : insectan- dis exagitandisque numariis judicibus, Cic. Att. 1. 16, 8 ; cf. Prop. 2, 8, 19 : per- multi sedes suas patrias, istius injuriis exagitati, reliquerant, Cie. Verr. 2, 3, 18 : ab Suevis complures annos exagitati bel- lo premebantur et agriculture prohibe- bantur, Caes. B. G. 4, 1, 2 ; cf. id. ib. 2, 29 fin. : at omnes di exagitent me, si, etc., Hor. S. 2, 6, 54 ; cf. Ov. F. 5, 141 : exagi- tari verberibus Furiarum, Suet Ner. 34 : quos flagitium, egestas, conscius animus exagitabat, Sail. C. 14, 3 : senatus vulgi rumoribus exagitatus, id. ib. 29, 1 Kritz. N.cr. B> In partic: X. To disturb a per- son or thing by scolding, fault-finding, jeering, i. e. to violently attach, to severely censure, criticise, satirize, rally : hi omnes convicio L. Lcntuli consulis correpti ex- agitabantur, Caes. B. C. 1, 2, 4 Herz. : quum etiam Demosthenes exagitetur ut putidus, Cic. Or. 8 fin. ; cf. Suet. Aug. 86 : inventi sunt qui hanc dicendi exercita tionem exagitarent atque contemnerent, id. de Or. 3, 16 : in rebus palam a consu- laribus exagitatis et in summam invidi- am adductis, id. Fam. 1, Ifin. ; cf. Coel. in Cic. Fam. 8, 11, 3 : exagitabantur omnes ejus fraudes atque fallaciae. Cic. Clu. 36, 101 ; cf. id. Sull. 21 : quod apud Lucili- um scite exagitat in Albucio Seaevola, quam lepide lexeis compostae, etc., Cic. Or. 44. 2. To stir up, irritate, excite one : coe- pere (tribuni) senatum criminando ple- bem exagitare, Sail. C. 38, 1 ; cf. vulgum, id. Jug. 73, 5. In a good sense : hujus disputationibus et exagitatus maxime ora- tor est et adjutus, excited, urged onward, Cic. Or. 3, 12. — Of abstract objects : in tali tempore tanta vis hominis leniunda quam exagitanda videbatur, Sail. C. 48, 5; Tac. A. 4, 12,— Hence, b. Transf. : To stir up, excite the passions them- selves : ne et meum maerorem exagitem et te in eundem luctum vocem, Cic. Att. 3, 7, 2 ; so tristes curas, Luc. 8, 44 ; and furores immiti corde, Catull. 64, 94. exagium? ii, n. [ex-ago ; cf. examen, no. II.] A weighing, weight; a balance (late Lat), Theod. et Val. Nov. 25 ; Inscr. Orell. no. 3166; cf. "'~Eliytov pensatio : il'iyi »?u> examino," Gloss. Philox. E X AM t exagOga, ae, f = i\aYu>y n , lortation ul goods, export, Plaut. 1 An ex- portation ut goods, export, Plaut. Rud. 3, 2, 17; True. 4, 2, 6; cf. " Exagogen evec- tionem," Fest. p. 60. ex-albescOf bui, 3. v. inch. n. To becomewhite: I Lit. (very 'arely) : Gell. 12, 1, 12.— More freq, H. Trop.: To grow white, turn pale from fright, etc., Enn. in Cic. de Or. 3, 58, 218, and Fin. 5, 11, 31; Cic. Acad. 2, 15, 48; de Or. 1, 26, 121. ex-albldus* a, um, adj. Whitish, white (repeatedly in Pliny) : rami (arbo ris), Plin. 12, 17, 39 : folia urtieae, id. 24, 19, 112 : vina, id. 23, 1, 22. eX-albo* n0 P er f< atum, 1. v. a. [al- bus] To make white, 'Pert. adv. Marc. 4, 10; 4,8. CX-alburnatus, a, um, adj. [albur- num] Deprived of the alburnum: robur, Plin. 16, 40, 76, § 204. * exaltatio» onis, /. [exalto] Exalta- tion, lutughtiness : Tert. Cult Fern. 3. CX-altOj avi, atum, 1. v. a. (post-Aug. and very rare) : I. To raise, elevate, ex- alt : deus alia exaltat, alia submittit, Sen. Q. N. 3 prooem. terminos vetvstate collapsos, Inscr. Fabr. p. 748, no. 555. — 11, To deepen : fodiunt (sulcos) et exal- tant in tres pedes, Col. 3, 13, 4 ; so sul- cum, id. 3, 13, 9 : orbem ablaqucationis. id. 4, 4, 2. * ex-aluminatus, a, um, adj. Of the color of alum: uniones, Plin. 9, 35, 56. eX-amblOt i'i Itum, 4. v. n. and a. (late Lat.) I, Neutr., To go around ask- ing, soliciting : ad Martyras, Cypr. Ep. 20. — II, Act., To ask, solicit a person : viros, mulierculas, Mamert. Grat. act. ad Julian. 19 ; so suffragium tul favoris, Symm. Ep. 7, 49 : numquid rex poll liba- mine aliquo exambitur aut hostia, Arn. 3, p. 124 ; so exambita regia, Amm. 26, 7. ex-amen> in' 8 . n [contr. from ag- men ; cf. contamino, from contagmino] I, A multitude issuing forth, flying out, a swarm. Primarily and quite class, of a swarm of bees : res rusticae laetae sunt turn pecudum pastu, apium examinibus, florum omnium varietate, Cic. de Sen. 15 fin. ; so apium, id. Off. 1, 44, 157 ; Div. 1, 33 fin. ; Liv. 4, 33, et saep. ; cf. Var. R. R. 3, 16, 29 ; Col. 9, 3 fin. ; 9, ifin. ; 9, 7, 2, et saep. ; Plin. 11, 10, 10 (twice) ; Virg. G. 2, 452 ; 4, 21 ; 103 ; 139, et saep. 2. Transf., of any Multitude, crowd, shoal, swarm (so freq. only after the Aug. per.): locustarum, Liv. 42, 10: musca- rum, Plin. 8, 10, 10, § 30 : piscium, id. 31, 1, 1 : pullorum (arboris), Lucr. 5, 1363 : juvenum, Hor. Od. 1, 35, 31 : infantium, Plin. Pan. 26, 1 ; cf. Just. 25, 2 ad fin. : vernarum, Hor. Epod. 2, 65 ; cf. servo- rum, Auct Or. de Harusp. 12, 25 : Gra- ium vatum, Stat. S. 5, 3, 284 : stuprorum (i. e. feminarum stupratarum), Prop. 2, 32, 41, et saep. — In late Lat. even of ab- stract things : malorum, Arn. 2, p. 46 : moerorum, id. fin. : aetatum, Amm. 21, 5 : dilationum, id. 30, 4, et saep. II. A means of examining ; hence The tongue of a balance (very rare) : " examen est ligula vel lignum, quod mediam has tam ad pondera adaequanda tenet," Schol. Pers. 1, 6 ; cf. Fest. p. 60 : Juppi ter ipse duas aequato examine lances Sustinet, Virg. A. 12, 725 ; Cod. Theod. 12, 7, 1.— Hence 2. Trop. : A weighing, consideration, examination : examenve improbum in ilia Castiges trutina, Pers. 1, 6 : legum, Ov. M. 9, 552 ; cf. vitae, Stat. S. 3, 3, 203. examinate) adv., v. examino, Pa., ad fin. exammatio. onis, /. [examino] I. Lit : i. q. libratio, An equipoise, equilib- rium, Vitr. 10, 8.— II. Trop. : A weigh- ing, examination (post-class.), Ulp. Dig. 3, 5,8; 48, 14, Ifin. examinator, oris. /. [id.] *I. Lit. : A weigiter : Cassiod. Var. 6, 18 fin. — II. Trop.: An examiner (late Lat.), Tert. Apol. 9 ; Aug. contr. Cresc. 3, 73. * examinatorius. a, um, adj. [id.] Belonging to examination : martyria fidei, Tert adv. Gnost 7. CXaminatuS, a, um, Part, and Pa., from examino. examine* avi . atum, 1. v. n. and a. E X AN (examen] * f, (ace. to examen, no. I.) Neutr., To form swarms, to swarm : exa- minant alvi, Col. 9, 14, 5. II. (ace. to examen, no. II.) : A. Lit. : 1, Act., To weigh (quite class.) : (aer) tamquum paribus examinatus ponderi- bus, Cic. Tusc. 1, 19, 43 ; cf. ad certum pondus, * Caes. B. G. 5, 12, 4. . * 2. Neutr,, alicui, To be in equilibrium, with a thing, to counterbalance, counter- poise, Vitr. 10, 8. JB. Trop. : Act., To weigh, ponder, consider, examine (quite class.) : non au- rificis statera, sed quadam populari truti- na examinari, Cic. de Or. 2, 38, 159 ; cf. omnia verborum momentis, non rerum ponderibus, id. Rep. 3, 8 ; so aliquid suis ponderibus, id. Plane. 32 fin. : diligenter verborum omnium pondera, id. Or. 8, 26 , Quint. 10, 3, 5 : emendate loquendi regu- lam, id. ib. 1, 5, 1 ; juncturam syllabarum longarum et brevium aurium mensura, Gell. 16, 18, 3 : (Parrhasius) examinasse subtilius lineas traditur (shortly after, cir- cumscripsit omnia), Quint. 12, 10, 4 Spald. : male verum examiuat omnis Corruptus judex, *Hor. S. 2, 2, 8 ; cf. so of judicial examination, Quint. 12, 3, 6 ; Papin. Dig. 30, 58 ; Ulp. ib. 33, 7, 12, § 43.— Hence examinatus, a, um, Pa. Tried,i.e. careful, thoughtful (late Lat.) : examina- tissima diligentia, Aug. Coni. 7, 6. — Adv. examinate, Carefully, considerately : cre- dere, Tert. Praescr. 33. — Comp., delibera- re, A mm. 25, 7. ex-amplexor, an, v. dep. To clasp, embrace : Auct. Her. 4, 52 ad fin. * ex-amurco. are, v. a. [amurca] To dtprice of moisture, to dry : App. M. 4, p. 149. ex-amussim. "dv. [amussis, by the rule, i. t.\ Exactly, precisely, perfectly ; cf. Sisenn. in Charis. p. 178 ; Non. 9, 6 sq. ; Fest p. 60 (only ante- and post-class.) : aedes Factae probe, examussim, Plaut. Most. 1, 2, 19 : rem examussim disputare, id. Men. prol. 50 ; App. M. 2, p. 128 : nae ista edepol . . . examussim est optuma, Plaut. Am. 2, 2, 213 ; App. M. 4, p. 150 ; id. ib. 11, p. 271.— Cf. on this art. Hand Turs. II. p. 664. CX-ancillatuS, a, um, Part, [an- cillorj Serving like a slave : Tert. Apol. 17 ad fin. ex-aaclo (less accurately written ■audo), avi, atum, l.v. a. (an archaic word ; mostly ante-class. ; cf. Quint. 1, 6, 40) To draw or bring out as a servant. I, Lit.: clavum, Pac. in Non. 29, 2, 7. — 2. in par tic. : To draw out a liquid, exhaurio : vinum poculo pauxillulo, Plaut. Stich. 1, 3, 116. Poet. : nisi patrem ma- terno sanguine exanclando ulciscerer, i.e. spilling, shedding, effundendo, Enn. in Non. 292, 16. II. 'Prop.: To go through, suffer, en- dure something (esp. a misfortune, griev- ance) : clades impatibiles, Att. in Non. 292, 12 : aerumnas, labores, Lueil. ib. 14 ; cf. App. M. 6, 7 ; 11 : quantis cum aerum- nis ilium exanclavi diem, F.nn. ib. 9 ; cf. tot belli annos, Cic. poet. Div. 2, 30, 64 (as a transl. of Horn. II. 2, 328) : multa. dictu gravia, perpessu aspera, quae cor- pore exanclata atque animo pertuli ! id. poet. Tusc. 2, 8, 20 (translation of Soph. Trach. 1048). In prose in Cicero (perh. only as a poet, reminiscence) : Herculi quondam laborem exanclatum a Carnea- de, etc., Cic. Acad. 2, 34 : quum exancla- visset omnes labores, turn, etc., id. Tusc. 1, 49, 118. * ex-animabiliter, adv. [exanimo] Half-dead with fear or horror: Nov. in Non. 376, 12. CX-animalis. e, adj. Lifeless, dead; or act., deadly (perh. only in Plaut.) : ni ilium exanimalem faxo, Plaut. Bac. 4, 8, 7: curae exanimales, id. Rud. 1, 4. 2. cxammatio. onis, / [exanimo] I. A depriving of breath, suffocating : vulva- rum, i. e. hysterical passion, Plin. ,32, 3, 13 (for which suffocatio, id. 20, 5. 15 ; and strangulatus, id. 26, 15, 90). — H, Trop., Terror, fright : " Exanimatio metus eub- eequens et quasi comes pavoris," Cic. Tusc. 4, H fin. ; cf. id. ib. 4, 6, 13 : si cave- biraus, ne in perturbationes atque exani- mationcs incidamus, id. Off. 1, 36, 131. 554 E XAP ex-animis, e, and ex-animus, •>. um (ct. Wagner ad Virg. Aen. 4, 8 : the last form most common in the plural, in which exanimia, exaiiimium, and exani- mibus appear not to occur), adj. [anima] Lifeless, dead (not freq. till after the Aug. per. ; in Cic. and Caes. not at all). 1, Lit.: (a) Form exanimis: (colum- ba) Decidit exanimis, Virg. A. 5, 517; cf. id. ib. 5, 481 : ut exanimem labentem ex equo Scipionem vidit, Liv. 25, 34 ad fin. ; Suet. Caes. 82, et saep. : corpus, Ov. A. A. L 540 ; Met. 14, 728 ; Quint. 4, 2, 13 ; cf. artus, Ov. Am. 1, 7, 53 ; Mot. 2, 336. Poet. : ge- lidae exanimesque favillae, i. e. dead, extin- guished, Stat. Th. 12, 418 : hiems, i. e. calm, without wind, id. ib. 7, 88. — QS) Form exanimus: Lucr. 6, 1255: nos juvenem exanimum . . . vano maesti comitamnr honore, Virg. A. 11, 51 : pacem me exan- imis et Martis sorte peremptis Oratis 1 id. ib. 11, 110 : partim exanimos ante vallum aut in amnem Rhenum projiciunt, Tac. A. 1, 32 : corpus exanimum, Lucr. 6, 706 ; so corpus (corpora), id. 6, 1272; Virg., A. 1, 484 ; 6, 149 ; Liv. 25, 26 ; Plin. 10, 3, 3, 1 8. H, Transf., Lifeless or dead with fear (so very rarely, and only in the form exanimis) : audiit exanimis, Virg. A. 4, 672; cf. Hor. S. 2, 6, 114; 1, 1, 76. CX-animo. avi, atum, 1. v. a. I. To deprive of air or wind : folles, i. e. to press together, Auct. Aetnae 560. II. To deprive of life, to kill (freq. and quite classical). A, Lit.: telum saepe nocentes Prae- teritexanimatque indignos, Lucr. 2, 1104 ; so aliquem, id. 6, 243 ; Suet. Aug. 29 ; Curt. 7, 3 ; Hor. Od. 2, 17, 1 ; cf. se taxo, Caes. B. G. 6, 31 fin.— fc. In the pass. : To be deprived, of life, be killed, to die: (Epam- inondas) quum gravi vulnere exanima- ri se videret, Cic. Fin. 2, 30, 97; so id. Tusc. 5, 27, 77 ; Caes. B. G. 6, 16, 4 ; Suet. Caes. 39 Jin. ; Oth. 11 fin., et al. ; cf in the part, perf, exanimatus, hilled, dead, Lucr. 9, 1255 (c. c. exanimis) ; Caes. B. G. 5, 44, 6 ; 7, 25, 2 and 3 ; Liv. 9, 1 ; 25, 7; i% 1.0 fin. ; 22, 1 fin., et al. 2. In the pass., transf., in gen., To be deprived of strength, to be weakened, ex- hausted: simul fore ut duplicato cursu Caesaris milites exanimarentur et lassitu- dine conticerentur, Caes. B. C. 3, 92, 2 : milites cursu ac lassitudine exanimati, id. B. G. 2, 23, 1 ; so id. ib. 3, 19, 1 ; Plaut. Asin. 2, 1, 17 ; cf. id. Casin. 3, 5, 8 ; 3, 3, 10. — b. Of impers. or abstr. things : (vini faex) celerrime exanimatur loco non incluso condita, loses its strength, Plin. 23, 2, 31 ; cf. nolo verba exiliter ex- animata exire, without life or spirit, feeble, tame, Cic. de Or. 3, 11, 41. B. Trop.: To deprive of life or spirit, to greatly alarm or terrify, to put out of one's senses with fright, horror, etc. : vor- sor in amoris rota miser, Exanimor, fe- ror, differor, distrahor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5 : oratio haec me miseram ex- animavit metu, Ter. Andr. 1, 5, 16 ; cf. te metus exanimantjudiciorum atque legum, Cic. Parad, 2, 18 ; and Liv. 7, 36 : adoles- centulus sic initio accusationis exanima- tus sum, ut, etc., Cic. de Or. 1, 26, 121 : me exanimant et interimunt hae voces Milonis, id. Mil. 34, 93 : Tulliae meae morbus et imbecillitas corporis me ex- animat, id. Att. 11, 6, 4 ; Hor. Ep. 2, 1, 178, et saep. — In the part. perf. : exani- mata metu, Ter. Ph. 3, 3, 32 ; cf. Cic. Mil. 23 ; Verr. 2, 2, 77 ; Cat. 4, 2 : non me fe- fellit, sensi ; eo exanimatus fill, Plaut. Bac. 2, 4, 64 ; so id. Pseud. 1, 1. 7; Ter. Andr. 1, 1, 104 ; Phorm. 5, 1, 5 ; Virg. A. 5, 805 ; Stat. Th. 4, 760, et al. exanimus, a, um, v. exanimis. t exanthema, «is, n. = lidvBnua, An eruption on the shin, exanthema, Marc. Empir. 19 (in Cels. 5, 28, 15, written as Greek). exantlo, v. exanclo. x CX-apcno, ire, v. a. To open com- pletely : iinplicatissimam nodositatem, to undo, unloose, Aug. Conf. 10. * CX-apto, are, v. a. To fit, adjust : Deo coronas, Apul. M. 11, p. 271. CX-aptus, a, um, adj., qs. Fitted from above, i. e. Fastened (perhups only in the following examples) : exaptum pendere E X AR onus ingens, Lucil. in Non. 235, 7; ct pendeant exapta catenis tintinnabula, Plin. 36, 13, 19 fin. * ex-aqucsco, escere, v. n. To turn to water: mundus turn exignescere, turn exaquescere videtur, Censor. 18. exaratio. onis, /. [exaro] (late Lat.) * I. A ploughing -up, Mare. Cap. 9, p. 204. — *2. Transf, A writing, composition, Sid. Carm. 9, 335. t exarchus, '> m - — fyapxoS, A super- intendent, overseer : monasteriorum, Just. Nov. 133, 4. ex-ardesco, ars >> arsum, 3. v. inch. n., qs. To blaze out, i. e. To kindle, take fire (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense and in Cic). I, Lit.: nulla materies tarn facilis ad exardescendum est, quae, etc., Cic. de Or. 2, 45 ad fin. : sulphur exardescens, Plin. 35, 15, 50. — 2. Transf., of the sun's heat : exarsit dies, Mart. 3, 67. And of a tiery color : lulgor carbunculi exardes- cens, Plin. 37, 7, 25, § 94. II. Trop.: To be kindled, inflamed, to break out (in a good and bad sense) : a. Of personal subjects : exarsit iracundia ac stomacho, Cic. Verr. 2, 2, 20 ; cf. id. de Or. 3, 1, 4 : (Induciomarus) multo gravius hoc dolore exarsit, * Caes. B. G. 5, 4, 5 : infestius Papirium exarsurum, Liv. 8, 33 ; cf. graviter, Cic. de Or. 3, 1, 4 : adeo exarserant animis, Liv. 3, 30 ; so animis, Tac. A. 1, 51 fin. : libidinibus indomitis, id. ib. 6, 1 : in omni trenere amplificationis, Cic. Or. 29, 102 : nodier- no die ad spem libertatis exarsimus, Cic. Phil. 4, 6/«. ; so ad aliquid, id. ib. 11, 2 ; Verr. 2, 1, 25 ; Tac. A. 12, 38 ; but differ- ent from it is : plebes ad id maxime in- dignatione exarsit, Liv. 4, 6 ; cf. ad quod exarsit adeo, ut, etc., Tac. A. 1, 74 ': mili- tes in perniciosam seditionem exarsuri, Liv. 40, 35 ; cf. in jras, Virg. A. 7, 445 ; Claud. R apt. Pros. 1, 32 : in aliquem, Tac. A. 11, 12. — I). Of impers. and abstr. sub- jects : immane quantum animi exarsere, Sail. H. frgm. 2. 53 (p. 229 ed. Gerl.) : ex quo exardescit sive amor, sive amicitia, Cic. Lael. 27; cf. novum atque atrox proelium, Liv. 27, 2 : admirabilis quae- dam benevolentiae magnitude Cic. Lael. 9 : ira, id. Tusc. 2, 24, 58 ; cf. iracundia exercitus in eum, Tac. H. 1, 58 : ambitio, Liv. 3, 35 ; 35, 10 : violentia Turni, Virg. A. 11, 376 : dolor Alcidae, id. ib. 8, 220, et saep. : injuria, Cic. Lael. 21 : helium, id. Lig. 1, 3 ; Liv. 40, 58 ; 41, 25 ; cf. certa- mina inter patres plebemque, Tac. H. 2, 38 : seditio, id. ib. 2, 27 : tanta ista im- portunitas inauditi sceleris, Cic. Sull. 27, 75 : fames auri, Plin. 33, 3, 14, et saep. : turn propter multorum delicta etiam ad innocentium periculum tempus illud ex- arserat, Cic. Sull. 6 : altercatio ex iracun- dia muliebri in contentionem animorum exarsit, Liv. 10, 23 ; cf. studia in proeli- um, Tac. H. 1, 64 : Corinthiorum vaso- rum pretia in immensum exarsisse, i. e. had risen, Suet. Tib. 34 ; cf. quibus initiis in tantum admiratio haec exarserit, Plin. 37 prooem. (see also excandefacio and incendo). (gsp * Part, perf, exarsus, a, um, Burned up : res vestras incendio exarsas esse, Cod. Just. 9, 1, 11. * ex-aref lO, eri, v. pass, [arefacio] To dry up, become completely dry : juncua marinus, Plin. 26, 10, 66. * ex-areno, are, v. a. [arena] To cleanse from sand : aes, Plin. 33, 3, 20. CX-aresco. rui, 3. v. inch. n. To dry up, become completely dry (rare, but quite class.) : I. Lit.: vestimenta uvida. Plaut. Rud. 2, 7, 20 : frumentum, Var. R. R. 1, 32 : silva omnis radicitus, Suet. Galb. 1 : amnes, Cic. Pis. 33, 82 ; Div. 1, 19 ad fin. ; cf. fontes, *Cnes. B. C. 3, 49, 5; and la- cus et stagna, Callistr. Dig. 41, 1, 12 : lnc- rimae, to dry up, Cic. Att. 10, 14. — H, Trop.: neque dum exarui ex amoenis rebus et voluptariis, Plant. Mil. 3, 1, 46: si omnis fetus repressus, exustusque siti tfos veteris ubertatis exnruit, Cic. Brut. 4, 16 : quum vetustate exaruit opinio, dried up, extinguished, id. Tusc. 3, 31, 75 ; cf. vetus urbanitas, id. Fam. 7, 31 : facultas orationis. id. ib. 9, 18, 3. * cx-aridusj a, um, adj. Dried up, E X AC quite dry ; trop. : status Judaeorum (c. c. emortuus), Tert. Res. earn. 30. OX-armOj avi, atum, 1. v. a. To de- prive of arms, to disarm (a post-Aug. word): I, Lit: cohortes, Tac. H. 2, 76 ad Jin. : dextras, Luc. 5, 356: Medos, id. 8, 387 ; Col. 7, 3, 5 ; cf. Lampr. Hcl. 21. — B. Transf.: 1, Navem, i. e. to un- rig, dismantle ; to lose the rigging, Sen. Ep. 30 ; Cons, ad Helv. 17 ; cf. Paul. Dig. 14, 2, 2. — 2. (causa pro eft'ectu) To de- prive of strength, to weaken : Vellej. 2, 17 Ruhnk. : scrpentem diro veneno, i. e. to render harmless, Sil. 1, 411 ; so taurum, Vnl. Fl. 7, 597: tigres, Manil. 4, 235: aequor (terrae cingentes), Claud. Epigr. 35, 4. — XJ. Trop.: To disarm : filium mater Veturin lacrimis suis exarmavit, Flor. 1, 22, 3 Duker. ; cf. nautas mirabili forma, Petr. 105, 7 : accusationem, Plin. Ep. 3, 9, 29. ex-ai*Oi « v i, atum, X. v. a. To plough or dig up (quite class.) : X. Lit: radices, Cato R. R. 61 ; Plin. 17, 18, 30 ; 18, 6, 8 ad fin. : scpulcra, Cic. Leg. 2, 23, 58 : ter- minos (c. c. dejicere), Paul. Dig. 10, 1, 4, §4 : deum, puerum, Cic. Div. 2, 23, 51 ; 38, 80. XI, Transf. : To raise, produce by till- age : tantum frumenti, ut, etc., Cic. Verr. 2, 5, 38 ; cf. Zumpt, ib. 2, 3, 47. 2. In gen., To plough, till, cultivate: Var. R. R. 1, 10, 1 ; Plin. 18. 3, 3 ; so lo- cum de integro, Col. 2, 18, 3 : agrum, Pall. Aug. 1 : viam publicam, Paul. Dig. 43, 10, 4 : et effodere mala, i. e. to dig up the earth about them. Pall. Febr. 25, 14. Poet. : Quum rugis vetus frontem senec- tus exaret, furrows, wrinkles. * Hor. Epod 8, 4 (cf. aro, wo. 1, b).— In a kindred sense, 3. To write, note, set down something on tablets (used by Cic. only in his let- ters) : uudecimo die postquam a te dis- cesseram, hoc literularum exaravi, Cic. Art. 12, 1 ; cf. id. ib. 13, 38 ; Fam. 12, 20 fin. : novum prooemium, id. Att 16, 6 Jin. : ad te harum exemplum in codicil- lis. id. Fam. 9, 26 ; cf. binos codicillos, Suet. Oth. 10; Plin. 7, 4, 6; cf. librum tertium Aesopi stilo, Phaedr. 3, prol. 29 : versus, Suet. Ner. 52. ex-articulatus. a, um, adj. In- articulate, irregular: sonus tinnitusque, Tert ad Nat. 1, 8. ex-asciatus, a, um, Part, [ascio] Hewn out ; hence, in gen., properly pre- pared : opus, Plaut. Asin. 2, 2, 93. exaspcratio, onis, /. [exaspero] A roughness, Scrib. Comp. 222 ; Veg. 5, 61, 1 ; Tert adv. Marc. 2, 16. * exasperatrix, icis, /. [id.] She who irritates or exasperates, Vulg. Ezech. 2, 8. ex-aspero, avi, atum, 1. v. a. To make rough, to roughen (not ante-Aug.) : I. Lit. : fauces, Cels. 1, 3; cf. summam cutem, id. 3, 27 : arterias, Plin. 22, 23, 48 : corpus, id. 31, 6, 34 : tussim, id. 23, 4, 51 : faucium vitio exasperatur vox, Quint. II, 3, 20 : undas, to roughen, stir up, Ov. Am. 2, 11, 27 ; so mare fluctibus, Liv. 37, 12 fin. (cf. aspero, no. 1). Poet. : aegida innumeris signis, i. e. adorned with raised sculptures, Claud. III. Cons. Honor. 193 : ensem saxo, to roughen on the outside, i. e. to sharpen, to whet, Sil. 4, 19 (cf. aspero, no 2). XI. Trop. : To make rough or sharp, to exasperate : durati (Gallograeci) tot malis exasperatique, made savage, Liv. 38, 17 : exasperavit animos ferocia nimia Har- pali, id. 42, 14 ; so animos, id. 28, 25 ; 33, 39 ; Cels. 3, a fin ; cf. animum hoc crimi- num genere, Liv. 40, 20 fin.: Ligures ex- asperati, id. 42, 26 : majorem civitatis par- tem, Val. Max. 6. 5, 3 : canes, i. e, to in- cite, set on, App. M. 4, p. 143 ; cf. apes, Col. 9, 15, 4, et saep. : rem verbis exas- peravit exasperated, made worse, Quint. 4, 2,75. * exauctoritas. atis, /. [exauctoro] A military discharge : Cod. Theod. 8, 5, 35. ex-auctorO) avi, atum, 1. v. a. Milit t. 1., To discharge from service, to dismiss, dimittere (perh. not ante-Aug.). : omnes milites exauctorati domum dimitterentur, Liv. 32, 1 j so id. 36, 40 fin. ; 25, 20 ; 29, 1; 41, 5 ad fin.; Just 12, 12, 7; Suet. Tib. 30; Tac. A. 1,36 fin.: milites licentia sola E X C A se, ubi velint, exauctorent, Liv. 8, 3-1. — 2. In partic, in a bad sense: To dismhs, cashier on account, of a crime, dimittere ignominiae causa ; cf. " Ulp. Dig. 3, 2, 2, § 2" (so only post-Aug.) ; Suet. Aug. 24 ; so id. Vitell. 10; Vesp. 8; Tac. H. 1, 20; Plin. Ep. 6, 31, 5.— *n. Trop. : verba ex- auctorata a sequenti aetate repudiataque, discarded, obsolete, Macr. S. 1, 5. * CXaudlbllis. e, adj. (exaudio] That may be heard or listened to : Aug. Sol. 1, 1. eX-audlo> M or ii, itum, 4. v. a. To hear or perceive from a distance (the usual and quite class, signif. of the word) : Nee satis exaudiebam, nee sermonis fallebar tamen, Quae loquerentur, Plaut. Epid. 2, 2, 55; cf. id. Merc. 4, 3, 8; Men. 3, 2, 13; Trin. 3, 3, 25 : quum aliquantulum pro- gressus esset subito exaudivit hinnitum, Cic. Div. 1, 33/». ; cf. id. Att. 13,48 ; Caes. B. G. 6, 39, 1; 7, 61, 3 ; 2, 11, 5; 7, 47, 2; 7, 48, 1 ; B. C. 1, 66, 1 ; 3, 105, 3; Liv. 1, 29 ; 2, 27 ; 5, 52 ; 8, 33, et saep. : maxima voce, ut omnes exaudire possint, dico semperque dicam, Cic. Sull. 1, 33 ; cf. id. ib. 12, 34 ; Lig. 3 ; Caes. B. G. 5, 30, 1 ; B. C. 3, 94, 6 ; Liv. 1, 27 ; id. ib. 3, 87. 4. II. Less freq. in the signif. of the sim- plex. X. To hear, perceive by hearing: quam multa, quae nos fugiunt in cantu, exaudiunt in eo genere exercitati, Cic. Acad. 2, 7, 20 : exaudi, vultusque attolle jacentes, Ov. M. 4, 144 ; cf. id. ib. 9, 122 : turn denique saxa non exauditi rubue- runt sanguine vatis, id. ib. 1], 19 : Haec vix proximis exaudientibus dixerat, Curt 7, 7 : flngere cinctutie non exaudita Ce- thegis, Hor. A. P. 50. Poet. : licet has exaudiat herbas (i: e. hos cantus), Luc. 6, 715. 2. To hearken, listen to ; to regard, grant : tantum miserere precesque Sup- plicis exaudi, Ov. M. 13, 856 ; so preces, Luc. 6, 706 ; Plin. 28, 2, 3 Jin. ; cf. vota precesque, Virg. A. 11, 157 ; Stat. Th. 11, 616: quae optamus, Plin. Pan. 94, 2; and abs. : Ov. Am. 2, 9, 51. 3. To give heed to, to obey: ridebit monitor non exaudirus, Hor. Ep. 1, 20, 14. 4. To understand, comprehend any thing said, intelligere : nomina, Cels. Dig. 33, 10, 7 ; cf. verba, id. ib. 45, 1, 99. * exaudatlO' onis, / [exaudio, no. II. 2] A hearkening, granting : oratio exau- ditione dei dignior, Aug. Civ. D. 21, 24. ex-aug'eo. ere, v. a. To increase ex- ceedingly (extremely rare) : benefacta majorum tuorum exauge, Plaut. Stich. 2, 1, 9 ; so ib. 32 : opinionem, Ter. Heaut. 2, 2, 3 Bentl. N. cr. * exaug-uratio, onis, / [exauguro] A desecrating, profaning : sacellorum ex- augurationes, Liv. 1, 55. ex-aug"uro« av i> arum, 1. v. a. To apply to profane uses a thing which has been consecrated, to desecrate, profane (very rare) : fana, Cato in Fe6t. s. v. neqvitvm, p. 177 ; cf. Liv. 1, 55 : vestalem, Gell. 6, 7, 14 ; so sacerdotes, Capitol. M. Aurel. 4. * ex-auspico. a v i, 1- »• *• To take an auspice or augury from any thing: ex vinculis, Plaut. Capt 3, 5, 108. ex-ballistO> are, v. a. [ballista] A comically formed word : To put an end to, to finish or conquer with the ballista: Ballionem exballistabo lepide, Plaut. Ps. 2, 1, 10. exblbo, ere, i. q. ebibo, ere, Plaut. Mil. 3,2, 19; cf. ex, no. II. f exbola. ae, f. — m$o\fi, Of uncertain signif. (*, ace. to some, A kind of missile, weapon) : Naev. in Var. L. L. 7, 6, 101 fin. X exbures exinteratas, sive exbuae, quae exbiberunt quasi epotae, Fest p. 59 ; cf. Comm. p. 414. * excaecator* oris, m. [ e-xeaeco ] One who blinds : Aug. Serm. 43 ex homill 50. ex-caecOi av i, atum, 1. v. a. To blind, make blind (a rare word) : I, Lit : num ergo is excaecat nos aut orbat sensibus ? etc., *Cic. Acad. 2, 23, 74; so Plin. 20, 18, 76, § 200; Flor. 2, 20, 5,— B. Transf. : X, To deprive of the eyes or buds, sc. a plant Col. 11, 3, 45 ; Plin. 17, 22, 35, § 175. — 2. To stop up a river, a channel, etc., Ov. M. 15, 272 ; Pont. 4, 2, 17 ; Cels. 7, 7 fin. — * 3. To darken or dull a bright col- or : fulgor (argenti) excaecatus, Plin. 33, E XC A 9, 46. — H. Trop.: fama oculos animos- que, Petr. 14J, 5: formam, i. e. to raider uncomely, to disfigure, id. 128, 3. cx-calceo (-calcio), avi, atum, 1. v. a. (for the deponent form, v. below) To unshoe, relieve of shoes : petiit, ut sibi pe- des prael>eret excalciandos, Suet. Vit £. More freq. with a personal object and in the part. pirf. : excalciatus cursitare, un- shod, barefoot, Suet. Vesp. 8 ; so Mart. 12, 88; cf. mid. in the verb.finit. : neque um- quum aut nocte aut die excalcearetur aut discingeretur, Vellej. 2, 41 fin. ; and as a verb. dep. : ut nemo se excalceatur, Var. in Non. 478, 16. — 2. In partic, of tra- gedians: To relieve of the cothurni : Sen. Ep. 76 ad Jin. Hence excalceati, opp. to cothurnati, comedians or pantomimists : Sen. Ep. 8 ad fin. CXCaldatlO. 6nis, /. [excaldo] A washing or bathing in warm water (late Lat), Capitol. Albin. 5; Anton. Phil. ap. Vulcat. Gallic. Avid. Cass. 5. ex-caldo, avi, atum, 1. v. a. [caldusj To wash or bathe in warm water (late Lat- in), Marc. Empir. 26 ; Apic. 4, 2 ; Vulcat. Gallic. Avid. Cass. 5. ex-Calf ado, w ithoutper/., actum, 3. v. a. To warm, to heat (a post-Aua. word, esp. freq. in Pliify the Elder) : excali'acit, Plin. 21. 20, 82 ; id. 21, 21, 89 ; excaltieri, id. 24, 7, 28 ; Scrib. Comp. 158 : lacus sole excalfactus, Plin. 37, 2, 11, § 37 ; so id. 37, 10, 54 fin. : ad excalfaciendos ner- vos, id. 21, 23, 93. * CXCalfactlo. onis, /. [exealfacio] A warming, heating, Plin. 31, 9, 45 fin. excalfactorius, a, um, adj. [id.] Warming, healing (a Plinian word), Plin. 21, 18, 72 ; 24, 11, 64 ; 25, 13, 95- excalfio, T - exealfacio. ex-candefacio. feci, 3. ■». a. To heat, inflame (only in the two follg. pas- sages), trop. : excande me fecerunt cu- piditate (tmesis), Var. R. R. 3, 4, 1 : anno- nam macelli, i. e. to enhance, raise, id. ib. 3, 2, 16 ; cf exardesco and incendo. excandescentia. ae, /. [excandes- co] Heat, nascent anger, passionateness, irascibility, * " Cic. Tusc. 4, 9, 21 ;" cf. Apul. Dogm. Plat. lfin. CXCandesCO; dui, 3. v. inch. n. To take fire, to kindle, to glow (quite class.) : I, Lit: quum bitumen et sulphur addi- tum est, excandescet Cato R. R. 95 ; so Plin. 36, 26, 67 ad fin. ; Col. 7, 5, 16,— H. Trop.: To glow, to burn, esp. with an- ger : haec nullam habent vim, nisi ira excanduit fortuito, * Cic. Tusc. 4, 19 : id postquam resciit, excanduit Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2 ; cf. Petr. 53, 8 ; 57, 1 ; 85, 2 ; 98, 3 ; 105, 1 ; 115, 4 ; Suet. Claud. 40 ; Ner. 40 ; Rhet 6 ; id. Vesp. 14 ; cf. in ex- teros, Col. 7, 12, 5 : in ultionem, Flor. 2. 18,8. ex-canto, avi, atum, 1. v. a. To charm out or forth, to bring out by en- chantment (not in Cic. or Caes.) : Var. in Non. 102, 11; so Lucil. and Plaut. ib. ; * Prop. 3, 3, 49 ; * Hor. Epod. 5, 45 ; Luc. 6, 686 ; 9, 931 : qvi frvges excant asset, i. e. had removed them by enchantment into another field, XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4 ; cf. Sen. Q. N. 4, 7 ; Serv. Virg. E. 8, 99 ; Aug. C. D. 8, 19 ; v. Dirks. Trans, p. 539 so. ex-camif ICO) without perfi, atum, 1. v. a. To tear to pieces (a rare word) : I. Lit: aliquem, Cic. N. D. 3, 33 fin. ; Suet Vit. 17; Sen. Ep. 24.— II. Trop.: To torment, torture : aliquem, Ter. Heaut 4, 6, 9 : excarnificatus animus, Sen. de Ira 3. 4. eX-castratUS, a , um, Part, [castro] Castrated: * X, Lit, Gell. 9, 9, 10— 2, Transf.: Slielled, husked: sinapi, Scrib. Comp. 9. eX-CandlCO (-codico), are, v. a. [cau- dex] To weed out, root up, exstirpare : Lex ap. Fronrin. Aquaed. 129. — 2. Transf., To dig round; i. q. ablaquea- re: " ablaqueandae sunt vites, quod Itali excodicare appellant," Pall. Jan. 1. — XI. Trop.: eilvam libidinum eradicare et excaudicare, Tert. Pudic. 16. * eXCavatlO, 0I1 i s > /■ [excavo] A hol- lowing out : lapidis, Sen. Q. N. 4, 3. ex-caVO, without perj., atum, 1. v. a. To hollow out : trullam, Cic. Verr. 2, 4, 555 E XCE 27 ad fin. : cavernam sibi rostro, Plin. 9, 27, 43 : ripas, id. 10, 33, 49 fin. : terram, id. 33 prooem. — 2. Tranaf, in an ob- scene sense, i. q. paedicare : Auct. Priap. 51, 4. CX-Cedo» c^ssi, cessum, 3. (conj. per/, syncop. excessis, Ter. Andr. 4, 4, 21) v. n. and a. f t v. n., To go out, go away, to depart, retire, withdraw (i'req. and quite classical). A. Lit.: 1, In gen.: ex istoc loco, Plaut. Aul. 1, 1, 18 ; so e medio, Ter. Hec. 4, 3, 14 : ex civitate, Caes. B. G. 6, 8, 8 : ex Italia, Cic. Phil. 12, 6 fin. : e templo, Liv. 29, 19 ; for which, templo, id. 39, 5 : ex tinibus, Caes. B. G. 7, 33, 2; for which, finibus, id. ib. 4, 18 fin. ; 7, 77, 14 ; Liv. 30, 42 ; 41, 19, et al. : ex ilia circumscriptio- ne, Cic. Phil. 8, 8 : ex itinere, Caes. B. C. 1, 79 fin. ; cf. ex via, id. B. G. 5, 19, 1 ; for which, vid, Liv. 24, 20 : ex puama, ex proe- lio, Caes. B. G. 3, 4, 3 ; 4, 33, 2 ; for which, more freq., pugnd, proelio, id. B. G. 5, 36, 3 ; B. C. 2, 7, 1 ; Liv. 44, 42 ; Virg. A. 9, 789, et al. ; Caes. B. G. 2, 25, 1 ; 3, 4, 3 ; 4, 12 fin. ; 7, 80. 3 ; cf. also acie, id. B. C. 2, 41, 7 ; 3, 94, 5 ; Liv. 31, 17 : loco, Caes. B. C. 1, 44, 2 ; 3, 45, 4 ; 3, 93, 5 ; and bel- lo, Sail. C. 9, 4 : domo, Caes. B. G. 4, 14 fin. : oppido, id. ib. 7, 78, 1 ; cf. urbe, Liv. 26, 24 ; 30, 7 ; 31, 17 ; 32, 25, et saep. : Arimino, Caes. B. C. 1, 10, 3 ; 1, 11, 1 : Gallia, id. B. G. 7, 66, 4 : provinces, id. B. C. 1, 85 fin. : patria, Virg. A. 1, 357 : scel- erati terra, id. ib. 3, 60, et saep. : de iite- ro matris, i. e. to be born, Tryphon. Dig. 1, 5, 15. — Abs. : abiit, excessit, evasit, eru- pit, Cic. Cat. 2, 1 : excedere deos, simul ingens motus excedentium, Tac. H. 5, 13: primi omnium Macedones metu excesse- rant, Liv. 42, 67 fin. — Designating the ter- minus : cave quoquam ex istoc excessis loco, Ter. Andr. 4, 4, 21 : agro hostium in Boeotiam, Liv. 31, 26 fin. : ex his tene- bris in lucem illam, Cic. Tusc. 1, 30 fin. ; cf. ad deos, Vellej. 1, 2 ; Curt. 4, 7 : in ex- silium, Mart. Dig. 48, 19, 4 ; in which sense also simply excedere, Ulp. ib. 48, 22, 7, § 17. 2. In par tic, a. To go beyond, over- step, rise above, overtop a certain bounda- ry. So of personal subjects very rarely : alter in Pontum, alter usque Aegyptum excessit, Just. 1, 1, 6. More freq. of in- animate subjects : ut nulla (pars) exce- deret extra, Cic. Univ. 5 ; Cels. 8, 9 fin. ; cf. c. c. eminere, id. 8. 25 fin. : montes et excedentia in nubes juga, Plin. 27, 1, 1 fin. — 1), To depart from lile, to decease, to die (cf. decedo, no. I. B, 2) : sic ille quum undequadraginta annos regnavisset, ex- cessit e vita, Cic. Rep. 2, 14 fin. ; so e vi- ta, id. Fin. 3, 18, 60 ; Brut 20 fin. ; Lael. 3 fin. ; Off. 1, 43. 153 : vita., id. Tusc. 1, 13, 29 ; Brut. 75 fin. : e medio, Ter. Ph. 5, 7, 74 Ruhnk. ; and simply excedere (post-Aug. ; but vid. decedo, ad loc, and vid. excessus, no. I.), Plin. 7, 13, 11 ; Tac. A. 1, 5 fin. ; 1, 33 ; Suet. Aug. 5 ; Claud. 45; Vesp. 2; Tit. 11; Val, Fl. 1, 826. B. Trop.: 1, In gen. (very rarely): quum animus Eudemi e corpore exces- serit, Cic. Div. 1, 25, 53 : ex pristina bel- landi consuetudine, Auct. B. Air. 73. — Far more freq., 2. In partic: a. (ace. to no. A, 2, a) To go beyond a certain boundary or a certain measure, to advance, proceed, to transgress, digress, procedere, progredi : ex magisterio, alicujus, Plaut. Bae. 1, 2, 40 : is postquam excessit ex ephebis. Ter. Andr. 1, 1, 24 (also quoted in Cic. de Or. 2, 80. 327) ; cf. ut primum ex pueris ex- cessit Archias, Cic. Arch. 3 : ad patres etiain et ad publicam querimoniam ex- cessit res, Liv. 25, 1 ; cf. Val. Max. 5, 6, 4 : haec eo anno in Africa ge6ta. Insequen- tia execdunt in eum annum, quo, etc., Liv. 30. 26 ; cf. id. 21,15: excedere paullulum ad rnarrandum, etc., Liv. 29. 29 ; cf. in fabellam, Sen. Ep. 77 : in aliquid, Plin. K]>. 5. 6 ad fin. : res parva dictu, sed quae sluliis in magnum certamen excesserit. Liv. 31, 1 ; cf. id. 33, 35 fin. : id. 8, 33; cf. id. 3, 11 : eo laudis excedere, quo, etc., so far tnwsccnds, Tac. Agr. 42 fin.: tantum ilia clades novitate et magnitudine exces- sit, i. e. exceeded, went bct/ond, eminuit, Tac. A. 2. 21.— 1). (ace. to no. A, 2, b) To 556 E X CE depart, disappear : cura ex corde exces- sit, Ter. Hec. 3, 2, 12 : quum cupiditatum dominatus excessit, Cic. Parad. 5, 3, 40 : jam e memoria excessit, quo tempore ? etc., Liv. 26, 13 : ubi reverentia excessit animis, Curt. 8, 8. Poet. : Cannaene tibi graviorque palude Maeonius Stygia lacus excessere Padusque ? i. e. have they slip- ped from your memory f Sil. 15, 35. II. Act. (so prob. not till after the Aug. per.): A. Lit.: To depart from, to leave a place : urbem, Liv. 2, 37 ad fin. ; so id. 23, 1 : curiam, id. 45, 20 ; cf. impers. : Crotonem excessum est, id. 24, 3 ad fin. B, Trop. : To go beyond, surpass, ex- ceed a certain limit (cf. above, no. I. A, 2, a, and B, 2, a) : nubes excedit Olympus, Luc. 2, 271 : statura, quae justam exce- deret, Suet. Tib. 63 : summam octoginta millium, Liv. 39, 5 ; so of numbers, very freq., Plin. 7, 2, 2, § 22 ; 13, 3, 4 ; 18, 7, 11, etal.; Quint. 9, 4, 79 ; Tac. A. 1,14; Suet. Aug. 77, et al. ; cf. also of a time of life, Col. 6, 21 ; Plin. 8, 42, 67 ; Suet. Gramm. 7 : laborum periculorumque modum, Vellej. 2, 122 fin. ; so modum, Liv. 26, 19 ; 28, 25 ; Quint. 3, 6, 62 ; 8, 3, 48 ; 11, 3, 169, et al. : eloquentia aut aequavit praestan- tissimorum gloriam aut excessit, Suet Caes. 55 ; cf. praeturae gradum, id. Oth. 1 : principum fastigium, id. Calig. 22 : fastigium equestre, Tac. A. 4, 40 : exce- dente humanam fidem temeritate, Vellej. 2, 51, 3 ; so fidem, Plin. 7, 21, 21 ; Ov. M. 7, 166 ; Plin. Ep. 2, 11, 2 : nemine tantum ceteros excedente, ut ei aliquis se sum- mitteret, surpassing, excelling, Just. 13, 2. — Abs. : decretum, ne vasa auro solida ministrandis cibis fierent, etc. . . . Exces- sit Fronto ac postulavit modum argento, went beyond the proposal, Tac. A. 2, 33 (cf. egredi relationem, id. ib. 2, 38). — Pass. : unione jam excessa, Tert. adv. Marc. 1, 5. excellens» Port, and Pa., from ex- cello. CJECellenter? a dv. Excellently ; v. excello, Pa., A, ad fin. excellentia. ae, /. [excello, Pa., A] Superiority, excellence : magna cum ex- cellentia praestantiaque animantium reli- quarum, Cic. Off. 1. 28 ; cf. id. ib. 1, 27 fin. : animi excellentia magnitudoque, id. ib. 1, 5, 17 ; so picturae, Plin. 35, 14, 49 : crurum, id. 34. 8, 19, $ 82 ; Prud. nri. 10, 52.— In theplur., Cic. Lael. 19, 69. excelled ere, v. excello, ad init. eX-cellO; Hf'i, Isum, 3. (also ace. to the 2. conj., praes. indie, excellet, Macer. Aemilius in Diom. p. 371 P., and conj. excelleat, Cic. frgm. ap. Prise, p. 838 and 896 P.) v. a. and n. [cello]. 1. Act., To raise up, elevate. It is true, we have no example in the verb.finit. ; but cf. the statement of Festus : " recellere re- clinare, et exccllere in altum extollere," Fest. p. 229. We have freq. in the Pa. excelsus ; v. below. II. Neutr., To rise, elevate itself: A. Lit So only in the Pa. excellens, q. v. no. 1. B. Trop.: * X, In gen.: animus ex- cellit rebus secundjs, Cato in Gell. 7, 3, 14, and 13, 24, 14.— Far more freq. (but not in Plaut. and Ter. ; and in the verb, finit. not in Aug. poets). 2, In partic., To be eminent, to dis- tinguish one's self Tor any quality above others ; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense : dignitate prin- cipibus excellit, Cic. Manil. 144, 1 ; cf. Quint 2, 20, 9 : in aliqua re, id. de Or. 2, 54 ; cf. id. Inv. 2, 1 ; Tusc. 2, 18 ad fin. : ut inter quos posset excellere, cum iis, etc., id. Inv. 1, 2 ad fin. ; so inter oranes, id. Or. 2, 6 : super ceteros, Liv. 28, 43 : ante ceteros, App. Flor. 16 : omnibus re- bus, Lucr. 1, 28 ; so bona fama, id. 6, 13 : ingenio scientiaque, Cic. Acad. 2, 2, 4 : animi ma2nitudine, id. Off. 1, \Sfin.: ac- tione, id. Brut. 59, 215 : hoc genere virtu- tis, id. Fam. 11, 21, 4 : dignitate, Caes. B. G. 6, 13, 9 : altitudine, Plin. 16, 6, 18, § 24 : candore, id. 37, 6, 23, et saep. : in arte, Cic. Rep. 1, 13 ; so in aliqua arte et facul- tnte, id. de Or. 1, 50. 217: in alia parte orationis, id. Brut. 59, 215 : maxime in amii itiis expetendis colendisque, id. Lael. 9, 30. et saep. — Abs. : excellit atque emi- net vis. potestis nomenque rcgium, Cic. J KXCE Rep. 2, 28 ; so id. ib. 2, 23 ; 1, 22 ; Div. 1, 19, 38 ; 1, 41, 91 ; Fam. 4, 3 fin. ; Tac. Or 32 (c. c. eminere), et saep. — In a bad 6ense : vitiis, Cic. Leg. 1, 19, 51 : quum haec (fla- gitia), quae excellunt, me nosse videas. id. Pis. 38 ad fin. — Hence A. excellens, entis, Pa. Rising, overtopping, i. e. 1, Lit, High, lofty (very rare ; not in Cic.) : oppida excel- lentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4 : corpore excellens, Vellej. 2, 107. — Far more lreq. and quite class., 2. Trop.: Distinguishing himself, distinguished, su- perior, surpassing, excellent : deos rerum omnium praestantia excellentes, Cic. Div. 2, 63 : Brutus noster excellens omni ge- nere laudis, id. Acad, 1, 3 ad fin. ; for which also, in omni genere, id. Tusc. 1, 1, 2 ; de Or. 2, 54, 220 : cujus excellens in re militari gloria, id. Rep. 2, 17 : Galba fait inter tot aequales unus excellens, id. Brut 97, 333 : natura excellens atque praestans, id. N. D. 1, 20 fin. : scientia ex- cellens atque singularis, id. Fam. 4, 3 ad fin.: vir excellenti providentia, id. Rep. 2, 3 : studium, Caes. B. C. 3, '34 fin. : pul- chritude muliebris formae, Cic. Inv. 2, 16 : cygnus, * Virg. A. 12, 250, et saep. — Comp. : ova excellentiora, Plin. 29, 3, 11, § 50 : nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse ex- cellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus, Nep. Alcib. 1. — Sup. : excellentissima vir- tus, Caes. B. C. 3, 99, 2 ; so Sen. Vit. beat. 14 : cultus, Suet. Ner. 20 : triumphus, id. Caes. 37 : aurum, Plin. 37, 4, 15, et saep. — Adv. excellenter, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att 1, 3. — Comp., Cic. Sest. 45. B. excelsus, a, urn, Pa. Elevated, lofty, high (freq. and quite class.) : J, Lit. : mons, Caes. B. C. 1, 80, 2 ; cf. ver- tex montis, * Virg. A. 5, 35 : locus, Cic. Rep. 6, 11 : porticus, id. Att. 4, 16, 14 : basis (stntuae), id. Verr. 2, 4, 34 : cf. sig- num, id. ib. : statura, Suet. Caes. 45: aves (lbes), Cic. N. D. 1, 36, 101 : altitudo vi- neae, Plin. 17, 22, 35, § 184, et saep.— Comp. : in excelsiore loco, Cic. Rep. 2, 31 : cornu (bovis), Caes. B. G. 6, 26, 1 ; cf. crura chamaeleonis, Plin. 8, 33, 51. — Sup. : mons, Caes. B. C. 1, 70, 4 ; cf. locus, Hirt. B. G. 8, 33/«. : runes, Plin. 10, 6, 7 : aegi- lops, id. 16, 6, 8 ; id. 11, 37, 49.— fc. Subst. in the neuter : A height : simulacrum Jo- vis in excelso collocare, Cic. Cat. 3, 8, 20 ; id. Att. 6, 1, 17 : Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit ae'quor, Ov. Her. 15, 165 ; so ab excelso, id. Fast. 2, 369 : prohibebit in excelsum emicare (vitem), Plin. 17, 22, 35, § 184.— 2. Trop. : te na- tura excelsum quendam videlicet et al- tum et humana despicientem genuit, Cic. Tusc. 2, 4, 11 ; cf. magnus homo et ex- celsus, id. Mur. 29 : animus excelsus mag- nificusque, id. Off. 1, 23 ; cf. id. Opt. gen. 4, 12 : excelso et illustri loco sita est laus tua, id. Fam. 2, 5 ; cf. te in excelsissima humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11 : species magnae excelsac- que gloriae, Tac. Agr. 4 fin., et saep. — Comp. : (orator) grandior et quodammo- do excelsior, Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23 ; Plin. Pan. 94, 3 : quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea, Cic. Att. 3, 20 ad fin. — Sup. : excel- sissimae victoriae, Vellej. 2, 96 fin. : duces, id. 2, 114 ad fin. — Subst. in the neuter : in excelso aetatem habere, i. c. in a high station. Sail. C. 51, 12. — b. ' n the later period of the empire, A title of high ojjicial dignitaries, e. g. of the praefectus praeto- rio, etc. — Adv., excelse : a. Lit.: si vitis scandit excelsius, Col. 4, 1, 5. — ]>. Trop. : ornat excelse, Plin. Ep. 2. 3, 3 : excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet, Cic. Or. 34 : excelsis6ime floruit (Sparta), Vel- lej. 1, 6, 3. excelse. odv. On high, loftily ; v. ex- cello, Pa. B, ad fin. excelsitas. atis, /. [exceleus] Lofti- ness, height: I, Lit.: montium, Plin. 2. 64, 64 : arundinie, id. 16, 36, 66 : lilii, id. 21, 5, 11.— 2. Trop. : excelsitas aniini et magnitudo, Cic. Off. 3, 5, 24. excelsuSi a, um, Pa., v. excello, ad fin. * cxceptaculum, i, n. [excepto] A receiver, receptacle : Tert. Spect 2 mcd. CXCCptlClus or -tius, a, um. adj. [oxcipio] Caught up, intercepted: alica, Plin. 18, 11, 29, § 115. K XCE oxccptio, 6nis, f. [exciploj An ex- ception, restriction, limitation (good prose and very freq., esp. in Cic. ; in Caes. not at all) : consiliorum, voluntatum sine ulla exceptione communitas, Cic. Lael. 17 ; so sine or cum (ulla) exceptione, id. Fnm. 6, o, 1 ; id. Caecin. SJin. ; Verr. 2, 5, 31 ; Art. 8, 4, 2; Q. Fr. 1, 1, 13; Inv. 2, 57, 172; Quint. 7, 1, 50 ; Plin. Ep. 1, 2, 5, et saep. ; cf. in the plur. : unus imperitat nullis jam exceptionibus, Tac. G. 44 : quod si ex- ceptio facit, ne liceat, ibi necesse est lice- re, ubi non est exceptum, etc., Cic. Balb. 14 : sunt in tota lege exceptiones duae, id. Agr. 1, 4, et saep. — 2. In jurid. Lat, The exception of the defendant to the plaintiff's statements, inserted into the pretor's edict, " Gaj. Inst. 4, 116 sq. ; Just. Inst. 4, 13 ; Dig. 44, 1 ; Cod. Just. 8, 36 ; Cic. Inv. 2, 19 ; de Or. 1, 37 ;" of. Zimmern's Rechtsgesch. 3 vol. § 91-95 ; Rein's Rom. Privatr. p. 448 sq. ; Bethmann-Hollweg Civil Process, p. 258 sq. exceptiuncula, »e, /. dim. [ex- ceptioj A small limitation or exception, Sen. Ep. 20. exceptoi avi, arum, I.e. inlens. a. [ex- cipio] To lake out, to take up, catch vp (very mre) : barbatulos nullos exceptans de pi-iina, * Cic. Parad. 5, 2, 38; *Caes. B. G. 7, 47 fin. : (equae) exceptant leves auras, catch up, i. e. snuff vp, * Virg. O. 3, 274 ; cfi poet. : per pect'ora saevas Excep- tnt mortes, * SB. 9, 369. exceptor! oris, "• [id-] One who catch- es vp any thing said, i. e. who writes it down, an amanuensis, short-hand writer, scribe (a post-Aug. word), Ulp. Dig. 19, 2, 15 fin.; Firm. Math. 3, 6 med. and 12; in the later period of the empire, an office in the court chancery, Cod. Just. 12, 19, 5 ; 12. et al. ; Inscr. Grut. 372, 4. CXCCptdriUS. «. urn, adj. [id.] Serv- iceable for catchins vp or receiving (a post- Aug. word) : quali, Ulp. Dig. 33, 7, 8; cf. subst. ; " exceptorium excipulum, conccp- taculum, £k^oxc7ov." CSCeptUS. a, «m, Part., from excipio. * eX-cerebratUS) ». «">. ad J- [cere- brum] Deprived of brains, i. q. rendered senseless, stupefied: excerebratus es novo vino, Tert. adv. Marc. 4, 11. eX-CernOt crevi, cretum, 3. v. a. To sift out, to separate (perh. not ante-Aurr.) : furfures a farina, Col. 8, 4, 1 : frumenta, ('. e. to cleanse, id. 2, 20, 5; cf. caementa cribris, Vitr. 7, 6 : ex captorum numero excretos Saguntinos in patriam remisit, Liv. 28, 39 Drak. ; cf. excernere parvos, Grat. Cyneg. 289 ; and omnem forensem turbam excretam in quatuor tribus con- jecit, Liv. 9, 46 fin. — Part. perf. subst.: excreta tritici, what is sifted out, the chaff. Col. 8, 4, 1; 8, 8, 6.-2". In partic, To carry off, discharge by stool or urine : venter excernit mollia, Cels. 2, 8 ; id. 4, 1 ; 2, 7. eX-cerpOi P s >. ptum, 3. v. a. [carpo] To pick or take out: *I Lit.: semina pomis, Hor. S. 2, 3, 272. — n. Trop. (quite class.) : 1. To pick out, choose, se- lect : non solum ex malis eligere minima oportere, sed etiam excerpere ex ipMs, si quid inesset boni, Cic. de Off. 3, 1, 3 : quod quisque (scriptorum) commodissi- me praecipere videbatur, excerpsimus, id. Inv. 2, 2 ; so of making excerpts from written compositions : verba ex Origini- bus Catonis, Aug. in Suet. Aug. 86 : nihil unquam legit, quod non excerperet, Plin. Ep. 3, 5, 10 ; Sen. Ep. 33 ; Quint. 9, 1, 24 ; 10, 2, 13 ; Suet. Aug. 89 ; Gell. 17. 21, 1. et saep. : paucos enim, qui sunt eminentis- simi, excerpere in animo est, to set in re- lief, make conspicuous, Quint. 10, 1, 45; id. ib. 7, 1, 29. 2. To take out, leave out, except: non enim. si est facilius, eo de numero quo- que est excerpendum, Cic. de Or. 2. 11, 47 ; cf. me illorum excerpam numero, Hor. S. 1, 4, 40 ; Ter. Ph. 4, 4, 18 ; se con- suetudini hominum, to withdraw one's self, Sen. Ep. 5 ; so se vulgo, id. Brevit vit. 18 , and simply se, id. Ep. 18. * CXCCrptlO. onis, /. fexcerpo, no. II. 1] An extract selected from a composi- tion, an excerpt : Gell. 17, 21, 1. GXCerptUS* »> «m, Part., from ex- cerpo. E XC I ex-ccrvicatio* onis, /. [cervica- rus ] Obstinacy, stubbornness, Hier. in Naum 3 ; cf. cervicositas. CXCCSSUS, 08, m. [excedo, no. I. A, 2, and B, 2] A departure from life: in his esse et excessum e vita et in vita mansio- nem, Cic. Fin. 3, 18, 60 ; for which also, vitae, id. Tusc. 1, 12, 27 : post obirum, vcl potius excessum Romuli, id. Rep. 2, 30 ; cf. so of Romulus, id. ib. 2, 12; Leg. 1. 1, 3 ; in the later (post-Aui.) prose simply for death, Tac. A. 1. 7 ; 14 ; Suet. Tib. 22 ; 70 ; Calig. 1 ; 9 ; 48 ; Ner. 5 ; Vesp. 3, et al. — U, A standing out, projecting be- yond a certain limit : * \ M Lit. : os calcis qundam parte sinuatur, quadam excessus habet, jfojections, Cels. 8, 1 ad fin.— 2. Trop.: A departing from the subject, di- gression (post-Aug.) : egresiio vel (quod usitatius esse coepit) excessus, sive est extra causam, etc. Quint. 3, 9, 4 ; cf. ib. & 1 ; Plin. Ep. 9, 26, 9 ; and in the plural, Plin. II. N. praef. § 12. Also A deviation, aberration from rectitude : minuti a pu- dore excessus, Val. Max. 8, 2 fin. : mod- eraminis. Prud. in Symm. 2, 990. excetrai ae > /■ [perh. corrupted from evtdva] A snake, serpent (very rare) : Plant. Pers. 1.1,3 sq. ; * Cic. poet. Tusc. 2, 92, 2.-2. Transf, A reproachful epithet for a bad, intriguing woman, Liv. 39, 11; Plaut. Casin. 3, 5, 19; Pseud. 1, 2,82. * excidio. 6nis, /. [exscindo, v. exci- dium] A destroying, destruction : oppidi, Plaut. Cure. 4, 3, 2 : excidionem urbis a caedendo dictam manifestum est, Fest. s. h. v. p. 60. 1. excidium, "• »• ['or exseidium, from exscindo; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 559, and the Lex. under ex, no. 11.] Overthrow, demolition (especially of cities, buildings, etc.), destruction (not freq. till after the Aug. per. ; in Caes. and Cic. not at all) : urbis. Liv. 27, 39 fin. ; so Tac. H. 1, 80; 3, 76; Virg. A. 5, 626; and in the plural, petit urbem excidiis, Virc. G. 2, 505; so Virg. A. 2, 643; 10, 46 ;^Liv. 9, 45 ; 29, 1, et al. : castellorum, Tac. H. 4, 15: arcium, Virg. A. 12, 655: Libyae, Virg. A. 1, 22 : gentium. Vellej. 2, 98, 2 ; Tac. H. 5, 25; cf. Sail. Hist. frgm. p. 290 ed. Gerl.; so legionum, Tac. H. 4, 61: meorum, Virg. A. 8, 386, et saep. 2. excidium. ii, «■ [excido] * 1. A falling out or down : vulvae, Plin. 36, 21, 39. — *2. A going down, setting: solis, Prud. Apoth. 694. 1. eX-CldO) cidi. 3. v. n. [cado] To fall out or down, to fall from (quite class.; esp. freq. in the trop. sense ; not in Caes.). I. Lit.: & m In gen.: quod (animal) quum ex utero elapsum excidit, Cic. N. D. 2, 51, 128 : sol excldisse mihi e mundo videtur, id. Att. 9. 10, 3 : gladii de mani- bus exciderunt id. Pis. 9 ad fin. ; cf. id. Phil. 12, 3, 8; Cat. 1, 6 fin. : for which also, inter manus (urna). Prop. 4, 4, 22 ; and a digitis (ansa), Ov. Her. 16, 252 : Palinurus exciderat puppi, Virg. A. 6, 339 ; cf. arce, Ov. F. 5, 34 : equis, Sen. Here. Oet- 1164 : num qui numi excide- runt, here, tibi, quod sic terram Obtue- re ? Plaut. Bac. 4. 4, 17 ; cf. id. Cist 4, 2, 8; 27; 28, 45 ; id. Merc. 3, 1, 44; cf. id. Poen. 1, 2, 48. Poet. : ita vinclis Excidet aut in aquas tenues dilapsus abibit, will slip out of the fetters, Virg. G. 4, 410; Liv. 21, 28 fin. : quum Herculis pertractanti arma sagitta excidisset in pedem, Plin. 25, 6, 30 ; Ov. Ib. 540. B. In partic, of a lot, To fall or come out (extremely seldom) : ut cujusque sors exciderat, Liv. 21, 42; and hence, transf, quod primum sorte nomen ex- cidit, id. 23, 3. II, Trop.: A, In gen.: To involun- tarily fall out, slip out, escape : verbum ex ore alicujus, Cic. Sull. 26 ; cf. et vox ex- cidit ore : Venisti tandem, etc., Virg. A. 6, 686 : tnntumque nefas patrio excidit ore ? id. ib. 2, 658 ; cf. scelus ore tuo, Ov. M. 7, 172 : quod verbum tibi non excidit, ut saepe fit, fortuito. Cic. Phil. 10, 2 fin. : cf. Quint 6. 3, 23; 7, 2, 52; 9, 4, 41; 52; 76; 78 : libellus, me imprudente et invito ex- cidit, escaped me without my knowledge or desire, Cic. de Or. 1, 21 ; cf. id. ib. 1, 2, 5 : vox horrenda per auras excidit, Virg. A. E XCI 9, 113: et paritervultusquedeo plectrum- que colorque Excidit, Ov. M. 2, 602 ; cf. id. ib. 4, 176 : (versus) qui in breves exci- dunt, i. c. which close, terminate, Quint. 9. 4, 106. Poet. : in vitium lihertas excidit, qs. falls away, sinks, delabitur, Hor. A. P. 282. B. In partic: * 1, To dissent, differ from any one's opinion : ego ab Archi- locho excido, Lucil. in Non. 301, 18. 2, To pass away, be lost, perish : neque enim verendum est ne quid excidat aut ne quid in terram detlunt, Cic. Lael. 16, 58 ; Plaut. Most. 3, 2, 43 : nee vera virtus, quum semel excidit, etc.. Hor. Od. 3, 5, 30 : at non ingenio quaesitum nomen ab aevo Excidet, Prop. 3, 2. 24 : excidit om- nis luctus, Ov. M. 8, 448 : ne Tarentinae quidem arcis excidit memoria. Liv. 27, 3 fin. ; cf. the follg.— Esp. freq.. 1>. To slip out, escape from the memory : excidere de memoria, Liv. 29, 19 fin. : exciderat pacis mentio ex omnium animis, id. 34, 37 ; cf. animo, Virg. A. 1, 26 ; Ov. Her. 20, 188 ; and pectore, id. Pont. 2, 4, 24 : o miram memoriam, Pomponi, tuam ! at mihi ista exciderant, Cic. Leg. 2, 18, 46 ; so c. dot. : quae cogitatio, quum mihi non omnino excidisset etc., id. Fam. 5, 13, 2: so Att. fi, 1, 7 ; Quint. 4, 5, 4 ; 10, 1, 75 ; 12, 1, 12 ; Prop. 3. 24, 20 ; 4, 7,- 15, et saep. ; cf. with a subject-clause : non excidit mihi. scrip- sisse me. etc.. Quint. 2, 3, 10 : quid ? non haec varietas mira est excidere proxima, vetera inhaerere ? hesternorum imme- mores acta pueritiae recordari, id. ib. 11, 2, 6; so absol., id. ib. 1, 12, 6; 4, 2, 91 ; 4, 5, 2 ; 11, 2, 29 ; 35 ; cf. si ealore dicendi vitare id excidisset, id. ib. 11, 3, 130; and excidit, ut peterem, etc., i. e. 1 forgot to beg, Ov. M. 14, 139.— Rarely transf. to the person, excidens, One who forgets : Quint. 11, 2, 19: palam moneri excidentis est id. ib. 11, 3, 132. 3. (Ex) aliqua re, of persons, qs. To fall out of a possession, i. e. To be deprived of, to lose, miss it (so esp. freq. since the Aug. per. ; in Cic not at all) : ex familia, Plaut. Men. 4, 2, 104 : uxore, Tcr. Andr. 2, 5, 12 : regno, Curt 10, 5 : primo aevo, Prop. 3, 7, 7 : quem si non tenuit magnis tamen excidit ausis, failed, Ov. M. 2, 328 : cf. fine medicinae, Quint. 2. 17, 25; and genere, id. ib. 1, 5, 16 : qui apud privatos judices plus petendo formula excidissent, i. e. who lost their suits (for the usual ca- dere formula or causa ; v. caclo, no. II. 6) ; Suet. Claud. 14 ; so Sen. Clem. 2, 3. 2. eX-CldO' Mi, Isum, 3. v. a. [caedo] To cut out or off to cut or hew down (quite class.) : I, Lit.: lapides e terra, Cic Off. 2, 3 fin. : omnes arbores longe lateque. Caes. B. C. 2, 15, 1 ; cf. excisa enim est arbor, non evulsa, Cic. Att. 15, 4. 2; and arborem e stirpe, Ulp. Dig. 43. 27. 1 : eri- cium. Caes. B. C. 3, 67 fin. : radicem, Plin. 17, 11. 16, § 82 : columnas rupihus, Virg. A. 1, 428 ; cf. rubos arvis, Quint. 9, 4, 5: linguam alicui, Crassus in Cic. de Or. 3, 1 fin. : partum mulieri, Marcell. Dig. 11, 8, 2 : os, Cels. 8. 3 : virilitatem, i. e. to cas- trate, geld, Quint 5, 12, 17 ; for which also se, Ov. F. 4, 361 ; cf. Ulp. Dig. 48, 8, 4 fin. : vias inter montes, Plin. 36, 15, 24 fin.: latus rupis in antrum, Virg. A. 6, 42 ; cf. vasa anaglypta in asperitatem, j. e. wrought with raised figures, Plin. 33. 11. 49 : obelisci, id. 36, 14, 3 ; cf. id. ib. 24.— 2, Transf, in gen. : To raze, demolish, lay waste, destroy : qui domos inimico- rum suorum oppugnavit excidit, inccn- dit Cic. Sest 44 ; so Numantiam, id. Off. 1, 22, 76 ; cf. Trojam, Virg. A. 2, 637 ; and urbem, id. ib. 12, 762 : Germaniam, Vel- lej. 2, 123 fin.: agrum, id. 2, 115: exer- citum, i. e. to att to pieces, annihilate, id. 2, 120, 3.— n. Trop. : To extirpate, ban- isk : aliquid ex animo, Cic Prov. Cons. 18, 43 ; cf. iram animis, Sen. de Ira 3, 1 : aliquem numero civium, Plin. Ep. 8, 18, 6. ex-cieo. ere, v. excio, ink. ex-ClO, 1T i °r il> itum (long and short without distinction of meaning, equally freq. ; cf. excitus, Enn. Ann. 1, 40 ; Ca- full. 61, 11 ; 63, 42 ; 64. 56 ; Virg. A. 4, 301 ; 7, 376 ; 12, 445 ; Ov. M. 2, 779, et al. : excitus, Lucr. 4, 1211 ; Virg. A. 3. 675: 7, 642; 10, 38; Ov. M. 8, 338; 11, 384 : Sil. 7, 635 ; Luc. 1, 239, et al.), 4. 557 E XCI (also ace. to cieo, ere : exciet, Plaut. Ps. 5, 2, 1 : injin. exciere, Liv. 7, 11 fin. — Impcrf. excibat, Liv. 32, 13 : excibant, Sil. 9, 182) v. a. To call out or forth, to bring or get out : "exciet, excutiet," Fest. p. 60 (freq. in the ante-class, and post-Aug. periods ; in Caes. not at all, and perhaps not in Cic, for Phil. 12, 7, IB, is more correctly to be read excussimus ; v. excutio ; and for excita, Cic. Mur. 17 Jin. ap. Quint. 8, 3, 80, both the MSS. and editions of Cic. have excitata). 1, Lit: anxilia e Germania Britan- niaque exeivit segniter, Tac. H. 2, 97 : consulem ab urbe, Liv. 3, 2 : homines sedibus, id. 32, 13 : ex somno, id. 4, 27 : sellularii exciti (ad militiam) dicuntur, id. 8, 20 in. : so animas imis sepulcris, Virg. E. 8, 98 : suem latebris, Ov. M. 10, 711 : Urgulaniam domo principis, Tac. A. 4, 21 : quid est quod me excivisti ante ae- des 1 Plaut. Epid. 4, 2, 1 ; so aliquem fo- ras, id. Trin. 5, 2, 52 : hostem ad dimi- candum acie, Liv. 2, 30 ; cf. in pugnam, Luc. 6, 12 ; and in arma, Stat. Th. 4, 146 : principibus coloniae Romam excitis, Liv. 3, 4 Drak. — Abs. : exciente buccina Tri- tone, Suet. Claud. 21 fin. 2. Transf., of inan. and abstr. ob- jects : To bring out or forth ; to call forth, produce : silvestria templa tene- bant Nympharum, quibus excibant hu- more liuenta Lubrica," Lucr. 5, 947 ; so semina per artus, id. 4, 1211 : lacrimas alicui, Plaut. Cist. 1, 1, 114 ; Tac. A. 11, 2 : crepitum, Plaut. Cure. 2, 3, 16 : sonitum pedibus, Lucr. 2, 327 : molem (i. c. tern- pestatem) in undis, Virg. A. 5, 790 : vim morbi, Lucr. 4, 667, et saep. II. Trop. : 1, To rouse, excite; to frighten, terrify any one : sopore, Lucr. 4, 41 ; cf. Enn. Ann. 1, 40 ; cf. also clamor subito ortus dictatorem quoque ex som- no exeivit, Liv. 4, 27 : somno excitus, Sail. J. 72 fin. ; and Mauri atque Gaetuli, ignoto et horribili sonitu repente exciti, id. ib. 99, 2 : inter cetera, quae ad excien- dum in Graeciam Antiochum dicere est solitus, Liv. 36, 7 : exeivit ea caedes Bru- ceros, etc., Tac. A. 1, 51 : qualis commo- tis excita sacris Thyias, Virg. A. 4, 301 : so esp. freq. in the part. pcrf. ; see the passages quoted ad init. ; cf. also (juven- tus) privatis atque publicis largitionibus excita, Sail. C. 37, 7 ; and ita conscientia mentem excitam vastabat, id. ib. 15, 4 ; Liv. 1, 7 : Britanni omnium civitatium vires exciverant, Tac. Agr. 29. Poet. : pulsuque pedum tremit excita tellus, frightened, quaking, Virg. A. 12, 445 Wagn. (cf. pulsuque pedum, conterrita tellus, id. ib. 7, 722). 2. To stir up, excite any passion (ex- tremely seldom) : terrorem, Liv. 10, 4 ; ef. tumultum, id. 3, 39 ; 7, 11 fin. ex-cipiOi cepi, ceptum, 3. v. a. [ca- pi°] I. (with the notion of the ex pre- dominating) To take or draw out. A. I- it. (so rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Frgm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4. 8 ed. Mos.) ; so vidulum (e mari), Plant. Rud. 4, 4, 140 sq. ■■ dens manu, forcipe. Cels. 7, 12, 1 ; so telum (e vulnere), id. 7, 5, 1 : clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti, to withdraw, ex- empt, Virg. A. 9, 271.— B. Trop. : 1. In gen. : servitude exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. .33, 23, 2 : nihil jam cupiditati, nihu libidini exceptum, exempt, Cic. Agr. 15. 2. In partic.: a. To take out from a whole any thing ae not belonging to it, i. e. To except, make an exception of (so freq. and quite class.) : hosce ego homines ex- cipio et secerno hbenter, Cic. Cat. 4, 7, 15 : qui (Democritus) ita sit ausus ordi- ri : Haec loquor de universis. Nihil exci- pit, de quo non profitcatur, id. Acad. 2, 23, 73 ; cf. id. ib. 2, 9, 28 : Lacedaemonii ipsi, quum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt. id. Rep. 4, 4 ; Plaut. Mil. 2, 2, 13 : Licinin lex, quae non modo eum, qui, etc. ...Bed etiam collegas ejus, cognatos, affines ex- cipit, ne eis ea potestas curatiove mnnde- tur, Cic. Agr. 2, 8, 21 ; so with a foils, ne in legal limitations, id. ib. 2, 9, 24 ; Balb. 558 E XCI 14, 32 ; see also exceptio : and with a follg. ut : id. Q. Fr. 1, 1, 9, 26 : excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem, id. Div. 1, 39, 87 : ut in summis tuis lau- dibus excipiant unam iracundiam, id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37 : dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione ex- cepta, etc., Paul. Dig. 18, 1, 76 ; so Jabol. ib. 77. — In the abl. abs. : omniuln mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sem- pronios, you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38 ; cf. vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut ea excepta nihil amicitia praestabilius esse putetis, id. Lael. 21 fin. ; so excepta sapientia, id. ib. 6, 20. And in the neuter, abs. : excepto, quod non simul esses, ce- tera laetus, Hor. Ep. 1, 10, 50 : excepto, si obscena nudis nominibus enuncientur, Quint. 8, 3, 38 ; so Pers. 5, 90.— Hence, (jj) Jurid. 1. 1., said of the defendant: To except, to make a legal exception to the plaintiff's statement : verum est, quod qui excipit. probare debeat, quod excipi- tur, Cels. Dig. 22, 3, 9 ; so Ulp. ib. 18 : ad- versus aliquem, Afric. ib. 16, 1, 17, et saep. ; cf. exceptio, p. 557, 2, and the au- thorities there cited. b. In an oration, a law, etc., To express by name, to make particular mention of, to slate expressly (so rarely, and perh. not ante-Aug.) : quum Graeco6 Italia pelle- rent, excepisse medicos, Plin. 29, 1, 8 : vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3. II. (w'ith the notion of the verb pre- dominating) To take a thing from any where to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive, A. Lit.: X. In gen.: sanguinem pa- tera, Cic. Brut. 11, 43; cf. Col 9, 15, 9 : labentem excepit, Cic. Rab. Post. 16, 43 ; so se in pedes, he betook himself to his feet, i. e. sprang to the ground, Liv. 4, 19, 4 : tiliorum extremum spiritum ore, Cic. Verr. 2, 5, 45, 118 ; cf. tunicis fluentibus auras, Ov. A. A. 3, 301 : omnium tela, Cic. Verr. 2, 2, 72, 177 ; so tela, Caes. B. G. 3, 5, 3 : vulnera, id. Sest. 10, 23 ; cf. vulnus ore, Quint. 6, 3, 75 ; and plagae genus in se, Lucr. 2, 810 : o terram illam beatam,quae hunc virum exceperit! Cic. Mil. 38, 105 ; cf. Mithridatem in timore et fuga Tigranes excepit, id. de imp. Pomp. 9, 23 ; and aliquem benigno vultu, Liv. 30, 14, 3 | cf. also hie te polenta excipiet, Sen. Ep. 21 med. ; so aliquem epulis, Tac. Germ. 21 : multos ex fuga dispersos ex- cipiunt, Caes. B. G. 6, 35, 6 ; cf. Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 5 ; so servos in pabula- tione, Caes. B. G. 7, 20, 9 : incautum, Virg. A. 3, 332 : (uri) mansuefieri ne par- vuli quidem excepti possunt, Caes. B. G. 6, 28, 4 ; so aprum latitantem, Hor. Od. 3, 12, 10 : caprum insidiis, Virg. E. 3, 18 : fugientes feras, Phaedr. 1, 11, 6 : aprum, feram venabulo, Quint. 4, 2, 17 ; Sen. Prov. 2, et saep. — b. Of inanimate sub- jects : postero die patent! itinere Priati- cus campus eos excepit, received them, Liv. 38, 41, 8 ; so silva turn excepit fe- rum, Phaedr. 1, 12, 9 ; Quint. 2, 12, 2. 2. In partic: a. To take up a thing in the order of succession, i. e. To come next to, to follow after, succeed a thing : linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus, Cic. N. D. 2, 54, 135 ; Caes. B. C. 1, 66 fin. : accedebat hue, ut alios alii deinceps exciperent integrique et re- centes defatigatis succederent, id. B. G. 5, 16 fin. — Poet. : porticus excipiebat Arc- ton, i. e. was turned to the north, lay to the north, Hor. Od. 2, 15, 16. b. In medic, lang. : aliquid aliqua re, To take something in something, i. e. mix- ed with something : quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto, Cels. 5, 18, 20 ; so id. 5, 25, 5 ; 6 ; 12, et saep. B. Trop.: 1. In gen., To lake or catch up, to intercept : genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinBecus ex divinitate, Cic. Div. 2, 11, 26 ; cf. posteaquam vidit, ilium excepisse laudem ex eo, quod, i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3 : subire coggit et excipere peri- culn, to take upon one's self to receive, support, sustain (the figure being taken E XCI from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23 ; cf. Ger- man! celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperuut, Caes. B. G. 1, 52, 4 ; so impetus, id. B. C. 1, 58, 1 : vim fri- gorum hiememque, Cic. Rab. Post. 15, 42 : labores magnos, id. Brut. 69, 243, et saep. : excipimus nova ilia cum f'avore et sollicitudine, receive, Quint 10, 1, 15 ; so verba risu, id. ib. 1, 2, 7 : praecepta ad exchpiendas hominum voluntates./or tak- ing captive, Cic. de Or. 2, 8, 32.— b. Of inanim. or abstr. subjects : quae (suhli- cae) cum omni opere conjunctae vim flu- minis exciperent, Caes. B. G. 4, 17, 9 ; so id. ib. 3, 13, 1 : quid reliquis accideret qui quosque eventus exciperent, i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin. ; so Virg. A. 3, 318 ; and Liv. 1, 53, 4. 2. In partic.: a. To catch with the car, esp. eagerly or secretly, to catdt up, listen to, overhear : maledicto nihil faciii- us emittitur. nihil citius excipitur, Oic. Plane. 23, 57 ; id. Sest. 48, 102 : assensu populi excepta vox consulis, Liv. 8, 6, 7 Drak. : laudem avidissimis auribus exci- pit, Plin. Ep. 4, 19, 3 : notis quoque exci- pere velocissime solitum, i. e. to write down in short-hand, Suet. lit. 3 : rumo- res, Cic. Dejot. 9, 25 ; cf. voces, Liv. 40, 7, 4 ; so sermonem eorum, id. 2, 4, 5 : fur- tivas notas, Ov. Am. 1, 4, 18. ■ b. To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, no. A, 2, a) : tristem hiemein pestilens aestas excepit, Liv. 5, 13, 4 ; Cic. Sest. 68, 143 : violis succedit rosa : rosam cyanus excipit, cyanum amarantns, Plin. 21, 11, 39 ; Flor. 1, 31 : hunc (locutum) Labie- nus excepit, Caes. B. C. 3, 87, 1.— Abs. : turbulentior hide annus excepit, succeed- ed, followed, Liv. 2, 61, 1 ; Caes. B. G. 7, 88, 2 : re cognita tantus luctus excepit, ut etc., id. B. C. 2, 7, 3.— Hence, (/3) Transf, aliquid, To continue, prolong a thing in the order of succession : memo- riam illius viri excipient omnes anni con- sequentes. Cic. de Sen. 6, 19 ; Liv. 38, 22, 3 : vices alicujus, Just. 11, 5. — Poet, with the inf. : Sil. 13, 687. excipula, onim, n. (sc. vasa) [exci- pio] Vessels for receiving liquids, receivers, receptacles : Plin. 25, 7. 39 : in excipulis ejus fluminis, i. e. cavities, basins, id. 9, 22, 38. ! excipuum quod excipitur, utprae- cipuum quod ante capitur, Fest. p. 80. excisio* on'Si /■ [excido] A cutting out, excision : plagae, Pall. 3, 30. — II, A destroying, Auct. Or. pro Dom. 58 ; Ha- rusp. resp. 2. cxcisorius, ", um > <"ij- ["'•] That serves for cutting out : scalper. Cels. 8, 3. excisatus, a, um, adj. [excisus, from excido] Cut out or off: excisatis auribus, Plaut. Frgm. ap. Non. 108, 17. • C-XCisuSj a. um, Part, from excido. excitabllis, e, <*<#. [excito] Incit- ing, animating : modulatio (c. c. jucun- da), Coel. Aur. Tard. 1, 5 fin. CXCltate* adv., v. excito, Pa., ad fin. CXCltatiOi onis,/. [excito] A rousing up, wakening (post>class.), Am. 7, 237. eXCltator» oris, m. [id.] One who rouses or animates (post-class.) : menti- um, Prud. Cath. 1, 3. excitatusi », um , P" rt - an<1 P"-t fr° m excito. excito- «vi, arum, 1. v. intens. a. [ex- cio] To call out or forth, to bring or send out, to wake up (freq. and quite class.) : I, Lit: unde (Acherunte) auimae exei- tantur obscura umbra, Enn. in Cic. 'fuse. 1, 16, 37 : aliquem a portu, Plaut. Am. 1. 1, 10 : aliquem hue foras. id. Rud. 1, 5, 2 : si excitatus fuerit de spectaculis, turned out, Quint. 3, 6, 19 : dormientes spectatores e somno, to wake up, Plaut. Merc. 1, 2, 48 ; cf. quaeso, ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12; and Quint. 4, 1, 73 ; so patre ex- citato (opp. donniente), id. ib. 4, 2, 72 : al- iquem ab inferis. to summon up, Cic. Fon- tej. 12, 26 ; so id. Cat. 2, 10, 20 ; Verr. 2, 5, 49, 129 : aliquem a mortuis, id. de Or. 1, 57, 245 : non dubitavit excitare reum consularem, to call upon to stand up, to call up, Cic. de Or. 2, 28, 124 ; so reos, id. Ib. 2, 47, 195 ; Quint 11, 3, 174 ; cf. Liv. 9, 8, 3 : testes, Cic. Rab. Post. 17, 47 : ju- EXCL dicem, Cels. in Quint 9, 2, 104, et saep. : ferae, to rouse or scare up, Cic. Off. 3, 17, 68 ; eo cervum nemorosis latibulis, Phaedr. 2, 8, 1. B. Transf., of inanira. and ab9tr. things : To raise, erect : vapores, qui a eole ex aquis excitantur, Cic. N. D. 2, 46, 118 : caput altius, Cels. 8, 4 med. — Hence 2. In partic, with the accessory no- tion of making, forming. To raise, erect, consirnct : exstrui vetat (Plato) sepul- crum altius, quam, etc. . . . nee e lapide excitari amplius, Cic. Leg. 2, 27, C8 ; so tunes, Caes. B. G. 5, 40, 2 ; id. B. C. 1, 25 Jin. : tumulum alicui. Suet. Claud. 1 : aedificiuna, Sen. Ep. 52 : urbem. Flor. 1, 1 : nova sarmenta cultura excitantur, arc produced, Cic. de Or. 2. 21, 88 ; so pas- cua in novalibus, Pall. Nov. 13, 3 : ignem, Caes. B. G. 7, 24, 4 ; so Lucr. 6, 309 : in- cendium, Cic. Phil. 7, 1, 3 : invalids* flam- mas admoto fomite, Luc. 8, 776 ; and poet, transf, aras, Virg. G. 4, 549 ; so fo- culum bucca. Juv. 3, 262. II. Trop. : A. In gen.: To raise up, comfort ; to arouse, awaken, excite, stimu- late, enliven : qui ab excitata fortuna ad in- clinatam et prope jacentera desciscerem, erected, established, Cic. Fam. 2, 16, 1 ; cf. amicijacentemanimumexcitare, id.Lael. 16, 59 ; and with this cf. id. Att. 1, 16, 8 ; and animosexcitare atque innammare ad persequendi studium, id. de imp. Pomp. 2, 5 ; so amnios omnium ad laetitiam, Caes. B. G. 7, 79, 3 : aliquem ad laborem et ad laudem, Cic. Plane. 24, 59 ; cf. id. Top. 2, 5 ; so languentem labentemque populum ad decus. id. de Or. T~~46, 202 : aliquem ad bellum, Caes. B. G. 3, 10, 3 : aliquem ad virtutera, id. ib. 6, 14, 5 : ali- quem ad audiendum. Quint. 4, 1, 34 : gal- los alacritate ad canendum, Cic. Div. 2, 26, 56, et saep. : alicujus memoriam ali- cui excitans, reviving, renewing, Cic. Or. 10, 35 : hominum studia ad utilitates nos- trils allicere atque excitare, id. Off". 2, 6, 20 ; so hominum studia, Caes. B. C. 3, 21, 1 : salsum exeitat et a taedio defeudit ora- tionem, enlivens, Quint. 6, 3, 19 ; cf. id. ib. 6, 1, 2 : hi soui cum augenda intentione excitandi (ppp. temperandi), to sharpen, pronounce strongly, id. ib. 11, 3, 42; so syllabam acutam. id. ib. 12, 10, 33. B. In partic, with the accessory idea of producing (ace. to no. I. B, 2), To found, cause, excite, kindle : priusquam docuero, quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes exci- tatae sint, Cic. Sest 2, 5 : cf. id. Fin. 4, 7, 18 : in animis hominum motum dicendo vel excitare vel sedare, id. de Or. 1, 46, 202 : risus, id. Phil. 3, 9, 21 : plausum, id. Sest. 58, 124 ; so fletuin etiam inimicis, id. ib. 57, 121 : amores, id. Oft'. 1, 5, 14 : iras, Virg. A. 2, 594 : suspicionem alicui, Cic. Sest. 18, 41 : varios sermones, Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 2 : quantas tragoedias, Cic. Mil. 7, 18 : vim ac dolorem bonorum omnium, id. Plane. 18, 45, et saep. — Henco excitatus, a, una. Pa. (lit, excited, kindled ; hence) An imaled, lively, vigor- ous, vehement, strong, loud (rare, but quite class.) : acutus et excitatus sonus, Cic. Rep. 6, 18. — Comp. : clamor, Liv. 4, 37, 9 : haec lumina, Quint 12, 10 r 49 : schema, id. ib. 9, 3, 10.— Sup. : odor, Plir. 20. 17, 71. — Adv.. Vigorously, brightly, ve- hemently ; in the Comp. : fulgent gemmae, Plin. 37, 7, 31 : clamitantes, Amm. 18, 8. 1. excitus. a . um , Part., from excio. *2. excitus. us, m. [excio] A call- ing out, calling : vocis excitu procur- rens, App. M. 6, p. 435 Oud. N. cr. exclamatlO, °nis, /. [exclamo] A loud calling or crying out (very rare) : acuta9 vocis exclamationes vitare debe- mus, Auct. Her. 3, 12, 21 ; so Quint. 11. 3, 179. — n. In partic, as a figure of rhet- oric, An exclamation, " Auct Her. 4, 15, 22 ;" Cic de Or. 3, 54, 207 : Or. 39, 135 ; Quint. 9. 1, 34 ; 9, 2, 29 ; 9, 3, 97. CXclamo. avi, arum, 1. v. n. and a. I. Neiur., To call or cry aloud, to call or cry out: quum exclamasset Laelius, Cic. Rep. 6, 12 fin.: in stadio cursores excla- mant quam raaxime possunt id. Tusc 2, 23, 56 ; cf. Plaut Most. 2, 2. 57 ; and ex- clamare majus, Cic. Tusc. 2, 24, 56 : con- dones saepe exclamare vidi, quum apte EXCL verba cecidissent i. c. to loudly applaud, id. Or. 50. 168 ; cf. Quint. 1, 6, 45.— Im- pers. : quoties exclainandum erit lateris conarus sit ille, non capitis, Quint. 1, 11, 8 ; so id. ib. 3, 8, 59. B. Trans'f., of inanim. and abstr. things (post-Aug.) : apud hunc (orato- rem) patria ipsa exclamabit, Quint 12, 10, 61 : ignis exclamat i. e. crackles aloud, makes a noise, Stat. Th. 6, 202 : dominae femur exclamare coegit, Juv. 6, 423 : quae (verba) aut maxime exclamant aut sono sunt jucundissima, Quint. 8, 3, 17 ; so mi- nus exclamantes syllabae, id. ib. 9, 4, 137. H. Act., To call out, say aloud, exclaim : a.With inanimate objects: (a) With an object-clause: ibi nescio quis maxima Voce exclamat: Alcumena, adest auxilium, ne time, Plaut Am. 5, 1, 12 ; cf. non possum quin exclamem : Euge, euge, etc., id. Trin. 3, 2, 79 (also quoted in Cic. de Or. 2, 10, 39) ; and mihi libet exclama- re, Pro deum, etc., Cic. N. D. 1, 6, 13 ; so 'Per. Eun. 4, 1, 11 ; Ad. 4, 4, 10 ; Quint. 6, 3, 81 ; Hor. S. 1, 7, 33 ; Ov. M. 5. 13, et al.: hie exclamat eum sibi esse sodalem, Plaut. Capt 3, 2, 11 ; so Ter. Eun. prol. 23. — (jl) With follg. ut : quas (geomctri- cas formas) ut vidisset, exclamavisse, ut bono e6sent animo, videre enim se hom- inum vestigia, etc.. Cic. Rep. 1, 17; so Liv. 4, 38, 2.— (y) c. ace. : Quint. 6, 2, 26 : multa memoria digna, id. ib. 2, 11, 2. — p. With personal objects, To call upon : voce clara exclamat uxorem tuam, Plaut. Am. 5, 1, 68 : M. Brutus cruentum pugi- onem tenens Ciceronem exclamavit, An- ton, in Cic. Phil. 2, 12, 30 : aliquem suo nomine, Coel. Aur. Acut 2, 6. * ex-claro. ar e, * a - To light up, il- lumine; opp. obscurare, Vitr. 1, 2 Jin. eX-cllido> si, sum, 3. (perf. syncop. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) [cludo, claudo] To shut out, exclude; to cut oJJ\ remove, separate from any thing (quite class.) : I. Lit. : ego excludor, ille recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79 : aliquem fo- ras, Plaut Mil. 4, 1, 30; so Ter. Eun. 1, 2, 18 : quae me non excludet ab se. sed apud se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108; cf. ut ab ilia excludar, hue conclu- dar, Ter. Andr. 2, 3, 12; so priusquam Caesar me abs te excludere posset, Pomp, in Cic. Att 8, 12 B, 1 ; and aliquem a por- tu et perfugio, Cic. Fam. 5, 15, 3 ; so ali- quem ab re frumentaria, Caes. B. G. 7, 55, 9 : aliquem ab acie, id. B. C. 2, 41, 6 : Gaditani Poenos moenibus excluserunt, Cic. Balb. 17, 39 : nulla exclusura dolen- tes Janua, Tib. 2, 3, 73. — With inanimate objects : spissa ramis laurea fervidos Ex- cludet ictus (solis), Hor. Od. 2, 15, 10 ; Ulp. Dig. 39, 3, 1 : exelusere diem telis, fright- ened away, Stat. Th. 8, 412 : Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia exclu- dens, separating, Plin. 5, 24, 20. B. Transf. : 1, With the notion of ex predominating : To drive out, to put or take out: excludito mihi herele oculum, si dedero, i. e. to knock out, Plaut. Ps. 1, 5, 95 ; so vel oculum exclude, Ter. Ph. 5, 7, 96 ; Paul. Dig. 10, 4, 6: liquorem, Scrib. Comp. 84. — b. In partic. of birds, To hatch their young: volucres Ova relinquebant, exclusae tempore verno, Lucr. 5, 800 ; cf. gallinae avesque reliquae, quum ex ovis pullos excluserint. etc., Cic N. D. 2, 52, 129 : so pullos, id. ib. 2, 48, 124 ; Col. 8, 5, 7 ; 8, 14, 11 ; Suet. Tib. 14, et al. And transf., by way of pun, to the pupils of the rhetorician Corax (raven) : Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti, Cic. de Or. 3. 21, 81. * 2. With the notion of the verb pre- dominating: To shut, finish a book : volu- men, Stat. S. 2 praef. ad fin. II, Trop.: To exclude, except, remote, hinder, prevent : Crassus tres legatos de- cernit, nee excludit Pompeium, Cic Fam. 1, 1, 3; Suet. Ner. 23: excludi ab omni doctrina, Cic. de Or. 1, 11. 46: cf. exclu- sit ilium a re publica, id. Phil. 5. 11, 29 ; and ab hereditate fraterna excludi, id. Clu. 11, 31 ; cf. also, ne anni tempore a navigatione excluderetur, Caes. B. G. 5, 23. 5 : — exceptione excludi, Cic. de Or. 1, 37, 168 : so multas actiones praetoriis ex- ceptionibus, id. Inv. 1, 19, 57: angustiis EXCO temporis excluduntur omnes, id. Verr. % 1, 56, 148 ; so tempore exclusus, hindered, prevented. Cans. B. G. 6, 31, 1 ; and diei tempore exclusus, id. ib. 7, 11, 5 : si qui se in hoc judicium forte projecerint, ex- cluditoto corum cupiditatem, Cic. Coel. 9, 22; so servitutem, Lucil. in Non. 30 1 14 : consuetudincm libere dicendi, Cic. Phil. 5, 7. 19,— Hence *exclusus, a. um, Pa. Shut out, lock- ed out : nunc eeo sum exelusiseimus, Plaut. Men. 4, 3, 24. exclusio, onis, /. [excludo] A shut- ting out, exclusion (very rare ; not in Cic.) : Ter. Eun. 1, 2, 8 : ventorum, Vitr. 1, 6: exceptio est quasi quaedam exclu- sio, etc, Ulp. Dig. 44, 1, 2. exciusor. oris, m. [excludo, no. I. B] One who shuts or drives out : daemonio- rum, Aug. Serm. 37 ; de Verb. Dom. 2. cxclusonus. a - um > a um, Part, and Pa., from excludo. CHCOCtlO- 'Jnis, /. [excoquo] A boil- ing or baking thoroughly (post-class.) : calcis, a burning, Cod. Just 12, 16, 3 : panis, a baking, ib. 12, 39, 1. eXCOCtuS. a. nm, Part., from exco- quo. excodico- are - T - excaudico. exCOgitatlO, °nis> /■ [excogitoj A contriving, devising, inventing : quid ? ilia vis quae tandem est, quae investigat occulta, quae inventio atque excogitatio dicitur? Cic. Tusc. 1, 25, 61 ; id. de Or. 2, 27, 120. eXCdgitator* °ns, m. [id.] A con- triver, inventor (a post-class, word) : ver- bortim et nominum, Arn. 3, 119. 1. excogitatus, *• um ' Part - and Pa., from excogito. *2. eXCOgltatUS, us- m. [excogito] A contriving, devising : Gell. 5, 10 fin. dub. CS-COgltO- « T i. atum, 1. v. a. To find out by thinking, to excogitate, contrive, devise, invent (freq. and quite class.) : quid enim mali aut sceleris fingi aut excogitari potest, quod non ille conceperit ? Cic. Cat. 2, 4. 7 : ad haec igitur cogita, mi Attice. vel potius excogita, id. Att 9, 6, 7 : quid igitur causae excockari potest, cur? etc., id. Deiot. 7, 20 ; id. Rep. 2, 12 : aliqtiid dignum dono deorum aut efficere aut excogitare, id. ib. 3, 3 : multa praeterea generatim ad avaririam excogitabantur. Caes. B. C. 3, 32, 1 ; so aliquid ad orna- tum portarum, etc., Hirt B. G. 8. 51, 2 : o callidos homines ! o rem excogitatam ! Cic. Or. 67, 225 : quicquid omnino ex- cogitari contra potest, Quint 12, 8, 10 : res ab iliis dicta, non a nobis excoritata, id. 5, 13, 49, et saep. ; Plin. 15, 19, 21, § 83. — Hence * excogitatus, a, um, Pa. Sought out, choice : excogitatissimae hostiae, Suet. Calig. 22. I. ex-Colo, colui, cultum, 3. v. a. To carefully work, tend, cultivate: J, Lit. (so very rarely, and mostly post-Aug.) : vineas, Plin. 14, 4, 5 ; cf. rura. Claud, in Eutr. 2, 196 : victum hominum (boves), Plin. 8. 47, 72 : lanas rudes. i. e. to spin fine, Ov. A. A. 2, 220. B. Transf., in gen., To improve, pol- isle, adorn, pirfect : emas marmora, qui- bus solum, quibus parietes excolantur, Plin. Ep. 9,' 39, 3 : so Plin. 35. 10, 37 ; cf. praetoria xystis et nemoribus, Sitet Aug. 72 ; and urbem, id- ib. 28 ; so aedificium, Nerat Dig. 7, 1, 44 : fructuarms excolere quod invenit potest qualitate aedium non immutata, Ulp. ib. 7, 1, 13, § 7 ; id. ib. 13, 7, 25 : vagos resecare capillos Doctus et hirsutas excoluisse eenas, Mart 6, 52, 4 : triumphum, Plin. 35^ 11, 40, §,135 ; so tu- mulum in rrophaei modum, Flor. 4, 12 : lesdonarii injecere flammae arma sua, quibus exculti funus celebrabant Suet. Caes. 84. II. Trop. : A. T° improve, ennoble, refine, perfect (the class, signif. of the word) : nihil tam horridum, tarn incul- rum, quod non splendescat oratione et tamquam excolatur, Cic Parad. prooem. § 3 : G. Tuditanus omni vita atque victu excultus atque expolitus id Brut. 25, 95 ; 559 E X C R cf. mansuefactus et excultus, id. Tusc. 1, 25, 02 ; and ex agresti immanique vita cx- culti ad humanitatem et mitigati sumus, id. Leg. 2, 14, 36 : excultus doctrina, id. Tusc. 1, 2, 4 ; cf. id. ib. 4, 38, 84 ; and Ov. Tr. 4, 10, J 5 : animos doctrina, Cic. Arch. 6, 12 ; so ingenia discipliua exculta, id. Or. 15, 48 : aetas exculta, id. Rep. 2, 10 : qui- bus rebus exculta hominum vita tantum distat a victu et cultu bestiarum, id. Oil'. 2, 4, 15 ; so inventas aut qui vitam exco- luere per artee, Virg. A. 6, 663 : an victus hominum Atheniensium beneficio excoli potuit, oratio non potuit ? Cic. Or. 9, 31 ; so mores aut studia, Quint. 4 praef. § 3 ; 12, 2, 1 ; 12, 3, 1 ; Gell. 13, 5, 2 : oratio- nem, Quint. 8, 3, 86 ; Tac. Or. 22 : excul- tae cujusdam elegantiae, Quiut. 6, 3, 20. B. Of persons : To honor (poet., and very rarely, for the class, colere) : deos, Phaedr. 4, 11, 10 ; so aliquem, Ov. Pont. 1, 7, 59. 2. ex-Colo, ar e, v. a. To strain out (a post-class, word) : acetum, Pall. Jun. 8 : culicem, Vulg. Matth. 23, 24. * ez-cdmedO) ere, «• a. To cat up, consume : App. Herb. 8. eXCOmmunicatlO, onis, /. [excom- munico] Ban oj the Church, excommunica- tion, Aug. de Fide 3, et saep. eK-communico> avi, atum, 1. v. a. (lit., to put out of the community ; hence, in eccl. Lat.) To lay under the ban of the Church, to excommunicate, Hier. adv. Ruf. 2, 18, et saep. CX-COndo» ere, v. a. To form, exhibit (a post-class, word) : Tert adv. Marc. 5, 18. I ex-consularis. is. ?«• One who has been a consul, an ex-consul, Inscr. Grut. 151, 6. Cll-coquOt xi, ctum, 3. v. a. To boil out, melt out, dry up : usque coquito, dum dimidium excoquas, i. c. you boil away, Cato R. R. 107, 2 ; so mustum ad dimidium, Col. 12, 19, 1 : testudinem vino, to boil thoroughly, Plin. 32, 4, 14, § 38 ; so glebas melle, id. 37, 12, 74 : ferrum (ig- nis), i. c. to harden, Ov. M. 14, 712: are- nas admixto nitro in vitrum, Tac. H. 5, 7 ; so lapidem in rubricam, Plin. 34, 13, 37 : ignis vitium metallis excoquit, Ov. F. 4, "786 ; so Virg. G. 1, 88 ; hence ex- coctum argentum, i. e. purified, Gell. 6, 5, 9 : imagines excoctae flammis, melted down, Plin. Pan. 52, 5 . excoctum parum habet succi, Var. L. L. 5, 22, 32 : terrain sol excoquit et facit are, dries up, Lucr. 6, 963 ; cf. tarn excoctam (ancillam) red- dam atque atram quam enrbo est, Ter. Ad. 5, 3, 63. — With an abstr. object : cru- ditatem Laconicis, qs. to boil out, i. e. to drive out by steam baths, Col. 1 praef. § 16 : excocta rnaturitas hordei, i. e. over-ripe, Plin. 18, 7, 18.— II. Trop. : malum ali- cui, to danse, Plaut. Pcrs. 1, 1, 53 (cf. co- quo, p. 382, a) : mentem, to plague, vex, Sen. Here. fur. 105 (cf. coquo, loc. cit.). * eX-COriO) al "e, v. a. [corium] To strip of its shin or covering : nastam, App. M. 10, p. 717 Oud. * ex-COrnis< e, a dj- [com») Without horns : bestia, Tert. Pall. 5. CX-COTSi cordis, adj. [cor, the heart, as the seat of intelligence ; v. cor, p. 382, b] Without intelligence, without understand- ing, senseless, silly, stupid (quite class.) : "aliis cor ipsum animus videtur : ex quo excordes, vecordes concordesque dicun- tur," Cic. Tusc. 1, 9, 18 ; cf. an quod as- pexit (taurus) vestitu purpureo excordem Caesarem, ipse corde privatus est ? id. Div. 2, 16, 36 : excors, caccus, incogitabi- lis, Plaut. Mil. 2, 6, 63 : quae anus tarn ex- cors inveniri potest, quae ilia extimescat ? Cic. N. D. 2, 2, 5 ; cf. hoc qui non videt, excors est, id. Phil. 5, 2, 5 ; and aperte adulantem nemo non videt. nisi qui ad- modum est excors, id. Lael. 26, 99 ; Hor. Ep. 1, 2, 25 : tune insanus eris, si accepe- ris? an magis excors Rcjecta praeda? id. Sat. 2, 3, 67. 1. excrementum, i, «• [excernoj I, What is sifted out, the refuse, Col. 8, 5, 25 ; Pall. Fehr. 26, 3 ; Nov. 20, 4.— More freq., II What passes from the body, ex- crement, ordure, Plin. 11, 26, 32 ; 9, 45, 68 : oris, spittle, Tac. H, 4, 81 : narium, mucus of the nose, id. Ann. 16, 4. *2. excrementum» >> "• [excres- 560 E X C U co] An ixcrcscence : costarum, Sid. Ep. 1,2. ex-CremO) are. »■ a. To burn (a post-class, word) : Tert. Cult. fern. 6. eXCreO; al "e, v. exscreo. ex-cresco, « v i, etum, 3. p. inch. n. To grow out or forth, to grow up, rise up (not ante-Aug.) : I. Lit.: A, I" gen.: quae si satis excreverint (palmae), Col. 4, 21, 3 ; so abies, larix, patma in longitndi- nem, Plin. 16, 30, 54 : lactucae ad semi- pedem, id. 19, 8, 39: in omni domo nudi ac sordidi in hos artus, in haec corpora quae miramur excrescunt, Tac. G. 20 : colles excreverant rudere, Front. Aquaed. 18; so solum tumulo in altum, Luc. 4, 11: si quando fluraen imbribus ad tempus excrevit, is swollen, Ulp. Dig. 43, 11, 1. — B. Ln partic, of morbid excrescences on the body : excreverat in dexteriore latere ejus caro, Suet. Galb. 21 ; so carnes excrescetites, Plin. 23, 6, 59 : arsenicum tollit quicquid excrescit, id. 34, 18, 56. — Hence, 2. Subst, excrescentia, ium, n., in medic, lang., Morbid excrescences on the body, Plin. 20, 9, 36 ; 22, 21, 29 ; 24, 5, 11; 34, 18, 56; 36, 17, 28, et al,— H. Trop.: To grow immoderately, grow big : nee minus evitanda est immodica ejus prooemii longitudo, ne in caput excre- vi6se videatur, Quint. 4, 1, 62 : fructus in tantum excrevit, ut, etc., Julian. Dig. 36, 1, 27, § 16 fin. : litium series, Suet. Vesp. 10 : excrescit in dies ejus rei luxus, Plin. 37, 2, 7,— Hence e x c r e t u s, a. um, Pa., Grown up, full- grown: hoedi, Virg. G. 3, 398; so anima- lia, Lact. 2, 11 med. ; Paul. Nol. Carm. 27, 292. 1. eXCretUS; a . um i Separated; Part., from excerno. 2. CXCretUS, a > um . Grown up ; Pa., from excresco. excruciabllis, e, adj. [excrucio] * I. Deserving of torture : anus, Plaut. Cist. 4, 1, 1. — *II, Act., Tormenting, tor- turing: exitium, Prud. crab. 3, 114. eXCrUCiatlO, onis, /. [id.] Torment, torture (late Lat.), Aug. Tract, in Joann. 27 fin. eXCrUCiatUS, «is, m. [id.] Torment, torture (post-class.) : duri corporis, Prud. oreib. 14, 19. CX-CI'UCIO- avi, atum, 1. (archaic inf. praes., excruciarier, Ter. Heaut. 3, 1, 4) v. a. To excessively torture, to greatly torment, plague (quite class.): I. Phys- ically: perii ! excruciabit me herus, Plaut. Mil. 3, 2, 45 : servos fame vinculis- que, Caes. B. G. 7, 19, 9 ; cf. (uxores) igni atque omnibus tormentis excruciatae, id. ib. 6, 19, 3; and aliquem vinculis ac ver- beribus atque omni supplicio excrucia- tum necare, Cic. de imp. Pomp. 5, 11 ; cf. also hominem ingenuum fumo excru- ciatum semivivum reliquit,,Cic. Verr. 2, 1, 17, 45 ; and excruciatus inopia, Plaut. Boo. 3. 4, 24 : ipsos crudcliter excruciatos interticit, Caes. B. G. 7, 38, 9 : frigus nudos excruciabat, Lucr. 5, 1425, et saep.— Com- ic : Ep. Hunc tibi dedo diem. St. Meam culpam habeto, nisi probe excruciavero, qs. thoroughly torture it, i. e. use it vp, make the most of it, Plaut. Stich. 3, 1, 32.— B. Transf. : To force out by torturing, to extort : res excruciata, Tert. ad Uxor. 2, 5fin.—JX, Mentally : conficior moe- rore, men Terentia ; nee meae me mise- riae magis excruciant quam tuae, Cic. Fam. 14,3, 1 ; cf. non loquor plura, ne te quoque excruciem, id. Att. 10, 18, 3 : haec sunt, quae me excruciant, Plaut. Trin. 2, 2, 9 : temeritas et libido et ignavia semper animum excruciant et semper sollicitant, Cic. Fin. 1, 16, 50 : se, Plaut. Cure. 1, 3, 14 : quid illam miseram animi excrucias ? id. Mil. 4, 2, 76 ; cf. se animi, id. Rud. 2, 3, 68 ; and turn Antipho me excruciat animi, Ter. Phorm. 1, 4, 10 ; vid. also in the follg. — In the pass. : excrucior, Plaut. Cist. 1, 1, 61 ; so id. Trin. 1, 2, 66 : id ego excrucior, id. Epid. 2, 2, 8 ; cf. hoc sese ex- cruciat animi, Quia, etc., id. Rud. 2, 3, 57. CXCUbatlO) onis, /. [ excubo] A watch- ing, keeping watch: * I. Lit: ab exeu- batione desistere, Modest. Dig. 49, 16, 3, §6 — *n. Trop: perpetua amicorum, Val. Max. 4, 7, 7. eXCUbiaC) arum, /. [id.] A lying out E X C U of doors: * I, In gen.: Tlaut. Cnsin. pro]. 54. — Far more freq. and quite class., II. I n partic, A lying out on guard, a watching, ketping watch : si haec arma, si Capitolinae cohortes, si excubiae, si vigi- liae, etc., Cic. Mil. 25, 67; so id. Phil. 7, 9, 24 ; Plane. 42, 101 ; Tac. A. 13, 18 ; Hist. 4, 11 ; Suet. Aug. 23 ; 30 ; Galb. 10 ; Virg. A. 9, 159 ; Ov. Am. 1, 6, 7, et saep. : vigil- um canum, Hor. Od. 3, 16, 3 : grues ex- cubias habent nocturnis temporibus, Plin. 10, 23, 30. — Poet.: centum aras posuit vigilemque sacraverat ignem, Excubias divum aeternas, Virg. A. 4, 200. — B. Transf., concr., Persons keeping watch, a watch, guard : num excubias transiret, Tac. A. 14. 44 : inter excubias militum pernoctavit, Suet. Claud. 10. ex-cubicularius, ". m. ^» «=• chamberlain (post-class.), Cod. Ju6tin. 10, 47, 12. excubltof; oris, m. [excubo] One who keeps guard, a watchman, guard, sen- tinel: haec eadem (castella) noctu excu- bitoribus ac firmis praesidiis tenebantur, Caes. B. G. 7, 69 fin. ; Suet. Claud. 42 ; id. Ner. 8. — Of a dog : quis excubitor in- veniri potest vigilantior? Col. 7, 12, 1. Of a cock : excubitor ales, Virg. Mor. 2. * CXCubitUS, us, m. [id.] A watching, keeping watch : in excubitu, Auct. B. Hisp. 6,4. eX-CUbO; '™. hitum, 1. v. n. To lie or sleep out of doors: I. In gen. (so rarely, but quite class.) : moniti Lace- daemonii, ut urbem et tecta linquerent armatique in agro excubarent, Cic. Div. I, 50, 112; Plin. 11, 8, 8. — B. Trop.: Just. 8, 4. — Far more freq., H, In par- tie., To lie out on guard, to keep watch, to watch : A. Lit.: institute Caesaris duae semper legiones pro casti'is excu- babant, Caes. B. G. 7, 24, 5 ; so legiones in armis, id. ib. 7, 11, 6 : legiones ad ma- re, id. B. C. 3, 63, 6 : cohortes ad muni- tionem, id. ib. 3, 50, 1 : legio per muros, Virg. A. 9, 175 ; Sail. J. 100, 4 : Cerberus excubat ante fores, Tib. 1, 3, 72: quae (naves) ad portum excubabant, kept watch, Caes. B. C. 2, 22, 3, et saep. Poet. : (Cu- pido Chiae) Pulchris excubat in genis, sits on the watch, lurks, Hor. Od. 4, 13, 8. — Of things as subjects : alni contra erumpentium amnium impetum riporum muro in tutela ruris excubant, Plin. 16, 37, 67: laurus ante limina excubat, id. 15, 30, 39. — B. Trop. : quum Caesar ad opus consuetudine excubaret, etc., id. B. G. 7, 24, 2; so in navibus, id. B. C. 3, 8 fin, : excubabo vigilaboque pro vobis, Cic. Phil. 6, 7, 18: sapiens semper animo sic excubat, ut nihil ei improvisum acci- dere possit, id. Tusc. 4, 17, 37 : curam rei publicae summae defendundae jam pri- dem apud vos excubare, is watchful, act- ive, Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 5 : omnis eorum ars urbibus excubabat, i. e. was concerned, labored for the cities, Plin. 35, 10, 37. — Impers. : rerum, non animi pretiis excubatur, Plin. 35, 7, 32. eX-CUdOj oi, sum, 3. v. a. To strike or drive out: I, Lit.: silici ecintillam, Virg. A. 1, 174 ; so ignem,' Plin. 16, 40, 77 : anseres aliena ova non excudunt, i. e. do not hatch them, Var. R. R. 3, 10, 3 ; so id. ib. § 4 ; 3, 9, 2 ; Col. 8, 14, 7,— H. T r a n s 1'., To prepare by striking, to forge. : excudent alii spirantia mollius aera. Virg. A. 6, 848. And hence, B. Ln gen., To prepare, make any thing : ceras, Virg. G. 4, 57.— And, * 2. Trop., of a writing: To compose: excu- dam aliquid '11 puKXei/iciov, Cic. Att. 15, 27, 2. CXCulcatoiN oris, m. [exculco] In milit. lang., A skirmisher, Veg. Mil. 2, 15 Stew. eXCUlcatUS; a > in», Pa., fr. exculco. ex-culco, avi, atum, 1. [calco] To tread or beat out (extremely rare ; not in Cic.) : ex dominis pugnis furfures, Plaut. Capt. 4, 2, 30.— *II. Transf., To tread down, to stamp firm or close: einguli ab infimo solo pedes terra exculcabantur, rammed down, Caes. B. G. 7, 73, 7 Oud. — Hence *exculcatus, a, um, Pa. (trodden out, worn out by treading ; trop.) Worn out: verba obsoleta exculcatnque, Gell. II, 7, 1. E XCU excultor> oris. m - [1- excolo] A culti- vator, rearer (post-class.) : florum, Tert. Monog. 16. cxcultus. a, um, Part., fr. 1. excolo. * ex-cuneatus. a . um, ar 'J- [cuneus] Crowded out of the scats in the theatre, that ran not get a seat: App. Flor. p. 353. CXCUratrus- n > "'». P art - [euro] Care- fully attended to. taken good care of: le- pide excuratus inccssisti, Plaut. Casin. 3, 6, 6 : victus, carefully provided, exquisite, choice, ill. l'seud. 5, 1, 8. ex-CUllO. are, »• <*• [curia] To eject from the curia or from the senate (ante- class.) : Var. in Non. 36, 30 ; so id. ib. 465, 27. ex-curro. cucurri, lees freq. curri (v. in the i'ollg.), cursnm, 3. v. n. and a. £. Neutr., To run out or forth, to hasten forward. A. Lit. : quum se excucurrisse illuc frustra sciverit, Plaut. Bac. 2, 3, 125 : ex- ciyrat aliquis, qui lioc tun turn mali filio But) niuu'iet, Cic. Verr. 2, 1, 26, 67 : man- davi utrique eorum, ut ante ad me excur- rerent, ut tibi obviam prodire possem, id. Fam. 3, 7, 4 : excurristi a Neapoli, Caes. in Prise, p. 901 P. : dum panes et cetera in navem parantur, excurro in Pornpeia- nuin, make an excursion, Cic. Att. 10, 15, 4 : in cruceni, to go to destruction, go to Uie devil, Plaut. Most. 2, 1, 12. b. In partic., in milit. lnng. : To sally forth, to make an excursion or irruption : dine signis omnibus portis, Liv. 29, 34, 11 : in lines Romanos exciicurrerunt popu- landi magis quam justi more belli, id. 1, 15, 1 Drak. A r . cr.: Carthago excurrerc ex Africa videbatur, Cic. Agr. 2, 32, 87. 2. Transf, of inanimate or abstr. things: a. In gen.: tons ex summo mantis cacumine excurrens, Curt. 3, 1 ; Pall. Nov. 15, 1: nec.recisis qui a lateri- bus excurrant pampinis, Plin. 17, 23, 35, § 212: quorum animi spretis corporibus evolant atque excurrant foras, Cic. Div. 1, 50, 114. b. In par tic: (n) Of localities: To run out, project, extend: ab intimo sinu paeninsula excurrit, Liv. 26, 42, 8 : Sica- nia tribus excurrit in aequora Unguis, Ov. M. 13, 724 ; so promontorium in altum, Liv. 32, 23, 10 Drak. : dorsum montis in Persidem, Curt. 5, 3 : promontorium per Creticum mare, Plin 5, 5, 5. — (ji) In spec- ifications of measure : To be over and above, to exceed (post-class, and rare) : de- cern (auri pondo) et quod excurrit, Paul. Dig. 16, 3, 26 ; so viginti et quod excur- rit annorum pax, Veg. Mil. I, 28. B. 'Prop., To run or spread out, to ex- tend, display itself: campus, in quo excur- rere virtus posset, Cic. Mur. 8, 18 : quid est, cur insistere orationem malint quam cum sententia pariter exeurrere? qs. to keep pace with, id. Or. 51, 170 : ne oratio exeurrat longius, to run on, be prolix, id. de Or. 3. 49, 190 : extra ordinem excur- rens traetatio, Quint. 4, 3, 14 : paeone (loclunioque, quorum prior in quatuor, secundus in quinque (syllaba6) excurrit, id. 9, 4, 79 ; Plin. 17, 2, 2 : in hos quoque studiorum secessus excurrit, qs. makes rxcursions, Quint. 10, 5, 16 : in pericula, Sen. Ben. 2, 34 fin. : quia in hoc tempus excurrit donationis eventus, quo, extends, Gaj. Dig. 24, 1, 10 : quaednm (in perio- do) quasi decurtata . . . productiora alia et quasi immoderatius excurrentia, run- ning out, stretched out (the figure being taken from places which run out; v. above), Cic. Or. 53, 178. II. Act. (extremely rare) : * I. To run through a place; trop. : excurso spatio, Ter. Ad. 5, 4, 6.—* H. To 2>ass over, omit something in speaking : a quo multa im- probe sea venusta dicta, ne inodum ex- cedam, excurro, Sen. Coutr 5, 34 med. ex-cur satlQ- 6nis,/. [curso] A sally, onset : crebrae, Val. Max. 2, 3, 3. ex-cur sator. oris. ">• [id] In milit. lang., A skirmisher, Amm. 24, 1. CXCUrsiOi 6nis, /. [excurro] A run- ning out or forth : I. Lit. : status (orato- ris) erectus et celsus : excursio moderate eaque rara, a stepping forward, Cic. Or. 18, 59 ; so nee vultu nee manu nee excur- aionibus nimius, Quint. 1, 11, 3 : an inten- tione rei familiaris obeundae crebris ex- Nn E XCU cursionibus avocaris 1 excursions, Plin. Ep. 1, 3, 2 ; so longinquae aut breves, Scaev. Dig. 33, 1, 13fin.— B. In partic, in milit. lang., A sally, onset, attack ; an excursion, inroad, invasion : crebras ex oppido excursiones faciebant, Caes. B. G. 2, 30, 1 : copiae, quibus fines suos ab cx- cursionibus hostium et latrociniis tuere- tur, Cic. Deiot. 8, 22 : excursio equitatus, id. de imp. Pomp. 6, 16 : via exeursioni- bus barbarorum infesta, id. Prov. Cons. 2, 4 ; cf. orara maris infestam regiae na- ves exeursionibus crebris faciebant, Liv. 37, 14, 3 ; id. 30, 11, 6 ; id. 30, 8. 4 ; 37, 38, 9, et al. — H. Trop. : rclinquendae erunt vacuae tabellae, in quibus libera adjicien- da sit excursio, an insertion, addition, Quint. 10, 3, 32: ne qua ex ea narratio- ne fiat excursio, digression, id. 4, 2, 103. — B. In partic. (ace. to no. I. B), Out- set, commencement of a speech : sed haec fuerit nobis, tamquam levis armaturae, prima orationls excursio, Cic. Div. 2, 10, 26 : proocmium, proxima huic narratio : propositio post hanc, vel ut quibusdam placuit, excursio, Quint. 2, 13, 1. CXCursOT. oris, m. [excurro, no. I. A, b] A skirmisher, scout, spy, Val. Max. 7, 3, 7 ; Cic. Verr. 2, 2, 8, 22 ; App. de Mundo, p. 69 ; Inscr. Don. 315, 7 ; (* v. reflabri.) 1. excursus* a. um, Part., from ex- curro. 2. excursus, us, m. [excurro] A run- ning out or forth (rarely ; not in Cic. ; cf., on the contrary, excursio) : I„ Lit. : ex- cursusque breves tentant (apes), excur- sions, Virg. G. 4, 194. — 2. Ln partic., in milit. lang. (like excursio, no. I. B) : A sally, charge, onset, attack : an inroad, in- vasion : excursus militum, * Caes. B. C. 3, 92, 2; so rari, Tac. G. 30: subiti, id. Agr. 20 : navigiorum, Auct. B. Alex. 19, 2. — B. Transf., of localities: A project- ing, projection : promontorium vasto ex- cursu, Plin. 6, 2, 2; so ad Pyrenei montis excursum, id. 4, 17, 31. — U. Trop., A di- gression in speaking: hae (egressioncs) sunt plures, quae per totam causam va- rios habent excursus, ut laus hominum locorumque, etc., Quint. 4, 3, 12 ; opp. opus ipsum, Plin. Ep. 5, 6, 43. CXCXlsabllis. e, adj. [excuso] That may be excused, excusable (very rare ; not in Cic.) : delicti pars, Ov. Pont. 1, 7, 41. — Gomp.: error, Val. Max. 8, 11. 4. — Adv. excusabiliter. Excusably : excusabilius peecat, Aug. Trin. 17, 15 Jin. excusabundus. »■ um , adj. [id.] Excusing himself: App. Apol. p. 324. excusamentum- j . «■ [id-] -4« excuse : admissi, Mart. Cap. 8, 272. excusatc. adv. Without blame; v. excuso, Pa., ad fin. CXCUSatlOi onis, /. [excuso] An ex- cusing, excuse (very freq. and quite clas- sical) ; constr. with obj. or subj. Gen., abs., c. cur, quominus, etc. (a) c. gen. obj. : peccati, Cic. Lael. 11, 37: intermissionis literarum, id. Fam. 16, 25: valent apud me excusationes injuriae tuae, id. Sull. 16, 47. — (/3) e.gen. subj. seu causae (the lat- ter construction most freq.) : pauci ejus- dem generis addit cum excusatione Pom- peii conjuncta (shortly before, velle Pom- peium se Caesari purgatum), Caes. B. C. 1, 8, 4. With an obj. Gen. : excusatio Ser. Sulpicii lesrationis obeundae, Cic. Phil. 9, 4, 8.— With a causal Gen. : hie dies summa'st apud me inopiae excusa- tio, Plaut. Asin. 3, 1, 31: excusatio vel pietatis, vel necessitatis, vel aetatis. Cic. Coel. 1, 2; cf. adolescentiae, id. ib. 18, 43 ; and me neque honoris neque aetatis ex- cusatio vindicat a labore, id. Sail. 9, 26 ; so aetatis, Caes. B. C. 1, 85, 9 : valetudi- nis, Cic. Pis. 6, 13 : oculorum, id. de Or. 2, 68, 275 : familiaris funeris, id. Rab. perd. 3, 8 : amicitiae, id. Lael. 12, 43 : necessi- tatis, id. Rab. Post. 10, 27 : summae stul- titiae, id. Caecin. 11, 30, et saep. — (j) Abs., with cur, quominus, etc. : turpis enim excusatio est 6i quis contra rem publicam se amici causa fecisse fateatur, Cic. Lael. 12, 40 : ilia perfugia, quae su- mmit sibi ad excusationem, id. Rep. 1, 5; id. Verr. 2, 4, 57, 126: libenter Caesar petentibus Aeduis dat veniam excusatio- nemque accipit, Caes. B. G. 6, 4, 3 ; id. B. C. 1, 33, 3, et saep. : accipio excusationem E XC U tuam, qua usus es, cur, etc., Cic. Fam. 4, 4, 1 : nemini civi ullam, quominus adefl- set, satis justam excusationem esse visam, id. Pis. 15, 36 : habent excusationem legi- timam, exsilii causa solum veriissc nee esse postea restitutos, id. Phil. 5, 5, 14. |f. Transf, A being excused, a release, discharge from any thing (post-class.) : tria onera tutelarum dant excusationem, Ulp. Dig. 27, 1 ("De excusationibus''), 3; cf. omnibus excusatio a tutela comperit, id. ib. 5, et saep, (vid. the whole title). CXCUsator. oris, m, [id.] One who ex cuscs (late Lat.), Aug. Civ. D. 3, 20 ; Serm. 3, 3, et al. excusatus, a, um, Part, and Pa., from excuso. CX-CUSO. avi, atum, 1. v. a. [causa ; cf. accuso, from ad-causa ; and thus, qs. to release from a charge, to free from blame ; hence] To excuse a person or thing: J. Lit.: (a) With a personal ob- ject: Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas, Cic. Att. 15, 28 ; cf. aliquem alicui per literas, id. Fam. 11, 15, 1; and his omnibus me vehementer excusatum volo, id. Verr. 2, 1, 40, 103 : Titium excusavit Vespa Teren- tius, quod eum il brachiumfrcgisse , ' dice- ret, id. de Or. 2, 62, 253 ; so Libo excusat Bibulum, quod is, etc., Caes. B. C. 3, 16, 3 : primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso, Cic. Q. Fr. 2, 2, 1 ; so so de aliqua re, Caes. B. G. 4, 22, 1 : se apud aliquem, Cic. Att 12, 14, 1 : se alicui, Plaut Asin. 4, 2, 4 ; Quint. 4, 1, 75, et saep. — In the pass.: cura, ut excuser morbi causa in dies singulos, Cic. Att. 12, 13, 2 : si citatus judex non respondent excuseturquc Areopagites esse, etc., id. Phil. 5, 5, 14 : dixi, cur excusatus abirem, Hor. Ep. 1, 9, 7. — (j3) With inanim. or abstr. objects :. Varroni memineris excu- sare tarditatem literarum mearum, Cic. Att. 15, 26 fin. ; so habitum permutatum. Quint. 3, 7, 6 : palliolum, fascias, etc. (sola valetudo), id. 11, 3, 144 : commentaries, id. 10, 7, 31 : missos ignes, Ov. M. 2, 397: dolorem, id. ib. 4, 256 : toros, Stat. Th. 2, 256 : reditum, i. e. from coming back, Tac. A. 1. 44. II. Transf., A. Aliquid (alicui). To allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with: (,i) c.acc: propin- quitatem excusavit, Cic. Phil. 8, 1, 1 ; so inopiam (c. c. calamitatem queri). Caes. B. C. 3, 20, 3 : valetudinem, Liv. 6, 22 fin. : imbecillitatem, Suet. Tib. 6 : vires, Ov. M. 14, 462 : diversa, Tac. A. 3, 11, et saep. : ille Philippo Excusare laborem et mer- cenaria vincla. Quod non mane domum venisset, etc., Hor. Ep. 1, 7, 67.— In the pass. : excusata necessitas praesentium, Tac. H. 1, 78: excusata rei familiaris mediocritate. Suet Aug. 101 : excusatus languor faucium, propter quern non ades- set, id. Ner. 41, et saep. — (ji) With an ob- ject-clause : . si prehensi sumus, excuse- mus, ebrios Nos fecisse, etc., Plaut. Aul. 4, 10, 19; id. Merc. 2, 3, 126: excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33 ; id. Aug. 69. B. Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, To excuse, absolve one from any- thing; to discharge, dispense with one (post-Aug.) : a coepta (tutela) excusari, Paul. Dig. 27, 1, 11 : coUegarum filiorum tutela excusari, Ulp. ib. 9 : cui excusari mallet, Tac. A. 1, 12. C. Se ab aliqua re, To shelter, protect one's self from any thing (post-class.) : ut invicem se a calore excusent (plantae), Pall. Nov. 7. 2.-Hence D. C* aliquid aliqua re, To compensate, atone for any thing: nefas armis, Claud, de Bell. Get. 562 ; Plin. Pan. 32, 4.) excusatus, a, um, Pa., Excused (post-Aug. and rare) : hoc et ego excusa •tior. si forte sum lapsus, et tu dignior laude, Plin. Ep. 8, 14, 11 ; id. Ep. 4, 5, 4 : excusatissimus essem, efiamsi, etc., Serr. Ot. sap. 29. — Adv. : fieri id videtur excu- sate. Quint 2, 1, 13. — Comp. : quod exor- atus excusatius facies, Plin. Ep. 9, 21, 3 ; so Tac. A. 3, 68 ; Just. 32, 2. * CXCUSOr; oris, m. [excudo] A cop- per-smith, a smith, the Gr. x a ^ K£vr tiiy Quint. 2, 21, 10. * CXCUSSC. adv., v. excutio, Pa., adfia* 561 EXCU * excussoriusi °> um . aa J- [excutio] That serves j'or shaking out : cribra e liuo, Plin. 18, 11, 29. 1. CXCUSSUS) % um . Part, and Pa., from excutio. *2. eXCUSSUS, us. ™. [excutio] A beating out, beating : Prud. nren. Part., from excudo. CS-CUtlOi cussi, cussum, 3. (archaic perf. conj. excussit, for excusserit, Plaut. Bac. 4, 2, 16) v. a. fquatio] To shake out or off, to cast out, drive out, to send forth (quite class., esp. in the trop. sense ; not In Caes.). I. Lit.: A. In gen.: posse ex his (li- tens) in terram excussis annales Ennii, ut deinceps legi possint, eftici, shaken out, Cic. N. D. 2, 37, 94 : equus excussit equi- tem, threw off, Liv. 8, 7, 10 ; so excussus equo, Virg. A. 11, 640 : excussus curru, id. ib.10,590; Suet. Caes. 37 ; Curt. 3, 11: cf. lectis excussit utrumque, Hor. S. 2, 6, 112 ; and gubernatorem in mare e puppi, Curt 4, 4 med. ; cf. also Liv. 37, 30, 9 : la- pide clavum, to knock off, Plaut. Men. 1, 1, 10 ; so pulvis digitis excutiendus erit, Ov. A. A. 1, 150 ; and poculum e manibus, Pers. 3, 101 ; so too, ignem de crinibus, to shake off, Ov. M. 12, 281 : rem de manu alicujus, to strike out, Ulp. Dig. 47, 2, 53, § 13 : poma venti, to cast down, shake down, Ov. M. 14, 764, et saep. : ne nucifrangibu- la (i. e. dentes) excussit ex mails meis, to knock out, Plaut. Bac. 4, 2, 16 ; cf. cere- brum alicui, id. Capt. 3, 4, 69 ; so id. Aul. 2, 1, 29 : oculum alicui cyntho, verberi- bus, id. Pers. 5, 2, 16 ; Suet. Tib. 53 ; cf. oculo excusso, id. Caes. 68 : — ipso cum domino calce omnes excutiamus, to drive out. or forth, Lucil. in Non. 298, 33 ; so Teucros vallo, Virg. A . 9, 68 : hostem op- pidis et regionibus, Flor. 2, 6, 42 : ab ob- sidione Nolae urbis (r, c. pcllere a Campa- nia), id. ib. 29 : feras cubilibus, to scare, rouse up, Plin. Pan. 81, 1 : si flava excuti- tur Cloe, be shaken off, cast off, Hor. Od. 3, 9, 19 : excussus patria, Virg. A. 7, 299 : ut me excutiam atque egrediar domo, lake myself off, decamp, Ter. Ph. 4, 1, 20 : quartanas, to drive away, Plin. 20, 6, 23, et saep.: (leo) gaudet comantes Excutiens cervice toros, shaking about, shaking, Virg. A. 12, 7 ; cf. Quint. 11, 3, 71 ; so cae- sariem, Ov. M. 4, 492 : pennas, id. ib. 6, 703 : habenas, id. ib. 5, 404 ; cf. nares in- tiare et movere . . . et pulso subito spiritu excutere, etc., to blow up, dilate, Quint. 11, 3, 80 ; and Plin. 10, 41, 57 : tela, to hurl, discharge, Tac. A. 2, 20 ; cf. Curt. 8, 13 ; so fulmen in Thebas, Stat. Th. 10, 69 : excussaque brachia jacto, tossed, Ov. M. 5, 596 ; Her. 19, 189 : (aer) Excussit cali- dum flammis velocibus ignem, se?tds out, produces, Lucr. 6, 689 ; cf. id. 6, 161 ; so largum imbrem (procellae), Curt. 4, 7 : lacrimas alicui, Plaut. Capt. 2, 3, 59 ; Ter. Heaut. 1, 1, 15 : vomitum alicui, Plaut. Merc. 3, 3, 15 : sudorem, Nep. Eum. 5, et saep. B. I" partic, To shake out, shake, e. g. a cloak, to see if any thing is hid un- der it ; and hence to search, examine a person : St. Di me perdant, si ego tui quicquam abstuli. Eu. Agedum, excute- dum pallium, Plaut. Aul. 4, 4, 19 ; so cul- citisque et stragulis praetentatis et excus- sis, Suet. Claud. 35. — With personal ob- jects : Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 31, 4 ; cf. verum (porcellum) ut subesse pallio contenderent Et excuti juberent, Phaedr. 5, 5, 19 : non excutio te, si quid forte fer- ri habuisti : non scrutor, Oic. Rose. Am. 34, 97. II. Trop.: A. In gen.: quamobrem excutiemus omnus istorum delicias, om- nes ineptias, si prodierint, to sluzke off, dis- card, Cic. Coel. 28, 67 : noli aculeos ora- tionis meae, qui reconditi sunt, excussos arbitrari, plucked out, removed, id. Sull. 16, 47 : omnia i6ta nobis studia de mani- bus excutiuntur, are torn, wrested from our hands, id. Mur. 14, 30 ; el. banc ex- cutere opinjonem mihimet volui radici- tus, id.. Tusc. 1, 46, 111 : and severitatem veterem, id. Fam. 9, 10, 2 ; cf. also excu- tient tibi istam vcrborum jactationem, id. Sull. 8, 24 : excute corde mctum, Ov. M. 3, 689 ; 3o diros amores, id. ib. 10, 426 : omnia quae erat conceptae mentis inten- 562 EXEM ! tio mora et interdum iracundia excuti- tur, Quint. 10, 3, 20 ; id. 10, 1, 126 : aliena negotia euro, excussus propriis, Hor. S. 2, 3, 20 : dummodo risum excutiat 6ibi, can raise, produce, id. ib. 1, 4, 35. B. In partic. (aec. to no. I. B), To search, examine, inspect : explicando cx- cutiendoque verbo, Cic. Partit. or. 36, 134 ; cf. pervulgata atque in manibus jactata ct excussa, qs. sluiken out, i. e. examined, id. Mur. 12, 26 : quae fere omnia Cicero in crimine veneticii excutit, Quint. 5, 7, 37 ; id. 12, 8, 13 : totum excutiamus locum, id. 5, 7, 6 : aut conjectura excutiuntur, an vera sint, etc., id. 5, 13, 19, et saep. — Hence excussus, a, um, Pa. Stretched out, extended, stiff (post-Aug. and rare) : inte- rest, utrum tela excusso lacerto torque- antur, an remissa manu emuant, Sen. Ben. 2, 6 ; so Ov. Her. 4, 43 : palma ex- cussissima, Petr. 95. — Adv. excusse, Strongly, violently : mittere pilam (c. c. rigide, opp. languidius), Sen. Ben. 2, 17. t GKdccimata, v. edecimo. ! CJtdico. ere, v. edico, init. eX-dorSUOj iire > "• a. [dorsum : lit., to deprive of the back ; hence, in partic] Of fishes : To take out the back-bone, to bone (ante- and post-clas6.) : congrum, muraenam exdorsua, quantum potes, Plaut. Aul. 2, 9, 2 ; so pisces (c. c. des- quamare), App. Apol. p. 301. Cf. "ex- dorsuare dorso nudare," Non. 17, 29 ; and " exdorsua dorsum confringe ; alii, exi- me," Fest. p. 79. , X exdutae exuviae, Fest, p. 80. t exebeilUS) >. /• = clfStvot, A precious stone of a shining white, Plin. 37, 10, 58. cxeco, execror* cxecutio, cxe- QUOr; ctc -> v - exsec, exsequ., etc. ex-cdo. edi- esum, 3. (archaic praes. conj. exedint, Plaut. Ps. 3, 2, 32. Post- class, form of the praes. hid. exedit, for exest, Seren. Sammon. 7) v. a. To eat up, devour, consume (quite class.). I. Lit.: Plaut. Ps. 3, 2, 32: frumen- tum quod curculiones exesse incipiunt, Var. R. R. 1, 63, 1 ; so Col. 1, 6, 16 : ser- pens, qui jecur ejus exesset, Hyg. Fab. 55. Proverb.: tute hoc intristi ; tibi om»e est exedendum, as you have cooked, so you must eat, Ter. Ph. 2. 2, 4. B. Transf, in gen., To eat up, con- sume, destroy : deus id eripiet, vis aliqua conticiet aut exedet, Cic. Div. 2, 16, 37 : argentum vivum exest ac perrumpit vasa, Plin. 33, 6, 32 ; so exesa scabra rubigine pila, Virg. G. 1, 495 : nammeus ardor Sil- vas exederat, Lucr. 5, 1252 ; so molem (undae), Curt. 4, 2 : apparebat epigram- ma exesis posterioribus partibus versicu- lorum, dimidiatis fere, effaced by time, Cic. Tusc. 5, 23, 66 ; so multa monumenta ve- tustas exederat, Curt. 3, 4 : exesae arbo- ris antrum, rotten, hollow, Virg. G. 4, 44 ; so dens exesus, Cels. 7, 12 : huic non ex- esam vim luminis, consumed, Tac. H. 4, 81 : exedisse nefandis Urbem odiis, to have destroyed, Virg. Aen. 5, 785 ; so rem publicam, Tac. A. 2, 27 : quid te futurum censes, quern assidue exedent, i. e. devour, consume thy property, Ter. Heaut. 3, 1, 53. £1. Trop., To consume, corrode: aegri- tudo exest animum, Cic. Tusc. 3, 13, 27 ; cf. accedunt aegritudines, molestiae, moe- rores, qui exedunt animos, id. Fin. 1, 18, 59 ; and id. ib. 1, 16, 51 : illi beati, quos nullae aegritudines exedunt, etc., id. Tusc. 5, 6, 16 : moestas exedit cura medullas, Catull. 66, 23, et saep. : exspectando eyp- dor miser atque exenteror, Plaut. Epid. 3, 1, 1. I CJtcdra, «e> f = i:l?dpa, A Itall fur- nished with seats, a hall for conversing or disputing in, Vitr. 5, 11 ; 7, 9 ; Cic. de Or. 3, 5, 17 ; N. D. 1, 6, 15 ; Fin. 5, 2, 4 ; Quint. 10, 1, 89; Ulp. Dig. 9, 3, 5. — H. Transf., An aviary, Var. R. R. 3, 5, 8. I exedrium- ii. ■n.— tlcSpiov, A sit- ting-room, parlor, Cic. Fam. 7, 23, 3. CXeduiIb i. n - -^ plant otherwise un- known, Plin: 24, 19, 115. * ex-eduratus, «. um > Part - [edurus] Deprived of hardness : exuviae (c. c. mol- litae and cvigoratae), Tert. Pall. 4. exemplar) aris, n. (also exemplare, is, «., Lucr. 2, 123) [exemplum] I, (ace. to exemplum, no. II. B) A pattern, model. EXEM exemplar, original, an exa?nple (quite class.) : earn speciem, quae semper est eadem, intuebitur, atque id sibi proponet exemplar . . . videndum, utrum sit imita- tus exemplar, etc. (corresp. to exem- plum), Cic. Univ. 2 ; cf. ad imitandum mihi propositum exemplar illud est (cor- resp. to exemplum), id. Mur. 31, 66 ; and utile proposuit nobis exemplar Ulixem, Hor. Ep. 1, 2, 18 : reliqui dis6eruerunt, sine ullo certo exemplari formaque re' publicae. Cic. Rep. 2, 11 : M. Catoni, qu( omnes, qui iisdem rebus studemus, quasi exemplari ad industriam virtutemque du- cimur, id. ib. 1, 1 : falcula exemplar anti- quae religionis, id. Caecin. 10, 28 ; so vi- tae prioris, Plin. Ep. 2, 1, 7 ; cf. Cornuto quid in omni genere ad exemplar anti- quitatis expressius 1 id. ib. 5, 15, 3 : dun- taxat rerum magnarum parva potest rea Exemplare dare, Lucr. 2, 123 : rcspicere exemplar vitae morumque, Hor. A. P. 317 : decipit exemplar vitiis imitab^Ie, etc., id. Ep. 1, 19, 17 : Plautus ad exem- plar Sicuh properare Epicharmi, id. ib. 2, 1, 58 : si ad exemplar primi libri bellum Siculum perscripsisset, Quint. 10, 1, 89 ; Tac. A. 15, 23 : exemplar adulatorii de- decoris apud postcros, id. ib. 6, 32 : quas (epulas) a Tigellino paratas ut exemplar referam, ne, etc., example, id. ib. 15, 37. — In the plur. : vos exemplaria Graeca Noc- turna versate manu, vcrsate diurna, mod- els, Hor. A. P. 268. II. (ace. to exemplum, no. II. A) A transcript, copy: tibi earum (literarum) exemplar misi, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 6 ; Cic. Att. 4, 5, 1 : liber in exem- plaria transcriptus mille, Plin. Ep. 4, 7, 2 ; Cell. 7, 20, 6 : testamenti, Plin. Ep. 10, 75, 4 : tabulae exemplar, quod apographon vocant, a copy, Plin. 35. 11, 40. B. Trop., An image, likeness, impres- sion: verum amicum qui intuetur, tam- quam exemplar aliquod intuetur sui, Cic. Lael. 7, 23 : sunt ct alia ingenii ejus ex- emplaria, Plin. 35, 10, 36, § 74. exemplarC; >s> v - exemplar, init. excmplarisi e. adj. [exemplum] J, Tliat servis as a pattern or example, exem- plary (post-class.) : virtutes, Macr. Somn. Scip. 1, 8. — II. Subst. exemplares, iurn, m. [i. e. libri), Copies (for the usual exem- plaria), Front. Ep. ad Anton.'2, 5. exemplarium» ii. n - [exemplar] A post-class, word for exemplar : J, A pat- tern, model, original : Am. 6, 198.— II. // copy: binae tabulae testamenti eodem tempore exemplarii causa scriptae, Pro- cul. Dig. 31, 47 ; Hier. adv. Helv. 8. exemplatus, a, um, adj. [exem- plum] Copied, transcribed : libellus, Si- don. Ep. 4, 16. exemplum? >. "• [eximo] Orig. : what is taken out ot a larger quantity as a sam- ple (cf. in like manner eximius, from exi- mo), A sample : purpurae, tritici, Auct Her. 4, 6, 9. — Hence II. Transf., A. An imitation, image, portrait taken from something ; a draught, transcript, copy: hie quoque exemplum reliquit, Plaut. Ps. 2, 2, 56 ; cf. o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui t hinc exemplum ut pingeretis : Nam alios pictores nihil moror hujusraodi tractare exempla, id. Poen. 5, 4, 102 sq. ; and in u pun with the follg. signif. under B. : Th. Exempla edepol faciam ego in te. Tr. Quia placeo, exemplum expetis, id. Most. 5, 1, 07: aedes probant: sibi quisque Indo exemplum expetunt, a sketch, draught. Plaut. Most. 1, 2, 21 ; cf. id. ib. 3, 2, 75 sg. : Pompeii literarum ad consulera exem- plum attulit: Litcrac mihi a L. Domitio allatac sunt : earum exemplum infra scrip- si .. . Deinde supposuit exemplum epis- tolae Domitii, quod ego ad te pridie raise- ram, a transcript, copy, Cic. Att. 8, 6, I sq. ; so id. ib. 8, 11, 6 ; 7, 23, 3 ; Ov. Tr. 1, 7, 23, et al. B. A sample for imitation, instruction, proof : A pattern, model, original, example, case (the predominant meaning of the word) : ut mutum in simulacrum ex ani- mali exemplo Veritas tranaferatur, /rom a living model, original, Cic. Inv. 2, 1, 2 j cf. feruntur enim ex optimis naturae et veritatis exemplis, id. Oft". 3, 17, 69 : pro- pones illi exempla ad imitandum, id. Phil EXEM 10. 2, 5 ; cf. habere exemplum ad imitan- dum (corresp. !o exemplar), id. Mur. 3L, 66; and noetris exemplo fuit ad imitan- dum, Suet Cramm. 2 : cxposita ad ex- emplum nostra re publica, Cic. Rep. 1, 46 Jin. ; cf. id. ib. 2, 31 Jin. : loquimur de lis amicis, qui ante oculos sunt... Ex hoc numcro nobis exempla eumenda 6unt, id. Lael. 11, 38 : aliquem ex barba- tis illis exemplum imperii veteris, imagi- Di-m antiquitatis, id. Sest. 8, 19 ; cf. quum et ipse six quasi unicum exemplum anti- quae probitatis et firlei, id. Rep. 3, 5 ; and quod in juventute habemus illustrius ex- emplum veteris sanctitatis i id. Phil. 3, 6, 15 : id. de Or. 1, 53, 229 : qua in miAiere etiam nunc quasi exempli causa vestigia antiqui officii remanent, as a pattern, ex- ample, id. Rose. Am. 10, 27 : cum virurn, undo pudoris pudicitiaeque exempla pe- terentur, id. Dejot 10, 28 : tirmare animum constautibus exemplis (tor constantiae), Tac. A. 16, 35 ; cf. exemplum modestumy id. Hist. 2, 64 : vitiosi principes plus ex- emplo quam peccato nocent, by their ex- ample, Cic. Leg. 3, 14. 32 : (Tullus Hostil- ius) de impcrio euo, exemplo Pompilii, populum consuluit curiatim, id. Rep. 2, 17 : quod autem exemplo nostrae civita- tis usus sum, etc., id. ib. 2, 39 : divinare morientes etiam illo exemplo confirmat Posidonius, quo atfert etc.. by that exam- ple, thai ease, id. Div. 1, 30, 64 ; cf. hinc ilia et apud Graecos exempla . . . levitatis Athenieusium crudehtatisque in amplissi- mos cives exempla, id. Rep. 1, 3 : edere exemplum severitatis, id. Q. Fr. 1, 2, 2, 5 ; cf. in omnes omnia exempla cruciatus odere, Caes. R. G. 1, 31, 12 ; and exemplo supplier! deterrendos reliquos existima- vit, b>j an example of punisianent, Hirt B. G. 8, 44, 1 : exempli causa paucos nomi- navi, J'or example's sake, Cic. Phil. 13, 2, 2; cf. quia in alicujus libris exempli causa id nomen invenerant. putarunt, etc., id. Mur. 12. 27 : and id. In v. 1, 37, 66 : haec ex- empli gratia sufficient. Quint. 9, 2, 56 ; cf. pauca exempli gratia ponam, id. 6, 5, 6 : and id. 5, 10, 110 : ex quibus in ex- emplum pauca subject. Suet Tib. 21, et saep. b. In par tic, A warning example, an example, warn ing. punishment : exemplum statuite in me, ut adolescentuli vobis pla- cere studeant potius quam sibi, Ter. Heaut. prol. 51 ; cf. quibus liberi sunt, fitatuite exemplum, quantae poenae in ci- vitate sint hominibus istiusmodi compa- ratae, Auet Her. 4, 35, 47 . habet aliquid ! ex iniquoomne magnum exemplum, Tac. j A. 14, 44 : meritum quidem noriEsima ex- empla Mithridatem, ('. c. the punishment , of death, id. ib. 12,20. III. A way, manner, kind, nature: mul- ti more isto atque exemplo vivunt, Plaut Bac. 3, 6, 11 ; cf. negat se more et exem- plo populi Romani posse iter ulli per pro- j vinciam dare, Caes. B. G. 1, 8, 3 : uno ex- | emplo ne omnes vitam riverent, Plaut Mil. 3, 1, 132 ; so istoc exemplo, id. ib. 2, 4. 6 : eodem exemplo, quo, Liv. 31, 12, 3 : i ad hoc exemplum, Plaut. Mil. 2, 4, 6 : j quod ad exemplum, id. Trin. 4, 2, 76, et ■ saep. So freq. of the tenor, purport, con- tents of a letter, etc. : literae uno exemplo, i. e. of Vie same tenor, Cic. Fam. 4, 4, 1 : scribere bis eodem exemplo, id. ib. 9, 16, 1 ; so testamentum duplex sed eodem exemplo, Suet Tib. 76 : Capua literae sunt «llatae hoc exemplo : Pompeius mare transiit, etc., Cic. Att 9, 6, 3 : (Kterarum) exemplum coinponere, id. Agr. 2, 20, 53 ; so Suet Caliy. 55. esemptilis, c adj. [eximo] That may he taken out, remocable (post-Aug. and very rare) : perticae, Col. 8, 11, 4 : mar- garita, lapides, Ulp. Dig. 34, 2, 25, § 11. exemptio, cmis. /. [id.] I. A taking out, removing (not in Cic. or Caes.) : alvi (apiarii), Var. R R. 3, 16, 34 ; cf. favorum, Col. 3. 18, 5 : cretae, Pompon. Dig. 19, 5, 16. — IX. In jurid. Lat, A detention of a person summoned before court Ulp. Dig. 2,7,5; PauLib. 4. * exemptor. oris, tit. [id.] One who takes out. esp. a getter-out of stone, a quar- ryman, Plin. 36, 15, 24, § 125. 1. exemptns. a, um, Part., from ex- imo. E XE O *2. exemptus- us, m. [cximo] A taking out or atoay : cuneorum (opp. ad- jectus), Vitr. 9, 9. ' exentero, avi, utum, 1. v. a. [i\tvrc- piyuj] To eviscerate, embowel, draw (ante- and post-class.): "I. Lit: exenteratua lepus, Just 1, 5 Jin. — U. Transf. : A. ' n gen., To empty a thing : marsupium ali- j cujus, Plaut. Epid. 2, 2, 3 ; so id. ib. 3, 4, 74 ; and opes argentarias mihi, id. ib. 5, I 2, 7. — * B. To torture, torment a person : [ exepectando exedor miser atque exente- 1 ror, Plaut. Epid. 3, 1, 1. CX-CO. ii (rarely ivi), itum, 3. (fut. exfet for exibit, Tert. adv. Jud. 13) v. n. and a. I, Neulr., To go out or forth, to go away. A. Lit : X. In gen.: Dum intro eo atque exeo, Plaut Epid. 5, 1, 43 : jam ad te exeo, id. Bacch. 4, 6. 24 ; 4, 9, 129 : foras, id. Casin. 5, 2, 51 ; cf. id. Rud. 2, 2, 2 : ex urbe, id. Amph. 1, 3, 35 ; so ex urbe, oppido, Cic. Fam. 4, 1, 2 ; Caes. B. G. 2, 33, 1: e patria, Cic. Pis. 14, 33: e liiiibus suis, Caes. B. G. 1, 5, 1 : clam ex castris, id. ib. 7, 20, 10 : ab aliquo, from one's home, Ter. Eun. 3, 4, 7 (v. ab, p. 1, A, 1) : ab urbe, Liv. 10, 37, 6 Drak. : de triclinio, de cubiculo, Cic de Or. 2, 65, 263 : de balneis, id. de Or. 2, 55, 223 : de navi, id. Att. 2, 7, 4 : de ovo (comix) a cauda, tail first, Plin. 10, 16, 18 : porta, Plaut Mil. 5. 39 : domo, Cic. Rep. 1, 12 ; c£ erant omnino itinera duo, quibus itineri- bus domo exire possent i. e. withdraw from, leave their country, Caes. B. G. 1, 6, 1 ; so domo, id. ib. 1, 12, 5 ; 1, 29, 1 : in solitudinem, Cic. Off. 1, 32, 118: in alias domos tamquam in colonias exeunt, id. ib. 1, 17, 54 ; so in provinciam, Caes. B. G. 1, 33, 4 : in terram, i. e. to land, Cic. Verr. 2, 5, 51, 433 : in luminis oras, i. e. to be born, Lucr. 1, 171 : ad aliquem, i. e. to go from home to visit a person, Ter. Hec. 4, 1, 6, et saep.— Poet. c. inf.: exierant dare veris opes, Stat Ach. 1, 288. — Of in- animate or abstr. subjects : quum de con- sularibus mea prima eors exisset Cic. Att 1, 19, 3 ; so sors, Hor. Od. 2. 3, 27 ; cf. cujus nomen exisset, Cic. Verr. 2, 2, 51, 127 : numi, qui per simulationem ab isto exierant id. ib. 2, 2, 25, 61 : per sep- tem portus in maris exit aquas (Nilus), flows out, empties,. Ov. Am. 2, 13, 10 ; so septem aquis (Ister), Val. Fl. 8, 187 : pop- ulo albae folia vetustiora in angulos exe- unt run out, terminate. Plin. 16, 23, 35; so color in florem heliotropii, id. 37, 6, 22 ; cf. Quint 1. 5, 61. — Irapers. : uti inde exiri possit, Cato R. R. 1, 2 : crepuit os- tium : exitur foras, Plaut. Casin. 4, 3. 15 : in Velabro, qua in Novam viam exitur, Var. L. L. 6, 3, 58. 2, In partic: a. I n milit lang. : To move out, march out : milites, qui de ter- tia vigilia exissent, Caes. B. C. 1, 64 Jin. : ut paludati ( praetores ) exeant depart for the battle-field, id. ib. 1, 6, 6 : ad pug- nam, Liv. 44, 39, 2 ; so Virg. G. 4, 67 : ex Italia ad helium civile, Cic. Fam. 2, 16, 3, et saep.— Impers. : non posse clam exiri. Caes. B. C. 1, 67. 2 : postquam exitum est maxima copia, Plaut Am. 1, 1, 64. — b. In jurid. Lat. : potestate, de or a potestate alicujus, to get out of any one's power (po- testas), to be emancipated, become free, Ulp. Dig. 37, 4, 1. § 6 ; Paul. ib. 62 ; Modest ib. 28, 6, 3, et saep. — c. De vita, to depart from life, decease (usually excedere or de- cedere de vita, v. h. vv.) : quem (me) fue- rat aequius ut prius introieram sic prius exire de vita, Cic. Cael 4, 15 ; so de vita, Plin. Ep. 3, 9, 5 ; cf. e vita tamquam e theatro, Cic. Fin. 1, 15, 49. — t\. To go out or forth in any manner, to issue, escape (likewise very rarely) : cujus (Isocratis) e ludo tamquam ex equo Trojano meri principes exierunt Cic. de Or. 2, 22, 94 : banc tamen Antonius fugam suam, quia vivna exierat victoriam vocabat Vellej. 2, 82, 3. — Of inanimate subjects : curren- te rota cur urceus exit ? Hor. A. P. 22 : li- bri quidem ita exierunt ut, etc, turned out (the figure being borrowed from works of art which are cast and turned out of the mould), Cic Att. 13, 13, 1.— e. Of plants : To come up, spring forth, sprout out : plerumque e terra exit hordeum diebus VII., Var. R. R. 1, 45, 1 ; so semi- E X E II na e terra in fruges, Plin. 11, 30, 36 : folia a radice. id. 25, 4, 9 : lapinus agro limoso. Col. 2, 10, 3 : fabae in folia, Plin. 18, 7, 10, § 57 ; and abs. : ut vix ulla hcrba exeat CoL 2, 11, 3 ; so lens eata (c. c. grandes- cere), Pall. Fcbr. 4 ; and mesais, VaL Fl. 7, 549.— £ To mount upward, ascend, rise (poet and post-Aug. prose) : in auras (is nis), Lucr. 6, 887 ; eo ad coelum (arbor/, Virg. G. 2, 81 : in altitudinem (comae pal- marum), Plin. 13, 4, 8. B, Trop. : X. In gen. : " exisse ex po- testate dicimus eos, qui effrenati ferunrur aut libidine aut iracundia, etc Qui igitur exisse ex potestate dicuntur, idcir- co dicuntur, quia non sunt in potestate mentis," Cic. Tusc. 3, 5, 11 ; cf. "itaque iratos proprie dicimus exisse de potes tate, id est de consilio, de ratione, d>. mente," id. ib. 4, 36. 77 : for which, a se, Petr. 90 : ex hac aerumna. Lucil. in Non. 296, 16 ; cf. exire acre alieno, Cic. Phil. 11, 6, 13 : quam nihil non consideratum exibat ex ore ! id. Brut 76. 265 : neqiia- quam similiter oratio mea exire atque in vulgus emanare poterit id. Rose. Am. 1, 3 ; so Plin. Pan. 75, 3 ; and ea res prodita est et in vulgus exivit, Gell. 12, 12, 3 ; cf with follg. object-sentence : exiit opinio de6censurum eum ad Olympin inter ath- letes, Suet. Ner. 53 ; for which also with a subject-sentence : quod ante paucos dies exierat in vulgus, loudanti cuidam for- mam suam, respondisse eum, etc, id. Galb. 20. 2. In partic: a. Of time: To run out, end, expire : quinto anno exeunte, Cic. Div. 1, 25, 53 : induciarum dies ex- ierat, Liv. 4, 30, 14 ; 30, 25, 1 ; 42, 47, 10 ; so dies censurae. stipend», id. 9, 34, 22 ; 22, 33, 5 : nullus mihi per otium dies exit Sen. Ep. 8 ; Plin. Pan. 68, 2, et saep.— b. To extend beyond a certain measure or limit (mostly post-Aug.) : exire extra ali- quid, Var. R. R. 2, 1, 25 : vestra vita, licet supra mille annos exeat Sen. Brev. vit 6 : probationes in tertium diem exienont Plin. Ep. 2, 11, 18 : diaressus in laudes Castoris nc Pollucis exierat Quint 11, 2, 11 ; cf. continuus (translationis usus) in allegorias et aenigmata exit id. 8, 6, 14 ; and in longum exierit ordo rerum, id. 4, 2, 51. — c. To pass away, perish : opus lau- dabile, numquam a m^moria hominum exiturum. Sen. Ben. 3, 38 ; 60 with a sub- ject-sentence : Liv. 6, 37, 5. H. Act. (so only poet and in post-Aug. prose), To go or pass beyond a tiling. A. Lit: limen, Ter. Hec. 3, 3, 18: Avernas. Ov. M. 10, 52 , so flumen, Val. FL 4, 698.-2. Pregn., To avoid, evade, ward off: corpore tela modo atque oculis vigilantibus exit Virg. A. 5, 438 ; cf. feros exibant dentis adacrus (jumenta), Lucr. 5, 1329 ; and Stat Th. 6, 802 : procul ab- siliebat ut acrem exiret odorem, Lucr. 6. 1216 ; so profluvium sanguinis, id- 6, 1205 : vim viribus, Virg. A. 11, 750, et saep. B. Trop., To exceed: modum, Ov. M. 9, 632. — 2. Of time : " ad exitam aetaiem ad ultimam aetatem," Fest p. 28. exe g. uiae, exequor, etc., v. exsequ. eX-erceOj ui, itum, 2. v. a. [arceo : orig., perh., to bring, thrust drive out of the inclosure] To drive on, keep busy, keep at work ; to oversee, superintend ; also with an inanimate object to work, work at, em- ploy one's self about a thing. I. Lit (so mostly poet and in post Aug. prose) : quod in opere faciundo ope- rae consumis tuae, Si sumas in illis (ser- vis) exercendis, plus agas, Ter. Heaut 1, 1, 22 ; cf. homines qui agrum colunt et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt villici et monito- res, who oversee them, Ulp. Dig. 33, 7, 8 ; so exercete, viri, teuros, Virg. G. 1. 210: i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es, keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48 : corpora assiduo varioque exercita motu, etc., driven, impelled, Lucr. 2, 96 ; cf. id. ib. 4, 863 ; so id. 2, 119 ; and exercita cur- su Flumina (c. c. fontes liquidi), "\ r irg. G. 3, 529 Wagn. ; so too (Maeandros) Incer- tas exercet aquas, Ov. M. 8, 165 : exer- cere feras, to drive, hunt, Tryph. Dig. 7, 1, 62 : Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exerciturus, quaeso in parietem ut primum domes, to Ut loose, set them at me, 563 Sj X. Ej IV Plaut. Am. 1, 1, 168 : litus araut Rutulos- que exercent vomere colles, work, till, Virg. A. 7, 798 ; so solum presso sub vo- mere, id. Georg. 2, 356 : rura bubus, Hor. fcpod. 2, 3 : humum in messem, Virg. G. I, 219 : vineas, arbusta, carupos (c. c. cu- rare), Plin. Ep. 1, 20, 16 : agrum multis arationibus, Pall. Jan. 13, 2 : pinguia cul- ta, Virg. A. 10, 142 : ferrum vasto in . an- tro (Cyclopes), id. Aen. 8, 424 : telas (ara- nea), Ov. M. 6, 145, et al. ; cf. neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31. — Poet. : ut possint (aratores), sole reduc- to, Exercere diem, i. c. employ the day in labor, perform their day's work, Virg. A. 10, 808. 33. Trop. (so freq. and quite class.) : fa To busily engage, occupy, employ, ex- ercise a person or thing in some action : (a) Aliquem or aliquid (in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.) : (Hortensius) me adolescentem multos annos in studio ejusdern laudis exercuit, Cic. Brut. 64, 230 : quod genus belli esse potest, in quo ilium non exercuerit fortuna rei publi- cac, id. de imp. Pomp. 10, 28 : a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar, id. Brut. 90, 309 ; cf. id. de Or. 1, 57, 244 : banc (animi vim) tu exerce in optimis re- bus, id. Rep. 6, 26; id. Off. 1, 34, 122: an- imos in armis, Ov. Am. 1, 8, 41 : in gra- mineis exercent membra palaestris, Virg. A. 6, 642; Cic. de Or. 1, 33, 149, et saep. : Aristoteles adolescentes ... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit, id. Or. 14, 46 : ad hanc te amentiam na- tura peperit, voluntas exercuit, id. Cat. 1, 10, 25 : facultatem dicendi hi3 exercue- runt, Quint. 2, 4, 41 ; so ingenium multi- plici variaque materia, id. 2. 4, 20 : linguas litibus, Ov. M. 6, 375, et saep— With sim- ple ace: quid te exercuit Pammenes? Cic. Brut, 97, 332 : Induciomarus copias cogere, exercere coepit. Caes. B. G. 5,55, 3 : juventutis exercendae causa, id. ib. 6, 23, 6 : ingenium nostrum. Auct. Her. 3, 21, 34 : corpus, Cic. de Off. 1, 23, 79 : ex- ercendae memoriae gratia, id. de Sen. II. 38 : exercendi stili, Quint. 10, 5, 15 : exercendus est spiritus, id. 11, 3, 54, et saep. — ((3) With se, or m i d. And once exercere alone in the mid. signif. : si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc., Cic. Or. 28, 99 ; so se ve- bementissime in his subitis dictionibus, id. de Or. 1, 33, 152 : se in consultationi- l>us, id. Att. 9, 4, 3 : sese ad cursuram, Plaut. Most. 4, 1, 5 ; so se ad vclitationem, id. Rud. 2, 6, 41 : sese quotidianis com- mentationibus, Cic. Brut. 71, 249 ; so se genere pugnae, Caes. B. G. 1, 48, 4 : se genere venationis, id. ib, 6, 28, 3 : se sali- endo, Plaut. Bac. 3, 3, 25: cur non in utrumque protinus locum se exerceant ? Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr. : Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit, Cic. 'fuse. 2, 17, 40 : quum athletas se exercentes in eurrieulo vide- ret, id. de Sen. 9, 27. — Mid. : ut exerce- ninur in venando, Cic. N. D. 2, 64, 161 : ut in utrumque locum simul exerceamur, Quint. 5, 13, 50 : faciunt idem, quum ex- ercentur, athletae, Cic. Tusc. 2, 23, 56 : Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur, id. Att. 6, 1, 12: ne aliter ex- erceri velint, Quint. 3, 8, 70. — In the act. mid. : quum ceteris in campo exercenti- bus, in herba ipse recubuisset, Cic. de Or. 2. 71, 287. J3. To practice, follow, exercise any em- ployment; to employ one's self about, to woke use of any thing : medicinae exer- cendae causa, Cic. Clu. 63, 178 : hoc civ- ile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare volucrunt, id. Lie. 1, 4, 14 ; so rhetoricen, Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27: eloquentiam, id. 1, 4, 6: artem, id. 3, 6, 18 ; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44 : atque exigere vectigalia, Cic. de imp. Pomp. 6, 16 : cauponam vol stnbuluin, Ulp. Dig. 4, 9, 1, § 5; so navem, id. ib. 14, 1, ] : auri, argenti, sulphuris, etc. . . . fo- djnas, id. ib. 7. 1, 13, § 5: negotintioncm per libertos, Scacv. ib. 26. 7, 58 : com- mercium turis, Plin. 12, 14. 30 : arma, Virg. A. 4, 87 ; so pharctram et arcum, Vol. Fl. 3, 161 : voccm (c. c. clamarc), Plaut. Poen. prol. 13 : judicium, to ad- 564 H, X E It. minister, Cic. Arch. 12, 32 ; so quaestio- nem inter sicarios, id. Fin. 2, 16, 54 : reg- num, Plin. 10, 21, 34 ; cf. imperia, Virg. G. 2, 370 : crudelitatem in aliquo, Cic. Phil. 11, 3, 8 ; so inimicitias, id. Div. in Caecil. 4, 13 ; cf. graves inimicitias cum aliquo, Sail. C. 49, 2; and gratiam aut in- imicitias in tanta re, id. ib. 51, 16 : jurgia, discordia, simultates cum hostibus, id. ib. 9, 2 : odium in aliquo, Ov. M. 9, 275, et saep. : facilitatem et lenitudinem animi, Cic. Off. 1, 25, 88 : juris aequabilitatem, id. ib. ; cf. justitiam, Plin. Ep. 1, 10, 10 : scelus, libidinem, avaritiam in socios, Liv. 29, 17, 13 : foede victoriam in captis, id. 6, 22, 4 : amores ad aliquem, Catull. 68, 69 : pacem et hymenaeos, to celebrate, sol- emnize, Virg. A. 4, 99 : nomen patris, to bear his name, Plin. Pan. 21, 4, et saep. C. Pregn., To disturb, disquiet, vex, plague (the figure, as in exagitare, being taken from the baiting of wild beasts) : meos casus, in quibus me fortuna vehe- menter exercuit, Cic. Tusc. 5, 1, 3 : nunc me reliquiae vestrae exercent, id. Fam. 12, 4, 1 : non te nullius exercent numinis irae, Virg. G. 4, 453 : aliquem odiis, id. Aen. 4, 622, et saep. : te de praedio Oviae exerceri, moleste fero, Cic. Att. 13, 22, 4 : ergo exercentur poenis, Virg. A. 6, 739 : hominum vitam curis, Lucr. 5, 1422 : am- bitio amnios hominum exercet, Sail. C. 11, 1 : simultates nimio plures et exercu- erunt eum et ipse exercuit eas, Liv. 39, 40, 9. — In the part. perf. : quid magis sol- licitum, magis exercitum dici potest? Cic. Mil. 2, 5 : candidati exerciti omnibus in- iquitatibus, id. Att. 1, 11, 2 : nate Iliacis exercite fatis, Virg. A. 3, 182 : Venus ex- ercita curis, id. ib. 5, 779 ; cf. curis exer- cita corpora, Ov. M. 7, 634 : adversis pro- bitas exercita rebus, id. Trist. 5, 5, 49 : habere aliquem exercitum, Plaut. Frgm. in Non. 6, 4. — Hence exer citus, a, um, Pa. (ace. to no. II. C) Vexed ; hence vexatious, severe : iinem tarn exercitae militiae orabant, Tac. A. 1, 35 : dura hiems, exercita aestas, id. ib. 1, 17 ; so aestas (c. c. inquieta), Plin. Ep. 7, 2, 2- — Comp. and Sup. only ace. to the statement of Festus : " exerciliorcm, exer- cilissimum (dicebant antiqui) sicut ab exercitato exercitatiorem, exercitatissi- mum," Fest. p. 81. — AAv., exercite, In a practiced manner : App. M. 11, p. 272. * cxercibllis. e, adj. [exerceo] Prac- ticable : regula, Coel. Aur. Tard. 5, 1. * exercitamentum, i- »• [exereito] Exercise : corporum, App. Flor. p. 351. exercitate; adv. With practice; v. exereito, Pa., ad fin. . ezercitatlO) onis,/. [exereito] Exer- cise, practice : corpora nostra motu atque exercitatione recalescunf. Cic. N. D. 2, 10, 26 : ut exercitatione ludoque campestri tunicati uteremur, id. Coel. 5, 11; cf. id. Rep. 4, 4 : esse incredibili virtute atque ex- ercitatione in armis, Caes. B. G. 1, 39 ; cf. superiorum pugnarum exercitatio, id. ib. 3, 19, 3 : usu forensi atque exercitatione tiro, Cic. Div. in Caecil. 15, 47 ; cf. juris civilis exercitatio, id. de Or. 1, 57, 243 : exercitatio ususque dicendi, id. Coel. 22, 54 ; so dicendi, id. Brut. 97, 331 ; Off. 1, 1, 1 ; Quint. 2, 12, 11 ; 2. 17. 12 : linguae, Cic. de Or. 3, 24, 94 ; cf. vir egregia ex- ercitatione in dialecticis, id. Fin. 3, 12, 41 ; and rhetoricne, id. N. D. 2, 67, 168 : mag- num opus est, egetque exercitatione non parva, id. Lael. 5, 17 : artes exercitatio- nesque virtutum, id. de Sen. 3, 9, et saep. exercitator. Oris, m. [id.] An exer- ciser, trainer (a post-Aug. word) : Plin. 23, 7, 63: agilitatis, id. 35, 11, 40, § 136 : EQVITUM, Inscr. Orell. no. 3498 sq. ; cf. ib. 3413. " CXercitatrix, icis, /. [exercitator] She that exercises the body, gymnastics : quod duas partes civilitatis corpori assig- net (Plato), medicinam et quam interpre- tantur czercitatricem . . . adulationem au- tem medicinae vocet coquorum artiticium, et exercitatricis mangonum, etc., Quint. 2, 15, 25. exercitatus; a, ur >>. Pari, and Pa., from exereito. eXCrcite< adv., v. exerceo, Pa., ad, fin. excrcitiO) lims ' /• [exerceo] Practice, exercise, management, administration (an EXE R ante- and post-class, word, for the clas3, exercitatio) : inertia plus detrimenti facit quam exercitio, Cato in Gell. 11, 2, 6 : navium, Ulp. Dig. 14, 1, 1, § 20 : public! judicii exercitio, Papin. ib. 1, 21, 1 (al exercitatio). , exerotium, «. n - [id.] Exercise (post-Aug. ; not in Cic. and Caes.) : fre- quentibus exercitiis praeparare milites ad proelia, Sail. Frgm. in Veg. Mil. 1, 9 fin. ; so equitum, Tac. A. 2, 55 ; cf. Vellej. 2, 109 : aliarum quoque rerum vel studio vel exercitio eum teneri, Gell. 3, 1, 12 ; Lact. 5, 14. exereito. avi, atum, 1. v. interns, a. [exerceo, no. II.] To exercise diligently or frequently (in the verb, finil. extremely rare ; but very freq. and quite class, as Pa.) : Achilles ibi se ac suos cursu exer- citavisse memoratur, Mel. 2, 1, 5; Sail. Or. 'tie rep. ordin. 18 : quamlibet per alia in scholis exercitati sumus, Quint. 2, 10, 9. — Hence exercitatus, a, um, Pa. fa Well exercised, practiced, versed, trained : in ali- qua re versatus exercitatusque, Cic. Acad. 2, 34, 110 ; cf. homo et in aliis causis ex- ercitatus et in hac multum et saepe ver- satus, id. Quint. 1, 3 : homo in arithmeti- cis satis exercitatus, id. Att. 14, 12 fin. : so homines in armis, Caes. B. C. 1, 57 : in re militari, id. Fontej. 14, 31 : in illo genere, Cic. Rep. 1, 6 : in propagandis, in regendis finibus, id. Mur. 9, 22: in uxori- bus necandis, id. Cluent. 19, 52 : curis agitatus et exercitatus animus, id. Rep. 6, 26 : milites superioribus proeliis exer- citati, Caes. B. G. 2, 20, 3 : glebis subigen- dis exercitati, Cic. Agr. 2, 31, 84; Quint. 5, 10, 123. — Comp. : paratiores erunt et tamquam exercitatiores ad bene de mul- tis promerendum, Cic. Off. 2, 15, 53 : (an sum) rudis in re publica? quis exercita- tior ! id. Phil. 6, 6, 17. — Sup. : in mariti mis rebus exercitatissimi paratissimique. Cic. de imp. Pomp. 18, 55: in -armfc, Caes. B. G. 1, 36 fin: ad aliquam rem, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 : Etrusci ostento- rum exercitatissimi interpretes, id. Div. 1, 42, 93. — B. ( acc - to exerceo, no. II. C) Greatly vexed, tossed, agitated (so ex- tremely seldom) : Syrtes exercitatae No- to, Hor. Epod. 9, 31 : senex exercitati vultus, disquieted, troubled, Petr. 83. — Comp. : non sane alias exercitatior magis- que in ambiguo Britannia fuit, Tac. Agr. 5. Adv. (ace. to no. A) With practice, in a practiced manner : exercitatius. Sen. Ep. 90 med. : exercitatissime, Arn. 3, 113. excrcitor. oris, m. [exerceo, no. II. j (an ante- and post-class, word) f. An ex- erciser, trainer: huic Curculio'sl exerci- tor ; is hunc hominem cursuram docet, Plaut. Trin. 4, 3, 9; so id. ib. 2, 1, 3; Macr. Somn. Scip. 2, 14 med. — If, One who exercises, practices any profession, business, calling : cauponae aut stabuli, an innkeeper, Gaj. Dig. 44, 7, 4^??. : navis, ratium, a ship-master, captain, Ulp. ib. 14, I, 1 ; 4, 9, 1 ; Inscr. Grut. 492, 5. cxcrcltorius. a> «m. adj. [exercitor] (a post-class, word) f , Of or belonging to exercise: jacula, Tert. Poenit. 12. — II. Of or belonging to trade, business : actio, Ulp. Dig. 14 tit. 1 ; so Afric. ib. 1. 7. excrcitualis, e, adj. [2. exercitusj Belonging to an army (late Lat.) : vir, Cassiod. Varr. 11, 1. 1. exercitnsi °- um > Fart - and Pa.. from exerceo. 2. exercitUSj Os (gen. sing, exer- citi, Naev. in Charis. p. 103 P. ; Att. and Var. in Ncn. 485, 16 sq. EXERCITVIS, ace. to the statement of Non. ib. 11. with- out an example. EXERCITVVS. Inscr. Orell. no. 4922), m. [exerceo] * f. Exer- cise : pro exercitu gymnaetico et palaes- trico, etc., Plaut. Rud. 2, 1, 7. B, Transf., concr., in milit. lang., An exercised, disciplined body of men, an army: "exercitum non unam cohortcm neque unam alam dicimus, sed numeros multos militum. Nam exercitui praeesse dicimus eum, qui legionem vel legiones administrat," Ulp. Dig. 3, 2, 2 ,• Enn. Ann. 14, 13 : exercitum comparare, Cic. Phil. 4, 3, 6 ; so exercitum eonscribere, com- parare, id. ib. 5, 13, 36: cf. parare, Sail. C. 29, 3; and scribere, Liv. 2, 43, 5: ecu- E XH A ficere, Cic. Phil. 5, 16, 43 ; do imp. Pomp. 81, 61 : facere, id. Phil. 5, 8. 23 : conflare, id. ib. 4, 6, 15 : contrahcre, Cace. B. G. 1, 34, 3: cogere, id. ib. 3, 17, 2; Sail. J. 10, 4 : ducere, Cic. Mur. 9, 20 : ductare. Sail. C. 11, 5; 17, 7: transducere, Caes. B. G. 1, 13, 1, ct eaep. As a land army, in op- position to a naval army or fleet: eodem tempore et exercitus ostendebatur et dassis intrabat portum, Liv. 26, 42, 2. And as infantry, in opposition to cavalry: (Caesar) exercitum equitatumque castris rominuit, Caes. B. G. 2, 11, 2; eo id. ib. 7, fil, 2 ; 1, 48, 4 ; Liv. 30, 36, 8 ; 40, 52, 6 ; c£ Drak. ib. 28, 1, 5.— Hence, transf., 2. In the poets in gen. for any Multi- tude, host, swarm, flock: corvorum, Virg. G. 1, 382; so id. Aen. 5, 824 ; Sil. 11, 413. * II. ( ncc - to exerceo, no. II. C) Troub- le, affliction: Noli, obsecro, lacrimis tuis mihi exercitum imperare, Plaut. Cist. 1, 1,60. exero, ere, v. exsero. CK-crro> "re, v. n. To wander away, deviate (post- Aug. and very rare): I. Lit.: dexterque exerrat Arion (equus), Stat Th. 6, 444.— II. Trop. : a via veri- tatis, Cypr. Ep. 1, 12. exertus, a, um, v. exsertus under t-xsero. ' exesor» oris, m. [exedo] That cats away any thing : murorum (aestus), i. e. an. undermincr, Lucr. 4, 221. + cxesto, extra esto. Sic enim lictor in quibusdam sacris clamitabat: HOS- TIS. VINCTVS, MULIER, VIRGO EX- ESTO ; scilicet interesse prohibebatur, Fest. p. 82. OXCSUS, a - um, Part., from exedo. ex-f lbulo, are, v. a. To unclasp, unloose: ilia, Prud. Psych. 633. t exfir» purgameutum, unde adhuc oianet suffitio, Fest p. 79 Mull. N. cr. ex-folio, are, s. a. [folium] To strip of leaves: rosas, Apic. 4, 2. CX-fundatus. a, um, Part, [fun- dus] Razed to the ground: oppidum, Coel. Antipater in Non. 108. 10. % exfuti. effusi, ut MERTAT pro mer- eat, Fest. p. 81 Mull. N. cr. CX-f Ututus. -i, iu», Part, [futuo] Ex- hausted with venery: Catull. 6, 13; cf. also cflutuo. exhalatio. onis, /. [exhalo] An ex- halation, vapor (quite class.) : exhalatio- nes terrae, * Cic. Tusc. 1, 19, 43 ; 60 Sen. Q. N. 2, 10 ; Plin. 31, 3, 27 ; Pall. 1, 7, 4. ex-halo, avi, atum, 1. v. a. and n. I. Act., To breathe out, exhale, evaporate (quite class.): exhalantquelacusnebulam, Lucr. 5,' 464 ; so nebulnm, fumos, Virg. G. 2, 217; Ov. M. 11, 596 : caliginem, Plin. 2, 42, 42 : mortiferum spiritum, id. 2, 93, 95 ; cf. pruina jam exhalata, Var. R. R. 2, 2, 12 : edormi crapulam et exhala, let the fumes pass off, i. e. get sober, Cic. Phil. 2, 12, 30 : so crapulam, id. Verr. 2. 3, 11, 28 ; cf. id. Phil. 2, 17, 42 ; and Lucil. in Non. 164, 33 : odores (ara), Lucr. 2, 417 : flam- mam (Aetna), Ov. M. 15, 343 : animam (i. c. vitam), to die, id. ib. 5, 62; 6. 247; 7, 861 ; 11, 43 ; so vitam, Virg. A. 2, 562 : su- premam lucem, Sil. 10, 154 ; and abe. : hie illic, ubi mors deprenderat exhalantes, expiring, Ov. M. 7, 581.— n. Neutr., To steam (poet, and very rarely) : vapore al- taria, Lucr. 3, 433 : exhalant vestes, Stat. Th. 10, 108. ex-haurio. hausi, haustum, 4. v. a. To draw out, to empty by drawing, to ex- haust (quite class., esp. in the transf. and trop. senses). I. Lit, of liquids: quum alii malos scandant alii per foros cursent, alii senti- nam exhauriant, Cic. de Sen. 6, 17 ; cf. id. Cat 1, 5, 12 : vinum, i. e. to drink up, id. Phil. 2, 25, 63 ; so exhausto jam flu- mine. Prop. 4, 9, 63 ; cf. exhaustum po- culum, emptied, Cic. Clu. 11, 31 : exhaus- tus repente perennis exaruit fons, Hirt. B. G. 8, 43, 5 ; cf. tacent exhausti solibus amnes, Stat Th. 3, 259. B. Transf., of things not liquid : To lake out, empty out, to make empty, to ex- hanst : manibus sagulisque terram ex- haurire, Caes. B. G. 5, 42, 3 : so humum ligonibus, Hor. Epod. 5, 31 : pecuniam ex aerario, Cic. Agr. 2, 36. 98 ; cf. aerari- um, i. e. to empty, exliaust, id. Vat. 2, 5 ; E XHI Verr. 2, 3, 70, 164 : praedam ex agris ur- bibusque sociorum, id. Pis. 21, 48 ; cf. oppidum diripiendum militi dedit : ex- haustis deinde teens ignem injecit com- pletely pillaged, gutted, Liv. 10, 44, 2 Drak. : reliquum spiritum, id. Seat 37, 80 ; so vitam sibi mnnu, id. ib. 21, 48 : ex- hauriri, drained of money, impoverished, Cic. Q Fr. 1, 1, 2 Jin. ; so provinciam sumptibus et jacturis, id. Att 6, 1, 2 : ple- bem impensis (aedificandi), Liv. 6, 5, 5 : bocIos commcatibus, id. 37, 19, 4 : here- dem legatis, Plin. Ep. 5, 1, 9 : facultates patriae, Nep. Hannib. 6 ; cf. vires, Plin. Ep. 3, 19, 6 : trepidas incerto sanguine reddit Exhauritque genas, i. e. makes bloodless, pale, Stat. Th. 10, 168. II, Trop. (according as the notion of taking away or of leaving empty pre- dominates) : £^ To take away, remove : libentius om- nes meas laudes ad te transfuderim, quam aliquam partem exhauserim ex tuis, Cic. Fam. 9, 14, 4 : alicui dolorem, id. ib. 5, 16, 4 : exhausta vis ingens aeris alieni est, cleared off, Liv. 7, 21, 8 : Scurra exhau6to rubore (i. e. pudore), Auct Her. 4, 10. 14. B. 7'° exliaust, bring to an end : tan- tus fuit amor, ut exhauriri nulla posset injuria, be exhausted, Cic. Att. 2, 21, 4 ; cf. amicorum beniguitas exhausta est in ea re, id. ib. 4, 2, 7 : unius ambulationis ser- mone exhaurire (quae sollicitant angunt- que), to exhaust in speaking, i. e. to thor- oughly discuss, id. ib. 1, 18, 1 ; cf. id. de Or. 3. 26, 102 ; and exhaustus est sermo hominum, id. Q. Fr. 1, 2. 1 : deinde ex- hauriri mea mandata, to be accomplis/ied, fulfilled-, id. Att. 5, 13, 3 ; cf. mandavi om- nia, quae quidem tu, ut polliceris, exhau- ries. id. ib. 5, 6, 2 : labores, to endure, un- dergo. Liv. 21 , 21, 8 ; so laborem, pericu- lum, id. 21; 30. 9 Drak. ; 25, 31, 7 ; 26, 31, 7 ; 44, 39, 6 ; Plin. Ep. 3, 9, 1 ; Stat. Th. 6, 236 ; Tac. H. 4, 32 : bella, Virg. A. 4, 14 ; cf. dura et aspera belli, Liv. 33, 11, 6 : poenarum exhaustum satis est, executed, performed, Virg. A. 9, 356 : exhausta noc- te (* spent), Tac. H. 4, 29. exhaustus, a, um, Part., from ex- haurio. ex-herbO; are, v. a. [herba] To free from grass : locum, Col. 11, 3, 11 : sali- cem, id. 4, 31, 2. exheredatio. onis, /■ [exheredo] A disinheriting, Quint 7, 1, 53 ; Ulp. Dig. 37, 9, 1, § 3. exheredo, & v i, atum, 1. v. a. [exhe- res] To disinherit : igitur fratrem exhe- redans te faciebat heredem, Cic. Phil. 2, 16,41; so aliquem, id. Clu.48, 135; Rose. Am. 18, 52 ; Auct Her. 4, 23, 33 ; Quint. 5.13,32; 7, 4,20,etsaep.— *|I. Transf., To deprive the heir of any thing : ut men- sam ejus exheredaret, Plin. 37, 2, 7 fin. ex-heres- edis, adj. Disinherited, without inheritance ; subst, a disinherited one : paternorum bonorum exheres filius, Cic. de Or. 1, 38, 175 ; so Plaut Most. 1, 3, 77; Quint. 5, 10, 107 ; 7, 1, 42 sg. ; 9, 2, 34, et al. — Comically : ni exheredem fe- cero vitae suae, i. c. deprive him of life, Plaut. Bac. 4, 8, 8. ex-hibeo. ui, Itum, 2. v. a. [habeo ; lit, therefore, to hold out, reach out; hence] To hold forth, tender, present ; to deliver, give up, produce (quite class. ; not in Caes.). A. Lit: "ait Praetor: QVEM HOM- INEM DOLO MALO RETINES, EXHI- BEAS . . . Exhibere est in publicum pro- ducere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere ; proprie autem ex- hibere est extra secretum habere," Ulp. Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8 : alicui omnia in- tegra, Cic. Verr. 2, 5, 25, 63 : exhibe quae- so, Sexte Clodi, exhibe librarium illud, id. Mil. 12, 33; so pallium, Petr. 15: ta- bulas testamenti, Suet. Vit. 14 : rationes, Scaev. Dig. 40, 5, 41 Jin. ; Cic. Fl. 15, 35 ; so fugitivos apud magistratus, Ulp. Dig. 11, 4, 1 : aliquem apud acta, Paul. ib. 2, 4, 17 : debitorem in judicium, id. ib. 12, 2, 28 : quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12, et saep. : vias tutas, i. e. to make saj'e, Ov. Pont. 4, 5, 34 : toros, i. e. to furnish, allow, id. Her. 17, 194 : exhi- buit querulos ore gemente sonos, uttered, id. Trist. 3, 11, 54. E XHO B. Transf. : 1. To show (qs. by hold- ing forth), to display, to exhibit: exhibuit gemino praesignia tempora cornu, Ov. M. 15, 611 : id. ib. 527 : me orbam Dixit et exhibuit linguam scelerata paternam, and displayed i. e. used tfte language of her father, id. ib. 6, 213 ; Plin. 15, 13, 11 : Pompeius se non solum auctorem meae salutis, sed etiam supplicem populo Ro- mano exhibuit, Cic. Scst 50, 107 ; so se ministratorem alicui, Suet Vit 17 : se adorandum adeuntibus, id. Calig. 22 : se nudas alicui, Ov. Her. 17, 116, et saep.— In the latter (reflexive) sense sometimes without se : quid meputas populo nostro exhibiturum? how I shall exhibit, show myself, Cic. Acad. 1, 5, 18 ; cf. qui vere civilem virum exhibeat, shows, proves himself, Quint 12, 2, 7 Spald. ; so Ov. M. 6, 44 ; and pro fratre hostem exhibuit, Just 27, 2. 2. To maintain, support, sustain a per- son or thing (post-class. ; esp. freq. in jurid. Lat) : si quis a liberis ali deside- ret, vel liberi, ut a parcnte exhibeantur, Ulp. Dig. 25, 3, 5 ; so aliquem, id. ib. 1, 12, 1 ; Paul. ib. 3, 5, 33, et al. ; cf. Scythas alimentis, Just. 9, 2 ; so too vitam, id. 11, 10 ; 22, 1. II, Trop., To show, exhibit, employ ; to procure, occasion, cause : rem salvam cx- hibebo, I will set it all right, Plaut Asin. 2, 4, 51 : quorum virtus exhibet solidum decus, Phacdr. 4, 23, 24 ; so vocis fldem, id. 3, 19, Epil. 9 : munificentiam, Suet Tib. 48 ; liberalitatem, clementiam, comita- tem, id. Ner. 10 ; cf. liberalitatem et justi- tiam, Plin. Pan. 33, 2 : vicem 6podii, i. e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63 ; cf. vi- cem testamenti, Afric. Dig. 29, 6, 16 : hu- manitatem, to exercise, ex/tibit, Plin. Ep. 5, 19, 2 ; so diligentiam, Gaj. Dig. 18, 6, 2 : imperium, to exercise, Plaut. Ca6in. 2, 6, 57 : alicui molestiam, to cause, Cic. Att. 2, 1, 2 j so Plaut. Pers. 2, 4, 3 ; Capt. 4, 2, 37 : negotium hominibus, to produce, oc- casion, id. Poen. 1, 2, 30 ; cf. qui deum nihil habere ipsum uegotii (dicunt), nihil exhibere alteri, Cic. Off. 3, 28, 102 ; and id. ib. 3, 31, 112 ; so too negotium alicui, Plaut Am. 3, 2. 14; Most. 3, 1, 38; Men. 5, 9, 13 ; Merc. 2, 2, 2 ; Rud. 2, 5, 16 ; Pers. 2, 5, 14 ; and once reflexively : jam se exhibebit hie mihi negotium, will pre- sent itself, id. Rud. 2, 6, 72 : argutias mihi, id. Most. 1, 1, 2 : difficilem laborem ali- cui, Col. 5, 5, 17 : curam alicui, Tib. 2, 1, 61, et saep. exhibition onis, /. [exhibeo] (a post- class, word) I. A handing out, giving vp, producing, delivering : tabularum testa- menti, Ulp. Dig. 29, 3, 2fln.; so chirogra- phi, Gell. 14, 2, 7. — II. ( ac c to exhibeo, no. I. B, 2) Sustenance, maintenance: Ulp. Dig. 27, 2, 3 ; so Papin. ib. 26, 2, 26 fin. ; Tert Idol. 6, et al. exhibitor, oris, m. [id.] One who pre- sents, gives way thing, agiver (post-class.) : ludorum, Am. 7, 297 : convivii, Non. 281, 20. exhibitorius, a , "tn, adj. [exhibitor] Relating to handing over or giving up (ju- rid. Lat.) : interdictum, Ulp. Dig. 43, 5, 3 ; cf. id. ib. 43, 29, 3. exhibitUS) ^ "«>, Part., from ex- hibeo. cxhilaratio. onis, /. [exhilaro] A gladdening, rejoicing (late Lat.) : volun- tatis, Aug. de Gen. ad lit. 8, 8. ex-hilaro- avi, atum, 1. v. a. To gladden, to make merry or joyous, to re- joice, delight (rare, but quite class.) : mi- raris tam exhilaratam esse servitutem nostram? *Cic. Fam. 9, 26, 1; Mart 8, 50, 6; Col. 6, 24, 2,— B. Transf., of things : neque ilex, picea, larix, pinus ullo flore exhilarantur, are refreshed, en- livened, Plin. 16, 25, 40 : colorem homi- nis frequentiores in cibo lupini exbila- rant freshen, brighten, id. 22, 25, 74. ex-hinc, odv. Hereupon, after this t then (post-class, and very rare, for tho class, exinde, exin) : App. M. 11, p. 269. ex-honoro, «re, "■ a. To dishonor (late Lat.) : Aug. Tract in Joann. 36, 4 ; id. Ep. 118, 3. ex-horreo. ere, v. n. To tremble or shudder exceedingly at any thing, to be terrified at, to dread (extremely rare ; on 565 Bxie the contrary, exhorresco is quite class.) : aestus, Col. poet. 10, 154. exhorresco. rui, 3. ■». inch. n. and a. (exhorreoj I, Neutr., To tremble or shud- der exceedingly, to be terrified (quite class.) : non possum non exhorrescere, si quid intra cutem subest vulneris, Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 : in quo igitur homines exhorrescunt ? Cic. de Or. 3, 14, 53 : me- tu, id. Fin. 1, 13, 43 : oraque buxo Palli- diora gerens exhorruit aequoris instar, Ov. M. 4, 135 : atque omnis spiris exhor- ruit arbor, Val. FL 7, 537.— fa. Act., To tremble or shudder at any thing, to be ter- rified at, to dread (poet.) : vultus neve ex- horrescat amicos, Virg. A. 7, 265 ; so fu- rores, Sil. 3^ 146 ; Val. Fl. 4, 380. eshortatio. onis, /. [exhortor] An exhorting, exhortation, encouraging (most- ly post-Aug. ; not in Cic.) : Plane, in Cic. Fam. 10, 7, 1 ; Quint. 12, 2, 6 : strepere cuncta clamoribus et tumultu etexhorta- tiorie mutua, Tac. H. 1. 36, et saep. In the plur., Quint. 10, 1, 47 ; Col. 11, 1, 17 ; Just. 38, S-fin. — With an object-genitive : exhortatio studiorum, Quint. 12, 11, 25. * exhortatlVUS. a, um, adj. [id.] Be- longing to exhortation or encouragement, exhortative : status (a transl. of the Gr. irp'irpnzrtKh, xaPopunTiKi) oratns), Quint. 3, 6, 47. cxhortator, oris, m. [id.] An exhort- or, encourager (post-class.) : omnium tol- erantiarum, Tert. de Fuga in persec._/m. CXhortatoriUSi ». urn, adj. [exhor- tator] Belonging to or containing exhort- ation, exhortatory (late Lat.) : epistola, Hier. Ep. 2, 1 ; Aug. Ep. 209. CZ-hortor. atus, 1. p. dep. a. To ex- hort, encourage (poet, and in post-Aug. prose) : tropidosque obitumque timentes, Ov. M. 15, 152 : cf. trepidos cives in hos- tcin, id. ib. 13, 234 ; so tauros in ilium, id. ib. 7, 35 : se in ambos, id. ib. 10, 685 : sese in arma, Virg. A. 7, 472 ; cf. Quint. 10, 7, 19 : milites ad ultionem, Plin. 2, 107, 111 : with follg. ut, Quint. 12, 8, 7 ; Petr. 140 ; Tac. Or. 14 ; cf. with simple conjunctive : juvenes nostros exhortatus es, consula- fcum circumirent, Plin. Pan. 69, 2. — JI, Transf., with abstr. objects, To excite any thing : virtutes exhortabor, Sen. Ep. 121 ; so parsimoniam, Gell. 13, 23, 2. * ex-humoro. are, v. a. [humor] To free from (injurious) humors : Coel. Aur. TariL 4, I fin. 1 exhydriaci arum, m. (venti) = tjjti- tpiai avcfwi, Winds accompanied by rain, 4pp. de Mundo, p. 62. CXibilo, exicco, etc., v. exsib., ex- *icc. etc. * ex-ig'nescOi ere, v. inch. n. To become fire, be ignited : mundus turn ex- ignescere, turn exaquescere videtur, Cen- sor, de Die nat. 18. ex-ig'Oi eg', actum, 3. v. a. [ago] To drive out or forth, to thrust out, to take or yet out. I. L it. : A, I n gen. : reges ex civitate, Cic. de Or. 2, 48, 199 ; so hostem e cam- po, Liv. 3, 61, 8 : exigor patria, Naev. in Non. 291, 4 ; so aliquem domo, Liv. 39, II, 2: aliquem campo, id. 37, 41, 12 : om- iies foras, Plaut. Aul. 3, 1, 7 : accolas ul- tra fines, Plin. 2, 68, 68 : exaeti reges, driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37 ; cf. Tar- quinio exacto, id. Rep. 1, 40 : virum a se, Plaut. Mil. 4, 6, 62; souxorem, toputaway, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45 ; Suet. Caes. 50 ; Claud. 26 ; cf. illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabu- lis ; claves ademit ; exegit, drove her out of 'he house, Cic. Phil. 2, 28, 69 : aliquem vM, Ke.to kill, Sen. du Ira 1,6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234 : maculam, to take out, get out, Suet. Aug. 94 : et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours into the sea, Ov. Her. 2, 114 : non circumspec- tis exactum viribus ensem Fregit, drawn out (* or, thrust, impelled), Ov, M. 5, 171 ; go ensem, Luc. 8, 656 ; cf. also ensem per medium juvenem, plunges through the middle, Virg. A. 10, 815; so gladium per viscera, Flor. 4, 2, 68 : tela in aliquem, Pen. Cons, ad Marc. 16; hence, also, ali- quem hasta, i. c. to thrust through, trans- fix, Val. Fl. 6, 572 : prope sub conatu ad- versary manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald. : 566 EXIG (capellas) a grege in campos, hircos in caprilia, to drive out, Var. R. R. 2, 3, 8 ; so sues pastum, id. ib. 2, 4, 6 : radices al- tius; to send out, Cels. 5, 28, 14 ; cf. vitis uvas, Col. 3, 2, 10 ; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med. B. In partic, 1, A scenic 1. 1., To hiss off a piece or a player from the stage (so very rarely) : spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius, Ter. And. prol. 27 Ruhnk. ; so fabulas, id. Hec. prol. alt. 4 ; id. ib. 7. 2. To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the per- formance of any other duty (so very fre- quently) : ad eas pecunias exigendas lega- tos misimus, Cic. Fam. 13, 11, 1 ; so pecu- nias a civitatibus, id. Div. in Caecil. 10, 33 ; Caes. B. C. 3, 32 ; cf. id. ib. 1, 6 fin. ; Cic. Pis. 16, 38 ; N. D. 3, 34, 84 : quater- nos denarios, id. Fontej. 5, 9 : tributa, id. Fam. 3, 7, 3 : pensionem, id. ib. 6, 18, 5 : nomina sua, id. Verr. 2, 1, 10, 28 : merce- dem, id. Lael. 21, 80, et saep. : equitum peditumque certum numerum a civitati- bus Siciliae, Caes. B. C. 1, 30, 4 : obsides ab Apolloniatibus, id, ib. 3, 12, 1 : viam, to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, 154 ; so Liv. 42, 3, 7.— (,8) In the pass., exigor aliquid, To solicit, ask, dun one for any thing (ante- and post-class.) : quas (drachumas) tu exactus es, Plaut. Trin. 2, 4, 26 : exigor portori- um, Caecil. in Gell. 15, 14 fin. ; and in Non. 106, 24 : sese pecunias maximas ex- actos esse, Q. Metell. Numid. in Gell. 15, 14, 2 ; Jabol. Dig. 23, 4, 32. 3. Of places, qs. To drive beyond, i. e. To go or pass beyond, to pa$s by, have bc- hbid (poet, and in post-Augustan prose) : quum primus equis exegit anhelis Phoe- bus Athon, Val. Fl. 2, 75 ; cf. Prop. 3, 20, 11 : Troglodytae hibernum mare exi- gunt circa brumam, Plin. 12, 19, 42. 4. In mercant. lang., To dispose of, sell : agrorum exigere fructus, Liv. 34, 9, 9 Drak. ; mereibus exactis, Col. poet. 10, 317. 5. Mathemat. /. t., To apply to a stand- ard or measure, i. e. To examine, try, measure, weigh by any thing : ad perpen- diculum columnas, Cic. Verr. 2, 1, 51, 133 ; so materiam ad regulam et libellam, Plin. 36, 25, 63: pondus margaritarum 6ua manu. Suet. Caes. 47; cf. aliquid mensura, Plin. 17, 21, 35, § 159. II. Trop. : A. f n gen., To drive out, expel (so very rarely) : locus, Ubi labore lassitudo omni'st exigunda ex corpore, Plaut. Capt. 5, 4, 4 ; Lucil. in Non. 291, 8. — ^iv more freq. and quite classical, '3. In partic, 1. (ace. to no. I. B, 2) V - i quire, demand, claim any thing due : , n , v ero et exspectabo ea quae pollice- i'is, neque exigam, nisi tuo commodo, Cic. Brut. 4, 17 : aliquid exigere magis quam rogare, id. Fam. 2, 6, 1 : longiores literas exspectabo vel potius exigam, id. ib. 15, 16, 1 : omnibus ex rebus volupta- tem quasi mercedem, id. Fin. 2, 22, 73: ab hoc acerbius exigit natura quod dede- rat, demands back, reclaims, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz. : non ut a poeta, sed ut a teste veritatem exigunt, id. Leg. 1, 1, 4 : de vulnere poenas, Ov. M. 14, 478 ; so poenam (alicui), Sen. de Ira 2, 23 ; Ov. F. 4, 230 : gravia piacula ab aliquo, Liv. 29, 18, 18, et saep. : exigerem ex te cogerem- que, ut responderes, Cic. Fin. 2, 35, 119 ; cf. id. ib. 4, 28, 80. — With an object-clause : exigimus potuisse eum eo tempore tes- tamentum facere, Paul. Dig. 29, 7, 8 ; so Ulp. ib. 24, 3, 2. — Abs. : in exigendo non acerbum, Cic. Off. 2, 18, 64: quum res exiget, Quint. 5. 11, 5 ; 10, 3, 3 ; cf. ut res exiget, id. 12, 10, 69 ; and si communis utilitas exegerit, id. 12, 1, 37. 2. (ace. to no. I. B, 3) To lead, spend, pass time (mostly poet, and in post-Aug. prose) : mediam dies exegerat horam, Ov. Am. 1, 5, 1 : vitam, Ter. Heaut. 2, 3, 39; so aevum, Lucr. 4, 1231; Virg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209: tristissimam noc- tem, Petr. 115 : diem supremum noctem- que, Tac. A. 3, 16 : ullum tempus jucun- dius, Plin. Ep. 3, 1, 1 : aerumnam, to un- dergo, Plaut. Capt. 5, 4, 12. — And, in a kindred sense, 3. To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing (also poet, and in EXIG post-Aug. prose) : exegi monumentum aere perennius, Hor. Od. 3, 30, 1 : exac- tus tenui pumice versus eat, Prop. 3, 1, 8 : commentarii ita sunt exaeti, ut, etc., Quint. 10, 7, 30 : eandem gracilitatem stilo exigere condiscant, to reach, attain to, id. 1, 9, 2. ' 4. (ace. to no. I. B, 5) To accurately weigh, ponder, consider (quite class., but perh. not in Cic.) : si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 1 ; cf. nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, Liv. 34, 31, 17 ; so opus ad vires suas, Ov. A. A. 2, 502 : omnia argumenta ad obrussam, Sen. Q. N. 4, 5 ; id. de Clem. 1, 1 : se ad aliquem, id. Ep. 11 fin.; Quint. 1, 5, 2: ilia non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos, id. 1, 5,19; cf. id. 1,4,7. 5. To treat, consult, deliberate respect- ing something (likewise quite class., but not in Cic.) : de his rebus ut exigeretcum eo, Furnio mandavi, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 7 ; so cum aliquo, Plin. 6, 12, 3 ; cf. secum aliquid, Virg. A. 4, 476; Sen. Ep. 27 : de aliqua re coram, Plin. Ep. 9, 26, 13 : haec exigentes prius turba fugienti- um civium, deinde hostes- oppressere, Liv. 22, 49, 12.— Hence exactus, a, um, Pa. (ace. to no. I. B, 5 : measured ; hence) Precise, accurate, ex- act (poet, and in post-Aug. prose) : diffi- cile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero, Liv. 3, 5, 12 : acies falcis, Plin. 17, 27, 42: fides, Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp. : cura, Suet. Tib. 18 ; Mart. 4, 87, 4. — Sup. : diligentia, Front. Aquaed. 89 : vir, Plin. Ep. 8, 23, 5.— With the gen.: Mamurius, morum fabraene exactior ar- tis, Difficile est dicere, Ov. F. 3, 383 — Adv. exacte, Exactly, precisely, accurate- ly: ut exacte perorantibus mos est, Sid. Ep. 7, 9. — Comp. : dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2 ; Gell. 1, 3, 21.— Sup. : pasce- re, Sid. Ep. 5, 11. exig"ue- adv., v. exiguus, ad fin. exig'UXtas, atis, /. [exiguus] Scanti- ness in measure or number, smallness, lit- tleness, shortness, scarcity (quite class.) : (u) c. gen. : quum paucitatem militum ex castrorum exiguitate cognoscerent, Caes. B. G. 4, 30, 1 ; id. B. G. 4, 1 fin. : itaque in quibus (voluptatibus) propter earum exi- guitatem obscuratio consequitur, Cic. Fin. 4, 12, 29 : copiarum, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 1 ; cf. in the follg. ; so congiariorum, Quint. 6, 3, 52: cibi, Col. 7, 5, 5: fisci, Suet. Claud. 28 : fructuum, Ulp. Dig. 19, 2, 15, § 5 : tempori9 tanta fuit exiguitas, ut, etc., Caes. B. G. 2, 21, 5 ; so id. ib. 2, 33, 2; Liv. 24, 17, 4, et al. — (/?) Abs.: ubi Crassus animadvertit, suas copias propter exiguitatem non facile diduci, Caes. B. G. 3, 23, 7. exigTUUS) s, um, adj. [exigo, no. II. B, 5; cf. contiguus, from contingo ; and therefore, lit., measured, exact; hence opp. to abundant, beyond measure] Scanty in measure or number, small, little, petty, short, poor, mean (freq. and quite class.) : exile et exiguum et vietum cor et dissim- ile cordis tuisse, Cic. Div. 2, 16, 37; cf. me corporis exigui, etc., Hor. Ep. 1, 20, 24 ; and mus, Virg. G. 1, 181 : oratorem ex immenso campo in exiguum sane gy- rum compellitis, Cic. de Or. 3, 19, 70 ; cf. quoniam exiguis quibusdam finibus totum oratoris munus circumdedisti, id. ib. 1, 62, 264 ; so finis, Hor. Od. 1, 18, 10 : alte- ram partem nimis exiguam atque angus- tam esse voluisti, Cic. Rab. perd. 3, 9 ; literae tuae exiguam significationem tuae erga me voluntatis habebant, id. Fam, 5, 7, 2. So exigua et infirma civitas, Caes. B. G. 7, 17. 2; cf. pars terrae, Cic. Rep. 1, 17 : campi, Hor. Od. 2, 9, 24 : castra, Caes. B. G. 5, 49, 7 : aedificia, Hirt. B. G. 8, 5, 1 : locus eloquentiae, Quint. 2, 17, 28 : toga, Hor. Ep. 1, 19, 13 ; cf. torques, id. Od. 3; 6, 12 : elegi, id. A. P. 77, et saep. : numerua oratorum, Cic. de Or. 1, 4, 16 ; cf. copiae amicorum, id. Quint. 1, 2 ; so copiae, Caes. B. C. 2, 39, 3 : fructus, Cic. Parad. 6, 3, 49 : facultates, Caes. B. C. 1, 78, 2 : census, Hor. Ep. 1, 1, 43 : pulvis, id. Od. 1, 28, 3 : tempus, Cic. de Or. 1, 20, 92 ; cf. pars unius anni, id. Rep. 6, 23 : pars aestatis, Caes. B. G. 4, 20, 1 : laua, E XIM Cie. Agr. 2, 2, 5 : grnndis aut exigua (vox), Quint. 11, 3, 15 ; so vox, Suet. Ner. 20.— With the gen.: ahundans corporis exi- guusque animi, Claud, in Eutr. 2, 381. — Comp. : aqua exiguior facta, Ulp. Dig. 43, 11, 1, § 15 ; id. ib. 29, 5, 1, § 27 ; Frontin. Aquaed. 32 : cytisum aridum si dabis, exiguius dnto, Col. Arb. 28 ; Ulp. Dig. 30, 1, 14 fin. — Sup.: pars exiguissima, Ov. Her. 14, 115 : legata, Plin. lip. 7, 24, 7.— — II. Subst exiguum, i, «., A little, trifle (so only poet, and in post-Aug. prose) : exiguum cauipi ante castra erat, Liv. 27, 27, 13 ; so exiguum spatii, id. 22, 24, 8 : aquae, Ov. 'IV. 5, 2, 20 ; cf. l'lin. 25, 13, 106 : mollis, id. 28, 9, 37 : temporis, Plin. Ep. 7, 27, 13 : salutis, Sil. 4, 248 : exigno post obitum ipsius, a short time after, etc., Plin. 31, 2, 3. Adv., Shortly, briefly, slightly, scantily, sparingly : (a) Form ezigue (so quite class.) : hoc quidem est nimis exigue et exiliter ad caleulos revocarc amicitiam, too narrowly, Cie. Lael. 16, 58 : exigue sumptum praebent (parentes), Ter. Heaut. I, 2, 33 ; cf. ratione inita frumentum se «xigue dierum XXX. habere, hardly, Caes. B. G. 7, 71, 4 : celeriter exigueque dicere, slightly, briefly, Cie. de Or. 3, 36, 144 ; cf. epistola exigue scripts, id. Att. II, 16, 1 ; and exigue atque frigide lauda- ri, (Sell. 19, 3, 1 : Virgilius hunc Homeri versum exigue secutus est, to a slight de- gree, i. e. not closely, id. 9, 9, 16. — (fi) Form exiguum (post-Aug.) : dormire, Plin. 10, 75, 97 : sapere, Plin. Ep. 3, 6,' 1 : tument vela, Luc. 5, 431. — * (y) Form exiguo : Scrib. Comp. 240. CXillOj ' r e> v ' exsilio. exilis» e « adj. [contr. from exigilis, from exigo ; cf. exiguus, init.\ Small, Uiin, slender, lank, meagre, poor, feeble (quite class.) : exile et exiguum et vietum cor, Cie. Div. 2, 16, 37 ; cf. jecur horri- dum et exile, id. ib. 2, 13, 30 ; so femur (opp. tumentes surae), Hor. Epod. 8, 10 : artus, Ov. Pont. 1, 10, 27 : folia, Plin. 24, 6, 20 : quod solum tarn exile et macrum est, quod, etc.. thin, poor, Cie. Agr. 2, 25, 67 ; so ager, Col. 1, 4, 3 ; cf. Arisbe gle- bis, Luc. 3, 204 : exilis domus est, ubi non et multa supersunt, etc., poor, wretch- ed, Hor. Ep. 1, 6, 45 ; so domus Plutonia, i. e. cheerless, id. Od. 1, 4, 17 : hereditas (coupled with parva), Plin. Pan. 40, 1 : via. short, Ov. Tr. 1, 2, 6 : genus sermonis exile, aridum, concisum ac minutum, meagre, dry, Cie. de Or. 2, 38, 159 ; so of speech, id. Fin. 4, 3, 7 ; de Or. 2, 77, 315 ; 1, 18, 83 ; Quint. 8, 3, 56 (opp. tumida ; cf. of speech : pro pressis exiles, id. 10, 2, 16 : vox (opp. plena), id. 11, 3, 15 ; so ib. 13. — With the gen. : exilis atque ina- nis aegritudinum, i. e. void, free. Plant. Stich. 4, 1, 21. — Comp. : caro prunorum, Plin. 15, 13, 12 : vox feminis quam mari- hus (opp. gravior), id. 11, 51, 112, § 269 ; so vox in senecta, ib. § 270. — Sup. seems not to occur. Adv. exiliter, Thinly, meagrely, feebly, drily : nolo verba exiliter exanimata ex- ire, feebly, Cie. de Or. 3, 11, 41 : annales sane exiliter scripti, id. Brut. 27, 106 ; so disputare (c. c. jejune), id. de Or. 1, 11, 50. — Comp. : exilius dicere de aliqua re, more tparingly, briefly, Var. L. L. 5, 1, 4. — Sup. seems not to occur. exilltas. atis, /. [exilis] Thinness, meagreness, weakness, poorness (quite class.) : aculei apum, Plin. 11, 2. 1 : folio- rum, id. 24, 19, 118 : soli, Col. 18, 16, 6 ; Plin. 18, 17. 45 : femineae vocis, Quint. 1, 11, 1 ; cf. id. 11, 3, 19 : quarundam lite- rarum (opp. pinguitudo), id. 1, 11, 4 : in dicendo (opp. ubertatem et copinm), Cie. de Or. 1, 12, 50 ; cf. id. Brut. 82, 284. exiliter. adv., v. exilis, ad fin. exilium. «> v. exsilium. Clrimie. adv., v. eximius, ad fin. eximaetas; atis, /. [eximius] Excel- lence, eminence (late Lat.), Symm. Ep. 3, 3; Aug. Ep. 32, 231; 237. eximiUSi R . urn, adj. [eximo] I. Tak- en out from the mass, i. e. Excepted (so rarely, but quite class.) : eximium nemi- nem habere, Ter. Hec. 1, 1, 9 : neque es- set verisimile, quum omnibus Siculis fa- ceret injurias,. te illi unum eximium, cui consuleret, fuisse, Cie. Div. in Caecil. 16, E XIM 52 ; Liv. 9, 34, 11 Drak.— Far more freq. and quite class., II, Select, distinguished, extraordinary, uncommon, excellent : ea quae eximia pie- risque et praeclara videntur, parva du- cere, Cie. OB'. 1, 20, 67 ; cf. haec ipsa semper in te eximia et praestantia fuere, id. de Or. 2, 28, 126 : Pompeii singularis eximiaque virtus, id. de imp. Pomp. 1, 3 : mulier facie eximia, id. Verr. 2, 5, 31, 82 ; cf. pulchritudine eximia femina, id. Div. 1, 25, 52 ; and eximii forma pueri, Plin. 7, 12, 10 : eximii praestanti corpore tauri, ■Virg. G. 4, 538, et saep. : ingenium, Cie. Fam. 6, 5, 3 : belli gloria, id. Rep. 1, 12 ; cf. gloria virtutis, id. ib. 2, 10 ; and opinio virtutis, Caes. B. G. 2, 8, 1 ; cf. also vir- tus, id. B. C. 1, 46, 4 : quo e collegio laus est ilia eximia C. Julii, qui, etc., Cie. Rep. 2, 36 : herba eximii usus ad vulnera, Plin. 24, 16, 95 : ignes Aetnae, Lucr. 2, 594, et saep. — Poet, with partitive gen. : eximii regum, Stat Th. 6, 15. — And c. inf. : exi- mius animam servare sub undis, exceed- ingly skillful, expert, Luc. 3, 697. Adv. (ace. to mo. II.), Exceedingly, un- commonly, excellently : C. Marius L. Plo- cium eximie dilexit, Cie. Arch. 9, 20. So et unice delectare, Gell. 11, 3, 4 : atque verissime opinari, id. 13, 8, 1 : coenare, Juv. 11, 1 : polliceri omnia, Liv. 42, 29, 6 : prodesse, Plin. 29, 6, 38 : mederi, id. 29, 6, 38; cf. curari, id. 27, 12, 104 : ornatum templum, Liv. 25, 40, 2 ; so utilis, Plin. 20, 22, 89 : optimum stagnum, Col. 8, 17, 1. es-lmo. emi, emptum, 3. v. a. [EMO, cf. adimo and demo] To take out, lake away, remove (quite class.) : I, Lit: A. In gen. : eximito (acina) de dolio, Cato R. R. 112, 3. So oleas, ulmos bene cum radicibus, id. ib. 28, 1 : medullam e caule, Plin. 26, 11, 31 : dentem alicui, Cels. 6, 9 ; Suet. Vesp. 5 ; Plin. 28, 11, 49 ; cf. Menem cani viventi. id. 30, 6, 17 ; and lapillos ventre crocodili, id. 28, 8, 28 : telum, Quint. 9, 2, 75; cf. quid te exempta juvat spinis de pluribus una? Hor. Ep. 2, 2, 212: eximi jubet non diem ex mense, sed ex anno unum mensem, Cie. Verr. 2, 2, 52, 139 : ne tu ex reis eximerere, id. ib. 2, 2, 40, 99 ; for which aliquem de reis, id. ib. 2, 4, 19, 41 ; cf. ut auctores alios omnino exemerint numero, Quint. 1, 4, 3 ; with which cf. Phraatem numero bea- tum Eximit virtus, Hor. Od. 2, 2, 19 : qui turbae quamvis bonorum auctorum exi- matur, Quint. 10, 1, 74. B. In partic, pregn., To free, release, deliver : eum tamquam e vinculis exima- mus, Cie. Or. 23, 77 ; so aliquos ex obsi- dione, id. Fam. 5, 6, 2 ; for which aliquos (urbem) obsidione, Liv. 38, 15, 5 ; 24, 41, 6 ; 36, 13, 1 ; 37, 22, 3 : agrum de vecti- galibus, Cie. Phil. 2, 39, 101. II. Trop. : A. In gen., To take away, remove, banish : quod si exemeris ex re- rum natura benevolentiae conjunctio- nem, Cie. Lael. 7, 23 : alicui lassitudinem, Plaut. Merc. 1, 17 ; cf. illud, quod me an- gebat, non eximis, Cie. 'fuse. 2, 2, 29 ; and hie dies vere mihi festus atras Exi- met curas, Hor. Od. 3, 14, 14 ; so onus sollicitis animis, id. Ep. 1, 5, 18 : earn re- ligionem (augures), Liv. 4, 31, 4 : dubita- tionem hnjus utilitatis, Quint. 1, 10, 28 : aliquid memoriae, Suet. Claud. 11, et saep. : exempta fine patere, i. e. without end, Lucr. 1, 975; so id. 1, 1006.— I m- pers. : plurimis mortalium non eximi- tur, quin primo cujusque ortu Ventura destinentur, the idea can not be removed, i. e. they can not be dissuaded, Tac. A. 6, 22. B, In partic, To free, release, deliver from any thing ; constr. with ex, the abl. ; since the Aug. per. freq. with the dot. : aliquem metu, Plaut. Rud. 1, 4, 13 ; cf. iis (rationibus) accusator ad alios ex cul- pa eximendos abutetur, Cie. Inv. 2, 7, 24 : aliquem crimine, Liv. 6, 24, 8 ; cf. qui ser- vitute exempti fuerant, id. 34, 52 fin. ; so cives servitio, id. 28, 39, 18 : non noxae (al. noxa) eximitur G. Fabius, qui, etc., id. 8, 35, 5 Drak. N. cr. ; cf. supplicio ma- ps quam crimini exemptus est, Curt. 7, 1; so aliquem sceleri, Val. Fl. 2, 256; inorti, Tac. A. 14, 48 : notae jam destina- tae, Gell. 4, 20, 9 : poenae, Paul. Dig. 48, 10, 22, § 4 : opinionibus vulgi, Quint 12, E XIN 2, 28, et saep. — Abs. : nee sorte (opuB fu- isse) nisi quod se quisque eximi voluerit, Quint. 4, 2, 74. 2. Of time, To consume, waste : Clo- dius rogatus diem dicendo eximere coe- pit, Cie. Q. Fr. 2, 1, 3 ; cf. Metellus ca- lumnia dicendi tempus exemit, id. Att. 4, 3, 3 ; and diem, Liv. 1, 50, 8. So tempus, Suet. Oth. 6 : diem, Plin. Ep. 5, 21, 2 : male aetatem, Sen. Q N. 3, 1 : anno ex- empto, Pall. 3, 17 fin. exin. adv., v. exinde. CX-inaniOi ivi or ii, itum, 4. v. a. To empty, make empty (rare, but quite class.) : Siciliam provinciam C. Verres per trien- nium depopulatus esse, Siculorum civita- tes vastasse, domos exinanisse, fana spo- liasse dicitur, Cie. Div. in Caecil. 4, 11 ; so agros (c. c. vastare), id. Verr. 2, 3, 50, 119 : navem, id. ib. 2, 5, 25, 64 ; ib. 40, 104 : castra, Sisenn. in Non. 107, 22 ; cf. Caes. B. C. 1, 48, 5 ; and regibus atque omnibus gentibus exinanitis, Cie. Agr. 2, 27, 72 ; cf. also ama rem tuam : hunc (amatorem) exinani, clean out, i. e. strip,, fleece, Plaut True. 4, 2, 2 ; and patrimo- nium suum donationibus, i. e. to consume, waste, Paul. Dig. 31, 1, 89/». : apes relin- quunt exinanitas alvos, emptied, empty, Var. R. R. 3, 16, 28 : onusta vehicula, to unload, Plin. 7, 20, 19 : alvum, bilem, pi- tuitam, to void, discharge, id. 26, 8. 36 : lienem, to consume, id. 25, 5, 20 : hydro- picos, to tap, id. 24, 8, 35 : multiplici par- tu exinanitur ubertas, is exhausted, weak- ened, id. 18, 22, 51. exinanitio, onis, /. [exinanio] An emptying, evacuation (a post-Aug. word) : alvi, Plin. 13, 22, 38 : florescendi, i. e. an exhausting, enfeebling, id. 17, 2, 2. ex-inde» and apocopated exin O'kc dein, proin, from deinde, proinde ; cf. also " dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus," Cie. Or. 45, 154) adv.. From there, from then (a rare word ; not in Ter., Caes., or Quint). 1. In space (so extremely seldom ; not in Cie.) : utcumque in alto ventus ejst, Epidice, exin velum vortitur, from there, thence, Plaut. Epid. 1, 1, 47 ; Poen. 3, 5, 9 : si servus cujusquam in ecclesiam altaria- ve armatus . . . irruerit, exinde protinua abstrahatur, Cod. Just. 1, 12, 4 : regionem Commagenam, exin Cappadociam, inde Armenios petivit, Tac. A. 15, 12. B. Transf., in (local) succes- sion, After that, next : at vero quanta maris est pulchritudo ! . . . exin mari tini- timus aer, etc., Cie. N. D. 2, 39, 101 : hinc Equus summum contingit caput alvo . . . exin contortis Aries cum cornibus haeret, id. poet ib. 2, 43, 111 : auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii, dein quatuor legiones . . . exin totidem aliae legiones, Tac. A. 2, 16. II, In time, After that, thereafter, then : Enn. Ann. 1, 107 ; cf. id. ib. 49 : POPULI PARTES IN TRIBUS DISTRIBUUN- TO ; EXIN PECUNIAS, AEVITATES, ORDINES PARTIUNTO, Cie. Leg. 3, 3, 7 : exin cuidam rustico Romano dormi- enti visus est venire qui diceret, etc. . . . exin filium ejus esse mortuum, etc., id. Div. 1, 26, 55 : quisque suos patimur Ma- nes ; exinde per amplum Mittimur Ely- sium, Virg. A. 6, 743 : ad Mundam exinde castra Punica mota, Liv. 24, 42, 1. — |>. After ubi or postquam (cf. deinde, p. 433, II. d) : ostium ubi eonspexi, exinde me illico protinam dedi, Plaut Cure. 2, 3, 84 : postquam alium repperit . . . me exinde amovil loco, id. True. 1, 1, 63. B. Transf., 1, In an enumera- tion or succession of events, After that, then, next, furthermore (cf. deinde, p. 433, II. 2) : incenditque animum famae venientis amore ; Exin bella viro memo- rat, quae, etc., Virg. A. 6, 891 : exin se cuncti divinis rebus ad urbem Perfectis referunt, id. ib. 8, 306 ; Liv. 31, 4, 4 ; so id. 31, 6, 2 ; 37, 47, 8 ; 40, 35, 2 ; 42, 9, 8 : Suillio corruptionem militum . . . exin adulterium Poppaeae, ac postremum mol- litiam corporis objectante, Tac. A. 11, 2 ; cf. id. ib. 15, 41. 2. In late Lat, i. q. ex illo tempore. From that time, since then : quem morem vestis exinde gens universa tenet, Just. 1, 2 : quum post motam et omissam quaes.. 567 E XIS tionem res ad nova dominia bona tide , transierint et exinde novi viginti anni in- tercesserint, etc., Cod. Justin. 7, 33 ; Paul. Dig. 10, 1, 4; so Pompon, ib. 41, 6, 4; -Tryphon. ib. 49, 15, 12.— With follg. ut, .quum, ex quo: exinde, ut curiam partici- pare coepi, App. Apol. p. 289 ; so exinde ut, id. Met. 2, p. 120 : exinde quum ex aetu a magistro digressi sumus, id. ib. 1, p. 113 : videri legatum habere jurisdictio- uem non exinde, ex quo mandata est, «ed, etc., Ulp. Dig. 1, 16, 4, § 6 ; so id. ib. 5, 1, 67 ; Cod. Justin. 2, 22 ; 4, 32. Ill, In other relations, in which ago- ing out or forth takes place. jjjj. (ace. to ex, no. I. C, 5, p. 551, a) To indicate the origin or occasion ol'an event (post-class.), Thence: nee quic- quam idonei lucri exinde cepimus, sed vulnera, App. M. 6, p. 184 ; Cod. Justin. 1, 3, 35 : quodcumque exinde incommodum ecclesiae contigerit, ib, 1, 2, 14. B. (ace. to ex, no. I. C, 8, p. 552, a) To indicate the standard or norm ac- cording to which any thing is done, Hence, accordingly (ante-class.) : proinde ut quisque fortuna utitur, ita praecellet ; atque exinde sapere euin omnes dicimus, Plaut. Ps. 2, 3, 14 ; cf. ut fama est homini, exin solet pecuniam invenire ; id. Most. 1, '3, 71 ; and ad molas alii asellis, alii vnccis ac mulis utuntur, exinde ut pabuli fucultas est, according as, Var. R. R. 1, 20,4. + exinfulabat exserebat : infulas enim sacerdotum filamenta vocabant, Fest p. 81. existimabilis, e. adj. [existimo] Supposable, probable, likely (late Latin), Coel. Aurel. A cut. 2, 5; 35; 3, 17 Jin. csis timatlO* onis, /. [id.] A judg- ing, judgment, opinion, supposition (quite class. ; in sing, and plur. equally common) : re et existimatione jam, lege et pronun- cihtione nondum condemnato, Cic. Clu. 20, 56 : non est tibi his solis utendum cxistimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 15, 43: ne respexeris clandestinas existi- mationcs, Plin. Pan. &2fin. : in hoc genere facilior est existimatio quam reprehensio, id. Verr. 2, 3, 82, 190 : tacitorum existi- matione reprehendi, id. Prov. Cons. 17, 40 ; cf. militis de imperatore existimatio, I.iv. 4, 41, 2 Drak. ; id. 4, 20, 8 Drak. : nee ilium ante tibi satis facere, quam tu omnium exietimationi satis fecisses, Cic. Verr. 2, 3, 58, 133 ; cf. vir optimus omni- um existimatione, id. Rep. 3, 17; Suet. Tib. 58. H. Transf., objectively (cf. rumor, b), Reputation, good name, honor, character : "existimatio est dignitatis illaesae stains, legibus ac moribus comprobatus, qui ex delicto nostro auctoritate legum aut mi- nuitur aut consumitur," etc., Callistr. Dig. 50, 13, 5 : nihil eum feeisse scientem, quod esset contra aut rem aut exi6tima- tionem tuam, Cic. Fam. 5, 20, 1 ; homo egens, sordidus, sine honore, sine existi- matione, sine censu, id. Flacc. 22, 52; cf. homo fortuna egens, vita turpis, existi- matione damnatus, id. ib. 15, 35 : judicia summae existimationis et paene dicam capitis, id. Rose. Com. 6, 16 ; cf. id. Att. 1, 1, 4 : nisi quid existimas in ea re vio- lari existimationem tuam, id. Fam. 13, 73, 2; 60 existimationem otfendere, id. Plane. 2, 6 ; Fam. 3, 8, 7 : oppugnare, id. ib. 3, 10, 8 : lacerare, Suet. Caes. 75 : perdere, Auct. Her. 4, 10, 14: existimationi alicu- jus consulere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, 15 : ad debitorum tuendam existimationem, i. e. credit, Caes. B. C. 3, 1, 3. cxistimator. oris, m. [id.] A judge of any thing (rare, but quite class.) : ut existimatores videamurloqui, non magis- tri, Cic. Or. 31, 112. So doctus et intelli- gens, id. Brut. 93, 320 ; cf. intelligens di- cendi. id. ib. 54, 200 : stultus alieni artifi- cii, id. de Or. 3. 22, 83 : non levis, Gell. 20, 1, 10: existimator metuendus (opp. admirandus orator), Cic. Brut. 39, 146. CZ-istimo (existumo), avi, atum. 1. V. a. [aestimo ; and hence, as a conse- quence of aestimo (v. h. v.), after estima- ting the value of a thing, to judge of it in nny way] To judge, consider, suppose, think, esteem ; constr. with the ace., an 568 EXIT object-clause, a relative clause, with de, or abs. : (a) c. ace. : si improbum Cres- phontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 ; cf. quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare, Cic. Verr. 2, 3, 82, 190 ; Quint 5, 12, 21,— In the pass. : M. Fulcinius domi suae hones- tus existimatus est, Cic. Caecin. 4, 10 ; cf. P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax, id. de Or. 2, 66, 268 : qua (fama) diu princeps oratorum . . . existi- mandus est. Quint. 11, 3, 8 : popularitas signum affectati regni est existimatum, id. 5, 9, 13 ; id. 9, 1, 27.— (/J) With an ob- ject-clause (so most freq.) : tu me amas, ego te amo ; merito id fieri uterque exis- timat, Plaut. Most. 1, 3, 147: ne id qui- dem me dignum esse existimat, Quern adeat, etc., id. Asin. 1, 2, 23 ; id. Bacch. 3, 6, 19 : si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli 6imilem futurum, Cic. Agr. 2, 33, 89 : non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari, id. Fam. 15, 21, 4 : ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos, id. Brut. 36, 138, et saep. — In the pass, with a subject- clause: fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tarn existimari vellet non didicisse, quam ilia despicere, etc., Cic. de Or. 2, 1, 4 : disciplina in Britannia reper- ta, atque inde in Galliam translata esse existimatur, Caes. B. G. 6, 13 fin. : The- mistocles suasisse existimatur Athenien- sibus. ut, etc., Quint. 9, 2, 92, et saep. — Impers. : huic (insulae) millia DCCC. in longitudinem esse existimatur, Caes. B. G. 5, 13 fin. ; Plin. 6, 22, 24.— (y) With a relative clause: baud existimans, quanto labore partum, Ter. Ph. 1, 1, 11 : nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint, judge, Sail. J. 85, 14 Cort. ; cf. utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat, be judged, decid- ed, Caes. B. C. 3, 102, 3 ; and Liv. 22, 59, 14. — (<5) c. de: de scriptoribus, qui non- dum ediderunt, existimare non possu- mus, Cic. Leg. 1, 2, 7 : ex eventu homi- nes de tuo consilio existimaturos vide- mus, id. Fam. 1, 7, 5 ; id. Off. 2, 10, 36 ; cf. id. Att. 6, 2, 3. — Impers. : exstant ora- tiones, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest, Cic. Brut. 21, 82. — (s) Abs. : ut Cicero existimat, Quint. 9, 1, 29 : sicut multi existimarunt, id. 8, 6, 67. — Impers. : ita intelligimus vulgo existimari, Cic. Rep. 2, 1* cxisto. ere, v. exsisto. exitiablliS) e, adj. [exitium] Destruc- tive, fatal, deadly (rare, but quite class.) : bellurn suis civibus exitiabile, * Cic. Att. 10, 4, 3 ; so bellum, Eutr. 9, 7 : tyrannus, Liv. 29, 17, 19 : clades, Suet Aug. 23 : discordiae, id. Claud. 25 : fames, Vellej. 2, 112, 3 : telum, Ov. M. 6, 257 : animus in suos, Tac. A. 6, 24. CXitialis, >; ad J- [id.] Dcslruclioe, fa- tal, deadly (rare, but quite class.) : exitus exitiales habere, * Cic. Verr. 2, 5. 6, 12. So donum, Virg. A. 2, 31 : scelus, id. ib. 6, 511 : animalia venenata magis exitia- lia, si, etc., Plin. 10, 72, 93 : criminosum et exitiale habebatur, Suet. Calig. 50.— Adv., Perniciously : amare, Aug. Conf. 6, 7. exitiallter. adv., v. exitialis, ad fin. * CXltlO. onis, /. [exeo] A going or coming out : ex utero, Plaut. True. 2, 6, 30. exitlbse* adv., v. exitiosus, ad fin. CXltlOSUS; a. um, adj. [exitium] De- structive, pernicious, deadly (rare, but quite class.) : hanc tantam, tarn exitio- sam haberi conjurationem a civibus, num- quam putavi, Cic. Cat. 4, 3, 6 : quibus a servis caedem fieri senatus et bonorum rei publicae exitiosum fuisset, id. Plane. 36, 87 ; id. Fam. 6, 1, 5.— Comp. : Otho luxu, saevitia, audacia rei publicae exiti- osior ducebatur, Tac. H. 2, 31. — Sup. : Tert. Anim.34. — Adv., Perniciously : Sup., Aug. Ep. 8, 3. CXltlum> ii (go- P lur - exitium, Pac. in Cic. Div. 1, 31, 67, and Or. 46, 155), n. [exeo] Orig., but obsolete, A going out, egress : " exitium antiqui ponebant pro exitu ; nunc exitium pessimum exitum dicimus," Fest. p. 81. — H, In partic, A going to naught i. c. Destruction, ruin, hurt, mischief (so freq. and quite class., in sing, and plur.) : (a) Sing. : eatius est mihi Quovis exitio interire, Plaut. Cist. EXIT 4 t 1, 11 ; cf. qui de meo no3trumque om- nium interitu, qui de hujus urbis atque adeo orbis terrarum exitio cogitent, Cic. Cat. 1, 4, 9, and Suet Aug. 94 ; cf. also (Lentulus) dignum moribus iactisque suis exjtium vitae invenit end, Sail. C. 55 fin. : nullius exitium patitur natura. Lucr. 1, 225 ; cf. coeli terraeque, id. 5, 99 ; 345 : quum de pernicie populi Ro- mani, exitio hujus urbis tarn acerbe tam- que crudeliter cogitarit Cic. Cat. 4, 5, 10 : me miserum ! ego omnibus meis exitio fuero, id. Q. Ft. 1, 4, 4 ; so exitio esse (alicui), Suet. Caes. 1 ; Hor. Od. 1, 28, 18 ; cf. Suet Calig. II : usque adeo flagitatus est, donee ad exitium dederetur, Tac A. 1, 32 : concidit auguris Argivi domus ob lucrum Demersa exitio, Hor. Od. 3, 16, 13, et saep. — (Jj) Plur. : omnibus exitiis interii, Plaut. Bac. 5, 1, 7 : civitatum af- ilictarum perditis jam rebus extremi exi- tiorum exitus, Cic. Agr. 2, 4, 10 ; cf. Val. Fl. 1, 809 ; Pac. in Cic. Div. 1, 31, 67 ; Or. 46, 155 : quos P. Clodii furor rapinis et incendiis et omnibus exitiis pavit, Cic. Mil. 2, 8 : metu crudelissimorum exitio- rum carere non possumus, id. ib. 2, 5 : id querebatur caput esse exitiomm omni- um, id. Leg. 1, 12, 34 : haec ros 6uprema manebat Exitiis positura modum, Virg. A. 7, 129. 1. CXituS; a, um, Part., from exeo, no. II. 2. CXltuS, us, m. [exeo] A going out or forth, egress, departure (quite class., esp. in the trop. signif.) : 1, Lit: reditum mihi gloriosum inju- ria tua dedit non exitum calamitosum, Cic. Parad. 4, 29 : omni exitu et pabula- tione interclusi, Caes. B. G. 7, 44 Jin. : ex- itum sibi parere, id. B. C. 3, 69, 3. — In the plur. : singulorum hominum occultos ex- itus asservare, Caes. B. C. 1, 21, 4 ; so id. ib. 1, 25, 4.— Of things : Lucr. 6, 494 : hostia concideret mactatu maesta paren- tis, Exitus ut classi felix faustusque dare- tur, a setting sail, departure, id. 1, 101 : amnis, a flowing out, discharge, id. 6, 728 : animal (i. c. venti), a bursting or rushing out, id. 6, 586 ; Quint 1, 11, 7. B. Transf., concr., Place of egress, outlet, passage : exitum non habet ac per- vium non est iter, Var. L. L. 5, 32, 40 : quum angusta portarum exitu se ipsi pre- merent, Caes. B. G. 7, 28, 3 : in exitu pa- ludis, mouth, Plin. 2, 103, 106 : cibi, vent, id. 11, 34, 40, et saep. — In the plur. : sep- tem exitus e domo fecerat, Liv. 39, 51, 5 ; Col. 6, 30, 8 : alvorum, Plin. 21, 14, 48, et saep. II. Trop. : A. '■ 1- End, close, conclu- sion, termination : hujus orationis diffici- lius est exitum quam principium invenire, end, close, Cic. de imp. Pomp. 1, 3 ; cf. qucmadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio, id. Fam. 3, 12, 2 ; and Caes. B. G. 4, 8, 1 : tragici poetae, quum explicare argumenti exi- tum non potesti6, confugitis ad deum, Cic. N. D. 1, 20, 53 : adducta ad exitum quaestio est, id. Tusc. 5, 6, 15 ; cf. ad ex- itum pervenire, id. Fam. 10, 22, 2, and id. Or. 33, 116 : ita magnarum initia rerum celerem et facilem exitum habuerunt, Caes. B. C. 3, 22 fin. : verba quae casus habent in exitu similes, at the end, Cic. Or. 49, 164 ; cf. in the follg. ; fugam quae- rebamus omnes, quae ipsa exitum non habebat, end, aim, Cic. Phil. 5, 16, 42: hinc omne principium, hue refer exitum, Hor. Od. 3, 6, 6, et saep. : in exitu est meus consulates, Cic. Mur. 37, 80 ; cf. in exitu jam annus erat, Liv. 35, 10, 1 ; so superioris anni, id. 30, 26, 2 : veris, Plin. 17, 22. 35, § 170 : oppugnationis, Caes. B. C. 3, 9, 8 :' vitae, end of life, latter end, Nep. Eum. 13 ; cf. vitae mortisque, Vel- lej. 2, 7, 1. — In the plur.: rristes exitus habuit consulates, Cic. Brut 34, 128 : eae causae sunt plenissimae, quae plurimos exitus dant ad ejusmodi degressionem, outlets, i. e. opportunities, id. de Or. 2, 77, 312 : habent exitus aut in a aut in e, etc., Var. L. L. 10, 3, 176. 2, In partic, End of life, end: natu- ra ad humnnum exitum (Romulum) ab- ripuit, Cic. Rep. 1, 16 fin. : duraverc us- que ad Sejani exitum, Plin. 8, 58, 74 ; Amm. 14, 11. — In the plur.: nonnum- EXOL quam honos exitus habcnt boni, Cic. N. D. 3, 37, 89 : non igitur fatales exitus ha- buerunt. id. Div. 2, 9, 24. B. Issue, result, event, i. q. eventus : si mihi altcrutrum de evelltu ntque cxitu rerum promittendum est, Cic. Fnm. 6, 1, 5 : de exitu rerum sentire, Caes. B. G. 7, 52 fin. : incerto etiam nunc exitu victo- riae, id. ib. 7, 62, 6 : de exitu t'ortunarum suarum consuttalmut, id. ib. 7, 77, 1 ; cf. id. ib. 3, 8, 3 ; and prudens l'uturi tempo- ris exituin Caliginosa nocte premit deus, events, Hor. Od. 3, 29, 29 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 3. — in the plur. : fortasse haec omnia meliores luibebunt exitus, Cic. Fam. 2, 10, 6 : liber vota bonos ducit ad exitus, Hor. Od. 4, 8, 34 ; cf. (fortuna) Belli secundos reddidit exitus, id. ib. 4, 14, 38. — Proverb.: exitus acta probat, (* the. event justifies the deed,) Ov. Her. 2, 85. * ez-jur0) »vi, 1. 0. a. To swear exceed- ingly or solemnly : Pluut. Frgm. ap. Non. 105, 22. cxlcccbra, ae, v. elecebra. CX-lcx, egis, adj. Beyond the law, bound by no law, lawless (rare, but quite class.) : postremo quaero, parebis legibus an non 1 anne exlex solus vives 1 Var. in Non. 10, 19 ; cf. Lucil. ib. 22; and Liv. 9, 34, 8 Drak. N. cr. : non quod illi exlegem esse Sullam putarent, * Cic. Clu. 34, 94 : spectator potus et exlex, Hor. A. P. 224. ezmovco- ere, v. emoveo, ink. CX-obrutus a, urn, Part, [obruo] Scraped out, drawn out : dolium, App. M. 9, p. 219. * CX-obsecrOi "re, v. n. To entreat exceedingly ; supplicabo, exobsccrabo, ut, etc., Plaut. Asin. 1, 3, 93. t exochadium. ». n. — iloxattov, Ex- ternal pile*, Ware. Einpir. 31. Called also exochas, a( l' 9 ' /■ = ^«x^s. Au g- Ep- 149 - 1 CXOCOCtuSi >i m. = l\u>mnoS, A fish that sleeps on the shore, Plin. 9, 19, 34. CX-OClllOi avi, atum, 1. v. a. [oculus] To deprive of eyes, to knock one's eyes out (ante- and post-class.) : si ne ei caput ex- oculassitis, Plaut. Kud. 3, 4, 26 : caecam et prorsus exoculatam esse fortunam, eyeless, blind, App. M. 7, p. 188 ; so id. ib. £07. CXodiariUSi "■ m - [exodium] A play- er in. tlie exodium or after-piece, Inscr. Orell. no. 2591 (of the year A.D. 167) ; Amm. 28, 4 ; cf. Schol. Juv. 3, 175. 1 exodium* ". B.=iM(0V, An after- piece of a comic description, for the most part attached to the Atellauae, but given, under the emperors, as a separate perform- ance, after tragedies, Liv. 7, 2 ; Juv. 3, 175 Schol. ; 6, 71 ; Suet. Tib. 45 ; Domit. 10. — H, Transf. beyond the scenic lang., A conclusion, end (ante- and post-class.) : " exodium est finis ... in exodio vitae . . . ad exodium adducere or ducere," Var. in Non. 27, 14 so. ; cf. " exodium exitum," Fest. p. 80 Mull. N. cr. ; Hier. Ep. 128, 1. t Exodus, If- = "E^hSos (a going out), The name of the second book of Moses (so called from the narrative it contains of the departure from Egypt), Tert. adv. Jud. 11, et saep. ex-dlCSCO; §"• etum, 3. v. inch. n. J, To grow out, to attain its full size, grow up. So only in the part. perf. exoletus. Grown up, full-grown, mature : " exoletus qui excessit olescendi id est crescendi modum," Fest. s. v. ADOLESCIT, p. 5 ; cf. " exoletus, qui adolescere (olescere ?) id est crescere desiit," id. p. 80 : exoleta virgo, Plaut. Frgm. in Prise, p. 872 P. B. I" partic, to denote youths of ripe age devoted to prostitution : scor- tum exoletum, Plaut Poen. prol. 17 ; cf. Clodius, qui semper secum 6Corta, sem- per exoletos, semper lupas duceret, etc., Cic. Mil. 21, 55 ; and Mart. 3, 82, 8 ; so Suet Caes. 49 ; 76 ; Tib. 43 : Calig. 24 ; Galb. 22 ; Tit. 7 : regimes, Tac. A. 15, 37. H. To grow to an end, to stop growing (so mostly ante-Aug. ; perh. not in Cic.) : multa sunt quae neglicentia exolescunt et fiunt sterilia, Col. 2,"l8, 3 ; so App. M. 9, p. 232. B. Transf., in gen., To grow out of use, out of date, to pass away, cease : exo- lescentes literae, disappearing, i. e. rubbed eff, Suet. Aug. 7 : ne vetustissima Italiae EXOE disciplina per desidiam exolesceret, Tac. A. 11 ; id. lb. 4, 10 ; Col. 7, 3, 20 : quum patris favor haud dum exoleviseet, Liv. 2, 52, 4 ; cf. nondum is dolor exoleverat, Tac. A. 6, 25 ; Quint 1, 6, 11 : exolevit fundendi aeris ratio, Plin. 34, 2, 3 ; id. 37, 5, 18, § 72.— In the part. perf. : exoletum jam vetustate odium, Liv. 2, 35, 8 ; cf. id. 27, 8, 9 ; so mos civitatu (c. c. vetus), Suet. Galb. 4 : et reconditae voces, id. Aug. 86 : auctores, Quint. 8, 2, 12. — Abs. : exoleta revocavit, aut etiam nova instituit, Suet. Claud. 22. exoletus, a, u™. Part., v. exolesco. exolvo, ere, v. exsolvo. t exomides sunt comici vestirus ex- sertis humeris, Fest. p. 81 Mull. ; cf. Gell. 7, 12,3 ( = Hauls). texomologresis, >3. f—HouoUyri- ats, A confession (eccl. Lat.), Tert. Poen. 9 ; de Orat 7. exoneration onis, /. [exonero] An unloading, lightening, discharge (post- class.) : mercedis, Ulp. Dig. 19, 2, 15, /in. ■! exoncrator. oris, m. [id.] An un- loads, discharger : Inscr. Grut 1117, 5. ex-6nero. ivi, ntum, I. v. a. To free from a burden, to disburden, unload, dis- charge (not freq. till after the Aug. per. ; in Cic. and Caes. not at all.) : I, Lit: na- vem. Plaut. Stich. 4, 1, 26 ; so Auct Afr. 8, 1 ; cf. navigia jactu, Sen. Contr. 4, 4 : alvum, Plin. 10, 44, 61 ; cf. ventrem, Suet Vesp. 2 ; Mart. 10, 48, 7 ; and stomachum nausea gravem, Petr. 103 ; so stomachum (pina in os inditS), Suet. Claud. 33 : vesi- cam, Petr. 27: morbidum corpus (pro- fluvio sanguinis), Plin. 8, 26, 40 ; id. 9, 29, 47 : amnes et lacus in Padum sese exo- nerantes, id. 3, 16, 20 : plenas exonerare colos, to empty, spin off, Ov. F. 3, 818 : ut earn ex hoc exoneres agro, i. e. to send off, Plaut Epid. 3, 4, 34 ; cf. exonerata plebe coloniis deductis, Liv. 10, 6, 3 ; and Tac. H. 5, 2. — Jf, Trop. : exonera civi- tatem vano forsitan metu, Liv. 2, 2, 7 ; cf. parte curae senatum, id. 10, 21, 5 ; so animum sollicitudine, Curt. 4, 13 : exone- rata fide mea, quid ultra facere possum, quam uti ? etc., exonerated, Liv. 42, 13 fin. ; so conscientiam suam, Curt. 6, 8: se, id. 6, 9 : aliquid in quaslibet aures, to dis- charge, confide, Sen. Ep. 3 ; cf. exonerari laborum meorum partem fateor, is dis- charged, removed, Tac. A. 3, 54 ; so dolo- rem convicio, Petr. 123 : aes alienum, to clear off, pay off, Ulp. Dig. 23. 3, 5, § 10. exoptabllis. e, adj. [exopto] De- sirable, desired (very rare) : nuncius, Plaut Stich. 2, 2, 67 : tempus, Sil. 11, 387. exoptatus, a , um > Tart, and Pa., from exopto. ex-opto. avi, atum, 1. v. n. To great- ly wish or desire, to long for a thing (quite class.) : (d) c. ace. : quae majori parti pul- cherrima videntur, ea maxime exoptant, Cic. Oft'. 1. 32, 118 ; so Samnitium adven- tum, Liv. 9, 25, 5 : ilium exoptavit poti- us 1 Plaut Bac. 3, 4, 3 ; id. Asin. 3, 3, 133 : omnes te oderunt, tibi pestem exoptant, wish you, Cic. Pis. 40, 96.— (0) With an object-clause : omnes mortales sese lau- dari exoptant, Enn. Ann. 18, 13 : multis de causis te exopto quam primum vide- re, Cic. Fam. 4, 6, 3 ; Ter. And. prol. 20. — (y) With ut : Plaut. Men. 5, 2, 65 : ut sempiternae laudi tibi sit iste tribuuatus exopto, Cic. Fam. 2, 7, 1. — (,5) Abs. : ne- que nobis cupientibus atque exoptantibus fructus otii darus est, Cic. de Or. 1, 1, 2. — Hence exoptatus, a,um,Pa. Oreatly wished or desired, longed for : edepol me uxori exoptatum credo adventurum domum, Plaut Am. 2, 2, 22 ; Jli id. True. 2, 6, 33 ; cf. id. Capt 5, 4, 9 ; so id. Cure. 2, 3, 27 : Antiphila, maxime animo exoptata meo, Ter. Heaut. 2, 4. 28 : ut exoptatum ini- mico nuncium primus atferret, Cic. Rose. Am. 7, 19 : erit et tibi exoptatum obtin- get, Plaut. Mil. 4, 2, 20 ; so id. Asin. 3, 3, 136 — Comp. : nihil exoptatius adventu meo, Cic. Art. 5, 15, 1. — Sap. : here, Plaut. Trin. 4, 3, 65 : gratulatio, Cic. Art. 4, 1, 2. — Adv. seems not to occur. eXOrabOis, e, adj. [exoro] Easily en- treated or moved, cxorable (quite class.) : si implacabiles iracundiae sunt, summa est acerbitas : sin autem exorabiles, sum- E X O B, ma levitas, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13 fin. : in ali- qu/'m, id. Art. 1, 3 Jin. : (Orcus) non exo- rabilis auro, Hor. Ep. 2, 2, 179 ; cf. nulli exorabilis, Sil. 5, 131 ; Sen. Ep. 116. — Comp. : in suis quam in alienis exorabilior injuriis, Sen. Clem. 1, 20. — *U. Act, Easily moving, persuasive : carmen, Val. Fl. 1, 782. exorabula, orum, n. (id.J Means of entreating or convincing, enticements, ar- guments (ante- and post-class.) : quotque exoretur exorabulis, Plaut. True. 1, 1, 6 ; 6o judicantium, App. Flor. p. 360. * exdrator, or ' s ' m - [id-1 One who ob- tains by entreaty, a successful suppluint : Ter. Hee. prol. alt. 2. exdratriXi icis, f. [exorator] She who obtains by entreaty, Salvian. Gub. D. p. 93 Rittersh. exorbitatio, onis, /. [exorbito] A deviation, transgression (post-class.) : dis- ciplinae, Tert. Idol. 14. exorbitator, oris, m. [id.] A devia- tor from any thing, a transgressor (post- class.) : et destructor Judaismi, Tert. adv. Marc. 3, 6 fin. cx-orblto, av i> atum, 1. v. n. and a. [orbita] (a post-class, word) J. Ncutr., To go out of the track, to deviate: &. Lit. : exorbitantes boves, qui vehiculum trahe- bant, Aug. Civ. D. 22, 8 vied. : stellis ex- orbitare a praestitutis itineribus non li- cet, Lact 2, 5. — B. Trop.: a regula, Tert. adv. Marc. 3, 2 ; so a catholicae fidei regulis, Sid. Ep". 8, 11 fin,— *H, Act., To turn out of the track, turn aside; trop.: animum a tramite, Sid. Ep. 5, 16. 1 eXOrcismUS, '. m - = ilopxtnuos, An exorcism (post-class.) : exorcismis fugare daemones, Tert. Cor. mil. 11. i exorcista, ae, m.-= iippiaarfis, An exorcist (post-class.), Cod. Justin. 1, 3, 6 ; Firm. Math. 3, 5; 9 fin., et al. i CXOlciZO. avi, are, v. n. = }\oDKX 1 u), To drive away evil spirits by adjuration, to exorcise (post-class.) : Ulp. Dig. 50, 13, 1. ex-ordior, orsus, 4. v. dep. a. To be- gin a web, to lay the warp (quite class.) : L Lit: funem, Cato R. R. 135, 4; cf. trop.: neque exordiri primum, unde oc- cipias, habes, Neque ad detexundam te- lam certos terminos, Plaut. Ps. 1, 4, 7 ; and pertexe, Antoni, quod exorsus es, Cic. de Or. 2, 33, 145,— H. Transf., in gen., To begin, commence, esp. a speech ; constr. with the ace, an inf., with ab or abs. .- (a) c. ace. (so perh. (* not) in Cic.) : consilia, Plaut. Asin. 1, 1, 102 ; so argutias adversus aliquem, id. Bacch. 1, 2, 19 : faci- nus, id. ib. 4, 4, 71 : helium ab causa tarn nefanda, Liv. 4, 17, 6 : classicum ingenti spiritu, Suet. Caes. 32 : tragoediam mag- no impetu, id. Aug. 85 : causam, Quint. 4, 1, 2 : preces, Ov. M. 10, 483 : parricidia et caedes a Claudio, Suet. Ner. 33, et saep. — (j3) c. inf. (Ciceronian) : imitabor ergo Ararum, qui magnis de rebus dicere exordiens, a Jove incipiendum putat, Cic. Rep. 1, 36 ; so tunc dicere exorsus est, id. Fin. 1, 8 fin. ; cf. id. Div. 2, 49, 101.— (y) c. ab (quite class.) : aut ab adversarii dicto exordiemur, aut, etc., Auct Her. 1, 6, 10 ; so ab ipsa re, Cic. de Or. 2, 79, 320 : a veritate, a dignitate, id. ib. 2, 8, 31. — ( m - [exorior] A com- ing forth, rising : solis, Auct. Her. 3, 22, 36; Plin. 12, 11, 23: stellarum, id. 2, 15, 12 : aequinoctiales, Var. R. R. 1, 12, 1 : Aquilonis, Plin. 7, 2, 2 : aquae, id. 31, 6, 31. CX-OS, ossis, adj. Without bones, bone- Jess: Lucr. 3, 721. A post-class, form, exossis, is, App. Apol. p. 300.'— II. Transt., Pliant, supple, App. M. 2, p. 104 ; Apol. p. 322. * exosculatio, onis, /. [exosculor] A kissing each other: columbarum, bill- ing, Plin. 10, 34, 52. eX-OSC'Cllor. atus, 1. v. dep. a. To kiss very much, kiss fondly (a post-Aug. word) : multum ac diu exosculatus ado- lescentem, Plin. Ep. 5, 17, 4 ; so aliquem, Suet Vit 7 : collum uxoris, id. Calig. 33 : manus cum fietu, id. Oth. 12 ; Tac H. 2, 49. — II, Trop., To greatly praise, approve, admire a thing : Gell. 2, 26, 20. , EJf* exosculatus, a, um, in pass, signif, Kissed: vestigia deae, App. M. 11, p. 265 : manus ejus, id. ib. 4, p. 154 : homo, Amm. 22, 7. exossis» is, v. exos. CXOSSO. avi, atum, 1. v. a. [exos] To deprive of the bones, to bone: mirum ni hie me quasi muraenam exossare cogitat, Plaut. Am. 1, 1, 163 ; so congrum, Ter. Ad. 3, 3, 24 ; cf. congrum, muraenam exdorsua . . . exossata fac sient, Plaut. Aul. 2, 9, 3 ; Plaut. Am. 1, 1, 162.— Pot- 1 : atque exossato ciet omni pectore ductus, boneless, i. e. flexible (cf. exos), Lucr. 4, 1267 : exossatus ager, i. e. without stones, cleared, Pers. 6, 51. t eXOStra> ae, /. = Hwnrpa, I. A ma- chine in the theatre, by which the back part of the stage was turned toward the specta- tors ; transf. of any thing public: quibus- cum jam in exostra helluatur, Cic. Prov. Cons. 6, 14. — II, A hanging bridge, ap- plied by the besiegers to the walls of the bo- sieged city, Veg. Mil. 4, 21. ex-osus, a, um, Part, [odi] I, Act, Hating exceedingly, detesting (poet, and in po.^Aug. prose) : si nondum exosus ad unum Trojanos, Virg. A. 5, 687 : pug- nas, id. ib. 12, 818: bella, id. ib. 12, 517 : arma, Flor. 4, 11, 1 : patrios mores exosus es, Curt. 8, 7. — II, Pass., Hated exceed- ingly, hateful, odious (post-class.) : dii* exosos, Gell. 2, 18, 10 : ob 6celera univer- sis exosus, Eutr. 7, 23. I eXOteriCUS» a , um, adj. = iluirrpt- ads, External, exoteric: libri, opp. acratie ; . Gell. 20, 5, 2. t exoticus» a, um, adj. = Hutikos. Foreign, exotic (ante- and post-class.): unguenta, Plaut. Most 1, 1, 41 : vinum, Gell. 13, 5, 5 : jus (piscium), App. M. 10, p. 246 : pulvis, id. Apol. p. 278 : sermo. id. Met 1 init. Comically : Graecia i. q. magna, Plaut. Men. 2, 1,11.— * II. Subst., exoticum, i, n., A foreign garment, Plaut. Epid. 2, 2, 48. ex-pallcscOi lui, 3. v. inch. n. To grow or turn very pale (perh. occurring only in the perfi): viden' tit expalluit ! Plaut. Cure. 2, 3, 32 ; so Ov. M. 6, 602 ; Plin. Ep. 1,5, 13; Luc 1, 539, et al. : eru- buisse, expalluisse, tltubasse . . . signa conscientiae sunt Auct. Her. 2, 5, 8. — Poet. c. ace. : Pindarici fontis qui non expalluit haustus, who dreaded not to drink, Hor. Ep. 1, 3, 10. * cx-palhatus, a, um, adj. [pallium] Robbed of his cloak : Plaut. Casin. 5, 3, 6. CX-pallidus, n . ura > adj. Exceed- E XPE ingly pale or ware (post- Aug. and very rare) : expallido colore, Suet Cali g. 50 (al. pallido) : corpus frigidum et expalli- dum, Tert. Res. earn. 57. expalpo- are, " a., and cxpalnor. ari, v. dep. a. To obtain by coaxing or flattery (an ante-class, word): exora. blandire, expalpa, Plant. Poen. 1, 2, 144 : si quid expalpare possim ab illo, Pompon, in Non. 104, 12 : nunc servus argentum a patrc expalpabitur, Plaut. Frpartns, a, u m, adj. [pariol Of female animals : Done bearing, past bear- ing : pecudes, Var. R. R. 2, 5, 7. expasSUS. a, «m, Part., from ex- pando. expatior* tL v - exspatior. ' Cxpatare in locum patentem se dare, sive in spatium se conferre, Fest. p. 80 Mail. y. cr. CX-patriciuS) ii, »>■ One who has ceased to be a patrician, an ex-patrician, Cod. Just 3, 24, 3. " eZ-patro< avi, 1- v - a - To finish, bring to an end ; in an obscene sense, to squander in voluptuousness : Catull. 29, 17. * ex-pausatus. a, urn, Part [pausa] Bested, refreshed ^ate Lat): jumentum, Veg. Vet. "5, 38. ex-pavef acio. feci, factum, 3. v. a. To terrify, frighten, make afraid (post- Auj and very rare) : animalia ad occur- sum expavefacientia hominem, Sen. Ep. 85 fin. : muaitu tauri equi expavefacti, Hyg. Fab. 477 ex-paveo> ere. v. a. To be sorely afraid of any thing : Stat. S. 3 praef. CX-pavesCO- pavi, 3. v. inch. n. and a. To be or become greatly terrified, to be rcry much afraid; to be greatly fright- ened at or afraid of, to fear greatly (perh. not ante-Aug.) : (,i) Abs. : Plin. 23, 1, 24 : ad tumultum aliquem, id. 10, 75, 97 ; cf. I.iv. 6, 34, 6 : anseres a primo conspectu ejus expavescunt Plin. 21, 11, 36. — (/?) c, ace. : tonitrua praeter modum. Suet Aug. 90 : Tib. 69 : muliebriter enseal, Hor. Od. 1, 37. 23 ; so speciem adulantis, Tac. H. 2, 76 : insidias, Suet. Claud. 36 : mortem, id. Ner. 2 : acres moles (Rhodanus), Sil. 3, 464 : id. ut crimen ingens, expavescen- dum est Quint. 9, 3, 35. * eX-paviduSt a, um, adj. Greatly terrified f Gell. 1, 8, 6. expectation expecto. eta, v. ex- spect. eX-pectorO; are, 1. v. a. [pectus] To drive from the breast ; to expel, banish from the mind (ante-class.) : turn pavor sapicntiam omnem mini ex animo ex- pectorat, Enn. in Cic. Tusc. 4, 8, 19 Klotz jV. cr. i pavorem hunc meum expectora, Art. in Non. 16, 6 ; id. ib. 16, 8. * ex-peculiatus, a. um, adj. [peculi- um] Stripped of property : eervi, Plaut. Poen. 4, 2, 21. GX-pedlO? 5vi or ii, itum, 4. (archaic fut. expedibo, Enn., Pac, Art, and Pom- E XPE pon. in Non. 505, 15 sq. : 477, 2 ; Plaut True. 1, 2, 36) v. a. (pes) orig., To free o?ie caught in a snare by the feet ,* hence, in gen., To extricate, disengage, let loose, set free, liberate any thing entangled, in- volved (quite class. ; esp. ireq. in the trop. signif.). JL Lit. : videte, in quot se laqueos in- duerit quorum ex nullo se umquam ex- pediet Cic. Verr. 2, 2, 42, 103 ; cf. id. ib. 43, 106; and mortis laqueis caput Hor. Od. 3, 24, 8 ; cf. also vix illigatum te tri- lbrmi Pegasus expediet Chimaera, id. ib. 1, 27, 24 : tiammam inter et hostes Expe- dior, get clear through, Virg. A. 2, 633 : errantem nemori, Ov. F. 4, 669, et saep. — With inanimate and abstr. objects : adi- tus expediunt level, facilitate, Caes. B. G. 7, g(j fin. ; so sibi locum, id. B. C. 2, 9, 6 : iter fugae per invias rupes, Liv. 38, 2, 14 : agrum saxosum lectione lapidum, Col. 2, 2, 12 : capillus pectine quotidie expedien- dus est disentangled, Front, de Eloqu. init. B. Transf., in gen., To fetch out, bring forward, procure, make ready, prepare any thing folded up, put away, etc. ■■ funes ex- pediunt, Sisenn. in Non. 297, 1 : so vela, Ov. Her. 17, 200: hominem nudari etvir- gas expediri jubet Cic. Verr. 2, 5, 62, 161 . So cererem canistris. Virg. A. 1, 702 : con- vivia mediis tectis (famulae), VaJ. Fl. 2, 341 : cf. cibaria pastoribus, to provide, Var. R. R. 2, 10. 6 : merces suas (institor), Ov. A. A. 1, 422 : pecuniam, to procure, Cic. Frgm. ap. Non. 398, 22 ; Suet Caes. 4 : arma, to hold in readiness, Caes. B. G. 7, 18 fin. ,- Tac. A. 2, 79 ; Virg. A. 4, 592; so tela equosque, Liv. 38. 25, 14 : ferrum. id. 24, 26, 10 : naves, Caes. B. C. 2, 4 fin. : vi- neas in occulto, id. B. G. 7, 27, 2 : copias, Tac. A. 13, 7 : se celeriter (Galli equites), Caes. B. C. 1, 51, 4 ; so se, Plaut Am. 1. 1. 52 ; Liv. 38, 21, 2 ; cf. mid.. Tac. H. 2, 99 ; and neutr., id. ib. 1, 10; 88.— Poet. : saepe disco, Saepe trans finem jaculo no- bilis expedito, dispatched, i.e. sent, hurled, Hor. Od. 1, 8. 12. — Abs., for expedire se, to arm one's self for battle, Tac. H. 1, 10 ; 88. H. Trop., To bring out, extricate, re- lease, free from any evil, obstacle, etc : Ter. Hec. 3, 1, 17 ; cf. sapientis est, quum stultitia sua impeditus sit quoquo modo possit se expedire, Cic. Rab. Post. 9, 24 : baererem, nisi tu me expedisses, id. Pis. 30. 74 : ex servitute filium, Plaut Capt 2. 3, 94 ; cf. se ex turba. Ter. Ad. 4, 4, 5 : se ab omni occupatione, Cic. Att. 3, 20, 3 : aliquem omni molestia, id. ib. 2, 25, 2 ; so se aerumnis, Ter. Hec. 3, 1, 8 : se cri- mine, id. ib. 5, 1, 38 : se eura, id. Phorm. 5, 4, 4 : amor Lycisci me tenet Unde ex- pedire, etc., Hor. Ep. 11, 25 : curae saga- ces Expediunt (Claudiae manus) per acu- ta belli, bring or help through, id. Od. 4. 4, 76 ; cf. per quot discrimina rerum Expe- dior? escape. Vol. Fl 1, 217; Cic. Fam. 14, 19 : si vita nostra in aliquas insidias incidisset, omnis honesta ratio esset ex- pediendae salutis, of escaping from dan- ger, id. Mil. 4, 10. B. Transf.: 1, To put in order, ar- range, set right : cum Antonio loqnare velim et rem, ut poteris, expedias, Cic. Art. 11, 18, 2 ; so et conficere res, id. Brut. 42, 154 : rem frumentariam, Caes. B. G. 7, 36, 1; B. C. 1, Hi fin.: negotia (c c. ex- plicare), Cic. Fam. 13, 26, 2 ; cf. id. ib. 1, 3, 1 : nomina mea, per deos, expedi, ex- solve, settle, pay. id. Att 16, 6, 3 ; so no- men, id. ib. 13, 29, 3 : Faberianum, id. ib. 12, 29, 2 ; cf. in a pun respecting a schol- ar unable to pay his debts : omnes sol- vere posse quaestiones, Unum difficile expedire nomen, Bibacul.in Suet. Gramm. 11 : quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio, settle, arrange, Cic. Fam. 3, 12, 2 ; cf. id. Rep. 1, 35 fin. : non tantum praevisa, sed etiam subita expedire, Tac. A. 14, 55 ; so consilia sua, id. Hist 3, 73 : docte falla- ciam, put into operation, Plaut Capt. Prol. 40. 2. Of speech. To disclose, unfold, re- late, narrate (so mostly poet and in post- Aug. prose ; not in Cic., Caes., or Quint) : id ego aequum ac jus fecisse expedibo at- que eloquar. Enn. in Non. 505, 19 ; so Pac., Att, Pompon, ib. 15 sq. : agedum, E XPE I hoc mihi expedi, Ter. Eun. 4, 4, 27 : al- tius omnem Expediam prima repetens ab orisine famam, Virg. G. 4, 286: pauca tibi e multis . . . expediam dictis, id. Aen. 3, 379 : priusquam hujuseemodi rei ini- tium expedio, Sail. J. 5, 2 : nunc origi- nem, mores, et quo facinore dominatio- nem raptum ierit expediam, Tac. A. 4, 1 : ea de caede quam verissime expedi- am, id. Hist. 4, 48. 3. Abs., res expedit, or impers., ex- pedient, it helpa out furthers, promotes ; hence), It is serviceable, profitable, advan- tageous, useful, expedient (quite class.) : Plaut. Am. 1, 3. 23 : non igitur faciat dix- erit quis, quod utile sit quod expediat? Immo intelligat, nihil nee expedire nee utile esse, quod sit injustum, Cic. Off. 3, 19, 76 ; id. Agr. 2, 35, 66 : ex unlitntis va- rietatibus, quum aliis aliud expediat, nas- ci discordias, id. Rep. 1, 33; cf. ut non idem expediret, incidere saepe, id. Lael. 10, 33; id. Att 7, 22, 1. In the plur.: omnium primum Amoris artes eloquar quemadmodum expediant, Plaut. Trin.2, 1, 10. — With a 6ubject-sentence : expedit bonas esse vobis. Ter. Heaut 2, 4, 8 ; cf. omnibus bonis expedit salvam esse rem publicani, Cic. Phil. 13, 8, 16 : quum earn (pecuniam) in praediis collocari maxime expediret, id. Caecin. 6, 16 : ubi vinci ne- cesse est expedit cedere, Quint. 6, 4, 16 ; Hor. Od. 2, 8, 9, et saep. With ut or tie (post-class.) : expedire omnibus dicunt ut sinsulae civitates suas leges habeant Just 34, 1 : expedit rei pubficae, ne sua re quis male utafur, Justin. Inst 1, 8. — Abs. : tu si ita expedit, velim quampri- mum conscendas, Cic. Q Fr. 2, 2, 4 : sic magis expedit. Quint. 4, 2, 67 : ut expe- diat causae, id. 7, 3, 18. — Hence expeditus, a, um, Pa. Unimpeded, disengaged, free, easy, ready, at hand : A. Of persons : cum ceteris quae habebat vadimonia differt ut expeditus in Galliam profieisci posset Cic. Quint. 6, 23 : iner- mos armati, impeditos expediri interfici- unt, i. e. without baggage, Sisenn. in Non. 58, 8 ; cf. eo circiter bominum numero XVI. millia expedita cum omni equitatu Ariovisras misit, Caes. B. G. 1, 49, 3 ; and legiones expeditae, id. B. C. 1, 42, 1 ; so of soldiers without bageage, id. ib. 2, 19, 2 ; 6, 25, 1 ; B. C. L 27 fin., et saep. : ob- viam fit ei Clodius expeditus in equo, lightly clothed, Cic. Mil. 10, 38 ; cf. Saga- na, tucked up, Hor. Epod. 5, 35 : expedito nobis homine et parato opus est, ready, at hand, prompt, Cic. Phil 11, 10, 36 ; cf. expeditus ad caedem, id. Agr. 2, 30, 82 ; so ad pronunciandum, id. de Or. 2. 30, 131 : cf. facilis et expeditus ad dicendum, id. Brut. 48 fin. — B. Of inanim. or abstr. things : iis expedito loco acruaria navigia relinquit commodious, Caes. B. C. 1, 37 ; cf. via expeditior ad honores, Cic. Fl. 41. 104 ; and reditum in coelum patere Opti- mo et justissimo cuique expeditissimum, id. Lael. 4, 13 : pecunia expeditissima quae erat tibi decreta est the readiest, the nearest at hand, id. Fam. 11, 34, 2; cf. rationes, id. ib. 10, 25, 3 : coena (c. c. par- ca), Plin. Ep. 3, 12, 1 ; and expeditissi- mum unguentorum, Plin. 13, 1, 2 ; Cic. Acad. 2, 33, 105 : expedita erat et perfa- cile currens oratio, id. Brut. 63, 227 ; cf. expedita ac profluens dicendi celeritas, id. ib. 61, 220 : inops ad ornandum, sed ad inveniendum expedita Hermagorae disciplina, id. ib. 76, 263 : prope jam ex peditam Caesaris victoriam interpellave- runt, Caes. B. C. 3, 70 fin.— h. In the neuter absol. : quaedam sunt quidem in animo, sed parum prompta : quae inci- piunt in expedito esse, quum dicta sunt to be at hand. Sen. Ep. 94 med. ; cf. promp- tum hoc et in expedito positum, Quint. 10, 7, 24 ; so in expedito haberent inte- gras copias ad opem ferendam, ready for action, Liv. 36, 16, 10. Adv., expedite, Without impediment, without difficulty, readily, promptly, quick- ly, expeditely : in iis rebus celeriter expe- diteque percipiendis, quae, etc., Cic. Fin. 5, 12 fin. : expedite explicans quod pro- posuerat id. Brut. 67, 337 ; so fabulatu's, Plaut Men. 1, 3, 63 : loqui. Suet Aug. 89. — Camp. : non implicite et abscondite, sed patientius et expeditius, Cic. Inv. 2, 23, 571 E XPE 69 : navigare, id. Att. 6, 8, 4 : fit putatio, Col. Arb. 11, 1. — Sup. : ex quo te, quo- cumque opus exit, facdlime et expeditis- sime conferas, Cic. Fam. 6, 20, 2. expedite) adv., v. expedio, Pa., ad fin. expedition 0IUS > /• [expedio] 1, In milit. lang., An enterprise against the ene- my, an excursion, expedition, campaign : tripartita militea equitesque in expeditio- nem misit, * Caes. B. G. 5, 10, 1 ; cf. in expeditionem exercitum educere, *Cic. Div. 1, 33, 72. So Hilt, B. G. 8, 34, 3 ; Suet. Caes. 46 ; 58 ; Aug. 8 ; 25 ; 29, et saep. ; Curt. 7, 9 ; Plin. 7, 2, 2 ; 12, 6, 12, et al. — *B. Transf., of bees : apes noc- tu deprehensae in expeditione, excubant eupinae, Plin. 11, 8, 8.— II. In rhetoric, * A. A discussing, settling, determining : habet paucis comprehensa brevitas mul- tarum rerum expeditionem, Auct Her. 4, 54, 68. — * B. -A figure of speech, A dis- patching, removing: "expeditio est, quum rationibus compluribus enumerates, qui- bus aliqua res aut fieri aut non fieri potu- erit, ceterae tolluntur, una relinquitur, quam nos intendimus," Auct. Her. 4, 29, 40. — ID. In architect, An arranging, preparing of buildings, Vitr. 6, 5, 3 ; 8, 6, 5 Schneid. CJipeditidnalis, e, adj. [expeditio, no. l.J Of or belonging to a military expe- dition (post-class.) : usus, Spartian. Nigr. 10 : res, Amm. 31, 16. expedituS; a , um . Part, and Pa., from Expedio. ex-pelloj puli, pulsum, 3. v. a. To drive out or away, thrust out or away, to eject, expel (quite class.): I, Lit: haec tanta virtus ex hac urbe expelletur, ex- tenninabitur, projicietur 1 Cic. Mil. 37, 101 : so me ex re publica, id. Fam. 6, 6, 2 : expulsus atque ejectus e praedio Quinctius, id. Quint. 7, 28 ; cf. exturbari et expelli plebem ex agrie, id. Agr. 2, 31, 84 : a patria, id. Sest. 13, 30 : naves ab litore in altum, Liv. 41, 3, 2 : me domo mea expulistis, Pompeium domum suam compulistis, Cic. Pis. 7, 16 ; so aliquos agris, Caes. B. G. 4, 4. 2 : bumiliores pos- sessionibus, id. ib. 6, 22, 3 : hostes finibus, id. ib. 4, 3 Jin. ; cf. finibus expulsus pa- triis, Virg. A. 1, 620 : me civitate, Cic. Att. 10, 4, 1 : aliquem regno, Caes, B. C. 3, 110, 5, et saep. : nostri majores et Col- latinum expulerunt, et reliquos Tarquini- os, Cic. Rep. 2, 31 ; cf. expulso Tarquinio (shortly after, pulso Tarquinio), id. ib. 2, 30 ; and me in pace patria mea expulit, Liv. 35, 19, 4 ; cf. also in exilium expul- sus, id. Lael. 12, 42 ; so Hannibalem in exilium (Carthago), Liv. 38, 50, 7 : ex- pulsa atque exturbata filia, rejected, repu- diated (as a wife), Cic. Clu. 5, 14 ; so ux- orem, .lust 9, 5 : edicit euis, postero die porta Esquilina expellerent pecus, drive out, Liv. 2, 11, 5: sagittam arcu, to letjly, shoot, Ov. M. 3, 381 ; cf. expulsuri tela nervos retro tendimus, Quint. 10, 3, 6: se in auras (pondus), forced itself out, i. e. came into the world, Ov. M. 9, 705 : ad componendum Orientis statum expulsus, forced to hurry away, Suet Calig. 1 : na- turam expellas furca, tamen usque rectir- ret, Hor. Ep. 1, 10, 24. II. 'Prop. : aliquem vita, Cic. Mur. 16, 34 ; cf. aevo, Lucr. 3, 359 : me periculo, delivered myself, Plaut. Bac. 4, 9, 41 : haec (superbiam, luxum, desidias, etc.) ex am- nio, Lucr. 5, 51 ; so laetitias ex omni pectore. Catull. 76, 22: corde desidinm, Plaut. Trin. 3, 2, 24; so curas pectore, Luc. 3, 53 : per vulnera mille Sontem nnimam, Ov. M. 6, 617 ; so vitnm, Tac. A. 16, 19 : morbum bilemque helleboro me- rnco, Hor. Ep. 2, 2, 137 : somnos (haec dicta), Ov. Her. 14, 72 ; cf. quietem, id. Met. 8, 830 : quae res omnem dubitntio- nem adventus legionum expulit, expelled, removed, Caes. B. G. 5, 4QJin.: beneficio- rum memoriam, id. B. C. 1, 34, 3 ; Quint. 6, 8, 16 : spem inetus expulcrat, Ov. F. 6, 245 : sententia expulsa, rejected, Plin. Ep. 8, 14 Jin. eX-pcndOi di, sum, 3. v. a. To weigh out, weigh : I. Lit: A. In gen. (60 very rarely) : aliquem, Plaut Asin. 2. 2, 34 ; so baccam, nucem, Cels. 5, 19, 12. — Poet. : ibat et expenso planta morata gradu, measured, Prop. 2, 4, 6. 572 E XPE B. In partic, 1. To weigh out money in payment, to pay out, pay; to lay out, ex- pend (quite class.) : ante pedes praetoris in foro expensum est auri pondo centum, Cic. Fl. 28, 68 ; so numos nominibus cer- tis, Hor. Ep. 2, 1, 105 : usuras gravissi- mas, Paul. Dig. 19, 1, 47: viginti millia talenta in hos sumptus, Just. 12, 11. — b. In the part. perf. : bene igitur ratio accepti atque expensi inter nos convenit, Plaut. Most. 1, 3, 146 : probari debere pe- cuniam datam consuetis modis, expensi latione, mensae rationibus, chirographi exhibitione, etc., Gel]. 14, 27. Esp. freq., ferre alicui expensum or pecuniam ex- pensam, To set down, enter, charge, reckon, account a sum as paid (* opp. accipio, no. 6) : quod minus Dolabella Verri accep- tum retulit qnam Verres illi expensum tulerit . . . quid proderat tibi te expen- sum illis non tulisse 1 Cic. Verr. 2, 1, 39, 100 and 102 : haec pecunia necesse est aut data aut expensa lata aut stipulata sit, id. Rose. Com. 5, 14 ; so pecunias ferre (opp. acceptas referre), Auct. B. Alex. 56, 3 : homines prope quadringentos produxisse dicitur, quibus sine fenore pecuDias ex- pensas tulisset, had set down, i. e. lent, Liv. 6, 20, 6. — Rarely transf., of other things : legio, quam expeosam tulit C. Caesari Pompeius, i. e. transferred, Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 4 ; for which also, ex- penso ferre vestem supellectilis nomine, Jabol. Dig. 33, 10, 19.— And trop. : Ipsam facilitati suae expensum ferre debere, i. e. have to ascribe to, Ulp. Dig. 36, 4, 3 ; so creditores suae negligentiae expensum ferre debeant Scaev. ib. 42, 8, 24. 2. To estimate, rale, value at (Plautini- an) : hunc hominem decet auro expendi, Plaut. Bac. 4, 4, 1 ; cf. aurum auro expen- dctur, argentum argento exaequabitur, id. Rud. 4, 4, 43. II. T r o p. : A. (ace. to no. I. A) To mentally weigh, ponder, estimate, consider (quite class.) : equidem quum colligo ar- guments causarum, non tarn ea numerare soleo quam expendere, Cic. de Or. 2, 76 fin. ; cf. in dissensione civili . . . expen- dendos elves non numerando6 puto, id. Rep. 6, 1 : omnia expendet ac seliget, id. Or. 15, 47 ; and vos in privatis minima- rum rerum judiciis testem diligenter ex- pending, id. Flacc. 5, 12. So singula ani- mo suo, Ov. Am. 3, 5, 34 : haec arte ali- qua, Cic. Brut 50, 186; cf. verba arte, Tac. A. 13, 3 : omnes casus, Virg. A. 12, 21 : belli consilia, Tac. H. 1, 87 : causam meritis, Ov. M. 13, 150, et 6aep. : quae contemplantes expendere oportebit, quid quisque habeat sui, Cic. Off. 1, 31, 113. B. (ace. to no. I. B, 1) To pay a penal- ty, suffer a punishment (poet, and in post- Augustan prose) : poenas Jovi expendisse (shortly after, in prose, poenas pendens), Att in Cic. Tusc. 2, 10, 23; cf. Infanda per orbem Supplicia et scelerum poenas expendimus omnes, Virg. A. 11, 258 ; so dignas poenas pro talibus ausis, Sil. 13, 698 : poenas capite, Tac. A. 12, 19 : dura supplicia, Sil. 6, 588 : scelus, Virg. A. 2, 229 ; so dignum pretium Poeno, Sil. 7, 713. — Hence ^expense, adv. Largely, very much (late Lat.) : Theod. Prise, de Diaeta 13. expensa* ae, /. (sc. pecunia) [expen- do] A disbursement, expense (post-class.) : Ulp. Dig. 27, 10, 1 ; Claud. I. Cons. Stil. 145. expense* adv., v. expendo, ad Jin. expensiOi onis, /. [expendo] An ex- pense, expenditure (post-class.), Cod. The- od. 6, 4, 24 ; Symm. Ep. 5, 74. expensOf av '> 1- *■ intens. a. [id.] I. To pay out, pay (ante- and post-class.) : argentum accepto. expenso, Plaut. Ps. 2, 2, 31; so numos, Scaev. Dig. 40, 5, 41, § 10. — * H. 7'o equalize, equally distribute: dies intercalares intercalationibus quatu- or, Macr. S. 1, 13. expensum* h v - expendo, no. I. B, CXpenSUS* a, um, Part., from ex- pendo. experge-facio* f « ci > factum, 3. v. a. [expergo] To awaken, rouse : I. Lit: expergefactus e somno, Suet. Calig. 6 ; so id. Calig. 38 ; Aug. 94 ; Claud. 8 ; Oth. 11. — II. Transf., in gen., To arouse, stir up, excite : si forte expergefacere te pos- E XP E ses, * Cic. Verr. 2. 5, 15, 38 : Italiam ter- rore subito, Auct. Her. 4, 34, 45 : Musaea mele per chordas digitis expergefacta, awoke, i. e. produced, Lucr. 2, 413 : fiagi- tiuin, i. e. to commit, Plaut. Cure. 1, 3, 42. * expergefactlOj onis, /. [experge- facio] An atoakeniug, rousing : a somno, Aug. de vera rclig. 50. expergefio* factus, v. cxpergefacio. * eXpergiflCO, «re, v. a. [expergifi- cus] To awaken, arouse, excite : ingeni- um, Gell. 17, 12, 1. * expergif 1CUS) a, um, adj. [exper- go-facioj That awakens or excites : carmen, App. Flor. p. 349. expergisco* ere, v. expergiscpr, ad ink. cxpergiscor. perrectus, 3. (archaic inf. praes. expergtscicr, Plaut. Asin. 2, 1, 1) v. dcp. (act. form in the imperf. conj. expergisceret, Pompon, in Non. 473, 6) ■». [expergo] To be awakened, become awake, to awake (quite class.y ; I. Lit.: si dor- mis, expergiscere, Cic. Att. 2, 23, 3 : ita- que simul ut experrecti sumus, visa ilia contemnimus, id. Acad. 2, 16, 51 ; so id. Div. 1, 28, 59 ; Att. 13, 38, 1 ; Hor. Ep. 1, 2, 33. — n. Transf., To awake, torouse or bestir one's self: Ter. Ad. 4, 4, 21 ; Plaut. Asin. 2, 1, 1 : experrecta nobilitas armis atque ferro rem publicam recuperavit, Cic. Rose. Am. 49, 141 : quin igitur ex- pergiscimini 1 Sail. C. 21, 14. — Hence *ex perrectus, a, um, Pa. Awaken ed, aroused, vigilant: ut sint apes exper- rectiores, Col. 9, 7, 5. expergite* adv., v. expergo, Fa., ad fin. expergitUS* a, um, Part., from ex- pergo. eX-pergO; gi> gitum, 3. v. a. To awaken, rouse vp (ante- and post-class.) : I. Lit. : omnes voces expergit sono, San- tra in Non. 104, 16 : expergite pectora tarda sopore, Att. ib. : nee quisquam ex- pergitus exstat, awakens (from death), Lucr. 3, 942. — H. Transf. : ista re ani- mos juvenum expergebat Gell. 6, 10, 1 ; so animus expergitus, App. Apol. p. 302. — Hence » expergite, adv. Vigilantly, watch- fully, actively: auscultare, App. M. 8 ad fin. : obire munus, id. ib. 2, p. 125. experienSj entis, Part, and Pa., from expenor. experientia, ae, /. [experior] A trial, proof, experiment (quite class.) : ex- perientia tentare quaedam, Var. R. R. 1, 18, 8 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 : ex- perientia patrimonii amplilicandi, Cic. Rab. Post. 16, 43 ; so belli, Vellej. 2, 78, 2 : veri, Ov. M. 1, 225 : fide (J. e. fidei), id. ib. 7, 737 : quis id approbare possit, aegri- tudinem suscipere pro experientia, si quid habere velis ? i. e. for trying to ac- quire it, Cic. Tusc. 4, 26, 56.— H. Transf.. The knowledge gained by repeated trials, experimental knowledge, practice, experi- ence (so after the Aug. period) : ad cu- randi rationern nihil plus contert quam experientia, Cels. praef. med. : Agrippa non aetate neque rerum experientia tan- tae moli par, Tac. A. 1, 4 : vir longa ex- perientia, id. ib. 1, 46 : qui cultus haben- do Sit pecori ; apibus quanta experientia parcis, Virg. G. 1, 4. experimentum, i> »• [«*•] A proof, trial, experiment (mostly post-Aug.) : ni- mirum hoc maximum est experimentum, quum constet aegritudinem vetustnti tol- li, etc., * Cic. Tusc. 3, 30, 74 : Metello ex- perimentis cognitum erat genus Numi- darum infidum esse, Sail. J. 46, 3 ; cf. Tac. A. 13, 24 : in omnibus fere minui valent praecepta quam experimenta, Quint. 2, 5, 15 ; id. 6, 2, 25 : medici ex- perimenta per mortes agunt, Plin. 29, 1, 8 ; id. 13, 2, 3. eX-penor* pertus, 4. v. dep. a. To try a thing; viz., either by way of testing or of attempting it. I, To try, prove, put to the test : constr. with the ace., a relative clause, or abs. : (a) c. ace. : habuisse aiunt domi (venenum), vimquc ejus es6e expertum in servo quo- dam ad rem ipsam paratum, Cic. Coel. 24, 58: taciturnitatem nostram, id. Brut. 65, 231 : amorem alicujus experirer, id. Att. 16, 16, C, 1 : his persuaserant, uti tandem E X P E belli fortunam experirentur, Caes. B. G. 2, 16, 3 : judicium discipulorurn. Quint. 2, 5, 12 : in quo totas virus suas eloquen- tia experiretur, id. 10, 1, 109 ; Liv. 2, 59, 4 : ccrvi cornua ad arbores subindo ex- perientes, Plin. 8, 32, 50, ct suep.— With a personal object : vin' me experiri 't make trial of me, Plant. Merc. 4, 4, 29 : banc experiamur, Ter. Hec. 5, 2, 12 Ruhnk. : turn se deniquo errasse senti- unt, quum eos (amicOB) gravis aliquis ca- sus experiri cogit, Cic. Lael. 22, 84 : in perichtandis experiendisque pueris, id. Div. 2, 46, 97. — ()}) With a relative clause, lit, etc. : vosne velit, an me regnare, hera quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. Ann. 6, 30 : lubet experiri. quo eva- suni'st denique, Plaut. Trin. 4, 2, 93 : ex- periri libet, quantum audeatis, Liv. 25, 38, 11 : in me ipso experior, ut exalbes- cam, etc., Cic. de Or. 1, 26, 121 : experti- que simul, si tela artusque sequantur, Val. PI. 5, 562.— (y) Abs. : Cic. Phil. 12, 2, 6 : experiendo magis quam discendo cogno- vi, id. Fam. 1, 7, 10 : judicare difficile est sane nisi expertum : experiendum au- tem est in ipsa amicitia : ita praecurrit amicitia judicium tollitque experiendi potestatem, id. Lael. 17, 62, — b. In the tempp. perjj'., To have tried, tested, experi- enced, i. e. to find or know by experience : omnia quae dico de Plancio, dico exper- tus in nobis, Cic. Plane. 9, 22: experti scire debemus, etc., id. Mil. 26, 69 : dicam tibi, Catule, non tarn doctus, quam, id quod est majus, expertus, id. de Or. 2, 17, 72 : puella jam virum experta, Hor. Od. 3, 14, 11 ; id. ib. 4, 4, 3 ; cf. Quint. 6, 5. 7 : id opera expertus sum esse ita, Plant. Bac. 3, 2, 3 ; so expertus 6um pro- desse, Quint. 2, 4, 13 ; and expertus, ju- venem praelongos habuisse sermones, id. 10, 3, 32 : ut frequenter experti sumus, id. 1, 12, 11. H. To try to do, to attempt, to make trial of a Thing : qui desperatione debilitati ex- periri id nolent, quod se assequi posse diffidant. Sed par est omnes omnia ex- periri, qui, etc., Cic. Or. 1, 4 ; cf. omnia experiri certum est, priusquam pereo, Ter. And. 2, 1. 11 ; so omnia prius quam, etc., Caes. B. G. 7, 78, 1 : extrema omnia, Sjjl. C. 26, 5; cf. also sese omnia de pace expertum, Caes. B. C. 3, 57, 2 : liberta- tem, i. e. to make use of, enjoy. Sail, J. 31, 5 : late fusum opus est et multiplex, etc., . . . dicere experiar, Quint. 2, 13, 17 : quod quoniam me saepius rogas, aggrediar, non tarn perliciundi spe quam experiundi voluntate, Cic. Or. 1, 2 : hos quum Suevi, multis saepe bellis experti, hnibus expel- lero non potuissent, although they had oficn attempted it, Caes. B. G. 4, 3, 4. B. In partic., in jurid. lnng., To try or test by law, to go to law : aut intra pa- rietes aut summo jure experietur, Cic. Quint. 11, 38; cf. in jus vocare est juris experiundi causa vocare, Paul. Dig. 2, 4, 1 ; and Ulp. ib. 47, 8, 4 : a me diem peti- vit : ego experiri non potui : latitavit, Cic. Quint. 23, 75; Liv. 40, 29, 11— Hence, 2. Transf. beyond the judicial sphere: cum aliquo. To contend with one : mari- timis moribus mecum experitur, Plaut. Cist. 2, 1, 11,— Hence A. experiens, entis, Pa. (aec. to no. 1 1.) Experienced, enterprising, active, indus- trious (so quite class.) : homo gnavus et industrins, experientissimus ac diligentis- simus arator, Cic. Verr. 2, 3, 21, 53 ; so promptus homo et experiens, id. Verr. 2, 4, 17, 37 : vir fortis et experiens, id. Clu. 8, 23 : vir acer et experiens, Liv. 6, 34, 4 : comes experientis Ulixei, Ov. M. 14, 159 : iugenium, id. Am. 1, 9, 32. — With thegen. : genus experiens laborum, inured to, pa- tient of, Ov. M. 1, 414. — Comp. and Adv. appear not to occur. B. expertus, a, um, Pa. (ace. to no. I.) In passive signif., Tried, proved, known by experience (so freq. after the Aug. per.) ; virtus praesens, experta at- que perspecta, opp. audita, Cic. Balb. 6, 16 ; cf. vir acer et pro causa plebis exper- tae virtutis, Liv. 3, 44, 3 : and id. 1, 34, 12. So dulcedo libertatis, id. 1, 17, 3 : indus- tria, Suet. Vesp. 4 : artes, Tac. A. 3, 17 : saevitia, Prop. 1, 3, 18 : confidens ostento silri expertissimo, Suet Tib. 19. — With E X PE the gen. : expertOB belli juvenes, Virg. A. 10, 173; cf. Tac. II. 4, 76,— Comp. and Adv. appear not to occur. cxpcrrcctus, a, urn, Part., from ex- pergiscor. CX-pcrs. tia, adj. [pars] Having no part in, not sharing in, not privy to (so rarely, but quite class.) ; constr. c. gen. : ne expers partis esset de nostria bonis, Ter. Heaut. 4, 1, 39 : et in regnis nimis expertes sunt ceteri communis juris et consilii, et in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo, Cic. Rep. 1, 27 ; so sunt expertes imperii, consilii publici, judicii delectorum judi- cum, id. ib. 1, 31 Mos. ; id. Att. 8, 8, 1 ; cf. aninium advorte nunc jam, Quapropter te expertem amoris nati habuerim, i. c. left ignorant of his amour, Plaut Ps. 1, 5, 83. II. Transf., in gen., Having nothing of, destitute or devoid of , free from, without (freq. and quite class. ; not in Caesar) ; constr. in class, lang. c. gen. ; ante-class, and in Sail, also c. abl. : (a) c. gen. : so- lum est ex tot animantium generibus at- que naturis particeps rationis et cogita- tionis, quum cetera sint omnia expertia, Cic. Leg. 1, 7, 22 : omnium vitium ex- pers, Titin. in Non. 495, 13 : laboris, Plaut. Am. 1, 1, 16 : omnis eruditionis expers atque ignarus, Cic. de Or. 2, 1, 1 : verita- tis, id. ib. 2, 19. 81 : negotii publici, id. Rep. 1, 2 : humanitatis, id. Div. 2, 38, 81 : nuptiarum, Hor. Od. 3, 11, 11; so viri, Ov. M. 1, 479 : ferae rationis et orationis expertes, Cic. Off. 1, 16, 50 : Chium (vi- num) maris expers, without sea-water, Hor. S. 2, 8, 15 ; Cic. Lael. 23, 87 ; cf. ut nulla ejus vitae pars summae turpitudinis esset expers, id. Verr. 2, 2, 78, 191 : vis consili expers, Hor. Od. 3, 4, 65, et saep. : expers matris imperii, free from, i. e. neglectful of, disobedient to, Plaut. Asin. 3, 1, 2. — (/?) c. abl. : ea res me domo ex- pertem facit, Plaut. Pers. 4, 3, 40 : id. Amph. 2, 2, 81 : metu, id. Asin. 1, 1, 31: malitiis, Turpil. in Non. 501, 7 : omnes fama atque fortunis expertes sumus, Sail. C. 33, 1. * CXpcrtio, onis,/. [experior] A trial, proof, Vitr. 8, 5. expertus, a, um, Part, and Pa., from experior. expetesso or expetisso, ere, v. a. [ expeto] To desire, long for (a Plautinian word) : quae te amat tuamque expetissit pulchram pulchritudinem, Plaut. Mil. 4, 1, 13 ; cf. id. ib. 4, 6, 14 : artem, id. Trin. 2, 1, 4 ; id. Rud. 1, 5, 1 : ultro amas, ultro expetessis. Plaut. Asin. 3, 1, 23. expetisso. ere, v. expetesso. expetltor. oris, m. [expeto] One who desires or longs for (late Lat.) : vestri, Symm. Ep. 8, 45. expetitus, a, nra, Part., from expeto. eX-petOj i v i °r ii, itum, 3. v. a. and n. I, Act. : A. (q 3 - t° reach out for a thing, i. e .) To long for, seek after, aspire to, desire, wish a thing (freq. and quite class.) : (a) c. ace. : nihil hominem, nisi quod honestum sit, aut admirari aut op- tare aut expetere debere, Cic. Off. 1, 20, 66 : unum ab omnibus ad id bellum im- peratorem deposci atque expeti, id. de imp. Pomp. 2, 5 : Italia ab hoc auxilium absente expetivit, id. ib. 11, 30 r^irunc a Flacco Lentuli poenae per vos expetun- tur, id. Flacc. 38, 95 ; so poenas ab aliquo, id. Pis. 7, 16 ; Liv. 1, 23, 4 ; cf. jus ab in- vitis, id. 3, 40. 4 : Plautinas fabulas, Plaut. Casin. prol. 12 : pecunia tantopere expe- titur, Cic. de Or. 2, 40, 172 ; cf. expetun- tur divitiae ad usus vitae necessarios, id. Off. 1, 8, 25 : mortem pro vita civium, id. Tusc. 1, 48, 116 : ea vita expetitur, quae sit animi corporisque expleta virtutibus, id. Fin. 5, 13, 37 : in qua (societate) om- nia insunt, quae putant homines expe- tenda, honestas, gloria, etc., id. Lael. 22, 84 : non ficto crimine insectari, non ex- petere vitam, non capitis arcessere, to at- tempt one's life, id. Dejot 11, 30: stulta s'bi consilia, to seek out, contrive, Plaut. Most. 4, 1, 4. — Of an inanimate subject : mare medium terrae locum expetens, striving or tending toward, Cic. N. D. 2, 45, 116. — (ft) With an object-clause (poet): dii me etsi perdunt, tameh esse adjutam expefunt Pac. in Non. 104, 7 : videre ex- E XP 1 peto te, Plaut. Rud. 1. 4, 20 : mane, hoc prius scire expeto, quid perdideris, Ter. Heaut. 5, 1, 17; id. Her. 5, 1, 1; Hor. Epod. 11, 3. — (y) Abs. : ne legaretur A. Gabinius Cn. Pompeio expetenti ac poB- tulanti, Cic. de imp. Pomp. 19, 57. * B. To reach, attain to any thing , with respect to time, to outlast : malo si quid bene facias, id beneficium interit : Bono si quid male facias, aetatem expe- tit, Plaut Poen. 3, 3, 23. II. Intr. : in aliquem (qs. to reach to, i. e.), To light upon, fall upon, befall a person : delictum suum Suamque cul- pam expetere in mortalem, Plaut. Am. 1, 2, 33 ; so illiu8 ira et maledicta in hanc. id. ib. 3, 2, 15 : omnes clades hujus belli in eum, Liv. 1, 22, 7 : ista mendacia in hujus tergum, riaut Am. 2, 1, 42 ; id. Mil. 2, 4, 40. — And so abs. : in servitute expetunt multa iniqua, befall one, id. Amph. 1, 1, 20. expIatlO)6nis,/. [expio] Satisfaction, atonement, expiation (rare, but quite clas- sical) : at vero scelerum in homines at- que impietatum nulla expiatio e6t, * Cic. Leg. 1, 14, 40 ; eo foederis rupti, Liv. 9, 1,4. cxpiator? oris, m. [id.] An atoncr, apiatur (post-class.) : impuritatis, Tert. Pudic. 15 fin. expiatdriUSi n, um, adj. [expiator] Atoning, expiatory (late Lat.) : poenae, Aug. Civ. D. 21, 13. CXpiatrix, Icis, /. [expio] An aton- ing ox expiating priestess: "piatriz dice- batur sacerdos, quae expiare erat solita. quam quidam . . . sagam, alii expiatricem vocant," Fest s. v. PIATRIX, p. 213. expiatllS) "Si m. [id.] Atonement, ex- piation (post-class.) : Tert. adv. Val. 3 3. expictus, a i lxm < Part., from expingo. expilatlO, onis,/. [expilo] A pillag- ing, plundering (rare, but quite class.) : expilatio direptioque 6oeiorum, Cic. Off. 2, 21, 75 ; cf. expilationes direptionesque sociorum et civium, id. ib. 3, 8, 36. expilator. oris, m. [id.] A pillager, plunderer: * Cic. Q. Fr. 1, 1, 2, 9: "ex- pilatores, qui sunt atrociores fures, hoc est Xumolvrai, in opus publicum dari so- lent, etc., Ulp. Dig. 47, 18 (De effractori- hus et expilatoribus), 1. CS-pilO' avi, atum, 1. v. a. To pil- lage, rob, plunder (quite class.) : si socios spolias, aerarium expilas, Cic. Parad. 6, 1, 43 ; cf. id. Verr. 2, 4, 27 ; and ad expi- landos socios diripiendasque provincias, id. de imp. Pomp. 19, 57. So armarium, id. Cluent. 64, 181 : thesauros, Liv. 31, 12, 3 : rem hereditariam, Ulp. Dig. 29, 2, 21 ; cf. "expilatae hereditatis," Dig. 47, tit. 19. — *n. Trop.: sumenda sunt nobis ab iis ipsis, a quibus expilati sumus, Cic. de Or. 3, 31, 123. ex-pillg"0, pinxi, picrum, 3. r. a. To paint, depict; to paint, paint over: I. Lit: quoniam et pericula expinginnis, ne quis miretur et rogos pingi, Plin. 35, 7, 31 : genas, to paint, rouge, Mart. 7. 83, 2 ; so cutem, id. 8, 52, 8 ; and se (Tha- mar), Tert. Cult. fem. 12, — H. Trop.. of speech, To picture, depict, describe to the life : qui motus hominum, qui fera- rum non ita expictus est, ut quae ipse non viderit, nos ut videremus, effecerit '( * Cic. Tusc. 5, 39, 114. * CX-pinso- ere, v. a. To bruise to pieces, grind: far, Cato R. R. 2, 4. CX-pio, avi, atum, 1. v. a. To make satisfaction, amends, atonement for a crime or a criminal ; to purify any thing defiled with crime ; to atone for, to expiate (very freq. and quite class.) : I, Lit : SACRUM COMMISSUM QVOD NEQUE EXPIA- RI POTERIT, IMPIE COMMISSUM ESTO : QVOD EXPIARI POTERIT, PUBLICI SACERDOTES EXPIANTO, Cic. Leg. 2, 9, 21 ; so scelus, Hor. Od. 1, 2, 29 ; cf. tua scelera dii immortales in nostros milites expiaverunt. i. e. have avenged, Cic. Pis. 35, 85 : in iis sine illius suffimentis expiati sumus, id. Leg. 1, 14, 40 ; cf. imperatum patri, ut filium expia- ret pecunia publica, Liv. 1, 26, 12; so ali- quem, Plaut. Most. 2. 2, 34 : puerum lus- tralibus salivis, Pers. 2, 33 : quae violata sunt, expiabuntur, Cic. Att. 1, 17, 7; cf. expiaudum forum Romanum a nefarii 573 EXPL eceleris vestigiis, id. Rab. perd. 4, 11 ; so id. Phil. 1, 12, 30 ; id. Div. 2, 63, 130 : arma nondum expiatis uncta cruoribus, Hor. Od. 2, 1, 5 : dira detestatio nulla expiatur victima, id. Epod. 5, 90, et saep. II. Trausf. beyond the relig. sphere : A . To atone for, moke amends for, make good : haee superioris aetatis exerapla cxpiata Saturnini atque Gracchorum ca- sibus docet Caee. B. C. 1, 7, 5 ; so malam potentiam servili supplicio, Tac. H. 4, 11 : legatorum injurias reeisque caedem, Liv. 1, 14, 3 : errorera, Plin. Ep. 8, 10, 1, et saep. : incommodum virtute, Caes. B. G. 5, 52 fin. ; so cladem victoriis, Flor. 1, 12. B. To appease (extremely seldom) : a me etiam poenas expetistis, quibus con- juratorurn manes mortuorum expiare- tis, Cic. Pis. 7, 16. Cltpil'Oj a re > v - exspiro. CX-piscor» atus, 1. v. dep. a. (lit, to fish out; hence, trop.) To search out, find out (perh. only vulg.) : proinde ex- piscare, quasi non nosses, Ter. Ph. 2, 3. 35: nescieme ab illo omnia expiscatum? Cic. Fam. 9, 19, 1 : simul atque audivit, a philosopho voluptatem tantopere laudari, nihil expiscatus est, he asked, inquired no further, id. Pis. 28, 69. cxplanabllis, e, adj. [explano] Clear, plain: vox, Sen. de Ira 1, 3. CXplanate, adv., v. explano, ad fin. CXplanatlOi onis,/ [explano] I, An explanation (quite class.) : somniis, vati- cinationibus, oraculis quod erant multa obscura, explanationes adhibitae sunt in- terpretum, Cic. Div. 1, 51, 11; cf. nihil esse tam regale, quam explanationem aequitatis, in qua juris erat interpretatio, id. Rep. 5. 2. So unius cujusque propo- sitionis, Auct. Her. 4, 16, 23 : illustris sen- tentiae suae (c. c. propositio), Quint. 9, 2, 2: res arduae explanationis, Plin. 10, 68, 87. — B. I" partic, as a fig. of speech: Auct. Her. 4, 12, 17; Cic. de Or. 3, 53, 202 ; Quint. 9, I, 27,— H. A plain, i. e. distinct pronunciation : dentes, quum de- fuere, explanationem omnem adimentes, Plin. 7, 16, 18, § 70 : emendata cum sua- vitate vocum explanatio, Quint. 1, 5, 33 ; so verborum (shortly before, dilucida pro- nunciatio), id. 11, 3, 33. explanatory oris, m, [id.] An ex- plainer : sunt enim explanatores, ut gram- matici poetarum, Cic. Div. 1, 51, 116 ; so explanator interpres ejus legis, Lact. (Cic. ap. Lact. ?) 6, 8. explanatorius, «, um, adj. [id.] Explanatory (late Lat.) : liber, Coel. Aur. Acut. 3, 1. explanatUS) a> um, Part, and Pa., from explano. ex-plano. » v '. atum, 1. v. a. *I. L i t., To flatten or spread out : suberi cortex in denos pedes undique explana- tus, Plin. 16, 8, 13.— II. Trop., of speech, To make plain or clear, to explain, (the class, signif. of the word) : qualis differ- entia sit honesti et decori, facilius intelligi quam explanari potest, Cic. Off. 1, 27, 94 ; cf. Quint. 5, 10, 4 : rem latentem expli- care detiniendo, obscurara explanare in- terpretando, etc., Cic. Brut. 42, 152; so explanare apcrtiusque dicere aliquid, id. Fin. 2, 19, 60 : docere et explanare, id. Off. 1, 28, 101 : aliquid conjectura, id. de Or. 2, 69, 280 ; id. Or. 24, 80 : quem ami- cum tuum ais fuisse istum, explana mibi, Ter. Ph. 2, 3, 33 : de cujus hominis mori- bus pauca prius explananda sunt, quam initium narrandi faciam, Sail. C. 4, 5. — Impers. : juxta quod flumen, aut ubi fue- rit, non satis explanatur, Plin. 6, 23, 26. — Hence explanatus, a, um, Pa. (ace. to no. II.) Plain, distinct (unfreq.) : claritas in voce, in lingua etiam cxplanata vocum impressio, Cic. Acad. 1, 5, 19. — Adv. Ex- plan ate, Plainly, clcarhj, distinctly: scriptum, Gcll. 16, 8, 3. — Comp. : ut defi- nire rem possit, ncquc id faciat presse et anguste, eed quum explanatius, turn eti- am uberius, Cic. Or. 33, 117. ex-planto, are, v. a. To pull vp, root out a plant (post-Aug.) : pampinos, Col. 4, 14, 1 ; cf. id. 4, 29, 11 ; so id. 11, 2, 38, et al. cxplaudo, ere. v. explode cxplcmcnturriT i "■ [cxpleo] That 574 EXPL which fills vp: \, Lit, of food, A filling, stuffing : Plaut. Stich. 1, 3, 19 : si scieris, cacumina arborum explemenrum esse ventris, Sen. Ep. 110 med. — * B. Trop., of speech, A complement, supplement: Sen. Suasor. 2 ad fin. explendesco* ere, v. exsplendesco. X cxplenunti v - expleo, ad init. ex-pleo» evi, etum, 2. (archaic form EXPtfENUNT, for explent, ace. to Fest p. 80 ; cf. solinunt, nequinunt danunt, for solent nequeunt, dant ; v. do, redeo and soleo, ink. : inf.praes. explerier, Lucr. 6, 21. — Contracted form expleris, Cic. de Or. 1, 47, 205 : explessent, Liv. 23, 22, 1 ; 37, 47, 7, et al.) v. a, [PLEO, whence pie- nus, compleo, suppleo], I. To fill up, fill full, fill (quite class.) : A. Lit: fossam aggere, Caes. B. G. 7, 79 fin. ; so fossas, id. ib. 7, 82, 3 ; Alfin. Dig. 39, 3, 24 ; cf. paludem cratibus atque aggere, Caes. B. G. 7, 58, 1 : neque infer- cietis verba, quasi rimas expleat, Cic. de Or. 69, 231 : vulnera, Plin. 35. 6, 21 ; so cicatrices, id. 36, 21, 42 : alopecias, id. 34, 18, 55 : bovem strictis frondibus, i. e. to give him his fill, Hor. Ep. 1, 14, 28 ; so se, to fill, cram one's self, Plaut Cure. 3, 16 ; Cels. 1, 2 fin. ; cf. ut aliquando ex eorum agris expleti atque saturari cum hoc cu- mulo quaestus decederent, Cic. Verr. 2, 3, 42 fin. : ut milites contingant inter se atque omnem munitionem expleant, Caes. B. C. 1, 21, 3 ; so locum (cohortes), i. e. to completely occupy, id. ib. 1, 45, 4 : explevi totas ceras quatuor, have filled, written full, Plaut Cure. 3, 40: deum bo- nis omnibus explere mundum, Cic. Univ. 3 : aliquem numerum, Caes. B. C. 3, 4 fin. ; so numerum, Liv. 5, 10, 10 ; 24, 11, 4 ; Virg. A. 6, 545 : centurias, to have the full number of votes, Liv. 37, 47, 7: so tribus, id. 3, 64, 8 : justam muri altitudi- nem, Caes. B. G. 7, 23, 4 : His rebus ce- leriter id, quod Avarici deperierat exple- tur, is filled up, made good, id. ib. 7, 31, 4 ; so Liv. 23, 22, 1 ; and sic explevit, quod utrique defuit, Cic. Brut. 42, 154. B. Trop. : 1, In gen., To fill up, com- plete, finish: id autem ejusmodi est. ut additum ad virtutem auctoritatem videa- tur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam, make quite complete, Cic. Fin. 2, 13, 42 ; cf. damnationem, id. Cae- cin. 10, 29 : partem relictam, id. Off. 3, 7, 34 : damna, Liv. 3, 68, 3 ; cf. 30, 5, 5 : ex. plet concluditque 6ententias, Cic. Or. 69, 230 ; cf. sententias mollioribus numeris, id. ib. 13, 40 : animum gaudio, Ter. And. 2, 2, 2. 2. 1 n p a r t i c, a. To satisfy, sate, glut, appease a longing, or one who longs (the fig. being that of filling or stuffing with food) : quas (literas Graecas) sic avide arripui quasi diuturnam sitim explere cupiens, Cic. de Sen. 8, 26; so famem, Phaedr. 4, 18, 5 ; cf. jejunam cupidinem, Lucr. 4, 877 : libidines (c. c. satiare), Cic. Frgm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1) ; cf. explere cupiditates, satiare odium, id. Part. or. 27, 96 ; so libidinem, id. Coel. 20, 49 : odium factis dictisque, Liv. 4, 32, 12 : desiderium, id. 1, 9, 15 ; cf. omnem exspectationem diuturni desiderii nostri, Cic. de Or. 1, 47, 205 : avaritiam pecunia, id. Rose. Am. 52, 150 : spem omnium, Just 22. 8, et saep. : me, Ter. Heaut 1, 1, 67; cf. non enim vereor, ue non scri- bendo te expleam, Cic. Fam. 2, 1, 1 ; so se caede diu optata, Liv. 31, 24, 11 : tan- tum regem (divitiis), Just 9, 2 : animum suum (amore), Ter. And. 1, 2, 17 ; cf. id. Hec. 5, 1, 28 ; 5, 2, 19 : corda tuendo, Virg. A. 8. 265; cf. expleri mentem nequit ar- descitque tuendo Phoenissa, id. ib. 1, 713 : alicujus crudelitatem sanguine, Crassus in Cic. de Or. 1, 52, 225. b. To fulfill, discharge, execute, perform a duty : amicitiae munus, Cic. Lael. 19, 67 : explere susceptum rei publicae mu- nus, Cic. Prov. Cons. 14. 35 : excusatipne oilicium scribendi, id. Fam. 16, 25 : man- datum, Gaj. Dig. 17, 1, 27. C. Of time : To complete, finish, bring to a close: turn signis omnibus ad idem principhim stellisque revocatis, explctum annum habeto, Cic. Rep. 6, 22 fin. : fa- tales annos, Tib. 3, 53 : quosdam in Aeto- lia ducentos annos explere, Plin. 7, 48, 49. EXPL * II. ( OT in priv. signif. ; v. ex, p. 552, a) To unload: navibus explebant Been terrasque replebant, ''. «■ disembarked, ex- onerabant se, Enn. Ann. 7, 72. — Hence expletus, a, um, Pa. Full, complete, perfect : quod undique perfectum exple- tumque sit omnibus suis numeris ac par* tibus, Cic. N. D. 2, 13, 37 ; so undique ex- pleta et perfecta forma honestatis, id. Fin. 2, 15, 48 : ea, quae natura desiderat, ex- pleta cumulataque habere, id. Off. 2, 5. 18 ; id. Fin. 3, 9, 32 : vita animi corporis- que expleta virtutibus, id. ib. 5, 13, 37 : expleta rerum comprehensio, id. Acad. 2, 7, 21; Quint 9, 4, 116. * expletio. onis, /. [expleo, no. I. B, 2, a] A satisfying : in ea expletione natu- rae summi boni finem consistere, Cic. Fin. 5, 14, 40. expleti VUSi a, um, adj. [expleo] Serv- ing to fill out, expletive ; in the later gram- marians, conjunctiones, such as quidem, equidem, autem, quoque, Don. p. 1763 P. ; Charis. p. 199 ib., et al. expletus. a, um, Part, and Pa., from expleo. explicabllis, e. "dj. [explico] That may be explained, explicable (exceedingly rare): mensura, Plin. 4, 13, 28. — * Adv. ace. to Diomed. p. 401 P. explicabilltcr> ad v., v. explicabilis, ad fin. explicate, adv. Plainly, clearly ; v. explLo, Pa., ad fin. explicatio, onis,/ [explico] An un- folding, uncoiling (for the most part only in Cic.) : * I. L it. : C6t quasi rudentis ex- plicatio, Cic. Div. 1, 56, 127.— B. Trop., of .speech : An unfolding, expounding, an explication, exposition, explanation : multum ad ea, quae quaerimus, explica- tio tua ista profecerit, Cic. Fin. 3, 4, 14 : naturae, id. Div. 2, 63, 129 : explicatio fa- bularum et enodatio nominum, id. N. D. 3,24,62: explicatio illustris perpolitaque, id. de Or. 2, 27, 120 : mira in disserendo, id. Brut. 38, 134: difficilior, Quint. 1, 10. 49 : inflata, Sen. Ep. 114. explicates oris, i». [id.] ^4?» expound- er, explainer (Ciceron.) : ut rerum ex- plicator prudens, severus, gravis, Cic. Or. 9, 31 ; so id. Inv. 2, 2, 6. explicatrixi icis, /. [id.] She that expounds or explains ; huic quasi ex alte- ra parte oratoria vis dicendi adhibebatur, explicatrix orationis perpetuae ad per- suadendum accommodatae, Cid. Acad. 1, 8,32. 1. explicatus, % um, Part, and Pa., from explico. 2. explicatus. us, '«■ [id-] An un- folding, stretching apart : * f . Lit.: al- terno crurum explicatu, Plin. 8, 42, 67. — * II. Trop., of speech, An explication, exposition : (natura deorum) quam esset obscura et quam difficiles explicatus ha- beret, Cic. N. D. 3, 39, 93. explicit, v. explico, ad fin. J^=. cxplicitus, a> um > Port, and Pa., from explico. ex-pllCO* nv i an d ui (the latter since the Aug. per. ; Virg. G. 2, 280 ; Hor. Od. 3, 29, 16 ; 4, 9, 44 ; Sat 2, 2, 125 ; Liv. 7, 23, 6 ; Petr. 14, et saep. ; cf. Gell. 1, 7, 20), atum or itum (Cic. uses only atum, Caes. atum and itum ; cf. explicaturos, Caes. B. C. 1, 78, 4, c. c. explicitis, id. ib. 3, 75, 2 : and explicitius, id. ib. 1, 78, 3), 1. v. a. To unfold, uncoil, unroll, unfurl, spread out, loosen, undo (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense). I. Lit: velum, Plaut. Mil. 4, 8, 7: non explicata veste neque proposito argento, etc., spread out, Cic. de Or. I, 35, 161 : vo- lumen, to open, id. Rose. Am. 35, 101. So suas pennas (ales), Ov. Am. 2, 6, 55 : mer- cem, Petr. 14 : plenas plagas, Mart 1, 56, 8 : perturbafum et confusum agmen, to put in order. Hirt B. G. 8, 14, 2 ; so capillum pectine, Var. L. L. 5, 29, 36 : fusos, to un* wind, Mart 4, 54, 10 : frontem sollicitam, to free from wrinkles, smooth, Hor. Od. 3, 29, 16 ; for which explicare seria con- tractae frontis, id. Sat 2, 2, 125 ; cf. mare, i. e. to calm, Sen. Here. Oet. 455 : si ex his te laqueis exueris ac te aliqua via ac ratione explicaris, hast extricated, freed thyself, Cic. Verr. 2, 5, 58, 151 : so se (ex funibus ancborarum), Ulp. Dig. 9, 2, 29 : E XP L Be difficile a luni9 ovium (apes), Plin. 11. 18, 19. B. Transf. (as a coti3equence of un- folding), To spread out, stretch out, rrtend, deploy, display : Liv. 40, 5, 26 ; eo id. 40, 4, 4 ; 7, 23, 6': ordinem, id. 2, 46, 3 : co- hortes (longa legio), Virg. G. 2, 280 : se turmatim (equites), Caes. B. C. 3, 93, 3 ; cf. mid. : priusquam plane legiones expli- cari et consistere possent, id. i!>. 2, ~ii. -1 ; Liv. 37, 33, 10 : per obstantes catervas Explicuit sua victor arma, Hor. Od. 4, 9, 44 : ut forum laxaremus et usque ad atri- um Libertatis explicaremus, extend. Cic. Att. 4, 16, 14: orbes (serpens), Ov. M. 15, 720 ; Suet Aug. 94 : frondes omnes (pam- pinus). Virg. G. 2, 335 : se (montes). Plin. 5, 29, 31 : arida ligna in llammas (ignis), Lucr. 2, 882 : convivium, i, e. to ricldy set out, furnish, Mart 1, 100, 13 : explicavi meam rem post ilia lucro, i. e. amplified, enlarged, Plaut Poen. 3, 5, 5. II. Trop. : A. ln gen. (so very sel- dom) : explica atque excute intelligen- tiam ruani, ut videas quae sit etc., dis- play. Cic. Off. 3, 20, 81 : Sicilian! multis undique cinctam periculis explicavit litis set at large, set free (qs. released from toils, snares), id. de imp. Pomp. 11, 30 ; cf. id. Flacc. 4, 10 ; and da operain, ut te explices, hue quam priniuin venias, Pom- pei. in Cic. Att 8, 12, D, 2. B. In partic. : 1. To disentangle. set in order, arrange, regulate, settle, ad- just any thing complicated or difficult : peto a te, ut ejus negotia explices et ex- pedias, Cic. Fam. 13, 26, 2 ; so negotia, id. Att 5, 12, 3 ; cf. id. ib. 16, 3, 5 : belli rationtm, id. Prov. Cons. 14, 35 ; cf. rati- onera salutis. id. Fam. 6. 1, 2 : rem fru- mentiriam, Ilirt.B. G. 8, 4 fin. : si Fabe- rius nobis nomen illud explicat, noli quae- rere, quanti, settles, i. e. pays that item, Cic. Att 13, 29, 2 ; so Faberianum, id. ib. § 3 ; cf. si qui debitores, quia non possint ex- plicare pecuniam, differant solutionem, Callist Dig. 42, 1, 31 : consilium, Caes. 15. C. 1, 78, 4 ; cf. his explicitis rebus, id. ib. 3, 75, 2 : sxibvenire tempestati quavis ratione sapientis est ; eoque magis, si plus adipiscare re explicata boni, quam addubitata mali, Cic. Oil'. 1, 24, 83 : ea, quae per defunctum inchoata sunt, per heredem explicari debent Pompon. Dig. 27, 7, 1 : transii ad elegos : hos quoque feliciter explicui, Plin. Ep. 7, 4, 7 ; cf. under ^^p 3 : iter commode explicui, ex- cepto quod, etc., Plin. Ep. 8, 1, 1 ; so fu- gam, Phaedr. 4, 7, 15 : nihilo plus expli- cet ac si Insanire paret, etc., will make no more out of it, Hor. S. 2, 3, 270. 2. Of speech : To develop, unfold, set forth, exhibit, treat, state : in mentem tibi non venit quid negotii sit . . . vitam alte- rius totam explicare ? Cic. Div. in Caecil. 8, 27 : pernce, ut Crassus haec, quae co- artavit et peranguste refersit in oratione sua, dilatet nobis atque explicet id. de Or. 1, 35, 163 : explicare excutereque verbo, id. Part or. 36, 124 : aliquid expe- dite, id. Brut 67, 237 ; so aliquid aperris- eime planissimeque, id. Verr. 2, 2, 64, 156 : aliquid definitione, id. Fin. 3, 10, 33 : fu- nera fundo, Virg. A. 2, 362 : philosophi- am, Cic. Div. 2, 2, 6 ; cf. philosophiara dihgentissime Graecis Uteris, id. Acad. 1, 3, 4 : Graecas orationes, id. de Or. 1, 34, 155 : geometricum quiddam aut phy sicum aut dialecticum (corresp. to expedire), id. Div. 2, 59, 122 : non de aegritudine so- lum, sed de omni animi perturbatione explicabo, id. Tusc. 3, 6. 13 ; so de scor- pionibus et catapultis, Vitr. 10, 22 : ut ex- plicemus, quae sint materiae, etc., Quint 10, 5, 1. — Impers. : quae vero auxilia sunt capitis, eo loco explicitum est, Cels. 4, 2. — Hence A. explicitus, a, um, Pa. J. Lit: Spread out : Capua pianissimo in loco explicata, Cic. Act. 2, 35, 96 ; so vallis, PalL Aug. 11, 2.-2. Trop. : a. Well or- dered, regular : in causa facili atque ex- plicate, Cic. Plane. 2, 5. — ]>, Plain, clear : literae tuae, quibus nihil potest esse ex- plicatius, nihil perfectius, Cic. Att. 9, 7, 2. — Sup.: explicatissimaresponsa, Aug. Ep. 34 fin. — * Adv., Plainly, clearly: qui dis- tincte, qui explicate, qui abundanter et rebus et verbis dicunt, Cic. de Or. 3, 14, 53. E XPL B. explicitus. a, um, Pa. (ace. to mt. II. B, 1) Lit : Disentangled, i. c.frce from obstacles, easy : in his erat angustiis res : sed ex propositi consiliis duobus explicitius videbatur, Ilerdam rcverti, Caes. Ii. C. 1, 78, 3. |5jp*exp]icit in late Latin set at the end of a book to indicate its conclusion, is prob. an abbreviation of explicitus (est liber), the book is ended (ace. to signif. no. H. B, 1) ; cf. explicitum nobis usque ad sua cornua librum refers, Mart 11, 107. 1 : " solemus completis opusculis ad distinctionem rei alterius sequentis me- dium interponere Explicit aut Feliciter aut aliquid istius modi," Ilier. Ep. 28, 4. ex-plddo (also explaudo ; explaudi- te, opp. plaudite, Aus. Sept. Sap. de Thai. fin.), si, sum, 3. v. a. To drire out or off by clapping ; originally, a scenic word said of a player, to hoot off, explode him : histrio exsibilatur et exploditur, Cic. Parad. 3, 26 ; cf. Aesopum explodi video, id. de Or. 1, 61. 259 : aliquem e scena non modo sibilis sed etiam convicio, id. Rose. Com. 11, 30: nam Satis est equitem mihi plaudere, ut audax Contemptis aliis ex- plosa Arbuscula (mima) dixit Hor. S. 1, 10, 77 ; cf. pars plaudite ergo, pars offensi explaudite, Aus. 1. 1. — l£ Transf. be- yond the scenic sphere, A. To drive out or away (so rarely ; not in Cic.) : aliquem in Arpinos, Afran. in Non. 186, 16 : (alios) in arenam aut litus, to cast out, Sen. Cons, ad Marc. 10. Poet : noctem explodenti- bus alis, to scare away, Lucr. 4, 712. — B. To reject, disapprove (Ciceronian) : te illud idem, quod turn explosum et ejectum est nunc retulisse demiror, Cic. Clu. 31, 86 ; cf. explosae ejectaeque sententiae. id. Fin. 5, 8, 31 ; and with this cf. id. Off. 1, 2, 6: and hoc genus divinationis vita ex- plosit id. Div. 2, 41, 86: multa dixi in ianobilem regem, quibus totus est explo- sus, id. a Fr. 2, 12, 3. expldratej af ^ v - With certainty, etc. : v. exploro, Pa., ad fin. expl6ratlO»oni 3 ./. [exploro] An ex- amination, exploration (post-Aug.) : sur- culi, Col. 3, 9, 5 : exploratione occulta fallere aliquem, Tac. H. 3, 54. — H. In partic. in milit. lang., A spying: Mo- destin. Dig. 49, 16, 3. eirpiorator. oris, m. [id.] A searcher out, examiner, explorer ; a prying person, a spy (not in Cic.) : I, In gen. : rerum. Lucil. in Non. 366, 31 ; Plaut. Ps. 4, 7, 71. — b. Adject, Searching: isnes, Claud. III. Cons. Hon. praef. 11 : foci, Mart. 8, 51, 4. — II. In partic: A. In milit. lang., A spy, scout, Caes. B. G. 1, 12, 2; 2, 5, 4 ; 2, 11, 3 ; 2, 17, 1 : 3, 2, 1, et saep.— B. Explorator viae, One who ran before | the emperor to clear lite way. Suet. Tib. 60. esploratoriTis. a- um > "dj. [explo- I rator, no. II.] Of or belonging to searching out, exploratory (post-Aug.) : coronae, as a reward for scouts or those who sought out and pursued the enemy, Suet Calig. 45 • scaphae, spy-boats, Veg. Mil. 5, 7. expioratuS) a- um, Part, and Pa., from exploro. ex-pldrO; avi, atum, 1. v. a. To search out, seek to discover, to examine, ex- plore (quite class. ; in Cic. esp. freq. in the part. perf. and Pa.) : I. In gen.: (a) c. ace. : explora rem totam, Cic. Att 6, 8, 5 : tugain domini, id. Verr. 2, 5, 17, 44 : ambitum Africae, Plin. 5, 1, 1 : altera (manus) motu Caecum iter explorat Ov. M. 10, 456 : vehiculorum onera, Suet Tib. 18 : glebas gustu, Col. 2, 2, 20 : so panis potionisque bonitatem gustu, Tac. A. 12, j 66, et saep. : ad explorandum idoneum locum castris, for choosing out, Caes. B. C. L 81, 1 ; so insidias, to seek out, Virg. G. 3, 537. — (/j) With relative clauses: explo- rare. qui homines inhabitarent Petr. 116 : apud se explorare, an expediat sibi con- silium, Gaj. Dig. 17, 1, 2 fin. : exploratum est ubi controversia incipiat Quint 7, 1, 8. — b. I Q tn e part, perf. Examined, ascer- tained, known: exploratum et provisum, Plaut Capt 3, 4, 110 : jam explorata no- bis sunt ea, quae, etc.. Cic. Rep. 1, 13 : perspecta et explorata perscribere, id. Att. 3, 15 8 ; cf. res non incertis jactatae rumoribus, sed compertae et exploratae, Liv. 42, 13, 1 : de numero eoram omnia EXPO se habere explorata Rcmi dicebant Caes. B. G. 2, 4,4; so id. B. C. 2, 31, 5.— Abs., explorato, It being ascertained, i. e. when he knew: explorato, jam profectos ami- cos, noctem qutetam agit Tac. H. 2, 49. II, In partic: A. In milit lang., To spy out, reconnoitre : speculatoribus in omnes partes dimiasia, explorat quo com- modissime itincrc vallum transire possit, Caes. B. G. 5, 49/«. ; cf. id. ib. 5, 50, 3 ; and itinera egressusquc ejus, postremo loca atque tempora cuncta explorat. Sail. J. 35. 5: Siciliam adiit, Africam exploravit, Cic. de imp. Pomp. 12, 34 : occulte ex- plorare loca, Caes. B. C. 1, 66, 2 : explo- rato hostium consilio, Hirt. B. G. 8, 18, 2. — In the neuter absol. : ante explorato et subsidiis positis, Liv. 23, 42, 9. B. To examine as to its quality, i. e. To try, test, put to the proof (so perh. not ante-Auc.) : et suspensa focis explorat robora fumus, Virg. G. 1, 175 : taurus in adversis explorat cornua truncis, Luc. 2, 603 ; cf. hoc juirulo dextram explora, Sil. 11, 358: animos, Ov. A. A. 1, 456; Liv. 37, 7, 10 ; Tac. H. 1, 15 : fidem alicu- jus, Luc. 8, 582. — Hence exploratus, a, um, Pa. Lit. Ascer- tained ; hence established, confirmed, cer- tain, sure : ut ci jam exploratus et domi conditus consulatus videretur, Cic. Mur. 24, 49: magna et prope explorata spes, id. Phil. 10, 10, 20 ; so id. Off. 3. 33, 117 ; Tusc. 5, 9, 27 : victoria, Caes. B. G. 7, 52. 2 : ratio, Cic. N. D. 1, 23, 64 : literae ex- ploratae a timore, i. e. affording certainty, confidence, id. Att. 3, 17, 1, et saep. : de quo mihi exploratum estita esse, ut scri- bis, I am certain, convinced, id. Fam. 2, 16, 6 ; cf. id. Acad. 2, 17, 54 ; and quis est tarn stultus, cui sit exploratum, se ad ves- perum esse victurum ? id. de Sen. 19, 67 : in qua (amicitia) nihil fidum, nihil explo- ratum habeas, id. Lael. 26, 97 : explora- tam habere pacem, id. Phil. 7, 6, 16 : (Deus) habet exploratum, fore, etc., id. N. D. 1, 19, 51: pro explorato habebat, etc., Caes. B. G. 6, 5, 3. — Comp. : facilior et ex- ploratior devitatio legionum fore, etc.. Cic. Att. 16. 2, 4. — Sup. : exploratissima victo- ria, Vellej. 84, 1. Adv., With certainty, for a certainty, se- curely, surely (for the most part only in Cic.) : haec ita sentio, judico, ad te ex- plorate scribo, Cic Q. Fr. 2, 15, b, 3 ; cf. judicare, Plane in Cic. Fam. 10, 8, 6 : satis explorate perceptum et cosrntum, Cic. N. D. 1, 1, 1 : navigare, id. Fam. 16, 8, 1. — Comp. : exploratius promittere, Cic Fam. 6, 1, 5. — Sup. seems not to occur. * ezplosio. onis, /. [explodo] A clap- ping off, a driving off by clapping: lu- dorum explosiones et funerum, Coel. in Cic. Fam. 8. 11, 4. explosuSi a, um, Part., from explodo. expollO; i y i or ii, Itum, 4. v. a. To smooth off, polish off, polish vp, polish : L Lit: hac (i. e. herinacei) cute expoliun- tur vestes, Plin. 8, 37, 56^n. : libellus ari- da pumice expolitus, Catull. 1, 2 : aedes expolitae, Plaut Most 1, 2, 18 ; so expo- litus paries, Vitr. 7, 9 ; cf. under Pa. : sisnum, Quint 2, 19, 3 : scabritias unerui- um, Plin. 24, 4, 6.— Mid. : Plaut. Poen. 1, 2, 11. — II. Trop., To polish, finish, ac- complish, embellish, improve, refine : pa- rentes (liberos) expoliunt, docent literas, Plaut Most. 1, 2, 45; cf. Dionem Plato doctrinis omnibus expolivit, Cic de Or. 3, 34, 139 ; so vir omni vita atque vicru excultus atque expolitus, id. Brut. 25, 95 ; and Graeca doctrina expolitus, Gell. 15. 11, 3 : nox te expolivit hominemque red- didit Cic de Or. 2, 10, 40 ; id. Inv. 2, 1, 3 : inventum, Auct Her. 2, 18, 27 ; so parti- riones, Cic. Inv. 1, 41, 76 : orationem, Quint. 8, 3, 42 : consilium, Plaut. Poen. 1, 1, 60.— Hence expolitus, a, um, Pa. PolisJted, i. e. smooth, neat, clean : dens expolitior, Ca- tulL 39, 20 : frumenta expolitiora, Col. 2, 20. 6 : villae expolitissimae, Scipio Afric. in Gell. 2, 20, 6. CXpolltlOi onis. /- A smoothing off, rubbing up, polishing, finishing : I, Lit : parietum, pavimentorum, a plastering, Vitr. 6 fin. : 7 praef. fin.; so urbana, ?'. e. of a house in the city, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 6 : miniacea, Vitr. 7, 9. — H. Trop., of 575 EiPO speech, An adorning', embellishing: in verbis inest quasi materia quaedam : in numero autem expoiitio, Cic. Or. 55, 185 ; so id. de Or. 1, 12, 50 : Inv. 1, 40, 74.— B. In parti e., as a fig. of speech, Auct. Her. 4, 42, 55 sq. CXpolituS" a, urn, Part, and Pa., Iroin expolio. ex-pdn0; posui, positum, 3. (ante- class, perf. exposivit, Plaut. Cnsin. 4, 4, 27 : syncop. expostus, Virg. A. 10, 694 : Stat T h. 7, 197) v. a. To put or set out, to expose (quite class. ; most freq. in the trop. signit'.). 1. Lit.: A. In gen. : stravit pelliculis haedinis lectulos et exposuit vasa Samia, set out, Cic. Mur. 36, 75 ; so vasa, id. Verr. 2, 4, 16, 35 : apparatum in porticibus, Suet Caes. 10; cC aliquid in publico, Plin. '35, 7, 33 : herbam in sole, Col. 12, 28, 1 : ali- quem ictu, to put out, turn out, Plaut. True. 3, 1, 14 ; so cubito, id. Casin. 4, 4, 27. B. In partic, 1. Of children : To ex- pose : puellam ad neeem, Plaut. Cist. 1, 3, IS ; so id. Casin. prol. 41 ; Ter. Heaut. 4, 1, 37; Cic. Rep. 2, 2; Liv. 1, 4, 5 ; Suet. Claud. 27 ; Calig. 5 ; Gramm. 7 ; 21 , et al. 2. Naut. t. t. : a. To set on shore, to land, disembark : milites ex navibus, Caes. B. G. 4, 37, 1 ; for which socios de puppibus, Virg. A. 10, 288 : milites in ter- rain, Caes. B. C. 3, 23, 2; so id. ib. 1, 31 Jin. Oud. N. cr. ; Liv. 24, 40, 9 ; 34, 8, 7 ; Frontin. Strat. 2, 5, 44 ; Auct. B. Alex. 10, 2 ; cf. in litora, Liv. 37, 28, 8 : in insulam, Suet. Claud. 25 ; c. c. in Africa, Liv. 28, 44, 10 Drak. N. cr.: in terra, Vellej. 2, 79, 4 : in litore, Suet. Caes. 4 ; Just. 22, 5 : in portu, id. 18, 1 : quibus regionibus exer- citum exposuisset, Caes. B. C. 3, 2^ fin. : quarta vix demum exponimur hora, Hor. 5. 1, 5, 23 : advexi frumentum ; exposui, vendo meum, etc., have unloaded, un- packed, opened it, Cic. Off. 3, 12, 51 ; so merces, Laheo Big. 14, 2, 10. — |>, To throw overboard : 6i propter necessitatem ad- versae tempestatis expositum onus fue- rit. Marcian. Dig. 39, 4, 16, § 8. 3. Mercant. t. t. : pecuniam, To offer a eum to one, to be ready to pay : de Oppio bene curasti, quod ei dccc. exposuisti, Cic. Att 5, 4, 3 (for which aperuisti, id. ih. 5, 1, 2). 4. P r e g n., To leave exposed or unpro- tected., to expose (post-Aug.) : ne inermes provinciae barbaris nationibus expone- rentur, Tac. H. 3, 5 ; so exercitum hosti, Flor. 3, 11 ; Plin. 11, 19, 21 : piscibus be- luisque, Petr. 115 : exposito solibus loco, id. 15, 5, 6. II. Trop.: A. I n gen.: totam cau- sam, judices, explicemus atquc ante ocu- los expositam consideremus, Cic. Rose. Am. 12, 34 ; cf. vitam alterius in oculis conspectuque omnium exponere, id. Div. in Caccil. 8, 27 : disciplina puerilis pub- lice exposita, id. Rep. 4. 3 : orationem, to publish, id. de Or. 1, 53, 227 ; cf. capita exposita nee explicata, id. Brut. 44, 164 : praemium, to setjorth, propose, id. Quint. 23, 74 : vitam suam exponere ad imitan- dum juventuti, id. Frgm. ap. Non. 104, 3 ; so exposita ad exemplum nostra re pub- lica, id. Rep. 1, 46 ; and Suet. Caes. 49. B. In partic, of speech : To set forth, exhibit, explain, expound: coepit rationem hujus operis scientissime Gallus expone- re, Cic. Rep. 1, 14 : talis coetus qualem exposui, id. ib. 1, 26 : quae adhuc expo- sui, id. ib. 2, 23 : obscura dilucide, id. Fin. 4, I, 1 ; so rem pluribus verbis, id. ib. 3, 4, 15 : rem brevitcr, id. Cat. 3, 1, 3 : man- data in senatu, id. de Or. 2, 12, 49 : nar- rationcm, id. Or. 62, 210 : eententias ejus dieputationis hoc libro, id. Lacl. 1, 3 : ar- te» rhetoricas, id. de Or. 3, 20, 75 : dispu- tationem alicui, id. Rep. 1, 8 ; so sermo- nem de amicitia alicui, id. Lael. 1, 3 : ea- dem multitudini, Caes. B. G. 7, 38, 4 : ex- pone igitur primum animos rcmanere post mortem, turn docebis, etc., explain, Cic. Tusc. 1, 12, 26 : apud eosdem (cen- sores), qui magistratu abierinr, edant et exponant, quid in magistratu gesserint, id. Leg. 3, 20, 47 : ex memoria alicui, Cic. Cat 3, 6, 13 : ab initio, res quemad- modum geeta sit id. Rose. Am. 5, 14 ; Cic. Rep. 1, 26 ; cf. hoc de quo modo ex- 576 EXPO posuit Antonius, id. de Or. 1, 22, 102 ; and id. Fam. 1, 9, 10 ; so too expone nunc de reprehendendo, id. Part. or. 12, 44 : Cae- sar concione advocata . . . exposito, quid iniquitas loci posset, etc., Caes. B. G. 7, 52, 2 Oud. ; 60 exposito quod nunciatum erat, Curt. 4, 13. — Hence expositus, a, um, Pa., qs. Publicly set out ; hence Open, free, accessible : ^. Lit.: limen, Stat. S. 1, 2, 24; so census, open to all, id. ib. 2, 2, 152 : numen (c. c. nulli negatum), Luc. 5, 103 ; cf. (homo) obvius et expositus, Plin. Ep. 1, 10, 2. — B. Trop. : 1, Accessible, affable: mores. Stat. S. 5, 3, 246.-2. In a had sense, Common, vulgar : qui nihil expositum soleat deducere, etc., Juv. 7, 54. — Adv. exposite, Plainly, clearly: non expo- site et aperte ostendere, sed recondita signiticatione, Gell. 3, 2, 14. cxporrcctuSj a, um, Part., from ex- porrigo. CX-porrig'O. rexi, rectum, 3. (contr. imp. exporge, Ter. Ad. 5, 3, 53) v. a. To stretch out, spread out, extend (ante-class, and post-Aug.) : I. Lit. : equites in lon- gitudinem, Auct B. Afr. 78, 4 ; so muni- tiones, id. 42 fin. : crura exporrigentia se, Plin. 11, 48, 108; so se (polypi), id. 9, 30, 48: se longo jugo (montes), Mel. 1, 19, 13 : sesamam in sole, Plin. 18, 10, 23 : illic purpureo latus exporreeta cubili, stretched out, Prud. Hamart 856 : expor- recto labello, i. e. protruded, Pers. 3, 82 : exporge frontem, i. e. unwrinkle, smooth, clear up, Ter. Ad. 5, 3, 53.— *H. Trop.: menses et annos et longam seriem, Sen. Brev. Vit 9. expor tatlO, 6nis, /. [exporto] * I. Exportation : jam vero earum rerum, qui- bus ahundaremus, exportatio, ut earffti quibus egeremus invectio certe nulla es- set, Cic. Off. 2, 3, 13.—* H, Banishment, deportation, Sen. Tranq. 11. eX-portO) av I> stum, 1. v. a. To bear or carry out, to get or bring out, to con- vey away, export (quite class.) : per mare e Phoeniee Europam (Juppiter), Var. R. R. 2, 5, 5 : aurum quotanniB ex Italia Hierosolymam, Cic. Fl. 28, 67 ; so aurum argentumque inde, id. Vatin. 5, 12 : fru- mentum in fame, id. Flacc. 7, 17 : mag- num numerum frumenti, vim mellis, etc., Syracusis, id. Verr. 2, 2, 72, 176; id. ib. 2, 4, 10, 23 : corpora luce carenrum tec- tis, Virg. G. 4, 256; so Suet. Dom. 17: serva has aedes, Ne qui manus attulerit steriles intro ad nos, gravidas foras ex- portet, Plaut. True. 1, 2, 4 : Sigambri fini- bus suis excesserant suaque omnia ex- portaverant, * Caes. B. G. 4, 18 Jin. : o por- tentum in ultimas terras exportandum ! Cic. Verr. 2, 1, 15, 40. CX-p©SCO, poposci, 3. v. a. To earn- estly ask, beg, request, to entreat, implore (rare, but quite class.) : quam (misericor- diam) ipse non implorat, ego autem re- pugnante hoc et imploro et exposco, * Cic. Mil. 34, 92 : signum proelii, Caes. B. G. 7, 19, 4 ; for which abs., exposcen- tibus militibus, id. B. C. 3, 90^«.: pacem precibus, Liv. 1, 16, 3 : ut acrius expos- cerent quae 6ciebant negaturum, Tac. H. 4, 19 : victoriam ab diis, Caes. B. C. 2, 5, 3 ; for which quod deos immortales inter nuncupanda vota expoposci, Liv. 7, 40, 5. — With an object-clause : Iliacos iterum audire labores Exposcit, Virg. A. 4, 79. — II. In partic., for the usual deposcere (v. h. v.). To demand to be delivered up for punishment, as a prisoner, etc. : ad exposcendos eos legati extemplo Lace- daemonem missi sunt, Liv. 38, 31, 3 (cf. of the same ib. 33, 2: deposeendos) ; so aliquem, Nep. Them. 8 ; Hannib. 7 ; and abs., Liv. 39, 50, 9. exposite. adv. Plainly, clearly; v. oxpono, Pa., ad fin. * expdsiticius or --fins, a, um, adj. [expono.no. I. B, 1] Exposed, foundling : puella, Plaut. Casin. prol. 79. CXpositlO, onis, /. [expono] I. An exposing ot an infant (post-class.), Justin. 1, 4 ; 5. — n. Of speech, A setting forth, exposition, an exhibiting, showing ; a nar- ration, Auct. Her. 1, 10, 17 ; 1, 3, 4 ; 2. 2, 3; Cic. de Or. 3, 53, 203; Quint. 4, 1, 35; 4, 2,2; 4, 3, 12, et saep. cxpositiuncula, ap, / dim. [expo- B XP K sitio, no. II.] A brief exposition (late Lat.) : Hier. adv. Jovin. 1, 37. expdsitor> oris, m. [expono] An expounder, interpreter: somniorum, Firm. Math. 13, 5. cxposituSj a, um, Part, and Pa., from, expono. CXpOStulatio, 6nis, / [expostulo] An expostulation, complaint (rare, but quite class.) : quum esset expostulate facta, Cic. Clu. 59, 161; Tac. A. 1, 13. — In the plur. : fuerunt nonnulli aculei in C. Cae- sarem, contumeliae in Gellium, expostu- lationes cum absente Pompeio, Cic. Q. Fr. 2, 1, 1 ; Liv. 35, 17, 2. expostulatus, ns. ?»• [expostulo] A complaint (late Latin for expostulation Symtn. F^p. 9, 13. expostulo, avi, atum, 1. v. a. and n. To demand vehemently or urgently, to de- mand, require (so mostly post-Aug. for the class, exposco ; whether in Cic. is dub., since in Ro6c. Com. 17, 50, it is prob. more correct to read et postulare instead of expostulare ; v. the passage in connection) : aures meae auxilium ex- postulant, Plaut. Pers. 4, 3, 25 : quae ne civilium quidem bellorum victores expos- tulaverint, Tac. A. 1, 19 ; so primas sibi partes, id. ib. 15, 53 : quum quid expostu- labit usus, Col. 12, 2, 3 ; Tac. A. 1, 28 : Armeniam praesidiis vacuam fieri, expos- tulabat, id. Ann. 15, 17 : expostulate ut, etc., id. ib. 12, 46 : quibus clamoribus ex- postulatum est, ne, etc., Plin. Pan. 75, 4. — Abs. : expostulante consensu populi, pax inita, Vellej. 2, 77, 1. B. In partic. (cf. exposco, no. II.), To require to be delivered up, to demand one for punishment: Marium Celsum ad supplicium expostulabant, Tac. H. 1, 45 ; cf. id. ib. 1, 73; so auctores caedis ad poenam, Suet. Dom. 23. H. Cum aliquo (de aliqua re, aliquid) or abs. (qs. demanding satisfaction), To find fault, quarrel, dispute, expostulate with one respecting something; to com- plain of one (the classical signif. of the word) : lenis a te et facilis existimari de- beo, qui nihil tecum de his ipsis rebus expostulem, Cic. Fam. 5, 2, 9 ; cf. id. ib. 3, 10, 6 : cum aliquo injuriam, Ter. And. 4, 1, 15 Ruhnk. : ne ilium quidem Juven- tium tecum expostulavi, Cic. Plane. 24, 58 : turn obstetrix expostulavit mecum, parum missum sibi, Plaut. Mil. 3, 1, 103 : 6ed locus esse videtnr tecum expostulan- di, Cic. Fam. 2, 17, 6 : regna omnia de nostris cupiditatibus et injuriis expostu- lant, id. Verr. 2, 3, 89, 207 : expostulare, quia, etc., Plaut. Most. 2, 2, 88 : mittebat oratores, qui suo nomine expostularent, cur, etc., Tac. A. 13, 37 : cur non mecum qucstus es ? aut . . . iracundius ac vehe- mentius expostulasti ? Cie. Sull. 15, 44; cf. ne expostulent et querantur, se, etc., id. Tusc. 5, 5, 14 ; Ulp. Dig. 1, 12, 1, § 8. expotus, a, um, v. epotus, under epoto. CXprcssC, a dv. With pressure ; trop. expressly, etc. ; v. exprimo, Pa., ad Jin. exprcssirri! ado. [expressus, from exprimo] Expressly, clearly, distinctly (post-class.) : Paul. Dig. 46, 3, 98 ; Mo- destin. ib. 49, 1, 19. expression onis,/ [exprimo] (a post- Aug. word) A pressing or squeezing out : 1, In gen. : mellis, Pall. Jun. 7, 3 : spiri- tus, Vitr. 9, 9. — 2. In partic: A. In mechanics, A forcing apparatus to raise water, Vitr. 1, 1 ; 8, 7 ; cf. 2. expressus. — B. In architect., A projection, i. e. a fil- let, listel, Vitr. 4, 4 fin. expressor* or ' s > m - Hd.] One who, presses out or brings forth (post-class.), trop. : veritatis (c. c. integrator), Tert Apol. 46. 1. expressus- a, um, Part, and Pa., from exprimo. *2. expressus, "<». m. [exprimo] A forcing apparatus for raising water, Vitr. 8, 7 ; cf. expressio, no. II. A. (* expretUS ('• e - exspretus), a, um, Part, [ex-sperno], i. q. spretus, Spurned, Plaut. Bac 3, 3, 42 dub.) ex-primo- pressi, preseum, 3. v. a, [premo] To press or squeeze out, to force out (quite class.). I, Lit: oleum ex malobathro, Plin. B XPE 12, 26, 59 , so succura e semine, id. 20, 1, 2; for which succum floro, id. 81, 19, 74; and succum radici, id. 27, 13, 109 ; ct. vinum palmis, oleum sesnmae, id. 6, 28, 32 : oleum amygdnlis, id. 13, 1, 2 : sudo- rem de corpore, Lucr. 5, 488 : lacrimu- lam oculo8 terendo. Ter. Eun. 1, 1, 23 : si nubium conflictu ardor expressus se cmi- serit, id esse fulmen, Cic. Div. 2, 19, 44 : liquorcm per densa foramina (crebri), Ov. M. 12, 438 ; cf. aqunm in altum, Plin. 31, 3, 23 : aquam in altitudinem, Vitr. 8, 7 ; aud quantum has (turres) quotidianns agger exprcsserat, had carried up, raised, Cues. B. G. 7, 22, 4 Oud. : tu si tuis blan- ditiis tamen a Sioyoniis numulornm «li- quid expresseris, hast squeezed out, extort- ed, Cic. Att. 1, 19, 9 ; so pecuniam alicui, Suet. Oth. 5 ; Vesp. 4 : pecunia vi cx- pressa et coacta, Cic. Verr. 2, 2. 69, 165. B. Transf., 1. With an object de- noting that out of which something is pressed, or which is pressed, squeezed by something : spongiara ex oleo vel ace- to, Cels. 5, 24 med. ; eo lannm ex vino vcl aceto, P.lin. 29, 2, 9 ; cf. Venus madidas exprimit imbre comas, Ov. A. A. 3, 224 : spongiae expressae inter duas tabulas, Plin. 31, 11, 47 : oleam, id. 12, 27, 60 : fo- lia rosae, id. 21, 18, 73 : tuberculum, id. 11,11, 12. 2. To form by pressure, to represent, form, portray, express (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; esp. freq. in the elder Pliny^) : (fauer) et ungues exprimet ot inolles imitabitur acre capillos, Hor. A. P. 33 ; cf. alicujus furorem . . . vere- cundiae ruborem, Plin. 34, 14, 40 : ex- pressa in cera ex anulo imago, Plaut. Ps. 1, 1, 54 ; so imaginem hominis gypso e facie ipsa, Plin. 35, 12, 44 ; cf. effigiem de signis, id. ib. : optime Herculem Delphis et Alexandrum, etc., id. 34, 8, 19, § 66, et saep. : vestis stricta et singulos artus ex- primens, Tac. G. 17 : pulcher aspectu sit athleta, cujus lacertos exercitatio expres- sit, has well developed, made muscular, Quint. 8, 3, 10. H. Trop. : To squeeze or wring out, to extort, wrest, elicit : lex, quam ex natu- ra ipsa arripuimus, hausimus, expressi- mus, qs. pressed out, sucked out, Cic. Mil. 4, 10 : utilitas cxpressit nomina rerum, Lucr. 5, 1028 ; cf. quum ab iis saepius quaereret, neque ullam omnino vocem exprimere posset, Caes. B. G. 1, 32, 3 : expressa est Romanis necessitas obsides dandi, Liv. 2, 13, 4 ; id. 37, 31, 5 ; so con- fessionem cruciatu, Suet. Galb. 10 : dedi- tionem ultima necessitate, Liv. 8, 2, 6 : risum magis quam gemitum, Plin. Ep. 4, 7, 7, et saep. : expressi, ut confieere se tabulas negaret, have constrained, Cic. Verr. 2, 3, 47, 112 ; so expressit, ut polli- ceretur, Curt. 6, 7. B. Transf. (ace. to no. I. B, 2): To imitate, copy, represent, to portray, describe, express, esp. in words : quum magnitu- dine animi turn liberalitate vitam patris et consuetudinem expressertt, i. e. imita- ted, Cic. Rab. Post. 2, 4 : lex expressa ad naturnin, id. Leg. 2, 5, 13 : vitia imitatio- ne ex aliquo expressa, id. de Or. 3, 12, 47 : rem ante oculos ponit, quum expri- mit omnia perspicue, ut res prope dicam manu tentari possit Auct. Her. 4, 49, 62 ; cf. id. ib. § 63 ; and hauc speciem Pasite- les caelavit argento et noster expressit Archias versibus, Cic. Div. 1, 36, 79 ; so mores alicujus oratione, id. de Or. 2, 43, 184 : multas nobis imagines fortissimo- rum virorum expressas scriptores Grae- ci et Latini reliquerunt, id. Arch. 6, 14 : cf. id. ib. 12, 30 : in Platonis libris omni- bus fere Socrates exprimitur, id. de Or. 3, 4, 15 : Mithridaticum bellum magnum atque difficile totum ab hoc expressum est, depicted to the life, id. Arch. 9, 21 ; id. Fin. 2, 2, 6 ; so exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus, Plin. Ep. 5, 15, 2 ; and Vellej. 2, 124, 1.— So of trans- lating into another language : si modo id exprimere Latine potiiero, Cic. Rep. 1, 43 ; cf. id. ib. 1, 44 : KaraXe^tv, verbum e verbo exprimentes comprehensionem di- cemus, id. Acad. 2, 10, 31 ; cf. verbum de verbo expressum extulit, Ter. Ad. prol. 11 ; and fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae, Cic. Fin. 1, 2, 4 ; Pirn Oo E XPR Ep. 4, 18, 1. — Of the pronunciation of words : nolo exprimi litcras putidius aut obscurare negligentius. Cic. de Or. 3, 11, 41 ; so verba, Quint. 1, 2, 6 ; 9, 4, 10 ; 40 ; 11, 3, 104.— Hence expressus, a, um, Pa. Clearly exhib- ited, prominent, distinct, visible, manifest, clear, plain, express : A. Lit.: species deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi, nihil eminentis, Cic. N. D. 1, 27, 75 ; cf. literac lituraeque om- nes assimulatae, expressae, id. Verr. 2, 2, 77, 189 : corpora lacertis expressa, power- ful, muscular, Quint. 8 prarf, § 19 ; and protinus omnibus membris, expressus in- fans, fully formed, id. ib. 2, 4, 6. — B. Trop.: habuit Catilina permulta maxi- marum non expressa signa, sed adum- brata virtutum, Cic. Coel. 5, 12; cf. est gloria solida quaedam res ct expressa, non adumbnita, id. Tusc. 3, 2, 3 ; and in- dicia solida et expressa, id. Plane. 12; cf. also veri juris germanaeque justitiae soli- da et expressa effigies, id. Off. 3, 17, 69 : expressa sceleris vestigia, id. Rose. Am. 22, 62 : expressiora et illustriora, id. Fam. 1, 7, 9 ; cf. Plin. Ep. 5, 15, 3; and quid ex- presses atque signatius in hanc causam? Tert. Res. Carn. 3. — Of distinct pronun- ciation : vitia oris emendet, ut expressa shit verba, ut suis quaeque literae sonis enuncientur, Quint. 1, 11, 4 ; so expres- sior sermo, id. 1, 1, 37 ; and expressior loquacitas generi picarum est, Plin. 10, 42, 59. — In a bad sense, of a too emphatic, affected pronunciation : sonus erat dul- cis : literae neque expressae neque op- pressae, ne aut obscurum esset aut pu- tidum, Cie. Off. 1, 37, 133. Adv. expresse, * 1. Lit.: Withpress- ure, strongly : artus expressius fricare, Scrib. Comp. 198. — 2. Trop. : Expressly, distinctly : Auct. Her. 4, 7, 10 : quod ip- sum expressius Hesiodus hoc versu sig- nificavit, Col. 11, 1, 29.— Of a distinct pro- nunciation : ut ea (R litera) a nullo ex- pressius efferretur, Val. Max. 8, 7, 1 ext. * exprdbrablliS) e, adj. [exprobro] Worthy of reproach, Vulg. Prov. 18, 1. exprdbratlO) onis,/. [id.] A reproach- ing, upbraiding (not in Cic.) : alicui ali- cujus rei, Liv. 23, 35, 7: istaec comme- moratio quasi exprobratio est immemo- ris beneficii, Ter. And. 1, 1, 17 ; so crude- litatis, Just. 1, 8 : levitatis puerilis, id. 38, 9 : in exprobratione esse, Plin. 19, 4, 19, § 57. CXprobrator. oris, m. [id.] One who reproaches, a reproacher, upbraidcr (a post- Aug. word), Sen. Contr. 3, 21 fin. ; Sen. Ben. 1, 1. CKprobratrix. icis, /. [exprobra- tor] She that reproaches, upbraids : memo- ria, Sen. Ben. 7, 22. ex-prdbrO) avi, atum, 1. v. a. [pro- brum] To make a matter of reproach, to cast in the teeth, to charge any thing against any one ; also to charge, upbraid, reproach a person with something (quite class.) : odiosum sane genus hominum officia exprobrantium, etc., Lael. 20, 71 ; so virtutem suam in Philippi bello, Liv. 37, 49, 2 : suam quisque militiam, id. 2, 23, 11 : vera, Tac. A. 1, 44 : num casus bellicos tibi exprobrare aut objicere vi- deor ? Cic. Verr. 2, 5, 50, 132 ; so vitia ad- . ersariis (al. in adversariis), id. de Or. 2, 75, 305: alicui de muliere, Nep. Epam. 5 : pergin' servum me exprobrare esse 1 Plaut. Mil. 3, 4, 59 ; so Liv. 2, 29, 6 Abs. : eadem verba mutata pronunciatione indi- cant, affirmant, exprobrant, Quint. 11, 3, 176 : est gratus jocus, qui minus expro- brat, quam potest, id. 6, 3, 94 ; id. 11, 3, 92 ; cf. id. 94 ; so id. 16. expromissor; oris, m. fexpromitto] One who promises to pay either for him- self or for another (injurid. Lat), Gaj.Dig. 18, 1, 53 ; Ulp. ib. 4, 3, 7 ; 42, 1, 4, et saep. eX-promittO) misi, 3. v. a. In mer- cant. lang., To promise or agree to pay for one's self or for another (not in Cic.) : numos, Var. R. R. 2, 2. 5 : pecuniam ali- cui, Ulp. Dig. 23, 3, 36 ; Paul. ib. 16, 1, 22. ex-promo, mpsi, mptum, 3. v. a. To take out ov forth, to fetch out, bring forth. I. Lit. (so rarely): heminas octo in urceum, Plinit. Mil. 3, 2. 18: mox indc sensim ad niandendum manibus cxpro- E XPU mit, Plin. 10, 72, 93 : moestas voces, Virg. A. 2, 280. II. Trop., 'To show forth, discover, ex- hibit, display (so quite class.) : A. 1 n gen.: exprome benigmim ex tete inge- nium, Plaut. Mil. 4, 2, 64 : varios sensua, Lucr. 2, 387 : mini ad hnnc rem expromp ta memoria atque aBtutia opus est, Ter. And. 4, 3, 8 : in meo inimico crudelitatem exprompsisti tuam, Cic. Mil. 13, 33 ; so vim eloquentinc in ea causa, id. Or. 36, 125 : omnrm industriam vitae et vigilandi laborem in antelucanis coenis, id. Cat. 2, 10, 22: suum odium, id. Att. 2, 12, 2 : vel hilarissimum convivam hinc indidem ex- promam tibi, I'll shoio myself to you, Plaut Mil. 3, 1, 72.— Abs.: Plaut. Bae. 4, 4, 9. B. in par tic, of speech: To say out, utter, declare, state : occulta apud omicum, Ter. Heaut. 3, 3, 14 : sed jam exprome, si placet, istas leges de religione, Cic. Leg. 2, 7, 17 : so sententiam, Tac. A. 12, 9 : multas mente querelas, Catull. 64, 223: causas, Ov. F. 3, 725, et saep. : expromit, repertum in agro suo specum altitudine immensa, Tac. A. 16, 1 : et quid in quam- que sententiam dici possit, expromere, Cic. Div. 2, 72, 150 ; so expromerent, quid sentirent, Liv. 29, 1, 7. exprOmptUS) a, um , Part., from ex- promo. cxproperatus, a, «m, Part, [ex- propero] Greatly hastened, hurried : AQUI- LA FATIS, i. e. quickly overtaken, early CM off, Inscr. Grut. 669, 10. * ex-pudoratus; a > " m > arl J- [pudor] Shameless : irons, Petr. 39. CX-pugrnabllis, e, adj. [expugno] That may be taken, carried, or reduced ; expugnable (very rare) : urbs terra mari- que expugnabilis est, Liv. 33, 17, 8 : situ non expugnabile robur, Stat. Th. 6, 103 : fluvius, i. e. exhaustible, id. ib. 4, 836. expug"nans, antis, Part, and Pa., from expugno. CxpugTnatio- onis,/. [expugno] The taking, carrying, storming of a place : ur- bis, Caes. B. G. 7, 36, -1; so oppidi, Suet. Claud. 21 : Mytilenarum, id. Caes. 2; ct' ut ipsorum adventus in urbes sociorum non multum ab hostili expugnatione dif- ferent, Cic. de imp. Pomp. 5, 13 : castro- rum, Caes. B. G. 6, 41, 1. — In the plur. : nocturnae aedium, Cic. Att. 11, 23, 3 ; Vel- lej. 2, 93, 2. expugnator, oris, m. [id.] The taker, stormer, conqueror of a place (rare, but quite class.) : urbis, Cic. Inv. 1, 50, 93 : rex Demetrius Expugnator cognomina- tus (a transl. of the Gr. UoXiopKnrris), Plin. 7, 38, 39.— *B. Transf.: pecoris lupus, Stat.Th. 4, 363.— *H. Trop. : pu^ dicitiae, a violator, Cic. Verr. 2, 1, 4, 9. cxpiigriatorius. a, um, adj. [id.] Conquering, overpowering (post-class.) : dominatio, Tert. Anim. 57. < expugnax, acis, adj. [id.] Sub- duing, conquering : expugnacior herba, more efficacious, Ov. M. 14, 21 : others read expugnantior ; v. expugno, Pa.). ex-puffno, ay i, atum, 1. (archaic inf.. fut. expugnassere, Plaut. Am. 1, 1, 55), ?:. a. To take by assault, to storm, capture, reduce, subdue (freq. and quite class.) : t. Lit, of places: id (oppidum Noviodu- num) ex itinere oppugnare conatus, ex- pugnare non potuit, Caes. B. G. 2, 12. 2 ; so oppidum, id. ib. 2, 10, 4 ; 3, 14, 1 ; 3, 23, 2, et al. : nonnullas urbes per vim, id. B. C. 3, 55, 3 : urbem, Liv. 2, 12, 1 : Cir- tam armis, Sail. J. 23, 1 : castellum, Caes. B. G. 2, 9, 4 ; 3, 1, 4 : loca multa, Nep. Ages. 3 : moenia mundi, Lucr. 2, 1146, et saep. — Transf., of other objects (thing* or persons) : naves, Caes. B. G. 3, 15, 2 and 5 : aedes, Ter. Eun. 4, 7, 3 ; cf. villas. Sail. J. 4, 4, 5 : carcerem, Plaut. Ps. 4, 7, 76 : Philippum et Nabin expugnatos, con- quered, Liv. 37, 25, 6 ; cf. inclnsos moeni- bus expugnat, Curt. 9, 4 ; so aliquos, id. 6, 6 ; Tac. Agr. 41 ; Flor. 2, 2, 16 ; Just 3, 5 : expugnavi amanti herili tilio aurum ab suo patre, Plaut. Bac. 4, 9, 5. — Of in- animate subjects : fulmina id oppidum expugnavere, Plin. 6, 27, 31 : Euphrates Taurum montem expugnat, i. e. breaks through, id. 5, 24, 20 : lacte equino vrne- na et toxica expuenantur, are rout erod- ed, Plin. 28. 10, 45." 577 • E XPU II. Trop. : To conquer, subdue, over- come: sapientis animus iuagnitudine con- silii, tolerantia, virtutibus, etc. . . Yincetur et expugnabitur, Cic. Pnrad. 4, 1, 27 : nihil tarn munitum, quod non expugnari pecu- nia possit, id. Verr. 1. 2, 4 : fortunas pa- triae, id. Cluent. 13, 36 ; so pudicitiam id. Coel. 20, 50 : pertinaeiam legatorum, Liv. 37, 56, 9 : paupertatem, Petr 126 : expug- natus precibus uxoris, Suet. Tib. 21 ; so simply expugnatus, id. Caes. 1 ; Vesp. 22 : coepta, to fight through, to accomplish, Ov. M. 9, 619 ; cf. sibi legationem expug- navit, extorted, wrung out, obtained, Cic. Verr. 2, 1, 16, 44 : aliqua ratione expug- nasset iste, ut dies tollerentur, id. ib. 2, 2, 52, 130 ; so aegre expugnavit, ut, etc., Petr. 108.— Hence *expugnans, antis, Pa. Efficient, efficacious : expugnantior herba, Ov. M. 14, 20 Jahn. and Bach. TV. cr. * expulsim. adv. [ expulsus, from expello ] By driving out or away from one's self: pil4 expulsim ludere, Var. in Non. 104, 29. * expulsio. °nis, /• [expello] A drill- ing out, expulsion : expulsiones vicino- rum, Cic. Parad. 6, 2, 46. expulso. avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] To drive out, to expel (post-Aug. and extremely rare) : si me (i. e. pilam) nobilibus scis expulsare sinistris, Sum tua, to drive from one's self, drive bach, Mart. 14, 46 ; cf. expulsim : Seleucia per duces expulsata, qs. driven out of its seat, i. e. overcome, subdued, Amm. 23, 6. expulsor, oris, m. [id.] A driver out, expello- (extremely rare, but quite class.) : bonorum, * Cic. Quint. 8, 30 : tyranni, Nep. Dion. 10. expulsus» a> um J Part., from expello. * CXpultrix, iois,/( [expello] She that drives uut or expels: philo6ophia, expul- trix vitiorum, Cic. Tusc. 5, 2, 5. * CX-pumiCO, are, v. a. To rub off with pumice stone ; trop., to cleanse: Tert. adv. Val. 16. expumo, are, v. exspumo. exfsunciio. onis, /. [expungo, no. II. B] An execution, performance (post-class.): operae meae, Tert Idol. 1 6. expunctor» oris, m - [expungo] A blottei out, obliterator (post-class.) : Tert. Or. 1. expunctllSi a > um > Part., from ex- pungo. ex-punffo- unxi, unctum, 3. v. a. Lit., To prick out, i. e., I. To strike out, cross out, blot out, erase from a list by points (set above or below); to expunge a debt to discharge a soldier (mostly ante- and post-class. ; not in Cic.) : ut ex- pungatur nomen, ne quid debeam, Plaut. Cist. 1, 3, 41 : miles pulchre centuriatus est expuncto in manipulo, discharged, dis- banded, id. Cure. 4, 4, 29; so decurias judicum, Suet. Claud. 15: ex causa de- sertionis notatus temporis, quo in deser- tione fuit, 6tipendiis expungitur, is struck off from the roll, deprived of his pay, Papin. Dig. 49, 16, 15,— *B. Transf., in gen.. To git out of the way, remove: Pers. 2, 12. — II. To settle or adjust an account, to reckon up any thing : rei publicae ratio- nes subscriptae-et expunctae, Hermog. Dig. 44, 3, 4 : ausus est annumerare pos- teris Stellas ac sidera ad nomen expun- gere, to reckon up, enumerate, Plin. 2, 26, 24 : expungebantur milites laureati, were checked off, sc. as destined to be rewarded, Tert. Cor. mil. 1. — Hence, B. Transf., in gen., To execute, accomplish, perform, fulfill: effectum, Tert. Apol. 35: adven- tum, id. ib. 21 : vota et gaudia Caesarum, id. ib. 35. eXpttO) ere, v. exspuo. expurgatio, 6nis, /. [expurgo, no. It] A justification, vindication, excuse (a Plautin. word) : habui expurgationem, Plaut. Am. 3, 3, 10; so id. Merc. 5, 3, 4. CX-purgTO. avi, atum, 1. v. a. To purge, cleanse, purify (quite class.) : I. Lit. : dolabella quicquid emortuum est (trunci aut vitis), Col. 4, 24, 5; so capis- terio quicquid exteretur, id. 2, 9, 1 : sor- dida ulcera, Plin. 26, 14, 87; so lepras, psoras, lichenas, lentigines, id. 23, 7, 64. — Poet. : quae poterunt umquam satis ex- purgare (me) cicutac? i. e. to cure of po- 578 E XQ.U ctic ecstasy, * Hor. Ep. 2, 2, 53,— B. Trop.: expurgandus est sermo. * Cic. Brut. 74, 259. — II. In partic, To clear from cen- sure, to exculpate, vindicate, justify, excuse: me expurgare tibi volo, Plaut. Capt. 3, 4, 87 ; Mil. 2, 6, 17 : requirens objecta et expurgaturum asseverans, Tac. A. 16, 24 : fidem consihumque publicum, Gell. 7, 3, 5. * ex-putesco» «re, v. inch. n. To rot, putrefy : Plaut Cure. 2, 1, 26. CX-putO, S.vij atum, 1. v. a. I. To lop off, to prune, to crop: veteranam vi- tem, Col. 3, 15, 3 ; 5, 6, 31 : palos, id. 11, 2, 12.— II. Trop.: * A. To consider well, to examine : utramque rem simul, Plaut. Trin. 2, 1, 8. — * B. To fathom, compre- hend: quae mens eum aut quorum con- silia a tanta gloria avocarint, exputare non possum, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 6. exquaero- ere, v. exquiro, ad init. Exquiliae. arum, and its deriva- tives, v. Esquiliae. cx-quiro. sivi, sltum, 3. (in Plantus also written exquaeris, Plaut. Bac. 4, 4, 70 : exquaesivero, id. Capt. 2, 2, 43 ; and exquaeeitum, id. Stich. 1, 2, 50 ; also ex- quiris, id. Amph. 1, 1, 186 : exquisivero, id. Capt. 2, 2, 1 ; Rud. 2, 2, 24 : exquisi- tum, id. Capt. 3, 4, 105; Amph. 2, I, 81; 2. 2, 159, et saep.) v. a. To search dili- gently, to seek for any thing ; to make in- quiry, to inquire, to ask (freq. and quite class.) : Plaut. Capt. 2, 2, 1 ; cf. quum ex te causas divinationis exquirerem, Cic. Div. 2, 20, 46 : a te nihil certi exquiro, id. Att 7, 12, 4 ; cf. sed haec non nimis ex- quiro a Graecis, to ask of, expect from, id. ib. 7, 18, 3 : exquisiturum se vel fidiculis de Caesonia sua, cur, etc., Suet. Calig. 33 : idem ego dicam, si me exquiret miles, Plaut. Mil. 2, 2, 91 : secum et eum aliis, quid in eo peccatum sit, exquirunt, Cic. Off. 1, 41, 147 : omissis auctoritatibus ipsa re ae ratione exquirere veritatem, id. de imp. Pomp. 17, 51 : sententias, Caes. B. G. 3, 3, 1 : mi istuc primum exquisito est opus, Plaut. Am. 2, 1, 81 ; 2, 2, 159 : ve- rum, to search into, investigate, Cic. Div. 2, 12, 28 ; so id. Off. 1, 36. 132 : facta ali- cujus ad antiquae religionis rationem, id. Verr. 2, 4, 5, 10 ; cf. verba exquisita ad sonum, id. Or. 49, 1 63 : and rationes agi- tare et exquirere, id. Tusc. 5, 23, 66 : iti- nere exquisito per Divitiacum, inquired into, Caes. B. G. 1, 41, 4. et saep. : exquire de Blesamio, numquid ad regem contra dignitatem tuam scripserit, respecting Blesamius, Cic. Dejot. 15, 42; cf. de Var- rone tarn diligenter. id. Att. 13, 22, 1 : ali- cui honores, to seek out, invent, id. Phil. 4, 2, 5. — Hence exquisitus, a, um, Pa. Carefully sought out, ripely considered, choice, excel- lent, exquisite: ipsi omnia, quorum nego- tium est consulta ad nos et exquisita de- ferunt, Cic. de Or. 1, 58, 250 : reconditae exquisitaeque sententiae, id. Brut. 79, 274 : exquisitum judicium literarum, id. Off. 1, 37, 133 : exquisitis rationibus confirmare, id. Fin. 1, 9. 30 : summis ingeniis exquis- itaque doctrina philosophi, id. ib. 1, 1, 1 : ars, id. de Or. 2, 41, 175 : supplicia, id. Off. 3, 27, 100 : magistri, id. Brut 27, 104 : munditia non odiosa neque exquisita ni- mis, too exquisite, id. Off. 1, 36, 130 : nihil elegans, nihil exquisitum, id. Pis. 27, 67 : epulae, Plin. 9, 35, 58.— Comp. : accuratius et exquisitius dicendi genus, id. Brut. 82, 283: so verba, Quint. 11, 1, 33. — Sup. : laudantur exquisitissimis verbis legiones, Cic. Phil. 4, 3, 6 : ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum aliquem eru- dire, id. Rep. 2, 21 ; Plin. 6, 33, 39. Adv. exquisite, Carefully, accurately, particularly, excellently, exquisitely: quum de eo crimine accurate et exquisite dis- putavisset, Cic. Brut. 80, 277: eleganter atque exquisite dicere aliquid, Quint. 8, 2, 21.— Comp., Cic. Brut 93, 322; Tusc. 1, 48, 116; Quint. 12, 10, 75,— Sup., Tiro Tull. in Gell. 10, 1, 3 ; Gell. 13, 7. 6. exquisite* ad»., v. exquiro, Pa., adfin. * CXquiSitim> ad», [exquisitus, from exquiro ] i. q. exquisite, Carefully, accu- rately, precisely: Var. in Non. 513, 29. exqmsatio, onis, /. [exquiro] Be- search, inquiry, investigation (in jurid. Lat), Cod. Justin. 5, 9, 'J fin.; 7 17 1. E XS C exquisitus» •">, um, Part, and Pa:, from exquiro. exradicitus- adv., v. eradicitus. exradico* are, v. eradico. t exrdg°are est ex lege vetere ali- quid eximere per novam legem, Fest. p. 82 (usually abrogo, v. h. v.). ex-saenfico (exacr.), are, v. n. To sacrifice : Poet. ap. Cic. Div. 1, 21, 42. *ex-saevio (exaev.), ire, v. n. To rage itself out, to spend itself, cease raging: stetit ibi, dum reliquum tempe6tatis ex- saeviret, Liv. 30, 39, 2. * exsangruinatus (exangu.), a, um, adj. [exsanguis] Deprived of its blood, bloodless : et exsucta animalia, Vitr. 8 praef. ex-san{?uis (exang.), e, adj. De- prived of its blood, without blood, bloodless (quite class.) : I. Lit: unde animantum copia tanta Exos et exsanguis, Lucr. 3, 721 : jacens et concisus plurimis vnlneri- bus, extremo spiritu exsansuis et confec- tus, Cic. Sest 37, 79; cf. exsanguis et mortuus concidisti, id. Pis. 36, 88 ; and Liv. 29, 9, 7 : hostes enervati atque ex- sangues, Cic. Sest 10, 24 : exsanguia cor- pora mortuorum, id. Verr. 2, 5, 49, 130 ; so umbrae, Virg. A. 6, 401.— B. Transf., Pale, wan : exsangues genae, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 : exsanguis meru, Ov. M. 9, 224 ; cf. diffugimus visu exsangues, Virg. A. 2, 212: herbae. Ov. M. 4, 267: cuminum, making pale, Hor. Ep. 1, 19, 18 ; so horror, Claud, in Ruf. 2, 130, — n. Tro p., Powerless, feeble, weak : aridum et exsangue orationis genus, Auct. Her. 4, 11, 16 ; cf. exsanguis et attritus, Tac. Or. 18: vox nimis exilis et exsanguis, Gell. 13, 20, 5 : exsangues crudescunt luctibus anni (senectutis), Stat. Th. 11, 323 : ini- perium, id. ib. 5, 325. ex-SaiUO (exan.), are, v. a. [saniesj To free from matter or corruption, to cause to suppurate (a post-Aug. word) : vulnua (sal aridus), Cels. 5. 27 : pressam baccam, Col. 12, 49, 10 : sinapi, id. 12, 57, 2 : sal- suram carnis, id. 12, 55, 2.—* II. Trop. : amaritudinem et pallorem, i. e. to extract, remove, Col. 12, 55. ex-sarcio (also written exarcio, ex- sercio, or exeixio), sartum, 4. v. a. Lit, To patch vp, mend; hence, transf, to amend, repair, restore (very rare) : " exer- cirent sarcirent," Fest. p. 81 Mull. N. cr. : sumptum, Ter. Heaut 1, 1, 91 Bentl. N. cr. : aliis te id rebus exsarturum esse per- suadeas, Q. Cic. Pet. cons. 11, 45. ex-satio (exat), avi, atum, 1. v. a. To fully satisfy, to satiate, glut, sale (not ante-Aug. ; cf. exsaturo) : exsatiati cibo vinoque, Liv. 40, 28, 2 : — enses multo cru- ore, Sil. 7, 535 ; so tela. Stat. Th. 9, 14 : clade exsatiata domus, Ov. M. 8, 542 ; cf. Liv. 38, 54, 10. (* exsaturabllisj e, adj. [exsaturo] Tliat may he satiated : pectus, Virg. A. 5, 781.) ex-saturo (exat), avi, atum, 1. v. a. To completely satisfy, satiate, sate (rare, but quite class.) : belua exsaturanda vis- eeribus meis, Ov. M. 5, 19 : Poet. ap. Cic. Tusc. 5, 35, 101 : quum ejus cruciatu at- que supplicio poscere oculos animumque exsaturare vellent, id. Verr. 2, 5, 26, 65 ; so odiis exsaturata quievi, Virg. A. 7, 298. exscendo» '"'. v. cscendo. cxscensio (excens.), onis, /. [escen- do, no. II. ; cf. ex, p. 552, bl A debarka- tion, landing (repeatedly in Liv. ; elsewh. rare ; not in Cic. or Caes.) : quinquerem- ibus septem profectus ad Erythras ex- scensionem fecit, Liv. 28, 8, 8 ; so id. 8, 17, 9 Drak. ; 21, 51, 5 ; 22, 20, 4 ; 27, 5, 8 ; 27, 29, 7 ; 29, 28, 5 ; 44, 10, 11 ; Curt. 9, 4. In the plur. : priusquam in continentem exscensiones faceret, Liv. 22, 31, 2; so id. 29,' 28, 5. eX-SCindo (excindo), idi, issum, 3. v. a. (lit, to tear out ; hence, in gen.) To extirpate, destroy (poet, and in post-Aug. prose) : Pergama Argolicis telis, Virg. A. 2, 177 ; so domos, id. ib. 12, 643 : ferro eceleratnm gentcm, id. ib. 9, 137 ; so hos- tem, Tac. A. 2, 25. — n. Trop.: intesti- num malum, Plin. Pan. 34. 2. exscrcabilis (excr.), e, adj. [ex- screo] That may be hawked up or coughed out : vitia pulmonum, Plin. 20, 14, 55 E XSE cxscreatio (excr.), onis,/ [id.] A hawking or coughing up : sanguinis, Plin. 27, 12, 91; 28, 12,53. cxscreatus (excr.), us, m. [exscreo] A hawking or coughing vp, Coel. Aur. Hard. 2, 11. CX-SCreo (excr.), are, v. a. To hawk or rough up, to spit out by coughing: per tussim exscreatur, si tolerabilis mor- bus est, pituita ; si gravis, sanguis, Cels. 1, 6 : pura, Plin. 24, IB, 92.— Abs. : ut num- quara exscreare ausus, Suet. Ner. 24 ; Ov. Her. 21, 24. CX-SCl'ibo (excr.), psi, ptum, 3. v. a. To write out, write off, copy (rare, but quite classical) : tabulas in foro surama hominum frequentfa exscribo; adhiben- tur in ex6cribendo ex conventu viri pri- marii, Cic. Verr. 2, 2, 77, 189 : complura exscripta de Magonis libris, Var. R. R. 2, 5, 18; ex Plauti comoedia duos versus exscripsimus, Gell. 3, 3, 8. — B. Transf., * 1. Of paintings, To copy : imagines ex- ecribere et pingere, Plin. Ep. 4, 28, 1.— 2. In gen., To write or note down : nom- ina exscripta, Plaut. Rud. prol. 15 ; so bonos in aliis tabulis exscriptos habet, id. ib. 21. — * If, Trop., To copy or take after, to resemble : filia totum patrem mira simil- itudine exscripserat, Plin. Ep. 5, 16, 9. CXSCriptuS) a, urn, Part., from ex- scribo. CX-SCulpo (exculp.). psi, ptum, 3. v. a.. I, To dig out, scratcli out, chisel out, carve : A, Lit.: terrain unde exsculpse- rant, t'ossam vocabant, Var. L. L. 5, 32, 40 : foramina arborum exsculpta digitos sex, Cato R. R 18, 2 : nescio quid e quer- cu exsculpseram, quod videretur simile simulacri, Cic. Att 13, 28, 2 ; so signum ex molari lapide, Quint. 2, 19, 3 ; cf. id. 2, 4, 7. — 2, Transf., proverb.: leoni esurienti ex ore exsculpere praedam, said of any thing exceedingly difficult or daring, Lucil. in Non. 102, 22. — Jj Trop., To gel out, elicit, extort: ex aliquo ve- rum, Ter. Eun. 4, 4, 45 : in quaestione vix exsculpsi, ut diceret. obtained, Plaut. Cist. 2, 2, 0. — * II, To scratch out, erase : hos versus Lacedaemonii exsculpserunt, Nep. Paus. 1. ex-SCCO (a' 30 written execo ; and ex- s/lu, Plaut. Rud. 1, 2, 34), cui, ctum, 1. (.per/, conj. exsecaveris, Cato R. R. 42), v. a. To cut out or away: I, Lit. (quite class.) : /^ In gen. : vitiosas partes, Cic. Att. 2, 1, 7 ; so pestem aliquam tamquam strumam civitatis, id. Sest. 65, 135 : lin- guam, id. Clu. 66 : cornu (fronris), Hor. S. 1, 5, 59 : varices, Sen. Ep. 78 med. : fe- tum ventri, Plin. 8, 55, 81 ; so ventrem, Ulp. Dig. 28, 2, 12 ; and filium alicui mor- tuae, Paul. ib. 50, 16. 132 : nervos, Cic. Agr. 2, 33, 91 : fundum armarii, id. Clu. 64, 179. — Poet., of interest: quinas bic eapiti mercedes exsecat, cuts out, deducts, Hor. S. 1, 2, 14.— B. In partic, To cut, castrate, geld : vetus haec opinio Graeci- am opplevit exsectum Coelum a rilio Sa- turno, Cic. N. D. 2, 24, 63 ; so Auct. B. Alex. 70, 6 ; Suet. Ner. 28 ; Mart. 6, 2, 2 ; and in a Greek construction : infelix fer- ro mollita juventus Atque exsecta virum, Luc. 10, 134. — *If. Trop.: exsectus et cxemplus honoribus senatoriis, Plin. Ep. 2, 12, 3. exsecrabllis (execr.), e, adj. (exse- cror] I, Pass., Execrable, accursed, de- testable: ac dirum solum, Val. Max. 1, 1, 15 : nihil exsecrabilius, Plin. 9, 48, 72.— II. Act, Execrating : praeenntibus exse- crabile carmen sacerdotibus (* the song of cursing, of execration), Liv. 31, 17, 9 : odium, i. e. raging, fearful, id. 9, 26, 4. — Adv. exsecrabiliter (ace. to no. II.) : tanto exsecrabilius me oderam, Aug. Conf. 8, 7. . cxsecrabilitas (execr.), atis, /. [id. J Execrableness, abominablcness (post- class.) : vitia pariunt exsecrabilitatem, Appul. Dogm. Plat. 2, p. 21. exsecrabiliter (execr.), adv. Exe- crably, with detestation ; v. exsecrabilis, ad fin. exsecramentum (execr.), i, n. [ex- secror] Execration : Tert. Apol. 22 ; adv. Jud. 5 dub. exsecratio (execr.), onis, /. [id.] I. t-'ii'-nuion, malediction, curse : Thyestea ista exsccrario est: ut tu nanfragio ex- E XSE pulsus, etc., Cic. Pis. 19, 43 : exicrunt malis ominibus atque exsecrationibus, id. Sest. 33, 71. So Vcllej. 2, 22 ; Tac. H. 3, 25 ; Plin. H. N. 19 pracfjjn. ; Suet. Claud. 12. — II, Transf., A solemn oath contain- ing an imprecation (agairi6t its infringe- ment) : aliquem exsecrationc devincire, Cic. Sest. 7, 15 : ubi fides 1 ubi exsecra- tiones? ubi dextrae complexusque 1 id. Verr. 2, 5, 40, 104. So id. Off. 3, 13, 55 ; Sail. C. 22. 2 ; Liv. 26, 25, 12 ; Tac. H. 4, 15. exsecrator (execr.), oris, m. [id.] An cxecrator, detestcr (eccl. Lat.), Tert. Pud. 15; Aug. Ep. 166 fin. eXSecratUS (execr.), a, urn, Part. and Pa., from exsecror. ex-secror (execr.), atus, 1. v. dep. a. and n. To curse, execrate (quite class.) : te oderunt, tibi pestem exoptant, te exse- crantur, Cic. Pis. 40, 96 ; so c. c. male pre- cari, id. ib. 14, 33 ; id. Leg. 1, 12, 33 ; so id. Off. 3, 3, 11 ; so consilia'Catilinae, Sail. C. 48, 1 : severitatem nimiam et assidua belli pericula, Just. 13, 1 : superbiam re- gis, id. 39, 1 : litem, Ulp. Dig. 4, 7, 4, et saep. : in se ac suum ipsius caput, Liv. 30, 20, 7 ; so exsecratus deinde in caput regnumque Prusiae, id. 39, 51 fin. : exse- cratur Thyestes, ut naufragio pereat Atre- us, Cic. Tusc. 1, 44, 107: semianimi ver- ba exsecrantia lingua Edidit, Ov. M. 5, 105, et saep. — A II, Transf., To take a solemn oath with imprecations (against its infringement) : eamua omnis exsecrata civitas, Hor. Epod. 16, 36. E^*l.Also, act. exsecro, are: ex- secrabant se ac suos. Afran. in Non. 473, 24 ; cf. Prise, p. 797 P.— 2. Exsecratus, a, um, in pa6s. signif. and as Pa., Ac- cursed, execrable, detestable: non te exse- cratum populo Romano, non deteatabi- lem, etc. . . . scias, Cic. Phil. 2, 26 fin. ; so exsules duo, Cato in Prise, p. 792 P. : co- lumna, Cic. Phil. 1, 2, 5. — Sup. : euguria, Plin. 28, 2, 5. exsectio (exect), onis,/ [exseco] A cutting out, exsection : ilia conscelerata exsectio linguae, Cic. Clu. 67, 191: fundi in aiTnario, id. ib. 64, 180. — In the plur. : mammarum. Am. 5, 165. * exsector (exect), oris, m. [id., no. I. B] A castrator : App. M. 8, p. 208. eXSectUS (exect.) a, um, Part., from exseco. exsecutio (exec.), onis,/ [exsequor] An accomplishing, performance, execution (post-Aug.) : instituti opens, Plin. 35, 8, 34 ; so negotii, Tac. A. 3, 31 : legis, Fron- tin. Aquaed./rt. : Syriae, i. e. administra- tion, Tac. A. 15, 25.— n. In partic, A. In jurid. lang., A judicial prosecution, in- dictment : delictorum quorundam, Ulp. Dig. 47, 1, 1; so criminis, delicti, id. ib. 50, 16, 131 fin. ; cf. id. ib. 178, § 2,— B. Of speech, A discussion : differam hoc in praesenti : desiderat enirn propriam et longam exsecutionem. etc., Sen. Ep. 52 fin. : so Sen. Contr. 3 praef. ; Quint. 5, 13, 27 ; Plin. Ep. 8, 14, 6. exsecutor (exec), oris, m. [id.] An accomplisher, performer, executer (post- Aug.) : acerrimus malorum proposito- rum, Vellej. 2, 45 : sententiae, App. M. 7, p. 197 ; Macer Dig. 49, 1, 4.— n. In par- tic, in jurid. Iang., Jb A prosecutor, re- venger : offensarum inimicitiarumque, Suet. Vesp. 14. — B. A collector, Cod. Jus- tin. 8, 17, 7. exsecutus (exec), a, um, Part., from exsequor. cx-sensus (exens.), a, um, adj. Void of feeling, senseless : mens, Naev. in Gell. 19, 7, 3. exscquens (exequ.), entis, Part, and Pa., from exsequor. exsequiae (exequ.), arum, / [exse- quor, no. I. B, 1 : the following out of a corpse] A funeral procession, funeral, ob- sequies (freq. and quite class.) : funus, quo amici convenerant ad exsequias co- honestandas, Cic Quint 15, 50 ; cf. exse- quias funeris prosequi, id. Clu. 71, 201 ; and funus innumeris exsequiis celebra- tum, Plin. 10, 43, 60 : Clodii cadaver spo- liatum imaginibus, exsequiis, Cic. Mil. 13, 33 : juslae exsequiae, id. Leg. 2, 17, 42 : fertur in exsequiis matrona. Ov. F. 2, 847 : exsequiis rite solutis, Virg. A. 7, 5, et saep. : exsequias ire, to the funeral. Ter. E XSE Ph. 5, 8, 37 ; so Ov. Am. 2, 6, 2 ; Sil. 15, 395. — II, Transf, in late Lat, for reli- quiae, The earthly remains, relics: Eutr. 7,18. exsequialis (exequ.), e, adj. (exse- quiae ] Uf or belonging to a funeral, fu- nereal: carmina, dirges, Ov. M. 14, 430. — In the plur., subst, exsequialia, ium, n., Funeral rites, Stat. Th. 11, 610. CXSequior (exequ.), atus, 1.«. dep.n. [id.] To perform the funeral rites, to bury (ante-class.) : Var. in Non. 107, 6 : funus, id. ib. 48, 8. cx-sequor (exequ.), cfltus, 3. v. dep. a. To follow to the cjid, to pursue, follow. 1, Lit (so very rarely) : A. In gen. : (Gallae) Sectam meam exsecutae, Catull. 63, 15. B. In partic, 1. To follow or accom- pany to the grave (cf. the deriv. exse- quiae) : funus, Massur. Sabin. in Gell. 10, 16, 25 : aliquem omni laude et laetitia, Poet ap. Cic Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of tKTriu-rrciv, in Eurip.). * 2. To pursue as an enemy : me Luci- um Tarquinium Superbum . . . ferro, igni, etc., exsecuturum, Liv. 1, 59, 1 (Rhenan. and Gronov. read exacturum, because exsequi in this sense, with a personal ob- ject, does not occur elsewhere). II, Trop. (so quite class. ; esp. freq. in the special significations) : A, In gen., To follow, follow after, accompany ; to go after, to pursue : quae exanimata exse- quitur aspectum tuum, Plaut Epid. 4, 2, 3 : quid petam praesidii aut exsequar ? Enn. in Cic Tusc 3, 19, 44 : non igitur dubium, quin aeternitatem maluerit ex- sequi, etc., to follow after, take pattern after, Cic. Univ. 2 fin. : cur non omnes fatum illius (Pompeii) una exsecuti sumus ? fol- lowed, pursued, subjected ourselves to, id. Att. 9, 12, 1 ; cf. id. Phil. 2, 22, 54 : suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes, Liv. 5, 40, 5 : ae- rumnam, qs. to pursue, i. e. to undergo, suffer, endure, Plaut. Capt 2, 1, 1 ; so egestatem, id. Trin. 3, 2, 60 : mortem, id. Pseud. 4, 2, 38 ; and probrum, id. True 2, 5,8. B. In partic, 1. To follow vp, prose- cute, carry out ; to perform, execute, accom- plish, fulfill : nullam rem oportet dolose aggrediri, nisi Astute accurateque exse- quare, Plaut True 2, 5, 10; cf. est diffi- cile id non exsequi usque ad extremum, Cic Rab. Post. 2, 5 ; and inceptum hoc itiner perficere exsequar, Plaut. Merc 5, 2, 72 and 88 ; so incepta, Liv. 30, 4, 10 : imperium, Ter. Heaut 4, 1, 22 : mandata vestra, Cic. Phil. 9, 4, 9 : omnia regis offi- cia et munera, id. de Sen. 10, 34 ; cf. mu- nus officii (c. c. tueri), id. ib. 20, 72 ; and munus (c. c. fungi), id. Tusc. 3, 7, 15 : ne- gotia, id. Off. 1, 23, 79 : obsidiones, Tac A. 15, 4 : scelus, Curt. 8, 6 : sennonem cum aliquo, to converse, Plaut. Trin. 2, 2, 5 : quum civitas, ob earn rem incitata, ar- mis jus suum exsequi conaretur, to as- sert, maintain, * Caes. B. G. 1, 4, 3 ; Cic. de Sen. 9, 28 ; exsequi cogitando aut quaerendo, Liv. 35, 28, 4 : mihi Exsequi certa res est, ut abeam Potius hinc ad fo- rum, quam domi cubem, Plaut. Most. 3, 2,17. 2, To accomplish or go through with in. speaking, to relate, describe, say, tell (so freq. since the Aug. period) : quae vix verbis exsequi possum, Cic. Fam. 11, 27, 6 : quidam exsecuti sunt verbosius, Quint. 5, 12, 35: si omnia exsequi velim, Liv. 27, 27, 12 ; so haec omnia copiosius, Quint. 9, 3, 89 : quae diligentius, id. 10, 4, 6 : quae divine in Oratore (Tullius), id. 1, 6, 18: coelestia dona aerii mellis, Virg. G. 4, 2 ; cf. laudes brassicae, Plin. 20, 9, 33 : nu- merum subtiliter, Liv. 3, 5, 13 : senten- tias, Tac. A. 3, 65 : imagines et elogia uni- versi generis, Suet. Galb. 3, et saep. 3, To pursue with punishment, to pun- ish, avenge (so perh. not ante-Aug.) : de- orum hominumque violata jura, Liv. 3, 25, 8 ; so injurias accusationibus, Plin. Ep. 3, 4, 5 : delicta, Suet. Caes. 67 : dolo- ris exsequendi jus, Liv. 5, 11, 5 ; so jus- tum dolorem, Ulp. Dig. 29, 5, 33.— Abs. . pater caederur ? defendam : caesus est ? exsequar, Sen. de Ira 1, 12 ; 60 Tryphon. Dig. 34, 9, 22— Hence 579 EX8I exsequens (exeq.), entis, Pa. (ace. to no. II.) Searching after, studious of: me- moriarum veterum exeequentissimus, Gell. 10, 12, 9. ij^p 3 exsecutus (exec), a, urn, in pass, sign if. : exeecuto regis imperio, executed, Just. 7, 3. cx-scro (exer.), rui, rtum, 3. v. a. To stretch out or forth, to thrust out, put forth, to take out (not freq. till after the Aug. period; pern, in Cic. not at all) : I. Lit. : Gallus linguam ab irrisu exserens, Liv. 7, 10, 5 ; so linguam per os, Plin. 9, 27, 43 : manum subter togam ad mentum, Liv. 8, 9, 5 : brachia aquis, Ov. M. 2, 271 : caput ponto, id. ib. 13, 838 : for which ca- put ab Oceano, Luc. 5, 598 ; cf. herba Ex- serit e tepida molle cacumen humo, Ov. Tr. 3, 12, 12 : enses, id. Fast. 3, 814 : cre- verat infans Quaerebatque viam, qua se exsereret, might come forth, id. Met. 10, 505 ; so se domicilio (cochleae), Plin. 9, 32, 51 : radicem ejus exserito, take out, tear up, Col. 12, 58, 1 ; so vincula, i. e. to throw off, id. 8, 8, 12. B. In par tic, of parts of the body, oxsertus, a, um, Thrust out, protruding from the dress, i. e. bare, uncovered : dex- tris humeris exsertis, * Caes. B. G. 7, 50, 1 Oud. ; so exserta brachia, Stat. Ach. 1, 346 ; cf. transf. of the person : exsertus hu- rnero, Sil. 8, 587 ; and in Greek construc- tion : exserti ingentes humeros, Stat. Th. -1, 235 : unum exserta latus Camilla, Virg. A. 11, 649 ; and Val. Fl. 2, 207 ; also abs. : exsertique manus vesana Cethegi, tucked up, prepared for the fight, Luc. 2, 543; so Latona, Stat. Th. 9, 681. II. Trop.: exseram in librum tuum jus, quod dedisti, will avail myself of, make use of, Plin. Ep. 8, 7, 2 : secreta mentis ore, Sen. Here Oet. 255. B. In p a r t i c, To reveal, show : Phaedr. 1, 1 2, 2 : paullatim principem ex- seruit, i. e. showed himself as, Suet. Tib. 33.— Hence exsertus (exert), a, um, Pa. A. Thrust forth, projecting : dentes apro, elephanto, etc., Plin. 11, 37, 61. — B. Open, evident, conspicuous : exserto bello, Stat. S. 5, 2, 39 : cachinnus, 2. e. unrestrained, loud, App. M. 1, p. 103 : exsertior opera, Pacat. Paneg. ad Theod. 35. — Adv., ex- serte (ace. to no. B) Openly, clearly, loud- ly : clamitans, App. M. 1, p. 109 : jubet, Tert. ad Uxor. 2, 1. — Oomp.: consurgere, Amm. 16, 12. — Sup. : egit tribunatum (c. c. severissime). very strictly, rigorous- ly, Spart. Sev. 3. exserte (exert), adv., v. exsero, Pa., ad Jiu. exserto (exert.), are, v. intens. a. [exsero] *I. To stretch out, thrust forth : Scyllam Ora exsertantem, Virg. A. 3, 425. — * II. (ace. to exsero, no. I. B) To un- cover, to bare : humeros, Stat Th. 1, 412. exsertus (exert.), a, um, Part, and Pa., from exsero. eX-Slbilo (exib.), avi, atum, 1. v. a. To hits out or forth: J. In gen. (so only post-Aug.) : dirum quiddam, Sen. de Ira 3, 4 ; so nescio quid tetrum, Petr. 64 : confestim praesentiam nostram efiiari ex- sibilarique jusserit, to be carried out by the wind, App. M. 5, p. 163. — B. ' n par- tic, To hiss off an actor from the stage (quite class.) : histrio exsibilatur et ex- ploditur, Cic. Parad. 3, 2, 26; so Suet. Aug. 45jfe. CXsiccatuSi a, um, Part, and Pa., from exsicco. CX-sicccsco (exicc), ere, v. inch.n. To dry up, become quite dry : Vitr. 2, 9. ex-sicco (exicc), avi, atum, 1. v. a. To dry up, make quite dry (quite class.) : arbores, Cic. Div. 2, 14, 33 : sulcos, Plin. 18, 26, 65, § 242.— Transf, of an abstr. sub- ject; ebrietas, donee exsiecetur, is ex- haled, passes off: Sen. Q. N. 3, 20 fin. — II. In partic, To drain dry, to empty a bottle : lagenae furtim exsiccatae, Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 26, 2; for which poet, vina culullis, Hor. Od. 1, 31. 11. — Hence *exsiccatus (exicc), a, um. Pa. Dried up, dn/, jejune : orationis genus, Cic. Brut. 84,' 291. exsico (exic), are, v. exeeco. ex-signo (exiim.), avi, atum. 1. v. a. To write out, note down, rcrnrd (extreme- 580 BXSI ly rare) : Plaut. Trin. 3, 2, 29 : pontifici sacra omnia exscripta exsignataque attri- buit, Liv. 1, 20, 5. ex-silio (exil.), riui, 4. v. n. [salio] To spring out or forth, to spring or leap vp, to start up (freq. and quite class.) : puer citus e cunis exsilit, Plaut. Am. 5, 1, 63 : properans de sella exsiluit, Cic. Verr. 2, 2, 30, 75 : domo levis exsilit, Hor. S. 2, 6, 98 ; so stratis, Ov. M. 5, 35 : gremio, id. ib. 10, 410 ; Plaut. Most. 5, 1, 17 : impetu perturbatus exsiluisti, Cic. Verr. 2, 5, 64, 165; cf. exsilui gaudio, Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 16, 1 : protinus exsilui, Ov. Her. 6, 27, et saep. : foras, Plaut. Casin. 3, 5, 8 : ad te exsilui, Ter. Heaut. 4, 1, 44 ; (angu- is) exsilit in siccum, Virg. G. 3, 433 : in obvia anna, Stat. Th. 9, 111. — b. Of in- animate subjects : turn quoque lumen Exsilit, Lucr. 6, 163 ; cf. Ov. M. 6, 696 : plus ut parte foras emergant exsiliantque (aquae), Lucr. 2, 200 ; Stat Ach. 1, 522 : exsiluere oculi, Ov. M. 12, 252, et saep. exsilium (exit), ii, n. [exsul : a ban- ishing from one's native soil] Banishment, exile : " exsilium non 6upplicium est sed perfugium portusque supplicii . . . quum homines vincula. neees, ignominiasque vitant quae sunt legibus constitutae, con- fugiunt quasi ad aram in exsilium," Cic Caecin. 34, 100: "exsilium triplex est; aut certorum locorum interdictio, aut lata fuga, ut omnium locorum interdica- tur praeter certum locum, aut insulae vinculum, id est relegatio in insulam," Marcian. Dig. 48, 22, 5 : exsilio et relega- tione civium ulciscentes tribunos, Liv. 3, 10 fin. ; so c. c. relegatio, id. 4, 4, 6 : exsil- ium iis (terribile est), quibus quasi cir- cumscriptus est habitandi locus, etc., Cic Parad. 2. 18 : exacti in exsilium innocen- tes, id. Rep. 1, 40 ; so expulsus in exsili- um, id. Lael. 12, 42 : pulsus in exsilium, id. de Or. 2, 13, 56: ejicere aliquem in exsilium, id. Cat. 2, 6, 14 : ire, proficisci in exsilium, id. ib. 3, 8, 20; Mur. 41, 89 : esse in exsilio, id. N. D. 3, 32, 80: de ex- silio reducere, id. Att. 9, 14, 2 : revocare de exilio, Liv. 27, 34, 14 : exsilio redire, Plaut. Merc. 5, 2, 106, et saep. II. Transf. (poet, and in post-Aug. prose) : A. A place of exile, a retreat : Octavium et Antistium egressos exsilium, in easdem insulas redegit Tac H. 4, 44 : tutum exsilium orabant, id. Ann. 13, 55 : diversa exsilia quaerei'e, Virg. A. 3, 4 : multa exsilia patere fugienti, Ciirt. 6, 4. * B. (abstr. pro concreto) In the plur. exsilia, Those who are banished, exiles: plenum exsiliis mare, Tac. H. 1, 2. * ex-sinceratus. a, ura - ad j- [since- rus] Disturbed: tergum, i. e. beaten, Plaut. Most. 4, 1, 11 (ex conject. Camerar.). ex-Sinuo. avi, atum, 1. v. a. To un- fold, spread out, extend (post-classical) : amictus, Aus. Idyll. 14, 21 : velum in con- tos suos, Paul. Nol. Ep. 49, 3 : seriem laterum, Prud. trr£0. 11, 221. ex-sisto (existo), sfiti, stitum, 3. •». n. To step out or forth, to come forth, emerge, appear (very freq. and quite class.) : e la- tebris, Liv. 25, 21, 3 ; so ex collibus, Auct. B. Afr. 69, 1 : ab inferis, Cic. Verr. 2, 1, 37, 94 ; so ab inferis, Liv. 39, 37, 3 : angu- em ab ara exstitisse, Cic Div. 2, 80 fin. ; cf. vocem ab aede Junonis ex arce exsti- tisse (shortly before, voces ex occulto missae and Exanditn vox est a luco Ves- tae), id. ib. 1, 45, 101 : est bos cervi figu- ra, cujus a media fronte inter aures unum cornu exsistit excelsius. Caes. B. G. 6, 26, 1 : submersus equus voraginibus non ex- stitit, Cic. Div. 1, 33, 73 ; cf. id. Verr. 2, 4, 48. 107 : and Ov. M. 5, 413 : hoc vero occul- tum, intestinum ac domesticum malum, non modo non exsistit, vcrum, etc., does not come to light, Cic. Verr. 2, 1, 15, 39. B. In partic, with the accessory no- tion of originating, like the Eng. to come forth, i. q. To spring, proceed, arise, become: vermes de Stercore, Lucr. 2, 872 : quae a bruma sata sunt, quadragesimo die vix exsistunt, Var. R. R. 1, 34, 1 : ut si qui dentes et pubertatem natura dicat exsistere, ipsum autem hominem, cui ea exsistant, non constare naturu, non intel- ligat. etc., Cic. N. D. 2, 33 fin.i ex hac ni- mia licentia ait ille, ut ex stirpc quadam, exsistere et quasi nasci tyrannum, id. EXSO Rep. 1, 44 ; cf. ex luxuria exsistat avari- tia nocesse est, Cic. Rose. Am. 27, 75 : ut exsistat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio, id. Rep. 1, 45 ; so ut plerumque in calamitate ex amicis inimici exsistunt, Caes. B. C. 3, 104, 1 ; for which also, videtisne igitur, ut de rege dominus exstiterit? etc., Cic. Rep. 2, 26 : ex quo exsistit id civitatia genus, id. ib. 3, 14 : hujus ex uberrimis sermonibus exstiteruntdoctissimi viri. id. Brut. 8, 31 ; cf. id. Or. 3, 12 : ex qua (dis- serendi ratione) summa utilitas exsistit, id. Tusc 5, 25, 72 : sermo admirantium, unde hoc philosophandi nobis subito sta- dium exstitisset, id. N. D. 1, 3, 6 ; id. Otf. 2, 23, 80 : exsistit hoc loco quaestio sub- difficilis, id. Lael. 19, 67: ad consilium rem deferunt, magnaque inter eos exsis- tit controversia, Caes. B. G. 5, 28, 2 ; Cic. de Or. 2, 46 fin. : exsistit illud, ut, etc., it ensues, follows, that, etc., id. Fin. 5, 23, 67 ; cf. ex quo exsistet, ut de nihilo quippiam fiat id. Fat. 9, 18. II. Transf, To. be visible or mani- fest in any manner, to exist, to be: ut in corporibus magnae dissimilitudines sunt, sic in animis exsistunt majores etiam varietates, Cic Off. 1, 30, 107 : idque in maximis ingeniis exstitit maxime et ap- paret facillime, id. Tusc. 1, 15, 33 ; id. Rab. Post. 1, 1 : cujus magnae exstiterunt res bellicae, id. Rep. 2, 17 : ilia pars ani- mi, in qua irarum exsistit ardor, id. Dtv. 1, 29, 61 : si quando aliquod officium ex- stitit amici in periculis adeundis, id. Lael. 7, 24, et saep. : neque ullum ingenium tantum exstitisse dicebat, ut, etc., Cic. Rep. 2, 1 ; cf. talem vero exsistere elo- quentiam, qualis fuit in Crasso, etc., id. de Or. 2, 2, 6: nisi Ilias ilia exstitisset, id. Arch. 10, 24 : cujus ego dignitatis ab ado- lescentia fautor, in praetura autem et in consulatu adjutor etiam exstitissem, id. Fam. 1, 9, 11; cf. id. Rose Am. 2, 5: timeo, ne in eum exsistam crudelior, id. Att 10, 11, 3: sic insulsi exstiterunt, ut, etc.. id. de Or. 2, 54, 217. eX-sdlesCO (exol.), ere, v. inch, v.. To become disused to (post-class.) : a dis- ciplina, Tert Virg. vel. 17. exsdlutlO; onis, /. [exsolvo] *X, A release, discharge : Atej. Capito in Fest. s. v. PROPUDIANUS, p. 238.— II. In par- tic, A payment (post-class.) : vectigalis, Scaev. Dig. 20, 1, 31 : totius debiti, id. ib. 32, 1, 33. CXSolutllSi a, um, Part., from exsolvo. c-x-solvo, olvi, olutum. 3. (per diaere- sin exsoluatur, Lucr. 1, 811 : exsoluisse, Ov. F. 4, 534 ; cf. solvo, ink.) v. a. To loose, unloose, to unbind, untie, undo (mostly only poet, and in post-Augustan prose): I. Lit: A. In gen.: nexus, Lucr. 1, 221 : Am. Agedum, earn solve cistulam. So. Quid ego istam exsolvam? undo, unseal, Plaut. Am. 2, 2, 152 : pro- perans exsolvi restim. id. Rud. 2, 3, 37 : pugionem a latere, to ungird, Tac. H. 3, 68 : brachia ferro eodem ictu, to open, id. Ann. 15, 63 : amictus, to pull off, Stat. S. 1, 5, 53: venenum exsoluta alvo transmi- sit, i. e. in a flux, diarrhaza, Tac. A. 13, 15. — Of an inanimate subject: (ignis) exsol- vit glaciem, dissolves, melts, Lucr. 6, 879. B. In partic: 1, To set loose, re- lease, deliver, free : viuclis, Plaut. True 4, 3, 10 ; 60 exsolutus vinculis, Suet. Ner. 49: jube sis me exsolvi cito, Plaut. Bac. 4, 8, 16 sq. : exsolvere sese e nervis (ani- mae), Lucr. 3, 696; cf. id. 1, 811; so se paulatim corpore (said of one dying), Virg. A. 11, 829. 2. In mercant lang., To discharge, pay a debt (qs. to free it from obligation ; v. solvo, I. B, 2) : nomina mea, per deos, expedi, exsolve (for which, shortly after, hoc quod debeo plane expedias et solu- turn relinquas), Cic Att. 16, 6, 3 : so aes alienum, Plin. Ep.3,11,2: pretium, Plaut Men. 5, 6, 26 : multiplieem sortem, Li.v. 6, 14, 7 : dotem uxori, Aurel. Vict. Vir. ill. 56: legato, Tac. A. 1, 36 fin., et saep. II. Trop.: A. In gen.: To throw off, lay aside, rid one's self of a thing : legis nexus, Tac. A. 3, 28 fin. : metus, i. e. to lay aside, Luc. 5, 259 ; so pudorem, Stat A^h. 1, 565 : obsidium, i. e, to raise, Tac A. 3, 39. E X S P B. In partic, X. To release, free from any thing: artis Rcligionum animos DOdis, Lucr. 1, 931; 4, 7; so aminos reli- gione, Liv. 8, 9, 13 ; and populum rcligi- one, id. 3, 20, 4 : se occupationibus, Cic. Fain. 7, 1, 5 : aliquem errore, euspicione, Ter. Hec. 5, 2, 2fi. So aliquem aere alie- no, Liv. 6, 14, 11 : curis, Virg. A. 4, 652 : eollicitudine, Plin. Ep. 1, 22, 1] : contu- inrlia, Tac. A, 13, 36 : poena, id. ib. 14, 12 : CUStode, id. ib. 12, 46, et saep. 2. To discharge, pay a debt or an obli- gation : de tertio genere ec senpsit dic- turum, nee cxsolvit quodpromiserat, Cie. Otf. 3, 2, 7. So vota (deo), Plaut. Am. 3, 2, 67 ; Liv. 21, 21, 9 {ppp. se obligare) : jus jurandum, id. 24, IB, 5: fidem, to fulfill urn's promise, id. 26, 31, 10 : praemia, poe- niLs alicui, id. 26, 40, 15: gratiam recte fuctis alicujus, id. 28, 25, 6 ; cf. grates, Tae. A. 14, 13 : benefieia, to repay, requite, id. ib. 11, 18 ; cf. vicem beneticio, id. Hist. 4, 3 : poenas morte, to suffer, id. Ann. 1, 10: cf. Vellej. 2, 83 fin. * 3. To solve, explain any thing enig- matical or obscure : Lucr. 2, 381. ex-sonmis( exomn -)' e '' I ''./-[ somnus ] Sleepless, wakeful, watchful (poet, and in post-Aug. prose): vir, Vellej. 2, 88, 2: (Tisiphone) Vestibulum exsomnis servat noctesque diesque, Virir. A. 6, 556 ; Sil. 9, 5 : animo exsomnis, Vellej. 2, 127 fin. eX-SOnO) "'• !• "• "• To resound (post-Aug. and very rare) : ceteri con- vivae ingenti clamore exsonabant, Petr. 73 : navigium exsonat cantibus, id. 109 : risu, id. 19. ex-SOrbeo (exorb.). ui, 2. v. a. To sttck out, suck or sup up, suck in, drain (quite class.) : JL Lit. : ova, Plin. 28, 2, 4: succum, App. Apol. p. 276 ; Ov. F. 6, 145 : gustaras civilcm sanguinem, vel potius exsorbueras, Cic. Phil. 2, 29, 71 : cf. id. de Or. 1, 52, 225 ; and id. poet. Tusc. 2, 8, 20. — In an obscene sense: viros, i. c. to exhaust, Juv. 10, 223. — H. Trop.: ani- mam amborum, to swalloio up, i. e. to destroy, Plaut. Bac. 4, 8. 28 : tristitiam ali- cui, to remove, Turpi], in Non. 102, 32 : mnltnrum stultitiam perpessus est, arro- gantiam pertulit difficultates exsorbuit, qs. drained to the dregs, Cic. Mur. 9, 19. * eX-SOrdeSCO (exord.), ere, v. inch, n. To become defiled, polluted ; trop. : Sell. 9, 2, 11. ex-sors (exors), sortis, adj. Without lot. (* i. e. who has not cast a lot, who obtains a thing out of course; also, that for which a lot has not been cast, chosen on purpose, choice) (poetical) : te voluit rex magnus Olympi Talibus auspiciis exsortem duce- re honores, Virg. A. 5, 534 : ducunt ex- sortem (equum) Aeneae, id. ib. 8, 552 ; Val. Fl. 4,340.-11. Transt'., in gen., Having no share in, free from, deprived of: 00 e.gen: dulcis vitae exsortes, Virg. A. 6, 428; so amicitiae et foederis, Liv. 23, 10, 3 : culpae, id. 22, 44, 7 : periculi, Tac. A. 6, 10 : matrimoniorum, Plin. 5, 8, 8 : cos exsors secandi, Hor. A. P. 305. — * Qj) c. dat. : Sid. Ep. 8, 12 fin. CX-spatior (exp.), atus, 1. v. dep. n. To gel out of the course, to spread out, ex- tend ; to digress, expatiate (poet, and in post-Aus. prose): f. Lit.: exspatiantur equi, Ov. M. 2. 202 ; cf. id. ib. 15, 454 : exspatiata ruunt per apertos tiumina campos, id. ib. 1, 285. So ignes in auras, Sil. 17, 95 : arbores latissima umbra, Plin. 16, 30, 53 : tecta, id. 3, 5, 9 : brachium in latus. Quint. 11, 3, 84.— IJ. Trop.: finis non erit, si exspatiari parte in hac et in- dulgere voluptati velim, Quint. 2, 17, 1 : St exspatiantur, id. 2, 10, 5 : hoc exspati- andi genus, id. 4, 3, 4. exspectabllis (expect), e, adj. [ex- spectoj To be expected, expected (extreme- ly rare) : juvenalium ludicro parum ex- epectabilem operam praebuerat, Tac. A. 16, 21 ; Tert adv. Marc. 3, 16. exspectatio (expect), onis, /. [id.] An awaiting, expecting, expectation (very freq. and quite class. ; in sing, and plur.) : 00 c. gen. obj.: si spes est exspectatio boni, mali exspectationem esse necesse est raetum, Cic. Tusc. 4, 37, 80: harum rerum, id. Rab. perd. 5, 16 : acerbior ex- epectatio reliquorum, id. Brut. 76, 266 ; cf. poenarum, Quint. 12, 1, 7 : tanta est ex- E XSP spectatio vel animi vel ingenii tui. ut etc., Cic. Fam. 2, 1, 2; cf. sustines non par- vam exspectationem imitandae industriae noatrae, id. Oft". 3, 2. 6 : convivii, id. Att. 2, 12, 2 : majorem exspectationem mei faciam quam, etc., id. Acad. 2, 4. 10 ; cf. Varronis sermo facit exspectationem Cae- saris, id. Att. 3, 15, 3 : quotidiana exspec- tatio rerum novarum, id. ib. 3, 14, 2 : max- imi belli, id. Fam. 15, 4, 5 : rerum, Caes. B. C. 1, 21 fin. : ejus rei, id. ib. 3. 19, 4 : nostri eonsilii, Hirt. B. G. 8, 9, 1 1 audi- endi, Cic. de Or. 3, 5, 18, et saep. — In the plur. : crebras exspectationes nobis tui comiuoves, Cic. Att. 1. 4, 1.— (j3) With de : quantam tu mihi moves exspectationem de sermone Bibuli ! Cic. Att 2, 14, 1 : ple- nus sum exspectatione de Pompeio, id. ib. 3, 14, 1.— (y) With a relative clause: quo ista majora ac mirabiliora fecisti, eo me major exspectatio tenet, quibusnam rationibus ea tanta vis comparetur, Cic. de Or. 2, 18, 74 ; cf. also under no. ft. — In the plur. : nunc has exspectationes habemus duas : unam, etc.. alteram, etc., Cic. Att. 7, 16, 2.— (i5) Abs. : Plaut. Mil. 4, 6, 64 : pendeo animi exspectatione Corfi- niensi, in qua de salute rei publicae de- cernitur, Cic. Att. 8, 5, 2 : nolo plebem Romanam obscura spe et caeca exspec- tatione pendere, id. Agr. 2, 25, 66 ; cf. om- nia spe et exspectatione laudata, id. Or. 30, 107 : aliquem in summam exspectati- onem adducere, id. Tusc, 1, 17, 39 : per- magnam exspectationem imponere orati- oni, id. Rep. 1, 23 fin. ; id. de Or. 1, 39, 180 : praeter exspectationem, id. de Or. 2, 70, 284 ; so supra exspectationem, Quint. 3, 7, 16 : exspectatione minor, id. 4, 1, 39 ; Cic. Fam. 5, 12, 5, et saep. ; Liv. 5, 19, 7 : explere omnem exspectationem desiderii, Cic. de Or. 1, 47, 205 : contra exspectationem omnium, Hirt. B. G. 8, 40, 1.— In the plur. : Cic. de Or. 2, 71, 289. exspectator (expect), oris, m. [id.] A spectator (late Lat.), Paul. Nol. Ep. 6, 3 ; 31, 5 Jin., et al. exspectatrix (expect), ids, /. [id.l She that expects or atoaits (post-class.): Tert adv. Marc. 4, 16. exspectatUS (expect), a, um, Part. and Pa., from exspecto. ex-Specto (expect), avi, atum, 1. v. a. (lit, to look out carefully or eager- ly ; hence) To look for a thing, viz. : I, O b j e c t i v e 1 y , To await, expect some- thing that is to come or to take place, to be waiting for it etc. (very freq. and quite class.) ; constr. with the dec, with relative clauses, with follg. dum, si, ut, quin, or abs. &, In gen.: (a) c. ace.: caritatem, Cato R. R. 3, 2 : alicujus mortem, Plaut. Asin. 3, 1, 28 : quum ea Scipio dixisset silentioque omnium reliqua ejus exspec- taretur oratio, Cic. Rep. 2, 38 : injurias, id. ib. 1, 5 : transitum tempestatis, id. Att. 2, 21, 2: adventum alicujus, Caes. B. G. 1, 27, 2 ; so id. ib. 2, 16, 2 : eventum pug- nae, id. ib. 7, 49 fin : scilicet ultima sem- per Exspectanda dies homini est, Ov. M. 3, 136 : coenantes haud animo aequo Ex- spectans comites, i. e. waiting till they have done eating, Hor. S. 1. 5, 9, et saep. (/?) With relative clauses': uter es6et induperator Exspectant ... sic exspecta- bat populus atque ora tenebat Rebus, utri magni victoria sit data regui, Enn. Ann. 1. 101 sq. : exspecto, quo pacto, etc., Plaut. Poen. 4, 1, 1 : quid hostes eonsilii cape- rent, exspectabat, Caes. B. G. 3, 24, 1 : ex- spectante Antonio, quidnam esset actura, Plin. 9, 35, 58 : ne utile quidem, quam mox judicium fiat, exspectare, Cic. Inv. 2, 28, 85 : exspectans, quando, etc., Quint. 11. 3, 159. (y) With follg. dum, si, ut, etc. : ne ex- spectemus quidem, dum rogemur, Cic. Lael. 13, 44 : exspectas fortasse, dum di- cat, etc., id. Tusc. 2, 7, 17: exspectare, dum hostium copiae augerentur, Caes. B. G. 4, 13, 2 : nee dum repetatur, exspec- tat Quint. 4, 2. 45 : Caesar non exspec- ti.nduin sibi statuit, dum, etc., Caes. B. G. 1, 11 jilt. ; cf. nee vero hoc loco exspec- tandum est, dum. etc., Cic. Acad. 2, 7, 19 : rusticus exspectat dum defluat amnis, Hor. Ep. 1, 2, 42 : — jam dudum exspecto, si tuum ofiicium scias, Plaut. Poen. prol. 12 : exspecto si quid dicas, id. Trin. 1, 2, E XSP 61 : hnnc (paludem) si nostri rransirent, hostes exspectabant, Caes. B. G. 2, 9, 1 ; so B. C. 2. 34, 1 : — neque exspectant, ut de eorum imperio ad populum feratur, id. ib. 1, 6, 6 : quare nemo exspectct, ut, etc., Quint. 7, 10, 14. — Impers. : nee ultra ex- spectare., quain dum Claudius Ostiam pro- ficisceretur, Tac. A. 11, 26 fin. : quum omnium voces audirentur, exspectari di- utius non oportere, quin ad castra iretur, Caes. B. G. 3, 24 Jin. (6) Abs. : comites ad portam exspectare dicunt, Cic. Fam. 15, 17, 1 : diem ex die exspectabam.ut etatuerem, quid esset fa- ciendum, id. Att 7, 26, 3 ; Quint. 4, 5, 19. * B. Transf., of an abstr. subject, like maneo. To await one : seu me tranquilla senectus Exspectat 6eu, etc, Hor. S. 2, 1,58. II. Subjectively, To look for a thing with hope, fear, desire, expectation, To hope for, long for, desire ; to fear, dread, anticipate, appreliend: (a) c. ace. : reliqu- um est, ut tuam profectionem amore prosequar, reditum spe exspectem, Cie. Fam. 15, 21 fin. : cf. quod magna cum spe exspectamus, id. Att 16, 16, E fin. ; and id. ib. 3, 22 fin. : magnum inceptas, si id exspectas, quod nusquam'st, Plaut. Cure. 1, 2, 56 : quam (rem) avidissime civitas exspectat, Cic. Phil. 14, 1, 1 : lon- giores (epistolas) exspectabo vel potius exigam, id. Fam. 15. 16, 1 : finem labo- rum omnium, Caes. B. G. 7, 85, 4 : ilium ut vivat, optant, meam autem mortem exspectant 6cihcet, to wish, Ter. Ad. 5, 4, 20 ; cf. in the pun with no. I. : quum Pro- culeius quereretur de filio, quod is mor- tem suam exspectaret, et ille dixisset, se vero non exspectare ■■ Immo, inquit, rogo ex- spectes, Quint. 9, 3, 68 Spald. : nescio quod magnum hoc nuncio exspecto malum, dread, Ter. Ph. 1, 4, 16 Ruhnk. : mortem, id. Hec. 3, 4, 8 : multis de causis Caesar majorem Galliae motum exspectans, Caes. B. G. 6, 1, 1 ; so id. lb. 7, 43 fin— With a personal subject: pater exspec- tat aut me aut aliquem nuncium, Plaut Capt 2, 3, 22 : ite intro, filii vos exspec- tant intus, id. Bacch. 5, 2, 86: hie ego mendacem usque puellalR Ad mediani noctem exspecto, Hor. S. 1, 5, 83; cf. Ov. M. 14, 418 : video jam, ilium, quem ex- spectabam, virum, cui praeficias officio et muneri, Cic. Rep. 2, 42. (/J) Aliquid ab (rarely ex) aliquo (rare- ly aliqua re) (a favorite expression of Cicero) : a te hoc civitas vel omnes poti- us gentes non exspectant solum, sed eti- am postulant, Cic. Fam. 11, 5, 3 ; cf. id. ib. 3, 10, 1 : dixi Servilio, ut omnia a me majora exspectaret, id. ib. 3, 12, 4 : ali- menta a nobis, id. Rep. 1, 4 : ab aliquo gloriam, id. ib. 6, 19 fin. : dedecus a phi- losopho, id. Tusc. 2, 12, 28 : aliquid ab li- beralitate alicujus, Caes. B. C. 2, 28, 3 : aliquid ex aliquo, Cic. Rep. 2, 22. (y) Abs. (very rarely) : quum mihi nihil improviso, nee gravius quam exspecta vissem pro tantis meis factis evenisset, Cic. Rep. 1, 4 : aliquando ad verum, ubi minime exspectavimus, pervenimus, Quint 12, 8, 11. B. Poet, transf. of an abstr. subject, To have need of, require any thing : silva- rumque aliae pressos propaginis arcus Exspectant, Virg. G. 2, 27 : neque illae (oleae) procurvam exspectant falcem rae- trosque tenaces, id. ib. 2, 421. — Hence exspectatus (expect), a, um, Pa. (ace. to no. II.) Anxiously expected, longed for, desired, welcome (quite class.) : carus, omnibus exspectatusque venies, Cic. Fam. 16, 7 ; cf. venies exspectatus omnibus, id. ib. 4, 10, 1 ; and quibus Hector ab oris exspectate venis ? Virg. A. 2. 282 : sensi ego in exspectatis ad amplissimam digni- tatem fratribus tuis, who were oxpected to arrive at the highest dignities of the stole, Cic. de Sen. 19, 68 : ubi te exspectatum ejecisset foras, i. e. whose death is waited, longed for, Ter. Ad. 1, 2, 29 Ruhnk.— Comp. : exspectatior venire, Plaut Most 2, 2, 12. — Sup. : adventus suavissimus ex- spectatissimus, Cic. Att 4, 4, a ; so literae, id. Fam. 10, 5, 1 : triumphus, Hirt. B. G. 3, 51 fin. — 1), In the neuter abs. : quis non diversa praesentibus contrariaque ex- spectatis aut speret aut timeat ? Vellej. 2, 581 E XSP 75, 2 : hosti Ante exspcctatum positis stat in agmine castris, before it was expected, Virg. G. 3, 348 ; so ante exspectatum, Ov. M. 4, 790 ; 8, 5 ; Sen. Ep. 114 : ille ad pa- trem patriae exspectato revolavit matu- rius, than was expected, Vellej. 2, 123, 1. CX-spcrg'O (experg.), without per/., spersus, 3. v. a. [ spargo ] To sprinkle, scatter abroad, disperse (poet.) : exspergi quo possit vis animal, be dispersed, dif- fused, Lucr. 3, 827 ; so moenia mundi, id. 5, 372. — Transf. : sanieque exspersana- tarent Limina, i. e. besprinkled, Virg. A. 3, 625. exspersus (expers.), a, urn, Part., from exspergo. ex-spes (expes), adj. (occurring only in the nam. sing.) Without hope, hopeless (poet, and in Tac.) : (a) c. gen. : exspes liberum, Att. in Non. 12, 7 : vitae, Tac. A. 6, 24— (/3) Abs. : Ov. M. 14, 217 : Bi frac- tis enatat exspes Navibus, Hor. A. P. 20. cxsplratio (expir.), onis,/ [exspi- roj A breathing out, exhalation : terrae, Cic. N. D. 2, 33, 83. ex-spiro (expiro), avi, arum, 1. v. a. and n. (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Cic. and Caes. not at all) : j. Act., To breathe out, to blow out, to exliale, give out, lose: animam pulmonibus, Lu- cil. in Non. 38, 27 ; so animam medios in ignes, Ov. M. 5, 106: auras, id. ib. 3, 121 : fjumen sanguinis de pectore, Lucr. 2, 334 ; cf. flammas pectore, Virg. A. 1, 44 : odorem de corpore. Lucr. 4, 123 : sonos per saxa (unda), Sil. 9, 285 : colorem (uniones), Plin. 9, 35, 56.— Poet, transf.: cadavera vermes, i. e. send forth, produce, Lucr. 3, 720 : silva comas tollit fructum- que exspirat in umbras, i. e. spreads out into foliage, Stat S. 5, 2,70. II. Nentr., A. To rush nut by blowing, to rush forth, come forth : per fauces montis ut Aernae Exspirent ignes, Lucr. 6, 641 ; so ignis foras (c. c. exire in auras), id. 6, 887 : vis fera ventorum, Ov. M. 15, 300 : halitus Averni, Vol. Fl. 4, 493 : un- guenta. Plin. 13, 3, 4 ; Lucil. in Non. 38, 30. * 2. Trop. : irae pectoris exspirantes, Catull. 64, 194. B, To breifiie one's last, to expire: a tram tundit humum exspirans, Virg. A. 10, 731 : ubi perire jussus exspiravero, Hor. Epod. 5, 91 : inter primam curatio- nem exspiravit, Liv. 2, 20, 9 ; so inter ver- bera et vincula, id. 28, 19, 12 : extremus exspirantis hiatus, Quint 6, 2, 31 ; id. 9, 2, 73. — Impers. : quoniam membrana cer- ebri incisa statim exspiretur, Plin. 11, 37, 67. 2. Trop., To expire, come to an end, cease : si ego morerer, mecum exspiratu- ra res publica erat, Liv. 28, 28, 11 : liber- tate jam exspirante, Plin. Pan. 57, 4 : cri- minis causa exspirat, becomes extinct, ceas- es, Marcian. Dig. 48, 17, I fin. ; so Ulp. ib. 24, 3, 19 : prior obligatio, Paul. ib. 45, 1, 58. cx-splcndesco (expl.), dui, 3. v. inch. n. To shine forth, glitter (a post- Aug. word) : I. Lit. : ignis, Sen. Q. N. 2, 23: Sirius, Plin. 11, 12, 12.— H. Trop.: clarius exsplendescebat, quam condisci- puli aequo animo ferre possent, Nep. Att. 1 : corporis animique dotes exsplendue- runt, Suet. Tit. 3. CXspoliatlO (expol.), onis,/. [exspo- lio] A spoiling, plundering (late Lat.) : Aug. Civ. D 1 20, 8 fin. ezspdliator (expol.), oris, m. [id.] A pillager, plunderer: domorum, Salv. Gub. D. 7, p. 288 Rittersh. eX-spollO (expol.), avi, atum, 1. v. a. (dep. form exspoliantur, Poet. ap. Don. 1769 P.; exspoliabantur, Quadrig. in Non. 480, 16) To spoil, pillage, plunder (quite class.): I. Lit.: agrum Campanum, Quadrig. 1. 1. : fana atque domos, Sail. C. 51, 9 : corpus, Curt. 9, 5 : sese, Cic. De- iot. 9, 25. — H, Trop.: exercitu et pro- vincia Pompeium, Cic. Att. 10, 1, 3 ; cf. hos veetro auxilio, * Caes. B. G. 7, 77, 9 : omnem honorem et dignitatem Caesaris, Hirt. B. G. 8. 50, 4 ; Plant. True. 2, 7, 3. * exspuitio (exp.). on», /. [exspuo] A spitting out : sanguinis, Plin. 23. 1, 14. * ex-spumo (CSpnm.), are, v. n. To froth, or foam out: donee inde humor exepumet. Cels. 6, 7. 8. eX-S7)UO (cccpuo), ui, utum, 3. v. n. X 582 E XST and a. To spit out, to spit (not in Cic.) : I, Neutr. : quum ille gustasset et exspu- isset, Var. R. R. 3, 3, 9 ; Plin. 14, 22, 28 : in mare, id. 30, 2, 6. — II. Act. : sangui- neus Plin. 35, 16, 53 ; so Scrib. Comp. 194 : linguam in tyranni os, Plin. 7, 23, 23 ; Sid. Ep. 1, 7 fin.— 2, Transf., i. q. To spew out, cast out, eject, expel, emit : quod mare (te) conceptum spumantibus exspuit undis 1 Catull. 64, 155 : argentum vivum optime purgat aurum, ceteras ejus sordes exspuens crebro jactatu, Plin. 33, 6, 32 ; so rorem, id. 9, 36, 60 : carbo- nem, id. 16, 10, 19 : in litus purgamenbi, id. 2, 98, 101 : lacrumam, Plaut. Ps. 1, 1, 74. B. Trop.: To expel, banish, remove: miseriam ex animo, Ter. Eun. 3, 1, 16 ; so rationem ex animo, Lucr. 2, 1041. exstantia (ext.), ae, /. [exsto] A standing out, prominence, projection (a post-Aug. word) : Col. 5, 5, 12 : ventris, Coel. Aur. Tard. 1, 5. ex-stemo (ext), avi, atum, 1. v. a. [sterno, ere ; formed ace. to the analogy of consterno, are, and with its signif.] To drive beside one's self, to greatly terrify, affright (poet, and very rare) : aliquem aSBiduis luctibus, Catull. 64, 71 : exster- nata malo, ib. 165 ; so Ov. M. 1, 641 (eor- resp. to exterrita) ; 11, 77 ; Ib. 432. CX-stillo (ext), avi, 1. v. n. To drop or trickle out (very rare ; not in Cic.) : amurca exstillat, Col. 12, 50, 2 : sinapis, oculi ut exstillent, facit, Plaut. Ps. 3, 2, 29 ; so lacrumis, Ter. Ph. 5, 7, 82. * exstimulator (ext), oris, m. [ex- stimulo] An inciter, instigator : acerri- mus rebellionis, Tac. A. 3, 40. eX-Stimulo (ext), avi, atum, 1. v. a. To prick up, to goad (poet, and in post- Aug. prose): *J. Lit: aculeo, Plin. 9, 37, 61. — II, Trop.: To goad on, excite, instigate, stimulate : aliquem dictis, Ov. F. 6, 588 ; so corda furore bellandi, Sil. 1, 38 ; cf. armentum libidtnis furiis, Col. 6, 27, 3 : tigrim fame, Ov. M. 5, 165 : ani- mum, Tac. A. 15, 50 : libidinem, Col. 8, II, 8 : fata cessantia, i. e. to hasten death, Ov. Tr. 3, 2, 29 : exstimulatur a libertis, ut ostenderet, Tac. A. 4, 59. exstinctlO (ext),^ onis, /. [exstin- guo] Extinction, annihilation (a Ciceron. word) : supremus ille dies non exstinc- tionem Bed commutationem affert loci, Cic. Tusc. 1, 49, 117 : vitae, id. (?) Frgm. ap. Aug. de Trin. 14/7!. CX-Stinctor (ext.), oris, ro. [id.] An extinguisher (rare, but quite class.) : I, Lit. : non exstinctor sed auctor incendii, Cic. Pis. 11, 26. — B. Transf., An anni- hilate, destroyer : ne exstinctor patriae, ne proditor, ne hostis appelletur, Cic. Sull. 31, 88 ; so regiae domus (Cassan- der), Just 16, 1. — -II, Trop.: conjura- tionis (opp. auctor et dux), Auct. Or. pro Domo 38, 101 : belli, Auct. Or. de Harusp. resp. 23, 94. 1. exstinctus (ext), a, um, Part., from exstinguo. *2. exstinctus (ext), us, m. [ex- stinguo] An extinguishing : lucernarum, Plin. 7, 7, 5. exsting-uibilis (ext), e, adj. [id.] Qnenchable, destructible (post-class.) : an- imae, Lact. 7, 20. eX-StingllO (ext), nxi, nctum, 3. (archaic perf. conj. exstinxit, for ex- stinxerit, Plaut True. 2, 6, 43. — Contract- ed forms exstinxsti, Virg. A. 4, 682, and exstinxem. id. ib. 4, 606) v. a. To put out, quench, extinguish (quite class. ; esp. freq. in Cic. and in the trop. signif,) : I, Lit. : recens exstinctum lumen, Lucr. 6, 792 ; so exstincta lumina, Cic. Fam. 4, 3, 2 : faces, Plin. 2, 103, 106 : lucernam, id. 31, 3, 28 ; cf. series mori sic videntur ut sua sponte nulla adhibita vi consumptus ignis exstinguitur, goes out, Cic. de Sen. 19, 71 ; so ignem, Ov. F. 2, 712 : incendium, Cic. Fam. 4, 13, 2: sol exstinguitur, id. Rep. 6, 22 : exstincto calore ipsi exstinguimur, id. N. D. 2, 9. 23 : calx exstincta, i. e. stak- ed. Vitr. 2, 5. B. Transf, qs. To quench the light of life, i. e. To deprive of life or strength, to kill, destroy : animam alicni, Ter. Ad. 3, 2, 16 : nolite, hunc jam narura ipsa oc- cidentem voile maturius exstinmii vnlne- re vostro, Cic. Coel. 32, 79 ; cf. id. N. D. E XS T 2, 9, 23 ; and juvenem fortuna morbo ex- stinxit, Liv. 8, 3, 7 : vir egregins exstinc- tus, cut off, Cic. Brut. 1, 1 ; so id. Rep. 6, 14; Virg. E. 5, 20; Hor. Ep. 2. 1, 14; Plin. 9, 8, 8 ; Tac. A. 3, 7 ; 4, 33, et saep. : vel modico tepore succus exstinguitur, i. e. is dried up, Curt. 6, 4 : so mammas, Plin. 21, 2, 32 : odorem allii, to destroy, id. 19, 6, 34 : venena, to render powerless, id. 20, 17, 69 : aquam Albanam dissipatam rivis exstingues, i. e. to consume, get rid of, an old prophecy in Liv. 5, 16, 9. II, Trop. : To abolish, destroy, annihi- late, annul : tyrannis institutis leges om- nes exstinguuntur atque tolluntur, Cic. Agr. 3, 2, 5 : ea, quae antea scripserat, Cic. Verr. 2, 2, 70, 172 : improbitas ex- stinguenda atque delenda est, id. Div. in Caecil. 8, 26 : potentiam exstinguere at- que opprimere, id. Rose. Am. 13, 36 ; but also distinguished from opprimere : ut exstinctae potius amicitiae quam oppres- sae esse videantur, extinct, id. LaeL 21, 78 : ad sensus aiiimorum atque motus vel inSammandos vel etiam exstinguen- dos, id. de Or. 1, 14, 60 : sermo omnis ille oblivione posteritatis exstinguitur, id. Rep. 6, 23 fin. ; cf. exstinctis rumoribus, Caes. B. C. 1, 60 fin. : ad ejus salutem ex- stinguendam, Cic. Mil. 2, 5 ; so nomen populi Romani, id. Cat 4, 4, 7 : superio- rem gloriam rei militaris, Caea. K. G. 5, 29, 4 : memoriam publicam, Cic. Mil. 27, 73 : gratiam, id. Fam. 1, 1, 4 : familiarita- tes, id. Lael. 10, 35 : invidiam, id. Balb. 6, 16 : infamiam, id. Verr. 2, 2. 69, 168 : cau- sam nascentem dissensionis, Matius in Cic. Fam. 11, 28, 2: consuetudinem, Cic. Coel. 25, 61 : reliquias belli, id. Fam. 10, 25, 1 ; so bellum civile, Plin. 7, 26, 27 : jus pignoris, Modest. Dig. 20, 1, 9 ; cf. fidei- commissum, Ulp. ib. 32, 1, 11 : actionem, id. ib. 47, 2, 42, et al. exstirpatio (ext), onis,/. [exstirpo] A rooting out (a post-Aug. word) : filicis, Col. 2, 2, 13. cx-stijfpo (ext), avi, atum, 1. v. a. To pluck up by the stem or root, to root out: I, Lit. (so only post-Aug.): arbo- res, Curt. 7, 8 ; cf. silva exstirpata procel- lis, Prud. Hamart 241 : pilos de corpore toto, Mart. 6, 56, 3. — Transf.: silvestris ager decrescente luna utilissime exstir- patur, is cleared from stubble, Col. 11, 2. 52; bo agros arboribus atque virgultis, Pall. Jul. 1, 1. — II. Trop., To root out, eradicate, extirpate (quite class.) : vitia et funditus tollere, Cic. Fat. 5, 11 : ex animo humanitatem, id. Lael. 13, 48 : perturba- tiones, id. Tusc. 4, 19, 43 : nomina inimica libertati, Sen. de Ira 1, 16 med. CX-sto (ext), are, v. a. To stand out or forth, to project, to stand above : (mili- tes) quum capite solo ex aqua exstarent, Caes. B. G. 5, 18, 5; for which super a#quora celso collo, Ov. M. 11,358 : aquis (navis). id. Trist 5, 11, 14 ; cf. abs,, Caes. B. C. 1, 62, 2 : ferrum de pectore, Ov. M. 9, 128 ; so de arbore (surculus), Col. 5, 11, 5 ; Ov. M. 8, 806; so aedificia modice ab humo exstantia, Plin. 6, 22, 24 fin. : paulum supra terrain, Gell. 19, 13, 3. — Poet, with the ace. : aliquem, Stat. 3. 1, 2, 116. — B. Trop.: quo magis id, quod erit illuminatum, exstare atque eminero videatur, Cic. de Or. 3, 26, 101 ; so haec enitere et exstare aliquatenus, Quint. 8, 5, 29 : arrna tubaeque sonent ; vox et tua noctibus exstet, predominate, be heard above, Val. Fl. 5, 252. II. Transf. (causa pro effectu) To be visible, show itself, appear; to be extant, to exist, to be (so most freq., eep. of inanim and abstr. subjects) : hominum nemo ex stat, qui, etc., Plaut. Trin. 2, 4, 142: auc tor doctrinae ejus non exstat, Liv. 1, 18, 2: pecunia, cujus auctor non exstat, Quint. 7, 2, 57 : sannenti domina exstal; still lives, Hor. S. 1, 5, 55: exstant huju fortitudinis impressa vestida, Cic. Balb 5, 13 : exstant epistolae Philippi ad Alex- andi'um, id. Off. 2, 14, 48 ; so litcrae, id. Inv. 1, 39, 70 : leges, id. Rep. 5, 2 fin. orationes, Quint. 10, 7, 30 : clarorum viro- rum non minus otii quam negotii ratio- nem exstare oportere, Cato in Cic. Plane. 27, 66 : sine oculis non potest exstare oflicium et rnunus oculorum, Cic. Div. 1, 32, 71; 2, 52,, 107 : video hoc iu numcro E XSU nemiiiom, cujus non exstet in me suum meritum, id. Plane. 1, 2: studium nos- trum, ill. Fam. 1, 8, 7. — (/i) Impers., with a subject or relative clause (very rarely) : quern vero oxstet et do quo sit memoriae proditum eloqucntem fuisse, etc., Cic. Brut. 15, 57 : apparct atque ex- stat, utrum simus eamm (artium) rudes an didieerimus, id. do Or. 1, Mi, 72. exstructio (extr.), onis,/ [exstruo] A building up, creeling, structure (rare, but quite class.) : toctorum, Cic. N. D. 2, 60, 150 : exstructio, quae sit ad memori- am aeternitatis. id. Phil 14, 13, 34.— In the plural : fastigiorum, Vitr. 7, 1 med. — "II. Transf., An adorning: Tert. ad Uxor. 2, 3. eXStniCtdriUS (extr.), a, urn, adj. [id.] That builds up (post-class.); trop. : verbum dei, Tert. Cam. Chr. 17. Cirstructus, a, um, Part, and Pa., from exstruo. ex-struo (extr.), xi, ctum, 3. v. a. To pile or heap vp (quite class.) : I. Lit., A. I" gen.: magnum acervum (libro- rum), Cic. Att 2, 2, 2 ; cf. strarnenta in acervum exstrui debeut, to be heaped up, Col. 6, 3, 1 : mensae conquisitissimis epu- lis exstruebantur, piled up, bounlifullij furnished, Cic. 'fuse. 5, 21, 62; so men- sas (dapibus), id. de Sen. 13, 44 ; Pis. 27, 67 ; Ov. M. 1 1, 120 : cf. canistros, to heap full, Ilor. S. 2, 6, 105 : locum lignis, Hor. Epod. 2, 43 : exstructis in altum divitiis, id. Od. 2, 3, 1!) ; so divitias, Petr. 84. B. ' n partic. (ace. to struo. no. I. B, 1) To build up, raise, rear, erect : exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius qnain quod, etc., Cic. Leg. 2, 27, 68. So aediticium in alicno, id. Mil. 27, 74 : monumentum, mo- lem opere magnifico, id. Phil. 14, 12. 33 ; theatrum, Tac. A. 3, 72: tumulos, Caes. B. G. 6, 17, 4 : aggerem in altitudinem pedum octoginta, id. B. C. 2, 1 Jin. ; B. G. 2, 3(1, 3 ; 7, 24, 1 : turres, id. B. C. 3, 54, 1 ; 3, 112, 1 ; Sail. J. 23, 1 : rogum, Cic. Fin. 3, 22, 76 ; Ov. F. 3, 546 : quas (divi- tias) profundant in exstruendo mari et montibus coaequandis, to build up, Jill with buildings, Sail. C. 20, 11 : urea in sibi sumpsit, in qua civitatem exstrueret ar- bitratu suo, Cie. Rep. 2, 11. H. 'Prop.: A. In gen.: verba sint ad poeticum quendam numerum exstruc- ta, put together, constructed, Auct. Her. 4, 32, 44; so crimen unum vocibus multis, to exaggerate, magnify, Gell. 13, 24, 12. — B. In partic. (ace. to no. I. B) : ex- strue animo altitndinem excellentinmque virtutum, build up, Cic. Fin. 5, 24, 71 , cf. non modo fundata sed etiam exstructa disciplina, id. ib. 4, 1, 1. — Hence *exstructus (extr.). a. lira, Pa. High-built, lofty : exstruetissimae species aedificiorum, App. de Deo Socr. p. 54. exsuccidus, exsucco, exsuc- CUSi v. exsucidus, etc. ex-SUCldus (also exueid. and exsuc- cid.), Without juice, sapless (post-class.) : arida et exsucida, Tert. Anim. 32. eX-SUCO (also exueo and exsucco), are, v. a. [sucus] To deprive of juice, ex- tract the juice of: marrubium, Coel. Aur. Tard. 2, 14. CX-sucus (also exueus and exsuc- cus), a, uni, adj. Without juice, sapless (a post-Aug. word): I. Lit: corporis substantia exsucior, Tert. Anim. 51. — II. Trop.: (oratores) aridi et exsuci et exsangues, Quint. 12, 10, 15. exsuctUS (exuet.), a, um, Part, and Pa., from exsugo. ex-sudo (exudo), avi, atum, 1. v. n. and a. * I. Ncutr., To come out by sweat- ing, to sweat out, exude: exsudat inutilis humor, Virg. G. 1, 88,— H. Act., To dis- charge by sweating, to sweat out, exude : A. Lit.: quum oliva, quicquid habuit amurcae, exsudavit, Col. 12, 50, 3; so acidum liquorem»(caseus), id. 7, 8, 4 : eucuin (arbor), Plin. 24, 9, 37,— B. Trop., To perform by sweating or toil, to toil through, undergo: causas. Hor. S. 1, 10, 28 : id unum dignum tanto apparatu consiliorum et ce'rtamine, quod ingens exsudandum esset praemium fore, Liv. 4, 13, 4 ; so lubores, Sil. 3, 531 ; Aram. 15, 5. ex-sufflo (exulflo), are, v. a. To blow at or upon a person (eccl. Lat), Tert. E XSU Idol. 11 ; Aug. Ep. 105 fin. ; Sulpic. Sev. Dial. 3, 8. eXSUg°eO (exug.), ere, v. exsugo, ad ink. ex-SUg'O ( ex ug.), xi, ctum, 3. (ante- class, form of the fut.. ace. to the 2d conj., exsugebo, Plaut. Epid. 2, 2, 5) v. a. To suck out : humorem, Var. R. R. 2, 4, 15 ; 60 liquorem de materia, Vitr. 2, 8 : san- guinem alicui (alicujus), Plaut. Poen. 3, 2, 37 ; Epid. 2, 2, 5 : vulnus, Cela. 5 27, 3 ; cf. venena, Plin. 23, 1, 27.— Hence *exsuctus (exuet.), a, um, Pa. Suck- ed out, dried up : segetes exsuctiores, Var. R. R. 2, 7, 11. ex-Sill (exul.), «lis, comm. [solum : one who quits, or is banished from, his native soil; v. exsilium, ad init.} A ban- ished person, wanderer, exile: omnes sce- lerati atque impii, quos leges exsilio affici volunt, exsules sunt, etinmsi solum non mutarint, Cic. Parad. 4, 2, 31 : civitas ex- sulem regem (Tarquinium) esse jussit, id. Rep. 2, 25 Jin. : exsules damnatique, Caes. B. G. 5, 55, 3 ; cf. capitis damnati exsules- que, id. B. C. 3, 110, 4 : quum Hannibal Carthagine expulsus Ephesum ad Antio- clium venisset exsul, Cic. de Or. 2, 18, 75 : quum vagus et exsul crraret atque undique exclusus, id. Clu. 62, 175: exsu- les restituti, id. Phil. 1, 1 , 3 ; so Suet. Claud. 12: reducere, Cic. Fam. 12, 1, 1; Auct. Her. 2, 28, 45 : dives, inops, Romae, seu ibis ita luserit, exsul, Hor. S. 2, 1, 59. — Poet, with the gen. : patriae quis exsul se quoque fugit? Hor. Od. 2, 16, 19.— b. As fern. : exsul Hypernmestra, Ov. Her. 14, 129 ; Tac. A. 14, 63 : (Latona) exsul erat mundi, Ov. M. 6, 189. — Poet. : exul adhuc jacet umbra ducit, Luc. 8, 837. — H. Transf. (poet, and in post-Aug. prose) : exsul mentisque domusque, deprived of reason, Ov. M. 9, 409 : erret per urbem pontis exsul et clivi, Mart. 10, 5, 3 : cico- nia avis exsul hiemis, i. e. that leaves vs in winter, Publ. Syr. in Petr. 55. exsularis (exul.), e, adj. [exsul] Of or belonging to exile or to exiles (late Lat.) : poena, Amm. 15, 3 : moeror, id. 14, 4. cxsulatio (exul.) onis, /. [exsulo] Banishment, exile: exsulatione multare, Flor. 1, 22, 3. * eXSUlatUS (exul.), a», IB. [id.] Ban- ishment, exile : M. Corvin. de Prog. Aug. 29. exsulo (exulo), avi, atum, 1. v. n. and a. [exsul] I. Neutr., To be an exile or ban- ished person, to live in exile (quite class.) : qui Romam in exsilium venisset, cui Ro- mae exsulare jus esset, Cic. de Or. 1, 39, 177 ; id. Parad. 4, 2, 32 sq. : aptissimus ad exulandxim locus, id. Fain. 4, 8, 2 : in Volscos exsulatum abiit, Liv. 2, 35, 6 : ex- sulans atque egens, Cic. Tusc. 3, 18, 39 : apud Prusiam exulans. id. Div. 2, 24, 52 ; Mart. Spect. 4, 5, et saep. — B. Transf. : perii, nam domo exulo nunc : metuo fra- trem. Ne intus sit, Ter. Eun. 3, 5, 62 : quum omnes meo discessu exsulasse rem- publicam putent, Cic. Parad. 4, 2, 30 ; Plaut. Pers. 4, 4, 7. — n. Act., To banish, exile a person (late Lat.) : tunc iterum exulatur, Hyg. Fab. 26 ; Diet. Cretens. 4, I Jin. exsultabundus (exult), a, um, adj. [exsulto] Leaping for joy, exulting (post- class.) : Sol. 5 : moesta ac lugentia castra velut exsultabundus intrare, Just. 18, 7. exsultans (exult), antis, Part, and Pa., from exsulto. cxsultanter (exult), adv. Diffuse- ly; v. exsulto, Pa., ad Jin. exsultantia (exult), ae,/. [exsulto] A springing up, an attack (post-class.) : hostilis, Paul. Nol. Carm. 21, 564 : morbi dolorisque, Gell. 12, 5, 9. eXSIlltatlO (exult.), onis, /. [id.] A springing up, leaping, frisking (a post- Aug. word) : I. Lit: puerilis nimia ex- sultatio, Col. 7, 3, 18 ; so Quint. 2, 2, 12 ; Plin. 8, 54, 80.— H. Trop., Excessive re- joicing, exultation : gaudium enim exsul- tatio, exsultationem tumor et nimia aesti- matio sui sequitur, Sen. de Ira 2, 21 ; cf. laetitia dicitur exsultatio quaedam animi gaudio efferventior, Gell. 2, 27, 31 ; Sen. Tranq. 15 fin. ; Tac. H. 1, 72; Auct. B. Afr. 31 ./in. * cxsultim (exult), adv. [exsilio] E XSU Leaping about, friskingly : ludit exsul- tim, Hor. Od. 3, 11, 10. exsulto (exult), avi, atum, 1. v. intens. n. [id.] To vigorously spring, leap, or jump up (quite class. ; esp. in the trop. signif.). I, Lit: cqui ferocitate exsultantes, Cic. Off. 1, 26, 90 ; so equi, Nep. Eum. 5 : exsultantes loligines, Cic. Div. 2, 70, 145 ; so piscicult, id. F'rgm. ap. Non. GG, 1 : pe- cora exsultantia, Plin. 18, 35, 88 ; so tau- rus in herba, Ov. M. 2, 864 : (Curetes) in numerum exsultant, i. e. dance, Lucr. 2, 032. — b. Of inanimate subjects : sanguis emicat exsultans alte, Lucr. 2, 195 : pila exsultat, Sen. Q. N. 6, 10 fin. : exsultant aestu laticcs, Virg. A. 7, 464 ; cf. Plin. 31, 10, 46, § 114 ; and exsultant vada atque aestu miscentur arenae, Virg. A. 3, 557 ; so glebae, Plin. 18, 19, 49, § 179 : densiores circa pampini exsultant, spring up, i. e. come up, grow up, id. 17, 22, 35, § 180 : breves (syllabae) si continuantur, exsul- tant, to skip, hop, Quint. 9, 4, 91. II. Trop.: A. Iu gen., To gambol about, move freely, expatiate: hie (in pec- tore) exsultat pavor ac metus, riot, gam- bol, Lucr. 3, 142 : quum sit campus, in quo exsultare possit oratio, Cic. Acad. 2, 35, 112; cf. in reliquis (orationibus) ex- sultavit audacius (Demosthenes), id. Or. 8, 26 ; and Quint. 2, 2, 9 : solidos novus exsultabis in actus, will undertake with alacrity, Stat S. 4, 4, 38. B. In partic, To exult, rejoice exceed- ingly; to run riot, to revel; to vaunt, to boast : Poet. ap. Cic. de Or. 3, 41 , 166 ; cf. rex ille (Tarquinius) victoriis divitiisque subnixus, exsultabat insolentia, id. Rep. 2, 25 ; and with this cf. exsultasse popu- lum insolentia libertatis, id. ib. 1, 40 : ex- sultare earn (partem animi) in somno im- moderateque jactari, id. Div. 1, 29, 60 : exsultare volnptate, id. Frgm. in Non. 301, 7 (Rep. 3, 36 ed. Mos.) : laetitia, id. Clu. 5, 14 ; so id. Tusc. 5, 6, 16 (c. c. te- mere gestiens) ; id. Att. 15, 21, 1 ; Liv. 27, 2, 2 : gaudio, Cic. Phil. 2, 27, 66 : victoria, id. Rose. Am. 6, 16 ; cf. successu, Virg. A. 2, 386 ; and gestis, Tac. Agr. 8 : yana.spe, Quint 6, 4, 17, et saep. : in ruinis alicu- jus, Cic. Balb. 26. 58 : in omni erudelitate, id. Fragm. ap. Non. 300, 26 (Rep. 2, 41 ed. Mos.) : Graeci exsultant, quod, etc., id. Att. 6, 1, 15 : ilia theatra (i. e. spectato- rs) exsultant, id. Leg. 2, 15, 39 Mos. A'. cr. : furorem exsultantem reprimere, id Sest. 44, 95; cf. exsultantem laetitiam comprimere, id. Top. 22, 86, — Hence exsultans (exult), antis, Pa. * £^ (ace. to no. I. b, ad fin.) Of short syllables : Skipping, hopping : paululum morae da mus inter ultimum ac proximum verbum . . . alioqui sit exsultantissimum et trime- tri finis, Quint. 9, 4, 108 — B. (ace. to no. 11. B) Of an orator or an oration : Diffuse, prolix : hunt pro grandibus tumidi . . . laetis corrupti, compositis exsultantes, Quint 10, 2, 16; cf. id. 12, 10, 12; id. 8, 3, 56 ; so id. 9, 4, 69 (c. c. remissae) ; 10, 4, 1. * Adv. exsultanter, Diffusely, at large : quae hilarius et quasi exsultantius scripsi, Plin. Ep. 3, 18, 10. eXSUperabilis (exup.), e, adj. [ex- supero ] I, P a s s., That may be overcome, sw-mountable, superable (poet.) : non ex- superabile saxum (Sisyphi), Virg. G. 3, 39 Heyne : ingenium mortale, Stat. Th. 1, 214. — * n. A c t, That overcomes, over- powering, irresistible : opera, Quadrig. in Gell. 17, 2, 14. exsuperans (exup.), antis, Part, and Pa., from exsupero. exsuperantia (exup.), ae,/. [exsu- pero] Pre-eminence, superiority (rare, but quite class.) : an hoc non ita fit omni in populo ? nenne omnem exsuperantiam virtutis oderunt? *Cic. Tusc. 5, 36, 105: Gell. 4, 18, 2: exsuperantia splendoris vel altitudinis, id. 14, 1. 12. CXSUperatio (exup.), onis, /. [id.] Exaggeration, as a fig. of speech : signifi- catio fit per exsuperationem, quum plus dictum est, quam patitur Veritas, augen- dae suspicionis causa, Auct. Her. 4, 53, 67 ; so id. ib. 1, 6. 10. + exsuperator* oris > m - t'd-1 A c01 >- queror: Num. Constant ap. Eckhel. D. N. V. 8, p. 83. 583 EXSU cxsuperatorius (exup.), a. um, adj. [exsuperator] Conquering, victorious: mensis, the month of November, called after the conqueror (Commodus), Lainpr. Com- mod. 11 j so Calendae, id. ib. 12. ex-supero (exup.), avi, atum, X.v.n. and a. (.mostly poet and in post-Aug. prose), 1. Ncutr., To mount up, appear above (so very rarely): A. Lit.: exsuperant fiammae ; furit aestus ad auras, Virg. A. 2, 759. B. Trop., To get the -upper hand, to overcome, prevail, excell : Lucr. 5, 385 : ar- ma capessant, Et si non poterunt exsu- perare, cadant, Ov. F. 6, 372; Lucr. 6, 1276 : quantum ipse feroci Virtute exsu- peras, Virg. A. 12, 19 j so Hannibal exsu- perans astu, SO. 1, 57. II. Act., To project or tower above any thing, to surmount, rise above, exceed: A. Lit. : vites exsuperant ulmos, Plin. 14, 1, 3 : exsuperat jugum, Virg. A. 11, 905 ; so elivum, Sen. Ep. 31 : amnem, Plin. 6, 17, 21 : Nilus exsuperavit sedeeim cubita, id. 1 8, 18, 17 ; cf. binas libras ponderis, id. 9, 17, 30. B. Trop., 1, To surpass, exceed: quis homo te exsuperavit usquam gentium im- pudentia 1 Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 36, 77 ; so oinnes Tarquinios superbia, Liv. 3, 11, 13 : genus morum nobilitate, Ov. Tr. 4, 4, 2 : aliquid latitudine, Plin. 2, 11, 8 : lau- des alicujus, Liv. 28, 43, 7 : tu vero, pater, vive et me quoque exsupera, survive, out- live, Val. Max. 5, 9 fin. ; so aestatem, to outlast, Plin. 14, 2, 4, § 33. 2. To be too much for, to overpower, over- come : id summum exsuperat Jovem, Poet, ap. Cic. Div. 2, 10, 25 : materia vires ex- superante meas, Ov. Tr. ], 5, 56 : coe- cum consilium, Virg. A. 7, 591 : multitudo Gallorum, sensum omnem talis damni ex- superans, Liv. 7, 24, 2. — Hence exsuperans (exup.), antis, Pa. (ace. to no. I. B) Surpassing, excellent, supreme (post-class.) : mulier exsuperanti forma, Gell. 6, 8, 3. — Comp. : uter esset exsupe- vantior, certabatur, Gell. 14, 3, 11. — Sup. .- App. Dogm. Plat. 1, p. 8. CX-Surdo (exurdo), avi, atum, 1. v. a. [surdus] To render deaf, to deafen (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit. : panicu- lae rlos ci aures intraverit, exsurdat, Plin. 32, 10, 52 : aures curiae, Val. Max. 2, 2, 3. — II. Trans i'„ of the taste, To dull, blunt : vina palatum, Hor. S. 2, 8, 38. eX-SUrg'O (exurgo), eurrexi, 3. v. n. To rise up, rise, to get up, stand up (quite class.): I. Lit. : a genibus, Plaut. Rud. 1, 5, 22 : ex insidiis, Liv. 27, 41, 7 : de nocte multa, Plaut. Rud. 4, 2, 10 : ubi erit accubitum semel, Ne quoquam exsurga- ris, donee, etc., id. Bacch. 4, 4, 105 : foras, id. Mil. 2, 1, 3 : quum exsurgeret, siuiul arridens, etc.. Cic. de Or. 1, 62, 265 : tu autem, nisi molestum est, paulisper ex- surge, id. Clu. 60, 168 ; cf. exsurge quae- so, id. Plane. 42, 102 : acies ita instructa, ut pars in colles exsurgeret, Tac. H. 2, 14, et saep. — Of things as subjects : ubi Tau- rus ab Indico mari exsurgit, Plin. 5, 27, 27 ; cf. Sil. 7, 275 : inde alii ramuli exsur- gunt, Plin. 24, 19, 113.— II. Trop., To rise up, raise its head, rise : ne quando recre- ata exsurgere atque erigere se possent, funditus sustulerunt, Cic. Agr. 2, 32, 87 : (causa) numquam exsurgeret, id. Phil. 13, 18, 38 : auctoritate veetra res publica exsurget, id. Fam. 12, Wfin.; Petr. 2. CXSUSCltatio (exusc.), onis, /. [ex- suscito] An awakening, arousing, as a fig. of speech : mutatur res tractando, si tra- ducitur ad exsuscitarionem, quum et nos commoti dicere videamur et auditoris animum commovemus, etc., Auct. Her. 4, 43, 55. CX-SUSClto (exusc), avi, atum, 1. ■». a. To rouse from sleep, awaken (quite class.): I. Lit.: te gallorum cantua ex- suscitat, Cic. Mur. 9', 22.— B. Transf., of fire, To kindle : llnmmas exsuscitat aura, Ov. F. 5, 507 : ne parvus ignis in- gens incendium exsuecitct, Liv. 21, 3, 6. —II, Trop., To stir up, rouse up, excite: quae cura exsuscitat animos et majores ad rem gerendam facit, Cic Off. 1, 4, 12 : naturali-m ini'inorinm hac notationc, Auct. Her. 3, 21, 34. 584 EXTE exta. orum, «. (gen.plur. extum, Pac. in Cic. Or. 46, 155.— Also EXTAE, arum, Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin, tab. 41, 19 ; tab. 42, 12 : tab. 43, 22 ; see Append, to this Lex.) The nobler internal organs of the body, the inward parts, inwards (such as the heart, lungs, liver ; whereas viscera is used in a more general sense, and de- notes also the ignoble organs, as the stom- ach, intestines, etc.) : exta homini ab in- feriore viscerum parte separantur mem- brana, Plin. 11, 37, 77 ; id. 28, 5, 14 ; id. 11, 37, 77— "EXTA PORRIC1UNTO, dies danto in altaria aramve focumve eove, quo exta dari debebunt," Veran. in Macr. S. 3, 2 ; cf. Var. R. R. 1, 29 fit. ; so dare. Liv. 26, 23, 8 ; cf. dare Jovi, Mart. 11, 57, 4 ; for which reddere Marti, Virg. G. 2, 194. — It was from the exta of animals sac- rificed that the haruspices drew their div- inations ; see the class, passage, Cic. Div. 2, 12, 28 sq. ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 181 sq., and the class, passages there cited. cx-tabesco, bui, 3. v. inch. n. To wholly pass away, vanish, disappear : I. Lit. : refugere oculi : corpus macie ex- tabuit, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 : is fame extabuit, Suet. Galb. 7. — * H, Trop.: videmus ceteras opiniones fictas atque vanas diuturnitate extabuisse, Cic. N. D. 2, 2, 5. CXtaliS) is, m. [exta] The straight gut, rectum (late Lat.), Veg. 5, 5 ; 5, 10 ; Vulg. 1 Reg. 5, 9. CXtantia. ae, v. exstantia. extaris. ?■ aa J- [exta] Of or belong- ing to the inwards (extremely rare) : aula (i. e. olla), for cooking the inwards, Plaut. Rud. 1, 2, 47. extemplo (original uncontracted form extempulo, Plant. Aul. 1, 2, 15 ; Cist. 1, 1, 98 ; 2, 3, 30 ; Bacch. 4, 9, 44 ; Mil. 2, 5, 51 ; Poen. 1, 1, 55), adv. [extem- pulum, this last as a dim. of tempus (cf. templum, ad init.), in the sense of a small segment of time, a very little while : and, therefore, qs. in a moment, an in- stant; hence, like ex tempore, v. tem- pus, p. 1527, C] Immediately, straightway, forthwita (mostly ante-class, and since the Aug. per. ; in Plaut. more than 60 times ; only once in Cic. ; in Caes. and Quint, not at all) : Enn. Ann. 14, 5 : quin occidisti extemplo ? Plaut. Rud. 3, 6, 3 : erubescit : quid respondeat nescit : quid fingat extemplo non habet, * Cic. Rose. Com. 3, 8 : alii gerendum (helium) ex- templo, antequam, etc., Liv. 41, 1, 1 : haec extemplo in invidiam, mox etiam in per- niciem verterunt, id. 39, 48, 1 ; so with follg. mox and postremo, id. 40, 48, 6 : dixit et extemplo sensit, etc., Virg. A. 2, 376, et saep. B. Corresp. to the temporal and con- ditional particles ubi, ut, quum, quando, postquam ; si : eaque extemplo, ubi, etc., Plaut. Cure. 1, 1, 80 ; so corresp. to ubi, id. Capt. 3, 4, 27 ; Caecil. in Gell. 2, 23, 13 : utque impulit (Turnus) arma : Ex- templo turbati animi, etc., Virg. A. 8, 3 ; so corresp. to ut, Plin. Pan. 55, 9 : quum . . . extemplo, Curt. 4, 16 : adambulabo ad ostium, ut, quando exeat, Extemplo, etc., Plaut. Bac. 4, 5, 9 : postqunm introii, ex- templo ejus morbum cognovi miser, Tor. Hec. 3, 3, 13: 6i umquam.. .extemplo, etc., Naev. in Gell. 2, 19. 6 ; so corresp. to si, Plaut. Am. 1,1, 52; Rud. 2, 3,74; True. 1, 1, 24, et al. C. In Plaut. repeatedly, quum extem- plo, As soon as : aedes quum extemplo sunt paratae . . . laudant fabrum, Plaut. Most. 1, 2, 18 ; cf. id. Merc. 2, 2, 24 ; so id. Bacch. 2, 3, 70 ; Pseud. 3, 2, 15 : quum ex- templo ad forum advenero, omnes lo- qucntur, etc., id. Capt. 4, 2, 6 ; cf. id. Trin. 3, 2, 99. See more on this art. in Hand Turs. II. p. 669-674. extempdralis. e, adj. [ex tempore, v. tempus, p. 1527, C] On. the spur of the moment, without preparation, extempore, extemporary, extemporaneous (a post-Autr. word) : oratio, Quint. 4, 1, 54 ; so id. 11, 2, 3 : dictiones, id. 2, 4, 27 : actio, id. 10, 7, 16 : garrulitas, id. 2, 4, 15 : facilitus, id. 10, 7, 18 : temeritas, id. 10, 6, 6 : audacia, Tac. Or. 6 : facultas, Suet. Aug. 84 : color, Quint. 10, 6, 5 : figurae, Plin. Ep. 1, 20, 10 : EXTE fortuna, Quint. 10, 6, 1 : successus, id. 10, 7, 13 : rhetor, Mart. 5, 54. — Adv. extem- puraliter, Extemporaneously, on the mo- ment : scribere, Sid. Ep. 9, 14. * cxtemporalitas, atis, /. [extern- poralis] The faculty of extemporaneous speaking or versifying : Suet. Tit. 3 (for which extemporalis facultas, id. Aug. 84). cxtemporahter. a Part, and Pa., from cxtenuo. cx-tcnuo, avi, atum, 1. v. a. To make thin, fine, or small, to thin, reduce, diminish (quite class.): I. Lit: lignum falec, Var. R. R. 1, 40, 6 : aer extenuatus sublime fertur, Cic. N. D. 2, 39, 101 : den- tibus extenuatur et molitur cibus, id. ib. 2, 54, 134 : in pulverem extenuari, Plin. 18, 16, 43 ; so in aquas, Ov. M. 5, 429 : mediam aciem, Liv. 5, 38, 2 ; so id. 31, 21, 14 : in Piceno lapidibus pluisse et Caere sortes extenuatas, diminished., Liv. 21, 62, 5 Drak. (for which, shortly after, attenu- atae sortes ; cf. also id. 22, 1, 11). B. ln partic, in medic, lang., To di- minish, reduce, or weaken a disease : pitu- itam, Cels. 6, 6, 8 : destillationes, Plin. 21, 21, 89 : albugines, id. 29, 6, 38 : raucita- tem, id. 20, 6, 73: scabiem, id. 32, 10, 51, et saep. H. Trop., To diminish, lessen, weaken : neque verbis auget suum munus, sed eti- am extenuat Cic. Off. 2, 20, 70 ; so locu- pletissimi cujusque census extcnuarant, tenuissimi auxerant. had made too small, id. Verr. 2, 2, 55, 138: spes nostra exten- uatur et evanescit, id. Att 3, 13, 1 : quae cogitatio molestias extenuat et diluit, id. Tusc. 3, 16, 34 : crimen, id. Verr. 2, 5, 40, 108: fain am belli, Liv. 5, 37, 3: extenua forti mala corde ferendo, Ov. Tr. 3, 3, 57 ; so curas mora longa, id. Pont 1, 3, 26 : vi- res, Hor. S. 1, 10, 14, et saep. — Hence extenuatus, a, urn, Pa. Thinned, weakened, weak : * A. Lit: (copiolae meae) sunt extenuatissimae, very much thinned, reduced. Brut in Cic. Fam. 11, 13, 2.-'B, Trop.: ratio, Auct Her. 2, 24, 37. CXtcr or extents (both forms only post-class, and extremely rare), tera, te- rum, adj. [ex] On the outside, outward, foreign, strange. I. Posit, (in Cic. and Caes. used in the plur.) : quod exter heres praestare coge- retur. strange, Papin. Dig. 31, 1, 69 : eman- cipatus vero aut exterus non aliter pos- sunt hereditatem quaerere quam si, etc., id. ib. 29, 2, 8-1 : cf. id. ib. 31, 1, 67, § 4 : tactus corporis est sensus, vol quum res extera sese Insinuat vel, etc., Lucr. 2, 435 ; so vis, id. 2, 277 : haec lex socialis est, hoc jus nationum exterarum est, Cic. Div. in Cael. 5. 18: so exterarum genti- um multitude. Suet. Caes. 84; Cic. Font 11, 25 : apud exteras civitates, Cic. Caecin. 34, 100; so apud exteras nationes, Caes. B. C. 3, 43 fin. : ad nationes exteras, Quint 11, 1.89: apud exteros. Plin. 18, 3, 5, et saep. — In the neutr. plur. with the gen. : ad extera Europae noscenda mis- sus Himilco, Plin. 2, 67, 67, § 169 ; so ad extera corporum, id. 22, 23, 49, § 103. II, Convp.: exterior, us, Outward, out- er, exterior (rare, but quite class.) : quum alteram fecisset exteriorem, interiorcm alteram nmplexus orbem, Cic. Univ. 7 ; cf. simul ox navibus milites in exteriorem Vallum tela jaciebant . . . et lesionarii, in- terioris munitionis defensores, Caes. B. E X TE C. 3, 63, 6 : colle exteriore occupato, id. B. G. 7, 79, 1 : circumire exteriores muni- tiones jubet, id. ib. 7, 87, 4 : pares muni- tiones contra exteriorem hostem perfe- cit id. ib. 7, 74 : comes exterior, i. e. on the left side, Hor. S. 2, 5, 17. ID. Sup. in two forms, extremus and extimus. A. extremus, a, um (which in post- classical lang. is itself compared : Comp., extremior, App. M. 1, p. 105; 7, p. 188: Sup., extremissimus, 'Pert. Apol. 19), The outermost, utmost, extreme (so most freq.). 1, Lit.: extremum oppidum Allobro gum est Geneva, Caes. B. G. 1, 6, 3 : flu- men Axona, quod est in extremis Remo- rum finibus, on the furthest borders, id. ib. 2, 5, 4 ; so fines, Liv. 39, 28, 2 ; 45, 29, 14 ; cf. ad extremum finem provinciae Galliae venerunt, id. 40, 16, 5 : impigcr extremos currit mercator ad Indos, the remotest, Hor. Ep. 1, 1, 45 ; so Tanais, id. Od. 3, 10, 1 : in extrema fere parte epistolae, Cic. Att. 6, 1, 20; cf. in codicis extrema cera, id. Verr. 2, 1, 36, 92; for which more freq. in immediate connection with the substantive denoting the whole : qui- bus (Uteris) in extremis, at its end, id. Att. 14, 8, 1 ; cf. in qua (epistola) extrema, id. ib. 13, 45, 1 ; so in. extremo libro tertio, id. Off. 3, 2, 9 : in extrema oratione, id. de Or. 1, 10, 41 : in extremo ponte turrim constituit. Caes. B. G. 6, 29, 3; cf. ad ex- tremas fbssas castella constituit, id. ib. 2, 8, 3 : ab extremo aginine, id. ib. 2, 11, 4 : in extrema Cappadocia, Cic. Fam. 15, 4, 4 : extremis digitis aliquid attingere. id. Coel. 12, 28, et 6aep. — Subst : divitias alii praeponunt, alii honores, multi etiam voluptates ; beluarum hoc quidem extre- mum, Cic. Lael. 6, 20 : quod finitum est, habet extremum, id. Div. 2, 50, 103 : mis- sile telum hastili abiegno et cetera tereti, praeterquam ad extremum, at the end, Liv. 21, 8, 10. — With the gen. : coelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est, Cic. Div. 2, 43, 91 ; so ab Oce- lo, quod est citerioris provinciae extre- mum, Caes. B. G. 1, 10, 5: summum gu- lae fauces vocantur, extremum stoma- chus, Plin. 11, 37, 68 : in extremo montis, Sail. J. 37, 4. Jn the plur. : extrema ag- minis, Liv. 6, 32, 11 ; so extrema Africae. Plin. 8, 10, 10: extrema Galliae, Flor. 3, 3, et saep. 2. Trop.: a. I Q respect to time or the order of succession, The latest, last : Var. L. L. 6, 2, 54 : mensis extremus an- ni Februarius, Cic. Leg. 2, 21, 54 : extre- mo tempore diei, Hirt. B. G. 8, 15. 6 : earn amicitiam ad extremum finem vitae per- duxit, Liv. 37, 53, 8 : matres ab extremo conspectu liberorum exclusae, Cic. Verr. 2, 5, 45, 118 : maims extrema non acces- sit operibus ejus, id. Brut. 33, 126 : extre- mum illud est, ut te orem et obsecrem, id. Fam. 4, 13, 7 ; so id. Att. 11, 16, 5.— To denote the last part of a thing (cf. above, no. 1) : quod eo die potest videri extrema et prima luna, i. e. the end and the beginning, Var. L. L. 6, 2, 54 ; cf. ita tantum bellum Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestato confecit, Cic. de imp. Pomp. 12, 35 ; so extremo anno, Liv. 2, 64, 1 : extrema pueritia. Cic. de imp. Pomp. 10, 28 : extremo Peloponnesio hello, Nep. Con. 1 : extremus dies, the close of day, the evening, Sil. 7, 172 ; 14, 8.— Subst. : il- ium Praeteritum temnens extremos inter euntem, Hor. S. 1, 1, 116 ; cf. extremi pri- morum, extremis usque priores, id. Ep. 2, 2, 204 : extremus dominorum, Tac. H. 4, 42 fin. : die extremum erat, Sail. J. 2}, 2 ; so extremum aestatis, id. ib. 90, 1 : extre- mo anni, Liv. 35, 11, 1 : sub extrernum noctis, Sil. 4, 88, et al. — Adverb. : allo- quor extremum moestos abituras amicos, for the last time, Ov. Tr. 1, 3, 15 ; but dif- ferent is, extremum tenues liquefacta medullas Tabuit, at last, id. Met 14, 431 : quum diu occulte suspirassent, postea jam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperuut, at last, final- ly, Cic. Att. 2. 21, 2 ; so ad extrqinurn, id. de Or. 2. 19. 79 ; Phil. 13, 20, 45 ; Caes. B. G. 4, 4, 2, et saep. ; cf., strengthened by denique : ad extremum ipsa denique ne- cessitate exeitantur, Cic. Sest 47, 100 ; E XTE different is, decimo loco testis exspecta- tus et ad extremum reservatus dixit etc, till the end, to the last, Cic. Caecin. 10, 28 ; so ad extremum, Ov. Pont. 1, 9, 28 ; 3, 7, 20 ; for which, in extremum (durare), id. Her. 7, 111 : qui extremo mortuus est, at last. Modest. Dig. 32, 1, 81 ; so extremo, Nep. Ham. 2. Jj. Extreme in quality or degree ; used, like ultimus, to denote both the highest and the lowest grade : (a) The utmost, highest, greatest: quum extremum hoc sit (sentis enim, credo, me jam diu, quod tO,oc Graeci dicunt, id diccre turn extre- mum, turn ultimum, rum summum : li- cebit etiam finem pro extremo aut ulti- mo dicere) quum igitur hoc sit extremum, congruenter naturae vivere, etc, Cic. Fin. 3, 7, 26 : cxtremam famem 6ustentare, Caes. B. G. 7, 17, 3 : ad extrema et inimi- cissima jura tarn cupide decurrebas, Cic. Quint. 15, 48 ; cf. decurritur ad illud ex- tremum atque ultimum S. C., Dent ope- ram consults, etc., Cars. B. C. 1, 5, 3 : ex- tremam rationem belli sequens, id. ib. 3, 44, 1 : neque aliud so fatigando nisi odi- um quaerere, extremae dementiae est, Sail. J. 3, 3 : in extremis suis rebus, in the utmost, greatest danger, Caes. B. G. 2, 25 fin. ; so res, Suet Ner. 6 fin. ; cf. res jam ad extremum perducta casum, Caes. B. G. 3, 5, 1. — Subst. : si nihil in Lepido spei sit, descensurum ad extrema, Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 4 ; so ad extrema per- ventum est, Curt 4, 14 ; and compellere ad extrema deditionis, Flor. 4, 5 ; cf. fa- mem, ferram et extrema pati, Tac. H. 4, 59, and id. ib. 2, 47, et al. — Adverb. : im- probus homo, sed non ad extremum per- ditus, utterly, Liv. 23, 2, 4. — (/J) The low- est, vilest, meanest (so peril, not ante- Aug.): mancipia, Sen. Ep. 70 fin.: latro- nes, App. M. 3, p. 131 : quidam sortis ex- tremae juvenis, Just 15, 1 : alimenta vi- tae, Tac. A. 6, 24 : extremi ingenii est, Liv. 22, 29, 8. B. extimus, a, um. The outermost, furthest, most remote (rare, but quite class.) : novem orbes^ quorum unus est ■ coelestis, extimus, ^pTii reliquos omnes compleeritur, Cic. Rep. 6, 17. So Lucr. 3, 220 ; 4, 649 : promontorium Oceani, Plin. 5, 1, 1 : gentes, id. 2, 78, 80 : factus sum extimus a vobis, i. e. discarded, es- tranged, Plaut Frgm. ap. Prise, p. 609 P. —Subst. : Apuliae extinia, Plin. 6, 34, 39, §217. ex-tercbro, without perf., atum, 1. v. a. To extract by boring, to bore out (extremely rare) : *f. Lit. : ex eo auro, quod exterebratum esset, Cic. Div. 1, 24, 48. — *H, Trop.: To extort, obtain by force: numquam hercle istuc exterebra- bis tu, ut, etc., Plaut Pel's. 2, 2, 55. eX-terg"eO> 6 i slr m. 2. (also ace. to the 3d conj. praes. conj. : extergantur, Ulp. Dig. 33, 7, 12, § 22) v. a. To wipe out or off. to wipe dry, wipe (mostly ante- and post-class.) : extergeto spongia bene, Cato R. R. 162, 3 ; so columnas, pavimenta, po- dia spongiis, Ulp. 1. 1. : coronas, Vitr. 7, 3 : baxeas, Plaut. Men. 2, 3, 40 ; id. Rud. 5, 2, 14 : extersa aera rubiginem celerius trahunt, Plin. 34, 9, 21.— *"n. Transf., To strip clean, to plunder : o Verria prae- clara ! . . . quod fanum non eversum at- que extersum reliqueris t Cic. Verr. 2, 2, 21 fin. exterior) us, v - exter, no. II. exteriuS) I. Adj. «., v. exter, no. 1L — SI. Adv., v. extra, no. I. A, ad fin. Jextermentarium hnteum quod teritur corpore, Var. L. L. 5, 4, 8. exterminator) oris, m. [extermino] An ejector, expellcr (eccl. Lat), Hier. Ep. 108, 10 fin. exterminiumi «. *• [id.] a driving away, expulsiou (eccl. Lat.) : civitatis Je- rusalem, destruction, Tert adv. Jud. 8. eX-terminO> avi, atum, 1. v. a. [ter- minus : qs. to drive beyond the bounda- ries ; hence] To drive out or away, to ex- pel, exile, banish (a Ciceron. word ; else- where very rare): I. Lit: C. Marcel- lum exterminandum ex ilia urbe curavit, Cic. Sest. 4, 9 ; cf haec tanta virtus (i. e. Milo) ex hae urbe expelletur, extermina- bitur, projicietur ? id. Mil. 37, 101 ; so al- iqueuiex hominum communitate, id. Off. 585 E XTE 3, 6, 32 : aliquem de civitate, id. Balb. 22, 51 : aliquem a suis diis penatibus (c. c. expeliere a patria), id. Sest. 13, 30 : ali- quem urbe atque agro, id. N. D. 1, 23, 63 : peregrinos, id. Oft'. 3, 11, 47 ; so aliquem, id. Rep. 3, 17 ; fucos in totum, Col. 9, 15, 2 : herbam sulcis, id. poet. 10, 149. — H, Trop. : To put away, put aside, remove : auctoritatem vestram e civitate, Cie Prov. Cons. 2, 3 : quaestiones physicorum, id. Acad. 2, 41, 127. * ex-terminus. a > um > nd J- Taking one's self o]}' : atque hinc exterrninus ito, Tert. Carm. de Sodom. 3. externatus* a, l «". ad J- [extemus] Estranged (post-class.), trop.: App. M. 3, p. 138. ezternUS) a, «, adj. [exter] Out- ward, external (quite class.). I. In gen. : nee enim ille externus et adventicius habendus est tepor, sed ex intimis maris partibus agitatione excita- tus, Oic. N. D. 2, 10, 26 ; so externa et adventicia visio, id. Div. 2, 58, 120 : cor- pus, id. N. D. 1, 11, 26 : pulsus, id. Rep. 6, 26 : domina rerum externarum, id. Tusc. 5, 9, 25 ; so commoda vel incom- moda, id. Top. 23, 89 : bona, Ov. Pont. 2, 3, 35. — Subst. : extern! ne quid valeat per Ieve morari, Hor. S. 2, 7, 87 : nos autem ilia externa cum multis : haec interiora cum paucis ex ipso saepe cognovimus, outward goods, Cie. Acad. 2, 2, 4. II. ' n partic, with respect to one's family or country. Foreign, strange: auxilia (opp. domesticae opes), Caes. B. G. 2, 5/«. : qui (dii) jam non procul ab ex- terno hoste atque propinquo, sed hie prae- sentes sua templa det'endunt, Cie. Cat. 2, 13, 29 ; so hostis (opp. oppidani), Hirt. B. G. 8, 37, 2 ; cf. bella (opp. civilia), Quint. 8, 3, 78 : neque haec externa vobis est religio neque aliena, Cie. Verr. 2, 4, 51; 114 : quam minime peregrina et externa verba. Quint. 8, 1, 2 ; so verba (opp. nos- tra), id. 1, 5, 58 : apud externos popu- los, Cie. Off. 2, 18, 64 ; so gens, Virg. A. 7, 367 : in externis locis, Cie. Fam. 4, 9 fin. : gratiae. Tac. A. 12, 15 ; so mores, id. ib. 11. 16; cf. mNtatio morum, Curt. 8, 5 : amor, i. e. for a foreigner, Ov. Her. 5, 102 : orbis, i. e. Asia and Africa, Plin. 22, 24, 66, et saep. — Subst. : canum tarn amans dominorurn artulatio tantumque odium in externos, toward strangers, Cie. N. D. 2, 63, 158 : externa libentius quam domestica recordor, id. Off. 2, 8, 26 : ex- terna armis falsis velare, hostile feelings or designs, Tac. H. 4, 32 ; so moliri, id. ib. 3, 5. CX-terO: trivi, tntum, 3. To rub out, bring out by rubbing ; to remove by rub- bing, to rub out, off, or away (rare ; not in Cie.) ; I, Lit.: extritus viribus ignis, Lucr. 5, 1097 : jumentorum ungulis e spi- ca exteruntur grana, Var. R. R. 1, 52, 2 ; ao messem, Plin. 18, 30, 72 ; Col. 2, 9, 11 : litera extrita, elided, Var. L. L. 5, 19, 28 ; so literam. id. ib. 7, 3, 86 ; R. R. 2, 1, 7 : gemma politur ex marmore, ut inutilia exterantur, Plin. 37, 10, 62; cf. Quint. 10, 4, 4 ; so rubi^inem ferro, Plin. 31, 6, 33 : scabritiem digitis, id. 34, 13, 34 ; Stat. Th. 10, 478 : congestas exteret ille nives, will crush, Ov. Am. 1, 9, 12 ; Sen. Ep. 57 med. — II. Trop. : To- wear out by use, to use up: tabes mereium aut fraus Seplasiae sic exteritur, Plin. 34, 11, 25. J exterraneus> ex alia terra. EX- TERRANEUS quoque dicitur, qui ante tempus natus vel potius ejectus est. Dic- tus autem exterraneus, quod eum mater exterrita alvo ejecit, Fest. p. 79. ex-terreo, "i. itum, 2. v. a. To frighten suddenly, strike with terror, to frighten, affright (quite class. ; in Cie. and Caes. only in the pass.) : talia com- memorat lacrimans exterrita somuo, Enn. Ann. I, 41; cf. quo aspectu exter- rita clamorem sustulit, Cie. Div. 1, 36, 79 ; and improvisa simul species exterret utrumque, Ilor. Ep. 1, 6, 11: repentino periculo exterriti, Caes. B. C. 1, 7:5, 3; so repentino hostium incursu, id. ib. 1, 41, 4: vehementius extcrreri. id. ib. 2, 4, 4 : praeter modum exterreri, Cie. Off. 2, 10, 37 : lfigiones exterruit vultu, Tac. A. 1, 42 : vi ac minis alares exterruit, id. ib. 15, 11: timuitque exterrita penuis Ales, 586 EXTO Virg. A. 5, 505. — Poet. : (anguis) exterri- tus aestu, roused up, made wild, Virg. G. 3, 434. cxtersuSj % ""i, Part., from extergeo. cxtcrus. a, um, v. exter. cx-texo. ere, V. a. Lit.. To un- weave ; hence trop., to pick to pieces, to plunder, cheat of one's money : Plaut. Bac. 2, 3, 5. extillo, v. exstillo. CX-timOSCO, mui, 3. v. inch. n. and a. To be greatly afraid of, to fear greatly ; to await with fear, to dread (quite class.) : I, Neulr : equi ipsi gladiatorum repenti- nis sibilis extimescebant, Cie. Sest. 59, 126 : extimui illico, Ter. Hoc. 5, 3, 26: de fortunis communibus, Cie. Deiot. 1, 3 : ne id jure evenerit.Cie Acad. 2, 38, 121 ; so with follg. ne, Hor. S. 2, 3, 174.— Im- pers. : si filius Arminii in regnum venis- set, posse extimesci, Tac. A. 11, 16,— H. Act. : patrem, Ter. Ph. 1. 3, 2 : nihil est quod adventum nostrum extimescas, Cie. Fam. 9, 26, 4 ; so cerulas tuas miniatulas, id. Att. 16, 11, 1 : nullam rem aliam, Plane, in Cie. Fam. 10, 18, 2 : magistrum, Hor. A. P. 415 : nee ob earn causam fatum aut necessitas extimescenda est, Cie. Fat. 12, 28 : periculum ab aliquo, id. Phil. 7, 1, 2. extimuloi are, v. exstimulo. CXtimuSt a, um, v. exter, no. III. B. extinctus, extingtio, etc -> v. ex- stinctus, exstinguo, etc. extirpo; v.'exstirpo. extispex, icis (also post-class. EX- TISPIClJS, i, Insci. Orell. no. 2302), m. [exta-specio] One tohc prophesies by in- specting the inwards of animals, a diviner, soothsayer : Cie. Div. 2, 11, 26 ; so id. ib. 2, 18, 42; Poet. ib. 1, 16, 29 ; Var. in Non. 16, 14. . *' extispicium, ". "■ fextispex] An inspection oj the inwards for the purpose of prophesying, Suet. Ncr. 56. + CXtispic'ilSi i. v - extispex, ad ink. CXtOi are* v. exsto. extollentiai ae, / fextollo] Pride (late Eat ), Vuhj Sirach. 25. 5. eX-toilOt ere, v. a. To lift out or up, to raise up, elevate (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense) I, Lit. : A. In gen. : Poet. ap. Cie. Or. 46. 155 : onera in ju- menta, Var. R. R. 2, 10, 3 : alte crucntum pugionem, Cie. Phil. 2, 12, 28 : lumbos' surgite atque extollite, Plaut. Epid. grex 2. — Abs. : quae sit scientia atque ars agri- eolarum quae circumcidat, amputet, eri- gat, extollat, adminiculetur, Cie. Fin. 5, 14, 39. 2. In partic, To rear, erect a building (ante- and post-class.) : fundamentum substruunt. Extollunt, Plaut. Most. 1, 2, 41 ; so Paul. Dig. 8, 5, 5. II. Trop,, To raise, elevate, exalt: ubi ilia antiqua libertas, quae extollere jam caput debebat? Cie. Plane. 13, 33 : fortu- nam (opp. deprimere), id. Pis. 18, 41 (v. de- prirno, p. 449, a, ad fin.): inferiores (opp. summittere se), id. Lael. 20, 72 : so ali- quem ad coelum, id. Fam. 12, 25, 7 : ali- quem supra ceteros, Tac. A. 6, 8 : adoles- oentium animos praematuris honoribus ad superbiam, id. ib. 4, 17 : meritum ali- cujus verbis, Cie. Plane. 40, 95 : nostram causam laudando, Auct. Her. 1, 5 fin. : ali- quid in majus, Liv. 28. 31 ; Plin. Ep. 3, 11, 1 : orationem amplificationibus, Quint. 12, 10, 62; cf. humilia (stilo), id. 10, 4, 1: animos, Cie. Part. or. 23, 81 ; Lue. 8, 345 : animus remissione sic urgetur, ut se ne- queat extollere, Cie. Tusc. 2, 23, 54 : se supra modum, Quint. 11, 1, 16. B. To put off, defer (so only ante- class.) : res serias ex hoc die in alium diem, Plaut. Poen. 2, 52; so hoc malum in diem. id. Mil. 3, 2, 47 : nuptias hodie, Caecil. in Non. 297, 28. * ex-torpesCO; pui, 3. v. inch. n. To srow numb or torpid: Venat. Vit. Mart. 1, 240. cit-torqueo. si, turn, 2. v. a. To twist out, wrench out, wrest away (quite class.). I. Lit.: A. I n gen. : arma e manibus, Cie. Brut. 2, 7 ; for which, tibi sica de ma- nibus extorta est, id. Cat. 1, 6, 16: pe- dem mensulae, Petr. 136: inhaerentem atque incubantem Italiae Hannibalem, lore away, forced away, Flor. 2, 6. 57. B.I" partic, X. Of limbs: Towrcnch EXTtt out, put out of joint, dislocate: articulum, Sen. Ep. 104 : omnibus membris extor- tus et fractus, dislocated, crippled, Plin. Ep. 8, 18. 9 ; cf. Sen. Ep. 66 med. ; and prava extortaque puella, Juv. 8, 33: in servilem modum lacerati atque extorti, i. e. dislocated by torture, tortured, Liv. 32, 38, 8 ; cf. abs. : cxtorque,nisi ita faetum'st, put me to the torture, Ter. Adelph. 3, 4, 37. 2, To obtain by force, to extort : a Cae- sare per Herodem talenta Attica quin- quaginta extorsistis, Cie Att. 6, 1, 25 : ut pecunia omnis Stajano extorta atque erepta sit, id. Clu. 28 fin. : nihil expri- mere ab egentibus, nihil ulla vi a miseris extorquere potuit, id. Prov. Cons. 3, 5 : vi et metu extortum, id. Pis. 35, 86 : obsidibus summa cum contumelia extortis, Caes. B. G. 7. 54 fin. II. Trop., To wrest out or away, obtain or take away by force, to tear away, to ex- tort : hoc est vim afferre, Torquate, sen- sibus : extorquere ex animis cognitiones verborum, quibus imbuti suinus; Cie. Fin. 2, 5, 16 ; cf. sententias de manibus judi- cum vi quadam orationis, id. de Or. 2, 18, 74 ; so suifragium populi per vim, Liv. 25, 4, 4 : extorquebat enim vitam vis mor- bida membris, Lucr. 6, 1223 : opinionem Veritas extorquebit, Cie. Clu. 2, 6 : suam citius abjiciet humanitatera quam extor- quebit tuom, id. Lig. 5, 16; so patieutinm saepe tranquillissimis pectoribus, Sen. Clement. 1, 1 ; cf. mihi hunc errorem, Cie. de Sen. 23, 85 ; and Plin. Ep. 3, 19, 6 : cui sic extorta voluptas, Hor. Ep. 2, 2, 139 ; cf. ib. 57 : quum extorta mihi Veri- tas esset, Cie Or. 48, 160 : quoniam cx- torsisti, ut faterer, id. Tusc. 1, 7, 14. ex-torreo» ere, v. a. To parch up, to scorch (extremely rare) : si ardens febris extorret, Cels. 3, 7, 2. extorris- e, adj. [prob. from exterra, like its synon. exsul, from ex-solum] Driven out of the country, exiled, banished (quite class.) : hinc extorres profugerunt, *Cic. Verr. 2, 3, 51, 120; cf. ngere ali- quem extorrem ab solo patrio ac diis Pe- natibus in hostium urbem, Liv. 5, 30, 6 ; and extorris agro Romano, id. 27, 37, 6 ; so extorris patria, domo, Sail. J. 14, 11 : agmen sedibus suis, Liv. 32. 13, 14 : Nur- sini oppido, Suet. Aug. 12: agris et focis, Flor. 3, 13, 2, et saep. : brevi extorre hinc omne Punicum nomen, Liv. 26, 41, 19 : aliquem extorrem facere, Turpi! in Non. 14, 31 : is exsul extorrisque esto, Gell. 2, 12, 1. * exfortoi'j oris, m. [extorqueo, no. 1. B, 2] An extorter : bonorum, Ter. Ph. 2, 3, 27. extortllS) a. u m, Part., from extor- queo. extra (archaic form EXTRAD re- peatedly in the S. C. de Bncchan. ; v. be- low, and cf. the letter D) adv. and praep. [contr. from extcra, sc. parte, from exter], I, Adv., On the outside, without : fa Lit. : vitiles (alvos apium) timo bubulo oblinunt intus et extra, Var. R, R. 3. 16, 16 ; so quum extra et intus hostem habe- rent, Caes. B. C. 3, 69, 4 ; and Cels. 6, 18, 7 ; and so opp. intus, id. 6, 18, 9 : mnce- ries levigatur extra intraque, Col. 8, 15, 2 ; for which without a copula : extra intra, Plin. 6, 32, 38 ; cf. nil intra est oleam, nil extra est in nuce duri, Hor. Ep. 2, 1, 31 : et in corpore et extra esse quaedam bona. Cie. Fin. 2, 21, 68 ; cf. aut in animis aut in corporibus aut extra esse possunt. id. Part. or. 11, 37 : ea, quae extra sunt, id. Rep. 6, 26 ; cf. id. N. D. 2, 59, 147 : and ilia, quae sunt extra, outward goods, ru l%u>, id. Fin. 5, 23 fin. ; Quint. 1, 10, 48 Spald. — With verbs of motion : ut nulla pars hujusce generis excederet extra, Cie. Univ. 5 : ubi jam nihil tale extra fertur, Cels. 7, 27 : quum extra fulgorem spar- gunt, Plin. 37, 8, 37 : ad causam extra ar- cessitum, Quint. 5, 12, 4 ; cf. extra peti- ta, id. 5, 11, 44.— Comp.: (urbes) Exteri- usque sitae bimari spectnntur ab Isthmo, situated without, Ov. M. 0, 420; so vasa intrinsccus et exterius crasse picari, on the outside, externally, Col. 12, 44, 5. B. Transf. to indicate that which, being beyond or outside of a thing, forms an exception or addition to it; Eng. £a> cept or besides. E XT R 1, Exceptional. So constantly in thu expression extra quam, in conditional sentences usually extra quam si, like prneterqunm, Except that, unless that (orig. belonging to the civil law lang. ; elsevvh. rare) : VTEI. EA. BACANALIA. SKI QVA SVNT. EXTRAD. QVAM. SEI. QVID. 1BEI. SACRI. EST ... IN DIEBVS X. FACIATIS VTEI. DISMO- TA S1ENT, 3. C. de Bacch. fin. (v. Ap- pend.) ; cf., respecting this senatuscon- sultuin in Livy : ut omnia Bacchanalia diruerent : extra quam si qua ibi vetusta ara aut signum consecratum esset, Liv. 39, 18, 7 ; Cic. Inv. 1, 33, 56 ; cf. id. Att. 6, 1, 1.1; Liv. 38, 38, 9; Ulp. Dig. 43, 12, 1, § 10 ; Liv. 26, 34, 6 : postulat is, quicum agitur, a praetore exceptionem, EXTRA QVAM IN REVM CAPITIS PRAE1V- DIC1VM FIAT, Cic. Inv. 2, 20, 59. q, BeyoDd the technical lang. : negant, sapientem suscepturum ullam rei pub- licae partem, extra quam si eum tempus et necessitas coegerit ! Cic. Rep. 1, 6 : extra quam si nolint lame perire, id. Inv. 2, 57, 172. *2. Additional, for the more usual praeterea, Besides, extra: quaedam, in- quit, pluris sunt quam veuicrunt, et ob hoc aliquid raihi extra pro illis, quamvis empta sint, debes, Sen. Ben. 6, 15. XI. Praep. c. ace (in late Lat. some- times also c. abl., as extra fano, extra ganctuario, Hyg. de Lim. ; cf. Salmas. ad Capitol. Ver. 9, p. 431), Outside of, with- out, beyond. £^, Lit.: aut intra muros aut extra, Enn. Ann. 15, 10 ; so imitated by Horace, lliacos intra muros peccatur et extra ; Ilor. Ep. 1, 2, 16 : quid sic te extra aedes exanimata eliminas? Enn. in Non. 39, 4 : NEVE EXTRAD VRBEM SACRA QV1S- QVAM FECISE VELET, S. C. de Bac- chan (v. Append.) : extra portam Colli- nam, Cic. Leg. 2, 23, 58 : extra Pelopon- nesum, id. Rep. 2, 4 : extra provinciam, Caes. B. G. 1, 10 fin. : extra ostium limen- que carceris, Cic. Tusc. 5, 5, 13 ; so extra limen Apuliae, Hor. Od. 3, 4, 10, et saep. — With abstract substantives : esse extra noxiam, Ter. Heaut. 2, 3, 57 ; so extra noxiam, id. Hec. 2, 3, 3 : extra noxam, Liv. 34, 61, 9 ; cf. ut extra ruinam sint earn, quae impendet, Cic. Att. 11. 24, 2 : extra causam esse, id. Caecin. 32, 94 ; so extra hanc contentionem certamenque nostrum, id. Div. in Caecil. 12, 37 : extra ordinem, id. Prov. Cons. 8, 19; Cluent. 31, 85 ; Fam. 6, 5, 6 : extra quotidianam consuetudinem, Caes. B. C. 3, 85, 3 : ex- tra numerum, Plaut. Men. 1, 3, 1 ; Cic. Parad. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 18, 59 : extra modum, Cic. de Or. 3, 11, 41 : extra jo- cum, id. Fam. 7, 16, 2, et saep. : ne quo ad coenam exiret extra consilium meum, ■without my advice, Titin. in Non. 95, 2; cf. ipsi medium ingenium, magis extra vitia quam cum virfutibus, Tac. H. 1, 49. — With verbs of motion : imperatores in medium exeunt extra turbam ordinum, beyond, Plaut Am. 1, 1, 68 : tines termini- que, extra quos egredi non possim, Cic. Quint. 10, 35 ; cf. extra cancellos egredi, id. ib § 36 : extra modum sumptu et magnificentia prodire, id. Off. 1, 39, 140 ; Cels. 6. 7, 9, et saep. B. Transf. (ace. to no. I. B), in indi- cating an exception or addition, for the usual praeter. X. Exceptional, Excepting, except: extra unum te. Plaut. Am. 2, 2, 203 ; cf. Ter. Ph. 1, 2, 48 : optimam progeniem Priamo peperisti extra me, Poet. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 : extra ducem paucosque praeterea reliqui primum in ipso bello rapaces, deinde, etc., Cic. Fam. 7, 3, 2 ; id. Phil. 5, 19, 53 : ad haec, quae interrogatus es, responde : extra ea cave vocem mit- tas, Liv. 8. 32, 8. *2. Additional, Besides, in addition to: quod Cato si voluit, extra familiam debuit dicere villicum et villicam, Var. R. R. 1. 18, 3. ti=S^ Extra placed after its subst. : ur- bem extra, Tac. A. 13, 47. CXtra-clusus, a, urn, Part, [cludo, claudo] Shut out, excluded (late Latin) : agger, locus, Frontin. ap. Goes. p. 39 ; Aggen. ib. p. 60: regio, Hyg. ib. p. 189. E XTR extractorius, "• »». atl j- [extraho] Drawing out, extractive (extremely rare) : vis arundinis, Plin. 24, 11, 50. eXtractUS) ". u m . Part., from ex- traho. CX-traho. xi, ctum, 3. p. a. To draw out or forth, to drag out (quite class.). I, Lit. : rete ex aqua, Plaut. Rud. 4, 4, 124; so telum e corpore, Cic. Rose. Am. 7, 19 : gladium e vulnere, Quint. 4, 2, 13 ; for which, telum de vulnere, Ov. M. 12, 119 : vivum puerum alvo, Hor. A. P. 340 ; cf. tilium exsecto ventre, Ulp. Dig. 5, 2, 6 : spinas, venena corpori, Plin. 28. 18, 76; 7. 2, 2; cf. anulum sibi deticisnti, Suet. Tit. 73 : ut sine labore hanc (aquam) ex- traxi I Plaut. Rud. 2, 5, 4 : vires humero- rum (natae) ad aratra extrahenda, to draw forward, draw. Cic. N. D. 2, 63, 159.— With personal objects : aliquem e late- bra, Suet. Vit. 17 ; cf. extrahitur domo latitans Oppianicus a Manilio, Cic. Clu. 13, 39; and rure in urbem, Hor. S. 1, 1, 11 ; so senatores vi in publicum, Liv. 26, 13, 1 : hostes invitos in aciem, id. 8, 29, 11 : aliquem turba oppositis humcris, Hor. S. 2, 5, 94. H. Trop. : A. I" gen-' To withdraw, extricate, release ; to draw oitt, extract, eradicate : urbem ex periculis maximis, Cic. Sest. 4, 11; cf. me inde, Ter. Ph. 1, 4, 3; and abs., nescis, Parmeno, Quantum hodie profueris mihi et ex quanta aerum- na extraxeris, id. Hec. 5, 4, 36 ; so imbe- cilliores adjuvabit malisque npinionibxts extrahet, Sen. Ep. 95 med. : and se rebus humanis, to withdraw one's self from life, Ulp. Dig. 21, 1, 23, § 3 : (scelera) ex oc- cultis tenebris in lucem, Liv. 39, 16, 11 ; so secreta mentis (verberum vis), Sen. Hippol. 884 : Epicurus ex animis homi- num extraxit radicitus religionem, Cic. N. D. 1, 43, 121 ; so id. -Acad. 2, 34, 108. B. In partic, To draw out, protract, prolong : res variis calumniis, Cic. Fam. 1. 4, 1 : se tergiversando in adventum ejus rem extracturum, Liv. 34, 46, 5 ; so certamen usque ad noctem, id. 4, 41, 5 : pugnam in posterum, Tac. A. 4, 73 : hel- ium in tertium annum, Liv. 3, 2, 2 : som- num plerumque in diem, Tac. G. 22 ; has materias in infinitum, Quint. 4, 1, 43 : di- cendi mora dies, Caes. B. C. 1, 32. 3 ; so triduum disputationibus, id. ib. 1, 33, 3 : diem de die. Sen. Ben. 2, 5 fin, : primum tempus noctis, Caes. B. C. 3, 28, 5 ; aesta- tem, id. B. G. 5, 22, 4 ; Liv. 32, 9. 10. et saep. : eludi atque extrahi se multirudo putare, Liv. 2, 22, 13 ; cf. populum du- cesque incertis, Stat. Th. 3, 575 ; and mentem, id. ib. 1. 323. extra-mundanus, a- um, adj. Be- yond the world, extramitndane (late Lat.) : intelligentia, Mart. Cap. 9, 308. extra -mur anus- a- um, a ii- [»»■ rus] Without the walls (post-class.) : Lam- prid. Heliog. 27 J _ extra-naturalis, p > ad J- Beyond nature, not natural (post-class.) : Tert. Anim. 43. CXtraneO) ay i. 1- »..o, [extraneus] To treat as a stranger, as not one's own child : earn (filiam), App. Apol. p. 335. extraneus- a . um, ari J- [extra] That is without, external, extraneous, strange (mostly post-Aug. ; not in Cic.) : J, In gen. : causa, Auct. Her. 3, 2, 2 : cogno- men, ib. 4, 31, 42. — H In partic, with respect to one's family. Strange, not relat- ed (* subst. A stranger) : Just. 1, 10 : fili- am extraneorum coetu prohibere. Suet. Aug. 69 ; id. Claud. 4 fin. : finis vitae ejus nobis luccuosus, amicis tristis, extraneis etiam ignotisque non sine cura fuit, Tac. Agr. 43 ; Plin. 28, 4, 7 fin. extra-ordinarius, a, um, adj. Out of the common order, extraordinary (quite class.) : fructuum species, Var. R. R. 2, l f 28 : nine illae extraordinariae pecuniae, quas nullo duce investisamus, Cic. Verr. 2, 1, 39, 100 ; so pecunia, id. Rose. Com. 1, 4 : equites sinistrae alae, Liv. 40, 31, 3 ; so cohortes, id. 40, 27, 3 ; 34, 47, 4 : porta, id. 40, 27, 3 : honor, * Caes. B. C. 1, 32, 2; so petitio consulatus, Cic. Brut. 63, 226 : imperium, praedium, id. Phil. 11, 8, 20 : munus, id. Att. 5, 9, 1 : cupiditates, id. Verr. 2, 5, 14, 35 : crimina, respecting which the law contains no enactments, Dig. E XTR 47, tit. 1] ; so cognitiones, ib. 50, 13 : coer- citio, Ulp. ib. 47/20, 2. cxtrarius, »< um - a(! J- [extra] Out- ward, external, extrinsic (rare, but quite class.): I, In gen.: lux, Lucr. 4, 278: utilitas aut in corpore posita est aut in ex- trariis rebus, Cic. Inv. 2, 56, 168 ; so res, id. ib. 2, 59, 177 ; cf. aut in extrariam aut in ipi-ius qui periit voluntatem, Quint. 7, 2, 9 : defensio, Auct. Her. 2, 13, 10—11. In partic, as respects one's family, Strange, unrelated : Ter. Ph. 4, 1, 13 : ex- trarii (opp. mei), App. Flor. p. 359 : sub cxtrario accusatore et legibus agente {opp. in domestic.is disceptationibus), Quint. 7, 4, 9 : extmrios reliquit heredes, Jabol. Dig. 38, 2, 36, et saep.— Connected with ab : ut me esse in hac re ducat abs te ex- trarium ? Afran. in Non. 103, 11. CXtremitas, atis, /. [cxtremus] The extremity, end ot a thing (quite class.) : infinitas regiones, quarum nulla est ora, nulla extremitas, Cic. Fin. 2, 31, 102: mundus globosus est fabricatus, quod o a, um, adj. Swelled up, raised : area, Var. R. R. 1, 51, 1. CX-ttindOt tudi, tusum, 3. v. a. To beat out, strike out, force out (mostly poet, and in post Aug. prose ; not in Cic. or Caes.): J, Lit.: calcibus frontem extu- dit, Phaedr. 1, 21, 9 ; cf. Sen. Contr. 5, 33 : frequens tussis sanguinem quoque extun- dit, Cels. 4, 4, 5. — St T r o p. : prius- quam id extudi, quum illi subblandiebar, squeezed out, extorted, Plaut. Most. 1, 3, 64 ; cf. ea demum extudit mngis convi- cio quam precious vel auctoritate, Suet. Vesp. 2 ; and quis nobis extudit (hanc) artem ? struck out, found out, devised, Virg. G 4, 315 ; so eloquentiam, Gell. 17, 20, 4 : vitae mortalis honorem, Virg. G. 4, 328 : perseveranti postulatione extude- l-unt, ut, etc., Val. Max. 5, 2, 10 ; so with a follg. ut, id. 1, 4, 4 : alios (discentes) con- tinuatio extundit, in aliis plus impetus facit, hammers out, forms (the figure being taken from a sculptor), Quint. 1, 3, 6 : quum labor extiiderit tastidia. lids driven off, [lor. S. 2, 2, 14. ex-turbo, avi, atum, l.v.a. To drive or thrust out, to drive away, thrust away (quite class.). I, Lit.: aliquem ex aedibus, Plaut. Trin. 1, 2, 100 ; so nos ex nostris aedibus, id. ib. 2, 4, 200 : homines e possessioni- bus, Cic. Sull. 25, 71 : hominem e civi- tate, id. Mur. 22, 45 : et expellere plebem ex agris, id. Agr. 2, 31, 84 ; cf. id. Clu. 5, 14 : cunctos aedibus, Plaut. Trin. 3, 3, 76 : aliquem focis patriis disque penatibus praecipitem, Cic. Rose. Am. 8, 23 ; cf. Antioehus praeceps provincia exturba- tus, id. Verr. 2, 4, 30, 67 : extorris regno, exturbatus mari, Att. in Non. 14, 27 : for- tunis omnibus, Cic. Quint. 31, 95 : ali- quem foras, Plaut. Trin. 4, 3, 77. — Of things as objects : alicui oculos atque dentes, Plaut. Poen. 1, 2, 169 : pinus ra- dicibus exturbata, Catull. 64, 108 : radix ex vino pota calculos quoque exturbat, Plin. 20, 10,42; Sil. 16, 482. II. Trop.: acgritudincm ex animo, Plaut. Cure. 2, 1, 9 ; so facti memoriam ex nnlmo, Just. 14. 3: Si. Numquid Tra- nio Turbavit? Th. Immo exturbavit omnia, Plaut. Most. 4, 3, 38 ; so spem pa- ds, Liv. 6, 21, 8 : mentem, to disturb, Cic. Q.Fr. 1,4,4: odiis tranquilla silentia nou- tis, Stat. 'J'h. 1, 441. CX-tUSSlO, without prrf, Stum, 4. v. a. To cough up : vomicam exeitat sio ut ex- tussiatur, Cels. 2, 8 med. : aliquid, Plin. 23, 3, 35 ; Coel. Aur. Acut. 2, 16. ■ cxuberantia. ae. /■ [exubero] Su- perabundance, exuberance (post-class.) : 588 EXUN ruboris, Gell. 2, 26, 9 : memoriae, id. 8, 7 in lemm. CXuberatlOi onis, /. [id.] Super- abundance, excess ; in the plur., opp. de- fectiones, Vitr. 1, 4. eic-ubdroi a Y>, atum, 1. v. n. and a. (poet, and in post-Aug. prose) : I, Nm.tr., To come forth in abundance, to grow lux- uriantly ; to be abundant, to abound in .• cujus corpus in tarn immodicum modum luxuriasset exuberassetque, Gell. 7, 22, 4 : alte spumis exuberat amnis, Virg. A. 7, 465 : sanguis exuberat ulna, Val. Fl. 3, 234 : pomis exuberat annus, Virg. G. 2, 516, et nl. : ex multa eruditioue, ex pluri- bus artibus exundat et exuberat eloquen- tia. Tac. Or. 30 : lucrum. Suet. Calig. 40. — II. Act., To make full or abundant: quae favorum ceras exuberant, Col. 9, 4, 5 : materia melior vindemiis exuberan- dis, id. 2, 15, 5. exuecus, exuetus, v. exsuc. CXudo> are, v. exsudo. exug'©) ere, v. exsugo. exul, "■ e_xsul. exulceratio* onis, /. [exulcero] A sore?iess, festering, cxulceration (a post- Aug. word) : I. Li t. : si nulla exulcera- tio est, Cels. 4. 22. In the plur. : vesica- rum, Plin. 20, 3, 8. — *H. Trop.: vere- bar, ne haec non eonsolatio sed exulce- ratio esset, i. e. exasperation, aggravation of pain, Sen. Cons, ad Helv. 1. exulceratdriusi a , Uln > atl J- t id -] Of or pertaining to festering or ulcera- tion (a post-Aug. word) : medienmentum, against ulceration, Plin. 23, 7. 64. eX-ulcerO; avi, atum, 1. v. a. To make sore, to cause to suppurate or ulcerate (quite class.): I, Lit.: Var. R. R. 2, 9, 14 : cutem, Cels. 4, 16 : ventrcm, id. 3. 21 med.: vulvas, Col. 7, 9, 5: stomachum, Plin. 28, 13, 54 : cicatrices, id. 27, 12, 90 : acetum cavendum exuleeratis, id. 23, 2, 32. — Abs. : omnis agitatio exulcerat, Cels. 4, 15.— II. Trop., To make worse, to ex- asperate, aggravate: ea, quae sanare ne- queunt, exulcerant, Cic. de Or. 2, 75, 303 : gratiam (opp. conciliare), id. Brut. 42, 156 : in rebus ab ipso rege clam exuleeratis, id. Fam. 1, 1, 4 ; so dolorem, Plin. Ep. 1, 12, 1 : ut in exulcerato animo facile fictum crimen insideret, Cic. Deiot. 3, 8 ; so ira exulcerati animi, Liv. 9, 14, 9. exulo> are, v. exsulo. CXulto, are, v. exsulto. eX-ululO) avi, atum, 1. v. n. and a. (a poet, word) J. Nculr., To howl or cry out, to howl violently: nactusque silentia ruris Exululat, Ov. M. 1, 233 ; Val. Fl. 8, 171 : solutis Crinibus exululant matres, Sil. 12, 599. — In depon. form : dum stupet (Bacchis) Edonis exululata jugis, Ov. Tr. 4, 1, 42. — * II, Act., To call or invoke with howlings : Cybeleia mater Concinitur Phrygiis exululata modis, Ov. A. A. 1, 507. eXUnctUS; a, um, Part., from exungo. eXUIldatiO; onis, /. [ exundo ] An overflowing of a river (a .post-Aug. word) : Huminum, Plin. 19, 3, 13. CX-Undo< avi, 1- »• "• and a. I. Ncutr., To flow out or over, to overflow (poet, and in post-Aug. prose) : A. Ut! tons, Plin. 2, 103, 106: per quos (rivos) exundat piscina, Col. 8, 17, 6: trunco eruor exundat, Sen. Agam. 903 : tura bal- samaque vi tempestatuni in adversa litora exundant, Tac. G. 45. — B. Transf., To pour forth abundantly, to rush forth; to overflow with any thing : flammarum ex- undat torrens, Sil. 14, 62; cf. exundant diviso vertice Hammae, Stat Th. 12. 431 : spiritus (morientis) exundans perllavit campus, Sil. 5, 455: inde Methusaeis ter- ram exundasse chelydris, id. 3, 316: ex- undans ingenii -foils, Juv. 10, 119: exun- dat et exuberat eloquentia, Tac. Or. 30 : temperare iram ; eoque detracto quod exundat, ad ealutarem modum cogere, which superabounds, is in excess, Sen. de Ira 1,7. — * II. Act., To pour forth abund- antly : fumum, Sil. 2, 031. CX-ung"0) without perf, unctum, 3. v. a. To spend or squander in purchasing ointments, to anoint (a Plautininn word) : eluas hi an exungnre, eiccum non intcr- diuni, Plaut. Kud. 2, 7, 22: exunctum, elotum in balineis, Plaut. Trin. 2, 4: 5. E XUT CX-unguis, e, adj. Without claws (post- class.) : et excornis bestia (raurae- na), Tert Pall. 5. CX-ungulo, av >, 1- ». n. To lose, the hoof: Veg. 2, 57 fin. eX-UOi ui, utum, 3. v. a. [etymol. un- known] To draw out or off, to pull off, put off (quite class. ; esp. freq. since the Aug. period). I, Lit: serpens Exuit in spinis res- tem, Lucr. 4, 59 : manticam humero, App. M. 1, p. 110 ; cf. pharetram humero. Ov. M. 2, 419 : telum magno e vulnere, Stat. Th: 9, 287 : ensem vagina, id. ib. 9, 76 : clipeum reduci, Ov. Her. 13, 147; cf. vin- cula sibi, id. Met. 7, 773 : jugum, to shake off, Liv. 35, 17, 8 : alas, to lay aside, Virg. A. 1, 690 : Trojanos cestus, id. ib. 5, 420 : setosa duris exuere pellibus membra, Hor. Epod. 17, 15 ; cf. et magnos niem- brorum artus magna ossa lacertosque Exuit, strips, bares, Virg. A. 5, 423 ; and aliquem veste, Suet. Ner. 32; so palmas vinclis, Virg. A. 2, 153: digitos, i. e. to strip of rings, Mart. 14, 109 : mensas, to uncover, Mart. 9, 60, 7 : si ex his te laqueis exueris, Cic. Verr. 2, 5, 58, 151 ; so se jugo, Liv. 34, 13, 9. — In a Greek construc- tion : unum exuta pedem vinclis, Virg. A. 4, 518 : cornua exuitur, Ov. M. 9, 52. — Abs. : si non saltas, exue igitur (sc. pal- lam), Plaut. Men. 1, 3, 16. B. Transf., in gen., To strip, despoil, deprive of any thing : hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3 ; so hostem armis, Liv. 34, 28, 11 ; Virg. A. 11, 395 : impediments, Caes. B. G. 7, 14, 8 ; 7, 42, 5 : castris, id. 31, 42. 7 ; 41, 3, 10 ; 41, 12, 5 ; Vellej. 1, 9, 4 : sedibus, Tac. A. 13, 39 : aliquem avitis bonis, id. ib. 14, 31 ; cf. aliquem patrimonio, Suet. Gramm. 11 : montes, to strip, lay bare, Stat. S. 4, 3, 50 : ee agro paterno avitoque, Liv. 2, 23, 6 : exuto Lepido, interfecto Antonio, stripped bare, i. e. without legions, without arms, etc., Tac. A. 1, 2. 23. 'Prop., To lay aside, cast off, divest ones self of any thing : humanitatem, Cic. Leg. 5, 14 ; cf. id. Att. 13, 2, 1 : sapl- entia var.itatem exuit mentibus, Sen. Ep. 90 med. : mentitum colorem, Quint. 12, 10, 76 ; so silvestrem animum, Virg. G. 2, 51 : vultus severos, Ov. Am. 3, 4, 43: feritatem, id. Fast 3, 281 : mores anti- ques, Liv. 27, 8, 6 : virtutes, Tac. A. 1, 75 : fidem, id. ib. 12, 14 : amicitiam, id. ib. 1, 8 : jus fasque, id. Hist. 3, 5 : promissa, id. Ann. 13, 44: pacta, id. ib. 6, 43: patriam, id. Hist. 5, 5, et saep. : exuens hominem ex nomine, Cic. Fin. 5, 12, 35: magis- trum, Tac. A. 14. 52 fin. — '- '(3) With an object-clause: mihi quidem ex animo exui non potest, esse deos, Cic. N. D. 3, 3, 7. B. Transf, To make void of, to free from any thing : se omnibus vitiis, Sen. Ep. 11. CXupero, are, v. exsupero. * ex-urffco, ere, v. a. To squeeze out: Plaut. Rud. 4, 3, 69 sq. eXurg'Oi ere, v. exsurgo. ex-urO) uss '- ustum, 3. v. a. To burn up, consume (quite class.) : I. Lit: domi suae vivus exustus est, Cic. Verr. 2, 1, 27, 70 ; so vicos complures, id. de imp. Pomp. 2, 5 : villas, Auct B. Air. 26, 6 : classem Argivum, Virg. A. 1, 39. — B. Transf., To dry up : loca exusta solis ardoribus, Sail. J. 19, 6 ; so paludem, Virg. G. 3, 432 : lacus, Phaedr. 1, 6, 7 : agrum, Virg. G. 1, 107: res (torrentes nurae), Lucr. 5, 411 : caseum (sol), Col. 7, 8, 5 : segetem, Plin. 17, 9 fin. : sitis exuri aliquem, Lucr. 3, 930; so Curt. 4, 16: vis veneni ferrum quoque exurit, id. 1, 10 fin. : Pyrrbus Italiam bellis saevissimis exurens, layirfM, waste, devastating, Amm. 21, 1. — H t Trop., To consume, deslroij : aliis In tec- tum scclus exuritur igni, Virg. A. 6, 742 : exustus nos veteris ubcrtatis, qs. dried up, Cic. Brut. 4, 16. CXUSCitO, are, v. exsuscito. CXUStlOi onis./. [exuro] *I, A burn- ing up, conflagration : propter cluviones exustionesque terrarumque, quas ara de- re tempore certo necesse est Cic. Uep. 6, 21. — * H. A singeing, scorching : solis, Plin. 17, 24. 37, § 223. exustus. a, um, Part., from exuro. eXutuSj ", um r Part., from exuo. FAB A exuviae, arum, /. [exuo] What is drawn off, taken, off from the body, cloth- ing, equipments, arms, etc. (mostly poet.) : induviac tuae atque uxoris exuviae, Plaut. Men. 1, 3, 9 ; so ib. 13 : pyram Erige et anna viri . . . exuviasquo omnes . . . su- per imponant, Virg. A. 4, 496 ; cf. id. Eel. 8, 91 : cum fulmine et sceptro exuviisque Jovis, Suet. Aug. 94 ; cf. Fest. s. v. TEN- SA, p. 365. — The skin of an animal : (Co- luber) positis novus exuviis, Virg. A. 2, 473 ; of the lion's hide, id. ib. 9, 307 ; the tiger's hide, id. ib. 11, 577 ; the golden fleece, Vnl. Fl. 6, 19 : S, 65. Comic, of a bull's pizzle : bubulae, Plaut. Most. 4, 1, 26. — Hair: devotae flavi verticis exuviae, Catull. 66, 62 ; so Sen. Hippol. 1181.— B. In partic, Spoils stripped from an ene- my, as arms, booty, etc. : quantum muta- tus ab illo Hectore, qui redit exuvias in- dutus Achilli, Virg. A. 2, 275 : haec arma exuviasque viri tua quercus habebit, id. ib. 10, 423; so hostiles, Tib. 1, 1, 54 ; cf. bellorum, Juv. 10, 133 : (locus, i, e. Ros- tra) exuviis nauticis et classium spoliis omatus, * Cic. de imp. Pomp. 18, 55. cxvaporo, are, v. evaporo. exveho. ere, v. eveho. exvibriSSO, are, v. vibrisso. F. r£ bided, n. or (on account of litc- ■ ra) /. The sixth letter of the Latin alphabet, in 6hape answering to the Aeol- ic digamma, and in very ancient times oc- casionally put for it ; so the Lat. frango, root FRAG, answering to tile Gr. FPAT, Fpriltf, with the digam. (for /5>)£[s) ; and as among the Aeolians the digamma took the place of the aspiration, so in the Sa- bine and in the rustic lang. of the Romans / and h freq. interchanged, so that we have both fedus and hedus (haedus), fa- 6ena and harena (arena), fordeum and hordeum, etc. ; v. Var. L. L. 5, 19, 28 ; Quint 1, 4, 14 ; Vel. Long. p. 2230 P. ; 2238 ib. The proper sound, however, of the Lat. F came near to that of the Gr. 0, though it was rougher than the latter, Quint. 1, 4, 14 ; the similarity in sound between / and is shown in the orthog- raphy fama, fero, fuga, fur, for 0/j/iij, , 0uy>7, (blip, although in the earliest times was also rendered by b and p, and alter the introduction of the aspira- tion by ph, which last mode of represent- ation remained the predominant one in words afterward borrowed from the Greek, until, in the last period of the lan- guage, the / again frequently took the place of the ph, and finally became, in Italian, its exclusive representative. V. Sctmeid. Gramm. 1, p. 262 sg. ; 195 and201. F interchanged not only with h as above mentioned, but sometimes also with b ; so AF, another form of ab ; rufus, and ruber ; cf. fremo, from (jpruu), fasci- no, from (fiiaxaivii). F has arisen by as- similation from b, d, s, x, in offero, affero, differo, effero, etc. ; and by contraction in offioina, from opificina. Respecting the use of the reversed F (1) for V, see under that letter. As an abbreviation F stands for fili, functus, faciundum. F. C. faciundum cu- ravit. FF. fecerunt. F. 1. fieri jussit. FL. P. flamen perpetuus, etc. f aba* ae, /. A bean, Vicia faba, L. ; Gr. k ujus, more correctly, perh., our hog's beau or horse-bean, " Cato R. R. 35, 1 ; Var. R. R. 1, 44, 1 ; Col. 2, 10, 5 : Plin. 18. 12 ; 19. 3 ; 27, 5 ;" on account of their property of swelling up, not eaten by the Pythagoreans, Cic. Div. 1, 30, 62 ; 2, 58, 119 ; Hor. S. 2, 6, 63 ; Gell. 4, 11, 4 ; and neither to be touched nor named by the Flamen Dialis, Fab. Pict. in Gell. 10, 15, 12; Fest. p. 87. — B. Proverb., I. St. Repperi. Ly. Quid repperisti 1 St. Non quod pueri clamitant, In faba se reppe- risse, Plaut. Aul. 5, 11.— 2. Istaec in me cudetur faba, i. e. I shall have to smart for it, Ter. Eun. 2, 3, 89 Don.— 3. " Tarn perit quam extrema faba," in proverbio est, quod ea plerumque aut proteritur aut decerpi- lur a praetereuntibus, Fest. s. v. TAM, p. F ABE 363. — n. Transf., of things of a similar shape : of cars of corn, Plin. 18, 10, 19 : faba caprini fimi, goat's dung, id. 19, 12, 60. fabaceus (also fabacms). a, um, adj. [taba] Of or consisting of beans, fa- baccous (a post-Aug. word) : messis, Pall. Nov. 1 : puis, Macr. S. I, 12 med. ; the same also abs., fabacia, ae, /, Plin. 18, 12, 30. fabacia) ae, v. fabaceus. * f abaginus, a, um, adj. [faba] Of beans, bean-: acue, Cato R. R. 54, 2. fabaliSi e > a 9 > '"• ^ small tributary of the Tiber in the country of the Sabines, now Farfaro or Farfa, Virg. A. 7, 715. f'abariuS) a, um, adj. [faba] Of or belonging to beans, bean- : pilum, Cato R. R. 10. 5 : Calendae, i. c. of June (because then an offering was made of the first beans), ace. to Macr. S. 1, 12 : NEGOCI- ATIO, Inscr. Orell., no. 2515. (* Fabaria insula, An island of the German Ocean, now Borkurn, Plin. 4, 13, 27.) * fabatarium; u\ «• [fabatus] A ves- sel (perh. filled with bean-soup), Lampr. Heliog. 20. fabatus. a, um, adj. [faba] Made of beans : puis, Fest. s. v. REFRIVA, p. 277. — II. Fabatus, A Roman surname, Cic. Att. 8, 12, 2 ; Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 33,4. fabella, ae, /. dim. [fabula] A brief narrative, a short history, story (quite class.): I, In gen.: nihil debet esse in philosopbia commentariis fabellis loci, Cic. Div. 2, 38, 80: vera, Phaedr. 2, 5, 6 : in fabellam excedere, Sen. Ep. 77 med. — | II. ' n partic.. A. -4 short fable, a tale: Phaedr. 4, 7, 22 : assideat custos sedula semper anus : Haec tibi fabellas referat, etc., Tib. 1, 3, 85 ; so aniles, Hor. S. 2, 6, 78 ; id. Ep. 2, 1, 200.— B. A short play: SvvdeiTTvovs XocjokXcovs, quamquam a te actam fabellam video esse festive, nullo modo probavi, Cic. Q. Fr. 2, 16, 3 : Haec tota fabella, quam est sine argumento 1 id. Coel. 27, 64. 1. faber. bri (gen. plur. most freq. fabrum ; cf. "jam, ut censoriae tabulae loquuntur, fabrum et procum audeo dice- re, non fabroriim et procorum," Cic. Or. 46, 156 ;' so fabrum. Caes. in Cic. Att. 9, 8, C, 2 ; id. B. C. 1, 24, 4 ; Plin. 34, 1, 1, et al. ; yet we also have fabrorum, Plant. Most. 1, 2, 54 ; Cic. Verr. 2, 1, 56, 147 ; Plin. 35, 15, 51 fin., et al.), m. A worker in hard materials (wood, stone, metal), a forger, smith, artificer, handicraftsman, rzKTiov : (a) With qualifying terms : ta- men ego me Phidiam esse mallem, quam vel optimum fabrum tignarium, carpen- ter, Cic. Brut. 73, 257 ; so tignarius, id. Rep. 2, 22; Inscr. Orell. no. 4087; cf. lt fabros tignarios dicimus non eos dun- taxat, qui tigna dolant, sed omnes, qui aedificant," Gaj. Dig. 50, 16, 235 : ut for- tunati sunt fabrl ferrarii, Qui apud car- bones assident ! blacksmiths, Plaut. Rud. 2. 6, 47 : aerarii, copper-smiths, braziers, Plin. 34, 1, 1 ; cf. marmoris aut eboris fa- bros aut aeris amavit, Hor. Ep. 2, 1, 96 : EBURAR1US, Inscr. ap. Spon. Misc. p. 222 : INTESTINARIUS, one who does the fine carved work in wood, for the interior of a building, a joiner, Inscr. Orell. no. 4182 : A CORINTHIIS, ib. 4181 : OCU- LARIARIUS, spectacle-maker, or one who made silver eyes for the statues, ib. no. 4185. — (/?) Abs. : hominem pro fabro aut pro tectore emere, Cic. Plane. 25, 62 : fa- bri ad aedificandam rem publicam, work- people, workmen, laborers, id. Fam. 9, 2, 5 ; cf. id. Verr. 2, 5, 19, 48 : ex legionibus fa- bros delegit, the workmen belonging to the army, Caes. B. G. 5, 11, 3 ; whose over- seer was called praefectus fabrum, id. B. C. 1, 24, 4. — b. Proverb.: faber est quisque fortunae suae, every man is the maker of his own fortune, Appiua in Sail, de Republ. ordin. 1. H. Transf., The dorv, Zeus faber, L. ; Plin. 9, 18, 32; 32, 11, 53; Col. 8, 16, 9. 2. faber. bra, brum, adj. [1. faber] F ABB Workmanlike, skillful, ingenious (poet and in post-Aug. prose) : ars, Ov. M. 8, 159 ; so id. Fast. 3, 383 : levitas speculi, App. Apol. p. 282. — Sup. : signaculum anuli aurei, App. Flor. p. 346. — Adv. : f abre, In a workmanlike manner, skill- fully, ingeniously : hoc factum est fabre, Plaut. Men. 1, 2, 23 ; cf. id. Casin. 5, 1, 8 ; Poen. 3, 1, 74 ; Stich. 4, 1, 64 : teres trabs, Sil. 14, 320 : sigillatum vitrum, App. M. 2, p. 123. — Sup. : facta navis, App. M. 11, p. 262, et al. 3. faber, bri, The dory, v. 1. faber, no. II. Faberranus, a, um, adj. Of or be- longing to Faberius (a debtor ot Cic- ero's) : negotium, Cic. Att. 13, 31, 1 ; cf. id. ib. 13, 29, 3 ; 12, 31, 2. FablUS) a, The name of a Roman fens : as Fabius Pictor, a historian ; Q. abius Maximus Cnnctator, the famous dictator in the second Punic, war ; M. Fa- bius Quintilianus, author of the rhetorical work Institutiones oratoriae, et saep. — II. Hence, A. Fabius. a, um, adj., Of or belonging to a Fabius, Fabian : lex, de ambitu and de plagiariis, Cic. Mur. 34, 71 ; Rab. perd. 3, 8 ; Dig. 48, tit 15 ; Ulp. ib. 17, 2, 51 : fornix, built by Q. Fa- bius Maximus Allobrogicus on the Via sa- cra, in, the neighborhood of the Regia, Cic. Plane. 7, 17 ; called also Fornix Fabii, id. de Or. 2, 66, 267. and Fornix Fabianua, v. under no. B : lupercus, Prop. 4, 1, 26 ; cf. tinder no. B : tribus. onv of the rural tribes, Hor. Ep. 1, 6, 52.— B. Fabia- nus. a, um, adj., the same : fornix, i. q. Fabius fornix (v. above), Cic. Verr. 1, 7, 19 ; also called areus, Sen. Const. Sap. 1. — "FABIANI et QVINTILIANI appella- bantur luperci, a Fabio et Quintiho prae- positis suis," Fest. p. 87. — Subst, Fabiani, orum, m., Persons of the Fabian tribe, Suet. Aug. 40. Fabrateria. ae,/. A small town in Lalitim, now Falvatera, Cic. Fam. 9, 24, 1 ; Vellej. 1, 15, 4 ; Juv. 3, 224 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 673. — Its inhabitants are called Fabratcrni. orum, m., Cic. Clu. 68, 192 ; Liv. 8, 19, 1 ; Plin. 3, 5, 9. fabre^ adv., v. 2. faber, ad fin. fabre-facio. feci, factum, 3. v. a. [2. faber] To make or fashion skillfully (exceedingly rare ; and perh. to be writ- ten separately fabre facio) : classem fa- brefecit, Aur. Vict. Vir. ill. 38 ; cf. levio- ribus et ad id fabrefactis navigiis, Liv. 37, 27, 5 : argenti aerisque fabretacti vis, id. 26, 21, 8 ; cf. id. 34, 52, 5 ; and Amm. 29, 1. fabrefactllSi a, um, Part., from fa- brefacio. fabl'ica. ae, /. [1. faber] The work- shop of an artisan who works in hard ma- terials (v. 1. faber) : Ter. Ad. 4, 2, 45 ; id. ib. 4, 6, 4 : Vulcanus, qui Lemni fabricae traditur praefuisse, Cic. N. D. 3, 22, 55 : armorum, armory. Veg. Mil. 2, 11 (for which armorum officinae, Caes. B. C. 1, 34 fin.). II, Transf.: A. The art, trade, or profession of such an artisan: pictura et fabrica ceteraeque artes habent quendam absoluti operis effectum, architecture, Cic. N. D. 2, 13, 35; cf. id. Div. 1, 51, 161 ; and natura effectum esse mundum : nihil opus fuisse fabrica, id. ib. 1, 20, 53 ; cf. also Lucr. 4. 514 : omnis fabrica aeris et ferri, Cic. N. D. 2, 60, 150 ; so aeraria, ferrea, materiaria, Plin. 7, 56, 57, § 197 sq. : cf. aerariae artis, Just. 36, 4 ; and ejus fabricae, quam Graeci xa^KcvriKrii- vocant, Quint. 2, 21, 10. In apposition with ars : servus arte fabrica peritus, Paul. Dig. 33, 7, 19 fin.— Hence, 2. In gen.. Airy skillful production, a fabric: admirabilis fabrica membrorum animan- tium, Cic. N. D. 2, 47. 121 ; cf. id. Oft'. 1, 35, 127. — Hence, b. I n tne comic writers, A crafty device, trick, stratagem : ei nos facetis fabricis et doctis dolis Glaucomam ob ocuios ohjicienms. Plaut. Mil. 2, 1, 69 ; so id. Cist. 2, 2, 5 : Epid. 5, 2. 25 ; Bacch. 2, 3. 132, et al. ; Ter. Heaut. 3, 2. 34. B. Concr., The production of a faber, a fabric, building : Pall. 1, 9. fabricatlO. onis,/ [fabricor] A mak- ing, framing, structure, construction by the rules of art (rare, but quite class.) : I. Lit: si erit tota hominis fabricatio per- 589 F AB R specta, Cic. N. D. 2, 54, 133. In the plur. : aediticiorum, Vitr. 2, 1 : artiflcie, id. 9, 2. — *II. Trop., of speech: neillaquidem traductio atque immutatio in verbo quan- dam fabricationem habet, sed in orarlone, Cic. de Or. 3, 42, 167. fabricator; oris, »»• [fabricor] An artificer, framer, forger, contriver, fabrica- tor (rare, but quite class.) : I, Lit.: ille fabricator tanti operis (mundi), Cic. Univ. 2 ; so mundi, Quint. 2, 16, 12 : minuto- rum opusculorum, id. Acad. 2, 38, 120 : ipse doli (i. e. equi lignei) fabricator Epe- os, Virg. A. 2, 264 : deorum, i. e. of statues of the gods, Firm. Math. 3, 6, 9. — * JJ. Trop.: dolor ac morbus leti fabricator uterque est, causer, producer, Lucr. 3, 473. fabrlcatriX, icis,/. [fabricator] She that contrives, devises, or produces (post- class.), trop. : mortis fabricatrix volup- tas, Lact. 6, 22 ; so id. 7, 12. fabricatUS, "s, ™- [fabricor] A skiltjul production, contrivance; trop. de- vice : fabricatu, Sid. Ep. 3, 13 fin. f abricensiSi ' s > m - [fabrica] An arm- orer (post-class.), Cod. Justin. 12, 9, 3 sq. ; Inscr. Orell. no. 4079 ; 4186. Fabricius, a - Name of a Roman faviiiij. The wiost celebrated is C. Fabri- cius Luscinus, consul 472 and 476 A.U.C., leader of the Romans against Pyrrhus, and famous for his frugality, and for his noble conduct toward Pyrrhus, Cic. de Or. 2, 66, 268; On'. 3, 22, 86; Plane. 25, 60; Val. Max. 4, 4, 3; Gell. 1, 14, et saep.— H. Hence, A. FabriClUS) a, urn, adj., Of or belonging to a Fabricius, Fabrician : pons, leading over the Tiber to the island of Aesculapius, built by one L. Fabricius, now Pontc di quattro capi, Hor. S. 2, 3, 36.— B. Fabricianus, a, u '". adj., the same : venenum, prepared by C. Fabri- cius, a friend of Oppianicus, Cic. Clu. 66, 139 (cf. ib. 16, 47). fabricOi ate, v - fabricor. fabricor > atus, 1- »« dep. a., and (po- et, and in post-Aug. prose) fabriCO, avi, atuni, 1, v. a. [fabrica] To make out of wood, stone, metal, etc., to frame, forge, construct, build: I, Lit: (a) Form fa- bricor : ii, qui signa fabricantur, Cic. Off. 1. 41, 147 : Capitolii fastigium, id. de Or. 3, 46, 180 : gladium, id. Rab. Post. 3, 7 : Jovi fulinen, id. Div. 2, 19, 43 : naves, Tac. A. 14, 29 : pontes et scalas fabricati, id. ib. 4. 51 : (mundum) globosum est fa- bricatus, Cic. Univ. 6 Orell. N. cr., et saep. — (ii) Form fabrico : hunc (cratera) fabricaverat Alcon, Ov. M. 13, 683; cf. pugnabant armis, quae post fabricaverat usus, Hor. S. 1, 3, 102: ratem, Phaedr. 4, 6, 9. — In the pass. : fabricata fago pocula, carved, made. Ov. M. 8, 670; cf. simulacra ex auro vel argento fabricata, cast, molten, Suet. Ner. 32 : in amphitheatro ligneo in- tra anni spatium fabricato, built, id. ib. 12 : tela reponuntur manibus fabricata Cyclopum. forged, Ov. M. 1, 259 ; cf. Quint. 2, 16, 6 ; so id. 3, 2, 2 ; Velle.j. 2, 79, 2: in nostras fabricata est machina muros, Virg. A. 2, 46, et saep. EI. Trans f., in gen., To prepare, form, fashion: (a) Form fabricor : hoc affir- mare potes. Luculle, esse aliquam vim cum prudentia et consilio scilicet, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fa- bricata sit hominem ? Cic. Acad. 2, 27, 87; cf. quanto quasi artificio natura fabri- cata esset primum animal omne, deinde hominem maxirae, id. ib. 2, 10, 30 : ut ea ipsa dii immortales ad usnm hominum fabricati paene videantur, id. N. D. ], 2, 4 ; cf. id. de Or. 3, 45, 178 : prandium opi- parc, App. M. 7, p. 192 : quod nihil esset clarius evapyeia, ut Graeci : (perspicuita- tem ant eviitentiam nos, si placet, nomine- mus bibriccinurque, si opus erit, verba), etc., Cic. Acad. 2, 6, 17 : fabricare quidvis, quidvis comminiscere, Plaut. Asin. ], 1, 89; cf. compara, fabricare, tinge quod lu- bet, id. Bacch. 4,4.42; and abs. : agemodo, labricamini, id, Caain, 2,8,52. — W) Form fabrico, philosophia animu 01 format et fabricati Sen. Ep. Hi; so qui fabricaverat ilium (1'latonem), Manil. 1, 772 : ne fabri- cate moras, Sit 16, 671.— In the pass. : dum ilia vi rba fabricentur et memoriae insidant, Quint. 10, 7, 2. * fabrificatio, onis,/. [faber-facio] 590 F ABU A making, contriving, producing : Tert. Apol. 12. f abl'Ilis, e, adj. [faber] Of or belong- ing to an artificer in hard material (quite class.) : 6calprum, Liv. 27, 49, 1 : dextra, Ov. M. 4, 175 : gluten, Cels. 8, 7 : cf. glu- tinum, Plin. 28, 11, 49 : fumus gratiam affert vinis, id. 14, 1, 3 ; hence uva, i. e. smoke-dried, Coel. Aur. Tard. 4, 3 : opera, Sen. Ben. 6, 38 : erratum, of the sculptor or artist, * Cic. Att. 6, 1, 17 -In the neuter subst, fabrilia, mm, Tools : tractant fabri- lia fabri, Hor. Ep. 2, 1, 116.—* Adv., fa- brili't-er, Skillfully, in a workmanlike manner : opifex fabriliter aptnns Compo- suit, Prud. Apoth. 583. fabriliter^ adv., v. fabrilis, ad fin. * tabno- ivi, 4. v. a. [faber] To make, prepare, fabricor : Venant. Carm. 2, 12, 23. 1. fabulai ae, /. [fari] A narration, narrative, account, story : 1. In gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; perh. not in Cic.) : ad- ditur fabulae, quo vulgo Sabini aureas ar- millas brachio laevo habuerint, pepigisse CKm, etc., Liv. 1, 11, 8 : poeticae (opp. in- corrupta rerum gestarum monumenta), id. Praef. § 6 : Thnmidius, qui tam (non longa est tabula) dives, ut, etc., Hor. S. 1, I, 95 ; id. Ep. 1, 2, 6 : mutato nomine de te fabula narratur, id. Sat. 1, 1, 70 ; Petr. 92 : asinaeque paternum Cognomen ver- tas in risum et fabula fias, the common talk, town's talk, Hor. Ep. 1, 13, 9 ; cf. heu me, per urbein Fabula quanta fui ! id. Epod. II, 8 ; and fabula (nee sentis) tota jactaris in urbe, Ov. Am. 8, 1, 21 ; cf. also Suet. Aug. 70 ; and semper formosis fabula poena fuit, Prop. 2, 32, 26 : ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae diqtionis penitus exciperem, con- versations, Tac. Or. 2 ; cf. quum inter fa- bulas privatas sermo esset ortus, quanti, etc., Lampr. Heliog. 25.— With an object- sentence : ne id accidat, quod cuipiam Thraco venisse usu, fabula est, is related, Gell. 19, 12, 6. B. Tran sf., in the vulg. lang. (like the Germ. Geschichte), Affair, concern, mat- ter : sed quid ego aspicio ? quae haec est fabula ? what sort of an affair is this ? Plaut. Pers. 5, 2, 11 ; so Ter. And. 4, 4, 8. Hi I n p a r t i c. (so freq. and quite class.), A fictitious narrative, tale, story: num igit.ur me cogis etiam fabulis cre- dere ? quae delectationis habeant quan- tum voles. . .auctoritatem quidem nullam debemus nee fidem commenticiis rebus adjungere, etc., Cic. Div. 2, 55, 113 ; cf. tictis fabulis, id. Mil. 3, 8 ; and antiquitas recepit fabulas, fictas etiam nonnumquam incondite, id. Rep. 2, 10 ; cf. also a fabu- lis ad facta venire, id. ib. 2, 2 fin. ; and minor fabulis habetur fides, id. ib. 2, 10 ; Liv. praef. § 6 : non fabula rumor Ille fuit, Ov. M. 10, 661 : fabulam inceptat, Ter. And. 5, 4, 22 : quid tamen ista velit sibi fabula, ede. Hor. S. 2, 5, 61 : fabulae ! mere stories I all false! stuff! nonsense! Ter. Heaut. 2, 3, 95 ; id. And. 1, 3, 19.— In apposition : jam te premet nox fabulae- qne Manes, Hor. Od. 1, 4, 16. — And hence B. Of particular kinds of poetry. J, Most freq., A dramatic poem, drama, piny: Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum legantur. Atque hie Livius primus fabulam, C. Clodio Caeci filio et M. Tu'Urano Coss. docuit, Cic. Brut. 18, 72 ; see doceo, p. 496, B ; cf. fabulam dare, under do, p. 496, B. 7 : neque bistrioni ut placeat, peragenda fabula est, Cic. de Sen. 19, 70 : securus, cadat an recto stet fabu- la talo, Hor. Ep. 2, 1. 176 : neve minor neu sit quinto productior actu Fabula, id. A. P. 190 : M. Pacuvii nova fabula, Cic. Lael. 7, 24 ; so Terentii, Hor. S. 1, 2, 21 : Attae, id. Ep. 2, 1, 80, et saep. : in fabulis stultissima persona, Cic. Lael. 26, 100, et saep. — Transf. : non solum unum actum, sed totam fabulam confecissem, Cic. Phil. 2, 14. 34. 2. A fable: fabularum cur sit inven- tum genus Brevi docebo, etc., Phaedr. 3, prol. 33 : quae (res) vel apologum, vel fabulam vel aliquam contincat irrisio- nem, Cie. Inv. 1, 17, 25: nota ilia de membris liumanis odversus ventrem dis- cordantibuH lahula, Quint. 5, 11, 19 (short- ly before, fabella), *t saep. — Proverb., FACE Lupus in fabula (* like the Eng., Talk of the devil, and he will appear), said of a person who comes just as we are talking about him, Ter. Ad. 4, 1, 21 ; Cic. Att 13, 33,4. * 2. fabula, ae, /. dim. [faba] A small bean: Plaut. Stich. 5, 4, 8. * f abulariS) e, adj. [fabula, no. II.] Fabulous: historia fnbw\nris, fabulous his- tory, legendary tale, Suet. Tib. 70. f abulatio, onis, /. [fabulor] Narra- tion, discourse : forensis, Mart. Cap. 6, 189. fabulatorj oris, m. [id.] A narrator, a story-teller (a post-Aug. word) : I, I n gen.: elegantissimus, Sen. Ep. 122 med. : lectoribus aut fabulatoribus arcessitis, Suet. Aug. 78. — H, A fabulist: Aesopus ille ePhrygia fabulator, Gell. 2, 29, 1. FabulinuS? ', m - A deity that pro- moted the speaking of children : " quum primo fari incipiebant, sacrificabant divo Fabulino," Var. in Non. 532, 27. fabulis, e, v. fabalis. fabtllO; are, v. labulor. fabulor, atus, 1. v. dep. (archaic inf. praes. fabularier. Plaut Am. 1, 1, 46 ; Most. 3, 1, 77 ; Pseud. 1, 1, 60 ; Trin. 2, 4, 60 ; Ter. Hec. 3, 1, 36 ; also act. form fabulaverit, Afran. in Non. 232, 26) [fabu- la] To sp>cak, converse, talk, chat (mostly ante- and post-class. ; esp. freq. in Plaut. ; in Cic. not at all) : clare advorsum fabu- labor, Plaut. Am. 1, 1, 144 : reliqua alia, id. Poen. 3, 4, 8 : ut aperte tibi nunc fab- ulor, Ter. Ph. 4, 3, 49 : quod omnes hom- ines fabulanrur per vias, Mini esse filiam inventam, Plaut. Cist. 5, 1 : aliquid, Liv. 45, 39 fin. : ars medendi, ictum fulmine Aesculapium, fabulata, Plin. 29, 1, 1 : inter sese, Plaut. Epid. 2, 2, 53: cum aliquo, Suet. Calig. 22 ; so id. Dom. 4 : stabant Fronto et Festus fabulanteb, Gell. 19, 13. 1 : inter fabulandum, id. 15, 1, 4. fabulose, adv. Fabulously; v. fab- ulosus, adjin. f abulositas, atis, j. \ labulosus ] Fabulous invention, fabulosity (a post- Aug. word), Plin. 7, 52, 53 ; ib. 28, 29 ; Diom. g. 474 P. fabulosUS) a, um, adj. [fabula, no. II.] Fabulous (poet, and in post-Aug. prose) : quae loca fabulosus Lambit Hy- daspes, Hor. Od. 1, 22, 7: palumbes, id. ib. 3, 4, 9 : aut commenticia res, Suet. Caes. 81 : carmina Graecorum. Curt. 3, 1 : fabnlosum arbitror de strigibus, etc., Plin. 11, 3, 95; cf. mihi totum de Tyn- daridis fabulosum videtur, Quint. 11, 2, 16. — Camp. : anulus, Plin. 33, 1, 4. — Sup. . mons Atlas, Plin. 5, 1, 1. — Adv. : insulae fabulose narratae, Plin. 32, 11, 53 : fabu- lose multa de hominum aevo referens . . . et reliqua fabulosius, id. 7, 48, 49 ; so fab- ulosius canere, Amm. 23, 6. — Sup. : nar- rata colonia, Plin. 5, 1, 1. f abuluS, i, ni. dim. [faba, perh. mast. in analogy with /a'Mjiot] A small bean, Cato R. R. 70, 1; Gell. 4, 11,1. facelarc. is, v. faselaria. FaceliiutS) a , um > «-dj- [QdKcXos, a bundle of fagots] Of or belonging to Di- ana : sedes Dianae, Sil. 14, 260 (al. Pha- celina). faceSSOi cessi, itum, 3. v. intens. a. and n. [facio, like capesso from capio] I, Act., To do eagerly or earnestly, to dis- patch, perform., execute, accomplish : £^ In gen. (so mostly poet.) : latrones dicta facessunt, Enn. Ann. 1, 65; so dicta, Afran. in Non. 306, 26; cf. jussa faces- sunt, Virg. A. 4, 295; and matris prae- cepta facessit id. Georg. 4, 548 \ inille facesse jocos, Ov. A. A. 3, 367: dictum facessas doctum et discaveas male, brine to an end, be done with, Plaut. Men. 2, 1, 24. B. I" p a rtic, in a had sense, To give one something to do, To bring on, muse, occasion, create (so Ciceron.) : de temcri- tate eorum, qui tibi negotium facesserent, Cic. Fam. 3, 10, 1 ; cf. in the pass., si cui forte hac lege negotium faeessetur. id. Cluent. 57, 158 ; and id. Vcrr. 2, 4, 64. 142 : innocenti pcriculum, id. Div. in Caecil. 14, 45; so Tac. H. 4, 43: rem facesso, Plaut. Rud. 4, 4, 17. II. Ncutr., To go away, retire, depart (quite class.) : vos ab hoc facessite, Enn. in Non. 306, 29; cf. ab omni societate rei ) ubiicae paullisper facessant, Cic. Leg. 1. FACE 13, 39; and propcre ex urbc, ab ore atque oculis populi Romani, Liv. 6, 17, 8 : Recti- bus, Titin. in Non. liUIJ, 31 ; cf. propcre urbe linibusque, Liv. 4, 58, 7 : hiue, ib. 33 ; »0 Afran. ib. :i07, 3 ; Plaut Rud. 4, 4, 18 ; cf. hinc Tarquinios, Liv. 1, 47, 5: operae facessant, scrvitia sileant, Cic. F). '.is Jin. : facessere interim privatam amicitiam ju- bet, quQm mandate patriae iutercedant, Just. 34, 4. f accte. adv., v. facetus, ad Jin. facetiae, arum ( ante- and post- class. ; also in the sing, i'acetia, ae. Plant. Stich. 5, 4, 47; (jell. 3, 3, 3), /. [i'acetus, like argutiae, from argutus ; cf. also deli- ciae, from delicto], I. A willy or clever thing in r person's actions or behavior (Plautin.) : mulier, Cui facetiarum cor corpusque sit ple- num ot doli, Plaut. Mil. 3, 1, 186 : fecisti, here, facctias, Quum, etc., id. Stich. 5, 2, 7 : haec facetia'st, amare inter serivalcs duos, that's a good joke, id. ib. 5, 4, 47. II. Wit, witty sayings, witticisms, pleas- antry, drollery, humor, facctiousness (so quite class.) : " (sales), quorum duo gene- ra sunt, unum facetiarum, alterum dica- citatis," Cic. Or. 26, 87 : " quum duo ge- nera sint facetiarum . . . ilia a veteribus superior cavillatio, haec altera dicacitas nominata est," id. de Or. 2, 54, 218 : " fa- cetiis autem maxime homines delectari, si quando risus conjuncte, re verboque moveatur," id. ib. 2, 61, 248 : P. Scipio omnes sale facetiisque superabat, id. Brut. 34, 128 : festivitate et facetiia C. Julius et superioribus et aequalibus suis omnibus praestittt, id. ib. 48, 177; sale tuo et le- pore et politissimis facotiis pellexisti, id. de Or. 1, 57, 243 : accedat oportet lepos quidam facetiaeque, id. ib. 1, 5, 17 ; cf. dulces Latini leporis facetiae, Vellej. 1, 17, 1 : facetiarum quidam lepos, id. ib. 1, 34, 159 : facie raagis quam facetiis ridicu- lus, id. Att. 1, 13, 2 : ego lnirifice capior facetiis, maxime nostratibus (corresp. to Bales), id. Fam. 9, 15, 2 : asperis facetiis illusus, sarcasms, Tae. A. 15, 68 ; cf. acer- bae, id. ib. 5, 2 : per facetias incusare ali- quem, id. ib. 14, 1. fucetlOl', ari, v. dtp. n. [facetus] To talk wittily, be facetious : Sid. Ep. 3, 13. facetus. a, um. adj. [perh. a pro- tracted form for factus, from facio, and therefore prop. : well made, well formed ; cf. facies] Elegant, Jine, genteel. 1, Lit. (so very rarely) : nae illi sunt pedes faceti ac deliciis ingredienti molles, Brutus in Quint. 6, 3, 20 : facetis victibus vivere. Plaut. Most. 1, 1, 43. II. 'Prop. : A. Of behavior: Fine, courteous polite, genteel (also very rare- ly) : vir facetus atque magnificus, Plaut. Most. 2, 2, 84 : mulier commoda et Face- ts», Ter. Heaut 3, 2, 11 : ut cuique est ae- tas. ita quemque facetus adopts. Hor. Ep. 1, 6, 55 : est qui luguen ad obscoenum subductis usque facetus, i. e. who wants to be very fine, id. Sat 1, 2, 26. B. Of speech : * 1. Elegant, fine: mol- le atque facetum Virgilio annuerunt gau- dentes rure Camoenae, Hor. S. 1, 10, 44 ; cf. "decoris "hanc et excultae cujusdam elegantiae appellationem (faceti) puto," Quint. 6, 3, 20. 2. Merry, witty, jocose, humorous, face- tious (the predominant sigmf. of the word) : dulcem et facetum festivique ser- monis atque in omni sermone simulato- rem, quem cipuva Graeci nominarunt, Socratem accepimus, Cic. Off. 1, 30, 108 : olegantes, faceti, id. Brut. 16, 63 : esse quamvis facetum atque salsum, id. de Or. 2, 56, '228 ; in altercando cum aliquo acu- leo et maledicto facetus, id. Brut 47, 173 : imitatores et narratores faceti, id. de Or. 2. 54, 219 ; id. Phil. 2, 8, 20, et saep. : du- plex omnino est jocandi genus : unum il- iiberale, petulans, flagitiosum, obscenum, alterum elegans. urbanum, inaeniosum. facetum, Cic. Oft'. 1, 29, 104 : ironiam fa- cetam et elegantem. id. Brut. So, 292 : fa- ceta et urbana, id. de Or. 2, 56, 227 : ser- mo, id. ib. 1, 8, 32 : dictum, id. ib. 2. 54, 219 : joci, Just 39, 2.— Comp. : Quo face- tior videare. Lncil. in Fest s. v. REDAR- GUISSE. p. 273. — Sup. : Aristophanes fa- cetissimus poeta veteris comoedine, Cic. FACI Leg. 2, 15, 37 : argutiae facetissimi salis, Plin. 3.5, 10, 37. Adv. Facete, 1, (ace. to no. II. A) Finely, properly, elegantly (ante-class.) : hanc eso rem exorsus sum facete et cal- lide, Plaut. Pers. 4, 1, 7 ; so id. Mil. 1, 39 ; Stich. 1, 3. 114 : facete dictum, well said ! good '. id. Capt. 1, 2, 73 ; so Ter. Eun. 2. 2, 57 ; 3, 1, 37.-2. (ace. to no. II. B) Wit- lily, pleasantly, humorously, facetiously (so quite class.) : numquain tarn male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant, Cie. Verr. 2, 4, 43, 95 : facete et urbane Stoicos ridere, id. Fin. 1, 11, 39 : multa colligere ridicule ac facete, id. de Or. 1, 57, 243 : praeclare ot apposite et facete scripsit Gell. 2, 23, 11 : (Cicero) plura quam quisquam dixit facete, Quint. 6, 3, 4. — Comp. : nos ab isto nebulone fa- cetius eludimur, Cic. Rose. Am. 44, 128. — Sup. : noster hie facetissime tres de jure civili libellos tribus leaendos dedit Cic. de Or. 2, 55. 223. facies» ei (archaic form of the gen. sing. FACIES and FACII, as in acies, dies, species, etc., ace. to Gell. 9, 14, 2 sg. : gen. plur. facierum, only Cato in Prise, p. 762 P. : dat. plur. does not occur), /. [prob. from facio, like ligura from lingo, and species from specio ; cf. the passages which follow ; hence] orig., Make, J'orm, figure, shape : " Quidam faciem esse hominis putant os tantum et oculos et genas, quod Graeci irpbouj-nv dicunt : quando facies sit forma omnis et modus et factura quaedam corporis toti- us :" Sardinia in Afrlco mari facie resligii humani in orientem quam in occ/deuiem lalior prominct, Sail. H. in Gell. 13, 29 : Plaut. Poen. 5, 2, 151 sq. ; Gell. 13, 29 ; cf. Non. 52, 27 sq. ; so Non est formosa, cu- jus crus laudatur aut brachium, sed ilia, cujus universa facies admirationem sin- gulis partibus abstulit. Sen. Ep. 33 : Lucr. 5, 1169 sq.; id. 5, 1110 sq. ; Hor. S. 1, 2, 87. — Of things : Dae. Dicito, quid insit, et qua facie, memorato omnia . . . Fa. Sunt crepundia. Dae. Qua facie sunt? Plaut. Rud. 4, 4, 105 and 111 : turvata in mon- tis faciem circumstetit unda, Virg. G. 4, 361 : haec facies Trojae, quum caperetur, erat, Ov. 1'r. 1, 3, 26 ; cf. urbium facies, Plin. Ep. 2, 17 fin. ; and antequam Vesu- vius faciem loci verteret, Tac. A. 4, 67 : arboris, Plin. 12, 14, 31 : vebiculi. Gell. 15, 30, 3 : alia illius coeli facies, Plin. 6, 17, 21 : ossa contusa in faciem pulveris, Gell. 10, 18, 3 : longa quibus facies ovis erit, Hor. S. 2, 4, 12, etsaep. — Proverb. : ver- te omnes tete in facies, i. e. resort t» every expediait (an expression borrowed from, and alluding to, the changes of Proteus), Virg. A. 12, 891. B. In partic. Face, visage, counte- nance (so most freq. in class. Lat) : "fa- cies homini tantum : ceteris os aut ros- tra," Plin. 11, 37, 51 : in facie vultuque nostro quum sint decern aut paulo plura membra, ac, id. 7, 1, 1, § 8; so non quae- runtur ea, quae nobis non possumus tin- gere, facies, vultus, sonus, Cic. de Or. 1, 28, 127: and prorsus in facie vultuque vecordia iuerat, Sail. C. 1$, 5 : qua facie, qua statura, Cic. Phil. 2, 16. 41 : uretur facies, urentur sole capilli, Tib. 1, 9, 15 ; cf. id. 1, 5. 43 : peregrina, Plaut Fs. 4. 2, 9; cf. afters faciem novam, Cic. Fl. 29, 70 ; so liberali (homo), Ter. Eun. 3, 2, 20 : cgregia (virgo), id. Phorm. 1, 2, 50 : his- pida, Hor. Od. 4, 10, 5 : cicatricosa, Quint 4, 1, 6L: adversa, id. 2, 13, 9: curvo nee faciem litore demovet Hor. Od. 4, 5, 14 : de facie quidem nostri, Cic. Pis. 32. 81. et saep. Poet. : cura dabit faciem, facies neglecta peribit, a beautiful face, beauty, Ov. A. A. 3. 105. — Proverb. : periWcare faciem, to lay aside shame : Plin. H. N. praef. § 4 ; cf. Quint 11, 3, 160. II. Trop., External form, look, condi- tion, appearance (quite class.) : fateantur, in Maeandrii persona esse expressam fa- ciem civitatis, Cic. Fl. 22. 13 ; cf. senatus I faciem legatus secum attulerat, id. PhJ. | 8, 8, 23: quibus rebus immutata facies i urbis erat Sail. C. 31, 1 : formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides, | Cic. Off. 1, 5, 14 ; Quint. 3. 6, 88: id. 4, 1, j 42 Spald. : quarum (causarum) varia ac j nova sempi r est facies id. 2, 4, 28 : plures FACI eloquentiae facies, id. 12, 10, 69; id. 8, 5, 22: ad istam faciem est morbus qui me macerat, ha» thai form, is of such a nature, Plaut. Cist. 1. 1, 73. 2. I" partic, in Tac. for the class, species (v. h. v., a), External appearance, as opposed to reality, a pretense, pretext : publici consilii facie, Tac. H. 2, 54. B. Transf., poet, and in post-Aug. prose, for the class, aspectus, Look, sight, aspect : quae gcelerum facies? Virg. A. 6, 560 : subit-i, Sil. 7, 367 ; so decora, Plin. Pan. 56, 5 : memoranda, id. ib. 35, 1 : focda, id. ib. 82, 8 : exceptio, quae prima facie justa videatur, Gaj. Inst 4, 1 ; so prima facie, id. Big. 16, 1, 13. facile- adv. Easily ; unquestionably, etc. ; v. facilis, ad fin. faclllS, e (archaic form of the adv. facul, like difficul, simul ; v. under Adv., no. 2, and cf. Fest p. 87), adj. [facio ; and therefore properly : that may be done or made ; hence, pregn.] Easy to do, easy, without difficulty. A. I" gen.: (a) Abs. : nulla est tam facilis res, quin difficilis siet quam invitus facias. Ter. Heaut 4, 6, 1 ; cf. Plaut. Trio. 3, 2, 20 : and quae facilia ex difiicillimi? animi maguitudo redegerat, Caes. B. G. 2, 27 fin. ; cf. also mini in causa facili at- que explicata perdiflicilis et lubrica de- fensionis ratio proponitur, Cic. Plane. 2, 5 ; Plaut. Am. prol. 33 : facilis et prompta defensio, Cic. de Or. 1, 56, 237 ; cf. facilis et expedita distinctio, id. Fin. 1. 10, 33 : facilia, proclivia, jucunda, id. Part or. 27, 95 ; cf. proclivi cursu et facili delabi, id. Rep. 1, 28 : ascensus, Caes. B. G. 1, 21 : so aditus, id. ib. 3, 25 fin, ; Cic. de imp. Pomp. 14, 41 ; cf. celerem et facilera exi- tum habere, Caes. B. C. 3, 22 fin. .- lutum, easy to work, Tib. 1, 1, 40 ; so fagus, Plin. 16, 43, 84 : humns, Curt. 4, 6; and arcus, Val. Fl. 1, 109 : jugum, easy to bear. Prop. 4, 10, 4 : somnus, easy to obtain, Hor. Od. 2, 11, 8 ; 3, 21, 4 : irae, easily excited, Luc. 1, 173 : saevitia, easily overcome, Hor. Od. 2, 12, 26, et saep. — Comp. : iter rmilto facilius atque expedirius, Caes. B. G. 1. 6. 2 : cui censemus cursum ad deos facilio- rem fuisse quam Scipioni? Cic. Lael. 4, 14 : faciliore et commodiore judieio, id. Caecin. 3, 8. — Sup. : quod est facillimum, facis, Plaut. Trin. 3, 2, 4 ; cf. Cic. Rep. 2, 3: concordia, id. ib. 1.32: hujus summae virtutis facillima est via, Quint 8. 3. 71 : in quibus (ceris) facillima est ratio delen- di, id. 10. 3. 31, et saep. (.o 1 ) With ad and the gerund. : nulla materies tam facilis ad exardescendum est Cic. de Or. 2, 45, 190 : facilis ad subi- cendum, id. Rep. 2, 41 : facile ad creden- dum, id. Tusc. 1, 32, 78 ; Plin. 13, 4, 7 : mens ad pejora facilis, Quint 1. 2, 4. — Comp. : faciliora ad intelligendum. Quint 2, 3, 8. — Sup. : haec ad judieandum sunt facillima. Cic. Oft". 3, 6, 30. (y) c. snpin. ; res factu facilis, Ter. Heaut 4, 3, 26 : cuivis facile scitn est id. Hec. 3, 1, 15: (Cyclops) nee visu facilis nee dictu aftabilis ulli. Virg. A. 3. 621. — In the Comp. : nihil est dictu facilius, Ter. Ph. 2, 1, 70. "(<5) c inf. : materia facilis est, in te et in tuos dicta dicere, Cic. Phil. 2, 17, 42 : facilis vincere ac vinci vultu eodem, Liv. 7, 33, 2 : facilis corrumpi, Tac. H. 4, 39 : Roma capi facilis, Luc. 2, 656. — So csp. freq. in the neuter, facile est, with an ob- ject-clause : id esse verum, cuivis facile est noscere, Ter. Ad. 5, 4, 8 : quod illis prohibere erat facile, Caes. B. C. 1, 50, 2 : neque erat facile nostris. uno tempore propuimare et munire. id. ib. 3, 45, 4: Quint~6, 4, 20 ; Plin. 3, 5, 6.— Comp. : ple- rumque facilius est plus facere quam idem. Quint. 10, 2, 10; id. 12. 6, 7. — Sup. : stulta reprehendere facillimum est, Quint. 6, 3, 71 ; id. 11, I, 81. (t) With ut : facilius est, nt esse aliquis successor tuus possit quam ut velit, Plin. Pan. 44, 3 ; id. ib. 87, 5. (0 c. dat. : terra facilis pecori, i. e. suit- able, proper, Virg. G. 2. 223 : cf. campu3 operi facilis, Liv. 33, 17. 8 : and facilis di visui (Macedonia), id. 45, 30. 2 : Tib. 1 . 3. 57 : neque Thraces commereio facile? erant Liv. 40, 58, 1 : homines bello fact- les, Tae. At. 21 : juvenis facilis inanibus. 591 F ACI easily resigning himself, open, id. Ann. 2, 27. 1j. Adverbially, in facili, ex (e) facili, and rarely, de facili, Easily : quum exitus haud in facili essent, easy, Liv. 3, 8, 9 Drak. ; so in facili, Sen. Clem. 1, 7 ; Plin. 18, 28, 68, § 274 ; Tryph. Big. 26, 3, 8 : ita adducendum, ut ex facili subsequatur, eosih, Cels. 7, 9 mcd. ; so ex facili, Col. 6, 1, 1 ; Plin. 30, 3, 8 ; for which e facili, Ov. A. A. 1, 356 : de facili ab iis superabuntur, Firm. Math. 5, 6. B. Transf., of persons that do any thing with facility, Ready, quick : facilis et expedites ad dicendum, Cic. Brut. 48, 180 : sermone Graeco promptus et facilis. Suet. Tib. 71 ; of. promptus et facilis ad extemporalitatem usque, id. Tit. 3. II, In parti c. : A. Of character, Easy, good-natured, compliant, willing, yielding, courteous, affable : facilis benev- olusque, Ter. Hec. 5, 1, 35: comes benig- ni, faciles, suaves homines esse dicuntur. Cic. Balb. 16, 36 : facilis et liberalis pater, id. N. D. 3, 29, 73 : lenis et facilis, id. Fam. 5, 2, 9 : facilis et Clemens, Suet. Aug. 67 : facilem populum habere, Cic. Fam. 7, 1, 4 : facilem se in rebus cognoscendis prae- bere, id. Q. Fr. 1, 1, 11, 32 ; cf. facilis in causis recipiendis, id. Brut. 57, 207 ; and faciles in suum cuique tribuendo, id. ib. 21, 85 ; faciles ad concedendum, id. Div. 2, 52, 107 : sic habeas faciles in tua vota deos, Ov. Her. 16, 282 : faciles aurem praebere, Prop. 2, 21. 15 : facilis impe- trandae veniae, Liv. 26, 15, 1 ; so alloquii facilis, Val. Fl. 5, 407 : comi facilique na- tura, Suet. Gramm. 7 : facili ac prodigo animo, id. Vit. 7. — Comp. : facilior aut in- dulgentior, Suet. Vesp. 21. — Sup. : quid dicam de moribus facillimis, Cic. Lael. 3, 11. B. Of fortune, Favorable, prosperous : res t't fortunae tuae . . . quotidie faciliores mihi et meliores videntur, Cic. Fam. 6, 5, 1 ; Liv. 23, 11, 2. Adv. in four forms : facile, facul, faciei- ter. and faciliter. 1, Form facile (the classical one) : a. Easily, without trouble or difficulty : quis haec non vel facile vel certe aliquo modo posset ediscere ? Cic. de Or. 2, 57, 232 : convertuntnr, id. Rep. 1, 45. — Comp.: cave putes, aut mare ullum aut flammam esse tantam. quam non facilius sit sedare quam, etc., Cic. Rep. 1, 42,,/j». ; quo faci- lius otio perfruantur, id. ib. 1, 5 : id hoc facilius eis persuasit, quod, etc., Caes. B. G. 1, 2, 3. — Sup. : ut optimi cujusque ani- mus in morte facillime evolet tamquam e custodia, Cic. Lael. 4, 14 : facillime tin- gi, id. Coel. 9, 22 : facillime decidit, id. Rep. 2. 23 ; Caes. B. G. 5, 24, 6. (/?) To add intensity to an expression which already signifies a high degree, Eng. Certainly, unquestionably, without contradiction , beyond dispute (often in Cic. ; elsewh. rare) : virum unum totius Grae- ciae facile doctissimum, Cic. Rab. Post. 9, 23 : facile deterrimus, id. Tusc. 1, 33, 81 : genere et nobilitate et pecunia facile pri- mus, id. Rose. Am. 6, 15 ; cf. virtute, ex- istimatione, nobilitate facile princeps, id. Clu. 5, 11; so facile princeps, id. Div. 2, 42, 87 ; Fam. 6, 10, 2 ; Univ. 1 ; Flor. 3, 14, 1 ; and facile praecipuus, Quint. 10, 1, 68 . iacile hie plus mali est, quam illic boni, Ter. And. 4, 3, 5 : Pe. Sed tu novis- rin' fidicinam ? Fi. Tarn facile quam me, I 'I. nit. Epid. 3, 4, 68.— So too with verbs i bat denote superiority (vincere, supe- rare. etc.) : post ilium (Herodotum) Thu- cydides omnes dicendi artilicio, mea sen- tentia, facile vicit, Cic. de Or. 2, 13, 56 ; cf. id. Off. 2, 19, 59 ; and id. Rep. 1, 23 ; cf. also stellarum globi terrae magnitudi- nem facile vincebant, id. ib. 6. \6Jin. ; and id. de Or. 1, 33, 150 : Sisenna omnes ad- huc nostras scriptores facile superavit, id. Leg. 1, 2, 7 ; cf. id. de Or. 3, 11, 43 : facile palmam habes I Plaut. Trin. 3, 2, 80. — And in stating a large amount : huic horeditas facile ad HS. tricies venit testa- mento propinqui sui, Cic. Verr. 2, 2, 14, 35. (y) Connected with a negative, non fa- cile or haud facile, to add intensity to it, like our Not easily, i. e. hardly : inira ac- curatio, ut non facile in ullo diligentio- rcm majoremque comovcrim, Cic. Brut. 592 F A C I 67, 238 : sed haud facile dixcrim, cur, etc., id. Rep. 1, 3 fin. ; cf. de iis haud facile compertum narraverim, Sail. J. 17, 2 : animus imbutus malis artibus haud facile libidinibus carebat, id. Cat. 13, 5. b. Readily, willingly, without hesitation : facile omnes perferre ac pari, Ter. And. 1, 1, 35 ; cf. te de aeternitate dicentem aberrare a proposito facile patiebar, Cic. Tusc. 1, 33, 81 ; Ter. Eun. 4, 3, 6.— Comp. : locum habeo nullum, ubi facilius esse possim quam Asturae, Cic. Att. 13, 26, 2. C. (ace. to facilis, no. II. B) Pleasantly, agreeably, well : propter eas (nugas) vivo facilius, Plaut. Cure. 5, 2, 6 : quum ani- mo cogites, Quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, for- tunati, nobiles, Ter. Ad. 3, 4, 56 ; so facil- lime agitare, Suet. Vit. Ter. 1 : ubi Cras- sus animadvertit, suas copias propter ex- iguitatem non facile diduci, not safely, Caes. B. G. 3, 23, 7. 2. Form facul (ante-class.), Easily: nobilitate facul propellere iniquos, Lucil. in Non. Ill, 19 ; so Pac. ib. 21 : haud fa- cul, ut ait Pacuvius, femina invenietur bona, Afran. ib. 22 : ferre advorsam for- tuuam facul, Att. ib. 24. 3. Form jfaculter, only ace. to the statement of Fest. p. 87. 4. Form faciliter (post-Aug. ; pre- dominating in Vitruvius ; censured by Quint. 1, 6, 17) ; Easily : ferrum percale- factum faciliter fabricatur, Vitr. 1, 4 ; so id. 2, 1 ; 3, et saep. f aCllltaS' atis, /• [facilis] Easiness, ease, facility in doing any thing. I, I n gen. (so mostly post-Aug.): "haec in bonis rebus, quod alii ad alia bona sunt aptiores, facilitas nominetur, in malis proclivitas," inclination, disposi- tion, Cic. Tusc. 4, 12, 28 ; cf. aetatis illius (i. e. puerilis) facilitas, capability, Quint. 1, 12, 11 : audendi facilitas, id. 12, 6, 7; so pariendi, Plin. 21, 24, 95 : oris, i. e. easy enunciation, Quint. 10, 7, 26 : corporis, a tendency to blush. Sen. Ep. 11 : soli, fa- cility in working, Plin. 18, 19, 49. § 178 : picea tonsili facilitate, id. 16, 10, 18 : sma- ragdi ad crassitudinem sui facilitate trans- lucida, i. e. facility in admitting the rays of light to pass through, id. 37, 5, 16. II, In partic: A. Of speech, Facili- ty or fluency of expression (post-Aug.) : Fabianus disputabat expedite magis quam concitate, ut possis dicere, facilitatem es- se illam, non celeritatem, Sen. Ep. 40 : quae in oratore maxima sunt, ingenium, inventio, vis, facilitas, Quint 10, 2, 12 ; so id. 1* 5, 1; 10, 7, 20; 11, 1, 42; Suet. Gramm. 23, et al. ; cf. extemporalis faci- litas, Quint. 10, cap. 7. B, (ace. to facilis, no. II. A) Of charac- ter : I, In a good sense, Willingness, readiness, good nature, courteousness, af- fability (so most freq. in Cic.) : si illius comitatem et facilitatem tuae gravitati se- veritatique asperseris, Cic. Mur. 31, 66 ; cf. id. Lael. 18, 66 : pro tua facilitate et humanitate, id. Fam. 13, 24, 2 : facilitas in audiendo, id. Q. Fr. 1, 1, 7, 21 ; cf. fa- cilitas et lenitudo animi, id. Off". 1, 25, 88 Orell. N. cr, : .facilitas indulgentia, Suet. Caes. 72 : facilitate par infimis esse, Cic. de imp. Pomp. 14, 41 : sermonis, id. Att. 12, 40, 2 ; id. de Or. 2, 4, 15 : actio facili- tatem significans, id. ib. 2, 43, 184. * 2, lu a l )r, d sense, Levity, heedless- ness : Suet. Claud. 29. faciliter» "dv. Easily ; v. facilis, ad fin., no. 4. facincrosus, a, «m adj. [facinus] Criminal, villainous, atrocious, vicious (rare, but quite class.) ; quintum genus est parricidarum, eicariorum, denique omnium facinorosorum, Cic. Cat. 2, 10, 22 ; so id. Coel. 6, 13 ; de Or. 2, 58, 237 ; Rep. 3, 17 : injuriosa facinorosaque vita, id. Leg. 1, 14, 40 ; so impius et facinora- sus animus, Just 2, 1. — Comp. : facinoro- sior, id. 16, 4. — Sup. : facinorosissimi si- carii, Cic. Sest. 38, 81. facinuS; oris, n. [facio] A deed, act, action (quite class., esp. freq. in the spe- cial signif.) : I, In gen.: Atridae duo fratre8 cluent fecisse facinus maximum, Quum Priami patriam Pcrgamum . . . eub- egerunt, Plaut. Bac. 4, 9, 1 ; id. ib. 4, 4, 2 : nefarium facinus pejore facinore ope- F ACI rire, Cato in Gell, 13, 24, 12 ; so nefario facinore admisso, Caes. B. G. 7, 38, b : facinus magnum et memorabile, Ter. Heaut. 2, 3, 73 : facinus praeclarissimum, Auct Her. 4, 55, 68 : facinus pulcherri- mum, Cic. Rab. perd. 6, 19 : rectissimum facinus, Anton, in Cic. Phil. 13, 17 tin. ; Poet. ap. Cic. Fam. 2, 9, 2 ; Tac. A. 3", 21. — In the plur. : Ter. Heaut. 2, 1, 8 : inau- dita et singularia facinora sceleris, auda- ciae, perfidiae, etc., Cic. Verr. 2, 5, 72, 189: mirabilia facinora, id. Phil. 2, 42, 109 : in'. genii egregia facinora, Sail. J. 2, 2. B, Transf. in Plautus for Thing : ni- mis mirum est facinus, quomodo haec hinc potuerit transire ! Plaut. Mil. 2, 4, 24 : quod facinus video 1 etc., id. Rud. 1, 2, 73. H, In partic, A bad deed, misdeed, villainy, crime : facinus est vincire civem Romanum, scelus verberare, prope par- ricidium necare : quid dicam in crucem tollere 1 Cic. Verr. 2, 5, 6«, 170 ; cf. sce- lus et facinus, id. Mil. 16, 43 : ad vim, fa- cinus caedemque delecti, id. Agr. 2, 28, 77 : nee in facinore, nee in libidine, id. Mil. 27, 73 : nihil facinoris, nihil flagitii praetermittere, Liv. 39, 13, 10 : ne facinus facere, id. Fin. 2, 29, 95 : jacere humi ad facinus obeundum, id. Cat. 1, 10, 26 ; so committere, id. Fam. 3, 10, 2 ; Caes. B. C. 3, 60, 4 : in se admittere, Id. B. G. 3. 9, 3 ; cf. id. 6, 13, 5 : patrare, Sail. C. 18, e : ad omne facinus impellere aliquem, Cic. Frgm. in Non. 424, 31 (Rep. 6, 1 ed. Mos.), et al. — In the plur. : furiae vindices faci- norum et sceleris, Cic. N. D. 3, 18, 66 : homo flagitiis atque facinoribus cooper- tus, Sail. C. 23, 1 : talia facinora impune susccpisse, id. Jug. 34, 9. *B. Transf., concr., An instrument^ of villainy, said of the poisoned cup : fa- cinusque excussit ab ore, Ov. M. 7, 423. f acid feci, factum, 3. v. a. and n. ; in the pass, fio, factus. fieri (imper. face, which, as well as fac, is very freq., esp. in Plaut. and Ter., Plaut. Asin. prol. 4 ; 1,1, 77 ; Aul. 2, 1, 30 ; Cist. 2, 1, 28 ; Epid. 1, 1, 37 ; 2, 2, 117 ; Most. 3, 2, 167, et saep. ; Ter. And. -4, 1, 57 ; 4, 2, 29 ; 5, 1, 2 ; 14 ; Eun. 1, 2, 10, et al. ; Cato R. R. 23, 1 ; 26 ; 32, ct al.; Catull. 63, 78; 79; 82; Ov. Med. fac. 60 ; Val. Fl. 7, 179, et al. : futur. facie for faciam, Cato in Quint. 1, 7, 23 ; cf. dico, ad init., and the letter e, p. 511 : faxo, Plaut. Am. 1, 1, 199 ; 2, 1, 42 ; 3, 3, 17 ; 3, 4, 14 ; 5, 1, 55, et saep. ; Ter. And. 5, 2. 13 ; Eun. 2, 2, 54 ; 4, 3, 21, et al. ; Vira:. A. 9, 154 ; 12, 316 ; Ov. M. 3, 271 ; 12, 594 : faxim, Enn. in Non. 507, 23 ; Plaut. Am. 1, 3, 13 ; Aul. 3, 2, 6 ; 3, 5, 20, et al. ; Ter. And. 4, 4, 14 ; Heaut. 1. 2, 13 : faxit, Lex Numae ap. Fest. s. v, ALIVTA, p. 6 ; Frgm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 12 ; Plaut. Capt. 3, 4, 90 ; 3. 5, 54 ; Casin. 3, 5, 6, et al. ; Ter. Heaut. 1, 2, 24 ; Phorm. 3, 3, 21 : faximus, Plaut. True. 1, 1, 40 : fax- itis, an old form in Liv. 23, 11, 2 ; 25, 12, 10 ; 29, 27, 3 : faxint, Plaut. Am. 2, 1, 85 ; Aul. 2, 1, 27 ; 2, 2, 79, et al. ; Ter. Heaut. 1, 1, 109 ; Hec. 1, 2, 27 ; 3, 2, 19 ; Cic. Verr. 2, 3, 35, 81 ; Fam. 14, 3, 3 : faxem for fecisscm, Plaut. Ps. 1, 5, 84. — In the pass. : facitur, Nigid. in Non. 507, 15 : fa* ciatur, Titin. ib. : fitur, Cato in Prise, p. 789 : fiebantur, id. ib. : fitum est Liv. Andr. in Non. 475, 16). To make, in the most comprehensive sense of the word, to prepare, produce, bring to pass, effect, create, commit, etc. : " verbum facere omncm omnino faciendi causam complectitur, donandi, solvendi, judicandi, ambulandi, numerandi," Pa- pin. Dig. 50, 16, 218. I. -4c(., A, In gen. : (a) c. ace. : ut fa- ber, quum quid aedificaturus est, non ipse facit materiam, 6ed ea utitur, quae sit pa- rata, etc Quod si non est a deo mate- ria facta, ne terra quidem et aqua et afir et ignis a deo factus est Cic. N. D. frgm. ap. Lact 2, 8 (Cic. ed. Orell. IV. 2, p. 122) : sphaera ab Archimede facta, Cic. Rep. 1. 14 : fecitque idem et sepsit de manubiis comitium et curiam, id. ib. 2, 17; so ae- dem, id. ib. 2, 20 : pontem in Arari faci undum curat, Caes. B. G. 1, 13. 1 : castra, id. ib. 1, 48, 2; so Cic. Fam. 15, 4. 4: fa- ber vasculum fecit, Quint 7, 10, 9 : clae- pern, Caes. B. G. 4, 21, 4 : cuerins ct facers FACI ct obire, Cic. Att 9, 13, 6 : ignem lfgnis viridibus, id. Verr. 2, 1, 17, 45 : poema, id. Pis. 29, 70 ; so eermonem, id. Fam. 9, 8, 1 ; cf. literam, id. Acad. 2, 2, 6: ludos, id. Rep. 2, 20; so id. Att. 15, 10: sememes, Caes. B. G. 1, 3, 1 ; so messem, CoL 2, 10, 28 : pecuniam, to make, acquire, Cic. Verr. 2, 2, 6, 17 ; so macuru (c. c. parare copi- as), id. Caecin. 12, 33 ; cf. cohortes, Caes. B. C. 3, 87, 4 : exercitum, VeUej. 2, 109, 2 : auxilia mercede, Tac. A. 6, 33 : iter, Cic. Att. 3, 1; so id. Plane. 26, 65; Div. 1, 33, 73, et saep. Cf. also the phrases, adi- tum sibi ad aures, Quint 4, 1, 46 : admi- mtionem alicujas rei alicui, to excite, Liv. 25, 11, 18; Sen. Ep. 115: alienationem disjunctioncmqne, Cic. Lael. 21, 76 : ani- muui alicui, Liv. 25, 11, 10 : arbitrium de aliquo. to decide, Hor. Od. 4, 7, 21 ; opp. arbitrium alicui in aliqua re, i. c. to leave tlit decision to one, Liv. 43, 15, 5 : audaci- im hosti, id. 29, 34, 10 : audientiam ora- tioni, Cic. Div. in Caecil. 13, 42 : auspici- um alicui, Liv. 1, 34, 9 ; Hor. Ep. 1, 1, 86: auctoritatem, Cic. de imp. Pomp. 15, 43 : bellum, Cic. Otf. 1, 11, 35 ; Caes. B. G. 3, 29 /in. : multa bona alicui, Plaut Poen. 5, 4, 46: clamores, to maJte, raise, Cic. Bnit. 35^326 : cognomen alicui, to give. Liv. 1, 3, f : commercium sermonis, id. 5, 15, 5 : concitationes, Caes. B. C. 3. 106 Jin. : con- jurationes, id. B. G. 4, 30 fin. : consuetu- dinem alicui cum altero, Cic. Fam. 13, 23, I : consilia alicui, Liv. 35, 42, 8 : conten- tionem cum aliquo. Cic. Off. 1, 38, 137 : uontroversiam, id. Or. 34, 121 : convici- um magnum alicui, id., Fam. 10. 16. 1 : copiam pugnandi militibus, Liv. 7, 13. 10: corpus, to grow fax, corpulent, Cels. 7, 3 2d fin. ; Phaedr. 3, 7, 5 : damnum, to suf- fer, Cic. Brut. 33, 125 : so detrimentum, id. Verr. 2, 4. 9, 20 : desiderium alicujus, rei alicui, Liv. 3, 34, 7 ; 7, 24, 10 : dicta, Ov. F. 2, 375 ; 3, 515 : difficultatem. Quint. 10, 3, 10 ; and 16 : discrimen, id. 7, 2, 14 : 11, 1, 43 : disjunctionem (c. c. aliena- tionem), Cic. Lael. 21. 76 : dolorem alicui, id. Att. 11, 8. 2 : dulcedinem. Sen. Ep. Ill : eloquentiam alicui (ira). Quint. 6,-2, 26: errorem. Sen. Ep. 67 : eruptiones ex op- pido, Caes. B. C. 2, 2, 5: exemplum, Quint. 5. 2, 2 : exspectationem, id. 9. 2. 23 : facinus, Plaut. Bac. 4, 9, 1 : Cic. Fin. 2, 29, 95 : facultatem recte judicandi ali- cui, Cic. Verr. 2, 2, 73, 179 : fallaciam, Per. And. 1. 8, 7 : famam ingenii. Quint. 11. 2. 46 : fastidium, Liv. 3, 1, 7 : favorem alicui, id. 42. 14. 10 ; Quint. 4, 1, 33 : fidem alicui. Cic. Cat. 3, 2, 4 : Att. 7, 8, 1 ; Quint. 6. 2, 18: finem, Cic. Att 16, 16, 16; Rep. 2, 44 : formidinem, Tac. H. 3, 10 : fortu- nam maenam (c. c. parare), Liv. 24, 22, » : fraudem, Plaut Mil. 2, 2, 9 ; Cic. Att. 4, 12 : gesruro vultu, Quint 11, 3, 71 : gradum, Cic. de Or. 2, 61, 249 ; Verr. 2. 2, 1. 3 ; Quint. 3, 6, 8 : gratiam alicujus rei. Liv. 3, 56, 4 ; 8, 34, 3 ; gratulationem alicui, Cic. Fam. 11, IS. 3; Sen. Ep. 6: ^ratuui alicui, Ter. Eun. 4, 4, 56: Cic. Rep. 1. 21 ; cf. gratissimum alicui, id. Fam. 7. 21 fin. : homicidium, Quint 5, 9, 9: hospirium cum aliquo, Cic. Balb. 18, 42 : imperata. Caes. B. G. 2, 3, 3 : impe- tum in hostem, Cic. Fin. 1, 10. 34 : Liv. 25. 11, 2 : incursionem, Liv. 3, 38, 3 : in- dicium, Cic. Verr. 2, 1, 57, 150 : inducias, id. Phil. 8, 7, 20 : initium, id. Agr. 2, 29, 79 ; cf. initia ab aliquo, id. Rep. 1, 19 : in- juriam, Cic. Rep. 3, 14 (opp. accipere) ; Caes. B. G. 1, 36, 4 ; Quint 3, 6, 49 ; 10, 1, 115: insidias alicui, Cic. Mil. 9, 23: iram, Quint 6. 1, 14 : jacturam, Cic. Off. 3, 23, 89 ; Fin. 2, 24, 79 ; Caes. B. G. 7, 77. 7 : judicium, Cic. Att. 7, 23, 2 : judicatum, to execute, id. Flacc. 20, 48 : jus alicui. Liv. 32, 13, 6 : jussa, Ov. F. 1, 379 : laetitiam, Cic. Fin. 1, 7, 25: largitiones, id. Tusc. 3, CO, 48 : valde magnum, Cic. Q Fr. 1, 2, 2, 7 : memoriam, Quint 11, 2, 4 : mentJo- nem, Cic. Q. Fr. 2, 11, 2 : metum. Tac. A. 6, 36 : missum aliquem, Cic. Verr. 2, 3, 58, 134 : modum irae, Liv. 4, 50, 4 : moram, Cic. Art. 16, 2, 1 ; Plaut Most 1. 1, 72 : morem alicujus rei sibi, Liv. 35, 35, 13 : moras, id. 28, 46, 8 : multam alicui, Cato in Gell. 11, 1, 6 : munditias, id. R. R. 2. 4 : mutationem, Cic. Sest 12. 27 ; Off. 1, 33, 120: multa alicui, id. Q. Fr. 3. 1. 5. 16: caufraeium, to suffer, id. Fam. 16, 9. 1 : Pp FACI negotium alicui, to gitc to do, Quint. 5. 12, 13 : nomen alicui, Liv. 8, 15. 8 ; cf. nomina, Cic. Off. 3, 14, 59 : odium vitae, Plin. 20, 18, 76 : oiEcium suum. Ter. I'll. 4, 5, 12 : omnia amici causa, Cic. Lael. 10, 35; Fam. 5, 11, 2: opinion trn alicui, id. Div. in Caecil. 14, 45 : pacem, Cic. Off. 3, 30. 109 : periculum, Ter. Eun. 3, 2, 23 ; Heaut 2, 1, 9 : perniciem alicui, Tac. II. 2, 70 : planum. Cic. Rose. Am. 19, 54 : po- testatem, id. Cat 3, 5, 11; Rep. 2, 28: proelium, Caes. B. G. 1, 13: promissum, Cic. Off. 3, 25, 95 : pudorem, Liv. 3, 31, 3 : raturn, Liv. 28, 39, 16 : rem, Ter. Ad. 2, 2, 12 : risum, Coel. in Cic. Fam. 8, 9, 1 ; Quint. C. 1. 40; 48: securitatem alicui, Liv. 36, 41, 1 : sermonem, Cic. Verr. 2, 1, 26, 66 : sisnificationem ianibus, Caes. B. G. 2, 33, "3: silenrium, "Liv. 24, 7, 12: spem, Cic. Att. 3, 16 ; Liv. 30, 3, 7 : spiri- tus, id. 30, 11, 3 : stipendia, Sail. J. 63, 3 ; Liv. 3, 27, 1 ; 5, 7, 5 : stomachum alicui, Cic. Att 5, 11, 2; Fam. 1, 9, 10: suavium alicui, Plaut Asin. 4, 1, 53 : suspicionem, Cic. Fl. 33, 83 : taedium alicujus rei, Liv. 4. 57, 11 : totum, Ulp. Dig. 28, 5, 35 : tran- situm alicui, Liv. 26, 25. 3 : turbam, Ter. Eun. 4, 1, 2 : usum, Quint. 10, 3, 28 : va- dimonium, Cic. Quint 18, 57 : verbum, verba, to speak, talk. id. Verr. 2, 4, 65, 147 : vestigium, id. Rab. Post. 17, 47 : viam sibi, Liv. '.), 5, 6 : vim alicui or in aliquem, id. 38, 24, 3 ; 3, 5, 5 : vires, to get, acquire, Quint 10, 3, 3 : vitium, Cic. Top. 3, 15. (jl) With vt, ne, quit, or the simple \ conjunctive : faciam, ut ejus diei locique meique semper meminerit Plaut. Capt. 4, 2, 20: ea, quantum potui. feci, ut es- sent nota nosrris, Cic. Acad. 1. 2, 8 : faci- to, ut sciam. id. Att 2, 4, 4 ; id. ib. 11, 21, 1 ; so ut nihil ad te dem literarum facere non possum, id. ib. 8, 14, 1 ; for which with quin : facere non possum, quin ad te mittam, id. ib. 12, 27, 2 ; id. Clu. 60. 168 : fac, ne quid aliud cures, id. Fam. 16, 11, 1 : domi assitis, facite, Ter. Eun. 3, 2, 53 : fac cupidus meividendi sis. Cic. Fam. 5, 21. 5 : fac cogites, id. ib. 11, 3, 4. — In the pa*s. : fieri potest, ut recte quis sen- tiat, et, etc, Cic. Tusc. 1, 3. 6 : potest fieri, ut iratus dixerit, etc.. Crass, in Cic. de Or. 2,70,285; id. Lael. 21. 76. (> ) c. inf. (so rarely) : Var. R. R. 3, 5, 3 ; Sail. Frgm. ap. Sen. Ep. 114 : qui nati co- ram me cernere letum Fecisti, Virg. A. 2, 539 : Ov. Her. 17, 174 : mel ter infervere facito, Col. 12, 38, 5. (c) Abs.: ego plus, quam feci, facere j non possum, Cic. Fam. 11. 14, 3 : faciam, j ut potero, Laeli, id. de Sen. 3, 7 : cf. id. Rep. 1. 24 : noli putare, pigritia me face- i re. quod non mea manu scribam, id. Att. 16. 15, 1 ; id. Rep. 2. 28 : ut facit apud Platonem Socrates, id. ib. 2, 11: ut in Vcrrem Cicero fecit Quint. 6, 1, 54 : qui dicere ac facere doceat, id. 2, 3, 11, et saep. B. I.i panic, 1. With a double ob- ject : To make a thing into something, to render it something : senatum bene sua sponte firmum firmiorem vestra auctori- tate fecistis, Cic. Phil. 6. 7, 18 : te diser- tum, id. ib. 2, 39 fin.: iratum adversario judicem, id. de Or. 1, 51, 220 : heredem riliam. id. Verr. 2, 1, 43, 111 : aliquem ab- scntem rei capitalis reum. id. ib. 2 2, 38, 93 : animum dubium, id. de imp. Pomp. 10. 27 : injurias irritas. id. Verr. 2, 2, 26, 63 : vectigalia sibi deteriora, Caes. B. G. 1, 36, 4 : hi consider facti sunt, Cic. de Sen. 5, 14 : disciplina doctior facta civitas. id. Rep. 2, 19 : dii ex bominibus facti, id. ib. 2, 10 : cf. tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti. Sail. J. 10, 2. 2, To value, esteem, regard a person or thing in any manner (*" like the Eng. make, in the phrase, to make much of) : in quo perspicere posses, quanti te, quanti Pom- peium, quem unum ex omnibus facio, ut debeo. plurimi. quanti Brutum facerem, j Cic. Fam. 3. 10, 2 : te quotidie pluris feci, id. ib. 3, 4, 2 : voluptatem virtus minimi facit id. Fin. 2. 13. 42 : nihili facio scire, I Plaut. Pers. 2, 2. 42 : negat se magni fa- cere. utrum, etc., Quint. Il, 1, 38 : parum I id facio, Sail. J. 85, 31 : si illi aliter Nos faciant quam acQuum est, Plaut. Stich. 1, 1. 43. 3. To represent a thing in any manner, FACI to feign, assert, say : in eo libro, ubi so exeuntem e senatu et cum Pansa collo- quentem facit Cic. Brut. 60, 218 : Xeno- phon facit... Socratem disputantem, id. N. D. 1, 11, 31 : verbis Ee locupletem fa- cere, id. Flacc. 20, 46 : Herculem conve niri ab Ulixe, id. N. D. 3, 16, 41 ; cf. Plato construi a deo munduin facit id. ib. 1, 8, 19 ; and Isocratem laudari a Socrate, id- Opt, gen. 6, 17. 4. To make belieer, to pretend: facio me alias res agere, Cic. Fam. 15, 18 : me unum ex iis feci, qui, etc- id. Plane. 27, 65. — And kindred herewith, 5. Hypothetically in the imper. fac, To suppose, assume : fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. Fam. 7, 23, 1 ; cf. fac potuisse, id. Phil. 2, 3, 5 ; and fac animos non remanere post mortem, id. Tusc. 1, 34, 82 ; id. ib. 1, 29, 70 : fac velit Stat Ach. 2, jll. 6, In mercant lang., To practice, exer- cise, follow any trade or profession : quum mercaturas facerent Cic. Verr. 2, 5, 28, 72 ; so argentariam, id. ib. 2, 5, 49, 155 : Caecin. 4, 10 : topiariam. id. Q. Fr. 3, 1, 2, 5 : haruspicinam, id. Fam. 6, 18, 1 : praeconium, id. ib. 7, In relig. lang.. like the Gr. j>i\eu. To perform or celebrate a religious rite ; to offer sacrifice, make an offering, to sacri- fice : res ilium divinas apud eos deos in suo sacrario quotidie facere vidisti, Cic. Verr. 2, 4, 8, 18 : sacra pro civibus, id. Balb. 24, 55 ; so sacrificium publicum, id. Brut. 14, 56. — Abs. : a sacris patriis Juno- nis Sospitae, cui omnes consules facere necesse est consulem avellere, Cic. Mur 41. 90.— With the abl. : quum faciam vi- tula pro frugibus. Virg. E. 3, 77 ; so catu- ' lo, Col. 2, 22, 4. — Impers. : quum pro pop- ulo tieret Cic. Att. 1, 13, 3 : quibus diis decemviri ex libris ut tieret, ediderunt, Liv. 37, 3, 5. 8, In grammat. lang.. To make, form in infleVing : cur aper apri et pater palri* i faciat ! Quint 1, 6, 13 ; so id. 14 ; 15: 27 : | cf. sic genitivus Achilli et Ulixi fecit id. 1, 5, 63 ; id. 1, 6, 26 : eadem (litera) fecit ex duello bellum, id. 1, 4, 15. 9. Peculiar phrases : a. Quidfaci- i am (facias, fiet etc.), c. abl., dat., or (rare- I ly) with de, What is to be done with a per- son or thing : quid hoc homine facias j Cic. Sest. 13, 29 ; so id. Verr. 2, 2, 16. 40 : ! nescit quid faciat auro, Plaut Bac. 2, 3. | 100 : quid ru huic homini facias ? Cic. j Caecin. 1 1, 30 ; cf. quid enim tibi faciam. i id. Att. 7, 3, 2 ; and quid faceret huic con- J clusioni, i. e. how should he refute, etc., id. ' Acad. 2, 30, 96 : miserunt Delphos con- : sultum, quidnam facerent de rebus suis. Nep. Them. 2. — In the pass. : quid Tullio- la mea fiet ? Cic. Fam. 14, 4, 3 : quid illo i fiet? quid me ? id. Att 6, 1. 14 : quid fiet artibus ? id. Acad. 2, 33, 107 : quid mihi fiet? Ov. A. A. 1, 536: quid de ilia fin fidiciua igitur ? Plaut Epid. 1, 2, 48 : de fratre quid fiet? Ter. Ad. 5, 9. 39.— b. | Abs. : quid faciat Philomela ? fugam cus- todia claudit ? Ov. M. 6, 572 : quid face- rem? neque servitio me exire licebat. etc., Virg. E. 1, 41. 1). Fit, factum est aliquo or aliqua re, Il happens to, becomes of a person or thine : volo Erogitare, meo minore quid sit fac- tum filio, Plaut Capt 5, 1, 32 : nee quid deinde iis (elephantis) factum sit aucto- res explicant, Plin. 8, 6, 6 fin. : quid eo est argento factum ? Plaut. Most 3, 1, 106. — Hence, \} m Si quid factum sit aliquo, If any thing human should happen to one. i. q. si quid accident humanitus (v. acci- do, p. 14, a), a euphemistic expression for if one should die : si quid eo factum es- set in quo spem essetis habituri .' Cic. de imp. Pomp. 20, 59 ; cf. eum fecisse aiunf, sibi quod faciendum fuit Plaut Poen. 5, 1,23. C, Ut fit As il usually happens, as is commonly the case : praesertim quum, ut fit fortuito saepe aliquid concluse apte- que dicerent Cic. Or. 53, 177 : queri, ut fit incipiunt id. Verr. 2. 2. 23, 56 : dum se uxor, ut fit comparat id. Mil. 10, 28 : fecit statim, ut fit fastidium copia, Liv. 3, 1, 7. d. Fiat an expression of assent, So be it ' 'very good: fiat, geratur mos tibi, 593 FACT Plant. Pe. ], 5 146 ; so id. Asin. 1, 1, 27 ; Amph. 2, 2, 138 ; Most. 4, 3, 44, et al. C Dictum ac factum, No sooner said than, done, without delay, at once ; v. dic- tum under dico, A, d, p. 465. U. Neu.tr.: A. With adverbs, To do, drat, or act in any manner : recta et vera lbquere, sed neque vere neque recte ad- huc Fecisti umquam, Plaut. Capt. 5, 2, 7 ; v. recte under rego, p. 1291, 2 : bene iecit Silius, qui transegerit, Cic. Art. 12, 24, 1 : Dalmatis di male faciant, id. Fam. 5, 11 fin. : lacls amice, id. Lael. 2, 9 : humani- ter, id. Q Fr. 2, 1, 1 : imperite, id. Leg. 1, 1, 4 : tutius, Quint 5, 10, 68 ; Ter. Eun. 4, 1, 10 : bene facere, v. also under bene- facio and benefactum, p. 196, c. B. Facere cum or ab aliquo, To take part with one, to side zcith one ; and opp. contra aliquem, to take part against one : si respondisset, idem sentire et geeum fa- cere Sullam, Cic. Sull. 13, 36 ; cf. cum illo consulem facere, id. Att. 6, 8, 2 ; and secum consules facere, id. Plane. 35, 86 : auctoritatem sapientissimorum hominum facere nobiscum, id. Caecin. 36, 104 ; cf. rem et sententiam interdicti mecum fa- cere fatebatur, id. ib. 28, 79 ; and quum Veritas cum hoc faciat, id. Quint. 30, 91 : commune est, quod niliilo magis ab a.d- versariis quam a nobis facit, id. Inv. 1, 48, 90 : omnes damnatos, omnes igno- minia atfectos iliac (a or cum Caesare) facere, id. Att. 7, 3, 5 : quae res in civi- tate duae plurimum possunt. eae contra nos ambae faciunt in hoc tempore, id. Quint. 1, 1. C. Ad aliquid, alicui, or abs., To be good or of use for any thing ; to be useful, of service : chamaeleon facit ad difficul- fatem urinae, Plin. 22, 18, 21 ; so Scrib. Comp. 122 ; cf. Ov. Am. 1, 2, 16 ; and ad talem formam non facit iste locus, id. Uec. 16, 192 : radix coronopi eoellacis praeclare facit, Plin. 22, 19, 22 ; Prop. 3, 1, 20 : facit autem commode ea composi- tio, quam, etc., Col. 7, 5, 7 ;. so id. 8, 17, 13 : nee coelum, nee aquae faciunt, nee terra, nee aurac. i. e. do not benefit me, Ov. Tr. 3, 8, 23 : mire facit in peroratione con- fessio, Quint. 11, 3, 173 ; so ib. 171 ; cf. with a subject-clause : plurimum facit, totas diligenter nosse eausas, id. 6, 4, 8. — Hence A. F actus, a, inn, Pa. As an adjec- tive extremely rare : factius nihilo facit, he no more mattes it come to pass, i. e. is no nearer bringing it about, Plaut. Trin. 2, 3, 6.— Far more freq., 2. In the neuter abs., factum, i, Tkat which is done, a deed, act, exploit : ecquod hujus factum aut com- missuni non dicam audacius, sed, etc., Cic. Sull. 20, 72 : meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. in Cic. Att. 9, 16, A, 1 : quod ximquam eorum in re publica forte factum exstitit? Cic. ib. 8, 14, 2 ; so praeclarum atque divinum, id. Phil. 2, 44, 114 : egregium, id. Fam. 10, 16, 2; id. Coel. 10, 23:"dimidium facti, qui coepit. habet, Hor. F,p. 1, 2, 40 : quo facto aut dicto adest opus, Plaut. Am. 1, 1, 15, et saep. : de factis illustribus, Cic. Fin. 1, 11: famam extendere factis, Virg. A. 10, 468 : non bominum video, non ego facta boum, doings, i. e. works, Ov. Her. 10, 60. — b. ' n partic, bonum factum, like the Or. aynOq ruxn, A good deed, i. e. well done, fortunate: bonum factum'st edicta ut servetis men, Plaut Poen. prol. 16 ; cf. id. ib. 44. At the commencement of edicts, Suet. Caesar 80 ; Vit 14 ; Tert. Pudic. 1. * B. facte on, a word jestingly formed by Cicero, after the analogy of the Greek, for faciendum : quare, ut opinor, (piXoao- _ v - facio, ad fin., no. B. 1 facticiosus miXvuriXuvos, Gloss. Pliilox. factlClUS or -tlUS, a, um, adj. [fa- do] Made by art, artificial, factitious (a post-Aug. word) : sal, Plin. 31, 7, 39: gem- mae, id. 37, 7, 26 : colores, id. 31, 7, 42 : ladanum (opp. terrenum), id. 12, 17, 37. —II. In the later grammarians : nomen, formed after the natural sound, onomato- poetir, like tintinnabulum, turtur, Prise, p. 581 P. 594 FACT factlO , 6nis, /. [id.] I. A making, do- ing, preparing (so very rarely) : tabulae, quas is instituisset, cui testamenti factio nulla est, the right of making a will, Cic. Top. 11, 50 ; cf. factionem testamenti ha- bere, id. Fam. 7, 21 : quae haec factio est? dealing, proceeding, Plaut. Rud. 5, 3, 15 ; so id. Bacch. 4, 8, 2. II. (ace. to facio, no. II. B, lit, a tak- ing part or siding with any one; hence concr.) A company of persons asso- ciated or acting together, a class, order, sect, party. A. In gen. (likewise rare) : cum vos- tfis nostra non est aequa factio ; Affinita- tem vobis aliam quaerite, i. e. family, rank, Plaut. Trin. 2, 4, 51 ; cf. neque nos factione tanta, quantu tu, sumus, id. Cist. 2, 1, 17 ; so id. Trin. 2, 4, 66 ; 90 ; 96 ; Aul. 2, 1, 45 : utrimque factiones tibi pa- res, Cato in Charis. p. 198 P. : alia (me- dicorum) factio coepit in Sicilia, i. e. class, Plin. 29, 1, 4 ; so est et alia magices fac- tio, a Mose pendens, id. 30, 1, 2. B. In partic, A company of personal adherents or partisans, a party, side, fac- tion (so quite class. ; among the republi- can Romans usually with the odious ac- cessory notion of oligarchical) : in Gallia non solum in omnibus civitatibus atque in omnibus pagis partibusque, sed paene etiam in singulis domibus factiones sunt, earumque factionum principes sunt qui, etc., divisions, factions, Caes. B. G. 6, 11, 2 sq. : paucorum factione oppressus, id. B. C. 1, 22, 5; cf. in qua (Scaevolae ora- tione) invidia incitatur in judicum et in accusatorum factionem, Cic. Brut. 44, 164 ; and haec inter bonos amicitia, inter malos factio est, Sail. J. 31, 15 ; Auct Her. 1, 5, 8 : per vim et factionem, Cic. Att. 7, 9, 4 : triginta illorum consensus et factio, i. e. oligarchy, Cic. Rep. 1, 28 ; cf. quum certi propter divitias aut genus aut aliquas opes rem publicam tenent, est factio : sed vocantur illi optimates, id. ib. 3, 14 ; and id. ib. 1, 44 ; cf. also, ut exsistat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio, id. ib. 1, 45 ; and in factionis potestate, id. ib. 3, 32 : principem factionis ad Philippum trahen- tium res, Li v. 32, 19, 2 ; Tac. H. 1, 13 ; Suet. Claud. 13. ' 2. Scenic t. t., A division, company, or party of charioteers at the Roman races (of which there were four, named after their colors : albata, prasina. russata, ve- neta), Suet. Calig. 55 ; Vit. 7 ; 14 ; Dom. 7 ; Inscr. Orell. no. 2593 ; cf. Fest. p. 86 ; and Adam's Antiq. 2, p. 19. factionanus, ii, m. [factio, no. II. B, 2] The presider over a company of chariot- eers, Cod. Theod. 15, 10, 1 ; Inscr. Grut. 338. factlOSC. "dv., v. fnctiosus, ad fin. factlOSHS. a, um, adj. [factio, no. II.] That has or seeks to form a party, power- ful or eager for power, factious, seditious (quite class.) : homo dives, factiosus, Plaut Aul. 2, 2, 50 : potens et factiosus, Auct Her. 2, 26, 40 ; so homo (c. c. potens), Nop. Ages. 1 : non divitiis cum divite, ne- que factione cum factioso, certabat Sail. C. 54, 5 : vel optimatium vel factiosa ty- rannis ilia vel regia, etc, i. e. oligarchical, Cic. Rep. 1, 29 : lingua factiosi, mighty with the tongue, i. e. promising a great deal, Plaut. Bac. 3, 6, 13. — Comp. : mulier, Aur. Vict. Caes. 21. — Sup. : quisque. Plin. Ep. 4, 9, 5. — * Adv. Factiose, Mightily, powerfully : Sid. Ep. 4, 24. factitamenta, orum, n. [factito] Things made, work (eccl. Lat), Tert. Anim. 18 fin. factltatio. 6nis, /. [id.] A making, creating (eccl. Lat) : corporum, Tert adv. Hermog. 31 ; 32. factitator, 6 " 8 . m - lid-] A maker (eccl. Lat.) : idolorum, Tert adv. Prax. 18; Apol. 21. factitiusi a. « m , v. facticius. factito? avi, atum, 1. v. intens. a. (fac- to] To make or do frequently, to he wont to make or do (quite class.) : I. In gen. : stultitia'st, me illi vitio vortere, Egomet quod factitaviin adolescentia, Plaut. Epid. 3, 3, 50 : verba compone et quasi coag- menta, quod ne Graeci quidem veteres factitaverunt, Cic. Brut 17, 68 ; so Quint. F ACU 12, 3, 4 : haec apud majores nostros fac titata, Cic. Off. 2, 24, 85 : alterum factita- turn est, alterum novum, id. Or. 42, 143 : accusationem, id. Brut. 34, 130; so ver- sus, Hor. A. P. 470 : simulacra ex ea ar. bore, Plin. 13, 9, 17 ; cf. capulos inde (ex gemma), id. 37, 6, 23 : inducias cum ali- quo, Gell. 19, 5, 10.— H. In partic. : A, To make or declare a person something : quern palam heredem semper factitarat, Cic. Phil. 2, 16, 41. — B. To practice a trade or profession : artem, Poeta ap. Cic. Or. 43, 147 ; so medicinam, Quint 7, 2, 26 : coactiones argentarias, Suet. Vesp. 1 : vecturas onerum corpore suo, Gell. 5, 3 ; delationes, Tac. H. 2, 10. * facto, are, v. intens. a. [facio] To make, do, perform : operis quicquam, Plaut. True. 5, 23. factor, or i s i m - [id.] A maker, doer, performer, perpetrator (ante- and post- class.): I. In gen.: cuparum doliorum- que, Pall. 1, 6 : qui praepositum suum non praetexit, quum posset, in pari causa factori habendus est, the doer, Arr. Me- nand. Dig. 49, 16, Sfin.; so sceleris, Ulp. ib. 29, 5, 1; Macer ib. 48, 3, 7. — n. in partic, A. In econom. lang., An oil- presser, Cato R. R. 13 ; 64 ; 66 ; 6J.— *B. In ball-playing, He who strikes the ball, the batsman, Plant Cure. 2, 3, 18 ■; cf. dator. * factorium, "> "• [facio ; cf. factor, no. II. A] An oil-press, Pall. 11, 10. factum, i> v - i'acio, ad fin., no. A, 2. factura, a e, /. [facio] A making, manufacture, formation (post Aug. and very rare) : in nostro orbe aliubi vena bonitatem hanc praestat, aliubi factura, Plin. 34, 14, 41, § 145: corporis totius, Gell. 13, 29, 2. — n. Transf., pass., A thing produced or created, a creature, work : anima factura dei est, Prud. Apoth. 792 ; so id. 856. 1. factus, a, um, Part, and Pa,, from facio. 2. factus, us, m- (also factum, i. n., Var. R. R, 1, 24, 3; Col. 12. 52, 19 and 22) [facio] * I, A making, building : quo ornatior villa esse posset fructu quam facta, Var. R. R. 3, 1, 10.— H. (cf. factor, no. II. A, and factorium) Oil-2>ressing, Cato R. R. 67, 1 ; Var. R. R. 1, 24, 3 ; Col. 12, 52, 19 ; 22 ; Plin. 15, 6, 6. facul, v - facilis, ad init. f acula, ae,/. dim. [fax] A little torch, a splinter used as a torch, Cato R. R. 37, 3 : Var. L. L. 5, 31, 38 ; Prop. 2, 29, 5.— *II. Trop. : Plaut. Pers. 4, 3, 46. f acultas, atis, /. [facul, facilis ; cf. dillicultas, simultas] Capability, possibil- ity, power, means, opportunity of doing any thing - easily (quite class.) : I. Lit. : "facilitates sunt, aut quibus facilius tit, aut sine quibus aliquid confici non potest," Cic. Inv. 1, 27, 41. (ri) c. gen. : facultas pariendi, Ter. And. 1, 4, 5: summa copia facultasque dieendi, Cic Quint. 2, 8 : Milo- ni manendi nulla facultas, id. Mil. 17, 45 : suscipiendi maleficii, id. Rose Am. 33, 92 : laedendi, id. Flacc. 8, 19 : redimendi, id. de imp. Pomp. 7, 18 : facultatem judicandi facere, id. Verr. 2, 2, 73, 179. et saep. With a gen. subst. : talium sumptnum facultatem fructum divitiarum putat Cic. Off. 2, 16, 56 : quod reliquis l'ugae facul- tas daretur, Caes. B. G. 1, 22 fin. : Demos- theni facultatem defuisse hujus rei, Quint 6, 3, 2. — (/3) With ad: ne irato facultas ad dicendum data esse videatur, Cic. Fontej. 6, 12; cf. ad explicandas tuas lite- ras, id. Rep. 1, 9; and ad ducendum hel- ium, Caes. B. G. 1, 38, 4 ; and in the plur., multae mihi ad satis faciendum, reliquo tempore facultates dabuntur, Cic. Clu. 4, 10. — ()') With ut: nonnumquam im- probo facultas dari, ut etc., Cic Caecin. 25, 71 ; id. Rab. perd. 6, 18 : L. Quintius oblatam sibi facultatem putavit ut etc., id. Cluent. 28, 77 ; id. Fam. 1, 7, 4 : erit igitur haec facultas in eo, quern volumus e6se eloquentem, ut, etc., id. Or. 33, 117. — (ci) c. inf. (post-Aug. and very rarely) : nobis saevire facultas, Stat. Th. 4, 513 ; so id. ib. 12, 36 ; Val. Fl. 3, 16.— (c) Aba. : cave quicquam, quod ad meum commo- dum attineat, nisi maximo tuo commodo et maxima tua facilitate cogitaris, Cic. Q, Fr. 3, 9, 4 : urges istam occasionem et F AEC facultatem, id. Fara. 7, 8, 2 : poetica qua- dam facilitate, id. Rep. 1, 14 : facultas ex ceteris rebus comparata, id. de Or. 2, 12, 50 : si facultas erit, id. de Inv. 1, 46 fin. : cf. hinc abite, dum est facultas, Caes. B. G. 7, 50 fin. : quoad facultas feret, Cic. Inv. 2. 3. 10. II. Tran sf., concr., for copia, opes: A sufficient or great number, abundance, plenty, supply, stock, store ; plur., goods, riches, properly : («) Sing. : numorum fac- ultas, Cic. Quint. 4, 16: omnium rerum, quae ad bcllum Usui erant summa erat in co oppido facultas, Caes. B. G. 1, 38, 3 : na- vium, id. ib. 3, 9, 6 : si facultas ejus succi sit copiosior, Col. 12, 38, 8 ; id. 8, 17, 12- — (jj) Plur.: anquirunt ad facilitates re. rum atque copias, ad potentiam, etc., Cic. Otf. 1, 3, 9 : mutandis facultatibus et com- modis. id. ib. 2. 4, 15 : me tuae facultates sustinent, id. Q. Fr. 1, 3, 7 : videndum ne major benignitas sit quam facultates. id. Otf. 1, 14, 42 : facultates ad largiendura magnas comparasse, Caes. B. G. 1. 18, 4 : facultates patrimonii nostri aliis relinque- mus. Quint. 6 praef. § 16 : attritis faculta- tibus urbe cessit, Suet. Galb. 3 : modicus facultatibus, Plin. Ep. 6, 32, 2, et saep. : Tantas videri Italiae facultates, ut, etc., supplies, resources, Caes. B. G. 6, 1, 3 ; so r, c. copia, id. B. C. 1, 49. 2. facnltatula, ae, /• dim. [facultas, nn. II. J Small or scanty means (late Lat.) : pro facnltatula sua, Hier. Ep. 108, no. 10 ; 90 Anz. Ep. 45 med. f aculter, "dr.. v - facilis, ad fin., no. 3. facundc. odr. Eloquently; v. facun- dus, ad fin. f acundia. ae./. [facundus] Eloquence (like facundus. not freq. till after tbe Aug. period, and in Cic. and Caes. not at all) : Sncundia Gntecos, gloria belli Gallos ante Romanos fuisse, Sail. C. 53, 3 ; so Grae- ca, id. Jug. 63, 3 : Graeca Latinaque, Suet. Calig. 20; cf. Quint. 12, 10, 27; and Plin. 7. 30. 31 fin.: alere facundiam. Quint. Prooem. '§ 23 : so Hor. Od. 4, 7, 21 ; Quiut. 2, 16, 10: 8, 1, 3; 10, 1, 80; 12, 10, 16, et saep.; Tac. A. 11. 6; Gell. 11, 13, in ; IS, 5, 1 ; 19, 9, 7, et al.— In the plur. : Uell. 3, 17, 1. * f acundiosus, «. um, «4j- [facun- dia] Full of eloquence, eloquent : Sempr. Asellio in Gell. 4, 9, 12. facunditas. atis, /. [facundus] Eloquence: Plaut True. 2, 6. 13. facundus. a, um, adj. [fari] Tfiat speaks with ease or fiuency, eloquent : ['•qui facile fantur, facundi dicti," Var. L. L. 6, 7, 65] (not freq. till after the Aug. per. ; in Cic. and Caes. not at all ; cf. fa- cundia) : Satis facundu's : sed jam fieri dictis compendium volo, Plaut. Capt. 5, 2, 12 : Enn. Ann. 7, 106 ; Sail. J. 95, 3 : loquax mauis quam facundus, id. ap. Quint. 5, 2, 2; and ap. GelL 1, 15, 13: Mercuri. facunde nepos Atlantis, Hor. Od. 1. 10. 1 : so Ulixes, Ov. M 13, 92 : faeundum faciebat amor, id. ib. 6, 469 : Rufus, vir facundus, Tac. H. 1. 8 : facun- dus et promptus, Suet Calig. 53, et saep. — Comp. : in omnibus gentibus alius alio fncundior habetur, Quint. 12, 10. 44. — Sup.: facundissimus quisque. Quint. 12. 2, 27.— Of things : ut in«enia humana sunt ad suam cuique levandam culpam nimio plus facunda, Liv. 28, 25 fin. (al. fecunda) ; so lingua, Hor. Od. 4, 1, 35: os, Ov. F. 5, 698 : vox, id. ib. 4, 245 : et composita ora- tio. Sail. J. 85, 26 : dictum, Ov. M. 13, 127 : versus. Mart. 12, 43, 1 : antiqua comoedia fecundissimae libertatis. Quint. 10, 1, 65. Adv., Facunde: With eloquence, elo- quently: nimis facete nimisque facunde mala es. Plaut. Mil. 4, 4, 5 : quamvis fa- cunde loqui, id. Trin. 2, 2, 99 ; so alloqui, Liv. 28, 18. 6: exsequi aliquid, Tac. A. 12, 58: miseratur. id. ib. 1, 39.— Sup. : describere locum. Sen. Suasor. 2 med. : accusare vitia, Gell. 13, 8, 5. ' faecarius- a > um. adj. [faex] Of or for the dress or lees : sportae, Cato R. R. 11, 4. faocatus, a, um, adj. [id.] Made from the dregs or lees: -vinum, pressed from the dregs, Cato R. R. 153 ; cf. Plin. 14, 10, 12. faecinius or faecinus. a. um, adj. [id.] That makes or /fares dregs: uvae, F A L A Col. 3. 2, 14 ; Plin. 14, 2, 4, § 27: vinum, Col. 12, 47, 6. faeculr» ae, / dim. [id.] Burnt tar- tar or salt of tartar, which is deposited in the form of a crust by wine (used as a condiment or as a drug), Lucr. 2, 430 ; Hor. S. 2, 8, 9; Scrib. Comp. 226; 228; 230 ; Veg. Vet. 4, 16. faeculentia. ae, /. [faeculentus] Lees, dregs ; filth (post-class.) : Sid. Ep. 3, 13. faeculentus, a, um, adj. [faex] Abounding in dregs or sediment, thick, impure, feculent (post-Aug.) : J. Lit: vi- num, Col. 2, 2, 20 : pus, Cels. 5, 26. 19 : sardonyches, Plin. 37, 6, 23. — Comp. : su- perficies, Sol. 33. — Sup. : quorum aliud faeculentissimum redditur terrae, i. e. excrement, Aug. de vera relig. 40. — JI, Trop. : hilaritas. Arn. 3, 119. Facsiilac (also Fes.), arum,/. A city of Elruria, now Fiesole, Cic. Cat. 3, 6. 14 ; Liv. 22, 3 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 395 ; Mull. Etrusk. 1, p. 223 ; 252 sq. ; 348.— Also Faesula. ae, Sil. 8, 479.— n. Deriv., Faesuianus (Fes.), a, um, adj., Of or belonging to Faesulae, Facsulan : ager, Cic. Cat 2, 6, 14 : coloni, id. Mur. 24, 49. faCX, faecis. /. Grounds, sediment, lees, dregs of liquids : Lucr. 5, 498 : poti faece tonus cadi, Hor. Od. 3, 15, 16 ; cf. id. ib. 1, 35, 27 ; and peruncti faecibus ora, id. A. P. 277: aceti, Plin. 28,16,62: sapae, id. 23, 2, 33. — B. Transf., 1. Burnt tartar or salt of tartar, Hor. S. 2, 4, 55 and 73.-2, The thick sauce, liquor, or brine of pickles, Ov. M. 8, 666.— 3. Sediment, dregs, impurities of other things : salis, Plin. 31, 7, 42 : aeris. id. 34, 13, 37 : plum- bosissima stibii, id. 33, 6, 34. — 4. Appli- ed, jestingly, to the last remains of one's money : si quid adhuc superest de nostri faece "locelli. Mart. 14, 13. — U. Trop.: res itaque ad summam faecem turbasque residit, to the lowest dregs of the people, Lucr. 5, 1140; cf. apud'illam perditissi- mam atque infimam faecem populi, Cic. Q Fr. 2, 9, 5 ; and apud sordem urbis et faecem, id. Att. 1, 16, 11 ; cf. also in Rom- uli faece, id. ib. 2, 1, 8 ; and legationis, id. Verr. 2, 1, 39, 99 : de faece bauris, i. e. from bad orators, id. Brut. 69, 244 : dies sine faece, i. e. unclouded, clear. Mart 8, 14,4. f affeus. a, um, adj. [fagus] Of beech, beechen : glans, Plin. 16, 57 6 ; 16, 6, 8. § 25: lucus, id. 16, 10, 15: nermis, id. 16, 44, 91. f agineus, a, um, <"(/• [id.] Of beech, beechen : materia, Cato R. R. 21, 4 : alve- us. Ov. M. 8, 654. faginus. a , um, adj. [id.] Of beech, beechen : frons, Ov. F. 4, G5G : pocula, Virg. E. 3, 37 : axis, id. Georg. 3, 172 : arculae, Col. 12, 47, 5. — *H. Subst for fagus, A beech-tree, Calpurn. Ed. 2, 59. t f agns, i ( me plural takes the form fagus, in Virg. CuL 139), /. = d>nyc<, A beech tree ; Fagus silvatica, L. ; Virg. E. 1, 1 ; Caes. B. G7 5, 12, 5 ; Plin. 16, 5, 6 sq. ; 24, 5, 9. FagUtalis. e, adj. [fagus] Lit. Of the beech-tree: lucus, a srove sacred to Jupiter, on the Esqniline /till, Var. L. L. 5, 8, 15 sq. : Juppiter, as worshiped there, Plin. 16, 10, 15; and subst, Paffutal. I alis, 71., The shrine of Jupiter siluand there, Fest p. 87 ; 340, a ; 348. b. f ala- ae,/. [ li falae dictae ab altitudine, a falando, quod apud Etruscos significat coelum," Fest p. 88 J A scaffolding of boards or planks, a scaffold; viz., J. A structure used in sieges, from which mis- siles were thrown into a city: malos diffin- dunt fiunt tabulata falaeque, Enn. Ann. 15,1. — Proverb.: isti. qui hastis trium numorum causa subeunt sub falas, i. e. to run a great risk for a slight gain, Plaut. Most 2, 1, 10.— n. One of ike seven wood- en pillars in the spina of the circus, Juv. 6, 590 : cf. Adam's Antiq. 2, p. 17 sq. Falacer flamen a divo patre Falacre. Var. L. L. 5, 15, 25 ; cf. ib. 7, 3, 90; cf. Hartung Relig. d. Rom. 2, p. 9. f alarica (also phal.), ae, /. A sort of missile wrapped in tow and pitch and set fire to, thrown by means of the catapult, or simply by hand, ' : Liv. 21, 8, 10 sq. ; Sil. 1. 351; Veg. Mil. 4, 18; Serv. Virg. A. 9, FALL 705 ;" Enn. Ann. 8, 1 ; Liv. 34, 14, 11 ; Luc. 6, 198; Grat Cyneg. 342. falcarius, ">■ Ifalx] A sickle- or scythe-maker : dico te priore nocte venis6e inter falcarios, Cic. Cat 1, 4, 8 ; so id. Sull. 18, 52. falcatuS. a, um, adj. [id.] Furnished with scythes : currus, quadrigae, etc , Liv. 37, 41, 5 ; Curt 4, 9 ; Auct B. Alex. 75 ; Val. Fl. 6, 105 ; 367.— JI. Transf., Scythe shaped, falcated : ensis. Ov. M. 1, 717; 4, 727 : cauda, id. ib. 3, 681 ; Plin. 10, 21, 24 : sinus arcus, Ov. M. 11, 229. falcicula- ae, /. dim. [id.] A small sickle, Pall. 1, 43 ; Arn. 6, 209. F alcidiuSi a - A Roman gentile name So the tribunes of the people, C. and P. Falcidius, the former a colemporary of Cic- ero, Cic. de imp. Pomp. 19, 58 ; the latter in lite time of the second triumvirate, after whom is named the Lex Falcidia respect- ing bequests, Dig. 35, tit 2. — IJ. Deriv., Falcidianus. a- um, adj.. Of or be- longing to a Falcidius, Falcidian : cri- men, Cic. Fl. 36, 90. falcifer, era, erum, adj. [falx-fero] Scythe-bearing, holding a scythe : covinus. Sil. 17, 418: manus, Ov. It 13, 930, — U. In partic. An epithet of Saturn : senex, Ov. Ib. 218 : Tonans. Mart 5, 16, 5. * falciger, 6 ra , erum, adj. [falx-gcro] Carrying a scythe : Coeligena, Aus. Eel. de Fer. Rom. 36. i falco, onis, m. — (paXnm; A falcon, Serv. Virg. A. 10, 146.— U. Transf.: "falcones dicuntur, quorum digiti pollices in pedibus intro sunt curvati," Fest p. 88 Miill. ; cf. falcula, no. II. A. falcula. ae, /. dim. [falx] A small sickle, bill-ltook, pruning-hvok, Cato R. R. 11, 4 ; Col. 12, 18, 2.— n. Transf.: A. A small talon, claw, Plin. 8, 15, 17.— B. Falcula. ae. m., A Roman surname, Cic. Caecin. 10, 28 ; Clu. 37, 103. f alere, is. «- [fala] A pile or pedestal, Var. R.R. 3, 5, 14 and 16. Falerii, orum, m. The capital of the Falisci, a Tuscan people, now Civita Cas- tcllana, Liv. 5, 27 ; cf. Mann. ItaL 1, p. 422 ; Muller's Etrusk. 2, p. 273 ; and see Falisci. Falemus ager, Tlte FaUrnian ter- ritory, famed especially for its wines, situ- ated at the foot of the Massicus, Plin. 14, 6, 8. § 62; Cic, Agr. 2, 25, 66; cf. Mann. Ital. 1, p. 762. — Subst : in Falerno, in Falernus, Var. R. R. 1, 8. 2.— JJ, Derivv. : A. Falemus, a. um, adj., Of or from the Falernian territory, Falernian : vinum, Var. R. R. 1, 2, 6 ; cf. vitis, Hor. Od. 3, 1, 43 ; 1, 20, 10 : uvae, id. ib. 2, 6, 19 : mus- tum, id. Sat. 2, 4, 19 : prela, Prop. 4, 6, 73 : cellae, Virg. G. 2, 96 : faex, Hor. S. 2. 4, 55, et saep. : mons, i. e. Massicus, Flor. 1, 16 ; cf. saltus, id. 2, 6.-2. Subst Falernum, i, n. — a, (*c vinum) Faler- nian wine, Falernian, Hor. Od. 1, 27. 10 ; 2, 11. 19 ; Sat 2, 3, 115 ; 2, 8, 16 ; Ep. 1, 14, 34 ; 1, 18, 91, et al. ; also as masc. (sc. cadi) : fumosi Falerni, Tib. 2, 1, 27.— b. (sc. praedium). The name of a country seat of Pompey's, Cic. PhU. 13, 5, 1L— B. Fa- lerinus. a, um : tribus, a tribus rustica in Campania, Liv. 9, 20, 6. Falisci, orum, »n. A people of Elru- ria, on account of their relationship to the Aequi also called Aequi Falisci, Liv. 5, 26 ; Ov. Am. 3. 13, 35 ; Sil. 4, 223 ; Virg. A. 7, 695; cf. Mann. Ital. 1, p. 423 ; Miill. Etrusk. 2. p. 273. Their capital was call- ed Falisca. ae, /., Plin. 3, 5, 8 ; or Fa- lisci, orum, Eutrop. 1, 18 ; or, as altered by the Romans, Falerii, v. h. v.— JJ, De- riv. FalisCUS, a, um. Of or belonging to Falerii: ager. Var. R. R. 3, 16, 10 ; Liv. 10. 12 : herba, Ov. Am. 3, 13, 14 ; Fast. 1, 84 ; Pont 4, 4, 32 : venter, a sort of hag- gess, Var. L. L. 5, 22, 32 ; Stat. S. 4, 5. 35 ; Mart 4. 46. 8.— B. Subst. falisca, ae, /.. A rack in the manger, Cato R. R. 4, 1 ; 14, 1. * falla, ae. / [fallo] for the class, fal- lacia. An artifice, trick : Nov. in Xon. 109. 20. fallacia, ae (also in the all fallacie App. M. 5. p. 171)./ [fallax] Deceit, trick, artifice, stratagem, intrigue (quite class. ; in Cic. only "in the plur.) : (a) Plur.: nonne ab itnis unguibus usque ad verti- cem summum ex fraude, fallaciis, men- 595 FALL daciis constare totus videtur? Cic. Rose. Com. 7, 20: doli, machinae, fallaciae, praestigiae, id. N. D. 3, 29, 73 ; fraudes atque fallaciae, id. Cm. 36, 101 : simula- tione et fallaciis, id. de Or. 2, 46, 191 : sine fuco ac fallaciis, id. Att. 1, 1, 1 : quot ad- moenivi fabricas ! quot i'allacias ! Plaut. Cist. 2, 2, 5. So too in the plur., id. Capt. 3,5,13; 16; 20; Mil. 2, 2, 37 ; 3,3,2; 4,4, 20, et saep. — (/j) Sing. : per malitiam et per dolum et fallaciam, Plaut. Ps. 2, 4, 15 ; so id. Capt. prol. 40 ; 46 ; 2, 1, 25 ; Asin. 1, 1, 54 ; 2, 1, 2 ; 4, et al. ; Phaedr. 1, 31, 5 ; 3, 16, 10 ; Petr. 125, et al.— B. Of things : haec ipsa res habet aliquam fallaciam, de- ception, Col. 11, 2, 68. fallacies) '■'. v - fallacia, ad. init. * fallaciloquuSi a, ran, adj. jfallax- loquorj Speaking' deceitfully or falsely : fallaciloquae maliliae, Att. in Cic. Fin. 4, 25, 68. fallacibsus, a, um, adj. [fallacia] Deceitful, deceptive, fallacious (a post-class, word) : argumenta (c. c. vafra), Gell. 7, 3, 34 : ambasres, id. 14, 1, 34 : promissio, App. M. 8, p. 205. fallacater, adv., v. fallax, ad fin. f'allaX; acis {gen. plur. fallacum, Ca- tull. 30, 4) adj. [fallo] Deceitful, deceptive, fallacious (qviite class. ; esp. freq. in Cic. ; In Cues, and Quint, not at all) : age, bar- bari (astrologi) vani atque fallaces : num etiam Graiorum historia mentita est? Cic. •Div. 1, 19, 37 : levium hominum atque fallacium, id. Lael. 25, 91 ; for which fac- ta impia fallacum hominum, Catull. 30, 4 ; vicinitas non assueta mendaciis, non fu- cosa, non fallax, non erudita artificio si- mulationis, Cic. Plane. 9, 22 : posita falla- cia imagine tauri, Ov. M. 3, 1, et saep. — Of inanimate and abstract things : ut tam- quam in herbis non fallacibus fructus ap- pareat, Cic. Lael. 19, 68 ; so (c. c. fuco- sae) merces, id. Rab. Post. 14, 40 : arva, Ov. A. A. 1, 401 : siliquae, Virg. G. 1, 195 : austri, id. Aen. 5, 850 : herba veneni, id. Eel. 4, 24 : vada, Plin. 5, 31, 34 : conval- lis longo tractu, i. e. without an outlet, id. 8, 8, 8, et saep. : spe falsa atque fallaci, Cic. Phil. 12, 2 fin. ; so spes, id. Mil. 34, 94 : et captiosae interrogationes, id. Acad. 2, 15, 46 : imitatio simulatioque virtutis, id. ib. 2, 46. 140 : malitia est versuta et fallax nocendi ratio, id. N. D. 3. 30, 75. — Comp. : fallacior undis, Ov. M. 13. 799 : quid enim fallacius illis (vocibus) ? id. R. Am. 687. — Sup. : oculorum fallacissimo sensu judi- care, Cic. Div. 2, 43, 91. — (j}) e.gen.: homi- nes amicitiae fallaces, Tac. A. 16, 32. Adv. fallaci ter, Deceitfully, falla- ciously : ratio hoc postulat. ne quid insidi- ose, ne quid simulate, ne quid fallaciter, Cic. Off. 3, 17, 68 ; so id. Div. 1, 18, 35 ; Part. or. 25, 90.— Sup. : Plin. 12, 16, 35. fallo; fefelli, falsum, 3. (archaic inf. praes. pass, fallier, Pers. 3, 50) v. a. [kmdr. with o<[>u\h<)) To deceive, trick, dupe, cheat (very trcq. and quite class.). I. In gen.: («) Of living objects: T. Roscius non unum rei pecuniariae soci- um fefellit, verum uovem homines ho- nestissimos ejusdem muneris, etc in- duxit, decepit, destituit, omni fraude et pcrtidia fefellit, Cic. Rose. Am. 40, 116 sq. ; so aliquem dolis, Ter. And. 3, 2, 13 ; cf. id. Heaut. 3, 1, 61 : senem, Plaut. Bac. 4, 4, 43 : referam gratiam, atque eas itidem fallam, ut ab illis fallirmir, Ter. Eun. 2, 3, 93 : tu ilium fructu fallas, Poet. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73 : id ipsum sui fallendi cau- sa milites ab hostibus factum existima- bant, Caes. B. G. 7, 50, 2 : turn laqueis captare feras et fallcre visco Invontum, Virg. G. 1, 139 ; cf. Ov. M. 15, 474 : is enim sum, nisi me forte fallo, qui, etc., Cic. Phil. 12, 8, 21 : num me fefellit, Cati- lina, non modo res tanta, tarn atrox . . . verum, id quod multo magis est admiran- dum, dies') id. Cat. 1, 3, 7 : nisi me fallit animus, id. Rose. Am. 17, 48; cf. neque cum prima opinio fefellit, Caes. B. C. 3, 67, 3 : quae ne spes cum fallat, Cic. Fam. 1, 3 ; so Caes. B. G. 2, 10, 4 : nisi me om- nia fallunt, deseret, Cic. Att. 8, 7, 1 ; cf. omnia me fallunt, nisi, etc., Sen. Ep. 95 ned. ; and nisi quid me fallit, Cic. Fam. 5, 20. 0; and with this cf. si quid nunc me fallit in scribondo. id. ih. 3, 5, 4 : do- minum sterilis saepe feP'llit agcr, Ov. A. 596 FALL A. 1, 450. — Mid. : errore quodam fallimur in disputando, Cic. Rep. 3, 35 : qua (spe) possumus falli : deus falli qui potuit ? id. N. D. 3, 31, 76 : memoria falli, Plin. 10, 42, 59: jamque dies, nisi fallor, adest, Virg. A. 5, 49 ; cf. ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor, Hor. A. P. 42 : haud falsa sum, nos odiosas haberi, Plaut. Anl. 2, 1, 4 ; cf. id quam facile sit mihi, haud sum falsus, id. Men. 5, 2, 3 ; so Ter. And. 4, 1, 23 ; Sail. J. 85, 20 : neque ea res falsum me habuit, did not deceive me, id. ib. 10, 1 : ut falsus animi est ! Ter. Eun. 2, 2, 43.— (/3) Of inanim. or abstr. objects : fidem hosti datam fallere, Cic. Off. 1, 13, 39 : quodsi meam spem vis im- proborum fefellerit atque superaverit, id. Cat. 4, 11, 23 ; cf. id. de Or. 1, 1, 2 : non fallam opinionem tuam, id. Fam. 1, 6 fin. ; cf. Caes. B. C. 3, 86 fin. : quum lubrica saxa vestigium fallerent, Curt. 4, 9. — Poet. : tu faciem illius Falle dolo, imitate deceptively, Virg. A. 1, 684 : et sua noc- turno fallere terga lupo, i. e. to hide, con- ceal, Prop. 4, 5, 14. — (y) Abs. : neque quo pacto fallam . . . Scio quicquam, Caecil. in Cic. N. D. 3, 29 fin. : quum maxime fal- lunt, id agunt, ut viri boni esse videantur, Cic. Off. 1, 13, 41 : ea (divinatio) fallit for- tasse nonnumquam. id. Div. 1, 14, 25 : ne falleret bis relata eadem res, * Liv. 29, 35, 2 : Caes. B. G. 4, 13, 5 : germinat et num- quam fallentis termes olivae, Hor. Ep. 16, 45 ; Gell. 7, 14. 5. b, Impers., fallit (me), I deceive myself, am mistaken : sed nos, nisi me fallit, jace- bimus, Cic. Att. 14, 12, 2 ; cf. nisi me propter benevolentiam forte fallebat, id. Coel. 19, 45 : nee eum fefellit, Cic. Off. 2, 7, 25 : vide, ne te fallat, Var. R. R. 2, 1, 25. And cf. under no. II. B, b. XI. Ib partic., A. To deceive in swear- ing, to swear falsely : is jurare quum coe- pisset, vox eum defecit in illo loco : SI SCIENS FALLO, Cic. Fam. 7, 1, 2 ; cf. lapidem silieem tenebant juraturi per Jo- vem haec verba dicentes : SI SCIENS FALLO, TVM ME D1SPITER etc., Fest. s. v. LAPIDEM, p. 115 ; so si sciens fefel- lisset, Plin. Pan. 64, 3 ; cf. Liv. 21, 45, 8 ; Prop. 4, 7, 53 : expedit matris cineres opertos Fallere, i. e. to swear falsely by the ashes of your mother, Hor. Od. 2, 8, 10. B. With respect to one's knowledge or sight, for the more usual latere : To lie concealed from., to escape the notice, elude the observation of a person (so in Cic. and Caes. for the most part only impers. ; v. the follg.) : («) c. ace. : neque enim hoc te, Crasse, fallit, quam multa sint et quam varia genera dicendi, Cic. de Or. 1, 60, 255: tanto silontio in summum evasere, ut non custodes solum fallerent, sed, etc., Liv. 5, 47, 3 ; cf. quin et Atridas duce te (Mercurio) . . . Priamus . . . Thessalosque ignes et iniqua Trojne Castra fefellit, Hor. Od. 1, 10, 16 : quos fallere et effugere est triumphus, id. ib. 4, 4, 52: Spartacum si qua potuit vagantem Fallere testa, id. ib. 3, 14, 20 ; so Suet. Caes. 43 : nee te Py- thagorae fallant arcana, Hor. Epod. 15, 21 : nee quicquam cos, quae terra man- que agerentur, fallebat, Liv. 41, 2, 1 Drak. : ut plebem tribunosque falleret judicii re- scindendi consilium initum, id. 4, 11, 4 : tanta celeritate, ut visum fallant, Plin. 9, 50, 74. — Mid. : nee satis oxaudiebam. nee sermonis fallebar tamen, Plaut. Epid. 2, 2, 55. — (fi) Abs.: speculator Carthagini- ensium, qui per biennium fefellerat, Ro- mae deprehensus, Liv. 22, 33, 1; so id. 25, 9, 2; cf. Drak. ad 41, 2, 1 : ne alio iti- nere hostis falleret ad urbem incedens, i. e. arrive secretly, XavO'ivoi irPoStuv, Liv. 8, 20, 5 ; cf. id. 5, 47, 9 : nee vixit male, qui natus moriensque fefellit, i. e. has re- mained unnoticed, Hor. Ep. 1, 17, 10. b. Impers. fallit (me), It is concealed from, me, unknown to me, I do not know, am ignorant of (for the most part only with negatives or in negative interroga- tions) : non me fefellit: sensi, Plaut. Bac. 2, 3, 64 : num me fefellit, hosce id strue- re? Ter. Heaut. 3, 2, 3 ; cf. in lege nulla esse cjusmodi capita, te non fallit, Cic. Att. 3, 23, 4 : nee me animi fallit, etc., Lucr. 1, 137 ; so id. 1, 921 ; 5, 98 : neque vero Caesarern fefellit, quin, etc., Caes. B. O. 3, 94, 3. FALL C. To beguile, cheat, lighten, to pass away, cause to pass imperceptibly, so. a space of time, or any thing troublesome or disagreeable (poet, and in post-Aug. prose) : interea medias fallunt sermoui- tus horas Sentirique moram prohibent, Ov. M. 8, 652: jam vino quaerens, jam somno fallere curam, Hor. S. 2, 7, 114 ; 60 Fallebat curas aegraque corda labor, Ov. Tr. 3, 2, 16 ; cf. dolores, id. ib. 5, 7, 39 : molliter austerum studio fallente la- borem, Hor. S. 2, 2, 12 ; so Ov. M. 6, 60 Bach. ; Plin. 27, 7, 28, § 49— Hence falsus, a, um, Pa. Deceptive, pre- tended, feigned, counterfeit, spurious, false: testes aut casu veri aut malitia falsi fictique esse possunt, Cic. Div. 2, 11. 27 ; cf. falsum est id totum, neque solum tictum, sed etiam imperite absurdeque fictum, id. Rep. 2, 15 : ementita et falsa plenaque erroris, id. N. D. 2, 21, 55 : pro re certa spem falsam domum retulcrunf, id. Rose. Am. 38, 110; cf. spe falsa atque fallaci, id. Phil. 12, 2, 7 ; so spes, id. Sull. 82, 91 : et mendacia visa, id. Div. 2, 62, 127 ; cf. et inania visa, id. ib. : falsum et imitatione simulatum, id. de Or. 2, 45, 189; cf. id. Phil. 11, 2, 5: argumentum, id. Inv. 1, 48, 90 : qui falsas lites falsis testimoniis Petunt, Plaut. Rud. prol. 13 : reperiuntur falsi falsimoniis, Plaut. Bac. 3, 6, 12 : ambitio multos mortales falsos fieri subegit, Sail. C. 10, 5 Kritz. : falsus utinam vates sim, Liv. 21, 10, 10 ; so va- tes, id. 4, 46, 5 : falsi ac festinantes, Tac. A. 1, 7 : suspectio, Enn. in Non. 511, 5 : nuncius, Cic. de Or. 1, 38, 175 ; so rumo- res, Caes. B. G. 6, 20, 2 : poena falsarum et eorruptarum literarum, Cic. Fl. 17, 39 ; cf. falsas esse literas et a scriba vitiatas, Liv. 40, 55, 1 ; 60 falsarum tabularum rei, Suet. Aug. 19 : fama, Cic. Lael. 4, 15 : ap- pcllatio, Quint. 7, 3, 5 : sententiae, id. 8, 5, 7 : crimina, Hor. Od. 3, 7, 14 : terro- reS; id. Ep. 2, 1, 212 : opprobria, i. c. un- deserved, id. ib. 1, 16, 38 ; cf. honor, id. ib. 39 : falsi Simoentis ad undam, i. c. fic- titious, simulati, Virg. A. 3, 302 ; cf. falsi sequimur vestigia tauri (i. c. Jovisl, Val. Fl. 8, 265 ; and Stat. Th. 7, 739.— Comp. : nihil est hominum inepta persuasione fal- sius, Petr. 132 ; elsewh. unusual in the Comp. ; cf. Fest. p. 92. — Sup. : id autem falsissimum est, Col. 1, 6, 17. — ((J) c.ge.n. : Felix appellatur Arabia, falsa et ingrata cognominis, Plin. 12, 18, 41. — b. In the neuter abs. (* A falsehood, a fraud) : ex falsis verum eflici non potest, Cic. Div. 2, 51, 106 ; cf. veris falsa remiscet, Hor. A. P. 151 ; and vero distinguere falsum, id. Ep. 1. 10, 29 : falsum scripseram, Cic. Att. 7, 14, 2 ; Quint. 7, 2, 53 : ex ilia causa fal- si, i. e. of fraud, Marcian. Dig. 48, 10 ("De lege Cornelia de falsis"), 1 ; v. the whole title : acclinis falsis animus, Hor. S. 2, 2, 6 : nee obstitit falsis Tiberius, Tac. A. 2, 82: simulationum falsa, id. ib. 6, 46, et saep. — Adverb. : telisque in falsum jactis, i. e. at random, without effect, Tac. A. 4, 50 fin. Adv., Untruly, unjustly, erroneously, falsely ; in two forms, falso and false. A. Form falso: eho mavis vitupera- ri falso, quam vero extolli ? Plaut. Most. 1, 3, 21 sq. ; cf. id. Trin. 1, 2, 173 ; so opp. vero, Curt. 5, 2 : ei rei dant operam, ut mihi falso maledicatur, Cato in Charis. p. 179 P. : falso criminare, Enn. in Non. 470, 16 : ne me appella falso falso nomi- ne, Plaut. Am. 2, 2, 181 : neque me per- petiar probri Falso insimulatam, id. Amph. 3, 2, 7 ; so id. ib. 21 ; cf. non possum quemquam insimulare falso, Cic. Verr. 2, 5, 41, 107 : falso memoriae proditum, id. de imp. Pomp. 14, 41 : quum Tarquinius . . . vivere falso diceretur, id. Rep. 2, 21 ; cf. adesse ejus equites falso nunciaban- tur, Caes. B. C. 1. 14, 1 ; and Liv. 42, 2 : falso in me conferri, Cic. Fam. 5, 5, 2 : aliquem falso occidisse, i. e. by mistake, Naev. in Charis. p. 179 P.; cf. ut miseri parentes quos falso lugent, vivere sciant, Liv. 34, 32, 13 ; and with this cf. falso la- mentari eas Darium vivum, Curt. 3, 12 : falso quaeritur do natura sua genus hu- mnnum, Sail. J. 1 : falso plurima vulgus amat, Tib. 3, 3, 20.— Ellipt. : Ter. And. 3, 2, 24 ; cf. atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud honestum videri solet. F AM A Falso : nam eadem utilitatis quae hones- tatis est regula, Cic. Oft'. 3, 18, 75 ; and Quint. 2, 17, 12. B. Form false (extremely rare): ju- dicium false factum, Sisenn. in Charis. p. 179 : cui si assen6us 6im, non assentiar saepe false, Cic. Acad. 2, 46, 141 (so all the MSS. ; the old editt. and Goer, have falso). — Sup. : quae adversus haec falsis- sime disputantur, Aug. Conf. 10, 13. falsailUS, »> m - [falsus, from fallo] A forger of written documents, wills, etc. (a post-Aug. word), Suet Ner. 17 ; Tit. 3. falsatlOi onis, /. [falsatus] A falsify- ing (eccl. Lat.) : Hier. in Ruf. 2, 5. falsatus, a, urn, adj. [falsus] Falsi- fied, adulterated (eccl. Lat.) : liber Hila- rii ab haereticis, Hier. in Ruf. 2, 5 med. false? adv. Falsely, untruly, unjust- ly ; v. fallo, Pa., ad fin., no. B. fhlsidlCUS, a > "m, adj. [falsus-dico] Speaking falsely, lying (ante- and post- class.) : fallaciae, Plaut. Capt. 3, 5, 13 : so id. Trin. 3, 3, 40 ; Att in Prise, p. 709 ; Aus. Epier. 118, 17. * falsif icatUS) a, urn, adj. [falsificus] Falsified: Prud. Hamart. 551. * falsif 1CUS. a, um. adj. [falsus-facio] That acts falsely, working deceit : domi habet animum falsiloquum, falsificum, l'alsijurium, etc., Plaut. Mil. 2, 2, 36. * falsi] uriUS. a. ™, "'0- [falsus-juro] That sweSrs falsely : Plaut. Mil. 2. 2, 36. falsiloquium, ii, "■ [falsiloquus] False sptukiug, Jalscheiod, lying (late Lat.) : Auir. Retract. praef.7<«. * falsiloquUS, »- «m, adj. (falsus-lo- quor] Thai speaks falsehoods, false speak- ing, lying : Plaut. Mil. 2. 2. 36. falsmionia, ne,/ [falsus, from fal- lo] A trick, imposition : quos quum crn- scas Esse amicos, reperiuntur falsi falsi- TOOniis, Plaut. Bac. 3, 6, 12. falsi-parens, entis, adj. [falsus] That has a pretended father : Aiuphitryo- niades, i. e. Hercules, as only the reputed son of Amphitryo, Catull. 68, 112. falsitaSj atis,/. [id.] Falsehood, falsi- ty (post-class.) : Am. 1, 33. (* 1. falso, ay i, atum, are, v. a. [id.] To falsify. Modest. Dig. 48, 10, 32 ; Hier. in Ruf. 2, 5 post-med.) 2. falso, adv., v. fallo, Pa,, ad fin., no. A. falsus, &• urfl , Part, and Pa., from fallo. falx, falcis, /. A sickle, reaping-hook, scythe, Cato R. R. 10, 3 ; 11, 4 ; Var. R. R, I. 22, 5 : Cic. Tusc. 5, 23. 65 ; Mil. 33. 91 ; Sail. 5, 17 ; Virg. G. 1, 348 ; Ov. F. 4. 914 ; Am. 3, 10, 12 ; Hor. Od. 1, 31, 9 ; Epod. 2, II, ct saep. — II. Transf., A military im- plement shaped like a sickle, used in sieges to pull down walls or the enemies stationed on the walls, a hook : falces praeacutae insertae affixaeque longuriis : non absi- inili forma muralium falcium, Caes. B. G. 3, 14, 5 j so id. ib. 5. 42 fin. ; 7, 22 ; 84 ; 86 fin,; Sisenn. in Non. 556, 22; Tac. H. 3, 27 ; Stat Ach. 2, 419. 'fama. ae i f. = *>. adj. [fames] Suf- fering from hunger, famished, starved ,• subst, a hungry, starved, famished person (mostly ante- and post-class. ; not in Cic.) : lassus et famelicus, Plaut. Casin. 1, 42 : famelica hominum natio, id. Rud. 2, 2. 6; so famelica ales et rapacissima, Plin. 10, 10, 12: armenta, Juv. 14, 146: ubi ille miser famelicus videt, etc., Ter. Eun. 2, 2, 29 : convivium, meagre, App. M. 1 fin. — Adv. : |famelice XifiolnpoS. Gloss. Philox. famclla dim. a fama, Fest p. 87. fames, > s , /• (another ante- and post- class, form of the nom. sing, famis, Var. R. R. 2, 5, 15 ; Prud. Psych. 479 : gen,, fami, Cato and Lucil. in Gell. 9, 14, 10: abl. scanned fame, Lucr. 3, 732 ; Virg. A. 6, 421; Luc. 10, 158; Juv. 15, 102; Mart 1, 100, 18, et al.) Hunger : I. Lit. : inter- ficere aliquem siti fameque alim, Plaut. Most. 1, 3, 36 ; so id. Rud. 2, 2, 7 ; cf. quum cibo et potione fames sitisque de- pulsa est, Cic. Fin. 1, 11, 37 ; and cibi con- dimentum esse famem, potionis sitim, id. ib. 2, 28, 90: bestiae fame monitae, id. Cluent. 25, 67 : fame atque inopia rerum omnium confecti. id. Verr. 2. 5, 51, 134 : (avis) fame enecta, id. Div. 2, 35, 73 ; cf. plebem fame necare, id. Q. Fr. 2, 3, 2: patientia famis, id. Cat 1. 10, 26 : famem tolerare, Caes. B. G. 1, 28, 3 : extremam famem sustentare, id. ib. 7, 17, 3 ; so du- ram propellere, Hor. S. 1, 2, 6 ; cf. pellere querna glande, Tib. 2, 1, 38 : propulsare, Col. 2, 10, 1 ; Tac. A. 14, 24 : deponere, Ov. F. 6, 530 : levare, id. Her. 14, 96: vin- cere sacris extis, Val. Fl. 2, 347, et saep. : in priucipio fame utendum, the patient must fast, Cels. 8, 10, 7; cf. primis diebus fames, deinde liberalius alimentum. id. ib. B. Transf, 1. Famine (rarely, but quite class.) : fames, quae rum erat in hac' mea Asia: messis enim nulla fuerat Cic. Att. 5, 21, 8 ; so fames esse coepit, Curt 10, 8: in fame frumentum exportare, Cic. Fl. 7, 17. * 2. In gen., Poverty, indigence : ali- quem ad famem rejicere. Ter. Ph. prol. 19. II. Trop. : A. Like sitis, A violent longing for any thing, greediness, greed, avidity (poet, and in post-Aug. prose) : quid non mortalia pectora cogfs, Auri sa- cra fames ! Virg. A. 3, 57 ; cf. argenti sitis importuna famesque, Hor. Ep. 1, IS, 23 ; and Plin. 33, 1, 3 ; so id. 33, 4, 21, § 72 : crescentem sequitur cura pecuniam Ma- jorumque fames, Hor. Od. 3, 16, 17 : honorum Marii fames, Flor. 3, 21. * B. Of speech, Poverty of expression : jejunitatem et famem malle quam uber- tatem et copiam, Cic. Tusc. 2, 1, 3. * f amescens, entis. Part. [ fames ] Suffering hunger, hungering : ora fames- centum ferarum, Alcim. Avit. ad Sor. 738. famex, ids, m. Blood that has run from a contusion. Col. 6, 12, 2 Schneid. N. cr. ; Veg. 4, 19 ; cf. " Famex SXdopa," Gloss. Philox. ',' famicosam terram palustrem vo- cabant Fest. p. 87 Mull, [famex]. Jfamigrer ayyc^iatfirpoc, Gloss. Phi- lox. [lama-^ero]. f amigrerabjlis, e, adj. [fama-gero] Famous, celebrated (ante- and post-class.): Var. L. L. 6, 7, 66: spectaculum, App. M. 1, p. 105 : provincia, id. ib. 2. p. 124. * f amig'eratio, onis, /. [famigera- tus] A report, rumor: haec famigeratio Te honestet, Plaut Trin. 3, 2, 66. * f amigrerator, oris, m. [id.] A tale- bearer: Plaut Trin. 1, 2, 178. 597 F AMI famig'eratUSi a > um > Part, [faina- gero] Famed, cdtbrated (post-Aug. and exceedingly rare) : Crete multis famige- rata fabulis, Mel. 2, 7, 13 : famigeratum antiquitus fanum, App. Flor. p. 350. Cf. the following art. I famig"ero SiaQqiiifa, Gloss. Philox. [fama-gero ; cf. also the preced. art. J. familiar ae (when connected with pater, mater, filius, and tilia, the gen. sing. usually takes, even in the class, period, the archaic form familias, although fami- liae and familiarum also occur in this connection ; v. the follg., and cf. Schneid. Gramm. 2, p. 21), /. [famulus] The whole of the slaves in a household, a household establishment, family -servants, domestics : " neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, fami- liam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum eerte hoc non modo postulat, sed etiam cogit," Cic. Caecin. 19, 55 ; cf. Ulp. Dig. 50, 16, 40, §3; App. Apol. p. 304: villicus familiam exerceat, Cato R. R. 5, 2 : familiae male ne sit. id. ib. ; Cic. Rep. 1, 39 : qui emeret earn familiam a Catone, id. Q. Fr. 2, 6, 5: quum insimularetur familia societatis ejus. id. Brut. 22, 85 : conjugum et liberorum et familiarum suarum causa, id. N. T). 2, 63, 157 : Petre- ius armat familiam, Caes. B. C. 1, 75, 2 ; Quint. 7, 2, 26 : Aesopus domino solus quum esset familia, formed the entire estab- lishment, Phaedr. 3, 19, 1. — So, too, of the serfs belonging to a temple : illi Larini in Martis familia numerantur, Cie. Clu. 15, 43 ; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix : die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum millia decern undique coegit, Caes. B. G. ], 4,2.' II. Transf., according as the idea of a house or of a company predom- inates. A. With the idea of h o u s e predom- inating. 1. In gen., A house and all belonging to it, a family estate, family -property, for- tune: '•familiae appellatio varie accepta est : nam et in res et in personas deduci- tur; in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATUS PROXIMUS FAMI- LIAM HABETO," Ulp. Dig. 50, 16, 195; so SI AGNATUS NKC F.SCIT, GENTI- LIS FAMILIAM NANCITOR, Frgm.XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic, et Roman, tij. 16, § 4 ; cf. agnatus, p. 68 : idcirco qui, qnibus verbis erctum cieri oporteat, nes- ciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit, Cic. de Or. 1, 56, 237 ; so arbitrum familiae erciscundae postu- lavit, id. Caecin. 7, 19 ; cf. " familiae er- ciscundae," Dig, 10, tit. 2 : decern dierum vix mihi est familia, means, support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk. b. Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, etc. (also written separately, pater familiae, mater familiae, etc.). The master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family ; the mistress of a house, matron ; a son or daughter under the father's power, a minor: "paterfamilias appellator, qui in domo dominium hahet, recteque hoc nomine appellator, quamvis filium non habeat; non enim solam per- sonam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilins ap- pellamus," Ulp. Dig. 50, 16, 195.— (,») Form familias: paterfamilias ubi ad villam ve- nit, Cato R. R. 2, 1 ; so paterfamilias, Cic. Quint. 3, 11; id. Frgm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.) ; Sen. Ben. 4, Zl fin. ; Nep. Att. 4 ; 13, et al. ; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen : sicut unus pater- familias his de rebus loquor, id. de Or. 1, 29, 132 ; so id. ib. 1, 34, 159. In the plur. : patresfamilias, qui liberos habent, etc., Cic. Rose. Am. 15, 43 ; so id. ib. 16, 48 ; Verr. 2, 3, 79, 183, et al. : (Dcmaratus) quum do matrefamilias Tarquiniensi duo fiiios pro- creavisset, Cic. Rep. 2, 19 ; so materfami- lias, id. Coel. 13, 32 : Top. 3. 14 ; Ulp. Dig. 50, 16, 46 ; Papin. ib. 48, 5, 10, et al. In the plnr. : uxoris duae formae : una ma- trumfamilias, etc., Cic. Top. 3, 14 ; so id. Fam. 5, 10, 1 ; Verr. 2, 1, 24, 62, et al. In an inverted order : familias matrum, Am. 598 F AMI 4, 152: ilium fillum familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes, Cic. Coel. 15, 36; so filiusfa- milias, Ulp. Dig. 14, 6, 1 sq., et al. : tu fil- iafamilias locupletibus filiis ultro contu- listi, Sen. Cons, ad Helv. 14. — (Ji) Form familiae : ex Amerina disciplina patrisfa- miliae rusticani, Cic. Rose. Am. 41, 120 ; so pater familiae, Caes. B. G. 6, 19, 3 ; Liv. 1, 45, 4 ; Sen. Ep. 47 med. ; Tac. Or. 22, et al. In the plur. : pauci milites pa- tresque familiae, Caes. B. C. 2, 44, 1 ; so Gracch. in Charis. p. 83 P. ; Sisenn. in Var. L. L. 8, 38, 122; Liv. 5, 30 fin.: ma- trem familiae tuam purpureum amicu- lum habere non sines ? Liv. 34, 7, 3 ; so mater familiae, id. 39, 53, 3 ; Tert. Virg. vel. 11. In the plur., matresfamiliae, Var. in Charis. p. 83 P. ; Caes. B. G. 1, 50, 4 ; 7, 26, 3; 7, 47, 5; B. C. 2, 4, 3. — (JJ) In the gen. plur. : '.' civium Romanorum qui- dam sunt patresfamiliarum, alii filiifami- liarum, quaedam matresfamiliarum, quae- dam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt 6uae potestatis, sive pube- res sive impuberes : simili modo matres- familiarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate," Ulp. Dig. 1, 6, 4 ; so patresfamiliarum, Suet. Calig. 26 fin. : matresfarniliarum, Sail. C. 51, 9 : filiifamiliarum, id. ib. 43, 2 ; Tac. A. 3, 8 ; II, 13 : filiaefamiliarum, Ulp. Dig. 14, 6, 9, § 2 : patrumfamiliarum, id. ib. 50, 16, 195. 2. In respect to relationship, A family, as part of a gens : "item appellator /arni- ca pluriutn personarum, quae ab ejus- dem ultimi genitoris sanguine proficis- cuntor, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae suae et caput et finis est," Ulp. Dig. 50, 16, 195 fin. : qua in familia laus aliqua forte fioruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur, Cic. Rab. Post. 1, 2: EX F,A FAMILIA ... IN EAM FAMILIAM, Frgm. XII. Tab. ap. Ulp. Dig. 50, 16, 195 : commune dedecus familiae, cognationis, nominis, Cic. Clu. 6, 16 : Laeliorum et Muciorum familiae, id. Brut. 72, 252 : no- bilissima in familia natus. id. Rep. 1, 19 : ex familia vetere et illustri, id. Mur. 8, 17 : primus in earn familiam attulit con- sulatum, id. Phil. 9, 2, 4 : hospes familiae vestrae, id. Lael. 11, 37 : Sulla gentis pa- triciae nobilis fuit, familia prope jam ex- stincta majorum ignavia, Sail. J. 95, 3, efc saep. — I). Transf.: libros, qui falso vi- derentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familia, permiserunt sibi, Quint. 1, 4, 3. B« A company, sect, troop (so rarely, but quite class.) : et quum universi in te impetumfecissent, turn singulae familiae litem tibi intenderent, Cic. de Or. 1, 10, 42; so familia tota Peripateticorum, id. Div. 2, 1, 3; cf. Aristoteles, Xenocrates, tota ilia familia, id. Fin. 4, 18, 49 ; and fa- miliae dissentientes inter se, id. de Or. 3, 16, 21 : familia gladiatorum . . . familia Fausti, id. Sull. 19, 54 ; so lanistarum, Suet. Aug. 42. — Hence 2, Ducere familiam, in gen., To lead a company, i. e. to be at the head, be the first: Lucius quidem, frater ejus, familiam du- cit, Cic. Phil. 5, 11, 30 ; cf. accedit etiam, quod familiam ducit in jure civil!, singu- laris memoria summa scientia, id. Fam. 7, 5, 3 ; and gravissima ilia vestra sententia, quae familiam ducit, id. Fin. 4, 16, 45. f armliarcsco* ere, v. inch. n. [fa- miliarisjTo become familiar: Sid. Ep. 7, 2. f amiliaricus, », «m, adj. [id.] I. Of or belonging to the house-servants or domestics: cellae, rooms for the servants, Vitr. 6, 10 : "familiarica vestimenta sunt, quae ad familiam vestiendam parata sunt, sicuti saga, tunicae, paenulae," etc., Ulp. Dig. 34, 2, 23 fin. — * II, Of the house or family : sellae, i. c. privies, Var. R. R. 1, 13,4. familiaris. e (abl. sing, regularly familiari ; familiars, Var. and P. Rutil. in Charis. 1. 1.), adj. [familia] I. Of or be- longing to servants ; so very seldom, and only subst. familiaris, is, m., A servant: '• majores nostri servos (quod etiam in mimis adhuc durat) familiarcs appellave- runt," Sen. Ep. il mcd. : hujus familiae familiarem, Plaut. Am. 1, 1, 203; so id. Epid. 1, X 2. F A M 1 II. Of or belonging to a house, house- hold, or family ; household, domestic, fam- ily, private (so freq. and quite class.) : fun- dus, Plaut. Asin. 5, 2, 24 ; cf. focus, Col. 11, 1, 19 : negotiis farniliaribus impediti, Auct. Her. 1, 1, 1 ; cf. res domesticae ac familiares, Cic. Tusc. 1, 1. 2 ; so rem, fam- ily affairs, property, Plaut. Stich. 1, 2, 88 : so res, Caes. B. G. 1, 18, 4 ; Quint. 12, 1, 6 ; 12, 7, 9, et al. ; cf. copiae, Liv. 2, 16, 7 ; so pecuniae, Tac. A. 4, 15 : rationes, id. ib. 6, 16 : curae, id. ib. II, 7 : referam nunc interiorem ac. familiarem ejus vi- tam, Suet. Aug. 61 ; so vita, Plaut. Pers. 1, 3, 46 : quis umquam in lucto domesti- co, quis in funere famihari coenavit cum toga pulla? Cic. Vatin. 13j 31 ; so parrici dium, i. e. committed on a member of the same family, Att. in Cic. N. D. 3, 26, 67 : moeror, a family grief, Plant. Cist 4, 2, 60 : Lar, Cic. Quint. 27, 85 ; Verr. 2, 3, 11, 27 ; Rep. 5, 5 Mos. N. cr. ; v. Lar ; cf. nu- men Minerva, Quint. 10, 1, 91. B. Transf., 1 P Familiar, intimate, friendly ; and (more freq.) subst., a fa- miliar acquaintance, friend: (a) With substantives : videmus Papum Aemilium C. Luscino familiarem fuisse, etc., Cic. Lael. 11, 39 : biduo factus est mihi fami- liaris, id. Fam. 3, 1, 2 ; so id. Phil. 2, 32, 78 ; Rep. 2, 20 ; cf. id. Fam. 7. 8, 1 : reei- taturus familiaribtis amicis, Plin. Ep. 9, 34, 1 ; so amici, id. ib. 9, 37, 1 : familiares conferre sermones, Cic. Off. 2, 11, 39 ; cf. epistolae, Quint 1, 1, 29 : minus familiari vultu respexisse,_/Wend/y, Suet. Caes. 78: jam inde a puero in omnia familiaria jura assuctus, the rights of intimacy. Liv. 24, 5, 9 : ars statuaria familiaris Italiae atque vetusta, Plin. 34, 7, 13 ; cf. vox auribus meis familiaris, Petr. 100 ; and farniliari- bus magis ei aetati exemplis, Quint. 5, 10, 96 ; so exempla, id. 7, 2, 17 ; 9, 4, 44 ; cf. also verba regionibus quibusdam ma- gis familiaria, id. 8, 2, 13 : mihi famili- are est, omnes cogitatienes meas tecum communicare, Plin. Ep. 4, 24, 7. — Comp. : qui familiarior nobis propter scriptorurn multitodinem est, Cic. de Or. 3, 19, 71: Liv. 24, 5, 7 : quo boves familiariores bu- bulco fiant, Col. 6, 2, 6 : Plin. 33, 3, 19.— Sup. : homo amantissimus familiarissi- mus, conjunctissimus officiis, Cic. Sull. 20, 57; cf. id. Att. 16, 16, F. 17: luna terris familiarissimum sidus, Plin. 2, 9, 9 ; id. 16, 18, 30; id. 16, 31, 57. — ((3) Abs. : est ex meis domesticis atque intimis fa- rniliaribus, Cic. Fam. 3, 1, 3 : familiaris mens, id. Lael. 24, 89 : per C. Valerium Procillum familiarem suum cum eo col- loquitur, Caes. B. G. 1, 19, 3 : Coelii, Cic. Coel. 25, 61 : pauci familiares, id. Lael. 1, 2. — Sup. : quod M. Aemulius unus est ex meis familiarissimis atque intimis maxi- me necessarius, Cic. Fam. 13, 27, 2; cf. intimus, proximus, familiarissimus quis- que, id. Q. Fr. 1, 4, 1 : familiarissimus meus, 13, 73 : familiarissimi ejus, id. Rep. 1,9. 2. Of or belonging to one's self, to one's own people or country (cf. domesticus, p. 498, a), in opposition to what belongs to others, to another people or country. So only in the lang. of the haruspiccs of those parts of the animal which related to the party that sacrificed (app. hostilis, v. h. v.) : (haruspices) fissum familiare et vi- tale tractant, Cic. Div. 2, 13, 32 ; cf. Decio caput jecinoris a familiari parte caesum haruspex dicitur ostendisse, Liv. 8, 9, 1. familiariter, adv. *l,By families : agros in montibus Romani acceperunt familiariter, Front, de Colon, p. 119 Goes. — 2. Familiarly, intimately, on friendly terms (so freq. and quite class.) : homi- nera ignotum compellare fainiliariter, Plaut. Men. 2, 3, 23 ; cf. nimium fainilia- riter Me attrectas, id. Rud. 2, 4, 6 ; so id. Epid. 1, 1, 2 : nihil turpius quam cum eo bellum gercre, quicum familiariter vixe- ns, Cic. Lael. 21, 77; so amicus, Quint. 1, 2, 15 : amatum a me, id. 10, 3, 12 : di- lectus, Plin. Ep. 9, 19, 5, et 6aep. : loqui, Cic. Div. in Caecil. 12, 37: scribere, id. Att. 9, 4, 1 : familiariter nosse causas, i. e. to be familiarly, i. e. intimately, accurately acquainted with, Quint. 6, 4, 8; so id. 5, 7, 7: quod ex longinquo petitur, parum familiariter nostro solo venit, i. e. suitable. F AMU adapted, Col. Arb. 1, 3. — Comp. : licentius, liberius, familiarius cum domina vivcre, Cic. Coel. 23, 57 : familiarius factum, id. de Or. 2, 3, 14 ; Quint. 2, 7, 3. — Sup, : cum Verre familiarissime et amicissime vivere, Cic. Div. in Caecil. 9, 29. f amiliantas, atis,/. [familiaris, no. II. B, 1J Familiarity) intimacy, familiar in- tercourse, friendship (l'req. and quite class. ; in the sing, and plur.) : familiari- tas tanta nullo cum hospite . . . ut nihil sit familiaritate nostra conjunctius, Cic. Fam. 13, 19, 1 ; cf. cum Antipatro Derbete mi hi . . . summa familiaritas intercedit, id. ib. 13, 73, 2 ; and cum P. Terentio Hispone mihi summa familiaritas consuetudoque est, id. ib. 13, 65, 1 : viri boni . . . l'amilia- ritate conjuncti, id. Oft'. 1, 17, 55 : memo- rabilia C. Laelii et P. Scipionis familiari- tas. id. Lael. 1,4: digna mihi res nostra familiaritate visa est, id. ib. : Virginii fa- miUaritate delector, id. ib. 27, 101 : fa- miliaritatem consuetudo-aft'ert, id. Dejot. 14, 39 : in alicujus familiaritatcm venire, id. Fam. 7, 15, 2 ; 60 in familiaritatem in- trare penitus, id. Q. Fr. 1, 1, 5, 15 : se in- sinuare, id. Caecin. 5, 13 : sese dare, id. Verr. 2, 2, 70, 169 : recipere aliquem, id. Phil. 2, 32, 78 : ad alicujus familiaritatem se applicarat, id. Clueut. 1(5, 46 : versatus in intiina familiaritate hominis potentissimi, id. Balb. 26, 58 : aliquem familiaritate de- vincire, id. Q Fr. 1, 2, 2, 4, et saep. In the plur. : consuetudines et familiaritates, Cic. Oft'. 1, 17, 53 : inveteratas familiari- tates exstinguere, Cic. Lael. 10, 35: jam a sapientium familiaritatibus ad vulgares nmicitias oratio nostra delabitur, id. 21 , 76. * II, T r a n s f, in the plural concr. lor familiares, Intimate acquaintances, friends : omnes amicitias et familiarita- tes, intra breve tempus aftlixit, Suet. Tib. 51./;«. f umiliarcter. tdv., v. familiaris, ad fin. familiola. ae, /. dim. [familia] A small family (late Lat.), Hier. Ep. 108, 2. famiSi is, v. fames, ad init. f amose, adv., v. famosus, ad fin. f amosltas, atis, /. ( famosus ] III fame, infamy (post-class, and rare) : 'Pert. Spect. 23. fampsus. a, um, adj. [fama] Much talked of (well or ill), i. e. famed, celebra- ted : I B In a good sense, Famous, renown- ed (so not ante-Aug.) : ponet famosae mortis amorem, Hor. A. P. 469 ; so mors Junii Blaesi, Tac. H. 3, 38 : urbs (Hiero- solyma), id. ib. 5, 2 : equi, Suet. Calis. 19 : victoria, Flor. 3, 7, 6 Duk. ; App. M. 11, p. 267 : causa (c. c. pulchra), Plin. Ep. 6, 23, 1; id. ib. 2, 11, 1. II. In a bad sense, Infamous, notorious (so quite class.) : qui etiam me miserum famosum facit flagitiis suis, Plaut. Frgm. ap. Non. 305, 28 : me ad famosas vetuit mater accedere, i. c. meretrices, Poet. ap. Cic. de Or. 2, 68, 277 ; cf. Cic. Frgm. ap. Non. 306, 5 (Rep. 4, 6 ed. Mos.) ; and fa- mosum veneficiis Martinam, Tac. A. 3, 7 ; Cato in Gell. 9, 12, 7 ; cf. et formosus ho- mo fuit et famosus, Lucil. in Non. 305, 31 : regis largitionem. Sail. J. 18, 5 ; Hy- meD, Ov. Her. 9, 134, et al. B. Transf., actively, Defamatory, slan- derous, scandalous (so perh. not ante- Aug.) : cognitionem de famosis libellis tractavit, libels, Tac. A. 1, 72 ; so libelli, Suet. Aug. 55 ; cf. " de injuriis et libellis famosis," Dig. 46, tit. 10 ; Cod. Theod. 9, 34, 7 ; Cod. Justin. 9, 36, 1 ; so carmen, a lampoon, pasquinade, Hor. Ep. 1, 19, 31 : epigrammata, Suet. Caes. 73. Adv. (ace. to no. I.), With fame or glory (post-class, and very rare) : morbum fa- mosius curare, Tert. adv. Marc. 1, 22. famuli v - 1- famulus, ad inii. famula, ae, v. 1. famulus, no. II. f arriulabundus- a, «m, adj. [famu- lor] That zealously serves, serviceable: Tert. adv. Marc. 3, 7. f amulanter. adv. Servilely, etc. ; T. famulor, ad fin. f amulariSi e, adj. [famulus] Of or belonging to servants (rare, but quite class.) : vestis, * Cic. Tusc. 1, 48, 116. So turba, Stat Ach. 2, 67 : jugum, Sen. Tro- ad. 747 : jura, ». e. of subjugation, Ov. M. 15, 597 : hederae, the Bacchantes, Val. Fl. FAN A 2, 268- — In the neuter adverb. : nee famu- larc timens, Stat. S. 3, 1, 40. famulatlO, onis, /. [id.l A body of domestics, household (a post-class, word) : App. M. 6, p. 176 ; id. ib. 2, p. 115. f amulatoriUS, a, um, adj. [famulor] Servile, slavish (a post-class, word) : men- dicitas, Tert. ad Nat. 2, 14. farnulatrix, Icis,/. [id.] That serves; subst., a female servant, handmaid (a post- class, word) : penna. Sid. Carm. 2, 128 : coquina medicinae famulatrix est, Do», ad Ter. And. 1, 1, 3. famulatus. us, m. [id.] Servitude, slavery (rare, but quite cla6S.) : in famu- latu esse, Cic. Lael. 19, 70 : quam miser virtutis famulatus servientis voluptati ! id. Oft'. 3, 33, 117 : gravis, Sen. Hippol. 991 : in famulatum subeunte natura, Arn. 1,26. f amulitas. atis, /. [famulus] A serv- ing, servitude (ante-class.) : Att. in Non. 109, 28 ; Pac. ib. 29. famulltium. ii «• [id.] (an ante- and post-class, word) I, Abstr. Servitude, slav- ery : "famulitium (al. famuletium) dice- batur, quod nunc servitium," Fest. p. 87. — II. Concr., The servants or slaves of a household : unus e famulitio, Macr. S. 1, 7 ; so Mart. Cap. 5, 227 ; Spart. Sever. 6 ; App. M. 8, p. 179 ; Apol. p. 285. famulo, are, v. a. [id.] To use as a servant, to make serviceable (post-class.) : elementa, Tert. Apol. 21. f amulor, atus, 1. v. dep. n. [id.] To be a servant, to serve (rare, but quite class.) : quuni autem hi famulantur, etc., Cic. Frgm. ap. Non. 109, 6 (Rep. 3, 25 ed. Mai. et Mos.) : alicui jucundo labore, Catull. 64, 161 : famulati Deo, Tert. Res. earn. 47 : famulantis fistula Pboebi. Stat. S. 3, 3, 58 ; so Fortuna famulante, Claud. B. G. 513. — Transf., of inanim. objects : terra omnibus cruciatur horis, multoque plus, ut deliciis, quam ut alimentis nostris fa- muletur, Plin. 2, 63. 63.— Hence faraulanter, adv. Servilely, submis- sively : Att. in Non. Ill, 28. 1. famulus, i ( an archaic form fa- mul, Enn. in Non. 110, 9 ; Lucr. 3, 1048 ; for which cf. in the Oscan FAMEL : "fa- muli oriso ab Oscis dependet, apud quos servus FAMEL nominabatur, unde et fa- milia vocata," Fest. p. 87), m., and famu- la. ae - /• (genit. plur. famulum, Stat. S. 3, 4, 57 ; Val. Fl. 1, 752 ; 3, 20 ; 282) A servant, attendant ; a maid-servant, hand- maid (quite class.) : I, Masc. : iis, qui vi oppressos imperio coercent, sit sane ad- hibenda saevitia, ut heris in famulos, Cic. Off. 2, 7, 24. So Enn. Ann. 3, 18 ; Plaut. Asin. 1, 3, 32 ; Mil. 2, 3. 80 ; Stich. 2, 2. 71; Cic. Lael. 15, 55; Tusc. 2, 21, 48; Rep. 2, 21 ; Vira. A. 1, 701 ; Hor. Od. 3, 17, 16 ; Ov. Her. 20, 79, et saep. : Idaeae matris famuli, Cic. Leg. 2, 9, 21 ; so sa- crorum, Ov. M 3, 574 : dei alumni (Sile- nus), Hor. A. P. 239 : sus erat infestae famulus vindexque Dianae, id. ib. 8, 272; cf. Virg. A. 5, 95 ; so of Actaeon's hounds, Ov. M. 3, 229.— H. Fern. : quam famulae longe fugitant furtimque cachinnant, Lucr. 4, 1170. So Virg. A. 1, 703 ; 4, 391 ; Juv. 14, 81. et al. : si virtus famula forru- nae est, Cic. Tusc. 5, 1, 2 : res familiaris, quae est ministra et famula corporis, id. ib. 1, 31, 75. 2. famulus- a, um, adj. (1. famulus] Serving, serviceable, servile (a poet, word ; perh. not ante-Aus:.) : aquae, Ov. F. 1, 286 ; so turbae, Sil."l3, 360 : dextrae, Luc. 4, 207 ; so manus, Sil. 10, 647 : artus, Val. Fl. 1, 749 : vertex, Ov. Pont. 2, 2, 80 : ca- tenae, Claud, in Ruf. 2, 386 : ripae, id. III. Cons. Hon. 203. f anatice, adv. Enthusiastically, f ran- tidy ; v. fanaticus, ad fin. fanaticus. a, um, adj. [fanum] In- spired by a divinity, enthusiastic : I, Lit.: ut fanaticus, oestro Percussus, Bellona, tuo, Juv. 4, 123 ; so of the priests of Bel- lona, Inscr. Orell. no. 2316 sq. : jam sube- untibus armatis muros fanatici Galli . . . occurrunt, Liv. 37, 9, 9 ; so of the priests of Cybele, Juv. 2, 112 ; Prud. creep. 10, 1061 ; cf. also Liv. 38, 18, 9 : si servus in- ter fanaticos non semper caput jactaret, etc. (shortly after, circa fana bacchatus), Ulp. Dig. 21, 1, 1, § 9 : "fanatica dicitur FARC arbor fulmine icta," Fest. p. 92. — II. Transf., Frantic, furious, mad: isti phi- losophi superstitiosi et paene fanatici, Cic. Div. 2, 57, 118 : cursus, Liv. 4, 33, 2 ; so jactatio corporis, id. 39. 13, 12 : error, Hor. A. P. 454 : furor, Flor. 3, 19, 4, et saep. : jactare id (caput) et comas excu- tiontem rotare, fanaticum e6t, Quint. 11, 3, 71. — ''Adv. : absonis ululatibus con- strepentes fanatice pervolant, App. M. 8, p. 214. Fancstcr, tris , e > v - fanum, no. II. FantllUS. "■ The name of a Roman gens ; as C. Fannius Strabo, son-in-law of Laclius, introduced as a speaker by Cic- ero in de Rep. and Lael. — His son of the same name, who was consul A.U.C. 632, Cic. Brut. 26, 99 sq. , de Or. 3, 47, 183, et al. — II. Derivv., A. PanniUSj a , um, adj., Of or belonging to a Fannius, Fan- nian: lex, a sumptuary law introduced by the consul C. Fannius, Gell. 2, 24 ; Macr. S. 2, 13. — B. Fannianus, a, um, adj.. the same : conturbat me epitome Bruti Fanniana, Cic. Att. 12, 5, 3 Orell. N. cr. : charta, manufactured in the establishment of Q. Rhemnius Fannius, Plin. 13. 12, 24. * f anOi are, v. a. [fanum] To dedicate, consecrate : Var. L. L. 6, 7, 65. fanum. '• «• [fan] A place dedicated to some deity by forms of consecration, a sanctuary, temple : "fana quod fando cou- secrantur," Fest. p. 93 ; cf. "fanum dic- tum a fando, quod dum pontifex dedicat, certa verba fatur," id. p. 88 ; and in ea pugna Jovis Statoris aedem votam, ut Romulus ante voverat : sed fanum tan- tum, id est locus templo effatus, sacratus fuerat, Liv. 10, 37 fin. : Sen. Ben. 7, 7 : eamque unam ob causam Xerxes inflam- mari Afheniensium fana jussisse dicitur, quod deos inclusos parietibus contineri nefas esse duceret, Cic. Rep. 3, 9 ; so pro patriis fanis atque delubris propugnan- dum, Cic. Rab. perd. 10, 30 : de aris ae focis, de fanis ac templis, id. Cat. 4, 11, 24 : so fana templaque expilavit, Suet. Caes. 54 : propter fani religionem, Cic. Inv. 2, 1, 1 : fanum antiquissimum et 6anctissi- mum, id. Verr. 2, 1, 20, 54 : Dianae Ephe- si, Caes. B. C. 3, 33, 1 : Junonis, Cic. Verr. 2, 1, 20, 52 : Herculis, Caes. B. C. 2. 18, 1 : Hammonis, Lucr. 6, 849 : Eumenidum, Cic. N. D. 3, 18, 46. II. As nom. propr. Fanum, A city in Umbria, on the Adriatic Sea, now Fano. Caes. B. C. 1, 11 fin. ; called also Fanum Fortunae, Tac. H. 3, 50 ; Inscr. Orell. no. 83 and 84 ; and Colonia Fanestris, Mel. 2, 4, 5 ; Vitr. 2, 9 ; 5, 1 ; cf. Inscr. Orell. no. 1535 ; 3143 ; 3969. Vid. Mann. Ital. 1, p. 457. far-p farris. "• A sort °fg r ain, spelt. Gr. {ea, Triticum spelta, L. ; the earliest food of the Romans, both roasted and ground into meal, Cato R. R. 2, 4 ; Var. R. R. 1, 63 ; 1, 2, 6 ; Col. 2, 6, 3 ; Plin. 18, 8, 19 ; ib. 30, 72 ; Liv. 4, 15, 6 ; Ov. M. 5, 131, et al. : adoreum, i. q. far, Var. R. R. 1, 9, 4. In the plur. : ibi flava seres mu- tato sidere farra, Virg. G. 1, 73 ; so id. ib. 101; Ov. F. 1, 693; 2, 519; 6, 180; Val. Fl. 2, 448.— O. Transf., Coarse meal, grits, Cato R. R. 143 fin.; Var. R. R. 3, 14, 5 ; Col. 8, 11, 14 ; Pall. 1, 28. farcimen. mis, n. [farcio] A sausage (ante- and post-class.) : ' ; a fartura in ex- tis farcimina appellata," Var. L. L. 5, 22. 32 ; cf. Isid. Orig. 20, 2 : botulum pro far- cimine appellat, Laber. in Gell. 16, 7, 11 ; v. botulus : quae sunt farciminum gene- ra, Arn. 7, 229. fai'CiminosuS' a, um , adj. [farcimi- num] Of or belonging to a disease called farciminum : morbus, Veg. Vet. 1, 14 ; cf. id. 1, 7. farciminum. i> «• [farcio] A disease in horses and other animals, perh. costive- ness, Veg. Vet. 1, 7. * far cino- al 'e, »• a. [id.] To stuff ; trop. : fandis tacenda farcinat, i. e. mixes, Mart. Cap. 9 fin. farcio, farsi, fartum (also farctum; post-class, form farsum, Petr. 69 ; Apic. 4, 2 ; 8, 8), 4. v. a. To stuff, cram, fill full (quite class.) : I. In gen.: pulvinusper- lucidus Melitensi rosa fartus, Cic. Verr. 2, 5, 11, 27 : medios parietes farcire frac- tis caementis, Plin. 36, 22, 51 : intestinum, FAB, a Apic. 2, 3 : mustelae ventriculus corian- dro fartus, Plin. 29, 4, 16 : Jovis satelles jecore opimo farta et satiata, etc., Cic. Poet. Tusc. 2, 10, 24 ; cf. edaces et se ul- tra quam capiunt farcientes, Sen. Ep. 108 : fartum toturn theatrum, App. Flor. p. 353. — B. I" partic, To fatten an animal, saginare : gallinas et anseres sic farcito, Cato R. R. 89 ; so id. ib. ; Var. R. R. 3, 9 fin. ; Col. 8, 7, 4.— H. Transf. (so rare- ly ; not in Cic): A. In gen., To fill, cram with any thing : infinitis vectigali- bus (rex) erat fartus, Vitr. 2, 8 med. ; Ca- tull. 28, 12. — B. To stuff or cram into : in os farciri pannos imperavit, Sen. Ira 3, 19 ; so totum lignum in gulam, id. Ep. 70 med. : ischaemon in nares, Plin. 25, 8, 45 : hinc farta premitur angulo Ceres omni, i. e. copious, abundant, Mart. 3, 58, 6. — Hence fartum (farctum), i, n. (*and farc- tus or fartus, us, m. ; v. fartus) Stuff- ing, filling, inside : intestina et fartum eorum, quum id animal nullo cibo vivat, etc., Plin. 28, 8, 29 : ea res efficit farctum fici pleniorem et meliorem, Col. 5, 10, 11 ; so id. Arb. 21, 2 (for which pulpa fici, Pall 4, 10). — Comically : machaera gestit far- tum facere ex hostibus. i. e. to make minced meat of them, Plaut. Mil. 1, 1, 8 ; id. Most. 1, 3, 13. fhrctlts. a, um, Part. ; v. farcio. 1. farfarUS, Ij m - Tiie plant colt's- foot, called also farfugium and chamae- leuce ; Tussilago. L. ; Plin. 24, 15, 85. Also in the form farferus, Plaut. Poen. 2, 32 ; Feat, s. v. FARFENVM, p. 88 Mull. N. or. 2. Farfarus. i, m. A river in the territory of the Sabincs, called also Faba- ris, Ov. M. 14, 330. farferus, i> v. 1. farfarus. farfugium- ». v. 1. farfarus. farina? ae, f- [fir] Ground corn, meal, flour, " Plin. 18, 9, 20, § 88 ;" Var. R. R. a, 5, 17 ; Plin. 20, 13, 51 ; 22, 25, 67 ; Mart. 8. 1G, 5. — B. Transf, of other substan- ces resembling meal : folia myrti sicean- tur in farinam, Plin. 23, 9, 81 ; cf. gypsum resolvitur in farinam, id. 36, 24, 59 ; and minium tunditur in farinam, id. 33, 7, 40 ; so cornus cervini, id. 7, 11, 49 : tofi, id. 17, 20, 34 : marmoris, id. 32, 7, 26 : cami- norura, id. 28, 7, 23— II. Trop., to des- ignate the material of which a thing is composed, i. e. its nature, quality (post- ing.) : quum fueris nostrae paulo ante farinae, Pers. 5, 115 : Cassius quidam Par- rnensis quadam epistola ut pistoris nepo- tem sic taxat Augustum : Materna tibi farina ex crudissimo Ariciae pistrino, etc., Suet. Aug. 4. I farinaceus aXevpuSns, Gloss. Phi- lox. I farinarium a\zvpu>v, Gloss. Phi- lox. f arinarius, a, "m, ad j. [farina] Of or belonging to meal, meal- : cribrum, Cato R. R. 76, 3 ; Plin. 18, 11, 29, § 115. * f arlndSUS, a, um > ad j- [id.] Mealy : congeries, Veg. Vet. 2, 30. f arindla, ae, f. dim. [id.] A little meal (late Lat.), Vulg. Reg. 1, 17, 13. * f annulentus. a, um, adj. [id.] Mealy : cinis, App. M. 9, p. 222. f ario, onis, m. A salmon-trout, Aus. Mos. 130 ; cf. Isid. Orig. 12, 6. t forior» nr '. »• dcp. a. [for] To speak : Nl TESTIMONIUM FARIATUR, Frgm. XII. Tab. ap. Gell. 15. 13 /n. farneus, n . um, adj. [farnus] Of the ash-tree: fungi, Apic. 7, 13 (al. fagine'i). farnus. >, /■ [perh. for franus, contr. from fraxinus] An ash, ash-tree, Vitr. 7, 1 dub. (al. fraxinus). farraceus or -ius, a, um, adj. [far] Of spell : seges, Var. It. R. 1, 31, 5 : pol- len, Plin. 24, 7, 22. farrag"0. Inis, /■ [id.] Mixed fodder for cattle, mash : "farrago appellatur id, quod ex pluribus satis pabuli causa datnr jumentis," Fest. p. 91 ; so Var. R. R. 1, 31, 5; Col. 2, 11; Plin. 18, 16, 41 ; Virg. G. 3. 205 ; Nemcs. Cyneg. 283. — H. T r a n s f, * A. A medley, hodge-podge : noetri libelli, Juv. 1, 86, — B. ^ tri fi": Pers. 5, 77. farrarius, a. nm < nd J- P d -1 °f or hc - longing to spelt, and in gen. to corn or grain : fistula, a sort of hand-mill for 600 FAS corn, Cato R. R. 10, 3.— H. In the plur. subst., farraria, orum, «., A granary, hay- loft, Vitr. 6, 9 fin. farratUS, a, um, adj. [id.] I. Filled with corn : olla, Pers. 4, 31. — II. Made of corn : omnia, preparations of meal, Juv. 11, 109. * farrcarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to grain : pilum, Cato R. R. 10,5. farreus. a, um, adj. [id.] Made of spelt, or in gen. of corn or grain : vel triti- ceus panis, Col. 7, 12, 10 : spicum, an ear of corn, Fest. s. v. RESTIBILIS, p. 280.— II. In the neuter subst., farreum, i (sc. li- bum), A spelt-cake, Plin. 18, 3, 3. farriculum< i. "• dim. [farreum] A small spelt-cake, Pall. Oct. 21. farsllis. e, adj. [farcio] Crammed, fat- tened : porcellus, Apic. 8, 7 ; cf. fartilis. farsura, ae,/. [id.] A fattening, Var. R. R. 3, 9, 1 (al. assura) ; Tert. adv. Val. 27; cf. fartura. farsus, a, um, Part., from farcio. fartlcula. orum, n. dim. [fartum] A little stuffing, Titin. in Non. 331, 27. fartilis; e, adj. [farcio] Stuffed, cram- med: anseres, Plin. 10, 22, 27: asinus, App. M. 3, p. 187.—* II. Trop. : Stuffing, mixture, Tert. adv. Val. 27. fartim, a dv. [id.] By stuffing or cram- ming (a post-class, word) : tectum omne fartim stipaverant, App. M. 3, p. 130 : vis- cum fartim concisum, i. e. cut up fine as if for stuffing, id. ib. 2, p. 117. fartor, oris, m. [id.] I. Lit.: A. ^ sausage-maker, Ter. Eun. 2, 2, 26 (also quoted in Cic. Off. 1, 42, 150) ; Plaut. True. 1, 2, 12 ; Hor. S. 2, 3, 229.— B. A fattener of fowls, poulterer, Col. 8, 7, 1 ; Inscript. Grut. 580, 15 ; Inscr. Reines. cl. 9, no. 12. — H, Transf.: "farlores no- menclatores, qui clam velut infercirent nomina salutatorum in aurem candidati," Fest. p. 88. fartum^ i. v. farcio, ad. fin. fartura (also farctura), ae, /. [farcio] I. A cramming, fattening of fowls, Var. R. R. 3, 8, 3 ; Col. 8, 9, 1 ; 8, 7 fin.—U, The filling up, rubble, of a wall, Vitr. 2, 8 med. I. fartus, a, um, Part., from farcio. *2. fartus (farctus), us, m. [farcio] Stuffing, for the usual fartum (v. farcio, ad fin.) : Am. 7, 231. fas, indecl. n. [fari] orig. belonging to the relig. lang., The dictates of religion, divine law ; opp. to jus, or human law (so rarely) : jus ac fas omne delere, Cic. Att. 1, 16, 6 ; cf. festis quaedam exercere die- bus, Fas et jura sinunt, Virg. G. 1, 269 : contra fas, contra auspicia, contra omnes divinas atque humanas religiones, Cic. Verr. 2, 5, 13, 34,— Personified : audi Jup- piter, audite fines, audiat fas, Liv. 1, 32, 6 : prima deum fas quae Themis est Graiis, Aus. Technop. Idyll. 12 : Fas omne mundi, i. c. the gods, Sen. Here. fur. 658. II. Transf., A. Of A court-day. i. q. fas- tus (ante-class.) : " dies qui vocatur sic : QVANDO REX COMITIAV1T, FAS, is dictus ab eo, quod eo die rex sacrificiolus itat ad comitium, ad quod tempus est ne- fas, ab eo fas . . . Dies qui vocatur : QVANDO STERCVM DELATVM, FAS, ab eo appellatue, quod eo die ex aede Vestae stercus everritur," Var. L. L. 6, 4,60. B. I" gen., Right, proper, allowable, lawful, fit, permitted (the predominant meaning of the word in prose and poet- ry ; esp. freq. in the phrase fas est, with a subject-sentence) : fas, justum, pium, ae- quum subjici possunt honestati, Quint. 3, 8, 26 : quum fas atque nefas exiguo fine libidinum Discernunt avidi, Hor. Od. 1, 18, 10; so Ov. M. 6, 585; cf. quippe ubi fas ver6um atque nefas, Virg. G. 1, 505 ; so Hor. Epod. 5, 87 : ju6que fasque est, Plant. Cist. 1, 1, 22 ; so si jus, si fas est, Ter. Hec. 3, 3, 27 ; and sicut fas jusque est, Liv. 7, 31, 3 : ut eum nihil delectaret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret, Cic. Mil. 16, 43 ; cf. quoad fas esset, quoad liceret, id. Agr. 2, 7, 19 ; and huic legi nee obrogari fas est. neque derogari ex hac illiquid licet, id. Rep. 3, 22 : si me fas est obsecrare aba te pater, etc., Plaut. Bac. 4, 9, 102 : quid non adep- F ASC tus est, quod homini fas esset optare? Cic. Lael. 3, 11 : si eos hoc nomine appel- lari fas est, id. Mur. 37, 80 : non esse fas, Germanos superare, si, etc., Caes. B. G. 1, 50 fin. : neque fas esse exi6timant, ea Uteris mandare, id. ib. 6, 14, 3 : ad quos (libellos) interim respicere fas sit, Quint. 10, 7, 31 : velut si alitor facere fas non sit, id. 2, 13, 1 ; so id. 8, 3, 36 ; 10, 2, 9 ; 12, 7, 1 : nee scire fas est omnia, Hor. Od. 4, 4, 22 : fas omne est, Cytherea, meis te fidere regnis, Virg. A. 5, 800 : si hoc fas est dictu, Cic. Tusc. 5, 13, 38 : neque id me facere fas existimo, Plaut. Asin. 3, 1, 11 : fas habere, id. Trin. 2, 2, 11 ; so Quint. 3, 8, 13; Tac. A. 14, 30 ; Germ. 9 : lepo- rem et gallinam et anserem gustare fas non putant, Caes. B. G. 5, 12, 6 ; so non putant, id. ib. 6, 23/«. : fas prohibet, etc., Ov. Tr. 2, 205 : ridetque (deus), si morta- lis ultra Fas trepidat, Hor. Od. 3, 29, 32 : fas omne abrumpit, every right, obliga- tion, Virg. A. 3, 55 ; so exuere, Tac. H. 3, 5 : et foedera respicere, id. ib. 4, 67 ; cf. hostium quoque jus et 6acra legationis et fas gentium rupistis, tiie law of nations, id. Ann. 1, 42 ; so patriae, id. ib. 2, 10 : armo- rum, id. Hist. 4, 58 : disciplinae, id. Ann. 1,19. fascia, ae, /. [kindred with fascia] A band, bandage, swathe, girth, fillet (to bind up diseased parts of the body ; to wrap round the feet to prevent the boots from rubbing them ; to bind under the breasts of women ; a head-band set with pearls, etc.) : devinctus erat fasciis, Cic. Brut. 60, 217; so Suet. Dom. 17; Galb. 21; Gell. 16, 3, 4 ; cf. fasciis crura vestiuntur, Quint. 11, 3, 144: quum vincirentur pedes fas- ciis, Cic. Frgm. ap. Non. 537, 5 ; so id. Att. 2, 3, 1 (cf. with Val. Max. 6, 2, 7) ; Plin. 8, 57, 82 ; Ulp. Dig. 34, 2, 25 (c. c. pedules) ; Lamp. Alex. Sev. 40 ; Grat. Cyneg. 338 ; Just. 38, 1 ad fin.: inflatum circa fascia pectus eat, Ov. A. A. 3, 274 ; ,so Mart. 14, 134 : vides ilium Scythiae regem, insigni capitis decorum 1 si vis ilium aestimare, fasciam solve : multum mali 6ub ilia la- tet, Sen. Ep. 80 fin.; so Suet. Caes. 79: fasciis opus est, i. e. swaddliug-cloths, Plaut. True. 5, 13 : somniasse se, ovum pendere ex fascia lecti sui cubicularis, a bed-girth, Cic. Div. 2, 65, 134 ; so Mart. 5, 62, 5 ; 14, 159 : uvas sole siccatas junci fasciis involvit, bands of rushes, mats, Plin. 15, 17, 18, § 66. — P roverb.: nones nos- trae fasciae, i. e. of our rank or condition, Petr. 46. Et. Transf.: * A.i The casing of a door : Libyssa citrus fasciis cingit fores, Var. in Non. 451, 20, and 86, 10.— *B. In architect, A wreath round a pillar, Vitr. 3, 3 med. — * C. A streak of cloud in the sky: nil color hie coeli, nil fascia nigra minatur, Juv. 14, 294. — * D. A zone of the earth : orbi terrae in quinque zonae, sive melius fascias dico, discernitur, Mart. Cap. 6, 196. ! fasciatim. oAo. [fascia] In bundles, ace. to Quint. 1, 4, 20 (censured by Quint.). * fascicularia, orum, n. [fasciculus] Things carried in bundles (as wood, hay, etc.), Veg. Mil. 2,19 fin. fasciculus, '• m . dim. [fascis] A small bundle, packet (quite class.) : epistolarum, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4 ; so of packets of let- ters, id. Att. 2, 13, 1 ; 5, 11, 7 ; 12, 53 : li- brorum, Hor. Ep. 1, 13, 12 : fasciculum ad nares admovebis ? a bunch of flowers, nosegay, Cic. Tusc. 3. 18, 43 : linum in fas- ciculos manuales colligatum siccatur in sole, Plin. 19, 1, 3. 'faSClgrer, era, erum, adj. [fascis-ge- ro] Bearing the fasces : honor, i. e. the consulship, Paul. No]. 321. * faSCina, ae, / [fascis] A bundle of sticks, fagot, Cato R. R. 37, 5 Schneid. N. cr. fascinatio, onis, /. [faecino] An en- chanting, bewitching, witchcraft, Plin. 28, 2, 5; ib. 4, 7; ib. 8, 27. f fascinator jSWaw, Gloss. Vet. " faSCinatorius, a, um, adj. [fnsci- no] Of or belonging to enchantment or witchcraft : lingua, Serv. Virg. E. 7, 28. fascino, are, v. a. [fi,ir,Ktiivu>] To en- chant, bewitch, fascinate by the eyes or the tongue : nescio qnis teneros oculus milii fa'sciriat agnos, Virg. E. 3 103 : mail FAST lingua, Catull. 7, 12 : contra fascinantes, Plin. 13, 4, 9. fascinosus, a, um, adj. [fascinum] With a Long verge: poeta fascinosior, Auct. Priap. 79 fin. fascinum, i, «■ [fascino] A bewitch- ing, witchcraft, Plin. 7, 2, 2 ; Syram. Ep. 1, 7. — II, Tranef., A man's yard (be- cause an image of it was hung round the necks of children as a preventive against witchcraft ; cf. Var. L. L. 7, 5, 99), Ilor. Epod. 8, 18 ; Pctr. 138 ; Arn. 5, 176. Also in the form fascinus, i, m., Virg. Ca- tnl. 5, 20 ; and personified, Fascinus, i, as a deity, the Phallus, Plin. 28, 4, 7 ; cf. Hartung Relig. der Rom. 2, p. 257 sq. fascio, vvithout perf, atum, 1. v. a. [fascia] To envelop with bands, to swathe (post-Aug. and very rare) : fasciato trun- co, Mart. 12, 57, 12; so Capitol. Anton. 13 ; Vulg. Ezech. 30, 21. fascidla* »e> / dim. [fascina] A small bandage, Var. L. L. 5, 29, 37 ; Hor. S. 2, 3, 255 ; Vopisc. Aur. 4 ; Auct Or. de Ha- rusp. resp. 21, 44. fascis, i s . m- [kindred with fascia] A bundle, packet, parcel: I. In gen. (so rarely) : fasces stramentorum ac virgul- torum, Hirt. B. G. 8, 15, 6 : lignorum, Tac. A. 13, 35 : ego hoc te fasce levabo, Virg. E. 9, 65 : Romanus in armis Injusto sub fasce viam quum carpit, i. e. soldiers' equi- page, id. Georg. 3, 347 ; cf. Quint. 11, 3, 26 Spald. : (apes) saepe ultro animam sub fasce dedere, under the burden, Virg. G. 4, 204 : tot crimina, tot reos uno velut fasce complecti, Plin. Ep. 3, 9, 9. H. In p artic, in the plur. fasces, A bundle carried before the highest magis- trates, and consisting of rods and an axe, with which criminals were scourged and be- headed : ut sibi (Tullo Hostilio) duodecim lictores cum fascibus anteire liceret, etc., Cic. Rep. 2, 17 : anteibant lictores cum fascibus duobus, id. Agr. 2, 34, 93 : fasces praetoribus praeferuntur, Cic. Verr. 2, 5, 9, 22 : Publicola statim secures de fasci- bus demi jussit, id. Rep. 2, 31 : turn de- missi populo fasces, lowered (as a mark of respect) before the people, id. ib. 1, 40 ; cf. P. Valerius fasces primus demitti jus- sit, id. ib. 2, 31 ; for which (P. Valerius) summissis fascibus in concionem escen- dit, Liv. 2, 7, 7 ; cf. under no. B : neque in Uteris, neque in fascibus insignia lau- reae praetulit, Caes. B. C. 3, 71, 3; cf. visus C. Marius cum fascibus laureatis, Cic. Div. 1, 28, 59 ; so laureati, id. Att. 8, 3, 5 : imperatorii, Tac. A. 13, 9. 2. Transf., to denote A high office, esp. the consulship (poet): ilium non populi fasces, non purpura regum Flexit, Virg. G. 2, 495 : ut si Detulerit fasces in- digno, detrahet idem, Hor. Ep. 1, 16, 34 ; id. Sat 1, 6, 97 : et titulis et fascibus olim Major habebatur donandi gloria, Juv. 5, 110 ; Sil. 11, 152. *B. Trop. : quum tibi aetas nostra jam cederet fasccsque summitteret, i. e. acknowledged itself inferior to thee, Cic. Brut. 6, 22. faselaria, ium, v. phaselaria. fascluS' faseolus, v. phas. fassus, a . uni, Part., from fateor. fasti, orum, v. 1. fastus. fastldlbllis, e> "dj. [fastidio] Nau- seous, loathsome, disagreeable (post-class, and very rare) : judicia, Tert Anim. 33^7!. fastidienter* «<*»• Disdainfully, scornfully : v. fastidio, ad fin. *fasedfllter, adv. [fastidio] With disgust: Var. in Non. 112, 11. fastidio. ivi, or ii, itum, 4. v. n. and a. [fastidium] To feel disgust, loathing, or nausea, to shrink or flinch from any thing unpleasant to the taste, smell, hear- ing, etc. ; to loathe, dislike, despise (not freq. till after the Aug. per.) : I. Lit: A, Neutr.: bibendum hercle hoc est ne ne- ga : quid hie fastidis t Plaut Stich. 5, 4, 33 ; cf. fastidientis stomachi est multa de- gustare, Sen. Ep. 2 ; and rnajus infundam tibi Fastidienti poculum, Hor. Epod. 5, 78 ; Plaut. Men. 1, 2, 58.— B. Act. (perh. not till the Aug. per.) : num esuriens fas- tidis omnia praeter Pavonem rbombum- que 1 Hor. S. 1, 2, 115 ; so olus, id. Ep. 1. 17 15 : pulmentarium, Phaedr. 3, 7, 23 : FAST cactos in cibis, Plin. 21, 1C, 57 : fluvialem lupmn, Col. 8, 16, 4 : vinum, Poet. ap. Suet. Tib. 59 : euphorbiae sucus fastidi- endum odorem habet, disgusting, Plin. 25, 7, 38 : aures . . . redunduntia ac nimia fastidiunt Quint. 9, 4, 116. II. Trop., of mental aversion, To be disdainful, scornful, haughty ; to disdain, despise, scorn : A. Neutr. : ut fastidit glo- riosus ! Plaut. Cure. 5, 2, 34 ; so vide ut l'astidit simia ! id. Most. 4, 2, 4 : in recte factis saepe fastidiunt, * Cic. Mil. 16, 42. — (0) c. gen. (ace. to the analogy of taedet) : fastidit mei, Plaut. Aul. 2, 2, 67 ; so mei, Titin. in Non. 496, 15: bonorum, Lucil. ib. 18. B. Act. (as above, no. I. B, perh. not before the Aug. per.) : (a) c. ace. : et nisi quae terris semota suisque Temporibus defuncta videt, fastidit et odit, Hor. Ep. 2, 1, 22 : villice silvarum et agelli, Quern tu fastidis, id. Ep. 1, 14, 2 ; so lacus et apertos rivos, id. ib. 1, 3, 11 : vitium, id. Sat. 1, 3, 44 : preces alicujus, Liv. 34, 5, 13 : hoc lucrum, Quint. 1, 1, 18 : gram- matices elementa tamquam parva, id. ib. 1, 4, 6 : iniuores, Mart 3, 31, 5 : omnes duces post Alexandrum, Just. 14, 2 : ut quae dicendo refutare non possumus, quasi fastidiendo calcemus, Quint 5, 13, 22. — Of inanim. or abstr. subjects : te Quum fastidierit popina dives, etc., Mart. 5, 44, 10 : somnus agrestium Lenis viro- rum non humiles domos Fastidit umbro- samve ripam, Hor. Od. 3, 1, 23. — In the part. perf. : laudatus abunde, Non fastidi- tus si tibi, lector, ero, Ov. Tr. 1, 7, 31 ; cf. aliquem non fastiditis annumerare vi- ris, id. ib. 2, 120 ; and Luc. 7, 845. In the neuter abs. : res ardua vetustis novitatem dare . . . fastiditis gratiam, etc., Plin. H. N. praef. § 15. — (Jj) With an object-clause : a me fastidit amari, Ov. R. Am. 305 ; Phaedr. 4, 7, 2: fastidit praestare hanc inferioribus curam, Quint. 2, 3, 4 : fastidit balsamum alibi nasci, Plin. 16, 32, 59 : an creditis, aequo animo iis servire, quorum reges esse fastidiant ? Curt. 4, 14 med., et saep. : ne fastidieris nos in sacerdotum numerum accipere, Liv. 10, 8, 7 ; Quint. 5,11,39. — Adv., fastidienter: parenti- bus fastidienter appellatis, App. M. 5 med. 53p~ fastiditus, a, um, in act. sig- nif., Disdaining, despising (post-Aug.) : ne me putes studia fastiditum, Petr. 48 : dominationibu3 aliis fastiditus, Tac. A. 13,1. fasti dldse, adv., v. fastidiosus, ad fin. fastidiosus, a, um. adj. [fastidium] Full of disgust or aversion ; viz., I. That feels disgust, squeamish, disdainful, scorn- ful, fastidious (quite class.): A. Lit: vaccae fastidiosae fiunt, Var. R. R. 2, 5, 15 : aurium sensus fastidiosissimus, Auct Her. 4, 23, 32 ; Plaut. Mil. 4, 6, 18,— H. Trop.: Plaut Rud. 2, 3, 42: in superio- res contumax, in aequos et pares fastidi- osus, in inferiores crudelis, etc., Auct Her. 4, 40, 52 : ex hac infinita licentia hacc summa cogitur, ut ita fastidiosae molles- que mentes evadant civium, ut etc., Cic. Rep. 1, 43 fin. : Antonius facilis in causis recipientis erat, fastidiosior Crassus, Cic. Brut. 57, 207 : C. Memmius perfectus Ute- ris, sed Graecis : fastidiosus sane Latina- rum. id. ib. 70, 247; so dominus terrae Fastidiosus, Hor. Od. 3, 1, 37 : aestima- tor, i. e. that rates altogether too higlt, Sen. Ben. 1, 11 : fastidiosissimum mancipium, 7. e. excessively haughty, proud, Plin. Ep. 8, 6, 14 : est res d'fficilis, ardua, fa6tidio- sa, id. ib. 6, 17, 5. II. That creates disgust, disgusting, loathsome, disagreeable (so very rarely ; not in Cic.) : fastidiosam desere copiam, Hor. Od. 3, 29, 9 : fastidiosa tristis aegri- monia, id. Epod. 17, 73. fastidiose, adv. SqueamisJdy, scorn- fully, disdainfully, fastidiously (repeat- edly in Cic. ; elsewh. very rare) : huic ego jam stomachans fastidiose, Immo ex Sici- lia, inquam, Cic. Plane. 27, 65 : fastidiose spectare, id. de Or. 1, 61, 258 ; cf. diligen- ter et prope fastidiose judicare, id. ib. 1, 26, 118 ; and lente ac fastidiose probare, id. Att. 2, 1, 1 : recipior in coetum, Phaedr. 3 proh 23 : venditare aliquid, Petr. 13. — Comp. : fastidiosius ad hoc genus sermo- nis accedere, Cic. de Or. 2, 89, 364. FAST fastiditus, a, um, Part., from fastidio. fastidium, >'« n - [contr. from fastus taedium] A loathing, aversion for any thing, espec. for any sort of enjoyment (very freq. and quite class.). I. Lit, Sqncamishness, loathing, dis- taste for food : cibi satietis et fastidium, Cic. Inv. 1, 17, 25: mei fastidium creat Plin. 22, 24, 50 : tantum in illis esse fasti- dium, ut nollent nttingore nisi eodem die captum piscem, Sen. Q. N. 3, 18: fastidi- um abigere, Plin. 23, 9, 81 ; so auferre, id. 19, 8, 38 : diecutere, id. 23, 1, 27 : detra- here, id. 22, 25, 74. — In the plur. : magna movet stomacho fastidia, etc., Hor. S. 2, 4, 78 ; so id. ib. 2, 2, 14 ; 2, 6, 86 ; Ov. Pont 1, 10, 7 ; Juv. 14, 184 ; Col. 6, 8, 1 ; Plin. 26, 7, 25, et al. * B. Transf. to the £ense of sight : oc- ulorum in hominum insolentium indigni- tate, Cic. Fam. 2, 16, 2. II. Trop., Dislike, aversion, disgust, fastidiousness : ab aliqua re celerrime fastidio quodom et satiettte abalienari, Cic. de Or. 3, 25, 98 ; cf. si (eloquentia) ct ex copia satietatem et ex amplitudine fastidium tulerit Quint. 5, 14, 30; and nescis quantum interdum afferat homini- bus fastidii, quantum satietatis, Cic. Mur. 9, 21 ; cf. also satiari fastidio similitudi- nis, id. de Or. 3, 50, 193 ; and nulla volup- tas est, quae non assiduitate fastidium pariat Plin. 12, 17, 40; and with this cf. vitato assiduitatis fastidio, Suet. Tib. 10 : rudem esse omnino in nostris poetis, aut inertissimae segnitiae est, aut fastidii del- icatissimi, Cic. Fin. 1, 2, 5 : quae habent ad res certas vitiosam offensionem atque fastidium. id. Tusc. 4, 10, 23 : in audiendi fastidium, id. Opt. gen. 4, 12: insolens domesticarum rerum fastidium, id. Fin. 1, 3, 10 : omnis stultitia laborat fastidio sui, Sen. Ep. 9 fin. : nee id fit fastidio meo, Cic. Phil. 12, 8, 20 : ne sit fastidio Graecos sequi, Plin. 7, 1, 1 : ipsum vero lignum in fastidio est, id. 12. 19, 42, § 91 ; cf. aliquid fastidio damnare, id. 11, 2, 1 fin. : non omnia (i. e. arbores) in omni- bus locis nasci docuimus, nee translata vivere : hoc alias fastidio evenit fastidi- ous or delicate nature, id. 16, 32, 58. — In the plur. : non tarn ea, quae recta essent probari, quam quae prava sunt, fastidiis adhaerescere, Cic. de Or. 1, 61, 258 ; cf. spectatoris fastidia ftrre superbi. Hor. Ep. 2, 1,215 : matri longa decern tulerunt fastidia menses, Virg. E. 4, 61. II. In p artic. (with the notion of fas- tus predominating), Scornful contempt, haughtiness, pride : ex eorum (divitio- rum) fastidio et superbia (regna) nata esse commemorant Cic. Rep. 1, 32 Mos. N. cr. ; cf. superbiam magno opere, fasti- dium arrogantiamque fugiamus, id. Oif. 1, 26, 90 ; and id. Agr. 1, 7, 20 ; cf. also superbia et fastidio amplissimos honores repudiare, Plin. Pan. 55, 4 ; and si essent arrogantes, non possem ferre fastidium, id. Phil. 10, 9, 18 : efferri fastidio et contu- macia, Cic. Lael. 15, 54. — In the plur.: nonne fuit satius, tristes Amaryllidis iras Atque superba pati fastidia ? Virg. E. 2, 15 : oderunt fastidia divi, Tib. 1, 8, 69. fastigatlO, onis, /. [fastigo] A sharp- ening to a point, pointing (post-Aug. and very rare) : ut fastigatio laevi descendat cuneo, Plin. 17, 14, 24, § 106; so recta, App. Flor. 2, 364. fastig'atus, a, um, Part, and Pa., from fastigo. fastigium, ii, n. [2. fastus-ago] Tlie top of a gable, a gable end, pediment : " Ca- pitolii fastigium illud el ceterarum aedi- um non venustas, sed necessitas ipsa fa- bricata est. Nam quum esset habita ra- tio, quemadmodum ex utraque tecti parte aqua delaberetur, utilitatem templi fasti- gii dignitas consecuta est," Cic. de Or. 3, 46, 180 ; cf. fastigia aliquot templorum a culminibus abrupta, Liv. 40, 2, 3 ; and evado ad summi fastigia culminis, Virg. A. 2, 458 ; cf. also Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 14 : habere pulvinar, simulacrum, fastidium, flaminem, id. Phil. 2, 43, 110 ; cf. of the same : omnes unum in principem con- gest! honores: circa templa imagines... suggestus in curia, fastigium in domo, mensis in coelo, Flor. 4, 2fin.: Romae siffna eorum sunt in Palatina aede Apolli 601 FAST nis in fastigio, Plin. 36, 5, 4, § 13 ; cf. id. 35, 12, 43 ; Vitr. 3, 2 : operi tamquam fas- tigium imponere, Cic. Off. 3, 7, 33. B. Transf.: 1, The extreme part, ex- tremity of a thing, whether above or below. a. Top, height, summit : colles . . . pari altitudinis fastigio oppidum cingebant, Caes. B. G. 7, 69, 4 : opus nondum aquae fastigium aequabat, Curt. 4, 2 ; cf. cloacis e fastigio in Tiberim ductis, Liv. 1, 38, 6 Drak. : aquatilium ova rotunda, reliqua fere fostigio acuminata, Plin. 10, 52, 74 : gracilitas (arundinis) nodis distincta leni fastigio tenuatur in cacuraina, id. 16, 36, 64 ; cf. cornua in leve fastigium exacuta, id. 11, 37, 45 ; so id. 16, 33, 60.— In the plur. : Lucr. 4, 828 : muri, Val. Fl. 2, 553. * b. Depth : forsitan et scrobibus quae sint fastigia, quaeras, Virg. G. 2, 288. 2. (from the sloping form of the gable) A slope, declivity, descent : ab oppido de- clivis locus tenui fastigio vergebat, Caes. B. C. 1, 45, 5 ; cf. jugum paullo leniore fastigio, id. ib. 2, 24, 3 ; so rapes leniore submissa fastigio, Curt 6, 6 med. : capre- oli molli fastigio, Caes. B. C. 2, 10, 3 ; so fastigium musculi, id. ib. 2, 11, 1 : scrobes paullatim angustiore ad infimum fastigio, id. B. G. 7, 73, 5 ; cf. si (fossa) fastigium habet, ut (aqua) exeat e fundo, Var. R. R. 1, 14, 2. 3. In the later grammarians, An accent placed over a word, Mart. Cap. 3, 60 ; 63 ; Ciom. p. 428 P. II. Trop. : A. The highest point, sum- mil, the highest degree, most exalted rank or dignity (so perh. only since the Aug. per.) : quicquid numinum hanc Romani imperii molem in amplissimum terrarum orbis fastigium extulit, Vellej. 2, 131, 1 ; cf. sic fit, ut dei summum inter homines fastigium servent, Plin. Pan. 52, 2 : et quoad usque ad memoriam nostram tribu- niciis consularibusque certatum viribus est, dictaturae semper altius fastigium fuit, Liv. 6, 38,/m. ; cf. in consulare fasti- gium vehi, Vellej. 2, 69, 1 ; so ad regium fastigium evehere aliquem, Val. Max. 1, 6, 1 : alii cives ejusdem fastigii, Liv. 3, 35, 9 : stare in fastigio eloquentiae, Quint. 12, 1, 20 : rhetoricen in tarn sublime fas- tigium sine arte venisse, id. 2, 17, 3 : et poesis ab Homero et Virgilio tantnm fas- tigium accepit, et eloquentia a Demos- thene, id. 12, 11, 26 ; cf. magice in tan- tum fastigii adolevit, ut, etc., Plin. 30, 1, 1. — Hence also 2. In gen., Dignity, rank, condition : (M. Laetorio) curatio altior fastigio suo data est, Liv. 2, 27, 6 ; cf. amphora etiam humano fastigio decerni sibi passus est, Suet. Caes. 76 ; and tamquam mortale fastigium egressus, Tac. A. 15, 74 ; so an- imus super humanum fastigium elatus, Curt. 9, 10 med. TB. A leading or chief point, head in a discourse ; a principal sort or kind (very rarely ; not in Cic.) : summa sequar fas- tigia rerum, Virg. A. 1, 342 : e quibus tri- bus fastigiis (agrorum) simplicibus, Var. R. R. 1, 6, 2 ; so propter haec tria fastigia formae discrimina quaedam fiunt satio- num, id. ib. 1, 5 ; and haec atque hujus- cemodi tria fastigia agri, etc., id. ib. 1, 6, 6. fastlffO) ay i. atum, 1. v. a. [2. fastus- ago ; cf. fastigium] To make pointed, to sharpen to a point, to raise or bring up to a point (in the verb.finit. only post-Aug. ; in Cic. not at all) : I, Lit. : frumenta ver- no tempore fastigantur in stipulam, Plin. 18, 7, 10, § 52 ; so folia in exilitatem fasti- gantur, id. 24, 19, 118 ; Sil. 5, 50 : (terra) epatiosa modice paullatim se ipsa fasti- gat, Mel. 2, 1, 5 ; so se molliter (Africa), id. 1, 4, 1 ; 3, 10, 5. — In the part. perf. : scutis super capita densatis, stantibus pri- mis, secundis summissioribus . . . fastiga- tam, sicut tecta aedificiorum sunt, testu- dinem faciebant, Liv. 44, 9, 6: collis in modum metae in acutum cacumen a fun- do satis lato fastigatus, id. 37, 27, 7 : fasti- gatus in mucronem, Plin. 2, 25, 22. — B. Transf., 1. (cf. fastigium, no. I. B, 2) Fastigatus, Sloping vp to a point ; sloping down, steep, descending : collis lenitor fas- tigatus paullatim ad planitiem rcdibat, Caes. B. G. 2, 8, 3 : tigna . . . prona ac fas- tigata, ut secundum naturam fluminis procumbercut, id. ib. 4, 17, 4. — 2. (cf. no. 602 FATA 1. B, 3) In the later grammarians, Marked with- an accent, accented: ut fastigetur longa brevisve fuat, Mart. Cap. 3, 59. — H. Trop., To elevate, exalt (late Lat.) : qui Btatum celsitudinis tuae titulorum parili- tate fastigat, Sid. Ep. 3, 6 : quamquam di- ademate crinem Fastigatus eas, id. Carm. 2, 5. — Hence fastigatus, a, urn, Pa. High, exalt- ed (late Lat.) : ad arcem fa6tigatissimae felicitatis evectus, Sid. Ep. 2, 4 : duo fas- tigatissimi consulares, id. 1, 9. fastbsus, a, »m, adj. [2. fastus] Full of pride, proud, haughty (post-Aug. and very rare) : moecha, Mart. 10, 13, 7 : quid est, fastose ? equid bonam mentem habe- re coepisti? Petr. 131. — Transf., of things : garum, superb, sumptuous. Mart. 13, 102. 1. fastUSj a > um, adj. [etymol. dub. ; most prob. from the root #A, (bdcKw, (pnui, fari ; and therefore lit. : in which it is allowed to speak ; hence] fasti dies, and more commonly abs. fasti, orum, m. (also ace. to the 4th decl. ace. fastus, Var. in Prise, p. 711 P. ; Col. 9, 14, 12 ; Sil. 2, 10: abl. fastibus, Luc. 10, 187), a publi- cist's 1. 1.: A day on which judgment could be pronounced, on which courts could be held, a court-day (ppp. nefasti ; v. ncfas- tus) : " ille (dies) netastus, erit, per quem tria verba (DO, DICO, ADDICO) silen- tur : Fastus erit, per quem lege licebit agi," Ov. F. 1, 48. The register of these legal court-days, which, for a long time, existed only in the archives of the pon- tifices, was kept from the knowledge of the people, until Cn. Flavius, scribe to the pontifex. Maximus Appius Caecus, posted up a copy of the same in the Fo- rum : Cic. Mur. 11, 25 ; cf. " (Cn. Flavi- us) fastos circa forum in albo proposuit, ut, quando lege ajri posset, sciretur," Liv. 9, 46, 5; and Plinr33, 1, 6.— Hence II. Transf., in gen., An enumeration of all the days of the year, with their festi- vals, magistrates, events, etc., a calendar, almanac: "fastorum libri appellantur, in quibus totius anni fit descriptio : fasti enim dies fasti sunt," Fest. p. 87 : etenim ordo ipse annalium mediocriter nos reti- net quasi enumeratione fastorum, Cic. Fam. 5, 12, 5 : quum diem festum ludo- rum de fastis suis sustulissent, id. Verr. 2, 4, 67, 151 : fastos correxit (Caesar), Suet. Caes. 40 : ut omne tempus . . . ita in fastos referretur, id. Aug. 100 ; cf. id. Tib. 5 : in codicillorum fastis, Cic. Att. 4, 8, 3 : paginas in annalibus magistratuum fastisque percurrere, Liv. 9, 18, 12: ex fastis evellere, id. Sest. 14, 33 : fasti Proe- nestini a Verrio Flacco ordinati et mar- moreo parieti incisi, Suet. Gramm. 17; cf. Orell. Inscr. II. p. 379 sq., and the au- thors there cited ; v. also Adam's Antiq. 1, p. 408 sq. : quae (tempora) semel Notis condita fastis Inclusit volucris deus, Hor. Od. 4, 13, 15: per titulos memoresque fastos, id. ib. 4, 14, 4 ; so memores, id. ib. 3, 17, 4 : tempora si fastosque velis evol- vere mundi, id. Sat. 1, 3, 112 : qui redit ad fastos et virtutem aestimat annis, etc., id. Ep. 2, 1, 48. So Fasti, 77m; title of the well-known poem of Ovid, which treats of the Roman festivals, the festival-calendar. 2. fkstUSi us, m " Scornful contempt of others, haughtiness, arrogance, pride (poet., and in post-Aug. prose) : (a) Sing.: tu cave nostra tuo contemnas carmina fastu, Prop. 1, 17, 25 ; cf. fastus inest pul- chris sequiturque superbia form am, Ov. F. 1, 419 ; and Plin. 9, 35, 58 : aspice pri- mum, Quanto cum fastu, quanto moli- mine circum Spectemus, Hor. Ep. 2, 2, 93: tanto te in fastu negas, amice, i. e. thou withdrawest thyself with so much pride from my society, Catull. 55, 14 : fastus erga patrias epulas, Tac. A. 2, 2 Jin. : supercilia maxime indicant fastum, Plin. 11, 37, 51. — (/3) Plur. : fastus pati superbos, Prop. 3, 25, 15 ; Tib. 1, 8, 75 ; Ov. M. 14, 762. 3. fastus; uum, Calendar; v. 1. fas- tus. f atalis, e, adj. [fatum] Of or belong- ing to fate, ordained by fate or destiny, de- creed, destined, fated, fatal (quite class.): I. In gen.: ilia fatalis necessitas, qunm cluapithnv dicitis, Cic. N. D. 1, 20, 55 : fa- talis et immutabilis continuatio ordinis sempiterni, id. Acad. 1, 7, 29 : summam FATE fatalem conficere, id. Rep. 6, 12: divina atque fatalia, id. Part. 21, 73 : casus, id. Phil. 6, 7, 19 : consiliums ad salutem rei publicae prope fatalis, id. Cat. 4, 1, 2; cf. hie annus fatalis ad interitum hujus ur- bis, id. ib. 3, 4, 9 ; so anni, Tib. 1. 3, 53 ; Inscr. Orel!., no. 4851 : stamina, Tib. 1, 7, 1 ; Ov. M. 8, 452 ; cf. deae, i. e. the Fates. id. Pont. 1, 8, 64 : libri, i. e. Sibyllini, Liv. 5, 14, 4 ; 5, 5, 11 ; 22, 9, 8 ; 42, 2, 6 ; Suet. Caes. 79 : verba, Ov. F. 4, 257 : lex. i. e. fatum, id. Met. 3, 316 ; 10. 203 : labor, Hor. Ep. 2, 1, 11 ; so ora fluminis, destined, Ov. M. 15, 54 : mala, Suet. Ner, 40 : mors, Vellej. 2, 4, 6; Plin. Ep. 1, 12, 1 : tam fa- tale est, medicum adhibere, quam conva- lescere, Cic. Fat. 13, 30 ; so quasi fatale csset, non posse Gallias debellari nisi a se consule, Suet. Ner. 43. II. In partic, in a bad sense, Dan- gerous, destructive, deadly (so perh. only poet, and in post-Aug. prose) : Luor. 5, 874 : telum, Virg. A. 12, 919 ; so jaculum, Ov. M. 5, 182 : hasta, Sil. 2, 400 : lignum, Ov. M. 8, 479 : crinis, id. ib. 8, 85 : au- rum, id. ib. 9, 411 : signum, id. ib. 1 3, 381 : monstrum, Hor. Od. 1, 37, 21 : judex, id. ib. 3, 3, 19 : hora, Suet Ner. 49 ; so dies, dying-day, Inscr. Orell. no. 3023 ; 4758 ; cf. si quid mihi fatale contigerit, Spart. Hadr. 4. fataliter, adv. According to fate, fa- tally : omnia, quae fiunt quaeque futura sunt, ex omni aeternitate definita dicis esse fataliter, * Cic. Div. 2, 7,19 ; so Suet. Caes. 59 ; Ov. M. 12, 67 ; Eutr. 1, 11. fatalitas, at is . /. [fatalis] Fatal ne- cessity, falality (late Lat.) : Cod. Justin. 4, 66, 1. fataliter, «*>■. T - fatalis, ad fin. ' fotantur multa fantur, Fest. p. 88 ; cf. "ffator 7t■ 2. fatuorj ari, t). dep. [2. Fatuus] To be inspired : " Fauno fuit uxor nomine Fatua, quae assidue divino spiritu im- pleta velut per furorem futura praemo- nebat: unde adhuc qui inspirari solent, fatuari dicuntur," Just. 43, 1. 1. fatUSi a, um, Part., from for. * 2. f atuSj us, m. [for] A word, say- ing : Prud. Apoth. 599 dub. (al. fastus). 3. fatuS) us i "8. Fate ; v. fatum, un- der for, ad fin. 1. fatuus, a, um, adj. Foolish, silly, simple (stronger than stultus) (quite clas- sical) : ego me ipsum stultum existimo, iaruum esse non opinor, Poet. (Afran. ?) ap. Isid. Orig. 10, 246 ; cf. Neukirch. Fab. tog. p. 278 : stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones, Plaut Bac. 5, .1, 2 : fatuus est insulsus, Ter. Eun. 5, 9, 49 : non modo nequam et improbus, sed eti- am fatuus et amens es, Cic. Dej. 7, 21 : monitor, id. de Or. 2, 24, 99 : homo, Poet, ap. Cic. de Or. 2, 67, 274 : puer, Cic. Att. 6, 6, 3 : nisi plane fatui sint, id. Fin. 2, 22, 70 : mores, Plaut. Trin. 2, 2, 18.— Poet, transf., Insipid, tasteless, said of food : ut sapiant fatuae, fabrorum prandia, betae, Mart. 13, 13. — II. Subst., fatuus, i, m., and fatua, ae, /., A fool, simpleton ; a female fool or jester; kept by Romans of rank for their amusement : Harpasten, uxoris meae fatuam, scis hereditarium onus in domo mea remansisse ... si quando fatuo delectari volo, me rideo. Sen. Ep. 50. fatue, adv. Foolishly, absurdly: ple- rumque studio loquendi fatue modo acce- dendum, Quint. 6, 4, 8 dub. (Spald. and Zumpt, fatui). 2. Fatuus» i. "»• Another name for the prophesying Faunus ; also called Pa- tuellus; while his sister, Fauna, who prophesied to females, was named Fa- tua and Fatuella, -act. 1, 22 ; Macr. S. 1, 12 ; Mart. Cap. 2, 41 ; Just. 43, 1 ; cf. Hartung Relig. d. Rom. 2, p. 186, and 195 sq. fauceSi fom (in the poets also some- times in the abl. sing., fauce, Ov. Her. 9, 98 ; Met 14, 738 ; Hor. Epod. 14, 4 ; Phaedr. 1, 8, 4 ; 1, 1, 3 ; Mart. 7, 37, 6, et al. ; but a nom., faux, was not in use ; cf. " quaedam verba contra usum veterem inclinata patietur ut passa Hortensium dicere pro hae cervices cervix ; quaedam non, ut si dicas pro fauces faux,*' Var. L. L. 10, 4, 180 ; cf. also Charis. p. 72 P.), in the more restricted sense, /. The upper part of the throat, from the root of the tongue to the entrance of the gullet, the pharynx, throat, gullet. I, L i t. : " summum gulae fauces vo- cantur, extremum stomachus ; quibus fau- ces non sunt, ne stomachus quidem est," Plin. 11, 37, 68 : exigua in arteria sub ip- sis faucibus lingula est, quae, quum spira- mus, attollitur, Cels. 4, 1 : sitis fauces te- net, Plaut. Most. 2, 1, 34 ; so sitis fauces urit, Hor. S. 1, 2, 114 : lippiunt fauces fame, Plaut. Cure. 2, 3, 39 ; id. ib. 1, 2, 36: fauces tussientes, Cels. 5, 25, 11 : nu- ces videntur fauces exasperare, Plin. 23, 8, 74 : fauces tumentes strangulant vocem, etc., Quint. 11, 3, 20 ; id. 11, 3, 56 : pro- pino tibi salutem plenis faucibus, Plaut Stich. 3, 2, 16 : exscrea usque ex penitis faucibus, from the bottom of your throat, id. Asin. 1, 1, 28 : alicui Fauces prehen- dere, id. Most. 1. 3, 62 ; cf. qui sacerdoti scelestus fauces interpresserit, id. Rud. 3, 2, 41 ; and laqueo innectere fauces, Ov. M. 10, 378 ; cf. also ad necem secandas- que novacula fauces, Suet Calig. 23 : faucibus teneor, lam caught by the throat, I feel the knife. at my throat, Plaut. Casin. 5, 3, 4; cf. quum faucibus premeretur, Cic. Clu. 31, 84 ; and Timarchides premit fauces defensionis tuae, id. Verr. 2, 3, 76> 603 F AUS 176 : eripite nos ex faucibus eorum, quo- rum crudelitas, etc., from the jaws, Crass. in Cic. de Or. 1, 52, 225 ; cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, 19 ; and urbem totius belli ore ac faucibus ereptam esse, id. Arch. 9, 21 : e mediis Orci faucibus ad bunc evasi mo- duni, App. M. 7, p. 191 ; Cic. Rep. 1, 43 : lupus fauce iinproba incitatus, i. e. vorac- ity, Phaedr. 1, 1, 3. II. Transf., of places: A. -4 narrow way, narrow inlet or outlet, a defile, pass : Corinthus posita in angustiis atque in faucibus Graeciae, Cic. Agr. 2, 32, 87; so in Ciliciae angustissimis faucibus, Curt. 7, 4 ; cf. qua fauces erant angustissimae portus, Caes. B. C. 1, 25, 5 ; so portus, id. ib. 3, 24, 1 ; 3, 39, 2 : Masinissam perse- cutus in valde arta, faucibus utrimque obsessis, inclusit, Liv. 29, 32, 4 : Aemilius sedens in faucibus macelli, Cic. Verr. 2, 2, 62, 145 ; so macelli, id. Quint. 6, 25 : per fauces montis ut Aetnae Exspirent ignes, Lucr. 6, 640 ; so altae montis, id. 6, 698 : Nilus multis faucibus in Aegyptium mare se evomit, Plin. 5, 9, 10 : quum for- nacem facies, fauces praecipites deorsum facito, Cato R. R. 38, 3 : pictis ex fauci- bus currus emittere, from the barriers, Enn. Ann. 1, 103. B. The jaws of the eartb, gulf, abyss: patefactis terrae faucibus, Cic. N. D. 2, 37, 95. Fauna. ae, /• The prophesying sister of Faunus, called also Bona Dea, Macr. S. 1, 12 ; Lact. 1, 22 ; Arn. 5, p. 168 ; cf. Har- tung Relig. d. Rom. 2, p. 186 and 195 sq. Faunaliaj ium , v - Faunus, no. II. Fauiligena, ae, adj. [Faunus-gigno] Descended from Faunus : Sil. 5, 7. — H. Subst.. Fnunigenae, arum, m., Descend- ants of Faunus: Sil. 8, 358. FaunUS> >. m - [faveo] A mythic per- sonage, sou of Picus, grandson of Saturn, and father of Latinus, king of Latium, inslitutcr of tillage and grazing, and after his death the protecting deity of agricul- ture and of shepherds, and also a giver of oracles : after the introduction of the wor- ship of Pan into Italy, he was identified with Pan, and accordingly represented, like the latter, with horns and goats 1 feet, Lact. 1, 24 ; Cic. N. D. 3, 6, 15 ; Ov. F. 2, 193 ; 3, 312 sq. ; Prop. 4, 2, 34 ; Ov. F. 2, 268 ; 5, 99 sq. ; Her. 5, 138 ; Hor. Od. 1, 4, 11 ; 1, 17, 2 ; 3, 18, 1, et saep. On account of the assimilation of Faunus to Pan, the ap- pellation Fauni was also used for Panes, sylvan deities, Lucr. 4, 583 ; Ov. M. 6, 392 ; I, 193 ; Hor. Ep. 1, 19, 4 ; A. P. 244 ; Enn. Ann. 7, 2 ; Cic. N. D. 2, 2, 6 ; Div. 1, 45, 101 ; cf. Hartung Relig. d. Rom. 2, p. 183 5}.-H, Deriv., FAUNALIA, ium, »., The festival celebrated on the nones of Decem- ber, in honor of Faunus, ace. to Porphyr. and Aero Hor. Od. 3, 18, 1 and 10. faustCt adv., v. faustus, ad fin. FauStianUS, a, um, v. faustus, no. II. B. FaUStltaS, &tis, /. [faustus] Happy condition, favorable circumstances, happi- ness ; as a goddess, the personified Fer- tility of the soil : nutrit rura Ceres alrna- que Faustitas, Hor. Od. 4, 5, 18. FauStuluS; i, m - The shepherd who brought up Romulus and Remus, Var. R. R. 2, 1, 9 ; Liv. 1, 4, 7 ; Ov. F. 3, 56 ; 4, 854, et nl. faustus. a , um , adj. (faveo ; and therefore lit., favorable; hence] Of favorable or fortunate omen, fortunate, favorable, auspicious, lucky (rare, but quite class.) t " quae (omina) majores nos- tri quia valero censebant. idcirco omni- bus rebus agendis : QVOD BONVM FAVSTVM FELIX FORTVNATVM- QVE ESSET praefabnntur," Cic. Div. 1, 45, 102 ; so ut nobis haec habitatio Bona, fousta, felix fortunataque eveniat, Plaut. Trin. 1, 2, 3 : utile sit faustumque precor, quod imagine somni Vidimus, Ov. F. 3, 27 ; so omen, Liv. 7, 25, 11 ; Ov. M. 6, 448 ; 9, 785, et al. ; cf. exitus ut classi fe- lix faustusque daretur, Lucr. 1, 100 ; so i pede fausto, Hor. Ep. 2, 2, 37 : indoles Nutrita faustis sub penetralibus, id. Od. 4, 4, 26 ; Plaut. Pers. 4, 4, 81 : o faustum et felicem hunc diem 1 Ter. And. 5, 4, 53 ; c£ Cic. Tusc. 1, 49, 118; so o nox ilia fausta hule urbi ! id. Flacc. 41, 103 : an- 604 FAVE nus, Ov. F. 1, 63 : nisi tempestas indulget tempore fausto, favorable, suitable, Lucr. 1, 805. *fauste, adv. Favorably, fortunately > ut eis quoque hominibus ea res fauste, feliciter prospereque eveniret, Cic. Mur. 1, 1. II. Faustus, A surname o/L. Cornelius Sulla, the son of the dictator, al60 called Faustus Sulla, Cic. Clu. 34, 94 ; Sull. 19, 54 ; Vatin. 13, 32 ; Agr. 1, 4, 12; Att. 9, 1, 4 ; 9, 11, 4 ; Caes. B. C. 1, 6.— In the fern. Fausta; ae i The daughter of Sulla, Cic. Att. 5, 8, 2 ; Ascon. in Scaur, p. 29 ed. Orell. ; id. in Milon. p. 33 ib.— B. Deriv., FauStianUS, a, «m. adj., Of or belong- ing to Faustus Sulla, Fauslian : ager, that produced excellent wine, Plin. 14, 6, 8 : vina, Front. Fer. Als. 3. fautor ( a i so uncontr. favitor> Lu- cil. in Non. 110, 23 ; Plaut. Am. prol. 78 and 79 ; Cic. Plane. 1, 1, ace. to Cod. Erf.), oris, m. [ faveo ] A favorer, far- therer, promoter, patron (quite class.) : (a) c. gen. : cujus ego dignitatis ab adoles- centia fautor, Cic. Fam. 1, 9, 11 ; cf. id. ib. 10, 12 fin. ; and id. ib. 12, 25. 3 : multi fautores laudis tuae, id. Plane. 23, 55 ; cf. studiosi et fautores illius victoriae, id. Att. 1, 16, 8 : nobilitatis, id. Rose. Am. 6, 16 ; so competitorum, Var. R. R. 3, 5 fin. ; regis, Sail. J. 27, 2 : et cultor bonorum (populus), Liv. 9, 46, 13 : Lucili, Hor. S. 1, 10, 2 ; cf. veterum, id. Ep. 2, 1, 23 : om- nes illi fautores illius flagitii, Cic. Att. 1, 16, 11 ; so nequitiae, Hor. Ep. 1, 15, 33. — (3) c. dat. : favitorem tibi me, amicum, amatorem putes, Lucil. in Non. 110, 23 : aetati facieque tuae se Fautorem osten- dat, id. in Gell. 9, 14, 23 : quum tam mul- tos et bonos viros ejus (Planch) honori viderem esse favitores, etc., Cic. Plane. 1, 1. — (y) Abs. : virtute ambire oportet, non favitoribus : Sat habet favitorum semper, qui recte facit, i. e. applauders, claqueitrs, Plaut. Am. prol. 78 sq. ; so fautor utroque tuum laudabit pollice ludum, Hor. Ep. 1, 18. 66. fautriXj icis, /. [fautor] A patroness, protectress (quite class.) : (a) c. gen. : amicitiac non modo fautrices tidelissimae, sed etiam effectriees sunt voluptatum tam amicis quam sibi, Cic. Fin. 1, 20, 67 : regio fautrix suorum, id. Plane. 9, 22.— (0) c. dat. : ut vestra auctoritas meae auctoritati fautrix adjutrixque sit, Ter. Hec. prol. alt. 40 : Thais iiostrae omni est fautrix familiae, id. Eun. 5, 9, 22. t faUTfc v. fauces. * 1. faventia, ae,/. [faveo] A being favorable, i. e. keeping silence at religious ceremonies : " faventiam bonam omina- tionem significat. Nam praecones cla- mantes populum sacrificiis favere jube- bant," etc., Fest. p. 88 : augustam adhibe- ant faventiam, Att. in Non. 206, 2 {-'ore obscoeno dicta segrcgent," Non.). 2. Faventiaj ae,/. A city of Gallia Cisalpina, that produced excellent linen cloth, now Faenza, Var. R. R. 1, 2, 7 ; Liv. Epit. 88 ; Vellej. 2, 28, 1 ; Sil. 8, 598 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 230.— H. Deriv., P a . ventimis, a, um, adj., Of or belonging to Faventia, Faventine: acer, Var. R. R. 1, 2, 7 ; Col. 3, 3, 2 : lina, Plin. 19, 1, 2. faveOj favi, fautum, 2. v. n. To be favorable, to be well disposed or inclined toward, to favor, promote, befriend, protect (quite class.): I. In gen.: (a) c. dat.: favere et cupere Helvetiis propter earn affinitatem, Caes. B. G. 1, 18, 8 : qui dili- gebant hunc, illi favebant, Cic. Rose. Com. 10, 29 ; cf. favor, no. II. : tibi favemus, Cic. Brut. 97, 331 : reseripsi ... me ei fau- turum, id. Att. 12, 49, 1 : non multo plus patriae faveo quam tuae gloriae, id. Fam. 10, 19, 2 : rci publicae, dignitati ac gloriae tuae, id. ib. 12, 7, 1 : nostrae laudi digni- tatique, id. ib. 1, 7, 8 : huic meae volun- tati, id. ib. 15, 4, 14 ; cf. honori et digni- tati, Caes. B. C. 1, 7, 1 ; so sententiae, Cic. Tusc. 1, 23, 55 : rebus Gallicis, Caes. B. G. 6, 7, 7 : rebus Caesaris, id. B. C. 2, 18, 6 : et plaudere ingeniis sepultis, Hor. Ep. 2, 1, 88 : open, Ov. M. 15, 367, et saep. : honoribus, Cic. Plane. 8, 20 : hue coiamus ait... Coeamus retulit Echo, et verbis fa- vet ipsa suis, i. e. delights in, Ov. M. 3, 388 : qui (galli) silentio iioctis, ut ait En- F A VI nius, favent faucibus russis cantu, i. e. give loose to, make free use of, Cic. Div. 2, 26, 57. — Impers. : non modo non invi- detur illi aetati, verum etiam favetur, Cic. Off. 2, 13, 45 ; so favetur, id. de Or. 2, 51, 207 ; Quint. 5, 7, 31 : huic Romae ita fau- tum est, ut, etc., Spartian. Pescenn. 2. — (/J) Abs. (so very rarely ; mostly poet, and in post-Aug. prose) : Quint. 3, 7, 25; cf. ju- dices, ut faveant, rogamus, id. 4, 1. 73 : si favet alma Pales, Ov. F. 4, 722 ; so duni favet nox et Venus, Hor. Od. 3, 11, 50 : assis, o Tegeaee, favens, Virg. G. 1, 18 : Phoebe, fave, Tib. 2, 5, 1 : faveas, Cypria, id. 3, 3, 34 ; cf. quisquis es, o faveas, Ov. M. 3, 613 : favente Marte, Tib. 1, 10, 30 ; cf. faventibus diis, Suet. Galb. 10. II. I" partic. : A. I n relig. lang., Un- guis, rarely lingua, ore, etc., To have a care of speaking at religious ceremonies, for the sake of a good omen, i. e. either to speak good words or to abstain from evil words ; hence i. q. to keep still, be silent : " idcirco rebus divinis, quae publice tie- rent, ut FAVERENT L1NGVIS impera- batur; inque feriis imperandis, ut LITI- BVS ET IVRGIISSE ABSTINERENT," Cic. Div. 1, 45, 102 ; cf. "faventia bonam ominationem signiheat. Nam praecones clamantes populum sacrificiis FAVERE jubebant. Favere enim est bona fari : at veteres poetae pro silere usi sunt favere" Fest. s. v. FAVENTIA, p. 88; and "vidi- mus certis precationibus custodem prae- poni, qui FAVERI LINGVIS jubeat," Plin. 28, 2, 3 ; Cic. Div. 2, 40, 83 : pros- pera lux oritur : Unguis animisque favete ; Nunc dicenda bono sunt bona verba die, Ov. F. 1, 71 ; cf. dicamus bona verba, venit natalis, ad aras. Quisquis ades, lingua vir mulierque fave, Tib. 2, 2, 2 ; and en deus est, deus est ! Unguis animisque favete, Quisquis ades ! dixit... Quisquis adest, jussum venerator numen, etomne6 Verba sacerdotis referunt geminata, Ov. M. 15, 677 sq. ; Enn. in Philarg. Virg. G. 4, 230 : ore favete otnnes et cingito tempora ra- mis, Virg. A. 5, 71 : odi profanum vulgus et arceo. Favete Unguis, Hor. Od. 3, 1, 2 : quoties mentio sacra literarum interve- nerit, favete Unguis, Sen. Vit. beat. 26/». : sacra facit vates ? sint ora faventia sacris, Prop. 4, 6, 1 ; cf. concipiamque bonas ore favente preces, Ov. Tr. 3, 13, 18 ; and lin- gua favens assit (diei natali), longorum oblita malorum, id. ib. 5, 5, 5. B. To applaud : quo clamor vocat et turba faventium, etc., Hor. Od. 3, 24, 46 ; cf. turn clamore, qualis ex insperato fa- ventium solet, Romani adjuvant militem suum (Horatium), Liv. 1, 25, 9 ; Suet. Calig. 30 : tu Veneri dominae plaude fa- vente manu, Ov. A. A. 1, 148. favilla. ae, / (*acc. to Voss. from 0«(j, to shine), Light, sparkling ashes, glowing ashes ( poet, and in post-Aug. prose) : scintillas agere ac late diffene favillam, Lucr. 2, 675 ; cf. Ov. M. 7. 80 ; and quum contectus ignis ex se favillam discutit scintillamque emittit, Plin. 18, 35, 84 : e carbone exstincto favilla digito sub- lata, id. 26, 11. 72 : cinis e favilla et carbo- nibus ad calefaciendum triclinium illatus, Suet. Tib. 74 : nihil invenit praeter tepi- dam in ara favillam, id. Galb. 18.— 2. In partic, The ashes of the dead still glow- ing : ibi tu calentem Debi»a sparges lacri- ma favillam Vatis amici, Hor. Od. 2, 6, 23; so Tib. 3, 2, 10; Prop. 1, 19, 19; Virg. A. 6, 227; Ov.F.3,561.— B. Transf. salis, Powder of salt, Plin. 31, 7, 42.—* H. Trop., A glimmering spark, i. c. begin- ning, origin : haec est venturi prima fa- villa mali, Prop. 1, 9, 18. favillaceus, a, um, adj. [favilla] Of or like ashes (late Lat.) : iuligo, Sol. 35 ; cf. the follg. art. favillatlCUS, a, um, adj. [id.] Like ashes (late Lat.) : humus, Sol. 27 med. ; cf. the preced. art. favilleSCOi ere, v. inch. n. [id.] To be reduced to ashes (late Lat.) : Fulg. Con- tin. Virg. med. favissaC) arum,/ Vndtrgroitnd res- ervoirs or cellars near the temples, in which was kept water, or sacred utensils which had become useless from, age, Var. in Gell. 2, 10 ; Fest. s. It. v., p. 88 ; cf. " Favissae Siiauvpoi," Gloss. Philox. FAX favitor. oris, v. fautor, ad init. j favonialis» e, v. Favonius, no. I. B. Favonianus. a , u,u . v - Favonius, no. II. B. Favonius. ii. m. [favco] I. 27« irast wind, also called Zephyrus, which blew at the commencement of spring, and promoted vegetation, Sen. Q. N. 5, 16 ; Plin. 2, 47, 46 ; 18, 34, 77, § 337 ; Plaut Mil. 3, 1, 71 ; Yor. R. R. 1, 28, 2 ; 1, 29, 1 ; Cic. Vcrr. 2, 5, 10, 27 ; Acad. 2. 33, 105 ; 2. 43, 147 ; Hor. Od. 1, 4, 1 ; Catull. 64, 263 ; Lucr. I, 11; Ov. M. 9, 061, et al. — B. Deriv., favonialis Zetpipios, Gloss. Philox. — II. A Roman proper jtame. So esp. M. Favonius. a cotemporary of Cicero and an imitator of M. Cato, whence he received the derisive sobriquet of simius Catonis, Cic. Art. 1, 14, 5 ; 2, 1, 9 ; 2, 4, 7 ; 7, 1, 7 ; Val. Max. 2, 10; Suet. Aug. 13. — B. Deriv., Favdnianus» a, um, adj., Uf or be- longing to a Favonius, Faconiaji : pira, a certain kind, Col. 5, 10, 13 ; Plin. 15, 15. 16. favor» oris, m. [id.] Favor, good-will, inclination, partiality, esp. of a party (pern, not in use before Cicero's time ; in Cic. very rare ; in Caes. not at all ; but very freq. since the Aug. period, both in prose and poetry. Perh. the word was formerly used only in its particular scenic acceptation — v. under no. II. — and was first applied also in a general way in the time of Cic.) : Lin gen.: "favorem ct urbanum Cicero nova credit. Nam in epistola ad Brutum, Earn, inquit, amorevi et eum (ut hoc verbo utar) favorem in con- silium advocabo," Quint. 8, 3, 34 ; so c. c. amor, Suet. Claud. 12 ; c. c. studium, id. Vit. 15 : qui favore populi tenetur et ducitur, id. Sest. 54, 115 ; cf. under no. II. : quae sunt autem varie et ad tempus de- scripta populis, favore magis quam re, le- gum nomen tenent, Cic. Leg. 2, 5, 11 : ex maxima invidia in gratiam et favorem nobilitatis Jugurtha venit, Sail. J. 13, 7 ; cf. opp. invidia, id. ib. 73. 4 : plebis, Liv. 7, 25, 1 ; cf. id. 2, 56, 1 : partium Pompeii, Vellej. 2, 54, 2 : conciliato populi favore, Suet Caes. 11 : militum, Suet Tit. 5 ; Hor. Od. 4, 8, 26 ; id. Ep. 2, 1, 9,— B. Fa- vor personified as A deity, Mart. Cap. 1, 16. IL In partic, Acclamation, applause, at theatrical and other exhibitions : quod studium et quem favorem secum in sce- nam attulit Panurgus } Cic. Rose. Com. 10. 29 ; Phaedr. 5. 5, 25 : audientium, Quint 3, 8, 7 : facere favorem, id. 7, 1, 33 : promere favorem, id. 9, 1, 21 ; emerendi favoris gratia, id. 7, 1, 2 ; Suet Claud. 21 : plauditur et niagno palma favore datur, Ov. Tr. 2, 506 : tutatur favor Euryalum, Virg. A. 5,343. f aVOrablliS) e, adj. [favor] Favored, in favor, popular, beloved, phasing, agree- able (not ante- Aug. ; perh. first in Vellej. ; v. the follg.) : Luculli et Metelli trium- phum invidia Pompeii apud optimum quemque fecit favorabilem, Vellej. 2, 34, 2 ; cf. reditus, id. 2, 40, 2 : oratio, Tac. A. 2, 37 ; cf. eloquentia, Quint. 12, 10, 74 ; so quid invidiosum, favorabile, etc. . . . sit id. ■6, 1, 11 ; cf. id. 11, 1. 42: facilis ac favo- rabilis causa, id. 12, 6, 6 ; cf. id. 5, 10, 113 ; 4, 3, 9 : in civitate minime favorabili Da- te, Tac. Or. 7 : facere aliquem favorabi- lem. Plin. Ep. 4, 9 fin. ; so aliquis, Sen. Clem. 10 ; Suet. Calig. 4 ; Flor. 4, 4, 4.— Comp. : favorabilius et tutius, Plin. Ep. 5, 14. 3 : favorabiliores fieri, Plin. 20, 8, 30. favorabillter, adv. With applause or appnthation, favorably : in aliquem lae- tuin ac plausibilem locum quam maxime possint f.vorabiliter excurrere, Quint 4, 3,1: so Suet Xer. 7. — Comp.: favorabili- us, Paul. Dig. 40, 4, 10. favorabillter. adv., v. preced., ad Jtn._ f aVUS» i- m. A honey-comb : "favus est quem fingunt (apes) multicavatum e Cera, quum singula cava sena latera ha- beant" Var. R. R. 3, 16. 24 ; so Cic. Off. 1. 44, 157; Col. 11, 2, 57: Tib. 2, 1, 50; Virg. G. 1, 344 ; Ov. M. 8, 678 ; Fast 4, 152, et saep.— Proverb. : Crescere tam- quam favum, i. e. easily. Petr. 43 and 76. — II. Transf., A hexagonal piece of stone in a pavement, Vitr. 7, 1. lak» facis (also in the nam. sing. FA- P AX CES, ace. to Fest p. 87), /. A torch, flam- beau, link : I. Lit.: alii faces atque ari- dom materiem de muro in aggerem emi- nus jaciebant * Caes. B. G. 7, 24. 4 ; so Liv. 22, 16, 7 : ambulare cum facibus, Hor. S. 1. 4, 52 : malleolos et faces ad in- nammandam urbem comparare, Cic. Cat. 1, 13, 32 ; cf. ego faces jam accensas ad hujus urbis incendium exstiuxi, id. Pis. 2, 5 : servi in tecta nostra cum facibus iramissi, id. Att. 14, 10, 1 ; cf. faces incen- dere, id. Phil. 2, 36, 91 ; and si te in Capi- tolium faces ferre vellet, id. Lael. 11, 37 : ardentem facem praeferre, id. Verr. 2, 4, 34, 74 : faces ferro inspicare, Virg. G. 1, 292 ; cf. faces incidere, Plin. 18, 26, 63 : dilapsam in cineres facem, Hor. Od. 4, 13, 28. — At weddings, the torch carried be- fore the bride on the way to her home, usually made of white-thorn (Spina alba) or pine, " Masur. ap. Plin. 16. 18, 30 ; Fest. s. v. PATRI.MI, p. 245 ; s. v. RAPI, p. 889 ; Var. in Non. 112. 27 ; id. ap. Serv. Virg. E. 8, 29 ;" Plaut. Casin. 1, 30 ; Catull. 61, 98 sq. ; Virg. E. 8, 29 ; Ov. M. 10, 6 ; Stat. Th. 2, 259,~et al. ; hence nuptiales, Cic. Clu. 6. 15 ; Liv. 30, 13, 12 : maritae, Ov. Her. 11, 101 : legitimae, Luc. 2, 356. Cf. Adam's Antiq. 2, p. 215, and see in the follg. — Torches were also carried in fu- neral processions. Virs. A. 11, 142 ; Prop. 3, 13, 17 ; Ov. F. 2, 561 ; Her. 21, 172 ; Sen. Tranq. 11 ; Vit. beaten. ; Ep. 222 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 231 ; and see in the foils.— An attribute of Cupid, Tib. 2, 1. 82 ; Prop. 3, 16, 16 ; Ov. M. 1, 461 ; 10, 312 ; Am. 3, 9, 8 ; R. Am. 140, et al. ; of the Furies. Virg. A. 7, 337 ; Ov. M. 4, 482 ; 508 ; 6, 430 ; 10, 350 ; Quint 9, 3, 47. B. Transf.: 1, On account of the use of torches at weddings (v. above), poet for A wedding, marriage: face nup- tiali Digna, Hor. Od. 3. 11, 33 ; cf te face sollenni junget sibi, Ov. M. 7, 49. And referring at the same time to the funeral torch : viximus insignes inter utramque facem, i. e. between marriage and death, Prop. 4. 11, 46. 2. Of The light of the heavenly bodies (poet.) : dum rosea face sol inferret lu- mina coelo, Lucr. 5, 974 ; cf. Phoebi fax, Cic. poet. Div. 1, 11, 18 : canentes Rite crescentem face Noctilucam, Hor. Od. 4, 6, 38. 3. A fiery meteor, fire-ball^ shooting- star : noctivagaeque faces coeli flammae- que volantes, Lucr. 5, 1190 ; cf. noctur- nasque faces, coeli sublime volantes, id. 2, 206 ; and emicant et faces, non nisi quum decidunt visae. etc., Plin. 2, 26, 25 : turn facibus visis coelestibus, rum stellis us, quas Graeci cometas, nostri crinitas vocant Cic. N. D. 2, 5, 14 ; so id. Cat. 3, 8, 18 ; Liv. 41, 2L 13 ; 29, 14, 3 ; Virg. A. 2, 694 ; Ov. M. 15, 787 ; Luc. 1, 528. 4. Prima (noctis), Early torch-light, im- mediately after dark (post-class.) : " tem- pus diei occiduum, mox suprema tem- pestas, hoc est diei novissimum tempus : deinde vespera : ab hoc tempore prima fax dicitur, deinde concubia," etc., Macr. 5, 1, 3 fin. So Gell. 3, 2, 11 ; 18, 1 fin. ; App. M. 2, p. 119. B, Trop., for Flame in a good or bad sense, any thing that inflames or incites, incitement, stimulus, cause of ruin, de- struction (freq. and quite class.) : quum corporis facibus inflammari solearaus ad omnes fere cupiditates eoque magis in- cendi, quod, etc, Cic. Tusc. 1, 19, 44 ; so me torret face mutua Calais, flame of love, Hor. Od. 3, 9, 13 ; cf. irai fax. Lucr. 3, 304 : dicendi faces, flames, fires of eloquence, id. de Or. 2, 51, 205 ; cf. alicui quasi quas- dam verborum faces admovere, id. ib. 3, 1, 4 : alicui acriores ad studia dicendi fa- ces subdere. Quint 1, 2, 25 Spald. : so hortator studii causaque faxque mei, Ov. Pont 1, 7, 28 ; and incitator et fax omni- um, PrucL oT£, 3), Sun. Suas. 7. — Hence fenerato, adv., With interest (Plau- tinian) : nae illam mecastor fenerato ab- stulisti, Plaut. Men. 4, 2, 40 : nae ille ecas- tor fenerato funditat, id. Asin. 5, 2, 52. f enestella, ae, /. dim. [fenestra] A small opening in the wall, a little window : Col. 1, 6, 10 ; so id. 8, 3, 3 ; 9, 5, 3.— H. Fenestella, ae, vom. propr. : A, Porta, A gate in Rome, Ov. F. 6, 578. — B. m -< L., A Roman historian under Augustus and Ti- berius ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 201. fenestra- ae (also contr. festra, Enn. in Macr. a. 3, 12 ; Petr. Frgm. p. 872 Burm. ; cf. Fest. p. 91), /. [kindr. with AN, tpai- vu>, (buvep's] An opening in the wall to admit the light, a window (orig. closed by two wooden shutters or by curtains, and not till under the emperors by sheets of mica, lapis specularis ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 321) : neque fenestra, nisi clatrata, Plaut. Mil. 2, 4, 26 : fenestras indere, id. Rud. 1, 1, 6: fenestrarum angustias quod reprehendis, Cic. Att. 2, 3, 2 : bifores, Ov. Pont. 3, 3, 5 : juncta, closed, * Hor. Od. 1, 25, 1; cf. on the contrary, patulae, Ov. M. 14, 752 : reticulatae, Var. R. R. 3, 7, 3 : (in turri) fenestras ad tormenta mittenda, in struendo reliquerunt i. e. loop-holes, * Caes. B. C. 2, 9 fin. : concludere in fenes- tram firmiter, the window -recess, Plaut. Casin. 1, 44: ingentem lato dedit ore fe- nestram, a large opening through a wide hole, Virg. A. 2, 482 : ut facile intelligi possit, aninmm et videre et audire, non eas partes, quae quasi fenestrae sint ani- mi, Cic. Tusc. 1, 20, 46.— Poet, transf., of holes through the tips of the ears: natus ad Euphraten, niolles quod in aure fenes- trae Arguerint, Juv. 1, 104. — H. Trop., An entrance, admission, opportunity (ex- tremely seldom) : hui quantam fenestram ad nequitiam patefeceris ! Ter. Heaut. 3, 1, 72; Tiber, in Suet. Tib. 28. f enestrOj avi, atum, 1. v. a. [fenes- tra] To furnish with openings or windows (rare ; not in Cic.) : media oculorum cor- nea fenestravit pupilla, Plin. 11, 37, 55. — In the part. perf. : fenestrata triclinia, Var. L. L. 8, 14, 110 fin. ; so singulae partes turris, Vitr. 10, 19 med. — *II. Trop.: oportuit hominum pectora fenestrata et aperta esse, Vitr. 3 praef. * fencstrala, ae, /. dim. [id.] A little window: App. M. 9 ad fin. feneus (foen.), a, rnn, adj. [fenum] Of hay (very rare) : homines foeneos in medium ad tentandum periculum projec- tos, men of hay, hay effigies, Cic. Frgm. Or. Cornel. 1, 1 (" Simulacra effigie homi- num ex feno fieri solebant, quibus objectis ad spectaculum praebendum tauri irrita- rentier," Ascon. p. 62 ed. Orell.). Fenicularius (Foen.) campus. Fennelficld, a place in Hispania Tarraco- nensis (so called because abounding in fenDel) ; as a descriptive designation for Spain ; scribe quaeso, quid referat Celer egisse Caesarem cum candidates, utrum ipse in Fenicularium an in Martium cam- pum cogitet, i. e. in the war against Spain or in the comitia in the Field of Mars, Cic. Att. 12, 8 ; cf. Strab. 3, 4. feniculum (foen.), i, n. [fenum] Fennel, Plin. 20, 23, 95 ; Pall. Febr. 24, 9. feniha (foen.), ium, n. [id.] A hay- loft: Virg. G. 3, 321; so Col. 1, 6, 9; Plin. 18, 28, 67, § 258 ; Ov. M. 6, 457. feniseca (foen.), ae, v. fenisex. * f Cnisecta (foen.), orum, n. [fenum- seco] Mown hay: Var. L. L. 5, 31, 33 Milll. N. cr. ; cf. fenisicia. * f enisector (foen.), oris, m. [id.J A grass-cutler, mower: Col. 11, 1, 12; ci. in follg. art. feniSCX (foen.), ecis (also feniseca, ae, Pers. 6, 40), m. [id.] A mower: Var. R. R. 1, 49, 2 ; Col. 2, 17, 4 : igitur cornu propter oleum ad crus ligato fenisex ince- debat, Plin. 18, 28, 67, § 261.— Poet., in ten., for countryman, rustic : Pers. G, 40. 608 FE RA fenisicia (foen.), ae, /., and orum, n. [id.] Mown hay : addere fenisiciae cumu- lum, Var. R. R. 1, 49, 1 ; so id. ib. 1, 47 and 56 : vindemias ac fenisicia adminis- trare, id. ib. 1, 17, 2; so id. ib. 2, 11, 7; 3, 2, 6 ; Col. 2, 17, 6. fenum (foen.), i, n. [FEO ; cf. Fest. p. 86J Hay : " Var. R. R. 1, 9 sq. ; Col. 2, 18 ; Plin. 18, 28, 67, § 258 sq. ;" Ov. M. 14, 645. In the plur., fena, App. M. 3 fin. : fenum alios aiebat esse oportcre, i. e. seemed as stupid as oxen, Cic. de Or. 2, 57. 233. — Proverb. : fenum habet in cornu, i. e. he is a dangerous fellow (the figure being taken from an ox apt to gore, whose horns are bound about with hay), Hor. S. 1, 4, 34.— H. Transf, fenum (foen.) Graeciim, also written in one word, fe- numgraecum, Fenugreek, Col. 2, 10, 33 : Plin. 18, 16, 39. fenUS (foen. ; cf. in the follg.), oris, n. [FEO ; and therefore, lit, what is pro- duced, gained from any thing, pro- ceeds; hence, in partic, in mercantile lang.] The proceeds of capital lent out, in- terest: "fencrator, sicuti M. Varro in libro tertio de Sermone Latino scripsit, nfeno- re est nominatus. Fenus autem dictum vifctu, et quasi a fttura quadam pecuniae parientis atque increscentis," Var. in Gell. 16, 12, 7 sq., and in Non. 54, 5 sq. ; cf. "fe- nus et fencratores et lex de credita pecu- niafenebris afelu dicta, quod crediti numi alios pariant, ut apud Graecos eadem res tokos dicitur," Fest. p. 86 ; cf. "fenum (so it should read, instead of fenus) appella- tor naturalis terrae fetus ; ob quam cau- sam et numorum fetus fenus est vocatum et de ea re leges fenebres," id. p. 94 : idem pecunias his fenori dabat. Cic. Verr. 2, 2, 70, 170 : pecuniam fenore accipere, id. ib. 2, 3, 72, 169 : Scaptius centesimis, renovato in singulos annos fenore, con- tentus non fuit, id. Att. 6, 3, 5 : fenus ex triente Idib. Quint, factum erat bessibus, id. ib. 4, 15, 7 : iniquissimo fenore versu- ram facere. id. ib. 16, 15, 5 : Graeci sol- vent tolerabili fenore, id. ib. 6, 1, 16 : pe- cuniam occupare grandi fenore, id. Flacc. 21, 51 : dives positis in fenore numis, Hor. S. 1, 2, 13 ; A. P. 421 : fenore omni solu- tus, id. Epod. 2, 4. II. Transf, A. Capital lent on inter- est (extremely seldom) : argenti fenus creditum, Plaut. Most. 3, 1, 101 : fenus et impendium recusare, Cic. Att. 6, 1, 4. — 2. Transf. : quam bona fide terra credi- tum fenus reddit ! Plin. 2, 63, 63. B. J n gen., Gain, profit, advantage: terra, quae numquam recusat imperium, nee umquam sine usura reddit quod ac- cepit, sed alias minore, plerumque ma- jore cum fenore, Cic. de Sen. 15, 51 ; cf. semina, quae magno fenore reddat ager, Tib. 2, 6, 22 ; and cum quinquagesimo fenore messes reddit exilitas soli, Plin. 18, 17, 47: saepe venit magno fenore tar- dus amor, Prop. 1, 7, 26 ; cf. at mihi, quod vivo detraxerit invida turba, Post obitum duplici fenore reddet Honos, id. 3, 1, 22. * fenusculum (foen.), i, n. dim. [fe- nus] A little interest : Plaut. Ts. 1, 3, 53. fera. ae, v. ferus. feracitas, atis, /. [ferax] Fruitful- ness (post-Aug. and very rare) : Col. 3, 2 fin. f CracitClS «<&>■ Fruitfully ; v. fe- rax, ad fin. feraliSi e > <•<&'■ [etymol. dub. ; ace. to Varro from fero, though this is opposed by the long e in feralis ; Ovid, however, employs the 6ubst. Feralia, v. infra, with a short e) Of or belonging to the dead or corpses (as an adject, only poet, and in post-Aug. prose) : tu tamen exstincto fe- ralia munera ferto, offerings to the dead, Ov. Tr. 3, 3, 81 ; so sacra, Luc. 1, 616 : eupressus, Ov. Tr. 3, 13, 21 ; cf. Sil. 10, 535 : vittae, Ov. Ih. 103 : ferali carmine bubo Visa queri, Virg. A. 4, 462 : Enyo, Petr. 120. B. In partic, Of or belonging to the festival of the dead (celebrated annually in the month of February) : tunc, quum ferales praeteriere dies, the days of the festival of the dead, Ov. F. 2, 34 ; so tern- pus, id. ib. 5, 486 ; and mensie, i. e. Febru- ary, Col. poet. 10, 19L FERE 2. Subst. Feralia, ium, n. The general festival of the dead kept on the 19th of February, the feast of All Souls: "hanc, quia justa ferunt, dixere Feralia lucem : Ultima placandis Manibus ilia dies," Ov. F. 2, 569 : "feralia ab inferis et ferendo, quod ferunt turn epulas ad sepulcrum, quibus jus ibi parentare," Var. L. L. 6, 3, 55; cf. "ferallum diem ait Varro a feren- dis in sepulcra epulis dici," Macr. S. 1, 4 : "feralia diis Manibus sacrata festa, a fe- rendis epulis, vel a feriendis pecudibus appellata," Fest. p. 85 : eodem die video Caesarem a Corfinio profectum esse, id est, Feralibus, Cic. Att. 8, 14,1; Liv. 35, 7, 3 Drak. N. cr. II. Transf., in gen., Deadly, fatal, dangerous, funestus : tune, Licha, dixit, feralia dona tulisti? Ov. M. 9, 214. So anna, Luc. 2, 260 ; 374 : helium, Tac. H. 5, 25 : papilio, Ov. M. 15, 374 (cf. papilio pestifer, Plin. 11, 9, 21) : Idus Mart, ferales Caesari. Plin. 18, 26, 65, § 237 : annus, Tac. A. 4, 64 : aula, a term applied to the abode of the great African serpent, Sil. 6, 216. — In the neuter adverb. : ferale gemi- scere, Claud. Rapt. Pros. 3, 130. Adv., Fatally (late Lat.) : ut leo ferali- ter invadit, Fulg. Myth. 3, 1 med. feraliteiN adv., v. praeced., ad fin. - f feratrisia. a word in Non. 63, 26, compared as to its form with moletrina, but without an explanation of its meaning. ferax, acis [fero]. Fruit-bearing, fruitful, fertile (rare, but quite class.) : I. Lit: terrae, * Lucr. 2, 1098 : agri, Cic. Verr. 2, 3, 44, 104 ; cf. feracissimosque agros possidere, * Caes. B. G. 2, 4, 6 : Sar- dinia, Hor. Od. 1, 31, 4 ; so Algidus, id. ib. 4, 4, 58 : Aegyptus, Suet. Aug. 18 : plantae, Virg. G. 2, 79. — (ji) c. gen. (poet, and in post-Aug. prose) : Iberia, veneno- rum ferax, Hor. Epod. 5, 22 ; so Pepa- rethos nitidae olivae, Ov. M. 7, 470 : terra Cereris, id. Am. 2, 16, 7 : terra arborum, Plin. Ep. 2, 17, 15 : acini musti, Plin. 15, 24, 29. — (y) c. abl. : terra ferax Cereris multoque feracior «vis, Ov. Am. 2, 16. 7 : ilia (terra) ferax oleo est, Virg. G. 2, 222 — II. Trop.: nullus feracior in philoso- phia locus est, nee uberior, quam de offi- ciis, Cic. Off. 3, 2, 5 : nihil est feracius in- geniis. id. Or. 15, 48 : prolisque novae feraci Lege marita, Hor. Carm. Sec. 19 : ferax seculum bonis artibus, Plin. Ep. 4, 15, 8 : sitne feracius et uberius non ad laudem modo, sed ad pecuniam principi, si, etc., id. Pan. 43. 3. ''Adv. : velut ab stirpibus laetius fera- ciusque renata urbs, Liv. 6, 1, 3. fere turn, U v. fertum. fbrculum, '> n - [contr. from fericu- lum, from fero] That on which any thing is carried or borne, i. e., I, A carrying- frame, a barrow, litter, bier for carrying the spoils, the images of the gods, etc., \i public processions : spolia ducis ho6tium caesi suspensa fabricato ad id apte fercu lo gerens in Capitolium ascendit, Liv. 1 10, 5 ; so Suet. Caes. 37 ; Calig. 15 : (Cae sar) tensam et ferculum Circensi pompa, etc. (recepit), id. Caes. 76: utpomparum ferculis similes esse videamur. * Cic. Off 1, 36, 131. — H. A dish on which food is served ; and hence a dish or mess of food, a course (so perhaps not ante-Aug.) : ubl multa de magna supeivssent fercula coe- na, Hor. S. 2, 6, 104. So Petr. 35 : 36 ; Suet. Aug. 74 ; Plin. 33, 10, 47 ; Juv. 7, 184 ; 11, 64. fere (scanned fere, Aus. Epigr. 105, 5), adv. [fero ; cf. "ferme dicitur quod nunc fere ; utrumque dictum a ferendo, quod id, quod fertur, est in motu atque adventat," Var. L. L. 7, 5, 98] Serves to designate that which is brought to- ward or near to a thing; and hence in a two-fold signif, according as the no- tion of approaching or of nearness pre- dominates, Within a little, nearly, almost, for the most part, generally, commonly ; or quite, just. I, To indicate that which any thing comes near to, esp. a number, quantity, multitude : Nearly, almost, for the most part, about : fere sexennis, Plaut. Poen. 4, 2, 80 : abhinc menses decern fere, Ter. Hcc. 5, 3, 24 ; cf. fore abhinc annos quin- decim, id. Phorm. 5, 8, 28 : fere in diebus F E BE paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur, soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77 : quinta fere hora, about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13 ; so hora fere tertia, id. Att. 14, 20, 1 : tertia fere vigilia, Caes. B. G. 4, 23, 1 : sexcen- tos fere annos, Cic. Rep. 1, 48 : sexto de- cimo fere anno, id. ib. 2, 33 : anno fere ante, quam consul est declaratus, id. ib. 1, 5 : anno fere centesimo et quadragesi- mo post mortem Numae, id. ib. 2, 15 ; cf. anno trecentesimo et qninquagesimo fere post Rom am conditam, id. ib. 1, 16 ; and decern fere annis post primos consules, id. ib. 2, 32 : meus fere aequalis, id. Brut. 48, 179 ; cf. id. Otf. 3, 1, 1 : ipsa Pelopon- nesus fere tota in mari est, id. ib. 2, 4 ; cf. tortus fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt, Caes. B. G. 1, 30, 1 ; and id. ib. 2, 23, 4 : rerum omnium fere modus, Cic. Rep. 6, 18; cf. quam fere omnium constans et moderata ratio vitae, id. Cluent. 16, 46 ; and ex omnibus fere partibus, Caes. B. G. 7, 19 ; so om- nes fere, Cic. Fam. 6, 10, 3 ; Caes. B. G. 2, 25, 1 ; 4, 20, 1 ; 5, 53, 4 ; Liv. 21, 60, 9 ; Suet. Caes. 87 ; and in the order fere omnes, Caes. B. G. 5, 13, 1 ; 5, SJ, 4 : cu- jus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum, Cic. Lael. 4, 14 ; cf. Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atrtcis, Quint. 10, 1, 80: quum fere e reirione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1 : plus fere, Plaut. True. 1, 1, 45 : semper fere, Cic. de Or. 2, 6, 22 : sa- tis fere dixunus, id. Otf. 1, 18, 60 : tan- tum fere, almost only, id. Rep. 2, 18 fin, : Lycurgus eadem vidit fere, id. ib. 2, 23 : haec fere. id. ib. 1, 34 fin. ; cf. haec fere dicere habui, id. N. D. 3. 39, 93 ; and haec erant fere, quae, etc., id. Fam. 12, 5 fin. ; so id. ib. 12, 30/«.; Att. 2, 16, 1 ; Or. 54, 182; Acad. 2, 32, 102: exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc., id. N. D. 1, 16, 42 ; cf. sic fere componendum, quo- modo pronunciandum erit, Quint. 9, 4, 138 ; and et fere apparet, quid in invidi- am, etc dicendum sit, id. 5, 12, 16. fl. To designate that which has come close up to a thing : Quite, entirely, just : domum revortor moestus atque animo fere conturbato, quite distracted, Ter. Heaut 1, 1, 69 : quod statuas quoque vi- demus ornatu fere militari, quite military, Cic. Off. 1, 18, 61 : paria esse fere pecca- ta, quite equal, Hor. S. 1, 3, 96 : etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc., entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29 : quum circa hanc fere consultatio- nem disceptario omnis verteretur, just on tltis debated point, Liv. 36, 7, 1 : jamque fere, just now, Enn. Ann. 8, 44 ; so id. ib. 2, 32 ; cf. jam fere, id. ap. Non. 355, 17 : sermo qui turn fere multis erat in ore, just then, Cic. Lael. 1, 2. B. In par tic, X. With negatives, Scarcely, hardly : nihil aut non fere mul- tum differre, Cic. Brut. 40, 150 : nihil fere intelligit, id. Off. 3, 3, 15 : non fere labitur, id. Fin. 1. 6, 18 : quod non fere ante auc- tumnum Elaver vado transiri solet Caes. B. G. 7, 35, 1 : duo spondei non fere jun- gi patiuntur, Quint. 9, 4, 101 : in se dice- re non est fere nisi scurrarum, id. 6, 3, 82 : denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta, Cic. Sest. 23, 51 : rationem non fere red- dere, id. Tusc. 1, 17, 38 : nee adhuc fere inveni. qui, etc., id. Att. 7, 6, 1 ; cf. quod non fere conrtngit, nisi, etc., id. Lael. 20, 72 : nee rei fere sane amplius quicquam fuit, Ter. Heaut 1, 1, 3 : in qua (disputa- tione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, prae- termissum puto, id. Rep. 1, 8 fin. : turn est Cato locutus ; quo erat nemo fere se- nior temporibus illis, nemo prudenrtor, id. Lael. 1, 5 : neque ullum fere tortus hi- emis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit, Caes. B. G. 5, 53, 5 : neque enim fere turn est ullus dies occupaftis, ut nihil, etc., Quint. 70, 7, 27.— With a neg. interrog. : nam quid fere undique placet? Quint. 1, 2, 15. 2. Of time, to point out that which takes place in the usual course of things, in general (in opp. to that which occurs only sometimes, now and then) : In gen- eral, vsually, mmmovh/ : Fit fe tp. ut etc . Qo. FERE Cic. Rep. 6, 10 ; cf. jam hoc fere sic fieri solere accepimus, id. de imp. Pomp. 9, 24 ; and quod fere solet fieri, id. Inv. ], 29, 46 ; cf. also ut fere fit, id. ib. 2, 4, 14 : nam fere maxima pars morem hunc ho- mines habent, Plaut. Capt. 2, 1, 36 : quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt, Caes. B. G. 3, 18, 6 : aedificio cir- cumdato silva (ut sunt fere domicilia Gal- lorum, etc.), id. ib. 6, 30, 3 : ruri fere se conrtnebat, Ter. Ph. 2, 3, 16 : nam fere non difficile est invenire, quid, etc., Auct. Her. 2, 18, 27 : in eum fere est voluntas nostra propensior, Cic. Oft'. 2, 20, 69 : sic omnia nimia in contraria fere convertun- tur, id. Rep. 1, 44 : quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc., id. ib. 2, 1 : nomi- natim fere referri, quid, etc., id. de Or. 2, 33,' 142 : qui timet his adversa, fere mira- tur eodem quo cupiens pacto, Hor. Ep. 1, 6. 9. — Strengthened by plerumque or ple- rique : hie solebamus fere Plerumque earn operiri, Ter. Ph. 1, 2, 39; cf. cor- resp. to plerumque : fortuna cos plerum- que efficit caecos, quos complexa est : itaque ett'eruntur fere fastidio et contu- mncia, Cic. Lael. 15, 54 ; and adducto fere vultu, plerumque tacitus, Suet. Tib. 68 : non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros . . . reprehendunt, Cic. Tusc. 3, 30, 73. — Opp. raro, interdnm, saepe : fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor de- siderat, Col. 4, 17, 5 ; cf. fereque id in ca- pillo tit, rarius in barba, Cels. 6, 2 ; ipse Circenses ex amicorum fere liberrtno- rumque coenaculis spectabat, interdum e pulvinari, Suet. Aug. 15 : in consulatu pe- dibus fere, extra consulatum saepe ada- perta sella per publicum incessit, id. ib. 53. . f erentarins) ". ™. [fero] a son of light troops who fought with missile weap- ons: "ferentarii equites hi dicti, qui ea habebant arma, quae ferrentur, ut jacu- luro," Var. L. L. 6, 3, 92 ; cf. id. ap. Non. 520, 11 sq. ; " erant inter pedites, qui dice- bantur funditores et ferentarii, qui prae- cipue in cornibus locabantur et a quibus pugnandi sumebatur exordium : sed hi et velocissimi et exercitatissimi legeban- tur," Veg. Mil. 1 , 20 : postquam eo ven- tum est, unde a ferentariis proelium com- mitti posset, Sail. C. 60, 2 ; Tac. A. 12, 35. — *II. Transf., One who is active or ready : ilium tibi Ferentarium esse ami- cum inventum intelligo, a friend ready to assist, Plaut Trin. 2, 4, 55. Peren tanmn ? *• n - I. A small town of the Hernici, in Latium, now Ferentino, Liv. 4, 51; 7, 9; 32, 2; cf. Mann. ItaL 1, p. 666. — Used to signify a little old town. Hor. Ep. 1, 17, 8 Schmid.— B. Derivv.; 1. Ferentinus, a, nm, adj., Of or be- longing to Ferentinum : aqua, near Feren- tinum, Liv. 1, 51 : caput, prob. the town Ferentinum, id. 2, 38. — Subst, Ferentlni, orum, m., The inhabitants of Ferentinum, Fercntines, Sil. 8, 395. And Ferentl- Ha 5 ae, /., A goddess worshiped in the neighborhood of Ferentinum : Lucus Fer- entinae, Liv. 1, 50 and 52. — 2. Feren- tinaSj arts, m., Ferenline : populus, Liv. 9, 43, 23. Also Ferenrtnatis populus Graeca studet Titin. in Prise, p. 629 P. — tn the plur. subst., Ferentinates, ium, m., The inhabitants of Ferentinum, Ferentines, Plin. 3, 5, 9, § 64. — JL A small town in Elruria, the birth-place of the Emperor Olho, Suet Oth. 1 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 408 B. Deriw., 1. Ferentini? orum, m„ The inhabitants of Ferentinum, Ferentines, Plin. 3, 5, 8, § 52. — 2. Ferentinensis, e, adj.. Of or belonging to Ferentinum, Fer- enline : Colonia, Front, de Colon, p. 131 Goes. feredla vitisi ■& * ort of vine, Col. 3, 2, 28.^ Feretrius» u\ m - [ferio ; cf. in the follg., Prop. 4, 10, 46] A surname of Jupi- ter, as the subduer of enemies, and to whom the spolia opima were consequently offered: '• nunc spolia in templo tria condita causa Feretri, Omine quod certo dux ferit ense ducem,'' Prop. 4, 10, 45 ; cf. id. ib. 1 sq. ; Liv. 1, 10 ; Flor. 1, 1 ; Fest p. 92."—* B. Transf., of Amor: opima apposui senex Amori arma Feretrio, Poet ap. Ter. Maur. p. 2442 P. F E RI t f cretrnm> 'i n - — ffptrpov, a utter, bier, etc., for carrying the trophies in i, triumphal procession, the bodies of the dead, their effigies, etc. ; pure Lat, fercu- lum (pcrh. only in poets) : quis opima volenti Dona Jovi portet feretro suspense cruento, Sil. 5, 168; so id. 17, 630: jam que rogum quassasque faces fcretrumqur parabant bier, Ov. M. 3, 508; so Virg. A. 6, 222 ; Val. Fl. 5, 11 ; Sil. 10, 567 ; Gral. Cyneg. 488. feriae? «rum (also in the sing. : " FERI A a feriendi8 vicrtmis vocata," Fest. p. 85), /. Days of rest, holidays, festivals. a great number of which, both private and public, were kept by the Romans j the latter being either stativae, fixed, reg- ularly recurring on certain days ; or con- ceprtvae, movable, settled every year anew; or imperativae, temporary, ordained by the consuls on account of some particu- lar occurrence ; or, lastly, the Nundinae, "Macr. S. 1, 16; Var. L. L. 6, 3, 54 sq. ;" Cic. Leg. 2, 12, 29 ; 2, 22, 57, et saep. ; cf. Hart. Relig. d. Rom. 1, p. 153 sq. : feriae denicales, Lartnae, novendiales, privatae. etc., v. sub h. vv. — Transf. : induciae sunt belli feriae, Var. in Gell. 1, 25, 2; cf. prae- stare Hesperiae longas ferias, i. e. peace,. Hor. Od. 4, 5, 37. — Comically: venter gutturque resident esuriales ferias, keep hunger-holidays, i. e. fast, Plaut. Capt. 3. 1, 8. — Proverb.: sine ullis feriis. i. e. without rest, incessantly, Arn. 1, 9. feriatuS) a i nm, v. ferior. * f eri.CU.luS; a, um, adj. dim. [ferus] Somewhat wild . ille, Petr. 39 dub. ferinuSi a, um, adj. [id.] Of or be- longing to wild beasts (mostly poet, and in post-Aug. prose; not in Cic, for lnv. 1, 2, 2, is to be read victu /era) : vultus. Ov. M. 2, 523 ; so vox, id. Trist 5, 12, 55 : caedes, id. Met. 7, 675 : caro, Sail. J. 18, 1 ; 89, 7 ; Plin. 6, 28, 32 : lac, Virg. A. 11, 571: Testis, of the skins of wild beasts, Lucr. 5. 1417 : pomum sapore ferino, quem ferme in apris novimus, Plin. 13, 4„ 9.— H. Subst, ferina, ae, /, The flesh of wild animals, game: Virg. A. 1, 215. ferio, ire (archaic FERINUNT for feriu ut. ace. to Fest. s. v. NEQUINUNT, p. 162), v. a. To strike, smite, beat, knock,, cut, thrust (quite class.). L Lit: A. In gen.: fores, to knock.. Plaut. Men. 1, 2, 63; cf. parietem, Cic. Coel. 24, 59 : murum arietibus, to strike, - shake, Sail. J. 76, 6: pugiles ailversarium. Cic. Tusc. 2, %Afin. : jacere telum, volun- tatis est; ferire quem nolueris. fortunae,. to strike, id. Top. 17, 64 ; Lucr. 2, 441 r frontem, Cic. Att. 1, 1, 1 ; so femur. Quint, li, 3, 123 : pectora solito plangore, Ov. M. 4, 554 ; cf. calce feritur aselli, id. Fast 3, 755 ; and uvas pede (rusticus), Tib. 2, 5. 85 : feriri a serpente, to be stung, Plin. 29, 4, 22 ; so cetera (venenata ani- malia) singulos feriunt, id. ib. 23 : tabu- lam malleo, Cels. 6, 7 fin. : stricto ferit retinacula ferro, cuts to pieces (shortly be- fore incidere funes), Virg. A. 4, 580 : cer- tatim socii feriunt mare et aequora ver- runt, strike, lash, id. ib. 3, 290. Poet : sublimi feriam sidera vertice. hit, touclt, Hor. Od. 1, 1, 36 ; cf. in the follg. no. b. — Abs. : pugno ferire vel calce, Quint. 2, 8, 13 ; cf. Hor. S. 2, 7, 99 : oecursare capro. cornu ferit ille, caveto, Virg. E. 9, 25. — b. Of inanim. or ab6tr. subjects : princi- pio omnibus a rebus, quascumque vide- mus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora, quae feriant oculos visumque lacessant, strike, touch, Lucr. 6. 924; so oculos (corpora, simulacra), id. 4. 218 ; 258 ; 329 : oculorum acies (res), id. 4, 693 : speciem colore (res), id. 4. 244; cf. his spectris ertam si oculi pos- sent feriri, etc., Cic. Fam. 15, 16, 2 : feri- untque summos fulmina montes, Hor. Od. 2, 10, 11 : nee semper fcriet, quodcumque minabitur, arcus, id. A. P. 350 ; cf. si frac- tus illabatur orbis, Impavidum ferient ru- inae. id. Od. 3, 3, 8 ; and nee levius tabu- lae laterum feriuntur ab undis, Quam, etc., Ov. Tr. 2, 47. Poet : ferientia ter- rain corpora, smiling (in falling), Luc. 4. 786 : sole fere radiis feriente cacumina- primis, hitting, touching, Ov. M. 7, 804 r palla imos ferit alba pedes, touches, rench- r ,- '1 i-^i r'. 1. 3.°.'j : forit n. tt i r:i < :i.niiir^ 600 PERI Virg. A. 5, 140: feriat dum moesta remo- lds Fama procul terras, Luc. 5, 774. Up In par tic, 1. To kill by strik- ing, qs. to give a death-blow (cf. the con- nection between the Germ, schlagen, to etrike, and schlachten, to slay), to slay, kill: hostera, Enn. Ann. 8, 40; so Sail. C. 7, 6 ; 60, 4 ; Jug. 85, 33 ; cf. securi t'eriri, Cic. Verr. 2, 1, 30, 75 ; and hasta teloque trabali, Virg. A. 12, 295 ; so retia- rium (mirraillo), Quint. 6, 3, 61 : te (mari- tum), Hor. Od. 3, 11, 43: leonem atque alia6 feras primus aut in priniis ferire, Sail. J. 6, 1 : aprum, Ov. M. 3, 715. — So of killing, slaughtering the animals for sac- rifice. : nos humilem feriemus agnam, Hor. Od. 2, 17, 32 ; so vaccam Proserpi- nae, Virg. A. 6, 251 ; cf. the form of oath in making a compact (when a swine was sacrificed) : SI PRIOR DEFEXIT (popu- lus Romanus) P VBLICO CONSILIO DO- LO MALO, TV ILLO DIE IVPP1TER, POPVLVM ROMANVM SIC FERITO, VT EGO HVNC PORCVM HIC HODIE FERIAM: TANTOQVE MAGIS FERI- TO, QVANTO MAGIS POTES POLLES- QVE, in Liv. 1, 24, 8 ; and " Quid aut spon- soribus in foedere opus esset aut obsidi- bus, ubi precatione res transigitur? per quern populum Jiai, quo minus legibus die- lis stetur, ut eum ita Juppitcr feriat, quern- admoduma Fetialibus porcusferiatur," id. 1), 5, 3. (Cf., also, Jovis ante aram Stabant ct caesa jungebant foedera porca, Virg. A. 8, 641.) And from slaying the victim in making a compact is transf. foedus ferire, to make a compact, covenant, or treaty (in Hebrew in precisely the same manner, fV"}3 H^3) : is, quicum foedus feriri in Capitolio viderat, Cic. Rab. Post. 3, 6 : vi- deret ut satis honestum foedus feriretur, id. Inv. 2, 30, 92 : amorum turpissimorum foedera ferire, id. Coel. 14, 34 ; Virg. A. 10, 154 ; Auct. Or. pro Domo 50, 129. 2. Of money, like the Eng. verb to strike, i. q. To stamp, coin : asses sextan- turio pondere, Plin. 33, 3, 13, § 44. Thus uhe designation of a triumvir monetalis is III. VIR. A. A. A. F. F., i. e. Triumvir nuro argento aeri rlaudo feriundo, Inscr. 'Urell. no. 569. II. Trop. : A. In gen.: quae facili- ora sunt philosophis, quo minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat, reaches, affects, Cic. Off. 1, 21, 73 ; so ac- cidit, ut ictu simili (i. e. morte propinqui) 1'crirer, was struck with a similar blow, ' Quint. 6 praef. § 3 : verba palato, to strike out, i. e. bring out, speak, Hor. S. 2, 3, 274 ; cf. sonat vox, ut feritur. Quint. 11, 3, 61 : 1'eriunt anhnum (sententiae), id. 12, 10, 18 : ut omnis sensus in fine scrmonis fe- riat aurem, id. 8, 5, 13 ; cf. id. 9, 3, 4 ; and abs. : binis aut ternis ferire verbis, Cic. 'Or. 67, 226. B. In partie., To cozen, cheat, gull dnostly in vulg. lang. ; not in Cic.) : ubi ilia pendentem ferit, jam amplius orat, Plaut. Trin. 2, 1, 19 ; Ter. i>h. 1, 1, 13 : quum ferit astutos comica moecha Getas, Prop. 4, 5, 44 : austeros arte ferire viros, id. 3, 3, 50. fenor, 'this, 1. v. dcp. n. [feriae] To Test from work, to keep holiday (in the verb. Jinit. extremely rare, but in the Pa. quite classical) : Achilles ah armis feriabatur, Macr. Homn. Scip. 1, 7 : non fuerunt fe- riati, Var. L. L. 6, 3, 55: male feriatos Troas, keep/ >ig festival nl an unseasonable time, Hoi*. Od. 4, 6, 14 : animus feriaturus, Sid. Ep. 0, 1 L med. — Hence feriatus, a, um, Pa. Keeping holi- day, unoccupied, disengaged., at leisure: familia, Var. R. R 1, 16, 4 : Deum sic fe- riatum volumus cessatione torpere, Cic. (J. D. 1, 37, 102: feriatus ne sis, Plaut. Mil. 2, 2, 62 : voluntate sun feriati a nego- riis publicis, Cic. do Or. 3, 15, 58 ; so feri- atus ab iis studiis, in quae, etc., Trebon in Cic. Fam. 12. 16, 2: meditatio argutia- .rum, in qua id genus homines consenes- *:unt male feriati, with leisure ill employed, Cell. 10, 22 ./in.— B. Transf, cf inariim. -and abstr. things (so very rarely) : ma- ihaera feriat», unemployed, idle, Plaut. Mil. ], 7: IVeta, quiet, still, Prud. areip. 6, 156: •lies feriatus, a holiday, Plin. Ep. 3, 14, 6 ; so dies, id. ib. 10, 24, 3 ; Ulp. Dig. 2, 12, 2. 610 PE EM feritaSi atis, /. [ferus] Wildness, sav- ageness, roughness : I, Lit., of beasts or men (rare, but quite class.) : ista in figu- ra hominis feritas et immanitas beluae, etc.. Cic. Off. 3, 6, 32 ; so tauri, Ov. F. 4, 103 : leonis, id. ib. 4, 217: magnitudo an- imi, remota a communitate conjunctio- neqno humana feritas est quaedam ft im- manitas, Cic. Off. 1, 44, 157 ; cf. id. Div. 1, 29, 60 : qui primi dissipates unum in lo- cum congregarunt eosque ex feritate ilia ad justitiam atque mansuetudinem trans- duxerunt,/r«m the savage state, id. Sest. 42, 91 ; cf. Ov. F. 3, 281 : quorum civitas . . . cultu et feritate non multum a Germa- nis differebat, Hirt. E. G. 8, 25 Jin.; Sen. Clem. 2, 4. II. Transf., of things (places, plants, etc.) (so perh. only poet, and in post-Aug. prose) : Scythici loci, Ov. Pont. 2, 2. 112 ; cf. inamoena viae, Stat. S. 2, 2. 33 : miti- gata arboris, Plin. 16, 12, 23 : mentae, Col. 11, 3, 37 : nimia musti, Plin. 14, 20, 25. feritans, antis, Part, ffero] Bear- ing : palmeta caryotas feritantia, Sol. 56 dub. (al. ferentia). fermej <"2». [from fere, with the su- perlative suffix, as in finitimus, legitimus, etc. ; cf. lt ferme dicitur, quod nunc fere ; utrumque dictum nfcrendo, quod id, quod fertur, est in motu atque adventat," Var. L. L. 7, 5, 98], serves, like fere, to desig- nate that which is brought near to a thing. Hence in a two-fold signif.. ac- cording as the notion of coming near or of nearness predominates; Eng. Nearly, almost, for the most part. ; or quite, exactly, just ; usually, commonly, etc. (in class, prose much less freq. than fere ; in Cic. perh. only in the second signif.). 1. To designate that which comes near to any thing, esp. a number, size, multi- tude : Nearly, almost quite, almost, for the most part, about : hoc factum est fermc abhinc biennium, Plaut. Bac. 3, 2, 4 ; so abhinc annos ferme L., Vellej. 2, iSOfm.: nam ferme ante annos DCCCCL. floruit, id. 1, 5, 3 : intra XII. ferme annos, id. 2, 11 fin.: duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius, Liv. 1, 40, 1 : mille ferme delecti propugnato- res onerariis imponuntur, id. 30, 10, 7 ; cf. pars ferme dimidia, id. 42, 51, 3 : a quo (flumine) aberat mons ferme millia vigin- ti, Sail. J. 48, 3 ; cf. in tumulo quaruor fer- me millia distante ab castris regiis conse- dit, Liv. 30, 8, 3 ; and abest ab Carthagine quindecim millia ferme passuum locus, id. ib. 30, 9, 11 : ferme eadem omnia, quae, etc., Ter. Ph. 5, 7, 21 : quum ferme cunc- tos proceres cum honore nominavisset, Tac. A. 3, 76 : mihi quidem aetas acta est ferme, for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38 : erant ejusmodi ferme situs op- pidorum, ut, etc., * Caes. B G. 3. 12, 1. II. To designate that which has ap- proached a thing, is like it : Quite, precise- ly, just : circumvenire video ferme inju- ria, altogether wrong, Naev. in Var. L. L. 7, 5, 98 ; so quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. poet. Div. 1, 11, 18 ; and sed eum constabat virum esse ferme bonum, Gell. 14, 2, 5 : ferme familiariter, Plaut. Trin. 2, 2, 54 : ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post prin- cipia denique, id. Pers. 4, 1, 4 ; so ferme ut pueri, Ter. Hec. 3, 1, 32 : jam ferme mo- riens me vocnt, just dying, id. And. 1, 5, 49. B. In partie, 1. With negatives, Scarcely, hardly: hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit, Cic. Rep. 1, 457m. ; id. Tusc. 5, 38, 111 : quod non ferme decernitur, nisi, etc., Liv. 22, 9, 8 : voluptatibus erant inferiores, nee pecu- niis ferme superiores, Cic. Rep. 2, 34 fin. ; so nee ferme res antiqua alia estnobilior, Liv. 1, 24, 1 : facio, quod manifesto moe- chi baud ferme solent, Plaut. Poen, 4, 2, 40 ; so Ter. And. 3, 1, 2 : ut eo nihil fer- me quisquam addere posset. Cic. Brut. 43, 161 : quia nemo ferme hue sine dam- no devortitur, Plaut. Men. 2, 1, 39 : non ferme facilius aliquid tener - e, Cic. Rep. 2, 571)1. 2. Of time, to indicate that which takes place in the usual course of things, in general (opp. to that which occurs only sometimes, now and then) : Generally, usually, commonly: quod ferme evenit, IE EO Cic. Rep. 1, 42 : nam ferme apud Numi- da8 in omnibus proeliis magis pedes quum arma tuta sunt, Sail. J. 74 Jin. : inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque, Liv. 21, 54, 1 : intacta invidia media sunt: ad sumina ferme tendit, id. 45. 35, 5; cf. mobilis et varia est ferme narura malo- rum, Juv. 13, 236 : ceterum pnrva quo- que (ut ferme principia omnia), Liv. 7, 2, 4 ; Tac. A. 2, 2 : nocte ferme proficitce- bantur, Liv. 34, 13, 3 ; id. 9, 30, 3. fermentatus; a > um > ■ Port - and Pa., from termento. fermentesco, ere, v. inch. n. [fer- mentumj (Lit., to ferment, to rise in fer- menting ; transf., of the earth), To swell, rise, become loose (a Plinian word) : tellus quoque illo modo (i. e. ab nive diutius se- dente) fermentcscit, Plin. 17, 2. 2 ; id. 28, 8,28. fermento, ay i, atum, 1. v. a. [id.] To cause to rise or ferment ; in the pa68., to rise, ferment: I. Lit.: panis hordeaceus ervi aut cicerculae farina fermentabatur, Plin. 18, 11, 26 ; cf. fermentato pane ali, with fermented, leavened bread, id. ib. ; so fermentatus panis, Cels. 2, 25 and 29 : ficus sinitur fermentari, Col. 12, 17, 1. — B. Transf, To cause to swell or rise up, to break up, loosen. : terram, Var. R. R. 1, 38, 1; so Col. 2, 14, 1; 11, 3, 13. — ' H. Trop., To sour, spoil: Paul. Nol. Cann. 10, 263.— Hence fermentatus, a, um, Pa. A. Lit- (ace. to no. I. B), Loose, soft: si deprima- tur scobis in regesto, quod est fermenta- tum plus dipondio semisse, Col. 4, 1, 3 : (optimi canes) debent esse pedibus mag- nis .. . solo fermentato ac molli, Var. R. R. 2, 9, 4. — *B. Trop. (ace. to uo. II.), Corrupted, spoiled: mores, Prud. Apofb. 354. fcrmentum, ', n. [contr. for fervi- mentum, from lervo, ferveo] That which causes ftrmentation , leaven, ferment, Plin. 18, 11, 26; 18, 7, 12, § 68 : panis sine ter- mento, unleavened bread, Cels. 2, 24 ; 30. — B. Transf., 1. That which loosens the soil, Plin. 17, 21, 35, § 159 ; cf. Col. 4, 1, 7. — 2. A drink made, of fermented barley, malt liquor, beer, Virg. G. 3, 380. — B. Trop., A ferment, i. e. anger, passion (poet and very rarely) : (uxor) nunc in termento tota est, ita turget mihi, Plaut. Casin. 2, 5, 17 ; so id. Merc. 5, 3, 3.— Poet, transf., of the cause ofangir or vexation : accipe, et istud Fermentum tibi habe, Juv. 3, 188. fcrOj tu 'i, latum, ferre (also redupl. in the tempp. perff. : tetuli, Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; Men. 4, 2, 2-5; 66; Rud. prol. 68 : tetulisti, Att. and Caecil. in Non. 178, 17 sq. : tetulit, Plaut. Most. 2. 2, 40 ; Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13: tetulerunt, Lucr. 6, 673 : tetulissem. Ter. And. 4, 5, 13 : tetulisse, Plaut. Rud. 4, 1, 2 : tetule- ro, id. Cist. 3, 19 : tetulerit, id. Poen. 3, 1, 58 ; Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [fero kindr. with (befiuj ; tuli and tetuli are perf. forms of TULO, TOLO, i. e. tollo ; and finally, latum stands for TLATUM, which is kindr. with TAAS2, i\r)rii] To bear, car- ry, bring. I. Lit, A. In gen.: " fcrri proprie di- cimua, quae quis suo corpore bajulat por- tari ea, quae quis in jumento secum du- cit, agi ea, quae animalia sunt," Gaj. Dig 50, 16, 235 : oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29 : quin te in fundo conspicer fo- dere aut arare aut aliquid ferre, id. Heaut. 1, 1, 17 : numerus eorum, qui arma ferre p06sent, Caes. B. G. 1, 29, 1 ; so arma ct vallum, Hor. Epod. 9, 13 : sacra Junonis, id. Sat. 1, 3, 11 : cadaver nudis humeris (heres), id. Sat. 2, 5, 86 : argentum ad nl- iquem, Plaut. Asin. 3, 3, 142; cf. symbo- lum filio, id. Bacch. 2, 3, 30 : olera et pis- ciculos ininutos ferre obolo in cocnam 6eni, Ter. And. 2, 2, 32 ; cf. vinu et ungu- enta et floree, Hor. Od. 2, 3, 14 ; and dis- cerpta ferentes Membra gruis, id. Sot. 2, 8, 86; cf. also talos. nucesque sinu laxo, id. ib. 2. 3, 172 : in Capitolium faces, Cic. Lael. 11, 37 : iste operto lectica latus per oppidum est ut mortuus, id. Phil. 2, 41, 106; so lectica in Capitolium latus est, Suet. Claud. 2 : circa judiceB latus (puer). Quint. 6, 1, 47 ; and prae se ferens (in es- scdo) Darium puerum, Suet Calig. 19.— FERO Poet with the inf. : natum ad Stylos ite- rum fero mergere fontes, Stat. Ach. 1, 134. — Proverb.: ferre aliquem in oculis, or simply oculis, i. e. to love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11 ; Q. Fr. 3, 1, 3, 9;— Q. Cic. Fam. 16, 27, 2. JJ. In partic., 1. With the idea of motion predominating : To move in any direction by carrying, to set in motion, esp. to quickly or rapidly move onward, to bear, lead, or drive away ; and with se or mid. (so cep. freq.), to move or go quickly or swiftly, to /taste, speed ; and of things, to flow ; mount ; run down. (u) Act. : ubi in rapidas amnis dispexi- mus undas : Stantis equi corpus trans- vorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim : Et, quocum- que oculos trajecimus. omnia ferri Et fiu- ere assimili nobis ratione videntur, Lucr. 4, 423 sq. : ubi ceniimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum, to send vp, id. 3, 433 ; cf. ut vis evomat ignes, Ad coelumque ferat fiammai fulgura rursum, id. 1, 726'; and with this cf. coelo supinas si tuleris manus, raiscst, Hor. Od. 3, 23, 1 : te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis, id. ib. 2, 7, 16 ; cf. ire, pe- des quocumque ferent, id. Epod. 16, 21 ; and me per Aegaeos tumu'tus Aura feret, id. Od. 3, 29, 64 : signa ferre, to put the standards in motion, i. e. to break vp, Caes. B. U. 1, 39 fin. ; so id. ib. 1, 40, 12 ; Liv. 10, 5, 1, et al. : pol, si id ecissem, numquam hue tetuli6sem pedem, Ter, And. 4, 5, 13 ; so pedem, Virg. A. 2, 756 ; Val. Fl. 7, 112: gressum, Lucr. 4, 683; cf. ngiles gressus, Sil. 3, 180: vagos gradus, Ov. M. 7, 185 : vestigia, Sil. 9, 101 ; vagos cursus, id. 9, 243. — Abs. : quo ventus te- rebat, bore, drove, Caes. B. G. 3. 15, 3 ; so interim, si feret flatus, danda sunt vela, Quint. 10, 3, 7 : itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant, led, id. B. C. I, 27, 4 ; so pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent, Liv. 1, 7, 6. — Pro- verb.: in silvam ligna ferre (*Anglice, to carry coals to Newcastle), Hor. S. 1, 10, 34. (/3) With se or mid. : cum ipsa paene insula mihi 6ese obviam ferre vellet, Cic. Plane. 40, 96 ; cf. non dubitaverim me gravis8imi9 tempe9tatis obvium ferre, id. Rep. 1,4: hinc ferro accingor rursus . . . meque extra tecta ferebam, Virg. A. 2, 672; id. ib. 11, 779: grassatorum plurimi palam se ferebant, Suet Aug. 32. — Of things as subjects : ubi forte ita se tetule- runt semina nquarum, i. e. ltave collected themselves, Lucr. 6. 673. — M id.: ad eum omni celeritate et studio incitntus fereba- tur, Caes. B. C. 3, 78, 2 : alii alinm in par- tem perterriti ferebantur, betook them- selves, fled, id. B. G. 2, 24, 3 : (fera) supra venabula fertur, Virg. A. 9, 553 : hue ju- venis nota fertur regione viarum, id. ib. II, 530 : densos fertur moribundus in hostes, id. ib. 2, 511 ; Cic. Or. 23, 75; cf. non alto semper feremur, Quint 12, 10, 37 ; and ego, utmm Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem. Hor. Ep. 2, 2, 200 : non tenui ferar Penna biformis per liquidum aefhera Vates, id. Od. 2, 20, 1. — Of inanimate subjects : (corpuscula re- rum) ubi tarn volucri levitate fcruntur, move, Lucr. 4, 204 ; cf. quae quum mobi- liter summa levitate feruntur, id. 4, 747 ; id. 5, 623 ; cf. tellus neque movetur et in- fima est, et in earn feruntur omnia nutu suo pondera, Cic. Rep. 6, 17 fin. ; Lucr. 6, 522: Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc. . . . citatus fertur, Caes. B. G. 4, 10, 3 ; cf. Hirt. B. G. 8, 40, 3 : ut (flamma) ad coelum usque ferretur, as- cended, arose, Suet. Aug. 94. 2. To carry off. take away by force, as a robber, etc. : alii rapiuntincensa ferunt- que L'ergnmo, Virg. A. 2. 374 : postquam te (i. c. exstinctum Daphnin) fata tule- runt, snatched away. id. Eel. 5. 34. So esp. iu the phrase ferre et agere, of tak- ing booty, plundering, where ferre ap- plies to portable things, and agere to men and cattle ; v. ago, p.67, b. 3. To bear, produce, yield : Lucr. 5. 940 sq. ; cf. quae autem terra fruacs ferre et ut mater, cibos suppeditare possit, Cic. Leg. 2. 27, 67 : quern (florem) ferunt rer- rae soluttie, Hor. Od. 1, 4, 10 : qu.lms ju- FERO gcra frugee et Cererem ferunt id. ib. 3, 24, 13 : angulu9 iste feret piper et thus, id. Ep. 1, 14, 23 : (olea) fructum ramis pluribus feret. Quint. 8, 3, 10. — Abs. : fe- rundo arbor peribit, Cato R. R. 6, 2. 4. Of a woman or she-animal, To be bearing or pregnant, to be big with child or with young : quum ignorans nurum ventrem ferre, Liv. 1, 34, 3; of animal's : equa ventrem fcrtduodecim menses, vac- ca decern, ovis et capra quinque, 6us qua- tuor, Var. R. R. 2, 1, 19 ; cf. cervi octo- nis mensibus ferunt partus, Plin. 8, 32, 50 : nee te conceptam saeva leaena tulit, Tib. 3. 4, 90.— Poet. : quern tulerat mater claro Phoenissa Laconi, i. e. had borne, Sil. 7, 666. 5. To °ff er aa nn oblation : libn et Mop- sopio dulcia melle ferani, Tib. 1, 7, 54 ; so liba, id. 1, 10, 23 : lancesque et liba Bac- cho, Virg. G. 2, 394 : tura superis, altari- bus. Ov. M. 11, 577 ; 7, 589. C To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc. : quod posces, feres, Plaut Merc. 2, 3, 106 ; cf. quodvis donum et praemium a me opta- to ; id optatuin feres, Ter. Eun. 5, 8, 27 : fructus ex sese (i. c. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem, Cic. Plane. 38, 92: partem praedae, id. Rose. Am. 37, 107 : ille crucem pretium sceleris tu- lit hie diadema, Juv. 13, 105 : coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent Hor. Ep. 1, 17, 44. II. Trop. : A. In gen., To bear, car- ry, bring: satis haec tellus morbi coelum- que mali fert, bears, contains, Lucr. 6, 664 : veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt esse debent suavissi- ma, which carry age, i. e. hare age, are old, Cic. Lael. 19, 67 ; so seripta vetustatem si modo nostra ferent will have, will at- tain to, Ov. Tr. 5, 9, 8 : nomen alicujus ferre, Cic. Off. 3, 18, 74 ; cf. insani sapi- ens nomen ferat, acquus iniqui, Hor. Ep. 1, 6, 15; so nomen, Suet. Aug. 101; Ca- lf";. 47 : cognomen, id. Aug. 43 ; Galb. 3 ; cf. ille finis Appio alienae personae feren- dae fuit of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1 ; so Archimimus personam ejus ferens, Suet. Vesp. 19 ; cf. also (Ga- ryophyllon) fert et in spinis piperis simil- itudinem, Plin. 12, 7, 15 : fer mi auxili- um, Enn. in Cie. Acad. 2, 28, 89 ; cf. alicui opem auxiliumque ferre, Cic. Verr. 2, 2, 3, 9 ; so auxilium alicui, Plaut Stich. 2, 2, 5 ; Ter. And. 1, 1, 115 ; Ad. 2, 1, 1 ; Lucr. 3, 1077 ; Cic. Cafe 2, 9, 19 ; Caes. B. G. 1 , 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21, et saep. : opem alicui, Plaut. Bac. 4. 3, 23 ; Ter. And. 3, 1, 15 ; Ad. 3, 4, 41 ; Cic. Rab. perd. 1, 3 (c c. succurrere saluti) ; Fin. 2, 35, 118 (c. c. salutem) ; Fam. 5, 4, 2 : subsi- dium alicui, Caes. B. G. 2, 26. 2 : condi- tionem, to proffer, id. ib. 4, 11, 3 ; cf. Cic. Rose. Am. 11, 30 : Coriolanus ab sede sua quum ferret matri obviae complexum, offered, Liv. 2, 40, 5 : si qua fidem tanto est operi latura vetustas, trill bring, pro- cure. Virg. A. 10, 792 : ea vox audita labo- rum Prima tulit finem, id. ib. 7, 118. B. In partic: 1, (ace. to no. I. B, 1) To move in any direction, to bring, to arive, to raise : quern tulit ad scenam ventoso gloria curru, Hor. Ep. 2, 1, 177 ; so animi quaedam ingenita natura . . . rec- ta nos ad ea, quae conveniunt causae, fe- rant, Quint. 5, 10, 123 ; cf. abs. : nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat dedueatque, cognoris, Cic. de Or. 1, 30, 135 : exstincti ad coelum gloria fertur, Lucr. 6, 8 ; cf. lnudibus aliquem in coelum ferre, Cic. Fam. 10, 26, 2 ; cf. id. Rep. 1, 43 ; so Quint. 10, 1, 99 ; Suet Oth. 12 ; Vesp. 6 : earn pugnam miris laudibus, Liv. 7, 10, 14 ; cf. saepe rem dicendo subjiciet ocu- lis : saepe supra feret quam fieri possit will exalt, masnify, Cic. Or. 40, 139; so ferte sermonibus et multiplicate fama bel- la, Liv. 4, 5, 6 ; and ferre in majus vero incertas res fama solet, id. 21, 32, 7 : cru- delitate et scelere ferri, Cic. Clu. 70, 199 ; cf. ferri avaritia, id. Quint. 11, 38 ; and orator suo jam impctu fertur. Quint 12 praef. § 3 : eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur, Cic. Or. 28, 97 ; cf. (eloquentia) feratur non semitis sed cam- pis, Quint. 5, 14, 31 ; and oratio, quae ferri debet ac fluere, id. 9, 4, 112 ; and FERO with this cf. quae (historia) currere debet ac ferri, id. 9, 4, 18. 2. (ace. to no. I. B, 2) To carry off, take away : omnia fert aetas, animuni quoque, Virg. E. 9, 51. 3. (ace. to no. I. B, 3) To bear, bring forth, produce: haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit, Cic. Brut. 12, 45; so aetas parentum, pejor avis, tu- lit Nos nequiorcs, Hor. Od. 3, 6, 46 ; and Curium tulit et Camillum Saeva pauper- tas, id. ib. 1, 12, 42. 4. (ace. to no. I. B, 6) To bear away, to get, obtain, receive : Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt, Cic. Brut. 49, 183; so palmam, id. Att 4, 15, 6: victoriam ex inermi, Liv. 39, 51, 10 : gratiam et gloriam annonae levatae, id. 4, 12, 8 : maximam laudem inter suos, Caes. B. G. 6, 21, 4 : centuriam, tribus, i. e. to get their votes, Cic. Plane. 20, 49 ; 22, 53 ; Phil. 2, 2, 4 ; so too suffragia. Suet Caes. 13 (ditf. from no. 8, n) : responsum ab aliquo, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin. : repulsam a populo, Cic. Tusc. 5, 19, 54 ; so repulsam, id. Or. 2, 69 fin. ; Phil. 11, 8, 19 ; Att. 5, 19, et al. : calumni- am, i. c. to be convicted of a false accusa- tion, Coel. in Cic. Fam. 8, 8. 1. 5. To bear, support any thing unpleas- ant (qs. a burden) ; or pregn., to suffer, tolerate, endure : a. To bear in any man- ner. — («) c. ace. : servi injurias nimias aegre ferunt, Cato in Gell. 10, 3. 17 : (onus senectutis) modice ac sapienter sicut om- nia ferre, Cic. de Sen. 1, 2: aegre ferre repulsam consulatus, id. Tusc. 4, 17, 40 : hoc moderatiore animo ferre, id. Fam. 6, 1, 6: aliquid toleranter, id. ib. 4, 6, 2: clementer, id. Alt 6. 1, 3 : quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc., id. Verr. 2, 5, 48, 126: ut tu fbrtunam, sic nos te, Celse, feremus, Hor. Ep. 1, 8, 17. — (/?) With an object-sentence : ut si quis aegre ferat, se pauperem esse, Cic. Tusc. 4, 27, 59 : hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre, id. Verr. 2, 1, 58, 152 : quo- modo ferant veterani, exercitum Brutum habere, id. Phil. 10, 7, 15.— (y) With de : de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo, Cic. Att. 4, 6, 1 : quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta, id. ib. 5, 2, 3 : num- quid moleste fers de illo, qui? etc., id. ib. 6, 8, 3. — (i)) Abs. : sin aliter acciderit, hu- maniter feremus, Cic. Att. 1, 2, 1 : si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulis- sem, id. ib. 15. 26, 4.— b. Pregn., To bear or put up with, to suffer, tolerate, endure: (a) c. ace. : quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem fer- re potest? Cato in Gell. 10, 3. 17: qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae? Cic. Att. 6. 3. 6 : cujus desiderium civitas ferre diutius non potest, id. Phil. 10, 10, 21 : cogitandi non ferebat laborem, id. Brut. 77, 268 : unum impetum nostrorum, Caes. B. G. 3, 19, 3 : vultum atque aciem oculorum, id. ib. 1, 39, 1 ; so vultum, Hor. 5. 1, 6, 121 : multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit Hor. A. P. 413 : spectato- ris fastidia, id. Ep. 2, 1, 215. — Of personal objects : quem ferret, si parentem non ferret suum ? Ter. Heaut 1, 2, 28 : opti- mates quis ferat, qui, etc., Cic. Rep. 1, 33: vereor, ut jam nos ferat quisquam, Quint 8, 3, 25 : an laturi suit Romani talem re- gem, id. 7, 1, 24 : quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc., id. 8, 5, 8. — (/?) With an object-clause: non feret as- siduas potiori te dare noctes, Hor. Epod. 15, 13 : ilia quidem in hoc opere praecipi quis ferat? Quint. 11, 3, 27; id. 11, 1, 69. 6. With the access, notion of publicity, qs. To carry about in public, to display to view (any thing real or feigned). To make public, to disclose, show, exhibit : eum ipsum dolorem hie tulit paulo aper- tius, Cic. Plane. 14, 34 ; cf. laetitiam aper- tissime tulimus omnes. id. Att. 14, 13, 2: neque id obscure ferebat nee dissimulare ullo modo poterat, id. Cluent 19, 54; so haud clam tulit iram adversus praetorem, Liv. 31, 47, 4. — So, too, b. Prae se ferre. To show, to let be seen : cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non pro- fiteor : secutum me esse, prae me fero. Cic. N. D. 1, 5, 12 : noli, quaeso. prae te ferre, vos plane expertes esse doetrinao 611 F E RO id. ib. 2, 18, 47 : ceteris prae se fert et os- tentat, id. Att. 2, 23. 3 : hanc virtutem prae se ferunt, Quint. 2, 13, 11 : iiberali- um disciplinarum prae se scieutiam tulit, id. 12, 11, 21. — Of inanim. and abstr. sub- jects : (comae) turbatae prae se ferre ali- quid affectus videntur, Quint. 11, 1, 37 : oratio prae se fert felicissiniam facilita- tem, id. 10, 1, 11 ; so magnum animum (verba), id. 11, 1, 37. 7. Of speech, To report, relate, make known, assert : haec omnibus ferebat ser- monibus, Caes. B. C. 2, 17, 2: inimici fa- mam non ita, ut nata est, ferunt, Plaut Pers. 3, 1, 23: quod fers, credo, tell, say, Tor. Ph. 5, 6, 17 ; Lucr. 3, 42.— Hence 1). Ferunt, fertur, feruntur, etc., They relate, tell, say ; it is said, it appears, etc. : quin etiam Xenocratem ferunt, quum quaereretur ex eo. etc. . . respondisse, etc., Cic. Rep. 1, 2: fuisse quendam ferunt Demaratum, etc., id. ib. 2, 19 : quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse, id. N. D. 3, 23, 57 ; Hor. Od. 3, 17, 2 : homo omnium in dicendo. ut ferebant, acerrimus et copiosissimus. Cic. de Or. 1, 11, 45: Ceres fertur fruges . . . mortal- ibus instituisse, Lucr. 5, 14 : in Syria quo- que fertur item locus esse, etc., id. 6, 757 : is Amulium regem interemisse fertur, Cic. Rep. 2, 3 : qui in concione dixisse fertur, id. ib. 2, 10 Jin. : quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluis- se, Virg. A. 1, 15 : non sat idoneus Pugnae ferebaris, you were accounted, held, Hor. Od. 2, 19, 27 : si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur, Cic. de Or. 1, 11, 49 ; cf. quum quaestor ex Macedonia ve- nissem Athenas florente Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45. — And so too C, Qs- To carry around, i. e. To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing ; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current : hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt, Caes. B. G. 6, 17, 1 : ut Servium conditorem posteri fama fer- rent, Liv. 1, 42, 4 : qui se Philippum re- giaeque stirpis ferebat, qmim esset ulti- mae, Vellej. 1, 11, 1 ; cf. qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre, Suet Vesp. 23 : ante Periclem, cu- jus scripta quaedam feruntur, Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically in Quint. 3, 1, 12) : sub nomine meo libri fereban- tur artis rhetoricae, Quint. Prooem. 7 ; cf. cetera, quae sub nomine meo feruntur, id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31 ; id. Caes. 20: multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur, Cic. Lael. 2, 6. 8. Polit. and jurid. (. t. : a. Sutfragium or sententiam, To give in one's vote, to vote : Var. R. R. 3, 2, 1 ; cf. ferunt enim suffragia, Cic. Rep. 1, 31, and id. Fam. 11, 27, 7 : de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit, id. Balb. 15, 34 : cf. de quo vos (judices) sententiam per tabel- lam feretis, id. Verr. 2, 4, 47, 104 ; and so of the voting of judges : id. Cluent. 26, 72. I). Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or quite abs., To bring for- ward or move a proposition, to propose a law, etc. : perniciose Philippus in tribu- natu, quum legem agrariam ferret, etc., Cic. Otf. 2. 21, 73 ; cf. id. Sull. 23, 65 ; id. Cornel. 1, 3 (VI. 2, p. 448 ed. Orell.) : fa- miliarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc., id. Parad. 4, 32 : Sullam illam ro- gationem de se nolle ferri (shortly before, Lex ferri coepta), id. Sull. 23, 65 ; so ro- gationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem, id. Balb. 14, 33 ; Cluent. 51, 140 ; Brut. 23, 89 ; Caes. B. C. 3, 1, 4 ; Liv. 33, 25, 7 : nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc., Cic. Phil. 2, 43, 100 : ut P. Scaevola tribuni plebis ferret ad plebem, vellentne, etc., id. Fin. 2, 16, 54 ; cf. Liv. 33, 25, 6 : quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc., Cic. Caecin. 35, 102 : nihil de judicio ferebat, id. Sull. 22, 63 : quum, ut absentis ratio haberetur, fcrcbamus, id. Att. 7, 6, 2. — Impers. : Into ut solet ad populum, ut equum es- ceiidero liceret, Liv. 23, 14, 2. C, Judicem, said of the plaintiff, To of- fer or propose as judge to the defendant : quern eg» si ferrem judicem, refugcre «12 IE RO non deberet, Cic. Rose. Com. 15, 45 ; so id. de Or. 2, 70, 285.— Hence judicem al- icui, in gen., To propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person : se iterum ac saepius judicem illi ferre, Liv. 3, 57, 5 ; so id. 3, 24, 5 ; 8, 33, 8 ; cf. Adam's Antiq. 1, p. 339. 9. Mercant. (. «., To enter, to set or note down a sum in a book : quod minus Dolabella Verri acceptum retulit, Quam Verres illi expensum tulerit, etc., i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, 100 sq. ; v. expendo, p. 572, B. 10. Abs., of abstract subjects, To re- quire, demand, render necessary ; to allow, permit, suffer : ita sui periculi rationes ferre ac postulare, Cic. Verr. 2, 5, 40, 105 ; cf. gravioribus verbis uti, quam natura fert, id. Quint. 18, 57 : quamdiu voluntas Apronii tulit, id. ib. 2, 3, 23, 57 : ut aetas ilia fert, id. Cluent. 60, 168 : ad me, ut tem- pore nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe, id. Q. Fr. 1, 4, 5 : quod ita ex- istimabam tempora rei publicae ferre, id. Pis. 2, 5 : si ita eommodum vestrum fert, id. Agr. 2, 28, 77 : prout Thermitani hom- inis facultates ferebant, id. Verr. 2, 2. 34, 83 : si vestra voluntas feret, id. de imp. Pomp. 24, 70 : ut opinio et spes et conjec- tura nostra fert, according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2 ; so ut mea fert opinio, according to my opinion, id. Cluent. 16, 46 : si occasio tulerit, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 6 : dum tempus ad earn rem tulit, sivi. animum ut expleret suum, Ter. And. 1, 2, 17 : in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6 : natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent, id. Rep. 6, 18.— With an object-clause : in nova fert animus mutatus dicere formas corpora, my mind entertains the desire, is disposed, i. e. I intend, design, id&u), Ov. M. 1, 1 ; cf. Luc. 1, 67 ; so Suet. Oth. 6. ferocia, ae,/ [feroxj Wild boldness, untamed spirit, fierceness, in a good or bad sense (quite class.) : I. In a good sense : infirmitas puerorum et ferocitas juvenum et gravitas jam constantis aetafis et senec- tutis maturita8 naturale quiddam habet, Cic. de Sen. 10, 33 : Romana virtus et fe- rocia, Liv. 9, 6 Jin. : ferociam animi in vultu retinens, Sail. C. 81, 4 : si quid ar- doris ac ferociae miles habuit, Tac. II. 2, 76 fin. : plus ferociae Britanui praeferunt, ut quos nondum longa pax emollierit, id. Agr. 11 fin. H, In a bad sense, Snvageness. feroci- ty : ferocitate atque fevocia, Pnc. in Non. 490, 19 : qui comperit ejus vim et etfri na- tam illam ferociam, Cic. Frgm, ap. Non. 492, 3 (Rep. 5, 8 ed. Mos.) : arrogans at- que intoleranda ferocia, id. Agr. 2, 33, 91 ; id. ib. 2, 35, 96 : per communes liberos oravit exueret ferociam. Tac. A. 2, 72 : stolida mentis, Ov. Hal. 58. B. Trans f., of wine, Harshness, rougli- ness : vini, Plin. 14, 19, 24. f erdCIO) iv i <"" ". 4. »■ n - [ferox] To be fierce, unruly, ungovernable ; to rage, be furious: " Ferocio ayotaivouui," Gloss. Philox. (perh. only ante- and post-class. ; for in Quint. 10, 3, 10, ferocientes equos is, ace. to the MSS., to be read etferentes se equos ; v. etfero, p. 517, II. 3, b, jl) : ll ferocit apud Catonem ferociter agit," Fest. p. 92 : si permulcti sonis mitioribus non immodice ferocirent, Gell. 1, 11, 2: oratio ferociens, id. ib. § 15 : in aliquam sectam, Tert. Apol. 5. f erOCltas, atis, /. [id.] Wild or un- tamed courage, fierceness, in a good or bad sense ; cf. ferocia (quite class.) : I. In a good sense : corporis viribus et animi fe- rocitate ceteris praestare, Cic. Rep. 2, 2 : equi ferocitate exsultantes, id. Otf. 1, 26, 90. — II, In a bad sense, Fierceness, sav- ageness, ferocity : ferocitate atque fero- cia, Pac. in Non. 490, 19 : ut ferocitatem tuam istam comprimerem et audaciam frnngerem, Cic. Vat. 1, 2 : ferocitatem re- piimere, id. Off. 2. 11, 40; id. Dejot. 5, 15 : Ajax apud Achillem querens de fero- citate Trojanorum, id. Div. 2. 39, 82 : ni- mia contumacia et ferocitas, Suet. Vit. 12. ferociter, adv. Courageously, brave- ly, fiercely, etc. ; v. ferox, ad fin. fcrdCUluS» a ) um, adj. dim. [ferox] F E R R Somewhat fierce ( extremely rare ) : eja, quam ferocula'st! Turpi! in Non. 75, 30: quid tu, miles tiro, tarn feroculus es 1 Auct, B. Afr. 16, 1. Ferdnla. ae, /. [a Sabine word ; cf. Var. L. L. 5, 10, 22] An old Italian deity, related to Tellus, the patroness of plants and of freedmen : sevei'al groves were ded- icated to her, in which, on the festivals of the goddess, great markets were held, Liv. 1, 30, 5 ; 22, 1 ; 26, 11 ; 27, 4 ; Virg. A. 7. 800 Serv. ; Hor. S. 1, 5, 24 ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 65 sq. ; Hartung Relig. der Rom. 2, p. 191 sq. ferox* ° c > 9 (gen. plur. ferocum, Al- bin. 1, 275), adj. [kindr. with ferus, from fero; and therefore qs. rushing forward; hence] Of an impetuous nature, impetuous, in a good or (more freq.) in a bad sense ; wild, bold, courageous, warlike, spirited ; savage, headstrong, untamable, insolent (quite class. ; not in Caes.). I, In a good sense : natura ferox, ve- hemens, manu promptus erat, Sail. C. 43 fin. ; cf. nimium es vehemens feroxque natura, Cic. Vat. 2, 4 ; so ferox natura. Sail. J. 11, 3: vicimus vi feroces, Plaut. Am. 1, 1, 82 : Aequorum magna gens et ferox, warlike,. Cic. Rep. 2, 20 ; so Latium, Hor. Od. 1, 35, 10 : Roma, id. ib. 3, 3, 44 : Par- thi, id. ib. 3, 2, 3 : Sygambri, id. ib. 4, 2, 34 : miles, id. ib. 1, 6, 3 : Hector, id. ib. 4, 9, 21 : virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179 ; cf. Sil. !), 457 : loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos mol- liverat, Sail. C. 11, 5 ; cf. id. Jug. 106, 3 : ferox bello, Hor. Od. 1, 32, 6 ; cf. feroces ad bellandum, Liv. 38, 13, 11: adversus pericula ferox, Tac. H. 3, 69 fin.— Sup. : globus ferocissimorum juvenum, Liv. 1, 12, 9 ; so auxiliarii, Tac. H. 2, 24. II. In a bad sense : equi indomiti, fe- roces, Plaut. Men. 5, 2, 110 ; so leones, Lucr. 4, 719; cf. 5, 904: aper, Virg. A. 10, 711 : indulgentia ferocem fortasse at- que arrogantem et infestum facit, Cic. Att. 10, 11, 3 : dote fretae, feroces, i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17 ; cf. ferox forma, id. Mil. 4, 9, 13; so Titin. in Non. 305, 6 : Numidae secundis rebus feroces, Sail. J. 94, 4 ; cf. pastor nomine Cacus, ferox viribus, Liv. 1, 7, 5, and id. 7, 5, 6 ; so too nequicquam Veneris praesidio fe- rox, Hor. Od. 1, 5, 13 : sit Medea ferox invictaque, id. A. P. 123 : animus ferox inopia rei familiaris, Sail. C. 5, 7 ; cf. qui- bus aetas animusque ferox erat, id. ib. 38, 1 : oculi, Luc. 5, 211 ; patribus ferox esse, haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8 : deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus, Ov. M. 8, 614. — Comp. : vic- toria civilis, etiamsi ad meliores venit, tu- men eos ipsos ferociores impotentiores. que reddit, Cic. Fam. 4, 9, 3 ; id. Frgm. ap. Non. 305, 10 : et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior, Plaut. Mil. 4, 8, 13 ; so id. Rud. 3, 1, 14 ; Quint. 2, 2, 3. — Sup. : duas ferocissimas affectio- nes amoris atque odii coercere, Gell. 1, 3 fin. — (/S) c. gen. : linguae feroces, Tac. H. 1, 35 : ferox scelerum, wild for crimes, i. e. eager for, prime to them, id. Ann. 4, 12. — (y) c. inf. : ferox est, viginti minas mea8 tractare sese, Plaut. Asin. 2, 4, 62 : odium renovare ferox, Sil. 11, 8. Adv. ferociter. 1. (ace. to no. L) Courageously, valorously, bravely : stren- ue et ferociter facta in bello plura me- morari pos6unt, Liv. 3, 47, 2; 80 adequi- tare, id. 9, 22, 4. — Comp. : pauci ferocius decernunt, Sal. J. 104, 2. — Sup. : cum quo ferocissime pro Romana societate adver- sus Punicum foedus steterat, Liv. 23, 8, 3. — 2. (ace. to no. II.) Fiercely, savagely, insolently: aspere et ferociter et libere dicta, Cic. Plane. 13, 33 ; so increpare, Plaut. Am. 1, 1, 58 : dictae sententiae, Liv. 2, 55. 11. — Comp. : paulo ferocius (exagi- tatus), Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup. : oblo- qui, Curt. 10, 2 fin. ferramentamus, ii, m. [ferramen- tum] A maker of iron implements, a black- smith (late Lat.) : aerarii, ferramentarii, statuarii, Firmic. Math. 3, 13 fin. for r amentum, i, «• [ferrum] An implement or tool of iron, or shod, pointed, etc., with iron, esp. agricultural (a hatch- et, axe, sickle, etc.) : " de ferramentorum varietate scribit (Cato) permulta . . . ut FERE fftlces, palas, rastros," etc., Var. R. R. 1, 22, 5 ; so Col. 2, 18, 4; 3, 18, 6; 4, 24, 21; 4, 29, 15 : agrestia, Liv. 1, 40, 5 : peditem super arma ferramentis quoque et copiis onerare, axes, Tac. G. 30 : bonorum iter- rhmentorum studioeum fuisse, Cic. Cat. 3, 5, 10 ; id. Sull. 19, 55 ; id. N. D. 1, 8, 19; cf. id. Top. 15, 59 ; Hor. Ep. 1, 1. 86; * Caes. B. G. 5, 42, 3 : tonsoria, Mart. 14, 36. , ! ferrariarius, ii. >"• [fen-aria; y. ferrarius, no. U. B] One who works in forges, a smith (* or, ace. to others, in iron mines, aminer), Inscr. Orell. no. 4188. 1. ferrarius, a, um, adj. [ferrum] Belonging to or occupied with iron : fabri, blacksmiths, Plaut. Rud. 2, 6, 47 : NEGO- TIATOR, Inscr. Grut. 640, 2 and 4 : me- talla, iron mines, Plin. 34, 14, 41 : ofticina, a smith's shop, smithy, id. 35, 15, 51 : aqua, for quenching the red-hot iron, id. 28, 16, 63.— II, Subst : A. ferrarius, ", »»•. A blacksmith, a smith, Inscr. Orell. no. 4066 -, Finnic. Math. 4, 7 med.—B. fer- raria» ae, /. 1, An iron mine, iron- works : sunt in his regionibus ferrariae, argenti fodinae pulcherrimae, Cato in Gell. 2, 22, 29 ; so Caes. B. G. 7, 22, 2 ; Liv. 34. 21, 7 ; Inscr. Orell. no. 1239.— 2. (sc. herba) The plant vervain, App. Herb. 65 and 72. 2. ferrarius* ", v - 1- ferrarius, no. II. A. fcrratilis, e, adj. [ferratusj Fur- nished with iron ; comically said of slaves who are ironed, fettered, Plaut. Most. 1, 1, 18 ; cf. the follg. art. fcrratllSi a, um, adj. [ferrum] Fur- niched, covered, or sliod with iron : postes, Enn. Ann. 7, 114 ; and imitated in Virg. A. 7. 622 : orbes rotarum, Lucr. 6. 551 ; Virg. G. 3, 361 : hasta, Liv. 1, 32, 12 : su- des, Virg. A. 5, 208 : capistra, id. Georg. 3, 399 : calx, id. Aen. 11, 714 : servi, i. e. fettered, Plaut Bac. 4, 6, 11 ; cf. the pre- ced. art. : agmina, i. e. iron-clad, in armor, Hor. Od. 4, 14, 30 : aquae, ferruginous, Sen. Q. N. 3, 2 : forma suum, iron, made ofiront Val. Fl. 6, 90—11. Subst., ferrati, orum, m. {sc. milites), Harnessed soldiers, soldiers in armor. Tac. A. 3, 45. fferrea» ae, v. ferreus, no. I. fbrreus, a, um, adj. [ferrum] Made of iron, iron: Britanni utuntur aut aere aut taleis ferreis . . . pro numo, Caes. B. G. 5, 12, 4 ; so vomer, Lucr. 1, 315 : en- sis, id. 5, 1292 : furcae, Var. R. R. 1, 22, 3 ; for which abs., terreae, Cato R. R. 10, 3 : clavi, Caes. B. G. 3, 13, 4 : hami, id. ib. 7, 73 Jin. : manus, id. B. C. 1, 57, 2; 1, 58, 4; 2, 6, 2: clathri, Plin. 8, 7, 7 : fibula, Quint. 6, 3, 58 : anulus, id. 7, 6, 8 ; Suet. Aug. 100 : Hterae imagunculae, id. ib. 7. — Poet. : hastati spargunt hastas, fit ferreus imber, Enn. Ann. 8, 46 ; so imita- ted, imber, Virg. A. 12, 284 ; cf. seges te- lorum, id. ib. 3, 45 ; so ager, i. e. glisten- ing with weapons, id. ib. 11, 601. 3. Transf., Like or resembling iron: color, Plin. 37, 10, 61 : fabrica, the art of working iron, id. 7, 56, 57, § 198. II. Trop., A. Hard, unfeeling, hard- hearted, cruel : qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt: opp. tenera atque tractabilis, Cic. Lael. 13, 48 ; cf. quis tam fuit durus et ferreus, quis tam inhumanu8, qui? etc., id. Verr. 2, 5, 46, 121 ; and with this cf. ferreus essem, si te non amarem, id. Fam. 15, 21, 4 ; and ferns et ferreus, id. Q. Fr. 1, 3, 3 ; so too ferus et vere ferreus, Tib. 1, 10, 2 : quis tam esset ferreus. qui, etc., Cic. Lael. 23, 87: o te ferreum, qui illius periculis non moveris ! id. Att. 13, 30, 2 : ilia (car- mina) tamen numquam ferrea dixit Amo, Prop. 2, 8, 12 ; so Tib. 2, 3, 2 ; 3, 2, 2 : praecordia, Ov. Her. 12, 183 : bella, id. ib. 13, 64 : sors vitae (c. c. difhcilis), id. Trist. 5, 3, 28 : os ferreum, unfeeling, skameless, impudent, Cic. Pis. 26, 63 : ferrea turn vero proles exorta repente est, i. e. the iron age, Cic. poet. N. D. 2, 63, 159 ; cf. secula, Tib. 2, 3, 35. B, With the idea of firmness, fixedness predominating, Firm, fixed, rigid, un- yielding, immovable: (Cato) in parsimo- nia, in patientia laboris periculique, fer- rei prope corporis animique, Liv. 39, 40, 11 : ferrea vox, Virg: G. 2, 44 ; Aen. 6, 626 ; cf. ferreus scriptor (Atilius), Licin. I 1 hj ix R/ poet. ap. Cic. Fin. 1, 2, 5 : olli dura quies oculos et ferreus urget Somnus (a transl. of the Homeric xuAmoJ vkvos), Virg. A. 10, 745 ; 12, 309 : decreta Sororum, Ov. M. 15. 781. ferricrepmus, a, um, adj. [ferrum- crepo] That sounds with the clanking of irons or fetters ; comically formed : apud fustitudinas ferricrepinas insulas, i. e. er- gastula, Plaut. Asin. 1, 1, 21 ; cf. the fol- lowing article. ferritcrium, "\ «■ [ferrum-tero] The place of those who arc galled with irons (i. e. fetters) ; a comically-formed word for ergastulum : Plaut. Most. 3, 2, 55 ; cf. the pieced, and follg. artt. FerriterUS; >, m - I'd-] A comic name given to a slave who is galled with irons (i. e. fetters), Plaut. Trin. 4, 3, 14 ; cf. the two preced. and the follg. artt. * fcrritribaX; acis, adj. [vox hibrida, from ferrum-r/iiow, tero] Iron-galled, L e. galled with fetters ,- a comic designation of slaves : plagipatidae, ferritribaces viri, Plaut. Most. 2, 1, 9 ; cf. the preced. art. * ferruginans, amis, adj. rferrugo] That tastes of iron: guttae, lert adv. Val. 15._ ferrugineus (also ferruginus, Lucr. 4, 74), a, um, adj. [id.] I. Of color, Of the color of iron-rust, dark-green, dusky: pal- liolum, Plaut. Mil. 4, 4, 43 : vela lutea, rus- sa, ferrugina, Lucr. 4,74: cymba, Virg. A. 6, 303 (for which coerulea puppis, id. ib. 6, 410) : hyacinthi, id. Georg. 4, 183 : frons an- guis, Stat. Th. 1, 600 : nemus (inferomm), id. ib. 2, 13 ; cf. amictus Plutonis, Claud. Rapt. Pros. 2, 275.— JI. Of taste, Irony, ferruginous : sapor fontis, Plin. 31, 2, 8. ferrugintlSj "> unl > v - ferrugineus, ad inil. ferrUg-O) inis, /. [terrura ; like aerugo from ae» ] Iron-rust : Plin. 23, 8, 79. — B. Transf., The color of iron-rust, a dark green, bluish green, dusky color : nuclei vestiti alia ferruginis tunica, Plin. 15, 10, 9 : viridis ferrugine barba, Ov. M. 13, 960 : excutit obscura thictas fenugine habenas, id. ib. 5, 404; id. ib. 15, 789: sol caput obscura nitidum ferrugine texit, Virg. G. 1, 467 : pectus manu ferrugine tincta Tangit, Ov. M. 2, 798 : pictus acu chlamydem et ferrugine clarus Ibera, Virg. A. 9, 582; cf. peregrina ferrugine clarus et ostro, id. ib. 11, 772. — *TL. Trop., Envy (cf. aerugo, p. 54, a) : ani- musque mala ferrugine purus, Auct. Pan. ad Pis. 95. ferrum, i, «■ Iron, " Plin. 34, 14, 39 ;" Lucr. 1,491; 572; 5,1240; 1286; Cic. N. D. 2, 60, 151 ; Leg. 2, 18, 45 ; Caes. B. G. 5, 12, 5 ; Hor. S. 1, 4, 20, et saep. : mus- tum quod resipit ferrum, has a taste of iron, Var. R. R. 1, 54, 3.— Poet, as a fig. of hard-heartedness, unfeelingness, cruel- ty, etc. : gerere ferrum in pectore, Ov. M. 9, 614 ; cf. ferrum et scopulos gestare in corde, id. ib. 7, 33 ; and durior ferro, id. ib. 14, 712 ; hence also for the iron age, Ov. M. 1, 127 ; 15, 260 ; Hor. Epod. 16, 65. — As an image of firmness, endurance : Ov. Pont. 4, 10, 3. II, Transf., of things made of iron. Iron implements, as of a plough: glebas proseindere ferro, Lucil. in Non. 401, 19 ; so solum terrae, Lucr. 5, 1294 ; cf. also campum, Ov. M. 7, 119 ; and ferro scindi- mus aequor, Virg. G. 1, 50; of a hatchet: ferro mitiget agrum, Hor. Ep. 2, 2, 186 ; of an axe : mordaci velut icta ferro Pinus, id. Od. 4, 6, 9 ; so id. 4. 4, 60 (for which, shortly before, bipennis) ; cf. Lucr. 6, 168 ; of a dart : petita ferro belua, Hor. Epod. 5, 10 ; of the tip of an arrow : ex- stabat ferrum de pectore aduncum, Ov. M. 9, 128 ; of an iron stylus : dextra tenet ferrum, id. ib. 9, 522 ; of hair-scissors : solitus longos ferro resecare capillos, id. ib. 11, 182 ; of curling-irons : crines vi- bratos calido ferro, Virg. A. 12, 100, et saep. But esp. freq. of a sword: Drusum ferro, Metellum veneno sustulerat, Cic. N. D. 3, 33, 81 : in aliquem cum ferro invadere, id. Caecin. 9, 25 : aut ferro aut fame in- terire, Caes. B. G. 5, 30 Jin. : uri virgis ferroque necai-i, Hor. S. 2, 7, 58 ; cf. gladi- ator, ferrum recipere jussus, the stroke of the sword, Cic. Tusc. 2, 17, 41. So the combination ferrum et ignis, like our fire FERT and sword, to denote utter destruction : huic urbi ferro ignique minitantur, Cic. Phil. 11, 14, 37; cf. hostium urbes agri- que ferro atque igni vastentur, Liv. 31, 7, 13; and pontem ferro, igni, quacumquc vi possent, interrumpant, id. 2, 10, 4 ; so too, ecce fcrunt Troes femimque ignem- que Jovemque In Danaas classes, Ov. M. 13, 91 ; and inque meos ferrum flammae- que penates Impulit, id. ib. 12, 551. — And fenmm, i. q. arms, for battle, war, force of arms : ferro, non auro, vitam cernamus, utrique, Enn. Ann. 6, 28; cf. quem nemo ferro potuit 6uperare nee auro, id. Frgm. ap. Cic. Rep. 3, 3 : annuvit, sese mecum decernere ferro, id. ib. 2, 18 ; so decer- nere feno, Cic. de Or. 2, 78, 317; Liv. 40, 8 fin; Virg. A. 7, 525; 11, 218; 12. 282 ; 695 ; and cernere ferro, id. ib. 12, 709 : ferro regna lacessere, with war, id. ib. 12, 186 ; cf. atque onmis, Latio quae servit purpura ferro, i. e. made subject by the force of arms, Luc. 7, 228. ferrumen, inis, n. [ferrum] I, Cem- ent, binding (post-Aug.) : quod t'urto cal- cis sine ferrumine suo caementa compo- nuntur, Plin. 36, 23, 55; so Petr. 102; Pompon. Dig. 41, 1, 27: esse videtur Ho- meri (versus) simplicior et sincerior, Vir- gilii autem veiareptKiirtpos et quodam quasi ferrumine immisso fucatior, etc., i. e. connection, connecting word, Gell. 13, 26, 3. — * II, Iron-colored rust : (crystalla) infestantur plurimis vitiis, scabro ferru- mine, maculosa nube, etc., Plin. 37, 2, 10. ferruminatio, onis, /. [ferrumino] A cementing, soldering (post-class.), Paul. Dig. 6, 1, 23. ferrumino, '<* V U atum, 1. v. a. [fen-u- men, no. I.] To cement, solder, bind, join (mostly post-Aug.) : ita (bitumine) ferru- minatis Babylonis muris, Plin. 35, 15, 51 : si tuum scyphum alieno plumbo plumba- veris aut alieno argento ferruminaverie, Pomp. Dig. 41, 1. 27 : ad ferruminandas fracturas ossaque contusa, Plin. 35, 6, 33 ; cf. id. 11, 37, 86; id. 16, 36, 64. — * H. Transf., comically : labra labellis ferruini- nant, they glue their lips together, Plaut. Mil. 4, 8, 25. fertilis, e, adj. [fero, no. I. B, 3] J. Fruitful, fertile (quite class.) : A. Lit. : (a) Abs. : Asia tam opima est ac fertilis, ut, etc., Cic. de Imp. Pomp. 6, 14 ; so agri opimi et fertiles, id. Agr. 2, 19, 51 ; cf. agri uberrimi maximeque fertiles, id. Div. 1, 42, 94 : agri lati et fertiles, id. Verr. 2, 3, 51, 120 : ager fertilis et praeda onustus, Sail. J. 87, 1 : Africa, Hor. Od. 3, 16, 31 : Tibur, id. ib. 4, 3, 10 : oliveta, id. ib. 2, 15, 8 : Bacchus (i. e. vinum), id. ib. 2, 6, 19 : herba, Ov. F. 3, 240: annus, Prop. 4, 8, 14 : cornu nutricis 'i. e. Copiae), Ov. F. 5, 127. Poet. : serpens, i. e. continually pro- ducing new heads, Ov. Her. 9, 95. — Comp. : uberius solum fertilioremve segetem, Quint. 12, 10, 25 ; so seges, Ov. A. A. 1, 349. — Sup. : quae fertilissima sunt Ger- maniae loca circum Hercyniam silvam, Caes. B. G. 6, 24, 2 ; so regio agri, id. ib. 7, 13 fin. : ager, Liv. 29, 25, 12 : quaestus, Plin. H. N. 14 praef. § 5.— (/3) c. gen. : profen-e possum multos fertiles agros alios aliorum fructuum, Cic. N. D. 2, 52, 131 ; cf ager frugum fertilis, Sail. J. 17, 5 ; and fertilis hominum frugumque Gal- lia, Liv. 5, 34. 2 ; so tellus frugum pecor- isque, Hor. Carm. Sec. 29 : mare testae, id. Sat. 2, 4, 31 : insulae pabuli tantum, Plin. 6, 22, 24, § 86 : arenae vitri, id. 5, 19, 17. — Comp.: incolas (Taprobanes) auri margaritarumque grandium fertilio- reB quam Indos, Plin. 6, 22. 24. — (y) c. abl. : ager a litore arborihus fertilis, mtus fru- gibus tantum. Plin. 5, 5, 5; so flumen au- ro, id. 6, 23, 26. — ((5) With ad: tractus fertilis ad omnia. Plin. 2. 78, 80. B. Trop., Fertile, productive (poet and in post-Aug. prose) : fertile pectus habes, Ov. Pont. 4, 2, 11 : Bacche, soles Phoebo fertilis esse tuo, Prop. 4, 6, 76 : tanto priscorum cura fertilior fuit, Plin. H. N. 14 praef. § 3. II. That makes fruitful or fertile, fertil- izing (poet and in post-Aus. prose) : dea (i. e. Ceres), Ov. M. 5, 642 : Nilus, Tib. 1, 7, 22 ; Val. Fl. 7, 608 : majores fertilissi- mum in agro oculum domini esse dixc- runt, Plin. 18, 6, 8, & 43. 613 PERU * Adv. fertiliter, Fruitfully, abund- antly : derelicts metalla fertilius revivis- cunt, Plin. 34, 17, 49. fertilitas, a» 3 . /■ [fertilis] Fruitful ness, fertility, abundance: I, Lit, of plants and animals (quite class.) : quae sit vel sterilitas agrorum vel ferulitas fu- turn, * Cic. Div. 1, 57, 131 ; so loci, Caes. B. G. 2, 4, 1 : terrae, Quint. 2, 19, 2 ; cf. terrae (Siculae), Ov. M. 5, 481 : frugum it vitium olearumque fertilitas, Plin. 3, 5, 6 : mutallorum, id. 3, 20, 24. — Of animal fruitfulness : (Rhea) indoluit fertilitate sua, Ov. F. 4, 202 ; so barbnra, i. c. of the. Spartan women. Poet. ap. Cic. Tusc. 2, 15, 30 Klotz N. c.r. : fertilitas animalium ad goneraiidum, Plin. 8, 42, 66. — * Jf , Trop. : artis ejus (Protogenis) summa intentio, et ideo minor fertilitas, Plin. 35, 10, 36. § 101. fbrti liter, "do., v. fertilis, ad fin. fcrtonus. a, um, adj. [fero] That serves for bearing or carrying (late Lat.) : sella, a sedan-chair, Coel. Aur. Tard. 1, 4 : lectus, id. ib. 5, 1. — H, Subst, fertorium, ii, n., A sedan-chair, Coel. Aur. Tard. 1, 2. fertum (ferct.), i, u. A sort of obla- tion-cake, Fab. Piet. in Gell. 10, 15, 14 ; Cato R. R. 134, 2; 141, 4 ; Pers. 2, 48. * fcrtllS; ip, Aeol. um, Part., from fer- vefacio. fervens» entis, Part, and Pa., from ferveo. ferventer* adv., v. ferveo, Pa., ad fin. ferveOi bui, 2. or fervo. vi, 3. (the latter form ante- and post-class., and in poets also in the class, per., e. g. in Virg., but in Hor. only in the first form: "si quis antiques secutus fer cere brevi media syllaba dicat, deprehendatnr vitiose lo- qui," etc., Quint 1, 6, 7) v. n. [kindred with Sepui, as ferus is with Si'/p] To be boiling hot, to boil, ferment, glow (quite class. ; most freq. in poets). 1. Lit.: (n) Form ferveo : quum ali- qua jam parte mustum excoetum in se i'ervebit, Col. 12, 19, 5 : quaeeumque im- mundis fervent allata popinis, steam, smoke, Hor. S. 2, 4, 62 : baccas bullire fa- des : et ubi diu ferbuerint, Pall. Jan. 19 : exemptusque testa, Qua modo ferbuerat Lyaeus, Stat. S. 4, 5, 16. — (#) Form fer- vo: fervit aqua et fervet : fervit nunc, fervet ad annum, Lucil. in Quint. 1, 6, 8 : quando (ahenum) fervit. Tit. in Non. 503, 5 : facite ut ignis fervat, Pomp, in Non. 504, 27 : postea ferve bene facito (brassi- cam) : ubi ferverit, in catinum indito, Cato R. R. 157, 9 : sol fervit, Gell. 2, 29, 10. — (v) In an uncertain form : Plin. 32, 5, 18, §51; id. 14, 9, 11, § 83. B. Poet, trans f. : 1, To boil up, foam, rage. : omne Excitat (turbo) ingenti soni- tu mare, fervere cogens. Lucr. 6, 42 ; so omnia tunc pariter vento nlmbisque vide- bis Fervere, Virg. G. 1, 456. 2. To be in a ferment, to be crowded, to swarm with n umbers ; to come forth in great numbers, to swarm forth: fervere piratis vastarique omnia circum, Var. in Non. 503, 22 : Marte Fervere Leucaten, Virg. A. 8, 677 ; cf. opere omnis semita fervet Quosque dabas gemitus, quum li- tora fervere late Prospiceres, id. ib. 4, 407 sq. ; and fora litibus omnia fervent, Mart. 2, 64, 7 ; Lucr. 2, 41 sq. : fervent examina putri De bove, Ov. F. 1, 379. II, Trop.: To burn or glow, to be heat- ed or agitated, to rage, rave : (a) Form fer- veo: usque eo fervet efferturque avaritia. ut, etc., Cic. Quint. 11. 38 ; cf. fervet ava- ritia miseroque cupidine pectus, Hor. Ep. 1, 1, 3 ; eo et fervent multo linguaque cor- 1T E R V que mcro, Ov. F. 2, 732 : animus tumida fervebat ab ira, id. Met. 2, 602 : fervet im- mensusque ruit profuudo Pindarus ore, rages, Hor. Od. 4, 2, 7 : fervet opus redo- lentque thymo fragrantia mella, glows, i. e. is briskly carried on, Virg. G. 4, 169. — Poet, with the inf.: sceptrumque ca- pessere fervet, burns, i. e. eagerly desires, Claud, in Ruf. 2, 295 ; so stagna secare fervet, id. B. Gild. 350.— (/3) Form fervo : lieu cor ira fervit caecum, amentia rapior ferorque, Att. in Non. 503, 7 ; cf. quum fervit maxime, Ter. Ad. 4, 1, 8 (also quot- ed in Prise, p. 866 P.) : hoc nunc fervit animus, hoc volo, Afran, in Non. 503, 9 : domus haec fervit flagiti, Pomp. ib. 8. — Impers. : quanta vociferatione fervitur ! Afran. in Non. 505, 25. — Hence f e r v e n s, entis, Pa. Soiling hot, glow- ing, burning: &, Lit.: foculi, Plaut. Capt 4, 2, 67 : aqua, Cic. Verr. 2. 1, 26, 67 ; so Lucr. 6, 801 ; cf. ferventissima aqua, Col. 12, 50, 21 : ferventes fusili ex argilla glandes, * Caes. B. G. 5, 43, 1 : in cinere ierventi leniter decoquere, Plin. 25, 8, 50 ; so vapor, Lucr. 1, 492 : cera, Plin. 11, 37, 45 : dictamnum fervens et acre gustu, id. 25, 8, 53 : horae diei, id, 17, 22, 35, § 189 : vulnus. smoking, warm, Ov. M. 4, 120 : (fluvius) Spumeus et fervens, raging, id. ib. 3. 571.— Subst. : si ferven- tia os intus exusserint, Plin. 30, 4, 9. — 2. Transf., of noise, Roaring, resounding : eodem (sono) tiuctuante in stagnantibus, fervente contra solida, Plin. 2, 80, 82. B. Trop.: Hot, heated, inflamed, im- petuous : fortis animus et magnus in nomine non perfecto nee sapiente fer- ventior plerumque est. Cic. Off. 1, 15, 46 : ferventes latrones, violent, furious, Plane. in Cic. Fam. 10, 23, 3 : quale fuit Cassi rapido ferventius amni Ingenium, impetu- ous, Hor. S. 1, 10, 62: meum Fervens dimcili bile tumet jecur, id. Od. 1, 13, 4. Adv. f e r v e n t e r, Hotly, wai-mly : fer- venter loqui, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 2 ; cf. ferventissime concerpi, id. ib. 8, 6, 5 : ferventius, Aug. de Genes, ad liter. 2, 5. ferveSCO) ere, v. inch. n. [ferveo] To become boiling hot, to begin, to boil, begin to glow, to grow hot (ante-class, and post- Aug.) : possentne seriae fervescere, Plaut. Capt. 4, 4, 9 : fervescens materia, Plin. 33; 6, 35, § 107 : terrae sole, Lucr. 6, 852 : freta circum fulmina, id. 6, 428 : summa pars corporis, id. 6, 1163 : ventus mobili- tate sua, id. 6, 177 : ventorum validis fer- vescunt viribus undae, boil tip, id. 3, 493. — * II. Trop. : Quom (animus) fervescit (ira), Lucr. 3, 290. fervidus. a, um, adj. [fervor] Glow- ing hot, burning, fiery, glowing (quite class.): J, Lit.: quarta pars mundi (i. e. ignis) tota natura fervida est, Cic. N. D. 2, 10, 27. So sol, Lucr. 4, 408; cf. ictus (solis), Hor. Od. 2, 15. 9 : ardor, Lucr. 5, 205 ; 1098 : ventus, id. 6, 180 : nestus, Hor. S. 1,1,38: aequor, id. Od. 1, 9, 10 : Aetnn, id. Epod. 17, 32 : sidus, id. ib. 1, 27 : vina, id. Sat. 2. 8, 38 : herba sapore acri et fer vido, Plin. 20, 11, 44. — Comp.: merura, Hor. Epod. 11, 14. — Sup. : tempus diei. Curt. 3, 5. II. 'Prop. : Glowing, fiery, hot, vehe- ment, impetuous, violent : norente juventa Fervidus, Hor. A. P. 116 ; so juvenes, id. Od. 4, 13, 26 : puer (i. e. Cupido), id. ib. 1, 30, 5 : fervidus ingenio, Ov. M. 14, 485 ; cf. mortis fraternae fervidus ira, Virg. A. 9, 736 ; and subita spe fervidus ardet, id. ib. 12, 325 : fervidus ingenii Masinissa et fervidus aevi, Sil. 17, 414 : praepropera ac fervida ingenia, Liv. 27, 33, 10 ; so fer- vidi aniini vir, id. 2, 52, 7 Drak. N. cr. : virtus, fieri/, eager, Catull. 64, 218 : cura, Lucr. 4, 1056 ; Tib. 4, 12, 1 : fervidum quoddam et petulans etfuriosum genus dicendi, Cic. Brut. 68. 241 ; cf. fervida oratio, id. ib. 83, 288 ; and Appii volubilis et paulo fervidior erat oratio, id. ib. 28, 108 : dicta, Virg. A. 12, 894. fervo, ere, v. ferveo. fervor, oris, m. [ferveo ; and there- fore prop, the state of being boiling hot, glowing, heated ; hence] A boiling or raging heat, a violent heat, a raging, boil- ing, fermenting (quite class.): I, Lit.: Lucr. 6, 237; cf. id. 6, 857: mundi ille fervor purior, perlucidior mobiliorque FESS ruulto quam hie noster calor, Cic. N. D. 2, 11, 30: acccpit calido febrim fervorc coortani. Lucr. 6, 657 ; so febris, Plin. 31, 9, 46 ; cf. caput incensum fervore gere- bant, a raging heat, fever heat, Lucr. 6, 1144: niusti, Plin. 14, 20, 25: vis venti fervorem mirum concinnat in undis, Lucr. 6, 437 ; so Luc. 4, 461. — In the plur. : solis, Lucr. 5, 216 ; cf. id. 604 ; 610 : mediae, i. e. noontide heat, Virg. G. 3, 154 : capitis, Plin. 15, 4, 5. II. T r o p. : Hi at, vehemence, ardor, pas- sion : quum hie fervor concitatioque ani- mi inveteraverit, Cic. Tusc. 4, 10, 24 ; cf. fervor mentis., id. de Or. 1, 51, 220 ; so pel toris. Hor. Od. 1, 16, 24 : erat quidam fervor aetatis, Cic. de Sen. 13, 45 ; so fer- vore carentes anni (i. e. senectus), Sil. 7. 25 : ut semel icto Accessit fervor capiti, i. c. intoxication, Hor. S. 2, 1, 25 : maris, an excited, i.e. disturbed, unsafe condition of the sea (caused by pirates), Cic. Prov. Cons. 12, 31. — In the plur. : pro vinonim lervoribus, Gell. 20, 1, -22. ifescemnoe vocabantur, qui depel- Icre fascinum credebantur, Fest. p. 86 Mull. X cr. Fescenniai ae./. ( also Fescennium, ii. it.. Serv. Virg. A. 7, 695) A city of Etru- ria, on the Tiber, famous for a sort of spurtice and jeering virscs named after it, Plin. 3, 5, 8 : Serv. 1. 1. ; cf. Mann. ItaL 1, p. 428; Mull. Etrusk. 1, p. 109; 111; 2, p. 2*4.-11. Deriv. FescenninuS) a > um, adj.. Of or belonging to Fescennia, Fiscciinine : acies, Virg. A. 7, 695: Fes- cennina per hunc inventa licentia morem Versibus alternis opprobria rustica fudit, Hor. Ep. 2, 1, 145. So versus, Liv. 7, 2, 7 : locutio, Catull. 61, 127 : materia, Sid. Ep. 8. 11 : pes, i. e. an amphimaccr, Diom. p. 475 P. Subst, Fescennini, oruiu, m., Feseennme verses, Fesccnniucs, Macr. S. 2. 4 : so nuptiales, Sen. Contr. 21 met}. ; Plin. 15. 22, 24. Cf. on the Fescenuine Species of poetry, Bahr's Gesch. d. Rom. Lit § 23 ; Mull.' Etrusk. 2, p. 284.— B. Transf., Fescenninus. i, m., A lampoon- er : spatiator atque Fescenninus, Cato in Fest s. v. SPATIATOREM. p. 344. Fescenninicdla» ae, adj. [Fescen- ninus-colo] Fond of Fescennine verses: Oione, Sid. Carm. 21, L FescenninuS- s > um > v - Fescennia. no. II. Fescennium- >i, v - Fescennia, ad init. Fesscnia. ae. /. [fessus] The patron guild, ss of weary persons, Auar. Civ. D. 4.21. * fessulus- a, «™. "dj- d-im. [id.] Some- ir/ta: wearied : annua. App. Auech. 19. feSSUS- a, um, Fa, [from fatis. fatigo, fatiscor] Wearied, tired, fatigued ; worn out. weak, feeble, infirm (quite class. ; esp. freq. in poets ; in Caes. not at all) : Ro- mani quamquam itiuere atque opere eas- troriun et proelio fessi lassique erant, ta- men. etc.. Sail. J. 53, 5 : de via fessus, Cic. Acad. 1, 1, 1 : fessum inedia fluctibusque recreare. id. Plane. 10, 26 : Veientes bello fessi, id. Div. 1, 44, 100 ; so militia fessae cohortes, Hor. Od. 3, 4. 38 : plorando fes- tus sum, Cic. Att. 15, 9, 1 : satiate viden- di, Lucr. 2, 1038 : curaque viaque, Ov. M. 11. 274 : somno, Tib. 1, 3, 88 : malis. Ov. M. 9, 293 : aetate, Virg. A. 2, 596 ; cf. an- nis, Ov. M. 9, 440 : valetudinibus, Tac. H. 3. 2 : fessi vomere tauri, Hor. Od. 3, 13, 11 : elephanti fessi aegritudine, Plin. 8, 1, 1 : cxercito corpore fessus, Sail. J. 71. 1 ; id. ib. 70, 2 : quum tibi librum Sollicito dam us aut fesso, Hor. Ep. 2, 1, 221 : inde Rubos fessi pervenimus, id. Sat. 1, 5, 94 ; so viator, id. ib. 1, 5, 17 : pastor, id. Od. 3. 29. 22 : Graii >sc. bello), id. ib. 2, 4, 11 : hoves. id. Epod. 2, 63.— (J) e.gen. (poet.) : fessi rerum. exhausted with events, misfor- tunes. Virg. A. 1, 178 : fessus bellique vi. aeque, Stat. Th. 3, 395 : trepidi rerum fessique salutis, worn out with seeking safety, Sil. 2, 234. — 1). Transf., ofinanim. and abstr. things (mostly poet and in post-Aug. prose) : alter fessum vulnere, fessum cursu trahens corpus. Liv. 1, 25, 11 : cf. Hor. Od. 2. 7, 18, and Lucr. 4, 849 : (Phoebus) qui salutari levat arte fessos Corporis artus, i. e. sick, diseased, Hor. Carm. Sec. 63 : vox fessa loquendo, Ov. FEST Tr. 3, 3, 85 : fessa aetas, :'. t. the weakness of age, Tac. A. 14, 33 : domus aetatis spa- tio ne fessa vetusto Obruat? worn out, decayed, Lucr. 3, 775 ; cf. id. 5, 309 ; so cardines fessi et turbati, Plin. 36, 15, 24, § 120 : (amnes) In mare deducunt fessae erroribus uudae, Ov. M. 1, 582 fessa dies, spent, i. e. drawing to a close, Stat. S. 2, 2, 48 : fessae res, critical, precarious, Plin. 2. 7, 5, § 18. * festatus, a , um ' adj- [festus] Pressed in festal attire : Dialis quotidie festatus est, Fab. Pictor. in Gell. 10, 15. 16. * festice, adv. [festus, festively, i. e.] Joyously, Var. in Non. 452, 2. festlnabundns. a, um, adj. [festinoj Hastening, quick (a post-class, word) : id th. Val. Max. 2, 8. 5: mater, Aug. Conf. 1, 11. festinans- antis, Fart, and Pa., v. festino. festlnanteT; adv. Hastily, speedily ; v. testino. ad fin., no. A. festinantia; ne >/ [festino] Haste (a post-class, word), Cod. Theod. 16, 5, 22 : 52. fcstinatini, adv. [id.] Hastily, speedi ly (an ante-class, word for the class, fes- tinanter) : Pompon, in Non. 514, 5 ; Si- senn. ib. 6. festinatlO- onis, /. [id.] A hastening, haste, speed (quite class., in the sing, and plur.) : quid haec tanta celeritas festina- tioque significat '! Cic. Rose. Am. 34, 96 ; cf. mea festinatio. id. Phil. 3, 1. 2 : episto- la plena festinationis et pulveris, id. Att. 5, 14. 2 : omni festinatione properare in patriam. id. Fam. 12, 25, 3 : tempus festi- nationis an otii, id. de Or. 3, do, 211; cf. Quint 1. 1. 32 : beneficium festinatione praeripere. Cic. Phil. 14, 2, 5 : ignoscas velim huic festinafioni meae, id. Fam. 5 12, 1 : cujus (reij festinationem mihi tol- lis, id. Att. 13, 1, 2 ; so praimatura, Liv. 42, 16 Jin. — In the plur. : cavendum est ne in festinationibus suscipiamus nimias celeritates. Cic. Otf. 1, 36, 131. festiliatO) adv., v. festino. ad fin., no. B. festiniS; e. v. festinus, ad init. festino, avi, atuni, 1. r. n. and a. [fero, no. 1. B, 1] X, r. 7i., To hasten, make haste, be quick (quite class.) : " aliud est prope- rare, aliud festinare. Qui unum quid ma- ture transigit. is properat : qui multa simul incipit neque perficit is festina,' 1 Cato in Gell. 16. 14, 2 : in Fest. s. v. PROPE- RARE, p. 234 : and in Xon. 441. 22 : quid festinas > Ter. Eun. 4. 3, 8 ; cf. quamquam festinas, non est mora longa, Hor. Od. 1, 28, 35 ; and SalL Frgm. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 8 ; Plaut. Stich. 5, 3, 4 : plura scripsissem. nisi tui festinarent Cic. Fam. 12, 22, 4 ; cf. id. An. 6, 2 fin. : Solent nau- tae festinare quaestus sui causa, id. Fam. 16, 9, 4 .- esseda festinant, pilenta, petor- rita, naves, Hor. Ep. 2, 1, 192 : in provin- ciam festinare. Quint. 6. 3, 39 : ad portas, Sail. J. 69,2; cf. adsingulareAntonii factum festinat oratio, Cic. Phil. 1, 1, 3 ; so ad probationem. Quint. 4. 3. 8 : cf. id. 4. 5, 10. H. Transf. as a r. a. To make haXz with a thing, to hasten, hurry, accelerate (so mostly poet and in post-Aug. prose) : (,t) With an object-clause (only so in Cic.) : ut migrare tanto opere festines, Cic. Fam. 7, 23 fin. : ne festinaret abire, Sail. J. 64, 4 : ultuni ire injurias, id. ib. 68, 1 : finem imponere, Quint 9. 4, 146 : componere lites, Hor. Ep. 1, 2, 12 : quae laedunt oculum. festinas demere. id. ib. 1, 2, 38 : callidus id modo festinabat Bocchi pacem imrainuRre, ne, etc.. Sail. J. 81 fin. — (jj) c. ace. : festivum festinant diem, hasten to celebrate. Eon. in Serv. Virg. A. 9, 401 ; and Georg. 4, 171 : ni id festinaret Sail. J. 77, 1 : soleas festinate (sc. dare), id. Frgm. ap. Serv. Virg. A. 12, 425 : festinare fugam. Virg. A. 4, 575 ; so vias, Stat Th. 2, 478 : poenas, Hor. Ep. 1, 2, 61 : pyram, Sil. 8. 52 ; vestes, Stat S. 2, 1. 128 : cae- des, patibula. ignes, cruces, Tac. A. 14, 33 : mortem in se. id. ib. 4. 28. — In the pass. : quod animo cupienti nihil satis festinatur. Sail. J. 64 fin. : ea cuncta per idoneos ministros festinabantur, Tac. H. 2, 82 : quum belli civilis praemia festina- rentur, id. ib. 3, 37 : nee virgines festinan- tur, i. e. are married early, id. Germ. 20. In the part. perf. : festinata maturitas, FE 8T Quint 6 praef. § 10 ; so iter, Ov. Pont 4, 5, 8 : missio, Tac. A. 1, 52 : nuptiae, Suet Aug. 69 : bonores, i. e, obtained before the proper time, Luc. 8, 24 ; Plin. Pan. 69, 5 : annis raptus, i. e. by an tarty death, MrH. 7, 40, 7. — * (y) With se, To make haste : Gell. 14, 2, 9.— Hence A. festinans, antis, Pa. Hasty, in haste : ille properans, festinans, mandata vestra conficere cupiens, Cic. Phil. 9, 3. 6 : haec festinans scripsi in itinere atque agmine, id. Att 6, 4 fin. Adv. festlnanter. Hastily, speedily, quickly : improbe, turbide, festinanter, rapide omnia videtis esse suscepta, Cic. Scaur. § 37 : nimium festinanter dictum, id. Fin. 5, 26, 77. — Comp. : compositius cuncta quam festinantius asrerent Tac. A. 15, 3 : so factum quid, GelL 10. 11, 8. "B. festinato, adv. Hastily, hur- riedly : quam nihil praeparato, nihil fes- tinato fecisse videtur Milo, Quint 4, 2. 58. fcstUlUSi a, um (ante-class, form of the ace. sing, festinem in the verse, nunc haec res me facit festinem. Tit. in Non. 482, 33. Bothe and Neukirch regard the word as the conj. of festino), adj. [festino] Hasty, hastening, in haste, quick, speedy (a poet, word) : cursu festinus anhelo, Ov. M. 11, 347 : veste tegens, tibi quam noctes festina diesque Urgebam, Virg. A. 9, 488 : festina tacdia vitae, early, Val. FI. 6, 325 ; cf. cruda festinaque virtus. Stat Th. 9, 716. — (j?) c. gen. : laudum festinus et au- dax Ingenii, Stat 8. 5. 3, 135 : festinus voti pater, id, Theb. 6, 75. festive; adv. Joyously ; delightfully, etc. ; v. festivus, ad fin. festivitasi atis. / [festivus] Festire gaycly, Jeslivily : "I, Lit: Plaut Capt. 4, 1. 3. H, Transf.: A^ As a word of endear- ment (Plautinian) : mi animule, Mea vita, mea festivitas (for which, shortly after, voluptas mea, meus festus dies), my joy, my delight, Plaut Casin. 1, 47 ; so id. ib. 3, 3. 14 ; Poen. 1, 2, 176. * B. Apleasant or kind demeanor, kind- ness: mei patris festivitas et facilitas. Ter. Eun. 5, 9, 18 ; cf. festivus. no. I. B, 1. C. Of speech, Humor, pleasantry (Cic- eron.) : quum in illo genere perpetuae festivitatis ars non desideretur, Cic. de Or. 2, 54, 219 : festivitate et facetiis C. Ju- lius omnibus praestitit, id. Brut 48. 177 : nee umquam fuit oratio lepore et festivi- tate conditior (shortly before, faceta et urbana), id. de Or. 2, 06, 227 : summa fes- tivitate et venustate, id. ib. 1, 57, 243; id. Inv. 1, 18. 25 : imago antiquae et vernacu- lae festivitatis (corresp. to facetiae and le- pores), id. Fam. 9, 15, 2.— In the plur. : est enim (Isocrates) ut in transferendis faciendisque verbis tranquillior, sic in ip- sis numeris sedatior. Gorgias autem avi- dior est generis ejus, et his festivitatibus (sic enim ipse censet) insolentius abuti- tur. play of words, witticism, Cic. Or. 52, 1 76. B. Post-class., A festivity, festival, feast : festivitas in cunctis oppidis celebranda. Cod. Theod. 15, 5, 3; so Lampr. Alex. Sev. 63. — In the plur. : sollennes. Cod. Theod. 6, B, 1 : natalium principis. ib. 6. 4,30. festiviter, adv. Joyously : pleasant- ly, etc. ; v. festivus, ad fin. t festivo loprnXiji, Gloss. Vet festlVUSj a, um, adj. [1. festus ; and therefore, lit, feast-like, belonging to a feast ; hence] Lively, gay, festive : J.. Lit (so ante- and post-classical): ludi. Plaut. Casin. 4, 1, 3; cf. alea, Gell. 18, 13. 1 ; and locus, Plaut Capt. 2. 1, 5 ; so id. Poen. 5, 1, 9 : facinus lepidum et festi- vum, id. ib. 1, 2, 95; so hospitium in lepi- do loco, id. ib. 3, 3. 82 ; cf. festivissimum convivium. Just. 38, 8 fin. — *1> p Subst. festivum, i. v.. Festive jollity, festivity : in vindemiarum festivo, Lamp. Heliog. 11. B. Transf., 1. In gen., Agreeable, pleasing, handsome, pretty: luculenta at- que festiva feminn. Plaut Mil. 4, 1. 12: cf. id. Epid. 5, 1, 17 ; and '• nonnc igirci- sunt ista festiva?" Cic. Parad. 5. 2. 38:: aedes festivissimae ! Plaut Cure. 1. l,93r- area parvula sed festiva, Plin. Ep. 2. 17. 4 : festiva -opia librorum. Cic. Att. 2. 6. 1 : opera, Plaut. MiL 2 6, 108.— Of brbaviorv character, etc. : quod te isti facib in et fes— 615 F E ST Livum putant, agreeable, dear, Ter. Ad. 5, 9, 29 : puer, Cic. Att. 1, 12 fin. ; cf. quibus (pueris) nihil potest esse festivius, id. Fam. 6, 4, 3 ; so filius, id. Flacc. 36, 91 : homo, id. Phil. 5, 5, 13 ; de Or. 2, 68, 277. — As a term of endearment : o mi pater Festivissime ! Ter. Ad. 5, 9, 26 ; so festi- vum caput ! id. ib. 2, 3, 8. 2. In partic, of speech, Humorous, pleasant, witty: dulcis et facetus festivi- que sermonis, Cic. Off. 1, 30, 108 : poema tacit ita festivum, ita concinnum, ita ele- gnus, nihil ut fieri possit argutius, id. Pis. 29, 70 ; so oratio, id. de Or. 3, 25, 100 : acroama, id. Verr. 2, 4, 22, 49 ; Quint. 6, 3, 39. Adv., in two forms, festive (quite class.) and festiviter (ante- and post- class.) : * J, Joyously, gayly, cheerfully : in loco festivo sumus festive accepti, Plaut. Ps. 5, 1,9. — 2. Transf.: *a. Agreeably, pleasantly, delightfully : o domus parata pulchrae familiae festiviter I Naev. in Non. 510, 16. — b. Humorously, facetiously, wit- tily : (a) Form festive : agere fabellam, Cic. Q Fr. 2, 16, 3 : crimen contexere, id. Deiot. 6, 19 ; so dissolvere argumentum, id. Div. 2, 15, 35 : aliquid odorari, id. Att. 4, 14, 2: tradere elemental loquendi, id. Acad. 2, 28, 92. As a particle of assent : "quare bene et praeclarc quamvis nobis saepe dicatur : belle et festive nimium sacpe nolo," Cic. de Or. 3, 26, 101.— (j3) Form festiviter : severe simul ac festiviter .^ejunxit a vero Stoico, qui esset dKu)\vroS, /• dim. [id.] A little stalk or straw, Pall. 5, 8, 2. 1. festuSi a, um, adj. [an older form of feriae, pern, kindred with fari, fastus] Orig., Of or belonging to the holidays (in opp. to the working-days), solemn, festive, festal : qui (dies) quasi deorum immor- talium festi atque sollennes, apud omnes sunt celebrati, Cic. Pis. 22, 51 : Syracusani festos dies anniversarios agunt, id. Verr. 2, 4, 48, 107 ; id. Q. Fr. 2, 1, 1 : diem fes- tum ludorum celeberrimum et sanetissi- mum, id. Verr. 2, 4, 67, 151 ; id. Fin. 5, 24, 70 : lux, Ov. Tr. 5, 5, 42 ; Hor. Od. 4, (i, 42 : tempus, id. Ep. 2, 1, 140. Cf. Har- tung Relig. d. Rom. 1, p. 152 sq. — Hence, transf., of every thing relating to holi- days: chori, Ov. Tr. 5, 12, 8; so clamo- res, Plin. Ep. 2, 17, 24 : corona, Ov. M. 10, -598 ; cf. fronde, Virg. A. 4, 459 : dapes, Hor. Epod. 9, 1 ; so mensae, Sil. 7, 198 ; Val. Fl. 3, 159 : lusus, Mart. 1, 1 : pagus, Hor. Od. 3, 18, 11 ; so urbs, Sil. 11, 272 ; 12, 752: theatra, Ov. M. 3, 111: Lares, Mart. 3, 58, 23 : licentia, of the holidays, Quint. 6, 3, 17 : pax, Ov. M. 2, 795 ; Plin. 14, 1, 1. — As a term of endearment: mi animule, mea vita, mea festivitas, meus dies festus, meus pullus passer, etc., my holiday, Plaut. Casin. 1, 49. J3. Subst., festum, i, n., A holiday, fes- tival ; a festal banquet, feast (poet.) : cur igitur Veneris feetum Vinnlia dicant, Quaeritis ? Ov. F. 4, 877 ; so id. ib. 1, 190 ; Met. 4, 390 : forte Jovi festum Phoebus jjollenne parabat, feast, id. Fast. 2, 247. — In the plur. : Idacae festa parentis erant, Ov. F. 4, 18J; so id. Am. 3, 13, 3; Met. 4, 33; 10, 431; Hor. Epod. 2, 59; Ep. 2, 2, 197. H, Transf., Public, solemn, festal, fes- tive, joyous (post-Aug. and very rarely) : dolor, Stat. S. 2, 7, 134 : festior annus, Claud. HI. Cons. Hon. 3 : fesrissimi dies, Vop. Tac. 11 : auree, i. e. gladdened, 616 FEIU Claud. B. Get. 206. — Subst. : o numquam data festa longa summis ! happy or pros- perous things, happiness, Stat. S. 2,7, 90. 2. FestuSi >> in. A Roman surname. So Sex. Pompeius Festus, A Roman gram- marian, author of the lexicographical work De verborum significatione, which has reached us only in fragments. Vid. Ottfr. Miiller, in his edition of the work. Fesulaei arum, and Fesulanus, a, inn, v. F'aesul. fetiales- ium, m. A Roman college of priests, who sanctioned treaties when concluded, and demanded satisfaction from the enemy before a formal declaration of war, " Var. L, L. 5, 15, 25 ; Cic. Leg. 2, 9, 21 Mos. ; Liv. 1, 32, 5 ;" 4, 30, 14 ; 7, 6, 7 ; 7, 9, 2 ; 9, 5, 4, et saep. ; cf. Hart. Relig. d. Rom. 2, p. 267.— n. Hence, adj., feti- aliSi e, Of or belonging to the fetiales, fetial: jus, quo bella indicerentur, quod, per se justissime inventum sanxit fetiali religione, ut, etc., Cic. Rep. 2, 17. So jus, id. Off. 1, 11, 36 ; 3, 29. 108 : ceremoniae, Liv. 9, 11, 8 : legatus, i. e. the fetial priest, fetialis, id. ib. § 11. fetialiSj e, v. fetiales, no. II. "' fetlfer (foet), era, erum, adj. [2. fetus-fero] Causing fruitfulness: ietifer potu Nilus amnis, Plin. 7, 3, 3. fetlf ico (foet.), are, v. n. [2. fetus- facio] To bring forth, breed, hatch, spawn (a post-Aug. word) : accipitres humi fe- tificant, Plin. 10, 8, 9 ; so columbarum pulli, jd. 10, 58, 79 : thunni, Sol. 22 fin. * f etif 1CUS (foet.), a, um, adj. [id.] Fructifying : humor, Plin. 9. 51, 74, § 161. f eto (foet.), are, v. n. and a. [2. fetus] (a post-Aug. word) I. Neutr., To bring forth, breed, hatch : in quibus (paludibus) plerumque fetant (anates), Col. 8, 15, 7 ; so silvestres gallinae, id. 8, 8, 12; cf. ib. § 8. — n. Act., To make fruitful, fructify, im- pregnate: feminas, Aug. de Cons. Evang. I, 25 : armenta, id. Civ. D. 5, 7. fetdsus (foet.), a, um, adj. [id.] Pro- lific (late Lat.) : oves, Vulg. Psalm. 143, 13. — Also fetUOSUSi a > um : Lea, Hier. adv. Jovin. 1, 19 (al. ietosa). fetura (foet), ae,/. [id.] A bringing forth, bearing, or dropping of young, a breeding (rare, but quite class.) : " secun- da pars est de fetura. Nunc appello fe- turam a conceptu ad partum . . . Altera pars est in fetura, quae sint observanda, quod alia alio tempore parere soleat," etc., Var. R. R. 2, 1, 18 sq. .- fetura humana pastorum, id. ib. 2, 10, 6 : aetas (bovis) feturae habilis, Virg. G. 3, 62 : si fetura gregem Buppleverit, id. Eel. 7, 36. — B. Transf.: 1. Concr., Yonng ones, off- spring, brood : ALIOS DIES AD VBER- TATEM LACTIS FETVRAEQVE SER- VANTO, *Cic. Leg. 2, 8, 20; Ov. M. 13, 827 : optima gallinarum fetura ante ver- num aequinoctium, Plin. 10, 53, 74. — 2. Transf., of Young vines: ut omnis fetu- ra sub eo exeat, Plin. 17, 22, 35, 6 179.— *II. Trop., The production of a literary work : libri nati apud me proxima fetu- ra, Plin. Hist. Nat. Praef. § 1. feturatUS (foet), a, um, adj. [fetu- ra] Made into a fetus : semen feturatum in corpore, Tert. adv. Val. 25. 1. fetllS (foet), a, um, adj. [part., from F'EO, whence also fecundus, femi- na, fenus, felix ; and therefore, lit, fru ci- tified ; hence] That is or was filled with young : J, That is filled with young, i. e. Pregnant, breeding (mostly poet.) : £■ Lit : lenta salix feto pecori, Virg. E. 3, 83 ; so id. ib. 1, 50 : vulpes, Hor. Od. 3, 27, 5.-2. Transf.: a. Of plants, Fruit- ful, productive : (terra) feta parit nitidas fruges, etc., Lucr. 2, 994 ; cf. terra feta fru- gibus et vario leguminum genere, *Cic. N. D. 2, 62, 156 : loca feta palustribus ul- vis, Ov. M. 14, 103 ; so regio nee pomo nee uvis, id. Pont 1, 7, 13.— b. In gen., Filled with any thing, full : machina feta armis, Virg. A. 2, 238 : loca feta furenti- Ijub austris, id. ib. 1, 51 : colla serpentis feta veneno, Sil. 17, 448.— B. 'Prop. : feta furore Megaera, Sil. 13, 592 ; so praecor- dia bello, id. 17, 380 : praecordia irS, id. II, 203 ; and in a Gr. construction : fe- tus Gradivo mentem, id. 10, 14. — H. That was filled with young, i. e. That has brought forth, newly delivered : veniebant FIBR fetam amicae gratulatum, Var. in Non. 312, 12 ; Col. 7, 3 fin. : feta truculentior ursa, Ov. M. 13, 803 ; so lupa, Virg. A. 8. 630 ; Ov. F. 2, 413. 2. fetus (foet), us (heteroclit. abl. plur. fetis, Att. in Non. 489, 6 ; v. in the follg.), m. [FEO ; v. the preced. art] A bringing forth, bearing, aropping, hatch- ing of young (abstractly very seldom) : pater (Juppiter) curavit, uno ut fetu fie- ret, Plaut. Am. 1, 2, 25 : quarum (bestia- rum) in fetu et in educatione laborem quum cernimus, Cic. Fin. 3, 19, 63 : cor- nix inauspicatissima fetus tempore, Plin. 10, 12, 14 : secundi fetus pecudes signari oportet, Col. 11, 2, 38. B. Transf., of plants, A bearing, pro- ducing : quae frugibus atque baccis ter- rae fetu profunduntur, Cic. Leg. 1. 8, 25 : periti rerum asseverant, non IVxre (Ara- biam) tantum annuo fetu (cariite), quan- tum, etc., Plin. 12, 18, 41. II. Concr., Young ones, offspring, prog- eny, brood (the predom. 6ignif. of the word, in the 6ing. and plur. ; esp. freq. in poets) : quae (bestiae) multiplices fetus procre- ant, ut sues, ut canes, his mammarum data est multitudo, Cic. N. D. 2, 51, 128 : facile ilia (piscium ova) aqua et sustinen- tur et fetum fundunt, id. ib. ; Plin. 8, 55, 81 : cervae lactens fetus, a fawn, Ov. M. 6, 637 : fetus melliferarum apium, id. ib. 15, 382 : quis (paveat), Germania quos horrida parturit Fetus? qs. tht German brood, Hor. Od. 4, 5, 27. 2. Transf., of plants, Fruit, produce : ager novatus et iteratus, quo meliores fe- tus possit et grandiores edere, Cic. de Or. 2, 30, 131 ; et. Lucr. 1, 1032; and nutriant fetus et aquae salubres Et Jovis aurae, Hor. Carm. Sec. 31 : (arbores) crescunt fetuque gravantur, Lucr. 1, 254 ; cf. id. 1, 352 : Cithaeron frondet viridantibus fetis, Att. in Non. 489, 6 : arborei, Virg. G. 1, 55 ; so triticei, Ov. F. 1, 693 : nucis, Virg. G. 2, 69 : omnis fetus repressus exustus- que flos, Cic. Brut. 4, 16. B. Trop.: nee ulla aetate uberior ora- tomm fetus fuit, progeny, growth, Cic. Brut 49, 182 : animi, production, id. Tusc. 5, 24, 68 : dulces Musarum expromere fetus, Catull. 65, 3. ffex» fecis, v. faex. 1. fi, interj. Pah ! foh ! an expression of disgust at a bad smell : Fi, ti, foetet ! Plaut. Casin. 3, 6, 7. 2. f 1> imper., from fio, v. under facio. 1 . fiber; bri, "*• A beaver, Plin. 8, 30, 47 ; 32, 3, 13 ; Plaut Frgm. ap. Fest p. 90; Sil. 15, 490 ; Var. I,. L. 5, 13, 23. 2. ! fiber» extremus, Var. L. L. 5, 13, 23. fibla, ae, v. fibula, ad ink. fibra? ae, /. [ace. to Doed. Syn. 3, p. 22, kindr. with filum (* cf. the Eng. string in both senses)] A fibre, filament, in a plant, in a part of an animal's body, etc. : viriditas herbescens, nixa fibris stirpium, sensim adolescit, Cic. de Sen. 15, 51 : om- nes radicum fibras evellere, id. Tusc. 3, 6, 13 ; so recurvae radicis, Ov. M. 14, 633 : alliorum, Virg. Mor. 88 : tubera undique terra circumdata nullisque fibris nixa aut saltern capillamentis, Plin. 19, 2, 11 ; Col. 11, 2, 9 ; cf. id. 11, 3, 21 ; 10, 111 : pulmo in duas fibras ungulae bubulae modo di- viditur. . .jecur in quatuor fibras dividi- tur, Cels. 4, 11 : perlucentes numerare in pectore fibras, Ov. M. 6. 391 : quid fissum in extis, quid fibra valeat, accipio, Cic. Div. 1, 10, 16 ; cf. pericula praemonent, non fibris modo extisque, sed alia qua- darn significatione, Plin. 8.. 28, 42 ; and Tib. 2, 1, 26 : altera fibra (jecoris), Plin. 11, 37, 76 ; id. 32, 6, 21 : librae cincinno rum madentes, Cic. Frgm. ap. Serv. Virg. G. 1, 120, et saep. II. Transf, for Entrails in gen. (poet, and in post-Aug. prose) : tura focis, vi- numque dedit fibrasque bidentis, Ov. F. 4, 935 ; cf. caesorumque bourn fibris de more crematis, id. Met 13, 637 : Prome- thea, i. e. the liver devoured by the vulture, Val. Fl. 7, 355 : conscia fibra deorum (as giving prognostics ; v. above, no. I.), Tib. 1, 8, 3 ; et sibi commiseos fibra locuta deos, Prop. 4, 1, 104 ; and fibraeque re- pente Conticuere, Sil. 1, 138 : neque mihi cornea fibra est, i. e. I am not so callous, PICT insensible, Pers. 1, 47. — Transf., like our word bowels, of the interior of the earth : pereequimur omnes ejus (terrae) fibras, Plin. 33 praef. § 1. * fibr atUSi a. u m. adj. [libra] Fibrous : allium, Auct. Priap. 52, 22. FibremilSi i> ">■ A small stream in Latium, near Arpinvm, that flowed around a country seat of Cicero's, still called Fibre- no, Cic. Leg. 2, 1, 1 ; 2, 3, 6 ; Sil. 8, 401 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 677. fibrinUSi a , um ' aa J- [1. fiber] Of the beaver, bearer- : pelles, Plin. 32, 9, 36 ; ib. 10, 42 fin. fibula (post-class, contr. fibla, Apic. 8, 7; Inscr. Orell., no. 29.32), ae,/. (contr. l'r. figibula, from figo] That which serves to fasten two things whether, a clasp, buckle, pin, lalchet, brace: J, In gen. : ubi fibula vestem, Vitta coercuerat neglectos alba capillos, Ov. M. 2, 412 ; so on clothes (fre- quently set with gold and precious stones, and given as a mark of honor to deserv- ing soldiers), Virg. A. 4, 139; 5, 313; 12, 274 ; Liv. 27, 19, 12 ; 39,31,18: fibula cri- nem Auro internectat, Virg. A. 7, 815 : trabes binis utrimque fibulis ab extrema parte distinebantur, braces, * Caes. B. G. 4, 17, 6 ; so Vitr. 1, 5 : iligneae, ulmeae. etc., bands, fillets for making baskets, Cato R. R. 31, 1. — n. > n partic, A. A sur ' gical instrument for drawing together the lips of a wound which gape very wide apart, and consequently do not admit of being sewn vp, Gr. dyKrijp, Cels. 5, 26, 23 ; 7, 4. — B. -^ xtitching-ncr.dle drawn through the prepuce to prevent copulation, Cels. 7, 25, 3 ; Mart. 7, 82, 1 ; 11, 75, 8 ; Juv. 6, 73 ; 379 ; Sen. ap. Lact. 1, 16 ; Tert. Coron. mil. 11 ; Pudic. 16. * f lbulatlOt onis, /. [fibulo] A brace or bolt that fastens together, Vitr. 10, 3. flbuLitorius, a, um, adj. [fibula] Provided with clasps or buckles: saga, Claud. Imp. ap. Treb. XXX. Tyrann. 10 ; cf. the follg. art., no. II. f ibulO; avi, atum, 1. v. a. [id.] * I. To bind or fasten together: Col. 1, 6, 13. — *TT Fibulatus, a, um, Fitted with clasps or buckles : pallia, Valerian. Imp. ap. Vop. Prob. 4. FlCana* ae i /• -^ small tenon of Lati- itm, near Rome, on t/te road to Ostia, Liv. 1, 33, 2; Plin. 3, 5, 9, § 68; Fest. s. v. PVIL1A, p. 250; cf. Mann. Ital. 1, p. 662. f icarius. a, »", adj. [ficus] Of or belonging to figs, fig- : crates, Cato R. R. 48, 2: culices, Plin. 11,35,41: vasa.Fest 8. v. ORC A, p. 181 : Fauni (perh. so called on account of their rank luxuriance), Hier. Jesai. 5, 13, 21. — H. Subst. ficaria» ae,/., A fig plantation. Pall. 4, 10, 28. f Icatuni! i. »• (*"■ jecur) [id.] A liver of an edible animal stuffed with figs, Apic. 7, 3 : Marc. Empir. 22 mcd. ficedula. ae, /. [id.] A small bird, the fig-pecker, becqfico, Motacilla ficedula, L. ; Var. L. L. 5, 11, 23 ; Plin. 10, 29, 44 ; Mart. 13, 49 in lemm. ,- 13, 5 ; Juv. 14, 9 ; Petr. 33 ; Gell. 15, 18, 2. Ficedulenses. ™«n. m - [ficedula] a comic name of a sort of soldiers, along with Placentini and Turdetani. Plaut. Cnpt. 1, 2, 60. Ficeliae. arum, /. A place on the (luirinal hill, Mart. 6, 27, 2. f ICetum, i- n. [ficus] A fig plantation, Var. R. R. 1, 41, 1 ; Plin. 15, 19, 21.— With an obscene allusion to ficus, no. II. B, The piles. Mart. 12, 33, 2. flcitas. atis, /. [id.] Abundance of figs: Nov. in Non. 109, 22. * f lCltorj oris, m. [id.] A fig-planter, cultivator of figs: Nov. in Non. 109, 21. ! ficolea palus ficulneus, Fest. p. 93. FicolenseSi i um i v - Ficulea, no. II. A. f lcdsus? a, um, adj. [ficus, no. II. B] Full of piles : uxor, maritus, Mart. 7, 71, 1 sn. — Sup. : ficosissimus, Auct Priap. 42 ; so puella, id. 51, ficte. adv. Feignedly, fictitiously ; v. fingo, Pa., ad fin. ficticius or -tius. a, um. adj. [fietus, from finno] Feigned, counterfeit, not gen- uine, fictitious (a post-Aug. word) : gem- mae, Plin. 37. 13, 76: vinum, id. 14, 16, 18 : oleum, id. 15, 7, 7 : actiones, Ulp. Regul. tit. 28 fin. ' t fictili arius. fi> "*• [fictilis] A potter, PICU Inscr. Orell., no. 4189 ; cf. 'Oorpano-otbs fictiliarius, Gloss. Gr. Lnt. fictilis. e > "dj- [Actus, from fingo] Made of clay, earthen, fictile: si id in ce- ris fingeretur aut fictilibus figuris, Cic. N. D. 1, 26, 71 ; so Summanus, id. Div. 1, 10, 16 : vasa, id. Att 6, 1, 13 : pocula, Tib. 1, 1, 39: dolia, Plin. 35, 12, 46. Jestingly applied to sealed wine-bottles : ibi tu vi- deas literatas fictiles epistolas, Pice sig- natas, Plaut. Poen. 4, 2, 14. — H. Subst., fictile, is, and more freq. in the plur., ficti- lia, ium, n., An earthcit vessel : balsainum novo fictili conditur, Plin. 12, 25, 54 ; 80 id. 29, 2, 9 : omnia fictilibus (ponuntur), Ov. M. 8, 669 ; so Juv. 3, 168 ; 10, 26. fictio, onis, /. [fingo] (a post-Aug. word ; esp. freq. in Quint.) I. A making, fashioning, forming, formation : (anima- lis) fictio a capite sumit exordium, Lact. Opif. D. 12 : hominis, ;'. e. creation, id. 4, 4 ; 2, 9 : tarn frigida, quam est nominum fictio adjectis, detractis, mutatis Uteris, ut Acisculum, qui esset pactus, Pacisculum, Quint 6, 3, 53 : " 'OvofiaToirotia, id est fic- tio nominis, Graecis inter maximas habi- ta virtutes, nobis vix permittitur. Et sunt plurima ita posita ab iis, qui sermo- nem primi fecerunt aptantes affectibus vocem. Nam mugitus et sibilus et mur- mur inde venerunt," id. 8, 6, 31 ; so id. 9, 1, 5 : Furium, veterem poetam, dedeco- rasse linguam Latinam hujuscemodi vo- cum fictionibus, quae, etc., Gell. 18, 11, 2. II. In partic, A. A feigning, coun- terfeiting: in figura totius voluntatis fictio est, apparensmagis quam confessa, Quint 9, 2, 46 : poetarum, Lact. 1, 21 fin. : tictio- nes personarum, quae -rponwro-ouai di- cuntur, Quint. 9. 2, 29 ; so personae, id. 9, 3, 89 ; 11, 1, 39. B, Rhetor, t. t.. An assumed or ficti- tious case, a supposition, fiction : "adhuc est subtilior ilia ex simili translatio, quum, quod in alia re fieri solet in aliam mutuantur. Eadicatursane/c«'o," Quint. 6, 3, 61 ; cf. " duci argumenta non a con- fes6is tantum, sed eriam a fictione, quod Graeci /raft" bnnBeow vocant," id. 5. 10, 95 Spald. : est et ilia ex ironia fictio, qua usus est C. Caesar, etc., id. 6, 3, 91. — So too C, Jurid. t. t. : legis, A fictitious as- sumption of a case, a fiction, Paul. Dig. 35, 2, 1 ; 18 : 41, 3, 15. fictitiusi a, um, v. ficticius. fictor* 01 "i s i m - [fi"g°] One who makes images of clay, wood, wax, etc., an image- maker, statuary : deos ea facie novimus, qua pictores fictoresque voluerunt, Cic. N. D. 1, 29, 81 ; id. Frgm. ap. Lact 2, 8. — B. 1 Q partic. in relig. lansr., A baker of offering-cakes : " apud Ennium : Libaque fictores Argeos et tutulatos. . . Fictores dic- ti a fingeridis libis," Var. L. L. 7, 3, 90 ; so Inscr. Orell. no. 934 ; 2281 ; 2458— II. Trop. : A. I n S en - (Plautin.) : (fortunae) . . . vitae agendae, Plaut. Trin. 2, 2, 85 sq. : omnium Legum atque jurium, id. Epid. , 3, 4, 86. — * B. In partic., A feigner, counterfeiter : fandi fictor Ulixes, Virg. A. 9, 602. fictriXj Icis, /. [id.] She that forms or fashions : ejus universae materiae fic- trix et moderatrix divina est providentia, Cic. N. D. 3, 39, 92. fict'Jl'a- ae,/. [id.] A forming, fashion- ing (ante- and post-class.) : Plaut. Trin. 2, 2, 86: avarus ab uno solum verbo in- clinatum, quod est area eademque fictura, qua est amnrus, formation, Gell. 10, 5, 3. fictUS) a, um, Part., from fingo. ficula. ae - / dim. [ficus] A little fig : Plaut. Stich. 5, 4, 8. FlCuleai ae, /. A small town of the Sabines, near Fidenac, Liv. 1, 38, 4; cf. Mann. Ital. 1, p. 522.— H. Derivv. : £. FlCUlensis. e, adj., Of or belonging to Ficulea, Ficulean : REGIO, Inscr. Orell. no. 111. — Subst : in Ficulen9i, at an es- tate near Ficulea, Cic. Att. 12, 34, 1. — In the orthogr., Ficolenses, ium, m„ Inhabit- ants of Ficulea, Plin. 3, 5, 9. § 64 ; Inscr. Oreii.no. 3364.— *B. Ficulnensis, e. adj., the same : Via Nomentana, cui turn Ficulnensi nomen fuit Liv. 3, 52, 3. — C. FlCUleateSf ium, m., Inhabitants of Ficulea, Ficuleans, Var. L. L. 6, 3, 56. f lCUlneuSj a. um, adj. [ficula] Of the fig-tree : ligna, Var. R. R. 3, 16, 37 : folia, FIDE Col. 6, 3, 7.— Also in the form ficuhraS) n, um : truncus, Ilor. S. 1, 8, 1. ficus. i ""d is,/, (the declension and gender of this word were much disputed even among the ancients ; cf. Var. L. L. 9, 48, 147 ; Mart. 1, 66 ; Charts, p. 103 P. : Prise, p. 713 ib.; Rudd. 1, 28, not. 47; Schneid. Gramm. 2, p. 50. A critical ex- amination of all the data shows that the second declension and the fem. gend. were predominant. For exceptions, see the follg.) A fig-tree : cortex levis fico, Plin. 16, 31, 55 sq. : fici, quarum radices longissimae, id. ib. 56 fin. : excepta fico, id. 16, 26, 49 : ficos mariscas in loco cretoso serito, Cato R. R. 8, 1 ; v. marisca : hom- ini Phrygi, qui arborem fici numquam vi- disset, fiscinam ricorum objecisti, Cic. Fl. 17, 41 : Ruminalis and Rumina, v. 1. Ru- mina, no. II. 1 and 2 : quod diceret uxo- rem suam suspendisse se de ficu, Cic. de Or. 2, 69, 278 (for which Quintilian, in making the same statement quod uxor sua e fico se suspendisset Quint. 6, 3, 88) : sub una ficu, Plin. 7, 2, 2, $ 21. II. Transf. : A. The fruit of the fig- tree, a fig : ficis victitamus aridis, Plaut Rud. 3, 4, 59 : Zacyntho ficos fieri non malas, id. Merc. 5, 2, 102 : per ficos, quas edimus, Var. R. R. 1, 41, 5 : ex fici tantu- lo grano, Cic. de Sen. 15, 52 ; id. Flacc. 17, 41 : suamque pulla ficus omat arbo- rem, Hor. Epod. 16, 46 : dum ficus prima calorque, etc., the first ripe figs (denoting the beginning of autumn), id. Ep. 1, 7, 5 ; id. Sat. 2. 8, 88 : et nux ornabat mensas cum duplice ficu, a split fig, id. ib. 2, 2, 122 : see also in the follg. — Ante-class, in the gen. masc. : sicuti quum primos ficus propola recentes Protulit, Lucil. in Non. 154, 27. B. The piles (from their shape): " quum dixi ficus, rides quasi barbara verba, Et dici ficos, Caeciliane, jubes. Dicemus_/?ci," Gloss. Philox. * f idlcinus, a., «m adj. [id.] Of or for playing on stringed instruments, for Lute-playing : ludus, Plaut. Rud. prol. 43. fldlCula (syncop. fidicla, Prud. areip. 10. 4b 1 ; 550), ae, and more freq. tidiculae, arum, /. dim. [2. fides] \,A small stringed instrument, a small lute or cithera : quid si platani fidiculas ferreDt numerose so- nantes, Cic. N. D. 2, 8, 22.— B. Transf., Fidicula, as a constellation, i. q. Fides or Lyra, The Lyre, Col. 11, 2, 37 ; Plin. 18, 26, 59. — II. A cord, line, a sort of instrument of torture (post-Aug.) : apparatus illi red- dendus est suus eculei et fidiculae et er- gastula et cruces, Sen. de Ira 3, 3; so Suet. Tib. 62; Calig. 33; Cod. Theod. 9, 35, 1. * f ldiculariUS, a, um, adj. [fidicula] Like a cord, i. e. twisted ; trop. : verba contorta et fidicularia, i. e. entangling, delusive, Fronto de Eloqu. p. 229 ed. Mai. fi-iisi is. v - 2 - tide 5 - £ idlUSi m - [!■• fides] A surname of Jupiter, in Dionys. Hiilic. called Zevs Ilia- tios, identic with the Sabine Sancus ; al- ways connected with deus or medius (;'. e. dius or deus, with the demonstr. part, me, v. ce, p. 225), and also joined into one word, mediusfidius, as an asseveration, qs. by the god of truth ! as true as heaven ! most certainly ! itaque domi rituis nostri, qui per deum Fidium jurare vult, pro- dii'e solet in compluvium, Var. in Non. 494, 30 : per deum Fidium quaeris, Plaut. Asin. 1, 1, 8 : unum medius fidius tecum diem libentius posuerim, quam, etc., Cic. Fam. 5, 21, 1 : quam mediusfidius veram licet cognoscas, Sail. C. 35, 2 : non medi- usfidius ipsas Athenas (loqui) tam Atticas dixerim. Plin. Ep. 4, 3, 5 ; Quint. 5, 12, 17. Cf. Hartung Relig. d. Rom. 1, p. 41 sq. f idOj flsus, 3. (ante-c>.iss. form of the fiaur. hdebo, Nov. in Non. 509, 4) v. n. [softened from 1716, viiBio, TreiOouai] To trust, confide, put confidence in a person or thing (rare ; in the verb, finit. mostly poet., but quite class, in the part, praes. and Pa. ; v. in the follg.) : (a) c. dat. : lidore nocti, Virg. A. 9, 378 : fugae fidens, id. ib. 11, 351: taedae non bene fisa, Ov. M. 15. 827 : qui sibi fidit, Hor. Ep. 1, 19, 22 ; id. Sat. 2, 2, 108 : puer bene sibi fidens, Cic. Att. 6, 6, 4. — (/j) c. abl. : hac (Cynosura) fidunt duce nocturna Phoeni- ces in alto, Cic. poet. N. D. 2, 41, 106; and Acad. 2, 20, 66 : arcu fisi Getae, Ov. Pont. 4, 9, 78 ; so cursu, id. Met. 7, 545 : ope equina, id. ib. 9, 125 : prudentia eonsilio- que fidens, Cic. Off. 1, 23, 81.— Doubtful, whether dat. or abl. (cf. confido, p. 340, c) : nee nitido fidit adultero, Hor. Od. 3, 24, 20 : pictis puppibus, id. ib. 1, 14. 15 : (Ju- gurtham) Mario parum fidere, Sail. J. 112, 2 : ingenio, Quint. 10, 7, 18 ; cf. ingenio fluo, Plin. Ep. 4, 13 Jin. : suis rebus, Cic. Att. 10, 8, 2. — (y) c. inf. : fidis enim ma- nare poetica mella Te solum, Hor. Ep. 1, 19, 44 ; Sil. 1, 432 : parum fidens pedibus contingere matrem, Luc. 4, 615 : tisus cuncta sibi cessura pericula, Caesar, id. 5, 577. — (i5) Abs. : ubi fidentem frauda- veris, Plaut. Asin. 3, 2, 15. — Hence fidens, cntis, Pa. (lit, trusting to one's self, self-confident; hence) Confident, cour- ageous, bold: "qui fortis est, idem est fidens, qui autem est fidens, is profecto non extimescit : discrepat enim a timen- do confidere," Cic. Tusc. 3, 7, 14 : fidenti animo gradietur ad mortem, id. ib. 1, 46, 110: cf. turn Calchas haec est fidenti voce locutus, id. poet. Div. 2, 30, 64 : fidens animi, Virg. A. 2, 61 ; Tac. A. 4. 59 fin. ; 60 fidens armorum, Luc. 9, 373. — Comp. : Romanus, fidentior, Amm. 16, 12. — Sup. : fidenrissimo impetu acies motae, Amm. 27, 10. Adv. fidenter, Confidently, fearlessly, boldly: timide fortasse signifcr evellebat, quod fidenter infixerat, Cic. Div. 2, 31, 67: agere fidenter, id. Acad. 2, 8, 24 : fidenter confirmare, id. de Or. 1, 56, 240; fidenter FIDU inquit, id. N. D. 1, 8, 18. — Comp. : paulo vellem fidentius te illi respondisse, Cic. Att 6, 1, 21.— Sup. : accedere fidentissime, Ammian. 17, 1. f lducia> ae,/. [fido] Trust, confidence, reliance, assurance (quite class.). I. Lit. : A. In gen. : certam fiduciam salutis praebere, Liv. 45, 8, 6 ; cf. jam de te spem, habeo nondum fiduciam, Sen. Ep. 16 ; and spes atque fiducia, Caes. B. C. 1, 20, 2 : haec enim tyrannorum vita, nimi- rum in qua nulla fides, nulla stabilis be- nevolentiae potest esse fiducia, Cic. Lael. 15, 52 : hoc se colle Galli fiducia loci con- tinebant, Caes. B. G. 7, 19, 2 : tantam ha- bebat (Curio) suarum rerum fiduciam, id. B. C. 2, 37, 1 : arcae nostrae fiduciam conturbare, Cic. Q. Fr. 2, 12, 5 : falsa est ista tuae, mulier, fiducia formae, Prop. 3, 24, 1: fiducia alicujus, Cic. Verr. 1, 14, 40 : nihil est, quod in dextram aurem fiducia mei dormias, Plin. Ep. 4, 29, 1 : tantane vos generis tenuit fiducia vestri 1 Virg. A. 1, 132 : mirabundi, unde tanta audacia, tanta fiducia sui victis ac fugatis, self-confidence, confidence in themselves, Liv. 25, 37, 12 ; for which, with the pron. possess., mea (instead of mei) fiducia opus conduxi et meo periculo rem gero, Plaut. Bac. 4, 4, 100 ; so nunc propter te tuamque pravus factus est fiduciam, reli- ance on you. (for tuique), id. ib. 3, 3, 9 : hanc fiduciam fuisse accusatoribus falsa objiciendi, Quint. 7, 2, 30 ; so praestandi, quod exigebatur, fiducia, id. Prooem. § 3: nee mihi fiducia est, ut ea cola esse con- tendam, id. 5, 12, 1. B. 1" par tic, for fiducia sui, Self- confidence, boldness, courage : omnes ala- cres et fiduciae pleni ad Alesiam proficis- cuntur, Caes. B. G. 7, 76, 5 ; Hirt. B. G. 8, 10, 1 : consul ubi, quanta fiducia esset hosti sensit, etc., Liv. 34, 46, 5 and 8 ; so hostis, id. 30, 29, 4 : fiduciam igitur orator prae se ferat, Quint. 5, 13, 51 : simplici- tate eorum et fiducia motus, Suet. Claud. 25 ; id. Galb. 19 : non quo fiducia desit (mihi), Ov. Her. 17, 37. II. Transf. : *A. Objectively (synon. with fides, no. II. A) Trustiness : ut quod meae concreditum est Taciturnitati clam, fidei et fiduciae, Ne enunciarem cuiquam, etc., Plaut. Trin. 1, 2, 105. B. Jurid. (. t. That which is intrusted to another on condition of its being re- turned, A deposit, pledge, security, pawn, mortgage : si tutor fidem praestare debet, si socius, si, cui mandaris, si qui fiduciam acceperit, debet etiam procurator, Cic. Top. 10, 42 : pecuniam nlicui occupare, fiducia accepta, fiduciam committere ali- cui, id. Flacc. 21, 51 : per fiduciae rati- onem fraudare quempiam, id. Caecin. 3, 7; cf. judicium fiduciae, id. Rose. Com. 6, 16 ; and id. N. D. 3, 30, 74 : reliquorum judiciorum haec verba maxime excel- lunt: in arbitrio rei uxoriae, MELIVS AEQVIVS; in fiducia, VT INTER BO- NOS BENE AGIER, etc., id. Off. 3, 15, 61 ; cf. ubi porro ilia formula fiduciae, VT INTER BONOS BENE AGIER OPORTET. id. Fam. 7, 12, 2 (cf. also id. Top. 17, 66). flducialiter, adv. [fiducia] Confi- dently (late Lat.) : speramus, Aug. Conf. 9, 13 f iduciarius, a, um, adj. [id., no. II. B] Jurid. (. t. Of or relating to a thing held in trust, fiduciary, fidcicomniissary : heres, Jabol. Dig. 36, 1, 46 ; Inscr. Orell. no. 3524 : tutela, Justin. Inst. 1, 19 ; cf. Gaj. Inst. 1, 172 ; Hugo's Rechtsgesch. p. 175 sq. — II. Transt. beyond the jurid. sphere. In rusted, given, or held in trust : optimum ratus, earn urbem Nabidi veluti fiduciariam dare. Liv. 32, 38, 2: opera, * Caes. B. C. 2, 17, 2 ; so regnum, Auct. B. Alex. 23, 2 : imperium, Curt 5, 9. f iduciOi avi, arum, 1. v. a. [id. no. II. B] To pledge, mortgage: EA CONDITI- ONE, NE F1DVCIENT, NE VENDANT NEVE ALIO QVO GENERE ID SE- PVLCRVM ALIENARE VLLA POTES- TAS SIT, Inscr. Gi-ut. 638, 4 ; so id. Mu- rat 794, 1 ; cf. " FIDVCIAT VKoriQerai ; FIDVCIATVS ImnrtOiuenoS," Gloss. Phil.: sub pignoribus fiduciati, Tert Idol. 23. f lduSi a. um, adj. [fido : that may be relied on] Trusty, faithful, reliable, sure FIGO (quite class.) : nihil est stabile quod infi- dum . . . Neque enim fidum potest esse multiplex ingenium et tortuosum, Cic. Lael. 18, 65 ; cf. (amico) probo et fideli et fido et cum magna fide, Plaut. Trin. 4, 4, 4 ; and turn se intellexisse, quos fidos amicos habuisset, quos infidos, Cic. Lael. 15, 53 ; so amici, Hor. Ep. 1, 5, 24 : soda- les, id. Sat. 2, 1, 30 : fidissima atque opti- ma uxor, Cic. Fam. 14, 4, 6 ; so conjux, Hor. Ep. 2, 1, 142 : bonus atque tidus ju- dex, id. Od. 4, 9, 40 : rnedici, id. Ep. 1, 8, 9 : interpres, id. A. P. 133 : fidiora haec genera hominum fore ratus, Liv. 40. 3, 4 : regina tui fidissima, Virg. A. 12, 659 : ni- hil fidum, nihil exploratum habere. Cic. Lael. 26, 97 ; cf. ne quid usquam fidum proditori esset, no faith should be hepl with a traitor, Liv. 1, 11, 7 : familiaritates fidae, Cic. Off. 2, 8, 30 : canum turn fida custodia, id. N. D. 2, 63, 158 ; so vis ca- num, Lucr. 6, 1221 ; cf. pectus canum. id. 5, 862: pectus, Hor. Od. 2, 12, 16: fido animo, firm, steadfast, Liv. 25, 15, 13. — Poet, with gen. part. : juvenum fidos, lec- tissima bello Corpora, sollicitat pretio, the trusty ones, trustiest of the youth, Stat. Th. 2, 483. H, Transf., objectively of innnim. and abstr. things, Sure, certain, safe (so mostly only poet, and in post-Aug. prose ; in Cic. Att. 9, 6, 10, fuga fida is not crit- ically certain ; v. Orell. N. cr. ad loc.) : aures, Ov. M. 10. 382 : spes fidissima Teu- crum, Virg. A. 2, 281 : ensis, id. ib. 6, 524 : nox arcanis fidissima, Ov. M. 7, 192 : pons validus et fidus, Tac. A. 15, 15/». : oppi- dum naviganti eelerrimum fidissimum- que appulsu, id. ib. 3, 1 ; cf. statio male fida carinis, Virg. A. 2, 23 : montem tan- tos inter ardores opacum et fidum nivi- bus, Tac. H. 5, 6 : camelino genitah arcus intendere, orientis populis fidissimum, the surest, Plin. 11, 49. 109. Adv. (perh. only in the Sup.) : quae mihi a te ad timorem fidissime ntcjue amanrissime proponuntur, Cic. Fam. 2, 16, 4 (al. fidelissime) : fidissime amicissi- meque vixerunt, Gell. 12, 8fin. tfidusta a fide denominata, ea quae maximae fidei erant, Fest. p. 89. figlinUS; or, in the uncontr. primai-y form, fignlinUS) a, um, adj. [figulus] Of or belonging to a potter, potter's- : I. Form figlinus: creta, Var. R. R. 3, 9, 3 : opera, Plin. 35, 10, 36, § 66,— B. Subst. : 1. figlina; ae, /. : a* The art or trade of a potter, Var. R. R. 1, 2, 23 ; Plin. 7, 56, 57. — |). A potter's work-shop, pottery, Plin. 3, 6, 12 ; 35, 12, 46 ; Inscr. Orell. 1, p. 371 sq. ; in the form FIGULINA, Inscr. Orell. no. 935. — 2. figlinum* i, n -> An earthen vessel, crock, Plin. 31, 3, 27 ; 34, 18, 50. — II. Form f i g u 1 i n u s : opus, Plin. 31, 11, 47, § 130 : fornaces, Am. 6, 200. figrncn, ims > "• [FIG, fingo] Forma- tion, figure, image (a post-class, word) : Prud. Apoth. 798 ; so id. ib. 1035 ; Mart. Cap. 3, 49. figmentum, i, »• [FIG, fingo] (post- class, word) Formation: I, In gen. : A In abstracto : verborum, the forming of new words, Gell. 20, 9, 1.— B. '" concrete, A figure, image : animalis, Gell. 5, 12, 12 : figmento deae coelirus lapso, Amm. 22, 9. — II. In partic. A fiction : poetarum, Lact. 7, 22 : somnioruin, App. M. 4, p. 155. f lffOi x *> xum, 3. (archaic part. pcrf. ficta, Lucr. 3, 4 ; Var. R. R. 3, 7, 4) v. a. To fix, fasten, drive iu, attach, ajfix. (quite class.): I. Lit: imbrices medias clavu- lis, Cato R. R. 21, 3 : palum in parictem, Plaut. Mil. 4, 4, 4 : mucrones in cive an in hoste, Cic. Phil. 14, 3, 6 : tabulam de- creti Caesaris aut beneficii, to post up, id. ib. 1, 1, 3 ; cf. id. ib. 12, 5 fin. ; so legem, id. Att. 14, 12, 1 ; Virg. A. 6, 622 : quam damnatis crncem servis fixeras, hadst fixed in. the ground, erected, Cic. Verr. 2, 5, 6, 12; soferace6 plantas humo, Virg. G. 4, 115: clavos verticibus, Hor. Od. 3, 24, 5 : cuneos, Plin. 17, 14, 24 : ve- ribus trementia (frusta), to fix on spits, Virg. A. 1, 212 : spicula pectore, Prop. 2, 10. 2 ; for which arundo in vertice fixa, Hor. S. 1, 8, 7 : cristas vertice, Virg. A. 10, 701 : fumantes taedas sulj pectore, id. ib. 7, 457 : notas in collo dente, Tib. 1, 8, 38 : virus in venas tier vulnera, injects, FIGU Cic. Arat 432 : vestigia, plants his steps, i. e. moves on, Virg. A. 6, 159 : arma quae fixa in parietibus fuernnt, fastened vp, hung up, Cic. Div. 1, 34, 74 ; cf. scuta sub- lime fixa, id. ib. 2, 31, 67 ; so arma ad pos- tern Herculis, Hor. Ep. 1, 1, 5 : arma tha- lnmo, Virg. A. 4, 495 : arma Troja hie, id. ib. I, 248 : clipeum postibus, id. ib. 3, 287 : dona Laurenti Divo, id. ib. 12, 768 : ID AES AD STATVAM LORICATAM DIVI IVLII, S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 13 : nava- lem coronam fastigio Palatinae domus, Suet. Claud. 17 : luteum opus celsa sub trabe (hirundo), Ov. F. 1, 158 : naufragio expulsus. saxis fixus asperis, Enn. in Cic. Pis. 19, 43 ; so aliquem cruci, Quint. 7, 1, 30 ; Suet. Dom. 10; for which, corpus la- cerum in crucem (al. cruce), Just. 21, 4 fin. : figit in virgine vultus, fixes, Virg. A. 12, 70 : oculos eolo, id. ib. 1, 482 : ocu- los in terram, Sen. Ep. 11 ; and in poet, transf. : oculos horrenda in virgine fixus, Virg. A. 11, 507 (cf. defixus lumina vultu, id. ib. 6, 156) ; and obstipo capite et figen- tes lumine terram, Pers. 3, 80 : foribus miser oscula figit, Lucr. 4, 1175 ; so oscu- la dulcia, Virg. A. 1, 687 : sedem Cumis, to fix his abode, Juv. 3, 2 ; so domos, Tac. A. 13, 34. B. Transf., To fix by piercing through, to transfix (cf. configo, p. 341, II.) : hunc intorto figit telo, Virg. A. 10, 382 ; so hos- tes telis, Auct. B. Alex. 30 fin. : puellas (Amor), Tib. 2, 1, 71 : cervos, Virg. E. 2, 29 : cutem (clavi), Sen. Prov. 3 : olli per galeam fixo stetit hasta cerebro, Virg. A. 12, 537. II. Trop. : A To fix, fasten, earnestly direct : ego omnia mea studia, omnem operam, curain, industriam, cogitationem, mentem denique omnem in Milonis con sulatu fixi et locavi, Cic. Fam. 2, 6, 3 : be neficiiini, trabali clavo, id. Verr. 2, 5, 21 53 : nostras intra te fige querelas, Juv 9, 94 : penitus hoc se malum fixit, Sen. Tranq. 15 : nequitiae fige modum tuae. Hor. Od. 3, 15, 2. B. (ace. to no. I. B) Of speech, To prick, taunt, rally a person : aliquem mal- edictis, Cic. N. D. 1, 34, 93 : adversarios, id. Or. 26, 89.— Hence fixus, a, um. Pa. Fixed, fast, immov- able: A. Lit. (so very rarely) : illud ma- neat et fixum sit, Cic. Rab. Post. 9, 25 : inque tuis nunc Fixa pedum pono pres- sis vestigia signis, i. e. firmly fixed in, Lucr. 3. 4 ; cf. in the follg. : astra, the fixed stars, Manil. 2, 35. — Far more freq., B. Trop.: vestigia (integritatis) non pressa leviter, sed fixa ad memoriam illi- ug provinciae sempiternam, Cic. Sest. 5, 13; id. Cluent. 45, 126: fixum et statu- tum, id. Mur. 30, 62 ; cf. consilium fixum, id. Att 6, 14, 2 ; and animo fixum immo- tumque sedere, Ne, etc., Virg. A. 4, 15; so fixum est, with a subject-clause, it is fixed, determined, Sil. 2, 364 ; 3, 114 : decretum stabile, fixum, ratum, Cic. Acad. 2. 9, 27 ; cf. ratum, fixum, firmum vis, id. ib. 2, 46, 141 : illud fixum in animis vestris tene- tote, id. Balb. 28, 64 : quae perpetuo ani- mo meo fixa manebunt, Lepid. in Cic. Fam. 10. 34, 3. Adv. fixe, Fixedly (late Lat.) : ubi te- nacius habitabit et fixius, Aug. Ep. 6 fin. f IgTulariSi e, adj. [figulus] Of or be- longing to a potter, potter's- : rota, Plaut. Epid. 3, 2. 35 : creta, Col. 8, 2, 3 : 6, 17, 6 : Plin. 31, 3, 28. + fig'ulariuSs iccpaptvs. Gloss. Lat. Gr. f IglllatlOj onis, /. [figulo] A form- ing, fashioning (post-class.): carnis, Tert. Anim. 25. ! fijfulator, faber, Ktpaptis, Gloss. Vet. * Fig-ulatus, a, um, adj. [Figulus] Made a Figulus of, Asin. in Quint. 8, 3, 32 Spald. N. cr. ; ef. 2. Fimbriatus. fig'lllinus» a, um, v. figlinus. f lgTUlO; avi, atum, 1. v. a. [figulus] To form, fashion (post-class.) : figulat ita ho- minem Demiurgus, Tert. adv. Val. 24 : corpus hoc nostrum de limo figulatum, id. Cam. Chr. 9. figuluS) i, m- [FIG, fingo] A potter, Var.°R. R. 3, 15, 2; Plin. 35, 12. 43; Col. 11. 1, 9 ; Inscr. OrelL, no. 4190 : SIGIL- LATOR, a seal-maker, ib. 4191. Poet, of the builders of the brick walls of Baby- FIGU Ion : a figulis munita urbs, Juv. 10, 171. — B, Figulus, i, A Roman surname in the gens Marcia and Nigidia. So esp. P. Ni- gidius Figulus, A learned cotemporary of Cicero, Cic. Univ. 1 ; Fam. 4, 13 ; Suet. Aug. 94. figura, ae./. [id.] A form, shape, fig- ure of bodies, etc. : I. Lit.: A. In gen. : corporis nostri partes totaque figu- ra et forma ct statura quam apta ad natu- ram sit, apparet, Cic. Fin. 5, 12, 35; cf. hominum, vel etiam ceterarum animan- tium forma et figura, id. de Or. 3, 45, 179 ; and quae figura, quae species humana po- teBt esse pulchrior? . . . Quod si omnium animantium formam vincit hominis figu- ra, dcus autem animans est : ea figura prolecto est, quae pulcherrima sit omni- um, etc., id. N. D. 1, 18, 47 sg. : and with this cf., esse aliquem humana specie et figura, qui, etc., id. Rose. Am. 22, 63 ; and Liv. 29, 17, 11 ; cf. also, uri sunt specie et colore et figura tauri, Caes. B. G. 6, 28, 1 ; and partimque figuras Retulit antiquas, Ov. M. 1, 436 : Himera in muliebrem figu- ram habitumque formata, Cic. Verr. 2, 2, 35, 87 ; cf. figura et lineamenta hospitae, id. ib, 36, 89 : conformatio quaedam et figura totius oris et corporis, id. de Or. 1, 25, 114 : pulmonum vis et figura, id. Tusc. 1, 16, 37 : formae figura, id. N. D. 1, 32, 90 ; so formal servare figuram, Lucr. 4, 67 : navium figura (shortly before, navium species), Caes. B. G. 4, 25, 2 ; so lapidis, Ov. M. 3, 399 : doliorum, Plin. 2, 25, 22 : lenticulae dimidiae, id. 27, 12, 98 : quad- rangula grani, id. 13, 22, 38 : triquetra, id. 3, 16, 20 : rotunditatis aut proceritatis, id. 13, 4, 9 fin., et saep. B. In partic, 1. In the lang. of the Epicurean philosophy applied to The at- oms or molecular parts of bodies : coe- lestem. fulminis ignem Subtilem magis e parvis constare figuris, Lucr. 2, 385 ; so id. 2, 682 sq. ; 778 ; 3, 191, et al. ; cf. "il- las figuras Epicuri, quas e summis cor- poribus dicit effluere," Quint. 10, 2, 15 Spald. 2. Poet, A form, shade, phantom of the dead : in somnis. quum saepe figuras Contuimur miras simulacraque luce ca- rentum, Lucr. 4, 38 ; so morte obita qua- les fama est volitare figuras, Virg. A. 10, 641; and CVM VITA FVNCTVS IVN- GAR TIS (i. e. tuis) VMBRA FIGVRIS, Inscr. Orell., no. 4847. II. Trop., Quality, kind, form, species, nature, manner: A. In gen.: de figura vocis satis dictum est, Auct. Her. 3, 15, 25 : majus et minus et aeque magnum ex vi et ex numero et ex figura negotii con- sideratur, Cic. Inv. 1, 28, 41: so figura orationis plenioris et tenuioris, id. de Or. 3. 55, 212; cf. suam quandam expressit quasi formam figuramque dicendi, id. ib. 2, 23, 98 : occurrunt animo pereundi mille figurae, kinds, Ov. Her. 10, 81 ; cf. capi- endi figurae (for which, shortly after, spe- cies capiendi), Gaj. Dig. 39, 6, 31 ; so con- ditionis, Marcian. ib. 35, 2, 30. B. Tn partic., 1. Gramm. 1. 1., Form of a word, inflection : alia nomina, quod quinque habent figuras, habere quinque casus, Var. L. L. 9, 36, 139 ; cf. non debu- isse ex singulis vocibus ternas vocabulo- rum figuras fieri, ut albus, alba, album, id. ib. 9, 38, 140 : quaedam (verba) tertiae de- mum personae fiirura dicuntur, ut licet, pi- get, Quint. 1, 4, 29 ; id. 8, 2, 15 Spald. 2. Rhetor, t. I., A figure of speech, ox?j- pa, "Cic. de Or. 3, 53 sg.; Or. 39 sq.; Quint. 9, 1 sq.," et saep. — Esp. t. One which contains hints or allusions, Suet. Vesp. 13 ; Dom. 10 ; cf. Quint. 9, 2, 82. f igUralltaS) atis, /■ [figura] A figu- rative mode of speaking (late Lat.) : Fulg. de Contin. Virg. med. p. 147 Munk. f igrurallter. adv. [id.] Figuratively (post-class.), Tert. Testim. anim. 2 ; Sid. Ep. 8, 14 med. f lg"urate! °dv. Figuratively ; v. figuro, Pa., ad fin. f igiiratio, 6nis, / [figuro] (a post- Aug. word) I, A forming, fashioning; shape, form : nervi hie teretes, illic lati, ut in uno quoque poscit figuratio, Plin. 11, 37, 88 : zona duodecim Bignis conformata exprimit depictam a natura figurationem, Vitr. 9, 4 : Apollinis figuratio, App. Dogm. F IL I Plat. 1. — n. Trop., A Imagination, fan- cy: sispeifiguratione tardius cadit, Quint. Decl. 12, 27; so vanae, id. ib. 6, 4. — B. Form of a word : (diurnare) ex ea figura- tione est, qua dicimus perennare, Gell. 17, 2, 16. — C. Figurative mode of speaking : quisquam illorum his figurationibus ute- retur, quae Graeci schemata vocant? Front. Ep. ad Anton. 1,2; so Lact 1, 11 med. flgijratO) "dr. Figuratively ; v. figu- ro, Pa., ad fin. fijpirator» or ' s > m - [figuro] One who forms or j'ashi07is (a post-class, word) : Arn. 6, 196. figfuratus. a, um, Part, and Pa., v. figuro. figXUCO/ avi, atum, 1. v. a. [figura] To form, fashion, shape any thing (rare, but quite class.) : I, Lit.: mundum ea form» figuravit, qua una oinnes reliquae formae concluduntur, Cic. Univ. 6. So aes in habitum statuae, Sen. Ep. 65 : medullas in lapidis naturam, Plin. 36, 22, 45 : case- os, id. 16, 38, 72 : barbam peregrina rati- one, Petr. 102. — Abs. : Cic. N. D. 1, 39. 110.— II. Trop.: A. I" gen.: Lucr. 4, 552 ; ef. id. 2, 413 ; and os tenerum pueri balbumque poeta figurat, Hor. Ep. 2, 1, 126 : dum tempora nostra figulat, repre- sents, Prud. Psych. 66. — B. In partic.: 1. To imagine, fancy,picture : Sen. Contr. 3, 17 med. : quales ad bella excitanda ex- eunt Furiae, talem nobis iram figuremu9, Sen. Ira 2, 35 med. ; so inanes species anxio animo, Curt. 7, 1 fin. — 2. In rhetor, lang., To adorn with figures : tarn translatis ver- bis quam propriis figuratur oratio, Quint 9, 1, 9 : plurima mutatione figuramus, id. 10, 1, 12. — Abs. : afi'ectus efneaciter mo- vit figurabat egregie, Sen. Contr. 3 praef. — Hence figuratus, a, um, Pa. A. Lit: Formed, fashioned, shaped : bourn ipsa terga declarant non esse se ad onus acci- piendum figurata, Cic. N. D. 2, 63, 159 : (hominis) ita figuratum corpus, id. Fin. 5, 12, 34 : signum in modum Liburnae figu- ratum, Tac. G. 9 : venter ei, qui a peri- culo tutus est reddit mollia, figurata, well- formed stools, Cels. 2, 3 ; so id. 2, 8 med. — B Trop., of speech, Figurative (so not in Cic., but very freq. in Quint) : oratio- nem, cn%r}paTicpevriv, id est figuratam, Quint. 9, 1, 13 ; cf. id. 8. 3, 59 : verba, id. 8, 1, 1 ; id. 9, 2. 7 : controversiae, id. 9, 2, 65 ; 88 ; 9, 1, 14. Adv. (ace. to no. B) Figuratively ; in two forms : figurato, Tert adv. Marc. 3, 14 ; and figurate, Sid. Ep. 5, 8. * fllatim» "dr. 1 filum ] Thread by thread : filatim distrahere, Lucr. 2, 831. fllia> ae (dat. and abl. plur. filiabus, Cato in Prise, p. 733 P. ; Liv. 24, 26, 2 ; Sen. Q. N. 1, 17 ad fin. ; Inscr. Grut. 750. 6 : cf. Plin. in Charis. p. 103 fin. P. ; and also filiis, Enn. in Prise. 1. 1. ; Plaut. Stich. 4, 1, 61 ; Poen. 5, 3, 9 ; Frontin. Strat. 4, 3, 5 ; Liv. 38, 57, 2 Drak. ; Just 7, 3, 3 ; Auct. B. Alex. 33, 2 ; Aur. Vict. Vir. ill. 22. Cf. Schneid. Gramm. 2, p. 26), f. [rilius] A daughter : Enn. in Ruf. § 37 : Numae Pompilii nepos ex filia rex a pop- ulo est Ancus Marcius constitutus, Cic. Rep. 2, 18 : o matre pulchra filia pulchri- or, Hor. Od. 1, 16, 1 In apposition : quum Decimus quidam Virginius virgi- nem filiam ... in foro sua manu interemis- set Cic. Rep. 2, 37 ; so virgo, Ter. Ad. 3, 4, 20 ; Quint. 9. 2, 70.— A. In partic. filia familias, or in one word, fiiiafamilias ; v. familia. — B. Transf. for Female off- spring, offshoot (poet.) : Pontica pinus, Silvae filia nobilis, Hor. Od. 1, 14, 12 ; so Mart. 14, 90 : filiae Picenae porcae, id. 13, 35 : Massilia Graium filia, Paul. Nol. Carm. 21, 305. _ f ilicatUS. a , um, adj. [filix] Adorned with fern : paterae, i. e. on which fern- leaves are engraved, Cic. Parad. 1, 2, 11 ; so lances, id. Att. 6, 1, 13 (al. felicatis). filiciaa* ae. A plant, also called ra- diolus, App. Herb. 83. tfilicones ("'■ Jfelicones) mail et nullius usus, a felice dicti, Fcst p. 86 Mull. N.cr. filictlim; i. n - [fiHx] A place abound- ing with ferns, Col. 2, 2, 8 ; Pall. 9, 3. filicula (also written fel.), ae,/. dim. 621 FIL U [filixl A plant, also called polypodion, rock-fern, polypody, Pliu. 26, 8, 37 ; Cato R. R .58, 1 ; Col. 6, 27, 11 ; Cels. 2, 12. f Iliola» ae, /• d' m - [filia] A little daugh- ter: educare aliquam pro filiola sua, Plaut. Cist. 2, 3, 29 : L. Paullus filiolam suam Tertiam animadvertit tristiculam, Cic. Div. 1, 46, 103. So Plaut. Cist. 4, 1, 13; Rud. prol. 39 ; M. Aurel. in Front. Ep. 5, 53 ed. Maj. ; Juv. 6, 24 1 : quoniam mihi videris hanc scientiam juris tamquam fili- olam osculari tuam, Cic. Mur. 10, 23. — IT Transf., sarcastically of an effemi- nate person : duce filiola Curionis, i. e. C. Curione C. F., Cic. Att. 1, 14, 5.— Poet., of the letters of Cadmus : Cadmi filiolae atricolores, Aus. Ep. 7, 52. f llioluSj 'i "•■ dim. [tilius] A little son: Plaut Capt. 4, 2, 96 : tiliolo me auctum scito salva Terentia, Cic. Att 1, 2, 1. So Plaut. True. 2, 8, 10; 4, 3, 31; Juv. 6, 390 ; 9, 83. filing, ii (i>oc. filie, Liv. Andr. in Prise, p. 741 1',), m., A son: me necato et h'lium, £nn. in Var. L. L. 7, 2, 83 : Rhuncus ac Purpureus, filii Terras, Naev. 2, 15 : ut condemnaretur filius aut nepos, si pater aut avus deliquisset, Cic. N. D. 3, 38, 90 ; id. Rep. 2, 19 ; id. Lael. 1, 3 : Venus et remisso filius arcu, i, e. Cupido, Hor. Od. 3, 57, 68, et saep. B. in panic., filius familias, or, in one word, filiusfamilias ; v. familia. IX. Transf.: A. I" connection with terra, fortuna, etc. : terrae filius, A son of mother eart/t, i. e. a man of -unknown origin : hence an obscure, mean person : et huic terrae filio nescio cui committere epistolam tantis de rebus non audeo, Cic. Att. 1, 13, 4 ; so id. Fam. 7, 9, 3 ; Pers. 6, 59 ; cf. " riaturnum Coeli filium dictum, quod soleamus eos, quorum virtutem miremur aut repentino advenerint, de coelo ceci- disse dicere : terrae autem, quos ignotis parentibus natos terrae filios nomine- mus," Lact. 1, 11 : fortunae filius, a child of fortune, fortune's favorite (also in the Gr. mils r!ji Tvxns), Hor. S. 2, 6, 49 ; called also gallinae albae filius, Juv. 13, 141: Celtiberiae filius, i. e. an inhabitant of Celtiberia, a Celtibcrian, Catull. 37, 18. B. Filii, in gen., for Children : " Zvvt- \evyiiivov jungit et diversos sexus, ut quum marem feminamque^/os dicimus,'* Quint. 9, 3, 63 ; Gell. 12, 1, 21.— And, 2. Transf., of animals : Col. 6, 37, 4. fllix ("I 9 " written felix, Fest. p. 86 Mull. JV. cr.), Jcis, /., Fern, irripts, Plin. 27, 9, 55 ; Virg. G. 2, 189 ; 3, 297 ; Hor. S. 1, 3, 37; Col. 2, 2, 13,— II. Transf., of the hair of the pubes, Pers. 4, 41. f Hum, 'i '"• (also in the masc. form filus, i, ace. to Arn. 1, 36) [kindred with fibra and fimbria] A thread of any thing woven (of linen or woolen cloth, a cob- web, etc.), Var. L. L. 5, 23, 33 ; Enn. Ann. 3, 22; Virg. A. 6, 30; Ov. A. A. 3, 445; Met. 4. 36 : Mart. 6, 3, 5 ; Cels. 7, 16 : ten- uia aranei, Lucr. 3, 384 : tineae, Ov. M. 15, 372.— Poet., of the thread of life spun by the Fates : sororum fila trium, Hor. Od. 2, 3, 16 ; so Virg. A. 10, 815 ; Ov. M. 2, 654 ; Pont. 1, 8, 63 ; 'Prist. 5, 10, 45 ; Sil. 4, 28 ; Mart. 10, 5, 10 ; 11, 36, 3, et al.— Proverb., pendere filo (tenui), like our to hang by a thread, for to be in great dan- ger, to be uncertain : hac noctu filo pen- debit Etruria tota, Enn. in Maer. S. 1, 4 : omnia sunt hominum tenui pendentia filo, Ov. Pont. 4, 3, 35 ; Val. Max. 6, 4, 1. 2. Inpartic, The filet of wool wound round the upper part of the fiamen's cap, similar to the orf'uuu of the Greeks ; hence, in gen., for a priest's fillet : " API- CVLVM, rilum, quo ilamines velatum api- eem gerunt," Fest. p. 23 Mull. : legatus ea- pite velato filo (lanae velamen est) Audi, Juppiur, inquit, etc., Liv. 1, 32, 6 ; cf. Tib. 1, 5. 15. B. Transf. (mostly poet, and in post- Aug. prose) : 1, Of any thing slender and drawn out like a thread, A string, cord, filament, fibre : tractat inauratac consona fila lyrae, Ike strings. Ov. Am. 1, 8, 60 ; so lyrae, id. Met. 5, 118 ; and sonantia, id. ib. 10, 89 : croci, i. e. the stamen, id. Fast 1, 342 : foliorum exilitas usque in fila atten- uate Plin. 21, 6, 16 ; id. 11, 15, 19. 2. (in a figure borrowed from weav- 622 FIND ing, qs. the outer web or texture, i. c the) Outline, contour, form, shape of an object : forma quoque hinc solis debet filumque videri, Lucr. 5, 573 ; cf. id. 5, 581, and id. 2,341: mulieris, Plaut. Merc. 4, 4, 15 : cor- poris, Gell. 1, 9, 2 : forma atque filo virgi- nali, id. 14, 4, 2 : ingeniosus est et bono filo, Petr. 46. TJ. T r o p. (the figure also taken from a web ; cf. the preced. no.) : Of speech, Texture, sort, quality, nature, style of speak- ing or writing (so quite class.) : sed ego hospiti veteri et amico munusculum mit- tere (volui) levidense, crasso filo, cujus- modi ipsius solent esse munera, i. e. of coarse texture, Cic. Fam. 9, 12, 2 ; cf. ar- gumentandi tenue filum, id. Or. 36, 124 ; and tenui deducta poemata filo, Hor. Ep. 2, 1, 225; and with this cf. gracili conncc- tere carmina filo, Col. poet 10, 227 : pau- lo uberiore filo, Cic. de Or. 2, 22, 93 : ora- tionis, id. ib. 3, 26, 103 ; id. Lael. 7, 25. Fimbria» ae, m. [fimbriae] A Roman surname in the gens Flavia. So C. Fla- vius Fimbria, consul A.U.C. 650 ; Cic. Verr. 2, 5, 70, 181 ; Plane. 21, 52 ; de Or. 2, 22, 91. Another of the same name, an enemy of M. Crassus, Cic. Brut. 66, 233; Rose. Am. 12, 33.— H. Deriv. Fimbri- anus, »> um • seditio, Sail. Frgm. ap. Non. 215, 32. fimbriae; arum, /. [kindred with fibra and filum] Fibres, threads, fibrous part, fringe: " antiqui FIBRUM dicebant extremum, a quo in sagis fimbriae et in jecore extremum fibra," Var. L. L. 5, 13, 24 ; cf. Fest s. v. FIBER, p. 90 : si quis in febre aut acuto morbo ... in veste fioceos legit fimbriasve diducit. Cels. 2, 6 ; so Plin. 7, 51, 52 ; App. M. 11, p. 258 : madentes cincinnorum fimbriae, i. c. the outer curl- ed ends, * Cic. Pis. 11, 25. FimbriamiS» a, um, v. Fimbria, no. II. 1. fimbriates, a, um, adj. [fimbriae] Fibrous, fringed (post-Atig.) : folia, Plin. 21, 15, 55 : capillus (milii), id. 18, 7, 10, § 53 : usus est lato clavo ad manus fim- briate, Suet. Caes. 45 : flagrum, App. M. 8, p. 214. 2. Fimbriates, a, um, adj. [Fim- bria] Made a Fimbria of, Asin. in Quint. 8, 3, 32 Spald. N. cr. ; cf. Figulatus. f imetum, i, n. [fimus] A dunghill, Plin. 10, 54, 75 ; 17, 9, 8 ; 24, 19, 110. fimum, i, v. the follg. art. fimus, '■ "*■ (also in the neuter form fimum, 1. PI'"- 28, 17, 70 sq. ; 29, 5, 32, § 101 ; 30, 9, 23) [ace. to Doderl. Syn. 2, p. 39, fuo, 0iiw ; cf. with FEO, fecundus, fecrus, etc.] That which fertilizes, manures, dung, ordure, excrement (used only in the sing., Diom. p. 314 P.), Virg. G. 1, 80 ; Col. 2, 14, 4 ; 3, 11, 4 ; Plin. 28, 17, 71 ; 30, 9, 32 ; Liv. 38, 18, 4.— JJ. Poet, transf. for lutum, Dirt, mire : Virg. A. 5, 333. f inalis, e, adj. [finis] (a post-class, word) I, Of or relating to boundaries : quaestiones, Papin. Dig. 10, 1, 11 ; so Cal- listr. ib. 47, 21, 3 ; Sid. Ep. 8, 14.— n. Of or relating to the end, final: horizon, id est finalis circulus, Macr. Somn. Scip. 2, 5 : beatitudo, Aug. Civ. D. 19, 4 fin. : cau- sa, Don. Ter. Eun. 5, 5, 18. findo, fldi, fissum, 3. v. a. To cleave, split, part, separate, divide (quite class.) : I, Lit: hoc enim quasi rostro finditur Fibrenus et divisus aequaliter in duas partes latera haec alluit, Cic. Leg. 2, 3, 6 ; cf. inimicam findite rostris Hanc terram, Virg. A. 10, 295 : patrios findere sarculo agros, Hor. Od. 1, 1, 11 ; so terras vome- re, Ov. A. A. 2, 671 : mare carina, Prop. 3, 9, 35 : Assaraci tellus, quam . . . Findunt Scamandri flumina. Hor. Epod. 13, 14 : hiulca siti findit Canis aestifer arva, Virg. G. 2, 353 ; cf. rubra Canicula findet Sta- tuas, Hor. S. 2, 5, 39 : os, Cels. 8, 4 med. ; cf. id. 8, 3 fin. : specularis lapis finditur in quamlibet tenues crustas, Plin. 36, 22, 45 ; Quint. 11, 3, 21 : hie locus est, partes ubi se via findit in ambas, Virg. A. 6, 540.— b. In the part. pcrf. : fissa ferarum ungula, Lucr. 4, 683 ; so ungulae equi, Suet. Caes. 61 : lingua in partes duas, Ov. M. 4, 585 : lianum, Virg. A. 9, 413 : os, Cels. 8, 4 : fe- rulae, id. 8, 10 ; cf. id. 8. 3 fin. B. M i d., To split, burst (poet, and very rarely) : Pers. 3, 8 : cor meum et cere- FING brum finditur, Plaut Bac. 2, 3, 8 : Mar- sis finduntur cantibus angues, Ov. Med. fac. 39. II, Trop., To divide (poet, and ex- tremely seldom) : idus sunt agendae, Qui dies mensem Veneris marinae Findit Aprilem. Hor. Od. 4, 11, 16 : fissa volun- tas, Prud. Psych. 760. — Hence f i s s u m, i, n., A cleft, slit, fissure (only in the lang. of augurs, of the divided liv- er) : jecorum, Cic. Div. 1, 52, 118 ; cf. fis- sum in extis. id. ib. 1, 10, 16 ; so jecoris, id. N. D. 3, 6, 14 : familiare et -vitale, id. Div. 2, 13, 32. finglbilis, e > acl j- [fingo] Imaginary, seeming (late Lat) : prae oculis scintilla- rum fingibilis visus, Coel. Aur. Tard. 1, 4, 104. finjjo» finxi, ficrum, 3. v. a. [root FIG, whence also fi4!Ulus ; ace. to Doderl. Syn. 1, p. 160, kindred with FAC, lacere] To form, shape, fashion, frame, make (quite classical). 1. I- it.: A. I n gen. : esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem, Cic. Acad. 2, 27, 87 ; cf. ab aliquo deo ficti esse vide- antur, id. de Or. 1, 25, 115 : fingere et constmere nidos, id. ib. 2, 6, 23: favos, id. Off. 1, 44, 157: quae nobis non possu- mus fingere, facies, vultus, sonus, id. de Or. 1, 28, 127. B. In partic, 1. Of the plastic art. To Jorm or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statu- ary : quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorcm, Cic. Verr. 2, 4, 13, 30 ; cf. in ceris aut tic- tilibus figuris, id. N. D. 1, 26, 71 ; so simil- itudines ex argilla, Plin. 35, 12, 43 ; cf, sar- castically, hie homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus, Cic. Pis. 25, 59: pocula de humo, Ov. Tr. 2, 489 : Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat . . . qui neque pictnm neque fictam imaginem suam passus est esse, etc., Cic. Fam. 5, 12, 7 ; cf. fingendi ars, of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26 ; and corpora fingendo pingendove efficerc. Quint. 5, 12, 21. 2. With the access, notion of arrang- ing, adorning, etc., To set to rights, ar- range ; to adorn, dress, trim, componere, excolere, ornare (poet.) : (mulier) Bene quum lauta est, tersa, ornata, ficta est : infecta est tamen, Plaut. Stich. 5, 5, 4 ; so quum se non finxerit ulli, Ov. R. Am. 341 : Plaut. True. 2, 2, 32 : canas fingere comas, Tib. 1, 2, 92 : comas presso pollice, Prop. 3, 10, 14 ; Ov. A. A. 1, 306; Mart 6, 57; cf. comas auro, Stat. Th. 5, 228; and cri- nem fingens, Virg. A. 4, 148 ; cf. also Phaedr. 2, 2, 9 : vitem putando, Virg. G. 2, 407 : saepe manus aegras manibus fige- bat amicis. i. e. gently touched or pressed, Ov. F. 5, 409. 3. With the access, notion of untruth, To alter, change, for the purpose of dis- sembling : hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant, Caes. B. G. 1, 39, 4. II. Trop.: A. In gen.. To form, fash- ion, make: natura fingit homines et creat imitatores ct narratores facetos, Cic. de Or. 2, 54, 219 : animos fingere, formare, id. Brut. 38, 142 ; cf. moderari et fingere mentem ac voluntates. id. Leg. 3, 18, 40 : formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate my- self, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4 ; cf. ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos Ee fingunt et accommodant, id. Or. 8, 21 ; and ea (verba) nos sicut mollissi- mam ceram ad nostrum arbitrium forma- mus et fingimus, id. de Or. 3, 45, 177 ; cf. also arbitrio fingere, id. Brut 79, 274 : fortuna humana fingit artntque ut lubet, Plaut. Capt. 2, 2, 54 ; cf. vitam flectere et fingere, to shape, direct, Cic. Sull. 28, 79 : lingua voceui immoderate profusam fingit et terminat, forms, id. N. D. 2, 59, 149 ; cf. Peripateticorum institutes commodius fingeretur oratio, id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa par- vus carmina fingo (like the Gr. nAdr™), make, compose, Hor. Od. 4, 2, 32 ; so car mina, id. Ep. 2, 1, 227; A. P. 331; 240: versus, id. ib. 382 : poemata, Suet. Tit. 3 : opprobria in quemvis, Hor. Ep. 1, 15, 30. F IN G 2. In partic, 1, With a double pred- icate, To form, make, into something or in a certain manner : finxit te ipsa Datura od honestatem, gravitatem ... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum, Cic. Mur. 29, 60: nee, si mise- rum fortuna Sinonem Finxit, vanum eti- arn inendacemquc improba fingit, Virg. A. 2, 79 : (ilium) spissae nemorum comae Fingeut Aeolio carmine nobilem, Hor. Od. 4, 3, 12 : di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi, id. Sat. 1, 4, 18: timui, mea me tinxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. lip. 1, 9, 8. 2. To form by instruction, to instruct, teach, train : idem mire linxit filium, Ter. Ileaut. 5, 1, 25 ; cf. voce paterna Fingeris nd rectum, Hor, A. P. 367; and fingitur Ri'ttbus, Hor. Od. 3, 6, 22: fingit equum lenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques, id. Ep. 1, 2, 64. 3. To form mentally or in speech, to represent to one's self, to imagine, conceive, think, suppose; to represent to others, to sketch out: fingite aninris . . . fingite cogi- tatione imaginem hujus conditionis meae, etc., Cic. Mil. 29, 79 ; cf. omnia quae cogi- tatione nobismet ipsi possumus fingere, id. N. D. 3, 18, 47 ; and fingere animo, id. de Sen. 12, 41 ; ci'. also animo et cogita- tione fingere, id. Tusc. 5, 24, 68: ex sua Datura ceteros fingere, to conceive of, id. Rose. Am. 9, 26: quid mads exercitum dici aut fingi potest? id. Mil. 2, 5; cf. fin- gere maleficium, id. Rose. Am. 40, 116 : tecum tinge triumphos, Prop. 3, 20, 17 : qui utilitatum causa tingunt amicitias, suppose, Cic. Lael. 14, 51 : principatum sibi ipse opinionis errore finxerat, had imagined to himself id. Off. 1, 8, 26 : in summo oratore fingendo, in representing, sketching out, id. Or. 2, 7. — (ft) With an object-clause, and in the pass., with a sub- ject-clause : finge, aliquem nunc fieri sa- pientem, nondum esse, suppose, Cic. Acad. 2, 36, 117 ; so finge solum natum nothum, Quint. 3, 6, 100 ; and fingamus Alexan- drum dari nobis, id. 1, 1, 24 ; Lucr. 1, 1082 ; cf. id. 2. 175 : qui naufragus fingi- tur se suspendisse, Quint. 8, 5, 22 ; so qui sues artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse, id. 8, 2, 20. b. Prcgn., with the accessory notion of creating by thinking, To contrive, de- vise, invent, feign something (esp. un- true) : argento comparando fingere falla- ciam, Plaut. Asin. 2, 1, 2 ; 4 ; so fallacias, Ter. Heaut. 3, 2, 22; and fallaciam, id. And. 1, 3, 15 ; cf. nonne ad senem ali- quam fabricam fingit ? id. Heaut. 3, 2, 34 ; anil fingit causas, ne det, sedulo, id. Eun. 1, 2, 58 : so falsas causas ad discordiam, id. Hec. 4, 4, 71 : si mini aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero, Cic. Rep. 2, 1 /in. ; cf. id. ib. 2, 11 : ex eventis fingere, id. Fam. 6, 6, 4 : crimina in aliquem fingere, id. Verr. 1, 5, 15 : ea quae sunt in usu vitaque eommu- ni, non ea, quae finguntur aut optantur, id. Lael. 5. 18 : fingere qui non visa po- test, commissa tacere Qui nequit. Hor. S. 1, 4, 84 : finguntur et testamenta, Quint. 7, 4, 39.— Hence fie t us, a, um, Pa. Feigned, fictitious, false : in amicitia nihil fictum est, nihil Bmulatum, Cic. Lael. 8, 26 ; cf. id. ib. 18, 65 ; and ficto officio et simulata seduli- tate conjunctus, id. Caecin. 5, 14 : in re fictii {ojrp. in vera), id. Lael. 7, 24 : falsum est id totum neque solum fictum, sed eti- am imperite absurdeque fictum, id. Rep. 2, 15 : commenticii et ficti dii, id. N. D. 2, 28, 70 ; so tabula, id. Off. 3, 9. 39 : in rebus fictis et adumbratis, id. Lael. 26, 97 : amor, Lucr. 4, 1188 : gemitus, Ov. M. 6, 565: cunctatio, Tac. A. 1, 46. — Poet, and in post-Aug. prose also, of persons : pro bene sano Ac non incauto fictum astu- tumque vocamus, dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62 ; so alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur, Plin. Ep."8, 18, 3. —Also poet in the neuter subst., fictum, i. Deception, fiction : ficti pravique tenax, Virg. A. 4, 188 ; so jam consumpserat om- aem Materiam ficti, Ov. M. 9, 767. And adverbially: fictumque in colla minatus, Crura subit, Stat. Th. 6, 876. FINI Adv. ficte, Feigncdly, fictitiously : fic- te et simulate quaestus causa insusurra- re, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, 13 : ficte reconcili- ata gratia, id. Fam. 3, 12, 4. finienS* entis, v. finio, ad fin. i 11110. i*'i or ii, itum, 4. v. a. [finis] To limit, bound, inclose within boundaries (quite class,). 1. Lit.: A, In gen.: populi Romani imperium Rhenum finire, Caes. B. G. 4, 16, 4 : quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypae- pis, Ov. M. 11, 152; Vellej. 2, 126, 3 : rem res finire videtur, Lucr. 1, 997: riparum clausas margine finit aquas, Ov. F. 2, 222 : signum animo, Liv. 1, 18, 8: in ore sita lingua est, tinita dentibus, Cic. N. D. 2, 59, 149. B. In par tic, Aniens orbis or circu- lns, 'The horizon : " illi orbes, qui aspec- tum nostrum definiunt, qui a Graecis bpi- ^oiT£{ nominantur, a nobis finientes rec- tissime nominari possunt," Cic. Div. 2, 44, 92 ; so circulus, Sen. Q. N. 5, 17. II. 'Prop., A. To set bounds to, restrain, check : equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditati- bus finiendis : an potest cupiditas finiri ? Cic. Fin. 2, 9, 27 ; cf. id. ib. 2, 20, 64 ; so deliberativas miror a quibusdam solautil- itate finitas, Quint. 3, 8, 1. B. For the usual definio, To prescribe, determine, fix, appoint, assig?L : sepulcris novis finivit modum, Cic. Leg. 2, 26, 66 : AD EAM REM RATIONE CVRSOS AN- NVOS SACERDOTES FIN1VNTO, id. ib. 2, 8, 20 ; so spatia omnis temporis nu- mero noctium, Caes. B. G. 6, 18, 2 ; cf. Hercyniae silvae latitudinem, id. ib. 6, 25, 1 ; so too is to be explained the wrongly disputed passage, hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae rnotus ines- sent ... in ilia sphaera solida non potu- isse finiri, this sort of (movable) celestial globe . . . could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14 : interdum locum finire, in quo di- micaturi essent, Liv. 42, 47, 5 : ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc., Quint. 7, 3, 3 ; cf. rhetorice finitur varie, id. 2, 15, 1 ; and sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur, id. 12, 1, 1 ; so id. 12, 3, 40. — Impers. : de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc., Liv. 40, 44, 10. C. To put an end to, to finish, terminate ; in the pass., to come to an end, to end : bel- lum, Caes. B. C. 3, 51, 3: prandia nigris moris, Hor. S. 2. 4, 23 : graves labores morte, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. xh'inv -Keitavixhov) ; so labores, Hor. Od. 3, 4, 39 ; id. Sat. 1, 1, 93: dolores, id. ib. 2, 3, 263: studia, id. Ep. 2, 2, 104 : amores, id. Od. 1, 19, 4 : si- tim, id. Ep. 2, 2, 146 : honores aequo an- imo, Vellej. 2, 33, 3 : vitam mini ense, Ov. Tr. 3, 7, 49 ; so vitam voluntaria mor- te, inedia, etc., Plin. 6, 19, 23 ; 8, 42, 64 : animam, Ov. M. 7, 591 : (distinctiones) interest sermonem finiant an sensum, Quint. 11, 3, 37; cf. ut verbum aucto sono finiant, id. 1, 5, 23: ut sententiae verbis finiantur, end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191 ; cf. nee solum componentur verba ratione, sed etiam finientur, id. Or. 49, 164 ; and Latinum (verbum), quod o et n Uteris finiretur, non rcperiebant, Quint. 1, 5, 60 ; and with this cf. id. 1, 6, 14. 2. In partic. (poet, and in post-Aug. prose), To come to an end, to cease: a. To finish speaking, draw to a close, end: finierat Paean, Ov. M. 1, 566; so id. ib. 13, 123 ; 14, 441 ; cf. finiturus eram, sed, etc., id. A. A. 1, 755: ut semel finiam, Quint. 1, 12, 6; 8. 3, 55; cf. denique, ut semel finiam, id. 9. 4, 138 ; and id. 5, 13, 3. b. To come to one's end, to die: sic Ti- berius finivit octavo etseptuagesimo aeta- tis anno, Tac. A. 6, 50 fin. ; for which, in the pass., qui morbo finiuntur, Plin. Ep. 1, 12, 2,— Hence finitus, a, um, Pa. In rhetor., of words. That terminate properly (* well rounded, rhythmical) : et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronunciant, Cic. Or. 51, 170. Adv. finite, * 1, (ace. to no. II. A) To a certain extent, within limits : avarus erit, FINI sed finite, Cic. Fin. 2, 9, 27.—* 2. (ace. to no. 11. B) In a certain manner, in jiarticu- lar: referri oportere ad senatum aut in- finite de re publica, aut de singulis rebus finite, Gell. 14, 7, 9. finis» I s ("'''• regularly fine ; fini, Lucr. 1, 977, and also fine, ib. 975 ; and adverb- ially fini, ea fini, qua fini, Cato R. R. 21, 3; 28, 2; 154; Gell. 1, 3, 30; 7, 3, 29; Papin. Dig. 16, 2, 19 ; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 228) m. (/. mostly ante- and post- class, and poet., Art., Caecil., Var., Sisenn. in Non. 205, 6 sq. ; Lucr. 1, 107 ; 551 ; 562 sq. ; Virg. A. 2, 254 ; 5, 384 ; 12, 739, et al. ; rarely in class, prose : Cic. Leg. 2, 22, 55 ; Fam. 12, 1, 1 ; Att. 9, 10, 4 ; Liv. 4, 2, 4 Drak. N. cr. ; 9. 26, 9 ; 22, 57, 5 ; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 100 sq.} [peril, kindr. with filum, fibra, fimbriae, whose rad. signif. is the extremity ; cf. "anti- qui F'IBRUM dicebant extrcmum, a quo in sagisfimbriae et in jecore extremuinyiAra," Var. L. L. 5, 13, 24 ; and therefore prop., the extreme part of a district or region], A boundary, limit, border, terminus, o/ios- — I. Lit. : aecessit propius et jam ingrediens intra tinem ejus loci, quem oleae terminabant, etc., Cic. Caecin. 8, 22 : fere ad extremum finem provinciae Gal- liae, Liv. 40, 16, 5 ; cf. id. 33, 37, 6 : Phi- laenon arae, quem locum Aegyptum vor- sus finem imperii habuere Carthaginicn- ses, Sail. J. 19, 3 : quem ad finem porrec- ta ao loca aperta pertinebant, cedentes (hostes) insequi (*as far as), Caes. B. G. 2, 19, 5 : quibus venientibus ad tinem le- gatio Veientium obviam fuit, Liv. 4, 58, 1 ; cf. nulla legatio ad finem praesto fuerat, id. 38, 15, 10 ; and id. 10, 35, 1 : haud pro- cul Argivorum fine positis castris, id. 28, 5, 5 ; cf. id. 35, 27, 9 Drak.— In the plur. : vicini nostri hie ambigunt de finibus, Ter. Heaut. 3, 1, 93 : nee Mamilia lege singuli, sed ex his tres arbitri fines regemus, Cic. Leg. 1, 21, 55 ; v. rego, LB: Q. Fabius Labeo arbiter Nolanis et Neapolitanis de finibus a senatu datus ... fines terminare, id. Off. 1, 10, 33 ; so fines proferre, propa- gare, id. Rep. 3, 12; Mur. 9, 22: inter eos fines, quos feci, Liv. 1, 18, 9 : atque hominum finem Gades Calpenque secu- tus, Sil. 1, 141. B. Transf. : 1. In the plur., Borders. and hence territory, land, country inclosed within borders : propere de finibus suis exercitus deducerent, Plaut. Am. 1, 1, 60 : per agrum Sequanorum iter in Santonum fines facere, qui non longe a Tolosatium finibus absunt, Caes. B. G. 1. 10, 1 ; cf. si suas copias Aedui in fines Bellovacorum introduxeriut, id. ib. 2, 5, 3 : ego his fini- bus ejectus sum, quos, etc., Sail. J. 14, 8 : neque fiumen neque mons erat, qui fines eorum discerneret, id. ib. 79, 3 : Multum interest, alienos populare fines an tuos uri exscindive videas, Liv. 28, 44, 2. 2. Adverb., fine or fini, Up to, as far as, a certain point (very rarely ; not in Cic.) : matresfamiliae de muro vestem argen- tumque jactabant et pectoris fine promi- nentes passis manibus obtestabantur Ro- manos, ut, etc., Caes. B. G. 7, 47, 5 Oud. N. cr. ; so fine inguinum ingrediuntur mare, Sail. Hist. Frgm. 3, 38 Gerl. (ap. Arus. Mess. p. 231 ed. Lind.) ; and per mare umbilici fine ingressi, Auct. B. Afr. 85, 1 : amphoras nolito implere nimium ansarum infimarum fini, Cato R. R. 113, 2. II. Trop. : A limit, bound: Crassus mini visus est oratoris facultatem non illius artis terminis, sed ingenii sui fini- bus. immensis paene, describere, Cic. de Or. 1, 49, 214 ; cf. certos mihi fines termi- nosque constituam, extra quos egredi non possim, id. Quint. 10, 35 : finom et mo- dum transire, to go beyond all bounds and measure, id. Oft'. 1, 29, 102 ; cf. trausscen- dere fines Juris, Lucr. 3, 60 : modum ali- quem et finem orationi facere, Cic. Verr. 2, 2, 48, 118 : est modus in rebus, sunt certi denique fines, Quos ultraque c. ; - traque nequit consistere rectum, Hor. S. 1, 1, 106 : intra Naturae fines vivere, id. ib. 50. B. Transf., like riXoS : 1, An end: in hoe (aequo judicio) uno denique falsao infamiae finis aliquis atque exitus reperi- atur, Cie. Clu. 3, 7 : dicendi finem facere, id. Sest. 65, 136; cf. si placet, in hunc 623 FINI diem hactenus . . . finem disputandi facere, id. Rep. 2, 44 fin. ; so scribendi, id. de Or. 2, 55, 224 : maledictis, Ter. Heaut prol. 34_: injuriis, Caes. B. G. 1, 33, 1 : vitae finem afferre alicui, Cic. Phil. 6, 1, 2 ; cf. quando finem habet motus, Vivendi finem habeat necesse est, id. Rep. 6, 25 : finem judiciariae controversiae constituere, id. Verr. 2, 1, 2, 5 : oratio lecta ad eum finem, quern, etc., id. de Or. 1, 34, 154. Adv., ad eum finem, Until that: amor bestia- rum in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere, Cic. N. D. 2, 51, 129 ; so mansit in conditione usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt, id. Verr. 1, 6, 16. — And so, quern ad finem, Till when '/ how long ? quamdiu furor iste tuus eludet ? quem ad finem esse ef- i'renata jactabit audacia? Cic. Cat. 1, 1, 1 ; eo piratam vivum tenuisti : quem ad finem ? dum cum imperio fuisti, id. Verr. 2, 5, 29, 75 ; so id. Mur. 5, 11 ; Fam. 9, 26, 1. b. In partic. : (a) End of life, latter end, death, (so not till after the Aug. per.) : comperit invidiam supremo fine domari, i. e. after death, Hor. Ep. 2. 11, 12 : tune quaesieris, quem mihi, quem tibi Finem di dederint, id. Od. 1, 11, 2: nee quic- quam jam de fine, si fata poscerent, recu- sans, Vellej. 2, 123, 2 : septem a Neronis fine menses sunt, Tac. H. 1, 37, et saep. (/j) The end, extremity, of an ascending series, i. e. the highest point, greatest de- gree, summit: semis credo, me jam diu, quod riXos Graeci dicunt, id dicere turn extremum, turn ultimum, turn summum : licebit etism finem pro extremo aut ulti- mo dicere, Cic. Fin. 3, 7, 26 ; cf. id. ib. 1, 4, 11 ; and with this cf., ad finem bonorum, quo referuntur et cujus causa sunt faci- enda omnia, the chief good, id. Leg. 1, 20, 52 : fines bonorum et malorum, id. Fin. 1, 17, 55 ; hence the title of Cicero's treat- ise De Finibus, analog, to the Gr. uept rt- Xiov ; cf. Cic. Att. 13, 21, 4, with ib. 19, 4 : honorum populi finis est consulatus, id. Plane. 25, CO : duodecim tabulae, finis aequi juris, Tac. A. 3, 27. (y) An end, purpose, intention, design : omnes artes habere finem aliquem pro- positi™, ad quem tendunt, Quint. 2, 17, 22 ; so laudis et gloriae, id. 8, 3, 11 : do- inus finis est usus, Cic. Otf. 1, 39, 138 : officium ejus facultatis videtur esse, di- cere apposite ad persuasionem : finis, per- suadere dictione, id. Inv. 1, 5, 6 ; cf. Quint. 2, 15, 6 : quem finem vel quid summum et ultimum habeat rhetorice, id. ib. 38 ; Cic. Off. 1, 16, 52 : ad finem vitae utilem (artem), Quint. 2, 17, 41 : medicinae, id. ib. 25: id. 2, 21, 3 : quod ad eum finem memoravimus, ut, etc., Tac. A. 14, 64. 2. In rhetor, lang., i. q. finitio and defi- nitio, qs. An explanatory limiting, A defi- nition, explanation (so perh. not in Cic, but repeatedly in Quint.) : dicuntur argu- ments ex finitione seu fine, Quint. 5, 10, 54 : est frequentissimus finis, rhetoricen esse vim persuadendi, id. 2, 15, 3 ; id. ib. 11 so. ; id. 4, 4, 3 Spald. N. cr. 3. In the later jurid. Lat., A measure, amount : placuit, ut fructus hypotheca- rum usuris compensaret, fini legitimae U8urae, Papin. Dig. 20, 1, 1 ; so finem pre- tii, deminuere vel excedere, id. ib. 21, 2, 66 : ad finem peculii legata praestart, id. ib. 49,17, 17. finite, «rf». To a certain extent, etc. ; v. finio, Pa., ad fin. ,finitimUS5 a , um ,n'?/- [finis; cf.mar- itimus] Bordering upon, adjoining, neigh- boring (quite class.) : J, Lit: (a) c.dat.: sumus enim finitimi Atinatibus, Cic. Plane. 9, 22 ; so Gnlli Belgis, Caes. B. G. 2, 2, 3 : homines bellicosi locis patentibus, id. ib. 1, 10, 2 : regnum Ariobarzanis vestris vec- tigalibus, Cic. de imp. Pomp. 2, 5 : aer mari, id. N. D. 2, 39, 101 : latus Boreae, i. e. bordering v.pon the north, northern, Hor. Od. 3, 24, 38.— (/3) Abs. : Romanos ea k>ca finitiraae provinciae adjungere, Caes. B. G. 3, 2 Jin. : Marsi, Hor. Epod. 16, 3 : finitimum bellum, Caes. B. C. 2, 38, 1 ; cf. Ov. Tr. 4, 10, 111. B. Subst, finitimi, orum, m. Neigh- bors : bella cum finitimis felicissime mul- ta gessit, Cic. Rep. 2, 9 ; cf. finitimi ac vi- cini, id. Sull. 20, 58 ; so id. de imp. Pomp. 624 FIRM 4, 9 ; Caes. B. G. 1, 2, 4 ; 1, 5, 4 ; 2, 16, 2; 2, 17, 4. et saep. II> Trop., Bordering npon, adjoining, nearly related, like : (a) e. rial. : unicuique virtuti finitimum vitium reperietur, ut au- dacia, quae fidentiae finitima est, Cic. Inv. 2, 54, 165 ; cf. id. de Or. 2, 44, 185 ; so me- tus aegritudini, id. Tusc. 4, 30, 64 : falsa veris, id. Acad. 2, 21, 68 : deterrimum ge- nus optimo, id. Rep. 1, 42 : consensus principum administrationi, id. ib. 1, 28 : poeta oratori, id. de Or. 1, 16, 70 ; cf. his- toria huic generi, id. Or. 20, 66 : Autronii nomen finitimum inaxime est hujus peri- culo et crimini, is very closely connected with, id. Sull. 25, 71.— (Ji) Abs. : ilia, quae propinqua videntur et finitima esse, Cic. Inv. 2, 54, 165 : artium studiorumque qua- si finitima vicinitas, id. Brut. 42, 156 : finit- imum malum, id. Rep. 1, 28. f initio, onis, /. [finio] (post-Aug. word) : I, A limiting, limit, boundary, Vitr. 2, 1 Jin. ; 5, 4 fin. ; 8, 1— U. A de- termining, assigning, viz., A. Lit., A division, part, Hyg. Astr. 1, 6 fin. — B. Trop.: X, A definition, explanation (esp. freq. in Quint.) : "finitio est rei proposi- tae propria et dilucida et breviter com- prehensa verbis enunciatio," Quint. 7, 3, 2 sq. ; so id. 2, 15, 34 ; 3, 6, 49 ; 5, 10, 63 ; 12, 2, 13, et saep. ; Gell. 15, 9, 11.— 2. A rule : illam quasi finitionem veluti quan- dara legem sanxerunt, eos tantum surcu- los posse coalescere, qui, etc., Col. 5, 11, 12. — HI, End of life, death : Inscr. Grut 810, 10 ; so FATI, Inscr. Orell. no. 4776. f initivus, a. "™, "dj. fid.] (post-Aug. word) Rhetor, and gram. (. t. : f , In rhet- oric, Defining, explaining : status, Quint. 3, 6, 5 ; 26 : causa, id. 7. 3, 26.— H. In gram. : A. — modus, Definite, i. e. the in- dicative, Diom. p. 328 P. — B. — litera, Final, Mart. Cap. 3, 54. f initOI - ! oris, m. [id.] One who determ- ines boundaries, a surveyor, decempeda- tor : quaestori permittant, finitorem mit- tant : ratum sit, quod finitor uni illi, a quo missus erit, renunciaverit, Cic. Agr. 2, 13, 34 ; so id. ib. 2, 17, 45 ; 2, 20, 53.— Com- ically : ejus (argument!) nunc regiones, limites, eonfinia Determinabo : ei rei ego sum factus finitor, Plaut. Poen. prol. 49. — B. Transf. : circulus, the horizon. Sen. Q. N. 5, 17. — * II. One who ends : o cunc- tis finitor maxime rerum (Pluto), Stat. Th. 8, 91. finitus. a, um, Part, and Pa., from finio. fiOj eri, v - facio. I fircuSt h v - hircus, ad init. * firmamen. i nis > n - [firmo] Poet, for firmamentum, A prop, support : trunci, Ov. M. 10, 491. firmamentum, i> n - [> Q -] A strength- ening, support, prop (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense and in Cic.) : I. Lit.: transversaria tigna injieiuntur, quae firmamento esse possint, * Caes. B. C. 2, 15, 2 : vincula et firmamenta membro- rum, Gell. 13, 22, 9. B. Transf., The sky fixed above the earth, the firmament (late Lat.), Aug. de Genes, ad lit. 2, et saep. II, Trop., A support, prop, stay: eum ordinem, qui exercet vectigalia, firma- mentum ceterorum ordinum recte esse dicemus, Cic. de imp. Pomp. 7, 17 : fir- mamentum ac robur totius accusationis, id. Mur. 28, 58 ; cf. multo plus firmamen- ti ac roboris, id. de imp. Pomp. 4, 10 ; and parum firmamenti et parum virium, id. Cluent. 2, 5 : firmamentum rei publicae, id. Plane. 9, 23 ; cf. firmamentum imperii populi Romani, id. Phil. 3, 5, 13 : firma- mentum 9tabilitatis constantiaeque fides est, id. Lael. 18, 65 ; so dignitatis, id. Tusc. 4, 3, 7 : potentiae, Tac. H. 5, 8 : si ullum firmamentum in illo teste posuisses, Cic. Fl. 37, 92 : legionem ex subsidiis in pri- mara aciem firmamentum ducit, as a sup- port, Liv. 29, 2, 9. — In the plur. : Romu- lus quum haec egregia duo firmamenta rei publicae peperisset, auspicia et sena- tum, Cic. Rep. 2, 10. B. I" partic, rhetor. 1. 1., The chief support of an argument, the main point, to owixov, Cic. Inv. 1, 14, 19 ; Part. 29, 103 ; Auct. Her. 1, 16, 26 ; Quint. 3, 11, 1 ; 9 ; 12 sq. FIRM Firmani, orum, v. Firmum, no. II. Pirnjanus. «, un, v. Firmum, no. II. firmatoi'j oris, m. [firmo] A confirm- cr, tstablisher (post-Aug. and very rare): missus tamen Drusus pacis firmator, Tac. A. 2, 46 Bach. N. cr. : disciplinae milita- ris, Plin. Ep. 10, 38, 1. firmCj aav - Firmly, etc. ; v. firmus, ad fin. Firmianus, <*> um > v - FirmiuB, no. II. FirmicuSi ', nx., Julius Msiternus, A mathematician in the time of Constanline the Great, author of a work entitled Mathe- 8eos libri octo. firmitas, at ' ? . /• [tirmus] Firmness, durability, strength (quite class.) : I, Lit: ea, quae ille (Epicurus) propter firmita- tem BTtpiuvia appellat, Cic. N. D. 1, 19, 49 : age specta, postes cujusmodi ! Quan- ta firmitate facti, Plaut. Most. 3, 2, 134 ; so materiae, * Caes. B. C. 2, 11, 1 : amphora- rum, Plin. 35, 12, 46 : Aegyptii lini, id. 19, 1, 2, § 14 : fastigiorum templorum, id. 35, 12, 46 : uvae contra frigora, etc.. id. 14, 3, 4, § 40 : villi, id. 14, 2, 4, § 21 : gladiatoria totius corporis firmitas, Cic. Phil. 2, 25, 63 ; cf. Quint 8, 4, 16 ; so corporis, id. 11, 3, 19 ; 2, 16, 13 ; Plin. 4, 7 ; 15, 1 : capitis, lateris pecorisve, Quint 11, 3, 16 ; 40 : et vigor vocis, Gell. 2, 3, 4 : valetudinis, Plin. 20, 5, 20. — In the plur. : pu'lvis Puteolanus aedificiis praestat firmitates, Vitr. 2, 6. II. Trop., Firmness, endurance, con- stancy, power: firmitas et constantia, Cic. Fam. 9, 11, 1 : animi, id. Sest. 44, 95 ; so id. Tusc. 5, 26, 74 : sapientis, id. Acad. 2, 20, 66 : exercitus numero amplissimus, firmitate exiguus, Plane in Cic. Fam. 10, 24, 3 : ut quisque minimum firmitatis ha- beret minimumque virium, ita amiciria» appetere maxime, Cic. Lael. 13, 46 ; cf. ea (amicitia) non satis habet firmitatis, id. ib. 5, 19 ; and si aliquid firmitatis nactus sit Antonius, id. Fam. 11, 12, 1 : imperii, Suet Vesp. 7. fir miter, aav - Firmly, etc. ; v. fir- mus, ad fin. firmitudo, Ms, /• [firmus] Firmness, durability, strength (less freq. than firmi- tas, but also quite class.) : J, Lit. : tanta in eis (navibus) erat firmitudo, Caes. B. G. 3, 13, 8 ; cf. tanta erat operis (£. e. pon- tis) firmitudo, id. ib. 4, 17, 7 : vocis, Auct. Her. 3, 11, 20. H, Trop., Firmness, constancy, strength of mind: animi, Plaut Asin. 2, 2, 54 ; cf. quod firmitudinem gravitatem- que animi tui perspexi, Cic. Fain. 5, 13, 3 ; and Caes. B. C. 3, 28, 4 ; so animi, Tac A. 4, 8 ; Tac. A. 3, 6 ; cf. in patientia firmi- tudinem simulans, id. ib. 6, 46 fin. ; and id. ib. 15, 62 : non quod salus ab isto data quicquam habitura sit firmitudinis, Cic. Att 11, 14, 2 : haec constitutio habet fir- mitudinem, id. Rep. 1, 45 : (translationes) per se minus habeant firniitudinis, id. Inv. 2, 19, 58. FirmlUS> ii, ra. A Roman proper name, e. g. Firmius Catus, Tac. A. 2, 27 ; 4, 31.— A silver-worker, Firmius, gives his name to the Firmiana vasa, Plin. 33, 11, 49. firmo, av 'i atum, 1. v. a. [firmus] To make firm or fast, to strengthen, fortify, support (freq. and quite class.). I, Lit: lacertos, Lucr. 6, 397: corpo- ra juvenum firmari labore volucrunt, Cic. Tusc. 2, 15, 36 ; so corpora cibo, Liv. 27, 13/«.: vexatos milites quiete, Curt. 9, 10 : praegnantes largo pascuo, Col. 6, 27, 10: bitumen aeramentis illinitur firmat- que ea contra ignes, Plin. 35, 15, 51 : re- medium ad dentium mobiles firmandos, id. 21, 31, 105; Tac. A. 4, 73: vestigia, Virg. A. 3, 659 : gradum, Quint. 9, 4. 129 ; Curt. 4, 9 med. : alvum solutam, Ccls. 1, 3 ; Plin. 14, 18, 22. II. Trop., A. I n gen-: To fortify, strengthen, secure : to make lasting, dura- ble, permanent : (Romulus) urbem auspi- cato condere, ct firmare dicitur primum cogitavisse rem publicam, Cic. Rep. 2, 3 ; cf. urbem colonis firmare, id. ib. 2, 1 8 ; so novam civitatem, id. ib. 2, 7 : provimiam pace praesidiisque, id. Fam. 1, 7, 4: lo- cum magnis munitionibus, Caes. B. (i. 6, 29, 3 : turres praesidiis, Sail. J. 23, 1 : aditum urbis, Virg. A. 11, 466 : aciem sub- sidiis, Liv. 9, 17, 15 : latronum opes fir- mare atque augere, Cic. Off. 2, 11, 40 : F I 11 M in aliquos imperium, id. Sull. 11, 32 : vo- cem, id. de Or. 3, 6L, 227 ; so firmari con- suetudine, Quint. 11, 3, 24: quorum (ho- minum) quum adolescentiae cupiditates defervissent, eximiae virtutes firmata jam aetate exstiterunt, Cic. Coel. 18, 43 ; cf. animus adolescentis nondum consilio ac ratione firmatus, id. Cluent. 6', 13 ; and rir- matu stirpe virtutis, id. Coel. 32, 79 : pa- cem fimicitiamque, Liv. 9, 3, 10 : memo- ria praecipue nrmatur atque alitur exer- citatione, Quint. 1, 1, 36 ; so memoriam, id. 2, 4, 15 : opinio omnium gentium fir- mata consensu, Civ. Div. 1, 1, 1 : non ta- men pro lirmato stetit magistratus ejus jus, Liv. 4, 7, 3. B. I" partic, 1. To strengthen in resolution, to encourage, animate : cujus adventus Pompeianos compressit nos- trosque firmavit, ut, etc., Cacs. B. C. 3, 65, 2 ; so suos, Just. 2, 11 : plebem hinc pro- vocatione, hinc tribunicio auxilio, Liv. 3, 55 : cunctos alloquio et cura sibique et proelio, Tac. A. 1, 71 : animum praesenti pignore, Virg. A 3, 611 : firraatus animi, Sail. Hist. Frgm. 3, 24, p. 236 ed. Gerl. (ap. Arus. Mess, p. 232 ed. Lindem.). 2. In fidelity, To make sure of, secure: civitates obsidibus, Hirt. B. G. 8, 27. 3. To confirm, show, prove ; to affirm, assert, declare the correctness or truth of a circumstance, statement, etc. (less freq. than confirmo, v. h. v. p. 341, 3, a) : quum intelligat, quam multa firmentur jure ju- rando, Cic. Leg. 2, 7, 16 : si vis et natura f'ati ex divinationis ratione firmabitur, id. Fat. 5, 11 : firmata fides, Plaut. Mil. 2, 5, 45 ; so fidem, Ter. And. 3, 1, 4 ; Hec. 4. 2, 5 : hoc genus in rebus firmandum est multa prius, quam Ipsius rei rationem reddere possis, to prove, Lucr. 6, 918. — (/3) With object-clauses : seque et ibi i'utu- rum, ubi praescripserit et ea facturum, quae imperarit obsidibus datis firmat, Hirt. B. G. 8, 48, 9 ; cf. paratis omnium animis reversuros firmaverunt, Tac. H. 2, 9 ; Lucr. 6, 941 ; so id. 3, 320. In the pass, with a subject-clause : sata bene prove- nire firmantur, Pall. 11, 12. Firmum* i, n. A fortified sea-port of Picenum, now Fcrmo, Mel. 2, 4, 6 ; Vel- lej. 1, 14, 8 ; Pompei. in Cic. Att. 8, 12, B, 1; cf. Mann. Ital. 1, p. 465. — II. Deri v. Firmanus, a, um, adj., Of or belonging to Firmum, Firmian • cohors, Liv. 44, 40 : L. Tarutius Firmanus, of Firmum, Cic. Div. 2, 47, 98; so audivi ex Gavio hoc Fir- mano, id. Att. 4, 8, b, 3 ; and fratres, id. ib. — Subst., Firmani, orum, m.. The inhabit- ants of Firmum, Firmians, Cic. Phil. 7, 9, 23 : Castellum Firmanorum, the port of Firmum, regarded as a separate place, now Porto di Fcrmo, Pliu. 3, 13, 18 ; cf. Mann. loc. cit. firmuS; "• um > an J- F'irm (in opp. to frail, destructible), steadfast, stable, strong, powerful (freq. and quite class. ; esp. in the trop. sense). I, Lit. : nos fragili vastum ligno sulca- vimus aequor : Quae tulit Aesoniden, fir- ma carina fuit, Ov. Pont. 1, 4, 35 ; so ro- bora, Virg. A. 2, 481 : arbor, Ov. A. A. 2, 652: vincula, id. Fast. 1, 370: janua, i. e. shut fast, id. Am. 2, 12, 3 ; cf. sera, id. Pont. 1, 2, 24 : solum. Curt. 5, 1 : firmio- ris testae murices, Plin. 9, 33, 52 : sunt et Amineae vites. firmissima vina, Virg. G. 2, 97 : firmo cibo pasta pecus, strong, strengthening, nourishing, Var. R. R. 2, U, 2 ; so firmius est triticum quam mili- um : id ipsum quam hordeum : ex tritico firmissima siligo, Cels. 2, 18 ; and id. ib. : effice ut valeas, et ut ad nos firmus ac va- lens quam primum venias. Cic. Fam. 16, 8, 1 and 2; cf. mini placebat, si firmior esses, etc., id. ib. 16, 5, 1 ; and nondum satis firmo corpore, id. ib. 11, 27, 1 : hinc remiges firmissimi, illinc inopia affectissi- mi, Vellej. 2, 84, 2. II. Trop. : Firm in strength or dura- bility, also in opinion, etc., fast, co?istant, steadfast, immovable, powerful, strong: quae enira domus tam stabilis; quae tarn firma civitas est. quae non odiis et dissi- diis funditus possit everti? Cic. Lael. 7, 23 : res publica firma atque robusta, id. Rep. 2, 1 Jin. ; cf. civitas imprimis firma, Caes. B. G. 5, 54, 2 ; and Trinobantes pro- pe firmissima earum regionum civitas, Rr F ISC id. ib. 5, 20, 1 : cf. also Mutina firmissima et splendidissima colonia, Cic. Phil. 5, 9, 24 : tree potentissimi ac firmissimi popu- li, id. ib. 1, 3fin.; and evocatorum firma manus, id. Fam. 15, 4, 3 : Antonius nl> equitatu firmus esse dicebatur, Piano, in Cic. Fam. 10, 15, 2 : satis firmus ad cas- tra facienda, Pomp, in Cic. Att. 8, 12, A, 1 ; so exercitus satis firmus ad tantum helium, Liv. 23, 25, 6 : concordi populo nihil esse immutabilius, nihil firmius, Cic. Rep. 1, 32 : praesidia firmissima, id. Fin. I, 10, 35 : fundamenta defensionis firmis- sima, id. Coel. 2, 7 : firmior lbrtuna, id. Rep. 1, 17 : constitutio Romuli, id. ib. 2, 31 (ap. Non. 526, 10): illud ratum, fir- mum, fixum fuisse vis, Cic. Acad. 2, 46, 141 : officii praecepta firma, stabilia, id. Off. 1, 2, fi ; cf. opinio, firma et stabilis, id. Brut. 30, 114 : firma et constans as- sensio, id. Acad. 1, 11, 42 : ne in maximis quidem rebus quicquam adhuc inveni fir- mius, id. Or. 71, 237 : spem firmissimam habere, id. Fam. 6, 5, 4 ; cf., transf., firmior candidatus, i. e. who has stronger, greater hopes of being elected, id. Att. 1, 1, 2 : lite- rae ut soles, i. e. containing news that may be relied upon, id. ib. 7, 25 : senatum sua sponte bene firmum firmiorem ves- tra auctoritate fecistis, id. Phil. 6, 7, 18 ; cf. vir in suscepta causa firmissimus, id. Mil. 33, 91 ; and accusator firmus verusque, id. Div. in Caecil. 9, 29 ; and with this cf. vir pro veritate firmissimus, Plin. Ep. 2, II, 19 : sunt fortasse in sententia firmio- res, id. Balb. 27, 61 ; so Tib. 3, 2, 5 : non firmus rectum defendis, Hor. S. 2, 7, 26 : firmus proposito, Vellej. 2, 63 fin. ; so fir- missimus ira, Ov. M. 7, 457 : firmo id con- stantique animo facias licet, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 2 ; so nunc opus pectore firmo, Virg. A. 6, 261: firmi amici sunt {opp. amici collabascunt), Plaut. Stich. 4,1, 1 6 : firmi et stabiles et eonstantes (amici), Cic. Lael. 17, 62 : ex infidelissimis sociis firmissimos reddere, id. Fam. 15, 4, 14 : non brevis et suffragatoria, sed firma et perpetua amicitia, Q. Cic. Petit, cons. 7, 26 ; so firmissimae amicitiae, Quint. 1, 2, 20 : fides firma nobis, Plaut. Capt. 5, 1, 6. * (/?) Poet. c. inf. : fundus nee vendibi- Hs nee pascere firmus, able, capable, Hor. Ep. 1, 17, 47. Adv., Firmly, steadily, lastingly, power- fully ; in two (equally common) forms, firme and firmi ter. — (a) Form firme : insistcre, Suet. Calig. 26 : firme graviter- que aliquid comprehendere, Cic. Fin. 1, 21, 71; cf. satis firme aliquid concipere animo, id. ib. 2, 2, 6 ; so continere multa, Quint. 11, 2, 2 : sustinere assensus suos, Cic. Fin. 3, 9, 31 : graviter et firme re- spondere, Plin. Ep.~6, 13, 3.— (fi) Form firmitcr : firmiter hoc tuo sit pectore fix- um, Lucil. in Non. 512, 20 ; nisi suffulcis firmiter, Plaut. Epid. 1, 1, 77 : insistere, Caes. B. G. 4, 26, 1 : in suo gradu collo- cari, Cic. Rep. 1, 45 fin.: stabilita matri- monii!, Cic. Frgm. ap. Non. 512, 23 (Rep. 6, 2 ed. Mos.) : promisisse, Plaut. Ps. 3, 2, 111: meminisse, Gell. 13, 8, 2.— b. Comp.: firmius durare, Plin. 35, 12, 46 : firmius coire, Ov. Her. 19, 67. — c. Sup. : pulvi- nus quam firmissime statuatur, Vitr. 5, 12. fiscalis. e, adj. [fiscus, no. II. B] Of or relating to the public or the imperial treas- ury, fiscal (post-class, word) : res fisca- les quasi propriae et privatae prineipis sunt, Ulp. Dig. 43. 8, 2, § 4 ; so jus, Papin. ib. 2, 14, 42 : debitores, Paul. ib. 49, 14, 45, § 10 : calumniae, denunciations made for the advantage of the revenue, i. e. the fines resulting from which were to go into the treasury, Suet. Dom. 9 : molestiae, i. e. exactions for the treasury, Aur. Vict. Caes. 41 : gladiatores, maintained out of the emperor's revenue, Capitol. Gord. 3, 33 ; so too cursus, Spart. Hadr. 7 ; and vina, Vop. Aurel. 48.— n. Subst. FISCALIA, ium, n.. Moneys for the treasury, Inscr. Orell. no. 3351. fiscariuS) ii, "*• [id.] -^ debtor to the treasury (post-class.) : annuae fiscarioruin praestariones, Firm. Math. 3, 13 med. fiscella, ae,/. (also masc. fiscellus, i, Col. 12, 38, 6 ; see too under fiscellus) dim. [fiscus] A small basket for fruit, cheese-forms, etc., woven of slender twigs, rushes, etc., Tib. 2, 3, 15 ; 'Virg. E. 10, 71 ; FIST Ov. F. 4, 743; Col. 12, 18, 2; Var. R. R. 2, 2, 14. As a muzzle for cattle, Cato R. R. 54, 5 ; Plin. 18, 19, 49, § 177. As a form for cheese : "fiscella forma, ubi casei ex- primuntur," Gloss. Isid. 1. fiscellus, i, m. dim. [id.] I. i. q. fiscella; v. preced. art. — II. "FISCEL- LUS casei mollis appetitor, ut catilloneB eatillorum liguritores," Fest. p. 90 (ace. to MU11. we should pern, read FISCELLO ; see his note ad loc). 2. Fiscellus. i. m - A chain of mount- ains in the Sabine territory, in which the River Nar takes its rise, now called Monte Fiscello, or Monti delUi Sibilla, Plin. 3, 12, 17 : Var. R. R. 2, 1, 5 ; Sil. 8, 519. fiscilia. ae, /. [fiscus] A small basket for fruit, wine, etc., made of slender twigs, rushes, broom, etc. : fiscina ficorum, Cic. FI. 17, 41 ; Naev. in Serv. Virg. G. 1, 266 ; Virg. 1. 1. ; Col. 12, 39, 3 : 50, 10. Ab a measure for milk, Mart. 1 , 44, 7 ; for leaves, browse, Ov. F. 4, 754 ; Plin. 18, 31, 74. As a muzzle, id. 34, 8, 19, § 66. fisCUS? i» m - d basket woven of slender twigs, rushes, etc. ; and used, I, For olives in the oil-press, Col. 12, 52, 22 ; 54, 2.— Far more t'req., II, For keeping money in, A money- basket, or, as we say, a money-bag, purse : fiscos complures cum pecunia Siciliensi a quodam senatore ad equitem Romanum esse translatos, Cic. Verr. 1, 8, 22 : mu- lus ferebat fiscos cum pecunia, Phaedr. 2, 7, 2 ; Suet. Claud. 18 : aerata multus in area Fiscus, i. e. much money, Juv. 14, 259. B. In partic. : 1, The state treasury, public revenues : quaternos HS, quos mi- ni senatus decrevit et ex aerario dedit, ego habebo et in cistam transferam de fisco, Cic. Verr. 2, 3. 85, 197 : qui fiscum sustulit, id. ib. 79, 183 : de fisco quid ege- rit Scipio, quaeram, id. Q. Fr. 3, 4, 5 Ma- nut. ; so Eutr. 2, 16. 2. In the times of the emperors, The imperial treasury, imperial revenues, em- peror's privy purse ; in opp. to aerarium, the public chest or treasury : quantum pecuniae in aerario et fiscis et vectigali- bus residuis, Suet. Aug. 101 ; so id. ib. 40 ; Claud. 28 ; Ner. 32 ; Sen. Ben. 7, 6 ; Tac. A. 1, 37 ; Paul. Dig. 39, 4, 9 fin., et saep. : Judaicus, the tax paid by the Jews into the imperial treasury. Suet. Dom. 12. fissiculo, without perf., atum, 1. v. a. [fissum, from findo] In the lang. of the haruspices, To divide the inwards (post- class.) : exta, App. de Deo Socr. p. 45 ; so Mart. Cap. 2, 38 ; and fissjculatis exto- rum prosiciis, id. 1, 5. fissilis, e, adj. [findo] I. That may be cleft or split, fissile (rare ; not in Cic. or Caes.): robur, Virg. A. 6. 181 ; so lignr^, Plin. 16, 39, 73: arundo, id. 16, 36, 1« : vena lapidis, id. 36, 17, 27 II. Cleft, split : stipes, Col. 9, 1, 3. Comically transf. : ad focum si adesses, Non fissile haberes caput, you would not have had your crown cracked, Plaut Aul. 3, 2, 26. fissio, onis, /. [id.] A cleaving, divid- ing : glebarum, Cic. N. D. 2, 63, 159. fissi-pes, pedis, adj. [fissus, from fin- do] Cloven-footed : juvencae. Aus. Ep. 5 3. — H. Transf., in gen., Split: calamus Aus. Ep. 7, 49. fissum, i. v - findo, ad fin. fissura. ae, /. [findo] A cleft, chink,, fissure (a post- Aug. word) : quorum in^ digitos pedum fissura divisa est, Plin. 10, 63, 83 : vitis, Col. 4, 29, 4.— In the plur. : Plin. 33, 6, 33 : efficax asini sevum labro- rum fissuris, i. e. chapped lips, id. 28, 12, 50 fin. fissus, a, um, Part., v. findo. fistucai ae./. An instrument for ram- ming down, a rammer, beetle, Caes. B. G. 4, 17, 4 ; Cato R. R. 28, 2 ; Plin. 36, 25, 61. fistucatlOj oni 5 ! /• [fistuco] A ram- ming down, ramming fast, Vitr. 7, 1 ; 10, 3. fistUCO, without perfi, atum, 1. v. a. [fistuca] To ram down or in, to ram fast : fundamenta, Cato R. R. 18, 7 : solum, Plin. 36, 25, 63 ; Vitr. 7, 4 fin. : rudus pe- dali crassitudine, Plin. 36, 25, 62,— In the part. perf. abs. : terram circa radices fis- tucato spissandam, by ramming down, i. q. fistucatione, Plin. 17, 11, 16 fin. fistula, ae. /. A pipe, tube. e. g. a wa- ter-pipe (usually of lead), Cic. Rab. perd.. 625" FLAB U, 31 ; Frontin. Aquaed. 25 sq. ; Plin. 2, 103, 106 ; 31, 6, 31 ; Ov. M. 4, 122 ; Inscr. Urell. no. 3322, 3324 ; 3892 ; the wind-pipe and gullet, Plin. 11, 37, 06 ; Gell. 17, 11, 4 ; 'he tabular vessels in the lungs, Plin. 11, 37, 72 ; 9, 7, 6 ; in the teeth, id. 11*, 37, 62 ; 'he holes of a sponge, id. 31, 11, 47, et al. II. in p a r t i c. : A. A hollow reed- stalk, a reed, Plin. 12, 22, 48 ; 19, 5, 23.— tience 2. T r a n s f. : a, A reed-pipe, shepherd's pipe, pipes of Pan (made of several reeds gradually decreasing in length and cali- bre), the Greek evpiy{, invented by Pan.: " fistula, cui semper decrescit arundinis ordo : Nam calamus cera jungitur usque minor," Tib. 2, 5, 31 ; cf. " Virg. E. 2, 32 sq. ; Ov. M. 1, 688 sq, ; 2, 682 ; 8, 192 ; Plin. 7, 56, 57 ;" Lucr. 4, 591 ; Ov. M. 13, 784 ; Virg. E. 3, 25 ; Hor. Od. 4, 1, 24 ; 4, 12, 10 ; 1, 17, 10 ; 3, 19, 20, et al. : ebur- neola, a pitch-pipe, for giving the tones in which an orator should speak, Cic. de Or. 3, 60, 225 sq. ; cf. Quint. 1, 10, 27.— In com- ic transf. : itaque et ludis et gladiatoribus mirandas exionuaoias sine ulla pastoricia fistula auferebamus, i. e. without being hissed off, Cic. Att. 1, 16, 11. b. A writing-reed, Pers. 3, 14. J3 A sort of ulcer, a fistula, Cels. 7, 4 ; Plin. 20, 9, 33 ; 24, 11, 51 ; Cato R. R. 157, 14 ; Nep. Att. 21. {J, fistula sutoria, A shoemaker's punch, Plin. 17, 14, 23. B. fistula farraria, A sort of hand-mill for grinding corn, Cato R. R. 10, 3 ; also called serrata, Plin. 18, 10, 23. fistUlariS; e, adj. [fistula] (post-class, word) : I. (ace. to fistula, no. II. A, 2, a) Like a shepherd's pipe : versus, which gradually increase by a syllable. Diom. p. 498 P.— II. (ace. to fistula, no. II. B) Of or for a fistula: medicamentum, Veg. 2, 13. i fistularms, "> ™- [fistula, no. II. A, 2, a] A player on the shepherd's pipe (in Cic. fistulator), Inscr. Fabr. p. 625, no. 218. fistulatim< a dv. [fistula] In the shape of pipes (post-class.) : excussus fimus, App. M. 4, p. 144. * fistalator> oris. m - [fistula, no. II. A, 2, a] A player on the shepherd's pipe, a piper : fistulatorem domi relinquetis, Cic: de Or. 3, 61, 227 (see the passage in con- nection). fistulatorinsi a > um > a 4/- [fistulator] Of or belonging to a player on the pipes : artes, Arn. 2, 73. fistulatuS; a > " m > a • a - [flabellum] To fan (post-Aug.) : quum calor in aft'ectationem flabellatur, Tert. Pall. 4. flabellum, i, "■ dim. [fiabrum] A small fan or fly -flop : Ter. Bun. 3, 5, 47 ; so ib. 50 ; Mart. 3, 82, 10 ; for thi6 a peacock's i tail was used, Prop. 2, 24, 11 ; v. note ad loc. — *H, Trop.: cujus lingua quasi fla- bello seditionis, ilia turn est egentium con- cio ventilata, Cic. Fl. 23, 54. flabllis, e, adj. (flo] Airy: *|, Lit. : nihil estin animis mixtum atque concro- tum . . . nihil ne aut humidum quidem aut FLAG Habile aut igneum, Cic. Tusc. 1, 27, 66.— B. Trop.: Spiritual (eccl. Lat.) : aedes, Prud. crcip. 10, 347. flabra, orum, n. [id.] Blasts, esp. of wind ; or, concr., breezes, winds (a poet, word) : flabraque ventorum violento tur- bine vexant, Lucr. 5, 218 ; so Etesia Aqui- lonum, id. 5, 741 ; 6, 731 : Boreae, Prop. 2, 27, 12 : lenia Austri, Val. Fl. 6, 665 ; Lucr. 6, 428 ; cf. id. 720 : non hiemes il- lam, non flabra neque imbres Convellunt, Virg. G. 2, 293. flabralis, e, adj. [flabro] Breezy, airy (post-class.) : Prud. Apoth. 841. + flabrarius, custos corporum, Isid. Gloss. fiabrum, i, v. flabra. flacceo, ere, v. n. [flaccus : to be wilted; hence transf.] To be flabby or flaccid .' I. L i t. (postclass.) : aures pen- dulae atque flaccentes, Lact. Opif. D. 8 — II. Trop.: To be faint, languid, weak ; to flag, droop : "flaccet languet, deficit," Non. 110, 1 (mostly ante- and post-class.) : sceptra flaccent, Att. in Non. 110, 12 : flac- cet fortitudo, Afran. ib. 13 : sin flaceebunt conditiones, Enn. in Non. 110, 14 : oratio vestra rebus flaccet, spiritu viget, App. Apol. p. 290 : Messala flaccet, flags, loses courage, * Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4 (for which Messala languet, id. Att. 4, 15, 7). flaccesco (ante-class, also written flacci'sco), cui, 3. v. inch. n. To wilt, with- er, dry up: I, Lit.: foeniculum quum legeris, sub tecto exponito, dum flacces- cat, Col. 12, 7, 4 : flaccescente fronde, Vitr. 2, 9 : stercus quum flaccuit, Var. R. R. 1, 13, 4.— n. Trop. : To become faint or feeble, to droop, languish : flucti flaccis- cunt, silescunt venti, Pac. in Non. 488, 15 : flaccescebat oratio, * Cic. Brut. 24, 93 : flaccescentes voluptates, Arn. 4, 142 : ad numerum cymbalorum mollita indignati- one flaccescunt, i. e. become mild, softened, id. 7, 237. FlaccianilS, «, um,v. flaccus, no. II. B. flaccidus- a , um, adj. [flaccus] Flab- by, flaccid: I. Lit: aures, Col. 7, 6, 2 ; Plin. 8, 51, 77 : folium, Plin. 15, 30, 39 : vela (c. c. pendula), App. Flor. p. 365. — II, Trop.: Lang aid, feeble : flaccidiore turbine fertur, Lucr. 5, 631 : argumenta- tio, Arn. 7, 251. flaccus- a ' um, adj. Flabby : (canes) auriculis magnis ac ilaccis, Var. R. R. 2, 9, 4. — Hence, B. Transf., of persons, Flap-eared : ecquos deos paetulos esse arbitramur? ecquos silos, flaccos, fron- tones, capitones, quae sunt in nobis ? Cic. N. D. 1, 29. 80.— Hence II. PlacCUS; i, A Roman surname : cf. " aures homini tantum immobiles : ab iis Flaccorum cognomina, Plin. 11, 37, 50 ; esp. freq. in the gens Valeria, Cornelia, and Horatia. — B. Deriv., Placcianus, a, um, adj., Of 'or belonging to a Flaccus, Flaccian : area, Val. Max. 6, 3, 1. i flag'cllatlClUS paarivia's, Gloss. Philox. (One who deserves the whip, ver- bero). flagcllatlO, onis, / [flagello] A whip- ping, scourging, flagellation (eccl. Lat.), Tert. ad Martyr, ifin. flagcllO) av '> arum, 1. v. a. [id.] To whip, scourge, lash (poet, and in post- Aug. prose). I. Lit.: quaestorem suum in conjura- tione nominatum flagellavit, Suet. Calig. 26 ; so aliquem manu sua, id. ib. 55 ; Claud. 38 : canes extremis polypi crinibus, Plin. 9, 30, 48 : terga Cauda (leo), id. 8, 16, 19 ; cf. arborem cauda (serpens), Ov. M. 3, 94 : messem perticis, to thresh out, Plin. 18, 30, 72 : serpentes sese interimunt fla- gellando, id. 25, 8, 55. — Abs. : in tergum flagellat, Quint. 11, 3, 118. II, Transf. : flagellent Ora comae, beat, dangle against his face, Mart. 4, 42, 7 : sertaque mixta comis sparsa cervice flagellat, i. c. shakes, Stat. Th. 10, 169 ; cf. id. ib. 3, 36 : flagellars aer, Plin. 2, 45, 45 : si puteal multa cautus vibice flagellas, i. e. practice outrageous usury, Pers. 4, 49 : cujus laxas area flagellat opes, presses down, i. e. incloses, Mart. 2, 30, 4 ; so id. 5, 13, 6 ; cf. prout aliquis praevalens man- ceps annonam flagellet, keeps bach com- modities, i. e. maintains them at too high a price, Plin. 33, 13, 57. FLAG flagellum, *. "• dim - [Uagn"»] A wJdp, scourge ; stronger than scutica : nee scutica dignum horribili sectere fla- gello, Hor. S. 1, 3, 119 ; cf. ille flagellis Ad mortem caesus, id. ib. 1, 2, 41. So Cic. Rab. perd. 4, 12 ; Marcell. Dig. 48, 19, 10 ; Hor. Epod. 4, 11 ; Catull. 25, 11 ; Ov. Ib. 185; Juv. 6, 749.— B. Transf.: 1, A riding-whip, Virg. A. 5, 579 ; Sil. 4, 441 ; whip for driving cattle, Col. 2, 2, 26. — 2. The thong of a javelin, Virg. A. 7, 731. — 3. A young branch or shoot, a vine- shoot, Var. R. R. 1, 31, 3 ; Virg. G. 2, 299 ; Catull. 62, 52 ; Col. 3, 6, 3 ; 4, 10, 2 ; 4, 14, 3.-4. The arm of a polypus, Ov. M. 4, 367. — 5. I" late Lat., A threshing -flail, Hier. Jesai. 28.— H. Trop. : The lash or stings of conscience (poet.) : Lucr. 3, 1032 ; Juv. 13, 195. flagitatiO; onis,/. [flagito] An earn- est request or demand, importunity (rare, but quite class.) : nolul deesse ne tacitae quidem flagitationi tuae, * Cic. Top. 1, 5 : uxorum flagitatione revocantur, Just. 2, 4. — In the plur. : crebrae populi flagita- tiones, Tac. A. 13, 50. flagitator, oris, m. [id.] An importu- nate asker, demander (rare, but quite class.) : ejicite ex animo curam atque ali- enum aes : Ne quis fonnidet flagitatorem suum, Plaut. Casin. prol. 24 ; cf. id. Most. 3, 2, 81 ; so of a dunning creditor, Gell. 17, 6, 10 ; and transf. : hunc video flagita- torem, non ilium quidem tibi molestum, sed assiduum tamen et acrem fore, Cic. Brut. 5, 18 (see the passage in connec- tion). — (/3) c. gen. : triumphi ante victo- riam flagitator, Liv. 8, 12, 9 ; so pugnae, id. 2, 45. 18. flagitatriXi icis, /. [flagitator] She that importunately demands or duns (late Lat.) : epiatola vehemens Sagitatrix, Aug. Ep. 140. flagitiosCi adv., v. flagitiosus, ad fin. flag-ltlOSUS, a, um, adj. [flagitium> Shameful, disgraceful, infamous, flagitious (said both of persons and things) : flagiti* osi sunt, qui venereas voluptates inflam- mato animo concupiscunt, Cic. Tusc. 4, 32, 68 : homo flagitiosissimus, libidinosis- simus nequissimusque, id. Verr. 2, 2, 78, 192 : civitas pessima ac flagitiosissima facta est, Sail. C. 5, 9 : at miser (esse vi- deretur), si in vitiosa et flagitiosa vita af- flueret voluptatibus, Cic. Fin. 2, 29, 94 : itaque videas rebus injustis justos maxi- me dolere, imbellibus fortes, flagitiosis modestos, id. Lael. 13, 47 : libidines, id. Verr. 2, 2, 54, 134 ; cf. animus omni ge- nere voluptatum, Quint. 12, 11, 18 : emp- tio, possessio bonorum, Cic. Rose. Am. 9, 24 : flagitiosissima facinora facere, Sail. J. 32, 2 : socordia fiagitiosior, id. ib. 68, 22 : fama flagitiosissima, Tac. H. 2, 31 : quod ea, quae re turpia non sunt, verbis flagitiosa ducamus, Cic. Off'. 1, 35, 128 : regem armis quam munificentia vinci, minus flagitiosum, Sail. J. 110, 5 ; cf. fla- gitiosissimum existimo impune injuriam accepisse, id. ib. 31, 21 ; Tac. A. 3, 54. Adv. F 1 a g 1 1 1 6 s e, Shamefully, basely, infamously, flagitiously (freq. in Cic. ; elsewh. rare) : impure et flagitiose vive- re, Cic. Fin. 3, 11, 38 : turpiter et flagiti- ose dicta, id. de Or. 1, 53, 227 ; cf. Auct Her. 1, 5, 8 ; indicia male et flagitiose tue- ri, id. Verr. 1, 15, 44 : sumus flagitiose im- parati, id. Att 7, 15, 3 : desciscere ab all- quo, id. Fin. 5, 31, 94 : obitae legationes, id. Fontej. 11, 24.— Comp. : Arn. 4, 141,— Sup. : ut turpissime flagitiosissimeque discedat; Cic. Div. in Caecil. 22, 71 ; so servire ali- orum amori, id. Cat. 2, 4, 8. flagltiumn ii. "• [flagito; cf. Doed. Syn. 2, p. 143 ; and therefore orig. : burn- ing desire, heat of passion; hence transf.], A shameful or disgraceful act done in the heal of passion ; a burning shame, dis. graceful thing (quite class. ; not in Caes.) : quae (convivia) domesticis stupris flagiti- isque flagrabunt, Cic. Verr. 2, 4, 32, 71 ; so flagrantissima (c. c. adulteria), Tac. A. 14, 51 ; cf. stupra et adulteria et omne tale flagitium, Cic. de Sen. 12, 40 ; and id. Verr. 2, 5, 10, 26 : domesticis vitiis atque flagitiis se inquinare, id. Tusc. 1, 30, 72; cf. homo sceleribus flagitiisque contami- natdssimua, id. Prov. Cons. 6, 14 ; and with FLAG this cf. id. Rose. Am. 9, 25; and tautum eceleria et tantum flagitii admittcre, id. Att. 10, 3 : quae libido ab oculis, quod fa- cinus a manibus umquam his, quod flagi- tiura a toto corpora abfuit ? etc., id. Cat. 1, 6, 13; cf. Q. Curius, flagitiis atque feci- paribus coopertus, Sail. C. 23, 1 ; 80 c. c. facinora, id. ib. 14, 2 Kritz. N. cr. ; rf. also nihil facinoris, nihil flagitii praetermittere, l.iv. 39, 13, 10; and id. 39, 16, 1 : flagitia faccre et dicere, Cic. Tusc. 4, 34, 73 : in hoc flagitio versari ipsum videmus Jovem (corrcsp. to stuprum), id. ib. 4, 33, 70 : in tot flagitia so ingurgitare, id. Pis. 18, 42. If, Trail sf., A, In gen., Any shameful or disgraceful act or thing (without the . accessory idea of passion) : quum loqui- mur tvrni, nihil flagitii dicimus : at quum bini, obscoenum est, Cic. Fain. 9, 22, 3: llagitium rei tnilitaris admittere, id. Clu- ent. 46, 128 ; flagitii principium est, nudare inter cives corpora, Enn. in Cic. Tusc. 4, 33, 70 : nonne id flagitium est, te nliis con- silium dare, foris snpere, tibi non posse auxiliarier? Ter. Heaut 5, 1, 49: prne- esse agro colendo llagitium putes, Cic. Rose. Am. 18, 50 : quantum flagitii com- misissct (for which, shortly before, nihil turpius, quam, etc), id. Brut. 61, 219; cf. ita necesse fuitauthaec flagitia concipere animo aut susccptae philosophiae nomen amittcre. disgraceful assertions, absurdi- ties, id. N. D. 1, 24, 66 : maxime infensi Gnaeo Lentulo, quod is ante alios aerate et gloria belli firniare Drusum credebatur et ilia militiae flagitia primus aspernari, those shameful speeches (in the opinion of Lentulus), Tac. A. 1, 27 (cf. the passages quoted in no. C, from Plaut. Merc. 2, 3, 71). — Comically: Co. Fores bae fecerunt magnum flagitium modo. Ad. Quid id e6t flagitii ? Crepuerunt clare, Plaut Poen. 3, 2, 32. B. In vulg. lang., concr. like scelus, Shame, disgrace, as a term of reproach, i. q. rascal, scoundrel: flagitium illud homi- nis ! Plaut. Casin. 2, 1, 8 ; so id. Asin. 2, 4, 67 ; Casin. 3, 2, 22 ; Men. 3, 2, 24 ; 5, 1, 9 : ipsa quae sis stabulum flagitii, id. True. 2, 7, 31 : etiam vim opprobras, flagitii fla- grantia, burning shame, i. e. outrageous villain, id. Rud. 3, 4, 28. C. (causa pro effectu) Shame, disgrace (so rarely, but quite class.) : id erat meum factum flagitii plenum et dedecoris, Cic. Att. 16, 7, 4; cf. magnum dedecus et fla- gitium, id. Oft". 3, 22, 86 : qui non gloria movemini neque flagitio, Sail. Or. Licin. ad fni. (p. 236, ed. Gerl.) : pro Plancina cum pudore et flagitio disseruit. Tac. A. 3, 17 : latere damni mavolo, Quam op- prohramentum aut flagitium muliebre af- rerri domo, Plaut. Merc. 2, 3, 71 sq. ; id. Epid. 3, 4, 79 : flagitium iraperio demere, Liv. 25. 15, 19 : consul moveri flagitio ti- moris fatendi, id. 42, 60. 4. flagitO) avi, ntum, 1. (archaic inf. praes. pass, flagitarier, Plant Men. prol. 46) v. inleus. a. [from the root FLAG, whence flagTO ; cf. Doed. Syn. 2, p. 143] To liotly, fiercely, violently demand any thing, t,i entreat, solicit a thing; or with a personal object to earnestly press, impor- tune, dun a person for any thing; qs. fla- granter posco, exigo, rogo, etc. (the stron- gest among the words of a similar mean- ing ; v. the follg.). I. In gen. (quite class.); constr. illi- quid, aliquem; aliquid (aliquem) ab ali- quo or aliquem ; with ut or quite abs. ; poet, with an object-clause : etiam atque etiam insto atque urgeo, insector, posco, atque adeo flagito crimen, Cic. Plane. 19, 48: cf. insector, inquam et flagito testes, id. Fontej. 1, 1 ; and reliquos non deside- rare solum, sed etiam poscere et flagitare, id. Vcrr. 2, 5, 28, 71 : causa posrulat, non ftagitat, id. Quint 3, 13 : ut admoneam te, non ut flagitem : metuo ne te forte flagi- tent : ego autem mandavi, ut rogarent, id. Fam. 9, 8, 1 ; cf. admonitum venimus te, non flngitatum, id. de Or. 3. 5, 17 : con- sult auxilium implorare et flagitare, id. Rab. perd. 3. 9 : ea, quae tempus et ne- cessitas flagitat id. Phil. 5. 19,/i». *nr) in pass, form: ne ejus sceleris ill te ipsum quaestio flagitaretur, Cic. Vatin. 11, 26 : qunm stipendium ab legionibus paene se- ditione facta flagitaretur. when the legions FLAG demanded their pay (the ab different from the follg. ; v. also ab. p. 2, b), Caes. B. C. 1, 87, 3 : populus desiderio Romuli regem flagitare non destitit, Cic. Rep. 2, 12 : a tc quum tua promissa per literaa Bagitabam, id. Fam. 3, 11, 4 : mercedem gloriae fla- gitat al) iis, quorum, etc., id. 'iSisc. 1, 15, 34 : quid gravrtas, quid nltitudo animi . . . quid artes a te Ihigitent, tu videbis, id. Fam. 4, 13, 4 : id ex omnibus pnrtibus ab eo flagitabatur, Caes. B. G. 1, 71, 1 : uni- cum miser abs to (ilium flagitat, Cie. Verr. 2, 5. 49, 128: haec sunt ilia, quae me hi- dens Crassus modo flagitiibnt, id. de Or. 2, 45, 188: cf. id. Plane. 2. 6: quotidie Caesar Aeduos frumentum flagitare, Caes. B. G. 1, 16. 1 : nee potentem amicum Lar- giora flagito, Hor. Od. 2, 18, 13 : semper llagitavi, ut convocaremur. Cic. Phil. 5, 11, 30 : flagitare senatns institit Cormi- tum, ut, etc., id. Fam. 10, 16, 1 : flagitaba- tur all his quotidie ut etc., id. Seat. 11, 25 : sed flagitat tabellarius. Valebis igitur, etc., presses, id. Fam. 15, 18 fin. : (stoma- chus) perna magis ac magis hillis Flagitat immorsus refici, Hor. S. 2, 4, 61. U, In partic. : A. To summon before court, to accuse : compertum pecuniam puhlicara avertissc ut peculatoreni flagi- tari juseit, Tac. H. 1, 53. B. in an obscene sense, To incite to lewdness (ante- and postelass.) : ancillam alienam, Ulp. Dig. 47, 1, 2 ; so juvenem, App. M. 8. p. 215 : intercutibus stupris fla- gitatus, Cato in Prise, p. 719 P. : cf. " inter cutem flagitatos dicebant antiqui mares, qui stuprum passi essent," Feet. p. 110. flagrans» antis, Part, and Pa., from flasiro. flagTantcr, adv.. v. flagro. Pa., ad fin. fla§Tantia> ae,/ [flagro] A burning, burning heat, aidor (mostly post-class.) : I. Lit : montis (Aetnae), Gell. 17, 10, 8 : solis, App. M. 4, p. 157 ; 6, p. 178 ; so aes- tatis, Am. 2, p. 69 ; and aestivn, Mart. Cap. 8. p. 183 : non flagrantia oculorum. non libertate sermonis. sed etiam complexu, etc, *Cic. Coel. 20, 49.— n. Trop.: om- nia pectoris, Prud. areib. 10, 734. — Concr. as a term of reproach : etiam vim op- probras, flagitii flagrantia? thou burning shame ! worst of scoundrels '. Plaut Rud. 3, 4, 28 ; cf. flagitium, no. II. A. + flagratores dicebantur genus homiuum, quod mercede tlagris crede- bantur (leg. caedebant), Fest p. 89 ; cf. J " flacratores qui flagris conducti cae- dunt," Placid, p. 463. * flagTlferi er "i erum, adj. [flagrum- fero] Bearing a whip : Automedon, Aus. Ep. 10. flagTldneS dicti servi, quod flagris subjecti sunt : ut verberones a verberi- bus. Afranius in Vopisco : Tuflagrioni- bus, etc., Non. 28, 27. fiagTTtriba. ae, m. [flngrum-tero] A whip-spoiler, i. e. one who wears out tlie whip with being flogged, a comic appella- tive of a slave : Plaut. Ps. 1, 2. 5. flagro, avi, atum, 1. v. a. [rad. FLAG, whence also flagito and flagitium, kindred with FLA, flare] To flare, flame, blaze, bum (quite class.; most freq. in the trop. sig- nif. ; not in Caes.). I, Lit: flagrantes onerariae, Cic. Div. 1, 32, 69 : crinemque flagrantem exeute- re, Virg. A. 2, 685 : flagrabant ignes, Ov. F. 6, 439 : intima pars hominum vero fla- grabat ad ossa, Lucr. 6, 1168 : flocci mol- les et sine oleo flagrant Plin. 16, 7, 10. II. Trop.. sc. according as the notion of heat or of the pain produced by burn- ing predominates (cf. flamma, no. II.). &. To be inflamed with passion (both in a good and a had sense), (o blaze, glow, bum, be on fire, to be violently excited, stir- red, provoked : non dici potest, quam fla- grem desiderio urbis, Cie. Att 5, 11, 1 ; so desiderio tui, id. ib. 7, 4, 1 : dicendi stu- dio, id. de Or. 1, 4, 14 ; cf. eximio litera- rum amore. Quint prooem. § 6 : cupidi- tate atque amentia, Cic. Verr. 2, 4, 34, 75 ; cf. id. Cluent. 5, 12 ; so amore, id. Tusc. 4, 33, 71 ; Hor. Epod. 5, 81 ; cf. cupidine currus, Ov. M. 2, 104; and libidinibus in mulieres, Suet. Gramm. 23 : odio, Cic. de Or. 2, 45, 190 : totam Italiam flagraturam hello intelligo, id. Att 7, 17, 4 ; so bello flagrans Italia, id. de Or. 3, 2, 8 : domes- PI AM ticis stupris flagitiisque, id. Verr. 2, 4, 32, 71 : flagrabant vitia libidinis apud ilium, id. Coel. 5, 12 ; cf. uri cujusque studium ex aetate flagrabnt, Sail. C. 14, 6. — Poet with a respective ace. : coelestem fla- grans amor Herculis Heben, Prop. 1, 13,23. * 2. Poet, as a v. act., To inflame with a passion : Elisam, Stat S. 5, 2, 120. B. To be greatly disturbed, annoyed at any evil, to suffer from it : consules fla- grant infamia, Cic. Att. 4, 18, 2; cf. invi- dia et infamia, id. Verr. 1, 2, 5 ; so invidia, Suet Aug. 27; Galb.16: infamia, id. Caes. 52 ; Tib. 44 : rumore malo, Hor. S. 1, 4, 125: ignominia et pudore, Flor. 2, 18 : in- opia et cupidinihus, Sail. Or. Philipp. p. 220 ed. Gerl.— Hence flagrans, antis, Pa. Flaming, blaz- ing, glowing : A. Lit: fulmui, Var. Atacin. in Quint. 1, 5, 18 ; cf. telum, Virg. G. 1. 331 : tiagrantis bora Caniculao, Hor. Od. 3. 13, 9; cf. flagrantissimo acstu, Liv. 44, 36, 7 : genae, Virg. A. 12, 65 : oscula, Hor. Od. 2, 12, 25.-2. Transf., of color, Glittering, shining : (Aeneas) Sidereo fla- grans clipeo et coeleetibus armis, Virg. A. 12, 167 : redditur extemplo flagrantior aethere lampas (£. e. sol), oil. 12, 731. — B. Trop?, Glowing with passion, ardent, vehement : oratoria studia quibus etiam te incendi, quamquam flagrantissimum ac- ceperam, Cic. Fat 2, 3 : recentibus prae- ceptorum studiis flagrans, id. Mur. 31, 65 : flagrans, odiosa, loquacula, tyafi-nd&Lov fit, flickering, restless, Lucr. 4, 1161: fla- grans cupiditas, id. Tusc. 4, 19, 44 : fla- grantissima flagitia, adulteria, Tac. A. 14, 51 : flagrantior aequo Non debet dolor esse viri, Juv. 13, 11 : adhuc flagranti cri- mine comprehensi, i. e. in the very act, Cod. Justin. 9, 13, 1. f 1 a g r a n t e r, adv. Ardently, veh emenl- hj, eagerly (post-Aug.) : Germani exarse- re flagranrius, Amm. 31, 10 : flagrantius amare, Front. Ep. ad Anton. 2 ed. Mai. : flagnmtissime cupere, Tac. A. 1, 3. flagTUIIl' i> «■ [from the root FLAG, kindr, d with plecto and 7rX«T scourge, i. e. on whom the scourge is often tried, Plaut. Asin. 2. 2, 31 ; so too lassitu- do conservum. rrdiviae flagri, i. e. whose skin is rut up by the lash, Tit. in Fest. s. v. REDIVIA. p. 270. 1. fiamen (id s ° FILAMF.N, Insrr. Grut 227, 6), inis, m. [Slum ; cf. the follg. passages from Varro and Festus] A priest of one particular deity (so called from the fillet which he wore around his head). Festus enumerates from the highest fla- men, that of Jupitrr. to the lowest that of Pomona, fifteen of these priests ; in the times of the emperors, the deified emperors and other deified persons also had their separate flamens assigned to them : "flamines, quod in Latio capiU velato erant semper, ac caput cinctum habebant filo, flamines dicti. Horum sin- guli cognomina babent ab eo deo, quoi sacra faciunt," Var. L. I.. 5, 15, 25 : "fia- men Dialis dictus, quod filo assidue vele- tur, indeque appellatur flamen, quasi fila men," Fest. p. 87 ; cf. also Serv. Virg. A. 8, 664 : "maximae dignationis flamen Di- alis est inter quindecim flamines, et quum ceteri discrimina majestatis suae habeaut. minimi habetur Pomonalis, quod Pomona levissimo frncrui agronim praesidit po- mis," Fest p. 154. b ; cf. Mull. Comm. ad h.l. p. 385: DIVIS ALUS ALII SACER- DOTES, OMNIBVS PONTIF1CES, SIN- GVLIS FLAMINES SVNTO, Cic. Leg. 2, 8, 20 : (Numa) flaminem Jovi assidu- um 6acerdotem creavit...buic duos fla- mines adjecit, Marti unum, olterum Qui- rino, Liv. 1, 20, 2 ; cf. Cic. Rep. 2, 14 : and Aug. Civ. D. 2, 15 ; cf. also e6t ergo flamen,"ut Jovi, ut Marti, ut Quirino, sic divo Julio M. Antonins, etc., Cic. Phil. 2, 43, 110 : Tiberius flamines sibi decern! prohibuit, Suet Tib. 26: FLAMEN D. AVGVSTI, Inscr. Orell. no. 311 : 488 ; e( 627 FLAM AVGVSTALIS, ib. 643 ; 2366 : DIVI CLAVDII, ib. 3318; 3651: PERPETVVS NERONIS AVG., ib. 3319 : SALVTIS A VG VSTAE, ib. 1171 : ROMAE, ib. 2183 ; fiammem prodere, Cic. Mil. 10, 87 ; so inaugurare flaminem, Liv. 27, 8, 4. 2. flamcn, mis, "■ [Ho] A blowing, blast, esp. of wind (a poet, word ; most f'req. in the plur.) : cur Berecynthiae Ces- aant flamina tibiae 1 Hor. Od. 3, 19, 19 ; so Nemes. Eel. 1, 16 ; Enn. Ann. 17, 15 : Borea, surda9 flamine tunde fores, Ov. Am. 1, 6, 54 ; and Sil. 7, 243 : venti, Lucr. 1 , 291 ; so Cauri, id. 6, 135 ; cf. Virg. A. 10, 97.— H. Transf., concr., A gale, mind : Ov. F. 3, 599 : ferunt sua tiamina classem, Virg. A. 5, 832 : flamina conti- cuere, jacet sine fluctibus aequor, Val. Fl. 3, 732. * flamentum, i, n - [id.] A blowing of the wind : tempestatum, Fulg. Myth. 1 praef. t flamina! a e, /• [!• flamen] The wife of ajlamcn, usu. for the flaminica: Inscr. Grut. 459, 9. t flaminalis, i s > m - [id.] One who has been, a flamen, Inscr. Orell. no. 3932,— In apposition, FLAMINALES VIRI, id. ib. no. 155. i flaminatusi us, m. [id.] The office of flamen, Inscr. Orell. no. 3281 ; 3978. Saminia, ae, v. 1. flaminius, no. II. A. FlaminianUS; a > um, v - 2. Flamini- us, no. II. flaminicai a e,/- [1- flamen] The wife of a flamen, who assisted at the sacrifices : Ov. F. 2, 27 ; Tert. Exhort, ad cast. 13 : flaminicae Diales, Massur. Sabin. in Gell. 10, 15, 26 ; so Dialis, Tac. A. 4, 16 • Fest. s. v. FLAMINIA, p. 93. Flamimnus, \ m. A Roman sur- name in the gens Quintia. So in partic. T. Quintius Flamininus, the conqueror of King Philip of Macedonia, Cic. Verr. 1, 21, 55 ; Muren. 14, 31 ; Pis. 25, 61. 1. flaminius, a, um, adj. [1. flamen] Of or belonging to a flamen : "flaminia aedes domus flaminis Dialis," Fest. p. 89 ; so ex domo flaminia, Fest. s. v. IGNEM, p. 106 ; cf. in the follg. : "flaminius ca- millus puer dicebatur ingenuus patrimes et matrimes, qui flamini Diali ad sacrifi- eia praeministrabat," Fest. p. 93 : "fla- minius lictor est, qui flamini Diali sacro- ram causa praesto est, id. ib. — H. Subst., Li. flamima, ae, /. 1. The dwelling of the flamen Dialis : "ignem e flaminia, id est flaminis Diali9 domo, nisi sacrum efferri jus non est," Gell. 10, 15, 7. — 2. ^ young priestess who attended on the wife of the flamen Dialis : "flaminia dicebatur sacerdotula, quae flaminicae Diali prae- ministrabat," Fest. p. 93 (but perh., from the preceding words of Festus, we are to supply the word Camilla, and to read fla- minia Camilla, like flaminius camillus ; cf. Miiller ad loc. — B. flaminium, "> ?(., The office of flamen, Cic. Phil. 13, 19, 41 ; Liv. 26, 23, 8 ; Tac. A. 4, 16 ; Massur. Sabin. in Gell. 10, 15, 22. 2. FlaminiUS, a - The name of a Roman gens. So C. Flaminius Nepos, who, wlien censor, A.U.C. 534, built a cir- cus and constructed a road, and, when con- sul, was overcome and slain by Hannibal at the Lake of Trasimcnus, Liv. 22, 4 sq. ; Cic. Inv. 2, 17, 52 ; Div. 1, 35, 77 ; N. D. 2, 3, 8 ; Brut. 14, 57.— H. Deriv., Flamin- k'uS, a » 1,rn , Of or belonging to a Fla- minius, Flaminian : ea omnia in pratis Flaminiis acta, quern nunc Circum Fla- minium appellant, Liv. 3, 54, 15 ; cf. id. 3, 63, 7 : de Circo Flaminio, Mart. 12, 75 : via, leading from Rome to Ariminum, Cic. Phil. 12, 9, 22 ; Att. 1, 1, 2 ; along it stood many tombs ; hence quorum Fla- minia tegitur cinis atque Latina, Juv. 1 , 171 . flamma, ae (archaic gen. sing, flam- trmi, Lucr. 1, 726; 899; 5. 1098),/. [flag- ma, from FLAG ; whence flagro and fla- gito: cf. Gr. \i.yu>] A blaz- ing fire, blaze, flame. I. Lit. : fana flamina deflagrata, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 ; so Lucr. 6, 1168 : dicerc aiunt Ennimn, flammam a sapi- entefacilius ore in ardente opprimi quam bona dicta teneat, Cic. dr> Or. 2, 54, 222 : flammam concipere, to take fire, Caes. B. C. 2, 14, 2. flamma torreri, id. P.. G. 5, ,628 FLAM 43, 4 : flamma ab utroque cornu compre- hensa, naves sunt combustae, id. B. C. 3, 101, 5 : circum venti flamma, id. B. G. 6, 16, 4: effusa flamma pluribus locis reluxit, Liv. 30, 6, 5: flammam sedave, Cic. Rep. 1, 42 fin. : lumina ilia non flammae, sed scintillis inter fumum emicantibus simi- lia, Quint. 8, 5, 29 : solis flammam per coeli coerula pasci, the blazing light, Lucr. I, 1089 : erat is splendidissimo candore inter flammas circulus elucens, i. e. among the blazing stars, Cic. Rep. 6, 16; so polo fixae flammae, Ov. Tr. 4, 3, 15 : deum genitor rutilas per nubila flammas Spar- git, i. e. flashing lightnings, id. Fast. 3, 385 : flammam media ipsa tenebat Ingen- tcm, i. e. a torch, Virg. A. 6, 518. — }), Pro- verb. : («) Flamma fumo est proxima : Fumo comburi nihil potest, flamma po- test, i. e. the slightest approach to impro- priety leads to vice, Plaut. Cure. 1, 1, 53. — (/J) E flamma cibum petere, to snatch food from the flames, i. e. to venture on a very dangerous undertaking (*said of a poor and hungry person ; according to others, to snatch the food from a funeral pyre, i. e. as we would say, to rob the dead), 'Per. Eun. 3, 2, 38. — (y) Prius un- dis flamma (sc. miscebitur). sooner will fire mingle with water, said of any thing impossible, Poet. ap. Cic. Phil. 13, 21, 49 ; so too, (6) Unda dabit flammas, Ov. Tr. 1, 8,4. B. Trans fv, of color, Flame color, fiery color: reddit flammam excellentis purpu- rae, Plin. 35, 6, 27 : stant lumina {i. e. oc- uli) flamma, Virg. A. 6, 300 Wagn. N. cr. ; cf. rubra suffusus lumina flamma, Ov. M. II, 368. (* 2. Of fever-heat, Ov. M. 7, 550.) II. Trop., viz., according as the notion of glowing heat or of destructive power predominates (cf. flagro, no. II.), A. The flame or fire of passion, esp. of love, the flame or glow of love, flame, pas- sion : amoris turpissimi flamma, Cic. Verr. 2, 5, 35, 93 : cuncto concepit pec- tore flammam Funditus, Catull. 64, 92 ; cf. excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. M. 7, 17 ; digne puer meli- ore flamma, Hor. Od. 1, 27, 20 ; Ov. M, 8, 355 ; Sil. 17, 295 : omnis ilia vis et quasi flamma oratoris, Cic. Brut. 24, 93 ; cf. sci- licet non ceram illam neque figuram tan- tam vim in sese habere, sed memoria re- rum gestarum earn flammam egregiis vi- ris in pectore crescere, Sail. J. 4, 6. B. -d devouring flame, destructive fire, suffering, danger : incidi in ipsam flam- mam civilis discordiae vel potius "belli, Cic. Fam. 16, 11, 2 : invidiae flamma, id. de Or. 3, 3, 11 : id. Brut. 23, 90 : implaca- tae Flamma gulae, i. c. raging hunger, Ov. M. 8, 848. flammabundus, a , um, adj. [flam- ma] Flaming (post-class.) : Mart. Cap. 1, p. 22. flammatrix, Ms, /. [flammo] She that inflames (post-class.) : Mart. Cap. 5, p. 137. * flammcariUS, ii, '»• [flmnmeum, from flammeus] A maker of bridal veils : Plaut. Aul. 3, 5, 36 ; cf. Fest. p. 89. flammcoluui, '• n - aim. P d -] A small bridal veil, Juv. 10, 334. * flammeolus, a, um, adj. dim. [flam- meus] Flame-colored : Col. 10, 307. flammesco. ere, v. inch. n. [flam- ma] To become inflamed. : flammescere coelum, Lucr. 6, 670. flammeus, rt > um, a 4J- ['<'■] Flaming, fiery : sunt stcllae natura flarnmeae, Cic. N. D. 2, 46, 118 : Att. in Cic. Div. 1, 22, 44 : halitus, Col. 5, 5, 15 ; Mart. 10, 62, 6,— B, Transf., of color, Flaming, flame-color- ed, fiery red : lumina flammea, Ov. Her. 12, 107 : viola alba, purpurea, flammea, Plin. 21, 11, 38 ; so murex, Val. Fl. 5, 361 : vestimentum, Fest. p. 93. — Deriv., 2. Subst., flammeum* i, n - ( sc - velum), a (flame-colored) bridal veil, Plin. 31, 8, 32 ; Fe6t. p. 89. — Poet.; flammea content, i. c. marries repeatedly, Juv. 6, 325. — II. Trop., Flaming, glowing (ante- and post-class.) : versus, Enn. in Non. 139, 15 : acres et flammei viri, Sid. Ep. 1, 7. flammicomarks- a "tis, adj. [fiam- ma-como] Having fiery hair, flaming : taedae, Juvenc. 25, 4, 202. * flammicomus, a, um, adj. [flam- FL AT ma-coma] Having fiery hair, flaming : ig. nes, Prud. Psych. 775. * flammicremus, a , um, adj. [flam- ma-cremo] Consumed with fire : ruinae, Fortun. 1, 15, 47. flammiduS; a , um, adj. [flamma] Flaming, burning, fiery (an Appuleian word) : glacialibus flammida confundit, App. de Mundo, p. 66 : roseo rubore flam- mida, id. Met. 11, p. 158. flammifer; era, erum, adj. [flamma- fero] Flame-bearing, i. e. flaming, burn- ing, fiery (a poet, word) ; fer mi auxili- um : pestem abige a me, Flammiferam hanc vim, quae me excruciat, etc., Poet, ap. Cic. Acad. 2, 28, 89 : crinis (stellae), Ov. M. 15, 849 : currus solis, Sil. 5, 55 : Olympus, Val. Fl. 1, 4 : nox, i. e. lit up by torches, Luc. 5, 402. 'flammigrena, a e, m. [flamma-gig- no] Fire-born. : fur, i. e. Cacus, son of Vulcan, Sid. Carm. 13, 9. flammiger, ^ ra , erum, adj. [flamma- gero] Flame-bearing, flaming, fiery (a poet, word) : ales. i. e. the eagle, Stat. Th. 8, 676 : sol, Val. Fl. 5, 582 ; cf. Titan, Luc. 1, 415. flammigX), are, v. n. [flamma-ago] To emit flames (post-class.) : noctu flam- migare (Aetnam), Gell. 17, 10, 11 ; Macr. S. 5, 17. * flammi-pes, pedis, adj. [flamma] Fiery-footed: quadrijugi, Juvenc. 11, 4, 554. * flammipo tens, cntis, adj. [flamma- potens] Powerful by fire: Vulcanus, Arn. 3, p. 112. * flammivolus, a , um, adj. [flamma- volo] Flying withjlames : sol, Arator. Act. Apost. 3, 531. flammivdmUS; a > um, adj. [flamma- vomo] Vomiting flames: Juvene. 23 praef. flammo, av ', atum, 1. v. n. and a. [flamma] I, Neutr., To flame, blaze, burn (poet, and perh. only in the part, praes.) : super raros feni flammontis acervos Tra- jicit immundos ebria turba pedes (in the purifications at the Palilia), Prop. 4, 4, 77 (cf. Ov. F. 4, 727, and ib. 781) : flammantia lumina torquens (auguis), Virg. G. 3, 433. II, Act., To inflame, set on fire, burn ; in the pass, also to burn (poet, and in post-Aug. prose). A. Lit.: quaecumque igni flammata cremantur, Lucr. 2, 672 : ut interirent nut erucibus affixi aut flammandi, Tae. A. 15, 44 : fax nubila flammans, Val. Fl. 1, 568 ; App. de Mundo, p. 59 : principio ac- therio flammatus Juppiter igni Vertitur, blazing, flaming, Cic. poet. Div. 1, 11, 17. 2. Transf., of color, To make flame- colored, to color red. to redden : illius ro- seo flammatur purpura vultu, Stat. Ach. 1, 297 ; cf. flammata pudore juventus, Val. Fl. 4, 655 : flammata toga, i. e. fiery red, Mart. 5, 19, 12. B. Trop.: sic donis vulgum laudum- que cupidine flammat, Sil. 16, 303 ; so ju- venem facta ad Mavortia, id. 1, 55 : flam- mantur in hostem cornipedes, Stat. Th. 8, 390 ; Tac. H. 4, 24 : omnes exercitus flammaverat arrogantia venientium a Vi- tellio militum, i. c. had inflamed with an- ger, incensed, id. ib. 2, 74 ; cf. talia flam- mato secum dea corde volutans, Virg. A. 1, 50 : 6ponsae flammatus amore, Val. Fl. 8, 300. flammdsus, a , um, adj. [flamma] Fiery, burning (late Lat.) : carbones, Coei. Aur. Acut. 3, 17 : febris, id. ib. 2, 32 flammula, ae, /. dim. [id.] A little flame : I. Lit.: Timagoras negat sibi um- quam, quum oculum torsisset, duas ex lucerna flammulas esse visas, Cic. Acad. 2, 25, 80 ; Col. 9, 14, 9.— H. Transf., in late Lat., A little banner used by cavalry, Veg. Mil. 2, 1 ; 3, 5. flatllis, e, adj. [flo] Produced by bloii'- ing, blown (post-class.) : sonitus, Amm. 30, 1 : laminae, i. e. founded, cast, Arn. 6. 201. : virus, blown in, Prud. Ham. 533. fiato, are > "• intens. a. [id.] To blow : cantores tibia calamoque flatantes, Am. 2, p. 69. flator, oris, m. [id J A blower of a wind- instrument, a caster of metals : "flator tibi- ccn," Fest. p. 89 ; cf. " flat, flator v. Flavius, no. II. C._ fiavicomanS' antis, adj. [flavus-co- mans] Yellow-haired, flaxen-haired : pueri, Prud. Apoth. 495. flavicomus- a, um, adj. [flavus- eoma] Yellow-haired, jlaxen-haircd : co- rymbion, Petr. 110. flavidus» a> un >, adj. [flavus] Of a golden yellow, yellowish: fel, Coel. Aur. Aeut. 3, 20 : rapacia, Plin. 18, 13, 34. Flavina» ae,/. A city of Etruria, Sil. 8, 492. — Hence FlaviniuS» a, um : ar- va, Virg. A. 7, 696 Serv. iflavissae. a false reading in Non. 112. 29, for favissae, v. h. v. FlaVlUS» a, The name of a Roman gens. So in partic. Cn. Flavius, the scribe of the pontifex maximns. Appius Caecus, who published the Fasti ; v. fasti, p. 601. From the gens Flavia were descended, as is well known, the emperors Vespasian, Titus, and Domitian, Suet. Vesp. 1. Hence 'poet, Flavius ultimus for Domitianus, Juv. 4. 37.— II. Derivv., A. Flavius. a, um, adj.. Of or belonging to a Flavius, Fla- vian : gens, Mart. 9, 2, 8 : templa, i. e. built by Domitian, id. 9, 4, 12; 9, 35, 2. — B. FlavialiS; e, adj.. Of or belonging to the college of priests for the Flavian f ami- It. instituted by Domitian, Flavial-: FLA- MEN, Inscr. Orell. no. 2220 : PONTIFEX. id. ib. 3672: COMES, id. ib. 3162 : SEX- V1R. id. ib. 3726 : XVVIRI, id. ib. 2375 : assidentibus Diali sacerdote et collegio FlaviaKum. Suet. Dom. 4.— C. Flavia- TXUS. a, um, adj.. Of or belonging to a flavins, Flavian : jus civile, named after I'll. Flavius, the publisher of the Fasti, FLE C Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 7 : partes, 1. e. the adherents of Vespasian, Tac. H. 2, 67 ; 3, 1. flavus» a > um > adj. Golden yellow, reddish yellow, jlaxen colored, \avQ6s (mostly poet.) : mellis dulci Havoque li- quore, Lucr. 1, 937 ; 4, 13 ; so mella, Mart. 1, 56, 10 : aurum, Virg. A. 1, 592 : Ceres, id. Georg. 1, 96; cf. of the same, et te, flava comas, frugum mitissima mater, Ov. M. 6, 118 : arva, Virg. G. 1, 316 : cri- nes, id. Aen. 12, 605; so coma, Hor. Od. I, 5, 4 ; cf. Galanthis flava comas, Ov. M. 9, 307 ; and flavus comarum Curio, Sil. 9, 414 : Ganymedes, Hor. Od. 4, 4, 4 : Phyl- lis, id. ib. 2, 4, 14 : Chloe, id. ib. 3, 9, 19 : Tiberis, id. ib. 1, 2, 13 : 1. 8, 8 ; 2, 3, 18 ; cf. Lycormas, Ov. M. 2, 245 : pudor, blush- ing, Sen. Hippol. 652. — Subst. : an de moneta Caesans decern f\&vos,gold pieces (*cf. Eng. yellow boys in the same sense), Mart. 12, 65, 6. flebilis» e. adj. [fleo] I, Pass., To be wept over, to be lamented, lamentable (quite class.) : ponite ante oculos miseram illam et flebilem speciem, Cic. Phil. 11, 3, 7 : o flebiles vigilias ! id. Plane. 42, 101 : Hec- tor, Ov. Am. 2, 1, 32 : Ino, Hor. A. P. 123 : multis ille bonis flebilis occidit, Nulli fle- bilior, quam tibi, Virgili, id. Od. 1, 24, 9. II. Act., A. That maJtes or causes to weep, that brings tears (poet, and rarely) : cepe, Lucil. in Non. 201, 2 : ultor, Ov. Her. 13, 48 : flebile dictu, Sil. 9. 502. B. Weeping, tearful, doleful (quite class.) : gemitus elamentabilis, imbecillus, abjectus, flebilis, Cic. Tusc. 2, 24, 57 : moe- ror (est) aegritudo flebilis, id. ib. 4, 8, 18 ; cf. aft'ectusvel concitativel flebiles, Quint. II, 3, 162 ; so vox, id. ib. 64 : elegia, Ov. Am. 3, 9, 3 : modi, Hor. Od. 2, 9, ~9 : sua- vitas, Quint. 11, 3, 170 : spargebat tepidos flebilis imbre sinus, Ov. Am. 3, 6, 68 ; so sponsa, Hor. Od. 4, 2, 21. — In the neut. ad- verbially : exclusus flebile cantet amans, dolefully, plaintively, sadly. Ov. R. Am. 36 ; so Stat. Th. 12, 426 ; Sil. 7, 648. Adv. flebiliter (ace. to no. II. B), Mournfully, dolefully : vide, quam non flebiliter respondeat, Cic. Tusc. 2, 17, 39 ; so lamentari, id. ib. 2, 21, 49: canere. id. ib. I, 35, 85 : gemere, Hor. Od. 4, 12. 5 : daemones flebilius ululant, Paul. Nol. Carm. 20, 57. flebiliter? <*&»■• v. -flebilis, ad fin. flccto. xi. xum. 3. v. a. and n. [perh. a weakened form from plecto, tt/Woj, to turn, twist]. 1. Act., To bend, bow, curve, turn, turn round (freq. and quite class.). A. Lit: 1. In gen.: animal omne membra quoeumque vult, flectit, contor- quet porrigit contrahit Cic. Div. 1, 53, 120 ; so ora retro, Ov. M. 3, 183 : vultus ad ilium, id. ib. 4, 265 ; 10, 236 : lumina a gurgite in nullam partem, id. ib. 8, 367 ; geminas acies hue, Virg. A. 6, 789 : ocu- los, id. ib. 8, 698 : equos brevi moderari ac flectere, Caes. B. G. 4, 33 fin. ; so equum, Hor. Od. 3, 7, 25 : de foro in Cap- itolium currum flectere, Cic. Verr. 2, 5, 30, 77 ; so plaustrum, Ov. M. 10, 447 : na- vem, Auct. B. Alex. 64 fin. : habenas, Ov. M. 2, 169 : cursus in orbem, id. ib. 6, 225 ; cf. cursus in laevum, id. Trist. 1, 10, 17 : iter ad Privernum, Liv. 8, 19, 13 Drak. N. cr ; so iter Demetriadem, id. 35, 31, 3 : tu (Bacche) flectis amnes, tu mare barba- rum, Hor. Od. 2, 19, 17: arcus Flectere, to bend, Ov. M. 4, 303 : cf. flexos incur- vant viribus arcus. Virg. A. 5, 500 ; so flexum genu, Ov. M. 4, 340 : flexi crines, curled, Mart 3, 63, 3 ; 10, 65, 6 ; Juv. 6, 493 : flexum mare, i. e. a bay, Tac. A. 14, 4 : flexi fractique motus, contorted, Cic. Fin. 5, 12, 35 : flexit se in daphnona, Petr. 126 : hinc (silva) se flectit sinistrorsus, Caes. B. G. 6, 25, 3.— Mid. : (milvus) flec- titur in gyrum, Ov. M. 2, 718 : modo Hec- tor in anguem, I bend, wind myself into a snake, id. ib. 8, 883 : sol ab ea (Cancri) meta incipit flecti, Plin. 18, 28, 68 : Eu- phrates ad meridiem flectitur, id. 6, 26, 30. 2. In partic, naut t. t.. To go round or double a promontory : quum in flec- tendis promontoriis ventorum mutatio- nes maximas saepe sentiant, Cic. Div. 2, 45, 94 : Leucaten flectere molestum vide- batur, id. Att 5. 9, 1. B. Trop. : 1. In gen.. To bend, turn, FLEO direct: duecre multimodis voces et flec- tere cantus, Lucr. 5, 1405 ; so vocem, Ov. Am. 2, 4, 25 : qui tcneros et rudes quum acceperunt inticiunt et flectunt, ut vo- lunt, Cic. Leg. 1, 17, 47 ; cf. imbecillitatem animorum torquere et flectere, id. ib. 3. 10, 29 ; and suam naturam hue et illuc torquere ac flectere, id. Coel. 6, 13 : vi- tam flectere tingereque, id. SulL 28, 79 : mentes suas ad nostrum imperium no- menque tiexerunt, id. Balb. 17, 39 : ali- quem a proposito. Liv. 28, 22, 11 : animus ab aliqua opinione flectendus, Quint. 4, 2, 80 : animos ad publica carmina flexi, Ov. Tr. 5, 1, 23 ; quo vobis mentes . . . demen- tes sese flexere vial ? Enn. Ann. 6, 38 (in Cic. de Sen. 6, 16) : juvenis cereus in vi- tium flecti, Hor. A. P. 163 ; quod procul a nobis flectat Fortuna gubemans, turn aside, avert, Lucr. 5, 108. 2. In partic.: a. To bend (in opin- ion or in will), to move, persuade, prevail ypon, overcome, soften : quibus rebus ita flectebar animo atque frangebar, ut, etc., Cic. Sull. 6, 18 : oratione aliquem flectere, id. Phil. 1, 14, 35 : facile Achivos flexeris, Enn. in Gell. 11, 4, 3 : judices, Quint 6, 1, 9 : flectere mollibus jam durum imperiie, Hor. Od. 4, 1, 6 : precibus si flecteris ul- lis, Virg. A. 2, 689 : flectere si nequeo Su- peros, Acheronta movebo, id. ib. 7, 312 ; cf. nisi dii immortales suo numine prope fata ipsa flexissent Cic. Cat. 3, 8, 19 ; and desine fata deum flecti sperare precando, Virg. A. 6, 376 : animos commutare at- que omni ratione flectere, Cic. de Or. 2, 52 fin. : so ingenium alicujus aversum. Sail. J. 102, 3 : sententiam dictis nostris, I Enn. Ann. 7, 86 : si flectitur ira deorum, Ov. M. 1, 378 : cf. id. Trist. 3, 5, 41 : hor- taturque simul flectitque labores, soothes, Stat S. 5, 1, 119. — Mid. : plurimum valel miserario, quae judicem flecti non tan- tum cogit sed. etc., to let himself be moved, Quint 6, 1, 23.' I), (ace. to mo. I. A, 2) To turn aside from, to avoid a thing : ut earn (viam) flectas, te rogo, Cic. Att 11, 18, 2. C In grammar, (a) To form a word from another language : verba derivare, flectere, conjungere, Quint 8, 3, 36 : hoc vocabulum (pollex) de Graeco flexum est Gell. 4, 3fin.—(J3) Flectere syllabam, To give the circumflex accent to a syllable, and hence to lengthen it Quint 1, 5, 23 Spald. and Zumpt II. Neutr., To turn, go, or march in any direction (so not till after the Aug. per.) : A. Lit: quum procul hos laevo flecten- tes limite cernunt, Virg. A. 9, 372; ex Gabino in Tusculanos flexere colles, Liv. 3, 8, 6 : Hasdrubal ad Oceanum flectit id. 28, 16. 3 : inde Vitellius Cremonam flexit, Tac. H. 2, 70 ; Suet Tib. 20. B. Trop., To turn in any direction : est viri et ducis oblata casu flectere ad consilium, Liv. 28, 44, 8 : ad providen- tiam sapient jamque flectere, Tac. A. 13, 3 : in arnbitionem, id. ib. 4, 37 Hence flexus, a, um, Pa. A. Lit: Bent: zodiacus circa Cancrum Capricornumque flexior, Mart Cap. 8, 297 In the neut. plur. subst : collium flexa, Minuc. Fel. Octav. 17.— B. Trop., of tones, Length- ened : infinito masris ilia flexa et circum- ducta sunt, Quint 11, 3, 172. flegTna. atis, v. phlegma. flemina» um, n. A bloody swelling or congestion of blood about the ankles : lt flemina dicuntur, quum ex labore viae sanguis defluit circa talos." Fest p. 89 ; Plaut Epid. 5, 2, 5 : bryonia in jumento homineque flemina aut sanguinem, qui se ad talos dejecerit, circumligata sanat, Plin.JS, 1, 17jin. fleo» flevi, fletum, 2. (contr. forms fle- sti, Ov. Her. 5, 43 ; 45 : flerunt Virg. G. 4, 461 ; Stat S. 2, 1, 175 : flesset id. ib. 145 : flesse, Ov. M. 6, 404 ; Liv. 30, 44, 7) »•, n. and a. I. Ncutr., To weep, cry : fleo, quia di- ] jungimur, Plant Mil. 4, 8, 18: quin fles! | id. Pseud. 1, 1. 73 : nimium haec flet id. Mil. 4, 8, 14 : ne fle, mulier I id. Epid. 4, | 2, 31 : ille me complexus atque osculans ; flere prohibebat, Cic. Rep. 6, 14 fin. : haec cum pluribus verbis flens a Caesare pete- ret, Caes. B. G. 1, 20. 5 : cf. id. ib. 7. 26, 3 ; so id. ib. 7, 78, 4 ; B. C. 1, 76, 1 ; 3, 98, 629 FLEX 2 : flebat uterque non de suo supplicio, Prop. 2, 16, 54 : felix qui potuit prnesenti Here puellae, before, in the presence of, Prop. 1, 12, 15 ; cf. Tib. 1, 10, 64 : o mill- ta fleturum caput I Hor. Epod. 5, 74 : la- pides mehercule omnes Here et lamen- tari coegisses, Cic. de Or. 1, 57, 245. — Impers. : ad sepulcrum venimus : in ig- nem posita est : fletur, Ter. And. 1, 1, 102 : minus est, quod flendum meo nomine quam quod gaudendum illius est, Quint. 6 praef. § 8 ; so id. 6, 2, 3 ; 11, 1, 52. B. Transf. : * 1. Of horses, To neigh : equorum greges comperit uber- tim Here, Suet. Caea. 81. 2. Of things, To drop, trickle (ante- and post-class.) : uberibus tient omnia guttis, Lucr. 1, 350 : iievit in templis ebur, Sen. Thyest. 702 ; Prud. Cath. 5, 24. H, Act., To weep for, bewail, lament a person or thing ; to mournfully sing any thing (poet, and in post- Aug. prose) : He. Ne tie. Er. Egone ilium non fleam ? ego- ne non defleam Talem adolescentem ? Plaut. Capt. 1, 2, 36 : unicum (tilium) ma- ter, Catull. 39, 5 : parentes Troilon, Hor. Od. 2, 9, 17; so Gygen, id. ib. 3, 7. 1: ainissas amicitias, Catull. 96, 4 ; so filii necem, Tac. A. 6, 10 : servitutem tristem, Phaedr. 1, 2, 6 : fidem mutatosque deos, Hor. Od. 1, 5, 6 ; cf. moechos arrogantes, id. ib. 1, 25, 10 ; and catellam raptam sibi, id. Ep. 1, 17, 56 : amorem testudine, id. Epod. 14, 11 ; so feralia carmina, Col. poet. 10, 350. — In the part. pcrf. : multum fleti ad superos, beioept, lamented, Virg. A. 6, 481 ; so Stat. Th. 4, 103.— (ft With an object-clause : longe castra tibi, longe mi- ser agmina septem Flebis in aeterno sur- da jacere situ, Prop. 1, 7, 18 ; Val. Fl. 1, 633.— Hence fletus, a, um, Pa. : * A. Weeping- : mater pueri fleta et lacrimosa, App. M. 7, p. 199. — * B. Dripping with any thing : sanguine fleti, Lucr. 2, 632. "fletifer, era, erum, adj. [2. fletus- feroj Weeping, dripping, distilling : trun- cus, Aus. Idyll. 6, 74. 1. fletUS) »> Im : Part, and Pa., from fleo.' 2. flctUSi us > m - [8eo] A wceping(qmte class. ; in the sing, and plur.) : quantum fletum factum audivi ! Cato in Gell. 10, 3, 17 ; cf. quod usque eo visum est indig- num, ut urbe tota fletus gemitusque fieret, Cic. Rose. Am. 9, 24 : lugubris lamentatio fletusque moerens, id. Tusc. 1, 13, 30 ; cf. fletus mulierum, id. Verr. 2, 4, 21, 47 : fle- tus cum singultu. id. Plane. 31, 76 : prae fletu et dolore, id. Att. 11, 7, 6 : assiduo fletu sororis, id. Cluent. 6, 15 : haec mag- na cum misericordia fletuque pronunci- antur, Caes. 15. C. 2, 12 fin. : clamore ac fletu omnia complerentur, id. B. G. 5, 33 fin. : fletum populo movere, Cic. de Or. 1, 53, 228 : fletum reprimere, id. Rep. 6, 15 : magno fletu auxilium petere, Caes. B. G. 1, 32, 1 : virginum precibus et fletu excitati, id. B. C. 2, 4, 3 : quum ille erum- pit fletus. Quint. 6, 2, 7 : fletibus natos, laetitia defunctos prosequi, id. 5, 11, 38 : nullis ille movotur fletibus, Virg. A. 4, 439. (* FlevOj onis, m. The Zuyder See, a lake at the month of the Shine, Mela 3, 2 fin. ; called Flevunij sc. ostium, in Plin. 4, 15, 29. — Flevum. sc - castellum, A fortress of the Frisii, west of the month of the Ems, Tac. A. 4, 72.) ' flexanimus, a, um, adj. [flecto-aui- mus] (a poet, word) I. Act., That bends or sways the heart, moving, affecting : Pac. in Non. 113, 32 ; cf. " tantam vim habet ilia, quae recte a bono poeta dicta est flex- anima atque omnium regina rerum oratio," Cic. de Or. 2, 44, 187 : amor, Catull. 64, 331. — *II Pass., Touched, moved, affect- ed : Pac. in Cic. de Or. 1, 36, 80. flcxibiliSi e, adj. [flexus, from flecto] '/'/tat may be bent, pliant, flexible (quite class.): I. Lit: materiam rerum totam esse flexibil'em et commutabilem, Cic. N. D. 3, 39, 92 : arens, Ov. Am. 3, 3, 29 : be- tulla circulis, Plin. 16, 18, 29 : ulmus ad currus, id. 16, 43, 83 : vitrum. id. 36, 26, 66. — II. Trop. : A. Pliant, flexible, tract- able : genera vocis permulta : grave, acu- tum : flexibile, durum, flexible, Cic. N. I). 2, 58, 146; cf. oratio, id. Or. 16. 52; and nihil tam flexibile, id. Brut. 79. 271 : so 630 FLEX vox, Quint. 11, 3, 15 ; 40 : nihil non flexi- bile ad bonitatem, Cic. Att. 10, 11, 1. — * B. ^ n a bad sense, Fickle, wavering, in- constant : quid potest esse tnm flexibile, tam devium. quam animus ejus, qui, etc., Cic. Lael. 25. 92. flembilltas, atis,/. [ttexibilis] Flexi- bility (late Lat.) : cornuum, Sol. 52 med. flcxilis. e, adj. [flexus, from flecto] I, Pliant, pliable, flexile (poet, and in post- Aug. prose) : cornu. Ov. M. 5, 383 : ulmus et fraxinus, Plin. 16, 40, 79 : cervix ad cir- cumspectum, id. 11, 37, 67 : lectuli. Amm. 22, 4. — H B Bent, curved : coma, i. c. curled, Ov. Am. 1, 14, 26 : spicae, App. M. 6 init. * flexiloquus, a, um, adj. [flexus-lo- quor] Ambiguous, equivocal: oraculis Chrysippus totum volumen implevit, par- tim falsis, partim casu veris, partim flexi- loquis et obscuris, Cic. Div. 2. 56, 115. flcSlOj on' 6 . /- [flecto] A bending, swaying, turning ; a bend, turn, curve (rare, but quite class.): I, Lit.: trunco toto se ipse moderans et virili laterum flexione, Cic. Or. 18. 59. — II. Trop.: quae deverticula flexionesque quaesisti ! i. e. turnings, windings, Cic. Pis. 22, 53. — B. ln partic, of the voice, A modu- lation, inflection, change : est in dicendo etiam quidam cantus obscurior . . . quern significat Demosthenes et Aeschines, quum alter alteri objicit vocis flexiones, Cic. Or. 18, 57 : delicatiores in cantu flex- iones, id. de Or. 3, 25, 98 : ut cervices ocu- losque pariter cum modorum flexionibus torquent, id. Leg. 2, 15, 39. flcsi-pCS) pedis, adj. [flexus, from flecto] Crook-footed : hederae, Ov. M. 10, 99. flexivicei adv. [flexus-vicis] With turnings or windings, crookedly : Pac. in Non. 260, 11. * fieXO- are, "■ intens. a. [flexus, from flecto] To bend, curve : vineam, Cato R. R. 49 fin. 1 flexumincs. An old name of the Roman knights: "equitum nomen saepe variatum est . . . Celeres sub Romulo re- gibusque appellati sunt, deinde Flexumi- ncs, postea Trossuli," Plin. 33, 2, 9. flcxUOSC, adv. Tortuously ; v. flex- uosus, ad fin. flcxUOSUS, a. " m , acl j- [2- flexus] Full of turns or windings, tortuous, flexuous : 1, Lit. : flexuosum iter habet auditus, ne quid intrare possit, Cic. N. D. 2, 57, 144 : Taurus mons flexuosus, Plin. 5, 27, 27 : volatus hirundini, id. 10, 24, 35. — Sup : intestina flexuosissimis orbibus, Plin. 11, 37,79.— *II. Trop.: fraudes, Prud. Cath. 6, 143. — * Adv. : si flexuose volitet flam- ma, Plin. 18, 35, 84. flexura- ae,/. [flexus, from flecto] A bending, winding, turning (rare ; not in Cic): I. Lit.: laterum, Lucr. 4, 313: vi- corum, Suet. Ner. 38 : virtus recta est : flexuram non recipit, Sen. Ep. 71 med.— 11. Trop., in gram, lang., Inflection, de- clension of a word : Var. L. L. 10, 2, 166. 1. fleXUS; a > um > Part, and Pa., from flecto. 2. flexus, us, m. [flecto] A bending, turning, winding (quite class. ; in sing, and plur.) : I. Lit. : aures duros et qua- si corneolos habent introitus, multisque cum flexibus, Cic. N. D. 2, 57, 144 ; cf. Quint. 6, 13, 9 ; and ut qui cursu parum valent, flexu eludunt, id, 9, 2, 78 : in quo flexus est ad iter Arpinas, Cic. Att. 16, 13, a, 1 ; cf. in aliquo flexu viae, Liv. 22, 12, 7; and implicatae flexibus vallium viae, id. 32, 4, 4 : Rhenus modico flexu in ocei- dentem versus, Tac. G. 1: flexu Arme- nian! petivit, id. Ann. 12, 12; Quint. 2, 17. 29 : (quo pacto sol) Brumales adeat flexus, Lucr. 5, 615 ; so brumales, id. 639 : metae, Pers. 3, 63: labyrinthei,. Catull. 64, 114 : capilli dociles et centum flexibus apti. Ov. Am. 1, 14, 13. II. Trop., A. ln gen., A turning, transition into another state : id enim est caput civilis prudentiac, videre itinera flexusque rerum publicarum, Cic. Rep. 2, 25 : in hoc flexu quasi aetatis fama adoleseentis paululum haesit ad metas (the figure being borrowed from the turn- ing round of the racers on reaching the goal), id. Coel. 31, 75; cf. si infinitus fo- renshim rrrum labor decurau honorum F L O C et jam aetatis flexu constitisset, id. de Or. 1, 1, 1. B. I" partic. (post-Au».) : 1. An artful turning, winding, shifting : inde recta fere est actio, hinc mille flexus et artes desiderantur, Quint. 5, 13, 2 : qui haec recta tantum et in nullos flexus re- cedentia tractaverit, id. 10, 5, 12.— 2. Of the voice, Inflection, modulation, varia- tion: citharoedi simul et sono vocis et plurimis flexibus serviunt, Quint 1, 12, 3 : quid quoque flexu dicendum, id. 1, 8, 1 : qui flexus deeeat miserationem, id. 1, 11,12; id. 1,8,3. 3. In grammat lang., Inflection, varia- tion, derivation (in Varro flexura, v. h. v.) : quid vero ? quae tota positionis ejusdein in diversos flexus eunt ? quum Alba faciat Albanos et Albenses; volo, volui et volavi. Quint. 1, 6, 15. flictllSi us, m. [fligo] A striking, dash- ing together, collision (a poetical word) : navium, Pac. in Serv. Virg. A. 9, 667 : turn scuta cavaeque Dant sonitum flictu galeae, Virg. 1. 1. ; Sil. 9, 322. fligro, ere, v. a. To strike, strike down (ante-class.) : "fligi affligi : ipse se in ter- rain saucius fligit cadens," Liv. Andron. in Non. 110, 29 sq. flo> flavi, flatum, 1. v. n. and a. J, Neutr., 'To blow (quite class.) : belle nobis flavit ab Epiro lenissimus ventus, Cic. Att. 7, 2, 1 : corus ventus in his locis flare consuevit, Caes. B. G. 5, 7, 3 ; and so id. B. C. 3, 25, 1 ; 3, 2d Jin. ; 3, 47, 4 ; Quint 12, 10, 67 ; Ov. M. 7, 664 : Etesiae contra fluvium flantes, Lucr. 6, 718 ; Plin. 3, 9, 14 : inflexo Berecynthia tibia cornu Ha- bit, will blow, sound, Ov. F. 4, 181.— Pro- verb. : simul flare sorbereque haud facile Est : ego hie esse et illic simul haud po- tui, i. e. to do two (* opposite) things at once, Plaut. Most. 3, 2, 104. II. Act., To blow, blow at, blow out, blow up, or blow away any thing (so mostly poet, and in post- Aug. prose ; not in Cic.) : hieme anima, quae flatur, omnium appa- ret, Var. L. L. 6, 2, 53: Chimaera Ore ferox acrem flaret de corpore flammam, Lucr. 5, 904 : pulvis vento flatus, Auct. B. Afr. 52, 4 : tibia flatur, is blown. Ov. F. 4, 341 : Phrygius lapis flatur follibus, donee rubescat, is blown upon, Plin. 36, 19, 36. 2. Transf., To cast or coin metals by blowing: quod aes antiquissimum, quod est flatum, pecore est notatum, Var. R. R. 2, 1, 9 : flata signataque pecunia, Gell. 2, 10, 3. Hence the directors of the mint were called triumviri auro argento aeri flando feriundo (abbrev. III. VIRI A. A. A. F. F.), Inscr. Orel!, no. 569; v. also ferio, p. 609, a. B. T top. : omisso magna semper flandi tumore, of high-flown, bombastic talk. Quint. 12, 6, 5 : spernere succina, flare rosas, Fulva monilia respuere, qs. to blow away, i. e. to despise, Prud. oretb. 3, 21. fioccosuSi a, um, adj. [floccus] Full of flocks of wool (late Lat.) : App. Herb. 62. flocCUS. i, "i. A lock or flock (ol wool, on clothes, in fruits, etc.) : ne qui flocci intereant, Var. R. R. 2, 11, 8 : poniis substrati flocci, id. ib. 1, 59, 3: in veste floccos legere fimbriasve diducere, Cels. 2, 6 : nascuntur in eo (robore) et pilulae. nucibus non absimiles, intus habentes floccos molles. Plin. 16, 7, 10. II. Transf, for Something trifling, in- significant, of no account (so most freq., espec. with negatives, and in the phrase flocci facere, to make no account of, to care not a straw for ; v. the follg.) : (a) With a negat. : cetermn qui sis, qui non sis, fioecnm non interduim, Plaut. Trin. 4, 2, 152 (cf. eluas tu an exungnre, ciccum non interduim, id. Rud. 2, 7, 22) : neque ego ilium maneo, neque flocci facio, Plnut. Men. 2, 3, 69: is leno flocci non fodl fidem, id. Rud. prol. 47: ego, quae tu loquere, flocci non facio, id. ib. 3, 5, 3 : prorsus aveo scire, nee tamen flocci facio, Cic. Att. 13, 50, 3 : totam rem publicam flocci non facere, id. ib. 4, 15, 4 : quare, ut opinor, " Var. R. R. 1, 1, 6; id. L. L. 5, 10, 22; 5, 32, 44 ; 7, 3, 90 ; Lucr. 5, 738 ; Cic. Verr. 2, 5, 14, 36; Tac. A. 2, 49; Mart 1, 1, 1; 6, 80, 5; cf. Hartung Relis. d. Rom. 2, p. 141 sq. — II. Derivv., * A." Florius, a, um, adj., Oj or belonging to Flora: inveniet apud M. Catonem in re Fiona ita scriptum, respecting the festival of Flora, Gell. 9, 12, 7. — More freq., B. Floralis. e, adj., Of or belonging to Flora, Floral : flamen, Var. L. L. 7, 3, 90 : sacrum, Ov. F. 4, 947. — In the plural subst., Fioralia, ium and orum, n., Tlte festival of Flora : Florae ludi Fioralia iustiinti. Var. R. R. 1, 1, 6 : (prisci) Fioralia quarto Calendas Maii in- stituerunt urbis anno DXV1. ex oraculis Sibyllae, ut omnia bene deflorescerent, Plin. 18. 29, 69, § 286 : " Varro Floralium, • non Floraliorttm ait, quum non ludos Floralcs illic, sed ipsum festum, Fioralia, significant" Macr. S. 1, 4 : sollenni Flo- raliorum die, Just. 43, 4.— And hence, 2, Floralicius or -tins, a, um. Of or belonging to the feast of Flora : et Flora- Hcias lasset arena feras, i. e.. designed for the combats exhibited during the festival of Flora, Mart. 8, 67. 1. * fioralia? > u m, n. [HosJ A flower- garden : Var. R. R. 1, 23, 4. 2. Fioralia? ium, v. Flora, no. II. B. florens? entis, Part, and Pa., from fioieo. fldrenter- °*>- Flourishingly ; v. floreo, Pa., act fin. Florentia? »e, / A city of Eiruria, the modern Florence, Flor. 3, 21 ; Frontin. de Colon, p. 112 Goes. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 393 sq.— n. Deriw., £. Florentia, ae,/., A sort of vine, Plin. 14, 3, 4, § 36. — B Florentinus, a, um, adj., Of or belong- ing to Florentia, Florentine : Colonia, i. e. Florentia, Frontin. 1. 1. — In the plur. subst., Florentini, orum, m., The inhabitants of Florentia, Florentines, Plin. 3, 5, 8, $ 52 ; Tac. A. 1, 79. fldreOi u '. 2. v. n. [flosj To bloom, blos- som, flower (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense). I, Lit.: per terras frondent atque om- nia florent, Lucr. 5, 215 ; so florere om- nia, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 : haec arbor una (lentiscus) ter floret, Cic. Div. 1, 9, 16 : possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra ? id. N. D. 2, 7, 19 : et imputata floret usque vinea, Hor. Epod. 16, 44 ; so vinea, segetes, Ov. F. 5, 263 sq. : pampineo gravidus auctum- no Floret ager, Virg. G. 2, 6 : narci6so flo- reat alnns, id. Eel. 8, 53. — Poet. : si bene floreat annus, Ov. F. 5, 327. B. Transf. : 1. (ace. to flos, no. I. B) Of wine, To froth: 6i vinum florere inci- piet, Col. 12, 30 : vina quoque in magnis operose condita cellis Florent, Ov. F. 5, 570. *2. To get the first hairs, to sprout with a beard : libat florentes haec tibi prima (dies) genas, Mart 3, 6, 4. 3. (through the intermediate notion of swelling out puffing up) To be filled with, to abound with any thing (ante-class, and poet.) : mare velis florere videres, Cato PLOll in Charis. p. 185 ; cf. turn mare velivolis florcbat, Lucr. 5, 1441. — With the gen. : hinc laetas urbes puerilm florere vide- mus, Lucr. 1, 256. II, Trop., To be in a flourishing or prosperous condition, to be in good repute, to be eminent, distinguished, etc.; constr. with the abl. and abs. a. Of animate things : (a) c. abl. : in sua patria multis virtutibus ac beneficiis floruit princeps, Cic. Verr. 2, 5, 49, 128 : privatis officiis et ingenii laude floruit, id. de Or. 3, 2, 7 : florere omni genere virtu- tis, id. Brut. 7, 28. So quumiicumine in- genii rum admirabili quodain lepore di- cendi, id. Acad. 2, 6, 16 : honoribus et re- rum gestarum gloria, id. de Or. 1, 1, 1 : gratia, auctoritate, gloria, id. Fnm. 4, 13, 2 : laudibus, id. ib. 9, 14, 2 : nobilitate dis- cipulorum, id. de Or. 3, 35, 141 : omnibus copiis (Crotoniatae), id. Inv. 2, 1, 1, et al. — (0) Abs.: ergo in Graecia musici flo- ruerunt, Cic. Tusc. 1, 2, 4 ; id. Acad. 2, 6, 16 ; cf. floret Epicurus, id. Off. 3, 33, 116 : qui inter ilios florebas, id. Quint. 26, 80: file vir, qui in Curia, in Rostris, in re pub- lica floruisset, etc., id. Coel. 24, 59 ; so in foro, id. Acad. 2, 1, 1 : in sententiis sena- torii3 et in omni actione atque adminis- tratione rei publicae, id. Fam. 1, 9, 2 : in senectute, id. Lael. 1, 4 : cum multis si- mul floruit, Quint. 3, 1, 9 : floruit circa Philippum, id. 12, 10, 6: circum tribus actis impiger annis Floret equus, is in his bloom, prime, Lucr. 5, 882. b. Of inanimate and abstract things : (a) c. abl. : ilia vetus (Graecia), quae quondam opibus, imperio, gloria floruit, hoc uno malo concidit Cic. Fl. 7, 16 : fa- milia, quae postea viris fortissimis floruit, id. Phil. 9, 2, 4 : doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nos- tra floruit, id. N. D. 1, 3, 6 ; id. Fontei. 14, 31 : meus ad urbem accessus incredibili hominum multitudine et gratulatione flo- rebat id. Sest. 63, 131: aliquid floret laudibus, Lucr. 5, 1278.— (/3) Abs. : quae (magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat, Cic. Lael. 4, 13 : quae fami- lia admodum floruit, Suet. Ner. 6 : quo- rum auctoritas maxime florebat, Cic. Rep. 2, 34 ; Lucr. 5, 330 ; cf. verborum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent mo- do nata vigentque, Hor. A. P. 62 ; Lucr. 5, 1163 : aetherii dono cessere parentes Aeternum florere genas, to shine in per- petual bloom, perpetual youth, Stat. Th. 1, 705. — Hence f 1 o r e n s, entis. Pa. : A. Lit: Sign- ing, glistening, glittering (poet, and in post-class, prose) : " Ennius et Lucretius florere dicunt omne quod nitidum est," Serv. Virg. A. 7, 804 : lucernarum floren- tia lumina tiammis, Lucr. 4, 451 ; so sma- ragdi arcano igne, Stat. Th. 2, 276 : pos- tes arcano lumine, id. ib. 1, 210 : catervae aere, Virg. A. 7, 804 Heyne : exercitus in- signibus argenteis et aureis, Gell. 5, 5, 2. B. Trop. (ace. to no. II.), Flourishing, prosperous, in the prime, in repute, fine, excellent: a. Of animate things: (a) c. abl. : complecti hominem florentem aeta- te, opibus, honoribus, ingenio, liberis, pro- pinquis, affinibus, amicis, Cic. Fam. 2, 13, 2 : gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum, id. Rose. Am. 6, 15 : re- gina Berenice florens aetate formaque, Tac. H. 2, 81 ; cf. ambo florentes aetati- bus, Virg. E. 7, 4. — (/3) Abs. : qui te bea- tum, qui florentem putas, Cic. Parad. 2, 18 : florentes atque integri, id. Plane. 35, 86 : florens et illustris adolescens, Caes. B. G. 7, 32, 4 ; Lucr. 1, 125— fc. Of inan- imate and abstract things : (a) c. abl. : florentes viribus anni, Sil. 1, 226 ; so anni vigore, Petr. 132 : animus vino, joyous, Gell. 6, 13, 4.— (/i) Abs. : (majores nostri) ex minima tenuissimaque re publica max- imam et florentissimam nobis relique- runt, Cic. Rose. Am. 18, 50 ; cf. civitas (Ubiorum) ampla atque florens, Cae3. B. G. 4, 3, 3 : invidetur praestanti florenti- que fortunae, Cic. de Or. 2, 52, 210 : flo- rens amicitia (opp. affiicta), id. Quint. 30, 93 : quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti, etc., Caes. B. G. 1, 30, 3 ; cf. neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret, SalL J. 83, 1 ; so florentes Etruscorum FLOE opes, Liv. 1, 2, 3 : florentissima Samniti- um castra, Cic. Div. 1, 33, 72 : equus flo renti aetate, Lucr. 5, 1073 ; so aevo flo rente puellae, id. 3, 1021 ; cf. adhuc flo- rente juventa Fervidus, Hor. A. P. 115: nostrum opus tibi probari laetor : ex quo dvQn ipsa posuisti, quae mihi Horentiora sunt visa tuo judicio, Cic. Att 16, 11, 1 : cf. modus nullus est florentior in singulis verbis (quam translatio), id. de Or. 3, 41. 166 ; and oratio florentissima, Gell. 15, 28, 5 ; cf. also Florentis facundiae homo, id. 19, 9, 2. Adv. flor en ter, Flourishingly, fa- mously (late Lat) : florentissime docet i. e. with great repute, celebrity, Hier. Chron. Euseb. a. a. 358, p. Chr. n. fioresCO) «re, v. inch. n. [floreo] To begin to blossom or flower, to come out iv blossom (quite class.) : antequam (plantae) gemmas agant et florescere incipiant Var. R. R. 1, 30 : florescunt tempore certo ar- busta, Lucr. 5, 669 : puleium aridum flores- cere ipso brumali die, Cic. Div. 2. 14, 33. — II. Trop., To begin to flourish or pros- per, to grow intorepute: nolite hunc nunc primum florescentem, firmata jam stirp#- virtutis tarn quam turbine aliquo perver- tere, Cic. Coel. 32, 79 ; id. Brut. 88, 303 : ctii quidem ad summam gloriam elo- quentiae florescenti ferro erepta vita est. id. de Or. 3, 3, 11. — Of things : patria nos- tra -florescit, Plin. Ep. 5, 12, 1 : olla senes cere, at haec contra florescere coguut. Lucr. 2. 73 ; id. 5, 893. JPilP 3 The part. fut. pass, in neuter sig- nif. : EODEM DIE (i. e. IV. Calend. Mai!) AEDIS FLORAE, QVAE REBVS FLO- RESCENDIS PRAEEST, DEDICATA EST, Calend. Praenest ap. Orell. Inscr. II. p. 38_9. florC'US? a > um , adj. [flos] Of flowers, made of flowers (a poet, word) : coronae, wreaths of flowers, Plaut. Aul. 2, 8, 15; so serta, Tib. 1, 1, 12; 1, 2, 14 : ru ra, fiowcrii meads, Virg. A. 1, 430 : juga Hymetti Val. Fl. 5, 344. — II. Transf.. Shining: crines, Pac. and Att. in Serv. Virg. A. 12, 605 ; so lanugo, Att ib. (al. flora). * floricomus. a, um, adj. [flos-coma] Having the hair adorned with flowers . Aetna, Aus. Ep. 4, 49. floride? "dv. With flowers, brightly ; v. floridus, ad fin. flondulus? a, um, adj. dim. [flori- dus] Somewhat blooming : ore nitens, Ca- tull. 61, 193. floridus? a, um, adj. [flos] Full of or abounding with flowers, flowery (mostly poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit: bydrauli hortabere. ut andiat voces po tius quam Platonis ? expones, quae spec- tet, florida et varia? Cic. Tusc. 3, 18, 43 ; 60 serta, garlands of flowers, Ov. F. 6, 312 : prata, Lucr. 5, 783 ; cf. Hybla, Ov! Tr. 5, 6, 38. — B. Transf, of color, Live- ly, gay, bright : colores, Plin. 35, 6, 12 ; id. 10, 36, § 97, — n. Trop., Blooming: puellula. Catull. 61, 57; cf. Galatea Flori- dior prato, longa prorerior alno, Ov. M. 13, 790 : aetas, Catull. 68, 16 ; cf. novitas mundi, Lucr. 5, 941 : et vegeta forma. Suet Galb. 20 : Demetrius Phalereus est floridior, ut ita dicam, quam Hyperides, flowery, florid, Cic. Brut. 82, 285 ; cf. ter- tium (dicendi genus) alii medium ex duo- bus, alii floridum (namque id ai&ripbv ap- pellant) addiderunt, Quint 12, 10, 58 : flo- ridius genus, id. 2, 5, 18 : oratio, id. 8, 3. 74 : floridissimus tui sermonis afflatus, Aus. Ep. 17. — Adv. floride : depicta vestis, App. M. 11 fin. : ecclesia clarius ac flori- dius enituit, Lact. Mort persec. 3. flbrifer. era, erum, adj. [flos-fero] Bearing flowers, flowery (a poet, word) : saltus, Lucr. 3, 11 : labor, Luc. 9, 290. X florifertum dictum, quod eo die spicae feruntur ad sacrarium, Fest. p. 91 : cf. "FLORIFERTUM uv 8od>opia," Gloss. Labb._ * florigxsnus. a, um, adj. [flos-gignol Producing blossoms, blossoming, poet of the first hairs of the beard : make. Poet, in Anth. Lat. II. p. 633 ed. Burm. floriffer? era, erum, adj. [flos-gero] Flower-bearing, flowery (a post-class, and poet, word) : sedes, i. e. the garden of Eden, Sedul. 2, 2; so Venant. Carm. 3. 9, 1. 631 FLOS fldrilegns. a, um i ad J- [fios-lego] Flo-wcr-culling : apes, Ov. M. 15, 366. *" floripai'US. a, u™> ad j- [Aos-pario] Flower-breeding : ver, Aus. Idyll, la, 1. flontlOi onis, /. [floreo] A blossom- ing, jloiccring, Hier. Homil. 2, in Cantic. Florius. a, urn, v. Flora, no. II. A. flor uicntus. a, urn, adj. [floe] Abound- ing in flowers, jlmccry (a post-class, word) : Hymettus, Sol. 7 : pnrpurae, i. e. rosae purpureae, Auct. Pervig. Veil. 19. — H. T r o p., Blooming, youthful : succuba, Prud. nr £ 0. 10, 191. 1. fidrUSi a , urn, adj. [id.] Shining, bright (extremely rare) : equus flora et comanti juba, Gell. 3, 9, 3 : crines, lanugo (al. florei and florea) ; v. floreus, no. II. 2, FldruS; i> '"■ A Roman surname. So esp., I.Julius Florus, A celebrated ora- tor of Gaul, a pupil of Portius Latro, Quint. 10, 3, 13 Spald. ; peril, the same to whom the three epistles of the 1st book and the two of the 2d book of the Epis- tles of Horace are addressed. — II, L. An- naeus Florus, An historical writer under Trajan or Hadrian ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 219 sg. flos> oris, m. [kindr. with (p\6os] A blossom, flower. 1. Lit.: suaves flores, Lucr. 1, 8 : ju- vat novos decerpere tlores, id. 1, 928 ; so novi, Hor. Od. 4, 1, 32 : recentes, id. ih. 3, 27,, 44: verni, id. ib. 2, 11, 9: florum omnium varietas, Cic. de Sen. 15, 54 : su- avitas odoruni, qui afflarentur e tloribus, id. ib. 17, 59 : laetissimi flores, id. Verr. 2, 4, 48, 107 : ninguntque rosarum Floribus, Lucr. 2, 629 ; so flores rosae. rosarum, Hor. Od. 2, 3, 14 ; 3, 29, 3 ; 4, 10, 4 : piabunt floribus et vino Genium, id. Ep. 2, 1, 144 ; cf. tons Bandusiae, dulci digne mero non sine floribus, id. Od. 3, 13, 2 : nitidum ca- put impedire myrto Aut flore, id. ib. 1, 4, 10 : rectc necne crocum floresque per- ambulet Attae Fahnla, si dubitem, etc., the stage strewed with flowers, id. Ep. 2, 1, 79 : carduus florem purpureum mittit inter medios aculeos, puts forth, Plin. 20, 23, 99 : cf. id. 21, 6, 17. B. Transf., 1, Flower juice, honey- juice sucked out by the bees : rure levis verno flores apis ingerit alveo, Compleat ut dulci sedula melle favos, Tib. 2, 1, 49 ; so Virg. G. 4, 39 ; Plin. 11, 6, 7. 2. In gen., like the Gr. avdos, for what- ever forms either the best part or the highest part of a thing (mostly poet, and in post-Aug. prose). a. The prime or best part, also the best kind of any thing : postquam est honora- tus frugum et floris Liberi, the bouquet or flavor of wine, Pae. in Non. 498, 12 ;. so vini (Bacchi), Plaut. Cure. 1, 2, 1 ; Casin. 3, 5, 16 ; Lucr. 3, 222. So of the best kind of oil, Plin. 15, 6, 6 ; of wax, id. 21, 14, 49 ; of rosin, id. 14, 20, 25 ; 10, 11, 22 ; of salt, Cato R. R. 88, 2; of meal, Plin. 18, 9, 20, $ 86, et saep. ; of cream, Vitr. 8, 3 ; of the finest dish : coenae, Favorin. in Gell. 15, 8, 2.— So too b. The highest part, the top, crown, head of a thing. So of the froth of wine, Cato R. R. 11, 2 ; Col. 12, 30 ; Plin. 14, 21, 27. The blisters, scales that are formed in smelting metals, id. 34, 11, 24 ; the upper dust of marble or gypsum, Col. 12, 20, 8. — Poet, of the first hairs of the beard : nunc primum opacat flore lanugo genas, Pac. in Fest. s. v. GENAS, p. 94 Mull. JV. cr. ; so Virg. A. 8, 160; Luc. 6, 562. Of the tip cf a flame, Lucr. 1, 898. 3. In architect., Carved flowers placed os ornaments on the Corinthian capital, Vitr. 4, 1 ; on a cupola, id. 4, 8. II. Trop. : The flower, crown, orna- ment of any thing (quite class. ; a favorite tig. of Cic.) : A. I" gen. : sic omnis fe- tus repressus, exustusque oiti flos veteris ubertatis exaruit, Cic. Brut. 4, 16 : " (En- nuis :) Jlos delibalus populi . . . qua (elo- quentia) virum excellentem praeclare turn illi homines florem populi esse dixe- runt," id. ib. 15, 58 sq. : flos nobilitatis ac juventutis, id. Phil. 2, 15, 37 ; so legato- rum, id. Flaec. 26, 61 : versaris in opti- morum civium vel flore vel robore, id. Or. 10, 34 ; cf. quod floris, quod roboris in juventute fuerat, amiserant, Liv. 37, 12, 7 : provineia Galliae . . . ille flos Italiae, 632 HOC illud firmamentum imperii populi Roma- ni, illud ornamentum dignitatis, Cic. Phil. 3, 5, 13 : flos dignitatis, id. Balb. 6, 15 ; cf. ego te, Crasse, quum vitae flore, turn mortis opportunitate, divino consilio et ortum et exstinctum esse arbitror, splen- dor, glory, id. de Or. 3, 3, 12 : in ipso Graeciae flore, in the very flower, the most flourishing condition, id. N. D. 3, 33, 82 : flos aetatis, the flower of one's age, the prime of life, Lucr. 3, 771 ; 5, 845 ; cf. non venirem contra gratiam, non virtutis spe, sed aetatis flore collectam, Cic. Phil. 2, 2, 3 ; so viridissimo flore puella, Catull. 17, 14 ; and in flore primo tantae indolis juvenis exstinctus est, Plin. Ep. 5, 9, 5 : in flore virium se cra'dens esse, Liv. 42, 15, 2 : primus flos animi, youthful vigor, Stat. Ach. 1, 625 ; but also, flos animi, for ripe age, Sen. Ep. 26 : videmus Virgilium ea de causa hortorum dotes fugisse, et e tantis, quae retulit, flores modo rerum decerpsisse, i. e. the choicest, best, Plin. H. N. 14 praef. § 7. 2. Transf.: flos aetatis, Maidenly or youthful innocence (said of girls or boys), virginity : (virgo) Quum castum amisit polluto corpore florem, Catull. 62, 46 : Hasdrubal flore aetatis, uti ferunt, primo Hamilcari conciliatus, Liv. 21, 2, 3 ; cf. id. 21, 3, 4 ; so florem aetatis (Caesaris) in Bithynia eontaminatum, Suet. Caes. 49. B, In partic, of speech, A flower, embellishment, ornament: ut porro con- spersa sit (oratio) quasi verborum sen- tentiarumque floribus, etc., Cic. de Or. 3, 25, 96 : flos aut lumen eloquentiae, id. Brut. 17, 66 ; cf. nullus flos tamen neque lumen ullum (in M. Crassi oratione), id. ib. 66, 233 ; and florem et colorem defu- isse, id. ib. 87, 298 : alia copia locuples, alia floribus laeta, Quint. 8, 3, 87 : male audire . . . nimiis floribus et ingenii afflu- entia, id. 12, 10, 13. * floscellus, i> m - dim. [flos] A flow- eret : ad solis cursum floscelli se vertunt, App. Herb. 49. * floSCUlei "-dv. [flosculus] Blooming- ly: corpus floscule vividum, Coel. Aur. Acut 1. floSCUllIS) h m - dim. [flos] A little flower, floweret (rare, but quite class.) : £, Lit.: Acta omnia celeriter tamquam flos- culi decidunt, Cic. Oil'. 2, 12, 43.— B. Transf., The part of a fruit where the blossom was, Col. 12, 45, 5. II. Trop. : The flower, pride, ornament : non enim flosculos . . . sed, jam decimum aetatis ingressus annum, certo6 atque de- formatos fructus ostenderat, Quint. 6 praef. § 9 ; Catull. 24, 1 : vitae, i. e. youth, Juv. 9, 127. B. l n partic, of speech, Flower of rhetoric, ornament : omni ex genere ora- tionem aucupari et omnes undique flos- culos carpere atque delibare, Cic. Sest. 56, 119 ; cf. juvenibus flosculos omnium partium in ea, quae sunt dicturi, conge- rentibus, Quint. 10, 5, 23 ; id. 2, 5, 22; id. 12, 10, 73 : ut Noctes istae quadam tenus his quoque historiae flosculis leviter in- jectis aspergerentur, Gell. 17, 2, 1. — B. A motto, sentence culled from a writing, Sen. Ep. 33. fhicticola, ae, adj. [flnctus-colo] Living in waves : nurus, Sid. Carm. 10, 1. fluctl-cdlor, oris, adj. [fluctus] Sea-colored : Mart- Cap. 1, 18. * fluctlClilus, i. m - dim. [id.] A little wave, wavelet : App. Apol. p. 296. * fluctifragus, a > um ' ad J- [ flu crus- frangoj Wave-breaking, a poet, epithet of a coast : litus, Lucr. 1, 306. fluctlgcna. ac, m. [fluctus -gigno] Wave-born, born in the waves (late Lat.) : Nereus, Mart. Cap. 1, 2 ; id. 9, 310. fluctlg-cnus, a, um, adj. [id.] Wave- bom (late Lat.) : monstrum, Avlen. Arat. 1157. * fluctlg°crj era, erum, adj. [fluctus- gero] perh. Wave-bringing, wave-impel- ling, a poet, epithet of a ship : paro, Cic. poet. frgm. ap. Isid. Orig. 19, 1, 20 (IV. 2, p. 572 sq. cd. Orell. ; G. Hermann conjec- tures fluctiseco). fluctlo, onis, /. [fluo; cf. fluctus] For the usual fluxio, A flowing, flow : fluc- tione occulta laborare, Plin. 31, 1 1, 47. § 127. flucti-sonuS; a, um, adj. [fluctus- FIUC sonus ] Wave-resounding, roaring with waves (in post-Aug. prose) : profundum, Sil. 12, 355 ; so litora, Sen. Here. Oct. 836. fluctlvagplS, «. um. adj. [fluctus] Driven about by the waves (in post-Aug. poetry) : nautae, Stat. S. 3, 1, 84 : unda, id. Theb. 1, 271. * flucto, are, v. n. [id.] To wave, float, flap : Lucr. 4, 75 ; cf. fluito, no. I. B. fluctuatim, adv. [fluctuo] Flaunt- ingly: "fluctuatim jactanter et solute. Alranius Pompa : magnifice volo, fluctu- atim ire ad ilium," etc., Non. Ill, 29 sq. fluctuation onis,/ [id.] A vibrating to and fro, a jluctuation (not ante-Aug., and very rare) : I, Lit., A wavering mo- tion, agitation : tunc artus trepidi, inquie- tae manus, tortus corporis fluctuatio, Sen. de Ira 2, 35. — H. Trop., Wavering, vac- illation of the mind : in ea fluctuatione animorum opprimi incautos posse, Liv. 9, 25, 6. fluctUO) avi, atum or (so perh. not before the Aug. period) fluctUOT; atus, 1. ("pleraque utroque modo efferuntur: fluctuatnr, fluctuat," Quint. 9, 3, 7) v. n. [fluctus] To move in the manner of waves, i. e. to wave, undulate, to move to and fro, be driv- en hither and thither (quite class. ; esp. freq. in the trop. signif.). I. Lit. : (a) Form fluctuo: nunc valide fluctuat mare, Plaut. Rud. 2, 1, 14 ; cf. id. ib. 4, 1, 12 : quadriremem in salo fluctu- antem reliquerat, Cic. Verr. 2, 5, 35, 91 : quid tarn commune quam mare fiuctuan- tibus, litus ejectis ? id. Rose. Am. 26, 72: quaedam insulae semper fluctuant, Plin. 2, 95, 96 : agebatur hue illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu, Tac. H. 1, 40 ; cf. Gell. 10, 6, 2 : fluctuat aer, Lucr. 6, 367 : directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Virg. G. 2, 281. — In an obscene sense, of the waving mo- tion that accompanies copulation. Am. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, no. I.— 08) Form fluctuor : deprehensi in maii Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur, Sen. Vit. beat. 14 : Delos diu fluctuata, Plin. 4, 12, 22 : lignum in longi- tndinem fluctuatur, i. e. floats about, id. 16, 38, 73 ; so lapidern e Scyro insula in- tegrum fluctuari tradunt, eundem com- minutum mergi, id. 36, 16, 26. II. Trop., &, To be restless, unquiet, uncertain ; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate: (a) Form fluctuo : Eu. Potin ut animo sis tranquillo 1 Ch. Quid si ani- mus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf. animo nunc hue, nunc fluctuat illuc, Virg. A. 10, 680; and mens animi tantis fluctuat ipsa malis, Catull. 65, 4 : magnis cura- rum fluctuat undis, id. 64, 62 ; cf. magno- que irarum fluctuat aestu, Virg. A. 4, 532 ; Lucr. 4, 1073 : inter spem metumque, Liv. 42, 59, 8 : in suo decreto, Cic. Acad. 2, 9, 29 : fluctuantem sententiam confir- mare, id. Att. 1, 20, 2 : genus orationis, quod appellamus fluctuans etdissolutum, eo quod sine ncrvis et articulis fluctuat hue et illuc, Auct. Her. 4, 11, 16 ; 6o om- nia et citata et fluctuantia, Sen. Contr. 3, 19. — 03) Form fluctuor: utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat, Liv. 23, 33, 3 ; so fluctuatus animo est, utrum, etc., id. 32, 13, 4 ; and Curt. 4, 12 med. : vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. Ill : ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluc- tuati, Plin. 27, 4, 11. fluctuor) ari, v. fluctuo. iiuctuosus, a, um, adj. [fluctus] Full of waves, billowy (extremely rare) : I. Lit. : in mari fluctuoso, i. e. stormy, Plaut. Rud. 4, 2, 5. — II. Tr«nsf., With wave-like streaks : smaragdi, Plin. 37, 5, 18. fluctuSi A s (ante-class, form of the gen. sing, fluctuis, Var. and Nigid. in Gell. 4, 16, 1 : nom. plur. flucti, Pac. and Att. in Non. 488, 12), m. [fluo ; cf. fluctio] The peculiar motion of fluids, A flowing, wav- ing (so in abstracto extremely seldom) : jactctur aquae fluctu quoque terra vacil- jans, Lucr. 6, 554 sq. — Of the flowing mo- tion of the magnetic fluid (v. aestus, p. 57) : posterior lapidis venit aestus . . . ne- que habet, qua tranet, ut ante : Cogitur offensare igitur pulsareque fluctu Ferre» FLUI texta suo, id. 6, 1052. And in an obscene sense, of the waving motion in copulation, id. 4, 1267; cf. tiuctuo, no. I. a, ad fin. IT T r a n s t'., A flow, flood ; in concreto, waving water, wave, billow, surge, cap. of the sea (the predom. signif. of the word in prose and poetry ; esp. freq. in the plur.) : (,i) Sing.: incursu fluctus mare saevibat, Lucr. 5, 1000; cf. tons aquae dulcis, qui fluctu totus operiretur, nisi, etc., the flood, i. e. high-tide, Cic. Verr. 2, ■1, 53, 118 : alia fluctus dift'ert dissipat vis- ceratim membra, Maria salsa spumant sanguine, Enn. in Non. 183, 18 : ab saxo avortit riuctus ad litus scapham, Plaut. Rud. 1, 2, 76 ; 82 : ttuctum a saxo frangi, Cic. Fam. 9, ]6, 6 : fluctus uti . . . volutus Ad terras immane sonat per saxa, Virg. G. 3, 237: ad fluctum aiunt declamare sohtum Demostbenem, ut fremitum as- suesceret voce vincere, to the waves, Cic. Fin. 5, 2, 5. — (fi) Plur. : indu mari magno fluctus extollere certant, Enn. Ann. 17, 16 : mulserat hue navim compulsam flue- tibu' pontus, id. ib. 7, 54 : excitatis max- imis iluctibus, Cic. Rep. 1, 6 : (insulae) fluctibus cinctae, id. ib. 2, 4 ; cf. Massilia, quae cincta Gallorum gentibus barbariae fluctibus alluitur, id. Flacc. 26, 63 : sese fluctibus committere, id. Verr. 2, 2, 37, 91: sedatis fluctibus, id. Inv. 2, 51, 154 : puppes ad magnitudinem fluctuum tem- pestetumque accommodatae, Caes. B. G. 3, 13, 3 : in fluctibus consistere, id. ib. 4, 24, 2 ; id. ib. 4, 28 fin. : luctantem Icariis fluctibus Africum Mercator metuens, Hor. Od. 1, 1, 15: o navis, referent in mare te novi Fluctus, id. ib. 1, 14, 2 : mulcere fluc- tus et tollere vento, Virg. A. 1, 66 : pro- cella . . . fluctus nd sidera tollit, id. ib. 1, 100: id. ib. 5, 182. — Proverb.: excitare fluctus in simpulo (* to raise a tempest in a tea-pot), i. e. to make much ado about nothing, Cic. Leg. 3, 16, 36. 2, Poet, transf., of A stream of odors : unde fluens volvat varius se fluctus odo- rum, Lucr. 4, 677. And of a stream of fire: atro volvens incendia fluctu, Val. Fl. 7, 572. B. Trop., like tempestas and unda, and also our waves or billows, for Turbulence, commotion, disturbance : qui in hac tempestate populi jactemur et fluctibus, Cic. Plane. 4, 11 ; cf. concio- num, id. Mil. 2, 5 ; and rerum Fluctibus in mediis, Hor. F.p. 2, 2, 85 ; Lucr. 5, 11 : hoc onme tempus post consulatum obje- cimus iis fluctibus, qui per nos a commu- ni peste depulsi, in nosmet ipsos redun- darunt, Cic. de Or. 1,1,3; id. Att. 8, 3, 5 : capere irarum fluctus in pectore, Lucr. 3, 299 ; eo irarum, id. 6, 74 ; Virg. A. 12, 831: tristes curarum, Lucr. 6, 34: belli, id. 5, 1289. fluentcr. <»<&>. In a flowing manner ; v. fluo. ad fin. * fluentia, ae,/. [fluo] A flowing, flu- ency (trop.) : loquendi, Amm. 30, 4. * fluentlSOnuSj a, um, adj. [fluen- tum-sono] Wave-resounding : litus, Ca- tull. 64, 52. fluento, are , v. a. [fluentum] To water (late Lat.) : Venant Vit S. Mart. 4, 642. fluentum. i, n. [fluo] A flow, flood; in concreto, running water, a stream (poet, and in post-class, prose ; usually in the plur.) : fluenta Lubrica, Lucr. 5, 947 : Xanthi, Virg. A. 4, 143 ; so rauca Cocyti, id. ib. 6, 327: Tiberina.id.ib.12,35 : quum inter fluenta tibiis fidibusque concineret, i. e. by the Euripus, Flor. 2, 8. In the sing., App. de Deo Socr. p. 52 ; Aus. Mos. 10, 59 ; Avien. Perieg. 32 ; Prud. ortijt. 12, 32. — Of milk : tonans (Juppiter) suxit fluenta mammarum, Arn. 4, 141. — TJ. Transf, of A stream of fire (cf. fluctus, no. 11. A, 2) : flammarum, App. de Mundo, p. 73 (shortly before, flumina). flucsco (also written fluisco), ere, v. inch. n. [id.] To become fluid, to melt, dis- solve (late Lat.) : salem in aqua fluescere, Aug._Civ. D. 21, 5 fin. ; id. ib. 7 med. fluibundus, a, um, adj. [id.] Melt- ing, dissolving (post-class.) : fluibunda luxu puella, Mart. Cap. 1, 21 Jin. fluido, are, v. a. [fluidus] To make fluid, to melt, dissolve (post-class.) : li- quore fluidantur, Coel. Aur. Tard. 5, 11. fluidUS» ". «m adj. [fluo] Flowing, FL UM fluid (mostly poet, and in post- Aug. prose ; not in Cic. or Caes.): j. Lit: corpus, Lucr. 2, 452 : quid tarn contrarium est quam terrenum fluido ? Col. 8, 16, 1 : li- quor, Virg. G. 3, 484 ; so cruor, id. Aen. 3, 663 ; Ov. M. 4, 482 ; cf. aspiciam fluidos humano sanguine victus, id. ib. 14, 168 : alvus, Seren. Sammon. 29 fin. II. Transf.: A. In opposition to sol- id or firm, Soft, slack, lax, languid : fron- des, soft, ripe, Lucr. 2, 597 : lacerti, Ov. M. 15, 231 ; cf. labor et aestus mollia et fluida Gallorum corpora decedere pugna coggit, Liv. 34, 47, 5 ; and caro, Plin. 9, 30, 50: vestis, flowing, loose, Just. 41, 2; Sen. Oed. 422. *B. Act, Dissolving : calor, Ov. M. 15, 363. fluisco. ere, v. fluesco. fluitO, av >> Stum, 1. 0, intens. n. [fluo] To float, swim, or sail about on the water (mostly poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit : in lacu Apuscidamo omnia fluitant, nihil mergitur (shortly before, in quo stag- no nihil innalct), Plin. 31, 2, 18 : materies primo sidit, postea fluitare incipit, id. 13, 7, 14 : navem fluitantem in alto tempesta- tibus, * Cic. Sest. 20, 46 : fluitans alveus, Liv. 1, 4, 6 : fluitantes insulae, Plin. 16, 36, 66 : ebenus in aquis non fluitat, id. 16, 40, 76, 5 204 ; so in summo, id. 28, 9, 35 : con- tra aquas, id. 29, 3, 12 : jucundum utrum- que per jocum ludumque fluitautibus, those who sail about, id. Ep. 8, 8, 4. B. Transf, To move in a waving, un- steady manner ; to wave, undulate : flui- tantia aplustra, Lucr. 2, 556 ; so pleno fluitantia vela theatro, Prop. 3, 18, 13 ; and vela summo fluitantia malo, Ov. M. 11, 470 : fluitantia lora, i. e. flowing, slack, id. A. A. 2, 433 : vestis non fluitans sed stricta et singulos artus exprimens, flaw- ing, loose, Tac. G. 17 ; so amictus, Catull. 64. 68 : fluitans labansque miles, stagger- ing, Tac. H. 5, 18 ; so id. ib. 3, 27 ; Lucr. 4,78. II. Trop., To be doubtful or uncertain, to waver : animo incerto fluitans, Lucr. 3, 1065 : spe dubiae horae, Hor. Ep. 1, 18, 110 : unde primum creditur Caecinae fides fluitasse. Tac. H. 2, 93 fin.; so flui- tans fides, Claud. B. G. 247. flumcil, tais, «. [id.] A flowing or streaming of water ; and concr., flood, stream, flowing water. I. In gen. (so mostly poet.) : Romane, aquam Albanam cave lacu contineri, cave in mare manare suo flumine sinas, an old prophetic formula in Liv. 5, 16, 9 : rapi- dus montano flumine torrens, Virg. A. 2, 305 ; cf. Ov. R. Am. 651 : visendus ater flumine languido Cocytos errans, Hor. Od. 2, 14, 17 : inde sequemur Ipsius amnis iter, donee nos flumine certo Perferat, Val. Fl. 8, 189 : et Tiberis flumen vomit in mare salsum, Enn. Ann. 2, 47 ; cf. te- que pater Tiberine tuo cum flumine sanc- to, id. ib. 1, 20 : donee me flumine vivo Abluero, in a living, running stream, Virg. A. 2, 719 ; cf. quin tu ante vivo per- funderis flumine ? Auct ap. Liv. 1, 45, 6 (for which aqua viva, Var. L. L. 5, 26, 35). — In the plur. : nymphae venas et flumina fontis Eticuere sui, streams, Ov. M. 14, 788 : frigida Scamandri flumina, Hor. Epod. 13, 14 : Symaethia circum flumina, Virg. A. 9, 585 : limosaque flumina potat Ov. M. 1, 634 ; cf. Tantalus a labris eitiens fugi- entia captat Flumina, Hor. S. 1, 1, 69 : maritima flumina immittere in piscinas, Var. R. R. 3, 17, 9. II. I" partic, A river: A. ^it. (the predominant signif. of the word both in prose and poetry) : quod per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, Enn. Ann. 5, 19 ; cf. ut flumina in contrarias partes fluxerint, Cic. Div. 1, 35, 78 ; and Scipio biduum moratus ad flumen, quod inter eum et Domirii castra fluebat, Caes. B. C. 3, 37, 1 ; cf. also aurea flumina, Lucr. 5, 910 : habet ergo non tantum venas aqua- rum terra, ex quibus corrivatis flumina efflci possunt, sed et amnes magnitudinis vastae, etc., Sen. Q_ N. 3, 19 ; cf. Cic. Rep. 2, 5 : nee ullum hoc frigidius flumen at- tigi, id. Leg. 2. 3, 6 : nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus, id. N. D. 2, 60, 152 : una pars (Galliae) initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine FLUO . . . attingit etiam flumen Rhenum. etc., Caes. B. G. 1, 1, 6 sq. ; id. ib. 1, 2, 7 : inter montem Juram et flumen Rhodanum, id. ib. 1, 6, 1 : flumen est Arar, quod, etc., id. ib. 1, 12, 1 : flumen Dubis, id. ib. 1, 38,4 : non Seres, non Tanaiu prope flumen or- ti, Hor. Od. 4, 15, 24 : Veliternos ad As- turae flumen Maenius fudit, Liv. 8, 13, 5 Drak. N. cr. : terrarum situs et flumina dicere, Hor. Ep. 2, 1, 252 : secundo flu- mine ad Lutetiam iter faccre coepit, with the stream, Caes. B. G. 7, 58, 5 (cf. secun- dus, 2, a) ; so, on the other hand, magnum ire agmen adverso flumine, against the stream, Caes. B. G. 7, 60, 3.— Proverb.: flumine vicino stultus sitit, starves in Out midst of plenty, Petr. frgm. p. 899 Burm. 2. Transf, of other things which flow in streams or like streams, A stream, flood (poet, and in post-Aug. prose) : sanguinis, Lucr. 2, 354 : largoque humectat flumine vultum, flow of tears, Virg. A. 1, 465: rigi- do concussae flumine nubes Exoneraban- tur, a torrent of rain, Petr. poet Sat. 123 ; cf. ut picis e coelo demissum flumen, a stream of pitch, Lucr. 6, 257 : magnesia flumina saxi, the magnetic stream, id. 6, 1063 : eftusaeque ruunt inopino flumine turbae, i. e. in a vast stream, Sil. 12, 185. B. Trop., of speech, A flow, fluency, flood, stream : orationis flumine repre- hensoris convicia diluuntur, Cic. N. D. 2, 7, 20: flumen orationis aureum, id. Acad. 2, 38, 119 : flumen orationis et varietas, id. de Or. 2, 15, 62 ; cf. flumen verborum volubilitasque, id. Or. 16, 53 : flumen gra- vissimorum optimorumque verborum, id. de Or. 2, 45, 188 : inanium verborum, id. N. D. 2, 1, 1 : Lysias . . . puro fonti quam magno flumini propior, Quint. 10, 1, 78 ; id. 9, 4, 61 ; cf. id. 10, 1, 61 ; Petr. 5 fin. — And in a fig. borrowed from the flow of semen : neque concipere neque edere partum mens potest, nisi ingenti flumine literavum inundata, Petr. 118. Flumentana porta, a gate of Rome near the Tiber : " Flumentana porta Romae appellata, quod Tiberis partem ea fluxisse affirmant," Fest. p. 89 ; Var. R. R. 3, 2, 6 ; so Liv. 35, 9, 3 ; 35, 21, 5 ; Inser. Fratr. Arv. p. 254 ed. Marin. fiumiccllum. i. n - < I ' m - [flumen] A streamlet, rivulet (late Latin) : Innoc. de Cas. p. 227 Goes. fluminaliS) e, «&>■. [id-] Of or belong- ing to a river, river- (late Lat.) : naviga- tio, Coel. Aur. Tard. 1, 1 : cancri, id. ib. 4. fluminCUS. a, um, adj. [id.] Of or be- longing to a river, in a river, river- (a poet, word) : aqua, Ov. F. 2, 46 ; cf. un- dae, id. Met. 14, 599 ; 15, 565 : ulva, id. ib. 5, 519 : ulmus, Stat. Th. 9, 266 : alnus, Sil. 3, 458 : cyguus, Ov. Her. 8, 67 ; cf. volucres, id. Met. 2, 253 : classis, used for crossing a river, Sil. 4, 494. fluo, xi, xum, 3. (archaic form of the futnr. exact, flueris, Lucr. 6, 801 Forb. iV. cr. ; of the supin. FLUCTUM, ace. to Prise, p. 817 P. ; cf. "fluo, fluctum," Not. Tir. From this form are derived fluctio and fluctus) v. n. [kindr. with (jiXiiw, $\eui, ttAeoj] To flow. I, Lit. : leni fluit agmine flumen, Enn. Ann. 5, 19 ; cf. ut flumina in contrarias partes fluxerint atque in amnes mare in- fluxerit Cic. Div. 1, 35, 78 ; and Caes. B. C. 3, 37, 1 ; cf. also aurea him dicat per terras flumina viilgo Fluxisse, Lucr. 5, 910 ; and fluvius Eurotas, qui propter Laeedaemonem fluit, Cic. Inv. 2, 31, 96 ; so too Helvetiorum inter fines et Allobro- gum Rhodanus fluit, Caes. B. G. 1, 6. 2 ; and id. ib. 1, 12, 1 : ea, quae natura flue- rent atque manarent ut aqua, Cic. N. D. 1, 15, 39 : in foveam fruere, Lucr. 2. 475 ; cf. id. 5, 272 : fluxit in terram Rcmi cru- or, Hor. Epod. 7, 19 ; cf. Luc. 6, 61 ; Ov. Pont. 4, 4, 2 : fluit de corpore sudor, id. Met. 9, 173 ; cf. sudor fluit undiquo rii -is. Vh-g. A. 5, 200 : nudo sub pede mn.-ta fluunt, Ov. R. Am. 190 : madidis fluit un- da capillis, id. Met. 11, 656: cerebrum molle fluit, id. ib. 12, 435 : fluens nausea, Hor. Epod. 9, 35 ; cf. alvus fluens, Cels. 2, 6 : fluit ignibus aurum, becomes fluid, melts, Ov. M. 2, 251. B. Transf. : 1. Of bodies, To flow, overflow, run down, drip with any fluid : quum fluvius Atratus sanguine fluxit, Cic 633 F L UO Div. 1, 43, 98 , so Ov. M. 8, 400; and cru- ore fluens, id. ib. 7, 343 : sudore fluentia brachia, id. ib. 9, 57 ; cf. fluunt sudore et laS9itudine membra, Liv. 38, 17, 7 : pin- gui fluit unguine tellus, Val. FI. 6, 360 : vilisque rubenti Fluxit mulctra mero, overflows, Sil. 7, 190. — Without abl. : et Ali- ens solio ferventis aquai, drippest, sweat- cst, Lucr. 0, 801 : madidaque tiuens in %'este Menoetes, Virg. A. 5, 179 : liuentes cerussataeque buccae, dripping with paint, Cic. Pis. 11, 25 : Graeculae vites acino- rum exiguitate minus fluunt, i. e. yield but little wine, Col. 3, 2, 24 ; so id. 3, 2, 5 ; 12, 52, 1. 2. To move in the manner of fluids, To flow, stream, pour : inde alium (aera) supra fluere, to flow, Lucr. 5, 514, and 523 : unde fluens volvat varius se fluctus odo- rum, id. 4, 677 sq. ; cf. principio omnibus a rebus, quascumque videmus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Cor- pora, quae feriant oculos visumque la- cessant : Perpetuoque fluunt certis ab re- bus odores, Frigus ut a fluviis, calor a sole, aestus ab undis Aequoris, id. 6, 923 sq. ; so aestus e lapide, id. 6, 1001 : venti, id. 1, 281 : ignis, id. 2, 383 ; cf. fluit undi- que victor Mulciber, Sil. 17, 102 : comae per levia colla fluentes, flowing, spread- ing, Prop. 2, 3, 13 ; cf. blanditaeque flu- ant per mea colla rosae, id. 4, 6, 72 : ves- ts fluens, flowing, loose, id. 3, 17, 32 ; so tunicisque fluentibus, Ov. A. A. 3, 301 : and nodoque sinus collecta fluentes, Virg. A. 1, 320 ; cf. also balteus nee strangulet nee fluat, Quint. 11, 3, 140 : nee mersa est pelago, nee fluit ulla ratis, floats, is tossed about, Mart. 4, 66, 14 : ramos com- pesce fluentes, floating around, spreading out, Virg. G. 2, 370 : omnisque relictis Turba fluit castris, pour forth, id. Aen. 12, 444. b. Pregn., of bodies, To pass away, fall aivay, to fall off or out, to vanish : ex- cident gladii, fluent arma de manibus, Cic. Phil. 12, 3, 8 : capilli fluunt, Cels. 6, 1 ; Plin. 27, 4, 4 : sponte fluent (poma) matura sua, Ov. Am. 2, 14, 25 : quasi lon- ginquo fluere omnia cernimus aevo, Lucr. 2, 68 ; cf. cuncta fluunt omnisque vagans formatur imago, Ov. M. 15, 178 : dissol- vuntur enim turn demum membra fluunt- que, Lucr. 4, 920 ; so surae fluxere, Luc. 9, 770 ; and buccae fluentes, fallen in, hmk, Cic. de Or. 2, 66, 266. II. Trop. : A. In gen., To flow, spring, arise, come forth ; to go, proceed : ex ejus (Nestoris) lingua melle dulcior iluebat oratio, Cic. de Sen. 10, 31 ; so et carmen vena pauperiore fluit, Ov. Pont 4, 2, 20 : Calidii oratio ita libere fluebat, ut nuaquam adhaeresceret, Cic. Brut. 79, 274 : m Herodoto omnia leniter fluunt, Quint. 9, 4, 18 ; cf. also grammatice pleno jam satis alveo fluit, id. 2, 1, 4 ; and quae totis viribus fluit oratio, id. 9, 4, 7 ; also, transf., of the writer himself: alter (He- rodotus) sine ullis salebris quasi sedatus amnis fluit, Cic. Or. 12, 39 ; cf. (Lucilius) quum flueret lutulentus, Hor. S. 1, 4, 11 ; so id. ib. 1, 10, 50 ; and 1, 7, 28 : facetiis, Plaut. Mil. 4, 8, 12: multa ab ea (luna) manant et fluunt, quibus animantes alan- tur augescantque, Cic. N. D. 2, 19, 50': haec omnia ex eodem fonte fluxerunt, id. ib. 3, 19, 48 ; so dicendi facultatem ex intimis sapientiae fontibus fluere, Quint 12, 2, 6 ; and id. 5, 10, 19 ; id. 5, 9, 14 : omnia ex natura rerum hominumque lluere, id. 6, 2, 13 : nomen ex Graeco fluxisse, id. 3, 4, 12 : ab isto capite fluere necesse est omnera rationem bonorum et malorum, Cic. Fin. 2, 11, 34 ; Quint. 1, 1, 12: unde id quoque vitium fluit, id. 11, 3, 109 ; id. 7, 3, 33 : Pythagorae doctrina quum longe lateque flueret, spread itself, ( lie. 'l'usc. 4, 1, 2 : multum fluxisse video de libris nostris variumque sermonem, id. N. D. ], 3, 6: sic mini tarda fluunt in- s;rataque tempora, flow, pass, Hor. F.p. 1, 1, 23 : in rebus prospens et ad volunta- tcm nostram fluentibus, going, Cic. Off. 1,26.90; so rebus supra votum fluenti- bus, Sail. H. frgm. ap. Serv. Virg. A. 2, 169 (p. 249 ed. Gerl.) ; Tac. H. 3, 48; Just. 23, 3 ; cf. rebus prospere fluentibus, Tac. Or. 5; and id. Ann. 15, 5: illius ra- liones quorsum fluant, proceed, Attic, in 634 FIUO Cic. Att. 9, 10, 4 ; cf. res fluit ad interreg- num, Cic. Att. 4, 16, 11 : cuncta in Mith- ridatem fluxere, Tac. A. 11, 9. B. In partic. (ace. to no. I. B, 2) 1, To be wandering, rambling : ne fluat oratio, ne vagetur, Cic. de Or. 3, 49, 190 ; Quint. 10, 1, 2 Spald. 2. Pregn., To dissolve, vanish, perish : qua (voluptate) quum liquescimus fluim- usque mollitia, Cic. Tusc. 2, 22, 52 , so fluens mollitiis, Vellej. 1, 6, 2 ; 2, 88, 2 : cetera nasci, occidere, fluere, labi, nee diutius esse uno et eodem statu, Cic. Or. 3, 10 : fluit voluptas corporis et prima quaeque avolat id. Fin. 2, 32, 106 : fluen- tem procumbentemque rem populi Ro- mani restituere, Vellej. 2, 16/«. — Hence A, fluens, entis, Pa. 1. Lai, re- laxed, debauched, enervated, effeminate : inde soluti ac fluentes non accipiunt e scholis mala ista, sed in scholas att'erunt, Quint, 1, 2, 8 ; cf. incessu ipso ultra muli- ebrem mollitiem fluentes, Sen. Tranq. 15 : fluentibus membris, incessu femineo, Aug. Civ. D. 7, 26. 2. Of speech, a. Flowing, fluent : Bed in his tracta quaedam et fluens expetitur, non haec contorta et aeris oratio, Cic. Or. 20, 66 ; so lenis et fluens contextus, Quint. 9, 4, 127. — b. Lax, unrestrained: ne im- moderata aut angusta aut dissoluta aut fluens sit oratio, Cic. Or. 58, 198 ; so dis- sipata et inculta et fluens oratio, id. ib. 65, 220 ; and transf. of the speaker : in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes sumus, Quint. 9, 4, 138. Adv. fluenter, In a flowing, waving manner (extremely rare) : ubi multa flu- enter semina aquarum feruntur, Lucr. 6, 520 ; id. 6, 932 : capillo fluenter undnnte, App. M. 2, p. 122. B. Fluxus, a, um, Pa. (mostly poet, and in post-Aug. prose) : J. Lit, Flow- ing, fluid: elementa arida atque fluxa, App. de Mundo ; so sucus, Plin. 9, 38, 62 : fluxum pertusumque vas, i. e. leaking, Lucr. 6, 20. b. Transf., Flowing, loose, slack : ipsa crine fluxo thyrsum quatiens, Tac. A. 11, 31 : habena, Liv. 38, 29, 6 : amictus Luc. 2, 362 ; cf. ut cingeretur fluxiore cinctura, Suet. Caes. 45 flu. : fluxa arma, hanging slack, loose, Tac. H. 2, 99. — (8) Pregn., Frail, perishable: corpora, Tac. H. 2, 32 ; cf. spadone eviratior fluxo, Mart. 5, 41, 1 : (murorum) aevo fluxa, Tac. H. 2, 22. 2. Trop.: a. L ax < loose, dissolute, careless : animi molles et aetate fluxi do- lis haud difficulter capiebantur, Sail. C. 14, 5; cf. animi fluxioris esse, Suet Tib. 52 : duces noctu dieque fluxi, Tac. H. 3, 76 : spectaculum non enerve nee fluxum, Plin. Pan. 33, 1 : fluxa atque aperta secu- ritas, Gell. 4, 20, 8. b. Pregn., Frail, fleeting, transient, per- ishable: res nostrae ut in secundis fluxae, ut in adversis bonae, decayed, impaired, disordered, Cic. Att. 4, 2, 1 : res humanae fluxae et mobiles, Sail. J. 104, 2 : divitia- rum et formae gloria fluxa atque fragilis est, id. Cat. 1,4; cf.instabile et fluxum, Tac. A. 13, 19 : fluxa auctoritas, id. Hist. 1, 21 : cave fidem fluxam sreras, Plaut Capt. 2, 3, 79 ; so fides, Sail. J. Ill, 2 ; Liv. 40, 50, 5 ; cf. et vana fides, id. 28, 6, 11 : studia inania et fluxa, Tac. A. 3, 50 fin. : fluxa senio mens, id. ib. 6, 38. Adv. fluxe, Remissly, negligently (poet-class, and extremely rare) : more vitae remissions fluxiu3 agens, Amm. 18,7. Fluonia. ae, /. [fluo] A surname of Juno, as the goddess who restrained the flow of blood in lying-in women, Var. in Aua. Civ. D. 7, 2 sq. ; Arn. 3, 118; Mart. Cap. 2, 37 ; Fest p. 92 Mull. fluor. oris, m, [ id. ] A flowing, flow (a post-Aug. word) : aqua natura res labi- lis et ad fiuorem semper tarn prona, Am. 2, 84 : maris, Sol. 18 ; cf. in the plur., fluores amnium, App. Flor. 348: lactis fluores, Nemes. Cyneg. 227 : intelligimus omnes ventos aeris esse^fluorcm, Am. 6, 196: imagines jutri fluore a corporibus mannntos, App.' Flor. p. 348. — II. In medic, lang., A flux, diarrlma : fluore aeger, Cels. 3, 6 ad fin. : solutio et fluor stomachi, Scrib. Comp. 108. FLUX flustra. orum, n. [id.] The usual, quiet state of the sea, a calm (ante- and post-class.) : " fluslra motus maris sine tempestate fluctuantis. Naevius in bello Poenico quod ait : honcrariae honustae stabant in flustris, ut si diceret in salo," Suet. Frgm. torn. 8, p. 75 ed. Wolf (*ed. Bip. p. 425) (reprinted in Mull. Fest. p. 89 and 382) ; cf. "flustra dicuntur, quum in mari fluctus non moventur, quam Gracci naXaniav vocant" Fest. p. 89 Mull. : marc de flustris temperatum, Tert de Pall. 2. fluta. ae, /. [xXuirrj, the floater] A sort of large muraena, Var. in Macr. S. 2, 12: R. R. 2, 6, 2 ; Col. 8, 17. 8 ; cf. the follow- ing article. fluto. are, v. n. [contr. from fluito] To flow, to float (ante-class, and very rare) : aqua flutat Lucr. 3, 190 : quod hae (mo- raenae tiutae) in eurnma aqua prae pin- guetudine flutent Var. in Macr. S. 2, 12. fluvia. ae,/. [fluo], ante-clnss. for flu- vius, A river : inter duas fluvias, Sisenn. in Non. 207, 7 ; id. ib. 8. fluvialis. e, adj. [fluvius] Of or be- longing to a river, river-, fluvial : septus fluvialibus undis, Virg. A. 9, 70 : aqua, Col. 6, 22 fin. : arundo, Virg. G. 2, 414 : arena Pall. Oct. 17/«.: lupus, a fish. Col. 8, 16. 4 ; v. lupus. fluviaticus, a. uni, <"U- f id -] °/ or belonging to a river, ftuvialic : arena, Vitr. 1, 2 fin. : animalia, Col. 8, 15, 5. . fluviatlliSt e, adj. [id.] Of or belong, wg to a river, river-, fluviatile (quite class.) : testudines, Cic. N. D. 2, 48, 124 : naves, Liv. 10, 2, 12 : negotium, Col. 8, 17, 7. fluviatus- a , um, adj. [id.] Soaked or steeped in a river : Plin. 16, 39, 76, § 196. fluvidus. n, um, adj. [fluo], poet, for fluidus, Flowing, fluid : Lucr. 2, 464 sq. fluvius. ii (gen. plur. fluvium, Val. Fl. 6, 391 : fluvjorum scanned as a trisyl- lable, Virg. G. 1, 482), m. [id.] A river (quite class. ; but much less freq. than flumen ; in Caes. not at all, whereas he employs flumen 6everal hundred times) : Enn. Ann. 1, 51 : rapidus, Plaut. Men. prol. 64 ; so id. Bacch. 1, 1, 52 : de fluvio aquani derivare, id. True. 2, 7, 12 : apud Hypa- nim fluvium, qui ab Europae parte in Pon- tum influit, Cic. Tusc. 1, 39, 94 ; so fluvius Eurotas, id. Inv. 2, 31, 96 : fluvius Sagra, id. N. D. 2, 2, 6 : fluvius Atratus, id. Div. 1, 43, 98 : fluvius Taurus, Liv. 38, 15, 7 Drak. N. cr. : ultra Albim fluvium, Suet Aug. 21 : se fluvio dea condidit alto, Virg. A. 12, 886 : fluvio euccedit opaco, id. ib. 7, 36 : fluvium vinclis innaret Cloelia rup- tis, id. ib. 8, 651 : fluvio quum forte se- cundo Deflueret id. ib. 7, 494. Of the Styx, id. ib. 6, 384 ; 415.— Proverb. : quis- nam istic fluvius est, quern non recipiat mnre 1 Plaut. Cure. 1, 1, 86. H, Transf., in gen., like flumen, for Running water, stream (poet, and in post- Aug. prose): arbuta sufficere et fluvios praebere recentes, Virg. G. 3, 301 ; cf. id. ib. 3, 126 : purgatura malum fluvio viven- te soporem, Stat. Th. 9, 574 : perfusa cer- to fluvio terra, Plin. 34, 14, 41. flUKC. adv. Remissly ; v. fluo, Pa., no. B, ad fin. fluxilis- e. adj. [fluxus, from fluo] Fluid (post-class.) : fusile etfluxile liquo- ris est qualitas, Tert. adv. Val. 24. fluxio. 6nis, /. [fluo] A flowing, flow (quite class.) : aquarum fluxiones, i. e. deluges, * Cic. Div. 1, 49, 111 (al. eluvio- nes) : sanguinis e naribus, Plin. 24, 19, 119 : vulvae et ventris, id. 23, 5, 53 : ocu- lorum, id. 28, 7, 21 : contra fluxiones, quas Graeci rheumatismos vocant, deflux- ions, id. 22, 18, 21. fluxipedus, n. um, adj. [fluo-pes] Flowing down to the feet : vestis, Avien. Arat 287. fluxura. «e,/. [fluo] A flowing (post- Aug. and very rare), Col. 3, 2, 17. and 32. 1. fluxus. a, um, v. fluo, Pa., no. B. 2. fluxus. >is, to. [id.] A flow, flux (a post-Aug. word) J, Lit.: (echeneis pis- cis) fluxus gravidarum utero 6istens, Plin. 9, 25, 41 : ventus non aliud intelligitur qunm fluxus aeris, id. 2, 43, 44 : resinae, id. 23. 1, 24 : Macandrico fluxu delicatam vestem bumi protrahere, i. e. folds, dra- pery, Tert. Pall. 4 med.—*fl, Trop., A F DI flowing or passing away of a period of time : Tnc. H. 5, 23. * f ocaciUS or -tiuSi a, urn, ad/. I fo- cus] Of or belonging to the hearth, hearth- : panis, i. e. baked on the hearth (in the ash- es). Isid. Orig. 20, 2, 15. focalc, is, n. [for faucale from fau- ces] A neck-cloth, cravat, worn by sick or effeminate persons, Hor. S. 2, 3, 255 ; Quint. 11, 3, 144 ; Mart 14, 142. f ocancus. a , u ™. adj. [for faucane- na from faucesj Like a throat : palmes, a hil-branch or sprout growing between two o;lur sprouts, Col. 4, 24, 10 ; 5, 6, 35 ; Pall. IVIir. 12, 2. focaria, ae, v. focarius. i ocarius, », rn., and focaria, «e, /'. [tucusj A kitchen-boy; a kitchen-maid, took, Ulp. Dig. 4, 9, 1, § 5 ; id. ib. 33, 7, 12 ; romp. ib. 15; Vulg. 1. Sam. 8, 13.— H. Transf.: focaria, A housekeeper, concu- bine, Cod. Justin. 5, 16, 2 ; Inscr. Orell. no, S671 sq. ; v. Orell. on the inscr. focatiuSi a> um, v. focacius. ! focillationes, FOCULi ... a fo- vendo, id est calefaciendo, dicta sunt, Fest p. 85. jfocillO) avi, atum, 1. v. a., and focil- \OTf atus, 1. v. dep. [focus] To revive or nfresh by warmth, to cherish (extremely rare and only trop.) : pudet me sic tecum loqui et tam levibus remediis te focillare, Sen. Ep. 13 fin. : societatem, Suet. Aug. 1 7. — In the deponent form : suum quis- c]»e diversi commodum focillantur, fos- ter, cherish, Var. in Non. focula. oram, v. foculus, ad init. I foculo, are, i. q. fovere, ace. to Non. 10. 1. f oculus, i. m - (> D the plur- also hete- rocl. focula, orum, n., Plaut. Pers. 1, 3, 24) dim. [focus] A little hearth, afire-pan, chaf- ing-dish, brazier : arrepto carbone ex- stincto e foculo imaginem in pariete de- jineavit, Plin. 35, 10, 36, § 14 ; Cato R. R. 10. 3 ; id. ib. 11, 5 : epulas foveri foculis fiTventibus, Plaut. Capt. 4, 2, 67 : dex- ti-iim accenso ad sacrificium foculo inji- eit, Liv. 2, 12, 13 ; cf. Front. Ep. ad Ver. 6 ed. Mai. — Comically : jam intus ventris fuuiunt focula, Calefieri jussi reliquias, Plant. Pers. 1, 3, 24.— *n. Transf., for Fire : bueca foculum excitat, Juv. 3, 262. focus, i. m. [root FO, whence also foveo : the place or the apparatus for heating, warming] I, Afire-place, hearth: " Varro focos ait dictos, quod foveatignes, nam ignis ipsa lamina est : quicquid au- tera ignem fovet, focus vocatur, scu ara sit seu quid aliud, in quo ignis fovetur," Var. in Isid. Orig. 20, 10, 1 ; cf. Ov. F. 6, 301 ; Fest. p. 85 ; Serv. Virg. A. 12, 118 ; Plaut. Aul. prol. 7 ; Plin. 19, 1, 4 : dum mens assiduo luceat igne focus, Tib. 1, 1, : jam dudum splendet focus, Hor. Ep. 1. 5, 7 : ligna super foco Large reponens, id. Ad. 1, 9, 5 : Curio ad focum sedenti magnum auri pondus Samnites quum at- tulissent, Cic. de Sen. 16, 55 ; cf. id. Frgm. ap. Non. 522, 23 (Rep. 3, 28 ed. Mos.) ; 68, 1 7 : ad focum angues nundinari solent, Cic. Div. 2, 31, 66. Poet, of a funeral pile, Virg. A. 11, 212 ; of an altar, Prop. 2, 19, 14 ; 4, 5, 64 ; Tib. 1, 2, 82 ; 1, 8, 70 ; 2, 5, 52 ; Ov. M. 4, 753 ; A. A. 1, 638, et al. — On the hearths of Roman hotises were placed, in little niches, the household gods (Lares), and for them a fire was kept up : haec imponentur in foco nostro Lari, Plaut. Aul. 2, 8, 16 ; cf. focus Larium, quo f am ilia eonvenit, Plin. 28, 20, 81 fin. : sa- crum vetustis exstruat lignis focum, Hor. Epod. 2, 43. — Hence focus, like our hearth, serves to denote the house or family : domi focique fac vicissim ut memineris, Ter. Eun. 4, 7, 45 ; cf. nudum ejicit domo atque focis patriis disque penatibus prae- cipitem Sextum exturbat, Cic. Rose. Am. 8, 23 : agellus, quem tu fastidis, habitatum quinque focis, by five houses, families, Hor. Ep. 1, 14, 2. And 60 esp. freq., arae et foci, pro aris et focis pugnare, to signify one's dearest possessions ; v. ara, p. 127, c. XI. Afire-pan, coal-pan, brazier: panem in foco caldo sub testu coquito leniter, Cato R. R. 75 ; 76, 2 ; Sen. Ep. 78 fin. fddlCOi are, v. a. [fodio] To dig, to pierce (rare, but quite class.) : *I, Lit. : merceraur servum, qui dictet nomina, F OED laevuin Qui fodicet latus et cogat dex- tram Pofrigere, to dig or jog in. the side, 1 Hor. Ep. 1, 6, 51 (for which fodit, Ter. Hec. 3, 5, 17). — H, Trop. : animum fodi- cant, bona distimulant, Plaut Bac. 1, 1, 30 : non e6t in nostra potestate fodican- tibus iis rebus, quas malas esse opine- mur, dissimulatio vel oblivio, Cic. 'fuse. 3, 16. 35. f pdina, ae,/ [id. : a place from which n mineral is dug] A pit, mine: argenti, Var. R. R. 1, 2, 22 ; Vitr. 7, 7 ; also writ ten in one word, argentifodina, v. h. v. fodio, i'odi, fossum, 3. (ante -class, form of the inf. praes. pass, fodiri, Cato R. R. 2, 4 ; Plaut. Mil. 2, 4, 21 ; Col. 11, 2, 35. — Also ace. to the first conj. : ''fodare fodere," Fest. p. 84 ; cf. Illyrii restant si- cis sibinisque todantes, Enn. Ann. 7, 115 ; for which the MSS. of Festus, p. 336 MU11., have fodentes) v. n. and a. [a weak- ened form from B06, whence jioQpoi, a pit ; (SoOpfw and fioBpcvui, to dig] To dig, delve, dig up, dig out ; to prick, pierce, stab (quite class.). I. Lit: numquam domum revertor, quin te in fundo conspicer Fodere aut arare, Ter. Heaut 1, 1, 17 ; cf. fodit : in- venit auri aliquantum, Cic. Div. 2, 65, 134 ; and id. de Or. 2, 41, 174 : vineas novellas fodere aut arare etpostea occare, Var. R. R. 1, 31, 1 ; cf. ut hortum fodiat, Plaut. Poen. 5, 2, 59 ; so hortum, Cato R. R. 2, 4 : arva, Ov. M. 11, 33 : solum, Plin. 19, 6, 32 : vites, Quint. 9, 4, 5 : murum, to un- dermine, Ov. M. 11, 535 : puteum ferra- mentis fodimus, to dig, Plaut. Rud. 2, 4, 19 ; so puteos, Caes. B. C. 3, 49, 5 : aero- bes, trium in altitudinem pedum, id. B. G. 7, 73, 5 : fundamenta, Plin. 28, 2, 4 : cubilia (talpae), Virg. G. 1, 183 : argentum etiam incolae fodiunt, Liv. 28, 3, 3 ; so gypsum e terra, Plin. 36, 24, 59 : terram gramineam de cespite, Virg. Cul. 391 : at ego te pendentem fodiam stimulis trigin- ta dies, to prick, Plaut. Men. 5, 5, 48 : quia non latus fodi (cultro), id. Aul. 3, 2, 4. So equi armos calcaribus, Virg. A. 6, 882 : guttura cultro, Ov. M. 7, 315 : ora hastis, Liv. 8, 10, 6 : hostem pugionibus, Tac. H. 4, 29 : Sarmatam levi gladio, id. ib. 1, 79 : ora, id. Ann. 2, 21 ; Agr. 36 : adversa ora resistentium, Curt. 4, 15 : La. Die jussisse te. Ph. Noli fodere : jussi, don't punch me in the side, Ter. Hec. 3, 5, 17 (for which fodicare, Hor. Ep. 1, 6, 51). — Poet : Au- sonius mersis celer fodit aequora remis, digs through, ploughs through, Sil. 14, 359 : so aquas (ungula), Ov. F. 3, 456. — In an obscene sense : Mart. 7, 102 ; so Auct. Priap. 53. II. Trop.: num exspectas, dum te stimulis fodiam ? Cic. Phil. 2, 34, 86 ; cf. cor stimulo foditur, Plaut. Bac. 5, 2. 39 : pungit dolor, vel fodiat sane, Cic. Tusc. 2, 14, 33. fodo. are, v. fodio, ad init. fbecunde, foecunditas, foecundo, foe- cundus, v. fee. foede, adv., v. foedus, ad fin. (* foederaticus, a, um, adj. : ad foedera vel foederatos pertinens, Justin. Nov. 147, 2, and 148, 2.) foederatus, a, um, adj. [foedus] Leagued together, confederated, allied : si qui foederatis civitatibus ascripti essent, Cic. Arch. 4, 7 ; so civitates, id. Verr. 2, 3, 6, 13 : populus, id. de Or. 1, 40, 182 ; Balb. 8, 22 ; cf. abs. : ut omnium benefi- ciorum nostrorum expertes faciat foede- ratos, id. ib. : Mamertinorura foederatum atque pacatum solum, id. Verr. 2, 4, 11, 26. fbcddrO" m % atum, 1. v. a. [id.] To establish by treaty or league (late Lat.) : quum foederaretur concordia, Amm. 31, 4 ; so pacem, id. 25, 7 : amicitias, Hier. Ep. 5, 1. foedifragTlS, a, um, adj. [foedus- frango] League-breaking, perfidious (very rare) : Poeni, Cic. Off. 1, 12, 38 ; cf. Mos. Cic. Rep. Frgm. 2. p. 513 sq. ; so hostes, Laev. in Gell. 19, 7, 6. fbeditas» atis, / [1. foedus] Foulness, filthiness. horridness, hideousness (quite class.) : I. Physical: multae beluae in- sectantes odoris intolerabili foeditate de- pellunt, Cic. N. D. 2, 50, 127: foeditas, qua Sulla obiit, Plin. 11, 33, 39 : medita- tes cicatricum, id. 35, 6, 35 : Hipponacti F O E D notabilis foeditas vultus erat, id. 36, 5, 4, 5 12 : cujus scelere in hac vestitus foedi- tate fuerimus (viz. in a military cloak), Cic. Phil. 12, 6, 12 : avertere omnes a tanta foeditate spectaculi (i: e. Mettii qua- drigis discerpti) oculos, Liv. 1, 28, 11: Alpium foeditas, id. 21, 58 7"'- — II. Men- tal : si turpitudo in deformitate corporis habet aliquid onensionis, quanta ilia de- pravatio et foeditas turpificati animi de- bet videri? Cic. Oft". 3, 29, 105; id. Fin. 3, 11, 38 ; Quint. 8, 6, 15 : prima barbarismi ac soloecismi foeditas absit, id. 1, 5, 4 ; id. 12, 10, 76. • focdOi avi, atum, 1. v. a. [id.] To make foul, filthy, hideous; to defile, disfigure, deform (mostly poet, and in post-Aug. prose): I. Physically: Harpy iae con- tactu omnia foedant immundo, Virg. A. 3, 227 : foedare in pulvere crincs, id. ib. 12, 99 ; so canitiem vultusque seniles pul- vere, Ov. M. 8, 530 : ignes sanguine per aras, Virg. A. 2, 502 ; so Ov. M. 3, 723 ; and tellurem calido sanguine, id. ib. 6, 238 : brachia tabo, id. ib. 14, 190 : pectora pugnis, ora unguibus, Virg. A. 11, 86 : i'er- ro foedati jacent, Enn. Ann. 1, 136 ; cf. foedant et proterunt hostium copias, i, e. to mar or mutilate with wounds, to wound, Plaut. Am. 1, 1, 91 ; and qui me (i. e. Pro- metheum) perenni vivum foedat miseria. Cic. poet. Tusc. 2, 10, 24 ; so too obsce- nas pelagi ferro foedare volucres, Virg. A. 3, 241 : foedati agri, terror injectus ur- bi est, laid waste, Liv. 3, 26, 1 Of inan- imate subjects : nulla tectoria eorum ri- mae foedavere, Plin. 36, 23, 55 : nubes foedavere lumen, Sail. Frgm. ap. Serv. Virg. A. 2, 286 ; cf. agr assiduo noctem foedaverat imbre, Claud. VI. Cons. Hon. 538. II, Trop. : (Graeci) nos quoque dicti- tant barbaros et spurcius nos quam alios opicos appellatione foedant, Cato in Plin. 29, 1, 14 : foedati crimine turpi, Lucr. 3, 49 : gloriam majorum, Plaut Trin. 3, 2, 30 ; cf. Romam ipsam foedavit adventus tuus, Cic. Pis. 22, 53 : ne vestis serica vi- ros foedaret, Tac. A. 2, 33 ; id. Germ. 46 : castra pollui foedarique a Classico ne si- natis, id. Hist. 4, 58 : egregia erga popu- lum Romanum merita mox rebelles foe- darunt, id. ib. 4, 37: foedata per avariti- am victoria, id. Ann. 4, 19 : multiplici clade foedatus annus, Liv. 3, 32, 4. 1. foedus. a, um, adj. (kindr. with foeteo] Foul, filthy, ugly, unseemly, detest- able, abominable, horrible (quite class.). I. Physically: cimices foedissimum animal, Plin. 29, 4, 17 : herba odoris foe- di, id. 20, 16, 63 : sapor, Lucr. 2, 401 : spe- cies, id. 2, 421 : nunc eo tibi videtur foe- dus, quia illam (vestem) non habet, Ter. Eun. 4, 4, 17 ; cf. Quint 6, 3, 32 : imma- nissimum et foedissimum monstrum, Cic. Pis. 14, 31 : Ibedaque fit volucris (sc. bubo), Ov. M. 5, 549 : caput impexa loe- dum porrigine, Hor. S. 2, 3, 126 : foeda nigro simulacra fumo, id. Od. 3, 6, 4 : foe- da cicatrix, id. Sat. 1, 5, 60 ; so vulnus, Ov. M. 12, 366 : victus, Hor. A. P. 392 : loca terra, inculta, foeda, formidolosa. Sail. C. 52, 13 : tempestates, Lir. 25, 7, 7 ', Virg. G. 1, 323 : incendium, Liv. 24, 47, 15. — c. dat. : pestilentia foeda homini, foe- da pecori, Liv. 2, 32, 2. — In the neuter abs. : foedumque relatu, Ov. M. 9, 167 ; cf. Liv. 3, 69, 2. II. Mentally: quo (tyranno) neque tetrius, neque foedius, nee diis homini- busque invisius animal ullum cogitari po- test, Cic. Rep. 2, 26 : nihil fieri potest mi- serius, nihil perditius, nihil foedius, id. Att 8, 11, 4 : luxuria senectuti foedissima, id. Off. 1, 34, 123 : homo, Sail. C. 19, 2 : scriptores carmine foedo Splendida facta linunt, Hor. Ep. 2, 1, 236 ; cf. foedissima ludibria, Quint. 1, 6, 32 : bellum foedissi- mum, Cic. Att 7, 26, 3 ; so genus interi- tus, id. ib. 15, 20, 2 : et perniciosus exitus judicii, id. Q. Fr. 3, 9, 1 : malum, Lucr. 5, 1342 : facinus, Ter. Eun. 5, 5, 1 : amor, Lucr. 4, 1154 : ministeria, Virg. A. 7, 619 : conditiones, Hor. Od. 3, 5, 15 : fuga ducum, Val. Fl. 6, 723 : exprobratio, Plin. 18, 26, 66, § 249 : inconsequentia rerum foedissima, Quint. 8, 6, 50.— In the neuter with a subject-clause : ludos vero non facere, quid foedius ? (shortly before, quid 635 FOBT lurpius ?), Cic. Att. 15, 10 : versum in ora- tione fieri multo foedissimum est, Quint. 9, 4, 72. Adv. foede, Foully, cruelly, basely, horribly: Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 106: nram turparunt sanguine foede, Lucr. 1, 86 : foede aliquem distrahere, Plaut. Trin. i, 1, 14 ; so laniare crura brachiaque, Tac. H. 1, 41 : caesa manus juvenum, Virg. A. 10, 498 ; Lucr. 4, 170 : ne quod ob admis- 6um foede dictumve superbe, etc., id. 5, 1223 : servire, Plaut. Pers. 2, 2, 48 : peri- re, Sail. J. 31, 2 : pugnatum est, Liv. 6, 1, 11 : foedius inde pulsus quaui, etc., id. 2, 51, 8 : causa agetur foedissime, Cic. Att. 9, 7, 4. 2. foedus- eris (for foedus, Ennius wrote fidus, ace. to Var. L. L. 5. 15, 25. Archaic form of the gen. plur. FOEDE- SUM, ace. to Var. L. L. 7, 3, 86 ; v. the let- ter R, H. a), n. A league, treaty, compact. I. Polit.: FOEDERVM, PACIS, BEL- LI, INPVCIARVM ORATORES FETI- ALES 1VDICESVE SVNTO, Cic. Leg. 2, 9, 21 ; cf. id. Rep. 1, 32 ; so pacem foe- dusque facere, Cic. de Sen. 6, 16 ; and cf. oratrices pacis et foederis, id. Rep. 2, 8 : Ambiorigem sibi societate et foedere ad- jungunt, Caes. B. G. 6, 2, 2 ; cf. ne socie- tates, ne foedera nova acciperemus, Sail. J. 14, 18 ; and societatam foedere confir- mare, Cic. Phil. 2, 35, 89 : quibus (foede- ribus) etiam cum hoste devincitur fides, id. Off. 3, 31, 111 : amicitiam et foedus petere, Sail. J. 104, 4 : foedus facere cum aliquibus, id. Inv. 2, 30, 91 ; so foedus fa- cere, id. Rep. 3, 18 ; Caes. B. C. 3, 108. 3 ; Sail. J. 38, 9, et al. : ferire, icere, pangere, v. h. vv. : de foedere decedere, Cato in Gell. 10, 1, 10 : foedera negligere, violare, rumpere, Cic. Balb. 5, 13 ; cf. sociorum nominisque Latini jura negligere ac foe- dera, id. Rep. 3, 29 ; so too rumpere, Auct. Her. 4, 14, 20 ; Liv. 9, 1 ; 21, 10 : violare, id. Rep. 1, 19 ; Liv. 28, 44, 7 : rescindere, Vellej. 2, 90, 3 : solvere, Virg. A. 10, 91 : turbare, id. ib. 12, 633 : contra foedus fa- cere, Cic. Balb. 4, 10 ; so Gell. 10, 1, 10 : foedus aequum dare, Liv. 23, 5, 9 (for which ex aequo venire in amicitiam, id. 7, 30, 2) ; cf. foedere iniquo alligari, id. 35, 46, 10. II. Transf., beyond the polit. sphere, in gen., A compact, covenant, agreement : foedus fecerunt cum tribuno plebis pa- lam, ut ab eo provincias acciperent, quas ipsi vellent, etc., Cic. Sest 10, 24 ; cf. foe- dus frangere, id. Pis. 12, 28 : foedus inter se facere, id. Fin. 2, 26, 83 : amorum tor- pissimorurn foedera ferire, id. Coel. 14, 34 ; so amicitiae, Ov. Tr. 3, 6, 1 : hospitii, Just. 7, 3 : thalami, i, e. marriage contract, marriage, Ov. M. 7, 403 ; so also vitae, Stat. Th. 2, 112 : communia studii, Ov. Pont. 4, 13, 43.— Hence B. Poet, of inanimate and abstr. tilings, A law: si omnes Foedere naturae certo discrimina servant, Lucr. 5, 922; so id. ib. 5, 58 ; 6, 907; Virg. A. 1, 62; Col. poet. 10, 219. 3. foedus, v. hoedus, ad init. foen, v - ten- foctCOj ere, v. n. To have an ill smell, to stink : an foetet anima uxori tuae ? Plaut. Asin. 5, 2, 44 ; 78 : foetere multo Myrtale solet vino, Mart. 5, 4, 1 : abstineat a foetentibus acrimoniis alii vel caepa- rum, Col. 9, 14, 3.— *H. Trop. : fi I fi! foetet Tuus mihi senno, Plaut Casin. 3, 6,7. foetescp, ere. v. inch. n. [foeteo] To become stinking (late Lat.) : foetescit ve- tusta (aqua), Isid. Orig. 20, 3. fbctldus, "• um > a<> 3- I'd.] That has aa ill smelt, stinking, fetid: anima foeti- da, Plaut. Merc. 3, 3, 13; cf. quum isto ore foetido teterrimam nobis popinam inhalasses, * Cic. Pis. 6, 13 : corpus, Suet. Ncr. 51: pisces, Plaut. Cap. 4, 2, 33,— Comp. : dejectiones, Cels. 3, 2. — * II. Trop., Foul, disgusting: libido, Prud. arid). 2, 245. foetor, oris, m. fid.] An offensive smell, a stench: jacebat in suorum Graecorum foetore atque vino, * Cic. Pis. 10, 22 ; Col. 12, 18, 3 : foetores oris emendare, Plin. 28, 8, 87.— *II, Trop., Foulness, noi- sameness: reconditorum verborum foe- tores, Aug. in Suet. Aug. 86. 636 FOLL fbetulentus, »> ™™, "■dj. I'd] Stink- ing, fetulcnt (a post-class, word) : App. Apol. p. 277 : viscera, Am. 7, 225. foetus, v. fet fcetutma, ae, / [foeteo] A stinking place, slut's corner, dirty puddle (a post- class, word) : " moletrina a molendo, quod pistrinum dicimus, ut feratrina, ut foetu- tina," Non. 63, 26. — Trop. : lingua men- daciomm praeministra semper in foetu- tinis et olenticetis suis jaceat, App. Apol. p. 278 : foetutinas grammaticas spectare, Val. Prob. in GelL 13, 20, 1. Folia» ae, /. The name of a witch of Ariminum, Hor. Epod. 5, 42. f oliaceus, a, «m. adj. [folium] Leafy, like leaves : semen, Plin. 19, 3, 15 ; ib. 7, 36. foliatilis. e, adj. [foliatus] Leafy (late Lat.) : umbra, Venant. Vit S. Mart. 4, 535. . foliatura, ae,/. [id.] Leaf-work, foli- age (post-Aug. and very rare) : cupres- seae foliatorae, Vitr. 2, 9 med. foliatus, a. um . adj. [folium] Leaved, leafy : caulis, Plin. 21, 16, 59 ; so id. 21, 15,54; Pall. Mart. 10 fin. : arbores, App. M. 4, p. 143.— n. Subst, foliatum, i, n. (sc. unguentum), An unguent or oil made of the leaves of spikenard (hence also called nardinum, v. h. v.), nard-oil, "Plin. 13, 1, 2, § 15 ;" Juv. 6, 465 ; Mart. 11, 27, 9 ; 14, 110. f olidsus, a. um, adj. [id.] Leafy, full of leaves : aizoum foliosum usque ad ca- cumen, Plin. 25, 13, 102 : arbor foliosior, id. 12, 11, 23. folium- iii n. [kindred with qiiWov, as alios with d\\os] A leaf: I, Lit, of plants : quid in arboribus 1 in quibus non truncus, non rami, non folia sunt denique, nisi, etc., Cic. de Or. 3, 46, 179 : latissima folia fico, angusta myrto, capillata pino, aculeata aquifolio, etc., Plin. 16, 24, 28 : foliis ex arboribus strictis, Caes. B. C. 3, 58, 3 : mobilia, Hor. Od. 1, 23, 5 : arida laureae, Cic. Pis. 40, 97. As an image of mobility, changeablenesB : nee me consu- les movent, qui ipsi pluma aut folio facil- ius moventur, Cic. Att. 8, 15, 2. — The Sib- yl wrote her oracles on leaves (ace. to Varro, on palm-leaves), Virg. A. 3, 444 ; 6, 74 Serv. ; hence credite me vobis foli- um recitare Sibyllae. i. e. an oracular say- ing, oracle, Juv. 8, 126. — * B. Trop., for A thing of no consequence, a trifle : folia sunt artis et nugae merae, App. M. 1, p. 106, 8. — *n, Transf., of paper : charta- rum folia (* al. fila), Plin. 37, 7, 29. * folleatus, a, um, adj. [foliis] Ex- panding and contracting like a pair of bellows, loose, baggy: "lingulati calcei sunt, quos nos fotleatos vocamus," Isid. Orig. 19, 34 ; cf. follicans. fblleo, ere, v. n. [id.] To bag or puff out like bellows (late Lat.) : si pes laxa pelle non folleat, Hier. Ep. 22, 28. follicans» antis, Part, [id.] Expand- ing and contracting like a pair of bellows (post-Aug. and rare) : muli senes . . . fol- licantes nares languidas, App. M. 9, p. 222: chamaeleon oscitans vescitur, folli- cans ruminat, Tert. Pall. 3: laxae mani- cae, caligae follicantes, Hier. Ep. 22, 34. t folliculare appellator pars remi, quae folliculo est tecta, a quo vita follicu- laris," Fest. p. 85 Mull, (the Gr. annioim). folliculosus. a, um, adj. [folliculus] Full of husks: papaver, App. Herb. 53. folliculus, >• m - dim. [foliis] A small bag or sack : folliculis frumentum vehe- re, Liv. 9, 13, 9 : quidam judicatus est parentem occidisse : ei statim . . os obvo- lutum est folliculo et praeligatum, Cic. Inv. 2, 50, 149; so of a matricide : statim folliculo lupino os obvolutum est, Auct. Her. 1,13, 23.— B. In partic. (cf. foliis, no. B), A ball to play with, inflated with wind; a wind-ball: post bella civilia ad pilam t'olliculumque transiit Suet. Aug. 83. — II, Transf., in gen., A husk, pod, shell, skin, follicle : gluma est grani follic- ulus, Var. R. R. ], 48, 1 : quum spica se exserit folliculo, Sen. Ep. 124. So of fruits, ace. to Var. R. R. 1,-48, 1; Col. 2, 8, 5 ; Plin. 24, 8, 33 ; ib. 9, 40 : foliis ani- malium, id. 30, 12, 37: muliebris, i. q. vulva, ace. to Serv. Virg. G. 3, 136. — Poet., of the shell of an egg : terctes (cicada- ruin), Lucr. 5, 801 ; and of the human TONS body, as the husk or shell of the soul ■ ego, si qui sum et quo folliculo sum in dutus, queo, Lucil. in Non. 110, 27. folligena, ae, adj. [ foliis -gigno] Produced by a bellows, droning, dull: bombi, Poet in Anth. Lat. II. p. 64 Wernsd. N. cr. foliis, ' s > "'• ■(orig., a leathern sack ; hence ) j. L i t : A. ^ P a "" °f bellows : formae, quas vos effici sine follibus ct sine incudibus non putatis, Cic. N. D. 1, 20, 54 ; cf. folle fabrili flando accende- runt, Liv. 38, 7, 12 ; so Virg. G. 4, 171 ; Aen. 8, 449 ; Hor. S. 1, 4, 19 ; Pers. 5, 11. — B. A playing-ball inflated with wind, a wind-ball: ego te follem pugillatorium faciam, Plaut Rud. 3, 4, 16: folle decet pueros ludere, folle senes, Mart. 14, 74. — C. A leathern money-bag : et tenso folle reverti Inde domum possis, Juv. 14, 281 ; so Callistr. Dig. 35, 1, 82; Veg. Mil. 2, 20. — 2. 1' r a n s f., for A small piece of money : centum folles aeris, Lampr. Heliog. 22 : quinquaginta folles petere. Aug. Civ. D. 22, 8 ; so id. adv. Crescent. 3, 29.— D. A cushion or pillow inflated with air, a wind- cushion: Lampr. Hel. 25. — H. Transf., of The stomach : devwata in follem ven- tils recondere, Macr. S. 7, 4. — Poet, of puffed cheeks : tunc immenaa cavi spirant mendacia folles, Juv. 7, 111. * fbllltim, adv. [foliis, no. I. C] By money-bags : nihil moror Vetera et vul- gata verba, Peratim ductare : at ego fol- litim ductitabo, Plaut. Epid. 3, 2, 15. t fblus, v - °' U3 i a d init. fomentatio, onis, /. [fomento] A fomentation (post-class.) : fomentations gratia, Ulp. Dig. 32, 1, 70. fomento, are, v. a. [fomentum] To foment (post-class.): caput, Coel. Aur. Acut. 1, 9 ; Veg. Vet. 2, 8. fomentum, '. n - [contr. from fovi- mentum from foveo ] A warm applica- tion, warm lotion or poultice, fomentation : calida, Cels. 2, 17 med. ; so calida, sicca, id. 4, 14 ; cf. Suet Aug. 81 : assideat, Mo- menta paret, Hor. S. 1, 1, 82 ; so adhibe- re, Co). 6, 30, 3 : (juvantj fomenta poda- grum, Hor. Ep. 1, 2, 52 : fomenta vulneri- bus nulla, i. e. bandages (before, ligamen- ta), Tac. A. 15, 55. — *B. Transf., for fomes, Touch-wood: se ex arboribus fo- menta excidisse, Clod, in Serv. Virg. Aen. 1, 176. II. Trop. : A. -^ lenitive, mitigation, alleviation : haec sunt solatia, haec fo- menta summorum malorum, Cic. Tusc. 2, 24, 59 ; cf. patientiae, fortitudinis fomen- tis dolor mitigari solet, id. Fin. 2, 29, 95 : militaribus animis adhibenda fomenta, ut ferre pacem velint, Tac. A. 1, 46 : pauper- tati suae fomenta conquirere, App. M. 2, p. 124 ; Quint. 4, 3, 10 : ut haec ingrata ventis dividat Fomenta, vulnus nil malum levantia, i. e. consolations, Hor. Epod. 11, 17. — B. Poet, transf., Nourishment: quodsi trigida curarum fomenta relinque- re posses, Hor. Ep. 1, 3, 26. fomes, ft' 8 ! m - [foveo : kindling ma- terial] Kindling-wood,touch-wood, tinder: I, Lit : eilici scintillam excudit Achates . . . rapuitque in foraite fiammas, Virg. A. 1, 176 ; so Luc. 8, 776 ; Plin. 16, 40, 77.— B. Trop. (post-class.): fomes et incita- bulum ingenii virtutisque, Gell. 15, 2, 3 : peccati, Prud. Apoth. 942.— H. Transf.: "fomites sunt assulae ex arboribus, dum caeduntur, excussae : dictae, quod in eo opere occupati cibis potuque confoven- tur. At Opilius adustas jam fomite» (so we should read with the Cod. Mon.) to- cari existimat. Alii vocari putant scintil- las, quae ex ferro candenti malleis excu- tiuntur : dictae autem inde, quia igni sunt confotae. Pari modo assulae, quae sunt securibus excussae," Fest. p. 85; cf. " Fo- mes ncXcKtjua," Gloss. Labb. f fbmitO TTC^tuS), Gloss. Labb. tons, fontis, m. [ace. to Var. L. L. 5, 26, 35, and Fest. p. 84, from fundo] A spring, fountain: I. Lit: late parvus aquai Prata riget fons, Lucr. 5, 602 : fons dul- cis aquai, id. 6, 891 ; so fons aquae dulcis, cui nomen Arethusa est, Cic. Verr. 2, 4, 53, 118 : est apud Hammonis fanum fons luce diurna Frigidus. et calidus noctorno tempore, Lucr. 6, 851 ; cf. id. 875 : eunt ad iontem, nitidant (i. e. abluunt) corpo- FOR ra, Enn. in Non. 144, 1G ; Caes. B. C. 2, 24 m.1 id. ib. 3, 49, 5 : (Romulus) locum de- legit fontibus abundantem, Cic. Rep. 2, 6 : Ibiitium qui celat origines, Nilus, Hor. Od. 4, 14, 45 ; id. Ep. 1, 16, 12 : vestris amicum fontibus et choris, id. Od. 3, 4, 25 : fas pervicaces est mihi Thyiadas Vinique fontem lactis et uberes Cantare rivos, the fountains or streams of wine drawn from \he earth by the stroke of the thyrsus, id. ib. t, 19, 10: quutn tui fontes vcl inimicis tuis patennt, Cic. Mur. 4, 9. B. Poet, transf., Cor Spring-water, cater : alii fontemque ignemque i'erebant, Virg. A. 12, 119; Luc. 5, 337. IX, Trop., Foutitain-head, source, ori- gin, cause : meos amicos ... ad Graecos ire jubeo, ut ca a fontibus potius hauri- ant.quam rivulos consectentur, Cic. Acad. 1, 2, 8 ; so opp. rivuli, id. de Or. 2, 27, 117 ; Coel. 8, 19 : tons maledicti, id. Plane. 23, 57 : hie tons, hoc principium est moven- di, id. Rep. 6, 25 ; so scribendi recte sa- pere est et principium et tons, Hor. A. P. 309 ; cf. Cilicia origo et fons belli, Flor. 3, 6 : ab illo funte et capite Socrate, Cic. de Or. 1, 10, 42 ; so quorum (philosophorum) fons ipse Socrates, Quint. 1, 10, 13 ; cf. at- qui rerum caput hoc erat etfons, Hor. Ep. 1, 17, 45 : oratorum partus atque fontes, Cic. Brut. 13, 49 : haec omnia ex eodem fonte iluxerunt, id. N. D. 3, 19, 48 : omnes omnium renim, quae ad dicendum perti- nerent, fontes animo ac memoria conti- nere, id. de Or. 1, 21, 94 : philosophiae fontes aperire, id. Tusc. 1, 3, 6; so totos eloquentiae aperire. Quint. 6, 1, 51 : di- cendi facultatem ex intimis sapientiae fontibus tluere, id. 12, 2, 6 ; cf. id.- 5, 10, 19 : fontes ut adire remotos Atque hauri- re queam vitae praecepta beatae, Hor. S. 2, 4, 94 : ex iis fontibus unde omnia or- namenta dicendi sumuntur, Cic. de Or. 2, 11, 45 ; id. Rep. 5, 3 : benevolentia, qui est amicitiae fons a natura constitutus, id. Lael. 14, 50: is fons mali hujusce fuit, Liv. 39, 15, 9 : fons vitii et perjurii, thou source of all iniquity, Plant True. 2, 7, 51 : cf. Petr. 24. PonSi personified as A deity, with a chapel, Cic. N. D. 3, 20, 52. fontana- ae, v. fontanus, no. It. FontanaliS) e > v - Fontinalis. * fontaneus. % urn, adj. [fons] Of or from a spring : scaturigo. Sol. 37 fin. fontanus- a, urn, adj. [id.] Of or from a spring, spring- : aqua, Cels. 2, 18 ; so Col. 12, 9, 2 ; and also ora, Ov. F. 1, 269. — H. Subst, in late Lat., fontana, ae, /., A spring, fountain : Innocent, de Cas. p. 245Goes L _ FonteiuSj a, The name of a Roman gens. So M. Fonteius, A pretor in Gaul, for whom Cicero delivered the oration still preserved in part. His sister Fonteia, a vestal, Cic. Fontei. 17, 37. * fontlcola» ae, adj. [fons-colo] Dwell- ing by fountains : ite igitur Camoenae, Fonticolae puellae, Aug. de Mus. 3, 7. fonticulus. ii m. dim. [fons] A little tpring or fountain, (very rare) : Hor. S. 1, 1, 56 : exsiliente dulci fonticulo, Plin. 31, 10, 46, § 107. fpntlgfena- ae, a ^j- [fons-gigno] Bom by fountains, a poet, epithet of the Mu- ses : virginum chorus, Mart. Cap. 9, 308 ; and subst. : o sacra doctarum prudentia fonrigenarum, id. 6, 1. fontinalis (also fontan.), e, adj. [fons] Of or from a spring or fountain : aqua, Vitr. 8, 3. — Deriv., Jf. Fontinalis (Fon- tan.) porta, perh. i. q. Porta Capena. Liv. 35, 10, 12; Inscr. Grut. 624, 11. — B. Subst., 1, Fontinalis, is, m.. The god of fountains: Plaut. Stich. 5, 4, 17. — 2. Fcntinalia- > urt >, n.. The festival of springs or fountains celebrated on the 13th of October, Var. L. L. 6, 3, 57 ; Calend. ap. Orell. Inscr. II. p. 400 ; Fest. p. 85. for, fttus, 1. v. defect, (see the extant forms in the follg.) n. and a. [kindr. with . qJnn') To speak, say (mostly poet ; cf. " quaedam Vetera etiam necessario in- terim sumuntur, ut fori," Quint 8, 3, 27). I. In gen. : A, Neutr. : "fatur is, qui primum homo significabilem ore mittit vocem. Ab eo ante quam id faciant pu- sri dicuntur infantes ; quum id faciant jam /an," Var. L. L. 6, 7, 64 Jin. ; ef. filius F O li Croesi. quum jam per aetatem fari pos- set infans erat, Gell. 5, 9, 1 ; and non enim eram infans, qui non farer, Aug. Conf. 1, 8 ; so nescios fari pueros, Hor. Od. 4, 6, 18 ; and quum primum fari coe- pisset, Suet Aug. 94 : turn ad eos is deus, qui omnia genuit, fatur : haec vos, etc., Cic. Univ. 11; so Val. Fl. 3, 616: Venu- lus dicto parens ita farier infit, Virg. A. 11, 242 : praetor qui cum fatus est si, etc., Var. L. L. 6, 4, 59 fin. : sic fatus validis ingentem viribus hastam contorsit, Virg. A. 2, 50 : tu meum ingenium fans non edidicisti atque infans, Plaut. Pers. 2, 1, 7: coram data copia fandi, Virg. A. 1, 520 ; so fandi doctissima Cymodocea, id. ib. 10, 225 : quae mollissima fandi Tempora, id. ib. 4, 293 : quid fando tua tela manusque Demoror ? Stat. Th. 1, 655 : his fando si nuncius exstitit oris, Val. Fl. 4, 170. So fando, for famA, rumore, report, hearsay: neque fando umquam aceepit quisquam, etc., by report, by hearsay, Plaut. Am. 2, 1, 41 ; cf. ne fando quidem auditum est, crocodilum aut ibim violatum ab Aegyp- tio, Cic. N. D. 1, 29, 82; so Virg. A. 2, 81; Uv. M. 15, 497 ; Sil. 10, 484 : haud mollia fara, Virg. A. 12, 25 ; so lapis fatu dignis- simus, Sol. 3. B. Act. : (a) c. ace. : (animus) demen- tit deliraque fatur, Lucr. 3, 465 : qui sa- pere et fari possit, quae sentiat, Hor. Ep. 1, 4, 9 : fahitur hoc aliquis, Cic. poet ap. Gell. 15, 6, 3 : vix ea fatus eram, Virg. A. 2, 323 : dehinc talia fatur, id. ib. 1, 256 : cui talia fanti, id. ib. 6, 46 ; cf. haec fan- tem, Prop. 3, 7, 65 : quis talia fando tem- peret a lacrimis ? Virg. A. 2, 6.— (/3) With relative clauses : fare age, quid venias, Virg. A. 6, 389 ; cf. sed te qui vivum ca- sus, age fare vicissim Attulerint, id. ib. 6, 531 : tare, an patriam spes ulla videndi, Val. Fl. 5, 552. H. In parti e. : A. To utter in proph- ecy, to foretell, predict : Enn. Ann. 1, 32 : fabor enim, quando haec te cura remor- det, Longius et volvens fatorum arcana movebo, Virg. A. 1, 261. Cf. also in the follg. B. To sing in verse, to celebrate : qui terrai Latiai tuserunt homones Vires fru- desque Poenicas, fabor, Naev. 1, 2 : Tar- peium nemus et Tarpeiae turpe sepul- crum Fabor, Prop. 4, 4, 2. JSp 3 In p a s 6. s i g n i f. : Fasti dies sunt in quibus jus fatur, Suet, in Prise, p. 793 P. — Of predicting : neque me Apol- lo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. in Cic. Div. 1, 31, 66.— Hence A. fan d us, a, um, Pa. Thai may be spoken or uttered, right ; in opp. to nefan- dus, wrong : omnia fanda, nefanda malo permixta furore, Catull. 64, 406 ; cf. at sperate deos memores fandi atque nefan- di, Virg. A. 1, 543 : non fanda timemus, Luc. 1, 634 : inexpleto non fanda piacula busto, id. 2, 176. B. fa. turn, i, n. (mp.se. form fatus ma- lus, meus, Petr. 42 ; 77) (ace. to no. II. A.) A prophetic declaration, an oracle, predic- tion (so rarely, but quite class.) : neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. in Cic. Div. 1, 31, 66 : Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis harus- picumque responsis, se, etc., Cic. Cat. 3, 4, 9 : ex fatis, quae Veientes scripta ha- berent id. Div. 1, 44, 100 : fatis, ominibus oraculisque portendere, Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr. .- Siculisne resideret arvis Oblitus fatorum, Virg. A. 5, 703.— And since a prediction represents the future or fate of mankind as fixed, determined, fatum signifies also, 2. Transf., What is ordained by the gods, destiny, fate ; the clpapiihrj or fxolpa of the Greeks : "nee ii, qui dicunt immu- tabilia esse, quae futura sint nee posse verum futurum convertere in falsum, fari necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii men- tern hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt" Cic. Fat. 9, 20 sq. ; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: "fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci elpapiihyv, id est ordinem seriem- que causarum, quum causa causae nexa FOR rem ex se gignat Ea est ex omni aeter- nitate fluens Veritas sempiterna . . . Ex quo intelligitur, ut fatum sit non id, quod superstitiose, sed id quod physice dici tur, causa aeterna rerum, cur et ea quap praeterierunt facta sint et quae instant tiant, et quae sequuntur futura sint" id. Div. 1, 55, 125 sq. ; cf. "quum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit id esse fatum," id. N. D. 3, 6, 14 ; and " quum duae sententiae fuissent veterum philo- sophorum, una eorum, qui censerent om- nia ita fato fieri, ut id fatum vim necessi- tatis atferret ; in qua sententia Democri- tus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit : altera eorum, quibus viderentur si- ne ullo fato esse animorum motus volun- tarii," id. Fat. 17, 39; cf. also "ex hoc genere causarum ex aeternitate penden- tium fatum a Stoicis nectitur," id. Top. 15, 59 ; and " anile sane et plenum super- stitionis fati nomen ipsum," id. Div. 2, 7, 19 : si Daphitae fatum fuit ex equo ca dere, id. Fat. 3, 5 ; cf. id. ib. 12, 28 : fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut etc., id. Balh. 26, 58 ; id. Div. 2, 8, 20 : ut praedici posset quid cuique eventu- rum et quo quisque fato natus esset, id. ib. 1, 1, 2; cf. qui (Milo) hoc fato natus est ut, etc.. id. Mil. 11, 30 ; and, followed by ne, id. Fontej. 16, 35 ; cf. also quonam meo fato fieri dicam, ut, etc., id. Phil. 2, 1, 1 ; and qua quidem in re singulari sum fato, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 1 : nisi dii immortales omni ratione placati suo nu- mine prope fata ipsa flexissent id. Cat. 3, 8, 19 : orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data, Hor. Od. 1, 12, 51 : quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi, id. ib. 4, 2, 38 ; id. Carm. Sec. 28 : ut caneret fera Nereus fata, id. Od. 1, 15, 5 ; so acerba, id. Epod. 7, 17 : triste, id. Sat 1, 9, 29 : caeca, id. Od. 2, 13, 16, et saep. (ft) Hence, transf., of The will or de- termination of the gods : heu stirpem in- visam et fatis contraria nostris Fata Phry- gum, Virg. A. 7, 293 ; so id. ib. 7, 50 ; cf. Non. 455, 25. — And also of that which de- termines the fate of a person or thing : Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent ex- itio : signum ex arce si perisset ; alte- rum, etc., Plaut. Bac. 4. 9, 29 ; so Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere, Just. 20, 1 Jin. — Lastly, Fata, personified as dei- ties. The Fates, Prop. 4, 7, 51 ; Stat Th. 8, 26 ; Silv. 5, 1, 259 ; Inscr. Orell. no. 1771 sq. 1). In partic, Bad fortune, ill fate, ca- lamity, mishap : dictum facete et contu- meliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romaefiunl consules, Pseud o- Ascon. Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140, ed. Orell.) ; and, alluding to this verse, hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum, Cic. Verr. 1, 10, 29 : quibus ego confido impendere fa- tum al^quod et poenas jamdiu improbi- tati, nequitiae . . . debitas instare, Cic. Cat 2. 5, 11 : exitii ac fati dies, id. ib. 3, 7, 17 : abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut etc., Caes. B. G. 1, 39, 4 ; cf Caes. B. C. 2, 6, 1 : quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit Cic. Phil. 3, 14, 35. — So esp. freq. of death : si quid mihi humani- tus accidisset (multa autem impendere videntur praeter naturara etiam praeter- que fatum), etc., Cic. Phil. 1, 4, 10 : sic Hortensii vox exstincta fato suo est nos- tra publico, id. Brut 96, 328 ; cf. nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato, id. Coel. 32, 79 ; and quia nee fato merita nee morte peribat, Virg. A. 4, 696 : ferro, non fato moerus Argi- vum (i. e. Achilles) occidit, Poet. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald. : qui fato sunt func- ti, Quint. 3. 7, 10 ; Liv. 26, 13, 17 : fato concessit Plin. Pan. 11, 3 ; for which concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20 : fato obiit, Tac. A. 6, 10 : si me prae- ceperit fatum, Curt. 9, 6 ; Quint 6, 2, 33. In this sense sometimes in the plur. : jamdudum peccas, si mea fata peris, Ov. Her. 19, 118 ; Prop. 1, 17, 11 : sentiet vivus earn, quae post fata praestari ma- gis solet, venerationem, Quint 12, 11 7 : si me fata intercepissent, id. 6 praef 637 roEc 1 cf. (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 1. (p) Concr, of Those that cause de- struction : duo ilia rei publicae paeoe fata, Guhinium et Pisonem, Cie. Sest. 43, 93. ' f orabllis, e, adj. [foroj That may be pureed: eontemptor ferri nulloque fo- rabilis ictu, Ov. M. 12, 170. f draffO, inis > /• f id- ] A dividing- thread in a web : "forago tilum, quo tex- trices diurnum opus distinguunt : a fo- raudo dictum," Fest. p. 90 ; cf. "forago trames diversi coloris," Gloss. Isid. : resi- dens inter pensa et foragines puellarum, Symm. Ep. 6, 68. fdrameni "'is, n - [id] -An opening or apa-lure produced by boring, a hole (rare, but quite class.) : neque porta ne- que ullum foramen erat, qua posset erup- tio fieri, Sisenn. in Non. 113, 27 ; so fora- mina parietum et fenestrarum, Col. 9, 15, 10 : inventa sunt in eo (scuto) foramina CCXXX. * Caes. B. C. 3, 53, 4 : tibia te- nuis simplexque foramine pauco, Hor. A. P. 203 ; Ov. M. 4, 122 : alii (scarabei) fo- eos crebris foraminibus excavant, Plin. 11, 28, 34 : foramina ilia quae patent ad animum a corpore (shortly before, viae quasi quaedam sunt ad oculos, ad aures pcrforatae ; and quasi fenestrae sint ani- mi), * Cic. Tusc. 1, 20, 47. f oraminatUS, a, urn, adj. [foramenl Bored or pierced through, having holes (late Lat.) : paries, Sid. Ep. 2, 2. f oraminosuS) a. a d v - [ace. form like alias, alte- ras, utrasque ; while foris is an abl. form, kindr. with forum from fero ; and there- fore, lit., carried out, esp. out of the house ; and hence, in gen.] Out through the doors, out of doors, forth, out (quite elass.) : crepuit foris : Amphitruo exit flo- ras, Plaut. Am. 1, 2, 35; cf. exeundum hercle tibi hinc est foras, id. Aul. 1, 1, 1 : quid tu foras egressa es ? id. Amph. 5, 1, 28: foras aedibus me ejici? id. Asin. 1, 2, 1 ; cf. homo hercle hinc exclusu'st foras. id, ib. 3, 3, 6 ; and anum foras extrudit, id. Aul. prol. 36 : te hue foras seduxi, Ut, etc., id. ib. 2, 1, 14 : sese porta foras uni- versi proripiunt, Caes. B. C. 2, 12, 1 ; so portis se foras erumpunt, id. ib. 2, 14, 1 : quae (urbs) laetari mihi videtur, quod Uintam pestem evomuerit forasque pro- jecerit, Cic. Cat. 2, 1, 2 : vides, tuum pec- catum esse datum foras, Ter. Ph. 5, 7, 65 ; cf. domu3, in qua nihil geratur, quod foras perferendum sit, Cic. Coel. 23, 57 ; and etferri hoc foras et ad populi Romani aures pervenire, id. Phil. 10, 3, 6 : si (ani- mus ) eminebit foras, et ea quae extra sunt, contemplans, etc., id. Rep. 6, 26 ; cf. justitia foras spectat et projecta tota est atque eminet, id. Frgm. ap. Non. 373, 25 (Rep. 3, 7 ed. Mos.) : (scripts) foras dare, id. Att. 13, 22, 3 ; Plaut. Stich. 1, 3, 66 : locitare agellum, Ter. Ad. 5, 8, 26 : uxor, vade foras, aut moribus utere nostris, i. c. leave the house, separate from me; Mart 11, 104, 1. — *(8) Connected, per hyphen, with a noun : ite hac simul heri damni- v geruli, foras geroncs, Bonorum hamaxa- gogae, carriers out, Plaut. True. 2, 7, 1. — (y) Post-class, with a gen., or like a prep- osition with the ace. : ea namque tabes, si foras corporis prospiravit, out of the body, curbs rod r.wuarns, App. Apol. p. 300 : extra urbem et foras portam, out- side of, without, Hier. in Matth. 27, 33 ; so foras exteriorem partem, Vulg. Ezech. 47, 2 : usque foras civitatem. Act. 21, 5. f dratUSi " 9 > ""• [foro] A boring (post- class., and only in the abl. sing.) : a quo forntu frontcm nominntam Varro existi- mavit, Lact. Opif. 8 : aurem foratu effemi- natus, Tert. Pall. 4. ! forbeam antiqui omne genus cibi appcllahant, quam Graeci afifji)v vocant, Fest. p. 84. forceps, eipis, m. and /. (m., Cels. 7, 12; 8, if f, Ov. M. 12, 277) A pair of tongs, pincers, forceps : Cyclopes versant tenaci forcipe ferrum, VirL'. G. 4, 175 ; so of fire-tongs, id. Aen. 12, 404 ; Ov. M. 12, 277 : uncis forcipibus dentes evclleret, Lucil. in Charis. p. 74 P. ; of pincers for drawing teeth, Cels. 7, 12 ; 8, 4 ; and for other surgical purposes, id. 7, 5 : com- 638 F O H, I pressa forcipe lingua, Ov. M. 6, 556 : ceu i guttura forcipe pressus, id. ib. 9, 78 : fer- rei, irou tongs attached to the fall of a tackle, and which, by firmly grasping a mass of sto7te or marble, raise it aloft, Vitr. 10, 2 (al. forfices).— II. Transf., A, A claw or forcips of a beetle, Plin. 11, 28. 34. — B. -A hind of battle-array, Cato in Fest. s. v. SERRA, p. 344 ; Gell. 10, 9, 1 ; Veg. 3, 18 (al. forfex). 5 fore tis, e, v- fortis, ad in it. Forculus* ', m. [contr. from Foricu- lus, from 1. foris] A deity who presides over the doors. Tert. Idol. 15 ; Coron. mil. 13; Aug. Ch'.V). 4,8 fm. forda, ae. v. fordus. ! fordicidia (archaic form :]hordi- cidia, Fest. p. 102 ; v. the follg. article), orum, n. [forda-caedo] The sacrifice of a cow that is with calf, which was per- formed on the 16th of April, in honor of Tellus, Var. L. L. 6, 3, 55 ; Fest. p. 83 and 102 ; v. the follg. art. fbrdus, a, um (archaic form HOR- DUS : v. in the follg.), adj. [fero] With young, pregnant: "FORDICIDIA a for- dis bubus : bnsforda quae fert in ventre. Quod eo die publice immolantur bove*s praecnantes in curiis complures, a fordis caedendis FORDICIDIA dicta," Var. L. L. 6, 3, 55 ; cf. " fordieidiis boves fordae id est gravidae immolabantur," Fest. p. 83 Mull. ; and " tertia post Veneris quum lux surrexerit Idus, Pontitices, forda sacra litate bove. Forda ferens bos est fecun- daque, dicta ferendo," Ov. F. 4, 6, 30 sq. — Subst., forda. ae, /., A cow that is with calf: Col. 6, 24, 3.— Archaic form: '• HOR- DA praegnans, unde dies, quo gravidae hostiae immolabantur, HORDICIDIA," Fest. p. 102. fore and fbrem> v - sum - fdrensiSi e, adj. [forum] Of or be- longing to the market or forum, public, forensic : oratio judicialis et forensis, i. e. delivered in the forum., Cic. Or. 51, 170; cf. Thucydides hoc forense, concertato- riiim, judiciale non tractavit genus, id. Brut. 83, 287 ; and genus (dicendi) remo- tum a judiciis forensique certamine, id. Or. 61, 208: rhetorica, id. Fin. 2,6, 17: dictio, id. Brut. 78, 272; cf. species, id. Plane. 12, 29 ; and in omnibus publicis privatis, forensibus domesticis, tuis ami- corum negotiis, id. Fam. 5, 8 fin.; so res (opp. domesticae literae), id. Or. 43 fin. ; and sententia (opp. domestica). id. Fin. 2, 24, 77 : Marte forensi florere, i. e. elo- quence, Ov. Pont. 4, 6, 29 : vestitu forensi ad portam est cgressus, i. e. in his out- of-door dress (opposed to house-dress), Liv. 33, 47 fin. ; cf. ut vestitum, sic sen- tentiam habeas aliam domesticam, aliam forensem. Cic. Fin. 24, 77 : also abs. : fo- rensia, dress of state, Suet Aug. 73 ; so id. Calig. 17: a natura comparata est opera mulieris ad domesticam diligenti- am, viri ad exercitationem forensem et extraneam, Col. 12 praef. (j, 4. — Subst, rusticus. forensis, negotiator, miles, navi- gator, medicus, aliud atque aliud effici- unt, one who does business in the market, Quint. 5, 10, 27. — With an odious access, notion : ex eo tempore in duas partes discessit civitas : aliud integer populus, fautor et cultor bonorum, aliud forensis factio tenobat, the market-place party or faction, i. e. worthless persons who hung about the market-places, Liv. 9, 46, 13 ; Quint. 12. 1, 25. Forciltum, i, i- A small town in Apulia, now Forenza, Liv. 9, 20, 9; Hor. Od. 3, 4, 16 : Porentani, orum, Its in- habitants, Plin. 3, 11, 16, § 105. Cf. Mann. Hal. 2, p. 69. forfex, ficis, /. A pair of shears or scissors : vitiosa grana (in uva), forficibus ampntnnt, Col. 12, 44, 4 ; Cels. 7, 21 : qu.i'..m (harbam) forficibus metit supinis Tensor. Mart. 7, 95, 12. — B. Transf., A claw of a crab : cancris bina brachia den- ticnlatis forficibus, Plin. 9, 31, 51; 32, 11, 53, § 148.— B. Perl)., A hind of battle-ar- ray; v. forceps, no. II. B. fbrf lcula, ae, f. dim. [forfex] A pair of small shears, scissors: quodincisum forficulis, cribrant, Plin. 25, 5, 23 fin. fori, orum, v. foras. f ona, ae, /. The flux, a disec.se of FORI swine, Var. R. R. 2, 4, 5 ; cf. "foria ster cora liquidiora," Non. 114, 11. (Hence foriolus and conform.) * f orica, <>e, /• [forum] A warehouse, store-house: Juv. 3, 38 Schol. *foriCariUS> i', m. [forica] One who rents a warehouse, Paul. Dig. 22, 1, 17. ^ 5. * f oriCUla, ae, /. dim. [foris] A win- dow-shutter: Var. R. R. 1, 59, 1. + f oricularium, i>, »• (sc. vectigal) [forica] Custom-house duty, transit duty, Inscr. Orell. no. 3347; v. Burm. de Vect. p. 73 ; Cramer ad Schol. Juv. p. 78. fdrinsecUSj adv. [tbris-secus, analo- gous with extrinsecus] From without, on the outside (a post-Aug. word) : Col. 8, 3, 6: quarundam naturae lignum omne cor- ticis loco habent, hoc est forinsecus, Pliii. 13, 22, 42 : non forinsecus, ut cetera, sed interius armavit, Lact. Opif. D. 2, 9 : si actionem diuturnam, quae est forinsecus expedita, perquiras, i. e. publicly, Sid. Ep. 1, 2; so decursae actiones, id. ib. 3, .1. — II. Transf., for foras, Out of doors, out : plagis casticatum forinsecus abjicit, App. M. 9, p.. 230; id. ib. 3, p. 138. * fdridluS) i, m - [foria] One who has afluxov diarrhcea: Laber. in Non. 114, 13. 1. foiiS) i">, an d ( as double) more freq. in the plur., fores, um,/. [peril, from %pn] A door, gate; in the plur., the two leaves of a door : (it) Sing.: crepuit foris, Plaut. Am. 1, 2, 34 ; cf. id. Casin. 5, 1, 17 ; so foris crepuit, concrepuit, id. Aul. 4, 5, 5 ; Casin. 2, 1, 15; Bacch. 4, 9, 134 ; Ter. Ad. 2, 3, 11 : constitit ad geminae limina prima foris, Ov. Her. 12, 150: ut lictor lorem virga percuteret, Liv. 6, 34, 6 : quumforemcubiculi clauserat, Cic. Tusc. 5, 20. 59; so forem thalami claudere, Ov. A. A. 3, 228 : forem obdere alicui, id. Pout. 2, 2, 42 : exclusus fore, quum Longarenus foret intus, Hor. S. 1, 2, 67. — (ji) Plur. : ex quo (Jano) fores in liminibus profana- rum aedium januac nominantur, Cic. N. D. 2, 27, 67 : pol, hand periculum est, car- dines ne foribus etfringantur, Plaut. Asin. 2, 3, 4 sq.; cf. sonitum prohibe forum et crepitum cardinum, id. Cure. 1, 3, 1 ; Enn. in Non. 513, 12: ad fores assistere, Cic. Verr. 2, 1, 26, 66 : extra fores limenque carceris, id. Tusc. 5, 28, 80 : robustae, Hor. Od. 3, 16, 2 : invisae, id. Sat. 2, 3, 262 : asperae, id. Od. 3, 10, 3 : duiae, Tib. 1, 1, 56 : foribus inest clavis, id. 1, 6, 34. B. Transf., of The door, opening, en- trance of other things : aeneus equus, cujus in lateribus fores essent, Cic. Oft*. 3, 9, 38 : nassarum, Plin. 32, 2, 5 : apum, id. 21, 14, 48. II. Trop. : quasi amicitiae fores ape- rire, Cic. Fam. 13, 10, 4 : artis fores aper- tas intrare, Plin. 35, 9, 36, § 61 ; id. 2, 8, 6, §31. 2. f Oris, adv. [ablat. form answering to the accus. form foras, kindr. with fo- rum; v. foras, ad init.] I, Out at the doors, out of doors, abroad, without; opp. intus, domi, etc.: Plaut. Capt 1, 2, 5 ; cf. foris pascuntur, intus opus fa- ciunt, Var. R. R. 3, 16, 5 ; and ille relictus intus, exspectatus foris, Cic. Sull. 5, 17 ; cf. also nam et intus paveo, et foris for- mido. Plaut. Cist. 4, 2, 20 ; and aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum ; aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis, Plin. 15, 28, 34 : quum et intra vallun; et foris cacderentur. Nop. Dat. 6 : domi et foris aegre quod sit, satis semper est, Plaut. Casin. 2, 2, 8 ; cf. ut domo sume- ret, neu foris quaereret, id. Bacch. 4, 4, 6 ; and with this cf. (consilium petere) foris potius quam domo, Cic. Phil. 2, 11, 26 ; and te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier, Ter. Heaut. 5, 1, 49 ; Plaut. Men. 1, 2, 17 ; cf. venit ad nos Cicero tuus ad coenam, quum Pomponia foris coenaret, Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr. ; so coenitare, id. Fam. 7, 16. 2 ; 9, 24, 3: extrinsecus, quum ea, quae sunt foris neque inhacrent in rei natura, co'li- guntur, id. de Or. 2, 39, 163 : haec studja dclectant domi, non impediunt foris, in public life, id. Arch. 7, 16 ; cf. fuit ille vir quum foris clarus, turn domi «dmirandus. neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis, id. Phil. 2.28, 69 : et domi dignitas et foris auctoritas retinetur, abroad, id. Rose. Am. 47, 136 ; F O RM cf. parvi sunt foris arrna. nisi est consili- um domi, id. Off. 1, 22, 76; and otium foris, foeda domi lascivia, Tac. A. 13, 25 : foris valde plauditur, among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1 : cgere, foris esse Ga- biniuni. sine provincia 6tare non posse, t. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6. 12. — (/3) In late Latin ns a prep, with the accus. : constitutus si sit tluvius. qui foris agrura non vagatur, beyond, Auct de Limit p. 273 Goes. ; so ut terminos foris liinites ponerentur. id. ib. II. From without, from abroad: at, quaccumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt, Lucr. 5, 544 : sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat, Cic. Part. 14, 43 : aut sumere ex sua vi atque natu- re, aut assumere foris, id. de Or. 2, 39, 163 ; cf. foris assumuntur ea, quae non iua vi sed extranea sublevantur, id. ib. 2, 40, 173 ; and id. Inv. 1, 11, 15 ; so id. ib. 2, 24, 71 : ut in ipsa arte insit non foris pctatur extremum, id. Fin. 3, 7, 24. — Hence, (/3) Strengthened by ab: qnoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria, Plin. 17, 24, 37, § 227; v. ab, p. 3, no. 18. fbrmai ae,/. [by transp. from uop ae . /• dim. [id.] A little ant, Fronto Ep. ad Ver. 8 ed. Maj. ; App. M. 6, p. 177_; Arn. 4, 145 ; 7, 240. formidabilis. o, adj. [1. formido] Causing fear, terrible, formidable (poet, and in post-class, prose) : lumen, Ov. M. 2, 857 : nee formidabilis ulli, id. ib. 2, 174 : Orcus, id. ib. 14, 116 : aspectus, Gell. 14, 4, 2 : sonus, id. 19, 1, 17. — In the neuter adverbially : 1'ormidabile ridens, Stat. Th. 8, 582. formidameni mis, n. [id.] a fright, a spectre (a post-class, word) : bustorum formidamina, sepulcrorum terriculamen- ta, App. Apol. p. 315. 1. fbrmido, avi, atum, 1. v. a. and n. [perhaps kindred with horreo] To fear, dread any thing ; to be afraid, terrified, frightened (quite class.) : («) c. ace. : ali- quem, Plaut. Capt. 4, 4, 5 : malum (short- ly after, memo malum), id. Amph. prol. 27 : ipse se cruciat omniaque formidat, Cic. Fin. 2, 16, 53 : ilhus iracundiam for- midant, id. Att. 8, 16, 2 : aTtihevyua formi- do, id. Q. Fr. 3, 2, 2 : quum formidet te mulier, Hor. S. 2, 7, 65 : fures, id. ib. 1, 1, 77 : acumen judieis, id. A. P. 364 : noc- turnos vapores, id. Ep. 1, 18, 93. — In the pass. : hie classe formidatus, Hor. Od. 3, 6, 15 ; so formidata Parthis Roma, id. Ep. 2, 1, 256 ; and nautis formidatus Apollo (i. e. the temple of Apollo on the Leuca- dian promontory), Virg. A. 3, 275 : quo etiam 6atietas formidanda est magis, Cic. Or. 63, 213.— (ff) With an object-clause': si isti formidas credere, Plaut. Ps. 1, 3, 82 ; ef. ad haec ego naribus uti Formido, Hor. Ep. 1, 19, 46 ; Plaut. Bac. 2, 3, 4.— (v) With ne : formido miser, ne, etc., Plaut. Asin. 2, 4, 55. — (<5) Abs. : intus paveo et foris formido, Plaut. Cist 4, 2, 20 : ne formida, id. Mil. 4, 2, 20 ; so id. Asin. 2, 4, 56 ; 3, 3, 48 ; Mil. 3, 3, 20 : neque prius desinam formidare, quam tetigisse te Italiam au- diero, Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 1 : auro formidat Euclio : abstrudit foris, fears for the gold, Plaut. Aul. argum. 6. 2. for milxOi inis, /. [1. formido] Fear- fulness, fear, terror, dread (quite class, in the sing, and plur.): J. Lit.: " Stoici defmiunt formidinem metum permanen- tem," Cic. Tusc. 4, 8 fin. : quae tanta for- mido, id. Rose. Am. 2, 5 : neque miser me commovere possum prae formidine, Plaut. Am. 1, 1, 181 : subita atque impro- visa formido, Cic. Prov. Cons. 18, 43 : for- midinem suam alicni injicere, id. Verr. 2, 3, 28, 68 ; so formidinem inferre, Tac. H. 2, 15 : intendere, id. ib. 2, 54 : facere, id. ib. 3, 10 : mortis, Cic. Rep. 1, 3 ; so Hor. Ep. 2, 2, 207 : poenae, id. ib. 1, 16, 53 : fustis, id. ib, 2, 1, 154. — In the plur. : pe- ricula intendantur, formidines opponan- tur, Cic. Quint. 14, 47 : horribiles formi- dines, id. Fin. 1, 19, 63 : contra formidi- nes pavoresque, Plin. 28, 8, 29, § 115. B, ln par tic, Awe, reverence: (por- tae) religione sacrae et saevi formidine Martis, Virg. A. 7, 608 ; so Sil. 1, 83. II. Transf., concr., That which pro- duces fear, a frightful thing, a fright, hor- ror : A. in gen.: alta ostia Ditis Et ca- ligantem nigra formidine lucum Ingres- sus, Virg. G. 4, 468 ; Front de Fer. Als. 3. B. I n partic, A scarecrow made of different-colored feathers, a bugbear : ••quum maxiraos ferarum greges linea pennis distincta contineat et in insidias agat, ab ipso effectu dicta formido," Sen. de Ira 2, 12 (cf. Nemes. Cyneg. 303 sq.) : cervum puniceae septum formidine pen- nae, Virg. A. 12, 750 ; cf. Luc. 4, 437 : fu- rum aviumque Maxima formido, Hor. S. 1, 8, 4. formidolose, adv., v. formidolosus, aafin. formidolosus, a , u ™> aa J- [ 2 - formi- do] Full of fear, fearful, viz., I, A c t, Producing fear, dreadful, terrible, terrific 640 FORM (so quite class.) : loca tetra, inculta, foeda, formidolosa, Sail. C. 55, 13 : hunc locum consessumque vestrum, quem illi horri- bilem A. Cluentio ac formidolosum fore putaverunt, Cic. Clu. 3, 7: ferae, Hor. Epod. 5, 55 : seu me Scorpius aspicit Formidolosus, id. Od. 2, 17, 18 : herbae formidolosae dictu, non esu modo, Plaut. Ps. 3, 2, 35 : facinus, id. Amph. 5, 1, 65 : dubia et formidolosa tempora, Cic. Verr. 2, 5, 1, 1 : formidolosissimum bellum, id. Pis. 24, 58. — II, Neutr., Experiencing fear, afraid, timid, timorous (so very rare- ly ; not in Cic.} : mancipia esse oportet neque formidolosa neque animosa, Var. R. R. 1, 17, 3 ; Ter. Eun. 4, 6, 18 sq. : (bo- ves) ad ingredienda flumina aut pontes formidolosi, Col. 6, 2, 14 : equus, Sen. Clem. 17. Adv. formidolose, *X. Fearfully, dreadfully, terribly : Cic. Sest. 19, 42. — * 2. Fearfully, timidly, timorously : for- midolosius, Cato in Charis. p. 196 P. formidus, a, ™, adj. [+formus] Warm: aedificium aestate frigidum, hie- me formidum, Cato in Fest s. v. FOR- MA, p. 83. (* fbrmiO) Ms, ni., v. phormio.) formOi aT i. atum, 1. v. a. [forma] To shape, fashion, form (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense). I. Lit. : materia, quam tingit et format effectio, Cic. Acad. 1, 2, 6 : utcumque temperatus sit aer, ita pueros orientes animari atque formari, id. Div. 2, 42, 89 : lapsos formare capillos, Prop. 1, 3, 23 : classem in Ida, Virg. A. 9, 80 : vultus, Plin. 35, 8, 34. — Abs. : (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent, Cic. N. D. 1, 39, 110. II. Trop., To shape, form, regulate, dis- pose, direct ; to prepare, compose, etc. (in Cic. only with abstr. objects) : verba nos, sicut mollissimam ceram, ad nostrum arbitri- um formamus et fingimus, Cic. de Or. 3, 45, 177 : orationem, id. ib. 2, 9, 36 ; so Quint. 10, 7, 7 ; Cic. de Or. 3, 9, 34 ; so eloquen- tiam, Quint. 2, 10, 2 : actionem, id. 11, 3, 180 : disciplinam filii, id. 4 praef. § 1 ; ef. studia ejus, id. Prooem. § 5 : consuetudi- nem partim exercitationis assiduitate par- tim ratione formare, Cic. Acad. 1, 5, 20 ; so mores, Quint. 12, 2, 27 : vitam et mo- res juventuris, Plin. Pan. 47, 1 : eustodire pudorem, Quint. 1, 2, 4 : nulla res magis penetrat in animos, eosque fingit, format, tlectit, etc., Cic. Brut 38, 142 ; cf. Quint. 1, 12, 10 ; so animum judicum, id. 4, 1, 60 : mentes, id. 2, 16, 10 : epistolas ora- tionesque et edicta alieno formabat in- genio, Suet. Dom. 20 ; cf. si quid res ex- igeret, Latine formabat, id. Aug. 89 ; and inventus est ejus de bac re sermo forma- tus, id. Ner. 47: personam formare no- vam, to invent, Hor. A. P. 126 : versus meos cantat formatque cithara, qs. trims, embellishes them, Plin. Ep. 4, 19, 4 : cogi- tet oratorem institui, rem arduam, etiam quum ei formando nihil defuerit, Quint. 1, 1, 10 ; cf. (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3 ; so perfectum oratorem, Quint. 2, 15, 33 : sapientem, id. 1, 10, 5 : virum, id. 12, 1, 44 : puerum dictis, Hor. S. 1, 4, 121 : po- etam (c. c. alere), id. A. P. 307 : format enim natura prius nos intus ad omnem Fnrtunarum habitum, id. ib. 108 ; so ad credendum ante formatus, Quint. 5, 7, 8 ; and id. 7, 3, 14 : opus movendi judicum animos atque in eum quem volumus ha- bitum formandi, id. 6, 2, 1 ; so id. 11, 1, 2 ; and se in mores alicujus, Liv. 1, 21, 2 : in admirationem formata, i. e. feigning, simulans, Suet Claud. 37. formose. ado. Beautifully ; v. for- mosus, ad fin. formositas, atis, /. [formosus] Beau- ty (extremely rare) : uxor eximia for- mositate praedita, App. M. 9, p. 224 ; * Cic. Off. 1, 35, 126. formosulus, a. um> adj. dim. [id.] Pretty (ante- and post-class.) : uxor, Var. in Non. 27, 5 : formosulus tuus, Hier. Ep. 117, 10 ; so formosuli nostri, id. in Jovin. 2, 14. formosus, a > um > adj. (forma, no. I. B, 1] Finely formed, beautiful, handsome (freq. and quite class.) : deum rotundum F O R M esse voluut, quod ea forma ullam negat esse pulchriorem Plato : at mihi vel cy- lindri vel quadrati vel coni vel pyramidia videtur esse formosior, Cic. N. D. 1, 10, 24 : formosus an deformis, id. Inv. 1, 24, 35 : virgines formosissimae, id. ib. 2, 1, 2 ; so mulier, Hor. A. P. 4 : vis formosa vi- deri, id. Od. 4, 13, 3 : formosum pastor Corydon ardebat Alexin, Virg. E. 2, 1 ; cf. formosi pecoris custos, formosior ipse, id. ib. 5, 44 : Galathea hedera formosior ipsa, id. ib. 7, 38 : boves, Ov. A. A. 1, 296 .- mater hoedorum duorum, id. Fast. 5, 117 : arma Sabina, Prop. 4, 4, 32 ; so formosius telum jaculabile, Ov. M. 7, 679 : arbutus, Prop. 1, 2, 11 : nunc formosissimus an nus, Virg. E. 3, 57 ; so tempus, i. e. ver, Ov. F. 4, 129 ; and aestas messibus, id. Rem. Am. 187 : lux formosior omnibus Calendis, Mart. 10, 24, 2 : habitus formo- sior, Quint. 9, 4, 8. — Adv. formose (very rare) : Cupidinem formosum deum for- mose cubantem, App. M. 5, p. 168 : sal- tare, id. ib. 6, p. 183 : formosius, Quint. 8, 3, 10 : formosissime, Aug. Conf. 1, 7. Ifbrmucales forcipes dictae, quod forma capiant, id est ferventia, Fest. p. 91 Mull. N. cr. (ace. to Scalig. to be read Jformucapes). formula^ ae, /. dim. [forma, no. I. B] ace. to the different signiff. of forma, * I. (ace. to no. I. B, 1) A fine form, beauty : formula atque aetatula, Plaut Pers. 2, 2, 47. *II. (ace. to forma, no. I. B, 2) A small pattern, mould, last, ace. to which any thing is formed: calcei. Amm.-31, 2. — Hence, * 2. T r a n s f., Any thing made in a mould, a form, of cheese : solidatae, Pall. Mai. 9, 2. * III. (ace. to forma, no. I. B, 3) A con- duit, pipe of an aqueduct, Frontin. Aquaed. 36. IV. (ace. to forma, no. I. B, 4) Jurid. (. t., A form, formula for regulating judicial proceedings (the predominant signif. of the word) : ut stipulationum et judicio- rum formulas componam ? Cic. Leg. 1, 4 fin. : testamentorum formulae, id. de Or. 1, 39 fin. ; cf. antiquae formulae, id. Brut 52, 195 ; so postulationum, id. Verr. 2, 2, 60, 147 : angustissima sponsionis, id. Rose. Com. 4, 12 : fiduciae, id. Fam. 7, 12, 2 : de dolo malo formulae, id. Off. 3, 14, 60 : sunt jura, sunt formulae de omnibus re- bus eonstitutae, id. Rose. Com. 8, 24 : a praetore postulat, ut sibi Quinctius judi- catum solvi satis det ex formula : QVOD AB EO PETAT, CVIVS EX EDICTO PRAETORIS BONA DIES XXX. POS- SESSA SINT, id. Quint. 8, 30 : quod in foro atrocitate formularum dijudicatur, Quint. 7, 1, 37. On the legal forms of the Romans, cf. B. Brissonius, De formulis sollennibus populi Romani, and Rein's Rom. Privatr. p. 440 sq., and the authori- ties cited by the latter. B. Transf., 1. In gen., for causa, A lawsuit, action, process (post-Aug.) : quid enim aliud agitis, quum eum, quem in- terrogatis, scientem in fraudem impelli- tis, quam ut formula cecidisse videatur, Sen. Ep. 48 fin. ; so formula cadere, Quint. 3, 6, 69 (for which, in Cic, causa cadere ; v. cado, p. 218, b) ; so too for- mula excidere, Suet. Claud. 14. 2. Beyond the legal sphere, a. In publicist's lang., Form of contract, cove- nant, agreement, regulation : Acarnanaa restituturum se in antiquam formulam jurisque ac ditionis eorum, Liv. 26, 24, 6 Drak. : citaverunt legatos, quaesiverunt- que ab iis, ecquid milites ex formula pa- ratos haberent? id. 27, 10, 2 sq. : aliquos in sociorum formulam referre, id. 43, 6, 10; id. 39, 26, 2. b. In gen., A rule, ■principle: ut sine ullo errore dijudicare possimus, si quan- do cum illo, quod honestum intelligimus, pugnare id videbitur, quod appellamus utile, formula quaedam constituenda est . . . erit autem haec formula Stoicorum rationi disciplinaeque maxime consenta- nea, etc., Cic. Off. 3, 4, 19 sq. : certa quae- dam disciplinae formula, id. Acad. 1, 4, 17: formulam exprimere, id. Or. 11, 36: cujusque generis nota ot formula, id. ib. 23, 75 : formula consuetudinis nostrae, id. Opt. gen. 7, 20. formularius, », ™- [formula, no. F O RN IV] A lawyer wlio merely endeavored to get a knowledge of legal forms, without concerning himself about forensic elo- quence, a formalist : quorum alii se ad album ac rubricas transtulerunt et for- mularii vel ut Cicero ait, leguleii quidam esse maluerunt, etc, Quint 12, 3, 11. t formuSi a, um . a dj- [kindred with $epu>>s] Warm (an ante-classical word) : "forma significat modo faciem cujusque rei, modo calida, ut, quum exta, quae dantur, deforma appellantur," Fest. p. 83 ; cf. ,l forcipes dicuntur, quod his forma, id est calida capiuntur,'' id. p. 84 ; and J "lor- mucales (Seal. J formucapes ) ibrcipes dictae, quod forma capiant, id estferven- tia," id. p. 91. fornacalis, e, adj. [fornax] Of or be- longing to ovens : dea, i. e. the goddess Fornax (v. fornax, no. II.), Ov. F. 6, 314. — n. Subst., Fornacalia» ium > «■• The festival of the goddess Fornax, insti- tuted, according to the fable, by Numa ; the oven or baking festival, Plin. 18,2, 2; Ov. F. 2, 527; Lact. 1, 20; Fest. p. 83 and 93. fornacanus, a, urn, adj. [id.] Of or belonging to a furnace : servus, i. e. a fur- nace-hcaur, Ulp. Dig. 9, 2, 27, § 9. fornicator ("written ffrnaca- TOR in an inscr. found at Pompeii; v. Rosin. Dissert. Isag. p. 66, tab. 10, no. 2), oris, m. [id.] The heater of a bath-furnace, a bath-heater, Paul. Dig. 33, 7, 14. fomacula. ae, /. dim. [id.] A little furnace or oven, Juv. 10, 82; Front. Ep. id M. Caes. 1, 2 ed. Mai. — *H. Trop, A kindlcr, exciter: hie tortus calumniae fornacula, App. Apol. p. 321. fbrnaXj acis, /. [kindred with fornus and furnusj A furnace, oven, kiln: in ar- d. ntibus fornacibus, Cic. N. D. 1. 37. 103 : '■i.U-nria, Cato R. R. 38 ; Plin. 17, 9, 6 : neraria, id. 11, 36, 42: calidae, Lucr. 6, 148 ; cf. recoquunt patrios fornacibus en- ses, Virg. A. 7, 636 : balinei, Labeo Dig. 19, 2, 58.— Poet, transf. of Aetna : vastae Aetnae fornaces, i. e. craters, Lucr. 6, 682; so vidimus undantera ruptis fornacibus Aetnam, Virg. G. 1, 472; and quae sulfu- reis ardet fornacibus Aetne, Ov. M. 15, 340.— H. Personified : Fornax, The god- dess that presided over ovens, the oven-god- dess, for whom Numa is said to have insti- tuted an especial festival (v. foruacalis, no. II.). Ov. F.2, 526. fornicarius- ". «*■• and fornicariaj ae, f. [fornix] A fornicator ; a whore, Tert. An'im. 35; Pudic. 9: id. ib. 16; cf. Isid. Orig. 10, 110: "fornicaria -xbpvn dtrb Ka- uiipiS," Vet Gloss. fprnicatim- ailv - [fornicatus] In the form of an arch, archwise : Plin. 16, 42. 81. 1. fornicatlOj ° n is, /. [id.] A rank- ing or arching over, a vault, arch (a post- Aug. word) : parietum, Vitr. 6, 11 : lapi- dum, Sen. Ep. 95 med. 2. fornicatio. onis, /. [fornicor] Whoredom, fornication (eccl. Lat.), Tert. Pudic. 1 ; 2 ; 16 ; 22, et al. fornicator) or > s , m. [id.] A whore- master, fornicator (eccl. Lat.), Tert Pud. 1 ; 16 ; 22, et al. fornicatrix. icis [fornicator] A whore, fornicatress (late Lat.), Isid. Orig. 10, 110. fornicatus, a, um, adj. [fornix] Vaulted, arched : paries vel solidus vel fornicatus, Cic. Top. 4, 22 : ambitus, Plin. 12, 5. 11. — IX. As an adj. propr.. Via For- nicata, or Arch-slreet, a street in Borne leading to the Campus Martius, Liv. 22, 36,8. fbrnicor» atus, 1. v. dep. n. [fornix, no. II.] To commit whoredom or fornica- tion (eccl. Lat.), Tort Pud. 22. fornix» icis, m. An arch or vault : " Democritus invenisse dicitur fornicem, ut lapidum curvatura paullatim inclina- toruni medio saxo alUgaretur, Sen. Ep. 90 med. : si quis in pariete communi de- moliendo damui infecti promiserit, non debebit praestare, quod fornix vitii fece- rit, Cic. Top. 4, 22; Auct Her. 3, 16, 29 : aqua fornicihus structis perducta (Ro- mam). Plin. 31, 3, 24 ; Virg. A. 6. 631 : fornices in muro erant apti ad excurren- dum, vaulted openings from which to make FORS sallies, Liv. 36, 23, 3: so id. 44, 11, 5. — Poet., of the arches of heaven: coeli in- centes fornices, Enn. in Var. L. L. 5, 3, 8, 5 19 ; a figure found fault with by Cicero, Cic. de Or. 3, 40, 162. XJ. In par tic, Fornix Fabii, A tri- umphal arch built by Q Fabius Maximus Allobrogicus in the Via Sacra, near the Regia, Cic. de Or. 2, 66, 267 ; also called Fabius Fornix, id. Plane. 7, 17 ; Quint 6, 3, 67 ; and Fornix Fabianus, Cic. Verr. 1, 7, 19 (for which Arcus Fabianus, Sen. Const. Sap. 1). TT , Transf., A brothel, bagnio, stew, situated in underground vaults, Hor. S. 1, 2, 30 sq. ; Ep. 1, 14, 21 ; Juv. 3, 156 ; 11, 171. — Hence, transf., of one who gave himself up to prostitution : (Caesarem) Curio stabulum Nicomedis et Bithynicum fomiccm dicit, Suet. Caes. 49. fbrnus, i, v. furnus, ad init. fdrOi av i. atum, 1. v. a. To bore, pierce, pink (mostly post-Aug. and very rare) : I, L i t. : forata arbos, Col. 5, 10, 20: bene foratas habere aures, Macr. S. 7, 3; Cels. 7, 29; Sid. Ep. 9, 13. — Com- ically: o carnificum cribrum. quod cre- do fore : Ita te forabunt patibulatum per vias Stimulis, Plaut Most. 1, 1, 53.— H, Trop.: forati animi, full of holes, i. e. that retain nothing, Sen. Brev. Vit. 10. Forojuliensis, e, v. Forum Julii, under forum, ad fin. forpeX; i" 3 , /■ Fire-longs, Cato R. R. 10, 3 ; 11, 5 ; Sid. Epith. 15, 184. fors, fortis, /. [fero ; and, therefore, lit. : whatever brings itself, i. e. arrives, occurs ; hence, with the notion of acci- dental predominating] Chance, hap, luck, hazard (as an appellative noun used only in the nom. and abl.) : Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36; cf. quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att in Non. 425, 13 ; and cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ib. 15 ; so unum hoc scio : Quod fors feret feremus aequo animo, Ter. Ph. 1, 2, 88 ; and sed haec, ut fors tulerit, Cic. Att. 7, 14 fin.: sed haec fors viderit, id. ib. 14, 13, 3 ; so quam sibi sortem Seu ratio dederit seu fors obje- cerit. Hor. S. 1, 1, 2 : quia tarn incommode illis fors obtulerat adventum meum, Ter. Hec. 3, 3, 10 ; so Hor. S. 1, 6, 54 : forte quadam divinitus super ripas Tiberis ef- fusus lenibus stagnis, Liv. 1, 4, 4 : fors fuit, ut, etc., it happened that, Gell. 12, 8, 2 : fors fuat pol ! so be it '. God grant it .' Ter. Hec. 4, 3, 4 ; so post-class. : fors fuat, ut his remediis convalescamus, Symm. Ep. 2, 7, and Aus. Ep. 16 : fors fuat, an, etc., it might so happen that ; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39 ; so id. ib. 4, 28 and 29 ; cf. also pretio fors fuat of- ficiove, etc., perhaps, Sid. Ep. 9, 7. — Ellipt fors (for fors est), with a subject-clause : etsi difficile esse videtur, fors ita quic- quam In rebus solido reperiri corpore posse, it is possible, however, Lucr. 1, 486. B, Personified, Fors, as The goddess of chance ; also in the connection Fors For- tuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city : vnsne velit, an me regnare, hera quidve ferat Fors, Vir- tute experiamur. Enn. Ann. 6, 29 : so sit sane Fors domina campi, Cic. Pis. 2. 3 : fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna). id. Leg. 2. 11 fin. Mos. N. cr. : sed de ilia ambula- tions Fors viderit aut si qui est qui curet deus, id. Att 4, 10. 1 : saeva, Catull. G4, 170: dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra ur- bem Romam dedicavit Junio mense, Var. L. L. 6. 3, 56, § 17 ; cf. Liv. 10, 46, 14 ; Tac. A. 2, 41 : o Fortuna ! o Fors Fortuna ! quantis commoditatibus hunc onerastis diem ! Ter. Ph. 5, 6, 1 (also quoted by Var. in Non. 425, 19). U. Adverb., in the nominative and ablative, fors and forte. A. f o r s, ellipt for fors sit ; lit, it might occur, might happen, i. e. Per- chance, perhaps, peradventure (so only poet and in post-class, prose) : l< simili- ter fors, quum sit nominativus, accipitur pro adverbio," Prise, p. 1015 P. : et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc, Virg. A. 5, 232 ; so id. ib. 6, 637 : ces- FORS serit Ausonio si fors victoria Turno, if perchance, id. ib. 12, 183 ; Val. Fl. 3, 665 ; Tert. ad Uxor. 2, 2. — So esp. freq. in the connection fors et i. q- fortasse etiam, per- haps loo : iste quod est. ego saepe fui, sed fors et in bora Hoc ipso ejecto carior al- ter erit Prop. 2, 9, 1 : et nunc ille quidem spe multum captus inani Fors et vota fa cit cumulatque altaria donis, Virg. A. 11. 50 ; id. ib. 2, 139 Wagn. N. cr. : fors et Debita jura vicesque superbae Te mane ant ipsum. Hor. Od. 1, 28, 31 ; Stat. S. 3. 4, 4. — Less freq. fors etiam : Val. Fl. 4, 620. B # forte. By chance, by accident, cas- ualty, accidentally ; freq. connected with casu, temere, fortuna (very freq. and quite class.). 1. Lit: quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus ? etc., Cic. Div. 2, 7, 18 : forte fortuna per impluvi- um hue despexi in proximum, Plaut. Mil. 2, 3, 16 ; Ter. Eun. 1, 2, 54 ; Plaut. Bac. 4, 8, 75 : aut forte omnino ac fortuna vin- cere bello : Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem ? Lucil. in Non. 425, 16 sq. : si forte, temere, casu aut ple- raque fierent aut omnia, etc., Cic. Fat. 3, 6 ; cf. nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent, id. Div. 2, 68, 141 : quam saepe forte temere Evenmnt, quae non audeas optare, Ter. Ph. 5, 1, 30 ; ef. Liv. 41, 2, 7 ; and nee quicquam raptim aut forte temere eceritis, id. 23, 3, 3 : so too id. 2, 31, 5 ; 25, 38, 12 ; 39, 15, 11 ; Curt. 5, 11 : captivi quidam pars forte pars consilio oblati, Liv. 9, 31, 7 : dum- que hoc vel forte, vel providentia, vel ut- cumque constitutum rerum naturae cor- pus, etc., Vellej. 2, 66, 5 ; cf. mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fa- tone res mortalium et necessitate immu- tabili, an forte volvantur, Tac. A. 6, 22 : and si adhuc dubium fuisset forte casu- que rectores terris, an aliquo numine da- rentur, Plin. Pan. 1, 4 : sen dolo sen forte surrexerit, parum compertum, Tac. H. 2, 42 ; cf. seu forte seu tentandi causa, Suet Aug. 6 : donee advertit Tiberius forte an quia audiverat, Tac. A. 4, 54 : quum casu diebus iis itineris faciendi causa. Puteo- los forte venissem, Cic. Plane. 26, 65 : forte aspicio militem, Plaut. Cure. 2. 3, 58 ; cf. fit forte obviam mihi Phormio, Ter. Ph. 4, 3, 11 : rus ut ibat forte, id. ib. 63 : forte ut assedi in stega, Plaut. Bacch. 2. 3, 44 : lucemam forte oblitus fueram ex- stinguere. id. Most 2, 2, 56 : forte evenit. ut etc., Cic. Clu. 51, 141: Tarenti lndi forte erant, Plaut. Men. pro]. 29 : erat forte brumae tempus, Liv. 21, 54, 7 : et pernox forte luna erat, id. 32, 11, 9 : per eosdem forte dies, etc., id. 37, 20, 1 ; so id. 37, 34, 1 : ef. Tae. A. 4, 59 : in locum tri- buni plebis forte demortui candidatum se ostendit, Suet Aug. 10. 2, Transf, To denote uncertainty, corresp. to the Gr. av, Perhaps, perchance, peradventure. So, a. In conditional and causal sentences : (a) With si . irae si quae forte eveniunt hujusmodi, Plaut. Am. 3, 2, 60 : si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt forte miratur, etc.. Cic. Div. in Caeeil. 1, 1 : si forte est dorni. Plaut. Bac. 3, 5, 4 ; cf. id. Poen. 5, 2, 104 ; Liv. 1, 7, 6 : si forte eos primus aspectus munrii conturbave- rat, etc., Cic. N. D. 2, 35, 90 : si te Latina forte deficient, id. Acad. 1, 7, 25 : si qui me forte locus admonuerit id. de Or. 3, 12 fin.: si quae te forte res aliquando of- ten derit, id. Fam. 7, 17. 2; id. Lael. 15. 53 : si quando, si forte, tibi vistis es irasci alicui, id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr. ,- cf. id. de Or. 3, 12. 47. (Jjf) With nisi: Plaut. Capt 2. 2, 59:: nemo fere saltat sobrius, nisi forte insa- nit, Cic. Mur. 6, 13 : propensior benigni- tas esse debebit in calamitosos. nisi forte erunt digui calamitate, id. ib. 2, 18. 62 : id. ib. 3, 24 fin. : is constantiam teneat : nisi forte se intellexerit errasse, etc., id. ib. 1. 33, 120: accedani ad omnia tua. Torquate : nisi ubi memoria forte defe- cerit id. Fin. 2, 14, 44,— In indirect locu- tion with an inf. : nisi forte clarissimo- cuique plures curas majora pericula sn- beunda, delenimentis curarum et pericu- lorum carendum esse, Tac. A. 2, 33. — With an ironical accessorv notion, XJn ' 641 f o as iess in deed, un less, to be sure : Erucii crim- inatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut ilia diluam, quae, etc., Cie. Rose. Am. 29, 82 ; of. imrao vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo. soles putat esse coni- ponendum, id. Rep. 1, 13 ; and ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haee forte vultis, id. Lael. 9, 32; so id. Mil. 7, 17 ; 31, 84 ; Verr. 2, 3, 64, 149 ; Leg. 1, 1, 2 ; N. D. D, 18, 45 ; Fat. 16, 37 ; Sail. C. 20, 17 ; Quint. 10, 1, 70 ; Tac. H. 4, 74. (y) With ne : ne quid animae forte amittat dormiens, Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26 ; so Ter. Eun. 2, 2, 56 : pacem ab Aes- culapio Petas. ne forte tibi eveniat mag- num malum, Plaut. Cure. 2, 2, 21 : qui metuo, ne te forte flagitent, Cic. Fam. 9, 8, 1 ; so Liv. 1, 12, 4 : comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc., Cic. Fam. 5, 5, 2 ; id. Q. Ft. 1, 2, 2, 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191 ; so id. Att. 2, 18, 2. — Rarely ut non instead of tie: Quint. 1, 3, 1. 1). In gen. (so rarely): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut coena, Plaut. Bac. 1, 1, 47 ; eo quod si opulentum fortunatumque defen- deris, in uno illo aut forte in liberis ejus manet gratia, Cic. Off. 2, 20, 70 ; and ne- que solum alium pro alio pedem metro- rum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altera, Quint. 9, 4, 49 : sive non trino forte nundino promulgata, sive non ido- neo die, etc., id. 2, 4. 35 ; id. 7, 3, 20 : ut sciant, an ad probandum id quod inten- dimus forte respondeant, id. 5, 10, 122 : quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gaj. Inst. 1, 150 ; so id. ib. 4, 74 : forte quid expe- diat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus, what may per- haps be of some use, Hor. Epod. 16, 15 : alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio, than say, than fur instance, Gaj. Dig. 20, 1, 15, § 2 ; so id. ib. 30, 1, 67 ; Ulp. ib. 48, 22, 7, § 6 : quare vi aut clam agendum est, et si vi, forte et cum tern- pestate : clam autem istis, perhaps loo, Cic. Att. 10, 12. 5 (like poet, fors et; v. supra, no. II. A). fors-an, adv. [ellipt. for fors sit an ; v. fors, no. II. A. and forsitan, and et'. also fortan and fortassean] Perhaps, perchance, peradventure (mostly poet. ; in prose prob. not till after the Aug. per.) : aliquis for- san me putet Non putare hoc verum, Ter. And. 5. 5, 1 ; Lucr. 6, 730 : forsan et haee olim meminisse juvabit, Virg. A. 1, 203 : forsan miseroa meliora sequentur, id. ib. 12, 153 : huic uni forsan potui succum- bere culpae, id. ib. 4, 19 : et mihi forsan tibi quod negarit, Porriget hora, Hor. Od. 2, 16, 31 : pernicies Tibi paratur, forsan et miserae mihi, Phaedr. 2, 4, 7 : transie- rant binae forsan trinaeve Calendae, Mart. 10, 75, 7 ; Liv. 3, 47, 5 : occurrat mihi for- san aliquis, Quint. 1, 5, 6: id. 12, 1, 31: et forsan isto uterer beneticio, Auct B. Afr. 45, 2 ; Curt. 3, 2. * fbrsit; adv. [eontr. from fors sit; cf. fors, no. 11. A J Perhaps: Hor. S. 1, 6, 49 (also quoted in Prise, p. 1015 P.). forsitan. ado. I eontr. from fors sit an; v. fors, no. A ; cf. also forsan, fortan, and fortassean J Per/taps, peradventure (quite class.) : lorsitan ea tibi dicta sunt mendaeia, Plaut. Ps. 1, 5. 17 : forsitan hie mihi parvam habeat (idem, Ter. Eun. 1, 2,117; id. Phorm. 1, 5, 5: longiorem ora- tionem causa forsitan postulat, tua certe natura breviorem, Cic. Lig. 12, 38 : for- sitan quaeratis, qui iste terror sit, etc., id. Rose. Am. 2, 5 ; so Virg. G. 2, 288 : for- sitan quispiam dixerit : Nonne, etc., Cic. Off. 3, 6, 29 (for which forlassc dixerit quispiam, id. de Sen. 3, 8) : forsitan oc- currat illud, etc., id. de Or. 3, 9, 34 : ma- jor are aliqua forsitan esset requirenda, id. ib. 2, 45, 189 ; so id. ib. 1, 15, 67 : haee ipsa forsitan fuerint (al. fuerunt) non ne- cessaria, id. Brut. 13, 52 : nimium forsitan haee illi mirentur atque efferent; id. Verr. 2, 4, 56, 124 : neque id facio, ut forsitan quibusdam videar, simulatione, id. Film. 1, 8, 2 : quae forsitan vobis parvac esse 642 PORT videantur : sed, etc., id. Verr. 2, 4, 21 fin. ; so with sed, id. Att. 12, 18, 1; Liv. 3, 25 fin. ; with vcruntamen, Cic. Brut. 8, 33 : forsitan et publica, sua certe liberata tide, Liv. 9, 11 fin. i Sil. 15, 644. * fortan- adv. [eontr. from forte-an ; cf. forsan, forsitan, and fortassean] Per- haps : Cic. Rep. 3, 35 Mos. N. cr. fortassc (also, thoush rarely, fortas- sis, Plaut. Asin. 2, 4, 86 ; Bacch. 4, 4, 20 ; Hor. S. 1, 4, 131 ; 2, 7, 40 ; Plin. 2, 20, 18 ; 27, 12. 77 ; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 63 ; Ulp. Dig. 7, 1, 12, § 5 ; 11, 7, 14, § 9 ; not in Cic. and Caes.), adv. [forte an ; cf. forsan, fortan] Perhaps, peradventure, probably, possibly : nescis tu fortasse, apud nos facinus quod natum est novum, Plaut. Mil. 2, 3, 10 : dicam me hercule, et con- temnar a te fortasse, quum tu, etc., Cic. Rep. 1, 19 ; id. ib. 2, 34 : in quo (genere) esse videbuntur fortasse angustiae, id. ib. 3, 33 : fortasse dices : Quid ergo ? id. Div. in Caecil. 12, 40 : requirerur fortasse nunc, quemadmodum, etc., id. de imp. Pomp. 9, 22: fortasse dixerit quispiam, id. de Sen. 3, 8 (for which, forsitan quis- piam dixerit, id. Off. 3, 6, 29) : sed haee longiora fortasse fuerunt quam necesse, fuit, id. Fam. 6, 1, 7 ; cf. id. ib. 7, 3 fin. : sustines enim non parvam exspectatio- nem imitandae industriae nostrae, mag- nam honorum, nonnullam fortasse nomi- nis, id. Off. 3, 2, 6 ; cf. poterimus fortasse dicere, id. Or. 5, 19 : quod tamen fortasse non nollem, id. Fam. 2, 16, 2 ; cf. L. Lu- cullus, qui tamen aliqua ex parte iis in- commodis mederi fortasse potuisset, etc., id. de imp. Pomp. 9, 26 : puerum, inquies, et fortasse fatuum, id. Att. 6, 6, 2 ; cf. otioso et loquaci et fortasse docto atque erudito, id. de Or. 1, 22, 102 : praeclaram illam quidem fortasse, sed a vita homi- num abhorrentem. id. Rep. 2, 11 ; cf. Marso fortasse, sed Romano facillimus, id. Div. 2, 33, 70 ; so with sed, id. ib. 2, 22, 50 ; Tusc. 1 , 13, 30 ; with sed tamen, Plaut. Asin. 2. 4, 86 ; Cic. Rep. 2, 33 ; Off. 3. 21, 82; Sest. 5, 12; with veruntamen, id. Verr. 1, 12, 35 ; Arch. 11, 28 : id nos fortasse non pcrfecimus, conati quidem saepissi- me sumus, id. Or. 62, 210 ; so with qui- dem, id. Tusc. 2, 17, 41 : res enim fortas- se verae, certe graves, id. Fin. 4, 3, 7. b. In Plaut. and Ter. repeatedly ellipt, like fors, with a subject-clause : fortasse te ilium mirari coquum, Quod venit at- que haee attulit, it may be that, perhaps, Plaut. Merc. 4, 4, 42 ; so id. Asin. 1, 1, 24 ; Epid. 2, 2, 111; Poen. 5, 2, 44; True. 3, 2, 12 ; Ter. Hec. 3, 1, 33 ; cf. " sic Plau- tus : Fortasse te amare suspicarier. Nam veteres infinitivo modo adjungebant for- tasse," Don. Ter. 1. 1. C. With an accessory ironical notion (cf. forte, no. 2, a, 0) : Clt. Prorsum nihil intelligo. Sy. Hui, tardus es. Ch. For- tasse, Ter. Heaut. 4, 5, 29 : sed ego for- tasse vaticinor, et haee omnia meliores habebunt exitus . . . eos ego fortasse nunc imitor, Cic. Fam. 2, 16, 6. d. In designating numbers, About (in Cic. usually placed after the numeral) : elegit ex multis Isocratis libris triginta fortasse versus Hieronymua. Cic. Or. 56, 190 : Q. Pompeius biennio quam nos for- tasse major, id. Brut 68, 240 : HS. D mil- lia fortasse, id. Verr. 2, 3, 50, 118 : fuimus una horas duas fortasse. id. Att. 7, 4, 2 : fortasse circiter triennium, Plaut. Mil. 2, 3, 79 ; Hor. Ep. 2, 2, 164. fortasse-an (sometimes written sep- arately fortasse an), adv. [cf. forsan, for- sitan, fortan] Perhaps, perchance (ante- and post-class.) : fortassean sit, quos hie non mertet metus, Att. in Non. 138, 33; Sisenn. ib. 82, 6 : de fructo, inquit, hoc dico, quod fortassean tibi satis sit, Var. R. R. 3, 16, 10 ; id. ib. 3, 6, 1 : fortasse an pantherae quoque et leones non Africae bestiae dicerentur, id. L. L. 7, 4, 89, § 40 : fortassean dixerit, etc., Gell. 11, 9, 1 ; id. 19, 8, 6. fortassiS) adv., v. fortasse, ad init. ' fortax. aeis, m. — ijirpTal (bearer), The basis on which a furnace rests : Cato R. R. 38, 1. fortCi adv. By cltance ; perhaps, etc. ; v. fors, no. II. B. * fortcscoi ere, v. inch. n. [fortis] To FORT become brave : " item notavimus, quod fortescere posuit (Laevius) pro fortem fieri," Gell. 19, 7, 8. forticulus, a, um, adj. dim. [id.] Somewhat bold, brave, or resolute (very rare) : quamvis idem (Epicurus) forticu- lum se in torminibus et in stranguria sua praebeat, * Cic. Tusc. 2, 19, 45 ; so App. M. 8, p. 212 : carmina, Aus. Idyll. 3 fin. fortiflCatlO. onis, /. [fortifico] A strengthening, fortifying (post^elass.) : corpori adhibere, Coel. Aur. Tard. 4, 3. fortifico. are, v. a. [fortis-facio] Tt make strong, strengthen, fortify (post class.) : corpora, Coel. Aur. Tard. 3, 2 dentes (c. c. constringere), id. ib. 2, 4. fortis (archaic form FORCT1S, Frgm Xll. Tab. ap. Fest. s. v. SANATES, p 348 ; cf. Fest. p. 84 ; and perh. also in tho form FORCTUS ; v. Fest. s. v. HORC TUM, p. 102 ; and cf. Mull, ad Fest. p. 320, b), e, adj. [fero; and therefore lit., that bears or endures much ; hence] Strong, powerful. I, Physically (so rarely; perh. not in Cic^ : ecquid fortis visa est (mulier), powerful, Plaut. Mil. 4, 3, 13.: sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, nunc senio confectu' quiescit, a powerful hvrse, Enn. Ann. 18, 21 ; so imi- tated, equus, Lucr. 3. 8 ; 763 ; 4, 988 ; Virg. A. 11, 705 ; and poet, transf., vis equum, Lucr. 6, 550 : terrae pingue solum . . . For- tes invortant tauri, Virg. G. 1, 65 : contin- gat modo te filiamque tuam fortes inve- nire, i. e. hearty, well, Plin. Ep. 4, 1 fin. ; so id. ib. 4, 21, 4 ; 6, 4, 3 : antecedebat testudo pedum LX., facta item ex fortis- simis lignis, Caes. B. C. 2, 2, 4 : invalidis- simum urso caput, quod leoni fortissi- mum, Plin. 8, 36, 54, § 130 : fortiores sto- machi, id. 32, 7, 26, -80: plantae fortio- res tient, Pall. Febr. 24, 7 : fortior pons, Auct. B. Alex. 19, 2 : humeri, Val. Fl. 1, 434 : vineula, Sen. Hippol. 34 : sol (r. c. medius), powerful, i. e. fierce, hot, id. Med. 588 : fortiora ad hiemes frumenta, legu- mina in cibo, Plin. 18, 7, 10, § 60 : (vites) contra pruinas fortissimae, id. 14, 2, 4, § 23. II, Mentally, Strong, powerful, vig- orous, firm, steadfast, stout, courageous, brave, etc., comprising, in short, all the qualities that become a man, and an- swering to the Gr. dvSpuoS, manly (so uncommonly freq. in all periods and sorts of composition) : fortis et constan- tis est, non perturbari in rebus asperis, Cic. Off. 1, 23, 80 ; temperantia libidinem (aspernatur), ignaviam fortitudo : itaque videas rebus injustis justos maxime do- lere, imbellibus fortes, id. Lael. 13, 47 : fortes et animosos et se acriter ipsos morti offerentes servare cupimus, id. Mil. 34, 92 ; so rebus angustis animosus atque Fortis appare, Hor. Od. 2, 10, 22 : viri fortes at magnanimi, Cic. Off. 1, 19, 63 : vir fortis et acris animi magnique, id. Sest. 20, 45 : boni et fortes et magno ani- mo praediti, id. Rep. 1, 5 : id. ib. 1, 3 : sa- pientissimi et fortissimi, id. ib. 2, 34 : vir liber ac fortis, id. ib. 2, 19 : horum omni um fortissimi sunt Belgae, Caes. B. G. 1 1, 3 : fortissimus vir, id. ib. 2, 25, 1 ; id. ib. 2, 33, 4 ; id. ib. 3, 20, 2 : hunc liberta securi Divisit medium fortissima Tynda- ridarum, Hor. S. 1, 1, 100 : vis recte vi- vere? quisnon? Si virtus hoc una potest dare, fortis omissis Hoc age deliciis, id. Ep. 1, 6, 30 : seu quis capit acria fortis Pocula, id. Sat. 2, 6, 69 : cavit, ne um- quam infamiae ea res sibi esset, ut virum fortem decet, an honorable or worthy man, Ter. And. 2, 6, 13; cf. "FORCTIS , frugi et bonus, sive validus." Fest. p. 84 ; / and "HORCTOM et FORCTUM pro \ bono dicebant," id. p. 102: ego hoc ne- queo mirari satis, Eum sororem despon- disse suam in tarn fortem familiam . . . Familiam optimam occupavit, a respecta- ble, honorable family, Plaut. Trin. 5, 2, 9 ; cf. bonus, p. 207, a : vir ad pericula for- tis, Cic. Fontej. 15, 33 ; so nondum erant tam fortes ad sanguinem civilem, Liv. 7, 40, 2 : vir contra audaciam fortissimus, Cic. Rose. Am. 30, 85 : vidi in dolore po- dagrae hospitem meum fortiorem, id. Frgm. ap. Non. 527, 33 ; so imperator in proeliis strenuus et fortis, Quint. 12, 3, 5 ; cf. also si fortes fueritis in co, quein nemo FORT git iiiHus defendere, if yon should proceed loi'/t vigor, strict mss, Cic. Verr. 2, 1, 1, 3. — 1'o't. c. inf. : fortis et asperas Tractare serpentes, Hor. Od. 1, 38, 26 : contemnere honorcs Fortis, id. Sat. 2, 7, 86 : nurum Bpcrnere fortior Quam cosere, id. Od. 3, :i, .30; Stat. Th. 10, 'JOC— Pro verb. : for- tes lbrtuna adjuvat, fortune favors the /trace, Tep. Ph. 1, 4, 26 ; cf. fortes cnim nun modo fortuna adjuvat ut est in ve- t tare proverbio, sed inulto mngis ratio, Cic. Tusc. 1, 4, 11 ; also fortibus est for- tuna viris data, Enn. Ann. 7, 59 ; and el- liptically, sedulo, inquam, faciam. Sed tcntunn fortes : quare conare, quacso, Cic. Fin. 3. 4. 16 Goer. B. Of inanimate and abstract things : r\ quo tit. vit animosior senectus sit quam adoleseentia et fortior, Cic. de Sen. 22, 72: fortibus oculis, with eyes sparkling with courage, Cic. Att. 15, 11, 1 : fortissi- mo et maximo animo ferre, id. Fam. 6, 13 fin.; so animus, Hor. S. 2, 5. 20: pec- tus, icl. I'.po.l. 1, 14 : Sat. 2, 2, 136 : fortis- simo quodam animi imperii, Cic. de Or. 3, 8. 31 : ncerrima et fortissimo populi Ro- m:mi libcrtfitis recuperandae cupiditas, id. Phil. 12, 3, 7 : in re publica forte fac- tum, id. Att. 8, 14, 2 ; so ut nullum paulo fortius factum latere posset, Caes. B. G. 3, 14. 8 : acerrimae ac fortissimae scnten- tiae. Cic. Cat. 3. 6, 13 : oratio fortis et vi- rilis, id. de Or. 1, 54. 231 ; cf. genus dicen- di forte, vehemens, id. ib. 3, 9, 32 ; and non semper fortis oratio quaeritur, sed caepe placida, summissa, lenis, id. ib. 2, 13. 183 : so placidis miscentem fortia dic- tis. Ov. M. 4. 652 ; and verba, Prop. 1, 5, 14.— Hence Attn., fortiter: 1. (ace. to no. I.) Strongly, powerfully, vigorously (so rare- ly} : astrir.gere, Plaut. Bac. 4, 7, 25 ; so verberarc virgis uvas. Pall. Oct. 19 : subla- tjs fortius manibus, Petr. 9 ; so in Comp.: Rttrnhere lora, Ov. R. Am. 398 : ardere, id. Met. 6. 708 : — Sup. : fortissime urgen- tes, Plin. 9, 8, 9 : risorem fortissime ser- vat ul'.mis, id. 16, 40, 77. 2. (uce. to wo. II.) Strongly, powerfully, boldly, intrepidly, valiantly, manfully (so very freq. in all periods and kinds of com- position) : quae (vincla, verbera, etc.) tu- hsse ilium fortiter et patienter ferunt, Cic. Phil. 11, 3, 7 ; cf. fortiter et sapicnter fer- re, id. Att. 14, 13, 3 : fortiter excellenter- que gosta, id. Oft'. 1, 18, 61 ; so facere quip- piam (c. r. animose). id. Phil. 4, 2, 6 : re- pndiare illiquid (c. c. constanter), id. Prov. Cons. 17, 41 : belluni gerere, id. Flacc. 39, u 8 : cf. sustinere impetum hostium. Caes. K. G. 2. 11. 4 : perire, Hor. S. 2, 3, 42 : ab- sumptis rebus maternis atque paternis, manfully made away with, id. F.p. 1, 15. 27. —Comp. : pugnare, Caes. B. G. 2, 26, 2 : evellere spinas animo quam agro, Hor. Ep. 1, 14, 4 : et melius secat res, id. Sat. 1, 10, 15. — Sup. : Dolabella injuriam face- re fortissime perseverat, Cic. Quint 8, 31 : restitit hosti, Caes. B. G. 4, 12, 5. fortiter» odo, t v. fortis, ad fin. fortitudo? I"' 5 ' /- [fortis] Strength : I. P h y s i c a 1 (so very rarely) : hircorum, Phaedr. 4. 16. 6 : haec feminalia de bysso rctorta oh fortitudinem solent contexi, firmness, durability, Hier. Ep. 64, 10. — Far more freq. and quite class., JJ. Men- tally, Firmness, manliness shown in en- during or undertaking hardship, trouble ; fortitude, resolution, bravery, courage, in- trepidity : "fortitndo est considerata pe- riculorum susceptio et laborum perpes- sio," Cic. Inv. 2, 54, 163 : "fortiludo est, inquit (Chrysippus). scientia rerum per- lerendarum vel aft'ectio animi in patiendo ac perferendo summae legi parens 6ine timore," id. Tusc. 4, 24, 53 ; cf. ■'fortiludo est animi att'ectio, quum in adeundo peri- culo et in labore ac dolore patiens, turn pnx-ul ab omni metu," id. Tusc. 5, 14, 41 : ■• quae (fortiludo) est dolorum laborum- que contemptio... Fortitudinem quoque aliquo modo expediunt, quum tradunt ra tionem nejligendae mortis, perpetiendi doloris," id^ Off. 3, 33, 117 : -'fortiludo est rerum magnarum appetitio et rerum hu- milium contemptio et laboris cum utilita- tis ratione perpessio," Auct Her. 3, 2, 3 ; cf. ib. 4, 35, 35 : probe definitur a Stoicis fortitudo, quum earn virtutem esse dicunt FORT propngnantcm pro aequitate, Cic. Off. 1, 19, 65 sq. : magnitudinie animi et fortitu- dinis est, niliil cxtimesccrc, omnia huma- na despicere, nihil quod homini accidere possit intolerandum putare, id. ib. 3, 27, 100: unde in laboribus et periculis forti- tudo? id. Rep. 1. 2: iliac sunt solae vir- tutes imperatoriae, labor in ncgotiis, for- titudo in periculis, industria in agendo, etc., id. de imp. Pomp. 11, 29 : hoc sentirc prudentiae est : facere fortitudinis, id. Scst. 40, f>6: pro multitudine hominum et pro gloria belli atque fortitudinis, an- gustos se fines habere arbitrabantur (Helvetii), 'Caes. B. G. 1, 2 fin. : fortitu- dinem Gallorum Germanorumque tnira- mur. Quint. 8. 4, 20 : malarum rerum au- daeia fortitudo vacatur, Sail. C. 52, 11. — In the plur. : sunt igitur domesticae for- titudines non inferiores militaribus, Cic. Oft'. 1, 22./;«. ; so Vitr. 10, 22. fortiusculus. a . nm, adj. dim. [for- tis; cf. forticulus] Somewhat strong or powerful: Sutrius in Fulg. Mylh. 3, 8. fortuito, adv., v. fortuitus, ad fin. foituitu. adv., v. fortuitus, ad fin. fortuitus (i long- Hor. Od. 2, 15, 17 ; Phaedr. 2, 4, 4 ; Aus. Sept. Sap. de Solon. 3 : short, Petr. poet. Sat. 135 : Juv. 13, 223; Manil. 1, 182), a, um, adj. [forte; analog, with gratuitus] That takes place by chance or accident, casual, accidental, fortuitous (rare, but quite class.) : con- cursio rerum fortuitarum. Cic. Top. 19, 73 ; cf. concursus atomorum, id. N. D. 1, 24, 66 ; and concursu quodam fortuito, id. ib. 1, 24, 66 : cespes, Hor. Od. 2, 15, 17 : lutum, Petr. 135 : contubernium, Phaedr. 2, 4, 4 : subita et fortuita oratio, Cic. de Or. 1, 33, 1:30: bonnm, id. N. D. 3, 36, 87 : praesensiones non fortuitae (shortly be- fore, non id fortuito accidisse), id. Div. 2, 53, 109 ; cf.ia.ib. 2, 7, 19 : clamoies, Quint. 10, 3, 30 : cogitatio. id. 29 : pugna, id. 6, 5, 10 : sermo, id. 10, 7, 13 : nihil esse inor- dinatum atque fortuitum, id. 1, 10, 46. — In the neuter abs. : etiam ilia fortuita aderant omnia. Quint. 6 praef. § 11 ; id. 6, 1, 5 : fortuitcrum Iaus brevior, id. 3, 7, 12 : nihil tam capax fortuitorum quam mare, Tac. A. 14, 3. Adv. fortuito (also fortuitu, perh. only ante- and post-class., Plaut. Aul. 2, 1, 41 ; Lact. 1, 2), By chance, accidentally, fortuitously (very freq.) : ut mihi ne in dcura quidem cadere videatur, ut sciat quid casu et fortuito futurum sit, Cic. Di- vin. 2, 7, 18 : non enim temere nee fortu- ito sati et creati sumus, Cic. Tusc. 1, 49, 118; so temere ac fortuito. id. Or. 55, 186; Oft'. 1, 29, 103 ; Liv. 2, 28. 1 : and, revers- ing the order : Cic. Sull. 4, 13 : non fortui- to sed consilio, Cic. Rep. 2, \6fin. : so non fortuito aut sine consilio, Caes. B. G. 7, 20, 1 : donata consulto, non fortuito nata, Cic. Leg. 1, 8, 25 : immoderate et fortuito. id. Univ. 13 : sive major aliqua causa atque divinior hanc vim inizenuit : sive hoc ita fit fortuito, id. Fin. 5, 11,33: quod verbura tibi non excidit fortuito : scriptum. medi- tatum. cogitatum attulisti, Cic. Phil. 10, 2 fin. : fortuito in sermonem incidisse, id. de Or. 1, 24, 111 ; cf. fortuito aliquid con- cluse apteque dicere, id. Or. 53, 177. fortuna; ae (archaic gen. sing, fortu- nas, like familias, escas, vias, etc, Naev. in Prise, p. 679 P.) /. [a protracted form of fors] Chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill). I. In gen.: quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi quum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit ? quo modo ergo id, quod temere fit caeeo casu et volubilitate fortunae, praesentiri et prae- dici potest? Cic. Div. 2, 6, 15: si haec ha- bent aliquam talem necessitatem : quid est tandem quod casu fieri aut forte for- tuna putemus ? Nihil enim est tam con- trarium rationi et constantiae quam for- tuna : ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna : rerum igitur for- tuitarum nulla praesensio est, etc., id. ib. 2, 7, 18 sq. ■ vir ad casurn fortunamque felix, id. Fontej. 15 fin. : si tot sunt in FORT corpore bona, tot extra corpus in caau atque fortuna . . . plus fortunam quam consilium valere, id. Tusc. 5, 9, 25; cf. (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate, id. Lael. 6, 20: adversante fortuna, id. Rep. 2, 16 fill.; id. Mur. 31, 64 : quorum ego causa timid- ius ae fortunae commirtcre, id. Att. 9, 6, 4 : fortunae rotam pertimescerc, id. Pis. 10, 22 : sccundam, ndversam fortunam ferre, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 6 ; cf. pros- pera adversave fortuna, Cic. N. D. 3, 37. 89 ; and spoliatam fortunam conferro cum llorente fortuna, id. Pis. 16, 38: cf., also, integra fortuna, et arHicta, id. Sull. 'AX fin. : and fiorentissima, durior, id. Att 10, 4, 4 : non praecipua, sed par cum ceteris for- tunae conditio, id. Rep. 1, 4 : fortuna op- tima, id. ib. 3, 17/«. .- rei publicae fortuna fatalis, id. Sest 7, 17 : belli fortuna, Caes. B. C. 2, 6, 1 ; so id. B. G. 1. 36, 3.— Ill the plur. : omnes laudare fortunas meas. Ter And. 1, 1, 69 : si eo meae fortunae redc- unt, id. Phorm. 1, 4, 24 : et seenndas for- tunas amittere coactus est et in adversis sine ullo remedio permanere, Cic. Sull 23, 66 : se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum, Caes. B. G. 5, 3 fin. ; cf. id. ib. 6, 7, 6. — Proverb. : fortes for- tuna adjuvat; v. fortis. no. II. A, ad fin. B. Personified, Fortuna, The goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: quo in genere vel maxime est Fortuna name- randa, Cic. N. D. 3, 24, 61 ; so heu. For- tuna, quis est crudelior in nos te deus 1 Hor. S. 2, 8, 61 : saeviat atque novos mo- vat Fortuna tumultus, id. ib. 2, 2, 126 : fortunae fanum antiquum (Syracusis), Cic. Verr. 2, 4, 53, 119 : Fortunae in gre- raio sedens, id. Div. 2. 41, 85 sq. : bona Fortuna, id. Verr. 2, 4. 3 fin. : mala For- tuna, id. Leg. 2, 11, 28; N. D. 3, 25. 63 : Fors Fortuna ; v. fors : Fortunae tilius, child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, fi, 49 ; v. filius, p. 622. a. II, In partic, /^. Without the addi- i tion of secunda or adversa, either Good i luck or ill luck, according to the context. X, For fortuna secunda, Luck, good luck, good fortune, prosperity: reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus . . . Maximo, Marcello, Scipioni . . .non solum propter virtutem, sed etiam propter for- tunam saepius impera mandata, Cic. de imp. Pomp. 16, 47 : judicium hoc omnium ! mortalium est, fortunam a deo petendam. j id. N. D. 3. 36, 88 : diuturna cum fortuna, i id. Div. 1, 20, 39 : superbum se praebuit in fortuna, id. Att. 8, 4, 1 : non solum ipsa fortuna caeca est sed eos etiam plerum- que eflicit caecos, quos complexa est id. Lael. 15, 54 : a fortuna deseri, Caes. B. G. 5, 34, 2: habendam fortunae gratiam, quod, etc., id. B. C. 3. 73, 3 : dum fortuna fruit, Virg. A. 3, 16 : deos precetur et oret, Lit redeat miseris, abeat fortuna superbis, Hor. A. P. 201 : ut tu fortunam, sic nos te feremus, id. Ep. 1, 8, 17: venimus ad summum fortunae, id. ib. 2, 1, 32 : ut te Confestim liquidus fortunae rivus inau- ret, id. ib. 1, 12. 9: occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis, id. Od. 4, 4, 71. — Hence, 1), Per fortunas, i. e. for heavci's sake: Cic. Att. 5, 11. 1; id. ib. 5, 13. 3 ; 3. 20, 1. 2, For fortuna adversa, III luck, mis- hap, misfortune, adversity (so very rare- ly) : Trojae renascens alite lugubri For- tuna tristi clade iterabitur, Hor. Od. 3, 3, 62: ut arte Emendaturus fortunam, id. Sat. 2, 8, 85. B. Slate, condition, circumstances, fate, lot (quite class. ; a favorite expression ot Cicero) : est autem infima conditio et for- tuna servorum, Cic. Oft'. 1, 13, 41 ; cf. in infimi generis hominum conditione atque fortuna, id. Mil. 34, 92 ; and (Lampsace- ni) populi Romani conditione socii, fortu- na servi, id. Verr. 2, 1, 32, 81 ; so corresp. to conditio, Quint 3, 8, 50 : ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum om- nes viri ac mulieres, omnis fortunae ad loci, sed, etc., Cic. Pis. 22, 52 : homines infima fortuna, id. Fin. 5, 19. 52 : inferi- orem esse fortuna, id. Fam. 13, 5, 2: spes amplificandae fortunae, id. Lael. 16, 59 : Gallus utrum avem, an gentem, an fortu- nam corporis simificct bodily condition (of a eunuch), Quint 7 : 9, 2.— Hence 643 FORU 2. Transf., concr., fortunae, arum, less freq. in the sins., fortunn, ae, Proper- ty, possessions, goods, fortune: (u) Plur.: turn propter rei publicae calamitates om- nium possessiones erant incertae : nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae, Cic^Rosc. Com. 12, 33 : bona fortunaeque, id. Verr. 2, 1, 44, 113: pecunin fortunaeque, id. Rose. Am. 3, 7 : fortunas morte dimittere, id. Tusc. 1, 6. 12 : et honore et auctoritate et for- tunis facile civitatia suae princeps, id. Rep. 2, 19 : fortunis sociorum consumptis, Caes. B. G. 1, 11 fin, : fortunarum peric- uln, Quint. 4, 2, 122.— (0) Sing. : quo mihi fortuna, si non conceditur uti ? Hor. Ep. 1, 5, 12 : nee mea concessa est aliis fortu- na, Ov. Tr. 5, 2, 57 : adiri nomen invidio- sae fortunae Caesaris, Vellej. 2, 60, 1 Rubnk. : de fortuna, qua uterque abun- dabat, Quint. 6, 1, 50 : fortunam in no- minibus habere, Scaev. Dig. 4, 7, 40 fin. fbrtunatei "do., v. fortuno, Pa., ad fin. * fortunatim, adv. [ fortunatus ] Luckily, fortunately : fortunatim, feliciter ac bene vortat, Enn. in Non. 112, 2. fortunatus, a, «», Part- and Pa., from fortuno. - fortuno? avi, atum, 1. (archaic form of the perf. conj. fortunassint, Afran. in Non. 109, 18) «. a. [fortuna, no. II. A, 1] To make prosperous or fortunate, to make happy, to prosper, bless, " prosperare, om- nibus bonis augere,"Non.l. 1. (quite class. ; most freq. in the Pa.) : St. Di fortunabunt vostra consilia ! Ph. Ita volo, Plaut Trin. 2, 4, 175 : tibi patrimoninm dei fortunent, Cic. Fam. 2, 2 : eumque honorem tibi deos fortunare volo, id. ib. 15, 7 : tu, quamcumque deus tibi fortunaverit ho- ram, Grata sume manu, whatever happy hour Providence has allotted you, Hor. Ep. 1, 11, 22. — Abs. : deos ego omnes, ut for- tunassint, precor, Afran. in Non. I. 1. — Hence fortunatus, a, um, Pa. Prospered, prosperous, lucky, happy, fortunate : sal- vus atque fortunatus semper sies, Plaut. Aul. 2, 2, 5 : et miser sum et fortunatus, id. Capt. 5, 3, lti : qui me in terra aeque Fortunatus erit, si ilia ad me bitet? id. Cure. 1, 2, 52 : quam est hie fortunatus putandus, cui, etc.. Cic. Rep. 1, 17 : nee quicquain insipiente fortunato jntolera- bilius fieri potest, id. Lael. 15, 54 : laudat senem et fortunatum esse dicit, id. Tusc. 3, 24, 57 : mihi vero Cn. et P. Scipiones comitatu nobilium juvenum fortunati vi- debantur, id. de Sen. 9, 29 : o hominem fortunatum ! id. Quint. 25, 80 : fortunate senex I Virg. E. 1, 47 : o fortunatam rem publicam ! Cic. Cat. 2, 4, 7 ; cf. o fortu- natam uatam me consule Romam, id. poet. frgm. ap. Quint. 9, 4, 41 ; 11, 1, 24 : fortunatus illius exitus, id. Brut. 96, 329 : vita, Hor. Ep. 1, 11, 14: ut nobis haec habitatio Bona, fausta, felix fortunataque eveniat. Plaut. Trin. 1, 2, 3; v. felix, p. 606, bad fin. — Camp.: Carneades dicere solitus est, nusquam se fortunatiorem quam Praeneste vidissse Fortunam, Cic. Div. 2, 41 fin. ; Hor. A. P. W5.—Sup. : Archelaus, qui turn fortunntissimus habe- retur, Cic. Tusc. 5, 12, 34 : fortunatissimo proelio decertare, Vellej. 2, 12, 5. (fj) Poet. c. gen. : fortunatus laborum, happy in his sufferings, Virg. A. 11, 416. 2. In par tic. (ace. to fortuna, no. II. B, 2), In good circumstances, well off, wealthy, rich : gratia fortunati et potentis, Cie. Off. 2, 20, 69 : npud Scopam, fortuna- tum homiuem et nobilem, id. de Or. 2, 86, 352 : quid vos banc miseram ac tenu- em eectamini praedam, quibus licet jam ease fortunatissimis? Caes. B. G. 6, 35, 8. B. Fortunatae insulae. Gr. riov MaKii- (ii-)v ytjctit, The fabulous isles of the West- ern Ocean, the abodes of the blessed ; ace. to some, the Canary Isles, Plin. 0, 32, 37 ; also called fortnnatoruui insulae, Plaut. Trin. 2, 4, 148 ; and transf., fortunata ne- mora, Virg. A. 6, 639. Cf. Mann. Africa, 2, p. 625 sq. * Ado. fortunate, Fortunately, pros- perously: feliciter, 'absolute, fortunate vi- vere, Cic. Fin. 3, 7, 26. 1. foruli. orum, m. dim. [forusl I. A book-case: libros Sibyllinos condiilit duobus forulis auratis sub Palatini Apolli- C14 FORU nis basi, Suet. Aug. 31 ; Juv. 3, 219.— H. " Fori significant et Circensia spectacula, ex quibus etiam minores forulos dici- mus," Fest. s. v. FORUM, p. 84. 2. Foruli; orum, m. A village of the Sabines, now Civita Tomassa, Liv. 26, 11 ; Virg. A. 7, 714 ; Sil. 8, 417 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 510. Hence FORVLANVS, Of or belonging to Foruli, Forulan, Inscr. Orell. no. 3794. I, forum? '■ "• (archaic form forus, i, m„ to accord with locus, Lucil. in Cha- ris. p. 55 P., and in Non. 206, 15 ; Pom- pon, ib.) [kindr. with forus and foras, fo- ris (cf. Fest. p. 84), from fero ; and there- fore, lit., what leads out of doors ; hence transf. also] What is out of doors, an out- side space or place ; and hence, in partic, a public place opp. to the house, a mark- et-place, market : "forum, sex modis intel- ligitur. Primo negotiationis locus, ut fo- rum Flaminium, forum Julium, ab eorum nominibus, qui ea fora constituenda cura- runt, quod etiam locis privatis et in viis et in agris fieri solet. Alio, in quo judicia fieri, cum populo agi, conciones haberi solent. Tertio, quum is, qui provinciae praeest, forum agere dicitur, quum civi- tates vocat et de controversiis eorum cog- noscit. Quarto, quum id forum antiqui appellabaut, quod nunc vestibulum sepul- cri dicari solet. Quinto, locus in navi, sed turn masculini generis est et plurale (v. forus). Sexto fori significant et Cir- censia spectacula, ex quibus etiam mino- res forulos dicimus. Inde et forare, foras dare, et fores, foras et foriculae, id est os- tiola dicuntur," Fest. p. 84. * I. ^ n S en -> The open space or area before a tomb :. " quod (lex XII. Tabula- rum de sepulcris) FORUM, id est, vesti- bulum sepulcri, BUSTUMVE USUCAPI vetat, tuetur jus sepulcrorum," Cic. Lea. 2, 24, 61. II. I" partic, A public place, market- place, viz., A. A market, as a place for buying and selling : " quae vendere vellent quo con- ferrent, forum appellarunt. Ubi quid ge- neratim (i. e. secundum singula genera), additum ab eo cognomen, ut forum boa- rium, forum olitorium, cupedinis, etc. . . . Haec omnia posteaquam contraeta in unum locum quae ad victum pertinebant et aedificatus locus : appellatum macel- lum," etc., Var. L. L. 5. 32. 41, § 145 sq. : piscarium, Plaut. Cure. 4, 1, 13 : suarium, Ulp. Dig. 1, 12, 1; v. also boarius— Of places where markets were held, A mark- et-town, market-place : L. Clodius, pharma- copola circumforaneus, qui properaret, cui fora multa restarent, simu] atque in- troductus est, rem confecit, Cic Clu. 14, 40 : oppidum Numidarum, nomine Vaga, forum rerum venalium totius regni max- ime celebratum, Sail. J. 47, 1. — Pro- verb. : Scisti uti foro, you knew how to make your market, i. e. how to act for your advantage, Ter. Ph. 1, 2, 29 ; v. Donat. ad loc. B, The market-place, forum, as the prin- cipal place of meeting, where public af- fairs were discussed, courts of justice held, money transactions carried on ; hence also, transf., to denote affairs of state, administration of justice, or banking business. In Rome esp. the forum Ro- manum, or abs., forum, A long, open place between the Capitoline and Palatine hills, surrounded by porticoes (basilicae) and the shops of money-changers (argentariae) : in foro turbaque. Cic. Rep. 1, 17 : arripere verba de foro, qs. to pick them vp in the street, id. Fin. 3, 2, 4 : in vulgus et in foro dicere, id. Rep. 3, 30 (frgm. ap. Non. 262, 24): quum Decimus quidain Virginius virginem filiam in foro sua manu intere- misset, id. Rep. 2, 37 : in forum deseen- dere, id. ib. 6, 2 (frgm. ap. Non. 501, 28) : foro nimium distare Carinas, Hor. Ep. 1, 7, 48 : fallacem Circum vespertinumque pererro Saepe forum, id. Sat. 1, 6, 114 : Ilostes in foro ac locis patentioribus cu- nnatim constitcrunt, Caes. B. G. 7, 28, 1 : gladiatores ad forum producti, id. B. C. 1, 14, 4 : ut primum forum attigerim, i. c. engaged in public affairs, Cic. Fam. 5, 8, 3 : so Htudia fori, Tac. Agr. 39 ; and fo- rum putealque Ltboms Maiiclabo siccis, FORU adimam cantare severis, i. c. the grave af- fairs of state, Hor. Ep. 1, 19, 8.— Of ad- ministering justice in the forum : NI PA- GVNT, IN COMITIO AVT IN FORO ANTE MERIDIEM CAVSAM CONIICI- TO, Frgm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20 : ut pacem cum bello, leses cum vi, forum et juris dictionem cumferro et ar- mis conferatis, Cic. Verr. 2, 4, 54 fin.: quod (tempus) in judiciis ac foro datur, Quint. 10, 7, 20 : nee ferrea jura Insanum- que forum aut populi tabularia vidlt, Virg. G. 2, 502 : forum agere, to hold a court, hold an assize, Cic. Att. 5, 16, 4 ; cf. id. Fam. 3, 6, 4 ; so in poet, transf. : indicit- que forum et patribus dat jura vocatis, Virg. A. 5. 758 : civitates, quae in id fo- rum convenerant, to that court-district, Cic. Verr. 2, 2, 15, 38 : extra suum forum vadimonium promittere, beyond his dis- trict, id. ib. 2, 3, 15, 38. — Proverb.: res vertitur in meo foro, the matter is pend- ing in my own court, i. e. affects me near- ly, presses -upon me, Plaut Most. 5, 1, 10 ; and in alieno foro litigare, i. e. not to know what to do, which way to turn. Mart. 12 praef.— Of the transaction of business in the forum : haec fides atque haec ratio pecuniarum, quae Romne, quae in foro versatur, Cic. de imp. Pomp. 7, 19 : quo- usque negotiabere 1 annos jam triginta in foro versaris, id. Flacc. 29, 70 : sublata erat de foro fides, id. Agr. 2, 3 fin.: nisi, etc nos hunc Postumum jam pridem in foro non haberemus, i. e. he would have been a bankrupt long ago, id. Rab. Post. 15, 41 ; so cedere foro, qs. to quit the market, i. e. to become bankrupt, stop pay- ment, Sen. Ben. 4, 39 ; Ulp. Dig. 16, 3, 7, §2: Juv. 11, 50; cf. also Plaut. Epid. 1, 2, 16. Justice was administered in Rome not only in the forum Romanum, but also, in the times of the emperors, in the forum Julii Caesaris (erected by Julius Caesar, Suet. Caes. 26; Plin, 36, 15. 24) and iif the forum Augusti (erected by the Em- peror Augustus, Suet. Aug. 29) ; hence, circurascriptiones, furta, fraudes, quibus trina non sufficiunt fora, Sen. de Ira 2, 9 ; so quae (verba) trino juvenis foro tona- bas, Stat. S. 4, 9, 15 ; and erit in triplici par mihi nemo foro, Mart. 3, 38, 4. — Hence C. Nom. propr. Forum, a name of many market and assize towns. The most cel- ebrated are, 1. Forum Appii, A market-town in La- Hum, on the Via Appia, near Tres Taver- nae, now S. Donato, Cic. Att. 2, 10 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 637. 2. Forum Aurelium, A town near Rome, on the Via Aurelia, now Monte Alto, Cic. Cat. 1, 9, 24. 3. Forum Cornelium, A town in Gallia Cispadana, now Jmola, Cic. Fam. 12, 5, 2. Hence Forocorneliensis ager, Plin. 3, 16, 20. 4. Forum Gallorum, A town, in Gallia Cispadana, between Mutina and Bononia, now Caslcl Franco, Cic. Fam. 10, 30, 2. 5. Forum Julii, A town in Gallia Nar- bonensis, now Frejus. Mel. 2, 5, 3 ; Plin. 3, 4, 5, § 35 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 15, 3 ; 10, 17, 1 ; Tac. H. 3, 43 ; cf. Ukert Gall. p. 429. — Deriv., Forojuliensis, e. adj.. Of or belonging to Forum Julii, Forojulia.n : colonia. i. e. Forum Julii, Tac. H. 2, 14 ; 3, 43. — In the plur., Forojulienses, Inhab- itants of Forum Julii, Forojulians, Tac. Agr. 4. 6. Forum Voconii, 24 miles from Fo- rum Julii, in the Pyrenees, now. ace. to some, Canet ; ace. to others, Luc, Cic. Fam. 10, 17, 1 ; ib. 34, 1 ; Plin. 3, 4, 5, § 36. 2. forum > '. "• A vessel for pressing wine, Var. R. R. 1, 54, 2 ; Col. 11, 2, 71 ; 12, 18, 3. 1. forus, ii m - (also forum, i, n., and fori, orum, m. ; v. the follg.) [kindred with forum, foras, foris, from iero : what leads out of doors, what is out of doors ; hence] A gangway in a ship : multa foro po- llens ageaque longa repletur, Enn. Ann. 7, 51 : ilium nautis forum, Sail. frgm. ap. Non. 206, 17 : quum alii malos scandant, alii per foros cursent, Cic. de Sen. 6, 17 : (Charon) laxat foros, Virg. A. 6, 412. — Neutral form, fora, Cn. Gell. in Charis. p. 55 P. — Hence H, Transf. : A. A row of seats ill the F OSS circus: "loca divisa patribus equitibus- que, ubi spectacula sibi quisque facerent : fori appellati," Liv. 1, 35, 8 ; so foros in Circo faciendos, id. 1, 56, 2. and id. 45, 1, 7 ; cf. Fest e. v. FORUM (v. the passage under forum, ad init.). 'B. ^ bed m * garden: angustosque foros adverso limite ducens, Col. 10. 92. * C. -A cell of bees : complebuntque fo- ros et doribus horrea texent Virg. G. 4, 250. - B. -d gaming-board, dice-board : fo- rum aleatoriuui calfcciinus, August in Suet. Aug. Tl. 2. foruS) i> for forum ; v. 1. forum, ad in it. Fosi, orum. m. A Germanic tribe, a branch of the Cheruskans, near the lnod- .rn Cdle, Tac. G. 36. fossa» "e, /. (fossus, from fodio] A ditch, trench, fosse: salso suffodit gurgite fossae, I.ucr. 5, 483; so fodere fossam, Liv. 3, 26, 9 : ut unus aditus maximo ag- u'ero objecto fossa cingeretur vastissima, i.'ic. Rep. 2, 6 : (oppidum) vallo et fossa circumdedi, id. Fam. 15, 4, 10; so eircum- dare moenia vallo atque fossa, Sail. J. 23, 1 ; and, in a different construction, cir- cumdare fossam latam cubiculari lecto, Cic. Tusc. 5, 20, 59 : vallo fossaque mu- rine, Caes. B. G. 2, 5 fin. ; cf. Rheni fos- sam immanissitnis gentibus objicere et opponere, Cic. Pis. 33, 81 ; and fossa et vallo aliquem septum tenere, id. Art. 9, 12, 3 : fossam pedum XX. directis lateri- bus dusit, Caes. B. G. 7, 72, 1 ; so fossam ducere. id. ib. 7, 73, 2 : transversam fos- eam obducere, id. ib. 2. 8, 3 : praeducere, id. B. C. 1. 27. 3 : institutae fossae, id. ib. 3, 46, 5 : ut flumen nullam in partem de- pressis fossis derivari posset, sunk deeper, Hire B. G. 8, 40, 3 ; so deprimere fossam, id, ib. 8, 9, 3 ; cf. Tac. A. 15. 42 : cruor in fossam confusus. Hor. S. 1, 8, 28. (* Dru- siana fossa, v. Drusus.) 2. In partic, A grace (late Lat.) : F1LETIVS VSQVE AT FOTSA (ad fos- sam), Inscr. Orell. no. 4794 ; v. fossor. B. Transf., in an obscene sense, of the natural parts of a woman, Auct Priap. 64 : and of the posteriors of a catamite, Juv. 2, 10. >r IT Trop., A boundary: alicui fos- sam determinare, Tert adv. Haer. 10. fossatnm, i. "- nd fossatus, i. v - fosso. foSSiciUS or -tlUSi ». u m> adj. [fos- sus. irom fodio] Dug out, dug up from the ground : creta, Var. R R. 1, 7, 8 : sal, id. ib. : arena. Plin. 36, 23, 54 ; Pall. 1, 10. Cf. the follg. art fossilis, e, adj. [fossus, from fodio] Dug out. dug up, fossil: sal, Var. 2, 11, 6 : arena. Plin. 36, 26, 66 : ebur, id. 36, 18, 29 : flumen, Amm. 24, 6. fossiO) onis, /. [fodio] A digging (rare, but quite class.) : recenti fossione terrain fumare calentem, Cic. N. D. 2, 9, 25; so Col 11, 2, 41 ; Plin. 17, 26, 39.— In the plur. : quid fossiones agri repastina- tionesque proferam > Cic. de Sen. 15, 53. foS-Sltms. a > um * T - fossicius. fosso- avi. arum. 1. r. intens. a. [fodio] To dig, pierce (an ante- and post-classical word) : corpora telis, Enn. in Var. L. L. 7, 5, 99. § 100— Hence, A fossa turn, i, n. A ditch, fosse, Pall. Sept 13: Capitol. Gord. 28; Veg. Mil. 4, 16. B. fossatus, i, m, A boundary, Auct Rei asrr. p. 254 and 267 Goes. fossor i oris, m. [id.] A digger, dclver, ditcher (poet and in post-Aug. prose) : et labefactn movens robustus jusrera fos- sor, Virg. G. 2, 264 ; so Hor. Od. 3. 18, 15 ; Mart 7. 71, 4: CoL 11, 2, 33: ceu septa novus jam moenia laxet Fossor. i. e. a miner, sapper, Stat Th. 2. 419. — B. In partic. X, in late Lat, A grace-digger, Inscr. Mur. 1970. 3 ; 6 ; Inscr. Orell. wo. 4925. Ci. fossa, no. I. 2. — 2. ' n an ob- scene sense, A fornicator : Aus. Ep. 49; cf. fossa, no. L B. — n. Transf., in gen., in a contemptuous signif., A laborine fel- low, a clown : Catull. 22, 10 : quum sis cetera fossor, Pers. 5. 122. fossula. ae. /. dim. [fossa] A little ditch. Cato R R. 161, 4; Col. 11. 3, 54 ; 12, 46, 3. F O V B fossura. «e, f- (fodioj A digging (a post-Aug. word : whereas fossio is quite class.) : plana fossura, Col. 4, 1 1. 2. — In the plur. : complanata juga fossuris mon- tium. Suet. Calig. 37. — DL Transf., concr., A pit : summa fossura operiatur arundinibus, Vitr. 8. 1. fosSUS, a. um. Part., from fodio. I fbstia! v - hostia, ad mil. J fbstisj v - hostis. ad init. 1. fotttS» a. uin. Part., from foveo. 2. fotus, Ob, /71. [foveo] A warming, fomenting (a post-Aug. word, occurring only in the abl ) : decoctum eormn coeli- acos juvat et potione et fotu. Plin. 23, 1, 10; so id. 23. 9, 82.— In the plur. : Mart. Cap. 1, 13 ; so blandis, Prud. Ham 304.— II. Trop.: queis gloria fotibus aucta Sic cluat, Prud. in Symin. 2. 584. fovea» a^i / [kindred with favissac] A smalt pit, espec. for taking wild beasts, a pitfall : I, In gen.: Lucr. 2, 475 : (cadavera) Donee humo tegere ac foveis abscondere discunt Virg. G. 3, j5S. — Tran6f. : genitales feminae, i-e. the womb, Tert Anim. 19. — H. > n partic, A pit- fall (so quite class.) : tetra belua, quae quoniam in foveam incidit etc., * Cic. Phil. 4, 5, 12: so Lucr. 5. 1249 ; Hor. Ep. 1, 16, 50; A.P.459; Plin. 10,38.54.— B. Trop., A snare (Plautin.) : ita decipiemus fovea leonera Lvcum, Plaut. Poen. 1, 1, 59 ; so id. Pers. 4", 4, 45. fdvela* a e, /- [foveo] A comforting, refreshment (post-class.) : incorporalitas est immunis a poena et a fovela, Tert. Anim. 7. f 6 veOi f°vi, forum, 2. v. a. To warm, keep warm (quite class. ; esp. freq. in the transf. and trop. signif.). I, L i t : nisi sol sua pro parte fovet triouitque calorem, Lucr. 1, 807 ; cf. id. 1, 1032 : ut et pennis (pullos) foveant, ne frigore laedantur, Cic. N. D. 2, 52, 129 ; cf. pulli a matribus exclusi fotique, id. ib. 2, 48, 124 ; so fetus rigentes apprimendo pectori, Plin. 8. 36. 54 : laridum atque epu- las foveri foculis ferventibus, Plaut. Capt 4, 2, 67: quos sancta fovet ille manu, bene vivitis ignes, i. e. keeps tip, Ov. F. 3, 427 ; for which, in a different construc- tion, fovet ignibus aras, id. Met 7, 427 : nomen in marmore lectum Perfudit lacri- mis et aperto pectore fovit warms the name witk her naked breast, id. ib. 2, 339. Hence, through the intermediate notion of care bestowed upon an object, If. Transf, To cherish, foster any thing; viz., A. Physically. So in the first place of diseased parts of the body, To foment (whether with warm or cold remedies) : dumque manet corpus, corpus refuvent- que foventque, Ov. M. 8, 536 : nares ex- ulceratas fovere oportet vapore aquae calidae, Cels. 6. 8 : so multa aqua prius calida. post egelida fovendum os caput- que. id. 4, 2, 4 ; and genua calido aceto, CoL 6, 12, 4 : nervos cortice et foliis in vino decoctis, Plin. 24. 9, 37 : so id. 32, 9, 34 : cutem lacte asinino. id. 28, 12. 50 : os quoque multa frigida aqua fovendum est. Cels. 1,5: so cutem frigida et ante et postea, Plin. 28, 12, 50, § 184 : vulnus lympha. Virg. A. 12. 420. — Poet, in gen. (a favorite word with Cicero) : interdum gremio fovet inscia Dido (puerum), cher- ishes, holds in her lap, Virg. A. 1, 718 ; so germanam sinu, id. ib. 4, 686 : cunctantem lacertis amplexu molli. i. e. to embrace, en- fold, id. ib. 8, 388: ipse aeger, anhelans Colla fovet i. e. leans against the tree, id. ib. 10, 838 : castra fovere, to keep to Vie camp, i. e. remain in the camp (the figure being that of a bird brooding over its nest; v. above, no. I.), id. ib. 9. 57 : so (coluber) fovit bumum. id.Georg. 3,420; and transf. to a period of time : nunc hiemem inter se luxu quam longa fovere. Regnorum immemores, sit the winter through, pass the winter, id. Aen. 4, 193. B. Mentally, To cherish, caress, love, faror. support, assist : scribis de Caesaris summo in nos «more. Hunc et tu fove- bis et nos quibuscumque poterimus re- bus auaebimus, Cic. Q. Fr. 3. 1, 3, 9 ; cf. inimicum meum sic fovebant etc., id. Fam. 1. 9. 10 : so Vettienum, ut scribis, et Faberium foveo. id. Att 15, 13, 3 ; and F K A G id. Q. Fr. 1, 3, 8 ; cf. also Quint 1, 5, 16 • (duo duces) pugnantes hortabantur et prope certa fovebant spe, encouraged, an- imated, Liv. 38, 6. 5 ; so spectator popn lus hos, rursus illos clamore et plausu fovebat Tac. H. 3, 83 : ru mihi gubern.v oula rei publicae petas fovendis hominuni sensibus et deleniendis animis etadhihen- dis voluptatibus ? by pampering, Cic. Mur. 35, 74 ; so voluntatem alicuju6, Liv. 3, 65, 1: partes alicujus, Tac. H. ], 8: adoles centiam ahcujus exhortationibus. Plin. Ep. 1. 14, 1 ; cf. ut propria naturae bona doetrina foverent Quint 2, 8, 3 : ingenia et artes. Suet Vesp. 18 : quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius tur- bas turbet, i. e. dwell -upon, think over, Plaut Bac. 4, 10, 1 ; so vota animo, Ov. M. 7. 633 : spem. Mart 9, 49, 4 : nam dum illud tractabam, de quo antea scripsi ad te, quasi fovebam dolores meos (the fig. being taken from the fomenting of dis- eased parts of the body; v. above, 710. II. A). Cic Att 12, 18, L + Fovii °. u ' nunc Favii dicuntur, Fest p. 87 Mull. N. cr. t fracebunt displicebunt Fest. p. 90 Mull. X. cr. ; cf. " FRACEBUNT sorde- bunt displicebunt dictum a fracibus, qui sunt stillicidia sterquilinii," Placid, p. 463. fxaccs. ™ (sing, form FRAX ; v. the follg.). 771. [kindr. with FRAG, frango ; cf. fragosus ; lit, broken bits, fragments ; hence] Grounds or dregs of oil: "FRAX rpvyia ydpov ; fraces iXaiov rpv) ia ' vxc- araoig eXaiov ; fracere i\ioracQai\ fraci- dus v-tpuspm," Gloss. Philox. : oleum quam diutissime in amurca et in fracibus. erit, tarn deterrimum erit Cato R. R. 64 Tin. ; so id. ib. 66 fin. ; Col. 6, 13, 3 ; Plin. 15, 6. 6: Vitr. 7, 1 ; Grat Cyneg. 474. fracesco. cui, 3. v. inch. n. [FRA- CEO; v. fraces and FRACEBUNT] To become soft or mellow, to rot, spoil : olea lecta si nimium diu mit in acervis, cal- dore fracescit, et oleum foetidum fit, Var. R. R. 55, 5 sg. ; 60 oleum, becomes rancid, CoL 1, 6, 18 : terrom quam maxime cre- tosam sumito, eo amurcam infundito, pa- leas indito : sinito quatriduum fracescat; ubi bene fracuerit, rutro concidito. to be- come soft, tractable, Cato R. R 128. fraicidus, a, um, adj. [FRACEO; whence fracesco and fraces, v. h. w.] Soft, mellow: ut fracida sit (olea), Cato R R 64, 1. fractlO* onis. /. [frango] A breaking, breaking in pieces (eccl. Lat): panis, Hier. Ep. 108, 8 ; Aug. Cons. Evang. 4, 25. fractor- oris, 771. [id.] A breaker, break- er in pieces (post-class.) : ferularum, Sid. Ep. 3, 13 L fractura. ae, /. [id.] A breach, frac- ture, cleft: Cato R. R. 160: quo propior fractura capiri (ossis) vel superiori vel inferiori est, eo peior est, Cels. 8, 10; Plin. 29, 6, 39 ; so id. 22, 8, 9 ; 31. 11, 47. — n. ^4 broken bit, fragment : silicum, Plin. 33, 4, 21, § 71. fractuS) »> um . Part, and Pa., from frango. fraeno. fraenum. etc., v. fren. fra^a) orum, 77. Strawberries. Fraga- ria vesca, L.; Virg. E. 3. 92; Ov. M. 1, 104 : Plin. 15, 24, 28 ; Sen. Hippol. 516.— * H. In the sing, fragum. i,«. A strawberry- plant, also called comaron, App. Herb. 37. fr ag'esco. ere, t. inch. n. [FRAG, fran- goj To become broken ; trop., to be con- quered, subdued (only in the two folle. passages) : " fragescere frangt Attius Aegistho : neque fera hominum pectora fragescunt, donee vim persenserint im- perii. Idem Eurysace : numquam erit I tarn immanis, quum mea opera exstinc- tum sciat, Qu;n frasescat" Non. Ill, 1 sg. fragfliSi e i adj. [id.] Easily broken. ! brittle, fragile (quite class. ; esp. freq. in i the transf. signif). I. Lit: cadi, Or. M. 12, 243: coryli (c. c. tiliae molles). id. ib. 10. 93 : so rami, Virg. E. 8, 40 : myrrus, Hor. Od. 3, 23, 16:"rates, id. ib. 1, 3, 10: cf. phaselus, id. ib. 3, 2, 28: ae3 malleis, Plin. 34, 8, 20; cf. saccharon dentibus, id. 12, 8. 17; and caput ictibus parvis. Gt-11. 6. 1, 11 : tenuior fragiliorque penna scarabaeorum. Ph'n. 11. 28. 24. — Poet, aquae, i. e. ice, Ov. Tr. 3. 10, 26 : fragiles sonitus chartarum. i. e, crack- 645 FRAG ling, Lucr. 6, 112 ; so lauri, Virg. E. 8, 82 ; and pollicibus fragiles increpuere manus. Prop. 4, 7, 12 ; cf. fragor. H, Transf, in gen., Weak, perishable, frail (physically or mentally) : fragile corpus animus sempiternus movet, Cic. Rep. 6, 2ifin. ; cf. (corpora) fragili natu- rn praedita, Lucr. 1, 582 ; and abs., fra- gili quaerens illidere dentem, Offendet solido, Hor. S. 2, 1,77: fragilissimus al- vus, Att. in Non. 193, 26. Of an effem- inate man : Julius fragilis Pediatia (sar- castically in the gen. fern, instead of Pe- diatius), qs. the delicate Miss Julius Pedi- atius, Hor. S. ] , 8, 39 : quis enim confidit, sibi semper id 6tabile et firmum perman- surum, quod fragile et caducum sit ? Cic. Fin. 2, 27, 86; so res humanae fragiles cnducaeque sunt, id. Lael. 27, 102 ; and id. Leg. 1, 8, 24 ; cf. divitiarum et formae gloria fluxa atque fragilis est, Sail. C. 1, 4 : fortuna populi, Cic. Rep. 2, 28 fin. : nee aliud est aeque fragile in homine (quam memoria), Plin. 7, 24, 24 : nulli vita fragilior (quam homini), id. 7 praef. fin. ; ct (hominum) aevuin omne et breve et fragile est, Plin. Pan. 78, 2 ; and haud aevi fragilis sonipes, Sil. 3, 386 : anni fragiles et inertior aetas, the frail years (of age), Ov. Tr. 4, 8, 3. — Adv. does not occur. fragllltas, atis, /. [fragilis] Brittle- i/ess, fragility : I, Lit. : tus probatur can- dore, amplitudine, fragilitate, Plin. 12, 14, 32 fin. : tenuiora ferramenta oleo restin- gui mos est, ne aqua in fragilitatem du- rentur, id. 34, 14, 41 fin. — fl. Transf. (ace. to fragilis, no. II.), Weakness, frail- ness, frailty : humani generis imbecillita- tsra fragilitatemque extimescere, Cic. 'fuse. 5, 1, 3 : fragilitas mortalitatis, Plin. Ep. 4, 24, 2 : naturae communis, Auct. Or. pro Marcello 7, 22 : fidei humanae, App. M. 9, p. 225. *fragium> ». •»■ [FRAG, frango] A fracture ol a part of the body (for the usual f'ractura) : crurum. App. M. 9, p. 225. *frag'meni inis, n. [id.] *I. A frac- ture: percussit subito deceptum irasmi- ne pectus, Val. Fl. 3. 477.— II. Mostly in the plur., fragmina, ran, Pieces broken off, fragments, ruins, wreck (poet, and in post- Aug. prose for the class, fragmenta) : („) Plur. : silvarum, Lucr. 1, 285 ; so id. 5, 1283 : remorum, Virg. A. 10, 306 : mucro- nis, id. ib. 12, 741 : navigii, Ov. M. 11, 561 ; cf. r-'tls, id. ib. 14, 563 : subselliorum, t. Wr. 26: panis, crumbs, id. Claud, la : iiivorum, qua*: in sa< co remanseruu,,. Col. 9, '].>Jin. — Aba. of bits of wood, chips: taedas et fragmina poni Imperat, Ov. M. a\ 459. — (/?) Sing. : llioneus eaxo atque ingenti fragmine montis Lucetium ster- nit, fragment, of a mountain, piece of rock, Virg. A. 9, 569 ; so too id. ib. 10, 698. fragTnentum. i. n. [id.] A piece bro- ken off, a piece, remnant, fragment (quite class. ; mostly in the plur.) : (x) Plur. : inermem atque imparatum tribunum alii gladiis adoriuntur, alii fragmentis septo- rum et fustibus, Cic. Sest. 37, 79 ; so te- gularum, Liv. 34. 39, 11 : ramorum, id. 23, 24, 10 ; for which ramea, Virg. G. 4, 304 : avulsarum tabularum remorumque, Curt. 9, 9 : crystalli, Plin. 37. 2, 10 : panis, zrnmbs, Plin. 9, 8, 8. — Poet.: Emathiae ruinae, i. e. the remains of the army, Luc. 9, 33. — (/J) Sing.: fragmentum lapidis, Cic. N. D. 2, 32, 82. fragTori or > 8 ' m - [id.] A breaking, breaking to pieces (so extremely seldom) : pausam stare fragori. to fragility, Lucr. 1,748: id. 5. 110; so id. 5, 318. II. Transf., A crashing (as when something is broken to pieces), a crash, noise, din (the predominant signif. of the word, but for the most part only poet, and in post-Aug. prose) : ut crebram sil- vam quum tlamina Cauri PerHant. dant aonitum frondes ramique fra^orem, Lucr. 6, 136 ; so Ov. M. 8. 340 ; and franor tec- torum, quae diruebantur, Liv. 1, 29, 4 ; so also ruenrium tectorum. Quint. 8, 3, 68 ; Lucr. 6, 129; so multus geli, id. 6, 156: pelagi, Virg. A. 1. 154 ; cf. Plin. Ep. 6. 31, 17 : subitoque fragore intonuit laevum, id. ib. 2, 692; cf. quern (Pcriclca) fulmin- ibus et coeleati fragori compurant comici, Quint. 12. 10, 24 : Nilus praecipitans se fragore auditum accol'H auf'ert, Plin. 6, 29, 646 FRAN 35 : sublimitas profecto et magnificentia et nitor et auctoritas expressit ilium fra- gorem, those thunders of applause, Quint. 8, 3, 3 : "exornatio significandae rei cau- sa, sic : Postguam iste in rem publicam fe- cit impetum, fragor civitatis imprimis est auditus. Hoc genere raro utendum est, ne novi verbi assiduitas odium paria," etc., Auct. Her. 4, 31, 42 : terra corttinens adventus hostium non modo ex6pectatos, sed etiam repentinos multis indiciis et quasi fragore quodam et sonitu ipso ante denunciat, Cic. Rep. 2, 3 Mos. — Poet for report, rumor : Val. Fl. 1, 753. fragfdse> adv., v. fragosus, ad fin. frag'OSUSi a, urn, adj. [fragor] I. (ace. to fragor, no. I.) Apt to be broken, fragile (poet, and in post-Aug. prose) : A. Lit: Lucr. 2, 860. — 2. Transf, Rough, uneven : silvis horrentia saxa fra- gosis, Ov. M. 4. 778 ; so mons, Grat. Cy- neg. 527. — B. Trop., of speech. Uneven, unequal: fragosa atque interrupta oratio, Quint. 9, 4, 7 ; so aures fragosis offendun- tur, id. 9, 4. 116 ; and versus, Diom. p. 499 P. — II. (ace. to fragor, no. II.) Crash- ing, rushing, roaring (poet) : medioque fragosus Dat sonitum saxis et torto ver- tice torrens, Virg. A. 7, 566 ; so vada. Val. Fl. 2, 622 : arx Maleae, id. 4, 261 : lux, a rattling gleam (lightning), id. 2, 198: murmura leonum, Claud. II. Cons. Stil. 337. * Adv. fragose (ace. to no. II.) With a crashing: (sicures a ligno laricis) respu- untur et fragosius sidunt, aegrius revel- luntur, Plin. 'l6, 10, 19, § 47. fragTanSj antis, Part, and Pa., v. fragro. fragrantcr, adv. Fragrantly; v. frasro, Pa., ad fin. fragrrantia, ae, /. [fragro] Scent, odor ( post- class. ) : unguentorum. Val. Max. 9, 1, 1 ext. ; perh. also Inscr. Orell. no. 3891. fragTOj R vi, 1. v. n. [kindr. with fla- gro, from FLA, flare, to blow ; hence of odor] To emit a smell, to smell (well or ill), to emit fragrance, to reek (poet, and in post-Aug. prose ; esp. freq. in the part, praes.) : I. Of a pleasant odor, («) In the v.finit. : quod semper casiaque cinnamo- que Fragras, Mart. 6. 55, 3 : frngravit ore, quod rosarium Paesti, id. 5, 37, 9 : et mul- ta fragrat testa senibus auctumnis, id. 3, 58, 7 : gemma vinum fragrat. Sol. 37 fin. - -(If) In the part, praes. : redolentque thymo fragrantia mella Virg. G. 4. 169 : Aen. 1, 436. So cubile sertis ac Syrio olivo, Catull. 6, 8 : domus Assyrio odore, id. 68. 144 : adolescentulus unguento, Suet. Vesp. 8 : Venus balsama, App. M. 6, p. 177 : amomum, Sil. 15, 117.— II. Of an unpleasant smell : fragrat acerbus odor, Val. Fl. 4, 493 : ne gravis hesterno fragres, Fescennia, vino, Mart 1, 88, 1. — Hence fragrans, antis, Pa. Sweet -scented, fragrant: fragrantissimum unguentum, App. M. 10, p. 249. — Adv. fragrantcr: crocum Ciliciae spirat fragrantius, Sol. 38. fragrum. ', v - *™ga. ttfraniea! ne '/- l™ °'d Germ, word] A spear, javelin, used by the ancient Ger- mans : *' hastas vel ipsorum vocabulo fra- meas gerunt angusto et brevi ferro, 6ed ita acri et ad usum habili, ut eodem telo, prout ratio poscit, vel comminus vel emi- nus pugnent," Tac. G. 6; so id. ib. 11; 14; 18;' 24; Gell. 10, 25, 2; Juv. 13. 79.— II. In late Lat, A sword, Aug. Ep. 120, 16. Francit orum, m. The Franks, a Germanic confederacy on the Riiinc, Claud. I. Laud. Stil. 189; 227; II. Laud. Stil. 243 ; Vop. Procul. 13 et al. : cf. Mann. Germ. p. 210 sq. — In the sing, collect. : ante pedes humili Franco tristique Suevo Perfruor, Claud, in Eutrop. 1, 394.— II. Derivv., A. Francia, ae,/., The region inhabited by the Franks, Franconia, Aus. Idyll. 8, 29; 10, 434; Claud. I. Laud. Stil. 1, 237.-B. FranCUS, a, urn. adj., Of or belonging' to the Franks. Frank : lin- gua, Hicr. Vit. Hilar. 22. — C. FranCl- CUSi d surname of the Emperor Probus, on account of his victories over the Franks, Von. Prob. 11. frang*Oi fregi, fractum, 3. v. a. [FRAG, con-cap. to the Greek FPAf, with the di- F R AN gamma, whence fifiyvv/jt ; v. Passow sub h. v.] To break, break in pieces, dash to pieces, shiver, break in two. I, Lit: hastas. Enn. Ann. 17, 21; eo aes sonit Franguntur hastae, id. Frgm. ap. Non. 504, 33 : fraxinu' frangitur atque abies consternitur alta, is brolcen, felled, id. Ann. 7, 30 : simulacra, Lucr. 6, 419 : milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo : ergo alter alterius ubieum- que nactus est ova, frangit, Cic. N. D. 2. 49, 125 : anulus aureus fractus et commi- nutus est, id. Verr. 2, 4, 25, 56 : complu- ribus navibus fractis, dashed to pieces, Caes. B. G. 4, 29, 3 ; so naves, Hor. A. P. 20 : domus fraeta conjectu lapidum, Cic. Att 4, 3, 2 : janua fransatur, latret canis, Hor. S. 1, 2, 128 : patinam, id. ib. 2, 8, 72 so lagenam, id. ib. 81 : (* crystallina, Mart 14, 111) : aulas in caput, Plaut Capt. 1, 1, 21 ; so corpora ad saxum, Virg. A. 3, 625 : vindices rerum capitalism laqueo gulam fregere, broke his neck, strangled him, Sail. C. 55, 5 ; bo cervices civium Romanorum in carcere, Cic. Verr. 2, 5, 57, 147 : senile guttur parentis impia manu, Hor. Epod. 3, 2 : cerebrum, Virg. A. 5, 413 : brachi- um. Cic. de Or. 2, 62, 253 ; cf. coxam, Plin. Ep. 2, 1, 5 ; so crus, Hor. Ep. 1, 17, 59 .- cornu in arbore, Ov. F. 5, 121 : non ego te, tigris ut aspera Gaetulusve leo, fran- gere persequor, to tear in pieces. Hor. Od. I, 23, 10 ; cf. indomitos ut quum Massyla per arva Armenti reges magno leo fresit hiatu, etc., Stat. Th. 11, 28 ;~so Val. Fl. 2. 458; Plin. 8, 40, 61 fin. B. Transf, in gen., To break up small, to grind, bruise, crush (so freq. since the Aug. per.) : glebam bidentibus, Virg. G. 2, 400 ; so glebas, id. ib. 3, 161 : fruges ro- bore saxi, Lucr. 1, 881 ; so farra saxo, Val. Fl. 2, 448: hordeum molis, Plin. 18, 7, 14 : gi'anum dentibus, id. 18, 24, '54, §. 196 : fabain, id. 19, 3, 15, § 40 : glandem (sues), Virg. G. 2, 72 : testes homini, Plin. II, 49, 110: toros, tb press, throw one's self upon, Mart. 2, 59, 3 ; 4, 8, 6 : comam in gradus, to twist, braid, Quint. 1, 6, 44 : mare montis ad ejus Radices frangit fluc- tus, breaks, Lucr. 6, 696 ; cf. quam (fortu- nam) existimo levem et imbecillam ab animo firmo et gravi tamquam fluctum a saxo frangi oportere, Cic. Fam. 9, 16, 6 ; so tluctus (scopulus), Luc. 6, 266 : undam, Ov. F. 4, 282 : aquas, Quint. 9, 4, 7 : am- nem nando, Luc. 8, 374 ; cf. Sil. 3, 457 ; 8, 555 : iter, i. e. turn off from it, Stat Th. 12, 232. II. Trop., To break down, subdue, weaken, diminish, violate; to soften, move, touch : quern (Viriathum) C. Laelius prae- tor ita fregit et comminuit ferocitatem- que ejus ita repressit, ut, etc., broke down, subdued, beat, Cic. Off. 2, 11 fin. ; cf. na- tiones frangere domareque, id. Prov. Cons. 13, 33 ; and procliis calamitatibus- que fracti, Caes. B. G. 1, 31, 7 : te ut ulla res frangat? would break, shake thy reso- lution, Cic. Cat. 1, 9, 22 ; cf. frangi metu, cupiditate, id. Off. 1, 20, 68 ; and fi ictus ac debilitatus metu, id. de Or. 1, 26, 121 ; cf. also tlecti animo atque frangi, id. Sull. 6, 18 ; so frangi animo, id. Phil. 2, 15, 37 : dolore, id. Fin. 2, 29, 95 : misericordifi. id. Att. 7, 12, 3 : pudore, id. Tusc. 2, 21, 48, et simil. ; cf. also auctoritate aliquem fran- gere, Cic. Tusc. 1, 21 fin. ; and aliquem patientiS, id. Brut. 25, 95: quae (vis) sum- mas frangit infirmatque opes, Poet. ap. Cic. Ran. "Post. 10, 28 : mollis ilia educa- tio, quam indulgentiam vocamus, nervoa omnes et mentis et corporis frangit, Quint. 1, 2, 6 : frangitur vox. id. 11, 3, 20 ; cf. id. 12, 11, 2: et ilia (litera), quae C6t scxta nostrarum (i. e. F) quoties aliquam con- 8onantem frangit, ut in hoc ipso frangit, multo fit horridior, i. c. weakens, id. 12, 10, 29 Spald. (* v. the passage in its connec- tion) ; cf. id. 1, 4, 11 Spald. N. cr. : pri- mum divisit ineleganter: duo enim ge- nera quae erant, fecit tria : hoc est non dividere, sed frangere, Cic. Fin. 2, 9, 26; cf. frangas citius quam corrigas, quae in pravtim induruerunt. Quint 1, 3, 12 : bel- lum proeliis francere, Cic. Prov. Cons. 13,32: dignitatem, id. Fam. 9, 16,6: hunc (pedum dolorem) abstinentia, aanctitato vicit et fregit, Plin. Ep. 1, 12, 5 : ut equo- rum cursum delicati minutis passibua FRAT frangunt, Quint. 9, 4, 113 : animos frangi et debilitari molestia, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, 2; bo ingenium (mala). Ov. Tr. 3, 14, 33 ; and sublimia pectora (Venus et vinum). id. Fast. 1, 301 : ego unus contudi et fregi exsultantis praedonis nuduciam, Cic. Phil. 13, 13 fin. ; cf. id. Frgm. ap. Non. 301, 8 (Rep. 3, 36 ed. Mos.) ; so fui-orem et pe- tulantiam alicujus. id. Pis. 14, 31 : libidi- nes, id. Leg. 3, 13, 31 : odium iramque (risus), Quint, 6, 3, 9 : impetum cogitatio- nis (membranae), id. 10, 3, 3] : consilium alicujus, Cic. Fam. 4, 4, 4 ; cf. sententiam alicujus, id. ib. 1, 4, 1 : focdus, id. Pis. 12, 28 ; so fidem, id, Rose. Com. 6, 16 : jura pudicifiae, Prop. 4, 5, 28 : mandata, Hor. Ep. 1, 13, 19 : fas, Grat. Cyneg. 451 :■ fregi eaepe diem mero, Hor. Od. 2, 7, 6 : vina, i. e. to weaken, dilute, Mart. 14, 103 ; Plin. 14, 22, 28 : quum frangerem jam ipse me cogeremque ilia ferre toleranter, Cic. Fam. 4, 6, 2 : nee animus tantis so labori- bus frangeret, neque, etc., Cic. Arch. 11, 29 : ante quam calores aut frigora se fre- gerunt (* dimin ished, abated), Var. R. R. 2, 2, 18; cf. Scaevola paulum quiescet, dum se cnlor frangat, Cic. de Or. 1, 62, 265 ; and fracti aestus et nonduin orta frigora, Gels. 7, 7, 4 fin Hence i r a c tu s, a, um, Pa. Weakened, weak, feeble, faint : jamque adeo fracta est aetas etfetaque tellus Vix animalia parva creat, Lucr. 2, 1151 : quod me audis fractiorem esse animo, i. c. more disheartened, less courageous, Cic. Att. 11, 12, 4 ; cf. spes amplificandae fortunae fractior, id. Lael. 16, 59 : in compositione fractus, power- less, feeble, Quint. 12, 10, 12 ; cf. quid est tarn fractum, tarn minutum, tarn in ipsa concinnitate puerile 1 Cic. Brut. 83, 287 ; and corruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genus, Quint. 10, 1, 125 ; so cor- rupta oratio maxime comprehensione ob- scura, compositione fracta consistit, id. 8, 3, 57 : effeminata et fracta impudicis mo- llis (musice), id. 1, 10, 31. frater» tr ' s i m - [perh. kindr. with pa-pCa. a division of the people, answering to t/u Lat. curia, the third part of a 0u/\rj). fratriCldaj no. ™- [frater-caedo] A brother's murderer, a fratricide, Nep. Ti- mol. 1 ; Auct. Or. pro domo 10. 26. fratricidium, ", «• [fratricida] A brother's murder, fratricide (eccl. Lat.) : Tert. Monog. 4 ; so Hier. adv. Jovin. 1 14. i fratrissa, ae, v. l. (fratria. fratruelis. is, ""■ [irater, analog, with patruelisj A father's brother's son, a cousin (late Lat.), Hier. Ep. 22, 26 ; cf. "fralrnelcx filii materterae sunt," Isid. Orig. 9, 6, 15. fraudatlOj onis, /. [fraudo] A cheat- ing, deceiving, defrauding, deceit, fraud (rare, but quite class.) : ex hac parte pu- dor pugnat, illinc petulantia : hinc fides, illinc fraudatio, Cic. Cat. 2, 11, 25 : VT INTER BONOS BENE AG1ER OPOR TET ET SINE FRAVDATIONE, an old legal formula in Cic. Off. 3, 17, 70: so QVI FRAVDATIONIS CAVSA LATITA- RI1, Edict, ap Cic. Quint. 19, 60: and QVAE FRAVDATIONIS CAVSA GES- TA ERVNT, etc., Edict, ap. Ulp. Di». 42 8, 1 ; Plaut. Asin. 2, 1, 9. fraudator, oris, m. fid.] A cheat, ifc- ceiver, defrauder (rare, but quite class.) : fraudator creditorum Trebellius et homo diruptus dirutusque, Cic. Phil. 13, 12, 26 : fraudatorum et infitiatorum impudentia, id. Flacc. 20, 48 : beneficiorum fraudator, Sen. Ben. 4, 26. fraudatorius. a. um, <>-dj. [id.] Of or relating to cheating or fraud: interdictum Papin. Dig. 46, 3, 96 ; Valens. ib. 36. 1, 67. fraudatrix. icis, /. [fraudator] She who cheats, defrauds (eccl. Lat.) : Tert. Res. cam. 12. fraudigrer) era, erum, adj. [fraus- gero] Cheating, fraudulent (post-class.) : loquelae, Tert. Genes. 3. fraudo. Bvi, atum, 1. (archaic pcrf. conj. fraudassis, Plaut. Rud. 5, 2, 58 ; and in the depon. form frausus siet, Plaut. Asin. 2, 2. 20 ; cf. "frausus erit, fraudem commiserit," Fest. p. 91) v. a. [fraus] To cheat, beguile, defraud one of any thing (quite class.) : 3. Aliqnem aliqua re : quum Caeeilius a Vario magna pecunia fraudaretur, Cic. Att. 1. 1, 3; cf. grano uno fraudare decumanum, id Verr. 2, 3, 8, 20 ; so milites praeda, Liv. 2, 42, 1 : mi- lites stipendio. Just, fi, 2 : aurigarios mer- cede, Suet. Ner. 5 : multos minutis mu- 647 FRAU tuationibus, Cic. Fl. 20, 47 : quos equi- deru non fraudaverim debita laude, Q uint. 2, 14, 1 ; eo naciones sua gloria, Plin. 32, 6, 21, § 62 : aliquem triumpho, Suet. Ca- lig. 48 : legentes judicio maximi auctorie, Quint. 9, 1, 25 : pueros somno (Aurora), Ov. Am. 1, 13, 17 : amantem spe, id. Met. 14, 715 : superos ture, Phaedr. 4, 20, 19 : artus seniles anima, Ov. M. 7, 250 : (ani- mus) mutila sentit quaedam et quasi de- curtata : quibus, tamquam debito fraude- tur, offenditur, Cic. Or. 53, 178 : fraudare suo veteri nomine, id. Fiu. 5, 30, 91 ; so verba aliqua sui parte, Quint. 11, 3, 52 : nomina origine, Ov. M. 7, 654 : praecla- rum factum memoria, Vellej. 2, 92 : bel- lum sanguine, Luc. 2, 305 : fraudans se ipse victu suo, Liv. 2, 10 fin. ; so id. 5, 47, 10. — (JS) Simply aliquem : quis sit, qui so- cium fraudaritet lefellerit, consideremus, Cic. Rose. Com. 6, 17 : VT1 NE PROP- TER TE FIDEMVE TVAM CAPTVS FRAVDATVSVESIEM, an oldlegal form- ula in Cic. Off. 3, 17, 70: fidentem frauda- re, Plaut. Asin. 3, 2, 15 : fraudare quempi- ■m, Cic. Caecin. 3, 7 ; so creditores, id. Phil. 6, 4, 11 : aliquem in hereditaria societate, id. Quint. 24, 76 : ungor olivo, Non quo fraudatis immundus Natta lucernis, Hor. S. 1, 6, 124 : ipso jure rescindi quod frau- dandae legis gratia esset aseriptum, i. e. to violate, Ter. Dig. 35, 1, 64. — (v) Abs. : La. Talentum argenti magnum continuo dabo. Gr. Si fraudassis, dictio, etc., Plaut. Rud. 5. 2, 58. — * (<5) With a homogeneous object : metuo in commune, ne quam fraudem l'rausus siet, Plaut. Asin. 2, 2, 20. H. Transf., To embezzle a thing from a person, to purloin, steal; to withdraw, to diminish (so perh. not in Cic.) : hi sti- pendium equitum fraudabant, Caes. B. C. 3, 59, 3 : cf. of the same : fraudata resti- tuere, id. ib. 3. 60 fin.; so annonam pub- lican!, Mart. Dig. 48, 12, 1 : vectigal, Pa- pin, ib. 39, 4, 8 : bellum adversus Turnum propter fraudatas Laviniae nuptias fuit, withdrawn, not granted, Just. 43, 1 : sic gignitur laudatus ille pallor, saturitate fraudata, diminished, weakened, Plin. 9, 39, 64. fr audulenter, "dv., v. fraudulentus, ad fin. fiaudiilentia, ae,/ [fraudulentus] A disposition to deceive, deceitfulness, fraudulence (very rare) : Plaut. Mil. 2, 2, 34 ; id. Pseud. 2, 1, 7. fraudulentus, a, um, adj. [fraus] Cheating, deceitful, fraudulent (quite elass.) : Carthaginienses fraudulent! et mendaces. Cic. Agr. 2, 35, 95 ; so homo, Auct. Her. 2, 26, 41 ; Cic. Quint. 18, 56 ; Plaut. Ps. 1, 3, 132 : venditiones, Cic. Off. 3, 21, 83 : calliditas, Gell. 7, 18, 10 : ges- tus (c. c. humilis and servilis), Quint. 11, 3, 83. — Comp. : tanto fraudulentior deus vester, qui, etc., Tert. adv. Marc. 2, 28. — Sup. : ex bonis pessimi et fraudulentissi- mi Sunt, Plaut. Capt. 2, 1, 38 : magice fraudulentissima artium, Plin. 30, 1, 1. — Adv. fraudulenter. Deceitfully, fraud- ulently : fraudulenter atque avariter, Cato in Non. 510, 21 : crudeliter aut fraudulen- ter infestare, Col. 1, 8, 18 : — Comp. : nul- lum animal fraudulentius invidere homi- ni tradunt, Plin. 30, 10, 27. fraudulosus, a, um, adj. fid.] De- ceitful, fraudulent (post-class, and very rare) : contrectatio, Paul. Dig. 47, 2. 1. fraus. fraudis (archaic form of the plur., frudes. Naev. 1. 1 : gen. plur., frau- dium, Cic. Off. 3, 18, 75 ; cf. Oud. App. I. p. 349 : fraudum, Tac. A. 6, 21 ; Gell. 14, 2,6; Claud. Laud. Stil. 2, 214),/. A clieating, deceit, imposition, fraud (quite class, in the sing, and plur.). I, Lit.: quum duobus modis, id est aut vi aut fraude fiat injuria, fraus quasi vulpeculae, vis leonis videtur : utrumque homini aliemssimum, sed fraus odio dig- na mjijore, Cic. Off. 1, 13 fin. : nonne ab imis unguibus usque ad verticem sum- mum ex fraude, fullaciis. mendaciifl con- etare totus videtur? id. Rose. Com. 7, 20 : hostes sine fide tempus atque occasioncm fraudis ac doli quaerunt, Caes. B. C. 2, 14, I; so fraude ac dolo aggressus est (urbem), Liv. 1, 53, 4 : per summam frau- dem et malitiam, Cic. Quint. 18, 56 : in fraudem obsequio impelli, id. Lael. 24, 89 : 648 FRAU metuo in commune, ne quam fraudem frausus siet, Plaut. Asin. 2. 2, 20 : fraudis, sceleris, parricidii. perjurii plenus, id. Rud. 3, 2, 37 : Litavici fraude per6pecta, Caes. B. G. 7, 40, 6 : legi fraudem facere, i. e. to circumvent, evade, Plaut. Mil. 2, 2, 9 ; cf. " contra legem tacit, qui id facit, quod lex piohibet ; in fraudem vero le- gis, qui salvis verbis legis sententiam ejus circumvenit. Fraus enim legi fit, ubi, quod fieri noluit, fieri autem non vetuit, id fit, etc., Paul, and Ulp. Dig. 1, 3, 29 and 30 ; so quod emancipando filiurn fraudem legi feciseet, Liv. 7, 16 fin. ; and facio fraudem senatusconsulto, Cic. Att. 4, 12 ; cf. also inventum deverticulum est in fraude earum (legum), gallinaceos quo- que pascendi, Plin. 10, 50, 71 : si quid in fraudem creditorum factum sit, Ulp. Dig. 42, 8, 6, § 8, et al. : sese dedere sine frau- de constituunt, without deception, honor- ably, Caes. B. C. 2, 22, 1 ; so sine fraude Punicum emittere praesidium, Liv. 24, 47, 8 (in another sense under no. II. C, 2) audax Iapeti genus (Prometheus) Ignem fraude mala gentibus intulit, Hor. Od. 1, 3, 28 : aliter enim ad sororis filios quam concordiae fraude pervenire non poterat, by the deceitful pretence of unanimity, Just. 24, 2. — In the plur. : exagitabantur omnes ejus fraudes atque fallaciae, decep- tions, Cic. Clu. 36, 101 : qui frons est frau- dium, maleficiorum, scelerum omnium, id. Off. 3, 18, 75 : noctem peccatis et frau- dibus objice nubem, Hor. Ep. 1, 16, 62 : (Europe) scatentem Beluis pontum medi- asque fraudes Palluit audax, id. Od. 3, 27, 28. II. Transf.: A. Concr., of persons ae a term of reproach, A cheater, deceiver, a cheat (ante-class, and rare) : fur, fugi- tive, fraus populi, Fraudulente, Plaut. Ps. I, 3, 131 : gerro, iners, fraus, heluo, ganeo, Ter. Heaut. 5, 4, 10. B. 1° g en -, -4 bad action, offence, crime (quite class.) : est enim periculum, ne aut neglectis iis (rebus divinis) impia fraude, aut susceptis anili superstitione oblige- mur, Civ. Div. ], 4 fin. : si C. Rabirius fraudem capitalem admisit, quod arma contra L. Saturninum tulit, id. Rab. perd. 9, 26 : scelus frausque, id. de Or. 1, 46, 202: suscepta fraus, id. Pis. 18/«. : frau- dem committere. Hor. Od. 1, 28, 31. — In the plur. : re publica violanda fraudes in- expiabiles concipere, Cic. Tusc. 1, 30, 72. C. Pass., A being deceived, self-decep- tion, delusion, error, mistake (quite class.) : is me in hanc illexit fraudem, Plaut. Mil. 5, 42 ; 60 imperitos in fraudem illicis, Ter. And. 5, 4, 8 Ruhnk. ; cf. oculi, supercilia, frons, vultus denique totus . . . hie in frau- dem homines impulit; hie cos, quibus erat ignotus, decepit, fefellit, induxit. Cic. Pis. 1, 1 ; and ac nos in fraudem induimus frustraminis ipsi, Lucr. 4, 818 : quem- quam pellicere in fraudem, id. 5, 1003 : jacere in fraudem, id. 4, 1203 : quis deus in fraudem, quae dura potentia nostri Egit? Virg. A. 10, 72: in fraudem dedu- cere, Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 4 : in fraudem incidere, Cic. Att. 11, 16, 1; cf. in fraudem in re publica delabi, id. de Or. 3. 60, 226 : ne tibi dent in eo flammarum corpora fraudem, Lucr. 2, 187 : ne tibi sit fraudi, quod nos inferne videmus. etc., id. 0, 187 : quern (Euryalum) jam manus omnis Fraude loci et noctis . . . oppres- sum rapit, deception as to, ignorance of, Virg. A. 9, 397.— Hence 2, Injury, detriment, damage produced by deception or ignorance : "aliud/rrttts est, aliud poena ; fraus enim sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest. Poena est noxae vindicta, fraus et ipsa noxa dicitur et quasi poenne quae- dam praeparatio," Ulp. Dig. 50, 16, 131 : id mini fraudem tulit, Cic. Att. 7, 26, 2 : esse alicui fraudi aut crimini. to tend to his injury, id. Mur. 35, 73 : cf. quae res nemini umquam fraudi fuit. id. Cluent. 33, 91 ; so id. Att. 5, 21, 12 ; Phil. 5, 12, 34 ; 8, II, 33 ; Rose. Am. 17, 49 ; Liv. 30, 19, 9, et al. So too sine fraude, or archaic SE (SED) FRAVDE, without injury, without damage, without risk : SI PL'VS MINVS- VE SECVERVNT SE FRAVDE ESTO, Frgm. XII. Tab. np. Gell. 20, ], 49; v. sine, p. 1422, a: rex reepondit: QVOD FREM. SINE FRAVDE MEA POPVLIQVE RO- MANI QVIR1TIVM FIAT, FACIO, Liv. 1, 24, 5 : ceterae multitudini diem statuit, ante quam sine fraude liceret ab armis discedere. Sail. C. 36, 2 ; cf. Liv. 26, 12, 5. III. Fraus, personified as A deity, Cic. N. D. 3, 17, 44. In the service of Mercury, as the god of thieves, Mart. Cap. 1, 16. frausus. a, um, v. fraudo, ad inil. X frax, v ' traces, ad init. I fraxarc, vigiliam circuire, Fest. p. 91 Miill^ liaxmcus, a, um, adj. [1. fraxiuus] Of ash-wood, ashen : sudes, Virg. G. 2, 359 : trabes, id. Aen. 6, 181 : frons, Col. 6, 3, 6 : hasta, Ov. M. 5, 9 ; 12, 369. 1. fraxinus, >• /• An ash-tree, ash, remarkable for its slenderness ; Fraxinus excelsior, L. ; "Plin. 16, 13, 24;" Enn. Ann. 7, 30 ; Virg. E. 7, 65 ; Hor. Od. 3, 25, 16 ; Ov. M. 7, 677.— II. Transf., An ash- en spear or javelin, fraxinea hasta : Ov. M. 5, 143 ; 12, 122 ; 324 ; Stat. Th. 6, 102. * 2. fraxinus, a, um. adj. [1. fraxi- nus] OJ ash-wood, ashen, usually fraxine- us : virga, Ov. Her. 11, 76. F reg"ellae, arum, /. A very old city of the Volsci. in Latium, on the Liris, now Ceprano. Liv. 8, 22 ; 9. 12 ; Auct. Her. 4. 15, 22 ; 4, 27, 37 ; Sil. 8, 477 ; 12, 529 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 672. — Hence, B. -^ Quar- ter of Rome inhabited by Fregellans, ace. to Fest. p. 91 Miill.— II. Deriv., Fre- SfellanuS; a, um, adj., Of or belonging lo Fregellac, Fregellan : ager, Cic. Fam 13, 76, 2 ; Liv. 26, 9 : arx, Liv. 9, 28 : vi- tis, Col. 3, 2, 27 : bellum, Cic. Agr. 2, 33, 90 : L. Papirio Fregellanus, of Fregellae, id. Brut. 46, 170.— In the plur. subst. Fre- gellani, orum. m.. The inhabitants of Fre- gellae, Fregellans, Auct. Her. 4, 9, 13 ; Cic. Inv. 1, 8, 11 ; Brut. 46, 170 ; Liv. 27, 10 ; 26 sq. Frdgrenac, arum, /, Qpcynvia, ij, A small town of Etruria, near Alsium, now Caste! Guido, Plin. 3, 5, 8 ; Liv. 36, 3 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 381. fremebundus, a, um, adj. [fremo] Making a low roaring, growling, snort- ing, muttering, murmuring (a poet, word) : Att. in Cic. N. D. 2, 35, 89 ; Sil. 3, 463 : turn vero praeceps (Achilles) curru fremebundus ab alto Desilit, Ov. M. 12, 128. fremitus, us . m - [id-] A dull roar- ing, a rushing, resounding, murmuring, humming, snorting (quite class.) : omne sonabat Arbustum fremitu silvai frondo- sai, Enn. Ann. 7, 32 : ad fhictum aiunt declamare solitum Demosfhenem. ut fre- mitum assuesceret voce vincere. Cic. Fin. 5, 2, 5; so murmurantis maris, id. Tusc. 5, 40, 116 : aequoris. Hor. Od. 3, 27, 23 ; cf. perfurit acri Cum fremitu, saevitque minaci murmure pontus, Lucr. 1, 277 : ti rrae, Cic. Div. 1, 18, 35 : simul eorum qui turn impedimentis veniebant, clamor iivmitusqne oriebatuf. Caes. B. G. 2, 24, 3 ; cf. id. ib. 4, 14, 3 ; and ex nocturno fremitu. id. ib. 5, 22, 1 : fremitus egenti- nm et motus quidam temerarius Graecu- lae concionis, Cic. Fl. 10, 23 ; cf. si displi- cuit sententia, fremitu aspernantur, Tac. G. 11 ; so too in the follg. : dein fremitus increbruit, Liv. 45. 1, 3 : nos ab Cartha- gine frimitum castrorum Romnnorum exaudimus, id. 30. 30, 8 : plausu fremitu- que virnm Consonat omne nemus, Virg. A. 5, 148 ; cf. boat coelnm frt mitu virum. Plaut. Am. 1, 1,78; so canentum (r„ c. so- nus and plausu-), Ov. Tr. 4, 2. 53 : cquo- rum, Caes. B. C. 3, 38, 3 ; so Virg. A. 11. 607 ; cf. hinnitusque equorum, Liv. 2, 64, 11^77.; and equus fremitum patulis sub naribus edit (eorrnsp. to hinnitus and hin- nire), Lucr. 5. 1075 : canis. Col. 7, 12, 3 : leonum, Val. Fl. 3, 237 ; tigris, Plin. 8, 18. 25: inconditus vituli marini, id. 9. 13, 15: apum, Virg. G. 4, 216. — In the plur. : ra- pidi fremitus, Lucr. 5, 1192 ; so id. 6, 199 ; 270 ; 289 ; 410 : Demosthenes . . . consu- escebnt concionum fremitus non expa- vescere, Quint. 10. 3, 30. fremo» u '> Itum, 3. v. n. and a. [Ppiuui] I, Neulr.. To make a low roaring, to growl, murmur, rage, snort, hoicl (qu'.te class.): (ventus ibi) Speluncas inter magnas fre- mit ante tumultu, Lucr. 6, 581 ; cf. Virg. A. 1, 56 ; so venti iminani turbine, Ov. Tr. 1, 2, 25 : mare, Val. Fl. 2, 646 ; cf. Ister F RE N tumidi aqua, id. 6. 329 : montes undae- que, Stat. Th. 12, 651 : 6axa concita ma- rali tormento, Virg. A. 12, 922 : viae lae- titia ludisque plausuque. to resound, id. ib. 9, 717 ; so agri testis ululntibus, Ov. M. 3, 528 : irritata canum quum primum mairua Molossiim Mollia ricta freuiunt, Lucr.5. 1062; so Jeo, Virg. A. 9,341 ; 1'lin. 8, 16, 19 ; of. Var. L. L. 7. 5, 100, § 104 : equus, Virg. A. 11, 496 ; 599 ; Hor. Od. 4, 14, 23 ; Epod. 9, 17 : lupus ad caulas, Virg. A. 9, 60 : tigres, Val. Fl. 2, 260 : fremant omnes licet, dicam quod seutio, to mutter, grumble, Cic. de Or. 1, 44, 195 : quum in basilica Julia . . . omnia clamoribus l'reuie- rent, Quint 12. 5, 6 : omnes mngno cir- cum clamore fremebant, Virg. A. 6, 175 : cunctique fremebant Coelicolae assensu vario, id. ib. 10, 96 : cuncti simul ore fre- mebant Dardanidae, id. ib. 1. 559 ; id. ib. 5, 555 : animisque tremens, id. ib. 12, 371 ; cf. etabat acerba tremens Aeneas, id. ib. 12, 398 : rumor de tibicine Fremit in theatro, Phaedr. 5, 7, 21. U. Act., To murmur, grumble, growl, rage at or after any thing : (a) c. ace. : dixerat haec unoque omnes eadem ore fremebant, Virg. A. 11, 132: arma aniens fremit, arma toro tectisque requirit, Sae- vit amor fern, id. ib. 7, 460 : si plebs fre- mere imperia coepisset, i. e. to murmur at, Cass, in Serv. Virg. A. 1, 56.— (,d) With object-clauses: jam vero Arrius eonsula- tum sibi ereptum fremit, Cic. Att. 2, 7, 3 : pedum expugnandum ac delendum se- natus fremit, Liv. 8, 13, 1 : praetorianus miles, non virtute se sed proditione vic- tum fremebat, Tac. H. 2, 44 ; id. ib. 4, 35 ; Plin. 33, 3, 12. frcmor, oris, m. [fremoj A low roar- ing, rus/tiug, murmuring (poet, and in post-class, prose for the class, fremitus) : arma sonant, frcmor oritur, Poet. ap. Var. L. L. 6, 7, 69, § 67 ; Virg. A. 11, 297 ; Arn. 1, 32. — In the plur. : lconum indignati fre- mores. App. Flor. p. 358. frcnator, oris, m. [freno] A curbcr, tamer, controller (a post-Aug. word) : I. Lit. : (sol) ignipedum frenator equorum, Stat Th. 1, 27.— Poet, transf. : ingentis frenator Sarmnta conti, i. e. a hurhr, Val. Fl. 6. 162. — H. 'Prop.: infinitae potesta- tis domitor ac frenator animus, Plin. Pan. 55,9. frendo» without perf., fresum and fressum (v. the follg.), 3. v. u. and a.: I. Neutr., To gnash with the teeth : frende- bat dentibus, Plaut. Capt. 4, 4, 5 ; so id. True. 2, 7, 41 : Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22 ; so frendens aper, Ov. A. A. 1, 46 : et graviter frendens sic fatis ora resolvit, Virg. G. 4. 452 : rumida frendens Mavortius ira, Ov. M. 8, 487 : (Hannibal) frendens gemeusque ae vis lacrimis temperans dicitur legatorum ver- ba audisse, Liv. 30, 20, 1. — Poet transf. : dolor frendens, Sen. Here. fur. 693. And with a respect, ace. : nee machaera, au- des dentes frendere Plaut Frgm. ap. Non. 447, 18. II, Act. : A. To crush, bruise, or grind to pieces (as if gnashing with the teeth) : porci dicuntur nefrendes ah eo, quod non- dum fabam frendere possunt, id estfran- gere, Var. R. R. 2, 4, 17 : saxo fruges fren- das, Alt. in Non. 437, 21 : fresi et aqua macerati ervi sextarius, Col. 6, 3, 4 ; so fresa cicera, id. 2, 10, 35 : faba fresa, id. 2, 11, 7 , 6, 3, 5 ; for which faba fressa, Cels. 5. 18, 21. B. To lament over with rage (qs. to gnash the teeth at) : frendere noctes. mi- sera, quas perpessa sum, Pac. in Non. 447, 17. frendor, oris, m. [frendo] A gnash- ing (post-class.) : dentmm in Gehenna, Tert Res. earn. 35 ad Jin. ; Veg. Vet. 3. 3L freni (fraeni), orum, v. frenum, ad in it. * frcnigTJr (fraen.), era, erum, adj. [frenuin-gerii] Bridle-bearins. bridled: ala, I e. the cavalry, Stat. S. 5, 1, 98. freno (fraeno), nvi, atum, 1. (archaic '"/■ prnes. pass, frenarier, Prud. Psych. 191) 0, a. [frenum] To furnish wi/h a. bri- dle, to bridle (quite class.): I, Lit: fre- miti equi. Hirt. B G. 8, 15. 4 : so equos, Virg. A. 5. 554: Hor. Ep. 1. 15, 13: ora ccrvi eapistris, Ov. M. 10, 125: colla dra- F RE N conum (Medea), id. ib. 7, 220; cf. draco- nes, id. Trist 3, 8, 3 : frenato delphine sedens Thetis, id. Met 11, 237; cf. vecta est frenato pisce Thetis, Tib. 1, 5, 46 : frenata acies, i. e. the cavalry (opp. pedes- tris), Sil. 11. 266. II. Transf., in gen., To bridle, curb, restrain, check : (Aeolus ventos) Imperio premit ac vinclis et carcere frenat Virg. A. 1, 54 : agmina ductor, Sil. 9, 4 18 : quum tristis hiems glacie cursus frenaret aqua- rum. Virg. G. 4, 136 : alvum frenat bras- sica, Seren. Siimon. 29 ; so tussim medi- camine, id. 17. B. Trop., To bridle, curb, restrain, govern : frenalam tot malis linguam re- solvimus, Plin. Pan. 66, 5 : qui eas (volup- tates) 6ua temperantia frenavit ac dorau- it, Liv. 30, 14, 7 : ejus (Clodii) furores, quos nullis jam legibus, nuliis judiciis frenare poternmus, Cic. Mil. 28, 77 ; so spes avidas, Sil. 10, 341: impetum scri- bendi, Phaedr. 4. 25, 7 : dolores corde, to shut, up, Sil. 8, 290: gentes superbas jus- titiil (Dido). Virg. A. 1, 523 : cf. Aemoni- am (Pelias), Val. Fl. 1, 22 : ne quis teme- re frenari eos dicere posset, quominus de eo libere querantur, Liv. 26, 29. 7. Frentani. orum, m. An Italian tribe in Samnium, on the Adriatic Sea, now Abruiro Citra, Caes. B. C. 1, 23/«. ; Liv. 9, 16; 45 fin. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 695. — H. Deriv., FrentanuSj «. UD] . adj., Of or belonging to the Frentani: ager, Liv. 27, 43: regio, Plin. 3, 11, 17. frenum (fraen.), i, «., and more freq. in the plur., frena, orum, n., and heterocl. in the plur., freni, orum, in. (v. the follg.) A bridle, curb, bit. I. Lit: («) Plur. : aurei freni, Curt. 4, L3 med. ; so nam. freni, id. 7, 10 fin. ; cf. also under no. II.: equus, equa, quae frena recipere solet, Cic. Top. 8, 36 ; so ace. frena, Virg. A. 4, 135; 5, 818: Ov. M. 15, 519; Am. 3, 4, 16: non doinito frenos ore momordit equus, Tib. 1, 3, 42 ; so fre- nos, Var. R. R. 2, 7, 12 ; Virg. G. 3, 184 ; Liv. 1, 48, 6; Sen. Tranq. 15/«.: mode- rarier hunc (equum) frenis, Lucr. 5, 1297 ; so frenis, id. 5, 1316 ; Virg. A. 11, 719 ; 889; 12, 372; Hor. S. 1, 1,1)1 ; Ov. M. 5, 643; Luc. 1, 425; 7, 531. et saep.— (J3) Sing. : frenumque (equus) recepit etc., Hor. Ep. 1, 10,36; 38. — b. Proverb.: frenum mordere, to take the bit in one's teeth, i. e. to offer opposition, to resist: si frenum momorderis peream, Brut, in Cic. Fam. 11, 23, 2 ; cf. sed ut mones, frenum momordi, Cic. ib. 11, 24, 1. II. Transf. : A. Like our terms bridle and curb, i. q. Means of guiding or gov- erning, restraint: (n) Plur.: rerum fre- ni, the reins of dominion, Sil. 1, 240: freni sunt injecti vobis, Quirites, nullo modo perpetiendi ; alligati et constricti estis amaro vinculo servitutis, Val. Max. 2, 9, 5 ; cf. freni domitirum gentium, Curt 7, 10/«.: Cic. Rep. 2, 33: ut Isocratem in acerrimo ingenio Tbeopompi et lenissimo Ephori dixisse traditum est, alteri se cal- caria adhibere, alteri frenos, id. Brut. 56, 204 ; cf. in the follg. : Mutinam illi exsul- tnnti tamquam frenos furoris injecit, Cic. Phil. 13, 9, 20: date frenos impotenti na- turae et indomito animali. give the reins to, i. e. allow full scope to, Liv. 34, 2, 13 ; so frenos furentibus ira Laxat Luc. 7, 125 : impone felicitati tuae frenos, put on. Curt. 7, 8 ad fin.: imperii frena tenev. sui, Ov. Tr. 2, 42 ; so frena imperii modi - rari, id. Pont. 2, 9, 33 : capere, id. 4, 13. 27 : frena licentiae injicere, Hor. Od. 4, 15. 10 : pone irae frena modumque, Pone et avaritiae, .Tuv. 8, 88: subiit leges et frena momordit Ille solufus amor, i. e. submitted to, Stat. S. 1. 2. 28 : quod dice- bat Isocrates, se calcaribus in Ephoro. contra autem in Theopompo frenis uti solere, Cic. de Or. 3, 9, 36 ; also in Quint. 2, 8, 11 ; cf. above the passage Cic. Brut. 56. 204 ; and alter, uti dixit Isocrates in Ephoro et Theopompo, frenis eget alt< r ' I calcaribus, id. Att 6, 1, 12: non solum frenis sed etiam jugo accepto, Liv. 37, 36, 5: animumrcge: qui nisi paret, Imperat: i hunc frenis. hunc tu compesce catena, ' Hor. Ep. 1. 2, 63 : jam vaga prosiliet fre- I nis natura remotis, id. Sat. 2, 7. 74. — ( ) | Sing. : ni frenum accipere et victi parere | p re a fatentur, Virg. A. 12, 568 : voluptates te- nere sub freno, Sen. Ep. 23 med. B. Poet, for Horse, steed, charger: Prop. 4, 10, 19 : portarumque moras fre- nis assultat et hastis, Stat. Th. 11, 243. C. 1« gen.. That which holds things to- gether, a band (post-Aug. and very rare): absiliunt pontes tectique trementis Saxea frena labant, etc., the stnne bands, tics, Stat Th. 10, 880. — Hence, 2. In anatomy, fre- num, The ligament which attaches the in- side of the foreskin to the glans: Cels. 7, 25,2. frequens, entis, adj. That repeated- It/, often, or frequently takes place, oftcn t frequent (quite class.). I. L i t. : A. Of persons. That is often at aptace, or that often docs a thing : erat ille Romae frequens, in foro et in ore omni- um quotidie versabatur, Cic. Rose. Am. 6, 16 : quibuscum si frequentes sunt, id. Off. 2, 13, 46 ; cf. Ter. Ad. 1, 1, 80 ; and in the Comp. : quod filium frequentiorem prope cum illis quam secum cernebat, Liv. 39, 53, 11 : frequens Platonis auditor, an as- siduous hearer, Cic. Or. 4, 45 ; cf. frequens spectator, Quint. 10, 5, 19 ; so couviva, Mart 9, 98, 10 : frequentem ad signa esse, Liv. 3, 24, 5 : adesse frequens senatui, Tac. A. 4, 55 ; 60 frequens concionibus, id. Hist. 4, 69/«. ; and frequens secretis, id. Ann. 4, 3 : in ore frequens posteritatis eris, Ov. Pont 2, 6, 34 : frequens te audivi atque affui, Cic. de Or. 1, 57, 243.— Poet with the inf. : hie hominum casus lenire et demere fatis Jura frequens, Stat. Th. 7. 706. B. Of inanimate and abstr. things. Re- prated, often, frequent, common, usual : (scnecrus) caret epulis exstructisque men- sis et frequentibus poculis, Cic. de Sen. 13, 44 : frequentiores (lactucae) in cibo, Plin. 20. 7, 26 fin. : frequentes literae, Suet. Tib. 11; so edicta, id. Ner. 41: iambus et trochaeus frequens, Cic. de Or. 3, 47, 182; cf. (verbum igilur) quum apud alios sit etiam frequens, apud alios num- quam reperiatur, Quint 1, 5, 39 ; Var. L. L. 7, 5, 99, § 99 : 1'requentiora latrocinia, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 31. 1 : familia- ritas, Nep. Att. 19/». : honores, id. Phoc. 1 : comparationis usus, Quint. 8, 6. 14 ; so frequentior usus anulorum, Plin. 33. 1, 6; cf. nee fuit alia gemma apud antiquos usu frequentior, id. 37, 7, 31 : frequentior fama, Liv. 2, 32, 3 ; so sc ntentia, Plin. Ep. 2, 11, 6 : frequens apud Graecos adagium, Gell. 1, 8, 4 ; cf. Quint 8, 6, 37 ; and id. 8, 5, 1 : id frequentius est, quam utexemplis con- firmandum sit, id. 4, 1, 75 ; so id. 9, 2, 53 : esse videai.ur, jam nimis frequens, octona- rium inchoat, id. 9. 4, 73 ; Tac. A. 2, 33 : parere ergo exceptiouem rei judicatae, frequens est, Paul. Dig. 44, 2, 6. II. Transf., to a multitude, Assembled in great numbers, full, crowded, numer- ous : videt multos equites Romanos, fre- quentes praeterea cives atque socios, Cic. Verr. 1, 3, 7 : refert etiam, qui audiant, frequentes an pauci an singuli. id. de Or. 3, 55, 211 : major frequentiorque lega- tio, Liv. 5, 5, 10 : senatus fuit frequentior quam, etc. . . . frequentes fuimus, omnino ad ducentos, Cic. Q Fr. 2, 1, 1 ; so sena- tus frequens convenit id. Fam. 10, 12, 3 ; cf. senatus frequens vocatu Drusi in cu- riam venit, id. de Or. 3, 1, 2; and Plaut. Mil. 2, 6, 111 ; cf. also, frequentissimo se- natu, Cic. Phil. 2, 38. 99 ; and ad frequen- tiores consultatio dilata, Liv. 35, 7, 1 : le- gem populi frequentis suffrasriis abroga- re, Cic. Brut 62, 222: mane Germani fre- quentes ad eum in castra venerunt Caes. B. G. 4, 13, 4 ; cf. eodem convtniunt un- dique frequentes, id. ib. 7, 63, 6 ; and id. B. C. 1, 13, 1 : frequenti consessu. Suet. Aug. 44 : convivio frequenti. id. Caes. 31 ; Tib. 61 : frequenti auditorio, id. Claud. 41 : equites Romnni, qui frequentissimi in gradibus Concordiae steterunt. Cic. Phil. 7, 8, 21 : hue postero die quam frequen- tissimi conveniunt Caes. B. G. 4, 11, 5: frequens ibi hie piscis. Plin. 9, 59, 85 : hue ftvquens Cacmenta demittit redemptor Cum famulis (poet, for famulis frequen- tibus), Hor. Od. 3, 1,34. B. Of places filled with a multitude, Filkd. full, crowded, populous, much fre- quented, well stocked ; constr. ahs., c. abL, 649 freq, and in Tac. also c. gen. : (a) Abs. : fre- quentissimum thoatrum, Cic. Div. 1, 28 fin. : sic ut nulla (pl'aefectura) tota Italia frcquentior dici possit, more populous, id. Plane. 8, 21 ; so frequens municipium, id. Phil. 2, 41, 106 ; and frequens Numidia, Sail. J. 78 fin. : celebre et frequens em- porium, much frequented, Liv. 38, 18, 11 : via, Ov. A. A. 1, 585 ; cf. compita, Hor. S. 2, 3, 25: ludi, id. Carm. Sec. 24 ; cf. pom- pa, Ov. A. A. 1, 147. — ((i) c. abl. (so pern, not ante-Aug.) : quum situm moeniaque et frequentem tectis urbem vidissent, Liv. 1, 9, 9 ; so Ioca aedificiis, id. 31, 23, 5 : Aegyptus multis urbibus, Plin. 5, 9, 11 : terra colubris, Ov. M. 4, 620 : Sinu- essa niveis columbis, id. ib. 15, 715 : silva trabibus, id. ib. 8, 328 ; cf. locus piceis ilicibusque, id. Her. 16, 54 : Nilus fcris et beluis, Plin. 5, 9, 10, § 53 : amnis vortici- bus, Ov. M. 9, 106 : vivarium piscibus, Col. 8, 16, 4 : pharetra telis Lernaeis, Sen. Here. fur. 1233. — Comp.: utra pars fre- quentior vicis esset, Liv. 35, 11, 5. — * (y) c. gen. : quod talis silvae frequens fecun- dusque eiat (mons), Tac. A. 4, 65. Adv. frequenter, 1. (ace. to no. I.) Often, frequently (not freq. till after the Aug. period) : ut frequenter et assidue consequamur artis rationem studio et ex- ercitatione, Auct. Her. 4, 56, 69 : ad ali- quem frequenter ventitare, Cic. Rep. 1, 9 (Moser : frequentes) : praecipue quidem apud Ciceronem, frequenter tamen apud Asinium, Quint. 1, 8, 11 : frequenter in his etiam conjecturae locus est, nonnum- quam tractatur aliqua tinitio : aliquando etiam legales possunt incidere tractatus, id. 3, 8, 4 : habet usum talis allegoriae fre- quenter oratio, sed raro totius, id. 8, 6, 47 : continuo aut certe nimium frequen- ter, id. 9, 1, 11 ; so opp. semper, id. 12, 1, 3 ; and v. in the follg. — Cmnp.: quod et M. Cicero scripto ad Brutum libro frequen- tius testatur, Quint. 1, 10, 4 : haec ad con- jecturam frequentius pertinent, sed inte- rim ad jus quoque, id. 5, 10, 38 : ne plebs frumentationum causa frequentius a ne- gotiis avocaretur, Suet. Aug. 40: non alias missi cecidere frequentius ignes, Ov. F. 3, 287 : — Sup. : translatione frequentissime sermo omnis utitur, Cic. Or. 24, 81 : non semper, etiamsi frequentissime, tuenda Veritas erit, Quint. 2, 17, 36 ; Suet. Aug. 43. 2. (ace. to no. II.) Numerously, in great numbers, by many (so very rarely) : huic frequenter interceditur, Cic. Att. 1, 19, 5 : Romam inde frequenter migratum est, Liv. 1, 11, 4. frequentamentum, i. «■ [frequen- to] A repetition in speaking (post-class.), Gell. 1.11, 12; 5, 1, 1. t frequcntarium, frequentem, Fest.p.yXMiill. frcqucntatio. onis, /. [frequento] Frequency, frequent use, a crowding to- gether: J. In gen. (so very rarely) : mat- rimoniorum trequentatio, Gell. 1, 6, 6. — H, In partic, in rhetor, lang. (so re- peatedly in Cic.) : densa et continens ver- borum, Auct. Her. 4, 19, 27 : argumento- rum et coacervntio universa, Cic. Part. 35, 122 : consequentium, id. ib. 16, 55. — B. As a fig. of speech, A condensed re- capitulation of the arguments already stat- ed separately: "frrquentatio est, quum res in tota causa dispersue coguntur in unum, quo gravior aut criminosior oratio sit," Auct. Hit. 4, 40, 52. frequentative; °<*»., v - frequenta- tivus, ad Jin. frequcntativus, a, urn, adj. [fre- quento] In the later gram., That denotes the repetition of an act, frequentative : ver- ba, Gill. !). 6, I. — Adv., Fest. s. v. VER- BEIUTARE, p. 379 Midi. frequentator, oris, m. [id.] (a post- class, word) A rrpiater, conlinuer ; a fre- quent visitor, frequenter sol totius viva- citatis frequentator et dispeneator est, App. Trismog. p. 14 : prandionim ot coc- narum cum publicanis frequentator, 'Pert. Monog. 8 fin. frequentatus, ". <«n, P art - ancl P«-< from frequento. frequenter, adv.,v. frequens, ad fin. frequentia, "<-./• [frequen9, no. II.] An astsembiliig in great 'numbers, a nu- merous attendance, concourse; and more 650 F RE a freq. concr., a numerous assembly, multi- tude, crowd, throng (quite class. ; a favor- ite expression of Cicero) : (a) c. gen. : testis est hujusce Q. Mucii janua et vesti- bulum. quod maxima quotidie frequentia civium ac summorum hominum splen- dore celebratur, Cic. de Or. 1, 45 fin. : quotidiana amicorum assiduitas et fre- quentia, Q. Cic. Petit cons. 1, 3 : summa hominum frequentia, Cic. Verr. 2, 2, 77, 189. So hominum, id. Lael. 23, 87: ne- gotiatorum, Sail. J. 47, 2 : auditorum, Quint. 10, 7, 16 : scholarum, id. 1, 2, 1 : vulgi, Nep. Att. 22 : epistolarum, Cic. Att. 4. 16, 1 ; so magna sepulcrorum, id. Tusc. 5, 23, 65 : geniculorum, Plin. 27, 12, 91 : coeli, i. e. the density of the air, Vitr. 9, 9 : Thucydides ita creber est rerum frequen- tia, ut verborum prope numerum senten- tiarum numero consequatur, Cic. de Or. 2, 13, 56 ; so communium, id. Part or. 12, 41. — (|8) Abs. : domum reduci e cam- po cum maxima frequentia ac multitu- dine, Cic. Verr. 1, 7, 18 : frequentia et plausus, id. Att. 4, 1, 5 : non usitata fre- quentia stipati sumus, id. Mil. 1, 1 : effer- ri magna frequentia, id. Flacc. 17, 41 : so- lidam et robustam et assiduam frequen- tiam praebere, id. Plane. 8 fin. : frequen- tiam atque officium suum alicui praestare, Hirt. B. G. 8, 50, 3 ; Caes. B. C 3, 19, 5. frequento- avi, atum. 1. v. a. [fre- quens] J, (ace. to frequens, no. I.) To vis- it or resort to frequently, to frequent ; to do or make use of frequently, to repeat (quite class.) : sermones eorum, qui fre- quentant domum meam, Cic. Fam. 5, 21, 1; so juventus, quae domum Catilinae frequentabat, Sail. C. 14, 7 ; and Quint. 12, 11, 5 : (Vespasianus) locum incuna- bulorum assidue frequentavit, Suet. Vesp. 2 : scholam alicujus, id. Gramm. 7 : dum deus Eurotan immunitamque frequentat Sparten, Ov. M. 10, 169 : denique plebes sic accensa, uti opifices agrestesque om- nes relictis operibus frequentarent Mari- um, often, visited, resorted to him, Sail. J. 73, 6 ; so juvenis jam juventutis concur- su, jam publicis 6tudiis frequentabatur, Tac. A. 5, 10 ; cf. ne coetu salutnntium frequentaretur Agrippina, id. ib. 13, 18 ; so too id. Hist. 2. 16. — In the pass. : si aliquando alio domino solita est frequen- tari (domus), Cic. Off. 1, 39, 139 : quae loca et nationes minus frequentata sunt, Sail. J. 17, 2 : tu primas quasque partes in animo Hvequentn, frequently think over, re- peat, Auct. Her. 3, 24, 40 : haec frequen- tat Phalereus maxime, Cic. Or. 27, 94 : turba ruunt et Hymen clamant, Hyme- naee frequentant, Ov. Her. 12, 143 : me- moriam alicujus, Sen. Consol. ad Marc. 3 ; Plaut. Cist. 1, 1, 10. — In the pass. : nee ideo conjugia et educationes liberum frequentabantur praevalida orbitate, be- came more frequent, Tac. A. 3, 25 : prima trullis frequentetur inductio (calcis), be repeated, Pall. 1, 15 : verbi translatio insti- tuta est inopiae causa, frequentata delec- tationis, Cic. de Or. 3, 38, 156 ; cf. quae (exempla levitatis Atheniensium) nata et frequentata apud illos, etc., id. Rep. 1,3. SI. (ace. to frequens, no. II.) To fill with a great number or multitude, to crowd, people, stock a place : to assemble or bring together in numbers (likewise quite class.) : urbes sine hominum coetu non potuis- sent nee aedificari nee frequentari, be i peopled; Cic. Off. 2, 4, 15 ; so Italiae soli- tudinem frequentari, id. Att. 1, 19, 4 ; and Suet. Aug. 46 : templa frequentari nunc decet, to be crowded, Ov. F. 4, 871 : mun- dum nova prole, to richly slock, Col. poet. 10, 213 ; so piscinas, id. 8. 16, 2: castane- ta, id. 4, 33, 3 : vineam, id. 4, 15, 1 : quos quum casu hie dies ad aerarium frequen- tasset, etc., had assembled in great num- bers, Cic. Cat. 4, 7, 15: acervatim multa frequentans, bringing together, crowding together, id. Or. 25, 85 ; cf. turn est quasi luminibus distinguenda et frequentanda omnis oratio sententiarum atque verbo- rum, id. de Or. 3, 52, 201 ; v. frequenta- tio, no. II, B. In partic. (like celebro, but much less freq.), To celebrate or keep in great number», esp. a festival : publicum est, quod i ivitns universa aliqua de causa fre- quentat, ut ludi, dies festus, helium, Cic. FRET Inv. 1, 27, 40 ; so sacra, Ov. M. 4, 37 : dies sollennes, Suet. Aug. 53 : quorun- dam exsequias usque ad rogum. id. Tib. 32 : Cererem (Ennaeae nnrus), Auct. Pri- ap. 77. — Hence frequentatus, a, um. Pa. &, Fre- quent, common, much used : pavimenta, Plin. 36, 25, 61 : gemma reginis, id. 37, 10, 54, § 145. — * B. Fall of, rich or abound- ing in any thing : aliud genus est non tarn Eententiis frequentatum quam verbis volucre atque incitatum, Cic. Brut. 95, 325. (-* Fresilia- ae, /• A oily of the Mar- si, Liv. 10, 3.) fressus an d frcsus, a, um , Part,, from frendo. fretale, ' s > n - A frying-pan ; infun- ditur in fretali piper, etc., Apic. 7, 5. fretalis, e, adj. [fretum] Of or be- longing to a strait (a post-class, word) : a Rhaetiarum exordio ad usque fretalem Oceanum, the English Channel, Amm. 28, 2. Fretensis, e, v - fretum, no. B, 2. fretum, i. »• (also fretus, us, m. ; v. in the follg.) [prob. kindr. with tt pos, from ■nzipm, Trep'iui, a passage-way through the sea ; v. Passow under ttopoi] A strait, sound, channel. I. Lit.: A. In gen.: (a) Form fre- tu m : presteres freta circum Fervescunt, Lucr. 6, 427 : quid de fretis aut de mari- nis aestibus plura dicam 1 Cic. Div. 2, 14, 34 ; cf. fretorum angustiae, id. N. D. 2, 7, 19 : Seston Abydena separat urhe fre- tum, Ov. Tr. 1, 10, 28 : fretum Siciliense, the Sicilian Straits, the Straits of Messwa, Cic. N. D. 3, 10, 24 ; also called fretum Siciliae, Caes. B. C. 2, 3, 1 ; v. in the follg. fretum nostri maris et Oceani, i. e. the Gadilanian Straits, Straits of Gibraltar, Sail. J. 17, 4. — (fj) Form fretus: salis fretus, Lucil. in Non. 205, 30 ; Naev. (al. Nov.) ib. 27 : angusto fretu, Lucr. 1, 721 ; cf. ut perangusto fretu divisa servitutis ac libertatis jura cognosceret, Cic. Verr. 2, 5, 66, 169 (ace. to Gell. 13, 20. 15) : in- ter Italiam et Siciliam qui est fretus, Var. in Non. 205, 31 : a Gaditano fretu. Cic. in Charis. p. 103 P. : angustiae fretus, Mes- sala ib. : salsi fretus, llicin. ib. B. In partic, The straits, for the Straits of Sicily : quum se ille septimo die venisse a freto dixisset, Cic. Att. 2, 1, 5 ; so id. Verr. 2, 1, 59, 154 ; 2, 2, 7 fin. ; 2, 5, 2, 5 ; Caes. B. C. 1. 29, 1 ; Suet. Tib. 2 ; Flor. 2, 2 ; Hor. Epod. 9, 7, et al.— 2. Hence Fretense mare, i. e. the Straits of Sicily, Cic. Att. 10, 7, 1. II. Poet transf. : A. In gen., for The sea : in freta dum riuvii current, Virg. A. 1, 607 : pastor quum traheret per freta navibus Idaeis Helenen, Hor. Od. 1, 15, 1 : fretis acrior Hadriae, id. ib. 1, 33, 15 : Eux- inum, Ov. Pont. 2, 2, 2 : Libycum, id. Fast. 3, 568. * B. Of the sky : (pulvis) pervolat coe- li fretum, Enn. in Non. 205' 29. *C. Of the spring, as the period of transition from cold to heat : fretus ipse anni, Lucr. 6, 364. B. A raging, swelling, heat, violence : aetatis freta, Lucr. 4, 1027 ; cf. fretum adolescentiae, id est secunda imperii aetas, Flor. 1, 26 : invidiae atque acerbi- tatis fretum effervescit, Gell. 10, 3, 7. 1. fretUS, a > um > ad j- Leaning or supported on something, in a good or bad sense ; relying or depending upon, trust- rug to, daring (quite class.) ; constr. c. abl., rarely c. dot., and poet. c. inf.: (a) c. abl. : onmes mortales diis sunt freti, Plaut Casin. 2, 5, 38 sq. : vobis fretus, Cic. Plane. 42, 103 : fretus intelligentia vestra, id. N. D. 1, 19. 49 ; so fretus con scientist officii mei, id. Fam. 3, 7, 6 : gra- tia Bruti, id. Att. 5, 21, 12 : ingenio, id. de Or. 2, 24. 103 : juventa, Virg. A. 5, 430, et al. : amicitiis, Q. Cic. Petit, cons. 7, 25: pondere enim l'retae (res) stant, Lucr. 6, ' 1057 : malitia sua, Tor. Ph. 2, 1, 43.—* (/?) c. dat. : multitudo hostium. nulli rei prae- terquam numero freta, Liv. 6, 13, 1 Drak. yV. cr. — * (y) c. inf. : (naves) pontum ir- rumpcre fretae Longius, daring, ventur ing, Stat. Th. 6, 23. 2. fretus, us, m. [1. fretus] Reliance, confidence (post-class.) : animi tui fretu, Symm. Ep. 2, 82. FRIG 3. frctUSi us> m - A strait ; v. fretum. friablliSi B, adj (trio) Easily rubbed, broken, or crumbled to pieces, friable : to- fus, Plin. 17, 4, 3 : eandaracha, id. 34, 18, 55. * fricae> arum, /. A term applied to rocks in Sicily, otherwise unknown: Auct Aetn. 526. fncamentum. '. "• [frico] A rub- bing ■ I'' 1 -] A rubber (post- class.). Coel. Aur. Tard. 3, 7. fricatura. se./ [id.] A rubbing, rub- bine down of wails (post-Aug.) : nun erit exaeta fricatura, Vitr. 7. 1. fricatus, us, m. [id.] A rubbing, rub- bing damn (post-Aug.) : eraendat denti- um vitia crebro fricatu, Plin, 23, 7, 63. * friciumt "• »• [id-1 A powder for rubbing the teeth, tooth-powder : dentibus l'ricium, Plin. Valer. 1, 36. C£ dentifri- cium. friCO, cui, catum, and ctum, 1. v. a. (frioj To rub, rub down (not in Cic. 6r Caes.) : mulos qui fricabat, Poet. ap. Gell. 15, 4, 3 : numquam concessavimus Lava- ri aut Ericari aut tergeri, etc. Plaut. Poen. I, 2, 10 ; so corpus oleo, Mart. 4, 90, 5 : (sus) fricat arbore costas, Virg. G. 3, 256 ; Scrib. Comp. 253 : medicamento dentes, id. 58 : membra fricata, Seren. Samon. 6, 76 ; lor which, si prurit i'rictus ocelli An- guhlB, Juv. 6, 577 : alopecias fricuere tu- sis caepis, Plin. 20. 5, 20 : lacrima in fri- cando odorata, id. 12, 25, 54 : mensae raanu sicca fricatae, id. 13, 15, 30 : totus fricatur vento, id. 36, 22, 48 : pavimenta, Vitr. 7, 1 : numquam bercle facerem, ge- nua ni tarn nequiter fricares, i. e. rubbed my knees as a suppliant (shortly before, confricanlur genua), Plaut. Asin. 3, 3, 88. — In an obscene sense, Petr. 92 ; Mart. II, 99. frictlO; onis./. [frico] A rubbing, rub- bing down, friction of parts of the body : frictio vehemens, lenis, Cels. 2, 14 ; so fric- tionem adhibere, id. ib. : frictione uti. id. ib. : frictionemlenemadmovere, id. 3, 18. fi'ictrix. icis, /. [id.] She that rubs, in an obsceue sense : that practices lewdness (post-class.), Tert. Pall. 4 fin. ; Res. earn. 16. Cf tribas. * frictara* ae . /• [id] A rubbing, in an obscene sense : App. M. Frgni. p. 717 ed. Oud. 1. frictllS) a, um : I. Rubbed, Part. of frico. — Jl. Roasted, Part, of frigo. (* 2. frictUS) 8«. »»• [frico] A rubbing, in an obscene sense, Juv. 6, 322.) * fliffedO) ™ 3 ' /• [friaeo] Cold: Var. in Noii713y, 11, and 206, 21. * frlJje-fectO) are . "• "■ [id-] To make cold, to cool : os nunc frinefactas, Plaut. Poen. 3. 5, 15. Cf. frigidefacto. fi'lg'GO' ere, v. n. [4>Pir. (jipiooui, piyiui, rigeo, lit., to stiffen, to grow stiff, rigid ; hence] To stiffen with cold, to be cold and stiff, to be cold, chill (.opp. calere. to be hot, to nlow ; whereas algere, subject, to feel cold, to freeze, opp. aestuare, to feel hot ; v. caleo and algeo) (quite class.; esp. freq. in the trop. sense). I, Lit. : tange : si non totus friget, me enica, Ter. Ph. 5, 8, 5 ; cf. sumxnosque pe- des attinge manusque : Non frigent, Pers. 3, 109 : friget aether, Auct. AetnT331 : cor- . pusque lavant friaentis et ungunt of him who was cold and stiff, i. e. of the dead, Virg. A. 6, 219 : frigentque etfetae in cor- pore vires, id. ib. 5, 396. — Proverb.: verbum hercle hoc verum est : Sine Ce- rere et Libero friset Venus, Ter. Eun. 4, 5, 6 : also quoted in Cic. N. D. 2, 23, 60. II. Trop.-. A. To be inactive or at a stand-still, to hare nothing to do ; to be lifeless, languid, frigid ; of things, to flag, droop : in re frigidissima cales, in ferven- tissima friges, Auct. Her. 4. 15. 21 ; cf. quod tihi supra scripsi, Curionem valde frigere, jam calet, Coel. in Cic. Faro. 8, 6, 5 ; and valde metuo, ne frigeas in hiber- ni8 : quamobrem camino luculento uten- dum censeo, Cic. Fam. 7, 10. 2 : frigens FRIG animis, Sil. 16, 598 : quantum srupere at- que frigere . . . Caecilius visus est ! to be frigid, Gell. 2, 23, 7 : frigere (al. frigida) videntur ieta plerisque, to be dull, frigid, Quint. 4. 2, 59 : ubi friget (sc. sermo), fags, halts. Ter. Eun. 3, 3, 11 Ruhnk. B, With respect to the estimation or favor in which a person or thing stands (qs. to lie cold and stiff, frigidum jacere), 'To be coldly received, coldly treated, disre- garded : quare tibicen Antigenidas dixe- rit discipulo sane frigenti ad populum : Mihi cane et Musis, CSc. Brut. 50, 187 : plane jam, Brute, frigeo. id. Fam. 11, 14, 1 : Nimirum hie homines frigent, Ter. Eun. 2, 2, 37 Ruhnk. : Memmius quidem friget, Scaurum autem jampridem Pom- peius abjecit, id. Q. Fr. 3, 8, 3 (for which Memmius minim in modum jacet, Scau- rus refrixerat, id. ib. 3, 2 fin. : and Mem- mius plane refrixerat. id. Att. 4, 18, 3) : jacent beneficia Nuculae, friget patronus Antonius, id. Phil. 6, 5, 14 : an hoc signifi- cas, nihil fieri, frigere te ? id. Fam. 7, 18, 2 : prima concio Pompeii frigebat, remained unnoticed, id. Att. 1, 14, 1 : quum omnia consilia frigerent, were of no effect, id. Verr. 2, 2, 25, 60 : sin autem ista frigebunt, re- cipias te ad nos, id. Fam. 7, 11 fin. frigrero, are ' "• «■ [frigus] To make cool, to cool, to refresh with coolness (ex- tremely rare) : frigerans Aganippe, Ca- tull. 61, 30: frigerandi cholerici, Coel. Aur. Acut. 3, 21, no. 208. friffesCO, frixi, 3. v. inch. n. To be- come or grow freezing cold, to be chilled (mostly ante-class, and post-Aug. ; perh. not used by Cic.) : I, L i t. : eodem addi- to oleum, postea fervefacito : infundito in catinum, uti frigescat, Cato R. R. 1, 156, 6 : frigescit terra, Lucr. 6, 866 : ubi frigescere pedes manusque intelligit, Tac. A. 15, 70 ; cf. Ulixi cor frixit prae pavore, Liv. Andr. in Serv. Virg. A. 1. 92 : (san- guis) quum metu refugit, abit omnis et pallore frigescit, Quint. 11, 3, 78: friges- cens vulnus, Curt. 8, 10. — H, Trop.: A. To become inactive, languid, faint : si Parthi vos nihil calfaciunt. nos hie fri- eore frigescimus, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 5: frigescit affectus, Quint. 11, 3, 133: non patiamur frigescere hoc opus (i. e. miserationem), id. 6, 1, 29. — * B. To be- come cold toward any one : vide sis, ne majorum tibi forte Limina frigescant, re- ceive thee coldly, Pers. 1, 109. frlgidarius, a. um- adj. [frigidus] Of or for cooling: (ahenum) frigidarium, i. e. to hold cold water, Vitr. 5, 10 : balinei cella frigidaria, the cooling-off room. Plin. Ep. 2. 17, 11 : 5, 6. 25 s?. : maltha, Pall. 1, 41 : fistula, id. 1, 40 : cisterna. Petr. 73. — H, Subst.. frigidarium, ii, n„ A. Tiie cool- ing-off room in a bath, Vitr. 5, 11. — B. i n a contr. form, fricdaria, orum, A cold lar- der, provision-room : mercem in frigdaria ferre, Lucil. in Prise, p. 909 P. frigidc. adv. Feebly ; flatly, frigidly : v. frigidus. ad fin. * frigide-fketo» are, v. a. [frigidus] To make cold, to cool: os calet tibi : nunc id (al. num gith) frisidefactas r ; Plaut. Rud. 5, 2, 39. Cf. frigefacto. * frigidlUSCUluS) a. um. adj. dim. [frigidus, no. II. ] Somewhat frigid: alia quoque ibidem congerit friiridiuscula, rather flat, stupid, GelL 3, 10, 16. frigidOi are > "• a - [frigidus] To make cold, to cool (post-class.): corpus, Coel. Aur. Acut. 3, 17 : plumbum tactu, id. ib. : memhranam. id. ib. 1, 17. frig'idulllS. a, um. adj. dim. [id.] Somnehal cold and stiff (a poet, word) : puella, Virg. Cir. 250: ocelli, id. ib. 347. — *II. Somewhat feeble or faint: singul- tus. Catull. 64, 131. frigidus. a, um, adj. [frigeo] Cold, cool, chill : opp. calidus (corresp. in most of its senses to the Gr. uVuvpoj). I. Lit.: ut calida et frigida, et amara et dulcia, Cic. Rep. 3. 8 fin. : fons luce diurna Frigidus, et calidus nocrurno tem- pore, Lucf. 6, 850 : so fons, id. ib. 6, 875 ; 880 ; cf. frigidior humor, id. 6. 841 : 845 : nee enim ullum hoc frigidius flumen atti- ffi, Cic. Les. 2, 3, 6 : so ut nee frigidior Thracam ambiat Hebrus, Hor. Ep. 1. 16, 13: loca friddissima. Caes. B. G. 4, \fin. ; so rura, Hor. Ep. 1, 15, 9 : Praeneste, id. FRIG Od. 3, 4, 22: Tempe, Virg. G. 2, 469: aura, Ov. Am. 2, 16, 36 ; cf. manet sub Jove frigido Venator, Hor. Od. 1, 1, 25; and umbra noctis, Virg. E. 8, 14 ; cf. also coelum est hieme frigidum et gelidum, cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4 ; and fri- gidus aera vesper Temperat, Virg. G. 3, 336 : anguis, id. Eel. 8, 71 : pellii dura- que, Lucr. 6, 1193: febris, an ague. Plin. 26, 11, 71 ; so quartana, Hor. S. 2. 3, 290 : fomenta, id. Ep. 1, 3, 26. — Poet. : ille fri- gidas Noctes non sine multis insomnia lacrimis airit, i. e. without a bed-fellow, lonely, Hor. Od. 3, 7, 6 Proverb.: aquam frigidam suffundere, to pour cold water for to slander a person, Plaut. Cist 1, 1, 37; v. suffundo, p. 1487, a. 2. Subst. frigida, ae. / s sc. aqua), Cold water (like calida or calda, ae, warm wa- ter) : frigidam bibere, Cels. 1, 5 : so frigi- dam aegro dare, Suet. Claud. 40: frigida' lavari, Plin. Ep. 3. 5, 11 : noxia ut frigi- dam febri, Quint. 5, 11, 31. B, In partic, of a dead person, or one stiffened with fright (for the latter, cf. est et frigida multa, comes formidinis, aura, Lucr. 3. 291) (poet.) : ilia (Eury di- ce) Stysr'a nabat jam frisida cymba, Virg. G. 4, 506; so Ov. M. 7, "136; hence also, transf, Eurydicen vox ipsa et frigida lin- gua, Ah. misernm Eurydicen anima fugi- ente vocabat, Virir. G. 4, 525 ; eo membra nati. Ov. M. 14, 743; and mors, Virg. A. 4, 385; Val. Fl. 5, 26; cf. pausa vital, Lucr. 3. 943 : stricto Aesonides stans fri- gidus ense, stiffened with fright, Val. Fl. 7, 530; so miles nee frigidus aspicit hos- tem, i. e. fearless. Sil. 9. 49; cf. formidinc turpi Frigida corda tremunt id. 2. 339 : frigida mens criminibus. Juv. 1. 166 : mihi frigidus horror Membra quatit, Virg. A. 3, 29 : frigidus a rostris manat per com- pita rumor, fearful, Hor. S. 2, 6. 50. II. Trop.: A. Without ardor or ener- gy, cold, frigid, indifferent, inactive, re- miss, indolent, feeble : nimis lentus in di- cendo et paene frigidus, Cic. Brut 48, 178 : accusatoribus frigidissimis utitur, lukewarm, indolent, id. Q. Fr. 3, 3, 3 : i,on frigida virgo, «. e. glowing with love, Ov. Am. 2, 1, 5 ; cf. frigidus aevo Laomedon- tiades, Juv. 6. 325 : and (equus) Frigidus in Venerem senior, Virg. G. 3, 97 : (Em- pedocles) ardentem Frigidus Aetnam In- siluit, fn cold blood, Hor. A. P. 465 : in re frigidissima cales, in ferventissima frizes, Auct. Her. 4. 15. 21 : frigidae literae, cold, frigid. Cic. Fam. 10. 16,' 1 ; so solatia, Ov. Pont 4, 2, 45 : frisrida hello Dextera, fee- ble, Virg. A. 11, 338: ensis, inactive, idle, Luc. 5, 245; 7, 502: (apes) Contemnunt- que favos et frigida tecta relinquunt. i. e. not animated by labor, Virg. G. 4, 104 (cf. opp., ferret opus. ib. 169). B. Without force or point, flat, dull, trivial, frigid, jejunus, inanis. opp. salsus, facetus (so esp. freq. in post-Aug. prose) : cave in ista tarn frigida, tarn jejuna calum- nia delitescas, Cic. "Caecin. 21, 61 ; cf. haec aut frigida sunt aut turn salsa, quum ali- ud est exspectatum, id. de Or. 260 ; and (sententias) dicere leves, frigidas, ineptas, Quint 8, 5, 30 : verba friaidiora vitare, Cic. de Or. 2, 63, 256 : id. Or. 26, 89 : fri- gidi et arcessiti joci, Suet Claud. 21 ; cf. Quint. 9. 3, 69 : illud frigidum et inane, id. 10, 2, 17 : illud apud Euripidem frigi- dum sane, quod, etc., id. 5, 10, 31 : frigida et puerilis affectatio, id. 4, 1, 77 ; so frigi- da et inanis affectatio, id. 7. 3, 74 : genus acuminis in reprehendendis verbis, non- numquam frigidum, interdum etiam fa- cetum. Cic. Brut 67. 236 : in salibus ah- quando frigidus. Quint. 12, 10. 12 • dies frigidis rebus absumere, Plin. Ep. 1, 9, 3; so nesotia, id. ib. 9, 2, 1 ; cf. omnia ista frigida et inania videntur, id. ib. 4, 17, 4 ; and Sen. de Ira 2, 11 : leve ac frigidum sit his addere, quo propinquos amicosque pacto tra< taverit, Suet. Calig. 26. Adv. frigide (only ace. to no. II. and very rarely: by Cic. not used at all) : 1. Inactively, slowly, feebly : quae cupiunt, tamen ita fridde agunt ut nolle existi- mentur. Coel. in Cic". Fam. 8. 10. 3. 2. Fla-ly, trivially, insipidly, frigidly : verbis inepte et frigide uti, Gell. 13. 24, 7 ; so c. c. inaniter, id. 7. 3, 43 ; and c. c ex- izue, opp. graviter, id. 19, 3, 1 ; cf. also 651 FRIG quae sunt dicta frigidius, Quint. 6, 3, 4 : transire in diversa subsellia, purum vere- cundum est...Et si aliquando concitate itur, numqunm non frigide reditur, i. c. in a silly, ridiculous maimer, id. 11, 3, 133 ; so turn ille infantum suam frigidis- eiine reportavit, id. 6, 1, 39. frig-ilia, ao,/, v. fringilla. 1. fvigOi x * (oily ace. to the asser- tion'of Uiom. p. 369 P.), ctum or xum, 3. v. a. [kindr. with ippvyu)] To roast, parck, fry : sesquilibram salis frigito, Cato R. R. 106, 1 : frigunt hordeum, deinde molis t'rangunt, Plin. 18, 7, 14 : triticum frictum, Var. R. R. 2, 4, 21 ; so frictum panicum, milium, Cels. 2, 30 : frictae nuces, Plaut. Poen. 1,-2, 113 : frictum cicer, Hor. A. P. 249 ; cf. Plaut. Bac. 4, 5, 7 : fricta faba, Plin. 22, 25, 69 : ova fricta ex oleo, id. 29, 3, 11 : simila frixa in sartagine, Sid. Ep. 8, 14. ' 2. frigfo, ere, v. n. [the root of fri- guttio] The natural sound of little chil- dren, To squeak, squeal : Afran. in Non. 308, 16. 3. frig'O, Sre, v. a., ace. to Novius, i. q. erigo, To erect, Att. and Var. in Non. 308, 7 sq., and 7, 10. frigroiN oris, to. [frigeo] Cold (late Lat.) : molestissimus, Theod. Prise. 2, 29. Also friffdor (contr. from frigidor, from i'rigidus) : id. 2, 16 ; and id. de Diaet. frigorif icus* a . um, ad J- [frigus-fa- cio] doling (post-class.) : acetum omni- um maximefrigorificumest, Gell. 17, 8, 14. fl'lgTorOi are, »• &■ [frigus] To cool down ^post-class.) : cholericos, Coel. Aur. Tard. 4, 4 ; Acut. 3, 21. frispulo, are > "■ n - 1 ne note of a jack- daw : graeulus at frigulat, Auct. Carm. Philom: 28. friP*US, or i 8 t n - [with the digamma from p'yos] Cold, coldness, coolness. 1. Lit. (quite class, in the sing, and plur.) : nee calor (mihi obsistet) nee fri- gus metuo, Plaut Merc. 5, 2, 19 ; so opp. calor, Lucr. 2, 517 ; 6, 371 ; Cic. Univ. 14 med. ; Rose. Am. 45, 131 ; Virg. G. 2, 344 ; 4,36: ealidis torrescere flammis aut... rigere Frigore, Lucr. 3, 905 : quum esset vinctus nudus in aere, in imbri, in frigore, Cic. Verr. 2. 4, 40, 87 : vix in ipsis tectis frigus vitatur, Cic. Fam. 16, 8, 2 : fere matutinis temporibus frigus est, coolness, Cels. 2, 1 ; cf. frigus captabis opacum, Virg. E. 1, 53 ; so Hor. Od. 3, 13, 10 ; Ov. M. 10, 129 : quae frigore sola Dormiat, in the cold night, Tib. 1, 8, 39 : et quodcum- que jacet sub urbe frigus, i. e. cool place, Mart. 4, 14.— In the plur. : Lucr. 1, 301 : ut tectis septi frigora caloresque pella- mus, Cic. N. D. 2, 60, 151 ; cf. tecta qui- bus i'rigorum vis pellitur, id. Off. 2, 4, 13: propter frigora ... frumenta in aaris ma- ture non erant, Caes. B. G. I, 16, 2 : Al- pinac nives et frigora Rheni, Virg. E. 10, 47 ; so Scythiae, Ov. M. 2, 224 : Peligna. Hor. Od. 3, 19. 8 : matutina, id. Sat 2, 6, 45 : ficum frigoribus ne serito, in cold weather, Col. 5, 10, 9 : quisquam picta co- lit Spartani frigora saxi. i, e. the variega- ted, cold marble floor. Mart. 1, 56. 5. B. In par tic. (poet.): 1. The cold of winter, winter (like calor lor summer ; v. calor. p. 228, a) : lac mihi non aestate novum, non frigore detit, Virg. E. 2, 22 : frigoribus parto agricolae plerumque fru- untur, id. Georg. 1, 300. 2. The coldness of death, death : et ge- lidos artus in leti frigore linquit, Lucr. 3, 402 : so aeternum leti, id. 4, 925 : letale, Ov. M. 2, 611: supremum animae, Stat. S. 3. 3, 20: ast illi solvuntur frigore mem- bra Vitaque cum gemitu fugit, Virg. A. 12, 951 (ditf. from the tbllg.). 3. A cold shudder produced by fear: cxtemplo Aeneae solvuntur frigore mem- bra, [ngemit, etc., Virg. A. 1, 92. H, Tro p. (cf. frigeo and frigidus,wo. II.) (60 not in Cic.) : A. Coldness in action, i. e. inactivity : si Parthi vos nihil calfa- ciunt, nos hie frigore frigeecimue, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 5 ; Ov. F. 2, 856. B. A cold or frigid reception of a per- son or thin?, esp. a discourse; coolness, coldness, indifference, disfavor (peril, not ante-Aug.) : m ijorum ne quis amicus Fri- gore te feriat, coolness, loss of favor, Hor. B. 2, 1, 62 ; cf. Montanus Julius et amici- 652 FRI V tia Tiberii notus et frigore, Sen. Ep. 122 : et imperitia et rusticitas et rigor et de- formitas afferunt interim frigus, Quint. 6, 1, 37 ; so Plin. Ep. 6, 15, 4 ; Quint. 5. 7, 31 : illud quaestionum et argumentorum apud corrupta judicia frigus evitant, id. 2. 2, 6. frigusculum, i, »• dim. [frigus] Slight cold (a post-class, word) : f. Lit., Tert. de Anim. 25. — H. Trop., Coolness, variance, disagreement between man and wife : quid si divortium non intercesse- rit, sed frigusculum ? profecto valebit do- natio, si frigusculum quievit, Ulp. Dig. 24, 1, 32, § 12. frigntio ( a ' s0 written friguttio, frin- gutio, lrigultio, and fringultio), ire, v. n. and a. [a lengthened form of 2. frigo] To twitter, chirp : f . L i t, of birds : merulae in remotis tesquis frigutiunt, App. Flor. p. 358. — II. Transf., of a person who 6peaks indistinctly, To stammer, stutter (ante- and post-class.) : Front, de Eloqu. p. 229 ed. Mai. ; cf. saepe in rebus nequa- quam difficilibus fringultiat vel omnino obmutescat, App. Apol. p. 296 : haec anus admodum frigultit, Enn. in Fulg. 562, 24 : quid friguttis » Plaut. Casin. 2, 3, 49 (also cited in Var. L. L. 7, 5, 100, § 104). — B. Act., To stammer forth : vix singulas syl- labas fringutiens, App. Apol. p. 336. fringilla (also written frigilla and fringuilla ), ae, /. A small bird, perh. the robin redbreast, Motacilla rubecula, L. ; ace. to others, the chaffinch, FYingilla coe- lebs, L. ; Var. L. L. 7, 5, 100. § 104 ; Mart. 9, 55, 7 ; Fest. p. 90 Mull. fringultio and fringutio* ire. v. frigutio. friOf nvl < atum, 1. v. a. To rub, brealt, or crumble into small pieces : terra, quae facile frietur, Var. R. R. 1, 9, 7 ; so glebis terrarum saepe friatis, Lucr. 1, 887 : ut inter se tritum tarde frietur. Plin. 12, 19, 42 : id. 34, 12, 29 : ut gemma in micas frietur, id. 12, 14, 32 fin. : friatum amo- mum, id. 12. 13. 28. Frisli, orum, m„ $ptntoi or 'rpttnioi, Ptol. and Dio Cass., in the Middle Ages Frisones and Fresones, The Frisians, a people of northern Germany, between the Rhine and the Ems, in the modem West Friesland, " Plin. 4, 15, 27 ; Tac. G. 34 ;" Ann. 1, 60 ; 4, 72 ; 11, 19 ; 13, 54 ; cf. Mann. Germ. p. 270 sq. frit (*«■ indecl.) vocatur illud summa in spica jammatura, quod est minus quam granum. Var. R. R. 1, 48, 3. flitilla, ae, /. [perh. from fritj A gruel or porridge made of grain, and used at sacrifices: " et hodie sacra prisca atque natalium pulte fritilla conficiuntur," Plin. 18, 8, 19 fin. ; cf. Arn. 2, 58 ; 7, 230 ; Sen. Ben. 1, 6 fin. fritillllS, >■ m - A box from, which the dice were thrown, a dicebox. Mart. 14, 1, 3 ; 4. 14, 8: Juv. 14, 5; Sen. Apocol./n. fi'ltinnio- ire, v. n. The note of a small bird. To twitter : et pullos peperit fritinnientes, Var. in Non. 7, 15: of the cicada: et cuculi cuculant et rauca cica- da fritinnit, Auct. Carm. Phil. 35. — H, Transf., of the noise made by young children : sic dulci Marcus qui nunc ser- mone fritinnit, Poet, in Anthol. Lat. I. p. 603 ed. Burm. Frivolaria, ne, /. The title of a comedy of Plautus, of which only a few fragments have been preserved. friyoluSi a. um, adj. [perh. contr. from frigihuras, i. q. frigidus, in the trop. eense ; v. frigidus, no. II. B : coldly, i. e. lightly esteemed ; hence ] Silly, empty, trifling, frivolous ; pitiful, sorry, worthless (not freq. till the post-Aug. period ; perh. not used by Cic. at all) : frivolus hie qui- dt m jam et illiberalis est sermo, Auct. Her. 4, 11, 16 : levibus aut frivolis aut manifesto falsis rcum ineessere (shortly after, quia, qui vana congerit). Quint. 7, 2, 34 : colligitis lexidia, res tetras et ina- nea et frivolas, Gell. 18. 7. 3; so frivola et inanis argiitiola, id. 2, 7, 9 : quaednm dieit futilia et frivola, id. 16, 12. 1 : joeus, Plin. 28, 19,79: auspicium, Suet.Ner.41: aura, Phaedr. 5, 8. 1 ; so jaetantia in parvis, Quint. 1, 6. 20: opus, Plin. 22, 6, 7: la- bor, Sen. Ep. 31 : cura, Plin. 25, 3, 7: ori- go euperbisrimi animalium («. c hominis), FRON id. 7, 7, 5 : ratione morientes, id. 11, 29, 35 : fiunt in literarum ostentatione inepti et frivoli, Gell. 15, 30, 2 ; eo in cognoecen- do ae decernendo nonnumquam frivolus amentique similis, Suet. Claud. 15 : quin etiam, quod est imprimis frivolum ac scenicum, verbum petant (declamatores), quo incipiant, Quint 10, 7, 21 ; so frivo- lum dietu, Plin. 7, 53, 54 fin. : frivolum videatur, non tamen omittendum, id. 28, 12, 50, § 184 : huic misit qui nescio quid frivoli ducentis millibu6 traderet, some worthless thing, trifle, Suet. Calig. 39,/m. II. ' n the plur. subst., frivola, orum, n.. Wretched furniture, paltry things: inter frivola mea, Sen. Tranq. 1 ; so Ulp. Dig. 13, 7, 11, § 5 ; Juv. 3, 198 ; 5, 59 ; cf. "fri- vola okcv pi i tiJTtAi) mivv," Gloss. Philox flixorium, ". «• [1. frigoj A frying- pan, Plin. Val. 2, 7 ; et. Frixorium rrjya- vov. Cf. the follg. art. frixura. ae./. [id.J A frying-pan, Ve- nant. Carm. 6, 10, 13. Cf. the preced. art. frixuSj a . um . Part., from 1. frigo. * fr ondanus. a, um, adj. [1. frnns] Of or for leaves, leaf- : fiscinae, Plin. 18, 31, 74, §314. frondatio. onis,/. [id.] A stripping off leaves, a pruning of trees, Col. 5, 6, 16. frondator, oris, m. [id.] One who strips or lops off leaves, a leaf-stripper, a dresser, pruner of trees, etc., Virg. E. 1, 57 ; Ov. M. 14, 649 ; Plin. 18, 31, 74, § 314. frondeO: ere. v. n. [id.] To have or put Jurth leaves, to be in leaf, to become green : quom jam per terras frondent at- que omnia Horent, Lucr. 5. 215 : nunc frondent silvae, Virg. E. 3, 57; so Ov. Am. 2, 6, 49 : vitis multa materia fron- dens, Col. 3, 1, 5 : frondentia arbuta, Virg. G. 3, 300 : examen ramo frondente pe- pendit, id. Aen. 7. 67 ; for which, fron- denti tempora raino Implicat, id. ib. 135 : frondens campus, Luc. 6, 83: frondere Philemona Baucis, Baucida conspexit se- nior frondere Philemon, Ov. M. 8, 716 sq. : frondem ac flores addidit; Non la- nas, 6ed velatas frondentes comae, i. e. crowned with leaves, Poet. ap. Var. L. L. 7, 3, 85, § 24. fronaesCo(*fr"nd ,Lucr. ],1092),diii (ace. to Prise, p. 768 P.), 3. v. inch. n. [frondeo] To become leafy, to put forth leaves, to shoot out : coelum nitescere, ar- bores frondescere, Vites pampinis pubes- cere, etc., Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 : Lucr. 1, 1092: alia hieme nudata, verno tempore tepefacta frondescunt, Cic. Tuac. 5, 13, 37 : qumn subito vidit frondescere Romulus hastam. Ov. M. 15, 561 ; cf. id. ib. 4, 395: simili frondescit virga metal- lo, Virg. A. 6, 144. — * II. Trop., of speech : oratio verborum compositione frondescat, Hicr. Ep. 36, 14. frondcus, «, um. adj. [1. frons] Of leaves, covered with leaves, leafy : nemora. Virg. A. 1, 191: corona, Plin. 16, 4, 5: tecta, leafy coverts, poet, for trees in full leaf. Virg. G. 4, 61 : casa, covered with leaves, embowered, Ov. F. 3, 528 : cuspis, i. e. a tooth-pick cut from a twig, Mart 14, 22. * frondicomus- »> um, adj. [1. frons coma] Leafy: locis habitare, Prud. Cath. 3, 102. frondifer (anciently also written frwnd.), era, erum, adj. [1. fi-ons-fero" Leaf-bearing, leafy (a poet, word) : frundi feri luei, Naev. in Non. 323, ] ; eo nemus, Lucr. 2, 359; Sen. Oedip. 276: silvae, Lucr. 1, 257: domus avium, id. 1, 19. frondlfluus. «, um, adj. [1. frons- fluoj Leaf-falling, i.e. when the leaves fall off: brnmae frigore, Boeth. Cons. 1,5, 14. fiondosus (amiently also written frwnd.), a, uin, adj. [1. frons] Fill of leaves, leafy: omne sonabat Arbustum fremiti! silvai frundosai, Enn. Ann. 7. 32. So montes, Var. R. R. 2, 5, 11 : vertex collis. Virg. A. 8, 351 : ramus, Ov. M. 8, 409 : vitis, Virg. E. 2, 70 : aestas, id. Georg. 3, 296 : taxus fiondosior, Sil. 13, 596. I. frons (also anciently written fnms; cf. C'haris, p. 105 P.— Also in the nom. frOB or frus, Var. ib. ; cf. Priec. p. 554 P. And FROND1S. ace. to Serv. Virg. G 2. 372), die./. Lraees, a leafy branch, green bough, lenj'y branches, foliage (quite elaee. ; in tho eing. and plur.) : (,<) Sing.: populea fruns. F HO N Enn. in Aus. Idyll. 12, in Grammatic. 19 : ilignea, queraea, Cato R. R. 37, 2 : multa, Var. R. R. 2, 5, 11 : alta frons decidit, id. ap. Non. 486, 13 : ne caules allii in fron- dem luxurient, Plin. 19, 6, 34 : perenni frunde corona, Lucr. 1, 119 : nigrae fera- ci frondis in Algido, Hor. Od. 4, 4, 58 : Bine fronde, Ov. Tr. 3, 10, 75 : immaturain destringere, Quint. 12, 6, 2.— ((1) Plur..- rarescunt frundes, Enn. in Charis. p. 105 : deserta via et inculta atque interclusa jam frondibua et virgultis relinquatur, Cic. Coel. 18, 42 : frondibus teneris non adhi- bendam esse falcem, Quint. 2, 4, 11 : bo- vemque Disjunctum curas et strictia fron- dibus exples, Hor. Ep. 1, 14, 28. — H. Poet, transf., A garland made of leafy boughs, a garland of leaves, leafy chap'let : donee Alterutrum velox victoria fronde coronet, Hor. Ep. 1, 18, 64 ; so in the sing., id. Od. 4,2,36; Ep. 2, 1,110; Ov. M. 1, 449 ; 565; A. A. 1, 108 ; in the plur., Ov. F. 1, 711 ; 3, 482. 2. lions, frontis, /. (masc. Cato in Gell. 15, 9, 5, and in Feat. a. v. RECTO, p. 286, b, Mull. ; Plaut. in Non. 205, 4 ; Caecil. in Gell. 15, 9, 3 ; Vitr. 10, 17), The forehead, brow, front.: "frons et aliis (animalibua), aed homini tantum tris- titiae, hilaritatia, clementiae, aeveritatis in- dex: In animo aensus ejua," Plin. 11, 37, 51. 1, Lit.: tanta erat gravitaa in oculo, tanta contractio frontis, ut illo supercilio res publica. tamquam Atlante coelum, niti videretur, Cic. Sest. 8, 19 ; so frontem contrahere, to contract or knit the brows, id. Cluent. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125; for which adducere, Sen. Ben. 1, 1 : attra- hcre, id. ib. 6, 7 : remittere frontem, to smooth the brow, i, e. to cheer up, Plin. Ep. 2, 5, 5 ; for which cxporrigere, Ter. Ad. 5, 3, 53 : explicare, Hor. Od. 3, 29, 16 ; and solvere, Mart. 14, 183 : ut frontem feriaa, smiiest thy forehead (aa a sign of vexation), Cic. Att. 1, 1, 1 ; cf. nulla per- turbatio animi, nulla corporia, frons non prrcussa, non femur, id. Brut. 80, 278 ; so femur, pectus, frontem caedere, Quint. 2, 12, 10 : frontem sudario tergere, id. 6, 3, 60 ; for which siccare frontem sudario, id. 11, 3, 148 : capillos a fronte retroage- re, id. ib. 160 : insignem tenui fronte Ly- corida (a small forehead was regarded aa a beauty by the ancients), Hor. Od. 1, 33, 5 ; cf. id. Ep. 1, 7, 26 ; Petr. 126 ; Mart. 4, 42, 9 ; Am. 2, 72.— Of the forehead of an- imals : est boa cervi figura : cujus a me- dia fronte, etc., Caes. B. G. 6, 26, 1 ; so tauri torvs* fronte, Plin. 8, 45, 70 : equi, Ov. Tr. 5.9, 30 : ovis, id. Fast. 4, 102 : cui (hoedo) frons turgida cornibus Primis, Hor. Od. 3, 13, 4 : (vitulus) Fronte curva- tos imitatus ignes lunae, id. ib. 4, 2, 57. — In the plur. : Lucr. 5, 1033. 2. The brow as a mirror of the feel- ings : non solum ex oratione, sed etiam ex vultu et oculis et fronte, ut aiunt, me- urn erga te amorem perspicere potuissea, Cic. Att. 14, 13, B, 1 ; cf. Q. Cic. Petit, cons. 11, 44 ; and herewith cf. homines fronte et oratione magis, quam ipso beneficio re- que capiuntur, expression of countenance, id. ib. 12, 46 : si verum turn, quum veris- ma fronte, dixerunt, nunc mentiuntur, Cic. Rab. Post. 12, 35 : haec ipsa fero equi- dem fronte et vultu bellissime, sed angor intimis senaibua, id. Att. 5, 10, 3 : frons, oculi, vultus peraaepe mentiuntur ; ora- tio vero saepissime, id. Q. Fr. 1, 1, 5, 15 ; cf. oculi, eupercilia, frons, vultus denique totus, qui aermo quidam tacitus mentis est, hie in fraudem homines impulit, id. Pia. 1, 1, and id. Fam. 1, 9, 17 : fronte oc- cultare sententiam, id. Lael. 18, 65 : frons tranquilla et Serena, id. Tusc. 3. 15, 31 ; cf. reliquiae pristinae frontis, id. Fam. 9. 10, 2 ; so laeta, Virg. A. 6, 863 : sollicita, Hor. Od. 3, 29, lfi : tristis, Tib. 2, 3, 33 : gravis, Plin. Pan. 41, 3 : humana, leuis, placida, Sen. Ben. 2, 13 : inverecunda, Quint. 2, 4, 16 : proterva, Hor. Od. 2, 5, 16 : urbana (i. e. impudens), id. Ep. 1, 9, 11. — Tn the plur.: si populo grata est tabella, quae frontes aperit hominum, mentes tegat, Cic. Plane. 6, 16. *b. Poet, in partic, aa the seat of shame : exclamat perisse Frontem de re- bua, shame, Pers. 5, 103 (for which clament periisac pudorcm. Hor. Ep. 2, 1, 80). F RON 3. Proverb.: froha occipitio prior eat, the forehead goes before the back of the. head, i. e. things arc better done before the master's face than behind his back, Cato R. R. 4 ; Plin. 18, 5, 6. B. Transf. : 1. The forepart of any thing, the front, facade (opp. tergum and latus) : copias ante frontem caatrorum 6truit, Caes. B. C. 3, 37, 1 ; so aedium, Vitr. 3, 2 : parietum, id. 2, 8 : januae, Ov. F. 1, 135 : scenae, Virg. G. 3, 24 : n avium, id. Aen. 5, 157 : pontis, Hirt. B. G. 8, 9, 4 : collis ex utraque parte lateris dejectus habebat, et frontem leniter fastigatus, etc., Caes. B. G. 2, 8 ; id. ib. 7, 23 : intervallum justum arborum quadrageni pedes in ter- ga frontemque, in latera viceni, Plin. 17, 23, 35, § 202 ; cf. Quint. 1, 10, 43 : octo cohortes in fronte constituit, Sail. C. 59, 2 ; so quatuor legionum aquilae per fron- tem, Tac. H. 2, 89 : una fronte contra hos- tem castra muniunt, only in front, Caes. B. C. 1, 80, 2 Herz. : aequa fronte ad pug- nam procedebat, Liv. 36, 44, 1 ; so recta fronte concurrere hosti (opp. in dextrum cornu), Curt. 4, 13 med. ; cf. directa fronte pugnandum est, Quint. 5, 13, 11 ; and poet, transf. : ut non tam concurrere nubes Frontibua advorsis posaint, quam de late- re ire, Lucr. 6, 117 : veritus ne simul in frontem simul et latera suorum pugnare- tur, Tac. Aax. 35 : transisse aestuaria pul- chrum ac decorum in frontem (i. e. fron- ti), for the front, the ran, id. ib. 33 : dex- tra fronte prima legio incessit, on the right part of the front, i. e. on the right tiling, id. Hist. 2, 24 fin. ; 30 laeva, Claud, in Ruf. 2, 174 ; cf. frona laevi cornu haec erat, Curt. 4, 13 ad fin. — Eap. freq., a fron- te, in front, before (opp. a tergo and a la- tere) : a tergo, a fronte, a lateribus tene- bitur, ai in Galliam venerit, Cic. Phil. 3, 13, 32 : a fronte atque ab utroque latere crntibua ac pluteis protegebat, Caes. B. C. 1, 25 fin. : totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, id. B. G. 2, 23, 4. 2. The outer end of a book-roll or vol- ume, Tib. 3, 1, 13 ; Ov. Tr. 1, 1, 11. 3. The outer circumference of a wheel, Vitr. 10, 4. 4. In measuring land, The breadth : mille pedes in fronte. trecentos cippus in agrum Hie dabat, Hor. S. 1, 8, 12 ; so Inscr. Orell. no. 4558 ; 4560. II. Trop., The outside, exterior, ex- ternal quality, appearance ,■ cf. species and facies (mostly post-August.) : Pompeius Scauro studet : sed utrum fronte an men- te, dubitatur, Cic. Att. 4, 15. 7 : plus habet in recessu, qnam fronte promittat, Quint- 1, 4, 2; id. 11, 1, 61 ; cf. frons causae non satis honesta, id. 4, 1, 42 Spald. : decipit Frons prima multos, the first appearance, Phaedr. 4, 2, 6 ; cf. dura prima fronte quaestio, Quint. 7, 1, 55 ; nnd ex prima atatim fronte dijudicare imprudentium est, id. 12, 7, 8. frontalia, tan, n. [2. frons] An or- nament for the forehead, frontlet, of hor- ses, Liv. 37, 40, 4 ; Plin. 37, 12, 14 ; Amm. 23, 4. frontati) 6rum, m. (sc. lapides) [2. frons, no. I. B, 1] In architect., Stones that go from one side of a wall to the other, and arc faced both ways, binding-stones, cop- ing-stones, Vitr. 2, 8 ; Plin. 35, 12, 46. Frontlnus. i. m - -<4 Roman surname. So esp., J, Sex. Julius Frontinus, Super- intendent of the Roman aqueducts under Nerva, in the latter half of the first century of the Christian era ; author of the works De Aquaeductibus and Strategetica ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 323. — H, Ju- lius Frontinus, Author of the works De agrorum qualitate, and De limitibus agro- rum ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 325. frO&tOj om9 > m - [~- frons] That has a broad forehead : ecquos naevum habere 1 ecquos silos, fiaccos, frontones, capito- nes? Cic. N. D. 1, 29, 80.— Hence, H. Fronto, A proper name. So esp. M. Cor- nelius Fronto, a famous Roman orator from Cirta, in Numidia, who flourished in the second century of our era. A small portion of his writings have been discov- ered in palimpsests by Angela Maio ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 286 sq.— B. Deriv., Frontonianus, a, urn, adj.. Of Fronto, Frontonian : decreta, Pomp. F RU C Dig. 29, 2, 99.— Subab, Frontoniani, orum, m., Pupils of Fronto, Frontonians, Sid. Ep. 1, 1. fiontbsus. a, um, adj. [2. frons] That has many forehead?, said ot Janus: fron- tosior. Aug. Civ. D. 1, ifin. — 2. Trop., That has a bold forehead, shameless (late Lat.) : Aug. Serm. in Psalm. 1, 68. froSi v - L frons, ad init. fructcta. orum, n., a later form for fruteeta, Bushes, thickets : " arbvsta, fruc- teta scholaatici vocabant." Serv. Virg. E. 1,40. fructlfcr» era, eruni, adj. [fructus- feroj Fruit-bearing, fruitful (a post-Aug. word for the class, frugifer) : arbores, Col. 1 1, 2, 46 ; Plin. 12, 25, 54 : sarmen- tum, Pall. Febr. 29, 3. fructificatio, °nis, f. [fructifico] A bearing of fruit (a post-class, word) : Tert. adv. Marc. 4, 39 fin. fructifico. are, v. u. [fructus-facio] To bear fruit (a post-class, word) : laurua fructificat, Calpurn. Eel. 4, 91 ; Tert. Res. *carn. 52. fructuariUS) », um, adj. [frucrus] 1, Of or belonging to fruit, fruit-hearing: palmes, Col. 5, 6, 29 ; Plin. 17, 22, 35, % 181 : rami oleae, Col. 5, 9, 15 : oculi vitis, id. 3, 18, 4 : pars villae, that serves for laying up the fruits in, id. 1, 6, 1 and 9 : scrota. Var. R. R. 2, 4, 17 : agri, for which a por- tion of the produce is paid, Cdel. in Cic. Fam. 8, 9, 4. — H, Of or belonging to usn- fruct, usufructuary (jurid. Lat.) : servus. of whom one has merely the usufruct, Ulp. Dig. 41, 1, 37; Tryphon. ib. 63: stipula- tio, Paul. Dig. 45, 1, 4. — B. Subst, fruc- tuarius, ii, m., and fructuaria, ae. /., in an act. sense, One who has the usufruct of a thing, a usufructuary, Ulp. Dig. 7, 1, 22 sq. ; Paul. ib. 24 ; Scaevol. ib. 58. fructliosc-n adv., v. fructuosus, ad fin. fructuosus. "■ um . n<^..|ft' u ctus, no. II.] Abounding in fruit, fruitful, produc- tive; profitable, advantageous (very freq. and quite class.). I, Lit. : ager quamvis fertilis sine cul- tura fructuosus esse non potest, Cic. Tusc. 2, 5, 13 ; cf. ager optimus et fructuosissi- mus Corinthius, id. Agr. 1, 2, 5 : fundus, id. Rose. Com. 12, 34 : praedia tam pul- chra, tam fructuosa, id. Rose. Am. 15, 43 : locus opportunissimus ac fructuosissi- mus, Caes. B. G. 1, 30, 3 : fructuosissimae insulae, Cic. Agr. 2, 32, 87 : palmites, Col. 5, 5, 13 : erat ei pecuaria res ampla et rus- tica sane bene culta et fructuosa, Cic. Quint. 3, 12; cf. arationes, id. Phil. 2, 39, 101 ; Var. R. R. 1, 65. II. Trop. : quum tota philosophia fru- gifera et fructuosa, nee ulla pars ejus in- culta ac deserta sit, Cic. Off. 3, 2, 5 : ple- rique neque in rebus hnmanis quicqunm honum norunt nisi quod fructuosum sit. etc., Cic. Lael. 21, 79 : virtutes generi hominum fructuosae, id. de Or. 2, ?4, 344 ; so virtus aliis. id. ib. 2, 85, 346 : est non modo liberale paulum nonnumquam de suo jure decedere sed interdum ctiam fructuosum, id. Off. 2, 18, 64 : M. Coelius se esse hominem frugi vult probare, *ion quia abstinens sit, sed quia utilis mv Itis, id est fructuosus, unde sic dicta frugali- tas, Quint. 1, 6, 29. Adv. fructiiose, Profitably, advanta- geously (late Lat.) : hoc nee dici brevins nee agi fructuosius potest, Aug. Ep. 77. 1. frUCtUSj a . um . Part., from fruor. 2. frUCtllS; « s (archaic gen. sing. fructuia, Var. in Non. 492. 14 ; id. R. R. 1, 2, 19 ; cf. Gell. 4, 16 : fructi, Cato R. R. 4 ; Ter. Ad. 5, 4, 16 ; Turpil. in Non. 491, 7 ; v. Schneid. Gramm. 2, p. 329 and 471), m., [fruor] An enjoying, enjoyment of a tiling. I. In abstracto: A, Lit. (perh. only ante- and post-class.) : Ol. Mea est haec. St. Scio ; sed metis fructus est prior, r. c. use and enjoyment, for the usual ususfruc- tus, v. h. v. tinder usus, p. 1595, a). Plaut. Casin. 4, 4, 16 : so Ulp. Dig. 7, 8, 14. B. Trop. (so quite class., but rarely) : hoc tam singulare vestrum beneficium ad animi mei fructum atque laetitiam duro esse permagnum, for my mental enjoy- ment, Cic. Agr. 2, 2. 5 : alicujus fructum oculis ex casu capere, to feast their eyes on, Nep. Eiim. 11 (cf. spectatiinme hue, ut rem fruendam oculis. sociorum caedes G53 FRl'6 venimus? Liv. 22, 14, 4). — Far more fre- quently, II, Transf., concr.. The enjoyment that proceeds from a thing, Proceeds, prod- uce, product, fruit, profit, income (very freq. and quite class. ; in the sing, and plur.). A. Lit.: quod earum rerum videatur ei levis fructus, exiguus ustis, ineertus dominatus, etc., Cic. Rep. 1, 17 : cf. pecu- des partim esse ad usum hominum, par- tim ad fructum, partim ad vescendum procrentas, id. Leg. 1, 8, 25 ; and Var. R. R. 1, 37, 4; cf. also ususfructus, under usus, I. B, 2, a : frugum fructuumque re- liquorum perceptio, Cic. Oft'. 2, 3, 12 : fructum ex aliqua re percipere or capere, id. ib. 2, 4, 14 : quoniam fructum arbitror esse fundi eum, qui ex eo satus nascitur utilis ad aliquam rem, etc., Var. R. R. 1, 23, 1 ; Cato R. R. 4, 2 ; cf. in quos sump- tus abeunt fructus praediorum ? Cic. Att. 11, 2, 2 ; so praediorum. id. Cat 2, 8, 18 : (vacca) a bima aut trima fructum ferre incipit. Var. R. R. 2, 1, 13: gallinarum fructus erant ova et pulli, id. ib. 3, 3, 6 : quae (oves) nequo all neque ullum fruc- tum edere ex se sine cultu hominum pos- sent, Cic. N. D. 2, 63, 158 : non serendis, non percipiendis, non condendis fructi- bus, id. de .Sen. 7, 24 ; cf. ver ostendit fu- turos fructus : reliqua tempora demeten- dis fructibus et percipiendis accommo- date sunt, id. ib. 19, 70 ; and comportare ct condere fructus, id. Agr. 2, 32 Jin. : in fructibus arborum, Quint. 8, 5, 26 : fruc- tum ferre, id. 8, 3, 10 : graves fructu vites, id. 8, 3. 8 : Heracleotae et Bragyletae, qui item debent, aut pecuniam solvant aut fructibus suis satisfaciant, satisfy him with their proceeds, Cic. Fam. 13, 56, 2 : Asia multos annos vobis fructum Mithridatico hello non tulit. id. Agr. 2, 30, 83 ; cf. id. ib. 2, 29, 81 : M. Crassus negabat ullam satis magnam pecuniam esse ei . . . cuius fruc- tibus excrcitum ale-re non posset, *. e. rev- enue, income, id. Oft'. 1, 8, 25: aurum ex fructu metallorum coacervatum, Liv. 45, 40, 2 : in tantas brevi creverant opes, seu maritimis seu terrestribus fructibus, id. 21,7, 3 ; cf. fuerat ei magno fructui mare, id. 34, 30, 3 : qua re saepe totius anni fruc- tus uno rumore periculi amittitur, Cic. de imp. Pomp. 0, 15: an partus ancillae in fructu sit habendus, id. Fin. 1, 4, 12 : putatisne vos illis rebus frui posse nisi eos, qui vobis fructui (al. fructuosi) sunt, conscrvaveritis, id. de imp. Pomp. 6, 16. II, 'Prop.: Fruit, consequence, effect: ego fructus ex re publica non laetos et uberos, sed magna acerbitate permixtos tuli, Cic. Plane. 38, 92 ; cf. fructum pieta- tis suae ex aliquo ferre, id. Sest. 31, 68 : ex otio fructus capere, id. Rep. 1, 4 ; cf. diligentiae fructum capere, id. Brut. 62, 222 ; so alicujus amoris et judicii, id. Pis. 14, 31 ; and honeste acta superior aetas fructus auctoritatis capit ipsa extremos, id. de Sen. 18, 62: modestiae fructum aliquem percipere, id. Sull. 1, 1 : fructus verae virtutis honestissimus, id. Pis. 24, 57 ; so laboris, Quint. 6 praef. § 2 : studi- orum, id. 8 praef. § 26 ; 10, 3, 2 ; 10, 7, 1 ; cf. also ex re decerpere fructus, Hor. S. 1, 2, 79 : divitiorum fructus in copia e9t, the enjoyment derived from riches, Cic. Pa- rad. 6, 2, 47 ; cf. Theophrastus talium sumptuum facultatem fructum divitia- i-um putat. Mihi autem ille fructus libe- ralitatis, multo et major videtur et cer- tior, id. Oft'. 2, 16, 56 ; and pecuniae fruc- tus maximus, id. ib. 2, 18, 64 : vitae fruc- tus, id. Cat. 3, 12, 28 ; so id. Mur. 23, 47 : cf. omnem fructum vitae superioris per- didissent, id. Div. 2, 9, 24 ; and id. Rah. perd. 10, 29 : voluptatum, id. Lael. 23, 87 : jucunditatis, id. Mur. 19, 40. frugalis. e, adj. [fruxj *I, Of or be- longing to fruits : maturitas, App. de Mundo p. 71. II, (ace. to frugi, for Crux, no. II.) Economical, thrifty, temperate, frugal. ; and in gen. worthy, virtuous. So only in the Comp. and Slip. (Quint. 1, 6, 17, charac- terizes the use of the positive frugalis for the usual frugi as pedantry), and hence regarded by the grammarians as degrees of frugi : villa frugalior, Var. R. R. 3, 2, 3 : tanton' . . . Leshonicus factus est fru- galior? Plant. Trin. 3, 1, 9 : ut frugalior 654 F RUM sim, Ter. Heaut. 4, 3, 3 : quum optimus colonus, parcissimus, modestissimus, fru- galissimus esset, Cic. de Or. 2, 71, 287: homines frugalissimi, id. Flacc. 29, 71. Adv. frugaliter (ace. to no. II.), Mod- erately, temperately, thriftily, frugally : rem sobrie et frugaliter accurare, Plaut. Epid. 4, 1, 38 ; so id. Pers. 4, 1, 1 ; 6 ; so vivere (c. c. parce), Hor. S. 1, 4, 107 ; cf. recte is negat, umquam bene coenasse Gallo- nium . . . quia quod bene, id recte, frugali- ter, honeste : ille porro male, prave,"ne- quiter, turpiter coenabat, Cic. Fin. 2, 8, 25 : loqui frugaliter, id. ib. 2, 9, 25 : de sublimibns magnilice, de tenuioribus fru- galiter dicere, Front. Ep. ad Ver. 1, ed. Maj. — Comp. : vivere, Lact. Ira D. 20. frugalltaSj atis, /. [frugalis, no. II.] Economy, temperance, thriftiness, frugali- ty ; and in gen. worth, virtue (the Gr. aa- thpoavvn) (quite class.) : omnes in illo sunt rege virtutes, sed praecipue singula- ris et admiranda frugalitas . . . ego frugali- tatem, id est modestiam ettemperantiam virtutem maximam judico, Cic. Dejot. 9, 26 : vitae genus cum luxu aut cum fru- galitate, Cels. praef. mcd. ; cf. ex contra- riis : Frugalitas bonnm, luxuria enim ma- lum, Quint. 5. 10, 73 : and quod cessat ex reditu, frugalitate suppletur, Plin. Ep. 2, 4, 3 ; cf. also bona valetudo, quaeque earn maxime praestat frugalitas, Quint. 10, 3, 26 ; so id. 11, 3, 19 ; 12, 1, 8 ; 3, 7, 2L ; Petr. 115. — Of speech: quadam eloquen- tiae frugalitate contentos, measure, Quint. 12, 10, 21. — In a gen. sense : "temperans, quern Graeci auHppova appellant eamque virtutem aoiipponvvnv vocant, quam soleo equidem turn temperantiam, turn mode- rationem appellare, nonnumquam etiam modestiam : sed haud scio an recte ea virtus frugalitas appellari possit, etc. . . . reliquas etiam virtutes frugalitas conti- net, : ' etc., Cic. Tusc. 3, 8, 16 sq. ; cf. id. ib. 4, 16, 36 ; Quint. 1, 6, 17 ; 29. "II. Concr. for fruges, Fruits of the earth : App. M. 9, p. 233. frugaliter) adv., v. frugalis, ad fin. I frugamentum a frugibus appel- lata, Fest. p. 91 Mali. fruges, "m, v. frux. frugCSCO. ere, v. inch. n. [frux] To bear fruit, be fruitful (a post-class, word) : Prud. adv. Symm. 2, 913 ; so c. c. flores- cere, Tert. Res. earn. 22. frugij v - 'rux, no. II. frugifer» era, erum (archaic gen. sing. fern, frugiferai, Enn. in Charis. p. 7 P. ; cf. Mart. 11, 90, 5, and v. in the follg.) adj. [frux-fero] Fruit-bearing, fruitful, fertile (quite class.) : I, Lit.: ut agri non omnes frugiferi sunt, qui coluntur, sic an- imi non omnes culti fructum ferunt, Cic. Tusc. 2, 5, 13 : terrai frugiferai, Enn. in Charis. p. 7 P. ; hence comically used to denote Ennius himself: attonitus legis Terrai frugiferai, Mart. 11, 90, 5: spatia frugifera et immensa camporum, Cic. N. D. 2, 64, 161 : frugifera et ferta arva Asiae, Poet. ap. Cic. Or. 49, 163; Plin. 13, 5, 11 ; so nuces, Ov. de Nuce 19 : messes, id. Met. 5, 656 : numen, i. e. Ceres, id. Pont. 2, 1, 15 ; so too Frugifer, an appellation of Osiris among the Egyptians, Arn. 6, 196.— II, Trop., (* Fruitful, profitable): quum tota philosophia frugifera et fruc- tuosa nee ulla pars ejus inculta ac deser- ta sit, turn nullus feracior in ea locus nee uberior quam de officiis, Cic. Oft'. 3, 2, 5 : hoc illud est praecipue in eognitione re- rum salubre ac frugiferum, te, etc., Liv. praef. § 10. * fruglferens, entie, adj. [id.] Fruit- bearing, fruitful (lor the class, frugifer) : terrae, Lucr. 1, 3. * frugilegus) ". um > ad J- [fruxiego] Fruit- gathering, a poet, epithet of the ant : formicae, Ov. M. 7, 624. * frugiparens, entis, adj. [frux-pa- riol FruTi-lmiring, Venant. Carm. 3, 13, 12. frugiparus. «. urn, adj. [id.] Fruit- bearing, fruitful (a poet, word ; ante- and post-class.) : fetus, Lucr. 6, 1 : vultus (temporum), Avion. Arat. 1054. . * frugjperduS) a . um . <*<#■ [frux-per- do] Fruit- loving, a transl. of the Ho- meric i>\eaiK,:pnoi, Plin. 16, 26, 46. fruitus, a, um, Part., v. fruor. frumen. Inis, n. [fruor] (a post-class. IKON word) *I, A gruel or porridge made of com, and used in sacrifices, Arn. 7, 230. — II, The gullet ; ace. to others, the larynx, Don. Ter. Ph. 2, 2, 18 ; Ad. 5, 8, 27 ; Serv. Virg. G. 1, 74 ; Aen. 1, 178 ; Isid. Orig. 17, 3, 2 ; ib. 6, 23 ; 20, 2, 27. frumentaceus, a, um, adj. [fru- mentum] Of cam or grain, corn- (late Lat.) : farina, Veg. Vet. 2, 57 : panes, Hier. Ep. 3_7, 4. frumentarius; «. um . ad J- [id.J Of or belonging to corn, corn- ; milit. of or belonging to provisions, provision- : ager, Var. R. R. 1, 11, 2 ; cf. campus, id. ib. 1, 7, 9 : re6, corn, provisions, Cic. Verr. 2, 3, 5, 11 ; Caes. B. G. 1, 23, 1 ; 1, 37 fin. ; 1, 39, 1, et saep. : loca, i. e. abounding in corn, Caes. B. G. 1, 10, 2 ; cf. provinciae, id. B. C. 3, 73, 3 ; Cic. Att. 9, 9, 2 : navis, a provision-ship, store-ship, Caes. B. C. 3, 96, 4 : lex, respecting the distribution of grain at low rates, Cic. Tusc. 3, 20, 48 ; Sest. 48, 103 ; Brut. 62, 222 ; cf. magna largitio C. Gracchi, id. Off. 2, 21, 72: cau- sa, id. Verr. 2, 3, 5, 10 : lucra, id. ih. 2, 3, 37, 85 : negotiatores, corn-dealers, Plin. 8, 44, 69 fin. : mensores, com-meo,surers, Paul. Dig. 31, 1, 87.— II. Subst., frumen- tarius, ii, m. — A. A corn-dealer, Cic. Off. 3, 13, 57 ; 3, 16, 67 ; Liv. 4, 12, 10 ; 4, 15, 6 ; 38, 35, 5. In the time of the emperors employed as a secret spy, Spart. Hadr. 11; Aur. Vict. Caes. 39 fin.— B. Milit., A purveyor of corn, commissary of the stores, victualler, Hirt. B. G. 8, 35, 4 ; Inscr. Orel!. no. 3491 ; 3515 ; 4922. Cf. frumentator. frumentatio, °nis, /. [frumentor] I, A providing of corn, milit. foragbig, Caes. B. G. 6, 39, 1 ; Suet. Galb. 20.— In the plur. : pabulationes frumentntiones- que, Caes. B. G. 7, 16, 3 ; so id. ib. 7, 64, 2. — II. A distribution of corn, Suet. Aug. 40 ; 42 ; Monum. Ancyr. ap. Grut. frumentator) oris, m. [id.] A pro : vider of corn, milit. a forager, Liv. 2, 34, 4 ; 31, 36, 9. frumentor. atus, 1. v. dep. n. and a. [frumentum] J. Neutr., Milit. t. t., To fetch corn, to forage : erat eodem tem- pore et materiari et frumentari et tantas munitiones fieri necesse, Caes. B. G. 7, 73, 1 ; so quum in propinquo agro frumen- tarentur, Liv. 31, 36, 7 : frumentatuni mittere, Caes. B. G. 4, 32, 1 ; so id. ib. 6, 36, 2 : frumentatum ire, Pompei. in Cic Att. 8, 12, C, I fin. : frumentandi rationem habere, Caes. B. G. 7, 75, 1 ; so pabnlandl aut frumentandi causa progressi. id. B. C 1,48, 6. — H. Act., To furnish* or provide with corn (post-class.) : Tert. ad Natt. 2, 8. frumentum. i, n - [contr. from fru- gimentum, from fruges, frux : fruit, tear' iltiXn"i *• «•] Corn, grain (in 6ing. and plur. quite class.) : •' Julianus scribit : Frumentum id esse, quod arista in se te- neat, recte Galium definisse ; lupinum vero et fabam fruges potius dici, nt'i ■ non arista sed siliqua continentur, quae Ser- vius apud Alfenum in frumento contineri putat," Paul. Dig. 50, 16, 77 : "sunt prima earum (frugum) genera : frumenta ut tri- ticum, hordeum ; et legumina. ut fnbp cicer," etc., Plin. 18, 7, 9 : in segetibus fru- mentum, in quo culmus extulit spicnm, etc., Var. R. R. 1, 48, 1 : triticum vol alia frumenta, Col. 8, 9, 2 : Galli turpc esse ducunt frumentum manu quaerere, Cic. Rep. 3, 9; id. Att. 5, 18, 2: ut in itinere copia frumenti suppeteret, Caes. B. G. 1. 3, 1 ; id. ib. 1, 48, 2 : ingens frumenti acer- vus. Hor. S. 2, 3, 111 ; id. ib. 1, 1, 45.— In the plur. : bona frumenta, Cato in Gell. 13, 17, 1 : luxuriosa frumenta, Cic. Or. 24, 81 : non modo frumenta in agris matura non erant, sed, etc., Caes. B. G. 1, 16, 2 ; so id. ib. 1, 40, 11 ; 3, 9, 8 ; 5, 14, 2, et saep. ; Hor. Ep. 1, 16, 72 ; 2,1.140; 2, 2, 161, et al. II. T r a n 6 f. : frumenta, The small seeds or grains of figs, Plin. 15, 19, 21 ; 17, 27, 44. frundifer a"' 1 frundosus, v. frond. fruniscor* trunitus, 3. v. dep. n. [a protracted form of fruorj To enjoy (an ante- and post-class, word) (* c. ace. ; rare- ly c. abl.) : " (Q. Claudius Quadrigiarius) Domns, inquit, suas quemqne ire juhct ct sua omnia frunisci . . . ut fatiscor a fateor, ita frwniscor factum est a fruor. Q. Me- tellus Numidicus ... ita scripsit : Ego ne- FRUS que aqua neque igni car'co, et summa glo- ria fruniscor. Novius in Atellana, quae Parens inscripta est, hoc verbo ita utitur : Quod magno opere quaesiverunt, idfrunis- ci non qiteunt. Qui lion parsit apud se, frunilus est," Gell. 17, 2, 5 sq. : " Frunis- cor et fruuiitim dixit Gato : nosque quum adhuc dicimus infrnnitum, certum est an- tiquos dixiaee frttnitum" Fest. p. 92 Miill. : '' Fripniaci pro frui. Lucilius: Aequefru- niscur (go ac tu.'' Coelius (leg. Claudius) ...Novius... (then follow the passages quoted above from Gellius), Non. 113, 7 sq. : nine tu nisi malum, frunisci nihil potes, ne postules, 1'laut. Rud. 4, 3, 73 : QVEM NON LIQVIT (i. c. licuit) NOS FRVNISCI, lnscr. Orell. no. 4768. frunitUSi a, uin, Part., from fruniscor. lifUnS) "tis, v - !• irons, ad in.tt. iruor, i'ructus and fruitus (v. in the ibllg.), 3. v. n. To derive enjoyment from a thing, to enjoy, delight in it (and, there- fore, with a more restricted signif. than uti, to make use of a thing, to use it; c'f, Hannibal quum victoria posset uti, frui maluit, relictaque Roma Campaniam peragrare, Flor. 2, 6 ; and tu voluptate frueris, ego utor : tu illam summuni bo- num putas, ego nee bonum, Sen. Vit. beat. 10^«.). Constr. c. abl. ; less freq. c. ace. or abs. I, In gen.: (a) c. abl.: utatur suis bo- nis oporfet et fruatur, qui beatus futurus est, Cio. N. D. 1, 37, 103 ; cf. plurimis mar- itimis rebus fruimur atque utimur, id. ib. 2, (j(), 152 ; and commoda, quibus utimur, lucemque, qua fruimur, id. Rose. Am. 45, 131 : aevo sempiterno, id. Rep. 6, 13 ; cf. immortali aevo, Lucr. 2, C47 ; so vita, Cic. Clu, 61, 170 : omnibus in vita comraodis una cum aliquo, Caes. B. G. 3, 22, 2 : vo- luptatibus, Cic. Rep. 3, 12 ; v. also in the ibllg. : gaudio, Ter. Hec. 5, 4, 2 : uno amore, Prop. 2, 1, 48 ; cf. thalamis, Ov. F. 3, 554 : recordatione nostrae amicitiae, Cic. Lacl. 4, 15 : usu alicujus et inoribus, id. ib. 9, 32 : securitate (animus), id. ib. 13, 44 : timore paventum, Sil. 12, 566 ; cf. poena, Mart. 8, 30, 3, et al. : quo (specta- culo) i'ructus sum, Vellej. 2, 104, 3 : om- nium rerum cognitione fruiti sumus, Sen. F.p. 93 med. : non meo nomine, sed suo I'ructus est emptor, Ulp. Dig. 7, 4, 29 : euin esse beatum, qui praesentibus volup- tatibus frueretur confideretque se fruitu- rum aut in omni aut in magna parte vi- tac, Cic. Tusc. 3, 17, 38 : neque te fruimur et tu nobis cares, enjoy your society, Cic. Att. 2, 1, 4 ; so Attico, Nep. Att. 20 : ut si- nat Sese alteruas cum illo noctes hae frui, Plant. Asin. 5, 2, 68 ; so cara conjuge, Tib. 3, 3, 32 : viro, Prop. 2, 9, 24. (/J) c. ace: pabulum frui, Cato'R. R. 149, 1 ; Lucr. 3, 953 : meo modo ingeni- um frui, Ter. Heaut. 2, 4, 21.— In the part, fia. pass, (only so in class, prose) : per- mittitur intinita potestas innumerabilis pecuniae conticiendae de vestris vectiga- libus, non fruendis sed alienandis, Cic. Agr. 2, 13, 33 ; cf. id. Fin. 1, 1, 3 : nobis haec fruenda relinqueret, quae ipse ser- vasset, id. Mil. 23, 63 ; id. Off. 1, 30, 106 : justitiae fruendae causa, id. ib. 2, 12, 41 : agro bene culto nihil potest esse nee usu uberius nee specie ornatius : ad quem fruendum non modo non retardat, verum etiam invitat senectus, id. de Sen. 16, 57 , Liv. 21, 3, 4 : res fruenda oculis, id. 22, 14,4. (y) Abs. : satiatis vero et expletis jucun- dius est carere quam frui, Cic. de Sen. 14, 47 : datur : fruare, dum licet, Ter. Heaut. 2, 3, 104 : quae gignuntur nobis ad fruen- dum, Cic. Leg. 2, 7, 16 ; cf. di tibi divitias dederaut artemque fruendi, Hor. Ep. 1, I, 7. II. In partic, jurid. t. t., To have the use and enjoyment of & thing, to have the usufruct of 'it: quid? si constat, hunc non modo colendis praediis praefuisse, sed certis fundis patre vivo frui solitum esse ? Cic. Rose. Am. 15, 44 ; lnscr. Orell. no. 3121 (A.U.C. 637): ut censores agrum Campanum fruendum locarent, Liv. 27, II, 8 ; cf. id. 32, 7, 3 ; and qui in perpe- tuum fundum fruendum conduxerunt a municipibus, etc, Paul. Dig. 6, 3, 1 ; cf. also Ter. Ad. 5, 8, 27. (* fmSi v- 1. frons.) FRUS FrUSinO) bnis, m. A city of the Her- nici, in Latitim, now Frosiuone, Liv. 27, 37 ; Juv. 3, 224; cf. Mann. Ital. 1, p. 666. —II. Deriv., Frusinas, atis, adj., Of or belonging to Frusino : ager, Liv. 26, 9 : fundus, in* the neighborhood of Frusi- 110, Cic. Att. 11, 4, 1; 11, 13, 4.— In the plur. subst., Frusinates, um, m.. The inhab- itants of Frusino, Liv. 10, 1 ; Plin. 3, 5, 9. fl'UStatim, adv. [frustum] Piecemeal, in pieces (very rare) : Pompon, in Non. 113, 7: coquitur in olla, aut fruetatim in patinis, Plin. 20. 9, 39 ; Prud. Psych. 720. irustillatim- a 'lv. [frustiilum] In small pieces, in hale bits (ante -class.) : nisi mihi virgo redditur, Jam ego te faci- am ut hie formicae irustillatim differant, Plaut. Cure. 4,4, 20 ; Poet. ap. Non. 112, 8. frustiilum. i. n. dim [frustum] A small piece, little bit (an ante-class, word) : parvula. Arn. 7, 231 : ignea, id. 2, 84. frusto? '""Pi »• a - [frustum] To break to pieces : quum Punicae praedae omni- bus promontoriis insulisque frustarentur et tluitarent, etc., i. e. the booty taken from the Carthaginians went to wreck and was driven in pieces on the promontories, Flor. 2, 2, 32 (so ace. to the conjecture of Sal- masius, Graevius, and others, instead of the common and certainly false reading, frustrarentur. N. Heinsius proposes eruc- tarentur, v. eructo. no. II.). frustra, adv. [abl. of a radical form FRUSUS =: frausus, from fraudo, with the demonstr. suffix terus, as in supra, extra, contra, etc. ; and therefore, lit., i n or with deceit; hence] In a deceived manner, in a state of deception, in error (so mostly ante-class, and in historians ; not in Cic. and Caes.) : jam hi ambo et servus et hera frustra sunt duo, Qui me Amphitruonem rentur esse : errant pro- be, are deceived, in error, Plaut. Am. 3, 3, 19; cf. id. Bacch. 4, 7, 42; and nunc, mu- lier, ne tu frustra sis : mea non es, ne ar- bitrere, id. Merc. 3, 1, 30; cf. also quo mihi acrius annitendum est, ut neque vos capiamini, et illi frustra sint, Sail. J. 85. 6 ; so too frustra esse, Plaut. Capt. 4, 2, 74 ; Men. 4, 3, 18 ; Mil. 5, 29, et al. ; cf. also in the follg. no. II. A. And with animi : er- ras, Aemiliane, et longe hujus animi frus- tra es, App. Apol. p. 286 : frustra me due- tare non potes: Aliam posthac invenito, quam tu habeas frustratui, to deceive, cheat, Plaut. Men. 4, 3, 20 ; so frustra habere ali- quem, Tac. A. 13, 37 ; 51 ; Amm. 18, 6 ; Argument. (Prisciani) in Plaut. Capt. 5. H. Transf., according as particular respect is had to the effect, the aim, or the reason of an action, Without effect, to no purpose, without cause, uselessly, in vain, for nothing (the predom. signif. in prose and poetry). A. Without effect, in vain : Plaut. Capt. 3, 1, 31 : praesagibat mihi animus, frustra me ire, quom exibam domo, id. Aul. 2, 2, 1 : neque ipse auxilium suum saepe a viris bonis frustra imploraripatietur, Cic. de Or. 2, 33, 144 ; so multum frustraque rogatus, Luc. 4, 735: frustra telum mit- tere, Caes. B. G. 3, 4, 2 ; cf. id. ib. 3, 25, 1 : frustra tantum laborem sumere, id. ib. 3, 14, 1 : cujus neque consilium neque in- ceptum ullum frustra erat, Sail. J. 7, 6 Kritz. ; cf. ita frustra id inceptum Volscis fuit, Liv. 2, 25. 2 ; and neque frustrabor ultra cives meos, neque ipse frustra dic- tator ero, id. 2, 31, 10 ; Quint. 10, 1, 2 : frustra cruento Marte carebimus, Frus- tra metuemus Austrum : Visendus ater Cocytos, etc., Hor. Od. 2, 14, 13 and 15. So in a pun with frustra esse (v. supra, no. I.) and frustrari : qui lepide postulat alterum frustrari, Quem frustratur, frus- tra eum dicit frustra esse. Nam qui sese frustrari quem frustra sentit, Qui frustra- tur, is frustra est, si non ille et frustra, Enn. in Gell. 18, 2, 7. 2. E 1 1 i p t. : equites et auxiliarios pe- dites in omnes partes mittit . . . Nee frus- tra. Nam, etc., Hirt B. G. 8, 5, 3 ; so frus- tra: nam, etc., Hor. Od. 3, 7, 21; Flor. 4, 11,9. B, Without reason, or cause, ground- lessly: frustra ac sine causa, Cic. Div. 2, 60, 125 : frustra tempus contero, id. Rose. Com. 14, 41; id. Rep. 1, 7: quae (res) prima impulit etiam, ut suspiceremus in F HUS coelum ncc frustra siderum motusintue- remur, id. ib. 3, 2 ; id. ib. 4, 3 : non igitur frustra Plato civili viro, quem izu\itikov vocunt, necessarinm musictn credidit, Quint. 1, 10, 15; id. 10, 1, 56: ut multi, nee frustra, opinantur, Suet. Oth. 9. 2. Ellipt. : hnnc quidam aposiopesin putant Frustra. Nam, etc., Quint. 9, 3, 60. frustrabilis, e, adj. [frustror] That wilt be disappointed, vain, deceitful (a post, class, word) : exspectatio, Arn. 2, 58 ; so res, id. 6, 206. frustramen, inis, n. [id.] Decep- tion: Lucr. 4, 818 Wakef. and Forbig. N.cr. frustration 6nis, /. [id.] A deceiv- ing, deception, disappointment, frustration (rare; not used by Cicero): in horum familiara Frustrationem hodie injiciam maximam, Plaut. Am. 3, 1, 15: clamant, fraude fieri, quod foris teneatur exerci- tus : frustrationem earn legis tollendae esse, Liv. 3, 24, 1 : frustratio Gallorum eo spectabat, ut tererent tempus, donee, etc., id. 38, 25, 7 ; cf. id. 25, 25, 3 ; and in the plur. : quum variis i'rustiationibus differretur, Just. 9, 6 : quo magis me pe- tiverunt, tanto majorem iis frustratio do- lorem attulit, failure, Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 5 ; so Quint. 2, 20, 3 : sine suc- cessu ac bono eventu frustratio est, non cultura. /aiVure, Var. R. R. 1, 1, 6. liustrator. oris, m. [id.] A deceiver, delayer (a post-class, word): judicum, Symm. Ep. 10, 44 ; Tryph. Dig. 43, 16, 19. frustratdriUS, a, um, adj. [fruetra- tor] Deceptive, deceitful (a post-class, word) : somnia, 'Pert. Anim. 47 : aures, Arn. 7, 219 : appellatio, Modest. Dig. 22, 1, 41. li'UStratuSi us, m. [frustror] A de- ceiving, deception : aliquam habere frus- tratui, Plaut. Men. 4, 3, 21. frustro, are, v - the follg. art. frustror i atus, 1. v. dcp. (also in the act. form frustro, are, v. in the follg.) a. [frustra] To deceive, disappoint, trick, frus- trate (quite class.) : («) In the depon. form : Plaut. Am. 2, 2, 200 : aut certare cum aliis pugnaciter aut frustrari quum alios, turn etiam me ipsum velim, Cic. Acad. 2, 20, 65 ; so ne frustretur ipse se, Ter. Eun. prol. 14 ; and o bone, ne te Frustrere, Hor. S. 2, 3, 32 : Tarquinios spe auxilii, Liv. 2, 15, 5 : Cloelia frustrata cu6todes, id. 2, 13, 6 : saepe jam me spes frustrata est, Ter. And. 2 2, 37 ; so Len- tul. in Cic. Fam. 12, 14, 1 ; cf. sat adhuc tua nos frustrata est fides, Ter. Ad. 4, 4, 11 : exspectationem frustrari et differrc, Plin. Ep. 2, 10, 2: frustrari improbas spes hominum, id. ib. 8, 18, 3 ; so spem mer- cantium, opp. explere, Suet. Aug. 75 : frustratus vincula, i. c. escaped from them, Sol. 1. — Abs. : Cocceius vide ne frustre- tur, Cic. Att. 12, 18, 3 ; Lucr. 4, 573 ; cf. id. 4, 973. — (p 1 ) In the act. form : non frus- trabo vos, milites, Caes. frgm. ap. Dio- med. p. 395 P. : ego me frustro, Plant. Mil. 3, 3, 9 : qui ventrem frustrarunt su um, Pompon, in Non. 473, 18 : frustrautia dona, fruitless, bootless, Prud. Apoth. 640. — Pass. : frustramur, irridemur, Laber. in Prise, p. 793 P. : ignavissimi quique tenu- issima spe frustrantur, Sail. Or. Licin. med. ; so frustratus spe continuandi con- sulates, Vellej. 2, 21, 2 ; for which frus- tratus a spe, Fenest. ap. Prise, p. 793 P. : variis dilationibus frustratus, Just. 8, 3. — c. gen. : captionis versutae et excigitatac frustratus, Gell. 5, 10, 16. II, Transf., To make vain, of no effect, or useless (post-Aug. and very rare) : im- prudenter facta opera frustrantur impen- sas, Col. 1, 1, 2 ; cf. lahoremque frustrari, id. praef. § 22 : in se implicati arborum rami lento vimine frustrabantur ictus, Curt. 6, 5. * frUStulentUS) a, um, adj. [frustum] Full of small pieces : aqua, i. e. filled with crumbs, Plaut. Cure. 2, 3, 34. frustulum, i. »• dim. [id.] A small piece, little bit (post-class.) : frustulum pa- nis, App. M. 1, p. 110. frustum, i. »■ [fruor] A piece, bit: I. Lit-, of food (quite class.) : frusto pa- nis conduci potest, vel uti taceat, vel uti loquatur, Cato in Gell. 1, 15, 10 : necessc est, offa objecta cadere frustum ex pulli 655 F RUX ore quum pascitur, Cic. Div. 1, 15, 27: csculcnta, id. Phil. 2, 25 fin. (also quoted in Quint. 9, 4. 44) : pars in i'rusta secant, Virg. A. 1, 212: lardi semesa frusta, Hor. S. 2, 6, 85. — U. Transf, in gen., A piece as a small part of a whole (so very rare- ly ; not in Cic.) : unde soluta fere oratio, et e singulis non membris sed frustis col- lata, structure caret, Quint. 8, 5, 27 ; so opp. membra, id. 4, 5, 25 ; cf. philosophi- am in partes, non in frusta dividam, Sen. Ep. 89. — Comically, frustum pueri, yon bit of a boy! Plaut. Pers. 5, 2, 67. frutcctosus (also written fruteto- sus), a, ura, adj. [frutectum] Full of bush- es or shrubs, shrubby, busky, boshy : ne- morosi frutectosique trautus, Col. 2, 2, 11 ; 60 et rubricosus locus, Plin. 18, 17, 46 : smilax spinosis frutectosa ramis, id. 16, 35, 61) ; so id. 16, 37, 71. frutectum (also written frutetum), i, n. [contr. from fruticetum, v. h. v.] A place full of shrubs or bushes: ager fru- tectis aut arboribus obsessis, Col. 3, 11. 3 : rosa silvestris in frutecto, Plin. 25, 2, 6 : tenebrosa, Prud. adv. Symm. 2, 872 : acu- ta, id. Psych. 443. — *II. Transf., A shrub .- id frutectum (sc. cinnamum), Sol. 30 med. frutetum- i. v - the preced. art. ad init. frutCX. ieis, m. (fern. : Nilotica, Mart. Cap. 3, 34) [prob. kindr. with [jpiui, to sprout forth] A shrub, bush : V ex surcu- lo vel arbor procedit, ut olea, ficus, pi- rus ; vel frutex, ut violae. rosae, arundi- nes ; vel tertium quiddam, quod neque arborem neque fruticem proprie dixeri- mus, sicuti est vitis," Col. Arb. 1, 2; so Col. 8, 15, 5 ; Plin. 16, 36, 64 ; Ov. A. A. 3, 249 ; Petr. 135 : numerosus, id. 18, 24, 55 ; so olerum, Col. 11, 3 fin. : lupini, id. 2. 14, 5 : oleae, Plin. 23, 3, 35 : frutices inter membra condebant, Lucr. 5, 954 ; so in montuosis locis et fruticibus, Var. R. R. 2, 1, 16 ; collect, in the sing. : vena- ri asello comite cum vellet leo, Contexit ilium frutice, Phaedr. 1, 11, 4. — B. Transf., 1, Perh. The lower part of the sttui of a tret:, the trunk: quercus antiqua singulos repente ramos a frutice dedit, Suet. Vesp. 5 (al. radice). — 2. As a term of reproach, like caudex, stipes, and Eng. Loggerhead, blockhead : nee verisimile lo- quere, nee verum, frutex, Plaut. Most. 1, I, 12; so App. Apol. p. 317.— H. In par- tic, The name of a kind of cedar-tree in Phnjgia, Plin. 13, 5, 11. Fruti, v - Frutis. fruticatlO) on'"». /• [fruticor] A springing forth of shoots, a sprouting out (very rare) : fruticatio inutilis, Plin. 17, 1, HI - iriitlCCSCO, ere, v. inch. n. [frutex] To put forth shoots, to sprout, become bushy (very rare) : quia (hae arbores) eeleriter frut.icescunt, Plin. 17, 27, 45. fruticetum; i, n. [id.] A place full of shrubs or bushes, a thicket, covert, Hor. Od. 3, 12, 12 (10) ; Suet. Ner. 48. Cf. frutec- tum and fructetum. frutico (u long in fruticat arbor, Tert. Judic. dom. 135), avi, atum, v. n., and fruticor. ari, v. dep. n. [id.] To put forth shoots, to sprout out, to become bushy : ex- cisa est arbor, non evulsa : itaque, quam fruticetur, vides, * Cic. Att. 15, 4, 2 : ubi ex uno semine pluribus culmis fruticavit (triticum), Col. 2, 9, 6 ; so Plin. 19, 8, 41, § 140 ; id. 5, 29 ; 17, 10, 14 ; Sil. 9, 205.— II, Poet, transf, of the hair: fruticante pilo, Juv. 9, 15 ; of a stag's antlers : aspi- cis, ut fruticat late caput, Calp. Ed. 6, 37. fruticosus. a, um adj. [id.] Full of shrubs or bushes, shrubby, bushy : vimina, Ov. M. 6, 344 : aizoum a radice, Plin. 25, 13, 102 : arbor (terebinthus), id. 13, 6, 12 : rutae rami fruticosiores, id. 20, 13, 51: calamus l'ruticosissimus, id. 16, 36. 66 : lito- ra, Ov. Her. 2, 121 : mare, Plin. 6, 22, 24. Frutinal, v. the follg. art. FrutiS) is (Etrusc. form Fruti; v. in the follg.), / [an Etruscan modification of the Or. 'AtbpoStTtii cf. Otfr. Mill!. Etrusk. 2. p. 74J An Etruscan name of Venus : Veneri matri, quae Frutis dici- tur, Sol. 2. — Hence "Frutinal, templum Veneris Fruti," Fest. p. 90 Miill. Vid. Ap- pend, to Pref. fruXi friigis, and more freq. in the 656 F.RU X plur.. fruges, um (also in the nom. sing. FTIUGIS : "frugi rectus est natura frux, at secundum consuetudinem dicimus, ut haec avis, haec ovis, sic hnec frugis," Var. L. L. 9, 46, 146, § 76), /. [fruor] Fruits of the earth (that may be enjoyed), produce of the fields, pod-fruit, i. e. pulse, legumes ( whereas frnctus denotes chiefly tree- fruit, and frumentum halm-fruit, grain), but sometimes also, in gen., for fruits (grain, tree-fruit, etc.). I, Lit.: («) Plur.: terra feta frugibus et vario leguminum genere, Cic. N. D. 2, 62, 156: fruges terrae, id. Div. 1, 51, 116; so id. de Sen. 2, 5 ; cf. nos fruges seri- mus, nos arbores, id. N. D. 2, 60, 152 : ubertas frugum et fructuum, id. ib. 3, 36, 86 ; so frugum fructuumque reliquorum perceptio, id. Off. 2, 3, 12 : oleam fruges- ve ferre, id. Rep. 3, 9 : neque foliis, ne- que oleo neque frumento neque frugibus usurum, Ulp. Dig. 7, 8, 12 ; cf. id. ib. 50, 16, 77 : ut quum fruges Cererem appella- mus, vinum autem Liberum, Cic. N. D. 2, 23, 60 ; cf. Lucr. 2, 656 ; so inventis fru- gibus, Cic. Or. 9, 31 ; and fruges in ea terra (Sicilia) primum repertas esse ar- bitrantur, id. Verr. 2, 4, 48, 106 : cultus agrorum perceptioque frugum, id. Rep. 2, 14 ; Att. in Cic. Tuse. 2, 5, 13 : lentis- cus triplici solita grandescere fetu, Ter fruges fundens, Cic. poet. Div. 1, 9, 15 ; so arboreae, Cornif. in Serv. Virg. G. 1, 55 : roburneae, Col. 9, 1, 5 : adoptatis curvetur frugibus arbos, Col. poet. 10, 39 : dulcedine frugum maximeque vinivolup- tate captam, Liv. 5, 33, 2 : superior pars vitis idonea frugibus, Col. 3, 17, 1. (/3) Sing. : si jam data sit frux, Enn. in Prise, p. 724 P. : spicea frux, Aus. Mo- nos. de cibis : ut non omnem frugem ne- que arborem in omni agro repenre pos- sis, Cic. Rose. Am. 27, 75: fundit frugem spici ordine structam, id. de Sen. 15, 51 : quercus et ilex multa fruge pecu3 juvat, Hor. Ep. 1, 16, 10. II. Trop. : A. I n gen-, hke fructus and our fruit, fruits, i. q. Result, success, value (so rarely, but quite class.) : quae virtutis maturitas et quantae fruges in- dustriae sint futurae, Cic. Coel. 31, 76 ; so illae sunt animi fruges, Auct. Aetn. 273 : generare atque ad frugem aliquam per- ducere, to some maturity, Quint. 6, 2, 3 ; cf. illud ingeniorum velut praecox genus non temere umquam pervenit ad fnigem, id. 1, 3, 3 ; and jam ego et ipsa frugem tuam periclitabor, maturity of mind, abili- ty, App. M. 6, p. 177. — Poet. : centuriae seniorum agitant expertio frugis, rail at what is crude, worthless, Hor. A. P. 341: cultor enim juvenum purgatas inseris aures Fruge Cleanthea, with Clcanthian fruit, i. e. doctrine, Pers. 5, 64 : herus si tuus volet facere frugem, meum herum perdet, ?'. e. to act with advantage, Plaut. Poen. 4, 2, 70. B. In partic., of moral character: 1, Frugi (most prob. a dat. form: fit f o r food, frugi aptus, serviceable, Xpfjatuos, xPnorH ; hence transf. from econom. lang.), Useful, Jit, proper, worthy, honest, discreet, virtuous, temperate, frugal (quite classical : for Comp. and Sup. the words frugalior and frugalissimus were used ; v. frugalis) : " frugi hominem dici non multum habet laudis in rege," Cic. Deiot. 9, 26 ; cf. id. Tusc. 3, 8, 16 sq. : " qui (L. Piso) tanta virtute atque integri- tate fuit, ut . . . solus Frugi nominaretur. Quern quum in concionem Gracchus vo- cari juberet et viator quaereret, quern Pisonem, quod erant plures : Cogis me, inquit, dicere inimicum meum frugi," id. Fontei. 13, 29 ; cf. loquitur ut Frugi ille Piso, id. Fin. 2, 28, 90 : homines plane frugi ac sobrii, id. Verr. 2, 3, 27, 67 : ego praeter alios meum virum fui rata Sic- cum, frugi, continentem (opp. madidum, nihili, incontinentem), Plaut. Asin. 5, 2, 7 : hominis frugi et temporantis functus otli- cium, Ter. Heaut. 3, 3, 19 : parcius hie vivit : frugi dicatur, Hor. S. 1, 3, 49 : An- tonius frugi I'actus est, Cic. Phil. 2, 28, 69 : (Penelope) tarn frugi tainque pudica. Hor. S. 2, 5, 77 : Bum bonus et frugi, id. Ep. 1, 16, 49 : quo sane populus numcrabilis, ut- pote parvus Et frugi castusque verecun- dusque coibat, id. A. P. 207 : scrvus frugi F U C O atque integer, Cic. Clu. 16, 47 ; so Davus, amicum mancipium domino et frugi, Hor S. 2, 7, 3 ; and liberti probi et frugi, Plin Pan. 88, 2 : ubi lena bene agat cum qui quam amante, quae frugi esse vult, use ful, serviceable, Plaut. Asin. 1, 3, 23 ; so Ter. Eun. 3, 5, 59. (/3) Strengthened by the attributive bo- nae : is probus est, quem poenitet, quam probus sit et frugi bonae : Qui ipsus sib! satis placet, nee probus est nee i'rugi bo- nae, Plaut. Trin. 2, 2, 39 and 40 ; so id. Asin. 3, 3, 12; Poen. 4, 2, 23: (Fabius Luscus) satis acutus et permodestus ac bonae frugi, Cic. Att. 4, 8, 3. 1>, Of inanim. and abstr. things : frugi severaque vita, honest, virtuous, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 4 : victus luxnriosus, an frugi, an sordidus, quaeritur, frugal, temperate, Quint. 5, 10, 27 ; cf. atrium fru- gi nee tamen sordidum, Plin. Ep. 2, 17, 4 ; so coena, id. ib. 3, 1, 4 ; Juv. 3, 167 : jen- tacula, Mart 13, 31, 1. 2. Ad frugem or ad bonam frugem, in vulg. lang., To turn or bring one's self to moral worth, excellence, virtue : equidem rnultos vidi et in hac civitate, qui totam adolescentiam voluptatibus dedissent, emersisse aliquando et se ad frugem bo- nam, ut dicitur, recepisse gravesque hom- ines atque illustres fuisse, have reformed, Cic. Coel. 12, 28 ; so multa ad bonam fru- gem ducentia in eo libro scripta sunt, Gell. 13, 27, 2 : quin tu adolescentem. quem esse corruptum vides, restituis? quin ad frugem corrigis? Plaut. Trin. 1, 2, 81 ; cf. id. Bacch. 4, 10, 10 : certum'st ad frugem applicare animum, id. Trin. 2, 1,34. f ucate, adv. With paint or color ; v. fuco, Pa., ad fin. fucatUS; °t um > Part, and Pa., from fuco. + fucilis falsa : dicta autem quasi fu- cata, Fest. p. 92 Miill. N. cr. * 1. fucinus, a, um, adj. [1. fucus] Colored with orchil : si adhibeas fucinis sulphura, Quint. 12, 10, 76 Spald. N. cr. 2. FucinUSt i. m - A lake of Lalium, in the, territory of the Marsi, now Logo di Celano, Virg. A. 7, 759 ; Mart, do Spect. 28, 11 ; more freq. called Lacus Fucinus. Liv. 4, 57 ; Plin. 3, 12, 17 ; 36, 15, 24, § 124 ; Suet. Caes. 44 ; Claud. 20 sq. ; Tac. A. 12, 56. Cf. Mann. Ital. 1, p. 510. fuco- avi, atum, 1. v. a. [1. fucus] To color, paint, dye : I, In gen. : alba nee Assyrio fucatur lana veneno, Virg. G. 2, 465 ; so vellera Milesia saturo hyali co- lore, id. ib. 4, 334 : tabulas colore, Tac. A. 2, 14; pinnas vario veneno, Nemes. Cy- neg. 309 : frena spumis sanguineis (equus), Claud. Laud. Stil. 3, 350 : humida creta colorque Stercore fucatus crocodili, i. e. paintmadc of crocodile's dung. Hor. Epod. 12, 11 (cf. Plin. 28, 8, 28, § 109.)— H. In partic, with cosmetics, To paint, to rouge: A. Lit. : Ov. Tr. 2, 487 : corpora vulsa atque fucata, Quint. 8 praef. § 19. — B. Trop.: xinumquodque genus (dicen- di) quum fucatur atque praelinitur, fit praestigiosum, Gell. 7, 14, 11. — Hence fucatus, a, um, Pa. (ace to no. II. B) Painted, colored, beautified, falsified, coun- terfeit (a favorite word of Cic.) : secemi blandus amicus a vero et internosci tam potest adhibita diligentia quam omnia fu- cata et simulata a sinceris atque veris, Cic. Lael. 25, 95 : naturalis non fucatus nitor, id. Brut. 9, 36 ; cf. fucati medicamenta candoris et ruboris omnia repellentur : elegantiamodo et munditia remanebit, id. Or. 23, 79 : signa probitatis non fucata fo- rensi specie, sed domesticis inusta notis veritatis, id. Plane. 12, 29 : iisdera ineptiis fucata sunt ilia omnia, id. Mur. 12, 26 : puer subdolac ac fucatae vornilitatis, Plin. 34, 8, 19. § 79. — Comp. : versus fucatior, Gell. 13, 26, 3. * Adv. fucate : fucatius concinnata car- mina, Aus. in prosa post Idyll. 3. f UCOSUS. a . um, adj. [1. fucus] Paint- ed, colored, beautified, counterfeit, spurious (a Ciceron. word) : visae merces. fallaces quidem et fucosae, chartis et linteis et vi- tro delatae, Cic. Rab. Post. 14, 40 : vicini- tas non assueta mendaciis, non fucosa, non fallax, non erudita artificio simula- tionis, id. Plane 7, 22 : ambitiosae fuco- sacqtie (imicitiae, id. Att. 1, 18. 2. FUOA 1. tfucuSb '• m-=. m - A drone, Virg. G. 4, 244 ; 167 ; Col. 9, 15, 5. fue (also FU, ace. to Chads, p. 213 P.), interj., denoting aversion, Foh ! fie ! quam contidenter loquitur : fue ! Plaut. Most. 1, 1, 37. Fuf idlUSi a > Name of a Roman gens. So Fulidius, Cic. Pis. 35, 86 ; another of the same name, id. Q. Fr. 3, 1, 2, 3. L. Fufidius, an orator, Cic. Brut. 30, 113 ; cf. Kuhnk. Vellej. 2, 16, 2 : Q. Fufidius, a knight, ofArpinum, Cic. Fam. 13, 11, 1 ; id. ib. 12, 1 : Fufidius, a wealthy usurer, Hor. S. 1, 2, 12.— n. Deriv., Fufldianus, a, um, adj., Of or belonging to a Fufidius, Fufidian : praedia. Cic. Att. 11, 14, 3 ; 11, 15, 4 : coheredes, id. ib. 11, 13, 3. Fuf 1US) a, Name of a Roman gens. 50 e6p., I. Q. Fufius Calenus, A tribune oftlu people, A.U.C. 692, Cic. Fam. 5, 6, 1 ; Att. 1,14,6; 1,16,2; 4,16,5; Prov. Cons. 19, 46; Sest. 15, 33; Pis. 4, 9. From whom the Fufia lex derives its name, Cic. Att. 4, 16, 5. — II. An actor otherwise un- known, Hor. S. 2, 3, 60. t fuga» ae (archaic gen. sing, fugai, Lucr. 171046 ; 4, 715),f.= v - fugax, ad fin. fugcilia» ulm i "• ['"gaj A festival celebrated on the 24//i of February, to com- memorate the expulsion of the kings, the flight of the kings, Aug. Civ. D. 2, 6. Cf. regifugium. fuga tor? or i s > m - [f u g°] H £ w h° P"ts to flight (a post-classical word): mortis, 'Pert adv. Marc. 5, 10. fugatrix>' c > s '/- P^-] She that puts to flight (a po9t-cla8s. word) : dilectio fuga- trix timoris, Tert. adv. Gnost 12. f UgaX; acis, adj. ffugio] Apt to flee, flying swiftly, swift, fleet (mostly poet, and in post- Aug. pro6e) : f. Lit: fuga- ces Lyncas et cervos, Hor. Od. 4, 6, 33 ; so caprea, Virg. A. 10, 724 : ferae, id. ib, 9, 591 : mors et fugacem persequitur vi- rum, Hor. Od. 3, 2, 14 ; cf. comes atra (cura) premit sequiturque fugacem, id. Sat 2, 7, 315: Pholoe, tcho flees from woo- ers, coy, id. Od. 2. 5, 17 : lympha, id. ib. 2, 3, 12. — Comp.: ventis volucrique fugacior aura, Ov. M. 13, 807. — Sup. : ignavissimus et fugacissimus hostis, Liv. 5, 28, 8. — As a term of vituperation, of a slave : lurco, edax, furax, fugax, runaway, Plaut Pers. 3, 3,16.— n. Trop, : A. Fleeting, transi- tory : haec omnia quae habent speciem gloriae. contemne : brevia,fugacia, caduca existima, * Cic. Fam. 10, 12, 5 : fugaces la- buntur anni, Hor. Od. 2, 14, 1 : blanditiae, Plin. poet Ep. 7, 4, 7. — Comp. : non aliud pomum fugacius, Plin. 15, 12, 11. — Sup. : bona, Sen. Ep. 74 med. — B. With the gen., Fleeing, shunning, avoiding a thing: sol- licitaeque fugax ambitionis eram, Ov. Tr. 4, 10, 38 : fugax rerum, id. ib. 3, 2, 9 : fu- gacissimus gloriae, Sen. Ben. 4, 32. * Adv. fugaciter, In fleeing: fugacius helium gerere, Liv. 28, 8. 3. fugrela) ae > /• ['YI\ vyii, (ieiyui) To flee or fly, to take flight, flee away, run away. 1, Neutr., A. Lit: propera igitur fu- gere hinc, si te dii amant, Plaut. Epid. 3, 4, 78 ; cf. a foro, id. Pers. 3, 3, 31 ; and senex exit foras : ego fugio, I am of, Ter. Heaut 5, 2, 47: cervam videre fugere, sectari canes, id. Phorm. prol. 7 : qui fu- gisse cum magna pecunia dicitur ac se contulisse Tarquinios, Cic. Rep. 2, 19 : Aeneas fugiens a Troja, id. Verr. 2, 4, 33, 72: omnes hostes terga verterunt, nee prius fugere destiterunt, quam ad flumen Rhenum pervenerint Caes. B. G. 1, 53, 1 : oppido fugit, id. B. C. 3, 29, 1 : ex ipsa caede, to flee, escape, id. B. G. 7, 38, 3 ; cf. ex proelio Mutinensi, Cic. Fam. 10, 14, 1 : e conspectu, Ter. Hec. 1, 2, 107 : Uticam, Hor. Ep. 1, 20, 13 : fenum habet in cornu : longe fuge, id. Sat. 1, 4, 34 : nee furtum feci nee fugi, run away (of slaves), id. Ep. 1, 16, 46 ; cf. formidare servos, Ne te compilent fugientes, id. Sat. 1, 1, 78 ; and Sen. Tranq. 8. — Proverb.: ita fugias ne praeter casam, i. e. in fleeing from one danger beware of falling into another, Ter. Ph. 5, 2, 3 Ruhnk. ; cf. Gron. Ob- servv. 3, 9, p. 511 sq. FUGI b. In partic, like the Gr. Qtvyuv, To become a fugitive, leave one's country, go into exile : fugiendum de civitate, ceden- dum bonis aut omnia perferenda, Quint. 6, 1, 19. Cf. under no. II. A, b. 2. Transf., through the intermediate notion of swiftness, in gen., To pass quick- ly, to speed, to hasten away, flee away ; cf. " numquam Virgilius diem dicit ire, sed fugere, quod currendi genus concitatissi- muin est," Sen. Ep. 108 med. (mostly poet and of inanim. and abstr. things) : tenuis fugiens per gramina rivus, Virg. G. 4, 19 : Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina, Hor. S. 1, 1, 68 : concidunt venti fugiuntque nubes, id. Od. 1, 12, 30 : sper- nit humum fugiente penna, hasting away, rapidly soaring, id. ib. 3, 2, 24 : nullum sine vulnere fugit Missile, Stat. Th. 9, 770 : insequitur fugientem lumine pinum (i. e. navem), Ov. M. 11, 468 : fugere ad pup- pim colles campique videntur, Lucr. 4, 390. — Of persons: evolat ante omnes rapidoque per aera cursu Callaicus Lam- pun fugit, hastens away, Sil. 16, 335. Here perh. belongs, acer Gelonus, Quum fugit in Rhodopen atque in deserta Getarum, i. e. swiftly roves (as a nomade), Virg. G. 3, 462 (ace. to another explan. : flees driv- en from his abode). b. Pregn., To hasten out of sight, i. e. to vanish, disappear, to pass away, perish : e pratis cana pruina fugit, Ov. F. 6, 730 : fugiunt de corpore setae, id. Met. 1, 739 ; cf. jam fessae tandem fugiunt de corpore vires, Virg. Cir. 447 ; for which calidus- que e corpore sanguis Inducto pallore fugit, Ov. M. 14, 755 ; and fugerat ore co- lor, id. Her. 11, 27 : nisi causa morbi fu- gerit venis, Hor. Od. 2, 2, 15 : fugiunt cum sanguine vires, Ov. M. 7, 859 : sed fugit interea, fugit irreparabile tempus, Virg. G. 3, 284 ; so annus, Hor. S. 2, 6, 40 : hora, id. Od. 3, 29, 48 : aetas, id. ib. 1, 11, 7 : amor, Prop. 1, 12, 12 : memoriane fugerit in annalibus digerendis, an, etc., Liv. 9, 44, 4 : gratissima sunt poma, quum fugiunt i. e. when they wilt, become wilted, shriveled, Sen. Ep. 12; cf. vinum fugiens, under Pa. B. Trop. (rarely, but quite class.) : Cic. Off. 1, 35, 128 ; cf. omne animal ap- petit qunedam et fugit a quibusdam ; quod autem refugit, id contra naturam est, etc., id. N. D. 3, 13, 33; Quint. 11, 1, 54 : ad verba, magis quam poterant noce- re, fugi, had recourse to, Petr. 132. B. Act., To flee from, seek to avoid ; to avoid, shun any thing. A. Lit. (so for the most part only poet.) : Enn. ap. Auct Her. 2, 24. 38 • quum Domitius concilia conventusqut hominum fugeret, Caes. B. C. 1, 19, 2: neminem neque populum neque priva- tum fugio, Liv. 9, 1, 7 : vesanum fugiunt poetam qui sapiunt, Hor. A. P. 455 ; so percontatorem, id. Ep. 1, 18, 69 : hostem, id. Sat. 1, 3, 10 : lupus me fugit inermem, id. Od. 1, 22, 12: (Peleus) Magnessam Hippolyten dum fugit abstinens, id. ib. 3, 7, 18 : scriptorum chorus omnis amat nemus et fugit urbes, Hor. Ep. 2, 77 ; id. Sat. 1, 6,-126 : solus data pocula fugit, Ov. M. 14, 287 ; cf. vina fugit, id. ib. 15, 323. — In the pa9s. : sic litora vento Incipiente fremunt, fugitur quum portus ubique. i. e. is left, Stat. Th. 7, 140. b. In partic. (cf. supra, no. I. A, b), To avoid or leave one's country : nos pa- triam fugimus, Virg. E. 1, 4 : Teucer Sal- amina patremque quum fugeret, Hor. Od. 1, 7, 22. Hence, quis exsul Se quoque fugit» id. ib. 2, 16, 20. 2. Transf. (causa pro etfectu), To fi.ee away from, to escape, etfugio (v. h. v.) (po- et. ; but cf. infra, no. B, 2) : hac Quirinus Martis equis Acheronta fugit, Hor. Od. 3, 3, 16 : insidiatorem, id. Sat 2, 5, 25 : cunc- ta manus avidas fugient heredis, id. Od. 4, 7, 19. And in a poetically inverted mode of expression : nullum Saeva ca- put Proserpina fugit, none does cruelPros- erpine escape, i.e. none escapes death, Hor. Od. 1, 28, 2a B. Trop. (so very freq. and quite class.) : conspectum multirudinis fugere, Caes. B. G. 7, 30. 1 : ignominiam fugiunt ac dedecus, Cic. Rep. 5, 4 ; so nullam mo lestiam, id. ib. 3, 5 ; cf. laborem. Ter. 657 FUGI Heaut. 1, 1, 114 : recordationes, Cic. Att. 12, 18 : vituperationem tarditatis, id. de Or. 2, 24, 101 ; cf. majoris opprobria cul- pae, Hor. Ep. 1, 9, 10 : judicium senatus, Liv. 8, 33, 8 : vitium, Quint. 2, 15, 16 : hanc voluptatera (c. c. reformidare), id. 8, 5, 32 : disciplinas omnes (Epicurus), id. 2, 17, 15 : nuptias, Ter. And. 4, 4, 27 ; cf. usum conjugis, Ov. M. 10, 565 : connu- bia, id. lb. 14, 69 : amplexus Benis, Tib. J , 9, 74 : nee sequar aut fugiam, quae dili- git ipse vel odit, Hor. Ep. 1, 1, 72 ; so Quint 9, 4, 87. — In the pass. : simili in- scitia mors fugitur, quasi dissolutio natu- rae, Cic. Leg. 1, 11, 31 : quemadmodum ratione in vivendo fugitur invidia, sic, etc., Auct Her. 4, 38, 50 : quod si curam fugi- mus, virtus fugienda est, Cic. Lael. 13, 47 : fugiendas esse nimias amicitias, id. ib. 13, 45 : fugienda semper injuria est, id. Off. 1, 8, 25 ; id. Vcrr. 2, 3, 43, 103 : vitiosum genus fagiendum, id. Or. 56, 189 ; cf. Quint. 11, 3, 128 : petenda ac fugienda, id. 3, 6, 49. (/?) Poet., like the Gr. tjieiyetv, with an object-clause, To avoid doing something, to omit, forbear, beware, omittere, cavere : Lucr. 1, 1051 ; so o fuge te tenerae pue- rorum credere turbae, Tib. 1, 4, 9 ; and quid sit futurum eras, fuge quaerere, Hor. Od. 1, 9, 13 ; cf. also fuge suspicari, Cu- jus, etc., id. ib. 2, 4, 22 : mene igitur soci- um summis adjungere rebus, Nise, fugis ? Virg. A. 9, 200 ; cf. Ov. Her. 9, 75 : fuge- res radice vel herba Proticiente nihil cu- rarier, Hor. Ep. 2, 2, 150. 2. Transf. (causa pro effectu; cf. su- pra, no. II. A, 2), To escape : tanta est an- arii tenuitas, ut fugiat aciem, Cic. Tusc. 1, 22, 50 ; so Ov. P. 2, 80 : sed tamen admi- ror, quo pacto judicium illud Fugerit, Hor. S. 1, 4, 100. b, Lsp. freq., res me fugit, it escapes me, escapes viy notice ; I do not observe it., do not know it : novus ille populus vidit ta- men id, quod fugit Lacedaemonium Ly- curgum, Cic. Rep. 2, 12 ; cf. illos id fuge- rat, id. Fin. 4, 23, 63 : hominem amentem hoc fugit, id. Verr. 2, 4, 12, 27 : quern res nulla fugeret, id. Rep. 2, 1 : quae (ratio) neque Solonem Atheniensem fugerat, ne- que nostrum senatum, id. ib. 2, 34 ; id. ib. 1, 16 : non fugisset hoc Graecos homines, si, etc., id. de Or. 1, 59, 253 : neminem haec utilitas fugit, Quint. 2, 5, 17 : nisi quae me forte fugiunt, hae sunt fere de animo sen- tentiae, Cic. Tusc. 1, 11, 22 ; so Quint. 9, 2. 107, and id. 7, 1, 40 : nullam rem es9e declarant in usu positam militari, quae hujus viri scientiam fugere possit, Cic. de imp. Pomp. 10, 28 ; so quae (partitio) fu- giet memoriam judieis, Quint 4, 5, 3 ; cf. Gell. 1, 18, 6. — With subject-clauses : de Dionysio, fugit me ad te antea scribere, Cic. Att. 7, 18, 3 ; so id. ib. 5, 12, 3 : illud alteram quam sit difficile, te non fugit, id. ib. 12, 42, 2.— Hence fugiens, entis, Pa. Fleeing, fleeting, vanishing: A. Lit.: membra deficiunt, fugienti languida vita, Lucr. 5, 885 : vi- mim fugiens, i. e. growing flat, spoiling, Cic. Off. 3, 23, 91 : ocelli fugientes, i. e. dying, Ov. Am. 3, 9, 49 : portus fugiens ad litora, running bach, retreating. Prop. 1, 6. 15. — 2. Subet. in the later jurid. lang., like the Gr. b fvydv. The defendant : om- niniodo hoc et ab actore et a fugiente ex- igi. Cod. Justin. 2, 58 (59), § 4 (tor which rcu«, § 7).— B. Trop. : nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris, quin, etc., averse to labor, indolent, Caes. B. C. 1, 69, 3. Comp., Sup., and Adv. do not occur. fugTtanSi antis. Part, and Pa., from limit.). fugitlvarius, »■ »»• [fugitive] i. One employed to catch and bring bach fu- gitive slaves, a slave-catcher : Flor. 3, 19, 7; L'lp. Dig. 19, 5. 18.— B. Transf: (cochleae) aqua finiendae, ne fugitivarius sit parandua, i. e. that they may not crawl away, Var. R. R. 3, 14, 1. — XI. A. concealer of runaway slaves : Cod. Theod. 10, 12, 1. fugitiVHSi "< um ' all J- [f u ?io] Fly- ing away, fugitive ; usually subst., fugiti- vus, i, m., A fugitive, runaway, deserter: I. Adjectively : dieitur mihi tuua servus anagnostea fugitivua cum Vardaeis ease, runaway slave, Vat. in Cic. Fain. 5, 9, 2 : (apea) fugitivac fiunt, I. e. they fly away, 658 FU L C Var. R R. 3, 16, 21 : canis, Plaut. Ps. 1, 3, 85 : retraham ad me illud fugitivum ar- gentum, Ter. Heaut. 4, 2, 11 : teque ipsum vitas fugitivus et erro, Hor. S. 2, 7, 113. — (/?) With ab : neque tarn fugitivi illi a dominis, quam tu ab jure et ab legibus, Cic. Verr. 2, 4, 50, 112.— (y) c. gen. : pol r liceris, futurum te fugitivum rei familia- ris statimque ad nos evolaturum, Plin. Ep. 9. 28, 4 : Jugurtha finium suorum reg- nique fugitivus, Flor. 3, 1, 12; Plin. 18, 16, 41. n. Subst. : A. A runaway or fugitive slave : " quis sit fugitivu6, detinit Orfilius : Fugitivus est, qui extra domini doinum fugae causa, quo 6e a domino celaret, man8it. Coelius autem fugitivum esse ait eum, qui ea mente discedat, ne ad dominum redeat," etc., Ulp. Dig. 21. 1, 17 ; Plaut. Capt. prol. 17 : vivebat cum fugiti- vis, cum facinorosis, cum barbaris, Cic. Tusc. 5, 22, 63 ; so id. Verr. 2, 3, 26, 66 ; Phil. 11, 7, 16 ; Caes. B. C. 3, 19, 2 ; 3, 110, 4 ; Liv. 30, 43, 11 ; 38, 38, 8 ; Quint. 7, 4, 14 ; Hor. S. 2, 5, 26 ; Ep. 1, 10, 10.— As a vituperative term : fur, fugitive, fraus populi, fraudulente, etc., Plaut. Ps. 1, 3, 131 ; so Ter. Eun. 4, 4, 2 ; Phorm. 5, 7, 38. B. I n niilit. lang., A runaway soldier, a deserter : ea res per fugitivos L. Aemilii hostibus nunciatur, Caes. B. G. 1, 23, 2 ; cf. tempus discernit emansorem a fugiti- ve Claud. Saturn. Dig. 48, 19, 16, § 5. fugltOs av i» atum . L v. intens. a. and n. [fugioj To flee eagerly or in haste (most- ly an ante-class, word) : I. Neutr. : ita miserrimus fui fugitando, ne quis me cog- nosceret, Ter. Eun. 5, 2, 8.— II. Act., To flee, avoid, shun (cf. fugio, no. II.) : hef l'um, Plaut. Asin. 2, 4, 78 ; so amicos se- nes dedita opera, id. Poen. 3, 1, 5 : pa- ttern, Ter. Ph. 5, 5, 7 ; cf. ilium amant, me fugitant, id. Ad. 5, 4, 18, and Lucr. 4, 1172 : amaracinum fugitat sus et timet omne Unguentum, id. 6, 974 ; id. 4, 325 : quid illuc est, quod meos te dicam fugi- tare oculos ? Plaut. Capt. 3, 4, 9 ; cf. id. ib. 13 ; so tuum conspectum. Tel". Heaut. 3, 1, 25 : fugitant omnes hanc provinci- am, Plaut. Capt. 1, 2, 53 ; 55 : qui quaes- tionem fugitant. bona possident, * Cic. Eosc. Am. 28, 78 : fugitant (cornices) iras Palladis. Lucr. 6, 754 : necem, Phaedr. 1, 2, 26. (/3) Poet., with an object-clause (cf. fu- gio, no. II. B. 1, (I), To avoid, omit, or for- bear to do any thing : non poenitet me famae, Solam fecisse id, quod aliae mere- trices facere fugitant, Ter. Hec. 5, 2, 10 ; Lucr. 6, 1237 ; id. 1, 659.— Hence * fugitan s, antis, Pa. Fleeing, avoid- ing ; with the gen. (cC fugiens, no. B) : fugitans litium, Ter. Ph. 4, 3, 18. * fugitor; oris, m. [fugio] One who flees, a runner away : Plaut. Trin. 3, 2, 97. fugOj av i' «turn, 1. v. a. [id.] To cause to flee, put to flight, drive or chase away, to rout, discomfit (rare, but quite class.) : qui homines inermes armis, viris, terrore re- pulerit, fugarit, averterit, Cic. Caecin. 12, 33 ; cf. fugatus, pulsus, id. ib. 11, 31 : La- tini ad Veserim fusi et fugati, id. Off. 3, 31, 112 ; so hostes (c. c. fundere), Sail. J. 21, 2 ; 58, 3 ; Vellej. 46 fin. ; ef. fugato omni equitatu, Caes. B. G. 7, 68, 1 ; and Hirt. B. G. 8, 36, 1 ; Prop. 3, 3, 11 : indoc- tum doctumque fugat recitator acerbus, Hor. A. P. 474 : nisi me mea Musa fugas- eet, i. e. had not sent me into exile, Ov. Pont 3, 5, 21 ; cf. longe fugati conspectu ex hominum. Lucr. 3, 48 : dum rediens fugat astra Phoebus, Hor. Od. 3, 21, 24 ; so fugatis tenebris, id. ib. 4, 4, 39 : (flam- mas) a classe, Ov. M. 13, 8 ; so maeulns ore, id. Medic, fac. 78 : fugat e templis oculos Bona diva virorum, id. A. A. 3, 637: tela sonante fugat nervo, i. e. lets fly, dis- charges, Sil. 2, 91 : saepe etiam audacem fugat hoc terretque poetam, Quod, etc., Hor. Ep. 2, 1, 182 ; cf. id. multos a pro- posito studendi fugat, Quint. 2, 2, 7 ; fu- gat hoc (telum), facit illud amorem, etc., Ov. M. 1,469 sq. : id. ib. 9, 502. fulcimcn. inis, n. [fulcio] A prop, support, a pillar : Ov. F. 6, 269. Cf. the follg. art. fulcimcntum» i. »• [id-] A prop, stay, support (a post-class, word) : App. M. l,p. J 09; eo Macr. S. 7, 9. FUL9 (Fulcinius* "> »».• A Roman gen tile name : C. Fulcinius, Cic. Phil. 9, 2 M. Fulcinius, id. Caecil. 4.) ♦ulciO» falsi, fultum, 4. (late form perf. FVLCIVIT, Inscr. ap. Mur. 466, 3.— Part. perf. fulcitus, Coel. Aur. Tard. 2, 1) v. a. . To prop up, to keep upright by props, to stay, support (quite class.). I, Lit.: qui fulcire putatur porticum Stoicorum, Cic. Acad. 2, 24, 75; so ali- quid trabibus, Plin. 36, 13, 19, § 89 : Atlas, coelum qui vertice fulcit, Virg. A. 4, 247: vitis nisi fulta est, fertur ad terrain, Cic. de Sen. 15, 52 : ruentes ceras fulciunt, Plin. 11, 10, 10, § 23 : ilium Balbutit Scau- rum pravis fultum male talis, supported, Hor. S. 1, 3, 48; cf. id. ib. 1, 2, 88 : et pul- vino fultus, i. e. supported by, resting on the pillow, Lucil. in Serv. Virg. E. 6, 53 ; so ille (juvencus) latus niveum molli ful- tus hyacintho, Virg. E. 6, 53 ; and Ov. Ib. 237 ; cf. effultus ; so too abs. : colloco, ful- cio, Plaut. Casin. 5, 2, 10 : caput nivei ful- tum Pallantis, propped vp, bolstered, Virg. A. 11, 39.— Poet. : tu (potes) pedibus tc- neris positas fulcire pruinas 1 i. e. to tread the fallen snow, Prop. 1, 8, 7 : stant fulti pulvere crines, supported, stiffened, Stat. Th. 3, 326. B. Transf., To make strong or fast, to fasten, secure, support, strengthen (poet, and in post-Aug. prose) : fultosque emu- niit objice postes,fastened,guarded, Virg. A. 8, 227 ; cf. apposita janua fulta sera, Ov. A. A. 2, 244 : omnia debet enim cibus integrare novando Et fulcire cibus, cibns omnia sustentare, to support, strengthen, Lucr. 2, 1148 ; so stomachum cibo, Sen. Ep. 68 med. : venas cadentes vino, id. ib. 95 ; cf. Col. 6, 24, 4. II. Trop.: A. y° support, sustain, vphold : veterem amicum suum labentem excepit, fulsit et sustinuit re, fortuna, fide, Cic. Rab. Post. 16, 43 ; cf. labantem et prope cadentem rem publicam fulcire, id. Phil. 2, 21, 51 ; and Plin. Ep. 4, 21, 3 ; cf. also, ingenia rudia nullisque artium bo- narum adminiculis fulta, Gell. 6, 2, 8 : hoc conailio et quasi senatu fultus et munitus, Cic. Rep. 2, 9 : aliquem Uteris fulcire, id. Att 5, 21, 14 : magnis subaidiis fulta res publica est, id. Fam. 12, 5, 1 : imperium gloria fultum et benevolentia sociorum, id. Off. 3, 22, 88 : his fultus societatibus atque amicitiis, Liv. 42, 12, 8 ; so Plin. Ep. 9, 13, 11; id. 3. 60, 9; cf. quia nullis re- centibus subsidiis fulta prima acies fuit, id. 9, 32, 9 : causa Gaditanorum gravissi- mis et plurimis rebus est fulta, Cic. Balb. 15, 35 ; Lucr. 3, 126 : et serie fulcite ge- nus, i. e. to keep np, preserve, Prop. 4, 11, 69. * B. Poet, To besiege, oppress : (Pa- cuvii) Antiopa aerumnis cor luctificabile fulta, Pers. 1, 78 (pert), a word of Paruv.). fulcitus. «. um, v. fulcio, ad init. fulcrum» i. it. [fulcio] The post or foot of a couch (abed or an eating-couch), a bed-post : eburnum, Prop. 2, 13, 21 ; so Ov. Pont. 3, 3, 14 ; Gell. 10, 15, 14 : tricli- niorum pedibus fulcrisque, Plin. 34, 2, 4 ; so Virg. A. 6, 604 ; Suet. Claud. 32 ; cf. plutei, Prop. 4, 8, 68. — H, Transf. (pars pro toto), A couch, bed, Prop. 4, 7, 3 ; Juv. 6, 22 ; 11, 95. (* Fulf ulac, arum, /. A city of the Samnites. Liv. 24, 20.) fulgcns. entis, Part, and Pa., from fulgeo. fulg^cntcr, a dv. Glilteringly, etc. ; v. fulgeo, Pa., ad fin. Fulg'cntiUS. ii. m -> Fabius Plancia- des Fulgentius, A Roman mylhographer and grammarian in the beginning of the sixth century of tlie Christian era ; cf. Bahr's Rom. Lit Gesch. § 362. fulgeo? falsi, 2. (ante-claas. and poet, form ace. to the 3d conj. : fulgit, Lucil. and Pompon, in Non. 506, 8 and 9 ; Lucr. 6, 160; 174 ; 214 : fulgere, Pac., Att, Lu- cil. in Non. 506, 17 sq. ; Lucr. 5, 1094 ; 6, 165 ; Virg. A. 6, 827 ; Val. Fl. 8, 284, et aL ; cf. Sen. Q. N. 2, 56) v. n. To flash, to lighten. I. Lit. : si fulserit, si tonuerit si fac- tum aliquid erit de coelo, Cic. Div. 2, 72, 149 : quum aestate vehementius tonuit quam fulsit, Plin. 18, 35, 81 ; Mel. 1, 19, 1 ; Lucr. 6, 160 ; 165 : Jove fulgente cum populo agf nefas esse, Cic. Vatin. 8, 20 : PULG cf. Jove fulgente, tonante . . . coelo fulgen- te, tonante, id. N. D. 2, 25, 65 -, v. also fulguro : treruulo tempestas impete ful- git, Lucr. 6, 174 : fulsere ignes et aether, Wrg. A. 4, 167 : picei fulsere poli, VaL FL 1, (i 7 -»-'. * B. Trop., of the vivid oratory of Peri- cles : qui (Pericles) si tenui genere ute- retur, nuraquani ab Aristophane poeta fulgere, tonare, perraiscere Graeciam dic- tos esset, Cic. Or. 9, 29 (ace, to Aristoph. Acharn. 530 sq.: UepiKXinc O:i\i'u~ios 'HarpaxTn; itjpJvTa, IvveKOKa n?» 'EAAa- m - [ful- fidusj Shining a little, bright: Ter. laur. p. 2388 P. fillgiduS) a, urn, aa J. [fulgeo] Flash- ing, glittering, shining (ante- and post- class.) : Lucr. 3, 364 : acies ornatu fulgida Martis, Claud, in Ru£ 2, 351: fulgidior radio, Venant Carm. 8, ofin. Fulginia- ae, /■ -A city of Umhria, between Prusia and Spoletium, now Fo- ligno, Sil. 8, 462: cf. Mann. Ital. 1, p. 475. — IL Deriv., Fulginas, atis,; adj.. Of or belonging to Fulginia, Fulginian: Cic. Frgm. ap. Prise, p. 768 P. ; so in praefec- tufa Fulginate, id. ib. (Cic. ed. Orell. IV., 2, p. 443).— In the plur. subst. Pulgi- nateSf um, m.. The inhabitants of Fulginia, Fulginians, Plin. 3, 14, 19. fulgitrua. "•• v. fulgetrum. fulgOj ere, v. fulgeo, ad in it. fulgOTj oriSi m - [fulgeo] Flashing lightning: mostly poet for tuhrur: ful- PU L G gorem qnoquc cernimus ante Quam toni- trum accipimus, Lucr. 6, 170 ; so Vire. A. 8, 524 ; Ov. M. 7, 619. — In the plur. : prospera Juppiter his dextris fulgoribus edit Cic. poet Div. 2, 39, 82 : (anhelitus terrae) quum se in nubem induerint turn et fulaores et tonitrua exsistere, Cic. ib. 2, 19. 44 Mos. and Orell. If. cr. H, Trans f. Flask, glitter, gleam, brightness (mostly poet and in post-Aug. prose): A Lit: cujus (candelabri) ful- gore collucere atque illustrari Jovis tem- pium oportebat, Cic. Verr. 2, 4, 32 71 ; so armorum, Hor. Od. 2, 1, 19; cf. Quint 10, 1, 30: vestis, Ov. M. 11, 617; cf. purpu- reae abollae. Suet Cali<*. 35 : speculorum, Plin. 7, 15, 13 ; ct Quint 11, 3, 68 : solis, Plin. 11, 37, 54 ; Suet. Aug. 79 : carbun- culi, Plin. 37, 7, 25 : oculos tremulo ful- gore micantes, Ov. A. A. 2, 721 : fulgor ab auro. Lucr. 2. 50 : non fumum ex fulgo- re, sed ex fumo dare lucem Cogitat Hor. A. P. 143. — In the plur. : quum stupet in- sanis acies fulgoribus. i. e. glittering uten- sils, plate, Hor. S. 2, 2, 5. *2. Concr., A shining star: deindc est hominum generi prosperus et saluta- ris ille fulgor, qui dicitur Jovis, Cic. Rep. 6,17. B. Trop., Brightness, splendor, glory, renown : nominis et famae quondam ful- gore trahebar, Ov. Tr; 5, 12, 39 ; so glo- riae, Val. Max. 8, 1, 11 ; cf. omnibu3 i'ul- core quodam suae claritatis tenebras ob- duxit Quint 10, 1, 72 ; Hor. Ep. 2, 1, 13 : avitus, Vellej. 2, ifin.; TUn. 7, 26, 27. Fulgora. ae, f. [fulgur] A goddess who presided over liglitning, Sen. in Aug. Civ. D. 6, 10. fulffUr (also in the nom. FVLGVS, ace. to Fest s. v. FVLGERE, p. 92 Mull. If. cr.). uris, n. [fulgeo] Flashing lig/tt- ning, ligluning (opp. fulmen, a fhunder- oolt; v. fulmen): Ov. M. 3, 300: ideo passim fremitus et fulnura fiunt Lucr. 6, 270 : COELI FVLGVRA REGIONIBVS RATIS TEMPERANTO, Cic. Leg. 2, 8, 21 ; c£ de fulgurum vi dubitare. id. Div. 1, 10, 16; and fulgura interpretantes. id. ib. 1, 6, 12; cf. also consultus de fulgure haruspex. Suet. Dom. 16; and id. ib. 16: tonitrua et fulgura paulo intirmius expa- vescebat id. Aug. 90 ; cf. id. Calig. 51 ; and tonitruque et fulgure terruit orbem, Ov. M. 14. 817 : " dium fulgur appella- bant diurnum, quod putabant Jovis, ut nocturnum Summani," Fest. p. 75 Mull. ; cf. " provorsum fulgur appellator, quod ignoratur noctu an interdiu sit factum," Fest p. 229 Mull. N. cr. : v. also Miill. Etrusk. 2, p. 167. Dl Transf., A. For fulmen, A light- ning-flash that descends and strikes, a thunderbolt (so perh. not in class, prose) : feriunt summos fulsrura montes, Hor. Od. 2, 10.12: Lucr. 6, 391. 2. In parti c, in relig. lang., condere fulgur, To bury a thing struck by light- ning : aliquis senior, qui publica fulgura condit, Juv. 6, 586 ; so % fularur condifum, Inscr. Orell. no. 2482 ; cf. Luc. 1, 606. B. For fulgor. Brightness, splendor (poet, and very rare) : solis. Lucr. 2, 163 ; so flammai, id. 1, 726 ; cf. nictantia flam- mae, id. 6, 182 : clarae coruscis Fulguri- bus tedae, id. 5, 297 : fulgur ibi ad coelum se tollit totaque circum Aere renideseit tellus, id. 2, 325 : galeae, Claud. Cons. Honor. 3, 31. fulgTuralis- e, adj. [fulgur] Of or re- lating to lightning: Etruscorum et ha- ruspicini et fulirurales et rituales libra, on the mode of interpreting and propitiating lightnings. Cic. Div. 1, 33, 72. fhlguratio. onis, /. [fulguro] Flash- ing lighting, lightning: "fulguratio est late isnis explicitus : fulmen est coactus ignis et impetu jactus," Sen. Q. N. 2, 16 ; so id. ib. 2, 12; 21; 56. In the plur.: nubes mediocriter collisae fulgurationes faciunt: efficiunt majore impetu pulsae fulmina. Sen. Q. N. 1, 1. fulgTirator- oris. m. [fulgur] I. A priest who interprets and propitiates light- ning, a lightning-interpreter: "fulgura- tores, ut extispices et haruspices, ita bi fulirurum inspectores. Cato de moribus Claudii Neronis: ''haruspicem. fulgura- torem si quis adducat" Non. 63. 21 sg. : F UL M so Cic. Div. 2, 53. 109. Also written Jful- guriator, Inscr. Orell. no. 2301. Cf. Mull. Etrusk. 2, p. 162 sq. — H, A lightning. hnrler, App. de Mundo ; Inscr. Grut 21, 5 ; also written } fulgerator, ib. 3 ; 4 ; Don. cl. 1, 1 ; Num. Dioclet ap. Rasch. Lexic. rei num. II. 2, p. 833. fulg-uratura, ae, /. [fulguro] The interpretation of lightnings (late Lat.) : Etrusci libri de fulguratura, Scrv. Virg. A. 1, 42. fulgiireus- a. um . <"U- [fulgur] Full of lighj.niug, charged with lightning (late Lat) : nubes, Mart Cap. 5 in it. i fulgTOriator, v. fulgurator, no. I. fulgiirio, ivi. itum, 4. v. n. and a. [ fulgur J (an ante-class, word) I, Neutr., To hurl lightnings, to lighten : suo sonitu claro fulgurivit Juppiter. Nnev. in Non. 110, 17. — H. Acl.. To strike with light- ning. So only in the part, perf pass.: "fulgurilum id quod est fulmine ictum : qui locus statim fieri putabatur reJigiosns, quod eum deus sibi dicasse videretur," Fest. p. 92 Miill. : fulnuritae arbores, Luc. in Non. 110, 19; so Plaut. Trin. 2, 4, 138 ; Var. L. L. 5, 32, 42, § 150. fulgTurO; are, r. impers. [id.] To ligla- en (less freq. than fulgeo ; in many MSS. the reading oscillates between the two words ; cf. Spald. and Zumpt on Quint. 2, 16, 19, and Mos. and Orel], on Cic. N. D. 2, 25, 65) : f. L i t. : noctu magis quam interdiu sine tonitribus fulgurat, Plin. 2. 54, 55, § 145: Jove tonante, fulgurante comitia populi habere nefas, Cic. Div. 2. 18. 43 Orell. N. cr.—H. Trop.: *A. Of oratory (cf. fulgeo, no. I. B) : fulgurat in nullo umquam verius dicta vis eloquen- tiae, Plin. H. N. praef. § 5.— B. To flash, glitter, glisten, shine (poet) : vetitoque domus jam fulgurat auro, Stat Th. 4, 191 : cernis, oculis qui fulgurat ignis ! Sil. 12, 723. fulica> ae (also fulix, icis, Cic. poet Div. 1, 8. 14), f. A coot, a water-fowl, Plin. 11, 37, 44 ; Virg. G. 1, 363 ; Ov. M. 8, 625. _ fuliginatus. a . um, adj. [fuligo] Painted with a black powder, powdered black (late Lat) : Hier. Ep. 10. fuligineuS) a , um, adj. [id.] Like soot, sooty : color, Arn. 7, 254 : nubes, Petr. 108. fuliginosus» a, um, adj. [id.] Full cf soot, sooty (post class.) : Lares, Prud. a-ap. 10, 261. fullg'O) in* 8 . /• Soot: J. Lit: Cic. Phil. 2, 36, 91; Col. 11, 3, 60; Virg. E. 7, 50 : faliso lucubrationum bibenda, Quint. 11, 3, 23, — II. Transf., Black paint, stibium, Juv. 2, 93. fulix. ieis, v. fulica. fullo, onis, m. I. A fuller, clotli- fuller, Plin. 28, 6, 18 ; Mart. 6, 93, 1 ; 14, 51 .—In an obscene sense, comprimere fullonem, Nov. in Prise, p. 879 P. ; hence pugil Cle- omachns intra cutem caesus et ultra, in- ter fullones Novianos coronandus, Terl. Pall. 4. — B. The name of a mime written by Laberius, Gell. 16, 7, 3. — B. A beetle with white spots, Plin. 30. 11, 30, § 100. fulionica. ae, /. and orum. n., v. ful- lonicus, no. II. fullonicus- a. um, adj. [fullo] Of or belonging to fullers : pila, Cato R. R. 10, 5 ; 14, 2.— n. Subst, fulionica, ae, /., A. (scars) The fuller's craft, fulling : si non didicisti fullonicam, Plaut. Asin. 5, 2, 57. — B. ( sc - officina) A fuller's shop, fullery : eum, in cujus fundo aqua oritur, fulloni- cas circa fontem instituisse, Ulp. Dig. 39, 3. 3 ; so also fulionica. orum, «., Ulp. Dig. 7, 1, 13 ad fin. falldniuS' a, um. adj. [id.] Of or 6c- longing to fullers: ars. the art of fulling, Plin. 7, 56, 57, § 196 : creta, fuller's earth. id. 17, 8, 4: cortinae, id. 24, 13. 68: sal- tus, a jumping in fulling. Sen. Ep. 15. — Comically : nunc nisi lenoni munus ho- die misero. Cras mini potandus fructus est fullonius, to-morrow I must swallow ink (ace. to others, must let myself be stamped upon). Plaut. Ps. 3, 1, 15. fulmen- inis, n. [contr. from fulgi- men, fulumen] Lightning that strikes or sets on fire, a lightning-flash, thunderbolt (opp. fuliur. lightning; v. fulgur). T Lit : "placet Stoicis, eos anhelitus 659 FUL M terrae quum ae in nubem induerint ejus- que tenuissimam quamque partem coe- perint dividere atque dirumpere, turn et fulgores et ton itrua exsistere : si autem nubium conflictu ardor expre9su9 se emiserit, id esse fulmen," Cic. Div. 2, 19, 44 ; cf. Sen. Q. N. 2, 16 : non enim te puto esse eum, qui Jovi fulmen fabricatos esse Cyclopas in Aetna putes, Cic. Div. 2, 19, 43 : inter fulmina et tonitrua, id. Phil. 5, 6, 15 ; cf. under no. II. : Phaethon ictu fulminis deflagravit, id. Off. 3, 25, 94; cf. Romulus lactens fulmine ictus, id. ib. 2, 21, 47 ; and fulminis ictu concidere, id. ib. 2. 20, 45; so fulmine percussus, id. N. D. 3, 22, 57 : cf. id. ib. 3, 35, 84 : fulmina emit- tere . . . fulmen jacere, id. ib. 2, 19, 44 sq. ; Lucr. 6, 228 : igniferum, id. 6, 379 : cadu- cum, Hor. Od. 3, 4, 44 : qualem minis- trum fulminis alitem, etc., id. ib. 4, 4, 1 ; Quint. 12, 10, 24 ; cf. fulgeo, no. I. B.— Respecting the nature of lightnings, and their religious interpretation among the Etruscans and Romans, cf. Sen. Q. N. 2, 12 sq. ; Plin. 2, 51, 52 sq. ; Serv. Virg. A. I, 43 ; 230 : v. also Mull. Etrusk. 2, p. 162 sq., and the authorities there cited. II. Trop., Thunderbolt, bolt, i. q. de- structive power, crushing calamity : non dubitaverim me grftvissimis tempestati- bus ac paene fulminibus ipsis obvium ferre conservandorum civium causa, Cic. Rep. 1, 4 (so we should read, and not flu- minibus ; cf. the passage quoted above from Cic. Div. 2, 19, 43 ; besides, if the fig. were that cf waves, it would be ex- pressed not by fluminibus, but by flucti- bus ; v. fluctus, no. II. B, p. 612) ; cf. ful- mina fortunae contemnere, id. Tusc. 2, 27, 66 : juro per mea mala, has me in illo (puero) vidisse virtutes ingenii, ut pror- sus posset hinc esse tanti fulminis (i. e. morti9 pueri) metus, quod observatum fere est, celerius occidere festinatam mn- turitatem, Quint. 6 praef. § 10 ; and with this cf. Liv. 45, 41, 1 : quam fulmine justo Et Capito et Numitor ruerint, damnante senatu, Juv. 8, 92 ; cf. Liv. 6, 39, 7.— Of oratory : ain' tandem 1 insanire tibi vide- ris (Paetus), quod imitere verborum me- orum, ut seribis, fulmina? etc., Cic. Fam. 9. 21, 1 ; so (stilus) nee acumine posteri- orum nee fulmine utens superiorum (al. flumine), id. Or. 6, 21. — Poet. : fulmen habent acres in aduncis dentibus apri. i. e. destructive power, Ov. M. 10, 550 ; cf. id. ib. 1, 305 ; and (aper) Erectus setis et aduncae fulmine malae. Stat Th. 2, 470 ; see also fulmineus, no. II. : tune ilium (Hannibalem). quum irons propior lu- menque corusco Igne micat, tune ilia viri, quae vertice fundit, Fulmina pertuleris, fiery flashings (of the eye, the looks), Sil. II, 342. — And thus applied to the Scipios, as heroes and conquerors of the Cartha- ginians : Scipiades, belli fulmen, Cartha- ainis horror, Lucr. 3, 1047 ; imitated, duo fulmina belli Scipiades, Virg. A. 6, 843 ; and ubi nunc sunt fulmina genti9 Scipia- dae? Sil. 7, 106 : duo fulmina nostri im- perii, Cn. et P. Scipiones, Cic. Balb. 15, 34. fulmenta» ae, /. [contr. from fulci- menta, from fulcio ; cf. the follg. art] (an ante-class, word) A prop, support of a building. Cato R. R. 14, 1— H. In par- tic, The heel of a shoe, Lucil. in Non. 206, 26 ; Plaut. Trin. 3, 2, 94. fulmentumi i. »• [contr. from fulci- mentum, from fulcio ; cf. the prec. art] A prop, support: I. In gen.: Vitr. 5, 1 fin. : porticus fulmentis Aquitanicis su- perba, i. e. columns, Sid. Ep. 2, 10 in carm. — II. In parti c, A bed-post: Cels. 2, 15. — Proverb. : fulmen ta lectum scandunt, the child wants to know more than its grandmother ; or, perh., the servant wants to play the master, Var. in Non. 206, 25. fulmina ti ->, 6nis, /. [ fulmino ] A darting of ligldning, a lightning: fulgu- ratio ostendit ignem, fulminatio emittit, Sen. Q. N. 2, 12. fulminatory one, m. [id.] Light- ningJiurler, a post-class, designation of Jupiter : Am. 6, 207. X fulrmnatrix, icis, /. [id.] She that casts forth lightning, the lighlning-hurlcr, a designation of the twelfth legion, Inscr. Grut. 547, 6 ; 567, 10 ; Inscr. Murat. 869, 1 ; 874, 4. 660 FUME fuliruneus- a, um, adj. [fulmen] Of or belonging to lightning'», poet, word) : 1. Lit: ignis, Lucr. 2, 382; Ov. M. 11, 523 ; Pont. 2, 2, 118 : ictus, Hor. Od. 3, 16, 11 ; Ov. M. 14, 618 : fragor, Val. Fl. 2, 501. — II, Trop. (ace. to fulmen, no. II.), De- structive, murderous, killing : fulmineus Mnestheus, Virg. A. 9, 812 ; so dextra, Val. F1.4, 167: os (apri), Ov. A. A. 2, 374; Fast. 2, 232 ; cf. denies (apri), Phaedr. 1, 21, 5: rictus lupi, Ov. M. 11, 36 : ensis, Virg. A. 9, 441 : ira, Sil. 11, 99 : iter, Claud. Laud. Stil. 1, 200. fulmino? are, v. n. and a. [id.] I, Neutr., To lighten, to hurl lightnings (po- et, and in post- Aug. prose, for the # class. fulgeo) : aut Boreae do parte trucis quum fulminat, Virg. G. 1, 370 : minore vi ad fulgurandum opus est quam ad fulmi- nandum, Sen. Q. N. 2, 23 : nee fulminan- tis magna maims Jovis, Hor. Od. 3, 3, 6 ; so fulminantem pejerant Jovem, Plin. 2, 7, 5, § 21. — With a homogeneous object : ignes, Auct Aetn. 342. — B. Trop. : Cae- sar dum magnus ad altum Fulminat Eu- phratem bello, Virg. G. 4, 561 : fulminat ilia oculis, hurls lightnings, darts fire, Prop. 4, 8, 55 ; so Ov. Am. 1, 8, 16. II, Act., To strike or blast with light- ning : coelestis flamma Ingentes quer- cus, annosas fulminat ornos, Claud. Ep. 1, 40 : a deo fulminari, Lact. 1, 10 : vul- nera fulminatorum, Plin. 2, 54, 55. — B. Trop. : fulminatus hac pronunciatione in lectulum decidi, thunder-struck, Petr. 80, fultor» or i s i m - [fulcio] A supporter, support, prop (late Lat); trop.: eccle- siae fultor, Venant. Carm. 2, 15, 19. fulturaj ae, /. [id.] A prop, stay, sup- port (perh. not ante-Aug.) : I, Lit : fun- damenta pro fultura et substructione fiin- gentur, Col. 1, 5, 9. — In the plur. : Vitr. 10, 22 yin.— IL Transf. (cf. fulcio, no. I. B) : deficient inopem venae te, ni cibus atque Ingens acccdit stomacho fultura ru- enti, Hor. S. 2, 3, 154 ; Plin. Ep. 1, 9, 4. fultuSj a i um . Part., v. fulcio. Fuiviaj ae, v. Fulvius. fulvaster» tra i trum, adj. [fulvus] Yellowish (post-class.) : radix, App. Herb. 109. Fulvius* a. Name of a Roman gens, Cic. Plane. 8, 20. So esp. M. Fulvius Flaccus, A friend of C. Gracchus, who lost his life with him, Cic. Brat 28, 108 ; Cat 1, 2, 4 ; 1, 12, 29 ; Phil. 8, 4, 14 ; Liv. Epit 59.— (* M. Fulvius Nobilior, Cic. Arch. 11 ; id. Tusc. 1, 2 ; id. Att 4, 16 : Q. Fulvius Flaccus, id. Agr. 2, 33; id. Verr. 2, 41.— Q. Fulvius Nobilior, id. Brut. 20 : Servius Fulvius Flaccus, id. Brut. 21 and 32.)— Fulvia, Daughter o/M. Fulvius Bambalio, and successively the wife of P. Clodius, C. Curio, and M. Antony, Cic. Phil. 2, 5, 11 ; Att 14, 12, 1.— n. Derivv., A. Fulvi- anuS) a, um, adj., Of or belonging to a Fulvius or Fulvia, Fulvian: herba, named after a Fulvius, Plin. 26, 8, 57 : stola, of Fulvia, wife of P. Clodius, Val. Max. 3, 5, 3. — 3. Fulviaster* tri, m., An imitator of a Fulvius, Cic. Att. 12, 44, 4 Orell. N. cr. fulvUSi a, um, adj. Deep yellow, red- dish yellow, gold-colored, tawny (mostly poet.) : corpora fulva leonum, Lucr. 5, 899 ; cf. Hor. Od. 4, 4, 14 : tegmen lupae, Virg. A. 1, 275 : canis Lacon, Hor. Epod. 6, 5 : boves, Plin. 22, 5, 5 : vitulus, Hor. Od. 4, 2, 60 : caesaries, Virg. A. 11, 642 : arena, id. ib. 12, 741 : aurum, id. ib. 7, 279 ; cf. subtemen (auri), Sil. 7, 80 : cera, Plin. 21, 14, 49 : color vini, id. 14, 9, 11 : eidera, Tib. 2, 1, 88.— Hence poet, transf.: Olym- pus, Val. Fl. 7, 158 : lumen, Virg. A. 7, 76 : nubes, Lucr. 6, 461; Virg. A. 12, 792: aquila, id. ib. 11, 751 ; cf. ales Jovis, id. ib. 12. 247 ; and nuncia fulva Jovis, Cic. poet. Leg. 1, 1, 2. f umariolum. i, n. dim. [fumarium] A smoke-hole, air-hole (a post-class, word) : fumariola Vesuvii, Tert Poen. 12. fumarium; ", «• [fumus] A smoke- chamber for ripening wine, Col. 1, 6, 19 sq. ; Mart. 10, 36, 1. fumeuSj a, um, adj. [id.] Full of smoke, smoky, smnlfing : lumina taedis, Virg. A. 6, 593: flatus, Macr. S. 7. 10: Acheron, Val. Fl. 4, 595 ; vina Massiliae, ripened by smoke, Mart. 13, 123 (cf. fuma- rium). FUMU fumicUS) a, um, adj. [id.] Smoky (late Lat.) : culinae, Sid. Ep. 1, 11. fumidus> a > um ; <"{/• [id-] Full of smoke, smoky, smoking: I, Lit: fax, Lucr. 3, 305 ; cf. piceum fert fumida lu- men Taeda, Virg. A. 9, 75 : templa coeli (ignibus Aetnae), Lucr. 6, 645 : altaria, Ov. M. 12, 259 : caligo, Plin. 2, 42, 42 ; cf. lux, id. 2, 25, 22 : amnis, Virg. A. 7, 465 . tecta, Ov. M. 4, 405 : vortex, Plin. 2, 43, 43. — II. Transf.: £^ Smoke-colored : cau- tes, Plin. 5, 9, 10 : topazius, id. 37, 8, 35 : chrysolithus, id. 7, 28. — B. Smelling of smoke, smoky : virus, Plin. 14, 20, 25. f Ulnifcr. era, erum, adj. [fumus-fero] Producing smoke, smoking, steaming (a poet word) : ignes, Virg. A. 9, 522 : nox (in antro Caci), id. ib. 8, 255: Aponus, Luc. 7, 193. fumificO; a, " e i »• '*■ [fumus-facio] To make smoke, to bum incense : Ephe- siae Dianac, Plaut Mil. 2, 5, 2. f umif icuSt a > um > a a > m - [kindred with 3ru] Smoke, steam, fume : in lignis si flamma latet fumusque cinisque. Lucr. 1, 872 ; cf. 1, 890 ; id. 4, 54 ; id. 3, 433 : ibi hominem ingenuum fumo excruciatum. semivivum reliquit, Cic. Verr. 2, 1, 17, 45 ; Caes. B. G. 2, 7 fin.: turn fumi incendiorum pro- cul videbantur, id. ib. 5, 48 fin. : significa- tione per castella fumo facta, id. B. C. 3, 65, 3 : pernas in fumo suspendito, Cato R. R. 162, 3 ; so fumo inveteratum vinum, Plin. 23, 1, 22 ; cf. Hor. Of 3, 8, 11 ; Col. 1, 6, 19 sq. ; and v. fumarium ; hence poet, transf., fumi Massiliae, Marseilles wine mellowed in the smoke, Mart. 14, 118 : in illo ganearum tuarum nidore atque fumo, Cic. Pis. 6, 13 ; cf. intervenerant quidam FUND amici, propter quoe major fumus fieret, etc., Sen. Kp. 64, and Ter. Ad. 5, 3, 60 : non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem Cogitat, Hor. A. P. 143. l>. Proverb.: (a) flamma fumo est prox- iina : Fumo comburi nihil potest, tiamma potest, i. e. the slightest approach to wrong- doing leads to vice, Plaut. Cure. 1, 1, 53. — (/3) tendere de fumo ad flammam, to jump out of the frying-pan into the fire, Amm. H, 11 ; 28, 1. — (y) fumum or fumos ven- dere, i. e. to make empty promises, Lampr. Alex. Sev. 36 ; Mart. 4, 5, 7 ; App. Apol. p. 313. For which also, per fumum or l'umis venderc illiquid, Capitol. Anton. 11 ; Lampr. Heliog. 10. II. 'Prop., like our word smolce, as a figure of nothingness, destruction : ubi omne Verterat in fumum etcinerem, had reduced to smoke and ashes, i. e. had con- sumed, squandered, Hor. Kp. 1, 15, 39. funale. >s, v. fuualis, no. II. f unalis, e, adj. [funis] Consisting of or attached to a rope or cord : equus, an extra horse yoked to a chariot, but attached to it at the side of the others by a rope or trace, a trace-horse, Suet. Tib. 6 ; Stat. Th. 6, 462 ; Aua. Epitaph. 35, 10 : cereus, a waz-torcli, Val. Max. 3, 6, 4 ; called also candela, Serv. Virg. A. 11, 143. Cf. in the follg. no. II. B. — jj. Subst., funale, is, n. : * A. -A cord or thong of a sling .- funda media duo funalia imparia hubebat, Liv. 42, 63, 10,— Morefreq., B. A torch of -wax drawn out, a wax-torch : "funale Xauani- JloVi funalia 6a\oi," Gloss. Philox. ; cf. Isid. Orig. 20, 10, 5 ; Serv. Virg. A. 1, 727 ; 11, 143 : C. Duilius delectabatur crebro funali et tibicine, Cic. de Sen. 13. 44 : noc- tem flammis funalia vincunt, Virg. A. 1, 727 ; so lucida, Hor. Od. 3, 26, 7 : clara, Sil. 6, 667.-2. Transf., A chandelier, candelabrum, Ov. M. 12, 217; cf. Isid. Orig. 20, 10, 5. fun •> m - [funis-ambulo] A rope-dancer, Ter. Hec. prol 4 ; ib. prol. alt. 26 ; Suet. Galb. 6. Called also funi- ambuluSj Au S- in Psalm. 39, 9. funariuSi a, um, adj. [funis] Of or belonging to a rope (a post-class, word) : equus, i. q. funalis equus, an extra horse, trace-horse, Isid. Orig. 18, 35, 2. — II. Subst., Funarius, ii,m.,A surname of Gra- tianus, father of the emperor Valentinianus (so called from his bodily strength, be- cause five men could not drag a rope out of his hands), Aurel. Vict. Epit 45 ; Amm. 30,7. functio. onis, /. [fungor] A perform- ing, executing, discharging ; a perform- ance, execution: I. In gen. (Ciceron., but very rarely) : labor est functio quae- dam vel animi vel corporis gravioris ope- ns et muneris, Cic. Tusc. 2, 15, 35 : ut iis jucundior esset muneris illius functio, id. Verr. 2, 3, 6, 15. — *B. Transf., of things : functionem recipere per solutio- nem, i. e. perform the part, supply the place of, Paul. Dig. 12, 1, 2. — n. In par tic. (post-class.), A. Payment of taxes, Cod. Justin. 8, 54, 4 ; 10, 22 3.— B. An ending, end (of life), death: inevitabilis functio, Arn. 2, 78 ; so mortalium, id. 2, 104. functus* a . um > Port., from fungor. funda. ae,/. [fundo] A sling, atpcvSo- vn : "funda dicta eo, quod ex ea fundan- tur lapides, id est emittantur," Isid. Orig. 18, 10, 1 : inde fundis, sagittis, tormentis hostes propelli ac summoveri jussit, Caes. B. G. 4, 25, 1 ; so id. ib. 5, 35 fin. ; 5, 43, 1 ; Liv. 38, 29, 4 sq. ; Plin. 7, 56, 57, § 201 ; Plaut. Poen. 2, 32 sq. ; Ter. Eun. 4, 7, 16 ; Cic. poet Frgm. ap. Quint. 8, 6, 73 ; Virg. G. 1, 309 ; Aen. 9, 586 ; Ov. M. 4, 517. — II, Transf., £^,A casting-net, drag-net, Virg. G. 1, 141.— B. (ace. to the hollow of a sling in which the stone lay, like c(j>iv56vn) The hollow of a ring in which a jewel is set, the bezel, Plin. 37, 8, 37 ; id. 9, 42 (in Cic. Off. 3, 9, 38, called pala anuli). — C. -^ money-bag, purse, Macr. S. 2, 4 fin. fundalis. e, adj. [fundo] Of or be- longing to a sling (a post-class, word) : stridor, Prud. Psych. 293. fundament ink, n. [2. fundo] A foundation (a poet, word for the class. fundamentum ; mostly in the plur.) : po- nere fundamina, Virg. G. 4, 161 : Siculae FUND terrae, Ov. M. 5, 361 : rerum, id. ib. 15, 433; so id. Fast. 4, 835. —In the sing.: Ov. M. 14, 808. fundamentum. i. «• [id.] A founda- tion, ground-work, basis (quite class. ; mostly in the plur.) : I. Lit. : (a) Sing.: quin cum fundamento (aedes) Perierint, Pluut. Most 1, 2, 69: substruere funda- mentum, id. ib. 40 : qui a fundamento mihi usque movisti mare, id. 2, 6,55.— (fj) Plur. : operum fastigia spectantur, latent fundamenta, Quint Prooem. § 4 : agere fundamenta, Cic. Mil. 27, 75; so prima urbi jacere, Liv. 1, 12, 4 (cf. under no. If. [}, the passage from Cic. Fl. 2, 4) ; tor which novae domus jacere, Suet. Calig. 22 ; cf. id. Aug. 28 : alta theatri locare, Virg. A. 1, 428 ; cf. altae Carthaginis lo- care, id. ib. 4, 266 ; and Plin. 36, 14, 21 : fodere delubro, id. 28, 2, 4 : subdere per solidum, Tac. A. 4, 62 : urbis quatit Nep- tunus, Virg. A. 2, 611 : saxa turris, qui- bus fundamenta continebantur, convel- lunt, Caes. B. C. 2, 11, 3 : villa a funda- mentis inchoata, Suet. Caes. 46. II. 'Prop. : (a) Sing. : meo judicio pi- etas fundamentum est omnium virtutum, Cic. Plane. 12, 29 ; cf. fundamentum jus- titiae est fides, id. Off. 1, 7, 23 : narratio est quaedam quasi sedes et fundamentum constituendae fidei, id. Part. 9, 31 ; so eld- quentiae, id. de Or. 3, 37, 151 : philoso- phiae, id. Div. 2, 1, 2 : initium ac funda- mentum defensionis, id. Cluent. 10, 30 : disciplina nixa fundamento veritatis, Gell. 14, 1, 20. — (/3) Plur.: illic radices, illic fundamenta sunt, Quint. 10, 3, 3 : quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes excitatae sunt, Cic. Sest 2, 5 : libertatis, id. Balb. 13, 31 : virtutum, id. Fin. 2, 22, 72 ; cf. consulates tui, id. Pis. 4, 9 : senectus, quae fundamentis ado- lescentiae constituta est, id. de Sen. 18, 62 : actionum, id. Phil. 4, 1, 1 ; so jacere pacis fundamenta, id. ib. 1, 1, 1 : defensi- onis, id. Mur. 6, 14 : salutis suae, id. Fam. 10, 29 : impudentiae, Quint 12, 6, 2 : fu- turi oratoris, id. ib. 1, 4, 5 ; for which also with the dat. (cf. above no. I. the passage from Liv. 1, 12, 4) : causae, Cic. Fl. 2, 4 : verecundiae, id. Rep. 4, 4 Mos. : imperii, Plin. 15, 18, 20. ^ l.FundaniUS) a - The name of a Ro- man gens. So C. Fundanius, Varro's fa- thtr-in-law, Var. R. R. 1, 2, 1. Another C. Fundanius, a friend of Cicero, and who was defended by him, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, 10 ; Q. Cic. Petit cons. 5, 19 ; v. the few fragments of the oration in Orell. Cic. IV. 2, p. 445 ; this oration is called Fundani- ana in Serv. Virg. G. 2, 342. Another Fundanius, a friend of Horace, Hor. S. 1, 10, 42; 2, 8, 19. — In the fern., Fundania, ae, Varro's wife, Var. R. R. 1, 1, 1. 2. Fundanius, a, um, v. Fundi, no. 11. B. Fundanus. a, um, v. Fundi, no. II. A. fundatlOj onis,/. [2. fundo] A found- ing, foundation (extremely rare) : fun- dationes aedium, Vitr. 5, 3 ; so substruc- tionis fodere, id. 3, 3. funda tor. oris, m. [id.] A founder (extremely rare) : Praenestinae urbis, Virg. A. 7, 678 : imperii Romani, Inscr. Grut 56, 5 sq. — II. Trop. : securitatis publicae (Licinius), Inscr. Orell. no. 1071 : quietis (Constantinus), id. no. 1075. fundatus. a, um, Part, and Pa., from 2. fundo. Fundi) orum, m. A sea-coast town of Latium, on the Appian Way, between Formiae and Terracina, now Fondi, Mel. 2, 4, 9 ; Cic. Art 14, 6, 1 ; Liv. 41, 27 ; Hor. S. 1, 5, 34; Suet. Tib. 5; Galb. 4 ; 8 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 6&3.— B. Derivv., A. FundanUS; a, um, adj., Of or be- longing to Fundi : ager, Cic. Agr. 2, 25, 66 : solum, Ov. Pont. 2, 11, 28 : lacus, near Fundi, whence the famous Caecuban wine, Plin. 3, 5, 9 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 680 ; hence Amyclae, situated on the La- cus Fundanus, Mart. 13, 115: vina, Plin. 14, 6, 8. — B. Fundanius. a, um, adj., the same : Hercules, who was worshiped at Fundi, Vopisc. Flor. 4 ; Inscr. Orell., no. 1539. fundibalum, i> »•• or fundibalus. i, m. [vox hibr. from tunda and /ia'AAiu] A hurling or slinging macliine (late Lat.), FUND Vulg. Macr. 1, 6 fin. ; cC Isid. Orig. 18, 10, 2; and " Fundibali XtOollohot," Gloss. Lat. Gr. t fundibalarii oQtviovirai, Gloss. Lat. Gr. t fundibulum xn> -A funnel, Gloss. Philox. (1. fundoj. fundltOi are, v. intens. a. [1. fundo] (ante- and post-class, word) I, To hurl or sling at : Plaut. Poen. 2, 36 : spicula, Amm. 24,4. — H, 'Prop.: tantilla tanta verba funditat, pours forth, Plaut. Poen. 1, 2, 61 ; so ietaec verba, id. Amph. 4, 2, 12 ; and abs., id. Asin. 5, 2, 52. funditor, oris, m. [funda] One who fights with a sling (funda), a slingcr, oibevdovirns, a sort of light-armed soldier, Caes. B. G. 2, 7, 1 ; 2, 10, 1 ; 2, 19, 4 ; 2, 24, 4, et saep. fundi tuSi "<''■'■ [fundus] From the eery bottom, from the foundation, a fundamen- to, ab radicibus, radicitus (freq. and quite class.) : monumentum P. Scipionis fundi- tus delevit ac sustulit, Cie. Verr. 2, 4, 36, 79 ; cf. Carthaginem et Numantiam fun- ditus sustulerunt id. Oft'. 1, 11, 35 ; Vellej. 1, 12, 5 ; so destructum templum. Suet. Vesp. 9 : perire, Hor. Od. 1, 16, 20 : evel- lere, by the roots, Phaedr. 2, 2, 10. B. 'Prop., Utterly, entirely, totally, com- pletely : belli magnos commovit funditus aestus, Lucr. 5, 1434 : quae domus tarn stabilis, quae tarn firma civitas est, quae non odiis et dissidiis funditus possit ever ti? Cie. Lael. 7, 23; cf. praecepta, quae probas, funditus evertunt amicitias, id. Fin. 2, 25, 80 ; and amicitias funditus tol- lerc e vita, id. Lael. 13, 48 ; so tollere ve- ritatem et fidem, id. Or. 62, 209 : abolitae leges et versae funditus, Tac. A. 3, 36 : perdidisti me sodnlem funditus, Plaut. Bac. 3, 6, 31 ; so id. Most. 3. 1, 154 ; cf. Lacedaemonios funditu' vicit, Cic. Inv. 1, 33, 55 ; and Virg. A. 11, 413 ; Enn. Ann. 2, 29 : ne res redeant ad nilum funditus om- nes, Lucr. 1, 674; id. ], 479: carum re- rum funditus esse expertem, Cic. de Or. 3, 50, 195 : ne spondeus quidem funditus est repudiandus, id. Or. 64, 216 : funditus illiquid pes8um dare, Plaut. Trin. 1, 2, 128. II, Transf., At the bottom, btlow (so only ante- and post-class., and extremely seldom) : 6ubsedit funditus, ut faex, Lucr. 5, 498 ; Spart. Hadr. 12/«. 1. fund©) fudi, fusum, 3. v. a. [root FUD, kindr. with the Gr. XT, whence Xtoaui, xvotfi etc.] To pour, pour out, shed. f. Lit, of fluids: A. ln S en - : (natu- re terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc., Lucr. 5, 810 : sanguinem e patera, Cic. Div. 1, 23. 46 ; for which novum liquorem (i. e. vi- num) de patera, Hor. Od. 1, 31, 3 ; and vina paterS in aras, Ov. M. 9, 160 ; cf. vi- num inter cornua, id. ib. 7, 594 ; and vi- num super aequora, id. ib. 11, 247 : car- chesia (meri) humi, Virg. A. 5, 78 : lati- cem urnis, Ov. M. 3, 172 : lacrimas, Virg. A. 3, 348; cf. Ov. M. 8, 540: fundit Ani- gros aquas, pours out, id. ib. 15, 282 : pn- rumne fusum est Latini sanguinis ? shed, spilled, Hor. Epod. 7, 4 ; so sanguinem de regno (e. e. propter regnum), Curt. 10, 5. — Mid. : memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi, discharges it- self, Plin. 4, 10, 17, § 38 : ingentibus pro- cellis fusus imber, pouring, Liv. 6. 8, 7 ; so id. ib. 6, 32, 6 ; cf. sanguis in corpori- bus fusus, Cic. de Or. 2, 77, 310. 2. In partic, a. Of liquefying, melt- ing metals, To make by melting, to cast, found: exolevit fundendi aeris pretiosi ratio, Plin. 34, 2, 3 ; cf. id. 34, 7, 18, § 46 : caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile, id. 34, 8, 20 : aere fuso, id. 34, 11, 24: vitrum fundere, id. 34, 14, 42; so glandes, Auct B. Air. 20. 3 : Theodoras ipse se ex aere fudit, Plin. 34, 8, 19, § 83 : ne statuam quidem inchoari, quum ejus membra fundentur, Quint. 2, 1, 12 ; so id. 7 praef. § 2 : olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum duri- us esset, Hor. S. 2, 3, 22. *b. In medic, lang., aliquem, To cause one to have fluid stools, to relax one (opp. comprimere): si compre6serit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med. ; cf. under Pa. B Transf.: 1. To wet, moisten, bathe 661 FUND any thing with a liquid (poet, and very rare) : (ossa) niveo Jfundere lacte, Tib. 3, 2, 20 : multo teinpora funde mero, id. 1, 7, 50. 2. Of things non-fluid, viz., jt. In gen., To pour forth in abund- ance, to scatter, cast, hurl: deseotam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim, Liv. 2, 5, 3 : picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, funde- bant, Caes. B. C. 7, 24, 4 ; so tela, Val. Fl. 3, 243 : sagittam, Sil. 7, 647 : (solis) radios per opaca domorum, Lucr. 2, 114 : quas (maeulas) incuria fudit, has scattered, Hor. A. P. 352 : fundunt se carcere laeti Thra- ces equi, pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611 ; so se cuncta manus rati- bus, id. 2, 662 : litera fundens se in char- ts, Plin. 13, 12, 25 : luna se fundebat per fenestras, Virg. A. 3, 152. — M id.: ne (vi- tas) in omnes partes nimia fundatur, spread out, Cic. de Sen. 15, 52; so rapa in latitudinem funditur, Plin. 18, 13, 35 : homines fusi per agros ac dispersi, Cic. Sest. 42, 91. b. In parti c, («) With the accessory notion of production : To bring forth, bear, or produce in abundance : crescunt arbustaet fetus in tempore fundunt, Lucr. 1, 352 ; cf. terra fetafrugibus etvariolegu- minum genere, quae cum maxima largi- tate fundit, Cic. N. D. 2, 62, 156 ; so fiores aut fruges aut bacas, id. Tusc. 5, 13, 37 : frugem, id. de Sen. 15, 51 : plus materiae (vites), Plin. 17, 22, 35. $ 192 : cum cen- tesimo Leontini campi fundunt, id. 18, 10, 21: facile ilia (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt, Cic. N. D. 2, 51, 129 : (terra) animans prope certo tempore fudit Omne, Lucr. 5, 821 ; cf. ib. 915 : fudit equum magno tellus percussa tridenti, Virg. G. 1, 13 : Africa asinorum silvestrium multitudinem fun- dit, Plin. 8, 30, 46 : quae te beluam ex utero non hominem fudit, Cic. Pis. init. ; so Virg. A. 8, 139. (13) With the secondary notion of depth or downward direction : To throw or cast to the ground, to prostrate: (victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur, Liv. 9, 43, 20 : nee prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fun- dat humi, Virg. A. 1, 193 ; cf. Ov. M. 13, 85; so Sil. 4, 533: aliquem arcu, Val. Fl. 1, 446. — So esp. freq. as a milit. 1. 1., To overthrow, overcome, beat, vanquish an en- emy : hostes nefarios prostravit, fudit, occidit, Cic. Phil. 14, 10, 27 ; cf. exercitus caesus fususque, id. ib. 14, 1, 1 ; and ali- quos caedere, fundere atque fugare, Sail. J. 58, 3 ; cf. si vi fudisset cecidissetque hostes, Liv. 35, 1, 8 : eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse, Caes. B. G. 1, 44, 8 ; cf. Massilienses cre- bris eruptionibus fusi, id. B. C. 2, 22, 1 : Latini ad Veserim fusi et fugati, Cic. Oft'. 3, 31, 112; so Liv. 2, 6 fin.; and quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli, id. 28, 28, 9 ; cf. Drak. on 38, 53, 2 : less freq. in a reversed or- der ; alios arma sumentes fugant fun- duntque, Sail. J. 21, 2 Kritz ; and Vellej. 2, 46 fin. Ruhnk. : omnibus hostium co- piis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3 ; so magnas copia3 hostium fudit, Cic. Mux. 9, 20 : Sabinos equitatu fudit, id. Rep. 2, 20. SI. Trop. : A. ] n gen., To pour out or forth, to spread out, extend, display ; imago de corpore fusa. Lucr. 4, 50 : ani- mam moribundo corpore fudit, id. 3, 1046 ; cf. id. 3, 700; and concidit ac mul- to vitam cum sanguine fudit, Virg. A. 2, 532 : circuit (appellantur), quod mixta fa- rina et caseo et aqua circuitum acquabili- tcr fundebant, poured out, spread out, Var. L. L. 5, 22, 31, ^ 106 : quern secutus Cic- ero hanc famam latius fudit, Quint. 11, 2, 14 ; cf. id. 10, 5, 11 : quum vero caxisa ea incident, in qua vis eloquentiae possit expromi : turn se latius fundet orator, ■mill lay himself out, display himself, Cic. Or. 36, 125 ; cf. Quint. 11, 3, 84 ; so neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset uber- tas, id. 12, 2, 23. — M i d. : quamquam ne- gant, nee virtutcs nee vitia crescere : et tamen utrumque eorum fundi quodam- modo et quasi dilatari putant, Cic. Fin. 3, |5, 48 : semper ex co, quod raaximas 662 FUND partes continet latissimeque funditur, to- ta res appellatur, id. 5, 30, 92 ; id. Or. 62, 210. B. In partic, of speech. To pour forth, utter : per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur, Cic. N. D. 2, 59, 149 ; cf. e qui- bus elici vocem et fundi videmus, id. Tusc. 2, 24, 56 : inane6 sonos fundere, id. ib. 5, 26, 73 (for which inani voce sonare, id. Fin. 2, 15, 48) ; so sonum fundere, id. Acad. 2, 23, 74 : poetarum more verba fundere, id. Fin. 4, 4, 10 : versus hexame- tros aliosque variis modis atque numeris fundere ex tempore, id. de Or. 3, 50, 194 ; cf. grave plenumque carmen fundere, id. Tusc. 1, 26, 64 ; so tam bonos septenarjos ad tibiam, id. ib. 1, 44, 107 : physicorum oracula, id. N. D. 1, 26, 66 ; so has ore lo- quelas, Virg. A. 5, 842 : preces pectore ab imo, id. ib. 6, 55 ; so preces, Hor. Epod. 17, 53 : mera mendacia, Plaut. Ps. 4, 1, 33 : opprobria rustica, Hor. £p. 2, 1, 146 : iras inanes, Val. Fl. 3, 697 : vehemens et li- quidus puroque simillimus amni Fundet opes, Hor. Ep. 2, 2, 121. — Hence fusus, a, um, Pa. Spread out, extend- ed, broad, large, copious, diffuse: A. Lit. : (aer) turn fusus et extenuatus sublime fertur. turn autem concretus in nubes cogitur, Cic. N. D. 2, 39, 101 : fusior al- vus, i. c. more fluid (opp. astrictior), Cels. 1 , 3 vied. : toga fusa (opp. restricta), wide, full, Suet. Aug. 73 : Gallorum fusa et Candida corpora, full, plump, Liv. 38, 21, 9 : nee procul hinc partem fusi mon- strantur in omnem Lugentes campi, ex- tended, Virg. A. 6, 440 ; cf. non fusior ulli Terra fuit domino, a broader, larger king- dom, Luc. 4, 670. — B. Trop. : genus ser- monis non liquidum, non fusum ac pro- fluens, Cic. de Or. 2, 38, 159; cf. eon- stricta in latius fusa narratio, Quint. 2, 13, 5 ; and materia abundantior atque ul- tra quam oporteat fusa, id. 2, 4, 7 : ut illud, quod ad omnem honestatem perti- net, decorum, quam late fusum sit, appa- reat, Cic. Off. 1, 28, 98 ; cf. Quint. 11, 1, 5 : (vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta), id. 11, 3, 64 : periodus, id. 9, 4, 128 : fusiores liberio- resque numeri, id. 130 : lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra, Gell. 2, 26, 7 : in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes, Quint. 9, 4, 138 : plenior Aeschi- nes et magis fusus, id. 10, 1, 77 : dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydi- deB), id. 10, 1, 33. — Sup. seems not to oc- cur. Adv. fuse : *1. (ace. to no. A) Spread out, extended: (manus) fusius paido in diversum resolvitnr, Quint. 11, 3, 97. — 2. (ace. to 7io. B) Copiously, at length, dif- fusely ■■ quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur, Cic. Leg. 1, 13, 36 : multa di- cere fuse lateque, id. Tusc. 4, 26, 57 ; so fuse . lateque dicendi facultas, id. Or. 32, 113 : fuse et copiose augere et ornate ali- quid (opp. brevia et acuta), id. Fin. 3, 7, 26. — Comp. : haec quum uberius dispu- tantur et fusius (opp. brevius angustius- que concluduntur), Cic. N. D. 2, 7, 20 ; so brevius et ornatius rem exponere, Quint. 4, 2, 128. — Sup. seems not to occur. 2. fundo* av >> atum, \. v. a. [fundus] To lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found : I. Lit. (so perh. only poet.) : facile esse navem facere, ubi fun- data et constituta est : nunc haec carina satis probe fundata et bene statuta est, i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 43 sq. ; so dum mea puppis erat validel fundata carinS, Ov. Pont. 4, 3, 5; and id. Her. 16, 111: Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae, is founded, Virg. A. 5, 759; so se- dem saxo vetusto, id. ib. 8, 478 : arces, id. ib. 4, 260. B. Transf., in gen., To fasten, secure, make firm : dente tenaci Ancora fundabat naves, Virg. A. 6, 4 : (genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus in- tus Fundatum, Lucr. 5, 926 ; id. 4, 829. II. Trop., T'o found, establish (so quite class.) : illud vero maxime nostrum fun- davit imperium etpopuli Romani nomen auxit, quod, etc., Cic. Balb. 13, 31; cf. quantis luboribus fundatum imperium, id. F UNE Cat. 4, 9, 19 : qui (rei publicae status) bo- norum omnium conjunctione et auctori- tate consulates mei fixus et fundatus vi- debatur, id. Att. 1 , 16, 6 ; and accurate non modo fundata verum etiam exstruc- ta disciplina, id. Fin. 4, 1, 1 : res publica praeclare fundata, id. Parad. 1, 2, 10 ; cf. qui legibus urbem Fundavit, Virg. A. 6, 812 ; so libertatem, salutem, securitatem, Plin. Pan. 8, 1 : jus civile, Pompon. Dig. ], 2, 2, § 39 : vacuos Penates prole, Stat. S. 4, 7, 30 ; cf. thalamos Tritonide nym- pha, Sil. 2, 65 : partis et fundatis amici- tiis, Q. Cic. Petit, cons. 7, 25 : fundatae atque optime constitutae opes, Cic. Rab. Post. 1, 1 ; cf. nitidis fundata pecunia vil- lis, well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46 : nihil veritate fundatum, Cic. Fl. 11, 26 ; cf Lucr. 5, 162. — Hence fundatus, a, um, Pa. Firm, durable (extremely rare) : quo fundatior erit ex arenato directura, etc., Vitr. 7, 3 med. — B. Trop.: deflevi subitas fundatissimae fa- miliae ruinas, Auct. Or. pro domo 36, 96. + fundulac a fundo, quod exitum non habent ac pervium non est (A cul de sac), Var. L. L. 5, 32, 40, § 145. fundulus. i> >»• dim. [fundus] * I. A kind of sausage : "FUNDULUM a fundo, quod non ut reliquae partes, sed ex una parte sola apertum," Var. L. L. 5, 22, 32, § 111. — * n. I n mechanics, A kind of sucker or piston : ambulatiles, Vitr. 10, 13. fundus* i> ™- The bottom of any thing (quite class.).' 1. Lit.: A. I 11 gen.: armarii fundum exsecuit, the bottom of the chest, Cic. Clu. 64, 179 ; so ollae, Plin. 15, 17, 13, § 60 : scyphi, Paul. Dig. 41, 1, 26 : (Aetna) funde exaestuat imo,/rom the lowest bottom, Virg. A. 3, 577 ; cf. imo Nereus ciet aequoi'a fundo, id. ib. 2, 419 ; so amnis fundo ca- rens, Plin. 3, 16, 20. — Proverb. : largitio fundum non habet, there is no end of giv- ing, Cic. Off. 2, 15, 55. *2. Transf. (pars pro toto), A cup: hi duo longaevo censentur Nestore fundi, Mart. 8, 6, 9. B. In partic, A piece of land, farm, estate : "fundi appellatione omne aedifi- cium et omnis ager continetur ; sed in usu urbana aedificia aedes, rustica villas dicuntur ; locus vero sine aedificio in urbe area, rure autem ager appellatur : idem- que ager cum aedificio fundus dicitur," Florent. Dig. 50, 16, 211 : cui nostrum non licet fundos nostras obire ? Cic. de Or. 1, 58, 249 ; so Ter. Heaut. 1, 1, 16 ; Crass. in Cie. de Or. 2. 55, 224 ; Cic. Caecin. 36, 104 ; Verr. 2, 3, 50, 119 ; Fam.' 13, 69, 2 ; 14, 7, 3 ; Quint. 4, 2, 131 ; 8, 3, 8, et saep. : euge, funde et aedes, per tempus subve- nistis mihi, Plaut. True. 1, 2, 84 : nostri fundi calamitas, Ter. Eun. 1, 1, 34 : quasi non fundis exornatae multae incedant per vias, i. e. with the price of a farm, Plaut. Epid. 2, 2, 42. — In an obscene sense : fundum alienum arat, incultum familiarem deserit, id. Asin. 5. 2, 24. II. Trop.: A. I" gen.: fiuxas Phry- giae res vertere fundo, i. e. from its foun- dation, funditus, Virg. A. 10, 88 : coenae, the principal dish, Gell. 17, 8, 2. B. In partic, publicist's (. I., qs. One who lays the foundation for a decision, who has the principal decision or approval of a thing, the principal decider, approver, auctor: "fundus dicitur populus esse rei quam alienat, hoc est auctor,'' Fest. p. 89 : negat ex foederato populo quemquam potuisse, nisi is populus fundus factus esset, in hanc civitatem venire, etc., Cic. Balb. 8, 19 (where, indeed, Cicero gives to this legal principle another meaning) ; cf. rnunicipes sunt cives Romani ex mu- nicipiis, legibus suis et suo jure utentes .|. . neque ulla populi Romani lege astric- ti, nisi populus eorum fundus factus est, Gell. 16, 13, 6. 2. Transf. beyond the pub. law sphere (ante- and post-class., and very rarely) : ei rei fundus pater sit potior, Plaut. Trin. 5, 1, 7 : haec ego dixi non ut hujus eententiae legisque fundus sub- scriptorque fierem, sed, etc., Gell.. 19, 8, 12. f unobris, c, adj. [funus] Of or be- longing to a funeral, funeral-, funereal : I. Lit. (quite class.): epulum, Cic. Vat. 12, 30 : vestimentum, id. Leg. 2, 23, 59 : F UNE lectus, Petr. 114 : cupressi, Hor. Epod. 5, 18 : pompa, Tac. H. 3, 67 : concio, Cic. do Or. 2, 84, 341 ; Quint. 11, 3, 153 ; cf. laudationes, id. ib., and 3, 7, 2 : carmen, id. 8, 2, 8. — B^ Subst., funebria, ium, »., Funeral riles, Plin. 7, 52, 53, § 177.— H. Transf., Deadly, mortal, fatal, cruel (po- et, and in post-Aug. prose) : sacra, i. e. human offerings, Ov. Tr. 4, 4, 85 : bellum, Hor. Ep. 1, 19, 49 : vulva, Plin. 11, 37, 84 : malum populis (elephantiasis), id. 26, 1, 5 : dilHciles, funebria ligna, tabellae, Ov. Am. 1, 12, 7. f unerarius, a, urn, adj. [funus] O/or relating to a funeral (a post-class, word) : actio, ou account of the expenses of a fu- neral, Ulp. Dig. 11, 7, 14, § 6 ; Paul. ib. 21, et al. — II, Subst.. funerarius, ii, m., One who took charge of funeral processions, an undertaker, Finnic, 3, 6 med. funeraticius or -tius, a, »m. ad J- [id.] Uf or relating to a funeral (a post- class, word) : actio, Pomp. Dig. 11, 7, 30 (al. funcraria, v. funerarius). — II, Subst., FVNEKAT1C1VM, ii. n., The money spent on a funeral, burial expenses, Inscr. Orell. no. 2417 ; 4107 ; 4420. f uncratio. 6nis,/. [funero] A burial, funeral (late Lat) : Indi funerationes neg- ligunt, Mart. Cap. 6, 224. tfuncrator ku&cvt})S vtKpuv, Gloss. PhiloK. fnnerepuS. i. v. i'unirepus. funci'CUS- », um. adj. [iunus] Of or belonging to a funeral, funeral- (a poet, word, for the class, funebris) : I, Lit: faces, funeral-torches, Virg. A. 11, 143 : fronde coronat pyram, id. ib. 4, 505. — H, Transf., Deadly, destructive, fatal : tor- ris. Ov. M. 8, 511: dextra (Discordiae), Val. Fl. 7, 468 : bubo, i. e. ill-boding, dis- mal, Ov. M. 10, 453 ; so os bubonis, id. Ib. 226. funero, »vi, atum, I. v. a. (depon. form funeratus est, Capitol. Pert. 14) [id.] To bury willt funeral rites, to inter (peril, not ante-Aug.) : qui funerari se jussit sester- tiis undecim millibus, Plin. 33, 10, 47 ; so Suet. Claud. 45 ; Tib. 51 ; Calig. 15 ; Ner. 50 ; Oth. 11 ; Domit. 17 ; Ulp. Dig. 11, 7, 14, et al. : (apes) defunctas progerunt fu- nerantiumque more comitantur exsequi- as, Plin. 11, 18, 20.— H. Transf. (conse- quens pro antecedente), funeratus, a, urn, Killed, destroyed : prope funeratus Arbo- ris ictu, Hor. Od. 3, 8, 7 : funerata est pars ilia corj>oris, qua quondam Achilles eram, Petr. 129. funcrcr, *ri, v - funero, ad ink. f unCStO; avi, atum, 1. v. a. [funestus] To pollute or disgrace with murder : aras ac templa humanis hostiis, Cic. Fontei. 10, 21 : aram sociorum, id. Mil. 33, 90 : concionem contagione carnificis, id. Rab. perd. 4, 11: gentem, Juv. 8, 18. — H. Transf., in gen., To pollute, dishonor (post-class.) : sese nuptiis incestis, Cod. Theod. 3, 12, 3. funestus, a, urn, adj. [funus] I. Act., Causing death, destruction, or ca- lamity, and hence, causing grief ; deadly, fatal, destructive, calamitous, mournful, dismal (quite class.) : ad ejus (C. Verris) funestam securem servati, Cic. Verr. 2, 5, 47, 123 ; cf. deorum templis atque delu- bris funestos ac nefarios ignes inferre, id. Cat. 3, 9, 22 ; so arma, Ov. F. 1, 521 : ve- nenum, id. Met. 3, 49 : morsus, id. ib. 11, 373 : munus, id. ib. 2, 88 : taxus, id. ib. 4, 432; cf. taeda, Virg. A. 7, 322: scelus, Phaedr. 3, 10, 50. — Comp. : funestior dies, Cic. Att. 9, 5, 2. — Sup. : Caligula scelera- tissintus ac funestissimus, Eutr. 7, 12. — (0) c. dat. : aquilam argenteam, quam tibi perniciosam et funestam futuram conlido, Cic. Cat. 1, 9, 24 : o diem ilium funestum senatui bonisque omnibus ! id. Sest. 12, 27 ; cf. nox funesta nobis, id. Flacc. 41, 103 : victoriafunesta orbi terrarum, Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 3. II. Neut, Filled with misfortune or with grief, fatal, mournful, sad (also quite class.) : agros funestos reddere, Lucr. 6, 1138 : capilli, Ov. F. 6, 493 : utque manus funestas arceat nris, i. e. polluted with blood, id. Met. 11, 584 : familia, in mourn- ing, Cic. Leg. 2, 22, 55: annales velut fu- liesti, /V,H of sad events, Liv. 4, 20, 9 ; cf. epistolae, announcing misfortune or de- F U N G feats, sad tidings, Vellej. 2, 117, 1 ; and funestior advolat alter Nuncius, Claud, in Eutr. 2, 474 ; cf. also nocturna volucris funesta querela, Prop. 2, 20, 5 ; hence also omen, id. 2, 28, 38 : litera, reminding of death, predicting death, Ov. M. 10, 216 : funestum est a forti atque honesto viro jugulari, fuuestius ab eo, cujus vox, etc., Cic. Quint. 31, 95. fiuictum. i, n. [funis] A vine trained so as to form an arbor, Plin. 17, 22, 35, § 174. Ifungidus ao/iiPoS, Gloss. Philox. funginUSj a, um, adj. [fungus] Of a mushroom ; comic. : fungino genere esse, Plaut. Trin. 4, 2, 9. fungjor, functus, fungi, v. dep. To busy one's self with or be engaged in some- thing ; to perform, execute, administer, dis- charge, observe, do any thing ; constr. c. abl., rarely c. ace. or abs. I. In gen., («) c. abl.: valetudo (op- poituna est), ut dolore careas et muneri- bus fungare corporis, Cic. Lael. 6, 22 ; cf. populari munere fungi, id. Rep. 3, 35 ; and virtutis perfectae perfecto munere fungi, id. Tusc. 1, 45, 109 ; so munere, id. Rep. 1, 7: 5, 2; Off. 2, 16, 57 ; 2, 20, 70 ; Brut. 16, 63 ; Leg. 1, 3, 10 ; Caes. B. G. 7, 25, 3 ; Hor. Ep. I, 9, 5 ; cf. magnificentis- 6ima aedilitate, Cic. Off. 2, 16, 57 : consu- late Suet. Caes. 23 ; Galb. 3 : praetura, id. Tib. 4 ; Claud. 24 ; 38 ; Gramm. 7 : quaestura, id. Aug. 36 : magisterio, id. Dom. 4 : officio, Cic. Coel. 9, 21 ; so offi- cio rhetoris, Quint. 2, 1, 6 ; Suet. Claud. 29 ; Hor. S. 2, 6, 109 : legationibus, Quint. 3, 2. 4 : militia, Suet. Gramm. 9 : oppug- nationibus et acie feliciter, Vellej. 2, 95, 2 : sacris. Hor. A. P. 224 : laboribus, id. Od. 2, 18, 38 ; cf. periculis, Just. 7, 4 : dapibus, to take food, Ov. F. 2, 791 : caede, to mur- der, id. Her. 14, 19 : morte, to die, id. Met. 11, 583 ; Vellej. 2, 49, 1 ; for which also fato. Ov. M. 11, 559 ; Quint. 3, 7, 10 ; Suet. Calig. 6 | Val. Max. 1, 8, 5 ext. : vita, Pa- pin. Dig. 48, 5. 11 fin. ; 49, 17, 14 : voto, to pay a vow, Just. 9, 2 : fungar vice cotis, to serve instead of, Hor. A. P. 304 ; so in- dicis partibus, Plin. Ep. 3, 5, 2 : ter aevo functus senex (Nestor), who had lived through, enjoyed, Hor. Od. 2, 9, 13; cf. functo longissima statione mortali, Vellej. 2, 131, 2 : virtute functi duces, who have shown, exhibited, Hor. Od. 4, 15, 29 ; cf. omni virtute functa (femina), Quint. 6 praef. § 5. — Of things : possunt aliquando oculi non fungi suo munere, Cic. Div. 1, 32, 71 : aliquae (vocales) officio conso- nantium fungantur, Quint. 1, 4, 10 : levis- sima quaeque (quaestio) primo loco fun- gitur, id. 3, 6, 8 Spald. N. cr. : res eadem perorationis vice fungitur, id. 4, 3, 11 ; cf. id. 4, 1, 75. (ft) c. ace. (so in the class, prose-writers only in the part. fta. ; v. the follg.) : in- gentia munera fungi, Lucil. in Non. 497, 12 ; so munus, id. ib: 10 ; Plaut. Men. 1, 4, 5 ; Trin. prol. 1 : officium, Pac. in Non. 497, 16; so Titin. ib. 6; Turpi], ib. 13; Ter. Heaut. 1, 1, 14 ; 3, 3, 19 ; Ad. 3, 4, 18 ; Phorm. 2, 1, 51 : sine me alliato fun- gi fortunas meas, Plaut. Most. 1, 1, 45 : mago diem fungitur relictis duobus tiliis, i. e. dies, Just. 19, 1 : mala cuncta animus contagi fungitur ejus, i. e. suffers, Lucr. 3, 734 ; cf. (inane) manet intactum neque ab ictu fungitur hilum, id. 3, 814. — In the part. fat. pass. : muneris fungendi gratia, Cic. Rep. 1, 17 ; cf. Hilt. B. G. 8, 12, 3 ; and Cic. Att 1, 1, 2 : spes facta militiae fungendae potioribus ducibus, Liv. 24, 21, 3 ; id. 1, 41, 6. (y) Abs. (extremely seldom) : at face- re et fungi sine corpore nulla potest res, i. e. to suffer, Lucr. 1, 442 sa. ; cf. in the preced. no. (i ; so Lucr. 3, 169 : pro ful- tura et subtractione fungentur funda- menta, will serve, Col. 1, 5, 9 : nee livida tabes Invidiae functis quamquam et jam lumine cassis Defuit. i. e. to the dead, de- functis, Stat. Th. 2, 15 ; cf. omnia functa Aut moritura vides, id. Silv. 2, 1. 209; so id. Theb. 4, 483 ; 511; 8, 11 ; Albin. 1, 393; Alls. Ep. 33. II. In par tic.-, To perform, discharge, contribute, pay any thing due from one : hoc vobis est statuendum, quid aratorcm ipsum arationis nomine muneris in re FUN U publica fungi ac sustinere velitis, Cic- Verr. 2, 3, 86, 199 : per omnes annoB at- que omnia bella duplici numero se mili- tum equitumque fungi, Vellej. 2, 15, 3 : quum eo sumptu res publica fungatur, Tac. A. 14, 21 : qui fenus exercent, omni- bus patrimonii intributionibus fungi de- bent, etsi possessionem non habeant, Paul. Dig. 50, 1, 22 fin. flJ-^-'In pass, sign if. (post-class, and very rarely) : Sextus Pedius ait : Pretia rerum non ex affectione nee utilitate sin- gulorum sed communiter fungi, are not taken, Paul. Dig. 9, 2, 33. fungTOSUS. a, um, adj. [fungus] Full of hole», spongy, funaous: medulK Col. 4, 29, 6 : raphanus, Plin. 19, 5. 26, § 83 : enro, id. 16, 6, 8 : lingua, id. 23, 1, 24. — Comp. : arundo, Plin. 16, 36, 64. — Sup. and Adv. do not occur. fungflllus- i. »*• dim. [id.] A small mushroom, Apic. 5, 2. fungus, i, m. [a weakened form of ctpdyyos, onoyyos] A mushroom, moril, fungus, Plin. 22, 23, 47 ; Hor. S. 2, 4, 20. — II, Transf., &,A soft-pated fellow, a dolt : stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones, Plaut. Bac. 5, 1, 2 ; so id. ib. 2, 3, 49 ; 4, 7. 23. — B. A fungous excrescence on the human body, Tertull. Spect. 23 ; cf. funsro simile ulcus, Cels. 6, 18, 11. On the olive-tree, Plin. 17, 24, 37, § 223. — C. -A collection of lamp-black on the wick of a candle or lamp, a broad can- dle-snuff, Virg. G. 1, 392. funiculus) ', ni. dim. [funis] A slen- der rope, a cord, Cic. Inv. 2, 51, 154 ; Plin. 17, 2_1, 35, § 66 ; Gell. 5, 3, 3 ; Quint 1, 6, 6. f unirepus (also written funerep.), i. m. [tuuus-repo, that climbs on a rope] A rope-dancer, funombulus, App. Flor. p. 342, 18 and 32. funis, is, m. (fern., Lucr. 2, 1153 ; also quoted in Gell. 13, 20, 21, and Non. 205. 22 ; cf. Quint. 1, 6, 6 [kindr. with axo'ifoi) A rope, line, cord, Cato R. R. 135, 4 ; Var R. R 1, 22 ; Caes. B. G. 3, 13, 5 ; 3, 14, 6 4, 29, 3, et al. ; Plin. 16, 1, 1 ; Virg. A. 2, 262 ; Ov. M. 8, 777, et saep. : patiatur ne- cesse est illam per funes ingredientium tarditatem, i.e. of the rope-dancers, Quint. 2, 14, 16. — 2. Proverb., a, Funem ducc- re or sequi, to lead or follow the rope, i. q. to command or to serve (the fig. being most probably that of an animal led by a rope) : imperat aut servit collecta pecu- nia cuique, Tortum digna sequi potius quam ducere funem, Hor. Ep. 1, 10, 48 Schmid. — |j, Funem reducere, to pull back the rope, i. q. to take back one's word, to change one's mind: Pers. 5, 118. — c. Funem in diversa distendere, to dispute pro and con, Tert Pudic. 2; adv. Marc. 4. — i, "Ut, quod aiunt Graeci, exincom- prehensibili parvitate arenae funis effici non possit" (Gr. i* Supov exotviov irAj- Ktiv), Col. 10 praef. § 4 fin. funus, eris, n. [funis ; lit., what is drawn out, a procession ; hence, in par- tic] A funeral procession, funeral rites, burial, funeral (very frequent and quite classical). I, Lit, funus, quo amici conveniunt ad exsequias cohonestandas, Cic. Quint. 15, 50 ; cf. mater exsequias illius funeris prosecuta, id. Cluent 71, 201 ; and funus innumeris exsequii9 celebratum, Plin. 10, 43, 60, § 122 : mercedem funeris ac sepul- turae constituere, id. Verr. 2, 5, 51, 134 : moeror funeris, Cic. Lael. 3, 11 : cui acer- bissimum funus ducitur, id. Quint. 15. 50 ; cf. funus triumphali porta ducendum, Suet. Aug. 100 ; so facere filio, id.' Cluent. 9, 28 : celebrare, Liv. 8, 10, 10 : ornare, Cic. Rep. 6, 2 ; Suet. Aug. 100 : paterno funeri omnia justa solvere, Cic. Rose. Am. 8, 23 : funeri operam dare, id. Att. 15, 1, B, 1 : venire in funus, id. ib. ; cf. prodire (alicui) in funus, Ter. And. 1, 1, 83; Var. R. R. 1, 69, 2: funere efferri, Cic. de Or. 2, 55, 225 ; Suet. Ner. 9 ; 30 : 33: praetereunte funere, id. Tib. 57 : nee te tua funere mater Produxi, Virg. A. 9, 486 Wagn. N. cr. : funus imagines Ducant triumphalcs tuum. i. e. be borne at the head of the procession, Hor. Epod. 8, 11 : sub ipsum funus, id. Od. 2, 18, 18 : statim a funere. Suet. Caes. 85. — Comic: fecisti funus me absente prandio : Cur ausu's FU R A facere, quoi ego aeque ac heres eram? have buried, i. e. devoured it, Plaut Men. 3, 2, 27. — In plur. : funera agitant, exse- quia ititant, Naev. 3, 9 : nemo me laoru- mis decoret, nee funera fletu Faxit, Enn. in Cic. Tusc. 1, 15, 34 ; cf. id. de Sen. 20, 73 ; poetically imitated by Cicero : lin- quamus amicis Moerorem, ut celebrent funera cum gemitu, Cic. poet. Tusc. 1, 49, 117 : quum senatus auctoritatem snain in virorum fortium funeribus ornameu- risque oetenderit, Cic. Phil. 9, 7, 16: edic- tum, quod de funeribus habeant (aediles curules), id. ib. § 17 : tristia, Hor. Ep. 2, 2, 74 : tria si concurrent foro, id. Sat. 1, 6, 43 : justa reddere alicui, Plin. 10, 2, 2, § 4. B. Trans f. : 1, A dead body, corpse (poet): haeccine parva meum funus arena teget? Prop. 1, 17, 8; so lacerum, Virg. A. 9, 491.— In the plur. : Prop. 4, 11, 3 : mixta senum ac juvenum densentur funera, Hor. Od. 1, 28, 19. 2. Death, espec. violent death, murder (mostly poet.) : maturo propior . . . fune- ri, Hor. Od. 3, 15, 4 : vicinum funus ut aegros Exanimat, id. Sat. 1, 4, 126 : ex- stinctum Nymphae crudeli funere Daph- nin Flebant, Virg. E. 5, 20 : (quos) Abstu- lit atra dies et funere mersit acerbo, id. Aen. 6, 429 : qui patrios foedasti funere vultus, with murder, id. ib. 2, 539. So t'req. in the plur. : quae funera Turnus Ediderit, Virg. A. 9, 526 ; cf. id. ib. 10, 602 ; Hor. Od. 1, 15, 10 ; 4, 14, 49. And once in Cic, ace. to Nonius : ut vix hominum acerbis funeribus satietur, Cic. Frgm. ap. Non. 300, 26 (Rep. 2, 41 ed. Mos.).— Hence. II. Trop. (qs. a being buried; hence), Destruction, ruin, fall (rare, but quite class.) : summa eloquentia dixit graviter, "casuin ilium meum funus esse reipub- licae, sed funus justum et indictum," Cic. Prov. Cons. i9, 45: dum Capitolio Regina (Cleopatra) dementes ruinas Fu- nus et impcrio parabat, Hor. Od. 1, 37. 8. — In the plur. : sub lacrimosa Trojae Fu- nera, Hor. Od. .1, 8, 15 : pro dira pudoris funera, Luc. 4, 231. — Also concr. of per- sons plotting destruction : Gabinium et Pisonem, duo rei publicae portenta ac paene funera, Cic. Prov. Cons. 1, 2. fuo, ere, v. sum, ad ink. fur, furis, comm. fkindr. with (jxip] A thief: J, Lit: quodsi duodecirn tabulae nocturnuni furem quoquo modo, diur- num autem, si se telo defenderet, inter- rici impune voluerunt, etc., Cic. Mil. 3, 9 : ita in legibus posiverunt, furem duplici condemnari, feneratorem quadrupli, Cato R. R. praef. § 1 : fures privatorum furto- rum, opp. fures publici, id. ap. Gell. 11, 18, 18 ; id. Rose. Am. 20, 56 : a Philippo interrogates, quid latraret, furem se videre respondit, id. de Or. 2, 54, 220 : M. Carbo condemnatus, fur magnus, e Sicilia, i. e. extortioner, id. Fam. 9, 21, 3 : ne quis fur esset, neu latro, neu quis adulter, Hor. S. 1, 3, 106: (Priapus) furum aviumque Maxima formido, id. ib. 1, 8, 3 : Sallustius hi8toricus priscorum verborum inerudi- tissimus fur, Suet. Gramm. 15. — In the fern. : fures cstis ambae, Plaut Poen. 5. 4, 67.— n. Transf., A. As a term of vituperation applied to slaves. Thief, ras- cal, rogue, knave: tun' trium literarum homo Me vituperas? fur, etiam fur tri- furcifer, Plaut. Aul. 2, 4, 47 ; cf. non fur, sed trifur? id. ib. 4, 4, 6; so id. ib. 4, 10, 38 sq. ; Capt 5, 4, 21 ; Casin. 3. 6, I ; Pseud. 1, 3, 131, et saep. : quid domini faciant, audent quum talia fures ! Virg. E. 3, 16 : manipulus furum, Ter. Eun. 4, 7, 6. — B. A robber-bee, drone, usually called fucus, Var. R. R. 3, 16, 19. Furat ae, /. Name of a goddess, oth- erwise unknown, Mart. Cap. 2, 40 dub. (al. Furia). furacitas. «tin, /. [furax] Inclina- tion to steal, thievish disposition, thievish- ness (very rare) : furacitas auri argenti- que, Plin. 10, 29, 41. furaciter, aa "v. Thievishly; v. fu- rax, ad Jin. furator, oris, m. [1. furor] A steal- er (a post-class. word> : veritatis philoso- phus, Tert. Apol. 46 fin. f uratrina, ne, /. [id.] (a post-class, word) A stealing, theft: facilis, Ajip. M. 664 f uac 6, p. 178 ; so id. ib. 10, p. 245.— H. Trop. : conjugalis, i. e. adultery, App. M. 8, p. 202. furax* acis, adj. [id.] Inclined to steal, given to stealing, thievish (rare, but quite class.) : 8ervus, Cic. de Or. 2, 61, 248 : P. Cornelius homo avarus et furax, id. ib. 2, 66, 268: furacissimae manus, id. Pis. 30, 74 : nihil est furacius illo, Mart. 8, 59, 3: tam furax a mento volsella, i. e. re- moving the beard, Tert. Pall. 4. — * Adv. : quum omnium domos, apothecas, naves furaci8sime scrutarere, Cic. Vat. 5, 12. furca, ae, /. A (two-pronged) fork : exacuunt alii vallos furcasque bicornes, Virg. G. 1, 264 : valentes, id. ib. 2, 359 : furcis detrudi, Liv. 28, 3, 7 ; cf. Caes. B. C. 2, 11, 2. — Proverb. : naturam expel- las furca, tamen usque recurret, Hor. Ep. 1, 10, 24 Schmid (v. furcilla). H. Transf., of things shaped like a fork : A» -A fork-shaped prop, pole, or stake, a notch ; for supporting the seats of a theatre, Liv. 1, 35, 9 ; for a vine, Plin. 14, 2, 4, ^ 32 ; for fishing-nets, id. 9, 8, 9 ; for the gable of a house, Ov. M. 8, 702 ; a frame on whicli meat was suspended in the chimney, id. ib. 8, 648. B. An instrument of punishment in the form of a fork (V or n), which was placed on the culprit's neck, while his hands were fastened to the two ends, a yoke (cf. also furcifer) : To. Satis sumpsimus sup- plied jam. Do. Fateor, manus votis do. To. Et post dabis Sub furcis, Plaut. Pers. 5, 2, 73 : canem et furcam ferre, id. Casin. 2, 6, 37 : servus sub furca caesus, Liv. 2, 36, 1 Drak. ; so Val. Max. 1, 7, 4 ; Lact 2, 7 : sub furca vinctus inter verbera et cru- ciatus, Liv. 1, 26, 10 : cervicem inserere furcae, Suet. Ner. 49 ; Prud. nn. 10, 851. — Hence poet to designate the worst con- dition of slavery : ibis sub furcam pru- dens, Hor. S. 2, 7, 66. C. A fork-shaped gallows : aliquem fur- ca figere, Callistr. Dig. 48, 19, 28 fin. ; so furcae subjicere, Ulp. ib. 9 : in furcam tollere, Paul. ib. 38 : in furcam suspen- dere, Ulp. ib. 13, 6 : in furcam damnare, Modest ib. 49, 16, 3 : canes vivi in furca, sambucea arbore fixi, Plin. 29, 4, 14. B, A fork-shaped yoke in which young bullocks were put to be tamed, Var. R. R. 1, 20, 2. B. Furcae cancrorum, The claws of a crab, App. Apol. p. 297. P, Furcae Caudinae, The narrow pass of Caudium, usually called Furculae Cau- dinae (v. furcula, no. II. and Caudium), Val. Max. 5, 1, 5 ext. ; 7, 2, 17 ext. furclfbr, eri, m. [furcafero ; ace. to furca, no. II. B] A yoke-bearer, as a term of vituperation, usually of slaves, gallows rogue, hang-dog, rascal, scoundrel : im- pudice, sceleste, verbero, Bustirape, fur- cifer, Sociofraude, parricida, etc., Plaut Ps. 1, 3, 127 ; id. Amph. 1, 1, 129 ; so id. ib. 1, 3, 41 ; Asin. 2, 4, 78 ; 3, 3, 87 ; Capt 3, 4, 31 ; 45 ; Casin. 1, 51 ; Most 1, 1, 66 ; 5, 2, 50 ; Mil. 2, 6, 64 ; Pseud. 1, 2, 59 ; Poen. 3, 5, 39 ; Rud. 3, 4, 12 ; 4, 3, 57 ; Ter. And. 3, 5, 12 Don. ; Eun. 4, 7, 28 ; 5, 2, 23 ; 5, 6, 19 ; Cic. Deiot. 9, 26 ; Hor. S. 2, 7, 22. Of freemen : id tu tibi, furcifer, sumes, Cic. Vat. 6, 15 ; so of Piso, id. Pis. 7,14. * fnrcif era, ae, /. [ furca-fero ] A man's yard, Petr. poet Sat. 132, 8. furcilla; ae, /• dim. [furca] A little fork : herba subsecari falcibus debet et, quoad perarescat, furcillis versari, Var. R. R. 1, 49, 1 ; so id. ib. 1, 8, 6 ; Col. 2, 10, 13 : quoniam furcilla extrudimur, Brun- disium cogito, Cic. Att. 16, 2, 4 ; cf. mu- sne furcillis praecipitem ejiciunt, Catull. 105, 2. — Also, jfurcilleB, sive J furcilla, qui- bu8 homines suspendebant," Fest. p. 88. furcillatus, a, urn, adj. [furcilla] Pointed like a fork, forked : bacilla furcil- lata, Var. L. L. 5, 24, 34, § 117. * furcillo, are,», a. [id.] To support (qs. by a crotch) ; trop. : tu inventus vero, me- am qui furcilles fidem I Plaut Ps. 2, 2, 36. * furcosus, a, urn, adj. [furca] Full of forks or points : thyrsi leontopodii, App. Herb. 7. furcula, ae, /. dim. [id. no. II.] I, A forked prop to support a wall when un- dermined : suspenso furculis ab hostibus muro, Liv. 38, 7, 9.— n. Furculae Caudi- F URI nae, Two lofty (fork-shaped) defiles near Caudium, where the Roman army, in the year A.U.C. 434, was hemmed in by the Samnites, now Val d'Arpaja, Liv. 9, 2 ; 11 ; Flor. 1, 16 ; cf. Mann. ltal. 1, p. 776 sq. ; and v. Caudium, no. II. fur enter, adv., v. furo ad fin. furfuri fi r ' s > rn. Bran (in the sing. and plur.) : qui alunt furfure sues, Plaut. Capt. 4, 2, 27 : per cribrum effuso furfure, Plin. 22, 25, 70 : triticum furfure crasso vestitur, id. 18, 30, 73, § 304.— In the plur. : hordeacei, Var. R. R. 2, 6, 4 ; Col. 12, 44, 3 : triticei, Var. R R. 2, 5, 17 : excreti modice a farina, Col. 8, 4, 1 ; Phaedr. 4, 18, 4. — H, Transf., Scurf or scales on the skin, the head, etc. : foedo cutis fur- fure, Plin. 26, 1, 2. — In the plur. : capitis, Plin. 20, 9, 39 : faciei, id. 22, 21, 30. furfuraceuSi a, um, adj. [furfur] Like bran (late Lat) : terebramina tinea- rum, Fulg. Myth. 2, 19. t furf urarius, a, um, adj. (id.] Of or belonging to bran : PECUNIA, from the sale of bran, Inecr. Grut 128, 5. furfureus, a, um, adj. [id.] Of bran, made of bran, bran- : panis, Gell. 11,7, 3. furfuriculae, arum, /. dim. [id.] Fine bran, Marc. Empir. 5 fin. furf UTOSUS) a. um , adj. [id.] Likebran, brownish : color (styracis), Plin. 12, 25, 55. furia, ae, v. the follg. art. f Uliae, arum (rarely in the sing. ; v. the follg.),/. [furo] Violent passion, rage, madness, fury. I. Appellatively (so only poet for fu- ror or rabies) : unius ob noxam et furias Ajacis Oilei, Virg. A. 1, 41 ; 60 ergo ubi concepit furias, i. e. became furious, id. ib. 4, 474 ; tauri, Mart. 2, 43, 5 ; so canum, Grat Cyneg. 392 : in furias agitantur equae, i. e. furious, ardent desire, Ov. A. A. 2, 478 ; so Virg. G. 3, 244 ; Prop. 4, 4, 68 : auri, the fierce greed of gold, Sil. 2, 500 : ergo omnia furiis eurrexit Etruria justis, in just fury, just wrath, Virg. A. 8, 494 ; so honestae (Sagunti), Stat S. 4, 6, 84. — Of things : tranare sonoras Torren- tum furias, the wildraging, roaring, Claud. III. Cons. Hon. 45. H. As a nom.propr., Furiae, The (three) goddesses of vengeance (Alecto, Megaera, and Tisiphone), the Furies ; Furiae deae sunt speculatrices, credo, et vindices fa- cinorum et scelerum, Cic. N. D. 3, 18, 46 : ut eos agitent insectenturque Furiae, non ardentibus taediis, sicut in fabulis sed an- gore con9cientiae, id. Leg. 1, 14, 40 ; cf. id. Rose Am. 24, 66 sq. ; Pis. 20, 46 ; Auct. ap. Quint. 9, 3, 47; Virg. A. 3, 331; Hor. 5. 2, 3, 135 ; 2, 8, 45 ; Lact. 6, 19, et al. B. Transf., in gen., Avenging spirits, tormenting spirits : (a) Plur. : itnque eos non ad perficiendum scelus sed ad luen- das rei publicae poenas furiae quaedam incitaverunt, Cic. Sull. 27, 76 : sceleratum vicum vocant, quo nmens, agitantibus fu- riis sororis ac viri, Tullia per patris cor- pus carpentum egisse fertur, Liv. 1, 48, 7 ; cf. id. 1, 59 fin. ; 40, 10, 1 : his mulie- bribus instinctus furiis Tarquinius cir- cumire et prensare patres, etc., urged on by this female tormenting spirit, this fury of a woman, id. 1, 47, 7. — 0) Sing. : Ap- plied to persons who are furious, or who are plotting mischief. So of Clodius : ilia furia ac pestis patriae, Cic. Sest. 14, 33 ; so of the same, id. ib. 17, 39 ; cf. also ilia furia muliebrium religionum, qui non pluris fecerat Bonam Deam quam tres sorores, id. Fam. 1, 9, 15 ; and id. Q. Fr. 3, 1, 4 ; Hor. S. 2, 3, 141 : hunc juvenem (i. e. Hannibalem) tamquam furiam fa- cemque hujus belli odi ac detestor, Liv. 21, 10, 11. furialis, e, adj. [furiae] I, Like the Furies, furious, raging, dreadful, fearful (mostly poet) : caput Cerberi, Hor. Od. 3, 11, 17 : incessus, Liv. 7, 17, 3 : arma, i. e. of the Bacchantes, Ov. M. 6, 591 ; cf. Erichtho, id. Her. 15, 139 : furialis ilia vox nefariis stupris effeminata, Cic. Plane. 35, 86 : dira exsecratio ac furiale carmen, Liv. 10, 41, 3 : caedes, Ov. M. 6, 657 ; cf. ausn, ill. ib. 6, 84 : dens leonis, Mart. 2, 75, 7 : mensae Atrei, Ov. Am. 3, 12, 39 : tollitur in coelum furiali turbine clamor. fearful, Sil. 16, 320, — In the neuter, ad- verbially : aurigae furiale minatur Etfe- FURI rus, Stat Th. 6, 429 ; so Claud. B. Get- 326. — II, Act., Making mad, infuriating (poet, and very rare) : haec me irretivit veste furiali inscium, Cic. poet Tusc. 2, 6, 20 ; so aurum, Val. Fl. 6, 670 : oscula, id. 7, 254.— * Adv.: furialiter odit, Ov. F. 3, 637. furialiter^ a dv. Furiously, madly, franticly; v. the praeced., ad fin. Furianus> a i u,n . v - Furius, no. ii. B. furiatiliS) e. ad j- [furiae] Raging, furious (late Lat.) : cornu (vaccae furen- tis), Venant. Vit S. Mart 3, 306. f uribunde» adv., v. furibundus, ad fin. 1 Ul'lbundus, a, um, adj. (furol Rag- ing, mad, furious (rare, but quite class.) : homo ac perditus (Clodius), Cic. Sest. 7, 15 : turn ille (Catilina) furibundus : Quo- niam, etc., Sail. C. 31 fin. : taurus, Ov. M. 13, 871 : ignibus et ventis furibundus fluctuet aer, Lucr. 6, 367 : cum semel ac- cepit solera furibundus (Leo) acutura, Hor. Ep. 1, 10, 17 : latronis impetus cru- deles ac furibundos retardare, Cic. Phil. 13, 9, 19 : silentia, Stat. Th. 10, 896.—* H. Filled with prophetic inspiration, inspired: hariolorum et vatum furibundae praedic- tiones (shortly before, furente modo and furor), Cic. Div. 1, 2, 4. — *Adv.: omnes furibunde concutiens, fearfully, Hier. in Jcsai. 5, 14, 5. Farina (also written Furrina), ae, /. A goddess worshiped in ancient Rome, oth- erwise unknown : " Furrinalia Furrinae, quod ei deae feriae reipublicae dies is, quojus deae honos apud antiquos. Nam ei sacra instituta annua et flamen attri- butus : nunc vix noraen notum paucis," Var. L. L. 6, 3, 56, J 19 : " quarum (Eu- menidum) et Athems fanum est et apud nos, ut ego interpretor, lucu9 Furinae," Cic. N. D. 3, 18, 46 : ponticulus, qui est ad Furinae, Satricum versus, id. Q. Fr. 3, 1, 2, 4. — n. Deriv., Furinalis (Fur- rin.), e, adj., Of or belonging to Furina, Furinal- : flamen, Var. L. L. 5, 15, 25, § 84 ; 7, 3, 90, § 45.— In the plur. subst, Fu- rinalia (Furnn.), ium, n., The festival of Furina (celebrated on the 2oth of July), Var. L. L. 6, 3, 56, § 19 ; Calend. Maff. in Inscr. Orell. II. p. 394 et 411 ; Fest. p. 88 Mttll. N. cr. * f urinuSj a, um, adj. [fur] Of or be- longing to thieves, thief- (a word formed in jest after the analogy of coquinus) : Plaut. Ps. 3, 2, 2. 1. furiO) avii atum, 1. v. a. [furiae] To drive mad, to madden, enrage, infuri- ate (a poet, word.) : flagrans amor et libi- do, Quae solet matres fuiiare equorum, Hor. Od. 1, 25, 14 ; so pubem, Sil. 14, 280 : matres armatas (i. e. Bacchantes), Stat. Th. 11, 487 : mentes in iram, Sil. 17, 294 ; cf. furiata mens, Virg. A. 2, 407 ; and fu- riata juventus, Sil. 7, 617 : furiati ignes (amoris), i. e. fierce, wild, Ov. F. 2, 761 ; cf. Sil. 13, 209. 2. f UriOj ire. v. n. [id.] To be mad, to rage (late Lat. for the usual furere) : ut furiat, Sid. Carm. 22, 94. furidse> adv., v. furiosus, ad fin. foridSUS) a . um, adj. [furiae] Fnll of madness or rage, mad, raging, furious (freq. and quite class.) : lex (XII. tabula- rum) est: SI FVRIOSVS EST, AGNA- TORVM GENTILIVMQVE IN EO PE- CVNIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Frgm. XII. tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148 ; cf. itaque non est scriptum : SI INSA- NVS, sed: SI FVRIOSVS ESCIT, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 11; and id. Rep. 3, 33: ego te non vecordem, non furiosum, non mente captum putem ? id. Pis. 20, 47 : aiunt hominem, ut erat furiosu9, respon- disse, etc. (shortly before, hominem longe audacissimum et insanissimum), id. Rose. Am. 12, 33 ; cf. Hor. S. 2, 3, 222 ; cf. ib. 207; 304: dormientium et vinolentorum etfuriosorum visa imbecilliora esse quam vigilantium, siccorum, sanorum, Cic. Acad. 2, 27, 88 : mulier jam non raorbo sed scelere furiosa, id. Cluent 65, 182: furiosus vultus et acer, Lucr. 6, 1183: quod si delira haec furiosaque cernimus esse, id. 2, 985 ; Asin. in Quint 9, 2, 9 : exululant comites, furiosaque tibia flatur, i. e. inciting to phrensy, maddening, Ov. F. 4, 341 : laevam involvere toga, etc. . . . paene furiosum eat, Quint 11, 3, 146: furo quacdam pars exercitus non minus furi- osa est, quam qui cum Antonio fuerunt, Plane, in Cic. Fam. 10, 11, 2 : bello furio- sa Thrace, Hor. Od. 2, 16, 5 : cupiditas effrenata ac furiosa, Cic. Cat 1, 10, 25 : fcrvido quodam et petulanti et furioso genere dicendi, id. Brut 68, 241 ; so dic- tum, Quint. 11, 1, 37: vociferatio, id. 2, 10, 8 : initium, id. 3, 8, 59 : inceptum, Liv. 36, 34, 3 : vota, Ov. M. 10, 370.— Comp.: furiosior amor, Ov. M. 9, 737 : quanto hoc furiosius atque Majus peccatum est, Hor. S. 1, 3, 83. — Sup.: condones furiosissi- mae Publii, Cic. Att. 4, 3, 4. Adv. furiose, Furiously, madly: etsi solet eum, quum aliquid furiose fecit, poe- nitere, Cic. Att. 8, 5, 1. — Comp. : servo in se cum gladio furiosius irruente, Spart Hadr. 12. Furius (an archaic form Fusius ; v. in the follg., and cf. the letter R), a, A Roman family name; as M. Furius Camil- lus, the deliverer of Rome from the Gauls, Liv. 5, 19 sq. ; Cic. Rep. 1, 3 ; Tusc. 1, 37, 90 : M. Furius Bibaculus, a Roman poet of Cremona, a cotemporary of Cicero ; v. Weichert De M. Furio Bibaculo poeta in his Poett. Latinn. Reliquiae, p. 331-364 : A. Furius Antias, a poet, the friend of Q. Lutatius Catulus the elder, Cic. Brut. 35, 132 : L. Furius Philus, consul in the year 618 A.U.C., who is introduced as a speak- er in Cicero 's Republic: C. Fusius Cita, a commissary under Caesar in the Gallic war, Caes. B. G. 7, 3.— n. Derivv., A. Furi- us (Fusius), a, um, adj.. Of or belonging to a Furius (Fusius), Furian (Fusian) : data fato quodam Furiae genti Gallica bella, Liv. 31, 48, 12 : cedo mihi leges Ati- nias, Furins, Fufias, Cic. Verr. 2, 1, 42, 109 Klotz ; so lex Furia (testamentaria), Gaj. Inst. 2, 225 ; 4, 23 sq. : lex Furia Caninia (de manumissionibus), id. ib. 1, 42 ; for which lex Fusia Caninia, Cod. Justin. 7, 3. — B. FurlanUS) a ' um . °-dj; Furian : poemata, i. e. of the poet A. Furius Antias, Gel!. 18, 11, 4. — Subst, Furiani, orum, m., The soldiers of M. Furius Camillus, the Furinns, Liv. 6, 9. ■i furnacariusj "\ v - fornacarius. * furnaceus, a, um, adj. [furnus] Of or belonging to an oven, baked in an oven : panis, Plin. 18, 11, 27. furnaria» ae, /. [id.] Baking, the trade of a baker : furnariam exercere, Suet Vit. 2. furnarius» ". ">■■ [id.] A baker, Ulp. Dig. 39, %24, § 7 ; Inscr. Orell. no. 2868. FurnlUS* a « Name of a Roman gens. So C. Furnius, a friend of Cicero, Cic. Fam. 15, 14, 5 ; 10, 1, 4 ; ib. 3, 1 ; 4, 1 ; 6, 1 ; Att 9, 6, 6 sq. — Another Furnius, a friend of Horace, Hor. S. 1, 10, 86. furnus (also written fornus, Var. in Non. 531, 32), i, m. [kindred with fornax] An oven : in furnum calidum condito, Plaut. Casin. 2. 5, 1 ; so Var. 1. 1. ; Plin. 13, 4, 9 ; 19, 1, 3 ; 20, 9, 39 ; 28, 8, 29 : Ov. F. 6, 313. Used by the Romans as a warm- ing-place, Hor. S. 1, 4, 37 ; Ep. 1, 11, 13. furOi ui, 3. v. n. [kindred with $Cw ; v. Passow sub h. v.] To rage, rave (in sickness or when in a passion), to be out of one* s mind, mad, furious (quite class.) : quem nos furorem, /leXayxoXiav illi (Grae- ci) vocant : quasi vero atra bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore vel dolore moveatur : quo ge- nere Athamantem, Alcmaeonem, Ajacem, Orestem furere dicimus, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 11 ; cf. qui valetudinis vitio furunt et melancholici dicuntur, id. Div. 1, 38, 81 ; and Ulp. Dig. 23, 2, 9 ; so primum inqui- ram, quid sit furere, etc., Hor. S. 2, 3, 41 : insanire ac furere, Cic. Verr. 2, 4, 18, 39 : furere et bacchari, id. Brut 80, 276 ; cf. non ego sanius Bacchabor Edonis : re- cepto Dulce mihi furere est amico (an imitation of the Anacreontic SiXto $tXa liavijvai), Hor. Od. 2, 7, 28 ; Cic. de Or. 2, 46, 193 : ille, si non acerrime fureret, au- deret, etc., id. Pis. 21, 50 : furere adver- sus aliquem, Tiber, ap. Suet. Tib. 61 : num furis ? an prudens ludis me obscura canendo ? Hor. S. 2, 5, 58 : furit ille do- lore, Ov. M. 12, 478 ; so amore, Val. Fl. 5, 427 ; cf. ex quo destitd Inachia furere, Hor. Epod. 11, 6 : in celeres iambos Misit (me) furentem, id. Od. 1, 17, 25.— (/?) With FURO object-clauses : (Clodius) furebat, a Raci- lio se contumaciter urbaneque vexatum, Cic. Q Fr. 2, 1, 3 ; so sed furit vinci dom- inus profundi, 8en. Med. 597 : ecce furit te reperire atrox Tydides, Hor. Od. 1, 15, 27. — (y) c. ace. (poet.) : hunc sine me fu- rere ante furorem, Virg. A. 12, 680 : prae- cipuum tunc caedis opus, Gradive, fure- bas, Stat Th. 9, 5. II. Transf., of inanim. and abstr. things (poet, and in post-Aug. prose) : nubes interdum perscissa furit petulanti- bus auris, Lucr. 6, 111 ; cf. furit mugiti- bus aether concussus, Virg. G. 3, 150 ; so ventus, Lucr. 6. 688 : impetus Aetnae, id. 2, 594 ; cf. flamma in Aetna, Hor. Epod. 17, 33 ; and ignis in stipulis, Virg. G. 3, 100 : stella vesani leonis, Hor. Od. 3, 29, 18 : atra tempestas effusis imbribus, Virg. A. 5, 694 : furit ardor edendi, Ov. M. 8, 828 : nee copia tantum argenti furuit vita, Plin. 33, 11, 53. — With an object-clause : fama furit versos hostes Poenumque sa- lutem Invenisse fuga, Sil. 7, 504. — Hence * f u r e n t e r, adv. Furiously : pueri autem aiunt eum furenter irasci, was fu- riously enraged, Cic. Att 6, 1, 12. X. furor» atU8 > 1- »■ dep. "■■ (svpin. fu- ratum, Plaut. Rud. 1, 2, 23 ; Trin. 4, 2, 22 : furatus, in pass, signif., App. M. 10, p. 220) [fur] To steal, purloin, pilfer (quite class.) : solet haec, quae rapuit et furatus est di- cere se emisse, Cic. Verr. 2, 1, 22, 60 : fu- ratur aliquid aut eripit, id. Off. 2, 11, 40 ; id. N. D. 2, 63, 157 : pecuniam ex templo, Quint. 3, 6, 41 ; Suet. Caes. 54.— Abs. : ad furandum venire, Plaut Ps. 3, 2, 61 : ut iste in furando manibus suis uteretur, Cic. Verr. 2, 4, 15, 33 ; id. Att. 2, 1, 1. II. Transf., in gen., To secretly take away, withdraw : pone caput fessosque oculos furare labori, Virg. A. 5, 845 ; 60 membra, Sil. 10, 74 : sese, id. 14, 561 : vultus veste, i. e. to hide, Sen. Agam. 914 : non enira furatus esse civitatem, non ge- nus suum ementitus dicitur, Cic. Balb. 2, 5 : speciem furabor Iacchi, will represent, personate, Prop. 4, 2, 31. 2. furor; or i s > m. [furo] A raging, raving (in sickness or violent passion), rage, madness, fury : " banc insaniam (paviav), quae juncta stultitiae patet lati- us, a furore disjungimus . . . Quem nos furorem, utXayxoXiav illi (Graeci) vo- cant . . . Qui ita sit affectus, eum domi- num esse rerum suarum vetant duode- cira tabulae. Itaque non est scriptum : Si INSANVS, sed : SI FVRIOSVS ES- CIT. Stultitiam enim censuerunt insa- niam, constantia, id est sanitate vacan- tem . . . furorem autem esse rati sunt men- tis ad omnia caecitatem : quod quum ma- jus esse videatur quam insania, tamen ejusmodi est, ut furor in sapientem cade- re possit non possit insania," Cic. Tusc. 3, 5, 11 ; id. Acad. 2, 27, 88 : ira furor bre- vis est Hor. Ep. 1, 2, 62 ; cf. fere ira et concitatio furori sunt similia, Quint. 7, 4, 31 : hie si mentis esset suae, nisi poenas patriae furore atque insania penderet^ Cic. Pis. 21, 50 ; cf. furore atque amentia impulsus, Caes. B. G. 1, 40, 4 : versatur mihi ante oculos aspectus Cethegi et fu- ror in vestra caede bacchantis, Cic. Cat 4, 6, 11 : caeei furore, Liv. 28, 22, 14 ; cf. Catull.64,197; so rabidus, id. 63, 38 : cae- cus, Hor. Epod. 7, 13 : nee se comitem illius furoris, sed ducem praetuit Cic. Lael. 11, 37 ; cf. id. Rep. 1, 28 fin. ; and si decima legio ad eundem furorem redie- rit, Plane, in Cic. Fam. 10, 11, 2 ; so of political excitement, Caes. B. G. 2, 3, 5 ; Liv. 2, 29, 11 ; 25. 4, 5 ; 28, 25, 12 ; Hor. Od. 4, 15, 17 ; of the fierce passion of love, Prop. 1, 13, 20 ; Virg. A. 4, 101 ; Ov. Her. 9, 145 ; also in the plur., Hor. S. 2, 3, 325. Of the inspired phrensy of prophets and poets (as a translation of the Greek ua- via employed in like manner) : ea (prae- sagitio) si exarsit acrius, furor appella- tor, quum a corpore animus abstrac- tus divino instinctu concitatur, Cic. Div. 1, 31, 66 : negat sine furore Democritus quemquam pogtam magnum esse posse, id. ib. 1, 37, 88 ; Lucr. 2, 622 : ille furor (Cassandrae) patriae fuit utilis, Prop. 3, 13, 65. — In the plur.: fatidicos concepit mente furores, Ov. M. 2, 640 : ad hunc impendioruin furorem, Suet Ner. 31.— 665 FUR.T Poet, also in a good sense : vidi animos mortesque virum decorisque furorem, Sil. 2, 324 ; so in the plur. : nee tamen in- cautos laudum exhorresce furores, id. 3, 146. — Also poet, of things : coeli furor aequinoctialis, the raging storms, Catull. 46, 2. — (fi) c. inf. (poet, and in post-Aug. prose) : quis furor est, census corpore ferre suo 1 Ov. A. A. 3, 172 ; so furor est, mensuram ejus (mundi) animo quosdam agitasse atque prodere ausos . . . furor est, profecto furor, egredi ex eo, etc., Plin. 2, 1, 1 : magno furor (leonis) est in sanguine mergi, raging desire, Stat. Th. 8, 596. II Furor, personified, A deity, the com- panion of Mars, Sil. 4, 327; Stat. Th. 3, 424 ; 7, 52. Furrina. ae, and FurrinaliS; e, v. Furina. furtlf ICUSi. a > um > a <§- [furtum-fa- cio] T/tat commits theft, thievish : minus jam furtificus sum quam antehao : rapio propalam, Plaut. Epid. 1, 1, 10 : manus, id. Pseud. 3, 2, 97 ; so laeva, id. Pers. 2, 2, 44. furtim, arfw. [furtum] By stealth, se- cretly, privily (rare, but quite class.) : at enim hie clam furtim esse volt, ne qui eciant, Plaut. Poen. 3, 3, 49 ; so Liv. 21, 63, 9 : ut furtim tota decemviris traditur ! Cic. Agr. 2, 16, 41 : quae (lagenae) furtim essent exsiccatae, Q. Cic. ap. Cie. Fam. 16, 26, 2; Cic. de Or. 2, 62, 252: (Janua) neu furtim verso cardine aperta sones, Tib. 1, 2, 10: quid juvat, immensum te argenti poudus et auri furtim defossa tim- idum deponere terra? Hor. S. 1, 1, 42: per infrequentiam furtim senatusconsul- tum factum, Liv. 39, 4. 8 ; Quint. 1, 11, 19 : nunc in Aristippi furtim praecepta rela- bor, Hor. Ep. 1, 1, 18 : furtim magis quam bello Marsacos incursabat, by stealthy in- cursions, Tac. H. 4, 56 fin. — * (JS) Poet., connected with a noun in the Greek manner : concubitusque tuos furtim, se- cret, hidden intercourse, Tib. 2, 5, 53. furtivCj adv., v. furtivus, ad fin. furtlVUS* a, um, adj. [furtum] Stolen, purloined, pilfered (quite class.) : J. Lit. : qui ecias mercari furtivas atque ingenuas virgines, Plaut. Cure. 5, 2, 22; so lana, Hor. Ep. 1, 13, 14 : strigilis, id. Sat. 2, 7, 110: colores, id. Ep. 1, 3, 20; cf. vincula rari capilli, Prop. 4, 5, 69 : res, Quint. 5, 13, 49; Liv. 45, 39, 6. — II. Transf., in gen., Secret, hidden, concealed, furtive (so quite class.) : furtivum iter per Italiam, * Cic. Pis. 40, 97 ; so expeditiones (c. c. latrocinia, opp. bella), Vellej. 2, 31, 2; and victoria, Just. 11, 6 : amor, Virg. A. 4, 171 : libertas, Ov. Am. 2, 2, 15 : lectus, Tib. 1, 5, 7 : usus, id. 1, 9, 55 : mens, Ov. Her. 17, 2G5 : scriptum, cipher, Gell. 17, 9, 21 : nox, favorable to secresy, Ov. Am. 1, 11, 3 : quern Rhea sacerdos furtivum partu sub luminis edidit oras, Virg. A. 7, 660 : celent furtivos balnea tuta viros, secret, concealed lovers, Ov. A. A. 3, 640 ; so viri, id. Pont. 3, 3, 56. Adv. furtive, Stealthily, secretly, fur- lively (very rare): clam furtive aliquid accipere, Plaut. Poen. 5, 2, 62 : quidam furtive agunt gratias et in angulo et ad aurem, Sen. Ben. 2, 23 : data munera, Ov. Am. 2, 5, 6. furtum, i. »• [fur] Theft (quite class, and very freq.). I, Lit.: lures privatorum furtorum in nervo atque in compedibus aetatem agiint: fures publici in auro atque in pur- pura, Cato in Gell. 11, 18, 18 : SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, SI IM OCCI- SIT 1VRE CAESVS ESTO, Frgm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4 ; cf. Dirks. Trans. p. 564 sq. ; and Gell. 11, 18 ; so furtum facere (alicui), Plaut. Rud. 4, 3, 15 ; 18 ; Cic. Clu. 64, 179 ; Quint 3, 6, 49 ; 5, 10, 16 ; Cels. Dig. 47, 2, 69, et sacp. : furti se et ilium astringere, Plaut. Rud. 4, 7, 34 ; cf. furti se alligare, Tit. Eun. 4, 7, 39 : in furto comprebensuB, Cacs. B. G. 6, \6fin. .- furti teneri. Pompon. Dig. 47, 2, 78 : furti agere, id. ib. : furti condemnare, Gell. 11, 18, 24 : furti reus, Quint. 4, 2, 51 ; 7, 2, 211, etsaep. : furtum erat npertum: cujus rei furtum factum erat? Cic. Rose. Com. 9, 26 sq. : ubi oves furto pericre, Hor. Ep. 1, 7, 86 : callidum (Mercurium), quicquid placuit, J0C08O Condere furto, id. Od. 1, 10,8. 666 FU SC II. Transf., A. Conor., A stolen thing : quae (furta) sine portorio Syracu- sis erant exportata, Cic. Verr. 2, 2, 70, 171 : dum (puer) furta ligurrit, Hor. S. 2, 4,79. B. -A secret action, crafty deceit, trick, artifice, stratagem (so mostly poet and in post-Aug. prose ; perh. not in Cic.) : 1. In gen.: etiam si, quid scribas, non ha- bebis, scribito tamen, ne furtum cessatio- ns quaesivisse videaris, a secret excuse, pretext, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 2 ; Liv. 43, 10, 3 ; cf. haud furto melior, sed fortibus armis, Virg. A. 10, 735 ; and furto, non proelio opus esse, Curt. 4, 13; cf. also furtum armorum, Sil. 17, 91 : (fugam) abscondere furto, Virg. A. 4, 337 ; cf. furto laetatus inani, id. ib. 6, 568: nee semel ergo mihi furtum feeisse licebit? i. e. to eat in secret, Mart. 5, 50, 5.— In the plur. : furtis incautum decipit Tiostem, Ov. M. 13, 104 : furta belli, Sail. Frgm. ap. Serv. Virg. A. 11, 515; and ap. Non. 310, 15; Virg. A. 11, 515.— Hence, b. Furto, ad- verbially, i. q. furtim, By stealth, secretly, \d8pa : (hyaenae) gravidae latebras pe- tunt et parere furto cupiunt, Plin. 8, 30, 46. 2. In parti c, Stolen or secret love, in- trigue (so mostly in the plur.) : plurima furta Jovis, Catull. 68, 136 and 140 ; so in the plur., Tib. 1, 2, 34 ; Prop. 2, 30, 28 ; Virg. G. 4, 346 ; Ov. M. 1, 606 ; 3, 7 ; 9, 558, et al. : hoc certe conjux furtum mea ne6ciat, Ov. M. 2, 423 ; so in the sing., id. ib. 1, 623 ; 3, 266 ; Virg. A. 6, 24 ; Sil. 7, 487 ; 13, 615. furunCUluS; >> ™- dim. [id.] A petty thief, pilferer : I, Lit: olim furunculus, nunc etiam rapax, Cic. Pis. 27, 66; so Tert. adv. Marc. 3, 16.— H. Transf., A. A pointed, burning sore on the human body, a boil, furuncle, Cels. 5, 28, 8 ; Plin. 20, 13, 50, § 130,— Hence, B. A similarly sliaped knob on a vine, Col. 4, 22, 4 ; ib. 24, 5 ; Plin. 17, 22, 36, § 181. furveSCenSi entis, Part, [furvus] Growing dark, dusky (late Lat.) : Tarta- reae noctis obscuritate furvescens, Mart. Cap. 1, 20. fiirvilSt a > um, adj [root FUS, whence fuscus ; kindr. with OP*I>02, whence dp- (pvbi and 6ptl>i>n] Dark, dusky, gloomy, swarthy, black : " veteres Romani furvum atrum appellaverunt," Gell. 1, 18, 4 ; cf. " furvum nigrum vel atrum," Fest p. 84 ; and "furvum bovem id est nigrum immo- labant Aterno," id. p. 93 Mull. (poet, and in post-Aug. prose) : ex Acheronte suo furvis peperisse sub antris, Ov. M. 5, 541 ; so of the lower world : postis, Stat. Th. 8, 10: plagae leti, id. Silv. 5, 1, 155; cf. Proserpina, Hor. Od. 2, 13, 21 ; and hos- tiae, Val. Max. 2, 4, 5 ; Fest. p. 93 : furva gente (i. e. Maurorum, Indorum) petita belua, Juv. 12, 104.— II. Trop. : audivi- mus detestabili parricidio furvum diem, Sen. Contr. 1, 1 fin. : culpa, Prud. Cath. 1, 74. * fuscator, or ' s > m. [fusco] A darken- cr, obscurer : coeli (Corus), Luc. 4, 66. fuSCina* ae > /• [kindr. with furca] A three-pronged spear, a trident: dant (deo) arcum, sagittas, hastam, clipeum, fusci- nam, fulmen, Cic. N. D. 1, 36, 101 ; so as an attribute of Neptune, Suet Calig. 52 ; as a weapon of the retiarii, id. ib. 30 ; Juv. 2, 143. fuscimila, se, /. dim. [fuscina] A three-pronged fork, Vulg. Exod. 27, 3. Fuscinus, a . um, v. fuscus, no. IL B. fuscitas, atis > /• [fuscus] Darkness, obscurity (post-class, and very rare) : App. de Mundo ad fin. fusco, avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] I, Act., To make dark, swarthy, dusky, to blacken, darken (a poet, word) : fuscentur corpora enmpo, Ov. A. A. 1,' 513 ; so cu- tem pingui olivo, Stat. Th. 6, 576 : lactea pocula sanguine puniceo (Massagetae), id. Achill. 1, 307 : malas (lanugo), Luc. 10, 135; cf. dentes (inertia), Ov. A. A. 3, 197 : diem (nube), Val. Fl. 1, 396; cf. Sil. 11, 270.. — g_ Trop. : quern ad hoc aevi nulla actuum culpa iuscavit, Symm. Ep. 1, 34 ; so Sid. Carm. 7, 505.—* H, Neutr., To be- come dark or swarthy : Stat. S. 3, 4, 66. fuscus- a . um, adj. [kindr. with fur- vus ; v. h. v.] Dark, swarthy, dusky (quite class.) : purpura plebeia ac paene fusca, FUST Cic. Sest. 8, 19 : comix, id. poet. Div. 1, 8, 14 : illi sint comites fusci, quos India tor- ret Tib. 2, 3, 55 ; cf. Andromede, Ov. Her. 15, 36 ; and Hydaspes, Hor. S. 2, 8, 14 ; also transf., Syene, Mart 9, 36, 7 : nubila, Ov. M. 5, 286 ; cf. alae noctis, Virg. A. 8, 369 ; and transf, amictu6 (somni), Tib. 3, 4,55: Falerna, Mart. 2,40, 6,— Comp.: al- tera (fraxinus) brevis, durior fusciorque, Plin. 16, 13, 24 : laterna, i. e. dark, Mart. 14, 62. — As denoting misfortune : fuscis avibus Larissam accessi, App. M. 2, 124. — B. Transf., of the voice, Indistinct, husky, hoarse (opp. candidus ; v. h. v. p. 232, 2, a) : et vocis genera permulta : can- didum (al. canorum) fuscum, leve aspe- rum, grave acutum, etc., Cic. N. D. 2, 58, 146 Mos. and Orell. N. cr. ; cf. est (vox) et Candida et fusca et plena et exilis, etc., Quint. 11, 3, 15 ; and Plin. 28, 6, 16 : hie etiam fusca ilia vox, qualem, etc., id. ib. 171 (for which Cic. Brut 38, 141, sub- rauca). II. Fuscus, i, m. A Roman surname ; e. g. Aristius Fuscus, ore intimate friend of Horace ; v. Aristius. — B. Deriv., Fuscl- nilS) a > um , ac {j; Of or belonging to a Fuscus : explicationes, Sen. Suasor. 4 fin. fuse i "-do., v. fundo, Pa., ad fin. fusiliSi e, adj. [fundo] Molten, fluid, liquid (very rare) : aurum, Ov. M. 1], 126 : ferventes fusili ex argilla glandes fundis jacere coeperunt, i. e. of softened clay, Caes. B. G. 5, 43, 1 ("t* apyiWnS ftrny- nevus," Metaphr.) : numen If. e. signum), Prud. Cath. 4, 40 ; cf. vasa aenea, Mart Ca Pl 8, 193. fuslOi onis, /. [id.] A pouring, out- pouring (extremely rare) : tenuis stella- rum, Vitr. 9, 7 : Chrysippus ipsum mun- dum deum dicit esse et ejus auimi fusio- nem universam, an outpouring, effusion, *Oio. N. D. 1, 15, 39.— II. In partic, A melting, founding, casting of metals : si quis numum fal6a fusione formaverit, Cod. Theod. 9, 21, 3. FusiliSi a > um > v - Furius. f USOl*- oris, m. [fundo] A founder in metals, Cod. Justin. 10, 64 ; Inscr. Grut 630, 9. fusorium, ". u. [id.] A sink, drain, Pall. 1, 17, 1 ; 1, 37, 4. f ilSOriuS, a > um, adj. [id.] Molten, be- longing to or made by founding (late Lat. forfusilis) : "fusoriusxwcvTiKOS," Gloss. Philox. : formavit opere fusorio, Vuls. Exod. 32, 4. fusterna, a e. /• [contr. from fusteri- na, sc. pars, from fustis] The upper part, knotty part of a fir-tree which is cut off, Plin. 16, 39, 76, § 196 ; Vitr. 2, 9. fustlbalator, oris, m. [fustibalus] One who fought with the sling-stuff, Veg. Mil. 3, 14. Cf. the follg. art fustibalus, i. ">■ [ vox hibr., from fustis and fiiiMw] A sling-staff, an offens- ive weapon consisting of a start' with a 6ling attached, Veg. Mil. 3, 14. Cf. the pieced. art fusticulus, i. ui. dim. [fustis] A small piece of wood, a little stick, App. M. 6, p. 415 Oud. (al. funiculos) : alii, i. e. stalk, stem, Pall. 1, 35, 6. t fuStigfO \v),0K0T7(U, TV7TTIO TU) \v\oj, Gloss. Philox. : J fustigatus (iaK~\to8eis, ib. fustis. is (nbl. regularly fusti ; fuste, Hor. S. 1, 3, 134 ; 1, 5, 23 ; 2, 3, 112), m. [perh. from ferioj A knobbed stick, a cudgel, staff, club : tamquam si claudus # sim, cum fusti est ambulandmn, Plaut. Asin. 2, 4, 21 ; Var. L. L. 5, 31, 38, § 137 : severae Matris a m - [fundo] A pouring, outpouring : Fons, unde funditur e terra aqua viva, ut fistula, a qua fusus aquae, Var. L. L. 5, 26, 35, § 123. 3. fusus- i. m. A spindle, Plin. 8, 48, 74 ; 11, 23, 27 ; 28, 2, 5, § 28 ; Tib. 2, 1, 64 ; Ov. M. 4, 221 ; 229 ; 6, 22 ; Virg. G. 4, 348 ; Prud. artij). 10, 239. Attributed to the Fates, Virg. E. 4, 46 ; Ov. Her. 12, 4. — II. Transf., in mechanics, A cross-bar, rundle connecting two wheels near the circumference, Vitr. 10, 6 fin. ! futarc arguere est, unde et con fu- ture. Sed Cato hoc pro sacpius fuisse po- suit, Fest. p. 89 MU11. futatim, adv. [perh. from fundo; qs. by pouring out, i. e.] Abundantly, fre- quently : Plaut. True. 4, 4, 29. 1. futile. is, v. futilis, no. I. 2. futile. "*>•> v - futilis, ad fin., no. I. futilis. e, adj. [fundo ; cf. futis] That easily pours out : J. Lit. So only subst, FUTILE, is, n., A water-vessel, broad above and pointed below, which was used at sacri- fices offered to Vesta. Don. Ter. Andr. 3, 5, 3 ; Phorm. 5, 1, 19 ; Schol. Stat. Th. 8, 297 ; Schol. Hor. A. P. 231. II, Transf., in gen., That easily lets loose, can not contain (very rare) : canes, that void their excrement through fear, Phaedr. 4, 18, 33 : glacies, brittle, Virg. A. 12, 740. B. Trop., Unreliable, vain, worthless, futile (so quite class.) : aervus, Ter. And. 3, 5, 3 ; cf. irrideamus haruspicea : vanos, futilea eaae dicamus, Cic. Div. 1, 19, 36 ; and quia non odit aordidos, vanos, leves, futiles ? id. Fin. 3, 1], 38 ; so locutores (c. c. leves et importuni), Gell. 1, 15, 1 : auc- tor. Virg. A. 11, 339 : competitores, Gell. 4, 8, 4 ; Enn. in Non. 511, 6 : futiles com- mentitiaeque sententiae, Cic. N. D. 1, 8, 18 : cf. dicit quaedam futilia et frivola, Gell. 16, 12, 1 ; so alacritas, Cic. Tusc. 4, 17, 37 ; laetitiae, id. ib. 5, 6, 16 : et cadu- cum tempus, Plin. Ep. 3, 7, 14 : lingua, Phaedr. 5, 2, 10 : de causa, PUn. 33, 2, 8 : nee futilis ictus, Sil. 15, 797. Adv., In vain, idly, uselessly (ante- and post-class.): 1, Form futile: factum futile. Enn. in Non. 514, 14 : provenisti, Plaut. Stich. 2, 2, 73.-2. Form fiitili- ter : blaterata, App. Apol. p. 275 : Futile futiliter, Non. 514, 13. futllltas. atis, /. [futilis, no. II. B] Worthlessness, emptiness, vanity, futility : haec plena sunt futilitatis summaeque le- vitatis, Cic. N. D. 2, 28, 70. futiliter) a dv., v. futilis, ad fin., no. 2. ■I futio, onis,/. [fundo] A pouring out, ace. to Prise, p. 631 P., but without an ex- ample. ' futis. 's, /■ [fundo; cf. futilis] A wa- ter-vessel, a pitcher : " vas aquarium vo- cant FUTIM, quod in triclinio allatam aquam infundebant," Var. L. L. 5, 25, 34, § 119. f utuo, ui> (itum, 3. v. a. [kindr. with $ut£i5w] To have connection with a female (very rare) : Catull. 97, 9 ; so Mart. 10, 81, 1 ; id. 3, 87, l.—Abs. : te futuente, Mart. 9, 3, H). futurus, a, um, Part., from sum. fututlO, finis,/, [futuo] A lying with, copulation, Catull. 32, 8 ; Mart. 1, 107, 6. fututOT, fins. m. [id.] A copulator, Mart 1, 91, 6 ; 7, 30, 3. fu tutrix, icis, /. [id.] She that copu- G A B A lates ■■ manus, Mart. 11, 22, 4 : lingua, id. 11, 61, 10. fututus, a, um, Part., from futuo. fuvi, v - sum, ad init. G. G|r, indccl. n. or (on account of lite- 5 ra) /. The seventh letter of the Latin alphabet, but which did not origin- ally belong to the Latin orthography, its place being supplied by C ; hence on the Columna Rostrata LECIONES, MACIS- TRATOS, EXFOCIONT, (pu)CNAN- DOD, PVCN(ad), CARTACINIENSIS, for legiones, etc. ; hence, too, the archaic form ACETARE for agitare (v. Fcst.'p. 23 Milll. N. cr.), and the still common abbrevia- tion of the names Gaius and Gnaeus in C. and Cn. — At a later period (ace. to Plut. Qu. Rom. p. 277 D and 278 E, by means of a freedman of Spurius Carviliua Ruga, about the beginning of the second Punic war) a slight graphic alteration was made in the C, which introduced into the Ro- man orthography the letter G (on the old monuments C) : thus we have in the S. C. de Bacchanal. MAGISTER, MAGIS- TRATVM, FIGIER GNOSCIER, AGRO ; on the other hand, the orthography GNAIVOD PATRE PROGNATVS on the first Epitaph of the Scipics (v. Append.), which dates before that time, indicates either incorrectness in the copying or a later erection of the monument As an initial, g, in pure Latin words, enters into consonantal combination only with I and r ; and therefore in words which, from their etymology, had the combination gn, the g was rejected in the classical period, and thus arose the class, forms nascor, natus, nosco, novi, notus, narus, navus, from the original gnaaeor, gnatus, gnosco, etc. ; whereaa in compounds the g again makes its appear- ance : cognatus, cognosce igrjarus, igna- vus. — An initial g is dropped before I in lac from ya\a (GALACT), and perh. in lucuns, if this has arisen from yXvxiic. As a medial, g combines with l,m,n,r, although it is eometimes elided before m in the course of formation ; so in exa- men for exagmen from agmen ; in con- tamino for contagmino (from con-TAG, tango). Before s the soft sound of g passes into the hard sound of C, and be- comes blended with the s into x (v. the letter X) ; though sometimes the g (or c) is elided altogether, as in mulsi from mul- geo, in indulsi from indulgeo. So too be- fore t, as indultum from indulgeo. As a final, g was only paragogic, ace. to Quint. 1, 7, 13, in the obsolete VESPE- RVG (for vesperu, analogous with noctu ; v. Spald. ad tot). Commutation took place most freq. between g and c ; v. this letter. With _;' in mejo from mingo, major from MAG (magis, maximus). — By assimilation, g was produced from b and d in oggero, suggero, aggero, etc., from ob-gero, sub- gero, adgero, etc. As an abbreviation, G denotes Gal- liarum, Gallica, gemina, Germania, etc. ; and sometimes Gaius (instead of the usual C) ; v. Inscr. Orell. no. 467 ; 1660 ; 4680 : GPRF, genio populi Romani feli- citer, Inscr. Orell. no. 4957. Vid. more on this letter in Schneid. Gramm. 1, p. 267-274 ; 454 and 4a5-492. Gabali. orum, m., FaSaXaS Strab., A people iu Aqnitanian Gaul, now Gevau- don, Caes. B. G. 7, 64; 75; cf. Ukert Gall. p. 266 sq., and 389.— D. Derivv., A. GaballCUS, a, um, adj., Of or belong- ing to the Gabali : pagus, Plin. 11, 42, 97. — B. Gabalitanus, a> um, adj., the same : civitas, the capital of the Gabali, Sid. Ep. 5, 13. Its inhabitants were call- ed Gabalitani, orum, m., Sid. ib. 7, 6. gabalium. h\ n. An aromatic shrub in Arabia. Plin. 12, 21, 45. ! i g-abalus. i> "*• [an old Germ, word, i. q. the modern Gabel (fork); hence like furca, as an instrument of punish- ment] A kind of gallows : in gabalum ali- quem suffigere, Var. in Non. 117, 15.— G A K T *II. Transf. as a term of reproach, like our gallows-bird, hang-dog, Macrin. ap. Capit. Macrin. 11. Gabaon, onis, /., Ta&uw (Hebrew | ty3 J), A city ofjndea, (* Gibeon), Vulg. i Ioa. 9, 17; 18, 25; cf. Mann._ Paliist. p. j 217. — U. Deriv., Gabaoruticus, a, um, adj., Of or belonging to Gaboon, Ga- baonile, Gibconite: servitus, Kid. Ep. 9, 8. g'abataC) arum,/, [perh. from cavua] A kind of dish or platter (post-Aug.) : I Mart. 7, 48, 3 ; id. 11, 31, 18. Gabii. orum, m. An ancient city of Latiurn- founded by the Sicilians, twelve miles from Rome and eleven from Prae- neste, near the modern Logo di Castigli- one, Liv. ], 53 sq. ; 24, 10 ; 26, 9 ; 41, 16 ; Hor. Ep. 1, 11, 7; 1, 15, 9; 2, 1, 25; cf. Manmltal. 1, p. 058 sq.— J&, Derivv., A. GabinUE. a, um, adj., Of or belonging to Gabii, Gabine : agcr, Var. L. L. 5, 6, 13, § 33 ; Liv. 3, 8 : via, leading from Rome to Gabii (called also Praenestina via), Liv. 2, 11 ; 3, 6 ; 5, 49 : urbs, i. e. Gabii, Ov. F. 2, 709 : saxum, quarried at Gabii, of superior quality, Tac. A. 15, 43 : cinctus, v. 2. cinotus : vicinitas, Cic. Plane. 9, 23 : res, Liv. 1, 54 : Juno, worshiped at Gabii, Virg. A. 7, 682.— In the plur. subst. Gabini, orum, m., The inhabitants of Ga- bii, Gabines, Liv. 1, 54. — B. Gabien- sis. c, adj., Of Gabii, Gabine : ager, Plin. 2, 94, 96. Gabinius, 11 The name of a Roman gens. So, in partic. A. Gabinius, consul with L. Capurnius Piso A.U.C. 696; pro- consul in Syria ; in the service of Caesar in the civil war, Val. Max. 8, 1, 3 ; Caes. B. C. 3, 4 ; 103 ; Cic. Pis. 11, 25 sq. ; Sest. 8, 18 sq. ; Q. Fr. 3, 1, 7, 24 ; Att. 4, 16, 9 ; 10, 8, 3.— P. Gabinius, praetor A.U.C. 665, Cic. Arch. 5, 9 ; Div. in Caecil. 20, 64 : P. - Gabinius Capito, a conspirator with Cati- line, Cic. Cat. 3, 3, 6 ; Sail. C. 17, 4 ; 55 fin. : Q. Gabinius, tlte proposer of a law respecting voting in the comitia ; v. the follg. — II. Derivv., A. Gabinius, a, um, Of or belonging to a Gabinius, Gabin- ian : lex, of A. Gabinius, Cic. de imp. Pomp. 19, 57 sq. ; Att. 6, 2, 7 ; a Fr. 2, 13, 3 ; of Q. Gabinius, id. Leg. 3, 16, 35 ; LaeL 12, 41. — B. Gabinianus, a , ™, adj., the same : milites, of A. Gabinius in the civil war, Caes. B. C. 3, 4 ; 110 ; Val. Max. 4, 1, 15. Gabinus. a, urn, v. Gabii, no. II. A. Gadcs, ium, /. A famous colony of the Phoenicians established on an island of the same name in Hispania Baetica, the modern Cadiz, Mel. 2, 7, 1 ; 3, 6, 1 ; 3, 9, 3 ; Plin. 4, 22. 36 ; Cic. Fam. 10, 32. 1 ; de Sen. 19, 69 ; Liv. 21, 21 ; Hor. Od. 2, 2, 11; 2, 6, 1. Called also Gadir (Gr. ra FiiSeipa), Sail. Frgm. ap. Prise, p. 648 and 698 P. ; Plin. 1. L Cf. Mann. Hispan. p. 287 sq. — n. Deriv., Gaditanus. a, um, adj., Of or belonging to Gudes : Oceanus, Plin. 2, 103, 106 ; cf. fretum, id. 3 praef. § 3 : portus, Mel. 3, 1, 4 : populus, Cic. Balb. 18, 42 : foedus, id. ib. 14, 32.— Subst., Ga- ditani, orum, m., The inhabitants of Ga- des, id. ib. 17, 39 ; 18, 43 ; Caes. B. C. 2, 18 ; 21 ; in the fern., Gaditanae, arum, Fe- males of Gades, Plin. Ep. 1, 15, 3. — In the sing., Gaditanus, i, i. e. L. Cornelius Balba of Gades, Cic. Att. 7, 7, 6. * gaesati, orum, m. [gaesum] Gallic mercenaries armed with the gaesum, Oros. 4, 13. tt gaesum. i. »• [a Celtic word] A long^lieavy javelin of the Gauls, Gr. yatcos or yuiaov, Caes. B. G. 3, 4, 1 ; Liv. 8, 8, 5 ; 26, 6, 5 ; Var. in Non. 555, 13 ; Virg. A. 8, 662; cf. "gaesum grave jaculum," Fest. p. 99 Milll. N. cr. — In poets the weapon of the Africans, Sil 2, 444 ; of the Greeks, Stat. Th._4, 64. Gaetulij orum, m., VaLToiXot, A peo- ple of northwestern Africa, south of the Mauri and Numidae, in the modern Mo- rocco, Mel. 1, 4, 4 ; 3, 10, 4 ; Plin. 5, 8, 8 ; Sail. J. 18, 9 ; 80, 1 ; cf. Mann. Air. 2, p. 200. — In the sing., Gaetulus, i. the Gaelu- lian, collect, Luc. 4, 678.— II. Deriw., A. Gaetulus, a, um, adj., Of or belong- ing to the Gaitulians, Gaelulian : Syrtes, Virg. A. 5, 192 ; Hor. Od. 2, 20, 15 : leo, Virg. A. 5 351 ; Hor. Od. 1, 23, 10 ; cf. 6 667 G ALB leaena, id. ib. 3, 20, 2 : raapalia, Mart 10, 20, 7 : pastor, Plin. 18, 16, 21 : raurex, i. e. taken on the African coast, Hor. Ep. 2. 2, 181 ; Ov. F. 2, 319 ; cf. Plin. 9, 36, 60 ; hence also transf., Gaetulisve magis fuca- ret vellus ahenis, Sil. 16, 177 : Thetis, i. e., mare Libycum, Claud. Rapt. Pros. 1, 148. — B. Gae'tulia, ae,/, The country of the Gaelulians, Plin. 5, 4, 4 fin. ; Var. R. R. 2, 11, 11— C. Gaetulicus, a, um, adj., Gaeltdian : purpura, Plin. 6, 31, 36 : pur- purissum, id. 35, 6, 26. — Subst., Gaetuli- cus, i, m., A surname of Cn. Cornelius Cossus Lentulus, the conqueror of the Gae- lulians, Flor. 4, 12, 40 ; Tac. A. 4, 42 ; 46 ; 6, 30 ; Juv. 8, 26. tgagates, ae, m.^yaydrnS (XiBos), A hard, black asphaltum, jet, Plin. 36, 19, 34; Veg. 1, 20, 2; 4, 12,3. Gajus, a, v. Cajus. t galactites, ae, m., and galactl- tjs, iciis, J. = yaXiiKrirr]S and yoXuKrirtt, A precious stone of a milk-white color, oth- erwise unknown, milk-stone, Plin. 37, 10, 59. Called also gfalazias, ae > m -= ya- Auijins, id. ib. GalaesUS (al s0 Gales.), i. m., TaXa'i- aoi, Polyb., A river of Magna Graecia, near Tarento, now Galcso, Liv. 25, 11; Hor. Od. 2, 6, 10 ; Virg. G. 4, 126 ; Prop. 2, 34, 67 ; Mart. 12, 637 3 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 64. GalanthiS) 'dis, /. A female attend- ant of A lane ne, changed by Luciua, whom she had deceived, into a weasel (Gr. yaXin), Ov. M. 9, 316. Gala tac- arum, m., FaXdrai, A Celtic people who migrated into Phrygia, the Galatians, Cic. Att 6, 5, 3 ; Plin. 8, 42, 64 fin.; Tac. A. 15, 6; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 37 sq. Called also Gallograeci, v. h. v. — In the sing., Galata, a Galatian, Claud, in Eutrop. 1, 59; Ascon. Cic. Mil. p. 38 ed. Orell,— II. Derivv., A. Galatia, ae, /., ruXurtu, The country inhabited by the Galatians, Galatia, now Ejalct Anado- li and Karaman, Plin. 5, 32, 42 ; 14, 9, 11 ; Tac. A. 13, 35 ; Hist 2, 9 ; Stat. S. 1, 4, 76 ; cf. Mann. loc. cit ; called also Gallo- Graecia. v. h. v. — B. Galaticus, a, um, adj., Of or belonging to the Galatians, Ga- latian : hordeum, Col. 2, 9, 16 : lana, Plin. 29, 2, 9 : ruta, id. 20, 13, 51 : abrotonum, id. 21, 21, 92 : rubor, of Galatian scarlet- berries, Tert. Pall. 40 fin.—C. galati- COr> ""> "■ dcp., To mingle Jewish and Christian ceremonies after the manner of the Galatians, Tert. adv. Psych. 14. Galatea, ae. f., r«\«Ttia. I. A sea- nymph, Ov. M. 13, 738 ; 789 ; 798 ; 839 sq. ; Virg. A. 9, 103. — H, A rustic maiden, Virg. E. 1, 31 ; 3, 64 ; 72 ; 7, 37 ; 9, 59— IB. A female friend of Horace, to whom Od. 3, 27, is addressed. Galatia* ae, /. I, The country of that name ; v. Galatae, no. II. A. — II. A castle at Capua, Liv. 26, 5. galaticor, ari, v. Galatae, no. II. C. Galaticus, a, um, v. Galatae, no. II. B. t g-alaxias, ae, m.r=y a A«£i«s. I. Milk-stone ; v. galactites. — H, The Milky Way, called in pure Lat. via laclca, Macr. Somn. Scip. 1, 4 ; 9 ; Mart. Cap. 8, 177. tt galba, ae,/. [a Gallic word, perh. kindr. with the Germ, gelb (yellow) or Kalb (calf)] J^A smallworm, the ash-borer, or the larva of the ash-spinner, Bombyx aesculi, L., ace. to Suet. Galb. 3. — B. In the Gallic i. q. praepinguis, Fat paunch, big belly, ace. to Suet. Galb. 3. — IJf, As a proper name, Galba. — A. Name of a chief of the Suessiones, Caes. B. G. 2, 4, 7; 2, 13, 1. — B. A surname in live gens Sul- picia, " Suet. Galb. 3." So Ser. Sulpicius Galba, consul in 610 ; v. Sulpicius. And the emperor of the game name, Suet Galb. galbanatUS ( or galbinatuB), a, um, adj. [1. galbanus, no. II.] Delicately clothed, effeminate : Mart. 3, 82, 5. galbaUCUS, a, um, adj. [galbanum] Of galbanum: odores, Virg. G. 4, 264: nidor, id. ib. 3, 415. galbanum, '• «• \xaX6nvr)] Tiie res- inous sap of an umbelliferous plant in Syria (the Bubon galbanum, L.), galba- num, Plin. 12, 25, 56; 24, 5, 13 ; Suet Galb. 3; Luc. 9, 916; Calp. Eel. 5. 89. — Also galbanus, i, m., Vulg. Sirac. 14, 21. And GALE chalbanei answering to the Gr. xaX- 6dvn, es,/., Marc. Dig. 39, 4, 16, § 7. 1. galbanus ( or galbinus), a, um, adj. [ either from galbanum or from GALBUS ] Greenish - yellow, yellowish : vestimenta, to designate female garments, Juv. 2, 97 Rupert. — Hence, n. '£ r a n s f. , Effeminate: mores, Mart 1, 97, 9. 2. galbanus, i, v. galbanum. gralbeum, i. «-. or galbeUS (an- ciently written calbeus ; v. the follg.), i, m. [Jgalbus] A kind of arm-band, fillet (worn as an ornament, or for medical pur- poses): f'galbeum omamenti genus," Fest. p. 96 Miill. : % " calbeos armillas dice- bant, quibus triumphantes utebantur, et quibus ob virtutes milites donabantur," id. p. 46 ; Cato in Fest. s. v. RUSCUM, p. 265, a, Mull. : alii (cognomen G-albae inde trahunt), quod in diuturna valetudine gal- beo, id est remediis lana involutis assidue uteretur, Suet Galb. 3. galbinatUS, a, um, v. galbanatus. galbineus, a - um , °■ m - The nut of the cy- press-tree, Var. R. R. 1, 40, 1. Jl. galbus xXoipbs, Gloss. Philox. [the Germ, gelb (yellow)]. 2. galbus. a, um, Smooth ; v. calvus, ad fin. galea; ae, / A helmet (usually of leather), head-piece, morion (the cassis, on the contrary, was made of metal plate, v. h. v.) : vix uni alterive cassis aut galea, Tac. G. 6 : ad galeas induendas tempus defuit, Caes. B. G. 2, 21, 5 ; so id. B. C. 3, 62, 1 ; 3, 63, 7 ; Plin. 7, 56, 57 ; Virg. G. 2, 142; Aen. 8, 620; 9, 365, et saep. Fur- nished with a visor, Sil. 14, 636 ; Stat. Th. 4, 20. — Freq. and quite class, also of braz- en helmets (cf. so the Gr. Kvven) : tinnit hastilibus umbo, Aerato sonitu galeae, Enn. Ann. 17, 19 : loricae galeaeque aeneae, caelatae opere Corinthio, Cic. Verr. 2, 4, 44, 97; so aerca, Virg. A. 5, 490: leves, Hor. Od. 1, 2, 38.— H. Transf., Tlie crest of the Guinea-hen, Col. 8, 2, 2. i ffalearia a galearum similitudine diet? Fest. p_. 96 Miill. galearii, orum, m. ^galea] A kind of soldiers' servants, Veg. Mil. 3, 6. * galearis, e, adj. [id.] Of or belong- ing to a helmet, helmet- : reticula. Qua- drig. in Non. 222, 2. galena, ae, /. I. Lead-ore, Plin. 34, 18, 53 ; 33, 6, 31. — II. Dross that remains after melting lead, Plin. 34, 16, 47. galeOj avi, atum, 1. v. a. [galea] To cover with a helmet, to helm : milites in c'ampo jubet galeari, Auct. B. Afr. 12 fin. ; Cinna in Non. 87, 28 : et barbati quidem Jovis galeatae Minervae, Cic. N. D. 1, 36, 100; so galeati et discincti centuriones, Frontin. Strat. 11, 1, 27. Subst, galeatus, i, m., A helmed warrior : Juv. 1, 169. — H. Trop. : galeatus prologus, i. e. in which one defends himself, Hier. praef. S. Script. * galeola, ae, /. dim. [ id. ] A hollow vessel shaped like a helmet, Var. in Non. 547, 23. t galeopsiS; is, fern. = yaXio^'S, al- so galcobdolon °r galion=y«*c6S- <5oW and ytSAioi', A plain of the nettle kind, blind-nettle, Plin. 27, 9, 57. t STalcoSi i) m - — ya\t6(, A kind of shark or dog-fish, Plin. 32, 2, 12. Galeotae> arum, m., rViXtuiTai, A sort of interpreters of prodigies in Sicily: huic (Dionysio) interpretes portentorum, qui Galeotae turn in Sicilia nominabantur, responderunt, etc., Cic. Div. 1, 20, 39. t ffaleotesi ae, m. = yaXeiirns, A sort of lizard, Plin. 29, 4, 28. Galeria» ae, v. Galerius. galericulumi i. »• dim - [galerum] A small covering for the head, a cap, per- uke, Mart. 14, 50 in lemm. ; Frontin. Strat 4, 7, 29.— Of a kind of peruke, Suet. Oth. 12 ; cf. galerum, no. II. A. galcrltus, a, um, adj. [id.] That wears a hood : prima galeritus posuit prae- toria Lucmo, ?. e. a peasai.t, rustic, Prop. 4, 1, 29.— II. Transf., galerita avis, The GALL crested lark, Alauda cristata, L. ; Plin. II, 37, 44 ; 30, 7, 20 ; called also, subst, gale- ritus, i, m. (sc. ales), Var. L. L. 5, 11, 23, § 76 -„ GaleriuS) a, Name of a Roman gens. So Galerius Maximianus, who reigned as emperor with Constantius Chlorus from A.D. 305, and died 311, Eutr. 9 sq. ; Lact. de Mort. pers. 10. — Galerius Trachalus, a famous orator under Otho, Tac. H. 1, 90 ; 2, 60— In the fern., Galeria, ae, Wife of the Emperor Vitellius, Tac. H. 2, 60 ; 64 ; Suet Vit 6. — Galeria tribus, One of the tribus rusticae, Liv. 27, 6, 3. galerum, ', «• (also galerus, i, m., Virg. A. 7, 688 : galera, ae, /., C. Gracch. in Charis. p. 61 P.) [galea] A helmet-like covering for the head, made of undressed skin, the Gr. mvin, a cap, bonnet, hat : fla- men Dialis solus album habet galerum, Var. in Gell. 10, 15, 32; so of a priest's cap, App. Apol. p. 288 ; cf. " Suetonius tria genera pileorum dixit, quibus sacer- dotes utuntur, apicem, tutulum, galerum . . . galerum pileum ex pelle hostiae cae- sae," Serv. Virg. A. 2, 683 : fulvosque lupi de pelle galeros Tegmen habent capiti, Virg. A. 7, 688 ("galerus est genus pilei, quod Fronto genere neutro dicit Iwc ga- lerum," Serv. a. h. 1.) ; so Virg. Moret. 121 ; Suet. Ner. 26 ; Grat. Cyneg. 340 ; Calp. Eel. 1, 7 ; Juv. 8, 208 ; Stat. Th. 1, 305. — II. Transf., H. A kind of peruke, Suet. Ner. 26 Ruhnk. ; Juv. 6, 120— B. A rose-bud: Aus. Idyll. 14, 25. Galesus. i, v. Galaesus. tfalgUluSj i> m -t another reading for galbula, A witwall, Plin. 30, 11, 28. Galllaea, ae, /., Ta\i\aia, The prov- ince of Galilee, in northern Palestine, Plin. 5, 14, 15— n, Deriv., GalilaCUS, a, um, adj.. Of or belonging to Galilee, Galilean: Galilaea per arva, Sedul. 4, 188 : Galilaeas repetat Salvator in oras, Juv. 3, 195. — Subst, Galilaei, orum, m„ The inhabitants of Galilee, Galileans, Tac. A. 12, 54. galion, i. v. galeopsis. l.ffalla, ae, / Oak-apple, gall-nut, Plin. 16, 6, 9: 24, 4, 5; Col. 6, 7, 2; 9, 13, 7; Mart. Cap. 3, 49. — In a pun with Galla, a female Gaul ; v. 1. Galli, no. I. — II. Transf., A harsh, inferior kind of wine: Lucil. in Non. 445, 18; cf. Fest. p. 96 MUll. 2. Galla, ae, A female Gaul ; v. 1. Galli, no. I. 3. Galla, ae , /■ A priest of Cybele ; v. 3. Gallus, no. II. A. Gallaeci (also written Callaeci and Callaici), orum, m.., KaXXaiKoi Strab., A people in western Hispania Tarraconensis, Plin. 3, 3, 4, § 28 ; cf. Ukert Hisp. p. 312. —II. Derivv., A. GallaCCUS (also Gallaicus and Callaicus), a, um, adj., Of or belonging to the Gallaeci (Call.), Gallaecian (Call.) : Gallaica gens, Plin. 8, 42, 67 : Callaicum aurum, Mart. 4, 39, 7 : Gallaica gemma, Plin. 37, 10, 59— Gallaecus, A surname of A. Brutus, from his victory over the Gallaeci, Vellej. 2, 5. — B. GallaCCia (Call.), ae,/, The coun- try of the Gallaeci, Plin. 4, 20, 34 ; Flor. 2, 17, 5. gallans, antis, Part. [3. Gallus, anal- ogous with bacchans from bacchor] Rav- ing or reveling like a priest of Cybele (ex- tremely rare) : Var. in Non. 119, 5 ; Poet- in Anth. Lat, Burm. I. p. 34. I. Galli, orum, m. The Gallic na- tion, the Gauls, both beyond the Rhine and in Upper Italy ; afterward also in Phrygia as Gallo-Graeci or Giilatae. See, respect- ing them, Mann, and Ukert Gall. — Of the Gallo-Graeci, Liv. 38, 12 sq — In the sing., Gallus, A Gaul: delegit Galium ex his, quos auxilii causa secum habebat, Caes. B. G. 3, 18, 1 ; cf. Gallus inter Gallos sine ulla suspicione versatus, id. ib. 5, 45, 4. — In the/em., Galla, ae, A female Gaul : inter quae (sacrificia extraordinaria) Gallus et Galla, Graecus et Graeca in foro boario sub terra vivi demissi sunt, Liv. 22, 57, 6. Hence the pun with galla, gall-nuti Macr. S. 2. 2. II. Derivv., A. Gallia, ae, /. The country of the Gauls, Gaul, both beyond the Rhine and in Upper Italy ; the more precise name of the former is Gallia ulte- rior or Transalpina, and of the latter, Gal- GALL lia citerior or Cisalpina, v. h. w. Hence, in the plur. : Galliae duae (provinciae) quas hoc tempore uno imperio videmus esse conjunctas, Cic. Prov. Cons. 2, 3. B. GalllCUS, a, ™, adj. Of or be- longing to the Gauls, Gallic : ager, Caes. B. G. 1, 31, 11 ; so Cic. Sull. 19, 53 : hu- mus, Ov. F. 4, 362 : Oceanus, Plin. 4, 19, 33 ; cf. sinus, id. 32, 2, 11 : arma, Caes. B. G. 1, 22, 2 : naves, id. ib. 3, 11, 5 ; 3, 14, 7 : bella, id. ib. 4, 20, 1 : lingua, id. ib. 1, 47, 4 : mores, id. ib. 4, 3, 3 ; cf. consuetudo, id. ib. 4, 5, 2 ; 5, 14, 1 : ostentatio, id. ib. 7, 53, 3, et al. : cams, a greyhound, Ov. M. 1, 533 : ventus, the N. by \ N. E. wind, Vitr. 1, 5. — Subst, Gallica, ae, /., A Gallic shoe, Cic. Phil. 2, 30, 76 ; cf. Cell. 13, 21, 6.— Adv., G a 1 1 i c e, In Gallic : " a Gallo et a Mnuro Gallice et Maurice dicimus," Var. in Gell. 2, 25, 8 ; Gell. 11, 7, 4. *C. GalHuS, a, um, adj., Gallic: " Galliae pro Gallicae, Sail. H. lib. IV. : duae Galliae mulieres conventum vitan- tes," etc., Non. 492, 30 sq. * D. GalluSi a, um, adj., Gallic : Gal- la credulitas, Mart. 5, 1, 10. E. Gallicanus, a, um, adj. Of or belonging to the Roman province Gallia (in Upper Italy), Galilean : legiones, Cic. Cat. 2, 3, 5 : ratio atque res, id. Quint. 4, 15 : ager, id. Cat 2, 12, 26 (al. Gallicus, like ib. § 6) : lana, Var. L. L. 9, 28, 136, § 39. — Also in gen. for Gallic : catulus, Catull. 42, 6 : jumenta, A pp. M. 10, p. 247. — Subst, Gallicani, drum, m., The inhab- itants of the province Gallia, the Gallicans, Var. R. R. 1, 32, 2.— In the siug. : prius enim Gallus, dein Gallicanus, extremo Semiplacentinus haberi coeptus est, Cic. Pis. init. * P. Gallulus, a, um, adj. Gallic : Roma, poet of the city Arela;, in south- ern Gaul, Aus. de Clar. urb. 8, 2. 2. Galli, orum, Priests cj Cybele ; v. 3. Gallus, 7io. II. A. Gallia, ae. v. 1. Galli, 'no. II. A. galliambus, '• v - galliiambus. Gallica, ae, v. 1. Galli, no. II. B. Gallicanus, a, um, v. I. Galli, 510. U. E. Galilee, "dv- l n Gallic ; v. 1. Galli, no. 11. B, ad fin. g'all'Clinum. ii, «• [1- gallus-cano] Cock-crowing, used only transf. as a spec- ification of time, for the last watch of the niglit, the break of day, early dawn : noc- tis gallicinio venit quidam juvenis, App. M. 8 init. ; so Amm. 22, 14 ; Macr. S. 1, 3 ; Censor, de Die nat 24. gallicrus, uris, n. [1. gallus-crus] The plant crow-foot, ranunculus, App. Herb. 44. GalllCUS, a, um : J, Of or belonging to the Gauls ; v. 1. Galli, no. II. B.— B. Of the River Gallus ; v. 3. Gallus, no. II. B, 1,— TTT Of the priests of Cybele ; v. 3. Gallus, no. II. B. 2. gallidraga, ae, /. The hairy teasel, Dipsacus pilosus, L. ; Plin. 27, 10, 62. gralh-iambus (also written gal- liamb.), i, 771. [3. Gallus, no. II. A.] A song of the priests of Cybele: galliiambus, Diom. p. 513 P. ; Mart 2, 86, 5 ; Quint 9, 4, 6. 1 tr ailing , ae, /. [1. gallus] A hen, " Vara R. 3, 9, 1 ; Col. 8, 2, 1 ;" Plaut. Ps. 1, 1, 27 sq. ; Cic. de Sen. 16, 56 ; Acad. 2, 18, 57 ; Div. 2, 26, 56 ; N. D. 2, 48, 124 ; Hor. S. 2, 2, 24 ; 2, 4, 18— As a term of endearment : die igitur me tuum passer- culum, gallinam, coturnicem, your chick- abiddy, Plaut Asin. 3, 3, 76. — Proverb.: gallinae albae alius, for child of fortune, fortune's favorite, Juv. 13, 141 ; v. Alius, no. II. A, and albus, p. 73, 6, f. — B. Transf.: Ad Gallinas, A villa near Rome, Plin. 15. 30, 40 ; Suet Galb. 1. 2. Galliua, ae, m - The name cf a gladiator, Hor. S. 2, 6, 44. gallinaceus, »> um, ad J- [gaiiina, 1. gallus] Of or belonging to domestic fowls or poultry: gallus, a poultry-cock, dunghill-cock, Lucil.in Non. 427, 26; Cic. Div. 1, 34, 74 ; 2, 26, 56 ; Mur. 29, 61 ; for which also abs., gallinaceus, i, m., Plin. 37, 10, 54, § 144 : gallinacei mares salacis- simi, Col. 8, 2, 9 : cf. salacitas, of cocks, id. 8, 11, 5 : pulli, Var. R. R. 3, 9, 10 ; Col. 8. 11, 13 : genus, id. 8, 5, 10.— P r o v er b. : ut vel lactis gallinacei sperare possis GA MB haustum, i. e. something uncommon, Plin. H. N. praef. § 23. g'allinariUS, a > um, aa J- [id.l Of or be- longing to poultry : scala, a poultry-roost, hen-roost, Cels. 8, 15 : vasa, for the poultry to drink out of Col. 8, 8, 5 ; 8, 10, 6.— B. Subst, 1. gallinarius, ii, m., One who at- tends to poultry, Var. R. R. 3, 9, 7 ; Cic. Acad. 2, 26, 86. — 2. gallinariura, ii, 71., A hen-house, hen-coop, Col. 8, 3, 1 ; Plin. 17, 9, 6. — n, Transf., as an adj.propr.: A^ Gallinaria insula, An island in the Tuscan Sea, now Galinara or Isola d'Albengo, Var. R. R. 3. 9, 17 ; Col. 8, 2, 2 ; Sulpic. Sever. Vit S. Mart 6 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 277. — B. Gallinaria silva, A wood in Campania, near Cumae, Cic. Fam. 9. 23 ; Juv. 3, 307. g-allinula, ae, /. dim. [gallina] A pul- Ut?chickcn, App. M. 2, p. 119 ; Am. 7, 215 ; Avien. Progn. Arat 387. 1. Gallius, a, um, Gallic ; v. 1. Galli, 770. II. C. 2. Gallius, a, Name of a Roman gens, e. g. M. Gallius, pretor A.U.C. 711, Cic. Att 10, 15, 4 ; 11, 20, 2 ; Phil. 13, 12, 26 : a Gallius, accused of ambitus, and defended by Cicero A.U.C. 690 ; see the fragments in Orell. Cic. IV. 2, p. 454. GalldgTaeci, orum, m. [Galli-Grae- ci] The Gauls who migrated into Phrygia, called also Galatae, v. h. v., Mel. 1, 2, 5 ; Liv. 37, 40 ; Auet. B. Alex. 78, 3 ; Flor. 2, 11, 3.-DL Deriv., Gallograecia, ae, /., The country of the Gallograeci, called also Galatia (v. Galatae, no. II. A), Caes. B. C. 3, 4, 5 ; Liv. 38, 12 ; Auct B. Alex. 67, 1 ; Flor. 2, 11, 1. Gallohispani, orum, m. [1. Galli- Hispani] A name for the Celtiberi, formed after the analogy of Gallograeci, Hier. in Gesai. 18, 66, 19. Gallonius, a, Name of a Roman gens ; e. g. P. Gallonius, a noted epicure, Lucil. in Cic. Fin. 2. 8, 24 ; Cic. ib. § 25 ; 2, 28, 90 ; Quint. 30, 94 ; Hor. S. 2, 2, 47.— C. Gallonius, an adherent of Pompey in the Civil war, Caes. B. C. 2, 18 ; 20. * gallulasco, ere, v. inch. n. [1. gal- lus] Of the voice of boys at the time of changing, To begin to sound manly : puer, cujus vox gallulascit, Naev. in Non. 116, 26. Gallulus, a , um, v - 1- Galli, no. II. F. 1. {TalluS, '' m - A cock, dunghill- cock, Var. R. R. 2, 10, 4 ; 3, 9, 3 ; Cic. Div. 2, 26, 56 sq. ; Mur. 9, 22 ; Juv. 13, 233 ; Hor. S. 1, 1, 10 ; Mart. 9, 69, 3 ; Lucr. 4, 712; 716; Plin. 10, 21, 24 so.— Pro verb.: gallus in sterquilinio suo plurimum po- test, i. e. every man is master in his own house, Sen. Apocol. 2. Gallus, i> -4 Gaul and Gallic ; v. Galli, no. I. and no. II. D. 3. Gallus, i. m -< TdXXos Strab., A tributary of Ike Sagaris, in Phrygia, whose water, according to the fable, made those who drank it mad, now Gatipo, Ov. F. 4, 364 ; Plin. 5, 32, 42 ; 6, 1, 1 ; 31, 2, 5 ; Claud, in Ruf. 2, 263.— B. Deriv.. £. Galli, orum, m., The priests of Cybele, so called because of their raving, during which they emasculated themselves, " Ov. F. 4, 361 so. ; Plin. 5, 32, 42 ; 11, 49, 109 ; 35, 12, 46 /77.. ; Fest p. 95 Mull. ;" Lucr. 2, 615 ; Hor. S. 1, 2, 121.— In the sing., Gal- lus, i, m., A priest of Cybele, Mart 3, 81 ; 11, 74 ; cf. Quint 7, 9, 2 ; and comically (on account of their emasculated condi- tion) in the/e7ra., Gallae, arum, Catull. 63, 12 and 34. — B. Gallicus. a, um, adj. : 1, Of or belonging to the River Gallus, poet. i. q. Phrygian, Trojan : miles, Prop. 2, 10, (13), 48.-2. (ace. to no. II. A : Of or belonging to the priests of Cybele ; hence transf.) Of or belonging to the priests oflsis, Gallic: turma, the troop of the priests of Isis, Ov. Am. 2, 13, 18. 4. Gallus, i, m - -A Roman surname in the gens Cornelia, Aquilia, Sulpicia, etc. So in partic. C. Cornelius Gallus, 0/ Fo- rum Julii, a Roman poet, a friend of Vir- gil, Virg. E. 10 : Ov. Am. 3, 9, 64 ; Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32, 5. g-al nmm a. atis, n. [prob. altered from k ibviiuu] A cover: Mart Cap. 1, 18. gTamba. ae, /. [perh. from ici/urn, a belidin?] A hoof (late Lat), Veg. 1, 56 /77. ; 3, 19. GANN gambosus, a. um, aaj. [gamba] With a swelling near the hoof (late Lat.) : ani- mal, Veg. 3, 20. t GamellO, onis, m.^vc^/Wi;, Tlte seventh month of the Attic year, answering to the last half of our January and the first of February : mense Gamelione, Cic. Fin. 2, 31, 101. t gamma, ae, f. = y ay.ua, The Greek letter Y, gamma, Aus. Idyll, de liter. 12, 21. — II. Transf., in the agrimensores, The gamma-shape of a field, Auct. de Lim- it p. 278 and 309 Goes. gammarus, i, v - cammarus. g-ammatus, a, um, adj. [gamma, 7io. II.] A 1. 1, of the agrimensores, Shaped like a gamma, gamma-shaped : limes, Auct de Limit, p. 228 ; 255 ; 271 ed. Goes. ganea, ae,/., and ganeum, i. «• \y&- vewv from ydvvyi, to live high] An eat- ing-house, cook-shop, ordinary ; also in bad repute as the abode of prostitutes : (a) Form ganea : paulisper stetimus in Ulo ganearum tuarum nidore atque fumo, Cic. Pis. 6, 13 : libido stupri, ganeae cete- rique cultus non minor incesserat Sail. C. 13, 3 : in ganea lustrisque senectutem acturum, Liv. 26, 2, 15. So too Plin. 8, 51, 87; Plin. Pan. 49, 6; Tac. A. 3, 52; Hist 2, 95 ; Suet Calig. 11 ; Gell. 9, 2,6. — (/?) Form ganeum (ante-class.) : im- mersit aliquo sese, credo, in ganeum, Plaut Men. 5, 1, 3 ; so id. Asin. 5, 2, 37 ; Ter.Ad. 3, 3, 5 ; Var. in Non. 208, 15. ganeariUS, a, um, adj. [ganea] Of or belonging to an eating-house : tricli. nium, Var. R. R. 3, 9, 18.— n. Subst. : " Ganearius aatDTos," Gloss. Philox. (i. q. ganeo). ganeo, onis, m. [id.] A glutton, deb- auchee : Ter. Heaut 5, 4, 11 : quis parri- cida, quis ganeo, quis nepos, quis adulter, etc inveniri potest qui, etc., Cic. Cat 2, 4, 7. So too Var. in Non. 119, 10 ; Cic. Sest 52, 111 ; Tac. A. 16, 18-; Juv. 11, 58. ganeum, i. v - ganea. ttgangaba, ae, 777. [a Pers. word] A porter, bajulus, Curt. 3, 13. Gangaridae, arum, 771., rayyapioai. An Indian population on the Ganges, in the modern Bengal, Plin. 6, 17, 22 ; Virg. G. 3, 27. Ganges, W m -< Tayyns, The River Ganges, in India, Mel. 3, 7, 5 sq. ; Plin. 6, 17, 21, § 60 so. ; Cic. Rep. 6, 20 ; Virg. G. 3, 137 ; Ov. Tr. 5, 3, 23 ; Met 2, 249 ; 4, 21; 5, 47, et al. — B. Derivv., A GangetlCUS, a, um, adj., Of or be- longing to the Ganges, found in the Gan- ges, Gangetic : tigris, Ov. M. 6, 636 : aves, Col. 8, 8, 10 : pubes, Sil. 3. 612 : raptor, i. e. a tiger-hunter, Mart 8, 26, 1 : ales, i. e. a phoenix, Aus. Idyll. 11, 16 ; 20, 9.— B. GanffetiS; idi 9 > tne same : terra, I e. India, Ov. Am. 1, 2, 47. ganglion, 11, n.=zyayy)uov, A sort of swelling or excrescence, Veg. 2, 30. tgangraena, ae, f. = yayypaiva, A cancerous, eating ulcer on the body, a gan- grene, Cels. 5, 26, 34 ; Lucil. in Non. 117, 22; Var. ib. 25. — *B. Trop. : mali gan- graena, Var. in Non. 117, 28. tgannator x^evaorfiS, Gloss. Graec. Lat ganniO, ire, »• n. To yelp, bark : " ganuire quum sit proprie canum, Varro asinos rudere, canes gannire, pullos pipare dixit" Non. 450, 11 : nictit canis in odo- randis ferarum vesrjgiis leviter ganniens. Fest. s. v. NICTIT, p. 177 Mull. ; cf. also J gannitio. Of foxes, Auct. Carm. Phil. 59 ; Hier. Vit. Hilar, med.— B. Transf, of persons, To snarl, growl, grumble (po- et.) : gannit odiosus omni totae familiae, Plaut Frgm. ap. Var. L. L. 7, 5, 100, S 103 : quid ille gannit ? quid vult 1 Ter. Ad. 4. 2, 17 ; Catull. 83, 4 ; Afran. injNon. 450, 11 ; Juv. 6, 64. — B. I Q g en -. TOr T° tailc loud, 10 gabble, chatter : sic nobis gannientibns, App. M. 3, p. 138. + gannitio, canum querula murmu- ratio! Fest p. 99 Mull. ; cf. also s. v. NIC TIT, p. 177. gannitUS, us, 777. [gannio] A yelping or barking of dogs : Lucr. 5, 1069,— B. Transf.: A_ Of the note of sparrows. Chirping, twittering. App. M. 6, p. 175.— B. Of persons, A snarling, grumbling : eannitibus lacessere, Mart 5, 60, 20. — A 669 GARG chattering, tattling, App. M. 6, p. 185. — A whining, moaning: Nereidis morientis, Plin. 9, 5. 4. ttganta, ae, /. [an old Ger. word; the mod. Gans] A goose: "(anseres) e Germania laudatissimi. Candidi ibi, ve- rum minores, gantae vocantur," Plin. 10, 22, 27 ; Venant. Carra. 7, 4, 6 : "ganta Xi)vahtbtrn\" Gloss. Philox. Ganymcdcs. ' (and in a mutilated form Catamitus, Plaut. Men. 1, 2, 35 ; cf. Fest. s. k. v. p. 44, and s. v. ALCEDO, p. 7 Wiill.), m., Tavvpyoqi. I. Ganymede, a son of Laomcdon (ace. to the cyclic poets, whom Cicero follows ; ace. to Homer, a son of Tros ; ace. to Hyginus, of Assara- cus or of Erichthonius), who, on account of his youthful beauty, was carried ojj'by Ju- piter's eagle fromMount Ida to heaven, and tha-e made Jupiter s cup-bearer in place of Hebe. As a constellation, The Waterman (Aquarius), Cic. 'fuse. 1, 26, 65 ; 4, 33, 71 ; N. D. 1, 40, 112 ; Hyg. Fab. 271 ; Astr. 2, 16 ; 29 ; Virg. A. 1, 28 ; Ov. M. 10, 155 ; 11, 756.— B. Deriv., Ganymedeus, a, urn, adj.. Of or belonging to Ganymede, Ganymedcan : comae, Mart. 9, 17, (i : ma- nu mixta pocula, id. 8, 39, 4 : chorus, i. e. of beautiful servants, id. 7, 50, 4. — B. A eunuch in the service of Arsinoe, an enemy of Caesar, Auct. B. Alex. 4. Garamantes, «m. '«•.. Tapdpavrts, Apowerjul tribe of the interior of Africa, beyond the Gaetnlians, Mel. 1, 4, 4 ; 1, 8, 7 ; Plin. 5, 5, 5. J 36 sq. ; Liv. 29, 33 ; Virg. Eel. 8, 44 ; 6, 795 ; cf. Maun. Africa 2. p. 572 sq. — In the sing., Garamas, antis, Sil. 6, 705; Sen. Here. Oet. 1106. — B, De- '•iw., A. Garamanticus. a. " m . <"l}-, Of or belonging to the Garamantes, Gara- mantian, poet, also i. q. African : signa, Sil. 1, 142 : vatcs, id. 14, 440 : earbunculi, Plin. 37, 7, 25.— B. Garamantis, Wis, /., the same : Nympha, Virg. A. 4, 198 : pinus, Sil. 14, 498 : gemma, 15, 679. — C. GaramantiteSt ae, m., A sort of pre- cious stone, also called sandaresus, Plin. 37. 7, 28. GarganilS; i> m - -A mountain ridge in Appulia on which storms are frequent, now Monte Gargano or Monte di S. Ange- la, Mel. 2, 4, 6 ; Plin. 3, 11, 16 ; Hor. Od. 2, 9, 7; Virg. A. 11, 247; Luc. 5, 380; Claud. IV. Cons. Honor. 106 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 2 Is?.— B. Deriv., Garganus. a, urn, adj.. Of or belonging to Garganus, Gargan : nemus, Hor. Ep. 2, 1, 202 : ca- cumiua, Sil. 9, 34. Gargaphie, es,/, Tupyaaiiq, A val- ley of Bototia sacred to Diana, with a fount- ain of the same name, where Actacon was torn to pieces by his hounds, Ov. M. 3, 156 ; Plin. 4, 7, 12 ; cf. Mann. Griechenl. p. 237. Gargara* orum, n. plur., Tipyapa, Tii, The upper part of Mount Ida, in Troas, with a city of the, same name at its foot, Plin. 5, 30, 32 ; Virg. G. 1, 103 ; Mel. 1, 18, 3 ; Stat Til. 1, 549 ; Macr. S. 5, 20 ; cf. Mann. Asia Min. 3, p. 419. — B. Deriv., GargariCUS. a. urn, adj., Of or belong- ing to Gargara : lucus, Aus. Ep. 25, 16. gargaridio, are, v. gargarizo, ad in it. ' gargarisma, atis, n. = y t ,p y up tlJ - ua, A gargle, Theod. Prise. 1, 15. * gargarismatium, «, «• = yap- yapwpariov, A gargle, Marc. Elnpir. 14; Theod. Prise. 1, 12. gargarizatlO* onis, /, [gargarizo] A gargling: Cels. 5, 22 fin. : lactis, Plin. 30, 4, 11. ' garg'anzatUS, "8, m. [id.] A gar- gling : Plin. 28, 12, 51. 1 ffargariZO ("'so gargaridio, Var. in Non 117, 7 ; v. the lett. D and Z : garga- risso, Var. L. L. 6, 10, 77, § 96 ; M. Aurel. in Front. Ep. ad M. CaeB. 4, 6 ed. Mai.), avi, arum, 1. v. n. and a. ~yopy, To gargle, take a gargle, use as a gargle : gargarizare iie, quae salivam movent, Cels. 4, 2. 1 ; so aliqua re, id. ib. 4; 6, 10; - for' which also, ex aliqua re, id. 6, 6, 26 ; 29 ; and nliquid, Plin. 20. 9, 34 ; ib. 17. 73 ; ib. 22, 87, et eaep. — B. Transf., poema- ra ejus gargaridiansi dices : O Fortuna, o Fors Fortuna I Var. 1. 1. GargcttlUS! », m., ri/lrtrrais, The philosopher Epicurus, born in Gnrgellos (TapynTTt's, a district in Attica), the Gar 670 GARU getlian, Cic. Fam. 15, 16, 1 ; Stat S. 1, 3, 94; 2, 2, 113. Gargilius- a, Name of a Roman gens. So Gargilius, a famous hunter, Hor. Ep. 1, 6, 58 : Gargilius Martialis, a Roman author of the third century of our era ; cf. Babr's Rom. Lit. Gesch. § 225 and 343,— B. Deriv., Gargilianus, a, «m, O/or belonging to a Gargilius, Gargilian : iun- dus, Scaev. Dig. 32, 1, 41, § 3. GariteS) um . "'• A people in Aqui- tanian Gaul, bordering on the Ausci, Caes. B. G. 3, 27 ; cf. Ukert Gall. p. 261. Garoccli, orum, m, v. Graioceli. garriOj SVi °r ii, itum, 4. v. a. (prob. from yripcti), Dor. yapiu)] To chatter, prate, chat, talk: I. Lit. (quite class.): quum coram sumus et garrimus quicquid in buccam, Cie. Att 12, 1, 2 : cupiebam etiam nunc plura garrire, id. ib. 6, 2, 10. So nugas, Plaut. Aul. 5, 21 ; Cure. 5, 2. 6 : quinhtet Hor. S. 1 9. 13 aniles fabellas id. ib. 2, 6, 77 : libellos. id. ib. 1, 10, 41 : aliquid in aurem, Mart. 5, 61, 3. — Abs. : garris, Ter. Eun. 2, 3, 86 ; id. Heaut 3, 2, 25 ; 4, 6, 19 ; Phorm. 1, 4, 33 : garri mo- do, id. ib. 3, 2, 11 : seculis multis ante gymnasia inventa sunt, quam in his phi- losophi garrire coeperunt, Cic. de Or. 2, 5, 21 ; cf. tanta est impunitas garriendi, id. N. D. 1, 38, 108. — B. Transf., of fro2S : meliusque ranae garriunt Raven- nates, Mart. 3, 93, 8. Of the nightingale : lusciniae canticum adolescentiae garri- unt, App. Flor. p. 258. garritori 0, 'is. m - [garrio] A chatter- er, babbler (late Lat.) : periculosus, Amm. 22,9. gariitUS. us > »'■ [id-] A chattering, chat, talk (late Lat.) : Sid. Ep. 3, 6 mrd. garrulans, a«is, Part, [garrulus] Chattering, prating (late Lat,) : ineptias, Fulg. Myth, praef. garrulitas* atis, /. [id.] A chatter- ing, babbling, prating, talkativeness, gar- rulity (not in Cic.) : I, Lit. : nunc quoque in alitihus facundia prisca remansit Rau- caque garrulitas studiumque immane lo- quendi, Ov. M. 5, 578 : .quern non nhducet infixum cogitationibus ilia neminem sati- atura garrulitas ? Sen. Cons. Helv. 16 ad fin. ; so (pueri) facie et garrulitate amabi- les, Suet. Aug. 83 : extemporalis, Quint. 2, 4, 15 : ingens, Plin. 29, 1, 3 : ingentia dona Auctoris pereunt, garrulitate sui, Mart. 5, 52, 8.— B. Transf., eornix in- auspicatae garrulitatis, Plin. 10, 12, 14. garrulus. a, um, adj. [garrio] Chat- tering, prattling; babbling, prating, talfc- ative, garrulous (quite class., but not in Cicero) : I. Lit. : Plaut Cure. 4, 1, 16 ; Ter. Ad. 4, 4, 14 ; so percontatorem fugi- to, nam garrulus idem est, Hor. Ep. 1, 18, 69 : (Lucilius) Garrulus atque piger scri- bendi ferre laborem, id. Sat. 1, 4, 12 : garrulus hunc quando consumet cumque : loquaces, Si sapiat, vitet, id. ib. 1, 9, 33 ; Tib. 1, 5, 26 : ut hujus infantiae garrulam disciplinam contemneremus, Auct. Her. 2, 11, 16; so lingua, Ov.. Am. 2, 2, 44: bella verbosi fori, id. Trist. 3, 12, 18 : vadt- monia, id. Am. 1, 12, 23 : hora, time for chatting, Prop. 3, 23, 18. B. Transf., of animals or inanimate things : eornix, Ov. Am. 3, 5. 22 ; Met. 2, 547: perdix, id. Met. 8, 237: hirundo, Virg. G. 4, 307 : cicada, Phaedr. 3, 16, 10 : noctua in imbre, Plin. 18, 39, 87 : cantus lusciniae, id. 10, 29, 43: rivus, babbling, murmuring, Ov. F. 2, 316 : pinus vento, rustling, Nemes. Eel. 1, 30 : fistula, vocal, Tib. 2, 5, 30 ; cf. lyra, id. 3, 4, 38 : plectra, Mart. 14, 167 : si6tra, id. ib. 54 : anulus in orbe (trochi), id. ib. 169. t garum or garon, i. «• = yapov, A thick sauce, fish-sauce, garum, made of small marinated fish, espec. the scomber, and of which the Romans were exceed- ingly fond, " Plin. 31, 7, 43 ;" Hor. S. 2, 8, 46 ; Mart. 13, 102 ; 7, 27, 8 ; Sen. Ep. 95 med. Garumna (also written Garun- na)i ae, m. (fern., Aus. Mos. 483), 6 r«- povriii Strab., A river of Gaul, the Ga- ronne, Caes. B. G. 1, 1 ; Mel. 3, 2, 3; 7; Plin. 4, 17, 31 ; Amm. 15, 11 ; Tib. 1, 8, 11 ; cf. Ukert. Gall. p. 142 sq. Garumni) orum, m. A people of Gout, situated along the Garonne, now GAUD St. Bcrtrand de Comingcs, Caes. B. G. 3, 27 ; ctj Ukert Gall. p. 261. t garUS) ii ■»■ — fajpos, A fish, other- wise unknown, from which originally the garum (v. h. v.) was prepared, Plin. 31, 7, 43; 32,11,53. t garyophyllon, •• »'• == KapvfnpvX- Xof, A kind oj' Indian spice; ace. to Spren- gel, the Vitex trifolia, L. ; Plin. 12, 7, 15. ' gastcr- teris, and tri, f. = ywiT>ip, Tin: belly (pure Lat. venter) : intlatio se- cundum gastera, Coel. Aur. Tard. 3, 8. — B. Trnnsf., A big-bellied vessel, Petr. 70: 79; Marc.'Emp. 8 med. gaili v ' gaudium, ad ink. gaudebunduS; a, um, v. gaudibun- dus. gaudenSj entis, Part, and Pa., from gaudeo. gaudeO) gavlsus, 2. (archaic pcrf., gaTisi, Liv. Andr. and Cass. Hemina in Prise, p. 868 P.) v. n. and a. [root GA, TA, whence yaiu>, yavpils, yifiim) To inward- ly rejoice, be glad respecting any thing, lo take pleasure in, be pleased with, delight in any thing (opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy : cf. gaudere decet, lae- tari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus," Cic. Tusc. 4, 31, 66 Klotz.) ; usually constr. with an object-clause, quod, the abl, or abs. ; less freq. with the ace, quum, quia, the gen., si, etc. : («) With an object-clause or the simple inf. : quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor, Cic. Rose. Am. 47, 136; cf. quern tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laeta- bitur, id. Lael. 4, 14 : salvum te advenire gaudeo, Plaut. Bae. 3. 3, 52 : venire tu me gaudes ? id. ib. 2. 2, 7 : quos sibi Caesar oblatos gavisus, * Caes. B. G. 4, 13 fin. ; Quint. 2, 1, 5 : laudari in bonis gaudenr, id. 5, 12, 22 ; cf. motus doceri gaudet Ioni- cos, Hor. Od. 3, 6, 21 ; id. ib. 3, 18, 15 : laedere gaudes, id. Sat. 1, 4, 78. (/J) c. quod: sane gaudeo, quod te in- terpellavi, Cic. Leg. 3, 1, 1 : gaude, quod spectant oeuli te mille loquentem, Hor. Ep. 1, 6, 19 : quod scrlbis te a Caesare quotidie plus diligi, immortaliter gaudeo, Cic. Q Fr. 3, 1, 3, 9; cf. id. Att 9, 7, 6. (y) c. abl. : ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est, Cic. Fin. 1, 11, 37: correctione gaudere, id. Lael. 24, 90 : illis, id. ib. 6, 22 : aequitate justi- tiaque, id. ib. 22, 82 : hoc scientiae gene- re, id. Off. 3, 33. 121 ; so equis, Hor. S. 2, 1. 26; A. P. 126: rare, id. Sat. ], 10, 45: pictis tabellis, id. ib. 1, 1, 72 : carmine (c. c. delectari iambis), id. Ep. 2, 2, 59: gaude sorte tua, id. Epod. 14, 15; cf. ille Cubans gaudet mutata sorte, id. Sat 2, 6, 110 : hero gaude, i. e. at your master's return, Catull. 31, 12. (<5) Abs. : tristis sit (servus), si fieri sint tristes : hilarus sit, si gaudeant, Plaut. Am. 3, 3, 6; id. ib. 3, 4, 10: gaudebat, me lau- dabat, Ter. Ph. 4, 2, 5 : gaudeat an doleat, Hor. Ep. 1, 6, 12 : et irasci nos et gaudere fingimus, Quint 9, 2, 26 : si est nunc ullus gaudendi locus, Cic. Att. 9, 7, 6 : de Bursa, te gaudere certo scio, id. Fam. 7, 2, 2. (t) c. ace. (usually with homogeneous or general objects) : hunc scio mea solide gavisurum gaudia, Ter. And. 5, 5, 8 ; cf. puto et suum gaudium gauderemus, Coel. in Cic. Fam. 8, 2, 1 ; and Catull. 61, 119 : jam id gaudeo, Ter. And. 2, 2, 25 ; cf. hoc aliud est, quod gaudeamus, id. Eun. 5, !>, 11 ; and id. Phorm. 5, 8, 63 : nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 1 : gaudent natorum fata parentes, Stat. Th. 4, 231 : tu dulces lituos ululataque proelia gaudes, id. ib. 9', 724. — Hence also in the pass. : ista pars gaudenda mihi potius quam, etc., Symm. Ep. 3, 29. (Q With quum, quia, si, in, etc.: quum te gravidam et quum pulchre plenam as- picio, gaudeo, Plaut. Am. 2, 2, 49: quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi, id. ib. 3, 3, 3 : gaudes, si came- ram percusti forte, Hor. S. 2, 3, 273 : cru- deles gaudent in tristi funere I'rntris, Lucr. 3, 72 ; so in puero, Prop. 2, 4, 1 8 : tibi gia- tulor, mihi gaudeo, te amo, I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15 ; v. in the follg. the passage Lucr. 3, 146. GAUD B. Like xnipuv °f inanim. and abstr. things, To rejoice in, delight in any thing (mostly poet, and in post-Aug. prose) : nee tantum Phoebo gaudet Parnasia ru- pes, Virg. E. 6, E9; id. ib. 9, 48: post- quam oleo gavisa cutis, Stat. Th. 6, 847 : humore omnia hortensia gaudent, Plin. 19, 8, 39 ; so rastris atque ablaqueationi- bus (mynha), id. 12, 15, 33 : addebantur et laudcs, quibus baud minus quam prae- mio gaudent militum animi, Liv. 2, 60, 3 ; Quint. 12, 9, 2 : (paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vcl choreo, id. 9, 4, 11 1 ; id. 10, 7, 16 : solum gaudet aquari, Plin. 18, 17, 45 : id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit et sibi gaudet, -re- joices for itself, Lucr. 3. 146. B. ' n partic, A. In sinu or in se, To rejoice within one's self or in quiet, to feci a quiet joy : ut in sinu gaudeant, Cic. Tusc. 3, 21, 51 ; so qui sapit, in tacito gau- deat ille sinu, Tib. 4, 13, 8 (cf. in tacito cohibe gaudia clausa sinu, Prop. 2, 25, 30) : tarn gaudet in se tamque 6e ipse miratur, Catull. 22, 17. * B. Like the Gr. \aipciv, as a word of salutation (pure Lat. salvere) : Celso gaudere et bone rem gerere Albinovanu Musa rogata refer, take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1 Schmid ; so ib. 15. — Hence gaudens, entis, Pa. Joyous, joyful (very rare) : interea cum Musis nos de- lectabimus animo aequo, immo vero eti- am gaudenti ac libenti, Cic. Att. 2, 4, 2 ; Prop. 3, 14, 9 ; Stat. S. 4, G, 55 : si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Die . . . gaudentem numo te addi- cere, with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109. g"audialis, e, adj. [gaudium] Glad, joyful (a post-class, word) : gaxidiales in- struunt dapes, App. M. 8, p. 215; so ritus, id. ib. 2, p. 128 : animus, id. ib. 11, p. 272. * gaudibundus (also written gau- deb.), a. urn, adj. [gaudeo] Rtjoicing : sa- luti praesenti ac futurae suboli novorum maritorum gaudibundus, App. M. 8 ink. t g'audifico Xopa-oicui, Gloss. Phi- lox. graudimdmum. «*> «• [gaudeo] Joy (a post-class, word) : jamdudum gaudi- monio dissilio, Petr. 61 ; so Vulg. Barucb. 4,34. graudivigrens, entis, adj. [gaudt uni-vigeo] Alice with joy. full of joy : cho- rus, Inscr. Orell. no. 1193. graudium» ", "■ (apoc. form gau, like coel for coelum, do for domum : " Ennius ut memorat, replet te laetificum gau," Aus. Idyll. 12, 3) [gaudeo] Inward joy, gladness (opp. laetitia, joyfulness which also shows itself externally). I. Lit. : A. In gen. : (a) Sing. : "quum ratione animus movetur placide atque constanter, turn illud gaudium dicitur : quum autem inaniter et effuse animus exsultat, rum ilia laetitia gestiens vel ni- mia dici potest, quam ita definiunt sine ratione animi elationem," Cic. Tusc. 4, 6, 13 : '' voluptas dicitur etiam in animo . . . non dicitur laetitia nee gaudium in cor- pore," id. Fin. 2, 4, 13 (but cf. under no. B) : veluti ex servitute erepta (plebs) gaudium atque laetitiam agitaiat, Sail. C. 48, 1 : exsultare laetitia, triumphare gau- dio, Cic. Clu. 5, 14 ; so meum factum pro- bari abs te triumpho gaudio, Caes. in Cic. Att. 9, 16, A, 2 : non possum non confite- ri, cumulari me maximo gaudio. quod, etc., Cic. Fam. 9, 14, 1 : gaudio compleri, gaudio afficere, id. Fin. 5, 24, 69 sq. : tuis Uteris perlectis exsilui gaudio, id. Fam. 16, 16, 1 ; cf. quum tuas literas legissem, incredibili gaudio sum elatus, id. ib. 10, 12, 2 ; so id. Rep. 3, 30 : gaudium, tristi- tiam ostendimus (manibus), Quint. 11, 3, 86 : inissa legatio quae gaudio fungeretur, to ezpress their joy, offer their congratula- tions, Tac. H. 2, 55 : prae gaudio ubi sim nescio, 'Per. Heaut. 2, 3, 67 ; cf. nimio gaudio paene desipere, Cic. Fam. 2, 9, 2 : exclamare gaudio, Ter. Ph. 5, 6, 30 ; cf. lacrimo gaudio, id. Ad. 3. 3, 55 : Ha. Gau- dio ero vobis. Ad. At edepol nos volup- tati tibi, Plaut. Poen. 5, 4, 47 : quid illud gaudii est? Ter. And. 5, 5, 7. — With an object-genitive : gaudium pcriculosi sal- tus superati, Liv. 42, 55, 4. — ($) Plur. : quum me tantis affecistis saudiis, Plaut. G A VI Poen. 5, 4, 105 ; cf. quibus gaudiis exsul- tabis? Cic. Cat. 1, 10, 26; and ita varie per omnem cxercirum laetitia, inoeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sail. C. 61 Jin. : o qui complexus et gaudia quan- ta fuerunt ! Hor. S. 1, 5, 43 : gaudia pro- dentem vultum celare, id. ib. 2, 5, 104 : in tacito cohibe gaudia clausa sinu, Prop. 2, 25, 30 (cf. gaudeo, no. II. A) : hunc scio mea solide gavisurum gaudia, Ter. And. 5, 5, 8 : scin' me in quibus sim gaudiis t id. Eun. 5, 9, 5. B. I» partic, of Sensual pleasure, de- light, enjoyment (so rarely ; not in Cic. ; cf. above the passage, Cic. Fin. 2, 4, 13 ; usually in the plur.) : dediti corporis gau- diis per luxum et ignaviam aetatem agunt, Sail. J. 2, 4 : mutua gaudia, Lucr. 5, 852 ; so mutua, id. 4, 1202 : communia, id. 4, 1192 ; cf. id. 1102 ; Tib. 1, 5. 39 ; Hor. Od. 3, 6, 28.— In the sing. : Liv. 1, 58, 8. II. Transf., also, like our Joy, for the beloved object which produces joy (poet, and in post-Aug. prose) : cupidus falsis attingere gaudia palmis, i. e. conjugem, Prop. 1, 19, 9 ; so fugiunt tua gaudia, Ov. Her. 15, 109. B. Of inanimate and abstr. things: non omnes (arbores) florent, et sunt tristes quaedam, quaeque non sentiant gaudia annorum, Plin. 16, 25, 40 : flos est gaudi- um arborum, id. ib. : adamas opum gau- dium, id. 20 praef. § 2. Gaug"amela. orum, n. = Tavymn- \a,ra,A village of Assyria, where Alexan- der conquered Darius, now Karmelis, Plin. 6, 26, 30 ; cf. Mann. Indien, p. 322. 1 1, ffaulus, i. '"• = YauXoS, A bucket : Plaut. Rud. 5, 2, 32. + 1 1 2. g'aulus. genus navigii paene rotundum, Fest. p. 96 Miill. ; cf. Gell. 10, 25, 5 [a Phoen. word, Gr. yav\vc, a ix>und merchant vessel, Herod. 3, 136 Babr.]. ! graunacarius. ", "»• [gaunacum] A dresser of j urs, furrier, Inscr. ap. Don. cl. 8, no. 69. i ' g"aunacum- i n. = Kantian, A Per- sian or Babylonian, fur, prepared from weazel- or mouse-skins, Var. L. L. 5, 35, 46, § 167 Mull. N. cr. Gaurus, i, m - A mountain ia Cam- pania on which vines were cultivated, now Monte Gauro. Plin. 14, 6. 8, § 64 ; Flor. 1, 16, 5 ; Cic. Agr. 2, 14, 36 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 733. — II. Deriv., Gauranus. a, um, adj., Of or belonging to Mount Gau- rus, G-auran : mons, i. e. the Gaurits. Stat. Th. 8, 546 : saltus, Flor. 2, 6, 28 : vites, Plin. 14, 3, 4, S 38 ; cf. vinum, id. 14, 6, 8, §63. t gausapa, ae, /., m g-ausapes, is, m., also g-ausapc. 19. and g-ausa- pum, i. "■ ( v - m e follg.) = yava i-ns, A shaggy woolen cloth, frieze, felt, used for clothing, covering, etc. ; a garment or cov- er of frieze: (a) Sing.: nom., gausapa, ace. to Varr. in Charis. p. 80 P. ; and in Prise, p. 759 P. : gausape, M. Messala in Charis. p. 80 ; Mart. 14, 152 in lemm. — Abl. : invo- lutus coccina gausapa, Petr. 28 (perh. ace. plur.) : purpureo tersit tunc latas gausa- pe mensas, Lucil. in Prise, p. 870 ; so gausape, Hor. S. 2, 8, 11 : gausapo pur- pureo salutatus, Cass. Sever, in Prise, p. 759. — (0) Plur.: nom., gausapa patris mei memoria coepere, amphimalla nostra, si- cut villosa etiam ventralia, Plin. 8, 48; 73 fin. — Ace: gausapa si sumpsit, gausapa sumpta proba, Ov. A. A. 2, 300 ; so lutea gausapa, Pers. 6, 46 : gausapes, lodices purpureas et coloreas meas, Aug. in Cha- ris. p. 80. — *n. Transf., A shaggy beard : tu quum maxillis balanatum gau- sape pectas, Pers. 4, 37. gausapatUS, a, um, adj. [gausapa] Covered with a gausapa, clothed in frieze: mitto me in mare, quomodo psyehrolu- tam decet, gausapatus, Sen. Ep. 53. — H, Transf., Covered over : apri opera pisto- ria, Petr. 38. g*ausapina> ae, v. gausapinus, no. II. gausapinUSi a, um, adj. [gausapa] Made of frieze or felt : paenula, Mart. 14, 145 in lemm. — II. Subst, gausapina, ae, /. (sc. vestis), A frieze coat. Mart. 6, 59, 8 ; Petr. 21. gausape» gausapes, and g-au- Sapum, v. gausapa. g"a via- ae, /. A bird, perh. the sea- GE LI mew, Plin. 10, 32, 48 ; ib. 74, 95 ; App. M. 5, p. 171. Gavianus, a, um, v. Gavius. g"avisus, »■ um , Part., from gaudeo. GaviuS, a. Name of a Roman gens. So L. Gavius, who was crucified by Verres, Cic. Verr. 2, 5, 61 sq. Hence G-avia- nUS, a, um : crux, Lact. 4, 18. 1 1 g-aza? ac,/. [a Pers. word; Gr. yd- Cja] A treasure, royal treasure, in Persia : regia, Nep. Dat. 5 ; cf. "gaza (sic Persac aerarium vocant)," Mel. 1, 11, 3 ; and "pe- cunia regia, quam gazam Persae vocant," Curt. 3, 13. — B. Transf., in gen., Treas- ure, riches, wealth : qui ab auro gazaque regia manus cohibere possit, Cic. de imp. Pomp. 23, 66 ; cf. Liv. 45, 41, 6 ; and Suet. Aug. 41; cf. also Tac. A. 6, 37; so Cic. Off. 2, 22, 76 ; Suet. Tib. 49 ; Ner. 31 ; Galb. 18 ; Virg. A. 2, 763 ; 5, 40 ; Val. Fl. 6, 562; Mart. 12, 53, 3, et a].— In the plur. : quoniam nil nostro in corpore gazae Pro- ficiunt, neque nobilitas, etc., Lucr. 2, 37 ; so Hor. Od. 1, 29, 2; 2, 16, 9 ; Sen. Phoen. 504; Here. fur. 167: Med. 485. -II. Nom. propr., Gaza, ae, /, The name of several cities : A. '-The- most celebrated is the an- cient city of Gaza, in Palestine, MeL 1, 11, 3 ; Plin. 5, 13, 14 ; 6, 28, 32 ; cf. Mann. Palast. p. 203. — 2. Deriv., GazetlCUSj a, um, adj., Of or belonging to Gaza : vi- na, Sid. Carm. 17, 15. — B. -^ c ' l, J of Afri- ca, on the Arabian Gulf Plin. 6, 29, 34. Gebenna (also written Cebenna and Cev©nna)> ae, /. A chain, of mountains in Gaul, the Cevennes, Caes. B. G. 7, 8 ; 56 ; Plin. 3, 4, 5; 4, 16, 31 ; Suet. Caes. 25 ; in the plur., Gebennae, Mel. 2, 5. 6 ; Luc. 1, 435 ; cf. Ukert Gall. p. 92 sq.— II. Deriv., Gebennicus (Ceb. or Cev.), a, um, adj., Of or belonging to the Ce- vennes : montes, Mel. 2, 5, 1. Gcdrdsi (also Cedrosi), orum, m., TcApujcroi and Fa^pioGOt or Tu&pwowi, A people of Asia, in the modem Matron, Mel. 3, 8, 4 ; Plin. 6, 23, 25 ; called also Gedro- sii, Curt. 9, 10; and Gedrusi, Plin. 1. \. fin. Their country is called Gcdrosia» ae /.. Tetpucia or KcSpaain, Win. 21, 11, 36. Cf. Mann. Indien 2, p. 29 sq. GedusanUS agcr. A region in Asia otherwise unknown, Cic. Agr. 2, 19, 50 dub. 1 g~ehenna. ae, f. — yhwa (Hebrew DiH R'ii in full, biri~T5 N"J> a val- ley by Jerusalem where children were offered to Moloch ; hence, transf., with reference to their fiery death), Hell, Vulg. Matth. 5, 22 sq. ; 10, 28 ; 18, 9. et al. ; Tert. Apol. 47; Prud. Cath. 6, 111; 11, 112; Au6. Ephem. in orat 56, et saep. Geiduni. orum, m. A people subject to the Nervii, Caes. B. G. 5, 39 (al. Gordu- ni) ; cf. Ukert Gail. p. 374. Gela, ae,/., n\a, A city of Sicily, al first called Lindos, and afterward Gela, from the River Gela or Gelas, on which it stood, now Alicata or Terra Nnova, Plin. 31, 7, 39 ; 41 ; Virg. A. 3, 702; Sil. 14, 218. Gela, ae, m., The River Gela : Ov. F. 4, 470 ; also Gelas, Plin. 3, 8, 14, § 89 ('now Fiume de Ghiozzo) : cf. Mann. Ital. 2, p. 345 sq.—U. Derivv.. A. GelouS, a, um, adj.. TeXwos, Of or belonging to Gela : campi, Virg. A. 3, 701.— B. Gelenses, ium, m., The inhabitants of Gela, Cic. Verr. 2, 3, 43, 103 ; 2, 4, 33, 73.— C. Gelani, orum, m., the same, Plin. 3, 8, 14, § 91. g'elasco, ere, v. inch. n. [gelo] To turn to ice, to freeze: vini natura non ge- lascit, Plin. 14, 21, 27. g'elasianus, •, ™. [ycXaaivoc, a laugh- er; from ycXdui, to laughj A buffoon, droll (late Lat) :_Sid. Carm. 23, 301. t g"e la sinus, i, "i.=ytKao}vos, A dim- ple in the check produced by smiling. Mart. 7, 25, 6. g-elatio, onis, / [gelo] A freezing, frost (a post-Aug. word) : Plin. 17, 24, 37, § 233 : artuum, Scrib. Comp. 179. Gclduba, ae, / A castle in Gallia Belgica, on the Rhine, now Gelb or Gel- lep, Plin. 19, 5, 28 ; Tac. H. 4, 26 ; 32 ; 35 sq. ; cf- Ukert Gall. p. 522. Gelenses, ium , v. Gela, no. II. B. P-elicidlum- ". n - [gelu-cado] Frost, Kpu/ios (mostly in the plur.) : si gelicidia erunt, quum oleam coges, Cato R. R. 65. 2 ; so plur., Col. 2, 8, 3 ; 3, 1, 7 : 11, 3 fin. , 671 GELO Vitr. 2, 7 med. : nocturna, night frosts. Col. Li, 2, 6.— In the sing. : Var. R R. 1, 55,2. ff«lide, adv., v. gelidus, ad fin. gellduS) a . um (archaic gen. fern, sing, gelid;ii aquni, Lucr. 3, 693) adj. [ge- lu] Icy cold, very cold, icy, frosty (a higher degree than frigidus). I. Lit.: (Fibrenus) statim praecipitat in Lirem . . . eumque multo gelidiorem facit, Cic. Leg. 2, 3, 6 : coelum est hieme frigidum et gelidura, cold and frosty, Plin. Ep.5,6.4: aqua, Lucr. 3, 693; Cic. Cat. 1, 13, 31 ; cf. gelidissimae aquae, Plin. 31, 2, 6; and fontium gelidae perennitates, Cic. N. D. 2, 39, 98 ; so fluvii, Lucr. 6, 1171 : nives, id. 6, 107 : pruinae, id. 2, 431 ; 515 ; Virg. G. 2, 263 : loca gelida propinqui- tate Tauri montis, Liv. 38, 27, 9 ; so ne- mus, Hor. Od. 1, 1, 30 : valles, Virg. G. 2, 488: rupes, id. Aen. 8, 343: Haeraus, Hor. Od. 1, 12, 6 : Algidus, id. ib. 1, 21, 6 : Scythe, id. ib. 4, 5, 25 : saxum, Lucr. 3, 905 : umbrae frigoris, id. 5, 640 : nox, Virg. G. 1, 287 ; Hor. Ep. 2, 2, 169 : De- cember, Ov. Tr. 1, 11, 3 : foci, i. e. never kindled, id. Fast. 3. 28 : tyrannus (z. e. Boreas), id. Met. 6, 711. B. Subst, gelida, ae, /. (sc. aqua) Wa- ter cold as ice (like frigida; cf. also calida or calda, warm water) : foribusque re- pulsum Perfundit gelida, Hor. S. 2, 7, 90. II, In par tic, Icy cold, cold, stiff with death, old age, or fright (poet., as also frigidus, v. h. v. no. I. B) : (Niobe) cor- poribus gelidis incumbit, Ov. M. 6, 277 ; so artus, id. ib. 4, 247 ; 6, 249 : vultus, id. ib. 4, 141 : gelidus tardante senecta San- guis hebet, Virg. A. 5, 395 : et gelidum subito frigore pectus erat, Ov. F. 1, 98 ; so pavidus gelidusque, id. Met. 3, 688 ; cf. id. ib. 10, 423. — Hence also transf., of death, fright, etc. : gelidi vestigia leti, Lucr. 3, 529 ; so mors, Hor. Od. 2, 8, 11 ; Ov. M. 15, 153 : metus r id. Her. 11, 82 ; cf. formido, id. Met. 2, 200 : horror, id. Her. 16, 67 : terror, id. Met. 3, 100 : tre- mor, Virg. A. 2, 120 : pallor, Ov. Tr. 1, 4, 11. * Ado. (like frigide, no. I.), Coldly, faint- ly, indolently, ipvxP'^s ■ quod res omnes timide gelideque ministrat, Hor. A. P. 171. Gellius, a. Name of a Roman gens. So the historians, the Gelii, Cic. Div. 1, 26, 55 ; Leg. 1, 2, 6 : L. Gellius, a friend of Cicero, id. ib. 1, 20, 53 ; Balb. 8, 19 ; 14, 33 ; and eBp. Aulus Gellius (on account of the abbreviation A. Gellius, formerly falsely called Agellius), a grammarian of the first half of the second century of the Christian era, author of the Noctes Atti- cae ; see respecting him, Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 351.— II. Deriv., Gcllianus, i, m., A slave of one Gellius, Labeo in Gell. 13, 12, 4. 1. g"elo> avi, atum, 1. v. a. and n. [gelu] I. Act., To cause to freeze, to con- geal; in the pass., to be frozen, to freeze : si gelcnt frigora, quarto die premendam (olivam), Plin. 15, 6, 6 : fluvius, qui fer- rum gelat Mart. 1, 50, 12.— In the pass. : quae (alvearia tictilia) et accenduntur aestatis vaporibus et gelantur hiemis fri- goribus (shortly before, nee hieme rigent, nee candent aestate), Col. 9, 6, 2. Espec. freq. in the part, perf. : amnes gelati lacus- que, Plin. 8, 28, 42 ; so lac, Col. poet. 10, 397 : caseus, id. 7, 8, 7 : manus Aquilone, Mart. 5, 9, 3— B. In partic, To freeze, chill, stiffen with fright, horror; in the pass,, to be frozen, chilled (cf. gelu, no. II., and gelidus, no. II.) : gelat ora pavor, Stat. Th. 4, 497 : timent pavidoquc gelantur Pectore, Juv. 6, 95 : sic fata gelatis Vulti- bus, Stat. Th. 4, 404 ; so gelnto corde at- tonitus, Luc. 7, 339 : gelati orbes (?'. e. oc- uli emortni), id. 6, 541. — H. Nculr., To freeze : pruinae perniciosior nntura, quo- niam lapsa persidet gelatque, Plin. 17, 24, 37, §222 ; so venae, Stat. Th. 4, 727 : vul- tus Perseos, i. e. to be petrified, Luc. 9, 681. — Impers. : nou ante demetuntur quam gelaverit, Plin. 14, 3. 4, § 39. 2. Gelo or Gelon, 0m 3 . m., r/W, King of Syracuse, son of Hicro II., Liv. 23, 30; 24,5; Just. 23, 4 ; Plin 8,40,61. Geloni; orum, m., rhXoivoi, A Scythi- an people, on the Borystkenes, in the mod- ern Ukraine. Mel. 2, 1, 13; Plin. 4. 12, 26; Virg. G. 2. 115; Aen. 8, 725; Hor. Od. 2, 672 GE MI 9, 23; 2, 20, 19; 3, 4, 35. — In the sing., Gelonus, i, m., The Gelonian, collect., Virg. G. 3, 461.— II. Deriv., Gelonus. a, um, adj., Of or belonging to the Gelom, Gelonian : canes, Grat. Cyneg. 195. t gelotdphyCi es, /. = yeXurotivfi, A plant, called also batrachion, App. Herb. 8. t gelotophyllis, idis, /. = y £ W um, adj. Doubled at birth, born at the same time, twin-born, twin- (quite class.). 1, Lit: C. et L. Fabricii fratre9 gem- ini fuerunt ex municipio Aletrinati, twin- brothers, Cic. Clu. 16, 46 ; v. frater ; so sorores, Ov. M. 4, 774 ; Hor. Od. 4, 7, 5 ; cf. soror gemina germana, Plaut Mil. 2, 4, 30 : pueri, Enn. Ann. 1, 72 ; Virg. A. 8, 631 : proles, id. ib. 1, 274 : Castor, i. e. Castor and Pollux, Ov. A. A. 1, 746 ; cf. Pollux, Hor. Od. 3, 29, 64 : nee gemino bellum Trojanum orditur ab ovo, i. e. from Helen, the twin-daughter of Leda, id. A. P. 147.— Comically in the Snp. : To. Hie ejus geminus est frater. Do. Hic- cine'st? to. Ac geminissimus, Plaut. Pers. 5, 2, 49. B. Sub9t, gemini, orum, m. Twins : Servilii, qui gemini fuerunt . . . ut mater geminos internoscit consuetudine oculo- rum, sic, etc., Cic. Acad. 2, 18, 56 s<7- ; cf. geminorum formas esse similes, id. Div. 2, 43, 90, and Liv. 1, 6, 4.— Of beasts • (asina) raro geminos parit, Plin. 8, 48, 68. 2. In partic: a. Gemini, as a con- stellation, The Twins (Castor and Pollux ; aec to others, Apollo and Hercules), Plin. 18, 29, 69, § 281 ; Var. R. R. 2, 1, 7. Call- ed also geminum astrum, Col. poet. 10, 312. B. Ace. to the Gr. Sifvpoi, The testicles. testiculi (late Lat), Sol. 13 ; Amm. 16, 7. H, Transf.: A. In gen-, Paired, doub- le, two-fold, both, two, duplex, duo : gem- ino lucernae lumine declarari, dissensio- nem et seditionem moveri, Cic Div. 2, 58, 120 ; cf. ex unis geminas mihi confides nuptias, Ter. And. 4, 1, 51 ; and et tripo- das geminos, Virg. A. 9, 265 : quum quae- rerent alii Numerium, alii Quintium, gem- ini nominis errore servatus est (Numeri- us Quintius), Cic. Sest 38, 82 : sunt gem- inae Somni portae, quarum altera, etc., Virg. A. 6, 894 ; so scopuli, id. ib. 1, 162; of. Cic. Pis. 18, 41 : hue geminns nunc fiecte acies, your pair of eyes, both eyes, Virg. A. 6, 789 ; so tempora, id. ib. 5, 416 : nares, id. Georg. 4, 300 : cornua (F.rida- ni), id. ib. 4. 371 : manus, Mart. 10, 10, 10: pedes, Ov. F. 2, 154 ; for which also pes, id. A. A. 2, 644 : geminae (vites), Col. 3. 2, 10 (for which gemtllae vites, Plin. 14, 2, 4, § 21) : aliae (percussiones numerorum) sunt geminae, double, Cic. de Or. 3, 47, 182; cf. geminis vocalibus, Quint. 1, 7, 14 ; and M gemina, id. ib. 8 : geminique tulit Chironis in antrum, double-formed (half man, half horse), Ov. M. 2, 630 ; 6, 126 ; cf. corpus Tritonis (half man and half fish), Stat. S. 3, 2, 35 ; so Cecrops (ace to a myth, half man and half ser- pent, or half man and half woman: or else as Egyptian and Greek"), Ov. M. 2, 555 : GEMINA LEGIO. a double legion (formed out of two legions), Inscr. Orel!. no. 72 sq.; 1214; 2090; 3376, et al. (for which gemella legio, Caes. B. C. 3, 4, 1). — Poet. : at gemina et mammosa, Cere a est ipsa ab laccho, double-sized, Ihick-sct, stout, Lucr. 4, 1164. B. Resembling, similar, like, as twins : VOLO, Ml FRATER FRATERCULO TUO CREDAS : consort! quidem in lu- cris atque in furtis, gemino et simillimo nequitia, improbitate", audacia, Cic. Verr. GE MM 2, 3, 66, 155 ; cf. Dolabella ct Antonius . . . ecce tibi gerninum in 8cclcre par, a twin- pair, id. Phil. 11, 1, 2; Var. L. L. 9, 52, 151, § 92 : par est avaritia, similis impro- bitae, eadem impudentia, gemina auila- cia, Cic. Rose. Am. 40, 118 Jin. ; cf. id. Rose. Com. 18, 55 : quae (memoria) est gemina literaturae quodammodo et in dissimili genere persimilis, twin-sister, id. Part. 7, 26 (al. germana) : illud vero gem- inum consiliis Catilinae et Lentuli, quod me domo mea expulistis, like, similar, id. Pis. 7, 16 ; cf. ambobus geminus cupido laudis, Sil. 4, 99. g'emisco, ere, v. inch. ft. [gemo] To beg iii. to sigh (late Lat.) : Claud. Rapt Pros. 3, 130. gemites» ae > ">■ A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 73. gemitorius, a, urn, v. Gemonius. ?CDlitUS) us (archaic gen. sing, gem- iti, Plaut. Aul. 4, 9, 11), m. [gemo] A sighing, sigh; a groaning, groan: quan- tum lucrum quantumque gemitum, quid lacrimarum quantumque netum factum audivi, Cato in Gell. 10, 3, 17 ; cf. ut urbe tota fletus gemitusque fieret, Cic. Rose. Am. 9, 24, and id. Sest. 31, 68 ; Enn. Ann. 2, 41 : clamor, sonus, gemitus, Quint. 7, 2, 46 : gemitus in dolore . . . gemitus elamen- tabilis, Cic. Tusc. 2, 24, 57 ; so lacrimabi- lis, Virg. A. 3, 39 : ingentem tollere, id. ib. 11, 37 ; cf. ingentem dare pectore ab imo, id. ib. 1, 485 : gemitus toto foro, Cic. Phil. 2, 34, 85: continuus gemitus, Quint. 11, 1, 34 : sine gemitu, id. 2, 20, 10.— In the plur. : gemitus edere, Lucr. 4, 1012 ; cf. extremosque eiet gemitus, Virg. G. 3, 517 ; so id. Aen. 2, 288 ; 6, 873 ; Ov. M. 2, 621, et al. II. Poet, transf, of inanimate things, A groan ing, roaring, roar : insonuere cavae gemitumque dedere cavernae, Virg. A. 2, 53 ; so dat tellus gemitum, id. ib. 9, 709 ; and dat gemitum moles, Sil. 3, 643 : et gemitum ingentem pelagi pulsataque saxa Audimus, Virg. A. 3, 555. — In the plur. : plaga facit gemitus, Ov. M. 12, 487. g°emma> a e, /• [perh. kindred with vipw, to be full, to swell up, turgeo ; nence] A bud, eye, or gem on a plant : ineunte vere exsistit tamquam ad articu- los sarmentorum ea, quae gemma dici- rur, Cic. de Sen. 15, 53 : (pampinus) tru- dit gemmae et frondes explicat omnes, Virg. G. 2, 335 ; Col. 4, 29, 4. II. Transf. (through the intermedi- ate notion of the swelling brightness of buds), A precious stone, esp. one al- ready cut, a jewel, gem (the predom. sig- nif. of the word) : nego in Sicilia tota . . . ullam gemmam aut margaritam, quic- quam ex auro aut ebore tactum . . . quin conquisierit, etc., Cic. Verr. 2, 4, 1, 1 : po- cula ex auro gemmis distincta clarissi- mis, id. ib. 2, 4, 27, 62 : vas vinarium ex una gemma pergrandi, id. ib. : gemmas sunt qui non habeant, Hor. Ep. 2, 2, 180 : non gemmis venale, id. Od. 2, 16, 7 : vi- trea, i. e. a false gem, Plin. 35, 6, 30 ; also called facticia, id. 37, 7, 26. 2. Transf: 3, For things made of precious sto?ies. So, (n) Of Drinking- vesscls, goblets wrought out of precious stones : nee bibit e gemma divite nostra sitis, Prop. 3, 5, 4 ; cf. ut gemma bibat, Virg. G. 2, 506 ; and gemma ministrare, Sen. Provid. 3 fin. ; cf. also in gemma po- suere merum, Ov. M. 8, 572.— (j3) Of Seal- rings, signets : protinus impressa signat sua crimina gemma. Ov. M. 9, 566 ; cf. Plin. 37, 1, 2, and id. 37, 5, 20. Hence comically : PI. Obsecro. parentesne meos mihiprohibeas? Cu. Quid? ego sub gem- man' abstrusos habeo tuam matrem et pa- trem ? L e. under lock and key, Plaut. Cure. 5, 2, 8. b. Of Pearls (poet.) : et legitur rubris gemma sub aequoribus, Prop. 1, 14, 12 ; so cedet Erythraeis eruta gemma vadis, Mart. 8, 28, 14. C. Of the Eyes of the peacock's tail : gemmis caudam stellantibus impler, Ov. M. 1, 723 (cf. gemmea cauda, Phaedr. 3, 18, 8). B. Trop., like gem in English, for Or- nament, beauty (post-Aug. and very rare) : multas in digitis, plures in carmine gem- Uu GEMO mas Invenics, Mart. 5, »11, 3: Hespcrius gemma amicorum, Sid. Ep. 4, 22. fy Ace. to Cic. de Or. 3, 38, 155 ; Or. 24,81 ; and Quint. 8, 6, 6, the primary signif. of gemma is precious stone, whence that of bud is derived ; v. gem- mo, no. I. ; gfetnmarius." " [gemma, no. II.] A jeweler, Lnscr. Orell. no. 4302; cf. no. 2661. Sfcmmasco, ere, v. inch. n. [gemmo, no. 1.] To begin to bud: Col. 5, 10, 12; Arb. 22, 1; Plin. 17, 15,25. gemmesco. ere, v. inch. n. [gemma, no. II.] To become a gem: Plin. 37, 10, 57. jemmens. a > »m, adj. [gemmo, no. II.] Of precious stones, set or adorned with precious stones : mittit etiam trullam gemmeam rogatuvn, Cic. Verr. 2, 4, 27, 63 ; so supellex, Sen. Ep. 110 med. : juga, Ov. F. 2, 74. — II. Transf., A. Jewel- shaped : radix gemmeae rotunditatis, Plin. 18, 17, 13. — B. Glittering, sparkling, like jewels : pictisque plumis gemmeam cau- dam explicas, Phaedr. 3, 18, 8 ; cf. gem- mei pavones, Mart. 3, 58, 13 : Euripus vi- ridisetgemmeus, Plin. Ep. 1,3,1 ; cf. prata ilorida et gemmea, id. ib. 5, 6, 11 : quos rumor alba gemmeus vehit penna, Mart. 10, 3, 10. JJcmmifei", era, erum, adj. [gemma, no. II. -fero] Bearing or containing gems (poet, and in post-Aug. prose) : gemmi- feri amnes sunt Acesinus et Ganges, Plin. 37, 13, 76 ; cf. mare (i. c. Erythraei ; cf. gemma, no. I. B, 2, b), Prop. 3, 4, 2: co- rona, Val. Fl. 5, 448. , g'emmOj av i> atum, 1. v. n. and a. [gemma] I. (ace. to gemma, no. I.) To put forth buds, to bud or gem : id fit an- tequam gemmare Aut florere quid inci- pit, Var. R. R. 1, 40, 4 ; Col. 4, 27, 1 : gemmare vites, luxuriem esse in herbis, lae- tas segetes etiam rustici dicunt, Cic. de Or. 3, 38, 155 ; so id. Or. 24, 81 (cf. neces- sitate rustici gemmam in vitibus dicunt, Quint. 8, 6, 6) ; v. gemma, ad fin., J3P. — In the part, pracs. : gemmantem oculum caecare. Col. 4, 24, 16 ; so vinea, Plin. 17, 22, 35, § 188 : sarmenta, Pall. Febr. 32 : surculi rosarum, id. Nov. 11 ; for which in the part, perf : melius proveniet, si po- nendus ramus gemmata jam matre suma- tur. Pall. Mart. 10, 2. II. (ace. to gemma, no. II.) (poet, and in post-Aug. prose) A. Fentr., To be adorned with precious stones, to sparkle with gems : 1. Lit. (so only in the part, praes.): gemmantia sceptra, Ov. M. 3, 264 : gemmantia litora, Manil. 4, 652.-2. Transf., To glitter, sparkle, like gems : purpureis gemmavit pampinus uvis, Enn. in Charis. p. 81 P. : invitant herbae gem- mantes rorc recenti, Lucr. 2, 319 ; so id. 5, 462 : miraris, quoties gemmantes ex- plicat alas (pavo), Mart. 13, 70; cf. pin- nae caudae (pavonis), Col. 8, 11, 8 ; Pall. 1, 28, 2 : memphites (lapis) gemmantis naturae, Plin. 36, 7, 11. B. Act., To set or adorn with jewels. So only in the part, perf : gemmata mo- nib, Ov. M. 10, 113 ; so gemmati anuli, Liv. 1, 11, 8 : gemmata potoria, Plin. 37, 2, C : paenula, Suet. Calig. 52. genundSUS) a > um, adj. [gemma, no. II.] Richly set with jewels (post-class.) : gemmosis monilibus onustas, App. M. 5, p. 162. fcmmula, ae, /. dim. [gemma] I, A little bud : gemmulae floridae, App. M. 10. — B. Transf, of The sparkling pupils of the eye : App. 'Avex- 8. — II, A small gem : alii autem caelo et marculo gemmulas exsculpunt, Front. Ep. ad M. Caes. 4, 3 ed. Mni. gemo- Qi, itnm, 3. v. n. and a. I. Neutr., To sigh, groan (freq. and quite class.) : quum diu occulte suspirassent, postea jam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperunt, Cic. Art. 2, 21, 2 : neque gementem neque plo- rantem, Plaut. Am. 5, 1, 47 ; cf. hos pro me lugere, hos gemere videbam, Cic. Plane. 42, 101 : gemere desiderio alicu- jus, id. Pis. 11, 25 : ah gemat in terris ! ista qui protulit ante, let him groan in the lower world, Prop. 2, 6, 31 ; cf. id. 2, 25, 12. — Of beasts : (leones) gementes, Luer. 3, 298 : gemuit noctua, Prop. 4, 3, 59 ; so turtur ab ulmo, Virg. E. 1, 59. GE N A B. Poet, transf. : 1. Of things, To/ groan, creak: visam gementis litora Bos- pori, Hor. Od. 2, 20, 14 : ct malue celeri saucius Africo Antennaeque gemant, id. ib. 1, 14, 6 : gemuit sub pondere cymba. Virg. A. 6, 413 : stridunt funcs, curvatur arbor, gubernacula gemunt, Plin. Ep. 9, 26, 4 : gemuit parvo mota fenestra sono. Ov. Pont. 3, 3, 10 : gemens rota, Virg. G. 3,183; Val. Fl. 6, 168. 2. Id gen., of animals. To speak: fe- ras cum hominibus gemere fecimus, Avi- en. Fab. praef. Jin. ; id. 26. II, To sigh over, bemoan, bewail any thing (likewise freq. and quite class.) : (a) c. ace. : haec gemebant boni, spera- bant improbi, Cic. Sest 30, 66 fin. ; so dare, quod gemerent hostes, Lucr. 5, 1347 : talia voce, Val. Fl. 5, 37 : eandem virtutem istam veniet tempus quum gra- viter gemes, Poet. ap. Cic. Att 2, 19, 3 ; so flebiliter Ityn, Hor. Od. 4, 12, 5 : tacite tristem fortunae vicem, Phaedr. 5, 1, 6 : multa ignominiam, Virg. G. 3, 226. — In the pass. : atque hie status est, qui una voce omnium gemitur neque verbo cu- jusquam sublevatur, Cic. Att. 2, 18, 1. — (/i) c. inf. (poet.) : paucis ostendi gemis, Hor. Ep. 1, 20, 4 ; so Stat. Ach. 1, 281 : qui servum te gemis esse diu, Mart. 9, 93. 2 : sane mureta relinqui . . . Sulphura contemni vicus gemit, Hor. Ep. 1, 15, 7. Gemoniae scalae, or (more freq.) abs., G-emoniae? arum, /. Steps on the Aventine Hill leading to the Tiber, to which the bodies of executed criminals were dragged by hooks to be thrown into the Ti- ber: nemo punitorum non et in Gemo- nias abjectus uncoque tractus, Suet. Tib. 61 ; so Gemoniae, id. Vit. 17 ; Tib. 53 ; 75 ; Tac. A. 3, 14 ; 5, 9 ; 6, 25 ; Hist. 3, 74 : 85 ; for which Gemoniae scalae, Val. Max. 6, 3, 3 ; and gradus Gemitorii, Plin. 8, 40, 61, §145^ CI Adam's Antiqq. 1, p. 377. g^emulus. a, um, adj. [gemo] Moan ing, complaining (a post-class, word) : bubones occinunt gemulo carmine, App. Flor. p. 349. jemur sa> ae, /. A small swelling be- tween the toes (an ante-class, word) : " mor- bus, quern gemursam appellavere prisci. inter digitos pedum nascentem," Plin. 26, I, 5 ; cf. "gemursa sub minimo digito pe- dis tuberculum, quod gemere faciat euin, qui id gerat," Fest. p. 95 Mull. gena. ae, and more freq. genae- arum, /. Lit, The upper part of the face, from the cheek-bones to the eye- lids ; hence, in gen., A cheek ; plur., the cheeks : " genae ab inferiore parte tutan- tur subjectae leniterque eminentes," Cic. N. D. 2, 57, 143 ; cf. Plin. 11, 37, 57 and 58. — (a) Plur. : ad haec omnia exprimen- da in palpebris etiam et genis est quod- dam deserviens iis ministerium, Quint. II, 3, 77 ; cf. Plin. 23, 1, 24, j 49 : ad gena- rum crassitudines et oculorum albugines. id. 32, 9, 31, § 98 : MVLIERES GENAS NE RADVNTO, Frgm. XII. Tab. in. Cic. Leg. 2, 23 fin. ; Plin. 11, 37, 58 ; Fest. s. v. RADERE, p. 273 Mull. ; cf. Dirks. Trans, p. 665 sq. : lacrimae peredere humore exsangues genas, Poet. (Pacuv. ?) ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 ; cf. manat rara nieas lac- rima per genas, Hor. Od. 4, 1, 34 ; so ora genasque lacrimis humectent, spargunt, rorantes, Lucr. 1, 919 ; 2, 977.; 3, 470 : pulchrae, Hor. Od. 4, 13, 8 : nunc primum opacat flore lanugo genas, Pac. in Fest s. h. v. p. 94 Miill. ; so pilosae, Cic. Pis. 1, '1 ; and erasae genae, Prop. 4, 8, 2S; and le- ves genae, Quint. 12, 10, 8. — (/?) Sing. : atque genua comprimit arta gena, i. e. presses (beseechingly) the cheek close to his knee, Enn. in Isid. Orig. 11, 1, 109 ; Suet. Claud. 15 fin. : gena inferior, supe- rior ; v. above, the passage Plin. 11, 37, 57. fl, Transf. : A. In Ennius for palpe- bra. An eyelid, the eyelids: "genas Ennius palpebras putat, quum dicit hoc versu : Pandite, sulti', genas et corde relinquite somnum," Fest s. h. v. p. 94 Miill. : im- primitque genae genam, Enn. in Serv. Virg. A. 6, 686. B. For The eyes (poet.) : exustaeque tuae mox, Polypheme, genae, Prop. 3, 12, 26 : cornicum immeritas eruit ungue ge- nas, id. 4, 5, 16; Ov. Pont. 2, 8, 66; ir> Her. 20, 206. 673 GENE G-cnabum, b n -> TijvaSov Strab., Ki5* vatiov Ptol., A city of the Carnutes. in Gal- lia Lugduneusis, on the Liger, afterward called Aurelianensis urbs or Civitas Aure- lianorum, whence the modem name Or- leans, Caes. B. G. 7, 3 ; 11 ; Hirt. ib. 8, 5 ; Sid. Ep. 8, 15 ;_cf. Ukert Gall. p. 479 sg.— II. Deriv., Gcnabensis, e, adj., Of or belonging to Gcnalmm, Genabian: caedes, Caes. B.Ta. 7, 28, 4.— In the plur., Gena- l>en9es, ium, m., The inhabitants of Gena- bum, Genabians, Caes. B. G. 7, 11, 7. Genauni, orum, m., Vevavvoi, A Ger- manic population in Rhaetia, in the lower Vol d'Agno, neighbors of the Breuni, Hor. Od. 4, 14, 10; called also ! Genauncs? ium, Inscr. ap. Plin. 3, 20, 24, § 136. Ci. Mann. Germ. p. 517 and 523. 1 grenealogla, »e, /. = vtviaXoyia, A genealogy : majorum genealogia, Mess. Corvin. de Prog. Aug. 22. tg-enealdgUS; '. m. — yevea\6yos, A genealogist : qui (dii) genealogis antiquis sic nominantur, Cic. N. D. 3, 17, 44. So of Moses, as the author of Genesis : illud ait genealogus idem, Prud. Apoth. 315. gener) eri (archaic dot. plur. generi- bus, Att'. in Hon. 487, 29), m. A daugh- ters husband, son-in-law : cum soceris generi non lavantur, Cic. Off. 1, 35, 129 ; of. mei viri gener, Plaut. Cist. 4, 2, 87 : et gener et affines placent, Ter. Heaut. 5, 1, f?3.: C. Fannium et Quintutn Scaevolam, «jeneros Laelii, Cic. Rep. 1, 12. So id. Lael. j., 3 ; 8, 26 ; Att. 4, 2, 4 ; Caes. B. G. 5, 56, 3 ; Quint. 6 praef. § 13 ; Hor. Od, 2, 4, 13; Ov. f. 3, 202; Mart. 9, 71, 3, et saep — Also of a daughter's bridegroom, Hor. Epod. 6, 13.; Virg. A. 2, 342; cf. •'generi et nurus ap pell ati one sponsus quoque et sponsa con-tinetur," Ulp. Dig. 38, 10, 6.— Transf., of the husband of a grand-daughter or great-grannl-dfiughter, for progener, Tac. A. 5, 6; 6, 8; cf. "ger neri appellatione et neptis et proneptis tam ex filio quam ex filia editarum, cete- rarumque maritos contineri manifestum est," Ulp. Dig. 50, 16, 136. Of a sister's husband, brother-in-law, Just. 18, 4 ; Nep. Paus. 1. — Comically of a daughter's parar mour : Villius in Fausta Sullae gener, etc., Hor. S. 1, 2, 64. a enerabilis, e, adj. [genero] (a post- Aug. word) I, Act., That has the power of generating, generative, creative : hie est file generabilis rerum naturae spiritus, Plin. 2, 45, 45. — II. Pass., That may be generated or produced : opus generabile, Manil. 1, 143. greneralis. e, adj. [genus] L Of or belonging to a kind or species, generic (so very rarely) : variae volucres ut, in ordine cunctae, Ostendant maculas generales corpore inesse, etc., of their species, Lucr. 1, 591 : quum qualis Bit res, quaeritur, quia et de vi et de genere negotii contro- versia est, constitulio generalis vocatur, Cic. Inv. 1, 8, 10. II. Opp. to special, particular, Of or relating to all. general (opp. singuli and specialis) (so freq. only since the Aug. ■ per.) : et generale quoddam decorum in- telligimus, quod in omni honestate versa- Uir, et aliud huic subjectum, quod perti- .net-ad singulas partes honestatis, Cic. Off. 1, 27, 96 ; so causae, opp. singulae lites, Quiot..7, ! l, 64 ; Sen. Ep. 58 med.: quum sit oainis generalis quaestio speciali po- tentior, Quint. 12, 2, 18 ; cf. illud genera- le, hoc specialc, id. 5, 10, 44 ; so tractatus, opp. specialis, id. 5, 7, 35; cf. ab generali tractatuad-quasdam deduci species, id. 2, 4, 22 : dc re et generales quaestiones sunt et definitae, id."7, 2, 1 : detinitio, Ulp. Dig. 28, 5, 4 : pactum, Papin. ib. 2, 14, 40. Adv., gfinfiraliter (ace. to no. II.), In general, generally (like generalis, in this signif. mostly post-Aug.) : tempus est, id quo nunc utimur (nam ipsum quidem generaliter delinire difficile est), pars quaedam aeternitatis, Cic. Inv. 1, 26, 39 : tempus generaliter et speeialiter accipi- tur, etc., Quint. 5, 10, 42 sq. ; so opp. spe- eialiter, id. 5, 7, 4 ; 5, 11, 1 ; opp. proprie, id. 3, 7, 7. gencralitas, "tie, f. [generalis, no. II- J Generality (a poBt-class. word) : Serv. Virg. G. 1, 21 ; so id. Virg. A. 6, 154 ; Mart. Cap. 4, 100 ; Symm. Ep. 2, 80. .674 GENE generaliter; a atum, 1. v. a. [genus] To _. et, procreate, engender, produce, create ; in the pass, also, to spring, descend from. I. Lit. (quite class.) : hominem gene- ravi't et ornavit deus, Cic. Leg. 1, 9, 27 : isque (Capus) pium ex se Anchisen gene- rat, Enn. Ann. 1, 30 : Oebalus, quern ge- nerasse Telon Sebethide nympha Fertur, Virg. A. 7, 734 : unde nil majus generatur ipso (Jove), Hor. Od. 1, 12, 17 : Herculis stirpe generatus, Cic. Rep. 2, 12 : homi- nes hominum causa esse generatos, id. Off. 1, 7, 22 : ita generati a natura sumus, ut, etc., id. ib. 1, 29, 103 ; cf. id. Rep. 6, 15 : a quo (deo) populum Romanum genera- turn accepimus, id. Phil. 4, 2, 5 ; so ab origine ultima stirpis Romanae generatus, Nep. Att. 1 : Tros est generatus ab illo, Ov. F. 4, 33: fuit Argolico generatus Ale- mone quidam Myscelos, id. Met. 15, 19 : Troja generatus Acestes, Virg. A. 5, 61 : mulos (antiqui vocabant) quos asini et equae generarent, Plin. 8, 44, 69, § 172 : quale portentum . . . nee Jubae tellus gen- erat, Hor. Od. 1, 22, 15; Ov. M. 15, 375: terram tanto prius animalia generare coe- pis8e, Just. 2, 1 fin. : atque aliam ex alia generando Buffice prolem, Virg. G. 3, 65 : (mundus) semperne fuerit, nullo genera- tus ortu : an, etc., Cic. Univ. 2 : semina, GENE unde essent omnia orta, generata, con- creta, id. Tusc. 5, 24, 69 : terra et hos (rubos) generat, Quint. 9, 4, 5 : terra gen- erandis alendisque seminibus fecundior, id. 10, 3, 2 : e gramine, quod in eo loco generatum esset, etc., Gell. 5, 6, 9 : gene- randi gloria mellis, Virg. G. 4, 205 : igni- bus generandis nutriendisque soli ipsius naturalis materia, Just. 4, 1. — Abs. : asina generare coepit, Plin. 8, 44, 69, § 172. II. Trop. (so perh. only post-Aug.): cetera forsitan tenuis quoque et angusta ingenii vena . . . generare atque ad frugem aliquam perducere queat, Quint. 6, 2, 3 : verecundia vitium quidem, sed quae vir- tutes facillime generet, id. 12, 5, 2 ; Mo- dest. Dig. 25, 3, 7. B. In par tic, To bring forth, pro- duce, of mental productions : quae (aeta- tes) nihil dum ipsae ex se generare que- unt, Quint. 1, 1, 36 : quum generabit ipse aliquid atque componet, id. 1, 12, 12 ; id. 8, 6, 32 ; cf. id. 10, 2, 5 : similiter decur- rentium spatiorum observatione esse gen- eratum (poema), id. 9, 4, 114 ; cf. Suet. Ner. 52. grenerdse* adv., v. generosus, ad fin. ffenerositas, atis, /. [generosus] Nobility, excellence, goodness (a post-Aug. word) : in ipsa ove satis generositatis os- tenditur brevitate crurum, ventris vesti- tu, i. e. noble breed or race, Plin. 8, 48, 75 ; so caprarum, id. ib. 50, 76 : taurorum, id. ib. 45, 70, § 181 : antea Caecubo erat gen- erositas celeberrlma, id. 14, 6. 8; so Col Arb. 1, 3 ; 3, 6, 4 ; Pall. Oct. 3. generosus. a. nm, adj. [genus, preg nant] Of good or noble birth, noble, emi- nent (quite class.). I. Lit.: generosa ac nobilis virgo, opp mulier ignota, Cic. Parad. 3, 1, 20 ; so generosissima femina, Suet. Tib. 49 ; cf. viderat a veteris generosam sanguine Teu- cri Iphis Anaxareten, humili de stirpe creatus, Ov. M. 14, 698 : non quia, Maece- nas, nemo generosior est te...naso sus- pendis adunco Ignotos, Hor. S. 1, 6, 2 ; cf. id. 24 : quamquam ego naruram unam et communem omnium existimo, sed for- tissimum quemque generosissimum, Sail. J. 85, 15 : nominibus generosus avitis, Ov. Tr. 4, 4, 1 : Maeonia gencrose domo, Virg. A. 10, 141 : miles, i. e. the Fabii, Ov. F. 2, 199 : generosam stirpem ! Cic. Brut. 58, 213: atria, Ov. F. 1, 591: humilem sane relinquunt et minime generosum, ut ita dicam, ortum amicitiae, Cic. Lael. 9, 29. B, Transf., of animals, plants, and other things, Of a good or noble species, noble, superior, excellent (mostly poet, and in post-Aug. prose) : sues generosae, of a noble stock, Plin. 11, 40, 95 ; so pecus, Virg. G. 3, 75 : equus, Quint. 5, 11, 4 ; Symm. Ep. 4, 61 : leones generosissimi, Plin. 10, 21, 24: testa fi. e. concha), Hor. S. 2, 4, 31 : ostrea, Plin. 32, 6, 11 : generosum et lene requiro (vinum), of a good sort, gen- erous, Hor. Ep. 1, 15, 18 ; cf. vitis, Col. 3, 2 fin., and id. 3, 2, 17 ; so prima, Ov. M. 13, 818 ; cf. generosissima mala, Plin. 15, 17, 18, § 64; and quod est pomum generosis- simum? nonne quod optimum ? Quint. 5, 11, 4 : sorba, Plin. 15, 21, 23 : obsonium, id. 15, 29, 35 : arbor, Quint. 8, 3, 76 : tlos, Ov. F. 5, 211, et al. : generosos palmite colles, id. Met. 15, 710; cf. insula inex- haustis Chalybum generosa metallis, Virg. A. 10, 174. II, Trop., Noble-minded, magnani- mous, generous : quum de imperio certa- men esset cum rege generoso ac potente (Pyrrho), Cic. Off. 3, 22, 86 ; cf. quid ho- mo ? nonne is generosissimus qui opti- mus 1 Quint. 5, 11, 4 : Alexander genero- si spiritus imperator, Plin. 8,40, 61 : quae- dam generosa virtus, Cic. Tusc. 2, 6, 16 : Dolabella, vir simplicitatis generosissi- mae, Vellej. 2, 125 fin. : quo generosior celsiorque est (animus), Quint. 1, 2, 3 ; id. 2, 4, 4 : forma magnifica et generosa quodammodo, Cic. Brut 75, 261 ; quoted by Sueton. paraphrastically : Suet. Caes. 55 ; so quicquid est in oratione generosi- us, Quint, prooem. 24 : et tamen emerui generosos vestis honores, i. e. the dress of honor (of a mother of three children), Prop. 4, 11, 61. * Adv., generose (ace. to no. II.), GE NI Nobly, generosius Perirc quaerens, Hor. Od. 1, 37, 21. fffenesisi >s> f. — ycvcotc, Genera- tion, birth, creation: in ba6i (statuae Mi- nervue) quod caelatum est, Pandoras gen- win nppellavit (Phidias), Plin. 36, 5, 4, § 4. — Hence, B. Genesis, The name of the first book of Moses (so ealled because it contains the history (if the creation). — II. Transt'., The constellation that is ris- ing ai one's birth or nativity, Juv. fi, 579 ; M, 248; Suet. Vesp. 14; Dom. 10. gencsta, «C v. genista. igc-ncthliacus, h, urn, adj. = ) cvt- OXinKoS, Of or belonging to one's birth- day, natal hour, or nativity, genetkliacal : ratio, the art of calculating nativities, Arn. 2, lib'; cf. in the follg.— U. Subst. : A, gcnethliacus, i. ut., ^ calculator of nativities, Sell. 14, 1, 1. — B. gcnethli- ace, es, /., The art of calculating nativ- ities, genethliacs, Mart. Cap. 3, 50. — C. Gcncthliacon, >, »•■ A birth-day poem, the title of a poem by Statius, Stat. S. 2, 7. igenethhologia, «e, f.—)cvcpXi- o\of la, The art of calculating nativities, casting horoscopes, Vitr. 9, 6, 2. genetrix ('ess freq. written gonitrix ; cf. VVagn. Virg. G. 4, 363), icis, / [geni- tor] She that has borne any one, or pro- duced any thing, a mother (poet, and in post- Aug. prose) : I, Lit.: te nunc, sanc- ta, precor, Venus et genetrix patri' nostri (Aeneae), Enn. Ann. 1, 17; 60 of Venus, as the mother of Aeueas, Virg. A. 1, 590 ; 8, 383 ; 12, 412 ; 554 ; and also as the an- cestress of the Romans sprung from Aeneas : Aeneadum genetrix, Lucr. 1, 1 ; and of Caesar, Suet. Cues. 61 ; 78 ; 84 (cf. Venere prognatus, of Caesar, Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 2 ; cf. also Suet Caes. 6 and 49) ; of Venus, as the mother of Amor, Virg. A. 1, 689 : me magna dcum genetrix his detitiet oris, i. e. Cybele (also called Magna Mater ; v. mater), id. ib. 2, 788 ; so of the same, id. ib. 9, 82 ; 94 ; 117 : gene- trix Priami de gente vetusta E6t mihi (shortly after, parens), id. ib. 9, 284 ; cf. nee ferro ut demens geuetricem occidis Orestes (shortly after, occisa parente), Hor. S. 2, 3, 133 : (ciconiae) genetricum senectam invicem eduennt, Plin. 10, 23, 32. II. Transf, She that produces, an au- thoress, mother : (tellus) magna deum ma- ter materque ferarum, et nostri genetrix, Lucr. 2, 600 : patria o mea creatrix ! pa- tria o mea genetrix ! Catull. 63, 50 : fru- gum, i. e. Ceres, Ov. M. 5, 490 : Miletus, Ioniae caput, super octoginta urbium per cuncta maria genetrix, mother-city, Plin. 5, 29, 31 : Aegyptus vitiorum genetrix, id. 26, 1, 3 : genetrix viitutum frugalitas, Just. 20, 4. Geneva* ae , /• The most advanced city of the Allobroges, on the borders of the Helvetians, Caes. B. G. 1, 6 and 7 ; cf. Ukert Gall. p. 454.— H. Deriv., \ Gene- vensis (also written { Gcnavcnsis •■ e, adj., Of or belonging to Geneva, Gene- van : PROVINCIA, Inscr. Grut 477, 4. —in the piur., .; Genevenses (Ge- nav.), inm, 7n., The inhabitants of Gene- va, Genevans, Inscr. Orell. no. 253 sq. grenialiSi e > ft '^'- [Genius] I. Of or be- longing to generation or birth, nuptial: lectum ilium genialem, quern biennio ante tiliae suae nubenti straverat, the bridal bed (placed in the atrium, and dedicated to the genii of the married couple), Cic. Clu. 5, 14 ; cf. "geniales proprie sunt lec- ti, qui sternuntur puellis nubentibus : dic- ti a generandis liberis," Serv. Virg. A. 6, 603 ; and "genialis lectus qui nuptiis ster- nitur in honorem genii, unde et appella- tus," Vest p. 94 ; so lectus, Hor. Ep. 1, 1, 87 : torus, Virg. A. 6, 603 ; Liv. 30, 12, 21 ; Plin. Pan. 8, 1 : pulvinar divae. Catull. 64, 47 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 218 ; hence poet, transf. : ducuntur raptae, genialis praeda, puellae, Ov. A. A. 1, 125 ; so bella, at a wedding, Stat. Ach. 1, 113 : sors ge- nialis atque fecunda, productive, Plin. 18, 24, 54 Jin. ; cf. in tantum abundante geni- ali copia pecudum, id. 17, 9, 6, § 53. B. Subst., genialia, ium. v. Th- mar- riauc-bed, marriage: genialibus alienis in- eiiltnre, Arn. 4, 144. II. Of or belonging to enjoyment, jo- vial, pleasant, delightful, joyous, genial : GENI scis enim, geniales homines ab antiquis appellatos, qui ad invitandum et largius apparandum cibum protnptiores essent, Santra in Non. 117, 18: festum, Ov. F. 3, 523 : dies, Juv. 4. 66 : hiems, Virg. G. 1, 302 : uva, Ov. M. 4, 14 : serta, id. ib. 13. 929 : rus, id. Her. 19, 9 ; cf. arva Canopi, id. Am. 2, 13, 7 ; litus, Stat. S. 4, 4, 51 : platanus, Ov. M. 10, 95: Musa, id. Am. 3, 15, 19 : divi, i, e. Ceres and Bacchus, Stat. Th. 12, 618 ; cf. Fest. p. 95 Mull. : vultus, friendly, App. M. 11, p. 263. Adv., genialiter (ace. to no. II.). Jo- vially, merrily, gen ially : festum geniali- ter egit, Ov. M. 11, 95 ; so App. M. 10, p. 246 ; Inscr. Grut. 823, 2. grcmabtas, atis, /. [genalis, no. II.] Joviality, festivity (late Lat.) : mensae, Amm. 30, 1 fin. gemalltcr- tdv., v - genialis, ad fin. g~en.ia.riUS- "> '"■ [Genius] One who makes images of genii, Inscr. Orell. no. 4195 ; so Inscr. Grut. 25, 1. geniatus. a, um, ad J- [Genius; cf. genialis, no. II.] Jovial, joyous, cheerful (late Lat. for the class, genialis) : fuitvul- tu geniatus, Capitol. Ver. 10 ; 80 Cassiod. Varr. 3, 12 et al. * ffeniculatim, ad »- I geniculum ] By foots: Plin. 21, 11,39. g-eniculatio, °nis, /• [geniculates] A bending of the knee, kneeling (a post-class, word), Tert ad Scap. 4. g-emculatus. », um, tdj- [genicu- lum] J, With, bended knee. So subst., Ge- niculars, i, m., The Kneeler, a constel- lation, Vitr. 9, 6 med. — B. Transf., in gen., Bended, curved : meatus Tibridis, Amm. 18, 9. — II. Having knots, knotted, jointed, geniculatcd (so quite class.) : cul- mus, Cic. de Sen. 15, 51 ; so arundo, Plin. 16, 36, 64 : herba totidem nodis, id. 24, 16, 93 : nodi scaporum, id. 17, 21, 35, § 152 : cursu scandentes vites, id. 14, 1, 3. geniculosus. a, um, adj. [id.] Knotty (late Lat. for the class, genicu- lars, v. h. v.- no. II. ) : virgulta, App. Herb. 77. g"eniculutll, i, n. dim. [genu] A little knee, a knee: *|. Lit. (ante- and post- class.) : pueris in geniculis alligare serpe- rastra, Var. L. L. 9, 5, 129, ^ 11 : de geni- culis adorare, Tert. Cor. mil. 3. — B. Transf., A knot or joint on the stalk of a plant, Plin. 26, 11, 71 ; 18, 7, 10, § 56. geniculus? h m - dim. [genu, a little knee, transf] In architect, An angular bend where two pipes are joined together, a knee. Vitr. 8, 7. genimen, Inis, n. [geno, gigno] Prod- net, fruit, progeny (a post-class, word) : vitis, Vulg. Matth. 26, 29.— In the plur. : viperarum, brood of vipers, id. Luc. 3, 7 ; so Tert. Anim. 39. genista (also written genesta), ae, /. The broom-plant, broom. Plin. 24, 9, 40 ; 21, 12, 42 ; 19, 1, 2. § 15 ; Virg. G. 2. 12 ; 434 ; Calpurn. Eel. 1, 5 ; Mart. 1, 44, 5. Genita Mana. v. Mana. genitabilis, e, adj. [geno, gigno] Of or belonging to generation or birth, pro- ductive, fruitful, generative (ante- and post-class.) : tempus, Lucil. in Var. L. L. 5, 3, 7, § 17 Mfill. JV. cr.: aura Favoni, Lucr. 1, 11 : partes, i. e. genitalia, Arn. 4, 146. genitalis; e, adj. [id.] Of or belong- ing to generation or birth, causing gener- ation or birth, fruitful, generative, genital (poet and in post-Aug. prose) : genitalia material Corpora, generative principles, elements, Lucr. 2, 61 ; so corpora quatuor, Ov. M. 15, 239: semina, Lucr. 5, 849; Virg. G. 2, 324 : partes (corporis), genital parts, Lucr. 4, 1041 ; Col. 6, 26. 2 ; also membra, Ov. Am. 2, 3, 3 : loca, Col. 6, 36, 2 ; cf. vulvae, id. 7, 9, 5 ; so too of plants : membra, id. 3, 10, 12 : locus, id. § 14 ; cf. id. 3. 6, 1 : profluvium, flux of seed, sem- inal emission, Plin. 20, 13, 51, § 143 ; also menstruation, id. 7, 14, 12 ; foedera, matri- mony, Stat. Th. 3, 300: menses, tile months of pregnancy in which the cltild may be born, Gell. 3, 16, 4: ros, fertilizing, Plin. 2, 8, 6 : hora anni, i. e. in the spring, id. 9, 35, 54 : dies, birth-dav (usually dies nata- lis), Tac. A. 16, 14 ; also lux, Stat. S. 2. 3, 62 : solum, birth-place, natal soil, Vellej. 2, 15, 1 so sedes, Prud. Cath. 10 fin.; GENI and terra, Amm. 27, 5 fin.; dii, the gods that produce every thing ; Romulus in eoelo cum dis genitalibus aevum Degit, Enn. Ann. 1, 175 ; imitated by Aus. Pe- rioch. Iliad. 4 ; so Num. ap. Eckh. D. N. V. 7, p. 139. II. Subst. : A. Genitalis, is, /., A sur- name of Diana, as presiding over births: sive tu (Diana) Lucina probas vocari Seu Genitalis, Hor. Carm. Sec. 16. — B, geni- tale, is - , n. (sc. membrum ; v. above, no. I.) The genital member, Cels. 4, 1 ; Plin. 28, 8, 27 ; 37, 10, 57, et eaep. ; in the plur., id. 11,49, 110; Quint. 1,6,36. * Adv., genitaliter, In a generative, fertilizing manner: Lucr. 4, 1254. genitaliter» ad "., v - genitalis, ad fin. gcnitivus, ", um. adj. [genitus from gigno] Of or belonging to generation or birth: I. In gen. (rarely; not in Cic): Apollinis Genitivi ara, the generator, fer- tilizer, Cato in Macr. Sat. 3, 6 ; for which Phoebi Genitoris ad aras, Val, Fl. 5, 404 : forma prior rediit genitivaque rursus ima- go, native, original nature, Ov. M. 3, 331 ; so notae, Suet. Aug. 80 : nomina, i. e. be- longing to a family or gens, Ov. Pont. 3, \ 107. — H. In partic, in gram., geniti- vus casus, The genitive case (qs. denoting descent from something) : si ut Maecenas Suffenas, Asprcnas diccrentur, genitivo casu non e litera, sed tis 6yllaba termina- rentur. Quint. 1, 5, 62 ; so id. 1, 6, 14 ; Suet. Aug. 87, et saep. ; and with equal frequency abs., genitivus, i, m„ the geni- tive, Quint 1, 5, 63 ; 1, 6, 14 ; Gell. 4, 16, 3, et saep. genitor, oris, m. [gigno] A begetter, parent, father, sire: I. Lit. (quite class.) : quo (animo) nihil ab optimo et praestan- tissimo genitore melius procreatum, Cic. Univ. 8 : imitantes genitorem et effecto- rem sui, id. ib. 13 : dubio genitore crea- tes, Ov. M. 5, 145 : Pelopis, i. e. Tantalus, Hor. Od. 1, 28, 7 : deum, i. e. Jupiter, Ov. Am. 1, 13, 45 ; Met 14, 91 ; the same, Sa- turnius, Cic. poet. Div. 2, 30, 64 ; and so of Neptune, as ruler of the sea, Ov. M. 11, 202 ; cf. Virg. A. 1, 155 ; of Mars : bello- rum, Sil. 3, 126; of thedeitied Romulus: o Romule, Romule die ! O pater, o geni- tor, Enn. Ann. 1, 181 ; so genitorque Qui- riue Urbis, Ov. M. 15, 862 (cf. hujus urbis parens Romulus, Cic. Div. 1, 2, 3). — B. Transf. (poet and in post-Aug. prose) : qua rapitur praeceps Rhodanus genitore Lemanno, Aus. Urb. 13, 7 : asciscet nova, quae genitor produxerit usus, Hor. Ep. 2, 2, 119 : o fraudum genitor, Sil. 13, 738 ; cf. Graeci vitiorum omnium genitores, Plin. 15, 4, 5. genitrix, 'cis, v. genetrix. genitura* ae,/. [gigno] A begetting, bearing, birth, generation (a post-Aug. word) : I. L i t. : in alitum quadrupedum- que genitura esse quosdam ad concep- tum impetus et terrae, Plin. 18, 24, 56 ; cf. origo atque genitura conchae, id. 9, 35, 54, S S 107.— II. Transf. : A. Seed of gen- eration, semen : profluvia geniturae (viro- rum), Plin. 22, 22, 40.— B. That which is generated or created, a creature (eccl. Lat.) : spirantes (i. e. serpentes). Arn. 1. 8 : in- credula, Tert. adv. Marc. 4, 23. — C. In as- trology, One's natal star or constellation, nativity: rcticere ipse genituram suam perseverabat. Suet. Aug. 94 ; so id. Calig. 57 ; Ner. 6 ; Vit. 3 ; Vesp. 25 ; Tit. 9 ; Eutr. 7, 20 ; Amm. 29, 1. 1. genitus, a > um, Part., from gigEC 2. genitnSi us > »«■ [gigno] A beget- ting, bearing, generation (post-class, and very rare) : libri de animalium genitu, App. Apol. p. 297. Genius, i, ™. [gigno ; prop. : the su- perior or divine nature which is innate in every thing, the spiritual part, spirit; hence] Tlie tutelar deity or ge- nius of a person, place, etc. : u genium di- cebant antiqui naturalem deum uniuscu- jusque loci vel rei aut hominis," Serr. Virg. G. 1, 302 ; cf. " Censor, de Die nat. 3 ; Prud. adv. Symm. 2, 369; 444;" "scit Genius, natale comes qui temperat a» trum, Naturae deus humanae, mortalis ir umim Quodque caput, vultu mutabilis, albus et ater," Hor. Ep. 2, 2, 187 Schmid : te per Genium . . . Obsecro et obtestor, id. ib. 1, 7, 94 ; cf. Seu. Ep. 12 : eras Genium 675 GENS mero Curabis et porco bimestri, Hor. Od. 3, 17, 14 ; so id. Ep. 2, 1, 144 Schmid ; A. P. 210 ; Pere. 2, 3, et saep. ; cf. Tib. 1, 7, 49 ; and magne Geni, cape dona libens votis- que faveto, id. 4, 5, 9 : acceptus Geniis December, because the Saturnalian festi- vals occurred in it, Ov. F. 3, 58 : genium loci . . . precatur, Virg. A. 7, 136 ; so GE- NIO LOCI, Inscr. Orell. no. 343 sq. ; 1697 ; 1701 : COLONIAE, lb. no. 367 ; 1693 sq. : MVNICIPJI, ib. no. 689; 1690 sq.: CV- RIAE, ib. no. 1120 : FORI VINARII, ib. no. 4087 : THEATRI, ib. no. 1713 : Late- ranus deus est focorum et Genius, Am. 4, 6, et saep. : Priapi, Petr. 21 : Famae, Mart. 7, 12, 10: JOVIS, Inscr. Orell. no. 1730; 2488: DEORVM, ib. no. 1730. II, In partic. : A. With respect to the enjoyment of life, The spirit of social en- joyment, fondness for good living, taste, appetite, inclination : isti qui cum Geniis suis belligerant, parcipromi, Plaut. True. 1, 2, 81 ; cf. egomet me defraudavi Ani- tnumque meum Geniumque meum, id. Aul. 4, 9, 15 ; and with this cf. suum de- frudans Genium, Ter. Ph. 1, 1, 10 Ruhnk. ; Plaut. Pers. 1, 3, 28 : hie quidem melio % - rem Genium tuum non facies, id. Stich. 4, 2, 42 : nunc et amico meo prosperabo et Genio meo multa bona faciam, id. Pers. 2, 3, 11 : indulge Genio : carpamus dul- cia, id. ib. 5, 151. — Hence as a term used by parasites for entertainer, patron : ec- quis est, qui mihi commonstret Phaedro- mum Genium meum? Plaut. Cure. 2, 3, 22 ; so id. Capt. 4, 2, 99 ; Men. 1, 2, 29. B. With respect to one's spiritual life, Wit, talent, genius (so very rarely) : nemo mathematicus Genium indemnatus habe- bit, Juv. 6, 562; so victurus Genium de- bet habere liber, Mart. 6, 60, 10. — Hence, in a pun with the preced. signif. : Mart. 7, 78, 7. greno» £ re > v - gig 110 » ad init. geilS, gentis, /. [geno, gigno, that which belongs together by birth or de- scent] A clan, embracing several families united together by a common name and by certain religions rites : orig. only patri- cian, but, after the granting of the connu- bium between patricians and plebeians, also plebeian : Sulla gentis patriciae (sc. Corneliae) nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia, Sail. J. 95, 3 ; cf. Liv. 38, 58, 3: L. Tarquitius patriciae gentis, id. 3, 27, 1 ; cf. apud P. Sestium patriciae gentis virum, id. 3, 33, 9 ; and id. 6, 11, 2 : quum Marcelli ab liberti filio stirpe, Claudii patricii ejusdem bominis hereditatem, gente ad se rediisse dicerent, Cic. de Or. 1, 39, 176 : gens Tarquiniorum, id. Rep. 2, 25 fin. : Julia gens, Liv. 1, 3, 2 : L. Tarquinius duplicavit ilium pristinum patrum numerum, et antiquos patres ma- jorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat; a se ascitos mino- rum, id. Rep. 2, 20 Mos. ; cf. Liv. 1, 35, 6; so patricii minorum. gentium, Cic. Fam. 9, 21, 2 ; Liv. 1, 47, 7 ; Capit. in Gell. 10, 20, 5 : anni principio de connubio patrum et plebis C. Canuleius tribunus plebis ro- gationem promulgavit, qua contaminari ganguinem suum patres confundique jura gentium rebantur, Liv. 4,1,-1 j cf. id. 4, 2, 5 ; and id. 10, 8, 9 : uti Feceniae Hispalae gentis enuptio, tutoris optio esset, etc., the right of marrying out of her gens. id. 39, 19, 5 : Peruvius, sine gente, i. e. of no fam- ily, of vulgar birth, Hor. S. 2, 5, 15. Cf., respecting the Roman gens. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 339 sq. ; Adam's Antiq. 1, p. 43 sq. ; 67. II. Trans!'.: A. I" a manner bor- rowed from the division of the senators into majorum and minorum gentium (v. above) : ipsi illi majorum gentium dii qui habentur, bine a nobis profecti in coelum reperientur, the superior deities (the con- sentes), Cic. Tusc. 1, 13, 29 : Cleanthes, qui quasi majorum est gentium Stoicus, id. Acad. 2, 41, 126. B. Poet., like genus and stirps, of A single descendant, offspring out of an en- tire race : vigilasne, deum gens, Aenea ? Virg. A. 10, 228 (for which, Dis geniti, id. i.b. 9, 642) : Tirynthia gens est (i. e. Fabi- ufl), Sil. 7, 35 : gens extrema viri, the last descendant, id. 2, 185. * C. m a contemptuous sens.', like our 676 GE NT Tribe, brood: si illo die gens ista Clodi- ana, quod facere voluit, effecisset, Cic. Sest. 38, 80 (Orell. conjectures manus Clodiana, as shortly before). B. Of beasts, A race, herd, brood, swarm (poet, and in post-Aug. prose) : intestino bello totae gentes consumuntur, Col. 9, 9, 6 : quos (equos) in spem statues summit- tere gentis, of the race, breed, Virg. G. 3, 73 : utque luat poenas gens haec (i. e. vul- pes), breed, race, Ov. F. 4, 711. E. In a more extended sense (as also yevos), A race, nation, population (some- times more restricted than natio and populus, and sometimes put for them ; v. in the follg., and cf. Drak. Liv. 23, 42, 1 ) (freq. and quite class.) : gradus plures sunt societatis hominum. Ut enim ab ilia infinita discedatur, propior est ejus- dem gentis, nationis, linguae, qua maxime homines conjunguntur: interius etiatn est ejusdem esse civitatis, Cic. Off. 1 , 17, 53 ; cf. (Deus) non curat singulos homines . . . ne civitates quidem . . . ne nationes qui- dem et gentes, id. N. D. 3, 39, 93 ; and ita nationis nomen, non gentis evaluisse paul- latim, Tac. G. 2 ; so omnes exterae gen- tes ac nationes, Cic. de imp. Pomp. 11, 31 ; cf. per omnes gentes nationesque, Quint. 11, 3, 87 ; for which, in an inverted order, exterae nationes ac gentes, Cic. Fontej. 11, 25 : ant gentes aut populos, Quint. 11, 1, 86 ; cf., in an inverse order, populi et gentes, id. 12, 2. 3 : postquam bello sube- git Aequorum magnam gentem et fero- cem, Cic. Rep. 2, 20 ; so Sabina aut Vol- sca, id. ib. 3, 4 : Transalpinae, id. ib. 3, 9 : Allobrogum, id. Cat. 4, 6, 12 : Nerviorum, Caes. B. G. 2, 28, 1 : Suevorum longe maxima Germanorum omnium, id. ib. 4, 1, 3. Also for civitas, of the inhabitants of a city or town: Caesar Gomphos per- venit, quod est oppidum primura Th.es- saliae venientibus ab Epiro, quae gens ultro ad Caesarem legatos miserat, Caes. B. C. 3, 80, 1 : atqui ad hoc, de quo agi- tur, non quaerimus gentem, ingenia quae- rimus, Cic. Rep. 1, 37 fin. ; cf gladio pug- nacissima gens Romani, Quint. 9, 3, 8 ; and Liv. 5, 48, 3 : segni Condrusique, ex gente et numero Germanorum, Caes. B. G. 6, 32, 1 : in ilia incorrupta maxime gente Aegyptiorum, Cic. Rep. 3, 9 : nos plurimis ignotissimi gentibus, id. ib. 1, 17 : jus gentium, id. ib. 1, 2. 2. In partic: a. I" the partitive genitive, gentium, like terrarum (v. terra, p. 1354, b), for the sake of emphasis ; Eng., In the world, on earth (freq. and quite class.) : ubicumque terrarum et gentium violatum jus civium Romanorum sit, Cic. Verr. 2, 5, 55, 143 : quod ubique gentium est, id. Rep. 2, 4 : ubinam gentium su- mus, id. Cat. 1, 4, 9 : ubi ubi est gentium ? Plaut. Asin. 2, 2, 21 : obsecro, undo haec gentium? id. Cist. 4, 1, 16: ubivis gen- tium agere aetatem quam, etc., Ter. Hec. 3, 1, 4 : an quisquam usquam gentium est aeque miser ? id. ib. 13 : equidem te nisi nunc hodie nusquam vidi gentium, Plaut. Am. 2, 2, 54 : fratrem nusquam in- venio gentium, Ter. Ad. 4, 2, 1 : abeat multo malo quovis gentium, Quam hie, etc., id. Heaut. 5, 1, 55: res est in mani- bus : tu autem abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3, 1 ; so nostri TvpavvnKT<>voi longe gentium absunt, id. Fam. 12, 22, 2 : ah ! minime gentium, non faciam, Ter. Ad. 3, 2, 44; so minime gentium, id. Eun. 4, 1, 11 ; Phorm. 5, 8, 44. b. gentes, opp. to the Romans, For- eign nations, foreigners (post-Aug. and rare) : maneat, quaeso, duretque gentibus si non amor nostri at eerte odium sui, Tac. G. 33 ; so Auct. B. Hisp. 17 ./ire. C. In the eccl. fathers, gentes, like c0- vos, opp. to Jews and Christians, Pagan nations, heathen, Lact. 2, 13 fin. ; Vulg. Psalm. 2, 1, et saep. (as a transl. of the Hebr. D'ij). Hence the title of Arnobi- us's work, Adversus Gentes. 3. Transf., of A region, country (ex- tremely seldom) : ut Aspim aggredere- tur, qui Cataoniam tenebat : quae gens jacet supra Ciliciam, Nep. Dat. 4 : gentes viduatas esse suis cultoribus et desolatas, Arn. 1, 4. g-entiana, ae, /. The herb gentian GENT (so called after the Illyrian king, Gentius, v. h. v.), Plin. 25, 7, 34 ; Scrib. Comp. 167 ; 170 ; 176. g-cntlCUS, a, ™, adj. [gens] Of or belonging to a nation, national (a post- Aug. word) : quibus more gentico con- tinuum ferri tegimen, Tac. A. 3, 43 ; so id. ib. 6, 33 : pro gentica, devotione, Tert, de Anim. 39. g°entilicius or -tius. ", ™, adj. [gentilis] I, Of or belonging to a partic- ular clan (gens) (quite class.) : an genti- licia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet? Liv. 5, 52, 4 ; v. sa- crum, 1, (3, under sacer ; so sacriticia, Auct. Or. de Harusp. resp. 15 : gentilicia (nota), opp. publica, Liv. 6, 20, 14 : tumu- lus, a family sepulchre, Vellej. 2, 119, 5: hereditates, Suet. Caes. 1: nomina, id. Claud. 25 : M. Varro tradit, in Serano- rum familia gentilicium esse, feminas linea veste non uti, Plin. 19, 1, 2, § 8 ; so id. Ep. 6, 15, 1. Hi Of or belonging to a nation, na- tional (so post-class.) : vulgus, quos gen- tilicio vocabulo Chaldaeos dicere oportet, mathematicos dicit, by their national name. Gell. 1, 9, 6. gentilis. e, adj. [gens] I. Of or be- longing to the same clan (gens), stock, or race ; and subst, a person belonging to the same family or gens, a relative bearing the same name : " gentiles sunt, qui inter se eodem nomine sunt, qui ab ingenuis oriundi sunt, quorum majorum nemo servitutem servivit, qui capite non sunt deminuti," Cic. Top. 6, 29 ; SI FVRIO- SVS EST AGNATORVM GENTILIVM- QVE IN EO PECVNIAQVE EIVS PO- TESTAS ESTO, Frgm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148; so too SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCI- TOR, id. in Collat. Legg. Mosaic, et Rom. 16, 4 ; cf. Dirks. Trans, p. 369 sq. and 356 sq. : tuus gentilis, Brute, M. Pennus, Cic. Brut. 28, 109 : sordidatus cum gentilibus clientibusque, Liv. 3, 58, 1 : e duobus gen- tilibus, Suet. Tib. 1 : homines deorum im- mortalium quasi gentiles, Cic. Univ. 11 : tuus paene gentilis, qs. thy namesake, id. Verr. 2, 2, 77, 190 ; cf., jestingly, fuit enim (Pherecydes) meo regnante gentili (i. e. Ser. Tullio), id. Tusc. 1, 16, 38.— Adj. : nomen, Suet. Ner. 41 : stemma, id. ib. 37 : monumentum Domitiorum, id. Ner. 50 : copia, out of their own gens, id. Vit 1 ; cf. manus (i. e. Fabii), Ov. F. 2, 198 : odia, family enmity (of Hanno to- ward Hannibal), Sil. 2, 277 : capillo erat pone occipitium summissiore, quod gen- tile in illo videbatur, peculiar to the fam- ily, hereditary, Suet. Tib. 68. — Proverb, (ace. to the lex above cited respecting crazy persons) : mente est captus atque ad agnatos et gentiles est deducendus, Var. R. R. 1, 2, 8. II. Transf. : * A. Of slaves who bore the name of their masters : apud anti- quos singuli Marcipores Luciporesve do- minorum gentiles omnem victum in pro- miscuo habebant, Plin. 33, 1, 6, § 26. B. Poet., of plants : non gentilia po- ma, i. e. foreign, exotic, Calp. Eel. 2, 41. C. In a more extended sense (ace. to gens, no. II. E), Of or belonging to the same people or nation, national; and subst, a. fellow-countryman (sn only post- Aug.) : multis et validis propinquitatibus subnixus turbare gentiles nationes promp- turh haberet, Tac. A. 11, 1 fin. ; so solum, id. ib. 3, 59 : imperium, id. ib. 6, 32 : re- ligio. id. ib. 12, 34 : levitas, id. ib. 12, 14 : utilitas, id. ib. 12, 17 : Una, Sil. 4, 223 ; cf. metallum, id. 16, 465 : gurges, Stat. Th. 9, 297.— Subst. : Gell. 17, 17. 2. In partic: a. ln opp. to Roman, gentiles, Foreigners : nulli gentilium pro- vincialis femina copuletur, Cod. Theod, 3, 14, 1 ; so id. 11, 30, 62 ; Aus. Grat. act. 4 : cum scutariis et gentilibus, Amm. 14, 7. 2. In eccl. Lat, opp. to Jewish or Christian, Heathen, pagan ; and subst., o. heathen, a pagan : vulgus, Prud. nrt um < v - geutiliciua. g~enu> us ( as to the form of the gen. sing., v. Append. III. to Pref., and v. in the follg.), n. (also masc. : nom. sing., ge- nus, Lucil. in Non. 207, 28. — And in the neutr., nom. and ace. sing., genus, Cic. Arat. 45 ; 46 ; 399 ; 403 : plur., genua, as a dissyllable, Virg. A. 5, 432; 12, 905: gen. plur., genuorum, Vitr. 9, 6 dub. : dot. plur., genubus, Sen. Hippol. 667) [kindred with ; dvv] T/ie knee : meus est ballista pugnus, cubitus catapulta est mihi, Hu- merus aries : turn genu ad quemque je- cero, ad terram dabo, Plaut. Capt 4, 2. 17 : sic Cicero in Arato kujics genus pre genu, Serv. Virg. A. 3, 22: per aquam terme genus tenus altam, Liv. 44, 40, 8 Drak. N. cr. • in ipsa genus utriusque com- missura, knee-joint, Plin. 11, 45, 103, § 250 : eedafis tibi doloribus genus, Front. Ep. p. 134 ed. Rom. : dolorem genus suscitare, id. ib. p. 138 ; Plaut. Cure. 2, 3, 3 : genu mehercule M. Antonium vidi, quum con- tente pro se ipse lege Varia diceret, ter- ram tangere. Cic. Tusc. 2, 24, 57 : genua inedia succrdunt, Plaut. Cure. 2, 3, 30 : dumque virent genua, Hor. Epod. 13, 4 : genuum junctura, knee-joint, Ov. M. 2, 823 : genuumque tumebat Orbis, knee- pan, id. ib. 8, 809 : ad genua accidere, Enn. in Non. 517, 16 ; cf., genua amplexus genibusque volutans Haerebat, Virg. A. 3, 607 : atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur, i. e. be clasped in earnest en- treaty, Plaut. Asin. 3, 3, 80 ; so, fricare, ib. 88 : advolvi, Sali. Frgm. ap. Serv. Virg. A. 1, 311 ; Tae. A. 1, 13 fin. ; 6, 49 ; 15, 71 ; for which, genibus se advolvere or advol- vi, Liv. 8, 37 fin. ; 28, 34, 4 ; Vellej. 2, 80 fin. : muta metu terram genibus summis- sa petebat, Lucr. 1, 93 : corde et genibus tremit, Hor. Od. 1, 23, 8 : jus imperium- que Phraates Caesaris accepit genibus minor, !. e. kneeling, beseeching, id. Ep. I, 12, 28. U, Transf., of plants, A knot, joint, usually called geniculum : a genibus (fe- rulae) exeuntia folia, Plin. 13, 22, 42. Genua) ae * /■ -^ celebrated sea-port town of Liguria, now Genoa, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 7 ; Liv. 28, 46 ; 30, 1, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 281. Its inhabitants are called {Genvates and Genven- SeSi Inscr. Orell. no. 3121 (ot the year A.U.C. 637, B.C. 117). Srenualia. itaa, n. [genu] Garters, Ov. M. 10, 593. 1. genulnus. a - um ' <"#■ fe en0 ' PS- uo] Innate, native, natural (rare, but quite class.) : genuinae domesticaeque virtutes, * Cic. Rep. 2, Vofin. : naturales et genuini honores, Gell. 2, 2, 9 : pietas, Ulp. Dis. 43, 28, 3, § 4 •. nequitia, App. M. 9, p. 230.— II. Transf, Genuire. (post-class.): co- moedia Plauti, Gell. 3, 3, 7. 2. genuinus. a , nm, adj. [genae ; cf. Fest p. 94 Mull.] Of or belonging to the cheek : denies, jaw-teeth, back-teeth, Cic. N. D. 2, 54, 134 ; Plin. 11, 37. 63 ; also abs., genuini, orum, m., Virg. Cat. 5, 36 ; and in tie sing., genuinus, i, m., Juv. 5, 69. — GENU Proverb.: genuinum frangere in aliquo, to break one's jaw-tooth on a person, i. e. to severely criticise him, Pers. 1, 115. tl, genus, eris, n. = )ivoi (where- as gens of like meaning is of pure Lat. origin). Birth, descent, origin ; and concr., a race, stock, etc. I. Lit.: bono genere gnati, Cato in Gell. 10, 3, 17 ; cf. ii, qui nobili genere nati sunt, Cic. Verr. 2, 5, 70, 180; and, am- plissimo genere natus, Caes. B. G. 4, 12, 4 ; cf. also, genere regio natus, Cic. Rep. 1 . 33 ; and C. Laelius. quum ci quidam malo genere natus diceret, indignum esse 6uis majoribus, At hcrcule, inquit, tu tuis dig- nus, id. de Or. 2. 71, 286 : genere et nobil- itatc et pecunia sui municipii facile pri- mus, id. Rose. Am. 6, 15 : esse genere di- vino, id. Rep. 2, 2 : contempsisti L. Mu- renae genus, cxtulisti tuum, id. Mur. 7, 15 : hie sacra, hie genus, hie majorum multa vestigia, id. Leg. 2, 1, 3 ; cf. id. Brut. 58, 212 ; so id. Rep. 1, 18 : in famam generis ac familiae, Quint. 3. 11, 12; id. 5,l0, 24 : genus Lentulorum, id. 6, 3, 67 : Atys, ge- nus unde Atii duxcre Latini, Virg. A. 5, 568 : forruna non mutat genus, Hor. Epod. 4, 6. — In the plur. : sumuiis gnati generi- bus, Plaut. Most. 5, 2, 20. B. ln partic., pregn., like our word birth, for High or noble birth (so mostly poet.) : quum certi propter divitias aut ger-ts aut aliquas opes rem publicam te- nent, est factio, Cic. Rep. 3, 14 : pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 : et genus et virtus, nisi cum re vilior alga est, Hor. S. 2, 5, 8 ; cf., et genus et formam regina pe- cunia donat, id. Ep. 1, 6, 37 : non, Tor- quate, genus, non te facundia, non te Res- tituet pietas, id. Od. 4, 7, 23 : jactes et ge- nus et nomen inutile, id. ib. 1, 14, 13 ; cf, cui genus et quondam nomen natique fu- issent, Virg. A. 5, 621. II. Transf : A. Like gens and stirps, A descendant, offspring, child ; and col- lect, descendants, posterity, race (poet.) : neque tuum umquam in gremium extol- las liberorum ex te genus. Poet. (Enn. ?) ap. Cic. Or. 46, 155 : credo equidem, ge- nus esse deorum, Virg. A. 4, 12 : Uraniae genus, Hymen. /'. e. her son, Catull. 61, 2 ; so audax Iapeti, i. e. his son Prometheus, Hor. Od. 1, 3, 27 : and Jovis, i. e. Perseus, Ov. M. 4, 609 ; cf. also Prop. 2, 2, 9 ; Hor. Od. 2, 14, 18 : genus Adrasti, i. e. Diomede, grandson, of Adrastus, Ov. F. 6, 433 ; so of a grandson, id. Met. 2 743 ; cf, nepo- tum. Hor. Od. 3, 17, 4 : Tantali Genus, id. ib. 2, 18 37 ; so, Danai, id. ib. 2, 14, 18 : ab alto Demissum genus Aenea, i. e. Octavi- anus, as the adopted son of Julius Caesar, id. Sat. 2, 5, 63 : sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor, i. e. tlie Romans, id. Od. 1, 2, 35 ; cf. ib 3, 6, 18. El. (with a predom. notion of homoge- neousness) As also our words race, fami- ly, i. q. an assemblage of objects (of per- sons animals, plants, inanimate or ab- stract things) which are related or belong together in consequence of a resemblance in natural qualities ; often to be rendered by the words class, sort, species, kind (in this signif. most freq. in all periods and kinds of writing). 1. In gen.: a. Of living things : quod ex infinita societate generis humani ita contracta res est, etc.. of the human race, Glc. Lael. 5, 20 ; cf. id. Rep. 1, Zfin. ; and, o deorum quicquid in coelo regit Terras et huroanum genus, Hor. Epod. 5, 2 ; for which, consulere generi hominum, Cic. Rep. 3, 12 ; cf, cum omni hominum ge- nere, id. ib. 2, 26 ; and Hor. Ep. 2, 1, 7 ; cf. also, solivagum genus, Cic. Rep. 1, 25 : Graium genus, the Grecian race, Enn. Ann. 3, 2 ; so, virtus est propria Romani gene- ris atque seminis, Cic. PhiL 4, 5, 13 ; cf. id. Acad. 2, 27, 86 ; and, Ubii, paullo quam sunt ejusdem generis et ceteris humani- ores, Caes. B. G. 4, 3, 3 Oud. ; cf. also, impellit alios (Aeduos) iracundia et te- meritas, quae maxime illi hominum ge- neri est innata, race of men, id. ib. 7, 42, 2 ; so of nations, peoples, tribes : ferox, Sail. Frgm. ap. Arus. Mess. s. v. Jinso- lens, p. 241 Lind. (Hist. 1, 14 ed. Gerl.) ; Liv. 34, 7, 6 : implacidum (Genauni), Hor. Od. 4, 14, 10 : durum ac velox (Ligures), GENU Flor. 2, 3, 4 : omnu in paludes difl'ugerat id. 3, 10, 14 : Numidarum, Liv. 30, 12, 18 : genus omne nomenque Mocedonum, id. 13, 44, 6 ; Nep. Reg. 2 ; cf. also, Italics gene- ris multi mortales, Sail. J. 47, 1 ; so Liv. 42, ilfin.; and in the plur., conventus ie, qui ex variis generibus constaret, Caes. B. C. 2, 36, 1 : est genus hominum, qui se primos esse omnium rerum volunt, Ter. Eun. 2, 2, 17 : firmi et stabiles et constan- tes (amici), cujus generis est magna pe- nuria, Cic. Lael. 17, 62 : saepius genus ejus hominis (se. procuratoris rei publi- cae) erit in reliqua nobis oratione tractan- dum, Cic. Rep. 2, 20 fin. ; cf, genus aliud tyrannorum, id. ib. 1, 44 : judicum genus et forma, id. Phil. 5, 5, 13 : istius generis asoti, id. Fin. 2, 8, 23 ; cf, omnium ejus generis poetarum haud dubie proximus, Quint 10, 1, 85 : liberrimum hominum genus, id. 10, 12, 2, 22 ; so, irritabile va- tum, Hor. Ep. 2, 2, 102 : hoc omne (am- bubajarum^ezc), id. Sat. 1, 2, 2; Cic. Inv. 1, 24, 35 ; so, equidem fabulam et rictam rem ducebam esse, virorum omne genus in aliqua insula conjuratione muliebri ab stirpe sublarum esse, Liv. 34, 2, 3 : cedat consulari generi praetorium, Cic. Plane. 6, 15. In the plur. : eorum hominum . . . genera sunt duo, Caes. B. G. 6, 13, 1 : so, tria auditorum, Quint 3, 4, 6 ; and Repeat- ed in the relative clause, duo genera sem- per in hac civitate fuerunt...quibus ex generibus, etc., Cic. Sest 45, 96. — In the respective ace. : quot et quod genus pas- tores habendi, of what kind, Var. R. B. 2, 10, 1 ; so, quod cenus ii sunt, etc., Auct Her. 2, 30, 48 ; cf. in the follg. (/J) Of animals : genus altivolantum. the race of birds, Enn. Ann. 1, 98 ; cf, ge- nu' pennis condecoratum, id. Frgm. ap. Var. L. L. 5, 10, 18, 5 59 ; so, lanfgerum, id. Frgm. ap. Fest s. v. Jcyprio, p. 59 : squamigerum, Lucr. 1, 163 ; cf, piscium, Hor. Od. 1, 2, 9 : silvestre, Lucr. 5, 1410 ; omne ferarun?, id. 5, 1337 : acre Iconum, id. 5, 860: malefici generis plurima ani- lualia, Sail. J. 17, 6 ; Hor. Ep. 2, 1, 195 : animantum propagare genus, to propagate the race, Lucr. 1, 196; so, ad genus faci- endum. Just. 2, 9 fin. — In the piur. : quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum ! Cic. N. D. 2, 39, 99 : piscium genera, Quint. 5, 10, 21. — In the respective ace. : portieus avibus om- ne genus oppletae, Var. R. R. 3, 5, 11. I), Of inanim. and abstr. things : genus ullum material. Lucr. 2. 304 : quum is (sol) quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant, Cic. N. D. 2, 15, 41 : naves omni genere armo- rum ornatissimae, Caes. B. G. 3, 14, 2 : cibi genus, id. ib. 4, 1, 9 : hoc sphaerae genus, Cic. Rep. 1, 14 : hoc triplex rerum publicaram genus, id. ib. 2, 23 ; so, regale eivitatis, id. ib. ; cf, totum regiae civita- tis, id. ib. 2, 29 : novum imperii, id. ib. 2, 32 : ipsum istud genus orationi3 exspecto, id. ib. 1, 2-ifin. ; cf, dulce orarionis genus, id. Or. 13, 42 : qua re esset hoe beilum ge- nere ipso necessarium, id. de imp. Pomp. 10, 27 ; cf, genus hoc erat pugnae, quo, etc., Caes. B. G. 1, 48, 4 : potestas annua (consilium) genere ipso ac jure reeia, Cic. Rep. 2, 32 : genus vitae . . . genus aetaris, id. Off. 1, 32, 117 ; so, optimum emendan- di, Quint. 10, 4, 2 : dicendi, Cic. Off. i, 1, 3 ; Quint 8, 3, 56 ; 12. 10, 69 : simplex rectumque loquendi. id. 9, 3. 3. — Repeat- ed in the relative clause : erat haec (ra- tio) ex eodem genere, quod ego maxime genus ex sociorum Uteris reperire eupie- bara, Cic. Verr. 2, 2, 74, 183.— In the plur. : Caesar haec genera munitionis instituit, Caes. B. G. 7, 72, 1 : disserere de generi- bus et de rationibus civitarum, Cic. Rep. 2, 11 ; cf id- ib. 1, 26 ; 23 : genera juris institutorum, morum consuetudinumque describere, id. ib. 3, 10 : genera furandi. id. Verr. 2, 2, 7, 18. — In the respective accusa- tive : omne, hoc, id, quod genus, for omnis. ejus, hujus. cujus generis, of every, of this, of which kind : sub urbe hortum omne ge- nus, coronamenta omne genus, Cato R. R. 8. 2 ; so Var. R. R. 1, 29. 1 ; and Lucr. 4, 737 : si hoc genus rebus non proficitur, Var. R. R. 2, 1, 23 ; so id. L. L. 9, 63, 155, § 110 ; and Lucr. 6, 918 : in id genus ver- bis, Var. L. L. 10, 5, 180, § 79 ; so id. ib. 677 GE O M 8, 7, 108, § 17 ; and, scis me ante oratio- nes aut aliquid id genus solitum scribere, Cic. Att. 13, 12. 3 : quod genus in nostris membris et corpore toto Mixta latens an- imi vis est animaeque potestas, Lucr. 3, 278 ; 60, vitanda sunt ilia, quae propinqua videntur : quod genus, fidentiae contra- riuni est diffidentia, etc., Cic. Inv. 2, 54, 165 ; and id. ib. § 162. — In gen., i, q. res or aliquid : ut in omni genere hujus pop- uli (Graeci) consuetudinem videretur imi- tatus, in all respects, in every thing, Cic. Rep. 2, 20 ; cf., innumerabiles res sunt, in quibus te quotidie in omni genere deside- rem, id. Q. Fr. 2, 2 fin. ; and, incredibile est, quam me in omni genere delectarit, id. Att. 16, 5, 2 ; so, too, medici assiduitas et tota domus in omni genere diligens, id. ib. 12, 33, 2 ; and id. ib. 7, 1, 2 : qui in aliquo genere aut inconcinnus autmultus est, is ineptus dicitur, in any respect what- ever, id. de Or. 2, 4, 17 : qua de re et de hoc genere toto pauca cognosce, id. Q. Fr. 1, 2, 2, 4. — Adverb., in genus, in gen- eral, generally : sermones in genus com- munes, Gell. 4, \fin. 2. In partic: a. Inphilos. lang.,opp. to species or partes, and comprising them within itself, A general term, logical ge- nus : "genus est id, quod sui similes communione quadam, 6pecie autem dif- ferentes, duas aut plures complectitur partes," Cic. de Or. 1, 42, 189 ; cf., " genus est, quod plures partes amplectitur, ut animal; pars est, quae subest gcneri, ut eguus. Sed saepe eadem res alii genus, alii pars est : nam homo animalis pars est, Thebani aut Trojani genus," id. de Inv. 1, 22, 32 ; and, "genus est, quod partes ali- quas amplectitur, ut cupiditas ; pars est, quae subest generi, ut cupiditati amor, avaritia," id. Inv. 1, 28, 42; cf. also, "ge- nus est notio ad plures ditferentias perti- nens," id. Top. 7, 31 : nee vero sine phi- losophorum disciplina genus et speciem cujusque rei cernere neque earn defini- endo explicare nee tribuere in partes pos- sumus, etc., id. Or. 4, 16 ; cf. id. ib. 33, 117 : formae dicendi specie dispares, genere laudabiles, id. de Or. 3, 9, 34 : perturba- tiones sunt genere quatuor, partibus plu- res, id. Tusc. 3, 11, 24 : et conjuncta quae- remus, et genera et partes generibus sub- jectas, et similitudines, etc., id. de Or. 2, 39, 166 ; Var. R. R. 3, 3, 3. b. In grammat. lang., The gender of nouns and verbs : " transversi su*nt (ordi- nes) qui ab recto casu obliqui declinan- tur, ut alius, albi, albo ; directi sunt, qui ab recto casu in rectos deelinantur, ut al- ius, alba, album. Transversorum ordi- num partes appellantur casus, directorum genera : utrisque inter se implicatis for- ma," Var. L. L. 10, 1, 165, § 22: "quod ad verborum temporalium rationem atti- net quum partes sint quatuor : temporum, personarum, generum, divisionum, etc., id. ib. 9, 53, 152, § 95 : in nominibus tria ge- nera, Quint. 1, 4, 23 : barbarismum fieri per numeros aut genera, id. 1, 5, 16 ; id. 9, 3, 6 : in verbis quoque quis est adeo imperitus, ut ignoret genera et qualitates, etc., id. 1, 4, 27. 2. genus, us, The knee; v. genu. GcnusUS) '. ™. A river of Grecian lllyria, north of Apollonia, now Iskoumi; ace. to others, Siomini (* or Semno), Caes. B. C. 3, 75 sq. ; Luc. 5, 462 Cort. If. cr. ; called also GcnusUUS, Liv. 44, 30, 10 and 12. _ t geodes, is ; m.^zyeudq; (earth-like, earthy), A precious stone, otherwise un- known, Plin. 36, 19, 32. t geographia, ae, /. = ym) p a 'm, Geography : de geographia dabo operam, ut tibi satisfaciam, Cic. Att. 2, 4, 3 (cf. ib. 2, 6, 1J L tgeographicus, », um, adj. = )£ w- ypaejitcds, Geographical: stili, Amm. 23, 6 : perplexitas, id. 31, 2 (in Cic. Att. 2, 6, 1, written as Greek), t geometres, ae (also geometra, ae, nnd, with a different scansion, Hid. Ep. 4, 11 : geometer, tri, Hi'". Ep. 88 mcd. Gron. ; al. geometres : geometres, as a trisyllable, Juv. 3, 76), m.-=.\ea\ii- rpns, A geometer: quomodfc geometres cernere ea potest ^juae aut nulla sunt aut intcroosci afalsisnonpossunt? Cic. Acad. 678 GERM 2, 7, 22 ; so, geometres, Quint. 1, 10, 6 ; Juv. 3, 76 : dal., geometrae, Quint. 1, 12, 6 : ace., geometren, id. 1, 10, 4 : plur., geo- metrae, Cic. Off. 3, 7, 33; Fat. 8, 15; Quint. 12, 11, 20 : dal., geometris, id. 1, 10, 18 : ace, geometras, id. 5, 10. 7. t geometria, ae, /. = yeutfitrpia, Geometry: in geometria lineamenta, for- mae, intervalla, magnitudines, Cic. de Or. ], 42, 187; so id. Rep. 1, 10; Acad. 2, 33, 106 ; Div. 2, 3, 10 ; Tusc. 1, 2, 5 ; Off. 1, 6, 19 ; Quint 1, 10, 34 sq. ; 1, 12, 14, et saep. t gedmetricus, a, um, adj. = ytu- uerpiKoS, Of or belonging to geometry, ge- ometrical: geometricum quiddam expli- care, Cic. Div. 2, 59, 122 ; so, quaedam de dimensione, id. Tusc. 1, 24, 57 : formae, id. Rep. 1, 17: rationes, id. Acad. 2, 36, 117 -— II. Subst, A. gcomctricus, i, m., A geometer, geometrician : reprehensi a geometricis sunt historici, Quint. 1, 10, 40 Spald. N. cr.—B. ffeomctrice, es, f.jGeomelry, Plin. 35, 10, 36, § 76.— C. gebmetrica, orum, n., Geometry: ge- ometrica discere, Cic. Tusc. 1, 24, 57. (* Georgii 6rum, m. (Tewpyoi, i. e. the husbandmen), The name of a Sarmatian people, near the Crimea, opp. the Noma- des : Mela 2, 1, 5 and 11 ; Plin. 4, 12, 26.) tgeorglCUSj a, um . *&"■ = ycwpyinos, Of or belonging to husbandry, agricul- tural, georgic : carmen, the Georgica ( orum, n. ), the Georgics, the title of an agricultural poem by Virgil, Col. 7, 5, 10. Abs. : Virgilius hunc Ennii versum secu- tus in Georgicis suis, Gell. 18, 5, 7. And in a Greek form : in primo Georgicon, id. 13, 20, 4. Geraesticus portus, A harbor near the toion of Teos, in Ionia, Liv. 37, 27. GeracstUS- i. / The principal town of Euboea, near the promontory Geraestus or Geraestum, opposite to the promontory ofSunium, now Geresto, or, ace. to others, Kastri, Liv. 31, 45 ; Mel. 2, 7, 9 ; Plin. 4, 12, 21. t gcranion or -um, «, n.=yep iviov, The herb stork's-bill, Plin. 26, 11, 68. f geranitis, Idis,/. = yepav'triS. Apre- cious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 72. i gcrdms- ii. m. = YfpfiioS (v. Steph. The», s. h. v.), A weaver (ante- and post- class.), Lucil. in Non. 118, 10 ; Firmic. 8, 25 med. GergOVia, ae,/-, Tepyovia : I. A town of the Arverni, in Aquitanian Gaul, perh. in the neighborhood of the modern Cler- mont (* now Jargean), Caes. B. G. 7, 4 ; 34 ; 36 ; 44 ; cf. Ukert Gall. p. 396 sq.— H. A town of the Boii, to the east of the Liger, perh. the mod. Charlieu, Caes. B. G. 7. 9 Jin. ; cf. Ukert Gall. p. 399 and 472. Germalensis, e, v. the folg. art. GermalllS (also written Cerm. ; cf. Mull, ad Fest. p. 55), A depression in the Palatine Hill, toward the Tiber, a part of the Septimonlium, Var. L. L. 5, 8, 17, § 53 ; Fest. s. v. % Septimontio, p. 348 ; Cic. Att. 4, 3, 3; cf., " Germalus a germanis Rom- ulo et Remo, quod ad ftcum Ruminalem ibi inventi. quo aqua hiberna Tiberis eos detulerat in alveolo expositos," Var. 1. 1. ; and " Cermalus locus in Urbe sic nomina- tus," Fest. s. h. v. p. 55 ; and v. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 430 sq. — Hence % Germalense Quinticeps apud aedem Romuli, Var. 1. 1. germane, a. Faithfully, truly ; v. germanus, ad fin. German!, orum, m., Tcpuavoi, The Germans, between the Rhine, the Danube, the Vistula, and the sea ; the eastern neigh- bors of the Gauls, " Caes. B. G. 2, 4 ; 4, 1 ; 6, 11 ; 21 sq. ; Tac. G. ;" Cic. Att. 14, 9, 3 : Prov. Cons. 13, 33 ; Balb. 14, 32 ; Pis. 33, 81; v. Mann. Germ. — The sing.. Germa- nus, i, A German, in a pun with germa- nus, own brother ; v. germanus, no. I. B. II. Derivatives, A. Germanus, a, um, adj., Ger- manic, German (poet.) : herbae, Ov. A. A. 3, 103 : pubes, Pers. 6, 44. B. Germanfa, ae,/, The country of the Germans, Germany, Caes. B. G. 4, 4; 5, 13; 6, 11; 24 sq. ; B. C. 1, 7; 3, 87; Ilor. Od. 4, 5, 26 ; Epod. 16, 7. Divided into Upper and Lower Germany : supe- rior, Tac. A. 1, 31 ; 6, 30 ; 12, 27 ; Hist. 1, 12, et al. : inferior, id. Ann. 1, 31 ; 4, 73 ; GE RM 11, 18 ; Hist. 1, 9 ; 52 sq. Hence, in the plur., Germaniae, arum, /, The whole of Germany. Tac. A. 1, 34 ; 46 ; 57 ; 2, 26 ; 73 ; 3, 46, et saep. C. Germanicus, a, um, <»> arum, 1 v. n. and a. [germeuj (a post-Aug. word) : I, Neutr., To sprout fortlt, put forth, bud, germinate : asparagus altissime germinat, Plin. 19, 8, 42 ; so id. 13, 24, 46 ; 16, 25, 41, et saep.— H Act., To put forth : pennas, Plin. 30, 11, 30, § 101 : capillum, id. 7, 6, 5. 1. fjerOj S ess '' gestum, 3. v. a. [ety- mol. unknown] To bear about with one, to bear, to wear, to have (in the lit. signif. mostly only poet ; not in Cic, Caes., Sail., or Quint. ; but instead of itferre, portare, vehere, sustinere, etc. ; in the trop. signif., however, it is exceedingly freq. and quite class.). I. Lit. : A. I D gen. : (vestem ferinam) qui gessit primus, Lucr. 5, 1419 ; so, ves- tem, Ov. M. 11, 276 (c. c. induere vestes), Nep. Dat 3 ; cf, coronam Olympiacam capite, Suet. Ner. 25 : ornamenta, id. Caes. 84 : angues immixtos crinibus, Ov. M. 4, 792 : clipeum (laeva), id. ib. 4, 782 ; cf., galeam venatoriam in capite, clavam dex- tra manu, copulam sinistra, Nep. Dat 3 : ramum, jaculmn, Ov. M. 12, 442 : spicea serta, id. ib. 2, 28 : vinela, id. ib. 4, 681 : vvuabula corpore fixa, id. ib. 9, 206 ; cf., tela (in pectore iixus), id. ib. 6, 228 : Vul- eanum (t. e. ignem) in cornu conclusum, Plaut Am. 1. 1, 185 : spolia ducis hosti- tim caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens, Liv. 1, 10, 5 ; cf., Horatius irigemina spolia prae se gerens, id. 1, 26, 2 : onera, Var. L. L. 6, 8, 72, § 77 : gere- re partum, plin. 8, 47, 72 ; so, uterum. id. 8, 40, 62 : centum fronte oculos centum cerviee gerebat Argus, Ov. Am. 3, 4, 19 ; so, lumen unum media fronte, id. Met. 13, 773 : cormia fronte, id. ib. 15, 596 : virgi- nis os habitumque gerens et virginis arma, Virg. A. 1, 315 ; so, virginis ora, Ov. M. 5, 553 ; cf., qua modo bracbia ges- GEHO sit, Crura gcrit, id. ib. 5, 455 sq. ; and, Coae cornua matres Gcsserunt turn, ;'. e. were turned into cows, id. ib. 7, 364 : principio (morbi) caput incensum fervore gerebant, Lucr. 6, 1144 : qui umbrata gerunt civili tempora quercu, Virg. A. 6, 772 ; so, tem- pore tecta pelle lupi, Ov. M. 12, 380 : (Hector) squalentem barbam et concre- tos sanguine erines Vulneraque ilia ge- rens, quae, etc., Virg. A. 2, 278 : capella gerat distentius uber, Hor. S. 1, 1, 110. b. Of inanimate things : Lucr. 6, 791 ; cf. (terrain) multosque lacus multasque lacunas In gremio gerere et rupee dirup- taque sa> a, id. ib. 6, 539 ; so Enn. in Non. 66, 26 ; and quos Oceano propior gerit India lucos, Virg. G. 2, 122 ; Lucr. 4, 49. B. in partic. (extremely seldom): 1. With respect to the term, ad quern, To bear, carry, bring to a place : (femi- nae puerique) saxa in muros munienti- bus gerunt, Liv. 28, 19, 13 ; cf. id. 37, 5, 1. — Abs. : si non habebis unde irriges, geri- to inditoque leniter, Cato R. R. 151, 4 ; Liv. 7, 6, 2 Drak. — Proverb.: noD plu- ris refert, quam si imbrem in cribrum ge- ras, Plaut. Ps. 1, 1, 100. 2. With the accessory idea of produc- tion, To bear, bring forth, produce : quae (terra) quod gerit fruges, Ceres (appellata est), Var. L. L. 5, 10, 19, § 64 ; ct. Tib. 2, 4, 56 ; and, violam nullo terra serente ge- rit, Ov. Tr. 3, 12, 6 ; so, arbores (Oete), id. Met. 9, 230 : malos (platani), Virg. G. 2, 70 : frondes (silva), Ov. M. 11, 615 ; Lucr. 1, 718 : terra viros urbesque gerit si'.vas- que ferasque Fluminaque et Nymphas et cetera numina ruris, Ov. M. 2, 16. n, Trop. : A. I n gen., To bear, have, entertain, cherish. : vos etenim juvenes animum geritis muliebrem, ilia virago viri, Enn. Ann. 4, 11 ; cf., fortem animum gerere, Sail. J. 107, 1 ; and, parem ani- mum, id. ib. 54, 1 Kritz. ; so, animum in- victum advorsum divirias, id. ib. 43, 5 : animum super fortunam, id. ib. 64, 2 : mixtum gaudio ac metu animum, Liv. 32, 11, 5 ; cf. also Virg. A. 9, 311 ; and v. in the follg. no. B, 3 : amicitiam Atque inimicitiam in fronte promptam gero, Enn. in Gell. 19, 8, 6 ; and in Non. 129, 26 : personam, to support a character, play a part, Cic. Off. 1, 32, 115 ; cf., est igitur proprium munus magistrates, intelligere, se gerere personam civitatis debereque ejus dignitatem et deeus sustinere, id. ib. 1, 34, 132 : mores, quos ante gerebant, Nunc quoque habent, Ov. M. 7, 655: et nos aliquod nomenque decusque Gessi- mus, Virg. A. 2, 89 : seu tu querelas sive geris jocos Seu rixam et insanos amores Seu facilem, pia testa (£. e. amphora), somnum, Hor. Od. 3, 21, 2; Curt. 4, 14 fin. : plumbeas iras gerere, Plaut. Poen. 3, 6, 18 ; so Ter. Hec. 3, 1, 30 : M. Cato- nem ilium Sapientem cum multis graves inimicitias gessisse accepimus propter Hispanorum injurias, Cic. Div. in Caecil. 20, 66 ; so, veteres inimicitias cum Cae- sare, Caes. B. C. 1, 3, 4 : muliebres inimi- citias cum aliqua, Cic. Coel. 14, 32 : ini- micitias hominum more, id. Deiot 11, 30 : simultatem cum aliquo pro re publica, Anton, in Cic. Att. 14, 13, A, 3 ; cf. Suet Vesp. 6 ; and with this cf. Virg. A. 12, 48 : de amicitia gerenda praeclarissime scripti libri, Cic. Fam. 3, 8. 5 ; so, amicitiam, Nep. Dat. 10 fin. : praecipuum in Romanos ge- rebant odium, Liv. 28, 22, 2 : cum fortuna mutabilem gerentes fidem, id. 8, 24, 6 : utrique imperii cupiditatem insatiabilem gerebant, Just 17, 1 fin. — Abs. : ad ea res, aliter atque animo gerebat, placide re- spondit, Sail. J. 72, 1. B. J- n partic. : 1, Gerere se aliquo modo, To bear, deport, behave, or conduct one } s self, to act in any manner : in maxi- mis rebus quonam modo gererem me adversus Caesarem, usus tuo consilio sum, Cic. Fam. 11, 27, 5 ; cf. id. Off. 1, 28, 98 : ut, quanta 6uperiores sumus, tanto nos geramus 6ummissius, id. ib. 1, 26, 90 ; so se liberus (servi), id. Rep. 1, 43 : se lnconsultius, Liv. 41, 10, 5 : 6e valde ho- neste, Cic. Att. 6, 1, 13 : se perdite, id. ib. 9, 2, A, 2 : se turpissime (ilia pars animi), id. Tusc. 2, 21, 48 : se turpiter in lega- tione, Plin. Ep. 2, 12, 4 : sic in provincia nos gerimus, quod ad abstinentiam atti- fiERO net, ut, etc., Cic. Att. 5. 17, 2 ; so, sic me in hoc magistratu geram, ut, etc., id. Agr. 1, 8, 26 ; ct., nunc ita nos gerimus, ut, etc., id. ib. 2, 22, 3 : uti sese victus gereret, ex- ploratum misit, Sail. J. 54, 2: eum, qui sit census, ita Be jam turn gessisse pro cive, Cic. Arch. 5, 11.— b. m a "ke sense also post-class., gerere aliquem, To be- have or conduct o?ie's self as any one (like agere aliquem) : nee heredem regni sed regem gerebat, Just. 32, 3 ; Plin. Pan. 44, 2 : tu civem patremque geras, Claud. IV. Cons. Hon. 293; 60 aedilem, App. M. 1, p. 113 : captivum, Sen. Troad. 714. — And, C. gerere se et aliquem, To treat one's sell and another in any manner : interim Romae gaudium ingens ortum cognitis Metelli rebus, ut segue et exercitum more majorum gereret, Sail. J. 55, 1 ; so, me- que vosque in omnibus rebus juxta ge- ram, id. ib. 85, 47. 2. Gerere prae se aliquid (for the usual prae se ferre ; v. fcro, p. 611, 6, b), To show, exhibit, manifest : affectionis ratio perspicuam solct prae se gerere conjec- turain, ut amor, iracundia, molestia, etc., Cic. Idv. 2, 9, 30 ; cf., prae se quandam gerere utilitatem, id. ib. 2, 52, 157 : ani- mum altum et erectum prae se gerebat, Auct B. Afr. 10 fin. 3. With the accessory idea of activity or exertion, To sustain the charge of any undertaking or business, to administer, manage, regulate, rule, govern, conduct, carry on, wage, transact, accomplish, per- form ; in the pass, also in gen., to happen, take place, be done (hence res gesta, a deed, and res gestae, events, occurrences ; v. the follg.) : " tertium gradum agendi esse dicunt, ubi quid faciant ; in eo prop- ter similitudinem agendi et faciundi et gerundi quidam error his, qui putant esse unum. Potest enim aliquid/ccereet non agere, ut poeta facit fabulam et non agit : contra actor agit et non facit. . . . Contra imperator quod dicitur res gerere, in eo neque facit neque agit, sed gerit, id est sustinet translatum ab his qui onera gerunt, quod hi sustinent," Var. L. L. 6. 8, 72, § 77 : omnia nostra, quoad eris Ro- mae, ita gerito, regito. gubernato, ut nihil a me exspectes, Cic. Att 16, 2, 2 : gerere et administrare rem publicam, id. Fin. 3. 20, 68 ; cf. id. Rep. 2, 1, and id. ib. 2, 12 : so rem publicam, id. :b. 1, 7 ; 1, 8 ; Fam. 2, 7, 3, et saep. ; so, magistratum, id. Sest 37, 79 ; cf., potestatem, id. Verr. 2, 2, 55. 138 : consulatum, id. Agr. 1, 8, 25 ; Sest. 16, 37 : duumviratum, id. ib. 8, 19 : tute- lam alicujus, Tryphon. Dig. 23, 2, 68: Scaev. ib. 27, 1, 22, et al. : multi suam rem bene gessere et publicam patria pro- cul, Enn. in Cic. Fam. 7, 6, 1 ; so, rem, of private affairs, Plaut. Pers. 4, 3, 34 ; Cic. de Sen. 7, 22, et al. Of war : tamen etsi res bene gesta'st, Enn. Ann. 4, 6 : vi geri- tur res, id. ib. 8, 30 ; c£, gladiis geri res coepta est, Liv. 28, 2, 6 ; and, ubi res ferro geratur, id. 10, 39, 12 : qui rem cum Achi- vis gesserunt statim, Enn. ap. Non. 393. 14 ; cf. Plaut Am. 1, 1, 84. Of public af- fairs, affairs of government : magnae res temporibus illis a fortissimis viris summo imperio praeditis, dictatoribus atque con- sulibus, belli domique gerebantur, Cic. Rep. 2, 32 fin. ; id. ib. 2, 24 : a rebus ge- rendis senectus abstrahit, id. de Sen. 6, 15 ; cf. § 17 : quid quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum (public busi?iess), opifices denique, delec- tantur historia ? maximeque eos videre possumus res gestas (public events or oc- currences) audire et legere velle, qui a spe gerendi absunt, confectisenectute, id. Fin. 5, 19, 52 : sin per se populus interfecit aut ejecit tyrannum, est moderatior, quo- ad sentit et sapit et sua re gesta laetatur, their deed, id. Rep. 1, 42 : ut pleraque se- nates auctoritate gererentur, id. ib. 2, 32 ; cf. id. ib. 1, 27 : haec dum Romae gerun- tur, id. Quint 6, 28 : ut iis, qui audiunt, turn geri ilia fierique videantur, id. de Or. 2, 59, 241 : susceptum negotium gerere, id. Fam. 13, 5, 1 ; cf., si ipse negotium ineum gererem, nihil gererem, nisi con- silio tuo, id. Att. 13, 3, 1 ; so, negotium bene, male, etc., id. Rose. Com. 11, 32; Cat. 2, 10, 21 ; Caes. B. G. 3, 18, 5, et saep. ; cf., quid negotii geritur 1 Cic. Quint 13, 679 GEEU 42 : bello illo maximo, quod Athenienses et Lacedaemonii sumuia inter se conten- tione gesserunt, id. Rep. 1, 16 ; cf, bella, id. ib. 5, 2 ; and, pacem an bellum gerens, Sail. J. 46 fin. : bella multa felieiseime, Cic. Rep. 2, 9 ; so, bellum cum aliquo, id. Sest 2, 4 ; Div. 1, 46, 103 ; Caes. B. G. 1, 1, 4, et saep. : bello gesto, Liv. 5, 43, 1 : mea mater de ea re gessit morem rnori- gerae mihi, performed my will, i. e. com- plied with my wishes, gratified, humored me, Plaut. Cist. 1, 1, 87 ; cf., geram tibi mo- rem et ea quae vis, ut potero, explicabo, Cic. Tusc. 1, 9, 17 ; so, morem alicui (in aliqua re). Enn. in Non. 342, 24 ; Plaut. Capt. 2, 3, 44 ; Men. 5, 2, 37 ; Mil. 2, 1, 58 ; Cic. Rep. 3, 5 ; N. D. ,2, 1, 3 ; Ov. Am. 2, 2, 13, et saep. ; also without dai. : Plaut. Most. 3, 2, 36. — In the pass. : ut utrique a me mos gestus esse videatur, Cic. Att. 2, 16, 3 ; so Plaut. Most. 1, 3, 69 ; Ter. Eun. 1, 2, 108 ; Ad. 2, 2, 6.— With a play upon this meaning and that in wo. II. A : "magna," in- quit, " bella gessi : magnis imperiis et pro- vinciis praefui." Gere igitur animum lau- de dignum, Cic. Parad. 5, 2, 37. — Abs. : quum superiores alii fuissent in disputa- tionibus perpoliti, quorum res gestae nul- lae invenirentur, alii in gerendo probabi- les, in disserendo rudes, Cic. Rep. 1,8; cf. above the passage, Cic. Fin. 5, 19, 52 ; so, Armeniam deinde ingressus prima parte introitus prospere gessit, Vellej. 2, 102, 2 (where others unnecessarily insert rem) ; and Liv. 25, 22, 1 : cf. also, sive caesi ab Romanis forent Bastarnae . . . sive prospe- re gessissent, id. 40, 58 fin. ; Cic. Rep. 3, 9. 4. Of time, To pass, spend (mostly post- Aug. ; not used by Cic.) : ut (Tullia) cum aliquo adolescente primario conjunc- ta aetatem gereret Sulpic. in Cic. Fam. 4, .5, 3 ; cf., pubertatis ac primae adolescen- tiae tempus, Suet. Dom. 1 ; so, vitam, Petr. 63 ; Val. Fl. 6, 695 : annum gerens aetatis sexagesimum et nonum, Suet. Vesp. 24. — Hence gerens. entis, Pa. (ace. to no. II. B, 3) A manager ; with follg. gen. : rei male ge- rentes, Plaut. True. 1, 2, 43 : sui negotii bene gerens, Cic. Quint. 19, 62. * 2. gero, onis, m. [1. gero] A carri- er ; connected per hyphen with foras : ite, ite hac, simul heri damnigeruli, foras ge- rones. Bonorum hamaxagogae, that carry off, raviskers, Plaut. True. 2, 7, 1. Geronium or Ger unium, "• n - (Tepovvtov) A town in Appulia, now Torre di Zappa, Liv. 22, 18.) 1 gerontea, ae, f. = ycpovrcia, The plant groundsel, called also senecio and rrigeron, Senecio vulgaris, L. ; App. Herb. 75. i gerontocomium, u. n. = y C pov- tokoueiov, A public hospital or alms-house for poor old people, Cod. Justin. 1, 2, 19 ; 22; 23. t gerrae, arum. / = yipjia, orig. Wat- lied twigs ; hence, transf., for Trifles, stuff, nonsense: "j gerrae crates vimi- neae. Athenienses quum Syracusas ob- siderent et crebro gcrras poscerent, irri- dentes Siculi gerras clamitabant. Unde factum est, ut gerrae pro nugis et con- temptu dicantur," Fest. s. h. v. p. 94 ; cf. id. 6. v. J; cerrones, p. 40 Mull. iV. cr. : tuae blanditiae mihi sunt, quod diei solet, Ger- rae germanae atque edepol liroe liroe, Plaut. Poen. 1, 1, 9 ; so maximae, id. Epid. 2, 2, 49 ; cf. Aus. Idyll. 11 praef.— As an interject; : gerrae ! nae tu illud verbum actutum inveneris, Plant. Trin. 3, 3, 31 ■ id. Asiu. 3, 3, 10. fferrcs, i 8 i m - -An inferior sailed seafisk, Plin. 32, 11, 53 ; Mart. 12, 32, 15 ; 'i, 77, 7 ; cf,, "gerres uaivibes" Gloss. Phi- lox. — Proverb.: addere garo gerrem, i. e. to -add to what is precious something worthless, Arn. 5, 188. * fferro (archaic orthogr. : "| cerro- nes leves et inepti," Fest. s. h. h. v. p. 40 Milll.), onis, m. [gerrae] A trifler, idle fel- low : gerro, iners, fraus. heluo, Ganeo, damnosus ! Ter. Heaut. 5, 4, 10. jrcrula. ae, v. gerulus, no. II. * gerulif igulus, i ™- [gero-fingo: one who helps to do a thing] A comic- ally-formed word, An accessory, abettor : flagiti, Pluut. Bac. 3, 1, 14 ; cf., 1. gerulus, no. I. B. 680 SEST g'Crulo. onis, v. gerulus, no. I. A. 1. gerulus, a, um > "dj. [gero] Sear- ing, carrying ; only subst. in all three genders : J. Gerulus, i, m. : &. A bearer, carrier : nae ille alium gerulum (argenti) quaerat sibi, Plaut. Bac. 4, 9, 79 ; so Hor. Ep. 2, 2, 72 ; Col. poet. 10, 310 ; Suet. Ca- lig. 40 ; Sid. Ep. 8, 13 ; Inscr. Orell. no. 575 ; 874 ; 976 ; 4196 ; App. M. 3 fin. (al. gerulonum). — B. One who does some- thing, a doer : " gerulus 6 npdrrwv, h ■apaKTfip," Gloss. Philox. ; cf., gerulingu- lus. — II. Gerula, ae, /., She that bears, carries, Tert. Anim. 19 fin. ; adv. Jud. 9 med. : App. M. 6, p. 181. Of bees, Plin. 11, 10, 10, § 24 : navis gerula enerorum, Sol. Xfin. — Iff. Gerulum, i, n., A bearer: cornua potuum gerula, Sol. 20. 2. gerulus, i. v - 1- gerulus, no. I. gerundium, », «• [gero] In gram., A gerund, Diom. p. 350 P. ; Prise, p. 808 ib., et al. ; also called gferundlVUS modus, Serv. p. 1788 P. (* Gerunium- i>> v - Geronium.) tgerUSiaj ae, /. = yepovaia, A public hospital or retreat in Sardes, for old men who had deserved well of their countrt/, Vitr._4, 8 ; Plin. 35, 14, 49 ; id. Ep. 10, 42. ' Geryon, 6nis, and Gcryones, ae (cf. Var. L. L. 9, 51, 150, § 90. Archaic gen. sing., Geryonai, Lucr. 5,28. — Abl. scanned Geryone, Sid. Carm. 13, 13), m.. Tcpiiav and Tcpvtivns, A mythic king in Spain having three bodies, whose oxen were car- ried off by Hercules, Lucr. 5, 28 ; Virg. A. 7, 662 ; 8, 202 ; Ov. Her. 9, 92 ; Hor. Od. 2, 14, 8 ; Sil. 13, 201 ; Hyg. Fab. praef. fin. — With the verb in the plural : in hac (Erythia insula) Geryones habitasse a quibusdam existimantur, Plin. 4, 21, 36 fin. Geryonis Oraculum, at Patavium, Suet. Tib. 14. — n. Derivv., A. Geryona- ceus, a, um > adj., Geryonian : genere Geryonaceo, Plaut. Aul. 3, 6, 18. — B. Gerydlieus- a , ura > "dj., Geryonian : caedes, App. M. 2 fin. ! gescoretae, arum, /. A son of boat, ncc. to Gell. 10, 25, 5 dub. gestabilis, «, adj. [gesto] Portable (late Lat.), Cassiod. Varr, 1, 45. UestamenjiuiSi"- [' a -l I. That which is borne or worn, a burden, load; orna- ments, accoutrements, etc. (poet, and in post-Aug. prose) : clipeus, magni gesta- men Abantis, Virg. A. 3, 286 ; so of a 6hield, Sil. 5, 349 : hoc Priami gestamen erat Virg. A. 7, 246 : haruspices religio- sum id gestamen (sc. margaritas) amoli- endis periculis arbitrantur, Plin. 32, 2, 11, § 23 ; cf. id. 37, 8, 33 : (asini), a burden, load, App. M. 7, p. 197. — In the plur. : cog- novi clipeum laevae gestamina nostrae, Ov. M. 15, 163; cf., ista decent humeros gestamina nostros, id. ib. 1, 457 ; so id. ib. 13, 116 : sua virgo Deae gestamina reddit, i. e. a necklace, Val. Fl. 6, 671 ; App. M. 11, p. 258; so id. ib. 3, p. 141. II. That with or in which any thing is carried, a litter, sedan : segni equorum cura, quotiens per urbem incederet, lec- ticae gestamine fastuque erga patrias ep- ulas, Tac. A. 2, 2 ; cf, Agrippina gestami- ne sellae Baias pervecta, a sedan-chair, id. ib. 14, 4 ; so, sellae, id. ib. 15, 57 (for which gestatoria sella, Suet. Ner. 26 ; Vit. 16) ; also without a gen. : in eodem gestamine sedem poscit, id. ib. 11, 33; Val. Fl. 6, 71 : lento gestamine vilis aselli, Sedul. 4, 297. gestatio, onis, /. [id.] *I. Act. A bearing, carrying : infantium gestationes, Lact. 3, 22 fin. — Far more freq., but not ante-Aug., II. Pass., A being carried or aynveyed about (in a litter, carriage, boat, etc.), a riding, driving, or sailing for pleasure : gestatio quoque longis et jam inclinatis morbis aptissima est, etc. . . . Genera au- tem gestationis plura sunt. Lenissima est navi vel in portu vel in flumine, vehe- mentior vel in alto navi . . . vel lectica, eti- amnum acrior vehiculo, Cels. 2, 15; Sen. Ep. 55 : solitus etiam in gestatione ludere (aleam), Suet. Claud. 33 ; id. Vesp. 21. B. Transf, A place where one is car- ried to take the air, a promenade, alley : gestatio in modum circi, Plin. Ep. 5, 6, 17 ; so id. ib. 2, 17, 13 ; Inscr. Orell. no. 4336 ; Inscr. Grut. 201, 8. GB ST g-CStator, oris, m. [id.] (a post-Aug. word) I, A bearer, carrier : delplunus gestator collusorque puerorum, Pun. Ep. 9, 33, 8. — II. One who rides out to take the air, Mart. 4, 64, 19. g-CStatorius, a, «m, adj. [id.] That serves for carrying : sella, a sedan-chair, Suet. Ner. 26 ; Vit. 16 (for which gesta- men sellae, Tac. A. 14, 4 ; 15, 57). * testatrix, icis, /■ [id.] She that bears or carries : Val. Fl. 4, 605. * g'CStatuS) us, m. [ id. ] A bearing, carrying : adeo teneris cerasis, ut gesta- tum non tolerent, Plin. 15, 25, 30. g-esticulanus, u, »»■ [gesticulus] A pantomime, Amm. 24, 4. — In the femin- ine g-csticulaiiaj ae, A female panto- mime, Gell. 1, 5 fin. g-CSticulatio, onis, /. [gesticulor] Pantomimic motion, gesticulation (a post- Aug. word) : nee sine molli quadam digi- torum gesticulatione, Suet. Tib. 68 ; so inafl'ectata, App. M. 10, p. 254. * gesti cilia tor, oris, m. [id.] A pos- ture-maker, pantomime: corporis, Col. 1 praef. § 3. g-csticulor, atus, 1. v. dep. n. and a. [gesticulus] To make mimic or pantomimic gestures, to gesticulate (perhaps not ante- Aug.) : scissor ad symphoniam gesticu- lates laceravit obsonium, Petr. 36: ges- ticulandi saltandique stadium, Suet. Dom. 8 ; Front. Orat. 1 : jocularia carmina las- civeque modulata, quae vulgo notuerunt, etiam gesticulatus est, he represented in pantomime, Suet. Ner. 42. IE^ = ' gesticulatus, a, um, in pass, signif. : SoT27fin. gesticulus, i, m. dim. [2. gestus] A mimic gesture, gesticulation (a post-class, word) : digitorum, Tert. Apol. 19. 1. gestio, onis, /. [gero] I. A man- aging, doing, performing (perh. only in the follg. passages) : in gestione autem negotii, etc., Cic. Inv. 1, 26, 38 ; cf. id. ib. 2, 12, 39. — II. A behaving, acting in any manner : Ulp. Dig. 11, 7, 14, § 8. 2. gestlO) i", or li, itum, 4. (archaic imperfi, gestibant, Plaut. Asin. 2, 2, 49) v. n. [2. gestus, no. I.] To use passionate ges- tures, to throw one's self about (espec. for joy), to be transported, to exult, to be joyful, cheerful: "gestit, qui subdita felicitate exhilaratus nimio corporis motu praeter consuetudinem exsultat," Fest. p. 95 ; cf. Serv. Virg. G. 1, 387 (frequent and quite classical). I. Lit.: (a) c. abl. : quorum alter lae- titia gestiat, alter dolore crucietur, Cic. Fin. 2, 4, 14 ; cf., voluptate nimia gestire, id. Oil". 1, 29, 102; and inani laeritia ex- sultans et temere gestiens, id. Tusc. 5, 6, 16: Veliterni coloni gestientes otio, Liv. 6, 36, 1 : cur non gestiret taurus equae contreetatione, equus vaccae, Cic. N. D. 1, 27, 77 ; Col. 8, 15, 4 : eecundis rebus, Liv. 45, 19, 7.— (/3) Abs. : quid est, quod sic gestis 1 Ter. Eun. 3. 5, 10 ; cf. ib. 7 : hac (eloquentid) deducimus perterritos a timore, hac gestientes comprimimus, Cic. N. D. 2, 59, 148 : turn gestit aper, quum sese Martia tigris Abstulit, Val. Fl. 3, 634 : quum laetitia, ut adepta jam aliquid con- cupitum, efferatur et gestiat, Cic. Tusc. 4, 6, 12 ; cf. id. ib. § 13. *B. Trop., in speaking, To enlarge at will, to digress : quapropter historiae non- numquam ubertas in aliqua exercendi stili parte ponenda, et dialogorum liber- tate gestiendum, Quint. 10, 5, 15. II, Transf, 7'o eagerly or passionate- ly desire a thing, to long for it ; eonstr. usually with the inf., rarely with the abl. or abs. : (a) c. inf. : roga, obsecro her- cle, gestio promittere, Plnut. Ps. 1. 1, 114 : 4, 6, 11 : gestio scire ista omnia, Cic. Att. 4, 11, 1 : Antonius senatum dolere gestit, id. Phil. 6, 14 : nihil erat, quod Zeno mu- tare gestiret, id. Fin. 4, 4, 8 : transfuga divitum Partes linquere gestio, Hor. Od. 3, 16, 24 : fuge, quo descendere gestis, id. Ep. 1, 20, 5 : quod gestiat animus aliquid agere in re publico, Cic. Att. 2, 7, 4. — With passive infinitives : equidem ilhim moveri gestio, Plaut Asin. 4, 1, 43 ; so, ip- sum gestio dari mihi in conspectum. Ter. Ph. 2, 1, 30; Plin. Pan. 39, 2; Gell. 16, 13, 4. — ((1) c. abl. : (cygnos) nunc currere in undas Et studio incassum videas gea- GE ST tire lavandi, Virg. G. 1, 387.— (y) Abs. : gestiunt pugni mihi, my fists itch to be at you, Plaut Am. 1, 1, 167 ; so, dudum scap- ulae gestibant mihi, i. e. were longing for the whip, id. Asin. 2, 2, 49. gestito. avi, atum, 1. v. ivtens. a. [gestoj To carry often or much, to be wont to carry or bear (ante- and post-class.) : mea haec (crepundia) herilis gestitavit (ilia, Plaut Cist. 4, 2, 83 sq. ; so, istum anu- lum (pater), id. Cure. 5, 2. 4 : machaeram feriatam, id. Mil. 1, 7 ; id. Poen. 1, 2, 186 : qui pectus purum et firmum gestitat, Enn. in Gell. 7, 17, 10 : poma, Sol. 45. ffestOj a^i- atum, 1. v. intens. a. and n. [geroj I, Act,, To bear, to carry, to have (mostly poet, and in post-Aug. prose). /\ Lit. : quae nisi fecissem, frustra Telamone creatus Gestasset laeva tauro- rum tergora septem (;'. e. scutum), Ov. M. 13, 347 ; so, clavos trabales et cuneos ma- nu ahena (Necessitas), Hor. Od. 1, 35, 19 : gemmam digito, Plin. 2. 63, 63 : coronam lauream capite, Suet. Tib. 69 ; cf. Ov. M. 2, 366 : ferrum et scopulos gestare in corde, id. ib. 7, 33 : non obtusa adeo ges- tamus pectora, Virg. A. 1, 567 ; cf., neque jam livida gestat armis Brachia, Hor. Od. I, 8, 10 : mercem sine fucis, id. Sat. 1, 2, 83 : quern ego puerum tantillum in mani- bua gestavi meis, Ter. Ad. 4, 2, 24 : post cervicibus fractis caput abscidit, idque affixum gestari jussit in pilo, * Cic. Phil. II, 2, 5 ; cf. Vellej. 2, 27, 3 ; so, agnam lecfica, Hor. S. 2, 3, 214 : dorso, sicut ju- menta, onera gestare, Curt. 4, 2 ; cf., ar- ma humeris, Liv. 27, 4S, 16. — A b s. : (ele- phantos) decern annis gestare in utero vulgus existimat, 2. e. to go with young, Plin 8, 10, 10 : — ex urbe atque Italia irri- t ament a gulae gestabantur, Tac. H. 2, 62 ; cf. Sen. Q. N. 5 fin. 2, In partic, gestari, To be carried about (in a litter, carriage, boat, etc.), to take the air, to ride, drive, sail, etc., for pleasure : nunc exerceamur, nunc geste- mur, nunc prandeamus, Sen. Ep. 122 med. ; cf. Mart 12, 17, 3 : gestatus bijugis Regulus esset equis, id. 1, 13, 8. Cf. in the"follg. no. II. B. Trop. : hiccine non gestandus in sinu est? i. e. to be dearly loved, Ter. Ad. 4, 5, 75 : tu quidem Meum animum ges- tas ; scis, quid acturus siem, know my mind, Plaut. Merc. 3, 3, 11. 2. In partic, To report, blab out, tell again : homines qui gestant quique aus- cultant crimina, Plaut Ps. 1, 5, 12 : pessi- mum genus hominum videbatur, qui ver- ba gestarent : sunt qui vitia gestant, Sen. Ep. 123. n. Neutr., like veho (v. h. v. no. II.), in the signif. of no. I. A, 2, To be carried out, to ride, drive, sail, etc.. to take the air (extremely seldom) : simul gestantj, con- specto delatore ejus, Vis, inquit, etc., Suet. Dom. 11 : ne ad gestandum quidem urn- quam aliter iter insrressus, quam ut, etc., id. Galb. 8. g'estOT; oris, m. [gero] *\, A tale- bearer, tattler : homines qui gestant qui- que auscultant crimina, Si meo arbitratu hceat omnes pendeant Gestores Unguis, auditores auribus, Plaut. Ps. 1, 5. 12. — *II, A manager, performer : negotiorum, Scaev. Dig. 49, 1, 24. gestuosus. a, um, adj. [gestus, no. I.] Jail of gestures, full of action (a post- class, word) : manus argutae admodum et gestuosae, Gell. 1, 5, 2 : puelli incessu, App. M. 10. p. 253 ; cf., gressus, id. ib. 11, p. 262. 1. gestus- a . um - Part., from gero. 2. gestUS' fl s, m - [? er °] L (Lit, The bearing, i. e. motion of the body, or of a part of the body, esp. of the hand or arm), Carriage, posture, motion, gesture (quite class.) : £. In gen.: gestum imitari, Lucr. 4, 320 ; cf. ib. 366 : a forma remo- veatur omnis viro non dignus ornatus, et huic simile vitium in eestu motuque ca- veatur, Cic. Off. 1, 36,~130 : nunc gestus mihi vultusque estcapiundus novus, Ter. Ph. 5, 6, 50 : hoc quidem Zeno gestu con- ficiebat Cic. Acad. 2, 47, 145 : gratificatur mihi gestu accusator, id. Balb. 6, 14 : ges- tum manus Ceycis habebat Ov. M. 11. 673 : ab avium gestu gustuque, motion, Suet Aug. 7. — In the plur. : nee flecti GIB B cervix nee brachia reddere gestus, Ncc pes ire potest, Ov. M. 6, 308. B. In partic, A gesture, gesticula- tion of actors or orators according to the rules of art : numquam agit hunc versum Roscius eo gestu, quo potest, sed abjicit prorsus, Cic. de Or. 3, 26, 102; cf. id. Quint. 24, 77 ; and, gestus histrionis, id. Att 6, 1, 8 : convenit igitur in gestu nee venustatem conspiciendam nee turpitu- dinem esse, ne aut histriones aut opera- rii videamur esse, Auct. Her. 3, 15, 26 ; cf., vox et gestus subito sumi et aliunde arripi non potest, Cic. de Or. 1, 59, 252 ; and, omnis actio in duas partes diviea, vo- cem gestumque, Quint. 11, 3, 14; id. 2, 59, 242 : tardiore et consideratiore gestu uti, Auct. Her. 3, 15, 27 ; so, jactantior, Coel. in. Quint 11, 1, 51: acer atqne instans, Quint 11. 3, 92 : certus sed paulo pro- duction id. ib. : comicus magis quam ora- torius, id. ib. 125, et saep. — In the plur. : histrionuni nonnulli gestus ineptiis non vacant Cic. Off. 1, 36, 130 : alterni, Quint. 6, 3, 65 : breves, id. 11, 3, 100 : quae (con- cinnitas) verborum collocationem illumi- nat his luminibus, quae Graeci quasi ali- quos gestus orationis oxnuara appellant Cic. Or. 25, 83 ; so Quint 9, 1, 13 ; and without quasi, Gell. 11, 13, 10. n. ( a cc to gero, no. II. B, 3) A man- agement, administration (post-class.) : Ulp. Dig. 26, 10, 3, § 9 ; so id. ib. 7, 23 ; id. ib. 5, §2. g-esum. i, v- gaesum. 0retae> arum, /., Fcrai, A Thraaan tribe on the Danube, bordering on tlie Da- cians. Mel 2, 2, 3 ; Plin. 4, 11, 18 ; 4, 12, 25 ; Cic. Att. 9. 10, 3 ; Virg. G. 3, 462 ; Ov. Pont. 3, 4, 92 ; Hor. Od. 3, 24, 11 ; 4, 15, 22. — In the sing., Geta» ae, m„ A Getan, Ov. Pont'. 1, 8, 6 ; Sen. Hippol. 167 ; in the Gr. form, Getes. ae, Ov. Pont. 2, 1, 66.— B. Transf., Geta, ae. m., A Roman sur- name: as C. Licinius Geta, consul A.U.C. 638, censor 646, Cic. Clu. 42, 119 ; and Geta, brother and co-regent of the Emperor Cara- calla. Also The name of a Greek slave, Ter. Ad. and Phorm. — B. Deriv., £±. GreteS' ae, adj. m., Of or belonging to the Getae, Getan : poeta, Ov. Pont 4, 13, 17 : Hebrus, Here. Oet 1041.— B. Getl- CQSj a. um, adj., Getan, in poet transf. also, for Thracian : gens, Ov. Tr. 5, 7, 13 : anna, id. Pont 2, 8, 69 ; hence also, mari- tus Veneris (;'. e. Mars), Stat. 9. 1, 2, 53 : sermo, Ov. Pont 4, 13. 19 : lyra, i. e. of the Thracian Orpheus, Stat S.3, 1. 17; cf., plectrum, id. ib. 2, 2, 61 : "volucres, i. e. the swallows (because Progne, wife of the Thracian kins Tereus, was changed into a swallow), "id. Theb. 12, 478. — Adv., Cretlce : loqui, Ov. Tr. 5, 12, 58. tgrethvuni! yi> n. = yt,(hiov, A kind of onion, leek. Plin. 19. 6, 32 : 19, 7, 35. Getice- adv., v. Getae, no. II. B, ad fin. Geticus. a. um. v. Getae, no. II. B. Gctuli. and its derivatives, v. Gaetuli. g"eum- i. n. The herb bennet, avens, Geum urbanum, L. ; Plin. 26, 7. 21. glbba> ae, v. 1. gibbus, no. II. B. 1. gibber? era. ejum, adj. [like gib- bus from the root GlB, softened from KYfl, kv-tci), kT:6c's, bent bowed, crook- ed] Crook-backed, hunch-backed, hump- backed : (boves) ne gibberi, sed spina le- viter remissa. Var. R. R. 2. 5, 7 ; so, galli- nae. id. ib. 3, 9, IS ; cf., genus sallinafum, Phn. 10, 26, 36: Clesippus fullo, gibber praeterea et alio foedus aspectu, id. 34, 3, 6 ; cf. Suet. Galb. 3 : tuber. Maecen. poet ap. Sen. Ep. 101 ad fin.—*Jl, Transf., Protuberant: " gibberum pro exstanti et eminent], Var. 452, 5 : cum capite gibbe- ro," Var. in Non. 1. 1. 2, gibber- ^ris, m. [1. gibber] A hunch or hump on the back (post-Aug.) : Plin. 8, 45, 70, § 179 : quod erat aucto gibbere, App. Flor. p. 350. Cf. also, gibbus, no. II. gibberosUSj a, um, adj. [2. gibber] Badly hump-backed or hunch-backed: J t Lit: Orbilius Pupillus in Suet. Gramm. 9 : Tel protervi vel gibberosi vel curvi vel pruriginosi, etc., Gaj. Dig. 21, 1, 3 (al. gibbosi). — B, Trop. : sermones, crooked, twisted, Front Eloqu. p. 231 ed. Mai. gibbosUS' a, um, v. the preced. art., no. I. 1. gibbus* a. u ™i <"4?- Pike gibber GIGN from the root GlB, softened from KrlT, KVTmi, kMos, bent, bowed, crooked] Hunc/ied, humped, gibbous: calvaria ex interiore parte concava, extrinsecus gib- ba, Cels. 8. 1.— B. Subst, A. gibbus* i m.,A hunch, hump, inv. 10,309, 6, 109. — B. gibba. ae, f, the same, Suet Dom. 23. — 2. Transf., A hump-like swelling, protuberance: Aram. 23, 4. 2. sibbuSi i, v. the preced. art, no. II. A. & Glgantes* u m, m., riyavrei, Tlie fa- bled sons of Earth and Tartarus, giants with snalies for legs, who stormed the heav- ens, but were smitten by Jupiter with light- ning and buried under Aetna, Ov. F. 5, 35 ; Met 1, 152 ; 5, 319 ; Hor. Od. 2, 19, 22; Cic. N. D. 2, 28, 70; de Sen. 2, 5; Hyff. Fab. praef. (cf. also Virg. G. 1, 278 sq.); Lucr. 4, 139; 5, 118; Prop. 3, 5, 39. — B. Deriv., GigantCUS, a, um, adj., Of or belonging to the giants : bellum, Ov. Tr. 2, 71 : sanguis, Virg. Oil. 27 : tri- umphus, Hor. Od. 3, 1, 7 : tropaea, Ov. F. 5, 555 : ora litoris, i. e. at Cumae, in Cam- pania (where, according to the myth, the giants dwelt in the Phleeraean Fields, and fought with the gods)7 Prop. 1, 20, 9 (cf. Sil. 12, 143 sq.). t Gigantomacbia* ae, /. = ttj av- rojiaxia, The battle of the giants, the title 01 a poem by Claudian. GigaS" antis, v. Gigantes. gigeria* orum, n. Tlie cooked entrails of poultry : "gigeria intestina gallinarum cum hisetica (isiciis) cocta. Lueilius lib. VIII. : gigeria sunt sive adeo hepatia," Non. 119, 20 sq. : gigeria optirne facta, Petr. 66 : pullorum coquere, Apic. 4, 2 med. gp° The explanation in Fest p. 95 : "gigeria ex multis obsoniis decerpta," is evidently corrupt gigno* genui, genitum, 3. (archaic primaiy form of the praes., geno, ere : ge- nunt, Var. in Prise, p. 898 P. : genitur, Auct. ap. Cic. Inv. 2, 42, 122 ; de Or. 2, 32, 141 : genuntur, Lucr. 3, 434 ; Var. R. R. 2, 6, 3 : inf. geni, Lucr. 3, 798 : gen. ge- rund, genendi, Var. R. R. 1, 40, 1.— Per/, genuvit Enn. Ann. 1, 28. — Inf. praes. pass. gignier, Lucr. 3, 623 ; 6, 246 ; 808) v. a. [root GEN, TEN, whence yewaa, yi'tvo- uai, > 1; vo[iai], To beget, bear, bring forth, produce ; in the pass, also to be born, to spring, arise, proceed ; of animate and inanimate subjects and objects. I. Lit: Saturno, quem Coelu' genuvit Enn. Ann. 1, 28 : sextus (Hercules) hie ex Alcumena, quem Juppiter genuit, Cic. N. D. 3, 16, 42 : nee Hecubam causam in- terims fuisse Trojanis, quod Alexandrum genuerit nee Tyndareum Agamemnoni, quod Clytaemnestram, id. Fat. 15, 34 ; so App. M. 5, p. 172 : quaecumque animal pariunt in capita gignunt, bring forth their young with the head forward, Plin. 10, 64, 84 : pisces ova quum genuerunt relinquunt, Cic. N. D. 2, 51, 129 ; so, ova, Plin. 11, 37, 80 : omnia quae terra gignat (shortly before, pariat), Cic. N. D. 1, 2, 4 ; cf. id. Fin. 5, 11, 33 : Romule, Romule die, Qualem te patriae custodem di ge- nuerunt ! Enn. Ann. 1, 179 ; cf, ut idem deus urbem hanc gentibus, vos huic urbi genuisse videatur, Cic. Phil. 14, 12, 32. and Lucr. 6, 5 : ita ut plurimum (aurum) Asturia gignat Plin. 33, 4, 21 fin. ; so, In- dia eos (beryllos) gignit, id. 37, 5, 20 : ad majora quaedam natura nos genuit et conformavit, Cic Fin. 1, 7, 23 : deus ani- mum ex sua mente et divinitate genuit, id. Univ. 8. — In the pass. : Meri bellatores gignuntur, Plaut. Mil. 4, 2, 85 ; Ov. M. 10, ' 522 : qui antecedente anno genitum eum scribant Suet Tib. 5 : septimo mense geniti, Plin. 11, 37, 59: pellice genitus, Liv. 40, 9, 2; so Suet Aug. 17: De quo Remulusque feroxque Acrota sunt geniti. Ov. M. 14, 617 ; so, genitus de sanguine. id. ib. 1, 748 ; Her. 16, 117 : (vacca) e ter- ra genita, id. Met. 1, 615 : dis genile et ge- niture deos, Virg. A. 9. 642 : so. dis geni- tus, Quint. 1, 10, 9 : adolescentis in om- nium virtutum exempla geniti, Vellej. 2, 116, 2 : quae in terris gignantur, ad usum hominum omnia creari, Cic. Off. 1, 7, 22 : nee enim id esset principium. quod gig. 681 GLAB neretur aliunde, id. Eep. 6, 25: ubi tus gignitur, Plaut. Trin. 4, 2, 89 : Corycium nemus, ubi crocum gignitur, Curt. 3, 4 ad fin,— Poet, with the inf. : omne potens animal leti genitumque nocere, Luc. 6, 485.— A bs. : ut in gignendo, in educando perfacile appareat, Cic. Fin. 2, 33, 109 : I hae (mulieres), quae gignunt, imbecillos edunt, Cels. 2, 1 vied. II. Trop. : multa nobis blandimenta natura ipsa genuit, Cic. Coel. 17, 41 : haec ipsa virtus amicitiairi et gignit et continet, id. Lael. 6, 20 ; so, ludus enim genuit tre- pidum certamen et irara, Ira truces inim- icitias et funebre bellum, Hor. Ep. 1, 19, 48 : qui genuit in hac urbe dicendi copi- am, Cic. Brut. 73, 255 : praeceptiones, Auct. Her. 4, 3, 5 : probationes, Quint. 5, 1, 1 : mel gignit insaniam, Plin. 21, 13, 45 ; cf., baccharis odor somnum gignit, id. 21, 19, 77 ; and, allium sitim gignit, id. 20, 6, 23. — In the pass. : quum ipse (Cato) sui generis initium ac nominis ab se gigni et propagari vellet, Cic. Verr. 2, 5, 70, 180 : ex hac maxima libertate tyrannis gigni- tur et ilia injustissima et durissima servi- tus, id. Rep. 1, 44 ; so, et aegritudines et metus et reliquae perturbationes omnes gignuntur ex ea (intemperantia), id. Tusc. 4, 9, 22 : Plato eas (ideas) gigni negat et ait semper esse, id. Or. 3, 10 : ipsi autem intelligamus natura gigni sensum dili- gendi et benevolentiae caritatem, id. Lael. 9, 32 : odia etiam gigni sempiterna (opp. cxstingui familiaritates), id. ib. 10, 35 : in animorum permotione gignenda, id. de Or. 3, 30, 118 ; so, de gignenda et compa- randa sapientia, Gell. 13, 8, 1. — Hence gignentia, ium, n. (fruit-bearing) Or- ganic bodies, tilings that grow, as plants, trees, etc. : loca nuda gignentium, Sail. J. 79, 6 Kritz : ilex aucta in altitudinem, quo cuncta gignentium natura fert, id. ib. 93, 4 : animam animantium omnium non corpoream esse . . . omniumque gignen- tium esse seniorem, App. Dogm. Plat. p. 193 ; so opp. animalia, Lact. de Ira Dei 1, 13. gillo. onis, m. A cooling -vessel, cooler for liquids, Poet, in Anthol. Lat. 2, p. 369 and 406 ed. Burm. ; cfv, " (luvKiXiov gillo," Gloss. Philox. gilvus ( m l ate Lat. also written gil- &us ; v. the letter B), a, um. adj. Pale yellow : equi, Var. in Non. 80, 2 ; Virg. G. 3, 83 ; Pall. Mart. 13, 4. Gindes. is, v. Gyndes. t gingidion. ii. «• = } iyy iSiov, A small Syrian plant ; ace. to Sprengel, the French carrot, Daucus gingidium, L. ; Plin. 20, 5, 16. i gingilismus, i. »'• = yiyyhouSs, Pealing laughter, Petr. 73, 4 (where oth- ers read gingiliphos m tne same sig- nification). gingiva, ae, /. A gvm : inter den- tem et gingivam, Cels. 6, 13; of. Catull. 39, 19 ; so in the sing., Plin. 30, 3, 8 fin. ; Juv. 10, 200. In the plur., Cels. 6, 13 ; 7, 12; 2, 1 ; 2, 7, et saep. ; Plin. 29, 2, 9 ; 30, 3, 8 ; Catull. 97, 6. gingivula, ae, /. dim. [gingiva] A small gum (post-class, and very rare), App. Apol. p. 277 ; Veg. 2, 22. X gingriator tibicen, Fest. p. 95 MUU. N. cr. gingTina, ae, /. [J gingrio] A kind of small flute, Sol. 5 ; Fest. s. v. | gingrio, p. 95; cf. Steph. Thes. Gr. L. s. v. yiy; pas. t gingrire anserum vocis proprium est. Uude genus quoddam tibiarum ex- iguarum gingrinae," Fest. p, 95 ; cf. the foils. art. gingrituSj l " iS . m - [t gingrio] The cackling of geese (a post-class, word) : Am. 6, 205. X gingrum o>v>) XT'os, Gloss. Phil. ginnuSi i, v - hinnus. git ("lso written gith ; likewise in the form J giti or t. githi, ace. to Charis. p. 106 P.), indccl. n. A plant, called also melnnthion and melanspermon, Roman coriander, Nigella sativa, L. ; Plin. 20, 17, 71 ; 19, 8. 52 ; Cels. 2, 33 ; Col. 6, 34, 1 ; Scrib. Comp. 131; Pall. Sept. 13; Aus. Idyll. 12, 8. glabelluS; a, urn, adj. dim. fglaber] Without hair, smooth (a post-class, word) : corpus Cupidinis, App. M. 5, p. 168 : 682 GLAD feminal, id. ib. 2, p. 122 : Apollo corpore glabellus, id. Flor. 1, p. 341 ; Mart. Cap. 2,34. glaber. bra, brum, adj. Without hair, smooth, bald : si quem glabrum facere velis, Var. R. R. 1, 2, 26 : oves ventre gla- bra, id. ib. 2, 2, 6 ; so, colla boum, Col. 6, 14, 7 : crure glaber, Mart. 12, 38, 4 : gla- ber erat tamquam rien, Plaut. Frgm. ap. Fest. s. v. rienes, p. 277 and 276 Mull. : hordeum, Turran. in Plin. 18,7, 15: tape- te, Turpi! in Non. 542, 18.— Comp. : Plaut. Aul. 2, 9, 6 : maritus cucurbita glabrior, App. M. 5, p. 163.— II. Subst., glaber, bri, 'in., A young (beardless) slave, favorite slave of the Romans, Catull. 61, 142 ; Phaedr. 4, 5, 22; Sen. Ep. 47; Brev. vit. 12; Inscr. Orell. no. 694 ; 2911. glabraria, ae,/. [glaber] In a com- ic double sense, She who loves smooth- skinned slaves, and she who is shorn smooth, i. e. robbed of her money : Mart. 4, 28, 7. * glabresco* ere, v. inch. n. [id.] To grow smooth, bare, bald : Col. 2, 19, 2. * glabretaj orum, n. [id.] Bare pla- ces : Col. 2, 9, 9. Glabrio. Onis, m. [id.] A surname in the gens Acilia, Liv. 33, 34. * glabritas. atis, /. [id.] Smoothness of the skin, baldness : calvitiis et glabrita- tibus rasi, Arn. 3, 108. * glabro. are, v. a. [id.] To make bare, to deprive of hair or bristles : Col. 12, 55, 4. glacialis. e, adj. [glacies] Icy, froz- en, full of ice (poet, and in post-Aug. prose) : hiems, Virg. A. 3, 285 ; so Ov. M. 2, 30; cf, frigus, id. ib. 9, 582: polus, id. ib. 2, 173 : Scythia. id. ib. 8, 790 : regio (opp. perfervida), Col. 3, 1, 3 : Oceanus, Juv. 2, 1 ; cf., ponrus, Luc. 1, 18. glacies. ei. /. Ice : sol glaciem dis- solvit, Lucr. 6, 964 ; so id. 6, 879 ; Virg. E. 10, 49 ; Hor. Od. 2, 9, 5 ; Ov. M. 2, 808 ; 13, 795 ; Plin. 8, 28, 42 fin., et saep. : lu- brica, slippery ice, Liv. 21, 36, 7. — In the plur. : glacie3, Virg. G. 4, 517 : glacierum, Sid. Ep. 4, 6 fin.— * 11. Trail si'., Hard- ness : turn glacies aeris flamma devicta liquescit, Lucr. 1, 494. glacio. avi, atum, 1. v. a. and n. [gla- cies] (not ante-Aug.) : I, Act., To make or turn into ice ; in the pass., to freeze, con- geal : A. Lit: et positas ut glaciet ni- ves Puro numine Juppiter, Hor. Od. 3, 10, 7 : humor glaciatur arescitve in gem- mas, Plin..8, 38, 57 ; cf. id. 2, 39, 99 : nip- tis vasis (vini) stetere glaciatae moles, id. 14,21,27.-2. Transf., To render hard or solid : nee dubium quin fici ramulis gla- ciatus caseus jucundissime sapiat, Col. 7, 8, 2. — B. Trop. : stupet anxius alto Cor- da metu glacinnte pater, Stat. Th. 10, 622. — II. Neulr., To become hard, to harden : (unguentum) fit hieme, quoniam aestate non glaciat nisi accepta cera, Plin. 29, 3,13. JgladiariUS, a, um, adj. [gladius] Of or belonging to swords, sword- : % ne- gociator, a sword-dcalcr, Inscr. Orell. no. 4247. — Subst, % gladiarius, ii, m., A sioord- furbishcr, cutler, ib. no. 4197. gladlator> oris, m. [gladius ; cf., di- gladior] : J. A swordsman, fighter in the public games, a gladiator : athletae et gladiatores, Cic. Or. 68, 228 : gladiatorum spectaculum, id. Tusc. 2, 17, 41 : ut emat gladiatores, id. Sull. 19, 55 : ut gladiatori- bus imperari solet. id. Sest 37, 80 : gladi- atores nobiles, id. Phil. 3, 14, 35 : tarn bo- nus gladiator rudem tarn cito accepisti, id. Phil. 2, 29, 74 : quis tota Italia venefi- cus, quis gladiator, quis latro, quis sicari- us, etc., id. Cat. 2, 4, 7.— As a term of re- proach : Gracchorum potentiam majo- rem fuisse arbitramini quam hujus gladi- atoris (i. e. Antonii) futura sit 1 Cic. Phil. 7, 6, 17 ; so id. Verr. 2, 3, 62, 146. B. Transf, in the plur., To denote A combat of gladiators, gladiatorial exhibi- tion : gladiatores dare, Ter. Hec. prol. alt. 32 ; so Cic. Sest. 64, 133 and 135 ; Suet. Tit. 7 : edere, id. Aug. 45 ; Dom. 4 ; Tac. A. 1, 76 : locum gladiatoribus dare, Cic. Att. 2, 1, 5 : abl. abs., gladiatoribus, at a show of gladiators, id. ib. 2, 19, 3 ; cf., ut Romam vitet gladiatoribus, Lucil. in Non. 165, 14 ; so Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32,3. *II. A sword-cutler : carpentarii, scan- GL AN dularii, gladiatores, aquilices, tubarii, ac. Tarrunt Dig. 50, 6, 6. gladiatoricj «d». !"■ <*e manner of gladiators ; v. gladiatorius, ad fin. gladiatdrius, a, um, adj. [gladi- ator] Of or belonging to gladiators, glad- iatorial : ludus, Cic. Cat. 2, 5, 9 : certa- men, id. de Or. 2, 78, 317 : familia, a band or troop of gladiators, id. Sest. 64, 134 ; Caes. B. C. 3, 21, 4 ; Sail. C. 30, 7 : mu- nus, Suet. Caes. 10 ; 39 ; Tib. 7 ; 37 ; 40 ; Calig. 18 ; 26, et saep. : consessus, specta- tors assembled at gladiatorial shows, Cic. Sest. 58, 124 ; cf., locus, a place for wit- nessing the same, id. Mur. 35, 73 : gladia- toria corporis lirmitas, id. Phil. 2, 25, 63 ; so animus, Ter. Ph. 5, 7, 71 : Venus, i. c. clinopale, concubitus, App. M. 2, p. 121. — II. Subst, gladiatorium, ii, n. (sc. prae- mium, auctoramentum, v. h. vv.) The hire or pay of gladiators, for which freemen engaged as gladiators in the public games : gladiatorio accepto decern talentis, Liv. 44, 31 fin. — Adv. : quae gladiatorie, quae lenonice faceret, Lampr. Comm. 15. gladiatura, ae, /. [gladius, gladi- ator] A fighting of gladiators (* or their profession) (post-Aug. and extremely rare) : adduntur e servitiis gladiaturae destinati, Tac. A. 3, 43 ; so, ut requiem gladiaturae haberet, Schol. Juv. 6, 105. gladioluUl) i, v ' gladiolus, no. I. gladiolus, i, m. dim. [gladius] 1. A small sword : lingulam veteres dixere gladiolum oblongum, in speciem linguae factum, Gell. 10, 25, 3 : gladiolo solito cinctus, App. M. 2, p. 122 ; 3, p. 131,— In the plur. heterocl. : "nee gladiola (quis- quam ferat), atqui Messala dixit," Quint. I, 6, 42 (cf., gladius, init.). — B. Gladiolus, i, Title of a comedy by Livius Andronicue, Fest. s. v. ipedibus, p. 210, b.— H. The sword-lily, Plin. 21, 11, 38; ib. 17, 67; 25, II, 89 ; Pall. 1, 37. gladium. >> v - gladius, ad init. gladius. ii, m - (also archaic gladium, ii, «., Lucil. in Non. 208, 13; cf. Var. L. L. 9, 49, 148, 5 81 ; Quint. 1, 5, 16 ; v. gla- diolum under gladiolus, no. I.) A sword (synon. with the poet, ensis, ace. to Quint. 10, 1, 11) : succincti gladiia media regione cracentes, Enn. Ann. 8, 59 : contecti gla- diis, id. ib. 16, 31 : occursat ocius gladio comminusque rem gerit Varenus, Caes. B. G. 5, 44, 11 : pila miserunt, celeriter- que gladios 6trinxerunt, drew, id. B. C. 3, 93, 1 ; so, gladium stringere, Cic. Phil. 2, 9,21; Virg. A. 12, 278 : destringere, Caes. B. G. 1, 25, 2 ; 7, 12/». ; id. B. C. 1, 46. 1 ; 1, 47, 3 ; 1, 75, 3 ; Cic. Off. 3, 31, 112 ; Cat 3, 1, 2 ; Liv. 27, 13, 9, et saep. : educere, Caes. B. G. 5, 44, 8 ; Cic. Att. 4, 3, 3 ; Sail. C. 51, 36 ; cf., educere e vagina, Cic. Inv. 2, 4, 14 : nudare, Ov. F. 2, 693 : reconde- re in vaginam, Cic. Inv. 2, 4, 14 ; cf., eon- dere, Quint. 8 praef. § 15. 1). Proverb. : (a) Suo sibi hunc gladio jugulo, fight him with his own weapons, Ter. Ad. 5, 8, 35 ; cf. the same, Cic. Cae- cin. 29, 82.— (0) Quum ilium (Cfodium) plumbeo gladio jvgvlatum iri tamen di- ceret (Hortensius), i. e. with very little trouble, Cic. Att. 1, 16, 2. II. Transf. : A. F° r Murder, death: quum tanta praesertim gladiorum sit im- punitas, Cic. Phil. 1. 11, 27 ; cf. id. Fam. 10, 2, 1 ; so Vellej. 2, 3, 3 ; 2, 125, 2 : gla- diorum Hcentia, Cic. Fam. 4, 9 fin. : so id. 2, 22, 2 : qui universas provincias re- gunt, jus gladii habent, i. e. the power of life and death, Ulp. Dig. 1, 18, 6, § 8 ; so, potestas gladii, id. ib. 2, 1, 3 ; Capitol. Gord. 9. B. For Gladiatorial combat : qui quum maxime dubitat, utrum se ad gladium lo- cet an ad cultrum, Sen. Ep. 87 mcd. ; so, comparare homines ad gladium, Lact. 6, 12/71.: servus ad gladium vel ad bestias vel in metallum damnatus, Ulp. Dig. 29, 2,25. C. gladius vomeris, A ploughshare, Plin. 18, 1.8, 48. D. The sword-fish, also called xiphias (licbiai). Plin. 9, 2, 1 ; 9, 15, 21 ; 32, 11, 53. glaeba anf l ' ts derivatives, v. gleba, etc. (* glacsum. i- ii-, v- glesum.) glandanus, a, um, adj. [glans] Of or belonging to acorns or mast : silva, Cato R. R. 1, 7 ; Var. R. R. 1, 7, 9. GLAU glandifcr, era, erum, adj. [ glans- feiu] Acorn-bearing, glandiferous (very rare) : quercus, Lucr. 5, 937 ; Cic. Leg. I. 1. 2. * glaudaoinda, ae, /. [glandium] i. q. gliindium, A savory kernel or glandule in pork : suilla, Plaut. Men. 1, 3, 27. glandiuni. "i "■ [g'ans] A delicate kernel or glandule in meat (perh. near the sexual parts), esp. in pork, Plaut. Cure. 2, 3, 44 ; Capt. 4, 4, 7 ; Stich. 2, 2, 36 ; Plin. 8, 51, 77 ; 36, 1, 2 ; 16, 38, 73. glando, '"is, /■ [*.] In late Latin for glans, An acorn, Avien. Perieg. 285; 1189. glandulac. arum, / dim. [id. ; and therefore, lit., a little acorn ; hence transf. J 1. The glands of the throat, called also tonsillae : in ipsis cervicibus glandulae positae sunt, quae interdum cum dolore intumescunt, Cels. 4, 1. — Hence also, B. Swelled glands in. the neck, enlarged ton- sils, Cels. 2, Ifm. ; 8, 4— H, i. q. glandi- um, Delicate glandulous bits of pork, Mart. 3, 82, 21 ; 7, 20, 4. * glandulosus, a, «", "dj. [glandu- lae, no. I.] Full of kernels, glandulous : cervix suis, Col. 7, 9, 1, ] glanis, idis, and glanus» i> m - = y\avts and y\&vos, A kind of shad, Plin. 9, 43, 67 ; 32, 10, 45 ; ib. 11, 53, § 148. gflanSf glandis, / [kindred with (id- \avoi] An acorn, and, in gen., any acorn- shaped fruit (beech-nut, chestnut, etc.), " Plin. 16, 5, 6 sq. ;" Lucr. 5, 1415 ; Cic. Or. 9, 31 ; Virg. G. 1, 148 ; Ov. M. 1, 106, et saep. : "glandis appellatione omnis fructus continetur, ut Javolenus ait," Gaj. Dig. 50, 16, 236.— n. Transf., An acorn- shaped ball of lead or clay which was hurled at the enemy, Lucr. 6, 179 ; 307 ; Caes. B. G. 5, 43, 1 ; 7, 81, 4 ; Sail. J. 57, 4 ; Liv. 38, 20, 1 ; ib. 21, 7 : ib. 29, 6 ; Virg. A. 7, 686 ; Ov. M. 14, 826 ; Luc. 7, 513. A leaden ball of this kind was found with the inscription ROMA FERI (i. e. O dea Roma, feri hostem !), Inscr. Orell. no. 4932.— B. The nnt or glans of the penis, Cels. 7, 25. — In an obscene pun with the signif. no. I. : Mart 12, 75, 3. glarea. ae, /. Gravel : eo loco pul- vis, non glarea injecta est, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2, 4 ; so Var. R. R. 1, 9, 2 ; Liv. 41, 27, 5 ; Col. 4, 22,_8 ; Tib. 1, 7, 59 ; Virg. G. 2, 212. glai'COSUS. a, urn, adj. [glarea] Full of gravel, gravelly: terra, Var. R. R. 1, 9, 3 : Babulosaque arva, Col. 2, 10, 23 : loca, id. Arb. 21, 1 : rivi, Plin. 26, 8, 56 : flu- men saxa glareosa volvens, Liv. 21, 31, 11. glastlim, 'i *• The herb woad, used in dyeing blue, usually called Isatia tinc- toria, L. ; Plin. 22, 1, 2. GlauCd es,/., TAiiii/t^. I, The moth- er of the third Diana, Cic. N. D. 3, 23, 58. — II. Anothername of Creusa, wife of Ja- son, Hyg. Fab. 25.— HI. An Amazon, id. ib. 163. t fflauceumj h n - = y^avKCiov, A blu- ish-colored plant, celandine, usually called glaucion, Col. poet. 10, 104. glauceus. a, um, adj. [glaucion] Of celandine : sucus, Scrib. Comp. 22. Glaucia. ae, m. [1. glaucus] A Ro- man surname in the gens Servilia (*Cic. de Or. 2, 61 and 65) and Mallia (*Cic. Rose. Amer. 7, 34). , * glaucicomans. amis, adj. [l. glau- cus-, 2. como] With bluish-gray hair, blu- ish-gray : oliva, Juvenc. 3, 622. tglaUCina* orum, n. = y\ax>Kiva, OUdment of celandine, glaucium ointment, Pompon. Dig. 34, 2, 21. t ?laucion ; u \ "• = y^nvKiov, The (bluish) plant celandine, Chelidonium glaucium, L. ; Plin. 27, 10, 59 (* plur. Mart 9, 27, 2). ' glaUCisCUS* i> n%. — y^avKloKOS, A bluish-colored fish, otherwise unknown, Plin. 32, 10, 46 ; ib. 11, 53. * glaucito. are, v. n. The natural note of puppies, To yelp : glaucitat et ca- tulus, Auct Carm. Phil. 60. t glaucoma* atis, n. (also glau- coma* ae,/., Plaut. Mil. 2, 1, 70) = yM- Kitiua, An obscuration of the crystalline lens, a cataract, Plin. 29, 6, 38 ; Prud. Ham. 90. — Comically : alicui glaucomam ob oculos objicere, qs. to throw dust in his eyes, Plaut. Mil. 2, 1, 70. ( glaucopis* Mis, /. (y\avKU>ms, GL E 8 gray-eyed, an epithet of Minerva) The owl: si meus nui-ita gaudet glaucopide Flaecus, Mart. 7, 87.) I. I glaucus. a, um, adj. = )*,ivKos, Bluish gray (poet, and in post- Aug. prose): undae, Lucr. 1, 720 ; so of water, amictus (Nymphae), Virg. A. 12, 885 ; cf., amictus (dei Tiberini), id. ib. 8, 33 ; and, sorores, i. c. the Nereides, Stat. Th. 9, 351 ; hence also ulva, Virg. A. 6, 416 : salix, id. Georg. 4, 182 ; cf, frons (ealictorum), id. ib. 2, 13 : equus, id. ib. 3, 82 : oculi, Plin. 8, 21, 30 ; 11, 37, 53 sq. Z. '< glaucus. i. m. = yXavKOs, A blu- ish-colored fish, otherwise unknown, Plin. 9, 16, 25. 3. Glaucus. i. m i TXuukus, A Greek proper name. — I, A sou of Sisyphus, de- voured by his own horses, Virg. G. 3, 267. — II. The commander of the Lycians in the Trojan war, a friend of Diomede, Hor. 5, 1, 7, 17.— HI, A fisherman of Authe- don, in Euboea, who was changed into a sea-god, Ov. M. 13, 906 sq. ; 14, 9 ; 38 ; 68 ; 7, 233 ; Virg. A. 5, 823 Serv. ; Stat. Th. 7, 335. t glaux. cis,/. = yhaiil, A plant, called also eugalacton, Plin. 27, 9, 58. gleba (also written glaeba), ae, / A small piece or lump of earth, a clod : I, Lit: ingens, Lucr. 6, 553 : glebis terra- rum saepe friatis, id. 1, 887 : fecundae, id. 1, 212 ; so Virg. G. 1, 94 ; Hor. Od. 3, 6, 39 : si glebis aut saxis aut fustibus all- quern de fundo praecipitem egeris...non esse arma cespites neque glebas, etc., Cic. Caecin. 21, 60 : omnes, qui ullam agri glebam possiderent, id. Verr. 2, 3, 11, 28 ; so, nee ulli gleba ulla agri assignaretur, Liv. 4, 11, 4 ; cf. also, non adimi cuiquam glebam, Cic. Agr. 3, 1, 3 : nam priusquam in OS injecta gleba est locus ille, ubi cre- matum est corpus, nihil habet religionis, id. Leg. 2, 22, 57 ; cf. Var. L. L. 5, 4, 9, § 23 ; and Fest. s. v. praecidanea, p. 223 ; v. also glebula. II. Transf. : A. (pars pro toto) Land, soil : terra antiqua poten9 armis atque ubere glebae, Virg. A. 1, 531. B. Of other things, A piece, lump, mass: sevi ae picis glebae, Caes. B. G. 7, 25, 2 ; so, turis, Lucr. 3, 328 ; Stat. Th. 6, 60 : marmoris, Plin. 36, 6, 8 : salis, id. 31, 7, 39 : sulphuris, id. 35, 15, 50 : lactis, Nemes. Eel. 3 fin. glebalis (glaeb.), e, adj. [gleba] I. Of or relating to clods (post-class.) : ag- ger, consisting of clods, Amm. 23, 5. — H. In jurid. Lat (ace. to gleba, no. II. A), Of or relating to lands : collatio, a tax paid from lands, land-tax, Cod. Theod. 6, 2, 3 ; 4, 8, 11, et saep. * g'lebarius (glaeb.), a, um, adj. [id.] Of or relating to clods : " e quis (bubus) ut dicti valentes glebarii, qui facile pro- scindunt glebas," clod-breakers, Var. L. L. 7, 4, 95, § 74. gleba tim (glaeb.), adv. [id.] By clods (a post-class, word) : agros glebatim me- tiri, Lact Mort. pers. 23. glebatio (glaeb.), onis, /. [id.] A tax levied on land, land-tax, Cod. Theod. 6, 2, 12. glebosus (glaeb.), a, um, adj. [id.] Full of clods, cloddy (a post-Aug. word) : App. M. 1 : terra glebosior, Plin. 35, 16, 53. glebula (glaeb.), ae, /. dim. [id.] A small clod or lump of earth (a post-Aug. word) : I, L i t. : f rumenta lapillisque ca- rent et glebulis, quas per trituram ferre terrena remittit area, Col. 1, 6, 23 ; Val. Max. 5, 3, 3 ext.— B. Transf. : A. A lit- tle farm, small piece of land, Juv. 14, 166; App. M. 9, p. 233.— B. Of other things, A small piece, little lump: myrrhae, Vitr. 8, 3 : nivis, Scrib. Comp. 199 : ex metallo, Plin. Ep. 10, 16, 3. * glebulentUS (glaeb.), a, um, adj. [id.] Cloddy, consisting of earth: anima- lia, App. de Deo Socr. p. 46. i glechon. orris, m . = y),rixo>v, Penny- royal, pulegium, App. Herb. 92. t glechoniteSj is, m. = y^nxuvirns. Wine flavored with pennyroyal, pennyroyal wine. Col. 12, 35. Glesariae (also Glessariae) ™- sulae, Amber islands on the coast of the North Sea, Plin. 37, 3, 11, § 42 ; 4, 13, 27 ; cf. Mann. Germ. p. 318 and 472 [glesum]. GLOB It glesum (also written glessum and glaesum), i, •«. [the German word Glaa (Eng. glass); cf, gleissen, gliiiizen(to glisten, glitter)! The (glittering) amber of the Germans, Tac. G. 45; Plin. 37, 3, 11, §42. ' glcucinuSi a, um, adj. = )),cvKtvos, Of must, made front must: oleum, Col. 12, 53 ; Plin. 15, 7, 7. i glinon. i. «■ = yXivaSi A kind of ma- ple-tree, Plin. 16, 15, 26. glirauum. ". '"■ [fe'lis] A place for keeping dormice, Var. R. R. 3, 15, 1 . glis. gliris, m. A dormouse, Sciurus glis, L. ; Glis esculentus, Blumenb., a del- icacy with the Romans, " Var. R. R. 3, 15; Plin. 8, 57, 82; Mart. 13, 59; Apic. 8, 9 ; Petr. 31 ; Amm. 28, 4 :" In silva mea est glis nullus, Var. in Charis. p. 69 and 106 P. : glirium examina, Plaut. Frgm. in Non. 119, 26. t gliscerae mensae gliscentes, id est creseentes, per instructionem epularum scilicet Fest. p. 98 Miill. glisco, ere, v. n. [perh. kindred with cresco, Fest. s. h. v. p. 98 ; cf. Doed. Syn. 1, p. 21] To grow up, rise up, swell up, blaze up, burst out (mostly poet, and in post-Aug. prose). I. Lit: ignis Alexandri Phrygio sub pectore gliscens, kindling, Lucr. 1, 475 ; so of fire, Sil. 14, 308 : sulfusa veneno Tenditur, ac sanie gliscit cutis, swells, Stat. Th. 1, 107 : asellus paleis gliscit, i. e. grows stout, fat, Col. 7, 1, 1 ; so, turtur difficul- ter, id. 8, 9, 1 ; cf. Fest. s. v. reglescit, p. 278 Mull. ; and Col. 2, 5, 1 : immensum aucto mari et vento gliscente, Sail. Frgm. ap. Non. 22, 19. II. Trop., To swell, grow, increase, augment, spread: quum te salvum video, glisco gaudio, / exult, gestio, exsulto, Turpil. in Non. 22, 14 ; so, Bpectat atrox hostile caput, gliscitque tepentis Lumina torva videns, Stat. Th. 8, 756 : hos ubi velle acies et dulci gliscere ferro Dux vi- det, i. e. ardently long for, id. ib. 12, 639 ; cf. with the infin. (like gestio, v. h. v.) : id. ib. 3, 73 : ad juveuilem libidinem copia voluptatum gliscit, ut ignis oleo, * Cic. Hortens. Frgm. ap. Non. 22, 22 ; so, gau- dium, Pac. ib. 18 ; Lucr. 5, 1060 : furor in dies, id. 4, 1065 : clamor, singultus, jurgia, id. 3, 479 : rabies, Plaut. Capt. 3, 4, 26 : proelium, id. Asin. 5, 2. 62 : seditio, Liv. 42, 2, 2 : invidia, id. 2, 23, 2 : saevitia, Tac. A. 6, 19 : adulatio, id. ib. 1, 1 : flagi- tia et infamia, id. ib. 14, 15 : gloria et pe- ricula, id. ib. 15, 23 : multitudo gliscit im- mensum, grows, increases, id. ib. 4, 27; cf., gliscerent numero et aliqxiando minu- erentur, id.ib. 4, 5 fin.; and, postquam eo magnificentiae venerit (res publica), glis- csre singulos, grow in wealth, id. ib. 2, 33 : gliscentibus negotiis duo praetores additi, id. ib. 11, 22 : fama gliscit gressu, Sil. 4, 6. (glP' In a pass, form : ut major invidia Lepido glisceretur, may grow, increase, Sempron. Asellio in Non. 481, 5. gldbatiiri) tdv. [globus] In clusters, bands, troops (late Lat.) : per vicina di- gressi praedones, Amm. 27, 9. globOi avi, arum, 1. v. a. [id.] To make into a ball, to make round or spherical (a post-Aug. word, and perh. only pass, and mid.) : I. L i t. : dependentes ubique gut- tae parvis globantur orbibus, Plin. 2, 65, 65 ; id. 18, 13, 34 : formam mundi in spe- ciem orbis absoluti globatam esse, id. 2, 2, 2. — H. Transf, To form into a body or crowd, to crowd together in masses : si . ante exortum sobs nubes globabuntur, hiemem asperam denunciabunt, Plin. 18, 35, 78 ; id. 11, 17, 17 ; cf., coturnices glo- batae vehementius properant, Sol. 11 med. globdSltaSjatis,/. [globosus] Rotund- ity, sphericalness, globosity (a post-class, word) : terrae, Macr. Somn. Scip. 1, 16. gldbdSUS) a , ,lm , aa j- [globusj Round as a ball, spherical, globose (quite class.) : (mundum) globosum est fabricates, quod otiatpoEiOES Graeci vocant Cic. Univ. 6 ; cf„ stellae globosae et rotundae, id. Rep. 6, 15 ; so, mundus, id. N. D. 2, 45, 116 ; cf., forma (mundi), id. ib. 2, 19, 49 : terra, id. ib. 2, 39, 98 : saxum, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 ; Liv. 38, 29, 4. globulus, '. m - dim- [id-] A little ball, globule (post-Aug. and extremely rare) : 683 GIOM I. Lit.: chrysocollae globulis sudore resolutis, Plin. 33, 5, 27.— II. Trop., of speech, A rounding, turning : melliti verborum, Petr. 1. globus» '• m - [kindr. with glomus] A round body, ball, sphere, globe: I. Lit.: A. In gen.: " quum duae formae prae- stantes sint ex solidis globus (sic enim ff^uipuK interpretari placet), ex plains au- tem circulus nut orbis, qui kvk\us Graece dicitur," Cic. N. D. 2, 18, 47 : ille globus, quae terra dicitur, id. Rep. 6, 15 j so, ter- rae, id. Tusc. 1, 28, 68 ; cf. stellarum, id. Rep. 6, III ; and id. ib. 6, 17: solis et lu- nae. Lucr. 5, 473 ; cf. lunae, id. 5, 70 : quum coelum discessisse visum est atque in eo animadversi globi, i. e. fire-balls, Cic. Div. 1, 43, 97 : iu fundas visci indebant grandiculos globos, Plaut. Poen. 2. 35 ; so cordis, poet, for cor, Lucr. 4, 118 : farinae, Var. L. L. 5, 22, 31, § 107 ; v. in the follg. B. In par tic., 1. A dumpling: "a globo farinae dilatato item in oleo cocti dicti globi," Var. L. L. 5, 22, 31, § 107 ; Cato R. R. 79. 2. In milit. lang., A compressed order of battle, a knot of men : Cato in Fest. s. v. serra, p. 344, b. II. Transf., A globular mass, ball, globe of things collected together (most- ly poet, and in post- Aug. prose; not in Cicero nor Caesar) : flammarumque glo- bos liquefactaque volvere saxa, globes or masses of flame, Virg. G. 1, 473 ; so san- guinis, Ov. M. 12, 238 : nubium, Luc. 4, 74; Tac. A. 2, 23: telorum, Val. Fl. 6, 381. — Of a troop, crowd, body, or mass of people : extrema concio et circa Fabi- um globus increpabant inclementem dic- tatorem, Liv. 8, 32, 13: emissi militum globi turbam disjecere, Tac. A. 14, 61 ; so id. ib. 4, 50 ; 12, 43 ; 15, 60 ; Sil. 7, 53 ; and with a contemptuous secondary notion : si quem ex illo globo nobilitatis ad hoc negotium mittatis, from that noble clique, Sail. J. 85, 10 Kritz : conjurationis, Vellej. 2, 58, 2 ; cf., consensionis, Nep. Att. 8. ' glocidare et tgluttire galiina- rum proprium est, quum ovis incubiturae sunt, Fest. p. 99 Mull. N. cr. ; cf. the follg. art. * glociO) i''e, v. it- The note of the hen, To cluck : Col. 8, 5, 4 ; cf. the pre- ced. art. * gloctdro» are, v. n. The note of the stork : Auct. Carm. Philom. 29. glomcrabllis, e, adj. [glomero] Rounded, round (extremely rare) : sidus Pleiadum, Manil. 4, 520 : orbis lunae, id. 1, 221. glomeramenj mis, n. [id.] A round- ing ; concr., a round body, ball (a poet, word, and peril, ante- and post-class.) : Lucr. 2, 686 ; so, lunae, id. 5, 725. — In the plur. : nee retinentur enim inter se glo- meramina quaeque, i. e. the round atoms, Lucr. 2, 454 ; so, dilue praeterea gloinera- mina, i. e.jiills, Seren. Sammon. 55. glomerate, adv., v. glomero, ad fin. glomeratim, adv. [ glomero ] In heaps or crowds, turmatim (a post-class, word) : glomeratim ingredi in sedilia, Macr. S. 6, 4. glome ratio, onis, f. [glomero, no. I. ] Of horses, A bringing of the legs to- gether into a ball, a trotting (* or, as oth- ers say, a prancing or an ambling) : As- turcones, quibus non vulgaris in cursu gradus, Bed mollis altemo crurum expli- catu glomeratio, Plin. 8, 42, 67. glomero- avi, atum, 1. v. a. [glomus] To wind up, form into a ball, gather into a round heap, to conglobate, glomerate (poet, and in post- Aug. prose) : I. Lit. : lanam in orbes, Ov. M. 6, 19 : sic terram deus, ne non aequalis ab omni Parte foret magni speciem glomeravlt in orbis, id. ib. 1, 35; id. ib. 9, 222 : Eae (offae) maxime glome- rantur ex ficis ct farre mixto, Var. R. R. 3, 5, 4 : ubi venae inter se implicatae glomerantur, Cels. 7, 22 ; so, glomerata Viscera, Ov. M. 8, 401 : atra favilla volat glomerataque corpus in unum Densatur, id. ib. 13, 604 : frusta mero glomerata vo- mentem, id. ib. 14, 212 ; cf. Virg. A. 3, 577 : glomeratae turbine nives, Sil. 3, 523 ; 60, glomeratus pulvis, Luc. 6, 296 : (Lapi- thae) equitem docu-.'re sub armis Insul- tore solo et gressus glomcrarc superbos, 684 GLOB, i. e. to make a horse bring his feet together, make him prance (* trot or amble), Virg. G. 3, 117 Wagn. ; cf. glomeratio. B. Transf., To gather into a round heap or knot, to collect, press, crowd, as- semble together: agmina cervi Pulveru- lenta fuga glomerant Virg. A. 4, 155 : glornerare manum bello, id. ib. 2, 315 : dum se glomerant retroque residunt, id. ib. 9, 539 : legiones in testudinem glome- rabantur, Tac. H. 3, 31 : collecti Troes glomerantur eodem, Virg. A. 9, 689 ; cf. id. ib. 439 : apes mixtae glomerantur in orbem, id. Georg. 4, 79 ; so Plin. 11, 18, 20 : ad terrain gurgite ab alto Quam mul- tae glomerantur aves, Virg. A. 6, 311 ; cf. Plin. 9, 22, 38 : foednm tempestatem, Virg. G. 1, 323 ; cf., fumiferam noctem, id. Aen. 8, 254 ; Lucr. 3, 496 ; id. 3, 540. II. Trop. : omnia fixa tuus glomerans determinat annus, qs. revolving, Cic. poet. Div. 1, 12, 19 : atque haec vetusta seclis glomerata horridis, Luctifica clades nos- tro infixa est corpori, accumulated, id. poet. Tusc. 2, 10, 25 : glornerare simul fas et nefas, Prud. Cath. 3, 134,— Hence * Adv. : quis oratorum densata glome- ratius aut dixit aut cogitavit? more suc- cinctly, Aus. Grat. act. 29. gldmerdSUS, a, «m. adj. [glomus] Like a ball, round, glomerous (post-Aug. and very rare) : Col. 9, 3, 1. gl6mus> eris, n. [kindr. with globus] A ball or clue of yarn, thread, etc. (ex- tremely rare) : lanae, Lucr. 1, 361 ; so Hor. Ep. 1, 13, 14 : lini, Plin. 36, 13, 19. § 91 : staminis albi, Scrib. Comp. 142. — H. In partic. : "glomus in sacris crustu- lum cymbi figura ex oleo coctum appel- lator," Fest. s. h. v. p. 98 (in Cato and Varro written globus, v. h. v. no. I. B, 1). gloria) ae, /. [kindr. with clams, from the root clflo, Gr. kXvui and /cXtu, whence kScos, and therefore, like this lat- ter, lit., rumor, fame ; hence also like (cXf'of, pregn.]. Glory, fame, renown: I, Lit : (a) Abs.: (Q_. Fabii) gloria claret, Enn. Ann. 8, 29 : ut summae gloriae sint a virtute proficis- centia, dedecoris vero praecipui existi- mentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato in Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 ed. Orell.; id. ib. 11, 19: hic- cine est ille Telamo, modo quem gloria ad coelum extulit? id. ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 : non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores, Cic. de Or. 2, 37, 154 : est enim gloria so- lida quaedam res et expressa, non adum- brata : ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de ex- cellente virtute ; ea virtuti resortat tam- quam imago, id. Tusc. 3, 2, 3 sq. : trahi- mur omnes studio laudis et optimus quis- que maxime gloria ducitur. Ipsi illi phi- losophi etiam in illis libellis, quos de con- temnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc., id. Arch. 11, 26 : immor- talis gloria, opp. sempiterna turpitudo, id. Pis. 26, 63 : bello quaeritur gloria, id. Off. 1, 12, 38 : maximam gloriam capere, id. Lael. 7, 25 : esse in gloria sempiterna, id. Att. 14, 11, 1 ; so, sit in aeterna gloria Ma- rius, qui, etc., id. Cat. 4, 10, 21 ; and, esse in maxima gloria, id. Off. 3, 21, 85 : ex- cellens in re militari gloria, id. Rep. 2. 17 : quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat, id. ib. 2, 20 : honorum gradus summis hominibus etinfimi6 sunt pares, gloriae dispares, etc. . . . ut is maxi- me gloria excellat, qui virtute plurimum praestet, id. Plane. 25, 60 : an Pollio et -Messala . . . parum ad posteros gloriae tradiderunt? Quint. 12, 11, 28: militavi non sine gloria, Hor. Od. 3, 26, 2.— Poet. : candidus, armenti gloria, taurus, i. e. or- nament, pride, Ov. A. A. 1, 290 ; so Tib. 4, 1, 208. — In the plur. : memorare veteres Gallorum glorias, glorious deeds, Tac. A. 3, 45 : ita sunt gloriae meretricum, Plaut. True. 4, 4, 36 ; Gell. 2, 27, 5. 0) c. gen. obj. : nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitia, laudem est adeptus, Cic. Off. 1, 19, 62 ; cf., pro gloria belli atque fortitudinis, Caes. B. G. 1, 2 Jin. ,• and, gloria rei militaris, id. ib. 5, 29, 4 : legum et publicae disciplinae, Cic. Tusc. ], 46, 110: rerum gestarum gloria florere, id. de Or. 1, 1, 1 : eximia GLOR virtutis gloria, id. Rep. 2, 10 : imperii gloria, id. Off. 1, 12, 38 : dicendi gloria, id. Brut. 68, 239 ; so Quint. 12, 10, 17. II. Transf., subjectively, Thirst or passion for glory, ambition ; vain-glory, pride, vaunting, boasting, bragging (quite class.) : (a) Abs. : moriar ni, quae tua gloria est, puto te mnlle a Cuesare consuli quam inaurari, Cic. Fam. 7, 13, 1 : quem tulit ad scenam ventoso gloria cur- ru, Hor. Ep. 2, 1, 177 ; cf. id. Sat. 1, 6, 23 ; 2, 3, 179 ; Cic. Rab. Post. 14, 38 : caecus amor sui Et tollens vacuum plus nimio gloria verticem, Hor. Od. 1, 18, 15. — In the plur. : perjuriorem hoc hominem Bi quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est, vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22 ; so Gell. 1, 2, 6. (J3) c. gen. obj. : generandi mellis, Virg. G. 4, 205 ; so, lautae mensae, Luc. 4, 376. gldriabundus, ", "m, adj. [glorior] Glorying, exulting (post-class, and very rare) : aliqua re gloriabundus, Gell. 5, 5, 4. gloriatio, onis, /. [id.] A glorying, boasting, vaunting (a word formed by Cic.) : ex quo eflicitur, gloriatione. ut ita dicam, dignam esse beatam vitam, Cic. Fin. 3_, 8, 28 ; id. ib. 4, 18, 50. gidriator> oris, m. [id.] A boaster, braggart, App. Flor. p. 357. gldrif lCatio, onis, /. [glorifico] Glo- rification (eccl. Lat:), Aug. torn. 9, p. 370, et al. glorif ICOj avi, atum, 1. v. a. [glori- ficue] To glorify (eccl. Lat.) : deum, Tert Idol. 22 ; Prud. Hamart._/m., et saep. glorif 1CUS, a, um, adj. [gloria-facio] Full of glory, glorious (post-class.) : Cod. Justin. 2, 8, 6. gloriola, ae,/. dim. [gloria] A small glory, a little glory (a word formed by Cic.) : nosmet ipsi vivi gloriola nostra per- fruamur, Cic. Fam. 5, 12, 9 ; id. ib. 7, 5, 3. fflbrior, atus, 1. v. dcp. a. and n. [id.] To glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (quite class.) ; constr. with the ace. or an object- or relative-clause, with the abl., de, in ali- qua re, or abs. : (a) c. ace. : vellem equi- dem idem posse gloriari quod Cyrus, Cic. de Sen. 10, 32 : ut de me ipso aliquid more 6enum glorier, id. ib. 23, 82 : in eum haec gloriantem impetum facit, Liv. 27, 12, 9. — Hence also in the part. fut. pass. : beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est, Cic. Tusc. 5, 17, 50 ; cf., est in aliqua vita praedicabile aliquid et glo- riandum ac prae se ferendum, ib. § 49. — (/J) With an object- or relative-clause : is mihi etiam gloriabitur, se omnes magis- tratus sine repulsa assecutum 1 Cic. Pis. 1, 2 : omnes provincias se peragrasse, id. de Or. 2, 64, 258 : in eo multum gloriari, se, etc., id. Rep. 1, 6 : seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur, Caes. B C. I, 4, 3 : se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21 ; Hor. E] ed. II, 23. — With a relative clause : glorii.tns est expergefactae somno Caesoniae, qva.n- turn egisset, dum ea meridiaret, Suet. Calig. 38. — (y) c. abl. : nominibus veterum glo- riantur, Cic. Or. 50, 169 : quibus rebus gloriemini in vobis, id. Lig. 7, 20 : quod sua victoria tam insolenter gloriarentur, Caes. B. G. 1, 14, 4 : hie etiam gloriatus sit occiso malo cive, Quint. 3, 6, 93 ; id. 11, 2, 22.— ((5) With de : de tuis divitiis in- tolerantissime gloriaris, Cic. Vat. 12, 29: de misera vita gloriari, id. Fin. 3, 8, 28 ; id. Plane. 8, 20.— (c) With in : non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc., Cic. Tusc. 1, 21, 48 : nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59 : in vir- tute recte gloriamur, id. N. D. 3, 36, 87.— (Q Abs. : licet enim mihi Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet, Cic. Off. 1, 22, 78 : tu ipse mihi gloriari videbare, id. Fin. 2, 16, 51 : ut jure quisquam glorietur, id. ib. 4, 18. 50 : dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc., Caes. B. C. 3, 45, 6 : detendendi haec causa non glori- andi loquor, Cic. Coel. 19, 45 : ait ipse de se, nee mentitur in gloriando, id. Brut. 18, 71 : (Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura, Suet. Tit 10 fin. glonose- adv., v. gloriosus, ad fin. glomosus, a, um, adj. [gloria] 1 GLUB (ace. to gloria, no. I.) Full of glory, glori- ous,famous, renowned : de clarorum hom- inura factis illustribus et gloriosis satis hoc loco dictum, Cic. Fin. 1, 11, 37 : quae si in privatis gloriosa sunt, id. Deiot. 14, 40 : magnificum illud Roinanisque ho- minibus gloriosum, id. Div. 2, 2, 5 : in ilia fuga, nobis gloriosa, id. ib. 1, 28, 59 ; so, mors, id. ib. 1, 24, 51 : consilia, id. Att. 8, 12, 5 : ilia, Vellej. 2, 4'J, 4 : princeps, Suet. Calig. 8 : gloriosissimae victoriae, id. Tib. 52 ; cf., dies gloriosissimus, Tac. H. 5, 17 : quod ipsi Agamemnoni fuit honestum, habere, etc milii vero gloriosum, te ju- venem consulem florere laudibus, Cic. Fam. 9, 14, 2 ; ct, bene do re publica me- reri, gloriosum est, id. Phil. 1, 14, 33. II. (ace. to gloria, no. II.) Vain-glori- ous, /wasting, bragging, haughty, conceit- ed, ostentatious: milites gloriosi, Cic. Lael. 26, 98 : ubi ilia magnifica et gloriosa os- tentatio civitatis 1 id. Flacc. 22, 52 : prae- potens et gloriosa philosophia, id. de Or. 1, 43, 193 : epistolae jactantes et glorio- sae, Plin. Ep. 3, 9, 13 : pavo, gloriosum animal, Plin. 10, 20, 22 fin. : esse gloriosi animi, eager for glory, Suet. Claud. 1. — B. Miles gloriosus, The title of a well- known comedy of Plautus. To this refers, deforme est, de se ipsum praedicare, fal- sa praesertim, et cum irrisione audienti- um imitari Militcm gloriosum, Cic. Off. 1, 38, 137. Adv., gloriose: 1, (ace. to no. I.) Gloriously : res magnas manu gerere, Naev. in Cell. 6, 8, 5 ; so, triumphare, Cie. Fam. 2, 12, 3. — Comp. : quia reliqua glori- osius retinebat, Sail. Frgm. ap. Gell. 2, 27, 2. — Sup. : quod per ipsos confici potuit, gloriosissime et magniricentissime confe- cerunt, Cic. Att. 14, 4, 2. — 2. ( a cc. to no. II.) Boastfully, vauntingly, pompously : exorsus es non gloriose magis a veritate quam, etc., Cic. de Or. 2, 8, 31 ; so, menti- ri, id. Mil. 27, 72 ; cf., proloqui, Plaut. Stich. 2, 1, 4 : amiciri, id. Pers. 2, 5, 6. glos> gloria, /. fcontr. from yi\oiaS, Att. ydXois] A husband's sister, sister-in- law (whereas fratria signifies a brother's wife), Modest. Dig. 38, 10, 4, § 6 ; Fest. s. h. v. p. 98 ; Charis. p. 27 ; Aus. Idyll, mo- nos. de hist. 13. — ff , Acc. to Non. 557, 6, also for fratria, but without an example. t glossa. ae, /. — ykiiaaa, An obsolete or foreign word that requires explanation, usually glosse?na (v. h. v.), Aus. Ep. 127 (in Quint. 1, 1, 35, written as Greek). — Hence Glossae, a term applied to collec- tions of such words with explanations : tesca aiunt sancta esse, Qui Glossas scrip- serunt, Var. L. L. 7, 2, 82, § 10; cf., glos- sema. glOSSai'Ium. ii, »• [glossa] A vocab- ulary or glossary of antiquated or foreign words that need explanation : vos philo- sophi meri estis, ut M. Cato ait, mortuaria glossaria ; namque colligitis lexidia, res tetras et inanes, etc., Gell. 18, 7, 3. t glossema. atia, n. = y\iiinarifna, An antiquated or foreign word needing expla- nation : "circa glosscmata etiam, id est voces minus usitatas, non ultima ejus professions diligentia," Quint. 1, 8, 15 : camillam (apud Ennium), qui glosscmata interpretati, dixerunt administram, Var. L. L. 7, 3, 88, § 34 ; so, glossemata nobis praecipit, Asin. Poll, in Suet. Grimm. 22. — Hence Glossemata, orum, n., A name given to collections of such words icith ex- planations : " naucum ait Aelius Stilo om- nium rerum putamen : Glossematorum autem scriptores, etc., Fest s. v. nau- cum, p. 166, b ; so, ocrem antiqui, ut Atei- us Philologus in libro Glossematorum re- fert, etc., id. s. v. ocrem, p. 181, a. t glossematicus. a, um, adj. = rXuxjcnuariKOS, Of or belonging to obso- lete or foreign words : genus locutionum, Diom. p. 434 P. t Jjlossopetra, ae, /. = ykuoadxerpa, A precious stone resembling the human tongue, Plin. 37, 10, 59 ; Sol. 37 med. t glottis, i«iis. /. = yXurrrif, A little i irrf, Plin. 10, 23, 33. glubOi ere, v. a. and n. (an ante-class, word) f. Act., To deprive of its bark, to bark, peel : salictum glubito arteque alli- gato, Cato R.R.33, 5 ; so, ramos, Var. R. R. 1, 55, 2. In an obscene sense : (Les- GL UT bia) Glubit magnanimos Remi uepotes (*v. deglubo), Catull. 58, 5. — ff, Neutr., To cast off its shell or bark : Cato R. R. 31, 2 ; so id. ib. 17, 1. ■I glucidatum suave et jucundum. GraEci enim j Xvkw dulcem dicunt, Fest. p. 98._ gluma, ae, / [glubo] A hull or husk, esp. of corn, Var. It. R. 1, 48, 1 sq. ; Fest. s. h. v. p. 98. ! gluo ovoTvibui (to draw together), Gloss. Philox. (hence glutus, gluten, glus). gfluS) ut i 9 i/' Itg'uo] Glue, usually glu- ten, Aus. Idyll, monos. per interr. 12, 10; Veg. 3, 66. glut glut* "" onomatop. word imi- tating the sound of water falling through a narrow aperture, I'oet. in Anthol. Lat. 2, 405_ed. Burm. gluten, inis, n. (masc. acc. to Mart. Cap. 3, 75) and glutinum> i. »• [+ g'uo] Glue : collectumque haec ipsa ad mune- ra gluten, Virg. G. 4, 40 ; so in the form gluten, Lucr. 6, 1068; Virg. G. 4, 160; Cels. 8, 7 ; Plin. 10, 40, 79, et al. : gluti- num ferunt Daedalum invenisse, Var. in Charis. p. 67, and 106 ; so in the form glutinum, Sail. Frgm. ib. ; Cels. 5, 5 ; Plin. 11, 39, 94 ; 13, 12, 26 ; 28, 18, 74, et al.— B. T r a n s f., A connecting tie, band (post-class.) : ossa, nervos ae medullas glutino cutis tegi, Prud. Cath. 9, 102.— ff, 'Prop.: c\uapyivn et neeessitas ambae sibi invicem individuo connexae sunt glu- tino {al. glutinio), App. Trismeg. p. 100 : glutino caritatis haerens, Hier. Ep. 3, 3. glutinamcntum. i. »■ [glutino] That which is glued together, a glued or pasted place in paper, Plin. 13, 12, 25. t fflutinariuSjii.™. [gluten] A glue- boiler, Inscr. Orell. no. 4198. * glutmatlQ. onis, /. [glutino, a glu- ing together ; transf.] In medic, lang., A drawing together, closing of wounds : vul- neris, i. e. a closing up, Cels. 7, 27. glutinativus. a, um, adj. [id.] In medic, lang.. That glues or draws together (a post-class, word) : virtus, App. Herb. 72; 77. glutinator. oris, m. [ id. ] A gluer together oj books, a book-binder, Cic. Att. 4, 4, b, 1 ; Inscr. Orell. no. 2925 ; cf. ib. no. 4198. glutlnatdriuS) a, um, adj. [id.] In medic, lang., That glues or draws together, sc. wounds : virtus, Theod. Prise, de Di- aet. 10. *glutineus, a. um, adj. [gluten] Gluey, glutinous .- Rutil. Itin. 1, 610. glutiniiim. »• v. gluten, no. II. glutino. avi, atum, 1. v. a. [gluten] To glue, glue together : f , Lit.: chartas, Plin. 22, 25, 60: fragmenta vitri, id. 29, 3, 11. — ff, Transf., in medic, lang., To close up an opening, esp. a wound : gluti- nantia medicamenta, Cels. 7, 4 : cicatri- cibus glutinanriis, Plin. 23, 6, 35 ; so, prae- cisos nervos, id. 25, 5, 19 ; Cels. 7, 28 ; cf., si orae vulneris se glutinarunt, id. 7, 27 fin. glutinosus, a, um, adj. [id.] Full of glue, gluey, glutinous, viscous, tena- cious : terra, Col. 1 praef. § 24 : caro, Cels. 2, 22. — Comp. : pus et sanguine et sanie, Cels. 5, 26, 20.— Sup. : terra, Col. 3, 11, 10 : resina, Cels. 6, 7, 5. elutinum. i, v. gluten. 1. glutlO (also gluttio), i" or ii, itum, 4. v. a. To swallow or gulp down : "GLUTTIT iyKnKTct," Gloss, (a post- Aug. word) : epulas, Juv. 4, 29 : micula- rum minimum cum vino destillatum glut- tivi, Front. Ep. 5, 40 ed. Maj. — B. Tr an sf., of sound, To utter interruptedly, as if swallowijig : quum glutiunt vocem velut strangulati, Plin. 10, 12, 15 fin.— ff. T r o p. : Christus damans glutitam mortem, Tert. adv. Marc. 2, 267. 2. t glutio, ire. The noise made by hens, To cluck ; v. J glocidare. gluto (also g-lutto). onis, m. [glutio] A glutton, gormandizer, Pers. 5, 112 ; Poet, in Anth. Lat. 2, 405 ; cf. Fest. s. v. ingluvies, p. 112 Mull. N. cr. ; Isid. Orig. 10, 114. glutus (also glattUS). a, um, adj. [lit, part, ot tgluo, drawn together ; hence opp. to crumbling, friable] Tenacious, well- tempered, soft : locus bipalio subactus siet beneque terra tenera siet beneque glutus GNID siet, Cato R. R. 45, 1 ; also quoted in Plin. 17, 18, 29.— Here too belongs "glit- tis subactis, levibus, teneris," Fest. p. 98 Mull. N. cr. Glyccra. ae, /. f, A celebrated courtesan at Athens, the mistress of thepoet Mcnander, Mart. 14, 187. — 2. A mistress of Horace. Hor. Oct. 1, 19, 5; 1, 30, 3.— 3. A mistress of Tibulius, Hor. Od. 1, 33, 2. Glyccrium. ii, /• The name of a female iu the Andria of Terence, Ter. Andr. 1, 1, 108. ( ' Glycon or Glyco, onis, m. 1. A wrestler, Hor. Ep. 1, 1, 30.— 2. A phtjsi- cian, Cic. Ep. Brut. 6 ; ed. Ernest. Glauco.) t fflycymeris, idis, f.= } \vKvue- pis, A kind of shell-fish, Plin. 32, 11, 53 ; Macr. S. 2, 9 med. J glyeyrrhiza) ae, f=zykvKvf4^a, Liquorice-root, Plin. 22, 9, 11. Also call- ed g-lycyrrhizon; i. n.=y\vKii£i^v, Pli° 11, 54, 119 (called in Cels. 5, 23, dulcis radix), t glvcvsldej e9 > /• — ykvKvoidn, A peony, Plin. 25, 4, 10; 27, 10, 60. t glyssomargra, ae, /. A kind of while marl, Plin. 17, 18, 4 (al. glisso- marga). Gnacus, i, v. Cnaeus. I grnaphahon, ". «• = yvaQoWiov, The herb cud-weed, cotton-grass, Plin. 27, 10, 61. ' gfnarigravit significat apud Livium narravit, Fest. p.95Miill. N. cr. [gnarus], g'naritaSjatis,/. [gnarus] Knowledge (extremely rare) : locorum, Sail. Frgm. ap. Non. 116, 22 ; so Amm. 16, 2. + gnarivisse narrasse, Fest p. 95 Miill. iV. cr. ; cf., Jgnaritur yvwpi^tTui, Gloss. Philox. t gUarurat yvupfyt, Gloss. Philox. g"0aruSj a, um (also ante- and post- class, form giiaruriS) e > Plaut Most. 1, 2, 17 ; Poen. prol. 47 ; Aus. Ep. 22, 19 ; Arn. 3, 113 ; v. in the follg., and cf., "gnu- ruris j vwpipoi," Gloss. Philox. — Another form is % narus, like navus, notus, acc. to Cic. Or. 47, 158), adj. [kindr. with J gno- tus, notus, nosco, yvwvai] Knowing or ac- quainted with a thing ; skillful, practiced, expert in any thing (rare, but quite class.) ; constr. with the gen., or with a relative- or object-clause ; ante- and post-class, with the acc. : (a) c. gen. : nee loci gnara sum, Plaut. Rud. 1, 3, 28 ; so, loci, Sail. Frgm. ap. Prise, p. 700 P. : rei publicae, Cic. Brut. 64, 228 ; so, armorum et militiae, Col. 1 praef. ^ 4 : artis, Just. 11, 7 : tem- poris, Plin. 9, 8, 9; cf. Tac. Agr. 6: si modo vinitor gnarus est iis utendi. Col. 4, 25, 1 ; Plaut. Asin. 3, 2, 6.— (3) With a relative clause : Periclem uberem et fe- cundum fuisse, gnarumque, quibus ora- tionis modis, etc., Cic. Or. 4, 15: nemine gnaro aut opinante, quidnam coepturus esset Suet. Calig. 46. — (y) With an ob- ject-clause : Hasdrubal satis gnarus, Han- nibalem transitus quosdam pretio merca- tum, Liv. 23, 29, 5 ; cf. id. 33, 5, 4 ; so Tac. H, 2, 29 ; 65 ; 5, 19, et al. : concha quum manum videt, comprimit sese ope- ritque opes suas, gnara propter illas se peti, Plin. 9, 35, 55. — (o) c. acc. : simul gnarures vos volo esse hanc rem mecum, Plaut Most. 1 , 2, 17 ; so, ut mecum sitis id gjiarures, id. Poen. prol. 47. II. Transf., pass., Known, notus (post- Aug, and very rarely ; perh. only in Tac.) : in paludem gnaram vincentibus, Tac. A. 1, 63 : idque nulli magis gnarum quam Neroni, id. ib. 15, 61 ; cf., gnarum id Cae- sari, id. ib. 1, 5. Gnatho. onis, m. Name of a parasite in the Eunuchus of Terence; hence used to denote a parasite in gen., Cic. Lael. 25, 93 sq. ; Phil. 2, 6, 15 ; Sid. Ep. 3, 13.— If. Deriv., Gnathonici, orum, m., qs. Dis- ciples of Gnatho, Gnathouites, i. e. para- sites, Ter. Eun. 2, 2, 33. gnatUS; a, um, v. natus under nascor. g-nave. gfnavitas, guaviterj guavus. v. under nav. _..,'. Gnidus or Gnidos (also Cmd.), i, /., KviSos, A Doric city in Caria, celebra- ted for its statue of Venus, the workmanship of Praxiteles, now Cnido, Mel. 1, 16, 2 ; Plin. 5, 28, 29; Hor. Od. 1, 30, 1; 3, 28, 13 ; Ov. M. 10, 531 ; Cic. de imp. Pomp. 12, 33 ; Liv. 37, 16 ; cf. Mann. Asia Min. 3, GONI p. 234.— ff. Deriv., Gnidius (Cn.), a, um, adj., Of or belonging to Gnidus, Gnid- ian : Venus, Plin. 36, 5, 4, § 23 ; cf. Sill. Catnl. Artif. p. 382 sq. : Gyges, Hor. Od. 2, 5, 20: granum, i. e. the seed of the meze- reon, Plin. 13,21,35 : arundo, i. e. Gnidian writing-reed, Aus. Ep. 7, 50 ; also called nodi, id. ib. 4, 74. — In the plur. subst., Gnidii (Cn.), orum, m., The inhabitants of Gnidus, Gnidians, Cic. Verr. 2, 4, 60, 135 ; Plin. 36, 5, 4, § 20. t gnitUS et gmiXUS a genibus prisci dixerunt, Fest. p. 96 Miill. N. cr. ; v. 1. nitor. gnobilis. e, v - nobilis. I ^nomCi es, /. =: yvuturj, A sentence, maxim ; pure Lat., sententia, Front. Ep. 3, 11 ed. Mai. t ffliomon? 6nis, m. =z yvtxipwv, The pin or style of a dial, the gnomon, Plin. 2, 72, 74 ; Vitr. 1, 6 ; 9, 8 ; Mart. Cap. 6, 194. t gTlOmoniCUS, a, um, adj. = yvui- uoviKos, Of or belonging to a gnomon, and, in gen., of or belonging to a dial, gnomonic: rationes, Vitr. 9, 3 fin. : res, id. 1, 1 fin.— ff . Subst., A, griomdni- Ca, ae, and g-ndmdnice, es,f. = yvu- uoviK)], The art oj making or judging of sun-dials, the art of dialing, gnomonics, Gell. 1, 9, 6 ; Vitr. 1, 3 ; Plin. 2, 76, 78 — S3, gfnomonici- orum, m. = yvupovi- Kol, Persons skilled in gnomonics, dial- ists, Sol. 37. gnOSCO; ere > v - nosco, ad init. Gnosus or Gnoses (also Gnoss. and Cnoss.), i, /., Kvuods (also written Kvwffdof), The ancient capital of Crete, the residence of Minos, now Cnosson, Mel. 2, 7, 12; Plin. 4, 12, 20, § 59; Luc. 3, 185 Cort. N. cr. ; cf. Mann. Griech. p. 698 sq. — II. Derivatives, A. Gnoslus (Gnoss.), a, um, adj., Of or belonging to Gnosus, or poet., in gen., to Crete, Gnosian, Cretan : Ctesi- phon, of Gnosus, Plin. 7, 37, 38; so, Epi- menides, id. 7, 48, 49: calami spicula, Hor. Od. 1, 15, 17 : castra, of Minos, Ov. M. 8, 40 : regna, Virg. A. 3, 115 : Stella Coronae, i. e. of Ariadne, id. Georg. 1, 222; also called ardor Bacchi, Col. poet. 10, 52. — Subst., Gnosia, ae, /., The Gnosian, Cretan, said of Ariadne, Prop. 1, 3, 2. — And in the plur., Gnosii, orum, m., The inhabitants of Gnosus, Gnosians, Cic. Leg. 1, 5, 15. 23. GnOSiaCUS (Gnoss.), a, um, adj., the same : rex, i. e. Minos, Ov. M. 8. 52 : rognum, i. e. Crete, id. ib. 9, 669 ; so, cari- na, id. ib. 8, 144 ; cf„ rates, id. ib. 7, 471. C. GnOSias (Gnoss.), adis, /., Gno- sian, Cretan : juvencae, Ov. A. A. 293. — Subst., The Gnosian, i. e. Ariadne, Ov. A. A. 1, 556. D. Gnosis (Gnoss.), Idis, /., the same : corona, i. e. the constellation of Ari- adne's Crown, Ov. F. 3J 460.— Subst., The Gnosian, i. e. Ariadne, Ov. Her. 15, 25 ; A. A. 1, 527 ; 3, 158 ; Stat. S. 5, 1, 232 ; Theb. 12, 676. 1 gTlOStlci, orum, m. = ypoiartKoi, The Gnostics, a religious sect in the first centuries of the Christian era, Aug. de Haercs. 6. So the work of Tertullian is entitled : adversus Gnosticos. gfnotuSi a, um, v. nosco, ad init. tgoblUS (also cob.), ii, and g-obio, 6nis, m. = Koi&t6s, A fish of small value, the gudgeon, Ov. Hal. 128 ; Plin. 9, 57, 53 ; 32, 11, 53; Malt. 13, 88; Juv. 11, 37; Aus. Idyll. 10, 131. Gomorra or Gomorrha, ae, /., Yopufipa, The city of Gomorrha, in Pales- tine, Vulg. Gen. 10, 19 ; 14, 2 ; 19, 28, et saep. ; called also Gomorrhum, Tert. Apol. 40; Sol. 35. — If, Deriv., Gomor- I'hacuSi a, um, adj., Of ov belonging to Gomorrha: ruinae, Prud. Ham. 844. Gomphij orum, n., Tou'bot, A town of Thessahj, on the Peneus, now Kalabaln, Plin. 4, 8, 15 ; Caes. 13. C. 3, 80 ; Liv. 31, 41; 32, 14; 36, 13, et al. — ff. Deriv., GomphcnSCS; ium, m., The inhabitants of Gomphi, Gomphians, Caes, B. G. 3, 81. ' ffomphus, U m.-=yopoi, A nail, pegj'l'ert. Apol. 12 ; Stat. S. 4, 3, 48. IgrongyliS; i «•> T6p6wv, A city of Great Phrygia, on the Sangaris, Plin. 5, 32, 42 ; Liv. 38, 18 ; Curt. 3, 4 ; cf. Mann. Asia Min. p. 72 sq. ; and v. the follg. art. GordlUS) ii. m - TopHws, A king of Gordium, in Great Phrygia, famous for t/te inextricable knot on his chariot, which Alex- ander the Great cut in two with his sword, Curt. 3, 1 ; Just. 11, 7. Gorg°Ci es, /. A daughter of Oeneus, and sister of Mclcager and Dejanira, who was changed into a bird, Ov. M. 8, 543 ; Hyg. Fab. 174. GorglaS; ae, m., Topyias, f . A famous Greek sophist of Leontini, a cotemporary of Socrates, Cic. Inv. 1, 5, 7 ; Fin. 2, 1, 1 ; de Or. 1, 22, 103; Brut. 8, 30; Or. 12, 39, et saep. — ff , A rhetorician in Athens, instructor of Cicero's son, and author of the rhetorical work from which excerpts have been made by Rutilius Lupus, Cic. Fam. 16, 21, 6 ; cf. Ruhnk. Praef. ad Ru- til. Lup. — f ff, A sculptor of Sparta, Plin. 34, 8, 19. GorffO or Gorffon- 0m 3 (also Gor- gona, aeT Prud. arcif 10, 278), /., Top; <•<&'•• Of or belong- ing to Gorgon, Gorgonian : crines, Ov. M. 4, 801 ; 5, 196 : domus, the dwelling of Gorgon, id. ib. 4, 779 : ignis, id. A. A. 3, 504 : venena, i. e. snaky hair like that of Gorgon, Virg. A. 7, 341 : cquus, i. e. Pe- gasus, Ov. F. 3, 450; Stat. Th. 4, 61; hence also lacus, the fountain Hippocrene, on Mount Helicon, which burst forth where Pegasus 'struck the ground with his hoof, Prop. 3, 3, 32. — B. Gorgonia. ae, /., Coral (which hardens in the air), Plin. 37, 10, 59. tg-orgonifer, eri, m. [Gorgo-fero] The Gorgon-bearer, a poet, epithet of Per- seus : PERSEO INVICTO, Inscr. ap. Gud. 56, 8. Gortyn* ynos, v. the follg. art. Gortyna, ae, and Gortync, es (also Cortynia, ae, Var. R. R. 1, 7, 6; and Gortyn, ynos, ace. to the Gr. Topriv, Val. Fl. 1, 709), /., Toprvvn, An important and extremely ancient city of Crete, Mel. 2, 7, 12 ; Plin. 4, 12, 20, § 59 ; 12, 1, 5 ; Luc. 3, 186 ; Sen. Troad. 821 ; cf. Mann. Gr. p. 715 sq— ff. Derivv., A. Gortymus, a, um, adj., Of or belonging to the city of Gortyna, Gortynian ; and poet., in gen., for Cretan (cf. Gnosius under Gnosus, no. 11. A; : judex, of Gortyna. Cic. Phil. 5, 5, 13 : ranis, Varius in Macr. S. 6, 2 : stabu- la, Virg. E. 6, 61 : spicula, id. Aen. 11, 773 : arbiter, i. e. Minos, Stat. Th. 4, 530 : ali- ger, i. e. Daedalus, Aus. Idyll. 10, 300. — In the plur., Gortynii, orum, m., The inhab- itants of Gortyna, Gortynian, Liv. 33, 3 ; 37, 60.— B. Gortyniacus, a. um, adj., Gortynian, Cretan: arcus, Ov. M. 7, 778. — C. GortyniSt idis, /, adj., the same : arundo, Luc. 6, 214. GRAC i grossympinus, i> /■ The cotton- tree, Gossypium arboreum, L. ; Plin. 12, 10, 21. Also called SfoSSVpion or jfos- sipion, ii, n., PlinTl», \*f% 14. & Gothi, orum, m., ro0oi, The Gotlts, the great tribe of Northern Germany : hue possem victos inde referre Gothos, Aus, Epigr. 3 fin. ; so, Inscr. Orell. no. 1135 ; 1159 ; and with the scansion Gothi. id. ib. no. 1162 (of the year A.D. 565). Called, at an earlier period, Gothones or Goto- nes, Tac. A. 2, 62; and, Guttones, Plin. 4, 14, 28 ; 37, 2, 11, 5 35. Cfl Mann. Germ, p. 353 sq. — ff. Deriv., A. Gothia. ae, /., The country of the Goths, Amm. 30, 2. — B. GothlCUS. a, um, adj.. Of or be- longing to the Goths, Gothic : bellum, Trebell. XXX. tyrann. 30. And, Gofhi- cus, i, m., A surname bestowed on the con- queror of the Goths, Inscr. Grut. 276, 4 ; Num. ap. Eckh. D. N. V. 7, p. 472. Gothini; orum, m. A Celtic tribe that inhabited the region about the modern Cra- cow, Tac. G. 43 ; cf. Mann. Germ. p. 393 sq., and 481. Gothones and Gotones, um, v. Gothi. t srrabatarius K^ivomtos, Gloss. Philox. Fiabatulus, i. *»• dim. [grabatus] A couch, pallet (a post-class, word), App. M. l,_p. 107 sq. ; 2, p. 121. tgTabatuS>i> m - = K/ :, n'&"'os, A (most- ly poor, low) couch to rest on, a pallet, camp-bed, Cic. Div. 2, 63, 129 ; Lucil. in Non. 181, 29 ; Petr. 97 ; Sen. Ep. 18 ; 20 ; Virg. Mor. 5 ; Mart. 6, 39, 4 ; 12, 32, 11 : grabatus argento inaurato tectus, Scaev. Dig. 33, 7, 20 fin. GraCChuSi i> »». -A Roman family name in the gens Sempronia; the most celebrated are the two brothers Ti. and C. Cornelius Gracchus, sons of Ti. Sem- pronius and Cornelia, daughter o/Scipio Africanus the elder. — ff, Deriv., Grac- chanuSj % u™, adj., Of or belonging to a Gracchus, Gracchan : judices, i. e. the knights who were made judges by a law of C. Gracchus, Cic. Brut. 34, 128 : tumultus, Val. Max. 1, 1, 1 : mala, Sen. Brev. vit. 6. gracilcns, ends, adj. [gracilis] Slender, thin, for the usual gracilis, Naev. in Non. 116, 8 ; cf. the follg. art. gracilentUS* a, um, adj. [id.] Slen- der, thin (an ante- and post-class, word for the usual gracilis) : hlum, Enn. in Non. 116, 8: equus, meagre, Gell. 4, 12, 2. gracilescO; ere, v. inch. n. [id.] To become slender, small (a post-class, word) : obeliscus gracilescens, Amm. 17, 4; so, pyramidum magnitudo gracilescit paul- latim, id. 22, 15. gracihpcs, pedis, adj. [gracilis- pes] Slender -footed : ciconia, P. Syr. ap. Pctr. 55. gracilis» e (ante-class, form of the fern, gracila, Lucil. in Non. 489, 21 ; plur., gracilae virgines, Ter. Eun. 2, 3, 22), adj., Thin, small, in a good and bad sense, slender, slim: meagre, lean: f. Physic- ally (quite class.) : in gracili macies cri- men habere potest, Ov. R. Am. 328 : gra- cili sic tamque pusillo, Hor. S. 1, 5, 69 : quis multa gracilis te puer in rosa, etc., id. Od. 1, 5, 1 ; so, puer, Mart. 11, 43, 4 : capella, Ov. M. 1, 299 : equi hominesque paulluli et graciles, Liv. 35, 11, 7 : arbo- res succinctioresque, Plin. 16, 10, 17 : re- sina (ppp. pinguis), id. 24, 6, 22 : et ejun- cida vitis, id. 17, 22, 35, § 173 ; folium, id. 19, 8, 54 : comae et lanuginis instar, Ov. Am. 1, 14, 23 : stamen, id. Met. 6, 54 : ca- tena, id. ib. 4, 176 ; cf., vinculum aurj, Petr. 126 : cacumen, Ov. M. 10, 140 : viae petauri, Mart. 2, 86, 7 ; cf., rima, App. M. 4, p. 149 : libellus, Mart. 8, 24, 1 : umbra, Ov. Tr. 4, 10, 86. — Comp. : glans brevior et gracilior, Plin. 16, 6, 8. — Sup. : fuit (Nero) ventre projecto, gracillimis cruri- bus, Suet. Ner. 51. B. Transf., in opp. to fat or rich, Meagre, scanty, poor (post-Aug.) : ager, Plin. 17, 22, 35, § 187 ; so, clivi, Col. 2, 4, 11 : vindemiae, Plin. Ep. 9, 20, 2 ; so id. ib. 8, 15, 1 : gracili Lare vivere, App. Apol. p. 287 ; cf., pauperies, id. Met. 9, p. 219. II. Trop., of speech, Simple, plain, un- adorned (poet, and in post-Aug. prose) : materiae gracili sufficit ingenium, Ov GRAD Pont. 2, 5, 26 ; cf. lusimus, Octavi, gracili modulante Thalia, Virg. CuL 1: "et in carmine et in soluta oratione genera di- cendi probabilia 6unt tria, quae Graeci XapaKT?ipai vocant nominaque eis fece- runt acpbv, loxvov, tiiaov- Nos quoque, quern primuxn posuimus, ubercm voca- mus, secundum gracilem, tertium medio- crem. Oberi dignitas atque amplitude est : gracili venustas et subtilitas : medi- us in continio est utriusque modi parti- ceps," etc., Gell. 7, 14. 1 sq. ; cf., inter gra- cile validumque tertium aliquid constitu- tum est, Quint. 12, 10, 66; so, praefatio- nes tersae, graciles, dulces, Plin. Ep. 2, 3, 1. — Of the speaker : non possumus esse tam graciles, simus i'ortiores, Quint. 12, 10, 36. Adv., graciliter, Slenderly: 1, Lit.: App. M. 3, p. 130,— 2. Trop. : alia orna- tins, alia gracilius esse dicenda, more sim- ply, Quint. 9, 4, 130. gracilitas, ads,/, [gracilis] Slender- ness, thinness, leanness, mcagreness : J, Lit. (q^uite class.) : erat eo tempore in nobis summa gracilitas et infirmitas cor- poris, Cic. Brut. 91, 313 ; so, cervicis et crurum, Suet Calig. 50 : crurum. id. Ca- lig. 3 ; Dom. 18 : digitalis (vitis), Plin. 14, 3, 4, § 40 ; cf., papyrum in gracilitatem fastigatum, id. 13, 11, 22.— In the plur. : habct certos sui studiosos (Lysias), qui non tam habitus corporis opimos, quam gracilitates consectentur, Cic. Brut. 16, 64. IT Trop., of speech, Simplicity, plain- ness, want of ornament (post-Aug.) : quid Periclea ? similemne credimus Lysiacae gracilitati ? Quint. 12, 10, 24 ; cf, exeni- pla in Latina lingua M. Varro esse dicit ubertatis Pacuvium, gracilitatis Lucilium, mediocritatis Terentium, Gell. 7, 14, 6 (v. the whole 14th chap.) : pressa ilia narra- tionis gracilitas, Quint. 4, 3, 2 ; id. 1, 9, 2. graciliter. a ^f., v. gracilis, ad fin. *grracflitudOi ^f- [gracilis] Slen- dentess, tor the class, gracilitas, Att in Non. 116. 6. * gTacillO; we, v. n. The note of the hen, To cackle: cucurrire solet gallus. gallina gracillat Auct. Carm. Philom. 25. gracilus. a, um, v. gracilis, ad ink. gTaculus (also written grace), i, m. [from its note gra gra. Quint. 1, 6, 37 ; Isid. Orig. 12, 7, 45j A jackdaw, Corvus monedula,L. ; Plin. 11,37.79 ; id. 47, 107; 8, 27, 41 ; Phaedr. 1, 3, 4 ; Mart. 1, 116, 6.— b. Proverb.: (a) "vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo," i. e. ignorant persons have nothing to do icith poetry, Gell. N. A. praef. § 19,— (j3) Graculu3 Aesopi, one who decks himself out in bor- rowed plumes, makes a fine show with other people's property, Tert adv. Val. 12 (cf. Phaedr. 1, 3). gTadalis.. e, adj. [gradus] Step by step (a post-class, word) : pugna, Diom. p. 473 P. gradariUS, a, nm, adj. [id.] Of or be- longing to steps, going or proceeding step by step (very rare ; not in Cic.) : J. Lit. : equus gradarius, A pacer, ambler, Lucil. in Non. 17, 25 : pugna, Diom. p. 473 P. — JJ, Trop., of a deliberate speaker: Cicero quoque noster gradarius fuit, Sen. Ep. 40 fin. gradatim. a ">■ [perh. from gradior, he who steps forth, marches out] A sur- name of Mars: (Numa) Salios item duo- decim Marti Gradivo legit Liv, 1, 20, 4 : res Gradive, Virg. A. 10, 542 : Nymphas venerabar agrestes Gradivumque patrem, id. ib. 3, 35 : jure venis, Gradive, Ov. F. 2, 861 ; so abs., Gradivus, id. ib. 3, 677 ; 5, 556 ; Met. 14, 820 ; 15. 863 ; and with the scansion Gradivus. id. 6, 427. Cf. Hart. Relig. d. Rom. 2, p. 162. gTadus. us (archaic gen. sing., gradu- is, Var. in Non. 494, 17 : dot., gradu, Lu- cil. in Fest 8. v. REMELIGINES, p. 276 Miill.), m. [gradior] A step, pace. I. Lit: ad hanc conversionem, quae pedibus et gradu non egeret ingrediendi membra non dedit Cic. Univ. 6 : quaenam vox ex te resonans meo gradu remoram facit! Lucil. 1. 1. : gradum profeiTe, Enn. in Fest. s. v. PEDUM, p. 249, a MiilL : quo nunc incerta re at^ue inorata gradum Regredere conare ? Fnn. in Non. 166, 23 : gradum facere, Cic. de Or. 2, 61, 249 : tollere gradum, Plaut. Bac. 3. 6, 6 : ad fo- rum suspenso gradu placide i r e perrexi, Ter. Ph. 5, 6, 27 ; so, quieto et placido gradu sequi, Phaedr. 2, 7, 6 ; cf., on the contrary, celeri gradu Eunt uterque, Plaut Trin. 3, 1, 22 ; and, ut tu es gradi- bus grandibus, id. Epid. 1. 1, 11 ; so, citato gradu in hostem ducere, Liv. 28. 14, 17 : concito gradu properare, Phaedr. 3, 2, 11 : gradum celerare. Virg. A. 4, 641 : com- pere, Hor. Od. 1, 3. 33 : addere, Liv. 26, 9, 5 : sistere, Virg. A. 6, 465 : sustinere, Ov. F. 6, 398 : re'voeare, Virz. A. 6, 128 : referre, Ov. F. 5, 502 : vertefe, Stat Th. 8, 138. et saep. : peditum aciem instruc- tam pleno gradu in hostem inducit at full pace, in quick time, Liv. 4, 32, 10 ; cf. Trebon. in Cic. Fam. 12, 16, 2 : non gradu, sed praecipiti cursu a virtute des- citum, ad vitia transcursum, step by step, GRAD Vellej. 2, 1, 1 ; so, per gradus, Ov. M 2. 354. B. Trop. : hone quasi gradum qucn dam atque aditum ad cetera factum intel ligitis, Cic. Agr. 2, 15, 38 ; cf., itaque ma- joribus nostris in Africam ex hac provin- cia gradus imperii factus est, id. Verr. 2, 2, 1, 3 ; and Quint 3, 6, 8 ; so, Crassua Licinius nee consul nee praetor ante fue- rat quam censor est factus : ex aedilitate gradum ad censuram fecit Liv. 17,6, 17; and id. fi, 35, 2 Drak. : quasi hunc gradum mei reditus esse, quod mulieres revertis- sent a step to my return, Cic. Att. 7, 23, 2 ; cf. Liv. 6, 42, 2 : notitiam primosque gra- dus vicinia fecit : Tempore crevit amor, Ov. M. 4, 59 ; cf. Prop. 1, 13, 8 : quum consuleretur, quid sentiret, Non possum, inquit, tibi dicere : nescio enim quid de gradu faciat : tamquam de essedario in- terrogaretur, i. e. of the peripatetics, Sen. Ep. 29 : etsi spondeus, quod est e longis duabus, hebetior videtur et tardior, habct tamen stabilem quendam et non expertem dignitatis gradum, pace, Cic. Or. 64, 216. YL Transf.: &, In milit and gladia- tor's lang., Station, position, ground taken by a combatant : obnisos vos (velim) sta- bili gradu impetum hostium excipere, Liv. 6, 12, 8 ; cf. Tac. H. 2, 35 ; and de gradu libero ac stabili conari, Liv. 34, 39, 3 ; cf. also, in suo quisque gradu obnixi, urgentes scutis, sine respiratione ac re- spectu pugnabant, id. 8, 38, 11 : inque gradu stetimus, certi non cedere, Ov. M. 9, 43 : hostes gradu demoti, Liv. 6, 32, 8 Drak. If. cr. ; for which, turbare ac statu movere, id. 30, 18, 4. 2. Trop., A firm position or stand: corda virum mansere gradu, i. c. firm, steadfast, Sil. 16, 21 : fortis et constanris est, non perturbari in rebus asperis, nee tumultuantem de gradu dejici, ut dicitur. to let one's self be disconcerted, Cic. Off. 1, 23, 80 ; cf., dejectus de gradu, id. Att. 16. 15, 3; and, motus gradu, Sen. Const. Sap. 19 : so, gradu depulsus, Nep. Them. 5, 1. B. That on which one steps, A step cr round of a ladder, a stair. 1. Lit. (so usually in the plural): quemadmodum scalarum gradus si alios tollas, alios incidas, etc., Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 3 ; so, haerent parietibus scalae, postesque sub ipsos Nifuntur gradibus, Virg. A. 2, 443 : gradus templorum, Cic. Att 4, 1, 5 ; so, gradus ejusdem templi tollebantur, id. Sest 15, 34 ; cf„ aerea cui (templo) gradibus surgebant limina, Virg. A. 1, 448 ; Vellej. 2, 3, 1 : pro Palatii gra- dibus, Suet Ner. 8 ; Vit 15 : praeceps per gradus ire, id. Calig. 35. — (/3) Sing. : cum dextro pede primus gradus ascen- ditur, Vitr. 3, 3. b. Transf., of things that rise by steps : (a) In hair-dressing, A braid of hair : caput in gradus atque anulos comptum, Quint. 12, 10, 47 : comam in gradus fran- gere, id. 1, 6, 44 : cf., coma in gradus for- mata, Suet Ner. 51. Q3) In econom. lang., A spit or such a depth of earth as can be dug at once with the spade, Col. 3, 13, 19 ; 4, 1, 3. (y) In mathematics, A degree of a cir- cle, Manil. 1, 579. (<5) In veterin. lang., The wrinkles on a horses palate, Veg. 1, 2 ; 32 ; 4, 2. 2, Trop., A step, degree in tones, in age, in relationship, in rank, etc. (sOequally common in the sing, and plur.) : ille prin- ceps variabit et mutabit omnes sonorum turn intendens turn remittens persequetur gradus, Cic. Or. 18, 59; cf. id. de Or. 3, 61, 227 ; and, ab ima ad summam (vocem) ac retro multi sunt gradus, Quint 11, 3. 15 : Paullatim gradus aetatis scandere adultae, Lucr. 2, 1123 ; c£, quod tanta pe- nuria est in omni vel honoris vel aetatis gradu, ut etc.. Cie. Fam. 3, 11, 3 ; so, aeta- tis, Vellej. 2, 36, 2 ; Quint. 3, 7, 15 ; Suet Aug. 79 ; Tit. 3, et al. : nostri quoque san- guinis auctor Juppiter est, totidemque gradus distamus ab illo, Ov. M. 13, 143 : cf. a matre Magnum Pompeium artissimo contingebat gradu. Suet Aug. 4 ; and id. Ner. 2 : qui (populus) te tam mature ad summum imperium per omnes honorum gradus extulit, Cic. Cat 1, 11. 28 : gradus dignitatis, id. Rep. 1, 27 ; cf. id. ib. 1, 27 Hn.; and in the sing., ex tam alto digni- "687 QR AE tatis gradu, id. Lad. 3, 12/n. ; so, gradus altioi', altissimus, amplissimus, dignitatis, id. Cluent. 55, 150 ; Phil. 1, 6, 14 ; Mur. 14, 30 ; cf. also id. ib. 27, 55 ; and, summum in praefectura florentissima gradum tene- re et dignitatis et gratiae, id. Plane. 13, 32 : a senatorio gradu longe abesse, id. de imp. Pomp. 21, 61 ; cf. ascendens gradi- bus magistratuum, id. Brut. 81, 281 ; and without a gen., etenim quis est civis, praesertim hoc gradu, quo me vos esse voluistis, tam oblitus beneficii vestri, etc., id. Phil. 6, 7, 18 ; cf. so too id. Acad. 2, 2, 6 ; and, omni gradu amplissimo dignissi- mus, id. Fam. 6, 10, 2 : gradus officiorum, id. Off. 1, 45, 160 : temporum servantur gradus, id. Part. 4, 12 ; cf., non iidem crunt necessitudinum gradus qui tempo- rum, id. Oft". 1, 18, 59 : gradus plures sunt societatis hominum, id. ib. 1, 17, 53 : pec- catorum gradus, id. Verr. 2, 3, 74, 172 : oratorum aetates et gradus, id. Brut. 32, 122 ; cf., gradus et dissimilitudines Attico- rum, id. ib. 82, 285 : accendendi judicis plures sunt gradus, Quint. 11, 3, 166 ; id. 6, 4, 67 : quern mortis timuit gradum, Qui ? etc., Hor. Od. 1, 3, 17 : nee gradus est ultra Fabios cognominis ullus ; Ilia domus mentis Maxima dicta suis, Ov. F. 1, 605 : si ita esset, quid opus erat te gra- datim istuc pervenire ? . . . A beatis ad virtutem, a.virtute ad rationem video te venisse gradibus, Cic. N. D. 1, 32, 89. (* Graca, ae, /. (ypaia, an old wom- an), plur. Graeae. Daughters of Phorcus (hence Phorcydes) and Ceto, sisters and guardians of the Gorgons, gray-haired from their birth, having hut one eye and one tooth between them., Hyg. praef. p. 7 Munck.) Graccanicc. adv., v. Graecanicus, under Graeci. no. II. C, ad fin. Graecanicus, a, um, v. Graeci, no. II. C. graecatim, <•*»■ [Graeci] Tn the Greek manner or fashion (post-class.) : de- pilari magis quam amiciri, Tert. Pall. 4. Giaccatus, a. um, Part, and Pa., from Graecor. Graccc- adv., v, Graeci, no. II. A, ad. fin. Graeci» orum, m., TpaiKoi, The Gre- cians, Greeks : Enn. in Var. L. L. 5, 10, 19, ^ 65 : eos septem, quos Graeci sapien- tes nominaverunt, Cic. Rep. 1, 7 : apud Graeeos, id. ib. 1, 3 : quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.. Ilor. Ep. 2, 1, 23.— In the sing., Grae- cus, i, m„ A Greek : processit ille, et Grae- cus apud Graeeos non de culpa sua dixit, etc., Cic. Flacc. 7, 17. II. Derivv., A. Graccus. a. um, adj., OJ or belonging to the Greeks, Greek, Gre- cian: plus te operae Graeois dedisse re- bus video ...deinde nullam Graecarum rerum signilicationem dnret, Cic. de Or. 2, 36, 152 sq. ; cf.,literae, id. Brut. 20, 78 ; and in the neuter abs. : Graeca leguntur in omnibus fere gentibus, id. Arch. 10, 23 : lingua (opp. Latina), id. Fin. 1, 3, 10 : ludi, founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci) ; Att. 16, 5, 1 : homines, Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80 ; Tusc. 2, 27, 65 : testis, id. Flacc. 5, 11 : more bibere, i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26. 66 : fide mercari, i. e. without credit, with ready money, Plaut. Asin. 1, 3, 47 : mix, i. e. an almond, Cloat. in Macr. S. 2, 44 : panthe- rae, from Asiatic. Greece, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 5: rosa, a kind of rose, Plin. 21, 4, 10 : ovis, perh. 'Parcntine, Plaut. Merc. 3, 1, 27 : via, perh. to Magna Grae- cia, Cic. Fam. 7, 1, 3. — Proverb.: ad Calendas Graeeas, i. q. our next day after never, August, in Suet. Aug. 87 ; v. Ca- lendae. Adv., Graecc, In. the Greek language, in Greek : quum ea, quae legeram Graece, I.atine redderem, Cic. de Or. 1, 34, 155: Acilius qui Graece ecripsit historiam, id. Off. 2, 32, 115 ; so, loqui, id. Tusc. 1, 8, 15 : uptime scire, id. de Or. 2, 66, 265 ; cf., nescire, id. Flacc. 4, 10. B. Graccia, ae, /., The country of the Greeks, Greece: ad Trojam quom misi ob defendendum Gracciam, Poet. (Enn.?) ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 : quod de Corintho dixi, id hand scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere, Cic. Rep. -2, 4 : 688 GRAE Graecia capta ferum victorem cepit, Hor. Ep. 2, 1, 156. — In apposition : terra, M. Aurel. ap. Front. Ep. 2, 9, ed. Mai. ; so, civitas, Nep. Alcib. 7. — 2. Transf., Mag- na Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15; ib. 5, 6, § 42 ; Cic. de Or. 2, 37, 154 ; 3, 34, 139 ; Lael. 4, 13 ; Tusc. 1, 16, 38 ; called also Major Grae- cia, Liv. 31, 7, 11 ; Sen. Cons, ad Helv. 6 med. ; Sil. 11, 21 ; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. True. 2, 6, 55; and abs., Graecia, Cic. Arch. 5, 10. — Poet., Major Graecia, in gen., for Italy : Itala nam tellus Graecia major erat, Ov. F. 4, 64. C. Graecanicus» a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or f 'ash- ion, Grecian, Greek (rare ; not in Cic.) : alia (verba) Graeca, alia Graecanica, i. e. words borrowed from the Greeks, Var. L. L. 10, 3, 178, § 70: torcula, Plin. 18, 31, 74: pavimentum, id. 36, 25, 63 : color, id. 34, 9, 20 : toga, i. e. pallium, Suet. Dom. 4 : milites, Irving in the Greek manner, vo- luptuously, Vulcat. Avid. Cass. 5. Adv., Graecanice, In Greek: dicere, Var. L. L. 9, 50, 150, § 89. D. Graeculus. a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense) : ineptum sane ne- gotium et Graeculum, real Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86 : motus quidam temera- riua Graeculae concionis, id. Flacc. 10, 23 : cautio chirographi, i. e. not to be re- lied upon, id. Fam. 7, 18, 1 : homines, id. de Or. 1, 11, 47 : ferrum, Flor. 2, 7, 9 : civitas Massilia, id. 4, 2, 24 Duk. — Subst., Graeculus, i, m., A Greek, a paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102 ; Pis. 29, 70 ; Juv. 3, 78. Also in the form Graeculio, Petr. 76 fin. — 2. Post-Aug. without any odious accessory notion for Graecus : vi- tis, Col. 3, 2, 24 : mala, Plin. 15, 14, 15 : rosa, id. 21, 4, 10. E. Graeciensis» e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare) : mare, Plin. 4, 21, 18 : scimpodium, Gell. 19, 10, 1. Graecia» a e, v. Graeci, no. II. B. Graccigena» ae, m. [Graecus-gig- no ; cf., Grajugena] A Greek by birth (late Lat.) : Aug. Civ. D. 18, IS fin. tGraecisSO» are, v. n.z=ypatKi\w, To imitate the Greeks, to Grccize : atque adeo hoc argumentum Graecissat, tamen Non Atticissat, verum Sicilicissat, Plaut. Men, prol. 11. Graecitas» atis, /. [Graecus] Greek, the Greek language (a post-class, word) : facundia Graecitatis, Cod. Theod. 14, 9, 3. Graecor» atus, 1. v. dep. n. [Graeci] To imitate the Greeks, live in the Greek manner: si Romana latitat Militia assue- tum Graecari, Hor. S. 2, 2, 11 ; Tert. Pall. 4. — Hence *Graecatus, a, um, Pa. Made or composed hi the Greek manner : Graeca- tior epistola, App. Apol. p. 329. Graccostadium. ii, «•, perh. i. q. costasis (v. h. v.) : restitutum post incen- dium, Capitol. Anton. 8. t Graecostasis» is, f. = TpaiKCfTa- ms (Greek station or place), A building in Rome, near the Curia and Comitium, where at first Grecian and afterward other foreign embassadors took vp their abode : " sub dextra hujus (loci, i. e. Curiae) a j Comitio locus substructus, ubi nationum subsisterent legati, qui ad senatum essent missi : is Graecostasis appellatus a parte, ut multa," Var. L. L. 5, 32, 43, $ 155 ; Cic. Q. Fr. 2, 1, 3. In the time of Pliny the Elder it no longer existed, Plin. 33, 1, 6, § 19. Graeculio» v - Graeculus, under Graeci, no. II. D. Graeculus» a , um > v - Graeci, no. II. D. 1. Graecus» a > um, v - Graeci, no. 11. A. 2. GraeCUS» )> v - Graeci, no. I. Graii» orum (gen. plur., Graium, Enn. Ann. 3, 2; Lucri 2, 601; 5, 406; 6, 755, et saep.), m., a less freq. and mostly poet, form for Graeci, The Grecians, Greeks : Enn. in Cic. Tusc. 3, 18, 39: Pergama circum Hac fngerent Graii, Virg. A. 1, 467 : est locus, Hcsperiam Graii cogno- mine dicunt, id. ib. 1, 530; cf. Lucr. 3, 101 : Graiorum obscura reperta, id. 1, GRAM 137 ; so, fas mihi Graiorum secreta resol- vere jura, Virg. A. 2, 157 ; and, de tot Graiorum millibus, Ov. M. 13, 241. — In prose : si ut Graeci dicunt, omnes aut Graios esse aut barbaros, etc., Cic. Rep. 1, 37 ; so id. ib. 2, 4 ; 3, 9 ; 6, 16 ; Inv. 2, 23, 70 ; N. D. 3, 21, 53.— In the sing., Graius, i, to.. A Greek, Virg. A. 3, 594 ; Cic. N. D. 2, 36, 91; Inv. 1, 24, 35—11. Deriv., Graius» a, um, adj., Of or belonging to the Greeks, Grecian, Greek: navu' reper- tus homo, Graio patre, Graius homo, rex, Enn. Ann. 6, 4 ; so, homo, Lucr. 1, 67 ; Virg. A. 10, 720 : gens, Lucr. 3, 3 : urbes, Virg. A. 3, 295; 6, 97: jubae, id. ib. 2, 412 : nomen, id. ib. 3, 210 : Camena, Hor. Od. 2, 16, 38 : Alpes, the Grecian Alps, Plin. 3, 17, 21 ; v. Alpes ; also called saltus, Nep. Hann. 3. Graioceli (ace. to others, Garoceli), orum, m. A Gallic tribe in the valleys of Mount Cenis, Caes. B. G. 1, 10 ;' cf. Ukert Gall. p_. 319. Grajugena» ae, m. [Graius-gigno ; cf. Graecigena] A Grecian by birth', a Greek (a poet, word) : Pac. in Cic. N. D. 2, 36, 91 : equus Grajugenarum, Lucr. 1, 478 : Grajugenumque domos suspectaque lin- quimus arva, Virg. A. 3, 550. — Adject. : Grajugenae reges, Stat. Th. 6, 215. Graius» a > um, v - Graii, no. II. grallae» arum, /. [contr. from a dimin. which does not otherwise occur, viz., gradula, from gradus ; cf. rallum, from rado] Stilts, Var. in Non. 115, 21 sq. ; cf. the follg. art grallator, or i 9 > »•■ [rallae] One who goes or runs on stilts: " grallatores ap- pellabantur pantomimi, qui, ut in salta- tione imitarentur Aegipanas, adjectis per- ticis furculas habentibus atque in his su- perstantes, ob similitudinem crurum ejus generis gradiebantur, utique propter difli- cultatem consistendi. Plautus (Poen. 3, 1, 27) : Vinceretis cursu cervas et grallato- rem gradu," Fest. p. 97 ; cf. Var. L. L. 7, 3, 94, § 69 ; and, " grallatores qui gradhvn- tur," etc.. Var. in Non. 115, 21 ; Arn. 2, 88. gramen» inis, n. Grass : (a) Sing. : prostrati in gramine molli, Lucr. 2, 29; 5, 1391 ; so Hor. Epod. 2, 24 : cervus gra- minis immemor, id. Od. 1, 15, 30 : aprici campi, id. A. P. 162 : graminis herba, a blade of grass, Virg. E. 5, 26 ; Liv. 1, 24, 5 ; v. sagmen : lAoreum, flowery turf, Mart. 9, 91, 1. — (/3) Plur. : tpndere gramina, Lucr. 2, 660 ; so Hor. Od. 4, 7, 1 ; 4, 1, 39 ; Virg. E. 10, 29 ; Georg. 1, 56 ; 2, 200, et saep. — II, Transf., A plant, herb: ig- nobile cerinthae, Virg. G. 4, 63 ; so, Indum, Indian aromatic herbs, Stat. S. 2, 1, 187; cf., Arabum de gramine odores, Prop. 2, 29, 17, and Quint. 5, 8, 1 : non ilia feris incognita capris Gramina (i. e. dictam- nus), Virg. A. 12, 415 : neve parum vale- ant a se data gramina, Ov. M. 7, 137 (for which accepit cantatas herbas, ib. 98). — B. In partic. , Dog's grass, couch-grass, Plin. 24, 19, 118. gramiaG. arum, /. [from yXiun] A viscous humor, rheum, that collects in the corners of the eyes, Plin. 25, 13, 96 ; cf., "gramiae oculorum sunt vitia, quas alii glamas vocant," Fest. p. 96 Mull. N. or. ; and v. gramiosus. gTamlneuS).^ um, adj. [gramen] Of grass, covered with grass, grassy : cam- pus, Virg. A. 5, 287 : palaestrae, id. ib. 6, 642 : sedile, id. ib. 8, 176 : arae, id. ib. 12, 119 : corona obsidionalis, a.grass crown presented by those who were delivered from a siege to their deliverer, among the Ro- mans the highest mark of military honor, Liv. 7, 37, 2 ; cf. Plin. 22, 3, 4 ; Gell. 5, 6, 8; cf. Adam's Antiq. 2, p. 89.— n. I" partic, Of Indian reed, bamboo: hasta (Minervae), Cic. Verr. 2, 4, 56, 125. ' graminosus» a, um, adj. [id.] Full of grass, grassy: ager, Col. 1 prael. § 25 ; 7, 9, 8 : solum, id. 6 praef. § 1. * gramiosus, a, um, adj. [gramiae] Full of matter: "gramiae pituitae oculo- rum. Caecilius : Gramiosis oculis ipsa," Non. 119, 19 ; v. gramiae. 1 1. gramma» ae,/.=j p^/u?, a i'« c (a post-class, word), Macr. Somn. Scip. 1,5; App. Herb. 106. 12. gramma» a tis . "■= f"\'v,A weight if two oboli, Fann de Pond. 8 ; 2.>. GRAM 'gTammateus, eos, m. = ypauua iti'j, A scribe, secretary (a post-class. word) : unus, quern cuncti grammatea dicebant, App. M. p. 265. I gTammatias, ae, m. =: > pap/jariac, Jasper striped wilk white lines, Plin. 37, !), 37. grammatical ae , v - 1- grammati- cuT, 710. II. B. grammaticalis, e, adj. [grammat- ica J Of or pertaining to grammar, gram- matical : figurae, Sid. Ep. 7, 9 : palaestra, id. Cann. 23. 212.— Adv., declinare, Tre- bell. XXX. Tyr. 10. grammaticaliter, a <^-> T - s Tam - maticalis, ad Jin. 1. grammatice, es, v. 1. grammat- icus, no. 11. B. 2. grammaticc, life., T - grammat- icus, ad Jin. t gramma ticomastix, igis, m = ; pa^utiTticuMdff 7 "^, ^1 scourge (i. e. reviler, persecutor) of grammarians, Aus. Idyll. 12 in Icmm. 1 1. gramma ticus. a. urn, odj.rr ; pafiauriK i, Of or belonging to gram- mar, grammatical : ars, Auct. Her. 4, 12, 17 ; so Quint. 1, 5. 54 : possis illud gram- maticum, hoc rhetoricum magis dicere, id. 9, 3, 2: graminaticas ambire tribus et pulpita, the tribes of the grammarians, Hor. Ep. 1, 19, 40. n. Subst. : A. grammaticus.i '« A grammarian in the more extended sense of the word, a philologist, human- ist : " appellatio grammaticorum Graeca consuetudine invaluit : sed initio literati vocabantur. Cornelius quoque Nepos lit- cratos vulgo appellari ait eos. qui aliquid diligenter et acute scienterque possint aut dicere aut scribere : ceteruni proprie sic appellandos poetarum interpretes, qui a Graecis yaamiariKoi nominentur . . . Vcteres grammatici et rhetoricam doce- bant" etc., Suet. Gramm. 4 : ut si gram- maticum se professus quispiam bar-bare loquatur, Cic. Tusc. 2, 4, 12 ; cf., gram- matici custodes Latini sermonis, Sen. Ep. 95 med. : grammatici poetarum (explana- tores sunt), Cic. Div. 1, 51, 116 ; id. Att 7, 3, 10: hanc v~a^ayr)v rhetores, uerwvv- uiav grammatici vocant, id. Or. 27, 93 ; Quint. 10, 1, 53 ; id. 1, 8. 21. Cf. also in the foils, the passage Quint. 2, 1, 4, and Cic. de Or. 1, 42, 187. B. grammatica, ae, and gram- matice- es (the first form in Cicero and Sueton.. the latter in Quint.), f. = ypa[i- uartn/, Grammar in the wider sense of the term, philology, humanity (v. above, grammaticus) : " quamquam ea verba, quibus instituto veterum utimur pro Lat- inis, ut ipsa philosophia, ut rhetorica, dia- lectica. grammatica, geometria, musica, quamquam Latine ea dici poterant, ta- inen, quoniam usu percepta sunt, nostra ducamus," Cic. Fin. 3, 2, 5 ; cf., " et gram- matice (quam in Latinum transferentes lileraturam vocaverunt) fines suos norit, praesertim tantum ab hac appellationis suae paupertate, intra quam primi illi con- stitere, provecta : nam tenuis a fonte, as- sumptis poetarum historicorumque viri- bus, pleno jam satis alveo fluit, quum prae- ter rationem recte loquendi non parum alioqui copiosam prope omnium maxi- marum artium scientiam amplexa sit," Quint. 2. 1, 4 ; cf. id. 2, 14, 3. So gram- matica, Suet Gramm. 1 ; 2 ; 3 ; 6 ; 8 ; 24, et saep. : grammatice, Quint. 1, 4, 2 sq. ; 1, 5, 1 ; 1, 8, 12 ; 1, 10, 17, et saep. C. gTammatica> orum. n„ Gram- mar, philology : in grammaticis poeta- rum pertractatio, historiarum cognitio, verborum interpretatio, pronunciandi qui- dam sonus, Cic. de Or. 1, 42, 187. Adv., grammatice, According to the rules of grammar, grammatically : mihi non invenuste dici videtur, aliud esse Lat- ine, aliud grammatice loqui, Quint. 1, 6, 27. 2. grammati CUS, i, v. 1. grammat- ieus, ?io. II. A. t gramma tista; ae, m.— ypauuarta- rijS, A teacher of grammar, language-mas- ter : "sunt qui literatum a literatore dis- tinguant, ut Graeci grammalicum Agram- matism : et ilium quidem absolute, hunc mediocriter doctum existiment," Suet Gramm. 4 ; id. ib. 24. GRAN fgrammatodidascalus, i, m. = ypaunarodtCuoKaXo;, i. q. grammatista, Language-teacher, Mart. Cap. 3, 51. t grammatophylacinm, ii, «.= >■ pauuaro n - A grain, seed, small kernel: trifici, Plaut. Stich. 4, 1, 52; Cic. Div. 1, 36, 78 ; cf. Var. R. R. 1, 48. 2 ; Col. 2, 9, 13 : uvae, Ov. Tr. 4, 6, 10 ; Val. Max. 9,12, 8 ext. : turis, Plnut. Poen. 2, 3; cf. turea, Ov. F. 4, 410 : fici, Cic. de Sen. 15, 52; Plin. 24, 5, 30 : piperis, id. 12, 7, 15; 23, 8, 78 : papaverie, Ov. Tr. 5, 2, 24, et saep. : salis, Plin. 23, 8. 77 : cerae mihi magnitudine, id. 22, 24, 55 : marmoreum, marble granules, pounded marble, Pall. 1, 15 ; Vitr. 7, 3 med. graphia riuSi a, um, adj. f graphiumj Of or belonging to writing-styles : theca, a style-case, Suet. Claud. 35. Also subst., graphiarium, ii, n„ Mart. 14, 21. 1. graphice, <**>., v. graphicus, ad fin. 2. graphice, es, v. graphicus. t gTaphicUS- ». um > adj;=ypn(plK6i, Of or belonging to painting or drawing, fraphic: I. Lit. So only subst, graph- ed e8 i f- ( ec - ors )> ''k e h ypaptKfi, The art of drawing, Plin. 35, .10, 36, §77.-11. 690 GRAS Transf., Picturesque, fine; of persons, exquisite, elegant, masterly, notable, skill- ful (very rarely) : eminentes expressio- ns graphicoteram efficient in aspectu delectationem (Gr. compar. j park- pav), Vitr. 4, 4 : graphicum mortalem An- tiphonem I Plaut Stich. 4, 1, 64 ; cf. id. Pseud. 1, 5, 104 ; 2, 4, 9 ; so, nugator, id. Trin. 4, 2, 91 : fur, id. ib. 4, 3, 17 : 6ervus, id. Epid. 3, 3, 29. Adv., graphice, Finely, beautifully, nicely, exactly : obunctis oculis, App. M. 8, p. 214 : turn hanc hospitam autem cre- pidula ut graphice decet ! Plaut. Pers. 4, 2, 3 ; cf. id. Trin. 3, 3, 38 : nunc ego huic graphice facetus fiam, id. Pers. 2, 2, 5. t graphlS) 'dis and Idos, /. =: ypa /• [gratus ; and therefore, lit, favor, both that in which one stands with others and that which one shows to others]. I. (acc. to gratus, no. I.) Favor which one finds or possesses, esteem, regard, lik- ing, love, friendship : ut majores ejus (Plancii) summum in praefectura floren- tissima gradum tenuerint et dignitatis et gratiae, Cic. Plane. 13, 32 ; cf., Sex. Ros- cius gratia atque hospitiis florens homi- num nobilissimorum, id. Rose. Am. 6, 15 : deinde si maxime talis est deus, ut nulla gratia, nulla hominum caritate teneatur, etc., id. N. D. 1, 44, 124 : neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem, id. de imp. Pomp. 24, 70; cf., aliquem restituere in gratiam, id. Prov. Cons. 9, 23 ; and with this cf., ali- quem restituere in ejus veterem gratiam, id. Att 1, 3, 3 ; and, in gratiam reducere, id. Rab. Post. 8, 19 ; cf. also, cum Luceio in gratiam redi, id. Att. 1, 14, 7: alicujus gratiam sequi, Caes. B. C. 1, 1, 3 ; cf , si suam gratiam Romani velint, posse els utiles esse amicos, id. B. G. 4, 7, 4 : ab aliquo inire gratiam, Cic. Verr. 2, 2, 46, 113 ; cf., a bonis omnibus summam inire gratiam, id. Att. 7, 9, 3; and.magnam inire gratiam, id. Fin. 4, 12, 31 ; cf. also, quan- GRAT tim eo facto ad plebem inierat gratiam, Liv. 33, 46, 7 ; and, apud regem gratiam initatu volebant, id. 36, 5, 3 : at te apud eum, dii buni, quanta in gratia poeui I Cic. Att. 6, 6, 7; cf. id. ib. 5, 11, 6; so Coel. in Cic. Fain. 8, 6 fin. ; and with a different construction, apud Lentulum ponam te In gratiaui (Ern. conj. in gra- tia), Cic. Att. 5, 3, 3 : cum aliquo in laude et in gratia esse, id. Verr. 1, 17, 51 ; cf. Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 2: inter vos sic haec potius cum bona Ut componRntur gratia quain cum mala, Ter. Ph. 4, 3, 17 Ruhnk. ; so, plerique (in divortio) cum bona gratia discedunt, Ulp. Dig. 24, 1, 32, 5 10; and without bona : qUumistuc quod postulo impetro cum gratia, with a good grace, Ter. And. 2, 5, 11 : omnia quae potui in hac summa tua gratia ac potentia a te impetrare, credit, infiuence, Cic. Fam. 13, 29, 5 ; cf., Iccius Remus, summa no- bilitate et gratia inter suos, Caes. B. G. 2, 6, 4 ; and id. ib. 1, 43, 8; 60, gratia pluri- mum posse, id. ib. 1, 9, 3 ; 1, 20, 2; cf., quantum gratia, auctoritate, pecunia va- lent, id. ib. 7, 63, 1 ; so, gratia valere, id. B. C. 2, 44, 1.— In the plur. : L. Murenae provincia multas bonas gratias cum opti- ma existimatione attulit, tokens of facot, Cic. Mur. 20, 42 : non hominum potenti- um studio, Don excellentibus gratiis pau- corum, sed universi populi Romani judi- cio consulem fuctum, id. Agr. 2, 3, 7. B. Transf., objectively, like the Gr. Xafm, Agreeableness, pleasantness, charm, beauty, loveliness, grace (so only poet, and in post- Aug. prose ; esp. freq. in Quint. ; oenustas, on the contrary, is quite class.) : gratia formae, Ov. M. 7, 44 ; so Suet. Tit. 3 : corporis, id. Vit. 3 ; Vit. Ter. 1 ; Plin. 28, 19, 79 : quid ille gratiae in vultu os- tenderit, Quint. 6 prooem. 5 7 ; cf. id. 6, 3, 26 : unica ne* desit jucundis gratia ver- bis, charm, Prop. 1, 2, 29 ; cf, neque abest facundis gratia dictis, Ov. M. 13, 127 ; and, plenus est jucunditatis et gratiae (Hora- tius), Quint 10. 1, 96 ; so, sermonis Attici, id. ib. 63 ; 12. 10, 35 : dicendi, id. 9, 3, 74 : brevitatis novitatisque, id. ib. 58 : om- nis bene scriptorum. id. 11, 2, 46, et saep. ; Cels. 4, 29 med. : uvis et vinis gratiam af- fert fumus fabrilis, Plin. 14, 1, 3 ; id. 17, 9, 6, § 53. — Hence, 2. As a nom. propr., Gratiae, arum, a transl. of the Gr. xaptrts. The goddesses of favor, loveliness, grace, etc., The three Graces, Aglaia, Enphrosyne, and Thalia, daughters of Jupiter and Eurynome, ° Sen. Ben. 1, 3; Serv. Virg. A. 1, 720;" Hor. Od. 1, 4, 6 ; 4, 7, 5 ; 1, 30, 6 ; 3, 19, 16 ; 3, 21. 22.— In the sing., Gratia, ae, collect., Ov. M. 6, 429. U. Favor which one shows to another, mark of favor, kindness, courtesy, service, obligation. A In gen. (so rarely) : ergo ab eope- tito gratiam istam, Plaut. Capt. 3, 5, 63 ; cf, gratiam a patre si petimus, spero ab eo impetrassere, id. Stich. 1, 2. 23 ; and, petivit in beneficii loco et gratiae, ut, etc., Cic. Verr. 2, 3, 82, 189 ; and with this cf., quod beneficii gratiaeque causa concessit, id. ib. 2, 3, 48 fin. ; Ter. Hec. 3, 3, 30 ; Cic. Fam. 2, 6, 2 : juris jurandi volo Gratiam facias, excuse, release, Plaut. Rud. 5, 3, 59 ; cf. alicui delicti gratiam facere, Sail. J. 104 fin. Kritz ; and, qui mihi atque amnio meo nullius umquam delicti gratiam fe- cissem, id. Cat 52, 8 ; cf. also, quibus se- natus belli Lepidani gratiam fecerat, id. Hist. 3, 34 ed. Gerl. : alii ipsi professi, se pugnaturos in gratiam ducis, to please, for the salce nf Liv. 28, 21, 4 ; cf., deletam ur- bem cerninius eorum, quorum in gratiam Soguntum deleverat Hannibal, id. 28, 39, 12Drak. ; so, in gratiam alicujus, id. 35, 2, 6 ; 39, 26, 12 ; Vellej. 2, 41, 2 ; Suet. Tib. 49 ; Just 11, 15 ; ef. also, data visceratio in praeteritam judicii gratiam, for the fa- tor shown him on the trial, Liv. 8, 22, 4. B. Iu partic, A mark of favor shown for a service rendered, Thanks (by word or deed), tftankfulness, gratitude ; ac- knowledgment, return, requital (in connec- tion with agere, of returning thanks, only in the plur. ; whereas in other construc- tions it appears mostly in the sing.) : " quae (eratia) in memoria et remunera- tione officiorum et honoris et amicitia- GRAT rum observantiam teneat," Cic Inv. 2, 22, 66 ; cf , "gratia est in qua amicitiarum et officiorum alteriua memoria et remune- randi voluntas continetur," Cic. Inv. 2,53, 161 : immortales ago tibi gratias agamque dum vivam ; nam relaturum me affirmare non possum, id. Fam. 10, 11, 1 ; cf., renun- ciate, gratias regi me agere : referre gra- tiam aliam nunc non posse, quam ut sua- deam, ne, etc., Liv. 37, 37, 8 (* v. ago, p. 68, 4) ; Plaut. Am. 1, 1, 26 eg. : L. Luc- ceius meus, homo omnium gratissimus, miriticus ribi apud me gratias egit, quum diceret, etc., Cic. Fam. 13, 42, 1 : eique amplissimis verbis per senatusconsultum gratias egimus, id. Phil. 1, 1, 3 : Lentulo nostro egi per literas tuo nomine gratias diligenter, id. Fam. 1, 10 : justissimas gra- tias agere, id. Leg. 2, 3, 6 : quamquam gratiarum actionem a te non desidera- bam, etc., id. Fam. 10, 19, 1 : nunc tecum sic agam, tulisse ut potius injuriam, quam retulisse gratiam videar, to Iiave made a return, requital, recompense, id. Sull. 16, 47 fin. : magno meo beneficio affecti cu- mulatissime mihi gratiam retulerunt id. Fam. 13, 4, 1 ; praeclaram vero populo Romano refers gratiam, id. Cat. 1, 11, 28 : ut pro tantis eorum in rem publicum me- ntis honores eis habeantur gratiaeque re- ferontur, id. Phil. 3, 15, 39 : me omnibus, si minus referenda gratia satisfacere po- tuerim, at praedicanda et habenda certe satis esse facturum, if I can not requite ...I can extol, id. Balb. 1, 2 ; cf., nimirum inops ille, si bonus est vir, etiam si refer- re gratiam non potest habere certe po- test. Commode autem quicumque dixit, pecuniam qui habeat, non reddidisse ; qui reddiderit nor. habere : gratiam au- tem et qui retulerit habere et qui habeat retulisse, id. Off. 2, 20, 69 ; so id. Plane. 28, 68 ; cf. also id. Fam. 5, 11, 1 : merito vestro maximas vobis gratias omnes et agere et habere debemus. id. Phil. 3, 10, 25 : meritam dis immortalibus gratiam justis honoribus et memori mente per- solvere, id. Plane. 33. 80 : pro beneficio gratiam repetere, Liv. 1, 47, 7 : — dum car- mine nostro Redditur agricolis gratia coe- litibus, Tib. 2, 1, 36 ; cf, hoc certe justitiae convenit suum cuique reddere, beneficio gratiam, injuriae talionem aut certe ma- lam gratiam, Sen. Ep. 81 med. : nnum vis curem : euro et est dis gratia, Quum ita, ut volo. est / thank, Ter. Ad. 1, 2, 58 ; cf. Er. Eamus intro, ut prandcamus. Me. Bene vocas : tarn gratia est, no, I'm much obliged to you (* the negative being omit- ted t as in the Fr. je vous remercie, and the Germ, ich danke sehr), Plaut. Men. 2, 3, 36. — Ellipt ; fores effregit ? restituentur ; discidit Vestem? resarcietur: est dis gra- tia, Et unde haec fiant et adhuc non mo- lesta sunt, thank Heaven, Ter. Ad. 1, 2, 41 . — Hence, A. gratia (ace. to no. II. A), lit, In favor of, on account of, for the sake of (cf. the examples cited under no. II. A, for in. gratiam alicujus) ; hence, in gen., on account of (much less freq., esp. in ante- Aug. prose, like causa in this signif. ; usu- ally placed after th l- v. dep. n. and a. [gratus-facio] To do a favor to a person, to oblige, gratify one ; also to do a thing as a favor, to make a present of, surrender, sacrifice a thing (quite class.) : gratificatur mihi gestu accusator : inscientem Cn. Pompeium fecisse significat Cic. Balb. 6. 14 ; cf. quod Pompeio se gratificari pu- tairt, id. Fam. 1, 1, 4 ; and Tac. A. 4, 19 : ut sit ipsa b'bertas, in quo populo potes 691 Q R AT tas honeste bonis gratificandi datur, Cic. Leg. 3, 18, 39 ; cf. id. Off. 2, 15, 52 : de eo quod ipsis superat, aliis gratificari volunt, id. Fin. 5, 15, 42 : deus nihil cuiquam tri- buens, nihil gratificans omnino, id. N. D. t, 44, 123 ; cf. id. Off. 1, 14, 42 ; and, cur tibi hoc non gratificer, nescio, id. Fam. 1, 10 : nuncios ad principes factionis Barci- nae praemittit, ut praepararcnt suorum aniraos, ne quid pars altera gratificari pro Romania posset, Liv. 21, 9 fin. : audax, impurus, populo gratificans et aliena et sua, Cic. Rep. 1, 44 ; cf. Plin. 34, 6, 11 fin. : potentiae paucorum decus atque liberta- tem euam gratificari, Sail. J. 3 Jin. ; cf., homo nimis in gratificando jure liber, L. Sisenna, Cic. Cornel, frgm. p. 450 ed. Orell. gratlf 1CUS. a, »m, adj. [gratus-facio] Kind, obliging (late Lat.) : pectus, Paul. Petr. Vit. S. Mart. 2, 716. gratiis (gratis), v. gratia. ^"ratilla, ae, /• A kind of cake, other- wise unknown, Arn. 7, 230. oTatlose, adv., v. gratiosus, ad Jin. gratiositas, atis, /. [gratiosus] Agrecableucss (a post-class, word) : novi- tatis gratiositas, Tert. adv. Marc. 1, 9. graaOSUS! a, um . adj. [gratia] Full of favor, i. e., t Enjoying favor, in favor, regarded, beloved, agreeable, etc. (quite class. ; a favorite expression with Cicero, and used mostly of persons) : ego Plan- cium et ipsum gratiosum esse dico et ha- hui$6e in petitione multos cupidos sui gratiosos, etc., Cic. Plane. 19, 46 : homini honesto, sed non gratiosiori quam Cn. Calidius est, id. Verr. 2. 4, 20, 44 : cum adversario gratiosissimo contendat, id. Quint. 1, 2 : homines potentes, gratiosi, diserti, id. Coel. 9, 21 ; cf., splendidi hom- ines et aliis praetoribus gratiosi, id. Verr. 2, 3, 14, 37 ; Q. Cic. Pi-tit. cous. 5, 19 : liberta aulica gratiosa, Suet. Oth. 2 : Pyth- ius, qui esset ut argentarius apud omnes ordines gratiosus, Cic. Off. 3, 14, 58 ; cf. id. Plane. 18, 44 ; and id. Att. 15, 4, 3 : ut ego doceo gratiosum esse in sua tribu l'tancium, id. Plane. 19, 47 ; cf., sunt qui- dam homines in suis vicinitatibus et mu- nicipiis gratiosi. Q. Cic. Pctii. cons. 6, 24; is quum et suo splendoru et nostra com- mendatione gratiosissimus in provincia fuit, Cic. Fam. 1, 3.— Of things : vidi et cognovi. causas apud te rogantium gra- tiosiores esse quam vultus, id. Lig. 11, 31 : fratiosa missio, through favor, Liv. 43, 4, 9 ; so, sententia, Ulp. Dig. 3, 6, 5; cf, Berytensis colonia Augusti beneficiis gra- tiosa, favored, id. ib. 50, 15. 1 : cupressus odore violenta ac ne umbra quidem gra- tiosa, materie rara, Plin. 16, 33, 60. H, That shows favor, obliging, com- plaisant (so extremely seldom) : gratiosae scribae sint in dando et cedendo loco, Cic. Brut. 84, 290. Adv., gratioae, Out of favor, gra- ciously (post-class, and very rare) : neque aordide neque gratiose, Ulp. Dig. 26, 7, 7 : gratiosius, Pseudo-Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 4 fin. gratilSj «'•'-. v - gratia. GratlUS, a. Name oj a Roman gens. So, Gratius, ii, m., The ojtponent of the poet Arcliias, Cic. Arch. 4, 8 ; 6, 12: Gra- tius Faliseus, a cotemporary of Ovid, au- thor of a poem on hunting, Cynegeticon ; cf. Bahr's Rom. Lit. Geseh. § 93. — H. Deriv., GratianuSj a > U| n, adj.. Of or belonging to a Gratius, Gralian : vasa ex argento, Plin. 33, 11, 49. — Subst, Gratia- nus. i, m„ Son and co-regent of the Em- peror Valentinian I., from 307 to 383 A.D. grator. atus, 1. v. dep. n. [gratus] To man if est joy, i. e. to wish joy to one, or to rejoice (mostly poet, or in post-Aug. prose ; in Cic. not at all ; whereas gratu- lor is quite class.) : nee tibi me in hac re gratari decet, Att. in Serv. Virg. A. 5, 40 : inveni, germana, viam : gratare sorori, Virg. A. 4, 478 ; Ov. M. 6, 434 : invicem inter ee gratantes, Liv. 9, 43, 17 : nescia, gratentur consolenturne parentem (by reugma), Ov. M. 1, 578 : Jovis templum gratantes ovantcsque «dire, Liv. 7, 13 fin. : laudantes gratantcsque, Tac. H. 2, 29 : ad gratandum ecse expedire, id. Ann. 14, 8 : — gratatur reduces, congratulates them on their return, Virg. A. 5. 40 ; Tac. A. 6, 21 fin. • totoque lil>en« mihi peetore grator, E92 GR AT Ov. M. 9, 244 ; cf., quid tibi grataris? id. Her. 11, 65. — Hence gratanter, adv., With rejoicing, with joy (post-class.) : senatus gratanter accc- pit, Capitol. Macr. 7 ; so, accipere, id. Max. 14 ; Amm. 17, 12 ; Inscr. Orell, no. 2588. _ gratuito, adv., v. gratuitus, ad fin. gratuitus? a, um, adj. [gratiis from gratia] That is done without pay, reicard, or profit ; free, spontaneous, voluntary, gra- tuitous (quite class.) : ea (examina api- um) vel aere parta vol gratuita contin- gunt, Col. 9, 8, 1 : quid ? liberalitas gra- tuitane est an mercenaria 1 si sine prae- mio benigna est, gratuita : si cum mer- cede, conducta, Cic. Leg. 1, 18, 48 ; cf, probitas gratuita, id. Fin. 2, 31, 99 ; and, hominum caritas et amicitia gratuita est, id. N. D. 1, 44, 122: ne gratuita quidem Buffragia, purchased, id. Plane. 22, 54 ; cf. comitia gratuita, i. e. without purchased votes, id. Att. 4, 15, 8 ; so id. Q. Fr. 2, 15, b, 4 : pecunia gratuita, i. e. without interest, Plin. 3, 11, 2 ; so, usus pecuniae, Suet. Aug. 41 : millies 6estertio proposito, id. Tib. 48 ; and perh. also fenus, lending without interest, id. Caes. 27 : universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt), id. ib. 68 : cadave- rum et ruderum gratuita egestio, id. Ner. 38 : gratuita in Circo loca, free places, id. Calig. 26 ; so, subsellia, free benches, id. Ner. 17 : navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19 : gratuitus furor, innate, spon- taneous, Liv. 2, 42, 6 : ne gratuita praete- rita parricidia, without effect, in vain, id. 1, 47, 1 : AVGVSTALIS, without pay, Inscr. Orell, no. 3918 ; so, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver 80, 3 : largis gratultum cadit rapinis, Stat S. 1, 6, 16. Adv., gratuito, Without pay or profit, for naught, gratuitously : hie (Polygno- tus) et Athenis porticum, quae Poecile voeatur, gratuito (pinxit), quum partem ejus Micon mercede pingeret, Plin. 35, 9, 35 fin. ; Tac. A. 11, 22 fin.: neque tamen eloquentiam gratuito contingere, without cost, id. ib. 11, 7 : multorum causas et non gravate et gratuito defendentis, Cic. Off. 2, 19, 66 : quum mediocribus multis gra- tuito civitatem in Graecia homines iniper- tiebant, for no particular reason, id. Arch. 5, 10 ; cf., ne per otium torpescerent ma- nus aut animus, gratuito potiua mains at- que crudelis erat, Sail. C. 16, 3 Kritz ; and Sen. Ep. 105, 3. Cf. Hand Turs. II. p. 757 sg. STatulabunduS, a, um, adj. [grat- ulor ] Congratulating : Quo se omnia multitudo gratulabunda effudit, Liv. 7, 33, 18 ; — Suet. Galb. 19 : velut gratulabundus patriae exspiravit, Just. 6. 8 fin. gratulatio, onis,/. [id.] A manifesta- tion of joy ; a wishing joy, congratula- tion; a rejoicing, joy (quite class.) : I, In gen.: nunciatur mihi, tantam isti gratu- lationem esse factam, ut, etc., Cic. Verr. 1, 8, 21 : gratulationes habere, id. Mil. 35, 98 : unius diei gratulationem, id. Pis. 3, 7 : laudis nostrae gratulatio tua, id. Att. 1, 17, 6 : quam (imoginem parentis sui) pau- cis ante diebus laureatam in sua gratula- tione conspexit, during the congratula- tions made to him (on account of obtain- ing the consulship), id. Mur. 41, 88 : inter gratulationes amicorum, Suet. Ner. 6 :— (signum Dianae) in suis antiquis sedibus gumma cum gratulatione civium et laeti- tia reponitur, Cic. Verr. 2, 4, 34, 74 ; cf., quanta gratulatio consecuta r.st ! id. Flacc. 39, 98 ; id. Mur. 5, 12. II. (ace. to gratulor, no. 11.^ A religious festival of joy and thanksgiving : gratula- tio, quam tuo nomine ad omnia deorum templa fecimus, Cic. Fam. 11, 18 fin. : ceteris semper bene gestae, mihi uni con- servatae ret publicae gratulationem de- crevistis, id. Cat. 4, 10, 20 : diis immortal- ibus non erat exigua cadem gratulatio, id. Prov. Cons. 11, 26 : gratae nostrae diis immortalibus gratulationes erunt, id. Phil. 14, 3, 7. C" gratulator, oris, m. [id.] A con- gralulator, Cic. Fin. 2, 33, 108.) gratiilatoric, adv., v. gratulatorius, ad fin. gratulatorius, a, um, adj. [gratulor] Congratulatory (a post-class, word): • GRAT cpistola, Capitol. Max. et Balb. 17. — Adv., In a congratulatory manner : mirari, Aug. Conf._8, 6. gratulor; atus, 1. u. dep. n. and a. [gratus] To manifest one's joy, i. e. to wish a person joy, to congratulate him ; or to rejoice (freq. and quite class.) : constr. ali- cui, {alicui) de aliqna re or aliquid, quod, rarely in, pro aliqua re, re, an object-clause, or abs. (v. the follg.) : unum illud nescio, gratulerne tibi, an timeam, etc., Cic. Fam. 2, 5, 2 ; cf. id. ib. 2, 9, 1 ; and, gratulor tibi, mi Balbe, vereque gratulor, id. ib. 6, 12, 1 : ipse mihi gratulatus sum, id. ib. 3, 11, 2; so, sibi, Vellej. 2, 104, 3 ; Plin. Ep. 5, 15, 6 : quod mihi de filia et de Crassipede gratu- laris, agnosco humanitatem tuam, Cic. Fam. 1, 7, 11 ; cf., quod mihi de nostro statu, etc., gratularis : minime miramur, etc., id. ib. 1, 7, 7 ; and, ego vero vehe- menter gratulor de judicio ambitus, id. ib. 3, 12, 1: Caesare interfecto M. Brutus Ciceronem nominatim exclamavit atque ei recuperatam libertatem est gratulatus (*■ congratulated him on the restoration of liberty), id. Phil. 2, 12, 28; cf, ei voce maxima victoriam gratularur, id. Verr. 1, 7, 19 ; and, mihi gratulatus es illius diei celebritatem, id. Att. 5, 20, 1 ; so too Suet. Claud. 6 : tibi pro opportunitate temporis gratulor, quod, etc., id. Fam. 15, 14, 3 ; cf tamen, quod abes, gratulor, id. ib. 2, 5, 1 : tibi etiam in hoc gratulor, id. Plane. 37, 91 ; cf., qua in re tibi gratulor ita vehe- menter, id. Fam. 6, 11, 1 : temporibua no6tris gratulare pro ingerio tali, Plin. Ep. 4, 27, 5 : gratulor tibi affinitate viri mediusfidius optimi, Coel. in Cic. Fam. 8, 13, 1 : tota mihi mente tibique Gratulor, ingenium non latuisse tuum, Ov. Tr. 1, 9, 54 ; cf., ego me nunc denique natum Grat- ulor, congratulate myself, id. A. A. 3, 122 : itaque inter se impii cives, quasi vicissent, gratulabantur, Cic. Phil. 12, 7, 18 : neque enim regio fuit ulla, ex qua non publice ad me venerint gratulatum, id. Pis. 22, 51 : laeto vultu gratulantes, id. Att. 8, 9, 2 : quum gratulamur (in dicendo), Quint. 3, 4, 3 : Gratulantes ex sententia, id. 8, 5, 1 : gratulanti inter poenam, congratula- ting himself, Suet. Tib. 60. II. To give thanks, render thanks, to thank any one, espec. a deity : grates, gra- tias agere (so mostly ante-class.) : Juppi- ter, tibi, summe, tandem male re gesta gratulor, Enn. in Non. 116, 30; cf, eamus Jovi maximo gratulatum, Scip. Afric. in Gell. 4, 18, 3 : gratulabatur divis, Naev. 3, 12: gratulor divis, Afran. in Prise, p. 804, and in Non. 116, 33: deos gratulando ob- tundere, Ter. Heaut. 5, 1, 6 ; M. Cato in Cic. Fam. 15, 5, 2 : quapropter illi dolori gratulor, Quint. 6 praef. § 8 Spald. gratus, a, um, adj. [kindred with ca rus, X''P'S' X"if>u, xaproS ; and therefore, qs. provided, gifted, or filled with favor; i. e. either enjoying favor, regarded, be- loved, or entertaining favorable feelings, thankful, grateful]. I, Pas s., Beloved, dear, acceptable, pleasing, agreeable (in this signif. in ante- Aug. prose, viz. in Cic. and Caes., only of things ; whereas gratiosus is used mostly of persons ; v. gratiosus, no. I.) : non ille (amor tuus) quidem mihi ignotus, sed ta- men gratus et optatus : dicerem jucun dus, nisi id verbum in omne tempus per- didissem, Cic. Fam. 5, 15, 1; cf, illud ta- men dicam, mihi id, quod fecisti, esse gratissimum. Tale enim tuum judicium non potest mihi non summe esse jucun- dum. Quod quum ita sit, esse gratum necesse est, id. ib. 13, 8, 2 ; and, ista Veri- tas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est, id. Att. 3, 24, 2; cf. also, cujus ofiieia jucundiora licet saepe mihi fuerint, numquam tamen gratiora, id. Fam. 4, 6. 1 ; and, quae omnia mihi jucunda, hoc ex- tremum etiam gratum fuit, id. ib. 10, 3, 1 ; so corresp. or connected with jucundus, id. ib. 1, 17, 6; Rose. Am. 18, 51 ; Cat. 4, 1, 1 ; Plin. 26, 3, 8 ; Plin. Ep. 5, 3, 1 ; 8, 23, 5: quid est, quod aut populo Romano gratius esse debcat aut sociis exterisque nationibus optatius esse possit, Cic. Div. in Caecil. 3, 7 ; cf. so with optatus above, in the passage Cic. Fain. 5, 15, 1 : quod approbaris, id gratum acceptumque ha bendum, id. Tusc. 5, 15, 45 ; cf, mihi po) GRAT grata acceptaque hujus est benignitas, Plaut Stich. 1, 1, 49 ; and Catull. 96, 1 ; so, niunus eorum gratum acceptumque C86C, Nep. Hann. 7 ; rarely in the contrary order : quorum mihi Dona accepts, et grata habeo, tuaque ingrata, Plaut. True. 2, 7, 56 : Toz. Credidi gratum fore Bene- licium meum apud te. Do. Immo equi- dem gratiara tibi habeo, id. Pers. 4, 7, 8 ; cjf., grata tibi esse mea officia non miror : cognovi enim te gratisaimum omnium, tic, Cic. Fam. 5, 11, 1 : quam multi, ut Galli, ut Poeni homines immolare et pium et diis immortalibus gratisaimum esse duxerunt! Cic. Rep. 3. 9; cf. Caes. B. G. G, 16, 5; and Cic. ap. Non. 398, 28 (Rep. (I, 2 ed. Moa.) ; cf. also, hedera est gratis- $ima Baccho, Ov. F. 3, 767 ; and, dapibus Kupremi Grata testudo Jovia, Hor. Od. 1, 32, 14 : coque erat cujusque gratior in re publica virtua, quod, etc., Cic. Rep. 2, 34 Jin. ; id. ib. 2, 35 : o diva, gratum quae regis Antium, Hor. Od. 1, 35, 1 ; cf., grato sub antro, id. ib. 1, 5, 3 ; so, locus, id. Ep. 2, 2, 46 : tempus, id. ib. 198 : bora, id. ib. I, 4, 14 : dies, id. Od. 4, 5, 7 : lux, id. Sat. 1, 5, 39 : nox, id. Carm. Sec. 23 : carmina, id. Od. 1, 15, 14 j 3, 11, 23 : artes, id. ib. 4, 13, 22 : error mentis, id. Ep. 2, 2, 140 : protervitas, id. Od. 1, 19, 7, et saep. : fe- ccris, si de re publica quid aentias expli- caris, nobis gratum omnibu8, will do us all a favor, Cic. Rep. 1, 21 fin. ; cf., quam- obrem utrique nostrum gratum admodum feceris, id. Lael. 4, 16 ; and, quod si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum e6se facturum, Caes. B. G. 1, 44, 20 ; so, quapropter gratiasimum mihi feceris, si curaris, ut, etc Hoc mihi gratius facere nihil potes, a very great favor . . . no great- er favor, Cic. Fam. 13, 44 : quid mortem congemis ac fles? Nam gratum fuerit tibi vita ante acta priorque, something pleasant, Lucr. 3, 948 ; cf., gratum elocuta consiliantibus Junone divis, Hor. Od. 3, 3, 17; Plin. 26, 2, 6 Jin. B. Of persona : (a) c. dat. : Herophile Phoebo grata, Tib. 2, 5, 68 ; cf., vates diis gratissima, Ov. F. 1, 585 ; and, euperia de- orum gratua (Mercurius) et imis, Hor. Od. 1, 10, 20 : donee gratua eram tibi, id. Od. 3, 9, 1 ; cf. Prop. 1, 2, 31 : gratus Alex- andro regi Magno fuit ille Choerilus, Hor. Ep. 2, 1, 232 : Suet. Caes. 27 : cui (Mae- cenati) quum sc gratum et acceptum in modum amici videret, id. Gramm. 21 ; id. ib. 12. — (/?) Abs. : olim gratus eram, Prop. 1, 12, 7 ; Hor. Od. 4, 6, 21 : gratus conviva, id. Sat 2, 2, 119 : comitum gra- tissirae, Ov. M. 14, 221 ; cf., juvenum gra- tissime Crantor, id. ib. 12, 367; and, o mihi de fratris longe gratissime natis, id. ib. 12, 58G : quaestor consulibua suis non minus jucundua et gratua quam Usui fuit, Plin. Ep. 8, 23, 5. — Hence, subst, gratus, i, m., A favorite, darling : quam (clasaem) non amicorum eed gratorum appellabat, Suet. Tib. 46Jm. H. Act., Thankful, grateful; thank- worthy, deserving or procuring thanks : cognovi te gratissimum omnium : nee enim tu mihi habuisti modo gratiam, ve- rum etiam cumulatissime retulisti, Cic. Fam. 5, 11, 1 ; cf. id. Leg. 1, 18, 49 ; and, quamquam gratiarum actionem a te non dosiderabam, quum te re ipsa atque ani- mo scirem esse gratissimum, tamen, etc., id. Fam. 10, 19, 1 : si bene de me meritis gratum me praebeo, etc., id. Plane. 38, 91 ; cf, ut grati ac memorea beneficii ease vi- deantur, id. Agr. 2, 8. 21 ; and, Hegesara- tns, magnis mels beneficiis ornatus in con- eulatu suo, memor et gratus fuit, id. Fam. 13, 25 ; cf. also id. Att. 9, 11, A, 3 : tu quam gratua erga me fueris, ipse existi- mare potes, id. Fam. 5, 5, 2 ; cf., ut quam gratissimus erga te esse cognoecerer, id. ib. 1, 5, 1 ; and Quint. 11, 2, 12 ; Brut in Cic. Fam. 11, 10, 1 : si quod adeat gratum juvat, Hor. S. 2, 6, 13 : id. Od. 1, 12, 39 : laudo vos, Quirites, quum gratiasimis an- imis prosequimini nomen clarissimi ado- lescentis, Cic. Phil. 4, 1, 3 ; cf. id. ib. 14, II, 30 ; and with this cf. id. ib. 10, 3, 7 : tu, quamcumque deus tibi forrunaverit ho- ram grata 6Umc manu, Hor. Ep. 1, 11, 23 : — quod tamen nunc faciam : turn, quum gratum mihi esse potuit, nolui, i. e. might hate procured me thanks, Ter. Heaut. 2, 3, GRAV 21 ; so, est istuc datum Prefect», ut grata mihi sint, quae facio, omnia, id. Eun. 3, 1, 6 Ruhnk. ; cf, didicisse, quam ait re pul- chrum, beneficio gratum, lama glorio- sum, tyrannum occidere, productive of gratitude, Cic. Phil. 2, 46, 117. Adv., grate: I. (ace. to no. I.) With pleasure, agreeably, willingly : nam et praeterita grate meminit et, etc., Cic. Fin. 1, 19, 62 : liberti pupillorum grate facient, si, etc., Ulp. Dig. 26, 10, 3 : insignia haec munificent ia . . . nee a debitoribua magis quam a creditoribua gratius excepta, Just. 12,11,2: gratissime provocari, Macr. 8. 7, 2.-2. (ace. to no. II.) Thankfully, gratefully : aliquid et grate et pie facere, Cic. Plane. 41, 98 ; cf. quid pie, quid gra- te, quid humaniter, aut fecerit aut tulerit, id. de Or. 2, 11, 46 ; ao Suet. Aug. 66 : na- talea grate numeras, Hor. Ep. 2, 2, 210 : beneficium qui dat, vult accipi grate, Sen. Ben. 2, 31 ; ao, aliquid recipere, Suet. Ner. 22 ; and in the Sup., id munus inter cen- soria opera gratiasime acceptum e6t, Plin. 7, 60, 60, § 214. gTavabUiS; <=, adj. [gravo] Oppress- ive, troublesome (a post-class, word) : cibi, Coel. Aur. Tard. 3, 17 : vomitus capiti, id. ib. 4, 3 : odor, id. Acut 1, 15. gravamen, iuis, n. [id.] Trouble, physical incoJivenicncc (late Lat.) : Cas- siod. Var. 9, 2. *gTavastellnS; i. m - dim. [from a word which does not otherwise occur, viz. Jgravaster, from Jgravus, the Ger. grau (Eng. gray), the ground -form of ravus] A gray-headed fellow : quia est haec muliercula et illic gravastellus qui venit? Plaut Epid. 5, 1, 14; cf., "grava- stellus aenior," Feat. p. 96 (where, how- ever, it ia derived from gravis ; more- over, he reads s. v. Jravi coloris, p. 272, in Plautua ravistellua). gravate, adv., v. gravo, ad fin. gTayatim, adv. [gravo] With difficul- ty, unwillingly (very rare, matead of the uaual gravate) : cadere, Lucr. 3, 388 : haud gravatim socia arma Rutulis junxit, Liv. 1, 2, 3. gTavatlO, oris,/, [id.] Heaviness, op- pression (a post-class, word) : post cibum, Coel. Aur. Acut. 2, 32 ad Jin. gTavedinOSUS, a, *m, adj. [grav- edo J Subject to colds or catarrhs, that easily takes cold : aunt alii ad alios morbo6 pro- cliviores : itaque dicimus gravedinosos quosdam, quosdam torminosos, non quia jam sint, sed quia saepe sint, * Cic. Tusc. 4, 12, 27.— H. Transf., That produces colds : ervum, Plin. 18, 15, 38. graved©! Inis,/. [gravis] Heaviness of the limbs, cold in the head, catarrh, " Cels. 4, 2, 4 ;" Cic. Att. 10, 16, 6 ; 16, 14. 4 ; Ca- tull. 44, 13 ; Plin. 23, 1, 6 ; 25, 13, 94 ; 30, 4, 11. In the plur., Cels. 1, 2; also of heaviness in the head produced by intox- ication : ad crapulae gravedines, Plin. 20, 13. 51, § 136.— II. Pregnancy : Nemes. Cyneg^. 132. graveolens (also written separate- ly, grave olens), entis, adj. [gravis- 1. oleo] *I. Strong-smelling : graveolentia cen- taurea, Virg. G. 4, 270.— H. In a bad sense, Ill-smelling, noisome, rank : fauces graveolentis Averni, Virg. A. 6, 201 ; so, App. de Mundo, p. 74. graveolentia! ae. /. [graveolens, no. II.] An offensive or rank smell, fetid- ness (a Plinian word) : alarum, Plin. 22, 22, 43 : oris, id. ib. : narium, id. 20, 9, 36. gravesco* ere. v. inch. n. [gravis] To become burdened or heavy (poet and in post-Aug. prose) : I. L i t. : fetu nemus omne gravescit, i. e. becomes loaded, filled, Virg. G. 2, 429.— B. In partic, To be- come pregnant : cameli lac habent, donee iterum gravescant, Plin. 11, 41, 96. — H, Trop., To become grievous or bad, to grow worse : aerumna gravescit, Lucr. 4, 1065 ; so, impetus, id. 6, 337 : haec in morte, id. 3, 1035 : valetudo Augusti, Tac. A. 1, 5 : publica mala in dies, id. ib. 14, 51. graviditas, atis, / [gravidue] Preg- nancy (an exceedingly rare word ; perh. arru£ clon/i.) : ab eo (Sole) Luna illumina- ta graviditates et partus afferat maturita- tesque gignendi, * Cic. N. D. 2, 46, 119. gravido, av i, arum, 1. v. a. [id.] To burden, load: J, In gen.: " gravidavit GRAV implevlt Caecilius : Per mysteria hie in- lumeste gravidavit probro," Non. 118, 12 sq. — n. In partic, To impregnate . gravidari ex aliquo, Aurel. Vict. Epit. 14. — Transf.: quae (terra) gravidata ac- minibus omnia pariat et fundat ex sese. Cic. N. D. 2, 33, 83. gravidas, a, um, adj. [gravis: bur- dened, loaded ; hence in partic] Preg- nant, with child, with young (quite class.) : puero gravida, Plaut. Am. 2, 2, 87 : gravi- da esse ex aliquo viro, id. ib. prol. Ill; so Ter. Hec. 3, 3, 32; for which also sim- ply aliquo. Plaut Am. 3, 1, 18 and 19 : dc semine Jovis, Ov. M. 3, 260 : prius gravi- da facta est, Plaut Cist 2, 3, 73 ; so, fa- cere gravidam aliquam, Ter. Ad. 3, 5, 29 : quum esset gravida uxor, et jam appro- pinquare partus putaretur, Cic. Clu. 11, 31 ; cf. id. Verr. 2, 1, 18, 48 : gravidum pecus, Virg. G. 2, 150 ; Ov. F. 4, 633 ; so, muraena, Hor. S. 2, 8, 43 : balaenae, Plin. 9, 6, 5. — p. Subst, gravida, ae, /, A preg- nant woman, Plaut True 2, 5, 22 ; Plin. 23, 6, 57 ; 28, 6, 17. H. Tranaf., Laden, filed, full (so only poet) : (a) Abs. : ad fores auscultato . . . neu qui manua attulerit steriles intro ad nos, Gravidas foraa exportet, Plaut. True. 1, 2, 4 : aut quum se gravido tremefecit corpore tellus, fruit-laden, Cic. poet Div. 1, 11, 18 : nubes, Lucr. 6, 440; so Ov. Tr. 1, 2, 107, cf., cornu lunae, Val. Fl. 2, 56 : ne gravidas procumbat culmus aristis, loaded, full, Virg. G. 1, 111 ; so, aristae, Ov. M. 1, 110 : olivae, id. ib. 7, 281 : fetua, id. ib. 8, 293 : (caprae) gravido superant vix ubere limen, full, Virg. G. 3, 317. — ([$) c. abl. : gravidae nunc semine terrae Ov. F. 4, 633: ubera gravida vitali rore, Cic. Div. 1, 12, 20 : tibi pampineo gravi- dus auctumno Floret ager, Virg. G. 2, 5. So, equus (Trojanus) armatis, Enn. in Macr. S. 6, 2 : tempestas fulminibus atque procellis, Lucr. 6, 259 : alvus (serpentis) venenis, Sil. 6. 155 : Amathunta metallie, Ov. M. 10, 531 : stipes nodis, Virg. A. 7, 507: pharetra sagittis, Hor. Od. 1, 22, 3 : urbs bellis, Virg. A. 10, 87 ; cf., Italia im- perils, id. ib. 4, 229 : anus arcanis, Sil. 13. 394: parens sorte, Val. Fl. 5, 22 : populus noxa, Sil. 13, 542 : pectus curis, Luc. 5, 735 ; Val. Fl. 2, 161.— (y) c. gen. : Mellis apes gravidae, Sil. 2, 120. gravis, e, adj. With respect to weight, Heavy, weighty, ponderous, bur- densome; or pass., loaded, laden, burdened (opp. levis, light ; in most of its significa- tions corrcsp. to the Gr. fjapiis). 1, Lit: corpora, Lucr. 2, 225 sq. ; cf. id. 5, 451 sq. : limus, id. 5, 498 ; so, tellus, Ov. M. 7, 355: in eo etiam cavillatus est, aestate grave esse aureum amiculum, hieme frigidum, Cic. N. D. 3, 34, 83 : navi- gia, Caes. B. G. 5, 8, 4 ; cf, tot ora navium gravi Rostrata duci pondere, Hor. Epod. 4, 17 : quum gravius dorso (aselli) subiit onus, id. Sat. 1, 9, 21; so, sarcina, id. Ep. 1, 13, 6 : inflexi grave robur aratri, Virg. G. 1, 162: cujus (tibicinae) Ad strepituin saliaa terrae gravis, Hor. Ep. 1, 14, 26 : naves hostilibus spoliis graves, heavily la- den, Liv. 29, 35, 5 ; cf., agmen grave prae- da, id. 21, 5, 8; for which also simply grave agmen, id. 31, 39, 2: gravis aere dextra, Virg. E. 1. 36 : quum fatalis equus saltu super ardua venit Pergama et arma- tum peditem gravis attulit alvo, i. e. filled, full, id. Aen. 6, 516 (an imitation of Max- imo saltu superavit Gravidus armatis equus, Enn. in Macr. S. 6, 2) : graves im- bre nubes, Liv. 28, 15, 11 : graves fructu vites, Quint 8, 3, 8 : gravis vinculis, Plin. Ep. 7, 27, 10. 2. In partic: a. With respect to value or number, Heavy, great. So, aes grave, heavy money, money of the oldest standard, in which an as weighed a full pound: ''grave aes dictum a pondere, quia deni asses, singuli pondo libras, effi- ciebant denarium," etc., Fest. p. 98 : et quia nondum argentum signatum erat, aes grave plaustris quidam (ex patribus) ad aerarium convehentes, etc., Liv. 4, 60, 6 ; so id. 10, 46, 5 ; 22, 33, 2, et saep. : " populus Romanus ne argento quidem signato ante Pyrrhum regem devictum U8us est: librales appendebantur asses. Quare aeris gravis poena dicta," Plin. 33, 693 GKAV 3,13 : — argentum, i. e. uncoined = rude : placet argentum grave rustici patris sine ullo opere et nomine artificis, Sen. Tranq. 1 : notavit aliquoa, quod pecunias leviori- bus usuris mutuati graviore fenore collo- cassent, at a higher rate, Suet. Aug. 39 ; cf., in graviore annona, id. ib. 25; and, crave pretium, a high price, Sail. Frgm. «p. Nnn. 314, 25. — With respect to num- ber: graves pavonum gregea, great or 7/ nmerous flocks, Var. in Non. 314, 31. b. Pregn. for the usual gravidus, Preg- nant (poet, and in post-Aug. prose) : re- trina sacerdos Marte gravis, Virg. A. 1, 174 ; <:!., uteru8 (shortly after, gravidus tumet renter), Ov. M. 10, 495: balaenae utero craves (shortly before, gravidae), Plin. 9, 6, 5, § 13. B. Transf. : \, As respects the hear- ing, of tones, Deep, grave, low, base (opp. to acutua, treble) : vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum reci- piunt, Cic. de Or. 1, 59, 251 ; cf. id. ib. 3, 57, 216 ; and, qui (sonus) acuta cum gravi- bus temperans, varios aequabiliter con- centua efficit, id. Rep. 6, 18 ; so, vox, Quint. 11, 3, 17 ; 42 : sonua, 2, 8, 15 ; 5, 10, 125; 11, 3, 41 : tenor, id. 1, 5, 26 : ayllaba, i. e. unaccented, id. 1, 5, 22 sq. ; 12, 10, 33. 2, Of smell or flavor, Strong, unpleas- ant, offensive : an gravia hirsutis cubet hircus in alia, rank, Hot. Ep. 12, 5 ; so, chelydri, Virg. G. 3, 415 ; and, ellebori, id. ib. 3, 451 : odor calthae, strong, Plin. 21, 6, 15 ; cf, herba odore suaviter gravi, id. 25, 9. 70 ; and, abrotonum odore jueunde gravi floret, id. 21, 10, 34 ; absynthium ut bibam gravem, i. e. bitter, Var. in Non. 19, 27, and 314, 14. 3. As respects the state of the body, the health, Burdening or burdened, i. e. Gross, indigestible, unwholesome, noxious, severe; sick: (Cleanthes) negat ullum esse cibum tarn gravem, quin is die et uucte concoquatur, Cic. N. D. 2, 9, 24 ; so, genera cibi graviora, Cels. 2, 18 : gra- vissima bubula (caro), id. ib. : pisces gra- viasimi, id. ih. : neque ex salubri loco in gravem, neque ex gravi in salubrem tran- situs satis tutus est, id. 1, 3; cf, solum coelumque juxta grave, Tac. 11. 5, 7 ; and, solet esse gravis cantantibus umbra, Virg. E. 10, 75 : atque id anni tempore gravis- simo et caloribus maximis, Cic. Q. Fr. 2, 16, 1 ; cf., gravis auctumnus in Apulia cir- cumque Brundiaium ex saluberrimis Gal- liae et Hiapaniae regionibua, omnem ex- ercitum valetudine tentaverat, Caea. B. C. 3, 2 fin. ; and, grave tempus et forte annus pestilens erat urbi agrisque, Liv. 3, 6, 1 ; cf. also id. 3, 8, 1 ; so, aestas, Virg. G. 2, 377 : — morbo gravis, sick, id. ib. 3, 95 ; cf., gravis vulnere, Liv. 21. 4fl, 4 ; and, aetate et viribus gravior, id. 2, 19, 6 ; so, gravior de vulnere, Val. Fl. 6, 65: non insueta graves tentabunt pabula fetas, sick, feeble, Virg. E. 1, 50 Wagn. ; so abs., aut abit in somnum gravis, heavy, languid, Lucr. 3, 1079. II. Trop. : A, In a bad sense, Heavy, burdensome, oppressive, troublesome, griev- ous, painful, hard, harsh, severe, disagree- able, unpleasant : qui labores morte finis- set graves, PoSt. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 : quod numquam tibi senectutem gravem esse senserim . . . quibus nihil est in ipsis opis ad bene beateque vivendum, iia om- nia aetas gravis eat, Cic. de Sen. 2, 4; cf., onus officii, id. Rose. Am. 38, 112; and id. Rep. 1, 23: et facilior et minus aliis gra- vis aut molcsta vita est otiosorum, id. Off. 1, 21, 70; id. Rep. 1, 4 : miserior gravior- que fortuna, Caes. B. G. 1, 32, 4 : haec si gravia aut acerba videantur, multo ilia gravius aestimare debere, etc., id. ib. 7, 14 fin. : velim si tibi grave non erit, me cer- tiorem facias, Cic. Fam. 13, 73, 2 : grave est homini pudenti petere aliquid mag- num, id. Fam. 2, 6, 1 ; id. Att. 1, 5, 4 : est in populum Romanum grave, non posse, etc., id. Balb. 7, 24 : verbum gravius, id. Verr. 2. 3, 58, 134 : ne quid gravius in fra- trem statueret . . . quod si quid ei a Cae- aare gravius accidisset, etc., Caes. B. G. 1, 20, 1 and 4 : gravissimum supplicium, id. ib. 1, 31, 15: habemus senatusconsultum in te, Catilina, vehemena et grave, Cic. Cat. 1, 1, 3 ; so, edictum, Liv. 29, 21, 5 : gravioribus bellis, Cic. Rep. 1 , 40 : — gravis 694 GKAV esse alicui, Cic. Fam. 13,76,2; cf, gravis adveraariua imperii, id. Off. 3, 22, 86 ; so, gravior hostis, Liv. 10, 18, 6 : senes ad lu- dum adolescentium descendant, ne sint iis odiosi et graves, Cic. Rep. 1, 43 : gra- vis popularibus esse coepit, Liv. 44, 30, 5. B. In a good sense, Weighty, import- ant, grave ; with respect to character, of weight or authority, eminent, venerable, great: quod apud omnes leve et infir- mum est, id apud judicem grave et sanc- tum esse ducetur, Cic. Rose. Com. 2, 6 : ea (honestas) certe omni pondere gravior habenda est quam reliqua omnia, id. Off. 3, 8, 35 ; id. Deiot. 2, 5 : quum gravibus eeriisque rebus satisfecerimus, id. ib. 1, 29, 103 : auctoritas clarissimi viri et in rei publicae maximis gravissimisque causis cogniti, id. Fam. 5, 12,7 ; cf, causa, Lucil. in Non. 315, 31; so Quint 1, 2, 3; cf. Caes. B. C. 1, 44, 4 : gravius erit tuum unum verbum ad earn rem, quam cen- tum mea, Plaut. Trin. 2, 2, 107 : ut poten- tia senatus atque auctoritas minueretur : quae tamen gravis et magna remanebat, Cic. Rep. 2, 34 : sententiia non tam gravi- bua et severi8 quam concinnis et venus- tia, id. Brut. 95, 325 : gravior oratio, id. de Or. 2, 56, 227 : id. Cluent. 6, 16 : inceptis gravibus et magna professis, Hor. A. P. 14 : exemplum grave praebet ales, etc., id. Od. 4, 11, 26 : — non tulit ullos haec civ- itas aut gloria clariores, aut auctoritate fraviorea, aut humanitate politiorea, Cic. e Or. 2, 37, 154 : et esse et videri omni- um gravissimus et severissimus, id. ib. 2, 56, 228 : homo prudens et gravis, id. ib. 1, 9, 38 : neque oratio abhorrens a perso- na hominia gravissimi, id. Rep. 1, 15 fin. : gravis auctor, id. Pis. 6, 14 : gravis testis, id. Fam. 2, 2 : non idem apud graves vi- roa, quod leviores decet, Quint. 11, 1, 45 : vir bonus et gravis, id. 11, 3, 184 : gravis- simi sapientiae magistri, id. 12, 1, 36 : turn pietate gravem ac meritis si forte virum quem Conapexere, Virg. A. 1, 151 : gra- viasima civitaa, id. Rep. 1, 3 : gravem at- que opulentam civitatem vineis et pluteis cepit, an important city, Liv. 34, 17, 12. Adv., graviter : 1, Weightily, heavi- ly, ponderously (so very rarely) : aera per purum graviter simulacra feruntur, Lucr. 4, 328 ; cf., graviter cadere, id. 1, 742 ; so Ov. Pont. 1, 7, 49. jj. Tranaf. : (a) Of tones, Deeply : na- ture fert, ut extrema ex altera parte grav- iter, ex altera autem acute sonent, Cic. Rep. 6, 18 ; Lucr. 4, 545. — Far more freq., (/3) Vehemently, strongly, violently : grav- jt„,. "'-^puerunt fores, Ter. Heaut. 3, 3, 52 ; an 'lirantibus flabris, Lucr. 6, 428 ; Ter. A .".3,2; so, pertentat tremor terras, 1 ii' r. 6, 287 ; ferire aliquem, Virg. A. 12, 295 ; conquassari omnia, Lucr. 5, 106 ; cf, quae gravissime afflictae erant naves, Caes. B. G. 4, 31, 2. 2. Trop.: a. Vehemently, violently, deeply, severely ; harshly, unpleasantly, dis- agreeably : graviter aegrotare, Cic. Off. 1, 10, 32 ; so, se habere, id. Att. 7, 2, 3 : ne- que is sum, qui gravissime ex vobis mor- tis periculo terrear, Caes. B. G. 5, 30, 2 : gravissime dolere, id. ib. 5, 54 fin. : quem ego amarem graviter, Plaut. Cist. 1, 1, 87 ; cf, placere occoepit graviter, postquam est mortua, Caecil. in Non. 314, 19 : tibi edepol iratus sum graviter, Ter. Hec. 4, 4, 2 : civea gravissime dissentientes, Cic. Phil. 12, 11, 27 : si me meis civibus inju- ria suspectum tam graviter atque offen- aum viderem, id. Cat. 1, 7, 17 : graviter angi, id. Lael. 3, 10 : tulit hoc commune dedecus jam familiae graviter filiua, with chagrin, vexation, id. Cluent. 6, 16 ; cf, graviter et acerbe aliquid ferre, id. Verr. 2, 1, 58, 152 : graviter accipere aliquid, id. de Or. 2, 52, 2'll ; Tac. A. 13, 36 ; cf, adolescentulus saepe eadem et graviter audiendo victua est, Ter. Heaut. 1, 1, 62 : nolo in ilium gravius dicere, more harsh- ly, id. Ad. 1, 2, 60 ; cf, de amplissimis vi- ris gravissime acerbisaimeque decernitur, Caea. B. C. 1, 5, 4, and id. B. G. 3, 16, 4 ; cf. also, severe et graviter et prisce agere, Cic. Coel. 14, 33. b. In an impressive or dignified man- ner, impressively, with propriety or digni- ty : hia de rebus tantis tamque atrocious neque satis me commode dicere neque . GRA V satis graviter conqueri neque satis libere vociferari posse intelligo. Nam coinmo- ditati ingenium, gravitati aetas, libertati tempora sunt impedimento, Cic. Rose. Am. 4, 9 : (Scipio) utrumque egit gravi- ter, with dignity, id. Lael. 21, 77 : res ges- tas narrare graviter, id. Or. 9, 30 ; cf, lo- cum graviter et copiose tractare, id. Fin. 4, 2, 5. Graviscae, arum (also Gravisca, ae, Veil. 1, 15, 2),/. A small town ofEtruria, belonging to the territory of Tarquinii, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 8; Liv. 40, 29; 41, 16 ; Virg. A. 10, 184 ; Sil. 8, 475 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 370 sq. ; Mall. Etrusk. 1, p. 128 ; 210 ; 360.— II. Deriv., Gravis- CailUS) a, um, adj., Of or belonging to Graviscae, Graviscan : vina, Plin. 14, 6, 8, § 67. — In the plur. eubst., Graviscani, orum. to., The inhabitants of Graviscae, Graviscans, Cels. Dig. 31, 1. 30 ; Inscr. Grut. 407, 1. gravitas, atis, /. [gravis] Weight, heaviness. 1, Lit.: omnibus ejus (terrae) parribua in medium vergentibus nihil interrumpat, quo labefactari possit tanta contentio grav- itatis et ponderum, Cic. N. D. 2, 45, 116 ; cf, per inane moveri gravitate et pondere, id. Fat. 11, 24, and Lucr. 3, 1067 ; cf. also, cuncta necesse est Aut gravitate sua ferri primordia rerum, Aut, etc., id. 2, 83 : nos- tras propter gravitatem armorum, quod, etc., Caes. B. G. 5, 16. 1 : turn etiam grav- itate et tarditate navium impediebantur, id. B. C. 1, 58, 3 : ignava nequeunt gravi- tate moveri, Ov. M. 2, 821 : me mea de- fendit gravitas (corresp. to moles and pondus), id. ib. 9, 39. 2. In partic. : a. Dearness of price : annonae, Tac. A. 6. 13. — 1>. Pregnancy, poet, transf. of the foetus : tendebat grav- itas uterum mihi, my burden, Ov. M. 9, 287 (for which tendit onus matrem, id. ib. 10, 504). B. Transf.: 1, Of smell, Rankness, offensiveness, fetidness : quorundam odo- rum suavitati gravitas inest, Plin. 21, 7, 18: — a quibusdam vocatur cynozolon propter gravitatem odoris (shortly be- fore, odore gravissimo), id. 22, 18, 21 fin. ; so, animae, id. 20, 9, 35 : halitus, id. 30, 6, 15 : oris, id. 28, 12, 51. 2. With respect to bodily condition, health, Severity, vehemence, violence, un- wholesomeness ; heaviness, dullness, faint- ness, sickness : corpora vix sustineo grav- itatem hujus coeli, Cic. Att. 11, 22, 2 ; so, coeli aquarumque, Liv. 23, 34, 11 ; loci, id. 25, 26, 13 : morbi, id. N. D. 3, 31, 76 : pressus gravitate soporis, Ov. M. 15, 21 ; cf. id. ib. 11, 618 : — an quod corporis gravi- tatem et dolorem aninio judicamus, ani- mimorbum corpora non sentimus? pain- ful, diseased condition, Cic. Tusc. 3, 1, 2 Kiihn. ; cf., gravitas membrorum, id. Fin. 4, 12, 31 ; and with this cf. Lucr. 3, 477 ; so, capitis, Plin. 27, 12, 105 : aurium, id. 20, 11, 44 ; cf, auditua, id. 23, 4, 42 ; and, au- diendi, id. 28, 11, 48. n. Trop. : A. 1° a bad 1 aen8e, Heavi- ness, slowness, severity : gaudere gravitate linguae sonoque vocis agresti, Cic. de Or. 3, 11, 42 : injuria gravitate tutior est, se- verity, cruelty. Sail. Orat. Licin. (Hist, frgm. 3, 22, ed. Gerl.) : fessi diuturnitate et gravitate belli, Liv. 31, 7, 3. B. In a good aense, Weight, dignity, importance, seriousness, gravity : hoa quum Suevi propter amplitudinem gravitatem- que civitatia finibus expellere non potuis- sent, importance, i. e. power, Caes. B. G. 4 3, 4 ; cf. Cic. Agr. 2, 32 : omnium senten- tiarum gravitate, omnium verborum pon- deribua eat utendum, importance, weight, id. de Or. 2, 17, 72 ; cf. id. Tuac. 5, 12, 34 ; and, genus hoc sermonum positum in hominum veterum auctoritate plus videtur habere gravitatis, id. Lael. 1, 4 : — quanta ilia, di immortales, fuit gravi- tas ! quanta in oratione majestas I id. ib. 25, 96: tristitia et in omni re severitas habet ilia quidem gravitatem, id. ib. 18, G6 ; cf, erat in illo viro comitate condita gravitas, id. de Sen. 4, 10 ; and, gravitate mixtus lepos, id. Rep. 2, 1 ; cf. also id. Q. Fr. 3, 9, 1 : illud me praeclare admonea, quum ilium videro, ne nimia indulgenter et ut cum gravitate potius loquar, id. Att. UREG 9, 9, 2 ; so id. ib. 9, 19, 3 ; id. Fam. 5, 16, 5 : de virtute et gravitate Caesaris, quam in summo dolore adhibuisset, id. Q. Fr. 3, 8. 3 : personae gravitatem intueDtes, id. Tusc. 2, 21, 49 ; ci'., ego haa partes lenita- tis et misericordiae semper egi libenter : illam vero gravitatis severitatisque perso- nam non appetivi, id. Mur. 3, 6 : haec ge- nera dicendi in senibus gravitatem non habent id. Brut. 95, 326; id. Rep. 1, 10 fin. : (senarius) quantum accipit celeri- tatis, tantum gravitatis amittit, Quint. 9, 4, 140. gravitcr, adv., v - gravis, ad fin. g r avi tu dOi in is, /■ [gravis] A cold in the head, catarrh (extremely rare) : sine ructu et gravitudine, Apic. 3, 6 ; so Vitr. 1,6. * graviusculus, a. ™. adj. dim. [gravis, no. I. B, 1J Ot tones. Rather deep: sonus, Gell. 1, 11. gxavOj av '' atum, 1. v. a. (gravis] I, To charge with a load, to load, burden, weigh down, oppress (so mostly poet, and in post- Aug. prose) : £. Lit.: praefec- tum castrorum 6arcinis gravant Tac. A. 1. 20 ; cf., i'erus Actora magno Ense gravat Capaneus, Stat. Th. 10, 257 ; and, non est ingenii cymba gravanda tui, Prop. 3, 3, 22 ; aegraque furtivum membra gravabat onus, Ov. Her. 11, 38 : gravantur arbores l'etu, Lucr. 1, 254 ; cf., sunt poma gravan- tia ramos, Ov. M. 13, 812 : ne, si demis- sior ibis, Unda gravet pennas, id. ib. 8, 205 : stomacho inutilis, nervis inimicus, caput gravans, Plin. 21, 19, 75 ; so in the pass. : alia die febre commotus est : ter- tia quum se gravari videret, weighed down, oppressed, Capitol. Anton. 12. B. Trop., To burden, oppress, incom- mode; to make more grievous, to aggra- vate : nil moror officium, quod me gravat, Hor. Ep. 2, 1, 264 : sed magis hoc, quo (mala nostra) sunt cognitiora, gravant, Ov. Tr. 4, 6, 28 : — tu fortunani parce gra- vare meara, id. ib. 5, 11, 30 : quo gravaret invidiam matris, Tac. A. 14, 12. II. Transf., asai. dep., gravorj atus : 1. (lit, to be burdened with any tiling, to feel burdened ; hence) To feel incommoded, vexed, wearied, or annoyed at any thing ; to take amiss, to bear with re- luctance, to regard as a burden, to do un- willingly (so quite class.) ; in Cic. only abs. or with an object-clause, afterward also constr. with the ace. : (a) ,46s. .- pri- mo gravari coepit, quod invidiam atque offensionem timere dicebat, Cic. Clu. 25, 69 : ego vero non gravarer si, etc., id. Lael. 5, 17: ille non gravatus, Primum, inquit, etc., Var. R. R. 1, 3 : gravatus Vitel- lius ictum venis intulit, Tac. A. 5, 8 ; Plant Mil. 4, 6, 15.— (/j) With an object- clause : rogo, ut ne graveris exaedificare id opus, quod instituisti, Cic. de Or. 1, 35, 164; id. Fam. 7, 14, 1. — (y) c. ace: Pegasus terrenum equitem gravatus Bel- lerophontem, disdaining to bear, throw- ing off, Hot. Od. 4, 11, 27 : at ilium acer- bum et sanguinarium necesse est graven- tur stipatores sui, Sen. Clem. 1, 12 fin. .- matrem, Suet Ner. 34; id. Aug. 72. — Hence gravate, adv. (ace. to no. II.), With difficulty or reluctance, unwillingly, grudg- ingly : non gravate respondere, Cic. de Or. 48, 208 ; so, opp. eratuito, id. Off. 2, 19, 66 ; opp. benigne, id. Balb. 16, 36 : Ca- nius contendit a Pythio ut venderet : gravate ille primo, id. Off. 3, 14, 59. gregalis. e, adj. [grex] Of or be- longing to the herd or flock : equi, Var. R. R 2, 7, 6 : equae, Plin. 10, 63, 83 : pe- cua, App. M. 6, p. 182. — U. Transf., in gen., Belonging to the same host or multi? tude, viz. : &. h" 1 a good sense, subst, gregales, ium, m., Comrades, companions: nos nihil sumus, gregalibus illis, quibus te plaudente vigebamus, amissis, Cic. Fam. 7, 33, 1 ; so id. de Or. 2, 62, 253. — B. In a bad sense, Of the common sort, common (so mostly post-August): gregali sagulo amictus, i. e. a common soldier's, Liv. 7, 34, 15 ; so, habitu, Tac. A. 1, 69 :— poma, Sen. Ben. 1, 12 fin. ; so, siligo, Plin. 18, 9, 20, § 86 : sulphur, Stat. S. 1, 6, 74 : tecto- rium, Sen. Ep. 86. greg-aiius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to a flock or herd : gregariorum ORK X pastorum disciplinary repudiasse, Col. 6 praef. § 1. — U. Transf., in gen., Of the common sort, common. So most freq. in milit lang. : milites, common soldiers, pri- vates, in opp. to the officers : id etiam gre- garii milites faciunt inviti, ut, etc., Cic. Plane. 30, 72 ; so Sail. C. 38, 6 ; Curt. 7, 2 ; and in the sing., — miles, Tac. H. 5, 1 : eques, id. ib. 3, 51 : gregariam militiam sortitus, Just 22, 1. — Rarely beyond the milit. sphere : poeta, Sid. Ep. 9, 15. gTgyatim. adv. [id.] In flocks, herds, or «warms : J. L i t, of animals : haec fa- cienda, si grcgatim pecora laborant : ilia deinceps, si singula, Col. 6, 5 fin. : apes rem publicam habent consilia privatim ac duces gregatim, Plin. 11, 5, 4 : elephan- ti gregatim semper ingrediuntur, id. 8, 5, 5; soid.9, 15, 18. — H. Transf, In troops or crowds : videtis cives Romanos grega- tim conjectos in lautumias, Cic. Verr. 2, 5, 57, 148 ; Just 13, 8 ; Plin. 4, 12, 26 : ac- cidit, ut nova contra genera morborum gregatim sentirentur, i. e. among the com- mon people, Plin. 26, 1, 3. grego, avi, atum, 1. v. a. [id.] To col- lect into a flock or herd, to gather into a host, to collect, assemble (a poet word of the post- Aug. per.) : Paul. NoL Carm. 17, 200 : Idaliae volucres coeloque domoque gregatae, Stat. Achill. 1, 373: — solus qui caedibus hausi Quinquaginta animas : to- tidem totidemque gregati Ferte manus, all together, id. Theb. 8, 667 (al. gregatim). gTeminm, ii, n. The lap, bosom (freq. and quite class.) : I. Lit : in gre- mium imbrem aureum (mittere), Ter. j Eun. 3, 5, 37 : (Juppiter) puer lactens Fortunae in gremio sedens, mammam appetens, Cic. Div. 2, 41, 86 : so id. Brut. 58. 211; Leg. 2, 25, 63; Catull. 45, 2; Virg. A. 11, 744. — Poet : qui ipse sui gnati minxerit in gremium, i. e. has dishonored his son's wife, Catull. 67, 30. n. Transf.: terra gremio mollito et subacto semen sparsum excipit Cic. de Sen. 15, 51 : Aetolia medio fere Graeciae gremio continetur, i. e. in the heart, centre, id. Pis. 37, 91 ; so, in gremio Thebes, Sil. 3, 678 : e gremio Capuae, id. 12, 204 ; cf., Padus gremio Vesuli montis profluens, from the bowels, Plin. 3, 16, 20 ; so, mola- rum, Virg. Mor. 23 ; and fluminis, Sil. 8, 192 : excusso in mediam curiam togae gremio, Flor. 2, 6 : haec sunt, o carnifex, in gremio sepulta consulates tui, Cic. Pis. 5, 11 : abstrahi e sinu gremioque patriae, id. Coel. 24, 59 : in fratris gremio, id. Clu- ent 5, 13 ; Virg. A. 9, 261 : fingamus igi- tur Alexandrum dari nobis impositum gremio, i. e. under our guidance. Quint 1, 1, 24 ; so id. 1, 2, 1 ; 2, 4, 15 ; 2, 5, 5. * gresSlO) <> n i 9 > /■ [gradior] A step- ping, step, pace : Pac. in Macr. b. 6, 5. 1. gresSUSj a, um, Part., from gra- dior. 2. gTessUS- us, m. [gradior] A step- ping, going, step, course, way (a poet word ; for in Cic. Off. 1, 36, 131, ingressu is the correct reading) : tendere gressum ad raoenia, Virg. A. 1, 410 ; so in the sing., id. ib. 6, 389 ; 11, 29 ; in the plur., gressus glomerare superbos, Virg. G. 3, 117 ; so id. ib. 4, 360 ; Val. Fl. 1, 183.— Poet, transf. of the course of a vessel : hue dirige gres- sum, Virg. A. 5, 162. gTeXi gregis, m. 'fern., Lucil. in Cha- rts, p. 72 P. ; Lucr. 2, 662 ; Inscr. ap. Maff. Mus. Veron. 127, 4) A flock, herd, drove, swarm : J. Lit., of animals : pecu- des dispulsae sui generis sequunrur gre- ges, Cic. Att 7, 7. 7 ; cf., greges armento- rum reliquique pecoris, id. Phil. 3, 12, 31 : nobilissimarum equarum, id. Verr. 2, 2, 7, 20 : asinorum. Var. R. R. 2, 6, 2 : lani- geri, Virg. A. 3, 287 : vir gregis ipse ca- per, id. Eel. 7, 7 ; cf., dux gregis, «'. t. a bull, Ov. A. A. 1, 326 : elephantorum, Plin. 5, 1, 1 : porcorum, Juv. 2, 80 : pavo- num, Var. R. R. 3, 6, 2 : anserum, id. ib. 3, 10, 1 : anatum, id. ib. 3, 11, 1 : avium, Hor. Ep. 1, 3, 19. — Opp. to armenta, of small cattle : non ego sum pastor, non hie armenta gregesve, Ov. M. 1, 513 ; so id. ib. 4, 635 : Tib. 1, 5, 28. II. Transf. : £. Of a number of per- sons belonging together, in a good or bad flense, A company, society, troop, band, crowd : in hunc igitur gregem P. Sullam flttUN ex his honestissimorum hominum gregi- bus rejicietis? Cic. Sull. 28, 77 ; so, ami- corum, id. Att 1, 18, 1 ; cf., scribe tui gre- gis hunc, i. e. receive him into the number of your friends. Hor. Ep. 1, 9, 13 : philo- sophorum, Cic. de Or. 1, 10, 42 : ille viro- rum (of the Fabians), Sil. 7, 58 : Cethegus libertos suos orabat uti grege facto cum telis ad se irrumperent, i. e. in a body, Sail. C. 50, 2 ; so id. Jug. 58, 3 : ne servi quidem uno grege profugiunt dominos, i. e. all together, Curt. 10, 2 :— ego forsitan propter multitu Jinem patronorum in gre- ge annumerer, Cic. Rose. Am. 32, 89 : Epicuri de grege porcus, Hor. Ep. 1, 4, 16 : grex contaminatus turpium virorum, id. Od. 1, 37, 9 .- venalium, Plaut Cist 4, 2, 67 : indocilis, Hor. Epod. 16, 37. 2. In partic, of players or chariot- eers, A company, troop, band, Plaut Cas. proL 22 ; Ter. Heaut prol. 45 ; Phorm. prol. 32 ; Petr. 80 : Inscr. Grut. 1024, 5 ; Inscr. ap. Marin. Frat Arv. p. 257. B. Of things (extremely seldom) : vir- garum, a bundle of rods, Plaut Ps. 1, 3, 99. * gTiphus, i. m- — Ypiifios (a net; hence transf), An intricate or puzzling question, a riddle, enigma (post-class, and very rare) : griphos dissolvere, Gell. 1, 2, 4 ; v. App. Flor. 9 ; Aus. Idyll. 11. gToma (also written giuma), ae,/. A surveyor's pole or measuring-rod, ace. to Fest s. v. p. 72, and Non. 63, 6.— Hence, II. Transf., The centre of a camp, where the measuring-rod was planted, 60 as to divide the camp into four quarters by streets meeting at that point Hyg. de Limit, p. 164 Goes. gTOmaticus (grum.), a, um, adj. [groma] Of or belonging to field-survey- ing or castrametation : disciplina, Cassiod. Var. 3. 52. — U. Subst,, gromatica (grum.), ae, /., The art of field-surveying or castra- mctalion, Hyg. gTomphaena. ae, /. A kind of am- aranth, Amaranthus tricolor, L. ; Plin. 26, 7,23. gTOmphena. ae, /. A Sardinian bird of the crane species, Plin. 30, 15, 52. grossltud.0, inis, /. [2. grossus] Thickness, crassitudo (late Lat), Vulg. Jerem. 52, 21; Sol. 43. t grosphus, i. m. = YpfoQos, The point of a javelin, Arr. 6, 200. — JJ. Gros- phus, A Roman surname, Hor. Od. 2, 16. gl'OSSTlluSi '• m - d* m - [grossus] A small unripe fig, Col. 5, 10, 10. 1. 2T0SSUS, '■, »»■ and /., An unripe fig, Cato R.R.94; Cels. 5, 12 ; Plin. 23, 7, 63 ; 17, 27, 43. 2. gTOSSUSj a, um, adj. Thick, cras- sus (late Lat) : vestis grossior, Sulpic. Sever. Dal. 1, 21 j so Vulg. Erech. 41, 25 ; cf. "grossus raxtir," Gloss. Philox. gTlliS) is, v. grus. Gmdiii orum, m. A people of Gal- lia Belgica, now Groede, Caes. B. G. 5, 39. J grullus £1^05 i:\oion, Gloss. Philox. gmmai ae, and gTumaticus, T grom. 1 * Grumentum> i> «■ (Tpoviicvrov) A town of Lucania, Liv. 23, 37.) gTUmuluS) i. m. dim. [grumus] A lit- tle hillock (a post-Aug. word), Plin. 19, 6, 34 ; App. M. 6. gTUmuS- ', m. A little heap, hillock of earth : "grumus terrae collectio mi- nor tumulo," Fest. s. h. v. ; Att. in Non. 15, 24 ; CoL 2, 17, 4 ; Vitr. 2, 1 ; 8, 3 ; Auct B. Hisp. 24. tgrunda "Ttyn Koi to vrip rbv TV- Acuira i\txov, VTToortyov, Gloss. Philox. Grundiles or Grundules, ium - m. An appellation of the Lares, Cass. Hemin. in Diom. p. 379 P. ; Non. 114, 31 : Arn. 1, 15. Gruniurfl; ii, n- -4 castle in Phrysia, Nep. Alcib. 9. grunnlo (also ante-class, grundio. v. in the follg.), Ivi or ii, itum. 4. v. n. To grunt, said of swine : grunnit tepido lacte satur, Var. in Non. 114, 27 : grun- nientem aspexi scrofam, Laber. ib. 30 : Apion maximum piscium esse tradit por- cum : grunnire eum, quum capiatur, Plin. 32, 2, 9 ; Juv. 15, 22 : grundibat graviter pecus suillum. Quadrig. in Diom. p. 379 P.— n, Transf., of other creatures : agni grundibant Quadrig. in Non. 465, GUB E 1 : cruento ita ore grundibat miser, Cae- cil. ib. grrunnitus. Qs . m - [grunnio] A grunt- ing of swine : nee grunnitum (audiunt), quum jugulatur, suis, Cic. Tusc. 4, 40, 116. gTUO> ere, v. n. The note of the crane, To crunk, crunkle: "gruere dicun- tur grues, ut sues grunnire, Fest. s. h. v. : grus gruit, Auct. Carm. de Philom. 23. STUSi griiis (also, in the nom. sing., gruis, Phaedr. 1, 8, 7), /. A crane, Plin. 10, 25, 30 ; Cic. N. D. 2, 49, 125 ; Mart. 13, 75 ; Cels. 2, 18 ; Lucr. 4, 182 : regarded by the Romans as a delicacy, Hor. S. 2, 8, 87 ; Gell. 7, 16. 5 ; Stat S. 4, 6, 8.— II. Transf. (with reference to the form of a crane's bill), A besieging-machine, bat- tering-ram, called also corvus, Vitr. 10, 19. gTVllo» are . V- n. [gryllus] The note of the cricket, To chirp : et gryllus gryllat, Auct. Carm. de Philom. 62. tl. gryllus (also written grillus), i, m. = ypuX\oS, A cricket or grasshopper, Plin. 29, 6, 39.— n. Transf., in painting, A kind of comic figures, Plin. 35, 10, 37. 2. GrylluS) U m., rpiiAAos, A male proper name : I, A son of Xenophon, who fell in the battle at Mantinea, and was cel- ebrated by Aristotle in a monogram entitled TpiiXXoS : Quint. 2, 17, 14. — II. A Roman proper name, Mart. 1, 60, 3 ; 2, 14, 13. Grynia, ae,/, and Grynium, ii, n., Tpavtia and Fpvvtov, A small town in Aeolis, with a temple of Apollo, Plin. 5, 30 ; 32,6. — II. Deriv., Gryneus» a . um , adj., YpivcioS, Of or belo7iging to Grynia, Gry- nian : Apollo, Virg. A. 4, 345 : nemus, id. Eel. 6, 72. t gryps» gryphis (also gryphus, i, Mel. 2, 1), m. = yp!ii^, A fabulous four-footed bird, A griffin : Pegasos equino capite vo- lucres et gryphas auritos aduncitate ros- tri fauulosos reor, illos in Scythia, hos in Aethiopia, Plin. 10, 49, 69 ; so Virg. E. 8, 27; Claud. VI. Cons. Hon. 30 ; Sid. Carm. 22, 66 and 67. tgi*ypus> ■> m.=zyp\m6c, Hook-nosed, as a surname : alter, cui propter nasi mag- nitudinem cognomen Grypo fuit, Just. 39, lfin. J gllbor KvStgv/jrrjS, Gloss. Graec. Lat. gubernaculum 0>°«t- contr. gu- bernaclum, Lucr. 4, 905; Virg. A. 5, 176; 859 ; 6, 349, et al.), i, n. [guberno] A helm, rudder : " hominis, non sapientis inventa sunt navigia, additis a tergo gubernaculis, quae hue atque illuc cursum navigii tor- queant : exemplum a piscibus tractum, qui cauda reguntur," etc., Sen. Ep. 90 ; hie ille naufragus ad gubernaculum ac- cessit, et navi, quoad potuit, est opitula- tus, Cic. Inv. 2, 51, 154 : ipse gubernaclo rector subit, ipse magister, Virg. A. 5, 176. — II. Transf., Guidance, direction ; esp. of the state, government (so usually in the plur.) : clavum tanti imperii tenere et gu- bernacula rei publicae tractare, Cic. Sest. 9, 20 ; cf., qui ad gubernacula rei publicae «edere debebant, id. Rose. Am. 18, 51 ; so, repelli a gubernaculis civitatum, id. de Or. 1, 1 1, 46 : recedere a gubernaculis, id. Fam. 16, 27, 1 : abjicere gubernacula im- perii, Val. Max. 7, 6, 1 :— temperare guber- nacula vitae, Plin. 11, 37, 88.— In the sing. : Vellej. 2, 113, 2. g-ubernatio, onis, /. fid.] A steer- ing, piloting ot a ship (a Ciceron. word) : si iu ipsa gubernatione negligentia est na- m's eversa, Cic. Fin. 4, 27, 76 ; cf. id. ib. 3, 7, 24. — II. Transf., in gen., Direction, management, government : summi impe- rii gubernatione districtus, Cic. de Or. 3, 32, 131 ; so, civitatis, id. Rep. 1, 2 : tanta- rum rerum gubernatio, id. Cat. 3, 8, 18 : eonsilii gubernatio, id. Inv. 2, 54, 164 ; so, summi eonsilii, id. Vat. 15, 36. g"ubcriiator, oris, m. [id.] A steers- man, pilot : gubernator clavum tenens 6e- detin puppi quietus, Cic. de Sen. 6, 17 ; so id. Phil. 7, 9, 27 ; Acad. 2, 31, 100 ; de Inv. 1, 34, 58 ; Rep. 1, 40 ; 5, 3 ; Quint. 2, 17, 24 ; 34 ; 4, 1, 61 ; Virg. A. 3, 269 ; 5, 12; 6, 337, et snep. — Proverb.: tran- quillo quilibet gubernator est, Sen. Ep. 85 med. — II, Transf., A director, ruler, gov- ernor . " quum in rebus animalibus aliud pro alio ponitur ; ut de agitatore : Guber- nator magna conloreil equum vi," Quint. 69C GUL O 8, 6, 9 : poli, i. e. God, Sen. Hippol. 903 : — custodes gubernatoresque rei publicae, Cic. Rab. perd. 9, 26 ; cf., quasi tutor et procurator rei publicae : sic enim appel- letur, quicumque erit rector et guberna- tor civitatis, id. Rep. 2, 29. • gnubernatrix, Ms, /. [gubernator, no. II. J A conductress, directress : an for- tunam collaudem, quae gubernatrix fuit ? Ter. Eun. 5, 9, 16 : ista praeclara guber- natrice civitatum eloquentia rem publi- cam dissipaverunt, Cic. de Or. 1, 9, 38. * gubernius, ii. »»■ [guberno] A steers- man, pilot, for the usual gubernator, La- ber. in Gell. 16, 7, 10. t guberno» avi, atum, 1. v. a.— Kv- Btpvti, To steer or pilot a ship (quite class.) : ut clavum rectum teneant navimque gu- bernent, Enn. Ann. 7, 35 : ut si nautae certarent, quis eorum potissimum guber- naret, Cic. Off. 1, 25, 87 : tranquillo mari gubernare, id. Rep. 1, 6. — P r o v e r b. : gubernare e terra, i. e. to seek to guide others into danger while keeping in safety one's self, Liv. 44, 22, 14.— II. Transf., in gen., To direct, manage, conduct, gov- ern (a favorite word with Cic.) : quid mi- ramur L. Sullam, quum solus rem publi- cam regeret orbemque terrarum guber- naret? etc., Cic. Rose. Am. 45, 131; cf, melius gubernari et regi civitates, id. Rep. 2, 9 ; so, rem publicam, id. ib. 1, 34 ; 3, 35 ; cf. also, in gubernanda re publica, id. ib. I, 29 : teque hortor, ut omnia gubernes ac moderere prudentia tua, id. Fam. 2, 7, 1 ; cf., ilia torment» gubernat dolor, id. Sull. 28, 78 : totam petitionem gubernare, id. Mil. 9, 25 : velim ergo totum hoc ita gubernes, ut, etc., id. Att. 13, 25, 2 : sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat, id. ib. 14, 11, 1 ; cf, sed haec deus aliquis gubernabit, id. ib. 6, 3, 3 ; and, fortunae motum, id. ib. 8, 4, 1 : iter meum rei publicae et rerum urbanarum ratio gubernabit, id. Fam. 2, 17, 1 : vitam, id. Fin. 2, 13, 43 ; Vellej. 2, 127, 1 : et Mas- syleum virga gubernet equum, Mart. 9, 23, 14 ; cf., gubernator, no. II. , gubernum, i. »• [guberno] A helm, rudder (ante-class, for the class, gubernaculum) : proras despoliate et de- tondete guberna, Lucil. in Non. 490, 32 ; Lucr. 4, 440. Gugernij orum, m. A people of Ger- many, in the modern Cleves, Tac. H. 4, 26 ; 5, 16, 18. gula* ae, /• The gullet, weasand, throat : gula nervo et came constat, Plin. 11, 37, 66 ; so id. ib. 79 ; 24, 15, 80 :— quum it dormitum, follein sibi obsLvingit ob gu- lam, ne quid animae forte amittat dor- miens, Plaut. Aul. 2, 4, 23 : quern obtorta gula de convivio in vincula abripi jussit, Cic. Verr. 2, 4, 10, 24 : laqueo gulam fre- gere, Sail. C. 55, 5. — II, Transf., as with us the word palate, to signify Gluttony, gormandizing, appetite: o gulam insul- sam, Cic. Att. 13, 31, 4 : Numidae neque salem neque alia irritamenta gulae quae- rebant, Sail. J. 89, 7 : nil servile gulae pa- rens habet, i. e. a bellygod, Hor. S. 2, 7, 111 ; so, profundam gulam alicujus ex- plere, Suet. Vit. 7 : temperare gulae, Plin. Ep. 2, 6, 5 : intempestivae ac sordidae gulae homo, Suet. Vit. 13 : ingenua gula, i. e. palate, taste, Mart. 6, 11, 6. — In the plur. : proceres gulae narrant, gour- mands, epicures, Plin. 9, 17, 30. t gulliocae nucum juglandium sum- ma et viridia putamina, Fest. p. 98 Miill. gulo* onis, m. [gula, no. II. ; cf. Fest. s. v. INGLUVIES, p. 112] A gormandizer, epicure, belly-god (a post-class, word) : App. Apol. p. 295; Macr. S. 7, 12. giilosCj a dv. Gluttonously ; v. gulo- sue, ad fin. gulosuS; a, um, adj. [gula, no. II.] Glut- tonous, luxurious, dainty (a post-Aug. word) ; oculis quoque gulosi sunt, Sen. Q. N. 3, 18 fin. : nil est miserius nee gu- losius Pantra, Mart. 7, 20, 1 : gulosum Fictile, i. e. containing dainty food, Juv. II, 19 : abstinentia gulosa, i. e. an absti- nence that enhances enjoyment, Hier. Ep. 107, 10. — Transf. : nimium lector gulosus, i. e. a too voracious reader (* ace. to others, an over-fastidious reader), Mart. 10, 59, 5. —Adv., gulosius condire cibos, Col. praef. § 5: nil est, Apici, tibi gulosius factum. GUST Mart. 3, 22, 5 : gulosissime nutrit, Tert. Res. earn. 1. (* Glllussa> ae i m - A son of Masi- nissa, king of Numidia, Sail. J. 5.) {rumen; mis, »• Gum, post-class, for gummi, Pall. 12, 7, 15. gTlima, ae, com. A glutton, gour- mand: Lucil. in Cic. Fin. 2, 8, 24; so id. ap. Non. 118, 2 ; App. Apol. p. 311 ; FeBt s. v. INGLUVIES, p. 112. fummatus, a > um i aa J- [gummi] taining gum, gummy (post-class.) : in cerasis et in omnibus gummatis, Pall. 11, 12, 6. Cf. the follg. art. fimmeuS) a, um, adj. [id.] Contain- gum, gummy: succina, Aus. Idyll. 6,79. t gummi) indeci. n., or gummis* > 9 (gen. Graec, gummeos, Mart. Cap. 3, 3, 49) = ko wi1 , Gum, Plin. 3, 11, 20; 12, 8. 17 ; 13, 12, 26 ; Col. 12, 52, 16, et saep. *gUmmino» are > "■ "■ To distill gum : gumminet, Pall. 2, 16 fin. (al. ger- minet). * gUmmitlO] oms > /• [gummi] A be- smearing with gum : Col. 12, 52, 17. gummOSUS) a, um, adj. [id.] Full of gam, gummy : folia, Plin. 22, 9, 11 ; so id. 16, 38, 72 ; 12, 9, 19. * gurddniCUS> a, um, adj. [gurdusj Doltish, stupid : homo, Sulp. Sever. Dial. 1,(26. it gurduS; '. m - [a Spanish word; cf. in the tollg.] A dolt, jolterhead, numskull: " gur do \s-, quos pro stolidis accipit vulgus, ex Hispania duxisse originem audivi," Quint. 1, 5, 57; cf., "gurdus lentus, inu- tilis," Gloss. Isid. ; Laber. in Gell. 16, 7, 8. gurgeSj "' s ' m - A ra S} n S obyss, whirl- pool, gulf: I, Lit. (quite class.): non Rheni fossam gurgitibus illis redundan- tem, Cic. Pis. 33, 81 : turbidus hie coeno vastaque voragine gurges Aestuat, Virg. A. 6, 296 : multamque trahens sub gur- gite arenam Volturnus, Ov. M. 15, 714 : alterno procurrens gurgite pontus, Virg. A. 11, 624. — H. Transf.: A. In gen.. Waters, stream, sea (poet.) : tessos jam gurgite Phoebus Ibero Tingit equos, Virg. A. 11, 913 ; so, Euboicus, Ov. M. 9, 227 : Carpathius, Virg. G. 4, 387: Atlanteus, Stat. Ach. 1, 223 : Tusci, id. Silv. 4, 5, 4 : gurgite ab alto, Virg. A. 6, 310 ; 7, 704.— B. Of insatiable craving, An abyss; of persons, a spendthrift, prodigal : qui im- mensa aliqua vorago est, aut gurges vitio- rum turpitudinumque omnium, Cic. Verr. 2, 3. 9, 23 ; cf., divitias in profundissimum libidinum gurgitem profundere, id. Sest 43, 93 : gurges ac vorago patrimonii, id. ib. 52, 111 ; cf., ille gurges atque heluo, na- tus abdomini suo, id. Pis. 17, 41 : Apicius, nepotum omnium altissimus gurges, Plin. 10, 48, 68. — Hence also as a surname, e. g. Q. Fabius, Q. F. M. N. Gurges, Macr. S. 2, 9. 1. gurgullO) onis, m. [yapyupew] The gullet, weasand, windpipe: hircus cervice et collo brevi, gurgulione longi- ore, Var. R. R. 2, 3, 2 ; so Cic. Frgm. Or. pro Tullio 10; Lact. Opif. D. 11; Arn. 3, 107. 2. gurgullO) °nis. A later orthogra- phy for curculio, v. h. v. Gurgustidonii campL [gurgus- tium] A name comically formed, qs. Shan- ty-fields, Plaut. Mil. 1, 1, 13. gurgustidlum; i. «• dim. [id.] A smalt, mean dwelling, a hut, shanty, App. M. 1, p. 112 and 147. gurgustiuni) ». "• [kindred with gurgulio, perhaps with reference to its stroitness] A small, mean dwelling, a hov- el, hut: nescio quo e gurgustio te pro- dire, Cic. Pis. 6, 13 ; so id. N. D. 1, 9, 22 ; Suet. Gramm. 11. gUStatlO) 6m s i /. [gusto : a first tast- ing ot food ; hence] The first light dish of a Roman meal, An antepast, whet : jus- ei discubuimus, et gustatione mirifica ini- tiati vino etiam Falerno inundamur, Petr. 21; so id. 31. gustatorium) «. "• [gusto] The vessels containing an antepast, an ante- past, collation, whet (v. gustatio), Plin. Ep. 5, 6, 37 ; Petr. 34 ; Mart. 14, 88 in lemm. gUStatuSi 0s. [gusto : a tasting of food ; hence] I, The taste, as one of the five senses : guetatus, qui sentirc eorum. GUTT quibus vescimur, genera debet, Cic. N. D. 2, 56, HI : existimaverim omnibus (ani- malibus) sensum et gustatus esse, Plin. 10, 71, 91. — n. The taste, flavor of any thing : varietas pomorum eorumque ju- cundus non gustatus solum, sed odoratus etiam et aspectus, Cic. N. D. 2, 63, 158 : (uva) primo est peracerba gustatu, id. de Sen. 15, 5!). — B. Trop. : verae laudis gustatum non habent, Cic. Phil. 2, 45, 115. gusto» ay i. atum, 1. v. a. [gustus] To taste, to take a little o/any thing (freq. and quite classical): I. Lit: A. I" gen.: quum biduum ita jejunus f'uissem, ut ne aquam quidem gustnrem, Cic. Fam. 7, 26, 1 : leporem et gallinam et anserem gus- tare fas non putant, Caes. B. G. 5, 11 : gustatus sanguis, Plin. 8, 16, 19 : celerius panis mandendus quam vinum gustan- dum, Cels. 4, 3 : gustare de potione, Suet. Tit. 2 : — herba subsalsa gustanti, Plin. 21, 29, 103 : alypon acre gustatu ac lentum, id. 27, 4, 7. — Proverb.: primis, ut dici- tur, labris gustare physiologiam, Cic. N. D. 1, 8, 20. B. In par tic, To take a slight meal, to take a snack, luncheon, or wltel ; to eat a little, to take something .- Cretes, quorum nemo gustavit umquam Cubans, Cic. Mur. 35. 74 : post solem plerumque frigida lavabatur, deinde gustabat, dormiebatque minimum, Plin. Ep. 3, 5, 11 ; Aug. in Suet. Aug. 76. II. Trop., To taste, partake of, enjoy: gustaras civilem sanguinem vel potius ex6orbueras, Cic. Phil. 2, 29, 71 : gustare partem ullam liquidae voluptatis, id. Fin. 1, 18, 58 : quod si ipsi haec neque attin- gere neque sensu nostro gustare posse- mus, tamen, etc., id. Arch. 8, 17 : prae- cepta, id. de Or. 1, 32, 145 ; so, summatim rerum causas et genera ipsa, id. ib. 2, 36, 123: Metrodorum ilium, i. c. heard, at- tended for a while, id. ib. 3, 20, 75 : partem aliquam rei publicae, id. Fam. 12, 23, 3 : sermonem alicujus, i. e. listen to, overhear, Plaut, Most. 5, 1, 15 : amorem vitae, Lucr. 5, 180 : lucellum, Hor. S. 2, 5, 82. gUStuluS. >> '"■ dim. [id.] J, A small dish of food, a snack, relish, App. M. 9, p. 232. — H, Transf., A kiss: dulcem et amaruin gustulum carpis, App. M. 2, p. 119. * gUStlim 'i v - gustus, no. 1. 2, a. gustus. "9. m. [kindr. with j etu, > ci- opal, yeooii] A tasting of food, a partak- ing slightly or eating a little of any thing (mostly post-Aug. ; in Cic. not at all). 1, Lit.: minister inferre epulas et ex- plorare gustu solitus, Tac. A. 12, 66 ; so, explorare aliquid gustu, Col. 1, 8, 18 : 2, 2. 20 ; cf. Plin. 31, 10, 46, § 114 : gustu libata potio, Tac. A. 13, 16 : quum ille ad primum gustum concidisset, Suet. Ner. 33 :— salis, Plin. 31, 6, 32. 2. In partic. : a. A light dish at the beginning of a Roman meal, an anlepast, whet, relish, gustatio, Mart. 11, 31, 4 ; 11, 52, 12. Also in a neuter form : Gustum versatile 6ic facies, Apic. 4, 5. — b. -^ draught of water: proferex ilia amphora gustum, Petr. 77 fin. B. Transf.. Taste, flavor of any thing, sapor (post-Aug.) : attrahatur spiritu is 6UCCUS, donee in ore gustus ejus sentia- tur, Cels. 6, 8 ; so Col. 3, 2, 24 ; Plin. 14, 1, 3 ; 26, 8, 50 ; 27, 12, 96 sq. II. Trop. (post-Aug.): £^ m (ace. to no. I. 2, a) A foretaste, specimen : ad hunc gus- tum totum librum repromitto, Plin. Ep. 4, 27, 5 : expetens versificationis nostrae gustum, Col. 11, 1, 2; so, gustum tlbi dare volui, Sen. Ep. 114. B. (ace. to no. B) Taste : urbanitas sig- nificat sermonem praeferentem in verbis et sono et usu proprium quendam gustum urbis, Quint. 6, 3, 17. 1. gutta. ae (archaic gen. sing., gut- tai, Lucr. 6, 615), /., A drop of a fluid : I. Lit. : numerus quern in cadentibug guttis, quod intervallis distinguitur, notare possumus, Cic. de Or. 3, 48. 186 ; Lucr. 6, 944 : guttae imbrium quasi cruentae, Cic. N. D. 2, 5. 14: gutta cavat lapidem, Ov. Pont. 4. 10. 5 : si ego in os meum hodie vini guttam indidi. Plaut. Casin. 2, 3, 30 : guttam haud habeo sanguinis (prae metu), id. Most. 2, 2, 76; cf. Virg. A. 3, 28: gutta per attonitas ibat oborta genas, i. e. tears, Ov. Pont 2. 3, 90 : succlna, t. e. amber, G YMN Mart. 6, 15, 2 ; the same, Phaethontis, id. 4, 32, 1 : Arabicae, perh. oil cf myrrh, App. M. 2, p. 118; cf. Sid. Carm. 5, 43. B. Transf. : 1. Guttae, Natural spots, specks on animals, stones, etc. : nigraque caeruleis variari corpora (anguis) guttis, Ov. M. 4, 578 ; cf. id. ib. 4, 461 ; and, (api- um) paribus lita corpora guttis, Virg. G. 4, 99 : lapis interstinctus aureis guttis, Plin. 36, 8, 13, § 63 ; id. 29, 4, 27. 2. In architect., A. small ornament un- der the triglyphs of a Doric column, drops, Vitr. 4, 3. II. Trop., A drop, i. e. a little bit, a lit- tle (ante-class, and very rarely) : gutta dulcedinis, Lucr. 4, 1056 : gutta certi con- silii, Plaut. Ps. 1, 4, 4. 2. Gutta. a e, m. A Roman surname, Cic. Clu. 26, 71 ; 36, 98. guttatim, «-dv. [gutta] By drops, drop by drop (ante- and post-class.) : lac- rimae guttatim cadunt, Enn. in Non. 116, 1 : pluvia guttatim labitur, Arn. 2, 84 ; App. M. 3, p. 130 : — cor guttatim conta- bescit, Plaut. Merc. 1, 2, 92. guttatus, a, um, adj. [gutta, no. I. B, 1] Spotted, speckled : gallinae, Mart. 3, 58, 15 : equus, dappled, piebald. Pall. 4, 13. guirtula. ae, /. dim. [gutta] A little drop (ante- and post-class.) : ah, guttula pectus mihi ardens aspersisti, Plaut. Epid. 4, 1, 27: favorum guttulae, Paul. Nol. Carm. 21, 427. gTXttur> Oris, n. (ante-class, also m. in the ace. sing. : gutturem, Plaut. Mil. 3, 2, 22; Aul. 2, 4, 25), The gullet, throat: guttur homini tantum et suibus intumes- cit Plin. 11, 37, 68; so, quis tumidum gut- tur miratur in Alpibus ? Juv. 13, 162 : (" tamquam si in Alpibus gutturosos hom- ines admireris, ubi tales sunt plurimi scil- icet: nam lata et inflata colla habent," Vet. Schol. ad h. 1.) haud modicos trem- ulo fundens e gutture cantus, Cic. poet. Div. 1, 8, 14 ; so liquidum tenui gutture cantat avis, Ov. Am. 1, 13, 8 : parentis olim si quis impia manu Senile guttur fregerit, Hor. Epod. 3, 1 ; so in the plur., fodere guttura cultro, Ov. M. 7. 314 ; and, laqueo ligare guttura, id. ib. 6, 135. — To signify gluttony : vitium ventris et guttu- ris, Cic. Coel. 19, 44 : memorabile magni Gutturis exemplum, Juv. 2, 114. — Comic- ally : inferior, i. e. anus, Plaut. Aul. 2, 4, 25. + gutiurnium vns - ex i ao a i ua m manus datur : ab eo, quod propter oris angustias guttatim fluat, Fest. p. 98. gutturOSUS, a, um, adj. [guttur] That has a tumor in the throat, goitred (a post-class, word) : si quis natura gutturo- sus sit, Ulp. Dig. 21, 1, 12 ; cf. guttur. guttus. '. m.. [gutta] A narrow-necked vessel, from which liquids (wine, oil, oint- ments, etc.) are poured by drops : " quo vinum dabant, ut minutatim funderent, a guttis guttum appellarunt" Var. L. L. 5, 26, 35. So Plin. 16, 38, 73 ; Gell. 17, 8, 5 ; Juv. 3, 263 ; 11, 158 ; Mart. 14, 52 in lemm. Cryaros* i (also in the gen. sing., Gy- arae, Juv. 10, 170 ; in the abl. plur., Gya- ris, id. 1, 73), /., TSapoS, A small island in the Aegean Sea, to which criminals were transported by the Romans, now Calairo, Plin. 4, 12. 23 ; Var. ib. 8, 29, 43 ; 8, 57, 82 ; Cic. Att. 5, 12, 1 ; Tac. A. 3, 68 ; 69 ; 4, 30 ^ Juv. 10, 170 ; cf. id. 1, 73. GygeSj I s or ae, m., rvyns, I. A giant with a hundred amis, Ov. Tr. 4, 7, 18 ; Fast. 4, 593. — H. -d king of Lydia, famous for the possession of a ring with which he could render himself invisible, Cic. Oft". 3, 19, 78 ; Just. 1, 7.— B. Deriv., Gygae- US* % vim, adj., in poet, transf., Of or be- longing to Lydia, Lydian : Lydia Gygaeo tincta puella lacu, a lake near Sardes (the Homer, \iuvt) Vvyiin), Prop. 3, 11, 18 ; cf. Plin. 5, 29, 30.— III. A Trojan, Virg. A. 9, 762.— IV. A beautiful youth, Hor. Od. 2, 5, 20 ; 3, 7, 5. f gymnas. adis, f.-=yvuvis. Wrest- ling, the exercise of wrestling (in post- Aug. poetry) : Herculea turpatus gym- nade, Stat. Th. 4, 106 ; so id. Silv. 4, 2, 47.— In the plur. : exercere protervas Gymna- das. Stat. Ach. 1, 358. t gymnasiarchus, i. m - = yvuvaoi- apx<>S* The master of a gymnasium, a gym- nasiarch, Cic. Verr. 2, 4, 42, 92 ; Sid. Ep. 2,2. Also, gymnasiarcha? ae, m.= GYRO yvpvuoiapxns, Val. Max. 9, 12, 7 ext. ; In- acr. Grut. 465, 2. t gymnasiunx» i>> ri. = yviivioiov, A public school for gymnastic exercises among the Greeks, a gymnasium, Plaut Bac. 3, 3, 21 ; Epid. 2, 2, 13 ; Cic. Tusc. 2, 15, 151; Rep. 3, 32 ; 4, 4 Mos. ; Prop. 3, 14, 2; Ov. Her. 16, 151 ; Cels. 5, 11 ; 15. — Comically, Gymnasium flagri, qs. school for the scourge, whipping-post, a term of reproach applied to one who is often flogged, Plaut. Asin.2, 2, 31 ; cf., totus do- leo, ita me iste habuit senex gymnasium, i. e. he has belabored me so, id. Aul. 3, 1, 5. — II, Transf., A public school among the Greeks, a high school, college : omnia gym- nasia atque omnes philosophorum scho- lae, Cic. de Or. 1, 13, 56 : quae vix in gymnasiis et in otio Stoici probant, id. Parad. prooem. 1. — Transf., of a college- building on Cicero's Tusculan estate : quum ambulandi causa in Lyceum ve- nissemus (id enim euperiori gymnasio no- men est), etc., Cic. Div. 1, 5, 8. 1 gymnasticus, a. um, adj.=yvu- vaariKoi, Of or belonging to corporeal ex- ercise, gymnastic (Plautinian, for which Cic. uses gymnicus) : pro exercitu gym- nastico et palaestrico hoc habemus, Plaut. Rud. 2, 1, 7: arte gymnastica, disco, has- ta, pila, id. Most. 1, 2, 72. ' gymillCUS. a, um, adj. — yvuvixCs, Of or for corporeal exercise, gymnic, gym- nastic : ludi qui gymnici nominantur, Cic. Tusc. 2, 26, 62 ; so, ludi, Plin. 7, 56, 57 : certamina, Suet. Ner. 53. Gymnosdphistae, arum, m., Top- vocoipiarui (naked philosophers), Indian ascetics, gymnosophists, Plin. 7, 2, 2 ; App. Flor. p. 351 ; Prud. Ham. 404 ; Aug. Civ. D. 14, 17 ; Hier. Ep. 107, 8. 'gynaeceum or gynaccium, i. n. = , vvaiKziov : I. Among the Greeks, The inner part of the house where the wom- en dwelt, the women's apartments : Plaut Most 3, 2, 72; Ter. Ph. 5, 6, 26.— H. Among the Romans, The emperor's seragl- io, where also women spun and wove the imperial garments : matresfamilias inge- nuae ac nobiles in gynaeceum rapieban- tur, Lact. de Mort. pers. 21 ; Veg. Mil. 1, 7 ; so Cod. Justin. 9, 27, 5 ; 11, 7, 5. gynaeciariusi ». »«• [gynaeceum, no. II.] The overseer of a seraglio, Cod. Justin. 11, 7, 3. Also called gynae- cius> h, m., Cod. Theod. 10, 20, 2. ' gynaeconitis. idis, /. = >uvai/cu- V(Tt>, i. q. gynaeceum, no. I., The women's apartments in a Grecian house, Nep. Vit. praef. ; Vitr. 6, 10. Gyndes (also written Gindes), is, m., V'ovonS, A river in Assyria, now Karasu, Tib. 4, 1, 141 ; Sen. de Ira 3, 21 ; Tac. A. 11, 10. gypsatUS; a, um, Part, and Pa., from gyp=o. gypseus, a, um, adj. [gypsum] I. Of gypsum (a post-class, word) : Spart. Se- ver. 22. — II, Covered or plastered with gypsum, gypsarus : facies (mulierum), Hier. Ep. 38, 3. gypSOj av i. atum, 1. v. a. [id.] To cov- er or coat with gypsum, to plaster : oper- cula. Col. 12, 39, 2 : vas, id. ib. 43.— Poet, gypsatus pes, The foot of a prisoner mark- ed with gypsum, to show that he was to be sold for a slave : Tib. 2, 3, 60 ; so Ov. Am. 1, 8, 64.— Hence * gypsatus, a, um, Pa., Covered or coated with gypsum : quibus ilia (Medea) manihu8 gypsatissimis persuasit, ne sibi illae vitio verterent, quod abesset a pa- tria, with hands thickly coated with gyp- sum (as was the case with actors who played women's parts), Cic. Fam. 7, 6, 1. * gypsoplastes, ae, m. = yv4'o- kXixot})^, A worker in gypsum or stucco, Cassiod. Var. 7, 5. * gypSUTJli i. n - = yiipos. White lime plaster, gypsum, " Pliu. 36, 24, 59 ;" 14, 19, 24 ; 20, 9, 39 ; 35, 12, 45 ; Col. 12, 20, 8; Cato R. R. 39, 1.— H. Transf, A fig- ure in gypsum, plaster image, Juv. 2. 4. tgyrinUS, *• m. = yvPTvos, A young frog not yet fully developed, a tadpole : ra- nae pariunt minimas carnes nigras, quas gyrinos vocant Plin. 9, 51, 74. gyro, avi, atum, 1. v. a. [gyrus] To fn round in a circle, wheel round (a 697 turn H post-Aug. word, and extremely rare) : animal difficile bc gyrabit, Veg. Vet 3, 5. — II. Tranef. : gyratus, Made in a cir- cular-form, rounded: chlamys orbe gyra- te- laciniosa, Plin. 5, 10, 11. (* Gyrton, onis, or Gyrtona, ae. A town of Thcssaly, between Pharsalia and Larissa, Liv. 36, 10 ; 42, 54 ; Plin. 4, 9, 16 :_Gyrtona, Mela, 2, 3.) t gyrus? '. m - =z yupof, A circle, esp. that which is described by an animal, par- ticularly a horse, in its movements (most- ly poet.) : f. Lit. : nee equi variare gy- ros in morem nostrum docentur, Tac. G. 6 ; so of a circular course, ring, for horses, Virg. G. 3, 115 ; Ov. A. A. 3, 384 ; Luc. 1, 425, et saep. : adytis quum lubricus an- guis ab imis Septem ingens gyro3, septena volumina traxit, Virg. A. 5, 85 : ducens- que per aera gyros Mihi us, Ov. Am. 2, 6, 33 : apes gyros volatu edunt, Plin. 11, 20, 22 : grues gyros quosdam indecoro cursu peragunt, id. 10, 23, 30 ;— Virg. A. 7, 379 ; Suet. Caes. 39. B. Transf., The place where horses are trained, a course (poet.) : gyrum pulsat equls, Prop. 3, 14, 11. II, T r o p., A circle, circuit, career, course (the fig. being that of the ring in which horses run) : mensis artiore (quam annus) praecingitur circulo ; angustissi- mum habet dies gyrum, Sen. Ep. 12 ; cf., seu bruma nivalem Interiore diem gyro trahit, Hor. S. 2, 6, 26 ; and, similique gy- ro venient aliorum vices, circuit, course, Phaedr. 4, 26, 25 : — homines secundis re- bus effrenatos tamquam in gyrum rationis et doctiinae duci oportere, Cic. Off. 1, 26, 70 : oratorem in exiguum gyrum com- pellere, id. de Or. 3, 19, 70 ; Prop. 3, 3, 21 ; cf., attrahe vela Fortius et gyro curre, pogta, tuo, Ov. R. Am. 398 : in dialecticae gyris consenescere, Gell. 16, 8, 17. Gytheum or Gythium, i, «-, rv- Betov or Vvdiov, A sea-port in Laconia, on the Eurotas, now Paleopolis, Plin. 6, 34 ; Cic. Off. 3, 11, 49 ; Liv. 34, 38 ; 25, 27.— II. Deriv., Gytheates, ae, m., Tvdm- rns, Of or belonging to Gytheum, Gythc- atic : sinus, Plin. 4, 5, 8. (* Gythium, Gythium, or Gy- tiieum, i| »-, v. Gytheum.) Hh, the eighth letter of the Latin j alphabet, the weakest guttural, the sign for which is borrowed from the Greek, in which H was the oldest form of the spiritus asper, corresp. to the Latin H-sound (HEKATON, iKarov, HOS, U, etc.), while this affinity to the Greek spir- itus gave rise to occasional doubts, even among the ancients, as to whether the Lat. H was properly a letter or not: si H litera est, non nota, Quint. 1, 5, 19 ; cf. also, H literam, sive illam spiritum magis quam literam dici oportet, etc., Gell. 2, 3, 1. As an initial and medial, H may be combined with any vowel, though, as long as the language was a living one, the orthography, in this respect, continued rather inconstant ; thus we have honus, honera for onus, onera, harundo for arun- do, and even hac for ac (Inscr. Orell. no. 23) , and, on the other hand, aruspex for haruspex, erus for herus, ercisco and erctum for hercisco and herctum, ahe- neus and aeneus, Annibal and Hannibal, Adria and Hadria, etc. ; v. Gell. 1. 1. — As a sign for the aspiration of the conso- nants c, p, r, and I (as in Greek the as- pirates x, 0, and 3 were originally desig- nated by KH, riH, and TH), H first came into use in the seventh century of Rome ; cf. Cic. Or. 48, 160 ; and see the letter C, p. 216, a. — As a final, h occurs only in the interjections ah and vah. In the formation of words, h was chang- ed into c before t, ae tractum from traho, vectum from veho ; and coalesced with s into x, as traxi, vexi ; cf. also onyx from onych-s ; v. the letter X. As an abbreviation, II. denotes hie, haec, hoc, hujus, etc. ; habet, heres, ho- nor, etc. HH. heredes. H. AQ. hie ac- quiescit H. B. M. heredes bene merenti. 698 H AB E H. C. Hispania citerior or hie condide- runt. I^° The abbreviation HS. for sester- tium does not strictly belong here, be- cause H is not the letter of that shape, but the numeral II. crossed ; v. sester- tius, ad init. ha ! inlerj. An exclamation of warn- ing, checking, Hold .' ha, Hegio, num- quam istuc dixis ! Plaut. Capt. 1, 2, 45 : ha nimium, Stasime, saeviter ! id. Trin. 4, 3, 53 : ha he I nunc demum mihi ani- mus in tuto est, id. Pseud. 4, 5, 1. — H. Ha ha he ! An exclamation of laughter or derision, Ha ! ha ! ha ! Chr. Ha, ha, he ! Me. Quid risisti ? Tor. Heaut. 5, 1, 13 ; so Plaut. Ps. 4, 1, 36 ; Ter. And. 4, 4, 15 ; Eun. 3, 1, 36 ; 3, 2, 44 ; Hec. 5, 4, 22 ; Phorm. 2, 3, 64 : ha ha he ! jam teneo, quid sit, Plaut. Poen. 3, 5, 23. habena, ae,/. fhabeo ; and therefore, lit., That by which a thing is held, qs. the handle ; hence, in partic.] A thong, esp. of a horse, a rein (in the latter sense usu- ally in the plur.). I. Lit: exhortatur equos, quorum per colla jubasque Excutit habenas, Ov. M. 5, 404 ; cf., omnes effundit habenas, Virg. A. 5, 818 : so of the reins, id. ib. 10, 576 ; 11, 600 ; 670 ; 765 ; 12 327 ; 471 ; 622 ; Luc. 2, 500, et saep. : turbo actus habena, Virg. A. 7, 380 : quum jaculum parva Libys amentavit habena, Luc. 6, 221 : Balearis tortor habenae, id. 3, 710 : in scalis latuit metuens pendentis habenae, i. e. of the whip-lash, whip, Hor. Ep. 2, 2, 15 : molles galeae habenae, Val. Fl. 6, 365 : plantarum calces tantum infimae teguntur : cetera prope nuda et teretibus habenis vincta sunt, shoe-strings, Gell. 13, 21, 5. — Poet. : pedes aequat habenas, i. e. the riders, Val. Fl. 6, 95. II. Transf.: A. -^ small strip of dis- eased flesh cut out from the body : tenuiB excidenda habena est, Cels. 7, 17 fin. ; cf., habenula. — Far more freq. B. (in allusion to the reins of horses) In gen., A rein ,- also abstr. for direction, management, government : Lucr. 2, 1096 : fluminibus vestris totas immittite habe- nas, give the reins to, Ov. M. 1, 280 ; so Val. Fl. 6, 391 : (ventis) regem dedit, qui foedere certo Et premere et laxas sciret dare jussus habenas, Virg. A. 1, 63 : furit immissis Vulcanua habenis, id. ib. 5, 662: elassique immittit habenas, id. ib. 6, 1 ; Lucr. 7, 785 ; imitated by Virgil : dum sa laetus ad auras Palmes agit laxis per pu- rum immissus habenis, Virg. G. 2, 364 : vates rege vatis habenas, Ov. F. I, 25 : le- gum, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166 : com- modissimum est quam laxissimaa habe- nas habere amicitiae, quas vel adducas quum velis vel remittas, Cic. Lael. 13, 45 : alicui moderandi et regendi sui potesta- tem quasi quasdam habenas tradere, id. de Or. 1, 52, 226 ; so id. Rep. 1, 5 ; and, accepisse Numam populi Latialis habe- nas, Ov. M. 15, 481 ; cf. al30, rerumque re- liquit habenas, Virg. A. 7, 600 ; and, lin- quam datas habenas, Val. Fl. 1, 560 : ira- rumque omnes effundit habenas, Virg. A. 12, 499. — In the 6ing. : latiae diffisus habe- nae, i. e. of the Roman dominion, Sil. 13, 34 ; Gell. 14, 1, 4. habentia, »e, /. [habeo, no. II. A] Possessions, property, substance (an ante- class, word) : animos eorum habentia in- flarat, Quadrig. in Non. 119, 32; Plaut. True. prol. 21. habenula; ae < f- & m - [habena, no. II. A] A small strip of diseased flesh which is cut out from the body : turn ab ora vel vul- sella vel hamo apprehensam tamquam habenulam excidere, Cels. 7, 28 : tenuis habenula ab ulteriore ora excidenda, id. 7, 7, 8 fin. ; so, paulo latior, id. ib. 20 fin. habeo, ui, Itum, 2. (archaic praes. conj. HABESSIT, Cic. Leg. 2, 8, 19 ; inf. habe- rier, Plaut. Mil. 2, 6, 111) v. a. and n. [root HAB, kindred with 'AIIio, Sttw, apo, and therefore, lit, To grasp, lay hold of, hold in the hands ; hence] To have, in the wideBt sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, etc. I. In gen.: SI INTESTATO MORI- TVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AG- NATVS PROXIMVS FAMILIAM HA- BETO, Frgm. XII. Tab. ap. Ulp. Frgm. H AB E 26, 1 ; cf. Dirks. Transl. p. 343 sq. : ex tui animi sententia tu uxorem babes ? Cato in Cic. de Or. 2. 64, 260 ; cf., aliquam ha- bere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8 ; and, ipsum ex Helvetiis uxorem habere, Caes. B. G. 1, 18, 6 : si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt, Cic. Rep. 1, 37 fin. : quae quum patrem claris- 8imum, amplissimos patruos, ornatissi- mum fratrem haberet, id. Rose. Am. 50, 147 ; so, quum file haberet filium delica- tiorem, id. de Or. 2, 64, 257 ; and, quod non ingenuos habeat clarosque parentes, Hor. S. 1, 6, 91 : habebat saepe ducentos, saepe decern servos, id. ib. 1, 3, 11 ; and cf., fundum habere, Cic. Tull. § 14 : cur pecuniam non habeat mulier? id. Rep. 3, 10: tantas divitias habet : Nescit quid fa- ciat auro, Plaut. Bac. 2, 3, 99 : aurum, id. ib. 2, 3, 35 : vectigalia magna Divitiasque, Hor. S. 2, 2, 101 : tantum opum, Cic. Rep. 1, 48 : classes, id. Phil. 9, 2, 4 ; so, naves, id. Verr. 2, 5, 40, 104 : denique sit finis quaerendi, quumque habeas plus, Paupe- riem metuas minus, Hor. S. 1, 1, 92 : taci- tus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis, id. Ep. 1, 17, 50 : Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba? Cic. Div. 2, 31,67: foenum habet in cornu, longe fuge, Hor. S. 1, 4, 34 : le- ges in monumentis habere, Cic. Rep. 2, 14 : hostis habet muros, Virg. A. 2, 290, et al. : quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemuB, Cic. Rep. 1, 10 ; so, Ciceronem secum, id. Att. 4, 9, 2 ; cf., ea legione, quam secum habebat, Caes. B. G. 1, 8, 1 ; and, secum senatorem, Cic. Verr. 2, 2. 31, 77 ; cf. also, magnum numerum equitatus circum se, Caes. B. G. 1, 18, 5 : — haec si habeat aurum, quod illi renume- ret, faciat lubens, Plaut. Bac. 1, 1, 12 ; cf., quid non habuisti quod dares ? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19 ; and, quod non desit, habentem, Hor. Ep. 2, 2, 52 : qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant, Cic. Rep. 1, 17. b. With abstract objects : quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi ha- buisse atque habituros dum vivent? Cato in Gell. 10, 3, 17 : quod uno et eodem tem- poris puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent, Cic. Div. 2, 45. 95 : febrim, id. Fam. 7, 26, 1 : instrumenta an- imi, id. Rep. 3, 3 : nee vero habere virtu- tem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare, id. ib. 1,- 2 : in populos perpetuam pote8tatem, id. ib. 2, 27 ; cf., in populum vitae necisque potestatem, id. ib. 3, 14 ; so, potestatem, id. ib. 2. 29 ; 32 ; 36 : eo plus auctoritatis, id. ib. 3, 16 : ornamenta di- cendi, id. de Or. 2, 28, 122 ; cf., 6ummam prudentiam Bummamque vim dicendi. id. ib. 1, 20, 89 : Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc., id. N. D. 1, 6, 15 : neque quern usum belli ha- berent aut quibus institutia uterentur, re- periri poterat, Caes. B. G. 4, 20 fin. : non- nullam invidiam ex eo, quod, etc., Cic. de Or. 2. 70, 283 : nimiam spem, Cato in Gell. 13, 17, 1 ; so, spem in fide alicujus, Cic. Inv. 1, 39, 71 ; cf., tantum spei ad viven- dum, id. Att. 15, 20, 2, and id. N. D. 3, 6, 14 ; cf. also, summam spem de aliquo, id. Lael. 3, 11 : odium in equestrem ordinem, id. Cluent 55, 151 : metum, Prop. 3, 11, 6 : consolationem semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2 ; cf. Var. L. L. 6, 7, 66, § 56 ; and, rogavi, ut diceret, quid haberet in animo, Cic. Att. 8, 10 : neque modum neque modestiam victores habe- re, observe no bounds or measure. Sail. C. 11, 4 Kritz ; v. modus : haec habebam fere, quae te scire vellem, Cic. Att. 1, 6 ; cf, haec habui de amicitia quae dicerem, (* this is what I had to say), id. Lael. 27 fin. ■■ fidem, gratiam, honorem, rationem ; v. these nouns. (0) With the inf. (analog, to the Gr. tXw) or with the part. fut. pass, (the latter construction perh. only post-Aug.) To have to do something, / must do some- thing : rogas, ut id mihi habeam curare, Var. R. R. 1, 1, 2 : etiam Filius Dei mori habuit, Tert Hab. mul. 1 : si inimicos ju- bemur diligere, qnem habemus odisset id. Apol. 37 : — de spatiis ordinum eatenua praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc., Col. 5, 5, 3 : praesertim quum enitendum haberemus, ut, ettx. H ABE Plin. Ep. 1, 8, 12 : si nunc primum ata- tuendum haberemus, Tac. A. 14, 44 ; id. Or. 36. C. Of inanimate or abstr. subjects : pri- ma classis LXXXV1II. centurias habeat, Cic. Rep. 2, 22 : locus ille nihil habet re- ligionis, id. Leg. 2, 22, 57 : humani aniini earn partem, quae sensum habeat, id. Div. 1, 32, 70 : animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur, Sail. J. 2, 3 : divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50 : habet statum res pub- Hca de tribus secundarium, id. Rep. 1, 42 ; ct'., nullum est genus illarum rerum pub- licarum, quod non habeat iter ad finiti- mum quoddam malum, id. ib. 1, 28 : ipsa aequabilitas est iniqua, quum habeat nul- los gradus dignitatis, id. ib. 1, 27 : nulla alia in civitate . . . ullum domic-ilium lib- ertns habet, id. ib. 1, 31 : nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris, id. ib. 1, 4 ; cf., viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem, id. Fam. 5, 12, 5 : habet ctiam amoenitas ipsa illece- bras multas cupiditatum, id. Rep. 2, 4 : quid habet illius carminis simile haec ora- tio? id. ib. 1, 36 : magnam habet vim dis- ciplina verecundiae, id. ib. 4, 6, et saep. : quomodo habere dicimur i'ebrem, quum ilia nos habeat, Sen. Ep. 119 med. ; ct'., ani- malia somnus habebat, Virg. A. 3, 147 ; so Ov. M. 7, 329 : me somno gravatum Infe- lix habuit thalamus, Virg. A. 6, 521 ; cf., non me impia namque Tartars habent, id. ib. 5, 734; and, habentque Tartara Pan- thoiden, Hor. Od. 1, 28, 9 : qui (metus) major absentes habet, id. Epod. ], 18; Sen. Const. Sap. 7 ; so, et habet mortalia casus, Luc. 2, 13 : terror habet vates, Stat. Th. 3, 549. II, In partic. : A. Pregn., as also our to have, i. q. to have or possess property (used mostly abs.) : miserum istuc ver- bum et pessumum est, Habuisse et nihil habere, Plaut. Rud. 5, 2, 34 : qui habet, ultro appetitur ; qui est pauper, asperna- tur, Cic. Frgm. ap. Prise, p. 792 P. : habet idem in numis, habet idem in urbanis prae- diis, Cic. Verr. 2, 3, 86, 199 ; so, in numis, id. Att, 8, 10 ; in Salentinis aut in Brutiis, i, e. to have possessions, id. Rose. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, 45 : nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius in Cic. Fam. 7, 29, 1 : et belli rabies et amor successit ha- bendi, Virg. A. 8, 327 ; cf., amore senescit habendi, Hor. Ep. 1, 7, 85 ; so Phaedr. 3 prol. 21 ; Juv. 14, 207.— Hence, 2, With a follg. object- or relative- clause, qs. To have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing : (a) With object-clauses : de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumu- late satisfacturum, Cic. Fam. 1, 5, 3 : de re publica nihil habeo ad te scribere, id. Att. 2, 22, 6: haec fere dicere habui de uatura deorum (*this is the substance of irhat I had to say), id. N. D. 3, 39, 93 ; cf., quid habes igitur dicere de Gaditano foe- dere 1 id. Balb. 14, 33 ; and, habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim deje- cerit, id. Rose. Am. 35, 100 : Mud affir- mare pro certo habeo, etc., Liv. 44, 22, 4 : sic placet, an melius quis habet suadere 1 Hor. Epod. 16, 23. — (0) With relative sentences (usually with a negative : non habeo, quid faciam ; or, on the other hand, nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.) : de quibus habeo ipse, quid sentiam ; non ha- beo autem, quid tibi assentiar, Cic. N. B. 3, 25, 64 : de pueris quid agam, non ha- beo, id. Att 7, 19 : usque eo quid arguas non habes, id. Rose. Am. 15, 45: quid huic responderet, non habebat, id. Mur. 12, 26 : nee quid faceret habebat, id. Verr. 2, 4, 23, 51 ; id. Off. 2, 2, 7 : qui, quo se reciperent, non haberent, Caes. B. G. 4, 38, 2. And on the other hand : nihil ha- beo, quod ad te scribam, Cic. Att. 7, 19 ; so, nil habeo, quod agam, Hor. S. 1, 9, 19 ; and, nihil habeo, quod cum amicitia Scipi- onis possim comparare, Cic. Lael. 27, 103. B. To have in use, make use of, use (so very rarely) ; anulus in digito subterte- nuatur habendo, i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312 ; cf. , aera nitent usu : ve6tis bona quaerit haberi, Ov. Am. 1, 8, 51 : quippe quas (divitias) honeste habere li- ccbat, abuti per turpitudinem propera- HABE bant, Sail. C. 13, 2 Kritz ; cf., magnne opes innocenter paratae et modeste habitae, Tac. A. 4, 44. C. To hold or keep a person or thing in any place or condition, or in any man- ner ; to have, hold, or regard in any light : aliquem in obsidione, Caes. B. C. 3, 31,3: aliquem in liberis custodiis, Sail. C. 47, 3 ; so, aliquem in custodiis, id. ib. 52, 14 : ali- quem in vinculis, id. ib. 51 ftn. ; for which also, in custodiam habitus (i. e. put into prison and kept there), Liv. 22, 25 ; Tac. H. 1, 87 ; and with this cf, quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet, Caes. B. G. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate) ; and, quum talem virum in potestatem habuisset, Sail. J. 112 fin. Kritz N. cr. .- quae res eos in magno diu- turnoque bello inter se habuit, Sail. J. 79, 3 : alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent, Liv. 26, 24 : aegros in tenebris, Cels. 3, 18 : aquam coelestem sub dio in sole, Col. 12, 12, 1 : in otio militem, Liv. 39, 2, 6 ; cf ., legiones habebantur per otium, Tac. H. 1, 31 ; and, exercitus sine imperio et modestia habi- tus, Sail. J. 44, 1 : quos ille postea magno in honore habuit, Caes. B. C. 1, 77, 2 ; for which, quos praecipuo semper honore Caesar habuit, id. B. G. 5, 54, 4 : habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu, i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14. — Hence, 2. With a double predicate, esp. freq. with the part. perf. pass., To have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing ; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perfect) : quum naberet collegam in praetura Soph- oclem, Cic. Off. 1, 40, 144 ; cf. Quint. 10, 1, 93 ; and, an heredem habuerit eum, a quo, etc., id. 7, 2, 37 ;— Plaut. Bac. 3, 3, 8 : cur ergo unus tu Apollonidenses miseri- ores habes quam pater tuus habuit urn- quam? Cic. Fl. 29, 71 : obvium habuerunt patrem, Quint. 7, 1, 29 : reliquas civitates stipendiarias, Caes. B. G. 1, 30, 3 : quod (cognomen) habes haereditarium, Cic. Rep. 6, 11 : quae habuit venalia, id. Verr. 2, 3, 62, 144 ; Brut, in Cic. Fam. 11, 11, 1 :— qui auro habeat soccis suppactum solum, Plaut. Bac. 2, 3, 98 : me segregatum ha- buisse, uxorem ut duxit, a me Pamphi- lum, have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf., inclusum in curia senatum habuerunt, Cic. Att. 6, 2, 8: (Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam, id. Rep. 2, 9 : satis mihi vide- bar habere cognitum Scaevolam ex Us rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147 ; cf, si nondum eum satis habes cognitum, id. Fam. 13, 17, 3 ; and id. ib. 15, 20 fin. ; so, fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. in Caecil. 4, 11 : decumas ad aquam deportatas, id. Verr. 2, 3, 14, 36 : domitas habere libidines, id. de Or. 1, 43, 194 : omnes philosophiae notos et tractates lo- cos, id. Or. 33, 118 ; id. Rep. 2, 6 : innu- merabilia, quae collecta habent Stoici, id. Div. 2, 70, 145 : quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 3 : quare velim ita statutum habeas, me, etc., Cic. Fam. 6, 2, 1 : habeo absolutum suave tnoi ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6 : in adversariis scriptum habere (nomeu), id. Rose. Com. 3, 9 : de Caesare satis dictum habebo, id. Phil. 5, 19, 52 : bellum habere susceptum, id. Agr. 2, 6, 14, et saep. 3. To have or hold a person in any manner, i. q. to treat, use: is, uti tu me hie habueris, proinde ilium illic curaverit, Plaut. Capt. 2, 2, 64 : equitatu agmen ad- versariorum male habere et carpere, Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; and id. 3, 21 : exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere, Sail. C. 11, 5 Kritz ; cf., eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit, id. Jug. 103, 5. 4, With se, and sometimes middle or neuter (v. in the follg.), To hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to be, in any manner; to be in any manner with re- spect to any person or thing : (a) habere se: Tironem Patris aegrum rehqui . . . et quamquam videbatur se non graviter ha- bere, tamen sum Bollicitus, etc., Cic. Att. H AB E 7, 2, 3 : praeclare te habes, quum, etc., id. Verr. 2, 2, 61, 149 : ipsi se hoc melius ha- bent quam nos, quod, etc., id. Att. 11, 7, 4 : Bene habemus nos, id. ib. 2, 8, 1 : ego me bene habeo, Tac. A. 14, 51 : — praeclare se res habeat, si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114 : male se res habet, quum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia, id. Off. 2, 6, 22 ; cf. id. de Or. 2, 77, 313 : quae quum ita se res haberet, tamen, etc., id. Verr. 2, 2, 50, 124 ; cf., verum ita se res habet, ut ego, etc., id. Quint. 1, 2 : sic pro- fecto res se habet, id. de Or. 2, 67, 271 : scire aveo, quomodo res se habeat, id. Att, 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140 : ut se tota res habeat, id. Verr. 2, 2, 5, 15 ; cf., ut meae res sese habent, Ter. Ph. 5, 4, 1. — (IS) Mid.: virtus clara aeternaque ha- betur, exhibits itself as something, etc., Sail. C. 1, 4 : sicuti pleraque mortalium habentur, as is commonly the fate of mor- tals, id. ib. 6, 3. — (y) Neutr. (as also the Gr. exdi) '■ Tullia nostra recte valet : Te- rentia minus belle habuit, Dolab. in Cic. Fam. 9, 9, 1 : volui animum tandem con- firmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis, / might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2 ; so, qui bene habet suisque amicis est volup. id. Mil. 3, 1, 130 : — bene habent tibi principia, Ter. Ph. 2, 3, 82 : bene habet : jacta sunt fundamenta de- fensionis, it is well, Cic. Mur. 6, 14 ; so Liv. 8, 6: "magnum narras, vix credi- ble." Atqui, sic habet, so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53. 5, To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing ; to think or believe a per- son or thing to be any thing : aliquem fidelem sibi habere, Plaut. Bac. 3, 3, 87 : deos aeternos et beatos, Cic. N. D. 1, 17, 45 : maximam illam voluptatem habe- mus, quae, etc., id. Fin. 1, 11, 37 : eum nos ut perveterem habemus . . . nee vero ha- beo quemquam antiquiorem, id. Brut. 15, 61 : Ut et rex et pater haberetur omnium, id. Rep. 1, 36; id. ib. 2, 21: parentem Asiae et dici et haberi, id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin. : eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc., id. N. D. 1, 15, 38 : quum esset haben- dus rex, quicumque genere regio natus esset, id. Rep. 1, 33 ; cf. id. ib. 2, 12 fin. :— non habeo nauci Marsum augurem, Enn. in Cic. Div. 1, 58, 132 ; so, cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur, Caes. B. G. 4, 21, 7 ; and, nihil pensi habere, Quint. 11, 1, 29 ; cf. also, an perinde ha- benda sit haec atque ilia, id. 7, 3, 11 : sese ilium non pro amico, sed pro hoste habi- turum, Caes. B. G. 1, 44, 19 ; so, aliquem pro hoste, Liv. 2, 20 ; Curt. 6, 2, et al. : nisi in provincia relictas rationes pro re- latis haberem, Cic. Fam. 5, 20, 2 ; so, licet omnia Italica pro Romania habeam, Quint. 1, 5, 56 ; and id. 12, 10, 73 : istuc jam pro facto habeo, Cic. Att. 13, 1, 2 ; so, Pompe- ium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam, id. ib. 10, 6 fin. ; and, id obliviscendum, pro non dicto haben- dum, Liv. 23, 22, 9 : hoc velim in maxi- mis rebus et maxime necessariis habeas, Cic. Att. 5, 5 fin. : aliquem in deorum numero, id. N. D. 1, 14, 36 ; so, aliquem in hostium numero, Caes. B. G. 1, 28, 1 ; and, aliquem suorum In numero, Hor. S. 2, 6, 41; for which also, hostium numero haberi, Cic. Att. 11, 6, 6 ; and, numero im- piorum ac sceleratorum haberi, Caes. B. G. 6, 13, 7 ; cf. also Quint. 3, 7, 2 : quem Aegyptii nefas habent nominare, Cic. N. D. 3, 22, 56 ; so, mutare nefas habent, Quint. 12, 8, 6 : nee tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere (*to scruple, make a conscience of), Cic. Oft'. 2, 14, 51 ; cf., nee earn rem habuit re- ligioni, id. Div. 1, 35, 77 : quando tu me bene merentem tibi habes despicatui (* you despise), Plaut. Men. 4, 3, 19; so, non sic ludibrio tuis factis habitus essem, Ter. Hec. 4, 1, 11 : nee cuiquam mortali- um injuriae suae parvae videntur : multi eas gravius aequo habuere, have regard- ed, considered, Sail. C. 51, 11 ; cf., Ita aegre habuit, filium id pro parente ausum, Liv. 7, 5, 7. — Here, too, belongs the colloquial expression sic habeto, or sic habeas ali- quid, or with an object-clause, Hold or judge thus, of this be convinced, believe, know : illud velim sic habeas, quod intel- 699 HABE ligea, etc., Cic. Fam. 3, 13, 2 : unum hoc gic habeto: si, etc., id. ib. 2, 6 fin. .- sic habe- to : omnibus, etc, id. Rep. 6, 13 : enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc, id. ib. 6, 24 ; so with an ob- ject-clause, id. Fam. 2, 10, 1 ; 16, 4, 4. Also without sic : id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc., Cic. Fam. 13, 29, 2 ; so, tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc., id. ib. 2, 8, 2. U, To have possession of, to inltabit a place ; and more freq. neut., to dwell, live any where (ante-class. ; in good prose habito, derived from habeo, is used in- stead ; v. habito) : quae Corinthum ar- cem altam habetis, Enn. in Cic. Fam. 7, 6, 1 : — ille geminus qui Syrauusis habet, Plaut. Men. prol. 69 : quis istic habet? id. Bacch. 1. 2, 6 : ubi nunc adolescens ha- bet? id. Trin. 1, 2, 156 : apud aedem Ju- nonis Lucinae, ubi aeditumus habere so- let, Var. L. L. 5, 8, 16, § 50. E. To have in one's mind, i. e. To know, be acquainted with : siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem, Cic. Rep. 2, 18 fin. : habes con- silia nostra ; nunc cognosce de Bruto, there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10 ; so, habetis igitur primum ortum tyranni, id. Rep. 2, 27 ; and, habetis sermonem bene longum hominis, id. de Or. 2, 88, 361 ; cf. also, habes nostras sententias, Suet. Claud. 4 : habes, quae fortissime de beata vita dici putem, Cic. Tusc. 5, 2&fin. ; cf. id. de Or. 2, 71, 291. P. To have as a habit, peculiarity, or characteristic : habebat hoc omnino Cae- sar : quern plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiari- tatem libentissime recipiebat, Cic. Phil. 2, 32, 78 ; id. Pis. 32, 81. (J. As also our verb to hold, with the accessory notion of an act or perform- ance of some kind : To make, do, perform, prepare, utter, produce, cause : alium quae- rebam, iter hac habui, made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35*; cf. ex urbe profectus iter ad legiones habebat, Caes. B. C. 1, 14, 3 ; so, iter, id. ib. 1, 51, 1 ; 3, 11. 2; 3, 106, 1 ; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2 : vias, Luc. 2, 439 : C. Cato concionatus est, se comitia haberi nou siturum, si, etc., to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6 ; so, senatum, id. ib. 2, 13, 3 ; Fam. 1, 4, 1 ; Caes. B. C. 1, 2, 1 : concilia, id. B. G. 5, 53, 4 : concionem, Cic. Att. 4, 1, 6 : consum, id. Verr. 2, 2, 55, 138 : delectum (militum), id. Phil. 5, 12, 31 ; Fam. 15, 1 ad fin. ; Caes. B. G. 6, 1 ; v. delectus : lu- dos, Suet. Rhet. 1 : sermonem, Cic. Tusc. 1, 24, 57 ; cf.. orationem, id. Rep. 1, 46 ; and, multis verbis ultro citroque habitis, id. ib. 6, 9 fin. ; so, disputationem, id. ib. 1,7; Caes. B. G. 5, 30, 1 : dialogum, Cic. Att. 2. 9, 1 : verba, id. de Or. 2, 47, 190 : querelam de aliquo apud aliquem, id. Q. Fr. 1, 2, 1. 2 : controversiam de fundo cum aliquo, id. Fam. 13, 69, 2, et saep. : deinde adventus in Syriam primus equi- tatus habuit interitum, caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9 ; cf. id. Div. 2, 46, 96; and, latrocinia nullam habent infa- miam, quae extra tines cujusque civitatis tiunt, Caes. B. G. 6, 23, 6. H, Habere in animo (or simply ani- tno), with a follg. object-clause, To have in mind, to intend, to be disposed, minded, inclined to do any thing : istum exhere- dare in animo habebat, Cic. Rose. Am. 18, 52; so id. Att. 1. 17, 11; and, hoe (Hu- meri) neque ipse transire in animo habe- bat neque hostes transituros existimabat, Caes. B. G. 6, 7, 5 : neque cum bello in- vadcre animo habuit, Liv. 44, 25, 1 dub. ial. in animo). X. Habere sibi or secum aliquid, To keep to one's self (lit. and trop.) : clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem, Cic. Verr. 2, 2, 19, 47. So the formula used in divorces : RES TVAS TIBI HA- BE : illnm suam suas res sibi habere jus- sit ex duodecim tabulis, Cic. Phil. 2, 28, 69. — Trop. : secreto hoc audi, tecum ha- beto, ne Apellae quidem libcrto tuo dixe- ris, Cic. Fam. 7, 25, 2 ; so, verum haec tu tecum habeto, id. Att. 4, 15, 6. K. Of a sweetheart, To have (in a good or an obscene sense), to possess, enjoy : postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit, Virg. E. 1, 31; so Tib. 1, 2, 65; 700 H ABI Prop. 3, 8, 22 : duxi, habui scortum, Plaut. Bac. 4, 10, 6 ; so Ter. And. 1, 1, 58 ; quum esset objectum, habere eum Laida. "Ha- beo, inquit, non habeor a Laidc," Cic. Fam. 9, 26, 2. Jj, A gladiatorial t. t., of a wounded combatant, hoc habet or habet, He has got that (i. e. that stroke), that hit .- desuper altus equo graviter terit atque ita fatur : Hoc habet, Virg. A. 12, 296; so Prud. Psych. 53 ; cf. Adam's Antiq. 2, p. 30. — 2. Transf. : hoc habet: reperi, qui senem ducerem, Plaut. Most. 3, 2, 26 ; so Rud. 4, 4, 99 : egomet continuo mecum ; Certe captus est ! Habet I Ter. And. 1, 1, 56 (" id est vulneratus est. Habet enim qui per- cussus est : et proprie de gladiatoribus dicitur," Don.). — Hence habitus, a, um, Pa., Held or kept in any manner, i. e. in a certain condition, stale, humor (ante-class.): £^, In gen.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. in Gell. 4, 20, 11 ; v. in the follg. — 2. Trop.: ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) da- bit, Ter. Heaut. 2, 4, 22,— B. In par- ticular, physically, Well kept, well con- ditioned, fieshy, corpulent : corpulentior videre atque habitior, Plaut. Epid. 1, 1, 8 : si qua (virgo) est habitior paullo, pugi- lem esse aiunt, deducunt cibum, Ter. Eun. 2, 3, 23 : (censores) eqnum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum vide- runt, etc., Massur. Sabin. in Gell. 4, 20, 11. habllJSi c, adj. [habeo] That may be easily handled or managed, handy, man- ageable, suitable, fit, proper, apt, expert, light, nimble, swift (quite class.) : I, Lit. : (calcei) habiles et apti ad pedem, Cic. de Or. 1, 54, 231 ; cf., (uatura homini) figu- ram corporis habilem et aptam ingenio humano dedit, id. Leg. 1, 9, 26; and, res aptae, habiles et ad naturam accommo- datae, id. Fin. 4, 20, 56 : brevitate habiles gladii, Liv. 22, 46, 5 ; so, ensis, Virg. A. 9, 305 : arcus, id. ib. 1, 318 : pharetra ad tela, Val. Fl. 3, 607 : frameae, Tac. G. 6 : currus, Ov. M. 2, 531: aratrum, Tib. 1. 9, 7 : naves velis, Tac. A. 2, 6 : corpus habi- lissimum quadratum est, neque gracile neque obesum, the most convenient for managing, treating, Cels. 2, 1 ; cf, mate- ria levis est et ad hoc habilis, Sen. Q. N. 1,- 7 : atque habilis membris venit vigor, i. e. making supple, Virg. G. 4, 418 : — bos nee feturae habilis nee fortis aratris, fit, proper for, id. ib. 3, 62; so, terra frumen- tis, Col. 2, 2, 20 ; cf, Aegyptum ut fera- ciorem habilioremque annonae urbicae redderet, Suet. Aug. 18 : pinguibus hae (vites) terris habiles, levioribus illae, Virg. G. 2, 92 : rudem ad pedestria bella Nu- midarum gentem esse, equis tantum ha- bilem, Liv. 24, 48, 5 ; cf, ducenta fere mil- lia peditum, armis habilia, able to btar arms, Vellej. 2, 110, 3 ; and, nondum por- tandis habiles gravioribus armis, Sil. 11, 588. XE. Trop.: sunt quidam ita in iisdem rebus habiles, ita naturae muneribus or- nati, ut, etc., apt, expert, skillful, Cic. de Or. 1, 25, 115 : acutior atque habilior ad inveniendum, Quint. 6, 3, 12 : numquam ingenium idem ad res diversissimas ha- bilius fuit, Liv. 21, 4, 3 ; Suet. Claud. 2 : exercitus non habilis gubernaculo, not easy to govern, Vellej. 2, 1.13, 2: negotia expedita et habilia sequuntur actorem, Sen. de Ira 3, 7 : et vicina 8'eni non habi- lis Lyco, not suited (on account of her age), Hor. Od. 3. li), 24 : non habiles Col- chi, i. e. uncivilized, rude, Val. Fl. 7, 231. — (/?) Poet., with follg. inf. : plaudentique habiles Caryae resonare Dianae, Stat. Th. 4, 225 ; so Luc. 3, 553. Adv., habiliter, Handily, aptly, ex- pertly, skillfully, easily (very rare) : scu- tum parvum habiliter ferens, Liv. Epit. 57 : ut elephantis, sicut nos equis, facile atque habiliter utantur, Mel. 3, 7 ; Paul. Dig. 34, 2, 21. *hablLltas> atis,/. [habilis] Aptitude, ability : otnitto opportunitates habilitates- que reliqui corporis, Cic. Leg. 1, 9, 27. habiliter, adv., v. habilis, ad fin. habitablllSi c adj. [habito] Habita- ble (quite class.): regiones. Cic. Tusc. 1, 20, 45 ; so, cinguli (terrae), id. Rep. 6, 20 : H ABI media plaga (terrae), Ov. M. 1, 49 : coe- lum, id. Fast. 4, 611. : non habitabile frigus, id. Trist. 3, 4, 51.—* JI. Poet, t r a n s f., In- habited: Tarpeiae rupes Superisque hab- itabile saxura, Sil. 1, 541. habltaculum, i. »■ [id-] A dwelling- place, habitation (a post-class, word) : leo- nis, Gell. 5, 14, 21 : avium, Pallad. 1, 23. — II. Transf., of the body, as the dwell- ing-place of the soul : Prud. Cath. 10, 39. habitation 6"is, /. [id.] A dwelling, habitation (quite class.) : impia habitatio, Plaut. Most. 2, 2, 73 ; cf. id. ib. 67 : ut no- bis haec habitatio Bona, fausta . . . eveniat. id. Trin. 1, 2, 2 : peto a te, ut ei de habi- tatione accomraodes, Cic. Fam. 13, 2 : sumptus habitationis, id. Coel. 7, 17. So too Cato R. R. 128 ; Col. 1, 6, 6 ; and in the plur. : mercedes habitationum an- nuae, house-rent, Caes. B. C. 3, 21, 1. — H, Tran sf., Rent for a dwelling, house-rent : annuam habitationem Romae usque ad bina millia numum remisit, Suet. Caes. 38. habltatiuncwla, ae, / dim. [habita- tioj A little dwelling (late Lat.) : in specu- bus habitatiunculas habere, Hier. in Obad. med. habita tor» oris, m. [habito] A dweller, indweller, inhabitant : tuarn (domum) in Carinis mundi habitatores Lamiae con- duxerunt, Cic. Q. Fr. 2, 3, 7 : incolae at que habitatores, id. N. D. 2, 56, 140 ; cf., inesse aliquem habitatorejn in hac coeles- ti ac divina domo, id. ib. 2, 35, 90. habltatriX, ieis. /• [id.] S/ut that in- habits : Aus. Idyll. 10, 82. habltio* onis,/. [habeo] A having: debitio gratiae, non habitio, cum pecuuia confertur, Gell. 1, 4, 7. habito, avi, atum, 1. (gen. plur. of the part, praes. habitantum, Ov. M. 14, 90) r. iutens. a. and n. [habeo] I. In gen., To have frequently, to be wont to have (ante-class, and very rarely) : epicrocum, Var. in Non. 318, 25 : comas, id. ib. 27. II. In partic. (ace. to habeo, no. II. D), To have possessioti of, to inhabit a place ; and more freq. neut., to dwell, abide, reside, live any where (the class. signif. of the word). A. Lit.: (<>) Act.: centum urbes habi- tant magnas, Virg. A. 3, 106 ; so, silvas, id. Eel. 6, 2 : hoc nemus, hunc collem (deus), id. Aen. 8, 352 : humiles casas, id. Eel. 2, 29 : terras, Ov. Her. 1, 66 ; Met. 1, 195 : pruinas, Val. Fl. 2, 177. — In the pass. : co- litur ea pars (urbis) et habitatur frequen- tissime, Cic. Verr. 2, 4, 53, 119 ; cf. Quint 1, 4, 28 : arx procul iis, quae habitaban- tur, Liv. 24, 3. 2 : nobis habitabitur orbis Ultimus, Ov. Tr. 1, 1, 127: tellus Bisto- niis habitat» viris, id. Met. 13, 430 ; cf, nee patria est habitata tibi, id. Trist. 5, 3, 21, and Sil. 2, 654 : raris habitata mapalia tectis, Virg. G. 3. 340 ; cf., (agellus) habita- tus quinque focis, Hor. Ep. 1, 14, 2 ; and, campi olim uberes magnisque urbibus habitati, Tac. H. 5, 7 : quae sit tellus hab- itanda (sibi), requirit, Ov. M. 3, 9 ; cf., ces- serunt nitidis habitandae piscibus undae, id. ib. 1, 74 ; and, habitandaque fana Apris reliquit et rapacibus lupis, Hor. Epod. 16, 19.— (/j) Neutr.: in illisce habitat aedibus Amphitruo, Plaut. Am. prol. 97 ; cf., cujus hie in aediculis habitat decern, ut opinor, raillibus, Cic. Coel. 7, 17 ; so, in gurgustio, id. N. D. 1, 9, 22 : in via, on the high-road, id. Phil. 2, 41, 106 : in Sicilia, id. Verr. 2, 3*41, 95 : in arboribus (aves), Plin. 18, 35, 87 : Lilybaei, Cic. Verr. 2, 4, 18, 38 : lucis opacis, Vira:. A. 6, 673 ; so, vallibus imis, id. ib. 3, 110 : casa straminea, Prop. 2, 16, 20 ; cf., sub terra habitare, Cic. N. D. 2, 37, 95 : apud aliquem, id. Acad. 2, 26, 115 ; cf. id. Brut. 90, 309 ; so id. Coel. 21, 51 : Cluent. 12, 33 ; Verr. 2, 2. 34, 83 : cum al- iquo. id. ib. 2, 1, 25, 64. — Abs. : triginta millibus dixistis eum habitare, Cic. Coel. 7, 17 ; cf, nunc si quis tanti (£. c. sex mil- libus) habitet, Vellej. 2, 10, 1 ; so, bene, Nep. Att. 13 : avecta est peregre hinc hab- itatum, Plaut. Cist. 2, 3, 37 ; ef, is habita- tion hue commigravit, id. Trin. 4. 3. 77 ; and, rus habitatum abii, Ter. Hec. 2, 1, 27 : c-ommorandi natura deversorium nobis, non habitandi locum dedit, Cic. de Sen. 23, 84 : habitandi causa, Caes. B. C. 3, 112, 8 : numquam tecta 6Ubeamua : super hac- HAB1 itantea aliquando procumbunt, Quint. 2, 16, 6. — Imp era. : vides, habitari in terra raria et angustU in locie, et in ipsis quasi maculis, ubi habitatur, vustas solitudines intcrjectas, Cic. Rep. 6, l'J : habitari ait Xenophanes in luna, id. Acad. 2, 39, 123 : vicorum, quibua frequenter habitabatur, Liv. 2, 62, 4. B. Transf., To stay, remain, or keep m any place ; to keep to, dwell upon a thing (a favorite expression with Cicero) : cum lis, qui in foro habitarunt de dignitate con- tends ? Cic. Mur. 9, 21 ; cf., habitare in rostris, id. Erut. 89, 305 ; and, in aubael- liis, id. de Or. 1, 62, 264 ; cf. also, in ocu- lis, id. Plane. 27, 66 : illi qui hoc solum oolendum ducebant, habitarunt in hac una ratione tractanda, id. de Or. 2, 38, 160 ; so, in bonis haerebit et habitabit suis, to dwell upon, id. Or. 15, 49 ; cf. id. de Or. 2, 72, 292 : — qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus ? id. Fin. 2, 28, 92 : cum his habitare pernoctareque curis (i. e. studiis) ! id. Tusc. 5, 24, 69 : quorum in vultu habitant oculi mei, id. Phil. 12, 1, 2: animus habitat in oculis, Plin. 11, 37, 54 ; cf., mens in corde habi- tat, id. ib. 69 : quid tibi (Amori) jucun- dum, siccis habitare medullis, Prop. 2, 11, 17 : peregrinatus est hujus animus in ne- quitia, non habitavit. Val. Max. 6, 9, 1 ext.: tecum habita, i. e. retire within thyself, ex- amine thyself, Pers. 4, 52. habitudo* inis, /. [habitus, Pa., from habeo) Condition, plight, habit, appear- ance, or figure of the body (mostly ante- and post-class., for the class, habitus) : qui color, nitor, vestitus, quae habitudo ost corporis! *Ter. Eun. 2, 2, 11; cf. Auc.t. Her. 4, 10, 15 ; and, habitus atque hnhitudo, dress and figure, Ape M. 9, p. 235 ; so, ancillae, id. ib. 2, p. 118. In the plur. : tarn variae corporis, App. Apol. habitUO) are . "■ a [habitus] To bring into a condition or habit of body ; in the pass., to be constituted or conditioned in any manner, to be in any condition or habit of body (a post-class, word) : Coel. Aur. Tard. 1, 4 ; id. ib. 4, 8. * hablturio, ire, v. desid. a. [habeo] To desire to have, to long for any thing : si arationes Habituris, Plaut. True. 1, 2, 47. 1. habitus, "• um . P" rt - and Fa -< from h:ibeo. 2. habitus, us, m. [I. habitus, Pa., from habeo] The condition or state of a thing (quite class.) 1. Lit., Condition, plight, habit, deport- ment, appearance of the body (in the sing, and plur.) : quum ille vir (Q. Metellus) integerrima aetate, Optimo habitu, maxi- mis viribus eriperetur bonis omnibus, Cic. Coel. 24, 59 : qui habitus et quae figura non procul abesse putatur a vitae pericu- lo, id. Brut. 91, 313 ; cf., qui non tam hab- itus corporis opimos quam graeilitates consectentur, id. ib. 16, 64 ; and, medio- cris habitus, id. ib. 91. 316 : oris habitus, id. N. D. 1, 25, 99 ; so, habitus oris et vul- tus, id. Fin. 3, 17, 56 : habitu corporis brcvis fuit (Horatius), Suet. Vit. Hor. ; so, corporum, Tac. G. 4 ; cf, positio coeli corporibus habitum dedit, id. Agr. 11 : adde vultum habitumque hominis, Hor. S. 2, 4, 92 : moderati aequabilesque habi- tus, Cic. Fin. 5, 12, 36 : signa virginali habitu atque vestitu, deportment, appear- ance, Cic. Verr. 2, 4, 3, 5 ; cf, himera in muliebrem figuram habitumque formata, id. ib. 2, 2, 35, 87 ; and, habitum vestitum- que pristinum reducere, Suet. Aug. 40; so too, vestitu calciatuque et cetero habi- tu, id. Calig. 52 : diversus est ascenden- tium habitus et descendentium : qui per pronum eunt, resupinant corpora ; qui in arduum, incumbunt carriage, posture, Sen. Ep. 123 fin.; so, cujus motum et habitum et incessum imitaretur, Suet. Claud. 4. 2. Of things, esp. of places (so perh. not till after the Aug. per.) : (praediscere) pntrios cultusque habitueque locorum, Virg. G. 1, 52 ; cf , longe alius Italiae quam Indiae visus illi habitus esset, Liv. 9, 17, 17 ; so, maris, Val. Max. 3, 3, 4 ext. : dom- icilii, Col. 9, 15, 8 : armorum, Liv. 9, 36, 6 : pecuniarum, id. 1, 42, 5 : temporum, id. 10, 46, 2, et saep. : urbs in habitum pul- veris redacts, Val. Max. 9, 3, 3 tzt. H ACT B. In parti c, Dress, attire (so too not till alter the Aug. per. : esp. freq. in Suet.) : Theopompus permutato cum uxore hab- itu e custodia, ut mulier, evasit, Quint. 2, 17, 20; cf. id. 3, 7, 6. So, Itomano, Hor. S. 2, 7, 54 ; cf. Graeco, Romano uti, Suet. Aug. 98 : Gallico. id. Caea. 58 : paa- toruro, Liv. 9, 2, 2 : triumphalis, Quint. 11, 1, 3 ; cf, triumphantis, Suet Ner. 13 : lugentis, id. Calig. 13 : sccnico, id. Ner. 38 : quadrigario, id. Calig. 19, et saep. If . Trop., Quality, nature, character: justitia est habitus animi communi utili- tate conservata suam cuique tribuens dig- nitatem, Cic. Inv. 2, 53, 160 : naturae ip- sius habitu prope divino, id. Arch. 7, 15 : prudentcm non ex ipsius habitu, sed ex aliqua re externa judicare, id. Leg. 1, 16, 45 : aut habitu aut natura . . habitu, ut facile et cito irascatur, etc., id. Top. 16, 62: ad rationis habitum perducere, id. Fin. 4, 14, 37 : ne gloriari libeat alienis bonis Suoque potius habitu vitam degere, Phaedr. 1, 3, 2 : si habitum etiam oratio- nis et quasi colorem aliquem requiritis, id. de Or. 3, 52, 199 ; so, habitus quidam et quasi gestua (sermonis), Quint. 9, 1, 13, and id. 5, 12, 18 ; cf. also id. 11, 3, 62. B. In partic. : 1, A (friendly or inimical) state of feeling, disposition with regard to any one (mostly post-Aug.) : quisfuerit eo tempore civitatis habitus, qui singulorum animi. etc., Vellej. 2, 99, 3 ; cf, quae mens exercituum, quis habitus pro- vinciarum, Tac. H. 1, 4 ; and, hie quidem Romae habitus animorum fuit, id. ib. 1, 8 ; Liv. 32, 14, 6. 2. In philos. lang., An acquired perfect state or condition : " habitum appellamua animi aut corporis constantem et absolu- tam aliqua in re perfectionem : ut virtu- tis aut artis perceptionem alicujus, aut quamvis acientiam, et item corporis ali- quam commoditatem, non natura datam, sed studio et industria partam," Cic. Inv. 1, 25, 36 ; so, "habitus in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis absolutio- ne consistit, quo in genere est virtus, sci- entia et quae contraria sunt," id. ib. 2, 9, 30. hac, adv., v. hie, ad fin. hac-tcnus (a strengthened archaic form, HACCETENUS, ace. to Mar. Vic- tor, p. 2457 P. — Separatedper tmesin, Virg. A. 5, 603 ; 6, 62 ; Ov. M. 5, 642), adv. [hic- tenus ; and therefore, lit., as far as to this side ; hence] to indicate a limit, So far, thus far. I. In space: &, In gen. (so ex- tremely seldom), To this place, thus far, Ov. M. 13, 700 : hac Trojana tenus fuerit fortuna secuta, Virg. A. 6, 62. — Far more freq. and quite class, (esp. freq. in Cic), B. I" partic, To indicate the limit of a discourse or of an extract, Thus far : hactenua mihi videor do amicitia quid sentirem potuisse dicere : si qua praete- rea aunt, etc., Cic. Lael. 7, 24 : hactenus admirabor eorum tarditatem, qui, etc., id. N. D. 1, 10, 24: hactenus fuit, quod caute a me scribi poaset, id. Att. 11, 4, 2 ; so, externae arbores hactenus fere sunt, Plin. 14, 1, 1 ; cf. id. 14, 3, 4 : sed me hactenus cedentem nemo insequatur ultra, Quint. 12, 10, 47: verum hactenua evagari satis fuerit, id. 2, 4, 32. 1). In this 6ense usually ellipt. : sed, si placet, in hunc diem hactenus : reliqua differamus in crastinum, thus far for to- day, Cic. Rep. 2, 44 fin. : ergo haec quo- que hactenus : redeo ad urbana, id. Att. 5, 13, 2 : sed haec hactenus : nunc, etc. (* so much for this), id. Div. 2, 24, 53 ; so id. Lael. 15, 55 ; Att. 13. 21, 4 ; Quint. 4, 2, 30, et saep. : haec hactenus, Cic. Att 16, 6, 2 ; ao, hactenua haec, Hor. S. 1, 4, 63 : sed hactenus, praesertim, etc., Cic. Att. 5, 13, 1 : hactenus de soloecismo, Quint. 1, 5, 54 ; so, hactenus ergo de studiis . . . proxi- mus liber, etc., id. 1, 12, 19 : hactenus, et pariter vitam cum sanguine fudit, Ov. M. 2. 610; so, hactenus et gemuit, id. ib. 10, 423 ; and, hactenus : ut vivo subiit, id. Fast 5, 661 : hactenus Aeacidea, id. Met. 12, 82; so id. ib. 14, 512; Plin. 11, 52, Uifin. H, In time, to indicate a temporal limit Up to this time, thus far, so long, till now, hitherto (so only since the Aug. per.) : hactenua quietae utrimque stationes fue- H A E D re : postquam, etc., Liv. 7, 26, 6 ; Flor. 1, 11, 5; Ov. M. 5, 250 : hac celebnta tenua sancto certamina patri, Virg. A 5, 603 : dispectn est et Thule, quam hactenus nix et hiems nbdebat, Tac. Agr. 10; id. Ann. 13, 47. HI. In extent; viz.: A. Abs., opp. to more, To this extent, so much, only so much (extremely seldom, and not ante- Aug.) : Burrum sciscitanti hactenus re- spondisse : Ego me bene habeo, Tac. A. 14, 51. So ellipt. : Suet. Dom. 16.— Far more freq. and quite class., B. Relat, like eatenns (v. h. v.), To this extent that, so much as, so far as, as far as; corresp. with quatenus, quoad, quod, si, ut (so most freq.), ne : hactenus non vertit (in rem;, quatenus domino debet: quod excedit, vertit, Ulp. Dig. 15, 3, 10, § 7 : — hactenus existimo nostram consola- tionem recte adhibitam esse, quoad cer- tior ab homine amicissimo fieres iis de rebus, etc., Cic. Fam. 4, 3, 3 :— patrem fa- miliae hactenus ago, quod aliquam par- tem praediorum percurro, Plin. Ep. 9, 15, 3 : — meritoria ofiicia sunt ; hactenus util- in, si praeparant ingenium, non detinent, Sen. Ep. 88 : — haec artem quidem et prae- cepta duntaxat hactenua requirnnt, ut certis dicendi luminibus ornentur, Cic. de Or. 2, 27, 119; so with follg. ut, id. Div. 1, 8, 13; Hor. S. 1, 2, 123; Ov. Her. 15, 156 : — curandus autem hactenus, ne quid ad aenatum, etc., Cic. Att. 5, 4, 2 ; so with follg. ne, Tac. A. 14, 7. Hadranum, i< n., "ASpavov, A town of Sicily, near Mount Aetna, Sil. 14, 250. Hadria (also Adria), ae : I. /., The name of two Italian cities: A, In Pice num, the birth-place of the Emperor Hadri- an, now Atri, Mel. 2, 4, 6 ; Plin. 3, 13, 18 ; Spart. Hadr. 1. — 2. Derivv., Hadria- nus, a, um, adj., Of or belonging to Hadria, Hadrian : ager, Liv. 22, 9, 5 ; Plin. 3, 13, 18 : gallinne, id. 10, 53, 74.— p. Subst, Hadrianus, i, m., The Emperor Hadrian. — B. In the country of the Veneli, on the coast of the sea named after it (v. in the follg.), now Adria, Liv. 5, 33, 7. Called, also, Atria, Plin. 3, 16, 20.— 2 Derivv., a, HadliatlCUS (Adriat.), a, um, adj., Of or belonging to Hadria, Hadrialic : mare, the Adriatic Sea, Liv. 5, 33, 7 ; Mel. 1, 3, 3 sq. ; 2, 4, 1 ; 2, 7, 10. Called, also, Adri- aticum mare, Plin. 3, 16, 20; and abs., Hadriaticum, Catull. 4, 6 : sinus, Liv. 10, 2, 4.— b. Hadrianus (Adr.), a, um, adj., the same: mare, Cic. Pis. 38, 92; Hor. Od. 1, 16, 4 : vina, Plin. 14, 6, 8, § 67. — C. HadriaCQS (Adr.), a, um, adj., the same : aequor, Prop. 3, 21, 17 : undae. Virg. A. 11, 405 : litus, Ov. Hal. 125. II. m ; The Adriatic Sea (mostly poet.) : dux inquieti turbidus Hadriae, Hor. Od 3, 3, 5; so id. ib. 2, 14, 14; 1, 3, 15; 1, 33, 15 ; Ep. 1, 18, 63, et saep. ; Luc. 5, 614 ; Mel. 2, 2, 2 ; 2, 3, 4 ; 10 ; 13 ; 2, 4, 7 • 2, 7, 13. Hadrianalis, e, adj. [Hadrianus] Of or belonging to the Emperor Hadrian : SODALIS, Inscr. Grut. 457, 6 ; ap. Fabret. 454, 71 ; ap. Don. cl. 4, no. 19. 1 hadrobolon, '■ «. = aAp'fiw w ( m biglumpa), A kind of black gum, Plin. 12, 9, 19. t hadrosphaerum, i, n. = &fp6- otpatpov. A kind of spikenard with large leaves, Plin. 12, 12, 26. Hadrumetum ( als ° Adrum.), i, n. (also Hadrumetus, i,/., Mart. Cap. 6, 216), 'k&po'unios, A city of Africa propria, the capital of the province Byzacene, Mel. 1,7. 2; Plin. 5, 4. 3; Caes. B. C. 2, 23; Liv. 30, 29. -II. Deriv., Hadrumetanus (Adr.), a, um, Of or belonging to Hadru- metum, Hadrumetine : Clodius Albinus, of Hadrumetum, Capitol. Albin. 1. — In the plur. subst., Hadrumetini, orum, m., The inhabitants of Hadrumetum, Hadrumelines, Auct. B. Afr. 97. * haedillus (hoed.), i, m. dim. [hae- dus] A little kid, kidling ; as a term of endearment : Plaut. Asin. 3, 3, 77. haedinus (hoed.), a, um (* ace. to others. -inus)> a ^j- [id.] Of a kid, kid-: coagulum, Var. R. R. 2, 11, 4 : pelliculae, Cic. Mur. 36, 75. Haednii orum, v. Aedui. * haednlea (hoed.), ae, /. dim. [hae- 701 H AER dual A little kid, Hor. Od. 1, 17, 9 Benfl. N.cr. * haedulns (hoed.), i, m. dim. [id.] A little kid : pinguissimus, Juv. 11, 66. haedus (also written hoedus, and ar- chaic aedus or oedus ; cf. Quint. 1, 5, 19, and see the let. H ; in the Sabine tongue, t'eduB, like fircus for hircus, cf. Var. L. L. 5, 19, 28, \ 97, and see the let. F), i, m. A young goat, a kid, Var. R. R. 2, 3, 4 ; 8 ; Cic. de Sen. 16, 56 ; Virg. G. 4, 10 ; Hor. Od. 3, 18, 5 ; Epod. 2, 60 ; Mart. 10, 87, 17. As a fig. for wantonness : tenero lascivior haedo, Ov. M. 13, 791 ; and as a figure of weakness: Lucr. 3, 7 — H. Transf., A small double star in the hand of the Wag- oner (Auriga) : Cic. poet. N. D. 2, 43, 110 ; 80 in the plur., Var. R. R. 2, 1, 8 ; Col. 11, 2, 73 : pluviales Haedi, Virg. A. 9, 668 ; cf., nimbosi, Ov. Tr. 1, 11, 13 ; in the sing., purus et Orion, purus et Haedus erit, Prop. 2, 26, 56. _ t haemachates, ae, m. = aluaxdrns, Blood-colored agate, a precious stone, Plin. 37, 10, 57. t hacmaticon, i, n. = atuariKov (bloody), A sort of shrub, App. Herb. 77. t bacmatinuSi a, urn, adj. = al/ian- voS, Blood -red, blood- colored : vitrum, Plin. 36, 26, 67._ t haematites, ae, m. = aiuarirns, I. Bloodstone, a kind of red iron-ore, Plin. 36, 16, 25 ; ib. 20, 37. In apposition : lapis haematites purgat, Cels. 5, 3. — f J, A red- colored precious stone, Plin. 37, 10, 60. t haematdpuS) pSdis, m.= aluaro- ■novs (blood-foot), A red-fooled Egyptian bird, Plin. 10, 47, 64. Hacmon. 6nis, m., A'iuiov, A son of Cre.on, king of Thebes, the lover of Antig- one, Prop. 2, 8, 21 ; Ov. Tr. 2, 402 ; id. lb. 563 ; Hyg. Fab. 72. Haemonia (also Aemonia), ae, /. Another and poetical name of the Greek country Thessaly, Ov. M. 1, 568 ; 2, 543 ; 8, 81.5 ; 11, 229 ; Fast. 5, 381 : nivalis, Hor. Od. l, 37, 20.— II. Deriv., Haemoni- 11S, a, um, adj., Of or belonging to Hae- monia {Thessaly), Haemonian (Thessa- lian) : gens, Ov. Tr. 1, 10, 30 : urbs, i. e. Trachin, id. Met. 11, 652 : puer, i. e. Achil- les, id. Fast. 5, 400 ; hence also, equi, i. e. of Achilles, id. Trist 3, 11, 28 ; and, lyra, the same, id. ib. 4, 1, 16 : arcus, i. e. the constellation Sagittarius (because orig. the Thessalian centaur Chiron), Ov. M. 2, 81.— (* 2. Haemoilldes. ae, m. (Aluo- viSqi), A Haemonian or Thessalian ; in the plur., i. q. Argonautae, the Argonauts, Vai. Fi. 4, 506.— 3. Haemonis (Aem.), idis, /., A Thessalian woman, Ov. Her. 13, 2 ; Luc. 6, 590.) t haemophthisicus, i, m.=aluoiBi- aiKoi, Having corrupted blood, Aemil. Ma- cer de Beton. t haemoptoicus; •. ">■ = aiuo-KTuMs, Spitting blood, Marc. Empir. 16 med. t haemorrhagia, ae, f.=aiuo(>pa- yia, A bloody jinx, violent bleeding, bleed- ing at the nose, Plin. 23, 6, 67. ) haemorrhdicus, i, m.=aluopfioi- mi, That has the haemorrhoids or piles, Firm. Math. 3, 3, 7 ; 3, 15, 2. t haemorrhois) >dis, f.—aluofidts (discharging blood) : I, In medic, lang., The piles, haemorrhoids, Plin. 23, 7, 71 (in Cels. 6, 18, 9, written as Greek).— II. A kind of poisonous serpent, Plin. 23, 1. 23 ; 20, 20, 81 ; Luc. 9, 806. I haomorrhousa, ae, / = aW/5oE- ca, That has a haemorrhage, Vule. Matth. 9, 20. 1 haemostasia, in, f. = a\u6oTaais, A plant that stops the flow of blood, App. Herb. 59. Haerems (also Aemus) or Hae- DaOS) h m > Muoi : I. A high range of mountains in Thrace, now called the Great Balkan, Mel. 2, 2, 2 ; Plin. 4, 11, 18 j Liv. 4, 21 sq. ; Ov. M. 6, 87 ; 2, 219 ; 10, 77; Fast 1,390; Hor. Od. 1, 12, 6, et saep. — II. A. celebrated actor, Juv. 3, 99. hacreditaSj atis, v. hereditas. haercO; haeai, haesum, 2. v.'n. To hang or hold fast, to hang, stick, cleave, adhere, be fixed, sit fast, remain fast to any thing or in any manner (quite class, and very freq., esp. in the trop. sense) ; usu- ally constr. with in, the simple abl. or 702 H AE R abs., less freq. with the dot., with ad, sub, ex, etc. I. Lit: ut videamu3, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis haereat, an media pendeat ! Cic. Acad. 2, 39, 122 ; so, terra ima sede semper haeret, id. Rep. 6, 18 : linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus, id. N. D. 2, 54, 135 : scalarum gradus male haerentes, hold- ing, adhering, id. Fam. 6, 7, 3 ; cf., hae- rent parietibus scalae, Virg. A. 2, 442 : haerere in equo, sit fast, keep his seat, Cic. Deiot 10, 28 ; for which, nescit equo ru- dis Haerere ingenuus puer, Hor. Od. 3, 24, 55 : male laxus In pede calceus hae- ret, id. Sat. 1, 3, 32 ; cf. Quint. 11, 3, 144 : haeret nonnumquam telum illud occul- tum, id. ib. 9, 2, 75 : pugnus in mala hae- ret, Ter. Ad. 2, 1, 17 ; so, haesltque in cor- pore ferrum, Virg. A. 11, 864 ; for which, tergo volucres haesere sagittae, id. ib. 12, 415 ; cf., scindat haerentem coronam cri- nibus, Hor. Od. 1, 17, 27 ; and with this cf., haerentem capiti cum multa laude co- ronam, id. Sat. 1, 10, 49 : (fames) utero haeret meo, Plaut. Stich. 1, 3, 16 : haeret pede pes, Virg. A. 10, 361 : uhi demisi re- tem atque hamum, quicquid haesit, ex- traho, Plaut Rud. 4, 3, 45 ; cf., os devora- tum fauce quum haereret lupi, Phaedr. 1, 8, 4 ; and, graves currus illuvie et voragi- nibus haerebant, Curt. 8, 4 ; so, classis in vado haerebat, id. 9, 19 ; and, haerentes adverso litore naves, Hor. S. 2, 3, 205 : gremioque in Jasonis haerens, Ov. M. 7, 66 ; cf., haeret in complexu liberorum. Quint. 6, 1, 42 ; for which, Avidisque am- plexibus haerent Ov. M. 7, 143 ; cf. also, cupide in Veneris compagibus haerent, Lucr. 4, 1109 ; for which, validis Veneris compagibus haerent, id. 4, 1201 ; and, (anu- lus) caecis in eo (lapide) compagibus hae- sit, id. 6, 1015 : communibus inter se ra- dicibus haerent, id. 3, 326 ; so, inter se, id. 5, 555 ; 3, 194 : foliis sub omnibus haerent (somnia), Virg. A. 6, 284 : gladius intra va- ginam suam haerens. Quint. 8 praef. § 15. h. Proverb.: (a) haerere in luto, to stick in the mud, for to be in trouble, diffi- culty : tali in luto haerere, Plaut. Pers. 4, 3, 66 (for which, nunc homo in medio luto est, id. Pseud. 4, 2, 28) ; cf., haesito, no. I. So too, in salebra : proclivi currit oratio : venit ad extremum : haeret in salebra, runs aground, i. e. is at a loss, can -not proceed, Cic. Fin. 5, 28, 84. — And in a like sense, (/3) aqua haeret, the water (in the water-clock) stops ; v. aqua, p. 126, b. H. Trop.: A. I" g eD -. T° hold fast, remain attached or fixed, to keep firm, ad- here : improbis semper aliqui scrupus in animis haereat, Cic. Rep. 3, 16 ; cf, infix- us animo haeret dolor, id. Phil. 2, 26, 64 ; and, haerent infixi pectore vultus, Virg. A. 4, 4 : haerere in memoria, Cic. Acad. 2, 1, 2 ; cf., quae mihi in visceribus haerent, i. e. firmly impressed vpon my heart, memory, id. Att. 6, 1, 8 ; and with this cf, in medul- lis populi Romani nc visceribus haerere, id. Phil. 1, 15, 36 ; and, mihi haeres in me- dullis, id. Fam. 15, 16, 2 : in omnium gen- tium sermonibus ac mentibus semper haerere, id. Cat. 4, 10, 22 : hi in oculis hae- rebunt, i. e. will be present, id. Phil. 13, 3, 5 : — in te omnia haeret culpa, adheres, cleaves, Ter. Hec. 2, 1, 32 ; cf., ut peccatum hae- reat, non in eo, qui monuerit, sed in eo, qui non obtemperarit Cic. Div. 1, 16, 30 ; and with the dat. : potest hoc homini huic haerere peccatum ? id. Rose. Com. 6, 17 ; so, quod privatarum rerum dedecus non haeret infamiae (tuae) ? id. Cat. 1, 6, 13 : in quo (Coelio) crimen non haerebat, id. Coel. 7, 15 : neque (possit) haerere in tam bona causa tam acerba injuria, id. Fam. 6, 5, 2 : — quum ante illud facetum dictum emis8um haerere debeat, quam cogitari potuisse videatur, i. e. must have been shot and stuck fast, must have hit (the figure being that of an arrow shot from the bow), id. de Or. 2, 54, 219 : in quos incensos ira vitamque domini desperantea quum inci- diseet, haesit in iia poenia, quaa, etc., hung fast, i. e. fell into, incurred those penalties (the figure is that of a bird which is limed, caught), id. Mil. 21, 56 ; so, nee dubie re- petundarum criminibus haerebant, Tac. A. 4, 19 : in hoc flexu quasi aetatis fama adolesccntis paulura haesit ad metas, HAE R hung back, was caught (the figure being taken from the race-course), Cic. Coel. 31, 75 ; v. meta : — ne quid medios intercinat actus, Quod non pioposito conducat et haereat apte, i. e.fits, suits, Hor. A. P. 195. B. In par tic. : 1. With the idea of nearness predominating, To keep near or close to a person, to join or attach one's self to him, to follow him (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : perfice hoc Pre- cious, pretio, ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem, may keep about her, Ter. Eun. 5, 9, 25 ; cf., ego ilium audivi in amorem haerere apud nescio quam fidici- nam, Plaut. Epid. 2, 2, 7: haeres ad lotus, omnia expends, Catull. 21, 6 : autorem comitem, qui missus ab Argia, Hae8erat Evandro, Virg. A. 10, 780 ; so, obtinenti Africam comes hae8erat, Plin. Ep. 7, 27, 2 ; Quint. 1, 2, 10 ; so, Curtius Nicia (gram- maticus) haesit Cn. Pompeio et C. Mem- mio, Suet. Gramm. 14.— Poet. : haeremus cuncti superis, temploque tacente Nil fa- cimus non sponte deo, cling to, depend on, Luc. 9, 573. — Hence, |>, In a bad sense : in tergis, tergis for in terga, to hang upon one's rear, i. e. to closely pursue : haercbit in tergis fugientium victor, Curt 4, 15 fin. : se cum exercitu tergis eorum hae- surum, Tac. H. 4, 19 : Haerens in terga Romanus, Liv. 1, 14, 11. 2. With the idea of duration in time predominating, To remain fixed to a place, to abide or continue any where, to keep at, stick to any thing : metui, ne haereret hie (Athenis), Ter. Ad. 3, 3, 49 ; so, in obsidi- one castelli exigui, Curt. 5, 3 ; and, circa muros unius urbis, id. 4, 4 ; cf., circa libi- dinea, Suet. Aug. 71 : volitare in foro, haerere in jure ac praetorum tribulibus, to go loitering or dangling about, Cic. de Or. 1, 38, 173: et siccis vultus in nubi- bus haerent, hang upon, i. e. remain long looking at, Luc. 4, 331 ; cf. vultus, dum crederet, haesit, id. 9, 1036 : — haerere in eadem commorarique sententia, Cic. Or. 40, 137 ; cf., mea ratio in dicendo haec esse solet, ut boni quod habeat id am- plectar, ibi habitem, ibi haeream, id. de Or. 2, 72, 292 ; and, quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis ? id. Or. 15, 49: equidem in libris haereo, id. Att. 13, 40, 2 ; cf, valde in scribendo haereo, id. ib. 13, 39, 2. 3. With the idea of hinderance to free motion predominating, To slick fast, be brought to a stand still, to be embarrassed, perplexed, at a loss, to be suspended or re- tarded : haerebat nebulo : quo ae vcrte- ret, non habebat, Cic. Phil. 2, 29, 74 ; cf., haerebat in tabulis publicia reus et accu- sator, id. Cluent. 31, 86: cogitate in his iniquitatibus unum haesisse Apollonium : ceteros profecto multos ex his incommo- dis pecunia se liberaase, id. Verr. 2, 5, 9, 23; so, in multis nominibus, id. N. I). 3, 24, 62 : in media stultitia, id. Tusc. 3, 28, 70 ; cf, isti physici raro admodum, quum haerent aliquo loco, exclamant, abstrusa esse omnia, etc., id. Acad. 2, 5, 14 ; and, in quo etiam DemocrituB haeret, id. Fin. 1, 6, 20 : " at in altero illo, inquit, haeres." Immo habeo tibi gratiam. Haererem enim, nisi tu me expedisses, id. Pis. 30, 74 : in ceteris subvenies, si me haeren- tem videbis, id. Fin. 3, 4, 16 : quid ma- chiner? quidcomminiscar? haereo. Plaut. Capt. 3, 3, 17 ; so id. Merc. 3, 4, 15 ; 4, 3, 38; 24; cf., aut quia non firmus rectum defendis et haeres, Hor. S. 2, 7, 26 : hae- sit circa formaa literarum (puer), Quint. 1, 1, 21 ; cf. id. 1, 7, 35 : — haeret haec res, Plaut. Ps. 4, 2, 28 ; so id. Amph. 2, 2, 182 • Trin. 4, 2, 59 ; cf., haeret hoc negotnun. id. Pseud. 1, 5, 8 : nee umquam tanta fun- rit loquendi facultas, ut non titubet atque haereat, quotiens ab animo verba dissen- tiunt, Quint. 12, 1, 29 : Hectoris Aeneae- que manu victoria Graium Haesit, i. e. was retarded, delayed, Virg. A. 11, 290 ; cf., constitit hie bellum fortunaque Caesaris haesit, Luc. 7, 547. haeres, edis, v. heres. haeresco, ere . «■ inCn - «■ [haereo) To stick, cleave, adhere (a Lucretiau word) : Lucr. 2, 477; id. 4, 744. 1 haercsiarcha, ae, m.==„'ip C oi'p- Xn<, A leader of a sect, heresrarch (eccJ. Lat), Sid. Ep. 7, 6 ; Aug. Ep. 253 HALE t haercsis (scanned heresis in Pnid. Psych. 723 ; Ham. 64), is and eos, / s= a" pea is : I. A (philosophical or religious) sect : Cato in ea est haeresi, quae nullum eequitur florem orationis, Cic. Parad. prooem. § 2; id. Fam. 15, 16, 3: Pytha- gorae haeresim sequi, Vitr. 5 praef. Of heretical religious doctrine, heresy, Tert. adv. Haer. 1 sq., et saep. — Comically : joca tua plena facetiarum de haeresi Ves- toriana . . . risisse me satis, i. e. craft, trade, Cic. Att 14, 14, 1. — U. A calling, profession : navalis, Cod. Theod. 13, 6, 9 sq. t haereticus. a. «m adj. = a lpcri>:6s, Of or belonging to heretical religious doc- trines, heretical (eccl. Lat) : comessatio, Tert adv. Haer. 41 : nigredo, Arat Act. Apost 1. 611. — II. Subst. haereticus, i, m., A heretic : Tert. adv. Hermog. 27 ; de Bapt 115. So the title of Tertullian's work : de Praescriptione adversus hae- reticos. haesitabundus, a, um, adj. [hae- sito, no. II.] Stammering, faltering, hesi- tating: expalluit notabiliter et haesita- bundus inquit: Interrogavi, etc., Plin. 1, 5,13. haesitantia, ae, /. [haesito] A stammering : haesitantia linguae, Cic. Phil. 3, 6, 16. haesitatio. onis, /. [id.] A hesitating (rare, but good prose) : I. Of speech, A stammering : qui timor ! quae dubitatio ! quanta haesitatio tractusque verborum ! Cic. de Or. 2, 50, 203 : deformis haesita- tio, Quint. 11, 2, 48. — D. Mental uncer- tainty, perplexity, embarrassment, hesita- tion (rare, but quite class.) : si facile in- veneris quid dicas, noli ignoscere haesi- tationi meae, Cic. Fam. 3, 12, 2 : non me- diocris haesitatio esthinc justitiae propo- sita imagine, inde pietatis, Quint. 12, 1, 40 : haesitationem attulit tempus et locus, Tac. H. 1, 39. * haesi .ator. oris, m. [id.] One who hesitates, is undecided : sum et ipse in edendo (libros) haesitator, Plin. Ep. 5, 11, 2. haesito. avi. arum, 1. v. intens. n. [haereo] To stick fast, remain fixed in a place : L Lit (so very rarely ; not in Cic.) : ut, si earn paludcm Romani per- rumpere conarentur, haesitantes preme- rent ex loco superiore. Caes. B. G. 7, 19, 2 : ita in vadis haesitantis frumenti acer- vos sedisse illitos limo, Liv. 2, 5, 3 ; Lucr. 5, 696. — b. Proverb.: haesitare in eo- dem luto, To stick in the same mire, be ex- posed to the same danger : Ter. Ph. 5, 2, 15. H. Trop. (opp. to firmness): To be uncertain, hesitating: *A. i Q speech: lingua haesitantes, hesitating, stammering, Cic. de Or. 1, 25, 115. B. In mind, To be uncertain, undecided, to be at a loss, to hesitate (so most freq.) : dubitant, haesitant, revocant se interdum, Cic. Acad. 2, 17, 52 : quum haesitaret, quum teneretur, quaesivi, etc., id. Cat, 2, 6, 13 : in novis rebus haesitare, id. Acad. 2, 5, 15 ; cf., carbo ignarus legum, haesi- tans in majorum institutis, id. de Or. 1, 10, 40 ; and, nura in eo, qui sint hi testes, haesitatis? id. Frgm. Or. p. Corn. 2, p. 453 ed. Orell. : haesitavit ob earn causam, quod nesciret, id. de Or. 1, 51, 220 ; id. Fin. 2, 6, 18 : itaque non haesitans respon- debo, id. Acad. 1, 2, 4 : ut deliberare, non haesitare videamur, Quint. 10, 7, 22. — Imp ers. : de mutando rei publicae statu haesitatum erat. Suet. Claud. 11. tHagiographa, «rum. ».='Ay«a, The last of the three principal di- visions of the Old Testament Scriptures, Hier. in Reg. praef. Halaesa. Halaesinus. and Ha- laesus, v. Hales. halatus. us, m. [halo] A breath of perfume, fragrance (a post-class, word) : riorum. Mart. Cap. 1, 4 : Arabici, id. 2, 46. halcedo and halcedonia, v. al- ee do. Halcyone and Haley cnevis. v - Ale halec and hales. T - alex. Hales, etis, m. A small river in Lu- cania («now Halente), near Bella, Cic. Fam. 7, 20, 1; Att 16. 7, 5. Halesa (also written Halaesa and Alesa), ae, /., "XXaiua, A lovm on the loutliern coast of Sicily, on the River Hale- HALM sus, now & Maria delle Palate, Si). 14, 218 ; Cic. Verr. 2, 2, 7, 19 ; ib. 75, 185.— XL Deriv., Haleanas (Halaes. and Ales.), a, um, adj.. Of or belonging to Halesa : civitas, Cic. Fam. 13, 32, 1 : Dio, of Halesa, id. Verr. 2. 2, 7, 19.— In the plur. subst., Halesini, orum, m., The in- habitants of Halesa, Halesines, Plin. 3, 8, 14, 5 91. Halesus («'so written Halaesus and Alesus), i, m., "AXataof : J, Son of Aga- memnon and Clytemnestra or Briseis, the founder of Falisci, Virg. A. 7, 724 ; Ov. Am. 3, 13, 31,— II. One of the Lapilhae, Ov. M. 12, 462.— HI. A small river on the southern coast of Sicily, on whicJt the town Halesa was situated. Col. poet 10, 268. HaUacmon (also written Aliacmon), onis, m. A stream forming the boundary between Macedonia and Thessaly, now Platamone, Plin. 4, 10, 17 ; Caes. B. C. 3, 37 ; Liv. 42, 53 ; Claud. B. Get 179. t haliaeetoSi h m., aXtaieros, The os- pray or sea-eagle, Falco haliaetus, L. ; Plin. 10, 3, 3. Nisus, the father of Sylla, was changed into one, Ov. M. 8, 146 ; Virg. Cir. 535. HaliartaS, *./•> 'AXiaproS, A city of Boeotia, Plin. 4, 7, 12 : Nep. Lys. 3 ; Liv. 42, 46 ; 56 ; 63. Its inhabitants are called Haliartii, orum, m., Liv. 42, 46. halica, ae, v. alica. t halicacabus. i, /■ (° n account of herbsi)=z aXiKi'iKatiuS, A plant called in pure Latin vesicaria, Plin. 21, 31, 105 ; Cels. 5, 20,3. Halicarnassus or Halicarnas- SOS, i./-. 'AXtKupvanadc, A city of great antiquity in Caria, the birth-place of the historians Herodotus and Vionysius, also celebrated for the mausoleum erected there, Mel. 1, 16," 2 and 3 ; Plin. 5, 29. 29 ; Cic. Tusc. 3. 31, 75 ; Q, Fr. 1, 1. 8, 25 ; Liv. 37, 10.— n. Deriw., a. Halicarnasse- US5, ei and eos, m., r AXiKapvanacvc, Of Halicarnassus : Scylax, Cic. Div. 2, 42, 88 : Dionysius, Quint 3, 1, 16 : Cleon, Nep. Lys. 5. — B. . Halicarnassli, orum. ?n., The inhabitants of Halicarnas- sus, Halicarnassians, Tac. A. 4, 55. — C. Hallcarnassenses. lum, «-, the same, Liv. 33, 20. Halicyensis. e, adj. Of or belong- ing to the city Halicyae ('AXutiai), in Sic- ily (*now Salemi), Halicyaean : civitas, Cic. Verr. 2, 3, 6, 13 : Sopater quidam, of Halicyae, id. ib. 2, 2, 28. 68.— In the plur. subst, Halicyenses, ium, m., The inhabit- ants of Halicyae, Halicyaeans, Plin. 3, 8, 14. t halieutlCUS. a, um, adj. = aXuv rtKos, Of or belonging to fishing : boletar, Gallien. ap. Trebell. Claud. 17.— Subst, Halieutica, orum, n., The title of a poem on fishing, by Ovid : cf. Plin. 32, 2, 5. t haliphloeos, i,/. = «A/0.\oios (sea- bark), A species of oak, Plin. 16, 6, 8, § 24. | halipleumon- 6nis, m. = dXnrXti- uoiv (sea-lungs), A kind offish, otherwise unknown, Plin. 32, 11, 53. * hallto. are, v. intens. a. [halo] To breathe out : flanimam halitantes, Enn. in Diom. p. 336 P. halitus. u9, m - [^-] Breath, exliala- tion, steam, vapor (poet, and in post- Aug. prose) : Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, his last breath, * Cic. poet Tusc. 2, 9. 22 ; so, aegris fau- cibus exsuperat gravis hahtus, Pers. 3, 88 ; Lucr. 6, 478 : a pulmone halitus graveo- lentia, i. e. stinking breath, Plin. 28. 12, 53 ; the same, oris, id. 21, 20, 83 ; 28. 4, 14 : postero die ex ore (ebriorum) halitus ca- di, fumes of wine, id. 14, 22, 28 : plumbi fornacium halitus noxius et pestilens. ex- halation, fumes, id. 34, 18, 50 : carbonum, Prud. ae > m.=a\o Idis, /• = app'irts, A pre- cious stone otherwise unknown, Plin. 37, 10, 60. hammochrysuS) i, v ammochry- 9U8. Hamrnon- onis, and Hammoni- acus, "i um ' v - Ammon. + hamotrahones alii piscatores, alii, qui uuco cadavera trahunt," Fest. p. 102 Mflll. * hamula, ae i /• dim. [hama] A small water-bucket : habilem lymphia hamulam, Col. poet. 10, 387. hamulus* i, m - dim. [hamus] A small hook : piscariu3, a small angle, Plaut. Stich. 2, 1, 17. — As a surgical instrument, Cels. 7, 7, 4 and 7. hamUS; 'i m - A hook : I, Lit.: A. In gen.: taleae pedem longae, ferreis bamis infixis, totae in terram infodieban- tur, Caes. B. G. 7, 73 Jin. ; so, hamis ferreis pectitur stupa, heckles, Plin. 19, 1, 3 : lori- cam consertam hamis, little hooks, Virg. A. 3, 467. B. In partic.: X, A fish-hook; hence, in gen., an angle (so most freq.) : divine Plato escam malorum appellat voluptatem, quod ea videlicet homines capiantur, ut pisces hamo, * Cic. de Sen. 13, 44 (al. om. hamo; cf. Klotz in h. 1.) : occultum vi- sus decurrere piscis ad hamum, Hor. Ep. I, 7, 74 ; so id. ib. 1, 16, 51 ; Ov. M. 3, 586 ; 15, 101 ; Her. 19, 13 ; Pont. 2, 7, 9, et saep. — Hence, *b. Transf., as a figure of en- ticement, allurement, artifice (poet, and in post-Aug. prose) : meus hie est : ha- mum vorat, Plaut. Cure. 3, 61 : si vafer unus et alter Insidiatorem praeroso fua:e* rit hamo, Hor. S. 2. 5, 25 ; Ov. A. A. 3, 425 : raunera magna quidem misit, sed misit in hamo, Mart. 6, 63, 5 ; cf., munera illitos cibis hainos aemulabantur, Plin. Pan. 43 fin. (for which, viscata hamataque mune- ra, id. Ep. 9, 30. 2). 2. A hook as a surgical instrument, Cels. 7, 7, 15. II. Trans f., of things hooked or crooked. So of the talons of a hawk, Ov. M. 11, 342; of thorns, id. de Nuce 115; of a kind of pastry, App. M. 10, p. 245. Hannibal (also Annibal), alis, 'Kvvi- 6as [Phoen. 7J?3 'JH] A Punic sur- name. The most celebrated of the name is Hannibal, son of Hamilcar, the leader of the Carthaginians in the second Punic war (* Nep. Han. 1, et al. ; Liv. 21, 1, et al. ; Cic. de Or. 1, 48, et al.). Hanno (also Anno), onis, m., "Avvuiv, A Punic surname. 7 he most celebrated of the name is Hanno, general of the. Car- thaginians, who, about the year 500 B.C., navigated the western coast of Africa, Plin. 5, 1, 1, § 8. hapala, orum, v. apala. ' haphe (also aphe), es, /. = &(j>fi (a touching, handling ; hence) The yellow sand with which wrestlers, after being anointed, had to be sprinkled, to enable them to hold one another: flavescit haphe, Mart. 7, 67, 5. — Transf, of the dust oh a road : Sen. Ep. 57. t hapsuSi i> w- = aipos (a binding to- gether ; hence) A lock of wool used in bandaging a part : lanae, Cels. 4, 6 ; 7, 26, 5. hara, "e, /. A pen or coop for ani- mals : anserum, a goose-pen, Var. R. R. 3, 10, 3 sq. ; Col. 8, 14, 5. Of a hog-stye, Var. R. R. 2, 4, 14 ; Col. 7, 9, 9 ; Ov. Her. 1, 104 ; cf., confer nunc, Epicure noster, ex hara producte, non ex schola, confer, etc., Cic. Pis. 16, 37 ; and, hara suis, as a term of reproach, Plaut. Most. 1, 1, 39. havena, ae, v. arena. hariola,_ae, v > harioius. * hariolatio (ar.), onis, /. [hariolor] A soothsaying, prophesying : Att. in Cic. Div. 1, 31, 66. hariolor (ar.), "". »■ dcp. n. [hario- ius] To foretell, prophesy, divine : TipoOc- a-ni^m igitur, non hariolans, ut ilia, cui ne- mo credidii sed conjectura prospieiens, Cic. Att. 8, 11, 3 : quaestus causa hariola- ri, id. Div. 1, 58, 132. — Comically : mira- bar, quod dudum scapulae gestibant mihi, Hariolari quae occeperunt sibi esse in mundo malum, Plaut. Asin. 2, 2, 50. — II. Transf., in a bad sense (like vatici- nor, r. h. v. no. II. B), To speak foolishly, 701 HARP to talk silly stuff, nonsense (ante-cla68.) : Plaut. Cist. 4, 2, 80 ; id. Asin. 3, 2, 33 ; 5, 2, 74 ; Rud. 2, 3, 17 ; Ter. Ph. 3, 2, 7 ; cf. Plaut. Rud. 4, 4, 97. harioius (ar), i, m., and hariola- ae, J. [perhaps irom fari] A soothsayer, prophet, prophetess : (a) Masc. : hariolos, haruspices Mitte omnes : quae futura et quae facta, eloquar, Plaut. Am. 5, 2, 2; cf., ut haruspices, augures, harioli, vates et conjectores nobis essent colendi, Cic. N. D. 1, 20, 55 ; so Plaut. Casin. 2, 6, 4 ; Men. prol. 76 ; Poen. 3, 5, 46 ; Ter. Ph. 4, 4, 27 ; Cic. Div. 1, 2, 4 ; Phaedr. 3, 3, 6, et saep,— (fi) Fern. : Plaut. Mil. 3, 1, 99 ; so id. Rud. 4, 4, 95 sq. t ha.rm.Gge, es, /. = appnyfi, A proper combination or mingling of colors, Plin. 35, 5, 11. t harmdnia> ae (archaic gen. sing., harmoniai, Lucr. 3, 132), /. = apuovia, An agreement of sounds, consonance, concord, harmony ; pure Lat., concentns : velut in cantu et fidibus, quae harmonia dicitur, Cic. Tusc. 1, 10, 20 ; cf., harmoniam ex intervallis sonorum nosse possumus : quo- rum varia compositio ctiam harmonias efficit plures, id. ib. 1, 18, 41 ; and, ad har- moniam canere mundum, id. N. D. 3, 11, 27 ; and with this cf, numeros et geome- triam et harmoniam conjungere, id. Rep. 1, 10. — B. Transf.: 1. Concord, har- mony, in gen. : Lucr. 3, 132 ; so, neque harmoniam corpus retinere solere, id. 3, 119 : nam multum harmoniae Veneris differre videntur, id. 4, 1244.— 2. Singing, song : te nostra, Deus, canit harmonia, Prud. Cath. 3, 90.— H. Personified, Har- monia, ae, /., Daughter of Mars and Ve- nus, the wife of Cadmus and mother of Semele, Ino, Agave, and Polydorus, Hyg. Fab. 6 ; 148 ; 159 : ace, Harmonien, Ov. A. A. 3, 86. iharmonice, es, f.=apuoviKfi, The science of sounds, harmonics, Vitr. 5, 3 fin. 1 harmonious, a, um, adj.=&pixovi- k('S, Of or belonging to agreement or har- mony, harmonious, harmonic (extremely rare) : Var. L. L. 10, 3, 176, § 64 : harmo- nica ratio, quae cogit rerum naturam sibi ipsam congruere, Plin. 2, 109, 113. tharpaj ae ,/=o/'i'>7 (a sickle, transf), AharpQ-Ate Lat.) : Venant. Carm. 7, 8, 63. t harpactlCOn, i, n. — apTraicriKdv, That has a drawing power : (* ace. to Pliny, that must be quickly drawn away or removed : Harpacticon vocatur a celer- itate avellendi ; avelli enim 6ubinde de- bet, Plin. 1. 1. infra-) : sulfur, Plin. 35, 15, 50. i harpag-a, ae, f. = ap*ayn, A hook, for the U6ual harpago, Sisenn. in Non. 556, 20. * harpaginetulus, i, "*• dim. [har- pago] A small hook, Vitr. 7, 5 dub. t 1. harpago, avi, atum, 1. v. a. [np- na^w] To rob, plunder (a Plautin. word) : aurum mihi intus harpagatum est, Plaut. Aul.2,2, 24; so id. Bacch. 4, 4, 11 ; Pseud. 1, 2, 6 ; 4, 2, 2. t2. harpagro, 6nis, m. \ a pitay n } A hook tor drawing to one's self or for tear- ing down any thing, a grappling-hook, grapple, drag, Caes. B. G. 7, 81, 1 ; B. C. 1, 57, 2 ; Liv. 30, 10 ; Curt. 4, 2 ; Plin. 7, 56, 57; Ulp. Dig. 33, 7, 12, § 21.— *IL Transf, A rapacious person: blandilo- quentulus, harpago, mendax, cuppes, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 13. HarpagTIS, i, rn. A Median noble- man, to whom Astyages committed his grandson Cyrus to be destroyed, but by whom he was preserved alive, Just. 1, 4 sq. ; Sen. de ira, 3, 15, 1. Harpalyce, es, /., 'Apna\t'iKn, The daughter of the Thracian king Harpaly- ens, brought up as a warrior, Virg. A. 1, 317 Serv. ; Hyg. Fab. 193 ; 252 ; 254. t harpastum, >, n. = ApiraoT6v, A hand-ballTM&n. 4, 19, 6 ; 7, 67, 4. 1 harpax, agis, adj. = apiT n - [hasta] The shaft of a spear or javelin : ferrum, quod ex hastili in corpore remanserat, Nep. Epam. 9 : hastili nixus, Cic. Rab. perd. 7, 21. — n. Transf. : A. (.pars pro toto) A spear, jav- elin, in gen. (poet.) : torquere hastilia len- ta, Ov. M. 8, 28 ; so Virg. A. 1, 313 ; 5, 557 ; 12, 489 ; Sen. Hippol. 397. — B. In gen., A piece of wood in the form of a shaft (poet, and in post-Aug. prose). So of branches, Virg. A. 3, 23 ; of poles, props, id. ib. 2, 358 ; Plin. 17, 23, 35, § 212. hastula, ae, /. dim. [id.] I. A little spear, Front, de Or. 1 med. — IJ. Transf. : A. A little brandy Sen. Q. N. 2, 31. — B. hastula recia, A plant, called also aspho- delus, asphodel, Plin. 21, 17, 63, § 109; App. Herb. 32. hau (also written au), interj. An ex- clamation of pain or grief, Oh ! ah '. hau mihi, Plaut. Mil. 4. 8, 47 : hau, nulla tibi linsua est, quae quidem dicat Dabo ? id. Stich. 2. 1, 104; so id. Cist. 3, 15; Mil. 2, 2, 62 ; Ter. And. 4, 4, 12 ; 42; Eun. 4, 3, 14 ; 4, 4. 13 ; 4, 6. 20 ; 5, 2, 60 ; Heaut 5, 3, 13 ; Ad. 3, 2, 38 j Phorm. 5, 1, 27 ; 5, 3, 20. Yv H AUD haud (also written haut ; cf. Freund, Cic. Mil. p. 8 sq.), adv. A subjectively in- tensive negative particle, Not at all, by no means; in class, prose most freq. con- nected with abverbs ; very rarely with adjec$ves, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae, haud scio an, and haud dubito ; in Caes. it occurs but once ; V. the follg.). (a) With adverbs: haud longe, Plaut. Bac. 4, 2, 13 ; so, haud longe abesse oportet, id. Amph. 1, 1, 166 : haud sane diu est, it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44 ; so, haud sane commodum, Ter. Ad. 5, 2, 8 ; and, haud sane iutelligo, quidnam sit, quod lnudandum putat, Cic. Off. 2, 2, 5 ; cf. also, rem baud sane diffi- cilem admirari videmini, id. de Sen. 2, 4 ; and, haud sane facile, id. ib. 23, 83 ; facio quod manifesto moechi haud ferme so- lent, Plaut. Poen. 4, 2, 40 ; so, haud ferme, Ter. And. 3, 1, 2 : haud ita jussi, id. ib. 5, 4, 52 ; so, haud ita est, id. Phorm. 2, 1, 35 ; cf., eia, haud sic decet, id. Eun. 5, 9, 35 ; and id. Ad. 3, 4, 7 : haud aliter esse duco, Plaut. Bac. 3, 1. 2 ; so, haud aliter id dice- tis, id. Most 1, 2, 15 ; and, haud aliter cen- seo, Ter. Ad. 5, 8, 5 ; cf. also, ac veluti lu- pus . . . Haud aliter Rutulo muros et cas- tra tuenti Ignescunt irae, Virg. A. 9, 65 ; v. aliter, p. 82, a ; and cf. also, secus, p. 1380, A, b, sq. : nam ego haud diu apud hunc servitutem servio, Plaut. Mil. 2, 1, 17 ; so, haud diu est, Ter. Eun. 2, 3, 67 ; cf., scies haud multo post, Plaut Bac. 4, 8, 12 ; so Ter. Ph. 5, 6, 39 : haud paulo plus, Cic. Fam. 7, 1, 3 ; cf., haud minus aegre patior, Ter. Heaut. 5, 2, 5 ; so, haud minus, Liv. 2, 60, 3 : Getae praetorii praefecto haud satis fidebant, Tac. A. 11, 33: sed haud facile dixerim, cur, etc., Cic. Rep. 1,3 fin. ; so, haud facile, Sail. J. 17, 2: and id. Cat. 13, 5 ; cf., eorum animi mollcs et aetate fiuxi dolis haud ditnculter capiebantur, id. ib. 14, 5 ; and, haud cito, Ter. Ad. 3, 3, 89 : baud temere est, quod tu tristi cum mente gubernas, Enn. Ann. 3, 21 ; so, hand temere est visum, Virg. A. 9, 375 : famili- aris accipiere faxo haud familiariter, Plaut. Am. 1, 1, 199: haud stulte sapis, Ter. Heaut. 2, 3, 82 : haud commode, id. Hec. 1. 2, 20 : consul haud dubie jam victor, Sail. J. 102. 1 ; so, Virgilius haud dubie proximus, Quint. 10, 1, 85; so, du- bie, p. 504-5 : mihi haud saepe eveniunt tales hereditates, Plaut. Cure. 1, 2, 33 ; so, morbus baud saepe quemquam superat Sail. J. 17, 6 : haud cunctanter, Suet Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. below, ad fin. 03) With adjectives: haud sordi- dae videntur ambae, Plaut. Bac. 5, 2, 6 ; cf., haud perlonginquum, id. ib. 5, 2, 77 : haud doctis dictis certantes, sed male dic- tis, Enn. Ann. 8, 32 : ille vir baud magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 : haud mala est mulier, Plaut. Bac. 5, 2, 42 : con- veni hodie hominem haud impurum, Ter. Eun. 2, 2, 4 ; so, anus haud impura, id. Heaut. 4, 1, 16 : servum haud illiberalem praebes te, id. Ad. 5, 5, 5 ; baud mediocris vir, Cic. Rep. 2, 31 : haud consimili in- genio, Plaut. Bac. 3, 3, 50 : compendium haud aetati optabile, id. ib. 1, 2, 51 : haud permultum attulit, id. ib. 2, 3, 86 : haud mirabile est, Ter. Heaut 2, 4, 8 : bene di- cere haud absurdum est, Sail. C. 3, 1 ; cf., ingenium ejus haud absurdum, id. ib. 25, 5 : haud ignotae belli artes, Liv. 21, 1, 2 : annus haud dubiis consulibus, Liv. 4, 8 ; v. also, dubius, p. 504, B, 2, a, and B, 1 ; and, dubium, p. 504, B, b : certe extrema linea Amare haud nihil est, Ter. Eun. 4, 2, 13. (y) With pronouns: haud quis- quam quaeret, qui siem, no one certainly, Plaut. Am. prol. 130 ; so, eum salutat ma- gis haud quisquam quam canem, id. ib. 2, 2, 48, and id. Bacch. 1, 1, 25 ; cf., faxo haud quicquam sit morae, id. Amph. 3, 3, 17, and Ter. And. 2. 1, 36 : hie se ipsus fallit, haud ego, id. ib. 3, 2, 15 ; cf., haud pol me quidem, id. Hec. 2, 3, 5. (S) With verbs: Ni. Etiam dimidi- um censes (eum attulisse) ? Ck. Non ; edepol scio : Verum haud opinor, Plaut. i Bac. 2, 3, 88 : haud scio, quid eo opus sit, id. ib. 5. 2, 15 : ingenium avidi haud per- norarn hospitis, id. ib. 2, 3, 42; cf., haud HAUD nosco tuum, id. Trin. 2, 4, 44 : nae ego cum illo pignus haud ausim dare, id. Bacch. 4, 9, 133 : ego quod dixi, haud mutabo, id. ib. 5, 2, 34 ; 85 ; cf., haud mu- to factum, Ter. And. 1, 1, 13 : haud mo- ror, Plaut. Bac. 5, 1, 30 : philosophandum est paucis : nam omnino haud placet, Enn. in Gell. 5, 15 fin. ; cf. Cic. de Or. 2, 33, 156 ; Rep. 1, 18 ; Tusc. 2, 1. 1 : pol me haud poenitet, Plaut. Am. 5, 1, 72 : fecit ille, quod vulgo haud solent, id. ib. 1, 1, 30 : ego faxo haud dicet nactam, quern derideat, id. Bacch. 3, 4, 7 ; 4, 8, 23 : nae ille haud scit, quam, etc., Ter. Heaut. 2, 1, 10 ; cf. ib. 4, 4, 25 : turn ille haud dubita- vit, etc., Cic. Rep. 1, 15 : quod somno su- Eererit, haud deerit, Quint. 10, 3, 26 : aud erit, ut merito immortalis pos6it ha- beri, it cannot be, Lucr. 3, 715 ; v. sum : quern (Drusum) haud fratris interim tru- cem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat, not so muck ...as, Tac. A. 3, 8. — For the phrase haud scio an, of freq. occurrence in all periods, see under an, p. 1 00, c ; cf. also, haud scio, -ne : idque adeo haud scio, inirandumne sit quum, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5 : — Am. Exspecta- tusne advenio? So. Haud vidi magis ex- spectatum, / never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47 ; so, haud vidi magis, id. Capt 3, 4, 29 ; Poen. 1, 1, 13. — Used pleonastically with another negative : neque ego haud comrnittam, ut si peccatum siet etc., Plaut Bac. 4, 9, 114 : neque ille haud objiciet mihi, Pedi- bus sese provocatum, id. Epid. 5, 1, 57: post si quis vellet te, haud non velles di- vidi? id. Aul. 2, 4, 7.— EUipt. : Al. Quid istuc est, mi vir, negotii, qupd tu tarn su- bito domo Abeas ? Ju. Edepol, haud, quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5. — Hence, A. Haud dum, or, written as one word, hauddum, an intensive nondum, Not at all as yet, not yet (extremely seldom) : concilione . . . Pro Superi ! Ansonius miles sedet ? armaque tantum Hauddum sump- ta viro ? Sil. 2, 332 ; so Liv. 2, 52 ; 10, 6 ; 25 : 22, 12 ; 28, 2 ; 33, 11. B. Haud quaquam, or, written as one word, haudquaquam, By no means what- ever, not at all (quite class.) : haudqua- qtiam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. Ann. 8, 78 : haudquaquam etiam cessant, Ter. Heaut 1, 2, 1: haudqua- quam id est difficile Crasso, Cic. de Or. 2, 33, 143 : haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere, id. Univ. 11 : homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens, id. de Or. 1, 9, 38 : accedat hue suavitas quaedam oportet sermonum at- que morum haudquaquam mediocre con- dimentum amicitiae, id. Lael. 18, 66 : haudquaquam par gloria, Sail. C. 3, 2 : haudquaquam certamine ambiguo, Liv. 7, 26, 8 : tibi has, miserabilis Orpheus Haud- quaquam ob meritum, poenas, ni fata re- sistant, Suscitat, Virg. G. 4, 455. hauddum and haudquaquam, v haud, ad fin. hauriO; hausi, haustum, 4. (other forms : archaic imperf., hauribant, Lucr. 5, 1323 : pcrf. conj., haurierint, Var. in Prise, p. 905 P. : part.perf., hauritus, App. M. 3, p. 139 ; 6, p. 178 : supin., hauritu, id. ib. 2, p. 121 : part, fut., hauritura, Ju- venc. in Joh. 2, 253 : hausurus, Virg. A. 4, 383. Deponent perf. : foramen famn est lucem hausum, SoL 5 med.) v. a. [kin- dred with apiui]. To draw up or out, to draw (quite class ; esp. freq. in the transf. and trop. signif.). I, Lit, To draw water, etc. : quum vi- disset haustam aquam de jugi puteo, ter- rae motum dixit instare, Cic. Div. 1, 50„ 112 ; so, palmis hausta duabus aqua, Ov. F. 2, 294 ; and, is neque limo Turbatasi haunt aquam, Hor. S. 1, 1, 60 : ipse saa- nus hausta victrices abluit unda, Ov. M. 4, 740. — Abs. : num igitur, si potare- ve- lit, de dolio sibi hauriendum putet£ Cie. Brut. S3, 288. — Proverb. : de faece hau- rire, to draw from the dregs, i. e. to. choose the worst : tu quidem de faece nauris, speak of the worst orators, Cic. Brut 69, 244. B, Transf.: 1. To draw- out by drinking or spilling, To drain, drink up, to spill, shed : ita vina ex libidine hauriun- tur, atque etiam praemio invitarur ebric- 705. H AUR tns (shortly before and after, bibere), Plin. i4, 22, 28, § 140 ; cf. id. ib. § 146 ; and, cui non audita est obscoenae Salmacis •mdao Aethiopesque lacus, quos si quis mucibus hausit, Aut furit aut, etc., Ov. M. 15, 320 (for which, qui ex Clitorio lacu biberint, Plin. 31, 2, 13) ; hence also, quae (pocula) simul arenti sitientes hausimus ore, i. e. drained, emptied, drank off, Ov. M. 14, 277 ; so, cratera, id. ib. 8, 680 : spu- mantem pateram, Virg. A. 1, 738 : — statim me perculso ad meum sanguinem hauri- endum, et spirante re publica ad ejus spo- lia detrahenda advolaverunt, to drain, i. e. to spill, shed, Cic. Sest. 24, 54 ; so, cruo- rem, Ov. M. 7, 333 ; 13, 331.— b. Of things : imoque a gurgite pontus Vertitur et ca- nas alveus haurit aquas, draws in, lets in, Ov. F. 3, 591. 2. In gen., To tear up, pluck out, draw out, take to one's self, take ; to swallow, de- vour, consume, exhaust ; (ventus) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141 ; cf., humumque Effodit . . . terrae- que immurmurat haustae, i. c. torn up, dug up, Ov. M. 11, 187 ; and, Actoridae magni rostro femur hausit adunco, tore up, tore open, id. ib. 8, 370 ; so, pectora ferro, id. ib. 8, 438 : latus alicui, Lucr. 5, 1323 ; Ov. M. 5, 126 ; 9, 412 ; Virg. A. 10, 314 : ventrem atque inguina uno altero- que ictu, Liv. 7, 10, 10 : lumen, to pluck out the eye, Ov. M. 13, 564 : cineres haus- tos, i. e. scraped up, collected, id. ib. 8, 538 ; so, cineres, id. ib. 13, 425 sq. ; cf. id. ib. 14, 136 ; and, ille cavis hausto spargit me pul- vere palmis, id. ib. 9, 35 : — sumptum hau- rit ex aerario, draws, takes, Cic. Agr. 2, 13, 32 ; cf., " at suave est ex magno tollere acervo." Dum ex parvo nobis tantun- dem haurire relinquas, Cur? etc., Hor. S. 1, 1, 52 : quia dentibus carent, aut lam- bunt cibosaut integros hauriunt, to swal- low, bolt, Col. 8, 17, 11 ; cf., solidos haurire cervos taurosque, Plin. 8, 14, 14 ; hence also, hausisti patrias luxuriosus opes, qs. hast swallowed up, devoured, consumed, Mart. 9, 83, 4 ; cf., sua haurire, Tac. A. 16, 18 : animam rccipere auramque comma- nem haurire, i. e. inhale, breathe, Quint. 6 praef. § 12 ; so, coelum, Virg. A. 10, 899 : suspiratus, fetching a deep sigh, Ov. M. 14, 129 : lucem (primae pecudes), i. e. to see the light, be born, Virg. G. 2, 340 : hau- riri urbes terrae hiatibus, be swallowed up, Plin. 36, 15, 24, § 119 ; cf., quum praealtis paludibus anna, equi haurirentur, Tac. H. 5, 12 ; and, altitudine et mollitia nivis hauriebantur, id. ib. 1, 79 ; so, hauriuntur gurgitibus, id. Ann. 1, 70 : aggerem ac vineas incendium hausit, Liv. 5, 7, 3 ; so, cunctos incendium hausit, Tac. H. 4, 60 : miratur et haurit Pectore ignes, imbibes, Ov. M. 10, 253 ; cf., flammasque latentes Hausit, id. ib. 8, 325 : coelo medium Sol igneus orbem Hauserat, i. c. had rapidly passed through, finished, Virg. G. 4, 427 ; so, vastum iter, Stat. Th. 1, 369 : brachia Cancri (Titan), Col. poet. 10, 313 : quum spes arrectae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, exhausts, ex- haurit, Virg. G. 3, 105; so, pariter pallor- que ruborque Purpureas hausere genas, Stat. Th. 1, 538. II. Trop., To draw, borrow, take, drink in, derive: sequimur potissimum Stoicos, non ut interpretes, sed, ut solemus, e fontibus eorum judicio arbitrioque nos- tro, quantum quoque modo videbitur, hauriemus, Cic. Oft'. 1 , 2, 6 ; cf., fontes, unde hauriretis, id. de Or. 1, 46, 203 ; and, a fontibus potius haurire quam rivulos consectari, id. Acad. 1, 2, 8 ; cf. also, re- conditis atque abditis e fontibus haurire, id. de Or. 1, 3, 12; and, omnia dixi hausta e fonte naturae, id. Fin. 1, 21, 71 : codem fonte haurire laudes suas, id. Fam. 6, 6, 9 ; id. Caecin. 27, 73 : quam (legem) non di- dicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expres- simus, id. Mil. 4, 10 (also quoted in Cic. Or. 49, 165) : — quas (artes) quum domo haurire non posses, arcesaivisti ex urbe ea (i. e. Athenis), quae, etc., id. Brut. 97, 332 : ex divinitate, unde omnes animos haustos aut acceptos aut libatos habere- inus, id. Div. 2, 11, 26; cf., animos homi- num quadam ex parte extrinsecus esse tractos et haustos, id. ib. 1, 32, 70 : quid 706 HEBE enim non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus sanguinem non bibere censetis ? id. Phil. 11, 5, 10; cf., libertatem sitiens hausit, id. Rep. 1, 43 ; and, volup- tates undique haurire, id. Tusc. 5, 6, 16 : haurire dolorem, id. Coel. 24, 59 ; cf., ca- lamitates, id. Tusc. 1, 35, 86; and, luctum, id. Sest. 29, 63 ; so, unde laboris Plus hau- rire mali est quam ex re decerpere fruc- tus, Hor. S. 1, 2, 79 : animo spem turbi- dus hausit inanem, drank in illusive Iwpe, Virg. A. 10, 648 ; so, expugnationes urbi- um, populationes agrorum, raptus Pena- tium hauserant animo, had thought of, intended, Tac. H. 1, 51 : Supplicia, i. e. to suffer, Virg. A. 4, 383 : oculis auribusque haurire tantum gaudium, Liv. 27, 51, 1 ; cf., hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, Virg. A. 4, 661 ; and, vo- cemque his auribus hausi, id. ib. 4, 359 ; so, faciem ignotam oculis mirantibus, Sil. 11, 284 : dicta auribus, Ov. M. 13, 787. hauritus> a, um, v. haurio, ad init. haustor. oris, m. [haurio] A drawer (post-Aug. and very rare) : aquarum, wa- ter-drawer, Firm. Math. 8, 29. — Poet. : ul- timus aquae, i. e. drinker, Luc. 9, 591. * haustruni) ii «• [id.] A machine for drawing water: Lucr. 5, 517; cf. Non. 13,5. 1. haustus; a, unii Part., from haurio. 2. b.austuSj u9 i m - [haurio] A draw- ing: aqua, quae non sit haustus profun- di, Col. 1, 5, 1 : — aquae ductus, haustus, iter, actus a patre, sed rata auctoritas ha- rum rerum omnium a jure civili sumitur, i. e. the right of drawing, * Cic. Caecin. 26, 74 ; so Ulp. Dig. 8, 3, 1. II. Transf., A drinking, swallowing, drawing in ; and concr., a drink, draught (poet, and in post-Aug. prose, and for the most part only in the plur.) : largos haus- tus e fontibu' magnis Lingua fundet, Lucr. 1, 413 ; cf., saepe, sed exiguis haustibus inde (i. e. rivo) bibi, in slender draughts, Ov. F. 3, 274 : haustu sparsus aquarum Ora fove, Virg. G. 4, 229 : haustus aquae mibi nectar erit, Ov. M. 6, 356 ; so, unda- rum, Luc. 3, 345 : Bacchi (i. e. vini) haus- tus, Ov. M. 7, 450 : sanguinis, i. e. the stream, current, id. ib. 4, 118 : — Catulus se ignis haustu ludibrio hostium exemit, swallowing, Flor. 3, 21, 15: esse apibus partem divinae mentis et haustus Aethe- rios dixere, i. c. breath, soul, Virg. G. 4, 220 ; cf., alium domi esse coeli haustum, alium lucis aspectum, Curt. 5, 5 : (ca- nes) Suspensis teneros imitantur denti- bus haustus, i. e. gentle snappings, Lucr. 5, 1068 : peregrinae haustus arenae, i. e. a handful, Ov. M. 13, 526 ; cf., angusti puero date pulveris haustus, Stat. Th. 10, 427 ; v. haurio. B. Trop.: Pindarici fontis qui non expalluit haustus, drinking, i. e. to drink from, to imitate, Hor. Ep. 1, 3, 10 : justi- tiae haustus bibere, Quint. 12, 2, 31. haut. v - haud. have an| i haveo, v - 2- aveo. I Heautontimdrumcnos, i. ">■■ — 'Eavrov Ti/iwpoiuevos, The Self-tormentor, the title of a comedy of Terence, ren- dered by Cicero, Ipse sepuniens, Tusc. 3, 27, 65. hebdomada> ae. v. hebdomas. hebdomadalis, e, adj. [hebdomas] Of or belonging to a week, weekly : testa, Sid. Ep. 9, 3 med. hebdomas, adis (also ace. sing., heb- domadam, Gell. 3, 10, 14 and 17),/. = {'S- douas, The number seven, seven days : libri, qui inscribuntur Hebdomades, Gell. 3, 10, 1 : Beptima fere hebdomade, id est, nono et quadragesimo die, Var. ib. § 7: heb- domadibus lunae, i. e. on every seventh day of the moon, Gell. 15, 2, 3. So of the crit- ical seventh day In diseases : symphoni- am Lysonis vellem vitasses, ne in quar- tam hebdomada incideres, Cic. Fam. 16, 9,3. t hebdomaticus, a, um, adj. = B?,o- uutikos, Relating to the number seven, heb- domatic: septeni et noveni anni, qui heb- domatici a Graecis atque enneatici appel- lantur, i. e. critical, decisive of one's fate, Firm. Math. 4, 14 med. Hebe, es, /., "H&j (youth), The god- dess of youth (pure Lat. Juventas), the daughter of Juno, cup-bearer to the gods, HEBE and, after the deification of Hercules, his wife, Ov. M. 9, 400 ; Prop. 1, 13, 23 ; Ca- tull. 68, 116; Serv. Virg. A. 1, 28; 5, 134. hebenus, i, v. ebenus. hebeo, ere, v. n. To be blunt or dull (perh. not ante- Aug.) : I, Lit.: ferrum nunc hebet? Liv. 23, 45, 9. — |L Trop., Dull, sluggish, inactive, not lively: geli- dus tardante senecta Sanguis hebet, Virg. , A. 5, 396 : corpus hebet somno, Val. Fl. 4, 41 : stella hebet, id. 5, 371 ; so, et jam Plias hebet, Luc. 2, 722 : ipsi hebent mira diversitate naturae, quum iidem homines sic ament inertiam et oderint quietera, lounge or idle obout, Tac. G. 15 : quid sto- lidi ad speciem notae novitatis hebetis ? i e. are amazed, Aus. Epigr. 69 : — temporiv adversi 6ic mihi sensus hebet, Ov. Tr. 4, 1, 48 : olim annis ille ardor hebet, Val. Fl 1, 53 : hebent irae, Stat. Th. 11, 386. hebes, etis (also ace. sing., hebem, Enn. in Charis. p. 107 P.), adj. [hebeo] Blunt, dull, in opp. to pointed or sharp (quite class. ; esp. treq. in the trop. sense) I, Lit.: cujus (lunae) et nascentis el insenescentis alias hebetiora alias acutio ra videntur cornua, Cic. Frgm. ap. Non. 122, 1 : ponite jam gladios hebetes, pug- netur acutis, Ov. A. A. 3, 589 ; so, machae- ra, Plaut. Mil. 1, 1, 53 ; cf., mucro, Lucr. 5, 1273: ictus (* which docs not penetrate), Ov. M. 12, 85 : angulus, Froutin. de Form, agr. p. 32 Goes. B. Transf., with regard to the other senses (sight, hearing, smell, taste), Dull, dim, faint : utroque oculo natura hebete, Plin. 9, 15, 20: color, Ov. F. 5, 365; cf. (orbem solis) adhuchebetem vicinanocte, Stat. Ach. 2, 289 ; and, carbunculi hebeti- ores, Plin. 37, 7, 26 : — postea quam sensi populi Romani aures hebetiores, oculos autem esse acres atque acutos, Cic. Plane. 27, 66 ; cf. id. Rep. 6, 18 :— uva gustu he- bes, Col. 3, 2, 4 ; so, genus croci (opp. odo- ratum), Plin. 21, 11, 39 : — os hebes est, po- sitaeque movent fastidia mensae, Ov. Pont. 1, 10, 7 :— caro, without feeling, dead, Cels. 7, 6. II. Trop., Dull, obtuse, sluggish, heavy, doltish, stupid : sensus omnes hebetes et tardos esse arbitrabantur, Cic. Acad. 1, 8, 31 ; cf., puer incessu tardus, sensu hebes, Plin. 7, 16, 17: tauta solertia animalium hebetissimis quoque est, id. 9, 30, 48 : Epi- curus, quern hebetem et rudem dicerc solent Stoici, Cic. Div. 2, 50, 103 ; cf., me hebetem molestiae reddiderunt, id. Att. 9, 17, 2; and nisi qui sit plane hebes, Quint. 7, 1, 48 ; so too, nisi forte tarn he- bes futurus est judex, ut, etc., id. 4, 2, 66 : hebes ad aliquid, Coel. in Cic. Fam. 8, 13, 1 ; cf., quis adeo hebes inveniretur, ut cre- deret? etc., Tac. A. 14, 11: exercitus he- bes infirmusque, i. e. raw, undisciplined, rudis, Sail. J. 54, 3 : hebes ad sustinen- dum laborem miles, i. e. sluggish, slow, lardy, Tac. H. 2, 99 :— spondeus quod est e longis duabus, hebetior videtur et tardior, Cic. Or. 64, 216 : sed hac rhetorica phi- losophorum, non nostra ilia forensi, quam necesse est, quum populariter loquatur, esse interdum paulo hehetiorem, i. e. su- perficial, common (opp. to philosophical acuteness, nicety), id. Fin. 2, 6, 17 : hoc Pansa aut non videt (hebeti enim ingenio est) aut negligit, id. Phil. 10, 8, 17 ; cf., he- betiora hominum ingenia, id. N. D. 2, 6, 17 ; so, ratio, Plin. 2, 47, 47 : quaedem he bes, sordida, jejuna oratio, Quint. 8, 3, 49. hebesco, ere> "■ inch. n. [id.] To grow blunt, dull, dim, or faint (rare, but quite class.) : J, Lit. : hebescunt sensus, mem- bra torpent, Plin. 7, 50, 51, § 168 : hebes- cebant (oculi), Suet. Tib. 68 : berylli he- bescunt, id. 37, 5, 20: hebescere sidera, Tac. A. 1, 30. — II. Trop.: sic mentis acies se ipsam intuens nonnumquam he- bescit, Cic. Tusc. 1, 30, 73 ; cf., nos vice- simum jam diem patimur hebescere aci- em horum auctoritatis, id. Cat. 1, 2, 4: nosmetipsos hebescere et languere nolu- mus, id. Acad. 2, 2, 6 ; cf., illi per fastidi- um et contumaciam hebescunt, Tac. H. 2, 77 : hebescere virtus, paupertas probri habcri coepit, Sail. C. 12, 1. hebetatio, 6nis, /. [hebeto] Dull- ness, dimness: oculorum, Plin. 28, 6, 16. * hebetatriX; icis, /. [id.] That makes dull or dim : umbra, i. e. darkening HE C A (shortly before, umbra terrae lunam heb- etari), Plin. 2, 13, 10. hcbetcsco, ere, v. inch. n. [hebes] To grow dull, dim, or faint (post-Aug. and very rare ; whereas hebescere is quite class.) : aciem in cultris tonsorum hebetescere, Plin. 28, 7, 23, § 79: acies oculi hebetescit ac paene caligat, Cels. 6, 6, 37 : — dolor hebetescit, Scrib. Comp. 56. hcbeto, avi, atum, 1. v. a. [id.] To make blunt or dull, to blunt, dull, dim, deaden, weaken (peril, not ante-Aug. ; not in Cic.) : g. Lit. : hastas, Liv. 8, 10, 3 ; so, tela, Sil. lb', 105: — aciem oculorum, Plin. 20, 6, 21 ; so, oculos, Lact. 6, 2 : visus ali- cui, Virg. A. 1, 605 : dies hebetarat sidera, i. e. had dimmed, Ov. M. 5, 444 ; so, umbra terrae lunam hebetari, Plin. 2, 13, 10 ; cf., smaragdos in sole hebetari, id. 37, 5, 18 ; and id. 28, 7, 23 : — auster aures hebetat, Cels. 2, 1 : primores dentes mollientes aut hebetantes verba, Plin. 7, 16, 15, § 70 : — gummium genera amantadines hebe- tant, i. e. moderate, lessen, id. 24, 11, 64 ; cf., venena omnia (oleum), id. 23, 4, 40:— odor suavior e longinquo, propius admo- tus hebetatur, id. 21, 7, 18 : faba hebetare sensus existimata, id. 18, 12, 30 : vos mihi taurorum flammas hebetastis, quenched the fiery breath, Ov. M. 7, 210.— II. Trop. : animo simul et corpore hebetato, Suet. Claud. 2: Lethe hebetans pectora, Ov. Pont. 4, 1, 17 : hebetatum ingenium, Plin. Ep. 8, 14, 9 : rei publicae vires hebetatae sunt, Just. 6, 8 : vino tristitia et cura heb- etatur, Plin. 23, 1, 22. hebetude inis, /. [id.] Bluntness, dullness (a post-class, word) : sensuum, Macr. Somn. Scip. 1, 14 : superba isto- runi, Aug. Civ. D. 7, 21. Hebraei, orum, m., 'ESpaioi, The He- brews: "Hebraei retro, qui nunc Judaei : igitur et literae Hebraeae," Tert. Apol. 18 ; cf., " postea vero quum in deserto consedissent, amiserunt vetas nomen He- braei et Judaei sunt appellati," Lact. 4, 10. — II. Deri v., A Hebracus. a, um, adj., Of or belonging to the Hebrews, He- brew: terrae, Tac. H. 5, 2: liquores, i. e. balsam, Stat S. 5, 1, 213 (cf. Plin. 12, 25, 54) : lingua, literae, Aug. Civ. D. 18, 39 ; 42: codices, id. ib. 43. — B. Hebrai- CUS. a. um, adj., the same : plebes, Al- cim. Avit. 5, 544: scripturae, Lact 4, 7 fin. — Adv. Hebraice- ^ a tne Hebrew language, in Hebrew : Hebraice Messias dicitar, Lact. 4, 7 Jin. HebruS, >* »i., "ESpoi : I. A consider- able river in Thrace, which rises in Mount Haemus, and flows into the Aegean Sea, now Marizza, Mel. 2, 2, 2; 8; Plin. 4. 11, 18 ; Virg. G. 4, 463 ; Aen. 1, 317 ; Hor. Ep. 1, 3, 3; 1, 16, 13; Od. 3, 25, 10; Ov. F. 3, 737 ; Met. 2, 257 ; 11, 50, et saep. : sacer, on account of the festivals of Bac- chus celebrated on its banks, Ov. Her. 2, 114. — n. The name of a beautiful youth, Hor. Od. 3, 12, 6. Hecalc es, /., 'EitaXri, A poor old woman who kindly received Theseus, cele- brated by Callimachus, Plin. 22, 22, 44 ; App. M. 1, p. 112 ; Plaut Cist. 1, 1, 50 ; Ov. R. Am. 747. Hecate, es, /, 'Endrri, Daugltter of Perses (* or Persaeus) and Asteria, sister of Latona, the presider over enchantments, conjurations, etc. ; she is often identified with Diana and Luna, and is, therefore, represented with three heads, Cic. N. D. 3, 18, 46 ; Virg. A. 4, 511 Serv. ; Ov. M. 7, 194 : Fast. 1, 141 ; Hor. S. 1, 8, 33, et saep. — IL Deriw., A. Hecateius, a, um, adj.. Of or belonging to Hecate, Hecatei- an : carmina, i. e. magical incantations, Ov. M. 14. 44 : Aulis, devoted to Diana, Stat Ach. 1, 447 ; so, Idus, i. e. of August, sacred to Diana, id. Silv. 3, 1, 60. — B. Hdcateis. idos. /., Hecateian : herba, i. e. encliantcr's night-shade, Ov. M. 6, 139. ; hecatombe. es, f.= tKar6fiS>i, A great sacrifice of a hundred ozen, a heca- tomb (ante- and post-class.) : facere heca- tomben, Var. in Non. 131, 19. Also in the plur. : celebratis hecatombis, Trebell. Gallien. 9. And in the form hecatom- bion. ii; »■ •' Sid. Carm. 9, 205. t hecatompylos, on, (*-os, com.. -on, neut.), adj. = l K aT6pi;v\os, Ofahund- red gates: hecatompylos Thebas nemo HE L C non novit, Amm. 22, 16; cf. Hyg. Fab. 275. Hector* oris, m., "Ektu>P, Son of Pri- am and Hecuba, husband of Andromache, lite bravest of the Trojans, slain and drag- ged three times around Troy by Achilles, Enn. in Macr. S. 6, 2 ; id. ap. Cic. Tusc. 1,44,105; Virg. A. 1,483; 2, 270 sj.; 282; 522 ; 6, 166 ; Hor. Od. 2, 4, 10 ; 4, 9, 22 ; Epod. 17, 12; Sat. 1, 7, 12.— H. Dcriv., Hcctdrcus. a, um, adj.. Of or belong- ing to Hector, and, in poet, transf., of the Trojans, and, as descended from the lat- ter, of the Romans; Hcclorean. Trojan, Roman : conjux, Andromache, Virg. A. 3, 488 : hasta. Hector's, Ov. M. 12, 67 ; so, cor- pus, Virg. A. 2, 543 ; and, tumulus, id. ib. 3, 304 : Mars, ;'. e. Hector in battle, Ov. M. 13, 275 : gens, i. e. Trojan. Virg. A. 1, 273 ; so. amnes. Xanthum et Simoenta, id. ib. 5, 634 : socii, id. ib. 5, 190 : flammae, Ov. M. 13, 7 : opes, Hor. Od. 3, 3, 28 : — spes et tiducia gentis Re^ulns Hectoreae, i. e. of the Romans, Sil. 2", 343. Hecuba, ae. and Kecube. es, /., 'E/cu6'i;. Wife of Priam, after the destruc- tion of Troy the slave of Penelope, clianged through rage into a dog. Virg. A. 2, 501 ; 515 ; Ov. M. 13, 423 ; 549 sq. ; 577 ; Cic. Tusc. 3. 26, 63 ; Fat. 15, 34 ; Virg. A. 2, 515. — Transf., to signify an ugly old wom- an, opp. to Andromache, Mart 3, 76, 4. 1 Hecyra, ae, /.= 'E/a>p>• H-=t\iciov, That with which a load is drawn, a yoke, horse-collar, App. M. 8, p. 222 and 227. hclcysma- atis, n.=i\icvi7iia, The dross of molten silver, silver-dross, Plin. 33, 6, 35. Helena, ae, or Helene, es,/, ixpti'oo$, Tke kerb marigold, Gnaph- alium stoechus, L. ; ace. to others, Tana- cetum annuum, L. ; Plin. 21, 11, 38 ; ib. 25, 96. (* Heliddorus, i, "»• 1. A celebrated surgeon, Juv. 6, 372. — 2. A celebrated rhetorician, Hor. S. 1, 5, 2.) Heliopolis, is, /., 'HAifeoXts : I. A cilij of Lower Egypt, Cic. N. D. 3, 4, 54. — B. Derivv., 1. Hcllopolltes, ae, adj., Of or belonging to Heliopolis, Heliopolite : nomos, Plin. 5, 9, 9 : Zeus, an Assyrian designation of Sol, ace. to Macr. S. 1, 23 ; cf. in the follg. — In the plur. subst, Heli- opolitae, arum, m., The inhabitants of He- liopolis, Heliopolites, Plin. 36, 26, 67. — 2. Helidpolitanus, a, um, adj., Of or belonging to Heliopolis, Heliopolitan : civ- itas, Amm. 17, 4 : JVPPITER, Inscr. Orell. no. 1234 ; 1246. — In the plur. subst, HE- LIOPOL1TANI, orum.m., The inhabitants of Heliopolis, Heliopolitans, Inscr. ap. Ma- rin. Fratr. Arv. p. 542. — H, A city of Coe- lesyria, at the foot of Libanus, now Baal- bek, Plin. 5, 22, 18. t helioscopion, S, n. — ;j\ l0 a K ?i<, A son of Deucalion, and king of Thcssaly, from whom the Greeks were called Hellenes, Plin 4, 7, 14.) Hcllcspontus, i, m., 'EWftSKovros, The Sea of Helle, so named after Helle (v. h. v.), who was drowned in it, the modern Dardanelles, Mel. 1, 1, 5; 1, 2, 6; 1, 3, 1 ; Plin. 4, 11, 18 ; ib. 12, 24 ; ib. 13, 27 ; Enn. in Var. L. L. 7, 2, 85, $ 21 ; Cic. Fin. 2, 34, 112; Ov. M. 13, 407, et saep. Separate : qua ponto ab Hellee, Poet. ap. Cic. Or. 49, 163 ; cf. pure Latin : mare in Helles, Ov. Tr. 1, 10, 15.— II. Derivv., A. Hel- 708 HE L V lespontius, a, um, adj., Of or belong- ing to the Hellespont, Hellespontic : ora, Catull. 18, 4 : si quid habebit cum aliquo Hellespontio controversiae, Cic. Fam. 13, 53, 2— B. Hellespontiacus, a, um, adj., the same : aquae, Ov. Tr. 1, 10, 24 : Priapus (because born and worshiped in Lampsacus, a city on the Hellespont), Virg. G.4, 111.-C. Hellesponticus, a, um, adj., the same: fretum, Mel. 1, 2, 2; 1, 18, 5.-D. Hellespontias, adis, f., Another name of the wind Caecias, Plin. 2, 47, 46. helluo, hclluor, and helluatio, v. heluo, etc. ' helops ("lso written elops and el- lops), opis, m.T=i\),o\p, A very savory sea- fish, perh. the sword-fish; ace. to others, the sturgeon, Ov. Hal. 96 ; Var. R. R, 2, 6, 2 ; Col. 8, 16, 9 : Plin. 9, 17, 27 ; 32, 11, 54 ; Quint. 5, 10, 21 ; Gell. 7, 16, 5. Helorus. i. v. Elorus. HeloteSi um > "*■> Li'Awrf?, The orig- inal inhabitants cf the city Helos ("EAoj), in Laconia, afterward the bondsmen of the Spartans, the Helots, Nep. Paus. 3. Called, also, Ilotae, arum, Liv. 34, 27, 9. heluatio (hell.), onis,/. fheluor] A gormandizing, gluttony : Pseudo-Cic. Or. post redit. in sen. 6, 13. heluo (hell.), onis, m. A gormandizer, glutton, squanderer : fraus, heluo, Ganeo ! Ter. Heaut 5, 4, 10 : file gurges atque heluo, natus abdomini suo, Cic. Pis. 17, 41 : impurus, id. Agr. 1, 1, 2 : — me ipsum ut contempsit heluo patriae ! id. Sest. 11, 26. heluor (hell.), atus, 1. v. dep. n. and a. [heluo] I. To gormandize, gluttonize, de- vour (a Ciceron. word) : cum Graecis jam in exostra heluabatur, Cic. Prov. Cons. 6, 14; id. Sest. 52, 111 : erat in eo (M. Catone) aviditas legendi nee satiari poterat. . . quo magis turn in summo otio maximaque copia quasi heluari libris, si hoc verbo in tarn clara re utendum est, videbatur, id. Fin. 3, 2, 7.—* H. Act., To squander, lav- ish : ille gurges heluatus tecum simul rei publicae sanguinem, Pseudo-Cic. Dom. 47, 124. t hellis. v. olus, ad init. % helvacea genus ornamenti Lydii, dictum a colore boum, qui est inter ru- fura et album appellaturque helvus, Fest. p. 99 Mull. N. cr. * helvella (also helvela, Fest. p. 103), ae,/. dim. [Jhelus, i. q. olus] A small pot- herb : fungos, helvellas, herbas omnes ita condiunt ut nihil possit esse suavius, Cic. Fam. 7, 26, 2 ; cf., "helvela olera minuta" Fest. p. 103; and, u helvola \axavu0ia," Gloss. Philox. hclvenacus, a. um, adj. [helvus] Pale yellow, yellowish : vitis, a particular kind of wine, Plin. 14, 2, 4. 5 32 : genus palmitum, Col. 5, 5, 16 : vinum, Plin. 23, 1.24, § 47.— Also, helvenacius, a, um : vites, Col. 3, 2, 25. helveollIS) a, um, adj. [id.] Pale yet- low, yellowish : vinum, a particular kind of wine (cf., helvenacus and helvolus), Cato R. R. 6, 4 ; 24, 2 (quoted, Plin. 14, 4, 5, in the form helvinnm vinum). Also in the form helvolus, a, um : uvae, Col. 3, 2, 23 ; Plin. 14, 2, 4, § 29. Hclvetii, orum, m. The Helvetians, a people of Gallia Lugdunensis, in mod. Switzerland, Caes. B. G. 1, 1 ; 4 sq. ; Tac. G. 28 ; Hist. 1, 67 ; Plin. 4, 17, 31 ; Cic. Prov. Cons. 13, 33 ; Balb. 14, 32.— H, De- ri™-, A. HelvctlUS, a, um, adj., Of or belonging to the Helvetians, Helvetian, Helvetii: ager, Caes. B. G. 1, 2 : civitas, id. ib. 1, 12,— B. HelvetlCUS, a, um, adj., the same : proelium, Caes. B. G. 7, 9 Jin. Hclvii, orum, m. A people of Gallia Narbonensis, whose capital, called Alba Helvorum and Alba Helvia, was celebrated for its wine, now Alps, in Viviers, Depart. Ardeche, Caes. B. G. 7, 7 ; 75 ; B. C. 1, 35 ; Plin. 3, 4, 5 ; 14, 3, 4 fin,-!- H. Deriv., Hcl V1CUS, a, um, adj.. Of or belonging to the Hclvii, Hclvian : vinum, Plin. 14, 1, 3, § 18. _ hclvilMlS, a, um, v. helveolus. helvolus, a, um, v. helveolus. helvus, a, um. adj. [perh. a weakened form of gilvus, yellow] Light bay, Isabel- la color ; color vaccarum, Var. R. R. 2, 5, H E MI 9 ; cf., " color boum, qui est inter rufum et album, appellatur helvus," Fest. s. v. J helvacea, p. 99 Mull. t helxine, es, f.=t\livT) : I, A prickly plaut, otherwise unknown, Plin. 21, 16, 56. — II. A plant, otherwise called perdicium, Parietaria officinalis, L. ; Plin. 22, 17, 19. hem, inter/. An expression of sur- prise, in a good or bad sense ; of admira- tion, joy, of grief, indignation, etc. (like the intensive ehem, an expression of joy- ful surprise), Oho! indeed! well! well to be sure ! hah ! only see ! alas ! alack '. Ag. Ego sum ipsus, quem tu quaeris. Ha. Hem I quid ego audio ? Plaut. Poen. 5, 2, 86 ; cf. Ter. And. 3, 1, 4 : hem, Pamphile, optime te mini otters, id. ib. 4, 2, 3 : — Er. Itane Chrysis ? hem I My. Nos qui- dem pol miseras perdidit, Ter. And. 4, 5, 8 ; cf. id. Eun. 5, 1, 11 ; and, miserum me! quanto haec dixi cum dolore I hem, Postume, tune es, etc., Cic. Rab. Post 17, 45; cf. also, occepi mecumcogitare: hem, biduum hie Manendum est soli sine ilia, Ter. Eun. 4, 2, 8 : hem tibi maledictis pro istis, Plaut. Cure. 1, 3, 39 ; cf. id. Pseud. 1, 2, 22 ; and, quare ausus ? hem tibi, id. Mil. 5, 12: hem, quid ais, scelus? Ter. And. 4,1, 42; cf., audistin', obsecro ? hem scelera, id. ib. 4, 4, 47 ; and, hem nos ho- munculi indignamur, si quis, etc., Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 ; Ter. Ph. 4, 4, 7. t hemeresios, on, adj.^yep^aws, Of a day : (Pampliilus) absolvit uno die tabellam, quae vocata est Hemeresios, pu- ero picto, Plin. 35, 11, 40, § 124 t hemeris, Mis,/. =«!(«>/$ a species of oak, Plin. 16, 6, 8. t hemerobion, % n.=},uip(6toi>, An insect that lives but a day, Plin. 11, 36, 43. t hcmerocalles, is, n. = ! l p C puK,i\- Atf (but one day beautiful), A sort of lily, Plin. 21, 10, 33 ; ib. 21, 90. t hemerodromus, h'm. — fiuepofpo- pos (who runs the day through), A cour- ier (pure Lat cursor, Plin. 2, 71, 73) : nisi speculator (hemorodromos vocant Graeci) ingens die uno cursu emetiens spatium, etc., Liv. 31, 24, 4. t hemicillus, i, m. = ^piKtK\oi, Half an ass, as a term of reproach, Cic. Att 13, 51, 1. 1 hemicranium, ii, n.=yiKpdmov, A pain on one side of the head, migraine (a word contracted from hemicranium), hemicrany, Marc. Emp. 2; Seren. Samm. 2 in lemm. ; Plin. Val. 1. 8. 1 hemicyclium, "• «. = ^«*^ioi', A half circle, semicircle, Vitr. 9, 8. — II. I n partic. : A. A semicircular settee, Cic. Lael. 1, 2 ; Sid. Ep. 2. 2.— B. A semicir- cular public place furnished with rows of seats for learned entertainments. Suet Gramm. 17. — C. A semicircular kind of sun-dial, Vitr. 9, 9. t hemicyclus, i, m.^z^uUvKXei, a half circle, semicircle, Plin. Ep. 5, 6, 33. i hcmicylindrus, i, ni.=!wiKi\iv- tpos, A half cylinder, Vitr. 9, 3. 1 1. hcmina, ae, f. — !]ulva, A meas- ure, the half of a sextarius, Rhemn. Fann. de Pond. 67 ; for liquids, Cato R R. 57, 1 ; Plaut Mil. 3, 2, 38 ; Sen. de Ira, 2, 33 ; for salt,'Cels. 4, 15 fin. ; for corn, id. 4, 10/?!. ; as a measure, in gen., Pers. 1, 129. 2. Ilcmmo. ae, m. Surname of the historian L. Cassius. heminaria, orum, n. [hemina] Presents of the measure of a hemina : " Fa- bius Maximus incusans Augusti congiari- orum, quae amicis dabantur exiguitatem, heminaria esse dixit," Quint. 6, 3, 52. themidllos* on . adj. = r 'nu«\ios, One and a half, pure Lat. sesquialter, Gell. IjU 14, 4 ; Vitr. 3, 1 ; Macr. Somn. Scip. 2, 1 ; Mart. Cap. 9, 216. r 1 hemidnion, ", «• = fjpiivtov, A plant, called also asplenum, Asplenium hemioniris, L. ; Plin. 27, 5, 17 ; App. Herb. 56. t hemisphaeriurn, ", n. = !,iJtoa(- ptov, A half globe, hemisphere, Var. R. R. 3, 5, 17; Macr. Somn. Scip. 1, 15; 20.— H, In partic, A cupola, Vif.r. 5, 10 fin. I hcmistichium, ii, n. = ,'nuarix. m. = t/urpt- YMtbos, In architect., A half triglimh, Vitr. 4, 3. _ i hcmitritacus, >, m. = fev\\ov, ( seven -leaf), A plant, otherwise un- known, App. Herb. 116. i heptapleuros, i,/.= l-nra-xXevpoc, (seven-sided), The larger kind of the HERA plant plantago, the greater plantain. Plin. 25, 8, 39. t Hcptapylos, on (*-os, c, -on> n.),adj.= fcirru'iruAfif, Seven-gated, an ep- ithet of the city of Thebes : Thebas Hep- tapylos accessimus, App. M. 4, p. 146. Also in the Latinized form : Cadmus The- bas Heptapylas condidit, Hyg. Fab. 275. Ihcptas» adis, f. = lxra's, The num- ber seven, Marc. Cap. 7, 241 (in Macr. Somn. Scip. 1, 6, written as Greek). i heptascmos. on, adj. = irrraavitoc, in prosody, Of seven times, pure Lat. sep- tenarius : basis, Diom. p. 505 P. ; so Mart. Cap. 9, 330. t Heptastadium, ". n. = 'E-ra adj- [herba] Full of grass or herbs, grassy, herbous: cam- pus, Hor. Od. 3, 18, 9: Palatia, Tib. 2, 5, 25 : Apidanus, Prop. 1, 3, 6 : flumen, Virg. G. 2, 199 : pascua, Ov. M. 2, 689 : more- turn, id. Fast. 4, 367 : herbosissima stra- menta, Cato R. R. 54, 2. — II. Grass-col- ored, grass-green (post-class.) : marmor, Sid. Carm. 5, 38 : calcei smaragdineae fluctu viriditatis, Mart. Cap. 1, 17. herbula, ne > /• dim. [id.] A little herb : cervae perpurgant se quadam herhula, quae seselis dicttur, Cic. N. D. 2, 50, 127 ; so Sen. Vit. beat. 9 ; Quint. 1, 3, 5. herbuscula, ae, /. dim. [id.] A little herb, little plant : quaedam, Mart. Cap. 2,25. ' HerccuSj i> m. = 'Epiceio$ (of or be- longing to the court-yard), An epithet of Jupiter, as the protector of the house and its iuclosuxe (pure Lat, Penetralis) : " Her- ceus Juppiter intra conseptum domus cu- jusqiie colebatur, quem etiam deum pen- etralem appellabant," Fest. p. 101 Miill. N. cr. ; cf. Serv. Virg. A. 2, 469 : ara Ker- cei Jovis, Ov. lb. 286. Hence, also, Her- ceae arae, Luc. 9, 979. hercisco (also written ercisco), ere, v. a. [contr. from herctum and Cisco, as a v. inch, from cieo; cf., herctum] In the old jurid. lang., To proceed to the division of an inheritance, to divide an inheritance : iccirco qui, quibus verbum herctum cieri oporteat, nesciat idem herciscundae fa- miliae causam agere non possit, Cic. de Or. 1, 56, 237 : arbitrum familiae hercis- cundae postulavit, id. Caecin. 7, 19 ; so "Dig. 10, 2: familiae herciscundae;" cf. also App. M. 9, p. 229,— II. Transf, be- yond the legal sphere : nos viae hercis- cundae contendes, i. e. disputing as to which way we sitould take, App. M. 6, p. 186. hercle? v - Hercules, no. I. B. herctum ( a ' so written erctum), i, n. ["HORCTUM et FORCTUM pro bono dicebant," Fest. p. 102 Mull.; and perh. kindr. with heres] In the old jurid. lang., An inheritance, estate, patrimony ; only in the connection herctum ciere (whence is derived herciscere ; v. hercisco), to divide an inheritance: qui, quibus verbum herc- tum cieri oporteat, nesciat, Cic. de Or. 1, 50, 237 : herctum non citum (* an undi- vided inheritance), Gell. 1,9 fin.; cf. Don. in Serv. Virg. A. 8, 642; and, "herctum citum fit inter consortes," Fest. p. 82 Miill. Herculaneum Ilcrcularuum- Plin. 3, 5, 9, § 62 ; but the form Hercula- 710 HKEC num, usual in modern times, is not Lat. ; for in Cic. Att. 7, 3, 1, we are to read not Herculanum, but Aeculanum j v. Orell. ad loc), ei, n., 'HpiitXeiov, A town of Cam- pania, situated on the sea-coast, between Naples and Pompeii, and buried along with the latter city by an eruption of Vesu- vius, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 9, § 62 ; Sisenn. in Non. 207, 9; Liv. 10, 45; Vellej. 2, 16, 2; Sen. Q. N. 6, 26 fin.; Flor. 1, 16.— II. Deriw., A. Herculaneus, a, um, adj., Of or belonging to Herculaneum, Hercu- lanean: via, Cic. Agr. 2, 14, 36: ficus, Cato R. R. 8, 1 ; Plin. 15, 18, 18 ; Cloat. in Macr. S. 2, 16.— B. Hcrculanensis, e, adj., the same : tundus, Cic. Fam. 9, 25, 3 ; for which abs., villa in Herculanensi, in the vicinity of Herculaneum, Sen. de Ira 3, 22. — In the plur. subst., Hercula- nenses, ium, m.. The inhabitants of Hercu- laneum. Rerculaneans, Inscr. Grut. 439, 6. UcrculancuS) a, um, v. Herculane- um, no. II. A, and Hercules, no. II. B. HerculanuS) a, um, v. Hercules, no. II. C. hercule and hercules, v. Hercu- les, no. I. B. Hercules. ls and i (the latter in Cic. Acad. 2, 34, 108 Goer. ; cf. Plin. in Charis. p. 107 P. : Herculei, Catull. 55, 13), m., 'HpaK^ijs, Etrusc. HERCLE (whence, by the insertion of a connecting vowel, the Latin form arose ; cf, Alcumena for 'AXk- prjvrj ; v. also under no. B, the voc. hercle), So?i of Jupiter and Alcmena, husband of Dejanira, and, after his deification, of Hebe, the god of strength, and the guardian of riches, on which account tithes were offered to him; he was also the guide of the Muses (Musagetes) ; thepoplar was sacred to him, Cic. N. D. 3, 16, 42 ; Varr. in Serv. Virg. A. 8, 564 ; L. L. 6, 7, 65, § 54 ; Plaut. Stich. 1, 3, 80 ; 2, 2, 62 ; Ov. M. 8, 364 ; 9, 13 sq. ; Hor. Od. 3, 14, 1 ; 4, 5, 36 ; Suet. Aug. 29 ; cf. with Ov. F. 6, 797 sq. : neque Herculi quisquam decumam vovit umquam, si sapiens factus esset, Cic. N. D. 3, 36, 88. — Proverb.: Herculi quaestum conterere, i. e. to squander every thing (even the tithes of Hercules), Plaut. Most. 4, 2, 68. B. Transf., analog, with the Greek 'HP'kXciS and "HpaxXes, in the voc. her- cules, and more freq. hercule or hercle ; also with a prefixed me (as in mecastor and mediusfidius), mehercules, meher- cule (also written separately, me hercule), and mehercle, as an oath or asseveration, By Hercules! (u) Hercules and mehercu- les : et hercules hae quidem exstant, Cic. Brut. 16, 61 ; cf. Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 1 : licet hercules undique omnes in me ter- rores impendeant, Cic. Rose. Am. 11, 31 ; Vellej. 2, 52, 2 : — neque mehercules hoc indigne fero, Cic. Rose. Am. 48, 141 ; id. Fam. 6, 5, 3 : si mehercules hoc, quod agit, numquam ante cogitasset, id. Cat. 2, 7, 16 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 : at mehercules narrabit quod quis voluerit, Phaedr. 3, 17, 8. (/3) Hercule and mehercule (so in class, prose most freq. ; cf. also, "impetra- tum est a consuetudine, utpeccare suavi- tatis causa liceret: et pomeridianas quad- rigas quam postmeridianas libentius dix- erim, et mehercule quam mehercules," Cic. Or. 47, 157) : dixi hercule vero omnia, Plaut. Most. 3, 1, 18 : cape, obsecro hercu- le, id. ib. 30 ; id. Rud. 1, 2, 72 : et hercule ita fecit, Cic. Lael. 11, 37 ; so, et hercule, id. Fam. 2, 18, 2 ; Quint. 2, 5, 4 ; 2, 16, 12 ; 10, 2, 3 ; 12, 6, 4, et al. : ac me quidem, ut hercule etiam te ipsum, Laeli, cognitio ipsa rerum delectat, Cic. Rep. 1, 13 : non hercule, Scipio, dubito quin, etc., id. ib. 1, 23 ; id. Quint. 3, 13 ; id. Att. 2, 7, 3 : sed hercule facile patior datum tempus, in quo, etc., id. ib. 16, 16, C, 10 ; Quint. 1, 4, 7 ; id. 12, 1, 7 : — atqui nactus es, sed me hercule otiosiorem opera quam animo, Cic. Rep. 1, 9 : dicam me hercule, id. ib. 1, 19 : non me hercule, inquit id. ib. 1, 38 ; so, non mehercule, Quint. 6, 1, 43 ; 6, 3,74 : cognoscere me hercule, inquit, etc., Cic. Rep. 1, 48 Mai. N. cr. : ita mehercule attendi, nee satis intellexi, etc., id. Leg. 3, 14, 33 Mos. N. cr. : vere mehercule hoc dicam, id. Plane. 26, 64 : et mehercule ego nntea inirari solebam, etc., id. Verr. 2, 4, 14, 33 ; id. Att. 5, 16 3 : mihi meher- HERE cule magnae curae est aedilitas tua, id. Fam. 2, 11, 2 : servi mehercule mei, si me isto pacto metuerent, etc., id. Cat. 1, 7, 17. (y) Hercle and mehercle (the for- mer esp. freq. in Plaut. and Ter. ; the latter very rare) : malo hercle suo magno convi- vat, Enn. in Non. 474, 22 : obsecro hercle, quantus et quam validus est, Plaut. Am. 1, 1, 143 ; id. ib. 173 ; tanto hercle melior Bacchis, id. Bacch. 2, 2, 33 : mihi quidem hercle non fit verisimile, Ter. And. 1, 3, 20 : nescio hercle, id. Eun. 2, 3, 13 ; Phorrn. 1, 2, 87 : perii hercle, id. Eun. 5, 2, 66; 5, 6, 14 ; Heaut. 4, 4, 14 : non hercle, id. Phorm. 5, 7, 76 : per hercle rem miran- dam (j. e. permirandam) Aristoteles dicit, Gell. 3, 6, 1. With intensive particles : heu hercle, Plaut. Rud. 3, 5, 41 : scite hercle sane, id. Trin. 3, 3, 53 ; cf., sane quidem hercle, Cic. Leg. 2, 4, 8 : minime minime hercle vero ! Plaut. Trin. 3, 3, 23 ; cf., minime hercle, Cic. Lael. 9, 30 ; so, haudquaquam hercle, Crasse, miran- dum est, etc., id. de Or. 3, 22, 82 :— pulchre mehercle dictum et sapienter, Ter. Eun. 3, 1, 26 ; id. ib. 1, 1, 22. II. Deriw., A. Herculeus, a, um, adj., Of or belonging to Hercules, Hercu- lean : domiti Herculea manu Telluris ju- venes, Hor. Od. 2, 12, 6 ; so, labor, id. ib. I. 3, 36 : coronae arbos, i. e. the poplar, Virg. G. 2, 66 ; cf., umbra populi, id. Aen. 8, 276 : leo, the lion's skin worn by Hercu- les, Val. Fl. 1, 263 : Oete, on which Hercu- les burned himself, Luc. 3, 178 : hospes, i. e. Croto, by whom Hercules was hospita- bly entertained, Ov. M. 15, 8 : ternox, in which Hercules was begotten, Stat Th. 12, 301 : hostis, i. e. Telcphus, son of Hercules, Ov. R. Am. 47 : gens, i. e. the family of the Fabians sprung from Hercules, id. Fast. 2, 237 ; the 6ame, penates, Sil. 7, 44 : sacrum, instituted by JSvander in honor of Hercules, Virg. A. 8, 270 : Trachin, built by Hercules, Ov. M. 11, 627 ; also, urbs, the city of Herculaneum, built by Hercules, id. ib. 15, 711 ; hence also, litora, near Herculaneum, Prop. 1, 11, 2 : Tibur, where Hercules was worshiped, Mart, 1, 13, 1 ; 4, 62 : astrum, i. e. the constellation of the Lion, id. 8, 55, 15 : fretum, i. e. the Pil- lars of Hercules (Straits of Gibraltar), Sil. 1, 199 ; also, metae, Luc. 3, 278. B. Herculaneus, a, um, adj., the same : pars, i. e. the tithes (dedicated to Hercules), the tenth part, Plaut. True. 2, 7, 11. — Also to denote things large of their kind : formicae, Plin. 30, 4, 10 : uitica, id. 21, 15, 55 : nymphaea, App. Herb. 67: sideritis, id. ib. 72 : machaera, Capitol. Pertin. 8. C. HerculanuS, a, um, the same : pes, i. e. long, large (cf. in the preced.), Gell. 1, 1, 3. D. jAcc. to the Gr. form, Heracleus or HeracliuSj a, um, adj., 'HpuWuoi or 'UpanXios, the same : fabulae, Juv. 1, 52. B. So too Heraclldes, ae - m -> 'H/>a- n\zi5r}S, A male descendant of Hercules, Heraclide : exclusi ab Heraclidis Orestis liberi, Vellej. 1, 2 fin. Herculeus, a, um, v. Hercules, no. II. A. Hercynia silva, ''Epnivios fpvuK The Hcrcijnian Forest, in ancient Germa- ny, 60 days' journey in length and 9 in width, extending from the Schwarzwald on the northeast to the Harz, Caes. B. G. 6, 24 sq. ; Mel. 3, 3, 3 ; Tac. G. 28. Called, also, Hercynius ealtus, Plin. 4, 12, 25 ; 10, 47, 67 ; Tac. G. 30 ; and, Hercynium ju- gum, Plin. 4, 14, 28 ; also abs., Hercynia, ae, /. : Tac. A. 2, 45 fin. here, adv., v - nei i hercdidlum, i, n. dim. [heredium] A small inheritance, small patrimony, Col. Praef. § 13 ; Gell. 19, 7, 1. heredipeta, ae, m. [heredium peto] One that strives after an inheritance, a legacy-hunter, Petr. S. 124. hereditarius, a _> um, adj. [hereditas] Of or relating to an inheritance, inherited, hereditary (quite class.) : auctio, Cic. Cae- cin. 5, 13 ; cf, lites, Quint. 3, 10, 2 : agri, Plin. Ep. 7, 11, 1 : cognomen quod habes hereditarium, Cic. Rep. 6, 11 : so, impe- rium, Curt. 10, 7 fin. : jus, Flor. 3, 13 fin. : bellum, id. 3, 17 : paupertas (c. c. vetus), Val. Max. 4, 3, 8. HERE hereditaSj atis,/ [heres] Heirship,in- keritance, abstract and concrete : I. A b- str. : " hereditas e6t successio in xiniver- Bum jus, quod defunctus habcbat tempore mortis," Gaj. Dig. 50, 16, 24 : si istiusmodi mi fundus hereditate obvenerit, Var. R. R. 1, 12, 2 ; so Plin. 17, 1, 1, $ 4 j cf., quo- niam habes istum equum, aut emeris oportet aut hereditate possideas aut, etc. . . Bed neque emisti, neque hereditate ve- nit, neque, etc., Cic. Inv. 1, 45, 84. II. C o n c r. : " hereditas est pecunia, quae morte nlicujus ad quempiam per- venit jure, nee ea aut legata teatamento aut possesaione retenta," Cic. Top. 6, 29 : si qua mihi obtigerit hereditas magna at- que luculenta, Plaut. True. 2, 3, 23 ; cf., quum ejus filio hereditas a propinquo permagna veniaaet, Cic. Verr. 2, 1, 10, 27 ; so, de hereditate ea, quae pupillo venit, id. Inv. 2, 21, 62 ; and, hereditates mihi ne- gasti venire, id. Phil. 2, 16, 40 : commu- nem hereditatem, concedere, id. Flacc. 36, 89 : mentio hereditatum . . . hereditatem adire, id. Phil. 2, 16, 42 ; so, adire heredi- tatem, id. Rose. Com. 18, 55 : obire, id. Agr. 1, 3, 8 : cernere, id. Att. 11, 2, 1 ; Agr. 2, 15, 40 ; cf., cerno, p. 263, 5, a : ca- pere hereditatem ab aliquo, Cic. Caecin. 35, 102 : usurpare, Tac. A. 2, 19 Jin. : ac- quirere, repudiare, omittere, Modest. Dig. 24, 3, 58 : tradere alicui, Cic. Off. 1, 33, 121 : transmlttere alicui, Plin. Ep. 8, 18, 7 : quern nisi in via caducae hereditates retardassent, i. e. that falls to heirs who have children, Cic. Phil. 10, 5, 11 ; v. cadu- cus,- p. 219, 4, a. — Proverb., hereditas sine sacris, i. e. a great advantage with- out trouble, without expense (because the maintaining of the sacred family rites was attended with great expense). Plaut. Capt. 4, 1, 8 ; Trin. 2, 4, 83 ; cf. Fest. p. 290 Man, B. Trop. : a quo quidem rei familia- ris ad paucos, cupiditatum ad multos im- probos venit hereditas, Cic. Off. 2, 8, 28 : hereditas hujus gloriae, id. ib. 1, 22, 78 ; cf., optima hereditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio praestantior gloria virtutis rerumque gestarum, id. ib. I, 33, \21fin. ; so, paternae scientiae, Just. 36,2. hercdiumj it. n. [heres] An heredita- ry estate : " bina jugera quod a Romulo primum divisa viritim, quae heredem se- querentur, heredium appellarunt," Var. R. R. 1, 10, 2 ; cf., " heredium praedium par- vulum," Fest. p. 99 Mull. ; ao Nep. Cat. 1 : — "in XII Tabulis legum nostrarum nus- quam nominatur villa, semper in signifi- catione ea hortus, in horti vero heredium," Plin. 19, 4, 19. t herem marteam antiqui accepta hereditate colebant, quae a nomine appel- labatur heredum, et esse una ex Martis comitibus putabatur," Fest. p. 100 Mull. N. cr. Cf, heres, ad init. Hercnnius. a. The name of a Ro- man gens ; e. g. C. Herennius, to whom the treatise entitled Rhetorica, by many as- cribed to Cicero, is dedicated ; M. Heren- nius, an orator, Cic. Brut 45, 166 ; Mur. 17, 36 ; Herennius Gallus, Tac. H. 4, 13 ; 19 ; 26 sq. ; Herennius Senecio, a histo- rian under Domitian, Tac. Agr. 2 ; 45. — II. Deriv., Herennlanus. a, um, adj., Of or belonging to a Herennius, Heren- nian : coheredes, Cic. Att. 13, 6, 2. heres. edia (archaic ace. sing., herem, Naev. in Non. 486, 33 ; Inscr. Orell. no. 4379 ; cf. the art. % herem), m. [a weak- ened form of xnP°S ; hiems from x^'P": xetuiiv, and hir from xt'P ; '"•. orphan ; hence transf] An heir, heiress : testamen- to facto mulier moritur : facit heredem ex deunce et semuncia Caecinam, ex du- abus sextulis M. Fulcinium, Cic. Caecin. 6, 17 ; cf., me nemo nisi amicus fecit he- redem, aliquem palam heredem factitare, id. Phil. 2, 16, 41 ; and, mulier testamento fecit heredem filiam, id. Verr. 2, 1, 43, 111 ; id. Mil. 18, 48 ; cf., in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti ex duobus filiia major, et ex duabus ea, quae aetate antecedebat, Caes. B. C. 3, 108, 3 ; and, scripserunt heredes secum M. Cras- sum et Q. Hortensium, Cic. Off. 3, 18, 73 : aliquem heredem testamento relinquere, id. Quint. 4, 14 ; so, relictus ab eo in am- he ai plis opibus heres, Plin. 9, 35, 59 : aliquem heredem inatituere, Cic. Clu. 7, 22 ; so Quint. 8, 5, 17; cf., per leges institui uxor non poterat heres, id. 9, 2, 74 ; and, insti- tute herede abdicate, id. 3, 6, 97 : eubsti- tutus heres erat, id. 7, 6, 10 ; so, substitu- ere heredem, Modest. Dig. 28, 6, 1 : heres ex parte dimidia et tertia est Cnpito : in sextante sunt ii, quorum, etc., Cic. Fam. 13, 26, 2 ; so, ex asse heres, sole heir, Quint. 7, 1, 20 : (L. Mescinius) heres est M. Mindio fratri suo, Cic. Fam. 13, 26, 2 ; so, cur virgini Vestali sit heres, non sit matri suae 1 id. Rep. 3, 10 ; cf., quem suis bonis heredem esse cupiebat, id. Caecin. 4, 12 ; and with this cf., atque meis bonis omnibus ego te herem faciam, Naev. in Non. 486, 33 ; for which, quem quis here- dem suum esse voluit, Quint. 5, 10, 74 : rcpentinus heres, Cic. Phil. 2, 25, 62 : li- berti heredem sequantur, Quint. 7, 7, 9 ; so the formula frequently occurring on inscriptions, HIC LOCVS, HOC MON- VMENTVM HEREDEM NON SEQVI- TVR, usually abbreviated H. L. or H. M. H. N. S., Inscr. Orell. no. 4379 ; 3926 ; 4455 ; 575 ; 2807 ; 4182 ; cf. opp., HOC MONVMENTVM HEREDEM SEQVI- TVR, Inscr. Orell. no. 4397 ; v. Orell. ad incr. : — heres secundus, the second heir, next heir, when the first dies : qui me se- cundum heredem instituerit, Cic. Farn. 13, 61, 1: cf, possessio heredum secun- dorum, id. Inv. 2, 21, 62; so, 6ecundus, Quint. 8, 4, 11; Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. no. 3416 ; also used of a female, " marcus ait : Heres ipsius secundus, de muliere loquens," Charis. p. 79 P. : — he- res suus and necessarius, the natural heir, who was in the potestas of the deceased, Gaj. Inst 3, § 153 ; 156 ; Ulp. Dig. 38, 16, 1 ; opp. heres extraneus, Gaj. Inst. 3, § 161. B. Transf.: J. Owner, possessor of a thing, master (ante-class.) : "heres apud antiquos pro domino ponebatur," Fest p. 99 Mull. ; cf., "pro herede gerere est pro domino gerere. Veteres enim heredes pro dominis appellabant," Justin. Inst. 2, 19 fin. ; Plaut. Men. 3, 2, 12. 2. After-growth (poet, and in post-Aug. prose) : Ov. M. 9, 72 ; cf. alni caesae den- 6ius innumero herede prosunt, Plin. 16, 37, 67. II. Trop. (so very rarely): ilia vetus Academia atque ejus heres Aristus, Cic. Brut. 97, 332 ; cf., arris heres, Plin. 36, 5, 4, § 24 ; so, laudis, Ov. Her. 9, 110 : frau- dis, id. ib. 2, 78 : criminis, id. A. A. 3, 459. hcri or here (" m * £r(: neque e plane neque i auditur," Quint 1, 4, 7 : "here nunc e litera termtnamus : at veterum comicorum adhuc libris invenio : Heri ad me venit, quod idem in epistolis Augusti, quas sua manu scripsit aut emendavit, deprehenditur," id. 1, 7, 22 ; cf. Charis. p. 180 P. ; Prise, p. 1011 ib.), adv. [orig. HES, whence hesternus ; v. the letter R ; kin- dred with the Gr. x8is, orig. xcj, as also heres with x*>P<>s]- Yesterday: (a) Form heri (perl), only so in Cic.) : Septembris heri Calendae, hodie ater dies, Afran. in Non. 73, 33 ; cf., hoc heri effecit : hodie autem, etc., Cic. Att. 10, 13, 1 (al. here) ; and, ubi est hodie, quae Lyra ralsit heri? Ov. F.2, 76; Plaut. Ps. 1, 2, 15 : quemne ego heri vidi ad vos afferri vesperi 1 Ter\ And. 4, 4, 29 ; cf., heri vesperi apud me Hirtiua fuit, Cic. Fam. 11, 1, 1 ; so, heri vesperi, id. Att 13, 47, 2 ; id. ib. 15, 11, 4 : ut heri dicebam, Cic. Rep. 3, 31 fin. ; cf., quum heri ipsi dixeris, te, etc., id. ib. 3, 21. So too, heri, Ter. And. 1, 1, 58 ; Eun. 1, 2, 3 ; 89 ; 2, 3, 65 ; 3, 4, 1 ; Heaut. 3, 2, 8 ; 3, 3, 7 ; Hec. 1, 2, 115 ; 2, 1, 40 ; 3, 1, 49 ; 3, 5, 16 ; Phorm. 1,1,2; Afran. in Charis. p. 180.— (/3) Form here (a few times in Plaut, and sioce the Aug. per. most freq. ; cf. above, ad init.) : res hodie minor est, here quam fuit, ac eadem eras, etc., Juv. 3, 23 : here venisti media nocte, Plaut Am. 1, 3, 16 ; id. Capt 1, 2, 2 ; id. Mil. 1, 1, 59 sq. : mihi quae- renti convivam dictus here illic De me- dio potare die, Hor. S. 2, 8, 2 : hie here Phrixeae vellera pressit ovis, Ov. F. 3, 852 : dura, anime. dura, here fortior fuis- ti, Gallio in Quint. 9, 2, 91 ; Mart. 1, 44, 2 ; so id. 3, 12, 2 ; 4, 7, 5. II, Transf., of time just past, A short HE RM lime ago, lately (ao very rarely) : Ulp. Dig. 47, 10, 7, § 2 : vanissimas Pupias le- ges heri Severus exclusit, Tcrt Apol. 4 : 8ordebant tibi villicae, Concubine, hodie atque heri, Nunc, etc., but a short time ago, the other day (an imitation of the Gr. %6ts Kal nfiuniv), Catull. 61, 137. * herifug°a ( er -)> ae, m. [herus-fugio] One who run* aieai/ from his master : hen- fugae Famuli. Catull. 63, 51. herilis (.&■)• e, ad j- [herus] Of the master or mistress of a family, the master's, the mistress's (a poet, word ; esp. freq. in Plaut.) : herum fefelli, in nuptias conjeci herilem filium, Ter. And. 3, 4, 23 ; cf. id. Ad. 3, 2, 3 ; so, Alius, Plaut. Bac. 2, 3, 117 ; Most. 1, 1, 20 ; 79 ; Ter. Eun. 2, 2, 58 ; 5, 5, 20 ; Phorm. 1, 1, 5 : filia, Plaut. Aul. 1. 1, 35 ; 2, 3, 8 ; Cist. 2, 3, 8 : arnica, id. Mil. 2, 1, 37 ; 44 ; 2, 3, 3 ; cf, concubina. id. ib. 2, 3, 66 ; 2, 5, 60 ; 2, 6, 28 ; 68 : herilis pa- tria, salve, id. Bacch. 2, 1, 1 : gressumque canes comitantur herilem, Virg. A. 8, 462 : men8aeque assuetus herili, id. ib. 7, 490 : res, Plaut. Men. 5, 6, 1 ; so, imperium, id. Aul. 4, 1, 13 ; cf, nutus, Hor. Ep. 2, 2, 6 : — antiqua herilis tida custos corporis (i. e. Medeae), Enn. in Non. 39, 3 : nisi herile mavis Carpere pensum, Hor. Od. 3, 27, 63 : herilis praevorrit metus, Plaut. Am. 5, 1, 17 : nomen herile tenet, Ov. M. 10, 502 : turpi clausus in area, Quo te demi- sit peccati couscia (ancilla) herilis, Hor. S. 2, 7, 60. HorillllS, i. rn„ "HpiWos, A Greek philosopher of Chalcedon, a disciple of the stoic Zeno. Cic. Acad. 2, 42, 129 ; Fin. 5, 25, 73. His disciples are called Heril- lii, 6mm, m„ Cic. de Or. 3, 17, 62. Kcrmaeum. i, v. Hermes, no. II. Hermag"6ras and Hermagora (the latter is the Ciceron. form ace. to Quint. 1, 5, 61), ae, m., 'Epuayopa; : J. A celebrated Greek rhetorician of Rhodes, Cic. Brut. 78, 271 ; Inv. 1, 6, 8 ; 1, 9. 12; 1, 11, 16 ; Quint. 3, 1, 16 ; 3, 5, 14 ; 3, 6, 58, et saep. His disciples are called Her- mag'drei) orum, m., Quint. 3, 1, 16 ; 3, 5, 4 ; 7, 4, 4.— II. Another rhetorician of Temnos in Aeolis, in the time of Augustus, Quint. 3, 1, 19 ; Tac. Or. 19. t hermaphroditusi i. »<•= epita^c- 6tro$, A hermaphrodite, ace. to the myth, so called after the son of Hermes and Aphrodite, who, when bathing, grew to- gether with Salmacis into one person : " gignuntur et utriusque sexus, quos her- maphrodites vocamus, olim androgynos vocatos et in prodigiis habitos, nunc vero in deliciis," Plin. 7, 3, 3 ; cf. Ov. M. 4. 285 sq. ; 383 ; Hyg. Fab. 271 ; Mart. 10, 4, 6. — II. Transf., adject: hermaphroditae equae, Plin. 11, 49, 109. Hermathena. ae, /, 'Ppufn-'Adnva, A double bust of Mercury and Minerva, Cic. Att. 1, 4, 3. t hermencuma, atis, _ n. =z cpunvtv- f/a, Explanation, exposition, interpretation, Sen. Excerpt. Contr. 9 r 3 (Contr. 26, writ- ten as Greek). Hermeracles, is. rn., 'Epuqs-'Hpa- kAjjj, A double bust of Mercury and Her- cules, Cic. Att. 1, 10, 3. Hermes or Herma. ae, m., •Fp tt jj S (Hermes, Mercury ; hence, transf., cf. Passow under 'EpiOjs), A Hermes pillar, Hermes, a head carved on the top of a square pedestal or post ; such pillars of Hermes stood, especially in Athens, in several public places and before private houses, " Macr. S. 1, 19 ; Serv. Virg. A. 8, 138 ;" Nep. Alcib. 3 ; Cic. Leg. 2, 26, 65 ; Att. 1,8, 2; Juv. 8, 53.— II. Deriv., Her- maeum. i. n., A temple of Hercules, Her- maeum: fa The name of a summer-house : "in diaetam, cui nomen est Hermaeum. recesserat" Suet. Claud. 10. — B. Afront- ier town of Boeotia, over against Euboea, Liv. 35, 50. Hermionei es, and Hcrmidna, ae, f., 'Epitiovn : I. Daughter ofMenelaus and Helen, and wife of Orestes, Ov. Pont. 2, 11, 15 ; Hyg. Fab. 132.— H. A maritime city of Argolis, now Castri, Mel. 2, 3, 8 ; Plin. 4, 5, 9 ; Liv. 31, 45.— B. Derivv., 1. Hermidlieus. a, um, adj., Of or be- longing to Hermione : statio, Virg. Cir. 471.— 2. Hermionius. a, um, adj., the same : ager, Plin. 4, 12, 19, § 56. — 3. 711 HERO Hei-mionicus, a, um, ad J-< tlle same : ager, Liv. 31, 44. Hcrmioncs- um, m - A name ap- plied to tlie people of Central Germany, from whom are descended the Sucvi, Her- munduri, Chatti, and Cherusci, Mel. 3, 3 fin. ; Plin. 4, 14, 28, § 100; Tac. G. 2. Kermioneus, Herniionicus, and HermioniuS» v - herrnione, no. II. B. t hermubotane, es, /. = 'Epuov (3o- -'ivih The kerb Mercury, also called hermu- basilion, App. Herb. 82. Cf., hermupoa. Hcrmunduri* omm, m., ae,/.= 'Eppou ir6a, The herb Mercury, Plin. 25, 5, 18. HermUSj h m ; "Eppas, An auriferous river in Aeotis, now Sarabat, Mel. 1. 17, 3 ; Plin. 5, 29, 31, § 119 ; Virg. G. 2, 137 ; i hernia- ae, /. [perh. from epvos, sprout, like rainex from ramus] A rup- ture, hernia, " Cels. 7, 18;" Mart. 3, 24, 10. Hernicij Bruin, m. An Italian peo- ple in Latium, between the Aequi and Vol- sci, Liv. 2, 22; 40 sq. ; cf, "Hcrnici dicti a saxis, quae Marsi herna dicunt," Fest. p. loo Mull. — II. Deriw., Hernicus» a, um, adj., Of or belonging to the Her- nici, Hemician: ager, Plin. 3, 5, 9, § 63: terra, Ov. F. 3, 90 : saxa, Virg. A. 7, 684 ; Sil. 4, 226 ; 8, 393 ; cf. Stat. S. 4, 5, 56.— Subst, Hernicus, i, m., The Hemician, collect. : Juv. 14, 180. herniOSUS; i. '"■ [hernia] A ruptured person : Lampr. Heliog. 25. Hero, us, /., 'lipd, I. A priestess of Aphrodite in Sestos, beloved by Leander of Abydos, who repeatedly swam to her across the Hellespont, until at length he was drowned, Ov. Her. 18 and 19 ; Am. 2, 16, 31. — B. Deriv., Herous, a, urn, adj., Of or belonging to Hero : turres, Luc. 9, 955. — II. One of the Danaides, Hyg. Fab. 170. — III. A daughter of Priam, Hyg. Fab. 90. Hcrodcs- is, m., 'HpcMijs. I. A king of Judea, Hor. Ep. 2, 2, 184 ; Macr. S. 2, 4. — II. Surnamed Atticus, A celebrated Greek sophist under the Antonines, Gell. 1, 2; 9,2; 19, 12.— HI, Afreedman of Atti- cus, Cic. Att. 6, 1, 25. Herodotus, i> m - = 'Hpodoros, Tkc ctlebratcd earliest Greek historian of Hali- carnassus, about 450 B.C. : quamquam et apud Herodotum, patrem historiae et apud Theopompum sunt innumerabiles fabulae, Cic. Leg. 1, 1, 5 ; id. de Or. 2, 13, 55 ; cf. Quint. 10, 1, 73 ; 101 ; 9, 4, 16 ; 18. her oiee, adv. (* In the heroic style), v. heroicus, ad fin. heroicus. a, um, adj.=z ripui'imi, Of or relating to heroes, heroic: vetus opinio est, jam usque ab heroicis ducta tempo- ribus, Cic. Div. 1, 1, 1 ; so, tempora, id. N. D. 3, 21, 54 ; Quint. 1, 11, 17 : aetates, Cic. Tusc. 5, 3, 7 : Medea et Atreus, he- roicae personac, id. N. D. 3, 29, 71 : sub- limitas heroici earminis, of the heroic poem, of the epic, Quint. 1, 8, 5 ; cf, he- roici earminis sonus, Tac. Or. 10 ; so, car- men, Serv. Virg. A. 1 ink. : versus, usual- ly herous versus (v. herous), Prise, p. 1256 P. — Adv. : hos quoque (versus Ho- meri) tamquam heroice incomptos ada- mavit (Virgilius), Macr. S. 5, 14. 1 hcroina, ae, /. = ! t puiivti, A demi- goddess, heroine: Prop. 1, 13, 31: illic formosae veniant chorus heroinae (i, e. Cassandra, Andromache, Helena cet.), id. 1, 19, 13. _ Cf. herois. I hcrbion- "> n. = !)piictov, A plant, called also asphodelus, Plin. 22, 22, 32. i herois, "lis, f.=zf)pniis, A demi-god- dess, heroine: heroidum ac dearum per- sonis effictis, Suet. Ner. 21 : veteres he- roidas aequarc, Ov. Am. 2, 4, 33. In the Gr., dot. plur. : heroisin, Ov. Tr. 5, 5, 43. — II. Heroides, The title of the Epistles of Ovid, ace. to Prise, p. 908 P. Herophlle, es, /., ' UpoipiXy, A priest- ess of Apollo, Tib. 2, 5, 68. i heros. Bis, m. =^ i'j(5u)S. A demi-god, hero : heroum veteres casus imitari, Cic. de Or. 2, 47, 194 : ille deum vitam accipict di- vieque videbit Permixtos heroas, Virg. E. 712 HE RU 4, 16 : magnanimi heroes, id. Aen. 6, 649 : incipit Aeneas heros, id. ib. 6, 103 ; called also, Troius heros, id. ib. 451 : Laertius heros, i. e. Ulysses, Ov. Tr. 5, 5, 3 : quem virum aut heroa lyra vel acri Tibia sumis celebrare, Clio ? Hor. Od. 1, 12, 1 : Ajax heros, id. Sat. 2, 3, 193 : intererit multum, Davusne loquatur an heros, id. A. P. 114. — Adject. : ecce modo heroas sensus ef- ferre videmus Nugari solitos Graece, for heroicos or heroos, heroic thoughts or deeds, Pers. 1, 69. — II, Transf.,in Cicero a few times of illustrious men : heros ille noster Cato, Cic. Att. 1, 17, 9 : Antonii colloquium cum heroibus nostris (i. e. Bruto et Cassio), id. ib. 14, 6, 1 : illorum fuit heroum (i. e. Platonis et Aristotelis), id. Rep. 3, 8. And ironically of Clodius : ignari, quantum in illo heroe esset animi, id. Att. 4, 3, 5. Herostratus, i, m., 'Updarparo;, The notorious Epkesian who, in order to make himself famous, setfre to the Temple of Diana at Ephesus, Sol. 40. I. HerdUS, a, um. Of Hero; v. Hero, no. I. B. t2. herotlS, a, ™, adj. = ljp(poi, Of or relating to a hero, heroic: labores, Stat. S. 4, 7, 2 : chelys, id. ib. 1, 3, 102 ; cf., carmen, Prop. 3, 3, 16 ; and, versus, heroic, epic verse, Cic. Leg. 2, 27, 68 ; Quint. 1, 5, 28 ; also abs. : apte Jungitur herous cum breviore modo, Ov. Am. 2, 17, 22 ; so Mart. 3, 20, 6 ; Quint 10, 1, 88 Zumpt N. cr. : pes, an heroic, epic foot, Cic. de Or. 3, 47, 182 ; also abs. : herous, qui est idem dactylus, Quint. 9, 4, 88 ; so id. 89. — H. Subst., Heroum, i, n., A monument to the memory of a hero, a mon- ument : Plin. 10, 5, 6. i herpes, etis, m.i=.'ipT,ni, I, A cuta- neous eruption that creeps and spreads about, Plin. 26, 14, 87, § 145 ; and perh. Lucil. in Non. 117, 22, where others read herpestica (in Cels. 5, 28, 3, written as Greek). — II. "Herpes quoque animal a Graecis vocatur, quo praecipue sanantur quaecumque serpunt," Plin. 30, 13, 39. i hcrpestlCUS- a, um, adj = ipmicn- ;;<5f, Spreading, eating : gangraena her- pestica, Lucil. in Non. 117, 22 (al. herpes ita; v. herpes, no. I.). t herpyllum, i, »• = epnvr-Xov, A climbing evergreen plant, also called si- symbrium, creeping thyme, App. Herb. 105. It is likewise called herpyllus, ib. 99. Hcrse, es, /., "Epatj, A daughter of Cecrops, beloved by Mercury, Ov. M. 2, 559 ; 724 sq. Hcrsilia, ae, /. The wife of Romu- lus, Ov. M. 14, 830 sq. ; Liv. 1, 11 ; Macr. S. 1, 6. Hertha, ae, v. Nerthus. Heruli (also Eruli), orum, m. The He.rnlians, the people of Northern Germany who penetrated into Italy and dissolved the western Roman Empire, Paul. Diac. Lon- gob. 1, 1 ; Claud. Mamert. Pan. ad Maxim. 5: Genethl.7. — In the sing, collect : cursu Herulus, Sid. Carm. 7, 236. herus (also erus), i, m. The master of a house or family, ike master in respect to the servants : iis, qui vi oppressos im- perio coercent, sit sane adhibenda sacvi- tia, ut heris in famulos, si aliter teneri non possunt, Cic. Off. 2, 7, 24 ; cf., non heros nee dominos appellabant eos, qui- bus juste paruerunt, id. Rep. 1, 41 ; Plant. Am. 1, 1, 87 : me meus herus Fecit ut vi- gilarem, id. ib. 141 : nonne herae mene nunciare, quod herus meus jussit, licet 1 id. ib. 296: quis herus est igitur tibi? id. ib. 206 ; 225 : nee Victoria heri tetigit cap- tiva cubile, Virg. A. 3, 324 ; Plaut. Am. 2, 1, 20; cf., o here, quae res Nee modum habet, etc., Hor. S. 2, 3, 265 :— Le. Ubinam est herus? Li. Major apud forum'st, mi- nor hie est intus, our old . . . our young master, Plaut. Asm. 2, 2, 63 ; cf. id. Capt. 3, 5, 49 sq. II. Transf., in gen., A master, lord, owner, proprietor (poet.) : agellulum hunc Herique villulam hortulumque pauperis Tnor, Catull. 20, 4 ; cf, propriae telluris herus, Hor. S. 2, 2, 129 ; and, ne percon- teris, fundus meus Arvo pascat herum, an, etc., id. Ep. 1, 16, 2 : destinata Aula divitem mnnct Herum, id. Od. 2, 18. 32 : nondum cum sanguine sacro Hostia coe- HESP lestes pacificasset heros, Catull. 68, 76 ; so of the gods abs., ib. 78 : quae tuo ve- niunt hero, Quanta gaudia! wedded lord, husband, id. 61, 116. hervum, i, v. ervum. Hesiodus, i, m., 'rlciooos, The Greek poet Hesiod, " Cell. 3, 11 ; 17, 21, 3 ; Vellej. 1, 7, 1; Quint. 10, 1. 52; 5, 11, 19;" Cic. N. D. 1, 14, 36 ; id. Oft'. 1, 15, 98 ; cf. in the follg.— II. Deriw., A. Hesiodeus "r -1US, a, um, adj., 'Hmo'taios, Of or relat- ing to Hesiod, Hesiodic : illud Hesiodium laudatur a doctis, Cic. Brut. 4, 15 : carmi- na, Sid. Carm. 9, 213. — B. Hesiddi- CUS, a, um, adj., the same : carmen, Serv._Virg. G. 2, 176. Hesionc, es, and Hcsiona., ae, /, 'Hatovrj, A daughter of Laomedon, king of Troy, whom Hercules rescued from a sea-monster and gave in marriage to Tel- anion, to whom she bore Tencer, Ov. M. 11, 211 sq. ; Virg. A. 8, 157 ; Hyg. Fab. 31 ; 89; 97. Hesperia, ae, v. Hesperus, no. II. A, 2. Hesperidcs, um, v. Hesperus, no. II. B, 2,b. Hcsperie, /•, 'Emrtpiu, A daugh- ter cf the River Cebren, who was killed by the bite of a snake, Ov. M. 11, 769. HesperiSj idis, v. Hesperus, no. II. B. Hcsperius, a, um, v. Hesperus, no. II. A. r * hesperugO* ™> s . /• [ Hesperus ] The evening star : Sen. Med. S77. t Hesperus or -os> i> ™- = "Enmpos (the evening ; pure Lat, with the dig«m- ma vesper, v. h. v. ; hence, transf), The evening star, Hesperus ; ace. to the myth, the son of Cephalus and Aurora ; cf. Hyg. Astr. 2, 42 ; or, ace. to another myth, the son of Japetus and Asia, and brother of Atlas ; cf. Serv. Virg. A. 1, 530, and 4, 484 : " infima est quinque errantium terraeque proxima stella Veneris, quae tpwoibdpos Graece, Latino dicitur Lucifer, quura an- tegreditur solera, quum subsequitur au- tem Hesperos," Cic. N. D. 2, 20, 53 : illam non veniens Aurora Cessantem vidit, non Hesperus, Ov. M. 5, 441 ; id. fast. 2, 314 ; cf. ib. 5, 419 : ite domum saturae, venit Hesperus, ite capellae, Virg. E. 10, 77. — B, Transf, like vesper, for the west: Achaia et ad Hesperum jacentes terrae, Plin. 18, 25, 57, § 215. II. Deriw., A. Hcsperius, a, um, adj., Of cr situated toward the west, west- ern, Hesperian : Hesperium fretum, the western ocean, Ov. M. 11, 258 ; so, litus, id. ib. 2, 142 : undae, Hor. Od. 2, 17, 20 : axis, Ov. M. 4, 214 ; cf., constitit Hesperio, rea- ms Atlantis, in orbe, id. ib. 4, 628 ; and, imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili, Hor. Od. 4, 15, 16 : rex, i. e. Atlas or Hesperus, Ov. de Nucc 111 : Hesperios amnes, Rhenum Rhoda- numque Padumque, etc., western, id. Met. 2, 258 : et terram Hesperiam venies, the land of the west, i. e. Italy (because situa- ted to the west of the Trojans), Virg. A. 2, 781 ; cf. in the follg. no. 2 ; so of Italy, Latium, id. ib. 7, 601 : iluetus, Hor. Od. 1, 28, 26 : ruina, id. ib. 2, 1, 32 : duces, Luc. 5, 703. — Hence, 2. Subst, Hesperia, ae,/. (sc. terra), The land of tke west, Hesperia, poet, in the sense of the Greeks for Italy or Spain : est locus, Hesperiam quam mortales perhibe- bant, Enn. Ann. 1, 36 ; imitated by Virgil : est locus, Hesperiam Graii cognomino dicunt, Virg. A. 1, 530; cf. Macr. S. 6, 1; so of Italy, Hor. Od. 3, 6, 8 ; 4, 5, 38 ; Luc. 1, 224, et al. : qui nunc Hesperia sospes ab ultima, etc., i. e. Spain, Hor. Oil. 1, 36, 4. B. Hcsperis, idis, /., Of evening or tke. west, western, Hesperian : corniger Hesperidum fluvius regnator aquaram (Tibris). i. e. Italian (cf. above), Virg. A. 8, 77.— Hence, 2. Subst, a. Heepgrie, idis,/, The queen's gillijlower, Hesperis tristis, L. : "hcsperis noctu magis olet, inde nomine invento," Plin. 21, 7, 18 fin. b. He spe rides, um,/ (a) The Hes- peridcs, daughters of Hesperus, or of Ere- bus and Nox, who, on mi island beyond Mount Atlas, watched a garden with golden apples, Cic. N. D. 3, 17, 44; Hyg. Fab. praef; Ov. M. 11, 114; Lucr. 5, 33.— HE U (fl) A group of islands in tlie Atlantic Ocean, Mel. 3, 10, 3 ; called, also, Hespe- ridum insulae, Plin. 6, 31, 36. hestcrnus. a > un >. ad j- ( ne9 > whence hcri, v. h. v., analog, with hodiernus] Of yesterday, yesterday s : disputatio he6terni et hodierni diei, Cic. de Or. 3, 21, 81 ; cf., hesterno die, id. N. D. 2, 29, 73 ; and, hes- terno sermone, id. Rep. 3, 12 fin. ; so, die, id. Cat. 2, 3, 6 : nocto, Ov. Her. 19, 72 : ecrmone, Cic. Acad. 2, 6, 18 : disputatio- ne, id. Tusc. 2, 4, 10 : panis, Cels. 1, 3 : reliquiae, of yesterday, Plaut Pers. 1, 2, 23 ; eo, jus, Ter. Eun. 5, 4, 17 : coena, PUn» Pah. 6, 3, 3 : fercula, Hor. S. 2, 6, 105 : vitia, id. ib. 2, 2, 78 : ex potatione, Cic. Frgm. ap. Quint. 8, 3, 66 ; cf., Iaccho (i. e. vino), Virg. E. 6, 15 ; and, mero, Just. 24, 8 : corollae, Pro]). 2, 34, 59 : crines, i. e. not yet arranged, id. 1, 15, 5 ; so, coma, Ov. A. A. 3, 154 : Lar, to whom sacrifice teas made yesterday, Virg. A. 8, 542 Serv. : ignes suscitat, Ov. M. 8, 643. — Comically : Quirites, Romans of yesterday, i. e. slaves recently made free, Pers. 3, 106. — Abs. : hesternorum immemores, acta pueritiae recordari, Quint 11, 2, 6. — In the all. ad- verb., hesterno (sc. die), yesterday, Sisenn, in Charis. p. 180 P. ; Aus. Epigr. 74. HesUS) h v. Esus. I hctacria, ae, f.=zlTaipia, A (re- ligious) brotherhood, fraternity, Traj. in Plin. Ep. 10, 43, 1 ; Plin. ib. 10, 97, 7. t heterOClltUS, a, um, adj.= 'cTcp6- kKitos, in. gram, lang., Varying in declen- sion, heteroclite, Charis. p. 23 P. ; Prise, p. 1065 ib. , f heterocranea or -la* ae, /.= treptiKpavia, Headache on one side of the head, also called hemicrania, whence mi- graine, Plin. 31, 9, 45 ; Marc. Emp. 2. Hctruria, ae, and Hetruscus, a, um, v. Etruria. | hctta res minimi pretii, quasi hieta, id est hiatus hominis atque oscitatio. Alii pusulam dixerunt esse, quae in coquendo pane solet assurgcre, a qua accipi rem nullius pretii, quum dicimus : Non hcitae te facio, Fest p. 99 Mull. N. cr. [perhaps kindred with the Gr. ?)ttu>i/, fiocuiv, less, meaner ; cf. the follg. art). I hcttematicus, a, um, ■adj.=^rm- partKos, Poor of its kind, Firm. Math. 3, 9. heu ! interj. An exclamation of grief or pain, Oh ! ah ! alas ! Ca. Nihilne adju- vare me audes 1 Ps. Quid faciam tibi ? Ca. Heu ! Ps. Heu ? id quidem tibi hercle, ne parsis, dabo. Ca. Miser sum, argen- tum nusquaminvenio mutuum, Pseudole. Ps. Heu ! Ca. Neque intus numus ullus est. Ps. Eheu, etc., Plaut. Ps. 1, 1, 76 sq. : heu heu I quam ego malis perdidi modis, quod tibi detuli et quod dedi ! id. ib. 1, 3, 26 : Ba. Heu heu heu I Ps. Desine. Ba. Doleo, id. ib. 5, 2, 21 : quatenus — heu ne- fas ! Virtutem incolumem odimus, Hor. Od. 3, 24, 30 ; cf., palam captis gravis, heu nefas heu, id. ib. 4, 6, 17 : — o domus anti- que, heu, quam dispari Dominare domi- no ! Enn. in Cic. Off. 1, 39, 139 : heu mea fortuna. id. ap. Non. 90, 14 : heu, Charine I Plaut. Merc. 3, 4, 10 : heu, hercle, mulier, multum et audax et mala es, id. Men. 5, 1, 31 : heu, nimis longo satiate ludo (Mars) ! Hor. Od. 1, 2, 37 :— lieu me miserum ! in- terii, Enn. in Non. 504, 6 ; so, heu me mi- serum ! Plaut. Aul. 4, 9, 10 ; Merc. 3, 4, 39; Ter. And. 4, 1, 22: Afran. in Cic. Tusc. 4, 20, 45 ; Cic. Phil. 7, 4, 14 : heu me miseram ! Ter. Hec. 2, 2, 29 : heu me infelicem ! id. Hec. 3, 1, 2 ; Turpil. in Cic. Tusc. 4, 35, 73 : heu edepol hominem nihili ! Plaut. True. 3, 2, 27 : so, heu ede- pol res turbulentas ! id. Epid. 1, 1, 68 : heu hercle hominem multum et odiosum mihi ! id. Men. 2, 2, 41 ; so, heu hercle odiosas res ! id. Mil. 4, 2, 65, and id. Men. 5, 2, 119 : heu me, per urbem Fabula quanta fui ! Hor. Epod. 11, 7 : — heu, cor meum finditur ! Plaut. Bac. 2, 3, 17 : heu edepol, patrem eum miserum praedicas I id. Most. 4, 2, 65 : heu hercle, nomen multis scriptum'st tuum ! id. Pers. 4, 6, 24 : heu edepol, nae ego homo vivo mi- ser ! id. Men. 5, 5, 10. II. In Plautus a few times as an ex- clamation of admiration or surprise, Oh ! heu edepol specie lepida mulier ! Plaut Rud. 2, 4, 2 : heu hercle mortalem ca- HIAT turn I id. Poen. 5, 2, 147 ; cf., heu edepol mortales maloa 1 id. ib. 3, 2, 26. ! i Hcurcsis eos, f—Evpnots (a finding out), A Roman festival in Novem- ber, Calend. Fames, ap. Orell. Inscr. II. p. 381. t hcuretcs, ae, m. = dpcrfn. An in- ventor, inventive person : Plant. Ps. 2, 4, 9. hcus! interj. Used in calling aloud upon a person, Ho '. ho there ! hark '. hol- loa ! heus reclude : heus, Tranio, etiam aperis ? Plaut. Most. 4, 2, 28 ; cf., Syre, Syre inquam, heus, heus Syre, Ter. Heaut. 2, 3, 107 ; so, hcus, heus, id. Eun. 2, 3, 45 ; 3, 3, 24 ; Ad. 4, 4, 17 : heus, Phaedromc, exi, exi, exi, inquam ocius, Plaut. Cure. 2, 2, 26 ; cf., heus, Staphyla, prodi, id. Aul. 2, 6, 1 ; and, heus, Strobile, sequere propere me, id. ib. 2, 2, 86 : heus, ecquis hie est > holloa there, id. Amph. 4, 1, 12 ; Bacch. 4, 1, 10 ; Most. 4, 2, 19 ; cf., heus, ubi estis 1 id. Capt 4, 2, 50 : heus, audin' quid ait ? id. ib. 3, 4, 60 : et heus, jube il- los illinc amabo abscedere, id. Most 2, 2, 36 : heus ago, responde, Pers. 2, 17 : heus bone, tu palles, id. 3, 94 : heus, etiam mensas consumimus ? Virg. A. 7, 116 : — heus tu, te volo, Plaut. Cure. 3, 21 ; cf. id. ib. 1, 3, 29 ; and, heus tu, Rufio, cave sis mentiaris, Cic. Mil. 22, 60 ; 60, hcus tu, Plaut. Cure. 4, 2, 30 ; 5, 3, 8 ; Cas. 4, 4, 15 ; Ter. Eun. 1, 2, 22 ; 3, 5, 46 ; Phorm. 2, 3, 51 ; Hor. S. 1. 3, 21 : heus vos, Plaut. Casin. 2, 2, 2 ; Most 4, 2, 72 ; Pers. 5, 2, 63 : Ch. Atque heus tu. Ni. Quid vis ? Plaut. Bac. 2, 3, 93 : Ph. Sed heus tu. Pa. Quid vis I Ter. Eun. 2, 1, 11 ; so, sed heus tu, id. ib. 3, 1, 44 ; Heaut. 2, 3, 128 ; Cic. Att. 1, 16, 13 ; 15, 11, 4 ; Fam. 7, 11, 2. t hcxachordos, on» adj.=hliixopSoS, Having six musical strings or slops : ma- china, a water-organ, with six stops, Vitr. 10, 13. fhexachnon> i n.=±&ldKXtvov, a couch to hold six persons, Mart. 9, 60, 9. t hexagronum, i, n. = fitly o>vov, A six-sided figure, hexagon : Col. 5. 2, 10. t hexameter ( R ' so hexametrus, Ter. Maur. p. 2430 P). tri, m.z=slapcrpos (of six measures), with or without versus. A verse consisting of six feet, a hexameter : versus, Lucil. in Porphyr. Hor. S. 1, 5, 87 : Antipater ille Sidonius solitus est versus hexametros aliosque variis modis atque numeris fundere ex tempore, Cic. de Or. 3, 50, 194 : hexametrorura instar versuum, id. Or. 66, 222 : liber scriptus ab eo hexametris versibus, Suet. Aug. 85; Gell. 18, 15, 1 (cf. Enn. in Cic. Leg. 2, 27, 68) : initium hexametri, Quint. 9, 4, 78 ; cf. id. ib. 74 : finis hexametri, id. ib. 75 ; Ter. Maur. p. 2441 ; iambicus, 2ohose sixth foot is an iambus, Diom. p. 516 P. i hexaphoros, on, adj.z=l\a> n -< 'E|djroAoyi A gate in Syracuse with six entrances, Liv. 24, 21 ; 32; 39. 1 hexas. adis, /. — i\tis, The number six, Mart. Cap. 7, 240. t hcxastichus, a, um, adj.=zi\wTi- XoSi Of six lines or rows: hordeum, perh. our long-eared barley, Hordeum coeleste, L. ; Col. 2, 9, 4 : myrtus, Plin. 15, 29, 37. t hexastylos. on > a 4>- = e\icrv\os, Having six columns, Vitr. 3, 2. '< hexecontalithos, i, m. = i\riKov ra\tOos (sixty-colored stone), A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 60, § 167 ; Solin. 31. f hexeris, is,/.=%P>H (vavs), A ves- sel with six banks of oars, Liv. 37, 23, 5 ; 29, 9, 8. * hiantia, ae, /. [hio] An opening : oris, Tert. Anim. 10. hiasco, ere, v. inch. n. [id.] To split open (ante- and post-class.) : ubi primum nuces pineae incipiunt hiascere, Cato R. R. 17, 2 ; so Gargil. de Re hort. 2, 1. hiatus, us, m. = [hio : a gaping ; hence] A7i opening, aperture, cleft (quite class, in the sing, and plur.) : I. Lit: HIB E animalia cibum partim oris hiatu et den- tibus ipsis capessunt partim unguium te- nacitate arripiunt, Cic. N. D. 2, 47, 122 ; so, oris, Suet. Claud. 27 ; Virg. A. 11, 680 ; so too, without oris : ne immodicus hia- tus rictum distendat, Quint 1, 11, 9 ; so, extremus exspirantis, id. 6, 2, 31 : Ne- meaeus magnus hiatus Ille leonis, Lucr. 5, 24 ; cf, quinquaginta atris immanis hia- tibus Hydra, id. 6, 576 ; so Ov. M. 7, 557 ; 11, 60 ; Val. FL 1, 34 ; Juv. 3, 175 ; Plin. 28, 4, 7 ; cf. also of Boreas : imbres, sicco quos asper hiatu Persolidat Boreas, with a dry throat, dry breath, Stat. Th. 1, 352 : repentini terrarum hiatus, Cic. N. D. 2, 5, 14 ; so, hauriri urbes terrae hiatibus, Plin. 36, 15, 24, atum, 1. v. u. [hiber- nus] To pass the winter, to winter: I. In gen.: furcillas reducit hibernatum in tec- ta, Var. R. R. 1, 8, 6 : (thynni) ubicumque deprehensi usque ad aequinoctium, ibi hibernant, Plin. 9, 15, 20, S 51.— n. In partic, in milit. lang., To keep in winter- quarters, to spend the winter in quarters : jam vero quemadmodum milites hiber- nent, quotidie sermones ac literae perfe- runtur, Cic. de imp. Pomp. 13, 39 ; so id. Fam. 7, 17, 3 ; Hirt. B. G. 8, 46 fin. ; Liv. 22, 16; 26, 1.— *B. Poet, transf., To rest, repose : Pers. 6, 7. hibernus, a > um, adj. [hiems] O/or belonging to winter, winlery, winter- : hi- berno tempore, Lucr. 5, 698 ; so, tempus, id. 5, 938 ; cf, in aprico maxime pratuli loco, quod erat hibernum tempus anni, considerent, Cic. Rep. 1, 12 ; and, tempo- ribus hibernis, Cic. Verr. 2, 5, 10, 26 ; so, menses, id. ib. ; Suet. Caes. 4 ; Aug. 24 ; Claud. 23 : annus, i. e. winter-time, Hor. Epod. 2, 29 : exortus solis, Plin. 6, 17, 21 : occasus, id. 5, 5, 5 : navigatio, Cic. Att 15, 25 : ignis, id. de Sen. 14, 46 : grando, Ov. M. 5, 158 ; cf, nix, Hor. Od. 4, 12, 3 : cubi- culum, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, 2 : tunica, win- ter-dress, Plaut. Mil. 3, 1, 94 ; cf., calceatus feminarum, Plin. 16, 8, 13 : pira, id. 16, 26, 43 : agni, id. 8, 47, 72 : Alpes, winlery, cold, Hor. S. 2, 5, 41 ; so, Caucasus, Val. Fl. 6, 612 ; and transf, Borysthenidae, Prop. 2, 7, 18 : Cori, i. e. stormy, Virg. A. 5, 126 ; hence too, flumen, Hor. S. 1, 7, 27 : mare, id. Epod. 15, 8 : aequor, id. Sat. 2, 3, 235 : Neptunus, id. Epod. 17, 55 : noctes, Virg. A. 6, 355 : pulvis, i. e. a dry winter, id. 713 HIC Georg. 1, 101 ; also quoted in Plin. 17, 2, 2, § 14 : Lycia, cold, id. Aen. 4, 143 : legi- ones, i. e. lying in winter-quarters, Suet. Calig. 8 ; v. the follg. — b. In the neuter adverb. : increpui (sc. Arcturus) hiber- num, et ductus movi maritimos, wintery, stormy, Plaut. Rud. prol. 69. II. Subst, hiberna, orum, n. (sc. cas- tra), Winter-quarters: tres (legiones), quae circum Aquileiam hiemabant, ex hibernis educit, Caes. B. G. 1, 10, 3 : in hiberna in Sequanos exercitum deduxit, id. ib. 1, 54 Jin. ; so id. ib. 2, 35, 3 ; 3, 2, 1 ; 3, 3, 1 ; 3, fi, 3 ; 3, 29 fin. ; 4, 38, 4 ; 5, 1, 1, et saep. : quo (tempore) neque frumenta in hiber- nis erant neque multum a maturitate abe- rant, in the winter camp, winter magazines, Caes. B. C. 1, 48, 5 Oud. N. cr. HibertlS, v. Iberus. thibiscum (also ibiscum), i, n.= ISioKos, The marsh-mallow, Althaea offici- nalis, L. ; Plin. 20, 4, 14 ; 19, 5, 27 ; Virg. E. 10, 71 : haedorumque gregem viridi compellere hibisco, i. e. with a marsh-mal- low twig, id. ib. 2, 30. hibrida (also written hybrida and ibrida), ae, comm. [most prob. kindred with xiiSpR,ui, iiSpii, qs. unbridled, lawless, unnatural ; hence] of animals produced from two different species, A mongrel, hybrid : " in nullo genere aeque facilis mixtura cum fero (quam in suibus), qua- liter natos antiqui hibridas vocabant cell seraiferos," Plin. 8, 53, 79.— H. Transf., of persons, One born of a Roman father and a foreign mother, or of a freeman and a slave : ibique postea ex hibridis, liber- ties servisque conscripserat, Auct. B. Afr. 19, 4 : hibrida quo pacto sit Persius ultus, Hor. S. 1, 7, 2 ; so Suet. Aug. 19 : Mart. 6, 39, 20 ; 8, 22 : Q. Varius propter obscurum jus civitatis Hibrida cognomi- natus, Val. Max. 8, 6, 4. 1. hie. haCC* hoc (dal. sing, fern., hae rei, Cato R. R. 14, 3), pron. demonstr. [from tho pronominal root /, whence also comes is, with the demonstr. suffix ce] points to something near or present, or which is conceived of as present, This. (a.) With substantives : hie homo sa- nus non est, Plaut. Am. 1, 1, 246 : rapidus fluvius est hie, non hac temere transiri po- test. . . apud hune fluvium, etc., id. Bacch. 1, 1, 53 : quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna per- spexerit? etc., Cic. Rep. 1, 17 : genus hoc, id. ib. 1, 25 : hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus, id. ib. 1, 19 ; cf, quorum singuli saluti huic civitati fue- runt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria, id. ib. 1, 1 : his libris erat, id. ib. 1, 7 : hae feriae, id. ib. 1, 9 ; so, feriae, id. ib. 1, 20 ; cf. id. ib. 9 fin. : haec eoeles- tia vel studiosissime solet quaerere, id. ib. 1, 10 ; cf., ad haec cituma, id. ib. 1, 21. {(i) Abs. : hi domum me ad se aufe- rent, Plaut. Men. 5, 2, 94 : non mihi vide- tur, quod hi venerunt alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accurati- us et dicendum dignum aliquid horum aaribus, Cic. Rep. 1, 13 : feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus, id. ib. 1, 21 fin. ; hoc ubi Amphitruo herus conspicatus est, etc., Plaut. Am. 1, 1, 87 : docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere, Cic. Rep. 1, 15 : dixerat hoc ille, quum, etc., id. ib. 1, 12 : haec Scipio quum dixisse id. ib. 1, 11 : haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc., id. ib. 1, 7. B. Made more emphatic by the addi- tion of the demonstr. ce: hicce, haecce, hocce (written in the gen. sing. HVIVS- QVE ; and apocopated in the nom. plur. fern., haec for haece, and in the gen. plur., horunc, harunc, for horunce, harunce ; v. in the follg.) ; and, with the interrogative particle, hiccine, haeccine, hoccine, This here (mostly ante-class.) : hocce locutu' vocat, etc., Enn. Ann. 7, 95 ; cf., hocce haud dubium est quin, etc., Ter. And. 2, 3, 17 : — cum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce, Plaut Capt. prol. 10 ; cf. id. Poen. prol. 120 ; and id. ib. 5, 4. 76 ; so id. ib. 87: atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum, Cic. Div. in Cae- cil. 14, 47: — tu dcum huncce saturitate tacias tranquillum tibi, Plaut Capt. 4, 2, 85 : ad hancce rem, id. Mil. 3, 1, 209 :— emit 714 HIC hosce de praeda ambos de quaestoribus, hice autem inter sese hunc confinxerunt dolum, id. Capt. prol. 35 ; so, hice, id. Ca- sin. 2, 8, 24 ; Mil. 4, 8, 24 ; Pseud. 1, 5, 125 ; Rud. 2, 1, 5 ; Ter. Eun. 2, 2, 38 : haece aedes, Plaut. Most. 3, 1, 117 : haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Ineommoditates, id. Aul. 3, 5, 58 : haec (puellae), Ter. Eun. 3, 5, 34; cf. Bend. Ter. Hec. 5, 2, 24 : aliud posticum ha- runce aedium, Plaut. Stich. 3, 1, 41 ; cf., clavis haruncce aedium, id. Most. 2, 1, 57 : — sine opera tua nihil di horunc facere possunt, Plaut. Cist. 1, 1, 53 ; so, horunc, id. Poen. 3, 1, 48 ; Ter. Hec. 1, 2, 97 ; Phorm. 3, 2, 33 : cedo signum, si harunc Baccha- rum es, Plaut. Mil. 4, 2, 25 ; so, harunc, id. Merc. 5, 1, 3 : — hisce ego Placidum ted hodie reddam, id. Cure. 5, 3, 48 ; cf., quid dicam hisce, incertus sum, Ter. Hec. 3, 4, 36 ; and, tu ab hisce rebus animum avoca, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 5 ; so, hisce, Plaut. Casin. 2, 7, 13 ; Most. 1, 3, 81 ; 1, 4, 23 ; 2, 2, 71 ; 4, 2, 35, et saep. :— Thr. Tu hosce instrue. Gu. Illuc est sapere ! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11 ; so, hosce, id. ib. 1, 2, 71 ; Heaut. 3, 2, 3 ; 4, 5, 4 ; Ad. 5, 7, 5 ; Phorm. 4, 3, 4 : apud hasce aedes, Plaut. Am. 1, 1, 194 ; so, hasce, id. Asin. 2, 3, 1 ; Aul. 2, 4, 2 ; 2, 8, 15 ; Capt. 4, 2, 51 ; Bacch. 4, 6, 17, et saep. — With the interrog. particle : concrepuit foris : Hiccine percussit ? Plaut. Most. 2, 2, 76 ; cf, hiccine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur ? Cic. Mil. 38, 104 ; so, hiccine, Plaut. Mil. 1, 1, 61 ; Pers. 4, 3, 74 ; 5, 2, 49 ; 64 ; 65, et saep. : haeccine, id. Amph. 1, 1, 206; Epid. 4, 2, 5; 5, 1, 15; Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; Phorm. 5, 8, 24: hunccine hominem, Plaut. Ps. 1, 2, 68 ; cf., hunccine hominem ! hanccine impudentiam ! judices, hanc audaciam I Cic. Verr. 2, 5, 25, 62 : hoccine hie pac- to potest Inhibere imperium magister 1 Plaut. Bac. 3, 3, 43 : o Juppiter, hoscine mores ! Ter. Ad. 4, 7, 40, et saep. — So, for- tuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28 ; Plin. 34, 8, 19, § 54 ; for which, on inscrr., is also written HV- IVSQVE DIEI, Inscr. Orell., no. 5 ; cf., HVIVSQ. LOCI, id. ib. no. 1580 ; 2300 ; and HOIVSQVE AEDIS ERGO, id. ib. no. 2488. C. Joined with other pronouns : hos eosdem motus perturbationes dixerimus, Cic. Tusc. 3, 4, 7 ; cf, quum idem hoc vi- sum diceretur, id. Rep. 1, 14 ; and, hoc idem fit in reliquis civitatibus, Caes. B. G. 7, 15, 2; so id. B. C. 1, 74, 5 ; and Quint. 8, 4, 17 : haec eadem centurionibus tribu- nisque militum mandabant, Caes. B. G. 7, 17 fin. ; so, haec eadem genera, Quint. 6, 3, 54 : hoc ipsum civile jus, Cic. Rep. 1, 2 ; so, sed hoc ipsum ex superiore pen- det quaestione, Quint 2, 1, 8; and id. ib. 8, 3, 45 : ad hunc eum ipsum, Cic. Acad. 1, 1, 2 Goer. N. cr. ; cf., idem hoc ipsum, id. Tusc. 5, 9, 26: huic illi legato, id. Flacc. 22, 52 ; so, hunc ilium fatis Por- tendi generum, Virg. A. 7, 255 ; cf., hie est enim ille vultus semper idem, quern, etc., Cic. Tusc. 3, 15, 31 ; so, hie est ille status quantitatis, Quint. 7, 4, 15 ; and, haec est ilia, quae dcivams vocatur, id. 6, 2, 24 : hujus istius facti stultitia, Cic. Rab. Post. 9, 24 ; so, ista haec epigrammata, Sid. Ep. 2, 10 : hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3 : callidum quendam hunc, Cic. de Or. 1, 50, 218 : tu haec scis, trac- tari ita solere hasce hujusmodi merces, Plaut. Mil. 4, 2, 32. D. Opp. to ille. iste, less freq. hie, alter, alius, etc. (* this, the latter), to indicate the nearer object (respecting which it should be observed, that the nearer object is to be determined not 60 much by the phra- seology as by the thought ; so that hie may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be render- ed in English by that, the former, etc. ; v. in the follg.) : ejusdem esse, qui in ilia re peccarit, hoc quoque admisisse, Cic. Inv. 2, 16, 50 : in his undis et tempestatibtis ad summamsenectutemmaluitjactari.quam in ilia tranquillitate atque otio jucundissi- me vivere, id. Rep. 1, 1 : si deerunt haec re- HIC media, ad ilia declinandum est, Quint 7, 2, 30 : quum hie testamento, ille proximi- tate nitatur, id. 3, 6, 95 : in his judicem sibi, in illis alii credere, id. 5, 7, 33 : haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est Affectibus quo- que iisdem fere utuntur: sed varius hie, ille saepius ac magis, id. 6, 1, 8 ; cf. id. 6, 2, 12 ; 17 : — quum tu ista coelcstia de Scip- ione quaesieris, ego autem haec, quae vi- dentur ante oculos, esse magis putem quaerenda, Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1 : iisdem enim hie sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, coelum, terram, mare intuebitur, id. Acad. 2, 33, 105 : si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum is- rud collocasset, id. Inv. 2, 41, 121 : — has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae din multumque de- fensa sunt, Cic. Acad. 2, 42, 130 : Caesar facile diceret : Hie versus PlaSiti non est, hie est this . . . that, id. Fam. 9, 16, 4 : ego hoc dico, adversarius hoc Quint. 4, 4, 8 : vendidit hie auro patriam . . . Hie thala- mum invasit natae, Virg. A. 6, 621 sq. ; hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere, Tac. A. 14, 8 : quid responsuri sint adversarii his et his . . . quum sciret haec et haec, Quint. 6, 1, 3 sq. : interim quaeritur : hoe an hoc 1 furtum an sacri- legium 1 id. 7, 3, 9 : — alter (Roscius) pluri- marum palmarum vetus ac nobilis gladi- ator habetur, hie autem nuper se ad eum lanistam contulit, Cic. Rose. Am. 6, 17; so, occupat hie collem, cymba sedet alter adunea, Ov. M. 1, 293. 2. Hie referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, al- though by the position of the words it is the more remote : quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ip- sum, quern Apollo sapientissimum judi- cavit {i. e. Socratem) : Hujus enim (i. e. Catonis) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10 Beier ; id. Rose. Com. 2, 7 : hanc posteriorem (ar- tem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tra- diderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem, id. Fin. 4, 4, 10 : hoc Cicero at- que Asinius certatim sunt usi : pro Scau- ro hie, ille pro filio, Quint 6, 1, 21 • id. 3, 10, 1 : melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria : haec in tua, ilia in deorum manu est, Liv. 30, 30, 19 : quo- cumque aspicias, nihil est, nisi pontus et aer : Fluctibus hie tumidus, nubibus ille minax, Ov. Tr. 1, 2, 24 Jahn.; id. Met. 1, 697. E. In the neutr. sing., subst, with a follg. gen. : quid hoc sit hominis ? Plaut. Am. 2, 1, 26 ; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8 : quid hoc morbi est? id. ib. 2, 1, 19: quid hoc est negoti ? id. Ad. 4, 5, 71 ; cf. id. Eun. 3, 4, 6 : hoc fructi pro labore ab his fero, id. Ad. 5, 4, 16 : edormiseam hoc villi, id. ib. 5, 2, 11 : hoc coramodi est, quod, etc., Cic. Rose. Am. 32, 91 : hoc copiarum in His- panias portatum est Liv. 42, 18, 7 : hoc noctis, Plaut. Am. 1, 1, 2; 9; 136. F. Hoc with verbs impers., used pleo- nastically as a subject (ante-class.) : eamus, Amphitruo : lucescit hoc jam, it will soon be day, Plaut. Am. 1, 3, 45 ; so, luciscit hoc jam, Ter. Heaut. 3, 1, 1 : lucet hoc, Plaut Mil. 2, 2, 63 ; cf. id. Cure. 1, 3, 26. Cr, Hoc for the usual hue, Hither, thith- er (very rarely) : Plaut Am. 1. 1, 11 : in- sula Sicanium juxta latus Aeoliamque Erigitur Liparen, etc. . . . Hoc turn ignipo- tens coelo descendit ab alto, Virg. A. 8, 423 Serv. : HOC (i. e. in hoc sepulcrum) MANSVM VENI, Inscr. Orell. no. 4471 ; cf., ALIVS HOC INFERETVR NEMO, ib. no. 4394 ; Plaut. Merc. 2, 2, 49. H, Pregn. (qs. pointing to something with the finger), This, this . ■ . here (ante- class, and poet. ; most freq. of the speak- er's person, like the Gr. Stic, for ego : hie si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera, Ter. Heaut. 2, 3, 115 ; so, huic homini, i. q. mihi, Plaut. Epid. 1, 2, 38 : hie homo, i. q. ego, id. Cure. 2, 1, 33 : hunc homi- nem, i. q. me, Hor. S. 1, 9, 47 ; cf., vin' tu huic seni auscultare ? Ter. Ad. 5, 7, 8 ; id. And. 2, 1, 10 ; so Tib. 2, 6, 7.— In the neu- ter: tu quod te posterius purges, hanu HI C injuriam mihi nolle Factara esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2. 1, 9. I, With especial reference to time, Of this time, the present, actual, this: coena hac annona est sine sacris hereditas, in, the present scarcity, Plaut. Trill. 2, 4, 83 ; Liv. 1, 55 Jin. : sed nondura haec, quae nunc tenet seculum, negligentia ileum venerat, id. 3, 20: his temporibus, Cic. Fam. 13, 77, 1 : M. Cato, hujus noatri Ca- tonis pater, id. Off. 3. 16, 66 ; cf., si po- tius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem, Var. R. R. 1, 13, 6 «17. : etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur. the present times, Cic. Rose. Am. 48, 138. II. Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence or by a sentence denoting the object, cause, or effect ; and therefore with a follg. qui, quae, quod, an ace. c inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the pure relative is, ea, id ; though freq. confounded with it in MSS. and editt). (n) With relative sentences : hodie Qui fuerim liber, eum nunc potivit pater Ser- vitutis : hie, qui verna natus est, queritur, Plaut. Am. 1, 1, 24 ; cf. Cic. Rep. 1, 2 ; and, neque his contentus 6um, quae de ista consultatione scripta nobis sumnii ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo, id. ib. 1, 22 ; cf. also, non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt, id. Q Fr. 1, 1, 15, 43 : quis hie est homo, quern ante aedes video hoc nocris i Plaut. Am. 1, 1, 136 : unde in la- boribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc., Cic. Rep. 1,2; id. ib. 1, 17 : haec quae sunt in hoc genere, id. ib. 1, 11 : mundus hie totus, quod doraicilium dii nobis dederunt, id. ib. 1, 13 : hoc autem sphaerae genus, in quo, etc., id. ib. 1, 14 ; id. ib. 1, 16 : in his libris, quos legistis, id. Leg. 1, 9, 27 ; cf. id. Div. 1, 3, 5 : quam quisque norit artem, in hac se exerceat id. Tusc. 1, IS, 41, et saep. : lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias, Plaut. Bac. 5, 2, 88 ; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3, aud id. N. D. 1, 40, 113 : servi, qui, quum culpa carint, tamen malum Metuunt hi solent esse heris utibiles, Plaut. Most. 4, 2, 2 sq. ; cf. Cic. Rep. 1, 19 : de Bruri amo- re etsi mihi nihil novi affers : tanien hoc audio libentius, quo saepius, id. Art 13, 36 fin. ; cf, is porro, quo generosior cel- siorque est, hoc majoribus velut organis commovetur, Quint. 1, 2, 30 : — hoc" pri- rnum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nunciatum est in senatu, etc.. Cic. Rep. 1, 10; so id. ib. 1, 24: mire tractat hoc Cicero pro Milone quae fac- turus fuerit Clodius, si praeturam inva- sisset. Quint. 9. 2, 41. (jtf) With object-sentences: erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere, Cic. Rep. 1, 16 : sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc., id. ib. 2, 3 : hoc tantum admiror, Flavunr, etc., Quint. 7, 4, 40 ; id. 11, 1, 22 : unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtu- tis, etc., Cic. Rep. 1, 1 : — hoc simul accipe dictum : Quorum virtuti belli fortuna pepercit, Eorundem me libertati parcere certum est, F.nn. Ann. 6, 30 : sic hoc pro- loquar : Principio. ut illo advenimus, Con- tinuo Amphitruo delegit viros, etc., Plaut. Am. 1, 1, 47 : ut hoc : Non debes alienam uzorem optarc, Quint 7, 1, 25 ; cf. id. 9, 4, 97, and id. 9. 2, 32. (y) With a follg. quod or quia : maxi- me hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo rnari gubernare se negent posse, etc, Cic. Repfl, 6 : quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret id. ib. 1, 13 ; Quint 9, 1, 1 : propter hoc ip- sum ostendenda non sunt, quod apparent. id. 12, 9, 6 : nostri primo integris viribus fortiter repugnare . . . sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.. in this that, herein that, Caes. B. G. 3. 4, 3 : cf. Quint. 8, 3, 30 ; and, hoc ipso fidem detrahimus HIC illis, quod suit tam gravia, id. 9, 2, 53 ; so, hoc ipso, quod, id. 4, 1, 54 ; 5, 11, 41 ; 6, 2, 16, et saep. : consilio vestro utar liben- ter, et hoc libentius, quod, etc, Caes. in Cic. Att 9, 8, C, 1 : cf, id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Hel- vetii continentur, id. B. G. 1, 2, 3 ; and, hoc esse miseriorem gravioremque fortu- nam Sequannrum quam reliquorum, quod soli, etc., id. ib. 1, 32, 4 ; so Quint. 5, 7, 22 ; and, hoc magis, quod (al. quia) illic ut liti- gatores loquimur frequentius, id. 6, 2, 36 : — hoc sese excruciat animi, Quia leno ade- mit cistulam ei, Plaut. Rud. 2, 3, 57 : quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc., Cic. de Or. 1, 3, 12 ; cf., hoc sunt ex- empla potennora, quia, etc., Quint. 10, 1, 15. (<5) With a follg. ut or ne: nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut con- quisitores, etc., Plaut. Am. prol. 64 ; cf. hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquisitores, etc., id. ib. 81 : atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim, id. Pseud. 2, 3, 19 : nee enim hoc suscepi, ut, etc.. neque hoc polliceor me facturum, ut, etc., Cic. Rep. 1, 24 : neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit ut . . . sed ut etc., id. ib. 1, 4 ; for which, homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc., id. ib. 6, 15 : quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc, id. Fam. 2, \fin. : id. Off. 3, 5, 22 ; id. Rep. 1, 12 : plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc., Quint. 8 praef. § 6 ; cf., habenda fides est vel in hoc, ut etc., id. 11, 2, 51 ; so, in hoc, ut, id. 6, 3, 15 ; id. 10, 3, 29 :— hoc erit tibi argumentum semper in promptu si- tum : Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. in Gell. 2, 29 fin. ; so, in hoc scilicet, ne suspectus his foret, Vellej. 2, 41 fin. B. Hoc est, serves to annex a more particular explanation of what has been said, That is, that is to say, namely : in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae stmt, Cic. Div. in Cnecil. 4, 11 : quadrien- nium, hoc est ex quo tempore fundus veniit id. Caecin. 7, 19; id. ib. 34, 100: quum honos agebatur amplissimus fami- liae vestrae, hoc est consulatus parentis tni, id. Sull. 17, 49 ; id. Fam. 5, 12. 8 : pri- mum quaero, qua ratione Naevius sus- ceptum negotium non transegerit hoc est, cur bona non vendiderit, id. Quint 24, 76, et saep. — With a sarcastic accessory no- tion : ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum, Cic. Mil. 9, 24 ; at quam crebro usurpat Et consul et An- ton ius '. Hoc est dicere : Et consul et ho- mo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus, id. Phil. 2, 28, 70. C, Hoc est or erat, quod, with the ac- cessory idea of indignation or reproach, Is or was it for this that, etc. : hoc erat alma parens, quod me per tela, per imes Eripis, ut mediis hostem in penetralibus cernani ? Virg. A. 2, 664 : Petr. 93. — Hence hac, adv. loci. In this place, on this side, here (quite class.) : nunc Juppiter hac stat, Enn. Ann. 7, 53 ; imitated by Virgil, Virg. A. 12, 565 : Ar. Hac quidem non ve- nit. Li. Angiporto Iliac per hortum cir- cuit clam, Plaut Asin. 3, 3, 151 : nunc hac An iliac earn, incerta sum consili, id. Rud. 1, 3, 30 : plenus rimarum sum : hac at- que iliac perfluo, Ter. Eun. 1, 2, 25 ; cf., hac iliac circumcursa. id. Heaut. 3, 2, 1 ; and, mox hac atque ilia rapti, Tac. Agr. 28 : sequere hac : reducam te ubi fuisti, this way, hither, Plaut Capt. 3, 5, 106 ; so, sequere hac, id. Asin. 4, 2, 1 ; Men. 4, 1, 4 ; Poen. 1, 2, 116 ; Rud. 1, 2, 94 ; cf., se- quere hac me intus ad Glycerium nunc, Ter. And. 5, 6, 14 ; and, sequere me ergo hac intro, id. Ad. 4, 3, 18 ; so, i hac me- cum intro, Plaut. Bac. 5, 2, 56 ; 62 ; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq. : quin igimr ad ilia spatia nostra pergimus ? . . . Nos vero : et hac ouidem adire si placet per ripam et um- bram, Cic. Leg. 1, 4, 14 : ab oppido decli- vis locus tenui fastigio vergebat Hac nostris erat receptus, Caes. B. C. 1, 45, 5 ; id. ib. 2, 2, 3 : namque videbat, uti bellan- tes Pergama circum Hac fngerent Graii, Hac Phryges, Virg. A. 1, 467. HIEM 2. hie (archaic, written heic ; and, connected with the demonstr. suff. ce and the interrog. part ne, hiccine ; v. in the follg.), adv. loci [1. hie] In this place, here. I, In space: hos quos videtis 6tare hie captivos duos, etc Senex qui hie habitat, etc, Plaut. Capt. prol. 1 sq. : ego jam dudum hie assum, Ter. Eun. 4, 6, 5 : quern praestolare hie ante ostium? id. ib. 5, 6, 5 : hie propter hunc assiste, id. Ad. 2, 1, 15 : hie tui omnes valent, Cic. Fam. 6, 20, 3 : non modo hie, ubi, etc. . . . sed, ubicumque, etc, id. Verr. 2, 5, 55, 143 : mons ibi arduus Nomine Parnasus . . . hie ubi Deucalion... parva rate vectus adhac- sit Ov. M. 1. 319 : hie (sc Cartbagine) illius (Junonis) arma, Hie currus fuit, Virg. A. 1, 16, et saep. : Pa. Philocoma- sium hiccine etiam nunc est? Pe. Quum exibam, hie erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25 ; cf., Ch. Ubi ego sum ? hiccine an apud mor- tuos? Eut. Neque apud mortuos neqne hie es, id. Merc. 3, 4, 17 ; so, hiccine, id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29, et al. : Da. Cedo fenus, redde fenu3, fenus reddite, etc Tr. Fenus illic, fenus hie, Plaut. Most. 3, 1, 76 : facile hie plus mali est quam illic boni, Ter. And. 4, 3, 5 ; cf. id. Hec. 2, 1, 20 : hie segetes, illic veniunt felicius uvae, Virg. G. 1, 54 : hie, illic. ubi mors deprenderat exhalantes, Ov. M. 7, 581 : hie clune, alibi pectore tantum lan- datae (gallinae), Plin. 10, 50, 71.— With a follg. gen. : hie proxumae viciniae (* in this immediate neighborhood), Plaut Mil. 2, 3, 1 ; so, modo vidi virginem hie vici- niae miseram, Ter. Ph. 1, 2, 45. B. Transf., In this affair, on this occa- sion, in this particular, herein, here: hie, quantum in bello fortuna possit coirnosci potuit, Caes. B. G. 6, 35, 2 ; Cic. Verr. 1, 16, 49 : hie tu tabellas desideras Heracli- ensium publicas, id. Arch. 4, 8 ; cf., hie vos dubitabitis, judices, id. Verr. 2, 2, 44, 109 ; and, hie miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris > ac, id. de imp. Pomp. 13, 39 : hie jam plura non dicam. id. ib. 9, 24 ; id. Plane. 41, 99 ; id. Verr. 2, 1, 26, 66. So very freq. to introduce the beginning of a speech : hie Laelius (in- quit), hie Philus, hie Scipio, etc., Cic. Rep. 1, 13 ; 23 ; 24 sq. : — hie, ubi opus est, non vereutur : illic, ubi nihil opus est, ibi ve- rentur, Ter. And. 4, 1, 14 : ut quum hie tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus, id. Fam. 3, 10, 3. And hie referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. 1. hie, 710. I. D, 2) : alterius ducis causa melior videbatur, al- terius erat firmior : hie omnia speciosa, illic valentia, Vellej. 2, 49, 3. II. Of time, Herenpon, here (extreme- ly seldom) : Ter. And. 2, 3, 15 : hie regina gravem gemmis auroque poposcit Iroplc- vitque mero pateram, Virg. A. 1, 728.* hiccej haecce. hocce. ▼■ 1- hie, no. I. B. 1. hiccine. haeccine, hoccine, v. 1. hie, no. I. B. 2. hiccine) °4»-> v - ~- tic no. 1. hiemfilis. e, adj. [hiems] Of or be- longing to winter, winterly, winter]!, win ter- (quite class.) : arbores ut hiemaii tem- pore tempestive caedi putentur, Cic. Div. 2, 14, 33 ; so, dies. Col. 11, 1, 21 : circulus, i. e. the tropic of Capricorn, Hyg. Astr. 3, 26 : hiemalem vim perferre, Cic. Tusc. 5, 27, 77: circum murum planities limesa hiemalibus aquis paludem fecerat, by the rains of winter. Sail. J. 37, 4 ; so, nimbi. Ov. M. 9, 105 (for which hibernae aquae Albulae, id. Fast 2, 390): faba, winter bean, Plin. 18, 23, 52 : loca, winter apart- ments, Pall. 1, 9 : totis hoc Alpibus notum et hiemalibus provinciis. i. e. cold, Plin. 18, 7, 12, § 69 : navigatio longa et hiema- lis, i. e. stormy, Cic. Fam. 6, 20. 1 : Luna, i. e. bringing cold, Plin. 18. 35, 79. — JJ. Subst, hiemalia, ium. n., for the usual hiberna, winter-quarters (post-class, and very rarely) : hiemalia atque aestiva dis- ponere, VaL ap. Vop. Aur. 11. * MematlOi ° ms . /• [hiemo] A pass- ing the winter, wintering: reliquum (mel- lis) hiemationi relinquatur, Var. R. R. 3, 16,34. hiemo, avi, arum, I. r. n. and a. [hiems] I. Neutr. : A. Ctf persons, To HIEM pass the whiter, to winter ; of soldiers, to keep in winter-quarters, pass the winter in quarters : ubi piratae quotannis hiemare soleant, Cic. Verr. 2, 4, 47, 104 : naviget ac niediis hiemet mercator in undis, Hor. Ep. 1, 16, 71 ; so, assidue in Urbe, Suet. Aug. 72 : — tres (legiones), quae circum Aquileiam hiernabant, ex hibernis educit, Caes. B. G. 1, 10, 3 : legionem hiemandi causa collocaret, id. ib. 3, 1 : cupio scire quid agas et ubi sis hiematurus, Cic. Fain. 7, 9, 1 : facies me certiorem, quomodo hiemaris, id. Att. 6, ljin. B. Of things, To be wintcry, frozen, cold, stormy (so freq. since the Aug. per. ; not in Cic.) ? hiemantes aquae, Sail. Frgm. ap. Sen. Ep. 114 : atrum Defendens pis- ces hiemat mare, i. e. storms, Hor. S. 2, 2, 17 ; so, mare, Plin. 2, 47, 47 Jin. ; cf., re- pente hiemavit tempestas . . . totus hiema- vit annus . . . hiemante Aquilone, Arrunt. in Sen. Ep. 114 : delphini vespertino oc- casu continui dies hiemant Italiae, Plin. 18, 26, 64.— Hence, 2. Impers., hiemat, To be winter weather, wintery, cold, frosty (post- Aug.) : decimo sexto Cal. Febr. Cancer desinit occidere : hiemat, Col. 11, 2, 4 ; so, vehe- menter hiemat, id. ib. 20 ; and, hiemat cum frigore et gelicidiis, id. ib. 78 : Plin. 18, 35, 79, § 348. II. Act., To congeal, freeze, turn to ice (post-Aug.) : decoquunt alii aquas, mox et illas hiemant, Plin. 19, 4, 19, § 55 (for which, decoquere aquam vitroque demis- sam in nives refrigcrare, id. 31, 3, 23) : hiemato lacu, id. 9, 22, 38. Kicmpsal- alis, m. Son of Micipsa and King of Numidia, Sail. J. 5 fin. ; 9 fin. sq. hicms (also written hiemps), emis, /. [a weakened form from xeiua, xeip&v ; cf. hir from %i'ip, and heres from xiP°s] The winter, winter-time, rainy season : aes- tatem auctumnus sequitur, post acer hiems, Enn. Ann. 16, 34 ; so, volvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. Od. 1, 4, 1 : dies primus est veris in Aquario, aestatis in Tauro, auctumni in Leone, hie- mis in Scorpione, Var. R. R. 1, 28, 1 ; cf. id. ap. Col. 11, 2, 84 ; Plin. 2, 47, 47 ; 18, 25, 60 : hiems sequitur crepitans ac den- tibus algu, Lucr. 5, 746 : hanc vim frigo- rum hiememque, quam nos vix hujus ur- bis tectis 6ustinemus, excipere, Cic. Rab. Post. 15, 42 : hiems summa, id. Verr. 2, 4, 40, 86 ; so id. de imp. Pomp. 12, 32 : hiemis magnitudo, id. Plane. 40, 96 : gra- vissima hieme, Caes. B. C. 3, 8 fin. : jam- que hiems appropinquahat, id. ib. 3, 9, 8 : inita hieme, id. .B. G. 3, 7, 1 : jam prope hieme confecta, id. ib. 7, 32, 2 : ante ex- actam hiemem, id. ib. 6, 1, 4 : hiems jam praecipitaverat, id. B. C. 3, 25, 1 : modes- tia hiemis, Tac. A. 12, 43 : helium dimcil- limura gessit hieme anni, in winter-time, Suet. Caes. 35 : Arabes campos et mon- ies hieme et aestate peragrantes, winter and summer, i. e. in all seasons, Cic. Div. 1, 42, 94 : 6eu plures hiemes, seu tribuit Juppiter ultimam, Hor. Od. 1, 11, 4 ; so, post certas hiemes, id. ib. 1, 15, 35. — In the plur. : hie quoque confligunt hiemes aestatibus acres, Lucr. 6, 373 : est ubi plus tepeant hiemes » Hor. Ep. 1, 10, 15 : informes hiemes reducit Juppiter, idem Summovet, id. Od. 2, 10, 15 ; id. ib. 3, 1, 32.— Personified, Hiems, Ov. M. 2, 30 ; 15, 212 ; 4, 436 ; Virg. A. 3, 120. B. Transf. (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic.) : J, Rainy, stormy weather, a storm, tempest : imber Noctem hiememque ferens, Virg. A. 5, 11 ; cf., non tarn creber agens hiemem ruit aequore turbo, id. Georg. 3, 470 ; and, Jup- piter horridus austris Torquet aquosam hiemem, id. Aen. 9, 671 ; so id. Georg. 1, 321 ; Hor. Epod. 2, 52 ; Ov. M. 11, 490 ; 521 ; 13, 709 ; 14, 481 ; Val. Fl. 3, 151 ; Nep. Att, 10 fin. ; and In the plur. : Val. Fl. 2, 22 ; Stat. S. 5, 1, 36. 2. In gen., Cold, chill ; tempest, violence : sic letalis hiems paulatim in pectora ve- nit, a deadly chill, Ov. M. 2, 827 ; cf. Mart. 2, 46, 7 : Vesuvinus apex et flammea diri Montis hiems, the fiery tempest, Stat. S. 3, 5, 72 ; so of Vesuvius : vix dum ignea montem Torsit hiems, Val. Fl. 4, 508 : in- Btamus jactu telorum et ferrea nimbis 716 HIKE Certat hiems, the iron storm, shower of weapons, Stat. Th. 5, 386. II. Trop. : ab ilia Pessima (die) mn- tati coepit amoris hiems, Cold, Ov. Her. 5, 34 : hiems rerum, the storm of war, dis- turbance of war, Claud. B. Get. 151. 1 1 . hiera> ae, /. («c. antidotus) = Upd (sacred, sacra), A sort cf antidote against poison, Scribon. Comp. 99; 156. 1 2. hiera, ae, /. = lepd, of unknown signif. in the passage : quod raro curso- ribus cvenit, hieram fecimus, Sen. Ep. 83. 1 hierabotane (also written sepa- rately hiera botane), es, f. = Upi (Sordini (sacred plant), A ■plant, also called verbe- naca, Vervain, Verbena officinalis, L. ; Plin. 25, 9_, 59 ; 22, 2, 3 ; Scrib. Comp. 163. i hicracia. ae, /. r= UpaKia, Hawk- weed, Plin. 20, 7, 26. t hieracitis, id's, /. = UpaKlns (hawk-stone), A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 60 ; ib. 11, 72. 1 hieraciumj ". n - = kpdKiov, A son of eye-salve, Plin. 34, 11, 27. (* Hiera-Come (,'Up^-K.upri, the sa- cred village), A place in Caria, southeast of Magnesia, near a temple of Apollo : ad Hieran Comen pervenerunt, Liv. 38, 12 fin.) < Kiciapolis. is, /. Ocp'tito^is), 1. A city of Great Phrygia, now Pambuk Kalessi, Vitr. 8, 3, 10; Plin. 2, 93, 95.— Hence SSicrapolltae. arum, The in- habitants of Hicrapoiis. — 2. A city of Syria, now Menbigz, Plin. 5, 23, 19.) ■ t hieratlCUSi a, um, adj.-='upariK(i, Belonging to sacred uses, hieratic: "char- la hicratica appellatur antiquitus religio- sis tantum voluminibus dicata, quae ablu- tione Augusti nomen accepit, sicut secun- da Liviae, a conjuge ejus. Ita descendit hieratica in tertium nomen." Plin. 13, 12, 23. . (* Hiericho (-ichus or ,-icus), un- tie, /. The city of Jericho, in Palestine, Plin. 13, 4, 9 ; id. 5, 14, 15.) E3iero» onis, m., v, I, Ruler of Syracuse, a friend of the poet Simonides, Cic. N. D. 1, 22, 60.— n. A later ruler of Syracuse, in the latter half of the third cen- tury B.C., a friend of the Romans, Liv. 21, 49 ; 22, 37 ; 24, 4 ; 26, 40.— Deriv.. Hle- ronicus» a, um: lex frumentaria, Cic. Verr. 2, 2, 13, 32 sq. ; id. ib. 60, 147 ; 2, 3, 6, 14 sq. Hierocaesaria or .ea» ae, /, 'npa- Kaiadptm, A city of Lydia, Tac. A. 2, 47. Its inhabitants are called Hierdcae- SarienseS) ium, m., id. ib. 3, 62. Hieroclcs, is, m., 'hpoK\fis< -A cele- brated orator of Alahanda, an older cotem- porary of Cicero, Cic. Brut. 95, 325 ; de Or. 2, 23, 95 ; Or. 69, 231. t hierdduliiS) '• m - — kpiiSov^os, A temple-servant. Firm. Math. 8, 21. t hleroglypbicusj a. «m, adj. = UpoyXvipiKi'S, Hieroglyphic : litcrae, Macr. S. 1, 21 : notae, Amm. 17, 4. t hierographicus. a, um, adj.— Upoypti(ptK6s, i. q. hieroglyphicus, Hiero- graphic : literae, Amm. 22, 15 fin., dub. (al. hieroglyphicas). tbierdnica> ae . m - = Upovinns, A conqueror in the sacred games: Neapolin albis equis introiit, disjecta parte rnuri, ut mos hieronicarum est, Suet. Ner. 25 ; Inscr. Orel]., no. 2160; id. ib. 2628 sq. ; Inscr. Grut. 331, 1. HieronicuS) a, um, v. Hiero, no. H. Hiaronymus, i. ™. = 'Upuvvuos, I. A ruler oj Syracuse, the grandson and suc- cessor of the younger Hiero, Liv. 24, 4 sq. — II. A Greek peripatetic philosopher of Rliodes, Cic. Fin. 2. 3. 8 ; 5, 5, 14 ; 'fuse. 2, 6, 15; 5, 30, 84; 31, 87 sq. ; 41, 118.— HI. A celebrated father of the Church in the fifth century of the Christian era, Jerome. t hicrophan ta or .tes, ae, m. = upotp ivrnS, A teacher of religious rites and ceremonies, a high-priest, hierophant, Nep. Pelop. 3 ; Arn. 5, 174 ; Hier. adv. Jovin. 1, iSfin, ; Inscr. Orell., no. 2305 ; 2351 sq. J I hicrophantria, ae, f. — kpofuv- rp'm, A j/riestess: Inscr. Orell., no. 2361. t hierophylaXi acis, m. = Upo(iir)uil, The keeper of a temple, pure Lat. aedituus, Scaev. Dig. 33, 1, 20. Hierdsdlyma; 6rum, n. (seconda- ry forms ; v. in the follg.), 'lepooiSv/ia HIL A (Hebr. D'H^T), The city of Jerusalem, in Palestine, Plin. 5, 14, 15 ; Cic. Fl. 28, 67 sq. ; Tac. H. 2, 4 ; 5, I ; 8 ; 9 ; Suet. Ner. 40 ; Tit. 5. — Also in the fern, ace, Hiero- solymam, Tac. H. 5, 2; 12; Flor. 3, 5, 30. — And in the neut., Jerusalem, Prud. Psych. 811; Lact. de Pass. Chi-. 25; and in many other eccl. fathers. Also abbrev., Solyma, orum, n. (Hebr. D7!i'), Mart. 11, 65, 5, ace. to Tac. ; so called from the Solymi, a people of Lycia, Tac. H. 5, 2 fin. ; cf. Plin. 5 L 27, 24. — H. Deriv., A Hierdsolymarius* a . um > ad J-, Of or belonging lu Jerusalem ; a surname given to Pompey after taking Jerusalem : ut sciat hie noster Hierosolymarius traduc- tor ad plebem, Cic. Att. 2, 9, 1.— B. Soly- mus, a, um, adj., tbe same ; leges, i. e. of the Jews, Juv. 6, 543. hieto. ar e, v. intens. a. [for hiato from hio ; cf. Diom. p. 336 P. ] To open the mouth wide, to gape, yawn (an ante-class, word) : ego dum hieto, Plaut. Men. 3, 1, 4 ; cf. id. Frgm. ap. Diom. p. 336 P. ; and, praei hercle tu, qui mihi oscitans hietans- que restas, Caecil. ib. ; Cn. Mat. ib. — * H. Transf., in gen., To open wide, throw open : hietantur fores, Laber. in Diom. p. 336 P. hildrCj adv., v. hilaris, ad fin. * hllarcsco- ere, v. inch. n. [hilaris] To grow cheerful or merry : quum amico- rum domus fumat, hilaresco, Vnr. in Non. 121, 12. hilaria- orum, v. hilaris, no. II. I hilaris, e. and hilar us, a, um, adj. = iXapds, Cheerful, of good cheer, live- ly, gay, blithe, merry, jocund, jovial (quite class.): (a) Form hilaris: oderunt hila- rem tristes tristemque jocosi, Hor. Ep. 1, 18, 89; cf.,hoc (vultu) tristes, hoc hilares sumus, Quint. 11, 3, 72 ; and, si tristia di- camus hilares, id. ib. 67 : esse vultu hilari atque laeto, Cic. Tusc. 1, 42, 100 : hilari animo esse, id. Q. Fr. 2, 13, 1 ; cf, ali- quem hilari ingenio et lepide accipere, Plaut. Most. 1, 4, 6 : ut hunc festum diem Habeamus hilarem, id. Poen. 5, 6, 30 : hi- laris fluit (vox), Quint. 11, 3, 63 ; so, ora- tio (opp. tristis), id. 8, 3, 49 : causae (opp. tristes), id. 1], 3, 151 : adolescentia, id. 8, 6, 27 : id quod dicitur aut est lascivum et hilare aut contumeliosum ... In convic- tibus lasciva humilibus hilaria omnibus convenient, id. 6, 3, 27; Lucr. 2, 1122. — ((3) Form hilarus: tristis sit (servus fru- gi), si heri sint tristes : hilarus sit, si gau- deant, Plaut. Am. 3, 3, 6; cf., credam is- tuc, si esse te hilarum videro, id. Asin. 5, 1, 10: unde ego omnes hilaroe, lubente6, laetificantes faciam ut tiant, id. Pers. 5, 1, 8 : hunc (librum) lege arcano convivis tuis, sed, si me amas hilaris et bene ac- ceptis, Cic. Att. 16, 3, 1 : hilara vita, id. Fin. 5, 30, 92 : fronte hilaro, corde tristi, Caecil. in Gell. 15, 9, 1 : hilara sane Sat- urnalia, Cic. Att. 5, 20, 5.— b. Comp. : fac nos hilaros hilariores opera atque adventu tuo, Plaut. Stich. 5, 4, 56 : hilarioribus oculis quam solitus eras, intuens, Cic. Pis. 5, 11 : attulit a te literas hilariores, id. Att. 7, 25 : hilarior protinus renidet oratio, Quint. 12, 10, 28 : cutem in facie corrigit coloremque hilariorem facit, brighter, fresher, Plin. 23, 8, 75 ; cf. id. 36, 7, 11 ; and id. 16, 10, 19, § 48. — c. Sup.: homo lepidissime atque hilarissime ! Plaut. Men. 1, 2, 40 : conviva, id. Mil. 3, 1, 72. II. Subst., hilaria, orum, n., The joy- ous festival celebrated in honor ejf Cybele at the vernal equinox. " Macr. S. 1, 21 :" hilaribus, Vop. Aurel. 1 : hilariis, Lampr. Alex. Sev. 37. Adv., in two forms, hilare and hil- ar 1 1 e r : Cheerfully, gayly, joyfully, mer- rily : dicimus aliquem hilare vivere, etc., Cic. Fin. 5, 30, 92 ; cf., res tristes remisse, severas hilare tractare, id. de Or. 3, g, 30; so, hilare, id. ib. 2, 71, 290 ; Afrun. in Non. 514, 2 ; Tac. A. 11, 3 ; Suet. Ner. 34 ; Gell. 18, 2, 1 : — deinde modo acriter, turn cle- menter, moeste, hilariter in omnes jjartes commutabimus, Auct. Her. 3, 14, 24 : — si hilariue locuti sunt (opp. in luctu esse), Cic. Tusc. 3, 27, 64; id. ib. ; Suet. Calig. 18 hllaritas. atis, /. [hilaris] Cheerful- ness, gayely, good-humor, joyousness, mer- H I M E rimcut, hilarity (quite class.) : hilaritatcm ilium, qua banc tristitiam tcmporum con- diebamus, in perpetuum amisi, Cic. Att. 12, -10, 3 ; ef., tristitia deductis, hilaritas remissis (superciliis) ostcnditur, Quint. 11, 3, 79 j and, hilaritate et loscivia, Cic. Fin. 2, 20, 65: itaqnc hilaritatis plenum judicium ac laetitiae luit, id. de Or. 1, 57, 24:1 : hilaritas ilia nostra et suavitas, id. Fam. 9, 11. 1 : erat in M. Druso adoles- ccnte singularis severitas, in C. JLaelio multa hilaritas, id. Off. 1, 30, 108 : in prae- cordiis praecipua hilaritatis sedes, Plin. 11, 37, 77 : ut hilaritate enitescant (oculi), Quint. 11, 3,75: ceterae hilaritates non implent pectus, Sen. Ep. 23 : — quutn diei permittit hilaritas, fineness, pleasantness, Col. 9, 14, 18 : hilaritas arboris, i. e. afresh or lively appearance, Plin. 17, 16, 26. hilaritcr- ado., v. hilaris, ad Jin. hllaritudOj inis,/. [hilaris] Cheerful- ness, merriment (an ante-class, word for the classical hilaritas) : numquam ego te tristiorem Vidi esse : quid cedo tarn ab- horret hilaritudo? Plaut. Cist. 1, 1, 56: onera te hilaritudine, id. Mil. 3, 1, 83 : ut in ocellis hilaritudo est ! id. Rud. 2, 4, 8. hilaro» avi, arum, 1. v. a. [id.] To make cheerful, to cheer, gladden, exhilarate (rare, but quite class.) : omnes jucundum mo- tum, quo sensus hilaretur, Graece qfiovriv, Latine voluptatem vocant, Cic. Fin. 2, 3, 8 : Periclis suavitate maxime hilaratae sunt Athenae, id. Brut 11, 44 ; so Ov. Pont. 4, 4, 37 : picas mirum in mudum hilarari, si interim audierint id verbum, rejoice, Plin. 10. I'.'. 59 : ut cum coclo hilarata videa- tur, Cic. N. D. 2, 40. 102 : hilaratus vultus, Plin. 36, 5, 4, § 13: Festaque pallentes hilarent altnria lucos, Stat. S. 3, 3, 24 ; App. M. 5, p. 168. hilar odos lascivi et delicati carmi- nis cantator, Kest. p. 101 Mull. * hilarulus, a, um, adj. dim. [hilaris] Cheerful, contented : Atticae, quoniam, quod optimum in pueris est, hilarula est, meis verbis suavium des, Cic. Att. 16, 11 Jim. hilarus, a, um, v. hilaris. hillaCj arum,/, dim. [hira] The small- er intestines of animals, that lie foncard : "ab hoc ventriculo lactes in honiine et ove, per quas labitur cibus, in ceteris hil- lae, a quibu3 capaciora intestina ad al- Tum," Plin. 11, 37,79.—H. Transf. : A. In gen., Intestines, entrails: "hillas intes- tina veteres esse dixerunt," Non. 122, 7 ; Laber. in Non. 122, 10. — In an obscene 6ense: id. ib. 12. — *B. -^ hind of sau- sage, smoked sausage : (stomachus) perna mads ac magis hillis Flagitat immorsus refici, Hor. S. 2, 4, 60. hilum, i. n - [the primitive of nihilum, i. e. ne-hilum and nihil ; etym. unknown ; ace. to Festus, " hilum putant esse, quod grano fabae adhaeret, ex quo n ihil et ni- hilim," Fest. p. 101; cf, "hilum breve quoddam," Non. 121, 3. Ace. to Var. L. L. 5, 22, 32, § 111, kindr. with hillae, v. h. v.] A little thing, a trifle; usually con- nected with a negative, not in the least, not a whit, nothing at all (ante-class.) : " (Ennius), Quae dedit ipsa capit, neque dispend i facil hilum ; quod valet : nee dis- pendi facit quicquam," Var. L. L. 9, 37, 139, § 54 ; 5, 22, 32, § 111 ; cf., Sisyphu' versat Saxum sudans nitendo neque pro- ficit hilum, Poet. ap. Cic. Tusc. 1. 6. 10 ; and, extima membrorum circumcaesura tamen ee Incolumem praestat, nee defit ponderis hilum, Lucr. 3, 221 ; so, neque hilum, id. 3, 517; 784; 814; 843; 4, 380; cf. also, neque hilo Majore interea capiunt dulcedine fructum, id. 5, 1408. — Without a negative : aliquid prorsum de summa dermhere hilum, Lucr. 3, 513; id. 4, 516. HilIlclla« ae - /• -^ small river in the Sabine tcrritoi-y, Virg. A. 7. 714. Himcra> ae, 'luipa: I. m. and /., A river of Sicily, which divides into two brandies, of which the northern one is now called Fiume Grande, and the southern Fiume Salso, Mel. 2, 7, 17; Plin. 3, 18, 14, § 90 ; Liv. 24, 6 ; Sil. 14, 233,— H. /-, The city of Himera, situated on the. northern branch of the river of the same name, be- tween Lili/baenm and Peloris, Mel. 2, 7, 16 ; Plin. 3, 8, 14 ; Cic. Verr. 2, 2, 35, 86 ; 2, 4, 33, 73. Also Himera, orum, n., Ov. H I NN F. 4, 475— B. Deriv., Himeracus, ". um, adj., Of or belonging to the city Hi- mera, Himeran : Demophilus, of Himera, Plin. 35, 9, 36, S 61. hillCj °dv- [lucj From this place, from here, hence: I. In space: Imus hue : II- luc hinc : quum illuc ventum est, ire illuc libet, Enn. in Cell. 19, 10, 12 : abiit hinc in exercitum. Plaut. Am. prol. 125 : In ea via, quae est hinc in Indium, Cic. Fin. 3, 14, 45 : qui hinc Roma veneramus, id. Agr. 2, 34, 94 ; cf, hinc a nobis protect], id" Tusc. 1, 13, 29 : Ex Sicilia testes erant ii, qui, etc. . . . et hinc homines maxime illustres, etc., id. Verr. 2, 1, 6, 17 ; cf., il- lam hinc civem esse aiunt, Tcr. And. 5, 1, 14 ; Eun. 5, 5, 10. B. Transf. (cf. ab, no. I. A, 5), i. q. ab or ex hac parte, From this side, on this side, here: imperator utrimque hinc et illinc Jovi vota suscipere, Plaut. Am. 1, 1, 74 : ex hac parte pudor pugnat, illinc petulantia: hinc pudicitia, illinc stuprum ; hinc tides, illinc fraudatio, etc., Cic. Cat. 2, 11, 25 ; so, pudor est, qui suadeat illinc : hinc dissuadet amor, Ov. M. 1, 619 : quum speculorum levitas hinc illinc alti- tudinem assumpsit, Cic. Univ. 14 : multis hinc atque illinc vulneribus acceptis, Liv. 32. 10, 12. So too, hinc . . . hinc, on this side ... ore that side, here . . ■ there : hinc patres, hinc viros orantes, Liv. 1, 13, 2 ; cf, Cassandrea hinc Toronaico, hinc Ma- cedonico 6epta mari, id. 44, 11, 2 : hinc atque hinc vastae rupes geminique mi- nantur In coelum scopuli, i. e. on both sides, on either side, cvQtv kq\ IvQzv, Virg. A. 1, 162 : duos corvos hinc et inde infes- tantes, from different directions, Suet. Aug. 96 ; so, hinc et inde, id. Caes. 39 : hinc inde hortantium, id. Ner. 27 ; so, hinc inde, id. ib. 49 ; Tib. 21. If, In time : A. From this time, after this, hereupon (so post-Aug.) : puerum in specu septem et quinquaginta dormisse annis : hinc pari numero dierum senio ingruente, etc., Plin. 7, 52, 53, § 175 ; cf. Tac. Agr. 14 ; Vol. Fl. 3, 672 : circumdata hinc regi specie honoris valida manus, Tac. A. 2, 67. B. F° r abhinc, Ago, since (extremely seldom) : me nemo magis respiciet, ubi iste hue venerit, Quam si hinc ducentos annos fuerim mortuus, Plaut. True. 2. 3, 19 : septimo hinc anno, Plin. 34, 3, 4, § 43. HI, With reference to the origin, oc- casion, cause, beginning of any thing (v. ab and ex, no. I. C), From this source, from this cause, hence : hinc quodcumque in solum venit, ut dicitur, effingis atque efficis, Cic. N. D. 1, 23, 65 ; so, videret hinc (i. e. ex auro) dona fortium tieri, Plin. 33, 12, 54 : — hinc sicae, hinc venena, hinc falsa testamenta nascuntur : hinc furta, hinc opum niiniarum potentiae non ferendae, Cic. Off. 3, 8, 36 ; so, plurima hinc orta vitia, Quint 8, 6, 74 ; cf. id. 2, 2, 5 : ut posset hinc esse metus, id. ib. 6 praef. §. 10 ; id. 7, 6, 1 : hinc illae lacri- mae ! Ter. And. 1, 1, 99 ; imitated by Cic. Coel. 25, 61 ; Hor. Ep. 1, 19, 41 ; cf. so el- lipt, hinc illae sollicitationes servorum : hinc illae quaestiones, Cic. Cm. 67, 191 : — sed eccum Syrum ire video ! hinc scibo jam, ubi siet (ace. to scire ex aliquo ; v. scio, a), Ter. Ad. 3, 3, 7 : — hinc canere in- cipiam, Virg. G. 1, 5 ; so Plin. 9, 62, 88 ; cf. jam hinc igitur ad rationem sermonis conjunct! trauseamus, Quint. 8, 3, 40 ; so, jam hinc, id. 3, 1, 1 ; 2, 11, 1 ; 10, 3, 4 : hinc jam. id. 2, 4, 1 ; 8 praef. § 13 : atque hinc, id. 3, 1, 15. hinnibilis, e, adj. [ hinnio ] Tluit neighs, neighing (a post - class, word) : quod hinnibile est, equus est, App. Dogm. Plat. 3, p. 30 : exscreatus, Coel. Aur. Tard. 5,20. * hinnibunde. adv. [id.] With neigh- ing, neighing : Quadrig. in Non. 122, 15. hinnlOj ire, v. n. The noise made by ahorse. To neigh: "ut si finias equum. genus est animal, species mortale, diffe- rentia irrationale (nam et homo mortale erat), proprium hinniens, Quint 7, 3, 3 ; Lucr. 5, 1076 ; Quint. 1, 5 Jin. : hinnien- tium dulcedines, i. e. of horses, Laev. in App. Apol. p. 294. — Poet, of the centaur Chiron : Sid. Carm. 14, 29.— Hence *hinnlenter, adv. With neighing. H 1 O neighing : hinnibunde pro hinnienter, Non. 122, 13. + hinnitat xpt/itriljci, Gloss. Philox. [intent, v. hinnio]. hinnitus, u*i m - [hinnio] A neigh- ing : subito exaudivit binnitum, Cic. Div. 1, 33, 73 ; so Lucr. 5, 1072 ; Virg. G. 3, 94 ; Hor. Od. 2, 16, 34. In the plur., Ov. M. 2, 154 ; 669 ; Suet. Ner. 46. hinnulca, ae, /. [hinnuleus] A young hind, Arn. 5, 185. hinnuleus, >> «*■ [hinnus] A young stag or roebuck, Hor. Od. 1, 23, 1 ; Plin. 28, 9, 42. hinnulus, i, "m. dim. [id.] A young mule : tu tuum sodalem Hinnulo videas strigosiorem, Maecen. ap. Suet. Vit. Hor. (al. hinno me v. str.) ; cf, "hinnulus 6 i\ ittitou /mi ovov," Gloss. Philox. (But in Non. 122, 6, hinnulis is prob. written by mistake for asinabus ; v. the passage in the follg. art.) t hinnUSi ', m - = 'ivvoS, A mule (from a stallion and a she-ass ; opp. mulus, from a he-ass and a mare) : "ex equa et asino fit mulus: contra ex equo et asina hinnus . . . Hinnus est ex equo et asina, minor quam mulus corpore," etc., Var. R. R. 2, 8, 1 ; 6 ; cf., " equo et asina genitos mares hinnos antiqui vocabant, contraque mu- los, quos asini et equae generarent" Plin. 8, 44, 69, § 172; and, "hinnos et hinnas sub quo sensu accipere debeamus Varro designat: ait enim ex equis et hinnulis (leg. asinabus) qui nascantur, hinnos vo- cari," Non. 122, 4 so. ; Col. 6, 37, 5 — II. Transf, in the form ginnus, i, «». = yi>>- voc, of a little stunted mule : non aliter monstratur Atlas cum compare ginno, Mart 6, 77, 7 ; cf, " in plurium Graeco- rum est monumentis, cum equa muli coi- tu natum, quern vocaverint gimvum. id est parvum mulum," Plin. 8, 44, 69, § 174. hiO> ax'i atum, 1. v. n. and a. [weak- ened from XAI2, %ai'vu, xu"ku>] I, Neutr., To open, stand open, to gape, yawn : A. Lit: 1, In gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : hiavit humus multa, Sail. Frgm. ap. Non. 318, 29 ; cf, (calor) venas astringit hiantes, Virg. G. 1, 91 : vasti specus hiant defractis membris (co- lossi Rhodii), PUn. 34, 7, 18, § 41 ; so Hor. Epod. 8, 5 : nee flos ullus hiat pratis, Prop. 4, 2, 45 ; cf, hiantia lilia, Ov. A. A. 2, 115 ; and, quercum patulis rimis hian- tem, Gell. 15, 16, 2 : Ch. Qui potuit vi- dere 1 Ac. Oculis. Ch. Quo pacto ? Ac. Hiantibus, Plaut. Merc. 1, 2, 71 ; so, oculi hiantes, Plin. 11, 37, 52 : quum pisciculi in concham biantem innataverunt, Cic. N. D. 2, 48, 123. 2. In partic, To open the mouth or jaws, to gape, yawn : inceptus clamor frustratur mantes, Virg. A. 6, 493 : per- dices hiantes, exserta lingua aestuant, Plin. 10, 33, 51 : trochilos crocodilum invitat ad hiandum pabuh sui gratia, id. 8, 25, 37 : leo immane hians, Virg. A. 10, 726 : lupus (piscis) hie Tiberinus an alto Captus Met, Hor. S. 2, 2, 32 : profluentem aquam hi- anti ore captantes, Curt. 4, 16. B. Tro p. : 1. Of speech, To gape, i. e. to be badly connected, not well put to- gether, to leave a hiatus: qui (vocalium concursus) quum accidit, hiat et intersis- tit et quasi laborat oratio, Quint. 9, 4, 33 ; cf, hiare semper vocalibus, id. ib. 20 ; and, qui (poetae), ut versum facerent, saepe hiabant : ut Naevius : Vos qui accolitis Histrum Jluvium atque algidam, etc., Cic. Or. 45, 152 ; cf. also, crebrae vocalium concursiones, quae vastam atque bian- tem orationem reddunt Auct. Her. 4, 12, 18 ; and, concursus hiantes, Cic. Part. or. 6, 21 : aspera et dura et dissoluta et hi- ans oratio, Quint 8, 6, 62 : hians compo- sitio, Tac. Or. 21 : hiantia loqui, Cic. Or. 9, 32. 2. (ace. to no. I. A, 2) To open the mouth wide, to gape, with longing, won- der, or curiosity ; i. e. to be eager, to long for any thing; to be amazed; to gape about (the last two senses poet, and very rare ; the first quite class.) : huic homini si cu- jus domus pater, utrum ea patere an hiare ac poscere aliquid videtur ? Cic. Verr. 2, 3, 4, 8 : canis semper ad spem futuri hiat, Sen. Ep. 72 med. ; cf.corvum deludet bi- antem (?'. e. the legacy-hunter), Hor. S. 2, 717 HIPP 5, 56 ; and, ne facies (equi) emptorem in- ducat hiantem, id. ib. 1, 2, 88 ; so, quem ducit hiantem Cretata ambitio, Pers. 5, 176 : avaritia hiante esse, Cic. Verr. 2, 2, 54, 134 ; cf. Tac. H. 1, 32/». :— huuc plau- sus hiantem Per cuneos . . . Corripuit, Virg. G. 2, 508 : — luxus et ignavia lacerabat hi- antem Desidia populum, Sil. 11, 35. II. Act., To send forth from the open mouth, i. e. to spew out, or to bawl out, ut- ter, sing (poet, and very rarely) : subitos ex ore cruores Saucia tigris hiat, i. e. spits, emits, Val. Fl. 6, 706 ; — Pers. 5, 3 ; so, carmen lyra, plays, Prop. 2, 31, 6. i hippacare est celeriter animam ducere ab equi halitu, qui est supra mo- dum acutus, Fest. p. 101 Mull. ; cf. Jbip- picare oscitare, badare, Gloss. Isid. t hippace* es, f^mrMK-n: I. Mare's milk cheese, Plin. 28, 9, 34 ; cf. id. 14, 58.— II, A plant, otherwise unknown, Plin. 25, 8, 44. _ 1 hippagines naves, quibus equi ve- huntur, quas Graeci lirirayijiyovs dicunt, Fest. p. 101 Mull. ; so Gell. 10, 25, 5. Cf. the two follg. artt. f hippag'Ogii ornm, f.^'innaywyot, Vessels for transporting horses, cavalry- transports : quinque et triginta naves, quas hippagogos vocant, ab Elea profec- tae, cum equitibus Gallis equisque, Liv. 44, 23, 7. Cf. the preced. and follg. artt thippagfOSi i. / = injrnyo'S', A vessel for transporting horses : hippasrum inve- nere Samii aut Pericles Atheniensis, Plin. 7, 56, 57 fin. Cf. the two preced. artt. HippaluS, i, m . Another name of the wind Favonius, used by those who naviga- ted the Indian Ocean, Plin. 6, 23, 26, § 104. HipparchuSj i. m ; '\-nirap\os ■ I. A sou of Pisistratus tyrant oj At/tens, and brother of Hippias, killed by Harmo- dius and Arislogiton, Gell. 17, 21, 7. — H. A celebrated astronomer of Nicaea, Cic. Att. 2, 6, 1 ; Plin. 2, 26, 24 ; 2, 12, 9 ; 2, 13, 10 ; Mel. 3, 7, 7, et al. thippcus (dissyl.), el, m. ^iVjrrfs (horseman), A kind of comet : " hippeus equinas jubas (habet), Plin. 2, 25, 22, § 90. Hippias. ae, m., 'ImtiaS: I, A son of Pisistratus tyrant of Athens, and broth- er of Hipparchus, after whose assassina- tion he fed to the Persians ; he fell in the battle of Marathon, Cic. Att. 9, 10, 3 ; Gell. 9, 2, 10.— H. A famous sophist of Elis in the time of Socrates, Cic. Brut. 8, 30 ; 85, 292 ; de Or. 3, 32, 127, et al.— HI. A fa- mous painter, Plin. 35, 11, 40, § 141. IHippillS) id est equester, Neptu- nus dictus est, etc., Fest. p. 101 Mali. [ = "h-ntws or "Iirmos]- Hippo, onis, m., 'I777raii», The name of several cities : I. A city of Numidia, also with the surname of regius, Gr. 'Itt- ttwv fiaoi\iK6g, afterward a bishop's see, now Bona, Mel. 1, 7, 1 ; Liv. 29, 3, 7: Sil. 3,259. — n. Hippo Diarrhyrus, 'Iwrruiv it- afifivros, A city of Zeugitana, west of Utica, now Ben Zcrt, Plin. 5, 4, 3 ; 9, 8, 8, § 26 ; Sol. 27 med.— B. Deriv., Hipponen- SiS) e > ac &-i Of or belonging to Hippo : sinus, Mel. 1, 7, 2 ; Plin. 5, 4, 3 : colonia, Plin. Ep. 9, 33, 2.— In the plur. subst., Hip- ponenses, ium, m., The inhabitants of Hip- po, Plin. 9, 8, 8, § 26.— HI. A city o/His- pania Tarraconensis, near Toletum, Liv. 39, 30. — IV. The previous name of Vibo, in the territory of the Bruttii, Mel. 2 4 9- Plin. 3, 5.JL0, § 73. t hippocamclus, i, ™.= 'nrnoKauri- Xoj, A fabulous animal, half horse and half camel: Aus. Epigr. 70. t hippocampus or -os, i, m. = 'mt6- Kaunos, A sea-horse, Syngnathus hippo- campus, L. ; Plin. 32, 11, 53 ; ib. 7, 23 ; 9, 30; 36,5,4, §26; Naev. and Lucil. in Non. 120, 17 and 19. t hippocentaurus, i, m. — h-noKev- Tavpos, A fabulous creature, half horse and half man, hippocentaur, Cic. N. D. 2, 2, 5 ; Plin. 7^3, 3. t hippOComilSi >» m.=z'i-mroK6iioS, A groinn, Cod. Theod. 8, 5, 37. thippoconm vinum ex insula Coo dictum ab agro generoso, cui nomen est Hippo, Fest. p. 101. Hippocrates, ia> ™., ']jrroKpdr m , The celebrated Greek physician of Cos, founder of the art of medicine, Cels. Praef. ; 718 HIPP Cic. de Or. 3, 33, 132 ; Quint. 3, 6, 64.— n. Deriv., Hippocraticus, a, um, adj., Of or belonging to Hippocrates, Hippo- cratic : laniena, Prud. arctp. 10, 498. Hippocrenc, es, /., 'lTtnoKprjvn, A fountain, near Mount Helicon, sacred to the Muses, and which is fabled to have been produced by a stroke of Pegasus's hoof, Ov. F. 5, 7 ; Sol. 7 med. (in Pers. prol. 1, ren- dered by fons caballinus). — H, Derivv., A. Hippocrenaeus,»,um,«rf;., Of or belonging to Hippocrene: fontes, Auct. de Laud. Here. 5.— B. Hippocrenides, urn,/, The Muses so named from the Hip- pocrene, Serv. Virg. E. 7, 21. * hippodamantium vinum, A sort of wine, otherwise unknown, Plin. 14, 7,9. Hippodamc, Ss, and Hippoda- mia, HU : /•, 'lnn'-Saun or ' Iniroddpeia : I, Daughter of Ocnomaus, king of Elis, and ofAsterope; she became the wife ofPelops, who won her in a race with her father, Prop. 1, 2, 20 ; 1, 8, 35 ; Ov. Her. 8, 70 ; Virg. G. 3, 7 Serv. ; Hyg. Fab. 243 ; 84.— H. Daugh- ter of Adrastus, and wife of Pirithous, al whose wedding took place the battle of the Centaurs and Lapithac, Ov. M. 12, 210 ; 224 ; Her. 17, 248 ; Hyg. Fab. 33. t HippddamuS, i. m.=z'\Tnr6Sapos, The horse-tamer, a poet, epithet of Castor : Mart. 7, 57, 2. t hippodrpmos, i. 7>i.= iim6Spopo(, A racc-Cuursc for horses, hippodrome, Plaut Bac. 3, 3, 27 ;' Mart. 12, 50, 5. t hippolapathon, i. n. = HT7ro*rfira- Qov, Hursc-sorrel, a plant, Plin. 20, 21, 85. Hippolyte,es, and Hippolyta, »e, /., \-mro\vrn • I. An Amazon, daughter of Mars, taken captive in the war of the Ama- zons by Theseus, to whom she bore Hippoly- tus, Hyg. Fab. 30 ; Just. 2, 4 ; Plaut. Men. 1, 3, 17. — II. The wife ofAcaslus, king of Magnesia, who conceived a passion for Pe- leus, and, because shemet with no return of affection from him, accused him to her hus- band of an attempt -upon her virtue, Hyg. Fab. 14 med. ; Hor. Od. 3, 7, 18. HippolytUS- i. '"■• 'h-iiXvrof, Son of Theseus and Hippolyte: his step-mother Phaedra fell in love with him, but, on her advances being repelled, she accused him to her husband of attempts upon her chastity ; the king in his rage cursed him and, devot- ed him to destruction, whereupon he was torn to pieces by his horses ; he was, however, re- stored to life by Aesculapius, and taken by Diana, under the name of Virbius, to the grove near Aricia, where he afterward re- ceived divine honors, Ov. M. 15, 497 sq. ; Cic. Off. 1, 10, 32 ; Tusc. 4, 11, 27 ; Virg. A. 7, 761 sq. ; Hor. Od. 4, 7, 26 ; Hyg. Fab. 47; 251. t hippomancs, is, »■ = 'nriropavcs (horse-heat, horse-rage) : I, A slimy hu- mor that flows from a mare when in heat, and which was used to excite desire, Virg. G. 3, 281 sq. — II. A plant that has the ef- fect of putting horses in heat, Serv. Virg. G. 3, 281. — III. A small black membrane on the forehead of a new-born foal, used in making love-potions, " Plin. 8, 42, 66 ; 28, 11, 49 ;" Juv. 6, 132 (periphrased in Virg., Quaeritur et nascentis equi de fronte re- vulsus Et matri praereptus amor, Aen. 4, 515 Serv. ; v. amor, p. 97, 3). t hippomarathrum or . n> i, n. = imruiiapaOpov, Horse-fennel, wild fennel, Plin. 20, 23, 96. _ Kippomeneis, Wis, /., "Irtnopievtiis., A daughter of Hippomenes of Athens, Li- mone, who, as a punishment for unchasti- ty, was thrown by her father to a horse to be devoured, Ov. lb. 337 ; cf. ib. 461 (al. Hippomeneia). Hippomcncius, a, urn, v. the pre- ceding art. Hippomenes, ae, m., 'IniroucvnS, Son of Megareus, who conquered Ata- lanta, the daughter of Schoeneus, in a race, and thus obtained iter as his wife, Ov. M. 10, 375 sq. ; Hyg. Fab. 185 ; Serv. Virg. A. 3, 113. Hipponax, actio, m., 'Imrdyaij A Greek poet of Ephesns, who wrote in iam- bics, celebrated for the bitterness of his sat- ires, Cic. N. D. 3, 38, 91 ; Plin. 36, 5, 4, § 12. — n. Deriv., Hipponacteus, », um, adj., Of Hipponax, in the style of Hi])- HIRN ponax, Hipponactian : praeconiu m. i. e. a bitter, biting poem (of Licinius Calvus), Cic. Fam. 7, 24, 1. — Subst., Hipponacteus, i, m. (,sc. versus), The sort of iambic verse invented by Hipponax : senarios et Hip- ponacteos effugere vix possumus, Cic. Or. 56, 189. Hipponensis, e, v. Hippo ; no. II. B. t hippdperae, arum, /. = inrro^hpai, Saddle ■ bags .- Sen. Ep. 87. t hippophaeston, h «. = lmi6it>aia- rov, A prickly plant, perhaps Centaurea calcitrapn. L. ; Plin. 27, 10, 66. I hippophyes, is, M.= iir7ro0i>fs, A species of Euphorbia, perh. Euphorbia spinosa, L. ; Plin. 22, 12, 14. t hippopotamus, i, »»■= iiriroirora- pos, A river-horse, hippopotamus, Plin. 8, 25, 39_; Mel. 1, 9, 3 ; Amm. 22, 15. t hipppselinum, i> "-• == 'mnoocXivov, A sort of wild parsley ; lit., horse-parsley, Plin. 19, 8, 37 ; Pall. Agr. 3 (Col. 11, 3, 36, written as Greek, and translated by olus atrum). Hippdtades, ae, m., '[moraSnS, The descendant of Hippotes, i. e. Aeolus (as the son of Segesta, a daughter of the Trojan Hippotes), Ov. M. 4, 663 ; 11, 431 ; 14, 224 : Hippotadae regmim, i. e. the Aeolic (Lipa- ric) Isles, id. ib". 14, 86 ; cf. ib. 15, 707. t hippotoxotae, arum, m. = iVto- roltrai, Mounted archers, Caes. B. C. 3, 4, 5 ; Auct. B. Afr. 19, 6 (called, in pure Lat., equites sagittarii, Tac. A. 2, 16, and Curt. 5, 4). t hippuris, Idis, /. = "utnovpis, Horse- tail, a water-plant; pure Lat., equisetum, Plin. 26, 13, 83; App. Herb. 39. t hippuruS) i> m - = limovpos, d fish, perh. golden carp, gold-fish, Coryphaena hippui us, L. ; Ov. Hal. 95 ; Plin. 9, 16, 24 ; 32, 11, 53, § 149. t hippus* i, "'■ = fowoS, A sea-fish, oth- erwise unknown, Plin. 32, 11, 53, § 149. * hir (also written ir), indecl. n. (weak- ened from Xfi'p, like heres from xnpos, and hiems from xei^a, %£cis, v. irpex. Hirpi, orum, ro. A very ancient Sab- ine family near Home, in the territory of the Faliaci, Plin. 7, 2, 2, $ 19. Hirpini (also written Irpini), orum, ro. A people of Lower Italy, between Cam- pania, Lucania, and Apulia, Plin. 3, 11, 16; Liv. 22, 61 ; 23, 37; 27, 15: In Hirpi- nis, in the territory of the Hirpini, Cic. Div. 1, 36, 79 ; Plin. 2, 93, 95, § 208 ; so, ex Hirpinis, Liv. 22, 13 : in Ilirpinis, id. 23, 1— II. Deriv., Hirpinus (Jrp-)> a > um > adj., Of or belonging to the Hirpini: ager, fundus, Cic. Agr. 3, 2, 8 : pubes, Sil. 8, 571. hirquinus, a, um, v. hircinus. t hirquitallioi ir e, v. n. [hircus] Of new-bom children, To acquire a strong voice: "in secunda hebdomade vel incip- iente tertia vocem crassiorem et inae- quabilem fieri : quod Aristoteles appellat rpayi^etv, antiqui nostri £ hirquitallire : et inde ipsos putnnt Jhirquitallos appellari, quod turn corpus hircum oleic incipiat," Censor, de Die nat. 14 ; cf., J " hirquitalii pneri primum ad virilitatem accedentes, a libidine scilicet hircorum dicti," Pest. p. 101 MUli. N. cr. ; and, without the aspira- tion, j " irquitallus puer, qui prinio virili- tatem sunm experitur," id. p. 105. J hirquitalius, i, v - the preced. art. hirquus, i. v. hircus. hirrio (also irrio), ire, v. n. Of dogs, To snarl: "hirrire garrire, quod genus vocis est canis rabiosae," Fest. p. 101 Mull. N. cr. ; cf., "hirrit bWav xvtav d-zi^T/ Mok- rS>v," Gloss. Philox. : veluti est canibus innatum, ut, etsi non latrant, tarnen hirri- ant, Sid. Ep. 7, 3. * hirritus (irr.), us, m. [hirrio] A snarling of dogs : Sid. Ep. 9, 16 in carm. * hirsutia, ae, /. [hirsurus] Rough- ness, shagginess : nullae setarum, Sol. 25. hirsutus, a, um, adj. [primary form HIKSUS, a variation of hirtus] Rough, shaggy, bristly, prickly, daai; (quite clas- sical) : quarum (animantium) aliae villis vestitae, aliae spinis hirsutae, Cic. N. D. 2, 47, 121 ; Col. 7, 2, 6 : pectus Heraulis, Prop. 4, 9, 49 : crura genaeque, Man. 10, 65, 9 : supercilium, Virg. E. 8, 34 : et gla- cialis Hiems canos birsuta capillos, Ov. M. 2, 30 ; so, barba, id. ib. 13, 766 : capilli, id. Her. 9, 63 : juba (galeae), Prop. 4, 10, 20 : vellera (lconis) setis, Ov. F. 2, 339 : castaneae, Virg. E. 7, 53 ; cf., frondes, id. Gcorg. 3, 231 :"vepres, id. ib. 3, 444 : rubi, Prop. 4, 4, 28: herba, Plin. 24, 19, 16: folia hirsutiora, id. 22, 22, 23 f.n.— Poet, to designate the people cf the olden time (when the hair of the head and beard was let to crow imtrimmed), like inion- sus and incomptus: Sil. 13, 812; Mart. 9, 48, 2. — *n. Trop., Rude, unpolished: sumpserit Annales : nihil est hirsutius il- lis, Ov. Tr. 2, 259. J hirticulus (WtirpcdKros. Gloss. Phil. Hirtlnus, a, um, v. Hirtius. + hit'tipili duronun pilorum homi- nes, Fest. p. 101 Miill. iV. cr. Hirtius- a, um. Name of a Roman gens. So, in partic, A. Hirtius, consul A.U.C. 711, and author of the eighth book of Caesar's Commentaries on the Gallic war : he fell before Mutina. The battle in which he met his death is called, after him, Hircinum proelium, Asin. Pollio in Cic. Fnm. 10, 33, 4. * hirtUOSUS, a, um, adj. [hirtus] Very hairy, shaggy : Pan, App. M. 5, p. 169 Oud. N. cr. hirtllS, a, um, adj. Rough, hairy, shag- gy, hirsutus, (Wi's (mostly post-Aug.): oves, Vnr. R R. 2, 2, 19: hirto corde quosdam homines nasci proditur, Plin. 11, 37, 70 ; so, ora (Scythis), Curt. 4, 13 : frons, Sil. 16, 121: toga, Luc. 2, 386; Quint 12, 10, 47 ; cf, tunica, Nep. Dat. 3 : Betae in corpore. Ov. M. 13, 850 ; cf., co- mae, Curt. 5, 6 fin.: saxa dumis, Stat. S. 3, 1, 13 : cf., sepes, Col. poet. 10, 27 ; and, ager spinigeris stirpibus, Prud. ctci/i. 11, 120 : hirtiora folia, App. Herb. 71 : — ae- quor, rough, uneven surface, Prud. ote0. 9, 53. — n. Trop., of character, Rough, H I SP rude, unpolished : non tibi pnrvum Inge- niiim, non incultum est et turpiter hir- J turn, * Hor. Ep. 1, 3, 22 : C. Marius hirtus atque horridus, Vellej. 2, 11 (cf., of Mari- us, soididum me et incultis moribus ai- unt, Sail. J. 85, 39). hirudo, Inis, /., al6o called sanguis!/- ga. A leech, blood-sucker, Plin. 32, 10. 42, § 122 ; Plaut Epid. 2, 2, 4.— Used figura- tively of any thing that exhausts or wears out : aerarii, Cic. Att. 1, 16, 11 : non mis- sura cutem, nisi plena cruoris, hirudo, Hor. A. P. 476. hirundincus. a, um, adj. [hirundo] Of or belonging to swallows (a post-class. I word) : adventus, of the swallows, Sid. 1 Ep. 2, 14. Cf. the follg. art. hirundininus, a, um, adj. [id.] Of or belonging to swallows, swallows' (quite class.) : sanguis, fel, Plin. 30, 14, 46 : ni- dus, Plaut. Rud. 3, 1, 6 ; Mart. 11, 18. 20. hirundOt inis, /• (weakened from \e- >.i6u>v] A swallow, " Plin. 10, 33, 49 ; ib. 24, 34 ;" Plaut. Rud. 3, 1, 12 ; Virg. G. 1, 377 ; Aen. 12, 474 ; Ov. F. 2, 853 ; Hor. Ep. 1, 7, 13. — As a term of endearment: die me anaticulam, columbam vel catellum, Hir- undinem. monedulam, etc., Plnut, Asin. 3, 3, 104. — Proverb. : quid contendat hir- undo cyguis ? Lucr. 3, 6 (for which, cer- tent cygnis ululae, Virg. E. 8. 55). — U, Transf., A flying sea-fish, sea-sicallow, Exocoetus volitans s. evolans, L. ; Plin. 9, 26, 43. hiscO; ere, v. inch. n. and a. [hio ; whence also hiasco] I. Neutr., To open, gape, yawn : ut vitio venae tabularum saepius hiscant, Lucr. 6, 1069 ; cf. id. 4, 64 ; 102 : "tellus," ait, "hisce," Ov. M. 1, 546 ; cf., magnae nunc hiscite terrae, Poet, ap. Quint. 9, 2, 26 ; and, rima hiscit, Plin. 17, 14, 24 : st, tace, aedes hiscunt, Plaut. Ps. 4, 1, 42 — B. In partic, To open the mouth, to utter a sound, to mutter (so most freq. and quite class.) : respondebisne ad haec ? aut omnino hiscere audebis ? * Cic. Phil. 2, 43, 111; cf. Liv. 6, 16, 3; and Gell. 15, 9, 10 : quoties sinit hiscere fluc- tus, Nominat Alcyonem, Ov. M. 11, 566 : raris turbatus vocibus hisco, speak, Virg. A. 3, 314. — H. Act., To speak, relate any thing (poet.) : hem vereor, plus quam fas est captivum hiscere, Att. in Non. 120, 30 : nee Telamouiades etiam nunc his- cere quicquam Ausit, Ov. M. 13, 231 : tan- tum operis nervis hiscere posse meis, Prop. 3, 3, 4 (for which, carmen hiare ly- ra, id. 2, 31, 6). Hispalis, is, f. A city of Hispania BaeticaTnow Sevilla, Plin. 3, 1, 3, § 11 ; 2, 97, 100 ; Caes. B. C. 2, 18 ; 20 ; Asin. Pol- lio in Cic. Fam. 10, 32, 3. And in the neut form, Hispal, alis, Mel. 2, 6, 4 ; Sil. 3, 392,-n. Deriv., Hispalcnsis orHispalIensis, c > a 4/- Of or belong- ing to the city Hispalis : Hispalensis con- ventus, Plin. 3, 1, 3, § 11.— In the plur. subst, Hispalienses, ium, m.. The inhabit- ants of Hispalis, Tac. H. 1, 78. Hispane, adv. After the manner of Spain ; v. Hispani, no. II. A, ad fin. Hispani, orum. m. The Spaniards, Plin. 18, 11, 28; Liv. 21, 27; Tac. A. 1, 78 ; Suet Caes. 76, et al. II. Derivv., A, HispanilS, a, um, adj., Of or belonging to the Spaniards, Spanish: mare, Plin. 3, 5, 10: aurum, Mart. 7, 88, 7 : Tarraco, id. 10, 104, 4 : populi, Liv. 21, 19 : equites, Caes. B. G. 5, 26 : cohortes, id. B. C. 3, 88 : legio, Tac. H. 1 , 6 : acies, Luc. 3, 454 : gladio cingi, Liv. 7, 10, 5. — * Adv. : Hispane, non Ro- mane memoretis loqui me, Enn. in Cha- ns, p. 180 P. B. Hispania; ae, /., The country of the Spaniards, Spain, Mel. 1, 3, 4 ; 1, 5, 1 ; 3 ; 2, 6, 1 sq. ; Plin. 3, 1, 2 sq. ; 4, 20, 34 ; Cic. de imp. Pomp. 4, 9 ; Tusc. 1, 37. 89 ; Fam. 15, 17, 3 ; Caes. B. G. 1, lfin.; 5, 1 ; 7, 55, et saep. : citerior, on this side of the Ebro, Caes. B. G. 3, 23 : ulterior, beyond it, id. B. C. 1, 39. In apposition : in terra Hispania, Liv. 38, 58, 5. — And, as consist- ing of two parts, freq. also in the plur., Hispaniae, arum, Mel. 3, 1, 10 ; Plin. 4, 20, 34 ; Caes. B. C. 1, 10 ; 29, 85 ; Plin. 17, 26, 40 ; Tac. H. 2, 97 ; 3, 2 ; 70, et saep. ; cf.. Carthago nixa duabus Hispaniis, Cic. Bnlb. 15, 34. HIST C. Hispanicnsis, e, adj., Of or be- longing to Spain, existing in Spain, Span- ish: Bnlbus Cornelius non Hispaniensis natus, Bed Ilispanus, not merely born in Spain, but a thorough Spaniard, Vellej. 2, 51 fin. ; cf. Mart. 12 prarf. : acslus marifi- mi, Cic. N. D. 3, 10, 24 ; so, Oceanus, Plin. 37, 10, 65; and, naufragia, id. 2, 67, 67: spuma argenti, id. 33, 6, 35 : legatus. Cic. Vatin. 5, 12 : iter, id. ib. : bellum, id. de imp. Pomp. 10, 28 ; cf, casus, id. Fam. 2, 16, 6 : exercitus, Tac. A. 1, 3 : triumphus, Plin. 14, 15, 17 ; Suet. Caes. 37 : victoria Caesaris, id. ib. 38. D. Hispanicus, a, um, adj., the same : verbum, Suet. Aug. 82 : spartum, Vitr. 7, 3. __ * hispido, are, v. a. [hispidus] To make bristly, prickly: spinosis fastigiis his- pidatur, Sol. 26 dub. (at. hispida turgescit). hispidus, a, um, adj. Rough, shag- gy, hairy, bristly, prickly, hirsutus (poet, and in post-Aug. prose) : fades, Hor. Od. 4, 10, 5 ; cf, frons, Virg. A. 10, 210 : cor- pus Nere'idum squamis, Plin. 9, 5, 4 : ma- ter (of a she-goat with young), Mart 3, 58, 37 : herba, Plin. 22, 6, 7 : agri, i. e. dirty, foul with rain, squalidi, Hor. Od. 2, 9, 2 : Em-us proceHis, Val. Fl. 1, 612,— Poet, per hypallagen : sic hispida turpes Proelia villosis ineunt complexibus ursi, Stat. Th. 6, 868. — *H, Trop. : agreetis auris ac hispida, i. e. rude, insensible, Gell. 10, 3, 15. I. Hister, tri, v. Ister. J2. hister, T - histrio, ad inil. t histon, onis, m. = lardv, The place where a loom stands, a weaving-room : ha- bere institutes histonas, Var. R. R. 1, 2. 21. . I historia, ae, f. = i(tTopia, A narra- tive of past events, history: "erat enim historia (initio) nihil aliud nisi annalium confectio," etc., Cic. de Or. 2, 12, 51 sq. : cf. "id. Leg. 1, 2, 5 sq. ; Gell. 5, 18 ; Plin. Ep. 5, 8 ;" and v. the art. annalis, p. 108, 3 : videtisne, quantum munus sit oratoris historia ? . . . Nam quis nescit, primam esse historiae legem, ne quid falsi dicere audeat? deinde ne quid veri non audeat? ne qua suspicio gratiae sit in scribendo ? ne qua simultatis? etc., Cic. de Or. 2, 15, 62 sq. : huic generi historia iinitima est in qua et narratur ornate et regio soepe aut pugna describitur : interponuntur eti- am conciones et hortationes, sed in his tracta quaedam et tluens experitur, non haec contorta et acris oratio, id. Or. 20, 66 : nihil est in historia pura et illustri brevitate dulcius, id. Brut 75, 262 : histo- ria testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae, nuncia vetus- tatis, id. de Or. 2, 9, 36 : Italici belli et civilis historia, id. Fam. 5, 12, 2 ; id. Leg. 1, 2, 5: historia nee institui potest nisi praeparato otio, nee exiguo tempore ab- solvi, id. ib. 1, 3, 9 : apud Herodotum, pa- trem historiae, id. ib. 1, 1, 5: hie (Sallus- tius) historiae major est auctor, Quint 2, 5, 19 : obscura est historia Romana, Cic. Rep. 2, 18 ; cf, quum historiae cuidam tamquam vanae repugnaret Quint. 1, 8, 20 : si historiae lectione discipulos in- struxerit id. 2, 5, 1. — In the plur. : simiae improbitatem historiis Graecis mandatam esse demiror, Cic. Div. 2, 32, 69 : nihil in historiis supra Pontifieum annales habe- remus, Quint. 10, 2, 7 ; id. 12, 4, 1 : his- torianim scriptor, id. 3, 8. 49 : non ora- tiones modo, sed etiam historias legere. id. 3, 8, 67 ; cf. id. 2, 18, 5 : tuque pedes- tribus dices historiis proelia Caesaris, Hor. Od. 2, 12, 10.— Proverb., historiam scribere, To inform one's self accurately of any thing, to wish to see a thing for one's self: in scirpo nodum quaeris : quin nos hinc domum Redimus, nisi si histo- riam scripturi sumus ? Plaut. Men. 2. 1, 23. II. Transf, in gen., A narrative, ac- count, tale, story: si quid in ea epistola fuit historia dignum, scribe quam pri- mum, ne iguoremus, Cic. Att. 2, 8, 1: et quia narratfommitres accepimus species : fabulam . . . argumentum . . . historiam, in qua est gestae rei expositio. etc., Quint. 2, 4, 2 : maxime de nihilo nascitur historia, Prop. 1, 1, 16 : hactenus historiae : nunc ad tua devehor astra, id. 4, 1, 119 ; cf, sa- tis historiarum est, Plaut Bac. 1, 2, 50 : amarae, Hor. S. 1, 3, 89 ; id. Od. 3, 7, 20 ; Ov. Am. 2, 4, 44. — Hence naturalis Histo- 719 HIUL ria, The title of the encyclopediacal work of Pliny the Elder. And, Historia, a sur- name of C. Julius Hyginus, on account of his polyhistory, Suet. Grainm. 20. vV B. Concr., A subject of discourse: Prop. 1, 15, 24. historialis. e, adj. [historia) Of or belonging to history, historical (exceed- ingly rare ; perh. ana\ elpnpi.) : venerabi- lis patriarchae Joseph historialis diligen- tia, i. e. related in sacred history, Sid. Ep. C, 12. (But in Plin. 16, 33, CO, we should read operis topiarii instead of operis his- torialis;. 1. historicc, adv., v. historicus, ad fin. 2. histdrice, «is, f.= \aropiK> h Ex- planation, interpretation ot an author : " et tiuitae quidem sunt partes duae, quas haec professio pollicetur, id est ratio lo- quendi et cnarratio auctorum : quarum il- lam viethodiccn, hanc historical vocant," Quint. 1, 9, 1. i historicus. a, um, adj.= 'icTopu<6s, Of or belonging to history, historical: ea- rurn rerum historiam non tarn historico quam oratorio genere perscripsit, Cic. Brut. 83, 286 ; so, sermo, id. Or. 36, 124 : fides, Ov. Am. 3, 12, 42 : nitor, Quint. 10, I , 33 : prosopopoei'ae, id. 3, 8, 53 : homines literati et historic], versed in history, Cic. Mur. 7, 16. — II. Suhst., historicus, i, m., One versed in history or who makes his- torical researches ; a writer of history, his- torian: oratorcs et philosophi et poetae et historici, Cic. Top. 20, 78 ; so Quint. 1, 6, 2 ; 11 i 2, 4, 19 ; 10, 2, 21 ; 12, 11, 17, et saep. — Adv., Historically : descriptiones locorurn non historice tantum, sed prope poetice prosequi fas est, Plin. Ep. 2, 5, 5. i historiograpbus. i. ■m.= laTopi- oyptiipuS, A writer of history, historiog- rapher (a post-class, word) : Capitol. Gord. II. 21. Histria. ae, v- Istria. ■histriculus Xoyonoio;, Gloss. Phi- lox. [dim. from histrio ; cf. the follg. art.] histriCUS) a, um, adj. [luster, his- trioj Of or belonging to stage-players : imperator histricus, i. e. the manager, Plant. Poen. prol. 4 ; cf., imperium, i, c. the management, id. ib. 44. histrio- onis, m. [Etrusc. prim, form HISTEK, Liv. 7, 2, 6 ; whence the de- rivv. histricus and J histriculus] A stage- player, actor, in gen. (whereas comoedus, a comedian), " Liv. 7, 2 ; Val. Max. 2, 4, 4 ;" Cic. Fin. 3, 7. 24 ; Parad. 3, 2, 26 ; de Or. 1, 5, 18 ; 1, 61, 258 ; 2, 46, 193 ; de Sen. 19, 70; Plaut. Am. prol. 69 ; 77 sq. ; Capt. prol. 13, et saep. : ex pessimo his- trione bonum comoedum fieri, Cic. Rose. Com. 10, 30 ; cf., vidi ego saepe histriones atque comoedos, quum, etc., Quint. 6, 2, 35 Spald. : patina Aesopi tragoediarum histrionis, Plin. 35, 12, 46, § 163 : M. Otili- us Hilarus comoediarum histrio, id. 7, 53, 54. — *!!, Transf., A boaster: histrionis est parvam rem attollere, Cels. 5, 26, 1. histrionalis. e, adj. [histrio] Of or belonging to a stage-player, like an actor (a word of Tac.) : studium, Tac. A. 1, 1C : modi, id. Or. 26 : favor, id. ib. 29. * histrioma. ae,/. >sc. ars) [id.J The art of stage-playing, dramatic art : facere histrioniam, Plaut. Am. prol. 90. histriomcus. a, um, adj. [id.] O/or belonging to a player, histrionic (a post- class, word) : operae, Ulp. Dig. 32, 1, 73. histrix. icis, v. hystrix. hlulcc adv., v. hiulcue, ad Jin. - hiulco» without perf, atum, 1. v. a. [hiulcus] To cause to gape or split open : quum gravis exustos aestus hiulcat agros, Catull. 68, 62 ; so, per hiulcatos agros, For- tunat. Carm. 6, 12, 6. hiulcus, a. «'n. adj. [hio] Gaping, split, cleft, opened, open : I, Lit. (so only poet.) : ubi hiulca siti findit Canis aestifer arva, Virg. G. 2, 253 ; so, Aegyptus, Stat Th. 4, 708 : venae fluminis, id. ib. 9, 450 : juga montis Tauri, Sol. 38 fin. : nubes, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 206 ; also, nimbi, id. Rapt. Pros. 2, 230: vulnus, Sid. Ep. 6, 7 : ova, Claud. III. Cons. Hon. 4 praef. : mucro, i. e. ungues ferrei, Prud. ctc'I>. 10, 452; so too, ictus, id. ib. 5, 113. — *B l'oet. transf, act., Cleaving, de- stroying: fulmen, Stat. Th. 1, 26,— H. 720 HOL O Trop. : A. Of speech, Gaping, not well connected, forming a hiatus (so quite class.) : struere verba sic, ut neve asper eorum concursus neve hiulcus sit, sed quodammodo coagmentatus et levis, Cic. de Or. 3, 43, 171 ; cf., hiulcae voces, id. Or. 44, 150 : nonnumquam hiulca etiam de- cent, Quint. 9, 4, 36. — * B. Eager, long- ing (qs. opening the mouth, snapping, panting) for any thing : hiulca gens, Plant. Trin. 2, 2, 9.—* Adv. (ace. to no. II. A) Of speech, In a gaping manner : non aspere, non vaste, non rustice, non hiulce, sed presse et aequabiliter et leniter (loqui), Cic. de Or. 3, 12, 45. ho! interj. An expression of aston- ishment: ho! tune is erat? Ter. Ph. 5, 7, 52. hodie. adv. Jcontr. from hoc die : on this day] To-day: I, Lit.: quern quidem necat Eros hodie : eras mane putat, Cic. Att. 13, 30, 2 ; so opp. eras, Ov. R. Am. 94 ; Hor. Ep. 1, 16, 33 : hodie mane, Cic. Att. 13, 9, 1 : hodie cum diluculo, Plaut. Am. 2. 2, 111 : hodie rmmquam ad vesperum vivarri ! id. Asin. 3, 3, 40 : pridie Vinalia, qui dies hodie est, Cic. Phil. 14, 5, 14 : No- nae sunt hodie Sextiles, id. Verr. 1, 10, 31 : hodie tricesima sabbata, Hor. S. 1, 9, 69 : equidem te, nisi nunc, hodie nusquam vidi gentium, Plaut. Am. 2, 2, 54 : ego ho- die compendifeci binos panes in dies. Ita ancilla mea, quae fuit hodie, sua nunc est : Jam hodie alienum coenabit, etc., till to- day, id. Pers. 4, 3, 2 sq. : faciam hodie, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 91, 3 : si coenas hodie mecum, Hor. Ep. 1, 7, 70. — Also of the night-time : ilia nocte aliquis, tollens ad sidera vultum, Dicet : Ubi est hodie, quae Lyrafulsit hcri ? Ov. F. 2, 76. II. Transf., in gen., At the present day, at this time, now : ut omnes, qui turn eos agros, ubi hodie est haec urbs, inco- lebant, etc., Cic. Rep. 2, 2 fin. ; cf., id quod retinemus hodie, id. ib. 2, 9 ; id. Fam. 9, 22, 2 : mihi non minori curae est, qualis res publica post mortem meam futura sit, quam qualis hodie sit, id. Lael. 12, 43 ; id. Coel. 2, 3 ; id. Acad. 2, 1, 3 : hodie om- nes sic habent, etc., id. Verr. 2, 5, 25, 64 : sunt summa hodie, quibus illustrator fo- rum, ingenia, Quint. 10, 1, 122 ; cf., sunt et hodie clari ejusdem operis auctores, qui, etc., id. 3, 2, 21 ; for which, sunt clari hodieque et qui olim nominabuntur, id. 10, 1, 94 ; so in the post-Aug. per. freq. hodieque for hodie quoque, etiam nunc, to this day, still, Vellej. 1. 4, 3 ; Tac. G. 3 ; Suet. Claud. 19 ; Galb. 1 ; Tit. 2 ; Plin. 8, 45, 70 ; 30, 1, 1 ; v. que. hodiernuS) a, um, adj. [hodie] Of this day, to-day's: I. Lit.: quod ex ho- dierno ejus edicto perspicere potestis, Cic. Phil. 4, 3, 7 : disputatio hesterni et hodierni diei, id. de Or. 3, 21, 81 : hodier- no die, id. Cat. 3, 9, 21 : ante bodiernum diem, id. ib. 3, 8, 20 : quis scit an adjici- ant hodiernae crastina summae Tempo- ra di superi ? Hor. Od. 4, 7, 17.— Poet, for hodie : sic venias, hodierne, Tib. 1, 7, 53. — II. (ace. to hodie, no. II.) Of the present time, present, actual (so rarely, but quite class.) : (Servio Tullio regnante) multo diutius Athcnae jam eraut quam est Ro- ma ad hodiernum diem, Cic. Brut. 10, 39. — In the neuter abs. : servatumque in ho- diernum est, ne quis, etc., to this day, Plin. 33, 1, 7 ; so, in hodiernum, Minuc. Fel. Octav. 22 j?». ; Diet. Cret. 3, 25. ! hodocdocos latro atque obsessor viarum, Fest. p. 103 Mull. [ = iV5oi<5i5kos]. t hpdocporicon. i. n.=bionopiK6y, An itinerary, book of travels : Hier. Ep. 108, 8. hocdus, i and its derivv. ; v. haed. tholcej es, f.= o\Krj, A drachma: " holccque a drachma non re sed nomine differt," Fann. de Pond. 19. t holcuo. i, ft. = M/rfs, A sort of grain, mouse-barley, Hordeum murinum, L. ; Plin. 27, 10, C3. I holocaustdma. atis, n. = b\oxai- nrui/iu, A whole burnt- offering, holocaust, Tert. adv. Jud. 5 ; adv. Marc. 5. 5 fin. Cf. the follg. art. 1 hdlocaustum, i. n. = b\^Kavarov, A whole burnt-offering, holocaust, Prud, Apoth. 537 ; Psych. 784. Cf. the preced- ing art. HOMO t holochrysus, i, f. — bM-xpvaos. A plant, otherwise unknown, Plin. 21, 8, 24 ; ib. 20, 85 ; App. Herb. 128. i holbcyron, i. M -= bXCuvpov, A plant, called also chamaepitys, ground-pine, App. Herb. 26. t holographys, a, um, adj. — b\6yp a - ip>]ros, all ham- mered), Beaten, solid : aes, Plin. 33, 4, 24. i holosteon, i> n. = b\6 ae, v. Homerus. HomerocentO) onis, m. [Homerus- centoj A poem made up of verses from Ho- mer: legere Homerocentonas et Virgiiio- centonas, Hier. Ep. 103, 7; Tert. de Praescr. 39. t Hdmeromastix, igis, vi. — 'Opn-, popdan\ (Homer's scourge), Thecensurer of Homer, an epithet given to the critic Zoilus, Vitr. 7 praef. — II. Transf., in gen., A censorious person : ut obiter cave- am istos Homeromastigas, etc., Plin. H. N. Praef. § 28. Homerus. i, m -< "Opripoc, The Greek poet Homer, " Cic. Tusc. 1, 1, 3 ; 1, 32, 79 ; 5, 39, 114 ; Rep. 2, 10 ; Brut. 10, 40 ; Arch. 8, 19 ; de Or. 3, 34, 137 ; Vellej. 1, 5, 2 ; Quint. 10, 1, 47 sq. ; Hor. A. P. 359."— II. Derivv., A. Homericus, a, um, adj., 'O/inptxbs, Of or belonging to Homer, Homeric: versus, Cic. Div. 1, 25, 52; cf, dispositio, Quint 5, 12, 14 : eloquendi facultas, id. 10, 1, 81 : more, id. 7, 10, 11 : Ajax, Cic. Div. 2, 39,82; cf., Agamemno, id. Tusc. 3, 26, 62 ; and, senex, i. e. Nestor, Plin. Ep. 4, 3, 3: oculi, i. c. blind, Tert. Pall. 2. — *B. Homeriacus, a, um, adj., the same : notae, Auct. Priap. 69. — ' C. Homerius. a, um, adj., the same : "scyphi, quos Homerios a caelatura c.ar- minum Homeri vocabat," Suet. Ner. 47. — D. Hdmerista. ae, m., 'Opnpiariis, A Homeric rhapsodist, Petr. 29 ; Diom. p. 481 P.-'B. Homeronides, ae, m., An imitator of Homer, Plaut. True. 2, 6, 4. homicida, ae, comm. [homo-caedo] A manslayer, homicid.e, a murderer, mur- deress : statuendum tibi esse, utrum illi, qui istam rem gesserunt, homicidaene sint, an vindices libeitatis . . . Confiteor eos plus quam sicarios, plus quam homi- cidas, plus etiam quam parricidas esse, Cic. Phil. 2, 12, 30 sq. ; Juv. 2, 26 ; Quint. 7, 3, 34 : an, qui se interficit, homicida sit, id. 7, 3, 7. — Of a woman : quid si tantum homicida? quid si tantum rea fuisses? Sen. Contr. 1, 2. — * H. In a good sense, as a transl. of the Homer. uvbpotyivoS, an epithet of Hector, Slayer of men, Hor. Epod. 17, 12_. * homlcidarius ">" homocidia- lius. a, lira, adj. [homocida and homo Cidium] Of or relating to manslaying, homicidal : sanguis, Auct. Pan. ad Const. 4. homicidium. ", n. [homicida] Man- slaughter, homicide, murder (a post-class, word) : si quis homicidii accusetur, Quint. 3, 10, 1; so id. 4, 2, 52; 11, 3, 59; Petr. 137 ; Plin. 18, 3, 3 ; Tac. Germ. 21. homo, iu' 8 (archaic form, "HEMO HOMO NEM hominera dicebant," Fest. p. 100 ; cf. humanus, ad init., and nemo, from ne-hfimo : — homonem, Enn. Ann. 2, 33 : homones, Naev. 1, 1), coram, [kindr. with humus, the earth-born, xapatyev^s, DTK > cf. Spald. Quint. 1, 6, 34] A human being, man: " animal hoc provtdum, sagax, mul- tiplex, acutum, memor, plenum rationis et consilii, quern vocamua hominem, prae- clara quadam conditione generatum esse a eummo deo," etc., Cic. Leg. 1, 7, 22 ; cf. on the natural history of man, " Plin. 7 praef. sq. ." homo sum, humnni nihil a mc alicnum puto, Ter. Heaut. 1, 1, 25 : decern hominibus vitam eripis in dicta causa, Cato in Gell. 13, 24, 12 : dum qui- dem unus homo Romae toti superescit, Enn. Ann. 6, 43 ; cf., unus homo nobis cunctando restituit rem, id. ib. 8, 27: homo pulcher, id. ib. 1, 44 : homo jam grandior, Ter. Ph. 2, 3, 15 : homo amicus nobis . . . homo anrjqua virtute ac fide, id. Ad. 3, 3, 86 sq. ; cf., bonus homo et nobis amicus, Cic. Fam. 16, XSfin. : quid est, quod homo masculus lubentius vide- re debeat bella uxore ? Var. Non. 248, 16 : homo infelix, Plaut. Am. 1, 1, 169 : homo omni doctrina eruditus, Cic. Fin. 1, 5, 13 ; cf., homo 6umma prudentia, multa etiam doctrina, id. Fam. 3, 7, 5 : de hujus hominis (i. e. Pompeii) felicitate, etc., id. de imp. Pomp. 16, 47 : homo iners atque inutilis, id. Off. 3, 6, 31 ; cf., homo contemptus et abjectus, id. Agr. 2, 34, 93 ; and, homo in- sulsus, id. Tusc. 1, 8, 15 ; cf. also, homi- num homo stultissime, Ter. Ad. 2, 2, 10 ; and, quid hoc nomine faciatis ? id. Vcrr. 2, 1, 16, 42 : consulere generi hominum, the human race, mankind, Cic. Rep. 3, 12 ; so, genus hominum, id. ib. 2, 26 ; de Or. 1, 9, 36 ; Hor. Ep. 2, 1, 7, et saep. (more freq., genus humanum; v. humanus and genus) ; cf., natura hominem conciliat homini . . . hominum coetus et celebra- tiones, Cic. Off. 1, 4, 12 : placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum homi- num omnia creari, homines autem homi- num causa esse generatos, id. ib. 1, 7, 22 : homines plurimum hominibus et prosunt et obsunt, id. ib. 2, 5, 17 : is dictus popu- laribua illis, Qui turn vivebant homines, Enn. Ann. 9, 5 : homines Romani, Cic. de imp. Pomp. 14, 41 : lege conciliate homi- nes cum dis putandi sunt, id. Leg. 1, 7, 23 : pro deum atque hominum fidem ! Plaut. Cure. 5, 3, 16, et saep.: — taces, Monstrum hominis? Ter. Eun. 4, 4, 29; cf., odium illud hominis impuri, Cic. Fam. 12,1, 1: quid hoc sit hominis? Plaut. Am. 2, 1, 26 ; cf., quid illic hominis est? Ter. Eun. 5, 1, 17 : nisi caves tu homo, etc., id. Heaut. 5, 3, 1 ; so in addressing one, tu homo adigis me ad insaniam, id. Ad. 1, 2, 31. — In apposition : mares homines, Plaut. Poen. 5, 5, 32 : amanti homini adolescen- ti, id. Trin. 1, 2, 94 ; cf., filius homo ado- lescens, Ter. Ph. 5, 8, 52 ; v. adolescens, p. 39, 2 : verberare hominem senem, Ter. Ad. 4, 2, 23 : servum hominem, id. Phorm. 2, 1, 62 : oculi hominis histrionis, Cic. de Or. 2, 46, 193 : nemo homo, Plaut. Pers. 2, 2, 29 ; cf., ut homo nemo velit nisi hominis similis esse, id. N. D. 1, 28, 78 ; v. nemo. — Of females : mater, cujus ea 8tultitia est, ut earn nemo hominem ap- pellare possit, Cic. Clu. 70, 199 : quae (Io) bos ex nomine est, Ov. F. 5, 620 ; Juv. 6, 284 : duleissimum ad hominis camelinum lac, Plin. 28, 9, 33. 2. Proverb.: a. Quot homines, tot aententiae, Many men, many minds, i. e. every one has his own opinion, Ter. Ph. 2, 4, 14 ; Cic. Fin. 1, 5, 15. — b. Ut homines sunt ita morem geras, Plaut. Most. 3, 2, 36; for which, ut homo est, ita morem t'eras, Ter. Ad. 3, 3, 77. B. In partic. : 1, Pregn., both in a good and a bad sense. a. In a good sense (cf. vir), A man, as a reasonable or moral being: homo es, qui me emunxisti mucidum, Plaut. Epid. 3, 4. 57 : si homo esset, eum potius lege- ret, Cic. Att. 2, 2, 2 : nox te expolivit hominemque reddidit, id. de Or. 2, 10, 40 : si vis homo esse, id. Att. 4, 15, 2 : homi- nes visi sumus, id. ib. 13, 52, 2 : nos quod aimus, quod habeamus. quod homines I'xietimemur, id omne abs te habere, id. ' Zz HOMO Fam. 7, 29, 1 : ai tu sis homo, Ter. Ad. 5, 8, 11 : ei eaaea homo, id. ib. 1, 2, 27: exu- ena hominem ex homine, Cic. Fin. 5, 12, 35 : quum Socrates Alcibiadi persuaais- set, eum nihil hominis esse, that he was of no particular merit as a man, id. Tusc. 3, 32, 77 Kilhn. : (Nero) dicebat ae qua- si hominem tandem habitare coepisse, like a human being, Suet. Ner. 31 : me hominem inter homines voluit ease, Petr. 39. b. In a bad sense, A man, aa a weak, mortal being, one aubject to error, of low condition (ao rarely) : te ut hortarer ro- garemque, ut et hominem te et virum es- ae meminisses, Cic. Fam. 5, 17, 3 : fateor me saepe peccasee, nam et homo sum et adhuc juvenis, Petr. 130 : summi enim sunt, homines tamen, Quint. 10, 1, 25. In the fern. : quae si hoc tempore non diem suum obiisset, pnueis post annis tamen ei moriendum fuit, quoniam homo nata fu- erat, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4. — Also of servants (as distinguished from a free Roman) : homo P. Quinti, Quintus's man, i. e. his slave, servant, Cic. Quint. 19, 61 : vinum familiae'. .. Saturnalibus et Com- pitalibua in singnlos homines congios, Cato R. R. 57, 2 ; Catull. 10, 16. 2. In opp. to a woman, A man (ante- and post-class., and very rarely) : mi ho- mo et mea mulier, vos saluto, Plaut. Cist. 4, 2, 57 ; so Lact. 2, 12 ; Paul. Dig. 48, 19, 38. * 3. In milit. lang., homines, opp. to cav- alry, Foot-soldiers, infantry: capti homi- nes equitesque producebantur, Caes. B. C. 2, 39, 5 ; cf. vir, p. 1636, a. 4. Particular phrases : a. Pauco- rum hominum esse, to have but few inti- mates, be choice in one's company : (Mae- cenas) paucorum hominum et mentis bene sanae, Hor. S. 1, 9, 44 : homo est Perpaucorum hominum, Ter. Eun. 3, 1, 19. — Hence, comically, of the favorite but rare fish, acipenser ; Scipio vide, quid agas : acipenser iste paucorum hominum est, Cic. Frgm. ap. Macr. S. 2, 12 (see the anecdote in connection). b. Inter homines esse (agere), To be among the living, to be alive, to live (very rarely) : Hercules numquam abiisset ad deos, nisi quum inter homines esset, earn sibi viam munivisset, Cic. Tusc. 1, 14, 32 : inter homines esse desinere, i. e. to be dead, Papin. Dig. 31, 1, 59 ; for which, agere inter homines desinere, Tac. A. 15, 74 Jin. ; cf. also, ab hominibus ereptus est, Gaj. Dig. 31, 1, 58. |J, Transf., esp. in vulg. lang., like Eng. man, or, rather, fellow, instead of the pron. He, his, him : Plaut. Ps. 4, 7, 65 : ibi homo coepit me obsecrare, ut, etc., Ter. Eun. 2, 2, 30 : ita est homo, id. Ad. 1, 2, 63 : dixit, se senatui roganti de Mar- cello ne hominis quidem causa negatu- rum, Cic. Fam. 4, 4, 3 : ei medico impe- rasti, ut venas hominis incideret, id. Pis. 34, 83 ; id. Verr. 2,_4, 27, 62. t homocdmcria, *e,f.=.bnown{pua, in the philosophy of Anaxagoras, The homogeneousness of the elemejtts or first principles, Serv. Virg. A. 4, 625 (in Lucr. 1, 830, written as Greek). t hdmocoprophcron- i, n. = h^oio- npfyepov, The fault of asso?iance in words succeeding each other, as in the verse of Ennius (Ann. 1, 151) : o Tite. tute Tati, tibi tanta ty ranne tullsti, Mart. Cap. 5, 167. t homocop totos. on, adj. = huoi6- VTwms, In a like case, Mart. Cap. 5, 174. t homoeoteleuton> U n. = buoiore- Xevrov, Like ending, rhyme, Mart. Cap. 5, 174. ESoilldic. es.f.,'On6\r), A high mount- ain in Thessaly, near Tempe, Virg. A. 7, 675.— n. Deriv., Homoldldes, ™, /■ (sc. portae), ' Ouo\u>ides iriiXat, The Homo- loian gate in Thebes (so named from the Cadmeans, who came from Mount Horn- ole), Stat._Th. 7, 252. t homdnymuSj a, um, arf). = 5jos. HONE Stretclied alike or in unison : nervi, funes, etc., Vitr. 1, 1 mcd. t homousius, a, um, adj.=!ipaovotos, Of like substance, consubstantial; pure Lat., consubstantialis : Trinitas, Hier. Ej\ 77,2. 1 homullulus, ', m - d' m - [homullusl A manikin, Prise, p. 614 P. homullus. ', m. dim. [homo] A littl, man, manikin : Lucr. 3. 928 : quid cesaat hie homullus ex argilla et luto fictus Epi curus, etc., Cic. Pis. 25, 59. homuncio? °nis, m. dim. [id.] A llitU man, manikin : homuncio hie, qui mul- ta putat praeter virtutem homini cara esse, Cic. Acad. 2, 43, 134 : (Augustux Horatium) inter alios jocos homuncionevi lepidissijnum appellat, Suet. Vit. Hor. : Sen. Ep. 116. homunculus, i. ni. dim. [id.] A littlt or weakly man, a manikin : hui, Hom- unculi quanti estis ! Plaut. Rud. 1, 2, 66 ; so id. Capt prol. 51 ; cf. id. Trin. 2, 4, 90 ; and, hem ! nos homunculi indignamur, 8i quis, etc., Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 : ne- que tam desipiens fuisset, ut homunculi? siinilem deum fingeret, Cic. N. D. 1, 44. 123: ut homunculus unus e multis, etc.. id. Tusc. 1, 9, 17 ; cf., humilis homuueu lus, id. ib. 5, 23, 64 ; App. M. 9, p. 222. honestamentum, i, « [honeatoj An ornament, grace (ra"re ; not in Cic.) : nullo honestamento eget virtus, Sen. Ep. 66. — In the plur. : omnia honestamenta pacis, Sail. Or. ad Caes. 2 : morum, App Apol. p. 276 : orationis, Gell. 10, 26, 4. honestas. atis, /. [honestus] Honora- bleness ; viz., I. (ace. to honestus, no. I.) Honorable consideration which a man en- joys, honor, reputation, character, respect- ability, credit, opp. to turpitudo (quite class.) : " quid est honestas nisi honor per- petuus ad aliquem secundo populi rumo re delatus," Lact. 3, 8 fin. : unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis? Cic. Rep. 1, 2; cf., fugiendae turpitudinis adipiscendacque honestatis causa, id. Tusc. 2, 27, 66, and Gell. 1, 3, 23 sc,. : nihil esse in vita mag- nopere expetendum nisi laudem atque honestatem, Cic. Arch. 6, 14 ; and with this cf, omnia, quae putant homines ex- petenda, honestas, gloria, tranquillitas an imi atque jucunditas, id. Lael. 22, 84 ; id. Phil. 7, 5, 14 : quas familiaa honestatis amplitudinisque gratia nomino, on account of their character, id. Rose. Am. 6, 15 : honestate spoliatus, id. Rab. Post. 16, 44 ; cf., omni jure atque honestate interdic- tus, Q. Metell. in Gell. 17, 2, 7 : fautor in- fimi generis hominum, odio alien ae hones tatis, Liv. 1, 47, 11: honestatem omnem ■ amittere, consideration, respect, Cic. Rose. Am. 39, 114 : in eoque (officio) et colendo sita vitae est honestas omnis et in negli- gendo turpitudo, id. Off. 1, 2, 4 ; Gell. 1, 3, 24. — In the plur. : ceteris ante partis honestatibua atque omni dignitate fortu- naque aliquem privare, Cic. Mur. 40, 87. B. Transf., concr. : causa, in qua om- nes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines una consentiunt, honora- ble, reputable, proper, Cic. Sest. 51, 109. II. (ace. to honestus, no. II.) Honora bleness of character, honorable feeling, honor, honesty, probity, integrity, virtue (also quite class.) : ubi est autem dignitas, nisi ubi honestas ? Cic. Att 7, 11, 1 : nemo est inventus tam perditus, tam ab omni non modo honestate sed etiam simulati- one honestatis relictus, qui, etc., id. Rab. perd. 8, 23 and 24 : (qui summum bo- num) suis commodis, non honestate me- titur . . . honestatem propter se expetere, id. Off. 1, 2, 5 and 6 ; cf, quum omnis hon- estas manet a partibus quatuor, quarum, etc., id. ib. 1, 43, 152 ; and with this cf., habes undique expletam et perfectam formam honestatis, quae tota his quatuor virtutibuo contdnetur, id. Fin. 2, 15, 48 ; so Quint 3, 8, 26 : et in laude justitia utili- tasque tractantur, et in consiliis honestas, id. 3, 4, 16 : sunt qui tradant tanta eum (Staberium Erotem) honestate praedi- tum, ut, etc., such an honorable, noble character, Fr. honnetete, Suet. Gramm. 13. B. Transf, of things, Beauty, grace (extremely seldom) : testudinis, Cic. Q Fr. 3, 1, 1, 2 : 6i est honestas in rebus ip- 721 HONE sis, de quibus dicitur, exsietit ex rei natu- ra quidam splendor in verbis, id. de Or. 3, 31. 125. honeste» adv., v. honestus, ad Jin. honcstOi avi, arum, 1. v. a. [honestus] To clothe or adorn with honor ; to honor, dignify ; to adorn, grace, embellish (quite class.) with personal or inanimate ob- jects : quum me tanto honore honestas, Plaut. Capt. 2, 2, 106 ; 2, 1, 50 ; cf., quod non dignos homines honore honestatos videbam, Sail. C. 35, 3 Kritz ; and, tantam laudem, quanta vos me vestris decretis honestatis, nemo est assecutus, Cic. Cat. 4, 10, 20 r haec famigeratio Te honestet, me autem collutulet, Plaut. Trin. 3, 2, 67 : ad eum augendum atque honestandum, Cic. Off. 2, 6, 21 : a quibus, si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spa- tio honestamur, diligenter observari vide- mur et coli, are honored by being accom- panied through the. basilica, id. Mur. 34, 70 : summi viri Gracchorum ct Flacci 'anguine non modo se non contamina- iiiiit, sed etiam honestarunt, id. Cat. 1, 12, i'J : quern vultus honestat, Dedecorant mores, Claud. Laud. Stil. 1, 26: — nee Jomo dominus, sed domino domus hon- estanda est, id. Off. 1, 39, 139 : L. Pauli eurrum rex nobilissimus Perses honesta- vit, id. Cat. 4, 10, 21 : caput (avis) plumeo apice honestante (c. c. distinguere), Plin. 10, 2, 2 ; cf. Curt. 8, 13 : f'ormam pudor honestabat, id. 6, 2 ; id. 3, 6 Jin. : exorna- lio est, qua utimur rei honestandae et lo- cupletandae causa, adorn, Auct. Her. 2, 18, 28 ; cf., rationes honestandae elocuti- onis, id. ib. 4. 56, 69 ; Plaut. Stich. 2, 1, 7. honestudOi mis, /■ [id.] Honorable- ness, virtue (ante-class, for honestas, no. II.) : tua honestudo Danaos decipit diu, Att in Non. 121, 1 : horrida Europae, id. ib. 120, 32. honestus. a, um, adj. [honos, honor, qs. furnished or clothed with honor] Full of honor, honorable, i. e., I, Regarded with honor, enjoying re- aped or consideration, honored, distin- guished, honorable, respectable, noble, hon- oratus : quum honos 6it praemium vir- tutis judicio studioque civium delatum ad aliquem ; qui eum sententiis, qui suf- frages adeptus est. is mihi et honestus et honoratus videtur, etc., Cic. Brut. 81, 281 ; so, satis honestam honoratamque imagi- nem fore, Liv. 36, 40, 9 : magnus atque honestus, Brut, et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 4 ; cf., salvi et honesti, id. ib. 11, 2, 2 : honestus homo et nobilis, Cic. Mur. 36, 75 : cum honesto aliquo homine, id. Fam. 16, 9, 4 : amplae et honestae familiae ple- beiae, illustrious and honorable families, Cic. Mur. 7, 15 ; cf, homines honestis pa- rentibus ac majoribus nati, id. Frgm. ap. Quint. 11, 1, 85 ; and, bonis parentibus at- que honesto loco natus, id. Tusc. 5, 20, 58 ; so, quum Sabinas honesto ortas loco virgines rapi jussit, id. Rep. 2, 7 ; and, loco natus honesto, Caes. B. G. 5, 45, 2 ; cf. also, Polla, Nursiae honesto genere orta, Suet. Vesp. 1 : equite Romano in primis honesto et ornato, distinguished, eminent, Cic. Fam. 13, 14, 1 ; so id. ib. 13, 31, 1 : eques Romanus, id. ib. 13, 62 ; cf., erant complures honesti adolescentes, senatorum filii et ordinis equestris, Caes. B. C. 1, 51, 3 ; and, publicani, homines honestissimi atque ornatissimi, Cic. de imp. Pomp. 7, 17 ; so, homo honestissi- mus, Caes. B. G. 1, 53, 6 : milites hones- tissimi sui generis, id. B. C. 1, 20, 1 : vir- einis honestae vaticinatione, Suet. Galb. 9, et saep. : quia deus auctor culpae hones- tior erat, Liv. 1, 4, 2 : tarn grave, tam fir- mum, tarn honestum municipium, Cic. Fam. 13, 4, 2 ; so, honestissimus conven- tus. Quint. 1, 2, 9 : ut honestiore judicio contlictere 1 more honorable, Cic. Quint. 13, 44 : dies honestissimus nobis, id. Fam. 1 , 2, 2 ; so, atque erit ilia mihi mortis hon- eBta dies, Prop. 3, 21, 34 : honcsta pau- pertas, Vellej. 129, 3 : omnium honesta- rum rerum egens, i. e. not able to live suitably to his rank, Sail. J. 14, 17 : hones- tis mnnibus omnia laetius proveniunt, i. e. of generals (cf. shortly before, ipsorum tunc manibus imperatorum colebantur agri), Plin. 18, 3, 4, § 19. U Bringing or deserving of honor, 722 HONE honorable, respectable, creditable, worthy, virtuous, decent, proper, becoming : ut(civ- ium vitn) opibus nrma, copiis locuples, gloria ampla, virtute honesta sit, Cic. Att. 8, 11, 1 : in convivio moderate atque hon- esto, id. Mur. 6, 13 : aequa et honesta postulatio, id. Rose. Am. 2, 7 : honestum ac probabile nomen, id. Caecin. 25, 71 ; cf., ut honesta praescriptione rem turpis- simam tegerent, Caes. B. C. 3, 32, 4 ; and, causas abeundi quaerat honestas, Lucr. 4, 1177 : honesta certatio, Cic. Lael. 9, 32 : honestam rem actionemve aut non susci- pere aut, etc., id. ib. 13, 47 ; so, res, causa (opp. turpis), Auct. Her. 1, 3, 5 ; cf., hon- esta res dividitur in rectum et laudabile, id. 3, 2, 3 : hominum honestissimorum testimoniis non credere, Cic. Verr. 2, 1, 49, 128 ; id. Rose. Am. 6, 16 : homines honestismi, id. ib. 17, 49 : quod omnium sit votum parentum, ut honestiores quam sint ipsi, liberos habeant, Quint. 1, 1, 82 : honesta soror, virtuous, chaste, Hor. S. 2, 3, 58 : vita honestissima, Cic. Rose. Am. 17, 48 ; so in the Sup. : labor, Quint. 12, 7, 10 : praecepta, id. 12, 2, 27 : testimonia, id. 5, 11, 37 : vitae instituia sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum pu- tent, Cic. Rep. 3, 9 ; cf., honestum quibus- dam rapto vivere, Quint. 3, 7, 24 ; and, honestius estde amicorum pecunia labo- rare quam de sua, Cic. Fam. 13, 14, 2 : ut neque rectum neque honestum sit, nee fieri possit, ut, etc., id. Lael. 21. 76 : hon- estum et rectum, id. ib. 22, 82 : honestum id intelligimus, quod tale est, ut, detracta omni utilitate, sine ullis praemiis fructi- busve per se ipsum possit jure laudari, id. Fin. 2, 14, 45 ; cf. id. Inv. 2, 53, 159, and id. Leg. 1, 18, 48 : quandoquidem hones- tum aut ipsa virtus est aut res gesta vir- tute, id. Fin. 5, 23, 66 ; cf., sive honestum solum bonum est, ut Stoicis placet, sive quod honestum est, id ita summum bo- num est, ut, etc., id. Off. 3, 3, 13, and id. ib. 1, 4, 14 : formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides, id. ib. 1, 5, 14 : om- nis honesti justique diseiplina, Quint. 12, 2, 1 : honesti praesens imago, id. 12, 1, 28 : quo (honesto) detracto quid poterit beatum intelligi? Cic. Tusc. 5, 15, 45 : de honesto ac bono, Quint. 2, 2, 5 : honesta ac turpia, Cic. Leg. 1, 16, 44 ; so id. ib. 1, 17, 46 : honestis similia sunt quaedam non honesta, id. Acad. 2, 16, 50 : in eodem pectore nullum est honestorum turpium- que consortium, Quint. 12, 1, 4 : de hon- estis, justis, utilibus quaestiones, id. 3, 6, 41. B. Transf, of things, esp. of personal appearance, Noble, fine, handsome (most- ly poet.) : Gn. Quam liberali facie, quam aetate integra ! Th. Ita me di nment, honestus est, Ter. Eun. 3, 2, 21 : ille erat honesta facie et liberali, id. ib. 4, 4, 15 ; so, facies, Suet. Tib. 68 : caput, Virg. A. 10, 133 : nee, si quid honesti est, Jactat habetque palam, quaerit, quo turpia ce- let, Hor. S. 1, 2, 84 : asini, Var. R. R. 2, 6, 2 ; 60, equi, Virg. G. 3, 81 : ager hones- tior, Var. R. R. 1, 4, 2 : tunc ora rigantur honestis Imbribus (i. c. lacrimis), Stat. Th. 2, 234. Adv., honeste: 1. (ace. to no. I.) Honorably, nobly : honeste natus, of no- ble birth, Sxiet. Aug. 43. — Far more freq. and quite class., JJ. (ace. to no. II.) De- cently, becomingly, properly, creditably, virtuously : neque ilia matrem satis hon- este tuam sequi poterit comes, Plaut. Merc. 2, 3, 69 ; id. Rud. 2, 3, 77 : sic volo Te ferre (aquam) honeste, ut ego fero, id. ib. 2, 5, 7 : unde Mundior exiret vix liber- tinus honeste, Hor. S. 2, 7, 12 : ut videa- mur vestiti esse honeste, Var. L. L. 8, 16, 111, § 31 : (Lucretia) turn quoque jam moriens, ne non procumbat honeste, Res- picit, Ov. F. 2, 833 ; so, (Caesar) sinum ad ima crura deduxit, quo honestius cade- ret, Suet. Caes. 82; Lucil. in Non. 427, 26 : — valde se honeste gerunt, Cic. Att. 6, 1, 13 : honestius hie, quam Q. Pompeius, id. Off. 3, 30, 109 : quae in nostris rebus non satis honeste, in amicorum fiunt hon- estissime, id. Lael. 16, 57 : aliquid recte honesteque dicere, id. Rep. 1, 2 : beate et honeste vivere, id. ib. 4, 3 ; so, honeste vi- vere, opp. turpiter, Quint. 5, 10, 24 : face- re ac dicere, opp. turpiter, id. 11, 1, 14 ; id. 10, 5, 13 : iste quidem veteres inter HONO ponetur honeste, fairly, properly, Hor. Ep. 2, 1, 43 : — fastigium nunc honeste vergit in tectum inferioris porticus, Cic. Q. Fr. 3, \,i, 14. honor or hdnOS (the latter form in Cic. most freq.), oris (archaic gen. HON- ORVS, like VENERVS, Inscr. Grut. 207, 2), m. Honor, repute, esteem in which a person or thing is held. I, Lit.: &, In gen.: "quum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sen- tentiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto," Cic. Brut. 81, 281 ; cf., is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamen- tum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium, id. Fam. 10, 10, 1 sq. : honos alit artes omnesque incenduntur ad stu- dia gloria, id. Tusc. 1, 2, 4 ; 60 coupled with gloria, id. Part. 24, 87 ; id. Fam. 5, 20, 2 : quanto et honor hie illo est ampli- or, etc., id. Att. 9, 2, A, 1 : gratia, dignitate, honore auctus, Caes. B. G. 1, 43. 8 : am- plissimis honoribus et praemiis decorari . . . honos maximus, Cic. de Or. 1, 54, 232 : ut eum amplissimo regis honore et nom- ine aft'eceris, id. Deiot. 5, 14 : altquem praecipuo honor^habere, Caes. B. G. 5, 54, 4 : suum cuique honorem et gradum reddere, Cic. Rose. Am. 47, 136: apud eum sunt in honore et in pretio, id. ib. 28, 77 ; so Caes. B. C. 3, 61, 1 ; for which, (Druides) magno sunt apud eos honore, id. B. G. 6, 13, 4 : honorem accipere, id. Att. 9, 2, A, 1 : honorem huic generi (i. e. poetis) non fuisso declarat oratio Catonis, id. Tusc. 1, 2, 3 : honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compres- sit, id. Off. 2, 17, 58 ; cf., quod (?'. e. medi- um ex tribus sedere) apud Numidas hon- ori ducitur, Sail. J. 11, 3 : rite suum Bac- cho dicemus honorem, honor, praise, Virg. G. 2, 393 : tanto ille vobis quam mihi pe- jorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. in Gell. 12, 9, 4 ; cf., exsilii honor, i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21. Of inanim. and abstr. things, Honor, esteem, value: physicae quoque non sine causa tributus idem est honos, Cic. Fin. 3, 22, 73 ; id. Fam. 7, 26, 2 : ornatus ille admirabilis, propter quern ascendit in tantum hono- rem eloquentia, id. Or. 36, 125 : multa re- nascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc 6unt in honore vocabula, si volet usus, Hor. A. P. 71 : apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est, Plin. 9, 17, 27 ; id. 19, 6, 32 : vino Pramnio etiam nunc honoe durat, id. 14, 4, 5, et al. B. In partic. : 1, Public honor, offi- cial dignity, office, post, preferment : ita quaestor sum factus, ut mihi honorem il- ium turn non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem, Cic. Verr. 2, 5, 14, 35 : ille honoris gradus, id. Sull. 29, 82 : equites Romanos in tribunicium restituit honorem, Caes. B. C. 1, 77 Jin. : extraordinarium honorem appetere, id. ib. 1, 32, 2 : honore abiit. Suet Aug. 26 ; cf, deposito honore, id. ib. 36 ; and, pae- ne honore summotus est, id. Claud. 9. — In the plur. : populum Romanum homi- nibus novia industriis libenter honores mandare semperque mandasse, Cic. Verr. 2, 4, 37, 81 ; cf., qui (populus) stultus ho- nores Saepedatindignis, Hor. S. 1, 6, 15: ascendisset ad honores, nisi, etc., Cic. Brut. 68, 241 : honoribus amplissimis et labori- ous maximis perfungi, id. Fam. 1, 8, 3 : Catulus maximis honoribus usus, Sail. C 49, 2 : magistrates atque honores capere. Suet. Aug. 26. 2. Particular phrases: a. hono- ris causa, out of respect : C. Curio, quern ego hominem honoris potius quam contu- meliae causa nominatum volo, Cic. Verr. 1, 7, 18 : quern honoris causa nomino, id. Rose. Am. 2, 6 : toties hunc et virum bo- num esse dixisti et honoris causa appel- lasti, id. Rose. Com. 6, 18.— p. praefari or dicere honorem, To ask permission in using an indelicate expression, To say " by your leave," or " saving your pres- ence :" si dicimus : ille palrcm strangula- H O N O "it, hoiiorem non prnefamur. Sin de Au- relia aiiquid aut Lollia, honos praefandus est, Cic. Fftm. 9, 22, 4 ; for which, haec sunt quae retulissc fas sit, ac pleraquo ex his non nisi honorc dicto, Plin. 28, 8, 24 ; cf. also, honos auribus sit, Curt. 5, 1 med. 3. Personified, Honor, as a deity, Cic. Verr. 2, 4, 54. 121 ; Scst. 54, 116 ; Leg. 2, 23, 58 ; Val. Max. 1, 1, 8 ; Aug. Civ. D. 4, 21; Inscr. Orell. no. 543. IJ, Transf. : A. Concr., Any thing given as a mark of honor. An honorary gift of any kind, a reward, acknowledg- ment, recompense, fee, a sacrifice, funeral rites, a legacy, etc. (so mostly poet, and in -post-Aug. prose) : Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset, Cic. Fam. 16, 9, 3 ; so Vitr. 10, 22 : geminum pugnae proponit honorem, Virg. A. 5, 365 : nil victor honoris Ex opibus posco, Sil. 9, 199 : dicite, Pierides, quo- nam donetur honore Neaera, Tib. 3, 1, 5 : nee Telamon 6ine honore recessit He9io- neque data potitur, Ov. M. 11, 216 : — arae sacriticiis fument, honore, donis cumu- lentur, Liv. 8, 33, 21: divum templis in- dicit honorem, Virg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409 : nullos aris adoleret honores, id. Met. 8, 742 : meritos aris mactavit hono- res, Virg. A. 3, 118 ; — cernit ibi moestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc., Virg. A. 6, 333 ; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45 : solu- tus honos cineri, Val. Fl. 3, 357 : nee enim quaerimus. cui acquiratur, sed cui honos habitus est, i. e. the honorary legacy, Julian. Dig^37, 5, 3 ; so Ulp. ib. 32, 1, 11, et al. B. Objectively, A quality that brings honor or consideration, Ornament, grace, charm, beauty (poet.) : 6ilvis Aquilo decus- sit honorem, Virg. G. 2, 404 ; so, Decem- ber silvis honorem decutit Hor. Epod. 11, 6; cf., populeus cui frondis honor, Val. Fl. 6, 296 : notus in vultus honor, Hor. Epod. 17, 18 ; Stat. Th. 10, 788,— In the plur. ; laetos oculis afftarat honores, Virg. A. 1, 591 ; cf. Sil. 12, 244 : hinc tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris hono- rum opulenta cornu, Hor. Od. 1, 17, 16 : nullum ver usquam nullique aestatis hon- ores, Sil. 3, 487. honorabilis. e, adj. [honoro] That procures honor or esteem, honorable (ex- tremely rare) : haec ipsa sunt honorabilia quae videntur levia atque communia, sal- utari, appeti, decedi, assurgi, etc., * Cic. de Sen. 18, 62: honorabilior omnium, Vulg. Dan. 13, 4. — Adv. : honorabiliter coleba- tur, Amm. 29, 2 ; so, sepelire, Capitol. Macr. 5. hpnorablliterf Honorably ; v. hon- orabilis, ad fin, honorarium! ii, v. honorarius, no. 1. H. honorarius- a , um > adj. [honor] Of or relating to honor, done for the sake of conferring honor, honorary : I. In gen. (quite class.) : quum essem in provincia legatus, qunmplures ad praetores et con- 6ules vinum honorarium dabant : num- quam accepi, ne privatus quidem, Cato in Isid. Orig. 20, 3 ; so, frumentum, Cic. Pis. 35, 86 : tumulus, i. e. a cenotaph, Suet. Claud. 1 : arbiter, i. e. one chosen out of respect by the parties themselves (opp. to one chosen by the judge), Cic. Tusc. 5, 41. 120 ; Fat 17, 39 ; cf, arbitria (opp. ju- dicia legitima), id. Rose. Com. 5, 15 ; and, opera (opp. severitas judicis), id. Caecin. 2, 6 ; and, tutor. Paul. Dig. 23, 2, 61 ; Ulp. ib. 26, 7, 3 : VACCA, i. e. an honorary of- fering (opp. to a sin-offering), Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. no. 32 ; 36 ; 41 : Iudi, given by the magistrates to the people, Suet. Aug. 32 ; cf. Fest. p. 102 Milll. : mu- nus, a post of honor, Gell. 16, 13, 6 : codi- cilli. honorary letters patent, Cod. Theod. 6, 22 ; Cod. Justin. 3, 24, 3 : docere debi- tum est, delectare honorarium, permo- vere necessarium, is done out of respect for tlie audience, voluntarily, Cic. Opt. gen. 1, 3. B. Subst, honorarium, ii, n. (sc. do- num), A present made on being admitted to a post of honor, a douceur, honorary : decurionatus, Traj. ap. Plin Ep. 11, ^4 : carae cognationis, Tert. Idol. 10 ; Ulp. Dig. 11, 6, 1 : in honorarhs advocatorum ita versari judex debet, ut pro modo litis, ttc, id. ib. 50, 13. 1 : so id. ib. 2fi. 7. B. pt «1. HONO H In partic, in jurid. Lat., Of or belonging to the pretoriau law, or law of custom (in opp. to laws strictly defined by statutes) : " (jus) honorarium dicitur, quod ab honore praetoris venerat," Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 10 ; so, actio, Ulp. ib. 30, 1, 28 : obligatio, Marcian. ib. 20, 1, 5 : suc- cessor, Ulp. ib. 46, 4, Yi fin. et saep. honorate- adv., v. honoro, Pa., ad fin. honoratlO, onis, /. [honoro] A doing of honor, a mark of respect, honor (a post- class, word) : Arn. 7, 321 ; so Mart. Cap. 1, 4 ; Fest. s. v. GRADIVUS, p. 97 Miill. honoratus, a , um, Part, and Pa., from honoro. Honoriades, ac; -ianus, «, um; -las, adis, v. Honorius. honorificc, adv., v. honorificus, ad fin. honorif icentia, ; » ./ [honorificus] A doing of honor, honor (a post-class, word) : imperialis, Symm. Ep. 6, 36 ; Vop. Aur. 25. hdndrificOt avi, atum, 1. v. a. [id.] To do honor to, to honor (eccl. Lat.) : re- gem magnum, Lact. 7, Zifin. ; so, Deum, id. Ira D. 23 : Salvatorem, Aug. Ep. 119. honorificus, a, um, adj. [honor] That docs honor, honorable (quite class.) : numquam ab eo mentio de me nisi hono- rifica, Cic. Phil. 2, 15, 39 : quum tu a me rebus amplissimis atque honorificentissi- mis ornatus esses, id. Fam. 5, 2, 1 : ora- tionem meam in te honorificam fuisse, id. ib. § 3 : honorificentissima verba, id. Phil. 14, 11, 29 : seria partitur (Domitius Mar- sus) in tria genera, honorificum, contume- liosum, medium. Quint. 6, 3, 108 ; cf. id. ib. § 6 : si quid honorificum pagina blan- da sonat, Mart. 10, 45, 2 : P. Clodius in senatu sub honorificentissimo ministerii titulo M. Catonem a re publica relegavit, Vellej. 2, 45, 4 : Comp., honorificentius, Nep. Eum. 1. — Adv. : aliquid de aliquo honorifice praedicare, Cic. Phil. 11, 13, 33 ; so, respondere alicui, id. ib. 7, 8, 23 : consurgitur, id. Verr. 2, 4, 62, 138 : pro- mittere (c. c. large), Q. Cic. Petit, cons. 11, 44. — Comp. : ut nemini sit triumphus hon- orificentius quam mihi salus restitutioque perscripta. Cic. Pis. 15, 35 : nee liberalius nee honorificentius se potuisse tractari, id. Fam. 13, 27, 2. — Sup. : aliquem hono- rificentissime appellare, Cic. Fam. 6, 6, 10 : literae tuae quum amantissime turn hono- rificentissime 6criptae, id. Att. 14, 13, B, 2. * hondri{£er> era, erum, adj. [honor- gero] That brings honor, honorable : nota virginitatis, Tert. Virg. vel. 10. hdnoripetai ae, m - [honor-peto] Striving for honors, ambitious : App. Dogm. Plat. 2. HonoriUS, >>, rn. Son of the Emperor Theodosius I., and brother of Arcadius, the first emperor of the Western Roman empire. —II. Deriw., A Hdndnanus, a, um, adj., Of or belonging to the Emperor Hono- rius, Honorian : thermae, Cod. Theod. 15, 1, 50. — B. Honoriades, ae, m., Male descendants, sons of the Emperor Honori- us, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 341.— C. HonOI'las, adis,/., Female descendants, daughters of the Emperor Honorius, Claud. Laud. Seren. 130. honoro* RV ^< atum, 1. v. a. (in the de- pon. form : Dionysius Platonem in litore occurrens honoratus est, Sol. Ifin.) (hon- or] To clothe or adorn with honor ; to hon- or, respect ; to adorn, ornament, embellish, decorate (quite class.) : mortem ejus (Ser. Sulpicii) non monumento sed luctu pub- lico esse honorandam putarem, Cic. Phil. 9, 3, 5 : ornandi honorandique potestas, id. ib. 5, 17, 45 Orell. N. cr. : honorandus sum, quia tyrannum occidi (opp. punien- dus), Quint. 3, 6, 74 ; cf. id. 7, 4, 41 : Am- phiaraum sic honoravit fama Graeciae, Cic. Div. 1, 40, 88 : virtutem, id. Phil. 9, 2, 4 :— populum congiariis, honored, i. e. presented, Vellej. 2, 129, 3 ; cf., ni9i in are- na passi sunt se honorari, Ulp. Dig. 3, 1, 1, and Callistr. ib. 48, 10, 15 ; so, honoratus equestri statua, Vellej. 2, 61, 3: Apollo lyram modo nato flore honorabat, adorn- ed, Petr. 83.— Hence honoratus, a, um, Pa. Honored, respected ; honorable, respectable, distin- guished • A. I n gen. (quite class.) : qui honorem fipntoritiio. riv <-iif*-t^Mo n-lrp- H O RA tua est, is mihi et honesrus et honoratus videtur, etc., Cic. Brut. 81, 281 ; so, satis honcstam honoratamque imaginem fore, Liv. 36, 40, 9 : beati, qui honorati sunt, vi dentur ; miseri autem, qui sunt inglorii. Cic. Leg. 1, 11, 32 : clari et honorati viri, id. de Sen. 7, 22 ; eo, homo et princeps. id. Oft'. 1, 39, 138 : et nobilis Thucydides, id. Or. 9, 32 : Achilles, Hor. A. P. 120 : cani, Ov. M. 8, 9 : praefectura, Cic. Plane. 8, 19 : amici, i. e. courtiers, Liv. 40, 54, 6 : rus. granted as a mark of honor, Ov. M. 15, 617 ; cf., sedes, Tac. A. 2, 63. — Comp. ■ Dionysius apud me honoratior luit, quam apud Scipionem Panaetius, Cic. Att. 9, 12, 2 : 6pes honoratioris militiae, Liv. 32, 23, 9. — Sup. : genus pollens atque honoratis- 6imum, Plaut. Capt. 2, 2, 28 : honoratissi- mo loco lectus, Vellej. 2, 76, 1 : honora- tissimae imaginis vir, Liv. 3, 58, 2 : decre- tum, id. 27, 10, 6 : genus assensus, Tac. G. 11. B. I" partic., Honored by a publicof- jice, filling a post of honor, honorable, re- spectable (so perh. not ante-Aug.) : hono- ratus praetor, Ov. F. 1, 52 : consul hono- ratus vir, id. Pont. 4, 5, 1 : honoratior, Vellej. 2, 54 fin. : familia honorata magis quam nobilis, Eutr. 7, 18 : si quis forte honoratorum, decurionum, possessorum, etc., Cod. Theod. 9, 27, 6 ; so Lampr. Alex. Sev. 40; Inscr. Orell. no. 3540; 3971, et al. ; cf. also, HONORATVS AD CVRAM KALENDARII, Inscr. Grut. 444, 5: hon- oratae comae, i. e. of a high magistrate, Ov. Pont. 2, 2, 92. Adv., honorate, With honor, honora- bly : quam ilium ut honorate nee secure continet ? Vellej. 2, 129, 3 : quod filium honorate custodierant, Tac. H. 4, 63. — Comp.: utrum contu meliosius expule- rint, an revocaverint honoratius, Just. 5, 4. — Sup. : aliquem honoratissime excipe- re, Val. Max. 2, 10, 2. honorus, a, um, adj. [honor, analog, with decorus from decor] (poet, and in post-Aug. prose) *I, Worthy of honor, honorable : Stat. Th. 5, 40. — H. That con- fers honor, honorable : carmen, glorify- ing, Val. Fl. 4, 342 ; so, fama, Stat. Th. 2, 629 : mors, id. ib. 4, 230 : quae in Drusum patrem Germanici honora et magnifica Augustus fecisset, Tac. A. 3, 5. honos- oris, v. honor. t honus an( i honustUSj v. onus, ad init. £ f hoplititeS> ae. m. [from brrXirrjs] A heavy-armed man : Plin. 35, 10. 36, § 71. hoplomachus. i. m. = bn\ouuxos, A heavy-armed combatant, a sort ot gladiator, Suet. Calig 35 ; Mart. 8, 74 ; Inscr. Orell., no. 2566. 1 1. hora? a e (archaic gen. sing., ho- rai, Lucr. 1, 1015. In the abl. plur., HO- RABVS, Inscr. Orell., no. 4601), f. = oipa (lit., a definite space of time, fixed by natural laws ; hence, as in Greek), I, An hour (among the Romans, of va- rying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reck- oned as 12 hours) : hora Hiberna, Plaut. Ps. 5, 2, 11 : aestiva, Mart. 12, 1, 4 : viginti raillia passuum horis quinque duntaxat aestivis conlicienda sunt, Veg. Mil. 1, 9 ; Brut, in Cic. Fam. 11, 13, 4 : horam am- plius jam in demoliendo signo molieban- tur, Cic. Verr. 2, 4, 43, 95 : iidem eadem possunt horam durare probantes? Hor. Ep. 1, 1, 82 : ternas epistolas in hora dare, Cic. Fam. 15, 16, 1 ; so, in hora saepe du- eentos versus dietabat, Hor. S. 1, 4, 9: horas tres dicere, Cic. Att. 4, 2, 4 : pri- mum dormiit ad horas tres, id. ib. 10, 13, 1 : quatuor horarum spatio antecedens, Caes. B. C. 3, 79 fin. .- quatuor aut plure3 aulaea premuntur in horas, Hor. Ep. 2, 1, 189 : non amplius quam septem horas dormiebat, Suet Aug. 78 : haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causa9 complectitur, Quint. 10, 6, 1 : pau- cissimarum horarum consulatus, Plin. 7. 53, 54, § 181 : hora quota est? what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44 ; cf., quum a puero quaesisset horas, Plin. 7, 53, 54, § 182 ; so Suet. Dom. 16: si te grata quies et pri- mam somnus in horam Delectat, Hor. Ep. 1, 17, 6 : hora secunda postridie, Cic. Quint 6, 25 : quarts vix demum exponi- rrm- h"-.i. V-* f 1. 5: V • r- :-rv> r- 7 '• ■ HORA quinta fere hora venissera, Cic. Pis. 6, 13 : ea res acta est, quum hora scxta vix Pompeiua perorasset, usque ad horam octavam, id. Q. Fr. 2, 3, 2 : hora fere nona, id. ib. : hora diei decima fere, id. Phil. 2, 31, 77 : hora fere undecima aut non mul- to secus, id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora; Exercet rau- cos tertia causidicos : In quintam varios i:xtendit Roma labores : Sexta quies las- sis, septima finis erit, etc., Mart. 4, 8 : post horam primam noctis . . . decern horis nocturnis, Cic. Rose. Am. 7, 19 : prima noctis, Suet. Aug. 76 : tribus nocturnis, id. Calig. 50 : — id quidem in horam diei quin- tam vel octavam spectare maluerint, i. e. toward that part of the heavens where the sun Is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16 ; so id. 6, 32, 37 :— hie tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis le- gitimis horis remittam, of the hours al- lowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, 25 : — hora partus, the hour of one's birth, na- tal hour, Suet. Aug. 94 ; for which, nata- lis, Hor. Od. 2, 17, 19 ; so, mortis. Suet. Dom. 14 : coenae, id. Claud. 8 : pugnae, id. Aug. 16 : somni, id. Dom. 21, et 6aep. : ad horam venire, at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16 : clavum mutator in ho- raa, every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10 ; so in horas, id. Od. 2, 13, 14 ; A. P. 160 ; Plin. Ep. 3, 17, 3. 2. P r o v e r b. : a. I" horam vivere, To care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25. — h. Omnium horarum homo (amicus, etc.), Ready, active, well disposed at all times : Quint. 6, 3, 110 Spald. ; Suet. Tib. 42 (for which, C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuiois tempori hominem esse, Cic. de Or. 2, 67, 271). B. Transf., in the plur., horae, arum, A horologe, clock: quum machinationc quadam moveri aliquid videmus, ut 6phae- ram, ut horas, Cic. N. D. 2, 38, 97 ; so Petr. 71 ; cf., videt oscitantem judicem, mittentem ad horas, looking at the clock, Cic. Brut. 54, 200. II. Poet., in gen., Time, time of year, season : tu quamcumque deus tibi fortu- naverit horam, Grata sume manu, Hor. Ep. 1, 11, 22: et mihi forsan, tibi quod negaiit, Porriget hora, id. Od. 2, 16, 31: ne fluitem dubiae pendulus horae, id. Ep. 1, 18, 110 : qui recte vivendi prorogat ho- ram, id. ib. 1, 2, 41 ^xtremo veniet mol- lior hora die, Prop, a, 28, 16 : numquam te crastina fallet Hora, Virg. G. 1, 426 ; Ov. A. A. 1, 250 : sub verni temporis ho- ram, Hor. A. P. 302; so of spring: geni- talis anni hora, Plin. 9, 35, 54 : flagrantis atrox hora Caniculae, Hor. Od. 3, 13, 9 : (hae latebrae) Incolumem tibi me praes- tant Septembribus horis, id. Ep. 1, 16, 16: arbor ipsa omnibus horis pomifera est, at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, TA 15. fjff Personified, Horae, arum, /., like the Gr. T £lp«i, The. Hours, daughters of Jupiter ana Themis, goddesses that presid- ed over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat Th. 3, 410 ; Ov. F. 1, 125 ; 5, 217 ; Hyg. Fab. 183. 2, Hora, ae, /. [perh. an archaic form for hera, lady] The wife of Quirinus (Romulus), who was worshiped as a god- dess (* called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830) : te, Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. in Non. 120, 2 ; so, Hora Quirini, Gell. 13, 22, 2 ; cf., pari- ter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat, Ov. M. 14, 851. ' hbraeum, '. tt. = w/>«ioi/ (.sc. riipi- yos)i A pickle made of young fishes, Plaut. Capt. 4, 2, 71. * horalis, e, adj. [hora] Of or belong- ing to an hour : spatium, i. e. of an hour, Venant Vit. S. Mart. 4, 364. ' horarium. ». »<■ [id-] A horologe, clock, Cen8orin. de Die nat. 23 med. 1. Horatius, a. Name of a Roman gens. So, Horatii, The three twin brothers, in the time of Tulltis Hostilius, who fought against the Alban Curiatii, Liv, 1, 24 sq. : Horatius Codes, who. in, the war with Porsenna, defended a bridge single-hand- ed, Liv. 2, 10: Q. Horatius Flaccus. the famous Augustan poel.—\n the /em., H6- 724 HOEN ratia, ae, The sister of the Horatii, Liv. 1, '26 Jin.— n. Derivv., A. Horatius, a. um, adj., Of or belonging to a Horatius, Horatian : gens, Liv. 1, 26 : virtus, Virg. Cul. 359 : lex, Liv. 3, 55 ; another, Gell. 6, 7, 2.— B. Horatianus, a, um, adj., Of or belonging to the poet Horace, Horatian : ille Atabulus, Gell. 2, 22, 25. 2. Horatius, a> um, v. 1. Horatius, no. J I. A. horconia, ae, /. A sort of wine in Campania, Plin. 14, 2, 4, § 35. t hor c turn e ' forctum P ro bon ° dicebant, Fest. p. 102 Mull. ; cf., fortts, init., and p. 641, b. + horda, ae, /., archaic i. q. forda, A cow that is with calf: "quae sterilis est vacca.TAURA appellata; quaepraegnans, HORDA : ab eo in fastis dies J hordicalia nominantur, quod tunc hordae boves im- molantur," Var. R. R. 2, 5, 6 ; v. fordus. hordeaceus, a > um . <"&'• [hordeum] Of or relating to barley, barley- : farina, Cato R. R. 157, 5 ; Plin. 20, 30, 51 : panis, id. 18, 11, 26 : farrago, Col. 11, 2, 99 : mes- sis, Plin. 18, 29, 71 : pira, barley-pears, i. e. ripe at the barley-harvest. Col. 5, 10, 18. hordeariUS ( als0 written ordearius and hordiarius), a, um, adj. [id.] Of or re- lating to barley, barley- : pira, barley-pears, i. e. pears that are ripe at barley-harvest, Plin. 15, 15, 16 (also called hordeacea pira, Col. 5, 10, 18) ; so, pruna, Plin. 15, 13, 12 : " hordiarium aes, quod pro hordeo equiti Romano dabatur," Fest. p. 102 Miill. ; cf. Gaj. Inst. 4, 27 : antiquissimum in cibis hordeum, sicut Atheniensium ritu appa- ret et gladiatorum cognomine, qui horde- arii vocabantur, Plin. 18, 7, 14 : hunc eun- dem M. Coelius hordearium rhetorem ap- pellat, deridens ut inflatum ac levem et sordidum, Suet Rhet 2. * hordeius, a . um > "dj. [' d -] Oforjre- lating to barley, barley- : lolligiunculae, Plaut. Casin. 2, 8, 58. hordedluSi i. ™- dim. [id.] A sty in the eye, Marc. Empir. 8. hordeum ( a l so written ordeum), i, n. [perhaps from horreo, borrldus] Barley, " Plin. 18, 7, 10 ; Cato R. R. 35, 2 ; Var. R. R. 2, 4, 6 ; Col. 2, 9, 3 sq. ;" Liv. 27, 13, 9 ; Suet. Aug. 24,— In the plur., Virg. E. 5, 36 ; Georg. 1, 317 ; on account of this plur. he was abused by the poet Bavius ; v. Bavius ; cf. also, "hordea et mulsa non alio vitiosa sunt, quam quod singularia pluraliter efferuntur," Quint. 1, 5, 16. Yet the plur. is also found in Pliny, 18, 7, 10, §56. t hordicalia, v - Jhorda and fordus. t hordicidia, v. tfordicidia. C* hordus, v. lordus.) hdria (also oria), ae, /. A small ves- sel, a fishing-smack : "horia navicula pis- catoria," Non. 533, 20 ; Plaut. Rud. 4, 2, 5 ; 4, 3, 81 ; Gell. 10, 25, 5. horiola, ae, /. dim. [horia] A skiff, fishing-boat, Plaut Trin. 4, 2, 100 ; Gell. 10, 25, 5. honor; hori, v. dep. [prim, form of hortor, from the root OPfl, whence bpvv- lit, op/it), hppiu, etc.: v. hortor] To urge, incite, encourage: "hortatur quod vulgo dicimus, veteres nonnulli horitur dixe- runt, ut Ennius libro XVI. (29) : pran- dere jubet horiturque. Idem in X. (28): horitur induperator," Diom. p. 378 P. t horizon* ontis, m.— hpi(,wv (kvkXos or dr/p) ; I, The boundary line between the atmosphere and the surface of the earth, the horizon (pure Lat. Aniens and finitor), Macr. Somn. Scip. 1, \5fin.; Sat. 7, 14 fin. ; Hyg. Astr. 1, 4. — H. A line drawn through the centre of a sun-dial, dividing it into two equal parts, Vitr. 9, 8. t hormenos, i> ">• = tippevos, The Greek name of the wild asparagus, Plin. 19, 8, 42 fin- t hormesiOll- ii. "■ == bpii/iaiov, A pre- cious stone, otherwise unknown, perh. yel- low onyx, Plin. 37, 10, 60. ' horminddcs, is. m.^-oppiviiStiS, A hormin-stone, i. e. a precious stone resem- bling horminum in color, Plin. 37, 10, 60. 'horminum, ■> n. = opuivov, The lierb clary, a kind of sage, Salvia hormi- num, L. ; Plin. 22, 25, 76 ; 18, 10, 22. homo» adv., v. horaus, ad fin. hornotinuSi ". um, adj. (hornus] Of HOEB this year, this year's: nuces, Cato R. R. 17, 2 : frumentum, Cic. Verr. 2, 3, 18, 45: virgae, Col. 5, 6 fin. hornus, a > um > aa J. [contr. for hori- nu6=: liptvoi from iipa] Of this year, this year's (not in Cic. ; but cf. homotinus) : agni, Prop. 4, 3, 61 : fruge, Hor. Od. 3, 23, 3 : vina, id. Epod. 2, 47 : palea, id. Sat. 2, 6, 88. — Adv., homo, This year: utrum anno an horno te abstuleris a viro 1 Lucil. in Non. 121, 8 : horno messis magna bAt, Plaut. Most 1, 8, 3 ; Var. in Non. 121, 10. { horo'dgiaris, e, adj. [horologium) Of or belonging to a horologe or clock : TEMPLUM, i. e. provided with a clock, Inscr. Orell. no. 1276 ; cf. abbrev., HORO- LOGIAR. TEMPLUM, ib. no. 925. t hdroldgicus) a > um , ac 0- ~ i>po\o- yiKos, Of or belonging to a clock : vasa, Mart Cap. 6, 194. t hdrdlogiuni) «, n. — u>po\6yiov, A clock, horoloffe, either a sun-dial or a wo- ter-clock, " Plin. 2, 76, 78 ; 7, 60, 60 ," Var. R. R. 3, 5, 17 ; Cic. Fam. 16, 18, 2 ; Sen. Apocol. 2 ; Vitr. 9, 8 sq. ; Inscr. Orell. no. 2032 ;^3298 sq. _ t hdroscopium, '•> n.=.&poaKoi:iiov, An instrument used in the casting of na- tivities, Sid. Ep. 4, 3. i horoscope are, v. n. = iZipotjKomio. To take the time of one's nativity, to draw a horoscope, Manil. 3, 296 ; Firm. Math. 5, 1. t hdrosedpUS) a . um, adj. = uipoaKo- ■noS, That shows the hour : vasa, Plin. 2, 72, 74 ; Mart. Cap. 6, 194.— JI. Subst, horo- scopus, i, 77i., A nativity, horoscope, Pers. 6, 18 ; Manil. 3, 190 ; 200 sq. ; Aug. Civ. D. 5, 2 sq. horrearius, », m - [horreum] The su- perintendent of a store-house or magazine, LabeoDig.l9,2,60,§9;Cels.ap.Ulp.ib.l0, 4, 5 ; Ulp. ib. 9, 3, 5 ; Inscr. Orell. tio. 3214. horrcaticus, a , "»", adj. [id.] Of or belonging to a store-house : species, i. e. the corn stored up in a magazine, Cod. Theod. 11, 14, 3. horrcntia, ae,/. [horreo] A shudder- ing, horror (post-class, for horror), Tert. adv. Marc. 24 med. horreO; ere, v. n. and a. To stand on end, stand erect, to bristle: I. Lit. (so for the most part only poet. ; not in Cic- eron. prose) : in corpore pili, ut arista in spica hordei, horrent, Var. L. 1/. 6, 6, 64, § 49 ; cf., et setae densis similes hastili- bus horrent, Ov. M. 8, 285 ; so, saepe hor- rere sacros doluit Latona capillos, Tib. 2, 3, 23 ; and, horrentibus per totum corpus villis, Plin. 8. 40, 61 /71. : horrentes bar- bae, Petr. 99 : horrentibus scopulis gra- dum inferre, Plin. Pan. 81, 1 : horrentes rubi, Virg. G. 3, 315: horrentibus hastis, id. Aen. 10, 178: horrebant densis aspera crura pilis, Ov. F. 2. 348 : rigidis setis horrere, id. Met. 13, 846 : horret capillit ut marinus asperis Echinus aut currens aper, Hor. Epod. 5, 27 : pervigil ecce dra- co squamis crepitantibus horrens Sibilat, Ov. Her. 12, 101 : — densantur campis hor- rentia tela virorum ; Horret ager campi- que armis sublimibus ardent, Enn. Ann. 8, 48 ; imitated by Virgil, Virg. A. 11, 602 Serv. ; cf., sparsis hastis longis campus splendet et horret, Enn. ap. Macr. S. 6, 4, and Liv. 44, 41, 6 : mare quum horret fluctibus, ruffled, rough, Att. in Non. 422, 33 : duris cautibus horrens Caucasus, Virg. A . 4, 366 : silvis horrentia saxa fra- gosis, Ov. M. 4, 778. II. Transf. : A. (through the inter- mediate notion of unevenness in motion) To move in an unsteady, shaking manner ; viz. : 1. In gen., To shake, tremble (extreme- ly seldom) : corpus ut impulsae eegetes Aquilonibus horret, Literaque arhculo pressa tremente labat, Ov. Her. 10, 139 ; cf. horresco. 2. In partic. : a. To shake, shiver, freeze with cold, rigerc (likewise poetical and very seldom) : saepe etiam dominae, quamvis horrebis et ipse, Algentis manus est calfacienda sinu, Ov. A. A. 2, 213 : horrenti tunicam non reddere servo, Juv. 1, 93 : sola pruinosis horret facundia pan nis, Petr. 83. 1). To tremble, shudder, quake with fright or dread ; and more freq. as a verb, act., with an object, to shudder or ho n a be Jrightencd at any thing (the class, sig- nif. of the word, equally freq. in prose and poetry) : (a) Abs. : totus, Parmeno, Tremo horreoque, postquam aspesd hanc, Ter. Eun. 1, 2, 4 : PA. Extimuit rum ilia ? Me. Horret corpus, cor salit Plaut. Cist. 2, 3, 9 : arrectis auribus horrent Quadru- pedes monstrique metu turbantur, Ov. M. 15, 516. — (/J) c. ace: si qui imbecillius horrent dolorem et reformidant, Cic. Tusc. 5, 30, 83: deorum (conscientiam) horrere, id. Fin. 1, 16, 51 ; so, judicium et crimen, id. Verr. 2, 5, 29. 74; cf., in- grati animi crimen, id. Att. 9, 2, A, 2 : ip- 6am victoriam, id. Fam. 7, 3, 2 : Ariovisti crudelitatem, * Caes. B. G. 1, 32, 4 : nomen ipsum accusatoris, Quint. 12, 7, 1 : fragili- tatis humanae vires, Plin. Pan. 27, 1 : pau- periem, Hor. S. 2, 5, 9 : onus, id. Ep. 1, 17, 39 : iratum mare, id. Epod. 2, 6 : nu- tum divitis, id. Ep. 1, IS, 11 : strictas se- cures trepida cervice, Sil. 6, 695, et saep. : te Negligit aut horret, Hor. Ep. 1, 7, 64 ; cf., quem dives amicus odit et horret, id. ib- 1, 18, 25: horrent admotas vulnera crudamanus, Ov. Pont 1, 3, 16.— (y) With an object- or relative-clause : ego vestris armis armatus non horrui in hunc locum progredi, Cic. Agr. 2, 37, 101 ; so, horreo dicere, Liv. 7, 40, 9 : — dominatio tanto in odio est omnibus, ut quorsus eruptura ait, horreamus, Cic. Att. 2, 21, 1 ; so, quemadmodum accepturi sitis, horreo, id. Phil. 7, 3, 8.-((5) With a follg. ne: eo plus horreo, ne illae magis res nos cepe- rint, quam nos illas, Liv.~34, 4, 3. C. To shudder with, amazement, to be astonished, amazed (extremely seldom) : quae mehercule ego, Crasse, quum trac- tantur in causis, horrere soleo, Cic. de Or. 2, 45, 188 ; cf- under horrendus, no. 2. B. To be of a rough, rigid, i. e. fright- ful, terrible appearance ; to look rough, ter- rible ; to be terrible, dreadful, horrid, (rare ; mostly poet.) : possetne uno tempore rlo- rere, deinde vicissim horrere terra, Cic. N. D. 2, 7, 19 ; so, quaedam loca frigori- bus hiemis intolerabiliter horrent, Col. 1, 4, 9 ; German. Progn. 2, 158 ; cf., nee fera tempestas toto tamen horret in anno, Ov. F. 1, 495 ; and, Phoebus, Stat. Th. 4, 1.— 2, Trop. : horrebant sacvis omnia verba minis, Ov. R. Am. 664. A horrens, entis, Pa. (ace. to no. II. A) Terrible, fearful, horrid (poet and very rare) : horrens Areadius sus, Lucr. 5, 25 : horrentique atrum nemus imminet umbra, Virg. A. 1, 165 : horrentes Marte Latinos, id. ib. 10, 237 : horrensque feris ftltaribus Esus, Luc. 1, 445. B. horrendus, a, um, Pa. 1, (ace. to no. I. B, 2) Dreadful, terrible, fearful, terrific, horrible (mostly poet, and in post- Aug. prose) : horrendum et dictu video mirabile monstrum, Virg. A. 3, 26 : truces horrendaeque imagines, Plin. Pan. 52, 5 : silva invia atque horrenda, Liv. 9, 36, 1 ; Hor. Od. 3, 3, 45 : rabies, id. Sat. 2, 3, 323 : diluvies. id. Od. 4, 4. 27 : tempestas (c. c. foeda), Vellej. 2, 100, 2 : nox, Ov. F. 6, 140 : vox, Val. Fl. 1, 210 ; cf, lex erat horrendi carminis, Liv. 1, 26, 6 : juvenis Parthis horrendus, Hor. S. 2, 5, 62 : pallor utrasque Fecerat horrendas aspectu, id. ib. 1, 8, 26 ; so, res horrenda relatu, Ov. M. 15, 298 : horrendum dictu ! Virg. A. 4, 454. — In the neut. adverbially : belua Ler- nae Horrendum stridens, Virg. A. 6, 288 : arma Horrendum sonuere, id. ib. 9, 732 ; id. ib. 12, 700. — 2. In a good sense, Won- derful, awful, venerable (poet.) : horrenda virgo (Camilla), Virg. A. 11, 507 : horren- dae procul secreta Sibyllae, id. ib. 6, 10 : tectum augustum, ingens . . . Horrendum silvis et religione parentum, id. ib. 7, 172. * horreoluni; i> «• dim. [horreum] A small barn or granary : Val. Max. 7, I fin. horresco, horrui, 3. v. inch. n. and a. fhorreo] To rise on end, stand erect, to bristle up, grow rough : I, Lit (so most- ly poet ; cf. horreo) : rettulit ille gradus horrueruntque comae, Ov. F. 2. 502 : turn segetes altae campique natantes Lenibus horrescunt flabris, Virg. G. 3, 199 : brachia coeperunt nigris horrescere villis, Ov. M. 2, 478 ; cf., setis horrescere coepi, id. ib. 14, 279 : horrescit telis exercitus asper U-trimque, Enn. Ann. 14, 13 : horrescit HOUR mare, becomes ruffled, rough, Var. in Non. 423, 7 ; cf., ut ille qui navigat, quum su- bito mare coepit horrescere, Cic. Frgm. ib. 4 (Rep. 1, 40 Mos.). II, Transf. : A„ To fall a shaking, trembling : (puella) Horrait, ut steriles, agitat quas ventus, aristae, Ov. A. A. 1, 553. 2. In partic, To begin to shake, shud- der, or tremble for fear, to become frig lu- ened, terrified (quite class.): (a) Abs.: horresco misera, mentio quoties fit par- tionis, Plaut. True. 1, 2, 93 ; cf. id. Asin. 4, 1, 4, and Ter. Ad. 4, 4, 23 : quin etiam ferae, sibi injecto terrore mortis, horres- cunt, Cic. Fin. 5, 11, 31 : horresco refe- rens. Virg. A. 2, 204 : horrescit visu subi- to, id. ib. 6, 710; id. ib. 12, 453. — (ji) c. ace. : dum procellas Cautus horrescis, Hor. Od. 2, 10, 3 ; so, morsus futuros, Virg. A. 3, 394 : nullos visus, Val. Fl. 6, 453 ; Stat Th. 3, 70. B. To grow fearful, terrible, dreadful (extremely 6eldom) : in terra quoque ut horrescant (fulmina), Lucr. 6, 261 : eubi- tis horrescit turbida nimbis Tempe6tas, Sil. 1, 134. horreunii i> "• A storehouse; esp. for preserving grain, a barn, granary, magazine : illi Capuam cellam atque hor- reum Campani agri esse voluerunt, Cic. Agr. 2, 33, 89 : si proprio condidit hor- reo, Quicquid de Libycis verritur areis, Hor. Od. 1, 1, 9; Cic. Verr. 2, 3, 8, 20 ; Caes. B. C. 3, 42, 4 : illius immensae ru- perunt horrea messes, Virg. G. 1, 49 ; cf. Tib. 2, 5, 84 : si, quicquid arat impiger Appulus, Occultare meis dicerer horreis, Hor. Od. 3, 16, 27.— For other things : parcis deripere horreo amphoram ? Hor. Od. 3, 28, 7 ; so Paul. Dig. 18, 1, 76 : ar- gentum, quod in domo, vel intra horreum usibus ejus fuit, id. ib. 34, 2, 33 ; Ulp. ib. 10, 4, 5 ; Col. 12, 52, 3. Poet, of a bee- hive, Virg. G. 4, 250; of ant-burrows, Ov. Tr. 5, 6, 39. horribilisj e, adj. [horreo] Terrible, fearful, dreadful, horrible (freq. and quite class.) : quod hanc tarn tetram, tarn hor- ribilem tamque infestam rei publicae pestem toties jam effugimus, Cic. Cat 1, 5, 11 : homini accidere nihil posse, quod sit horribile aut pertimescendum. id. Fam. 5, 21 fin. : species, * Caes. B. G. 7, 36, 2 ; so, spectaculum, Sail. J. 101, 11 : sonitus, id. ib. 99, 2 : di magni, horribilem et sa- crum libellum ! Catull. 14, 12 : tempes- tas, Cic. Rep. 2, 6: formidines, id. Fin. 1, 19, 63 : horribiles miserosque casus, id. de Or. 3, 3, 11 : Mars (Stella) rutilus hor- ribilisque terris, id. Rep. 6, 17 : illud vero fuit horribile, quod vereor, ne, etc., id. de Or. 1, 61, 258 : horribile est causam capi- tis dicere, horribilius priore loco dicere, id. Quint 31, 95. — B. In colloquial lang., sometimes in a good sense, i. q. Astonish- ing, amazing, tremendous : sed hoc rrfias (i. e. Caesar) horribili vigilantia, celerita- te, diligentia est, Cic. Att. 8, 9 fin. : uter- que juravit, inter nos periruram esse tarn horribile secretum, Petr. 21. k A dv., in a good 6ense : horribili ter scrip- sistihanc orationem, Amazingly, M. Aurel. ap. Front Ep. 2, 6 ed. Maj. horriblllter* adv., v. horribilis, ad fin. horricdmis* e - <*4j- [horreo-coma] With hair on end, bristly, shaggy (an Ap- puleian word) : canes, App. M 4, p. 151 : hircus, id. ib. 7, p. 192. horride* adv., v. horridus, ad fin. horriduluSj a, um, odj. dim. [hor ridus] Standing up, projecting forth, pro tuberant ; rough, ragged, rude : papillae Plaut Ps. 1, 1, 66 : caput ungunt horrid ulum, Lucil. in Non. 423, 1 ; Mart 10, "" 9 : scis comitem horridulum trita donare lacerna, i. e. shabby, poor, Pers. 1, 54. — B, Trop. : tua ilia horridula mihi atque in comta visa sunt Cic. Att. 2, 1, 1 : oratio nes Catonis, id. Or. 45, 152. horridus* a . um, a . Ann. 1, 1; cf, proelia, Virg. G. 2, 282: and, arma, Ov. M. 1, 126 : virga (mortis). Hor. Od. 1, 24, 16 : fata, Virg. A. 11, 96 : jussa, id. ib. 4, 378 : paupertas, Lucr. 6. 1281; Plin. 13, 3, 4 fin. •4 um > aa J- [horreo-so- nus] Sounding dreadfully, that makes a horrid sound, horrisonous (a poet, word) : (return, Cic. poet. Tusc. 2, 10, 23; cf., flatus, Luc. 2, 455 : fragor, Lucr. 5, 110 : fremitus, Virg. A. 9, 55 : cardo, id. ib. 6, 573 : buxus, Val. Fl. 2, 584 : flagellum, id. 7. 149. horror* oris, m. [horreo] A standing on end, standing erect, bristling: I. Lit. (so only poet., and very rarely) : coma- rum, Luc. 5, 154 ; so Val. Fl. 1, 229 : pon- tus non horrore tremit, i. e. was not ruffled, agitated, Luc. 5, 446. * B. Trop., Roughness, rudeness of speech : veterem ilium horrorem malim quam istam novam licentiam, Quint. 8, 5, 34. H. Transf. (cf. horreo, no. II.) : A. A shaking, trembling, viz.: 1, In gen. (poet, and in post-Aug. prose) : tremulo ramos horrore movcri, Ov. M. 9, 345 : horror soli, Flor. 2, 6. 2. In par tic. : a. -A shaking, shiver- ing, chill, cold fit, ague-fit (quite class.) : mihi frigidus horror membra quatit, Virg. A. 3, 29 ; cf. Val. Fl. 7, 563 -.—frigus voco ubi extremae partes membrorum inal- gescunt : horrorem, ubi totum corpus in- tremit, Cels. 3, 3 : Atticam doleo tarn diu : sed quoniam jam sine horrore est, spero esse ut volumus, Cic. Att. 12, 6 fin. : hor- rorem tcrtianae et quartanae minuere, 1'lin. 22, 25, 72 Jin. O, A shaking, shuddering, quaking, trembling with fright or dread ; dread, terror, horror (quite class.) : "est et frigi- da multa, comes formidinis, aura, Qua cict horrorem membris et concitat artus," Lucr. 3, 292: ea res me horrore afficit, Plaut. Am. 5, 1, 16 ; cf. id. ib. 66 : di im- rnortales, qui me horror perfudit ! quam sum sollicitus, quidnam futurum sit I Cic. Att. 8, 6, 3 : me luridus occupat horror Spectantem vultus etiamnum caede ma- dentes, Ov. M. 14, 198 : frigidus artus, Dum loquor. horror habet, id. ib. 9, 291 : spectare in eadem arena fcras horror est, Plin. 28, 1, 2. C. Dread, veneration, religious awe : his ibi me rebus quacdam divina voluptas Percipit atque horror, Lucr. 3, 29 : hie numinis ingens horror, Val. Fl. 2, 433 : arboribus suus horror inest, Luc. 3, 411 : -.mimos horrore imbuere, Liv. 39, 8, 4 : perfusus horrore vencrabundusque, id. 1, 16, 6. B. The quality of causing dread, fright- fulness ; that, which causes dread, a bug- bear, horror (poet.): serrae stridentis Horror. Lucr. 2*11 : valid! ferri naturae friei'hiB horror, id. 6, 1010: Scipiades, In Hi iiilrtii-n. Carthnginis horror, id. 3, 72f HO KT 1047 ; imitated by Sil. Hal. : jacet campis Carthaginis horror, Sil. 15, 340. horsum. adv. [contr. from hue vor- sum] Hitherward, hither, this way (an ante- class, word) : horsum pergunt, Ter. Hec. 3, 4, 36 : horsum se capessit, Plaut. Rud. 1, 2, 83 ; id. Mil. 2, 3, 33 ; Ter. Eun. 2, 1, 13. Hortalus. h m. Surname of the ora- tor Q. Hortensius and his descendants, Cic. Att. 2, 25, 1 ; 4, 15, 4 ; Suet. Tib. 47 ; Tac. A. 2, 37. hortamen. ' ms > "■ [hortor] An in- citement, encouragement, exhortation (not ante-Aug. ) : non est hortamine longo Nunc, ait, utendum, Ov. M. 1, 277 : Decii eventus, ingens hortamen ad omnia pro re publica audenda, Liv. 10, 29, 5 : clamo- ris et verberis, Pall. Mart. 11, 3. — In the plur. : viris hortamina, Val. Fl. 6, 93 : ci- bos et hortamina pugnantibus gestant, Tac. G. 7 fin. hortamentum, i, «■• [id-] An incite- ment, encouragement (not in Cic. or Caes.) : ea cuncta Romania hortamento erant, Sail. J. 98, 7 : celeritatis, Gell. 13, 24, 21. — In the plur. : in conspectu paren- tum conjugumque ae liberorum, quae magna etiam absentibus hortamenta ani- mi, etc., Liv. 7, 11, 6 ; so, hortamenta vic- toriae, Tac. H. 4, 18. Hortanum. i. n - A city ofEtruria, now One, Plin. 3, 5, 8. — Hence, Hortl- nus. a, um : classes, Virg. A. 7, 716. hortatio. 6nis,/. [hortor] An encour- agement, exhortation (quite class.) : jam hoc loco non hortatione neque praecep- tis, sed precibus tecum fraternis ago, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, 41 : hortatio non est ne- cessaria, id. Fam. 9, 14, 7 : mihi grata tua est hortatio, id. Fin. 5, 2, 6 : ille in casti- gationcm, hie in hortationem amorum compositus. Quint. 3. 8, 54 Spald. : clamor (oppidanorum) permixtus hortatione, etc., Sail. J. 60, 2 : remigum, Liv. 40, 4, 12 : — Hortationes ad philosophiam, the title of a treatise by Augustus, Suet. Aug. 85. hortatlVUS, a, um, adj. [id.] That serves for encouragement or exhortation, hortative: genus (dicendi), Quint. 5, 10, 83 : adverbia, i. e. eja, age, etc., Prise, p. 1021 P. _ hortator, oris, m. [id.] An inciter, en- courager, exhorter (quite class.) : quum ejus studii tibi et hortator et magister es- set domi, Cic. de Or. 1, 55, 234 ; so, studi- orum, Quint. 10, 3, 23: scelerum, Virg. A. 6, 529 ; Ov. M. 13, 45 : isto hortatore, auctore, intercessore, Cic. Rose. Am. 38, 110 : hortatore non egetis, id. Phil. 11, 2, 3 : hortatore bono, Enn. Ann. 7, 41 : quasi in mari Solet hortator remiges hortarier, Plaut. Merc. 4, 2, 5; cf, requiemque mo- dumque Voce dabat remis, animorum hortator Epopeus, Ov. M. 3, 619. hortatris, icis, /. [id.] She that in- cites, encourages, or exhorts : gloria hor- tatrix animosi leti, Stat. Th. 9, 717 : ilia velut hortatrix manus, Quint 11, 3, 103. hortatus. us, m. [id.] Incitement, en- couragement, exhortation (mostly poet.) : haec vox hujus hortatu praeceptisque conformata, nonnullis aliquando saluti fuit, Cic. Arch. 1, 1 : aliorum consilio, hor- tatu, auctoritate, id. Fam. 13, 29, 7 : suo- rum omnium hortatu, Caes. B. C. 3, 86, 1 : hortatu suo, Ov. Tr. 5, 14, 46 ; Luc. 6, 317. —In the plur., Ov. M. 3, 242 ; 7, 339 ; Val. Fl. 3, 550; 4, 81, et al. Hortcnsianus, a, um, v. 2. Horten- sius, no. II. B. horteusis, e, adj. [hortus] Of or be- longing to a garden, garden-: lira, Col. 9,4,4: DII, Inscr.Orell.no. 1626: IOVIS, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 390. 1. hortensius. a, um, adj. [id.] Of or belonging to a garden, garden- : bulbi, Plin. 20, 9, 40 : batis, id. 26, 8, 50.— In the plur. subst., hortensia, orum, n., Garden- herbs, Plin. 19, 6, 31 ; ib. 8, 42 ; 26, 4, 10 ; 29, 9, 40. 2. Hortensius, a, Name of a Roman gens. So in partic, Q. Hortensius Hor- talus, a celebrated orator in the time of Cic- tro, " Cic. Brut. 88, 301 sq. ; Quint 11, 3, 8 ; 12, 11, 27 ; Gell. 1, 5, 2." After him is named the treatise of Cicero entitled Hor- tensius, the greater part of which is lost; see the fragment of it in Orell. IV. 2, p. 479 sq. — His daughter Hortensia, ae, /., HORT also celebrated for her skill in oratory, Val. Max. 8. 3, 3 ; cf. Quint. 1, 1, 6—H. De- nvv., A. HortenSIUS> a, um, adj., Of or belonging to a Hortensius, Horleusian : lex, of the dictator Q. Hortensius, Gaj. Inst. 1, 3 ; Pompon. Dig. 1, 2, 2 ; cf. Plin. 16, 10, 15 ; Gell. 15, 27, 4.— Another lex Hortensia (ut nundinae essent fastae), perh. of the same Hortensius, Macr. S. 1, IB— B. Hortcnsianus, a , um, adj., the same : eloquentia, Val. Max. 8, 3. 3 : quod me admones, ut scribam ilia Hor- tensiana, i. e. the treatise entitled Horten- sius, Cic. Att. 4, 6, 3 : in aedibus Horlen- sianis, Suet. Aug. 72. 3. Hortensius, a, um, v. 2. Horten- sius. no. II. A. Hortinus, a, um, v. Hortanum. hortor, atus, 1. (archaic inf. praes. hor- tarier, Plaut. Merc. 4, 2, 5) v. dep. [contr. for horitor, from horior, v. h. v. ; root 'OPfl, whence also Spvvpi, bpiin, hp/ida), etc. ; v. Passow under Spuvui] To strong- ly urge one to do a thing, to incite, insti- gate, encourage, cheer, exhort (very freq. and quite class.) ; constr. aliquem, ali- quem ad or in aliquid, ut ne, with the simple conjunctive, de aliqua re, aliquid, with the inf., or quite abs. («) c. ace. pers. : coquos, Plaut. Merc. 4, 2, 5 sq. : haec, quae supra scripta sunt eo spectant, ut te horter et suadeam, Cic. Fam. 13, 4, 3 : neque nos hortari neque dehortari decet Hominem peregrinum, Plaut Poen. 3, 3, 61 : timentem, Ov. M. 10, 466 : celeres canes, id. Her. 4, 41 ; cf., terribiles hortatus equos, spurring on, id. Met. 5, 421 ; so, vitulos, Virg. G. 3, 164 ; Plaut. Stich. 2, 1, 7 : senex in culina cla mat: hortatur cocos : Quin agitis hodieT Plaut. Casin. 4, 1, 6 ; so, hortari coepit eundem Verbis, quae timido quoque pos- Bent addere mentem, Hor. Ep. 2, 2. 35. (/J) Ad or in aliquid : ad laudem mili- tes hortari, Cic. Prov. Cons. 4, 9 ; so, ad concordiam, Quint 6, 1, 50 : ad curam rei publicae, id. 5, 11, 24 : ad diligentiam, id. 9, 4, 133 : ad quaerendum, id. 5, 12, 1 : ad reliqua fortius exsequenda, id. 4, 5, 23 : — et paribus Messapum in proelia dictie Hortatur, Virg. A. 11, 521 : in amicitiam jungendam, Liv. 43, 19, 14. (y) De aliqua re : iisdem de rebus eti- am atque etiam hortor, quibus superiori- bus literi3 hortatus sum, Cic. Fam. 4, 9, 1 : de Aufidiano nomine nihil te hortor, id. ib. 16, 19 : aliquem de concilianda pace, Caes. B. C. 1, 26, 3. (<5) With ut, ne, or the simple conjunc- tive : Pompeium et hortari et orare . . . ut magnam infamiaro fugiat, non desiste- mus, Cic. Fam. 1, 1, 2: petit atque hor- tatur, ut, etc., Caes. B. G. 1, 19 fin. : ipse equo circu'miens unumquemque nomi- nans appellat, hortatur, rogat, uti memi- nerint, etc., Sail. C. 59, 5: magno opcre te hortor, ut, etc., Cic. Oil'. 1, 1, 3 : ego vos hortari tantum possum, ut amicitiam om- nibus rebus humanis antcponatis, id. Lael. 5, 17 ; id. ib. 27, 104 : te sedulo Et moneo et hortor, ne cujusquam miscreat, Ter. Hec. 1, 1, 7 ; Plaut Mil. 4, 4, 52 : Ambio- rix in Nervios pervenit hortaturque, ne sui in perpctuum liberandi occasiouem dimittant, Caes. B. G. 5, 38, 2 : hortatur eos, ne animo deficiant, id. B. C. 1, 19, 1. — With the simple conjunctive : Labie- num Treboniumque hortatur. .. ad earn diem revertantur, id. B. G. 6. 33 fin. ; id. B. C. 1, 21, 4 : quid ego vos, de vestro im- pendatis, hortor ? Liv. 6, 15, 10 : hortatur et monet, imitetur vicinum suum Octavi- um, Suet Aug. 'A fin. (c) Aliquem aliquid or simply aliquid : sin tu (quod te jamdudum hortor) exie- ris, Cic. Cat. 1, 5, 12 : — trepidus hortabar fugam, Poet. ap. Charis. 1, 4 fin. .- equi- dem pacem hortari non desino, Cic. Att. 7, 14 fin. ; Stat. S. 3, 5, «2 : me miseram ! cupio non per6uadcre quod hortor, Ov. Her. 19, 187. (Q With the inf. or an object-clause (poet, and in post-Aug. prose; but cf. in the follg. no. b, the passage Cic. Sest 3, 7) : (Deucalion) dedit oscula nato, Horta- turque sequi, Ov. M. 8, 215 ; Hor. Ep. 1, 1, 69 : (Chariclem medicum) remnncre ac recumbere hortatus est, Suet. Tib. 72. (>;) Abs. : Plaut. Am. 3, 4, 10 : Signm HOSP bri fugs comparata, hortantibus iis, quos, etc., Caes. B. G. 4, 18 Jin. : hortante ct ju- bente Vercingetorige, id. ib. 7, 26, I. b. Of inanimate or abstract things : pol benefacta tua me hortantur, tuo ut impe- rio parcam, Plaut Pers. 5, 2, 60 : res, tern- pus, locus, simul otium hortabatur, ut, etc., Afran. in Non. 523, 14 : multae res ad hoc consilium Gallos hortabantur, Caes. B. G. 3. 18, 6 : secundum ea multae res eum hortabnntur, quare sibi earn rem cogitandam et suscipiendam putaret, id. ib. 1, 33, 2 ; Cic. SesL 3, 7. 2. Proverb. : hortari currentem, to ex- hort one tcho needs no exhortation, Cic. Fin. 5, 2, 6 ; Att 13, 45, 2 ; v. curro, p. 406, a. II. In par tic. in milit. lang., To ex- hort soldiers before a battle : Sabinus suos hortatus cupientibus signum dat, Caes. B. G. 3, 19, 2: pnuca pro tempore milites hortatus, Sail. J. 49, 6 : suos hortando ad virtutem arrigere, id. ib. 23, 1 ; Ov. A. A. 1,207. l-j^a. Also in the act form, horto, are, ace. to Prise, p. 797 P. — 1>. Hortor. an, in pass, sisnif. : ab amicis hortn- retur, Var. in Prise, p. 793 P. : cf. Gell. 15, 13, 1; Auct. B. Hisp. I Jin. hortualiSj e. adj. [hortus] Of or be- longing to a garden, garden- (a post- class, word for hortensis) : species strych- ni, App. Herb. 74 : pastinaca, id. ib. 8 : herpillos, id. ib. 99. hortulanus. a > um - ac U- [hortulus] Of or belonging to a garden, garden- (a post-class, word for hortensis) : mariti- musque secessus, Tert Poen. 11 : porcel- lus, i. c. stuffed with garden herbs, Apic. 8, 7 med. — B. Subst., hortulanus, i, m., A gardener, Macr. S. 7, 3 med. ; App. 4, p. 143 ; 9. p. 235 sq. hortulus, i, m. dim. [hortus] A little garden, Catull. 61, 92; Jut. 3, 226; Plin. 35, 10, 36, § 105; as part of a vineyard, Col. 4, 18, 2. — In the plur., hortuli, garden- grounds, Cic. Off. 3, 14, 58; Fin. 5, 1, 2: Cluent. 13, 37 ; Col. 4, 18, 2.— B. T r an sf. : Cupidinis, i. e. a woman's privities, App. 'hvz\. 17. — B. Trop. : cujus (Democriti) fontibus Epicurus hortulos suos irrigavit, Cic. N. D. 1, 43, 120. hortUSj U "•• [weakened from xbpros, an inclosure for plants ; hence] A garden in the widest sense of the term, a pleas- ure-garden, fruit-garden, kitchen-garden, vineyard, " Col. 10, 11, 3 ; Plin. 19, 4, 19 sq. ;" Cic. de Sen. 16, 56 ; Fam. 16. 18, 2 ; Off. 3, 14, 58 ; PhiL 2. 6. 15 ; Lael. 2, 7 ; 7, 25 ; Rep. 1, 9 M03. ; Col. 4, 18, 1 : 3, 20, 4 ; Pho. Ep. 2, 17, 15: — horti Epicuri, in which Epicurus taught, Cic. Fin. 5, I, 3 ; N. D. 1, 33, 93 ; AtL 12, 23, 2 ; cf. Plin. 19, 4,19, §51.— n. Transf. : A. For T "la, a country-seat: "in XII. tabulis legum nostrarumnusquamnominatur villa, sem- per in sisnificatione ea hortus, in horti vero hertdium," Plin. 19, 4, 19, $ 50.— B. For olera, garden-stuff, vegetables, greens. Cato R- R. 8, 2; Hor. S. 2. 4, 16. — C. In an obscene sense, like the Gr. ku~oS, a woman's privy parts. Poet in Anth. Lat I. p. 686 Burm. ; also the posteriors of a boy, Auct. Priap. 5. Horns, i. "■■• Slpos: I. Same of the sun among the Egyptians, Macr. S. 1, 21. — II. An astrologer, Prop. 4. 1, 79. hospes, it's, m. (.fern., hospita; v. in the follg.. and cf. antistita from antistes, sospitafrom sospes, sacerdotafrom sacer- dos, etc) [kindr. with hostis, a stranger] A stranger who is treated as a guest, A sojourner, visitor, guest, friend, levos '■ in domo clari hominis, in quam et hospites multi recipiendi et admittenda hominum cujusque modi multitude Cic. Off. 1, 39, 139; cf., libri inter Cratippi commenta- ries tamquam hospites recipiendi, id. ib. 3. 33, 121 ; so, recipere hospites. id. Verr. 2, 1, 25. 65 : accipere hospitem, id. Fam. 9, 26 Jin. : non hospites, sed pereaxini at- que advenae, id. Agr. 2, 34, 94 : habuisses non hospitem, sed contubernalem, id. Fam. 9, 20, 1 : et hostem et hospitem vi- dit, id. Div. 2, 37, 79: id. ib. 6, 6, 2 : is qui nuper Romae fuit Menedemus hos- pes meus. id. de Or. 1, 19, 85 ; cf. id. LaeL 7, 24 : so. Polybius noster hospes, id. Rep. 4, 3 : id factum ex suis hospitibus Caesar cognoverat, Caes. B. G. 5, 6, 2; and, in HOSP suos notos hospitesquc quaerebant. id. B. C. 1, 74, 5; cf. also, hospes familiae ves- trae, Cic. Lael. 11, 36: homo multorum hospitum, id. Cluent. 59, 163: mihi seu longum post tempus venerat hospes Sive, etc., Hor. S. 2, 2, 118: si vespcrtinus su- bito te oppresserit hospes, id. ib. 2. 4, 17. In the/«n>. : meamnc hie in via liospitam, Quae heri hue Athenis cum hospite ad- venit meo, etc., Plaut Mil. 2, 6, 8 ; so id. ib. 71 ; Ter. And. 2, 6, 8 ; Cic. Atr. 5, 1, 3. B. Transf.. analog, to the Gr. \ivos (v. Passow sub h. v.). A. He who treats another as his guest, A host : alterum ad cauponem devertisse, ad hospitem alterum, Cic. Div. 1, 27, 57 ; so id. Fin. 5, 2. 4 : tendimus bine recta Benevenrum, ubi sedulus hospes Paene macros, arsit dum turdos versat in igne, etc., Hor. S. 1, 5, 71 ; eo, succinctus, id. ib. 2, 6, 107: amabilis, id. Ep. 2, 2, 132.— Hence repeated of both host and guest : per dexteram istam te oro, quam regi Deiotaro hospes hospiti porrexisti. Cic. Deiot. 3. 8 ; so. non hospes ab hospite tu- tus, Ov. M. 1. 144. — In the fern.: femina primaria. Servilia, vetere Dionis hospita. Cic. Verr. 2, 2, 8, 24 : figura et lineamenta hospitae, id. ib. 2, 2, 36, 89 : Helene, Hor. Od. 1, 15, 2. In late Lat., of a concubine, Inscr. Orell. no. 2669 ; 4996. B. Opp. to a native, A stranger, for- eigner : adeone hospes hujusce urbis, adeone i^narus es disciplinae consuetudi- nisque nostrae, ut haec nescias ? Cic. Rab. perd. 10, 28 : nee pereurinus atque hos- pes in agendo, id. de Or. 1, 50, 218: nos in nostra urbe peregrinantes errantesque tamquam hospites tui libri quasi domum deduxerunt, id. Acad. 1, 3, 9. — So in ad- dressing a foreigner, like the Gr. \ive, Stranger: quum (Theophrastus) percon- taretur ex anicula quadam. quanti aliquid venderet, et respondisset ilia atque addi- disset, Hospes, non pott minoris : tulisse eum moleste, se non effugere hospitis speciem, quum aetatem ageret Athenis optimeque loqueretur, Cic. Brut 46, 172 ; cf. of the same, Quint 8. 1, 2: die. hos- pes, Spartae. nos te hie vidisse jacentes, Cic. poet. Tusc. 1, 42, 101 (a transl. of the Gr. T ii £fiV, a • 'e\y*ziv Aaxcoaiuoviots, etc., Herod. 7, 228) : hospes, quid miras curare Serapin 1 Var. in Non. 480, 30 ; Prop. 4, 1, 1. C. Of inanimate and abstract things adjectively. Hospitable ; strange, foreign : (,i) Form hospes (so only in post-Aug. poets): hospes gemma, Pall. Insit. init. : tecta, etc., Stat Th. 12, 479 : cymba, id. Silv. 5, 1, 252 : honor, Claud. IV. Cons. Hon. 650.— (3) Form hospita (in the/cm. and neulr. plur.) (so mostly poet) : hirun- dines hospitae, Var. in Arnob. 6. 207: hos- pita navis, Ov. F. 1, 340 : quo tutior hos- ! pita lustres Aequora, Virg. A. 3, 377 : ter- ra hospita, id. ib. 3, 539 ; so, tecta, Val. j Fl. 2, 650 : tiumina, Stat. Th. 4. 842 : litora : mundo, id. Silv. 3, 5, 75: unda plaustris, i. e. bearing wagons on its frozen surface, ' Virg. G. 3/362 : vina, Val. Fl. 1, 44. hospita. v. hospes, * hospitaculum* i. *- [hospitor] A lodging-house, inn, Ulp. Dig. 9, 3. 5 dub. hospitalism e, adj. [hospes] Of or re- lating to a guest or host, hospitable, lirioc, \vvik6s (quite class.) : illam ipsam sedem hospitalem. in quam erit deductus. publi- cam populi Romani esse dicet, Cic. Agr. 2, 17, 46: deversorium, Liv. 21, 63 fin. : cubiculum, guest-chamber, id. 1, 58 : bene- ficia, id. 2, 14 Jin. : aves, set before a guest, Var. R. R. 3, 2, 3 ; cf., coena Ausrusti. Plin. 33, 4, 24 : umbra, Hor. Od. 2, 3, 10 : tes- sera, whick guests gave to the host, Plaut. Poen. 5, 2, 87 sq. ; cf. ib. 5, 1, 25 : Juppi- ter, the patron of hospitality, Cic. Deiot. 6, 18; Fin. 3, 20, 66; Q Fr. 2, 12. 3, et al. ; cf.. deus, Plaut Poen. 5, 1, 25; and, non dubitavit illud insigne Penatium hospita- liumque deorum ex hospitali mensa tol- lere, Cic. Verr. 2, 4, 22, 48 : fulmina, of Jupiter, hospitalis. Sen. Q. N. 2, 49 : cae- des, the murder of a guest, Liv. 25, 18, 7 : TABULA, i. e. a municipal decree for the reception of a guest, Inscr. Grut 456, 1 : Theophrastus scribit, Cimonem Athenis etiam in suos curiales Laciadas hospita- lem fuisse. Cic. Off. 2. 18, 64 ; cf.. homo HOSP qui semper hospitalissimus amicissimua- que nostrorum hominum existimatus es- set (shortly before, quum suae partes ea- 6ent hospitum recipiendorum), id. Verr. 2, 1, 26, 65; so, tua ilia Venus, id. Coel 21, 52 : tihi hospitale pectus, Hor. Epod. 17, 49 : nihil hospitalius mari (Campa- niae): hinc illi nobiles portus Cajeta. Misenus, etc, Flor. 1, 16; so, appulsus litorum, Plin. 2, 46, 45. B. Subst : 1, hospitalis, is, m., A guest : injuriae potestatum in hospitale* ad visendum venientium, Hipponenses in necem ejus (delphini) compulerunt, Plin. 9, 8. 8, § 26. — 2. hospitalia, ium. n.: a. Apartments for guests, guest-chambers. Vitr. 6, 10. — 1), On the stage, the two en- trances on the right and left for strangers. Vitr. 5. 7. B, Transf, of things: ut in Fucino lacu invecrus amnis, in Lario Addua, etc. ...in Lemanno Rhodanus : hie trans Al pes superiores in Italia multorum milli- um transitu hospitales suas tantum ner largiores quam iutulere aquas evehentes, sojourning, foreign, i. e. that ftow through without mingling, Plin. 2, 103, 106 ; id. 17, 10, 14. Adv., hospitallter. Hospitably, as a guest : invitati bospitaliter per domos, Liv. 1, 9, 9 ; so, vocare (opp. hostiliter), id. 6, 26, 3 : excipere aliquem, Curt 7, 6 med. : ingredi ad deos Penates, Just. 8, 3. hospitalitas, atis, /. [hospitalis] I. Hospttnlity : recte etiam a Theophrasto est laudata hospitalitas, * Cic. Off. 2, 18, 64 ; Mart. 4, 64. 28. — * B. A being a guest, i. e. a living in a strange country, a so- journing : animorum origo coelestis est, sed lege temporalis hospitalitatis hie ex- sulat, Macr. Somn. Scip. 1, 21 fin. hospitaliter> "dv.. v. hospitalis, ad Jin. t hospiticida Icvoktovos. Gloss. Phil. hospitldlum. i. "• d ""- [hospitium] A little inn (a post-class, word), Ulp. Dig. 9, 3, 5 ; Hier. Ep. 47, 11 ; 108, 44. hospitium) "• *■ fh° s P es ] I. Hospi- tality (quite class.) : quos ego universos ad- hiberi liberaliter, optimum quemque hos- pitio amicitiaque conjungi dico oportere. Cic. Q. Fr. 1. 1, 5, 16 ; cf., quocum mihi amicitiam res publica conciliavit, hospiti- um voluntas utriusqu? conjunxit, etc., id. Dejot 14, 39 : gratia atque hospitiis flo- rens hominum nobilissimorum . . . cum Metellis, erat ei hospitium, id. Rose. Am 6, 15 : pro hospitio quod sibi cum eo es set, id. Verr. 2, 2, 8, 23 : vetus hospitium renovare, id. DeioL 3, 8 : ego bic hospiti- um habeo, Plaut Poen. 5, 2, 82 : qui hos- pitio Ariovisti usus erat Caes. B. G. 1. 47. 4 : jungimus hospitio dextras, Virg. A. 3, 83 : indulge hospitio, id. ib. 4, 51 : ut ar- tum solveret hospitiis animum, Hor. S. 2, 6, 83 : renunciare, Liv. 25, 18, 9 : huic pa ternum hospitium cum Pompeio intercc- debat, Caes. B. C. 2, 25, 4 : decernunt, ut cum L. fratre hospitium publice fieret. Cic. Verr. 2. 4, 65. 145 ; cf., Gaditani hos- pitium cum L. Comelio publice fecerunt. id. Balb. 18, 41, and Liv. 37, 54, 5 ; so, pub- lice privatimque hospitia jungere, id. 1, 45, 2 : clientelae hospitiaque provincialia. Cic. Cat 4, 11, 23. B, A hospitable reception ; or, concr- a place where strangers are entertained, a lodging, quarters, guest-chambers, inn : te in Arpinati videbimus et hospitio agresti accipiemus, Cic. Att- 2, 16, 4 : cf., quum ab eo magniflcentissimo hospitio acceptus esset, id. Div. 2, 37, 79 : hospitio invitabit, id. Phil. 12, 9, 23 : hie apud me hospitium tibi praebebitur, Plaut Poen. 5, 2, 93 : ex vita ita discedo tamquam ex hospitio. non tamquam ex domo, Cic. de Sen. 23, 84 ; cf. id. de Or. 2, 58, 234 : Piliae paratum est hospitium, id. Att 14, 2, 3 : deductus a magistratibus in nemorosum hospitium, Plin. 35, 11, 38 ; so, publicum. Liv. 5. 28, 4 : hospitia singulorum adire, Suet Ner. 47 : praetorianae cohortes per hospitia dispersae, the town-quarters, id. Tib. 37 : hospitio prohibemur arenae, of the short (*i. e. from landing). Virg. A. 1, 540.— Transf, of animals : idque pecus longa in deserta sine ullis Hospitiis, Virg. G. 3, 343 ; so id. ib. 4. 24 ; Plin. 10, 23. 33.— Comically : quid faciam nunc, si tresviri 727 HOST me in carcerera compegerint ? . . . ita Per- egre adveniens hospitio publicitus acci- piar, Plaut Am. I, 1, 8 : hospitio pugnae accipere, id. ib. 140 : nee contidentiae us- 3uam hospitium est, nee deverticulum olis, id. Capt. 3, 3, 8. * hospitivUS) «. um, «<#■ [hospes] Of or belonging to a host : viridaria, his host's, Spart Hadr. 12. hospitor, atus, 1. V. dep. [id.] To be a guest any where, to put up, lodge, so- journ as a guest (a post-Aug. word) : I. Lit.: mensores postibus hospitaturi no- men ascribunt, Cod. Theod. 7, 8, 4. — B. Trans f. (of. hospitalis, no. II.): Gangem in quodam lacu hospitari ; inde lenem fiu- ere, Plin. 6, 18, 22 : castanea translata nes- cit hospitari pavetque novitatem, id. 17, 20, 34. — II, 'Prop. : quid aliud voces an- imum quam deum in humano corpore hospitantem, Sen. Ep. 31 ; id. Vit. beat. 23. hospltus» "> um (occurring only in the fern. sing, and neutr. plur.), v. hospes. hostia» ae, /. [2. hostio, ace. to Fest. p. 102 Miill.] An animal sacrificed, a victim, sacrifice : illud ex institutis pontificum et haruspicum non mutandum est, quibus hostiis immolandum euique deo, Cic. Leg. 2, 12, 29 ; so, eo prodigia partim ma- joribus hostiis partim lactentibus procu- rarentur, Liv. 22, 1, 15 ; and, majoribus hostiis rem divinam facere, id. 31, 5, 3 : Veneri immolare hostiam, Plaut. Poen. 2, 2 : Pseudole, arcesse hostias, Victimas, lanios, ut ego huic sacriticem summo Jovi, id. Pseud. 1, 3, 93 : hostias immo- lare, Cic. Div. 1, 42, 93 : hostias ad saeri- ticium praebere . . . hostias redimere (used interchangeably with victimae), id. Inv. 2, 31, 96 sq. : hostiae omnibus locis immola- bantur, Hirt. B. G. 8, 51, 3 : C. Mario per hostias diis supplicanti, Sail. J. 63, 1 : non- dum cum sanguine 6acro Hostia coeles- tes paciticasset heros, Catull. 6S, 76 : ad scelus perficiendum caesis hostiis (short- ly before, nocturna sacrificia), Cic. Clu. 68, 194 : mactata hostia, Hor. Od. 1, 19, 16 : non sumptuosa blandior hostia Molli- vit aversos Penates Farre pio et saliente mica, id. ib. 3, 23, 18 : quadraginta hostiis sacrificare, Liv. 41, 19, 2: hostiis . piare prodigia, Tac. H. 5, 13 : si primis hostiis iitatum non est, Gell. 4, 6, 6 : ruminales hostiae, Plin. 8, 51, 77 : '• maximum hosti- am ovilli pecoris appellabant, non ab am- plitudine corporis sed ab animo placidi- ore," Fest p. 126 : (Galli) humanis hos- tiis aras ac templa funestant, Cic. Fontei. L0, 21 (for which, Galli pro victimis hom- ines immolant, Caes. B. G. 6, 16, 2) ; cf., humanis hostiis litare, Tac. G. 9 ; so, hu- mana, Plin. 8, 22, 34. II, Transf., Hostia, A group of stars belonging to the constellation Centaurus, Hyg. Astr. 3, 37. * hostiatllSj a, um, adj. [hostia] Pro- vided with victims : Plaut. Rud. 1. 5, 12. t hosticapas» hostium captor, Fest. p. 102 Mull, [hostis-capio ; the final s is archaic, as in PARICIDAS for parricida; cf. Append. II. to Pref., note 1]. hosticus, a, um, adj. [hostis] Of or belonging to an enemy, hostile (mostly poet, and in post-Aug. prose; not in Cic. or Caes.): ager, Liv. 44, 13: tellus, Ov. Pont. 1, 3, 65 : moenia, Hor. Od. 3, 2, 6 : vinde- mia, Ov. F. 4, 893 : manus, Plaut. Capt. 2, 1, 49 : ensis, Hor. S. 1, 9, 31 : incursiones. Col. Praef. J 19 : tumultus, Flor. 3, 10, 17. — In the neut. abs., hosticum, i, The ene- my's territory: castra in hostico incuriose poeita, Liv. 8, 38, 2 : raptae ex hostico messes, Plin. Pan. 29, 3 : transire in hosti- cum, Eum. Pan. ad Constant. 13. — Also for enmity : hosticum epirare, Tert. Apol. 35. * hostile! - ! era. erum, adj. [hostis-fe- ro] Hostile : Manil. 1, 4, 20. hostlf ICC, &dv. Hoslilely ; v. hostifi- cus, ad fin. hostif icus, a, um, adj. [hostia-facio] That deals in a hostile manner, hostile (an ante-class, word) : o dirum hostificumque diem! Att. in Non. 485, 24. — "Adv., Att. in Non. 224, 11. Hostilina, ae, /. [hostio=aequo] A goddess that promotes the growth of corn in equal cars, Aug. Civ. D. 3, 8. hostllis» e > "dj- [hoetis] I. Of or be- longing to an enemy, hostile (quite class.) : 728 HOST amator simili'st oppidi hostilis, Plaut. True. 1, 2, 68 ; so, terra, Cic. Inv. 1, 55, 108 : naves, Hor. Epod. 9, 19 : domus, id. ib. 5, 53 : aratrum, id. Od. 1, 16, 21 : ma- nus, Plaut. Capt. 2, 2, 61 : cadavera, Sail. C. 61, 8 : vis, Plaut. Capt. 2, 2, 52 : con- dictiones pactionesque (c. c. bellicae), Cic. Off. 3, 29, 108 : minae, Tac. A. 13, 57 : metus, of tlie enemy, Sail. J. 41, 2. — In the neuter abs. : prior Parthus apud Ga- ium in nostra ripa, posterior hie apud re- gem in hostili epulatus est, Vellej. 2, 101 fin. B. Iu partic, in divining, hostilis pars, opp. to pars familiaris (v. familiaris, p. 598, B. 2), The part of the inwards that related to the enemy, Luc. 1, 622. H, That is usual with or proper to an enemy, hostile (likewise quite class.) : hom- inis hostilem in modum seditiosi imago, Cic. Rab. perd. 9, 24 ; cf.. hostilem in modum vexare, id. Prov. Cons. 3, 5 : in hunc hostili odio est, id. Cluent 5, 12; so, spiritus, Tac. H. 4, 57 : ne quid ab se hos- tile timeret, Sail. J. 88, 5 : caedem, fugam aliaque hostilia portendant, id. ib. 3, 2 : legati retulerunt, omnia hostilia esse, Liv. 21, 16, 1 : multa hostilia audere, Tac. H. 4, 15: so, facere, Sail. J. 107, 2: loqui, Tac. H. 2, 66 : invicem coeptare, id. ib. 3, 70 : induere adversus aliquem, id. Ann. 12, 40 : — apibus inimica est nebula : ara- nei quoque vel maxime hostiles, Plin. 11, 19, 21. Adv., hostiliter, Like an enemy, in a hostile manner, hostilely : quid file fecit hostiliter, Cic. Phil. 5, 9, 25 ; so Sail. J. 20, 4 ; Liv. 2, 14, 2 ; 9, 38, 1 ; Tac. H. 2, 85 ; Suet. Caes. 54 ; Ov. M. 11, 372 ; 14, 68. hostiliter) ".dv., v. hostilis, ad fin. Hostilius» a - Name of a Roman gens. So, Hostus Hostilius, who fought victoriously against the Sabines, Liv. 1, 12. His grandson, Tullus Hostilius, the third king of Rome. — H. Deriv., HostlilUS» a, um, adj., Of or belonging to a Hostili- us, Hostilian : Curia, built by King Tul- lus Hostilius, Liv. 1, 22 ; 30 ; Var. L. L. 5, 32, 43, § 155 : " Hostiliis Laribus immola- bant, quod ab his hostes arceri putabant" (perhaps named after Hostus Hostilius), Fest. p. 102 Miill. : lex, Justin. Inst. 4, 10. hostimentum» i. «■ [1. hostio] A recompense, requital : " hostimentum bene- ficii pensatio," Fest. p. 102 Miill. ; cf, " hostimentum est aequamentum," Non. 3, 26 (an ante-class, word) : Enn. in Fest. s. v. redhostire, p. 270 Miill. : par pari datum hostimentum'st, opera pro pecunin, Plaut. Asin. 1, 3, 20 : beneficiis hostimentum peperisti grave, Att. in Non. 315, 19. 1. hostio» ' r e> *• Q" To make even, return like for like, to recompense, requite : " hostire (ab antiquis) ponebatur pro ae- quare," Fest. s. v. status dies, p. 314 Miill. ; so ib. s. v. redhostire, p. 270 (an ante-class, word) : nisi coerceo protervitatem atque hostio ferociam, Pac. in Fest. s. v. redhos- tire, p. 270, and in Non. 121, 16 : quin pro- mitto hostire contra, ut merueris, Plaut. Asin. 2, 2, 110. 2. hostio» ire, v. a. To strike : " hos- tia dicta est ab eo, quod est hostire feri- re," Fest. p. 102 Miill. (an ante -class, word) : quae mea comminus machaera atque hasta hostibit e manu, Enn. in Fest. s. v. redhostire, p. 270 Miill. hostis, i 3 . comm. Orig., A sUranger, foreigner ; afterward transf., an enemy : " equidem etiam illud animadverto, quod qui proprio nomine perduellis esset, is hos- tis vocaretur, lenitate verbi rei tristitiam mitigatam. Hostis enim apud majores nostras is dicebatur, quem nunc peregri- num dicimus . . . quamquam id nomen du- rius effecit jam vetustas : a peregrino enim recessit et proprie in eo qui arma contra ferret remansit," Cic. Off. 1, 12, 37 ; cf. " Var. L. L. 5, 1, 4, § 3 ;" and, " hostis apud antiquoa peregrinus dicebatur, et qui nunc hostis perduellio," Fest. p. 102 P. ; so, in imitation of the law of the Twelve Tables, si status condictus cum hoste intercedit dies, Plaut. Cure. 1, 1, 5. II, An enemy in arms or of one's coun- try (opp. to a private enemy, or one who is inimically disposed) : qui (Pompeius) saepius cum hoste conflixit quam quis- quam cum inimico concertavit, Cic. de HU C imp. Pomp. 10, 28 ; cf., omnes nos statuit ille quidem non inimkos sed hostes, id. Phil. 11, 1, 3 ; so, opp. inimicus, Curt. 7, 10 ; v. also in the follg., debent oratori sic esse advereariorum nota consilia, ut hos- tium imperatori, Quint. 12, 1, 35: legio- nes hostium, Plaut. Am. pro]. 136 : hostes contra legiones suas instruunt, id. ib. 1, 1, 67 : hostes nefnrios prostravit, Cic. Phil. 14, 10, 27 : (helium) compellere intra hos- tium moenia, id. Rep. 1, 1 : vita ex hosti- um telis servata, id. ib. 1, 3 : adventus hostium, id. ib. 2, 3 : ut earn (probitatem) vel in eis quos numquam vidimus, vel, quod majus e6t, in hoste etiam diligamua, id. Lael. 9, 29 : hostem rapinis prohibere, Caes. B. G. 1, 15, 4 : servit Hispanae ve- tus hostis orae Cantaber sera domitus ca- tena. Hor. Od. 3, 8, 21 : terra marique vic- tus hostis, id. Epod. 9, 27, et saep. : inimi- cis quoque et hostibus ea indigna videri, Cic. Inv. 1, 54, 105 ; cf., inimicus, hostis es- set, tanta contumelia accepta, id. Verr. 2, 2, 24, 58 ; and, sibi inimicus atque hostis, id. Fin. 5, 10, 29 : horum omnium com- munis hostis praedoque, id. Verr. 2, 2, 6, 17 : tarn diis hominibusque hostis, id. PhiL 2, 26, 64 ; id. Att. 15, 21, 1 : Cn. Pompeius auctor et dux mei reditus, illius (Clodii) hostis, id. Mil. 15, 39 : acer Bupalo hostis (Hipponax), Hor. Epod. 6, 14 : fas est et ab hoste doceri, Ov. M. 4, 428 : di meliora piis erroremque hostibus ilium ! Virg. G. 3, 513 ; cf. Ov. Her. 16, 219 ; bo id. Am. 2, 10, 16 ; Fast. 3, 494 ; Pont. 4, 6, 35.— In the fern. : hostis est uxor, invita quae ad virum nuptum datur, Plaut. Stich. 1, 2, 83 : nupta meretrici hostis est, Ter. Hec. 5, 2, 23 : ut, quo die captam hostem vidis- set, eodem matrimonio junctam accipe- ret, Liv. 30, 14, 2 : quum certa videbitur hostis, Ov. A. A. 2, 461 ; Prop. 1, 4, 18. B. Transf., of animals or of inani- mate or abstr. things (poet, and in post- Aug. prose) : qualem ministrum fulminis alitem ... in ovilia Demisit hostem vivi- dus impetus, Hor. Od. 4, 4, 10 ; Ov. F. 1, 359 : rhinoceros genitus hostis elephanto, Plin. 8, 20, 29 : — unus cum gemino calcu- lus hoste perit, Ov. A. A. 3, 358 ; so of a chessman : fac, pereat vitreo miles ab hoste tuus, id. ib. 2, 208: — rerum ipsa natura non parens sed noverca fuerit, ei facultatem dicendi sociam scelerum, ad- versam innocentiae, hostem veritatis in- venit, Quint. 12, 1, 2 ; so, ilia vero vitio- sissima, quae jam humanitas vocatur. stu- diorum perniciosissima hostis, id. 2, 2, 10. t hostorium, ", n. [1. hostio] An in- strument used in striking, i. e. leveling a measure of corn, etc., A strickle, Prise, p. 688 P. 1. hostus, i. *». [perh. a rustic term for haustus from haurio] 2'he yield of an olive-tree: Cato R. R. 6, 2; Var. R. R. 1, 24,2. 2. HostUS» h m. A Roman praeno men, as Hostus Hostilius, Liv. 1, 12 ; Macr S..1, 6: Hostus Lucretius Tricipitinus. Liv. 4, 30. hue» udv. [hie] To this place, hither. I. Lit.: imus hue: illuc hinc: quum il luc ventum est, ire illuc lubet, etc., Enn in Gell. 19, 10, 12 ; so, hue illinc venire Ter. Ad. 4, 5, 39 : jam hue adveniet miles Plaut Bac. 2, 2, 44 : pater hue me misif ad vos oratum mens, id. Amph. prol. 20 so, quin hue ad vos venire propero ? Cic Rep. 6, 15 : hinc profecti hue revertun- tur, id. ib. 6, 13 fin. : hue raro in urbeni commeat, Ter. Hec. 1, 2, 100 : te hue fo- ras seduxi, Plaut. Aul. 2, 1, 14 : hue est intro latus lectus, Ter. Heaut. 5, 1, 30 : hue hue convenite, Petr. 23 : — locus erat ca6trorum editus, hue magno cursu con- tenderunt, Caes. B. G. 3, 19, 1 ; cf. id. ib 4, 21, 4 ; and, ubi arma esse sciam, hue veniam, Liv. 35, 19, 4. — b. With a follg. gen. : mulier ex Andro commigravit hue viciniae, Ter. And. 1, 1. 43 ; ef. in the follg. no. II. b. — c. I' uc i"uc, hue atque illuc, hue et illuc, etc. ; also, hue et illo aod hue et hue, hitlter and thither : ne curstm hue illuc via deterrima, Cic. Att. 9, 9, 2 ; so, velut salientes hue illuc, Quint 10, 7, 6 : hue atque illuc intuentem vagari, Cic. de Or. 1, 40, 184 : turn hue, turn illuc volant alites, id. Div. 1, 53, 120 ; cf, volucres hue et illuc passim vagantes, id. ib. 2, 38, 80 ; HU M A so Cels. 2, 15 : hue illucque, Plin. 37, 6, 22; for which, hue illucve, Cels. 6, 6, 36 ; 7, 3, et al. : sed jam ista sidcra hue et illo diducet velocitas sua. Sen. Ben. 5. 6 med. : ut ora vertat hue et hue euntium Liber- rima indignatio. Hor. Epod. 4, 9. — d. I' uc usque, or connected into one word, hue- usque, Hillurto, thus far (very seldom) : hucusque Sesostris exercitum duxit, Plin. 6, 29, 34, § 174. ft Transf., in nonlocal relations, Hither, to this, to this point, so far: ut haec multo ante meditere, hue te pares, haec cogites, ad haec te excrceas, Cic. Fam. 1, 7, 9 : acccdat hue suavitas quae- dam oportet sermonis, Cic. Lael. 18. 66 ; so freq., hue accedit uti, etc. ; v. accedo, p. 12, 4 : Massilienses naves longas ex- pediunt nuraero XVII. Multa hue mi- nora navigia addunt, Caes. B. C. 1, 56, 1 ; SO freq., adde hue ; v. addo, p. 27, 4 : le- giones effecerat civium Romanorum IX.. etc Hue Dardanos, etc., adjecerat, Caes. B. C. 3, 4 Jin. ; so, hue natas adjice septem, Or. M. 6, 182 ; Cels. 5, 19, 21 : hue pertinet nobile apud Graecos volu- men Heraclidis, Plin. 7, 52, 53, et saep. : hue unius mulieris libidinera esse prolap- sam, ut, etc, Cic. Coel. 20, 47 ; cf., rem hue deduxi, ut, etc., id. Cat. 2, 2, 4 ; and Tac. A. 4, 41. — b. With a follg. gen. : hue arro- gantiae venerat, ut, etc., Tac. A. 3, 73; cf. above, no. I. b. — c. ^ uc et i" uc : ver " sare suam naturam et regere ad tempus atque hue et illuc torquere ac flectere, Cic. Coel. 6, 13 ; so, hue et illuc rapit, id. Oft'. 1, 28, 1U1 : verses te hue atque illuc necesse est, id. Fin. 5, 28, 86.— d. Hue us- que or hucusque : mirum esset profecto, hucusque profectam credulitatem anti- quorum, Plin. 26, 4, 9, J 20: — simulatio hucusque procedit ut, etc., Quint 5, 13, 22. — e. With an affixed demonstrative ce, and the interrog. part, ne, huccine ? Hith- erto ? to this ? so far ? huccine tandem omnia reciderunt. ut civis Romanus vir- gis caederetur? Cic. Verr. 2, 5, 63, 163. And with a follg. gen. : huccine rerum Venimus? Pers.~3, 15. huccine> <"*»■■• v - nuc > no - n. e. hucusque, adv., v. hue, no. I. d, and II. d. hui ! inter}. An exclamation of aston- ishment or admiration, Hah '. ho ! oh '. hui, babae ! basilice te intulisti et facete, Plaut. Pers. 5, 2, 25 : hui. dixti pulchre ! Ter. Ph. 2. 1, 72: triginta? hui, percara est ! id. ib. 3, 3, 25 : hui, tam cito » ridicu- lum, id. And. 3, 1, 16: Ch. Prorsum nihil intelligo. St/. Hui, tardus est ! id. Heaut. 4, 5, 28 : hui, quantam fenestram ad ne- quitiam patefeceris ! id. ib. 3, 1, 71 ; cf, hui, homunculi quanti estis ! Plaut. Rud. 1, 2, 65 : Ch. Principio earn esse dico libe- ram. Thr. Hem ! Ch. Civem Atticam. Thr. Hui ! Ter. Eun. 4, 7, 35 : videbam sermones: Hui! fratrem reliquit? Cic. Att. 6, 6, 3 ; id. ib. 5. 11, 1 : hui quarn diu de nusris! id. ib. 13, 21, 5; Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 2. hujuscemodi and hujusmodi- v - under modus. humane, adv.. v. humanus, ad Jin. humanitast atis, /. [humanus] Hu- man nature, humanity, in a good sense ; the qualities, feelings, and inclinations of mankind. I, In gen. (so for the most part only in Cic.) : magna est vis humanitatis, mul- tum valet communio sanguinis, Cic. Rose. Am. 22, 63 ; so, naturas hominum vimque omnem humanitatis penitus perspicere, id. de Or. 1, 12, 53 : humanitatis societas, id. Rep. 2, 26 ; cf.. commune humanita- tis corpus, id. Otf. 3, 6, 22 : communis humanitatis jus. id. Flacc. 11, 24 : cf, com- munis humanitatis causa, id. Quint- 16, 51 ; and, peterem errato veniam ex hu- manitate communi, id. Still. 23, 64 : hu- manitatis prima species, id. Tusc. 4, 14, 32 : at natura certe dedit, ut humanitatis non parum haberes, id. Rose. Am. 16, 46 : humanitatem tuam amoremque in tuos reditus celeritas declarabit, id. Att 4, 15, 2: nee potuisse (te) non commoveri (viri amicissimi morte) nee fuisse id humani- tatis tuae, id. Lael. 2, 8 : fac, id quod est humanitatis tuae, ne quid aliud cures hoc tempore, nisi ut quam commodissime HUM A convalescas, which you owe to yourself at a man, id. Fam. 16, 11, 1 : assiduitate mo- lestiarum seneum omnem humanitatis ex animis amittimus, id. Rose- Am. 53, 154 Jin. ; cf, jam ad ista obduruimus et hu- manitatem omnem exuimus, id. Att. 13, 2. 1 ; so id. Lig. 5, 14 : nisi ex ejus animo exstirpatam humanitatem arbitramur, id. Lael. 13, 48 : age vero, quid esse potest in otio aut jucundius aut magis proprium humanitatis quam sermo facetus ac nulla in re rudis? id. de Or. I, 8, 32: — homines quidem pereunt : ipsa huraanitas, ad quam homo effingitur, permanet, Sen. Ep. 65. B. Transf., concr., i. q. bumanum genus. The human race, mankind (post- class, and very rarely) : timorem omnem, quo humanitaa reeitur, sustulerunt Min. Fel. Oct. 8 ; A pp. Dogm. Plat 1, p. 11. U, In partic: J^, Humane, philan- thropic, gentle conduct toward others, hu- manity, philanthropy, gentleness, kindness, politeness (60 very freq. and quite class.) : quemquamne existimas Catone proavo tuo commodiorem, communiorem. mod- eratiorem fuisse ad omnem rationem hu- manitatis ! . . . Sed si illius comitatem et facilitatcm tuae gravitati severitatique asperseris, etc., Cic. Mur. 31. 66; cf., pro tua facilitate et humanitate, id. Fam. 13, 24, 2 ; and, difficillimam illam societatem trravitatis cum humanitate. id. Leg. 3, 1, 1 ; so, ut summa severitas summa cum humanitate jungatur, id. Fam. 12. 27-; ad humanitatem atque mansuetudinem re- vocavit animos hominum, studiis bellandi jam immanes ac feros, id. Rep. 2, 14 ; cf. id. Sull. 33, 92, and id. de imp. Pomp. 14, 42 ; cf. also, omnia plena clementiae, mansuetudinis, humanitatis, id. Q. Fr. 1, 1, 8 Jin. ; and with this cf, pro sua de- mentia atque humanitate, Hirt. B. G. 8, 21, 2; and Caes. B. C. 3, 20, 2: tantaque poena (eos) afficiamus, quantam aequitas humanitasque patitur, Cic. Oft'. 2, 5, 18 : singularis humanitas suavissimique mo- res, id. Att. 16. 16, A, 6 : Caesaris summa erga nos humanitas, id. Fam. 4, 13, 2; cf., amorem erea me, humanitatem suavita- temque desidero, id. Att 15, 1, A, 1 : hu- manitas vetat superbum esse adversus socios, Sen. Ep. 88 med. : humanitatis praecipua pars est, honestissimum quem- que complecti, etc., Plin. Ep. 9, 5, 1 : ilia vero vitiosissima, quae jam humanitas vocatur, invicem qualiacumque laudandi, Quint. 2, 2, 10. JJ. Mental cultivation befitting a man, liberal education, good breeding, elegance of manners or language (cf. on this signif. Gell. 13, 16) (likewise freq. and quite class.) : homo non communium literarum et politioris humanitatis expers. Cic. de Or. 2, 17,72: esse politum propriis hu- manitatis artibus, id. Rep. 1. 17 ; cf., hu- manitate politiores, id. de Or. 2, 37, 154 : in omni recto studio atque humanitate versari, id. ib. 1, 60, 256 : sine ulla bona arte, sine humanitate, sine ingenio, sine Uteris, id. Verr. 2, 4, 44, 98 : doctrinae studium atque humanitatis, id. Coel. 10, 24 ; cf., propter humanitatem atque doc- trinam Anco regi familiaris, id. Rep. 2, 20 : in omni genere sermonis, in omni parte humanitatis dixerim oratorem perfectum esse debere, id. de Or. 1, 16, 71 ; cf. id. ib. 1, 9, 35 : orator inops quidam humanita- tis atque inurbanus, id. ib. 2, 10, 40 : ea quae multum ab humanitate discrepant, ut si quis in foro cantet, good manners, id. Off. 1, 40, 145 : — Socratem opinor in hac ironia dissimulantiaque longe lepore et humanitate omnibus praestjsse, pol- ished language, id. de Or. 2, 67, 270 : (epistolae) humanitatis sparsae sale, id. Att. 1, 13, 1 : alicujus literas aut humani- tatem adaraare, id. Rose. Am. 41, 121 : Uteris, et humanitate alicujus delectari, id. Verr._2. 3, 4, 8. humaniter, adv., v. humanus, ad fin. hurr>anitUS> ad», [humanus, analog, with divinitus from divinus] Humanly, after the manner of men : J. In gen. (very rarely, but quite class.) : ferre humana humanitus. Afran.in Non. 514, 20: si quid me (i. e. mihi) fuerit humanitus. Enn. Ann. 2, 13; 60, si quid mihi humanitus aecidis- set, (* i. e. should I die), Cic. Phil. 1, 4, 10 ; Pkn. 10, 63, 83.—* n. In partic, for the H U M A usual humane and humaniter, Humanely, kindly, tenderly : Ter. Heaut 1, 1, 47. humanus ( an d in the archaic form, '• UEMUJ» A humana tt HEMONEM hem- iin tu dicebant'' Fe6t p. 100 Mlill. ; cf. homo, ad iuit.), a, um, adj. [homo] Of or belonging to man, human: J, In gen.: esse aliquem humana specie et tigura. qui tantum immanitate bestias vicerit ut, etc., Cic. Rose. Am. 22, 63 ; so, simulacra, id. Rep. 3, 9 : caput, a human head, Hor. A. P. 1 ; Flor. 1, 7, 8 : succidiae, Cato in Gell. 13. 24, 12 : Cyclopia venter . . . Carnibus humanis distentus, human flesh, Enn. Ann. 7, 76 ; so, humana qui dape pavit equas. Ov. Her. 9, 68 ; and. Athenas obsidione et fame ad humanos cibos compulit Flor. 3, 5, 10 ; cf. also, bostiae, human sacrifices, Cic. Fontei. 10, 21 ; Tac. G. 9 ; Plin. 8, 22, 34 ; Flor. 1, 16, 7 : lac, human milk, Plin. 28, 9, 33 : societas generis humani, of the human race, Cic. Lael. 5. 20 ; v. genus : humanae vitae varia reputantes mala. Enn. in Cic. Tusc. 1. 48, 115 ; cf. Cic. Rep. 6, 18 ; and in the Comp. : ergo hercules vita humanior sine sale non quit degere, Plin. 31, 7, 41, § 88 : omnium divinarum humanarumque rerum, Cic. Lael. 6, 20; v. divinus, p. 494. I. b : amor, id. ib. 21, 81 : natura, id. Rep. 1, 14 : virtus, id. ib 1, 7 fin. : casus, id. Lael. 2, 7 : cultus, id. de Or. 1, 8. 33 : humanissima voluptas. id. Acad. 2, 41, 127 : ignes, i. e. which men daily use, Plin. 2, 107, 111 : dapes, i e. hu- man excrements, id. 17, 9, 6, § 51 : "huma- num sacrificium dicebant quod mortui causa fiebat," Fest p. 103 Mull. : sceluE, committed against men, Liv. 3, 19 fin. ; 29, 18 fin. : — qui omnia humana. quaeeum- que accidere possunt, tolerabilia ducat, Cic. Tusc. 5, 6, 17 ; cf., despicientem om- nia humana, id. Rep. 1, 17 ; and, hoec coe- leslia semper spectato, ilia humana con- temnito, id. ib. 6, 19 : si quid mihi huma- num contigerit if any thing should hap- pen to me. i. e. if I should die, Paul. Dig. 16, '■}, 26 (for which, humanitus, v. h. v.) : — persuasit nox, amor, vinum, adolescen- tia : Humanum'st Ter. Ad. 3, 4, 25 ; so, metum virgarum navarchus pretio rede- mit : humanum est ; alius, ne condemna- rerur. pecuniam dedit : usitatum est Cic. Verr. 2, 5, 44, 117 ; cf. Ter. Hec. 4, 1, 38. — Abs. : humani, i. e. men, mortals, Lucr. 3, SO ; so id. 3, 849 : and, natura humanis omnia sunt paria, Var. in Non. 81. 10 ; cf. also, pulcher et humano major trabeaque deeorus Romulus, Ov. F. 2, 503 (but in Cic. Att. 13, 21, we should read homo in- stead of humanus; v. Orell. ad loc.) : ho- mo sum : humani nihil a me alienum puto. Ter. Heaut. 1, 1. 25. II, In partic: A. Humane, philan- thropic, kind, obliging, polite : Cyrum mi- norem Persarum regem et ceteris in re- bus communem erea Lysandrum atque humanum fuisse, Cic. de -Sen. 17, 59 ; cf., homo facillimus atque humanissimus. id. Att. 16, 16, C, 12: humani ingeni Man- suetique animi officia, Ter. And. 1, 1, 86 ; cf, quod ipse moderatissimi atque hu- manissimi fuit sensus, Plane, in Cic- Fsm. 10, 24, 5 : Catonis (praeceptum) human- issimum utilissimumque, Plin. 18, 6, 8, § 44 (cf. Cato R. R. 4). B, Of good education, well informed, learned, polite, refined : gentem quidem nullam video neque tam humanam atque doctam neque tam immanem atque bar- baram, quae non significari futura posse censeat Cic. Div. 1, 1, 2 ; cf.. homo doc- tissimus atque humanissimus, id. Verr. 2, 4, 44, 98 : homine6 periti et humani, id. ib. 2, 5, 28, 70 : haec ego non possum di- I cere non esse horainis quamvis et belli j et humani, id. Fin. 2, 31, 102 : Praxiteles nemini est paulum modo humaniori ie- j notus, Var. in Gell. 13, 16, 3 (■'emditiori I doctiorique," Gell. ; see the entire chap.) : humanissimus sermo, Cic. Q Fr. 2. 10, 2. Adv. in two fcrms, humane and hu- ! maniter: 1. (ace. to no. I.) Humanly, | agreeably to human nature, in a manner ', becoming humanity: (. um . °dj. [humeo] Of a moist nature, moist, damp, wet (an ante- and post-class, word, for the class, humi- dus) : terra eshalat auram atque auro- ram humidam, humectam, Pac. in Var. L. L. 5, 4. 9, § 24 : locus humectus, Cato R. R. 6, 3 ; Var. R. R. 1, 24, 4 ; Lucr. 4, 634 : ventres humectiores, Macr. S. 7, 15 med. : mulier humectissimo est corpore, id. ib. 7, 6 med. humefaCIO» without perf, factum, 3. v. a. [humeo-facio] To make moist, to moisten, wet (a post-class, word) : de hali- tu terrae aut maris nebula exsistit, quae dispersahumefacit, quicquid texerit, Lact. de Ira D. 10 : spongia crebro humefaeta, Plin. 32, 10, 48. humeo? ere, v. n. To be moist, damp, wet (poet, and in the post.-Aug. per. ; most freq. in the Part, praes.) : (a) verb.finit. : locus humet aqua, Ov. F. 4, 146 : stagna- ta paludibus hument, id. Met. 15, 269 : hu- ment incultae fonte perenne genaei id. Her. 8, 64 ; so id. Met. 10, 509.— (fi) Part. praes. : frigida pugnabant calidis, humen- tia siccis, Ov. M. 1, 19 : humentes terrae (Nilo), Plin. Pan. 30, 4 ; Ov. M. 1, 604 : litora, Virg. A. 7, 763 : exprimere humen- tes spongias, Suet. Vesp. 16 : humens coe- lum, Flor. 2, 4 : fluvius (cpithcton ornans), Sil. 13, 123 : genae, Tib. 1, 9, 38 ; so, ocu- li, Ov. M. 11, 464 : oculi atque ora, Sil. 9, 30 : humentemque Aurora polo dimove- rat umbram, i, e. the cool night, Virg. A. 3, 589 ; cf. Sil. 2, 469, and Stat Th. 3, 2. hliraerale, i s . n. [humerus] A cover- ing fur the shoulders, a (military) cape : si miles tibiale vel humerale alienavit, Paul. Dig. 49, 16, 14. humerulus, >. m - dim., [id.] A little shoulder (late Lat.), Vulg. Reg. 1, 7, 30. humerus ( a 'so umerus), i, m. The upper bone of the arm, Cels. 8, 1. H. Transf. : A. The upper part of the arm (so only poet, for the usual lacertus) : innixus dextro plena trahens humero, nppcr-arm, arm, Prop. 1, 20, 44 : humeros exsertus uterque, Stat. Th. 5, 439 ; cf. id. ib. 4, 235. B. The shoulder (of a man ; opp. armus of an animal, v. h. v.) (the predom. signif. of the word) : meus est ballista pugnus, cubitus catapultaestmihi, Humerus aries, Plaut. Capt. 4, 2, 17 : id connexum in humero laevo, id. Mil. 4, 4, 44 : sagittae ?endebant ab humero, Cic. Verr. 2, 4, 34, 4 j cf. Hor. Od. 1, 21, 12 : humerum opertum gladio appetit, Caes. B. G. 2, 35, 730 HUMI 2 : Chloris albo sic humero nitens, Hor. Od. 2, 5, 18 : sparsuin odoratis humerum capillis, id. ib. 3, 20, 14. — In the plur. : scu- tum, gladium, galeam in onere nostri mil- ites non plus numerant quam humeros, lacertos, manus, Cic. Tusc. 2, 16, 37 : ut brachia modo atque humeri ad sustinen- da arma liberi ab aqua esse possent, Caes. B. G. 7, 56, 4 : pedites tantummodo hu- meris ac summo pectore exstare, id. B. C. 1, 62, 2 : quum Milo humeris sustine- ret bovem vivum, Cic. de Sen. 10, 33 : quod pupillum lilium ipse paene in hu- meros suos extulisset, id. de Or. 1, 53. 228 : densum humeris vulgu^, Hor. Od. 2, 13, 32 : nube candentes humeros amic- tus Augur Apollo, id. ib. 1, 2, 31 ; so can- didi, id. ib. 1, 13, 10 : humeris positurus arcum, id. ib. 3, 4, 60 : et quae nunc hu- meris involitant, deciderint comae, id. ib. 4, 10, 3, ct saep. : ex humeris armi fiunt, Ov. M. 10, 700 ; so id. ib. 12, 396 ; cf., ter- restrium solus homo bipes : uni juguli, humeri, ceteris armi, Plin. 11, 43, 98. But humerus is also used ef animals (as, on the other hand, armi is of men ; v. armus) : of oxen, Cic. N. D. 2, 63, 159 : of cocks, Col. 8, 2, 9.— As in Eng., fig., when speaking of bearing a burden of any kind : tota ut comitia suis, ut dictita- bat, humeris sustineret, Cic. Mil. 9, 25 : rem publicam humeris sustinere, id. Flacc. 37, 94 : quum expertus esset, quam bene humeris tuis sederet imperium, Plin. Pan. 10, 6 ; id. ib. 57, 4 : sumite materiam ves- tris qui scribitis aequam Viribus, et ver- sate diu, quid ferre recusent, Quid vale- ant humeri, Hor. A. P. 40. 2. Transf., to designate The middle part of a thing, the back, ridge (post-Aug.) : certum est ab humeris arborum surculos petendos, Plin. 17, 14, 24 ; so of plants, Col. 3, 10, 5 ; Arb. 3, 1 : rnontium flexus crebrique vertices et conflexa cubito aut confracta in humeros juga, Plin. 2, 44, 44 ; so of mountain-ridges, Stat. Th. 6, 714 : Rhegium oppidum in humero ejus (Italiae) situm, a quo velufi cervicis incipit flexus, Plin. 3, 5, 6, J 43 ; so, duo haec oppida... sita sunt utraque ex parte velut in hume- ris Helladis, id. 4, 7, 11. humesco. ere, v. inch. n. [humeo] To grow moist or wet (poet, and in post- Aug. prose) : (equi) humescunt spumi3 flatuque sequentnm, Virg. G. 3, 111 : cor- tex non humescit, Plin. 17, 14, 24 : terra humescens rore occulto, id. 18, 34, 77, § 339 ; so, solum, Pall. Sept. 10, 3 : vidimus humescentes oculos tuos, Plin. Pan. 73, 4. humii adv., v. humus. humidCj a dv. Moistly ; v. humidus, ad fin. humidulus, a , um, adj. dim. [hu- midus] Rather damp, dampish, wetlish (po- et, and very rare) : Ov. A. A. 3, 629 : co- mae, Aus. Ep. 106. humiduS; a > um > "-dj- [humeo] Moist, humid, damp, dank, wet : l Lit. (freq. and quite class.) : simplex est natura ani- mantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel humida, Cic. N. D. 3, 14, 34 ; cf., terrena et humida, id. Tusc. 1, 17, 40 : tellus, Lucr. 2, 873; so, terra, id. 6, 1100: ignem ex lignis viridibus atque humidis facere, Cic. Verr. 2, 1, 16, 45 ; cf., (naves) factae subito ex humida materia, *Caes. B. C. 1, 58, 3: saxa, Lucr. 5, 948 sq. : templa Ungual, id. 4, 626 : lumina, Ov. M. 9, 536 : creta, Hor. Epod. 12, 10 : quanto humidius est solum, Col. 4, 19, 2 : ager uliginosus humidissimus, Var. L. L. 5, 5, 9, § 44 : humidissimum cerebrum, Plin. 11, 37, 49 : subices, Enn. in Gell. 4, 17, 14 : nox, Virg. A. 2, 8 ; so, dies, Quint. 11, 3, 27 : solstitia, Virg. G. 1, 100 ; regna, i. e. of the river, id. ib. 4, 363 : caedunt securi- bus humida vina, i. e. formerly liquid (now frozen), id. ib. 3, 364 Heyn. — As an epithe- ton ornans: maria, Virg. A. 5, 594 : mella, id. ib. 4, 486. — In the neuter abs. : castra in humido locare, in a damp place, Curt. 8, 4 : pontes et aggeres humido paludum imponere, Tac. A. 1, 61 : herba in humid- is nascens, Plin. 24, 11, 64 : Sirius alto Dcfluit ab coelo mersumque per humida quaerit, i. c. the ocean, Avien. Arat. 755. — *II. 1' r op., Watery, weak: verba, Gell. 1, 15, 1.— Hence * Adv., humide: haec tigna humide HUMI putrent, (*by reason of moisture), Plaut Most. 1, 2, 67. * humifcr» era, enim, adj. [humor- fero] Containing moisture, moist : succus, Cic. poet. Div. 1, 9, 15. humiflCOi are, "• a. [humilicus] To make moist, to moisten : sementem Notus humificet, Aus. Idyll. 8, 12. * humificuS; a > UBa > adj. [humor- facio] That re?taers moist, moistening : spiritus lunae, Plin. 2, 101, I. humibatlO, onis, /. [humilio] An humbling, humiliation (a post- classical word), Tert Virg. vel. 13 ; adv. Herm. 7 ; Patient. 13. humilif ICO) are, v. a. [humilis-facio] To make humble, to humble (a post-class, word) : Tert. Poen. 9. humHiO; av l atum, 1. v. a. [humilis] To abase, humble (a post-class, word) : corpus, quod humiliatur in paEsionibus, Tert. adv. Marc. 5, 20 Jin. : frustra nos hie humiliamus, utibipossimus esse majores, Hier. adv. Jovin. 1, 18 : publicanus vultu humiliatus atque dejectus, Tert. Or. 13 ; Sid. Ep. 5, 14 fin.: ad humiliandum cel- situdinem potestatis, Amm. 30, 4. humilis e, adj. [humus; like xa/iaXoJ from xauai ; v. humus, wit. : on the ground, i. e.] Low, lowly, small, slight (quite class. ; esp. freq. in the trop. sig- nif.). I, Lit.: arbores et vites et ea quae sunt humiliora neque se tollere a terra altius possunt, Cic. Tusc. 5, 13, 37 ; cf., turrim humilem parvamque fecerant, Caes. B. C. 2, 8, 1 sq. : humilior munitio, id. ib. 3, 63, 2 : (naves) humiliores quam quibus in nostro mari uti consuevimus, id. B. G. 5, 1, 2 : humiles habitare casas, Virg. E. 2, 29; so, domus, Hor. Od. 3, 1, 22 : postes. Ov. M. 8, 639 : arcus, id. ib. 3, 30 : arae, Val. Fl. 3, 426 : arvum Pingue tenent humilis Forenti, low, situated in the plain, Hor. Od. 3, 4, 16 ; so, Myconos, Ov. M. 7, 463 ; cf., Italia, Virg. A. 3, 522 : hu- millimo solo aqua diutissime inamorata, Just. 2, 1 med. : avi sirailis, quae circum litora circum Piscosos scopulos humilis volat aequora juxta, flies low, Virg. A. 4, 255; cf., decisis humilis pennis, Hor. Ep. 2, 2, 50 : potest ex deformi humilique corpusculo exire formosus animus ac magnus, i. e. small, diminutive, Sen. Ep. 66 ; so, brevi atque humili corpore homi- nes, Gell. 19, 13, 3 ; and Curt. 7, 4 : hu- miles Cleonae, little, petty, Ov. M. 6, 417 (in Ptolem. noXts ov uey6.\n) ; so, Troja, id. ib. 15, 424 : ipse humili designat moe- nia fossa, i. e. slight, shallow, Virg. A. 7, 157 ; so, fossa, Tac. A. 1, 61 ; cf., radix. Plin. Ep. 8, 20, 5. H. Trop. : A As respects rank, birth, fortune, worth, consideration, etc., Low, base, mean, humble, poor, needy, insignifi- cant : ut si parentibus nati sint humilibus, Cic. Lael. 17, 90 ; so, humiles nati (short- ly after, trivio conceptus eteducatus ster- core), Phaedr. 1, 27, 2: humiles et o!>6cu- ri homines, Cic. Div. 1, 40, 88; id. Quint. 31, 95 : humillimus homo de plebe, Liv. 3, 19, 9 ; cf., humilis in plebe et ideo ig- nobilis (puerpera), Plin. 7, 36. 36 : ne latos fines parare studeant potentioresque hu- miliores possessionibus expellant, Caes. B. G. 6, 22, 3 ; so, ex humili potens. Hor. Od. 3, 30, 12 : humiliores, opp. opulentio- res, Hirt B. G. 8, 51 fin.: hos Suevi vec- tigales sibi fecerunt ac multo humiliores infirmioresque redegerunt, Caes. B. G. 4, 3,/ra. : homines humiles, opp. amplissimi viri, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 8, A, 1 : satis superque humilis est, qui, etc.. Liv. 3, 53, 9 : junge tuis humiles, ambitiose, manus, i. e. of the servants, Ov. A. A. 2, 254 : civitas ignobilis atque humilis, Caes. B. G. 5, 28, 1 : — humilem sane relinquunt et miuime generosum, ut ita dicam, or- tum amicitiae, Cic. Lael. 9, 29 : Virido- marus, quera Caesar ex humili loco ad summam dignitatem perduxerat, Caes. B. G. 7, 39, 1 : qui cogitationes suas abjece- runt in rem tam humilem atque con- temptam, Cic. Lael. 9, 32 ; cf., nihil abjec- tum, nihil humile cogitant, id. Fin. 5. 20, 57 ; and, aut nulla aut humili aliqun arte praediti, id. Arch. 5, 10 ; so, humiles et sordidae curne, Tlin. Ep. 1, 3, 3 : rei pic- tor, Plin. 35, 10, 37^71. : humilis atque ob- BUMO Boletus vestitus, Nep. Ages. 8 : agna, poor, humble, Hor. Od. 2, 17, 32.— So, too, freq. of low, mean language : iambus frequen- Ussimus est in iis, quae demisso atque humili sermone dicuntur, Cic. Or. 58, 196 : so, sermp, Hor. A. P. 229 ; cf., ne- que humilem et abjectam orationem nee nimis altam et exaggeratara probat, Cic. Or. 57, 192: verbum, id. Brut. 79, 274; so, humilia et vulgaria verba. Quint. 10, 1, 9 : translatio, id. 8, 6, 5 : si quia subli- mia humilibus raisceat, id. 8, 3, 60 : quae humilia circa res magnas, apta circa mi- norcs videntur, id. 8, 3, 18 : humile et quotidianum sermonis genus, id. 11, 1, 6 : nil parvum aut humili modo, Nil mortale loquar, Hor. Od. 3, 25, 17. B. As t" mind or character, Low, mean, base, abject : qui umquam appari- tor tarn humilis 1 tam abjectus 1 Cic. Phil. 2, 32, 82 : ut ille turn humilis, ut demis- sus erat ! id. Att. 2, 21, 3 : humillimus as- sentator, Vellej. 2, 83, 1 ; Quint 2, 4, 9 : ueque nos simus tam humiles, ut quae laudamus inutilia credamus, id. 11, 1, 13 : privata deduci superbo non humilis mu- lier triumpho, Hor. Od. 1, 37, 32 : — suc- cumbere doloribus eosque humili animo imbecilloque ferre miserum est, Cic. Fin. 1, 15, 49 ; so, animi, Lucr. 6, 52 : si prece et obsecratione humili ac supplici ute- mur, Cic. Inv. 1, 16, 22; cf., t'racto ani- mo, atque humili aliquem supplicare, id. Plane. 20, 50 ; so, humillimae preces, Suet. Vit. Luc. : pavor, Virg. G. 1. 331 ; cf, me- tis, Val. Fl. 3, 391. —Hence Adv., humiliter, Low, deeply: l.Lit (so post- Aug. and very rarely) : in loco clivoso humilius rami arborum servandi sunt, in piano altius, Pall. 3, 13, 3 : eadem facta claritate vel obscuritate facientium vel tolluntur altissime vel humillime de- primuntur, i. e. very deeply, Plin. Ep. 6, 24, 1. — 2. Trop. (ace. to no. II. B.) : Basely, meanly, abjectly (so quite class.) : non est ausus elate et ample loqui, quum humiliter demisseque sentiret, Cic. Tusc. 5, 9, 24 : servire humiliter, opp. superbe dominari, Liv. 24, 25, 8 ; so, servire alicui, id. 45, 32, 5 : audacter territas, humiliter placas, Auct. Her. 4, 20, 28 : animose pau- pertatem ferre, humiliter infamiam, Sen. Ep. 120 med. humilltas»atis,/. [humilis] Lowness; viz. ; ace. to humilis : I, Lit. : naves ora- nes actuarias imperat fieri, quam ad rem humilitas multum adjuvat (shortly be- fore, naves paullo facit humiliores), Caes. B. G. 5, 1, 3 : arborum, Sail. J. 49, 5 : ali- orum animalium ea est humilitas, ut ci- bum terrestrem rostris facile contingant, Cic. N. D. 2, 47, 122: sidcra multum inter ee aut altitudine aut humilitate distantia, id. Tusc. 5, 24, 69 ; so, quanta humilitate luna feratur, terrom paene contingens, id. Div. 2, 43, 91. fl. Trop. : A. Lowness of rank, birth, or influence, meanness, insignifica.nce : malorum turba quaedam, paupertas, ig- nobilitas, humihtas, solitudo, etc., Cic. Tusc. 5, 10, 29 : propter humilitatem et obscuritatem, id. Ott'. 2, 13, 45 : humilita- tem cum dignitate contendere, id. Rose. Am. 47, 136 : humilitatem alicujus despi- cere, id. Phil. 13, 10, 23 ; so, objicere hu- militatem alicui, Liv. 26, 31, 4 ; Caes. B. G. 5, 25 : infima natalium, Plin. 18, 6, 7, § 37 : generis, Sail. J. 73, 4 ; so, generis ac nominis, Suet. Vesp. 4 : — obliterata quo- que scnitabimur, nee deterrebit quarun- dam rerum humilitas, Plin. 14, 1, 1, § 7. B. Littleness of mind, meanness, base- ness, abjeclness : habet levitatem laetitia gestiens, humilitatem metus, Cic. Tusc. X 13. 27; id. de Or. 1, 53, 228 : et dejecto (capite) humilitas et supino arrogantia ostenditur, Quint. 11, 3, 69 ; so opp. arro- gantia, Caes. B. C. 1, 85, 5: saepe virtus et magnificentia plus proficit ad miseri- cordiam commovendam quam humilitas et obsecratio, Cic. Inv. 1, 56, 109 : sum- mittere se in humilitatem causam dicen- tium. Liv. 38, 52, 2 : asinorum, Plin. 10, 63, 83. § 180. 2, In a good sense, opp. to pride. Low- liness, humility (eccl. Lat), Lact. 5, 15; Sulp. Sever. Vit. S. Mart. 'ifin., et saep. humlllter> adv., v. humilis. ad fin. humo. avi, arum, 1. v. a. [humus] To HU MU cover with earth, to inter, bury (rare, but quite class.) : "in terram cadentibus cor- poribus iisque humo tech's, e quo dictum est humari," Cic. Tusc. 1, 16, 36 : quum ignotum quendam projectum mortuum vidisset eumque humavisset, id. Div. 1, 27, 56: corpora, id. Tusc. 1, 45, 108: cae- sorum reliquias uno tumulo humnturus, Suet. Calig. 3 : humatus et conditus est, id. Vit. Hor. ; Plin. 30, 7, 20 ; Prop. 3, 16, 29 : corpus humandum, Virg. A. 6. 161. — *II. Transf, in gen., like the Gr. S-'r- Tav, To pay the last dues to a body, to per- form the funeral rites : militari honesto- que funere humaverunt ossaque ejus in Cappadociam deportanda curarunt, Nep. Eum. 13. humor (archaic humos, Lucr. 6. 1186), oris, m. [weakened from x&pifr, a liquid] A liquid, fluid o( any kind, moisture (quite class.) : itaque et aquilonibus reliquisque frigoribus durescit humor et idem vicis- sim mollitur tepefactus et tabescit calore, Cic. N. D. 2, 10, 26 : quin et humorem et calorem, qui est fusus in corpore, etc., id. ib. 2, 6, 18 : sidera marinis terrenisque humoribus extenuatis aluntur, id. ib. 2, 16, 43 : et humor allapsus extrinsecus, ut in tectoriis videmus austro, sudorem vi- detur imitari, id. Div. 2, 27, 58 : nares humorem semper habent ad pulverem multaque alia depellenda non inutilem, id. N. D. 2, 57. 145 : nimis conereti humo- res. id. ib. 2, 23, 59 : humor mollis, id. ib. 3, 12, 31 : ranarum ct in terra et in hu- more vita, Plin. 8, 31, 48 : humor aquai, Lucr. 1, 308 : so, liquidus aquai or aqua- rum, id. 3. 428; 1, 350; cf. id. 1, 853: 2, 197 ; 3, 340 ; 6, 555 ; 876 ; 969 ; Ov. Am. 2, 6, 32 : pluvius, j. e. rain, Lucr. 6, 496 ; 515: roscidus, i. e. dew, Catull. 61, 25: circumfluus, i. e. the ocean, Ov. M. 1, 30 : candens lacteus, i. e. milk, Lucr. 1, 259 ; so, lacteus, Ov. M. 9, 358 ; 15, 79 : Massi- cus Bacchi, i. e. wine, Virg. G. 2, 143 ; cf., dulcis musti, id. ib. 1, 295: humor et in genas furtim labitur, i. e. tears, Hor. Od. I, 13, 6 : caret os humore loquentis, i. e. saliva, Ov. M. 6, 354 ; so, linguam defece- rat humor, id. ib. 9, 567 : saccatus corpo- ris, i. e. urine, Lucr. 4, 1025 ; cf, prae- fandi huinoris e corpore effluvium, Plin. 7, 51. 52; and, lyncum humor ita reddi- tus glaciatur, id. 8, 38, 57. — Transf, com- ically : ego jam hie te itidem. quasi peni- cillus novus exurgeri solet, Ni hunc amit- tis, exurgebo, quicquid humoris tibi'st, Plaut. Rud. 4, 3, 70 : et ego amoris ali- quantulum habeo humorisque meo etiam in corpore. id. Mil. 3, 1, 45. humorosus. a . ™, adj. [humor] Moist, wet (a post-classical word ; for the class, humidus) : loca, App. Herb. 51 : corpora, Coel. Aur. Acut. 2, 10 med. humus» i (archaic form of the abl. sing., humu, Var. in Non. 488, 6, and 48, 26), /. (archaic masc, humum humidum pedibus fodit, Laev. in Prise, p. 719 P. ; so humidum humum, Gracch. ib.) [weak- ened from the prim, form XAM, whence Xnuai, xau'Sev, xapa^oc, Lat. humilis] The earth at our feet, the ground, the soil (quite class.) : humus erat immunda, lu- tulenta vino, coronis languidulis et spinis eooperta pisciurn, Cic. Frgm. Or. pro Gall. ap. Quint. 8, 3, 66 (ap. Orell. IV. 2, p. 454) ; cf., omnia constrata telis, armis, cadaveribus et inter ea humus infecta sanguine. Sail. J. 101 Jin. : humus subacta atque pura, Cic. de Sen. 17, 59 : cubitis pinsibant humum- Enn. in Varr. L. L. 5, 4, II, § 23 ; cf, procubuit moriens et humum semel ore momordit, qs. bit the ground and died (cf. the Homer. 6Su [ iXeiv yniav), Virg. A. 11, 418 : calcibus atram Tundit humum exspirans, id. ib. 10, 731 ; cf. Ov. A. A. 1. 112; and, pede candido In mo- rem Salium ter quatient humum, Hor. Od. 4. 1 , 28 : Acestes Aequaevum ab humo attollit amicum, Virg. A. 5, 452 : sedit humo, Ov. M. 4. 261 : ipse ferace3 Figat humo plantas, Virg. G. 4, 115 ; cf., semina spargere humo, Ov. M. 5. 647 : surgit humo, id. Fast 6. 735 ; cf, nee se movit humo, id. Met. 4, 264 : dejectoque in hu- mum vnltu, id. ib. 6. 607 : propter humum volitat id. ib. 8, 258 : humi atque ipsius stirpis laetitia. Col. 4, 24, 4 ; cf, quis cibus erat caro ferina atque humi pabulum uti H Y AM pecoribus, Sail. J. 18, 1 : ii, quos humus injecta contegeret (shortly afterward, gle- ba), Cic. Leg. 2, 22, 57 : quae (genera ar- borum) humi arido atque arenoso gig- numur, Sail. J. 48, 3 Kritz N. cr. — Poet., as a fig. for what is low, mean, common : sermones repentes per humum, Hor. Ep. 2, ], 251 ; cf, ne dum vitat humum, nubes et inania captet id. A. P. 230 ; and, ad hu- mum moerore gravi deducit ct nngit, id. ib. 110 ; v. also under Adv. : affigit huino divinae particulam aurae, id. Sat 2, 2, 79. B. Transf, in gen., like solum, and Eng. ground, i. q. Land, country, region : Ov. Pont. 1, 2, 90 : Punica nee Teucria pressa fuisset humus, id. Her. 7, 140 ; eo, Aonia, id. Fast. 1, 490: Illyrica, id. Med. fac. 74 : Pontica, id. Pont. 3, 5, 56. H. Adverbial form humi, like %a- aai, On the ground or to the ground: jacere humi, Cic. Cat. 1, 10, 26 : humi requiescere, Sail. J. 85, 33 : humi strati, Cic. de Or. 3, 6, 22 ; cf, serpit humi tutus nimium timidusque procellae, Hor. A. P. 28: quousque humi denxa tua mens erit? fixed on the ground, Cic. Rep. 6, 17 : locus circiter duodecim pedes humi depressus, Sail. C. 55, 3 : quot humi morientia cor- pora fundis? Virg. A. 11, 665: spargere humi dentes, Ov. M. 3, 105 : tremens pro- cumbit humi bos, Virg. A. 5, 481 : volvi- tur ille excussus humi, id. ib. 11, 640 ; cf, projectum humi jugulavit Tac. H. 2, 64. Hunni (also Chunni and Chuni). orum, m. The Huns, " Awn. 31, 2 ;" Claud, in Rufin. 1, 321; 2, 270; Veg. 3 praef. 1. — H, Deriv., Hunniscus, a , um, adj., Of or belonging to the. Huns, Hunnish: equus, Veg. 4, 4 ; 7. i hyacinthaeus, ». um, adj. = va- KivOaioS, Of or belonging to the hyacinth, hyacinthean (post-class, forhyacintbinus) : ordo, a row of hyacinths, Venant. Carm. 8, 8, 20 ; so id. 6, 270. Hyacinthia. orum, v. Hyacinthus, no. 1. 1 hyacinthinus) a . um > adj.=iaKiv 8iroS, Of ocbelonging to the hyacinth, hya- cinthine : flos, i. e. the hyacinth, Catull. 61, 93 : lena, I. e. hyacinth-colored, Pers. 1, 32. t hyacinthazonte s> um > m - = «a kiv OKoiues, Hyacinth-colored: berylli, Plin. 37, 5, 20; Sol. 55 fin. Hyacinthus or -os, i. ™-. 'TaVivflos, A beautiful Spartan youth, beloved by Apol- lo, and accidentally killed by a blow of his quoit ; from his blood sprang the flower of the same name, marked with the exclamation Ai, Ov. M. 10, 162 sq.; Hyg. Fab. 272; Serv.Virg.E.3,63; Aen.11,69. In Spar- ta a festival was celebrated to his honor in the 6pring, called Hyacinthia» orum, 7!.. Ov. M. 10, 219. — fl. Deriv., hyacinthus or -OS) U m -< The hyacinth, not, however, our hyacinth, but either the blue iris or fleur-de-lis, Iris Germanica. L., or the corn flag or gladiolus. Gladiolus communis, L., or, lastly, the rocket lark- spur. Delphinium Ajacis, L. ; Plin. 21, 11, 28 ; Virg. E. 3, 63 ; 6, 53 ; Georg. 4, 183 ; Aen. 11, 69; Col. poet 10, 100. — And hence, B. Transf, A precious stone of the color of a hyacinth, perh. our sapphire or a dark-colored amethyst, Plin. 37, 9, 41. Hyadcs, um,/., Ydios (the rainers), The Hyades, a group of seven stars in the head of Taurus, called in pure Lat suculae (v. 2. sucula), Cic. N. D. 2, 43. HI ; Plin. 2, 39. 39 ; 18,26,66; Ov. F. 5, 165 s ? . ; Met. 3. 595 ; 13, 293 ; Virg. A. 3, 516 ; Hor. Od. 1, 3, 14.— In the sing., Hyas, adis, The fljwrf^collect, Stat S. 1, 6, 22. t hyaena, ae,/. = ij«i»a, A hyena, Plin. 8, 30, 44 ; Ov. M. 15, 410.-H. A sea-fish, a kind of sole, Plin. 32, 11, 54. hyaeniUS, a, um, adj. [hyaena] Of or named from the hyena : gemma, a pre- cious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 60. 'hyalinus, a . um . ndj.=$&\ivos. Of glass, glass- : sphaera, Fulg. Myth, praef. : pulvis, Mart Cap. 6, 189. — fl. Glass-green, green : pennae, Mart. Cap. 8, 273. thyaluS)i. m =""^of' Glass: Milesia vellera Carpebant hyali saturo fucata co- lore, ?. e. with glass-green color, Virg. G. 4, 335. — fl. Transf, Glass-green color, Prud. art(t>. 12. 53 ; Aus. Idyll. 10, 418. Hyampolis. is >/. "fa>-«* "Tavrcs, The Hy- antes, an old name of the Boeotians, Plin. 4,7, 12, § 27.— II. Derivv., A. Hyan- tcus, a, um adj., Of or belonging to the Hyanies {Boeotians), Hyantean, Boeotian : Iolaus, Ov. M. 8, 310 : Aganippe, id. ib. 5, 312 : aqua, i. c. Castalian, Mart. 12, 3, 12. — B. Hyantrus»a, um,arf/.,Thesame: sorores, i. e. the Muses, Stat. S. 2, 7, 8 ; cf., Camenae, Sid. Ep. 8, 9 in carm. — Subst., Hyantiua, ii, The Hyantian, i. e. Actacon, as grandson of Cadmus, Ov. M. 3, 147. HyarotiS) idis, /, 'Tiipuins, A river in In dia, a trib utary of the Indus, Curt. 9, 1. 1. HyaS; antis, m., Tai, A son of Atlas, the father or brother of the Hyades, Hyg. Fab. 192; Ov. F. 5, 170. Hence Sidus Hyantis, the Hyades, id. ib. 5, 734. 2. Hyas, adis, v. Hyades. hybernus, v - hi b Hybla, ae, and Hyble, es,/„ "reXri, A mountain of Sicily abounding in flow- ers and bees, with a city of the same name, Plin. 11, 13, 13 ; Ov. Ib. 201 ; Trist. 5, 13, 22 ; A. A. 3, 150 ; Sil. 14, 200 ; Mart 7, 88, 8 : 10, 12, 3 ;— Mel. 2, 7, 16—11. Derivv., A. HyblaeuSi a, um, adj., Of or be- longing to Mount Hybla, Hyblean : apes, Virg. E. 1, 55 : mella. Mart. 11, 42 : avena, I. e. of the Sicilian Theocritus, Calp. Eel. 4, 6, 3. — B. Hyblcnses. ium, m., The in- habitants of the city of Hybla, Hybleans, Plin. 3, 8, 14, § 91 ; Cic. Verr. 2, 3, 43, 102. hybrida, ae, v. hibrida. tiy daspes, is, m. A river of India, a tributary of the Indus, now Behut, Mel. 3, 7, 6 ; Plin. 6, 20, 23 ; Curt. 8, 14 ; Hor. Od. 1, 22, 7 ; Luc. 8, 227 ; Virg. G. 4, 211. — To denote the East .- repressor Hydas- pis, Petr. 123 Jin. — H. Deriv., Hy- daspeuS; a , um, adj., Of or belonging to the Hydaspes, Hydaspean ; poet, also for Indian : gemmae, Claud. HI. Cons. Hon. 4 : Erythrae, Sid. Carm. 2, 447. thydatis, idis, f. = vdaTis, A water- colored gem, otherwise unknown, Mart. Cap. 1,20. t Hydra; tie, f. = "Y6pa, The water- serpent killed by Hercules near the Lernean Lake, the Hydra, with seven heads ; as fast as one of them was cut off, two sprang up in its stead ; it is also called Echidna : Lernaea pestis, Hydra, Lucr. 5, 27 ; so Ov. M. 9, 192 ; Hor. Od. 4, 4, 61 ; Ep. 2, 1, 10; Hyg. Fab. 30; 34; 151. As identified with Echidna, the mother of Cerberus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22.— Proverb. : vide ne in istis duobus generibus hydra tibi sit et pellis : Hercules autem et alia opera majora, ne in illis rebus quas prae- termittis relinquantur, i. e. the easiest, the least important, Cic. de Or. 2, 17, 71. — B. Deriv., Hydraeus, a. um, adj., Of or belonging to the Hydra : germen, Mart. Cap 7, 237.— H, Transf. : A. The con- stellation of the Water-snake, also called Anguis, Cic. Arat. 214 (also N. D. 2, 44, 114) ; Hyg. Astr. 2, 40 ; 3, 39— B. Ace. to Virgil, A hydra with fifty heads, that keeps watch at the gales of the Lower World, Virg. A. 6, 576. I hydrdgdgia, ae, f.= lipayo>yia, An aqueduct, canal : venae (sunt) hy- dragogiae, Var. in Non. 209, 20. f hydragogus, °. um. adj.=Up a - ywyo.. That carries off water: utendum aquiducia medicamentis, quae Graeci hy- dragoga vocaverunt, Coel. Aur. Tard. 3, 8 rued. — II, Subst., hydragogos, i, A plant, called also chamaedaphne and daphnites, App. Herb. 27. thydraletes, ae, m.=l&p a \irris, A water-mill, Vitr. 10, 10 Schneid. N. cr. (at. hydraulae). t hydrargyrus; i. m.= btp,ipyv- pos, Quicksilver artificially prepared, Plin. 33. 8, 41 ; ib. 3, 20. thydraula, ae, or hydraules, ac, m. = bfipavkns. One who plays on the wa- ter-organ, a hydraulist, Suet. Ner. 54 ; Petr. 36. I hydraulicus. a. um, adj.^zv/spav- Xi/c'S, Of or belonging to the water-organ, hydraulic : machinae, water-organs, Vitr. 9, 9 ; 10, 13 ; called also organa, Plin. 7, 37, 38 ; Suet Ner. 41. 732 HYDE I hydraulllS; i> iB. = iii5paii>0s-, A wa- ter-organ, Cic. Tusc. 3, 18, 43 ; Plin. 9, 8, 8. Hydicum. i, v. the follg. art. f Hydrcuma, atis, n'sz Y6pcvna, A resting-place for caravans where they get water, a watering-place, Plin. 6, 23, 26 (al. Hydreum). i hydria, ae,f.= i&pia (a water-pot ; hence, in gen.), A jug, ewer, urn : argen- teae, Cic. Verr. 2, 2, 19, 47 : in hydriam sortes conjicere, id. ib. 2, 2, 51, 127 : far- ris, Sulp. Sever. Hist. sacr. 1, 43. Of the cinerary urns in tombs, Inscr. Orell. no. 4546 sg. hydrlnuSj a, um, adj. [hydrus] O/or from a water-snake : vulnera, Prud. oreip. 10, 884. tHydriuSi a, um, adj. [Mwp] Of or belonging to water, water- : puer (for Aquarius), the constellation of the Water- man, Prud. Apoth. 622. 1 hydrocele» es.fi — iSpoKriXri, A wa- tery rupture, hydrocele, Mart. 12, 84, 3. t hydrocelicus, i,m.=ifipoKrjXu<6s, Afflicted with a hydrocele, Plin. 30, 8, 22. 1 Hydrochous, i, m. = 'r6pox/>os (water-pourer), The constellation Aqua- rius, Catull. 66, 94. hydrogaratus, a, um, adj. [hydro- garumj Seasoned with hydrogarum : isi- cia, Apic. 2, 2. t hydrogarum, i. n. = ifpbyapov, Garum mixed with water, Lampr. Heliog. 29. t hydrogeron, ontis, m.—vSpoyfpu>v, A plant, called in pure Lat. senecio, groundsel, App. Herb. 75. t hydrolapathum» i. «• == iSpokd- ■xaBov. Water-dock, Rumex aquaticus, L. ; Plin. 20, 21, 85. t hydrdmantia, ae,f—iSpouavr£ia, Divination by water, hydromancy, Aug. Civ. D. 7, 35 ; Plin. 37, 11, 73. f hydromeli, 't' 8 » «. = i(>°ittap6t, The dropsy. Cod. Aur. Acut. 1, 14; cf. the preced. and follg. artt. t hydrops? opis, m. = v'fipwj', The dropsfy, Celsf 3, 21 ; Hor. Od. % 2, 13. thydroselinum. '. n.— 'vlpooikivov, Marsh selinum, App. Herb. 79. 1 1. hydrus or -os> >> m. = Mpos, a water-serpent, Plin. 29, 4, 22 ; Virg. G. 4, 458 ; Aen. 7, 753 ; Ov. Her. 9, 85 ; Met. 13, 804 : marini, Plin. 6, 23, 26. In the hair of the Furies, of Medusa, etc., Virg. A. 7, 447 ; Val. Fl.2,195; 4,413; 6,397; Ov. M.4, 4, 801 ; hence poet. tran6f. : nam si Virgilio puer et tolcrabile desit Hospitium, caderent omnes a crinibus hydri, i. e. all his poetic fire would have come to naught (referring to his description of the Furies, Aen. 7, 415 and 447), Juv. 7, 70— H. Transf. : A. The poison of a serpent, Sil. 1, 322. — B. Hydros, i, The constellation of the Water-serpent, called also Anguis and Hy- dra, German. Arat. 429. 2. Hydrus» untis,/., "topods, A city of Calabria, by a mountain of the same name, now Olranto, Plin. 3, 11, 16 ; Cic. Fam. 16, 9, 2 ; Att. 15, 21, 3 ; 16, 5, 3 ;— Mel. 2, 4, 7 ; in the gen. masc, avius Hy- drus, of the city and mountain, Luc. 5, HYMN 375. For the city is also used the form Hydruntum, i» n., Liv. 36, 21, 5 ; Plin. 3, fll, 16. hyemalis and hyems, v - hiemalis, Hyg'ca or Hygia (also written Hy- geia), ae, /., Xyeia, Daughter of Aescula- pius, the goddess of health, Plin. 34, 8, 19, § 80 ; 35, 11, 40, § 137 ; Mart. 11, 60, 6 ; Inscr. Orell. no. 440 ; 1576 sq. Hyginus (also written Higinus, Gell. 1, 14; fi ; 1, 21, 2 ; 5, 8, 1, et saep.), i, m. Surname of two Roman authors : I, C. Ju- lius Hyginus, A freedman of the Emperor Augustus, author of a collection of fables and of a treatise on astronomy, Suet. Gram. 20; Gell. 1, 14. — B. The author of a treat- ise De limitibus constituendis. t hygTa? ae, fi = vypd (liquid), A kind of eye-salve, Scrib. Comp. 37. I hygremplastrum, i, n. — by pin- ■n\uaTp.iv, A wet plaster, Phn. 34, 15, 46. i hydrophobia, ae, f. = vypo es, /=iiXi7 (wood; hence), Stuff, materials, matter : Attei. Philol. in Suet. Gramm. 10 ; Macr. S. 1, 17 fin. HylluS (also Hylus), i, m., "YAAoS or "YAof, A son of Hercules by Dijanira, and husband of Iole, Ov. H. 9, 44 ; Met. 9, 279 ; Stat. Th. 8, 508. Hymen, ems, and Hymenaeus or .OS, i. it; ") r /«»)>'i 'Y/itvuios, Thegodof marriage, Hymen : jam veniet virgo, jam dicetur Hymenaeus. Hymen o Hyme- naee, Hymen ades o Hymenaee, Catull. 62, 5 (ace. to the Gr. "furiv u "T^cvaie); so id. 62, 10 ; 19 ; 25 ; 31 ; 38 ; 48 ; 66 ; for which, io Hymen Hymenaee io, Io Hymen Hymenaee, id. 61, 124 ; 144 sq. : vulgus Hymen Hymenaee vocant, Ov. Her. 14, 27 ; so id. ib. 12, 143 : nee quid Hy- men, quid Amor, quid sint connubia, cu- rat, id. Met. 1, 480 ; so, Hymen, id. Her. 6, 44 : taedas Hymenaeus Amorque 1'rae- cutiunt. id. Met. 4, 758 ; so, Hymenm us, id. ib. 6, 429 ; 9, 762 ; 765 ; 796 ; 10. 2— B. Deriv., Hymcneius, a, um, adj., Of or belonging to Hymen, Hymen ml: lex, Marc. Cap. 7 init. : tripudia, id. 2, 34. — II. Transf.: A. -^ nuptial song: ut subito nostras hymen cantatus ad nures Venit, Ov. Her. 12, 137 : hymenaeum qui cantent, Ter. Ad. 5, 7, 7 ; so Lucr. 1, 48 ; Ov. M. 12, 215; Stat. S. 2, 7, 87.— B. Nuptials, wedding : hymen runestus illae- tabilis, Sen. Troad. 861 :— connubio jun- gam stabili propriamque dicabo : Hie hy- menaeus erit, Virg. A. 4, 127 : (Helena) Pergama quum peteret inconcessosque hymenaeos, id. ib. 1, 651 ; so in the plur., Lucr. 4, 1247 ; Virg. A. 3, 328 ; 4, 99 ; Stat. Th. 3, 283.— And hence, 2. Transf., of animals, Copulation : Virg. G. 3, 60. Hymettus or .os, i. »«•• "rpirrk, A mountain near Athens, famed for its honey and its marble, Plin. 4, 7, 11 ; Cic. Fin. 2, 34, 112 ; Hor. Od. 2, 6, 14 ; Ov. M. 7, 702 ; A. A. 3, 687 ; Mart. 7, 88 ; Val. FI. 1, 396, et saep.— In the gen. fern., Attica (perh. of the region about Hymettus), App. M. 1 init.— H. Deriv., Hymct- tlUS, a, um, adj., Of or from Hymettus, Hymetlian : mel, Cic. Frgm. ap. Non. 240, 33 ; Hor. S. 2, 2, )5 : cera, Ov. M. 10, 284 : columnae, Plin. 30, 3, 3 ; so, trabes, Hor. Od. 2, 18, 3. hymnio, ire > »■ °- [hymnus] To sing HYPE hymns (a post-class, word): hymnite matrcs pro reccptis parvulis, Prud. oreip. 1, 118. hymnisonus, a, am, adj. [nymnus- 90iius\ Singing hymns, singing praises (a post-class, word) : chori, Paul. Nol. Carm. 28, 230 ; so id. ib. 22, 200. Cf. the toll», word. t hymnodlCUS, a, um, adj. = ipvu>- oiKbS, Singing hymns, singing praises, Firm. Math. 8, 25; cf. the preced. and toll", artt. t hymnologUS, i, m.=ziiivo\6yoi, A singer itf hymns or jiraises, Firm. Math. 3, 6 ; 12 ; Inscr. Orell., no. 2617. 1 hymnus, i. m. = B/j»oj, A song of praise, a hymn, Lucil. in Non. 330, 9 ; Prud. Cath. 37 praef. t hyophthalmos, i, m. = it 9 , /■ = buoepif, One of the plants resembling endive ; ncc. to Spren- »el, Centaurea nigra, L. ; Plin. 27, 10, 64. Hypaepa» orum, n., "TiattofOi A ■own in Lydia, now Birglie, Ov. M. 6, 13; 11, 152; Petr. 133. Its inhabitants are called Hypaepcni; Pl' n - 5 > 29i 31 fin. ; Tac. A. 4, 55. t hy pacthrus or -OS, a, um, adj. = imaiUpuS, That is in the open air, uncov- ered: ambulationes, Vitr. 5, 9 med.: loca (c. c. aperta), id. ib. — Subst. (*hypac- thrOS) ii m < A temple open or without roof in the centre, id. 3, 2, 1), hypaethra, orum, n., Uncovered, open ways (*or, ace. to others, it is here an adj., with aedifi- cia), Vitr. 1, 2. t hypallagc, es, /. = imaXXayy, A rhetorical figure, by which the relations of things seem to be mntually interchanged (as dare classibus austros instead of clas- ses austris), Serv. Virg. A. 3, 61. Hypanisi ' s , m -> "Tnavil, A river of Surmatia, now the Bog, Mel. 2, 1, 6; Plin. 4, 12, 26 ; 11, 36, 43 ; Cic. Tusc. 1, 39, 94 ; Virg. G. 4, 370 ; Ov. M. 15, 285. Hypasis °r Hyphasis, is, m Y n - = vm'/Koov, A plant, called Hypecoum procumbens, L. ; Plin. 27. 11, 67. t hypelatc, 6s, /. = bncXarn, A plant, called also hypoglottion, danae, and carpophyllon, broad-leaved holly, Plin. 15, 30, 39, § 131. i hypcnemius, a, um, adj.z^bvn- vifMini, Containing wind, windy : ova, mind-eggs, Plin. 10, 58, 79 ; id_. 60, 80. ' hypcrbaton, ', n.^bircpSarov, A rhetorical figure, Transposition of words ; pure Lat., transgressio, Quint 9, 3, 91; cf. id. 8, 6. 62 sq. ; 9, 1, 6 ; 9, 3, 23 ; 9, 4, 144. t hypcrbolacus, a, um, adj. = birtp- Ii '\ainf, Extreme : soni, Vitr. 5, 4 sq. t hyperbole- es, /. == birepBoXn, A rhetorical figure, Exaggeration, hyperbole; pure Lat., superlatio and superjectio : Quint. 8. 6, 67 sq. ; 8, 4, 29 ; Sen. Ben. 7, 23 (in Cic. Top. 10, 45, and Fam. 7, 32, 2, written as Greek). hy perbolice , <*do. Hyperbolically ; v. hyperbolicus, ad fin. t hyperbollCUS> a, um, edj. = incp- fioAfjcov, Excessive, overstrained, hyperbol- ical : instrumenta, Sid. Ep. 7, 2 med. (Cu- jac. reads bypobola = MSoXa, pledged). —Adv.: dictum, Hier. in Jesaj. 2, 6, 25. Hyperborei, orum, m., 'YxtpSdpcoi, A fabulous people living at tlie extreme north, the Hyperboreans, Mel. 1, 2, 4 sq. : HYPO 3, 5, 1 ; Plin. 4, 12, 26 ; Cic. N. D. 3, 23, 57. — II. Deriw., A. Hypcrborcus, ", um, adj., Of or belonging to the Hyperbo- reans, Hyperborean, poet, also i. q. north- ern : campi, Hor. Od. 2, 20, 16 : orae, Virg. G. 3, 196 : glacies, id. ib. 4, 517 ; cf, pruinae, Val. Fl. 8, 210; and, ursa, Luc. 5, 23 : septentrio, Virg. G. 3, 381 : Pallene, Ov. M. 15, 356 : triumphus (gained over the Catti and Dacii), Mart. 8, 78, 3. — B. Hypcrborcanus, a, um, adj., The same, Hier. in chron. Euseb. ad ann. 1560. t hypcrcatalcctus or hyper - catalcctlCUS, versus = imepKar^TiK- roi or imcpKttTaXijKTtKOs, in prosody, A verse that has at the end a syllable or a foot too much, hypercatalcctic, Serv. p. 1817 P.; Prise, p. 1216 ib. C Hvperia or -ea> ae, /. A fountain at l'herue,in Thessaly, Plin. 4, 8, 15; Val. Fl. 4, 375.) ^ t hypcricon, ', n. = birepintiv, A plant, culled also chnmaepitys a/idcorion, ground-pine, Plin. 26, 8, 53. Jrlyperides, is. m,,"YncpiSns, A cele- brated orator in Athens, Quint 10, 1, 77 ; Cic. de Or. 1, 13, 58; 3, 7, 28; Or. 26, 90 ; 31, 110; Acad. 1,3, 10. Hyperion, onis, m., ' Ymplwv : I. Son of a Titan and the Earth, father of the Sun, Hyg. Fab. praef. ; Cic. N. D. 3, 21, 54 ; Ov. M. 4, 192; 241. — B. Deriv., HyperidnluSi a , um ' a <§-> O/or belong- ing to Hyperion: Sol. Avien, Arat. 396. — II. The Sun himself, Laber. in Gell. 10, 17, 4 ; Ov. M. 8, 565 ; Fast. 1, 385 ; Stat. S. 4, 4, 27.— B. Deriw., 1. Hyperionius, a, um, adj., Of or belonging to the Sun : j lampas. Sil. 15, 214 : currus, Val. Fl. 2, 34. — 2. Hyperidnis, Id' 8 , /■. A female de- scendant of the Sun, the Hyperionide, said of Aurora, Ov. F. 5, 159. Hypermnestra, ae, and Hy- pei'mnestre, es (and mutilated Hyper- mestra, Hyg. Fab. 168 ; Serv. Virg. A. 10, 497, like Clytemestra for Clytaemnestra), /., 'Xxtppvricnpn, One of the daughters of Danaus, the only one who preserved her husband's life, Ov. Her. 14, 1 sq. ; Prop. 4, 7, 63. I hyperocha, ae, f.—bmpoxfi, Ex- cess, superabundance, Tryphon. Dig. 20, 4,20. t hyperthyrum, i, n.=ir,cpetipov, The lintel of a door-way, Vitr. 4, 6. Hyphasis, is, m. A river in India, a tributary of the Indus; v. Hypasis. t hvphear, aris, n. = ii0£,;p, The mis- tletoe, Plin. 16, 44, 93 ; ib. 30, 52. t hypnalc, es, /. := vTrvaXij, A kind of adder, Sol. 27 med. i I bypdbasis, ia , f- = incSanis, The pedestal, base of a monument : MARMO- REA, Inscr. Orell., no. 1541 ; 1670. t Hypobohmaeus, i, m. = y™6o- Aifiaios, The Counterfeit, the title of a comedy by Menander and Caecilius, Gell. 15, 14^5 ; Fest. s. v. NOXIA, p. 174 Mull. t hypobrychium, ii, »■ = iirotlpv- Xtov, A drowning whirlpool : irrespira- bile, Tert. Idol. 24. I hypocausiSj is, /• = vnoKavoiS, A furnace that heats from below, Vitr. 5, 10. t hypocaustum or -on, '■ «■ = fm& Kavorov, A bathing-room heated from be- low, a sweating-chamber ; pure Lat, vapo- rarium : Vitr. 5, 10 ; Plin. Ep. 2, 17, 23 ; 11 ; Stat. S. 1. 5, 59.— Adj., diaetae hypo- caustae, sweating-rooms, Ulp. Dig. 32, 9, 55, § 3. i hypochondria, orum, n. =. iiro- Xcvtipia, rii, The soft part of the body from the ribs to the groin, the abdomen, Theod. Prise, de Diaet 10. t hypochyma, atis, n. z= v*6xvua, A cataract in the eye, Marc. Empir. 8 med. ; cf. the follg. art. t hypochysis, is, /• = V7n5x«<"f, a cataract in the eye, Plin. 25, 12, 91. t hypdeisthis, Idis, /. == inoKiaOis, A parasitic plant that grows on the cisthus, Asarum hypocistis, L. ; Plin. 24, 10, 31 ; 26, 8, 48 ; 28, 16, 92 ; ib. 11, 48. t Pfc'pocoriasis. is, /■ — inoKopiaais, A disease wider Ike pupil of the eye in cat- tle, Ve_g. 2, 16. _ t hypocdrisma, atis, n. =z inonopio- ua, In gram., A diminutive, Charis. p. 24 P. t hypocrisis, is, /. = vz^Kpton, An H VRC imitation of a person's speech and gestures, mimicry, Don. Vit. Virg. 11. I hypocrita or -cs, ae, m. = i-xoxpi- rt'is, A mime who accompanied the delivery of an actor by gestures, Suet. Ner. 24 ; Quint 2, 17, 12; 11, 3,7. t hypodiaconus, ', m - — inoStdm- voi, A sub-deacon, Cod. Theod. 16, 2, 7 ; Hier. Ep. 51, 2. I hypodidascalus, i, m. = iiroo'i&<-- oKaXui, An under-teacher, Cic. Fam. 9, 18, 4. hypogfaeumj i, n - A vault or cellar under ground ; v. hypogeum. t hypog'eson, ', n - = iitdytiaov, A hind of house-leek that grows in the gut- ters of roofs, Plin. 25, 13, 102. f hypogeum (also hypogneum), i, it. = inrtyeiov (vTr'iyoiov), A vault or cellar under ground, Vitr. 6, 11. Of a burying- vault, sepulchre, Petr. 11. t hypoglossal ae, /. = i-nb} \uiaaov, A kind of butcher's broom or ruscus,Jl\\9- cus hypoglossum, L. ; Plin. 27, 11, 67. i hypoglottion, «, «• = iwoyXtiT riov, A plant, called also daphne and hyp- elate, broad-leaved ruscus, Ruscus hypo- phyllum, L. ; Plin. 15, 30, 39, §131. t hypographum, i, n. = ivo-, p.npov, A rough draught, sketch : prima carmi- nis hypographa, Aug. in Don. Vit. Virg. 12. t hypolysos, i, /• = iirftuaos, A plant, also culled Artemisia, App. Herb. 10. t hypomelis, idis, /. = birounXis, A kind of sourish fruit, Pall. Dec. 4. I hypomncma, atis, n. = ino^vn- pa, A written remark, memorandum, note: in exscribendis hypomnematis, Cic. fil. in Cic. Fam. 16, 21, 8 (in Cic. Att. 2, 1, 2; 15, 23 ; 16, 14, 4, written as Greek). t hypomnematdgraphus, i, m. = v-nopvnparo, ptiipos, A registrar, Cod. Theod. 12, 1, 192 ; Cod. Justin. 10, 31, 59. t hypomochlion, ii, «• = i-nopf- xXiuv, 'The support of a lever, a fulcrum, Vitr. 10, 8. I hypophora, ae, /. = vwMPopi, A rhetor, fig., An objection made by an op- ponent, Mart. Cap. 5, 186. (hypostasis, is, /■ = vizonraiiis, A subsistence, substance, personality, hypos- tasy, Cod. Justin. 1, 1, 6; Hier. Ep. ad Dam as. 15. t hypotheca, ae, /. = iwoBiiKi, A pledge, security (especially of immovable things, whereas pignus is used of movable things), a mortgage, "Justin. Inst. 4,6, 57;" Ulp. Dig. 13, 7, 9 ; Papin. ib. 20, 1, 2 ; Gaj. ib. 20, 4, 11, et saep. (in Cic. Fam. 13, 56, 2, written as Greek). hypothecarius» a, um, adj. [hyp- otheca J Of or relating to a mortgage : actio, Gaj. Dig. 20, 4, 1 fin. : creditor, Ulp. ib. 42, 7, L t hypotheticus, i, m. = iiroScri- k^s, A mathematician who proceeds hypo- thelically, App. Dogm. Plat. 3 fin. p. 40. t hypotrachelium, «, «• = inorpa- xfaiov, In architect, The neck of a column below the capital, Vitr. 3, 2 sq. ; 4, 3 ; 7. t hypotrimnaa! atis, n. ^imrpippa, A sauce made of all sorts of condiments, Apic. 1, 33. Hypsipyle, es,/., 'X\pmiXn, Daugh- ter of Thoas, queen of Lemnos in the time of the Argonauts ; she saved her father when the women killed all the men ; she also entertained Jason, Stat. Th. 4, 739 sq. ; Ov. Her. 6, 1 sq. ; Val. Fl. 2, 90 sq. ; Prop. 1, 15, 18.— Hence, Hypslpyleus, a, um: tellus, i. e. Lemnos, Ov. F. 3, 82. t hypsoma, atis, ?!.= vipaipa, Height : Tert. ad Scap. 3. Hyrcani; orum, m., "YpKavot, The Hyrcanians on the Caspian Sea, Mel. 1, 2, 5 ; 3, 5, 4 ; 6 ; Plin. 6, 13, 15 ; Tac. A. 6, 36; 43; 11, 8; 15, 1; Catull. 11, 5; Sil. 13, 474: — Macedones Hyrcani, the Hyr- canians intermixed with Macedonians in Lydia, Plin. 5, 29, 31 ; Tac. A. 2, 47.— II. Deriw., A. HyrcailUS. a, um, adj.. Of or belonging to the Hyrcanians, Hyr- canian : mare, i. e. the Caspian Sea, Prop. 2, 30, 20 : sinus, Mel. 3, 5, 3 sq. : montes, Plin. 31, 3, 26 : luci, Val. Fl. 6, 114 : canis, Lucr. 3, 750: tigres, Virg. A. 4, 367:— campus, of the Macedones Hyrcani in Lydia, Liv. 37, 38.— B. HyTcaniUS, a, um, adj., The same : mare, Plin. 6, 13, 15 ; ib. 16, 18 ; 5, 27, 27.— Subst, HVT- 733 ' IACC cania* Be, /. The country of the Hyrca- nians, Hyrcania, Mel. 3, 5, 7. Hyrie» «a, f< "ipin, A ' a '«, and town situated by it, in Boeotia, Ov. M. 7, 271 ; 380. 1. Hyricus (trisyl.), ei, m., 'Ypttvs, A poor Boeotian, father of Orion, Ov. F. 5, 499. Hence, Hyriea proles, for Orion, id. ib. 6, 719. 2. Hyricus (quadrisyl.), a, urn, v. the precud. art. Hyrtacidesi ae . m -< "fp raKitins, Son of Hijrtacus, Nisus, Virg. A. 9, 176 sq. ; Ov. Ib. 631. t hysgfinumi i. «■ = Sayivov, The dark-ted color obtained from the plant iiffj n, PRn. 9, 41, 65 ; 21, 26, 97 ; 35, 6, 26 ; Vitr. 7, 14. t hyssopitcS) ae, m. = laawvirns (otvos). Hyssop-wine, Plin. 14, 16, 19, § 109 ; Col. 12, 35. t fayssopum, •> n. = vaoumos, Hyssop, Hys=opus offieinalig, L. ; Plin. 25, 11, 97 ; 26, 11, 70 ; ib. 12, 76.— And in a form cor- resp. to the Gr., hyssopus, i, /., Cels. 4, 8 ; Col. 7, 5 fin. — Also scanned hysopum, Aemil. Mac. de Hyssopo. Hystaspes< " or i, m., 'YoTaoirns, Father of the Persian king Darius, Plin. 6, 27, 31, § 133 ; Just. 1, 10 ; Nep. Milt. 3 ; Reg. 1. t hvsteriCUS) a > «m, adj. = iarcpt- k6 ( , 'Hysterical. Mart. 11, 71, 1 ; ib. 7, 11. hystricosus, a, um, adj. .[hystrix] Prickly, thorny (late Lat.), trop. : hystri- cosae et lividae mentis homo, Hier. in Rut 1, 7. bystriculuSi a, um. adj. [id.] Prick- ly, hairy, bearded (a post-classical word) : " hystriculvs /JaavirpwicTos," Gloss. Phil. : puer, Tert. Pall. 4 : pusio, Arn. 5, 174. t hystrix (b^so written histrix), icis, /. = Curpilj, A porcupine, Plin. 8, 35, 53 ; Calp. Eel. 6, 14 ; Claud. Idyll. 4. I. V i, the ninth letter of the Latin alpha- S-m bet, a vowel ; for even the old gram- marians distinguished it from the conso- nant jay, written with the same charac- j ter ; see the letter J. — The short i is, next to e (see that letter), the least emphatic of the Latin vowels, and serves, corresp. to the Gr. o, as a connecting sound in forming compounds : aenfodina, aeripes, altitudo, altisonus, arcitenens, homicida, etc. — The vowel i is most closely related to u, and hence the transition of the latter into the former took place not only by assimilation into a following i, as similis, together with simul and eimultas, facilis, together with facul and facultas, familia, together with famul and famulus, but also simply on the principle of euphony ; so that, from the class, per. onward, we find t written in the place of the older u: op- tf'mus, maximus, finitimus, sati'ra, lacrt- ma, l "laKX«S. A poetic ap- pellation of Bacchus, Virg. E. 7, 61 ; Ov. M. 4, 15.— n. foe'- transf, like Bac- chus, for Wine : (Silenum) Inflatum hes- terno venas, ut semper, Iaccho, Virg. E. 6, 15; so, multo madefactns, Col. poet. 10, 309. 734 IASI t iambcUS- a, um, adj. = iau6cios, Iambic : trimetri, Hor. A. P. 253. lamblcinus. a, um, adj. [iambus] Iambic : numerus, Marc. Cap. 9, 355. I iambicus; a, um, adj.z^ latinos, Iambic: pes, Diom. p. 473 P. : versus, id. p. 516 sq. ib. et saep. t iambUS» U m - = 'iauSos, An iambic foot, an iambus, ^ — , Hor. A. P. 251 ; Cic. de Or. 3, 47, 182 ; Or. 57, 192 ; Quint. 9, 4, 47 ; 48 ; 80 ; Diom. p. 473 P. et saep.— II. Transf, An iambic poem, iambic po- etry : quem Hipponactis iambus laeserat aut qui erat Archilochi versu vulneratus, Cic. N. D. 3, 38, 91 ; so in the sing., Hor. A. P. 79 ; Quint. 10, 1, 96. In the plur., Hor. Od. 1, 16, 3 ; 24 ; Ep. 1, 19, 23 ; 2, 2, 59 ; jauint. 10, 1, 9 ; 59. tianthinuS) »> um, odj. = ltiv6ivos, Violet-blue, violet- : color, Plin. 21, 8, 22 : vestis, id. 21, 6, 14,— In the plur. subst., ianthina, orum, n., Violet-colored garments, Mart. 2, 39. 1 ianthiSi His, /. r=mv0t'?, A violet- colored flower, Marc. Empir. 17. lapetideS) ae > m - A player on the cilhara, Ov. M. 5, 111 dub. (al. Lam'petide). IapetUS* i. m., 'lattnt's, A giant, the father of Atlas, Prometheus, and Epime- theus, Hyg. Fab. praef. ; 54 ; 142 ; 144 ; Virg. G. 1, 279 : Satus Iapeto, i. e. Pro- methcus, Ov. M. 1, 82 ; called also Iapeti genus^ Hor. Od. 1, 3, 27.— H. Deriv., I a . petlOXlideS; ae, m., A male descendant of Iapetus : Atlas, Ov. M. 4, 632 : fratres gemini. i. e. Prometheus and Epimelhcus, Claud. Eutr. 2, 49. lapis* if3is, m. Acneas's physician, Virg. A._ 12, 391 ; Aus. Epigr. 19. Sapydes. um, m., 'Icntvits, A people of IllyrlafPWn. 3, 18, 22; ib. 21, 25; Liv. 43, 5 ; Cic. Balb. 14, 32.— In the sing, adject., Iapydis arva Timavi, Virg. G. 3, 475. — Hence lapvdia, The country of the la- pydes, Plin. 3, 19, 23 ; ib. 21, 25 ; Tib. 4, 1, 108. Iapyg-eus, v - lapyx. IapySf yd* 9 . v - Iapydes. lapyX) ygi'. m -< 'ianvl, A son of Dae- dalus, who ruled in Southern Italy (Apulia or Calabria), Plin. 3, 11, 16, § 102; Ov. M. 15, 52. — B. Transf. : 1. A river in the south of Italy, Plin. 3, 11, 16, § 102.— 2, A wind that blows in the south of Italy, the west-northwest wind of the Greeks, Hor. Od. 1, 3, 4 ; Virg. A. 8, 710.— H. Deriv., japygia» ae,/, Thatpart of Southern It- aly ( Apulia or Calabria) over which la- pyx ruled, lapygia, Plin. 3, 11, 16, § 102 ; Ov. M. 15, 703 ; Serv. Virg. G. 3, 475.— And, B. Derivv. : 1. lapygiuS) a, um, adj., Iapygian: Acra, a promontory on the eastern extremity of the Tarentine Gulf, Plin. 3, ii, 16, § loo.— 2. lapyx, ygis, adj.. The same campus, Sil. 1, 51 ; 3, 707: equus, Virg. A. 11, 678: Garga- nus, id. ib. 11, 247 : Daunus, as king of Apulia, Ov. M. 14, 510. — 3. tapygc- US) '> m - C sc ' ventus), The wind usually called lapyx (v. supra), App. de Mundo, p. 63 (al. lapyx). Xarba or Iarbas, »e, m. A king of Mauritania, Ov. F. 3, 552 sq. ; Virg. A. 4,36. tarblta, ae, m. A Mauritanian, Hor. Ep. 1, 19, 15 ; cf. respecting him, Weich- ert : De Iarbita Timagenis aemulatore, Grimm. 1821. XardaniS> id'9. /■ The daughter of Iardanns, i. e. Omphale, Ov. Her. 9, 103. lasidesi ae . v - 1- lasius, no. II. B, 2. Iasion* v - 1- lasius, no. I. t lasione. §s, /. = iaaitiivn, A plant bearing a white flower, perhaps hind-weed, Convolvulus sepium, L. ; Plin. 21, 17, 65 ; 22, 22, 39. IasiS) His,/, v. 1. lasius, no. II. B, 3. 1. SasiuS) i'i m -> 'fdoioc: I. Son of Jujnler and Elcclra, beloved of Ceres, Virg. A. 3, 168 ; Ov. Am. 3, 10, 25. Called also Iasion, id. Met. 9, 423 ; Trist. 2, 300; Hyg. Fab. 270 ; Astr. 2, 22.— II. King of Ar- gos and father of Atalanta, Hyg. Fab. 70. — B. Derivv. : 1. lasiUS. a, um, adj., Of or belonging to lasius, Iasian, poet, for Argive: virgo, i. e. lo, daughter of the Argive king Inachus, Val. Fl. 4, 353. — 2. lasidcSi ae, m., A male descendant of lasius : Palinurus, Virg. A. 5, 843. Ap- IBB R pljed_ to Adrastus, Stat. Th. 1, 541.— 3 ZasiS; idis, /., The daughter of lasius, i. e. Atalanta, Prop. 1, 1, 10. 2. lasius. a, um : 1. Of or belong ing to lasius ; v. 1. lasius, no. II. B, 1. — 2. Of or belonging to the city of Iassus : v. Iassus, no. II. A. _ lason or laso (e- g. Mel. 1, 19, 5), onis, m., 'laauiv: I, Jason, a famous Gre- cian, hero, son of Aeson, king of Thessaly, the leader of the Argonauts, a sharer in the Calydonian boar-hunt, the husband of Me- dea, and afterward of Creusa, Ov. At. 7, 5 sq. ; 8, 301 ; 348 ; Val. Fl. ct saep. ; Hyg. Fab. 12, 14 ; 16. — Also, The name of a poem by Varro Ataciuus, Prop. 2, 34, 85. — B. Derivv. : 1_ JaSOlUUS, ». «'", adj., Of or belonging to Jason : carina, /'. e. the ship Argo, Prop. 2, 24, 45 : remise, i. e. Argonautic, Ov. Pont. 3, 1, 1. — 2. Ia- SOnideS; ae, m., A male descendant of Jason : juvenes, i. e. Thoas and Euneus, sons of Jason, Stat. Th. 6, 340.— B. A ruler of Pherae, in Thessaly, Cic. OH'. 1, 30, 108 ; N. D. 3, 28, 70 ; Val. Max. 9, 10; Nep. Timoth. 4. tiaspachateSj «e, m. = hwrrax&TriS, A sort uj agate, jasper-agate, Plin. 37, 10, 54 (al. antachates). iaspideuSi «. um, adj. [iaspie] Of the jasper kind, jasper-like : gemmae, Plin 37, 10, 56. I iaspiSi Idis, /=i'a »"■> The in- habitants of Iassus, Iassians, Liv. 37, 17. t iatralipta or -es> »e, m. = larpa- XeinTos, A physician that cured with oint- ments, an ointment-doctor, Cels. 1, 1 ; Plin. Ep. 10, 4, 1 ; Petr. 28 ; Inscr. Mur. 884, 4. Cf. the follg. art. t iatraliptico or iatralepticc, es, f. = luTiia\£inriKri, The art of heal- ing with ointments, the ointment-cure, Plin. 29, 1, 2. Cf. the preced. art. Hiatromea; oe, f = laro6pnia, A fe- male physician, midwife, Inscr. Orell, no. 4232. tiatroniceSj ae, m.=.laTpoviKnS, Ths conqueror of physicians, Plin. 29, 1, 5. lazyges or Jazyges (trisyi.), um, n., 'I(jC,uj/£5, A Sarmaliati people on theDan- ube, Plin. 4, 12, 25 ; Tac. A. 12, 29 ; Ov. Tr. 2, 191 ; Pont. 4, 7, 9. Iber (Hib.), eris, v. the follg. art. Iberes (also Hiberes), um, m., "!Sn- pes : I. Iberians, the Greek name for Spaniards, Catull. 9, 6, 6. — In the sing, collect. : durus Iber, Luc. 6, 258 ; so Hor. Od. 2, 20, 20. B. Derivv., J,, IberUS (Hib.), a, um, adj., Of or belonging to the Iberians or Spaniards, Iberian, Spanish : gurges, i. e. the Western Ocean, Virg. A. 11, 913 ; Ov. M. 7, 324 : minium, Prop. 2, 3, 11 : piscis, i. e. scomber, Hor. S. 2, 8, 46 : pastor, i. e. Geryon, Ov. M. 9, 184 ; cf, vaccae, i. e, Gcryon's, id. Fast. 6, 519 : lorica, Hor. Od. 1, 29, 15 ; cf, nodi, Stat. Th. 4, 266.— fc, Subst. : (a) Iberus (Hib.), i, m„ "iSrjpos, The River Iberus in Spain, now the Ebro, Mel. 2, 6, 5 ; Plin. 3, 3, 4 ; 4, 20, 34 ; Caes. B. C. 1, 60 ; Liv. 21, 2 ; 5 ; Luc. 4, 23 — ((}) Iberi (Hib.), orum, m„ i. q. Iberes, The Iberians, Spaniards, Virg. G. 3, 408. -2. Iberia (Hib.), ae, /., 'iSnPia, Ibe- ria, the Greek name of Spain, Plin. 3, 3, 4 ; Hor. Od. 4, 5, 28 ; 4, 14, 50.— 3. t bc- riCUS (Hib.), a, um, adj., Iberic, Span- ish : mare, on the eastern side of Spain, Col. 8, 16, 9 ; Plin. 3, 1, 2; ib. 7, 10: ter- rae, Sid. Carm.23, 164 : funes, Hor. Epod. 4, 3.-4. Ibcriacus (Hib.), o, um, a<#. IBID The same : terrae, Sil. 13, 510.— 5. Ibc- riiia* ne > /•> ^ female Iberian, a Spanish wonum, Juv. 6, 53. II, An Asiatic people near Mount Cau- casus, neighbors of the Colchians, hi mod- ern Georgia, Mel. 3, 5, C. — In the sing, collect. : Armeniae praetentus Iber, Vol. Fl. 5, 106 ; bo id. 6, 750.— Called also jfbe- ri, orum, Mel. 1, 2, 5 ; Tac. A. 6, 33 ; Flor. 3, 5, 21. And in the sing., Iberus, An Ibe- rian, Val. Fl. 7, 235. B. Deriv., Iberia (Hib,), ae, /., The country of Iberia, near the Caucasus, now Georgia, Plin. 6. 4, 4 ; ib. 10, 11 ; ib. 13, 15 j Ilor. Epod. 5, 21 ; Vol. Fl. 6, 120. I lbcris. idis, f. = 10ii pic, A kind of cress, I'liu. 25, 8, 49 ; App. Herb. 20. Iberus (Hib.), a, uiu, and i, v. Ibercs, no. 1. H, 1, and II. ibcXi >" s > m - A hind of goat, the chamois, Plin. 8, 53, 79 ; Isid. Orig. 12, 1 ; Hier. Hiob. 31, 1. Jbi, adv. [from the pronom. root /, is] In that place, there : I. Lit., In space: ibi coenavi atque ibi quievi in navi noctem perpetem, Plant Am. 2, 2, 100 : Demara- tus t'ugit Tarquinios Corintho et ibi suas fortunas con.stituit. Cic. Tusc. 5, 37, 109 ; Ov. M. 1, 31fi : aediticabat in summa Ve- lia : ibi alto atque munito loco arcem in- expugnabilem tore, Liv. 2, 7, : erit haec differentia inter hoc edictum ct superius, quod ibi de eo damno praetor loquitur, etc., Ulp. Dig. 47, 8, 4, § 6 : ut ilia, quae dicimus, non domo attulisse, sed ibi pro- tinus sumpsis8e videamur, there, on the spot, Quint. 11, 2, 46 ; so id. 4, 1, 54 ; 12, 9, 19. — With corresp. relative adverbs, ubi, unde, etc. : nemo est, quin ubivis quam ibi, ubi est, esse malit, Cic. Fam. C, 1, 1 ; cf., ibi esse, ubi, etc., id. ib. 1, 10 : ubi ty- rannus est, ibi . . . dicendum est plane nul- lam esse rem publicam, id. Rep. 3, 31 : multa intelliges meliora apud nos multo esse facta quam ibi fuisscnt, undo hue translata essent, id. ib. 2, 16. — With a follg. gen. : ibi loci terrarum orbe portis diecluso, Plin. 6, 11, 12. — Post-class, and very rarely with verbs of motion : et quum ibi venerimus, there, thither, Gaj. Dig. 1,2, I fin. II. Trans f. : A. Of time, Than, there- upon (so mostly ante-class, and poet.) : Plaut. Most. 5, 2, 57 : invocat deos immor- tales : ibi continuo contonat Sonitu max- 'Dio, etc., id. Amph. 5, 1, 39 sq. ; cf. ib. 11 : ter conatus ibi collo dare brachia circum, Virg. A. 2, 792; Liv. 3, 71, 6 : nee moram jillaiu, quin ducat, dari : Ibi demum ita aegre tulit, ut, etc., then for the frst time, Ter. Hec. 1, 2, 53.— With corresp. ubi : ille ubi miser famelicus videt, me tain fa- cile victum quaerere, ibi homo coepit me obsecrare, etc., Ter. Eun. 2, 2, 30 : non voco (te patrem) : Ubi voles pater esse, ibi esto, Plaut. Epid. 4, 2, 25. — Pleonastic- ally with turn : ibi turn derepente ex alto in altum despexit marc, Enn. in Non. 518, 6 ; so, quum Aebutius Caecinae malum minaretur, ibi turn Caecinam postulasse, etc., Cic. Caecin. 10, 27. B. Of other relations, There, in that matter, on that occasion (so quite class.) : nolite ibi nimiam spem habere, Cato in Gel]. 13, 17, 1 : numquid ego ibi peccavi? Plaut. Epid. 4, 2, 23 : 6i quid est, quod ad testes reservet, ibi nos quoque paratiores reperiet, Cic. Rose. Am. 29, 82 : huic ab adolescentia bella intestina, caedes, rapi- nae, discordia civilis grata fuere, ibique juventutem suam exercuit, (* in these things), Sail. C. 5, 2 ; Quint. 2, 2, 12 : non poterat ibi esse quaestio, id. 7, 1, 5 : sub- sensi illos ibi esse et id agere inter se clan- culum, to be at it, busy about it, Ter. Heaut. 3, 1, 63 ; so, ibi esse, id. ib. 5, 2, 30. ibidem (scanned ibidem, Juvenc. 3, 80 ; Paul. Nol. Carm. 19, 48), adv. [ibi, with demonstr. suff. dem, as in idem, tandem, tantundem, etc.] In the same place, in that very place, just there : §, Lit., In space : Cato R. R. 37, 3 : coenati discubuerunt ibidem, Cic. Inv. 2, 4, 14 : ille, cujus mer- ces erant, in gladium ibidem incumberet, id. ib. 2, 51, 154 : quod ibidem recte cus- todire poterunt, id ibidem custodiant, id. Quint. 27, 84 ; id. Rose. Am. 5, 13 : ego ibidem has inter coenam exaravi, i. e. on the spot, immediately, id. Frgm. ap. Quint. ICCI 9, 3, 58 ; so, quum ibidem invenire fingi- mus, Quint. 9, 2, 60 Spald. A', cr. ; cf. ibi, ■no. I. — With a corresp. ubi : ibidem divi- tiarum cupido est, ubi et usus, Just. 2, 2. — With a follg. gen. : si redierit Ilia ad hunc, ibidem loci res erit, Plaut. Cist. 2, 1, 53. — With a verb of motion : St. Quid, quod dedisti scortis? Le, Ibidem una tra- ho, to that very account, Plaut. Trin. 2, 4, 10. II. Transf., in non-local relations, There too, added to that, moreover : laesit in eo Caecinam, sublevavit ibidem, Cic. Caecin. 9, 23 : pede terrain Crebra ferit : demissae aures, incertus ibidem Sudor, Virg. G. 3, 500. t ibis. is. and idis, / = 1*615, A bird held sacred by the Egyptians, and which lived on water-animals, the ibis, Numenius ibis, Cuv.; Cic. N. D. 1, 36, 101; 2, 50, 126; Tusc. 5, 27, 78; Plin. 8, 27, 41 ; Mel. 3, 8, 9. — II. Transf., Ibis, The title of a satir- ic poem by Ovid (after Callimachus, who bestowed the name of Ibis on Apollonius of Rhodes). ibiscum< '• v - hibiscum. ibUS, v - is . ad in it. Ibycus. i. '"•> "iBvKos ■ I. A Greek lyric poet of Rheginm, celebrated on ac- count of the cranes which he called upon as witnesses of his murder, Cic. Tu6C. 4, 33, 71; Aus. Idyll, de Hist. 12, 12; Stat. S. 5, 3, 152. — II, A poor man, otherwise un- known, Hor. Od. 3, 15, 1. EcadlUS) i'. ni., 'IxaSioS, A notorious robber, Cic. Fat. 3, 5. Called, also, Ica- dion: " Rhonches leadionqne quum dixit Lucilius, coCTomina piratarum posuit," Fest. s. v. RHONDES, p. 270 Mull. N. cr. ; cf. also, " Icadion nomen saevissimi pira- tae,"_Fest. p. 106. (*Icaria> i,c . /• An island in the Icarian Sea, now Nicaria, Mel. 2, 7, 11. Called lea r OS in Plin. 4, 12, 23.) IcariotiS" Uis, v. Icarus, no. II. I?, 3. IcariSj iclis, v. Icarus, no. II. B, 2. Icarius. a, um, and ii, v. Icarus, no. I. IS, and II. B, 1. Icarus, ii m„ "UnpoS : I. A son of Daedalus, who, on his flight from Crete, fell into the. Aegean Sea, Ov. M. 8, 195 sq. ; Hor. Od. 2, 20, 13; Hyg. Fab. 40. — B. Dcriv., IcariuS) a . um ' ad j- °f or be- longing to Icarus, Icarian : aquae, the part of the Aegean Sea named after Icarus, Ov. Tr. 1, 1, 90: mare, Plin. 4, 11, 18; also abs., Icarium, Ov. F. 4, 283 ; 566 : fluctus, Hor. Od. 1, 1, 15: litus, id. Her. 18, 50 ; Plin. 4, 12, 23. II. So?t of Oebalus, king of Sparta, the father of Erigone and Penelope, placed in the heavens as the constellation Bootes, Hyg. Fab. 224 ; 243 ; 254 ; Prop. 2, 33, 29 ; Tib. 4, 1, 10; Ov. Met. 10, 450; lb. 013. Called, also, IcarillSi Ov. Her, 1, 81 ; Hyg. Fab. 130.— B. Dcrivv. : 1. Icali- USj a > um, adj., Of or belonging to Ica- rus, Icarian : palmes, i. e. the vine, which Bacchus taught Icarus to cultivate, Stat. S. 3, 1, 147; cf., umbra, i. e. of the. vine, id. Theb. 4, 655 : boves, the constellation Bootes, Prop. 2, 24, 33 : canis Stella, i. e. the constellation Canis Major (the dog of Icarus, named Maera, who was translated to the sky), Ov. Am. 2, 16, 4 ; the same, astrum, Stat. Th. 4, 777 ; hence, also, la- tratus, id. Silv. 4, 4, 13,— 2. Icaris, idis, 'Ixapis, The daughter of Icarus, i. e. Pe- nelope, Ov. Ib. 393.-3. XcaridtlS) idis, /, Ixapiiaric, like Icaris. The daughter of Icarus, i. e. Penelope, Prop. 3, 13, 10. — Adj. : tela, i. e. of Penelope, Ov. Font 3, 1, 113. ticaSi adis, /. = tiViif (the number twenty), The twentieth day of the month, kept as a festival in honor of Epicurus (because Epicurus was born on the 20th of the month Gamelion), Plin. 35, 2, 2 (for which, omnibus mensibus vicesimo die lunae dent ad eorum epulas, etc., Cic. Fin. 2, 31, 101). iccirCO or idcirco, "dv. [id-circa] On that account, for that reason, therefore (freq. and quite class.). I. -46s. (so rarely) : Plaut. Rud. prol. 28 : ille Cliniae 6ervus tardiusculus est : Iccirco huic nostro tradita'st provincia, Ter. Heaut. 3, 2, 5 : quod id quod factum sit, aliud alii videatur esse, et iccirco alius alio nomine id appellet, Cic. Inv. 1, 8, 11 ; IC O Caes. B. C. 1, 42, 3 : data Romania venia est indigna poetis. Iccirconc vager scri- bamque licenter? Hor. A. P. 205. II. Relal. (so most freq.) : A. Corresp. to causal sentences, with quod, quia, or si : iccirco arcessor, nuptias quod mini apparari sensit, Ter. And. 4, 2, 7 : negant, sapientem iccirco virum bonum esse, quod cum sua sponte bonitas dclectet, sed quod, etc., Cic. Rep. 3, 16 ; cf. id. Fam. 9, 1,2; and Quint. 5, 10, 119: iccirco qui- dam, comocdia necne poema Essrt, quae- eivcre, quod acer spiritus ac via Nee ver- bis nee rebus inest, etc., Hor. S. 1, 4, 45: — quia natura mutari non potest, iccirco verae amicitiae sempiternac sunt, Cic. Lael. 9, 32 : iccirco, judices, quia veram causam habebam, brevi peroravi, id. Inv. 1, 48, 90: neque enim, quia movetur qui ingrcdihir, iccirco qui movetur ingredi- tur, Quint. 5, 9, 6; id. 2, 2, 2: iccirco enumerabimus, non quia, etc., Col. 7, 5,7; Plaut. Rud. 3, 3, 38 : non, si Opimium defendisti, iccirco te isti bonum civem putabunt, Cic. de Or. 2, 40. 170 : non enim, si Cicero recte sentinam rcipublicae dixit ... iccirco probem illud quoque, etc.. Quint. 8, 6, 15 : nee si pugnent inter se . . . iccirco ars non erit, id. 2, 17, 33 ; cf., nee, si te validus jactaverit auster in alto, Ic- circo navem trans Aegaeum mare vendas, Hor. Ep. 1, 11, 16. — Rarely with si omit- ted : non possis oculo quantum conten- dere Lynceus : Non tamen iccirco con- temnas lippus inungi, Hor. Ep. 1, 1, 29. B. With follg. intentional sentences, with ut, ne, or pronn. rcll. : iccirco nemo superiorum attigit, ut ipse tolleret, Cic. Verr. 2, 4, 4, 7 : quum prooemium iccirco comparatum sit, ut judex fiat conciliatior, Quint. 4, 2, 24 : quod si iccirco fieret, ut, etc., id. 8 praef. § 27; id. 12, 2, 12:-sesc iccirco ab suis discedere noluisse, quo facilius civitatem in officio contineret, ne omnis nobilitatis discessu plebs propter imprudentiam laberetur, Caes. B. G. 5, 3, 6 : vos suspicarier, Me iccirco haec tanta facinora promittere, Qui vos oblectem, etc., Plaut. Ps. 1, 5, 150: — iccirco capite et superciliis semper est rasis, ne ullum pilum viri boni habere dicatur, Cic. Rose. Com. 7, 20. (* Iccius portus, v. Itius.) iceios. i, m., "I/fcAo; (like), A son of Somnus (so called as producing dreams), Ov. M. 11, 046. (* Iccni. orum, m. A people of Britain, Tac. A. 12, 31 sq.) t ichneumon? 6nis, m. = ixvevpivv, An animal which tracks the crocodile, the Egyptian rat or ichneumon, Plin. 8, 24, 35; ib. 25, 37: Cic. N. D. 1, 36, 101; Mart 7, 87, 5; Nemes. Cyneg. 54. — H. An insect, the ichneumon fey, Sphex sabulosus, L. ; Plin. 10, 74, 95 ; 11, 21, 24. IchndbateS) »e, m., 'IxvoSJrnS (that follows the trail). One ofActaeon's hounds, Ov. M. 3, 207 ; Wyg. Fab. 181. t ichnogTaphia, ae, /. = Ixvoypa- Ka^a, A kind of sturgeon, the huso, Acipenser huso, L. ; Plin. 32,7,24.-11. The glue made from it, sturgeon-bladder, Cels. 5, 2 : Plin. 7, 56, 57. C'Ichthyophagi) orum, m. (i*t)im- $ /• = tiKiiv, An image, fig- ure : tictae cera icones, Plin. 8, 54, 80. t iconiCUS. a, um, adj. = dicoviK6$, Of or belonging to an image, imitating a figure, copied from life: duces, i. e. of the size of life, Plin. 35, 8, 34 ; so, simulacrum aureum, Suet. Calig. 22. Icoillum- "> n., 'Ikoviov, A city of Lycaonia, now Kuniah, Plin. 5, 27, 25 ; Cic. Fam. 3, 7, 4. I icosaproti» orum, m. = clKoadTrpu- toi, The twenty chief councilmen in the municipia and colonies, Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 26. Cf. decaproti (* and decem- primi). tlCOSaprotia, ae, /. = ehoaattpu>- ria, The dignity of the icosaproti, Arcad. Dig. 50, 4, 18, i 26. ticterias, adis, /. (sc. gemma) =h- Ttptus, A precious stone, otherwise un- knoicn, Plin. 37, 10, 61. tictericus. i> ,*>*• = /«rt/w/erfs, Hi of the jaundice, jaundiced, icteric, Juv. 6, 565 ; Plin. 20^9, 34. i icier US; i. m - = 'ixrtpos, A yellow bird, otherwise unknown, the sight of which was said to cure the jaundice (iKrzpos), Plin. 30, 11, 29. i ictiSi idis,/. = hrii, A kind of wea- sel, Plin. 29, 4, 16. 1. ictus, a, um, Part., from ico. 2. ictus, us (gen. sing., icti, Quadrig. in Gell. 9, 13, 17), m. [ico] A blow, stroke, hit, slab, thrust (freq. and quite class.) : J, Lit.: A. In gen.: a bestiis ictus, mor- sus, impetus, Cic. Off. 2, 6, 19 : pro ictu gladiatoris, id. Mil. 24, 65 : neque ictu comminus neque conjectione telorum, id. Caecin. 15, 43 : scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis, Caes. B. G. !_, 25 : non caecis ictibus procul ex improviso vulnerabantnr, Liv. 34, 14, 11 : ictu scor- pionis exanimato altero, Caes. B. G. 7, 25, 3 : prope funeratus arboris ictu, Hor. Od. 3, 8, 8 : ictus moenium cum terribili so- nitu editi, Liv. 38, 5, 3 : apri, Ov. M. 8, 362; Hor. Od. 3, 22, 7; so, serpentum, Plin. 23, 1, 11 : Lesbium, servate pedem meique Pollicis ictum, i. 't. a striking, playing of the lyre, Hor. Od. 4, 6, 36 ; so, citharae, Plin. 34, 8, 19 : alae, the stroke of a wing, id. 10, 3, 3 ; so, pennarum, id. 6, 12, 13: Phaethon ictu fulminis deflagra- vit, a stroke of lightning, lightning, Cic. Off. 3, 25, 94 ; so, fulmineus, Hor. Od. 3, 16, 11 ; Ov. M. 14, 618.-Poet., of the beat- ing rays of the sun : rum spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus, Hor. Od. 2, 15, 10 ; so, solis, Ov. M. 3, 183 ; 6, 49 : Phoebei, id. ib. 5, 389 (al. ignes) : Phoebi, Luc. 7, 214 : longe Ejaculatur aquas at- que ictibus aera rumpit, with jets of wa- ter, Ov. M. 4, 124 : saxaque cum saxis ct habnntcm semina flammae Materiem jac- tant, ea concipit ictibus ignem, by their blows, i. e. collision, id. ib. 15, 348. B. In partic, in prosody or in mu- sic, A beating time, a beat : et pedum et digitorum ictu intervalla eignant, Quint. 9, 4, 51 ; so, modulantium pedum, Plin. 2, 95, 96 : undo etiam trimetria accrescere jussit Nomen iambeis, quum senos red- deret ictus Primus ad extremum similis «ibi, Hor. A. P. 253. II, Trop. : sublata erat de foro fides, non ictu aliquo novae calamitatis, eed 736 IDEM suspicione, etc., Cic. Agr. 2, 3, 8 : nee il- ium habet ictum, quo pellat animum, id. Fin. 2, 10, 32 : sub ictu nostro positum, i. e. in our power, Sen. Ben. 2, 29 ; cf., stare sub ictu Fortunae, Luc. 5, 729 : tua in- nocentia sub ictu est, qs. beneath the axe, i. e. in imminent danger, Sen. Cons, ad Marc. 9fin.; cf. the opposite: Deum ex- tra ictum sua divinitas posuit, beyond shot, i. e. out of danger, id. Ben. 1, 7 : — eodem ictu temporis, qs. stroke of lime, i. e. moment, Gell. 14, 1, 27 ; cf, singulis ve- luti ictibus bella transigere, i. e. by sepa- rate attacks, Tac. H. 2, 38: quae (legio- nes) si amnem Araxen ponte transgrede- rentur, sub ictum dabantur, i. e. would have come to close quarters, id. Ann. 13, 39 fin. ; cf., laetis ostendat ad Urbem Per campos superesse vim, Bomamque sub ictu, near at hand, before the eyes, Sil. 4, 42. icuncula* ae,/. dim. [icon] A small image ov figure: puellaris, Suet. Ner. 56. Ida, ae, or Ide> es, /•> "'''" or "Ify : I. A high mountain in Crete, where the in- fant Jupiter was hid, watched over by the Curetes, and fed by Amalthea, Ov. Am. 3, 10, 25; A. A.J, 289; Fast. 4, 207; 5, 115. — B. Deriv., Idacus, a, um, adj., Of or belonging to Ida, Idean : mons, i. e. Ida, Virg. A. 3, 105 ; Mel. 2, 7, 12 : antra, Ov. M. 4, 289 : Juppiter, Virg. A. 7, 139 : Dac- tyli, Plin. 37, 10, 61 ; the same, Digiti, Cic. N. D. 3, 16, 42 : bustum, raised by the Cre- tans to Jupiter, Mart. 9, 35, 1. n, A high mountain in Phrygia, near Troy, Mel. 1, 18, 2 ; Plin. 5, 30, 32 ; Virg. A. 10, 158 ; Ov. F. 4, 79 ;_Met. 2, 218 ; 10, 71, et saep. — B. Deriv., Idaeus. a, um, adj., Of or belonging to Mount Ida, Idean ; poet, also for Phrygian or Trojan : silva, Virg. A. 2, 696 : pices, id. Ge.org. 3, 450 : vertices, Prop. 2, 2, 14 ; Ov. M. 14, 535 : parens deum, i. c. Cybele, who was wor- shiped on Mount Ida, Virg. A. 10, 252 ; Ov. F. 4, 182 ; hence, chori, Virg. A. 9, 112 : judex, i. e. Paris, Ov. F. 6, 44 ; also, pas- tor, Cic. Att. 1, 18, 4 : hospes, Ov. Her. 16, 303 : cinaedus, Ganymede as stolen away from Ida, Mart. 10, 98, 2 :— urbes, Phryg- ian, Virg. A. 7, 207: — naves, i. e. Trojan, Hor. Od. 1, 15, 2: sanguis, i. c. of Romaiis descended from the Trojans, Sil. 1, 126. — Confounded with Idaeus, no. I. B : Idae- um Simoenta Jovis cunabula parvi, Prop. 3, 1, 27. III. A Trojan female, Virg. A. 9, 177. Idaliuni; n', 'lo&Xivv, A mountain-city in Cyprus, sacred to Venus, Plin. 5, 31, 35 ; Virg. A. 1, 681. Called, also, Idalia, ae, /., Virg. A. 1, 693— II. Deriv., IdalluS, a, um, adj., Of or belonging to Idalium, Idalian ; poet, also for Cyprian : vertex, the Idalian mountain, Prop. 2, 13, 54 : do- mus, Virg. A. 10, 52 : Venus, id. ib. 5, 760 : astrum, i. e. Venus, Prop. 4, 6, 59 : acus, of Venus, Claud. Rapt. Pros. 2, 16: sagit- ta, i. e. dart of love, Sil. 5, 19 : volticres, i. e. doves, Stat. Ach. 1, 372: — succi, i. e. Cyprian, Stat. S. 1, 3, 10. — Subst, Ida- lie) es, /., Venus, Ov. M. 14, 694. idcirCO) adv., v. iccirco. 1 idea) ae, /. = Ibia, A (Platonic) idea, archetype, Sen. Ep. 58 med. (in Cic. Or. 3, 10 ; Acad. 1, 8, 30 ; Tusc. 1, 24, 58, writ- ten as Greek). idealis, ( > adj. [idea] Existing inidea, ideal (late Lat.) : forma, Mart. Cap. 7, 239 : quaedam prudentia, id. 8, 275. idem) eadem, idem, pr»n. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem ] The same: deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit, Cic. de imp. Pomp. 7, 19 ; so, quam (sphae- ram) ab eodem Archimede lactam posu- erat in templo Virtutis Marcellus idem, id. Rep. 1, 14; and, id, quod eidem Cice- roni placet, Quint. 10, 7, 28: jure erat semper idem vultus (Socratis), Cic. Tusc. 3, 15, 31 ; cf., idem semper vultus eadem- que irons, id. Otf. 1, 26, 90 ; and, tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spir- itum sine ulla commutatione obtinebis ? id. Or. 31, 110 : non quod alia res esset : immo eadem, id. Cluent. 29, 80: omnibus in causis, id. Caecin. 21, 59: ad causas simillimas inter se vol potius easdem, id. Brut. 94, 324. (* It may often be translated, IDEM At the same time, likewise, etc.) : cum Aca- demico et eodem rhetore congredi cona- tus sum, id. N. D. 2, 1, 1 ; cf., oratio splen- dida et grandis et eadem in primis facets, id. Brut. 79, 273 ; and, avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus, id. N. D. 3, 32, 80 : jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omi- sit, idem imperator, idem augur optimus, id. Div. 2, 36, 77 : ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis, id. Acad. 2, 44, 136; cf., viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus, id. Off. 1, 19, 63 : Caninius idem et idem noster quum ad me pervesperi venisset, etc., id. Fam. 9, 2, 1 : amicus est tamquam alter idem, a second self, id. Lael. 21, 80 : ad idem semper exspectandum paratior, id. Off. 2, 15, 53 : nam idem veile atque idem nolle, ea demum firma amicitia est, Sail. C. 20, 5 ; cf., quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coegit, id. Jug. 31, 14. II, Connected or corresponding with ego, tu, hie, ille, iste, qui, and unus : idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gioriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc., Cic. Att. 1, 16, 8 ; so, ego idem, qui, etc., id. Or. 7, 23 ; cf., hab- itae sunt multae de me conciones . . . ha- buit de eodem me P. Lentulus consul concionem, id. Sest. 50, 107; and, cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem concionem, id. ib. § 108 ; so, de me eodem, id. ib. 51, 109 : quin tu igitur concedis idem, etc., id. Rep. 1, 39 fin. Mos. ; cf., cognoram te in custodia salutis meae diligentem : eundemque te, etc., id. Att. 4, 1, 1 : Sopater quidam fuit, etc. . . . huic eidem Sopatro iidem inimici ad C. Ver- rem ejusdem rei nomen detulerunt, id. Verr. 2, 2, 28, 68 ; so, quum est idem hie Sopater absolutus, id. ib. 2, 2, 29, 70 : hoc idem facere, id. Rep. 1, 35 : ab hisce iis- dem permotionibus, id. de Or. 1, 12, 53 : idem ille tyrannus, id. Rep. 1, 42: in iis- dem illis locis, id. Verr. 2, 1, 21, 56 : ean- dem illam (sphaeram), id. Rep. 1, 14: quum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent, id. Off. 2, 15 fin. ': Idem iste Mithridates, id. de imp. Pomp. 7, 19: musici qui erant quondam iidem poetae, id. de Or. 3, 44, 174 ; cf., benefi- centia, quam eandem benignitatem appel- lari licet, id. Off, 1, 7, 20 ; and, quod idem in ceteris artibus non fit, id. Fin. 3, 7, 24 fin. : exitus quidem omnium unus et idem fuit, id. Div. 2, 47, 97 ; so, in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem, id. Cat. 4, 7, 14 ; cf., in an inverted order, ut verset saepe multis modis eandem et unam rem, id. Or. 40, 137 : — neque ego aliter accepi : intellexi tamen idem, non existimasse te, etc., id. Fam. 9, 15, 3 ; id. Att. 3, 12, 1 ; id. ib. 8, 3, 3. III. As a word of comparison, with a follg. et, ac, que, ut, qui (quae, quod), quam, quasi, cum, or poet, with the dot. (* The same as) : si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia, Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui iidem ornate ac graviter, iidem versutc et sub- tiliter dicerent, id. Or. 7, 22 ; cf. id. Sull. 18, 51 : imperii nostri terrarumque idem est extremum, id. Prov. Cons. 13, 33 ; cf. id. Coel. 28, 67 : disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, eed eis- dem fere verbis, ut actum disputatumqne est, id. Tusc. 2, 3, 9 : iidem abeunt, qui venerant, id. Fin. 4, 3, 7 : quoniam earum rerum quas ego gessi, non est endem for- tuna atque conditio, quae illorum qui, etc., id. Cat. 3, 12, 27: non quo idem sit servulus quod familia, id. Caecin. 20. 58 : qui (servi) et moribus eisdem essent. qui- bus dominus, et eodem genere ac loco nati, id. Verr. 2, 3, 25, 62 : eandem con- stituit potestatem quam si, etc., id. Agr. 2, 12, 30 : eodem loco res est, quasi ea pe- cunia legata non esset, id. Leg. 2, 21, 53 ; cf., sensu enim amisso fit idem, quasi no tus non esset omnino, id. Lael. 4, 14 : hunc ego eodem mecum patre genitum, etc., Tac. A. 15, 2: (Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est Lucr. 3, 1051 ; cf., invitum qui servat idem facit occidenti, Hor. A. P. 467. — In the neuter with the gen. : si idem no» ju- IDE O ris haberemus quod ceteri, Cic. Bnlb. 12, 29 : tilii idem consilii do, quod, etc., id. Fam. 9, -2, 2.— Hence, A. eadem, adv., The same way (rare- ly, but quite class.) : ut ventnm est in tri- vium, eadem qua ccteri, fugere noluit : emlcm via pergcre, Cic. Div. 1, 54, 123 : eadem revertens, Liv. 5, 46, 2 : hie te op- periar : eadem illi insidias dabo, Plaut. Mil. 2, 3. 32 ; c£ id. l'oen. :), 3, 3 ; id. Hatch. 1, 1. 15; Capt. 2, 2, 43, ct sacp. B. e 6 d e ni, adv., To the same place, {" w the same thing, to this) : Orgetorix ad judii ium oninom suam familiam undique coegit. et omnes clientcs obaeratosque suos eodem conduxit, Caes. B. G. 1, 4, 2 : ego pol te redigam eodem, unde orta es, >id pgeatatis terminos, l'laut. Am. 1, 2, 13: rod. in accedit scrvitus, sudor, sitis, id. Merc. 4. 1, 6; ct'. Ter. llec. prol. alt. 26: addendum eodem est, ut no, etc., Cic. I.acl. It 1 , 65: quod sua victoria tarn inso- lenter gloriarcntur quodque tarn diu se impune injurias rulissc admirarentur, Kodrm pertinere, Caee. B. G. 1, 14, 4. identidem, *dv. [idem-idem. qs. ever one anil the same, i. e.) Repeatedly, several tijiffs, often, (* now and then, at intervals) iquite class.): ne te uxor sequatur, re- jpectae identidem, Plant. Men. 1,2, 51; so, hare ego admirans, referebam tamen oculps ad terrain identidem, Cic. Rep. 6, ;.-< ('"••• sciudens dolore identidem inton- ajrjm comnm, Att. in Cic. Tusc. 3, 26, 62: quid Cbaicidico Kuripo in motu identi- dem reciprocando putas fieri ])osse con- stantius '. Cic. N. D. 3, 10, 24: palpehrae uptissime litctac ad claudendns pupulas <*t ad aprriendas, idque prayidit ut iden- tidem fieri posset cum maxima ecleritate, id. ib. 2. 57. 142; id. Rabir. Tost. 12, 34 : I,. Cassius identidem in causa quaerere colebat. cui bono l'uissct, id. Rose. Am. 30, 84 : quum identidem intcrrogarct, Quint. 6. 3, 49 : id. ib. 86 : revolver identidem in Tusculanum, Cic. Att. 13,26, 1 : quiim se illi identidem in silvas ad suos reciperent, * Caes. K. G. 2. 19, 5: nullum amans ve- re, sed identidem omnium Ilia rumpens, C*tull. 11. 19. ldcOi "d?- (ideo, this lor this] For that rraxou, 07i that account, therefore (quite class. : esp. freq. in Quint.). I. Relatively: ^. ^Vith loll^. cnusnl panicles, (/nod, quia, nnn/iiatn: ( ; ) With quod : Yar. R. R. 2, 6, 5 : re quidem ipsa ideo raihi non satis i'acio, quod mil lam partem tnorum mcritorum conseqni pos- sum, Cic. Tusc. I, 8, 6 ; so, ideo quod, id. Rose. Am. 30, 85: Att. 3, 14, 2; cf. id. Q. Kr. 3, 1,7, 23 : ne me foliis ideo brcvi- brtbus ornes, quod timni, etc., Hor. Kp. 1, 19, 26 : vel ideo. quod exercere potest utrimquo judicium. Quint. 10, 1, 131 ; id. 10, 5, 16.— ((J) With <7»m : Phuit. Men. 1, 1, 2: idee quia uxor ruri est, id. Merc. 3, 1, 46 : ut mulicves ideo bene olere, quia nihil olebant, videbantur, Cic. Att. 2, 1, 1 : qui ideo felieia bella vestra esse, quia jus- ta shit, prae vobis t'crtis, I.iv. 45, 22, 5; Cic. Fam. 13, 7, 3 : ncc medicina ideo non Brit ars, quia unctio . . . cum coquorum ei git arte communis. Quint. 2. 21, 11 : atque ideo nondum est perfectus orator, non solum quia aliud in alio magis eminct, sod quod non una omnibus lbrma pla- cuit, id. 19, 10, 2; id. 9, 2, 69.— (y) With qttnniam: ideo supervacaneum esse con- tendunt, quouiam comprehensibilis natu- ra est, Cels. Praef. med. : quae omnia ideo noscenda sunt, quoniam, etc., id. 2, 19: immo ideo magis propcra, quoniam id nunc aggressus est, Sen. Ep. 76 ; Plin. 20, 18, 76 : hoc ideo adjectum est, nuoniam multa genera sunt missionum, Ulp. Dii. 3,2,2. B. With follg. intentional particles, ut, tip, qno, qnin : (./I With ut : Var. R. R. 3, 16, 15 : ideo C. Claudius Pulcher retu- lit, ut C. Verres posset ant'erre ? Cic. Verr. 2, 4, 4. 7 : banc ideo rationem subjecimus, ut, etc., id. Inv. 2, 23, 70: neque vero nunc ideo disputabo, quod hunc statum rei publicae non magnopere defenden- dum putem . . . sed, ut doceam Ridlum, t'c, id. Agr. 3, 2, 4 : 6o, quos non ideo ■■xeuso. quia non probem, sed ut sint ma- eis admirabifcs, Quint 10, 7, 31 .—(J) With i 'tte: an ideo aliquid contra mulieres scrip- Aii IDOL sit, no, etc, Cic. Verr. 2, 1, 41, 106 : ideo- que decemviros connubium diremis6e, ne, etc., Liv. 4, 6, 2 : non tamen omitten- da, vel ideo, ne occupentur, Quint. 4, 1, 33: nee ideo Rhenum insedimus, ut Ital- iam tueremur, sed ne quis alius Ariovis- tus regno Galliarum potiretur, Tac. H. 4, 73. — * (y) With quo : quod id ideo face- rent, quo l'acilius deminuerent hostes, Var. L. I.. 5, 16, 26, §, 90.— * («) With qnin .- non, quin breviter reddi respon- sum potuerit. non recipi reges, idea po- tius delectos patrnm ad cum missos, quam. etc., sid at, etc., Liv. 2, 15, 2. C. Nun (nee) ideo, with a lollg. con- ditional particle si, or referring to an ahl. abs. : non, si non potuero indagare, co ero tardior ; sed velocior ideo si quivero, Var. L. L. 5, 1, 4, § 5 ; id. R. R. 1, 18, 3 : vestrae sapientiae est, judices, non, si causa justa est viris fortibus oppugnandi M. Coelium, ideo vobis quoque vos eau- sam putare esse justam, etc., Cic. Coel. 9, 21 : si tamen tempestate l'uerit ahreptus, non ideo minus erit guberuator, Quint 2, 17, 24 ; id. 5, 11, 34. II, Ab6. (so rarely): te vellc uxorem aiebat ruo nato dare, Ideo aediHcare hoc velle aiebat in tuis, Plaut. Most. 4, 3, 34 : ex ilia investigationc naturae conscqui volebat, bono ut esset animo. Ideo enim ille summum bonum tiQvpinv appellat, etc., Cic. Fin. 5, 29, 87 ; so, nam ideo dic- lus cipaiv, agens imperitum, Quint. 9, 2, 46 : nihil laboras : ideo, quum opus est, nihil habes, Phaedr. 4, 23, 16 ; Quint. 5, 10, 2 : atque ideo ad Pompeium conten- ds, Caes. B. C. 3, 11, 1 : Quint. Prooem. J 9; so, idcoque, id. ib. 25 : 1, 4, 19; 1, 5, 42 ; 1, 6, 22, et saep. ; ct'., ideoque et medius ille orntionis modus maxime con- venit, id. 6, 2, 19, and id. 7, 4, 13 : con- siderandum C6t, mini cui saepius horum aliquid eveniat, neque ideo corporis ulla dithcultas subsequatur, Cels. 2, 2 ; so, nee ideo iram ejus lenient, Tac. A. 1, 12, and Suet. Aug. 51. ' idiographus, a, um, adj. — tftn- ypatpus, Written with one's own hand . liber Virgilii, autograph, Cell. 9, 14, 7. ^ idibma, arts, ?i.= ifW'w/ju, A pecul- iarity in language, idiom, Charis. p. 255 P. '' idiota, ae , n*. = MtwTJjft An unedu- cated, ignorant, inexperienced, common person : quidni et tu idem illiteratum me atque iiliotam diceres 1 Lucil.in Non. 38, 24 : quae non modo istum hominem ingeniosum atque intelligentem, venim etiam quemvis nostrum, quos iste idiotas appellat, dclectare possent, Cic. Verr. 2, 4, 2, 4 ; cf. id. Pis. 26, 62 ; so, hulos nobis, idiotis relinquet, id. ib. 27, 65: postea- qunm rem paternam ab idiotarum divitiis ad philosophorum reimlam perduxit, id. Sest. 51, 110: quoniam respondere nos tibi non quimus, quos idiotas et rudes vo- cas. Cell. 1, 2, 6. Tldioticus, a, um, adj.=:]ntwTtKfs, Vnedn.-a.ted-, ignorant, unskillful (a post- class, word) : rudem, impolitam et idioti- cam compellare, Tert. Testim. an. 1. ' idiotismus, '■ >».==fd«i)Tio/ic's, The common or vulgar manner of speaking, Sen. Contr. 3 praef. ; 2, 11 Jin. Idistavisus, ', m - [ace. to Grimm from the old high Germ, superlat. idista, most beautiful, and Wiese, meadow] A plain bordering on the V/surgis, perhaps near the mod. Mindm : " sic accensos et proelium poscentes in campum, cui Idis- tnviso nomen, deducunt. Is medius inter Visurgim et colics, ut ripae fluminis ce- dunt ant prominentia montium resistunt, inaequaliter sinuatur," Tac. A. 2, 16. Idmori- onis, m., "lipav : |. The fa- ther of Ararhne, a uative of Colophon, Ow M. 6, 8. — B. Deriv., IdmonitlSi a, um, adj.. Of or related to Idmnn, Idmonian .-* Arachnc, Ov. M. 6, 133. — B. A prophet in Argos, the son of Apollo and Cyrcne. one of tite: Argonauts, Ov. Ib.506; Hyg. Fab.14. tldolenm or -lumjU, n-=tieudxfov, An idol-temple, Tert.' Cor. mil. 10 med. ; Hier. Ep. 22, 29 : scanned idolium. Prud. Apoth L 186; crop. 11, 52; Symm. 1, 612. t id ollCUS. a, um. adj. = cic^Xiie \o\,irpe;„, Idol-worship, idolatry, Tert. Idol. 1 8q. i ldblothytus- a, um, adj.^zctbu>\ • Ovroi, Of or belonging to sacrifices to idols: sollennia, Tert. Idol. 13: voluput tes, id. Spect. 13. ldo'.um or -on> '' ". = fi'<- : wAov : f. An image, form, esp. a spectre, apparition k pi* <>.<[: idola atque amnios vincere Epi curi volam, Lucil. in Non. 478, 29 : mox dppareJfat idolon, senex macie et squa lore confectus, etc., Plin. Ep. 7, 27, 5 (in Cic. Fin. 1, 6, 21 ; Fam. 15, 16, 1 and 2, written as Greek). — B. ' n tne Church fathers, .4« idol, Tert. Idol. 1 sq. ; Spect. 13, et saep. Scanned idolum, Prud. adv. Symm. 2, 48 ; Sedul. 5, 146, et al. Idomeneus (quadrisyl.), 6i, m., 'Vcn- pevevs, A king cf Crete, the leader of the Cretans against Troy, Virg. A. 3, 401 ; Ov. M. 13, 35fl ; Hyg. Fab. 81 ; 270. IdomeniuS' a, um, adj. Of or be longing to the Macedonian city Idomene. Idomenia.it : Idomcniosne (to be scanned as a quinqucsyl.) petam montes ? Catull. 64, 178. ldbnee, eidv. v. idoneus, ad fin. idbneitas, atis. /. [idoneus] Fitness, meelness, usefulness (late Lat.) : eervi, Aug. Scrm. de div. 106, 3. idbneuS" a , um , na J- Fit for some thing (esji. for doing something), men, proper, suitable, apt, able, capabh, conven- ient, sufficient (of persons and things ; quite class, and very freq. in prose and poetry) ; constr. most commonly with ad, qui, the dot., or alts. ; less freq. with xn aliquid, the abl., or the inf. (n) With ad : tot quidem non potnisii adducere homines magis ad hanc nm idoneos, etc., Plaut. Poen. 3, 2, 6 : non es- sem ad ullani causam idoneus, judices. si hoc non viderem, Cic. Clu. 6, 17 : ad am icitiam esse idoneus, id. Lael. 17, 62: ^jco pro castris ad aciem instruendam oppor tuno atque idoneo, Caes. B. G. 2. 8, 3 : quum statim auditoris animum nobis ido- neum reddimus ad audiendum, Aucf. Ht r. 1, 4, 6 : est enim (lex) ratio mensque sa- pientis, ad jubendum et ad detcrrenduin idonea, Cic. Leg. 2, 4, 8 : ecit ntia oppor tunitatis idoneorum ad agendum tempo- rum, id. Off. 1, 40, 142: ad captandos la- certos tempestates Don sunt idoneae, id. Att. 2, 6, 1 : consiha idonea ad hoc nos- trum negotium, id. ib. 5, 6, 1, et al. fcf) With qui, or a relative adverb : vi- deo hercle ego te me arbitrari, Euclio, hominem idoneum, Quern senecta aetate ludo's facias, Plaut. Aul. 2, 2. 74 ; cf. Ter. And. 3, 2, 12, and id. ib. 4, 4, 18 : utruni ille (Pompeius) idoneus non est, qui im- petret, etc. Cic. de imp. Pomp. 19, 57 : tihi fortasse idoneus fuit nemo, quem imita- rere, id. Verr. 2, 3, 16, 41 .-—idonea mihi Laelii persona -visa est, quae de amiciBa dissereret, id. Lael. 1, 4 : et rem idone- am, de qua quaeratur, et homines dignos, quibuscum disseratur, putant, id. Acad. 2, 6, 18: — r?q,ieo mearum rerum inirium ullum invenire idoneum, Unde exordiar narrare, quae, etc., Ter. Hec. 3, 3, 1. (y) c. dal. .- erit alius (discipulus) histn riae magis idoneus, Quint. 2, 8, 7 ; id. 12, 10, 49 : idoneus arti Cuilibet, Hor. Ep. 2, 2, 8 : non sat idoneus Pugnae ferebaris, id. Od. 2, 19, 26 : vixi puellis nuper ido- neus, id. ib. 3, 26, 1 : quum idoneos rhe- tori pueros putaverunt. Quint. 2, 3, 1 : Fa- lernum mihi semper idoneum visum est deversorio, Cic. Fam. 6, 19, 1 : castris ido- neum locum deligit, Caes. B. G. 6, 10, 2 ; so id. ib. 7, 35, 4 : ad cibos viribus con- servandis idoneos redeunt, Quint. 2, 10, 6 : (volant poetae) simul et jucunda et idonea dicere vitae, Hor. A. P. 334 : me tuensque futuri In pace, ut sapiens, apta- rit idonea bello, id. Sat. 2, 2, 111. (rl) ^46«. : cujus (Celhegi) eloquentiae est auctor, et idoneus quidem mea sen- tentia, Q Ennius, etc., a proper, sufficient- rouclicr, Cic. Brut 15, 57 : so, auctor. Quint 1, 4, 20 ; 2, 4. 42 : qui si addnctu* gratia minus idoneum hominem praemio- aftecieset, etc., i. e. diserving, wortity, 'A. 737 IDUS Balb. 3, 7 ; cf. id. Off. 2, 15, 54 : idoneus * euae rei quisque defensor, Quint. 4, 1, 46 ; bo, imperator, id. 12, 3, 5 : juvenis, id. 10, 5, 2L : debitor, safe, able to pay (opp. in- ops), Gai. Dig. 4, 4, 27 Jin. ; so, tutor, Mart. ib. 26, 1, 9 ; Ulp. ib. 27, 8, 1 : homines, Mart. ib. 35, 2, 88 ; cf. Sen. Ben. 4, 39 :— eervi conscii, tempus idoneum, locus op- portune cnptus ad earn rem, Cic. Ro6c. Am. 24, 68 ; so, tempore, Quint. 12, 11, 18 : cf., lex promulgate idoneo die, id. 2, 4, 35 : minus idoneis (verbis) uti, Cic. de Or. 1, 34, 154 ; cf., aptum atque idoneum verbum, Quint. 9, 4, 144 : vox actoris, id. 12, 7, 1 : lectio, id. ib. 8 praef. § 28 : cau- ' tio, Papin. Dig. 40, 4, 50 : paries, reliable, i. e. safe, sound, Paul. ib. 39, 2, 36 : navis, Ulp. ib. 19, 2, 13 : pignora, sufficient, sat- ' isfactory, id. ib. 22, 1, 33. — Comp. (post- class.) : si persona idoneior accedat ad emptionem, Ulp. Dig. 18, 2, 4 ; cf. Paul, ib. 47, 23, 2 ; so Ulp. Dig. 43, 29, 3 ; Cal- listr. ib. 50, 6, 5 Jin. ; Tert. adv. Herm. 18; Auim. 18 (al. idonior or idoneor). — Subst. : in deligendis idoneis judicium et diligentiam adhibere, Cic. Off. 2, 18, 62 : cum idoneis collocutus, Liv. 34, 25, 7 : nullo idoneo respondente, Suet. Ner. 44 ; Quint. 7, 4, 39 : per idoneos et secreti ejus socios, Tac. A. 2, 39 : apud idonea provinciarum, i. e. at proper stations, id. ib. 4, 5. (t) With in aliquid: infirmi et in nul- lam spem idonei, Sen. Contr. 5, 33 : com- ponere materias in hoc idoneas, lit, etc., Quint. 6, 3, 15. * Q c. abl. (ace. to the analogy of dig- nus) : res idoneae diirnitate alicujus, Auct. Her. 3, 3, 5. (if) c. inf. (poet.) : fons etiam vivo dare nomen idoneus, Hor. Ep. 1 , 16, 12 : si torrere jecur quaeris idoneum, id. Od. 4, 1, 12. Adv., idonee, Fitly, suitably, properly, duly, sufficiently (extremely seldom) : ex- ordium est oratio animum auditoris ido- nee comparans ad reliquam dictionem, Cic. Inv. 1, 15, 20: ergo cavendum est idonee. Quid est idonee 1 Sntisdato uti- que aut pignoribus datis, enough, to satis- faction, Ulp. Dig. 40, 5, 4 ; so, cavere, Gai. ib. 5, 3, 41 : magis idonee reficere parie- tem, more safely, solidly, Pompon, ib. 39, 2, 41. — Comp., idonius, Tert. Pall. 3 med. i ldoSi M. = cMoS, A form, shape, Sen. .Ep. 58 med. (written sometimes as Latin .and sometimes as Greek). 1 idulis ovis dieebatur, quae omnibus idibus Jovi mactabatur, Fest. p. 104 Mull. ; . of. Fest. s. v. SACRAM VIAM, p. 290, b, , Jin. 4 JUacr. S. 1, 15 ; Ov. F. 1, 56. lOiJjmacai ae, /, 'Icoiumc'u, A region , «j/ "Palestine, l'lin. 5, 13, 15 eg. Called . also .pact, Idumc, es, /., Val. Fl. 1, 12 ; ■ Luc. :3, 216.— II. Deriv., IdumacuSj a > . bid, conj. [aec. to Hand Tursell. from ig, i. q. ic, from the pronom. root I, whence is and hie, and the demonstr. suff. itus, ita] serves to introduce a de- duction, Then, thereupon (in quite class, prose usually placed after a word; cf. under 13^-). I. In gen. (eo rarely): SI. IN. IVS. VOCA'P. NI. IT. ANTESTATOR. IGI- TVR EM. CAPITO, Frgm. XII. Tab.; cf. Dirks. Transl. p. 129-144 ; Plaut. Am. 1, 1, 55 : mox magis, quum otium mihi et tibi erit, igitur tecum loquar, id. Casin. 2, 2, 39: quando habebo. igitur rationem mea- inm fabricarum dabo, id. Mil. 3, 1, 177 ; id. Bacch. 3, 4, 17 : cetera consimili men- tis ratione peragrans, Invenies igitur mul- | tarum semina rerum Corpore celarc, etc., Lucr. 2, 677. — \) m Pleonastically connect- ed with turn and delude: unum tibi eme- j ritum est stipendium, igitur turn Sped- j men cernitur, quo eveniat aedificatio, I Plant. Most. 1, 2, 51 : post id agam igitur deinde, id. Stich. 1, 2, 29. II. In partic. : A, In drawing a log- ical conclusion, Therefore, accordingly, consequently : si enim est aliquid in re- ruin natura, quod hominis mens, quod ratio, quod vis, quod potestas humana ef- ficere non possit: est certe id, quod illud efficit, homine melius. Atqui res coeles- tcs omnesque eae, qunrum est ordo sem- piternus, ab homine contici non possunt. Est igitur id, quo ilia conriciuntur, homine melius, Cic. N. D. 2, 6, 16 : quid ergo haec ab ilia conelusione differt? Si mentiris, mentiris ; mentiris autem, mentiris igitur, id. Acad. 2, 30, 96; id. Tusc. 4, 17, 40 : quod- si melius geruntur, quae consilio, quam quae sine consilio administrantur ; nihil autem omnium rerum melius quam mu- nis mundus administratur: consilio igitur mundus administratur, Quint. 5, 14, 9; Cic. Tusc. 1, 29, 71: sequitnr, ut nihil poeniteat, nihil desit, nihil obstet: ergo omnia profluenter, absolute, prospere ; igitur beate, id. ib. 5, 18, 53 ; so corresp. with ergo, Cic. Lael. 14 Jin., and 15 init. : atqui falsum quod est, id percipi non po- test, ut vobismet ipsis placet. Si igitur memoria pcrceptarum comprehensarum- que rerum est : omnia, etc., id. Fin . 2, 33, 106. B. I" consecutive, interrogations, Then : dolor igitur, id est summum malum, ine- tuetur semper, etiam si non aderit : jam enim adesse potent. Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus 1 Cie. Fin. 2, 28, 92 ; cf., utrum igitur hac- tenus satis est ? id. Top. 4, 25 : in quo igi- tur loco est? credo equidem in capite, id. Tusc. 1, 29, 70 : ubi igitur locus fuit er- rori deorum? id. N. D. 3, 31, 76: possu- musne igitur in Antonii latrocinio aeque esse tuti ? id. Phil. 12, 12, 27 ; cf., totiesne igitur sententiam mutas ! id. Att. 8, 14, 2 : cur has igitur sibi tarn graves leges im- posuerit, quum? etc., id. Acad. 2, 8, 23. — So too in the ironical or sarcastic query : igitur hoccine est amare ? arare mavelim quam sic amare, Plaut Merc. 2, 3, 20 : di- cet aliquis : Haec igitur est tua discipline ? sic tu instituis adolescentes? Cic. Coel. 17, 39; id. Fam. 9, 10, 2: id indigne fc- rens ille : Uunc igitur, regem agnosci- rnus, inquit? Curt. 6, 11: quin igitur ul- ciscimur Graeciam et urbi faces subdi- mus ? id. 5, 7 ; cf. id. 10, C. I G N A C. In resuming an interrupted thought : quum Q. Metellus L. F. causam de pecu- r.ns rr.petundis diceret. ille ille vir cui patriae salus dulcior quam conspectus fuit, qui de civitate decedere quum de sententia maluit: hoc igitur causam di cente, quum, etc., Cic. Balb. 5, 11 ; id. Off. 1, 2, 6 ; cf. id. Tusc. 1, 13, 30 ; Brut. 48, 177.— So esp. freq. after parenthetic sen- tences : recta effectio (KaropOutri v enim ita appello, quoniam rectum factum Karof Owfia) recta igitur effectio crescendi at> cessionem nullam habet, Cic. Fin. 3, 14, 45 ; id. ib. 2, 22; 74 : scripsi etiam (nam etiam ab orationibus dijungo me lere, etc.) scripsi igitur A ristotelio more, etc:, id. Fam. 1, 9, 23 : tu enim sapienter (nunc demum enim rescribo iis Uteris, quas mihi misisti convento Antonio Tiburi) sapienter igitur, quod manus dedisti, etc., id. Att. 16, 3, 1 : rerum autem cognitio- nes (quas vel comprehensiones vel per- ceptiones appellemus licet) has igitur ip- sas propter se asciscendas arbitramur, id. Fin. 3, 5, 18. — And in a kindred mannerf D. For resuming a preceding train of thought, I say then, as I was saying, in short : ut quum videmus speciem priinum candoremque Coeli; deinde conversionis celeritatem tantam, quantam, etc turn vici6situdines dierum ae noctium turn globum terrae eminentem e mari . . . turn multitudinem pecudum . . . hominemque ipsum . . . atque hominis utilitati agros omnes ac maria parentia : haec igitur et alia innumerabilia quum cernimus, etc., Cic. Tusc. 1, 28, 70 ; so id. Cat. 4, 11, 23 ; Fam. 13, 1, 3 ; de Or. 2, 25, 105. E. To introduce a special amplifica- tion of a thought previously introduced in general terms, Then (in this sense also not unfreq. placed by Cic. at the begin- ning of the sentence) : de hominibus dici non necesse est. Tribus igitur modis vi- deo, etc., Cic. Fin. 1, 20, 66 ; id. Brut. 32, 122: quoniam pluribus modis accipi so- let, non equidem in omnes earn particu- las secabo, sed maxime necessaries attin- gam. Est igitur unum genus, etc., Quint 8, 3, 63 : ut igitur ante meridiem disces- serunt, etc., Cie. de Or. 3, 5, 17 : sit igitur (ut supra significavi) dirisio rerum plu- rium in singulas, partitio singnlarum in partes discretus ordo, Quint. 7, 1, 1 : pri- ma est igitur amplificandi vel minue-tidi species, id. 8, 4, 1 : nunc juris principia videamus. Igitur doctissimis viris proti- cisci placuit a lege, etc., Cic. Leg. 1, 6, If : igitur his genus, aetas, eloquentla prope acqualia ftiere, Sail. C. 54, 1 ; id. ib. 46, 3; Quint. 1, 1, 1: de quo, quia nunc pri- imim oblatus est, pauca repetam : nam et ipse pars Romanarum clarlium erit. Igitur matre libortina ortus, etc., Titc. A. 15,72; id. ib. 1, 31. jj^p" Placed after several words : rcfe- ramus nos igitur ad eum quern volumus inchoandum, Cic. Or. 9, 33 : canine ratio- nem igitur sequare? id. Fin. 2, 23, 76: quid dicis igitur ? id. Tusc. 1, 6, 12 ; cf., quid me igitur mones? id. Div. 2, 64, 132: paria sunt igitur, id. Fin. 4, 27, 75 ; cf., videndum est igitur, id. Off. 1, 14, 43 : huir. homini parcetis igitur ? id. Vorr. 2, 1, 32, 81: in hominem dicendum est igitur, id. Flacc. 10, 23 : hi autem non sunt : ue Nymphae quidein deae igitur? id. N. D. 3, 17, 43 ; cf., ne in animo quidem igitur sensus reinanet, id. Tu6c. 1, 34, 82 : ille mihi videtur igitur vcre augurari, id. Div. 1, 15, 27 : quae est melior igitur in homi- iium genere natura? id. Tusc. 1, 14, 32: quid tibi negoti est mcae domi igitur? Plaut. Epid. 3, 4, 63. ignartlSi «' um ("'so, J"ignarurea ii; vooivres," Gloss. Philox. ; v. gnarus, init.), adj. [in-gnarus, like ignavus, igno- tus, from navus, notus] Ignorant of a thing, not knowing it, unacquainted with it, inexperienced, unaware (freq. and quite class.) ; con6tr. usually with the gen. ; rarely with a relative- or object-clause or abs. : (a) c. gen. : ait se peregrinum esse, hujus ignarum oppidi, Plaut Poen. 3, 3, 43 : imprudens harum rerum ignarusque omnium, Ter. Eun. 1, 2, '56: audi, nete ignarum fuisse dicas meorum morum, id Ad. 2, 1, 6 ; id. Hec. 4, 4, 53 : ignara artis meretriciue, id. Heaut2, 1, 14: oratorem IGN A ne physicorum quidem esse ignarum vo- )o, Cic. Or. 34, 119 ; cf., physicae rationia ignari, id. N. 1). 2, 21, 54 : ignarus si sit facundiae ac poliendae orationis, id. de Or. 1,14, 63 : alicujus rei ignarus atque insolens, id. ib. 1, 48, 207 : magna pars Pisonis ignari, i. e. not knowing him, Tac. H. 4, 50 ; cf., alter alterius ignarus, Plin. 11, 30, 36: ignara puella mariti, Hor. Ep. 2, 1, 132 : formica hand ignara ac non in- cauta futuri, id. Sat. 1, 1., 3,1 — Of inaniin. and abstr. tilings : qui gurges aut quae flumiita lugubris Ignara belli, Ilor. Od. 2, 1, 34 ; Stat S. 2, 2, 149 : non ignara phi- losophiae grammatice, Quint. 1, 4, 4 : ig- nara hujusce doctrinae loquacitas, id. 12, 2, 20. — Qj) With relative-clauses: ignari, quid gravitas, quid integritas . . . quid de- nique virtus vale ret, Cic. Sest. 28, 60 ; id. Top. 20, 75 : quum quid ageretur in locis reliquis, essent ignari, Hirt. B. G. 8, 43, 2 : quo essent in loco ignari, Quint. 8, 3, 4. — (y) With object-clauses : quamquam non mi in us ignari multos studiose contra esse (lictuios, Cic. 'fuse. 2, 1, 3 : ignarus, non omncs esse rogandos, Ov. M. 6, 263 : non quidem sibi ignarum, posse argui quod, etc., i. e. he well knew, Tac. A. 4, 8. — ((5) Abs. : tu me ignaro nee opinante, inscio notes et tuos ct tuorum amicorum neces- sarios, etc., Cic. Plane. 16, 40 ; cf. id. Quint. 20, 64 : Ba. An nescis, quae sit haec res? Si. Juxta cum ignnrissimis, l'laut. Ps. 4, 7, 62 : si quis laudat Arelli Ignarus opes, llor. S. 2, 6, 70 : quisnam ignarum nos- tris dens appulit oris ? Virg. A. 3, 338. II. Transf. : * 1, Unmindful, regard- less of any thing : o socii (neque enim ig- nari snmus ante malorum) O passi gra- viora, etc., Virg. A. 1, 198. 2. Pass, (as also, gnarus), Not known, unknown, ignotus (mostly poet. ; not in Cic.) : " ignarus aeque (ac uescius) utro- queversum dieitur, non tantum qui igno- rat, sed et qui ignoratur. Sallustius : more humanae cupidinis ignara visundi. Vir- gilius (Aen. 10, 706)," Gell. 9, 12, 20 sq. ; cf. Non. 129, 18 sq. : mare magnum et ig- nara lingua eommercia prohibebant, Sail. J. !8, 6: quibus ngrestis vita est, circum- scripta ignara est et fraus, Sen. de Ira 3, 2 : quern (amorem) non Fors ignara dedit, sed saeva Cupidinis ira, unknown, obscure, Ov. M. 1, 45:j. — (/3) c dat. : pauci interf- ere : plerosque velocitas et regio hostibus ignara tutata sunt, Sail. J. 52, 4 ; cf. Tac. A. 2, 13 : jamque nderat The6eus, proles ignara parent!, Ov. HI. 7, 404 ; Tac. A. 3, 69. ijjnave, adL\, v. ignavus, ad fin. ignavesco, ere, v. inch. n. [ignavus] To grow inactive or slothful: anima nee quiescit nee ignavescif, 'Pert. Anim. 43^iw. ignavia, ae, f. [id.] Inactivity, lazi- ness, idleness, sloth, listlessness, cowardice ; opp. to fortitudo, alacritas (quite class.) : contraria fortitudini iiinavia, Cic. Inv. 2, 54, 165 ; so, opp. fortitudo, id. Cat. 2, 11, 25: inertiam, ignaviain, desidiam, luxu- riam (adversariorum) proferre, Auct.Her. 1, 5, 8 : timiditas et ignavia, Cic. Tusc. 3, 7, 14 : ignaviam suam tenebrarum ac pa- rietum custodiis tegere, id. Rab. pcrd. 7, 21 : soconliae sese atque ignaviae tradere, ■Sail. C. 52 ; so c. c. eocordia, id. ib. 58, 4 : perluxum atque ignaviam aetatem agere, id. Jug. 2, 4 : quae tanta animis ignavia venit ? Virg. A. 11, 733: copia cibi igna- viam aft'ert, Plin. 11, 14, 14 : fumo crebri- ore etiam ignavia eamm (apium) excita- tur ad opera, id. 11, 16, 15 Jin. : ignavia corpus hebetat, labor firmat, Ccls. 1, 1. — *If. Transf, of things: odoris, i. c. tieakvess, Plin. 12, 25, 54, §, 119. * ignavio, ire, «. a. [id.] To render inactive, slothful, or dispirited: Att. in Non. 123, 13; '(* id. 126, 15). ignavitcr, adv., v. ignavus, ad fin. igUaVUS, ". um > a dj. [in-gnavus, na- vusj Inactive, lazt/, slothful, idle, sluggish, listless, without spirit, cowardly, dastardly (eo freq. aud quite class.) : homines, Plaut. Kud. 3, 5, 49 : si non feeero Ei male ali- quo pacto, me esse dicito ignavissimum, id. Racch. 3, 6, 27 : homo inertior, i^na- vior, magis vir inter mulieres proferri lion potest, Cic. Verr. 2, 78, 192 : ignavus miles ac timidus, Cic. Tusc. 2, 23,54 ; cf, compertum habeo, milites neque ex iiz- navo strenuum neq\ie fortem ex timido IGNE excrcitum oratione imperatoris fieri, Sail. C. 58, 1 ; so, feroces et inquieti inter so- cios, ignavi et imbelles inter hostes, Liv. 26, 2, 11; and, ignavissimus ac fugacisei- mus hostis, id. 5, 28, 8 : ignavissimi hom- ines, opp. fortissimi viri, Sail. C. 12 fin. : canis ignavus adversum lupos, Hor. Kpod. 6, 2 : (apes) Ignavaeque fame et contrac- to frigore pigrae, Virg. G. 4, 259 ; so, ig- navum, fucos, pecus a prnesepibus arcent, id. Aen. 1,435,— Subst. : Cic. licp. 1,32: in bello poena ignavia ab imperatoribua con- stituitur, id. Cnecin. 16, 46 : in victoria vel ignavis gloriari licet, adversae res etiam bonos detractant, Sail. J. 53/»!.; cf., glo- riam, honorem, imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, id. Cat. 11, 2: favi- mus ignavo, Ov. Am. 3, 2, 73. — *(/3) c. gen. : legiones operum et laboris ignavae, populationibus laetnntes, Tac. A. 11, 18. II. Of inanim. and abstr. things (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : quae vitia non 6unt seneetutis, sed iner- tis, ignavae, somniculosae seneetutis, Cic. de Sen. 11, 36 : nemora ignava, idle, i. e. unfruitful, Virg. G. 2, 208: globus, i. e. inmovable, Plin. 2, 8, 6 ; cf., gravitas, Ov. M. 2, 821 ; and, stagna jacentis aquae, Luc. 5, 442: ignavo stupuerunt verba palato, i. e. speechless, Ov. Am. 2, 6, 47 : mora, id. A. A. 1, 186 : anui, spent in idle- ness, id. Am. 1, 15, 1 ; cf, otia, id. Trist. I, 7, 25 ; and, septima lux, i. e. the Jewish Sabbath, Juv. 14, 106 : ignavnm conferunt stipendium, i. c. only money, not soldiers, arms, etc., Vellei. 2, 39, 1 : succus meco- nium vocatur, multum opio ignavior, weaker, less efficacious, Plin. 20, 18, 76: quorundam tlos tantum jucundus, reli- quae partes ignavae, ut violoe, rosae, with- out strength, without smell, id. 21, 7, 18 : cornicula ante oculos ignava, i. e. of no use, id. 11, 28, 34 : — ignavum est reditu- rae parcere vitae, Luc. 1, 492. B. Transf., of things that produce in- activity or indolence : nee nos impediet ilia ignava ratio, quae dieitur : appella- tor enim quidnm a philosophis i'pyoi X'':- yoi, cui si pnreamus, nihil omnino agamus in vita. Sic enim interrogant : Si fatum tibi est, etc Recte genus hoc interroga- tionis ignavum et incrs nominatum est, quod eadem ratione omnis e vita tolletur actio, relaxing, Cic. Fat. 12, 28 sq. : frigus, Ov. M. 2, 763 : aestus, id. ib. 7, 529 : do- lor, Plin. 11, 18, 20. Adv. in two forms, ignave and igna- viter: (n) Ignave, Sluggishly, sltithfully, without spirit : ne quid abjecte, ne quid timide, ne quid ignave, ne quid serviliter rnuliebi -iterve faciamus, Cic. Tusc. 2, 23, 55; so, dieere multa, flatly, lamrly, Hor. Ep. 2, 1, 67,— (/3) Ignavitcr, Lazily, slug- gishly, tardily: ignavitcr quaerere, I.u- cil. in Nun. 513. 14 ; so Quadris. in Prise, p. 1010 P.; Hirt. in Cic. Att. 15", 6, 2— b. Comp. : carpere ignavius herbns, Virg. G. 3, 4C5. igMiedlus, a, um, adj. dim. [igneus] Fitry (a post-class, word) : vigor, Prud. Cath. 3, 186. igncsco, Sre, v. inch. n. (in the pass, form ignescitur, Labor, in Non. 481, 7) [ignis] To become fire, turn to fire, to be- come infla'.iud, to burn, kindle: J, Lit.: ex quocvonturum nostri putant, ut ad ex- tremum omnis mundus ignesceret. *Cic. N. D. 2, 4^, 118 : lumen capere atque ig- nescere, Ov. M. 15, 847.— B. Transf., of color : purpura et candor et tertium ex utroque igiiescena, kindling, breaking into aflame, Plin. 37, 2, 8.— II. Trop., To bum with passion, to glow (poet.) : furlis ignescit opertis, Val. Ft. 5. 520 ; so, virgo (Pallas), Sil. 9, 460 : pectora, Claud, in Eutr. 2, 45 : Rutulo muros et castra tuen- ti Igncscunt irae, Virg. A. 9, 66 ; so, amor menti, Col. poet. 10, 211 : odia, Stat. Th. II , 525. — * Qi) c. inf. .- ardore pari nisu- que incurrere muris Ignescunt animi, Sil. 13, 180. . igneus, a, um, adj. [id.] Of fire, firry, on fire, burning, burning-hot: J t Lit: | sidera tota esse ignea, Cic. N. D. 2, 15, 40 ; cf, sol, Virg. G. 4, 426 ; and, arces (i. e. coelum), Hor. Od. 3, 3, 10 : vis cooli, i. e. aether, Ov. M. 1, 26 ; but different is vis, fire, as one of the primary elements, ace. to Heraclitus, Cic. N. D. 3, 14, 35 : Aetne. IGN I Ov. M. 15, 341 : Chimacra, Hor. Od. 2, 17, 13 : nestas, id. ib. 1, 17, 2 : ardor, of fire, Auct. Her. 4, 33, 44 ; so, celeritas, motue, Cic. N. D. 2, 9, 24— B. Trans f., of color, Fiery, flaming, respUndeul : gemmae ig- neo colore fulgentcs, Plin. 8, 38, 57 ; eo, purpura, Val. Fl. 1, 427 : cingula gemmis, Stat. Th. 12, 527.— II. 'Prop., Fiery, glow- ing, burning, fervid, ardent, ■veliemint (poet.) : furor, Ov. M. 9, 541 : vigor, Virg. A. 6, 730 : virtus, Luc. 9, 7 : volat igileua aequore Tarchen, Virg. A. 11, 746 ; cf., ig- neus in pugnas, in Martcm et proelia ct hostem, burning for the strife, etc., Sil. 6, 209. + ig"nia vitium vasoram fictilium, Fest p. 105 Miill. [peril. =z urn,», i. e. ki- viov, oi'iiuu Hesych.]. igmanus, «, um, adj. [ignis] Of or belonging lo fire: lapis, flint, JIarc. Eni- pir. 33 med. — H. Subst., ignlarinllli ii. n., An implement for producing fire, Plin. 16, 40, 76. . * ig-nicolor or -6rus> 9, u '". «#• [ignib-colorj Fire-colored, flame-colored : nubes, Juv. 4. 5t'0 ; 155. * ignicdmans» «nris, adj. (ignis- comal Having fiery hair, fitry-hairrd, poet. . stellae, Avien. Arat. 8. Cf. the follg. art. ig-nicdmUSi "• "m, «dj. [id.l Fiery- haired : sol, Aus. Ep. 7, 9 : leo, Ntmee. Cyneg. 214. Cf. the preced. art. igniculus, ii rn. dim. [ignis] A small, feeble, fire, a little flame, a spark of fire: I. Lit: quaedam exigua animalia ignicnli videntur in tenebris, Quint. 12, 10, 76; Plin. 35, 15, 52 ; Juv. 3, 102.— B. Transf., of color, A glittering, sparkling : onyx Indica igniculos habet, Plin. 37, 6. 24 ; id. ib. 7, 25. — II. Trop. (repeatedly in Cic.) : quo tolcrabilius feramus igniculum de- siderii tui, i. e. vihemence, Cic. Fam. 15, 20, 2 : — (natura) parvulos nobis dedit ignicu- los, quos celeriter malis moribus opiniori- ibusque depravatis sic restinguimus, ut nusquam naturae lumen appareat, sparks, scintillas, Cic. Tusc. 3, 1, 2 ; cf. id. Leg. 1, 12, 33 ; and, quasi viitutum igniculi et semina, id. Fin. 5, 7. 18 : nonnullos inter- dum jacit igniculos viriles, id. Att. 15, 26, 2 : in genii igniculos ostendere, Quint 6 praef. ^ 7. ignifeTt era, erum, adj. [ignis-fero] Fire-hearing, fiery (a poet, word) : I. Lit: aether. Lucr. 5, 460; 499: fulmen, id. 6, 379 : lampades, id. 2, 25 : axis, Ov. M. 2, 59 : sidus, Prud. in Symm. 2, 1027 : tauri, Val. Fl. 8, 342.— *H. Trop.: igni- fero mentes furiabat in iram Hortatu, Sil. 17, 294. * igrnifiuus. ». um, adj. [ignis-fiuo] Flowing with fire, emitting fire: carer- liiie, Claud. III. Cons. Hon. 196. Ig-nigena ? [iguis-gigno] The Fire-boiu, a poetical epithet of I acchus, whose mother, Semele, was killed by lightning. Ov. M. 4, 12 (cf. ill. 3, 305 sq,). * ignigenUS, a . " m > "dj- [id] Pro- ducing fire : iisinus, whose pack was on fire, App. M. 7, p. 197. ignio, ivi, or ii, iturh, 4. v. a. [ignis] To ignite, set on fire, make red-hot (a post- class, word) : * («) verb fitvil. -• Prud. nrttft. 10, 1077,— Hence Ignitus, », um, Pa.. Fiery, glowing A. Lit.: aether, App. de Mundo, p. 57 tela. id. ib. p. 61 : quod vinum nntura es- set ignitius, Gell. 17, 8, 10. — B. Trop. : inge nium, Prud. Hum. 546 ; Sid. Ep. 1, 11. ignircs, pedis, adj. [ignis-pes] Fiery- footed (a poet, word) : equi, Ov. M. 2. 392; Stat. 'Ph. 1, 27: tauri, Mart. Speft 27. Ignip6tenEj e,lt i s ' ?.<&'■ [ignis-potenE] Potent vii fire, ruler of fire, ignij:otent, a poet, epithet of Vulcan : deus, Virg. A. 12, 90. Called also, abs., Ignipotens, id. ib. 8. 710. ignis, i s > '"• Fire (equally common in sing, and plur.) : I. Lit: lapidum contlictu atque trim fclici igni m videmus. Cic. N. T). 2. 9, 25 : admoto ii;ni ignem concipere, id. de Or. 2, -15. ISO: pati ab igne ignem capere, id. Off. 1, 16, 52: ignis periculum. id. Leg. 2, 23, 58: eubditis.ig- nibus aquae fervescunt, id. N. D. 2. 10, 27 ■ quum omnes naturae numini divino; cqe lum, iimes, terrae, maria parerent, id. i'h 1, 9, 22 : hisce animus datus est ex illia T39 IGNO seinpiternis ignibus, quae sideraet Stellas vocatis, id. Rep. 6, 15 : ut fumo atque ig- nibus signifieabatur, Caes. B. G. 2, 7 fin. : quod pluribus simul locis ignes coorti es- sent, Liv. 26, 27, 5 : ignibus armata mul- titude}, facibusque ardentibus collucens, id. 4, 33, 2 : ignes fieri prohibuit, Caes. B. C. 3, 30, 5 : so, ignem accendere, Virg. A. 5, 4 : ignem circum subjicere, Cic. Verr. 2, 1, 27, 69 : ignem operibus inferre. Caes. B. C. 2, 14, 1 ; ignem comprehendere, id. B. G. 5, 43, 2 : igni cremari, id. ib. 1, 4, 1 : ignis in aquam conjectus, Cic. Rose. Com. 6, 17, et saep. — Poet. : i'ulsere ignes et conscius nether, i. e. lightnings, Virg. A. 4, 167; cf., Diespiter Igni corusco nubila dividens, Hor. Od. 1, 34, 6 : micat inter omnes Julium sidus, velut inter ignes luna minores, i. e. stars, id. ib. 1, 12, 47 : et jum per moenia clnrior ignis Auditur, i. e. the crackling' oj fire, Virg. A. 2, 705. 2. In partic. : a. Sacer ignis, as a disease, St. Anthony's fire, Cels.5, 28, 4 ; Virg. G. 3, 566 ; Col. 7, 5, 16— b. Aqua et ignis, to signify the most important neces- saries of life ; v. aqua, p. 126, 1, c. B. Transf., Brightness, splendor, brill- iancy, lustre, glow, redness (mostly poet.) : fronte curvatos imitatus ignes (Lunae), Hor. Od. 4, 2, 57 ; cf., jam clarus occul- tum Andvomedae pater Ostendit ignem, id. ib. 3, 29, 17 ; so of the brightness of the stars, Ov. M. 4, 81 ; 11. 452; 15. 665; of the sun, id. ib. 1, 778 ; 4, 194 ; 7, 193 ; of Aurora, id. ib. 4, 629 : arcano fiorentes igne smaragdi, Stat. Th. 2, 276 ; cf. Mart. 14, 109; and, acies stupet igne metalli, Claud. VI. Cons. Hon. 51 : quum ignis oculorum cum eo igne qui est ob os ott'u- eus, redness, blush, Cic. Univ. 14 ; so Stat. Ach. 1, 516. Hi Trop. : A. The fire or glow of pas- sion, in a good or bad sense ; most freq. of the flame of love, love (mostly poet.) : quum odium non restihgueritis, huic or- dini ignem novum subjici non sivistis, Cic. Rnb. Post. 6, 13 : exarsere ignes am- mo, Virg. A. 2, 575: laurigerosque ignes, ei quando avidissimus hauri, raving, in- spiration, Stat. Ach. 1, 509 : — (Dido) caeco carpitur igni, the secret fire of love, Virg. A. 4,2; so in the sing., Ov. M. 3, 490; 4,64; 195 ; 675, et saep. ; in the plitr., Hor. Od. I. 13, 8 ; 1, 27, 16 ; 3, 7, 11 ; Ov. M. 2, 4 10 ; 6, 492, et saep.; cf. socii, i. e. nuptials, Ov. M. 9, 796. 2. Transf., like amores, of A beloved object, a flame (so only poet.) : at mihi sese offert ultro meus ignis. Amyntas, Virg. E. 3, 66; so of lovers, Hor. Epod. II, 13; Sat. 2,3, 276. B. Figuratively of that which brings destruction, Fire, flame: quern ille obru- tum ignem (;'. e. helium) reliquerit, Liv. 10, 24, 13 : ne parvus hie ignis (i. e. Han- nibal) incendium ingens exsuscitet, id. 21, 3, 6 ; cf. id. 29, 31, 3. ignispicium. «, «■ [ignis-spicio] A divining from jirc, divination by fire, I'lin. 7, 56, 57. ig'nitabulumi i, «• [ignio] An im- plement for producing fire, Sol. 11 ; cf., " ignitabt/lum ignis receptaculum," Fest. p. 105. — *n. Trop. : ingenii virtutisque, Macr. S. 2, 8. igrntulus. a. um, adj. dim. [ignitus, from ignio) Somewhat fiery (a post-class, word) : Mercurius, Tort, ad Nat. 1, 10^«. ignitUSi n i um i ^ a -' from ignio. * ig-mvagT»S) ". ™. adj. [ignis-va- gor] Wandering about in, the manner of fire, like wildfire: denuneiatio, Mart. Cap. 9, 304. * iglUVOOlUS; a. llm , "dj. (ignisvo- ino] Vomiting fire: sol, Lact. (Venant.) Serm. de rosurr. Dom. 3. ignobilis. c, adj. [in-nobilis] Un- known, of no note, as respects fame or birth ; and therefore, \, Unknown to fame, not renowned, undistinguislwd, ob- scure iquite class.) : quod inglorius sit at- que ignobilis ad supremum diem perven- tUTUS, Cic. Tusc.. 3, 24, 57: humilis in nlebe et ideo ignobilis puerpera, Plin. 7, 36, 36 : non ignobilis dicendi magister, Cic. Brut. 91, 315: ignobilis aevum exi- gere, Virg. A. 7. 776: maritus, unknown, A pp. M. 5, p. 160: ignobilissimi artifices, I lin. 35, 4, 10: civitas ignobilis ntque hu- 740 IGNO milis Eburonum, obscure and insignifi- cant, * Caes. B. G. 5, 28, 1 : facies, Plaut. Ps. 4, 2, 9 : vinum ignobilius, P!in. 23, 1, 20 : M. Fulcinius Romae argentariam non ignobilem fecit, Cic. Caecin. 4, 10. — H, Of low birth, base-born, ignoble. : ex aliqua familia non iniobili, Cic. Verr. 2, 5, 11, 28 ; so, virgo, Ter. Ph. 1, 2, 70 : vulgus, Virg. A. 1, 149 : agirien, Liv. 10, 20 : reg- num Tulli, Hor. S. 1, 6, 9. — As a term of reproach: vapulabis, ni hinc abis, igno- bilis, Plaut. Am. 1, 1, 284. — Adv., ig.no- billter (late Lat.), Meanly: sepultum, Eutr. 7, 23 ; so, aedes fastigiata, Sol. 70. igrnobllltaS) ati.s, /• [ignobilis] I. Want of fame, obscurity (rarely, but quite class.) : num igitur ignobilitas aut humil- itas aut etiam popularis otfensio sapien- tem beatnm esse prohibebit? Cic. Tusc. 5, 36, 103; so, virorum, Ov. M 6, 319: artificis, Plin. 34, 8, 19, §69. — H. Low birth, mean origin (also rarely, but quite class.) : multis viris tortious ne ignobilitas generis objiceretur, Cic. Mur. 8, 17. — B. Transf., of things, Infirior quality, bad- ness: vini, Col. 3^ 21, 10. ig'ndbilltcr) adv., v. ignobilis, ad fin. ignominia, ae, /. [in-nouaen ; qs. a deprivation of one's good name, of one's honor as a citizen] Disgrace, dishonor, ignominy, espec. as the result of civil or military punishment (quite class. ; in the sing, and plur.) : I. A legal and military term : " censoris judicium nihil fere dam- nato nisi ruborem atfert. Ittique, ut cm- nis ea judicatio versatur tantummodo in nomine, animadversio ilia ignominia dicta est," Cic. Frgin. ap. Non. 24, 9 sq. (Rep. 4. 6 ed. Mos.j ; Cic. Clu. 47, 130 : tu non nnimndvertes in omnes, sed carpes ut ve- lis, et paucos ex multis ad ignominiam sortiere? id. ib. 46, 129 : ignominiae causa post omnes interrogatus, Suet. Claud. 9 : nonnullos signiferos ignominia notavit ac loco movit, Caes. B. C. 3, 74, 1 ; cf., qui ignominia notandos eensuerunt eos, si qui militiam subterfugissent, Cic. Phil. 7, 9, 23 : mille milites, quia serum atlxilium post proelium verterant, prope cum igno- minia dimissi, Liv. 3, 5, 15; cf. Suet. Caes. 69 : sine ignominia domum reverti, Caes. B. C. 1, 85, 10 ; cf. id. B. G. 7, 17, 5 ; B. C. 3, 101, 6 ; Suet. Ncr. 39 ; Oth. 9 ; Vesp. 8, et al. — In the plur. : variis ignominiis affi- cere, Suet. Aug. 24 : animadversionum et ignominiarum genera, id. Tib. 19. B. In gen.: rnaculam atque ignomin- iam imponere, Lucil. in Non. 24, 14 : in quibus (civitatibus) expetunt laudem op- timi et decus ignominiam fugiunt ac de- decus, Cic. Rep. 5, 4 ; so c. c. dedecus, id. Div. 2, 9, 22 ; id. Quint. 20, 64 ; c. c. infa- mia, id. Tusc. 4, 20, 45 : per summam in- juriam ignominiamque, id. Verr. 2, 3, 97, 226.; cf, injuriam sine ignominia impo- nere, id. Quint 31. 96 : haec insignis ig- nominia, id. Prov. Cons. 7, 16 : ignominia mortuum aftecerit id. Rose. Am. 39, 113 : adjecta quibusdnm ignominia, Quint. 3, 7, 20 : ad depellendam ignominiam, id. 1, 2, 24 : in urbanas tribus transferri ianomin- iae est, Plin. 18, 3, 3.— In the plur.: ut homines castigationibus, reprehensioni- bus, ignominiis affici se in delicto dole- rent, Cic. Tusc. 4, 20, 45 : judiciis igno- miniisque concisus, id. Phil. 12, 4, 11. — (0) c. gen. : hac tamen una plaga conci- derit, ignominia senatus, a disgrace in- flicted by the Senate, Cic. Prov. Cons. 7, 16 : labes ignominiaque mortis, id. Rail, perd. 10, 27 : ignominia amissarum navi- um, Caes. B. C. 1, lOOjfe.: cum summa ignominia familiae, Nep. Timoth. 4. * ignommiatus. ••>. u ™. P" rt - [>? n °- minia ] Disgraced : Gcll. 8, 15 in lemm. igUdminiOSei adv., v. ignominiosus. igrnominiOSUS. «. um . adj. [igno- minia] Disgraceful, shameful, ignomini- ous (not freq. till after the Aug. per.) : J. Of persons : exsul eras, ignominiosus, branded with public ignominy. Quint. 7, 1, 8 : filia, Macer. Dig. 48, 5, 24.— Subst. : nee concilium inire iimominioso fas, Tac. G. 6 ; so Quint. 3, 6, 75 ; 77 ; 7, 5, 3 ; and in the plur. : ignominiosis notas dempsit, Suet. Vit. 8. — B. Of inanimate and ab- stract things : ignominiosissimum caput, Tert. Apol. 15 : — ignorniniosa et Hagitiosn dominatio, * Cic. Phil. 3, 14, 34 : fu'gri, I.iv. IGNO 3, 23, 5 : dicta (c. c. immunda), Hor. A. P 247 : missio, disgraceful dismissal (of a soldier), Modest. Dig. 49, 16, [i.—Adv., ignominiose, Ignominiously, disgrace- fully: pugnare, Eutr. 4, 24 ; 26. — Comp.: tractare aliquem, Arn. 4, 147. — Sup. : fu gere, Oros. 7, 1 fin. ignorabilis- c adj. [ignoro] Un- known (rare, but quite class.) : quis hie est, Qui oculis meis obviam ignorabilis objicitur? * Plaut. Ps. 2, 1, 18: separare, quod levius, facilius, non ignorabile, non fortuitum. non necessarium fuerit, * Cic. Inv. 2, 32, 99 : libri Uteris ignorabilibua praenotuti, App. M. 11, p. 268 : alteram illud ignorabilius obscuriusque est, Gell. 9, 12, 4. — * Adv. : laminae ignorabiliter literatae, i. e. covered with unknown char- acters, App. M. 3, p. 137. ignorabiliter- adv., v. ignorabilis, ad .Jin. ignoranSj antis, Part, and Pa., from ignoro. ig-noranter»"^'- Ignoramiy, v.jg. nolo, Pa., ad fin. ig-ndrantia* »e, /. [ignoraus from ig- noro] Want of knowledge or information, ignorance (mostly post-Aug. ; only once in Cic, for Cic. Fl. 20, 46, is a closs ; cf. Klotz. Cic. Lael. 19, 70) : («) c. gen. obj. : ignorantia loci, * Caes. B. C. 3, 68, 2 ; so, locorum, Suet. Galb. 20 ; cf , imperii Ro- mani, Tac. A. 1, 59: scripturae, Suet. Ca- lig. 41 : diseriminis sui, Quint. 6, 1, 47 : praeteritae culpae, Ov. Her. 20, 189 : veil, id. Met. 7, 92 : recti, Tac. Agr. 1. — (/J) Abs. : errorem et temeritatem et igno- rantiam et opinationem et suspicionein . . . a virtute sapientiaque removebat, * Cic. Acad. 1, 11, 42: hoc est maximum ignorantiae malum, quod, etc., Quint. 12, 3, 3 ; id. 5, 10, 34 ; cf. id. 7, 2, 40 ; 7, 4, 14 : mutua ignorantia fallentes, Tac. H. 1, 75 : sancta ignorantia, quid sit illud quod, etc., id. Germ. 40. iglldratiO; onis,/. [ignoro] Want of knowledge or acquaintance with a thing, /»«(ira7!ceofit(freq.inCic. ; elsewh.rare): (.■<) e.gen. obj. : timentibus ceteris propter ignorationem locorum, Cic. Rep. 1, Mfin. ; so, numquam antea visi regis, Curt. 3, 12 : sui, Cic. Clu. 39, 109 : stirpis et generis, id. Lael. 19, 70 Klotz. N. cr.: dialecticae, id. Fin. 3, 12, 41 : causarum, id. Div. 2, 22, 49 : juris, id. Leg. 1, 6, 18 : maximarum rerum (c. c. summus error), id. N. D. 1, 1, 2 fin.: virtutis, id. Rep. 1, 34: decori, id. Or. 21, 70: facti, Papin. Dig. 16, 1, 7.— (/3) With de: cujus scientiam de omnibus constat fuisse, ejus ignoratio de aliquo purgatio debet videri, Cic. Still. 13, 39 fin. i^liord avi, atum, 1. (archaic inf. praes. pass., ignonirier, Ter. Ph. 5, 7, 38) v. a. and n. [ignarus] Not to know or knot" of a thing, to have no knowledge of, to be unacquainted with, ignorant of, to ignore a thing (quite class.) : («) c. ace. : siqui- dem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patreni, Cic. Rep. 2, 18 : erras si id credis et me ignorns, Clinia, do not know me, mistake me, Ter. Heaut. I, 1, 52; cf., qui ilium ignorabant, Cic. Acad. 2, 2, 4 ; and, et ilium et me vehementer igno- rns, id. Rab. Post. 12, 33: illi iniqui jus ignorant, Plaut. Am. prol. 37 : si haec ig- noremus, multa nobis et magna ignoran- da sint, Cic. Rep. 1, 13 : istam voluptati m Epicurus ignorat? id. Fin. 2, 3, 7: quod tu quidem minime omnium ignorns, id. Or. 68, 227 : ignoro causam (belli), dotes- tor exitum, id. Phil. 8, 2, 7 fin. — In the pass. : ignoratur parens, Ter. Ph. 2, 3, 10 : fugitive, etiam nunc credis, te ignorarier? id. Phorm. 5, 7, 38: sciscitantes quisnam esset, nam ignorabatur, Suet. Vit. 17 : ig- noratus Romanos palnntes repente aggre- ditur, unknown, undiscovered, Sail. J. 54. 9 ; cf., servili habitu per tenebras ignorft tus evasit, Tac. H. 4, 36; so id. ib. 3, 23; 74 : — Haec omnia ignorari possunt, Quint. 3, 5, 6; Ov. Tr. 1, 5, 18: Arehimedis ig- norntum a Syracusnnis indagavi sepul cram, Cic. Tusc. 5, 23, 64 : Cn. Octavii cloquentia, quae fuerat ante eonsulatum ignorata, id. Brut. 47, 176 : aut ignoratne jiremit artis crimine turpi, Hor. A. P. 262 — (j3) With an object-clause : quis ignotv bat, Q. Pompeium fecisse I'oedus, eadem in causa esse Maneinum V Cic. Rep. 3, 18 ; IGN O Quint. Proocui. § 1 : ncque ignoro, toto illo tempore vix timtum effici, quantum, etc., id. 1, 1, 17; so id. 2, 4, 38; 3, 0, 78; cf., neque illud itmoro, in iisdem fere esse et ornatum, id. 8, 6, 3 : Wtitine cau- ses ignorat dicere miles, Laetaturque ta- men, Claud. Nupt. Hon. 186. — (j) With relatice-ciauses : quum id quiun vere tint ignores, Cic. Lael. tit», 97 : ignorante rege, uter eorum esset Orestes, id. ib. 7, 2-1 : ipsa vero sapientia, si se ignorabit sapi- eutia sit necne, etc., id. Aead. 2, 8,. 24 : non ignoro, quanti ejus nomen putetis, id. N. D. 3. 31, 78 : non ignorans, quanta ex dissensioiribus ineommoda oriri consues- sent, Cacs. B. G. 7, 33, 1.— * (6) With de : ignorat etiam de tilio, Cic. Att. 8. 14, 3. — ,* (e) Quit ignorat qniit : Cic. Fl. 27, 64. — (n) Abs. : an vero voa soli ignoratis ? vos hospites in liac iifbe versamini? Cic. Mil. 12, 33; Quint 9, 1, 119: cur ego. si ne- queo ignoroque, poeta salutor ? Hor. Ep. 2, 3. 87 ; 1'laut. Capt prol. 50 — Hence ignorans, antis, Pa. Not knowing, ignorant of a tiling (extremely rare) : eventus belli non ignorans, Caes. B. G. 6, 42. 1. — Adv. : ignorauter vel simpliciter non faciunl, quod, etc, ignorantly, Cypr. Ep. 63. igTloscens- cutis, Part, and Pa., from ignusro. ignosCCIltia- ae, /. [ignosco] Par. don, forgiveness (post-classical and very- rare) : Gell. 7. 3, 47. igrnoscibllis, e, adj. [ignosco] Par- doiutblc. excusable ( post-classical and very rare) : Castrit in Gell. 13, 21. 1. igfnosco. novi, notum, 3. (pliisqnpf. syu ., ignosset Sil. 8, 619 : part.fut., ignos- citurus. Piso Fruui in Prise, p. 887; and also ignoturus. Cic. ib. p. 886) r. a. [in- gnosco, uosco, lit., not to wish to know, not to search into ; hence, with esp. ref- erence to a fault, a crime) Tn pardon, fur- gin-, excuse, overlook (quite class.): (a) Alicia (aUaitid, quod, si, etc.) : hoc ignos- eant dii immortales, velim, et populo Romano et huic ordini, Cic. Phil. 1. 6, 13; 60, ut eis delicto ignoscas, Plaut Bac. 5, 2. 68 : velim mihi ignoscas, quod ad te scribo tarn multa toties, Cic. Att. 7, 12, 3 : mihi, quaeso, ignoscite, si nppello talem virum saepius id. Agr. 2, 18, 49 : ne dis- camus nobis ignoscere, Quint. 11, 2, 45 ; eo id. 10, 3, 29 ; cf., adeo familiare est hominibus, omnia sibi ignoscere, Vellei. 2, 30, 3 : ignoscas velim huic festiuationi meae, Cic. Fam. 5. 12, 1 ; so, inscitiae meae et stultitiae, Plant Mil. 2, 6, 62 : de- lictis. id. Mrre. 5. 4, 37 : vitiis, Hor. S. 1, 4, 131, et saep. — Impers. : ignosci nobis postulabimus. Auct. Her. 2, 17, 25 : ea jam aetate sum. ut non sit peccato mihi ignosci aequum. '1'er. Hec. 5, 1, 10 : tabel- lam dedit, quia ignosceretur iis, quos, etc., Suet. Aug. 33: mihi profecto poterit ig- uoeei. si, etc.. Quint. 4 praef. § 5 : depre- catores. quibus non erat ignotum, Cic. Att 11, 14, 1 : exemplis uti oportebit, qui- bus in siuiili excusatione non sit ignotum : et contentione. mains illis icnoscenrium fuisse. id. Inv. 2, 32, 100, — (p>) With a simple ace. (extremely seldom ; not in Cic.) : oraut, isnoscamuspercatum suum, Plaut. Am. 1, 1. 101: equidem istuc fac- tum i'^noscam, Tor. Heaut. 4, 1. 34 : par- vum si Tartars nossent Peccatum igno- visse, Virg. Cul. 293. — In the pass. : ego esse in hac re culpam meritam non neuo, sed earn quae sit ignoscenda. Ter. Ph." 5, 3, 26 : et cognoscendi et isnoscendi dabi- tur peccati "locus, hi. Heaut 2, 1.6. — (v) Abs. (rarely, but quite class.) : ignosce : orat contitetur. purgat : quid vis amplius ? Ter. Ph. 5, 8. 46: quotiens ignoscimus (in dicendo), Quint. 6, 2, 14 : ad ejus facti deprecationem ignoscendi petenda venia est Cic. Part or. 37, 131 ; cf. id. Pis. 41, 98. — Impers.: ignotum est, taciturn est Ter. Ad. 3. 4, 28.— Hence *ignoscens. entis, Pa., Forgiving, in- clined to forgiveness, placable: te obsecro, animus ignoscentior, Ter. Heaut 4, 1. 32. 1. igndtUS) a, urn, Part., from ig- nosco. Z. ignotus, a, ura, adj. [ingnotus, motus J J. Pass., Unknown: quamquam ad ignotum arbitrum me appellis : si ad- hibebit fidem, Etei est ignotus, notus : si ILIA non, notus ignotissimus est Plaut Rud. 4, 3, 104 sq. : dubitabitis, judices, quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum ci- vem vindicetis ? Cic. Fl. 17, 40 : ignoti homines et repentini quaestores celeriter facti sunt. id. Brut 64, 242 : homo igno- tus et novus, id. Rep*. 1, 1 : nos pluribus ignotissimi gentibus, id. ib. 1, 17: longin- qua eoque ignotior gens, l.iv. 5, 32, 5 : omnes illacrimabiles Urgentur ignotique longa Nocte, Hor. Od. 4, 9, 27: — jus ap- plicationis ohscurum sane et icnotum patefactum atque illustratum est, Cic. de Or. 1, 39, In ; so, obscurioribus et igno- tioribus verbis. Quint 7, 3, 13 ; cf. also id. 8, 3, 73 ; 8, 6, 74 : haee nova et ignota ra- tio, Cic. Rep. 1, 16 : alter (dies) in vulgus ignotus, id. Att. 9, 5, 2 : illo tibi non igno- tiis cursus animi mei, id. ib. 5, 15, 1 : ter- rae, unknown, strange, distant, Tib. 3, 3, 3 ; so id. ib. 39 ; cf., nohilis ignoto ditfusus consule Bacchus, unknown, remote with respect to time, ;'. e. old, Luc. 4, 379. B. In partic. pregn. (for ignobilis, no. 11.), Of low birth or condition, low-born, | base, vulgar (poet.) : quo patre sit natus, niiin ignota matre inhonestus. Hor. S. 1, j 6, 36 ; cf, naso suspendis adunco Ignotos, ! ut me libertino patre natum. id. ib. 6 ; and id. ib. 24 : Aehivi, the ignoble Greeks, Ov. M. 12, 600: — progenuit tellus ignoto ' nomine Ligdum, id. ib. 9, 670 : ignotis perierunt mortibus illi, Hor. S. 1, 3, 108. II. Act. (cf. the Gr. a. twaroc). Unac- quainted with a thing, i. e. ignorant of it (so very rarely for the usual ignarus) : 1 ignotae iteris sumus, Naev. in Non. 124, ; 28 : simulacra ignotis nota faciebant, Cic. Fam. 5. 12. 7; cf., ignotos fallit, notis est ' derisui, Phaedr. 1, 11, 2; so Nep. Ages. 8. SgTJVlum- ii> »■ -4 city of Umbria. '■ now Gubbiu, Cic. Att. 7, 13, b. 6 ; Caes. B. 1 C. 1, 12; Liv. 45, 43^ Sil. 8. 461.— Its in- habitants are called IgrivinateS, ' uln , I m., Cic. Balb. 20, 47 ; and Ig-uvilli, orum. m., Caes. B. C. 1, 12; Plinf3,14 : 19; j 15, 7. 7. ' lleos, i. •"• = ciXcos, A severe kind of colic, the iliac passion, Plin. 30, 7, 20 ; 20, j 6. 23 ; 32, 9, 31, et al. (in Cels. 4, 13, writ- ten as Greek). ( ; Ilercaonenses. mm, "*-. LW. 22, -i ; Ilerg-adnes, «m, m., Plin. 3, 3, 4 ; or Illurgravoncnscs- ium, m., A peo- ple of Hispania Tarraconensis, near the Ebro.) Ilci'da. ae, f. A citij in Hispania Tar- raconensis, on tJic Sicoris, now Lerida, Caes. B. C. 1, 41 sq. ; Hor. Ep. 1. 20, 13 ; Luc. 4, 144 ; 261. Its inhabitants are called ZlerdenseSi mm, m., Plin. 3, 3. 4. Ilerjjctes, um > '"• -' people ofJSs- pauia Tarraconensis. whose cnpital was Athanacia, Plin. 3, 3, 4 ; Liv. 21, 23: 61 ; 22, 21 ; 26, 49. et id. ile.X: ioi s '/- -4 kind of oak, the holm- oak or great scarlet oak, Quereus ilex, L. ; Plin. 16, 6, 8; ib. 8, 12: ib. 18, 30 ; Virg. E. 7, 1; Aen. 12, 702; Hor. Od. 3, 13. 14; 3, 23, 10; Epod. 15, 5: Ep. 1, 16, 9, et saep. — Poet. : porous ilice pastus, I. e. tcith acorns, Mart 14, 70. 1. ilia* i um (heterocl. dat. sing., ilio, in the pun with Ilio from llion. Poet ap. Serv. Virg. A. 7. 499 : dat. plur., iliis, Cels. 4, 1 fin.), n. That part of the abdomen which extends from the lowest ribs to the pubes, The groin, flank. Ov. M. 3, 216 ; Virg. G. 3, 507; Aen. 7, 499; 10, 778; Hor. Epod. 3, 4 ; Plin. 20, 5, 15 : ducere ilia, to draw the flanks together, become broken-winded, Hor. Ep. 1, 1, 9; so also, trahere, Plin. 26, 6, 15 : ruinpere ilia, to burst, Virg. E. 7, 26.— H, Transf., The entrails of animals, Hor. S. 2, 8, 30 ; Mart. 10, 45^4 : Juv. 5, 136. 2. Ilia, S nn "f Ufa ■" Romulus Miades Iliadesque Remus, Ov, Am. 3, 4, 40 : pater, i. e. Romulus, id. Fast 4, 23 : fratres, L e. Romulus and Remus, id. ib. 3, 62. Iliacns. a . mn, v. Ilium, no. II. B. Xliades. ae ; 1. A Trojan ; v. Ilium, no. II. D. — 2. Son of Ilia; v. Ilia. no. II. IL ID HiaSj R dis, v. Ilium, no. II. E. . ilicet; "dr- [i. from ire, and licet ; ct scilicet and videlicet ; and therefore, lit, one may go; hence] I. In the oldest per. of the tang., a 1. 1. with which an as sembly was dismissed when the business on hand was at an end, qs. Ton may go, it is ucr: "semper Uiat finem rei sig- nilicat, ut actum est. Sic judices de con- cilio dimittebantur, suprema dicta quum praeco pronunciaeset Meet, quod signiti- cat ire licet." Hon. Ter. Ph. 1, 4, 31 ; cf. id. Ter. Heaut. 5, 2. 20 ; Serv. Virg. A. 2, 424 ; 6. 216 and 231. B. Transf.: \. Beyond the technical sphere (ante-class, and very rarely) : ili- cet, Lit us go, let us be gone. Plaut. True. 2, 7, 35 : ilicet : Quid hie conterimus ope ram frustra ? Ter. Ph. 1, 4, :K) : so id. Heaut. 5, 2, 20 : ilicet parasiticae arti maximam in malam crucem, (* the para- site's art may go and be hanged), Plaut Capt. 3, 1, 9. 2. Like our .4;; is over, to signify that any thing is lost or has failed "(likewise ante-class.) : ilicet mandata heri perie- runt Plaut Am. 1, 1, 182; cf., actum est ilicet, me infelicem et scelestam, id. Cist. 4, 2, 17 ; so id. Cure. 1, 3, 30 ; Ter. Eun. 1, 1, 9 : ilicet desine, jam conclamatum est id. ib. 2, 3, 56 : ilicet vadimoniuin ul- tra mihi facit, id. Epid. 5, 2, 19. H # (qs. begone! off! away! hence, through the intermediate idea of hasten- ing) i. q. illico. Straightway, immediately, instantly, forthwith (ante-class, and in Aug. poets) : an tu eloquens ilicet Afran. in C'haris. p. 180 P. : fugit ilicet ocior Eu- ro speluncamque petit Virg. A. 8, 223 : ilicet ignis edax summa ad fastisia vento Volvitur, id. ib. 2, 758 : ilicet obruimur numero, id. ib. 2, 224 ; Tib. 2, 6, 15; Stat Th. 1, 92. llicetum, i, "• [ilex] A grove of holm! oaks, forest of oaks, Mart 12, 18, 20 ; Fest. s. v. |rifata, p. 366 Mull. illCCUS, a > ura , adj. [id.] Of holm-oak, { oakrn : tnibes, Stat Th. 6, 101. Cf. ilig- neus and ilignus. Ilienses- ium, v. Ilium, no. II. c. iligTieuS' R . um. adj. (ilex) Of holm- oak, oaken : subscudes, Cato R. A. 18, 9 : frons, Col. 6, 3, 7 : frutices, id. 7, 6, 1. Cf. iliceus and ilignus. lligTrUS" a ' unj , a ^J- ['d.] Of holm-oak, oaken : pedibus, Ter. Ad. 4, 2, 46 (al. ilii;- neis) : canalihus, Virg. G. 3, 330. Ilion- i', v - Ilium. Iliona- ae, and Zlidne), es,/., 'I\i6t-j, The eldest daughter of Priam, the wife of Polymnestor, a king in Thrace, Virg. A. I, 653 Serv.; Uyg. Fab. 109; 240; 243"; Cic. Acad. 2, 27, 88."— The title of a comedy by Paeuvius, Hor. S. 2, 3, 61 Heind. ; cf. Klotz. Cic. Tusc. 1, 44, 106. Illoneus (quadrisyl.), ei, m., MAtavc's ; 1, The youngest son of Xiobe, Ov. M. 6. 261. — H. A Trojan, a follower of Aeneas. Virg._ A. 1, 521. IlioSi i- v - Ilium. illOSUS. i- ni. [1. ilia] One who has the iliac passwn, Plin. 20, 4, 13, § 26. Ilithyia (quadrisyl.). ae, /., EiXk- 9i>iu. The goddess of the Greeks wlto aided women in child-birth, Lat, Juno Lucina, Hor. Carm. Sec. 14 ; Ov. M. 9, 283 ; Am. 2. 13, 21. Ilimm °r llion. Si "•• "wipV, A poet- ical name for Troja, the city of Ilium (Troy): o patria, o divum domus Ilium et incluta bello, Enn. Ann. 14, 9 : so Virg. A. 3, 3 ; 1, 68 ; 5, 261 ; Hor. Od. 1, 15, 33 ; 3, 3. 18 ; 37 ; Ov. M. 6, 95 ; 13, 408 ; 505 ; Cic. Div. 1, 14, 24, et saep. Called, also, XlioSi '- /., ace. to tie Gr. 'TAios, Hor. Od. 4. 9. 18 ; Epod. 14, 14 : Ov. A. A. 1, 363 ; Met. 14. 467. *CL Derivv. : ^ XllUS? ». urn . adj., Of or belonging to Ilium, Hiati, Trojan : tellus, Virg. A. 9, 285 : res, id. ib. 1, 268 : matres, Hor. Epod. 17, 11: turmae, id. Carm. Sec. 37.— Subst, Ilii, orum. m.. The Trojans. Plaut Bac. 4, 9, 27. B. Iliacns, a > "™. <"V-< the same '■ orae. Virg. A. 2, 117 : classis, id. ib. 5, 607; fata, id. ib. 3. 182: Penates, id. ib. 3. 603 : cineres. id. ib. 2- 431 : amores, f. e. Paris, Mart 12, 52, 9 : hospes Didus, i. e. Aeneas, Sil. 8, 50 : Vesta, worshiped at Troy, Ov, F. 6, 227 ; hence, too, Alba, where Vesta 741 IL L A was also worshiped, Luc. 5, 400 : cannon, f e. Homer's Iliad, Ilor. A. P. 129; cf., also, Macer, a poet who wrote on the Tro- ion war, Ov. Pont. 4, 16, 6 : dextra, i. e. Ganymede's, Stat. S. 4, 2, 11 : mons, i. e. Phrygian marble, id. ib. 27 ; IHacoque ju- gum memorabile remo. i. e. the promon- tory o/Misenum, where Misenus, a follower of Aeneas, was drowned, id. ib. 3, 5, 98 : muri, i. e. of Rome, as founded by descend- ants of the Trojan, Aeneas. Sil. 10, 387 ; hence, also, cuspis, of the Consul Flamin- tus, id. 5, 595. C. IllCDSCS. >um, m. Inhabitants of Ilium, Mans, Suet. Tib. 52 ; Claud. 25 ; Ner. 7. . D. Iliades. ae, m. The Trojan, i. e. Ganymede, Ov. M. 10, 160. E. fliaSi adis, / : 1, The Trojan wom- an, i. e. Helen, Ov. Tr. 2, 371. — In the plur., Iliades, um, Trojan women or girls.Virs,. A. 3, 65 ; 2, 580. — 2. 'f" e celebrated epic po- em that describes the Trojan war, the Iliad, Prop. 2, 34, 66 ; Ov. A. A. 3, 414.— On ac- count of its great extent, used fig. to rep- resent a great quantity or number, (* An Iliad, a whole Iliad), Ov. Pont. 2, 7, 33 ; cf. written as Greek : tanta malorum im- pendet 'IA«i?, Cic. Att. 8, 11, 3 ; and in the plur., tunc vero longas condimus Ilia- das, Prop. 2, 1, 14. Ilius. a, um, v. Ilium, no. II. A. ilia» adv.. v. ille, ad, fin. illabefactus (in!.), a, um, adj. [in- labetactus] Unshaken, unbroken, unim- paired (a poet, word) : vincula, Ov. Pont. 4, 8, 10 : concordia, id. ib. 4, 12, 30. illabor (inl.), psus, 3. v. dep. n. To fall, slip, slide, glide, or flow into ; to fall down, sink down (rare, but quite class.) : I. Lit. : quo (i. e. in stomachum) primo illabuntur ea, quae accepta sunt ore, Cic. N. D. 2, 54. 135 ; Plin. 5, 29, 31 : si fractus illabatur orbis, should fall in, sink down, tumble to ruins, Hor. Od. 3, 3, 7 : tepet il- labentibus astris Pontus, Stat. Aeh. 1, 138 : conjugis illabi lacrimis, to sink down dy- ing, Luc. 5, 281. — n, Trop.: si ea sola voluptas esset, quae quasi titillaret sen- ilis, ut ita dicatn, et ad eos cum suavitate afflueret et illaberetur, Cic. Fin. 1, 11, 39 : sensim pernicies illapsa civium in am- nios, id. Leg. 2, 15, 39 : da, pater, augu- rium atque animis illabere nostris, Virg. A en. 3, 89. illaboratttS (inl). a, um, adj. [in- laboratus] Not labored, unwrought, uncul- tivated, acquired without labor, spontane- ous (a post-Aug. word) : terra, Sen. Ep. 90 fin. : fructus, Quint. 12, 10, 79 : oratio (':. c. simplex), id. 4, 1, 60 : virtus (c. c. obvia), id. 12, 2, 2 : haec omnia fluunt il- laborata, id. 10, 1, 111. * illaboro (inl), are, v. n. [in-lahoro] To work upon, labor at : illaborare domi- tras (i. e. aedificandis), to work at building houses, Tac. G. id fin. iliac, adv., v. 1. illic, ad fin. * illacerabllis (inl). e, adj. [in-]acer- abilisl That can not be torn : spolium, Sil. 5, 138. illaccssitus (inl), a, um, adj. [in- lacessitus] Unprovoked, unattached (a post- Aug. word) : marcentem diu pacem illa- cessiti nutrierunt, Tac. G. 36 ; so id. Agv. 20. illacrimabi lis (inl), c, adj. [fn-lac- riinabdis) 'I, Unwept, unlamented: om- nes illacrimabiles Urgentur ignotique lon- ga Nocte, Hor. Od. 4, 9, 26.—* H. That is not or ran not be moved by tears' pitiless, inexorable : Pluto, Hor. Od. 2, 14, 6. illacrimo (inl), avi, atum, 1. ». «., and illacrimor (inl.), atus, 1. v. dep. [in-lacrimo] To weep at or over any thing, to bewail, lament (not freq. till after the Aug. period) : («) c. dat. : quid dicam de Socrate 1 cujus morti illacrimari soleo Platonem legens ? Cic. N. D. 3, 33, 82: perge, aude, nate ; illacrima patris pesfi- bus, id. poet. Tusc. 2, 9, 21 : qui meo in- feli;-i errori unus illacrimasti. I.iv. 40, 56, 6; Ov. Tr. 5, 8, 6; Suet. Vesp. 15. — *((i) c. ace. : ejusque mortem illacrimatum Al- exandrum, Just 11, 12. — (y) Abs. : qui (Milo) aspcxisse laccrtos suos dicitur il- lacrimansque dixisee, etc., Cic. de Sen. 9, 27; Sut. Aug. 66: ei paulum potes il- iHcrimnre, Hor. S 2, 5, 103: illacrimasse dicitur snndio, Liv. 25, 24, 11 ; Cels. 2, 6. 742 IL L A — H. Poet, tranaf., of things, To weep, i. e. to drip, drop, distill: et moestum il- lacrimat templis ebur aeraque sudant, Virg. G. 1, 480 ; Col. poet. 10, 25. illactenuS; «<*«•. v. illatenus. illacsc- adv. Without hurt ; v. illae- sus, ad fin. illaesibilis (inl), ,e, adj. [in-laedo] That can not be hurt, invulnerable (eccl. Lat.) : deus, Lact. Ira D. 17 med. ; Tert. adv. Val. 27. illaesUS (inl-). a, um, adj. [id.] Un- hurt, unharmed, v/ninjured, 'unimpaired (perh. not ante-Aug.) : illaeso corpore, Ov. Her. 15, 168 ; eo, corpus, Suet. Claud. 16: partes, Ov. M. 2, 826: artus, id. ib. 12, 489 : illaesus et indemnis evasit, Sen. Ep. 9 fin. ; so Sil. 5, 125 ; 13, 536 ; Mart. 1, 7, 2 ; Plin. 15, 30, 40 ; 23, 1, 27 : valetudo, Suet. Tib. 68, — * Adv., illaese, Paul. Nol. Carm. 21,157. illaetabllis (inl-), e, adj. [in-laetabi- lis] Cheerless, joyless, gloomy, sad (a poet, word) : illaetabilis ora, Virg. A. 3, 707 : murmur, id. ib. 12, 619 : hymen (c. c. fu- nestus), Sen. Troad. 861 : onus, i. e. the dead child, Stat. Th. 5, 633 : munus (c. c. grave), id. ib. 3, 706. illaevigratUS» a, um, v. illevig. illamcntatus (inl-)» a, ura , adj. [m- lamentor] Unmourned, unlamented (eccl. Lat.) : illamcntatus et insepultus, Vulg. Mace. 2. 5, 10. 1. illapSUS (inl.), a, um, Part., from illabor. *2. illapsus (inl), us, m. [illabor] A falling, gliding, or flowing in : hu- moris illapsus atque exitus, Col. 2, 2, 11. illaqucatum (inl-) alii pro vincto utuntur, alii pro soluto, Fest. p. 113 Miill. ; cf. the follg. art. illaqueo (inl.), avi, atum, 1. v. a. [in-laqueoj To ensnare, entrap, entangle: *I, Lit.: volucres, Prud. Cath. 3, 41.— II. Trop. (exceedingly seldom): mune- ra navium Saevos illaqueant duces, Hor. Od. 3, 16, 16 : illaqueatus jam omnium legum periculis. irretitus odio bonorum omnium, Auct. Harusp. resp. 4. Cf. also the preced. art. * illarglO (inl), ire, v. a. [in-largio] To give to, bestow upon: pecuniam illar- gibo tibi, Cato in Non. 470, 27. " lllalablllS (ml), s adj [in-latus] Without breadth, a word formed by Gel- lius to express the Gr. drr^arfiS, Gell. 1. 20,9. ' illatebro (inl), are, ti. a. [in-late- bro] To hide in a corner ov lurking-place : in^rrvii illatebrant sese, Quadrig. in Gell. J".'. 1 I; and in Non. 129, 24. i' atenus or illactcnus. adv. [ille- f.'ii • | So far (post-elass. and very rare) : prucum ejus (Arionis) commiseritum esse illactenus, ut, etc.. Gell. 16, 19, 11: literas illatenus, qua dixi, legendas praebebat, App. Apol. p. 326. illatio (inl), onis, /. [infero] A carry- ing or bringing in (a post-claSs. word) : I. Lit. : mortui, i. e. burying, interment, Ulp. Dig. 11, 7, 2; 4 : FERRl, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. no. 43. — B. In P ar " tic., An impost, duty: auctae, Cassiod. Varr. 2, 16. — H. Trop.: stupri, i. e. a caus- ing, committing, Paul. Sent. 5, 4. — B. ' n partic, A logical inference, conclusion, App. Doirm. Plat. 3, p. 34. illatlVUS (inl), a, um, adj. [id.] In- ferring, concluding, illative (cf. illatio. no. II. B) : particulae (as qnamgnam, quamvis, etsi, etc.), Plin. in Diom. p. 410 P. illatro (inl), are, v. n. [in-latro] To bark at any thing (a poet word.) : mani- bus, Luc. 6, 729 : — illatrat jejunis faucibus Orthrus, Sil. 13, 845. illatus (inl), a, um, Part., from in- fero. illaudabllis (inl), e, adj. [in-lauda- bilis] Not worthy of praise (a post-Aug. word) : carmen, Stat. S. 5, 5, 33 : illau- datus est quasi illaudabilis, qui neque mentione aut memoria ulla dignus neque umnuam nominandus est, Gell. 2, 6, 17 ; cf. Serv. Virg. G. 3, 5. ' illaudandus (inl), a, um, adj. [in- laudo] Unprnisirworthy : facta plebis, Tert. Carm. adv. Marc. 3, 6. illaudatus (inl.), a, um, adj. [in- laudo] Nol praised, vnpraised, without ILLE fame, obscure (post-Aug.) : gubernator il- laudatus, inglorius subit portum, Plin. Ep, 9, 26, 4; so Stat. Th. 11, 10; Sil. 14, 632; Claud, in Ruf. 2, 225. — *U. Toet- tor il- laudabilis, Unworthy of praise, blamable, detestable, aborninandus : Busiris, Virg. G. 3, 5 Serv. ; cf. Gell. 2, 6, 17. illautUS, a, um, v. illotus. ille (also in the archaic ortbogr., olle), a, ud (and in the archaic form ollus, a, um, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 89, § 42; Virg. A. 5, 197 :—gen. sing, m., illi, Cato in Prise, p. 694 : fern., illae or ollae, Lucr. 4, 1079), pron. demonstr. [perh. for isle from is] points, in opp. to hie, to some- thing more remote, or which is regarded as more remote, That : (''■' abs., he, she, it). 1, In gen. : (a) With substantives : iile vir haud magna cum re sed plena fidei, Enn. Ann. 10, 4; id. ib. 4, 12: si quid vos per laborem recte feceritis, labor ille a vobis cito recedet . . . nequiter factum il- lud apud vos semper manebit, Cato in Gell. 16, Ifiin. : in ilia tranquillitate atque otio jucundissime vivere, Cic. Rep. 1, 1 : in ilia vita, id. ib. 1, 3.—Q}) Abs. : Cato in Gell. 10, 3, 17 : ergo ille, cives qui id co- git, etc., Cic. Rep. 1, 2 : turn ille, Non sum. inquit, nescius, etc., id. de Or. 1, 11, 45; cf. id. Rep. 1, 9 ; id. ib. 1, 10 : ilium ab Alexandrea discessisse nemo nunciat, id. Att. 11, 17, 3: cf., de illius Alexandrea discessu nihil adhuc rumoris, id. ib. 11, 18, 1 : ne illi sanguinem nostrum largi- antur, Sail. C. 52, 12. — In the neuter with a follg. gen.: Galba erat negligentior, quam conveniret principi electo atque il- lud aetatis, Suet. Galb. 14 ; so, illud ho- rae, id. Ner. 26. B. Connected with other pronouns : itaque quum primum audivi, ego ille ipse factus sum : scis quern dicam, Cic. Fam. 2, 9, 1; cf., qui cum illis una ipsum ilium Carneadem diligenter audierat, id. de Or. 1, 11, 45 ; so, ille quoquc ipse confessu9 est, Cels. 1, 3 : huic illi legato, Cic. Fl 22, 52; 60, hunc ilium fatis Portendi gene- rum, Virg. A. 7, 255 ; cf, hie est enim ille vultU8 semper idem quern, etc., Cic. Tu^-c. 3, 15, 31 ; and, hie est ille status quanti- tatis, Quint. 7, 4, 15 : est idem ille tyran- nus deterrimum genus, Cic. Rep. 1, 42 : eandem illam (sphaeram), id. ib. 1, 14: quum et idem qui consuerunt et idem il- lud alii desiderent, id. Off. 2, 15 fin. : ilium reliquit nlterum apud matrem domi, Plaut. Men. prol. 26. C. Opp. to hie, to indicate that object which is the more remote, to wit, either as regards the position of the word de; noting it, or as it is conceived of by the writer ; v. hie, p. 714, D. — In a different sense, II. In partic: A. Pregn., That, to indicate some well-known or celebrated object, equivalent to the ancient, the well- known, the famous : si Antipater ille Sido- nius, quern tu probe, Catule. meministi Cic. de Or. 3, 50, 194 : Xenophon, Soera- ticus ille. id. ib. 2. 14, 58 : auditor Panae- tii illius, id. ib. 1, 11, 45: a qua (gratia) te tlecti non magis potuisse demonstras. quam Herculem Xenophontium ilium a voluptate, id. Fam. 5, 12, 3 : ut ex eodem Ponto Medea ilia quondam profugisse di- citur, id. de imp. Pomp. 9, 22 : magno illi Alexandra simillimus, Vellei. 2, 41 : hon- cstum illud Solonis est, Cic. de Sen. 14, 50 : ilia verba. Quint. 10, 7, 2 ; so, veloci- tas, id. ib. 8. B. Particular locutions: 1. Hie . . .ille, This... that, the one... .the other, of single objects in opp. to the whole : non dicam illinc hoc signum ablatum esse et illud ; hoc dico. nullum te Aspendi sig- num, Verres. reliquisse, Cic. Verr. 2, 1, 20,53. 2, Ille aut or et ille, This or this, such and such: quaesisso, num ille aut ille de- fen6urus esset, Cic. Rose. Am. 21, 59: eommendo vobi3 ilium et ilium, Suet Caes. 41. 3, Hie quidem . . . Bed (autem, etc.) (* Certainly, to be sure, indeed, etc.... but still) : philosophi quidam, minime mali illi quidem, sed, etc., Cic. Off, 3, 9, 39 : ludo autem et joco uti illo quidem licet, sed, etc., id. ib. I, 29, 103 : Q. Mucius enucleate ille quidem et polite, ut solebat, nequa- ILLE qunm autem, etc., id. Brut 30, 115 : alter bellum comparat, non injustum ilium qui- dem, suis tamen civibus exitiabile, id. Att 10, 4, 3 : sequi illud quidem, verum, etc., id. Fat. 18, 41. 4, Ex ill", From that time, since then (poet, and very rarely) : ex illo fiuere et retro sublapsa refcrri Spes Danaum, Virg. A. 2, 169 (lor which in full, tempore jam ex illo casus mihi cogoitus urbis Trojanae, id. ii). 1, 623) ; so, solis ex illo vivit in an- tris, Ov. M. 3, 394 : scilicet ex illo Juno- nia pcrmnnct ira. id. Her. 14, 85. — Hence, £J^ ilia, adv., In thai way, in that direc- tion, there (extremely rare ; perh. only in Plant, and 'lac. ): nunc ego me ilia per pos- ticum ad congerrones conferam, Plaut Most. 3, 3. 27; id. Mil. 2, 3, 17:-ac ne perviuui ilia Germanicis exercitibus to- ret, obsepserat, Tac. H. 3, 8 : solidum ilia, ill. ili. 5, 18 : id. Ann. 2. 17 : ipsum quin etiam Oceanum ilia tentavimus, id. Germ. 34. B. > 1 1 o, adv.. To that place, thither (quite class.): f. Lit.: principio ut illo adveni- mus, ubi primum terrain tetigimus, PlauL Am. 1, 1, 48 : neque enim temere praeter, inercatores illo adit quisquam, Caes. B. (1. 4, 2;l, 3 : illo propinqua vespera tribu- ous venit Tac. A. 15, 69 : nam illo non naxum, nun materies advecta est, Cic. Verr. 2, 1. 5G. 147 ; Pun. 6. 28, 32 ; Sen. 0, N. 4, 2, 28 ; Plin. 18, 33, 76 :— To. Vin' hue voct m ? Do. Ego illo accessero, Plaut. lYrs. 4. 4, 26 : positiones hue aut illo versae, Sen. Q. N. 2, 11, 1. — 2. Trail."!'. : a. 'l'o ''"" f "d> thereto: haec omnia Caesar eodem illo pertinere arbi- trabatur. tir, etc., to that rery purpose, Caes. B. G. 4. 11.4; so, spectat Ulp. Dig. 47, 10, T- — b. East-class, fcribi There: Lip. Bi£ 48, 5, 23. C. illim. adv., An obsolete form foril- linc (i. e. illim-ce). From that place, thence (ante-class, and a few times in Cic.) : sar- culmn hinc illo profectus illim redisti ru- trum. Pompon, in Non. 18, 21 : illim equi- dem Gnaeura profectum puto, Cic. Att. 9, 14, 2 (al. illinc) : quid illim atferatur, id. ib. 7, 13, b, 7 (al. illinc) ; — omnem se amo- rem abjecisse illim atque in hanc trans- fudisse, id. Phil. 2, 31, 77. illecebra (inl), ae,/. [illicio] An en- ri.-,m ut, in a good or bad sense, an in- ducement, attraction, charm, allurement, bait, lure (quite class.; in the sing, and plur. ; a favorite word of Cic): (it) c. gen. (subj. or obj.) : quae tanta in nllo nomine juveututis illecebra fuit, quanta in illo ? Cic. Cat. 2, 4, 8 : maxima est ille- cebra peccandi impunitatis spes, id. Mil. 16, 43 : voluptas est illecebra turpitudinis, id. Le:.'. 1, 11. 31 : fallax illecebra adinira- tioiiuin. Gell. 10, 12, 4 : quaestionis, id. 12, 5, 5. — in the plur. : habet etiam amoeni- tas ipsa vel sumptuosas vel desidiosas il- lecebnis multas cupiditarum, Cic. Rep. 2, 4: so, voluntatis, id. do Sen. 12, 40 j Fam. l."i. 16, 3 : vitiorum (c. c. lenocinia cupidi- tatum). id. Sest. 66. 138: corruptclarum, id. Cat. 1, 6, 13.— (ji) Abs.: munditia ille- cebra animo est amantum, Plaut Men. 2, 3, 4 : ad quam illecebram quum commo- veretur nemo, etc, Liv. 10, 4. — In the plur. : suis te oportet illecebris ipsa vir- tus trahat ad verum deens, Cic. Rep. 6, 23 ; id. ib. 6, 1 : jocum tentavit, eo quod Illecebris erat et grata novitate morandus Spectator. Hor. A. P. 223.— B. Transf, concr., A. Of an alluring, seductive per- son. An enticer. a decoy-bird, Plaut Asin. 1, 2, 25 ; True. 1, 2, 82 ; 4, 2, 46.— B. A plaut, called also andrachne agria, Plin. 25. 13, 103 ; 26. 12, 79. illecebro (inl). are, v. a. [illecebra] To entice (late Lat) : oculos carnis, Aug. Srrm. 113. illecebrdse< " very rarely) : non isto vivitur illic. Quo tu rere, modo, i. c. tcilh him, with Maece- nas. Hor. S. 1. 9, 4S : so, civile bellum a Vitellio coepit et. . . initium illic fuit Tac. H. 2, 47: — hie. ubi opus est non veren- tur : illic, ubi nihil opus est ibi verentur, Ter. And. 4, 1, 14. illiccine^ v - 1- ii uc . nn - "• (* illicentJOSUS. a. um [in-licentio- sus] Immoderate: cachinnus, App. M. 2, p. 123, 30 Elm.) illicet» v - Uicet illicio (inl.). lexi. lectum. 3. (inf. perf sync, illexe, Poet ap. Cic. N. D. 3, 27, 68) v. a. [in-lacio] To allure, entice, attract, se- duce, inveiglA, decoy (and therefore most freq. in a bad sense, whereas allicere oc-. curs oftenest in a good sense) (mostly poet and in post-Aug. prose : perh. only once in Cic. ; in Caes. not at all) : qui non sat habuit conjugem illexe in stuprum. Poet (Attius?) ap". Cic. N. D. 3, 27, 68 : is me ad illam illexit Plaut Aul. 4, 10,7; so, homines mente alienatos ad se (hyae- na), Plin. 28, 8, 27 : aliquem in fraudem, Plaut Mil. 5, 42 ; so id. True. 2, 2. 43 ; Ter. And. 5, 4, 8 : quos ad bellum spes rapina- rum illexerat. Sail. C. 59, 1 : aliquem ad proditionem, id. Jug. 47 fin-} so, illectus praemio, id. ib. 97, 3 ; cf. also, Gallorum 743 IL L I I'raude illectus, Tnc. H. 4, 56 ; and id. Ann. 13, 37 : quin fitiam illud par in utroque oostrum, quod ab eisdem illecti sumus, i. e. misled, led astray, Cic. Att. 9, 13, 3 : cavere, ne illiciaris, Lucr. 4, 1141: quie- tos lllicere, ut cuperent vitnm mutare priorem, id. 5, 170 : ine3candae illicien- daeque multitudinis causa, Vellei. 2, 13, 2 : pars dialectica utilis saepe illiciendo, im- plicando, Quint. 12, 2, 13. Poet. : saltus, i. e. to surround with nets, Naev. in Non. 6, 18. — In a good sense : ut populus illici- atur ad magistratus conspectum, i. e. be summoned, Var. L. L. C, 9, 77, §94. illlCltator (inl), oris, m. [in-lieito] One who bids at an auction to make others bid higher, a sham-biddir, mock-purchaser : non illicit;! torem venditor, non, qui con- tra liceatur, emptor apponet, Cic. Otf. 3, 15, 61; cf, nunc quoniam tuum pretium novi, illicitatorrm potius ponam quam il- lud minoris veneat, id. Fam. 7, 2, 1 (the explanation, Fest. p. 113, " illicitator emp- tor" is doubtless an erroneous abbrevia- tion). illicite, adv., v. illicitus, ad fin. illlCltUS (inl), a, uvn, adj. [in-licitusl Not allowed, forbidden, unhncful, illegal, illicit (a post-Aug. word) : amor, Tac. A. 12, 5 ; cf., flammis arsere senes, Luc. 6, 454 : exactiones, Tac. A. 13, 51 : viae, it e. by which it is forbidden to go, Val. Fl. 1, 97 ; so, undas temerare rudentibus, id. ib. 1, 627 ; cf., ire per illicitum pelago. Stat. Th. 1, 223 : per licita et illicit» foedatus, Tac. A. 15, 37 : lampas coeli, i. e. light- ning (because what was struck by it was not allowed to be touched), Stat. Th. 10, 470. — Sup. : res illicitissima atque indig- uissima, Aug. Ep. 202 med.— Adv., illie- ite, In a forbidden or unlawful manner, unlawfully, illegally: aediticare. Ulp. Dig. 32, 1, 11, § 14 : contrahere matrimonium, Bapin. ib. 48, 5, 38 : comporare praedium, Macer, ib. 49, 16, 9, et saep. illicium (inl.), ii, n. [illicio.] I, That tehieh entices, an allurement, inducement (ante-class.) : si transiturae sunt apes, al- vearia apiastro perfricanda, quod illicium boc illis, Var. R. R. 3, 16, 22 ; so in the plur., ib. 31. — II. Publicist's t. t., A call- ing together of the people. " Var. L. L. 6, 9, 77, § 94 ;" cf. Fest. s. h. v. § 113. illlCO; odv. [in-loco] In that veryplace, on the spot, there: I, Lit. (ante-class.): his persuadent, ut illico manerent: parsillico manent, Cass. Hemin. in Non. 325, 10; so, manete illico, Caecil. ib. 12 ; Naev. ib. 7 : illico habitato, Att. ib. : otiose nunc jam illico hie consiste, Ter. Ad. 2, 1, 2 Don. ; so, sta illico, id. Phorm. 1, 4, 18. — II, Transf. : * A. "KKeoillo" (to that place, thither), Non. 325, 5 ; Turpilius in Non. 1. 1. — B. Of a moment of time, as also our expression on the spot, i. q. Instantly, im- mediately, directly (so quite class.) : re- grediendum est illico, Pac. in Non. 325, 2 : illico ante ostium hie erimus, Caecil. ib. 3 : haec ubi legati pertulere, Amphitruo castris illico Producit omnem exercitum, Plant. Am. 1, 1, 61; cf. Plant. Stich. 4, 1, 51, and id. Casin. 4, 4. 6 : simul atque in- crepuit suspicio tumultns, artes illico nos- trae conticescunt Cic. Mur. 10, 22 : sequi- tur illico, id. Fat. 12. 28 : illicone ad prae- torem ire convenit ? id. Quint. 15, 48. illldo (in')- p i, sum, 3. v. a. [in-laedo] To strike or dash against, beat against, to strike, dash, or beat in any direction (a poet, word) : libravit cestus etfractoque lllisit in ossa cerebro, Virg. A. 5, 480 : ad vulnus manus, Cic. poet. Tunc. 3, 31, 76 fin. : naves vadis, Virg. A. 1, 112 ; so, re- pagula ossibus, Ov. M. 5, 121 : funale fronti, id. ib. 12, 250 : dentem fragili (cor- pori), Hor. S. 2, 1, 77 : caput foribus, Suet. Aug. 23 : superbissimos vultus solo, Plin. Pan. 52, 4 : linum illisum in silice, Plin. 19, 1, 3 : ductus se illidit in litore, Quint. 10, 3, 30 Zumpt iV. cr. : quos Rex suus illisit pelago, drove to the sea, i. e. forced to navigate the sea, Val. Fl. 7, 52 : avidos illidit in aegrum Oornipedom cursus, i. c. guides, Stat Th. 11. 517. — H. Transf, To strike or dash to pieces (extremely sel- dom) : illisis cruribus. Var. R. R. 3, 7, 10 : serpens compressa atque illisa morietur, Auct Harusp. Resp. 25 fin. ■ ■ illisratio (inl). onis, /. [illigo] A bind- 744 IL L I ing, joining, fastening (a post-class, word) : nodorum, Arn. 5, 156 : alterna circulorum, Mart. Cap. 2, 45. illlg°0 (inl), avi, atum, 1. v. a. [in-ligo] To bind on, tie ort, to fasten (quite class.) : I. Lit.: emblemata ita scite in aureis poculis illigabat, ut, etc., Cic. Verr 2, 4, 24, 54 : so, literae in jaculo illigatae, Caes. B. G. 5, 45, 4 ; and, in eo (corpore) influ- ente atque emuente animi divini ambitus illigabant, Cic. Univ. 13 : quum Archime- des lunae, solis, quinque errantium mo- tus in sphaeram illigavit, attacked or add- ed to the celestial globe, id. Tusc. 1, 25, 63 ; so, in currus distentum illigat Metium, Liv. 1, 28, 10 : illigata aratra juveneis, Hor. Epod. 1, 25 ; so, juga tauris. id. ib. 3, 11 : dolia aedibus, Jabol. Dig. 33, 7, 27 : illigata tigna tenere, Caes. B. G. 4, 17, 7 : manibus post tergum illigatis, Liv. 5, 27, 9 : faciem laxis vesicis illigant, Plin. 33, 7,40. B. In partic, with the idea of hin- derance to free motion predominating, To fetter, encumber, entangle, impede (poet, and in post-Aug. prose) : inutilis inque ligatus Cedebat clipeoque inimicum has- tile trahebat, Virg. A. 10, 794 : se impedi- tis locis, Tac. A. 13, 40 : volucres viscatis illigatae viminibus, Petr. 109 : illigatus praeda, Tac. A. 3, 21 : aliquem veneno, id. ib. 6, 32. II. T r o p. : A. ln gen., To attach, connect, bind : (paeon) quam commodis- sime putatur in solutam orationem illi- gari, Cic. Or. 64, 215 : orationis genus, in quo omnes verborum illigantur lepores, id. ih. 27, 76 : sententiain verbis, id. de Or. 3, 44. 175 : sermonibus ejusmodi per- sonas tam graves illigare, id. Acad. 2, 2, 6 : non iis conditionibus illigabitur pax, ut movere bellum possit, Liv. 33, 12, 13 : id. 36, 11, 2. B. In partic. (ace. to no. I. B), To bind, in a good or bad 6ense ; to bind, to oblige, to hold bound; to fetter, encumber, entangle, impede : magnis et multis pig- noribus M. Lepidum res publica illigatum tenet, Cic. Phil. 13, 4, 8 ; so, familiar! ami- citia illigati Philippe erant, Liv. 32, 22. 11 : and, nos praeceptis illigaverunt. Quint. 5, 13, 60 : ut sociali foedere se cum Roma- nis non illigarent, Liv. 45, 25, 9 ; so id. 41, 24, 15: illigari bello, id. 32, 21, 11 : an- gustis et concisis disputationibus illigati, Cic. de Or. 2, 14, 61 : aliquem conscien- tia, Tac. A. 15, 51 : vix illigatum te trifor- mi Pegasus expediet Chimaera, Hor. Od. 1, 27, 23. iHinii adv., v. ille, ad fin., no. C. illimatUS (in ] -). a, urn, adj. [in- limus] Fastened or attached by means of rich earth : frondes, Col. 9, 7, 4 Schneid. N.cr. * illimis (inl.), e, adj. [id.] Without mud or slime: fons, i. e. pure, clear, Ov. M. 3, 407. illinCi pdv. [ille] From that place, thence: I. Lit.: jube illos illinc absce- dere. Plant. Most. 2, 2. 36 : illinc venire, id. Men. 2, 3, 61 : se illinc subducet, Ter. Eun. 4, 1, 14 : illinc hue transferetur Vir- go, id. Ad. 4, 7, 13 : illinc equidem Cnae- um profectum puto, Cic. Att. 9, 14, 2 : imperator utrimque hinc et illinc Jovi Vota suscipere, here and there, Plant. Am. 1, 1, 74 ; cf, et hinc et illinc, id. Most. 3, 1, 38. — H. Transf, From that person or thing, from that quarter, from or on that side: si illinc beneficium non sit, rectius putem quidvis domi perpeti, Cic. Att. 9, 7, 4 : omnem se amorem abjecisse illinc (al. illim), id. Phil. 2, 31, 77. ilhnimontum (inl.), i, n. [illinio] A besmearing, anointing (a post -classical word) : medicarnent-orum, Coel. Aur. Tard. 3, 8 med. il'inio, i re > v - tne foil", art. illino (inl), levi, litum, 3. (also aec. to the 4th conj. : illinire. Col. 12. 46, 5 ; Plin. 30, 8, 21 : illiniri, id. 32. 10, 51 : illi- nivit, id. 20, 17, 73) v. a. [inlino] To put on by smearing or spreading, to smear, spread, or lay on (mostly poet, and in post-Aug. prose) : collyria oculis, Hor. S. 1, 5, 31 ; so, papavera madefacta teneris genis, Ov. Med. fac. 100 : psyllion fronti, Plin. 25, 12, 91 : anisnm recens phreneti- eis, id. 20, 17, 73 : solani folia, Cels. 5, 26, IL L U 33 : — aurum vestibus illitum, Hor. Od. 4, 9, 14 ; so, aurum teeto, Sen. Ep. 119 fin. : aururn marmori, Plin. 33, 3, 20. — Poet. : quod si bruma nives Albanis illinet ngris, spreads, Hor. Ep. 1, 7, 10 : quodcumque semel chartis illeverit. i. e. has written, id. Sat. 1, 4, 36.— II. Transf. : aliquid ali- qua re, To besmear, bedaub, anoint with any thing : ventrem sanguine, Plin. 28, 14, 58 ; so id. 30, 8, 21 : adustas gingivas mel- le. Cels. 7, 12, 1 : texta Nesseo veneno, Ov. Her. 9, 163 : pocula ceris, id. Met. 8, 670 : faces taedamque et malleolos pice, Liv. 42, 64, 3 ; so, faces galbano, Suet Galb. 3 : navem bitumine ae sulphurc, Curt. 4, 3 : porticum Medis, to paint, Pera. 3, 53 : tela dolis, Luc. 8, 382, et saep. — B. 'Prop.: venustatis, non fuco illitus, sed sanguine ditfusus color, daubed over with paint, Cic. de Or. 3, 52, 199 : donum inimicovum veneno illitum, Liv. 5, 2, 3 : vita illita macula, Sil. 11, 43. ilhquefacius (inl-), a, «m, Part. [in-liqueiacio] Melted, liquefied, liquid: tamquam illiquefactae voluptates, Cic. Tusc. 4. 9, 20. * illlquor (inl.), i, v. dep. n. [in-liquor]_ To flow into: cochleae, quum illis de coe-* lo nihil illiquitur, Symm. Ep. 1, 27. illiSlO (inl), onis,/. [illido] A striking or dashing against (late Lat.) : scopulo- rum, Hier. Ep. 43, 3. 1. illisUS (inl.), a, um, Part., from illido. 2. illisus (i"l.). us, rn. [illido] A striking or dashing against (occurring only in the abl. sing.) : aquarum, Sil. if, 246 : illisu repercussus ventus, Plin. 2, 48, 49. illlteratUS (inl.). a, um, adj. [in-liter- atus] I. Unlettered, illiterate, uneducated, unlearned (quite class.) : quem cognori- mus virum bouum et non illiteratum, Cic. de Or. 2, 6, 25 : rusticus illiteratusque, Quint. 2, 21, 16 : illiteratum dicimus non ex toto rudem, sed ad literas altiores non perductnm, Sen. Ben. 5, 13; but of. also of one who can not read, Col. 1, 8. 4.— Of things : incidunt in sermone vario multa, quae fortasse illis quum dixi nee illiteratu nee insulsa es.-e videantur, Cic. Fam. 9, 16, 4 : nervi, Hor. Epod. 8, 17 : scribo plurimas sed illiteratissimas literas, Plin. Ep. 1, 10, 9 ; id. ib. 2, 3, 8.— H. Unwrit- ten, i. e. not drawn vp in writing, oypatpoi (post-class, and very rarely) : tacito illit- eratoque Athcniensium consensu, Gell. 11, 18, 4 ; cf, " illiterata pax est, quae Ute- ris comprehensa non est," Fest. p. 113 MUll. 1. illitUS ('"I) a - um > Part., from illino. 2. illitUS (inl). us, m. [illino] A be- daubing, besmearing, anointing (only in the abl. sing.) : 'with medicaments, Plin. 26, 15, 90; 28, 15. 61. illix, 'ois, v. 2. illex. illo, adv.. v. ille, ad fin. illoc: 1. Nentr. pron., v. illic. — 2, Adv., v. illic. ad fin. illocabilis (inl), e, adj. [in-loco] That can not be portioned off, without a portion; (*acc. to others, That can not, on account of her poverty, be disposed of in mairiagc) : virginem habeo grandem, dote cassam atque" illocabilem, Var. L. L. 5, 2, 7, § 14. illorsuin f;t; aliorsum sicut introrsum dixit Cato, (Thitherward, thither), Fest. s. v. ALIORSUM, p. 27. illotus (inl- ! a l so written illautns and illutus), a, um, adj. [in-lotus] Unwashed, nncleaned, unclean, dirty : I, L i t. : (a) Form illotus : illotis manibus aliquid trac- tare, Plaut. Poet). 1, 2, 103 : toralia, Hor. S. 2, 4, 84 : echini, id. ib. 2, 8, 52 : coch- leae, Plin. 30, 6, 16 : faex vini, id. 23, 2, 31 : sudor, Virg. G. 3, 443.— (/3) Form il- lautns: Plaut. Poen. 1. 2, 23 — (y) Form illutus : vinacei, Cato R. R. 147. — fj. Pro- verb., illotis manibus or pedibus facere aliquid, i. e. to undertake a thing without due preparation, Gai. Di2. 1, 2, 1 ; — Gell. 1, 9, 8 ; 17, 5 fin. ; Macr. 1, 24 med.—* H. 'Prop. : illotus sermo, Auct. Decl. in SalL ink. illubricans ( in l.), antis, Part, [in- lubricoj Moving in a slippery manner: membra sua leniter, App. M. 2, p. 117. • • I L L U 1. illuc» nentr. vron., v. 1. illic. 2. illuc, adv. [illt'l To that place, thith- er : I, Lit : iinus hue, illuc liine ; qumn illuc vcntiira est, ire illuc libct, Knn. in Cell. 19, ID, l'J : cliun illuc rodeuiiduin. est milii, Plant Am. 1, 3, 29 : quiiiii illuc veneris, id. Merc. 3, 4, 04 : pnulo inuim-n- to hue illuc iinpelli, Tor. And. 1, 5, 31 ; 60, line illuc quasi vitabundi ugitaro, Sail. J. 60, 4 ; mid, 6alicntcs hue illuc, Quint. 10, 7, (i ; for which, hue atque illuc intu- ens, Cic. de Or. 1, 40, 134 ; and, hue et illue Cursitant mixtac pucris puellae, llor. Od. 4, 11,9,— H Transf., To thai person or thing, thereto (very rarely) : Pe. Illuc rcdi. Me. Quo ego rcdeamr Pe. Equi- deni nd phrygionem censeo, Plant. Men. 4, 2, 54 : quo res haec pertinet ? illuc. Rum vitant stulti vitia, in contraria cur- runt, Hor. S. 1, 2, 2;j : illuc, unde abii, redeo : Nemon' ut avarus, etc., id. ib. 1, 1, 108 ; cf. ib. 1, It, 38. illucco (inl.), ere. v. n. [in-Iucco] To thine in or on something, to light vp, il- luminate a thing (extremely seldom ; perh. azn\ tipifii.) ■ atra pix tuo capiti illuceat, l'laut Capt 3, 4, 65. illucesco or illucisco (inl.), hixi, 3. o. inch. n. and a. [in-luccsco] I. Nentr., said of the day or of the sun, To grow light, begin to shine, to break, dawn (most freq. in the teinpp. pcrff.) : illucescet ille idiquando dies, quum til, etc., Cic. Mil. 26, 69 : — qui (dies) ut illuxit, mortui sunt re- perti, id. lusc. 1. 47, 114 ; cf., pro dii im- mortiilts, quis hie illuxit dies ? id. Frgm. ap. Quint. 9, 4, 70 ; and Ov. M. 7, 431 ; so, dies (alicui), Cic. Pis. 15, 34 ; Phil. 1, 12, 30; Acad. 2, 22, 69 ; Div. 1, 24, 50; cf. also, ca noctc, cui illuxit dies eaedis, on which arose the day, etc., Suet. Caes. 81 : quum tertio die sol ilhixisset, Cic. N. D. 2, 38, 96. — Hence, 2. lmpers., illuxit, It was light, day had dawned (so very rare- ly ; not in Cic. ; perh. also not in Caes. ; lor in B. C 1, 23, 1, luxit seems the better reading ; v. Oud. ad loc.) : ulii illuxit, Ro- manus productus in aciem, Liv. 2, 65, 1. — B. Trop. : quum populo Romano vox et auctoritas consulis repente in tantis tenebris illuxerit, Cic. Agr. 1, 8, 24 : cla- rissimum deinde Homeri illuxit ingeni- um, Vellei. 1, 5, 1. — lmpers. : apud quern si illuxerit, non universa pretia in patri- monium tuum processisse. shall be made clear, apparent, Cod. Justin. 5. 71, 10. — H. Act., To shine, upon, give light to (Piau- tin.) : ut mortales illuciscas luce clara et Candida, Plant. Am. 1, 3, 49 ; id. Iiacch. 2, 3, 22. illuctans (inl.), antis, Part, [inluc- tor] Struggling in or with any thing ; poet. : moditans verba illuctantia labris, struggling against, Stat. Th. 4, 790. illucubratUS (inl.). a, um, adj. [in- lucubratus] Not composed by night (late I, at.) : illucubrata atque impolita scripta, Snip. Scv. Kp. ad Bass. 3. illuculasco (inl.). ere, v. inch. n. [inlucco], said ot the day, To break, dawn : quum dies illuculascet, Front. Ep. ad Anton. 1, 5 ed. Mai. illudia (inl.), orum, n. filludo] Illu- sions (a post-class, word) : Tort. Resurr. cam. 16. illudio (in'-), are, v. the follg. art. illudo (inl.). si, sum, 3. (also, ace. to the 1st conj., illudiabant, Cell. 1, 7? 3) v. n. and a. [in-ludo], I, Nentr., To play at or icilh any thing, to sport with, amuse onc y s self with a thing ; A. I" £en. (so very seldom): illudo chartis, i. e. amuse myself with writing, Hor. S. 1, 4. 139: ima videbatur talis illu- dere palla, Tib. 3, 4, 35. B. In partic, pregu.: 1, To make sport or game of, to jest, mock, or jeer at, to ridicule (quite class.) : (cich. •'Cic. lie Or. 3, :,.!, 21)2;" nlso quoted in (Juint. 9, I, 28: cf. id. f, 6,51. illusor (inl.). oris, lit. |id.| A mocker, scoffer (a post-class, word) : legis, Tert. adv. Marc. 4, 35 mcd. ; so Aug. Ep. 253 fin. ; Paul. Nol. Carm. 20, 72. " illusti amentum (Mil.), i, n. |illus- troj An cnil)iitishntcut,oruantcutct[ speech: piouunciationis. Quint. 11,3, 149. illustratio (inl-), onis,/. [id.] in rhetoric, Vivid representation : "iusequc- tur iriipycia, quae a Cicerone illustratio et cvidentia noniinatur, quae non tarn dicere vidctur quain ostendcro." Quint. 6, 2. 32. illustrator (Inl-), oris, m. [id.J An enlightener (a post-class, word) : Deus il- lustrator rerum, Lact. 2, 9 ; Inscr. Rein, cl. 6, no. 129. illustre (inl.), adv., v. illustl'is, ad fin. illustris (inl.), e (also in the nam. sing, masc, illuster, Val. Max. 4, 1, 5 ; ib. 3, 11), adj. [in-lustroj Lighted vp, dear, bright, light, lustrous (quite class. ; esp. freq. ill the trop. signif.). I. Lit: ostendebat Carthaginem de excelso et pleno stellarum, illustri et cla- ro quodam loco, Cic. Rep. 6, 11 ; cf., turn nee niinis illustres nee vehementer ob- scuros locos haberi oportet Auct. Her. 3, 19, 32 ; so, locus. Cels. 3, 6 : habitare bo- nis et illustritus domi;ihi3, Cii N D ."; 37, 95 : balnearia, Col. 1, 6, 2 : illustris et pellucida Stella, Cic. Div. 1, 57, 130 ; so, radii solis, Plin. 18, 35, 78 : noctes, id. 9, 16. 23 : coelum, Val. Fl. 6, 528. — Comp. : ostio et lumine illustriore, Var. R, R. 3, 5, 5 ; cf., solis candor illustrior est quam ul- lius ignis, Cic. N. D. 2, 15, 40 ; Plant. Rud. I, 1, 6. II. Trop.: A. Mentally bright, i. e. ctair, plain, distinct, evident, manifest : praeter haec, quae testata sunt et illus- tria, habeo multa occultiorn, Cic. Fain. II, 27, 6: his rationibus tarn certis tam- que illustribus, etc., id. Rep. 1, 3 ; cf, il- lustribus igitur rebus insistis ... a certis et illustrioribus cohibes assensum, id. Acad. 2, 29, 94 : nee vera ita disscram de re tam illustri tamque nota, ut, etc., id. Rep. 1, 24 Mos. : factum illustre notuin- que omnibus, id. Verr. 2, 5, 13, 34 : visus insignis et illustris, id. N. D. 1. 2, 15 hit.: illustris oratio est, si, etc est enim haec pars orationis, quae rem constituat paene ante oculos ... est plus aliquanto illustre quam illud dilucidum : altero fit lit intel- ligamus, altero vero ut videre videamur, id I art or. 6, 20 : si desit illustris sxpli-J. natio, propositio. etc., Quint. 9, 2, 2: in- struenda est vita exemplis illustribus, Sen. Ep. 83. B. Morally bright, i. e. distinguished, respectable, famous, honorable, illustrious : homines illustres honore ac nomine. Q. Cic. Petit, cons. 5, 18 : illustrium hom'i- lium aetates et tempora persequi (shortly at'ter, de clarornm virorum laudibus), Cic. Brut 19, 74 : illustribus in personis tem- poribusque, id. Rep. 2, 31 fin. : illustris orator, id. Brut 32, 122 ; so, poe'tae, Quint. 5, 11, 36: fiorens et illustris adolescens. Caes. B. G. 7, 32, 4 : de antiquis illustris- simus quisque pastor brat, Var. R. R. 2, 1. 6: philosophorum iUustrissimi, Gell. 18, 7, 3 : feminae, noble, Suet Tib. 45 ; Cu\vz. 36 ; so, cum illustribus provineiarum, id. Caes. 48 : and. quorundam illustrium ex- sequiae, id. Tib. 32: — paterfamiliae illus- triore loco natus, Caes. B. G. 6, 19, :i : Themistoclis nomen est quam Solonis il lustrius, Cic. Off. 1, 22, 75 : vitae ratio il- lustrior, id. Rep. 3, 3 : cf., sunt illustriora quae publico hunt, id. ib. 3. 12 ; id. Fain. 1, 7, 9 : major atque illustrior res. more- important, more remarkable, Caes. B. G. 7. 3, 2: causarum illustrium quascuinque defendi nunc conficio orationes, Cic. do Sen. 11, 38. Adv. (ace. to no. II. A), Clearly, dis- tinctly, perspicuously (very rare; in the pos. it appears not to occur) : illnstrius. Cic. Fam. 10, 19. 1 ; Arn. 2, 44 : illustris- sime descripsit, Gell. 9, 13, 4. illustro (inl.), avi, atum, I. -a. a. [il- lustris] To light up, make light, illuminate (quite class.; esp. freq. in the trop. signif.). I. Lit. : sol euncta sua luce illustret et compleat, Cic. Rep. 6, 17 (al. collustret; 745 ILLY v. Mos. ad loc.) ; so, o, qua sol habitabiles Illustrat oras, maxime principum, Hor. Od. 4, 14, 5 ; Pita. 2, 18, 16 : ergastulum angustis illustratum i'enestris, Col. 1, 6, 3. U. Trop. (ace. to illustris, no. II. A and B) : A. To make clear to the mind, to clear up, elucidate, illustrate, explain : ut ea consilia, quae clam essent inita contra sa- lutein urbis, illustrentur, Cic. Cat. 3, 8, 20; cf., illustrantur, erumpunt omnia, id. ib. 1, 3, 6 ; and id. Rep. 2, 18 ; cf. also Lucr. 1, 138 : omnia illustrata. patefacta, comperta sunt per me, Cic. Cat. 3, 1, 3 ; so id. ib. 3, 9, 21 ; cf., si modo id patefac- tum et illustratum est, id. Lael. 26. 97 ; and, jus obscurum et ignotum patefacere et illustrnre, id. de Or. 1. 39, 177 : philo- sophiam veterem Latinis Uteris illustrare, id. Acad. 1, 1, 3 ; cf. id. Brut. 64, 228 :— il- lustrant earn (orationem) quasi stellae quaedam translata verba atque immutata, to place in the right light, to embellish, set off, adorn, id. Or. 27, 92; cf. id. Inv. 2, 15, 49 ; and, de illustranda oratione ut dice- res, id. de Or. 3, 36, 144; so, orationem, Quint. 4, 3,4; 8,6, 14; 11, 1; 2. J3. To make morally bright, to render famous, renowned,, illustrious : aliquem laudibus, Luccei. in Cic. Fam. 5, 14, 1 : quern Brutus cognomine suo illustravit, Plin. 34, 8, 19, § 82 : familiam illustrare, Suet. Galb. 3 : — illustrabit, mihi crede, tuam amplitudinem hominum injuria, Cic. Fam. 1, 6, 2 : humilius genus illus- trasse f'actis, Quint. 3, 7, 10 : summa qui- bus illustratur forum ingeuia, id. 10, 1, 122 ; cf.. Pndus poena Phaethontis illus- tratus, Plin. 3, 16, 20 ; and, vina maxime illustrata Messalae potu et salute, id. 14, 6, 8. § 69 ; Quint. 10, 1, 67 ; cf, quid prius illustrem satiris Musaque pedestri? Hor. S. 2, 6, 17 ; and Plin. 35, 10, 36, § 91. illnsus (inl.), a, um, Part., from il- ludo. * illutibarbus (»"!•)• &■ «m. adj. [''- .utus-barba] With a filthy beard: Mursyas, App. Flor. p. 341. illutlbllis (inl-). e, adj. fin-luo] That can not be washed out : odor, Plaut. Men. 1, 2, 57 dub. illutuS ('"!■)• a, um ' v - illotus. illuviCS (in'-), ei. /• [in-luo ; qs. that which is washed on any thing, a dirty de- posit; hence transf] I. Dirt, filth, tin- cleanness, nastiness of the body (mostly poet, and in post-Aug. prose) : hie cruci- atnr fame, frigore, illuvie, imbalnitie. im- perfundie, incuria, Lucil. in Non. 126, 2 ; so id. ib. 125, 31 ; Varr. ib. 34 ; Ter. Heaut. 2, 3, 54 : pectus illuvie scabrum. Cic. poet. fuse. 3, 12, 26 : illuvie ac squalore obsitus, Tac. A. 4, 28 : illuvie deformis, id. Hist 4, 46 : vellera morbo illuvieque pe- resa, Virg. G. 3, 561 : oris, Ulp. Dig. 21. 1, 12. — As a term of reproach : di te per- dant . . . oboluisti allium, Germana illn- vies, rusticus, hircus, hara suis, you per- fect beast, Plaut. Most. 1, 1, 39. — II. Art overflowing, inundation (post-classical): aquarum, Just. 2, 1; 6: placida, i. e. the water thai, has overflowed, Tac. A. 12, 51. Hlyrii (archaic orfhogr., Illurii, Plaut. Men. 2, 1, 10), orum. m., 'IAA'/Xoi, A peo- ple on the Adriatic Sea, in the modern Dal- matiaandAlbdnia,liel:2,%l; 12; Liv. 10, 2 ; 42, 26 ; 43, 9, et saep. : in Iliyriis. i. e. ' in. lllyria, Plin. 2, 103, 106, — H. Derivv., A. lilyriUS, ». um, adj.. Of or belong- ing to the Ilh/rians, Illyrian : ager, Oato taGell. 11, 3, 2: latro, Cic. Off. 2, 11, 40. — Hence. 2. Snbsfc, lllyria, "e, /., The country of lllyria, Prop. 1, 8, 2; as con- sisting of two parts, Roman and Grecian lllyria, also in the plur., Illyriae. arum, Prop. 2, 16, 10. — B. IllyriCUS (also written Illuricus, Plaut. Trill. 4, 2, 10), a, um, adj., Of or belonging to the Illyrians, Ulyrio.n: mare, Cic. de Imp. Pomp. 12, 35: sinus, Virg. A. 1. 243: undue, Hor. Od. 1, 28, 22: pix, Ov. Pont. 4, 14. 45: eentes, Mel. 2, 3. 1 1 : fades hominis, Plaut. Trin. 4, 2, 10. — Snbst., Illyricum. i. »., The couutrii oflllijria, Var. R. I!. 2. 10, 9 ; Cic. Att. 10, 6, 3: Liv. 43, 9; Mel. 2. 3, 13; Plin. 3. 21. 25— C. Illyncianus, ". um, adj., the same : gens. Valer. ap. Treb. Claud. 14 : omries, Cod. Theod. 10, 10, 26. — D. lllyria, Mis, f., Illyrian .- ora, Ov. Tr. 2, 229; Sil; 8, 292: Epidamnos, 746 IM AG Luc. 2, 624. — Subst, The country of ll- lyria, Ov. Pont. 2, 2, 79 ; Mel. 1, 3, 4. (* Ilotac, arum, m., v. Helotes.) XluS, >> »'i "IAoS. A son of Tros, broth- er of Assaracus and Ganymede, father of Laomedon, king of the Trojans, and found- er of Ilium, Virg: A. 6, 650; Ov. M. 11, 756. — II. Surname of Ascanius, Virg. A. 1, 268. Ilva, «c, /• The modern Island of El- ba, in the Mediterranean Sea, Mel. 2, 7, 19 ; Plin. 3, 6, 12 ; 34, 14, 4 ; Liv. 30, 39 ; Virg. A. 10, 173 ; Sil. 8, G17. im, i- <1- eum, v. is, ad init; (* Imacharensis (Imacar.), e, adj. Of Imachara, a city iu the eastern part of Sicily, now Maccara-. Leontes, Cic. Verr. 5, 7,-15 : ager, id. ib. 3, 18, 47. Imacharen- ses (Imacar.), The inhabitants of Imacha- ra, id. ib. 3. 42, 100.) imaginabundus, a, '". odj. flm- aginor] That rep'escnls or pictures to him- self (a post-class, word) : carnificcm im- aginabundus, App. M. 3 init. imaginalis, e, adj. [imago] Figura- tive (late Latin) : descriptio .ludaeorum, Vet. interpr. Iren. 5, 11. — Adv., Imagi- nallter, Aug. de Gen. ad- lit. 12, 5; 6. imaginalitcr, adv., v. preced. art. imaginarie, flrfB -> v - imaginarius, ad Jin. imaginarius, »• ™. adj. [imago] I, Of or belonging to images, image- (late Lat.) : pictor, plastes, Edict. Diocl. p. 22. — B. Subst, imaginarius, ii, m., i. q. ini- aginiier, The bearer of the emperor's image (as a standard), Veg. Mil. 2, 7,— H. That exists only in appearance, seeming, nom- inal, fancied, imaginary (not ante- Aug.) : fasces, Liv. 3, 41, 1 : titulus nuptiarum (c. c. falsus), App. Apol. p. 323 : venditio. Ulp. Dig. 18, 1,55: imaginariae militiae genus, Suet Claud. 25 : funus, Capit. Ber- lin. 15. — '"Adv., imaginarie: effingere epigrammata, according to imagination, as fancy prompts, Sid. Ep. 2, 10. imaginatlO, onis, /. [imaginor] A mental image, fancy, imagination (a post- Aug. word) : libidinum imaginationes in somno. Plin. 20, 7, 26 fin. : Aegyptnm, secretis imaginationibus agitans, Tac. A. 15, 36. imagineus, a, um, adj. [imago] Of or belonging to an image, image- (late Latin) : fisrurae, image-figures, i. e. that serve as likenesses, Venant Fortun. Vit S. Mart. 2, 276 : poenae, i. e. for refusing to worship an image, Sedul. 1, 187. imaginifer, eri, m. [imiigo-fero] An image-bearer, i.e. one who bears the imper- or's image (as a standard), Veg. Mil. 2. 7; Inscr. Orell. no. 3478 sq. imagine without perf, atom, 1. v. a. I [imaaoj To give an image of, to represent, | fashion (a post-classical word and very i rare): ut speculum in loco eerto positum nihil imaginat, aliorsum trnnslatum i'acit imagines, Gell. 16, 18, 3 : terram digitis suis imarrinatam motuere et adorare, Lact. 5, 13 fin. imaginor, atus, L »■ dcp. a. [id.] To picture to one's self, to fancy, imagine (a po6t-Aug. word) : ipse etiam M. Tullius' quacrit adhuc eum (eloquentem), et tan- tum imaginatur ac fill git, Quint. 12, 1, 21 ; so, fercula triumphi, Plin. 9, 35, 58 : pavo- rem eorum, Tac. A. 15, 69 : nee solum quae facta sint aut fiant, sed etiam quae futura sint aut futura fuerint, imagina- nrar, Quint. 9, 2, 41 ; so Plin. Ep. 2. 1 0, 7 :— Venerem per somnia, Plin. 20, 13, 51 ; so of dreams, Calpurnia uxor iiuaginata est, collabi fastigium domus, Suet. Caes. 81. (imaginosum, a corrupted word in Catull. 41, 8; v. the commentators, ad loc.) imago, inis,/ [root IM, whence im- itbr; and With a sibilant SIM, whence similis] An imitation, copy of a thing, an image, likeness (i. e. a picture, statue, mask, an apparition, ghost, phantom ; the latter only poet, and in post-Aus. prose; cf, simulacrum): "imago ab imitatione dicta," Fest p. 112 Milll. ; cf, " imago di- citur quasi imitago," Porpbyr. Hor. Od. 1, 12,4. I, Lit: Spartiates Agesilaus neque pictam neque fietam iniaginem suam pas- sus est esse . . . unus Xenophontis libel- IM AG lus in eo rege laudando facile omnes im- agines omnium statuasque superavit, Cic. Fam. 5, 12, 7 : Demosthenes, cujus nuper inter imagines tuas ac tuorum imagine»! ex aere vidi, id. Or. 31, 110 : Epicuri in pocidis et in anulis, id. Fin. 5, 1, 3 : hom- inis jmaginem gypso e facie ipsa primus omnium expressit ceraque in earn for- mam gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, Plin. 35, 12, 44 : Africani, Cic. Rep. 6, 10 : inulieris, Quint 7, 7, 5: Antigoni, id. 2, 13, 12: depictam in tabula sipariove imaginem rei, id. 6, 1, 32: cereae, Hor. Epod. 17, 76; Sat. 1, 8, 43 : epistola atque imago me certum fe- cit, ?'. -e. the image on the seal, the signet, Plaut. Ps. 4, 6, 35 ; id. ib. 4, 2, 29, and 4, 7, 105 : — infelix simulacrum atque ipsius umbra Creusae Visa mihi ante oculos et nota major imairo, Virg. A. 2, 773 ; cf., et nunc magna mei sub terras ibit imago, id. ib. 4, 654 ; and, non vanae redeat sanguis imagini, Hor. Od. 1, 24, 15: (somnus) Vanum nocturnis fallit imaginibus, Tib. 3, 4, 56 ; cf. Hor. Od. 3, 27, 40 ; so Suet. Aug. 94; Calig. 50: quid natum, toties falsis Ludis imaginibus? phantoms, Virg. A. 1, 408 : ubique pavor et plnrima mortis im- ago, id. ib. 2, 369; cf., varia pereuntium forma et omni imagine mortium, Tac. H. 3, 28 ; so, caesorum insepultorumqne, id. Ann. 1, 62 ; and. suprcmorum (i. e. fune- ris) imago, id. Hist 4, 45. 2. In partic, An ancestral image, of a distinguished Roman (of one who had been aedile, praetor, or consul ; usually made of wax and placed in the atrium of a Roman house, and carried in funeral processions) (usually in the plural) : ob- repsisti ad honores errore hominum, commendatione liimosarum imaginum, quarum simile habes nihil praeter colo- rem, of smoky (i. e. old) ancestral im- ages,, Cic. Pis. 1,1: si quid deliquero, uullae sunt imagines, quae me a vobis deprecentur, i. e. no ancestors of distinc- tion, id. Agr. 2, 36, 100 ; cf., quia imagines non habeo et quia mihi nova nobilitas est, Sail. J. 85, 25: qui imagines familiae suae consecuti sunt, Cic. Agr. 2, 1, 1 : homo | veteris prosapiae ac multarum imaginum, I Sail. .1. 85, 10 : majorum imagines, id. ib. I 5, 5 ; so Suet. Vesp. 1 : multis iu familia senatoriis imaginibus, id. Aug. 4 : esto beata. funus atque imagines Duiant tri- umphnles tuum, Hor. Epod. 8, 11 : qui stupet in ritulis et imaginibus, id. Sat. 1, 6, 17.— In the sing. : jus im agin is, Cic. Verr. ! 2, 5, 14, 36 : imriginis ornandae causa, id ! Sest, 8, 19: vir honcstissimae imaginis futllrus ad posteros, Liv. 3, 58, 2 ; id. 3, 72. B. Transf. : 1. A reflection or reverb- eration of a sound, an echo (so mostly poet.) : (mellaria i'accre oportet) potissi- mum ubi non resonent imagines, Var. R. R. 3, 16, 12: concava pulsu Saxa sonant rocisque ottensa rcsultat imai:o, Virg. G. 4,50; cf. Sil. 14,365; and, a'lternae' de- ceptus imagine vocis : Hue coknmus ait . . . Cotamus rettilit Echo. Ov. M. 3, 385 : cujus recinit jocosa Nomen imago, Hor. Od. 1, 12, 4 ; so, joeosa Vaticnni montis, id. ib. 1. 20, 8 : vaga. Val. Fl. 3. 596. II. Trop.: A. I n gen., An image or likeness of a thing formed in the mind, a conception, thought, imagination, idea: Seipionis memorinm atque imaginem sibi propftnere, Cic. Lael. 27, 102; so, magnam partem noetium in imagine tua vigil exi- go, nin. Ep. 7, 5, 1 : imagines, quae ctSoi- Xa nominant, quorum incursione non so- lum videmus, sed etiam cogitamus, Cic. Fin. 1, 6, 21 ; cf., imagines extrinsecus in animos nostras per corpus irrumpere, id. Acad. 2, 40, 125; and, nulla species cogi- tnri potest nisi pulsu imaginum, etc. id. Div. 2, 67, 137 sq. : unum aliquem te ex barbatis illis. exempluni imperii veteris, imaginem antiquitatis, columen rei jml)- licae diceres intueri, an image of the olden lime, id. Sest. 8, 19 ; cf., expiessam ima- ginem vitne qnotidianae videre, id. Rose. Am. 16, 47: and, quorum (temporum) imaginem video in rebus tuis, id. Fam. 1, 6, 2 : naturae . . . urbis et populi, id. Rep. 2, 39. .fin.: justitiae, Quint 2, 20, 6; so, virtutis, id. 10, 2, 15 : simililudines ad ex- priraendns rerum imagines compositno, id. 8. 3, 72. 1MB E B. In pnrtic. : 1, In rhetor. Inng., A figurative representation, similitude, corn' parison : " comparabile est, quod in rebus diverais similem nliquam rationem conti- net. Ejus partes sunt tres : imago, eolla- tio, exemplum. Imago est oratio demon- strans corporum aut naturarum similitu- dinem, etc., Cic. Inv. 1, 30, 49 ; of., " ima- go est forniae cum forma cum quadara similitudinc collntio," Auct. Her. 4, 49, 62 ; eo Sen. Ep. 59; 92 ; Quint. 6, 1. 28 ; Hor. S. 2. 3, 320; Ep. 1, 7,34. 2. With the idea predominating of mere imitation, in opposition to what is original or real, A mere form, image, semblance, appearance, shadow: co?isecta- tur nullam emincntem ettigicm virtutis, sed adumbratam imaginem gloriae, Cic. Tusc. 3, 2, 3 ; nos veri juris gcrmanaeque justitiae soliditm et expressam effigiem nullam tenemus : umbra et imaginibus utimur, id. Off. 3, 17. 09; cf., non in um- bra et imagine civitatis, etc., id. Rep. 2, 30 ; and, umbram oquitis Romani et imaginem videtis. id. Rab. Post. 15, 41 : haec ara tota dicendi, sive ortis imago quaedam est et similitudo, habet banc vim, ut, etc., id. de Or. 2, 87, 356: imago judiciorum. only the appearance of courts, id. Sest. 13, 30 ; cf., imaginem rei publicae nullam reli- quissent, id. Agr. 2, 32, 88 : imaginem re- tinendi largiendive penes nos, vim penes l'arthos, Tac. A. 15, 14 : qui faciem elo- quentiae, non imaginem pracstaret, id. Or. 34. * ima juncula, ae. /. [imagoj A lit- tle image: aerea puerilis, Suet. Aug. 7. (* ImaitSi i, m., "I/iaos, A chain of mountains in Asia, between the Caspian Sea and Ike Ganges, Plin. 5, 27, 27, § 98 ; cf. id. fi, 17, 21, § 04.) imbalnirics, ei, /. fin-balneum] An unbutfu'd, filthy condition, filthiness : liic cruciatur fame, illuvie, imbalnitie, etc., I.ucil. in Non. 126, 2. t imbarbescere> barbatum fieri, Fest. p. 109. imbecille? ado., v. imbecillus. ad fin. imbccillis (inb.), e, v. imbecillus, ad- iiiit. imbecillitas (inb.), atis,/. [imbecil- lus] Weakness, feebleness (quite class.) : J, Physical : Tulliae meae morbus et im- becillitas corporis me exanimat, Cic. Att. 11, 6, 4 ; so, virium (c. c. infirmitas late- rum), id. Brut 55, 202 : valetudinis, id. Fam. 7, 1. 5 : Niciae nostri (c. c. mollitia), id. Att. 12, 26. 2; so Suet. Gramm. 14; c. c. senium, id. Calig. 44 : imbecillitate Augusti nunciata, i. e. indisposition, id Tib. 11: — imbecillitas materiae, Caes. B. C. 2, 15, 2. — B. Transf., of condition as re- gards ability, Powerlessness, impotency, helplessness, imbecility: utrum propter imbecillitatem atque inopiam desiderata sit amicitia, Cic. Lael. 8, 26 ; so id. ib. 9, 29; 32; Rep. 1, 25; 3, 14; cf., humani generis imbecillitatem fragilitatemque ex- timescere, id. Tusc. 5. 1, 3. — H. Mental : animi, Caes. B. G. 7, 77, 9 ; so, ingenii, Plin. Ep. 4, 18, 1 : consilii, Cic. Oft'. 1, 32, 117: magistratuum, id. Fam. 1, 4, 3: fid- lit plerumque, quod probitas vocatur, quae est imbecillitas, Quint. 6, 4, 12 : ne- que illos imbecillitatis damnandos, Tac. A._4, 8. _ imbecillus (inb.), a, um (also ace. to the 3d decl. abl. sing., imbecilli insienio, Plin. Pan. 79, 4), adj. Weak, feeble (quite class.) : I. Physically : /^. Of living be- ings : quum homo imbecillus a valentis- sima bestia laniatur, Cic. Fam. 7, 1, 3 : multi sunt imbecilli senes . . . quam fuit imbecillus P. Africani filius! quam tenui aut nulla potius valetudine ! id. de Sen. 11, 35 : et absentes (amici) assunt et egen- tes abundant et imbecilli valent, etc., id. Lael. 7, 23 : imbecilliores, opp. firmiores, Quint. 5, 10, 49 : Marius et valetudine et natura imbecillior, Cic. Q. Fr. 2, 10, 3 : nemo e nobis imbecillus fuit, cujus salus ac valetudo non sustsntaretur Caesaris cura, i. e. indisposed, Vellei. 2, 114, 1. — Subst. : Lucr. 5, 1022. B, of things : vox, Quint. 11, 3, 13 ; 60, irons, id. 12, 5, 4 : pulsus venarum (c. c. exigui), Cels. 3, 19 : imbecillissimus ac facillimus sanguis, Sen. Ben. 4, 18: ac- cedent anni et tractari mollius aetas Im- IMB E becilla volet, Hor. S. 2, 2, 86 : — ncscio quomodo imbecillior est medicina quam morbus, Cic. Att. 10, 14, 2 : terra infe- cunda ad omnia atque imbecilla, Plin. 17, 3,3: Vina {opp. valida). id. 14, 21, 27: ini- becillissimam materiam esse omne olus, ('. e. the least nourishing, Cels. 2, 18. In a different sense : ovum durum valentissi- mae materiae est, molle vel sorbile imbe- cillissimao, i. e. very easy of digestion, id. ib. : simulacra vultus imbecilla ac mortn- lia sunt : forma mentis aetcrna, Tnc. Agr. 46: regnum vobis trado firmum, si boni eritis : si mali, imbecillum, Sail. .1. 10, 6. II. Mentally : qui cam supcrstitionrm imbecilli animi atque anilis jmtent, Cic. Div. 2, 60, 125; so, ingenia, Quint. 2. 8, 12; cf., imbecilliores vel animo vel for- tune, Cic. Lael. 19,70; and id. Kep. 1,34 : ab imbccillis accusatoribus accusari, id. Q. Fr. 2, 6, 6 : suspiciones, Tac. A. 2, 76. — Subst. : ignavi et imbecilli, Cic. Rep. 1, 32 ; Sen. Ep. 85. Adv., Weakly, feebly, faintly (very rare ; perh. only in the Comp.) : iis, quae viden- tur, imbecillius assentiuntur, Cic. Acad. 2, 17, 52 : imbecillius horrent dolorem, id. Tusc. 5, 30, 85. imbellia (inb.), ae,/. [in-bellum] Un- fitness for war (a post-Aug. word) : igna- via imbelliaque militum, Gell. 5, 5, 5 : hominem imbellia cingit, want of anas or weapons. Sen. Ben. 4, 18 (al. imbecillitas) : "imbelliam belli inscientiam," Fest. p. 114 Mutt imbcllis (inb.), e, adj. [in-bellum] XJnwarlike, unfit for war ,* or peaceful, fond of peace (mostly poet, and in post- Aim prose) : I, Of living beings : ut im- bafce timidique videamur, Cic. Oft'. 1, 24, 83 ; so. ignavi et imbelles, Liv. 26. 2, 11 : and, timidi et imbelles, Quint. 12, 5, 2 : ipse acer, bellicosus ; at is, quem petebat, quietus, imbellis, placido ingenio, etc., Sail. J. 20, 2 : strenui et imbelles inulti obtrun- cari, id. ib. 67, 2 : pro viro forti contra imbellem. Quint. 3, 7, 19 : turba (i. e. women and children), Liv. 32, 13, 14 : im- bellis et pastoralis manna. Vellei. 1, 8,-5 : Tac. H. 4, 33 : juventa, Hor. Od. 3, 2, 15: cervi, Virg. G. 3, 265 : cf., columba, Hor. Od. 4, 4, 31 : dei, i. e. Venus and Amor, Ov. Am. 1, 10, 20. — H, Of inanimate and ab- stract things : itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes, Cic. Lael. 13, 47 : sic fatus senior telum- que imbelle sine ictu Conjecit, i. e. weak, powerless, Virg. A. 2, 544 ; cf., lacerti, Ov. M. 13, 109 : Tarentum, i. e. peaceful, Hor. Ep. 1, 7, 45; so, Asia. Liv. 9. 19, 10: cith- ara, Hor. Od. 1, 15, 15 ; cf., lyra, id. ib. 1, 6, 10 : plectrum. Ov. M. 5, li4 : carmen, Stat. Th. 10, 874 : oliva, Val. Fl. 5, 362: fretum, ;'. e. calm, tranquil, Stat. S. 3, 5, 84 ; cf. id. Theb. 3, 255. imber* bris, m. [6u6p:,i] A heavy or violent rain, a rain-storm, shower of rain, pelting or pouring rain: J t Lit. (quite class.) : e'rat hiems sum ma, tempestas per- frigida, imber maximus, Cic. Verr. 2, 4, 40, 86 : ita niagnos et assiduos imbres ha- bebamus, id. Att. 13. 16, 1: maximo im- bri Capuam veni, id. ib. 7, 20, 1 ; so, in imbri, in frigore, id. Verr. 2, 4, 40, 87 ; and, iter factum comiptius imbri, Hor. S. 1, 5, 95; for which, imbrc lutoque Asper- sus, id. Ep. 1, 11, 11 : quae opera per im- brem fieri potuerint, Cato R. R. 2, 3 : lap- ideus aut sanguineus imber. Civ. Div. 2, 28, 60 ; cf., quid quum saepe lapidum, sanguinis nonnumquam, terrae interdum, quondam etiam lactis imber defluxit? id. ib. 1, 43, 98 ;. for which, imbri lapidavit, Liv. 43, 13. — 2. Proverb.: a. Imbrem in cribrum srerere, i. e. to attempt an im- possibility. Plaut. Ps. 1. 1, 100.— b. Tarn hoc tibi in proclivi est quam imber est quando pluit, i. e. exceedingly easy, Plaut. Capt. 2, 2, 86. B. Transf., in gen. : A. A rain-cloud, storm-cloud : caeruleus supra caput asti- tit imber, Virg. A. 3, 194 ; 5, 10 : grandi- nis imbres. hail-storms, Lucr. 6, 107. B. For Rain-water : piscinae cisternae- que servandis imbribus, Tac. H. 5, 12. C. For Water Or fluid, liquid in sren. (poet.) : quoi par imber et ignis, Enn. Ann. 1, 25; so of water as an element: ex igni, terra atque anima procrescere et 1MB R imbri, Lucr. 1, 716: ut ferrum Stridit, ubi in gelidum propter demisimus imbrem, id. (i, 149 ; so, calidi, Ov. Am. 2. 15, 23 : ra- tibusquc fremebat Imber Neptuni, Enn. Ann. 7, 78 ; so of the sea, Virg. A. 1, 123 ; Ov. Her. 18, 104 ; Val. Fl. 4, 665 : amicos irriget imbres, Virg. G. 4, 115 : — imbre per indignas usque cadentc genas, Ov. Tr. 1, 3. 18 : sanguineus, stream of blood, Stat. Th. 1, 437; cf., cruentus, Luc. 6, 224: nectaris, Claud. Nupt. Hon. 101. "' B. Like the Eng. word shower, of things that descend in great number, in a manner resembling rain : ferreus ingruit imber, Virg. A. 12, 284. imbcrbis (inb.), e, adj. |in-barba] Without a beard, beardless (rare, but quite class.): non convenirc barbatum esse fili- um (Aesculapium), quum pater (Apollo) imberbia esset, Cic. N. D. 3, 34, 83 : juve- nis, Hor. A. P. 161 : quae Imberbes didi- cere, id. Ep. 2, 1, 85. — Also in the form imbcrbuS; a . um : androgyni. Lucil. in Non. 493, 27, and in Charis. p. 74 : quod maximi sunt iidemque imberbi, Var. in Non. 493. 30. imblbp (inb.), hi, 3. v. a. [in-bibo] To drink in, imbibe: I, Lit. (post-Aug. and very rarely) : is uidor per infurnibulum imbibitur in vetere tussi, Plin. 24, 15, 85. — B. Transf. : oculi imbiburit tenebras, i. e. become darkened, blind, Nazar. Pan. ad Const. 13. — U, Trop., To imbibe, con- ceive (so quite class.) : de aliquo mnlam opinionem animo imbibere, Cic. Verr. 1, 14, 42 : certamen animis, Liv. 2, 58, 6 ; so, paternas artes ingenio, Aus. Parent. 13. — B. In par tic., To determine, resolve to do a thing (usually connected with an object-clause) : quod si facere nolit atque imbiberit ejusmodi rationibus illiun ad suas conditiones perducere, Cic. Quint. 6, 72 ; so, ut ex ira poenas petere imbibat acres, Lucr. 6, 72, and id. 3, 1010 : neque immemorejus, quod initio consulatus lm- biberat, reconciliandi animos plebis, Liv. 2, 47, 12. * imblto (inb.). ere, v. a. [in bito] To go into, enter: meam domum ne imbitas, Plaut. Epid. 1, 2, 42. * imbonitas (inb.), atis, /. [in-boni- tas] Inconvenience (a post-class, word) : duritia et imbonitas et insuavitas, Tert. adv. Mart. 3, imbracteo (inbr.), without perf, atum, 1. v. a. [in-bracteoj To overlay with leaf-metal (late Lat) : statuas auro im- braeteari, be gilded over, Amm. 14, 6 ; so, aereum opus auro, id. 17, 4 : corpora so- lida, id. 25, 1. imbres. icis, /. (less freq. m., e. g. Plin. 17, 14, 24 fin.; Arn. 3, 107) [imber] A hollow tile, gutter-tile, pan-tile (used in covering roofs for the purpose of leading off the rain): " legulae vocatae, quod te- gant aedes ; et imbrices quod accipiant imbres," Isid. Orig. 19, 10 : meas contre- gisti imbrices et tegulas, Plaut. Mil. 2, 6, 24 ; cf. id. Most. 1, 2, 28 ; so Sisenn. in Non. 125, 18 ; Plin. 35, 12, 46 ; Virg. G. 2, 296. — B. Transf., of things shaped like a pan-tile : A. A gutter, Col. 9, 13, 6 ; 2, 2, 9 ; Plin. 17, 14, 24 fin. ; Cato R. R. 21, 3. — B. A certain part of a hog (either the ear, spare-rib, or womb), Mart. 2, 37, 2. — C. Imbrex narium, The partition (sep- tum) in the nose, Arn. 3, 107. — B. A mode of applauding with the hands formed into hollows, invented by Nero, Suet. Ner. 20. imbrialis. e, adj. [id.] Of or belong- ing to rain (a post-class, word) : aqua, quam vulgo cisterninam vocant, rain-wa- ter. Coel. Aur. Tard. 5, 10 mcd. imbl'lcatim. adv. [imbrex] In the form of a gutter-tile (post-Aug. and very rare) : imbricatim undata, Plin. 9, 33, 52. Imbricitor» OI "i s , m. [imber-cieo] He who causes showers, the shower-sender (a poet, word) : spiritus Austri Imbricitor, etc., Enn. Ann. 17, 15 : Apollo deus Im- bricitor, Macr. S. 1, 17 med. : Juppiter dicitur etiam Imbricitor et item Serena- tor, App. de Mundo. + imbricitor ipSpoerat, Pp'cxtrat, Gloss. Philox. imbriCO, without perf.. atum, 1. r. a. [imbrexj I, To cover with gutter-tiles (post-class.) : tegulis interjacentibus im- bricarentur. Sid. Ep. 2, 2.— H. To form 747 IMBU like a gutter-tile : caementa inter se, Vitr. 2, 8 : lnurus folio per margines imbricato, Plin. 15, 30, 30 ; so in the part, perf., un- gues simiae, id. 11, 45, 101 : vertebrae, id. II. 1, 1. imbriCUS) »• un >. a ^j- [imber] Rainy (au ante- and post-class, word) : Auster, rain-bringing, Plnut Merc. 5, 2, 35 ; so, eolstitium (opp. hiems screna), Macr. S. 5, 20 fin.: "Jmbrica tempestate pluviam vi- detur significare," Fest. p. 109 Mull. imbridus. a . um . adj. [id-] Rainy (a post-class, word) : coelum, Sol. 4 : solum (opp. siccum). Pall. Jan. 13, 1. imbrifev» era, erum, adj. [imber-fero] Rain-bringing, rainy (poet, and in post- Aug. prose) : Au6tri, Ov. M. 13, 725 : ver, Virg. G. 1, 313 : coelum, Col. 5, 5, 4 : Ni- lus, i. e. water-bringing, overflowing, Mart. 1, 63, 5. imbriflCO) are, v. a. [imber-facio] To rain upon, to wet, moisten (a post-class, word) : terram aquis (aer), Mart. Cap. 6, 191. Imbrius. a, um, v. the follg. art ImbrOS and Imbrus. i. rn., '■\u6poS, A small island in the Aegean Sea, over against the Chersonesus Thracica, near Lemnos and Samothrace, now Imbro, Mel. 2, 7, 8 ; Plin. 4, 12, 23. Also called Im- bria terra, Ov. Tr. 1, 10. 18. 1 imbrumari dicuntur, quibus fasti- dium est ciborum. Edacitas enim Graece fip7iua appellatur. Isid. Orig, 5, 35. imbubino. are, v. a. [Jbubino] To befoul, defile: '-Jbubinare est menstruo mulierum sanguine inquinare. Lucilius: Haec, inquit, te imbubinat, at contra te im- bulbitat. Imbulbitare est puerili stercore inquinare, dictum ex timo, quod Graeci appellant Qo\6itov," Fest. p. 32 Mull. imbulbitOj ar e, v. the pieced, art. imbuo (inb.), ui, utum, 3. v. a. fin-BI, whence bibo, kindr. with LII2, whence nivoi; also in a causative sense] To wet, moisten, soak, sleep, saturate (quite class.). I, Lit.: liqu'oribus lanam. Col. 9, 14, 15 : tapetes, quos concha purpura imbu- ens venenavit, Cn. Matius in Gell. 20, 9, 3 : cados amiirea, Plin. 15, 8, 8 : guttura lacte, Ov. lb. 131 : iinbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius, wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6 : 6ar,guis novus imbuit arma, Virg. A. 7, 554 : sanguine manus, Vellei. 2, 20, 1 : vestis imbuta sanguine, Ov. M. 9, 153: manus tnbo imbutum, Hor. Epod. 5, 65 : tela imbuta veneno, Ov. Tr. 4, 1, 77 : os- cula, quae Venus Quinta parte sui necta- ris imbuit, Hor. Od. 1, 13, 16 : odore im- buta Testa, id. Ep. 1, 2, 69.— Po -t ; pavo- num ridenti imbuta lepore P. pi i. i. e„ ar- rayed in the smiling charms, etc., Lucr. 2, 502 ; id. 2, 734. II. 'Prop.: A. It> gen., To fill, steep, stain, taint, infect, imbue with any thing (so esp. freq. in the part, perf.) : morte manus, Att. in Non. 521, 8 ; cf.. gladium scelere, Cic. Phil. 5, 7, 20: talibus pro- missis aures militum, Curt. 4, 10. — (j3) In the part. perf. : aliqua humanitate imbuti, Var. R. R. 1, 17, 4 ; cf., religione imbuti, Cic. Div. ], 42, 93; so, imbutus admirati- one, Liv. 21, 39, 7: legiones favore Otho- nis, Tac. H. 2, 85 : miles longo Caesarum Sacramento, id. ib. 1, 5 : imbuti et infecti Romanis delenimentis, Liv. 40, 11, 3 ; so, imbutus alicujus consiliis, id. 42, 26, 8: — hac ille crudelitate imbutus, Cic. Phil. 3, 3, 4 ; so, superstitione, id. Fin. 1, 18, CO : sociale bcllum macula sceleris imbutum, id. Font. 14. 31 : colonorum caede imbu- ris armis, Liv. 4, 31, 7 ; so, imbutae caede manus, Ov. A. A. 2. 714: imbutae praeda manus, Tac. A. 1, 36. JQ, In partic, To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, conse- crate, dedicate, instruct, imbue : quibus ille studiis ab ineunte aetate so imbuerat, Cic. Deiot. 10,28; cf., anitnum tenerum opini- onilnis, id. Att. 14, 13, B, 4 ; and, adoles- centuli caatrensibus stipendiis imbucban- tur, Plin. Ep. 8, 14, 5 : Uberaliter educa- tes servilibus vitiis imbuissc, Liv. 26, 2, 11 : nemo est tarn immanis, cujus inen- tem nou imbuerit deorum opinio, Cic. Tusc. I, 13, 30 ; cf.. ea pietato omnium pectora imbuerat, ut, etc., Liv. 1, 21, 1 : imbuundis sociis ad oiheia legum, Tac. A. 748 IMIT 12, 32: nee quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos, id. Hist. 5, 5 : — optime cum domito juvencus imbuitur, i. e. is trained to labor, Plin. 8, 45, 70. — Poet.: ilia rudem cursu prima imbui Amphitriten, i. e. was the first to navigate, Catull. 64, 11 ; so, terras vomere, i. e. to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52 ; Val. Fl. 1, 69 : phialam nectare, j\ e. to fill first, Mart. 8, 51, 17 : bellum sanguine, to consecrate (*i. e. instituere, Heyne), Virg. A. 7, 542: juvenem primo Hynienaeo (conjux), Sil. 3, 65 : imbuis exemplum primae tu, Ro- mule, palmae, i. e. begin, set the example, Prop. 4, 10, 5; so, opus, Ov. A. A. 1, 654. — (p) In the part. perf. : nos ita a majori- bus insrituti atque imbuti sumus, ut, etc., Cic. Phil. 10, 10, 20 ; cf, et doctrina libe- raliter institutus et aliquo jam imbutus usu, id. de Or. 2, 39, 162 ; and, parentum praeceptis imbuti, id. Off. 1, 32, 118 : im- butus rudimentis militiae, Vellei. 2, 129, 2 ; cf, imbutum jam a juventa certamini- bus plebeiis, Liv. 5, 2, 13 : cognitiones verborum, quibus imbuti sumus, Cic. Fin. 2, 5, 16 : dialecticis imbutus, id. Tusc. 1, 7, 14 ; cf., Uteris saltern leviter imbutus, Quint. 1, 2, 16 ; and, quasi non perfectum Uteris sod imbutum, Suet. Gramm. 4 : (verna) Literulis Graecis imbutus, Hor. Ep. 2, 2, 7 : ad quam (legem) non docti, sed facti, non insrituti, sed imbuti sumus, Cic._Mil. 4, 10. ! irnburvuirs. Actum ab urvo, quod ita llexum ut redeat 6ursum vorsus, lit in aratro quod est urvum, Var. L. L. 5, 27, 36, § 127. imbiitamentum. '- n - [imbuo, no. II. BJ Instruction, teaching (late Lat.) : varia dogmatum, Fulg. Myth. 1 prooem. imbutus- a, um, Part., from imbuo. imitabilis, e, o-dj. [imitor] That may be imitated, imitable (rare, but quite class.) : orationis subtilitas imitabilis ilia quidem videtur esse existimanti, Cic. Or. 23, 76 ; cf. Quint. 10, 1, 61 ; 10, 2, 12 ; 19 : tu mihl maxime imitabilis, maxime imitandus vi- debaris, Plin. Ep. 7, 20, 4 : non imitabile fulmen, Virg. A. 6, 590: quiddam, Ov. Pont. 4. 10, 77 : neque est gemma alia imi- tabilior mendacio vitri, Plin. 37, 8, 33. ltnitamcn. inis, n. [id.] Imitation, abstr. and coucr., a resemblance, likeness, image (an Ovidian word): somnia, quae veras aequent imitamine formas, Ov, M. 11, 626. — In the plur., id. ib. 4, 445 ; 15, 200; Fast. 4, 211. inutamentum. i, n. [id.) Imitation, abstr. and concr. (a post-Aug. word) : Amm. 22, 13.— In the plur., Tac. A. 14, 57 ; 13, 4 ; Gell. 7, 5, 7. imitatlOi onis,/. [id.] Imitation (quite class.): "imitatio virtutis aemulatio dici- tur," Cic. Tusc. 4, 8, 17 ; cf. Quint. 1, 2, 26 : excellentium civium virtus imitatio- ne digna, Cic. Phil. 14, 6, 17 : imitatione tantam ingenii praestantiam consequi, id. Off. 3, 1, 1 : ut ad imitationem sui vocet alios, id. Rep. 2, 42 : periculosa exempli imitatio, id. Flacc. 11, 24 ; so, antiquitatis, Quint. 11, 3, 10 : nostrorum dictorum fac- torumque, id. 9, 2, 59 : fori consiliorum- que, id. 2, 4, 41, et al. : in omni re vincit imitationem Veritas, Cic. de Or. 3, 57, 215 : nihil ostentationis aut imitationis afferre, id. 3, 12, 45 : longe difficillima est imita- tionis imitatio. the copying of a copy, Plin. Ep. 4, 28, 3.— II. In rhetor, lang. : A, Im- itation of an orator : " imitatio est, in qua impellimur cum diligenti ratione, ut ali- quorum similes in dicendo velimus esse," Auct. Her. 1, 2, 3 ; cf. Cic. de Or. 2, 22 sq. ,- Quint. 10, 2. — B. Imitation of a natural sound, onomatopoeia, Auct. Her. 4, 31, 42. imitator» oris, m. [id.] An imitator (quite class.) : ( v - tne follg. art. immeditatUS (inm.), a, um, adj. [in- meditatusj Unstudied, unpremeditated, art- less, natural (a post-class, word) : sono- res animalium, App. Flor. p. 357 : inces- sus, id. Met. 2, p. 115. — Adv., immedi- tate: Gell. N. A. praef. § 10. * immejo (inm.), ere, v. n. [in-mejo] To make water into, transf., obscenely, of copulation : vulvae, Pers. 6, 73. immemor (inm.), oris (also ante- class, in the nom. sing, immemoris, Cae- cil. in Prise, p. 699 and 772 P.), adj. [in- memor] Unmindful, not thinking, forget- ful of a thing (frequent and quite class.) ; constr. usually with the gen. ; less. freq. oils, or with an object-clause: Qi)c.gcn.: adeone immemor rerum a me gestarum esse videor ? Cic. Sull. 30, 83 : hesterno- rum immemores. acta pueritiae recorda- ri, Quint. 11, 2, 6 : ne me immemorem mandati tui putares, Cic. Att. 5, 16, 1. ; so, istius mandati tui, id. ib. 4, 6, 3 : hujus rei, id. Phil. 2, 22, 54 : nee erat (L. Gel- ius) Romanarum rerum immemor, i. e. he was not ignorant of Roman history, id. Brut. 47, 174 : manet 6ub Jove frigido Venator tenerae conjugis immemor, Hor. Od. 1, 1, 26: omnium immemor difficul- tatum, Liv. 9, 31, 14 ; so, praedae, Tac. A. 14, 36: sepulcri, Hor. Od. 2, 18, 18 : her- barum (juvenca), Virg. E. 8, 2 ; so, grami- nis (cervus), Hor. Od. 1, 15, 30 ; cf. Liv. 9,3,4: salutis immemores. Curt. 7, 9. — (j3) Abs. : magna haec immemoris inge- nii signa, Cic. Brut. 60, 218 : immemori discedens pectore conjux, unfeeling, Ca- tull. 64, 123 ; so, mente, id. ib. 249 : pos- simne ingratus et immemor esse 1 Ov. M. 14, 173; so id. ib. 10, 682; 15, 122; Ca- tull. 30, L— (y) Willi an object-clause : ni- hili est, suum Qui officium facere imme- mor est. nisi adeo monitus, Plaut. Pp. 4, 7, I M M E 3 : immemor, Chaeream Cassium nomi- nai'i, nt^er thinking, not considering, Suet. Calig. 57. II. Transf. : * A, Of that which one is unmindful of, Forgotten : istacc com- memoratio Quasi exprobrutio est imme- moris benetici, Ter. And. I, 1, 17. B. That causes forgetfulness, a poet, epithet of Lethe, Stat. S. 5, 2, 96 ; Sil. 16, 478; Sen. Here. Oct. 936. immcmorabilis (inm.), e, adj. [in- mimurabilisj (an ante-class, word) : L Pass., Unmentionable, indescribable, liaiij- 1 nros : spurcidici versus immemorabiles. i. e. unworthy to be mentioned. Plaut. Capt prol. 56: spatium, Lucr. 6, 488. — *t\. Act., That will not tell any thing, speech- less, silent : Plant. Cist 2, 2, 3. immemoratus (inm.), a, um, adj. [in-memoratusj Unmeniioned, not related (a poet, word) : juvat immemorata fcren- tem Ingenuis oculisque legi manibusque teneri, i. e. not yet related, new, Hor. Ep. 1, 19, 33 : nee tu jam metris meis im- memoratus eris, i, e. nnsvng, Aus. Pa- rent. 20. immemdria (inm.), ae,/. [inmemo- riaj Unmindf ulncss, forgetfulness (a post- class, word) : quum reversus locum the- sauri immemoria non repeteret, Papin. Dig. 41, 2, 44. immemoris, e, v. immemor, ad ink. immcnsitas (inm.), atis,/. [immen- susj lmnuiisiirubleness, immensity (a Cie- eron. word) : latitudinum, longitudinum, Cic. N. D. 1, 20. 54 : immeneitates cam- porum. id. ib. 2, 39, 98. immenSUS (inm.), a, um. adj. [in- mensus] Immeasurable, boundless, endless, vast, immense (freq. and quite class.) : si immensam et interminatam in omnes par- tes magnitudinem regionum videretis, Cic. N. D. 1, 20, 54 : aera deum statuit eumque gigni esseque immensum et infinitum, id. ib. 1, 10, 26 : ex ingenti quodam oratorem immensoque campo in exiguum sane gy- rum cpmpellitis, id. de Or. 3, 19, 70 : in mari immenso vein, id. Tusc. 1, 30, 73 ; so, domus, Ov. F. 6, 640 : mons, Plin. 4, 13, 27 : via, Ov. Pont. 3, 3, 78 : tines inge- nii, Cic. de Or. 1, 49, 214 : series laborum. Ov. Her. 9. 5: jacuitque per antrum im- mensus, Virg. A. 3, 632 ; cf., oinnis eorum juventus intinita nuniero, immensa cor- poribus, Vellei. 2, 106, 1 : pondus et auri, Cic. Rep. 1, 17; Hor. S. 1, 1, 41 ; so, pre- tiis emere, Suet. Calig. 39: — observata sunt haec tempore immenso, Cic. Div. 1, 7, 12 ; so. nox, Ov. Tr. 4, 3, 25 : morae, id. Her. 1, 82 : fletus, id. Met. 10, 136 :— immensa vorago aut gorges vitiorum, Cic. Verr. 2, 3, 9, 23 : immensae, intinitae, immoderatae cupiditates, Auct. Her. 2, 22, 34 ; so, immensissimae volujitates, Spart. Hadr. 19 : sitis eruoiis, Ov. M. 13, 768: difficultas, Plin. 28, 1, 2: differentia, id. 36, 5, 4, § 20: fervet immensusque ruit profupdo Pindai'US ore, fathomless (the tig. being taken from a river), Hor. Od. 4, 2, 7 : — immensum est, erratas dicere terras, Ov. F. 4, 573; cf., quod persequi immensum est, Plin. 8, 28, 42. II. Abs. : A, Subst, immensum, i, n.. Boundless extent, immense size, boundless- ness, immensity (rarely ; not in Cic.) ; ex- tra Processit longe llammantia moenia mundi. Atque omne immensum peragra- vit mente animoque. Lucr. 1, 75 : cf. id. 1, 956 ; so, loci, Liv. 5. 37, 5 : per immen- sum ventis discordibus actus, Ov. M. 4, 620 : proruta per immensum aedificia, over a vast extent, Tac. A. 15, 40 : aliquid mercari immenso, for an enormous price, Plin. 9, 40, 64. B. Adverbially, Without end, exceed- ingly, immensely (not freq. till after the Aug. per.) : creverat immensum, Ov. F. 5, 537; so, immensum attolli, Tac. A. 4, 40: vigere, id. ib. 3, 30; so, luxus immen- sum proruperat, id. ib. 3, 52: — immen- sum quantum hinc Oceano, illinc Iberico mari comprimentibus, exceedingly, Plin. 4, 20, 34 ; so id. 16, 36, 66 fin. : mons sax- eus in immensum editus, Sail. J. 92, 5; so, ardet in immensum geminatis ignibus Aetne, Ov. M. 2. 220 :— ad immensum ali- quid augere, Liv. 29, 25, 3 • — aliquid im- menso plus laudare, more than too much, immoderately, Plin. 20, 9. 36. 749 IMME immeo (inm.), are, v. n. [inmeo] To go into, to enter (a post-Aug. word) : del- phini immeantcs Nilo, Plin. 8, 25, 38 ; so, cistemis (aqua), Pall. 1, 17: immeans spiritus, Plin. 11, 39, 92. , immerens (inm.), entis (in tmesi: inquo raerentes, Lucr. 2, 1104), adj. [in- mereoj Undeserving, not meriting, inno- cent (poet, and in post-Aug. prose) : tristo lignum, caducum In domini caput imme- rentis, Hor. Od. 2, 13, 11 ; so id. Epod. 6, 1 ; 7, 19 ; Suet. Tit. 10 : — quaedam imme- rentia, i. e. innocent, harmless things, Val. Max. 9, 12, 8. — Adv., Undeservedly!- a Phil- ippo rege temulento immerenter damua- ta, Val. Max. 6, 2, 1 ext. immerenter; ado., v. immerens, ad Jin. immergro (inm.), si, sum, 3. (perf. sync, immersti, Plaut. Bac. 4, 4, 26. — Also ace. to the 2d conj., inf. praes. pass., im- mergeri, Col. 5, 9, 3) v. a. [inmergo] To dip, plunge, sink, or stick into any thing, to immerse (mostly poet, and in post-Aug. prose): I, Lit.: mauus in aquam fer- ventem, Plin. 08, 6, 15 ; so, immersus in flumen, Cic. Univ. 13 : — ferrum candens aquae, Plin. 34, 14, 41 ; so, nautas pelago, Ov. M. 4, 423 : partem arboris detiexam terrae, Col. 5, 6, 30: — aliquem spumosa unda, Virg. A. 6, 174; so, immergi melle cotonea, Plin. 15, 17, 18, § SO : manus, Ov. M. 13, 563 :— se in aquas, Plin. 11, 25, 30 : se alto (belua), Curt. 4. 4. — M id.: ubi Is- ter amnis immergitur, i. e. pours itself into the sea, Plin. 4, 11, 18. — B. Transf, in gen. : se aliquo, To throw or plunge one's self into any thing, to betake one's self any where : immersit aliquo sese credo in ganeum, Plaut. Men. 5, 1, 3 : se in concio- nem mediam, id. ib. 3, 1, 3 : inter mucro- nes se hostium immersit, Just. 33. 2. — H. Trop. : se blanditiis et assentationi- bus in alicujus consuetudinem, Cic. Clu. 13, 36 : se studiis, Sen. Cons, ad Polyb. 37 ; so, se penitus Pythagorae praeccptis, Val. Max. 4, 1, I fin. immerito* a ^ v - Undeservedly, etc.; v. immeritus, ad fin. immeritUS (inm.), a, urn, adj. [in- mcritus ] Undeserved (in the adj. only poet, and in post-Aug. prose), viz.: J. Act., That has not deserved something, guiltless, innocent : delicta majorum im- merilus lues, Romane, Hor. Od. 3, 6, 1 ; so of persons, id. ib. 1, 28, 30 ; Ov. Tr. 2, 274 ; Quint. 6 praet'. § 4 ; ct'., gens, Virj. A. 3, 2 : agni, Hor. S. 2, 3, 211 : locus, id. Ep. 1, 14, 2 : paries, id. Sat. 2, 3, 7 : vestis, id. Od. 1, 17, 27 : arbor, Prop. 4, 3. 19 : un- gues, id. 2, 4, 3. — c. inf. : virtus recludens immeritis mori Coelum, Hor. Od. 3, 2, 21. — Subst. : cur tu, obsecro, immerito moo me morti dedere optas?/r>r no fault of mine, Plaut. Asin. 3, 3, 18.— II. Pass., That is not deserved, undeserved, unmerited (so much less freq.) : laudibus haud immeri- tis oncrare aliquem, I.iv. 4, 13 fin. : credu- lus immerita Phasida juvit ope, Ov. F. 2, 42 ; so, opes, Mart. 7, 32, 6 : qucrclae, Val. Fl. 8, 158. Adv., in the form immerito, Unde- servedly, unjustly, without cause (esp. freq. connected with a negative) : jam nudum te oinnes nos aecusare nudio Immerito, et me omnium horunc immcritissimo, Ter. Ph. 2, 1, 60 : ex re, si practer opinio- ncm, si immerito, 6i misera, si ingrata, etc., * Cic. de Or. 2, 79, 322 : haud equi- dem immerito Cumanac carmine vatis Cautum, Luc. 8, 824 : ut eos non immeri- to probaverit sanctissimus censor, with perfect justice, justly, Quint. 4 praef. § 3; so, non immerito, id. 8, 6, 62 ; 9, 1. 12 : 9, 4, 35 ; 10. 1, 116 ; 11, 3. 7 ; Suet. Caes. 55 ; Calig. 10 ; 51 ; Ner. 13 : ncque immerito, Quint. 7 praef. § 2 ; 7, 7, 1 ; 10, 1, 27 : 11, 2, 1 ; 12, 10, 75 : nee immerito, id. 2, 8, 1 ; Sen. Ep. 11 fin. * immersabilis (inm.), e, adj. [hi- mcrsol 'I'hnt can not be sunk, i. e. uncon- querable: (Ulixes) adversis rerum iminer- sabiliH undis. Hor. Ep. 1, 2, 22. immersiO (inm.), onis,/ [immergo] A plunging into, immersion (a post-class, word) : Arn. 2, 47. immersus. a, urn, Tart., from im- miTno. ' immetatns (inm.), a, urn, adj. [in- 750 IMMI meto] Unmeasured: jugera, Hor. Od. 3, 24, 9. ! immetuens, atpoBjs, inipinvos, Gloss. Lat. Gr. immigTO (inm.), ayi, ntum, 1. v. n. [in - migro J To remove into (rare, but quite class.) : f. Lit. : et in domum et in paternos hortos immigrabit, Cic. Phil. 13, 17, 34 ; so, in tarn insolitum domicilium, id. Tusc. 1, 24. 58 : ubi illo (i. e. in aedes) immigrat, Plaut. Most. 1, 2, 23. — H. Trop.: plcraque (verba) translata : sic tamen, ut ea non irruisse in alienum lo- cum, sed immigrasse in suum dicercs, Cic. Brut. 79, 274 : nulla res publica fuit, in quam tam serae avaritia luxuriaque immigraverint, Liv. Prooem. § 11 : poste- aque immigravi in ingenium meum, i. e. gave myself -up to it (the fig. being taken from a house ; v. the passage in connec- tion), Plaut Most. 1, 2, 55. * imminentia (inm.), ae, /. [immi- neo] Imminence, nearness : ab instantia atque imminentia fraudis, Nigid. in Gell. 9, 12, 6. immineo (inm.), ere (in tmesi: in elinuta minent, Lucr. 6, 563), v. ?/. [in-mi- neol To project over or toward a thing, to bend or lean toward, to hang do?on over, overhang. 1. L i t. (so mostly poet.) : Lucr. 6, 563 : eollis plurimus urbi Imminet, Virg. A. 1, 420 : cfi, imminens prope ipsis moenibus tumulus, Liv. 29, 35, 7 ; and, imminens villae tua pinus esto, Hor. Od. 3, 22, 5 : Candida populus antro Imminet, Virg. E. 9, 41 ; so. aer his, Ov. M. 1, 52: coelum- que quod imminet orbi, id. ib. 2, 7; so, 6copulus aequoribus, id. ib. 4, 525 : apex eollis subjectis arvis, id. ib. 7, 779 : nemus desuper, Virg. A. 1, 165 : arbos, Ov. M. 4, 459: imminet e celsis audentius improba muris Virgo, Val. Fl. 6, 681 ; Quint. 11. 3, 130 : choros dncit Venus imminente lima, i. e. shining overhead, Hor. Od. 1, 4, 5 : quum agerctur togata, simulans, caterva tota clarissima concentione in ore impuri hominis imminens concionata est : Hllic vitae tune, etc., bending or turning toward, Cic. Sest. 55, 118 ; cf., gestu omni inimi- nenti, bent toward him, id. de Or. 2, 55, 225. B. Transf. (through the intermediate idea of leaning against), To be near to a thing, to touch on, border upon: 1. In gen. (so rarely) : imminet hie, sequitur- que parem, similisque tenenti Non tenet, Ov. M. 7. 785 ; so, tcrgo fugacis, id. ib. 1, 542 : career imminens foro, adjoining, Liv. 1, 33, 8; so, imminentia muro acdi- ficia, id. 2. 33, 7. 2. In partic. (like impendere and in- stare), In an inimical sense, To threaten in consequence of nearness (so quite class.) : nimis imminebat propter propin- quitatem Aegina Piraeeo, Cic. Oft'. 3, 11, 46 ; cf., Carthago imminere jam fructuo- sissimis insulis populi liomani videbatut, id. Agr. 2, 32, 87 ; and, certior sum fac- tus, Parthos . . . Ciliciae magis imminere, id. Att. 5, 20, 2 : imminent duo reges toti Asiae, id. de imp. Pomp. 5, 12; so. Mithri- dates Itnline quoque, Vellei. 2, 18, 4: Parthi Latio, Hor. Od. 1, 12, 53 : Germa- niae et Britanniae, Suet. Calig. 19: hello subegit gentem rebus populi Roraani im- minentem. Cic. Rep. 2, .20: instabat ag- men Cacsaris atque univcrsnm immine- bat, Caes. B. G. I, 80/h.:— imbrinm divi- na avis imminentum, Hor. Od. 3. 27. 10. II. 'Prop, (quite class.) : £^ To eager- ly strive after a thing, to be eager for, to long for. be intent upon : hujus mendici- tas aviditato conjuncta in nostras fortu- nas imminebat, Cic. Phil. 5, 7, 20 ; Liv. 30, 2?, 9 : in alterhis ducis exercitusque op- primendi occasionem imminebat, id. 25, 20, 5 : — hue imminet : omnes Dirigit hue sensns, Virg. Cul. 89 : — alieno imminere, Sen. Ep. 'Zfin. .- quod imminere emptioni publicanos videbat Suet. Aug. 24 : peri- tus rerum popularium imminensque fl potcstati, Liv. 3, 51, 9 ; so, spei majoris honoris, id. 4, 25, 9 : occasioni alloquendi regcin, (,'urt. 5. 11: exitio coiijugis, Ov. M. 1, 146 : — Verres avaritia semper bi- ante atque imminenti fuit, Cie. Vcrr. 2, 2, 54. 134. B. Transf. (arc. to no. I. B), To be near at hand, to impend : sunt qui ea, IMMI quae quotidie imminent, non vidcant, Cic. Cat. 1, 12, 30 : mors, quae propter incer- tos casus quotidie imminet, id. Tusc. 1, 38, 91. 2, In partic, To threaten by near- ness, to be imminent : periculum, quod imminere ipsi portenderetur, Suet. Claud. 29 ; so, periculum amhobus,- id. Tit. 9 : imminentes undique insidiae, id. Caes. 86; so, discrimina undique, id. Tib. 25: summum discrimen, Quint. 8, 4, 22 : hel- ium, id. 12, 1, 43 : taedio praesentium et imminentium metu, Suet. Vit. 15. imminuo (inm.), iii, utum, 3. v. a, [in-minuo] To lessen, diminish a thine (quite class. ; esp. freq. in the trop. gig- nif.) : f. Lit.: si istas exiguas copia» quam minime imminueris, Cic. Fam. 3, 3 2: — imminutum pondus. Plin. 33, 3, 13 : imminuto pretio, id. 37, 1, 3. B. Pregn., To weaken, impair: cor- pus otio, animum libidinibus imminue- bant, Tae. H. 2, 93 ; so, vires (Venus), Lucr. 5, 1016 ; cf. ib. 625. — In an obscene sense : virginem, App. Flor. p. 350 ; Lact. 1, Wfin. II. 'Prop.: A, In gen., To lessen, di- minish: aestivorum tempus comitiorum mora imminuerat, Sail. J. 44, 3 : quod populi semper proprium fuit, quod nemo imminuit, nemo mutavit, Cic. Agr. 2, 7, 19 : imminuitur aliquid de voluptate, id. de Or. 1, 61, 259 ) so, nihil ex eonsuetu- dine luxus atque desidiae, Suet. Ner. 42 : postquam se dolor imminuit, Ov. Her. 15 113 : verbum imminutum, contracted, Cie. Or. 47, 157. B. I» partic., pregn., To encroach upon, to violate, injure, subvert, ruin, de- stroy : nullum jus lam sanctum atque in- tegrum, quod non ejus seelus atque per- fidia violarit et imminuerit, Cic. Rose. Am. 38, 109 : cupiditas imminuta ac de bilitata, id. Phil. 12, 3, 7: helium attenua turn atque imminutum, id. de imp. Pomp. 11, 30. So, pudicitiam, Plaut. Cist. 1, 1, 90: auctoritatem. Cic. Att. 1, 18, 5; cf. id. Verr. 2, 4, 27, 60 : jus legationis, id. ib. 2, 1, 33, 84 : laudem alicujus, id. Att. 14, 17, A, 2 : libertatem. id. Caecin. 12, 35 : pacem Bocchi, Sail. J. 81, 4 : mentee horn- inum (ebrietas), Gell. 15, 2, 4 : Agrippa dissidio domum imminuerat. Tac. A. 2, 86 : quamquam Augusta se violari et im- minui quereretur, id. ib. 2, 34 : perculso Seneca, proinptum fuit Rufum Fenium imminuere, id. ib. 14, 57. — Hence * i m m i n u t u s, a, um, Pa., Diminish- ed, smaller : modus intercalandi interdum cumulatior, interdum imminutior, Sol. 1 mcd. imminutio^inni), onis./. [imminuo] A lessening, diminution ; a weakening, im- pairing, injuring (rare, but quite class.) : I. Lit.: pravitas imminutioque corporis, i. e. mutilation, Cic. Fin. 5, 17, 47. — In a» obscene sense, i. q. devirginatio, a deflow- ering, Aus. Cent. nupt. Idyll. 13. — B. 'Prop.: dignitatis, Cic. Fam. 3, 8, 2; so, criminis, Quint. 7, 4, 3 : malorum, id. 5, 10, 33. — B. In partic. as a figure of speech, Quint. 9, 1, 34 ; 9, 3, 90. 1. imminutUS (inm.), a, um, Fart. and Pa., lrom imminuo. 2. imminutUS (inm.), a, um, adj. [in-minutusj Undiminished., unimpaired, unviofated (a post-class, word) : jus suum habere imminutum, Julian. Dig. 24, 2, 6 ; so Paul. ib. 38, 2, 44. immisceo (inm.), scui, xtum, or stum, 2. (archaic inf. praes. pass., immis- cericr, Virg. G. 1, 454) v. a. [in-misceo] To mix in, intermix, intermingle, blend (not freq. till after the Aug. per. ; not in Cic. or Caes.) : I, Lit.: vos meorum militum corpori immiseui, Curt. 10. 3 : manus manibus, Virg. A. 5, 429 : summis ima, Ov. M. 7. 278 : sin maculae incipient rutilo immiscerier igni, Virg. G. 1, 154: immixta corporibus semina, Lucr. 3,394 ; so ib. 894 ; cf. id. 1, 876 : immixti turbae militum togati, Liv. 3. 50, 10; cf, vadi- mus immixti Danais, Virg. A. 2, 396 ; Plin. 25. 8, 54 : — mediis se immiscuit armis, Virg. A. 11, 815; cf, equites immiscen- tes se iieditibus, Liv. 31, 35, 5 ; so, se alie- nae familiae venali, Quint. 7, 2, 26 : se pavonum gregi (graculus), Phaedr. i, 3, 7 : se nuhi atrae, Virg. A. 10, 662.— H. I M M I Trop. : uon fugionda pctcndis Immiaee- re, I .or. S. 1, 8, 76 ; TilC. A. 4, -iOJin. : im- mixt.que votn timori. Ov. Her. 6,73: nee pRl'vin perieulis immixtus, Tac. II. 4, 85 ; cf., ne atlinitutibuB, ne propinquitatibus iiiiiiusccamur cnvent, Liv. 4, 4, 6:— quum Be immiscuissent colloquiis montanorum, id. 21, 32, 10 : cf., Falisci Fidennti bello sc Jam ante immiscuerant, id. 5, 8, 6 ; so, se negotiis nlienis, Ulp. Dig. 3, 5, 3 Jin. 4 immiserabilis (inm.), e, adj. (in- miaerabilis] Unpitted: captiva pubea, Hor. Od. 3, 5, 17. immlscricordia (inm.), ae./. (im- misencorsj Pitikssncss, unmcrcifulness (a post class, word), Tert. Spect. 20. imimscricordltcr, adv. Unmerci- fully ; v. tlie I'ollg. art. imillisciicors (inm.), ordis, adj. (in- mUeruors] Pitiless, merciless (very rare, but quite class.) : Cic. Iuv. 2, 36, 103 : ju- dex atquo inexorabilia contra improbos, Gell, 14, 4, 3. — * Adv. : factum a vobis du- riter immisericorditerque, Ter. Ad. 4, 5, 28. * immiseror (inm.), ari, v. dep. a. [in- miserurj Tb pity, commiserate: boni im- miserantur ilium, Plaut. Frgm. ap. Non. 138, 30 dub. {a/, miserantur). immissarium (inm.), ii, n. fimmit- to] A cistern or reservoir attached to an aqueduct, a distributing reservoir, Vitr. 8, 7. . immisSlO (inm.), Onis, /. [id.] A let- ting in, admission (rare, but quite class.) : fuini nut aquae, Ulp. Dig. 8, 5, 8, § 5 : enr- mentorum, i. e. a letting grow, Cic. de Sen. 15, 53. 1. immissus (inm.), a, um, Part., from iniiimto. 4 2. immisSUS (inm.), us, m. [immit- to] A letting in, admission : aol cuncta lustrat lueis immissu, Macr. S. 1, 18. ( ' immiStUSt R i um , v - immixtus.) immltlg°abllis (inm.), e, adj. [in- mitigu] That ran not be softened or al- layed, immitigable (a post-class, word) : ardor, (Joel. Aur. Tard. 4, 3, ;S3. immttis (inm.), e, adj. [in-mitis] Not soft or in.ilow, harsh, rough, sour (mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic. and Caes.) : f. Lit, of plants: uva, Hor. Od. 2, 5. 10 : fructus (opp. dulcis), Plin. 13, 4, 0. — More freq., H. Trans f., in gen., lhmah, rude, harsh, hard, severe, stern, rigid, fierce, savage, inexorable : natura et moribua immitis ferusque, Liv. 23, 5, 12 ; cf.. asper et immitis, Suet. Tib. 59 ; and, arrdgans, profusus, immitis. id. Ner. 4 : tyranuiia (i. c. Pluto). Virg. G. 4, 492 : Par- cae. Prop. 4, 1 1, 13 : Glycera, Hor. Od. 1, 33, 2 : imtnitibus et desertis locis, Plin. 17 16, 26 : insulam Gyarum immitem et sine eultu hominum esse, Tac. A. 1, 69 : — imrnite et turbidum coelum, Plin. Ep. 8, 17, 1 : venti. Tib. 1, 1, 45 : oculi, Ov. M. 6 621 : nidi (t. e. hirundinum apibus in- festnrum), Virg. G. 4, 17 : ara (on which liuman beings are otfered), Ov. Pont. 3, 2, 71 : claustra, id. Am. 1, 6, 17 : vulnera, id. de Nuce 69 : fata. id. Met. 13, 260 : man- data, Tac. A. 15, 27 : rescriptum, id. ib. 6, 9 : mors, Tib. 1, 3. 55 : caedes pariter fu- trientium ac resistentium, Liv. 4, 59, 6 : ausae immitia nuptae (!. e. abortus). Ov. F. 1, 625,— Comp.: Tac. A. 1, 20 ; Plant. Bac. 3, 4, 1 : cal -ato immitior hydro, Ov. M. 13, 804. — Sup. : serpentes immitissi- mum animalium genus, Plin. 10, 74, 96. — Adverb. : stridorque immite rudentum Sibilat, Sil. 17, 257. immitto (inm.). isi, issum, 3. (perf. sync, jmmisti, Sil. 17, 354), v. a. [in-mitto] To send or let into a place, to introduce, admit, to send or dispatch against, to let loose at, discharge at, to cast or throw into a place (very freq. and quite class.). I. L't- : A. In gen.: servos ad apoli- andum fanum, Cic. Verr. 2, 4, 45, 101 ; cf., aervi in tccta nostra cum facibus im- miaai, id. Att. 14, 10. 1 ; and id. Sest. 36, 78 : magna vis hominum simul immissa, Liv. 2, 5, 3: equitatu immisso (in agmen hostium), Caes. B. G. 7, 40, 4 ; so. arma- turam levem in stationes, Liv. 40, 43, 2 ; and id. 21, 8, 8 : corpus in undas. Ov. Her. 2, 133 : artificem mediis flammis. id. Met. 6, 615: completaa navea taeda et pice in Pomponianam claasem immisit, let loose, Caes. B. C. 3, 101, 2; so ib. § 5; cf, na- IM M O vein in terram. Liv. 30, 25, 8 : repente equum immisi ad earn legionem, urged, spurred, Galb. in Cic. Fain. 10, 30, 3 ; eo, si ctfrenatos in eos equos iinmittitis, Liv. 40, 40, 5: pila in hostcs, Caes. B. G. 6, 8, 6 ; so, tela, id. B. C. 3, 92, 2 : telum ex manu, Alien. Dig. 9, 2, 52 ; Caes. B. C. 2, 10, 6 ; so, aquam ex l'nllonicis in lundum vieini, Ulp. Dig. 39, 3, 3 : cloaeam priva- tam in publicum, id. ib. 43, 23, 1; Cels. 2, 12: haee (tignu) quum machinationibus immissa in Hunicn defixcrat, had driven into, Caes. B. G. 4, 17, 4; so, bipedales trabes, id. ill. § 6: tigna (in parietem), Ulp. Dig. 8, 5, 8 ; Gaj. iii. 43. 25, 3; 8, 2, 1 : coronam coelo, i. e. hurls it to the sky, Ov. M. 8, 179 : lcntum tills immittitur au- rum, is inserted, interwoven, id. ib. 6, 68: circa oncratas veste cervices laticlaviam immiserat ninppam, put on, put round, Petr. 32 : dexteraque immissis da milii signa rotis, let loose, swiftly driven, Prop. 3, 9. 58 ; cf, immissis pars caeca et con- cita frenis Arictat in portas, Virg. A. 11, 889 ; so, habenas, id. ib. 5, 662 ; Ov. M. 1, 280 : Lucr. 5, 785 ; cf.. rudentes, let go, let loose, Plin. Ep. 8,4, 5: — Codi-us in me- dios se immisit hostee, threw himself, Cic. Tusc. 1. 48, 116; so Liv 9, 4, 10: ae in hostium manum multitudinemque, Cic. Fontei. 17, 38; cf., immisit in armatas hostium copias, id. Parad. 1, 2, 12. B. I" partic: 1. To send against one (secretly or hostilely), to set on, incite, instigate, suborn (so mostly post-Aug.) : alii Tarquinium a Cicerone immissum aicbant, Sail. C. 48, 8 : fratrem Tiberium inopinantem repente immisso tribuno militum interemit, Suet. Calig. 23 ; cf. Tac. A. 3, 16 : immissis qui monerent, id. ib. 4, 54 : suilium accusandis utrisque ira- mittit, id. ib. 11, 1 : ad cujus rei probatio- nein immittit indices, Just. 32, 2. 2„ To let grow unrestrained, wild: ea vitis immittitur ad uvas pariendaa, Var. R. R. 1, 31, 3 : cupressus immittitur in perticas asseresve, Plin. 16, 33, 60 : pro densitate arborum immissorumque alio- fuiri in alios ramorum, i. c. grown togeth- er, interwoven, Liv. 40, 22, 3: penitua im- missis radicibus niti, deeply shot or sunk in, Quint. 1 , 3, 5 : — barba immissa et in- tonao capillo, etc., overgrown, hanging down, Sisenn. in Non. 130, 8 ; so, barba immissa, Virg. A. 3, 593 ; Ov. M. 12, 351 ; Quint. 12, 3, 12: immissi capilli, Ov. F. 1, 503 ; Met. 5, 338 ; 6, 163 ; ct. in a Greek construction. Phleias immissus patrios de vertice crines, Val. Fl. 1, 412. * 3. Aliquem in bona alicujus, To in- stall, put in possession : Cic. Verr. 2, 1, 54, 142. II, Trop. : illiquid in aures, (* to listen to), Plaut. Epid. 3, 1, 14 : jaetam et immis- aam a te nefariam in me injuriam semper duxi, Cic. Parad. 4, 1, 28 : hie corrector in eo ipso loco, quo reprehendit, immittit imprudens ipse senarium, lets escape him, id. Or. 56, 190 : immisitque filgam Teu- cris atrurnque timorem, instilled, infused, Virg. A. 9, 719 ; so, vires alicui, Val. Fl. 7, 353 : amorem, Sen. Here. Oet. 554. 1. immixtus (inm.), a, um, Part., from immisceo. - 2. immixtUS (inm.), a, um, adj. [in- mixtus] Unmixed (a post-class, word) : vinum, Aua. Ep. 20_/m. immo (also written imo) [kindr. with imus ; lit., on the under side, on the reverse ; hence] As a responsive parti- cle. On the contrary of what has been said, no indeed, by no means ; or yes in- deed, by all means. I. Lit.: A. In gen.: Tr. Etiam fate- tur de hospite? Th. Immo pemegat, Plaut. Most. 3, 1. 19: An. Ubi? domin' ? Ch. Immo apud libertum Discum, Ter. Eun. 3, 5, 60 : Do. Hae quid ad me ? Tc. Immo ad te attinent. Plant. Pers. 4, 3. 27 : De. Faciat, lit voles. Tfau. Immo ejua judicio perinitto omnia. Ter. Ph. 5, 8, 54 ; id. Heaut. 4, 3, 28 : Si. Quid ? hoc intellextin' ? an nondum etiam ne hoc quidem 1 Da. Immo callide, id. And. 1, 2, 30: "non igitur faciat," dixerit quia, "quod utile sit, quod expediat?" Immo intelligat nihil necexpedire nee utile ease, quod sit injnstum, Cic. Otf. 3, 17, 76 ; causa igitur non bona eat? Immo opti- IMMO ma, id. Att. 9, 7, 4 ; cf., quem homincm • levem? immo gravissimum. Mobilem ) immo constantiasimum. Familiarem ? immo alienissinium, id. Rose. Com. 16, 49; and id. Att, 10, 12, 4 : quum ille dix- iaaet, se vero non exspectare; Immo, in- quit, rogo exspeetes, Quint. 9, 3, 63 : "quid till Nullane habes vitia'i" Immo alia baud fortasse minora, Hor. S. 1, 3, 20 ; Plin. Pan. 36, 3 : — Me. Quid apud hasce aedes negotii est tibi ? So. Immo quidtibi'st? Plaut. Am. 1,1, 194; id. Baech. 2,2,29: — Ph. An amabo meretrix ilia est, quae illam austulit? La. Immo meretrix fuit ; 8ed ut sit, de ea re eloquar, id. Ciet. 2, 3, 22; cf. id. Most. 3, 2, 41; and, Si. Paueis te volo. So. Dictum puta : Nem pe ut curcntur recte haec. Si. Immo aliud, Ter. And. 1, 1, 2. 2, Strengthened by edepol, hercle, ecastor, vero, potius, etc. : Plaut. Epid. 5, 2, 1 : Ol. Ecquid amas nunc ine 1 St. Immo edepol me quam te minus, id. Casin. 2, 8, 19; id. Capt. 2, 1, 16 :— St. Quod bonum atque fortunatum mihi sit. Ol. Ita vero et mihi. Ch. Non. Ol. Im- mo hercle. Ch. Immo mihi hercle, id. Casin. 2, 6, 51 ; Ter. Ad. 5. 8. 5 :— Pa. Mala es. Ph. Immo ecastor, Plaut. Mil. 2, 5, 33 : — Pa. Neseis, Parmeno, Quantum ho- die profueris mihi, etc. . . . Par. Immo vero seio, neque hoc imprudens feci, Ter. Hec. 5,4,37: quid? si tyrannidem oceupare. si patriam prodere conabitur pater : sile bitne filius ? Immo vero obseerabit pa- trem, ne id faciat, Cic. Otf. 3, 23, 90 ; id. Q. Fr. 1, 3, 1 : Tr. Sub dio coli absque sole perpetuum diem. Si. Immo edepol vero, quum, etc., Plaut. Most. 3, 2, 79 : Tr. Ecquid placeut? 77/. Ecquid place- ant me rogas ? immo hercle vero perpla- cent, id. ib. 4, 1, 4 : senatus haec intelligit, consul videt : hie tamen vivit. Vivit ? immo vero etiam in senatum venit, Cic. Cat. 1, 1, 2; cf. id. Att. 12, 43, 1 —De. Ju- ben' banc hinc abscedere? Ph. Immo intus potius, Plaut. Asin. 5, 2, 89 : imino hercle abiero potius, id. Baech. 2. 2, 33 : — sed vos nihilne attulistis inde auri do- mum? Immo etiam, id. ib. 2, 3, 82 ; so immo etiam, id. Mil. 4, 2, 23; Ter. And. 4, 1, 46 ; and, immo vero etiam, v. above : immo est quoque, Plaut. Bac. 4, 8, 51: — an innrmissimi omnium tamquam, quos nuper subjeeit, Dolopes? Immo contra ea, etc., Liv. 41, 24, 8; so. immo contra, Labeo Dig. 33, 7, 5; 38, 2, 51 ; 41, 3, 49. B. I" partic: I, As an expression of dislike or surprise (ante-class.) : Ch. Verum vis dicam ? Da. Immo etiam Nar- rationis incipit mihi iuitium, no indeed! now he is going to begin a long story. Ter. And. 4, 2, 25 : idne est rerum ? immo id est genus hominum pessimum, id. ib. 4 1, 5 : — Pe. Euge, euge, lepide : laudo commentum tuinn. Pa. Ut si illic con- criminatus sit advorsum Militem, etc. . . . Pe. Immo ut optume, no ! how capital ! Plaut. Mil. 2, 2, 86. 2. Immo si scias or immo si audias, If you only knew, had only heard, intimating that such is not the ease (likewise only ante-class.) : Plaut. Cure 2, 3, 42 : St. See- lestissimum Me esse credo. Pa. Immo si scias dicta, quae dixit hodie, id. Casin. 3, 5, 35; Ter. Eun. 2, 3, 64: Ly. Bene hercle factum et gaudeo. De. Immo si scias, Plaut. Merc. 2, 2, 27 ; so ellipt., id Pseud. 2, 4, 59 ; Ter. Heaut. 3, 3, 38 :— immo si audias Meas pusmas, fugias de missis manibus domum, Plaut. Epid. 3 4, 15. H. Trnnsf., perh. not. till after thi Aug. period, for the usual vel potius, it the midst of a sentence, to correct or ado emphasis to what has been said, ISay rather, nay, I should rathtr say : simula- cra deum, deos immo ipsos convuisoa ex sedibua suis ablatos esse, Liv. 48, 43, 6 : ipse aliquid, immo multa quotidie dicat Quint. 2, 2, 8 ; id. 6, 2, 10 : Plin. Pan. 85, 5 : qui pauculis diebus gestum consula- turn, immo non gestum abjiciebant per edictum, id. ib. 65| 3 : — nihil causae est cur ncu illam vocis modulationpm fidibus ac tibiia, immo hercle, cymbalis ad.iuve- mus, Quint. 11, 2, 59 ; so Curt. 4, 1 : immo vero, Plin. 34, 1, 1.— In forming a climax: quanta verborum nobis paupertas, immo 751 IMMO egestaa sit, etc., Sen. Ep. 53 : Agrippinam niliilo tractnbiliorem, immo indies amen- tiorem, Suet. Aug. 65; l'lin. Pan. 23, 2. 1-ff* Rarely placed alter a word : nihil iinnio, Liv. 35, 49, 13 ; so, non immo, Quint. 11, 1, 50; cf., non habct immo siumi, Mart. 6, 94, 4 : vivit immo viget- que, Liv. 39, 40, 7 ; so, statueretur immo, Tac. A. 12, 6 : frueretur immo his, id. ib. 1 1 , 30 : qunedam immo virtu tes, id. ib. 15, til : Ulos quin immo, id. Or. 6 ; cf., ipsam qulri immo curam, id. ib. 39; so, quin immo, Win. Ep. 1, 8, 3 ; Quint 1, 1, 31 ; 12, 11,27; 7. 10, 8. immobilis (inm.), e, adj. [inmobilis] Immovable: I. Lit. (quite class.): terra immobilis manens, Cic. Rep. 6, 18: ele- phas tardum et paene immobile animal, .Curt., 8, 14 : balaenae ad tiexum, Plin. 9, 6, 5 : rigor, Quint. 9, 4, 101 : immobilior M'opulis, Ov. M. 13, 801.— B. I" partic., red, Immovable property, immovables, real estate, Jabol. Dig. 41, 3, 23 ; Macer. ib. 2, 8. 15. — II, Trop. : Immovable, unmoved, unalterable (so mostly post-Aug.) : ardet inexcita Ausonia atque immobilis ante, Virg. A. 7, 623 : donee princeps immobi- feui se precibus et invjdiae juxta osten- dit, Tac. A. 16, 10: adversum plausum ac lasciviam insnltantis vulgi immobiles, id. Hist. 4, 2 : isti apathiae sectatores, qui vi- deri se esse tranquillos et intrepidos et immobiles volunt, Gell. 19, 12, 10 : statua pro rostris cum hac inscriptione : PIE- TAT1S IMMOBILIS ERGA PRINCl- l'EM, Suet. Vit. 3; Front. Aquaed. 34. immobilitas (inm.), atis, /. [immo- liiUS] Immovable.ness (a post-class, word) : I, Lit.: aquae (maris moi'tui), Just. 36, 3. —II. Trop. : aniini, Lact 6, 17 metl. ; so Pert. adv. Hermog. 3 i Jin. ; and in the plur.. Am. 1, 26. immoderantia (inm.), ae, /. [in- moderor] Want of moderation, intemper- ance (a post-class, word) : ventris (opp. abstinentia), Tert. Bapt. 20 fin. immoderate, ado., v. imraoderatus, ad fin. * immoderatlO (inm.), onis,/ [im- muderatus] Want of moderation, excess: efferri immoderatione verborum, i. e. ex- aggerated expressions, Cic. Sull. 10, 30. immdderatus (inm.), a, um, adj. fin-muderatus) Without measure, measure- less, immeasurable : I. L i t. (so only poet.) : vides sublime, fusum. immoderatum ae- thera, i. c. unbounded, immensum, Cic. poet. N. D. 2, 25, 65 ; Lucr. 1, 1012. — II. Trop., Unrestrained, unbridled, excessive, immoderate (so t'req. and quite class.) : ip- sum ilium Aristotelis discipulum, super- bum, crudelem, immoderatum luisse, Cic. Att. 13, 28, 3 : homo et turbulentus, id. Phil. 10, 11, 23 : mulier, id. Coel. 21, 53: immensae cupiditates, intinitjie et immod- eratae sunt, Auct. Her. 2, 22, 34 : intem- perantia, Cic. Acad. 1, 10, 39: res im- moderata cupido est, Ov. Pont. 4, 15, 31 : motus animi quum immoderatiores sunt, vitia Hunt, Gell. 19, 12. 4 : iinmoderatissi- mae luxuriae esse, Suet. Ner. 51: — im- moderate potu et pastu pars animi obstu- pefacta, Cic. Div. 1, 29, 60: — ne immo.de- rata aut angusta sit oratio, id. Or. 58, 198 : vox immoderatior, Coel. in Quint. 11,1, 51 : tain iminoderatae linguae fuit, un- bridled, Suet. Vit. Luc. : — tempestates, Cic. Rose. Am. 45, 131. Adv., immoderate: 1. Lit.: With- out measure, or rule: moveri immoderate et fortuitu. Cic. Univ. 13: vox immod- erate profusa, id. N. D. 2, 59, 149 : ef- fiiuditur epiritus, Quint. 11, 3, (13. — 2. Trop. : Immoderately, extravagantly : im- moderate et intemperate vivere, Cic. Univ. 12: iactari, id. Div. 1, 29, 60: abuti nostra facilitate, id. Fam. 12. 1, 2. — Comp. : ferre casum incomniodorum tuorum, Cic. Fam. 5, 10, 5. — Sup.: laetari, Spart. Sev. 20. immodeste, adv., v. immodestus, id fin. immodestia (inm.), ae, /. fimmo- destus] Intemperate mudttct, immodesty, licentiousness (very rare ; not in Cic.) : baec heri immodestia coegit, me qui, etc.. Plant. Am. 1, 1. 9 : publicanorum, i. e. at- trice, extortion, Tac. A. 13, 50: histrionuui. id. ib. 4. 14. 75'! IMMO immodestUS (inm.), a, um, adj. [in- modestus] Unrestrained, excessive, extrav- agant, immoderate (rare, but quite class.) : in vino immodestus, 'Per. Heaut. 3, 3, 7 : mores, Plant. Cure. 1, 3, 44 : largitione effundere, Sen. Contr. 1, 1 : fautores his- trionuin, Tae. A. 13, 28 : — genus jocandi non profusum nee immodestum, * Cic. OH'. 1, 29, 103.— Adv., immodeste, Im- moderately, extravagantly, impudently : nmare, Plaut. Poen. 1, 1, 25 : gloriari (c. c. immodice), Liv. 22, 27, 2 : immodeste atque intemperanter facere multa, Quint. 5, 7, 32 : postulare missionem, Suet. Aug. 24.— Comp. : procedere, Sen. Q. N. 1, 17. immodice) «''''., v.immodicus.nd^n. immodicus (inm.), a, um, adj. [in- modicusj Beyond bounds, beyond meas- ure, excessive, unrestrained, unruly, im- moderate (perh. not nnte-Aug.) : I. Lit. (60 very rarely) : prominet immodicum pro longa cuspide rostrum, Ov. M. 6, 673 : so, tuber, id. ib. 8, 808 : fluerus, id. Iier. 18, 137: frigus, id. Pont. 3, 1, 14 ; ef., con- tinuae et immodicae tempestates, Suet. Aug. 47. — Far morefreq., II. Trop. : im- modicus in numero augendo esse solet, i, e. is in the habit of exaggerating num- bers, Liv. 38, 23, 8 : in appetendis honori- bus immodicus, Vellei. 2, 33, 3 :— immod- icus lingua, Liv. 22, 12, 11 ; so, turn verbis turn rebus immodicus, extravagant in words and deeds, Suet. Dom. 12: Gracchi legions (ferendis), Luc. 6.796: assiduuspo- tius quam immodicus (praeceptor). Quint. 2, 2, 5 : imperia immodiea, Liv. 21, 3, 5 ; so, licentia crudelitatis, Vellei. 2, 28, 2 : de- ereta ad honores sociorum, Liv. 31, 45, 2 : libido possidendi, Col. 1, 3, 1 1 : fastus, Ov. A. A. 3, 511 : ac novae populi acclamatio- nes, Suet. Caes. 79 : oratio, i. e. too long, Plin. Ep. 9. 4, 1. ; so, periodus, Quint. 9, 4, 125. — (rl) With a gen. : immodicus glo- riae, Vellei. 2, 11 ; so, irae, Stat. Th. 1, 41. : libidinis. Col. 7, 6, 3 : laetitiae et moero- ris. Tac. A. 15, 23: fugae, Sil. 12, 268: an- imi immodicus, Tac. H. 1, 53. Adv., immodice, Bcyonil measure, ex- cessively, immoderately : si sanguis ex vul- nere immodice tluat, Plin. 30, 13, 38 ; Luc. 10, 137 : frequenter id potius quam im- modice facere, Col. 2, 16, 2 : opportunae positae (figurae) qmim immodice petan- tur, Quint. 9, 3, 100 ; Liv. 22, 27, 2 : sibi arrogare eloquentiam, Quint. Jl, 1, 19: ferocire. Gell. 1, 11, 2 : capere volupta- tem ex aliqua re, id. 19, 2, 1. * immddulatus (inm.), a, um, adj. fin-modulalusj Unrhythmical, inharmoni- ous : poemata. Hor. A. P. 263. immd'aticius (inm.) or -tins< .»> um, adj. [iminolo| Of or for a sacrifice (late Lat.) : caro, Aug. Ep. 154: cf., ''im- molaticius ? 'aiuof," Gloss. Philox. immolatlO (inm.), onis, /. [id.] A sacrificing, sacrifice (rare, but quite class.): in ipso immolationis tempore, Cic. Div. 1, 52, 119 ; so. in ipsa, id. ib. 2, 16, 37 : Iphi- genine, Quint. 2, 13, 13. — In the plur. : im- molationes nefandae, Tac. A. 3, 13. immolator (inm.), oris, m. [id.J One who offers a sacrifice, a sacrificer (rare, but quite class.) : Cic. Div. 2, 15, 36 : nati im- molator uniei, Prud. Cath. 12, 48. immolitUS (inm.), a, um, Part, [in- moliorj To build up or erect in a place (very rare) : quae in loca publica inaedi- ticata immolitave privati habebant.. .de- moliti sunt, Liv. 39, 44. immolo (inm.), avi, atum, 1. v. a. [in- mola] Orig., To sprinkle a victim with sacrificial meal (mola salsa): "olim libs- tiae immolatae dieebantur mola salsa tac- tile, quum vero ietae et aliquid ex illis in aram datum, mactatae dieebantur," Serv. Virg. A. 4, 57. So only in one other ex- ample in Cato : boves immolati, Cato in Serv. Virg. A. 10, 541. — Far more t'req. and quite class., II, Transf, To bring as an offering, to offer, sacrifice, immolate : Musis bovem immolasse dicitur, Cic. N. D. 3, 36, 88 ; so, bovem Dianae, Lir. 1, 45, 7 ; cf., Dia- nae vitulum. Cic. Inv. 2, 31, 94 : hostias, id. Tusc. 3, 26, 63 : animalia eapta, Caes. B. G. 4, 17, 3 : agnum, Hor. Od. 4, 11, 7 : aut pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent, Caes. B. G. 4, 16, 2 ; so, homines, Cic. Rep. 3, 9 ; Fontei. 10, IMMO 21 : nliam, Quint. 3, 11, 6 : puerum, Plin. 8, 22, 34. — Abs. : quum Sulla immolaret ante praetorium. Cic. Div. 1, 33, 72 : nemo nostrum eBt, quin, etiam quum de alia re immolaret, tamen, etc., Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 2 : quum immolanti «ufugisset hostia, Suet. Caes. 59 ; so id. ib. 81 ; Aug. 95. — Impers. : quum pluribus diis immo- latnr, Cic. Div. 2, 17, 38. And with the abl. of the offering : quibus hostiis immo- landum cuique deo, cui majoribus, cui lactentibus, etc., Cic. Leg. 2, 12, 29. — And hence, B. Poet, in a still more general sense, To sacrifice, slay : Pallas te hoc vulnerc, Pallas Immolat, Virg. A. 12, 949 : inferias quos (iuvenes) immolet umbris, id. ib. 10, 519 ; Phaedr. 4, 6, 10. immordeo (inm.), di, sum, 2. v. a. [in-mordco] To bile into (a poet word, and very rare) : labitur. immorsaque ca- dens obmutuit hasta, Stat Th. 2, 628 : im- morso aequales videant mea vulnera col- 10, Prop. 3, 8, 21 : (stomachus) perna ma- gis ac magis hillis Flagitat immorsus reti- ci, i. e. corroded, Hor. S. 2, 4, 61 Heind. immorior (inm.), mortuus, 3. v. de.p. n. [in-moriorj To die in or upon anything (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit.: ilia sorori immoritur, Ov. M. 6, 296 ; so, hastae, Val. FI. 6, 570 : fortiter Euxinis aquis, Ov. Pont. 3, 7, 40 : stellio immortuus vino, Plin. 29, 4, 22 ; for which, apes im- mortuae in melle, id. 29, 6, 38 : non exi- go, ut immoriaris legationi, immorare. Quint 9, 3, 73. — Of things : manus im- mortua, dying, withering, Luc. 3, 613 : aura superstes Immoritur velis, i. e. dies away, Stat. Th. 1, 481. — * H. Trop. : im- moritur studiis, i. e. he pines away, Hor. Ep. 1, 7, 85. immdror (inm.), atus, 1. v. dep. 7i. [in-moror] To tarry or remain in, to stay upon or at, to linger near a place (a post- Aug. word) : I, Lit. : ut saturae studio- sius nidis immorentur, Col. 8, 5, 14 : quum puer meridiano immorans, Plin. 9, 8. 8. — 11. Trop. : ne terrenis immorer, Quint. 2, 16, 6 ; so, honestis cogitationibus, Plin. Ep. 1, 8, 8 : non exigo, ut immoriaris le- gationi, immorare, Quint 9, 3, 73 : non arbitror mihi in hoc immorandum, quid sit etc., id. 11, 2, 4. immorsus, a, um, Part., from im- mordeo. immortalis (inm.), e, adj. [in-mor- talis] Undying, immortal (quite class.) : .J, Lit : si nullum corpus immortale sit nul- lum esse corpus sempiternum : corpus autem immortale nullum esse, etc.. Cic. N. D. 3, 12, 29 : credo deos immortales spnrsicse animos in corpora humana, etc., id. de Sen. 21, 77 ; so, dii ; v. deus. p. 460 : animi, Cic. de Sen. 23, 82 ; Leg. 2, 11, 27 : natura (opp. inortalis fortuna), id. Off. 1, 33, 120.— Subst. : dictum est quod ad im- mortales attinet : deinceps quod ad mor- tales, i. e, to the gods, Var. L. L. 5. 11, 22, 75; so Lucr. 5, 166. — II, Transf.: A. Imperishable, eternal, endless : memoria et gloria. Cic. Ball). 17, 40 ; so, memoriam alicujus reddel-e, id. de Or. 2, 2, 8 : fruc- tum cepi vestri in me amoris et judicii, id. Pis. 14, 31 : graiias agere alieui. Plane. in Cic. Fam. W', 11, 1 : opera edere, Liv. 1, 16, 1 : tributa, Tac. H. 4, 32 : ilia Sal- lustii velocitas, Quint 10, 1, 102 : nemo ignavia immortalis factus est, Sail. .1. 90, 49 : immortalia ne speres, monet annus, etc.. Hor. Od. 4, 7, 7.— B. Poet., Like the gods, blessed, exceedingly happy : immor- talis ero, si altera talis erit, Prop. 2, 14, 10 ; so id. 2, 15, 39. * Adv., immortallter: gaudeo, i. e. infinitely, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, 9. immortalltas (inm.), atis, /. [im- mortalis] Exemption from death, immor- tality (quite class.) : I, Lit: quae Socra- tes supremo vitae die de immortalitate animorum disseruisset, Cic. de Sen. 21, 78: vita beata nulla alia re nisi immor talitate cedens coelestibus, id. N. D. 2, 61 153. In the plur. : vide igitur, ne virtuti- bus hominum isti honores habeantur, non immortalitatibus, to their immortal na- tures, Cic. N. D. 3, 18, 46.— II. Transf. t A, Imperishableness, imperishable fame, undying renown, immortality: non ceneet lugendam esse mortem, quam immortal- itas consequatur, Cic. de Sen. 20, 74 ; so, IMMU emit morte immortalifcitem, Quint. 9, 3, 71 : mihi populua Romanus aeternitatem immortalitatemque donavit, Cic. Pis. 3,7: gloriae, id. de Sen. 23, 82 : «liquid immor- talitati commendare, id. de Or. 2, 9. 3fi ; ct'., aliquid immortalitati tradere, id, ib. 3, 16, 60. — *B. (ace. to immortalis, no. II. B) Blessedness, the height of happiness : mini immortalitas parta est, si, etc., Ter. And. :"), 5, 4. immortaktcr (inm.), adv., v. im- morCfllia, ad fin. * immortalltus 'inm.), adv. [im- mortalis, nnalog. with divinitus, and of like meaning] From heaven, by the gift nf /he gods : immortalitus se obtulit mihi baee tacultas, Turpil. in Non. 514, 28. immortltus (inm.), a, um, Part., from innnorior. immotUS (inm.), a, um, adj. [in- motU3j Unmoved, immovable, motionless (mostly poet, and in post-Aug. prose) : f. Lit.: (ilia arbor) immota manet, Virg. G. 2. 293 : (Ceres) Sub Jove duravit mul- tis immota diebus, Ov. F. 4, 505 : super- cilia (opp. mobilia), Quint. 1 1. 3, 79 : scep- trum, id. ib. 158 : aquae, i. e. frozen, id. Trist. 3, 10, 38 : serenus et immotus dies, i. e. calm, Tac. H. 1, 8fi.— H. Trop., Un- moved, unsltaken, undisturbed: mens im- mota manet, Virg. A. 4, 449 : manent im- mota tuorum Fata tibi. id. ib. 1. 257 ; cf., immota manet fatis Lavinia conjux, id. ib. 7, 314 : immotas praebet mugitibus aures, i. e. unmoved, Ov. M. 15, 465 : so, nympha procis, Val. Fl. 5, 112; and. im- motus iis. Tac. A. 15, 59 : immota aut mo- dice lacessita pax. id. ib. 4, 32 ; so. fides «ociis, Val. Fl. 3, 598. — In the neuter: si mihi non animo fixum immotumque se- deret, Ne, etc.. immovable, unchangeable, Virg. A. 4, 15: so with an object-clause, immotum adversus eos sermones fixum- qur Tiberio fuit non ommittere caput re- rum, Tac. A. 1, 47. immugio (inm.), ivi or li, 4. v. n. [in-mugio] To bellow, roar, or resound in or at any thing (a poet, word) : curvisque iinmugiit Aetna cavernis. Virg. A. 3. 674 : procella Antennae immugit, Sil. 17, 257: inoestoque immugit regia luctu, Virg. A. 11, 38 : judicaturo Domino higabre mun- dus imimigier, Hier. Ep. 14. immulgfeo (inm.). ere. r. a. [in mul- geo ] To milk into : teneris immulgons libera labris, Virg. A. 11, 572: in dolore (ocnli) et epiphoris si immulgeatur (lac), plurimum prodest. Plin. 28, 7, 21. * immundabilis (inm.). e, adj. [in- mundo] That can not be cleansed: vitium, Tert. Pudie. 20. irflmunde, adv. Impurely, unclean- ly ; v. immundus. ad fin. immundltia (inm.), ae, /. [irnmun- dusj Uncleanness, impurity, filth. Plant. stich. 5, 5, 6. — Also immunditiesj ei ' Ten. Mon. 7.— In the plur., Col. 1, 6, 11 ; 12. 3, 8. immundus (inm.), a, um. adj. [in- mundusj Unclean, impure, dirty, filthy, foul: J. Lit. (quite class.): humus erat immunda. lutulenta vino. Cic. Frero. ap. Quint. 8, 3, 66 : homo. Plaut. Most. 1, 2, 24: Cist. 1,1,115: Lucr. 4, 1156: Hor. S. 1, 6, 124 : canis. id. Ep. 1, 2, 26 : Harpyiae contactu immundo omnia foedant, Virir. A. 3, 228 : popinae, Hor. S. 2, 4, 63 : ager, i. e. run wild, overgroum, Pall. 2, 10 : pau- peries domus, Hor. Ep. 2, 2, 199. — Comp.: superne deciduo immundiore lapsu ali- quo polluta, Plin. 14. 19. 23.— Sup. : liquet illos immundissimos fuisse. Sen. Ep. 86 med.— *H. Trop.: aut immunda crepent ignominiosaque dicta, Hor. A. P. 247. — Adv., immunde: foedare templa, Jul. Obseq. Prod. 115. * immunif icus (inm.), a, um, adj. [in-munificus] Not. liberal, stingy : civis, Plaut. Trin. 2. 2, 69. * immunlo (inm.), ivi, 4. v. a. To fortify any where : praesidium immuni- vit Tac. A. 11, 19. immunis (inm.), e, adj. [in-munus] Free or exempt from a public service, bur- den, or charge (quite class.): I, Lit.: melius hi quam nos, qui piratas immunes, ■xicios vectigales habemus. Cic. Off. 3, 11. 49 : quid immunes » hi certe nihil debent. ill. Verr. 2. 5, 21, 53 : sine foedere immu Bbb IMMU nes civitates ac liberae, id. ib. 2, 3. 6. 13 ; Cic. Fontei. 4, 7 : immunis militia. Liv. 1, 43,8: Ilienses ab omni onere immunes praestitit. Suet Claud. 25 : — qui agros im- munes liberosque arant, i. e. free from taxes, tax-free, Cic. Verr. 2, 2, 69, 166 ; cf. id. Agr. 3, 2, 9 ; and, duo millia jugerum Sexto Clodio rhetori assignasti, et quidem immunia, Suet. Rhet. 5.— (/?) e.gen.: im- munes portoriorum, Liv. 38, 14 : cetcro- rum immunes nisi propulsandi hostis, Tac. A. 1, 36. B. Transf, beyond the political and milit. sphere, Free or exempt from doing any thing, that contributes or gives nothing (so mostly poet.) : non enim est inhumana virtus ncque immunis neque superbn. in- active, Cic. Lael. 14, 50 : quern scis immu- nem Cynarae placuisse rapaci, i. e. who made no presents, without presents, Hor. Ep. 1, 14, 33 ; so id. Od. 4, 12, 23 : immu- nisque sedens aliena ad pabula fucus, do- ing nothing, idle, Virg. G. 4, 244 : ipsa quoque immunis rastroque intacta, with- out compulsion, free, Ov. M. 1, 101. — ((3) c. gen. : bos curvi immunis aratri, Ov. M. 3, 11 : immunes operum, id. ib. 4, 5. H. Trop., Not sharing or partaking in, free from, devoid of, without any thing (poet, and in post-Aug. prose) : constr. with the gen., abl., with ab, or abs. : (,i) c. gen. : aspicit urbem Immunem tanfi belli, Virg. A. 12, 559 : tanti Irani, Ov. Tr. 4, 2, 62 ; so, mali, id. Met. 8, 691 : necis, exempt from, id. ib. 9, 253 : caedis manus, i. e. free from, unstained with, id. Her. 14. 8 : so. immunis delictorum paternorum, Vellei. 2, 7: immunis aeouoris Arctos, i. e. not setting in, Ov. M. 13, 293 (an imi- tation of the Homeric iiuuopos Aorrpuii/ 'Slucavolo, II. 18. 489) ; so Ov. F. 4. 575.— (/3) c. abl. : nnimum immunem esse tris- titia. Sen. Ep. 85: Cato omnibus huma- nis vitiis immunis, Vellei. 2, 35, 2 : exer- citum immunem tanta calamitate serva- vit, id. 2, 120, 3.— (y) With ab : immunis ab omnibus nrbitris esse, Vellei. 2. 14 fin. : dentes a dolore, Plin. 32, 4, 14,— (fi) Abs. : immunis aram si tetigit manus, stainless, pure, Hor. Od. 3, 23, 17 : amicum casti- gnre ob meritam noxiam, Immune est facinus, a thankless office, Plaut. Trin. 1, 1. 1. immumtas (inm.), atis./. [immunis] Freedom or exemption from public sen:- ices, burdens, or charges, immunity (quite class.): I. Lit.: (Druides) militiae vaca- tionem omniumque rerum habent immu- nitatem, *Caes. B. G. 6, 14, 1 : immunitas et libertas provinciae, Cic. Fontei. 8, 17 : immunitateni (a tributis) obtulit, Suet. Aug. 40 ; so Tac. A. 12, 61 ; 13, 51 ; Curt. 5, 3, et saep. — In the plur., Cic. Fam. 12, 1. 1: Phil. 1. 1, 3; Suet. Tib. 49; Galb. 15: Tac. H. 3, 55.— IJ. Trop., Freedom, exemption, or immunity from any thing : qui det isti deo immunitatem magni mu- neris, Cic. Acad. 2. 38, 121 : immunitates malorum, Lampr. Commod. 14. immunitus (inm.), a. um, adj. [2. in-munitiisl Unfortified, undefended (rare, but quite class.) : oppida castellaque, Liv. 22, 11, 4 : Sparte. Ov. M. 10, 169 :— via, i. e. open, passable, Cic. Caecin. 19, 54. immurmuTO (inm.), are, v. n. [in- murmuro] To murmur in. at, or against any thing (poet, and in post-class, prose) : ipsa jacet terraeque tremens lmmurmu- rat atrae, Ov. 51. 6, 558 ; so, terrae. id. ib. 11.187: undis, id. ib. 11,567: silvis (Aus- ter), Virg. G. 4, 261 : hastae, Sil. 5, 332 : ilia sibi introrsum et sub lingua immur- murat, Pers. 2, 9 : increpor a cunctis to- tumque immurmurat airmen, Ov. M. 3, 646 : ipse publicato nobis, quod immur- murat, i. e. whispers, Macr. S. 6, 7 : quum saepe immurmurantes audierit ventos, Amm.^12, 16. immusiCUS (inm.), a, um, adj. [2. in-musicus] Unmusical : Tert. Apol. 1. immussulus (also written immusii- lus). i. m. A kind of vulture or falcon, Plin. 10, 7. 8 : Am. 2, 84 ; 7, 223 ; Fest. p. 112 and 113 Miill. N. cr. 1. immutabilis (inm.), e, adj. [2. in-mutabilisl Lnrhangeablr, unalterable, immutable (rare, but quite class.) : esse causas immntahiles easque aeternas, Cic. Fat. 12. 28: so. immutabilis et aeterna IM P A ree, id. Rep. 3, 2 : res (c. c. stabilis). id. Univ. 3 ; eo, comprehensio (c. c. stabilis). id. Acad. 2, 8, 23 : spatia, id. N. D. 2, 19. 49 : neccssitas. Quint. 2, 13, 1 : pondus verborum (c. c. grave), Stat. Th. 1, 212. — Comp.: concoi'di populo nihil esse immu tabilius, nihil tirmius, Cic. Rep. 1, 32. — Adv., immutabillter, Cels. Dig. 45, I. 99; App. de Mundo, p. 74. * 2. immutabilis (inm.), c. adj. [\m mutoj Changed, altered: vestitus atqur ornatus, Plaut. Epid. 4, 2, 8. immutabilitas (inm), iitis,/. [im- mutabilisj Unchangiablencss, immutabili- ty : in factis immutabilitatem apparerc, in futuris non item, Cic. Fat. 9, 17. immutabillter. "dv. Unchangea- bly ; v. 1. immutabilis, ad fin. immutatio (inm.), onis,/. fimmuto] A change, exchanging, a putting nf out thing for another in speech: verborum. Cic. Acad. 2, 6, 16 : ordinis, id. de Or. 3, 44, 176 : si verborum immutationibus utantur. quos appellant rpo'imiis, id. Brut. 17, 69 : immutationes nusquam crebrio- res, i. e. metonymies, id. Or. 27, 94 ; cf. Quint. 9, 1, 35 : faciebat barbarismos im- mutatione, quum c pro g uteretur, id. 1, 5, 12 ; cf. ib. 6. immutator (inm.), oris, m. [id.] A changer, Oros. 7, 43. 1. immutatUS (inm.), a, um, adj. [2. in inutatus) Unchanged, unaltered (rare, but quite class.) : id mutavit, quia me im- mutatum videt, Ter. And. 1, 5, 7 : Veritas est, per quam immutata ea, quae sunt aut ante fuerunt aut futura sunt, dicuntur. Cic. Inv. 2, 53, 162. 2. immutatuSi a i um, Part., from immuto. immutCSCO (inm.), tfii, 3. v. inch. n. [in-mutesco] To become dumb or speech- less (a post-Aug. word) : immutescamus alioqui, si nihil dicendum videatur, Quint. 10, 3, 16 ; Stat. Th. 5, 542. * 1. immutllatus (inm.), a, um, adj. [in-mutilo] Maimed, mutilated : im- mutilato coi-pore, Sail. Frgm. ap. Non. 366, 18. *2. immutllatus (inm.), a, um. adj. [2. in-mutiliitus] Unmutilated, entire Cod. Thnod. 4. 22, 1. immuto (inm.), aw, atum, 1. (archaic ■ inf. praes. immutarier, Ter. And. 1, 5, 40; Eun. 2, 1, 19 ; Phorm. 1, 4. 29) v. a. [in- muto] To change, alter (quite class.) : ubi immutatus sum ? ubi ego formam perdi- di ? Plaut. Am. 1, 1. 300 : imperio, potes- tate. prosperis rebus immutari. Cic. Lael. 15. 54 ; cf., me aliquando immutarunt tibi, id. Fam. 5, 8, 2 : illi rem' amabili Cyro sub- est ad immutandi animi licentiam crude- lissimus ille Phalaris, (* v. ad, p. 24, D, 1, a), id. Rep. 1, 28 : — ut ejus orbis (f. e. sig- niferi) unaquaeque pars alia alio modo moveat immutetque coelum, id. Div. 2. 42, 89 ; id. Rep. 2, 42: temerilas filii com- probavit ; verborum ordinem immuta : tac sic : comprobavit filii temeritas, etc. id. Or. 63, 214 : nomen immuto, Quint 8, 6, 28 : quum successor aliquid immutal de institutis priorum, Cic. Fl. 14. 33. — n. . In partic, in rhetor, lang., To put. by metonymy, one word for another : " immu- tata (verba), in quibus pro verbo proprio subjicitur aliud, quod idem signiticet. sumptum ex re aliqua consequenti, etc. ... Ennius Horridam Africam tcrribili tremere tnmultu quum dicit, pro Arris immutat Africam, Cic. Or. 27, 92 sg. imo- adv., v. immo. impacatUS (inp-), a, um. adj. [2. in- pacatus] Not peaceable, unpeaceful, unqui- et (poet and in post-Aug. prose) : aut im- pacatos a tergo horrebis Iberos, warlike, plundering, Virg. G. 3, 408 : fortuna, Stat. S. 5, 1, 137 : quies alti pelagi, Claud, in Ruf. 1. 70 : vita. Sen. de Ira 3, 27 fin. : odia, Claud, in Eutr. 2, 212. * impactlO (iup.), onis,/. [impingo] A striking against, concussion, impact : mi- bium, Sen. Q N. 2, 12 fin. impactUS; a, um, Part., from im- pingo. impagres (inp.), is./ l\"* AG - i'-"'i'° analogous with compages] 1 be border o frame-work which surrounds the panuel of a door. Vitr. 4, 6 ; cf., " impagrs dicun tur quae a fabris in tabulis tisunmr, que IMP A rirmius cohaerennt, a pangendo, id est Bgere," Fest. p. 108. impallesCO (inp.), lui, 3. v. inch. n. [ in -pallesco ] To grow or turn pale in or at any thing (a post-Aug. word) : noctur- nis chartis, Pers. 5, 62 : cventu impalluit ipse secundo, Stat. Th. 6, 805. impalpebratio (inp), onis, /. [2. in-palpebruej Loss of motion in lite eye- lids. Cod. Aur. Tard. 2, 5. impar (i"P). aris, adj. [2. in-par] Uu- ernt, unequal, dissimilar in number or quality. I. In gen. (quite class.) : stellarum nu- mt-i'iis par an irapar sit, nescitur, Cic. Acad. 2, 10, 32 : eongressus imparl nume- ro, Caes. B, C. 1, 40, 6 ; 1, 47, 3 : numero ileus impare gaudet, Virg. E. 8, 75 Serv. ; el'., " imparcm numerum nntiqui prospe- riorein hominibus esse crediderunt," Fest. ]). 109 : (sonus) intervallis conjunetus im- paribus, Cic. Rep. 6, 18 ; cf. Lucr. 5, 682 : qui Musas amat impares, Hor. Od. 3, 19, 13.: imparibus carmina facta modis, i. c. hexameters and pentameters, Ov. Tr. 2, 220: ■impares tibiae numero tbraminum djs- eretae," Fest. p. 109 : ludere par impar, men or odd, Hor. S. 2, 3, 248 : — mensae sed erat pes tertius impar : Testa parem fecit, Ov. M. 8, 6B2: cui (Veneri) placet impares Formas atque animos sub juga ahenea mittere, Hor. Od. 1, 33, 11 : for- niae, id. Sat. 2, 2, 30 : si toga dissidet im- par, Rides, uneven, awry, id. Ep. 1, 1, 96 : acer coloribus impar, i. e. parly-colored, Ov. M. 10, 95: — quos quideni ego ambo unice diligo : sed in Marco benevolentia imparl, Cic. Fam. 5, 8, 4 : impares leges, Quint. 7, 7, 6 : ad exhortationem praeci- pne valent imparia, id. 5, 11, 10. — ([}) c. Jat. : nil fuit uinquam sic impar sibi, Hor. S. 1, 3. 19. IS. In partic. (with the accessory no- tion of smaller, inferior), Unequal to, not a match for, unable to cope with a thing ; inferior, weaker (so perh. not till after the lug. period) : («) c. dat. : Phthius Achil- les, Ceteris major, tibi (Apollini) miles impar, Hor. Od. 4, 6, 5; so Suet. Dom. 1° : — derepente velut impar dolori conge- muit. unable to support his grief, Suet. Til). 23 ; so, muliebre corpus impar dolo- ri, Tac. A. 15, 57; cf„ senes ct levissimis quoque curis impar, id. ib. 14, 54 ; so, op- timatium conspirationi, Suet. Caes. 15 : militum ardori, id. Oth. 9 : hello, Tac. II. I, 74 : sumptui, Ulp. Dig. 3, 5, 9 : impar ■ rantis honoribus, Suet. Tib. 67. — (fi) Ahs. with or without an abl. respect. : sed viri- ' bus impar, Ov. M. 5, 610 : cf., par audacia Uomanus, consilio et virihus impar, l.iv. 27, 1, 7; and, omni parte virium impar, id. 22, 15, 9 : Batavi impares numero, Tac. U. 4, 20: obsessi et impares et aqua ci- boque defecti, Quint. 3, 8, 23 : juncta im- jiari, to an inferior in rank, l.iv. fi, 34, 9 ; el'., pater consularis, avus praetorius, ma- ternum genus impar, Tac. II. 2, 50; and, Julia Tiberium spreverat ut imparem, not her equal in birth, id. ib. 1, 53. — (y) c. abl. (analog, with indignus) : nee facies impar nobilitate fuit, Ov. F. 4, 306. B. Poet, transf., as also the Eng. Un- equal, i. q. beyond one's strength, which one is not a match for: judice sub Tmolo certamen venit ad impar, to the unequal .ttrife, Ov. M. 11, 156; so, pugna, Virg. A. 12, '216; cf , imparibus certnre, Hor. Epod. II, 18. — (i) c inf.: magnum opus et tnn- gi nisi cina \ iucitur impar, drat, Cyr.. 61. * Adv.: versibus impariter junctis, j. e. hi hexameters and pentameters, Hor. A. P. 75. * imparatlO (inp.). onis, /. [2. in- pnro| Indigestion : stomachi, Marc. Em- pir. 20 mcd. imparatus (inp), a, um, adj. [2. in- paratus] Not ready, unprepared, unpro- vided, vnfurnished (quite class.): ut ne imparatus sim, si adveniat Phormio, Ter. Ph. 2, 1, 84 ; cf. id. And. 3, 1, 20; I'liorm. 1, 4,2: (Antonius) impnratus semper ag- Xredi ad dieendum videbntur : sed ita . rrat paratus, ut, etc., (;ic. Unit. 37, l.",9 : quamquam paratus in imparatns Odditis incidcrut, id. Mil. 21, 56 : inermeiu atque : iinparattun adoriiiiitur, id. Scst. 37, 79 : ut in ipsum iiuiiutuni atque etinm impara mm incid.ivt Caes. II, G. 6. 30. 2: impn- ,::i IMPA rati quum amilitibus, turn apeennia, Cic. Att, 7, 15, 3 : inops ipse rerum omnium atque imparatus, Suet. Caes. 35 : breve tempus longum est imparatis, Cic. Phil. 3, 1, 2: istae facient hanc rem mihi ex parata imparatam, Plaut- Casin. 4, 4, 8. — Sup. : omnibus rebus imparatissimus, Caes. B. C. 1, 30 fin. imparentcm non parentem hoc est obedientem, Fest. p. 109. * imparentia or imparicntia, ae,/. [2. in-pareoj Disobedience, Gell. 1, 13, 3 (al. impatientia). imparilis (inp.), e. adj. [2. in-parilis] Unequal, unlike, different (a post-class, word) : aevum, Aur. Vict. Caes. 14. imparilitas (inp.), titis,/. [imparilis] Inequality, difference (extremely seldom) : '■ soloecismus Latino vocabulo a Sinnio Capitone ejustlemque aetatis aliis impari- litas appellatus," Cell. 5, 20, 1 ; id. 14, 1, 22. impariter) adv. Unequally ; v. im- par, ad fin. impartiOj ire, v. impertio. impascor (inp.), sci, v. pass, (in-pas- co] To feed or be pastured in a place (a post-Aug. word) : loca, quibus nullum im- pascitur pecus. Col. 6, 5, 2 ; so id. 2, 17, 1. impassibilis (inp.), e, adj. [2. in-passibilisj Incapable of passion, pas- sionless, impassible (eccl. Lat.) : deus, Lact. 1, 3 ; so Tert. Apol. 10 ; Prud. Apoth. 84. impasslbilitas (inp-), atis, /. [impassibilis] Impassibility ; a transl. oi the Gr. d-tiOaa, Hicr. Ep. 133, 3. impastUS (inp-), a, um, adj. [2. in-pas- tusj Unfed, hungry (a poet, word) : leo, Virg. A. 9, 339 : volucres, Luc. 6, 628. impatlbllis (inp-). (also written im- perii). ) e. adj. [2. in-patibilis] I, Pass., Un- suffcrable, insupportable, intolerable (quite class.) : dolorem vos, quum improbis poe- nam proponitis, impatibilem facitis, * Cic. Fin. 2, 17, 57; so, cruciatus, Plin. 25, 5, 24 ; valetudo, id. 20, 18, 76 : scelus, App. Apol. p. 328 : chamaeleon coraci, Sol. 40 fin. : — turpe atque impatibile est, attonito animo et fronte moesta laetos adire con- ventus, Symra. Ep. 9, 103. — * II, Act., Im- passible, incapable of suffering : sapiens ex bruto, impatibile do patibili numquam potest oriri, Lact. 2, 8 mcd. impatiens (inp-), entis, adj. [2. in-pa- tiens] I. 'That can not bear, will not en- dure or suffer any thing, impatient of any thing (perh. not ante-Ang.) ; usually con- st!', with the^cii. ; rarely with the inf. or ahs. : (a) e.gcu.: corpus laborum impa- tiens. Ov, Tr. 5, 2, 4 ; cf, impatiens viae, id. Met. 6, 322 ; and, miles impatiens solis, pulveris, tempestatum, Tac. H. 2, 99 ; so, vulneris, Virg, A. 11, 639: morbi, Suet, (iramm. 3: morae, Sil. 8, 4 ; Suet. Calig. 51 ; cf., aeger mora et spei impatiens, Tac. II. 2, 40 : moeroris. Suet. Calig. 24 : lon- gioris sollicitudinis, id. Oth. 9 : discidii, id. Dom. 9: veritatis, Curt. 3, 2, et saep. : — impatiens cxpersque viri, not enduring, avoiding, fleeing, Ov. M. 1, 479 ; so, viri, id. Fast. 6, 288 : Nympharum, id. Met. 4, 260 : quasi ah impatientibus remediorum, Suet. Tib. 59: somni, Val. Fl. 1, 296: — irae, impatient in his wrath, i. e. ungov- ernably furious, Ov. M. 13, 3; cf., Galli rlagrantes ira, cujus impatiens gens est, Liv. 5, 38. — Sup. : sues ex omnibus pe- cudibus impatientissimae famissunt, Col. 7, 11, 3 : Marius quietis impatientissimus, Vellei. 2, 23, L— 0) c. inf. : cohibere furo- rem, Sil. 11, 98: nescire torum, Claud. Rapt. Pros. 1, 35. — (; ) Alts, nihil est im- patientius imperitia, Macr. S. 7, 5 fin. .- im- patientissima sollicitudo. Cell. 12, 1, 22. B. Of things : cera impatiens caioris, Ov. A. A. 2, 60 ; so, esculus humoris, Plin. 16, 40, 79: caulis vetustatis, id. 21, 16,57: navis gubernaculi, Curt. 9, 4 : terra hom- iiiuin, Luc. 7. 866 : cf. solum Ccreris, id. 9, 857 : mammae lactis, /'. c. that can not restrain their milk, Plin. 23, 2, 32. — Sup. : pisum impatientissimum frigorum, Plin. 18, 12,31. II. That docs not feel or suffer, insensi- ble, apathetic (post-Aug. and very rare) : Epicurus et hi, quibus summtim bonum visum est animus iinpatieUR, Sen. Ep. 9 ; Lact. 5, 22. Atlc, imptttienter, Impalicmlu. an IMPE willingly : amavi juvenem tam ardenter quam nunc impatienter requiro, Plin. Ep. 2, 7, 6 ; Tac. A. 4, Yl.—Comp., Plin. Ep. 6, 1, 1 : Just. 12, 15.— Sup., Plin. Ep. 9, 22, 2 impatienter (inp.), aai., v. impati ens, ad fin. impatientia (inp-), ae, /. [impart ens] I, Unwillingness or inability to bear any thing, want of endurance^ impatience (post-Aug.) : (a) c. gen. : impatientia nau- seae, Suet. Calig. 23 fin. ; so, frigorum, Plin. 11, 23, 27 : silentii, Tac. A. 4, 52: Ve- neris, i. e. impatience, App. M. 2, p. 121. — (13) Abs. : ne ipse visendo ejus torments nd impatieutiam dilabererur, Tac. A. 15, 63. — II. Insensibility, impassibility, apa- thy, as a transl. of the Gr. avttQua, Sen. Ep. 9. impausabilis (inp.), e, adj. [2. in- pausa] Unceasing, incessant: "'AA?/Kru) Graece impausabilis dicitur," Fnlg. Myth. 1, 6. — Adv. : sumere cibum, without ceas- ing, Coel. Aur. Tard. 3, 2 med. impausabiliter (inp), adv., v. the preced. art. impavide (inp.), adv. Fearless- ly, intrepidly ; v. impavidus ad fin. impavidllS (inp), a, um, adj. [2. in- pavidus] Fearless, undaunted, intrepid (not freq. till after the Aug. per. ; not in Cic. or Caes.) : ludere pendentes pueri et lam- here matrem Impavidi, Enn. Ann. 1, 74; imitated by Virg. A. 8, 633 Serv. : si frac- tus illabatur orbis, Impavidum ferient ru- inae, Hor. Od. 3, 3, 7 ; so, Teucer et Sthe- nelus. id. ib. 1. 15, 23: Gradivus, Ov. M. 14, 820: infantes, Plin. 28, 19, 78: leo, Virg. A. 12, 8 : lepus, Ov. M. 15, 100 : pec- tora, Liv. 21, 30, 2 : soni, Ov. F. 2, 840.— Adv., impavide : exhausto poculo, Liv. 39, 50, 8. impeccabilis (inp.), e, adj. [2. in-pecco] Faultless, sinless, impeccable: Gell. 17, 19, 6. impeccantia.(inp-), ae,/. [2. in-pec- co] Faithlessness, sinlessness (eccl. Lat.), Hier. adv. Pelag. 3, 4, et saep. impedatlO (inp.), onis, /. [impedo] A propping, undersetting, Col. 4, 13, 1. * impedico (inp.), are, v. a. [in-pedi- ca] To catch, entangle: cassibus, Amm 30,4. impedimentum (inp.), i (archaic form Jimpelimenta impedimenta dice- bant," Fest. p. 108 ; cf. the let. D), «. [im- pedio] That by which one is entangled or impeded, a hindcrancc, impediment (quite class, and very freq.) : I. In gen.: com- peditos primo aegre ferre onera et im- pedimenta crurum, Sen. Tranq. 10 : De- mosthenes impedimenta naturae diligen- tia industriaque superavit, Cic. de Or. 1, 61, 260 : moram atque impedimentum al- icui inferre, id. Inv. 1, 9, 12 ; so, afferre, Tac. A. 15, 9 : legitimum impedimentum Cic. Agr. 2, 9, 24 : leve impedimentum id. Rep. 1, 3 : epistolam jam recepisse te colligo, nam festinanti tabeliario dedi : nisi quid impedimenti in via passus est, hinderance, delay, Plin. Ep. 2, 12, 6: esse impedimenti loco, Caes. B. C. 3, 17, 4 : ad dieendum impedimento eBse, Cic. Rose. Am. 51, 149 ; so, impedimento esse, Plaut. Casin. prol. 61 ; Ter. And. 4, 2, 24 ; Cic. Rose. Am. 4, 9 ; Quint. 5, 14, 35 ; 5, 10, 123; 7 praef. § 2, et saep. ; cf., Gallismagno ad pugnam erat impedimento, quod, etc., Caes."B. G. 1, 25, 3 ; so Quint. 2, 5, 2. II. In partic., in the plur., impedi- menta, concr., Traveling equipage, lug- gage ; and esp. in milit. lang., the bag- gage of an army (including the beasts of burden and their drivers) : nullis imped- iments, nullis Graecis comitibus (opp. magno et impedito comitatu), Cic. Mil. 10, 28 : nd impedimenta et carros suos se eontulerunt... Ad multam noctem eti- nm nd impedimenta pugnatum est...im- pedimentis castrisque nostri potiti sunt, Caes. B. G. 1, 26 : impedimenta in unum locum eontulerunt, id. ib. 1, 24 fin. : im- pedimentis direptis, etc., id. ib. 2, 17, 2 ; id. ib. 2, 24, 3, et saep. : prima luce mag- num numerum impedimentorum ex cas- tris mulorumque produci eque iis stra- menta detrain jubet, pack-horses, id. ib. 7, '•5, 2 : interfectis omnibus iinpedimentis ail puirnam descendit, Front. Strat 2, 1 : Yr- a . Mil. :;, 6. IMPE impedio (inp), ivi or li, Ttum, 4. (m 'nusi : inque peuitur, inque peditus, etc., I.ucr. 6, 394 ; 3, 48:) ; 4, 564 ; 1145) v. a. linpes, analog, with compedes ; lit., to IDtangle the feet; hence, in gen.] To cn- 'atigU; ensnare, to shackle, hamper, kinder, H old fast. I. Lit. (so rarely) : impediunt teneros vincula nulla pedes, Ov. K. 1, 410 ; cf. , et illis crura quoquc irapediit, id. Met. 12, 392 : ipsus i I lie sese jam inipedivit in pla- gas, l'laut Mil. 4, 9, 11: in qua (silva) r.iintis impcditu8 (cervus) cornibus, I'liiu-dr. 1, 1*2, 10: impedita cassibus da- mn, Mart. 3, 58, 28 ; ct., reti impedit Pis- a is, ensnares, Plaut True. 1, 1, 17; Veg. I. 10. B. Transf, in gen., To clasp, encircle, embrace (so mostly poet.) : narrare pa- rmitem Impedit ainplexu, Ov. M. 2, 433 : nunc decet aut viridi nitidum caput im- pedire myrto Aut flore, Hor. Od. 1, 4, 'J ; so, crines (vitta), Tib. 1, 6, 67 ; Ov. Am. 3, 6, 56 : cornua sertis novis, id. Met. 2, 868 : remos (hederae), id. ib. 3, 664 : medium crus nigris pellibus, Hor. S. 1, 6, 27 : equos 1'rcnis, to bridle, Ov. F. 2, 736 : ingentem clipeum informant ... eeptenosque orbi- bus orbes Impediunt, surround, encircle cadi other, Virg. A. 8, 447 ; so, orbes orbi- 1ms, id. ib. 5, 585 ; Curt. 6, 5. SI. Trop., To entangle, embarrass (so quite class.) : impeditum in ea (re ama- Eoria) expedivi animum meum, Ter. Hec. 3, 1, 17; cf., sapientis est, quum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se cxpedire, Cic. Rab. Post. 9, 24 : ipse te im- pedies, ipse tua defensione implicabere, id. Verr. 2, 2, 18, 44 : qui me et se hisce impedivit nuptiis, Ter. Ph. 2, 4, 2 : dum alios 6ervat, se impedivit interim, Plaut Kud. prol. 37 : tot me impediunt curae, Ter. And. 1, 5, 25 ; so, mentem dolore, <.'ic. Coel. 24, 60. B. Transf. (causa pro effectu) To hin- der, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.) ; constr. with the ace., ab, in alioua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or abs.: («) With the simple ace. : me quotidie aliud ex alio im- pedit : sed si me expediero, etc, Cic. Fam. 9, 19. 2 : suis studiis sic impediuntur, ut, etc — discendi enim studio impediti, id. Oil'. 1. 9, 28 ; cf„ aetate et morbo impedi- tus, id. Verr. 2, 3, 25, 63 ; and, religione impediri, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 3; so, lie forte qua re impediar atque alliger, Cic. Att. 8. 16, 1.— With inanim. or abstr. objects : sinistra impedita, Caes. B. G. 1, 25, 3 : mea dubitatio aut impedire pro- fectionem meam videbatur aut celte tar- diire, Cic. Fam. 7, 5, 1 ; so, iter, id. Lael. 20, 75 : navigatione.m (Corus), Caes. B. G. 5. 7, 3 : magnas utilitates amicorum, Cic. lael. 20. 75 : res magnas, id. ib. ; cf, belli rationcm prope jam explicatam pertur- bare atque impedire, id. Prov. Cons. 14, 15 tin. : quod si corporis gravioribus raor- bis vitae jucunditas impeditur ; quanto inngis animi morbis impediri uecesse est? id. Fin. 1, 18, 59.— (li) With ab aliqua re. tir the simple abl. : sibi non fuisse dubi- um, a re publica bene gerenda impediri, ( 'ic. Balb. 20, 47 ; cf., ab delectatioue om- iii negotiis impedimur, id. Mur. 19, 39 ; so, aliquem a suo munere, id. Rep. 5, 3 : aliquem ab opere, Plin. 10, 63, 83 : ali- quem a vero bonoque, Sail. J. 30, 2 : — non oportere sese a populo Romano in .-no jure impediri. Caes. B. G. 1, 3fi, 2 : — quern dignitas fuga impediverat, Tac. A. 1, 39. — (y) With ne, qubi, quominus : id iu hac disputatione defato casus quidam, ne facerem, impedivit, Cic. Fat. 1, 1 ; so id. Sull. 33, 92:— ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum, id. Att. 4, 2, 6 ; so Auct Her. 3, 1, 1 :— nee aetas impedit, quominus agri eolendi stu- diu teneamus, id. de Sen. 17, 60 ; so id. Fin. 1. 10, 33.— ((5) c. inf. : quid est iuitur, quod me impediat ea quae probabilia mi- hi videantur sequi, quae contra, impro- bare, etc. ? Cic. Off. 2, 2, 8 ; id. de Or. 1. 35, 163 : ne qua mora iffnaros pubemque cducere castris Impediat, Virg. A. 11, 21 ; so Ov. P. 1, 1. 21.-* ( £ ) c. dal.: novitati uon impedit vetus consuetudo, is /w hin- dcrancc, obstat (cf. the passage next foils.), far. I.. L.9. 14, 131. 5. 20.— Cl Abs. ■ om- IMP K bin removentur, quae obstant et impedi- unt, Cic. Acad. 2, 7, 19 : ut omniu quae impediant, vincat intentio, Quint. 10, 3, 28 ; id. 12, 10, 55 : de rebus ipsis utere tuo judicio — nihil enim im|>edio, Cic. OH". 1, 1, 2 ; so id. Rep. 1, 13. — Hence impeditus (inp.), a, um, Pa., Hinder- ed, embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded : A. Of persons : in- ermos armati, impeditos expediti interti- ciunt, encumbered with baggage, Sisenn. in Non. 58, 8 ; cf., impeditis hostibus prop- ter ea quae ferebant onera, Caes. B. G. 3, 19, 2 ; so, agmen. Liv. 43, 23. 1 : itinere impediti, Caes. B. C. 3, 75, 3 : nostri au- tem, si nb illis iuitium transeundi (riumi- uis) lieret ut impeditos agurcdercntur, i. e. tmbarrasscd with the difficulties of crossing, id. B. G. 2. 9, 1 ; so id. ib. 1, 12, 3; 2,10,2; 2, 23, 1, et saep. : malisdomes- ticis impediti, Cic. Sest. 45, 97. — Comp.z quod, si durior accidisset casus, impediti- ores fore videbautur, Auct. B. Alex. lAfvn. B. Of inanim. and abstr. things : hos- tem impedito atque iniquo loco tenetis, difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4 ; cf, silvae impeditae, id. ib. 5, 21, 3; and, vi- neae nexu tradueum impeditae, Tac. H. 2, 25 : navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum, trouble- some, Caes. B. G. 3, 9, 4 : impedito ani- mo, i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8 ; so, omnium impeditis animis, Caes. B. G. 5, 7, 5 : tempora rei publicae, Cic. Pis. 1, 3 ; so, dies tristi omine infames et impe- diti, Gell. 4, 9, 5 : disceptatio, Liv. 37, 54, 7 : oratio (c. c. longa), Quint. 8, 6. 42 : hel- ium (c. c. arduum), Tac. A. 4, 46 : quum victoribus nihil impeditum arbitrarentur, Caes. B. G. 2. 28, l.— Comp.: longius im- peditioribus locis secuti, Caes. B. G. 3, 28 fin. ; so, saltus artior et impeditior, Liv. 9, 2, 8 ; id. 7, 21, 8. — Sup. : silvae undique impeditissimae, i. c. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1 ; so, itinera. Caes. B. C. 3, 77, 2 : quid borum non im- peditissimum ? vestitus an vehiculum an comes? exceedingly embarrassing, a great encumbrance Cic. Mil. 20, 54. impediti o (inp.), onis, /. [impedio] A hinderance, obstruction (rare, but quite class.): Vitr. 1, 5: animus in somniis li- ber est sensibus et omni impeditione cu- rarum, etc., Cic. Div. 1, 51, 115 ; Arn. 2, 52. impedito (inp.), are, v. inlens. a. [id.] To hinder, impede: Stat. Th. 2, 590. impeditor (inp.), oris, m. [id.] A hin- derer, abstracter (late Lat.), Aug. Civ. D. 10, 10. impeditus (inp), a, um, Part, and Pa., from impedio. impedp (i Q P). are, v. a. [in-pedo] To prop, underset : vineam, Col. 4, 16, 2. impclimenta. v - impedimentum, ad inii. impello (inp). puli, pulsum. 3. (ar- chaic inf. praes. pass., impellier, Lucr. 6, 1059) v. a. [in-peilo] To push, drive, or strike against a thing ; to strike or reach a thing. I. Cit: A. In gen. (so mostly poet): cavum conversa cuspide montem Impu- lit in latus, Virg. A. 1, 82 : vocales impel- lere pollice chordas, to strike, Tib. 2, 5, 3 ; cf Ov. M. 10, 145 ; so, aequora remis, id. ib. 3, 657 ; cf , infidum marmor remis, Virg. G. 1, 254 : impelluut animae lintea Thraciae, swell, Hor. Od. 4, 12, 2 : auras mugitibus, Ov. M. 3, 21 ; cf. , maternas aures (luctus), Virg. G. 4, 349 : sensus, Lucr. 1, 304 : and, colles canoris plausi- bus, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 175: cui patuere Alpes saxa impellentia coe- lum, Sil. 11, 217 : quum fretum non im- pulit Ister, does not strike, \. e. does not empty into, Luc. 5, 437 : impulsum ab eo dextri pedis pollice, Suet. Calig. 57. B. In partic, with the access, idea of motion, To drive forward, set in motion, urge on, impel (so quite class.) : biremes subjectis scutulis impulsas vectibus in in- teriorem partem transduxit, Caes. B. C. 3, 40, 4 ; so, navem friphci versu (remo- rum), Virg. A. 5. 119 : puppim remis ve- lisque, Sil. 1. ~i6S : ratem (levis aura). Ov. M. 15, 697 : curium. VaL Fl. 6, 6 : equum calce. Sil. 7, 697 ; cf. , cornipedem planta, id. 2, 71 : Zephyris primum impcllentibus undae. Virir. G. 4. 305: so. llucius (ven- I MPE i tus), Petr. 114; and, aequor velis, Tac. A. 2, 23 : utque impulit arma, i. e. brandished, flourished, Virg. A. 8, 3 ; so, remos, id. ib. 4, 594 : sagittam ncrvo, to shoot, discharge, Ov. M. 11, 325: semen vehementius uri- nam impellit, drives down, promotes the dis- cluxrgeof, Plin. 24, 19, 118: praecipitantein igitur impcllamus et perditum prostcnia mus, give a push to, Cic. Clu. 26, 70; so Tac. A. 4, 22 : proeumbunt orni, nodosa, impellitur ilex, is overthrown, thrown down. Luc. 3, 440 : impulit aciem, forced to gin wuy, broke, Liv. 9, 40, 9 ; cf, hostem pri- mo impetu impulit, id. 9, 27, 9 ; and, im pulsis hostibus castra cepit, Vellei. 2, 70, 1 -. so Tac. A. 2, 17 ; Hist. 3, 16 ; 4, 34 ; 78, et al. — Designating the limit: in fugam atque in latebras impellere, Cic. Rab. perd. 8, 22 ; so, ee in vulnus, Vellei. 2, 70 fin.: inque raeos ferrum flammasque Penates Impu- lit, Ov. M. 12, 552 ; so, ferrum capulo te nus, Sil. 9, 382 : (Autidus) in aequora flue- rus, id. 7, 482; id. 14, 429: jamque diem ad metas defessis Phoebus Olympo Im- pellebat equis, id. 11, 270. H, Trop.: A. T° move to a thing ; to impel, incite, urge ; esp., to instigate, slim ulate, persuade, to do any thing (the pre- dom. signif in good prose) ; constr. usu- ally with aliquem in or ad aliquid and ut ; less freq. with a terminal adverb, the inf., the simple ace, or quite «6s. .- («) Ali- quem in aliquid : nisi eum dii immortales in earn mentem impulissent, ut, etc., Cic. Mil. 33, 89 : hie in fraudem homines im- pulit, id. Pis. 1, 1 ; so id. Lael. 24, 89 ; and, in fraudem impulsus, id. Deiot 12, 32 : in sermonem, id. de Or. 2, 89, 363 : iu plurimas auimum audientium species impellere, Quint. 12, 10, 43. — (/J) Aliquem ad aliquid (so most freq.) : ad quam quem- que artem putabat esse aptum, ad earn impellere atque hortari solebat, Cie. de Or. 1, 28, 126 : ad veterum annalium me- moriam comprehendendam impulsi atque incensi, id. Brut. 5, 19 : facile ad creden- dum, id. Rep. 2, 10. So, aliquos ad omne facinus, id. ib. 6, 1 : ad maK licium, Auct. Her. 2, 21, 34 : ad injuriam facieudam, Cic. Fl. 34, 85 : ad scelus, id. Rose. Am. 14, 39 : ad helium, id. Sull. 13, 36 : ad cru- delitatem, Quint. 8, 3, 85: ad metum, cu- piditatem, odium, coi.ciliationem, id. 3, 8, 12, et saep. — (y) With ut: quae causa nos impulerit, ut baec tarn sero Uteris man- daremus, Cic. N. D. 1, 4, 7 ; cf. id. de Sen. 21, 77 ; and, Germanos tarn facile impelli, ut in Galliam venirent, Caes. B. G. 4, 16, 1 ; so with ut, Cic. N. D. 2, 66, 166 ; Rep. 3, 2 ; Fin. 3, 20, 65 ; Hor. Ep. 2, 2, 51, et saep. — (o) With a terminal adverb : dum in dubio est animus, paulo momento hue illuc impellitur, Ter. And. 1, 5, 31 ; so, im- pulit hue animos. Luc. 8, 454 : voluntates impellere quo velit, Cic. de t)r. 1, 8, 30. — (c) c. inf. : quae mens tam dira Impui't his cingi telis ? Virg. A. 2, 520 ; cf Tac. A. 14, 60 ; so Hor. Od. 3, 7, 14 ; Stat. Th. IC. 737 ; Just 3, 1. — (i;) With the simple ace. : ut forte legentem Aut taciturn impellai quovis sermone, to arouse, address, Hor. 5. 1, 3, 65 ; Val. Fl. 4, 486.— In the pass. : Cic. de Or. 2, 77, 312 : Bellovacos impu! sos ab suis principibus ab Aeduis defe- cisse, Caes. B. G. 2, 14, 3 ; so. vel iratum vel impulsum ab aliis, Quint 11, 1, 71 . hac fama impulsus Chremes ultro ad me venit, Ter. And. 1, 1, 72 : impulsus ira . . . Quibus iris impulsus, id. Hec. 3, 5, 35 : furore atque amentia impulsus, Caes. B. G. 1, 40, 4 : hac impulsi occasione, id. ib. 7, 1, 3: Induciomari nunciis impulsi. id. ib. 5, 26, 2 : Caesandrae impulsus furiis, Virg. A. 10, 68, et saep. : quia et initio movendus sit judex et summo impellen- dus, Quint. 7, 1, 10. — (;;) Abs. : cui (6aifi6- villi) semper ipse paruerit, numquam im pellenrj, saepe revocanti, Cic. Div. 1, 54, 122 : qui nullo impellente fallebant id. Flacc. 8, 20 : uno ictu frequenter impel- lunt (sententiae), Quint 12, 10, 48. B. Qs. To throw down, i. e. To over- throw, subdue, destroy (so very rarely) : miseri post fata Sychaei . . . Solus hie (Aeneas) inflexit sensus animumque la- bantem Impulit i c. has completely sub- dued, Virg. A. 4, 23 : impellere ruer.tem, to destroy completely, Tac. H. 2, 63 fin. : immeflso Achaicae victoriae momento ad IMP E impellendos mores, Plin. 33, 11, 53 : im- pulsum bellum, i. e. brought near to a close, Luc. 5, 330 ; cf. Quint. 3, 4, 2 Spald. N.cr. impendeo (inp.), ere, v. n. and (ante- class.) a. [inpendeo] To hang over any thing, to overhang (quite class. ; esp. freq. in the trop. signif). J. Lit.: (a) Neulr. : arbor in aedes il- lius impendet, Ulp. Dig. 43, 26, 1 : ut (gla- dius) impenderet illius beati cervicibus, Cic. Tusc. 5, 21, 62: poetae impendere apud inferos saxum Tantalo faciunt, id. ib. 4, 16,35; so id. Fin. 1, 18, 60; cf. Lucr. 3, 993 .- nucem impendere super tegulas, Plaut. Frgm. ap. Macr. S. 2, 14; Lucr. 6, 564 ; cf., impendentium montium altitu- dines, Cic. N. D. 2, 39, 98.— (0) Act. : nee mare quae impendent, vesco sale saxa peresa, etc., Lucr. 1, 327. H, Trop., To hang or hover over a thing, to impend, to be near or imminent, to threaten : (a) Neutr. : tantae in te im- pendent ruinae, Plaut. Epid. 1, 1, 77 ; so, licet undique omnes in me terrores im- pendeant, Cic. Rose. Am. 11, 31: — nunc jam alia cura impendet pectori, Plaut. Epid. 1, 2, 32 : omnibus semper aliqui ta- lis terror impendet, Cic. Tusc. 4, 16, 35 : poenas impendere iis, a quibus, etc., id. Rep. 3, 11 Jin. : quid sibi impenderet, coepit auspicari, id. Cluent. 24, 66 ; — Lucr. 4, 174 ; 6, 254 : quae vero aderant jam et impendebant, quonam modo ea depellere potuissetis ? Cic. Mil. 28, 76 ; cf., ut ea, quae partim jam assunt, partim impen- dent moderate feramus, id. Fam. 4, 14, 1 : dum impendere Parthi videbantur, id. Att. 6, 6, 3 : tanta malorum impendet 'IXia's, id. ib. 8, 11, 3 : bellf magni timor impen- det, id. Fam. 2, 11, 1 ; cf., ille quidem semper impendebit timor, ne, etc., id. Rep. 2, 28: Ea contentio quae impendet, id. Att. 2, 22, 3 : vento impendente, Virg. G. 1, 365; so, pluvia impendente, id. ib. 4, 191 : — magnum bellum impendet a Par- this, Cic. Att. 6, 2, 6 ; cf. id. Verr. 2, 5, 60, 157; and id. Prov. Cons. 17, 42.— (/3) Art.: quae res me impendet, Lucil. in Fest. s. v. ME, p. 161 : tanta te impendent mala, Ter. Ph. 1. 4, 2. Jgp^'Part. pass., impensus. a, um, poet, for impendens : Lucr. 6, 491. I impendia. ae, v. impendium, ad imt. impendio. adv., v. impendium, ad fin. ' impcndlOSUS "I 1 ' a,um,ad/. [im- pendium] That spends too much, extrava- gant : Plaut. Bac. 3, 2, 12. impendium (inp.). -i. "• (also in the fern, form, DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8 : 1070, 6 ; 62, 8) [im- pendo] Money laid out on any thing, out- lay, cost, charge, expense (quite class. ; most freq. in the plur.) : I, In gen. : qui quaestutn sibi instituisset sine impendio, Cic. Quint. 3, 12 ; so in the sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68; 18. 14, 36; Paul. Dig. 38, 1, 20: — reposcere rationem iin- pendiorum, quae in educationem contu- lerit, Quint. 1, 30, 18; so in the plur., Suet. Caes. 54 ; Ner. 31 ; Ulp. Dig. 9, 2, 7. — B. Transf. : nulla fodiendi impendia, Plin. 17, 23, 35, § 203. II. - n parties. : A. Money paid out for a loan, i. e. interest : "usura quod in sorte accedebat impendium appellatum," Var. L. L. 5, 36, 50, § 183 : terms ct im- pendium recusare, Cic. Att. 6, 1, 4 : plebes impendiis debilitata, id. Rep. 2, 34. — 2. Transf. : ut impendiis etiam aueere pos- simus largitatem tui muneris, Cic. Brut. 4, 16 : magni impendia mundi, i. e. tribute, Stat. S. 3; 3, 88. B. -n the abl.. impendio : 1. At or with an expense, i. e. with a loss of any thing (so mostly post Aug.): multatio non nisi ovium boumque impendio dicebatnr, Plin. 18, 3, 3 : nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat, Quint. 6, 3, ">5 : impendio miserorum experiri com- mentaria, Plin. 34, 11, 25; Liv. 7, 21, 7: rcgi suo parvo impendio immortalitntcm famae daturos, Curt. 9, 4 wed. ; cf., tan- tulo impendio ingens victoria stetit, id. 3, 11 Jin.— 2. Adverbially, qe. At a great ex- pense, i. r. as an intensive particle. By a qrcat dial, greatly, very much ; cf. impon^e under impendo (in mlgf. lang.) : a. VVstb 756 IMPE comparatives : impendio magis animus gaudebat mihi, Ter. Eun. 3, 5, 39 ; cf., at ille impendio nunc magis odit senatum, Cic. Att. 10, 4, 9 : ille vero minus minus- que impendio Curare, Plaut. Aul. prol. 18 : nonne hoc impendio venustius grati- usque est, etc., Gell. 18, 12, 2 ; so, impen- dio probabilius, id. 19, 13, 3 ; and, leges impendio acerbiores, id. 11, 18, 4. — b. With verbs : impendio infit, Laev. in Gell. 19, 7, 10 : quum impendio excusa- rem, negavit veniam, App. M. 2, p. 122 ; so, commoveri, id. Apol. p. 275. impendo (inp.), di, sum, 3. v. a. [in- pendoj To weigh out, lay out, expend (quite class.) : I, Lit.: non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc., Cic. Verr. 2, 4, 30, 68 fin. ; so, numos in navem, Ulp. Dig. 14, 1, 1, § 9 ; for which, pecuniam in opso- nio, etc., Paul. ib. 24, 1, 31 fin. : HS. octo- gies pro introitu novi sacerdotii, Suet. Claud. 9 : istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum, Cic. Verr. 2, 5, 19, 47 : nescio quid impendit et in commune con- tulit, id. Quint. 3, 12 : certus sumptus im- penditur, id. Verr. 2, 3, 98, 227 : intellige- bant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, la- borare, id. ib. 2, 3, 52, 121. n, Transf., in gen., To expend, devote, employ, apply : impensurus omne aevi sui spatium in id opus, Vellei. 2, 89 ; cf., vitam usui alicujus, Tac. A. 12, 65 : vitam patriae, Luc. 2, 382 : vitam famae, Stat. S. 5, 1, 63 : biennium libris componendis, Quint. Ep. ad Tryph. 1 ; cf. Suet. Aug. 98 : tota volumina in hanc disputationem, Quint. 3, 6, 21 ; so, vim suam in plura, id. 1, 12, 2 : operam, curam in aliquid, Cic. Verr. 2, 4, 30, 68 : nihil sanguinis in soci- os, Ov. M. 13, 266 : quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos im- pendere laboris, operae, pecuniae, ne t etc., Cic. Verr. 2, 5, 20, 51 : hunc oeulum pro vobis impendi, Petr. 1 : quae (studia) ju- venibus erudiendis impenderam, Quint Prooem. § 1 ; so, omnia studiis, id. 12, 11, 19 ; cf., tantum laboris studiis, id. 2, 4, 3 ; id. 1, 1, 3 : aliquem exemplo, to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33.— Hence, A. impensus (inp.), a, um, Pa. (lit., profusely expended ; hence) Ample, con- siderable, great : J, Lit: impenso pretio, i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5 ; so * Caes. B. G. 4, 2, 2 ; Liv. 2, 9, 6 ; for which also abs., impenso, Hor. S. 2, 8, 245. — 2. Transf., Large, great, strong, vehement; dear, expensive : in his rebus unus est so- lus inventus, qui ab hac tam impensa vol- untnte bonorum palam dissideret. Cic. Sest. 62, 130 ; so, voluntas erga aliquem, Liv. 35, 44, 3 : libido, Lucr. 5, 962 : studi- um, Front. Ep. nd M. Caes. 2, 4 ed. Mai.: opera, Gell. 9. 14, 6. — Comp. : impensior Cura, Ov. M. 2. 405 ; so Tac. H. 1, 31 : verbis laudare, Val. Max. 4, 3, 1 ext. : dam- num, Gell. 20, 1, 32 : vae misero illi, cu- jus cibo iste factu'st impensior, larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26 : nam pol ingrato homine nihil impensiu'st, more expensive, Plaut. Bac. 3, 2, 10. — Sup.: preces, Suet. Tib. 13. Adv., i m p e n s e : 1, At great cost, ex- pensively : Pers. 6, 68 : bibliothecns in- cendio absumptas impensissime reparari curavit, Suet. Dom. 20. — 2. Transf., Exceedingly, greatly, very much ; earnest- ly, eagerly, zealously (so most freq., esp. in the comp.) : a. With verbs : illi invi- dere misere, verum unus tamen impense, Ter. Eun. 3, 1, 23 ; cf, aliquid impense cupere, id. Ad. 5, 9, 36 ; Liv. 40, 35, 7 : petere, Quint. 10, 5, 18 ; Suet. Claud. 11 : demirari, Gell. 9, 9, 15. — Comp.: eo facio id impensius, quod, etc., Cic. Fam. 13, 64, 1 ; so, agere gratias, Liv. 37, 56, 10 : con- sulere, Virg. A. 12, 20 : venerari numina, Ov. M. 6, 314 : instare, id. ib. 7, 323 : cres- cere his dignitas, si, etc., Liv. 1, 40, 2 : ac- cendi certamina in castris, id. 4, 46, 2. — b. With adjectives : impense improbus, Pkut. Epid. 4, 1, 39 : impense doctus, Gell. 13, 10, 4. B. impensa, ae, /. (so. pecunia). Out- lay, cost, charge, expense: 1. Lit. (quite class. ; in the sing, and plur.) : impensam ac sumptum facere in culturam, Var. R. H. 1. 2, 8 ; for which, quoniam impensam IMPE fecimus in macrocola, Cic. Att. 13, 25, 3 : nullam impensam fecerant, id. Phil. 6, 5, 19 : arationes magna impensa, tucri, id. Verr. 2, 3, 21, 53 : columnae nulla impen- sa dejectae, id. ib. 2, ] , 55, 145 : sine im- pensa, id. Rep. 2, 14 : exigua, Suet. Vesp. 18 : publica, id. Claud. 6 : matris ac vit- rici, id. Tib. 7 ; sua, Plin. 36, 5, 4, § 42 : nostra, Ov. Her. 7, 188.— In the plur. : nt- que etiam impensae meliores, muri, na- valia, portus, aquarum ductus, etc., Cic. Off. 2, 17, 60 ; so, ludorum ac munerum. Suet. Tib. 34 : operum ac munerum, id. Dom. 12 : itineris, id. Vit. 7 : coenarum, Hor. Ep. 1, 19, 38 : publicae, Tac. H. 4. 4 ; Plin. 12, 14, 32. 2. Transf. (so perh. not ante-Aug.) : cruoris, Ov. M. 8, 63 : operum, Virg. A. 11, 228 : officiorum, Liv. 37, 53, 12.— b. In partic, That which is used up or expended for any purpose, Materials, in- gredients. So of the materials for repair- ing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.). Front. Aquaed. 124 : of the stuffing for sausages, etc., Arn. 7, 231 ; of sacrifices, Petr. 137 ; of masonry, Pall. 1, 13. impenetrabilis (inp-). e, adj. [2. in- penetrabilisj That can not be penetrated, impenetrable (perh. not ante-Aug.) : I, L i t. : silex ferro, Liv. 36, 25 : superior pars coiporis crocodili (c. c. dura), Sen. Q. N. 4, 2 med. : cf, tergus hippopotami ad scu- ta, Plin. 8, 25, 30 : specus imbribus, id. 8, 36, 54 : cruppellarii accipiendis ictibus. Tac. A. 3, 43 : quae impenetrabilia quae- que pervia, id. ib. 12, 35. II. Trop., That can not be overcome, unconquerable, unyielding : patet impen- etrabilis ille Luctibus, Sil. 6, 413 ; so, im- penetrabilis blanditiis, Sen. Q. N. 4 praef. : mens irae, Sil. 7, 561 : pudicitia Agrippi- nae, Tac. A. 4, 12. I impenetrate) cujus ultimum pen- etrale intrare non licet, Fest. p. 109 Mull. impensa (inp-). ae, v. impendo, ad Jin., no. B. impense (inp.), adv., v. impendo, Pa., ad fin. 1. impensus (inp-), a,um, Part, and Pa., v. impendo. 2. impensus (inp.), us, m. [impen- do] Outlay, expense (a post-class, word for the class, impensa) : majore impensu, Symm. Ep. 1, 5. imperative (inp-), adv., v. the follg. article. imperatlVUS (inp.), a, um, adj. [im- pero] Of or proceeding from a command, commanded : fcriae, extraordinary, com- manded by a magistrate, Macr. S. 1, 16 : — modus, the imperative, in the grammari- ans saep. — Adv., imperative, Impera- tively, Ulp. Reg. tit. 24, 1. imperator ( in P )> oris (archaic form endoperator or induperator, Enn. Ann. 1, 100 ; 10, 1 ; 28 ; Lucr. 4, 968 ; 5, 1226 ; cf. 1. in ad init.), m. [impero] Orig., a milit. t. t., A commander-in-chief, general, aroarriyd^: "si forte quaereretur, quae es- set ars imperatoris, constituendum puta- rem principio, quis esset imperator : qui quum esset constitutus administrator qui- dam belli gerendi, turn adjungeremus de exercitu, de castris, etc. ...de reliquis re- bus, quae essent propriae belli adminis- trandi : quarum qui essent animo et sci- entia compotes, eos esse imperatores di- cercm, utererque exemplis Africanorum et Maximorum ; Epaminondam atque Hannibalem atque ejus generis homines nominarem," Cic. de Or. 1, 48, 210: aliae suntlegati partes, aliae imperatoris : alter omnia agere ad praescriptum, alter libere ad summam rerum consulere debet, Caes. B. C. 3, 51, 4 : sapiens et callidus impera- tor, Cic. Inv. 1, 34, 58 ; so, bonus ac fortis, id. de Or. 2, 44, 187 ; cf., egregie fortis et bonus, id. ib. 2, 66, 268 : eosdem labores non aeque esse graves imperatori et mil* iti, id. Tusc. 2, 26, 62 : . ego sic existimo in summo imperatore quatuor has res in- esse oportere, scientiam rei militaris, vir- tutem, auctoritatem, felicitatem, etc., id. de imp. Pomp. 10, 28 : unum ad id bellum imjp eratorem deposci, id. ib. 2, 5 : nomen invicti imperatoris, id. Verr. 2, 4, 38, 82; id. N. D. 3, 6, 15 : Themistocles . . . imper- ator bello Persico, id. Lael. 12, 42: quum pro se quisque in conspectu imperatoris IMPB . . . operam navare cuperet, Caes. B. G. 2, MUfin. : iDsece Muso, manu Roraanorura endopcrator Quod quisquc in bello gesait cum rege Philippo, Enn. Ann. 10, 1 : in- duperatbres pugnare ac proelia obire, Lucr. 4, 968. — As a title placed after the name : M. Cicero S. D. C. Antonio M. F. Imp., Cic. Fam. 5, 5 ; so, Cn. Pompeio Cn. F. Magno Imperatori, id. ib. 5, 7: Va- tinio Imp. S., id. ib. 5, 11, et saep. B. 'n partic, pregn., in the times of the republic, a title of honor conferred on a general alter any important victory: his rebus gestis Curio se in castra ad Ba- gradam recepit atque universi exerci- tus conclnmatione Impcrator appellatur, Caes. B. C. 2, 26, 1 ; cf., Pompeius eo proclio [mperator estappcllatus, id. ib. 3, 7, :i ; so Cic. Phil. 14, 4, 11 ; 14, 5, 12 ; Caes. B. C. 3, 31, 1 ; Liv. 27. 19, 4 ; Inscr. Orell. no. 542; :i417 si/, (cf. also Plin. Pan. 12, 1). II, Transf. beyond the milit. 6phere : A. In gcii.. A commander, leader, chief, director, ruler, master: (Romani) itnmu- tato more annua imperin, binos impera- tores sibi fecere, ;'. e. consuls, Sail. C. 6, 7 : (vis venti) Induperatorem classis su- per aequora verrir, admiral, Lucr. 5, 1226 : imperntor histriens, director, manager, Plant. Poen. prol. 4 : nolo enim, eundem populmn imperatorem et portitorem es- se terraruni. Cic. Frgm. ap. Non. 24, 22 (Rep. 4, 7 ed. Mos.) : — dux et imperator vitae mortalium animus est. Sail. J. 1, 3 : vitae nostrae necisque, Plin. 29, 1, 5. B. I" partic: 1. An epithet of Ju- piirr. Cic. Verr. 2. 4, 58, 129. 2. The conqueror at a game of chess : Vop. Proc. 13. 3. The constant title of the Roman em- perors, and always set before the name (different from no. I.), Suet Caes. 76 , Claud. 12; 26: IMP. CAESARI DIVI IVLI F.. Inscr. Orell. no. 596; so ib. 597; 600; 602; 604 sq.— Hence afterward abs., [mperator, A Roman emperor: velut prae- sagium insequentis casus, quo medius in- ter utriusque filios exstitit Imperator, Suet- Galb. 6 : id. Claud. 13 ; id. ib. 29 ; id.Galb. 3, 6, 20 ; Vit. 3, et saep. imperatori C (inp.), adv. Like a gen- eral; v. imperatorius, no. I., ad fin. imperatorius (inp.), a. um, adj. {imperator] J, Of or belonging to a gen- eral (quite class.) : quod ipse honos labo- rem leviorem faccret imperatorium, Cic. Tusc. 2, 26, 62 ; so, jus, id. Verr. 2. 1. 21. 57; cf., partes (shortly before, imperatoris partes), Caes. B. C. 3. 51, 5 : notnen. Cic. Fam. 11, 4, 1 : consilium, id. N. D. 3, 6, 15 : laus, id. Acad. 2, 1, 2 : virtus, Quint. 7, 10, 13 ; 8, 2, 11 : ars, id. 2, 17, 34 : ma- nubiae, Cic. de Or. 3, 3, 10 : pulvis su- dorque (opp. campestris meditatio), Plin. Pan. 13, 1 :— navis, an admirals ship, Plin. 19, 1, 5. — 'Adv. : dum se ad id bellum imperatorie in strait Treb. Claud. 6. — H. (ace. to imperator, no. II. B, 3) Imperial ': genesis, Suet. Dom. 10: munera, id. Vesp. 24 : onera, id. Calig. 42. impcratrix (inp.), icis, / [inp-), «> «m. <">j- [2. in-perjuratusj That is never sworn false- ly by, a poet, epithet of the Styx : aquae, Ov.'lb. 78. impcrmissup. (ta».)i a, um, adj. [2. in-permissus] Unlawful, forbidden : gaudia, Hor. Od. 3, 6, 27. * impermixtus (itip.), a, um, adj. [2. in-permixtus] Unmixed: lymphorem, Lueil. in Non. 212, 3. impero (inp.), avi, atum, 1. (archaic form, IMPERASSIT, Cic. Leg. 3. 3, 6) v. a. and n. [in-paro] To command, order, enjoin. I. In gen.: («) c.ace.: faciendum id nobis quod parentes imperant, Plaut. Stich. 1, 1, 53 : fac quod imperat, id. Poen. 5, 3, 29 ; so Ter. Hec. 2, 2, 2 ; and, quae imperarentur, facere dixerunt, Caes. B. G. 2, 32, 3 : numquid aliud imperas '< Ter. Eun. 2, 1, 7 ; id. Heaut. 4, 3, 26 : sto ex- spectans, si quid mihi imperent, id. Eun. 3, 5. 46 ; so, nonnumquam etiam puerum vocaret : credo, cui coenam imperaret, i. e. ordered to get him kis supper, Cic. Rose. Am. 21, 59 ; and, imperat ei nuptias, Quint. 7, 1, 14 ; id. 11, 3, 26 : certum modum, id. 11, 2, 27 : moram et sollicitudinem initiis impero, id. 10, 3, 9 : graves dominae co- gitationum libidine3 infinita quaedam co- gunt atque imperant, Cic. Frgm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 ed. Mos.) : utque Impe- ret hoc natura potens, Hor. S. 2, 1, 51. — In the pass. : quod ipsum imperari opti- mum est, Quint. 2, 5, 6 : imperata pensa, id. 3, 7, 6 : exemplar imperatae schemae, Suet. Tib. 43. — (/j) With an inf. or an object-clause (so esp. freq. in the post- Aug. per.) : animo nunc jam otioso esse impero, Ter. And. 5, 2, 1 : imperavi ego- IMPE met mihi omnia assentari, id. Eun. 2, 2, 21 : jungere equos Titan velocibus impe- rat Horis, Ov. M. 2, 118 ; id. ib. 3, 4 : nee minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore, Lucr. 5, 671 : — has omncs actuarias imperat fieri, Caes. B. G. 5, 1, 3 : Liviam ad se deduci imperavit. Suet. Ca- lig. 25 ■ id. Aug. 27 ; id. Tib. 60. In the pass. : haec ego procurare et idoneus iih- peror et non Invitus, Hor. Ep. 1, 5, 21. — (y) With a relative-clause (so very rare- ly) : imperabat coram, quid opus facto esset puerperae, Ter. And. 3, 2, 10 : quin tu, quod faciam, impera, id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc.l, 1, 3 and 6; so id. Capt 2, 3, 10.— ((5) With ut, ne, or the simple conjunctive: ecce Apollo mihi exoraculo imperat, Ut, etc., Plaut. Men. 5, 2, 87 : hi», uti conquirerent et reducerent, impera vit, Caes. B. G. 1, 28, 1 : quibus negotiuiu a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104 ; Petr. 1 : — mihi, ne abscedam, imperat, Ter. Eun. 3, 5, 30 : Caesar suis impera,vit, ne, etc., Caes. B. G. 1, 46, 2 ; id. ib. 2, 32, 2 : letoque det im- perat Argum, Ov. M. 1, 670; id. ib. 13, 659. — (c) With the simple dat. : si huic imperabo, probe tectum habebo, Plaut- Most. 4, 1, 14.— (Q Abs. : Pa. .lubesne 1 Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97: si quid opus est, impera, Plaut. Am. 3, 3, 1 : impera, si quid vis, id. Aul. 2, 1, 23 : omnia faciam : impera, Ter. Heaut. 5, 5, 11 : quid vis oneris impone, impera, id. And. 5, 3, 26. 15. In partic. : A. I" publicist's lang., To order to be furnished or supplied, to give orders for, to order to be provided, make a requisition for : quum frumen- tum sibi in cellam imperavisset (Verrem), Cic. Div. in Caecil. 10, 30 ; so, negas fra- trem meum pecuniam iillam in remiges imperasse, id. Flacc. 14, 33 ; so, pecuni- am, ib. § 32; cf., argenti pondo ducenta millia Jugurthae, Sail. J. 62, 5 : arm», Caes. B. C. 1, 6 fin. : equites eivitatibus. id. B. G. C, 4 fin. ; cf., quam maximum militum numerum provinciae toti, id. ib. 1, 7, 2 : obsides reliquis eivitatibus, id. ib. 7, 64, 1 ; so, obsides, Cic. de imp. Pom]). 12, 35 ; Suet. Caes. 25. B. I' 1 publicist's and milit. lang., alicui or abs., To command, govern, rnlc over : his (magistratibus) praescribendus ^st tin- pcrandi modus... qui modeste paret, vi- detur, qui aliquando imperet, dignus esse, Cic. Leg. 3, 2, 5 ; cf., sic noster populus in pace et domi imperat, id. Rep. 1, 40 ; and, nulla est tarn stulta civitas, quae non in- juste imperare malit, quam servire juste, id. ib. 3, 18 ; cf. also, quum is. qui impe- rat aliis, servit ipse nulli cupiditati, id. ib. 1, 34 : omnibus gentibus ac nationibus ter- ra marique imperare, id. de imp. Pomp. 19,56; cf., jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent, Caes. B. G. 1, 36, 1 : Jugurtha omni Numidiae imperare parat, Sail. J. 13, 2 : quot nationibus imperabat, Quint. 11,2, 50 : clarus Anchisae Venerisque san- guis Imperet, Hor. Cnrm. Sec. 51; cf. id. Od. 3, 6, 5 : — recusabat imperare, i. e. to beempcror, Plin. Pan. 5, 5 ; cf, ipsum quan- doque imperaturum, Suet. Claud. 3, and id. Galb. 4 ; so Oth. 4 ; Vit. 14 ; Tit. 2, et saep. — Hence, t. Ad imperandum, To re- ceive orders or instructions : nunc ades ad imperandum. vel ad parendum potius : sic enim antiqui loquebantur, Cic. Fiim. 9, 25, 2 ; cf., quum ipse ad imperanaum Tisidium vocaretur, Sail. J. 62, 8 Kritz. 2. Transf. beyond the publicist's sphere, To command, master, govern, rule, control : imperare liberis, Ter. Ad. 1, 1, 51 : imperare sibi, maximum imperium est, Sen. Ep. 113 fin. : ut nobismet ipsis imperemus, Cic. Tusc. 2, 21, 47 : quum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt imperabunt, Cic. Lael. 22, 82 ; so, aecensae irae, Ov. M. 9, 28 : dolori, Plin. Ep. 8, 19, 2 : lacrimis, Sil. 2, 652 : amori suo, Petr. 83 : ingenio euo, Sen. Contr. 1 praef. mcd. ; cf„ imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem. scirem, Liv. 34, 31, 2 : imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Virg. G. 1, 99 ; cf., sola terrae seges imperatur, Tac. G. 26 ; and, fertilibus agris non est imperandum, Sen, IMPE Trsinq. 15 ; so, sic imperant vitibus ct cas mullis palmitibus onerant, ut posteritati non cottsulant, Co], 3, 3, G ; and, alius pat- rimoiiio suo plus imperavit quam ferre possit, Sen. Tranq. 4 ; cf. also trop. : id. Ep. 29 fui. : dum por contimios dies nimis imperat voci, ruraus sanguinem reddidit, Plin. Kp. 5, 19, 6. — Al)s. : animum rege, qui, nisi paret, Imperat, Hor. Ep. 1, 2, 63 : perm ittat, an vetet an imperet (lex), Quint. 7, 7, 7 : (eloquentia) hie reguat, hie impe- rat, hie sola vincit, id. 7, 4, 24. C, 1" publicist's lang., To order the cit- izens to assemble, to summon : dein con- Mil cloquitur ad exercitum : Impern qua couvenit ad comitia centttriata, Var. L. L. 6, 9, 75, § 88 ; so comically, Plaut Capt. 1, 2, 52. D, In medic, long., To order, prescribe any thing : non idem impcrassem omni- bus per divcrsa aegrotantibus, Sen. de Ira 1, Hi ; so Plin. 24, 1, 1 Jin. : si vires patiuntur, impenmda tridui abstinentia est, Uels. 7, 2U. £5. In gram. lang..'imperandi declina- tus, i. e. inflections of the imperative, Var. L. L. 10, 2, 1(18, § 32,— Hence imperata m, i, it., That which is com- manded, a command, order : jussus arma abjicere, imperatum tacit, executes the or- der, obeys, Caes. B. G. 5. 37, 1 ; so more freq. in the plur. : imperata facere, id. ib. 2, 3, 3 ; 5, 20 fin. ; 6, 10, 3 ; B. C. 1, 60, 1 ; 2, 12, 4; 3, 34, 2; 3, 81, 2; cf., imperata detrectare, Suet. Caes. 54 : Senones ad imperatum non venire, according to or- ders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3. * imperpc tiius (inp ), a, um, adj. [2. in-perputuusj Not perpetual : Sen. Ep. 72 med. impersonalis ('"P-). e. adj. [2. in- persoualisj Impersonal : verba, in gram- mar, Charis. 2 and 3 ; Diom. 1, et saep. — Adv. : sive impersonaliter dari servus meus stipuletur, i. e. without naming the person, Flor. Dig. 45, 3, 15. impersonaliter, ado., v. the pre- ceding art. * impersonativus (inp-), i, m. (sc. modus) [2- in-personaj The impersonal mode, i. e. the injinitivc, Diom. p. 331 P. imperspicuus C"ip.), a. "m, adj. [2. in-p v rspicuusj Not clear, obscure : ju- dicum ingenia, Plin. Ep. 1, 20 fn. importcrritus (inp-). a, «'«. adj. [2. in-perterntus] Undaunted, untcrri/ied(fi poet, word) : Virg. A. 10, 770 ; Sil. 14, 187. impertllis (inp.), e, adj. [2. inparti- lis] ludieisible (late Lat.) : nota, Aug. de Mus. 6 fin. iraper tinens (inp-), entig, adj. [2. in- pertuiciis] That do not belong thereto : dii (?'. e. Seditio, Discordia. etc.), Mart. Cap. 1, 15. impertio (' n P- ; also impart.), ivi or li, Hum, 4. (also in the depon. ibrm im- pertiri, Ter. Ad. 3, 2, 22) v. a. [in-partio] To share with another, to communicate, be- slow, impart a thing (quite class. ; a favor- ite word of Cic.) : si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis, Cic. Lael. 19, 70 : oneris mei partem nemini impertio, id. Sull. 3, 9 : te exorabo, ut mihi quoque et Catulo tuae suavitatis aliquid impertias, id. de Or. 2, 4, 16 : imperti etiam populo potestatis al- iquid, id. Rep. 2, 28 ; id. Frgm. ap. Non. 37, 27 : si aliquid impertivit tibi sui consi- lii,*d. Fam. 5, 2, 9 ; id. Verr. 2, 2, 21, 51 : dolorem suum nobis, id. Att. 2, 23, 2 ; so, molestias- senectutis suae vestris familiis, id. Frgm. ap. Non. 37, 25 (Rep. 5, 8 ed. Mos.) : Terentia impertit tibi multam sa- lutem, (* salutes thee heartily), id. Att. 2, 12, 4 : hominibus indigentibus de re familia- ri, id. Off. 2, 15, 54 : talem te et nobis im- pertias, (* wouldst show), id. Rose. Am. 4, 11 : quicum bene saepe libenter Mensam sermonesque suos rerumque suarum Comiter impertit, Enn. Ann. 7, 97 : — a te peto, ut aliquid impertias temporis huic quoque cogitationi, Cic. Att. 9, 11, A, 3; so, tantum temporis huic studio, id. Balb. 1, 3 : aures studiis honestis. Tac. A. 14, 21 : aliquid suorum studiorum philoso- phiae quoque, Cic. Fin. 5. 2, 6 : meum la- borcm hominum periculis sublevandis, Cic. Mur. 4, 8 : nihil tuae prudentiae ad sa- IMP E lutem meam, id. Att. 3, 15, 7 : (ignis) cete- ris naturis omnibus salutarem impertit ct vitalem calorem, id. N. D. 2, 10, 27.— In the pass. : huic plausus maximi, signa prae- terea benevolentiae permulta a bonis im- pertiuntur, Cic. Att. 2, 18. 1 : viro forti col- legae meo laus impcrtitur, id. Cat. 3, (i, II : pro his impertitis oppugnatum patriam nostram veniunt, i.e. for these favors, ben- efits, l.iv. 21, 41, 13. — Abs. : qu'ibus potest, impertit, Lucil. in Non. 37, 22: si quid rio- visti rectius istis. candidus imperti : si non, his utere mecum, Hor. Ep. 1, C, 68. II, Transf., Aliquem aliqua re. To make one a sharer or partaker in any thing, to present him with it (so extremely sel- dom ; not in Cic.) : ndvenientem peregre herum suum Stratippoclem Salva imper- tit salute Epidicus, (* greets, wishes health), Plaut. Epid. 1, 2, 23; so, Parmenonem suum plurima salute, Ter. Eun. 2, 2, 40 ; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 40 : obserret, se ut nun- cio hoc impcrtiam, id. Stich. 2, 1, 27: neque quemquam osculo impertiit, ac ne resalutatione quidem, Suet. Ner. 37: solos numquam donis impertiendos putavit, id. Aug. 25: reliquit earn nullo praeter au- guralis sacerdotii honore impertitum, id. Claud. 4. — In the depon. form : cesso he- ram hoc mnlo impcrtiri propere ? Ter. Ad. 3, 2, 22. impcrtior, i''i. v - preced. art. ad inil. et ud fin. impertltlO (inp.), °nis, /. [impertio] An imparling (a post-class, word) : hono- ris, Arn. 2, 43. impertltUS) a, llm , Part., from im- pertio. impcrtnrbabilis (inp.). e, adj. [2. in-perturbabilisj That can not be dis- turbed, imperturbable (late Latin) : locus quietis imperturbabilis, Aug. Conf. 4, 11 ; so id. ib. 2, 10. impcrturbatio (inp.). onis,/. [2. in- perturbatio] Freedom from disturbance, tranquillity, a transl. of the Gr. d~d6tia, Hier. Ep. 133, 3. imperturbatus (inp.), a, um, adj. [2. inperturbatus] Undisturbed, unruffled, calm (very rare) : imperturbato ore, Ov. Ib. 562 : imperturbata publicis occupa- tionibus quies, Sen. Ep. 73 med. impcrvius (inp-). a, um, adj. [2. in- pervius] That can not be passed through, impassable, impervious (poet, and in post- Aug. prose): amnis, Ov. M. 9, 106; so, iter, Quint. 12, 11, 11; cf., itinera (c. c. in- terrupta), Tac. A. 3, 31 : tellus, inaccessi- ble, Val. Fl. 2, 643. — Transf. : lapis igni- bus, Tac. A. 15, 43. impete (inp.), v. impetus, ad init. impetlbilis (inp.), c, v. impatibilis. impetXginoSUS (inp-). i, m. [impeti- go] One who has the impetigo : Ulp. Dig. 21, 1, 6; cf., " impetiginosus Xcixw^r^i," Gloss. Philox. — Also, j"impetix impeti- go," Fest. p. 109. impetigo (inp.), mis, f. [impeto] A scabby eruption on the skin, impetigo, "Cels. 5, 28, 17;" Plin. 13, 7, 64; Col. fi, 31, 2. — As a disease of plants, Plin. 17, 24, 37. impeto (inp-). ere, v. a. [in-peto] To rush upon, assail, attack (poet, and in ante- and post-class, prose) : I. Lit.: ccden- tem Acheloius heros Impetit, Stat. Th. 8, 523 ; so, aliquem arcu, Luc. 6, 394 : os hast.l. Sil. 5, 273; Luc. fi, 223. — Abs.: (apes) impetentcs ase ejiciuntfucos, Var. R. R. 3, 16, 8; cf., in a ditt'erent ortbogr., li impite impetum facito," Fest. p. 109. — II, Transf., To accuse: aliquem edaci- tatis, Sid. Ep. 7, 9. impetrabilis (inp.), e, adj. (impe- tro] I, Pass., Easy to be obtained, attain- able (rarely ; in Cic. and Caes. not at all) : cui postulanti triumphum rerum gesta- rum macnitudo impetrabilem faciebat, Liv. 39, 29, 4 ; so, venia, id. 36, 33, 5 : om- nia et tuta apud Romanos, id. 25, 29, 8 : votum facite .Tunoni, Prop. 4. 1, 101 : quo impetrabilior pax esset, Liv. 30, 16, 15.— II, Act., That easily obtains or effects any thing, successful (ante- and post-class.) : non potuit venire orator magis ad me impetrabilis, Plaut. Most. 5, 2, 40 : impe- trabilior qui vivat, nullus est, id. Merc. 3, 4, 20: Nicator Seleucus efficaciae impe- trabilis rex, Amm. 14, 8 : — dies, i. e. on IMPE which a wish is gained, favorable, propi- tious, Plaut. Epid. 3, 2, 6. — * Adv. : impe trabilius, Symm. Or. pro purr. 4 ed. Mai. * impetratlO (inp.), "<»>■ /. [impe- tro] An obtaining by request, impttration : istas impetrationes nostras nihil valere, Cic. Att. 11, 22, 1. * impetrativus (inp). », um, adj. [id.] Obtained by entreaty or vows: augu- rium, Serv. Virg. A. 6, 190. impetrator (inp.), oris, m. [id.] One who obtains, an obtaincr, getter (a post class, word) : benetieii, Cod. Theod. 12, C, 3. impetrio (inp.), ire, v. the fullg. art. no. 11. A. impetro (inp-). avi, atum, 1. (archaic inf. penes, pass., impetrarier, Plaut. ltud. 3, 3, 40: inf. fut. act., impetrassere, id. Aul. 4, 7, 6 ; Casin. 2, 3, 53 ; Mil. 4, 3, 35 ; Stich. 1, 2, 23. Also impetrire, v. in the follg. no. II. A) v. a. [in-patro] To accom- plish, effect, bring to pass ; to get, obtain, procure (espec. by exertion, request, en- treaty), to impetratc (quite class.). I. I n gen. : («) c. ace. : quod volui, ut volo, impetravi per amicitiam et gratiarn a Philocomasio, Plaut. Mil. 4, 5, 1 : istuc confido a fratre me impetrassere, id. Aul 4, 7, 6: a me istani exceptionem num quam impetrabunt, Cic. Acad. 2, 30, 97: and, ei Dolabella rogatu meo civitatem a Caesare impetravit, id. Fam. 13, 36, 1 : decet abs te id impetrarier, Plaut. Rud. 3 3, 40; so, in omni re considerandum est et quid postules ab amico ct quid patiare a te impetrari, Cic. Lael. 20, 76 ; cf. id. ib. 11, 38: — dum id impetrant. Plaut. Capt 2, 1, 37 ; id. ib. 1, 2, 17 : quum istuc, quod postulo, impetro cum gratia, Ter. And. 2, 5, 11 ; id. Ad. 3, 4, 44 : uti ea, quae vellent. impetrarent, Caes. B. G. 1, 31, 2 : (cho- rus) Impetrat et pacem et locupletem frugihus annum, Hor. Ep. 2, 1, 137: im- petravit reslitutionem patris, Quint. 7, 1, 42 ; id. 11, 3, 4 : provinciain, id. 6, 3, 68 : post impetratam studiis meis quietem, id. Prooem. § 1 : impetrato Fortis Augusti reditu, Hor. Od. 4, 2, 42. — (/j) With vt, ne, or the simple conjunct. : CI. Quid, si ego impetro atque exoro a villico, causa mea Ut earn illi permittat? St. Quid si ego autem ab armigero impetro, Earn illi permittat ? atque hoc, credo, impetras- sere, Plaut. Casin. 2, 3, 51 eg. : impetrabis igitur a Caesare, ut, etc., Cic. Att. 9, 2, A. 1 ; Q. Cic. Pet. cons. 7, 26 : a Sequanie impetrat, ut per fines suos ire Helvetic? patiantur, Caes. B. G. 1, 9 fin. ; Liv. 2, 46. 6 : — postremo impetravi, ut ne quid ei succenseat, Plaut. Bac. 3, 6, 4 : suadeo, a te impetres, ne sis nugax, Petr. 52 : tan- dem impetravi abiret, Plant. Trin. 2, 4, 190. — Impers. : aegre ab iis impetratum estsummatribunorum plebiscontentione, ut in senatu recitarentur (literae) ; ut vero ex Uteris ad senatum referretur, impetrari non potuit, Caes. B. C. 1,1,1; so Plin. 16, 32, 59 ; and in the abl. of the part, perf. : impetrato, ut manerent, Liv. 9, 30. 10: soVellei. 2, 107, 2.— (y) Abs.: inci pere multo est quam impetrare facilius, Plaut. Poen. 5, 2, 14 : hilarus exit, impe- travit. id. Mil. 4, 4, 62 ; id. Asin. 3, 3, 131 : Ca. Jus hie orat. Ly. Impetrabit te ad- vocato atque arbitro, id. Trin. 5, 2, 37 : quid attinet dicere, si contendisset impe- traturum non fuisse, quum, etc. ? Cic. Lael. 11, 39; Caes. B. G: 1, 35, 4: quum ab proximis impetrare non possent, ulte- riores tentant, id. ib. 6, 2, 2 : — simul, ut, si quid possent, de induciis fallendo impe- trarent, Caes. B. G. 4, 13, 5 ; so id. B. C. 1, 22yi?i. ; cf., sperare, ab eo de sua ac mih- tum salute impetrare posse, id. B. G. 5, 36, 3 ; so Hirt. in Cic. Att. 15, 6, 2. II, In partic. : A, Relig. t. t., most freq. in the form impetrio. Hum, ire. To obtain by favorable omens : ut nunc extis, sic tunc avibus masnae res impe triri solebant, Cic. Div. \^\6, 28: so, ire- impetriendis consulendisque rebus, id. ib . 1, 2, 3: qui impetrire velit, id. ib.>2. 15-. 35: impetritum. inauguratum est : quovf- admittunt aves, Plaut. Asin. 2, 1, 11. — Hence impetritum» i. "•■ A favorable auspice or omen, Val. Max. 1, 1, 1; Plin 28, 2, 3. — In the usual form : exstat anna Hum memoria, sacris quibusdain et pre- 759 IM PE eationibus vel cogi fulmina vel impetrari, etc., Pliu.2, 53, 54. B. I" an obscene sense, To obtain, get possession of a woman for carnal inter- course, Plaut. Men. 1, 3, 10. *impetulass (inp.), antis, adj. [in- petulans] Very petulant : proruptio, Mart Cap. 8 ink. dull. (al. petulans). * impetUOSe (inp.), adv. [impetus] Violently, impetuously : Auct. de Prog. Aug. 5. ' impetus (inp), us (archaic and poet. form, nee. to the 3d decl., gen. sing., impe- tis, Lucr. 6, 327 : all, impete, id. 2, 330 ; 4, 417 ; 904 ; 5, 50fi, et saep. ; Laev. in Gell. 19, 7, 8 ; Ov. M. 3, 79 ; 8, 359 ; Sil. 13, 248), m. [impeto] An attack, assault, onset (treq. and quite class.; in sing, and plur. equally common). 1. Lit: A. In gen.: incursio atque impetus armatorum, Cic. Caecin. 15, 44 : gladiis destrictis in eos irapetum fecerunt, Caes. B. G. 1, 25, 2 ; so, impetum facere in aliquem, id. ib. 1. 46 fin. 1 Hire. B. G. 8, 18, 4 : in agros, Liv. 1, 5, 4 : ad aliquem, id. 1, 5, 7; cf., in hostes, Caes. B. G. 1, 22, 3 ; for which, dare impetum in aliquem, Liv. 4, 28, 1 ; 2, 19, 7 ; and, capere impe- tum in aliquem, Plin. 9, 30, 48 : hostes iinpetu facto celeriter nostros perturba- verunt, Caes. B. G. 4, 12, 1 : oppidum inagno impetu oppugnare, id. ib. 2, 6 : primo hostium impetu pulsi, id. ib. 2, 24, 1: impetus gladiorum excipere, id. ib. 1, 52, 4 : impetum sustinere, id. ib. 3, 2, 4 ; so, fern: impetum, id. ib. 3, 19, 3 : fracto impetu levissimi hominis, Cic. Fam. 1, 5, t), 2 ; so, impetum propulsare, id. Mur. 1, 2 : coercere, Plin. 17, 22, 35, § 180: aqua- rum domare, id. 31, 6, 31: nee tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incur- runt, etc., Cic. Fin. 1, 13, 44. — Poet. : non biformato impetu Centaurus, with double- shaped attach, Cic. poet. Tusc. 2, 8fin.; v. biformatus. B. In par tic: 1. In medic, lang., An attach of a disease, a fit, paroxysm: fe- bris, Cels. 2, 15 : pituitae. Plin. 28, 12, 50 : loeliacorum, id. 20, 14, 53 : oculorum, i. c. inflammation, id. 20, 3, 8 : thymum e vino tumores et impetus tollit, id. 21, 21,89; so abs., id. 22, 25, 58. 2. In mechanics, Theprcssure of a load, Vitr. 6, 3. O. Trnnsf., in gen. (without refer- once to an object), Violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, vio- lence, fury, vehemence, vigor, force. A. Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. Ann. 14, 7; so, (navein) manus una regit quanto- vis impete euntem, Lucr. 4, 904 ; cf., in mat'no impetu maris atque aperto, Caes. B. G. 3, 8, 1 ; and, impetus coeli, i. c. rap- id motion, Cic. N. D. 2, 38, 97 ; so Lucr. 5, 201 ; hence also poet., quieti corpus nocturno iinpetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att in Cic. Uiv. 1, 22, 44 : (fulmen) volat impete mi- ro...hanc ob rem celeri volat impete la- bens, Lucr. 6, 328 and 334 : impetus ipse animai Et fera vis venti, id. ib. 6, 591 ; cf , (venti flamina) ruunt Impetibus crebris, id. 1, 294 ; and, tantos impetus ventorum sustinere, Caes. B. G. 3, 13, 6. B. M e n t a 1 : (« ) Sing. : repentino quodam impetu animi incitatus, internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49 ; cf., ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas, id. Fam. 10, 5, 2, and id. Att. 11, 5, 1 ; so, impetu magis quam consilio, Liv. 42, 29, 11 : alitor in oratione nee impetus ullus nee vis esse potest, Cic. Or. 68, 229 ; cf., ad omnem impetum dicendi, id. Dejot. 2, 5 ; and, actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt, Plin. Ep. 2, 19, 2: resumere impetum fractum omissumque, id. ib. 7, 9, 6 : adolescens impetus ad bella maximi, Vellei. 2, 55, 2: est prudentis, sustinere ut rurrum sic impetum benev- qlenfiae, Cic Lael. 17, 63 : divinus impe- tus, id. Div. 1, 49, 111: si ex hoc impetu reruin nihil prolatando remittitur, Liv. 37, 19, 5 : donee impetus famae et. favor exercitus languesceret, Tac Agr. 39 fin. — (/3) Plur. : animalia, quae babent suos impetus et rerum appetitus, impulses, in- ilincts, Cic Off. 2, 3, 1 1 : an fortitude, nisi 760 IMPI insanire coeperit, impetus suos non ha- bebit > id. Tusc 4, 22, 50 : temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio, id. Inv. 2, 54, 164 : insanos at- que indomitos impetus vulgi cohibere, id. Hep. 1, 5. impexilS (inp.), a, urn, adj. [2. in- pexus J Uncombed (poet, and in post-Aug. prose) : J, Lit. : stiriaque impexis indu- ruit horrida barbis, Virg. G. 3, 366 : caput impexa porrigine foedum, Hor. S. 2, 3, 126 : Tisiphoneque impexa feros pro crin- ibus angues, Tib. 1, 3, 69 : tegumen im- mane leonis Terribili impexum seta, Virg. A. 7, 666.—* II, Trop. : antiquitas tristis et impexa, Tac. Or. 20. impiamentum (inp.), '• «■ [impio] Contamination, defilement (late Lat.) : al- taris, Cypr. Ep. 63. impiCO (inp), are, v. a. [in-pico] To pitch over, cover with pilch : amphoram diligentcr, Col. 12, 29 : pediculos uvarum dura pice, id. 12, 43, 1. impie (inp.), adv., v. impius, ad fin. impietas (inp-), atis,/. [impius] Want of reverence or respect, irreverence, ungod- liness, impiety, xmdutifulness, disloyally (rare, but quite class.) : nihil est quod tam miseros faciat quam impietas et sce- his, Cic. Fin. 4, 24, 66 ; so Ov. M. 4, 4 : impietatis duces, i. e. of disloyalty, treason to one's country, Cic Lael. 12, 42 : impie- tatem punire voluit (legum lator), i. e. un- dutifulness to parents, Quint. 7, 1, 52 ; so Suet. Vit. Luc. ; cf. Ov. M. 8, 477 : Albu- cilla defertur impietatis in principem, i. e. of high treason, Tac. A. 6, 47; so Plin. Pan. 33, 3. impiger (inp.), gra, grum, adj. [2. in-piger] Not indolent, diligent, active, quick, unwearied, indefatigable, energetic (quite class.) : se praebebatpatientem at- que impigrum, Cic. Verr. 2, 5, 10, 27 : in scribendo impiger, id. Fam. 2, 1, 1 : vir ad labores belli impiger, id. Fontei. 15, 33 ; so, ceciditque in strage suorum, Im- piger ad letum, Luc. 4, 798 : impiger ma- nu, Tac. A. 3, 20 : mercator, Hor. Ep. 1, 1, 45 : Appulus, id. Od. 3, 16, 26 : Hercu- les, id. ib. 4, 8, 30 : impiger, iracundus, inexorabilis, acer, id. A. P. 121 : equus, Lucr. 5, 881 ; Hor. Od. 4, 3, 4 :— Jugurtha ut erat impigro atque acri ingenio, Sail. J. 7, 4 : impigrae mentis experientia, Lucr. 5, 1451 : impigrae linguae, ignavi animi, Sail. Or. Licin. ad pleb. med. : militia, Liv. 3, 5, 15. — With a partitive gen. : impi- ger fluminum Rhodanus, i. e. the swiftest, Plor. 3, 2, 4. — With a respective gen. : Quirinus impiger militiae, Tac A. 3, 48. — c. inf. : impiger hostium vexare turmas, Hor. Od. 4, 14, 22. — Adv., impigre, Act- ively, quickly, readily .- ut de nocte multa impigreque exsurrexi, Plaut. Rud. 4, 2, 10 ; cf. id. ib. 19 : Marius impigre pruden- terque suorum et hostium res pariter at- tendere, Sail. J. 88, 2 : impigre se movere, Liv. 1, 10, 3 : consulem impigre milites secuti sunt, id. 2, 47, 2 : impigre promis- sum auxilium, id. 3, 8, 4. — Comp. and Sup. in the Adj. and Adv. seem not to occur. iliipigTC (inp-), adv., v. impiger, ad fin. * impigTltas (inp-), atis, /. [impi- ger] Activity, indifatigableness : viri for- tissimi fortitudinis, impigritatis, patientiae, Cic Frgm. ap. Non. 125, 22 (Rep. 3, 28 ed. Mos.). * impigritia (in?-) ae / [id.] Activ- ity, indifatigableness : impigritas pro im- pigritia, Non. 125, 20. impilia (inp-)- ium, n. [in-pilus] Felt shoes, Plin. 19, 2, 10 ; Ulp. Dig. 34, 2, 25. imping'O (mp-)> pegi, pactum, 3. (ar- chaic inf. praes. pass, impingier, Plaut. Capt. 3, 5, 76) v. a. [in-pingo] To push, strike, or drive at or into any thing; to thrust, strike, or dash agjihtst any thing (not freq. till after the Aug. per.) : I. L i t. : pugnum in os impinge, Plaut. Rud. 3, 4, 5 ; so, mustriculnm in denies, Afran. in Feet. s. v. MUSTRICULA, p. 148 : a pau- cioribus Othonianis quo minus in vallum impingerentur, would have been driven to, Tac. H.2, 41 : impactus in carcerem, Ulp. Dig. 48, 3, 13 : — jubete huic crassas com- pedes impingier, Plaut. Capt. 3, 5, 76; Pers. 4, 4, 24 ; cf, fustem alicui, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 9 ; so, lapidem Aesopo, IMPI Phaedr. 3, 5, 4 : laqueum alicui, Sen. Tranq. an. 10 : caput parieti, Plin. Ep. % 16, 12 : dentes arbori, Plin. 8, 3, 4 : aequor scopulis, Sil. 12, 187 : agmina muris, Virg. A. 5, 805; so Stat. Th. 7, 28 : impinge pug- num, si muttiverit, Plaut. Bac. 4, 7, 2 : pes- simus gubernator, qui navem, dum por- tum egreditur, impegit, Quint. 4, 1, 61 : clitellas torus impingas, Hor. Ep. 1, 13, 8 : nubes vehementer impactae, Sen. Q. N. 2. 12 : — impingere se in columnas, to dash one's self against, id. de Ira, 1, 16 med. — Proverb. : calcem impingere alicui rei, i. e. to give over applying one's self to a thing, to cast it aside, Petr. 46 ; v. calx, p. 229, b. B. In gen., To hand, present, give to one (so very seldom) : huic calix mulsi impingendus est, ut plorare desinat, Cic. Tusc. 3, 19, 44 : alicui epistolam, id. Att. 6, 1, 6 ; so Sen. Ep. 95 : oculum libidinose, to cast upon, direct to one, Tert. Idol. 2. II. Trop.: ilium libido in contraria impinget, Sen. Ep. 95 med. ; so, aliquem in litem ac molestiam, id. ib. 117 : dicam tibi impingam grandem, / will direct or bring against you, Ter. Ph. 2, 3, 92 ; so, naturae munus suum, Sen. Provid. 6 ad fin. : egestas Catilinam patriae suae im- pegit, drove, incited him against, Flor. 3, 12, 12 : — beneficium, Sen. Ben. 1, 1 : — quo- cumque visum est, libido se impingit, id. de Ira, 2, 8. impingAlO (inp.), withoutper/., arum, 1. v. a. and n. [in-pinguis] I, Act., To make fat (post-class.): "impinguo iriai'- via," Gloss. Philox. : cui cor impinguatum, Tert. Jejun. 6. — *H, Neutr., To become fat : porcellum tamdiu coques, donee le- nis fiat et impinguet, Apic 8, 7. impio (inp-), avi, atom, I. v. a. [im- pius] To rentier impious or sinful, to stain or defile with sin, to pollute (an ante- and post-class, word) : si erga parentem aut deos me impiavi, Plaut. Rud. 1, 3, 8 ; bo, cor coinquinatum vitiis, Prud. Hymn. ant. somn. 53 : cruore humano aspersus atque impiatus, App. M. 1, p. 110 ; cf., reus tot caedibus impiatus, id. ib. 3, p. 131 ; so, thalamos tanto faeinore, Sen. Hippol. 1185: oculos, Pacat. Pan. Theod. 43.— Impers. : toties Romania impiatum est, quoties triumphatum, Minuc. Fel. Oct. 25. t impite* v. impeto. impius (inp-). a, um, adj. [2. m-piii6] Without reverence or respect for God, one's parents, or one's country ; irreverent, un- godly, unduliful, unpatriotic ; abandoned, wicked, impious (rare, but quite class.). I, Lit.: me fugerat, deorum immor- talium has esse in impios et conscelera- tos poenas certissimas constitutas, Cic. Pis. 20, 46 ; so, numero impiorum et sce- leratorum haberi, Caes. B. G. 6, 13, 7 ; cf., scelerosus atque impius, Ter. Eun. 4, 3, 1 : (deos) piorum et impiorum habere ra- tionem, Cic. Leg. 2, 7, 15 : IMPIUS NE AUDETO PLACARE DONIS 1RAM DE- ORUM, id. ib. 2, 9, 22: dixerunt impinm pro parricida, Quint. 8, 6, 30 ; id. 7, 1, 52 ; so, impius erga parentes, Suet. Rhet. 6 : impium, qui dividere nolit cum fratre, Quint. 7, 1, 45 : necesse est, iste, qui affi- nem fortuuis spoliare conatus est, impi- um se esse fateatur, Cic Quint. 6, 26 : (Danaides) Impiae sponsos potuere duro Perdere terro ! Hor. Od. 3, 11, 31: Tita- nes, id. ib. 3, 4, 42 ; cf., cohors Gigantum, id. ib. 2, 19, 22 : Saturnus, id. ib. 2, 17, 22 : miles, Virg. E. 1, 71 : Carthago, Hor. Od. 4, 8, 17 : gens, Virg. G. 2, 537 : dii, invoked in imprecations, Tac A. 16, 31 : poetae, i. e. cursedly bad, accursed. Catull. 14, 7. — Sup. : impiissimus Alius, Mart* Dig. 28, 5, 46 ; Aus. Grat. act. 17. II. Transf, of inanimate or abstr. things (mostly poet.) : si impias propin- quorum manus effugeris, Cic. Rep. 6, 12 ; so, manus. Hor. Epod. 3, 1 : cervix, id. Od. 3, 1, 17 : pectora Thracum, id. Epod. 5, 13 : ratis, id. Od. 1, 3, 23 ; Epod. 10, 14 : ensis, Ov. M. 14, 802 : tura, id. Her. 14, 26 : venena, id. Am. 1, 8, 104 : Tartara, Virg. A. 5, 733 : — bellum injustum atque impium, Cic. Rep. 2, 17 ; so, caedes, Hor. Od. 3, 24, 25 : proelia, id. ib. 2, 1, 30 : fu- ror, Virg. A. 1, 294: facta, Ov. Her. 10, 100 : verba, Tib. 1, 3, 52: tumultos, Hor. Od. 4, 4, 46 : clamor, id. ib. 1, 27, 6 : fama, IMPL Virg. A. 4, 298 : vivacitaa, Quint C praef. $3. B. In partic, impia herba, A plant, peril, the French everlasting, Guaphalium gallicum, l'lin. 24. 19, 111). .Idr., impie, I; religiously, undutiful- ly, wickedly: quae (astra) qui videat non solum indocte, se.d etiam impie laciat, si deoe esse neget Cic. N. D. 2, 16, 44 : IM- PIE COMMISSUM, id. Leg. 2, 9, 22 : im- pie ingratus esse, id. Tusc. 5. 2, 6: fecis- ti, Quint. 7, 1, 53: luqui. i. e. treasonably. Suet. Dom. 10: deserere regcm, Curt. 5, 12. — Sup., impiissiine, Salvias, de Avar. 3, impiacabllis (inpl.). e.ndj. [J.in-pla- cabilis j t'u appeasable, implacable (rare, but quite class.) : seque mihi implacabi- tem iii'-xpiabilemque praeberet Cic. Pis. :i.'i. 81 : so, implacabilis esse alicui, Liv. 8, 35, 12 : in idiquem implacabilis esse, Cic. Fam. 3, 10, 8 : grave et implacabile nu- inen, Ov. M. 4, 452 : Turnus, Virg. A. 12, 3 : — adjure- Stvgii caput implacabile fon- tis, Virg. A. 12, 816 : coelum, Sil. 17, 253 : — iracundiae, Cic. a Fr. 1, 1, 13, 39.— Adv., implacabiliter: cui implacabil- ius irascebatur, Tac. A. ], 13. implacabilitas (inpl.), atis, /. |implacabilis] Implacability (late Lat.). Amui. 14. 1 : 26. 10. implacabiliter (inpl), adv. Impla- cably ; v. implacabilis, ad Jin. implacatus (inpl-). «. mn. "dj. [2. in-placatu?J Vnappeased, unsatisfied, un- alloyed (a poet, word) : Charybdis, Virz. A. 3", 42(1 : -ula. Ov. M. 8. 847. implacidus (inpl.), «, um. adj. [2. m-placidns] Ungentle, rough, savage, fierce (a poet, word) : Gerauni, implaci- lium genus, Ilor. Od. 4, 14. 10: Mars di- \ um implacidissiinus, Stat. Tb. 9. 4 : — im- placido letalis Sirius igni, Stat S. 2, 1. 216 ; so, fores, Prop. 4, 9, 14 : cornu, Stat. Th. 5, 199. "'implago (inpl). are. r. a. [in plaga] To bring two a net, to entangle, ensnare; trop. : Sid. Kp. 9, 9 ad fin. implanus (inpl-), <■. um , adj. [2- in- planus-J Uneven (a post-class, word): inter iruplana urbis, Aur. Vict Caes. 27. implebilis (inpl-). e, adj. [impleo] Filling up (post class.) : vomitus, Coel. Aur lard. 3, 8, 139. implccticus (inpl). a, um, adj. Thai turns about with difficulty, immova- ble : bos, Veg. Vet 3, 29 dub. implecto (inpl), xi, sum. 3. v. a. [in-plectoj To plait, wind, or twist into, to wind or twist among, to interweave, inter- lace, entwine (poet, and in post-Aug. prose ; usually in the part, perf .) : \. Lit: niul- tae hirudjnes dentibus (crocodili) implec- tuntur, App. Apol. p. 278; Lucr. 3. 332 : dracones quaternos quinosque inter se cratiuin modo implexos, Plin. 8, 13, 13 : oapillus horrore implexus atque impedi- tus, App. Apol. p. 276; cf. in a Greek con- struction, caeruleos implexae crinibus angues Eumenides, Virg. G. 4. 482 : ma- nibus implexis. Sen. Ben. 1. 3 : cf. App. M. 3, p. 135. — n. Trop.: vidua implexa luctu contiuuo, Tac. A. 16, 10. implementum (inpl), i, «■ [im- pleo] A filling up, us a diseased condi- tion : capitis, (* i. e. a determination of blood in the head). Coel. Aur. Tard. 1, 5.' impleo (inpl-)- evi, etum, 2. (syncop. forms, implerunt, Virg. E. 6, 48 ; Georg. 4. 461. ; Pers. 1, 99 : irnpleris, Hor. Epod. 1 7. :, 1 : implerint. Cic. Agr. 2, 18, 47 : im- plerat, Ov. M. 9, 280 : implessem, Virg. A. 4. 605 : implesset Ov. M. 9, 067) v. a. [in- pleol To fill np.fill full, to make full, fill (freq. and quite class.). L Lit. : A. In gen.: (a) Aliquid (ali- i/urm) aliqua re: is voinens frustis escu- lentis sremium suum et totum tribunal implevit Cic. Phil. 2, 25, 63 : implevitque inero pateram, Virg. A. 1,729 : foros flam- mis, id. ib. 4. 605 : herbarum succo es- presso caput impleatur, i. e. be poured full cf, ;/- I all over iciih, Cels. 3, 18 med. ,- so, caput calido oleo, id. 4, 2, 1 med. : manum pinu flagranti, fill? his liand with, i. e. srasp*. Virg. A. 9, 72 : fusti istorum ca- put. Plant Aul. 3, 3, 6 ; cf. in the comic pun : quae (dolia) nisi erunt semper ple- na, ego te implebo flagris, id. Casin. 1, 35 : tuis oraculis Chrysippus totum volumen IMPL implevit Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the follg. no. y : Neptunus ventis implevit vela secundis, 1. e. filled, swelled, Virg. A. 7, 23. — (,i) Aliquid alicujus rti (in analogy with plenus ; cf. also, compleo) : ollam denariorum implere, Cic. Fam. 9, 18, 4. — (; ) With a simple ace. : Col. 12, 36 : — al- ter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandee libros, Cic. Kep. 3, 8 ; cf. id. Acad. 2. 27, r-7. B. In partic: 1, To fill with food, to satisfy, satiate: pracparata nos implevi- mus coena, Potr. 16 : implentur veteria Baccln pinzuisquc ferinae, satisfy, regale themselves, Virg. A. 1, 215; Cels. 1, Sfin. 2, To fill out, to make fleshy, fat, stout : si aqua inter cutem quem implevit Cels. 2, 8 med. : implet corpus modica exerci- tatio. etc., makes fat, id. 1, 3 vied. ; so. nas- centcs implent eonchylia lunae, Jill up, fallen, Hor. S. 2, 4, 30 : Nomcntanae vi- tes se frequenter implent. Col. 3, 2. 14. — I Hence also of pregnant women and ani- mals : (Peleus Thetidem) inzenti implet Achille, Ov. M. II, 265; so id. ib. 4, 698 ; 6. Ill ; 9, 280 : sues implentur uno coitu, Plin. 8. 51, 77 ; so of animals, id. 9, 23, 39 ; Col. 7, 6, 3. 3. To fill out, amount to a certain meas- ure : mensuraque roboris ulnas Quinque tcr implebat Ov. M. 8, 748 ; so, arboris crassitudo quatuor hominum ulnas com- plectentium implebat Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, 92: luna quater junctis implerat cornibus «rbem, Ov. M. 2, 344 ; so id. ib. 7, 530. II. Trop.: A. In gen., To fill, make full : (u) Aliquid (aliquem) aliqua re: hn- pune ut urbem nomine impleris meo, Hor. Epod. 17, 59 : urbem tumultu, Liv. 24, 26, 12 ; cf., voce deos, Val. Fl. 2, 167 ; so, aliquem hortatibus, id. 4, 81 : aliquem spe. Just. 29, 4 fin. : pectus falsis terrori- bus, Hor. Ep. 2, 1, 212 : scopulos lacrimo- sis vocibus, Virg. A. 11, 274: multitudi- nem exspectatione vana, Liv. 36, 29, 3 : vacua causarum conviciis, Quint. 12, 9, 8 : cf. id. 4, 2, 114 ; and Tac. A. 1, 22 : rem alioqui levem sententiarum pondere, Quint. 9, 3, 74 ; cf. id. 5, 13, 56 ; and Liv. 7, 2, 7: — quum sese sociorum, quum re- gum sanguine implerint, have filled, cov- ered, Cic. Agr. 2, 18, 47 ; so. se caedibus, Sil. 9, 523. — (/3) Aliquid {aliquem) alicujus rci: celeriter adolescentem suae temeri- tatis implet, Liv. 1, 46. 8: so. aliquem spei animorumque, id. 7, 7. 5 : aliquem religionis, id. 5, 28, 4 : hostes fugae et formidinis, id. 10. 14, 20, et saep. — (y) With the simple ace. : acta magm Hercu- lis implerant terras. Ov. M. 9, 135 : so id. ib. 9, 667 ; Fast. 1, 93 : quod tectum mag- nus hospes impleveris, hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4 ; so id. Ep. 7, 24 fin. : uon semper implet (Demosthenes) aures meas, docs not al- ways satisfy, Cic. Or. 29, 104 ; so, odium novercae, Ov. M. 9, 135 : implere cetero- nun rudes animos, i. q. to inflame, to pois- on, Tac. A. 1, 31 ; cf., urbs deinde imple- tur (sc. contagione morbi). Liv. 4. 30, 8 : vestigia alicujus, t e. to follow after, imi- tate him, Plin. Ep. 8, 13, 1 ; so, vices, Claud. VI. Cons. Hon. 432. B. In partic. : X, Tofillnp a portion of time or a number, to make out, com- plete, finish, end: puer, qui nondum im- pleverat annum, Ov. M. 9, 338 ; so, octa- vum et nonagesimum annum, Quint. 3, 1, 14 : annum septimum et sexagesimum, Plin. 1, 12, 11 ; cf., me quater undenos sciat implevisse Decembres. Hor. Ep. 1, 20, 27 : vitae cursum, Plin. 7, 16, 16 fin. : finem vitae sponte an fato. Tac. A. 2. 42 fin. : — impleta ut essent sex raillia, Liv. 33, 14 ; cf., cohortes conscripserat ac tri- ginta legionum instar impleverat, Vellei. 2, 20, 4.' 2. VVith the accessory notion of activ- ity, To fulfill, discharge, execute, satisfy, content : ne id proflteri videar. quod non possim implere, Cic. Clu. 18, 51 ; cf.. pro- missum. Plin. Ep. 2. 12, 6 ; so. munia sua, Tac. A. 3, 53 : inchoatas delationes, Ulp. Dig. 48. 1, 5: consilium. Tac. H. 1, 16: vera bona. id. A gr. 44 : fata, Liv. 1, 7, 11 : utinam quam spem ille de me concepit, impleverim ! Plin. Ep. 1, 10, 3 ; Quint 6, 1, 12. — Rarely with a personal object : IMPL implere ceneorem, «'. e. to discharge the office of censor, Vellei. 2, 95 fin. Rubnk. impletUS (inpl), a, um, Part., from impleo. implcxio (inpl), onis, /. [implecto] An entwining, entangling (a post-class, word) : serpentis gemini, Mart Cap. 2, 42. 1. impleXUS (inpl.), a, um, Part., from implecto. 2. impleXUS» Qe, m. [implecto] An entwining, infolding, embrace (post-Aug., and used only in the abl. sing.) : polypus cavernam cancellato brachiorum implexu claudit Plin. 9, 51,74 : ut terra et aqua mu- tuo implexu jungerentur, id. 2, 65. 66. * imphcamentum (inpl), i, «• [in- plico] An involvement, entanglement; trop. : miseriarum implicamentis se ex- pedire, Aug. de Scrm. Dom. in monte 1, 3 med. implicatio (inpl.), onis, /. (id.) An entwining, interweaving, cnianghmtnt (a Ciceron. word) : nervorum implicatio to- to corpore pertinens, Cic. N. D. 2, 55, 139 : — oportebit per locorum communium im- plicaticnem demonstrare, etc., an inter- weaving, intermixing, id. Inv. 2, 32, 100 : — propter implicationem rei familiaris, in- volvement, embarrassment, id. Sest 46, 99. t implicatrix iuzXcKTp.a, Gloss. Pbilox. implicatura (inpl.), ae, /. [implico] An entangling (late Lat.) : vernaculae, Sid. Ep. 9. 9 fin. implicatns (inpl), a, um, Part, and Pa., ti 1,111 implico. impliciscor (inpl). sci, v. dcp. n. [im- plico I To become confused, disordered: Am. Ubi primum tibi sensisti, mulier, im- pliciscier? Al. Equidem ecastor Sana et salva sum, Plaut Am. 2, 2, 95. — In the act. form : ne quid tibi ex frigore impliciscat. Poet. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 3, 13 ; cf, '■implicisco a-orpo-idiu}." Gloss. Philox. impllCltC (inpl.), adv. Intricately ; v. implico. ad fin. - implicito (inpl), are, v. intens. a. [implico] To entwine, interweave : delphi- nus exsilit meriritur. variosque orbes im- plicitat expeditque, PUn. Ep. 9, 33, 5. impllCitUS (inpl.), a, um, Part., from implico. implico (inpl.), avi arum, or (esp. since the Aug. per.) ui, ifiim, 1. v. a. [in-plico : to fold into ; hence] To infold, involve, entangle, entwine, inwrap, envel- op, encircle, embrace, clasp, grasp (freq. and quite class.). I, Lit: ut tenax hedera hue et illuc Arborem implicat errans, Catull. 61, 35 ; cf. id. ib. 107 sq. ; and. et nunc hue inde hue incertos implicat orbes. Virg. A. 12, 743 : — dextrae se parvus lulus Implicuit id. ib. 2, 724 ; cf., implicuit materno bra- chia collo, Ov. M. 1. 762 ; and with this cf, implicuitque suos circum mea colla lacertos, id. Am. 2, 18. 9 : implicuitque comam laeva. grasped, Virg. A. 2, 552 : ser tis comas, Tib. 3, 6, 64 ; so, crinem auro, Viri. A. 4. 148 : tempora frondenti ramo, id. ib. 7. 136; cf. Ov. F.5. 220; hence also, in parte inferiore hie implicabatur caput, Afran. in Non. 123, 16 (" implicare positum pro ornare," Non.) : (aquila) implicuit pe- des atque unguibus haesit Virg. A. 11, 752 : effusumque equitem super ipse (equus) secutus Implicat id. ib. 10, 894 : congressi in proelia totas Implicuere inter se acies, id. ib. 11, 632 ; so, implicare ac perrurbare aciem. Sail. J. 59, 3 : (lues) ossibus impli- cat ignem, Virg. A. 7, 355. — In the part, perf. : quini erant ordines conjunct! inter se atque implicati, Caes. B. G. 7, 73, 4 : Canidia brevibus implicata viperis Crines, Hor. Epod. 5, 15 : folium implicarum, Plin. 21, 17, 65 : intestinum implicatum, id. 11. 4. 3 :— impliciti laqueis. Ov. A. A. 2. 580 : Cerberos implicitis angue minante comis, id. Her. 9. 94 : implicitamque sinu abstn- lit, id. A. A. 1. 561 : impliciti Peleus rapit oscula nati. held in his arms, Val. Fl. 1. 264. B. Trop.. To entangle, implica'e, in- volve, envelop, engage : dii immortales vim suam . . . turn terrae cavernis inclu- dnnt, turn hominum naruris implicant, Cic. Div. 1, 36. 79 : conrrahendis nezotiis implicari. id. Off. 2, 11. 40 : alienis (rebus) nimis implicari molestum esse, id. Lael 13, 45 : implicari aliquo certo zenere enr 761 IMP L ruque vivendi, id. Off. 1, 32, 117: implied- ri negotio, id. Leg. 1, 3: ipse te impedies, ipse tua"defensione implicaberc, id..Verr. 2, 2, 18, 44 ; cf., multis implicari errori- bus, id. Tusc. 4, 27, 58 ; and, belle», Virg. A. 11, 109 : eum prime, incertis implican- tes responsis, Liv. 27, 43, 3 : nisi forte im- placabiles irae vestrae implicaverint ani- mos vestros, perplexed, confounded, id. 40, 4P 1 : paucitas in partitione servatur, si genera ipsa rerum ponuntur, neque per- mixte cum partibus implicantur, are min- gled, mixed up, Cie. Inv. 1, 22, 32 : ut om- nibus copiis conductis te implicet, ne ad me iter tibi cxpeditum sit, Pompei. in Cie. Att. 8, 12, D, 1 : tanti errores impli- cant temporum, ut nee qui consules nee quid quoque anno actum sit digerere pos- sis. Liv. 2, 21, 4. — In the part. per/. ; dum rei publicae quaedam proeuratio multis officiis implicatum et consti'ictum tene- bat, Cic. Acad. 1, 3, 11 : Deus, nullis oc- cupationibus est implicatus, id. N. D. 1, 19, 51 ; cf., implicatus molestis negotiis et operosis, id. ib. 1, 20. 52 : animos dederit suis angoribus et molestiis implicatos, id. Tusc. 5, 1, 3 : Agrippina morbo corporis implicata, Tac. A. 4, 53 : inconstantia tua quum levitate, turn etiam perjurio impli- cata, Cic. Vat. 1, 3 ; cf. id. Phil. 2, 32, 81 : intervalla, quibus implicata atque permix- ta oratio est, id. Or. 56, 187 : (voluptas) penitus in omni sensu implicata insidet, id. Leg. If 17, 47 : quae quatuor inter se colligata atque implicata, id. Off. 1, 5. 15 : natura non tam propensus ad misericor- diam quam implicatus ad severitatem vi- debatur, id. Rose. Am. 13, 85 : — craviore morbo implicitus, Caes. B. C. 3, 18. 1 ; so Liv. 23, 40, 1 : implicitus suspieionibus, Plin. Ep. 3, 9, 19 ; cf., implicitus terrore, Luc. 3, 432 : haec fides atque haec ratio pecuniarum, quae Romae, quae in foro versatur, implicita est cum illis pecuniis Asiaticis et cohaeret, Cic. de imp. Pomp. 7, 19. B. I" partic, To closely attach, inti- mately connect, to unite, join ; in the pass., to be intimately connected, associated, or related : (homo) profectus a caritote do- mesticorum ac suorum serpat loncius et se implicet primum civmm, deinde mor- talium omnium societnte, Cic. Fin. 2. 14, 45 : omnes qui nostris familiaritatibus im- plieantur, id. Balh. 27, 60 : (L. Gellius) ita diu visit, ut multarum aetatum oratori- bus implicaretur. id. Brut. 47, 174. — In the part. per/. : aliquos habere implicatos consuetudine et benevolentin, Cie. Fam. 6, 12, 2 ; so, implicatus amicitiis, id. Att. 1, 19, 8 : I'amiliaritate, id. Pis. 29, 70 : im- plicate ultro et citro vel usu dinturno vel etiam officiis, id. Lael. 22. 85. — Hence, A. implicatus (inp].), n, um, Pa., Entangled, perplexed, confused, intricate: nee in Torquati scrmone quicquam im- plicatum aut tortuosum fair, Cic. Fin. 3, 1, 3 : reliquae (partes orationis) Sunt mag- nae. implicatae, variae, graves, etc., id. de Or. 3, 14, 52 : vox rauca et implicata, Sen. Apocol. med. — Comp. : implicatior ad loquendum, Amm. 26. 6 fin. — Sup. : ob- scurissima et implicatissima quaestio, Gell. fi, 2, 15. * B. implicite (inpl.), adv.. Intri- cately : non implicite et abscondite. sed patcntius et cxpeditius, Cic. Inv. 2, 23. 69. * implorabilis (inpl.). e, adj. [im- ploro ) Trailed to for help : Val. Fl. 1, 572. imoloratlO (inpl.), onis, /. [id.] A be- seeching' for help, implorina (rare, but good prose) : omnium deorum et homi- num et civium et sociorum imploratio, Cic. tic Or. 2, 47. 196; accrha imploratio, id. Verr. 2, 5, 63, 163 : ad invidiosnm im- plorationcm converti, Quint. 9, 2, 38. imuloro (inpl). avi. atnm, 1. (archa- ic form, •' ENDOPLORATO implomto, quod est cum questione inclamare : im- pltirnre namqucestcum flctu rogare. quod e6t proprie vapulantis," Fest p. 77 ed. MU11.) ''. a. To invoke with tears, call to one's nssis'nnce, call upon for aid ; to in- voke, beseech, entreat, implore (freq. and quite class.). I. With personal objects : qucm enim aliu'm appcllem? qucm obtester ? quem implorem ? Cic. Fl. 2, 4 ; cf., vos etiam atque etiam imploro et appello, sanctis- 762 I MP O simae dcae . . . dcos deasque omnes im- ploro atque obtestor, id. Verr. 2, 5. 72, 188 : deos precari, venerari, implorare debetis, ut. etc., id. Cat. 2, 13, 29^. ; so, muliercs milites passis crinibus llentcs implorabant, ne, etc., Caes. B. G. 1, 51 fin. : imploratus a Siculis in auxilium, Just. 23, 3; cf., ad cujus auxilium Hamilcar im- ploratus, id. 22, 2: — a Veiis exercitum Camillumque ducem implorabunt, Liv. 9, 4, 13. IE. With inanim. or abstr. objects, To earnestly pray for, beseech, entreat, implore any thing: qui deus appellandus est? cu- jus hominis fides imploranda est? Cic. Quint. 30, 94 fin. : misericordiam, id. Mur. 40, 86 ; cf.. vestram tidem, dignitatem, religionem in judicando non imploro, id. Verr. 2, 3, 62, 146 ; and id. Mil. 34, 92 : implorarem sensus vestros, id. Sull. 23, 64 : Heracliti memoriam implorans, id. Acad. 2. 4, 11 : implorantes jura libertatis et civitatis, id. Verr. 2, 1, 3, 7 :— mater filii nomen implorans, repeating aloud with tears, id. it). 2, 5, 49, 129 : — auxilium a populo Romano, Caes. B. G. 1, 31, 7 ; for which, nequicquam ejus auxilium, si pos- tea velit senatum imploraturum. id. B. C. 1, 1 fin.; so, quae (altera pars) non oratoris ingem'um, sed consulis auxilium implorat et flagitat, Cic. Rab. perd. 3, 9 ; cf. id. de Or. 2, 33, 144 ; and Caes. B. G. 1, 32, 4 : unius opem, Cic. Rep. 1, 40 ; cf., poscit opem chorus et . . . Coelestes im- plorat aquas doeta prece blandus, Hor. Ep. 2, 1, 135. III. Rarely quite abs. : mederis erro- ribus, sed implorantibus, Plin. Pan. 46, 8. * implumbo (inpl.), avi, 1. v. a. [in- plumbo J To solder in with lead: ferreos cnodaces in capitibus scaporum, Vitr. 1 0. 6. implumis (inpl.), e, adj. [2. in-pluma] Without feathers, unfledged, callow (poet, and in post-Au sltum, 3. (archaic forms of the perf., imposivit, Plaut. Rud. 2, 3, 27 : imposisse, id. Most. 2, 2, 4. Syncop. form of the part. perf. impostus, a, um. Lucr. 5, 544 ; Virg. A. 9, 716 ; Val. Fl. 4, 186 ; Stat. Th. 1, 227) v. a. [1. in-pono] To place, put, set, or lay into, upon or in a place (very freq. and quite class.) ; constr. usually with aliqnid in aliquam rem or alicui rei ; rarely in aliqua re. 1. Lit.: A. ln gen.: quicquid domi fuit, in navem imposivit, Plant. Rud. 2, 3, 27 : pedem in undam. id. Most. 2. 2, 4 ; id. Pers. 4, 6, 10 : aliquem in rogum, Cic. Tusc. 1, 35, 85 ; cf., in ignem imposita'st: fletur, Ter. And. 1, 1, 102 : omnem aciem suam rhedis et earris circumdederunt : eo muliercs imposuerunt, Caes. B. G. 1, 51 fin. ; so, milites eo (i. c. in equos), id. ib. 1, 42. 5 : aliquid in loco Lari. Plaut Aul. 2, 8, 16 : — coronam auream Uteris, Cic. FI. 31, 76 ; cf., collegae diadema, id. Phil. 5, 12: operi inehoato fastigium, id. Off. 3, 7, 33 : pondera nobis, Lucr. 5, 544 : clitellas bovi, Cic. Att. 5, 15, 3: ju- venes rogis, Virg. G. 4, 477 : artus men- sis, Ov. M. 1, 230 ; so, aliquid mensis, id. Fast. 2, 473 : aliquem carinae, ;d. Met. 6, 511 : natum axi (i. e. in currum), Stat. Th. 6, 321 : aliquem mannis, Hor. Ep. 1, 7, 77 : aliquem jumento, Gell. 20, 1. 11 : nos cym- bae in aeternum exsilium, Hor. Od. 2, 3, 28 : Peliori Olympo, id. ib. 3, 4, 22 : arces montibus impositae, id. Ep. 2, 1, 253 ; cf., id. Od. 4, 14, 2 ; and, impositum saxis Anxur, id. Sat. 1, 5, 26 : celeri raptos per inania vento Imposuit coelo, rem.ovcd iliem to heaven, Ov. M. 2, 507 ; so, ablatum ter- ris coelo, id. ib. 14, 811 : — hoc metuens molemque etmontes insuper altos Impo- suit. Virg. A. 1, 62 ; cf., pedem super cer- viccm jacentis, Curt 9, 7 fin. ; and, haec super imposuit liquidum aethera, Ov. M. 1, 67 :— quidvis oneris impone, impera, Ter. And. 5, 3, 26 ; so id. Phorm. 3, 3, 29 : nee peredit Impositam celer ignis Aet- nam, Hor. Od. 3, 4, 76 : diadema impo- suit. Quint. 9. 3, 61 : pars togae, quae pos- tea imponitur, id. 11. 3, 140. B. ln partic. : 1. Naut t. t„ To put on board ship, to embark : in quas (na- ves) exercitus ejus imponi posset, Lentul. in Cic. Fam. 12, 14, 1; so, legiones equi- tesque Brundisii in naves, Caes. B. C, 3, 14, 1 : cf., deprehensis navibus circiter L. atque eo militibus impositis, id. B. G. 7, 58, 4 ; so id. B. C. 3, 24. 1 : id. ib. 3, 103, 1 : — vetustissima nave impositi, Caes. in Suet. Caes. ^6 : ipsi cxpediti naves con- scenderent. quo major numcrus militum posset imponi, Caes. B. C. 3, 6, 1 ; so abs., Cic. Div. 2, 40, 84 ; Att. 1, 10, 3. 2. Medic. I. t„ To apply a remedy : al- lium imponitur in vulnera, Plin. 20, 6, 23; for which, porrum vulneribus, id. ib. : I M P O raphanos super umbilicura contra tor- ments, vulvae, id. 20, 4, 13 : imponuntur ot per se folia, id. 23, 7, 71. 3. I" an obscene sense, of animals, To put the male to the female : asinum equao, Col. C, 36, 4 ; so id. 7, 2, 5. XI. T r o p. : A. I n gen., To bring to. engage in; to lay or impose upon; to tkrow or inflict upon ; to put, set, or give to : cujus amicitia me paullatim in banc perditam causam imposuit, Coel. in Cic. Fam. 8, 17, 1 : — ne magnum onus obser- vance Bruto nostro imponerem, Cic. Att. 13. 11, 1 ; so, onus alicui, id. Fam. fi, 7, 6 ; 13, 56, 1 ; Rep. 1, 23 ; cf., plus militi laboris, id. Mur. 18, 38 ; so, graviorcs la- bores sibi, Cues. B. C. 3, 74, 2 : illi illud negotium, Cic. Sest. 28, 60 : vos mihi per- sonam banc imposuistis, ut, etc., id. Agr. 2, 18, 49 ; cf. Anton, in Cic. Att. 10, 10, 2 : si mihi imposuissct aliquid, Cic. Att. 15, 26, 4 : ego mihi necessitatem volui impo- nere hujus novae conjunctions, id. ib. 4, 5, 2; cf. id. Sull. 12, 35: mihi impone is- tam vim, ut, etc., id. Verr. 2, 2, 60, 138 : rei publicae vulnera, id. Fin. 2, 24, 66 ; so, vulnus rei publicae, id. Att. 1, 16, 7: plagnm mortiferam rei publicae, id. Sest. 19, 44 : quibus injurias plurimas contu- meliasque imposuisti, id. Verr. 2. 4, 9, 20 ; so, injuriam sine ignominia alicui, id. auint. 31, 96 ; cf. id. Rep. 1, 3 : servitute fundo illi impositn, id. Q. Fr. 3, 1, 2, 3 ; so, servitutem civibus, Sail. Or. ad Cues. 2 : belli invidiam consuli, id. Cat. 43, 1 : leges civitati per vim imposuit, Cic. Phil. 7, 5, 15 ; so, leges alicui, id. ib. 12, 1, 2 : Rep. t, 34 : nimis duras leges huic aetati, id. do Or. 1, 60, 256 : — huic praedae ac direptioui celiac nomen imponis, assign, give, id. Verr. 2, 3, 85, 197 : so, nomen alicui, Liv. 35, 47, 5 ; Quint. 8, 3. 7 ; Tae. A. 4, 34; 14, 39, et saep. ; cf., imponens cognata vocabula rebus, Hor. S. 2, 3, 280 : — finer» imponere volumini, Quint. 9. 4, 146 ; so, tinem spei, Liv. 5, 4, 10 : clausu- lam disputationi, Co). 3, 19, 3 ; cf, quasi perfectis summam eloquentiae manum lmponcrent, gave the last touch to, Quint. Inst. Pi'ooem. § 4 ; so, summam manum operi, Plin. 36, 5, 4, 5 16 : extremam ma- num bello, Virg. A. 7. 573 : manum su- premam bellis, Ov. R. Am. 114 : modum alicui, Liv. 4, 24, 7 ; so, modum dolori, Plin. Ep. 9, 13, 16 : modum divortiis, Suet. Aui. 34. B. Inpartic.: 1. To set over, m over- | seer, commander, etc. : si cmimus, quern i villicum imponeremus, quern pecori prae- ] ficeremus, Cic. Plane. 25. 62 : consul est impositus is nobis, quem, etc., id. Att. 1, 18, 3 : Lacedaemonii devictis Atheniensi- bus triginta viros imposuere, Sail. C. 51, 28 : Macedoniae regem. Liv. 40, 12, 15 ; cf, Masinissam in Syphacis regnum, id. 37, 25, 9 : Cappadociae consularem rec- torem, Suet. Vesp. 8 ; Liv. 45, 36, 8 : ita- que imposuistis in cervicibus nostris sem- piternum dominum (deum), Cic. N. D. 1, 20, 54 (al. 07ii. in). 2. To lay or impose vpon one an obli- gatory performance, tax, etc. : omnibus agris publicis pergrande vectigal, Cic. Agr. 1, 4, 10 ; so, vectigal fructihus, id. Fontei. 5. 10 : stipendium victis, Caes. B. G. 1, 44, 5 : tributa genti, Suet. Dom. 12 ; so. tributi aliquid alicui, id. Calig. 40 : cf, tributum in capita singula, Caes. B. C. 3, 32, 1 : frumentum, Cic. Att. 15. 10 : nulla onera nova, Hirt B. G. 8, 49 fin. 3. Alicui, To impose upon, deceive, cheat, trick: Catoni egregie imposuit Milo noster, Cic. Q. Fr. 2, 6, 5 : populo impo- suimus et oratores visi sumus, id. ap. Quint. 8, 6, 20 and 55 j Plin. Ep. 3, 15, 3. — Impers. : ntcumque imponi vel dorrni- enti posset, Petr. 102. Imporcitor (Inp.), oris, m fimpor- co] A drily that presides ova- the. drawing of furrows. Fab. Pictor in Serv. Virg. G. 1, 21 ; cf, *' Imporcitor qui porcas in agro facit arando. Porca autem est inter duos sulcos terra eminens," Fest. p. 108 Mull. iiXiporco (inp.), without pcrfi, atum, 1. v. a. [in-porca] To put into furrows ; "imporco nvkaicX/a!' Gloss. Philox. : se- men imporcatnm occabimus, Col. 2, 10, 6. importabltis (inp). e, adj. [2. in-por- tabibs J That can not be borne, insupport- I M I' O able (a post-class, word) : 'Pert. adv. Marc. ■ 4, 27 med. ' importaticius (inp) or -tius. a, um, adj. [importo] Brought in from abroad, imported: frumentum, Auct. B. Air. 20. importo (i"P-). avi, atum, 1. v. a. [in- portoj To bring, carry, or convey into, to bring in froia abroad, to import (quite j class.): f. Lit.: qui (D. Laelius) com- meatus Bullide atque Amantia importari in oppidum prohibebat, Caes. B. C. 3, 40, 5 : vinum ad se omnino importari nou si- nunt, id. B. G. 4, 2Jin. ; so, ullam rem ad se, id. ib. in.it. ; cf. id. ib. 1, 1, 3 : nere utnn- tur importato, id. ib. 5. 12, 5; so, importa- turn frumentum, id. B. C. 3, 42 fin.: im- portata jumenta, id. B. G. 4, 2, 2 : impor- iatum instrumentum balinei, Vellei. 2, 114, 2 ; Var. R. R. 1, 16, 3 : Graecam lin- gnam, Plin. 7, 30, 31, § 113 : — grandincs Septentrio importat et Corns, id. 2, 47, 48. II. Trop., To introduce, bring about, occasion, cause: importantur nou merccs solum adventiciae, sod etiam mores, Cic. Rep. 2, 4 : facile pntior, non esse nos trans- marinis nee importatis artibus erudites, sed genuinis domesticisque virtutibus, id. ib. 2, 15 : — si quid importetur nobis in- commodi. propulsenius, id. Off. 2, 5, 18 ; cf. plura detrimenta publicis rebus quam adjumenta per homines eloqucntissimos importata, id. do Or. 1, 9, 38 ; so, calami- tatem alicui, id. Sest. 69, 146 : pestem ant incolumem famam alicui, id. Dciot. 15, 43 : pactum alicui, Phaedr. 1, 28, 6 : fe- cunditatem feminis. rabiem viris (vinum), Plin. 14, 18, 22 : odium libellis, Hor. Ep. 1, 13, 5 : — (perturbationes animi) impor- tant aegritudines anxias atque acerbas, Cic. Tuse. 4, 15, 34 ; so, suspicionem, Cic. til. Fam. 16, 21, 6 : fraudem aut perieu- lum. Liv. 39, 14, 4 : ignominiam (crimen), Papin. Dig. 50, 2, 5. importune (inp-), adv., v. importu- nus, ndfin. importunltas (inp.), atis, /. [im- portunus] I. In gen., Unsuitableness, un- fitness (pern, only ante- and post-class., and very rarely) : importunitatem spec- tate aniculae, Ter. And. 1, 4, 4 : loci, i. e. dangcrnnsness, Gell. 3, 7, 5. — H. In par- tic, of character, Unmannerliuess, inci- vility, impoliteness, rudeness, insolence (so quite class. ; esp. freq. in Cic.) : importu- nitas et inhumanity omni aetate molesta est, Cic. de Sen. 3, 7 : vide inter importu- nitatem tuam senatusque bonitatem quid intersit. id. Verr. 2. 3, 16, 42 : tanta impor- tunitas tantaquc injuria Facta in nos est modo hie intus ab nostro hero, * Plaut Rud. 3, 3, 6 : importunltas et superbia Tarquinii, id. Rep. 1. 40; so c. c. superbia, id. Lael. 15, 54 : homo incredibili impor- tunitate atque audaeia. id. Verr. 2, 2. 30, 74 : ex tuo scelere, importunitate, etc., id. ib. 2, 3, 54, 126 : matris, id. Cluent. 69, 195 : animi, id. ib. 61 , 170 : animal ex om- nium scelerum importunitate et omnium flagitdorum impunitate concrehim. id. Pis. 9, 21 ; so id. Sull. 27, 75 : illis, quantum importunitatis habent, parum est impune male fecisse. Sail. J. 31, 22. importunUS (inp.), ■•>. nm, adj. [opp. opportunus, trom porto, qs. not condu- cive, not proper ; hence] Unfit, unsuita- ble, inconvenient (so rarely; not in Cic; for in de Or. 2, 5, 20, we are to read in- opportunum tempus) : agseribus turri- busque et aliis machinationibus locus im- portunus, Sail. ,T. 92, 7 ; so, importuna lo- corum, Sil. 3. 540 ; cf, Armeniam petunt, id temporis importunam, quia hiems oc- cipiebat, Tae. A. 12, 12. II. In partic. pregn.: &. Trouble- some, grievous, distressing, dangerous (so likewise rarely) : neque alius importuni- or acutiorque morbus est, Cels. 4, 3 : im- portuna tamen pauperies, Hor. Od. 3, 16, 37 : Caphareus, i. c. stormy, Ov. M. 14, 481. B. With respect to character, Indeco- rous, unmannerly, uncivil, rude, morose, harsh, churlish, cruel, savage (the predom. signif. of the word in prose and poetry) : I. Of animated beings : tarn enim esse Clemens tyrannus quam rex importunus potest, Cic. Rep. 1, 33 : importunus atque aniens tyrannus, id. Verr. 2, 5, 40, 103 : cru- delis atque importuna mulier, id. Cluent. IMPO 63, 177 : so, crudelissimus ntque importu- nifisimne tyrannus, Liv. 29, 17, 20 : uxor importuna atque incommoda, Plaut. Asin. . 1, I, 47: si nex importunus, Ter. Hcaut. 1,2, 23 : importuni8Simu8 hostis, Cic. Cat. 2, 6, 12 : decemviri. Liv. 5, 2, 8 : plebeii quam luerint importuni, vides, Cic. Fam. '.), 21 Jin.: iocutorcs, Gell. 1, 15, 1: dives ct importunus, Hor. Ep. 2, 2, 185 : impor- tunae volucres, id. Sat. 1, 8, 6. — 2. Of in- animate things: immanis atque importu- na nature, Cic. Verr. 2, 1, 3, 8 : libidines, id. ib. 2, 4. 50, 111 : chides civitatis. id. Brut. 97, 232 ; so, mors, Ov. Am. 3, 9, 19 : sitis famesque argenti, Hor. Ep. 1, IS, 23: importuna atque uudax argutia, Gell. 3, 1,6. Adv. (ace to no. II. B), Unsuitably, un- seasonably, rudely, violently : confidere suis testibus et importune insistere, Cic. Acad. 2, 25, 80 ; so, repetere, Paul. Dig. 13, 6, 17 : immittere versum de Pyrrho, Gell. 10. 16, 18 : vexare civitates tyran- nies crudclitate. Just. 42, 1. — Comp.: in- sultare veritati, Lact. 5, 2. — Sup. : facere, Gell. 20, 6, 14. importUOSUS (inp.), a, urn, adj. i [2. in-portuosusj Without a harbor, har- borless: mare, Sail. J. 20. 5; Tae. A. 4, 67 : litus, Plin. Ep. 6, 31, 17 : — insula im- portuosissima omnium, Plin. 4, 12,23, §73. impOS (i n P-). otis, adj. [2. in-potis ; cf. the opp., compos] Not master of, not pos- sessed of, without power over (an ante- and post-class, word) : homo, animi impos, Plaut. Trin. 1, 2, 94 ; so, sui est impos animi, id. Casin. 3, 5, 7 ; and in the same sense abs., App. Dogm. Plat. 2, p. 22 ; cf, " impos est. qui animi sui potens non est, qui animum suum in potestate non ha- bet," Fest. p. 109 Mull, : impos sui amore coeco, Sen. Again. 117 : veritatis, not par- taking of, without, App. de Deo Socr. init. p. 43: damni, £ e. unable to bear, Aus. Idyll. 10. 274. impbsiticius (inp.) or -tius. a. um, adj. [impono] Laid on, applied (an ante- and post-class, word) : canfhari, i. e. only laid on. not fastened, Paul. Dig. 30, 1, 41, § 11. — JJ, Trop. : nomiua, (. e. the prhnitive names applied to things, Var. L. L. 8, 2, 104, § 5; so id. ib. 10, 3. 176, § 61 : — causa, ascribed (opp. naturalis and pub- lica), Dip. Dig. 39, 1, 5, § 9. impositlO (inp-). onis, /. [id.] A lay- ing on, application (very rare) : I, Lit.: succus vol semen impositione spicula e corpore ejicit. by being laid on, Plin. 27, 13, 115 (cf. impono, no. I. B, 2). — ||, Trop., in gramm. lang., The application of a name to a tbina:, Var. L. L. 8, 2, 104, § 5 ; 10, 3, 173,J 51 fib. 176, §, 61. . impdsitlVUS (inp.). a, um, adj. [id.] l. q. impositicius, Applied : nomiua, i. c. primitive names, Plin. 28, 4, 6. * impdsitor (inp.). Oris, m. [id.] The applier of a name to a thimr, Var. L. L. 7, 1, 79, §. 2. impositUS (i n P-). a, um, Part., from impono. impossibllis (inp-), e, adj. [2. in-pos- sihilis J Impossible (a post-Aug. word) : impossibileaut potius infinitum est, Quint 5. 10, 18: impossibilia ag oils, m. [impono, no. 11. B. 3j A deceiver, impostor (a post- class, word), Ulp. Dig. 21, 1, 4 ; Hier. Ep. 38Jm.; 54. 5; Paul. Nol. Carm. 21, 338. impostura (inp-). ac/. [impono, no. II. B, 3 ; cf. the preced. art.] Deceit, im- posture, Ulp. Dig. 47, 20, 3 ; Treb. Gall. 12. impostus (hip.), a, um, v. impono, ad init. impotens (inp-), entis, adj. [2. in- poten;,] Powerless, impotent, weak, jeeble (quite class.) : I. In gen.: (a) Abs.: ne- que homini infanti aut impotent! ir.juste facta conducunt, Cic. Fin. 1, 16. 52: ad op'em impotentium. id. Mur. 28. 59 ; cf. Sail. Or. Licin. : (Juno) inulta ccsserat 763 IMPR impotens Tellure. Hor. bd. 2, 1, 26.— (ji) c. gen. : Having no power over, not master of, unable to control: gens impo- tens rerum suarum, Liv. 9, 14, 5 ; cf., equi impotentes regendi, id. 35, 11, 10 ; and, ob sitim impotentes sui, Curt. 4, 7 ; so, impo- tens irae, Liv. 29, 9, 9 : laetitiae, id. 30, 42, 17 : amoris, Tac. H. 4, 44 : doloris, Val. Max. 4, 6, 2: animi, Curt. 8, Ifm. II. In p a r t i e., That is not master of himself, i. e. unbridled, headstrong, violent, insolent, immoderate, excessive, furious : A. Of animated beings : victoria eos ip- sos t'erociores impotentioresque reddit, Cic. Fam. 4, 9, 3 : impotens, iracundus, etc., id. Phil. 5, 9, 24 : homo impotentissi- mus, ardens odio, id. ib. 5, 16, 42 : confi- dent, impotens, etc., id. ib. 11, 7, 16: Ma- rius immodicus gloriae, insatiabilis, im- potens, Vellei. 2, 11, 1 : si contra impo- tentem suscepta est causa, Quint. 6, 1, 12 : ferox atque impotens mulier, Suet. Ner. 28 : inimici, id. Claud. 15 : militibus im- potens, violent, despotic toward the soldiers, .lust. 26, 3.— (#) Poet, with the inf. : (re- gina) quidlibet impotens Sperare, Hor. Od. 1, 37, 10.— B. Of inanim. and abstr. things : quae effrenatjo impotentis animi ! Cic. Phil. 5, 8, 22 ; cf., aut nullos animi motus aut non tam impotentes fuisse, id. Partit Or. 35, 119 : laetitia, id. Tusc. 5, 7, 17 : impotentissimus dominatus, id. Fam. 10, 27, ] : in multo impotentiorem subito rabiem accensi, Liv. 29, 9, 6 : impoten- tissimae cogitationes (invidiae, avaritiae, etc.), Quint. 12, 1, 6 : actiones, id. 5, 13, 21 : — superstitio (c. c. saeva), Curt. 4, 10 : postulatum, Liv. 7, 41, 8 ; so, jussa muli- erum (c. c. pervicacia), Tac. A. 3, 33 : in- juria, Liv. 38, 56, 11 : amor, Catull. 35, 12: — Aquilo, Hor. Od. 3, 30, 3; cf., freta, Catull. 4, 18. Adv., impotenter: 1. (ace. to no. I.) Powerlessly, weakly (so very rarely) : ele- phantos impotentius regi, Liv. 27, 48, 11. — More freq,, but perh. not finte-Aug., 2. (ace. to no. II.) Passionately, violently, in- temperately : aliqnid facere, Quint. 1, 3, 13; so, dicere aliqnid, id. 6, 3, 83 : uti magna potcntia, Sen. Ep. 42 : flagitare divisio- nem agrorum divitum, Just. 16, 4 : reg- nare, Auct. B. Alex. 33. — Sup. : quae im- potentissime fecit, Sen. Ben. 4, 17. impotenter ( m P-)> a ," Gloss. Philox.: non impropero illi, Petr. 38 : improperia iro- properantium, Vulg. Paul, ad Rom. 15, 3. improperus (inpr.), a, um, adj. [2. in-properusj Not hasting, sloio : soro- res, Sil. 3, 96. impropne (inpr.), adv. Improperly ; v. impropnus, ad Jin. improprictas (inpr.), atis,/ lim- propnus] Impropriety, improper use (u post-Aug. word) : verbi, Gell. 1, 22 fin. impropnus (inpr.), a, um, adj. [2. ln-proprius] Not befitting a thing, unsuit- able, improper (a post-Aug. word) ; nee im- proprium uec inusitatum nomen, Quint. 8, 4, 16 ; cf., improprium cognomen, Plin. 37, 8, 37 ; so, verba, Quint. 8, 3, 57 : tro- pus maxime improprius, id. 8, 6, 37.— In the neuter abs. : ei (proprietati) contrari- um est vitium ; id apud nos improprium, aKvpov apud Graecos vocatur, quale est : Tantum sperare dolorem, Quint. 8, 2, 3 : sciamus, nihil ornatum esse, quod sit im- proprium, id. 8, 3, 15 ; so id. 1, 5, 46 ; and in the plur., id. 1, 8, 13 ; 2, 5, 10 ; 10, 3, 20; 12, 10, 42.— Adv., improprie, Im- properly: Plin. 8, 10, 10; Gell. 6, 6, 2; 17, 1, 1. impropugrnatUS (inpr.), a, um, adj. [2. in-propugnatus] Not defended, unde- fended : civitas, Amm. 29, 6 ; so id. 26, 5. improspecte (inpr.), adv., v. im- prospectus, ad Jin. improspectus (inpr.), a, um, adj. [2. in-prospectus] Not seen from afar, un- seen : Aetna, Auct. Carm. Aetn. 339. — Adv., Improvidently : Jephte improspecte voverat, Hier. adv. Jovin. 1, 23 ; so, satis improspecte, Tert. Anim. 24. improsper (inpr.), era, erum, adj. [2. in-prosperj Unfortunate, unprosperous (a post-Aug. word) : fortuna, Tac. A. 3, 24 : moles insidiarum, id. ib. 14, 65 : mul- ta claritudine generis sed improspera, id. ib. 4, 44. — Adv. : cessit improspere, Col. 1, 1, 16 ; so Tac. A. 1, 8 ; Gell. 9, 9, 12. improspere (inpr.), adv. Unfortu- nately; v. improsper, ad fin. ■'! improspicuus a-nepi6\eirro;, Gloss. Graec. Lat. improtCCtilS (inpr.), a, um, adj. [2. in-protectus] Uncovered, undefended, unprotected (a post-class, word) : ne im- protectum Mesopotamiae relinqueret la- tus, Amm. 21, 13 ; so id. 31, 13: impara- tus improtectusque, Gell. 13, 27 fin. ; id. 7, 3, 44. improVlde (inpr.), adv., v. improvi- dus, ad Jin. * improvidentia (i"P'.), ae,/. [im providus] Want of foresight, improvident (a post-class, word) : improvidentia sen tentias vertere, Tert. adv. Marc. 2, 23. improvidus (inpr.). a, um, adj. [2. in-providus] Not foreseeing, not antici- pating, improvident (quite classical) : (,i) Abs. : improvidi et negligentes duces, Cic. Att. 7, 20, 2: improvidi et creduli senes-, id. Lael. 26, 100 : improvidos in- cautosque hostes opprimere, Liv, 22, 19, 6; Cic. Fam. 2, 16, 1 : improvidas homi- ' num mentes occupare, id. Lig. 6, 17 ; so, pectora, Virg. A. 2, 200: adoleseens im- provida aetate, Cic. Tusc. 5, 21, 62 fin. ; so, aetas puerorum, Lucr. 1, 938 ; 4, 14 : — tela, quae et ipsa caeca et improvida .feruntur, Plin. Ep. 4, 22, 5. — (0) c. gen. : improvidus futuri certaminis Romanus veniebat, Liv. 26, 39, 7 : rudis et improvida hujus mali civitas, Plin. 36, 3, 3 : (Vitelli- us) ignarus militiae, improvidus consilii, Tac. H. 3, 56. — * (y) c. inf. : hasta impro- vida servasse spatium campi distantis, Sil. 4, 286.— Adv., improvide, Improvi- dently: se in praeceps dare, Liv. 27, 27, 11 ; so Col. 6, 17, 35. improvise and improvlso (inpr.), advv., v. improvistis, ad fin. imprdviSUS (inpr.), a, um, adj. [2. in-provisus] Not foreseen, unforeseen, unexpected (quite class.) : sapienti nihil improvisum accidere potest, nihil inopi natum, nihil omnino novum, Cic. Tusc. 4, 15, 37; so id. Verr. 2, 2, 28, 69 ; and id. de Or. 1, 22, 103 : undo iste amor tarn improvisus ac tarn repentinus! id. Agr 2, 22, 60 : quum tot bella subito atque im 765 IMPR, provisa nascantur, id. FoDtei. 15, 32 : mala, id. Tusc. 3, 14, 30 ; so, improvisior pe6tis, Tac. A. 2, 47: castella munita im- proviso adveutu capta, Cic. Fam. 2, 10, 3 : pericula, id. Mur. 27, 55 : vis leti, Hor. Od. 2, 13, 19 : species, id. Ep. 1, 6, 11 : pelago- que remenso Improvisi aderunt, Virg. A. 2, 182 ; so, cunctisque repente Improvi- sus ait, id. ib. 1, 595 : dux eibi delectos retinuerat ad improvisa, Tac. H. 5, 16. — II. De or (less freq.) ex improvise ad- verbially, Unexpectedly : quasi de impro- viso respice ad eum, Ter. And. 2, 5, 6 ; cf. Trabea in Cic. Tusc. 4, 31, 67; and Cic. Rose. Am. 52, 151; cf. also Caes. B. C. 2, 6, 3 ; so, de improviso, Ter. And. 2, 2, 23; Heaut. 2, 3, 40; Ad. 3, 3, 53; 4, 4, 1 ; Pborm. 5, 6, 44 ; Caes. B. G. 2, 3, 1 ; 5, 22, 1 ; 5, 39, 1 ; 6, 3, 1, et saep. : ex impro- viso filiam inveni meam, Plaut. Rud. 4, 5, 2; Cic. Verr. 2,1,43, 112. Adv., in two forms, improviso and (post-class.) improvise, On a sudden, unexpectedly: is improviso tiliam inveni tamen (for which, shortly before, ex im- proviso tiliam inveni), Plaut. Rud. 4. 5, 6 : sane homini praetor opinionem impro- viso incidi, Cic. Verr. 2, 2, 74, 182 : im- proviso eos in castra irrupisse, id. Div. 1, 24, 50 ; tantum adest boni improviso, Plaut. Asin. 2. 2, 44 : quum mihi nihil im- proviso evenisset, Cic. Rep. 1,4; id. Att. 15, 1, A, 1 : scalae improviso subitusque apparuit ignis, Virg. A. 12, 576 ; id. ib. 8, 524 : — improvise necans incautos morte suprema. Tert. poet. adv. Marc. 2, 12. imprudens (inpr.), entis, adj. [2. in- prudens] Not foreseeing, not anticipating or expecting, without knowing, unaware, ignorant, inconsiderate, inadvertent, im- prudent (quite class.) : («) Abs. : equites missi nocto iter conficiunt, imprudentes atque inopinantes hostes agarediuntur, Caes. B. C. 2, 38, 4 ; cf. id. ib. 2, 6, 3 ; and, equites imprudentibus omnibus de im- proviso advolasse, Hirt. B. G. 8, 36, 3 ; cf. also Caes. B. G. 3, 29, 1 ; so id. B. C. 2, 3, 1 ; id. B. G. 5, 15, 3: haec omnia im- prudente L. Sulla facta esse certe scio, Cic. Rose. Am. 8, 21: scripsi etiam illud quodam in libello, qui me imprudente et invito excidit, id. de Or. 1, 21, 94 : Quint, (i, 3, 23 : plus hodie boni feci imprudens quam sciens ante hunc diem umquam, Ter. Hec. 5, 4, 40 ; cf. id. Heaut. 4, 1, 20 : probe horum facta imprudens depinxit senex, id. Phorm. 2, 1, 38 : tu mihi im- prudens M Servilium praeteriisse vide- ris, Cic. Brut. 77, 269 : qua (definitione) tu etiam imprudens utebare nonnum- quam, id. Fin. 2, 2, 5 : quod ex prima sta- tim fronte dijudicare imprudentium est, Quint. 12, 7, 8; id. 7, 1, 40: numquam imprudentibus imber Obfuit, i. e. ignaris, Virg. G. 1, 373 Serv. : non imprudens consilium, si aditum haberet, Petr. 102. — Comp. : quicquid horum ab imprudentio- ribus Hot (fieri autem nisi ab imprudenti- bus non potest), negligendum, Sen. Const. Sap. 19. — Sup. : multafacit (sapiens), quae ab imprudentissimis aut aeque fieri vide- inus aut peritius aut exercitatius, Sen. Kp. 90 med. — (/J) c. gen. : imprudentes legis, ignorant, Cic. Inv. 2, 31, 95 ; so, reli- gionis, Liv. 31, 14, 7: maris, id. 34, 9. 9: aetatum, Quint. 1, 1, 20 : frons tenera im- prudensque laborum, i. e. that has not ex- perienced, Virg. G. 2, 372 : antiquitatis im- prudens consuetude, Col. 3, 18, 1. — * (y) With an object- clause: non imprudens usiirum eum rabie, qua, etc., Curt. 8, 8. Adv., imprudenter, Without fort- night, ■unknowingly, inconsiderately, im- prudently : etsi te nihil temere, nihil im- prudenter facturum judicaram, Caes. in Cic. Att. 10, 8, B, 1; Cic. Acad. 1, 6, 22: (Codrus) imprudenter rixam ciens inter- einptus est, Vellei. 1, 2, 1. — Comp,: ad ilummam accessit imprudentius, Ter. Andr. 1, 1,103. imprudenter (inpr.), adv., v. impru- dens, a/l fin. imprudentia (inpr.), ac, f. [impru- densj Want of foresight or of knowledge, inconsideratcness, imprudence, ignorance, inadvertence: quo modo prudentia esset, nisi foret contra imprudentia ? Gell. 6, 1, 4 : propter imprudentiam, ut ignoscerc- tur, petiverunt . . . ignoscere impruden- IMPU tiae dixit, etc., Caes. B. G. 4, 27, 4 sq. ; so id. ib. 5, 3, 6 ; 7, 29, 4 ; B. C. 3, 112, 3 ; cf. Ter. Eun. prol. 27 : imprudentia est, quum scisse aliquid is, qui arguitur, negatur, Cic. Inv. 2, 31, 95; id. ib. 1, 27, 41 : loco- rum, Petr. 79 : qui perperam judicassent, quod saepe per imprudentiam fit, Cic. Verr. 2, 2, 23, 57 : inculcamus per impru- dentiam saepe etiam minus usitatos (ver- sus in oratione), sed tamen versus, id. Or. 56, 189 ; cf. Quint. 1, 5, 53 : imprudentia teli emissi brevius propriis verbis exponi non potuit, Cic. de Or. 3, 39, 158. impubes (inp.) (nom., impubis, Plin. 23. 7, 64, § 130), eris and is (the latter form poet, and in post-Aug. prose), adj. [2. in-pubes] Not having attained to man- hood, bclcw the age of puberty, under age, youthful, beardless: filium ejus impube- rem in carcere necatum esse dixit, Cic. Cat. 4, 6, 13 : qui de servis liberisque omnibus ad impuberes supplicium sumit, Caes. B. C. 3, 14 fin. ; so Suet. Claud. 27 ; Ner. 35 ; Dom. 1 : puer impubes, O v. F. 2, 239 : puer impubis, Plin. '23, 1, 64 : comitemque impubis luli, Virg. A. 5, 546 : impubem pubescere, Lucr. 5, 672 : nee impubem parentes Troilon flevere sem- per, Hor. Od. 2,9, 15 : capillus impubium impositus, Plin. 28, 4, 9. — B. Transf., of things : corpus, Hor. Epod. 5, 13 : ma- ke, Virg. A. 9, 751 : anni, Ov. M. 9, 417. ~-II, In partic. That has not yet known a woman, chaste: qui diutissime impube- res permanserunt, maximam inter suos ferunt laudem, Caes. B. G. 6, 21,4. impubescens (inp-). entis, adj. [in-pubesco] Growing to maturity : cor- tex (caprifici) impubescens, Plin. 23, 7, 64, § 130. impudens (inp.), entis, adj. [2. in- pudeusj Without shame, shameless, impu- dent (freq. and quite class.) : probus im- probum (fraudasse dicatur), pudens ira- pudentem, etc., Cic. Rose. Com. 7, 21 : statuite exemplum impudenti, date pu- dori praemium, Plaut. Rud. 3, 2, 6 ; id. Men. 5, 1, 10 : quid iliac impudente auda- cius? id. Amph. 2, 2, 186: ut quum im- pudens fuisset in facto, turn impudentior videretur, si negaret, Cic. Verr. 2, 2, 78, 191 ; id. Fam. 5, 12, 3 : impudens liqui patrios Penates, Impudens Orcum mo- ror, Hor. Od. 3, 27, 49 sq. : — o hominis impudentem audaciam ! Plaut. Men. 5, 1, 13 ; Ter. Heaut. 2, 3, 72 : os impudens, id. Eun. 5, 1, 22; so, os, id. ib. 3, 5, 49 : impudens mendacium ! Cic, Clu. 60, 168 : actio, Quint. 1 1, 1, 29 : te quidem edepol nihil est impudentius, Plaut. Asin. 3, 1, 39 : impudentissima oratio, Ter. And. 4, 1, 10 : impudentissimum nomen, Cie. Frgm. ap. Non. 327, 6 : ante Bibuli impudentissi- mas literas, id. Att. 7, 2, 6, — Adv. : nimio haec impudenter nega6, Plaut. Men. 5, 2, 69 ; so id. Rud. 4, 3, 38 ; Ter. And. 4, 4, 16 ; Cic. Verr. 2, 2, 54, 134 ; Lael. 22, 82 ; Fam. 5, 12, 2.— Comp. : batuit, impuden- ter (dicitur) ; depsit, multo impudentius, Cic. Fam. 9, 22, 4. — Sup. : tit homo impu- dentissime mentiretur, Cic. Verr. 2, 4.7, 16. impudenter ( in P-), <"*»• shame- lessli/, impudently ; v. impudens, ad fin. impudentia (inp-). »e, /. [impu- dens] Shamclessuess, impudence (quite class.) : qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato in Gell. 17, 2,20; Plaut. Bac. 1, 2, 52 : impudentia atque audacia fretus, Cic. Fl. 15, 35 ; id. de Or. 1, 38, 122 : nam volitare in foro, etc. . . . quum oinni- no, quid suum, quid alienum sit, ignoret, insignis est impudentiae, id. ib. 1. 38, 173 ; so Caes. B. C. 3, 20, 3 ; Cic. Or. 71, 238 /h. t impudicatus stupratus, impudi- cus factus, Fest. p. 109 Mull. impudice (inp.), adv., v. impudicus, ad fin. impudicitia (i"P-)> ae, / [impudi- cus J Unchastencss, immodesty, lewdness, Plaut. Am. 2, 2, 159; Pers. 2, 2, 11 ; Tac. A. 5, 3 ; Gell. 18, 3, 1 ; Ulp. Dig. 1, 6, 2. So of pederasty, Suet. Caes. 52; Aug. 71 ; Vesp. 13. impudlCUS (inp). «, urn, adj. [2. in- pudicusj J, Shameless, impudent (so very rarely) : o facinus impudicum 1 Plaut. Rud. 2, 3, 62. — H Unchaste, immodest, lewd (the predom. signif. of the word) : omnes ndulteri, omnes impuri impudici- I M P V que, Cic. Cat. 2, 10, 23; so, intolerable est servire impuro. impudico, effeminato, id. Pbil. 3, 5, 12 : et consul et impudicis- simus, id. ib. 2, 28, 70 : mulieres, id. Cat 2, 5, 10 ; cf., osculando impudicior, Plaut Cure. 1, 1, 51. — B. Transf., impudicus digitus, i. e. The middle finger (as resem- bling the virile member), Mart. 6, 70, 5: — si fur veneris, impudicus ibis. i. e. vio- lated, Auct. Priap. 60 : odor impudicus urcei, i. e. disgusting, filthy, Mart. 12, 32, 16.— Adv., impudice, Unchaslebj : Tert. Idol. 2 : impudicissime et obscenis6ime vixit, Eutr. 8, 22. impug-natlO (inp.), onis, /. [impug- no] An attack, assault (extremely rare ; perh. fora^ eipnu.) : Cic. Att. 4, 3, 3. 1. impugnatus (inp.), a, um, Pan., irom impugno. * 2. impugnatus (inp.), a, um, adj. [2. in-pugnatusj Not attacked, unassailed • turpe est rhetori. si quid in mala causa destitutum atque impugnatum relinquat, Gell. 1, 6, 4. impugno (inp), avi, arum, 1. ». a. [ in-pugno J To fight against a person or thing, to attack, assail him or it (quite class., esp. in the transf. and trop. eignif.) : I, Lit., in the milit. sphere: terga hosti- um, Liv. 3, 70, 4 : Syracusae a cive im- pugnatae sunt (for which, shortly after, oppugnari). Just. 22, 2. — Abs. : nostri re- dintegralis viribus acrius impugnare coe- perunt, * Caes. B. G. 3, 26, 4 ; Just. 38, 4. — II. Transf. beyond the milit. sphere, To attack, assail, oppose, impugn : qui (Scaurus) tametsi a principio acerrimt- regem (Jugurtham) impugnaverat, tamen, etc., Sail. J. 29, 2 ; so, cujus vel praecipua opera Bibulum impugnaverat, Suet. Caes 21 ; and Cic. Fam. 3, 12, 1 : veneficiis et devotionibus impugnari, Suet. Calig. 3 : — morbum, Plin. 26, 12, 76 : — saepe quae in aliis litibus impugnarunt actores causa- rum, eadem in ahis defendunt, Quint. 2, 17, 40; so, filii caput palam, id. 11, 1, 62: dignitatem alicujus, Cic. Frgm. ap. Non. 439, 3 ; Hirt. B. G. 8, 53, 1 : sententiam, Tac. H. 4, 8 : meritum et fidem, Ov. M. 5, 151 : finitionem alterius, Quint. 7, 3, 22 : nostra, Hor. Ep. 2, 1, 89 ; Quint. 4, 1, 14. — Abs. : quum illis id tempus impugnan di detur, Cic. Quint. 2, 8. impulsiO (inp.), onis, /. [impello] A pushing against ; viz. : * I. L i t, External pressure, influence: oninis coagmentatio corporis vel calore vel frigore vel aliqua impulsione vehementi labefactatur et frangitur, Cic. Univ. 5. — II. Trop., In- citement, instigation, impulse : " impulsio est, quae sine cogitatione per quandani affectionem animi facere aliquid horta- tur, ut amor, iracundia. aegritudo," Cic. Inv. 2, 5, 17; cf. id. ib. § 19.— B. In par- tic. : ad hilaritatem impulsio, a figure of speech, Cic. de Or. 3, 53, 205 ; Quint. 9, 1, 31 ; 9, 2, 3. impulsor (inp.), oris, m. [impelloj One who incites or instigates, an inciter, instigator (rare, but quite class.) : quam- vis non fueris suasor et impulsor profec- tionis meae, approbator certe fuisti, Cic. Att. 16, 7, 2; so, se auctores et impulso- res et socios hahuisse sceleris illius eos viros, quibus, etc., id. Vatin. 10, 24 ; id. Pror. Cons. 8, 18 ; cf, me impulsore, Ter. Ad. 4, 2, 21 ; so id. Eun. 5, 6, 18 : pravi, Tac. H. 4, 68. \ impulstrix (inp.), Scis, /. [impul- sor ; analog, with defenstrix, assestrix, possestrix, tonstrix, etc.] She who insti- gates, ace. to Non. 150, 29. 1. impulsus (i"P), a, um, Part., from impello. 2. impulsUS (inp.), us. w. [impellol A pushing or striking against ; viz. : I, Lit., An outward pressure or shock, an impulse (quite class. ; most freq. in the abl. sing.) : impulsu scutorum, Cic. Caecin. 15. 43 : orbium, id. Rep. 6, 18 : quae (natura) a primo impulsu moveatur, id. ib. 6, 25 fin. : is ardor non alieno impulsu, sed sua sponte movetur, id. N. D. 2, 12, 32: von- tus, qui inferiora repentinis impulsibus quatit, App. de Mundo, p. 62. — f|, Trop , Incitement, instigation, influence (likewise quite class.) : ubi duxere impulsu voetro, vostro impulsu easdem cxigunt. Ter. Hec 2. 1. 45; cf. ib. 4, 4, 65: ipsos non neg.ue. I M P V ad haec bona Chrysogonum acccssisse impulsu suo, Cic. Rose. Am. 37, 107 ; id. Verr. 2, 2, (iii r 161 : impulsu patrum, id. Hop. 2, 10: ne civitas eurum impulsu de- Jiccrct, Cues. B. G. . r >, 25, '1 ; Cic. Hop. (i, 26 : qui simili impulsu aliquid commise- rint, id. Inv. 2, 5, 1'J : — oratio pondere mo- do et impulsu proeliatur, Quint. 'J, 1, 20 : temeritatis subiti et vehement*» impul- sua, Val. Max. 9, 8. " impulvcreus (inp.), a > um - <"%■ (2. in pulvcrcus] Without dust : incruen- taque victoria, i. e. without trouble, easy, Gell. 5, fi, 21. * impuuetus (inp.), ». « m . nll j- [~- in- punctuo| Without points or specks : crys- tulluui, i. c. c/car, App. M. 2, p. 123. impuneOxp.)'"^ " v - impunia, ad Jin. impunis ('"P-), e > <"?/• |~. in-poenaj Without punishment, unpunished (in the adj. extremely seldom, and peril, only post-class. ; but in the adv. freq. and quite class.) : impuuem mc lore, App. M. 3, p. 132: mulier impunis rediit, Sol. 27 vied. (at. immunis). Ado., impune (archaic ortbogr. ini- poene, Cato in Front. Ep. ad Anton. Aug. I, 2 Jin. ed. Mai.), Without punishment, without fear of punishment, safely, with impunity : ita inductum est male l'acere impoene, bene l'acere non impoene licere, Cato 1. 1. : aliquid l'acere, Enn. Ann. 1, 122 : optimum est l'acere (injuriam), im- pune si possis, Cic. Kcp. 3, 14 : id Sextil- ius factum ne^abat, potcrat autem impu- ne, id. Fin. 2," 17, 55 : aliqucm occidere, id. Leg. 1, 15, 42: quum multos libros surripuissct nee se iinpune laturum pu- taret, aut'ugit, i. e. would come off unpun- ished, id. Fam. 13, 77, 3 ; in the same sig- nif., id. Att 1, 16, 13 ; cf., non iinpune ta- men scclus hoc sinit esse Lyneus, Ov. M. II, 67 ; so likewise, siquidem istuc impu- ne habueris, Ter. Eun. 5, 7, 18 ;' and id. ib. 5, 2, 13 ; cf„ neque tantum malehcium impune habendum, i.e. be left unpunished, Tac. A. 3, 70 : majorum nostrorum labore factum est, ut impune in otio esse posse- mus, Cic. Agr. 2, 4, 9 ; id. de Or. 3, 47, 182 : mercator ter et quater Anno revi- sens aequor Atlanticum Impune, Hor. Od. 1, 31, 15 : (capellae) Impune per nemus quaerunt thyma, ib. ib. 1, 17, 5 ; Virg. G. 2, 32; Win. 18, 14, 36.— Comp.: crederem mibi impunius licere, Ter. Heaut. 3, 2. 49 : libertate usus est, quo impunius di- cax esset, Cic. Quint. 3, 11 ; id. Deiot. 6, 16 : in metu et periculo quum crcduntur tacilius. turn tinguntur impunius, id. Div. 2, 27, 58. — Sup. : impunissime Tibi qui- dem hercle vendere hasce aedes licet, Plant l'oen. 1, 3. 2. impunitas (inp.), atis, /. [impune] Omission of punishment, freedom or safety from pu?}ishment, impunity (quite class.): quis ignorat maximam illecebram esse peccandi impunitatis spem >. Cic. Mil. 16, 43 : quem si vicisset, habiturus esset im- punitatem et licentiam sempiternam, id. ib. 31, 84 : impunitatem alicui dare, id. I'hil. 8, 32 ; id. Plane. 1, 3 : quorum im- punitas fuit non raodo a judicio, sed eti- am a sermone, id. Rab. Post. 10, 27 : im- punitatem desertoris petit, Quint. 7, 7, 6 : — quum tanta praesertim gladiorum sit impunitas, Cic. Phil. 1, 11, 27 : impunitas peccatorum data videtur cis, qui ignorain- iam et infamiam fcrunt sine dolore, id. Tusc. 4, 20, 45 ; so, flasitiorum, id. Pis. 9. '1 : supertluens juvenili quadam dicendi impunitate et licentia, id. Brut. 91, 316 ; so, crebrescebat licentia atque impunitas usyla statuendi, Tac, A. 3, CO. impunitc (inp). adv. Willi impuni- ty; v. impunitus, ad Jin. impunitus i' n P- 1 a ' so written im- poenitus ; cf. impune), a, urn, adj. [2. in- punitus] Unpunished, unrestrained, free from danger, safe, secure (quite class.) : iujuriam inultain impunitanique dimit- tere, Cic. Verr. 2, 5. ~>e}, 149 : cf. id. Div. in Caocil. 16, 53 : tibi vexafio direprioque sociorum impunita fuit ac libera, id. Cat. 1. 7, 18 ; id. Verr. 2, 4, 30, 68 : scelcra, id. Off. 2, 8, 28 : l'urta omnia fuisse licita et im- punita (al impoenita), Gell. 11,18. — Comp. : qui tu i mpunitior ilia obsonia cap tas ? Hor. S. 2, 7, 105 ; Liv. 3, 50, 7,— Adv., i m p u- o T t e : alios in faciuore gloriari, aliis ne lMl'U dolere quidem impunitc licere, Matius in Cic. Fam. 11, 28, 3: quo impunirius uxor ejus moccharetur, Fest. s. v. NON OM- NIBUS, p. 173, a. Mull. impuratUS (inp.), a, um, Part, and Pa., trom impure impure (inp.). adv., v. impurus, ad fin. impurgabilis (inp.), e, adj. {■>. in-purgabilis J That can not be cleansed ; trop., inexcusable : crimen, Amm. 22, 3. * impuritas (inp), atis,/ [impurusj Unclean ncss (in a moral sense), pollu- tion, impurity : quum omnes impuritates pudica in domo quotidie susciperes, Cic. Phil. 2, 3, 6. * impuritia (inp.), ae, /. [id.] i. q. impuritas, Uncleanness, vilcness, impurity : trecentis versibus Tuas impuritias tralo- qui nemo potest, Plaut. Pers. 3. 3, 7. impuro (inp.), 6vi, atum, 1. v. a. [im- purus] To make unclean (in a trop. sense), to render impure, to defile (ante-class, and post-Aug.) : utrum ilium pecunia purum effecit an ipse pecuniam impuravit? Sen. Ep. 87 mcd. — Hence impuratus (inp.), a, um, Pa. Mor- ally defiled ; hence, in gen., infamous, abominable, abandoned, vile: impuratus me ille ut ctiam irrideat? that vile wretch, Ter. Ph. 4, 3, 64 ; so id. ib. 5, 7, 69 : belua, as a term of reproach, Plaut. Rud. 2. 6, 59 : nisi scio probiorem hanc esse quam te, impuratissime, id. ib. 3. 4, 46 : inipu- ratissima ilia capita (bominum), App. M. 8, p. 221 L impurus (inp.), a, um. adj. [2. in- purus] Unclean, filthy, foul: I. Lit. (so exceedingly seldom) : impurae matris prolapsus ab alvo, Ov. lb. 223. — |I. Trop., Unclean (in a moral sense), im- pure, defiled, filthy, infamous, abandoned, vile : £± w Of living beings : impudens, im- purus, inverecundissimus, Plaut. Rud. 3, 2, 38 : in bis gregibus omnes aleatores. omnes adulteri, omnes impuri impudici- que versantur, Cic. Cat. 2, 10, 23 : perso- na ilia lutulenta. impura, invisa, id. Rose. Com. 7, 20: o hominem impurum ! Ter. Ad. 2. 1, 29 ; Cic. Lael. 16, 59 : cum im- puris atque immanibus adversariis decer- tare, id. Rep. 1, 5 : (dux) audax, impurus, id. ib. 1, 44 : impurus et sceleratus, id. Att. 9,15^71.: erat hie Corinthia anus haud impura, i. e. tolerably decent, Ter. Heaut. 4, 1,16; so, homo haud impunis, id. Eun. 2, 2, 4. — Comp.: quis illo qui maledicit impurior "; Cic. Phil. 3, 6, 15. — Sup. : om- nium non bipedum6olum, sedetiam quad- rupedum impurissimus, Auct. Or. pro Dom. 18, 48. — B. Of inanim. and abstr. things: lingua, Sen. Ep. 87 mcd. : animus, Sall."C. 15, 4 : mores, Catull. 108. 2 : adul- terium, id. 66, 64 : historia, Ov. Tr. 2, 416 : medicamina, i. e. venena, Flor. 2, 20 : quid impurius, quam retinuisse talem (adulte- j ram), Quint. 9, 2, 80. Adv., impure (ace. to no. II.), Impure- I ly, basely, shamefully, vilely : impure at? , que tlagitiose vivere, Cic. Fin. 3, 11, 38 : ; multa l'acere impure atque tetre, id. Div. ! 1, 29, 6 ; id. Phil. 2, 21, 50 : a quo iinpu- ; rissime haec nostra fortuua despecta est, ! id. Att. 9, 12, 2. impuxatlO (inp.), onis,/. [imputo] I An account, a charge (a post-class, word) : I ut explorari possit, imputationes probe an improbe referantur, Callistr. Dig. 35, 1, 80. imputatlvus (inp.), a, um, adj. [id. J Charging : trop., imputative, accusatory (a ! post-class, word) : Tert adv. Marc. 2, 25. imputator (inp.), oris, m. (id. J A reckoner (a post-Aug. word) ; trop. : bene- ! ticii. i. e. one who reckons his benefits high- ', ly, thinks much of them. Sen. Ben. 2, 16 mcd. ' 1. imputatUS (inp-), a, um, Part., ' from imputo. 2. imputatUS (inp-), a, nm, adj. [2. in-putatus] Unpruned, untrimmed : vinea, Hor. Epod. 16, 44 : buxus. Plin. 17, 21, 35, § 163. imputo (inp), iivi, atum. 1. v. a. [in- putoj To bring into the reckoning, etitcr into the account, to reckon, charge (not ante-Aug.) : I. Lit.: villici servi longe plus imputant seminis jacti quam quod severint, Col. 1, 7 fin., sumptus alicui. . . viatica et veeturas, Ulp. Dig. 17, 2, 52, (n 15 : in quartnm hereditatis imputantur res. quas jure hereditaria capit, Maecian. IN ib. 35, 2, 90; so, haec in numerum trium tutelarum, Paul. ib. 23, 2, 61. B. Trop., To set down into the ac- count, to reckon, attribute as a merit or a fault to one's self or another ; to make a boast oj, to credit to one, to charge, ascribe, impute to one (for the Ciceron. assignare. ascribere) : latum dies imputat. Sen. de- Ira 3, 42; cf. Mart. 5, 20, 13: hoc non im- puto in solutum, Sen. Ep. Sfm.: gaudent muncribus, Bed nee data imputant, ne,- acceptis obligantur, Tac. G. 21 : — noli ini- putare vanum beneh'cium mibi, Phaedr. 1, 22, 8; of. Sen. Tranq. 6; and, huic (Masinissae) imputari victum Hanniba- lem. huic captum Sypbacem, huic Car- thaginem deletam, Just. 38,6: alii trail- scunt quaedam imputantque quod transe- ant, Plin. Ep. 8, 21, 4 ; cf. Sin t Tib. 53 : ipsum sibi eripere tot bentficiorum occa- siones, tam numerosam obligandi impu- tandique materiam, Plin. Pan. 39, 3; so abs., quum quidam crimen ultro fateren- tur, nonnulli ctiam imputarcnt, made a merit oj it. Suet. Ner. 36 :— saevit enim na- tumque objectat et iniputat illis, charges upon them (his son's Jate). Ov. M. 2, 400 : mortem senioribus imputat annis, id. ib. 15, 470 ; Vellei. 2, 23, 4 : an ei caedes im- putanda sit, a quo jurgium coepit? Quint. 5, 10, 72 : suum exsilium rei publicae im- putaturus, Sen. Ep. 86 : prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur. Tac. Agr. 27 : alicui moras belli aut cau- sas rebellandi, id. ib. 34 ; so id. Hist. 4, 14 Jin.: culpum nostram illi, Plin. 18, 1, 1, § 2 : et tibi scilicet, qui requisisti, impu- tabis, si digna ne epistola quidem vide- buntur, id. Ep. 6, 10, 20 : sibi imputeut cur minus idoneum tidejussorem acce- perint, Ulp. Dig. 42, 7, 1 : — imputet ipse deus nectar mihi, fiet acetum. may assign, give, Mart. 12, 48, 13 ; so, otia parva no- bis, id. 4, 83, 2 ; and, hoc solum erit cer- taraen, quis mibi plurimum imputet, Tac. H. 1, 38. * imputrcSCO (inp.), trui, 3. v. inch, u. [in-putresco] To rot, putrefy ir* any thing : et quum imputruit oleo mus, Col. 6, 17, 5. imputnbllis (i"P-), e; adj. [2. in-pu tresco ] Not liable to decay, incorruptible (late Lat.) : liirna, Hier. Ep. 64, 9 ; so Aug. Psalm. 95: Civ. D. 21, l.—Adv., impfl- tribiliter, Aug. Ep. 32, ad Paul. imputnbllltcr (inp), adv. Xncor- ruptibty -, v. imputribilis, ad fin. lmulus. a, um, adj. dim. [imus] The lowest: imula oricilla, Catull. 25, 2 (for which, auricula ivfima, Cic. Q. Fr. 2, 15, 4). imus. a . «>n, '■ inferus. X. in (archaic endo and indu, freq. in ante-class, poets ; cf. Enn. in Gell. 12, 4 ; in Macr. S. 6, 2 ; Lucil. in Lact. 5, 9, 20 ; Lucr. 2, 1095; 5, 103; 6, 891, et saep.), praep. c. abl. and ace. [kindr. with iv and sis, which latter comes from ivs] Denotes either rest, or motion within or into a place or tiling ; opp. to ex, which indicates a coming out from within a thing : ///. within, on, upon, among, at ; into, to, toward. I. c.abl.: A. In space: aliorum fruc- tus in terra est, aliorum et extra. Plin. 19. 4, 22 : alii in corde, alii in cerebro dixe- runt animi esse sedem et locum, Cic. Tusc. 1, 9, 19 : eo in rostris sedente sua- sit Serviliam legem Crassus, id. Brut 43, 161 : qui sunt cives in eadem re publica, id. Rep. 1, 3Hfin. : facillimam in ea repub- lica esse concordiam. in qua idem condu- cat omnibus, id. ib. : T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gere- rentur, conspicatus, Caes. B. G. 2, 26. 4 : quod si in scena. id est in concione verum valet etc., Cic. Lael. 26, 97 : — quae in foro palam Syracusis, in ore atque in oculis provinciae gesta stint id. Verr. 2. 2, 33 : plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt, Caes. B. C. 2, 35 : tulit de caede, quae in Appia via facta esset, Cic. Mil. 6. 15; so, in via fornieata. Liv. 22, 36 : vigebat in ilia domo mos pa- trius et disciplina, Cic. de Sen. 11, 37: copias in castris continent in, within, Caes. B. C. 1. 66 : ipse coronam habebat unam in capite. alteram in collo, on his head, on his neck, Cic. Verr. 2. 5, 11 : quum in an- gusto quodampulpitostnnsdiceret, Qumt 767 IN 11, 3, 130 ; so, se ac suos in vehiculo con- spici, Liv. 5, 40 : malo in ilia tiia sedecula sedere, quam in istorum sella curuli, Cic. Att. 4, 10 ; so, sedere in solio, id. Fin. 2, 21, 66 : sedere in equo, id. Verr. 2, 5, 10 : sedere in leone, Plin. 35, 10, 36 : in eo flu- lnine pons erat, on, over, Caes. E. G. 2, 5 : in digit's, on tiptoe, Val. Fl. 4, 267 : castra in limite locat, on the rampart, Tac. A. 1, 50 : — Caesaria in barbaris erat nomen ob- scuriua, among, Caes. B. C. 1, 61 ; cf., in ceteris nationibus, Cels. Praef. 1 : qui in Rrutiis praeerat, Liv. 25, 16: in juvenibus, Quint. 11, 1, 32. — Sometimes, also, with names of places : omnes se ultro sectaii in Epheso memorat mulieres, Plaut. Mil. 3, 1, 182 : lieri aliquot adolescentuli coii- mus, in Piraeeo, Ter. Eun. 3, 4, 1 : navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii, Cic. Att. 8, 3, 6 : complures (naves) in Hispali faciendas curavit, Caes. B. C. 2, 18 : caesos in Marathone ac Salamine, Quint. 12, 10, 24 : in Berenice urbe Trog- lodytarum, Plin. 2, 73, 75. B. In time, indicating its duration, In, during, in the course of: feci ego is- taec itidein in adolescentia, in my yontli, token I was young, Plaut. Bac. 3, 3, 6 : in tempore hoc, Ter. And. 4, 5, 24 ; cf., in hoc tempore, Tac. A. 13, 47 ; so, in tali tempore, Sail. C. 48, 5 ; Liv. 22, 35 ; 24, 28, et al. : in diebus paucis, Ter. And. 1, 1, 77 : in brevi spatio, id. Heaut. 5, 2, 2 ; Suet. Vesp. 4 : in qua aetate, Cic. Brut. 43 Jin. ; cf„ in ea aetate. Liv. 1, 57 : in omni aetate, Cic. de Sen. 3, 9 : in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum sube- gisset, Suet. Caes. 7 : — qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pul- chrius, in the course of, during the year, Cic. Oft*. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno) : nihil in vita se simile fecisse, id. Verr. 2, 3, 91 ; cf., nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius, id. Cluent. 6, 18; and, in tnta vita inconstans, id. Tusc. 4, 13, 29. — fe. In tempore, At the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore ; v. tempus, ■no. II. A) : eccum ipsum video in tem- pore hue se recipere, Ter. Ph. 2, 4, 24 : ni pedites equitesque in tempore subvenis- sent, Liv. 33, 5 : spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit, id. 2, 47 : in tempore rebellaturi, Tac. A. 12, 50 : atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obvi- am, Ter. And. 3, 2, 52. — c. in praesentia and in praesenti, At present, nou\ at this moment, under these circumstances : sic enim mihi in praesentia occurrit, Cic. Tusc. 1, 8. 14 : vestrae quidem coenae non solum in praesentia, sed etiam pos- tero die jucundae sunt, id. ib. 5, 35, 100 : id quod uniini maxime in praesentia de- siderabatur, Liv. 21, 37 : haec ad te in prae6enti 6cripsi. ut. etc., for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4. — d. With gerunds and fut. pass, participles, to indicate duration of time, In: fit, ut distrahatur in delibe- rando animus, Cic. Off. 1, 3, 9 ; id. Fam. 2, 6, 2 : vitiosum esse in dividendo par- tem in genere numerare, id. Fin. 2, 9, 26 : — quod in Uteris dandis praeter consuetu- dinem proxima nocte vigilarat, id. Cat. 3, 3, 6 : ne in quaerendis suis pugnandi tem- pus dimitteret, Caes. B. G. 2, 21 : in agi'is vastilndia incendiisque fa'ciendis hostibus, in laying waste, id. ib. 5, 19 : in exciden- da Numantia, Cic. Off. 1, 22, 76 : quum in immolandn Iphigenia tiistis Calchas esset, id. Or. 21, 74. C. In other relations, where a be- ing in a certain condition, situation, or relation is conceivable, In : qui magno in acre alieno majores etiam possessiones habent, Cic. Cat. 2, 8, 18 : Larinum in sum- mo timore omnium cum armatis advola- vit, id. Cluent. 8, 25 ; cf., summa in solli- citudihe ac timore Parthici belli, Caes. B. C. 3. 31 : num . . . Diogenem Stoicum coe- git in suis studiis obmutescere senectus ? in his studies, Cic. de Sen. 7, 21 : mirili- cam ccpi voluptatem ex tun diligentia : quod in eummis tuis o'ecupationibus mihi tamen rei publicae statum per to notum esse voluisri, even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4 : in ea ipsa causa fvtit eloquentissimus, id. Brut. 43. 160: qui non defendit nee obsisfit si potest, injuriae, tain est in vitio, quam. etc., qs. is in the wrong, arts vrovgly, id. 768 1 N Oft. 1, 7, 23 ; so, etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tarn valde perhorrescere, (* is wrong), id. Fin. 5, 11, 31 : non sunt in eo genere tantae commo- ditates corporis, id. ib. 4, 12, 29 ; cf., an omnino nulla sit in eo genere distinctio, id. Or. 61, 205 : quum ex equitum et ca- lonum fuga, quo in loco res esset, cogno- vissent, in what situation, Caes. B. G. 2, 26 ; so, in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc., Liv. 7, 35 ; cf. id. 37, 14 : Drusus erafcde praevaricatione absolutus in sum- ma quatuor sententiis, on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16 ; cf, et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque con- verto, id. ib. 3, 5, 5 : horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurren- tis exercitus erat : ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis, in part, Liv. 44, 9 ; cf, quod mihi in parte verum vide- tur, Quint. 2, 8, 6 ; and, patronorum in parte expeditior, in parte difficilior inter- rogatio est, id. 5, 7, 22. 2. In indicating a multitude in or among which a person or thing is, In, among : Thales, qui sapientissimus in scptem fuit, Cic. Leg. 2, 11, 26 : peto ut turn complectare, diligas, in tuis habeas, id. Fam. 13, 78, 2; cf, in perditis et despe- ratis, id. ib. 13, 56 : omnia quae secundum naturam fmnt, sunt habenda in bonis, id. de Sen. 19, 71 : dolor in maximis malis ducitur, id. Leg. 1, 11, 31 ; Liv. 27, 12. II. c. ace: jj^. In space, with verbs of motion, Into or to a place or tiling : in- Huxit non tenuis quidam e Graecia rivu- lus in banc urbem, Cic. Rep. 2, 19 : ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria, Plaut. Bac. 2, 3, 2 : se contulisse Tarquin- ios, in urbem Etruriae florentissimam, Cic. Rep. 2. 19 : remigrare in domum ve- terem e nova, id. Acad. 1. 4, 13 : quum in sua rura venerunt, id. Tusc. 5. 35, 102 : a te ipso missi in ultimas gentes, id. Fam. 15, 9 ; cf., in Ubios legatos mittere, Caes. B. G. 4, 11. — Rarely with the verbs pone- re, collocare, etc. (for the usual in c. abl.) : aliquem in crimen populo ponere, Plant. Trin. 3, 3, 10 : ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent, Caes. B. G. 4, 19 : chorus virtutum in equuleum impos- itus, Cic. Tusc. 5, 5, 13 : duplam pecuni- am in thesauros reponi, Liv. 29, 19, 7 : prius me collocavi in arborem, Plaut. Aul. 4, 8, 6 : sororem et propinquas suas nup- tum in alias civitates collocasse. Caes. B. G. 1, 18. — Motion in an upward direction, Up to : snrsum in coelum conspicere, to heaven, Plaut. Cist. 2, 3, 78 ; cf, in coelum ascendere, Cic. Lael. 23 fin. ; id. de Or. 1, 53, 228 : tamquam in aram confugitis ad deum. vp to the altar, id. Tusc. 3, 10. 25. 2. "Denoting mere direction toward a place or thing, and hence sometimes join- ed with versus : Toward : si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat, Cels. 2, 3 : Belgae spectant in sep- tentriones et orientem solem, Caes. B. G. 1, 1 ; cf., in orientem Germaniae, in occi- dentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meiidiem etiam inspicitur. Tac. Agr. 10 : in laevum prona nixus sedet Inaclius ur- na, Stat. Th. 2, 218. — With versus: castra ex Biturigibus movet in Arvcrnos versus, Caes. B. G. 7, 8 fin. : so, in Galliam ver- sus movere, Sail. C. 50. 4 : in Italiam ver- sus, Frontin. Strat. 1, 4, 11. B. In time: dormiet in lucem, into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34 ; cf, statim e somno, quem plerum- que in diem extrahunt, lavantur, Tac. G. 22 : sermonem in multam noctem pro- duximus, deep into the night, Cic. Rep. frgm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem. ; so, in multam noctem luxit, Suet. Tib. 74 ; end, si febris in noctem augetur, Cels. 7, 27 ; cf. also, dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis, Plin. Ep. 4, 9, 14 : — inducias in triginta anno3 impetraverunt, for thirty years, Liv. 9, 37, 12 ; so id. 7, 20, 8 : nisi id verbum in omne tempus per- didi8som, forever, Cic. Fam. 5, 15, 1 : ad coennm hominem in hortos invitavit in posterum diem, for the following day, id. Off. 3, 14, 58: niidistis auctionem consti- tutam in mensem .Tanuarium, id. Agr. 1, 2, 4 : subito reliquit annum 6uum seque in annum proximum transtuiit, id. Mil. 9, IN 24 : solis defectiones itemque lunae prae- dicuntur in multos annos, for many years, id. Div. 2, 6, 17 :— postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie, Liv. 27, 2 : qui a matutino tempore .du- raverunt in occasum, Plin. 2, 3"C 31 : se- ritur (semen lini) a Calendis Octobr. in ortum aquilae, Col. 2, 10, 17. — With us- que: neque illi didicerunt haec usque in senectutem, Quint. 12, 11, 20 : in ilium usque diem servati, id. 8, 3, 68 : in serum usque patente cubiculo, Suet. Ofh. 11 : regnum trahat usque in tempora fati, Sil. 11, 392. — So, in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future . in praesens, /or the present : in perpetuum or in aeternum, forever: : sancit in poste- rum, ne quis, etc., Cic. Cat. 4, 5, 10 : res dilata est in posterum, id. Fam. 10, 12, 3 : — video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens. at in posteritatem impendeat, id. Cat. 1, 9, 22 :— id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt, Liv. 34, 27, 10 ; cf, in- genti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe, id. 30, 17, 1 ; and Tac. H. 1, 71: — quod eum tibi quaestoris in loco constituera8, idcirco tibi amicnm in per- petuum fore putasti? Cic. Verr. 2, 1, 30 ; cf, oppidum omni periculo in perpetuum liberavit, id. Fam. 13, 4, 2 : quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae util- itatis causa in aetermmi latae sunt, Liv.34, 6. 4 : — in temptis, for a while, for a short time, for the occasion (post-Aug.) : sensit miles in tempus conficta, Tac. A. 1, 37 : ne urbs sine imperio esset, in tempus de- ligebatur, qui jus redderet, id. ib. 6, 11 : scena in tempus structa, id. ib. 14, 20. C. In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving toward a thing, is conceivable ; Eng., On, about, respecting ; toward, against; for, as; in, to; into: id, quod apud Platonem est in philosophos dictum, about thephilosopkers, Cic. Off. 1, 9, 28 : Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est, id. Tusc. 1, 34, 84 ; cf., quum coenaret Simon- ides apud Scopam cecinissetque id car- men, quod in eum scripsisset, etc., id. de Or. 2, 86, 352: — quo amore tandem in- ilammati esse debemus in ejus modi pa- triam, toward, id. ib. 1, 44, 196 : in liberos nostros indulgentia, id. ib. 2, 40, 168 : de suis mentis in rem publicam aggressus est dicere, id. Or. 38, 133 : ita ad impieta- tem in deos, in homines adjunxit injuri- am, id. N. D. 3, 34 fin. : — quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet, id. Leg. 1. 10, 29 ; so, num etiam in deos im- mortales inauspieatam legem valiiisse 1 Liv. 7, 6, 11 : — Cumis earn vidi : venerat enim in funus : cui funeri ego quoque operam dedi, to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B : se quis- qne eum optabat, quem fortuna in id cer- tamen legeret, Liv. 21, 42, 2 : multis for- tuna parcit in poenam, Plin. 15, 1, 1: quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore, Tac. A. 11, 6 : — haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines, Cic. Verr. 2, 3, 33 : Rhegium quondam in praesidium missa legio, Liv. 28, 28 ; so, datae in praesidium cohortes, Tac. H. 4, 35 :— hoc idem signifi cat Graecus ille in earn sententiam ver- sus, (* to this effect or purport), Cic. Div. 2, 10, 25 ; cf. id. Fam. 9, 15, 4 ; and, haec et in earn sententiam quum multa dixiaset, id. Att. 2, 22 : qui omnia sic exaequave- runt. ut in utramque partem ita paria rcd- derent, uti nulla selectione uterentur, id. Fin. 3, 4, 12 ; cf., in utramque partem dis- putat, (*'■' on both sides, for and against), id. Off. 3, 23, 89 ; and. te rogo, me tibi in om- nes partes defendendum putes. Vatin. in Cic. Fam. 5, 10 Jin.; cf. also, facillime et in optimam partem cognoscuntur adolee- centes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt, Cic. Off. 2, 13, 46 :— hortatur, imperat, quae in rem sunt, of use, useful, Liv. 26, 44, 7 ; cf., in duas res magnas id usui fore, id. 37, 15, 7: — cives Romani servilem in modura cruciati et neeati, in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13 ; cf., miserandum in modum milites populi Romani capti, neeati sunt, id. Prov. Cons. 3, 5 ; and, senior quidam Veiens vatici- nantis in modum cecinit, Liv. 5, 15, 4 ; r£ IN also, domue ct villac in urbium modura nedincatae, Sail. C. 12, 3: perindc nc ei in nunc formulum omnia judicia legitima «int, Cic. Rose. Com. 5, 15 : judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Nae- vius edebut non recusasse, id. Quint. 20, 63 ; cf., scnatusconsultum in haec verba factum, 30, 43, 9 ; and, pax data Philippo in lias leges vst, id. 33, 30 : — Gallia omnis divisa est in partes tres, Caes. B. G. 1, 1 ; cf., quae quidem in confirmationem et reprchensionem dividuntur, Cic. Part or. 9, 33 : — describebat censores binos in sin- gulas civitates, id. Verr. 2, 2, 53 ; cf. id. ib. 2, 4, 26: itnque Titurium Tolosae quater- noa denarios in singulas vini amphoras portorii nomine cxegissc, id. Fontei. 5, 9 : extulit eum plebs sextantibus collatis in capita, a head, for each person, Liv. 2, 33 Jin. ; so, Macedonibus treceni numi iu capita statutum est pretium, id. 32, 17, 2. 2. To form adverbial expres- sions : non nominatim, qui Cnpuac, sed in universum qui usquam coissetit etc., in general, Liv. 9, 26, 8 ; cf., terra etsi ali- quauto specie differt, in universum ta- men aut silvis horrida aut paludibus foe- da, Tac. G. 5; and, in universum aesti- manti, cic, id. ib. 6: «estate in totum, si fieri potest, abstinendum est (venere), wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin. ; cf. Col. 2, 1, 2 : in plenum dici potest, rtc.Tlin. 16, 40. Tit : Marii virtutem in majus celebrare, Sail. J. 73, 5 : aliter se corpus habere at- que consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius, Cels. 2, 2 : so, in deten- us, Tac. A. 14, 43 : in mollius, id. ib. 14, 39: quid enim est iracundia in supervac- num tumultuante frigidius? Sen. de Ira 2, 11 : civitas septa muris neque in harba- rum corrupta, (*y. barbarus, 1, a), Tac. A. 6, 43 : cf , aucto in barbarum cognomento, id. Hist. 5, 2 : priusquam id sors cerne- ret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decemi, while the matter wan uncertain, Liv. 43, 12, 2: — nee pucr lliaca quisquam de gente Latinos In tantum 6pe toilet avos, so much. Virg. A. 6, 876 ; so, in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse, Liv. 22, 27, 4 ; ef , quaedam (aquae) fervent in tan- tum, ut non possint esse usui, Sen. Q. N. 3, 24 : and, viri in tantum boni, in quan- tum bumana simplicitas intelligi potest, Vellei. 2, 43, 4 : quippe pedum disritos, in qunntum quaoque secuta est Traxit, Ov. M. 11, 71 : — meliore in omnia insenio ani- moque quam fortuna usus, in all respects, Vellei. 2, 13 ; so, ut simul in omnia pare- mur, Quint. 11, 3, 25: — in antecessum dare, beforehand, Sen. Ep. 118. 3. Sometimes with esse and habere the prep, in is followed by the ace, to in- dicate a direction, aim, purpose, etc. ; so, esse in potestatem alicujus, to be surreti- dered or come into one's power; esse in mentem alicui, to come into one's mind, occur to one ; esse in conspectum, to come in sight ; esse in usum, to come into use, be used, etc. : quod, qui illam partem ur- bis tener^nt. in eorum potestatem por- tum futurum intelligebant, Cic. Verr. 2, 5,38; cf.. utportus in potestatem Locren- sium esset, Liv. 24, 1, 13 ; and id. 2, 14, 4 : earn optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum, Cic. Leg. 3, 17: neque enira sunt motus in nostram potestatem. Quint. 6, 2. 29 : — nu- mero mini in mentem fuit Plaut. Am. 1, 1, 25; cf, ecquid in mentem est tibi? id. Bacch. 1, 2, 53 : — nee prius surrexisse nc militHius in conspectum fuisse, quam, etc.. Suet Aug. 16 : — quod satis in usum fuit sublato, ceterum omnc incensum est, Liv. 22, 20, 6: — ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in ami- citiam populi Komani ditionemque es- scnt. iniurias propulsare, Cic. Div. in Caecil 20, 66 : — adesse in senatum jussit a. d. XIII. Kal. Oetobr., id. Phil. 5, 7, 19.— Less freq. with habere : facito in memo- riain habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut Poen. 5. 4, 108 : M. Minucium ma- gistrum eqnitum. ne quid rei bellicae ge- reret, prope in custodiam habitum, piu in prison, kept in prison. Liv. 22, 25, 6 ; so, reliquos in custodiam Iiabitos, Tac. H. 1, 87,— With other verbs : pollicetur se pro- Ccc IN AC vinciam Galliam retcnturum in sennrus populique Romani potestatem, Cic. Phil. 3, 4, 8. IU In composition, n regularly be- comes assimilated to a follg. (, m, or r, and is changed before the labials into m : illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impel- lo. — As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in n place or thing, or of motion, direction, or inclin- ation into or to a place or thing : inesse ; inhibere, inferre. impellere, etc. See more on this art in Hand Turs. III. p. 243-356. 2. in (before b and p, im ; before I, m, and r. the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [Gr. av for the u privativum] which negatives the meaning of the word with which it is connected ; Eng. un-, in-, vol : impar, unequal; intolerabilis. unbearable, intoler- able ; immitis, not mild, rude, etc. ina- ae, /. A thin fibre in paper (ex- tremely rare) : exiles et iViVi a tenuitate inarum, quas Graeci in chartis ita appel- lant, videutur esse dicta, Fest. 8. v. EX- ILES, p. 81 Mull. ; cf, ilia dicta ab ina, quae pars chartae est tenuissima. id. s. v. ILIA. p. 104 Mull. * inabruptus. «• ™. ad J- [-■ ina t- ruptusj jSot broken off, tin broken : catena, Stat. S. 5, 1. 44. inabscondibile aKOvirrov, Gloss. Philox. inabsolutus- n < um , adj. [2. in-abso- lutusj Unfinished, incomplete (post-class.) : A]ip. Dogm. Plat. 1, p. 3. ina CcenstlS' * llm . a i>- [~- in-accen- susj Uukindlrd, not inflamed (a poetical word) : i i. "••> "lvaxps, The first king of Argos. father of Io and Fhoroncus, Hor. Od. 2, 3, 21; 3, 19, 1. Also. A river in Argolis (named after King Inachus ; unless perh. the latter receives his name from the river), now Najo. Plin. 4, 5, 9 ; Ov. M. 1, 583 ; 642 sq. ; Stat. Th. 4. 119.— II. Derivv. : £. InachlUS, a, um, adj., Inachian ; poet also, i. q. Ar- give or Grecian : juvenca, i. e. Io, Virg. G. 3, 153 : hence also, bos, i. e. Isis, iden- tified with Io, Ov. F. 3, 658 ; and, ira, i. e. of Juno against Io, Petr. 139 : Argi (.gov- erned by Inachus, or on the River Inachus), Virg. Aeu. 7. 286 : undae, i. e. of the River Inachus, Val. Fl. 4, 397 ; but also of the Lernean Sea (of Lerna, near Argos), Luc. 4, 634 : — rex, £. e. Adrastus, king of Argos, Stat Th. 2, 145 : litus, i. e. Argolic or Gn- cian, Ov. F. 5, 656 ; so, urbes, Virg. A. 11, 286 : natae, Val. Fl 8, 148 : Linus (as the son of the Argive Psamathe), Prop. 2, 13, 8 ; so, Perseus (as the son of the Arrive Danae), Claud, in Ruf. 1, 278.— B. Xna- chuS' a, um, adj.. the same : pubes, i. e. IN A E Grecian, Stat Th. 8, 363. -C. Inacbi- des, ae, m., A male descendant of Ina chus; so of Perseus (cf. in the preccd.), Ov. M. 4, 720 ; of Epaphns (as the son of Io>, id. ib. 1, 753 : in the plur., of the Ar- gives. Stat Th. 3, 365.— InachiSi idia. /., Inachian ; or subst, A female descend- ant of Inachus: ripae, t, e. of the River Inachus, Ov. M. 1, 640 : Acrisione (as tha daughter of the Argive Danae). Virg. Cat 11. 33,— Subst, of Io, Prop. 2. 33, 4 ; Ov F. 1, 454 ; Met 1,611; identified with Isia (see above, under Inachius). id. ib. 9, 687. In the plur., luachides, um, Female Ar- gircs, Claud. B. G. 407. 2. Inachus, fl i um, v. the preced. art. no. II. H. inactUOSUS. a, um. adj. [2. in-actuo- sus] Inactive (a post-class, word) : homo (c. c. desidiosus), Aug. Civ. D. 4, 16 ; 88 Serv. Virg. A. 3, 587. inactuS' a, um, Part., from inigo. inadc. v *. inacc. inad£i T - inaff. * inadlblliS) c, adj. f2. in- 1. adeo] Unapproachable, inaccessible: lacus vea- tigio inspectoris, Sid. Ep. 2, 2 med. inadp., v. inapp. inads.. v. inass. inadtov^natt. * inadulabilis- e, adj. [2. in-adula bilisj Thai will not be flattered : judex (c. c. incorruptus), Gell. 14, 4, 3. inadustus. a, um, adj. [2. in-adus- tnsj Sot burned, unburned, imsinged (ex- tremely rare): corpus, Ov. Her." 12, 93: fratres, Prud. Apoth. 131. * inaedlf lCatio, onis, /. finaedifico] A building up ; comically : Plaut. Mil. 2, 2. 55. inaedif icpj avi, arum, l.ii. a. [in- aedificoj To build in, on, or at a place ; to build up, erect: J, Lit. (quite classical; perh. not in Cic, but in the Auct. Harusp. 14 and 15) : inaedificata in muris moenin, Caes. B. C. 2, 16 ; Hirt B. G. 8, 9, 3 : ali- quid in locum publicum, Liv. 39, 44, 4: — tribus primis et quinto aquilarum generi inaedificatur nido lapis aetites, Plin. 10, 3, 4 : supra pilas, Pomp. Dig. 41, 1, 30 fin. v - inaequabf lis, ad fin. inaequalis. e, adj. [2. in-aequalis) Uneven, unequal, unlike (poet, and in post-Aug. prose) : loca, Tac. Agr. 36; so, mensae, Mart. 1, 56, 11 ; cf., inaequalia et confragosa. Quint. 8, 5, 29 : porrus, i. e. of different sizes, Ov. M. 5, 408 ; cf., trian- gula inaequalibus lateribus (opp. aequa), Quint I, 10, 41; and, siccat inaequa'es calices conviva. Hor. S. 1, 6, 68 : auctum- ni, i. e. changeable, variable in temperature, Ov. M. 1, 117 ; cf. vixit inaequalis, clavum ut mutaret in horas, Hor. S. 2, 7, 10; sd Sen. Vit beat. 12 : tonsor, i. e. that cnu unevenly, Hor. Ep. 1, 1, 94 : procellae, i. e. that roughen the s-a. id. Od. 2, 9, 3.— Comp. : nihil est ipsa aequalitate inaequa- lius, Plin. Ep. 9, 5, 3. — Sup. : inaequalissi- marum rerum sortes, Suet Aug. 75. — Adv., inaequaliter, Unevenly: findi. Col. Arbor. 7 : disporgere brachia, Cels. 2, 6 : deprimere alios, alios extollere, Liv. 37, 53, 6. inaequalitas. ati-S / [inaequalis^ * 769 INAM ' Unevenness, unlikencss, inequality (not in Cjc.) : Var. L. L. 8, 3, 110, § 28 : inaequal- itate dissident (supercilia), Quint. 11, 3, 79 : coloris, id. 12, 9. 17: id. 11, 3, 43,— In the plur., Co!. 3, 12. 3 ; Plin. 2, 70, 70.— II. In pai'tic, Grammatical irregulari- ty, anomaly, Var. L. L. 9, 1, 127, § 3 ; Gell. 2, 25, 3. macquallter, adv., v. inaequalis, ad jut, " maequatus, a, »m, adj. [2. in-ae- quatusj Unequal: onus, Tib. 4, 1, 42. * inaequo. are, v. a. [in-aequo] To make even ur. level: haec levibus cratibus terraque inaequat, Caes. B. C. 1, 27, 4. inaestimablliSi e, adj. [2. in-aesti- mabilisj That can not be estimated or judged of: nihil tarn incertum nee tarn inaestimabile est quam animi multitudi- nis, (* so. little to be counted upon), Liv. 31, 34, 3. — H # In nartic: A. Inestimable, invaluable, incalculable : quod e grege se imperatorum, velut inaestimabilem, secre- visset, Liv. 35, 14, 12 : gaudium, id. 29, 32, 2; so id. 28,32: monumentum occasio- nis, Val. Max. 4, 8, 1. — *B. Not worthy to be esteemed, valueless : " Cic. Fin. 3, 6, 20." . inaestimatuS; a, urn, adj. [2. in-aes- timatus] Not rated, untaxed (jurid. Lat.) : fundus, Tryph. Dig. 25, 3, 75 : pretia, Ulp. ib. 10. * inaestuO) are, v. n. [in-aestuo] To boil or- rage in. any thing: si meis inaes- tuet praecordiis Libera bibs, Hor. Epod. 11, 15. maffectatus, a, um, adj. [2. in-affec- tatusj Unaffected, 'natural (a post-Aug. word) : 'AfiXcia simplex et inaffectata, Quint. 8, 3, 87 ; so, color (c. c. simplex), id. 9, 4, 17: oratio, id. 11, 1, 93: jucundi- tas, id. 10, 1, 82: Veritas verborum, Plin. Pan. 67, 1. *inag°g-eratUS> a, um, adj. [in-agge- ro ] heaped up somewhere : tellus, Sid. poet. Kp. 3, 12. . * inagitabfliS; e> adj. [2- in-agitabi- lis] immovable (a post-Aug. word): aer (c. c. iners), Sen. Q. N. 5, 5. inagltatus, a, um, adj. [2. in-agita- tus] On moved (a post-Aug. word): inagi- tata remigio vastitas (maris), Sen. Suas. 1. — II. 'Prop.: inagitati terroribus, Sen. Ep. 15 fin. * lnalbeO) ere, v. n. [in-albeo] To be while or light : dies inalbebat, App. M. 7 ink. (prrh. borrowed from Enn. Ann. 6. 22; v. inalbo). * inalbcSCO* ere, v. inch. n. [in-albes- eoj To become white or pale: venae inal- 'b.escunt Cels. 2, 7fm. inalbO; are, v. a. [in-albo] To make white or light, to whiten, brighten (ante- .and post-class.-) : ut primum tenebris ab- jectis inalbabat . . . dies, Enn. Ann. 6, 22 (peril.- imitated by Appuleius; v. inalbeo): eerei nocturnas tenebras inalbabant, App. M. 10, p. 248. * inalg°CSCOi ere, v. inch. n. fin-alges- co] Tubixomc cold: ubi extremae parte3 membrorum inalgescunt, Cels. 3, 3. lnulicnatus. a, um, adj. [2. in-aliena- tus] Unspoiled, uncorrupted (a post-class, word) : propolis, Scrib. Comp. 214. in-alpillUS, a, um. adj. Living in the Alps, Alpine: populi. Plin. 3, 5, 7 : gentes, Suet. Aug. 21.— cjubst.. Inalpini, orum, m., Inhabitants of the, Alps, Brut, in Cic. Fam. 11, 4, 1 ; Plin. 3, 4, 5. inalterOi »vi, l. o. a. [in-altero] To include the one in the other (a post-class, word) : quas non divUit, tacendo inalter- avit, Tert. virg. vol. 4. lnaltO) avi, atum, 1. v. a. [in-alto] To raise, exalt (a post-class, word) : inaitata ■•est cava mundi rotunditns in modum sphaerae, App. Trism. p. 85: — humiles inaltat, Paul. Carm. 21, 738. lnamabilic, e, adj. [2. in-amabilis] Not worthy of love, not lovely, repugnant, revolting, dreadful, hateful, odious (poet, and in post Aug. prose) : inamabilis, ille- piduB vivo, Plaut. Bac. 4, 3, 3 : genus ip- sum inamabile, inamoenum, Plin. Ep. 9, 10, 3: trietique palus inamabilis unda, Virg. A. li, 438 : regnum (of the Lower World), Ov. M. 4, 477; 14, 590: fcritas, id. Pont. 1, 6, 5 : ilia souat raucum quid- dam atque inamabile stridet, id. A. A. 3, 770 I N A N 289: nihil est inamabilius quam diligens stultitia, Sen. Contr. 3, 20 med. * inamarescoi ere, v. inch. n. [in- amaresco] To become bitter: inamares- cunt epulae, Hor. S. 2, 7, 107. mamatusi a, um, adj. [2. in-ama- tus] Not loved, disliked : Allifanus Iaccho Haud inamatus ager, Sil. 12, 526. inambitiosus, a, um, adj. [2. in- ambitiosus] Unambitious, unassuming : rura, Ov. M. 11, 765. mambulatio. onis,/. [inambulo] A walking up and down on the rostrum, as an oratorical gesture (rare, but quite class.) : inambulatione pedis dextri uti, Auct. Her. 3, 15, 27 ; so Cic. Brut. 43, 158. — Poet. : lecti Argutatio inambulatioque, a moving or shaking to and fro, Catull. 6, 11.— II, Trail sf., A place to walk in, a walk, promenade, Vitr. 1, 3 ; Plin. 14, 1, 3. inambulo, are, v. n. fin-ambulo] To walk up and down, pace to and fro (quite class.) : paululum in porticu, Cic. Rep. 1, 2 ; so, in viridi opacaque ripa, id. Leg. 1, 5, 15 : domi, id. Att. 6, 2, 5 : quum quidam pransus . . . manibus ad tergum rejectis in- ambularet, Asin. in Cic. Fam. 10, 32, 3 : per muros, Liv. 23, 43, 8. . inamissiblliS> °, «<&'• [-■ in-amissibi- lisj That can not be lost (late Lat.) : volun- tas pietatis, Aug. Civ. D. 22, 30 med. mamoenus, a, um, adj. [2. in-amoe- nusj Unpleasant, disagreeable, gloomy (a poet, word) : regna (of the Lower World), Ov. M. 10, 15 ; so, Cocytos, Stat. Th. 1, 89 : feritns viae, id. Silv. 2, 2, 33. InaneSCO) ere, v. inch. n. [inanis] To become empty (late Lat.) : conchulae ina- nesennt, Amm. 23 fin. ; so Aug. do Mus. 6,13. * inaiuac. arum, /. [id.] Emptiness ; a comically-iormed word : inaniis sunt oppletae atque araneis, Plaut. Aul. 1, 2, 6. lnailllogTls. a, um, adj. [vox hibr., from inanis — Aoyos] That talks in vain: Plaut. Ps. 1, 3, 24 ; cf., " inanilogus kcvo- Aoyof," Gloss. Philox. lnanimalis, e, adj. [2. in-animalis] Lifeless, inanimate (a post-class, word) : omnia (opp. animalia), App. Trism. p. 88 ; so Macr. S. 4, 6 ; Tert. Apol. 48. inanimanSi antis, adj. [2. in-ani- mans] Inanimate (post-Aug. and very rare) : aut animantia sunt aut inaniman- tia, Sen. Ep. 58 (al. inanimata). Inanimatusi n > um , adj. [2. in-ani- matus] Lifeless, inanimate (quite class.) : ut anteponantur animata inanimatis, Cic. Top. 18, 69: res, id. N. D. 3, 16, 40; id. Lael. 19, 68. iraanimcntum, i, n. [inanio] Emp- tiness: Plaut Stich. 1, 3, 19. inanimis, e, adj. [2. in-anima] With- out breath or ivithout life, breathless, life- less, inanimate (an Appuleian word) : ven- tus, i. e. that does not blow, App. M. 1, p. 103 : — humi projectus, inanimis, id. ib. p. 108 ; cf. ib. 2, p. 125. loanimus, a, um, adj. [id.] Lifeless, inanimate (quite class.) : quum inter in- animum et animal hoc maxime intersit, quod inanimum nihil agit, animal agit al- iquid, Cic. Acad. 2, 12, 37 ; cf., inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo ; quod autem est animal, id motu cietur in- teriore et suo, id. Tusc. 1, 23, 54 ; id. Rep. 6, 26 ; so, res {opp. quodque animal), id. Div. 2, 47, 98 : muta atque inanimata, id. Verr. 2, 5, 67, 171 ; so c. c. muta, id. N. D. 1, 14, 36 ; Tac. A. 4, 69 fin. ; cf., ex mutis animalibus aut inanimis, Quint 5, 3, 23 ; Liv. 41, 18, 4. inaniO) i v ' 0T "• itum, 4. v. a. [inanis] To make empty, to empty out, evacuate (po- et, and in post-Aug. prose) : hoc ubi in- anitur spatium, etc., Lucr. 6, 1004 ; cf., lo- cus inanitus ac vacuatus, id. 6, 1023 : her- bacea arefacta per se inanit alvum, Plin. 20, 3, 8 ; so, vesicas (polium), id. 21, 20, 84 : corpora (luna, opp. implet), id. 2, 99, 99. inanis* c < adj. Empty, void, without contents; opp. to plenus (freq. and quite class.). I. Physically: " quum vas inane di- cimus, non ita loquimur ut physici, qui- bus inane esse nihil placet, sed ita, utver- bi causa Bine aqua, sine vino, sine olco vns esse dicamus," Cic. Fat. 11, 24 : aqua- lis inanis, opp. plena, Plaut. Mil. 3, 2, 41 : IN A N tune inane quicquam putes esse, quum ita completa et conferta sint omnia, ut, etc., Cic. Acad. 2, 40, 125 : quae spatium pleno possint distinguere inane, Lucr. 1, 528 : domum ejus exornatam et instruc- tam, fere jam iste reddiderat uuilam at- que inanem, Cic. Verr. 2, 2, 34, 84 : gra- num inane cassumque, Plin. 18, 17, 45 : quae (naves) inanes ad eum remitteren- tur, Caes. B. G. 5, 23, 4 ; so. naves (opp. onustae), id. B. C. 3, 8, 3 ; 3, 40, 4 ; Cic. Verr. 2, 5, 50, 131 ; cf., inde navigia inania et vacua hinc plena et onusta mittnntur. Plin. Pan. 31, 4 : lagenae, Cic. Fam. 16, 26, 2 : mensa, Plaut. Pcrs. 3, 1, 26 : vix incedo inanis, ne ire posse cum onere ex- istimes, Plaut. Am. 1, 1, 174 ; cf., ego ba- julabo : tu, ut decet dominum, ante me ito inanis, id. Asin. 3, 3, 70 : janitor ad dantes vigilet : si pulset inanis Surdus, etc., i. e. empty-handed, without presents, Prop. 4, 5, 47 : hie homo est inanis, i. e. without money, without fortune, Plaut. Most. 3, 1, 44 ; so id. Bacch. 3, 6, 2 ; Trin. 3, 2, 75 : misera in civitate et inani, Cic. Verr. 2, 2, 66, 260 : egentes inanesque dis- cedere, id. ib. 2, 2, 9, 25 fin. : structore» ad frumentum profecti inanes redierunt, id. Att. 14, 3, 1 ; cf. id. Off. 3. 2, 6 : equus inanis, without a rider, id. Verr. 2, 2, 66, 2G0 ; cf.,'quid, quod omnes consulares . . . simul atque assedisti partem istam sub- selliorum nudam atque inanem relique- runt 1 id. Cat. 1, 7, 16 : absint inani time- re neniae, i. e. without a. corpse, Hor. Od. 2, 20, 21 : venter, id. Sat. 1, 6, 127 ; cf.. siccus, inanis Speme cibum vilem, id. ib. 2, 2, 14 : laeva, i. e. without rings, id. ib. 2, 7, 9 : literae, empty, Cic. Fam. 6, 22, 1 : paleae, empty, light, Virg. G. 3, 134 ; so, nubila, id. ib. 4, 196 : venti, id. Aen. 6, 740 : turn ebur ex inani corpore extractum (a transl. of the Platon. ai:o\c\oi7rOros ilvxn,v ou/uuros), void of life, lifeless, dead, Cic. Leg. 2, 18, 45 Mos. ; so, corpus, Ov. Her. 15, 116 ; Am. 3, 9, 6 ; cf. in the follg. ; so too, vulgus, i. e. the shades, Stat. Th. 1, 93 ; cf., umbra, Ov. Tr. 3, 11, 25 : imasro, id. Fast. 5, 463 : regna Ditis, Virg. A. 6, 269 : Tartara, Ov. Met. 11, 670 : leo, i. e. lion's hide, Stat. Th. 1, 483 ; so, tigris, id. ib. 6, 722 : vultus, i. e. blind, Sen/Phoen. 43 — (/3) With a follg. abl., gen., or ab (the last unusual) : nulla epistola inanis aliqua re utili. Cic. Att. 2, 8, 1 : Agyrinensis ager centum septnaginta aratoribus inanior est, id. Verr. 2, 3, 52, 121 : — sanguinis at- que animi pectus inane, Ov. Her. 3, 60 : corpus animae, id. Met. 13, 488; so id. ib. 2, 611 ; Prop. 3, 18, 32 :— inanis a marsu- pio, Prud. or if. 2. 104. B. Subst, mane, is, n., An empty space, a void (most freq. in Lucr.) : " scilicet hoc id erit vacuum, quod inane voeamus," Lucr. 1, 440 : namque est in rebus inane, id. 1, 331 sq. ; cf. id. 1, 570 ; id. 2, 236 : ita nullum inane, nihil esse individuum po- test, Cic. N. D. 1, 23, 65 : contra autem natura manet sine pondere inanis, Lucr 1, 364 ; so, inanis, id. 1, 366 : inani. id. 1 455 ; 525 : inane, 1, 370 ; 427 ; 508, 515, ct saep. : ad inane naturae, Plin. 30, 1, 4 : per inane, Lucr. 1, 1018 ; 1096 ; 1101 ; 2, 64, et saep. ; Virg. E. 6, 31 : id. Aen. 12, 906 ; Plin. 8, 43, 68, et saep. — Abl., inani, Lucr. 1, 743 ; 1008 : ab inani, id. 1, 432 : in ina- ni, id. 1, 1077 ; 2, 121 ; 6, 942 : sine inani, id. 1, 511 ; 533 ; 539 : per inania, id. 1, 224 ; so Ov. M. 2, 506. H, Trop., Empty, useless, worthless, vain, unprofitable : aures ipsae, quid ple- num, quid inane sit judicant Cic. Brut. 8. 34 : quod honestum nos et laudabile esse dicamus, id illi cassum quiddam ct inani vocis sono decoratum esse dicant, id. Tusc. 5, 41, 119 ; cf., honesti inane nomen esse, id. Acad. 2, 22, 71 : sin vera visa di- vina sunt, falsa autem et inania humana, id. Div. 2, 62, 127 : voces inanes fundere. id. Tusc. 3, 18, 42; cf, intmis clocutio, id. de Or. 1, 6, 20 ; so, vox, Quint. 11, 3, 32 : verba, id. 8, 2, 17; 9, 3, 100; cf, inani verborum torrenti, id. 10, 7, 23 : crimen. Cic. Verr. 2, 2, 72, 177 : o inanes nostras contentiones ! id. dc Or. 3, 2, 7 : o spes fal- laces et cogitationes inanes meae ! id. Mil. 34, 94 ; cf, inani ct tenui spc te consola- rie, id. Rose. Com. 14, 42 ; so, spes. Virg. A. 10, 627 : religio, Cic. Rep. 1, 15 fin.: IN AR delectari multis inanibus rebus, ut gloria, etc., id. Liiel. 14, 49 ; cf. id. ib, 23, 8« : cu- piditates, id. Fin. 1, 13, 46 : causas nequid- quam nectis inanes, Virg. A. 9, 219 : mi- aae, Hor. Epod. 6. :j : tempus inane peto, requiem spatiumque lahori, vacant, leis- ure, Virg. A. 4, J3:j : bo, tempora (c. c. mo- rae), Val. Fl. 3, 657 ; in a different sense, tempora, in prosody, i. q. the Gr. kcvoS XP'ii' "• "■ [iu-aquo] To make or turn into water : nutrimenta corporis, Coel. Aur. Tard. 1, 14. inaquosus. a, um. adj. [2. in-aquo- susj Lacking water (a post-class, word) : serpentes arida et inaquosa sectantur, Tert. Bapt 1; cf., ''inaquosus avvSptif," Gloss. Cyrill. inaratus. a, um, adj. [2. in-aratus] Unploughed, untilled, fallow (a poetical word) : terra. Virg. G. 1, 83 : tellus, Hor. Epod. 16, 43 : diu Pangaea, Stat. Th. 10, 512. t inarculum virgula erat ex malo Punico incurvata, quam regina sacriticans in capite gestabat," Fest p. 113 Miill. N. cr. [in-arcus]. inardesco- rsi, 3. v. inch. n. [in-ar- desco] To kindle, take fire, burn, glow (poet, and in post- Aug. prose) : I. Lit: nubes Solis iuardescit radiis, Virg. A. 8, 623 : arbusculae in igne ut ferrum inar- descentes, Plin. 13, 25, 51 : nee munus (i. e. vestis) humeris Herculis Inarsit aestu- osius, Hor. Epod. 3, 18 : — inardescunt ge- nae, Sen. Here. Oet 251,— II. Trop. : affectus omnis languescat necesse est, nisi voce, vultu, totius prope habitu cor- poris inardescat, Quint. 11, 3, 2 : cupidi- ne vindictae inardescere, Tac. A. 6, 32 : ut vidit juvenem, specie praesentis inar- sit, Ov. M. 7, 83. * inarefactUSj a, um, *&j. [in-arefac- tnsj Dried : saniruis ranarum, Plin. 32, 10. 43. iliarescO; rui, 3. v. inch. n. [in-ares- ro j To become dry in any place, to dry up, become quite dry (a post-Aug. word) : ut non taedia animalium capirl inarescant, Plin. 27, 11, 46 : in sole, id. 26, 8. 40 ; for whi*h. coenum illitum sole, id. 31, 6, 32 : opus, Vitr. 7, 3 ; so, medicamenta, Cels. 5, 17j!». ; fructus ante matufitatem, Col. 4, IN AU 24, 3 : nihil facilius quam lacrimas ina- rescere, Quint. 6, 1, 27 : — ne (liberalitas) nimia prolusione inarescat, Plin.Ep.2, 4,4. inarg-cntatus, a, um, Part, [in-ar- geuto] Overlaid with silver, silvered over (a post-Aug. word) : lamina aerea tenuis inaurata aut inargentata, Plin. 21, 2, 3; so, leeti, Paul. Dig. 33, 10, 3. inarg'Utc. adv. Not acutely ; v. in- argutus. nd fin. inarg-utus, a, um, adj. [2. in-argutus] Not acute, without acutcness (a post-class, word) : scntentia non inarguta, Ulp. Dig. 7, 5, 5. — Adv. : non mehercule inargute nee incalbde opposuisti hoc Tullianum, Gell. 12, 13, 19. Inanme. es, f, eh 'Api/jots (Horn. n. 2, 753), An island in the Tyrrhene Sea, on the coast of Campania, now Ischia, Virg. A. 9, 716 Heyne : Ov. M. 14, 89 ; Val. FI. 3, 208 ; Stat. S. 2, 2, 76 ; Sil. 12, 148 ; Luc. 5, 101, et al. inarOt a- v '> atum, 1. v. a. [in-aro] To plough in, cover by ploughing : sarmenta, Cato R. R. 37, 3; so, fabalia pro stercore, Vaf. R. R. 1, 23, 3 ; cf., disjectum limum, Col. 2, 5, 2: semina abjecta, Plin. 18, 18, 47: arbores, Col. 2, 2, 11.— II. Transf, To plough, till, cultivate : solum. Plin. 18, 14, 36 : agrum, Ulp. Dig. 43, 23, 9. mai'ticulatus. a, um, adj. [2. in-ar- ticulatus] Indistinct, inarticulate (a post- class, word) : Arn. 2, 59. inartlf lCialis, e, adj. [2. in-artificia- lis] Inartificial, not according to the rules of art (a post-Aug. word) : illas (probatio- nes) arexvovs, id est inartificiales ; has evrfxvovs, id est arlificiales vocaverunr, Quint. 5, 1, 1 ; so, probationes, id. 5, 5, 2 ; cf. id. 5, 10, 11 : argumenta, Mart. Cap. 5, 183. — Adv.: qua in re alius se inartificia- liter, alius artilicialiter gerat, in ea esse artem, Quint. 2, 17, 42. inartif loaliter, adv. Inanificiai- ly ; v. the preced. art., ad fin. * inaSCenSUS* a. um, adj. [2. in-as- censusj Not mounted or ascended : locus (rostra), Plin. Pan. 65, 3. * inaspectus, a. um, adj. [2. in-aspec- tus] Unseen: Stat. Th. 1, 50. : iliaspicabilis doparos, Gloss. Phi- lox. inaspiCUUS. a, um, adj. [2. in-as- picuus] Invisible: notae, Aus. Ep. 23, 22. inaSSatnS) a, um, Part, [in-asso] Roasted (a post-Aug. word) : pulmo, Plin. 30, 8, 22. linasserOi are, v. a. [in-asser] To cover with beams: Inscr. Grut. 207, 2. inassigmatUS, a, um, adj. [2. iu-as- signatus ] XJnassigncd (a post-class, word) : modus agrorum, Aggen. Contr. agr. p. 70 Goes. inasSUetUS) a, um, adj. [2. in-assue- tusj Unaccustomed (poet, and in post-Aug. prose) : equi, Ov. F. 4, 450 : manus, id. A. A. 1, 300 : at vestigia nuda sinusque Cin- gere, inassuetum. i. e. unusual, Sil. 3, 236 : opere inassueto Galliis, Frgm. Or. Claud, ap Grut. 502, 2, 37. (* Inattamlnatus, a, um. adj. f2. in-attamino] Uninjured, unhurt, Tert. de Cor. Mil. c. ult.) * inattenuatus; a, um, adj. [2. in- attenuatus] Undiminished, unweakened : fames, I. e. nnappeascd, Ov. M. 8. 846. * inattritUS, a, um, adj. [2. in-attri- tus] JSof rubbed away, nut wont: aurum, Paul. Nol. Carm. 10, 254. maudra. acis, adj. [2. in-audax] Nat daring, timorous : raptor. Hor. Od. 3, 20. 3. * inaudibilis, e. adj. [2. in-audibilis] Inaudible: melodia nobis, Censor, de Die nat. 13. inaudlO; I y i or ". Itum, 4. y. a. [in- audio] 'To hear, learn something, esp. something secret (mostly ante-class., and in the tempp. perff.) : quod ego inaudivi, accipite, Pac. in Non. 126, 23 : unde hoc tarn repente jucundum inaudivi melum ? Nov. ib. 21 : quorum erupit ilia vox de qua ego ex te priimim quiddam inaudie- ram, Cic. Frgm. ib. 20 ; cf., numquid de quo inaudisti ? id. Art. 6, 1, 20 ; and Plaut. Most. 3, 1, 11 : nam os colnmnatum poe- tae esse inaudivi barbaro, id. Mil. 2, 2, 56 ; so id. Aul. 2. 2, 88 : et Aquini et Fabrate- riae consilia sunt inita de me quae te vi- IN AU deo inaudiese, Cic. Fam. 9, 24, 1 ; cf., re denique multo ante GadibUB inaudita, fore huic ut nb illo periculum crearetur, id. Balb. 18, 41 : — novis dictis (Neukirch : No- bis dicatis) quaeso, ne ille inaudiat, Afran. in Non. 126, 25; cf. Neukirch Fab. tog. p. 192. inauditiuncula, ae,/ dim. [jn-au- ditiunculaj A little lecture or lesson : {lis ciplinae grammaticae, Gell. 5, 21, 4. 1. inauditUS) a . um, Pan., from in- audio. 2. lnauditus. a. um. adj. [2. in-audi- tusj Not heard ; viz. : I. Unheard (on ac- count of its novelty or strangeness), un- heard-of unusual, strange, new (so freq. and quite class. ; a favorite word of Cic.) : nihil dicam reconditum, nihil aut inaudi- tum vobis aut cuiquam novum, Cic. de Or. 1, 31, 137 ; cf. id. Rep. 2, 12 ; so, quod nobis inauditum est, Quint. 1, 6, 9 : novum est, non dico inusitatum, verum omnino inauditum, Cic. Caecin. 13, 36 ; cf. id. Va- tin. 14, 33 : and, novum crimen et ante bunc diem inauditum, id. Leg. 1, 1 : in- signis quaedam, inaudita, nova magnitudo animi, id. Sest. 39, 85 : incrcdibilis atque inaudita gravitas, id. Balb. 5, 13 ; so, mo- dus et inauditus et incredibilis, Quint. 7, 6. 11. — II, Unheard (with his defence), without a hearing (so only post-Aug.) : in- auditus et indefensus, Tac. A. 2, 77 ; cf., inauditos et innoxios relegavit, Suet. Claud. 38 ; so id. Galb. 14 ; Vit. 14 ; Just. 22, 2 fin. inaug-uratio, onis, /. [inauguro, a consecration; hence, transf. J A beginning (a post-class, word) : Tert. adv. Valent. 11. inaugxiratOt adv., v. inauguro. lnaugliroi avi, atum, 1. v. n. and a. [in-auguroj To consult the divining birds, to practice augury, to divine: per sacram viam augures ex arce profecti solent in- augurare, Var. L. L. 5, 8, 15, § 47 : impe- tritum,inauguratum'st: quovis admittunt aves. Plaut. Asin. 2, 1, 11: Palatinum Romulus, Aventinum Remus ad inaugu- randum templa capiunt, Liv. 1, 6, 4 : — agedum divine inaugura fierine possit quod nunc ego mente concipio, Liv. 1, 36, 4. — Hence, b. Inaugurate adv. (lit., abl. abs.). After consulting the birds : id, quia inaugurato Romulus fecerat, Liv. 1, 36, 3 ; so, consecrare locum, id. 1, 44, 4. — H, Transf., To give a certain sanctity to a place or (official) person by ceremony of consulting the flight of birds, to consecrate, inaugurate, install : ?ocum, Liv. 3. 20. 6 ; so, VRBEM (Romulus) Calend. Praenest. ap. Orell. Inscr. 2, p. 386 : — cur non inau- gurare ? Sume diem ; vide, qui te inau- guret, Cic. Phil. 2, 43, 110: augur in locum ejus inauguratus est filius. Liv. 30, 26, 10 ; so, aliquem flaminem, id. 27, 8, 4. — J3. Transf. : coena et poculis magnis inau- guratur (dux latrouum), App. M. 7, p. 191. inaurator. oris, m. [inauro] A gilder (a post-class, word), Firmic. 4, 15 ; Inscr. Orell. no. 4201. 1 inauratura. ae, /. A gilding, Frontin.) 1. inauratUSi >*< um , Part, and Fa., from inauro. * 2. inauratuS; a, um, adj. [2. in-au- ratusj Not gilded, not ornamented with gold : inauratac atque illautae mulieris, Titin. in Charis. p. 181 P. inanreS; i um > /• [in-aurisj Ear-drops, ear-rings, ornaments for the ear: Plaut. Men. 3, 3, 17 ; so Plin. 9, 55, 81 ; 32, 2. 7 ; cf. Isid. Orig. 39,31. inaurio. ire, v. a. [id.] To give hear- ing to, to cause to hear (a post-class, word) : surdos (Cbristus), Lact EpiL 45. inauris* is, v. inaures. * inauritus. a, um. adj. [2. in-auri- tus] Without ears: animalia aut inora in- auritave. Gell. 7, 6, 1 (al. inauditave). " inaui'O, avi, atum, 1. v. a. [inauro] To cover or overlay with gold, to gild (quite class. ; most freqin the Part.perf.) : L Lit.: tegulas aereas, Plin. 33, 3, 18: so Vitr. 7, 8 : inaurata statua, Cic. Vtrr. 2, 2, 21, 50 r so, columna extrinsecus in- aurata, id. Div. 1, 24, 48; and, Romulus (* i. e. statua Romuli) inauratus, id. Cat. 3, 8, 19 : palla inaurata, Auct Her. 4, 47. 60 : vestis, ;'. e. inwrought with gold, Ov. M. fac. 18. — n. Transf, To gild, i. e. to 771 i!s A make rick : puto. tc mnlle a Caesare con- suli quam inaurari, Cic. Fam. 7, 13, 1 : ut te Confestim liquidus fortunae rivus inau- n:t, Hor. Ep. 1, 12, 9.— Hence * inauratus. a, um, Pa., Golden: om- ni patagio inauratior pavo, Tert. Pall. 3 inil. inauspicatO) ad «-< v - the fol'g- ar t- inauspicatUS» a. ura, adj. [2. in-au- spicHtus ] f. At which no auspices were tahen, without auspices: lex, Liv. 7, 6, ad fin. — Hence, B, Inauspicato, adv. (lit, abl. abs.), Without consulting the auspices : quod inauspicato pomoerium transgres- eus esset (Ti. Gracchus), Cic. Div. 1, 17, 33. — II, (ace. to auspicatus, no. b, 6) Of bad omen, unlucky, inauspicious (so only post-Aug.) : inauspicatarum animantium vice, Plin. 18, 1, 1; so, nomen, id. 3, 23, 86 : exemplum, id. 7, 16, 15 : garrulitas (cornicis), id. 10, 12, 14: bibente conviva mensam tolli inauspicatissimum judica- tur, id. 28, 2, S. inausus, "• um > "dj. [2- in-ausus] Not ventured, nnattempled (poet, and in post- Aug. prose) : ne quid inausum Aut intrac- tatum sceleii6ve dolive fuisset, Virg. A. 8, 205 ; so, nefas, Val. Fl. 1, 807 :— quid enim per hosce dies inausum intemeratumve vobis? Tac. A. 1, 42; so, sciat animus nihil inausum esse fortunoc, Sen. Ep. 91 vied. * inaversibiUs. e, adj. [2. in-aver- Bus] That can not be turned aside, unal- terable: aeternitns (c. c. immobilis and in- eolubilis), App. Trism. p. 100 (at. inavers- abilis and inversibilis). inb.t v - > mD - incaeduus (written inciduus, Stat. Th. 6, 90), a, um, adj. [2. incaeduus] Not cut or felled, uncut, unhewn (poet, and in post-class, prose) : lucus, Ov. F. 2, 435 : eilva, id. Am. 3, 1, 1 ; Stat. Th. 6. 90 : in- tonsi montes, silvosi, incaedui, Serv. Virg. E. 5, 63. + incaelatus* drC-pvcvros, dy\vos, Gloss. Philox. + incalanto- invocanto, Fest p. 114 [in-calo]. I incalationes, invocationes, Fest. p. 107. t incalativc. vocative, Fest. p. ] 1 4. incalcatus. a, um, adj. |2. in-cnl- cntus ) Untrodden : humus, Paul. Nol. Cnrm. 16, 110. incalesCO- lui, 3. v. inch. n. [in-cnles- co) To grow warm or hot. to glow (mostly poet; not in Cic): I. Lit: incalescente sole, Liv. 22. 6, 9 : anni tempore jam in- calescente, Col. 2, 4, 1 : inraluerant vino, Liv. 1, 57, 8 ; cf., incaluit vis ilia mali (i. e. veneni). Ov. M. 9, 161 : quis nostro cur- vum te funere vidit? Atram quis lncri- mis incaluisse togam? qs. to glow with burning tears. Prop. 4, 7, 28. — H. Trop., To glow, kindle with passion (esp. love) : ergo ubi vaticinos concepit mente furo- res Incaluitque doo, Ov. M. 2, 641: vidit et incaluit pelngi deus, id. ib. 2, 574 ; so id. ib. 3, 371 ; id. Her. 11, 25 : arres Incnluere animi (equorum), id. Met. 2, 87 : id. Pont 3, 4, 30. incalfacio, ere, v. a. [in-cnlfacio] To warm, to heat (a poet word) : culmos Titan incalfae.it, Ov. F. 4, 919: cultros (hostia), id. Met, 15, 735. incalllde, adv., v. incallidns, ad fin. incalllduSt a, um, adj. [2. in-cnlli- dus) Unskillful, incapable, simple, stupid : scrvns non incnllidus, i. e. shrewd, know- ing. Cic. Clu. 16, 47; so. non incallidi homines, id. Inv. 1, 3. 4: incnllidus alio- qui et facilis juventa, Tac. A. 3, 8 : judex forimie, i. c. incompetent. Siibin. Her. 3, 55; cf., fuit in jure non incallidus, Capit Macrin. 13.— Adv. : in his tribus generi- bus non incalllde terL'ivcrsnntur, not nn- tkiUfulbj, Cic. Off. 3, 33, 118; so (c. c. in- argute), Gell. 12, 13, 19. incallOt are. v. a. [in-cnllum] To ren- der rulfous (late Lat.) : carnem indurat et Incallnt. Veg. Vet. 2, 27. incandcscO) nu ', 3. v. inch. n. [in- ctiii'lcpco] To become warm or hot, to gloic, to kindle (poet, and in post-Aug. prose) : volat illud (plumbum) et incandescit eunrlo, Ov. M. 2, 728: vetus accensis in- canduit ignibus ara, id. ib. 12, 12 : (tern- peetas) totoque auctumni jncanduit aes- tu, Virg. G. 3, 479 : pars magna terrnrum 772 IN C A alto pulvere incanduit, Plin. Pan. 30, 3. — II. 'Prop. : aetas suo tempore incanduit Sen. Q. N. 3, 16. incandido, are, r. a. [in-candido] To make white, to cleanse (eccl. Lat.) : macu- les, Firm, de Err. relig. 28. + incandidus fiXcfeovroS, Gloss. Phil. incanesco, nu -i' 3. v. inch. n. [in-ca- nesco] To become white, to turn quite gray or hoary (a poet, word) : tortaque remigio spumis incanuit undn, Catull. 63, 13: or- nusque incanuit albo Flore piri, Virg. G. 2, 71 : gelu magnoque incanuit imbre Caucasus, Val. Fl. 6, 611 : quum pigra in- canuit aetas, Sil. 3. 338. incantamentum, >• «■ [inennto] a charm, incanlatitm (a post-Aug. word) : valeantne nliquid verba et ineantamenta carminum, Plin. 28, 2, 3. Cf. follg. art. incantatlO, °"> s / ['d.] An enchant- ing, enchantment (a post- class, word): magicae. Firm. Math. 5. 5 : incantationum vires, Tert. Hab. mul. 2. Cf. preced. art. incantator, oris, m. [id.] An en- chanter, wizard (a post-class, word): Tert. Idol. 9. incantOi nv >. atum, 1. v. a. and n. [in-canto] * I, To sing somewhere : pas- ser ineantans sepiculae (?'. e. in sepicula), App. M. 8, p. 210. — II. In partic, To say over, mutter, or chant a 7n'agic formula against some one : QVI MALVM CAR- MEN INCANTASSET, Frgm. XII. Tab. ap. Plin. 28. 2, 4, § 17, — B. Transf.: 1. To consecrate with charms or spells: in- cantata vincula (lore-knots), Hor. S. 1, 8, 49. — 2. To bewitch, enchant: qunesisti, quod mihi emolumentum fuerit incan- tandi (sc. illam) ? App. Apol. p. 305 : in- cantatn mulier, id. ib. p. 305. lncanilS) a , um , "dj, [in-canus] Quite gray, hoary (poet, and in post-Aug. prose) : homo crispus incanus. Plant Rud. 1, 2, 37 : mentum, Virg. G. 3, 311 ; so, barba, Col. 8, 2, 9 : caput, Suet. Dom, 20. Poet. : secula. hoary centuries, Catull. 95, 6. incapablliS) e, adj. [2. in-capio] In- comprehensible (late Lat.) : deus, Arrian. ap. Aug. Ep. 174; cf, "incapabilis cixiu- pnroS," Gloss. Philox. incapaXi acis, adj. [2. in-capax] In- capable (a post-class, word) : sacrnmenti, Prud. cTCtp. 10, 588: aedes incapax solvi, indissoluble, indestructible, id. ib. 348. iltcapistro, avi, 1. v. a. [in-capistro] To halter or muzzle ; trop., to fetter, entan- gle : aliqueni malis erroribus. App. M. 11, p. 266. incassum. v. cassus, no. I. 2. incastc, v.Jncestus, ad fin. * incastlgratus, a, um, adj. [2. mcas- tigatus] Unpunished, unreproved : nee me dimittes incastigatum, Hor. Ep. 1, 10, 45. incaute» adv., v. incautus, ad fin. incautela, ae,/. [incautus] Want of foresight, in cautiousness (late Lat.) : Sal- vian. Gub. D. 6 med. incautus, a, um, adj. [2. in-cautus] Incautious, heedless, improvident, incon- siderate (quite class.) : ut in ipsum incnu- tum atque etiam imparatum incideret, Caes. B. G. 6, 30. 2; Cic. Rose. Am. 7, 20 : Trebonius oppressus est ah hoste incau- tus, id. Phil. 11, 2, 5 ; id. Plane. 22, 53 ; id. N. D. 2, 1, 1 : minime incautus patronus, id. Brut. 70, 246: ab seeundis rebus in- cauti. Liv. 5, 44, 6 : incautus ad creden- dum pavor, id. 9, 12, 8. — Comp. : incautior fuissem, nisi, etc., Cic. Fam. 9, 24, 1 : in- venta incautior, Liv. 30, 13, 14. — Sup. : in- cautissimus quia credulus, Sid. Ep. 8, 11. — (IS) With a follg. ab, or the gen. : in- cautus a fraude. Liv. 40, 5, 5 : — incautus sui, Stat. Th. 6, 766. II. Pass., Not guarded against or that can not be guarded against, unforeseen, unexpected, uncertain, dangerous (so not in ante-Ausr. prose) : quibus incautum sce- lus avorsabile quomque est, Lucr. 6, 390; cf., sic est incautum quicquid habetur amor, Prop. 2, 4, 14 : quod neglexeris in- cautum atque npertum habes, Liv. 25, 38, 14 : iter hostibus incautum, Tac. A. 1, 50: sub ictu incauto, Sil. 2, 99 : nebrae, Luc. 5, 500. Adv., incaute, Incautiously, inconsid- erately : adhuc stulte omnia et incaute, Cic. Alt 7, 10 : inrnute atque inconsulte pugnare, Liv. 7, 15, 9 : — quod pnulo incau- IN C E tins custodies in muro dispositns videbat, Caes. B. G, 7, 27, 1 : incautius aeqni, id. B. C. 3, 24, 2 ; so, subit murum, Liv. 21, 7, 10: potesappanitiuscoenareapudmul- tos : nusquam hilarius, simplicius, incau- tius, more at ease. Plin. Ep. 1, 15, 4 .■ — ut se ipsos incautissime prodercnt, Aug. de Mor. Manich.^w. ! incavillatio per despectum irri- sio, Fest. p. 107. * incavo, are, v. a. [incavo] To hol- low out, ?nakc hollow : nliquid, Col, 4. 25, 2. iiiccdoi esa ii essum, 3. v. n. and a. [in- cedo] To go, step, or mareh along at a measured pace (quite class.). I. Lit: A. I" gen.: tenero et molli ingressu suspendimus gradum : non am- hulamus, sed incedimus, Sen. Q. N. 7, 31 : incedere per vias, Plnut. Merc. 2, 3, 71 ; cf., socios per ipsos, Virg. A. 5. 188 : via, Plnut. Cure. 1, 1, 32 : tota in urbe, Ov. F. 6, 653 : quacumque' incederet Cic. Div. 1, 24, 49 : quam teter incedebat, qunm truculentus. id. Sest. 8, 19 : incessit dein- de, qun dnxit praedne spes, victor exerci- tus, Liv. 8, 36, 9 : etiam si pedes incedat, memorabilem fore, id. 28, 9, 15 : servi pe- dibus liberi non nisi equis incedunt, (* »'. c ■walk... ride). Just. 41, 3; cf., incedunt pueri pariterque ante ora parentum Fre- natis lucent in equis. Virg. A. 5, 553 : a foro domum, Plnut. Most. 4, 3, 6 : sessum impransum incedere, id. Poen. prol. 10 : qui hue incedit, id. Most 1, 3, 152; cf, undique nuncii incedunt qui afferrent, etc., Tac. A. 11, 32 : — ut ovans prneda onus- tus incederem, Plaut. Bac. 4, 9, 146 ; so, quem modo decoratum ovantemqne vic- toria incedentem vidistis. Liv. 1, 16, 10; and id. 2, 6, 7: claro honore, Lucr. 3, 76: omnibus laetitiis, Cic. Fam. 2, 9. 2 : ince- dunt per ora vestra mngnifici, Sail. .1. 31, 10 : ego quae divum incedo reginn, who walk, majestic, as, who am, Virg. A. 1, 46; cf. Prop. 2. 2, 6 ; and. mntrona incedit cen- sus induta neporum, id. 3, 13, 11 ; so, ut- que per urbem Incedat donis conspicien- da meis, Tib. 2. 3, 52. — (fl) c. ace : ince- dunt moestos locos, Tac. A. 1, 61. B, In partic, in milit. lang. : To move forward, advance, march : harbari in per- culsos Romnnos acrius incedere, Sail. J. 101, 7 ; so, in eruinpentes, Liv. 9, 21 : co- hortes pnullatim incedere iubet, Sail. C. 60, 1 : munito ngmine incedere. id. Jug. 46, 6 : airmen reliquum incedere coepit, Liv. 21, 33, 1 : segnius Hispnnorum signa incedebnnt, id. 28, 14, 18: Sahini usque ad portas urbis populantes incessere, id. 2, 63, 7 : propius incedentes, Tac. A. 4, 47. II. 'Prop.: A. I" gen. (so exceeding- ly seldom) : malitine lenonis contra ince- dnm, wilt enc.on.nln, Plaut. Rud. 3, 3. 31 : fncilius nd inventionem animus incedet si, etc., will proceed to. Cic. Inv. 2, 14, 45 Orell. N. cr. : incessit itineri et proelio, went forward prepared to march or fight, Tac. A. 1, 51. B. I" partic, of innnim. and abstr. subjects. To come to, happen to, befall, at- tack, seize one ; to approach, arrive, ap- pear, occur (so perh. not in Cic.) : (a) With in c. arc. (so extremely seldom) : nova nunc religio in te istaec incessit. Ter. And. 4, 3, 15. — (/J) c. dot. (so most freq.): exercitui omni tantus incessit ex incom- modo dolor, ut etc., Cnes. B. C. 3, 74, 1 : mulieres, quibus belli t : mor insolitus in- cesserat, etc., Sail. C. 31, 3 Kritz TV. trr. : gravior cura pntribus incessit, Liv. 4, 57, 10 : incedebat enim deterrimo cuique li- centia. Tac. A. 3, 3fi : cupido incessit nni- mo, Curt. 7, 11 : si sterilitns annorum in- cessit hominibus. Col. 2, 10, 1. — (y) c.acc: ipsum ingens cupido incesserat Tarenti potiundi, Liv. 24, 13, 5 : timor patres in- cessit, ne, etc.. id. 1, 17, 4 : indignatio hos- tes incessit, id. 3, 60 : stupor omnes et ndmirntio incessit, Just. 22, 6, — (h) Abs. : postqunm tenebrne incedebnnt. Tnc A. 15, 37; cf, ubi crepusculum inresserit, Col. 11.1,18; nnd. ubi tempestas incessit, id. 12, 2. 5; so, frigora, id. 12. 52, 12: sic- citates, id. 5, 9, 11 : lnscivia atque super- bia incessere, Sail. J. 41, 3 : ubi Romam legati venere, tnnta commutntio incessit; uti, etc., id. ib. 13, 7: religio deinde inces- sit, vitio eos crentos, Liv. 8, 17. 4 : ubi pro modestia ac pudore ambitio etvis incede- IN CE bat, Tac. A. 3, 26 : baud invito imperatorc ca fieri occultus rumor incedebat, went abroad, spread about, id. ib. 2, 55 Jin. $iaCGlSLtns uKpoirnst Gloss. Philox. incelebcr. bris, bre, adj. [2. in-cele- berj Not celebrated, not known, to fame (a post-Aug. word) : vallis, Sil. 8. M7t>': ndvo- catus, Gi-11. 1, 22, 6 : libri, id. 5, 14, 2. incclcbratus, a, um, adj. [2, in-cele- bratus) Not made known, not spread abroad (a post-Aug. word) : Tac. A. 6, 7 fin. * incendef aciO) feci, 3- ». «■■ [incen- do-facioj To set on fire: carragincm, Treb. Claud. 8. * inCCuiialis; e, adj. [incendium] Of or belonging to fires, fire- : tunica, Tert. ad Nnt."l, 18. . inccndmrius, a, um, adj. [id.] Caus- ing a. conflagration, setting on fire, fire- : avis, fire-bird, I'lin. 10, 13, 17 : oleum, Veg. Mil. 4, 8; 18: tela, Amm. 20, 11— H. Subst, incendiarius, ii, m., An incendiary, Tac. A. 15, 67 ; Suet Vit. 17. inccndlOSUS, a, "»■ ndj. [id.] Burn- ing, hot (a post-class, word) : tolia gustu, App. Herb. 58 : solis fervor incendiosior, Fulg. Myth. I, 15. incendium, ii, n. [incendo] A burn- ing, fire, conflagration: \, Lit. (freq. and quite class. ; equally common in the sing, and plur.) : incendium facere, to set fire to, Cic. Parad. 4, 2, 31 j eo Caes. B. G. 5, 19 fin. : excitare, restinguere, Cic. Mur. 25, 51 (v. under no. II.) : in ipso urbis incen- dio, Caes. B. C. 1, 5, 3 : frumentum flu- mine atque incendio corruperunt, id. B. G. 7, 55 ; 8 : omnia incendiis vastare. Hirt. B. G. 8, 25, 1 ; ct'., nihil cogitant nisi eae- des, nisi incendin, nisi rapinas, Cic. Cat. 2, 5, 10 : si incendium in arce i'uerit, Quint. 7, 7, 4 : si janua tenebitur incendio, id. 2, 13, 1C : cunctos qui proclio eupcrfuerant, incendium hausit, Tac. H. 4, SO fin.: et neglecta 6olent incendia sumere vires, Hor. Ep. 1, 18, 85 ; cf. Virg. A. 5, 680. B. Transf. : 1. In gen., Fire, burn- ing, heat (poet, anil in post-Aug. prose) : eiderum. Plin. 2, 68, 68 : Auster Africae incendia cum serenitate atl'ert, id. 18, 33, 76: Aetna nocturnis mirus incendiis, id. 3, 8, 14 : stomachi, Lucr. 4, 873. 2, Concr., A fire-brand, torch (poet.) : Virg. A. 9, 71 ; Ov. M. 14, 539. It, Trop., Fire, flame, heat, glow, ve- hemence (so quite class. ; a favorite trope of Cic.) : si quod esset in suas fortunas incendium excitatum, id se non aqua sed ruina restincturum, Cic. Mur. 25, 51. fin. ; cf. Cic. Rep. 1, 1: miseriarum, id. Tusc. 4, 32, 69 : invidiae incendio conflagrare, id. Cat. 1, 11, 29 ; so, incendio alieni judicii conflagrare, Liv. 39, 6, 4 : res cogit, huic tanto incendio succurrereomnes, qui, etc., Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 33, 5 : popu- lare, Liv. 22, 40, 3 : annonae, a raising of the price of corn, Manil. 4, 168 ; Pseudo- Quint. Decl. 12, 4.— Of the fire of passion : ita mihi in pectore atque in corde facit amor incendium, Plaut. Merc. 3, 4. 3 : cu- piditatum incendiis inflammatus, Cic. Fin. 5, 24, 70 : rcstinctis jam animorum in- cendiis. id. Or. 8, 27 : incendium oratione concitare, id. de Or. 2, 47, 197 : abstruso pectus ejus flagravit incendio (('. c. dolo- re), Vellei. 2, 130, 4 : militaris tumultus, id. 2, 125, 4 : aliae Satyris incendia mitia praebent, to enkindle, inflame, Ov. F. 1, 411 ; so, movere, id. A. A. 2, 301. incendo* di, sum, 3. (archaic form of the perf. conj. : "1NCENSIT incenderit, sicut 1NCEPS1T inceperit," Fest p. 107 Mull.), v. a. [in candeo ; cf., accendo and auecendo] To set fire to, to kindle, burn (freq. and quite class.). I. Lit.: cupas taeda ac pice referbis incendunt, Caes. B. C. 2, 11. 2 ; so, tus et odores, Cic. Verr. 2, 4, 37. 77 ; cf., odores, id. Tusc. 3, 18, 43 : lychnos, Virg. A. 1, 727 : oppida sua omnia, vicos, reliqua privata aedifici'i incendunt, Caes. B. G. 1, 5, 2 ; eo, aedificia vicosque, id. ib. 6, 6, I : tabularium. Cic. N. D. 3, 30, 74 : Capi- tolium, Sail. C. 47, 2 : naves omnes, Cic. Att. 9, 6, 3 ; cf, classem inflammnri in- cendique jussit. id. Verr. 2, 5. 35. 91 : ur- hem, id. Cat. 3, 4, 10 ; cf. Liv. 9, 9, 6 ; and, quod pritno incendendum Avaricum cen- euerat, Caes. B. G. 7, 3, 2 : ajros, Virg. G. 1, 84 : vepres, id. ib. 1, 271 : "aras votis, INCE id. Aen. 3, 279 ; cf., altaria, id. ib. 8, 285 : quum ipse circumsessus paene incende- rere, wast consumed, ( ic. Verr. 2, 1, 33, 65 : diem, to make hot, Luc. 4, 68 ; of., profuit iuceneos aestus avertcre, i. e. burn- ing hot, glowing. Virg. G. 3, 459 ; and, igne et tenuibus lignis fomacem incende- mus, i. e. will heat, warm. Col. 12, 19, 3. — Abs. : nee incenditnisi ignis, Quint 6, 2, 28. B. Transf., To make bright or shin- ing, to brighten, illumine : ejusdem (so- lis) incensa radiis Iuna, Cic. N. D. I, 31, 87 ; so Ov. Pont. 2, 1, 41 : maculosus et auro Squamam incendebat fulgor, Virg. A. 5, 88 : vivis digitos incendcre gemmis, to make brilliant, \. e. to adorn, Stat S. 2, 1, 134. II. Trop. : A. To kindle, inflame, set on fire ; to fire, rouse, incite, excite; to ir- ritate, incense (so esp. freq. in the pass.) : ut mihi non solum tu incendere judicem, sed ipse ardere videaris, Cic. de Or. 2, 45, 188 : iidem hominem perustum eti- ainuum gloria volunt incendere, id. Fam. 13, 15, 2 : rue ita vel ccpit vel incendit, ut cuperem, etc.. id. ib. 5, 12, 1: aliquem morando, Sail. J. 25, 10 ; aliquem quere- lis, Virg. A. 4, 360 : Tyndariden incendit amor, Val. Fl. 6, 207 : plebem largiundo atque pollicitando, Sail. C. 38, 1 : juven- tutem ad facinora, id. ib. 13, 4 : bonorura animos, Cic. Att. 2, 16, 1 ; so, animum cupidum inopia, Ter. Heaut. 2, 3, 126: cupiditatem alieujus, Cic. Fam. 15, 21, 1 : odia improborum in nos, id. Att. 9, 1, 3 : turn pudor incendit vires et conscia vir- tus, inflames, Virg. A. 5, 455: illam incen- dentem luctus, id. ib. 9, 500 : clamore in- cendunt coelum, qs. set on fire willt, i. e. fill with, id. ib. 10. 895 ; so, regiam repen- tino luctu. Just. 38, 8./!». : — nimis sermo- ne hujus ira incendor, Plaut. Ps. 1, 2, 67 ; cf., incendor ira, esse ausam facere haec te injussu meo, Ter. Hec. 4, 1, 47 : hisce ego illam dictis ita tibi iuconsam dabo, ut, etc., id. Phorm. 5, 7, 81 : amore sum in- census, Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, 18 : (mulier) incensa odio pristino, id. Cluent. 64, 181 : incendor quotidie magis non desiderio solum sed etiam incredibili fama virtu- rum admirabilium, id. Or. 10, 33 ; incen- sus studio, id. Rose. Am. 17, 48 : iratus iste vehementer Sthenio et incensus hos- pitium renunciat, id. Verr. 2, 2, 36, 89 : omnes incenduntur ad studia gloria, id. Tusc. 1, 2, 4 ; cf. id. ib. 1, 19, 44 ; and, imperator incensus ad rem publicara be- ne gerendam, id. Prov. Cons. 14, 35 : Cae- sar ah eo (Crasso) in me esset incensus, id. Fam. 1, 9, 9 : nulla mens est tam ad comprehendendam vim oratoris parata, quae possit incendi, nisi inflammatus ipse ad earn et aniens accesseris, id. de Or. 2, 45. \§Qfin.: inimicitiis incensa contentio, id. Opt. gen. or. 7, 22 : incensus calcari- bus equus, Hirt. B. G. 8. 48, 5. — Abs. : lo- quarne? incendam ; taceam? instigem, Ter. Ph. 1, 4, 9 : dumque petit petitur pa- riterque incendit et ardet Ov. M. 3, 425. * B. To enhance, raise : annonam (the price of corn), to produce a dearncss or scarcity (shortly before, excandefacie- bant), Var. R. R. 3, 2, 16. * C. To destroy, ruin : si isrue conare . . . tuum incendes genus, Plaut. Trin. 3, 2, 49. — Hence *incense, ado. (ace. to no. II. A) Hot- ly, vehemently : odium in Verrem incense atque acriter atque inflammanter facit, Gell. 10, 3, 13 (Lion. : impense). incense- adv., v. incendo, ad fin. inccnsiOi onis,/. [incendo] A setting on fire, burning (rare, but quite class.): Capitolii, Cic. Cat. 3, 4, 9 : incensione ur- bem liberavi, id. Sull. 11, 33 : turis, Arn. 7, 234. incensor- oris, m. [id.] One who kin- dles or sets fire to (a post-class, word) : messium, Claud. Dig. 48, 19, 16, S 9 ; Paul. Sent. 5, 20 : specularum, i. c. who kindles beacons. App. de Mundo, p. 69. — * H. Trop., An inciter, instigator: turbarum, A:nm. 31, 9. incensum> >> "• [id.] Incense: incen- so iinposito, lnscr. Fratr. Arv. ap. Marin. p. 639 : cf. Isid. Orig. 4, 12 ; and, " IN- CENSUM Souiaua," Gloss. Philox. 1. incensus! a i um > Part., from in- cendo. INCE 2. incensus. a, um. adj. [2. in cen- sus] Not estimated, not assessed, unregis- tered ; said of one who has not given iD an account of himself and his property to the censor : hominem incensum ven- dere, Cic. Caecin. 34, 99 : populus, Liv. 4, 8, 3 : lex de iucensis lata, id. 1, 44, 1. incentio, bnis, /. [incino] A blowing of an instrument (a post-class, word) ; incentione8 tibiarum, Gell. 4, 13, 3. — II. A charm, enchantment, plur., id. 16, 11, 2. inccntlVUS, a, um, adj. [id.] That strikes up, sets the tune (an ante- and post- class, word) : tibia, the treble flute (opp. succentia, that plays the accompaniment), Var. R. R. 1,2, 15. — B. Transf., Supe- rior: vita pastorum (opp. succentiva vita agricolarum), Var. R. R. 1, 2, 16. — JX. Trop., That proookes or incites: lue», Prud. Hamart 250. — Hence, B. Subst, incentivum, i, n.. An incentive: pecenmi- nis, Prud. Apoth. 929 : vitiorum, Hier. Ep. 52, 3. inccntor. oris, m. [id.] One who sett the tune or begins to sing, a precentor, singer (a post-classical word) : carminis, Paul. Nol. Carm. 15, 32 : inbentore canam Phoebo Musisque magistris, Avien. Perieg. 895. — II. Trop., An inciter, exciter: ijj. neus turbarum, Amm. 15, 1 : civilis belli, Oros. 5, 19 : rebellionis totius, id. 6, 11. + inccps. deinceps, Fest. p. 107. inceptlO) onis,/. [incipio] A begin- ning, undertaking, attempt (very rare, hut quite class.) : tam praeclari operis, Cic. Acad. 2, 38, 119: inceptio est amentium, non amantium, Ter. And. 1, 3, 13. incepto, are, v. intens. a. [id.] To bt- gin, undertake, attempt (an ante- and post- class, word) : facinus facere, Plaut Curc. 1, 1, 23 ; so, loqui, id. Trin. 4, 3, 23 ; and, canere. Gell. 1, 11, 3: quo iter inceptas? Plaut. True. 1, 2, 28 : quid inceptas ? Ter. Eun. 5, 8, 1. * inccptor. oris, m. [id.] A beginner of a thing: o mearuin voluptatum omni- um inventor, inceptor, perfector ! Ter. Eun. 5, 9, 4. inceptum. i, v. incipio, ad fin. 1. inccptus, a, um, Part., from in- cipio. 2. inccptus. us, m. [incipio] A be- ginning, undertaking (extremely rare): inceptus heriles, Val. Fl. 6, 124. incerniculum- i, n. [incerno] A steoe. scarce : Cato R. R. 13, 1 ; Lucil. in Non. 88, 26. — II. As a lit. transl. of the Gr. r>]\ia (lit., 6ieve ; then), A square stand on which the Greek fiour- dealers set out flour, etc., for sale, Plin. 8, 44, 69. incerno. ere, v. a. [in-cerno] To sifi upon a thing, to cover or bestrew with sift- ing ; to sift, scatter with a sieve : eo terram cribro incernito, Cato R. R. 48, 2; so, cri- bro terram, Col. 5, 6, 6 : super fricaturam incernatur marmor, Vitr. 7, 1. incero. without perfi, atum, 1. v. a. [in-ceroj To smear or cover oocr with wax : canaliculum, Cels. 8, 8. — Poet: genua deorum, ?'. e. to make vows to the gods (lit, to attach to the knees of the images of the gods little waxen tablets, on which the vows are inscribed), Juv. 10, 55 ; so, lapi- des (religio), Prud. Ham. 404. incer te. adv., v. incertus, ad fin. 1. incerto, adv., v. incertus, ad fin. 2. incerto. are, v. a. [incertus] To render doubtful or uncertain (ante- and post-class.) : louga dies meum incertat animum, Plaut. E'pid. 4, 1, 18 ; App. M. 11, p. 265 : singultu lacrimoso sermonem in- certans, i. e. making indistinct, inaudible, id. ib. 5, p. 164: sed ne incertet dictio quam rem expedi, Pae. in Non. 123, 30. incertus, a. um (archaic gen. plur., incerrum, Pac. in Non. 495, 27), adj. [2. in- certus ; hence, ace. to certus], t Object, of things whose (external or internal) qualities are not firmly estab- lished : Uncertain, unsettled, unreliable, not fast, not firm (quite class.) : amicus certus in re incerta cernitur, Enn. in Cic Lael. 17, 64 ; cf., spe incerta certum mihi laborem sustuli, Ter. Hec. prol. alt. 9 ; and id. And. 2, 3, 16 : nuptiae, id. And. 5, 1, 11 : aetas (puerilis) maxime lubrica at- que incerta, Cic. Verr. 2, 5, 52, 137 : itin- era, Caes. B. G. 5, 37 fin. : dominates, Cic. Rep. 1, 17 : status, id. ib. 1, 26 : sedes, 773 INC E Sail. C. 6, 1 : comarum Anulus incerta non bene fixus acu, not fast, Mart. 2, 66, 2 : colligere incertos et in ordine ponere cri- nes, i. e. disheveled, Ov. Am. 1, 11, 1 : per incertam lunam sub luce maligna, i. e. not dearly visible, dim, Vii'g. A. 6, 270 ; so, so- les, id. ib. 3, 203 : securis, i. e. that did not strike with a sure blow, id. ib. 2, 224 : vul- tus, unsteady, uneasy, Sail. J. 106, 2 : ille vitam suam ad ineertissimam spern re- servavit, Cic. Sest. 22, 50. — In the neuter used adverbially by the poets : incertum vigilans, Ov. Her. 10, 9 ; Stat. Th. 5, 212. IX. Subject., as respects one's per- ceptions or convictions, Not firmly estab- lished, uncertain, undetermined, doubtful, dubious (so most freq. in prose and po- etry) : nihil est incertius vulgo, Cic. Mur. 17, 36 : casus, id. Or. 28, 98 : ut alia cer- ta, alia incerta esse dicunt, id. Off. 2, 2, 7; cf., est igitur ridiculum, quod est dubium, id relinquere incertum, id. Mur. 32, 68 ; and, incerta atque dubia, Plin. 17, 1, 1 fin. .- ut incertis temporibus diversisque itineri- bus iretur, Caes. B. G. 7, 16 fin. ; so, even- tus reliqui temporis, Cic. Quint. 26. 83 : exitus pugnarum, id. Mil. 21, 56 : adulte- rium, Quint. 7, 2, 52 : auctor, id. 5, 11, 41. — ($) With a follg. relative-clause : mori- ;ndum enim certe est, et id incertum, an : ioc ipso die, Cic. Sen. 20, 74 ; cf. Quint. 1, 6, 27 ; and, (Gallus) avem, an gentem, •in nomen, an fortunam corporis signiti- cet, incertum est, id. 7, 9, 2 : confessus ;st quidem sed incertum, utrum quia ve- vum erat, an quia, etc., Plin. Ep. 4, 11, 5 : neque plane occultati humilitate arborum et tamen incerti, quidnam esset, Sail. J. 49, 5 Kritz ; cf., Italicos incertos Boeii an hostes essent, Liv. 30, 35, 9: — multi an- nantes navibus incerto prae tenebris, quid aut peierent aut vitarent, foede interie- runt, Liv. 28, 36, 12. 2. In the neuter abs., incertum, i, An uncertainty : quicquid incerti mihi in ani- ino prius aut ambiguum fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est, Plaut. Ps. 2, 4, 69 : ne cujus incerti vanique auctor esset, Liv. 4, 13, 9 : incerta maris et tempesta- tum, Tac. A. 3, 54 : incerta fortunae ex- periri, Plin. Ep. 3, 19, 4 : incerta belli, Liv. 30, 2: — bona, fortunae possessiones- que omnium in dubium incertumque re- vocabuntur, Cic. Caecin. 27, 76 ; cf. id. ib. 13, 38 :— Minucius praefectus annonae in incertum creatus, for an indefinite time, Liv. 4, 13, 7 : — postremo fugere an manere tutius foret. in incerto erat, Sail. J. 38, 5 : Allobroges diu in incerto habuere, quid- nam consilii caperent, id. Cat. 41, 1 ; cf. id. Jug. 46, 8 : imperia ducum in incerto reliquerat, Tac. H. 2, 33 fin. B. Transf., of a person who is in a state of uncertainty respecting any thing, Uncertain, in uncertainty, hesitating, doubt- ful : nolo suspensam et incertam plebem Homanam obscura spe et caeca exspec- tatione pendere, Cic. Agr. 2, 25, 66 ; so, varius incertusque agitabat, Sail. J. 74, 1 ; Plaut. Epid. 3, 4, 3 : ego certe me incerto scio hoc daturum nemini homini, id. Asin. 2, 4, 60. — (ft) With a follg. relative-clause : quid dicam hisce, iucertus sum, Ter. Hec. 3, 4, 36 : quum incertus essem, ubi esses, Cic. Att. 1, 9. 1: incerti ignarique, quid potissimum faccrent, Sail. J. 67, 1 : incer- tus, quonam modo aciem instrueret, id. ib. 101, 2 : incerti, quo fata ferant, ubi sistere detur, Virg. A. 3, 7 : incertus, Geniumne loci fatnulumne parentis Esse putet, id. ib. 5, 95 : faber, incertus scamnum face- retne Priapum, Hor. S. 1, 8, 2. — (y) e.gen. (so not in Cic): incertusque meaepaene salutis eram, Ov. Tr. 3, 3, 4 ; so, incertus sententiae, Liv. 4, 57, 3 : veri, id. 4, 23, 3 : ultionis, Tac. A. 2, 75 : sui, Stat. Th. 5, 525 : naves incertae locorum, Auct. B. Afr. 7 : — mox incertus animi, fesso cor- pore, etc., Tac. A. 6, 46. Adv., in two forms, incerte and in- certo (both ante-class.), Uncertainly, du- biously : incerte errat animus, Enn. in Gell. 19, 10, 12; so, vagat exsul, Pac. in Non. 467, 25 (.Merc, incerta) : — ubi Hahi- tet dum, incerto Bcio, Plaut. Epid. 3, 4, 69 ; so, incerto Bcio, id. Pseud. 4, 2, 7 : incerto autumno, id. Epid. 4, 1, 18. inccssa bills, e, adj. [2. in-cesso] Un- ceasing, incessant (a post-class, word) : 774 INCE labor, Mart. Cap. 1, 14 ; so Coel. Aur. Tard. 4, 6.— Adv., Mart Cap. 9, 303 ; Hier. Ep. 64. incessabllltei'i adv. Incessantly ; v. the preced. art. ad fin. incessantcr, adv. [2. in-cesso] In- cessantly (a post-class, word) : inhaerere, Cod. Justin. 11, 42, 10 fin. : legebat auc- tores antiquos, Sid. Ep. 8, 11 med. inccssOj cessivi or cessi, 3. v. a. [in- cedo] To fall upon, assault, assail, attack (perh. not ante- Aug.) : I, Lit.: quae (pars corporis) quum jaculis saxisque incesse- retur, Liv. 8, 24, 15 ; cf., infestis digitis ora et oculos, Suet. Calig. 25 ; id. Claud. 8 : feras argenteis vasis incessivere turn pri- mum noxii, Plin. 33, 3, 16 : telorum lapi- dumque jactu, Ov. M. 13, 566 : jaculis et voce superba Tecta incessentem, Stat. Th. 11, 361 ; Sil. 1, 473.— Abs. : saevis te- lls, Ov. M. 14, 402 : stercore et coeno, Suet. Vit. 17. — H. Trop., To attack, assault, esp. with words, to reprove, reproach, ac- cuse : reges dictis protervis, Ov. M. 13, 232 ; so, aliquem verbis amaris, Sil. 11, 209 ; cf. Ov. Tr. 3, 11, 31 : aliquem con- viciis, Suet. Tib. 11 ; id. Ner. 35 : adversa- ries maledictis, id. ib. 23 : senatum diris exsecrationibus, id. Claud. 12 : Sallusti- um noto epigrammate. Quint. 8, 3, 29 : ju- venes objurgatione justa, Gell. 1, 2, 6 : no- men hominis acerba cavillatione, Suet. Tib. 57, et al. : aliquem hello, Stat. S. 1, 4, 76 ; so, aliquem poenis, id. Theb. 1, 245 : aliquem criminibus, i. e. to accuse him, Tac. H. 2, 23 : aliquem occultis suspici- onibus, id. ib. 3, 65 : aliquem ut tumidio- rem, Quint. 12, 10, 12 ; so, aliquem ut im- pium erga parentes, Suet. Rhet. 6 ; and, nomen ut argumentum morum incessit, Quint. 5, 10, 31 ; cf., aliquem tamquam superbe saeveque egisset, Tac. H. 3, 77 : sermonem cum risu aliquos incessentem, Quint. 6, 3, 21 : si aut nationes totae aut ordines incessantur, id. 6, 3, 35 : paucita- tem, conspirationem, vilitatem, gratiam, id. 5, 7, 23 : ne incesse moras, Stat. Th. 11, 390. inccssus. fl?j ™- [incedo] A going, walking, pace, gait : I, Lit. : A. ln gen. (quite class.) : status, incessus, sessio, ac- cubitio, vultus, oculi, manuum motus te- neant illud decorum, Cic. Off. 1, 35, 128 ; cf. id. Or. 18, 59 ; so, cirus modo, modo tardus, Sail. C. 15, 8 : fractus, effeminate, unmanly, Quint. 5, 9, 14 ; cf., in incessu mollior, Ov. A. A. 3, 306 : incessus Sepla- sia dignus, Cic. Pis. 11, 24 : erectus, Tac. H. 1, 53 : omnibus animalibus certus et uniusmodi incessus est, Plin. 10, 38, 54 : et vera incessu patuit dea, Virg. A. 1, 405 : incessum fingere, Cic. Fin. 2, 24, 77 ; id. Coel. 20, 49.— In the plur. : Ov. M. 11, 636. — B. In partic. (ace. to incedo, no. I. B), A hostile irruption, invasion (extreme- ly seldom) : Parfhorum, Tac. A. 12, 50 : primo incessu solvit obsidium, id. ib. 4, 24. — *II, Transf., concr., An entrance, approach : incessus claudere, Tac. A. 6, 33. inceste, adv., v. incestus, ad fin. * incestlf 1CUS. a, urn, adj. [incestus- facio] That defiles himself that commits a bad action : nefandus, incestificus, exse- crabilis, Sen. Phoen. 223. inceStO) avi, 1- »• a - [incestus] To pol- lute, defile (poet, and in post- Aug. prose) : totamque incestat funere classem, Virg. A. 6, 150 ; so, aras, Stat. S. 5. 5, 4 : diem (Furiae), id. Theb. 11, 120 ; Claud. Cons. Mall. Theod. 267. — U. In partic, To dishonor, defile with lust : puellam, Plaut. Poen. 5, 2, 136 ; so, filiam, Tac. A. 6, 19 : se. Suet. Tib. 43. inccstum, i> v. 1. incestus, no. II, B. 1. incestus, «, um, adj. [2. in-castus] Unclean (in a moral and religious sense), impure, polluted, defiled, sinful, criminal (as an adj. mostly poet, and in post-Aug. prose): I, In gen.: quum verborum contumeliis optimum virum incesto ore lacerasset, Cic. Phil. 11, 2, 5 : sacpe Dies- piter Neglectus incesto addidit integrum, Hor. Od. 3, 2, 30 : catervae Incestarum avium, that feed on corpses, Stat. Th. 9, 27 : — profnna illic omnia, quae apud nos sa- cra : rursum concessa apud illos, quae apud nos incesta, Tac. H. 5, 4 : an triste bidentfil Moverit incestus impious, Hor. A. P. 472. ZI. In partic, Unchaste, leiod : Ilion INCH Fatalis incestusque judex . . . vertit In pul- verem, i. e. Paris, Hor. Od. 3, 3, 1 9 ; call- ed also, praedo, Stat. Ach. 1, 45 : prin- ceps, Plin. Pan. 52, 3 : wnores, Hor. Od. 3, 6, 23 ; Tac. A. 12, 4 : miptiae, id. ib. 11, 25 fin. ; cf., conjugia, Suet. Claud. 26 : noctes, Plin. Pan. 63, 7 : voces, Ov. Tr. 2 503 ; so, pellicere aliquem incesto sermo ne, Liv. 8, 28, 3.— Hence, B. Subst, inccstum, i, n„ Unrhastity, lewdness ; esp. as a violation of religious laws, incest (so quite class.) : 1NCESTUM PONTIFICES SUPREMO SUPPLICIO SANCIUNTO, Cic. Leg. 2, 9, 22 : concu- buit cum viro . . . fecit igitur incestum, id. Inv. 1, 40. 73 ; so, committers, Quint. 4, 2. 88 ; Paul. Dig. 23, 2, 39 : ex incesto, quod Augustus cum Julia Alia admisisset, Suet. Calig. 23 ; cf., incest! cum sorore reus, id Ner. 5 ; so, cum filia commissum, Quint 5, 10. 19 : incesto liberatus, Cic. Pis. 39, 95 : incesti damnata, Quint. 7, 8, 3. — in the plur. : Cic. Tusc. 4, 35. 75 : super so- rorum incesta, Suet. Calig. 36 ; id. Dom. 8. Adv., inceste (also written incaste, Sen. Contr. 2, 13): 1. In gen., Impure- ly, sinfully : Lucr. 1, 99 : facere sacritid- um Dianae, Liv. 1, 45, 6. — 2. In partic, Unchaslcly -• ideo aquam adduxi, ut ea tu inceste uterere ? Cic. Coel. 14, 34 ; so, li- bidinatum, Suet. Ner. 28 : — agit incestius res suas, Arn. 5, 170. 2. incestus, us, m. (1. incestus, no. II.] Unchastity, incest (a Ciceron. word) : quaestio de incestu, Cic. Mil. 22, 59; id. Brut. 32, 122. incharaXOi are, v. a. [in-charaxo] To scratch into, to open by scratching (late Lat.) : avem, Apie. 6, 5. inchoamenta, erum, n. [inchoo] First principles, rudiments, elements (a post-class, word), Mart. Cap. 3, 93 ; 5, 139 ; 6, 189. inchdatlO) 6nis,/ [id.] A beginning (late Lat.), Aug. Ep. 120; de Genes, in Manich. 1, 14. inchdatiVUS, », « m , adj. [id.] Be- ginning, denoting a beginning, inchoa- tive ; in gram., verba, Charis. p. 223 P. ; Diom. p. 333 ib. ; Prise p. 824 ib., et saop. inchdator; 6™ s , m - ["*■] A beginner of any thing (a post-class, word) : mortis (Cain), Prud. Ham. 27 pracf. inchoo (in old MSS. also written in- coho ; cf. Mai. Cic. Rep. 1, 35 ; 3, 2 ; Front, p. 154 ed. Rom. ; Marin. Fratr. Arv. p. 363 ; perh. on account of a derivation of the word from cohum = chaos ; cf. Diom. p. 361 P.), avi, arum, 1. v. a. and n. I, Act., To lay the foundation of a thing. to begin, commence a thing (* opp. absolve- re, perlicere) (quite class.). A. In ge n. : (n) c. ace. : ut Phidias po- test a primo instituere signum idque per- ficerc, potest ab alio inchoatum accipere et absolvere, Cic. Fin. 4, 13, 34 ; cf., ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Ve- neris earn partem, quam Apelles inchoa- tam reliquissct, absolveret, id. Off. 3, 2, 9 ; and id. ib. 3, 7, 33 : statuam, Quint. 2, 1. 12 : res in animis nostris, Cic. Leg. 1. 16, 44 : quas res nos in consulatu nostro ges- simus, attigit hie versibus atque inchoavit. id. Arch. 11, 28 : philosophiam multis ]o- cis inchoasti, id. Acad. 1, 3, 9 : quod mihi nuper in Tusculano inchoasti de oratori- bus, id. Brut. 5, 20 : quod hie liber incho- at, Quint. 3, 1, 2: hanc materiam, id. 4 praef. § 5 : abrupto, quem inchoaverat sermone, id. 4, 3, 13 : esse videatur octo- narium inchoat, id. 9, 4, 73 : referamus nos igitur ad eum, quem volumus incho- andum et eloquentia informnndum, Cic. Or. 9, 33: Favonius ver inclioans, Plin. 16, 25, 39 : inchoandae vindemiao dies, i(i. 11, 14, 14 : pulclierrimum facinus, Curt. 6, 7 : turn Stygio regi nocturnns inchoat urns, i e. begins to sacrifice, Virg. A. 6, 252 : regea plures inchoantur, ne desint, are chosen. Plin. 11, 16, 16. — (ji)c. inf.: quam si mens fieri proponitet inchoat ipsa, Lucr. 3, 184 ; so Luc. 10, 174 ; Pall. Dec. 2. B. In partic, pregn. in the Ptirt.perf. inchoatus, a, um, Only begun (opp. to liri ished, completed), unfinished, incomplete imperfect (Ciceron.) : quae adolescentulis nobis ex commentariolis nostris iiichoiitn ac rudia exciderunt, Cic. de Or. 1, 2, 5 cognitio manca atque inchoata, id. Off. 1, IN CI 43, 153 : inchoatum quiddam ct confu- surri, id. Rep. 3, 2 : rem tam prueclaram inclioatam relinquere, id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Kep. 1, 35 : perfecta anteponuntur inchoatis, id. Top. 18, 69 ; ci'., hoc incho- ati cujusdam ollicii est, non perfecti, id. Kin. 4, 6, 15. II. Ncul., To begin, commence, take a be- ginning: A. I n gen. (post-class.): mo- risest, ut munus hujusmodi a proliciscen- tibus inchoat Symra. Ep. 7, 75 : inchoan- te mense, Pall. Febr. 25, 20 and 33. * B. I" par tie., like inlit, To begin to spealc : post longa silentia rursus Inchoat Isinene, Stat. Th. 8, 623. incibOi are, v. a. [in-cibo] To provide with food, to feed (late Lat.)-: Schol. Juv. 10, 831. * inciCUl% ° ns , aa J- l~- in-cicur] Not tame, wild : " incicorem immansuetum et tierum. Pacuvius : reprime incicorem iracundiam," Fest. s. h. v. p. 108 Mull. 1. incidoi cidi, casum, 3. (per/, scan- ned inciderunt, Luer. 6, 1174) v. n. [in- cado] To fall into or upon a thing, to fall (freq. and quite class.). I. Lit.: A. I n gen.: constr. with in c. ace. ; less Ireq. with other prepp., with the dot., or abs. : (a) With in c. ace. : in loream, Cic. Phil. 4, 5, 12: saxum in cru- ra ejus incidit, id. Fat. 3, 6; Lucr. 6, 145 ; et". id. 296 : in segetem ftamma, falls, Virg. A. 2, 305 : pestilentia in urbem, Liv. 27, 23 Jin. : ut incideret luna turn in earn me- tam, qxium sol e regione, etc., entered, Cic. Hep. l,li fin. — 0) With other prepositions : incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus, Virg. A. 12, 926 : (turris) super agmina late incidit, id. ib. 2, 467. — (} ) c. dat. : lymphis putealibus, Lucr. 6, 1174: caput incidit arae, Ov. M. 5, 104: capitibus, Liv. 21, 10, 10: ultimis Roma- nia, id. 28, 13, 9 : jaeenti, Stat. Th. 5, 233 : modo serius incidis (sol) undis, sink, Ov. M. 4, 198. B. In p a r t i c, To fall vpon, come upon unexpectedly, fall in with a person or thing : in aliquem incuirere atque incide- re, Cic. Plane. 7, 17 ; so, quum hie in me incidit, id. ib. 41, 99 ; and, C. Valerius Pro- cillus, quum in i'uga catenis vinctus tra- heretur, in ipsum Caesarem incidit, Caes. B. G. 1, 53, 5 : in insidias, Cic. Fam. 7, 3, 3 ; ct'., in quos (milites), si qui ex acie fu- gerint, de improviso incidant, rf- Hose. Am. 52, 151 : in manus alicujus, id. Clu- ent. 7, 21 : in vituperatores, id. Fam. 7, 3, ti ; id.ib. 6, 1, 25 : inter catervas armato- rxim, Liv. 25, 39 : qui (oculi) quocumque inciderunt, Cic. Mil. 1, 1: — sane homini praeter ooinionem improviso incidi, id. Verr. 2, 2,' 74, 182. II. 'Prop.: A. In gen., To fall into any condition ; to fall upon, befall, hap- pen : in morbum, Cic. Fam. 13, 29, 4 ; so, in febrieulam, Plane, in Cic. Fam. 10, 21 fin. : in furorem et insaniam, Cic. Pis. 20, 46 : — tantus terror incidit ejus exercitui, fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf., ut ni- hil incidisset postea civitati mali, quod, etc., happened, Cic. de Or. 1, 7, 26. B. I n partic. : X. To fall upon acci- dentally ; to come or occur to one's mind ; to fall out, happen : quod in id rei publi- cae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo. non casu in ipsum dis- crimen rerum contulisti tribunatum tuum — profeeto vides, quanta vis, etc., Cic. Fam. 2, 7, 2 : non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi, id. Div. in Caecil. 15, 50 : so id. Lael. 1, 3 ; cf., fortuito in ser- monem alicujus incidere, id. de Or. 1, 24, 111 ; so id. Lael. 1, 2 ; and, in varios ser- mones. id. Att. 16, 2, 4 : quum in earn memoriam et recordationem nnper ex sermone quodam incidissemus, id. Brut 2, 9 : ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint, id. Lael 12, 42 ; so, quodsi qviis etiam a culpa vacuus in ami- citiam ejus incidcrat, Sail. C. 14, 4 : in honoris contcntionem incidere, Cic. Lael. 10, 34 ; so, in imperiorura, honorum, glo- riae cupiditatem, id. Oft'. 1, 8, 26 : ne ipse incidat in Diodorum, docet. etc., i. e. fall in with, coincide or agree with, id. Fat 8, 15 ; id. Fam. 5, 8, 3 : sapiens appeteret aliquid, qnodcurnque in mentem incide- ret et quodcumque tamquam occurreret. Come into his mind, id. Fin. 4, 16, 43 ; cf. I N C I Ter. Ph. 1, 3, 5 ; so, volet, id. Heaut. 3, 1, 75 : redcunti, ex ipsa re mihi incidit sus- picio, id. And. 2, 2, 22.; so id. ib. 3, 2, 21 ; and, tanta nunc suspicio de me incidit, id. Ad. 4, 4, 5 : dicam, verum, ut aliud ex alio incidit, id. Heaut. 3, 3, 37 : nihil te ef- fugiet atque omne, quod erit in re occur- ret atque incidet, Cic. de Or. 2, 34, 147 : potantibus his apud Sex. Tarquinium in- cidit de uxoribus mentio, Liv. 1, 57, 6. 2, To fall upon, happen in a certain time : quorum actas in eorum tempora, quos nominavi, incidit, Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3 : facies me, in qucm diem Romana incidant mysteria certio- rem, id. Att. 6, 1, 26 : quum in Calendas Januarias Compitaliorum dies incidisset, id. Pis. 4, 8 : quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt, Quint. 12, 11, 16 ; id. 6, 5, 4. 3. To fall out, happen, occur : cogita- res, etin nostra civitate etin ceteris mul- tis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse, Cic. Fam. 5, 17, 3; cf., si casus incident, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 6: incidunt saepe tempora quum, etc., id. Oft". 1, 10, 31 : eorum ipso- rum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio, id- ib. 1, 43, 152; so, potest incidere quaestio, Quint. 7, 1, 19 : verbum si quod minus usitatum incidat, id. 2, 5, 4 : in magnis quoque auc- toribus incidunt aliqua vitiosa, id. 10, 2, 15 ; id. 11, 1, 70 ; Cels. 5, 27, 3 : ea acci- disse non quia haec facta sunt, arbitror ; verum haec ideo facta, quia incasura erant ilia, Plin. 2, 27, 27 : — si quando ita incidat, Quint. 2, 5, 5 ; cf, forte ita inci- dit, ut, etc., Liv. 26, 23, 2 ; and, forte ita inciderat, nc, etc., id. 1, 46, 5 : incidit per id tempus, ut, etc., Auct. B. Air. 1. inddOj cidi, cisum, 3. v. a. [in-caedo] To cut into, cut through, cut open, cut up (quite class.). I. L i t. : teneris arboribus incisis atque intlexis, Caes. B. G. 2, 17, 4 ; so, arbores, Plin. 12, 14, 30 ; 32 ; 12, 25. 54 ; cf, palmes inciditur in medullam, Plin. 14, 9, 11 : ve- nam, i. e. to open, id. 29, 6, 58 ; Cels. 2, 8 ; Tac. A. 16, 19; cf, incisi nervi, Plin. 11, 37, 88 : circa vulnus scalpello, Cels. 5, 27, 3 : pinnas, to clip, Cic. Att. 4, 2, 5 ; so, vi- tes falce, Virg. E. 3, 11 : pulmo incisus, cut up, divided, Cic. Div. 1 , 39, 85 ; cf, eupatoria foliis per ambitum incisis, i. e. notched, indented, Plih. 5, 6, 29 : nos linum incidimus, legimus, cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10 : so, funem, Virg. A. 3, 667 : corpora mortuorum, i. e. to dissect, Cels. Praef. ; so, nocentes homines vivos, id. ib. : si rectum limitem rupti torrentibus pon- tes inciderint, cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16 : squamisque incisus adae- stuat amnis, Stat Th. 5, 517 : — non incisa notis marmora publicis. i. e. engraved, Hor. Od. 4, 8, 13 ; so, tabula . . . his ferme incisa Uteris i'uit, Liv. 6, 29 fin. B. Transf. : \ a To cut in, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in c. abl. : less freq. with in c. ace., the dat., or abs. : quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo ilia leritima : CONSVLES POPVLVM IVRE~ROGAVERVNT, etc., Cic. Phil. 1, 10, 26; so, leges in aes incisae, Liv. 3, 57 fin. : — id non modo turn scripserunt, ve- rum etiam in aere incisum nobis tradide- runt, Cic. Verr. 2, 4, 65 ; cf., foedus in columna aenea incisum et perseriptum, id. Balb. 23, 53 ; and id. Verr. 2, 2, 63, 154 ; so, in qua basi grandibus Uteris P. Africani nomen erat incisum, id. ib. 2, 4, 34, 74 : nomina in tabula incisa, id. Fam. 13, 36, 1 : notum est carmen incisum in sepulcro, id. de Sen. 17, 61 ; so id. Pis. 29, 72 ; id. Fontei. 14, 31 : incidens literas in fago recenti, Plin. 16, 9, 14 : — verba ce- ris, Ov. M. 9, 529 ; so, amores arboribus, Virg. E. 10, 53 : fastos marmoreo parieti, Suet. Gramm. 17 : nomen non trabibus aut saxis, Plin. Pan. 54, 7 : — incidebantur jam domi leges, Cic. Mil. 32, 87 : sine de- lectu morum quisquis incisus est, in- scribed, registered. Sen. Ben. 4, 28. 2. To make by cutting, to cut (poet.) : ferroque incidit acuto Perpotuos dentes et serrae repperit usum, Ov. M. 8, 245 : novas incide faces, tibi ducilur uxor, Virg. E. 8, 29. I N C I II. Trop. : A. To break off, interrupt, put an end to : pucma ad Caesarem. quod instirurram, incidi, have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 11: inciditur omnia jam deliberatio, si intclligitur non posse fieri, id. de Or. 2, 82, 336 ; cf. Liv. 32, 37, 5 ; and, tandem haec singultu verba inci- dente profatur, Stat. Th. 9, 884 : novas lites, Virg. E. 9, 14 : ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36 : vocis genus crebro incidens, i. e. broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217. B. To cut off, cut short, take away, re- move : media, to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47 : Tarquinius spc omni reditus in- cisa ex6Ulatum Tusculum abiit, cut off, Liv. 2, 15 fin. ; so, spe incisa, id. 3, 58, 6 ; cf. id. 44, 6, 13 ; and id. 44, 13, 3 : tontos actus, Sil. 3, 78 : ipsam, quam promimus horam casus incidit, Sen. Ep. 101 : testa- mentum, to annul, invalidate, Marc. Dig. 23, 4, 3.— Hence, A. incisum, i, n. Rhetor. 1. 1. for the Gr. n6fiuu, A section or division of a sen- tence, a clause: "quae nescio, cur, quum Graeci Ktiyuara et Kwha nominent, nos non recte incisa et membra dicamus," Cic. Or. 62, 211 (for which, incisiones et mem- bra, id. 64, 261) : incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri, Quint. 9, 4, 122 ; cf. id. ib. 22 ; 32 ; 44; 67; 123. * B. incise, adv., In short clauses : quo pacto deceat incise membratimve dici, Cic. Or. 63, 212 ; cf. incisim. incidilUS. a. »», v. incaeduus. , inciens. cntis, adj. [kindr. with eyicv- 05, iyKVpuv] Pregnant, with young : inci- entes oves, Var. R. R. 2, 2, 8 ; so, pavo- nes, Col. 8, 11, 8: sues, Plin. 11, 37, 84: paitus incientis pecoris, Col. 7, 3, 16. inClliSt e, adj. [contr. from incidilis, from incido] Cut in: fossae, i. c. ditches, trenches for carrying oft' water, Cato R. R. 155, 1.— Far more freq., II. Subst, in. Clle> is, 91,, A ditch, trench : incilia ape- lire, Cato R. R. 155, 1 ; so, ducere incile, Ulp. Dig. 43, 13, 1 ; App. M. 9, p. 221 :— in incili omnia adhaeserunt Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 3.— In masc, transl. : "'incites Stuipvyes," Gloss. Philox. incllo* al 'e, v. a. To rebuke, blame (an ante-class, word) : jure increpet inci- letque, Lucr. 3, 976 : me aliqutm oratio- ne, Pac. in Non. 125, 5 ; Lucil. ib. 7 ; sper- nere, inciiare probris, Att. ib. 1 : factum alicujus. id. ib. 3. incinctuS; a < urn > Part., from incingo. + incinerarium muliebre roiniste- rium (Hair -dressing), Chan's, p. 78 P. (cf. cinifto). inciniTO* x i- ctum, 3. v. a. [in-cingo, to inclose with a girdle ; hence] To gird, gird about, surround (mostly poet, and in post- Aug. prose ; not in Cic. ; espec. freq. in the Part, perf.) : (aras) vcrbenis siivaque incinxit agresti, Ov. M. 7, 242 : urbes turritis moenibus, id. Am. 3, 8, 47 : incingi zona, Ov. Her. 9, 66: Arcadiam Peloponnesiacae gentes undique incin- gunt, Mel. 2, 3 : — pars sese tortis se'rpen- tibus incingebant, Catull. 64, 259.— Mid. : (Tisiphone) Induitur pallam tortoque in- cingitur angue, Ov. M. 4, 483 : .nitidaque incingere lauro, i. e. crown thyself, id. .ib. 14, 720. — In the Part. perf. : incincrus cinctu Gabino, Liv. 8, 9, 9 : (Furiae) cne- rulea incinctae angui incedunt. Poet. ap. Cic. Acad. 2, 28, 89 : ambae (Nymphae) auro pictisque incinctae pellibus ambae, girded, Virg. G. 4, 342 ; cf., Lares. Ov. F. 2, 63, 4 : ineinctus tunicas mercator, id. ib. 5, 675 ; cf. id. Met. 13, 894 ; and, (fons) margine gramineo patulos ineinctus hia- tus, inclosed, id. ib. 3, 162. + incingrulum, i, "• [incingo] A gir- dle: " cingulum. a cingendo, quod incin- gulum, plerumque dicitur,'' Non. 47, 25. ijicino- ere, v. a. and n. [in-cano] To blow or sound, to sing (extremely rare ; not in Cic.): I, Act. : varios incinit.ore modos, Prop. 2, 22, 6: frequentumenta varia, Gell. 1, 11, 12. — U. Neutr.: si'mo- dulis lenibus tibicen incinat, Gell. 4, 13, 1. incipesso, ere, v. in( ipisso. incipiO< L ' e P'' ceptum. 3. (archaic, "INCEPSIT inceperir," Fest. p. 107) v. a. and n. [in-capio; lit. to seize upon, lay hold of; opp. to desinere, to leave oft', or desistere, to desist from : hence, with the 775 INCI accefsory idea of action J To begin to do something (in quite class, prose, viz. in Cic., only in the tcmpp. praess., while coe- ' pi is used in the tempp. per]}'.) ; constr. usually with the inf., less freq. abs., with the ace., all, or a local adverb : I, Act. : (a) c. inf. : ut homines mortem vel op- tare incipiant vel certe tiuiere desistant, Cic. Tusc. 1, 49, 117: tinnire, Plaut. Asin. 2, 4, 42 : bella gerere, Cic. N. D. 2, 3, 9 : leges negligere, id. Rep. 1, 43 Jin. : huic incipio sententiae diffidere, id. Tusc. 5, 1, 3 : nimis cito diligere, id. Lael. 21, 78 : omare nliquem, id. ib. 16, 60 : fossas com- plcre, Caes. B. G. 5, 51, 4: quum matu- rescere frumenta inciperent, id. ib. 6, 29, 4; cf. id. B. C. 3, 49, 1: quum primum pabuli copia esse inciperet, id. B. G. 2, 2, 2; cf., ictus erat qua crus esse incipit Ov. M. 6, 255 ; so id. ib. 8, 474 ; 15, 256 :— male quod inulier facere incepit, nisi id eflicere perpetrat, etc. ... Si bene facere incepit, etc. (shortly afterward, occepe- runt), Plaut. True. 2, 5, 12 and 14: satis nequam sum, utpote qui hodie inceperim Amare, id. Rud. 2, 5, 5 (/?) Abs. : ut in- cipiendi ratio fuerit ita sit desinendi mo- dus, Cic. Off. 1, 37, 135 : cf. Plin. Ep. 9, 4, 1 ; and Sen. Ep. 116 : dum incipimus, Quint 11,3, 144 : dura deliberamus, quan- go incipiendum sit, incipere jam serum est, id. 12, 6, 3 : in incipiendo, etc., id. 11, 1, 6 : ac statim sic rex incipit, thus begins (to speak), Sail. J. 109 fin. ; cf., nee sic in- cipies, ut scriptor cyclicus olim : Fortu- nam Priami, etc., Hor. A. P. 136 ; so, sic incipit. with a follg. direct quotation, id. Sat 2, 6, 79 ; Ov. M. 9, 281 ; and simply, incipit, Hor. S. 1, 9, 21 : sapere aude, In- cipe, make a beginning, begin, id. Ep. 1, 2, 41 : turpe inceptu est Ter. Ph. 2, 4, 16 : incipientes atque adhuc teneri (pueri), icho are beginning to learn, beginners, Quint. 1, 2, 26 ; so, incipiens, id. 2. 5, 18 ; 2, 6, 5 ; 8 prooem. § 1 : 3 ; 10, 7, 18, et al. — (y) c.acc: facinus audax incipit, Plaut. A ill. 3, 4, 1; so, facinus. Sail. C. 20, 8: piigilatum, Plaut. Capt 4, 2, 13: iter, id. Casin. 4, 4, 2 ; so, bellum (ppp. deponere), Sail. J. 83, 1 : tam prava, id. ib. 64, 2 : opus. Liv. 7, 34. 13 : sementem, Virg. G. t, 230 : Maenalios versus, id. Eel. 8, 21 : si id facere non potueris. quod, ut opinio mea iert, ne incipies quidem, Cic. Plane. 19, 48; so Quint. 1, 12, 5:— iter mihi in- ccpi, Plaut Casin. 2, 1, 16 ; so, tantum in- cepi operis, id. Men. 2, 3, 80. — Pass. : tanta incepta res est, Plaut. Capt. 2, 1, 31 : nup- tiarum gratia haec sunt ficta atque in- cepta. Ter. And. 5, 1, 17; id. ib. 3, 3, 7: si inceptam oppugnationem reliquissent, Caes. 15. G. 7, 17, 6 : quia die extremum erat, proelium non inceptum, Sail. J. 21, 2: iter inceptum celerant, Virg. A. 8, 90: inccptumque decurre laborem, id. Georg. 2, 39 : inceptum frustra summitte furo- rem, id. Aen. 12, 832 : deus me vetat In- eeptos iambos Ad umbilicum adduccre, Hor. Epod. 14, 7 : in re incipiunda ad de- fendendam noxiam, Ter. Ph. 1, 4, 48 : in contentionibus aut incipiendifl aut rinien- dis, Quint. 11, 3. 128 : n tantis princeps incipiendus erat. Ov. F. 5, 570. — (S) With ab or an adv. of place : a Jove incipien- dum putat, Cic. Hep. 1, 36 (ace. to the Gr. of Aratue, in a v - 2- incido, ad fin. no. A. incisura, ne,/. [2. incido] A cutting into, incision, incisure (a post-Aug. word), Col. 12, 54, 1; Plin. 11, 39, 94.— H. In partic. : ^, A natural incision, indenta- tion ; as in the palm of the hand, the bod- ies of insects, in leaves, etc., Plin. 11, 52, 114 ; 11, 1, 1 ; 15, 11, 11 ; 26, 8, 29.— B. In painting, A division between the light and shade, Plin. 33. 13, 57. 1. inclSUS, a , um , Part., from 2. in- cido. *2. incisuSi us , m . [~- incido] An in- cision : 1'lin. 16, 12, 23. + incitabilis 'itapo\oi/nk6s, Gloss. Philox. incrtabuluill, ', «■ [incito] An in- centive, stimulus ; incitabulum ingenii vir- tutisque, Gell. 15, 2, 3. incitainentum, i, «. [id.] An in- citement, inducement, incentive: et pericu- lorum et laborum, * Cic. Arch. 10, 23 ; so, educandi, Plin. Pan. 27, 1 : ad honeste mo- riendum, Curt. 9, 5. — In the plur. : incita- menta irarum, Tnc. A. 1, 55. incitatc, odv., v. incito. Pa., ad fin. incitatlO, onis, /. [incite] An incit- ing, incitement in an active and passive sense (a Ciceron. word) : I. Act. An in- citing, rousing, instigating : languentis populi, Cic. de Or. 2, 9, 35 : acris et vehe- mens, id. ib. 2, 43, 183.— H. Pass., Vio- lent motion, rapidity, vehemence, ardor, en- ergy : * A. Lit: qui (sol) tanta incita- tione fertur. ut, celeritas ejus quanta sit, ne cogitari quidem posfiit, Cie. Acad. 2, 26, 82. — B. Trop. : est quaedam animi incitatio atque alacritas naturaliter inuata omnibus, quae studio pugnae incenditur, * Cars. B. C. 3, 92, 3 : mejlti», Cic. Div. 1, 40, 89 : sic evolavit oratio, ut ejus vim at- INC I que incitationem aspexerim, id. de Or. 1, 35, 161. incitatorj 6™, m. [id.] An inciter, instigator (a post-class, word) : Fauni vaticinantium incitutores, Front. Eloqu. mcd. ; Prud. arsi/i. 10, 67 : male sauus, Amm. 28, 1. incitatrix, i" 9 /- [incitator] She that incites or instigates (eccl. Lat.) : incitatrix ad vitia, Am. 2, 64 : libidinum (opulentia), Lact Ira D. 23 : licentiae, Nazar. Tan. ad Const. 34. 1. inci tatus, a, um, Part, and Pa., from incito. * 2. illCltatuG, us, m. [incito] Rapid motion : assiduo mundi incitatu, Plin. 2, 45, 45. !incitcg"a machinula, in qua consti- tuebatur in convivio vini amphora, de qua subinde deferrentur vina, Fest. p. 107 [mu- tilated from iyyuBiiKn or ayyoOijKq ; v. Mull. N. cr.]. incito, avi, atum, 1. v. a. [in-cito] To set in rapid motion, to hasten, urge for- ward ; and with se, to put one's self in rapid motion, to haste (freq. and quite class.): I, Lit: vehementius equos inci- tare, Caes. B. C. 2, 41, 4 : pavor incitat ar- tns, Lucr. 3, 744 : saxa per pronum, Sail. Frgm. np. Non. 555, 1 : hastas, V«l. Fl. 1, 409 : stellarum inotus turn incitantur, turn retardantur, Cic. N. D. 2, 40, 103 : naves longas remis, Caes. B. G. 4, 25, 1 ; cf., lin- tres magno sonitu remorum incitatae, id. ib. 7, 60, 4 ; so, navigio remis incitato, id. ib. 3, 14, 6 : — alii ex castris sese incitant, sally out, id. B. C. 2, 14, 3 ; cf., quum ex alto se aestus incitavisset had rushed in, id. B. G. 3, 12, 1 ; and with this cf., qua major vis aquae se incitavisset, id. ib. 4, 17, 7 : — duabus ex partibus sese (naves) in earn (navem) incitaverant, id. B. C. 2, 6, 4 ; cf. id. ib. 3, 24, 3. — Proverb., inci- tare currentem, to spur a willing horse, i. e. to urge a person who does not need urging, Cic. Phil. 3, 8, 19 ; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 16 ; v. curro. B. I" partic, To cause to grow lar- ger, i. e. to augment, increase, to promott the growth of (so not ante-Aug. ; cf. exci- to, no. I. B) : (Enipeus amnis) hibernis in- citntus pluviis, swollen, Liv. 44, 8, 6 : fre- quentibus fossuris terra permiscetur, ut incitari vitis possit, Col. 4, 22 ; 3 ; so id. 4, 33 fin.; 3, 21,7. II, Trop., To incite, encourage, stimu- late, rouse, excite,- spur on : A. In gen.: aliquem imitandi cupiditate, Cic. Brut. 92, 317 : quibus (causis) mentes aut incitan tur aut rerlectuntur, id. de Or. 1, 32, 53; so, animos, opp. scdare, id. Or. 19, 63 : ip- sum ingenium diligentia etiam ex tardi- tate incitat id. ib. 2, 35, 147 : quorum stu- dio legendi meum scribendi studium in dies incitatur, id. Div. 2, 2, 5 : quamquam ea incitatur in civitate ratio vivendi, id. de Or. 3, 60, 226 : stultas cogitationes, Hirt B. G. 8, 10, 4 : — quoniam ad hanc vo- luntatem ipsius naturae stimulis incita- mur, Cic. Rep. 1, 2 fin.; cf., juvenes ad studium et ad laborem, id. de Or. 1, 61, 262 ; and, aliquem ad servandum genuB hominum. id. Fin. 3, 20, 66 : multa Caesa- rem ad id bellum incitabant, Caes. B. G. 3, 10, 1 ; so. aliquem ad helium atque nr- ma, Liv. 1, 27, 3 : aliquem ad nmplissimam spem, Suet. Caes. 7 : cujus voluptatis avi- dae libidines temerc et etfrenate ad poti- undum incitarentur, Cic. de Sen. 12, 39. B. In partic: 1, To inspire: nam terrae vi6 Pythiam Delphis incitiibat, na- turae Sihyllam, Cic. Div. 1, 36, 79 : men- te incitari, id. Acad. 2, 5, 14 ; Catull. 63, 93. 2. In a bad sense, To excite, arouse, stir- up : neque enim desunt, qui i6tos in mo atque in optimum quemque incitent, Cic. FI. 28, 66 ; cf. id. Fam. 12, 2. 1 ; and, et consules senatum in tribunum et tribu- nuB populum in consules mcitabat, Liv. 4, 2, 1 ; so id. 8, 33, 1 : opifices facile contra vos incitabuntur, Cic. Acad. 2, 47, 144 (shortly before, conc.ite.vtnr) ; so Hirt. B. G. 8, 35 fin. : milites nostri pristini diei perfidia incitnti, Caes. B. G. 4, 14, 3 : civ- itn8 ob earn rem incitata, id. ib. 1, 4 : ju- dices. Quint. 6, 4, 10. 2, (ace. to no. I. B) To augment, in- crease, enhance : consuetude exercitatio- que et intelligendi prudentiam acuit et IN C L eloqucndi celeritatem incitnt, Cic. de Or. 1, 20, 90 ; so, coelibuni poenas, Tac. A. 3, 25. — Hence Incltatus, 11,11111, Pa. (set in rapid mo- tion ; hence) Swiftly running, flowing, sailing, flying, etc.; in gen., rapid, swift: A. Lit.: imperator equo incitato se in folates immittens, at fult speed, Cic. N. D. 3, 6, 15; so, equo inuitato, Caes. B. G. 4, 12 fm. (for which, also, citato equo ; v. cito) : milites cursu incitato in eummo colle ab hostibus conspiciebantur, advancing rap- idly, id. ib. 2, 20", 3 ; ef. in the follg. no. B : mundi incitatissima conversio, Cic. Rep. 6. 18 (shortly before, conversio eoncita- tior). — B. Trop. : cursus in oratione in- citatior, Cic. Or. 59, 201 ; cf. so of speech, Herodotus sine ullis salebris quasi seda- ttis amnis fluit : Thucydides incitatior fer- tur, id. ib. 12, 39. Adv., incitate, (according to no. B) Of speech. Quickly, rapidly, violently : fluit incitatius, Cic. Or. 63, 212: quod incitati- us feratur (locutio), id. ih. 20. 67. 1. incitus. a . urn, adj. [in-citus] Set in rapid motion, rapid, swift, violent (a poet, word) : venti vis incita, Lucr. 1, 272 : inciti atque alacres Delphini, Cic. poet. N. D. 2, 35, 89 : hasta, Virg. A. 12, 492 : silex, Sil. 1. 491 : incita longis Porticibus conjux fugit, Val. Fl. 1, 728. 2. inCltUS) h, urn, adj. [2. in-citus, unmoved; hence] Of a chess-man that can not be moved, Immovable: "(calcu- li) qui moveri omnino non possunt, inci- tos dicunt. Undeetegentes homines inciti vocantur, quibus spes ultra proccdendi nulla restat," Isid. Orig. 18, 67. Used only in the ante- and post-class, authors in the transf. phrase, ad incita or ad in- citas ()'. e. calces) aliquem redigere. dedu- cere, redire, etc., to bring to a stand-still, reduce to extremity : Sy. Profecto ad inci- tas lenonem rediget, si cas abduxerit. Mi. Quin prius disperibit faxo, quam unam calcem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 85 : id. Trin. 2, 4, 136 : villicum corrupit, ad in- cita redegit, Lucil. in Non. 123, 27 : illud ad incita quum redit atque internecionem, id. ib. 25 : Kpirotae ad incitas, intolerandi tributi mole depressi, Mamert. Grat act. ad Jul. 9 : ad extremas incitas deducti, App. M. 3, p. 229 ed. Oud. incivilis- e, adj. [2. in-civilis] Un- mannerly, impolite, uncivil : hence, also, unreasonable, unjust (a post-class, word) : homo ferus et incivilis ingenii, Eutr. 9, 27; so, saevi atque inciviles animi, Aur. Vict. Caes. 22 : verba, Gell. 10, 6, 3 : poe- nae, Ulp. Dig. 48, 19, 9 ; so, factum, id. ib. 50, 13, 3 ; cf. Paul. ib. 23, 2, 67.— Adv., inciviliter, Without civility, uncourtc- ously : aliquem tractare, App. M. 7, p. 495 Oud. ; so, extorta (bona), Ulp. Dig. 4, 2, 23 : instituti novi rivi, id. ib. 50, 13, 2. — Comp. : praefecturam egit aliquanto in- civilms et violentius, Suet. Tit. 6 ; Flor. 1,26. incivllitas. atis, /. [incivilis] Un- courteousness, incivility (post-class, and very rare) : per incivilitatem militis, Amm. 18,2. inciviliter- acl >'-< v - incivilis, ad fin. inclamatio. onis,/ [inclamo] A call- ing out, exclaiming against one (a post- class, word) : imprecationis et commina- tionis, Tert. adv. Marc. 4, 41. * inclamito- ar e, v. intens. a. [id.] To call out or exclaim agaiustone ; hence, to abuse, scold : inclamitor quasi servus, Plaut. Epid. 5, 2, 46. inclamo- » v >> «turn, 1. v. a. and n. [in-clamo] To cry out to, to call upon, in a good or bad sense ; to call upon for as- sistance, to invoke ; to call out or exclaim against, to abuse, scold : I, In a good sense (quite class.) : comitem suum incla- mavit, Cic. Inv. 2, 4, 14 : Fulvium Tau- rea nomine inclamavit, Liv. 26, 15, 11 : delphinus inclamatus a puero, Plin. 9, 8, 8 : nomen alicujus, Coel. in Quint. 4, 2, 124. — Abs. : ita te para, ut, si inclamaro, advoles, call out, Cic. Att. 2, 18 fin. : cf. id. ib. 2, 20, 5 : nemo inclamavit patrono- rum, id. de Or. 1, 53 flu. : quasi inelama- ret ant testaretur locutus est, Quint. 11, 3, 172. — IJ, In a bad sense (so mostly ante- class, and post-Aug.; perh. not in Cic): " inclamarc couviciis et maledictis insec- INCL tari," Fest. p. 108 : nolito acriter Eum in- clamare, Plaut. Cist. 1,1. Ill ; so. aliquem, id. Mil. 4, 2, 14 ; Stich. 2, 2. 4 ; True. 3, 2, 4 : — dum Albanus excrcitus inclamat Cu- riatiie, uti opem fcrant fratri, Liv. 1, 25, 9 : so, timidae puellae, Ov. Am. 1, 7, 45 : — in aliquem, to cry out aloud, Gell. 5, 9 fin. ; so, contra aliquem voce quam max- ima, Aur. Vict. Epit. VI fin.; cf., "quo tu turpissime," magna Inclamat voce, Hor. S. 1, 9, 76. inclarCSCO. rid, 3. v. inch. n. [in cla- resco] To become famous or celebrated (a post Aug. word) : docendi gencre inaxi me inclaruit, Suet. Gramm. 17 ; ef. ib. 18 ; so Plin. 35, 11, 40, § 130 : in auro caelando, id. 33, 12, 55 : quae artes pluribus incalu- ere exemplis, id. 7, 37, 38. inclarus- «> um i ai, j- [ 2 - in-clarus] Obscure (late Lat. and extremely rare) : tides, Synim. Ep. 3, 4. inclemens. entis, adj. (2. in-clemens] Unmerciful, rigorous, harsh, rough, se- vere (as an adj. perh. not ante-Aug., and very rare) : increpabant inclementem dictatorem, Liv. 8, 32, 13 : signifer, Sil. 8, 440 : — verbo inclementiori appellari, Liv. 9, 34, 23 : — inclementissimus, Macr. Somn. Scip. 1, 10. — Adv., inclementer, Rigor- ously, harshly, roughly, severely : in ali- quem dicere, Plaut. Am. 2, 2, 110 ; so, di- ccre, id. Pseud. 1, 1, 25 : loqui alicui, id. Poen. 5, 5, 44 : censuit. Plin. 18. 6, 7, § 35 : si quia est, qui dictum in se inclementius existimabit esse, Ter. Eun. prol. 4 ; Liv. 3, 48, 4._ inclementer, "do., v - inclemens, ad fin. inclemcntia, "' ' finclemeus) Un- mercifulness, rigor, harshness, roughness, severity (poet, anl in post-cla-s. prose) : divum inclemtntia, divum Has evertit opes, Virg. A. 2, 602 : — durae mortis, id. Georg. 3,"eS : so, gravis fati, Stat. S. 1, 4, 50 : maris, Claud." B. G. 210 : coeli, Just. 9. 2 : dirae formae (Plutouis), Claud. Rapt. Pros. 1, 82. * inclinablliSi e, adj. [inclino] That readily leans to any thing, inclinable ; trop. : in pravum inclinabiles animi. Sen. Ep. 94 med. inclinamentum- i. n. [id.] in gramm. lang., The formative termination of a word: inclinamentum hujuscemodi verborum, ut vinosns, mulicrosus, numo- sus, signat copiam quandam immodicam rei, Nisid, in Gell. 4. 9, 2. incllnatio- onis, /• [id-] A leaning, bending, inclining to one side (quite class., esp. in the trop. signif.) : J. Lit. : (corporis) ingressus, cursus, accubitio, in- clinatio, sessio, etc., Cic. N. D. 1, 34, 94 ; so, corporis, Quint. 1, 11, 16 : fortis ac vi- rilis laterum, id. ib. 18 : incumbentis in mulierculam Verris, id. 11, 3, 90 : alterna egerunt scobem, Plin. 16, 43. 83 : merso navigio inclinationelaterisunius, id. 8, 51, 77. — 'n the plur. : variis trepidantium in- clinationibus, Tac. H. 2, 35 ; Plin. 37, 10. 58. B. in partic, coeli, a trans], of the Gr. K\ipa, The inclination or slope of the earth from the equator to the pole, a par- allel of latitude, clime, Vitr. 1, 1 ; Gell. 14, 1, 8 ; for which, mundi, Vitr. 6, 1. ff, Trop., An inclination, tendency: A. In gen.: inclinatio ad mcliorem spem, Cic. Sest 31, 67 : crudelitas est in- clinatio animi ad asperiora, Sen. Clem. 2, 4 med. : alii (loci communes) ad totius causae inclinationem (faciunt), Quint. 5, 13, 57. B. in partic, Inclination, bins, favor: voluntatis, Cic. de Or. 2, 29, 129 ; cf., vo- luntatum, id. Mur. 26, 53 : judicum ad ali- quem. Quint. 6. 1. 20 : principum inclina- tio in hos, oft'ensio in illos. Tac A. 4, 20 : utendum ea inclinatione Caesar ratus, id. ib. 1, 28 ; so, senatus. id. ib. 2, 38 : animo- rum, Liv. 44, 31, 1 : in aliquem, Tac. H. 2 92. C. Transf. : 1. (qs„ a leaning or bend- ing out of its former position : hence) An alttration, change : j-ictatio corporis, in- clinatio vocis, Cic. Brut. 43, 158 : commu- nium tempornm. Cic. Ball). 26, 58 : an ig- noratis, populi Romani vectigalia perlevi saepe momenta fortunae inclinatione h m- poris prndere? id. Alt. 2, 29, 80; cf. id. Phil. 5, 10, 26; and, hoc amplius Theo- 1N C L phrastU8 (scripsit), quae essent in re pub- lica rerum inclination) s et momenta tem- porum, id. Fin. 5, 4, 11 ; so too, inclinati- onus temporuni atque momenta, id. Fam. 6, 10, 5 ; cf. also id. Plane. 39, 94. 2. I" the old gramm. lang., The forma- tion, derivation of a word: Var. L. L. 9, 1, 126, § 1. 1. inclinatus- ". *"n. P"^- antl Fa < from inclino. "2. inclinatUS, "fl, m - [inclino] In gramm. lang., The formation, derivation of a word: (Jell. 3, 12, 3. 1. inclinis, e . ".dj. [in-clino] Bend- ing, bowing (post-Aug. and very rare) : Val. Fl. 4, 307 : inclinis atque huinilis, Mimic. Fel. Oct. 3 fin. * 2. inclinis, r - adj. [2. in-clino] Un- bending, unutterable : islanil. 1, 596. in-clino, nvi, atum, 1. v. a. and n. [Cl.INU, cl.uatus] I, Act., To lean, bend, incline a thing in any direction ; to bend down, bow a thing : £^ Lit. : 1, In gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic.) : genua arenis, Ov. M. 11, 355 : rector maris omnes Inclinavit aquas ad avarae litora Trojae, id. ib. 11, 208 : incli- nato in dextruin capite, Quint. 11, 3, 119 ; so id. ib. 69 : inclinata utrolibet cervix, id. 1, 11,9 : polliceintusinclinato, id. 11,3, 99 : arbor Incliuat varias pondere nigra co- mas, Mart. 1, 77, 8 : sic super Aetaeas agilis Cylltnius arces Inclinat cursus, Ov. M. 2, 721 : at mihi non oculos quisquam inclinavit euntes, ;'. c. closed my sinking eyes, Prop. 4, 7, 23 : — prius sol meridie se inclinavit, quam, etc., Liv. 9, 32, 6 ; cf., in- clinato in postmeridianum tempus die, Cic. Tusc. 3, 3, 7. — M i d. : inclinari ad ju- diccm (app. reclinari ad suos, Quint 11, 3, 132 :) tt rra inclinatur retroque rccellit, bends doun. bows, Lucr. 6, 572. 2. In partic: a. 1" milit. lang., To cause to Jail back or give way : ut Hostus cecidit, confestim Romana inclinatur aci- es. Liv. 1, 12. 3 : turn inclinari n m in fu- gam apparuit, id. 7, 33, 7. Cf. under no. II. — b. ' n « n obscene sense, To lie down, stretch out for copulation: jam inchnabo me cum liberta tua, Plaut. Pers. 4, 8, 7 : Juv. 10, 224 ; so, ipsos maritos, id. 9. 26. 3. Transf., of color, Toinclineto: co- lore ad aurum inclinato, Plin. 15, 11, 10: colons in luteum inclinati, id. 24, 15. 86. B. Trop. : 1. I n gen., To turn or in- cline a person or thing in any direction : se ad Stoicos, Cic. Fin. 3, 3. 10: cnlpam in aliquem, Liv. 5. S, 12: quo se fortuna, eodem etiam favor hominum inclinat, Just. 5, 1 fin. : judicem inclinat miseratio, moves, Quint. 4, 1, 14 : haec aniinum incli- nant, ut credam, etc., Liv. 29, 33. 10. — M id.: quamquam inclinari opes ad Sabinos, rege inde sumpto videbantur, Liv. 1, 18, 5. 2. In partic: a. To change, alter from the previous condition, anil esp. for the worse, to bring down, abase, cause to decline : se fortuna inclinaverat, Caes. B. C. 1, 52, 3 ; ut me pnululum inclinari ti- more viderunt, sic impulerunt, to give way, yield, Cic. Att. 3, 13, 2 : eloquentiam, Quint. 10, 1, 80. lj. In gramm. lang., To form or inflect a word by a change of termination (post- class.) : (riuosus aut vitiosus) a vocabulis, non a verbo inclinata sunt Gell. 3, 12. 3 ; | so id. 4, 9. 12; 18, 5, 9 : partim hoc in loco adverhium est, neque in casus inclinatur, id. 10, 13. 1. II. Neut. (i. q. ace. to no. I., se), To bend, incline, decline. A^ L i t. (so rarely, and not in Cic.) : paullnm inclinare necesse est corpora, Lucr. 2, 243: sol inclinat Juv. 3, 316; hence also, inclinare meridiem sentis, Hor. Od. 3. 28. 5. 2. In partic, in milit. lang.. To yield, gire way : ita conflixenmt ut aliquandiu in neutram partem inclinarent acies, Liv. 7, 33, 7 : in fugam, id. 34, 28^». B. Trop., To incline to, be fnrorably j disposed toward any thing (so also : n Cic.) : J si se dant et sua sponte quo impellimus, inclinant et propendent, etc., Cic. de Or. 2, 44, 187; so, inclinare ad voluptatem | audientium. Quint. 2, 10, 10; and. in stir- | pern r. giam inclinavere sttuliis. Curt. 10, ! 7 : amicus du'eis, Qmim men compenset I vitiis bona, pluribus hisce . . . incline t, Hor-. 777 IN CL S. 1, 3, 71 : quum sententia senatus incli- naret ad pacem et foedus faciendum cum Pyrrho, Cic. de Sen. 6, 16 ; so, multorum eo inclinabant sententiae, ut tempus pug- nae differretur, Liv. 27, 46, 7 ; and, incli- navit sententia, suum in Thessaliam ag- raen demittere, id. 32, 13, 5 : ut belli cau- sa dictatorem creatum arbitrer, inclinat animus, Liv. 7, 9, 5. 2. In par tic, To change, alter from its former condition (very rarely) : incli- nant jam fata ducum, change, Luc. 3, 752. — Hence inclinatus, a, um, Pa. : A. Bent down, sunken ; of the voice, low, deep: vox, Cic. Or. 17, 56 ; cf., inclinata ululantique voce more Asiatico canere, id. ib. 8, 27. — B. Inclined, disposed, prone to any thing : plebs ante inclinatior ad Poenos fuerat, Liv. 23, 46, 3 : ipsius imperatoris animus ad pacem inclinatior erat, id. 34, 33, 9 ; T ac. H. 1, 81. — C. Sunken, fallen, deteri- orated: ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscere, Cic. Fam. 2, 16, 1. — In the neutr.plur., subst. : rerum inclinata ferre, i. e. troubles, misfortunes, Sil. 6, 119. inclltUS* a > um, v ' inclutus, ad init. includo- si, sum, 3. v. a. [in-cludo] To shut up, confine, keep in (quite class.) ; constr. with in c. abl. or ace., rarely with the simple abl. or dat. I. Lit.: habemus senatusconsultum inclusum in tabulis, tamquam in vagina reconditum, Cic. Cat. 1, 2, 4 : armatos in cella Concordiae, id. Phil. 3, 12, 31 : omne animal in mundo intus, id. Univ. 10 : dum sumus inclusi in his compagibus corpo- ris, id. de Sen. 21, 77 : consule in carcere incluso, id. Att. 2, 1, 8 ; cf. in the follg., avis inclusa in cavea, Cic. Div. 2, 35, 73 ; cf. in the follg., (Animus) inclusus in cor- pore, Cic. Rep. 6, 26 : Phidias sui similem speciem inclusit in clypeo Minervae, in- cluded, inserted., id. Tusc. 1, 15, 34 : — ali- quem in custodias, id. Verr. 2, 5, 55, 144 ; cf, aliquem in carcerem, Liv. 38, 59 fin. : inclusi parietibus, Cic. Rep. 3, 9 ; cf., ali- quem carcere, Liv. 38, 60, 6 ; and, inclu- sus cavea, Ov. Ib. 521 : minora castra in- clusa majoribus, Caes. B. C. 3, 66, 5 ; cf. id. ib. 3, 67 fin. ; so, grandes smaragdos auro, i. e. to set, Lucr. 4, 1123 ; cf , suras auro, to sheathe, Virg. A. 11, 488 ; 12, 430 : — corpora furtim Includunt caeco lnteri, Virg. A. 2, 19 :— inclusum atque abditum latere in occulto, Cic. Rab. perd. 7, 21 : — pars Heracleae incluserunt sese, Liv. 36, 17, 9 ; for which, Aetolorum utraeque ma- lms Heracleam sese incluserunt, id. 36, 16, 5. — Poet. : hue aliena ex arbore ger- men Includunt, i. e. ingraft, Virg. G. 2, 76. B. Transf. : 1, To obstruct, hinder, stop up (so rarely, and mostly post-Aug.) : dolor includit vocem, Cic. Rab. Post. 17, 48 ; so. spirituin, Plin. 11, 37, 84 : lacri- mas (dolor), Stat. Th. 12, 318 : os alicui inserta spongia, Sen. de Ira, 3, 10. — 2. To bound, limit : Asiam in duas partes Agrippa divisit : unam inclusit ab oriente Phrygia... alteram determinavit ab ori- ente Armenia minore, etc., Plin. 5, 27, 28 fin. II. 'Prop.: A. I" gen., To include, inclose, insert in any thing : Q.VA DE ItE AGITVR illud, quod multis locis in juris- consultorum includitur formulis, Cic. Brut. 79, 275 : — in hujus me tu consilii so- cietatem tamquam in equum Trojanum cum principibus includis? Cic. Phil. 2, 13, 32: quam (opinationem.) in omnes defini- tiones superiores inclusimus, id. Tusc. 4, 7, 15; id. Att. 13, 19, 3 :— ilia quae mini sunt inclusa medullis, id. ib. 15, 4, 3 ; cf. Liv. 24, 8, 7 : verba versu includcrc, Cic. de Or. 3, 48, 184 : si aperias haec, quae verbo uno inclusa crant, Quint. 8, 3, 68 ; id. 12, 10, 66: antiquo me includcre ludo quaeris, Hor. Ep. 1, 1, 3 :— nrnoBcaiav quam postulas, includam orationi meae, Cic. Att. 1, 13, 5 ; cf. Liv. 45, 25, 3 :— intus inclusum periculum est, Cic. Cat. 2, 5, 11. B. In partic, with respect to time, To close, finish, end (poet, and in post- Aug. prose) : sic nobis, qui nunc magnum spiramus amantes, Forsitan includct cras- tina fata dies, Prop. 2, 15, 54 ; cf. Sil. 13, 686; and, quae (tempora) semel Notis condita fastis Inclusit volucriB dies, Ilor. 778 IN C O Od. 4, 13, 16 ; so, hujus actionem (vespe- ra), Plin. Ep. 2, 11, 18 : mellationem idi- bus Nov. fere, Plin. 11, 16, 15 : omnes po- tiones aqua frigida, Cels. 1, 8 fin. * incluSlOi on 'S> /• [includo] A shut- ting up, confinement : Bibulum, cujus in- clusione contcntus non eras, interticere volueras, Cic. Vatin. 10, 24. inclusor, oris, m. [id.] One who in- closes, enchases (late Lat.) : inclusores ami atque gemmarum, setters, Hier. in Jerem. 5,24. inclusus, a, um, Part., from includo. inclutus (also written inclyt. and in- clit. ; the first syll. accented ace. to Cic. Or. 48, 159), a, um, adj. [1. in-clueo ; cf the Gr. kXvtos, from kAucj, much heard of, talked of, praised ; hence] Celebrated, re- nowned, famous, illustrious, glorious (an- te-class, and mostly poet. ; not in Cic. or Caes.) : hie occasu' datu'st at Horatius inclutu' saltu..., Enn. Ann. 2, 19: Jovi opulento, incluto, supremo, etc., Plaut. Pers. 2, 3, 1 : inclute Memmi, Lucr. 5, 8 ; cf. 3, 10 : Ulixes, Hor. S. 2, 3, 197 ; Plaut. Ps. 1, 2, 41 : dux inclutissimus, Col. 1, 4, 2: — augusto augurio postquam incluta condita Roma 'st, Enn, Ann. 1, 116; cf, incluta bello Moenia Dardanidum, id. ib. 14, 9, and imitated in Virg. A. 2, 241 : inclu- tissima claritudo, Cato in Gell. 3, 7, 19 : judicium. Poet. ap. Cic. Div. 1, 50, 114 : justitia religioque Numae Pompilii, Liv. 1, 18, 1 : gloria Palamedis fama, Virg. A. 2, 82 : Sagaris fluvius ex inclutis, Plin. 6, 1, 1. — Poet, with the gen. : incluta leti Lu- cretia, Sil. 13, 821. — Camp, and Adv. do not occur. inclytUSi a > um, v - inclutus. incdactus, a, «m> adj. [2. in-coac- tus] Uncontpdlcd, unconstrained, voluntary (post-Aug. and very rare) : omne hones- turn injussum incoactumque est, Sen. Ep. 66 med. : voluntas, Val. Max. 4, 7. incoctllis, e, adj. [incoquo] * I. Cooked in any thing: "incoctile ivvli-nni- vov," Gloss. Philox. — * H. T r a n s f., subst., incoctilia, ium, n. (sc. vasa), Vessels over- laid or washed with metal, tinned vessels, Plin. 34, 17, 48. * incOCtlOt onis, /. [incoquo] A boil- ing in any thing, an incoction (late Lat.), Coel. Aur. Tard*. 4, 3 med. 1. inCOCtuS) «, um, Part., from in- coquo. 2. incoctus, a, um, adj. [2. in-coquo] Uncooked, raw (ante-class, and very rare) : incoctum non expromit, bene coctum da- bit, Plaut. Mil. 2, 2, 53 : caro, Fab. Pict. in Gell. 10, 15, 12. incocnatUS* a, um, adj. [2. in-coena- tus) That has not dined or eaten, dinner- less, hungry, fasting (ante- and post-clas- sical) : bibat aquam mulsam, cubet incoe- natus, Cato R. R. 156, 4 : superi incoenati sunt et coenati inferi, Plaut. Aul. 2, 7, 6 : senex, id. Casin. 4, 2, 9 ; cf. the follg. art. : pridie incoenato dare medicamenta, Scrib. Comp. 140. * incoenis* e. adj. [2. in-coena] That has not dined, dinnerless : senex, Plaut. Casin. 4, 1, 18 (for which, incoenatus, ib. 4, 2, 9). incoeno. are, v. n. [1. in-coeno] To dine any where : incoenante eo, Suet. Tib. 39 dub. (al. coenante eo). incoeptum and incocpto, v. in- cept. inCOgltabilis, e, adj. [2. in-cogitabi- lis] J. Act., Thoughtless, inconsiderate (an- te- and post-class.) : nunc demum scio, me fuisse excordem, caecum, incogitabi- lem, Plaut. Mil. 2, 6, 63; so Lact. 1, 8.— U. Pass., Inconceivable, incomprehensible (post-classical): immensitas efficientiae, Mart. Cap. 9, 312 : dementia, Amm. 15, 3 : incogitabile est, eandem esse causam, etc., Frgm. Jur. civ. ed. Mai. p. 23. incOgltanS; antis, adj. [2. in-cogi- to] Thoughtless, inconsiderate (a Teren- tian word) : ni fuissem incogitans, Ter, Ph. 1, 3, 3 : adeon' te esse incogitantem atque impudentem, ut? etc.. id. ib. 3, 2, 14. „(*incogitantia, «, / [vncogitana] Thoughtlessness, inconsidcraLcness, Plaut. Merc. 1, 1, 27.) inCOgltatUSi a, um, adj. [2. in-co- gito ] I. Pass., Unconsidered, unstudied i (post-Aug.) : opus, Sen. Ben. 6, 23 med. : IN C O — alacritas, id. Ep. 57.— II. Act., Thought- less, inconsiderate (ante- and post-class.) : animus, Plaut. Bac. 4, 3, 1: ne incogitati dicere cogerentur, Lampr. Alex. Se.v. 16. * incogltO) are, v. a. [1. in-cogito] To think of, contrive, design: fraudem socio, Hor. Ep. 2, 1, 122. incognitUS; a, um, adj. [2. in-cogni- tusj Not examined, untried: vestra solum legitis, vestra amatis, ceteros causa incog- nita condemnatis, Cic. N. D. 2, 29, 73 : res, id. Caec. 10, 29. — II. Not known, unknown (quite class. ; espec. freq. in Cic.) : ne in- cognita pro cognitis habeamus. Cic. Off. 1, 6, 18 : insperatum omnibus consilium, incognitum certe, id. Phil. 4, 1, 3 : falsa aut incognita res, id. Acad. 1, 12, 45 : EF- FATA FATIDICORVM, id. Leg. 2, 8, 20 : quae omnia fere Gallis erant incognita. Caes. B. G. 4, 20. 3 ; so c. dat., id. ib. 4, 29, 1 : lex, Cic. Agr. 3, 10, 25 : biduum ad re- cognoscendas res datum dominis, tertio incognita sub hasta veniere, unclaimed, Liv. 5, 16, 7 : palus oculis incognita nos- tris, i. e. unseen, Ov. M. 2, 46 : quum in- cognitum (eum) alias haberet, did not know, Suet. Aug. 94 : — nihil ejusmodi in- venio ; itaque incognito nimirum assen- tiar, Cic. Acad. 2, 35, 113 ; cf. id. ib. 2, 36, 114 ; and, contineo igitur me, ne incognito assentiar, id. ib. 2, 43, 133. * inCOgHOSCO) ere, 3. v. inch. n. []. in-cognosco] To learn, find out a thing : ut incognosceret, quisnam esset, App. Fl. p. 362 (dub. al. cognosceret). * incohlbeOj eve, v. a. [1. in-cohibeo] To hold together any thing: corpore qui nostro rarus magis incohibessit, Lucr. 3, 445. incdhlbiliS) e, adj. [id.] That can not be held or kept together (a post-class, word) : eo genere oneris tarn impedito ac tain incohibili {al. incoibili, that can not be united), Gell. 5, 3, 4. — H. That can not be restrained : cursus, Amm. 24, 1 med. incoi.bilis. [%■ in-eoeo] v. incohibjlis. incoinquinatus. a, um, adj. [2. in- coinquinatus] Un defiled, unpolluted (late Lat.) : corpus, Vulg. Sap. 8, 20. incdla, ae, comm. [in-colo] An inhab- itant of a place, a resident : "inrola est, qui in aliquam regionem domicilinm su- um contulit, quern Graeci irnp'uKov ap- pellant," Pomp. Dig. 50, 16, 239 : opp. ci- vis ; peregrini autem atque incolae offici- um est, etc., (* a foreign resident), Cic. Off. 1, 34, 125 : incola et his magistratilms jia- rere debet, apud quos incola est, et illis, apud quos civis est. Gai. Dig. 50, 1, 29 ; Cic. Verr. 2, 4, 11, 26 : sunt enim e terra homines, non ut incolae atque habitato- res, id. N. D. 2, 56, 140: Coloneus ille lo- cus cujus incola Sophocles ob oculos ver- sabatur, id. Fin. 5, 1, 3 : (Socrates) totius mundi se incolam et civem arbitrabatur. id. Tusc. 5, 37, 108 : audiebam Pythago ram Pythagoreosque incolas paene nos- tros, almost our countrymen, id. de Sen. 21, 78 : Pergama, Incola captivo quae bove victor alat, Ov. Her. 1, 52; so, Phryx, Luc. 9, 976. — Poet., in apposition : Came- ren incola turba vocat, the natives. Ov. F. 3, 582. — If, Transf., of animals and in- animate things : aquarum incolae, Cic. Tusc. 5, 13, 38 : rana stagni incola, Phaedr. 1, 6, 5: novum incolam (piscetn) man dedit, Plin. 9, 17, 29 : — quae (arbores) in- colarum numero esse coepere, i. e. indig- enous, id. 12, 3, 7 : Addua, Ticinus, Min- cius, omnes Padi incolae. i. e. flowing into the Po, id. 3, 19, 23 : me Porrectum ante fores objicere incolis Ploraresaquilonibus, native, Hor. Od. 3, 10, 4. incdlatUSi us, m. [2. incolo] A resid- ing, an indwelling in a place (a post- classical word) : Modest. Dig. 50, 1, 34 :— per incolatum Spiritus Sancti, Tert. Res- Cam. 26. 1. incolo, lOi, 3. (post-class, collat. form incolo, are, Tert. Res. Cam. 26 fin. ; whence incolatus) v. a. and n. [1. in-colo] To dwell or abide-in a place, to inhabit it (quite class.) : (./) Act. (only so in Cic.) : jam qui incolunt eas (sc. maritimas) ur- bes, etc., Cic. Rep. 2, 4< so, illam tirbem, id. Verr. 2, 4, 10, 21 ; Acad. 2, 45, 137: Dnlum, id. ib. 2, 1, 17, 46 : eos agios, id. Pep. 2, 2: earn partem terrae, id. ib, 1, 17 ; cf., terras, id. N. D. 2, 16, 42 : ilium TNC O locum, id. Rep. 6, 15 fin.: quern locum, id. 'i'usc. 1, 6, II : ea loca, Caes. II. G. % 4, 2: unam, alium, tcrtiam partem Gal- liae, id. ib. 1, 1, 1 :— Alpes, id. ib. 4, 10, 3, et eaep. : secessum, Plin. Ep. 2, IT fin.; cf., indulgens templa vetustis Incolere at- que habitare deis, Sil. 14, 672. — In the pass. : e locis quoque ipsis, qui a quibus- quc incolebantur, Cic. Div. 1, 42. 93 ; id. ib. 2, 44, 92. — (8) Neulr. : Noptuno, qui salsis locis incolit, Plant. Rud. 4, 2, 2 : Germani, qui trans Rhenum incolunt, Caes. B. G. 1, 1, 4 ; so, cis Rhenum, id. ib. 2, 3, 4 : remanerc uno in loco incolendi causa, id. ib. 4, 1, 7 : erat oppidum Vaga, ubi et incolerc et mercari consueverant multi mortnles, Sail. J. 47, 1. 2. llicolo. are, V. 1. incolo, ad init. i incolor uxpoos (Colorless), Gloss. Philox. * incoloratc. adv. [2. in-coloratus : without coloring or palliation, i. e.) With- out alleging a cause : Ulp. Dig. 4, 4, 18. incolumis, e (abl. sing, regularly in- eolumi ; incolume, Pomp, and Cic. in Charis. p. 108 P.), adj. [2. in-columis] Un- impaired, uninjured, in good condition, safe, sound, entire, whole (quite class, and very freq.) : urbem et cives integros incol- umosquo servavi, Cic. Cat. 3, 10 fin. : sal- vum atque incolumem exercitum trans- ducere, Caes. B. C. 2, 32, 12 ; cf. id. ib. 1, 72, 3 ; and Cic. Fin. 4, 8, 19 ; cf. also, ut haec retinere per populum Romanum in- columia ac Billva possimus, id. Div. in Caecil. 22, 72 ; and, ut salvae et incolu- mes sint civitates, id. Inv. 2, 56, 169 : va- leant cives mei : sint incolumes, sint no- rentes, sint beati, id. Mil. 34, 93 : aliquem in omni honore incolumem habere, id. Sull. 21, 61 ; id. Rose. Am. 47, 136 : sorti- um beneticio se esse incolumem, Caes. B. G. 1, 53/».: incolumesque ad unum om- nes in castra perveniunt, id. ib. 6, 40, 4 : quo stante et incolume, Cic. Frgm. ap. Charis. p. 108 P. ; cf., incolume illo, Pomp. Frgm. ib. : — omnibus navibus ad imam incolumibus milites exposuit, Caes. B. C. 3, 6 fin.: (arx) incolumis atque intacta, Cic. Rep. 2, 6 : incolumes non redeunt genae, Hor. Od. 4, 10, 8 : nulla incolumi relicta re, Liv. 5, 14, 7 : aedes, Ulp. Dig. 39, 2, 13.— With a follg. ab : qui ne eques- trem quidem splendorem incolumem a calamitate judicii retinere potuisset, Cic. Plane. 5, 12. — Comp. : deteriores sunt in- columiores, Quadrig. in Gell. 17, 2, 16. — Sup. and Adv. do not occur. incolumitas. atis./ [incolumis] Un- injured state, good condition, soundness, safety (quite class.) : " incolumitas est sa- lu'tis tuta atque integra conservatio," Cic. fhv\ 2, 56, 169 : concordi populo et om- nia reterenti ad incolumitatem et ad liber- tatem suam, id. Rep. 1, 32 ; cf., incolumi- tatem ac libertatem retinere, id. Inv. 2, 56, 168 : incolumitatem deditis pollicebatur, Caes. B. C. 3, 28, 2 : mundi incolumitas, Cic. N. D. 2, 46/n.— In the plur. : Arn.2, 52. incomis, e, adj. [2. in-comis] Un- pleasant : vita, Macr. S. 1, 7 med. \ incomitem sine comite, Fest. p. 107 Miill. Cf. incomitatus. incomitatus. a, "'". adj. [2. in-comi- tatus] Unaccompanied, unattended (rare, and mostly poet. ; not in Cic): virginibus in Illyrico incomitatis vagari licet, Var. R. R. 2, 10, 9 : funera, Lucr. 6, 1224 : exter- nis virtus incomitata bonis, Ov. Pont. 2, 3, 35 : vestigia ferre, i. e. to go without company, alone^ Sil. 9, 101. * incdmitlO) are > •■ °- P- in-eomitio], prob. To insult or reproach in public: "in- oomitiare signiticat tale couvicium facere, pro quo necesse sit in comitium, hoc est in conventum venire. Plautus (Cure. 3, 30) : quaeso ne vie incomiiies," Fest. p. 107 Mull. * ilicomium. "> n. One of the ingre- dients of an ointment, otherwise unknown, Veg. Vet 6, 28, 18. incomma (also encomma), atis, n. [cyKuuv-a, an incision, mark ; hence] The standard height of soldiers, Veg. Mil. 1, 5 ; Hier. in Jovin. 2, 34 ; cf., " incomma mensura militum," Gloss. Isid. * incommendatus) a, U1 », adj. [2. in-coinincndutus| U «recommended : poet. given up, abandoned: tellus, sc. ventis, Ov. M. 11, 434. I N C O mcomminatus, a, ura, Part. [1. in-comminorj Threatened : incomminata nece, A pp. M. 10. p. 690 Olid. incommiscibilis, >'■ » d j- [~- in-com- miscibilisj That can not be mixed (a post- class, word) : animus, Tert. Anim. 12. incommdbilitas! atis,/. |2. in-com- mobilitasj immovabiencss, insensibility ; a transl. of the (ir. uafiyr/oia, App. Dogm. Plat. 2, p. 226 Oud. incommode) adv., v. incommodus. ad fin. * incommodisticus. a, um. adj., a comically-lbnned word for incommodus : Plaut. Capt. 1, 1, 19. incommoditasi atis, /. [incommo- dus] Inconvenience, iiicommodiousness,un- suitablcncss, disadvantage, damage (most- ly ante- and post-class.) : Ter. And. 3. 3, 35 : in ista incommoditate alienati illius animi et offensi illud incst tamen com mo- di, quod, etc., * Cic. Att. 1, 17, 7 : tempo- lis, unseasonableuess, Liv. 10, 11, 3 : in- commoditate abstinere me apud convivas commode, impropriety, Plaut. Mil. 3, 1, 49. — In the plur., Plaut. Aul. 3, 5, 59 ; Arn. 2, 54 ; 3, 125. incommodO; » v i. arum, 1. v. n. and a - [i ( i-J I. ftentr., To occasion inconven- ience or trouble to any one, to be inconven- ient, troublesome, annoying (very rare) : alicui, Ter. And. 1, 1, 135 : alicui nihil, Cic. Quint. 16, 51 ; id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10 : ipsa scientia, etiam si incommodatura sit, gau- deant, id. Fin. 5, 19, 50 ; App. M. 8. p. 511 Oud. — Impers. : obnoxium eum dici, cui quid ab eo, cui esse obnoxius dicitur, in- commodari et noceri potest, Gell. 7, 17, 3. — II. dct., To render inconvenient or troub- lesome, to incommode (post-class.) : si quid aliud fiat quod navigationem mcommo- det, difticiliorem faciat, veLprorsus impe- diat, Ulp. Dig. 43, 11, 1 : si incommodatur ad usum manus, id. ib. 21, 1. 14. incommodum. U v - incommodus, 7IO. II. incommodus. a, um, adj. [2. in-com- modus] Inconvenient, unsuitable, unfit, unseasonable, troublesome, disagreeable: I, Adject: A. Of things (quite class, and very freq.) : iter, Ter. Hec. 3, 4, 1 : res, id. ib. 4, 2. 27 : valetudo, Cic. Brut 34, 130 : colloquium pro re nata non incom- modum, id. Att. 14, 6, 1 : ne voce quidem incommoda, Liv. 3, 14, 6 : severitas mo- rum, id. 27, 31, 7 : confnetatio turbae, Quint. 3, 8, 29 ; id. 1,7, 16: eorum contro- versiam non incommodum videtur cum utrorumque ratione exponere, Cic. Inv. 1, 34, 57. — Comp.: ut actori incommodior esset exhibitio, Ulp. Dig. 10, 4, 11. — Sup. : iD rebus ejus incommodissimis, Cic. Clu. 59, 161.— B. Of persons, Troublesome (so rarely, but quite class.) : Plaut. Bac. 3, 2, 17 : aliquid huic responde, commode, ne incommodus nobis sit, id. Poen. 1, 2, 189 : idem facilem et liberalem patrem incom- modum esse amanti filio disputat, Cic. N. D. 3, 29, 73. II, Sub9t, incommodum, i, n.: In- convenience, trouble, disadvantage, detri- ment, injury, misfortune (very freq. and quite class.) : nostro incommodo detri- mentoque, si est ita necesse, doleamus, Cic. Brut. 1 4 : qui locus est talis, ut plus habeat adjumenti quam incommodi, id. de Or. 2, 24, 102 : non modo incommodi nihil ceperunt, sed etiam ... in quaestu sunt versati, id. Verr. 2, 3, 46, 109 : timet, ne ipse aliquo afficiatur incommodo, id. Off. 1, 7, 24 : accidit repentinum incom- modum : tanta enim tempestas cooritur, ut, etc., Caes. B. C. 1, 48, 1 : ab officio ab- duci incommodo, Cic. Lael. 2, 8 ; cf. ellipt, nee id incommodo tuo (sc. feceris), id. Att. 12, 47, 1 : quae res magnum nostris attnlit incommodum, Caes. B. C. 3, 63, 5 : quid iniquitas loci habeat incommodi, id. B. G. 7, 45, 9 : si quid importetur nobis incommodi, Cic. Off. 2, 5, 18 : ex eo con- cursu navium magnum esse incommo- dum acceptum, Caes. B. G. 5, 10 fin. ; cf., ut acceptum incommodum virtute sarci- retur (shortly before, detrimentum accep- tum), id. B. C. 3. 73, 4 : rejieiendi, demin- uendi, devitandive incommodi causa, Cic. Inv. 2, 5, 18. — Rarely with the gen. : com- moveri incommodo valetudinis. Cic. Att. 7, 7, 3 ; cf., morbi, id. Mur. 23, 47.— In the IN CO plur. : multis incommodis difhcultatibus- que aflectus, Cic. Div. in Caecil. 3, 8; id D. N. 1, 9 fin.; id. Lael. 13, 48 : tot in- commodi» conllictati, Caes. B. G. 5, 35. 5 ; id. B. C. 3, 10, 6.— With the gen. : corpo- rum, i. e. diseases. Plin. 24, 17, 102 ; so, pulmonum, id. 28. 7, 21 Jin. : vesicae, id. 27, 21, 101. Adv., incommode, Inconveniently, in- commodiously, unfortunately, -unseasona- bly : fores Hae sonitu suo mihl moram objiciunt incommode, Plaut. Trin. 5, 1,8; Ter. Eun. 2, 3, 37 : posse pro re nata te non incommode ad me in Albanum ve- nire, Cic. Att. 7, 8, 2 : incommode accidit, Caes. B. G. 5, 33, 4. — Comp. : cum illo qui- dem actum optime est : mecum incom- modius, Cic. Lael. 4, 15. — Sup. : incom- modissime navignre, id. Att. 5, 9, 1. * incommdtCj adv. [■>. in-eommotus] Immovably, unchangeably, firmly : perma- nere, Cod. Justin. 1, 1, 7. incommunicabilis, e, adj. [2. in- communicabilisj Incommunicable (late Lat.) : nomen, Vulg. Sap. 14. 21. incommunist e . a '!i- [~- in-commu- nisj Not common (a post-class, word) : in- communes ceteris, Tert. Pall. 3 fin. incommutabilisi e, adj. [2. ih-com- mutabilis] Unchangeable, immutable (rare, but quite class.) : omnia verbi principin incommutabilia viderentur (opp. commu- tabiha), Var. L. L. 9, 56, 153, \ 99 : status rei publicae, *Cic. Rep. 2. 33: bonum, Aug. Retract. 1, 9. — Adv., incommuta- blliter: Aug. Ep. 3, 3; Trin. 7, 1. incommutabilitas, atis. / [incom mutabilis] Unchangeableuess, immutabili- ty (late Lat.) : aeternitas et incommuta- bilitas, Aug. Conf. 12, 12. incommutabihter- adv. Immuta- bly; v. incommutabilis, ad fin. incomparabilis, e, adj. [2. in-com- parabilisj That can not be equaled, in- comparable (a post-Aug. word) : sublimi- tas, Plin. 7, 25, 26 : magister, Quint. 1, 2. 11 ; so freq. on epitaphs : MARITO, CONIVGI, etc., Inscr. Grut. 486, 7; 432, 8; cf. in the Sup. : ALVMNO KARISSI- MO ET INCOMPARABILISSIMO, Inscr. ap. Fabr. p. 147, no. \$3.—Adv., Aug. Civ. D. 21, 9 ; id. ap. Hier. Ep. 67, 7. incomparabllltcr. adv. Incom- parably ; v. incomparabilis, ad fin. ', incomparatus. a, um, adj. [2. in- 1. comparoj Unequaled, incomparable, for incomparabilis, as an epithet of one de- ceased : CONIVGI INCOMPARATISSI- MO. Inscr. ap. Fabr. p. 421, no. 386. incompassibilist e, adj. [2. in-com- passibilis] That can not snjfer with anoth- er, share another's sufferings (eccl. Lat.) : tarn incompassibilis Pater est quam im- passibilis etiam Filius, Tert. in Prax. 29. incompertusi a, um, adj. [2. in- compertus] Of which one has no informa- tion., unknown (not ante-Aug.) : inter cete- ra vetustate incomperta hoc quoque in incerto positum, Liv. 4, 23, 3 : oritro at- que natura ejus incomperta est mihiT Plin. 34, 13, 38 : qualis sit ea incompertum ha- beo, I do not know, id. 12, 8, 16. inCOmpetenS) entis, adj. [2. in-com- petens] Insufficient (late Lat.) : Theod. Prise. 2, 17. — Adv., incompetenter: Cod. Justin. 1, 3, 19 ; Cassiod. Varr. 5, 14. incompetenter^ "dv- insufficient- ly ; v. incompetens, ad fin. t incomplebilis arXnOwros, Gloss. Philox. incompletuS) a, um, adj. [2. in-com- pletus] Uncompleted, in complete (late Lat.) : eonsilia, Firm. Math. 5, 2. TinCOmpleXUS antpiXq-ivros, Gloss. Philox. * incomposite* adv. Without order ; v. incompositus, ad fin. inCOmpdsitUS» a, um, adj. [2. in- compositus] JXot well put together, not properly arranged, out of order, disordered, disarranged, discomposed (perh. not ante- Aug.) : agmen, Liv. 5, 28, 7 ; so, hostes (opp. composite), id. 44, 38 fin. : det mo- tus incompositos, Virg. G. 1, 350: pes. Hor. S. 1, 10, 1 ; so freq. of speech or of the speaker : fortius quid incompositum potest esse, quam vinctum et bene collo- catum, Quint 9, 4, 6 ; cf., oratio, id. ib. 32 : rudibus et incompositis similia, id. ib. 779 IN CO 17 : — (Aeschylus) rudis in plerisque et in- compositus, id. 10, 1, 66 : moribus incom- positus, id. 4, 5, 10. — Adv., Without order, disurderty. veniens, Liv. 25, 37, 11. — Of speech : qui horride atque incomposite illud extulcrunt, Quint. 10, 2, 17. incomprehensibilis. e, adj. [2. in- compreheiido] That can not be seized or held, that can not be grasped or compre- hended, unattainable, incomprehensible (a post-Aug. word) : I. Lit.: parvitas are- nae, Col. 10 praef. § 4 : alees incompre- hensibili fuga pollet that can not be over- taken, Sol. 20. — II, T r o p. : in disputando incomprehensibilis et lubrieus, Win. Ep. 1, 20, 6 : vitiosae consuetudinis immen- eum et incouiprehensibile arbitrium est, i.e. illimitable, endless, Sen. Cons, ad Helv. 11; cf., opus, id. Ep. 94: — quum igitur ilia incerta (natura) incomprehensibiltsque sit, incomprehensible, Cels. praef. vied. ; so, praecepta, Quint. 9, 1, 12. — Adv., Incom- prehensibly, Hier. Ep. 87. incomprehcnsibiliter, adv., v. incomprehensibilis, ad Jin. incomprehensus* a, "m, adj. [2. in- comprehensus] Not comprehended, incom- prehensible (a post-class, word) : incom- prehensa manet virtus, Prud. Apoth. 821. (In Cic. Acad. 2, 29, 95, we should read non comprehensa.) incomptc (incomte), adv., v. incorap- tus. ad Jin. incomptus (incomt.), a, um, adj. [2. in-comptus] Unadorned, inelegant, artless, rude (rare, but quite class.) : I, Lit.: incomptis Curium capillis, Hor. Od. 1. 12. 41 ; cf., caput, id. Epod. 5, 16 j cf. in the Comp., incomptiore capillo, Suet. Aug. 69: ungues, (* unpared, unlrimmed,) Cic. Acad. Frgin. ap. Aug. contr. Acad. 3, 7, IV. 2, p. 471 ed. Orell. : apparatus, Tac. G. 14.— II. Trop., of speech: ut mulie- res esse dicuntur nonnullae inornatae, quas id ipsum deceat: sic haec subtilis oratio, quasi incompta delectat, Cic. Or. 23, 78 ; cf. id. Att. 2, 1, 1 : ars, id. de Or. I, 55, 234: nuda sit et velut incompta oratio. Quint. 8, 6, 41 : coloni versibus in- comptis ludunt, Virg. G. 2, 386; so, ver- sus, Hor. A. P. 446. — Adv., i n c o m p t e, Roughly, inelegantly (post-class, and very rare) : dolantur stipites, Amm. 31, 2 : — laudare, Stat. S. 5, 5, 34. inconcessibllis» e, adj. [2. in-con- cedo] Inadmissible (a post-class, word) : delicto. Tert. Pud. 9 fin. inconccssuSj a, um, adj. [2. in-con- cessusj Not allowed, impossible (not ante- Aug. and very rare) : hymenaei, unlaw- ful, forbidden, Virg. A. 1, 651 : quum to- tum exprimerc paene sit homini incon- cessum, Quint. 10, 2, 26. incoriClilOj avi, «turn, 1. v. a. [1. in- concilio] To win over to one's side, to art- fully gain over (ante- and post-class.) : "inconciliasti, comparasti, commendasti, vel ut antiqui, per dolum decepisti." Fest. p. 107 Mull. : inconciliastin' cum, qui man- datu'st tibi ? Plaut. Trin. 1, 2. 99,— Hence, II, In par tic, To gain over in opposi- tion to another, i. c. To make an enemy of, to turn against one (Plautin.): ne incon- ciliaro quid nos porro postules, Plaut. Most. 3, 1, 85 ; id. Pers. 5. 2, 53 : ille, quod in se fuit, accuratum habuit, quod posset mali Facere et in me inconciliare copias omnes mcas, id. Bacch. 3, 6, 22. inconcinne- adv., v. inconcinnus, ad fin. inconcinnitas. aria, /. [inconcin- nus] Im legana; awkwardness, impropriety (a post-Aug. word) : genus cloquendi se- cutus est elegans et temperatum, vitatis sent-ntiarum ineptiis atque incoucinnita- te, Suet. Aug. 86 ; App. Dogm. Plat. 2, p. 225 Oud. inconcinnitcr, adv., v. inconcin- nus. ad Jin. inconcinnus, "■ um, adj. [2. in-con- cinuus] I n dig a nt, awkward, absurd (rare, but quite class.) : qui in aliquo genere in- concinnus aut multus est, is incptus dici- tur, * Cic. adj. ( 2 - in-con- geloj 'That, can not be frozen : mare omne (al. ingelabile), Gell. i7, 8, 16. incongTCSSlbllis. <\ adj. [2. in-con- gredior] Unapproachable, in accessible: in- visibilis, et incongressibilis Deus, Tert. adv. Marc. 2, 27. inCOlXSTUe»"''"- Unsuitably, Macr. S. 5, 13 : Aug. ad Hier. ep. 17 : v. ineongruue. incongruensj tis, adj. [2. in-congru- ens] Inconsistent, incongruous, unsuita- ble (post-Aug.) : Plin. Ep. 4, 9, 19 : Stoica disciplina pleraque est et sibi et nobis in- congruens, Gell. 12, 5, 5.—* Adv., Unsuit- ably, Tert de baptism, 19. inCOngTUCntla, ae, /. [2. in-congru- entia] Unsuiiableuess, incongruity (late Lat.) : di linitionis, Tert. Anim. 6 ; id. adv. Marc. 2, 25. incongiucntcr, adv., v - incongru- ens, ad Jin. incongruus, «• um - adj. l~- in-con- gruus] Inconsistent, incongruous, unsuit- able, inconuruens. incon veniens (post- class.) : quam incongruo nmbitu amplec- tnr (al. quam anausto), Val. Max. 4, 1, n. 12: inter se propositiones. App. Dogm. Plat 3 ; Veg. Mil. 2, 19: Symm. ep. 4." 8. inconjUgUP* a - um. adj. [2. in-con- jugus] verbu, That can not be joined to cv- IN C O ery person (as, e. g., fulminat and tonat can be said of Jupiter only), Prise, p. 1065 P. inconnc-XUS, »■ um, adj. [2. in-con- nexusj Not joint d together, unconnected (late Lat): res, Aus. Idyll, ad Paul. 12; Marius Victorin. p. 2534. inconmvens, entis, adj. [2. in-con- niveoj That does not close the eyes (late Lat) : I. Lit: Gell. 2, 1, 2— II. Trop., of the eye, That dots not close, unclosing : justitiae oculus, Amm. 29, 2. inconniVUSj a, um, adj. [id.] That does not close the eyes, sleepless (an Appu- leian word ; cf. inconnivens) : vigilantia, App. M. 6, p. 406 Oud. -II. Of the eyes, Unclosing ; oculi, id. ib. 2, p. 144 Oud. * inCOnSClUS* a, um, adj. [2. in-con- 8cius] Unaware, unconscious: Alcon in- consciis Saguntinis cum ad Hannibalcm noctu transiisset, without the knowledge of the Sagitnlines (the best MSS. have in- stils), Liv. 21, 12, 4. * inconscriptus, a, um, adj. [2. in- conscriptusj Not arranged : incondita, id est inconsctipta, Serv. ad Virg. E. 2, 4. inconsentaneus; a, um, adj. [2. in consentaneusj Unsuitable, unfit (late Lat): Mart. Cap. 5. inconsequens» tis, adj. [2. in-eonse- quensj Not logically consequent, inconse- quent (post-class.) : locutio, Ascon. ad Cic. Verr. 2, 9 : per inconsequens, Gell. 14, I, 10. inconsequential ae, /. [inconse- quens] Waul of logical connection, incon- sequence (post-Aug.) : rerum foedissima, Quint. 8, 6, 50. . inconslderans, tis. adj. [2. in-con- sideransj Inconsiderate (late Lat ; tor in Cic. Div. 2, 27, 59, we are to read incon- siderati), in the Sup. : Marcion, Tert. adv. Marc. 2, 29. — Adv., Inconsiderately : tu- tor, qui inconsideranter pupillum absti- nuit hereditate, Ulp. Dig. 26, 10, 3 ; Hier. p. 108, n. 20. inconsideranter) aiv -, v - inconsid- erans, ad fin. inconsiderantia, ae, /. [inconsid- erans] Want oj njlection, inconsiderate- ness: alicujus inconsiderantiam sustinere (where also some read considerantiam), Cic. Q. Fr. 3, 9, 2 : mirari inconsiderantiam (al. inconsiderationem), Suet. Claud. 39. inconsiderate) adv., v. inconsider- atus, ad Jin. inCOnSlderatlO) onis,/ Inconsider- ateness (post-Aug.) : mentis, Salv. de gub. Dei 1, extr. ; cf. inconsiderantia. — From inconsideratuS) a, um, adj. [2. in-consirteratus] (quite class.) I, Act., 7'houghtless, heed/ess, inconsiderate : noe ita leves atque inconsiderati sumus, Cic. Div. 2, 27, 59 : inconsideratior in secunda, quam in adversa fortuna, Nep. Con. 5. — II. Pass., Unconsidered, unadvised, incon- siderate : cupiditas, Cic. Quint. 25 : incon- sideratissima temcritas, id. Har. resp. 26. — Adv., inconsiderate, Inconsiderate- ly, rashly (quite class.) : temere et fortu- ito, inconsiderate, negligenterque agere, Cic. Oft'. 1, 29, 104 : inconsideratius proe- liandio. Val. Max. 1, 5, n. 9 inCOnSlliuni) •*• «• \~- in-consilium] Ill-advisedness, thoughtlessness, tiSovXia, Gloss. Gr. Lat. inconsitus, a, um, adj. [2. in-con- sero] Unsown, unlilled (ante-class.) : ager, Var. L. L. 5, 4. * inCOnsolablliS) e, adj. [2. in-con- solorj Inconsolable, trop. incurable: vul- nus, Ov. M. 5, 426. inCOnsonanS) antis, adj. (2. in-con- sonans] lilsoundiug, unsuitable: et in- congruum, Pompej. apud Donat. de llarb. 6. — Adv.: inconsonanter et inconsequen- ter dispersum, Vet. Interpr. Ircn. 5, 17. inconspectus) a. «m, adj. [2. in- conspei tus J Indiscreet, imprudent (post> class.) : inconepectum aliquid temei'e di- cere, Gell. 17, 21. inCOnspiCUUS) a. um, adj. [2. in- conspicuuf) Nat conspicuous, not remark- able (post- Aw:.) : mors, Flor. 4, 2. tinconspretus) a, um, adj. [2. in-i onspcrno ] Rot despised or slighted: "non improbatus." Fest. p. 107. JneonstanS) «ntis, adj. [2. in-con- stan.-] Inconstant, changeable, fickle, ca- pricious (quite class.): I, Of persons: I N C O mihi ridicule i>s visus esse inconstant qui oumliiii et luederes, et laudares, Cic. Rose. Com. 6. 19 : populus in omnibus incon- etantissimus. Sen. Ep. 99. — H, Of inanim. and abstr. tilings : Cic. Inv. 1, 50, 93 : lit- terae, id. Fain. 10. 16 : venti, i'lin. 18, 35, 80 : medendi arte nulla inconstantior, id. 29, 1, 1: quid inconstautius Deo? Cic. Div. 2, 62 : vultns, Cell. 13, 30.— Adv., in- constanter, Inconstantly, capriciously, inconsistently : jactantibus se opinionibus inconstnnter et turbide, inconsistently and confusedly, Cic. Tusc. 4, 10,24 : loqui, id. Acad. 2, 17. 53 : liaec dicuntur inconstan- tissime, without the least consistency, id. Fin. 2, 27, 88 : prodire, Hirt B. Afr. 82 : ugens, M. Aurel. apud Front, ad Caes. 3, ep. 2. inconstanter* ad?-, v. inconstans, ad Jin. inconstantia, ae, / [inconstans] Inconstancy, changeabieness, fickleness (quite class.) : I. Of persons : quid est inconstantia, mobilitate, levitate, cum sin- gulis bominibus, turn vero universo sen- atui tnrpius 1 Cic. Phil, 7, 3, 9 : incon- stantia levitate implicata, id. Vat. 1, 3 : la- ma inconstantiae, id. Fam. 1, 9 : incon- stantiae notam habere, Plin. 11, 52, 114: nemo doctus umqu;im mutationem con- silii inconstantiam dixit esse, Cic. Att. 16. 7. 3 ; id. N. D. 3, 14.— II. Of inanim. and abstr. thinss : fulgoris, l'lin. 37, 13, 76 : artis, id. 7, 49, 50 : mensurae, id. 6, 26, 30 : frontis ac hominum, Quint. 9, 3 : — incon- etantia mutabilitasque mentis, Cic. Tusc. 4, 35, 76 ; id. Dom. 2. inconsuetus. a, «m, adj. [2. in-con- suetusj I, Unusual (post-Aug.) : senno, Vitr. praef. 5 : salsitudo. id. 1, 4. — H, Unused, unaccustomed: opimae Sidonius mensae miles, Sil. 11, 282. inconsulte »nd inconsulto, advv., v. iuconsultus, adftn. 1. inconsultus, a, um. adj. [2. in- COnsuItusj J. Pass., Not consulted, un- asked (ante-class.) : inscio atque inconsul- to domino, Var. R. R. 1, 10.— n. Act. : A, Without advice, unadvised (poet.) : incou- 8ulti abeuut, sedemque odere Sibyllae, Virg. A. 3, 452. — B, Unadvised, inconsider- ate, indiscreet (quite class.) : 1, Of persons: homo inconsultus et temerarius, Cic. De- iot. 6, 16. — 2. Of things : bene consultum inconsultum est, si inimicis sit usui, Plaut Mil. 3, 1, 6: ratio, Cic. Rab. Post. 1, 2: largitio, Liv. 5, 20, 5 : aures turbae, Sen. Ep. 40: motus, Gell. 19, 1, 17.— Adv. in two forms : («) inconsulte, Unadvised- ly, incmsidcrately (quite class.) : incon- sulte ac temere dicere, Cic. N. D. 1, 16, 43 : inconsulte et incaute commissum proe- lium, Liv. 4, 37, 8 : inconsulte temereque vivere, Sen. Ben. 1 : proeesserant, Caes. B. C. 1, 45. — (jtf) Form inconsulto: se in periculum mittere, Auit. ad Her. 3, 5, S : deleta et inducta, Ulp. Dig. 28, 4, 1. 2. inconsultus. « s . ">■ l~- in-consu- lo) The not advisins with another (ante- class., only in the abl. sing.) : inconsultu mco, without consulting me, Plaut. Trin. 1, 2, 130. * inconsummatio. onis, /. [2. in- consummo] Incompleteness, imperfection: generationi9, Tert. adv. Val. 1(5. inconsummatus. a, um, adj. [2. in- consummatus J Unfinished, incomplete, im- perfect (post-class.) : inconsummatus et rudis. Amm. 31, 14 : inconsummatus et subagrestis, id. 21, 10 Jin. inconsumptus, a, um, adj. [2. in- oonsutnptusj Unconsumed, undiminished (an Ovidian word) : turis pars. Ov. M. 7, 592 : jecur, id. Pont 1, 2, 41 : juventas, id. Met. 4, 17. * iHCOnsutilis> e, aa J- [2. in-consue- re] No', sewed together, without seam : tu- nica. Vulg._Inte.rpr. Joh. 19, 23. inconsutus. a. um, adj. [2. in-consu- tusj Nut sewed together, without seam (eccl. Lat) : tunica, Hier. ep. 22. incontamlnabilis. f. adj. [2. in-con- tamino) That can nut be de/iled (eccl. Lat.) : Deus. Tert. adv. Marc. 4, 14 : Aug. Conf. 7, 3.— Adv., Aug. de Genes, ad litt. c. ult incontannnabilitcr. adv., v. in- contaminabilis. ad fin. incontaminatus. a. ™, adj. [2. in- contiimiiuitusj Uncontaminated, undefiled. IN C O pure (quite class., but not in Cic.) : ne quid incontaminnti sit, Liv. 4, 2, 5 : tacks, Var. R. R. 3, 9, 16. incontantcr. v - incunctnnter. incontcmplabilis , <■■ adi. { 2. incon- templurj That can nut be looked upon or contemplated (eccl. Lat.) : claritas, 'Pert. Res. earn. 55 : facies, id. adv. Marc. 5, 11. * incontcmptlbllis- e, adj. [2. in- cont» innoj Not contemptible, not to he de- spised: dispector Deus (al. iutemptibilis), Tert Apol. 45. * incontcntus, a. um, adj. [2. in-con- tentu.sj Uitstretcltcd : tides, out of tune, Cic. Fin. 4, 27, 75. * incontlgTlUS- a, um, adj. [2. in-con- fingoj That can nut be touched: Deus om- ni est incontiguus tactu, Arn. 7. incontinens- tis. "< l j- [2. in-conti- nensj J, Not containing, not retaining (quite class., but not in Cic.) : uterus, Plin. 8, 43, 68. — II. Incontinent, immoderate, in- temperate: homo, Plaut. Asin. 5, 2, 9; Hor. Od. 3, 4, 77: manus, id. ib. 1, 17, 26.— c. gen. : incontinens sui, Sen. N. Q. 3, 30. Adv., incon tinen ter, Immoderately, iutemperately (quite class.): J, Lit: ci- bum assumit Cels. 1, 3. — B. T r o p., In- continently : nihil incontinenter esse faci- endum, Cic. Off. 3. 8, 37. incontinenter) adv., v. incontinens, ad Jin. incontinentia^ «p. /• [incontinens] I. Lit, Inability of containing or retain- ing (quite classical, but not in Cicero) : urinae, Plin. 20, 15, 57. — II, 'Prop., In- ability of restraining one's desires, greedi- ness, selfishness (quite class.) : multa de incontinentia intemperantjaque disseruit, Cic. Coel. 11, 25. 'incontingibllis, e, adj. [2. in-con- tingol That can not be touched : cardo mundi (al. immobilis), App. de Mundo, p. 290 Oud. * incontradlcibilis, e. adj. [2. in- contradico] That can not be contradicted, undeniable : Comp., Tert. adv. Marc. 4, 39. incontrovcrsus, a, um, adj. [2. in-controversusj Undisputed, uncontro- verted : jus (the best editt, however, have in controversiis), Cic. Or. 1, 57, 241. inconveniensi entis, adj. [2. in-con- veniens] I, Lit., Not accordant, unsuit- able, dissimilar (quite class., but not in Cic. or Caes.) : facta. Cass, ad Cic. Fam. 12, 13, 1 : inconvenientia jungere, Sen. Vit. beat. 12: corpus, Phaedr."3, 13, 6.— II, 'Pro p.. Unbefitting (post-class.) : App. de Mundo, p. 350 Oud. — Hence, Adv., incon v entente r. Unsuitably (eccl. Lat.) : Aue. de Gen. ad litt 11, 15 ; id. de Trin. 2. 9." inconvenienter- adv., v. inconve- niens, ad fin. * inconvenientia^ ae, /. [inconve- niens] Inconsistency, incongruity : volun- tatis et facti, Tert. adv. Marc. 4, 16. * inCOnversUS) a. um, adj. [2. in-con- versusj Unmoved: oculisinconversis, with fixed looks (al. inconnivis), App. M. 2, p. 144 Oud. inconvertibilis. e, adj. [2. in-con- verto] Unchangeable (eccl. Lat) : deus, Tert. adv. Hermog. 12 ; id. de Anima 21. * inconvolutus* ». um, adj. [2. in-convolvo] Unconcealed, open : casus, Amm. 29, 2. * inConvulsnS) a, um, adj. [2. in-con- vello] Uudestrtryed : inconvulsa a se vec- tiualium pensione, i. e. while they are not relieved from the obligatimi of paying tax- es, Fragm. Cod. Theod. 5, 13, 14. * inCOpidSUS) a, um. adj. Not fur- nished with provisions : solitudo, Tert. de Jejun. 5. * inCOpriO) are. ". a. [nonpins, scurra] To defile, abuse, revile : Commod. Instruct. 19. incdquO) xi - ctum. 3. v. a. [1. in-coquo] To boil in or icith any thing, to boil down, to boil, seethe (quite class., but not in Cic. or Caes.) ; constr. aliquid rei alicui or re aliqua : radices Bacrho, in wine, Virg. G. 4, 279: cotonea melle, Plin. 15, 17, 18: glessum adipe suis lactentis incoctum, id. 37, 3, 11 : allium fabae fractae incoctum, id. 20, 6, 23 : cruorem herbis, Hor. Epod. 3, 7: Buccum incoqui sole, Plin. 12, 17, 37 : succum cum melle, CeU. 3, 22. — B. IN C O Transf., To dip in, to dye: incocti cor- pora Mauri, i. e. colored by the sun, sun- burned, Sil. 17, 637 : vellera Tyrios incoc- ta ruboree, Virg. G. 3. 307 : etinnum ae- reis operibus, i. e. to tin over, Plin. 39, 17, 48. — II. 'Prop, (poet): incoctum gene- roso pectus honesto (for imbutum), im- bued, filled with nobleness, Pere. 2, 74. incoram, or, separately, in coram. adv.. lor coram (an Appuleian word) : I, //* the. presence of, with a gen. ; omnium, in the presence of all, befure alt, App. M. 7, p. 488 Oud. : sui, id. ib. 8, 33.— B, Open- ly, publicly : id. 10, p. 721 Oud. * incoronatus, a, um, adj. [2. in-coro- Datue] Uncrowned : simulacra, App. M. 4, p. 302 Oud. * incorporablliS) e. adj. [2. incor- pusj Incorporeal : habitus tal. in corpo- rali). Tert adv. Marcion. 3, 17. inCOrporaliS) p . adj. [id.J Bodiless, incorporeal (quite class., though not in Cic. or Caes.) : Sen. ep. 90 : jus, Quint. 5, 10, 116 : nomitia, that denote something in- corporeal, e. g. virtus. Prise. 2. — Hence, * Adv., incorporallter, Incorporeal- ly : Claud. Mamert de statu anim 3. 14. incorporalitaS) a'' s - /• [incorpo- ralis] Iueorportality (post-class.), Macr. Somn. Scip. 1, 15 : Tert de Anima 7. incorporalrtCTi adv., v. incorpora- tes, ad fin. * incorporatio, onis, / [incorporo] Bodily constitution : ne incorporatione vel statura, etc. (where, however, the bet- ter copies read in comparatione, i. e. con- junctione), Col. 6, 2, 13. inCOrporatUSi a, um, Part, and Pa., from incurporo. inCOipdrenS) a, um, ailj. [2. in-cor- pus] Incorporeal (post-class.; for in Cic. Fin. 3, 14, 45, instead of rerum incorpore- arum, we should read in corpore sita- rum) : de incorporeis disputat, Macr. S. 7, 15. inCOrpdrO) avi, atom, are, v. a. [1. in- corporo] (post-class.) : I. To unite to or ingraft upon a body: variae aniraalium ef- figies incorporantur, Sol. 22 ./in. — B. 1° provide with a body, to embody, incorporate, e. g. incorporates, Prud. Cath. 12, 60. — Hence incorporatus, a, um. Pa., Embodied, incorporate : divellere, Aug. ep. 34, 5. * incor rectus* a . um, adj. [2. in-cor- rectus] Uncorrected, unimproved: opus, Ov. Tr. 3, 14, 23. incorrupte, adv. Uncorruptly, etc. ; v. incorruptus, ad fin. incormptela (ineonrupt), ae,/. [2. in-corruptela] Imperishableness, incor- ruptibility (eccl. Lat). 'Pert de carne Christi 15; Aui. ep. 146, 15. incon uptlbilis (ineonrupt), e. adj. [2. in-corruptibilisj Imperishable, incor- ruptible (eccl. Lat), Lact. 1, 3 ; Tert de anim. 50.— * Adv. : misereris, quia nullo dolore sauciaris. Aug. Conf. 3, 2. incorruptibilitas ( ineonrupt. ), atis, /. [incorruptibilis] Imperishableness, incorruptibility (eccl. Lat). Tert Apol. 48 fin. : id. adv. Marcion. 2, 16. incorruptibiiitcr ( ineonrupt. ), adv., v. inLoiruptibilis, ad fin.. incorruptio (ineonrupt), onis./. [2. in corruptioj Imperishableness, incorrupt- ibility (eccl. Lat.), Tert Res. Cam. 51 ; Aug. de Trin. 13, 7. * incorrupt! vns (ineonrupt), a, um, adj. [2. in-cormmpo] Imperishable, Hier. Ep. 152. 1 incorruptorius (ineonrupt), a, um, adj. [id.] Imperishable: 6ensus in Deo, Tert. adv. Marc. 2, 16. inCOrmptUS (ineonrupt), a, um, adj. [2. in-eorruptus] Unspoiled, uninjur- ed, uncorrupted (quite class.): I. Lit: succus et sanguis, Cic. Brut. 9, 36 : aqua, Plin. 2, 103, 106 : templa. nndeslroved, Liv. 32, 33 : lignum, Plin. 16, 5, 8 : materia, id. 13. 16, 30. — B. Trop., Uncorrupted, un- injured, unadulterated, vnbribed, not se- duced, genuine, pure: A. Of persons testis, Cic. Fin. 1, 21 : virao. id. Orat 19 judex. Gell. 14. 4 : custos, Hor. S. 1, 6, 81 adversus blandientes, that would not be se duced by flatterers, Tac. H. 1, 35— B. Of inan'm. and abstr. things : sensus, Cic Acad. 4, 7 : animus, id. Tusc. 1. 19 : fides 781 INCH, Tac. A. 12, 41 : integritas Latini sermonis, Cic. Brut. 35 : aquilarum genus., . incor- ruptae originis, i. e. true, genuine, Pliri. 10, 3, 3 : judicium, i. e. true, upright, Liv. 4, 6 : volup'tas, App. doctr. Plat. 2, p. 239 Oud. : praeda, undiminished, Tac. A. 1, C8 : foret, could be done most surely, id. 2, 12. — Hence, Adv., incorrupte, Uncorruptly, pure- ly, justly (quite class.) : judicare, Cic. Fin. 1, 9, 30 : et scite loqui. Cell. 13, 21, 4.— Comp.: judicare, Cic. Marc. $ fin. * incoxo, are, v. n. [l.in-coxa] To bend down, to cower or squat down : Pomp, apud Non. 39, 9. incrassatus, a , »m. Part, and Pa., from incrasso. incrasso, avi, atum, are, v. a. [1. in- crasso] To make thick or stout (post-class., used mostly in the Part.), 'Pert. adv. Psych. 6. — Hence incrassatus, a, um, Pa., Made stout, fattened, Tert. adv. Marc. 3, 6 ; id. Jejun. 6. increbesco? °>'e, v - increbresco. incicbrcscOi brui (also increbesco, bui). 3. v. n. [1. in-crebr'esco] To become fre- quent or strong, to increase, gain ground, prevail, spread (quite class.) : mores de- terioree, Plaut Merc. 5, 1, 9 : ventus, Cic. Fain. 7, 20, 3 : fama belli, Liv. 7, 12, 7 : Hu- merus, Cic. Orat. 21 : consuetudo, id. Phil. 14, 5 : nonnullorum sermo increbruit, id. Opt. gen. Or. 4, 11 : inde rem ad triarios redisse, proverbio increbruit, grew into a proverb, Liv. 8, 8, 11 : disciplina, quae nunc increbruit, Cic. Verr. 2, 2, 3 : lucer- nae lumen hilaratnm, became stronger, App. M. 5, p. 3G0 Oud. * increbro, avi, atum, are, v. n. [1. in- crebroj To do any thing frequently : sinin- crebravit. but if he has frequently done it, has often visited his mistress, Plaut. True. 1, 1, 29. _ incredendus >"' incredundus, a, uin, adj. [2. in-credo] Not to be believed, incredible (an Appuleian word) : tabula, App. M. 2. p. 119 Oud. : potentia, id. Flor. 2, p. 56 Oud. : incredundas frugum illece- bras, id. Apol. p. 504 Oud. incredibilis, e, adj. [id.] I. Pass. : A. That can not be believed, incredible, extraordinary, unparalleled (quite class.) : fides, Cic. Fam. 13, 54 : quaedam et prope eingularis et divina vis ingenii, id. Or. 1. 38, 172: voluptas, id. Cat. 1,- 10 : foedus sceleris, id. ib. 2, 4 : furor, id. Sull. 27 : rem facere incredibilem, id. Inv. 2, 13, 42 : incredibiliaprobabilibus intexere.id. Part. 4, 12 : incredibile est, it is incredible, id. Att. 13, 23, 3 : praeter spem atque incred- ibile hoc mihi obtigit, unforeseen, Ter. Ph. 2, 1, 9 : incredibile est, quanta me mo- lestia att'ecerit, Cic. Att. 15, 1, 1 : incredi- bilem in modum concursus fiunt, id. ib. 5, 16, 3 : — incredibile quantum coaluere, Just. 30, 2 Jin. — With the second Supine (not in Cic.) : memoratu est, quam facile coahu'rint, Sail. C. 6, 2. — B. ^ ' worthy of belief or that is not believed (ante-class.) : Plant. Bac. 4, 3, 3. II. Act., Unbelieving, incredulous (post- class.) : incredibiles cogentur credere, App. ad Asclcp. p. 93 Elm.— Hence, Adv., incredibiliter, Incredibly, ex- traordinarily (quite class.) : quibus ego incredibiliter delector, Cic. de Sen. 15, 51 ; id. Phil. 1, 15, 36 : pertimuit, id. Att. 8, 7, 1. incredibllitas, at' s , /■ [incredibilis] (post class.) : I. Incredibility : Ulp. Dig. 48, 5, 29.— H. Incredulity: App. Trism. p. 93 Elm. incredibiliter- adv., v. incredibilis, ad Jin. increditUS, a > urn. adj. [2. in-credi- tus] Disbelieved, discredited (rare ; a word used only by Seneca and Appul.) : inertia, Sen. Contr. 5, 30 : vaticinia Caseandrac, App. de Deo Socrat. p. 162 Oud. incredulitas,. Mte, / [ineredulus] Disbelief incredulity (post-class.) : App. M. 1. p. 63 Oud. : poenas incredulitate me- retur, Paul. Nol. carm. (i, 95. ineredulus, % um [2. ineredulus] (peril, not ante Aug.) : I. Act., Unbeliev- i no incredulous: oili, llor. A. P. 188 : pa- tronns, Quint. 12, 8, 11.— II. Pass., In- credible : res, Gelt. 9, 4, 3. incredundus, v. incredendus. * incremento, we, To increase: Aug C. lilt. Pet. 3, 54. 782 IN C R incrementum, i. «• [ incrcsco ] Growth, increase (quite class.): J. Lit, of plants and animals : quid ego vitium satus, ortus, incrementa commemorem 1 Cic. de Sen. 15, 52 : parvi increment! animalia, Col. 8, 15. — B. Transf. : I. Concr., i. q. suboles, Progeny or foster- child (poet.): Jovis. Virg. E. 4, 49.-2. That which promotes growth (late Lat.) : alitudo (est) incrementum corporis, nli- mentum incrementum infantis, Front, p. 2198 P. II. T r o p., Increase, augmentation : summo bono afferre incrementum, Cic. Fin. 2, 27, 88 : virtus tua semper in incre- mento erit, Curt. 9. 3 : illis incrementis (dignitatis), fecit viam, Vellei. 2, 51 : ex- istimatus initium et causa incremento- rura patri fuisse, Suet. Vit. 3 : magnorum praefectorum et ducum haec incrementa sunt et rudimenta, i. e. the young sons of persons of distinction, who grew up to be prefects and generals. Curt. 5, 1. — As a rhetorical fig., An advancing from weaker to stronger expressions, an ascending to- ward a climax (Gr. aii&flis) '■ Quint. 8, 4, 28. * incrcmo. av >. atum, v. a. [1. in-cre- mo] To burn, consume by burning, in the part. pass. : viginti centurionibus incre- matis, Flor. 4, 12, 24. increpatlO, onis,/ [increpo] A chid- ing, rebuKing, i. q. ohjurgatio (post-class.), Tert. adv. Marc. 4, 7; id. ib. 5, 20. * increpatiye; adv. [from the obsol. increpativus] Chidingly : Sid. Ep. 6, 9. * inerepator* oris, m. [ increpo ] Gloss. £7rm//(jT»<, A chider, abuser. * increpatorius, a . um > «.dj- l id -] Chiding, objurgatory : Sid. Ep. 9, 7. increpitOi avi . atum, 1. v.freq. [id.] I. To catliir cry out to one (quite class.) : A. Encouragingly, To call upon, chal- lenge (so only in Virg.) : turn Bitiae dedit increpitans, Virg. A. 1,738.— J$. Reprov- ingly, To chide, blame, rebuke: increpi- tare atque incisure reliquos Belgas, qui, etc., Caes. B. G. 2, 15 : irridere ex muro atque increpitare vocibus, id. ib. 2, 30 : cum verbis quoque increpitans, Liv. 1,7, 2 : hostis amare, quid increpitas, mor- temque minaris? Virg. A. 10, 900: aesta- tem seram, id. Georg. 4, 138 : — to accuse: aliquem segnitiae, Sil. 9, 6 : — to cast up to one, reproach one with: ignaviam alicui, Val. Max. 3, 3, 2 fin. — H. Transf., To beat, strike (so extremely seldom) : lan- guentia pectora dextra, Stat. Th. 10, 132. 1. incrcpitUS, ». um i Part., from increpo. 2. increpitUS, us; m. [increpo] i. q. increpatio, A chiding, rebuking (post- class.) : App. de Deo Socr. p. 164 Oud. : et increpitu daemonia expellens, Tert. adv. Marc. 4, 8. increpo ( av i> atum),ui, itum, are, v. n. [1. in-crepo] To make a noise, to rush, rus- tle, patten; rattle, whiz (quite class.) : I. Lit.: A. Ncutr. : simul ut discus incre- puit, Cic. de Or. 2, 5, 21 : corvorum incre- puit densis exercitus alis, Virg. G. 1, 382. — 5. Transf., To make a n oisc, be n oised abroad: quicquid increpuerit, Catilinam timeri, Cic. Cat. 1, 7, 18: simul atque in- crepuit suspicio tumultus, id. Mur. 10, 22 : si quid increpuit terroris, Liv. 4, 40. — C. Act., To loudly send forth, to utter aloud (poet.) : saevas increpat aura minas, Prop. 1, 17, 6 : tuba terribilem sonitum, Virg. A. 9, 504. II. Transf., To loudly exclaim against a person, to blame or npbraid loudly, to chide, rebuke, reprove ; with an ace. : num- quid increpavit filium? Plaut. Most. 3, 2, 63 : maledictis omnes bonos, Sail. C. 21, 4 : gravibus probris, Liv. 23, 45, 5. — b. To accuse a person of any thing: avaritiae singulos, Suet. Cal. 39 : saevitiae popu- lum, id. Galb. 15. — c. With an abstract object, To reprove, censure, inveigh against any reprehensible quality or act of a per- son : illis versibus increpant eorum arro- gantiam, Cic. Acad. 4, 23 : perfidiam, id. Q. Fr. 2, 3 : fugam, id. de Or. 2, 48,— Hence increpitus, a, um, Part. : J, Ghidcd, reproved : Liv. 23, 26, 4 ; so id. 24, 17, 7.— II, Accused : levitatis et inconstantiae, App. Apol.: ignaviae. Jul. Val. res. gest. Alex. M. 1, 17. incrCSCO, evi, v. n. [l.in-cresco] I, To IN CU grow in any thing (quite class., but not in Cic. or Caes.) : taedia animalium capillis non increecunt, do not grow in the hair, Plin. 28, 11, 46.— A. In gen., To grow, increase : maxime cibo eget, qui incres- cit, Cels. 1, 3: ne cum increverint (arbo- res), Col. 3. 21.— H. Trop. : A. To grow or increase in any thing: animis discordi- bu8 irae, Virg. A. 9, 688. — B. Iu ?en., To increase, augment : morbus increscit, Cels. 3, 2 : dolor. Sen. Med. 951 : audacia, Liv. 1, 33. 8 : increscere et invalescere sententiam, Ulp. Dig. 33, 7, 12.— Rhetor., To advance from weaker to stronger expres- sions: hoc genus increscit, Quint. 8, 4, 2. * incrcto. are, v. a. [1. in-creta] To chalk, whiten with chalk: increta facies, Petr. 102. incretUS* a . um > adj. [2. in-cretus, Part, of cerno] Unsifted (a rare word) : furfures, App. M. 7, p. 475 Oud. — II. Not separated, mixed, mingled: piper album cum sale nigro, Hor. S. 2, 4, 74 : minium candido pingui, Plin. 37, 6, 23. * incrimination onis,/. [2. in-crimi- natio] BUzmelessness, irrejrreheusiblencss, Tert. Res. earn. 23. incrispatlO, onis, /. [incrispol A crisping oi the hair (eccl. Lat.) : Aug. Ep. 112, ad Paul. 22 ex 1, Petri 3, 3. * incrispo? are , «• <*• D • in-crispus] To crisp or curl : ial. incrustare), Tert. Idol. 8. * incrUClO, are i "■ a - [1. in-crucio] To torture greatly. Not. Tir. p. 109. * incrudeSCO, 6''0> "• n - D- in-crudes- co] To become very raw, Not. Tir. p. 81. * 1. incruentatus, a . um. adj. [2. in-cruentatus] Not made bloody, unbloody : inque cruentatus Coeneus (pertmesin for incruentatusque), Ov. M. 12, 497. *2. incruentatus, a > um, adj. [l. in-cruentatus] Made bloody, bloody : pa- nis, Tert. ad Nat, 1, 7. incruentc, adv., v.incruentus, ad fin. incruentus, a > um > ad J- t 2 - in-cru- entus] Bloodless (not in Cic. or Caes.) : certatum baud incruento proelio foret, ni, etc., Liv. 2, 56. 15 : victoria, id. 7, 6, 7 : miles, id. 8, 29, 12 : Darium devicit, id. 9, -17, 16 : exercitus, in which no blood has been shed, that has not lost any men, Sail. J. 92. 4.— Hence, * Ado. incruente,. Without bloodshed: vivere, Prud. areij). 10, 1094. incrUStatlO, onis, /. [incrusto] An incrusting of walls, e. g. with plaster, lime, marble, etc. (post-class.) : parietis, Procul. Dig. 8, 2, 12 fin. ; Paul. ib. 50, 1.6, 79. incrusto, av 'i a tum, c. 7i. [l.in-crusto] T?o cover, as it were, with a coal or rind, to incrust (mostly ante- and post-class.) : ol- lam sapa et farre, Var. R. R. 3, 14, 5 : tota maceria levi lapide aut tectoria intrinse- eus incrustetur, id. ib. 15, 1 : sinciTum vas, i. e. to daub over virtues with the names of vices, Hor. S. 1, 3, 56 : parietem, Pro- cul. Dig. 8. 2, 12. inCUbatlO, onis, /. [incubo] A lying upon any thing (e. g. upon eggs, in order to hatch them), a brooding, incubation : I. Lit: incubationi dntur initium post novam lunam (al. incubitioni), Plin. 10, 54, 75 : ovis noxia, id. 10. 56, 77 : derelin- quere, id. 10, 60, 80.— II. Trop., An un- lawful possession : diuturna, Impp. Arcad. et Honor. Cod. 7, 38, 3. incubator, oris, m. [id.] I. One who lies in any place (post-class.) : fani, one who sleeps in a temple, Tert. Anim. 49. — II. An oppressive or unlawful possessor: inclementissinius aulac Simulate Dionysi- us, Macr. Sdmn. Scip. 1. 10: imperii ty- rannus dicitur. Serv. ad Aen. 7, 266. ''inCUbatUS, " 8 > m - p*j A brooding, incubation, i. q. incubatio : si incubatu tonuerit (al. incubitu), Plin. 10, 54, 75. incubltatus, ».i™. Part., v. incubito incubitio, v. incubatio. incubito, al "e, v.freq. [incubo] To lie in or upon any thing (not in Cic. or Caes.) : celiac in quibus incubitant, in which they brood, Col. 8, 14, 9 ; Plin. 8, 43 68. — Hence incubltatus, a, um, Part, (only in Plaut.) : of carnal intercourse : jam ineu bitatus ce, Plaut. Pers. 2, 4, 13. 1. incubitus, a > um, Part., from in cubo. 2. incubitus, us, m. [incubo] A ly INCU ing upon any thing (a Plinian word) : dextri lateris, a lying on the right side, Plin. 88, 4, 1-1.— II. In partic, A brood- ing, incubation : id. 10, 54, To. 1. ln-cubo. flii Hum, are (rarely ari, utuni, in tiie cense of to brood), To lie in or upon a thing (quite class.): I. Lit.: hie leno uegrotus incubat in Aesculapii i'ano, 1'laut. Cure. 1, 1, 61 : 8atiu3 te lu- erat .lovi, in the. temple of Jupiter, id. ib. 3, 2, 16 : humero incubat hasta, rests, lies vpnn In r shoulder, Ov. M. 6, 593. — Poet. : ft-rro, to full upon one's sword, .Sen. Ilip- pol. 359. — In the part, pracs., incubans, Ly- ing near to, bordering upon : jugum mari, Plin. 6, 17, 20.— B. I" partic.: 1. To brood, to batch : gallinas incubare fetibus alienigenis patiemur. Col. 8, 5, 10: ova galling ineubanda subjicere, Plin. 10, 59, 79: ova incubita, id. 29, 3, 11. — 2. To abide or dwell in a ^lace : rure incubabo in praeleetura mea, Plant. Cas. 1, 1, 21 : lucos et colles, to inhabit, App. M. 4, p. 277 Oud. — H. Trop., To brood ov "'• [1- incubo] One who lies upon any thing : I. A spirit that watches over buried treasures (post-class.) : cum modo incuboni pileum rapuisset thesaurum invenit Petr. fragm. Trag. 38. — H. The night-mare, incubus (post clas- sical) : ab incubone deludi. Scrib. Comp. 100 : de incubone praesumptio, Tert. Anim. 44. in«cubus. •• rn. [id.] The nightmare, incubus, Aug. C. D. 15, 23 ; bid. Orig. 8, 11. in-CUdOj di. sum, ere, 0. a. [1. in-cudo] To forge with the hammer, to fabricate ; a poet, word, used only in the part. pass. : incusq auro dona, Pers. 2, 52 : lapis, an. indented or sharpened stone for a hand- mill, Virg. G. 1, 275. in-CUlcatio, onis, /. [inculco] An inculcating: Tert. Apol. 39. inculcator- oris, m. [id.] One who tramples upon : diaboli, Tert. adv. Gnost. 6. inculcatUSj a, um, Part., v. inculco. ill-CulcOj av i- atum, are, v. a. [1. in- calco] To tread in, tread down (quite class., esp. in the trop. signif.) : I. L i t., To tread down, ram down : aliquid, Col. 2, 20, 1 : semen obrutum pavicula, id. 11, 3, 34. — H. Trop.: A. To stuff, press, or cram in : Graeca verba, Cic. Art. 1, 31, 111 : levio- ra, id. Or. 15, 50. — B. To force upon, to impress or inculcate on one : et id quod tradatur, vel etiam inculcetur, posse per- cipere animo, Cic. de Or. 1, 28, 127: fir- missima quaeque memoriae judicis, Quint 6, 4, 5 : quibusdam offeram, quibusdam etiam inculcabo, Sen. Vit beat. 24 : se, to obtrude one's self upon : Graeci, qui se in- culcant auribus nostris, Cic. de Or. 2, 5, 19.— Hence Part, pass., inculcatus, a, um, Press- ed, stuffed, or crammed in (quite class.) : I. I. it. : lana morsibus canis, Plin. 29, 2, 9: lapides. Col. 8, 15, 13. — H. Trop., Mixed or foisted in : inania verba, Cic. Or. 69, 250 : apxe~v~ov crebris locis in- culcatum et refectum, id. Att. 16, 3, 1. incuipabllis. e, adj. [2. in-culpabi- lisj Unblamable, blameless (post-class.) : numen, Prud. Apoth. 1015: mores, Avien. Arat. 28 : lapis, i. e. faultless, without a flaw. Sol. 30. * inculpatiia. adv. [ inculpatus ] Without blame : inculputim ad calcem mi- litiae pervenire, Cod. Theod. 6, 30, 20. inculpatus, a, um, adj. [2. in-culpa- tusj Blameless (poet, and post-class.) : vita fidesque, Ov. M. 9, 673 : tutela, Impp. Dioclet et Jtaximian. Cod. 8, 41. in-Culte, adv., v. incultus, a, um, ad fin. 1. in-CultUS, a, um. adj. [2. in-cul- tus] Untitled, uncultivated (quite class.) : I. Lit. : ager, Cic. Rose. Com. 12, 33 : in- culta et silvestris via, neglected, id. Brut. 72, 259 : quid incultius oppidis 1 id. Prov. cons. 12, 29 : incultae atque inhabitabiles regiones, id. N. I). 1, 10, 24 : incultum et INCU derelictum solum, id. Brut. 4, 16. — H, Tr an s f.. Undressed, unadorned, unpol- ished, neglected, rude: coma, uncombed, disordered, Ov. F. 3, 470 : genac, disfig- ured, id. Her. 8, 64 : homo, ut vita, sic orationc durus, incultus, horridus, Cic. Brut. 31. 117 : inculta atque rusticana parsimonia, id. Quint. 30 : indocti inculti- que, without education, Sail. C. 2, 8 : ver- sus, unpolished, rude, lit*. Ep. 2, 1, 233 : ingenium, uncultivated, n». ib. 1, 3, 22 : Laestrygones, L e. destitute of cultivation, savage, wild, Tib. 4, 1, 59. — Hence, Adv., inculte, In an uncultivated man- ner, roughly, rudely, uncouthly, inelegant- ly : inculte atque horride vivere, Cic. Quint 18 : incultius agitare, Sail. J. 20, 5 : (* so, agere, id. ib. 89, 7) : inculte horride- que dicere, Cic. Or. 9, 28 : non inculte di- cere, id. Brut. 28. 2. in-cultus, fis, m. [2. in-cultus] Want of cultivation or refinement (quite class., but not in Cic. or Caes.) : incultu, tenebris e. orf J- [2 in-cunc- tor] That odmds oj no delay : illud quo- que incunctabile est ut, etc. Arcad. Dis. 22. 5, 21. in-cunctans- nntis, adj. [2. in- cunctaus] Not delaying; unhesitating: tides, Paul. Petron. Vit. S. Mart 5, 233.— Hence in-cunctanter, adv. Without delay, unhesitatingly (post-class.) : incunctanter ac fortiter mortem subire, Loct 6, 12 : in- cunctanter et liberius respondere, App. M. 9, p. 660 Oud. ; Ulp. Dig. 22, 5, 21. in-cunctanter, adv., v. incunctans, ad Jin. ' in-cunctatus ""d incontatus, a, vm, adj. [2. in-cunctatus] Uudclayed: domum penetrant (al. incontanter), with- out delay. App. M. 5, p. 346 Oud. in-cupidus, », u ni, adj. [1. in-cu- pidus] Very desirous : incupidiores liber- um, Afran. apud Non. 496, 5. * incurabllis, e, adj. [2. in-curo] In- curable, Gloss. Phil. in-curatus. a, um, adj. [2. in-cura- rus] Uncared for : Vop. Aurel. 28. — H. j Uucured : stultorum incurata pudor ma- Ilia ulcera celat, Hor. Ep. 1, 16, 24. in-curia, ae,/. [2. in-cura] Want of care, carelessness, negligence, neglect (quite class.) : milites populi R, incuria, fame, morbo, vastitate consumpti, Cic. Prov. Cons. 3 : magistratuum, Tac. A. 3, 31 : co- rum comperta, id. ib. 4, 48 : vel toleran- tia, id. Agr. 20 : rei maxime necessariae, Cic. Lael. 23, 86 : maculae quas aut incu- ria f'udit Aut, etc., Hor. A. P. 351 : virtues, Cato ap. Amm. 15, 6 : diutina, App. Apol. p. 389 Oud. : capiili, Tert Poenit extr. in-CUXiose> adv., v. incuriosus. adfin. incuriositas, atis, /. [2. in-curio- sitis] Carelessness, negligence, inattention (post-class.) : sub incuriositate transmit- tere, Cassiod. Variar. 7, 4 ; Salv. de Gub. Deil. in-CUriOSUS, a, um, ndj. [2. in-curio- sus] Careless, negligent (post-Ang.) : I, Act., Careless, unconcerned, regardless, itt- different respecting any thing : (a) With in : in capite comendo tarn incuriosus, ut etc., Suet. Aug. 79. — (jj) e.gen.: prox- imorum incuriosi, Plin. Ep. 8, 20, 1 : vet- era extollimus, recentium incuriosi. Tac. A. 2, 88 : famae, id. Hist 1, 49 : imperii proferendi, id. Ann. 4, 32 : rerum anti- quarum, Gell. 6, 5, 1. — (y) c. abl. : scren- dis frugibus incuriosi, Tac. A. 14, 38. — (< T ) Abs. : quae praetermittere incuriosum videbatur, Sol. praef. — H. Pass., Careless, negligent, not made or done with care: finis, i'ac. A. 6, 17 : historia. Suet Galb. 3. in-Curro, curri (cucurri), cursum, ere, v. n. [1. ln-curro] 7o run into or to- ward, to rush at, assail, attach (quite class.): I. Lit. : (a) With in : incurristi amens in columnas, Cic. Or. 97, 224 : in aliquem, id. Plane. 7, 17. — (ji) c. dat. : armentis incurrere fortibus, Ov. M. 7, 546 : proeli- antibus Romanis, to rush upon, Tac. A. 2, 16 : levi armaturae hostium, Liv. 22, 17, 6. — (} ) With a simple ace. : atque eos a tergo incurrerunt, Sail, fragm. ap. Rutin, de schem. lex. : tota vi novissunos, to at- tach, Tac. A. 1, 51.— 2. Milit.. To mokt an inroad or irruption, to invade : in Jl£ cedoniam, Liv. 36, 25, 7 : exercitus in agrum suum, id. 29, 5, 6. B. Transf., To extend to, to border or a place : asri, qui in publicum Campa- num incurrebant Cic. Agr. 2, 31, 82. II, T r o p. : in oculos incurrentcs, mea ing the sight, Cic. Att. 12, 21, 5: id quod oculis incurrit, Sen. Ben. 1, 5 : non solum in oculos, sed etiam in voculas malevolo- rum, Cic. Fam. 2, 16, 2 : in maximam fraudem, to fall into, id. Oft". 3, 13, 55: quaestus in odia hominum, id. ib. 1. 42, 150 : in magnam aliquam diflicultatem. id. Fam. 4, 2, 4 : labor in varias reprehen- 783 INC U siones, id. Fin. 1.1: in morbos, in damnn, in dedocora, id. ib. 14, 47. — To run against, strikeagainsl: quis est tarn lynceus, qui in tantis tenebris nihil ott'endat, nusquam in- currat? id. Fam. 9, 2, 2. — To commit a fault (so only post-class.) : nihil vitii mulier in- ourrit, Ulp. Dig. 24, 1, 13: aliquid, Lampr. Alex. Sev. 12. — To rush upon, assault car- nally : si nihil est, servis incurritur, Juv. 6, 331 : sororein, App. M. 10, p. 732 Oud. — Of events, To befall, happen, occur to : casus, qui in sapientem potest incurrere, Cic. 'fuse. 5, 10, 29 : in ipsos etesias, id. Fam. 15, 11, 2 : tua Xijipis in quem diem incurrit, nescio, id. Att 7, 7, 3 : natalis pleboiis incurreus Circensibus, Suet. Tib. 26 : disputatio, in quam non aliquis locus incui-rat, Cic. Top. 21, 79 : — in aliquem non invasisse, sed incurrisse videri, id. Sest. 6, 14 : in memoriam aequaleni, id. Brut. C9, 244. * inCUrSatiOj onis, / [incurso] An attack, Non. 44, 27. in-carsas. acis, adj. [id.] That makes frequent inroads: Massagetae, Sid. Ep. 8, '12. incursim. adv. [incurro] Rapidly, quickly : Caecil. ap. Non. 127, 20. in-CUrS10. onis. /. [id.] A running against, onset, assault, attach (quite class.) : atomorum, Cic. N. D. 1, 40, 114 : incursio atque impetus armatorum, id. Caec. 15, 44. — H, In partic, A hostile inroad, in- cursion : hostiliter in fines incursionein facere, Liv. 1, 11, 1 : prohibere hostem ab mcursionibus, Caes. B. G. 6, 9 : subitas incursiones hostium sustinere, Hirt. B. G. 8, 11 : moliri. Plin. 6, 28, 32. in-C1irsitOt are ' •>■ intens. [incurso] To rush upon, assault, attack (a favorite word of Seneca) : in aliquem, Sen. Vit. beat. 27 : incursitans. instans, fugans, id. de Ira, 2. 35 : ill multos, id. ib. 3~ 6.— H. Trop., To dash against, clash with: tola vita inoursitamus. Sen. Ep. 110. in-CUrSOi avi, atum, v. intens. [incur- ro] To run to or against, to dash or strike against, to assault, attack (quite class.) : I, Lit. : 0<) With in : jam in vos incur- sabimus, Plnut. Bac. 5, 2, 29 : in agmen Romanum, Liv. 36, 14, 12.— (0) With the simple ace. : aliquem pugnis, to pitch into, Plaut. Rud. 3, 4, 16 : (me) boves incur- sent cornibus, id. Aul. 2, 2, 57 : ubi vivos homines mortui incursant boves, mean- ing bulls' pizzles, id. Asin. 1, 1, 22 : agros Rom., to make an incursion, into, Liv. 5, 31, 5. — In the pass.: agmen incursatum ab equitibus hostium, Liv. 24. 41. — (y) With a dat. : silvaquo tenent delphincs, et altis Incursant ramis, Ov. M. 1, 303 : rupibus incursat, runs against the rocks, id. ib. 14, 190.— 2. In partic, To fall upon, assault a woman carnally (post- class.) : nuptam alienam, Tort. Pud. 4. — B. Transf. : ea, quae oculis, vel auri- bus incursant, that strike, meet them. Quint. 10, 3, 28 : lana ovis nigrae, cui nullus alius color incursaverit, is intermixed, Plin. 28, 8, 28.— II. Trop. : incursabit in te dolor mcus, Cic. Att. 12, 41, 2: in omnes ami- cos atque inimicos, notos atque ignotos, Auct. Her. 4, 39, 51. 1. inCUTSUS) a, um, Part., from in- curro. 2. inCursuSi us, m. [incurro] A run- ning against, an assault, attack (quite class.): I. Lit.: ceterorum tela atque in- cureiis refujit. Cic C :it 8, 3f, ; cquitum sustinere, Cars. B. C. I, 71 : incursus at- que impetus militum, id. ib. 1, 72 : primo incursu. at the first onset, Liv. 2, 25. 4. — 11. Trop.: morborum, Pseudo-Quint. Decl. 8, 9 : tempestatis perfcrre, id. ib. 9, 4. — *A project, scheme, Ov. M. 9, 152.) — An influx of a river or a stream of blood, Plin. Ep. 10, 73: sanguinis, Luc. 7, 700. * incurvatioi onis, /. [incurvol A bending, curving : materiae, Plin. 17, 23, 35. * in-curvesco or -visco, 3. v. n. [in- curvus] To bend down : baccarum uber- tate, Vet. Poeta ap. Cic. de Or. 3, 38, 151. in-curvi-cervicuS) <*, "m, adj. [in- curvus-cervix], Having a crooked or wry neck (an ante-class, word) : pecus, Pac. ap. Quint. 1, 5, 67. in-CUrvisCO> ere, v. incurve8CO. in-CUrvOj avi > atum, are, v. a. To 784 INCU bend, bow, crook, curve (in Cic. only once in the part. pass. ; elsewhere poet, and post-Aug.): I, Lit: flexos amis, Virg. A. 5, 500. — Pass. : rohur et olea incurvan- tur, Plin. 16, 42, 81 : ltntos reinos. Catull. 64, 183. — In the part. pass. : bacillum in- nexum et incurvatum, crooked, Cic. Fin. 2, 11, 33.— n. Trop., To bend, cast down, disturb : non est magnus animus, quem incurvat injuria, Sen. de Ira 3, 5 fin. — Poet.: querela, to move to commiseration, Pers. 1, 90. in-CUl'vnSj n < um > aa J- [l.in-curvus] Bent, bowed, crooked, curved (quite class.) : A. Of persons : incurvus, tremulus, Ter. Eun. 2, 3, 44 : incurvi humeris, Plin. 11, 52, 114. — B. Of things : lituus. id est in- curvum, et leviter a summo inflexum ba- cillum, Cic. Div. 1, 17, 30 : statua Stesi- chori, id. Verr. 2, 2. 35, 87 : aratrum, Virg. G. 1, 494 : folium, Plin. 21, 12, 41 : carina, Ov. M. 14, 534 : litus, Lucr. 2, 376. in-CUS) udis, /. [incudo] An anvil (quite class.) : I, Lit.: sine follibus et in- cudibus, Cic. N. D. 1, 54 : impositos duris crepitare incudibus enses, Virg. G. 2, 540 : positis incudibus, i. e. having established smithies, id. Aen. 7, 629 : nova Incude de- fingere ferrum. Hor. Od. 1. 35, 39.-II. T ro p. : Plaut. Ps. 2, 2, 20 : juvenes. et in ipsa studiorum incude positi, i. e. still oc- cupied with their education, Tac. Or. 20 : incudi reddere versus, to return to the an- vil, i. e. to revise, retouch, Hor. A. P. 441. — Proverb. : incudem eandem tundere, to labor always at the same thing : Cic. de Or. 2, 39, 162. in-CUSabliis, e,adj. [incuso] Blame- worthy : Camp., Tert. ad Nat. 1, 12. * in-CUSatlO. onis, /. [id.] A blaming, accusing, accusation : vitiorum. et pecca- torum incusatio, aut querela, Cic. de Or. 3, 27, 106. in-CUSatlVUS, «. <™. adj. [id.] Ac- cusing, lor accusativus ; casus, and abs. incusativus, the accusative, Diom. p. 296 P. * ill-CUSator, oris, m. [id.] An accus- er, Imp. Anast. Cod. 12, 36, 18, 8. in-GUSO* avi, atum, are, v. a. [causa] To accuse one of something, to complain of, find fault with, blame one for something; constr. aliquem alicujus rei (quite class., but not in Cicero) : qui alteram incusat probri, Plaut. True. 1, 2. 58,— With quod: vehementer eos incusavit. quod, Caes. B. G. 1, 40 : — quemquam immeritis querelis, Val. Fl. 8, 158 : factum alicujus, Ov. R. Am. 479: aliquem luxus et 6uperbiae, Tac. A. 2, 78 : angustias stipendii, duriti- am operum. to complain, of, id. ib. 1, 35 : casnm, id. ib. fi, 23. — YVith a relative clause: multaque se incusat, qui non ae- ceperit, etc., Virg. A. 11, 471. — In the part, pass., incusatus, a, um. Complained of found fault with: stcrilitas mcuminis jure incusata, Col. 3, ]7, 3 : Augusto in- cusatae liberorum mortes, charged upon, attributed to. Plin. 7, 45, 46. * in-CUSSOr> oris.m. [inrutio] Onewho strikes : Paul. lYtroc. Vit. S. Mart. 5, 285. 1. in-CUSSUSj «. un >. Part., from in- cutio. 2. in-CUSSUE, us, m. [inculio] A strik- ing or dashing against, a shock (very rare, and only in the abl. sing.) : arm or um, Tac. H. 4, 23 : arietis. Sen.~Const Sap. 6. in-custoditus, «• «>". adj. [3-in-cus- toditus] I. Pass., Not watched, unguarded (a poet, and post-Aug. word) : ovile, Ov. Tr. 1, 6, 10: incustodita et aperta limina. Mart. 1, 35. 1. — Disregarded, neclccted: dierum observatione, Tac. A. 15, 55. — Un- concealed: amor, 'Pac. A. 12, 4 ; id. ib. 2, 12 fin. — II, Act., Heedless, im\rrn dent: in- custoditus nimis et incautus, Plin. Ep. 6, 29, 10. in-CUSUS> "• um ' Part, pass., from in- cudo. in-cutlOi cussi, cussum, ere. v. a. [1. in-quatio] To strike upon or against (quite class., but in Cic. only in the trop. signif.) : I. Lit: scipionem in caput alicujus, Liv. 5, 41, 9 : to strike or dash against, pedem terrae, Quint. 2, 12, 10: polliccm limini cubk'uli, Plin. 7, 53, 54 : incutiebantur puppibus prorae, Curt. 9, 9. — To throw, cast, hurl : tormentis faces et hastas, Tac. A. 13, 39: tela saxaque, id. Hist. 3, 31 : imbcr grandinem incutiens, Curt. 8, 4 : IND E colaphum, to give a box on the car : cola- plium incutimus lambcnti crustula servo, Juv. 9, 5. II, Trop.: A. To strike into one, to in- spire with, inflict, excite, produce terror, disturbance, etc. : («) With adat.: rnultio magnum metum, Coel. ap. Cic. Fam. 8, 4 2: terrorem, Cic. Univ. 10: religionem animo, Liv. 22, 42, 9 : alicui foedum nun cium, id. 2, 8, 7 : formidinem, Curt: 4, 10 ingentem eollicitudintm, id. 3, 6: trcmo rem, Lucr. 6, 593 : morbos, id. ib. 773 desiderium urbis, Hor. Ep. 1, 14, 22 : n. forte negoti Incutiat tibi quid 6auctarun> inscitia legum, should occasion trouble, id Sat 2, I, 80. — (0) Abs.: timor incutitur aut ex ipsorum periculis, nut ex commu- nibus, Cic. de Or. 2, 51, 209.— B. To shake, cause to tremble: crebrior incussif mentem pavor, Val. Fl. 5, 551. indagatio. onis, /. [1. indngo] A searching into, investigation (quite class., but rare) : initiorum, Cic. Tusc. 5, 09 : in- dagatio atque inventio veri, id. Off. 1, 5, 15 : rarioris verbi, Gtll. 18, 2, 6. indagrator. oris, m. [id.] One who searches into any thing, an investigator, explorer: celati, Plaut. Trin. 2, 1, 15: sed indagatorem conveniet matutina tempora vestigandi eligere, Col. 9, 8, 12 : aquarum, id. 2, 2; Isid. Orig. 10 fin. indag-atrixr ici3 . /• [indagator] She who searches into, investigates, explores : virtutis, Cic. Tusc. 5, 2: virorum, Non. 23, 1. 2. indagatus, us, m. [1. indago] (only in the abl. sing.) An exploring ten- circling, surrounding : App. M. 7, p. 459 Oud. indageS) is . / [» J -] A searching into, investigation, exploration (post-class.): Claud. Mamert Stat. anim. 2, 2: variutu, Prud. Symm. 2, 845. 1. indagX)» av '> atum, are. ». a. To trace out, track, as dogs in hunting (quite class.) : I, Lit. : canis natus ad indagan- dum, Cic. Fin. 2, 13, 39 : feras, App. M. a p. 590 Oud. — II, Trop., To search into, investigate, explore: indagare et odorari quid cuique esset necesse, Cic. Verr. 2, 2, 54, 135: indicia communis exitii, id. Mil. 37, 103: inusitatas vias, id. Or. 3, 11: de republica, id. Att. 2. 4, 4. Deponent form : Var. L. L. 5, 18, 28, 93. 2. indago- i"' s > /• An encircling, inclosing ' (mostly post-Aug.): I, Lit., of surrounding wild beasts with nets, in hunting: dum trepidant alae, saltusque indagine cingunt, Virg. A. 4, 121 : densos indagine colles Claudere, Tib. 4, 3, 7 : ra- tes captae quasi per indaginem, Flor. 4, 2. — B, Transf., An inclosing, surround- ing of enemies : eli'eram gentem rim fe- rarum quasi indagine debcllabat, Flor. 4. 12 : velut indagine aliquem insidiis cir- cumdare, Hirt. B. G. 8, 18: — dehrtores in ilia poenarum indagine inclusos, Plin. Pan. 35, 2. — Of legacy-hunting : testamenta et orbos velut indagine capi, Tac. A. 13. 42. II. I 1 rop., A searching into, examin- ing afar, investigation : et multis persua- sisse doctrinae indaginibus, PKn. 9, 7, 6 : cupediarum, Gell. 7. 16, 6 : nmpliorem exposcere indaginem, Imp. Justin. Cod. 4,31, 14. * indagris* ». »"". <"#• l 1 - indago] That traces or searches out : indaga veri Cura (al. indiga veri), Mart. Cap. 1, 9. indc- adv. [from is, with the adverbial ending] I, Of place, From that place, from there, thence: inde e promptuaria cella, Plaut. Ain. 1,1,4: eo die mansi Calibus : inde has litteras dedi, Cic. Att. 7, 21 : ut in provinciam exircnt, atque inde in Ital- ian] contenderent, Caes. B. G. I, 33: nee inde venit, unde mallem, Cic. Att 13, 39, 2: Palaepolis fuit baud procul inde ubi nunc Neapolis sita est, Liv. 8, 22. 5 : si le- giones scse recepissent inde quo temere essent progressae, Caes. B. C. 3, 45. — B, Of things: ex avaritia crumpat audacia necesse est: inde omnia scelera gignun- tur, from this, Cic. Rose. Am. 27, 75 : inde est, quod, etc., Plin. Ep. 7, 5. — C. Of per- sons : nati filii Duo : inde ego hunc ma- jorem adoptavi mihi, of them, Ter. Ad. 1, i 1,21 .—II, O f t i in e : ja . After that, there- after, thereupon, then: nc pcrorandi qni- dem ci data est facultas : inde judicio IND E damnatus, Nep. Phoc. 4: cxhinc Rhneti- cum liclluin, inde Pamiouicum, inde Ger- mutiicum gessir, then . . . then. Suet Tib. 9 : codein impctu altera castra sunt ador- ti, inch: tertia, deinceps reliqan, Cues. B. C. It, 9.— B. From that time forth: qmim- quam haec inter nos nuper uotitia admo- •luni est : inde ndeo, quod ngram in prox- imo hie im-rcatus es, since the time that, Tel. IJeaut. 1, 1, 1.— 2. Connected with other specifications of time : jam inde a principio hujus imperii, Prov. Cons. 13, .13 : jam inde ab incunabulis, Liv. 4, 36, 5. b. With a follg. gin. : inde loci, transfer- red to time, After thai, thereupon (so ex- tremely seldom) : Lucr. 5, 789. indebitc '""' indeblto» «<&■»., v. in- debitus, ad Jin. ill-debltus- a, urn, aelj. [2. in-debitus] That is not awed, undue (poet- and post- class.) : non indebita posco, I ask nothing that is not due to me, Virg. A. 6, b'h' : prae- inia, Ov. Her. l(i, 9. — Suhst., indebitum, i, n.. That which is not due, the ■perform- ance or payment of which is not due : sol- vere, Paul. Witt. leg. 65. — Uence, Adv., indebite and indebito, With- out being owed, without just cause, unduly (post-class.) : (a) Form indebite : Paul. Dig. 22, 325.— (jj) Form indebito: Ulp. ib. 12, fi, 25. in-cleccns. ti ? . adj. [-■ indecens] Unseemly, unbecoming, indecent, improper, unsightly, ugly (post-Aug. and poet.): A L Of persons: numquid indecens sum ? Petr. 12«; Mart. 5, 14, 7,— B. Of things: nasus, Mart. 2. 11, 4: morbus, id. 11. 61, 13: rism. Suet. Claud. 30: morae, Quint. 11, 3. 158s Sid. Ep. 9, 1.— Hence in -de center, adv., Unbecomingly, in- decently, disaraccfully (post August, and port.) : non indeeenter efferri, Quint. 1,5, lit: lusca, Mart.. 12, 22, 1. — Comp. : num- quam vidi hominem beatnm indcccDtius, Sen. Ep. 27. — in the Sup.: intersistere indecentissime. Quint. 8. 3, 45. indeeenter, "dr., v. indecens. * in-iccentia- no, /. [2. in-decentia] Utieeemliness, impropriety: indecentiae vitium. Vitr. 7, 5. in-deceo, ere, v. n. [2. in-deceo] To misbecome one : constr. w.th an arc. pers. (post-Au?. and very rare) : juvenes confu- sh quaedam non indecent, l'liu. Ep.3, 1,2. in-dccllnnbllis. e, adj. [2. in-decli- nabiLsJ InjVxihle. unchangeable, only in a trop. sense (post-Aug.) : I. Of things : virtus animum rectum et indeciinnbflem praestat. Sen. Ep. 66 : jostitia, id. ib. 74 : series rerum, Gell. 6.2. — Of persons : ju- dex, Aram. 25, 4.— If, In grammar: no- men, indeclinable, Diom. p. 288, 289 P. in-d2cl!natUS< a, um, adj. [2. in-de- clinatus] Unchanged, constant (an Ovidian word) : Of persons : qui perstas indecli- natus amico, Ov. Pont 4, 10, 83. — Of things : amicitia, Ov. Tr. 4, 5, 24. in-decor, oris, or indecoris. e, adj. (2. in-dtcorus] Unbecoming, unseem- ly, indecorous, inglorious, disgraceful, shameful (very rare ; for the most part a poet, word): indecoris (al. indecorus), Tac. Agr. 16: non erimus regno indeco- res. Virg. A. 7, 231 : nee genus indecores, id. ib. 12, 25 : obitus, Val. Fl. 1, 810. *in-dec6rabilrterj "dr. [2. in -deco- ro] Unbecomingly: alienos alunt, Attius ep. Charis. 1S2 P. in-decore, adv., v. indecorus, ad Jin. in-decoris. v. indecor. in-decoro< are , v. a.. [2. in-decoro] To disgrace, disfigure (an extremely rare word) : me sermone indecorans, Attius ap. Non. 125, 1 : indecorant bene nata culpae (nl. dedecorant). Hor. Od. 4, 4, 36. in-decorus. a > urn , adj. [2. in-deco- rus] Unbecoming, unseemly, indecorous, disgraceful, shameful, unsightly (quite cIhss.) : quod anhno magno fit, id dignum viro el decorum videtur : quod contra, id ut turpe, sic indecorum, Cic. Oft* 1, 27, 94 : nihil malum nisi quod turpe, inhones- tum. indecorum, etc., id. Fin. 3, 4, 14 : in- decorum est, de stillicidiis cum dicas, amplissimis verbis et locis uri eommuni- hus, id. Or. 21, 72 : saeculo studia, Plin. Pan. 46, 4 : gestus, Quint. 1, 10. 35 : visu uva, Plin. 14, 2, 4, 28 : visus, id. 13, 12, 24. —Hence, Did INDE Adv., indecore, Unbecomingly, inde- cently (quite class.) : nc quid indecore, ef- feminatequc faciat, Cic. Off. 1, 4, II : fa , cere, id. ib. 1, 114 : haud indecore, Tac. < II. 5, 23. _ ■. * in-def atigabilis, e, adj. (2. inde- fatigoj That can not be wearied, indtj'at- ■ igablc: vigilia. Sen. de Ira 2, 12. * in-def atigatns, a, »m, adj. (id.] Unwearied : Sen. consol. ad Marc. 18. in-defectus. n . um, adj. [2. in-defec- tusj Undiminished, unfailing, unweah- encd, unexhausted (post-class.): indetec- ; ta et aeterna vivacitas, App. dc Deo Socr. 1 p. 127 Oud. : indefectus et jejunus Cha- j maeleon, Tert. Pall. 3. indefense- adv., v. indefensus, ad fin. in-defensus- !| . ,,ln , adj. [2. in-defeu- | sus| Unprotected, undefended (quite class., ! but not in Cic. or Caes.) : Capua deserta i indefensaque, Liv. 25, 15, 2 : indefensi, i inulti, id. 4, 28, 4 : inauditus et indefen- sus, Tac. A. 2, 77 : conjux, id. ib. 11, 34. — j Adv., indefense, Without defence, Cod. I Justin. 4, 18, 2/n. indefesse, ode, v. indefessus, ad fin. indefessim- odv., v. indefessus, ail j ■/"'• in-defessus. a, nm , adj. [2. in-defes- ! sus] Unwearied, indefatigable (poet, and I post-Aug.) : dextra, Virg. A. 12, 651 : agen- do, Ov. M. 9, 199 : indefessus et assiduus, I Tac. A. 16, 22.— Hence indefesse and indefe6sim, advv., ) Unwcarieelly (both post-class.) : (n) Form indefesse : indefesse et benigne agere om- nia, Aus. Gratiar. net. 35. — (/3) Form inde- fessim: expetere bonorum amicitias, Sid. Ep. 3, 2 L in-deficiens, entis, adj. [2. in-defi- ciensj Unfailing l eccl. Lat.) : decor, Tert. adv. Jud. 14. — Hence, Adv.. indeficicnter, Continually, in- cessantly (eccl. Lat.), Aug. Conf. 12, 11. indeficicnter- odv., v. indeficiens, ad Jin. indefinite, adv., v. indefinirus, ad fin. in-definitus» a, um, adj. [2. in-defi- nitus] Indefinite (post-class.): sermo, Gell. 16, 4. — Hence, Adv., in-definite, Indefinitely : larsi- ri, Gell. 2, 24, 7. in-deflsbilis, p . adj. [2. in-deflebilis] Not to be lamented, Gloss. Phil. * in-defletus- a, um, adj. [2. in-de- fletusj Unwept, unlamented: animae, Ov. M._7, 61]. in-deflexns- ", mn, adj. [2. in-de- flexusj Unbent, unchanged (very rare and post-Aug.): maturitas, Plin. Pan. 4, 7: cur- sus, App. de Deo Socr. p. 120 Oud. * in-dej ectus. a. um, adj. [2. in-de- iectusj i\ot thrown down : domus {al. in- disjecta), Ov. M. 1, 289. * in-delassatus, a, um, adj. [2. in- delassatus] Unwearied: labor, Manil. 5, 63. in-delcbilis. e, adj. [2. in-deleo] In- delible, imperishable (an Ovidian word) : nomen, Ov. M. 15, 876 : decus, id. Poni. 2, 8, 26. * in-delectatns) a . ""m, adj. [2. in- delectatu*] Not delighted, displeased with something : c. abl. : aliqua re, Petr. 87. in-delibatus- a, um, adj. [2. in-deli- batus] Untouched, uninjured (only in the •rop. sianif. and poet.) : virgo, Sil. 15, 271 : opes, Ov. Tr. 1, 5, 28. in-delictus- a, um. adj. [2. in-delic- tusj Aot criminal, faultless, blameless, At- tius ap. Fcst. s. v. Probrum. indemnatUS- a. um, adj. [2. in-dam- natus] Uneondtmned, unscntenccd (quite class.) : indemnatus atque intestatus, Plant. Cure. 5. 3, 17 : bona indemnato- rum civium, Cic. Agr. 2, 21, 56: civem interimere, Veil. 2, 45 : indemnatus et in- noxius, App. M. 10, p. 740 Oud. indemnis, e, adj. [2. in-damnum] Unhurt, uninjured (post-Aug. and post- class.) : illaesus et indemnis evasit, Sen. Ep. 9 : socios praestare, L'Ip. Dig. 17, 2, 23. indemnitas. arts, /. [indemnis] Se- curity from damage or loss, indemnity (post-class.) : alicujus indemnitati consu- lere. Papin. Dig. 3, 5, 31 : Ulp. ib. 12, 4, 5 : provinciarum indemnitati prospicere, Amm. 21, 16. in-demonstiabflis- e, adj. [2. in- demonstro) Ifot to be proved, undemtm- I N U E slrnble : modi, App. Dogm. Plat. 3, p. 27' Oud. ' in-dcmutabiliS) <"- "dj- [2. in de muto] Unchangeable, immutable : inxte- mutabilie et iuronvcrtibilis Dcus, Tert. adv. Herzn. 12. in-denunciatus. a, um, adj. |2. in denuhciutus] Pfol declared or announced (post-Aug.) : arma, Sen. Suas. 5 : sors, id. ib. 2. indepisci nssequi, adipisci, Fcst. p. 106 Miill.fef. Non. 128, 23. * in-deploratus. ", "m, adj. [2. in deploratusj Unwept, undcplored : Ov. Tr. 3, 3, 46. in-depravatus, a, um, adj. [2. in- depravatxis J Unrorrupted, undepraved : virtus, Sen. Ep. 76. * in-dcprecabllis. e, adj. [2. in-de- precorj That can not be averted by prayer : poena, Gell. 1, 13, 3. in-deprehensibilis. e, adj. [2. in- depreliendoj Undisc.orerable (late Lat.) : error, Pseudo Quint. Decl. 4, 15 : est, id. 8,11. indeprehensus and per sync, in- deprCUSUS, a, um, adj. [2. in-depre- bendo] Unobserved, undiscovered (a poet word) : et irremeabilis error, Virg. A. 5, 591 : vestigia, Stat. Th. 6, 563. t indcotare eonsequi, Fest. p. 106 Mini. * indCTJTUS, a, um, Part., from indi- piscor. in-descriptus. a. «m. adj. [2. in-de- scriptus] Not divided (a rare and post- Aug. word) : vites, Col. 3, 21, 4 : agri, Sid. carm. 2, 412. * in-desertus. a, um, adj. [2. in-de- sertus] Not deserted, unforsaken : regna, Ov. Am. 2, 9, 52. * in-deseS) id's- "dj. [2. in-deses] Not inactive, free from indolence: homo, Gell. 7, 22, 4. in-desinenter. "dv. Incessantly ; (late Lat.) : atfero sacrificia, Cypr. Ep. 69 : j indeMnenter et indeticienter inhaerere, I Aug. Conf. 12, 11. * in-despectUS- a, um, adj. [2. inde j speetus] Thai one can not look down into, 1 unfathomable : Tartara, Luc. 6, 748. in-iestrictUS a u m, adj. f2.in-de^ strictus] Uugrazed, untouched, uninjured: i abibo (al. indistrierus). Ov. M. 12, 92. ' * in-determinabilis. e, adj. [2. fa- ! determiuo] That can not be defined, inde- terminable: quaestioncs, Tert. adv.Haer.7.. in-detcrminatus: a. um. adj. [2. i in determipo] Undefined, unlimited-: gen- 1 ealogiae, Tert. adv. Haer. 33. * in-detonsus, a, um. adj. [2. in-de [ tonsus] Unshorn : Thyoneus. Ov. M. 4, la i * in-dctribilis, e, adj. [2. in-detero] | That can not be rubbed or worn out : so- j liditas, Paul. Nol. Ep. 16. * in-detrltus- a , um, adj. [2. in-de- tero] Not worn out : vestimenta. Tert j Res. earn. 58. ' * in-devitatus, a, um, adj. f2. in- [ devito] Unavoided: telum, Ov. M. 2, 605. * indevoratus. a, um, adj. [l. in-de- voroj Eaten up, devoured: indevorato ca- pita (* al. et devorato), Mart. 7, 20, 15. in-devdte> adv., v. iudevotus. ad fin. in-devdtlO- 6nis, /. [2. in-devo'tio) Want of religion, or leant of principle, ir- religion, impiety (post-class.) : Imp. Jus- tin. Cod. 7, 2. 15; ib. 4, 17 fin. ' in-devdtus- a, um, adj. [2. in-devo- tus] hreligious, impious, unconscientious: donator, Imp. Justin. Cod. 8, 55, 35. — — Hence, * Adv.. in-devote. Impiously, nncon- scientionsly : eas (hereditates) percipere, Justin. Novell. 1, 3. index, icis, c [I. indico] A discorerer, discloser, informer (quite class.) : |. Lit. : A. Of persons : baec omnia indices de- tulerunt rei confessi sunt, Cic. Cat 4. 3, 5 : Sestius ab indice Cn. Nerio de ambitu est postulatus, id. Q. Fr. 2, 3. 5 : id. Clu- ent. 7, 21 : immittere ad rei probationem. Just. 32, 2 fin. : idem et testis. Tac. A. 4, 28. — 2. Esp., An informer, belraucr. spy : Catilinam vallatum indicibus atquc sica- riis, Cic. Mur. 24, 49 : septus armatis ;n dicibus, id. Sest. 44, 95 ; id. Vat. ID. 24. — B. Of things : complexus summae be- nevolenriae falsi indices exstiterunt in- 785 INDI amore simulate Cic. Phil. 11, 2, 5 : quin ^ continptis vocem, indicem stultitiae ves- trae, id. Rab. perd. 6, 18 : auctoris annu- ls index, Ov. Pont 2, 10, 3: herbae ho- rarum indices, heliotropium ac lupinum, Plin. 18, 27, 67 : imago animi vultus, in- dices uculi, Cic. Or. 18, 60. — 2. I" partic, The forc-jinger : sed plane pollex, non in- dex, Cic. Att. 13, 46, 1.— With the addi- tion of diaitus ; indice monstraret digito, Hor. S. 2,"8, 25. IE. Transf.: A. Of books, A title, su- perscription : deceptus indicibus libro- rum, Cic. de Or. 2, 14, 61 : alteri (libello) Gladius, alteri Pugio index erat, Suet. Cal. 49 : orationis, Liv. 38, 56. — Of paint- ings or statues, An inscription : nee quae- l'is, quid qiiaque index sub imagine dicat, Tib. 4, 1, 30 : tabula in aedem Matris Ma- tutae cum indice hoc posita est, etc., Liv. 41, 28, 8. — B. Of a touch-stone: in du- rum silicem, qui nunc quoque dicitur In- dex, Ov. M. 2. 706. Indi< orum, m., v. Indus, a, um. India- ae, /. India, a country extend- ing from the Indus to China: citerior, In- dia this side of the Ganges ; ulterior, In- dia beyond the Ganges:, Plin. 6, 17, 21 ; .Mela, 3, 7 : mittit ebur, Virg. G. 1, 57. llndiaUUSi s , um . ad 3- [India] In- dian: ALA, Inscr. ap. Grut. 519, 7. indicabllis, e, adj. [I. indico] That indicates, indicative: signum, Coel. Aurel. Actit. 2, 3. indlCatlO) or, i s > /• I'd-] An indicat- ing, setting, or rating the value of a thing, Mzaluation ; hence valnc,price, rate (most- ly gate- and post-class.) : tua merx est, tua ijjdicatio est, Plaut. Pers. 4, 4, 37 : mel- lis, Plin. 22, 24, 50 : temeraria, Ulp. Dig. 19, 1, 13. illdlcatlVUS, a, um, adj. [id.] (post- i-lasB.) A gramtn. (. t., The indicative, Di- om. p. 329 ; Prise. 819 P. * indicator- °>"is, m - [id.] One that points out: naturae (al. indagator),Sol.40. indicatfirai ae,/. [id.] An indicating or rating the value of a thing ; hence val- ue, price, rale, iodicatio (a Plinian word) : neque est hodie inurrhini alterius prae- ■stantior indicate™, Plin. 37, 2, 7 : dolo- rurn, physicians'' fees for curing diseases, id. 29, 1, 8. t indicendllS uXckto;, Gloss. Philox. [2. in-dico]. in-dicens, entis, adj. [2. in-dico] That does not say a tiling, i. q. non dicens : non me indicente haec hunt, not without my telling, Ter. Ad. 3, 4, 62. indicina. ae,/. [index] i. q. indicium, delatio, A notice, information (an Appu- leian word) : indicinae praemium, App. M. 7, p. 496 Oud. ; id. ib. 6, p. 395 Oud. indicium, ii> n. [id.] A notiix, inform- ation, discovery, disclosure (quite class.) : t'acite indicium, si quia vidit, Plaut. Cist. . 4, 2, 9 : id anus mihi indicium fecit, Ter. Ad. 4, 4, 7 : conjurationis, Cic. Div. 2, 20, 16 : rei alicujus afferre ad aliquem, id. Dom. 52 : deferre ad aliquem, Tac. A. 2, 28 : ea res est Helvetiis per indicium enunciata, Caes. B. G. 1, 4 : glande scrip- turn misit, Auct. B. Hisp. 18 : convictus indicio alicujus, Sail. C. 52, 36 : — profiteri, to depose, give evidence (before a court, and eep. to escape punishment by turn- ing state's evidence) : sed ipse deprehen- sus, multis l.ortantibus, indicium profite- rur, Sail. .1. 35, 6. — So too. offerre, Tac. A. 11, 35. — B. Transf.: \, A permission to give erid, nee or turn informer against one's accomplices: Vcttius reus, cum es- set dnnwatu*, erat indicium postulaturus, Cic. Att. 2, 24, 4. — 2. A reward for giving evidence or informing : conscripserunt communiter edictum cum poena atque indicio, Cic. Off. 3, 20, 80 ; id. Vat. 11, 25 ; Petr. 97 : alicui indicium dare, Dip. Dig. 12, 5, 4. ZI. ' n S en -' A sign; indication, mark, token, proof: indicia et vestigia veneni, Cic. Clu. 10, 30 : indicia atque nrgumen- ta certissima sceleris, id. Cat. 3, 5, 13 : sceleruni ostendere, Auct, Har. resp. 12: parricidiorum, Cic. Bull. 27, 17 : animi, Auct Cic. in Senat. 4 : insigne meae erga • re benevolentiae, Cic. Fam. 7, 0, 1 : res indicium haec factt, quo pacto, etc., Ter. i Hec. 4, 1. 31 : — dure. i. q. ostendere, Vnr. INDI L. L. 9, 13, 19 : edere, the same, Lucr. 2, 557 : — indicio esse, to serve as proof, be a proof: de se ipse erit, Ter. Ad. prol. 4 : ei rei indicio sunt sexdecim volumina epistolarum, Nep. Att. 16 : quae domus erat ipsa indicio tui crudelissimi domina- tus, Auct. Dom. 42. — With relative claus-' es : mihi, quale ingenium haberes, indicio t'uit oratio, Ter. Heaut. 2, 4, 4 : quam vere de eo foret indicatum, oratio indicio f'uit, Nep. Lys. 3: — postquam indicium est fac- tum, dempto auro, etc., after applying the touch-stone (index), Vitr. 9, 3. * indicivus. a, um, adj. [I. indico] In- dicating, indicative, Not. Tir. p. 90. 1. indico. avi, arum, are. v. a. (indi- casso, is, for indicavero, is, Plaut. Poen. 4, 2, 66 ; Rud. 4, 3, 89) To point out, indicate (quite class.): I. In gen., To show, de- clare, disclose, make known, reveal, betray: A. Of persons : rem oinnem dominae in- dicavit, Cic. Clu. 64, 80 : Catilina non 6e purgavit, sed indicavit, id. Mur. 25, 51 : conscios delendae tyrannidis, id. Tusc. 2, 22, 52 : rem patri, Ter. Adelph. 4, 4, 19 : causam publicae pestis, Liv. 8, 18, 4 : — de conjuratione, to give information, inform, Sail. C. 48, 4 : aliquid in vulgus, to make publicly known, Cic. Univ. 2 : est detulis- se, arguisse, accusasse et convicisse, Ulp. Dig. 50, 16, 197.— B. Of things concr. and abstr. : vultus indicat mores, shows, indi- cates, Cic. Leg. 1, 9 ; id. Brut. 94, 324 : lae- l'imis dolorem, Nep. Att. 4 fin. : hoc res ipsa indicat, Ter. Eun. 4, 3, 16 : id esse verum parva haec fabella indicat, Phaedr. 1, 15, 3 : supercilia maxime indicant fas- tum, Plin. 11, 37, 51. — Pass.: aetas vete- rinorum indicatur dentibus, id. ib. 64. — B. Jrl gen., To intimate, give a hint of, to briefly state, mention : indicare conve- nit, quae prodit Onesicritus, Plin. 6, 23, 26 : aliquid obiter, id. 33, 1, 5 : nomina- tim, id. 15, 14, 15 : ut indicavimus, id. 26, 15, 24. U. In partic, To set or tell the price of a thing, to value, put a price on it : hanc eme. Do. Modo ut sciam, quanti indicet, etc., Plaut. Pers. 4, 4, 25 : indica, fac pre- tium, id. ib. 37 : cum postulasset, ut sibi fundus semel indicaretur, Cic. Off. 3, 15, 62. 2. in-dico» x i> cttim, 3. (imper., in- dice, Plaut. Ps. 1, 5, 133 ; indixti for in- dixisti, apud Front, de Cels. Ep. 3) v. a. [ 1 . in-dico] To declare publicly, to proclaim, publish, announce , to appoint, impose, en- join (quite class.) : totius Galliae concili- um Bibracte indicitur, Caes. B. G. 7, 63 : Romae dierum viginti supplicatio indici- tur, id. ib. 90 : exercitum in aliquem lo- cum, to order it to, Liv. 6, 12 : bellum pop- ulo R. suo nomine indixit, Cic. Cat. 2, 6, 14 : justitium, id. Phil. 5, 12, 31 : familia- ribus coenas, to appoint banquets to them, to invite one's self as their guest, Suet. Ner. 27 : iter, Virg. A. 7, 468 : funus, to invite to a funeral, Suet. Caes. 84 : multam, to impose a punishment, Plin. 18, 3, 3: tribu- tum, Liv. 4, 60 ; Tac. H. 3, 58 : populo fa- mem indixit, Suet. Cal. 26 : sibi, to enjoin upon one's self, Sen. Ep. 123. * indicticius, a, um, adj. [2. indico] Declared, proclaimed : onera, Cassiod. Va- riar. 5, 14. indictlOi onis,/. [id.] A declaration or imposition of a tax ; an impost, tax (a post- Aug. word) : nee novis indictionibus pres- si, ad Vetera tributa deficiunt, Plin. Pan. 29 ; Paul. Dig. 33, 2, 28.— II. A space of fifteen years, Cod. Theod. 11, 28, 3, et al. * indictionalis, e, adj. [indictio] Of or relating to an impost or tax : augmen- tum, Amm. 12, 3. indietlVUS* a, um, adj. [2. indico] Declared proclaimed : funus, Fest. p. 106 Mttll. 1. indictus. a, um, Part., from 2. in- dico. 2. in-dictus. a, um, adj. [2. in-dictus] I, Not said, unsaid (quite class.) : quod dictum, indictum 'st : quod modo erat ra- tum, irritum est, Ter. Ph. 5, 7, 58 : quae turn cecinerit, ea ee nee, ut indicta sint, revocare posse, Liv. 5, 15, 10 : nee tu car- minibus nostris indictus abibis, unsung, Virg. A. 7, 133 : dicam insigne, recens, ad- huc Indictum ore alio, Hor. Od. 3, 25, 8 : indicta caus&, without his cause being heard, without n hearing, unheard : ut dic- INDI tator, quem vellet civium, indicta causa, impune posset occidere, Cic. Leg. 1, 15, 42; so, indicta causa in aliquem animad- vertere, id. Fam. 5, 2, 8 ; id. liab. perd. 4, 12 ; id. Verr. 2, 2, 17, 43 ; id. Phil. 2, 23, 56. — H. Unspeakable, ineffable (so only post-class.) : Deum coelestem, indictum. innominabilem, App. Dogm. Plat. 1, p. 190 Oud. indiculum, i, "•• and indiculus, i, 771. dim. [index] A short list or catalogue (a rare post-class, word) : Symm. Ep. 6, 49 ; id. Ep. 7, 81. IndlCUS. a, um, adj. [India] Of India, Indian : elephanti, Ter. Eun. 3, 1, 23 : pe- cudes, Mart. 5, 37, 5 : cornu, i. e. ivory, id. 1, 73, 4 : aqua, Ov. Pont. 1, 5, 80: marga- rita, Petr. 55. — Subst., Indicum, i, ?;., In- digo, a blue pigment for dyeing and paint- ing, "Plin. 33,13, 67 ;" 35, 6, 26. indldem* adv - [inde-idem] From the same : I. From the same place : indidem- ne Ameria, an hosce ex urbe sicarios ? Cic. Rose. Am. 27, 74 : Thebis, likewise from Thebes, Nep. Epam. 5 : ex Aventirio, Liv. 39, 12, 1. — n. From, the same matter or thing : unde simile duci potest (potest autera ex omnibus) indidem verbum unum, Cic. de Or. 3, 40, 161 : venena, Liv. 39, 8, 7. (* in-dieSj f° r in dies, From day to day ; v. dies, A, b.) in-differens. entis, adj. [2. in-diffeiv ens] In which there is no difference, not dif- ferent, indifferent (in Cic. only once, as a transl. of the Gr. aoiafyopov ; elsewh. only post-Aug.): quid illi a6u'«piipov dicunt, id mihi ita occurrit, ut indifferens dicerem, Cic. Fin. 3, 16, 53.— Of persons, Indiffer- ent, careless : circa victum indifferens, Suet. Caes. 53. — In gramm. of the syllaba anceps, doubtful: Quint. 9, 4, 93.— Hence, Adv., indiff e ren ter, Without dis- tinction, indiscriminately, indifferently (post-Aug.) : indifferenter uti utraque ap- pellatione, Quint. 11, 3, 1 : uti his Uteris, Gell. 10, 24, 8 :— ferre, to bear leilh indif- ference, unconcern ; opp. graviter, Suet. Dom. 23 : vivere, to eat of every, thing with- out distinction, Scrib. Comp. 122. indifferenter) <>d v -> v . indifferens, ad fin. in-diffcrentia. »e,/. [indifferensj Want of distinction or difference, similari- ty, equivalence : utriusque vocabuli, Gell. 13, 3, 6. indigfena. ae, c. [indu-gigno] Bom in a country, native, indigenous ; subst, a native, indigene (quite class., but not in Cic. or Caes.) : Latini, Virg. A. 12, 823 : coloni, Col. 1, 7, 3 : majores eorum, Liv. 21, 30, 80 :— bos, Ov. Am. 3, 13, 4 ; Col. 6. 2, 12 : apri, Ov. M. 14, 343 : vinum, Plin. 14, 6, 8, 72. indlgrenSj entis, Pa., from indigeo. indigrentia, ae,/- [indigeo] I. Need, want, indigence (only a few times in Cic.) : a natura mihi videtur porius, quam ab indigentia orta amicitia, Cic. Lael. 8, 27. — II. Insatiableness, insatiable desire: in- digentia est libido inexplebilis, id. Tusc. 4, 9, 21 : indigentia, desiderium, id. ib. 4, 7,16. * indlg-cnus, a, um, adj. [indigena], i. q. indigena, Native, vernacular : sermo, App. M. 1, p. 9 Oud. indigeo, u>. ere, v. n. [induegeo] To need, want, to stand in need or want of any thing (quite class.) : With an abl. : bona existimatione, Cic. Rose. Com. 15, 44 : pe- cunia, Nep. Ages. 7 : medicina, id. Att. 21 : iis rebus, quae ad oppugnationem custro- rum sunt usui, Caes. B. C. 4, 35. — H, In gen. : A. ?'° need, be in leant of, require: (a) With a gen. (so quite class.) : ingenii et virtutis, Cic. Fam. 6, 4, 2 : indigeo tui consilii, id. Att. 12, 35, 2 : alterius, id. Amic. 14,51. — (0) With an ace. (ante-class.) : ni- hil, Var. L L. 5, 17, 27,— (y) With an inf.: hoc plane indigeo addiscere, Gell. 4, 1, 6. — Impers. : cum praesidio earum indige- tur, Plin. 10, 27, 39.— B. To long for, de- sire; with a gen. (quite class.): non auri, non argenti. non ceterarum rerum indi- gere, Cic. Sull. 8, 25.— Hence indigens, entis, Pa., In want of, need- ing any thing : («) With a gen. : quid enim 1 Africanus indigens mei ? minime liercle : at ne eao ouidem illi'is, Cic. Larl INDI , 30 : alienamm opum, Nep. Reg. 3 : praesidii, Auct. 11. HUp. 17. — (/i) With an abl. ( post- Aug.) : cotes oleo indigontes, I'lin. 36, 22, 47 : disccptatio multa curu indigene, Gell. 14, 2, 13. — B. Subst, A needy or indigent person : indigentibus benigne facerc, Cic. Off. 2, 15, 52. 1. Indigcs, etis, m., v. lndigetes. 2. indices, is, adj., i. q. indigens [indigcoj Niuly, indigent: qucm aetate exacts, uidigem liberum lacorasti, Pac. ap. Cic. de Or. 2, 46, 193, indig"cstc, adv., v. indigestus, a, um, aa Jin. * indig-cstibllis, c, adj. [2. in-dige- ro] Indigestible, Theod. Prise, de diaet. 6. * in-digrcstio, onis,/ [2. in-digestio] Indigestion : Hier. Ep. 22, 17. in-dig~estUS, a, um, adj. [2. in-diges- tusj Una/ranged, without order, confused (a poet, and post-Aug. word) : Chaos, ru- dis indigestaque moles, Ov. M. 1, 7 : sim- plicitas, Plin. 13, 15, 30: turba, id. 17, 10, 12. — n. In partic., offood, Undigested: Macr. S. 7, 7. — Hence, *Adv., indiges- te, Without arrangement, immethodically : Cell, praef. 3. Inchg'etes, "m, »»■ plur. [indu-gigno] Heroes derated, to the rank of gods after their death, and regarded as the patron de- ities of their country : '' pntrii Dii sunt, qui praesunt singulis civitatihus, nt Mi- nerva Athenis, Juno Carthagini : lndigetes autem proprie sunt Dii ex hominibus liicti, quasi in P/iis ngentes," Serv. ad Virg. G. 1, 498 : Dii lndigetes, Liv. 8, 0, 6.— In the sing., Indiges, etis : Indigctem Aene- am . . . Deberi coelo, Virg. A. 12, 794 ; Gell. 2, 16, 9 : — " lndigetes dii, quorum nomina vulgari non licet," Fest. ]). 106 MUU. indig-eto or mdigito- avi, atum, 1. v. a. Helig. t. t.. To call upon, invoke a deity : virgines Vestalcs ita indigetant, Apollo Medice, Apollo Paean, Macr. S. 1, 17 ; el'., " indigitanto imprecanto," Fest. p. 114 Miill. : deam, Var. in Non. 4, n. 319. -H. Precem, to publish, pj-oclaim, Tert. de Jejun. 16. indigitamenta, orum, n. plur. [in- digito] Religious books containing the names of the gods and prescribing the mode of worshiping them : Censor. 3, (2) : Apollinis nomen Pompiliana indigitamen- ta nescire, Arn. 2, 95 ; Serv. ad Georg. 1, 21 : il indigitamenta incantamenta vel in- dicia," Fest. p. 114 MUll. indigito, v - indigeto. indiguabundus, % um, adj. [indig- nor] Full of indignation, enraged, indig- nant (quite class,, but not in Cic. or Caes.) : ilia muliebriter indignabunda, Liv. 38, 57, 7 : indignabundus et clamitans, Suet. Aug. 40 : aninio irritate, Gell. 19, 9, 8. indigTians. antis, Pa., from indignor. indignanter, adv., v. indignor, ad Jin . indigTiatlO, onis, /. [indignor] Dis- pleasure, indignation (quite class.) : Hirt. B. G. 8, 44 : Uberrima, Hor. Epod. 4, 10 : erumpens animo ac pectore, Vellei. 2, 66 : senatus tanta exarsit, ut, etc., Plin. 33, 1, 6 : indignationem alicujus in se conver- tere, id. 9, 30, 48 : movere, Liv. 4, 50, 1 : publicae, id. 3, 48, 9. — B. In partic, An exciting of indignation by rhetorical art : " indignatio est oratio, per quam con- ticitur, ut in aliquem hominem magnum odium, ant in rem gravis offensio conci- tetur," Cic. Inv. 1, 58, 100; id. ib. — H. Tran st"., A hurt, injury to a limb (so only ante-classical), Veg. 1, 63, 2, 13, et al. indig-natiuncula. «e, /. dim. [in- dignatio] Slight indignation : indignati- unculam capere . . . per epistolam effun- dere, Plin. Ep. 6, 17, 1. * indignativus- a - um, a(1 J- [indig- nor] Passionate, irascible : indignativura, quod appellant $uuiK, Tert. Anim. 16. indig'natus, a , um, Pa., from indig- nor. indignc, adv., v. indignus, ad fin. in-dignitas. atis, /. [indignus] Un- worthiness, vileness (quite class.) : si quid affert praeterea hominis aut disnitas aut indignitas, Cic. de Or. 2, 32, 63 : nemo propter indimitatem repudiatus est, id. Caecil. 19, 138 : summa, id. Vat. 6, 15 : accusatoris (as of a slave), id. Deiot. 1, 2. — Of things : infamia atque indignitas rei. INDI Caes. B. G. 7, 56: rei, Cic. Mur. 25, 5: calamitatis, id. Verr. 2, 5, 46, 1 23. — JJ, I n partic, Unworthy or unbecoming behav- ior, meanness, baseness: alicujus adeundi et eonveniendi, Cic. Fam. 6, 14, 2 : om- nes indignitates contumcliasque perferre, Caes. B. G. 2, 14 : imlignitatibus compul- sufl, Liv. 42, 52, 1 : rei, foedissimae per se, adjecta indignitas est, id. 5, 48, 9. — B. Indignation, in consequence of unworthy treatment: tacita esse potrrit indignitas nostra? Cic. Att. 10, 8, 3 : indignitas atque ex ea ira animos cepit, Liv. 5, 45, 6. indigniter, adv., v. indignus, a, um, ad Jin. in-dignor? Stus, sum (indignarierfor indignari, Lucr. 3, 883), v. dep. a. [indig- nus] To consider as unworthy or improper, to be angry or displeased at, to be indig- nant (quite class.) : (u) With an ace. : eo, quae indignantur adversarii, tibi quoque indigna videri, Cic Inv. 1, 17, 24 ; Sen. Tranq. 10 : imperia, Quint. 1, 3, 4. — (/i) With qnod : indignantes milites, quod conspectum suum hostea ferre possent, Caes. B. G.7, 19.— (y) With si; nos hom- unculi indignamur, si quis nostrum inte- riit, Sulpic ap. Cic. Fam. 4, 5, 4. — (<1) With an inf. : cedere peritis indignantur, Quint. 1, 1, 8 : vinci, Ov. M. 10, 604 : aerarium expilari, Sail. J. 31, 9 ; Caes. B. C. 3, 108 : discere, Quint. 1, 11, 17.— ( £ ) With a flat. (so only post-class.) : quique contamina- tion! non indignatur, Ulp. Dig. 48, 5, 2. — Of intrans. and abstr. things: venti indig- nantes circum claustra fremunt, Virg. A. 1, 55 : pontem indignatus Araxes, dis- daining' to bear, id. ib. 8, 728 : magnis stridoribus aequor, id. Georg. 2, 162. — Hence, A. i n d i g n a n d u s, a, um, Part., That one should be indignant at, deserving of indignation, unworthy of, unsuitable for : (vestis) lecto non indisrnanda saligno, Ov. M. 8, 660 ; so Val. Fl. ] , 547. B. indignans, antis, Pa., That can not endure or suffer any thing, impatient, indignant (a favorite word of Ovid's) : genus indignantissimum servitutis, Col. 8, 17, 7 : verbaque quaerenti satis indignan- tia linguae Defuerunt, Ov. M. 6, 584 : pec- tus, id. Fast. 4, 896: — bella gerunt venti, fretaque indignantia miscent, id. Met. 11, 491. — Hence, Adv., indignanter, Indignantly, with indignation (post-class.) : mussitare, Arn. 3, 103: ferre, Anna. 15, 1. in-dignus. a, um, adj. [2. in-dignus] Unworthy, undeserving (quite class.) : A. Of persons : (a) Abs. : divitias quivis, quamvis indignus, habere potest, Cic. Tusc. 5, 16, 46, — (/3) With an abl: te omni honore indignissimum judicat, Cic. Vat. 16, 39. — (v) With a gen. : magno- rnra haud umquam indiimus avorum, Virg. A. 12, 649. B. Of inanim. and abstr. things, Un- worthy, unbecoming, undeserved, shameful, intolerable, severe, cruel, harsh: nulla vox est audita populi R. majestate indigna, Caes. B. G. 7, 17 : nihil, quod ipsis esset indignum, committebant, id. ib. 5, 35 : lic- toribus indignum in modum mulcatis, Liv. 29, 9, 6 : modis aeceptus, 'Per. Ad. 2, 1, 12 : facinus, id. Andr. 1, 1, 118 : exem- pla, id. Eun. 5, 5, 4 : mors, Virg. A. 6. 163 : aliquid pro indignissimo habere, Liv. 1, 40. 2: hoc uno sol quicquam non vidit indisinius, Cic. Off. 2, 8, 28.— With the 2d Supine: digna atque indigna relatu vo- j ciferans, Virg. A. 9, 595. — With an inf. : I fabula non indigna reierri, Ov. A. A. 1, j 681. — Abs. : indisma pati, , dishonorable, Liv. 31, 30, 3 :— hiemes, severe, Virg. G. 2, 373 : — indignum est a pari vinci, aut su- periore : indignius nb inferiore, Cic. | Quint. 31, 95 : non indignum videtur, | egregium facinus memorare, improper, I Sail. J. 79, 1. — Hence, Adv., indigne and indigniter: A. Indigne, Unworthily, undeservedly, dishonorably, shamefully : indigne dotem quaerere, Plaut. Cist. 2, 3, 21 : meretricem deperit, id. Bacch. 3, 3, 66 : aliquem injuria afficere, Ter. Ph. 5, 1, 3 : cervices in carcere frangebantur in- disnissime civium R., Cic. Verr. 2, 5, 57, 147 : intcrierunt, Caes. B. G. 7, 38.-2. Indignantly : Macedones, eum sibi ante- poni, indigne ferebant, took it ill, Nep, INDI Eum. 1 : pati, Cic Verr. 2, 5, 12, 31.- *B. Indigniter: vixit bis decern an,, nata, Vet. Epigr. in Anthol. Lat. T. lu9 176 llurm. j «_ jndjgus- a , um, adj. [indigeo'"" ing, in want (poet, and post-Aug:;,^. With a gen. : ipsa suis pollens opio» nihil indiga nostri, Lucr. 1, 61 : nostrae opis, Virg. G. 2, 428 : stipendiorum, Plin. 8, 40, 61 : pectoris, 'Pac. H. 3, 22: exter- nae opis, id. ib. 48. — (Ji) With an abl. : auxilio, Lucr. 5, 224 : refectione virium, App. M. 9, p. 615 Oud. — H. ' D partic, Desirous ot something ; with a gen. : ser- virii fervebat litore plebes, Luc. 9, 254. indlguus, », um, adj. [id.] i. q. indi- gus, Needing, in waul (post-class.): <:. gen. : opis, Paul. Nol. carm. 27, 4 ; id. carm. 16, 196. — c. abl., App. M. 9, p. 228 Elm. in-dihgrens, tis, adj. [2. in-diligens] (quite class., but not in Cic.) J, Act., Care- less, heedless, negligent : ne quis tractel illam indiligens, Plaut. Bac 2, 2, 23 : si indiligentiores fuerint, Caes. B. G. 7, 11. — c. gen. : rerum memoriae non indiligens, Gell. 15, 28. 1.— II. Pass., Neglected: nor- ms, Plin. 19, 14, 19, 57,— Hence, Adv., indillgenter, Carelessly, heed- lessly, negligently (quite class.) : at indili genter iceram, Plaut. Mil. 1, 1, 28 : nihil ab eo indiligenter factum, Cic. Att. 16, 3, 2. — -Comp. : nostros praesidia indiligentius servaturos crediderant, Caes. B. G. 2, 33 indiHg~enter, «An., v. indiligens, ad fin- in-dillgentia- ae, /. [indiligens] Carelessness, heedlessness, negligence (quite class.) : littcrarum missarum, Cic Q. Fr. 1, 2, 2 : Aeduoruin, Caes. B. G. 7 17 : praedia per indiligentiam negleeta, Plin. 14, 4, 5 : veri, i. c. neglect of exam- ining into the truth, 'Pac H. 4, 49. in-dilucesco, 3. v. n. [1. in-dilu ceseo] To begin to grow light : cum jam ferme dies insequens indilucesceret, Jul Valer. res gest. Alex. M. 3, 42. * in-dimcnstlS. a, um, adj. [2. in-di- mensus] Immeasurable, innumerable : pop- uli, Amm. 19, 2. "' in-dimissus. •', um, adj. f2. in-di missus] Not put away, not divorced : uxor Tert. adv. Marc. 4, 34. indipisco, ere, v. indipiscor, ad fin. indipiscor- deptus, 3. v. dep. a. findo = in-apiscor] To obtain, attain, reach (mostly ante- and post-class.) : largiter mercedis indipiscar, Plaut. Rud. 5, 2, 28 : divitias magnas, id. Epid. 3, 4, 15 : navern, Liv. 26, 39, 12 : multum dolorem, Plaut Trin. 2, 1, 2 : .animo, i. e. to retain, Gel). 17, 2, 1. — II. Tran8f., To begin, com- mence: pugnam, Gell. 1, 11, 18. Active collat. form, indipisco, ere: (occasionem) quadrigis albis, Plaut. Asin. 2, 2, 13 : partem, id. Aul. 4, 10, 45. in-directus, a > um > adj. [2. in-diree- tus] Not direct, indirect (po6t-Aug.) : ac- tio, Quint. 5, 13, 2. in-dircptus. a - um, adj. [■>. in-di- reptus] Unplundered: Capitolium, Tac. H. 3, 71 fin. ■ . ■ indisciplina. "e,/. [2. in-disciplinaj Want of education, Gloss. Philox. indisciplinate, adv., v. indiscipli- natus, a, um, ad Jin. * in-disciplinatio- onis./. [2. in-dis- ciplina] Want of discipline : Cassiod.' Vn- riar. 7. 3. in-discipllnatus, ", um, adj. [id.j JJithout discipline, undisciplined (eccl. Lat), Cypr. Ep. 62: Aug. Ep. 169.— Hence, Adv., indisciplinate, In an undisci- plined manner, disorderly : loqileris, Com- modian. Instruct. 16. in-disciplinosus. a. um, adj. [a in-disciplina] ■Without discipline, nndis ciplined, Vulir, Interpr. Siracid. 23, 7." * in-dlSClSSUS, "~ um, i:d; p in-iUo 1 cissus] Not cut to pieces, undivided : tuni-' ca Domini, Hier. Ep. 15, 1. in-discrete and in-discretim. advv., v. indiscretus, a, um, ad fin. in-discrctUS. ", um, adj. [2. in-dis- cretus] Unseparatcd, undivided, closely connected (mostly post-Aug.): J. Lit._: cum agrieulrura,Var. R. R. 3, 1, 7 : qui- busdam indiscretum caput est, ut cancris 787 IN DI 11, 37, 46 : suura cuique snnguinem scretum, sed maxime principibus, i. t .£t>iry one those of his own blood are J"ttJsely connected, Tac. H. 4, 52. — n, most \ Undistinguished, without distinc- 1' r0 Jiislinguishablc : quidam indiscre- d , r himiinibus utuntur, Cels. 4, 3: im- bues similitUdinis indiscretae, Plin. 35, 10, 36 : proles suis, Virg. A. 10, 392 : vita sens, Claud. Rapt. Pros. 3,44: — dignitas, undistitignishahle, alike, equal, Impp. Va- lentiriian. Valens et Gratian. Cod. Theod. 6, 7, 1.— Hence, Adv., indiscrete and indiscretim, Without distinction, alike, indiscriminate- ly : &. Form indiscrete (post-Aug.) : edi- tur imitatio avium et animalium vocis, Plin. 11, 37, 65 : repleta <»->-sellia Circi, Spartian. Nigr. 3. — *B. Form indiscre- tim : epulae, quibus indiscretim omnes vescuntur, Sol. 30. * in-discriminabilis, e. adj. [2- in- discrimen] That can. not be distinguished, (indistinguishable : Claud. Mamert. Stat, anim. 2, 10. * in-discrimiaatim, adv. Without distinction, : Var. L. L. apud Non. 127, 23. * in-discusslbilis, e, adj. |2. in-dis- CUtioJ That is not to be discussed : auctor- ttas (al. discussibilis), Claud. Mamert. de statu anim. 2, 12. in-disCUSSUS, a, um, adj. [2. in- discutio] Not discussed : Claud. Mamert. Stat. anim. 3, 11. indiserte, adv., v. indisertus, a, um, ad fin. in-disertus- a, " m , adj. [2. in-diser- tus] Ineloi/uent (quite class.) : Academi- CU3, Cic. N. D. 2, 1, 1. — Of inanim. and abstr. things : prudentia, at a loss for words, id. de Or. 3, 35, 142. — Hence, Adv., indiserte. Ineloquently (rare, but quite class.) : orationem non indiserte oollaudavit, Cic. Q. Fr. 2, 1, 3. indisjectus, v. indejectus. * indisjunctim. adv. (not separated in time) Immediately : Claud. Mamert. Stat. anim. 1, 12. * in-dispcnsatus- a, um, adj. [2. in-dispenso] ISot properly distributed, im- moderate : nisus, Sil. 16, 342. in-dispdsite* ado., v. indispositus, a, um, ad Jin. *in-dispositus- "- ™. adj. [2. in- lispositus] Without order, confused: apud Vitellium omnia indisposita, temulenta, etc., Tac. H. 2, 68. — Hence, * Adv., indisposite, Without order, confusedly : moveri, Sen. Ep. 124. ill-dissimilis, e, adj. [2. in-dissim- dis] Not unlike : formao vocum, Var. L. L. 8, 29. * in-dissimulabilis, e, adj. [2. in- dissimulo] That can not be dissembled : Veritas, Gell. 10, 22, 24. in-dissociabilis. e, adj. (2. in-dis- sociabilis] Inseparable (eccl. Lat.) : uni- tas, l.act. Opif. D. 10 ; Ambros. Ep. 14.— Hence, Adv., in dissociabiliter, Insepara- bly: una mens, Auct. Brev. Fid. adv. Ari- «n. p. 95. in-dissolubllis. e, adj. f2. in-dissol- vu) That nan not be dissolved or loosed, indissoluble (in Cic. only in the transf. signif.): I. Lit.: nodus, Plin. 11, 24, 28. — If. Trans!'.: sed quoniam orti estis, smmortalos esse et indissolubiles non po- lestis, Cic. Univ. 11. — Hence, * Adv., Ln- dis sol ubSli ter, Indissolu- ble) : nexum, Claud. Mam. Stat. anim. 2, 2. in-distantcr, adv.\2. in-distare) I. Uninterruptedly (post-class.) : syllaba est vyx litteralis, quae sub uno accentu, et imo spiritu indistanter profertur, Prise, p. 565 P. — H Without distinction, with- out exception: (likewise podt-class.) : Amm. 27, 9. in-distinctc» adv., v. indistinctus, a, um, ad fin. in-distiiictus. a, um, adj. [2. in-dis- rinetusl Not propcrlij distinguished, con- fused (mostly post-Aug.) : I, Lit.: neque mordinata, neque indistincta, Quint. 8, 2, 23. — H, Trop., Indistinct, obscure: id. 12, 10, 39 : defensio, Tac. A. 6, 8.— Hence, Adv., i ndistincte, Without distinc- tion, indiscriminately (post-class.) : indis- titieU? ntque promiscue adnotahnm, Gell. 788 INDO 2 praef. : legatis nummis, Ulp. Dig. 32, 1,73. indistrictusi v. indestrictus. indjtuSi a, um, Pa., from indo. in-dividuitas, atis, /. [individuus] Indivisibility (eccl. Lat.) : animae, Tert. Anim. 51: matrimonii, id. Monog. 5. in-dividuus, a, um, adj. [2. in-divi- doj Indivisible (quite class.): I, Lit.: ille art'i/iovs, quas appellat, id e6t, corpo- ra individua, Cic. Fin. 16, 17. — Subst. : ex illis individuis, unde omnia Democritus gigni affirmat. i. e. indivisible corpuscles, atoms, id. Acad. 2, 17, 55. — If, Trop., In- separable, not separated (post-Aug.) : Rho- dum secuti, et apud Capreas individui, Tac. A. 6, 10 : pietas, undivided, impartial, Pseudo-Quint. Decl. 5, 3. indivise- adv., v. indivisus, a, um, ad Jin. indivlsibilis. e, adj. [2. in-divido] Iitdivisible (post-class.) : materia, Diom. p. 415 P. : anima, Tert. Anim. 51. — Hence, Adv., in-divisibiliter, Indivisibly : Tert. Anim. 51. in-dlviSUS, a, um, adj. [2. in-divisus] Undivided (ante-class, and post-Aug.) : I, Lit. : ungulae indivisae equorum, i. e. not cloven, Var. R. R. 2, 7, 2. — II. T r a n s f. : pro indiviso, in an undivided manner, in common : Cato R. R. 137 : pro indiviso possessa a feris, Plin. 17, 1, 1 : pro indivi- so valere, equally, in like manner, id. 16, 32, 59. — Hence, Adv., indivise, Undividedly : Ascon. in Verr. 2, 1, 55. * in-dlVUlsilS, a, um, adj. [2. in-di- vulsus] Not separated : comes, Macr. S. 1, 11. indo. Mi, Hum, 3. v. a. [1. in-do] To put, set, or place into or upon (mostly an- te-class, and post-Aug.) : I, Lit. : ignem in aram, Plaut. Mil. 2, 5, 1 : salem in aquam, id. Merc. 1, 2, 92 : vini guttam in os, id. Cas. 2, 3, 31 : cicatrices in scapu- las, id. Asin. 3, 2, 7 : fenestras, id. Rud. 1, 1, 6. — With a dat. : compedes servis, Plaut. Men. 1, 1, 3 : vinclo fasciae indidit cervicem, Tac. A. 15, 57. — H. Trop.: A, To introduce: novos ritus, Tac. H. 5, 4. — B. To impart or give to : pavorem suis, alacritatem hostibus, Tac. H. 4, 34 : — alicui vocabulum, id. Ann. 2, 56.— Hence, inditus, a, um, Pa., Put or placed in- to, put, set, laid, or thrown npon: I. Lit.: utrum deus extrinseens (operi suo) cir- cumfusus sit, an toti inditus, Sen. Ot. sap. 31: potioni venenum, Curt. 10, 10: vin- cula, put on, Tac. A. 11. U: pontes, thrown over, id. ib. 12, 57: lebticae, laid upon, id. ib. 3, 14. — II, Trop. : Imposed, appoint- ed, given : custodes, Tac. A. 3. 28 :— huic urbi nomen Epidamno inditum est, Plaut. Men. 2, 1, 37. ' in-docibilis, e, adj. [2. in-doceo] Unteachahle, Vulg. Interpr. Iren. 4, 28. * in-do cibilltaSi atis,/ lindocibilis] Untenchableness, indocility : prudentiam indocibilitas impugnat, App. Dogm. Plat. 2, p. 226 Oud. in-docilis. e, adj. [2. in-doceo] I. Difficult to be taught, that can not be taught, indocile (quite class.) : quia nimis indoci- les quidam tardique sunt, Cic. N. D. 1, 5, 12: hirundines, Plin. 10, 45,62. — c. gen. (so only poet.) : pacis, Sil. Ital. 12, 726. — c. dat.: Juv. 14, 40: quicti, id. 11, 11. — c. inf. (poet.) : pauperiem pati, Hor. Od. 1, 1, 18: teneri, Stat. Th. 6, 313. — Of the thing to be taught : sed incredibilis quae- dam ingenii maguitudo non desideravit indocilem usus disciplinani, Cic. Acad. 2, 1, 1. — B. Tranef., Untaught, unlearned, ignorant (poet, and post-Aug.) : genus in- docile, Virg. A. 8, 321 : coeli ngricola, Plin. 18, 25, 60. — Of inanim. and abstr. things, Untaught,' rude: indocili numero cum grave mollit opus, Of. Tr. 4, 1, 6. — Unapt, unfit for any thing: arbores nasci alibi, quam ubi coepere, Plin.. 14 prooem. — * II, Untaught, not shown : et sciat indo- ciles currcre lympha vias, Prop. 1, 2, 12. indocte, adv., v. indoctus, ad fin. * indoctor- oris, m. [1. in-doceo] An overseer of slaves : indoctores acerrimi, gnarique nostri tergi (a/, inductores), Plaut. Asin. 3, 2, 6. in-doctUS) a, um, adj. [2. in-doctus] Untaught, unlearned, nninstrttctcd, igno- INDO rant, unskillful (quite class.) : A. Of per- sons : homo, Auct. Her. 2, 46, 59 : Juven- ilis nee indoctus, et magna cum juris civilis intelligentia, Cic. Brut. 48, 178: habitus est, id. Tusc. 1, 2, 4. — c. inf. (po- et.) : Cantabrum indoctum juga ferre nos- tra, Hor. Od. 2, 6, 2. —c. gen. (pout.): pilae discive trochive quiescit, Hor. A. P. 380. — c. ace. (post-class.) : homo pleraque alia non indoctus, Gell. 9, 10, 5. B. Of inanim. and abstr. things : ne in- doctae rusficaeve manus, Quint. 1, 11, 16 : — omnes longe anteeo stul titia et moribu::', Plaut. Bac. 5, 1, 3. — Hence, Adv., indocte, Unlearnedly, ignorant- ly, nnskillfully (quite class.) : verba hand indocte fecit, Plaut. Pers. 4, 4, 14 : non in docte solum, verum etiam impie facere, Cic. N. D. 2, 16, 44. — Comp. : dicere in doctius, etc.. Gell. 12, 5, 6. in-dolatllis. e, adj. [2. in-dolo] That can not be J'ashioncd, formed, or cul- tivated : corporibus ac sensibus rigidi in* dolatilesque (al. indociles), Sid. Ep. 5, 5. in-dolatus, a, um, adj. [2. in-dola tus] Not cut, unhewn (post-class.) : indo latus et asper lapis, Arn. 7, 253 : lignum, id. 6, 196. in-dolentia- ae, /. [2. in-doleo] Free- dom from pain (a rare but quite classical word) : Cic. Fin: 2, 4, 11 ; id. Off. 3, 3, 12; Sen. Ep. 66. ind-blcs* - 8 ,/- [indu=in-olesco, " ind- oles, iucrementum, industria," Fest. p. 106 Miill.] Inborn or native quality, natural quality, nature of a thing (quite classic- al) : I, In gen.: quae indoles in savio est ! Plaut. Rud. 2, 4, 10 : frugum pecu- dum, Liv. 38, 17, 10: arborum, Gell. 12, 1, 16. — H, In par tic, Native quality, natural abilities of men, talents, genius, disposition : adolescentes bona indole praediti, Cic. de Sen, 8, 26: virtutis, id. Off. 3, 4, 16 : ad virtutem major, id. Or 13, 41: segnis, Tac. A. 12, 26: praeclnra, id. Hist. 1, 15 : adolescens laetae indolis Gell. 19, 9, 1: gener ob altam indolem adscitus, Liv. 21, 4. — ln the plur. : bonae animi indoles, Gell. 19, 12, 5. in-dolesco- without perf or supin 3. v. n. [1. in-dolor] To feel pain, to smart ache (mostly post-Aug.): I, Lit.: locus tactu indolescit, Cels. 8, 9 : oculi indoles cunt, Plin. 31, 3, 27. — b. «■ ace, To fe pain al : tactum hominum, Just. 12, 13. II, Trop., To feel pain or grief, to b grieved, troubled at any thing; constr with the ace. c. inf. or quod; poet, also with the gen. and ace. : (,-) c. inf. : quis fuit, qui non indoluerit, tarn sero se . . cognoscere ? Cic. Phil. 2, 25 : indolui, non tarn quod . . . quam quia, Ov. Tr. 5, 11, 3. — (/}) c. ace. : id ipsum indoluit Juno, id. Met. 2, 469. — (y) c. gen.: successorum que Minervae Indoluit, id. ib. 2, 789 dub — In the part. fut. pass. : moeroris retia amicis et externis indolescenda, Sid. Ep 2, 12 ; so Mimic. Fel. Octav. 5. * in-ddldria- ae, /. [2. in-dolor] i. q indolentia, Absence of pain, Sid. Ep. 14. in-doloris, e, adj. [id.] Free from pain, Gloss. Philox. in-domabllis. e,adj. [2. in-domo] That can not be broken in or tamed, nil- tamable: Plaut. Casin. 4, 3, 12. in-ddminabilis- e, adj. [2. in-domi- nusl That can not be mastered, Gloss. Philox. in-domitus- a, um, adj. [2. indomi- tus] Untamed, unsubdued, ungoverned, unrestrained ; untamable, wignvernable, fierce, wild (quite class.) : I, Lit.: boves, Var. R. R. 2, 5, 11 : equus, Auct. ad Her 4, 56, 59. — B. T r p. : pastores, spe liber- tatis excitati, Caes. B. C. 1, 57 : indomiti et praeferoces nationes, Tac. A. 15, 27. — Of things concr, and abstr. : oculi, Plaut. Bac. 4, 9, 92 : dextra, unconquered, Ov. M. 13, 355 : Euri, id. Her. 15, 9 : mare, Tib. 2, 3, 45: Falernum, indigestible, Pers. 3, 3: mors, Hor. Od. 2, 14, 4 : licentia, id. ib. 8, 24, 28 : ingenium, Quint. 10, 2, 19: animi cupiditatcs, Cic. Rose. Am. 14, 39: in- domita et effrenata libido, id. Cluent. 6, 15 : tarditas, invincible, that can not be overcome or got rid of, Plin. 8, 44, 69 : ar- gentum, uncoined, Arn. 6, 200. * in-d6natus- a, um, adj. [2. in-dona tus] Without a present : Latiipr. Hehog. 28 INDU in-dorinio. ivi, itum, 4. v. n. fl. in- dorinio] To sleep or fall asleep at, on, or over a thing; constr. c. dot., c. in., or c. abl. (quite class, only in the trop. signif.) : I, Lit: eongestis undique saccis Indor- rois, Ilor. S. 1, 1, 71 : alicnis amplexibus, Potr. 7!*. — B. Transf., To be asleep, i. e. to be numb, torpid, said of a limb, Veg. Vet. 3, 24. II. T r o p., To go to sleep over n thing, i. e. to do it negligently, be careless about it: (,i) With in : quoniam in isto homine colrmlo tain indormivi diu, Cic. Q. Fr. 2, 15, 'J. — (/3) c.dal.: tantae causae indor- raire, id. Phil. 2, 12, 30: longae desidiae, Plin. Ep. 1, 2, 3: malis, heedless, regard- less of, Curt, 6, 10. iniormis, <"■ adj. [2. in-dormio] i. q. fomms, Sleepless, Gloss. Philox. in dotatus, a, um, adj. [2. indota- usj Unpardoned, portionless (quite class. only in the trop. signit'.): I, Lit.: Ter. I'll.':., H, 45: soror, Hor. Ep. 1, 17, 40 :- corpora, that have not received the usual honors paid to the dead, Ov. M. 7, 609.— II. Trop., Unadorned, poor: cujus ar- tcni cum indotatam esse, et incomptam vidnvs, verborum earn dote locupletasti et ornasti, Cic. de Or. 1, 55. indtli v. 1. in, ad ink. in-dubitabilis, c . adj. [-■ indubito] That can not be doubted, indubitable (post- Aug. and post-class.) : Quint. 4, 5, 13 ; Dip. Dig. 28, 5, !).— Hence, Adv., in-diibitahiliter, Indubitably, without doubt, doubtless : Am. 5, 183. in-dubitandus, ". «m, adj. [-2. in- nubitanduB] Not to beduubted, indubitable: Veritas, Aug. Ep. 11), 2. in-dubitantcr, adv. [2. indubito] Indubitably, without doubt (mostly post- class.") : Piin. 18, 11, 29 (a/, indubitata) : probatur, Ulp. Dig. 37, 11, 2 : invictus, Aug. de vera relig. 46. indubitate and indubitate advv., v. indubitatUB, ad Jin. in-dubitivtUS, a, um, adj. [2. in-dubi- tatus] Undoubted, without doubt, certain, sure (post-Aug.): in iis, ero, quae indubi- .ata sunt, brevior, Quint. 9, 4, 2 : littera- rirai inter se conjunctio, id. ib. 1, 1, 31 : spes, l'lin. 31, 3, 27 : indubitatum est, id. 23, 1, 21 : juris est, Paul. Dig. 32, 1, 49.— 11 nee. advv.. indubitate and indubi- ,.;.:o, Undoubtedly : (a) Form indubitate (quite class.) : quae indubitate Lysimachi fuerint, Liv. 33, 40, 5 : corrupti commen- tarii, Veil. 2, 60.—* (fi) Form indubitato : Tert adv. Mare. 1, 9. indubito, avi, «turn, 1. v. n. [1. in-du- bito] To doubt of a thing (poet.) ; constr. with the dat. : absiste precando Virihus indubitare tuis, Virg. A. 8, 404 : tuis mo- ribus, Stat. S. 3, 5, 110. in-dublUSi a, um, adj. [2. in-dubius] Not doubtful, certain (post-Aug.) : inno- centia plurimorum. Tac. A. 14, 45. induciac v. indutiae. Induciomarus or Indutioma- ruSt h '"-, C-4 chief of the Treviri), Caes. B. G. 5, 2. in-ducO; xi, ctum, 3. (imper.. induce for indue, Var. R. R. 3, 2, 18 ; induxti for induxisti, Ter. Andr. 5, 3, 12) v. a. [1. in- duco] To lead, bring, or conduct into a place ; to lead or bring in (quite class.) ; constr. with in and the ace. or dat. : I. Lit. : (a) With in and the ace: oves et armenta in rura, Var. R. R. 1, 2, 12 : aquam in privntas domos, Auct. B. Alex. 5 : ali- quem in senatum, Plin. Ep. 2, 12, 2: ex- crcitum in Macedoniam, Liv. 31, 28, 2: cohortem praetoriam in medios hostes, Sail. C. 60, 5 ; Liv. 30, 34 : Caes. B. C. 3, 112.— (/J) With the dat. (mostly poet., and rarely) : age, moenibus indue, Stat. Th. 12, 326 : fossa mare urbi, Suet Ner. 16. — Abs. : princeps turmus inducit Asylos, Vira. A. 11, 620: inducunt venti nubilum, Plin. Ep. 2, 17, 7. B. 1" partic.: X, To bring forward, er.hibit, represent in the circus or on the stage : n me autem gladiatorum par no- bilissimum inducitur, Cic. Opt. gen. onit. 6, 17 : elephantas in circuni. Plm. Ep. 8, 6, 6 : — inducts est et Afranii Togata, quae Iucendium inscribitur, Suet Ner. 11. 2. To bring into or before a court (post- Aug.) : teste inducta in senatu, Suet. INDU Claud. 40 : mnjestatis rcos in curiam, id. Dom. 11. C. Transf. : \ m To put on articles of dress : si sibi calceus perperam inducere- tur, Suet Aug. 92 : humeros albenti amic- tu, Stat. S. 8, 2, 67.— With a Gr. ace. : tu- nicaque inducitur artus, Virg. A. 8, 457. 2. To draw over, spread over, to overlay, overspread : postcs pice, Plant. Most. 3, 2, 142 ; Vitr. 7, 3 : colorem picturae, i. e. to varnish, Plin. 35, 10, 36 : parieti ceram li- quefactam, id. 33, 7, 40 : cuti nitorcm, id. 24, 8, 33 : varias plumas, Hor. A. P. 2 : hu- mannm membris formam, Ov. M. 7, 642 : — omnibus viris magnitudine sua induc- turus caliginem, to overspread with dark- ness, to darken, obscure, Veil. 2, 36, 1 : — pontem, to throw a bridge across, Curt. 5, 5 : scuta ex cortice facta pellibue, to cover, Caes. B. G. 2, 33 : coria super lateres, id. B. C. 2, 10. 3, To level the ground by overlaying, filling up : ita inducto eolo, ut nulla vesti- gia exstent, Plin. 2, 80, 82. So too to strike out, erase, i. e. to till up the writing with wax by drawing over it the broad end of the style : nomina jam facta sunt : sed vel induci, vel mutari possunt, Cic. Att. 13, 14, 2 : 8enatus consultum, id. ib. 1, 20, 4. H. Trop.: A. In gen., I'o bring into, introduce : seditionem atque discordiam in civitatem, Cic. Off. 1, 25, 85 : aliquid in nostros mores, id. de Or. 2, 28, 121 ; so, morem novorum judiciorum in rem pub- lican], id. Rab. Post. 4, 9 : novum verbum in linguam Latinam, id. Phil. 13, 19, 43 : pecuniam in rationem, to bring into, set down in an. account, id. Verr. 2, 1, 41 : agrum alicui pecunia ingenti, to charge in an account, id. Agr. 2, 26, 70. B. 1° partic, To bring in, introduce in speaking or writing (an expression bor- rowed from the stage) : hinc ille Gyges inducitur a Platone, Cic. Off. 3, 9, 38 : gra- vem personam, id. Coel. 15, 35 : — Tiresi- am deplorantem caecitatem suam, id. Tusc. 5, 39, 115. — Of conversation, To in- troduce it: hie sermo inducitur, id. Att. 13, 19, 4 : — hanc rationem Epicurus induxit, Cic. Fat. 10 : consuetudinem, id. Coel. 23, 58 : dubitationem, Tac. A. 1, 7. 2. To lead to or into any thing; to move, excite, persuade; to mislead, seduce; constr. with in, with the ace. or ad : amici jacen- tem animum excitare, et inducere in spem cogitationemque ineliorem, Cic. Lael. 15, 59 ; so, aliquem in spem, id. Off. 2, 15, 53 : in errorem, id. ib. 3, 13, 55 : animum ad aliquid, Ter. Hec. 4, 4, 67 : aliquem pretio, gratia, spe. promissis (ad parricidium), to mislead, Cic. Rose. Am. 28, 16 : mtdtos in peccatum, to seduce, Auct Her. 2, 19, 29. — With ut : aliquem, ut mentiatur, Cic. Rose. Com. 16, 46 : ad misericordiam, ad pudendum, ad pigendum, to move, excite, id. Brut. 50, 188 : Carthaginienses ad hel- ium, Nep. Hann. 8:. ad credendum, id. Con. 3 : vide, quo me inducas, Ter. Andr. 2,3,25: in quos (affectus) inducendus est judex. Quint 11, 3, 58.— With an inf.: consulem promissis, sententiam promere, Tac. A. 12, 9. — b. Animum or in animum, To bring one's mind to a thing, to resolve, determine ; to suppose, imagine ; with an i-if: id quod animum induxerat paulis- per non tenuit Cic. Att 7, 3, 8 : animum inducere, de divinatione dicere, id. Div. 1, 13, 22 : opes contemnere, id. Tusc. 5, 10, 30. — With ut or ne : inducere animum possum, ne aegre patiar. Plaut. Asin. 5, 1, 5 : inducere animum. ut patrem esse sese, oblivisccretur. Cic. Rose. Am. 19, 5, 3 : — postremo Caesar in animum induxerat, laborare, vigilare, had determined, Sail. C. 54, 4 : in animum, ejus vitam defendere, Cic. Sull. 30 : Ter. Heaut 5, 4, 5 : in ani- mum, quo minus illi indicarem. Plin. Ep. 9, 13, 6 : quod consoles in senatu ut pro- nunciarent, in an : mum inducere non pos- sent, Liv. 27. 9, 9. 3. Qs. To lead into a trap, i. e. To de- lude, cajole, deceive: hie eos, quibus erat ignotus, decepit, fefellit, induxit Cic. Pis. 1, 1 : socios induxit decepit, destituit, id. Rose. Am. 40, 117 : semper ut inducas, hlandos alters mihi vultus (al. inducar), Tib. 1, 6, 1. 4. To do any thing to one (post-class.) : . INDU injuriam adversus liberos siios tcstamen to inducere, Caiue Dig. 5, 2, 4. inductibilis, <; adj. [induco] Thai may be drown or smeared over a thing : Coel. Aur. Acut. 2, 37. inducticius or -tius, a, um, adj, [id.] Introduced, Gloss, l'bilox. in-ductiO) onis,/. (id.) A leading or bringing into, introducing (quite class.) i I, Lit: nos aquarum inductionibus tei ris fecunditatem damus, Cic. N. D. 2. 60. 152: — horuii) (juvenum in circum), in traduction, exhibition, Liv. 44, 9, 5 ; so on the stage : ficta personarum, Cic. de Or, 3. 53, 205 : — prima trullis frcquentetur in, ductio, quum siccari coeperit, iterum in ducatur, a plastering. Pall. 1. 15 ; so of u striking out, /rasing of writing (cf. indn co, no. I. C, 3) : lituras, inductiones, siv perductiones ipse feci, Ulp. Dig. 28. 4. 1. — B. Trans f, concr., An awning drawn over a theatre to protect the audience from the sun, Vitr. \0prnef. II. Trop. (ace. to induco, no. II. B, % b), A purpose, resolution, inclination, inten lion : animi, Cic. Q. Fv. 1, 11, 32 : animi tantum apud me valet, ut. id. Fain. 1, 8, 2. B. 'n partic, rhetor., Induction, :\. mode of reasoning from known particu- lars to generals: inductio. qua plurimum Socrates est usus, banc habuit viam : cum plura interrogasset, quae fateri adversario necesse esset, novissime id, de quo quae rebatur, inferebat, cui simile concessisset Quint. 5, 11, 3. * inductive; adv. [induco] By yi,la ing : inriulgere, Coel. Aur. Tard. 1, 5, 157. in-ductoi'i oris, m. [id.] One win- stirs up, rouses one, a ehastiscr, scourgtr- inductores acerrimi(o^. indoctores). Plaui. Asin. 3, 2, 6. * inductonum. i, "• [id] a core, ing : facere inductorium, Plin. Val. 1, 3. in-ductrix. icis, /. [id.] She that misleads or deceives : App. Flor. 23. in-ductura. ae,/. [id.] A covering, coating : Coel. Aur. Acut. 3, 17. 1. inductus. a, um, Tart., from ir. duco. 2. in-ductus- us, m. (only in the abl sing.) [induco] An inducement, persuo sion (rare, but quite claS6.) : alicujus per suasu et inductu, Cic. fragm. ap. Quint. 5, 10, 69: inductu alieno facere aliquid at another's persuasion, Auct Her. 2, 17, 26 inducula, ae,/. [induo] A kind of under-g arment worn by females : Plaut Epid. 2, 2, 39. indu-grcdior, v. ingredior. in-dulcco, ere, v. n. [l.in-dulcis] To become very sweet, Gloss. Philox. * in-dulcitas. atis, /• [2- in-dulcitas] ( A ' Trop.) Want of sweetness, bitterness Caecil. ap. Non. 96, 29, dub. in-dulco. avi, atum, 1. v. a. [1. in dulco] To make sweet, to sweeten (late Lat.) : aquam amaram, Tert adv. Jud. 13; so Vulg. Sirac. 38, 5.— H. Trop., To speak sweetly : id. ib. 12, 15. in-dulcdrOj 1- "• a - [1- in-dulcoroj To make very sweet, Gloss. Philox. in-dulgrcns, tis, Part, and Pa., from indulgeo. in-dulgrenter< adv., v. indulgeo, ad ■ fin. indulg-entia, ae, /. [mdulgens] In- dulgence, gentleness, complaisance, tender- ness, fondness ; freq. connected with in and an ace. (quite class.) : I. Of persons: in hujus (matris) sinu indulgentiaque edu- catus, Tac. Agr. 4 :. a corporis obsequio indulgentiaque discedere. Cic. Leg. 1, 23, 60 : indulgentia et benevoleutia, id. ib. 13. 35: — ejus nimia indulgentia in Lepidum, Plane, ad Cic. Fam. 10. 23, 4 : pro sua in- dulgentia in suos, Balb. et Opp. ad Cie. Att. 9, 7. A. 3. II, Transf., of inanimate and abstrad things (post-Aug.) : coeli. i. e. mild weath- er, Plin. 17, 2, 2 : fortunae, Veil 2, 80.- B, A remission of punishment or of tax es (so only post-class.), Capit Anton. 6. Amrn. 16, 5. induIgfCO, si, turn, 2, v. n. and a [dul eis] To be courteous or complaisant ; to b,_ kind, lender, indulgent to one ; to he piam d with or inclined to, to give one's self up fo, yield to, indulge in a thing (as joy or zrifif) ; to concede, grant, allow ; constr. with the 789 INDU dat. \quite class.): I, v. n. : Aeduorum civitati Caesar praecipue indulserat, Caes. B. G. l\lO, and 7, 40: sic sibi indulsit, ut, etc.,' indulged himself so, took such liberties, Nep. Lys. 1 : indulgebat sibi lib- eralius, quam ut, etc., id. Chabr. 3: irae, Liv. 3, 53, 7 : ipsa sibi imbecillitas indul- ge^ Cic. Tusc. 4. 18, 42 : indulgent con- futes legionum ardori, Liv. 9, 43. 19 : do- lori, Nep. Reg. 1 : amori, Plin. Ep. 1, 14, 10 : precibus, id. ib. 4, 15, 11 : gaudio, id. ib. 5, 15, 1 : desiderio alicujus, id. ib. 10, 34, 1 : odio, Liv. 40, 5, 5 : animo, to give way to passion or to anger, Ov. M. 12, 598 : regno, to delight in, Luc. 7, 54 : ordinibus, give room to, set apart, Virg. G. 2, 277. — (/3) With ace. of the person (only ante- class, and poet.) : heri, qui nos tantopere indulgent, Afran. ap. Non. 502, 11: te in- dulgebant, Ter. Heaut. 5, 2, 34. — B. To g.ive one's self tip to, to be given or addict- ed to, to indulge in : veteres amicitias spernere, indulgere novis, Cic. Lael. 15, 54 : labori, Virg. A. 6, 135 : theatris, Ov. R. Am. 751 : eloquentiae, Quint. 10, 1 : somno, Tac. A. 16, 19. — Impers. : nihil re- licturus, si aviditati indulgeretur, quod in aerarium referret, Liv. 45, 35, 6. II, v. a., To concede, allow, grant, per- mit, give (post-Aug.) : alicui usum pecu- niae, Suet. Aug. 41 : ornamenta consula- ria procuratoribus, id. Claud. 24 : dnmna- tis arbitrium mortis, id. Dom. 11 ; Quint. 2,- 17 : patientiam flagello, i. e. to submit to patiently, Mart. 1, 105, 3. — (/3) With an inf. (only poet.) : Sil. 14, 672.— Pass, (post- class.) : animus eorum laxari indulgeri- que potuisset, to be pleased, amused, Gell. praef. 1 : abolitio reorum, quae publice indulietur. is granted, Modest. Dig. 48, 16, 17.— Hence indulgens, entis, Pa.: A. Indulgent, kind, or lender to one, fond of one ; con- st!', with a dot., or in with the ace. (quite class.) : (a) c. dat. : obsequium peccatis indulgens praecipitem amicum ferri sinit, Cic. Lael. 24, 89. — (fl) With in and an ace. : civitas minime in captivos indul- gens, Liv. 22, 61, 1.— *(y) c. gen. (*?): non i'erme desunt irarum indulgentes min- istri, Liv. 24, 25, 9.— (i5) Abs. : quo ipsum nomen amantius, indulgentiusque mater- num, hoc illius matris singulare scelus, Cic. Clu. 5, 12. — B. Addicted to: aleae in- dulgens, addicted to dicing, Suet. Aug. 70. — C. In the pass.. Fondly loved: fili, in- tiulgentissime adolescens, Pseudo-Quint. Decl. 10, 13. Adv., indulgenter, Indulgently, kind- ly, tenderly : nimis indulgenter loqui, Cic. \tt. 9, 9. 2 : bestiae multa faciunt indul- genter, id. Fin. 2, 33, 109.— Comp. : dii alios indulgcntius tractant, Sen. Ben. 4, 32. — Sup., id. Consol. ad Helv. 5. indulgltaS; atis./. [indulgeo] Indul- gence, for indulgentia (ante-class.) : indul- gitate victus, Sisenn. ap. Non. 126, 9 : in- dulgitate liberum, Coel. ap. Serv. ad Georg. 2. 345. * indtlltor, oris, m. [id.] A favorer : legis, Tert. adv. Marc. 4, 9. indultum, i. "• [id.] Indulgence, per- mission, grace, favor (post-class.) : legis, Impp. Hon. ct Theod. Cod. Theod. 4, 15, 1 : principis, id. ib. 3, 10, 1. 1. indultus, a, »m, Part., from in- dulgeo. *2. indultus, us, m. [indulgeo] Leave, permission : indultu clementiae tuae scribere. Sid. Ep. 1, 11. indumentum, i- »■ [induo] A gar- ment (post-class.): I. Lit: indumenta induere, Gell. 16, 19, 12.— H. Transf., A covering, clothing : carnis indumenta, fleshly coverings, i. e. bodies, Prud. Cath 9, 99. induo, u '> utum, ere, v. a. [ivbiiia] To put on an article of dress or ornament (quite class.) : I. Lit. : Herculi tunicam, Cic. Tusc. 2, 8, 20 : sibi torquem, id. Fin. 2, 22, 73 : galeam, Caes. B. G. 2, 21 : sma- ragdos et sardonychas, Plin. 37, 6, 23 : anulum, Cic. Off. 3, 9, 38 : alicui insignia Bacchi, Ov. M. 6, 598. — Pass. : indui ves- tem, Ter. Eun. 4, 4, 40.— With a Gr. ace. : Androgei galeam, clypeique insigne deco- rum Induitur, Virg. A. 2, 393 :— scalas, to place a ladder on one's shoulders by putting one's head through between the rounds, Ov. 790 INDU M. 14, 650 : — se in aliquid, or with the dat., to fall into or upon, to be entangled in : se in laqueum, Plaut. Cas. 1, 25 : cum venti se in nubem induerinf, Cic. Div. 2, 19, 44 : >— se vallis, Caes. B. G. 7, 73 : se hastis, Liv. 44, 41, 9: — pomis se induit arbos, decks itself with, Virg. G. 4, 143 ; so, vites se indmmt uvis, Col. 4, 24, 12: cinis in- duit urbes, covers, envelopes, Val. Fl. 4, 509. II. Trop., To put on, assume: habes somnum imaginem mortis eamque quo- tidie induis, Cic. Tusc. 1, 38, 92: ponit enim personam amici, cum induit judicis, to assume the part of a judge, id. Off. 3, 10, 43 : juvenis longe alius ingenio, quam cu- jus simulationem induerat, Liv. 1, 56, 7 : sibi cognomen, Cic. Fin. 2. 22, 73 : mag- num animum, Tac. A. 11, 7: mores Per- sarum, Curt. 6, 6 : munia ducis, Tac. A. 1, 69 : falsos pavores, id. Hist. 4, 38 : hos- tiles spiritus, id. ib. 4, 57 : habitus ac vo- ces dolentura, id. Ann. 4, 12 : seditionem, to engage in, id. ib. 2, 15 : societatem, id. ib. 12, 13 : proditorem et hostem, to as- sume the part of traitor and enemy, id. ib. 16, 28 : diversa, to assume different opin- ions, take different sides, id. ib. 6, 33: — personis fictam orationem, to attribute, Quint. 4, 1, 28 : — sua confessione induatur ac juguletur, necesse est, entangle him- self, Cic. Verr. 2, 5, 64, 166 : videte, in quot se laqueos induerit, quorum ex nul- lo se umquam expediet, id. ib. 2, 2, 42, 102 : se in captiones, id. Div. 2, 17 : non se purgavit, sed indicavit atque induit, id. Mur. 25, 51. indupedio and indupedrtus a, um, v. impedio, etc. induperans, antis, Part., v. impe- rans. indupero, induperator, ''''■. v - impero, etc. induratus, a. um, Part, and Pa., from induro. in-dureSCO, *ui, 3. v - inch. n. [1. in- duresco] To become hard, to harden (most- ly post-Aug.) : I, Lit. : si vetus condylo- ma jam induruit, Cels. 6, 18, 8: grana, Col. 2, 20. 2.— II. Trop. : miles indurue- rat pro Vitellio, had become unalterably firm in his attachment to Vilellius, Tac. H. 3, 61 : in pravum, to become hardened, Quint. 1, 3, 12. in-duro. avi, atum, 1. v. a. [1. in-du- ro] To make hard, to harden (poet, and post-Aug.): I, Lit.: nivem Indurat Bo- reas, Ov. Tr. 3, 9, 14 : sues indurantes at- tritu arborum costas, Plin. 8, 52, 78. — II. Trop., To harden, steel: indurandus est animus, Sen. Ep. 51 : adversus omnia, quae accidere possunt, id. ib. 4 : frontem, to render shameless, id. Ben. 7, 28. — Hence induratus, a, um, Pa. Hardened: I, Lit.: robora indurata flammis, Stat. Th. 4, 64. — II. Trop.: praeter spem resis- tendo hostium timor, Liv. 30, 18, 3 : Ger- manis quid induratius ad omnem patien- tiam ? Sen. Ira 1, 11. 1. Indus, a, um > a 4j-t 'lvS6s, Of or be- longing to India, Indian (as an adj. al- most exclusively poet.) : Indum ebur, Virg. A. 12, 67: dens, ivory, Catull. 64, 48 : conchae, pearls, Prop. 1, 8. 39. — Plur., Indi, orum, The inhabitants of India, In- dians, Cic. Div. 2, 46, 96: extremi, Ca- tull. 11,2. — In the sing., Indus, i, m.. An elephant's driver, mahout, Liv. 38, 14, 2. 2. Indus, it "•■> 'Jvfei The name of two rivers : I. The Indus, that empties into the Indian Ocean, Cic. N. D. 2, 52, 130.— H. A river in Caria, Liv. 38, 14, 2. indusiarius, ", »»■ [indusium] A maker of women's undcr-garments: Plaut. Aul. 3, 5. 35. indusiatus, a, um, adj. [id.] That has on an undrr-garment (ante- and post- class.), Plaut. Epid. 2, 2, 47 : pueri, App. M. 2, p. 137 Oud. induslO, are, u. a. [id.] To clothe (post- class.) : aliqua re, Mart. Cap. 1, 17. indusium, "■ "• [induo] A woman's under-garment (ante- and post-class.), Non. 539, 32. 1. industria, »e> /• Diligence, act- ivity, assiduity, industry : ingenium in- dustria alitur, Cic. Coel. 19, 45: in agen- do, id. de Imp. Pomp. 11, 29 : elaboratum, id. ib. 1, 1 : qui in scribendo tantum in- dustriae ponam, spend so much pains on INEF writing, id. Fam. 3, 9, 3: magna indus- tria bellum apparavit, Nep. Ages. 3 : itine- ris, assiduity on the journey. Suet, Aug. 8 f : — de or ex industria, on purpose, purpoSi- ly, intentionally : ex industria, Liv. 26, 51. 11: de industria, Cic. Or. 44, 151. — Also simply, industria : Plin. 16, 1, 2. — And, ob industriam : Plaut. Cas. 4, 3, 6. — Rarely in the plur. : summis opibus atque indus triis, Plaut. Most. 2, 1, 1. 2. Industria, ae, /. A city in Ligu- ria, on the Po, Plin. 3, 5, 7. — Hence In- dustriensis, e, adj., Tab. aenea ap. Maff. Mus. Ver. p. 230. Industrie, a ^»-> v - industrius, ad fin. industriose, a ^»-> v - industriosus, ad Jin. industridSUS, a , um > «<#• [indus- tria] Very active, diligent, or industrious (post-Aug.) : Sen. Prov. 2. — Hence, ' Adv., industriose, Very industrious- ly: Suet. Vit .luven. — Sup. : Cato ap. Charts, p. 181 P. industriUS, a, um, adj. [1. indus- tria] Active, diligent, assiduous, industri- ous (quite class.) : homo gnavus et indus- trius, Cic. Verr. 2, 3, 21, 53 : homines vigilantes, sobrii, industrii, id. Coel. 31, 74 : vir acer et industrius in rebus geren- dis, id. Tusc. 5, 20, 57. — Comp., industrior or industriior (ante-class.) : quo neque industrior de juventute erat, Plaut. Most. 1, 2, 71 : imperator exercitum industriio- rem facit, Cato ap. Prise, p. 601 P. — Hence, Adv., industrie, Diligently, industri- ously : rempublicam curare industrie, Cato ap. Charis. p. 181 P. : ut ea diligen- ter industrieque administrarent, Caes. B. G. 7, 60 : causas actitare, Suet. Galb. 3. indutiae (°'' -ciao arum, /. a cessation of hostilities, a truce, armistice (quite class.) : I. Lit. : cum triginta die- rum essent cum hoste pactae indutiae, Cic. Off. 1, 10, 33: biennii, Liv. 10, 5, 12: indutias facere, Cic. Phil. 8, 7, 20: inire aequis conditionibus, Plin. Pan. 11, 5 : pe- tere, Nep. Ages. 2 : conservare, id. ib. : tollere, to raise, Liv. 30, 4, 8 : agitare, Sail. J. 31, 4 : per indutias, during the truce, Liv. 30, 37, 6. II. Transf., A cessation, pause, delay (ante- and post-class.) : imo indutiae pa- rumper fiant, si quid vis loqui, Plaut. Am. 1, 1, 233 : — noctis indutiae, the stillness of night, App. M. 2, p. 153 Oud. * indutllis, c> <*d/. [induo] That can be inserted or joined in : vomis (al. in Ru- tilis), Cato R. R. 135, 2. * indutdrius, a, um, adj. [id.] That can be put on : pellis, Paul. Sent. 3, 7. 1. indutuS, a. um. Part., from induo. 2. indutUS, us, m. [induo] A putting on (extremely rare, pern, only in the two follg. passages) : vestis, quam indutui ge- rebat, Tac. A. 16, 4.— Concr., Apparel, rai- ment: indutibus imperatoriae majestatis ornatus, Amm. 30, 7. induviae,arum,/. [id.] Clothes, gar meats (ante- and post-class.) : tuae, Plaut Men. 1, 3, 9 : nudata induviis, Prud. Psych. 578. induvium, i> «*• [id.] The bark that clothes a tree : arboris, Plin. 13, 4. t inebrae, aves, quae in auguriis ali- quid fieri prohibent; et prorsus omnia INEBRA appellantur, quae tardant vel morantur agentem," Fest. p. 109 Mull. * inebriator, oris, m. [inebrio] One who makes drunk: Tert. adv. Marc. 5, 18. inebrio, avi, atum, l.v. a. [1. inebrio] To make drunk, inebriate (poet, and post- Aug.) : I, Lit.: palma vescentes inebri- at, Plin. 12, 22, 47. — B. Transf. of col- ors, To saturate: ametliystum inebriatur Tyrio, Plin. 9, 41, 65. — II. Trop. : aurem, to fill full of talk, Juv. 9, 113. inedaz, acis, adj. [2. in-edax] Not voracious, that cats little, Gloss. Philox. media, ae,/. [2. in-cdo] A not eating, abstaining from food, fasting (quite clas- sical) : vigiliis et inedia necatus, Cic. Fin. 5, 27, 82: sustinere, Cels. 1, 3,— In the plur.: incdias durare, Plin. 11, 54, 118. * in-editUS, a, um, adj. [2. in-editus] Not made known, unknown : cura, Ov. Pont. 4, 16,39. in-effabilis, e, adj. [2. in-effabilis] Unutterable, unpronounceable (a Plinian INEN word) : nomiiin, Plin. 5praef. : vorba, id. 28, 2, 4. — Hence, Adv., Ineffabiliter, Unutterably, in- effably (post-class.) : Deus ineffabiliter ar- tifex, Aug. Enchir. 89. * ln-efl'abihtas, atie,/. [2. in-effabi- lis] Unutterablencss, ineffablcncss : visio- nis, Aug, Ep. 147. incffabihtcr, adv., v. in-efl'abilis, ad Jin, * in-eff icacia, ne, /. [inefficax] In- efficacy : libertatis, Auct. Itin. Alex. M. 94. incfficacitcr, adv., v. inefficax, ad Jin. in-cfficax, acis, adj. [2. in-efficax] Ineffectual, inefficient (post-Aug.) : (u) With ft gen. : vox inefficax verborum, unpro- ductive of, -unable to produce. Sen. Ira 1, 3. — (/?) Abs. : dii, id. Ben. 4, 4 : — parentes inefficacissimi, i. e. very weak, Inscr. apud Grut. 415, 10.— Hence, Adv., Ineff icaciter, Ineffectually, in vain (post-class.) : Paul. Dig. 49, 8, 2. * in-effigiabilis, e, adj. [2- in-effi- gio] That can not be portrayed or delinea- ted : anima, Tert. Anim. 24. in-cffigiatas, «. ™. adj. [id.] With- out form, .shapeless (post-class.) : fetus (c. c. informis), Gell. 17, 10, 3 : anima, Tert. Anim. 9. 1 in-cffrenatus. a, urn, adj. [1. in- etirenatus] Unbridled, trop. : cupiditates, Auct. Coll. Mosaic, et Rom. leg. tit. C, 4. . *.in-effugibilis> e, adj. [2. in-ef- tugioj Unavoidable, inevitable: nccessi- tas ultionis, App. de Mundo. p. 372 Oud. ln-cflfusus. a, um, adj. ]2. in-efi'u- susj Not spread out : inertusum laxa (al. in etfusum) crinem, App. M. 2, p. 129 Oud. inelaboratus, a, um, adj. [2. in- elaboratus] Unlabored, trop. : oratio, Sen. Tranq. 1. ln-eleganS; antis, adj. [2. in-elogans] Not choice, Jinc, or elegant ; tasteless, in- elegant (quite class.) : ineratque orationis non inelegans copia, Cic. Brut. 81, 282 : odor non inelegans, a not unpleasant odor, Plin. 21, 25, 98.— Hence, Adv., ineleganter, Not choicely, taste- lessly, inelegantly (quite class.) : scribere, Cic. Brut. 2G, 101: — dividere, without dis- crimination, without judgment, id. Fin. 2, 9, 26. , ineleganter» adv., v. inelegans, ad. Jin. in-eleg-antia* <*./• [2. in-elegantia] Tasteless/less, inelegance (post-class.) : in- e/legantia juris motus, Gai. Inst. 1, 84.' m-eloquax. acis, adj. [2. in-elo- quor] Unutterable : gemitibus ineloquaci- bus. Novatian. de Trin. 29. * in-eloqucii3, entis, adj. [2. in-elo- quens] Ineloquent : indocti et ineloquen- tes. Lact. Opif. D. 20. in-eloqulbllis, e, adj. [2.in-eloquor] Unutterable, ineffable, for ineflabilis (eccl. I.at.): fructus, Lact. 7, 11: praemium, id. ib. 5. in-eluctabflis, e, adj. [2. in-elucta- bilis] From which, one can not extricate one's self, unavoidable, inevitable (poet, and post-Axig.) : I. Lit.: coenum, Stat. Th. 9, 502. — H, Trop.: tempus Dardaniae, Virg. A. 2, 324 : latum, Ve'.lei. 2, 57. in-eluibllis, e. adj. [2. in-eluo] That can not be washed out, indelible (eccles. I.at.) : fucus, Lact. 7, 20 : macula, id. Ira U. 23. in-emendabllis, e, adj. (2. in-emen- dabilis] That can not be amended, incor- rigible (post-Aug.) : pravitas, Quint. 1, 1 : aftectus, Sen. Ira 3, 41. in-emendatus. a, um, adj. [2. in- emendatus] Unamended, incorrect (eccl. Lat.) : dum de inemendatis scribuntur inemendatiora, Hier. in Ezech. 40, 5. + inemenSUS) a, um, adj. [2. in-emen- hu<] Unmeasured: Not Tir. p. 18. * in-emeriblliSi e> adj. [2. in-emere- ur] That can not be merited, can not be earned, Tert. Res. earn. 18. m-emonor, tuus. 3. v. dtp. To die in or at any thing ; c. dat. : spectaculo, Hor. Epod. 5, 34. in-emptus (inemtus), a, um, adj. [2. in-emptus] Unbought, unpurchased (poet, and post-Aug.) : dapes, Virg. G. 4, 133 : consulatus, Tac. H. 2, 60. in-enarrablliS) e, adj. [2. in-enar- INEP rabilis] That can not be related or described, indescribable (mostly post-Aug.): labor, Liv. 44, 5: natura fluminum, Sen. Q. N. 3, 22 : habitus, Plin. 8, 7, 7.— Hence, *Adv., in-enarrabllitcr, In an inde- scribable manner: jecur omne absump- tum, Liv. 41, 15, 2. in-enai ratus, a, um, adj. [2. in-enar- ratus] Unexplained (late Lat,) : quod reli- quimus inenarratum, Gell. 12, 6, 1 : verba, id. 19, 14, 5. in-cnatabilis, e, adj. [2. in-enato] From which one can not swim out : pro- fundum, Tert. Idol. 24. in-cnodabilis, e, adj. [2. in-enodo] That can not be freed from knots, can not be unraveled (only in the trop. signif. quite class.): J. Lit.: capillus, App. Apol. p. 389 Oud,— II, Trop., That can not be ex- plained, inexplicable : Att. ap. Non. 15, 10 : res, Cic. Fat. 9, 18. * in-cnormis, e, adj. Not irregular, not immoderate : proceritas, App. M. 2, p. 87 Oud._ in-cnuntiabilis. e, adj. [2. in- enuntio] Unspeakable: quiddam, Censo- rin. de Die nat. 19. in-CO, Svi and i'req. ii, ltum, Ire, v. a. and n. [1. in-co] I. Act., To go into, to en- ter a place (quite class.) : A. Lit; constr. with the ace. or with in c. ace. : (a) c. a.cc. : illius domum, Cic. Deiot 3, 8 : argolicas acies non ignarus ini (i. e. inii), Stat. Th. 8, 107 : convivia, Cic. Rose. Am. 18, 52 : viam, iter, to enter on a journey, id. Mur. 12, 26. — Pass. : nemus nullis illud initur equis, Ov. F. 2, 266.— (fi) With in c. ace: in urbem, Liv. 24, 9. — 2. '" partic, To cover, to copulate with, Var. II. R. 2, 7, 9 ; Plin. 10, 63, 83. B. Trop., To enter upon, begin a busi- ness, office, etc. : magistratum, Cic. Phil. 3, 1, 2 : imperium, Suet. Tib. 67 : nume- rum, to go into an enumeration, i. e. to enumerate, give the number : numerus in- terfectorum haud facile iniri potuit, Liv. 38, 23, 6 ; so Caes. B. G. 7, 76 :_ rationem, to make an estimate: rationem inire opor- tet operarum, dierum, Cato R. R. 2, 2 ; 60, inire et subducere rationem, Cic. N. D. 3, 29, 71 ; inire rationem also freq. signifies, to calculate, consider, find out, devise, con- trive : rogo, ut adjuves ineasque rationem, quemadmodum ea mulier Romam perdu- catur, Cic. Fam. 13, 28, 2 : mini ineunda ratio, et via reperiunda est, qua ad Apro- nii quaestum possim pervenire, id. Verr. 2, 3, 46 : ut depelleretur, a me inita ratio est, id. Fam. 5, 20, 4 : rationem de re, id. Phil. 5, 19, 53 : ad hunc interficiendum ta- lem iniit rationem, Nep. Hann. 10 : aesti- mationem, to make an estimate, to estimate, value: Sen. Ben. 3, Rfin. : mensuram agro- rum, to take the measure of, to measure, sur- vey. Col. 5, 3, 1 : societatem cum aliquo, to enter into ov form an association with a person : Plane, ad Cic. Fam. 10, 8, 3 : in- dutias, to conclude, make, Plin. Pan. 11, 5 : consilium, to form apian: Ov. F. 3, 380: consilia inibat, quemadmodum a Gergo- via discederet, formed plans, considered, deliberated, Caes. B. G. 7, 43 : consilium facinoris contra vitam alicujus, Cic. De- iot. 2, 4 : gratiam. to get into the good graces, obtain the favor of: plures ineun- tur gratiae, si. etc., the favor of many is gained, Cic. Brut. 57, 209 : gratiam ab al- iquo, Nep. Alcib. 9 fin.: apud regem ini- tam gratiam volebant, Liv. 36, 5, 3 : sum- mam gratiam a bonis omnibus, Cic. Att 7, 9, 3 : viam, to find out way to do any thing : ineamus viam aliquam, qua utri utris imperent, decerni possit, Liv. 1, 23, 9. — Poet. : sonmum. to fall asleep, Virg. E. 1, 56: munus alicujus, to undertake : id. Aen. 5, 846 : formam vitae, to enter upon a course of life: Tac. A. 1, 74. II, v. n„ To make a beginning, to begin (very rarely) : ab ineunte aetate, Cic. de Or. 1, 21, 97 : teque adeo decus hoc aevi, te consule, inibit, Pollio, Virg. E. 4, 11. + in eopte co ipso, Fest. p. no Mull. incptc, adv., v. ineptus, ad fin. llicptiae- arum, /. [ineptus] Silli- nesses, fooleries, trifles, absurdities (quite class.) : omnium ineptiarum haud scio an ulla sit major, quam, etc., Cic. de Or. 2. 4, 18 : pacne aniies, id. Tusc. 1, 39, 93 : sen- tentiarum, Suet. Aug. 86. — In the sing., INEB. ('■' Silly behavior, absurdity) (ante-class.) : tua, Tcr. Ad. 4, 7, 31. incptio, 're, v. n. (id.l To talk or act ab- surdly, to trifle, play the fool (poet.) : inep- tis, Tor. Ad. 5, 8, 11 : desinas, Catull. 8, 1. mcptlola: ae.f, dim. [uicptiae]^4n ab- surdity, Jolty : Aus.Idyll.il. incptltudo, ini», / [ineptus], for ine])tia, Absurdity, ineptitude: homo in eptltudillis cumulatus, Caccil. ap. Non. 128, 15. ineptUS* a, um, adj. [2. in-aprus] Un suitable, impertinent, improper tasteless, senseless, silly, pedantic, absurd, inept, witji- out tact (quite class.) : " quern enim nun ineptum vocamus, is mihi videtur ab hw nomen habere ductum, quod non sit ap- tus. Idque in sermonis nostri consuetu- dine perlate patet Nam qui aut tempu- quid postulet, non videt, aut plura loqui- tur, aut so ostentat, aut eorum quibuscum est, vel dignitatis, vel commodi rationem non habet, aut denique in aliquo genere' aut inconcinnus aut multus est, is ineptus esse dicitur," Cic. de Or. 2, 4, 17 : nihil in - solens aut ineptum, id. Or. 9, 29 : negoti- ant, id. Tusc. 1, 35, 86. — Hence, Adv., inepte, Improperly, impertinent- ly, foolishly, absurdly, ineptly (quite class.): disserere, Cic. Tusc. 1, 6, 11 : diccre, id. Brut. 82, 284 : nil molitur inepte. Hor. A. P. 140 : inepte et frigide uti verbis, Gell. 13,24,7.— Com;;.: delirare, Lactinst.3.17 — Sup. : ineptissime fieri, Quint. 11,3,31. * in-cquitafollis. e, adj. [2. in-equi- tabilisj That can not be ridden upon, unfit for riding : campL Curt. 8, 14. m-cquito, are, e. n. [1. in-equito] T» ride upon or over any tiling (post-class.) : I, Lit; with the dat.: SaVmatae paten- tibus campis inequitant, Flor. 4, 12. — B. Transf., with an ace. : Aurora coeluni inequitabat, traversed the sky, i. e. the dan broke, App. M. 6, p. 401 Oud.— II. Trop.': medicina audet inequitare philosophiac, i. e. to insult, Macr. S. 7, 15 ; so, frustra inequitas nobis, Arn. 7, p. 295. ! inermat armis spoliat, Fest. p. 11(1. in-crmis, e, and (very rarely) in- CrmuS) a, um, adj. [2. in-arma] Unarm- ed, without weapons, defenceless : I. Form inermis : A. Lit : milites, Caes. B. G. 3, 29 : manus peditum inermium, Brut, ad Cic. Fam. 11, 10, 3 : ne earn civitatem. quam servassem inermis, armatus in dis- crimen adducerem, Cic. Doin. 29. — 2. Transf. : gingiva, toothless, Juv. 10, 200 : virus, weak, Prud. Cath. 3, 154. — g. Trop. : carmen, i. c. that wounds no one. harmless, Ov. Ib. 2 : in altera philosophiac parte inermis ac nudus est, unprepared, not well versed, Cic. Fin. 1, 7, 22. II, Form inermus : cum paucis inpr- mis (al. inermibus), Cic. Fam. 11, 12, 1 : magna multitudo sed inermoram, Lcpid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 1. m-er rabilis, e, adj. [2. in-erro] Un- erring (an Appuleian word) : meatus. App. Dogm. Plat. 1, p. 203 Oud. inerranS) tis, adj. [2. in-errans] Not wandering, immovable, fixed : said of the fixed stars : stellae eae, quae inerrantes vocantur, Cic. N. D. 2, 21, 54. in-erro> l- »■ n. [I. in-erro] To wan- der ov ramble about in a place (poet, and post-Aug.): I, Lit: montibus, Plin. Ep. I, 6, 3. — H, Trop.: memoria imaging oculis inerrabat, swam before the eyes, Plin. Ep. 7, 27, 6 : quod tibi si versus noster totusve, minusve, vel bene sit notus, sum- mo vel inerret in ore, Tib. 4, 1, 201 . — Of those ensrajred in dancing : decoros ambi- tus, App7M. 10, p. 253, 19 Elm. incrs, ertis, adj. [2. in-ars] Unskilled in any art or trade, without skill, unskill- ful (quite class.) : ut perhibetur iners, ars in quo non erit ulla, Lucil. ap. Serv ad Aen. 4, 158 : artes, quibus qui care bant, inertes a majoribus nominabantur, Cic. Fin. 2, 34, 115,— Et. In gen., Inact ive, idle, indolent, sluggish, inert : A, Of persons: lingua factlosi, inertes npeia, Plaut Bac. 3, 6, 13 : senectus, Cic. de Sen. II, 36 : homo inertior, ignavior proferri non potest, id. Verr. 2, 2, 78, 192.— B. Of inanim. and abstr. things : incrtUsimum et desidiosissimum otium, Cic. Agr. 2, 33 : inertissima segnitia, id. Fin. ], 2, 5 : igna- vum et incrs genus interrogationis, empty, 791 INE X idle, id. Fat 13, 29 :— aquae, stagnant wa- ters, Ov. Her. 18, 121 : , 6tomachus, i. e. without digestion, id. Pont. 1, 10, 14 : gle- bae, that bears nothing without - cultiva- tion, Virg. G. 7, 94 : terra, motionless,' im- movable, Hor. Od. 3, 4, 45 : horae, leisure hours, in which one docs nothing, id. Sat. 2, 6, CI : tempus, Ov. Pont. 1, 15, 44.— Of lbod, Without Jlavor, insipid: caro, Hor.' S. 2, 4, 41 : blitum .iners videtur, ac sine eapore, aut acrimonia ulla, Plin. 20, 22, 93 : sal, id. 31, 7, 39 : vita, inactive, quiet, Tib. 1, 1, 5. — Poet, in an act. sense, To render idle or inactive : frigus, Ov. M. 8, 791 : ■Hjmni, id. Amor. 2, 10, 19. X inersitudo, inis, /. [iners] for in- ertia, Inactivity, idleness, Gloss. Pliilox. inertia* "v.. J', [iners] Want of art or skill, u/nskiUfulness,ignorance (very rare, but quite class.) : animi spectantur, quem- admodum atf'ecti sint, virtutibus, vitiis ; «rtibus, inertiis, Cic. Part. 10, 35. — J. Trail sf., in gen., Inactivity, idleness, lazi- ness: merlin atque torpedo, Cato ap. Gell. 11, 2, 6 : idlargiamur inertiae nostrae, Cic. v - ineruditus, ad fin. incruditlO, 6nis. /. [2. in-eruditio] Want of learning, Vulg. Eccl. 4, 30. in-cruditUS, ». um, adj. [2. in-eru- i\tm] Uuinsiructed, unlearned, illiterate, ignorant, awkward (quite class.) : non er- go Epicurus ineruditus, sed ii indocti, qui, etc.- Cic. Fin. 1, 21, 72: ne quis illud tarn ineruditum absurdumque respondeat, id. Acad. 2, 43, 132.— Of abstract things : vo- luptates, unrefined, coarse, Quint l,12yi«. — Hence, Adv., in erudite, Unlearn cdly, igno- rantlij, awkwardly (post-Aug.) : non ine- rudite ad declamandum iicta materia, Quint. 1, 10, 33. * lnescatio* onis, /. [inesco] An al- luring, a satiating, Augustin. in-esCOj avi, atum, 1. v. a. [1. in-esco] J. To allure with bait, to entice (mostly post- Aug.) : A. L i t, : sicut muta animalia cibo inescantur, Petr. 140. — B. Trop.. To en- tice, deceive : specie parvi beneticii inesca- mur. Liv. 41, 23, 8 : inescandae mtiltitu- dinis causa. Veil. 2, 13 : homines, 'Per. Ad. 2, 2, 12. — II, To fill with food, to satiate \ko only iu the part. perf. and in Appul.) : gravi odore sulphuris inescatus, App. M. 9, p. 040 Oud. • id. ib. 7, p. 472 Oud. - tinesuSi "i urn, adj. [2. in-esus] Un- paten, Gloss. Pliilox. in-evcctuS) a, «m, adj. [1. in-evehi] Borne or mounted upon (poet.) : ne quis- quani . . . Iret inevectus coelum super, Virg. Cul. 339 : tendit inevectus radios Hyperionis ardor, id. ib. 100. in-evitabllis. e. adj. [2. in-evitabilie] Unavoidable, inevitable (post-Aug.) : mala inevitabilia, Sen. Q. N. 2, 50 : latum, Curt. 4, 6: crimen, Tac. A. 1, 74. — Hence, * Adv., in-e vi tabil i ter, Unavoida- bly, inevitably ■■ nos compellit, Ausr. En- chir. 13. * ln-evdlutus, ". um, adj. [2. in-ev- olutus] Unrolled, unfolded, unopened, said of book roll-: liber. Mart. 11, 1, 4. * in-evulsibilis, e, "'()■ [2- in-evul- *us] That rati not be torn away, insepara- ble : Aug. contra Don. 3, 10. in-exanr natus> a. um. adj. [2. in- rxamiliatup] Unexamined (post-class. ) : lunlicruB, Mart. Cap. 9, 303. * in-cxcitabllis» c . '"'J- [?• in-excita- bilis] Front, which one can not be aroused: «onmus, Sen. Ep. 83. * in-eXCltUS, a. um, adj. [2. in-exci- >tus] U amoved, quiet, calm : Ausonia, Virg. A. 7, 623. * in-excoctus. ». "«'< ad J- ['- b>ex- 792 IN EX coctus] Unexhausted: gleba, Sid. Carm. 7, 380. in-eXCOgitabllis» e, adj. [2. in.ex- cogito ] Inconceivable, incomprehensible (eccl. Lat.) : Lact inst. 1, 8. * in-excogitatus) a, um, ad J- [" 2 in - excogitatu» 1 iV ot thought of, not found out, not invented: remedium, Plin. 36, 15, 24, 1.07. * in»excultus< a. ™, adj. [2. in-ex- cultus] Unadorned : villae inexcultae et rudes, Gell 13, 22, dub. lll-excusabilis, e, adj. [2. in-excu- sabilis] That can not be excused, inexcusa- ble (poet, and post-class.) : ne te retrahas, et inexcusabilis abstes, Hor. Ep. 1, 18, 58 : tempus, Ov. M. 7, 511: Onera, that can not be refused, Ulp. Dig. 5, 1, 50. in-exercitatus> a, um, adj. [2. in- exercitatus] I. Unlrai.ned,nnexerciscd,un- pracliced, unskillful (quite class.) : rudis et inexercitatus miles, Cic. Tusc. 2, 16, 38 : homo non hebes, neque et inexerci- tatus, id. de Or. 2, 17, 72 : promptus et non inexercitatus ad diciindum, id. Brut. 36 : — eloquentia, Tac. Or. 5.— H. Unem- ployed, not busy (very rarely) : homo, Cels. praef. * in-exercitus, «. um, adj. [2. in-ex- ercitus] Unemployed, for inexercitatus : Macr. S. 7, 8. in-cxesus, ", um, adj. [2. in-exesus] Unconsumed : Minuc. Fei. Octav. 35. in-exhaustus, «, um, ad j. [2. ih-ex- haustus] Unexhausted (poet, and post- Aug.) : metalla, Virg. A. 10, 174 : urbes, not plundered, Sil. 14, 686 : pubertas, not enfeebled, Tac. G. 20. X inexoptabllis, e. adj. [2. inoxop- tabilisj Not ilesii able: Not. 'fir. p. 106. . in-e.XOrabiliSi e, ad j- [2- in exorabi- lis] That can not be moved by entreaty, in- exorable (quite class.) ; constr. with ill, ad- vtrsvs, contra, or the dat. : (») With in : qui inexorabilis in ceteros esse visus sum, Cic. Still. 31, 87. — (/3) With advtrsns: adversus te et rem tuam, Liv. 34, 4. 18. — ( ) With contra: contra improbos nocen- tesque, Gell. 14, 4, ?,.— (S) With the dat. : delictis, Tac. A. 11, 18 Of inanim. and abstract things : res, Liv. 2, 3 : disciplinn, inexorably severe, rigorous, Tac. H. 1, 51 : odium, Ov. M. 5, 244 : latum, Virg. G. 2, 491: claustra, Val. Max. 4, 8, 2. — *. If. That can not be obtained by entrtaty : ne- que inexorabile certe, Quod petimus, Val. Fl. 5, 321. * in-eXdratUSj «, um, adj. [2. in-ex- oratusj Not entreated, not prayed for, un- asked : inexorata beneticia praebere, Arn. 3. 114. i incxoi'tuS) a, um, adj. [2. in-exor- tus] That has not originated, without a be- ginning, avattTov, Gloss. mexpectatus, v - inexspectatus. ?.n-cxpedlbllis, e, adj. [2. in expe- dio] That can not be freed from difficulty, unavoidable, inevitable : morae, Amm. 31, 13. in-expeditus, «, »™, adj. [2. inex- peditus J Not ready, not quick at any thing (po6t-class.) : I. Of persons : in rebus obeundis, Arn. 7, 247.— H. Of things. Not easy, difficult : inexpeditissimum est tra- ducere, Arn. 5, 182. • * in-expci'ietvlia? «e. /• [ 2 - in-expe- rientia] Inexperience : 'Pert. Anim. 20. * in-experrectus, "• Llm - «47- f 2 - in - experrectu.-J Unawalcened: jacebat Sopi- tus vinis et incxperrectus, Ov. M. 12, 317. in-expertUS> a, um, adj. [2. in-exper- tus] Untried (quite class., but not in Cic. or Caes.) : A. 4<*-i 'hat has not made trial of, unacquainted with, incxpirienccd in, unaccustomed to a thing: («) With a gen. : lasciviae, Tac. A. 16, 5 : animus ad contuineliam inexpertus, id. Hist.' 6, 18, 4. — Qi) Abs.: dulcis inexpertis cultura potentis amici. Expertus metuit, Hor. Ep. 1,18, 86. B. Pass., That has not been tried,, un- tried, unproved : legiones civili bello in- expertue, 'Pac. H. 2, 75 : fides, Liv. 28, 18, 10: exercitus bonis inexpertus atque in- suetus, id. 23, 18, 10: carmen, new, Stat. 5. 4, 5, 11. in-expiabilis> ". nd J- [2. in-expio] That can not be atoned for, inexpiable Cquite class.) : religio, Cic. Tusc. 1, 12, 27 : INE X scelus, Auct. Har. resp. 27.— H, Trans U Implacable, irreconcilable, obstinate: hel- ium,- Liv. 4, 35, 8 : invidia, Suet. Caes. 78. — Hence, Adv., in-expiabiliter, lurxpiably, ir- remediably :' corruptus, Aug. de Gen. ad litt. 11, .13. * in-cxpiatus, a, um, adj. Not atoned for, nnexyialcd : dedecus, Aug. Ep. ad Dioscor. 56. ! incxplacabilis, e, adj. [2. in-expla- cabilis] Implacable, irreconcilable: ex- placabilis, inexplacabilis, Not. 'J'ir. p. 106. * in-explanabilis, c, adj. [2. in ex- planabilisj Inexplicable: Mart. Cap. 4, 95. * m-cxplanatus, a. um, adj. [2. in- explanatus] Indisduct, inarticulate: lin- guae inexplanatae esse, to speak indis- tinctly, Plin. 11. 37, 65. in-cxplcbilis. e. (tdj. [2. in-expleo) That can not be jdled, insatiable (quite class.): I, Lit: inexplebilis potu, Plin. 11, 25, 30 : stomachus, Sen. Ep. 89 fin.— II, 'Prop. : cupiditas, Cic. Tusc. 5, 6, 10 : vir inexplebilis virtutis, Liv. 28, 17, 2. — With the gin. : colloquiorum, Sen. Cons, ad Helv. 15._ in-expletus, a, um, adj. [2. inex- pletusj i\ol Jdled, unsatisfied., vn soled (poet.) : I. Lit. : alvus, Stat. Th. 2, 518.— B. Transf. : lumen, Ov. M. 3, 439,— U, 'Prop.: questus, Stat. S. 3, 3, 8: amor, id. The». 6, 703 : caedes, id. ib. 607. in-explicabilisi e, adj. [2. in-ex- plicabilis] 7*o« can not be unfolded or loosened, inextricable, intricate ( quite class, only in the trop. sign if.) : I, Lit: vinculum, Curt 3, 1 : laquci, Quint. 5, 10, 101. — B. Transf.: continuis imbribus viae, impassable, Liv. 40, 33, 2. — H. 'Pi- o p., Inexplicable : o rem, inquis, dinkilem et inexplicabilem ! atqui explicanda est, Cic. Att. 8, 3, 6: facilitas, Liv. 37, 52, 9: am- biguitas, Gell. 14, 2, 3: multitudo, innu- merable, Plin. 34, 7, 17 : — de generibus sin- gulis disserere immensum et inexplica- bile est, impossible, id. 23, 1, 19 — Hence, Adv., inexplicabiliter, Inextricably, inexplicably (post-class.) : implicare, Aug. Ep. 255 ; App. M. 2, p. 87 Oud. * in-CXplIcatUS< a, uin, adj. [2. in- explicutus] Unexplained : partes, Arn. 7, 219. in-explicitus< a, um, adj. [2. in-ex- plicitus] Unexplained, inexplicit; obscure (poet.) : dicta, Stat. Th. 2, 510 : Platunes, Mart. 9, 48. inexploiate ;mi1 Inexplorato, adev., v. mexploratus, a, uni, ndjin. in-explotatUSj a, um, adj. [2. in- exploratu.-] Unexplored, not examined, un- known (not in Cic. or Caes.) : vada, Liv. 26, 48, 4 : inexplorata invtntio mihi, Plin. 35. 6, 25. — Hence, Adv., A. in-explorate, Without ex- amining beforehand: non tt mere, nee in- explorate. Gell. 5, 19, 5. — And, B. inexplurato, abl., Without pre- vious examination (a favorite word of Livy) : ibi inexpiorato profectus, in insid- ius praecipitatus, Liv. 21, 25,9; id. 22, 4, 4. in-expugnabllis, e, adj. [2. in-ex- pugnabili.r ] 'J hat can -not be taken by as- sault, impregnable, iuixpugnabh' (quite class.): J, Lit: arx, Liv. 2, 7, 6, — H. 'Prop., U u conquerable, firm: homo, Cic. Tusc 5, 14, 41 : terra, impenetrable, Plin. 33, 4, 21 : gramen, that can not be rooted out, Ov. M.5. 4Hii: tinitio verborum, Quint. 7, 3, 18 : necessitas dormiendi, Cels. 3, 20. * In-expugnatus, a, um, adj. [2. in- expugnatus] Uuconqiiered ; in a trop. sense : voluntas, Paul. Nol. Ep. ad Vitric. 18, 5. ''in-cxputabilis, c <"U- [-■ i» ex- putoj Incalculable, incomputable: Hume- rus, Col. 9, 4, 6. * in-cxsaturabilis (iriexaturnbilis), e, adj. [U. in-ex.-aturubilis] Insatiable : ap- petitus, Arn. 2. 71. inexsecrabiliS) e, adj. [2. in-exse- crabilis] Nol execrable, nol accursed: Not. Tir.ji. 152. * in-cxsecutio, onis, /. [1. in-exse- cutio] Pursuit, prosecution : inefficax, Jul Valer. res geet Alex. M. 2, 34. in-exspectatus (inexj).), a, um, adj. [2. in-exspectatus] Unexpected (quite clas- sical) : A. Of persons : in armis Hostis INF A ndest, Ov. M. 12, 65.— B. Of inanim. and abstr. things : quanta vis ! quinn inex- apectata 1 Cic. Or. 2. 55, 255 : nihil insoli- turn, nihil inexspectatuinest, Sen. Ep. 107. m-CXStinctus (inext), a, urn, adj. [2. m-cxstinctus] Unextinguished, uuex- ting uishublc (an Ovidian word) : J, Lit.: ignis, Ov. F. G. 297— II, Trop. : fames, unappeasable, id. lb. 428: noinen, impcr- isliablc, id. Trist. 5, 14, 36 : libido, insati- able., id. Fast. 1.4K5. in-cxstingruibllis (inext.), e, adj. [2. ill-exatinguibilufj Uiiextingitishable (ante- and post-class.): I. Lit: flamrmn, l.aet. 7, 1!). — H, Trop. : mala consuetu- do, indelible, Var. ap. Non. 131, 6. * in-exstirpabilis (inext.), e, adj. [2. ni-exstirpo | What can not be rooted out : radices, 1'lin. 15, 20, 22. in-exsupcrabilis (inexup.), e, adj. [2. in-exsupcrabilis] Thalcan not bccrossed or passed over, insurmountable, (a favorite word with Livy) : I. Lit.: Alpes, Liv. 5, 34, 6: ripa, id. 44. 35. 8. — II. Trop.: vis fati, unconquerable, invincible, id. 8, 7, 8 : bcinum, unsurpassable, Sen. lip. 85. in-cxtcrminabilis, «• ad J- [ a - in - exti-nninoj That can not be exterminated, immortal (post-class.) : Dens creavit horn- ineni inexterminabilem, Claud. Mamert. Stat. anim. 2, 10. m-CXtricabllis, e, adj. [2. in-extri- co] Titut can nut be disengaged or dis- entangled, inextricable (])oet. and post- Aug.): I. Lit.: error (said of the mazes of the Labyrinth, from which one could not Hud his way out), Virg. A. 6, 27 : cor- tex, that can not be disengaged or sipir- ated, 1'lin. Hi, 39, 74.— H. Trop.: stom- achi inextricabilia vitia, incurable, Plin. 20, 21, 86: — perfectio, inexplicable, inde- scribable, id. 11,2, 1 . — Hence, * Adv., in-extricabiliter, Inextrica- bly: contort» fatorum licia, App. M. 11, p.' 807 Oud. I mestricatus. ", "m- adj. [2. in-ex- tricatus] Undeveloped, Gloss, l'hilox. , in-f abr©j adv. [2. in-fabre] lit an un- workmanlike manner, unskillfully, rudely (quite class., but not. in Cic. or Cnes.) : pesttin navibu' obtulit . . . commissam in- fabre, I'ac. ap. Non. 40, 31: vasa, non in- fabre facta. Liv. 36. 40, 12 : sculptum, Hor. S. 2, 3, 22. . ' in-f abricatus, a, urn, adj. [2. in- fabricatus] (Inwrought, iivfashioncd: to- bora, Virg. A. 4, 400. infaCCte (inlicete), adv., v. infacetus, ad Jin. * inf acetiac, arum. /. plur. [inface- tus] llude jests, coarse jokes or pans: pleni runs et infacetiarum Annales Volusi, Catull. 36,19. in-f ciCStuS (infic), a, um, adj. [2. in- facetus] Coarse, blunt, rude, unmannerly, not witty, stupid (quite class.): A. Of per- son s : inticetus (homo), riant. True. 2, 4, 4 : Canius nee infacetus, et satis litteratus, Cic. Off. 3, 14, 58. — B, Of things : non in- ficetuni inendacium, id. Coel. 29, 69 : dic- tum. Su t. Gramm. 23. — Hence, Adv., iu-facete (infic), Coarsely, rude- ly, nnwittily, stupidly (quite class., but not in Cic. or Caes.) : quern haud infacete Pompeius Xerxem togatum vocare as- sueverat. Veil. 2, 33 fin. — Sup. : pictus inticetissitne Gallus, Plin. 35, 4, 8. infactus, ft»" infectus, ncc. to the reading of some, in Tert. Apol. 11. iniaCUIldia, ae, /. [infacundus] Want oj eloquence: Gell. 11, 16, 9. in-facunduSi a, um, adj. [2. infa- cundus] lit eloquent (quite class., but not in Cic. or Caes.) : vir ncer, nee infacun- dus, Liv. 4, 49, 12.— Comp.: : infacundior, Liv. 7. 4. 4. * in-faeco, are, v. a. [1. in-faex] To pollute: auimam concretione carnis, Tert. Anim. 53. in-fxlsatus, a, um, adj. [1. in-fal- satu.-J Falsified: codices, Aug. contra Faust. 13. infamia. ae, /. [infamis] III fame, ill report of a person or thing; bad repute, dishonor, disgrace, infamy (quite class.) : hominum immortalis est infamia, Plant. Pers. 3, 1, 27: infamia atque indigmlas rei, Caes. B. G. 7, 56 : haec res est mini Infamiae, Tcr. Andr. 2, 6, 13 : ilia indicia I-NF A senatoria opcrta dedocore et infamia, Cic. Clu. 22, 61 : ijjnoniiniam et infaniiam fer- re, id. Tusc. 4, 20, 45: in gumma infamia esse, 'Per. Ileaut. 2, 3, 18 : flugraro infa- mia, Cic. Att. 4, 18, 2: notari, Jul. Dig. 3, 2, 1 : aspergi. Nop. Ale. 3 : urgeri. Cic. Verr. 1, 12, 36 : ex infamia eripere, id. ib. 2, 3, 60, 140 : de re aliqua infaniiam ca- pere, flirt. B. G. 8, 30 : colligere, Just. 3, 4 : habere, Caes. B. G. 6, 22 : irrogarc alicui, Ulp. Dig. 3, 2, 13 : inferre, Cic. Coel. 18, 42: movere, Liv. 43, 25, 12 : fcrre ali- cui, Tac. A. 14, 22 : sarcire, to repair, Caes. B. C. 3, 74 : libellos ad infaniiam cujusquam edere, Suet. Aug. 55 : trail ere «liquid ad infamiam, to bring into disre- pute, to give a bad name to a thing, Tac. A. 12, 4:— Cacus Aventinae timor atque in- famia silvae, Ov. F. 1, 551 : saecli, dis- grace of tlie age, id. Met. 8. 97 : pecuniae, the disgrace of avarice, Veil. 2, 33, 2. — Plur.: si ad paupertatem admigrant in- famiae, Gravior paupertas tit, Plant. Pers. 3, 1, 19 ; Tac. A. 4, 33. in-f amis- e, adj. [2. in-fama] Of ill report, ill spoken of, disreputable, notori- ous, infamous (quite class.) : homines ce- teris vitiis atque omni dedecore infames, Cic. Clu. 47, 130 : Valens ob lucra et quaesfus infamis, Tac. H. 2, 56 : filius, Quint. 9, 2, 79, — Of things: domus infa- mis et pestilens, Plin. Ep. 7, 27, 5 : digi- tus, the middle finger, Pers. 2. 33 : tabella, Cic. Div. in Caecil. 7, 24 : turpis adoles- centia, vita infamis, id. Fontei. 11, 24: carmen, Ov. Rem. Am. 254: annus, Liv. 8, 18, 2: Alpes frigoribus, id. 21, 31 : scop- uli, Hor. Oil. 1, 3, 20 : materia, Gell. 17, 12, 1.— Hence, Adv., infamiter, Infamously: alicui infamissime adhaerere, Capit. Pert. VAJ'ni. in-famo> avi, atum, 1. v. a. [infamis] To bring into ill repute, to brancUwilh in- famy, to disgrace, dishonor, defame (rare- ly, but quite class.) : ut tua moderatio et gravitas nliorum infamet injuriam, Cic. Fam. 9, 12: Juppiter infamat seque su- amque domum, Prop. 3, 11, 28. — H. Transf., To blame, accuse, charge (post Aug.) : with a gen. : aliquem temeritatis, Sen. Ep. 22 : infainandae rei causa, Liv. 40, 7, 8 : (idem, Quint. 10, 1, 74. in-fanius, a, urn. adj. [2. in-fandus] Unspeakable, unutterable, unheard 'if, un- natural, shocking, abominable, (quite clas- sical) : res crudelis, infanda, Cic. de Or. 2, 79. 322 : atque impurum corpus, id. Sest. 55: epulae, i. e. of human flesh, Liv. 23, 5 fin. : dolor, Virg. A. 4, 85 : labores, id. ib. 1, 597 : contra omina bellum. id. ib. 7, 583 : mors, id. ib. 10, 673 :.dies. id. ib. 2, 132 : Cyclopes, id. ib. 3, 644.— In the ncutr. plur. abs. : infanda furens, Virg. A. 8, 489 : jam fero infaudissima, Varus ap. Quint. 3, 8, 45. — In the neu.tr. adverbi- ally: navibus (infandum !) amissis, Virg. A. 1, 251. in-fans, ntis, adj. [2. infor] That can not speak, speechless, dumb ; hence, subst., a child that can not yet speak, an infant (quite class.) : scribit Herodotus, Croesi (ilium, cum iufaiis esset. locutum, Cic. Div. 1, 53, 121 : ut timerem, si nihil dix- issem, ne infantissimus existimarer, iuel- oquent, id. Cluent. 18, 51; cf. id. Brut. 26, 101. — Comp.: infantior, quam mens est mulio, Var. ap. Non. 56, 11: — Var. L. L. 6, 7, 64 : infantes pueri, Cic. de Or. 2, 39, 162: ihfautium puerorum incunabula, id. Kosc. Am. 53. 153 : infans pupilla, id. Verr. 2, 1, 58. 153: pectoraque exsorbent avidis infantia Unguis, i. e. of the infant, Ov. F. 6, 145 ; so. umbrae, id. Her. 11, 119,— Abs., A little child, an infant : nee vero, ut volup- tatera expetat, natura movet infantem, id. Fin. 2, 11, 9 : non mulieribus, non infau- tibus pepercerunt, Caes. B. G. 7, 28 : — al) infante, from infancy. Col. 1, 8,' 2: in his, qui ab infantibus id vitium habent, Cels. 7, 7, 15. — Of young animals : infantes pul- li, Plin. 10, 33, 49 :. catuli, id. 29. 5, 32.— Of inanimate things, Young, new, fresh : boletus, Plin. 22, 22, 46 : statua, Hor. S. 2, 5, 39.— II. Trop. : * A. Childish, silly: ilia Hortensiana omnia fuere infantia, Cic. Att. 10, 18, 1.— B. For infandus, Unutter- able, unheard //(ante-class.) : faeiiius, Att. ap. Non. 56, 12. . infantariuS) a, um, adj. [infans] IN F E That has to do with infants (poet, and post-class.) : Only subst. : I. Inliintaria, A woman fond of infants, Mart. 4. 88, 3. — II. lnfantarii, arum, m. plur., Sacrifices of infants, an epithet applied to the Chris- tians, who were accused of ottering up children, Tert. ad Nat. 1, 2. infantia, ae,/. [id.] Inability to speak: I. Lit.: linguae, Lucr. 5, 1030.— B. I" purtic, Want of eloquence: infantia ejus, qui rem norit. sed cam explicare dicendo non queat, Cic. de Or. 3, 35. 142 : «ecu- satorum, id. Att. 4, 16.— JI, Transf., In- fancy, early childhood: quantum in in- fantia praesumptum est temporis, «do- lescentiae acquiritur, Quint. 1, 1, 19. — Of animals : asini, Plin. 8, 44, 69 : cervi ab infantia educati, id. 10. 63, 83.— Of inan- imate things : pomi, Plin. 15, 19, 21 : vi- num cum in infantia est, dulce, Macr. S. 7, 7 : — ab infantia, from infancy, Tac. A. 1, 4. infanticida, ae, m. and/ [infans- caedoj A child-murderer, an infanticide, Tert. Apol. 4. * infanticidmm, », "■ [infanticida] Child-mnrdir, infanticide, 'Pert. Apol. 2. infantilis, '<-', adj. [infans] Of or be- longing to infants or little children (post- class.) : vestis, Ulp. Dig. 34, 2, 25 : blandi- menta. Just. 17, 3: — uterus, little, young, App. M. 5, p. 343 Oud. * infanto, are, v. a. [id.] To nourish or feed as an infant: Tert. adv: Marc. 1,14. infantula, ", f- dim- [id.] A little girl (post-, lass.): App'. M. 10, p. 730 Oud. infantulus, i, »«■ dim. [id.] /( little infant (port-class.) : App. M. 8, p. 548 Oud. in-fardo (inlercio), si, sum, and rum, 4. v. a. [1. in-larcio] I, To stujf into any thing (quite class.) : A. '-if: i" eas par- tes largum ealem iniarcito, Col. 12, 53, 2. — B. 'Prop.: inferciens verba, Cic. Or. 69, 231. — II. Aliquid aliqua re, To stuff with something : bracteas leviore mate- ria, Plin. 33, 1,6. . infarsus «nd infersus, a, um, Part., from intarcio. i infascinabilis, «. adj. [2. in-fasci- no] Thai can not be bewitched, Gloss. Phil. ! infascinatc, ad». (2. in-1'ascino] Without being bewitched, Gloss, l'hilox. in-fastlditus. a, um, hdj. [•>. in- tastiditusj hot loathed, not loathsome: ca- daver, Sid. Carm. 16, 124. in-fatlg-abllis, e, adj. [2. in fatiga- bilis] Indefatigable (post-Aug. ): cursus, Plin. 28, 19, 78 : qniddam est virtue, Sen. Vit. Beat. 7 : animus, id. F.p. 66. — Hence, * Adv., in-f atigfibili ter, Indefati- gobly : gaudere, Aug. Ep. 32 ud Paul. * in-f atlgTatUsi a. um, adj. [2. in- fatigatus] Uuwi.arLd : viatrix, Mart. Cap 6, 190. infatlgT>, are, v. a. [2. iu-fatigo] Not to weary : Not.-Tir. p. 118. infatUO, avi, atum, 1. v. a. [I. in-fa- tuorj To make a fool of, to infatuate (quite class.) : aliquem', Cic. Phil. 3, 9, 22 ; id. Flacc. 20. - in-faUStUS, a, um, adj. [2. in-faustus] Unfortunate (poet, and post-Aug.) : in- faustas exurite puppes, Virg. A. 5, 635 : noinen. id. ib. 7, 717 : dies, Tac. H. 2, 91 : castra, id. Ann. 1, 30. — Neulr., subst., A misfortune: Plin. 16. 36, 66. in-favorabiiis, e,_adj. [2. in-fa- vorabilis] Unfavorable : sententia, Cels. Dig. 37, 6, 6.— Hence. 'Adv., in-favorabil iter, Unfavor- ably : respondere, Ulp. Dig. 50. 2. 2. ~ 1. infectlO :n'is / [■-■ in fcetu's] A nonperformance of a thing, a dfdiig noth- ing : lortunae (al. eft'ectione), Eumen. Pan. ad Constant. Caes. 18. * 2. infectlO) ouis, /. [inficio] A dye- ing: capillorum. Tbeod. Prise. 1, 1. * infectlVUS, a, um, adj. [id.] Of or belonging to dyeing : only sutet. in the plur. n., infectiva, Dye-stuffs, dyes : Vitr. 7, 14. infector? o>'is. m. [id.] A dyer (quite class.) : Curtius dibaphum cogitat, sed eiirn infectoi' moratur, Cic. Fam. 2. 16. — Adject., Dyeing: infector illesuccus, Plin. 11,3, 3. *infsctorius, «. um - " ura - "dj- [ 2 - in-factus] Not made or done, unwrought, unmade, undone, unperformed, unfinished (quite class.) : ubi cognovit, opera quae facta in- feetaque sient, Cato It. R. 2, 1 : ea, quae sunt facta, infecta refert, Plaut. Am. 3, 2, 3 : et id, quod indicatum non sit, pro in- fecto haberi oportere, Cic. Inv. 2, 27, 80 : omnia pro infecto sint, let all be regarded as undone, Liv. 9, 11, 3 : infecta pace, zcith- out having effected a peace, Ter. Eun. 1, 1, 8 : (* damnum infectum, a loss which has not happened, but is only anticipated, Caius Pand. 39, 2, 3 ; Plin. 36, 2, 2) : si quis in pariete communi demoliendo damni in- fecti (nomine) promiserit, Cic. Top. 4, 22 : infectis iis, quae agere destinaverat, ab urbe proficiscitur, without having accom- plished those things, Caes. B. C. 1, 33 : re infecta abire, without accomplishing the matter, Liv. 9, 32, 6 : victoria, without hav- ing gained the victory, id. 23, 11 : argen- tum, uncoined, id. 34, 10 : infecta dona fa- cere, to render unmade, to revoke, Plaut Most. 1, 3, 27 : infectum reddere, to make void, of no effect, id. ib. 4, 3, 23 : facta, in- fecta loqui, things done and not done, i. e. true and false, Stat Th. 3, 430 : rudis at- que infecta materies, unwrought, Petr. 114 : telasque et calathos infectaque pen- sa reponunt, unfinished, Ov. M. 4, 10. 2. infeciuSi a, um, Part., from in- ficio. *3. infectUSi us, >"• [inficio] A dye- ing : in abl., lanarum, Plin. 8, 48, 73. infecundei adv., v. infecundus, ad fin. in-fecunditas* atis,/. [infecundus] UnJ'ruitfiUncss ( post-Aug. ) : agrorum, Col. prooem. 1, 1 : terrarum, Tac. A. 4, 6 : apum, Plin. 11, 16, 16. in-f ecunduS; a, um, adj. [2. in-fecun- dus] Unfruitful (a rare word) : ager ar- bore infecundus, Sail. J. 17, 5. — Comp.: infecundior materia, Col. 2, 4. — Hence, * Adv., i n f e c u n d e, Unfruitfulhj, i. e. meagrely, sparingly : infecunde atque je- june laudare, Gell. 19. 3, 2. in-f cllCltaSj atis,_f. [infelix] III luck, misfortune (very rare) : Ter. Adelph. 4, 2, 5. — Plur. : miseriae et infelicitates, calam- ities, App. Dogm. Plat. 2, p. 235 Oud. inf elicitcri adv., v. infelix, ad fin. * inf elicito* are, v. a. [infelix] To ren- der unhappy, to make miserable, to plague : ut to Dii omnes infelicitent, Caecil. apnd Non. 126. 27. inf ellCOi are, v. a. [id.] To render un- happy (a Plautin. word) : dii me et te in- felicent, Plaut. Cas. 2, 3, 30, et al. i in-fclix, icis, adj. [2. in-felix] Un- fruitful, not fertile : vulgus infelicem ar- borem earn appellat, quoniam nihil ferat, nee seratur unquam, Plin. 24, 9, 41 : tel- lus frugibus. Virg. G. 2, 2, 39. — II. Trans f.: A. Unfortunate, unhappy, mis- erable (quite class.) : crux infelici et ae- rumnoso comparabatur, Cic. Verr. 2, 5, 62, 162 : homo. id. Rose. Am. 41, 119.— With a. gen.: animi Phoenissa, Virg. A. 4, 529. — B. Act., Causing misfortune or ca- lamity, unlucky, calamitous : reipublicae infelix, Cic. Phil. 2, 26, 64 : thalamus, Virg. A. 6, 621 : — arbori infelici suspendito. i. e. on the gallows, Cic. Rab. perd. 4, 13. — Hence, Adv., infelici ter, Unhappily, unfor- tunately : lit mihi obviam infeliciter, Ter. Eun. 2, 3, 36: tentata res, Liv. 1, 45. — Comp.: infelieius, Sen. Contr. 5, 33. — Sup. : infelicissime, Aug. I infeniitor auviiKoi, Gloss. Philox. iinfendcre tmrcivai, lynXijuaTcaai, Gloss. Philox. infense, a dv., v. infensus, ad fin. inlcnso. are, v. a. and n. [infensus] To treat in a hostile manner, to ravage, de- stroy (a Tacitean word) : J, v. a. : hello Armcniam, Tac. A. 13, 37 : pabula, id. ib. 6, 34. — U, v. n., To act like an enemy, to be hostilely disposed : quasi infensantihus Diis, Tac. A. 13, 41. infensUSi a, um, adj. [2. in-FENDO] Hostile, inimical, enraged (quite class.) : infenso atque inimico animo venire, Cic. Verr. 2, 2, 61, 149,— With the dot. : Dran- ces infensus Turno. Virg. A. 11. 122 : opes principibus infensae, i. e. danaerous, Tac. A. 11, 1 : — infensius scrvitiura, i. c. hard, 794 INF E oppressive, id. ib. 1, 81 : valetudo, illness, sickness, id. ib. 14, 56. — Hence, Adv., infen6e, Hostilely, bitterly (quite class.) : quis Isocrati est adversatus in- fensius 1 Cic. Or. 51, 172 : invectus, Tac. A. 5, 3. infer, a, um, v. inferos, ad ink. * in-feraXj acis, adj. [2. in-ferax] Un- fruitful : silvae, Hier. Homil. ex Orig. 2. infercio. v - infarcio. inferi; orum, v. inferus, no. I. B. inferiae. arum, /. plur. [inferi] Sac- rifices in honor of the dead (quite class.) : alicui inferias afferre, Cic. N. D. 3, 16, 42 : alicui inferias dare, Ov. F. 5, 422 : inferi- as alicui facere, Tac. H. 2, 95 : inferias his annua religione instituit, Suet. Cal. 15. * inf erialis- e, adj. [inferiae] Of or belonging to a funeral : officia, App. M. 8, p. 525 Oud. — Hence inferialia, orum, n. plur. = inferiae, Sacrifices to the dead, Gloss. Philox. inferior; v. inferos, II. 1. inferius. adv., v. infra. 2. inferiUS) a, um, adj. [infero] That is offered or sacrificed (ante- and post- class.) : vinum, sacrificial wine, Cato R. R. 132, 2 ; Am. 4, 138. * in-fermentatus, <% um, adj. [2. in- fermentatus] Unleavened : panes, Paul. Nol. carm. 23, 47. ! infermentum. i, «■ [2. in-fermen- tumj Unleavened bread. Gloss. Philox. infernalis. e, adj. [infernus] Nether, lower, belonging to the lower regions, in- fernal (post-class.) : nox, Alcim. Avit. 2, 290 : .luppiter, Prud. adv. Symm. 1, 389. infernas. atis, adj. [id.] Of or from the lower country, lowland (a rare word) : abies, Plin. 16, 39, 76 ; Vitr. 2, 10. inferne. adv., v. infernus. a, um, ad fin. infernus? a. um, adj. [infer] The low- er, that which lies beneath (mostly poet, and post-Aug.) : I, In gen. : hie sese in- fernis de partibus erigit Hydra, Cic. poet. N. D. 2, 44, 114 : superi infernique Dii, Liv. 24, 38. 8 : stagna, id. 8, 24, 3 : auster, Plin. 2, 47, 48 : mare, the Tuscan Sea, Luc. 2, 400. II. ' n partic, Underground, belong- ing to the Lower Regions, infernal: rex, Pluto, Virg. A. 6. 106 : Juno, Proserpine, id. ib. 138 : sedes, id. ib. 8, 224 : tenebrae, id. ib. 7, 325 : infernas umbras carminibus elicere, to raise the dead by magical incan- tations. Tac. A. 2, 28 : palus, the Styx, Ov. F. 2, 610 : ratis, Charon's boat. Prop. 3. 5, 14 : rota, Ixion's wheel, id. 1, 9, 20 : soro- res, the Furies, Claud, in Ruf. 1, 27 : — as- pectus, Tac. G. 43.— B. Subat. : 1. Infer- ni, orum, m., The shades below : Theseus infernis, superis testatur Achilles, Prop. 2, 1, 37. — 2. Interna, orum, n. : a. The low- er parts of the body, the abdomen : Plin. 25, 5, 21. — b. The infernal regions : Tac. H. 5, 5. — Hence, Adv., inferne (in the last syl. short e, Lucr. 6, 597). Below, beneath (a favorite word oI'Lucr.) : opp. supeme, Lucr. 6, 597. in-f ero. intuli, illatum, inferre, v. a. [1. in-fero] To carry, bring, put, or throw into or to a place ; to throw, bring, put, or place upon a thing (quite class.) ; constr. with in c. ace, or the dat. : I. Lit. : tectis et templis ignes inferre conati sunt, to set fire to, Cic. Cat. 3, 9, 22 : aliquid in ignem, Caes. B. G. 6, 18 : in equum, to bring or set upon a horse, id. ib. 6, 29 : somina ar- vis, Tac. A. 11, 54 : fontee urbi, id. ib. 11, 13 : scalas ad moenia, to set against the walls, Liv. 32, 24, 5 : spolia opima templo, id. 4, 20 : inferri secundnm mensem jussi, to be served up, Plin. 9. 35, 68 : — pedem al- iquo, to go or proceed to a place, Cic. Caec. 14, 39. B. I" partic. : 1. To bring to a place for burial, to bury, inter: ne quis sepui- cra deleat, neve alienum inferat, Cic. Leg. 2, 26, 14: reliquias ejus majorum tumulis inferri jussit, Just 11, 15. — 2. To furnish, pay (a tribute or tax) : trihutum alicui. Col. 1, 1, 11 : vicesimam, Plin. Pan. 39, 6 : septingenta millia aerario inferenda, id. Ep. 2, 11, 20. — 3. To give in, enter (an account) : sumptum civibus, Cic. Fl. 19, 45 : rationes falsas, id. ib. 9, 20 : rationi- bus, to bring into acconnl. Col. 1, 7, 7 : aliquid in rationes, Julian. Dig. 34, 3, 12. — 4. Milit. : signa (arma) in hostem, or INIE hosti, to bear the standards against the en. emy, to attack him, make an attack upon him: conversa signa in hostes inferre, Caes. B. G. 2, 26 : trepidantibus intermit signa Romani, Liv. 3, 18, 8: — pedem, to advance, attack, Liv. 10, 33, 4 ; so too, gra- dum : gradum acrius intulere Romani, id. 35, 1, 9 : — bellum alicui, to make war upon, to wage war against, Cic. Pis. 34 : bellum Italiae, Cic. Att 9, 1, 3 : bellum contra patriam, id. Phil. 2, 22, 53 : arma, to begin a war, commence hostilities, Liv. 1, 30, 8. — 5, Se, To betake one's self to, re- pair to, go into, enter, esp. with the ac- cessory notion of haste and rapidity : lu- cus erat, quo se Numa sine arbitris infe- rebat, Liv. 1, 21, 3: se foribus, Virg. A. 11, 36: se flammae, Veil. 2, 74: — atque etiam se ipse inferebat, presented himself, came unbidden, Cic. Caecin. 5: se in peri- culum capitis atque in vitae discrimen, to rush upon, expose one's self to, id. Balb. 10, 25 : visa vi quadam 3ua inferunt eese hominibus noscitanda, present, offer them- selves, Gell. 19, 1, 15 : viden' ignavum, ut ae inferat! how he struts-! how proudly he walks ! Plaut. Mil. 4, 2, 54 : ut magnitic.e infert sese, id. Pseud. 4, 1, 7. II. Trop. : A. In gen., To bring for- ward, introduce ; to produce, make, excite, occasion, cause, inflict: in re severa deli- catum aliquem inferre sermonem, Cic. Off. 1, 40, 144 : mentionem, to make men- tion, to mention, Liv. 4, 1, 2 : spem alicui, Caes. B. G. 2, 25 : — hostibus terrorem maximum, Caes. B. G. 7, 8 : alicui inju- riam, id. ib. 54 : calamitatem, id. ib. 1, 12 : turpitudines, Cic. Phil. 14, 3, 9: perieu- lum civibus, id. Sest. 1, 2 : probrum cas- tis, labem integris, infamiam bonis, id. Coel. 18, 42: moram et impedimentum alicui rei, id. Inv. 1, 9, 12 : mortem alicui per scelus, id. Mil. 7, 17 : — vim vitae suae, to lay violent hands upon one's self Veil. 2, 45 : vim et manus cuipiam, Cic. Cat. 1, 8, 21: vulncra hostibus, to give wounds to, to wound, Caes. B. C. 2, 6 : delectari criminibus inferendis, Cic. Lael. 18, 65: litem capitis in aliquem, id. Clueut 41, 116: alicui crimen proditionis, id. Verr. 2, 5, 41, 106 : — judicium, to judge (post- class.) : Maxim. Dig. 5, 2, 4. B. In partic, to conclude, infer, draw an inference : Cic. Inv. 1, 47, 87 ; Quint 5, 11, 27. infersus. Part., from infercio. + intertiliS) e, adj. [2. in-fertilis] Un- fruitful, if) uvot, Gloss. Philox. Unfertilitas» atis,/. [2. in-fertiiitas] Unfruitjulness, dyovia, Gloss. Philox. : inferior- oris, m. (infero) One who serves up dishes, jwpaOerris, Gloss. Philox. infbrtuSi &> um, Part., from infercio. inferus, a. um, adj. (ante-class, collat form of the nom. sing., infer: ubi super inferque vicinus permittet, Cato It. P.. 149) 1, That is below, underneath, the low- er : opp. to superus. I. Posit.: A. I" g en - : inferus an su- perus tibi fert Deus funera, Liv. Andr. in Prise, p. 606 P. ; cf., Di Deaeque superi atque inferi, Plaut. Cist. 2, 1, 36 ; and Ter. Ph. 4, 4, 6 ; cf. also, ut ex tarn alto digni- tatis gradu ad supcros videantur deos po- tius quam ad inferos pervenisse, Cic. Lael. 3, 12 : limen superum inferumque salve, Plaut Merc. 5, 1, 1 : ut omnia su- pera, infera, prima, ultima, media vide- remus, Cic. Tnsc. 1, 26, 64 : loca, the low- er parts, id. Arat 474 : fulmina, that come out of the ground, Plin. 2, 52, 53 : aqua, that falls down, rain-water, Var. in Non. 1, 221 : — mare inferum, the Lower, i. e. the Tuscan Sea {opp. to mare superum, the Upper or Adriatic Sea), Mel. 2, 4 ; Plin. 3, 5, 10 ; Cic. Att. 9, 3 : de Or. 3, 19, et saep. B. In partic, Underground, belong- ing 'to the Lower World : inferi, orum, m. {gen., inferum for inferorum, Var. in Macr. S. 1, 16; Sen. de Ira 2, 35) The in- habitants of the infernal regions, the dead: triceps apud inferos Cerberus, Cic. Tusc 1, 5, 10 : si ab inferis exsistat rex Hiero, were, to rise from the dead, Liv. 26, 32: si salvi esse velint, Sulla sit iis ab inferis ex- citandus, to be raised from the dead, Cic. Cat. 2, 9, 20: inferorum animas elicere, id. Vatin. 6, 14 : ad inferos poenns parri- cidii lucre, in the infernal regions, id. INPE Phil. 14, 12, 32 : — ab inferis excitnre ali- quern, i. e. to quote the words of one de- ceased, Cic. Or. 25, 85; so id. Brut 93, 322. II. Comp., inferior, us, Lower in situa- tion or place. A. Lit : spattum, Caes. B. G. 7, 46. 3 : locus, id. ib. 2, 25 : pars, id. ib. 7, 35 : ex inl'eriore loco dicere, from below (opp. to ex Buperiore loco, from the tribunal), Cic. Att. 2, 24, 3 ; cf., superus, no. II. A : one- rosa suo pondere in inferius feruntur, downward, Ov. M. 15, 241 : scripturH, Cic. Inv. 2, 40, 117. B. 'Prop. : 1. Subsequent, later, latter, in time or succession : erant inferiores quam illorum aetas, qui, etc., lived later, were younger, Cic. Q. Fr. 3, 5, 2; cf., ae- tate inferiores paulo quam Julius, etc., id. Brut 49, 182; and, inferioris aetatis esse, id. ib. 64, 228 : inferiores quinque dies, the latter. Var. L. L. fi, 3. 2. Inferior in quality, rank, or num- ber : (,j) c. abl. resp. : voluptatibus erant inferiores, nee pecuniis ferine superiores, Cic. Rep. 2, 34 : inferior fortuna, id. Fam. 13, 5, 2 : dignitate, auctoritate, exisfima- tione, gratia non inferior, quam qui urn- quam fuerunt amplissimi, id. Q. Fr. 1, 3. 6 : inferiores auiino, Caes. B. G. 3, 24 : quemadmodum causa inferior, dicendo fieri superior posset, Cic. Brut 8 : erat multo inferior navium nvunero Brutus, Caes. B. C. 1, 57— (£>') With in c. abl. : in jure eivili non interior, quam mauister i'uit, Cic. Brut 48, 179.— (; ) Abs. : inferi- ores extollere, Cic. Lael. 20, 72 ; ef. id. ib. § 71 : invident homines maxime paribus aut inferioribus, id. de Or. 2, 52, 209 ; cf, indignum est. a pari vinci aut superiore, indignius ab inl'eriore atque humiliore, id. Quint. 31 : supplices inferioresque, id. Fontei. 11: ordines, Caes. B. C. 1, 46: crudelis in inferiores, Auct Her. 4, 40 : non inferiora secutus, naught inferior. Vir.?. A. 6, 170. HI. Sup. in two forms, i n fi m u s and i m u s. A. Form infimus, a, um, The lowest, last. 1, Lit: stabiliendi causa singuli ab intimo solo pedes terra exculcabantur, Caes. B. G. 7, 73, 7 : ab intimis radicibus montis, id. B. C. 1. 41 : quum scripsissem haec intima, Cic. Q. Fr. 3, 1, 6: ab infima ara, from the lowest, part of the altar, id. Div. 1, 33 ; cf., sub infimo colle, Caes. B. G. 7, 79. — In the neutr. abs. : ab intimo. from below : collis erat leniter ab infimo acclivis, Caes. B. G. 7, 19; so, stipites de- missi et ab infimo revincti, id. ib. 7, 73. So, ad infimum, at the bottom, id. ib. : — collis passus circiter CC. infima apertus, at the bottom, id. ib. 2. 18. 2. 'Prop., The lowest, meanest, basest in quality or rank : infima faex populi, Cic. Q Fr. 2, 6 ; cf., conditio servorum, id. Otf. 1, 13 : infimo loco natus. id. Flacc. 11 : summos cum intimis pari jure reti- nebiit, id. Off. 2, 12 : humilitas natalium, Plin. 18. 6, 7 : preces, the most humble, Liv. 8, 2 ; 29, 30. B. Form imus, a, um, The lowest, deepest. 1. Lit: ab imis unguibus usque ad verticem summum, Cic. Rose. Com. 7. 20 : terra ima sede semper haeret id. Rep. fi, 18 : in fundo imo, at the very bot- tom, Virg. A. 6, 581 : vox, the deepest bass (opp. to vox summa, the treble). Hor. S. I, 3, 7 ; Quint. 11, 3, 15 : conviva, that re- clines at the. bottom, Hor. S. 2, 8. 40 ; Mart. 6, 74 : ad imam quereum. at the foot of the oak, Phaedr. 2, 4, 3 : in aure ima, at the bottom of the ear, Plin. 11, 45, 103 : mu- tare. miscere ima sum mis, to turn the low- est iiito the highest, Hor. Od. 1, 34, 12 : Vellei. 2, 2 — In the netttr. abs. : ab imo ad summum, Hor. S. 2, 3, 308 : locus erat paullatim ab imo acclivis, Caes. B. G. 3, 19 ; so, tiuma paullum ab imo praeacuta, id. ib. 4, 17 ; cf. above, under infimus. ?io. I. : suspirare ab imo, to fetch, a deep sigh, Ov. A. A. 3. 675: (aures) instabiles imo facit, at the bottom, at their roots, id. Met. II, 177; so. aquae perspicuae imo, down to the bottom, id. ib. 5, 588. — With a foils. gen. : superis imisque deorum. Ov. F. 5, 665: ima maris, the bottom of the sea, Plin. IN F E 32, 6, 21 ; so, ima montis, the foot of a mountain, id. 4, 11, 18. 2. Trop., With respect to time, The J last (so only poet.) : mensis, Ov. F. 2, 52. — In the neutr. abs. : si quid inexpertum scenae committis ... scrvetur ad imum, till the last, to the end, Hor. A. P. 126 : dor- miet in lucem ... ad imum Threx erit, at last, id. Ep. 1. 18, 35. in-fervcf acio. feci, factum, 3. v. a. pass. — fio. 1'actus, fieri [1. in-fervefacio] To cause to boil in any thing ; or, simply, to cause to boil, to boil: infervefacito paulis- per, Cato R. R. 156, 7 : liquatum acetum, Col. 12, 17, 2 : — quum infervefiunt, Scrib. Comp. 271 : omnia infervefacta, Col. 9, 13,5. inlbrvcfio. y . the preced. art. in-fferveO) ere, v. n. [I. in-fcrveo] To boil in any thini; ; to boil, seethe : facito bis aut ter'inferveat, Cato R. R. 108 ; Cels. 5, 25, 4. in-fervesco. ferbfii, 3. v. inch. n. [1. in-fervescoj To boil down, to boil, to grow hot, be heated : fabae tertia pars ut infer- veseat Cato R. R. 90 : mulsum quod in- ferbuit, Cels. 2, 30 : hoc ubi inferbuit Hor. 5, 2. 4, 67 : — ne infervescat aqua sole, be heated, Plin. 19, 12, 60. — Poet. : solem iufervescere fronti arcet to burn on the forehead, Sil. 13, 341. infostatlO. bnis,/. [infesto] A disturb- ing, troubling (post-class.) : Tert. Apol. 1. infestator. oris, m. [id.] A disturber, troubler (post-Aug. and very rare) : Plin. 6, 28, 32, § 143. infestc. "dv., v. infestus, ad Jin. infestlVlter, adv.,v. infestivus. ad fin. infestiVUSj a, um, adj. [2. in-festivus] Nat agreeable, not pleasant, inelegant (post- class.) : subagresti ingenio et infestivo, Gell. 1, 5,— Adv., infes ti vl ter, Inele- gantly : cetera vertit non infestiviter, i. e. quite elegantly, Gell. 9, 9. infesto. avi, alum, 1. v. a. [infestus] To attack, trouble, molest, disturb, infest (mostly post-Aug.) : Scylla latus dextrum, laevum Charybdis iufestant Ov. M. 13. 730 : eas insulas infestari beluis, Plin. 6, 32, 37 ; so. mnri infestato latrociniis, Vel- lei. 2, 73.— II. Transf., in gen., To at- tack, destroy, injure, impair : vinum mi- nus infestat nervos, Plin. 23, 1, 22 : aloe non infestat stomachum, id. 27, 4, 5 : sa- porem, id. 15, 25, 25 : tons amaritudine infestatur, id. 2, 103, 106 : — rem familia- rcm, to impair. Col. 1, 5, 7 : — animos, to destroy, id. 11, 1, 22. in-festus. a, um. adj. [2. in-festus for fenstus, from FENDO ; whence defendo, infensus] Made unsafe, disturbed, molested, infested ; unquiet, unsafe (quite class.) : via excursionibus barbarorinn infests, Cic. Prov. Cons. 2, 4 : so, iter, id. Phil. 12, 10: civitas, Liv. 3, 24 : omnia infesta serpentibus, Sail. J. 89 : sua tuta omnia, infesta hostium (omnia), Liv. 2, 49 : vita, Cic. Rose. Am. 11 : infestum agrum red- dere, to make unsafe, Liv. 2, 11 : mare in- festum habere, to disturb, render insecure, Cic. Att. 16, 1 ; so, infestam habere Ma- cedonian!, Liv. 26, 24. — Comp.: infestior salus, Cic. Plane. 1 ; so, infestior senec- tus. Liv. 1, 47. — Sup. : infestissima pars Ciliciae. Cic. Fam. 2, 10, 3. II, Transf, act, That renders unsafe, that acts in a hostile manner, hostile, mim- ical, troublesome, dangerous : irrupit in Galliam, quam sibi armis animisque in- festam inimicamque cognovit, Cic. Phil. 10, 10, 21 : provincia huic victoriae maxi- me infensa, id. Lig. 8, 24 : gens infestissi- ma nomini Romano, Sail. C. 52 : pestis infesta rei publicae, Cic. Cat. 1, 5 : infes- tus in cognatos, Auct. Her. 4, 40, 52 : ex- ercitu infesto in agrum Sabinum profecti, Liv. 2. 36 ; ef, infestis signis impetum fa- cere. Caes. B. C. 3, 93 ; so freq., infestis signis, Cic. Fontei. 16 ; Caes. B. G. 6, 7 ; 7, 52 ; Liv. 2, 30, et al. : infestis pilis pro- currere, Caes. B. C. 3, 93 : infesto spiculo aliquem petere, Liv. 2, 20 : infesta tela ferre, Virg. A. 5, 582 : infestis oeulis con- spici, Cic. Cat. 1, 7, 17 : — infesta virtuti- bus tempora. Tac. Agr. 2 : scelus, Cic. Clu. 6fi, 188 : atque inimicus clamor, id. Verr. 2. 1, 5 : animo infestissimo aliquem intueri, id. ib. 2, 5, 55 : bellum, Liv. 9, 12. — Hence, IN F I Adv., in feste, Hostilehj, violently, out- rageously : quae illi infeste in nos fece- rint, Liv. 26, 13. — Comp., Liv. 2, 55. — Sup., Cic. Quint. 21 (c. c. inimicissime), Quint. 11, 8, 10. in-flbulOi avi ' atum, 1. v. a. [1. in- fibula] To clasp, buckle, or button together (very rare) : adolescentulos interdum vo- cis, interdum valetudinis causa, to infibu- latc, Cels. 7, 25, 3 : — " infibulati sacrifica- bant flamines propter usum aeris anti- quissimum aereis fibulis," Fest. p. 113 ed. Mail. inficetc f"" 1 inf lcctus. v. infae. inficiac. v. mntiae. 1 . innciens, cutis, Part., from inficio. 2. inliciens- oris, adj. [2. in-facio] That dots nothing, inactive (ante-class.) : homo, Var. L. L. 6, 8 : apes, c. c. inertes, id. R. R. 3, 16, 8. in-f 1C10) feci, fectum, 3. v. a. [1. in-fa- cio] To put or dip into any thing; hence, to stain, dye, color, tinge with any thing : omnes seBritanni vitro inficiunt, Caes. B. G. 5, 14 : lana infecta conchylio, Plin. 32, 7, 25 : arma infecta sanguine. Virg. A. 5, 413: diem, to discolor, darken, Ov. M. 13, 601 : ora pallor albus inficit, covers, Hor. Epod. 7, 15; cf, virgo inficitur teneras ore rubente genas, Tib. 3, 4, 32. — B. Transf: 1. To mix with something: pocula vener.o, Just. 21, 4 : h5c (abl.) am- nem inficit, Virg. A. 12, 418. — 2. jn par- tic, in a bad sense, To taint, infect, spoil: pabula tabo, Virg. G. 3, 481: me] infec- tum fronde, that lias a taste of leaves, Plin. 11, 13, 13. II. Trop. : A. I n gen.: sapieutia nisi alte descendit et diu sedit animum non coloravit sed infecit, has merely tinged. Sen. Ep. 59. B. * n parti c. : 1. To instruct in any thing: jam infici debet (puer) iis artibus, quas si, dum est tener, combiberit, ad majora veniet paratior, Cic. Fin. 3. 2 fin. : animos teneros et rudes inficiunt et tlec runt, ut volunt, id. Leg. 1, 17 Jin. 2, To spoil, corrupt: nos umbris, deli- ciis, otio . . . desidia animum infecimus, Cic. Tusc. 5, 27, 78 : inficimur opinionum pravitate, id. ib. 3, 2: cupiditatibus prin cipum et vitiis infici solet tota civitas, id Leg. 3, 13, 30. inficior. v. infitior. in-f ldelis, e, adj. [2. in-fidelis] Tha can not be relied upon, unfaithful, faith less (rare, but quite class.) : si hoc sib' sument, nullam esse fidem, quae infideli data sit, Cic. Off. 3, 29, 106: Bellovaci qui ante erant per se infideles, * Caes. B G. 7, 59 : non infideles arbitrae Nox et Diana, Hor. Epod. 5, 50 : obsecro, infide- lior mihi ne fuas. quam ego sum tibi, Plant Capt. 2, 3, 83 : ut ex fnfidelissimis (sociis) firmissimos redderem, Cic. Fam. 15, 4, 14: — silex ad structuram /infidelis, Plin. 36, 22, 49 : infidelis recti magister estmetus, Plin. Pan. 45. — H. ' n partic., in eccl. Lat, Unbelieving, infidel: Chris- tiani, Salvian. de Gub. 5 init. — Adv., in- fideliter, Salvian. contra Avar. 3. infldehtas, atis, /. [infidelis] Un- faithfulness, J'aithlcssness, infidelity: ami- citiarum, Cic. Tusc. 5, 22 : infidelitatis suspicionem sustinere, * Caes. B. C. 2, 33. — In the plur. : quantae infidelitates in amicitiis, Cic. Mil. 26. infldeliteri adv. Faithlessly, per- fidiously ; v. infidelis, ad fin. infidibulum. v. infundibulum. in-f iduSj a, um, adj. [2. in-fidus] Not to be trusted, unsafe, faithless, treacherous, false (rare, but quite class.) : quos tidos amicos habuisset, quos infidos, Cic. Lael. 15,53: scurra, Hor. Ep. 1, 18, 4: civitas Rhodiorum, Sail. C. 50: societas regni, Liv. 1, 14 : pax, id. 9, 45 : promissa. Val. FI. 2, 578 : mare, Luer. 2, 557. — Comp., Sup., and Adv. seem not to occur. in-fig-O, xi, xum, 3. v. a. [1. infigo] To fix, thrust, drive, or fasten in : I, Lit : gladium hosti in pectus, Cic. Tusc. 4, 22, 50 : ferreis hamis infixis. Caes. B. G. 7, 73 fin. : hastam portae, Virg. A. 9, 746 : signum, Cic. Div. 2, 31 : infigitur sagitta arbore, remains fixed, slicks fast, Virg. A 5, 504 : vulnus intixum, made by a thrust id. ib. 4, 689: intixa corpori extrahere I things stuck in the body, Plin. 26, 12,79.- 795 INF I II. Trop.. To in fir, impress, imprint (so espcc freq. in the pari, perf.) : quod in homiuum sensibus «tque in ipsa natura posituin atque infixum est, Cic. Clu. 6, 17 : quicquid infixum et ingenirum est, Sen. Ep. 1.1: quae sint inculcanda, infi- genda. repetenda, Plin. Ep. 1, 20: infixus pectori dolor haeret, id. il). : — infixum est mihi, / have firmly resolved, I am determ- ined: Vologesi penitus infixum erat anna Romana vitandi, Tac. A. 15, 5; so with a follg. inf., Sil. 4, 332. 'inflgarablliSj e, adj. [2.in-figura] Shapeless, ill- shaped, deformed: fornix, Aram. 24, 14. '•* inf imatiSj ", adj. [infiraus] One of tlte lowest (in condition, rank, etc.), opp. to summits : ego infimatis iufitmis, Plaut. Stieh. :S, 2, 37. inflOUtaS) atis,/. [id.] Lowness, hu- mility t late Latin; : sortls, Amm. 29, 11 ; id. 17, HO. inf imOi avi, atum, 1. v. a. [id] To make low, to lower (post-class.) : deos, App. M. 1, p. 38 Oud. : ingenia ad miserias in- rimata, opp. ad beatitudinem sublimata, id. de Deo Socr. p. 127 Oud. InTimUS; a. ura - v - inferus, no. III. A. in-iindo, lid', fissum. 3. v. a. [1. in- fiudoj To cm into, to cleave a thing (a poet, word) : eulcos telluri, Virg. E. 4, 33 ; so poet., sulcos, for to plough up, make by sailing, id. Aen. 5, 142 : — volat cava pinus intinditque salum, cuts through, sails through, Val. Fl. 1, C87. inf intbllis- e . ail j- [2- in-finio] End- less (post-class.) : materia, App. Doim. riat. 1, p. 192 Oud. ; Mart. Cap. 2, 45. infmitaSi atis,/. [2. in finis] Bound- lessness, endlessness, infinity: locorum, boundlessness, endless extent, Cic. N. D. 1, 26, 73 : so, mundorum, Amm. 15, 1. — Abs. : in ittfinitatem omnetn peregrinari, Cic. Tusc. 5, 39, 114. infinite» adv., v. infinitus. ad fin. " inf Initio, onis,/. [infinitus] Bound- lessness, iujiui'.y : infinitio ipsa, quam anrap.iav vocant, Cic. Fin. 1, dfin. inflmtlVUS, a, um, adj. [id.] Un- limited, indefinite: modus, or abs., infini tivus, i, m., in grammar, tlte infinitive, Gr.nnm. (* Diom. 1 ; Prise. 8). infinitus, a, um, adj. [2. in-fihitus] Not inclosed within boundaries, boundless, unlimited. I, Lit.: spatium, I,ucr. 5, 371: impe- rium, Cic. Verr. 2, 3, 91 : potestas, id. Agr. 2, 13; I,iv. 3. 9. II. Transf. : 1. Without end, endless, countless, infinite: multitudo, Cic. Oil'. 1, 16 : altitudo, id. Verr. 2. 4, 48 : spes, id. Deiot. 5 : odium, id. Ball). 27 : labor, id. de Or. 1, 1 : pretium. immoderate, Jabol. Dig. 35, 2, 61 : si cui nimis infinitum vide- tur, too /rrolix, Cic. de Or. 1, 5. — In the neutr. abs. : (* An infinitude, an endless quantity or number) : infinitum auri, Eutr. 9, 9. — Adverb., ad or in infinitum, to in- finity, without end: haec (ars statuaria) ad infinitum effloruit, Plin. 34, 7, 16 ; so, crescero, id. 34, 2, 3 : durescere, id. 13, 9, 18: sectio in infinitum, Quint. 1, 10 fin. : ne in infinitum abeamus, Plin. 17, 25, 38 : — infinitum quantum, beyond all measure, exceedingly, extraordinarily, Plin. 18, 28, 68, no. 3 :— infinito plus or magis, infinite- ly more, far more, Quint. 3, 4, 25 ; 1 1, 3, 172. 2, Indefinite : intinitior distributio, where no person or time is mentioned or implied, Cic. 'Pop. 8 : qunestio, id. Part. or. 18 : res, id. de Or. 1. 31 : connexa, in- definite conclusions, id. Fat. 8. — Adv., in infinito. to infinity, every where, at pleasure, Paul. Dig. 8, 2, 24; Cels. ib. 8, 1, 9. — b. In grammar, verbum, i. e. the infinitive, Quint. 9, 3, 9 ; also abs., ib. 1, 6, 7 anil 8 : — prunoinen, an indefinite pronoun, Var. L. L. 10, 1. Adv., infinite, 1. Without bounds, without end. infinitely: concupiscere, ex- cessively. Cic. Parad. 6, 3 : dividere, id. Acad. 1, 7: perorare, loi'lwut cessation, constantly, id. Or. 36_/t«. — 2. Indefinitely, in general: rel'erre de re publics, Geil. 14, 7. infirmatlO, onis,/. [infirmo] A weak- tning, invalidating; I. infinnatio rerum judicatarum, Cic. Agr. 2, 3, 8. — II, Trans)'., A refuting, disproving: judi- 796 IN F I catio est, quae ex infirmatione et confir- matione rationis nascitur controversia, Cic. Inv. 1, 13, 18. infirmc, adv., v. infirmns, ad fin. intil'mis, e, adj., v. infirmus, ad init. innrmitas, atis,/. [infirmus, a, um] Want of strength, weakness, feebleness : I, Lit: puerorum, Cic. de Sen. 10, 33 : sum- ma gracilitas et infirmitas corporis, id. Fam. 7, 1 : oculorum, Plin. Ep. 7, 21,— 2. In partic, Infirmity, indisposition, sick- ness: suspicionem infirmitatis dare, Suet. Tib. 72 : infirmitate correptus. Just. 28, 3 ; Plin. Ep. 10, 6 : infirmitate impeditus, Ulp. Dig. 4, 6, 38.— B. Transf: 1. Of things: hordeo contra tempestates maxima infir- mitas, Plin. 18, 7, 18 : aedificii, Alphen. Dig. 39, 2, 43 : nimia vini, Col. 12, 20, 7.— 2. C o n c r., 77te weaker sex, women : Liv. 34, 7 Jin. — II, Trop.: animi, want of spirit, want of courage, Cic. Rose. Am. 4, 10: mentis, Sen. Ep. 11 : memoriae, weak- ness, Pap. Dig. 41. 2, 44. — B. 'n partic, Fickleness, inconstancy: infirmitatt'tn Gal- lorum veritus, quod sunt in consiliis ca- piendis mobiles, Caes. B. G. 4, 5. infirmiter, ddv., v - infirmns, ad fin. infirmo, avi, atum, 1. v. a. [infirmns] To deprive of strength, to weaken, en fickle: 1, Lit.: legiones, Tac A. 15. 10: muni- menta madore, Sail. fr. ap. Non. 138, 6 : hominem, Cels. 2, 12. — H. 'Prop., To in- validate, disprove, refute : res tarn leves in- firmare ac diluere, Cic. Rose. Am. 15. 42; c. c. tollere. id. N. D. 2. 59, 147 ; c. c. fran- gere, id. de Or. 131 : fidem testis, id. Rose. Com. 15, 45 : fidem alicui, id. Att. 15, 26. — To annul, make void: legem, Liv. 34, 3; Quint. 7.1: contractum. Hermog. Dig. 49, 14, 46 : graviter ferens aliquid a se fac- tum infirmari, Veil. 2, 2, 2. infirmus, "■ um (post-class, infirmis, e, Amm. 2, 6), adj. [2. in-firm us] Not strong, weak, feeble: I, Lit.: viribus infirmus, Cic. Verr. 2, 4, 43, 95 : valetudo, id. Brut. 4S, 180 : classis inops et infirma, id. Verr. 2, 5, 33, 86 : valetudo infirmissima, id. de Or. 1, 45. — Hence, Infirm, indisposed, sick : sum admodum infirmus, Cic. Acad. 1, 4 ; so Plin. Ep. 7, 26 : pecus, i. e. sheep, Ov. Ib. 44 :— lumen solis, weak, feeble, Luc. 5, 545 : intirmior est panis ex polline, less nourishing, Cels. 2, 18 : infirmissimus ci- barius panis, id. ib. : saporis vinum. Col. 3, 7 : infirmissimae arbores. Plin. 17, 24. 37 : nervi, weak, id. 36. 20, 37 : civitas ex- igua et infirma, Cites. B. G. 7. 17.— Constr. with ad or ad versus: infirmi ad resisten- dum, Caes. B. C. 3, 9 ; so, intirmior ad haec omnia, Plin. 36. 20, 37,— With adver- sus: fama. infirmissimum adversus viros Ibrtes telum, Curt. 4, 14. — Subst. : infir- ma lineae, the weak parts of the line, Plin. 9, 43, 67. II, 'Prop., Weak in mind or character, superstitious, pusillanimous, inconstant, light-minded : tenuis atque infirmi haec animi videri, Caes. B. C. 1, 32 : — sum pau- lo intirmior, Hor. S. 1, 9, 71 : — quorum concursu terrentur infirmiores, Cues. 15. C. 1, 3 : — homines infirmissimi. very un- certain, not to be depended on, Col 3, 10, 6. — Of things, Of no weight or consequence, weak, trivial, inconclusive : omnino ad pro- bandum utraque res infirma et nugatoria est, Cic. Caecin. 23, 64 : quod apttd om- nes leve et infirmum est. id. Rose. Com. 2, 6: cautiones, id. Fam. 7, 18. — Hence, Adv. : A. Form i n f i r m e, Weakly, faintly, not strongly, not very : infirme animatus, Cic. Fam. 15, 1, 3. — Of speech, Feebly, withoutvigor of expression : jejune et infirme, Plin. Ep. 1, 20, 21.— 2, Weak- mindcdly, superstilionsly : tonitrua et ful- gura paulo infirmius expavescebat, Suet. Aug. 9. B, Form infirmiter, Weakly, feebly, without energy : infirmiter invalideque di- cere, Arn. 7, 250. in-fit, v. defi (infiunt, Mart. Cap. 2 fin. : — infe riploi, Gloss.: inflo. Var. in Prise. 8) He 'she) begins: infit ibi posfilftire, Plant. Attl. 2. 4, 28: me perenntarier, id. Asin. 2, 2, 76 : ita farier, Virg. A. 11, 242. — II. ' n partic, He begins to speak: ta- libus infit, Virg. A. 10, 860 : ibi infit, an- num se tertium et octogesimum agere, Liv. 3, 71, 6. — B. In gen., He speaks: Prud. Apoth. e05. INFL ! inntens, entis, Part., from infitcor, Thai dues not confess, Gloss. Philox. ; cl. the follg. art. tinfiteri n0 » fateri, Fest. p. 112 Mill! iill ltiac ("I* written inficiae), arum, /. [2. tn-fateor] Denial ; only in the ace. in connection with ire : infitias ire, to deny : ille infitias ihit, Ter. Ad. 3, 2, 41 : omnia infitias ire, Plaut. Cist. 4, 1, 9 : ne- que infitias eo, qttasdam esse, etc., Quint. 3, 7, 3 : neque nego. Deque infitias eo, nos enixe operam dedisse, Liv. 6, 40, 4 : ncc eo infitias, quin, ilc. Front. Aquaetl. 72. inf itialis. e, i adj. (infic) [infitiae] Negative, consisting in denial: quaestio, Cic. Top. 24, 92 : status, Quint. 3. 6, 31. infltiatio, onis,/. (infic.) [id.J A de- nying: J, In gen.: causam iutitiationc defendere. Cic. de Or. 2, 25, 105— H, In partic, A denying or disowning of a debt: Sen. de Ira 2, 9 : circumscriptiones, fiirta, fraudes, infitiationes, Cels. Dig. 47, 2. 69. inf itiator, 6ns, m. (infic.) [id.] A de- nier, esp. one who denies a debt or refuses to restore a deposit : ille infitiator. Cic. de Or. 1, 37, 168 : infitiator ac frandiilenrus, Sen. Ben. 3, 27 : leittus, a bad debtor, Cic. Cat. 2, 10. * inf ltiatrix, Ms, / (infic.) [id.] She that denies or disowns: Prud. Psych. 680. inf ltior (infic), atus, 1. v. dep. a. [id.] Not to confess, to deny, disown : quum id posset infitiari, repente confesstts est, Cic. Cat. 3, 5. II : verum. id. Part. 14 : neque infitiandi ratio, neque delendendi facultas, id. Verr. 2, 4, 47 : resistere aut infitiando aut definiendo, id. Part. or. 29. 102 : infi- tiahaturde aliis rebus, Var. L. L. 5, 36, 49: notitiam alicujus, Ov. Pont. 4, 6, 42: fama factis infitianda tuis, of which thy deeds should be ashamed, id. Her. 9, 4 : Varro Sophocleo non infitiande Cothurno, whom the tragic Muse need not disown. Mart. 5, 30,1.—H. I' 1 partic, To deny any thing promised or received : " infitiari credi- tum fraudare," Fest. p. 112 Mull. : quid si infitiatur, quid si omnino non debetur» Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, 10: depositum. Juv. 13, 60 : praedas. to withhold the promised booty, Flor. 1, 22. infiXUS, "• «™. Part., from infigo. * inflabellatUS, a, um, Part, [from the obs. intlabelloj Breathed into : his cor- poribus ignis infiabellatus, 'Pert. adv. Val. 23. * inflabllis, e, adj. [inflo] That may be injlated : pulmnncm vocat viscus infla- bile, Lact. Opif. D. 11. in-fiacceo, Sroj v. n. [1. in-flacceoj To become. flaccid or weak; hence, trop., to become useless : inflaccebuut conditio- nes, Enn. ap. Non. 110, 14. in-fiagTO, avi, atum, 1. v. n. [1. in- flagro] To kindle : nullo infiagrante hali- tu, Sol. 5 fin. ' inflammanter, adv -< v - infiammo. ad Jin. inflammatio, onis, /. [infiammo] A kindling, setting on fire, conflagration (late Lat.) : I, Lit.: portarum, Nazar. in Pan. Constant. 21: quodam quasi diluvio et inflammatione aliquid compere, Flor. 4, 2, 3.— B. Transf., of the body, An in- flammation : oculos infiammatio occupat, Cels. 6, 6, 1 : aurium, Plin. 22, 25, 64 : in- fiammationem discutere, Plin. 21, 20, 86 : sedare, id. 22, 25. 74 : refrigerare, id. 24, 8, 35 : mitigare, id. 23 prooem. — II. 'Prop., A kindling, inflaming: animorum (poe- tarum), Cic de Or. 2. 46, 194. infiammatrix, i^is. / [id.] She that kindles or inflames (late Lat.) : Amm. 14, 1 ; Mamert. Pan. Julian. 3. infiammo, avi, ntutn, v. a. 1. To s«l on Jire, light up, kindle: taedas ignibus, Cic Verr. 2, 4, 48 ; id. Att. 8, 2, 4 : patri- am inflammandam relinquere, id. ib. 3: flasscm, id. Verr. 2, 5, 35 : tecta, Liv. 10, 2, 8 : horrea, Suet. Ner. 38. — B. T r a n s f, of the body, To inflame: laser tauros in- fiammat naribus illitis, Plin. 22, 23, 49: inllammari vulnera ac morbos, id. 25, 2, 5: equi pasti inflammantttr rabie, id. 25, 8, 53. — II, Trop., of the mind, To in- flame, kindle, rouse, excite : concionibus ct legibns invidiam senatus, Cic. Verr. 1, 1: sensus animorum atque motus, id. de Or. 1, 14, 60 : infiammari ad cupiditatcs, id. INFL Tusc. 1, 19, 44 : populuin in improbos, id. de 6r. 1, 46, 202 : cupiditatcs, id. Kin. 1, 16, 51: inflaminari. eupiditate honoruni, id. I.nel. 23, 86: aliquem amore. Virg. A. 4, 54. — In the part, pcrfi, intlnmmatus, a, um, Inflamed, kindled, excited by nny thing: npueritin inflnmmatus ad glorinm, Cic Fain. 1, 7, II: voluptiitum potiendi spe inllnniinnti, id. Fin. 1, 18, (ill: lihidiui- bus. ill. Tusc 5, 6, 6: amore in patriain, id. Or. 1, 44, 296: scelere et furore, id. Verr. 2, 5, 62: pretio inliammata maims. i. c. bribed, Claud. I. Cons. Stil. 293.— Hence, Adv., inflammnntcr, In an inflnm- matorij manner: acriter et inthimmanter facit rumplorntioncm, Gcll. 10, 3, 13. inflate) <"h>-> v - '"A», ad fin. inflatlO. on»,/, (intloj A blowing it- set up, swelling up ; said of boiling wa- ter, Vitr. 8, 3. — Of the body, A swelling or puffing up, inflation, flatulence : habet inflarioncm magnam is eibus (laba), pro- duce.-: flatulence' Cic. Div. 1, 30, 62; Cels. 2, 26 : inula dulcia intlationes pariunt, Plin. 23, 6, 57 : inflationes discutere, id. 23, 4, 40: intlationem sedarc.id. 23, 4, 40 : ex cibo fit intlatio, Pen. Q. N. 5, 4. — *U, An inflammation, i. q. inllaminatio : praeconlioium, Suet. Aug. 81. 1. inflatus. a, um, Part, and Pa., from intlo. 2. inflatus. Oa. m - [in flo] A blowing into, a blast : I. Lit : eae (tibiae) si iufla- tum non recipiunt. Cic. Brut. 51, 192: primo inflatu tibicinis, id. Acad. 4, 7. 20. — |I. T rop.. A breathing into, inspiration : ilivinus, Cic. Div. 1, fi, 12. in-flccto, exi, exum, 3. v. a. [1. in- flecto] To bend, bow, curve: I. Lit.: quum ferruin se inflexisset, Caes. B. G. 1, 25: bacillum, Cic. Div. 1, 17: capillum leuiter, .Suet. "Aug. 79. — Mid.: sinus ad nrbem intlectitur, bends itself, curves round, Cic. Verr. 2, 5, 12, 30: montes in- flexi thcatrali modo, Plin. 4, 8, 15. B. In partic. : 1. To change, alter, modulate, mitigate a tone : voces caiitu, Prop. 4. 8, 77; so, vox inflexa, a plaintive tone, Cic. Or. 17. — 2. In grauim., To mark with a circumflex accent : Am. 1, p. 44. — II, Trop., To change, alter, lessen: solus hie intiexit sensus, Virg. A. 4, 22 : jus civile gratia, Cic. Caecin. 26, 73 : ora- tionem. id. Brut. 9. 38 : raagnitudinem an- imi, to lessen, id. Fnm. 1, 7. infletus. a, um, adj. [2. in-fietus] Un- wept, nnlamented (poet.) : animae viles, inhumata infletaque turba, Virg. A. 11, 372 ; so Val.' Fl. 6, 651. inflexibilis, e, adj. [2. in-flexibilis] That can not be bent, inflexible: dolor (cervicum), Plin. 28, 12,52: — judicium, unchangeable. Sen. Ep. 95 : obstinatio. Plin. Ep 10, 97, 3. inflexio, onis,/. [inflecto] A bending, swaying : laterum infiexione forti ac vi- rili. Cic. de Or. 3, 59, 220. 1. inflexUS. a, um, Part., from in- flecto. 2. inflcxilS' Qb, m. [inflecto] A bend- ins, carting, inflicting (post-Aug.) : I, Lit.: vicorum, Juv. 3, 236: adire inflex- ibns flexuosis, Arn. 2. 57. — II. Trop. : vocem inflexu modulationis torquere, Sen. Brev. Vit. 12. inflictio. °> iis . /■ [infligo] A laying ov, inflicting: multae, Imp. Const Cod. Theod. 9, 17, 2. 1. inflictus, a, um, Part., from in- fligo. 2. inflictus, &s, m. [infligo] A strik- ing on or against : labiorum et dentium, Arn. 3, 111. infllg'O, ixi. ictum, r. a. 3. [1. in-fligo] To strike one thing on or against another : I. Lit: alicui securim, Cic. Plane. 29, 70 : caput siium parietibus, Lact. de mort. pers. 49 : puppis inflicta vadis, dashed against. Virg. A. 10, 303: inflicta Terga, itrucl,; beaten, Val. Fl. 4, 281.— B. Trop. : quum ex verbo adversarii illiquid in ip- •»m infligitur. is hurled at, let flu at. Cic. de Or. 2. 63, 255.— H. Tran sf„ To inflict by striking: mortiferam plasnni inflisere, Cic. Vatin. 8. 20: vulnera, id. Pis. 14, 32. — Bt I" gen-. To inflict, impose any thing upon one : infligere alicui turpitudinem, Cic. Pis. 26, 63 : detrimenta civitati. Just. INFL 3, 5 : graviorcs usuras, to lay upon, im- pose, Paul. Dig. 22, 1, 11: alicui prctium rei emptac, Julian. Dig. 3, 5, 30. in-flo, avi, atum, 1. v. a. [1. in-flo] To blow into or upon any thing : I. L i t. : ex ore in os palurabi inflare aquain, Cato R. R. 90: tumidoque intlatur carbnsus Aus- tro. Virg. A. 3, 357 : merito quin illis Jup- piter ambas Iratus bticcas inflct, should in a rage puff vp both his cheeks, Ilor. S. 1, 1. 21 : intlant (corpus) omnia fere legu- uiina, Cels. 2, 26. — B. In partic, To play upon a wind instrument: inflare ca- vas cicutas, Lucr. 5. 1382 : calamus levee, Virg. E. 5, 2. — Abs., To blow: simul in- flavit tibicen, Cic. Acad. 2, 27, 86 : sonum, Cic. de Or. 3, 60, 225. II. 'Prop., To puff up. inflate: spe fal- sa .i in i nns, Cic. Pis. 36, 89 : regis spem, c. c. erigere animos, Liv. 35, 42, 5: auimos ad intolerabilem superbiam, id. 45, 31, 31 ; id. 37, 26, 4 : crescentem tumidi6 infla sermonibus utrcm, Hor. S. 2, 5, 98 : ipse erit gloria intlandus, Quint. 11,1 med. — Abs.. of speech: Antipater paullo inflavit vehementius, filled his cheeks a little toe much, Cic. Leg. 1, 2, 6. — Hence inflatus, a, um. Pa. Blown into, fill- ed with blowing: A. Lit: si tibiae in- flatae non referant sonum, Cic. Brut. 51, 192 : buccina cecinit juesos inflata recep- tus, Ov. M. 1, 340: nolo verba inflata et quasi anhelata gravius exire, with a too great expenditure of breath. Cic. de Or. 3, 11, 40. — B. Transf., Swelled up, stoollen : serpens inflato collo, Cic. Vatin. 2, 4 : buc- ca inflatior, Suet. Rhet. 5 : inflatum hes- terno venas Iaccho, Virg. E. 6, 15: inflati amnes, Liv. 40, 33, 2: capilli, hanging loose, dishevelled, Ov. A. Am. 3, 145: in- flata rore non Achnico turba, Virg. Cat. 7, 2. — Comp. : vestis inflatior, Tert. Pall. 4 med. — n. T rop., Puffed vp, in fated, haughty, proud: quibus illi rebus elati et inflati non continebantur, Cic. Agr. 2, 35, 97 : inflatus et tumens animus, id. Tusc. 3, 9, 19 : intlata spe atque animis. id. Mur. 15, 33 : promissis, id. ib. 24, 49 : laetitia atque insolentia, id. Phil. 14, 6, 15 : jacta- tione, Liv. 29, 37. 9 : assensionihus, id. 24, 6, 8 : errore, Cic. Acad. 4, 36, 116 : opin- ionibus. id. Off. 1, 26, 91 : legionum nu- mero, Veil. 2, 80, 2 : superbus et inflatus, Juv. 8, 72 : elatus inflatusque, Suet. Ner. 37. — Comp. : juvenis inflatior, Liv. 39, 53, 8.— B. Of style, Inflated, turgid: Attici pressi et integri, Asiani inflati et inanes, Quint. 12. 10. 16 : inflatus et tumidus, Tac. Or. 18 : Callimachus, Prop. 2, 34, 32 : Suet Rhet. 2.— Hence, Adv., inflate, Haughtily, proudly, pompously : aliquid latius atque inflatius perscrihere. Caes. B. C. 2, 17 : inflatius multo, quam res erat gesta, fama percre- buerat, id. ib. 3, 79. * in-fioresco. rfli, 3. v. n. [1. in-flo- resco] To begin to blossom, put forth blos- soms : pristina Romuleis infloruit arcibus aetas, Cluud. II. Cons. Stil. 124. in-fluo. xi, xum, 3. v. n. [1. in-fluo] To flow or run into : I. Lit. : Hypnnis in Pontum influit, Cic. Tu6c. 1, 39, 94 : in quem sanguis a jecore per venam illam cavam influit, id. N. D. 2. 55. 138 : lacus qui in flumen Rhodanum influit. Caes. B. G. 1, 8: palus influit in Sequnnam flumen, id. ib. 7. 57. — With the simple ace. .- Plin. 6, 24, 28. — With an adv. of place : non longe a mari, quo Rhenus influit, Caes. B. G. 4, 1 : hue Lycus, hue Sagaris influit, Ov. Pont 4, 10, 48. H, Transf, of things not fluid. To flow, stream, rush, or press into : influen- tes in Italiam Gallorum copiae, Cic. Prov. Cons. 13, 32 : influxisse eo Pcythas, Plin. 6, 7, 7 : influens atque cfHuens divinus animus, Cic. Univ. 13 : — in universorum animos, steal into, insinuate one's self into, Cic. Off. 2, 9, 31 : in auree, id. Lael. 21 : in animos teneros atque molles, id. Leg. 2, 15, 38: sermone Graeco in proxlmas Asiae civitates influente, Quint 12, 10, 16 ; Cic. de Or. 2. 53 : — influentes capilli, flow- ing down, hanging loose, Cels. 6, 1. * influUS. a, um, adj. [id.] Flowing in : Paul. Nol. carm. 15, 107. influsio. Snis. /. [influo] A flowing in : raateriali6 influxio in corpus Macr. Somn. Scip. 1, 12. INFO influxus- us, m. [id.] A flowing in . stellarum, Firm. Math. 1, 1. in-fodio, ffliii fossum, 3. v. a. [1. in- fodiol To dig in, to bury in the earth, in- ter : locus alte duos pedes infodiendus est, Col. 3, 13, 5 : sarmenta, Cato R. R. 37, 3 : equidcntes conchas, Virg. G. 2, 348 : corpora terrae, id. Aen. 11, 205: laleaa in terram, Caes. B. G. 7, 73 : procul ab eo loco infoderunt, in quo erat mortuua, Nep. Patis. 5 : gemma? inibdere corpore, i. e. to bury along with the body. Plin. pro- oem. 12 : vulnera infossa penitus ( erebro, inflicted deeply, Stat. Th. 6, 534 : saxum perfractae cassidis aera Ossibus infodi' ens, Sil. 10, 238. in-foccundus. v - infecundus. * in-foedcratus, ", ">n, adj. [2. in- foederatus] Not leagued logclhtr, nol al- lied : reges, 'Pert. Praescr. 12. . * in-formabllis, e, adj. [2. in-forma- bilisj Iusiisciptiblc of form, that does not assume a form : Deus, Tert. adv. Prax. 27. in-fprmatlO, onis,/ [informo] Artp- resenlalion : I. Lit: An outline, sketch, first draft : aedium eacrrirum iuformati- ones. Vitr. 4, Rfin. — H, Trop., An idea, conception : anticipatio, quam appcllat rp6\t,\piv Epicurus, id est anteceptam an- imo rei quandam informationem, Cic. N. D. 1, 36, 100: dei, id. de Or. 2, 87, 358: unius verbi imagine totius senttntiae in- formatio, an exhibition of the idea contain- ed in a word, an txplanalion of its mean- ing, id. Tart. or. 29, 102. informator. oris, ?». [id ] One. who fashions a person or thing, an instructor : populi, Tei;t adv. Marc. 4, 22. * informidabiliS) e, adj. [2. in-for midabilis] Not to be feared, not formida- ble: judex, Coripp. Laud. Just 2.354. informidatu?, a, um, adj. [2. in- formidatus] Nol feared: Sil. 15,241. informis. e, adj. [2. in-forma] That has no form or not a proper form, unform- ed, shapeless : I. Lit.: cum res muta aut informis fit loquens et formata. Auct. ad Her. 4, 53. 66 : alveus, Liv. 21. 26. 9 : caro. Plin. 7, 15, 13.— II. Trans f, Unshapely, misshapen, deformed, hideous, hotrid : ca- daver, Virg. 8, 284 : hiemes, Hor. Od. 2. 15, 15: situs, id. Ep. 2, 2. 118: toris ini'or- mibus artus. Val. Fl. 4, 245 : nota in ore, Prop. 1, 5, 16 : color, Tib. 4. 4. 6 : infor- aies sanguine peltae, Stat. Th. 12, 528 : imbre cruento informis facies, Luc. 6, 224 : exitus, Tac. A. 6, 49 : sors, id. ib. 12, 37 : letiim, Virg. A. 12, 603 : nihil est illis (metallis) informius, Sen. Ep. 94 med. — Hence, Adv., in for miter. Hideously, horrid- ly: sonare, Aug. Conf. 12. 29. infbrmitas. atis, /. [informis] Un- shapeliness, ugliness, deformity (post-clas- sical) : informitatis proditio, Sol. in. ep. prior, ad Advent. : mater'ae. Ti rt. adv. Hermog. 42 ; so Aug. Conf. 12. 12. informitCT. adv., v. informis. ad fin. informo. avi, atum, 1. v. a. [1. in-for- mo] To give form to a thing, to shape, form, mould, fashiim : I, Li t. (mostly poet): clipeum, Virg. A. 8, 447: aream. Col. 11, 3, 13: effigicm, Sil. 17, 525 : Mar- tern cera. Poet. ap. Plin. Ep. 9. 7 : laedf.s, Claud. Rapt. Pros. 3, 331.— H. Trop. : A. To form an idea of a thing, to ripri- sent, sketch, delineate a thing: dii ita ig- noti, ut eos ne conjectura quidi m infor- mnre possimus, Cic. N. D. 1.15: iiunium visorum una depulsio est. sive ilia cogita- tione informantur, sive in quiete, id. Acad. 2, 16, 51 : virtutcm, id. Fin. 4, 17: atque ego in summo oratorc fingendo talrm in- formabo. will describe, id. de Or. 2. 7 : so, inchoare et informare oratorem, id. ib. 9, 33 : informat adhuc adumbratum indi- cium filii, id. Sull. 18, 52.— B. To inform, instruct : artes quibus aetas puerilis ad humanitatem informari solet Cic. Arch. 3. 4 : — animus a natura bene iuformatus, formed, Cic. Off. 1, 4, 13. * 1. in-f6rO) are . "• n - [1. in-foro]. To bore into:' mox ausi inforare medio trun- co (al. imperare), Plin. 17, 14, 24 ; cf. also the follg. art 2. inf 6ro. a >"C, v. a. [I. in-forum] To «cense in a court of justice : Cure. Quaeso ne me incomiries. Ly. Licetne inforare, si incomitiare haud licet ? Cure. Non in- 797 INF It forabis me quidem (with an obscene sec- ondary signif. ; cf. the preced. art), Plaut. Cure. 3, 30. infertunatus, a. um, adj. [2. in-for- tunatus] V a fortunate (ante- and post- class.) : o infortunatum senem, Ter. Eun. 2, 3, 7 : nihil me infqrtunatius, Cic. Att. 2, 24, 4 : infortunatissimus maritus, App. M. 4, p. 154. * infol tunitas, atis,/ [2. in-fortuna] Misfortune: felicitas et intbrtunitas, Gell. 6, 1, 5. infortunium- i> "■ [2. in-fortuna] Misfortune (ante-class.) : ferres infortuni- um, thou wouldst come badhj off, Ter. Ad. 2, 1, 24 : ni pareat patri habiturum infor- tunium esse, Liv. 1, 50, 9 : invenire, Plaut. Am. 1, 1, 130: infortunio aliquem mac- tare, id. ib. 4, 2, 14 : cavere infortunio, to guard against misfortune, id. Rud. 3, 5, 48; so, vitare infortunio, id. Cure. 2, 3, 19. infbsSlOi °nis, /■ [infodio] A digging in : Pall. 3, 16. infbssUS» a, um, Part., from infodio. infra [infer, infera, sc. parte ; whence intra], adv. and praep.: I, Adv., On the under side, below, underneath : infra nihil est nisi mortale, Cic. Rep. 6, 17 : in occi- pitio et infra, qua summa vertebra, etc., Cels. 3, 23 fin. — With a follg. quam : si in- fra, quam rami fuere, praecidatur, Plin. 16, 30, 53.— Abs. of the Lower World: non seges est infra, there is no sowing down below, Tib. 1, 10, 35. — Comp., inferi- us, Lower, further down : altius egressus coelestia tecta cremabis, inferius terras, Ov. M. 2, 137 : currere, id. ib. 2, 208 : in- ferius, quam collo pectora subsunt, id. ib. 12, 420.— II, Trop, Below, beneath, in value or esteem : liberos ejus ut multum infra despectare, Tac. A. 2, 43. — Comp., persequi, Ov. Tr. 2, 263 : virtutem non tlarama, non ruina inferius adducet, Sen. Ep. 79 : quae praeterire, quam inferius exsequi tutius duximus, Sol. 2 med. II, Praep. c. ace, Below, under : 1, Lit.: ad mare infra oppidum exspecta- bat, Cic. Verr. 2, 4, 23, 51 : infra coelum et sidera nox cadit, Tac. Agr. 12. — Of time, Later than : Humerus non infra su- periorem Lycurgum fuit, Cic. Brut. 10, 40. — Of size, Smaller than : uri sunt mag- nitudine paulo infra elephantos, Caes. B. G. 6, 28. — Of number, Less than : non in- fra novena (ova), Plin. 18, 26, 62.-2. Tro p., Below, beneath, in rank or esteem : res humanas despicere atque infra se pos- itas arbitrari, Cic. Tusc. 3, 7, 15 : omnia infra se esse judicare, id. Fin. 3, 7, 25 : ,e quo infra se et Caesarem videret et rem- publicam, i. e. he despised them, Veil. 2, 76, 4 : semper infra aliorum aestimationes se metientem, id. 2, 127 fin. : infra servos um, adj. [2. in-frunis- cor] Unfit for enjoyment, tasteless, sense- less, silly (post-Aug.): animus, Sen. Vit. b. 13, 23: mulier, id. Ben. 3, 16: copia, Macr. S. 5, 1 med. * 1. infucatus. a, um, adj. [1. in-fu- catus] Painted : in scriptis et in dictis non aurium solum, sed animi judicio etinn) magis infucata vitia noscuntur, Cic. dc Or. 3, 25 fin. 2. in-fiicatus, a, um, adj. [2. in-fu- catus] Not painted (late Lat.) : Arn. 2, 75 infudiDlilum, v. infundibulum. INFU infula> ac, /. A band, bandage : f. In gen.: in infulis tantam rem depin- gere, Cic. de Or. 3, 21, 81. — H. In par- tic, A while woolen fillet used fur relig- ious purposes, a satred fillet. So a priest's fillu : sacerdotes Cereris cum infulis, Cic. Vcrr. 2, 4, 50, 110: Phoebi Triviae- que sacerdos, Infula cui sacra redimibat tempora vitta, Virg. A. 10, 538. Hence for a priest ': Prud. Apoth. 486. — Of the victim's fillet (whether beast or man) : saepe in honore deum medio stans hostia ad aram Lanca dtim nivea circumdatur infida vitta, Virg. G. 3, 487: int'ula virgi- neos circumdata comptus (of Iphigenia), Lucr. 1, 88. — Of the fillet worn by a sup- pliant for protection : inermes cum infulis seee porta foras universi proripiunt, ad exercitum supplices manus tendunt, Caes. Ji. C. 2, 12 ; Tac. H. 1, CC. B. Trans f M An ornament, mark of dis- tinction, badge of honor: his insignibus atque infulis imperii venditis (said of the lands belonging to the state), Cic. Agr. 1, 2, 6. — The insignia of an office: hono- rum. Cod. Justin. 7, 63, 1 : infulae impe- rialcs, id. tit. 37 fin. Hence for the office itself: Spart. Hadr. ti. — Ornaments of houses and temples, i. e. carved work, etc. : Luc. 2, 355: infularum loco esse, to be held in great honor, Sen. Ep. 14 tned. in-fulcio, si, turn, 4. v. a. (l.in-ful- cip] To cram in: I. Lit.: alicui cibum, Suet. Tib. 53. — JJ. Transf, To put in, foist in : verbum omnibus locis, Sen. Ep. 114: aliud, id. ib. 10G: aliquid epistolae, id. ib. 24 : infulsit praeterea nomen Seve- ri, he added besides to his otcn names, Cap- itol. Macrin. 5. infulfferat. v. imps. 1. It lightens, Not. Tir. p. 118. I infullonicatus. a, urn, adj. [2. in- I'uUo] Sol fulled, aicm&oc, Gloss. Philox. infulO) '• "• "■ [inlula] To adorn with the infula (iu the verb. fin. not found). — Hence infulitua, a, um, Pa., Adorned with the infula ; so of human beings, who were led to death adorned like victims : verbe- ciatus infulatusque. Suet. Calig. 27: rex vil'ulatus, King David adorned with the diadem. Prud. Cath. 9, 5. in-fumo. avi- atum, 1. v. a. [1. in-fu- tuo] To smoke, dry in the smoke : asini ce- rebrum infumatum, smoked, smoke-dried, Plin. 28. 16, 63 : id. 28, 11, 48. infurnibulum. »• infurnibulum. inf umuS' "■ um i >■ "I- intimus. infundibulum (infud., infid.), i, n. [in ['undo, an implement for pouring in] A funnel : I. L i t : Col. 3, 18, (i ; so Cato R. ft. 10, 1, 11, 2, and 13, 3 ; Pall. 7, 7 ; Vitr. 10, 10, 12 and 13 (intidibula). II. The funnel in a mill, throuch which the grain is poured, the hopper: Vitr. 10, 10. in-ftrod02.uch\ fisum, v. a. 3. To pour in or into: J. Lit.: aliquid in aliquod vas, Cic. Tusc. 1, 25, 61 : vinum reticulo aut cribro, Sen. Ben. 7, 19 : aliquid in na- res, Plin. 20, 17, 69 : aliquid clystere, id. 24, 9, 40 : aloe dysenteriae infunditur, id. 27, 4, 5: malvas tenesmo, id. 31, 7, 39: animas formatae terrae, Ov. M. 1, 364 ; Plin. 3, 1, 1 : sibi resinam et nardum, to anoint one's self with, Auct B. H. 33; so Plin. 10, 46, 63. B. Transf.: infundere alicui aliquid. To pour in any thing to any one, to ad- minister to, present to, lay before: alicui venenum, Cic. Phil. 11, 6, 13 : alicui poc- ulum, Hor. Ep. 5, 77 : jumentis hordea. Juv. 8, 154. 2. To wet, moisten : olivam aceto non acerrimo, Col. 12, 47 : si uvam nimius im- ber infuderit, Pall. 11, 9. 3. To pour out, cast, hurl any where : nimbum desuper alicui, Virg. A. 4. 122: gemmas margaritasque mare littoribus infundit, Curt 8, 9 : vim sagittarum rati- bus, id. 9, 7 : agmen urbi, Flor. 3, 21. 4. T° nxir. itself, mingle with anything: quum homines humiliores in alienum ejusdem nominis infunderentur genus, Cic. Brut. 16, 62 : id Fam. 9, 15, 2. II. Trop., To pour into, spread over, communicate, imparl : orationem in anres alicujus, Cic. de Or. 2. 87, 35.) : vitia in civitatem, id. Leg. 3, 4, 32 : nihil ex illins onimo. qund selil"! p<*a, t V':=nm. ilnqiin'r) INGE effluere potuissc, id. de Or. 2, 47, 300 : re- bus lumen, Sen. Hipp. 154 : civitati detri- menta (ace. to others, infligere), Just 3, 5 : opprobrium alicui, Auct. dccl. quae in- scribitnr : Tribun. Mar. 3. — Hence infusus, a, um, Pa., Poured over or into : f. infuso lympharum rore superne, Lucr. 1, 479: succus infusus auribus, Plin. 20, 8, 27 : cinis in aurem, id. 30. 3, 8 : sue cus per nares, id. 25, 13, 92: vino, drunk with wine, Macr. S. 7, 5. II. Transf, of things not fluid : nu- dos humeris infusa capillos, Ov. M. 7, 183 : canitiem infuso pulvere focdans, Ca- tull. 64, 224 : sole infuso (terris), Virg. A. 9, 461 : conjugis grcmio, id. ib. 8, 406 : collo infusa amantis, Ov. Her. 2, 93 : pop- ulus circo infusus, Virg. A. 5, 552 : to- tamque infusa per artus mens agitat mo- lem, id. ib. 6, 726 : infusa tranquilla per acthera pace, Sil. 7, 258 : cera in earn for- mam gypsi infusa, Plin. 35, 12, 49 : imago scnis cadaveri infusa, Quint, ti, 1, 40. infurnibulum, ', «• [1. in-furnns] A fun net for inhaling smoke: is nidor per | infurnibulum imbibitur in tussi, Plin. 24, i 15,85. Others read, infundibulum, Gloss. | Philox. infurnibulum Kaizvocoxn. infusco. avi, atum, v. a. 1. [1. in-fus- | coj To make dark or dusky, to darken, ob- scure : J. L i t. : humida fulmina non I urunt sed infuscant Plin. 2, 57, 52 : aquam [ atramento, id. 9, 29, 45 ; Vict. Oris, gen- ua R. 14 : vellera, Virg. G. 3, 389": are- I nam sanie, id. ib. 439 : rufum colorem ni- j gro, Gell. 2, 26, 8 : vinum, to dilute icine, Plaut Cist. 1, 1, 21 : saporem, to spoil the j taste, Col. 12, 19, 2 : eonum, to obscure or | lower the voice, Plin. 10, 29, 43 : vox non infuscata, Sen. praef. Controv. 1 med. H. Trop., To obscure, sully, stain, tar- nish : metuo ne quid intuscaverit, lest he do some mischief Plaut. Mil. 2, 6, 46 : nee eos aliqua bnrbaries domestica infuscave- rat, Cic. Brut. 74, 258 : vicinitas non in- fuscata malevolentia, id. Plane. 9, 22 : glo- riosam militiam, Just. 12, 11 : Victorian gloriam saevitiae macula, id. 12, 5 : jus pietatis, Calp. Declam. 24. in-fusCUS. a, um, adj. [1. in-fuscus] Dusky, dark brown, blackish : apes infusci colons. Col. 9, 3, 1 ; id. 9, 10, 1. infusio, onis, /. [infundo] A pouring in or into, a watering, wetting : infusio in pleo, a clyster, Plin. 20, 21, 84 ; v. infun- do: id. 27, 13, 113: coelestis, i. e. rain, Pall. 3, 25 med. : Theriacae, id. 3, 28. infusor» oris, m. [id.] One icho pours in. trop. : iidei, Prud/Cath. 4, 11. infusorium. v - suffusorium. 1. infusus. a, um, Part., from in- fundo. 2. infusus* us, hj. [infnndo] A pour- ing in, an injection : sonitus auris emen- dat infusu, Plin. 24, 6, 15 (used only in the AblX InsraevoneSj um, m. A Germanic tribe, Tac. G. 2 ; Plin. 4, 13, 27. Ingaunif orum, m. A people of Li- gnria? Liv. 28, 46 ; id. 30, 19. ingrelabllis. e, v. incongelabilis. in-g"Cmino, avi, atum, 1. v. a. and n. [I. in-gemino] To redouble, repeat, reiter- ate : I a Act. : nunc dextra ingeminans ic- tus, Virg. A. 5. 457 : terrorem, id. ib. 7, 578 : liquidas voces, id. Georg. 1.411: vox assensu nemorum ingerainata reinucrit, id. ib. 3, 45 : me miserum ingeminat, Ov. M. 1, 653 ; so Val. Fl. 4, 328. Tf Neutr., To be redoubled, to increase : ingeminant austri, Virg. G. 1, 333 : ingeirt- inant plausu Tyrii, id. Aen. 1. 747 : in- geminat clamor, id. ib. 5, 227 : ingemi- nant curae, id. ib. 4, 531. in-gremisCO* ere, v. a. and n. [1. in- gemisco] To groan or sigh over a thing : I. Act. : (a) c. ace. c. inf. : quid ingemis- cis hostem Dolabellum judicatum, Cic. Phil. 13, 10, 23,— 03) c. ace. obj. . suos ca- sus, App. M. 8, p. 235, 667 Oud— Hence, ingemiscendus a, um, Lamentable: clades, Amm. 30, 7, 26.— (y) c. dot.: ulli malo, Cic. Tusc. 2, 9, 21 (a transl. from Sopho- cles) : ingemiscamus illis, quae patieba- mur, Plin. Pan. 53, 5. H. Neutr. : pueri Spartani non inge- miscunt, Cic. Tusc. 5, 27, 77 : in quo tu ingemiscis, Cic. Art. 7, 23. 1 : ad aliquid, S'1-.t Aim. 65 c^-tr. INGE 2. Transf., of inanimate things: ignis ingemiscit, Sen. Here. Oet 1732. | ing^emitUS) us > m - A groan .• " in- gemitus, ir.tartvayuoi" Gloss. Philox. in-g"emO) ui, v. a. and n. 3. [1. in- gemo] Tu groan or sigh over a thing ; to mourn over, lament, beirail : I. Act. : ali- cujus interitum, Virg. E. 5, 27 : caesos in- gemunt nati patres, Sen. Here. Oet 1758 : jacentem, Stat. Th. 9, 2. — (Ji) c. dot. : ex- siliis alicujus, Ov. Pont 2, 5, 8 : ingemens laboritius, Hor. Ep.5, 31 ; conditioni 6iiae, Liv. 36, 28. 9 ; Suet Vesp. 15: Virg. G. 1, 4, 46. — (y) c. inf. : ingemuit citro non sa- tis esse suo, Mart. 9, 60, 10. II. Neutr. : in aliqua re, Cic. Phil. 2, 26, 64 : agris. Tac. G. 46. 2. Transf., of inanimate things: in- gemuit solum, Ov. M. 14, 407 : ingemuit limen. id. ib. 4, 450. ing-encrasco- v. generasco. in-g"cnerOi avi atum, v. a. 1. fl. in- genuro ] To implant, ingenerate : I, Lit : natura ingenerat amorem in eos qui, etc., Cic. Off. 1, 4, 12 : homini soli cupiditas ingeneratur, Cic. fragm. ap. Non. 123, 5 : non ingenerantur hominihus mores, id. Agr. 2, 35, 95 : ingenerata familiae frugal- ita8, id. Sest 9, 21 : haec astro ingenera- ta, id. Div. 46, 96.— II. Transf, To gen- erate, create: animum esse ingeneratum a Deo, id. Leg. 1, 8. 24 : societas quam in- generavit natura, Liv. 5, 27, 6. H. Transf, To plant the ground: tel- lurem. Col. 10, 196. insrematus (ingenuatus). a, urn, adj. [ingeuium] Naturally constituted, disposed or apt by nature : lepide ingeniatus, Plaut Mil. 3, 1, 135; Gell. 12, 1, 17: ingeniatus ad astutiam, App. Flor. n. 18. ingemcuiatus. a, um, Pa., v. inge- niculo, ad fin. in-greniculO) avi, atum, 1. ?;. a. [1. in- geniculum] To cause one to bend the knee : hence, ingeniculare se, to bend the knee, to sink down on the knee, to kneel: Hyg. Astr. 2, 6 fin. Also without se : Lampr. Elag. 5. — Hence in gen icul atus, a, um. Pa., Kneel- ing : Hercules, a constellation, also called ingeniculus, Vitr. 9, C. in-g'eniculus. a, um. adj. [id.] Kneel- ing: Ingeniculus, sc. Hercules, a constel- lation : in extremis partibus oritur In- geniculus, qui a Graecis ip y'vatnv dici- fur, Firm. Math. 8, 17 : ingenicla (by syn- cop. for ingenicula) imago, Manil. 5, 645; v. ^eiiiionasi. ingfeniolum, i, «■ dim. [ingenium] Genius, talent, in a depreciating sense : Am. 5, 157 ; Hier. adv. Ruf. 4, extr. ingeniose* adv., v. ingeniosus, ad fin. ing~enidsas (ingenuos.). a, um, adj. [ingeuium] Endowed with a good capaci- ty, gifted with genius, of good natural tal- ents or abilities, clever, ingenious : I. Lit: Aristoteles quidem ait, omnes ingeniosos melancholicos esse, Cic. Tusc. 1, 33, 80 : iugeniosi vocantur. id. Fin. 5, 13, 36: vir ingeniosus et eruditus, id. Att 14, 20, 3 : quo quisqne est solertior et ingeniosior, id. Rose. Com. 11, 31: homo ingeniosie- simus. id. Mur. 30, 62 : ad aliquid. Ov. M. 11, 313: dandis ingeniosa notis, id. Amor. 1, 11, 4 : esse in aliqua re. Mart, praef. 1 : in poenas, Ov. Tr. 2, 342 : res est in- geniosa dare, giving requires good sense, Ov. Am. 1, 8, 62: argumentum. Plin. 35, 10, 36, 69. II. Transf., of inanimate things. Adapted, apt, fit for any thing : vox mu- tandis ingeniosa sonis, Ov. Am. 2. 6. 18 : terra ingeniosa colenti, id. Her. 6. 117 : ad segetes ager, id. Fast. 4. 684. — Sup. : ingen- uosissimus, in Inscr. ap. Mur. 1742, 15. Adv., ingeniose. Acutely, wittily, in- geniously: tractantur ista ingeniose, Cic. Acad. 2, 27, 87 : electas res collocare. id. Inv. 1, 6, 81— Comp. : Plin. 15, 13, 12.— Sup. : homo ingeniosissime nequam, Veil. 2, 48. 1. in-ffenitUS* a, um, adj. [1. in-gen- itus] Uubtgotten : deus, Am. 1, 17. 2. in-genif US. v - fngeno, ad fin. ingenium, i. »■ (l- in-geno, from gig- no] Innate or natural qnali'y. nature: J. In gen.: arvorum, Virg. G. 2, 177 : arbo- res sui cujusque ingenii poma ferunt, CoL 3, 1.2: camni suorte iuiirnio humentes, INGE Tac. H. 5, 14 : lactis ingenia et propricta- tes, Gell. 12, 1, 14 : ingenium vulox igni, Sever. Aetn. 214 : pugna ingenio loci pro- hibebatiir. Sail. Fr. ap. Non. 323, 5 : por- tus, Sil. 14, 283 : crines ingenio suo ilexi, Petr. 126. II. ' " P a r t i c, of persons : A. Nat- ural disposition, temper, mode of thinking, character, bent, inclination : ut ingenium est omnium hominum no labore proclive ad lubidinem. Tor. Andr. 1, 1, 50 : liber- ale, id. ib. 4, 5, 59 : pium ac pudicuin, id. Hec. 1, 2. 77: durum atque inexorabile, id. Phorm. 3, 2, 12 : inhunianum, id. Eun. 5, 2, 41: lene in libcroa, id. Heaut. 1, 1, 99 : mobile, l'lin. Ep. 2, 11, 22 : cicur et mansuetum. Vur. L. L. 7, 5, 98. 91 : inver- ecundum animi ingenium, Cie. Inv. I, 45, 83 : vera loqui etsi meum ingenium non moneret, Liv. 3, 68, 9 ; Ter. Hec. 5, 4, 20 : ingenio suo vivere, Liv. 3, 36, 1 : redire ad ingenium, to return to one's natural bent, In one's old courses, Ter. Ad. 1, 1, 46 : Volscis levatis metu suura rediit ingeni- um, Liv. 2. 22, 3 : ingenium ingenii, in Plnutus, signifies peculiarity of disposi- tion : Stich. 1, 2, 69. B. With respect to intelligence, Natu- ral rapacity, talents, parts, abilities, gen ins : docilitas, memoria, quae fere appellantur uno ingenii nomine, Cic. Fin. 5, 13, 36 : in- genium ad fingendum, id. Font. 14,30: ex- cellens ac singulare, id. de Or. 2, 74, 298 : vir ncerrimo ingenio, id. de Or. 5, 18 : tar- dum, id. de Or. 2, 27, 117 . acutum aut re- tusum, id. de Div. 1, 36, 72 : eximium, id. Tusc. 5, 24, 68 : praestantissimum, id. Fin. 2, 16, 51 : magnum, id. Acad. 2, 1, 1 : illus- tre, id. Coel. 1, 1 : pulcherrimum et max- imum, Plin. Ep. 8. 12, 4 : hebetatum, frac- cum, contusum, id. ib. 8, 14. 9: celeres in- genii motus, Cic. de Or. 1, 25, 113 : ingenii acies, id. ib. 3, 5, 20 : ingenii lumen, id. Brut. 15, 59 : ingenii vis, id. Phil. 5, 18, 49 : ingenii vena. Hor. Od. 2, 18, 9: ingenii vigor, Ov. M. 8, 254 : ingenii celeritas, Nep. Eum. 1 : ingenii docilitas, id. Att. 1 : ingenio abundare, Cic. Fam. 4. 8, 1 : inge- nio valere. Quint. 1, 8, 8: ingenio divino esse, Cic. Acad. 2, 36, 1 17 : ingenio hebeti esse, id. Phil. 10, 8, 17 : in eo ingenium ejus elucere videbatis, id. Coel. 19, 45: colere et imbuere ingenium artibus, Plaut. Trin. 2, 2, 16 : acuere, Quint. 1. 4, 7 : ale- re, id. 1, 8, 8 : exercere multiplici varia- que materia, id. 2, 4, 20 : versabatur in hoc nostro studio cum ingenio, with cleverness, Cic. Fam. 13, 10, 2 ; Ulp. Dig. 1, 16, 9 ; Tac. H. 1, 90; id. Ann. 14, 3. B. Transf. : 1, A genius, i. e. a man of genius, a clever, ingenious person: in- genin et artes vel maxime ibvit, Suet. Vesp. 18 ; id. Aug. 89 ; Sen. Ep. 2. 2. Of thing*, An invention, a clever thought : exquisita ingenia coenarum, l'lin. Pan. 49, 7 ; Tac. Et 3, 28. in-geno» ui. itum, 3. v. a. [old form for ingigno : inque genuntur, for inge- nunturque, Liter. 3, 745J To instill by birth or nature, to implant : his etiam ingenitur visendi nota cupido, Manil. 5, 137. (Oth- ers read, ingenium) (* v.ingigno, to which also ingenitus may be referred). — Hence ingenitus, a, um, Pa., Inborn: vites natali et ingenita sterilitnte, Col. 3, 7, 3 : ingenita nnbilitas, Auct. Pan. ad Pis. 92 : vitia ingenita, Suet. Ner. 1. ingens. tis, adj. [2. in-genus, gens, that goes beyond its kind or species, qs. uncouth, monstrous] Of immoderate size, vast, huge, prodigious, enormous : magnas vero agere gratias Thais mihi ? Gn. In- gentes, Tor. Eun. 3, 1, 1 (cf., satis erat respondere magnas: ingentcs inquit, sem- per auget assentator, Cic. Lael. 26, 98) : ingens immanisque praeda, Cic. Verr. 2, 3, 46, 110: ingens immensusque campus, id.de Or. 3, 19,70: pecunia, id. Prov. cons. 3, 5. The word is rarely used by Cicero. Aquae, Liv. 35, 9, 2: fiequor, Hor. Od. 1, 7, 32: pinus, id. ill. 2, 39: exitus Istri, Val. Fl. 8. 185 : clamor, Liv. 2, 23, 7 : glo- ria, id. 2, 22, 6 : virtus ntquc animus, Hur. 8. 2, 7, 103 : ingentia facta, id. Ep. 2, 1,6: vlr, Sen. Here. Fur. 411 : — ingens aliqua re, great, remarkable, distinguished in any respect: vir fama ingens, in^entior ar- mis, Virg. A. 11, 124: gloria, Tac. A. 11, 16: virrtius opibusque, id Hist. 1, fil : 800 INGE eloquio, Stat. S. ], 4, 71. — (0) c. gen.: femina ingens animi, Tac. A. 1, 69 : vir ingens rerum, id. Hist. 4, 66.— (y) c. inf. : ingens ferre mala, Sil. 10, 216. II. Trop., Great, strong, powerful: senatus, Sil. 11, 67: Paulus, id. 17, 298: ingentis spiritus vir, Liv. 21, 1, 5: cui ge- nus a proavis ingens, Virg. A. 12, 225. — Sup., ingentissimus, Veg. Mil. 4, 8. ingenuatUS, v. ingeniatus. ingenue, odv., v. ingenuus, ad fin. ingenuilis. e. «&'• [ingenuus] Sin- cere, ingenuous: Aurelius, Inscr. ap. Grut. 538, 9. ingenumus, a, vim, adj. [id.J That belongs to an ingenuus: Inscr. ap. Grut. 8, 7. ing-enuitas, atis, /. [id.] The condi- tion of a free-born manor gentleman, good birth : ornamenta ingenuitatis, Liv. 8, 28, 4 : assertus in ingenuitatem, Suet. Aug. 74 : Auct. dial, de Or. 32. II. Trop., A mode of thinking worthy of a freeman, noble-mindedness, frankness, ingenuousness: prae se probitatem quan- dam et ingenuitatem ferre, Cic. Acad. 1, 9, 33; Plin. 35, 10, 36, 66: praestare inge- nuitatem et ruborem, Cic. de Or. 2, 59, 242. ingCnilUS, a, um, adj. [ingeno, in- gigno] Native, indigenous, not foreign : 1, Lit. : fontes, Lucr. 1, 231 : tophus, pro- duccdin the country, Juv. 3, 20. — B. In- born, innate, natural: inest in hoc amus- sitata sua sibi ingenua indoles, Plaut. Mil. 3, 1, 38 : color, natural color, Prop. 1, 4, 13. II. Transf., Free-born, born of free parents: A. ' n gen.: ingenuus homo, meant formerly one born of a certain fa- ther and not derived from some other source: en unquam fando audistis, patri- cios primo esse factos, non de coelo de- missos, sell qui pntrem ciere possent, id est nihil ultra quam ingenuos, Liv. 10, 8, 10, This word (litters from liber, inas- much as the latter signifies also a freed- man : Plant. Mil. 4, 1, 15 : ingenuamne an libertinam, id. ib. 3, 1, 189: omnis inge- nuorum adest multitudo, Cic. Cat 4, 7, 15 : ingenui clnrique parentes, Hor. S. 1, 6,91; so id. ill. 1.6,8. B. In partic, That is worthy of a freeman, Noble, upright, frank, candid, in- genuous: nihil apparet in co ingenuum, Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Off. 1, 42": timidi- tas, id. de Or. 2, 3 : dolor, id. Phil. 10, 9, 18 : vita, id. Fam. 5, 21, 3 : est animi in- genui (c. inf.), id. ib. 2, 6, 2 : ingenuis stu- diis atque artibus delectari, id. Fin. 5, 18, 48 : ingenuae et humanae artes, id. de Or. 3, 6, 21 : ingenui vultus puer ingenuique pudoris, Juv. 11, 154 : amor, Hor. Od. 1, 27. 16 : per gemitus nostros ingenunsque cruces, and by such sufferings on the part of a freeman as belong only to slaves, Mart. 10, 82, 6 : fastidium, Cic. Brut. 67 : aperte odisse magis ingenui est, quam, etc., id. Am. 18, 65 : astutum ingenuum vulpes imitata leonem, Hor. S. 2, 3, 186. 2. Weakly, delicate, tender (free-born persons being less inured to hardships than slaves) : invalidae vires, ingenuae- que mihi, Ov. Tr. 1, 5, 72: gula, Mart. 10, 82, 6. — Hence, Adv., in a en fie, In a manner befitting a person of free or noble birth, Liberally ; openly, frankly, ingenuously : cducatus ingenue, Cic. Fin. 3, 11, 38: aperte atque ingenue confiteri, id. Fam. 5, 2, 2; so id. ad Att. 13, 27, 1 : pro suis dicere, Quint. 12. 3, 3. in-grerp* e8si . estum, 3. v. a. [1. in-ge- ro] (inger instead of ingere, Catull. 27, 2) To carry, pour, throw, or put into, to, or upon a place: I, Lit.: A. ' n gen.: aqunm ingere, Plaut. Ps. 1, 2, 24 : ligna foco, Tib. 2, 1, 22 : e puteis aqunm in Sa- linas, Plin. 31, 7, 39: stercus vitibus, Col. 2, 16, 5; so. ingerere se, to betake one's self or rush to any place : ubi confertiesi- mos hostes pugnare conspexisset, eo se j semper ingerebat, Just. 11, 14 : se morti obvinm, Sen. Here. Fur. 1032: sese pen- cils, Sil. 10, 5 : — pugnos alicui in ventrem, Ter. Ph. 5, 7, 95: verbera. Curt 6, 11 : mnnus eapiti, Sen. Ep. 99 med. : ensem viris, Val. Fl. 6, 230: hastas in tergum fugientis, Virg. A. 9, 763 : saxa in subeun- tns, Liv. 2. 65, 4 : sngittas et jacula, id. 36, 19,5. INGR B. In partic., To bring, give, or pre- sent a thing to one : snginnndis iinsi rihus polentae duns partes, et furfuris quntuor ingerunt, Pall. 1, 30 ; Nemos. Cyneg. 5. II. Trop. (* Topour out, to inflict, to ut- ter, say) : convhin alicui, Hor. S. 1, 5, 12: contumelias, Tac. A. 1, 39 ; Liv. 3, 68, 4 : nuctorem suum ingerit et inculcat. Sen. Ben. 1, 12: supplicia, Sen. Med. 461 : in- gerebat lentissima voce, carpe, carpe, Petr. 36 ; Sen. Ben. 7, 22 : voces quae ple- rumque verae et graves coram ingereban- tur, Tac. A. 4, 42 : a tribunis eadom inge- rebantur, id. Hist. 4. 78. B. I" partic, To obtrude, press, or force a thing upon one : ne n cusatiti qui- dem amicitiam suam ingerere deetitit, Suet. Hor. : neminn liberis. Auct dial, de Or. 7 : filium filiainque ingerebat orbia senibus,. Petr. 140; Just 6, 8: ingerebat iste Artemidorum, Cic. Verr. 3, 28, 69. 2. To heap up : scclus sceleri, Sen. Thyest 731.— Hence i n g e s t u s, a, um. Pa., Brought, pour- ed, or put into or upon ; pressed or forced upon : saucius ingesta contumuleris hu mo. Ov. Ib. 464 : aqua frigida ingesta sis- titur ansmis, Plin. 31, 3. 23 : ndeps pastil lis ingestus, id. 30, 13. 38 ; Stat. 'I'll. 4, 180 : nomen patris patriae a populo saepius in- gestum repudinvit, pressed upon him.. Tac. A, 1, 72 : fades ingesta sopori, Claud Rapt. Pros. 3, 81 : ingesta vinculn ungui- bus, id. B. Gild. 365. in-gestabilis> e . nd J- [ 2 - in-gestabi lis] ThrU can not be borne, insupportable: onus, Plin. 7, 6, 5. ingestlO, <™i ? . / [ingero] An niter ing : primae vocis, Mart. Cap. 5, 148. in-g"estOj v.a.\.[\. in-gestoj To bear : vottim, a dub. reading in App. M. 11, p 786 Olid. inwestus» us, m. [ingero] A present- ing with, btstoicmenl : immortnlitatia, Tert Res. earn. 42. in-gigrno. genui, genltum, 3. v. a. [1 in-gigW] (used only in the pret.) To in- still by birth or nature, to implant, engen- der : I. Lit: herbnsque noci ntes rupi- bus ingenuit tellus, Luc. 6, 439. II, Trop.: natura cupiditntcm bom ini ingenuit, Cic. Fin. 2, 14, 46 : taiitani ingenuit animnntibus conservandi alii na tura custodiam, id. N. D. 2. 48, 124 : in genitus, a. um, v. ingeno. in-gldmcroi "■ <*■ 1- [L in-glomero] To heap together, accumulate : noctem, Stat Th. 1 , 350. illgloriUS. *>. nm > an J- l~- in-glorin] Without glory or fame, iiolglorious, inglo- rious: I, Lit: beati qui honorati sunt vi dentur ; miseri qui sunt inglorii, Cic. Leg. 1. 11, 32 : latum trnhens inglorius nlvum. Virg. G. 4, 94 : imperium, Tac. A. 12, 14 : vita inhonorata et ingloria, Cic. 'fuse. 3, 34, 81. — (/3) c. gen.: militiae, Tac. H. 3, 59: ausi, Sil. 12, 39. II. Transf.: ingloria cassis, unadorn- ed, without a crest, Stat. Th. 9, 108. + inglutinatus, a, um., adj. Not glued ov fastened, Gloss. Philox. Inglu- tinatus, nic AAi/ros. ing luvics. ei, /. [" gula," Fest. I I, The crop, maw, oi animnls : vacua, Col. 8, 5 med. : his piscibus ntram tmprobus in- gluviem, ranisque loquacibus explet Virg. G. 3, 431.— Of persons : App. M. 1, p. 55 Oud. : turgida, Front ad Anton. Imp. 2, 12. II. Transf., like the Eng. mow, to de- note Voraciousness, gluttony : harum vi- dere ingluviem (al. illuviem), Ter. Eun. 5, 4, 15 : avi cur atque parentis Praeclaram ingrata stringat maltis ingluvie rem, Hor. 5. 1, 2, 8 ; Gell. 7, 16, 4 : notabilis inghi- vie atque voracitate. Eutr. 7, 18. — Hence, trop., of interest: fenoris, Petr. 119. ingrluviosus, «, um, adj. [ingluvieil Voracious, gluttonous, Fest. p. 112 ei. Man. in-grandesco, ['ui, v. n. 3. [i. in- grandesco] To grow big, increase: ne dif ficultcr nsinus ingrandescat. Col. 3. 6. 3 : licet porrum, si jam ingranduit, transfer- re, id. 11,3, 17. ingratej adv., v. ingratus, ad fin. ingratia, "e,/ [ingratusj I. Thank- lessness, ingratitude: in ingratiam inoi dere, Tert. Poen. 1 : hominum, id. 2.— Hence, INGE II, ingratiis (contr. ingratis), used adverbially, Without one's thanks, against one's will : (a) c. gen. : vobis invitis at- que amborum ingratiis, Plaut. Cas. 2, 5, 7. — (0) Abs., Unwillingly, against his (her, etc.) will : extorquendum est invito nt- que ingratiis, Cic. Quint. 14 ; id. fragm. or. pr. Tull. (ed. Peyr.) 5 : ad depugnan- dum omnes cogere, Nep. Them. 4 : dor- mire, Ter. Eun. 2, 1, 14 : eft'ugere haud potis est ingratis haerct et angit, Lucr. 3, 10S2. So 5; 45, and 6, 216 ; Lact. 2, 10. ingxatlflCUSt a, urn, adj. [ingra- tus-tacio] Unthankful, nngratrjiil : Argi- vi, Aec. in Cic. Sest. 57, 122. ingratiis and ingratis, v. ingra- tia. no. II. ingratitude "'is, / [ingratus] I. Unthunkfulness, ingratitude : ingratitudi- nis vitio inquinati, Firm. Math. 5, 1 med. : sine ingratitudinis naevo, Cassiod. Variar. 5, 8. ' II* Displeasure: alicujus ingratitudinis perieula subire, Cassiod. Variar. 1, 30. in-gratus, a, um, adj. [2. in-gratus] I, Unpleasant, disagreeable : sin autem ingrata esse sentiam, Cic. Fam. 5, 5, 3 : t'uit haec oratio non ingrata Gallis, Caes. 15. G. 7, 30 : ingratam Veneri pone super- biam, Hor. Od. 3, 10, 9 : labor, Virg. G. 3, 97 : jocus, Ov. F. 3, 738 : sapor, Col. 7, 8, 7. II. Unthankful, nngrateful : A. Lit: ingratus est, qui beneficium accepisse se negat, quod accepit: ingratus qui dissim- ulat : ingratus qui non reddit : ingratissi- mus omnium, qui oblitus est, Sen. Ben. 3, 1: nihil cognovi ingratiu s, Cic. Att. 8, 4, 2 : ingrati animi crimen, id. ib. 9, 2, 2 : jngra- tiim esse in aliquem, Liv. 38. 50, 7 : con- tra flliquem, Paul. Dig. 4, 2, 21 : vir adver- sus merita Caesaris ingratissimus, Veil. 2, B9i — 0) e.gen.: salutis, thankless for his preservation, Virg. A. 10, 666. — 2. Puss., That receives no thanks : humeri, Stat. 'I'll. 1, 7(10. B. Transf., of inanimate things that do not repay the trouble bestowed upon them, Ungrateful : ager, that bears noth- ing. Mart. 10, 47, 4 : amicitiac. id. 5, 19, 8 : imiosees tamen post et id erit tibi ingra- Tutn, you will get no thanks for it, Ter. Heaut. 5, 1, 61 : ingrata ingluvie rem stringcre, that retains no recollection of enjoyment, insatiable, Hor. S. 1, 2, 8 : in- grato vocem prostituMse i'oro, Ov. Am. 1, 15, 6 : ingrati (al. incerti) oculi. that nuick- ly forget what they have beheld, Hor. Ep. 2, I, 188.— Hence, Adv., ingrate: I. Unpleasantly, disa- greeably: ingrate virens gemma. Plin. 37, 5, 19: sunt quibus ingrate timida indul- gentia servit, Ov. A. A. 2, 435: non in- grate nominando Varrone, not unwilling- ly, Plin. 18, 3, 5. II. Uiithankfully, ungratefully : At Lit. : ingrate nostra facilitate abutuntur, Cic. Fam 12, 1, 2 : deorum munera intel- ligere, Plin. 27, 2, 2 : aliquid ferre, to re- ceive a thing with unthankfulness, Tac. H. 1, 52. B. Transf. : ut succus qui ingrate his (pomis vitiosis) posset impendi ad melio- ra vertatur. Pall. 7, 5. ingra vate. udv. [2. in-gravate] Not grudgingly, willingly. insravatiO) onis,/ [ingravo] A load, hurdefi : Cod. Theod. 7, 13, 7. in-gravesco. »• »-3. [l.in-gravesco] (in Lucr. 4, 1246, in tmesis) To grow heavy, become heavier : corpora exercita- tione ingravescunt, Cic. Sen. 11. 36 : sal vix incredibili pondere ingravescit, Plin. 31, 7, 39. — Poet., To become pregnant: suseipiunt aliae pondus magis inquc gra- vescunt, Lucr. 4, 1246. II. Transf, To increase, grow worse or more oppressive: ingravescit in dies malum. Cic. ad Brut. 1, 10: annona in sravesc.it, provisions grow dearer, id. Dom. 5 : ingravescens morbus, id. Div. 2, 6, 16 : ingravescens aetas, id. Sen. 2, 6 : hoc sta- dium quotidie ingravescit, Cic. Fam. 4, 4, 4 : niter in dies ingravescit, id. Att. 10, 4, 2: falsis (rumoribus) ingravescebat, by his false reports he sank deeper and deeper into ruin, Tac. H. 3, 54. in-gravido- "• a. 1- [1- in-gravido] I. To make pregnant, impregnate : ingra- vidat coeuntes, Paul. Nol. carm. 24, 352. EE E INGK — H. To weigh down, burden, ojnyress : Part., ingravidatus, a, urn, Burdened, op- pressed: pectus meum ingravidatum cu- ria mordncissimis, Aug. Conf. 7. in-gravis- e, adj. [1. in-gravis] Heavy, severe: ingravi (al, ingravescente) valetu- dine affectus, Ulp. Dig. 29, 5, 3. in-gravo, avi, atum, v. a. 1. [1. in- gravo] To weigh down: I, Lit.: pup- pern, Stat. Th. 5, 402.— Abs., To cause its weight to be felt, to oppress, molest : saevi- tia hiemis ingravat, Plin. 19, 8, 51 : annis ingravantibus, Phaedr. 5, 10, 3. — H. To render worse, to aggravate : ingravat haec saevus Drances, Virg. A. 11, 220 : ilia meos casus ingravat, ilia levat, Ov. Tr. 3, 4, 60. in-grcdior, essus sum, v. dcp. 3. [1. ingradior] (ingredier tor ingrcdi, Phaedr. 5, 7 : ut velit ire inque gredi, Lucr. 4, 888) To go into, to enter : I. L i t. : domum, Cic. Phil. 2, 27, 68 : pontem Mul- vium, id. Cat. 3, 2, 6 ■ via quam (al. qua) nobis quoque ingrediendum sit, id. Sen. 2, 6 : ingrediens intra tincm ejus loci, id. Caec. 8, 22 : insredi intra munitiones, Caes. B. G. 5, 9. B. To go along, walk, advance, pro- ceed : tardius ingredi, to advance rather slowly, Cic. Tusc. 1, 31, 75 : si stas ingre- dere, si ingrederis, curre, id. Att. 2, 23, 3 : rex pedes per nivem et glaciem ingredi coepit, Curt. 5, 6 : quacumque ingreditur, Ov. F. 4, 481 : ingreditur solo, Virg. A. 4, 177 : elephanti gregatim ingrediuntur, Plin. 8, 5, 5. H. Transf., To enter upon, engage in, apply one's self to a thing: A. In vitam paulo serius tanquam in viam ingressus, Cic. Brut 96, 330: quam quisque viam vivendi sit ingressurus, Cic. Off. 1, 32, 118 : in spem libertatis, id. Fain. 12, 25 : in orationem, id. Phil. 7, 3 : in helium, id. Cat. 2, 6 : in causnm, id. Plane. 3 : ad dis- cendum, id. de Or. 1, 21, 94 : disputatio- nem, id. ib. 1, 28 : in sermonem, Caes. B. C. 3, 18 : hunc video mihi principem ad ingrediendam rationem horum studio- rum exstitisse, Cic. Arch. 1 : Caesar deci- mum nonum annum ingressus, Quint, prooern. 6; so Veil. 2, 61: in rempubli- cam, to engage in public affairs, Auct. B. Afr. 22: consulatum, Quint 6, 1 med. — Hence, B. To begin, commence a thing: («) c. inf. : posteaquam sum ingressus eas res mandare monumentis, Cic. Acad. 1, 1, 3: dicere, id. Att. 15, 11, 2 : sic contra est ingressa Venus, thus began Venus ( to speak), Virg. A. 4, 107 : Anchises lacrimis ingressus obortis, id. ib. 6, 868. — (/3) c. ace. : tibi res antiquae laudis et artis in- gredior, Virg. G. 2, 175 : longinquam pro- fectionem. Suet Aug. 92 : qui eadem pe- rieula . . . ingrediantur, are entering upon, Cic. Mm - . 2, 4 : fiuvius ingresso vere tu- mescit Luc. 10, 224. C. Like I. B : ingredi vestigiis patris, Cic. Somn. Scip. 9 : vestigia patris, to tread in his father's footsteps, Liv. 37, 53, 11: per titulos ingredimurque tuos, Ov. F. 2, 16 : sublimia debent ingredi, lenia duci, acria currere, delicata fluere, to marcJi inajestically, Quint. 9, 4 fin. ingresSlO. onis, /. [ingredior] A go- ing into, enuring : I. Lit: A. Abingres- sione fori, entrance, Cic. Phil. 5, 4, 9. II, Transf. : A, A gait, pace: inter- dum cursus est in oratione incitatior, in- terdum moderata ingressio, Cic. de Or. 59, 201. B. -4 beginning : prima ingressio mea, Cic. Or. 3, 11. ingressus- us, m - [id.] a going into, entering: I, Lit: JL, A marching in, inroad : ingressus hostilcs, Tac. A. 15, 3. — Hence, transf.. An entrance : Prud. Psych. 843. B. A going, walking, gait : ingressus, cursus, accubitio, etc., Cic. N. D. 1, 34, 94 : prohiberi ingressu, were prevented from moving, could not stir a step, (* al. egres- su), Caes. B. C. 1, 84 : instabilemque in- gressum praebere, Liv. 24, 34, 15 : quae- dam terrae ad ingressus tremunt, Plin. 2 94, 96 : celsior, id". 11, 16, 16 extr. n. Trop., A beginning, commence- mentt : in ingressu, Quint. 9. 4 med. : in in- gressu causae et fine, id. prooem. 8 : in INH A ingressu operis, id. 10, 1 : ingressus cape re, Virg. G. 4, 316: opcrum ingressus. Vitr. 1, 1 fin. ingruens, Tart., from ingruo. ingTUOt u '' "• "■ 3' [in-ruo, with an epenth. g from gruo, kindr. -with Kpoi'w] To rush or break into, to violently fall upon, assail, attack (differing from immi neo and impendo, in that, it denotes the actual doing of that which they merely threaten) : I, Lit. : hostes crebri cadunt ; nostri contra ingruunt Viciniuc, Plaut. Am. 1, 1, 81 : ingruit Aeneas Italis, Virg. A. 12, 628 : simul ingruunt, saxa jjiciunt. Tac. A. 1, 27 : ingruentes accusatores, id. ib. 6, 38. II, Trop. : ingruere morbi in remiges coeperunt, Liv. 37, 23, 2: ferrous ingruit imber, Plin. 7, 50, 284 : si bellum ingrue- ret, Virg. A. 8, 535 : si nullus ingruat me- tus, Plin. 9, 30, 50: si quid subitum in- gruit, Tac. A. 4, 2 : tela ingruunt, id. ib. ] , 65 : ingruit damnatio, id. Ann. 4, 35. ingucn, Inis, >•• [inquino] The front part of the body between the hips : I, Lit.: A, The groin ; in the sing, and plur., freq. , in Celsus and Pliny. B. The privy members, Ov. F. 2, 346 ; Hor. S. 1, 2, 116 : tumores inguinum, Plin. 28, 4, ante med. sect. 9. C A swelling in the groin: Lucil. ap., Fest. in Tama, p. 360 ed.~Mu.l. ; Cels. 3, 5.. Also for a swelling on the knee: Front ad .• Marc. Caes. 5 ep. 44 (ed. Mai). D, The abdomen : legenti suft'oditpiftgui- na, Suet. Dom. 17 ; Stat. Th. 6, 900*- IT Transf, of plants, The place whtrt a branch is joined to the stem, the crotch, Plin. 16, 36, 65 ; id. 17, 21, 35, 153. ingUinalis, e, adj. (ingaen) Of or belonging to the inguen : herba, App. de herb. 60. ingllinarius- ^ um, adj. [inguen | i. q. inguinalis : herba, Plin. 26, 9, 58, where ed. Hard, has inguinalis. ingurgltatlO- onis,/. [ingurgito] Im- moderate eating and drinking, gormand- izing, gmiling : Firm. Math. 5, 8. ingurgltatus- a, urn, Part., from ingurgito. ingurgito, avi, o.ra„l.\ {\. in-gurgesj To dip, throw, or plunge into 1 : I, Lit: A. Humor ex nivibua non univiersus in- gurgitans (sc. se), dilUensque, sed destil- lans, Plin. 17, 2, 2: sus se ingurgitat coe- no, Lact. 4, 17 extr. : ingurgitat se in me- rum (al. ingurgitat -merum in se). Plant. Cure. 1, 2, 35. B. To glut or- gorge one's self with meat and drink, to gormandize, guzzle: crudique postridie se rursus ingurgitant. Cic. Fin. 3, 8, 23 : ingenium crebris et ingentibus poculia. Gell. 15, 2, 3 : merum yentri suo, App. M l . 4, p. 251 Oud. Hence ingurgitari, to-make one's self drunk, get drunk : anus ingurgitata, Petr. 79 : teme- to ingurgitatus, Macr. Somn. Scip. 1, 3. II. Trop., To' engage duply in, be. ab- sorbed in any- thing, to addict or devote one's self to a. thing: se in flagitia, Cic. Pis. 18, 42i se in'alibujus copias, id. Phil. 2, 27, 66 : in philosophiam, Gell. 5, 16, 5. ingustabilisr e » ac/ j- l~- in-gusto] That can not be tasted, not fit to be eaten or drunk : fons, PliU: 2, 106, 110 : baccae ingustabiles omnibus animantibus, id. 16. 26, 43. * in-gustatus, a, urn, adj. [id.] Un- tasted, not tasted before : ingustata mihi porrexerat ilia rhombi, Hor. S. 2, 8, 30. in-gUStp? avi, atum, v. a. 1. [1. in- gusto] To give to taste : Jovi sanguinem humanum, Tert. adv. Gnost 7. in-habitis, e , a dj- [2- in-habilis] That can not be managed, unmanageable, u?>- wieldl/ : I, L i t : navis inhabilis prope magnitudinis, Liv. 33, 30, 5 : telum inha- bile ad remittendum imperitis, id. 24, 34. 5 : telum inhabile pondere oneratur, Curt. 8, 9 med. : inhabiles vastorum corporum moles (of elephants), id. 9, 2 : quod et ip- sis vetustate militiae exercitatum, et hos- tibus inhabile, awkward, Tac. Aar. 36 : iter. Ulp. Dig. 8, 5, 4. II, Trop., Unfit, unapt, incapable, un- able : alicui rei, Cic. fragm. Oecon. 4 ed. Ore)]. : reddere aliquem inhabilem stu- diis, Sen. Ep. 15 : progenerandis esse fe- tibus inhabilem. Col. 2, 1, 2 : boves labor; 801 INH1 et culturae non inhabiles, id. 6, 1, 1 ; Quint. 11,3, 46. — (/3) c. praep. ad : multitudo in- liabilis ad consensum, Liv. 12, 16, 10. — (y) <:. inf. : inhabiles rempublicam tueri, Cal- listr. Dig. 50, 2, 11. 1. in-habltabllis, e, adj. [2. in-hab- itabilis] Uninhabitable: regiones, Cic. N. D. 1, 10, 24 : Indi ostia inhabitabilia, Mela, :i, 7 fin. : Plin. 16, 17, 20. 2. inhabitabilis, e, adj. [inhabito] Inhabitable : per inbabitabiles oras terrae, Arn. 1, 3. inhabitaculum. U n- [id-] A dwell- ing-place : inhabitat inhabitaculum, Not. 'Mr. p. 11. inhabliatlO. onis,/ [id.] A dwelling, habitation : Tert. ad Marc. 3, 24 ex Gen. 27, 40. inhabltator* oris, m. [id.] A dweller, inhabitant : aedium, Ulp. Dig. 9, 3, 5 ; Hier. ad Helv. 1. ln-habltOi avi, atum, v. a. 1. [1. in- liabitoj To dwell in, to inhabit: |, Lit.: inhabitatur ilia regio, Plin. 6, 17, 20 : in aeini corio, App. M. 8, p. 573 Oud. : nobile solum, Petr. 116 : inhabitantes, inhabit- ants : densa inhabitantium aedificia, App. M. 1, p. 42 Oud. ; Plin. Ep. 7, 27, 6. II, Transf., of garments, To wear: Tert. Pall. 2 fin. Ace. to some, the word ie also found in Liv. 24, 3, 2 ; but others read habitabantur. lZl-haereditO' "• a - To appoint as heir, Vulg. 4 Esdr. 7, 67 B. A. inhacrcdo- v - a - !■ To appoint as heir, Salv. contr. avar. 2, p. 384 B. A. ln-haereO; aesi, aesum, v. n. 2. [1. inhaereo] To stick in, to stick, hang, or cleave to, to adhere to, inhere in any thing : I. Lit.: sidera sedibus suis non inhae- rent, Cic. Univ. 10 : animi corporibus non inhaerent, id. de Div. 1, 50, 114 : visceri- b,us, id. Tusc. 2, 8, 20 : occupati regni fin- ibus, Veil. 2, 129, 3 : prioribus vestigiis, Col. 9, 8, 10. — (/J) c. ad c. ace. : ad saxa inbaerentes, Cic. N. D. 2, 39, 100.— (y) c. praep. in c. abl. : in visceribus, Cic. Tusc. 4, 11, 24 : in rei natura, id. de Or. 2, 39, J63. — (6) Sine casu : linguae inhaererent, ■■Cic. de Div. 2, 46, 96 : inhaesuro similis ^canis), as if about to hang on the hare, i. mi. to fasten on her, Ov. M. 1, 535 : dex- iram amplexus inhaesit, Virg. A. 8, 124. fl, Trop. : inhaeretin mentibus quod- .dam augurium, is inherent in our minds, •>Oic. Tusc. 1, 15, 33: opinatio inhaer'ens tit penitus insita, id. ib. 4, 11, 26 : virtutes .semper voluptatibus inhaerent, are always .connected with, id. Fin. 1, 20, 68 : vultibus ilia tuis, tanquam praesentis inhaeret, she Jtangs upon your features, gazes at them, •Ov. Tr. 4, 3, 19: pectoribus tu nostris in- haere8, id. ib. 1, 6, 3 : ocidis animisque, Veil. 1, 14 1 : paene stulta inhaerentium oculis ingeniorum enumeratio, that are before the eyes, plainly to be seen, id. 2, 36, 3 : studiis, to apply one's self to, Ov. Tr. 3, 7, 11 : semper alicui, to be always about one, id. A. Am. 3, 561 : Lysippum statuae unius lineamentis inhnerentem, inopia ex- Stlnxit, constantly intent upon, Petr. 88. — (0) c. ace. : pejores inhaesimus laqueos, App. M. 8, p. 553 Oud. inhacrcsco. haesi, haesum, v. n. 3. (inhaereo] To stick fast, cleave, adhere to: j. Lit. : in sordibus nurium, tamquam in visco, Cic. N. D. 2, 57, 144 : ne quid emine- ■ ret. ubi ignis bostium inhaoresceret, Caes. II. C. 2, 9 : si tecum villia, Plin. 12, 17, 37. II. Trop : poetae inhaerescunt peni- •tuB in mentil us, Cic. Tusc. 3, 2, 3. inhacsic, onis,/. [id.] A hanging or , adhering to, Augustin. inhalatuS) ° 8 . m - [inhalo] A breath- ing at, breath : oris, App. M. 2, p. 1 14 Oud. in-halOi av '> atum, v. n. and a. 1. [1. in- halo] To breathe at or upon : cerae, Lact. Ira D. 10 med. : alicui popinam, the smell , of food that has been eaten, Cic. Pis. 6, 13. fl, Transf., To breathe upon, as a magical rite : surculis et lapillis inhalatis, App. M. 2, p. 97 Oud. inhiantci', adv. [inhio] With open mouth, eagerly : aliquid inhianter haurire, An». Com. 9. 8: ardescere, id. ep. 112, 8. mhiatio, onis,/ [id.] An opening of the mouth, gaping, e. g. in astonishment : Treb. Poll. Gall. 9. m-hibco. "ii Itum, t. a. 2, (1, in-ha. 802 INH O beo] To lay hold of a thing, in order to keep it back or to put it forward : I. To keep back, restrain, curb, check : £^ Lit: tela inhibete, Virg. A. 12, 693 ; bo Liv. 30, 10, 15 : inhibete crudelissimas manus, Petr. 105 : frenos, Liv. 1, 48, 6 : equos, Ov. M. 2, 128 : cruorem, id. ib. 7, 849 : al- vum, Plin. 19, 8, 40, 2 : — remos, to cease rowing, Quint, praef. 12 : inhibere, or in- hibere remis, or inhibere remis puppim, or inhibere retro navem, means to row the ship backward without turning it round, Cicero's own explanation : inhibere est verbum totum nauticum : sed arbitrabar sustineri remos, cum inhiberi essent jussi remiges. Id non esse ejusmodi, didici heri, non enim sustinent sed alio modo remigant: idab inoxfl remotissimum est, Cic. ad Att. 13, 21, 3. Cicero himself has used the term in the incorrect signif. here found fault with. Ut concitato navigio, cum remiges inhibuerunt, retinet tamen ipsa navis motum et cursum suum, inter- misso impetu motuque remorura, Cic. de Or. 1, 33, 153. In the follg. passages it is used in its proper acceptation : cum di- vellere se ab hoste cupientes, inhiberent Rhodii, Liv. 37. 30, 10 : ite cessim inhi- bete remis, et a bello discedite, Just. 2, 12 : Tyrii inhibentes remis aegre evellere navem quae haerebat, Curt. 4, 4 : retro navem inhibere, Liv. 26, 39, 12 : post- quam inhibent remis puppes et rostra ed- ucunt (al. rerai), Luc. 3, 659. B. Transf, To restrain, kinder, pre- vent, inhibit : impetum Victoria inhibere, Liv. 39, 21, 10: facinus, . Petr. 108.— (/?) Ab aliqua re: a turpi mente inhibere pro- bro, Catull. 91, 4. — (y) Quominus : nee ta- men potuit inhibere (Cato), quominus Ro- mae quoque ponerentur (statuae), Plin. 34, 6, 14. — (<5) c. inf. : inhibentur rectum agere cursum, Plin. 2, 16, 13 : inhibenda tamen est (mater mori), Sen. Here. Oet. 1030. II. To set in operation, to practice, per- form-, use, employ : istoccine hie pacto po- test inhibere imperium magister, Plaut. Bac. 3, 3, 43 : utrum Fontinati an Libero imperium te inhibere mavis ? id. Stich. 5, 4, 17 : ut eadem inhiberet supplicia nobis, Cic. Phil. 13, 18, 37 : imperium in deditos, Liv. 36, 28, 5 ; id. 3, 50, 12 : neque animis ad imperium inbibendum imminutis, id. 3, 38. 1 : coercitionem inhibenti (al. feren- ti), Liv. 4, 53, 7 : lacrimas, Curt. 10, 6 ; (* ?) : inhibito snlubriter modo nimiae po- testatis, Liv. 3, 59, 1 ; id. 37, 51, 4. inhibit!©! onis,/ [inhibeo] A restrain- ing : remigum, a rowing backward : inhi- bitio autem remigum motum habet, et vehementiorem quidem remigationis, na- vem convertentis ad puppim, Cic. Att. 13, 21, 3 ; v. inhibeo. inhlbituSi a, um, Part., from inhibeo. inhibrae, v. inebrae. in-hinnio. "i, v. n. 4. [1. in-hinnio] To neigh at: puellis, Prud. in Symm. 1, 57. in-hiO> avi, atum, v. n. 1. [1. in-hio] I. To stand open, to gape, said of the mouth : A Lit.: ora inhiasse luporum, Stat. Th. 1, 626. B. Trop., To stand with open mouth, to gape : inhians Cerberus, Virg. G. 4, 483 : attonitis inhians animis, id. Aen. 7, 814. H, To open the month wide, to gape at any thing : A. Lit.: Romulus lactens uberibus lupinis inhians, Cic. Cat. 3, 8, 19 : gazis inhians, Sen. Here. fur. 166 : praedae, Val. Fl. 2, 531 : pecudumque re- clusis pectoribus inhians, 6pirantia consu- I lit exta, Virg. A. 4, 64. B. Transf.: hereditatem alicujus, Plaut. Stich. 4, 2, 25 : aurum, id. Aul. 2, 2, 17 : mortem alieuius, Caecil. ap. Gell. 2, 23. 10 : dictis, Val. Fl. 5, 469 ; Suet. Ter. 1. in-hiscOj "• "• 3., i. q. inhio : inhisco enxaivw, Gloss. Philox. mhontstamentum. 1. «• [inhon- estoj Dishonor, disgrace, sharne : pueritia tua adolescentiae tuae inhonestamentum fuit, Gracch. ap. Isid. Orig. 2, 21 ; App. Apol. p. 385 Oud. in-honcstas. atis, / [inhonestus] Dishonor, disgrace : Tert. adv. Marc. 5, 5 Jin. ; id. adv. Jud. 14. lnhonestatio, onie. / [inlionesto] A dishonoring, Hier. iNHO inhoneste» <"'''■, v. inhonestus. lllhoiicsto- avi, atum, v. a. 1. [in- honestus] To dishonor, disgrace : palmas adeptas, Ov. Tr. 4, 8, 19. ln-hdnestuS) a, um, adj. [2. in-hon- estus] I. Dishonorable, disgraceful, shame- ful: homo turpissimus atque inhonestis- simus, Cic. Rose. Am. 18 : ignota matre inhonestus, Hor. S. 1, 6, 36 : vita, Sail. C. 20, 9 : exitus nobis non inhonestus, in- glorious, Prop. 2, 20, 58 : mors, id. 2, 7, 89 : vulnus, Virg. A. 6, 497 : hostes in- honesta vulnera tergo accipiunt, Ov. F. 2, 211: — nihil injustum atque inhonestum, Cic. Dom. 41 : quid hoc joco inhonestius, more indecent, Val. Max. 7, 8, 9 : inhones- tissima cupiditas, Cic. Quint. Fr. 1, 6 extr. II. Unseemly, ugly, filthy, nasty : homo. Ter. Eun. 2, 3 L 65 ; id. ib. 5, 4, 16. m-honorabilis- e . aa J- [ 2 - in-hono- rabilis] Uithouored : Tert. adv. Marc. 3. 17. lnhdnoratusj a. um i P"< v - inhouo- ro, ad^fin. in-hononficus, a, um, adj. [2. in- honoriticus] Not honorable, dishonorable : factum dictumque, Sen. Const. Sap. 10. mhdndriSi e, adj. [2. in-honorus] Un- honored, without honor: ipse quoque non inhonoris hoc labore, Jul. Val. res gestae Alex. M. 1, 35 ed. Mai. in-hdnorOj avi, atum, v. a. 1. [inhon- orus] To dishonor, Tert. Res. earn. 10, et Fug. in persec. 5. — Hence inhonoratus, a, um, Pa.: I, Unhon- ored, disregarded : vita inhonorata et in- gloria, Cic. Tusc. 3, 34, 81 : inhonoratior triumphus, Liv. 33, 28, 8 : inhonorata dea, i. e. to whom no incense or offerings are brought, Ov. M. 8, 280. II, Unrewarded: aliquem inhonoratum dimittere, Liv. 37, 54, 9 : omnium Grae- ciae gentium inhonoratissimi, id. 35, 12, 4 : societas, Flor. 2, 8 ; so Ov. M. 13, 41. in-hdndrUSj a, um, adj. [2. in-hono- rus] Without honor,-not respected or esteem- ed, of no account, inconsiderable : civita- tes, Plin. 5, 30, 33 : pomum, id. 15, 24, 28 : Hercules, to whom no divine honors are paid, id. 36, 5, 12. II. Unsightly, ugly: fades, Sil. 10,391 : signa, Tac. H. 4, 62. IQ-horreOj u 'i "• "• 2. [1. in-horreo] To stand on end, stand erect, bristle : I, Lit.: hand secus, quam vallo septa in- horreret acics tenentes, Liv. 8, 8, 10 : spi- cea jam campis cum messis inhorruit, Virg. G. 1, 314. B. To have a tremulous motion, to quiv- er, shake, shudder (like the ends of bris- tles sticking up) : pennis agitatus inhor- ruit aer, Ov. Pont. 3, 3, 9 : inhorruit ae- ther, Luctificum clangente tuba, Val. Fl. 3, 348 : unda tenebris inhorruit, Virg. A. 3, 195 : frigida pellis inhorrebat rictum, a false reading, for in ore jacens rictum, Lucr. 6, 1194 ; v. Forbig. ad h. 1. C. To cause to bristle up : aper inhor- ruit armos, Virg. A. 10, 711. II, TranBf., To tremble, shake, shudder with cold, fear, horror : cum primu m aliquis inhorruit et ex horrore incaluit. Cels. 3, 12 : inhdrrui frigore, Petr. 17 : in severitatem alicujus, Cic. fr. ap. Non. 423, 6 : domus principis inhorruit, Tac. A. 11, 28 : tenui exceptus inhorruit aura, Stat. Th. 1, 309. in-hoXTeSCO» "- "■ 3. To send forth sharp points, to rise erect, to bristle tip : I, Lit. : gallinae inhorre6Cunt edito cvo exeutiuntque sese, Plin. 10, 41, 57 : inhor rescit mare, Pac. ap. Cic. de Div. 1, 14. 24 : frigoris impatientia papilioneo villi* inhorrescunt, Plin. 11, 23, 27 : inhorres- cens mare paulatim, Curt. 4, 3 med. : tri- folium inhorrescerc et folia contra tern- pestatem subrigere, Plin. 18, 35, 89 : Atlun nemoribus inhorrescit, Sol. 24. II. Transf., To tremble, shake, skiver : A, With fever : Cels. 3, 12 med. : frigida potio inutilis est iis qui facile inhorres- cunt, id. 1, 3. — With cold : aer nivibus et glacie inhorrescit, App. de Mund. p. 295 Oud, B, To quake, shudder, with fear, hor- ror : App. M. 5, p. 376 Oud. : inhorrescit vacuiB, Tac. H. 3, 85 : — adeo rebus accom- modanda compositio, ut asperis asperon etiam numeros adhiberi oporteat et cum dicente aeque audientem inhorrescere, INHU Quint. 9, 4 med.: severitatis vim, Aurol. Vict. Cues. 24. inhortatus, »i um, P a > from inhor- ln-hortor; nt " 9 sum. v. dep. 1. [l. in- hortorj To incite, instigate to a thing : alicui, App. M. 8, p. 553 Oud. : alicui ca- ir:s, to st'J. on, App. M. 8 med. — Hence inhortatus, it, uin, Pa., with pass. signif., Instigated, set on : canes in eorum • \itium inhortati, App. M. 9, p. 662 Oud. in-hospitalis, e, adj. [2. in-tyispita- !s] Inhospitable : I. Lit: Caucasus, [lor.Od. 1,22,6: litus, Plin. Pan. 34 extr. : remnim, Sen. Trond. 215. II. Trop. : Pontus Euxinus ante» al) inhospitnli feritate Axenos appellatus, I'lin. praef. 6. B. Of a tree that does not admit of in- grafting : rcliqua observatio, nc tissura in nodotiat: repudint quippe advennm in- hospitalis duritia, Plin. 17, 14, 24. — Hence, Adv., inhospitaliter. Inhospitably: Tert. adv. Marc. 4, 24. inhospitalitas* atis, /. [inhospita- lis] Inhospitality : ut inhospitalitns sit opi- nio vehemens, valde iugiendum esse hos- pitem, Cic. Tusc. 3, 11. in-hospitus, n, urn, adj. [2. in-hospi- tusj Inhospitable: tccta. Ov. M. 15, 13: Svrtis. Vin; A 4 41 saxa, id ib. 3, 62' deserta et inhospita tesqua, Hor. Ep. 1, 11. 19. II, Tro p. : terra inhospita Baccho, Sil. 1,237. — Subst, inhospita, orum, n. //inr., Inhospitable regions : tanta inter in- hospita, id. 4. 753 : per inhospita ducere \ itain, id. 6, 308. lllhostus, a. UIB, adj. [1. in-hostis] Hostile: sibi inhostus (al. sibi ipse hos- ti*), Tae. H. 2, 31 : pax inhosta (al. inhon- BHt'i), id. Ann. 15, 25. lllhumanatio, 6nis, /. [inhumano] A being made man, incarnation: unigen- ni Dei Filii, Imp. Just. Cod. 1. 5 and 6 Jin. inhumano- 1. »• "■ [L. in-humanus] I'n make hitman, make man. — Hence in h n man situs, a, urn, Part., Made man, incarnate: Jesus Christus inhuman- :itus sive homo factus est, Imp. Just. Cod. 1, 1. ti. inhumane, adv., v. inhumanus, adfin. Ulhumanitas. atis, /• [inhumanus] Inhumanity : 1. Inhuman, conduct, sav- ngcucss, barbarity: crudelitas inhumani- tasqite, Cic. Verr. 5, 44, 115; id. Deiot. 12, 32. II. Want of good breeding: A. Incivil- ity, impoliteness : quod ego non superbia neqiie inhumanitate faciebam, Cic. de Or. 1,22.99; so id. Phil. 2, 4.8. B. Uukindness, disobligingness: opp. to officiosus. Cic. Mur. 4, 9. C. •Surliness, churlishness : importuni- tas nutem et inhumanitns omni aetati mo- lesta est Cic. Sen. 3. D. Niggardliness : non amat profusas epulas, sordes et inhumanitatem, Cic. Mur. 36, 76. mhumamtcr, adv., v - inhumanus, ad Jin. _ in-humanus. «. urn, adj. [2. in-hu- manus] Not suitable to the human condi- tion, that does not befit a human, being: I, Inhuman: A. Rude, savage, barbarous: quia tarn fuit durus et ferreus, quis turn inhumanus, qui non illorum miscria com- inoveretur, Cic. Verr. 2, 5, 46, 121 : vox, id. Kin. 3. 19, 64 : ecelus, Liv. 1, 48, 7: crudelitas, id. 21, 4, 9 : via, covered with .corpses, Tac. H. 2, 70 : securitas, that en- joyed itself during the slaughter, id. ib. 3, 83 : testamentum, cruel, unjust, Cic. Verr. 2. 1. 42. 17. 33. Unpolished, uncivil, unmannerly, ill- bred, churlish, discourteous : quis contu- niacior, quis inhumanior, quis superbior, Cic. Verr. 2, 4, 4 fin. : moderati nee dim- files, nee inhumani senes, id. Sen. 3, 7 : at hoc idem si in convivio faciat inhuma- nus videatur, ill-bred, id. Otf. 1, 40, 144 : agrestis et inhumana negligentia, id. ib. 36, 13(1: homo inhumanissimus, Ter. Ph. 3, 2, 24 : inhumauae aures, uncultivated, Cic. de Or. 31 : inhumnnum negotiiim. id. Sen. p. Red. 6. II. Superhuman, gad-like : mensa, App. M. 5 ante med. p. 334 Oud.— Hence, 1. inhumane. ,i h: Inhumanly, sac- I N I M agely. cruellij : inhumane feceris, Cic. Off 3, 6, 30 : muta (oratio), Naz. Pan. nd Const. 16. — Camp. : inhumauius dicere, Cic. Amic. 13, 46. 2, inhiimaniter, adv. Uncivilly, discourteously : me miratum esse istum turn inhumanitcr fecisse, ut etc., Cic. Q. Fr. 3. 1,6,21. inhumatus- ", utn [2. in-humo] Not inhumed, uuburied : is cum esset projec- tile inhumatus, Cic. Div. 2, 69, 143 : cor- pora, Virg. A. 11, 22: funus, Luc. 7, 820. in-humcctus. a, um, adj. [2. in-hu- meetus) Not moist: corpus, Coel. Aur. Acut. 2, 37 med. ln-humlgfOi »• «■ 1- [1- in-hutnigo] To moisten, wet : campum totum, Liv. Andr. ap. Non. 62, 22. in-humo ' ■' 1- [1. in-humo] To bury in the ground, cover with earth, inhume: taleas, Plin. 17, 18, 30, 130. in-lbi) adv. [1. in-ibi] Therein, there: I. Lit., of place, In that, in that place, in that matter: superbia nata inibi esse vide- tur, Cic. Agr. 1, 7, 20: marsupium habeat inibi paulum praesidii, Plaut. Pers. 1, 3, 45 : inibi iisdem laudibus non invenuste lusit, Cell. 17, 12, 13. II. Transf, of time, Nearly, almost, on the point of: cum eum inibi mors occu- paret, when he was on the point of dying, Gell. 1, 3 in. — B. Inibi est, for in eo est It is near at hand, about to happen, will soon take place: quod sperare debemus aut inibi esse aut jam confectum, Cic. Phil. 14, 2, 5 : liberne es ? non sum ; ve- nim inibi est Caccil. ap. Non. 124, 23. ln-ldonee, adv. [1. in-idoneus] Fitly, suitably: App. M. 4, p. 300 Oud. Prob. a false rending for idonee. miens- Part., v. ineo. inlg'Ot e ?'. actum, i). a. 3. [1. in-ago] 1. To drive into or to a place : apud ali- os extcritur seges grege jumentorum in- acto, Var. R. R. 1, 52, 2 : in stibula, id. 2, 2, 15 : equum in oves, Front ad M. Caes. 2, ep. 15 ed. Mai. : feras ad nocendum, Sen. Ep. 103: navem Romam, Front B. Parth. p. 203 ed. Mai. II, To throw or thrust any where : anus repentino pulsu nutantem ac pendulum praeceps inegit, pushed him down, App. M. 4 ante med. p. 265 Oud. inimicalis. c > adj. (inimicus] Inim- ical, hostile : stimuli, Sid. Ep. 1, 3. inimicc, adv., v. inimicus, adfin. inimiciter. adv., v. inimicus, adfin. mimicitia. "e,/. [inimicus] Enmity, hostility : Plur., capere inimicitias in ali- quem, Ter. Ph. 2, 3, 23 : suscipere, Cic. Fam. 2, 18, 2 : intercedunt mihi inimi- citiae cum aliquo, id. Coel. 13, 32 : erant ei veteres inimicitiae cum Rosciis, id. Rose. Am. 6, 17 : inimicitias insitas habe- re et gerere cum aliquo, id. Font. 11, 23 : inimicitias subire, id. Verr. 2, 5, 71 : de- nuntiare alicui, id. Flacc. 1, 2: exstingue- re, Cic. prov. Cons. 9, 22 : inimicitias suas donare reipublicae, id. Fam. 5, 4, 2 : inimi- citias suas temporibus reipublicae permit- tere, id. Sest. 33, 72 : inimicitias habere con- ceptas ex aliqua re, Caes. B. C. 3, 16 : exer- cere cum aliquo, Sail. C. 49 : contrahere, Quint. 7, 1 med. : inimicitias privatas ulcis- ci, Tac. A. 3, 12 : inimicitias fovere, id. ib. 11, 6. — Sing. : inimicitia est ira ulciscendi tempus obscrvans, Cic. Tusc. 4, 9,21 ; Enn. ap. Gell. 19, 8, 6 ; Nonn. 129, 26 : cum eo reveni ex inimicitia in gratiam, Plaut. Stich. 3, 1, 8. inimicc »• «- 1. [id.] To make ene- mies, to set at variance : et miseras inimi- cat urbes, Hor. Od. 4, 15, 20 : hostiles in- imicant classica turmas, urge on to fight, Stat. Th. 2, 419. In Cic. Att. 2, 19, 4, we should read minitatur. inimicus, a. um, adj. [2. in-amicus] Unfriendly, hostile, inimical : I. Quod eos infenso animo atque inimico venisse dicatis. Cic. Verr. 2, 2. 61, 149 ; id. Phil. 10. 10. 21 : inter omnia inimica infestaque, Liv. 22, 39, 13 : Clodius inimicus est no- bis, Cic. Att 2, 21, 6 ; id. ib. 11, 10. 2. B. Of inanimate things, Hurtful, inju- rious : raphani dentibus inimici, Plin. 19, 5. 26, 86 : naves accipiunt inimicum im- brem, Hor. S. 2, 4, 53 : maritare ulraos, nisi validas inimicum (est), Plin. 17, 23, 35, 203. — Comp. : nee quidquam inimi- in i a cius orationi versibus. Cic. Or. 57, 197 ; id. Fam. 3, H, 9. — Sap. : brassica stoma- cho inimicissima, Plin. 20, 9, 38. C. Like hoetilis : nomina, Virg. A. 11, 84 : tela, id. ib. 11, 809 : insigne, spoils of a vanquished foe, id. ib. 12, 944 ; id. ib. 10, 295. II. Subst, inimicus, i. m.. An enemy, foe : Cic. Verr. 2, 2. 24, 58 : quis plenior inimicorum fuit C. Mario, id. prov. Cone. 8, 19: aliquem inscctari tamquam inimi- cum et hostem, Liv. 39, 28, 13 : — inimica, ae, /. : cujusquam inimica, Cic. Coel. 13, 32. — Sup.: animorum motus inimicissimi mentis vitaeque tranquillae, Cic. Tusc. 4, 15, 34 : ubi vidit fortiesimum virum ini- micissimum suum, ccrtissimum consu- lem, id. Mil. 9, 25. B. Inimicus, in jurid. lang., means, aft- er a divorce, the husband, in respect to the wife : Tryphon. Dig. 23, 3, 78 med — Hence, Adv., X. in l mice, In an unfriendly manner, hostilely, inimically: vide quam tecum again non inimicc, Cic. Phil. 2, 14, 34 : insectari aliquem, id. de N. D. 1, 3, 5. — Comp. : infestius aut inimicius consu- lere (al. iniquius), Liv. 28, 29, 8. — Sup. : in- imicissime contendere, Cic. Quint. 21, 66. 2. inimiciter, adv., Hostilely, inim- ically: jnimiciter accensus, Ace. ap. Non. 514, 22: commoti inimiciter, Claud. Qun- drig. ap. Gell. 3, 8, 8. m-imitabllis, e, adj. [2. in-imitabi- lis] That can. not be imitated, inimitable : quaedam sunt inimitabilia, Quint 10, 2, 19 : nuctoritas, id. 8, 3 med. : mellis in- imitabilis humanae rationi sapor, id. 1, 10, 7 : morum dulcedo, Veil. 2, 97. m-initiatus. a, «m, adj. [2. in-initia- tus] Not begun : ininitiato substantiarum cardine (alii: in initiato), Claud. Mamert Stat. anim. 1, 23. ln-intelllgibllis, e, adj. [■>. in-intel- ligibilis] Unintelligible, incomprehensible : dei splendor, Ambros. Off. 1, 14. in-interpretabiliS) e, adj. [2. in-in- terpretabilis] Inexplicable: nomen, I'ert. adv. Val. 14 : sermo, Vulg. Hebr. 5, 71. in-interpretatus, ». »m, adj. [2. in-interpretatus] Uninterpreted, unexplain- ed : ininterpretatum (al. non interpreta- tum), Hier. Ep. 29, 4. in invcntlbllis, e, adj. [2. in-inve- nio] Not to be found out, inscrutable : ■ Tert. adv. Hermog. 45. in - invcstigabllis. c, adj. Un- searchable, Tert. adv. Hermog. 45. m-invicem, adv. Not by turns, con- tinually : Not. Tir. p. 84. lnique. adv., v. iniquus, adfin. iniquitas, atis,/. [iniquus] Unequal- ness : l t Lit.: A. Uvevenness, of the ground : iniquitas loci, Caes. B. G. 7, 45 : in talibus iniquitatibus locorum, Liv. 38, 22 3. B. Inequality, of weight : ponderis, App. M. 7, med. p. 481 Oud. C. Ezcessivencss, that exceeds one's strength : opens, Col. 2, 4, 6. II, Trop.: A, Unfacorablcncss, ait- verseness, difficulty, hardness : in tanta re- rum iniquitate, Caes. B. G. 2, 22 /i«. .- Vm- porum iniquitate pressi, Liv. 35, 16, 11 .- temporis, Curt. 7, 7: propter iniquititem temporum, Cic- Rose. Am. 1, 1 ; so id. ib. 29. B. Unfairness, injustice^ unreasonable- ness: aequitas, temperantia, fortitudo ccr- tant cum iniquitate, luxuria, ignavin. Cic. Cat. 2, 11, 25 : praetoris iniquitas. id. Quint. 2, 9 : ill tanta hominum pi rlidia et iniquitate, id. Fam. 1, 2, 4 ; id. Verr. 2, 3, 89, 207 : iniquitates potestatum, Plin. 28, 8, 27: Vespasiaoo ad obtinendas iniqui- tates haud perinde obsttnante, unreason- able demands in the shape of taxes, Tac. H. 2, 84 : exitii, id. Am. 16, 17 : summae in- iquitatis se condemnari debere, would ren- der himself guilty of the highest injustice, Caes. B. G. 7, 19 : quae si vobis non pro- babuntur vestram iniquitatem accusatote, your unreasonable, demands, Cic. de Or. 1, i 48, 208 ; id. Caec. 23, 65. iniquo. "■ "• 3- [iniquus] Tc render ! unfavorable : aequum animum alicui, La- [ her. ap. Non. 126, 31. iniCUUS, n . «m. ad J- I s - in-aequus] Un- equal: J, Lit.: A. Uneven, not Itril. steep: nuppis inflictn vado dorso dum pendet 80U INIT iniquo, Virg. A. 10, 303 : loco iniquo sub- eundum erat ad hostes, Liv. 2, 31, 41 : as- census, id. 28, 16, 7. — Comp. : in locum iniquiorem progredi, Caes. B. G. 2, 10 : haeret Hylas lateri (Herculis) pas9usque moratur iniquos, greater than his own, Val. Fl. 3, 486. B, Not of the right measure, too great or too small: iniquae heminae, Pers. 1, 130 : pocula iniqua, too large, Seren. Sam- mon. 37 : iniquo pondere rastri, too heavy, Virg. G. 1, 164 : sol iniquus, too hot, id. A™. 7, 227 : inerum, taken immoderately, Val. Fl. 3, 66. II. Trans f. : A. Unfair, unjust : quam iniqui sunt patres omnes in adoles- Centes judices, Ter. Heaut. 2, 1, 7 : cui praeripere destinatam gloriam valde est iniquum, Cic. Har. resp. 3, extr. : pacem vel iniqua conditione retinere, id. ad Att. 8, 11, D. 6 : quid hoc iniquius dici potest, id. Quint. 2, 8 : Parcae iniquae, Hor. Od. 2, 6, 9. B. Inimical, hostile, adverse : iniquum esse in aliquem, Ter. Hecyr, 3, 5, 25 : hom- ines natura asperi atque omnibus iniqui, Cie. Piano. 16, 40 : animo iniquissimo in- festissimoque aliquem intueri, Cic. Verr. 2, 5, 55, 144 : obscurius iniqui, id. Fam. 1, 5, 6, 2 : sermones, id. ib. 1, 9, 20 : vultu iniquo spectare, with an envious, spiteful look, Ov. A. Am. 1, 313.— Subst. : tui" in- iqui, Cic. Plane. 16, 40 : nonnulli nostri iniqui, id. ib. 23, 57 : mei, id. Fam. 11, 27, 7. C. Hurtful, injurious: tributum iniquo suo tempore imperatum. Liv. 2, 23, 5 : vina iniqua capiti, Plin. 13, 4, 9 : casus, Virg. A. 6, 475. B. Unwilling, impatient, discontented : iniquo animo pati, Ter. Eun. 2, 1, 6: ini- quo animo ferre aliquid, Cic. Tusc. 2, 2, 5 : iniquissimo animo mod, id. Sen. 23, 83 : iniquae mentis asellus, Hor. S. 1, 9, 20 : so, coelestes iniqui, ungracious, -un- kind, Ov. Her. 8, 87 : iniquissimus locus, Col. 3, 3, 12. E, Unsuitable : nam hoc paene ini- quum est Comico choragio, is altogether at variance with comedy, Plaut. Capt. prol. 61. — Hence, Adv., iniqu.e: J. Lit, Unequally: praedam diMidere, Aur. Vict. vir. illustr. 23: quam linique .comparatum est, Ter. Ph. 1, 1, 7; Quint. Bed. 9, 6, p. 194: numquam vidi iniquius certationem com- paratam, i. e. where tike parties were more unequally matched, Ter. Adelph. 2, 2, 3. II. Trop.-: A. fjmfairly, unjustly : ex- pnlsi inique, Cic. Dom. 33 : inique causari aliquem, Hor. Epod. 1, 14 : inique an jure nccepis8ent, Liv. 29, 48. B. Unfitly, unsuitably : etsi inique Cas- torem cum Domitio comparam, Cic. Dei. 11. 31 : jam hoc prope iniquissime com- paratum est, quod, etc., id. Claent. 21, 57. C. Not patiently, indignandy .: aliquid inique ferre, Lact. 6, 4 med. .-: aliquid ini- quissime ferre, Suet. Caes. 45. initalia, um, n. plur. [initium] [Open- ing or initial ceremonies : initalia Cereris adiit (al. initialia and inter alia Cereris templum). Capit. Marc. Aurel. 27. initlaliSi e, adj. [id.] Initial, incipi- ent, original: I, Elementorum origo iaai- fialis, App. M. 4, post med. p. 303 Oud. : saeculorum progenies, id. 11, p. init. p. 761 Oud. : controversiae status, Aggen. in Front, de limit, p. 63 Goes. JI, Subst.: initiales, ium, Those who first assembled together in a collegium, Inscr. ap. Marin. Iscriz. Alb. p. 12. In Murat. Inscr. 42. 4, as proper names. initiamcnta* orum, n. plur. [initio] An initiation into secret-rites : sapientiae, 5en.'Ep. 90 med. initiatlO, onis, /. [id.J |. An initia- tion, consecration, or admission to sacred mysteries, App. M. 11. II. A participation in sacred rites: Kleusiniorum sacroruna, Buet. Ner. 34. initiator) or ' 6 i m - [' Part., from ineo. initUS, >> 9 > I»" [ineo] A coming in, en- trance: I. Lit.: A. Approach, arrival: Lucr. 1, 13. B. A beginning, commencement : mo- vendi, Lucr. 1, 384 : motus, id. 2, 269. II. Copulation : Ov. F. 4, 94 : sues ini- tum matutinum nppetere, Plin. 8, 44, 69. injCCtlO, onis, /. [injicio] I, A laying ««: manus, a laying on of the hand, an act by which one takes possession of a tiling belonging to him without a judicial decision : patri in fllium, patrono in liher- tum manus injectio sit, Quint. 7, 7 fin. : aeris confessi debitique jure judicatis tri- ginta dies justi sunto ; post deinde manus injectio esto, Lex XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45. B. Transf. : habebat secum vera bona, in quae non est manus injectio, Sen. Const, sap. 5. II, Trop. : A. An instigation, sugges- tion : Satanae, Tert. de pudic. 13 in. B. An objection : Tert. ad Hermog. 10. injcctlbnale, is, n. [injectio] (lit., neut. of injectionalis, e, sc. remedium) A clyster, injection : Theod. Prise. 4, 8 ; so Octav. Hor. 1, 5. injectivns, a, um, adj. [injicio] in- INJI jectivus status est generalis. Nam sive de possessione, sive de fine controversia nascatur, per hoc repetitio justa injusta- que injicitur, Aggen. in Frontin. de limit, agr. p. 63 Goes. injectO) av '. «turn, 1. v. fr. a. [id.] To lay on, apply : dextram, Stat. Th. 9, 133. injCCtllS) a . um . Pa., v. injicio, ad fin. injectus, us, m. [injicio] A throwing or casting on or over: I, Lit. : aliquem opprimere injectu multae vestis, Tac. A. 6, 56: pulveris, Plin. 11, 17, 18. — B. A laying on : secutus, qua trahebat vestem unguium levi injectu, Plin. 8, 17, 21. II. Transf., A putting in: aniini in corpora, Lucr. 2, 740. inj exit for injecerit, v. injicio, ad in it. injicio. jeci, jectum, v. a. 3. [1. in-ja- cio] (inicit for injicit, Sil. 10, 571 : inici for injici, Jul. Val. res gest. Alex. M. 1, 65 ed. Mai. : endojacito for injicito, (* Leg. XII. Tab. ap. Fest. in struere) ; injexit for in- jecerit, Plaut. Pers. 1, 2, 18) To throw, cast, or put in or into : I. Lit. : A. Quum mea domus ardebat ignibus injectis, Cic. Pis. 11, 26 : ignem castris, Liv. 40, 31, 9 : se- men, Plin. 18, 18, 48. — Hence, injicere se, to throw or fling one's self any where : se in medios hostes, Cic. Dom. 24, 64 : se in ignem, Ter. Andr. 1, 1, 113: se morti, Virg. A. 9, 552 : se flammae, Plin. 8, 40. 61. B. To throw on, upon, or at any thing, to throw over any thing : pallium injice in me hue, Plaut. True. 2, 5, 26 : eique lane- um pallium injecit, Cic. N. D. 3, 34, 83 : togam ex integro, Quint. 11, 3, 156 : bra- chia collo, Ov. M. 3, 389 : securim alicui, Cic. Mur. 24, 48 : pontem, Liv. 26, 6, 2 : eo super tigna sesquipedalia injiciunt, Caes. B. C. 2, 10 : taedas ad fastigia tec- torum, Val. Fl. 2, 235 : manicas alicui. Plaut. Capt. 3, 5, 1 : frenos alicui, Cic. Phil. 5, 9 : catenas alicui, Cic. Verr. 5, 41, 106: — injicere manum alicui, to lay one's hand on, to take hold of any one, in order to make him stand still, Petr. 145. — Esp. in a jurid. sense, to seize, take possession of, as one's property, without a previous judicial decision (which was permitted, e. g. to a master on meeting with his run- away slave ; v. injectio) : virgini venienti in forum minister decemviri manum in- jecit, serva sua natam esse, Liv. 3, 44, 6. — So too in summoning before a judge : ubi quadruplator quempiam injexit (injece- rit) manum, Plaut. Pers. 1, 2, 18 ; id. Pseud. 2, 2, 47. II. Trop. : A. To bring into, inspire, infuse, occasion, cause: injicere tumul- tum civitati. Cic. Cat. 3, 3, 7 : alicui for- midinem, id. Verr. 2, 3, 28, 68 : spem, id. Att. 3, 22, 1 : terrorem mortis, id. Fin. 5, 11. 31 : religionem, id. Caec. 33, 97 : scru- pulum, id. Cluent. 28, 76 : alicui mentem ut audeat, id. Mil. 31, 84 : cuipiam cogita- tionem de triumpho, id. Att 7, 3, 2 : cu- ram, ne, Liv. 27, 4, 2 : alacritatcm et stu- dium pugnandi exercitui, Caes. B. G. 1, 46 : metum alicui in pectus, Plaut. Cas. 3, 3, 26 : certamen, to give occasion for, Liv. 34, 4, 14 : cunctationem, to cause delay, id. 35, 25, 5 : arma regnis, i. e. bellum in- ferre, Stat. Th. 1, 241 : frustrationem, to produce deception, confusion, Plaut. Am. 3, 1, 15: se injecturos vobis causam de- liberandi, to furnish, Cic. Caec. 2, 4. B. Of the mind, with se, To throw it- self upon, dwell upon, reflect on : in quam se injiciens animus, etc., Cic. N. D. 1, 20. C. Manus injicere, ace. to I. B, To seize upon, take possession of, exercise power over: animus sacer et aeternus est, et cui non possint injici manus. Sen. Consol. ad Helv. 11 extr. : quieti ejus injeci manum, / have torn him away from his repose, Plin. Ep. 10, 19, 2: injecere manum Parcae, Virg. A. 10, 419. B, Injicere, To throw out a hint, to cas- ually mention, suggest : Cic. Quint. 21, 68 : Bruto cum saepe injecissem de buo-n^oiq, Cic. Att. 16, 5, 3 : alicui nomen cujuspi- am, Cic. Dom. 6, 14 {Part., injiciendus . Cels. 5, 26, 23).— Hence injectus, a, um, Part., Thrown inor upon, thrown over, laid upon: I. Lit: injecta manu ferrea, Caes. B. C. 1, 58 : equo injectus fugit, Liv. 27, 32, 6 ; Cic. de Div. 1, 27, 57 : haec directa materia injec- ta contexebantur Caes. B. G. 4, 17 : Tur- INJU no injectae catenae, Liv. 1, 51, 8 : injeeti huraeris capilli, i. e. falling over her shoul- ders, Ov. M. 11, 770: raptim tunicas in- jectu8, procurrit cubiculo, App. M. 9 nnt. med. p. 6:31 Oud. II. Trop. : in hnnc flammam reccntcm injectum esse memini (ilium), Cic. Clu. :i(i, 79 : plaga injecta petitioni tuae, given, id. Mur. 23, 48: periculum mortis injec- tum, id. Caec. 29, 83. injUCUndC)"^"-. v - injucundus, ad fin. injucunditas, atis, /. [injucundus] / 'i/pn usualness : ne quid habeat injucun- ditatis oratio, Cic. N. D. 2, 55, 138. in-jacundus, a, urn, adj. [2. inju- CUndusj Unpleasant: minime nobis inju- cundus Jnbor, Cic. Fin. 1, 1, 3: rumor, id. Q. Fr. 3, 8. 4 : odor, Plin. 25, 7, 36 : vocis sonus, (Jell. 13, 20, 12: auctor, Quint. 10, I, 124. IX, Harsh, severe: adversus malos inju- cundus, Tac. Agr. 22. — Hence, Adv., injiicunde, Unpleasantly: res injucundius actae, Cic. Att. 1, 20, 1. in-judlcatnS) a, urn, adj. [2. in-judi- COl X, Uusenteuced, not formally tried by n judge: decern hominibus vitam eripis, indicta causa, injudicatis, indemnatis, Cato np. Cell. 13, 24, 12. II. Undecided: si injudicatum relin- qtlu, Quint. 10, 1 med. in-jugatus, ». ™. ad j- [-■ injugo] Not yoked, unyoked : taurus, Sid. Ep. 9, Hi in carm. in-jugisi p . adj. [2. in-jugis] Not yoked, that hits burneno yoke: X. Hostia, Macr. S. 3, 5 : boves, Fulg. Plane, de prisco serm. ii. 10 : injuges boves, qui sub jugo non fue- lint, Fest p. 84 Lind. II. Injuges versus, Verses in which no connecting particle occurs (as e. g. tectum HUgustum, ingens. centum sublime colum- nist Virg. A. 7, 117),' Diom. 3, 489. injunctio, onis, /. [injungo] An injunction, command : Sid. Ep. 9. 2. injunctUSi a, urn, Part., from injungo. in-junctus- a, um, aelj. [2. in-jungo] Not joined, not united: tideles injuncti, Tort. adv. Ux. 2, 2. in-jungo. xi, ctum, v. a. 3. To join, into something : I. Lit: A. To join Or fasten into : tignos in asseres, Liv. 44, 5,4: arborem scrobi, to set or plant into, Pall. Febr. 10, 1 in. So too without scro- bi : id. Pall. 1, 6 mcd. B. To join with, to join, unite, or attach to any thing : vineas et aggerem muro in- junxit, Liv. 37, 26, 8 : vineas moenibus, id. 5, 7, 2 : area injuncta domui, Jabol. Dig. 2, 57 : pondus, to hang on, Col. 6, 2, 7 : nutrienda sarmenta putator injungit, fastens on, i. e. does not cut off. Pall. 1, 6 med. — Hence, trans f. : injungere marem feminae, to put a male to a female, Col. 6, 37, 2. II. Trop.: A. To inflict, occasion, bring upon one any thing : civitatibus ac- ternam servitutem, Caes. B. G. 7, 77 : ali- cui novum laborem, Liv. 5, 4, 3 : alicui onus, id. 26, 35, 9 : alicui leges, id. 39, 37, 8 : injuriam a nobis repulsam aliis, id. 3, 65, 11 : delectus, Tac. Agr. 15 : tributum, id. Germ. 25 : sibi tormentum, to torment one's self, Plin. Pan. 86. B. To lay or impose upon as a burden ; to charge, enjoin : alicui munus comitio- rum habendorum, Liv. 3, 35, 7 : injuncta militia, Liv. 32, 3, 4 : quid a te mihi inju- cundius potuit injungi, quam, etc., Plin. Ep. 2, 18, 1 : mihi Bassus injunxerat lit ' etc., id. Ep. 4, 9, 4 : injungo mihi ut, I have determined, id. 10, 55 : alicui superlatio- ncm injungere, Val. Max. 6, 9 n. 12. injuratUS. a, um, Pa., v. injure ad fin. injuria; ae, /. [injurius] All that is (/ me contrary to justice and equity, inju- ry, wrong, violence : injuria ex eo dicta est, quod non jure fiat ! omne enim, quod non jure fit, injuria fieri dicitur : hoc gen- eraliter. Specialiter autem injuria dici- tur contumelia. Interdum injuriae ap- pellatione damnum culpa datum significa- tur : interdum iniquitatem injuriam dici- mus, Ulp. Dig. 47 tit. 10 : injuriae sunt, quae aut pulsatione corpus, aut convicio aures, aut aliqua turpitudine vitam cujus- piam violant, Auct. ad Her. 4, 25. 35. X, Lit: tibi a me nulla orta est injuria, Ter. Adelph. 2, 1, 35 : alienum est a sapi- INJU ente non modo injuriam cui facere sed etiam nocere, Cic. Fin. 3, 21, 7 : injuriam inferre, id. Off. 1, 7, 24 : injurias contume- liasque imponere, id. Verr. 2, 4, 9, 20 : in- juriam jacere et immittere in aliquem, id. Part. 4 : injuriam accipere ab aliquo, id. Div. Verr. 18, 60 : injuriam propulsare, id. Rose. Am. 50, 145 : injuriam defende- re, Caes. B. C. 1, 7 : condonare alicui, id. B. G. 1, 20 : persequi, id. ib. 7, 38 : ulcisci, id. ib. 1, 12 : injuriis onerare, Ter. And. 5, 1, 8 : — per injuriam, in an unjust manner, unjustly, Cic. Verr. 2, 3, 97, 226.— The abl. injuria is used adverb., Unjustly, unde- servedly, without cause: Plaut. Poen. prol. 37 : si me meis civibus injuria suspectum viderem, Cic. Cat. 1, 7, 17 : hoc horret Milo, ncque injuria, id. Quint Fr. 3, 8, 6. II. T ran at'.. Injurious, unlawful, or unjust conduct: j^. ; \ n Act., Injustice, wrong-doing : Plaut. True. 1, 2, 66 : quo- cunque aspexisti, ut ftiriac, sic tuae tibi occurrunt injuriae, Cic. Part. 2, 18 : ut meum jus tcneam et injuriam tuam per- sequar, id. Caec. 11, 32. 2. Pass. : pro veteribus Helvetiorum injuriis popuii Romani, Caes. B. G. 1, 30 : Sabinae mulieres, quarum ex injuria bel- lum ortum, Liv. 1, 13, 1. So too of dis- honoring, deflowering a virgin : ego me injuriam fecisse tiliae fateor tuae, Plaut. Aid. 4, 10, 64 ; id. Cist 1, 3, 32. _ B. An injurious act, injury, insult, af- front : in juriarum multam dicere, Plaut. Poen. 5, 5. 57 : injuriarum dicam alicui scribere, Ter. Ph. 2, 2, 15 : actio injuria- rum, an action for a personal injury or af- front, Cic. Caec. 12, 35 : agere injuriarum, Paul. Dig. 47 tit 10 : tencri injuriarum, Ulp. ib. 11 : injuriarum experiri, id. ib. fin. : injuriarum judicio convenire quem- piam, id. ib. 13. C. Unjust severity, harshness, rigor : (Alius) carens patria ob meas injurias, Ter. Heaut. 1, 1, 85 : paterna injuria, id. ib. 5, 2. 39. B. Revenge or punishment for injury infiicted : injuria consulis, etiam si justa, non tamen in magistratu exercenda, Liv. 42, 1, 12 : injuria caedis nostrae, Virg. A. 3,256. E. An unjust acquisition : injuriam ob- tinere, Liv. 29, 1, 17. P. A damage, harm, injury of any kind, even that which proceeds from inanimate things : ab injuria oblivionis aliquem as- serere, Plin Ep. 3, 5, 4 : pluviarum, Col. 11,3,7: ignis, id. 11,3, 7: frigorum, gran- dinum aut nivis, Plin. 13, 24, 47 : puellam vinculis onerat, ex quorum injuria deces- sit Just. 43. 2 : comparcre incolumem ac sine injuria, Suet. Aug. 14 : haerens injuria lumbis, pain, disease, Seren. Samm. 38, 452. injuries adv., v. injurius, a, um, ad fin. injuriOT) atus, sum, v. dcp. 1. [inju- ria] To do an injury, to injure : 1. Pers.: omne fortuitum citra nos saevit atque in- juriatur (a dub. reading), Sen. Const. 9. H, Impers. : plus victoriatum est, quam injuriatum, Tert. adv. Gnost 6. illjuriose. adv., v. injuriosus, a, um, ad Jin. injUl'lOSUS. a, um, adj. [injuria] Act- ing unjustly, injurious, wrongful, crimin- al: I, Lit: A.Injuriosiinproximos, Cic. Off. 1, 14, 44 : injuriosa et facinorosa vita, id. Leg. 1, 14, 40 : adversus patrem inju- riosior, Sen. contr. 2, 12 med. : genus hom- inum injuriosissimum, Hadrian. Imp. ep. ap. Vopisc. Saturn. 8. B. Hurtful, noxious: injurioso ictu vi- tem verberare, Plin. 17, 24, 37. II, Transf. : ventus, Hor. Epod. 17. 34 : pes, id. Od. 1, 35, 13.— Hence, Adv., injiiriose, Unjustly, unlawful- ly : qui in magistrates injuriose decreve- rant, Cic. Q. F?. 1, 1, 7, 2i.—Comp. : mer- catoribus injuriosius tractatis, Cic. Manil. 5, 11. — Sup. : aliquid in aliquem injurio- sissime cogitare, Aug. de quaest 83 n. 82. injurius. a, um. adj. [2. in-jus] That acts unlawfully, injurious, wrongful, un- just : si id succenseat, ipsus sibi esse in- jurius videatur, Ter. Andr. 2. 3, 2 : injuri- um est Cic. Off. 3, 23, 89.— Hence, Adv., injurie. Unjustly, unlawfully: injurie facere, Naev. ap. Non. 124, 31. — Sup. : aliquem injuriissime nominare, Amin. 16, 2/«. (Others read irrisive.) INN A in-jiiro. avi, arum, v. a. 1. [2. in-jurn] Not to swear: Inscr. opt. notae ap. Mar. Fratr. Arv. p. 70. in-juruSt a, um, adj. [2. in-jus] Thai acts unlawfully, unjust, injurious: im- pure, inhoneste, injure, illex, labes popuii, Plaut. Pers. 3, 3, 4. (Others read inju- rie) : injurum, perjurum, Fest. s. v. ; the earlier reading was, injurium, perjurium. 1. in-jussus- a, um, adj. [2. in-jubeo] Unbidden, voluntary, of one's own accord : 1. Lit: ut nunquam inducant auimum cantare rogati, injussi nunquam desinant Hor. S. 1, 3, 3 : puer, Luc. 7, 38 : injussac veniunt ad mulctra capellae, Hor. Epod. 16. 49. II, Transf., of things : injussaque tela vagantur, that fly from tiie soldiers' hands against their will, Luc. 6, 78 : injussa vi- rescunt gramina, Virg. G. 1, 55. 2. in-jussus. us, m. [2. in-jussusj used only in the abl.. Without command . populus Komnnus, injussu suo, nullo pac- to potest religione obligari, Cic. Balb. 15, 34 : injussu imperatoris, id. Sen. 20, 73 ; Liv. 3, 63, 5 ; very freq. in Livy. injuste. adv., v. injustus, ad fin. injustltta, ae, /. [injustus] I. In- justice, unjust proceeding : injustitiam in- ferre, Cic. Off. 1, 7, 23 : totius 8Utem in- justitiae nulla capitalior est, quam eorum, etc., id. ib. 13, 41. II. Severity, harsh proceeding : ego eum hinc ejeci injustitia mea, Ter. Heaut. 1, 1,82. in-justus. a, um, adj. [2. injustus] That is contrary to right and justice, un- just, wrongful, unreasonable, excessive, op- pressive, severe: J. Lit. : A. In gen., Un- suitable, excessive: onus, Cic. de Or. 10, 35 : foenus, Liv. 42, 5 : injustis collatum viribus hostem, unequal, Stat. Th. 6. 774. B. I n partic., Unjust: vir maleticus natura et injustu's. Cic. Tusc. 5, 20, 57 ; id. Flacc. 38, 97 : noverca, harsh, severe, Virg. E. 3, 33 : homine imperito nunquam quid- quam injustius, Ter. Adelph. 1, 2, 18. H. Transf. : A, Act. : Samnites Sidi- cinis injusta arma quum intulissent, Liv. 7, 29, 4: laedere vivos Livor et injusto carpere dente solet, with envious, mali- cious tooth, Ov. Pont. 3, 4, 73 : mare. id. Amor. 2, 11, 12 : est quidem injustus do- lor rerum aestimator. Sen. Troad. 545. B. Pass. : iracundia, Cic. de Or. 2, £0. 203 : id quam injustum in patriam . . . es- set, non videbat, id. Off. 3, 21, 82 : injus- tissima atque acerbissima incommoda, id. Fam. 5, 17, 1 : injustaque regna tenebat, unjustly gotten, Ov. M. 5, 277. — Injustum, i, 7t., subst, Injustice: jura inventa metu injusti fateare neccsse est, Hor. S. 1, 3, 111. Adv., injuste, Unjustly, unfairly, wrongfully: I, In gen.: morbus non in- juste terret, (* not without cause). Cels. 7, 3. II. I n partic: imperare alicui, Plaut. Capt 2, 2, 58 : in aliquem dicere. id. Bacch. 3, 3, 59 : alicui loqui, id. Poen. 5, 2, 77 : facis injuste si putas, etc.. Cic. Fl. 17, 41 : male et injuste facere, Nep. Them. 7. — Sup. : injustissime, Sail. J. 85, 43. in-laqueatUS; v. illaqueatus. in-larglO; v - a - 4. To bestow, grant: pecuniam inlargibo tibi, Cato ap. Non. 470, 27. inlex, v. illex. in-llCitator. oris, m. A buyer.pur- chastr, Fest. p. 84 Lind. inlicium. v - illicium. inlitteratus, ▼• iiHteratus. inldquibllis. e, adj. [loquor] Vet. In- terpr. Iren. Locum V. in Semivocalibus. inludia. v. iliudia. inlutus. v. \llotus. innabllis. e. adj. [2. in no] That can not be swum in : unda, Ov. M. 1, 16. in-narrabilis, e, adj. [2. in-narrabi- lis] That can not be related, indescribable .- soni, Lact carm. de Phoenic. 54 ex Ms. Voss. Not. Tir. p. 72 : narrabilis, innarra- bilis. in-nascibilis, e, adj. [2. in-nascibi- lis] That can not be born : virtus, 1 ert Praescript. adv. Haer. 46. in-nascor. atus sum, v. dep. 3. [1. in- nascor] To be born in, to grow or spring up in a place : I, Lit. : neglectis urenda filix innascitur agris, Hor. S. 1, 3. 37 : in- nataque rupibus altis robora, Ov. Utr. 7, INN! 37: eodem innati solo, quod incolunt, Just. 2, 6 : innata in cornibus cervi hede- ra, Plin. 8, 32, 50: calvitium uni tantum Hiiimalium homini, praeterquam innatum, excepting those that have it naturally, id. 11, 37, 47. H, T r a n s f. : non mini avaritia un- quam innata est, Plaut. Mil. 4, 2, 71 : in liac elatione animi cupiditas principatus innascitur, Cic. Off. 1, 19, 64 : insitam qunndam, vel potius innatam cupiditatem scieutiae habere, id. Fin. 4, 2, 4 : in ani- mis corum insitum atque innatum esse videtur, id. Verr. 2, 4, 48 : innata atque in- ■ita anteponantur assumptis atque adven- ..ciis, id. Top. 18, 69 : affectata aliis casti- tas, tibi ingenita et innata, Plin. Pan. 20, 2. in-nato, avi, atum, v. a. 1. [1. in-nato] To sioim or float in or upon a place : J, Lit : A. Homines flumini innatant, Plin. 8, 25, 38 : dulce vinum stomacho innatat id. 23, 22 : lactuca innatat acri post vinum stomacho, Hor. S. 2, 4, 59. — (/3) c. ace. : undam innatat alnus, Virg. G. 2, 451. B. To swim or float into: cum pisciculi parvi in concham hiantem inuataverint, Cic. N. D. 2, 48, 123.— Hence, C. To flow into : Nilus fecundus inna- tat terrae, Plin. 5, 9, 9 ; so Plin. Ep. 8, 17, 2 : innatat unda freto dulcia, the fresh wa- ter flows into the sea, Ov. Pont. 4, 10, 63. II. Trop. : A. Innatans ilia verborr.m facilitas, floating on the surface, superficial, Quint. 10, 7, 28. B. Of the hair. To float or flow : tenui vagus innatat unda Crinis, Val. Fl. 3, 525. in-naturalis. e, adj. [2. in-naturalis] Unnatural : amplexus, Sarisb. 1, 4, B. A. 1. in-natus, «> um, adj. [2. in-nas- corj Not born, xmborn : innatus Deus an- non et innata materia? Tert. adv. Her- mog. 5, 18. 2. innatus, a, um, Part., from in- nascor. in-navigablliS) «■ "dj. [2. in-navi- gabilis] V nnavigable : Tiberis, Liv. 5, 13, 1. ".n-navigx»! "• "■ 1- [1- innavigo] To sail toward any place : Mela, 2, 1 in. in-necto, exui, exum, v. a. 3. [1. in- necto] (innectier for innecti, Prud. Psych. 375) To tic, join, or fasten to, together, or about: J, Lit. : et paribus palmas ambo- rum innexuit armis, Virg. A. 5, 425 : tem- pora sertis, Ov. Tr. 5, 3, 3 : fauces laqueo, id. Met. 10, 378 : colla lacertis, id. ib. 11, 240 : brachia collo, Stat. Th. 4, 26 : ambos innectens manibus, id. ib. 1, 511 : innecti cervicibus, to embrace the neck, Tac. H. 4, 46. — c. ace. : nodos et vincula rupit, Queis innexa pedem malo pendebat ab alto, Virg. A. 5, 511 : vipereum crinera vit- tis innexa cruentis, id. ib. 6, 281. II, Trop. : A. Causae innecte moran- di, Virg. A. 4, 51 : moras, Stat. Th. 5, 743. B. To be entangled, implicated: innex- us conscientiae alicujus, Tac. A. 3, 10. C. To join, connect : Hyrcanis per af- finitatem innexus erat, Tac. A. 6, 36 : mo- tus animi innexi implicatique vigoribus quibusdam mentium, Gell. 19, 2, 3 : men- tem. i. e. veneficio illigare, Sen. Hipp. 416. innerviS) c, adj. [2. in-nervus] Encr- •oated : marcidus et innervis animus, Sid. Ep. 1, 6. inneXUS, a. um, Part, from innecto. in-nCXUS, » IS . m - A band, tie : in- nexu germanitatis (al. in nexu), App. M. p. 89 Oud. innidif ico. al. leg. inaeditico, q. v. inniSUS, a, " m . Part., v. innitor. in-nltpr, lxns sum, »• dep. 3. (for in- nixus, innisus ; innisus fratn, '1 ac. A. 2, 29) [1. in-nitor] To lean or rest upon, to support one's self by any thing: I, Lit.: vineis breves ad innitendum cannas cir- cumdare, Plin. 17, 22, 35, 185,— („) c. dot. et abl. : innititur hastac, Ov. M. 14, 655 : scutis innixi, Cacs. B. G. 2, 27 : templa vastis innixa coluinnis, Ov. Pont. 3, 2, 49 : arbores radicibus innixae, Plin. 16, 31, 56 : mista innixns, Liv. 4, 19, 4 : moderamine navis. Ov. M. 7, 401. — (Ji) c. ace. et prarp. in : in Pansnm fratrein innixus, Plin. 7, 53. 51. B. To lean npon in order to press down, to bear upon : cum elcphantus lix- am genu innixus, ponders euo premeret atque enecaret, Ilirt. 15. Air. 84. II Trop.: A Vix haec innixa in om- 806 INN O nium nostris humeris, Cic. Har. resp. 27, 60 (Klotz, nixa) : praecipuus, cui secreta imperatorum inniterentur, Tac. A. 3, 30 : salutem suam incolumitatd Pisonis inniti, id. ib. 15, 60 : tuis promissis freti et in- nixi, Plin. Pan. 66, 5. B. To end, terminate : syllabae nostrae in b litteram et d innituntur, Quint. 12, 10 med. C, Innixum sidus, i. q. En gonasi, Avi- en. Arat. 205. innixus, v - innitor, ad ink. in-no, avi, atum, v. n. 1. [1. in-no) To swim or float in or upon: I t Lit. : A. m " nabant pariter Huetusque secabant, Virg. A. 10, 222 : innare aquae, Liv. 21, 26, 9.— c. ace. : et fluvium vinclis innaret Cloelia ruptis, Virg. A. 8, 651. B. To flow upon, to wash : innantem Maricac littoribus Lirim, Hor. Od. 3, 17, 7. H. Trans f., To sail npon: innare Stygios laeus, Virg. A. 6, 134. in-nobilitatus, a, " m . «dj. [2. in- nobilito] Not ennobled, ignoble : Liimpr. Elag. 4. in-ndcens, entis, adj. [2. in-nocens] That does no harm, harmless, inoffensive, innoxious: I, Lit, Harmless, innoxious: epistola, Cic. Fam. 5, 18 : ruina. Mart. 1, 83, 11 : innocentis pocula Lesbii, Hor. Od. 1, 17, 21 : innocentior cibus, Plin. 23, 7, 67. II. Trans f., ■ That harms no one, blame- less, guiltless, innocent: A. In gen.: servus, Plaut. Capt 3, 5, 7 : innocens is dicitur, non qui leviter nocet, sed qui ni- hil nocet Cic. Tusc. 5, 14, 41 : innocens si accusatus sit, absolvi potest, id. Rose. Am. 20, 56 : vir integer, innocens, religi- osus, id. Verr. 2, 4, 4, 7 : parricidii, Flor. 4, 1 : factorum innocens sum, Tac. A. 4, 34 : innocentissimo patre privatus est, Cic. Verr. 2, 2, 33, 88 : innocentes contentio- nes, carried on without bitterness, Veil. 1, 11,6. B. Iu par tic, Disinterested, upright: praetores. Cic. Verr. 1, 4, 12 : cum inno- cente abstinentia certabat, Sail. C. 54, 5 : vir innocens et industrius, Suet. Vit 2 ; so Plin. Pan. 28, 3.— Hence, Adv., innocenter, Harmlessly, blame- lessly, innocently : innocenter vivere. Quint. 7, 4 med. : opes innocenter para- tae, Tac. A. 4, 44. — Comp. : omnia, quae caeduntur, carpuntur, conduntur, inno- ccntins decrescontc luna, quam crescente hunt, more safely, belter, Plin. 18, 32, 75 : agere, Tac. H. 1, 9. — Sup. : vita innocen- tissimo acta, Auct. doel. in Sail. 2. in-nocentia, ae, / Harmlessncss : I. Lit: ferorum animalium, Plin. 37, 13 extr. : fumi graveolentis, Pall. 1, 35 med. II, Transf. : A, '" gen., Blameless- 7iess, innocence: est innoceutia affectio ta- lis animi, quae noceat ncmini, Cic. Tusc. 3, 8, 16 ; id. Phil. 3, 10, 25 : risidae inno- centiae Cato erat, Liv. 39, 40, 10 ; id. 2, 3, 4 : mutua innocentia tutum esse, where no one seeks to injure another, Plin. 12, 14, 32. B. 1" partic, Uprightness, integrity, disinterestedness: ac primum quanta in- nocentia debent esse impcratores, Cic. Mnnil. 13, 36 : suam innocentiam (flpp. avaritiam) perpetua vita esse perspectain, Caes. B. G. 1, 40. t innocia, ae, /. Innocence, Gloss. innbeue, adv., v. mnocuus, ad fin. in-nOCUUS, a, uin, adj. Harmless, innocuous: I, Lit: A. Act.: luporum genus innocuum homini, Plin. 8, 34, 52 : imber leguminibus innocuus, id. 18, 17, 44, 152 : iter, Ov. F. 4, 800 : litus, safe, Virg. A. 7, 230. B," Pass., Unharmed, uninjured : sc- dere carinac omnes innocuae, Virg. A. 10, 302 : tida per innoeuas errent incendia turres, Claud. Cons. Mall. Thcod. 330. II. Transf., Inoffensive, innocent: vix- imus innocuae, Ov. M. 9, 373 : agere cau- sas innoeuas, to defend the innocent, id. 'Prist 2, 273 : innoctunn perforat ense la- tus, id. ib. 3, 9. 26.— Hence, Adv., i n n o c u : I, Harmlessly : sa- gittas tanta arte direxit, ut omnes per in- tervalla digitorum innocue cvaderent, Suet. Doinriil. II, Innocently : innocue vivere, Ov. A. Am. 1, 640. in-n6do, avi, ntum. 1. v. a. [I. in no- do] To fasten with a knot: \, Lit: in- I N NU nodato gutture laquei nexibus, Amm. 28, 6./!». II. Trop., To entangle, implicate: spi- ns categoricis lubricas quaestiones inno- dare, Sid. Ep. 9, 9 fin. : causa non multis ambagibus innodata, Imp. Just. Cod. 5, 31, 14. innominabilis, e, adj. [2. in-nomi- noj That can not be named, nameless : in- dictus, innominabilis, App. Dogm. Plat. 1 ; Tert. adv. Val. 37. in-ndminatus, a, um, adj. [id.] Un- named, Sarisb. 2, 27. innotcsccntia. ac,/. [innotesco] A becoming known, Sarisb. in Ep. in-nbtCSCOb ui, v. n. 3. To become known or noted : I, ; (u) Innotescere ali- I qua re : turpi fraude, Phaedr. 1, 10, 1 : nostris innotuit ilia libellis, Ov. Am. 3, 12, 7 : petulanti pictura, Plin. 35, 11, 40, 140 : sceleribus, Val. Max. 8, 14, n. 3 extr. — (ii) Abs. : carmina quae vulgo innotu- erunt, Suet. Ncr. 42 ; Auct. dial, de Or. 10. II, To come to know, to learn by expe- rience : ex quo innotuit tutor, se esse tu- torem (al. tutori), Ulp. Dig. 26, 7, 4 fin. (Ace. to Saimasius, also to make known.) innotitia. v. ignotitia. in-lloto, avi, atum, v. a. 1. [1. in-noto] To mark, observe, take notice of: Hyg. Astr. 4, 1 ; a dub. reading. in-notUS, a, um, adj. \2. in-notus] Unknown : sanguinis (al. ignoti), Amm. 29,2. innovatlO, onis, /. [innovo] A renew- ing, an alteration, innovation : innovatio- ns ejus occasio aliquid adjicere persuasit, Tert. adv. Marc. 1, 1 : rerum, Arn. 1, 7 ; so App. Trismeg. p. 95 Elmh. innovatus, a, um, Pa., v. innovo, ad fin. in-novo, avi, atum, v. a. 1. To re- new, alter : I, Lit. : plurima innovare in- stituit, Pomp. Dig. 1, 2, 2fln. II, Transf. : innovare se ad aliquam rem, to return to a thing : se ad suam in temperantiam, Cic. Pis. 36, 89. — Hence innovatus, a, um. Pa., Tienewed: vel- lem sciscitari corporibus quibus, ipsisne an innovatis resurgatur, Min. Fel. Octav. Wfin. ; so Lact. 7, 22 med.; and Inscr. in Giorn. di Firenze an. 1789, p. 454. + innoX; Harmless, innocent : Inscr. ap. lteines. cl. 20 n. 144, 145 and 317. (* innOHlC, adv., v. innoxius, ad fin.) in-noxius< a > llm . <*dj. [2. in-noxius] Harmless, innoxious: I. Lit.: A. Quae- dam animalia indigenis innoxia, Plin. 8, 59, 84 : vitis viribus (bibentium) innoxia, id. 14, 2, 4, 31 : vulnera, not mortal, cura- ble, id. 10,37,52: saltus, free from nox- ious animals, id. 3, 5, 6 : iter, secure, Tac. H. 4, 20 ; id. ib. 3, 47. B. Transf., That docs harm to none, not guilty, blameless, innocent: decet in- nocentem servum atque innoxium, Plaut. Capt 3, 5, 7; Nep. Milt. 8 fin.: non pos- sum innoxia dici, Ov. M. 9, 628 : animus innoxior (al. innoxiior), Cato ap. Prise. 3, 601 : paupertas innoxia, undeserved pov- erty, Tac. A. 14, 34. — (/?) c. gen. ■■ fax in- noxia rapti, a dub. reading, Sev. Actn. 354. II, Pass.. Unharmed, unhurt, unin- jured: innoxius volvitur in flammis, Lucr. 6, 394 : hi inagistratus, provincias aliaque omnia tenere, ipsi innoxii, Sail. C. 40 : sacras innoxia laurus vescar, Tib. 2, 5, 63 ; Col. 12, 38, 8,— (f3) c. pracp. a et abl. : gens a saevo serpentum innoxia morsu, Luc. 9, 892 : faba a curculionibus innoxia, Col. 2, 10, 12.— Hence, ("Adv., innoxie, Harmlessly, without harm: emollire alvum, Plin. 31, 9, 45. — H Transf., Blamelcssht, innocently, Min. Fel. Oct. 33.) in-nubilo, ■». a. [1. in-nubilo] To cloud over, to overcast, make gloomy: J, Sol. 53 med. II Trop. : serenitatem gaudii, Aug. Ep. 238. in-nubllus, a, um, adj. [2. in-nubi- lus) Unclouded, cloudless : aether, Lucr. 3,21. innubis, s, adj. [2. in-nubes] Cloud- less: dies, Sen. Here. Oct. 2, 238. in-nubo, psi,ptum,».«.3. fl.in-nubo] To marry into: I. Lit: quae haud facile iis, in quibus nata erat, humiliora sincret ea, quae innupsissct, into which she had INO married. Liv. 1, 34, 4 : nostris thalamis, Ov. M. 7, 856. II, Transf, To pass over : Lucil. Sat. 6, ap. Non. 125, 10. innubus, a, u °i. aa J- [~- in-nubo] Un- married: L Lit.: Ov. Her. 14, 142. II. Transf., of the laurel, because Daphne, who was never married, was changed into it : innuba laurus, Ov. M. 10, 92. ilinucleatus. a . um, adj. [2. in-nu- eleoj Hot stoned, from which the kernels are not taken out : uvae passae, Plin. Val. 1, 7. in-numerabilis, e, adj. [2. in-nu- merabilis] Countless, innumerable : multi- tudo bonorum, Cic. in Senat. 5, 12 : pecu- uia, id. Quint 11, 37: annorum series, Hor. Od. 3, 30, 4 : numerus annorum, Gell. 14, 1, 18.— Hence, Adv., innumerabiliter, Innumera- bly : Lucr. 5, 275 ; Cic. Div. 1, 14. innumerabilitas. «tis, /. [innu- merabilisj Countless number, innumerable- ness : mundorum, Cic. N. D. 1, 20. 73: atomorum, id. ib. 1, 39, 109; Arn. 3, p. 132 Herald. in-numeralis, e, adj. [2. in-numer- alisj Numberless, innumerable: numerus, Lucr. 2, 1086. in-numeratus- a, um. adj. [2. in-nu- inero] Unnumbered: miracula, Tert. adv. Marc. carm. 2, 17. in-numerosus. a, um. adj. [2. in-nu- mcrosus] Countless : manus, Coripp. Jo- ann. 5, 662. in-numeruSi a . uni, adj. [2. in-nu- inerus] I, Countless, numberless: nume- rus, Lucr. 2, 1054 : scena est deserta, dein Risus, Ludu' jocusque et numeri innu- meri simul omnes collacrumarunt verses without number, Gell. 1, 24, 3 : principes (a dub. reading), Cic. de Or. 2, 22, 94 : sientes, populique, Virg. A. 6, 706 : miles, Ov. Her. 10, 368; Mart. 8, 25, 2: multi- tude populorum, Plin. 6, 17, 21. H, Unnumbered, i. e. without metre, pro- saic: innumeros numeros doctis accenti- bus eft'er, Aus. Idyll. 4, 47. in-nuo. ui, utum, v. n. 3. [1. in-nuo] To give a nod, to nod to; to give a sign, to intimate, hint : ubi ego innuero vobis, l'laut. Rud. 3, 4, 26 : abiens innuit mihi, Ter. Eun. 4, 5, 9. — (/3) Ne mora sit. si in- nuerim, quin pucnus in mala haereat, Ter. Ad. 2, 1, 17 ; Auct. ad Her. 4, 26. 36 ; a dub. reading : respondeamusque Roma- nia, nos. ubi innuerint, posituros arma. Liv. 8, 4, 2 : aqua innuetur his signis esse teuus, Vitr. 8, 5 extr. in-nuptus- a, um, adj. [2. in-nubo] Unmarried : J, adj. : £. Lit.: pueri in- nuptaeque puellae, Virg. G. 4, 476 : Mi- nerva, id. Aen. 2, 31 : manus, the Amazons, Sil. 2, 75. Also of animals : bos, Sen. Oed. 373, a dub. reading. B. Transf.: innuptae nuptiae (yauos uyaiios), A marriage that is no marriage, a marriage that does not deserve the name, an unhappy marriage, Vet Poeta ap. Cic. de Or. 3, 58, 219. II. Subst, innupta, ae, /, An unmar- ried female, a virgin : Catull. 62, 6 : elec- tos juvenes simul et decus innuptarum, id. 64, 78. in-nutribllis, e, adj. [2. in-nutribi- lis] Not nourishing: juscellum, Coel. Aurel. Acut. 2, 9 fin. in-nutripi ivi, itum, v. a. 4. fl. in-nu- trio] To nourish or bring tip in any thing: 1. Lit. : ne castris innutriretur et armis, SiL 2. 286 : part. per/. : mari innutritus, Plin. Ep. 9, 33, 6: amplis opibus, Suet Aug. 3 : belhcis laudibus, Plin. Pan. 16. 1 : eoelestium praeceptorum disciplinis, Veil. 2. 94. 1 : liberalibus disciplinis, Sen. Cons, ad Polyb. 21 fin. II. Trop. : certis ingeniis innutriri uportet, Pen. Ep. 2. in-nu tritio. onis, /. A bringing up in my thing, ap. Ictos in Cod. innutriius* a, um, Part., from innu- trio. m-nutritus. a, um, adj. [2. in-nu- rrio] Not nourished, without nourishment : Coel. Aur. Acut. 17, 1, 17 med. Xndi us, /. (Ino, onis, Hyg. Fab. 2) Daughter of Cadmw and Hermiont, sister of Scmele, wife "/ Alhamas king of Thebes, nurse of Bacchus, mother of Lcarchus and IN O C Mcliccrta. and step-mother of Phryziis and Helle. Being pursued by Alhamas. who had become raving mad, she threw herself with Melicerta into the sea, whereupon they were both cfiangcd into sea-goddesses. Ino, as such, teas called Matuta (Gr. Leucothea), and Melicerta Palaemon or Portumnus, Cic. Tusc. 1, 12, 28; Ov. M. 4, 416; id. Fast 6, 485; Hyg. Fab. 2, 4, 224 and 213. gives a somewhat different account. — Hence Inous- ". U[ ri. <*<()•• Qf or belong- ing to Ino: Inous Melicerta, Virc. G. 1, 437: sinus, Ov. M. 4, 497: Inoii fuga, Stat. Th. 10, 425 : pectus, Stat. S. 2, 1, 98 : doli, Ov. A. A. 3. 176: arae, where Ino wished to sacrifice Phryxus, Val. FL 3, 521 : undae, where Ino threw herself into the sea, Hyg. Fab. 2, 608 : Isthmus, where games were celebrated by Athamas in honor of Ino, Stat. S. 4, 3, 60: Inoum Lechaeum, a promontory of the Isthmus just men- tioned, id. ib. 2, 2, 35. ln-obaudicntia. ae, /. Disobedi- ence: Tert. adv. Marc. 4, 11 fin. in-obaudlO. v - a - 4. To disobey, Tert. adv. Mare. 16 ex Exod. 23, 21. inobediens. v. inobedio, ad fin. inobedicntcr. v. inobedio, ad fin. m-obedientia. ae >/- Disobedience: Aug. C. D. 14, 17 : Saulus per inobedienti- am periit, Hier. Quaest Hebr. ad Reg. 2, 1. in-obediO. »• ". 4. To disobey, be disobedient: Ambros. Serm. Epiph. 1. — Hence inobediens, entis, Pa., Disobedient, Vulg. Interp. Dent 8, 20 ; and Tit 1, 10. Adv., Inobedienter, Disobediently: Aug. C. D. 14, 17. indbedus- a, um, adj. [inobedio] Dis- obedient : inobeda cessatio (,al. in obeundo cessatio), Arn. 7, 248. in-objnrgatus. *, «m adj. Not scolded, not blamed: Charis. 1, 41. ill-oblector. »• *P- L To take de- light in any thing : in filiis hominum, Tert. adv. Hermog. 18. m-oblitteratus. a, um, adj. Not obliterated, unforgolten : 6cientia, Tert Anim. 24. in-oblltUSi a, um, adj. Not forget- ful, mindful: Ov. Pont 4, 15, 37. in-obrutUSi a, um , all j- Not over- whelmed : Ov. M. 7, 356. lll-obscurabllis. e. adj. That can not be obscured : regula, Tert. Anim. 3. in-obscuro. "■ a - 1- To darken, ob- scure: inobscurabit a false reading for obscurabit, Cic. Phil. 9, 5, 10. in-obseptus. a, um, adj. Not hedged in. not inclosed, open : aurium foramina, Lact Opif. D. 8. Ill- obsequens. entis, adj. Not yield- ing, uncomplying, disobedient: Sen.praef. Q. N. fin. : equi inobsequentes frenis, Sen. Hippol. 1068. in-obsequentia> ae, /. Disobedi- ence : Jul. Valer. res gest Alex. M. 2, 21 ed Mai. in-observabilis. e, adj. That can not be observed, inobservable : cursus. Plin. 2, 17, 15: error, Catull. 64. 115. in-observans. antis, adj. Unobscrv- ant : homines, Pall. 1, 25 med. inobservantia. ae, /. [inobservans] Inattention, negligence: quae ne fecisse inobservantia quadam videatur, Quint. 4, 2, 107 ; Suet. Aug. 76. ln-observatus. a > ura< adj. Unob- served, unpirceived : tempus inobserva- tum et incertum, Sen. Q. N. 3, 26 med. : sidera, Ov. F. 3, 111 : columba, Mart 8, 32,3. in- obsolstus. a, um. adj. Not grown old : vestimenta, Tert. Res. earn. 58. in-OCClduuS. a, um, adj. Never set- ting : J. Lit: axis, the north pole, Luc. 8, 175. II. Transf. : visus, ever open eyes. Stat. Th. 6, 277 : ignes, inextinguishable, Claud. Rapt. Pros. 3, 400 : vita continua et inoc- cidua, Arn. 2, 68. in-OCCOi avi, arum, v. a. 1. To har- row in : semen inoccatum, Col. 2, 8, 4 : id. 11. 2, 82 : pastinatio inoccata, id. 3, 15, 1. (* in-OCCuitus. a, um, adj. Not se- cret. Quint. 7. 9, 5 Spald. dub.) Inoculatio. onis,/. finoculo] An in- oculating, insrofting, Cato R. R. 42 : Col. 5, 11, 1 ; id. 11, 2, 54 ; Pall. 7, 5. An ear- INOP lier method of inoculating is described in Plin. 17, 14, 23 ; cf. id. 16, 26. ln-oculator- °ris, m. [id.] An inocii lator, ingrafter: Plin. 18, 33, 76. inoculatuS) a, um, Part., from in- oculo. inoculo. avi, atum, v. a. 1. [1. in-ocu- lo] To inoculate, i. e. to ingraft an eye or bud of one tree into another: J. Lit: ar- bores licorum. Col. 11, 2. 59. II. Transf.: A. To implant: justitiac affectum pectoribus, Macr. Somn. Scip. I, L B. To adorn: bullis aurcis inooulatus. App. M. 6, p. 438 Oud. modiatuSi a, um, adj. [2. in-odiumj Not hated : odiosus, inodiatus, Not. Tin p. 77. in-6doro. ". a. 1. To make smell, give a smell to : mandentium halitus, Col. II, 3, 22. ln-odoror- atus sum, v. dep. 1. To smell out, trace out : mirabiliter inodora- tus est (Orell. moratus), Cic. Att 2, 25, 1. in-6d6rus. a > um, adj. Without smell, inodorous : ossa inodora (al. inhonora), unperfumed, Pers. 6, 35 : flos, App. M. 4, p. 241 Oud. II, Without the sense of smell : anima- lia, Gell. 7, 6 in Non. inoffense- adv., v. inoffensus. ad fin. in-offensus. a, um, adj. Without stumbling, without hinderance, unobstruct- ed, uninjured : J, Lit: voluptates regio- nisque abundantiam inoft'ensa transmittc res, Plin. Ep. 6, 4, 2 : inoffensum pedem referre, Tib. 1, 7, 62: lumen oculoruni. Pall. 1, 3: vita, Ov. Tr. 1, 9, 1. If , Transf., That goes on without hin- derance, uninterrupted: oratio, Sen. Ej). 52 : cursus honorum, Tac. H. 1, 48 : lit- terarum inter se conjunctio. Quint. 1, 1, 31: copulatiovocum.id. 1,10,23. — Hence, Adv., inoffense, Without stumbling, without hinderance. — Comp. : inoffensius, Gell. 6, 2. 8. _ inofficiosc- fl ^ B -. T - inofficiosus. inoffiCldsitas. atis, /. [inofficiosnsj Disobligingness, Salvi. Ep. 3 ; Ruricius Ep. 2, 15. In-off iciOSUS. a, um, adj. Unduti- ful, inofficious : J, In gen., Not observ- ant of his duty, midutiful : humana gens inofficiosa dei, Tert. Apol. 40 : libertus in- officiosus patrono, Ulp. Dig. 37, 14, 1. — B. Contrary to one's duly : testamentum in- officiosum, an inofficious testament, one in which nothing is left to one's nearest rel- atives, children, etc. : Cic. Verr. 1 , 42, 107 ; so Ulp. Dig. 5, 2. II, In partic, Not obliging, disoblig- ing : in aliquem. Cic. Att 13, 27, 1. in-dlens> entis, adj. Without smell, inodorous : olnTim, Lucr. 2, 850. In-61esco> evi, olitum, v. a. and n. : I, Intrans., To grow in. on, or to any thing: A. Lit: udo (germen) docent inolescere libro, Virg. G. 2, 77 : multa diu concreta modis inolescere miris, id. Aen. 6, 738 : tradux a materno sustinetur ube- re dum inolescat, Col. 4, 29, 14. B. Trop. : assidua veterum scripto- rum tractatione inoleverat linguae illius vox, i. e. had remained fixed in his mind,, Gell. 5. 21, 3 : meditaedo inolescere men- ti, Aus. Ep. 141. II. Transit., To implant : natura induit nobis inolcvitque nmorem nostri et cari- tatem. Gell. 12, 5, 7 : alicui semina anio- ns, Aus. Gratiar. act. ad Grat 36 : inoli- tum nomen urbi, Jul. Val. res gest. Alex. M. 1, 33 ed. Mai. : in moribus inolescen- dis, Gell. 12, 1, 20. ln-ominalis. e> odj. Unlucky, ill- omened, inauspicious : dies, Gell. 5, 17, 3 : so Macr. S. 1, 16 med. in-ominatus. a, um, adj. Hi-omened, inauspicious : cubilia, Hor. Epod. 16, 38. in-dpaCOi "• °. I- To overshadow •- Col. 8. 15, 4. in-dpa.CUS) a. "i °ij- Wot shady - inopacus, aaxios, Gloss. Philox. in-operatus. a . um ' ac, J- Unoccu- pied, inactive : bonitas, Tert adv. Marc. 2,11. In-dperor, »• & e P- X To e ff crt - "P^ate, produce : ille inoperatus est in Christum valentiam suam, Tert. adv. Marc. 5, 17 ex adv. Ephes. 1. 807 INOP lll-dpertus. a, um, adj. Uncovered, bare : |. Lit.: capite inoperto, Sen. de V. B. 13. II. Transf., Naked: Veritas, Sen. Ot. sap. 30. inopia, ae, /. [inops] Want, lack, scarcity : |, In gen.: A. Inopia argenti, Plaut. Cure. 2. 3, 55 : lecti, Cic. Dom. 30 : summa rerum omnium, Caes. B. G. 5, 2 : criminum. Cic. Rose. Am. 16, 48 : consi- iii, id. Att. 6, 3, 2 : frumenti, Sail. J. 91, 1 : inopia frumentaria, Cnes. B. G. 5, 24 : oc- casionis, Suet. Cal. 56 : remedii, Tac. A. 13, 57 : veri, id. Hist. 1, 35 : advocatorum, id. Ann. 11, 7. B, Of the refusal on the part of a court- esan to gratify her lover : animum cupi- dum inopia accendere, Ter. Heaut. 2, 3, 126. II. ln partic., A want of necessaries, want, need, indigence: A. Lit.: inopiae opem ferre, Plaut. Rud. 3, 2, 3 ; id. Pseud. 3, 2, 9 : si propter inopiam in egestate es- tis, Cic. Inv. 1, 47, 88 : utrum propter im- becillitatem atque inopiam desiderata sit amicitia, id. Amic. 8, 26 : amicitiam ex inopia atque egestate natam volunt, id. ib. 9, 29 : in Rhodiorum inopia et fame, sum- maque annonae caritate, id. Off. 3, 12, 50 : inopiae subsidium, Caes. B. C. 1, 48 : in- opiam vitare, id. ib. 3, 17 : ad pudendam inopiam delabi, Tac. A. 2, 38 : inopiam al- icui facere, to bring one to want, id. Hist. 3, 48 : manuum mercede inopiam tolera- rc, Sail. C. 38, 7 : multorum dierum ino- pia, Just. 2, 13. B. Transf. : praesidio esse contra vim et gratiam solitudini atque inopiae, to those who have no protectors, Cic. Quint. 1, 5 : ingenti cum difficultate itinerum, lo- corumque inopia, and the want of neces- saries in these regions, Veil. 2, 54, 3; Sen. ad Helv. 12. 2. Of a speaker : inopia et jejunitas, poverty of ideas, Cic. Brut. 50, 202. in-opinabllis. e, adj. Not to be sup- posed or expected, inconceivable : latebra, (Jell. 17, 9, 18 : res, Aurel. Vict. Caesar. 39 : materies, Gell. 17, 12, 1. ln-dpinanS) nt ?s, adj. Not expecting, contrary to expectation, unaware : inscios inopinantesque Menapios oppresserunt, Caes. B. G. 4, 4 : impeditos et inopinan- tes aggressus, id. ib. 1, 12 : imprudente atque inopinante Curione, id. B. C. 2, 3 : inopinantes nostri perturbantur, id. B. G. li, 36. — Hence, Adv., inopi nan ter, Unexpectedly: •Suet. Tib. 60. inopinate and inopinato, adw., v. inopinatus, ad fin. ln-opinatUS, a, um, adj. : I. Not ex- pected, unexpected : cum hoc illi improvi- sum atque inopinatum esset, Cic. Verr. 2, 2. 28, 69 : nee hoc tarn re est, quam dictu inopinatum atque mirabile, id. Part. 5, 1, 35 : malum, Caes. B. C. 2, 12 : finis vitae, .Suet. Caes. 87 : fraus, Sil. 7, 133. — Sup. : inopinatissimus sensus, Aug. Trin. 7, 1. II. Subst, inopinatum, i, n., Something unexpected : nihil inopinati accidit, Cic. Tusc. 3, 31, 76. Hence, ex inopinato, ad- verbially, Unexpectedly : aliae ut ex ino- pinato observant, id. N. D. 2, 48, 123 : re- pente ex inopinato prope cuncta turbata sunt, Suet. Galb. 10. — Hence, Adv., 1, inopinate, Unexpectedly: aliquem inopinate occupare,' Sen. ad Helv. 5. 2, i n 6 p i n a to, Unexpectedly : in cas- tra irrumpere, Liv. 26, 6, 9. in-6pinor< «• aep. 1- To suppose, think, o/iine : misit librum quem promi- serat : Verrii, inopinor. Flacci (liber), erat (Gron., r.pinor), Gell. 18, 7, 5 : Alexander facilius inopinatus, Valer. res gest. Alex. M. 1 , 52 ed. Mai. in-opinUS) a . ,lm > adj. Unexpected : quies, Virg. A. 5, 857 : laborum facics, id. ib. 6, 104 : fors, id. ib. 8, 476 : visus, Ov. M. 4, 232 : siicitas, Plin. Pan. 30, 2. indpiosus, ». "™. ad J- [inops] in loaul of something : res inopiosac eonsilii, Plaut. Poeti. 1, 1, 2. Xn-OppidatUS) a, um . °<#- That has no town, not dwelling in a town : fiabali- Tani sparsi, inoppidati, Sid. Ep. 5, 13 : 'Ao'iKr/Toi inoppidatus, Gloss. Philox. in-opportunus, a, um, adj. Un- "eos IN O R suitable, inopportune : sedes huic nostro non inopportuna sermoni, Cic. de Or. 3, 5,18. mops, opis, adj. [2. in-opis] Helpless : I, In ge n. : ab ope inops, qui ejus indi- get, Var. L. L. 5, 17, 27, 92: inopes relicti a duce, Cic. Verr. 2, 5, 34 : nihil cum po- tentiore juris humani relinquitur inopi, Liv. 9, 1, 8 : solare inopem et succurre relictae, Virg. A. 9, 290.— (/?) c. praep. a : sic inopes et ab amicis, et ab existimatio- ne sunt, Cic. Att. 1, 1, 2. — (y) c. inf. : in- opes laudis conscendere carmen, unable, Prop. 2, 10, 23. B. Trop., of speech, Poor in words or ideas, meagre : non erat abundans, non inops tamen, Cic. Brut. 67, 238 : non in- ops verbis, id. ib. 70, 247 ; id. ib. 76, 263 : Latinam linguam non modo non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Grae- cam, id. Fin. 1, 3, 10 : vir inopi lingua et infacundus. Gell. 18, 8, 6. II. I" partic, Helpless through pov- erty, destitute, needy, indigent : res pau- peres inopesque, Plaut. Rud. 1, 5, 24 : ae- rarium inops et exhaustum, Cic. Verr. 2, 3, 70, 164.— (Ji) c. gen. : humanitatis, Cic. de Or. 2, 10, 40 : amicorum, id. Amic. 15 : senatus auxilii humani, Liv. 3, 7, 7 : terra inops pacis, Ov. Pont. 2, 2, 96 : somni ci- bique, id. Met. 14, 424 : provinciae viro- rum inopes, Tac. H. 2, 67 : miles Martis inops, that never fights, Sil. 9, 334. B. Trop. : inopis et pusilli animi esse, Hor. S. 1, 4, 17 : nostras inopes noluit esse vias, Ov. Ib. 24 : advorsus atque inops amor, Lucr. 4, 1138. in-optabilis* e » adj. Undesirable, unpleasant : officinae disciplina, App. M. 9, p. 615 Oud. in-OptatllS; a. um > aa J- Undesired, unpleasant : res, Sen. exc. contr. 8, 6. indpuSj i, ™. ['Ivwjriif] A fountain and river in the Island of Delos, where Latona brought forth Apollo and Diana. It is said to have risen and fallen at the same time with the Nile, and hence was sup- posed to be connected with it by a subter- raneous channel, Plin. 2, 103, 166 ; Val. Fl. 5, 105. lnorabiliS) e > <"(/• Inexorable : ani- mus (al. immemorabilis), Ace. ap. Non. 487, 15. in-dratuS) a , um > a <#- Not pleaded : quo nunc incerta re atque inorata gradum regredere conare 1 i. e. without obtaining a hearing, Enn. ap. Non. 166, 23 : legati Ameriam re inorata reverterunt, Cic. Rose. Am. 9, 26. inordmaliter* adv. [2. in-ordinalis] Irregularly : scariticandum, Coel. Aurel. Acut. 3, 4 med. Inordinate and inordinatim, advv., v. inordinatus, ad fin. ln-ordinatlO* oms > /• Disorder : App. Trismeg. p. 92, 1 Elmh. in-ordinatus, a, um, adj. Not ar- ranged, disordered., irregular : inordinati et incompositi milites, Liv. 22, 50, 8 : ordo, App. Mund. p. 292 Oud. — Sup. : inordina- tissimi pili, Plin. 22, 22, 45. H. Subst., inordinatum, i, n.. Disorder: idque ex inordinate in ordinem adduxit, Cic. Univ. 3.— Hence, 1. Adv., inordinate, Irregularly: fe- bres inordinate redire, Cels. 3. 3 ; so 1, 4. 2. inordinatim, Irregularly : acies non inordinatim incedebaut, Amm. 19, 7. in-ordinO) »• <*• 1. To arrange, bring into order : inordinandi soli duo sunt tem- pora (al. ordinandi), Col. 11, 3, 9. in-drior? v. dep. 4. To show itself, appear : quid si memoria eorum inorire- tur (al. veterum moreretur), Tac. A. 11, 23. ! inoris, e, adj. [os] Without a mouth: inori inores (al. minores), Fest. p. 85 Lind. lnormis; e, adj. [norma] Immoderate, enormous: Spart. Ael. Ver. 1. extr. ace. to Salmas. Others read enormis. inormitaS) atis, /. [inormis] Immod- erate she : lmpp. Valent. Valens et Grat Cod. Theod. 8, 5, 30. inornate! adv., v. inornatus. m-ornatus, "> um, adj. Unadorn- ed: I. Lit.: mulieres, Cic. de Or. 23: Lysias tenuis atque inornatus, id. ib. 9, 29 : nomina et verba, plain, common, Hor. A. P. 234. II. Trop., Uncelebrated : non ego te in au meis chartis inornatum silebo, Hor. Od. 4, 9, 31. Adv., inornate, Without ornament, in- elegantly : dicere, Auct. ad Her. 4, 31, 42. — Comp. : inornatius scribere, Front, ad Verum Imp. ep. 1 med. ed. Mai. in-omo- ". a. 1. To adorn : flosculi inornantur, 'Pert. Anim. 19. in-orOi & v '> arum, v. a. 1. To crown the brim of a drinking-vessel : calix de coronis quoque potatoris inorabitur (al. inomabitur), Tert. Res. earn. 16. IndrUSj a, um, adj. [2. in-os) Without a mouth, speechless: in acta cooperta age inoras ostreae, Turpil. ap. Non. 216, 8 ; Gell. 7, 6, 1. ln-dtlOSUSj a> um, adj. Not idle, busy (anxoXoi) : actio, Quint. 11, 3 fin. ln-dyanS; antis, adj. Very exulting : inovanti gradu (al. melius: in ovanti), App. 11, p. 783 Oud. XnouSi a > um > adj., v. Ino, ad fin. inp ■ • ■, v - imp in-primis, v. primus. in-quacsitus, a, um, adj. Not sought after; ("ace. to others, sought for) : inquaesita ergo, sed non erepta pro- batur, Tert. carm. adv. Marc. 5, 3. inquam, v.inquio. t in-quassatus, a, um, adj. Un- broken : inquassatus, aOpavoroS, Gloss. Philox. 1. in-quies, etis,/. Restlessness, un- quietness: nocturna, Plin. 14, 22, 28 ; so Tert. An. 25. 2. in-qillCS- etis, adj. Restless, un- quiet: homo, Sail. H. 1 ap. Prise. 6, 704 : vir, Veil. 2, 68 : animus, Plin. prooem. : inquies Germanus spe cupidine, Tac. A. 1, 68 : animo, id. ib. 16, 14 : ad libidinem, App. M. 2, p. 128 Oud. inquicscens- Part., from inquiesco. in-quicscO! »■ >'■ 3. To rest, become quiet : inquiescente saevitia (al. incres- cente), App. 9, p. 597 Oud. inquictatiO; onis, /. [inquieto] Dis- turbance, agitation : Sen. Suasor. 2 : cap- itum inquietatio, a shaking of their heads, said of oxen ; a dub. reading for irrita quassatio, Liv. 22, 27. inquietator* o" 3 ! m - [id.] A disturb- er : animarum, Tert. Spectac. 23. inquictatuSj % ^ m , Part., from in- quieto. inquIctC! adv., v. inquietus, ad fin. in-quietO) avi, atum, v. a. 1. To dis- quiet, disturb : mentem, Sen. V. B. 12 : nullis rumoribus inquietari, Plin. Ep. 1, 9, 5 : num alio genere furiarum declama- tores inquietantur, Petr. in. : victoriam, Tac. H. 3, 84 : aliquem litibus, Suet. Ner. 34 : matrimonium quiescens, by an accu- sation of adultery, Ulp. Dig. 48, 5, 26 : in- quietatus fremitu, Suet. Calig. 26. inquiCtudOi i nis . /• [inquieto] Rest- lessness, disquietude: J, Lit. : inquietudi- nem effugere, Sen. Ben. 2, 8 : inquietudi- nem de aliqua re sustinere, lmpp. Dioel. et Max. Cod. 7, 14, 5. II. Transf., of fevcrishncss : Marc. Emp. 20 med. : capitis inquietudo, Sol. 1. in-qulctUSj a, um, adj. Restless, un- quiet: animus. Liv. 1, 46, 2: ingenia, id. 22, 21, 2 : Adria, Hor. Od. 3, 3, 5.— Comp. : inquietiores, Amm. 22, 5. — Sup. : inter af- fectus inquietissimos rem quietissimam fldem quaeris, Sen. Ben. 7, 22. — Hence, Adv., inquiete, Restlessly, unquiexly, without intermission: jugis tlagrantibus, Sol. 30.— Comp. : inquietius agitans multa, Amm. 27, 3. inquilinai ae, /, v. inquilinus. inquilinatUS, us, m. [inquilinus] An inhabiting of a place which is not one's own, a sojourning : inquilinatUS tempus, Tert. Anim. 38^«. ; so Sid. Ep. 5, 19. ! inqmllllO. v. a. 1. [id.] To be an in- habitant or sojourner : inquilino, ivoiKew, Gloss. Philox. 1. inquilinus. », m. and /. [incolinus, colo] An inhabitant of a place which is not his own, a sojourner, tenant, lodger: I. Lit. : A. Padi, Plin. 21, 12, 43 : Massi- lienses, qui nunc inquilini videantur, quan- doque dominos regionum futuros, Just. 43,4. B. Te inquilino (non enim domino) personabat omnia, Cic. Phil. 2, 41, 105: INQ.U inquilini privatarum aedium atque insu- larum, Suet Ner. 44. C. An inmate or lodger : inquilinus, qui eundem colit locum, Feat. p. 79 Lind. ; Mart. 1, 87, 12. II. Trop.: in quarum locum subie- runt inquilinac, impietas, perfidia, impu- dicitia, Var. ap. Non. 403, 28: quos ego non discipulos philosophorum, sod inqui- linos voco, Sen. Ep. 108 : carccrum, Amm. 30, 5 : aniina inquilina carnis, Tert. Res. cam. 46 fin. 2. inquilinus, a, urn, adj. Of for- tigu birth: inquilinus civis, Sail. C. 31, 7. ,t inqumabulum, >. "• [inquino] Filth : inquinabulum, a6\vuua, Gloss. Philox. inquinamcntum, i. «■ [id-J Filth .- si neque inquinatus ab aliquo mquina- mento is locus fuerit, Vitr. 8, 5; so Gell. 2, 6, 25. inquinate, adv., v. inquino, ad fit. inquinatus, a, um, v. inquino. ad fin. inquino* avl i atum, v. a. 1. fcuoire, ace. to Festus, p. 39 Lind.] To befoul, stain, pollute, defile: I, Lit.: vestem, Plaut. Capt. 2, 2, 17 : mentior at si quid, merdis caput inquiner albis Corvorum, Hor. S. 1, 8, 37 : ruris opes niteant : in- quinet arma situs, Ov. F. 4, 923: aquas venenis, id. Met. 14. 56: segetem injecto lolio, Ulp. Dig. 9, 2, 27. II. Trop. : saepe unus puer petulans atque impurus inquinat gregem puero- rum, Var. ap. Non. 168, 7 : amicitiam nom- ine criminoso, Cic. Plane. 19, 46 : agros turpissimis possessoribus, id. Phil. 2, 17, 43: omnem splendorem honestatis, id. Fin. 5, 8, 22 : urbis jura et exempla cor- rumpere domesticaque immnnitate inqui- nare, id. Deiot. 12, 23 : senatum. Liv. 9, 46, 10 : famam alterius, id. 29, 37 med. ■ se parricidio, Cic. Tusc. 5, 2, 6 : se vitiis atque flagitiis, id. ib. 1, 30, 72 : nuptia9 et genus et domos, Hor. Od. 3, 6, 18 : Jup- piter inquinavit acre tempus aureum, id. Epod. 16, 04,— Hence inquinatus, a, um, Pa., Befouled, polluted : I. L i t. : A. Aqua turbida et ca- daveribus iuquinata, Cic. Tusc. 5, 34, 97. B. In partic., Stained, dyed : bis mu- rice vellus inquinatum, Mart. 4, 4, 6. II. Trop.: A. Omnibus flagitiis vita inquinata, Cic. Rose. Am! 24, 68 : nihil hoc homine inquinatius, id. Flacc. 22, 53 : sordidissima ratio et inquinatissima, id. Off. 2, 6, 21 : quis in voluptate inquinatior, id. Coel. 6, 13: comitia largitione inqui- nata, Cic. Q. Petit, cons. fin. : dextra in- quinatior, Catull. 33, 3 : scrmo inquinatis- simue, Cic. Vcrr. 2, 5, 26. B. Of speech : est vitiosum in verbis, si inquinatum si abjectum, Cic. Opt. gen. Or. 3, 7 : versus inquinatus, insuavissima littera finitus, id. de Or. 49, 163. C. Tinctured, slightly imbued with any thing (I. B.) : nam litteris satis inquinatus est, Petr. fr. Trag. 46 Burm. : non inqui- nati sumus (istis vitiis), 6ed infecti, Sen. Ep. 59 med. — Hence, Adv.. inquinate, Filthily, impurely: loqui, Cic. Brat, 37, 140 ; id. ib. 74, 258. inquio, usually inquam, »• def. 3. (Prise. 10, and 4, 4 ; Diom. 1. 375) [ivinw] (The follg. forms are in use : inquimus, Hor. S. 1, 3, 66 : inquitis, Arn. 2, 44 : in- quiuut, Cic. Verr. 2, 4, 14, 32: inquibat (al. inquiebat), id. Top. 12, 51 : inquisti, id. de Or. 2, 64, 259 : inquies, Catull. 24, 7 : inquiet Cic. Verr. 2, 2, 18, 45 : inque, Ter. Heaut. 4, 7. 1 : inquito, Plaut. Aul. 4, 10. 58 ; and Rud. 5, 2, 55) / say, placed after one or more words of a quotation, our say (said) I, says (.said) he, etc. : I. In citing the words of a person : cum re- spondissem me ex provincia decedere, etiam mehercules, inquit, ut opinor, ex Africa, Cic. Plane. 26 : est vero inquam fignuin quidem notum, id. Cat. 3, 5 : quasi ipsos induxi loquentes, ne inquam et inquit saepius interponeretur, id. Amic 1, 3 : Romulus — Juppiter, inquit, tuis jus- sus avibus, Liv. 1, 12, 4.— (fi) c. dot. : turn Quinctius en, inquit mihi, haec ego patior quotidie, Cic. Att. 5. 1, 3. B. In * emphatically repeating one's own words : libera per terras unde haec ani- mantibus exstat Unde est haec, inquam, fatis avulsa voluntas, Lucr. 2, 257: rex in au maximo conventu Syracusis, iii foro, ne quis, etc., in foro, inquam, Syracusis, Cic. Verr. 2, 4, 29, 67 : hunc unum diem, nunc unum inquam, hodiernum diem defende si potes, id. Phil. 2, 44, 1 12 : per mihi, per, inquam, mihi gratum feceris, si, id. Att. 1, 20, 7 : delector enim : quamquam te non possum, ut ais, corrumpere : delec- tor inquam, et familia vestra et nomine, id. Fin. 2, 22, 72. H. In stating objections to one's own arguments ; answering to our, /( is said : cetera funebria, quibus luctus augetur. du- odeeim sustulerunt. Homini inquit (sc. lex) mortuo ne ossa legito, quo postfunus faciat, Cic. Leg. 3, 24, 60 ; id. Cluent. 34, 92 : non magis quisquam eodem et iratus potest esse, et vir bonus, quam aeger et sanus. Non potest, inquit, omnis ex a«i- mo ira tolli, nee hominis natura patitur, Sen. de Ira 2, 12. Inquit is sometimes omitted by ellip- sis : Turpemque aperto pignore errorem probans. En, hie declarat quales sitis ju- dices, Phaedr. 5, 5, 38; so id. 1, 30, 7; Ter. Hec. 1, 2, 73 ; Val. Fl. 1, 692. It is sometimes inserted pleona6tically : excepit Demochares : Te inquit suspen- dere, Sen. Ira 23: hoc adjunxit: Pater, inquit, meus, Nep. Hann. 2, 2. It is freq. repeated : Cic. N. D. 1, 7, 17 : Crassus, numquidnam, inquit, novi ? Ni- hil sane inquit Catulus ; etenim vides esse ludos : sed vel tu nos ineptos, licet, inquit, vel molestos putes, cum ad me in Tuscu- lanum, inquit, heri vesperi venisset Cae- sar de Tusculano suo, dixit, id. de Or. 2, 3, 13 : dicam equidem, Caesar inquit, quid intelligam ; sed tu et vos omnes hoc, in- quit, mementotc, id. ib. 2, 74, 298. inquire sm, situm, v. a. 3. [1. in- quaero] To seek after, search for, inquire into any thing: I. Lit. : vera ilia hones- tas, quam natura maxime inquirit, Cic. Tusc. 3, 2, 3 : omnia ordine, Liv. 22, 7, 11 : sedes, Just. 3, 4. H. Transf. : A. Inquire in ea quae memoriae sunt prodita, Cic. Leg. 1,1,4: de opere, Quint. 3, 11 med. : vitia alicu- jus, Hor. S. 1, 3, 28 : quid sit furcre, id. ib. 2, 3, 41. B. -lurid., To search for grounds of accusation against one : cum ego diem inquirendi in Siciliam perexiguam postu- lavissem, Cic. Verr. 1. 2, 6 : in competi- tores, id. Mur. 21 : de rebus capitalibus, Curt. 6, 8 : inquisitum missi de iis, quo- rum, etc., Liv. 40, 20, 3. C. T° search, pry, examine, or inquire into any thing : nimium inquirens in se, atque ipse sese observan9, Cic. Brut. 82, 283 : in patrios annos, to inquire into one's father's years, Ov. M. 1, 148 : totum in or- bem, id. ib. 12, 63 : obstitit oceanus in se simul et in Herculem inquiri, Tac. G. 34. — Hence, 1. inquisitus, a, um, Part., Searched into or for : res, Liv. 10, 40, 10 : corpus masrna cum cura inquisitum, searched for, id. 22. 7, 5. 2. inquisitus, a, um, adj. [2. in-quae- ro] Not searched or inquired into : res, Plaut. Am. 2, 2, 217 : quaestio, id. ib. 4, 1. 9. inquisite, adv., v. anquisite. inquisition onis, /. [inquiro] A seek- ing or searching for : I. Lit.: sed tu cave inquisitioni mihi sis, be at hand, don't let me have to look after you, Plaut. Casin. 3, 1 fin. : novorum militum, Curt. 4, 6 : corporum, Plin. 8, 30, 44. II. Transf, A searching or inquiring in to, an examination: A. In gen.: veriin- quisitio atque investigatio. Cic. Oft'. 1, 4, 13. B. In partic, A seeking for proofs or grounds in support of an accusation, a legal inquisition : Cic. Verr. 2, 2, 4, 14 : candidati, id. Mur. 21, 11 : annua, for which n year is allowed. Tac. A. 13, 43 : postulare inqnisitionem in aliquem, Plin. Ep. 3, 9 : dare inquisitionem alicui, id. ib. 5,' 20 : agere inquisitionem, Plin. 29, 1, 8. inquisitor, oris, m. [id.] A seeker, searcher: I, Lit, One who searches for a suspected person, an inquisitor : ecrutatur vestigia (canis) atque persequitur, comi- tantem ad feram inquisitorem loro tra- hens, the hunter, Plin. 8, 40, 61 : se ab inquisitoribus pecunia redimere, Suet. Caes. 1. INS A n. Transf, An examiner, investiga- tor: A. In geo. : rerum inquisitorem decet esse sapientern, Cic. fr. Acad. ap. Aug. contr. Acad. 2, 11 : rerum naturae. Sen. Q. N. 6, 13. B. 'n partic, One who searches for proofs to support an accusation : Cic. Verr. 1, 2, 6 : Norbanus legatus et inquisitor reum postulavit, Plin. Ep. 3, 9, 29; Sen Ben. 5, 25; Tac. A. 15,66. inquisitus, "> »"', v - inquiro, ad fin. inrado, v. irrado. in-rcct'J.S, a , u m , aa J Not straight, crooked: vulpinari dictum est ab inrecto, seu intoito vulpium cursu, Non. 1, 226. inr. lor all the words which begin thus, see under irr. in-sulubris, C adj. Unwholesome : 1. Lit., Unhealthy, insalubrious : fundus, Plin. 18, 5, 6. — Comp. : insalubrius, Gell. 19, 5, 7. — Sup., viuum insaluberrimum, Plin. 23, 1, 22. H. Transf, Unserviceable, unprofita- ble, useless: meridiem vineas spectare co- lono insalubre est, Plin. 17, 2, 2.— Hence, Adv., insalubriter, Unwholcsomcly, unserviceably, unprofitably : Salv. in avar. 3 : indulgere naturae, id. ib. in-salutaris, e, adj. Not salutary : insalutare non erit App. M. 2, p. 102 Oud. A false reading for salutare. in-salutatus. % «m, adj. Ungreet- ed, unsaluted : annis jam multis insaluta- tus, Sid. Ep. 4, 10. In Virg. A. 9, 208, in tmesis : inque salutatam linquo. in-sanabllis, e, adj. That can not be cured or healed, incurable: I. Lit: morbus. Cic. Tusc. 5, 1, 3 : venenum, Plin. 7, 15, 13. II. Trop.: contumeliae, Cic. de Or 26, 89 : ingenium, Liv. 1, 28, 9 : nihil in- sanabilius, id. 28, 25, 7 : insanabili leto perire, Plin. 24, 17, 10: caput insanabile tribus Anticyris, Hor. A. P. 300.— Hence, Adv., insanabiliter, Incurably: ae- ger, Marcell. et Faust, in libr. Prec. ad Imp. p. 19 ed. Sirmond. in-sanctus. a, um, adj. Unholy: insanctus, 6 no ayios, Gloss. Gr. Lat insane, adv., v. insanus, ad fin. insania, ae, /. [insanus] Unsound- ness of mind: A, As a disease, Madness, insanity, Cels. 3, 18. — B. -As a personal quality, Madness, phi ensy, folly, senseless- ness : nomen insaniae significat mentis aegrotationem et morbum, Cic. Tusc. 3, 4, 8 : sanitatem animorum positam in tranquillitate quadam constantiaque cen- sebant : his rebus mentem vacuam appel larunt insaniam, id. ib. 3, 4, 9 : furorem esse rati sunt, mentis ad omnia cnecita- tem : quod cum majus esse videatur, quam insania, tamen ejusmodi est, ut fu- ror in sapientern cadere possit non pos- sit insania, id. ib. 3, 4, 11 : concupiscere aliquid ad insaniam, to madness, id. Verr. 2, 2, 35, 87 : favere alicui ad insaniam, Suet. Cal. 55 : adigere ad insaniam, Ter. Adelph. 1,2. 31 : scelerata insania belli, Virg. A. 7, 461.— (/3) Plur. : Plaut. Aul. 4, 4, 15 : incideram in hominum pugnandi cupidorum insnnias, Cic. Fam. 4, 1, 1. H. 'Prop. : A, Madness, i.e. excess, ex- travagance in any thing: villarum, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 5 : libidinum, id. Sull. 25, 70 : ut appareret, quam ab sano initio res in hanc insaniam venerit, Liv. 7,2, 13 : men- sarum, Plin. 13. 15, 29. B. Of speech : orationis, Cic. Brut. 82, 284.. C. Poetic enthusiasm, rapture, inspira- tion : auditis ? an me ludit amabilis Insa- nia ? audire et videor pios Errare per lu- cos, Hor. Od. 3, 4, 6. insanibilis, e, adj. [insanio] Insane, raging : furor, Lact 4, 19. A dub. read- ing. insanio, ' v ' a7 >d ii, itum, v. n. 4. [in- sanus] To be of unsound mind : J. Lit.: A. As a medic, t. t., To be mad, insane : of men, Cels. 3, 18 ; of animals, Plin. 27, 11,76. — B. To be senseless, without reason, mad, insane : insanire ex amore, Plaut. Merc. 2, 2, 53 : homo insanibat (for insa- niebat), Ter. Ph. 4, 3, 37 : usque eo est commotus, ut insanire omnibus ac furere videretur, Cic. Verr. 2, 4. 18. 39 : insanire tibi videris, quod, etc., id. Fam. 9, 21, 1 : nisi ego insanio, id. Att. 7, 10 : insanire ex 809 INS A injuria, Ter. Adelph. 2, 1, 43 ; nnd Li v. 7, ! 39 : cum ratione, Ter. Eun. 1, 1, 18 : cer- tn ratione modoque, Hon S. 2, 3, 271. II. Transf., To act like a madman, to rage, rave : quid opus fuit hoc, hospes, sumtu tanto, nostra gratia? Insanivisti liercle, Plaut. Mil. 3, 1, 160 : amavi equi- dem olim in adolescentia : Verum ad hoc exemplum nunquam ut nunc insanio, id. Merc. 2, 1, 40 : insanire libet quoninm tibi, Virg. E. 3, 36 : manli, i. e. in battle, Stat. Th. 3, 668. — Of speech : dicendi ge- i nus, quod . . . specie libertatis insanit, ! Cluint. 12, 10, 73.— Of a rage for building : ' Auct. ad Her. 4, 50, 63. — (p) c. ace. : erro- i rem, Hor. S. 2, 3, 63 : solemnia, id. Ep. 1, 1, 101 : stultitiam, id. Sat. 2, 3, 302 : amo- res alicujus, to be madly in love with one, Prop. 2, 34, 25 : hilarem insaniam insa- nire, Sen. V. B. 12. — (y) c. praep. in c. ace. : in libertinas, Hor. S. 1, 2, 49. — (6) Impers. : insanitur a patre, Sen. Contr. 2, 9. insani las, atis,/. [insanus] Unsound- ness, unhealthincss, disease : nomen insa- niae significat mentis aegrotationem et morbum, i. e. insanitatem et aegrotum an- imum, Cic. 'fuse. 3, 4, 8 : sapientia sani- tas sit animi, insipientia autem quasi insa- nitas quaedam, id. ib. 3, 5, 10 ; v. Var. ap. Non. 122, 28. insanienS; Part., v. insanio. insaniter, adv., v. insanus, ad fin. ill-SanuSj a, um , adj. Unsound in mind : J. Lit., Mad, insane : quod idem contigit insanis, Cic. Acad. 2, 17, 52. II. Transf., That acts like a madman, raging, raving, foolish, frantic : A. E x stultis insanos facere, Ter. Eun. 2, 2, 23 : acrior et insanior cupiditas, Cic. Verr. 2, 4. 18, 39 : insanissima concio, id. Mil. 17, 45 : homo insanissimus, id. Rose. Am. 12, 33 : caedis insana cupido, Virg. A. 9, 760 : amor duri Martis, id. Eel. 10, 44 : insano verba tonare foro, i. e. where there is a great bustle, Prop. 4, 1, 134 : omnis et in- sana semita nocte sonat, i. e. of women raving about, id. 4, 8, 60 : insani enses, Calpurn. Eel. 1, 59. JB, Of inanimate things : ductus, Virg. E. 9, 43 : venti, Tib. 2, 4, 9 : insana ca- preae sidera, Hor. Od. 3, 7, 6 : vites, that bear three times, Plin. 16, 27, 50 : montes, excessively high, Liv. 3, 39, 2 ; Flor. 2, 6 ; Claud. B. G. 513. C, That causes madness : laurum insa- iiam vocant, quoniam si quid ex ea de- cerptum inferatur navibus, jurgia hunt, donee abjiciatur, Plin. 16, 44, 89 : herba, that produces madness, Seren. Samm. 20 : fames, that drives one to madness, Luc. 7, 413. J5 t Outrageous, monstrous, violent, ex- travagant, excessive : substructionum in- sanae moles, Cic. Mil. 31, 85 : substructio- nes Capitolii insanae, Plin. 36, 24, 2 : la- bor, Virg. A. 6, 135 : trepidatio, Liv. 32, 17, 16 : cum stupet insanis acies fulgoribus, Hor. S. 2, 2, 5. E, Enthusiastic, enraptured, inspired: vates, Virg. A. 3, 443. — Hence, Adv., X. insane, Madly, insanely : J, Lit.: amare, Plaut. Cure. 1, 3, 20. — Comp. : in silvam non ligna feras insani- H8, Hor. S. 1, 10, 34. — Sup. : insanissime desperare, Aug. Ep. 238. II. Transf., Outrageously, excessively : esuriens insane bene, Plant. Mil. 1, 1, 24 ; cf. Var. L. L. 7, 5, 97, 86. 2. insanlter, Madly, violently, ex- cessively : ludit nimium insaniter, Pomp, ap. Non. 509, 31 ; and Prise. 15, 1010. 3. insanum. Outrageously, vehement- ly, excessively : insanum bona, Plaut. Most. 3, 3, 5 : magnum, id. Bacch. 4, 5, 1 : valde, id. Fragm. ap. Non. 127, 26. in-satiabilis, e, adj. I. That can not be satisfied,, insatiable: cupiditas, Cic. Tusc. 1 , 19, 44 : caudium, id. ib. 5. 25, 70 : crudelilas, id. Phil. 1, 3, 8 : humanus ani- mus, Liv. 4, 13, 4. — ([)) c. gen. : sanguinis, Just. 1, 8 : laudis, Val. Max. 8, 14, 3. II. That can not cloy or sate, that never produces satiety, unsating : varietas, Cic. N. D. 2, 39, 38 : nulla est insatiabilior spe- cies, id. ib. 2, 62, 155. — Hence, Adv., insatiabiliter, Insatiably: de- fiere, Lucr. 3, 920 : in re inani desidere, Plin. Ep. 9, 6, 3 : parare memorinm sui, Tac. A. 4. 38 : opes congercre, Lact. Ep. 4. 810 IN S G insati'abilitas, atis,/. [insatiabiiis] Insatiableness : Amm. 31, 4. insatiabiliter, v. insatiabiiis, ad fin. in-SatiatllS, a, um, adj. Unsatisfied, hisatiate : ardor eundi, Stat. Th. 6. 305. in-satictas- atis, /. Insatiateness, insatiety : plur., Plant. Aui. 3, 5, 13. in-satlVUS- a, um, adj. That is not sown, that grows of itself: insativum ru- mes, Plin. 19, 12, 60. A false reading for in sativis. in-SaturabiliS, um, Part., v. in- scendo. 2. inscensus, us, m. [inscendo] A mounting, i. e. covering : equarum, App. M. 7, p. 472 Oud. inscic, adv. Ignoranlly, App. de Deo Soc. 1. in-SClcnS) entis, adj. Unknow- ing: I, Without knowledge, unaware: si peccavi, insciens feci, Ter. Ileaut. 4, 1, 19 : nihil me insciente esse factum, without my knowing it, Cic. Fam. 5, 2, 3 : utrum inscientem vultis contra foedera fecisse, an scientem '( id. Balb. 5, 13. II. Ignorant, stupid, silly : abi, sis, in- sciens, Ter. Ph. 1, 2, 9. — Hence, Adv., insciente r, Unknowingly, ig- noranlly, stupidly: facere, Cic. Top. 8, 32 : tuba intiata, Liv. 25, 10, 4: interpretari, Hyg. Astr. 2, 12. 2. in-SCicns, entis, adj. Knowing, aware : si servus insciente domino rem peculiarem vendidisset, emptorem usu- capere posse 'al. sciente), Alf. Dig. 41, 3,34. inscienter, v - 1- insciens, ad fin. in-SCicntia. ae, /. Want of knowl- edge, ignorance, inexperience : J, In tantis tenebris erroris et inscientiae, Cic. Sull. 14, 40 : mea, id. de Or. 1, 46, 203 : alicu- jus, id. ib. 3, 35, 142 ; id. Acad. 2, 47, 146 : — cgen. (a) subj., vulgi, Caes. B. G. 7, 43 : (b) obj.. locorum, id. ib. 3, 9: belli, Nep. Epam. 7 : dicendi, Cic. Or. 1, 34. II. Ignorance, philosophically speak- ing; opp. to fundamental knowledge : de qua (natura Deorum) tam variae sunt doc- tissimorum hominum tamque discrepan- tes sententiae, ut magno argumento esse debeat, causam, i, e. principium philoso- phiae esse inscientiam, Cic. N. D. 1, 1, 1. inSCltCj adv., v. inscitus, a, um, ad fin. inscitia, ae, /. [inscitus] Ignorance, inexperience, unskillfulness, awkwardness in any thing ; with a follg. gen., rarely with ergo (quite class.) : rerurn, Cic. de Or. 1, 22, 49 : veri, Hor. S. 2, 3, 43 : reipub- licae, Tac. H. 1, 1 : artis, Suet. Ner. 41 : temporum, Plin. 7. 48, 49 : aedificandi, Tac. G. 16 : per inscitiam ceterorum, without the knowledge of their comrades, id. Hist. 1, 54 : — erga domum suam, igno- rance of household affairs, id. Ann. 11, 25 fin. — Abs., Ignorance, stupidity (ante-clas- eical) : male mereri de immerente insci- tia est, Plaut. Cure. 1, 3, 29.—* In the plu- ral: Pnnnoniorum inscitiae, Front. Prin- cip. Hist. 319. * inscitiilus, a, um, dim. [id.] Igno- INS C rant, awkward, unmannerly : ancillula, Afran. apud Non. 12, 21. inscitus, a , um, adj. [2. in-scitus] Ig- norant, inexperienced, unskillful, silly, sim- ple, stupid ; freq. coupled with stultus (only once in Cicero ; a favorite word of Plautus) : Plaut. Most. 1, 3, 51 : inscita atque stulta mulier, id. ib. 2, 3, 85 ; id. Mil. 3, 1, 141. — Of inanimate and abstract things : mirum atque inscitum somniavi somnium, Plaut. Rud. 3, 1, 5. — Comp. : quid est inscitius, Cic. N. D. 2, 13, 36.— Sup. : inscitissimus, Plaut. Most. 5, 2, 14. — * Pass., Unknown : nescio quid aliud indictum inscitumque dicit, Gell. 1, 22, 11. — Hence i n s c ! t e, adv., Unskillfnlly, clumsily, awkwardly (^uite class.) : comparari, Cic. Fin. 3, 7, 25 : non inscite nugatur, id. Div. 2, 13, 30 : facta navis, Liv. 36, 43, 6.— Sup. : inscitissime petit, Gell. 10, 16, 5. inscius, a, um, adj. [2. in-scius] Not knowing, ignorant of a thing ; abs., with a gen. ; rarely with de, an ace, or an inf. (quite class.) : («) Abs. : distinguere ar- titicem ab inscio, Cic. Acad. 2, 7, 22 : — is, quem vos ad mortem inscii misistis, ig- noranlly, id. Plane. 16, 40 : inscii quid in Aeduis gereretur, not knowing, Caes. B. G. 7, 77 : inscios inopinantesque Mena- pios oppresserunt, id. ib. 4, 4 : omnibus insciis, neque suspicantibus, Hirt. B. Afr. 37. — * (0) c. gen. : omnium rerum insci- us, Cic. Brut. 85, 292.— (y) c. de aliqna re : de eorum verbis famigeratorum inscius, Plaut. Trin. 1, 2, 178: de malitia, Try- phon. Dig. 16, 3, 31. — * (5) c. ace. : at enim scies ea, quae fuisti inscius, Turpil. ap. Non. 501, 18. — * (e) c. inf. : sutrinas facere inscius, Var. ap. Non. 168, 17. — (C) Special phrase : non sum inscius, / am by no means unaware, I know very well : nee vero sum inscius, esse utilitatem in his- toria, Cic. Fin. 5, 19, 51. — * Pass., Un- known : trames, App. M. 5, p. 363 Oud. in-SCXibO; psi, ptum, 3. v. a. [1. in- scribe] To write in or upon any thing, to inscribe (quite class.) : aliquid in basi tro- paeorum. Cic. Pis. 38, 92: in statua in- scripsit, Parenti optime merito, id. Fam. 12, 3, 1 : — nomen suum monumentis, id. Har. resp. 27 : — ea inscribam brevi. quae, etc., id. Att. 4, 1, 4 : — sit inscriptum in fronte unius cujusque civis, quid de re- publ. sentiat, id. Cat. 1, 13, 32 : orationes in animo, id. de Or. 2, 87, 355. — To furnish with an inscription : statuae, quas tu in- scribi jussisti, id. Verr. 2, 2, 69, 167 :— ae- des, to icrite on a house that it is for sale, to publicly offer it for sale : aedes venales hasce inscribit litteris, Plaut. Trin. 1, 2, 131 : aedes mercede, Ter. Heaut. 1, 1, 92 : — librum, to inscribe, give a title to a book : eos (libellos) rhetoricos inscribunt, Cic. de Or. 3, 31, 122 : in eo libro, qui Oeconom- icus inscribitur, is entitled, id. Off. 2, 24, 87. — Trop. : vitiis suis sapientiam inscri- bit, gives to his vices the name of wisdom, Sen. V. B. 12. — To ascribe, assign, attrib- ute : Epicurus, quia tantummodo induit personam philosophi, et sibi ipse hoc no- men inscripsit, has assigned, appropriated to himself, Cic. Tusc. 5, 26. 73 : deos 6ce- leri, to ascribe crimes to the gods, Ov. M. 15, 128 : mea dextera leto Inscribenda tuo est, thy death is to be ascribed to my hand, id. ib. 10, 199. — To subscribe an ac- cusation (post-class.), Imp. Zeno Cod. 9, 35, 11. — To write something over an old writing, so that the latter is no longer legible (post-class.) : de his, quae in testa- mento delentur, inducuntur, iuscribnntur, Dig. 28, 4.— Hence inscriptus, -a, um, Part., Written upon, inscribed: ut si quae essent incisae, aut inscriptae litterae, tollerentur, Cic. Dom. 53 : Scnarioli in moimmento in- scripti, id. Tusc. 5, 23, 64. — Subst., inscrip- tum, i, n., An inscription, title: alia in- scripta nimis lepida, Gell. praef. 9. * in-Scriptilis, e, adj. [2. in-scripti- lis] That can not be written : Diom. 2, p. 413. inscriptlO, onis, /. [inscribo] A writ- ing upon, inscribing ; an inscription, title (quite cla68.) : nominis inscriptio, Cic. Dom. 20 : — quod de inscriptione quaeris, non dubito, quin /mfljjuw officium sit; sed inscriptio plenior, de officiis, id. Att 16, 11, 4. — An inscription on monuments: hinc I NS E ilia infelicis monumenti inscriptio, tnrba se medirorum periisse, Plin. 29, 1, 5 : — fron- tis, a branding on the forehead, Petr. 106. — An accusation (post-class.) : libellos in- scriptionis deponore, Ulp. Dig. 48, 5, 2. inscriptura- ac. /. [inscribe] An inscription \al. in scriptura), Tert adv. Val. HO. 1. insciiptus. "> um, Part., v. inscri- bo, ad Jin. 2. in-scriptus. a. «m, adj. [2. in- scriptus J Utt written (not in Cic. or Cues.) : unde et ilia divisio est, alia esse scripta, alia inscripto, Quint. 3, 6, 36. — Not marked or entered at the custom-house, contraband : inscriptum pecus, Var. R, R. 2, 1, 16. — Concerning which nothing is icritten (in the statutes) : maleficium, Sen. pracf. 3 Kxcerpt. Controv. * in-scrutabllis. e, adj. [2. in-scru- tor) Inscrutable : Uei judicia, Aug. Ep. :06, 4. ill-SCrutor, ari.v. dep. [1. in-scru- tor) To search or examine into : si Homeri latentem prudentiam inscruteris altius (al. scruteris), Macr. S. 7, 1. in-SCUlpOi P s >. ptum, 3. v. a. [1. iu- sculpoj To cut or carve in or upon, to en- grave (.in Cic. only trap.) : I. Lit. : sum- mam patrimonii saxo, Hor. S. 2, 3, 90 : litteras tabellae, Quint. 1, 1 : elogium tu- mulo. Suet. Claud. 1— II. Trop., To en- grave, imprint : natura insculpsit in men- tibus, ut Deos aeternos et beatos habere- mus, Cic. N. D. 1, 17, 45. insculptus, «, um , Part., from in- sculpo. in-sccabllis. 5 ad J- [~- in-secabilis] That can not be cut up or divided, insep- arable, indivisible (post-Aug.) : Sen. Ep. 118 : corpora, i. e. atoms, Quint. 2, 17, 38. 1. in-SCCO. e ui . ctuna, 1. v. a. [1. in- sccoj To cut into, cut vp (quite class., but not in Cic. or Caes.) : aliquid dentibus, Auct. ad Her. 4, 49, 62 : olivam acuta arundine, Col. 12, 47 : corpora mortuorum . ad scrutandos morbos, to dissect, Plin. 19, 5, 26, 86 : insecandi sunt favi, Col. 9, 15, 9. — Hence i,nsectus, a, um, Part., Cut in : pec- tine dentes, Ov. M. 6, 58. — Subst., insec- tum, i, n. ; plur., insecta, orum, »., An insect : jure omnia insecta appellata ab incisuris, quae nunc cervicum loco, nunc pectorum, atque alvi, praecincta separant membra, tenui modo ftstula cohaerentia, Plin. 11, 1. 1. 2. inseco or insequc, old form for insequor» To pursue the narration, to proceed, relate, declare ; so imper., insece ; viruin mihi, Camena, insece versutum, Enn. ap. Gell. 18, 9, 5 : gerund, insecen- do, by relating ; scelera nefaria, quae ne- que insecendo neque legendo audivimus, Cato ap. Gell. 18, 9, 1. insecta. Brum, n. Insects; v. insec- tus, a, um, Part., from 1. inseco. * insectanter> adv. [insector] Harsh- ly, bitterly: vimperari, Gell. 19, 3, 1. in-sectatiOt ""is. f [id.] A pursuing, pursuit (quite class., but not in Cic. or Caes.) : I. Lit. : hostis, Liv. 21. 47, 2.— TT Trop., A pursuing with words, a cen- suring, railing at, deriding, insulting: tanta est hominum insolentia, et nostri insectatio, Brut in Ep. Cic. Fam. 11, 1, 2 : principum, Liv. 22, 34. 2 : studiorum et morum alicujus. Suet. Gramm. 19: in- sectationibus petere aliquem, Tac. A. 2, 55 : fortunae, Quint. 6, 3, 28. in-Sectator> o" 3 - ">■ [id-] A persecu- tor (extremely rare ; not in Cic. or Caes.) : I. Lit.: pk-bis, Liv. 3, 33. 7— H. Trop.: vitiorum. Quint. 10, 1, 129. ixLSectatnS) »> um, Part., v. insect», ad Jin. insCctlO' Onis./. [2. inseco] A narra- tion (ante-class.), Gell. 18, 9. insecto» avi. atum, 1. v. a., a rare form for insector, To pursue (ante- and post- class.) : nos insectabit lapidibus, Plaut. Capt. 3, 4, 61 :— hostes, Just. 15, 3. — Hence *insectatus, a, um, pass., Pursued : miles ab his insectatus, Hist. B. Afr. 71. insectar> atus sum, l. v. dep. a.,freq. [insequor] To pursue (quite class.) : I, Lit.: Plaut Capt 3, 4, 17: impios agi- tant insectanturque furiae, Cic. Leg. 1, 14, 40 : verberibus, to pursue with blows. I N S E Tac. A. 1. 20. — B. Transf. : assidui3 j herbam insectabere rastris, pursue the [ weeds with diligent hoes, i. c. diligently ez- tirpate than, Virg. (i. 1, 155. II. Trop., To pursue with words, toccn- sure, blame, rait at, inveigh against, speak ill of: vitia, Plin. Ep. 1, 10, 7 : miserorum fortunnm, Brut, ad Cic. ad Brut. 1, 4 : contumaciam, Tac. A. 4, 12: audaciam improborum, Cic. Att 10, 1, 4 : injuriam alicujus, id. ib. 5, 17 : quc-mpiam maledic- tis, id. Fin. 2, 25, 80 : accrbius in aliquem invehi. inscctarique vehementius, id. Am- ic. 16. 57: "inimice insectari qu'empiam, id. N. D. 1, 3, 5 : damnum amissi corpo- ris, to reproach, vpbraid with, Phaedr. 3, 11, 3. * in-sectura. «e,/. [1. inseco] An in- cision: Sen. Q. N. 1, 7. 1. in-SCCtus. 8i um > [2- in-seco] for nou sectus, Fest p. 83. 2. inscctus. a, um, Part., v. 1. inse- co. ad Jiit. in-SeCUnduS) ". urn, adj. [2. in-se- cundus] Not following, unyielding, uncom- plying: secundus, insecundus, Not. Tir. 95. * inseCUtlO) on 's. /• [insequor] A pur- suing : incerta, App. M. 8. p. 551 Oud. insccutor, oris, m. [id.] A pursuer, persecutor (post-class.): Tert. Apol. 5: iVustratis insecutoribus. App. M. 7 inil. in-SCdabllis. e, adj. [2. in-sedo] That can not be stayed or stilled, incessant: in- sedabilis, aKarJ-xuvoroS, Gloss. PhUox. — Hence, * Adv., insedabiliter, Unqncncha- bly, incessantly : Lucr. 6, 1175. insedabiliter; a( * B -i v - insedabilis, e, ad Jin. \ insodulus. «• um. <" ! j- [~- in-sedu- lus] Not zealous: insedulus, aoTovlaoros, Gloss. Philox. X insegTiis- 1 '. adj. [l.in-segnis] Inact- ive, indolent : insegnis, d6pavr,s, Gloss. Philox. _ in-semlnatus, ». um, Part., from insemino. insenunO) 1- v. <>■ [>• in-semino] To sow or plant in, to inseminate, implant (post-class.) : tabcm et morbos visceri- bus, Gelh 19, 5, 3. t insemltatio, onis, /. [2. in-semita] Pathtessness, impassableness : insemitatio, avobia, Gloss. Philox. t insenesclbllis, e, adj. [2. in-senes- co] Not growing old, undecaying : inse- nescibilis, a rjpauS, a}r)paToS, Gloss. Phil. in-senescO; nui, 3. v. n. [1. in-senes- co] To grow old in or at any thing; constr. with a dat. (poet, and post-Aug.) : libris et curis, Hor. Ep. 2, 2, 82 : iisdem negotiis, Tac. A. 4, 6. in-sensatus, a. um, adj. [2. in-sen- satus] Irrational (eccles. Latin), Tert. Praesc. 27. in-sensibilis. e, adj. [2. in-sensibilis] That can not be felt, insensible, impercepti- ble: I, Pass.: morbus, Seren. Samn. 3, de por. — Trop., Incomprehensible : ine- narrabile esse ait, et propemodum insen- sibilc, Gell. 17, 10, 17.— H. Act., That can not feel, insensible, seiiseless (post-class.) : simulacra, Lact 6, 13. — Adv., insensi- biliter. Insensibly, Cassiod. * in-sensfliS) e, adj. [2. in-sensilisj Without Jccling, senseless, insensiblez^m- sensibilis : principia, Lucr. 2, 864. * in-sensualis. e, adj. [2 in-sensua- lis] Insensible : res, Cassiod. Var. 2, 40. in-separabilis, e, adj. [2. in-separa- bilisj That can not be separated, insepara- ble (post-Aug.): Sen. Ep. 118: societas, Gell. 1, 9, 12. — Comp. : trinitas inscpara- bilior, Aug. Trin. 15, 23. — Hence, Adv., inseparabiliter, Inseparably (post-class.) : Macr. Somn. Scip. 1, 22 : connexa, Lact. 3, 11. in-scparabilitas. atis,/. [insepara- bilisj Inseparableuess, inseparability (eccl. Lat.) : Aug. Trin. 15, 23 : virtutum, id. Ep. 29, 2. in-separatUS- a. «m, adj. [2. in-sep- aratus ] Not separate, inseparate (eccles. Lat.) : inseparatos ab alterutro Patrem, et Filium, et Spiritum testor, Tert adv. Prax. 9. * 1. in septus, a. «™, adj. [1. in-sep- tus] Hedged in: inseprus ingenti muro, Sen. Ben. 4, 19. INSE ! 2. inseptus, ". um, adj. [t. in-sep- tu.»j Not hedged hi, Fest p. 85 Lind. 1. inscpultus, a, um, adj. [1. in-se- pultus] Buried; trop., hidden (quite clas- sical) : virtus oblivione inscpulta, Cic. Phil. 14, 12, 33. 2. in-sepultus. a > um , adj. [2. in-sn- pultus] Unbvried (quite class.) : insepulti acervi civium, Cic. Cat 4,6, 11: insepul- tos projecit, Liv. 29. 9, 10: mors, i. e. with- out burial, $cn. Tranq. 14: sepultura, a burial without the customary funeral riles, and therefore undeserving the name of a burial, Cic. Phil. 1, 2, 5. inseque* v - a - Say* relate (ante-class.). Enn. ap. Fest. p. 83 Lind. ; also, insexit he related, id. ib. ; v. 2. inseco. insequenS) entis, Following, Part., -from insequor. * 1. insequenter> adv. |insequor] Thereupon, immediately. Nonius 376, 19. *2. in-scquenter adv. [2. inse- quor] Not in the proper order of succession, without connection, vnconncctedly : partic- ula posita, Gell. 10, 29, 4. * insequentinuSi a, um, adj. [inse- quor] Thai belongs to the follcjwing : Fla- via Insequentina, Inscr. ap. Grut. 389, 1. in-sequor (quutus), cutus sum. 3. v. dep. [1. in-sequorj To follow, to follow after or vpon a person or thing (quite class.) : proximus huic, longo sed proxi- mus intervallo Insequitur Salius, Virg. A. 5, 321 : fugientem lumine pinum, with her eyes follows the frying ship, Ov. M. 11, 468 : postremam litteram detrahebant, nisi vo- calis insequebatur, Cic. de Or. 48, 161 : improborum facta suspicio insequitur, id. Fin. 7, 16, 50: hunc proximo saeculo Themistocles insecutus est, id. Brut. 10, 41. — c. inf. (* To proceed) : rursus et alte- rius lentum convellere vimen Insequor, Virg. A. 3, 32. — To strive after, endeavor : nee vero te, frater, rhetoricis quibusdam libris insequor, ut erudiam, Cic. Verr. 2, 3, 10: — itaque insequebatur, and thus he pressed or plied them (with questions), id. N. D. 3, 17, 44 : — pergam atque insequar longius, id. Verr. 2, 3, 20, 51.— To pursue : 1, Lit: aliquem gladio stricto, id. Phil. 2, 7, 21 : homines benevolos contumelia, id. Att. 14, 14, 5: irridendo, id. Sest 11, 25 : clamore ac minis, id. Cluent. 8. 24 II, To pursue with words, to censure, re- proach : turpitudinem vitae, id. Sull. 29, 81 : dissimiles, Plin. Pan. 53, 2. — To pursue a narration, to relate (extremely seldom) : alicujus laudes (al. sequi), T. Liv. ap. Seu. Suasor. 7; cf. inseque and 2. inseco. ' in-serablliter, adv. [2. in-sera] So as not to be unlocked: inserabiliter ob- struere, Auct Itin. Alex. M. 100. * in-serenus. a, um, adj. [2. in-sere- nus] Not clear or serene, overcast : Hyas, Stat. S. 1, 6, 21. I. in-serOi evi, situm, 3. v. a. [1. in 1. sero] To sow or plant in^ to ingraft (quite class, only in the trop; signif.) : I, Lit: 6i frumentum non inseritur, Col. 5, 7, 3 : — pirum bonam in pirum silvaticam, to ingraft, graft, Var. R. R. 1, 40, 5: vi- tem. Col. arbor. 8, 2. II, Trop., To implant: num qua tibi vitiorum inseverit olim Natura, Hor. S. 1, 3, 35 : animos corporibus, to unite, Cic. Univ. 12. — Hence i n s i t u s, a, um, Pa., Ingrafted, graft- ed: I, Lit: arbor, Col. arbor. 20, 2: mala, Virg. G. 2. 33 : nucibus arbutus, Plin. 15, 15,7. — B. Transf., To put in, insert: stirps insita alieni generis (utero). Col. 6, 36, 2. — Subst, insitum, i, n., A graft, sci- on : Col. 5, 11, 8. II. Trop., Implanted by nature, in- born, innate, natural: ettanquamin unam arborem plura genera, sic in istam dornum multorum insitam sapientiam, Cic. Brut. 58, 213: reliqua est ea causa, quae non jam recepta, sed innata ; neque delata ad me, sed in animo sensuque meo penitus affixa atque insita est id. Verr. 2. 5. 53, 139 : Deorum cognitiones, id. N. D. 1, 17, 44 : tarn penitus Insita opinio, id. Cluent. 1, 4 : penitus odium, id. Har. resp. 25 : notio quasi naturalis atque insita in ani- mis nostris, id. Fin. 1, 9, 31 : menti cogni- tionis amor, id. ib. 4, 7, 18 : hoc natura est insitum, ut id. Sull. 30, 83 : feritas, Liv. 34, 20, 2. — In gen., Taken in, admit- 811 INSB ted, adopted: ex deserto Gavii horreo in Calatinos Atilios insitus, Cic. Sest. 33, 72 : insitus et adoptivus, Tac. A. 13, 14. 2. in-SCro, erui, rtum, 3. v. a. [1. in- 2. seroj To put, bring, or introduce into, to insert (quite class.) ; constr. with in, with an ace, or with a dot. : J, Lit.: col- lum in laqueum, Cic. Verr. 2, 4, 17, 37 ; id. de Or. 2, 39, 162: oculos in pectora, Ov. M. 2, 94 : caput in tentoria, Liv. 8, 36, 6 : — gemmas aureis soleis, Curt. 9, 1. — To ingraft : quidquid inserueris, vimine dil- igenter ligato, Col. arbor. 8, 2: surculus insertus, id. ib. 3. TT Trop., To bring into, introduce, to mix or mingle with: amputanda plura sunt i 111 aetati, quam inserenda, Cic. Coel. 31. 76 : jus est, quod non opinio genuit, sed quaedam innata vis inseruit, id. Inv. 2, 53, 161 :— historiae jocos, Ov. Tr. 2, 444 : querelas, Tac. H. 1, 23 : adeo minimis efi- nm rebus parva religio inserit Deos, Liv. 27, 23, 2 : condones directas operi suo, Just. 38, 3 ; Veil. 2, 107, 1 : haec libello, Suet. Dom. 18 : manus, to lay one's hand on, Luc. 8, 552: liberos sceleri, to draw into, involve in crime, Sen. Thyest. 322 : ignobilitatem suam magnis nominibus, Tac. A. 6, 2 : — se, to mingle with, engage in: inserentibus se centurionibus, id. Hist. 2, 19.: se turbae, Ov. A. Am. 1, 605: se bellis civilibus, id. Met. 3, 117 : — ali- quem vitae, to annex one to life, to the num- ber of the living, i. e. to preserve alive, Stat. S. 5, 5, 72 : — nomen t'amae, to attach to fame, i. e. to render celebrated, Auct. dial, de Or. 10. in-scrpo» psi, ptum, 3. v. n. [1. in-ser- po] To creep on or over any thing, only trop.; constr. with the dat. (poet, and post-class.) : jam somnus avaris Inserpit curis, Stat. Th. 1, 340 : ei lanugo malis in- serpebat, covered over his checks, App. M. 7, p. 455 Oud. insertai ««, /■ {-■ insero] An orna- ment (extremely rare) : trugalitas inserta est rumoris boni, Macr. S. 2, 7. ' insertatlOi onis, /• [inserto] An in- serting, Coel. Aur. Tard. 1, 1. insertatUS) f , am, Part., from inserto. X inserticiUSi »• um > adj- [~ insero] That can be inserted : inserticius, EyKEv- rp'imuos. ivra\(uoS, Gloss. Philox. ' insertim* a dv- ['d.J SiJ insertion : fundere, to pour in, Lucr. 2, il4. insertio, onis, /. [id.] A putting in, ingrafting, grafting (post-class.) : oleas- tri, Aug. Ep. 120, 20 : sureulorum, Macr. S. 1, 7. insertlVUS; a, um, adj. [id.] Inserted, ingrafted, only trop. (extremely rare) : stirps, i. e. an illegitimate posterity, Cal- purn. decl. 24 : liberi, Phaedr. 3, 3. 10. inserto, !• v. a.'frcq. [id. J To put into, insert ; constr. with the dat. (poet, and post-Aug.) : clypeoque sinistram Inserta- bam aptans, Virg. A. 2, 672 : insertans commissuns secures, Petr. 97. insertorium, ii. »• [id.] A thong attached to a shield for inserting the left hand, Coel. Rodig. 10, 4. insertllS) a > um, Part., from 2. insero. in-serviO) ivi. itum, v.n. or a. 4. [l.in- servio] To be serviceable, officious, to be de- voted or attached to, to be submissive to, to serve ; with the dat., rarely with the ace. (quite class.) : (a) With the dat. : alicui, Cic. Off. 1, 15, 49 : plebi, cui ad earn diem gumma ope inservitum erat, who had been treated with the utmost deference, Liv. 2, 21, 6 :— legibus definitionis, Gell. 1, 25, 10. — Of inanim. and abstr. things, To be devot- ed to, to attend to, take care of any thing : suis commodis, Cic. Fin. 2, 35, 117 : tem- poribus, Nep. Ale. 1 : honoribus, Cic. Off. 2. 1, 4 : famae, Tac. A. 13, 8.— (0) With the ace. : si ilium inservibis solum, Plaut. Most. 1, 3, 59 ; id. Poen. 4, 2, 105 : nihil est a me inservitum tempori6 causa, Cic. Fam. fi, 12, 2. in-SerVOj 1- »• a. [1- in-servo] To at- tend to, observe (a favorite word of Stati- U6) : gemit, inservante noverca, Liber, Stat. Th. 10, 886 : volucres, id. ib. 8, 194 : fata, id. ib. 6, 935. inscssor» or is, m. [insideo] A besetlcr (very rare) : viarum, a waylayer, Symm. Ep. 2, 48 ; cf. Feet, p 83 Lind. : inseeeo- res, latrones. 812 INSI 1. insessUSi a > um - Part., from in- sideo. * 2. in-sesSUS) a > um . "dj. Unset- tled, without a permanent dwelling : gen- tes, Sicul. Fl. de cond. agr. p. 3. insexit» an old form, He said, related ; cf., inseque, and 2. inseco. in-sibiloi »• »■ or a. l. [l. in-sibilo] To hiss, whistle, or rustle in (poet.) : ubi in- sibilat Eurus, Murmura pinetis Hunt, Ov. M. 15, 603 : verbera Erinnys Incutit, at- que atros insibilat ore tumores, hisses in, breathes in with a hissing noise, Sil. 2, 626. . * in-siccabilis, e> adj. [2. in-siccabi- lis] That can not be dried : Sid. Ep. 9, 16. in-siccatus, a> um, adj. [2. in-sicca- tus] Undried, not dried up (only in Stati- us) : vulnera, Stat. Th. 3, 364 : cruor, id. ib. 8, 246. insicia. ae, /., and insicium. ii. »■ (insitia, isicium) [inseco] Stujjing, force- meat, a dish made of minced meat (very rare): (a) Form insicia: Var.L.L.5,22, 32. — (,(() Form insicium: Macr. S. 7, 8. insiciariUS. ii, ™- [insicia] A force- meat-maker (post-class.), Briss. de Formul. 7, 57. insiciatus or isiciatus- «• um, adj. [id.] Stuffed with force-meat : pullus, Apic. 8, 7. insiciolum or isiciolum, i, n., dim. [insicium] A little force-meat (post- class.) : porcina, Apic. 5, 4. insicium. v. insicia. inside©, sedi, sessum, 2. v. n. [1. in- sedeo] To sit in or -upon any thing ; c. dat., rarely c. ace. (quite class.) : I. Lit.: equo, Liv. 7, 6, 5. — To settle : ubi Lydia quondam Gens bello praeclara jugis inse- dit Etruscis, Virg. A. 8, 479. — Of places, To stand, be situate on : Joppe insidet col- lem, is situated on a hill, Plin. 5, 13, 14 : — insidere vias examina infantium solebant, swarms of children occupied the roads, Plin. Pan. 26, 1. — To keep possession of, to occu- py : locum, Liv. 21, 54, 3 : juga, Tac. A. 2, 16 : militibus arcem, Liv. 26, 44, 2. — Pass. : viaeque omnes hostium praesidiis insiden- tur, Liv. 25, 13, 2. II. Trop., To be seated, fixed, or stamp- ed in, to adhere to : cum in locis semen insedit, Cic. N. D. 2, 51, 128 : longus mor- bus, cum penitus insedit, when it has com- pletely seated itself, Cels. 3, 1 : insidens capulo manus, i. e. keeping firm hold of the handle, Tac. A. 2, 21 : nihil quisquam unquam, me audiente, egit orator, quod non in memoria mea penitus insederit, remained thoroughly fixed in mymind, Cic. de Or. 2, 28 : insidebat in ejus mente spe- cies eloquentiae, was firmly stamped on his mind, id. de Or. 5, 18 : voluptas, quae pe- nitus in omni sensu implicate insidet, id. Leg. 1, 17, 47 : cum hie fervor concitatio- que animi inveteraverit. et tanquam in venis medullisque insederit, has firmly seated itself, id. Tusc. 4, 10, 24. insidiac. arum,/., Plur. (in the sing., insidia prima, Sail. frgm. ap. Chads. 1, 75) [insideo] An ambush, ambuscade (quite classical): I, Lit. : A. Of persons : qui sustinuerant primos impetus insidiarum, Hirt. B. G. 8, 19 : equites procedere lon- giusjusci, donee insidiae coorirentur, Tac. H. 2, 24. — B. Of a place : 6igna aenea in insidiis ponere, Cic. Deiot. 7, 21 : milites in insidiis collocare, Caes. B. G. 3, 20 : in- trare insidias, id. B. C. 3, 38. — Particular locutions : (a) For, To lay an ambush for any one : insidias dare alicui, Plaut. Mil. 2, 3, 32 : facere vitae alicujus, Cic. Q_. Fr. 2, 3, 4 : ponere vitae alicujus, id. Sest. 18, 41 : insidias penitus abstrusas ponere con- tra aliquem, id. Agr. 2, 18, 49 : parare ali- cui, id. Rose. Am. 9, 26 : tendere, id. Rose. Com. 16, 46 : collocare, id. Mil. 10, 27 : comparare, id. Cluent. 16, 47 : struere, id. ib. 66, 190 : componere, Tac. H. 5, 22 : componere in aliquem, Prop. 2, 32, 19 : componere alicui, Tib. 1, 6, 4 : di6ponere, Quint. 4, 2, 48 : afferre ovilibus. Calpurn. Eel. 1, 40 : avibus moliri, Virg. G. 1, 2, 71. — (/?) For, By artifice or stratagem, crafti- ly, insidiously, insidiis, per insidias, ex in- sidiis : Marccllus insidiis interfectus est, Cic. Att. 13, 10, 3 : — per insidias quempi- am interficere, id. Dom. 23 : per insidias circumvenire, Caes. B. G. 1, 42 : — ex insi- diis invadere aliquem, Sail. J. 113, 6. INSI II. T r o p. : nimis insidiarum ad capien- das aures adhiberi videtur, Cic. de Or. 51. 170 : eompositae orationis insidiis tidem alicujus attentare, id. ib. 61, 208 : noctis, Virg. G. 1, 426 : non ex insidiis, sed aperte ac palam elaborare, Cic. de Or. 12, 38 : maris, Val. Fl. 1, 41. * insidiantcr, adv. [insidior] Craft- ily, artfully, insidiously ■■ insidianter spec- ulati adj. [1- in-signum] Dis- tinguished by a mark, remarkable, noted, distinguished, prominent, extraordinary (quite class.) : insignes appellantur boves, qui in femine et in pede album habent, quasi insigniti, Fest. p. 84 Lind. ; Tert Res. earn. 57 : maculis insignis et albo, Virg. G. 3, 56 : insigni eum veste adorna- viCLiv. 1, 20, 2 : officinae, Plin. 35, 12, 46 : virtus, Cic. Amic. 27, 102: vis, id. N. D. 2, 31, 80 ; id. de Or. 2, 22, 90 :— ad deformi- tatem puer, id. Leg. 3, 8, 19 : perjurium, id. Har. resp. 17: homo omnibus insignis notis turpitudinis, id. Rabir. perd. 9, 24 : tota cantabitur urbe, i. e. notorious, Hor. 9. 2, 1, 46 : debilitate aliqua corporis, re- markable, Suet. Cal. 26 : — cujus studium insigne fuit erga me, Cic. Fin. 2. 22, 72: odium in aliquem. id. ad Att. 14, 13 B. 3 : improbitas, id. Or. 2, 58, 237: temeritas, id. Acad. 1, 12, 45: impudentia, id. Verr. 2, 4. 29, G6 : jamdiu causam quaerebat senex, quamobrem insigne aliquid faceret his, z. e. of punishing them severely, Ter. Eun. 5, 5. 31. — * With a follg. gen. : libidi- num, Tert. Pall. 4 Sup.: Tert. Spect 12. — Hence insigne, is, n., A distinctive mark, a badge of office ; and, in gen., a badge of honor, decoration (quite class.) : J, Lit. : bos in Aegypto etiam numinis vice coli- tur : Apim vocant. Insigne ei in dextro latere candicans macula, Plin. 8, 46, 71 : bulla erat indicium et insigne fortunae, Cic. Verr. 2, 1, 58, 152.— Esp. in the plur., Insignia : sedebat rum purpura, et seep- tro, et insignibus illis regiis, id. Sest. 26, 57 : imperatoris, Caes. B. C. 3, 96 : sacer- dotum, Liv. 3, 39 : pontificalia, id. 10, 7 : regia, Cic. Sext. 26 : militaria, ornaments, probably on the helmets of the officers, Caes. R. G. 7, 45 : — navem Bruti, quae ex insigni facile agnosci poterat, i. e. the fag of the admiral's ship, Caes. B. C. 2, 6. H. Tro p. : insignia virtutis, Cic. Fam. 3, 13. 1: laudis, id."Sull. 9, 26; id. de Or. 39, 134. insigfJllte. adv., v - insignio, ad fin. insigTliter: adv., v. insignio, ad fin. insignitUSi P°- v - insignio, ad fin. in-sigllltor. oris, m. [insignio] An engraver (post-class.) : Aug. C. D. 21, 4. J insig'nO. «• a. 1. [1. in-signo] To en- grave : iusigno, k\ xapdaou, Gloss. Philox. insiha. um, n. plur. [insilio] The treadle of a weaver's loom (poet.) : Lucr. 5, 1352 (al. ensilia or insubula, insubla). in-silio. ui (insilii in Luc. and Claud.). 4. v. n. [1. in-salio] To leap into or upon, to spring at ; constr. with in c. arc, with the simple ace, with the dat., or abs. (quite class., but not in Cic.) : I. Lit.: (.i) With in c. ace: e navi in sea- pham, Plaut. Rud. 2, 3, 36 : in equum, Liv. 6, 7, 3. — (J3) With the simple ace. : undas, Ov. M. 8, 142 : Aetnam, Hor. A. P. 466 : tauros, Suet. Claud. 21 : aliquem, to spring upon one, to attack him, App. M. 8, p. 518 Oud.— (; ) With the dat. : prorae, puppi- que, Ov. Tr. 1, 4, 8 : ramis, id. Met 8, 367 : tergo centauri, id. ib. 12, 345. — (o) Abs. : leo insilit saltu, leaps, Plin. 8, 16, 19. H Trop. : palmes in jugum insilit, id. INSI 17, 22, 49: metuo, ne hodie in malum cruciatum insiliamus, / fear we shall dance on the cross to-day, i. e. shall be cru- cified, Plaut. Mil. 2, 3, 8. * in-sirrulis. e, adj. [2. in-similis] Unlike, for dissimilis, Fest. insimilo. v. insimulo. in-sjmuli adv. (1. in-simul) At the same lime (post-Aug.) : Stat. S. 1, 6, 36 ; Flor. 2, 20. insimulatio (insimil.), 6nis, /. [in- 8imuloJ A charge against one, an accusa- tion (quite class.) : in falsam atque ini- quam probrorum insimulationem vocaba- tur, Cic. Font. 13, 29 : criminis, id. Verr. 2, o, 9, 23. insimulator (insimil.), oris, m, [id.] An accuser (post-class.) : Pacat. Pan. The- odos. 43. insimulatUS) <*. um, Part., from in- simulo. in-Simulo (insimil.), avi, atum (ill tmesi : in eas simulem, i. e. eas insimulem, Plaut. Stich. 1, 2, 19), 1. v. a. [1. in-simu- lo] To allege ov maintain any thing against a person ; to charge, blame, accuse ; con- str. with the gen. of the thing, rarely with the ace. (quite class.) : id jurati dicunt, quod ego injuratus insimulo, Cic. Caec. 1, 3 : — si non facit, tu male facis, Quae in- sontem insimules, Plaut. Men. 5, 2, 54. — (u) c. gen. : Amphitruo uxorem insimu- lat probri, id. Amph. 1, 2, 15 : peccati se insimulant, Cic. Tusc. 3, 27, 64 : aliquem proditionis, Caes. B. G. 7, 20: — aliquem t'also, Cic. Verr. 2, 5, 41, 107. — Pass. : ne- que aliud quam patientia, aut pudor in- simulari possit, Liv. 29, 20, 3. — (ji) c. ace. : insimulare aliquem falsum facialis, Plaut. Am. 2, 2, 229. in-sincerus- ». um - adj. [2. in-since- rusj I\ 7 ol genuine, not pure, adulterated, spoiled; not honest or candid, insincere (poet, and post-Aug.): J, Lit.: cruor, Virg. G. 4. 285. — H. Trop. : philosophus, Gell. 5, 3, 7. insinuatlO. onis. /. [insinuo] An en- trance through a narrow or crooked way (quite class, only in the trop. signif.) : I. Lit.: Ponti, Avien. Perieg. 397. — II, Trop., An insinuating or ingratiating one's self into the favor of others : exordi- um in duas partes dividitur, in principi- um et insinuationem. . . . Insinuatio est oratio, quadam dissimulatione et circuiti- one obscure subiens auditoris animum, Cic. Inv. 1, 15, 20. — A notification, publi- cation (post-class.), Imp. Constant. Cod. 8, 54, 32. _ insinuatoi'. oris, m. [id.] A n introduc- er (eccl. Lat.) : deorum, Tert. ad Nat. 2, 1. * insmuatrix. icis, /. [id.] She that introduces or makes known : rei novae, Aug. F.p. 110, 1. insinuatUSj ». um , Part., from in- sinuo. in-sinuo, avi, arum, 1. r. a. and n. [1. in-sinuoj To put into one's bosom ; to bring in by windings or turnings, to in- sinuate ; to wind or creep in, to make one's way in, insinuate one's self (quite class.) : I. v. a., To thrust into one's bosom (so only post-class.) : manum in sinum, Tert. Res. earn. 28. — To cause a person or thins: to get to a place by windings or turnings; and, in gen., to cause to arrive at or get to a place : ratem terris, to land, Avien. Arat. 312 : aestum per septa domorum, Lucr. 6, 861 : — Romani quacumque data inter- valla essent, insinuabant ordines suos, pushed foncard their files into the open spaces of the enemy, Liv. 44, 41. — With se, To wind one's way into, to steal into; to insinuate or ingratiate one's self: se inter equitum turmas, Caes. B. G. 4, 33: qua te insinuaveris, retro via repetenda, Liv. 9, 2, 8 : qua se inter valles flumen insinu- at, winds along, id. 32, 31, 1 : Tigris Persi- co mart se insinuat. Curt. 5, 3 : — futura mala explores, ne se insinuent, Brut, ad Cic. ad Brut. 1, 16 : his nos rebus insinu- pbimus ad causam, will make our way to, get to, Auct. ad Her. 1, 6, 10 : se in anti- quam philosophiam, Cic. Tusc. 5, 12, 34 : — se ad aliquam, Plaut Mil. 2, 1, 27 : se in familiaritatem alicujus, Cic. Caec. 5, 13 : se in amiciriam cum aliquo, Plaut Cist. 1, 1, 94 : se in consuetudinem alicujus, Cic. Fam. 4, 13, 6 : se in familiarem usum, INSI | Liv. 40, 21, 11 : se in eorum sermonem, Cic. Agr. 2, 5, 12. — Pass. : insinuentur opes, are smuggled in, secretly introduced, Prop. 3, 9, 28 : sacris, i. e. initiari, App. M. 11, p. 801 Oud. : Augusto iusinuatus est, was favorably introduced, recommend- ed. Suet. Gramm. 21. — Also act. : aliquem alicui, To make favorably known, to recom- mend one person to another : aliquem an- imo alicujus, Plin. Pan. 62, 2. — To make known, publish (post-class.) : voluntatem suam heredibus, Ulp. Dig. 32, 1, 11. II. v - n., To wind or steal into, to make one's way or get into, to reach, arrive at ; constr. with in, with the ace, or the dat. : penitus insinuare in causam, to penetrate thoroughly into, to acquire a complete knowledge of, Cic. de Or. 2, 35, 149: ali- cui, id. de Or. 1, 20, 90 : — ltaliaeque urbes \ dextram insinuantis in undam, winding, reaching to, Manil. 4, 602. in-Sipidus, a, um, adj. [2. in-sapi- dus J Tasteless, insipid: sapor, Firm. Math. 2, 12. in-sipicns. entis, adj. [2. in-sapiens] ! Unwise, senseless, foolish (quite class.) : ' insipiens fortunatus, Cic. Amic. 15, 54 : sermo insipientium, id. Fin. 2, 15. — Comp. : ! ego insipientior illi ipsi, id. Div. 2, 23, 51. [ — Sup. : insipientissimus, Sen. Q. N. 2, 59. I — Hence, Adv., insipienter, Unwisely, foolish- ly (quite class.) : a me factum. Plaut. Mil. 2, 6, 78 : sperat Cic. Sen. 19, 68. insipicntia- ae, /. [insipiens] Want of wisdom, senselessness, folly (quite class.) : [ Plaut. Am. prol. 36 : ita fit, ut sapientia sanitas sit animi, insipientia autem quasi insanitas quaedam, quae est insania ea- demque dementia, Cic. Tusc. 3, 5, 10. insipOi ui» ^ re ' 3. v. a. To throw in (ante-class.) : Cato R. R. 85 : ligna, Pom- pon, in Non. 10, n. 3. in-sistO. sri ti, 3. v. n. [1. in-sisto] To set one's self on, to set foot upon, to stand or tread upon ; to follow, pursue, apply one's self to; to stand still, halt, stop; to persevere, continue, persist in ; to crave, solicit, entreat, importune ; constr. mostly with the dat., also with in c. abl. or ace, the simple ace., or the inf. (quite class.) : L Lit.: (a) With the dat. : villne (flu- minis) margini insistunt, Plin. Ep. 8, 8, 6 : ut proximi jacentibus insisterent, stepped upon them, Caes. B. G. 2. 27 : insistendum ei (arbori) paulum videtur, to pause a while by it, i. e. in order to describe it, Plin. 13, 16, 30 : — hostibus, to press upon, pur- sue them, Nep. Eum. 4 : eft'usis, Liv. 26, 44, 4 : perdomandae Campaniae, to stay, continue al, Tac. H. 3, 77. — "dj- Not solid, soft, tender: herba, Ov. M. 15, 203. insolitc. adv., v. insolitus, a, um, ad fin. in-sdlitllS. «. ™. adj. [2. in-solitusj Unaccustomed, unusual (quite class.) : A. Act., Unaccustomed to a thing ; constr. abs., with ad or the gen. : (a) Abs. : cur pu- dentissimas feminas in tantum virorum conventum insolitas, invitasque prodire cogis ? Cic. Verr. 2, 1, 37,— ((j) With ad : insolitus ad laborem, Caes. B. C. 3, 85. — (y) With the gen. : civitas insolita rerum bellicarum, Sail. J. 39, 1.— B. P ass < Un- usual, uncommon : insolita mihi loquaci- tas, Cic. Or. 2, 88. 361 : adolescentibus gloria, id. Brut. 81, 282 : verbum, id. Balb. 16, 36 : novum et moribus veterum inso- litum, Tac. A. 12, 37.— Constr. with ut : in principe rarum ac prope insolitum est, ut se putet obligatum, Plin. Pan. 60, 6. — With the ace. c. inf. : id insolitum esse fieri, Callistrat. Dig. 48, 19, 27.— Hence, Adv., insSHte, Contrary to custom, unusually (post-class.): accidere, Aug. Doctr. Christ. 2, 23. + insollicitusi a . um, "dj- [2. in-sol- licitus] Unconcerned, careless : insollicitus dies, anvfiixovos imfPa, ubi legend, videtur a/jipiuvos, Gloss. Philox. in-solo, avi, atum, o. a. 1. [1. in-sol] To place in the sun, i. e. expose to the sun, in order to warm, dry, etc. (a favorite word with Columella) : uvas, Col. 12, 39, 2 : insolati dies, sunny, sunshiny days, id. 11, 3. 51 : humus insolatur, becomes warm- ed, id. 4, 17, 8. in-solubllis, e, adj. [2. in-solubilis] That can not be loosed, indissoluble (post- Aug.) : I, Lit.: vinculum, Macr. Somn. Scip. 1, 6. — II. Trop., That can not be paid: beneficium, creditum insolubile est, Sen. Ben. 4, 12. — That can not be refuted, incontestable: signum, Quint 5, 9, 3. — Hence, Adv., insolublliter, Indissolubly : vinciri, Macr. Somn. Scip. 1, 6. * in-sdlubilitas, atis,/ [insolubilis] Insolubility : quaestionum, Sid. Ep. 4, 11. insolum. v. solum, i. in-sdlutus. a. urn, "-dj. [2. in-solutua] Unsolved ,- v. solutus. insomnia, «e, /. [insomnis] Sleep- lessness, want of sleep (quite class., but not in Cic. or Caes.) : consequitur comes insomnia, Caecil. ap. Non. 209, 15 : inci- tabatur insomnia, Suet. Cal. 50. — In the plur. : neque insomniis, neque labore fati- gari, Sail. C. 27, 2 : insomniis carere, Cic. Sen. 13, 44. insomnietas, atis,/ [id.] for insom- nia, Sleeplessness (post-class.) : Theod. Prise. 2, 1. "" insomniosus. a, um, adj. [insom- nia] Sleepless, troubled with want of sleep : Cato R. R. 157, 8. in-somnis. e. adj. [2. in-somnus] Sleepless (poet, and post-Aug.) : A. Of persons : insomnes mads, quam pervigi- les, Tac. A. 1, 65.— H. Of things : oculi, Stat. Th. 3, 328: nox, Virg. A. 9, 167 : cura, Luc. 2, 239. 1. insommum- ii, «• [1. in-somnus] A dream, (quite class, only in the plur.) : («) In the sing. : per insomnium, in a dream, Arn. 7, 244.— (Ji) In the plur. : At- lantes insomnia non visunt, Plin. 5, 8, 8. * 2. insommum, ii, n. [2. in-som- INSP nus] Sleeplessness : (brassicam) insomnia etiam, vigiliasque tollere decoctam, Plin 20, 9, 33 J ill-SOno. ui, v. n. 1. [1. in-sono] To make a noise in or on, to sound, sound loudly, resound (mostly poet) : lloreae spiritus alto insonat Aegaeo, roars on the Aegean Sea, Virg. A. 12, 365 : insonuere cavernae. id. ib. 2, 53 : calamis, to play, Ov. M. 11, 161 : insonuitque tlagello, cracked his whip, Virg. A. 5, 579 : verbera insonuit, id. ib. 7, 451 : — quasi faucibus aliquid ob- stiterit, insonare, to clear one's throat, to hawk, Quint. 11, 3, 121. in-sons. tis, adj. [2. in-sons] Guiltless, innocent ; constr. with the gen. (quite class., but not in Cic. or Caes.) : insontem probri accusare, Plaut Am. 3, 1, 9 : ali- quem falso atque insontem arguere, id. Bacch. 3, 3, 10 : publici consilii, Liv. 34, 32, 8 : culpae, id. 22, 49.— Abs. : insontes, 6icuti sontes, circumvenire, Sail. C. 16, 3. — Harmless (so only poet.) : Cerberus. Hor. Od. 2, 19, 29 : oliva, Stat. Th. 12, 682 : casa, Ov. Tr. 3, 10, 66. in-SOnUS; a . um, adj. [2. in-sonus] Without sound, noiseless, silent (post-clas- sical) : I, Lit: 6uspensum et insonum vestigio, Ap». M. 3, p. 212 Oud. : passus, Amm. 27, 12 (27).— H. Trop.: litterae, i. e. mutae, App. de Mundo, p. 335 Oud. in-SOpibOlS; e, adj. [2. in-sopio] That can not be lulled to sleep (post-class.) : flamma, i. e. inextinguishable, Mart. Cap. 1,4. in-SOpitUS, a , um. <"#■ [ 2 - in-sopitus J Not lulled to sleep, sleepless, wakeful (poet.) : draco. Ov. M. 7, 36 : ignis, inextinguisli- able, Claud. Rapt. Pros. 3, 401. in-sordesco. u i. «■ »• 3- [2. in-sor desco] To become dirty or foul (post clas- sical) : Sid. Ep. 5, 13 ; Rutil. Itin. 1, 617. * in-sortitus. a, um, adj. [2. in-sor- titus] Not allotted : spicula etiam insorti- ta sunt mihi (al. Etiam specula in sortitu est mihi), Plaut. Cas. 2, 4, 27. insparg-O, v - inspergo. insparSUS; v. inspergo, ad mit. * inspatlOl". ari, v. dep. ii. [1. in-spa- tior] To walk about in a place : inspatian- tem (al. exspatiantem), Prud. Apoth. 130. . * in-SpeciatUS, a, um, adj. [2. in-spe- ciatus] Unshapen : substantia inlormis et inspeciata, Tert. adv. Val. 10. in-speciosus, a, um, adj. [2. in- speciosus J Unshapely, ugly : puer, Petr. frasm. Trag. 74 Burm. inspectatio, onis,/. [inspecto] (only in Seneca) A looking into, considering : quorum est adeo mihi dulcis inspectitio. Sen. Q. N. 6, 4, 3.— H. Transf., A fare of a polished substance which reflects the sun's rays : totidem redderet soles, quot habuisset inspectationes, Sen. Q. N. 1, 7. * inspect at or. oris, m. [id.], for in- spector, An overseer : Symm. Ep. 6, 9. inspectatus, v - indespectus. inspectio, onis, / [inspicio] A look- ing info, inspection (post-Aug.) : I. Lit. : ager prima inspectione neque vitia, neque virtutes abditas ostendit, Col. 1, 4, 1. — A looking through, examination: tabularum, Quint. 5, 5 : rationum, Trajan, ad Plin. Ep. 10, 57, 1. II. Trop., Consideration, investigation, contemplation ; hence theory, in opposition to practice, Quint. 2, 18, 3 ; Tryphon. Dig. 41, 1, 63. inspcctlVUS, a , «m. adj. [inspec- tioj Considering, reflecting, contemplative (post-class.) : pars rationis philosophise (opp. actualis), Isid, Orig. 2, 24. inspecto. '«'i. atum, v. a. l.freq. [in- spicio] To look at, observe, view (quite class.) : aliquid, Plaut. Poon. 3, 3, 69 : nee- do quis inspectav.it per impluvium, id. Mil. 2, 2, 18 : me inspectante, before my eyes, Cic. Fam. 1, 9, 53 : adstante et in- spectante ipso, in his presence and before his eyes, Caes. B. C. 2, 20. inspector, oris, m. [id.] A viewer, ob- server (post-Aug.) : Plin. 37, 7, 28. — An inspector, examiner (post-class.) : Ulp. Dig. 13, 6, 10. inspectrrff, ieis,/. [id.] She that in- spects or examines : Ambros. Ep. 5. 1. inspectus, a . «m, Part., from in- spicio. 2. inspectus, >'•■'• m - [inspicio). for INSP inspectio, A looking at, inspection, cotu temptation (post-Aug.) : oculia inspectu minacibus, App. M. 10, p. 74 L Oud. : uni- versi, Son. Ep. 92. ' in-spcrabilis, e, adj. [2. in-spera- bilis] Tkat can not be hoped for : Pax, Gell. 4, 18, 3. in-sperans, tis, adj. [2. in-sperans] (used tor the must part only in the oblique cases) Not hoping, not expecting, contrary to one's hopes or expectations (quite class.) : inspcranti mihi, sed valde optanti cecidit, ut, Cic. de Or. 1, 21, 96 : quibus tu salu- tem insperantibus reddidisti, id. Marc. 7. — In the nom. : aetas, Inscr. ap. Grut. 1113, 15. insperate and insperato, "dm., v. insperatus, a, um, ad Jin. in-speratus, a. um, adj. [2. in-spe- ratu»] Unhoped for, unexpected (quite class.): A. Of persons: o salve insperate frater, Plaut. Men. 5, 9, 72 : Hanno, inspe- ratissime mihi, salve, id. Poen. 5, 3, 8. — B. 01' inanim. and abstr. things : inspe- rata accidunt magis saepe. quam quae sperea, id. Most. 1, 3, 40 : insperatum et repentinum praesidium, Cic. Phil. 10, 11, 24 : insperatae repentinaeque pecuniae, id. Cat. 2, 9, 20.— Of unpleasant things : Unloohed for, unforeseen : insperatum et necopinatum malum, id. Tusc. 3, 13, 28 : nihil tarn necopinatum, nee tarn inspera- tum accidere potuit, Liv. 3, 2fi, 5 : — ex in- sperato, unexpectedly, Plaut. Stich. 2, 1, 32 ; Liv. 2, 33, 1.— Hence ''insperate, adv., Unexpectedly : in- speratius, Val. Max. 3, 8, 2. — And insperato, adv., Unexpectedly (ante- and post-class.) ; abiit, Lucil. in Non. 35, 10 : aulam invenit, argument. Aul. Plauti 1, 14 : insperato et contra opinionem, App. M. 9, p. 66, 5 Oud. inspergfO» s >> sum, v. a. 3. (also in- spargo: Plin. 18, 11, 29, 115: and inspar- sum : id. 26, 14, 87) [1. in-spargo] To sprinkle or scatter into or upon (quite class.) : I. Lit.: molam et vinum, Cic. Div. 2, 16, 37 : farinam potioni, Plin. 36, 8, (6 ; Col. 11, 2, 18 : papaver panis rustiei trustae inspergitur, Plin. 19, 8, 53. — If, T r o p. : egregio inspersos reprehendas corpore naevos, Hor. S. 1, 6, 67. inspersio. onis, /. [inspergo] A sprinkling or scattering upon, inspersion : cineris. Pall. 4, 9. 1. inspci'SUS' a> inn, Part., from in- spergo. 2. insperSUSi us ' "<■ (only in the ahl. sing.) [inspergo], for inspersio, A sprink- ling upon, inspersion (an Appul. woi'd) : cineris inspersu, App. M. 7, p. 489 Oud. inspiciO) ex i> ectum, v. a. 3. [1. in- specio] To look into ; to look at, inspect ; to consider, contemplate, examine (quite class.): f. Lit.: intro inspice, Plaut. Bac. 4, 4, 72 : inspicere tanquam in speculum, in vitas omnium, Ter. Adelph. 3, 3, 61 : cum Romam inspexerit Eos, Ov. F. 4, 389 : inspice quid portem, id. Trist. 3, 1, 9 : ea est procul inspicientibus natura loci, ut, Just. 4, 1 : libros, Plaut. Stich. 3, 2, 1 : leges, Cic. Balb. 14, 32.— To look at, inspect a thing with the view of purchas- ing it : te hoc orare jussit, Ut sibi liceret inspicere has aedes. Si. Non sunt vena- les, Plaut. Most. 3, 2, 65 : candelabrum, Cic. Verr. 2, 4, 28, 64.— In gen., To look at, inspect, examine : morbum, Plaut. Pers. 2,5,15: rationes, Piin. Ep. 10, 57, 1 : arm a militis, Cic. Caec. 21, 61.— H. Trop., To consider, examine, become acquainted with, comprehend, perceive: res sociorum, to in- spect their affairs, examine into their con- duct. Liv. 21 , 6, 3 : aliquem a puero, Cic. Phil. 2, 18. 44 : est aliquis, qui se inspici, aestimari fastidiat : de patriciis honorum candidates, Liv. 6, 41, 2 : sententiam mu- lieris, Plaut. Mil. 2, 1, 51 : querelam, Petr. 15 : an possit fieri, Mart 1, 55, 6. ' inspicium, ii, n. [inspicio], for in- spectio, A looking into, inspection: exto- rum. Tort. carm. adv. Marc. 1, 12. in-splco, avi, atum, 1. v. a. [1. in- spico] Tu make pointed, to point, sharpen : faces, Virg. G. 1, 292. . * inspiramentum, i, n. [inspire], for inspiratio, An inspiration : Coel. Aur. Tard. 2, 13. * inspirate? . n. [1'. in-stagno] To overflow : Not Tir. p. 183. instans- Pt; v. insto, ad fin. instanter, a ^ c -> v - insto, ad fin. instantia, ae, /. [insto] Steadiness, constancy, perseverance ; force, vehemence in speaking; earnestness in supplication, importunity, urgency (post-Aug.) : quid est enim, quod haec instantia non possit effi- cere? Plin. Ep. 3, 5, 18: — oratio'mnxime vi, amaritudine, instantia placet, id. ib. 5, 8, 10 : — repetendi debiti instantia, Papin. Dig. 32, 1, 32: sed instantia Byrrhaenae perfecit, ut vellet, App. M. 2. p. 144 Oud. instar, n. indecl A sketch, image, likeness, kind, manner ; a form, figure, ap- pearance ; value (quite class.) : quod pri- mum operis instar fuitj Plin. 3-1, 7, 18 : INST parvum instar eorum, quae, etc., Liv. 28, 17, 2 : — ad instar, or simply instar, accord- ing to tlic likeness of, after the fashion of, like ; c. gen. : (a) Ad instar (post-class.) : vallis continuis montibus ad instar castro- rum clauditur, Just. 36, 3 : ad iustnr pro- prietatis, non ad instar possessionis, Ulp. Dig. 6, 2, 7. — (/i) Instar, c. gen. (quite class.) : Erana, quae fuit non vici instur. sed urbis, Cic. Fam. 15,4,8: instar muri, Caes. B. G. 2, 17 : instar montis equue. Virg. A. 2, 15. — About: cohortes quae- dam, quod instar legionis vidcretur, Caes. B. C. 3, 66: instar coiiortium trium in terram exposuit, Hirt B. Alex. 19 : habet Tiro instar septuaginta (mearum episto- larum), Cic. Alt. 16, 5, 5 : librorum octo, Var. R. R. 1, 1, 10.— A form, figure, ap- pearance: quantum instar in ipso! Virg. A. 6, 866 : terra ad universi coeli com- plexum quasi puncti instar obtinet, has almost the appearance of, looks almost like apoint, Cic. Tusc. 1, 17, 40. — Worth, value: omnia vix minimi momenti instar habent id. Off. 3, 3, 11 : — unus ille dies mihi im- mortalitatis instar fuit, was worth immor- tality to me, id. Pis. 22, 52 : unus is innu- meri militis instar habet, is as good as, equivalent to, Ov. Her. 16, 368 : Plato mihi unus instar est omnium, is to me worth them all, Cic. Brut 51, 191 : clientes ap- pellari, mortis instar putant is as bad as death to them, id. Off. 2, 20, 67. * instauraticius (-titius), a, um. adj. [instauro] Renewed, repeated: dies, the day ivhcit. the games are repeated, Macr. S. 1, 11. instauratlO, onis, /. [id.] A renew- ing, renewal, repetition (quite class.): hi- dorum, Cic. Har. resp. 11 ; Liv. 2, 36 : templorum, restoration, Eumen. Pan. ad Const. 20. instauratitius, v. instauraticius. instauratlVUS, a, um, adj. [instau- ro] Renewed, repeated (quite class.) : ludi, Cic. Div. 1, 26, 55. ! instaurator. oris, m. [id.] A renew- er, restorer (post-class.) : moenium, Inscr. ap. Reines. 2, 31 ; Amm. 27, 3, 5. in-StaurO; av '- atum, 1. ». a. To re- new, repeat, celebrate anew ; to repair, re- store ; to erect, make (quite class.) : Lati- nas, Cic. Q. Fr. 2, 6, 4 : caedem, id. Dom. 3 : instaurare et renovare scelus pristinum, id. Verr. 1, 4, 11 : novum de integro hel- ium, Liv. 37, 19. 5 : societatem, Suet. Ner. 57 : omne genus operis, auspicandi cau- sa, Col. 11, 2, 98: — cinere aut gypso in- staurare vina. Plin. 14, 20, 25 : — sibi mon- umenta, id. 31. 2, 3: sibi tunicas, id. 11, 23, 27 : sacrum diis loci, Tac. H. 2, 70.— To repay, requite: dii, talia Graiis, instau- rate, Virg. A. 6, 530. in-stcrno, stravi, stratum, 3. v. a. [1. in-sterno] To cover, cover over (pnst- Aug.) : Virg. A. 7, 277 ; Lucr. 5, 985 : si palo adacto caverna palea insternatur, Plin. 19, 5, 26, 84.— H. Transf., To lay upon as a cover, to spread over: modicis instravit pulpita tignis (dot.), laid the stagi over an insignificant scaffolding. Hor. A. P. 279. — Iff. To cast or throw into : sese Ignibus 1 Stat Th. 12, 800. instlgatio, onis,/. [instigo] An urg- ing, stimulating, instigating, an incite- ment, instigation (rare, but quite class., though not in Cic. or Caes.) : auditorum, Auct. ad Her. 2, 30 : noverealibus instiga- tionibus corrupti, Gaius Dig. 5, 2, 4. instlg'ator, °ns, m. [id.] A stimula- tor, instigator (mostly post-class.): sibi quisque dux et instigator, Tac. H. 1, 38 : — accusationis, Papin. Dig. 3, 2, 20. instig-atrix. >cis, /. [instigator] Shi that instigates (post-Aug.) : acerrima insti- gatrix adversus Galbianos, Tac. H. 1, 51. instigatUS, Qs, m. [instigo] An insti- gation, setting on (post-class.) : si instiga- tu alterius fera damnum dederit, Ulp. Dig. 9, 1, 1. instiafo. avi, atum, 1. v. a. [from in- stinguo, like jugo from jungo] To urge, stimulate, stir up, set on, incite, instigate (quite class.) : si hie non insanit satis sua sponte, instiga, Ter. Andr. 4, 2. 9 : insli- gante te, at your instigation, Cic. Pis. 11 : Romanos in Hannibalem, Liv. 33, 47 : in arma, to rouse to arms, Veil. 1, 12 : canein in aliquem, to set on one. Petr. 95 : iracnn 815 INST dium. Sen. Ep. 10. — c. inf. : laedere, Lucr. •1. 1075. instillatio. onis, /. [instillo] A drop- ping in, instillation (post-Aug.) : lactis, Plin. 29, 6, 39 ; Pall. Nov. 10. instill», avi, aturn, 1. v. a. [1. in-stillo] To pour in by drops, to drop in ; to instill (quite class.) : I, L i t. : oleum lumini, Cic. Sen. 11 ; oleum caulibus, Hor. S. 2, 2, 62: auribus succum brassicae, Plin. 20, 9, 33. — B. T° drop into or upon : guttae, quae saxa assidue instillant Caucasi, Cic. Tusc. 2, 10. II. i 1 r o p. : uberrimae tuae litterae mihi quiddam quasi animulae instillarunt (al. restillarunt), Cic. Att. 9, 7 : praecep- tum auriculis, Hor. Ep. 1, 8, 16. instimulatoi - ; or i s > ™- [instimulo] A stimulator, instigator (quite class.) : se- ditionis (at. stimulator), Cic. Dom. 5. in-stimulo. avi, atum. 1. v. a. [1. in- stimulo) To prick or urge on, to stimulate (poet.) : aliquem, Ov. F. 6, 508 ; Marc. Dig. 5, 2, 3. instinctciN oris, m. [instinguo] An instigator (a Tacitean word) : aceleris, Tac. H. 1, 22 : belli, id. ib. 4, 68. 1. instinctus, a, um, Part., from in- stinguo. 2. inStinctUS; us, m. (mostly in abl. sing.) [instinguo] Instigation, suggestion, impulse (quite class.) : oracula, quae in- stinctu divino atllatuque funduntur, in- spiration, Cic. Div. 1, 18 : instinctu decu- rionum, Tac. H. 1, 70: sequi classici vo- cantis instinctum, Quint, Decl. 4, 19: in- stinctibus daemonum, Lact. 4, 30. insting'UO) nxi, nctum, 3. v. a. [1. in- stinguo] To instigate, incite, impel (quite class, only in the part, pass.) : haec admo- nitio instinxit nos ad elegantiam Graecae orationis verbis Latinis affectandam, Gell. 17, 20.— Hence instinctus, a, um, Part, pass., Insti- gated, incited: furore et audaeia, Cic. Verr. 2, 5, 72 : his vocibus. fired, animated, Liv. 9, 40, 7 : furiis, id. 1, 47 : injuria, Suet. Caes. 19 : amore, Lucr.1,924 : divino spir- itu, Quint. 12, 10, 24 : in bellum, Veil. 1, 12. ill-stipo. are, v. a. [1. in-stipo] To stuff into (ante- and post-class.) : vinum in cul- leum, Cato R. R. 113 ; Marc. Emp. 10. m-stipul©r, 1- »• dep. [1. in-stipulor] » To bargain, stipulate for (a Plautinian word): minas viginti, Plaut. Ps. 4, 6, 7: dolo malo, id. Rud. 5, 3, 25. insllta, ae, /. [insisto] The border, flounce, furbelow (laid in several plaits) of a Roman lady's tunic (poet, and post- Aug.) : quarum subsuta talos tegit instita veste, Hor.S. 1, 2, 29 : longa, Ov. Am. 1, 32 : nulla, i. e. no lady, id. ib. 2, 600.— .4 bandage: duas institas ancilla protulit de sinu (al. de suris) alteraque pedes nos- tros alligavit, altera manus, Petr. 20. — A girth of a bedstead or sofa : id. 97 ; Scrib. Larg. 133. instltlO» onis,/. [id.] A standing still (rare, but quite class.): errantium stella- rum, Cie. Tusc. 1, 25. instltium, ii, '«• [id.] = institio, A standing still (post-class.), vet. Kalend. ap. Grut. 138. JnstltOi are, v. n. freq. [insto] To press on, advance (very rare, but quite class.) : rursus institare. (*dub. al. in- stare), Caes. B. G. 1, 25. instltoi'i Oris, m. [insisto] A person who keeps shop for another, sells goods on his account, A factor, broker, agent ; one who carries about and sells goods, a huckster, hawker, peddler (quite class., but not in Cic. or Caes.) : amata nautia multum et institoribus, Hor. Epod. 17, 20 : mercis, Liv. 22, 25 : — eloquentiae, who hawks about his eloquence, makes an exhibition of it. Quint. 11, 1, 50. instltoriUS, a, um, adj. [institor] Of or relating to institores (post-Aug. and post-class.) : artes, Hier. in Ilelv. 21 : actio, Ulp. Dig. 14,3.— So too subst., institoria. ae, /., Ulp. Dig. 14, 3, 5. — Subst., institorium, i, to,, The trade of a huckster : inatronae in- stitorio copas imitantes, Suet. Ner. 21. instituOi "'■ utum, 3.w. r/. [l.in-statuo] To put, set, or place into ; to purpose, determ- ine, resolve upon ; to begin, commence ; to regulale, arrange, institute; to train up, iu- strucl (quite class.): I.Lit.: argumentain pectus mnltn institui, / have put. i.e. form- 816 INST cd in my heart, Plaut. Most. 1, 2, 2 : quem-^ qamne hominem in animum instituere, aut parare, i. e. to set his heart on (al. in animo), Ter. Ad. 1, 1, 13 :— jugera tercen- ta, ubi institui vineae possunt, Cic. Agr. 2, 25 : portorium vini, to lay on, impose, id. Font. 5 : officinam, to found, erect, id. Verr. 2, 4, 24 : mercatum, id. Phil. 3, 12 : codicem et conscribere, id. Rose. Com. 2 : bibliothecam, Plin. 35, 2, 2. — In gen., To make, fabricate, construct: magnus mura- lium pilorum numerus instituitur, Caes. B. G. 5, 39 : naves, to build, id. ib. 4, 18 : pontem, to construct, id. ib. 4, 18: con- vivia, Suet. Tit. 7 : — longiorem sermonem, to hold, Caes. B. G. 5, 36: delectum, id. B. C. 1, 16 : remiges ex provincia, to ob- tain, procure, id. B. G. 3, 8. II. Trop., To institute, appoint one, esp. as heir : qui me cum tutorem, turn etiam secundum heredem instituerit, Cic. Fam. 13, 61 : Populum R. tutorem, id. de Or. 1, 53 : magistratum, id. Att. 6, 1. — To institute, introduce festivals, games : ferias diesque festos, Plin. 18, 29, 69, 3 : sacros ludos, Ov. M. 1, 446. — To make a regula- tion, to establish, appoint, ordain: disce- dens ab hibernis in Italiam, ut quotannis facere instituerat, as he made it a rule to, mas wont to, Caes. B. G. 5, 1. — With a follg. ut : Arcesilas instituit, ut ii, qui, etc., Cic. Fin. 2, 1. — With the simple conjunct. : instituit, quotannis subsortitio a praetore fieret, Suet. Caes. 41. — To introduce, de- vise, contrive : triremem Thucydides Ami- noclem Corinthium, quadriremem Aris- toteles Carthaginienses ferunt instituisse, Plin. 7, 56, 57. — To take upon one's self, to undertake : ubi coenas hodie, si hanc ra- tionem instituis» Plaut. Stich. 3, 1, 26: cum Zenone Arcesilas sibi omne eerta- men instituit, Cic. Acad. 1, 12. — To under- take, begin, commence: id neL'Otium institu- tum est, Plaut. Poen. 4, 2, 103: ut primum Velia navigare coepi. institui Topica con- scribere, Cic. Fam. 7. 19: si diligentiam, quam instituisti, adhibueris, id. ib. 16, 20 : perge tenere istam viam, quam instituisti, Q. Cic. Petit, cons. 14 : ad hunc ipsum quaedam institui, Cic. Acad. 1, 1. — To draw up, arrange : tu actionem instituis, ille aciem instruit, id. Mur. 9. — To pro- cure, gain : quaestum, id. Quint. 3 : ali- quos sibi amicos, id. Verr. 2, 4, 9.— To ap- ply : animum ad cogitandum, Ter. Ph. 2, 1, 10. — To purpose, determine, resolve upon : senex scribere historias instituit, Nep. Cat. 3 : quaerere tempus ejus inter- ficiendi, id. Alcib. 5. — To instruct, train up, educate : sic tu instituis adolcscentes ? Cic. Coel. 17. — c. ad: aliquem ad dicen- dum, id. de Or. 2, 39. — c. abl. : aliquem dis- ciplinis Graecis, Quint. 1, 1, 12: lyra, id. ib. 10, 13 : iilios instituere atque erudirc ad majorum instituta, Cic. Verr. 2, 3, 69. institution onis,/ [instituo] Disposi- tion, arrangement; custom, manner; in- struction, education (quite class.) : rerum. Cic. N. D. 1, 13 : — institutionem suam con- servare, id. Att 1, 17 : — puerilis, id. de Or. 2, 1 : complures Graecis institutionibus eruditi, id. N. D. 1, 4. institutor, oris, m. [id.] A founder, erector ; a teacher, instructor (post-class.) : veteres urbium, Amm. 14, 8 : — Lampr. Commod. 1. instltuturn. i, «■ [id.) A purpose, in- tention, design ; an arrangement, plan ; mode of life, habits, practices, manners ; a regulation, ordinance, institution ; instruc- tion ; agreement, stipulation (quite class.) : ejus omne institutum voluntatemque qm- nem successio prospera consecuta est, Cic. Hortens. fr. : — ad hujus libri institu- tum ilia nihil pertinent, id. Top. 6 : — me nunc oblitum consuetudinis et instituti mei, id. Att. 4, 18 : meretricium, id. Coel. 20 : majorum, id. Agr. 2, 1 : vitae capere, to form a plan of life, id. Fin. 4, 15 : — juris publici leges et instituta, id. Brut. 77 : in- stitutis patriae parere, Nep. Ages. 4 : — praecepta institutaque philosophiae, Cic. Oft". 1, 1 : optimis institutis mentem infan- tinm informare, Quint. 1, 1, 16 : — militem ex institute dare, Liv. 6, 10. institutusi a, um, Part., fr. instituo. in-sto, stiti, 1. v. n. [l.in-sto] To stand in or upon a thing ; to draw nigh, ap- proach, impend, threaten ; to press upon, INST urge, harass, pursue ; to insist upon, per- sist in a thing (quite class.): I, Lit., con- str. with the dat., in, with the abl. or ace. : (a) c. dat. : jugis, Virg. A. 11, 529.— (0) With in c. abl. : instans in medio triclinio, Suet. Tib. 72. — Abs. : quibus ego confido impendere latum aliquod, et poenas jam- diu debitas aut instare jam plane, aut cer- te jam appropinquare, Cic. Cat. 2, 5 : in- stant apparatissimi magnificentissimique ludi, id. Pis. 27 : — cum illi iter instaret, id. Att. 13, 23. — Of persons : cum legionibus instare Varum, Caes. B. C. 2, 43. — (y) With the ace. (ante-class.) : tantum cum instat exitii, Plaut. Poen. 4, 2, »6. — To press upon, harass, molest ; c. dat. or ace. — (a) c. dat. : cedenti, Liv. 10, 36. — (jj) c. ace. : si me instabunt (al. mi), Plaut. Cure. 3, 1, 6. — Abs., To be at hand, be present : quare illud quod instet, agi oportere, Cic. Inv. 2, 11. H. Trop., To urge or press upon one, to insist: quamobrem urge, insta, perfice. Cic. Att. 13, 32: accusatori, id. Font. 1: ille instat factum (esse), he insists upon the fact, Ter. Andr. 1, 1, 120.— To eagerly follow up, pursue a thing; c. dat. or ace. : (a) c. dat. : non ignarus instandum famae, Tac. Agr. 18.— (0) c. ace., To urge for- ward, ply, transact, with zeal or diligence : instat mercaturam, Naev. apud Non. 8. 134 : parte alia Marti currumque, rotas- que volucres Instabant, hastening for- ward, working hard at, Virg. A. 8, 433 : — rectam viam, to go right, i. e. to be right, to hit the mark : Plaut. Asin. 1, 1, 39. — To earnestly demand, solicit, insist upon : sa- tis est, quod instat de Milone, Cic. Q. Fr. 3, 2 : quod profecto cum sua sponte, turn, te instante, faciet. at your instance, your solicitation, id. Att. 3, 15. — c. inf. : instat Scandilius poscere recuperatores, id. Verr. 2, 3, 59. — c. ut or ne : tibi instat Horten- sius, ut eas in consilium, id. Quint 10 : — uxor acriter tua instat, ne mihi detur, Plaut. Cas. 2, 5, 33. — Pass, impers. : pro- fecto, si instetur, suo milite vinci Romam posse, Liv. 2, 44.— Hence i n a t a n s, antis, Pa. : 1. (standing by, being near, i. e.) Present : quae enim ve- nientia metuuntur, eadem efficiunt aegri- tudinem instantia, Cic. Tusc. 5, 6, 11 : ex controversia futuri, raro etiam ex instan tis aut facti, id. de Or. 2, 25, 105 : tempus Auct Her. 2, 5, 8 : bellum, Cic. Phil. 11, 10, 24. — Hence, B. 1° gramm. : tempus i. q. praesens tempus, Theprescnt tense, the present, Charis. p. 147, et saep. — B, Press- ing, urgent, importunate (post-Aug.) : spe- cies terribilior jam et instantior, Tac. H. 4, 83 : gestus acer atque instans, Quint 11, 3 mcd. ; cf., argumentatio acrior et in stantior, id. ib. fin. : admonitio instantior, Gell. 13, 24, 19. instanter, adv., Vehemently, earnestly, pressingly : intente instanterque pronun- ciare, Plin. Ep. 5, 19, 6 : petere, ib. 7, 22 : dicere, Quint. 9, 4, 126. — Comp. : instan- tius concurrere, to fght more vehemently, Tac. A. 6, 35. — Sup. : instantissime desid- erare, Gell. 4, 18. instragTllum, i, »• [insterno] A cov- ering, coverlet (ante-class.) : Cato R. R. 10. instratuirij '. «■ [id.] A eovering (ante- and post-class.) : instrata asinis tria, Cato R. R. 10 : instrato omne vestimen- tum contineri, quod injiciatui, Labeo ait, Ulp. Dig. 50, 16, 45. instratUSi a. um, Part., from insterno. instrenuei adv., v. instrenuus, a, um. ad fin. in-strenuus. a, um, adj. (2. in-stre- nuus] Not brisk, inactive, sluggish, spirit- less (poet, and post-Aug.) : homo, Plaut, Most 1, 2, 23 : animus, Ter. Heaut. 1, 1, 68 : dux. Suet. Vesp. 4. — Hence instrenue, adv., Without spirit : non instrenue moriens, Just. 17, 2. instrepitOi are, v. «. freq. [instrepo] To make a noise any where (post-class.) : floribus instrepitans (apis), humming over the flowers, Venant. Carm. 3, 9, 26. in-strepO; u'i itum, 3. v. to. [I. in- strepo] To make a noise any where ; to sound, resound, rattle, clatter, creak (most- ly poet, and post-class.) : sub pondere fa- ginus axis instrepat, Virg. G. 3, 172 : si quid instrepat terroris (al. increpet), Liv. 4, 43 : dentibus, to gnash, Claud. ConB. Mall. Theod. 222.— With a Gr. ace, To INST make resound, to utter : lamcntabiles ques- tus, App. M. 2, p. 158 Oud. instrictus. »> um, Part., fr. instringo. iu-stiido, ere, v. n. To hiss in a place (poet ) : pelngo, Sil. 14, 41)5. in-sti'ing"o. nx ii ictum, 3. v. a. [1. in- Btriugoj Tobi.ua; to stimulate (post- Aug.): enptivum vinculis, Quint. Decl. 5, 16 : do- lore pellicatus uxor ejus instricta, App. M. 8, p. 565 Oud. instl'UCtc, adv., v. instruo, ad fin. in-structilis. e, adj. [2. in-structilis] Not compound : aniina, Tert. Anim. 14. in-structio. ° nis . /■ ( L - in-Btcuctio] A constructing, erecting, building ; an ar- ranging, setting in order ; instruction (quite class, only in the trop. signif.) : |. Lit: novi balinei, Trajan, ad Plin. Ep. 10, 35 : tubulorum in eloacas, i. c. a sink- ing into, insertion, Vitr. 5, 9. — H. Trop., An arranging, planting, setting in array : eignorum, Cic, Caec. 15. — Instruction, l'u- turi temporis pro instructione (* al. per structioncm), Am. 5, 167. instructor! or i s . m - [instruo] A pre- parer (rare, but quite class.) : conditores instnictoresque convivii. Cic. in Sen. 6. instrilCtura, »e, /• [id.] I. Arruy, ordtr oj battle (post-class.): Macedonum, Front. Stmt. 2, 3. — II. Arrangement, con- struction of discourse, Front, ad M. Cues. 2, Ep. 1. 1. instl'UC tus. n. um, Pa., v. instruo, ad Jin. 2. instl'UctuS. us. m. [instruo] Ar- rangem, ut, preparation (rare, but quite class.) : oratio eodein est instructu orna- tuque comitata. Cic. Or. 3, 6. instrumentum. '■ n - I'd] An implc- lettl oi any kind, a utensil, tool, instru- ment ; means, furtherance, assistance ; an ornament, embellishment ; dress, apparel (quite class.). J, Lit. : in instrumento ac supellectili C. Verris. household utensils, Cic. Verr. 2, 4,44 : villac, /implements of husbandry, id. Dom. 24 ; so, rustkum, Phaedr. 4, 4, 24 ; and simply instruraentura, Cic. Verr. 2, 3, 21 : militare, Caes. B. G. 6, 30 : biberno- rum, id. ib. 5, 31 : belli, Cic. Acad. 4, 1 : venatorium, Plin. Ep. 3, 19, 3: piscatori- um, Marc, in Pand. 33, 7, 17 : imperii, in- struments, documents, etc., Suet. Vesp. 8. II, Trop.: litis, An instrument, docu- ment : opus est intueri omne litis instru- mentum, Quint. 12, 8, 12: emtionis, Scaev. Dig. 24, 1, 58 : — oratoris, a store, provision, supply. Cic. de Or. 1, 36 : causarum. id. ib. 2, 34. — Means, assistance, furtherance, ad- vancement : instruments ad obtinendam sapientiam, id. Leg. 1, 22 : virtutis, id. Cat. 2, 5 : graviorum artium. id. Brut. 97 : di- cendi. Quint. 12, 11, 24. — Ornament, embel- lishment: felices ornenthaec instrumenta libellos. Ov. Tr. 1,1, 9. — Dress, npparel : ani- lia demit Instrumenta sibi, id. Met. 14, 766. in-strilO. xi. ctum, 3. v. a. [1. in struo] To build in or into ; to build, erect, con- struct : to set in order, draw up in battle array ; to prepare, make ready, provide (with necessaries) ; to procure, furnish ; to teach, instruct (quite class.): J, Lit.: Eontabulationem in pariete9, Caes. B. C. 2, 9 : tuhulos in parietibus, Vitr. 5, 9 : — muros, Nep. Them. 6 : aggercm, Tac. H. 2, 22 : — leidones, l'laut. Am. 1, 1, 66 : aci- em, Cic. Slur. 9 : praesidia, exercitus, id. Cat. 2, 11 : insidias in loco aliquo, to lay an ambush, id. Cluent. 66 : fraudem, Liv. 23, 35 : — domum, Cic. Verr. 2, 4. 5 : instru- ere et parare convivium omnibus rebus, id. ill. 27 : agrum, Liv. 6, 5 : l'rumento et atipendio victorem, Just. 6, 6 : instruere et dotare tiliam, Suet. Vesp. 14 : — mulieri aurumatqueornamenta, Plaut.Mil. 4, 1,35. II, Trop., To furnish, provide with necessaries : accusatiouem, Cic. Clu. 6 : causam. Plin. Ep. 10. 85: — in instruendo (orationem) dissipatus. in arranging, Cic. Brut. 59 : se, to furnish, prepare one's self: ad judicium nondum se satis instruxerat, id. Verr. 2. 4, 19. B. I" par tic, To teach, instruct: disci- plinae et artes, quibus instruimur ad hunc usum forensem, id. Cool. 30 : notitia re- rum, Quint. 4. 2, 24 : juvencs salubribus praeceptis, Petr. 140 : aliquem scicntia al- icujus rei, Quint, proocm. 1. — Hence i n s t r u c t u s, a, urn, Pa., Ordered, Fkp INSU drawn up; furnished, provided with any thing ; taught, instructed (quite class.) : I, Lit. : exercitus ita stctit instructus, ut, etc., Liv. 4, 18 : acies, Caes. B. G. 1, 48 :— domicilia instructa rebus iis omnibus, qui- bus, etc., Cic. N. D. 2, 37 : instructa et ex- ornata domus, provided with necessaries, id. Verr. 2, 2, 34 : instructae ornataeque naves, id. ib. 2, 5, 51 : instructae atque or- natae omnibus rebus copiae, id. Manil. 8 : omnibus rebus instructum et paratum convivium, id. Verr. 2, 4, 27. II. T r o p., Arranged, prepared ; in- structed : jam instructa sunt mihi in cor- de consilia omnia, Ter. Ph. 2, 2, 7 : res sa- tis scite instructae et coinpositae, Cic. Leg. 1, 13 : ad permovendos animos instructi et parati, id. Or. 5 : ad mortem contem- nendam, id. Fin. 2, 17 : ad dicendum in- structissimus, id. de Or. 3, 8 : injure civili, t*vrrsed in), id. ib. 1, 58: omnibus inge- nuis artibus, id. ib. : a jure civili, ab histo- ria instructor, (* v. ab, B, 12, p. 2), id. Brut. 43. — In a bad sense : accusatores instructi et subornati, prepared, instruct- ed, id. Vat. 1 : vitiis instructor, Hor. Ep. 1, 18, 25.— Hence, Adv., instructe. With great prepara- tion (quite class., but not in Cic. or Caes.) : ludos instructius facere, Liv. 1, 35. in-studiosus, a . um, n . "• A kind of dark color (a Plautin. word) : quia tibi insuaso infe- cisti, propudiosa, pallulam (al. quia tibin' j suaso), Plant. True. 2, 2, 16. in-suavis. e, adj. [2. in-suavis] Un- [ pleasant, disagreeable (quite class.) : her- ba cibo non insuavis, Plin. 24, 16, 99 : vita, I Cic. Att. 10, 4 : voces, Gell. 18, 11 :— quid insuavius quam clamor? Auct. ad Her. 3, I 12 : — insuavissima littera, Cic. Or. 49. insuavitasi atis. /. [insuavis] Un- pleasantness, disngreiablencss (post-clas- \ sic.) : per insuavifatem medentur, Tert i Poen. 10 : dictionis, Gell. 1, 21. Insuber» l ** s i ac 0- (Insubris for Insu- ber. Spartian. Julian. 1. — Gen.pl., Insubri- um, Plin. 10, 29, 41 :— Insubrura, id. 3, 17, 21) Of or belonging to Insubria, a country in the neighborhood of Milan, Insubrian: eques, Liv. 22, 6. — Subst., Insuber. An In- subrian : Insuber quidam fuit Cic. fr. Pis. ap. Ascou. — PI., Insnbres, ium, m., The Insubrians: in agro Insubrium Gallorum. Liv. 30. 18 : Insnbres Mediolanum condi- , dere, Plin. 3, 17, 21. insubldCi adv., v. insubidus, a, um, ad ]/'"■ insilbidus. a, um. adj. [2. in-subidus] Stupid, foolish (post-class.) : Gell. 19, 9 : vultus, Lampr. Commod. 17. — Hence, Adv., i n s u b i d e, Stupidly, foolishly (post-class.) : aliquid non insubide intro- spicere, Macr. S. 7, 14. in-SUbjectUSt a . «m, adj. [2. in-sub- jectus] Uusubjecled, unsubdued (post-clas- sic.) : insubjecte.potens, rerum arbiter (al. In subjecta potens), Prud. Hamart. 699. InsUbreS) v - Insuber. insubsidiatus; »■ »m, adj. [2. in-sub- sidior] Unsupported: Vulg. Esdr. 3, 9, 11. insubstantlvus. », »m, adj. [2. in-substantivus] Unsubstantial : Interpr. j Iren. 1, 10. ! in-SUbtllis. e. adj. [2. in-subtilis] Not , fine, not subtle (post-class.) : ratio, Papin. I Dig. 30, 1, 11— Hence insubtiliter. adv., Without subtlety: dicere. Ulp. Dig. 2, 14, 7. insubulum. i. "-. for insile, v. insilia (post-class.) : Isid. Or. 19, 29, 1. illSUCCOi avi, atum, 1. v. a. [1. in-suc- cusj To soak in (a favorite word of Col- umella) : lana vino et oleo insuccanda, Col. 7, 4 ; id. 9, 13, 5. in-SudOj avi, atum, l.v.n. [1. in-su- doj To sweat in, on, or at any thing (poet, and post-Aug.) : queis (MbeUis) inanus in- sudet vulgi, "Hor. S. 1, 4, 71 : labori, Calp. — II. In gen., To siceat: si corpus dor- mientis insudat, Cels. 2, 2. insudus. a, um, adj. [2. in-sudus] Dry : insudus avvdpoS, a&poxoi, Glos. Phil. INSU insucfactus, a, um, adj. [1. in-sueo- faciuj Accustomed, habituated (rare, but quite class.) : equi, Caes. B. G. 4, 24. in-SUCSCO, evi, etum, 3. v. ii. and a. [1. in-suesco] To accustom, habituate (quite class., esp. in the historians ; not in Cic. or Caes.) : &» v - n -< 'P° accustom or habituate one'sse/J] to become accustomed to a thing ; constr. with the dat„ with ad, or the inf. : («) c. dal.: eorpori, Tac. A. 11, 29. — (JS) c. ad : ad disciplinary militiae insuescere militem nostrum, Liv. 5, ti. — (y) c. inf. : mentiri, Ter. Adelph. 1, ], 30: largiri, Sail. J. 8. — B. "• a -< P° accustom . or habituate one to a thing ; constr. ali- quem aliquid or ali'jua re : («) Aliejncm aliquid: insucvit pater optimus hoc me Ut fugerem, Hor. S. 1, 4, 105. — (0) .4«- quem aliqua re: aqua pecus, C*jl. 6, 4. — Pass. : sic insuesci debent, ut, id. 11, 3. — Hence insuetus, a, um, Pa., Accustomed, habit noted: ita se a pueris insuetos, Liv. 24, 48. insucte- adv., v. 1. insuetU9, a, urn, ad fin. insuetudO; 'nis, /. [1. insuetus] A being unaccustomed to (post-class.) : cibi, Spart. Sever. 16. 1. in-SUCtus- ». nm, adj. [2. in-sue- tus] Unaccustomed (quite class.) : A, Act., That is not accustomed to, unused to a thing; constr. with the gen., dal., ad, or inf. : («) c. gen. : insuetus contumeliae, Cic. Att. 2, 21 : laboris, Caes. B. G. 7, 30 : navigandi, id. ib. 2, 6 : operum, id. B. C. 3, 49 : male audiendi, Nep. Dion. 7. — In- experienced in, unacquainted with a thing : rerum majorum, Auct. ad Her. 4, 4. — ((i) c. dot. : insuetus moribus Romanis, Liv. 28, 18 : insuetae operi manus, Tib. 1, 4, 48. — (;) cad: eques insuetus ad stabi- lem pugnam. Liv. 31, 35 : ad tale spectac- ulum, not used to, id. 41, 51: corpora in- sueta ad onera portanda. Caes. B. C. 1, 76. — (6) c. inf. : vera audire, Liv. 31, 18 ; vinci, id. 4, 31. B. Pass., To which one is not accus- tomed, unusual : limen Olympi, Virg. K. 5.56: iter, id. Aen. 6, 16: solitude Liv. 3, 52: foetus, id. 28, 21. — Insueta, n. pi., ap- pears advt rbially : insueta rudentem, un- usually, Virg. A. 8, 248.— Hence, Adv., insuete. Contrary to custom (post-class.) : immorari, Coel. Aur. Tard. 5, 3 : insuetius perscrutari. Aug. Ep. 3. 2. insuetus* a . um , Pa., v. insuesco, ad fin. in-sufficiens. entis, adj. [2. in-suffi ; cio] Insufficient (post-class.): virtus insuf- ficiens omnibus producendis, Tert. adv. Hermo^. 15. insufficicntia, ae, /. [insufficiens] Insufficiency (post-class.) : Tert. ad Uxor. 1, 4. insufflaflO. onis./. [insufflo] A blow- ing into (post-class.) : aceti insuttlatio na- ribus, Coel. Aur. Tard. 1, 4. in-sufflo. avi, atum, 1. v. a. [1. in-suf- flo] To bloio or breathe into (post-class.) : insuftiavit in faciem ejus datum vitae, Tert. Res. earn. 5. insula, ae,/. An island, isle, whether formed by the sea or by a river (quite class.) : insula Britannia, Cic. Fam. 15, 16. — H, A house for poor people, which was let out in portions to several families ; opp. to domus, which was the mansion of a rich family (also quite class.) : ut insulam venderet, 'id. Mil. 27 ; id. Off. 3, 16: parie- tes insularum exesi, ruinosi, Sen. Ira 3, 35: exsolutis domuum et insularum pre- tiis, Tac. A. 6, 45 ; Suet. Ner. 38.— A tern- pie (eecl. Lat.), Is. Voss. ad Just 32, 2. insulanus, i m - [insula] An islander (quite class.): Astypalaeenses insulam,. Cic. N. D. 3, 18. insularis,e.a rf j. [id-] Of or belonging to an island, insular (post-class.) : insula ri poena multavit, i. e. punished him with banishment to an island, Amm. 15, 7 : — in- sulares, pi. m.. Keepers of a temple. Just. 32. 2. inSUlariUSj ", »»• [id-] A tenant of an insula (post-Aug.) : Petr. 95.— A slave who had charge of an insula, and collected the rents (so only post-class.) : insularius ur- banorum servorum numero est, Pomp. Dig. 50. 16, 166. insulatus, ' "m, adj. [ii] Made into 817 INSU an island, insulated (post-class.) : terrae, App. de Mundo. p. 364 Oud. inSUlcatlOi onis,/. [l.in-sulco] A fur- rowing, making furrows in the around : Jul. Val. res gest. Alex. M. <>d. Mai. 1, 20. in-SUlC0) "■ "• !■ To furrow, make furrows : 6ulcat, insulcat, Not. Tir. p. 155. insulcnsis, e, adj. [insula] Of or be- longing to an island, insular: ab insu- lense, ut consequens est. ad continentem, Sol. 54 dub. insulosus; «. um, adj. [id.] Full of islands, insulous: mare Persicum, Amm. 23, 6. insulsc, adv., v. insulsus. ad fin. insulsitaS; atis, f. [insulsus] Tastr- iessness, insipidity, silliness, absurdity : villae, Cic. Att. 13, 29: harum rerum, id. ib. 5, 11, ad init.: Graecorum, id. Rab. Post. 13 : orationis probat, id. Brut. 82. insulsus. a, um. adj. [2. in-salsns] Un- salted, insipid: J. Lit.: amurca insulsa perfuiidunt sulcos, Col. 2, 9: gula, that longs for tasteless things, Cic. Att 13, 31 : fiibus insulsior, Hier. Ep. 22, n. 40. II. Transf., Tasteless, insipid, silly, absurd: est etiam in verbo positum non rosulsnra genus (ridieuli), Cic. de Or. 2, 64 : multa (in sermone) nee illiterata, nee insnlsa esse videntur, id. Fam. 9, 16 : adolescens, id. Coel. 29 : acuti, nee insulsi hominis sententia, id. Tusc. 1, 8 : insulsis- simus homo, Catull. 17, 12. Adn., insulse, Tastelessly, insipidly, foolishly, absurdly: aliquid facere. Cic. Att. 15, 4 : insulse, arroganter dicere, id. ib. 5, 10 : non insulse interpretai'i, not amiss, not badly, id. de Or. 2. 54. — Comp. : nihil potest dici insulsius, Gell. 16, 12. — Slip. : postea haec etiam addit insulsissi- ine, Gell. 12, 2. insultabundus, »> «m. «&j- [insulto] Insulting, full of scorn: Aug. Ep. 86 ad Casul. . insultatlO, 6nis./. I. Lit., A spring- ing or leaping over any thin s i /• [insmno] Ex- pense . sportularum, Impp. Valent. et Va- lens Cod. Theod. 6, 24, 3. insumptum> i, »■ [id-] Expense: sumptus, in.-umptum, Not. Tir. 68. in-SUO; u '> utuin, v. a 3. To sew hi or into, to sew np in: J. Lit.: cingulum cum clavulis capitatis, quae intra capita insuitur pellis mollis, ne noceat collo du- ritia ferri, Var. R. R. 2, 9 : aliquem in cu- leum, Cic. Rose. Am. 25 ; so id. Q_. Fr. 1, 2, 2. — (0) c. dat. : aliquem culeo. Sen. Clem. 1. 23 : pilos vulneri, Plin. 29, 5, 32 : patrio tener (infans) — insuitur femori, Ov. M. 3, 312 : insutuin vestibus aurum, id. A. Am. 3, 131.— ( ) Abs. : Tert. Hab. mulier. 1. II. Transf, To tack or add to: ingra- tum opus, quod praedia habebat ibi, pri- vatamque publicae rei impensam insuerat (al. imposuerat), i. e. had charged to the. public account what should have been done at his own private expense, Liv. 40, 51. in-SUpcr, adv. and praep. f. Adv., Above, on the top. overhead : cumulata vi- debis insuper esse aliis alia, Lucr. 6, 190 : cumulatis in aquas sarcinis, insuper in- cumbebant. Liv. 22, 2 : eum muniunt un- dique parietes atque insuper camera, Sail. O. 58. 2. From above: 8ed earn (manum) gra- vis insuper ictus Amputat, Luc. 3, 610. B, Transf., Over and above, moreover, besides : aut satisfaciat mihi, atque adju- ret Insuper, etc., Plaut. Am. 3, 2, 8 : pa- rumne est quod amat, Ni sumptuosus in- super etiam siet. id. Merc. 4, 2, 1 : etiam insuper defraudat, Ter. Ad. 2, 2, 38 : si id parum est insuper etiam poenas expetite, Liv. 3. 67 : insuper quam, (* besides that), Liv. 23, 7 : non negando minuendove, sed insuper amplificando ementiendoque, Su- et. Caes. 66 : haec insuper addidit, Virg. A. 2, 593: insuper habere, to make light of, to slight, Gell. 1, 19: meis amoribus insuper habitis, etc. (al. subterhabitis), App. M. 1, p. 46 Oud. II. Praep. c. ace. et abl., Over, above : A. c. ace. : insuper arbores trabem pla- nam imponito, Cato R. R. 18 : insuper earn exaequationem pila struatur, Vitr. 5, 12. B. c. abl. : quibus (trabibus) insuper transtra sustinent culmen, Vitr. 5, 1 : quo (tigno) insuper collocata erat materies, id. 10, 21. in-superabilis, e, «<#• That can not be passed over : J B Lit., Insurmounta- ble : Alpium transitus, Liv. 21, 23. 1NTA II. Transf, Unconquerable: genus in- superabile bello, Virg. A. 4. 40 ; Ov. M. 12, 613. Hence of a disease, Incurable : val etudo, Plin. Ep. 2, 2. B. Unavoidable, inevitable: fatum, Ov. M. 15, 807.— Hence, Adv., insuperabiliter, Unconquera- bly : Aug. CD. 5, 8. insuperatus; a. « m . " d J- [~- hi-su- pero] Uuconguered, unconquerable, Com. Gall. 1, 34. in-SUperO; a v '. atum, v. n. 1. To pass over, surpiss ; and hence, to conquer : semper dux in proeliis insuperavi. Jul. Valer. res gest. Alex. M. 3, 3, ed. Mai. in-SUrg°Oi rexi, rectum, v. n. 3. I, To rise upon, to rise up or to : A. Insur- gite remis, rise on your oars, i. e. pull so hard as to raise yourselves from the seals, ply your oars vigorously, Virg. A. 3, 560. * So too, remis insurgitur, Val. Fl. 2, 14 : in- surgit transtris, id. ib. 1, 450 : nijrro glom- erari pulvere nubem Prospiciunt Teucri. ac tenebras insurgere ponto, Virg. A. 9, 33 : sibilat insurgens eapiti, raising its head, Sil. 10, 546. — (j3) c. ace: jugum, App. M. 1, p. 17 Oud. B. To raise one's self, to rise, mount : insurgat Aquilo, Hor. Epod. 10, 7; Tac. G. 39, 8 : altior insurgens et cursu conci- tus heros, Virg. A. 12, 902 : acuta silex Speluncae dorso insurgens, id. Aen. 8, 233 : pone tergum insurgebut silva, Tac. A. 2, 16. II. Transf. : A» (* To rise, grow in powtr :) insurgere regnis alicujus, to rise against, i. e. to aim at seizing, one's king- dom, Ov. M. 9, 444 : Caesar insurgere pau latim, Tac. A. 1, 2 : Romanas opes insur- gere, id. ib. 11. 16. B. To ariv. : insurgunt fremitus, Val. Fl. 2, 82. C. To rise up, to rouse or bestir one's self: invigilare publicis utilitatibus et in. surgere, Plin. Pan. 66. D. Of speech, To rise above the level of ordinary language, to speak sublimely : Horatius insurgit aliquando, Quint. 10, 1, 96 : augeri debent 6ententiae, et insurgere, id. 9, 4, 23 : haec sunt, quibus mens pari- teretoratioinsurgant,id.l2,2,28; id. 11,3. + insurrection onis./. A rising up, insurrection : insurrectio, emtvuoraaii, Gloss. Philox. in-SUSCeptUSi a . nm, ndj. Not taken upon one's self: vota, Albinov. 1, 197. in-SUStentabilis, e, adj. Unbear- able, intolerable: dominatio, Lact. 7, 16: dolor, id. Mort. pers. 49. insusurratio, onis,/. [insusuiTo] A whispering to, a suggesting : alicujus in- susurratione moveri, Capit. Marc. Aur. 19. in-SUSUrrOi avi, atum, v. n. and o. To whisper in, into, or to ; to insinuate, suggest : I. Lit.: intr., ad aurem, Cic. Verr. 2, 5, 41 : in aures, id. Q. Fr. 1, 1, 4. B. Act., Demosthenes illo susurro de- lectari se dicebat aquam ferentis mulier- culaeinsusurrantisque alteri : Hicestille Demosthenes, Cic. Tusc. 5, 36 : alicui can- tilenam, Cic. Att. 1, 19 : vota diis, Sen. Ep. 10 : insusurratum nomen, id. Brev. vit. 14/ II. Transf. : non solum nanta signifi- cat, sed etiam Favonius ipse insusurrat, navigandi nobis tempus esse, suggests to us, reminds us, Cic. Acad. 4, 48. ill-suspicabllis, e, adj. That can not be suspected : Vulg. Sir. 11, 5. insuticius, a, um, adj. [insuo] Into wh iclt something is sewed : asinus, in whose hide the robbers wanted to sew up a girl, App. M. 6. p. 445 Oud. 1. inSUtUSi a . um > Part* from insuo. 2. inSUtUS» us > m - [insuoj A sewing in : quo insutu (al. insutos), App. M. 7, p. 474 Oud. in-tabesco, bui, y. n. 3. To waste away by degrees, to pine away: I, Lit.: diuturno morbo, Cic. N. D. 3, 35 : quum semel fixae cibo Intabuissent pupulne, Hor. Flpod. 5, 39 : vitis intabescit, Col. 4, 3 : virtutem videant intabescantque relic- ta, Pers. 3, 38 : dolori, (* with grief) Sen. Consol. ad Polyb. 24. II. Transf., To melt away, dissolve: ut intabescere flavae Igne levi cerae, ma- tutinaeve pruinae Sole tepente solent, Ov. M. 3, 487 ; so id. ib. 14, 826. in-tactllis, e, adj. That can not bt touched, intangible : Lucr. 1, 435. I N T E in-taciUSi ». um i "dj. Untouched, uninjured, intact : cervix juvencae, Virg. (i. 4, 340 : nix, Liv. 21, 36 : exercitus in- teger intactusque, id. 10, 14 : intaclum ali- queni inviolotumque dimittere, Liv. 2, 12 : integri intactique lugerunt id. 5. 38 : in- tai tus proiugit, .Sail. J. 58 : liritannus, Hor. Epod. 7, 7 : Scythae perpetuo ab alieno imperio intacti, aut invictL Just. 2, 3 : fides, unstained, Stat. S. 5, 1, 77 : vires, unim- paired. Curt. 9, 7 : intactus superstitione, free from superstition, id. 4, 6 : vir haud intacti religione animi, Liv. 5, 15 : intac- tus infamia, of spotless integrity, id. 38, 51. II. Transf. : A. Untried, unallemp'cd : prolans nihil intactum, neque quictum pati, Salt. J. 70: nova intactnque ratione, 1'lin. 34, 8, IS), n. 6 : Dryndum silvas sal- tusque, Virg. (1. 3, 40 : carmen, Hor. S. 1, 10, liti : esurit intactam Paridi nisi vendat Agaven, Juv. 7, 87. B. Untouched, undefiled, chaste, said of virgins : Pallas, Hor. Od. 1, 7, 5 : cui pa- ter intactam dederat, Virg. A. 1, 349: in- tactior omni Sabina, Juv. 6, 162. intaminatus. a, um, adj. [2. in-tam- ino ; whence coutimino] Unsullied, unde- filed: virtus Intaniinatis fulset honoribus, Hor. Od. 3, 2, 18. in-tardo, »vi, atum, v. a. 1. To stay, abide: illtiirdana atque perseverans, Coel. Aur. Acut. 1, 4 : part. pass, subst., intarda- ta corporilius emovere, id. ib. 2, 3. i intectamentum. ' "• (intego] The covering of a roof roojing : intectamen- tum, nKemiapa orfyns. Gloss. Philox. 1 . intectuSi »> um > Part., from intego. 2. in-tectuS' a > um . «dj- [-■ in-tec- tus] Uncovered, unclad : I. Lit.: dux prope intectus, Tac. H. 5, 22 : pedes, un- covered, i. c. with only sandals on them, id. Ann. 2, 59 : nudum et intectum corpus, App. M. 10, p. 738 Oud. H. Trop., Unconcealed, open, frank, (* opp. obscurus) : aliquem sibi incautum intectumque efficerc, Tac. A. 4, 1. intcgcllus, n > Uln 7 "dj. dim. [integer] Pretty ?uj'e, tolerably uninjured : cvufjith- mi, Cic. Fam. 9, 10 ; Catull. 15, 4. integer* ?''"> grum, adj. [2. in-tago, tango] Untouched, unhurt, unchanged, in good condition : I. L i t. : £^ Undimin- ished, whole, entire: integer et plenus the- saurus, Plaut. True. 4. 12, 13 : exercitus, id. Bacch. 4, 9, 148 : annus, Cic. Prov. cons. 8: quarum (sublicarum) pars inferior integra remanebat Caes. B. G. 7, 35 : integris bo- nis exulare, Suet. Caes. 42 : nee superstes integer, Hor. Od. 2, 17, 7 : puer malasque comamque Integer, with beard, and hair on his head, Stat. Th. 8, 487. B. Unimpaired, unexhausted, sound, fresh, vigorous : cum recentes atque in- tegri defessis successissent. Caes. B. C. 3, 94 : integris viribus repugnare, id. B. G. 3, 4 : ad quietem integer ire, opp. onustus cibo et vino, Cic. Div. 1, 29 : integra val- etudo, id. Fin. 2. 20 : integrum se salvum- que velle, id. ib. 2. 11 : omnibus rebus in- tegros incolumesque esse, id. Fam. 13, 4 : florentes atque iutegri, id. Plane. 35: opes, opp. accisae, Hor. S. 2, 2, 113 : gens inte- gra a cladibus belli, Liv. 9, 41 : iruilier aetate integra, in tlte flower of her age, Ter. Andr. 1, 1, 45: integra aetate ac valetudi- ne, Suet. Tib. 10: c. gen., integer aevi As- canius, Virg. A. 9, 255 : corpora Sana et in- tegri sanguinis. Quint, prooem. 1. 6 : tan- tum caplte integro {opp. transfigurato), unchanged. Suet. Ner. 46 : quam inteuer- rimis corporibus cibum orlerre, free from fever, Cels. 3, 4 : antequam ex toto inte- ger fiat, id. ib. : iu integrum restituere, to restore to his former condition, Cic. Clu. 36, 98 ; Caes. B. C. 3, 1 : de integro, ab in- tegro, ex integro, anew, afresh : ut mihi de integro scribendi causa non sit, Cic. Att. 13, 27 : acrius de integro obortum est helium, Liv. 21, 8: columnam efficere ab integro novam, Cic. Verr. 2, 1, 56 : reei- pere ex integro vires, Quint 10, 3, 20 : — ad integrum, wholly, entirely, Macr. Somn. Hcip. 1. 5. C, Untainted, fresh, sweet : ut aillepo- nantur integra contaminatis. Pie. T"p i>? : fontes, Hor. Od. 1, 26, G : sapor, id. Sat. 2, 4, 54 : nper, opp. vitiatum, id. ib. 2, 2, 91. H. Trop. : £^ Blameless, irreproacha- ble, spotless, pure, honest, virtuous : cum 1 NTE illo nemo neque integrior esset in civita- te, neque sanctior, Cic. de Or. 1, 53 : hom- ines integri, innocentcs, religiosi, id. Verr. 2, 4, 3 : iutegerrima vita, id. Plane. 1 : in- corrupt! atque integri testes, id. Fin. 1,21 : vitae, Hor. Od. 1, 22, 1 : integer urbis, not spoiled by the city, untainted with city vices, Val. Fl. 2, 374. Of female chastity : nar- ratque, ut virgo ab se integra ctiam turn sift, Ter. Hecyr. 1, 2, 70 : liberos conju- gesque integras ab alicujus petulantia con- servare, Cic. Verr. 1, 5. B. Free from passi/m or prejudice, un- biased, impartial : integrum se servare, to keep one's self neutral, Cic. Att. 7, 26 : BCOpulis surdior Icari Voces audit, adhuc integer, untouched with love, heart-whole, Hor. Od. 3, 7, 21 : brachia et vultum ter- etesque suras Integer lnudo, id. ib. 2, 4, 21 : animi, id. Sat. 2, 3, 219 : mentis, id. ib. 2. 3, 65 : integra mens, id. Od. 1, 31, 18 : a conjuratione, Tac. A. 15, 22. C. Xew to a thing, ignorant of it: ru- dem me discipulum, et integrum accipe, Cic. N. D. 3. 3 : surl'ragiis integer, Sail. fr. ap. Prise. 10, 902. D. In which nothing has yet been done, undecided, undetermined: integram rem et causam relinquere, Cic. Att 5, 21 : rem integram ad reditum 6uum jussit esse, id. Otf. 2, 23 : integram omnem causam re- servare alicui, id. Fam. 13, 4 : ea dicam, quae ipsi, re integra saepe dixi, id. Mur. 21 : ut quam inteeerrima ad pacem es- sent omnia, Caes. B. C. 1, 85 :— otTensio- nes, not yet canceled, Tac. A. 3, 24 : — inte- grum est mihi, it is still in my power, I am at liberty : Cic. Att. 15, 23 : loquor de le- gibus promulgates, de quibus est integrum vobis, id. Phil. 1 , 10 : non est integrum, Cn. Pompeio consilio jam uti tuo, id. Pis. 24 : ei ne integrum quidem erat, ut etc., id. Tusc. 5, 21. So, integrum dare, to grant full power, to leave at liberty, Cic. Part 38. Adv., intesre : I. Lit, Wholly, entire- ly : mutare, Tac. H. 1, 52. II. Trop.: £^ Irreproachably, honest- ly, justly: incorrupte atque integre judi- care, Cic. Fin. 1, 9 : in amicorum pericu- lis caste integreque versatus, id. Manil. 1. — Comp.: quid dici potest intugrius, quid incorruptius. id. Mil. 22. — Sup. : Asiam in- tergerrime administravit, Suet Vesp. 4 : procuratione integcrrimc functus, Plin. Ep. 7, 25. — B. Purely, correctly : integre et ample et ornate dicere, Cic. opt. gen. Or. 4 : proprie atque integre loqui, Gell. 7, 11. in-tego, x '> ctum. v. a. 3. To cover : villain, Plaut. Rud. 1, 2, 13 : turres coriis, Caes. B. G. 7, 22 : reliqua pars scrobis vi- minibus ac virgultis integebatur. id. ib. 7, 73 : casside crines, Stat Th. 4, 303 : Cli- tumnus rlumina luco Iutegit Prop. 2, 15, 25 : statuas auro, Plin. 34, 4, 9 : viam, to arch or vault over, Inser. ap. Grut. 150. 1. integrasco, »■ "• 3. [integro] To renew itself, begin anew, break out afresh : hoc malum integrascit Ter. Andr. 4, 2. 5. integration onis,/. [id.] A renewing, restoring : amantium irae amoris integra- te. Ter. Andr. 3, 3, 23 ; Symm. Ep. 3,~73. integTatori or ' s . m - [id.] A renewer, restorer : veritatis, Tert Ap. 46. integre» adv., v. integer, ad fin. integritas, atis, /. [integer] The un- diminished or unimpaired condition of a thing: I, Lit.: A. The whole : cum pars movctur quiescente integritate, Macr. Somn. Scip. 2. 14. B. Completeness, soundness : integritas corporis : quod est membra omnia turn integra habere, turn bene valentia, Cic. Fin. 5, 14 : corporis, id. ib. 2, 11 : valetu- dinis, id. Tusc. 5. 34 : integritatis testes mihi desunt, i. e. testiculi, Phaedr. 3, 11 : integritas, freedom from fever, Cels. 3, 5 : saporis, Vitr. 8, 7. II, Trop.: A. Integritas mentis, Soundness of mind, Labeo Dig. 28, 1, 2. B. Blomclessness. innocence, integrity: iutegritas atque innoccntia, Cic. Div. Verr. 9 : sic proviuciae praefuit in pace, ut et eivilms et sociis gratissima esset ejus in- tegritas, id. Lig. 1 : ut omnes aequitatem tnam. teinperantiam, severitatem. integri- tatem laudent, id. Q. Fr. 1, 1, ]6: omnes ita de tua virtute. integritate. humanitate commemorant. ut, id. ib. 1. ], 13: vitae, Nep. Phoc. 1. INTE C. In partic, Chastity of females: mulierem summa integritate pudicitiaque existimari, Cic. Verr. 2, 1, 25 : virginitati*, Flor. 2, 6. B, Purity, correctness of language : La- tini eermonis, Cic. Brut. 35. integri tudo, into,/, [integer] Sound- ness, integrity : animi, Imp. Trajan, r.p. Ulp. Dig. 29, 1, 1. integTOj n v ', atum, c. a. I. [id.] To renew, repeat, begin again: I, Lit: A. To restore, heal, repair : amnes Integrant mare, supply, Lucr. 1, 1029; id. 2, 1145 : hue venio ut mea ope opes Trojae inte- grem, Accius ap. Non. 2, 445 : elapsos in pravum arms, Tac. H. 4, 81. B. T° renew, begin again : integrare caedem, Sisenn. ap. Non. 2, 445 : inimici- tiam, Pac. ap. Non. 2, 445 : pngnam. Liv. 1, 29 : lacrimas, id. 1, 29 : seditionem, id: 5, 25 : helium, Stat. Th. 8, 657 : carmen, Virg. G. 4, 514 : immania vulnera, i. e. by relating, Stat Th. 5, 29. B]. Trop., To recreate, refresh : animus defessus audiendo aut admiratione inte- gratur, aut risu renovatur, Cic Inv. 1, 17 : modicis honestisque inter bibendum re- missionibus refici integrarique animos ad, etc., Gell. 15, 2. in-tegumentunij i. n - -A covering .- I Lit, of a statue, Liv. 40, 59. So id. 10. 38. II. Trop. : corporis alicujus, one's con- stant attendant. Plaut Bac. 4, 2, 19: dis- simulationis, Cic. de Or. 2, 86 : ornamenta ejus ingenii per quaedain involucra atque integumenta perspexi, id. ib. 1, 35 : nequi- tia frontis involuta integumentis, id. Pis. 6 : flagitiorum, id. Coil. 20. intellectio>° n is,/ [inteiligo] Synec- doche : intellectio est cum res tota parva de parte cognoscitur, aut de toto pars, Auct ad Her. 4, 33. inteilector. oris, m. [id.] One who understands : Au2. Doctr. Christ. 2, 13. intellectualis, e, adj. [intellectus] Of or relating to the understanding, intel- lectual : App. Dogm. Plat. p. 188 Oud. ; and Aus. de Genesi ad litt 12, 7. intellectualitasi atis,/. [intellectu- alis] Understanding : Tert. Anim. 38. 1. intellectus, a > ™. Part., from inteiligo. 2. intellectus. us, m. [inteiligo] A perceiving, discern ing : I, Lit: Percep- tion, discernment i by the senses : sapo- rum, Plin. 11,37, 65: acrimoniae, id. 19. 8. 54 : nee est intellectus ullus in odore ve! sapore, i. e. the poison can not be perceived either by the taste or smell, id. 11, 53, 166 : in- tellectus in cortice protinus pcritis, good judges know a tree by its bark. id. 16, 39, 76. II, Trop. : A. Understanding. compre- hension : queis neque boni intellectus ne- que mali cura, Tac. A. 6, 36: alicujus rei intellectum amittere, Sen. Ben. 3. 17 : ca- pere intellectum disciplinarum, Quint. 1. 1, 15 : intellectu consequi aliquid. id. 2, 5, 22 : elephantis intellectus sermonis patrii, Plin. 8, 1. 1 : nullum animal minus docile existimatur minorisve intellectus. id. 29, 6, 34: dissimulare intellectum insidiarum, Tac. A. 13, 38 : intellectu carere, to be un- intelligible. Quint. 1, 1, 28: intellectum habere, to be understood : hiems et ver et aestas intellectum ac vocabula habent, autumni perinile nomen ac bona isuoran- tur. Tac. Germ. 26. B. Meaning, sense, signification of a word : verba quaedam diversos intellec- tus habent, ut cerno. Quint 7, 9, 2 : in ob- scenum intellectum sermo detortus, id. S, 3, 44 : id. 1, 7, 13. C. Understanding, i. e. the faculty of understanding, intellect : per analogiam nostro iutellectu et honestum et bonum judicante, Sen. Ep. 120 : in errorem in- tellectum inducere, App. Dogm. Plat. 1, p. 7, 3 Elm. : intellectu carere, to be with- out understanding. Paul. Di™. 29, 2. 92. intelligent P"., v. intilliao. ad fin. intelligenter- adv., v. inteiligo, ad ' intelligent», ae,/. [inteiligo] \Tht power of discerning or understanding, discernment, understanding, intelligence : I. Lit: Deus iutelligentiam in animo ih- clusit, Cic. Univ. 3 : fntelligentia est per quam animus ea perspicit, quae sunt, id . 819 I NTE Inv. 2, 53: pars animi, rationis atque in- telligentiae particeps, id. de Div. 1, 32 ; id. N. D. 1, 18: fretus intelligentia vestra dis- sero brevius, id. ib. 1, 17 : quod in nos- trum intelligentiam cadit, id. Off". 3, 4 : ra- tione et intelligentia tenere aliquid, id. ib. 3, 17, et al. II. Transf. : A. Understanding, knowledge : quia difficilis erat animi. quid, aut qualis esset, intelligentia, nullum om- tiino animum esse dixerunt, Cic. Tusc 1, 22 : quae nos magis ad cognitionem intel- ligentiamque convertant, id. ib. 5, 24 : ju- ris, id. Phil. 9, 5: somniorum, the knowl- edge of dreams, i. e. the art of interpreting dreams, Just. 36, 2. — ((i) Plur. : rerum omnium quasi adumbratas intelligentias animo ac mente concipere, Cic. Leg. 1,22. B. In partic., Art, skill, taste in any thing, connoisseurship : intelligentia in rus- ticis rebus, Cic. Rose. Am. 17; id. Verr. 2, 4, 21 : pecuniae quaerendae, id. Inv. 1, 29. C. Perception, discernment by the sens- es : in gustu et odoratu intelligentia, Cic. Acad. 4, 7. intelligibilis. e, adj. [id.] I. That can beundtrstood, intelligible, intellectual: bonum, npp. intelligibile, Sen. Ep. 124. II. Perceptible to the senses, sensible : in corporis intelligibilis lineam (dyas) pri- ma defluxit, Maer. Somn. Scip. 1. 6. Adv., intelligibiliter, Intelligibly: Aug. Ep. 218. intelllg'O (intellego), exi, ectum, v. a. 3. [inter-leiro] (intellexti for intellexisti, Cic. Att. 13, 32; Ter. Eun. 4, 6, 30 : intel- lexes for intellexisses, Plaut. Cist. 2, 3, 81) To see into, perceive, understand. I. Lit.: A. To perceive, understand, comprehend : haec dumtaxat in Graecis intelligo, quae ipsi, qui scripserunt, volu- erunt a vulgo intelligi, Cic. de Or. 2, 14 : puderet me dicere non intelligere, si vos ipsi intelligeretis, qui ista defenditis, id. N. D. 1, 39 : corpus quid sit intelligo, id. ib. 1, 26 : quare autem in his vis deorum iasit, turn intelligam quum cognovero, id. ib. 3, 24 : quam sis audax hinc omnes in- telligere potuerunt, quod, id. Rose. Am. 31 : magna ex parvis, id. Off. 1, 41 : intel- lexi ex tuis litteris, te audisse, id. Att. 6, 9 : de gestu intelligo, quid respondeas, id. Vat. 15 : intelligere et sapere plus quam ceteros, id. Off. 2, 14 : cernere aliquid animo atque intelligere, id. Top. 5: facile intellectu est, Nep. Dion. 9 : intellectum enim est mihi quidem in multis, et maxi- me in me ipso, Cic. Marc. 1 : et quidam bonorum caesi postquam, intellecto, in quos saeviretur, pessimi quoque arma rapuerant, Tae. A. 1, 49 :— intelligi necesse e3t: esse deos, Cic. N. D. 1, 17 ; id. I'usc. 3, 5 : quocirca intelligi necesse est, in ip- sis rebus invitamenta inesse, id. Fin. 5, 11. — In answers, intelligo corresponds to our I understand, go on, very well, Plaut. Ep. 2, 2, 63 ; Ter. Ph. 2, 3, 93. B In partic, To have an accurate knowledge of or skill in a thing, to be a connoisseur : tametsi nou multum in istis rebus intelligo, Cic. Verr. 2, 4, 43: ego nugatorium sciebam ista intelligere, id. ib. 2, 4, U-, Petr. frgm. Trag. 52 Burm. C. To distinguish : oraculorum praes- tigias profani a veritate intelligere non possunt, Lact. 2, 16. D. To see, perceive, observe by the un- derstanding : vehementer nunc mihi est irata : sentio atque intelligo, Plaut. True. 2, 6, 64 : ubi neque cohortationes suas neque preces audiri intelligit, Caes. B. C. 2, 42: illi, ante inito, ut intellectum est, consilio, id. B. G. 2, 33: intelligo, quid loquar, Cic. Ligar. 5. E. To understand, comprehend, rightly judge a person : quod ('ntonem aetas sua parum intellexisset, Sen. de Const. Sap. I : quando Socrates ab hominibus sui temporis parum intelligebatur, Quint. 11, 1, 10; Veil. 2, 114, 5; Tac. A. 3, 3. II. Transf., To perceive, discern by the senses: ilia quidem primo nullos in- telligit ignes, Ov. M. 9, 456 : frigus, Col. arbor. 13: vestigia hominum intelligi a feris, Plin. 8, 16, 21; id. 28,4, 14.— Hence intelligens, entis, Pa., That lias un- derstanding or that understands a thing ; intell'ncnt, acquainted with a thing : sem- pern- vulgi judic'um cum intelligentium H20 INTE judicio congruit ? Cic. Brut. 49 : intelli- gens dicendi existimator, id. ib. 54 : judi- cium, id. opt. gen. Or. 4 : vir, id. Fin. 3, 5: c. gen., cujusvis generis ejus intelli- gens, id. ib. 2, 20 : aliquid intelligentiore mente discutere, Aug. Retract. 1, 19. II. In partic: A. Intelligens alicu- jus, that understands a person, rightly es- timates his character : intelligens principis nostri, Plin. Ep. 6, 27. , B. Well skilled in matters of taste : subst., a connoisseur : signa pulcherrima quae non modo istum hominem, ingenio- sum atque intelligentem, verum etiam quemvis nostrum, quos iste idiotas appel- lat, delectare possent, Cic. Verr. 2, 4, 2 : ut putetur in istis rebus intelligens esse, id. ib. 2, 4, 15.— Hence, Adv., intelligenter, Intelligently : ut amice, ut intelligenter, ut attente audia- mur, Cic. Part. 8 : lectitare, Plin. Ep. 5. 16. intemerabllis, e, adj. [2. in-temero] Inviolable: divimtas, Claud. Mamert. Stat, anim. 1, 3 : laus, Epith. in Anth. Lat, T. II. p. 640, v. 71. in-temerandusi a. ura . adj. That may not be profaned or violated: Martia templa, Val. Fl. 5, 642. intcmeratCi adv., v - intemeratus, ad Jin. in-tcnic-ratus, a, um, adj. Unde- filed, unviolated, inviolate : Diana virgini- tatis amorem Intemerata colit, Virg. A. 11, 583 : tides, id. ib. 2, 143 : munera, pure gifts, id. ib. 3, 177 : quid enim per hos dies inausum intemeratumve vobis, Tac. A. 1, 42 : casfra incorrupta et intemerata servare, id. Hist. 4, 58 ; id. Ann. 1, 49 : ratis, Val. Fl. 4. 270 : integrum et inteme- ratum beneficium, App. Flor. 16 : Veritas, id. Met. 2, p. 164 Oud. : intemerata con- jugum et liberorum corpora, unviolated, Tac. A. 12, 34 : intemeratior cunctis vir- ginibus, Capi 11. 1, 3 : equae, Stat. Th. 2, 724. Adv., intemerate, Incorruptly : popu- laribus plausibus servire {al. intemperan- ter), Impp. Hon. et Theod. Cod. Theod. 15, 5, 3. in-tcmperabilis, e. adj. Not to be moderated, Coel. Aurel. Tard. 1, 4 (al. intemporalis). in-temperans. antis, adj. Intem- perate, immoderate: I. Lit.: aequnlitas ista sicci, humidi, ferventis ac frigidi sani- tatem largitur: sicut ilia intemperans at- que immoderata permixtio animal celeri exitio corrumpit, App. Dogm. Plat. 1 in. II. Trop. : A, That can not moderate himself, without moderation, extravagant, immoderate, intemperate : intemperantis esse arbitror scribere, quod occultari ve- lit, Cic Acad. 1, 1 : fui paulo intemperan- tior fortasse, quam debui, i. e. I should have exhibited more moderation, id. Vat. 1 : intem- perans sum in ejus rei cupiditate, id. Att. 13, 26 : intemperans militaris in forti viro gloria, id. Tusc 2, 17 : in augendo eo non alius intemperantior est, Liv. 36, 38 : avidi atque intemperantes animi, id. 24, 25 : in voluptates, Sen. Ira, 1, 3: ad vescendum, Aurel. Vict. Epit. 6: lingua, App. M. 1, p. 37 Oud. : liccntia, Petr. fragm. Trag. 57. B. Incontinent, profligate, debauched : inter impudicas mulieres, et intemperan- tes viros versari, Cic. Verr. 2, 3, 68 : libi- dinosa et intemperans adolescentia, id. Sen. 9 : impurissima atque intemperan- tissima pecus, id. Pis. 29. — Hence, Adv., intemperanter, Immoderately, extravagantly, intempcratcly : nimis ira- cunde hoc quidem, et valde intemperan- ter, Cic. Phil. 1,5: intemperanter abuti et otio et litteris, id. Tusc. 1, 3 : lacerare ali- quem, Plin. Ep. 1, 5. — Comp. : nc intem- perantius opibus suis utatur, Cic Phil. 5, 18 : insequi, Liv. 31, 37 : amare, Plin. Pan. 68: adesse adversus aliquem, Suet. Claud. 38. — Sup. : intemperantissime gloriari, App. Apol. p. 550 Oud. intemperantia, ae, /. [intempe- rans] Want of mildness, intemperateuess, inclemency: I. Lit.: coeli, Sen. Const, sap. 9 ; and Col. prooem. 1 : intemperan- tias prohibessis (al. intemperias), Cato R. R. 141. II. Trop.: A. Want of moderation, immodcraleness, excess, extravagance, in- temperance: omnium perturbationum fon- tem esse dicunt intempenintiam, Cic. INTE Tusc. 4, 9, 22: menti inimica intempe- rantia, id. ib. 4, 9, 22 ; id. Agr. 2, 36 : libl- dinum, id. Or!'. 1, 34: intemperantia vini, the immoderate use of wine, Liv. 44, 30 : morbo et intemperantia perire, Suet. Tib. 62: risus, Plin. 11,37,80: litterarum, Sen. Ep. 100: linguae, Tac. A. 4, 18: civitatis, donee unus eligatur multos destinantis, id. Hist. 2, 1 : legitima, said of a second marriage, Valer. Max. 2, 1, 3. B. In partic, Want of moderation in one's conduct toward others ; haughti- ■ 7iess, arrogance toward inferiors; inso- lence, impudence, insubordination toward superiors : intemperantia Pausaniae, Nep. Arist. 2, 3 : perieulum est, ne faciant sua intemperantia, nimiaque licentia, ut om- nia perdant, id. Eum. 8. intemperate^ adv., v. intemperatus, ad Jin. in-temperatus, a, um, adj. Un- tempered, inclement: I.Lit.: quid ad coeli natural!) intemperatius, Sen. Consol. ad Helv. 6. — Hence, intemperatum vinum, unmixed wine. Coel. Aurel. Acut. 3, 17. II. Trop., Immoderate, intemperate: be- nevolentia, Cic. Amic 20: intemperantis- simae perpotationes, id. Pis. 10. — Hence, Adv., intemperate, Intemperately : immoderate et intemperate vivere, Cic. Univ. 12. intemperiae, «rum, /. plur. [2. in- temperieyj Iutcniperateness, inclemenaj : I. Lit., of the weather: calamitates in- temperiasque prohibessis (* al. intempe- rantia?), Cato R. R. 141. II. Trop.: A. Quae te intemperiae te- nent? what storm has got hold of you ? i.e. what are you raving about ? are you crazy ? Plaut. Mil. 2, 5, 24 : larvae hunc atque in- temperiae insaniaeque agitant senem, id. Aul. 1, 1, 32 : intemperiarum pleni, (* dis- quietude), Gell. praef. B. Unreasonable conduct, intemperate behavior: Xanthippe Socratis uxor mo- rosa admodum fuisse fertur et furiosa. Has ejus intemperias (al. intemperies) in maritum Alcibiades demiratus, Gcll. 1, 17. in-temperieS; e >. /- Intcmperate- ness : I. Lit.: Liv. 8, 18 : aquarum, id. 3, 31. — Hence, in gen , A tempest, storm: intemperies modo in nostram advenit do- mum, Plaut. Capt. 4, 4, 3. II, Trop.: A, Intemperate behavior, outrageous conduct, fury, 7itadncss : ami- ci, Cic. Att. 4. 6 : cohortium, Tae. H. 1, 64 : quid ilia mulierum intemperies sibi vellet mirabantur, Gell. 1, 23. B. I" gen., Intemperance: ebrietatis, Just. 12, 13. intempestivc. "a'v., v. intempesti- vus, ad Jin. intcmpestivitaS) »t>s, /■ [intem- pestivus ] Uuscasonableness: Gell. 3, 16. intempestiviter, adv., v. intem- pestivus, ad Jin. in-tempestlVUS). a. «m, adj. Un- timely, unseasonable, inopportune, incon- venient: I. Lit.: postes intempestivos excisos credo, Plaut. Most. 3, 2, 141 : im- bries, Lucr. 2, 873 ; id. 2, 929 ; 6, 1101 : amicitia nunquam intempestiva est, Cic. Amic. 6 : epistola, id. Att. 4, 14 : cupido, Ov. M. 10, 689 : intempestiva turbantes festa Minerva, i. e. by their unseasonable spinning, id. Met. 4, 33 : immodica et in- tempestiva libido, Veil. 2, 68, 4 : quid hoc joco intempe6tivius, Val. Max. 7, 8 : gu- In, gratified at unseasonable limes, Suet Vit. 13. II. Transf., That docs a thing unsea- sonably : anseres continuo clamore intern pestivi, Plin. 18, 35, 87— Hence, Adv.: A. Form in tern pe stive. Out of season, unseasonably : intempestive ac- cedere, Cic. Off. 1, 25 : adire ad aliquem, id. Fam. 11, 16 ; Liv. 45, 21 : foverc vul- nera mentis, Ov. Pont. 4, 11, 19 ; Phaedr. 3, 19, 12 : juvare, Tac. A. 2, 23. B. Form intempestiviter, Unsca- sonabhj : dicere, Gell. 4, 20 in lemmate. intempestus. a, um. adj. [2. in-tem- pestas] Unseasonable : I. Intempesta nox, The dead of night, which is not divided into periods by the labors of men : Cic. Phil. 1, 3 ; id. Pis. 38. Hence, too, personified : intempesta silet Nox, the dismal Night, the mother of the Furies, Virg. G. 1, 247. II. 'I' r a n si'.: A. Unwholesome, un IN T E healthy: intcmpcetae Graviscae, Virg. A. 10,184. — B. Stormy, tempestuous: tonans, Stat 'l'h. 2, 13.'!. in-tcmnoralis- e, adj. .- J. Without time, eternal : App. Dogm. Plat. 2, p. 248 Oud.; Prud. arcf. 10. 316.— H. Untimely, unseasounble: cibus, Cool. Aur. Acut 2, II). ylrfr., intern poralitcr, Unnsrason- ably: uti eataplasmatibi.s, Coel. Aur. Acut. 1,9. intemporalitas. Stis, /. [intempo- ralisj Uuseasoiiablenus: eomni, Coel. Aur. Acut 1, 9 ; id. ib. 1, 15. intenditus. v - intendo, ad init. in-tendOi di, turn and sum, v. a. 3. (Pare, intenditus, Front. Fer. Als. 3 ed. Mai.) To stretch out, extend: J, Lit.: A. Dextram ad etatuam, Cic. Att. 16, 15 : ali- cui raanus. Sen. Clem. 1, 25 : nervos in- tendere aut remittere, Plin. 26, 10. 62 : cu- ten), id. 8, 35, 53 : jamque manus Colchis crinrmque intenderat astris, Val. Fl. 8, US. B. To bend a bow, etc. : ballistam in aliquem, Plaut Bac. 4, 4, 58 : arcum, Virg. A. 8, 704. C. To aim at a thing : tela in patriam. Cic. Pi'ov. cons. 9 : tela intenta jutrulis civ- itatis, id. Pis. 2 : sagittas, Virg. A. 9, 590 : telum in jugulum, Plin. Ep. 3. 9. B. To stretch, strain, spread out ; to stretch, lay. or put upon a thing: taber- nacula carbaseis intenta velis, pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12: sella intenta loris, Quint. 6, 3, 25 : stupea vinenla collo intendunt Virg. A. 2, 206 : brachia tergo, £. e. to bind toith tlie caestus, id. ib. 5, 403 : locum ser- tis, encircled, surrounded, id. ib. 4, 506. II. T r o p. : A. To strain or stretch to- ward : aciem acrem in omncs partes in- tendit, turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4. 18, 38 : aciem longius, id. Acad. 4, 25 : quo intendisset oculos, whitherso- ever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70 : aures ad verba, Ov. Pont. 4, 4. 36. B. To direct toward any thing, to turn or bend in any direction : ut eo quo inten- dit cum exercitu mature perveuiat Cic. Mur. 9 : so, iter, to direct one's course: ad explorandum quonam hostes iter inten- dissent Liv. 31, 33 : a porta ad praetorem iter intendit id. 36, 21 : coeptum iter in Italiam, id. 21, 29. — A bs. : quo nunc pri- mum intendarc, whither shall 1 turn > Ter. Andr. 2. 2, 6. So. intendere animum, in direct one's thoughts to any thing : quaero enimnon quiluisintendam rebus animum, 6ed, etc. Cic. fragui. ap. Non. 4, 256 : pa- runi defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc., id. Acad. 4, 15 : quo animum intendat facile perspicio, id. Verr. 1, 3 : intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum, id. Phil. 11, 9 : oculi mentesque ad pugnam intentae, Caes. B. G. 3. 26 : in ea re omnium nostrorum in- tentis animis, id. ib. 3, 22 ; Liv. praef. : intendere animum in reirnum Adherhalis, Sail. J. 23 : animum studiis et rebus ho- nestis, Hor. Ep. 1, 2, 35 : considerationem in aliquant rem. Cic. Inv. 2, 33: omnes cogitationes ad aliquid, Liv. 40, 5 : inse- nium. Sail. C. 50 : omnium eo curae sunt intentae. Liv. 9, 31 ; id. 25. 9. Hence in- tendere alone. To urse on, incite : inten- derant eum ad cavendi omnia curara tot auditae proditiones, Liv. 24. 37: aliquem ad custodiae curam, id. 21, 49 : vis omnis intcntenda rebus, Quint. 10, 7, 21. So. le- ees, to proceed according to the rigor of the law. Plin. Ep. 4, 9. C. Intendere, abs.. To turn one's atten- tion to. exert one's self for. to purpose, en- deavor, intend: quod est tibi ante expli- candum, quam iiluc proficiscare. quo te dicis intendere, Cic. de Or. 2, 42 : quod ubi secus procedit, neque quod intende- rat, efficere potest Sail. J. 27 : quocunque intenderat res adversae erant id. ib. 77 : genera lectionum, quae praecipue conve- nire intendentibus. utoratoresfiant, Quint. 10. 1, 45 : ad nuptias, Just 13, 6.— (ff) c. inf. : quo ire intenderant perventum est. Sail. J. 45 : altum petere intendit, Liv. 36, 44. So. intendere consilium, to form a plan : Ter. Andr. 4, 3, 18. D. Intendere se, To exert one's self, pre- pare one's self (or any thing : se ad firmi- tatem, Cic. Tusc. 2, 23: se in rem, Quint 4, 1, 39. Hence, intendi animo, to be in- tent ttpon, Liv. 1, 25. IN TE B. Intendere animo, Topurpose in one's mind, to intend: si C. Antonius, quod an- imo intenderat perticere potuisset Cic. Phil. 10, 4. P. To maintain, assert : pergin', scc- leste, intendere atque hanc arguere 1 Plaut. Mil. 2, 4, 47 ; Ter. Eun. 3, 3, 19. G-. To threaten one with any thing, to seek to bring upon one, or to afflict one with : alicui actionem perduellionis, Cic. Mil. 14 : alicui litem. Cic. de Or. 1, 10 : periculum in omnes, id. Rose. Am. 3: cri- men in aliquem. Liv. 9, 26 : injuriarum formulam, Suet. Vit 7 : probra et minas alicui, Tac. A. 3, 36 : metum intendere, id. ib. 1, 28. H. Intendere in se, To contemplate one's self: quid sit Deus : totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat Sen. Q. N. praef. 1. I, Intendere alicui, To be intended for a person : Stat. S. 3 praef. K. Among rhetoricians, To jtremise, to state as the proposition of a syllogism : Quint. 5, 14, 10. Xi. Among grammarians, To make long, to use (a syllable) as long : primam sylla- bam intendit tertiam corripuit Gell. 13, 22— Hence, A intentus. a, um, Pa., Attentive to. intent upon, waiting for something : in- tentaque tuis precibus se praebuit aure, Tib. 4, 1, 132.— (/3) c. abl. : aliquo negotio intentus. Sail. C. 2. — (y) Abs., Eager, in- tent : at Romani domi militiaeque intenti feetinare, Sail. C. 6. 5 : senatus nihil sane intentus, id. ib. 16. 5 : intenti exspectant sijmum. Virg. A. 5, 137 : totam causam quam maxime intentis, quod aiunt oculis contemplari, Cic. Fl. 11 : intentiore cus- todia aliquem asservare, Liv. 39, 19 : cum intentissima conquisitione ad trijnnta mil- lia peditum confecisset id. 29, 35 : inten- tissima rura aliquid consequi. Quint. 10, 1. n. T r a n s f. : a. Strict : intentum et masnis delirtis inexorabilem scias, Tac. A. 12, 42 : intentius delectum habere, Liv. 8, 17 : intentiorem fore disciplinam, Tac. A. 12, 42. 1), Raised: intento alimentorum pre- tio. Tac. H. 1, 89.— Hence, Adv.. interne. With earnestness, atten- tively, intently : prommciare, Plin. Ep. 5, 19: audire. Quint 2. 2, Vi.— Comp. (in Fronto de Fer. Als. ed. Mai. 3, intensius, from intense) : cum delectus intentius haberetur, Liv. 8, 17 : apparare proeli- um, id. 8, 1 : se exensare, Tac. A. 3, 35 : preraere obsessos, id. ib. 15, 13 : adesse alicui rei, id. ib. 11, 11. — Sup. : exspectans intentissime, Lampr. Elag. 14. B. intensus. a, um, Pa.: J t Stretch- ed, tightened, tight : per intensos funes ire. Sen. de Ira 2, 13. U, Violent: intensior impetus. Sen. Ira 2, 35 : virtus in mediocribus modice in- tensior. Nazar. Pan. ad Constant 23. Adv., intense, Violently. — Camp.: in- tensius, Fronto de Fer. Als. 3 ed. Mai. inten^d adv.. v. intendo, ad fin. intenslO' onis, /. [intendo] A stretch- ins out : aerie, Sen. Q. N. 2, 6, 2. ; intentabflis. e. adj. [2. intento] That can not he tried: intentabilis dirti- piirrac. Gloss. Philox. t inteutalis. e, adj. f2. in-tento] That can not be tried: intcntalis ajteipaotoS, Gloss. Gr. Lat intentatio, onis,/. [intento] A stretch- ins out or extending toward a thins: J, Lit : oculi ad intentationem subitam disr- itorum comprimuntur, Sen. Ira 2. 4. — B, Trop., A reproaching with a thing: in- tentatio (al. intentio) criminum, Tert Apol. 46. 1. intenta tUS. «, u ™. Part., from in- tento. 2. in-tentatns, ». «m, adj- Un- touclied: I, Lit: vacca intentata juao, Sen. Med. 62. TT Trop., Untried, nnatttmptcd : mis- eri quibus Intentata nites, Hor. Od. 1, 5, 12 : nil intentatum nostri liquere poetae. id. A. P. 285 ; Virg. A. 10, 39 : iter inten- tatum. Tac. A. 1, 50. intente. adv., v. intendo, ad fin. intentlQi on i e i /• [intendo] A stretch- ing out, straining, tension : I. Lit: cor- poris, Cic. Tusc. 1, 10 : nervorum, Col 6, IN TE 6 : vocie, Plin. 28, 4. 15 : a8ris, Gell. 5, 16 : et remissio motus, id. 18, 10: vultus,Tac A. 16, 34. B. Increase, augmentation: doloris, Sen. Ep. 78: rs particulatumintentionem significat. turn minutionem, Gell. 16, 5. U. Trop., A directing of the mind to ward any thing : A. Exertion, effort: an imus intentione sua depellit pressum om nem ponderum, opp. remfesio, Cic. Tnsc 2, 23 : nnimi. id. ib. 2. 27 : cojitationum, id. ib. 4, 2 ; id. Inv. 2, 14.— lienre, B. Attention, application to any thing - lusus, to play, Liv. 4, 17 : intentionem ali cui accommodate. Sen. Ep. 113 : avocarc ab intentione opens destinati, Quint. 10, 3,23. C. A design, purpose, intention : haoi intentio tua ut libertatom revoces, Plin Pan. 78 ; Papin. Dig. 34. 1. 10. B. <4 charge, accusation : judiciale ge nus officiis constat duobus, intentionis ac depulsionis. Quint 3. 9, 11 ; id. 7, 1, 9. B. The first or mojnr premiss in a syllo- gism : ita erit prima intentio. secunda as- sumptio, tertia connexio. Quint. 5, 14, 6. intentl6se> a ^ r - Eagerly : intenti ose emunt Vet. Schol. ad Juv. 11, 15. intenti VHS, n. um, adj. [intento] In tensive : adverbia, Prise. 15. 1022. intentO; av >. atum. v. a. 1. [intendo] To stretch out or extend toward any thing : I, Lit: haec sica intentata nobis est Cic. Alii. 14 : Virginius intentans in Appiuni raanus, Liv. 3, 47 : manus ad sidera, Petr 112. B. Transf. : A. To direct or turn toward : oculos in proeliantes. Petr. tn Trag. 70 Burm. B. To stretch out threateningly toward one, to threaten or attack one with any thing : dolor ardentes faces intentat Cic. Tusc. 5. 27 : arma Latinis Heruicis. Liv 6, 27 : Romanum imperium intentantes, Liv. 42, 12: praesentemque viris inten tant omnia mortem, Vinr. A. 1. 95 : ictu.«, Tac. H. 3, 31 : terror omnibus intentatur, all were struck with terror, id. Ann. 3, 28 : invicem crimen, Quint. 3, 10, 4. C. To attack, accuse one : quasi inten- tantis loco, Cic. Inv. 2, 43. 1. intentus. a, um, Part, and Pa. from intendo. 2. intentus, u g . m - [intendo] A stretching out, extending : palmarum, Cic Sest. 55. in-tepeo- «i !' " - To be lukewarm: et lacusaestivisintepet Umber aquis, Prop 4, 1, 124 : et variae radiis intepuere co- mne, Ov. F. 5, 215. in-tepesco. "■ "■ 3. To become lukc warm: J. Lit: ne quis intepescat cibus. Sen. Ep. 78 : intepescit annus. Col. 11,2, 2. — n. Trop. : paullatim intepescente eae vitia, Petr. 94. inters a ^'- nn d praep. c. ace. [in, with the adverbial ending ter]. 1, Adv., In the midst, in between (poet, and extremely rare) : dumque pii peti! ora patris stetit arduus inter pontus, Val. Fl. 5, 337 : tot montibus inter diviso, id 6, 220 ; id. 8, 382. II. Praep. c. ace.. Between, betwixt . among, amid. A. Lit- In space : qui (mons Jura) est inter Sequanos et Helvetios. Caes B. G. 1 2 : quum inter me et Brundisium Caesai esset Cic. Att. 9, 2 : inter Padum atque Alpes, Liv. 5, 35 : aier Tarquiniorum, qui inter urbem ac Tiberim fuit, id. 2, 5 : — inter hostium tela versari, Cic. de Or. 1. 46 : medios inter hostes Londinium per- rexit, Tac. A. 14. 33 : inter manus suble vantium exstinctus, Suet Vesp. 24 : me- dia inter longas' brevis faciet amphima- crum. Quint. 9, 4. 81 : vox vel inter den- tes expressa non dedecet id. 12, 3. 104. — Placed after the noun : Faesulas inter Ar retiumque. Liv. 22,3: extremos inter eun tem, Hor. S. 1, 1, 116. — Separated from the noun : utinam inter errem Nuda leones, Hor. Od. 3, 27. 51. 2. Transf.. To designate the place in- habited by a class of men : dico te priore nocte venisse inter falcarios in Leccae do- mum, among the scythe-makers, in the street of the scythe-makers. Cic. Cat 1, 4, 8 : in- ter lisnarios. Liv. 35. 41. B Trop. : 1 In gen.: judicium in- 821 IN TE ter dens tres, Cic. Div. 1, 50, 114 ; cf., in- ter Marcellos et Claudios patricios judi- care, id. de Or. 1, 39, 176 ; and, inter has sententias dijndicare, id. Tusc. 1, 11, 23 : quae saepissirae inter me et Scipionem de amicitia disserebantur, id. Lael. 10, 33 : discrimen inter gratiosos cives atque for- tes, id. Balb. 21, 49 : inter optime valere et gravissime aegrotare nihil prorsus in- teresse, id. Fin. 2, 13, 43 ; cf. with inter repeated : ut nihil inter te atque inter quadrupedem aliqunm putes interesse, id. Parad. 1 ; so id. Fin. 1, 9 ; and, quid inter- sit inter popularem civem et inter con- stantem, severum et gravem, id. Lael. 22 : —quod colloquimur inter nos, with one an- other, id. de Or. 1, 8, 32 ; cf., inter nos na- tural ad civilem communitatem conjuncti sumus, id. Fin. 3. 20, 66 ; and, vobis inter vos voluntatem fuisse conjunctam, id. Div. in Caecil. 11, 34 : Ciceronis pueri amant inter se, love one another, like the Fr. s'cn- tf aimer, id. Att. 6, 1 ; cf", neque solum se colent inter se ac diligent, id. Lael. 22, 82 ; so, complecti inter se lacrimantes milites coepisse, Liv. 7, 42 : haec inter se quum repugnent, plerique non vident, Cic. Tusc. 3, 29, 72. Also with substantives : ita ef- fici complexiones atomorum inter se, id. Fin. 1, 6, 19 : ne nostra nobiscum aut in- ter nos cessatio vituperetur, id. Fam. 9, 3, 4 : quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit, Sail. J. 79, 3 : — inter nos, among ourselves, confidentially, like the Fr. entre nous: nee consulto dicis oc- culte, sed quod inter nos liceat, ne tu qui- dem intelligis, Cic. N. D. 1, 26, 74 ; so, quod inter nos liceat dicere, id. Att. 2, 4 : quod inter nos sit, ego illns posueram, but let that be between ourselves, Sen. Ep. 12, 2. — Placed after the noun : quae si quos in- ter societas aut est, aut fuit, etc., Cic. Lael. 22,83. 2. In par tic: a. Of time, During, in me course of; for which, in English, we sometimes use by or at : quot prandia in- ter continuum perdidi triennium, Plaut. Stich. 1, 3, 61 : omnia agentur, quae inter decern annos nefarie flagitioseque facta sunt, Cic. Verr. 1, 13 ; cf., qui inter annos tot untis inventus sit, quem, etc., id. de Imp. Pomp. 23, 68: inter ipsum pugnae tempus, Liv. 36, 20 : inter noctem lux orta, id. 32, 29 : qui plus cernant oculis per noctem quam inter diem, Gell. 9, 4. — Freq. also with substantives which denote acts performed at a certain time : haec inter coenam Tironi dictavi, Cic. Quint, fr. 3, 1. 6 ; cf., illuseras heri inter scyphos, id. Fam. 7, 22: inter fulmina et tonitrua, id. Phil. 5, 6, 15: promptior inter tene- bras nffirmatio, Tac. A. 1, 82: inter initia, Cels. 3, 25 : — nobis inter has turbas sena- tus tamen frequens flagitavit triumphum, amid, in spite of these commotions, Cic. Fam. 16, 1 1 : utrumque consilium asper- natus, quod inter ancipitia deterrimum est, dum media sequitur, Tac. H. 3, 40: eenum coloniae inter male parentes et in- juste imperantes aegra mancipia et dis- cordantia, id. Agr. 32; cf., ita neutris cura posteritatis inter infensos vel obnoxios, id. Hist. 1, 1 : — inter haec major alius ter- ror, Liv. 2, 24 ; cf., inter haec jam prae- missi Album erant equites, id. 1, 29 : in- ter quae tribuni plebei petivere, etc., Tac. A. 1, 15 : cf., inter quae unctione uti licet, Cels. 4, 2, 3. — With gerunds and gerund- ives : inter agendum, Virg. E. 9, 24 ; Quint. 12, 3, 10: inter disceptandum, id. 12, 7, 6 : inter res agendas, Suet. Caes. 45. b. Of a class of persons or things : homines inter suos nobiles, Cic. Fl. 22, 52 : inter suos et honestus et nobilis, id. Cluent. 5, 11 : in oratoribus vero admira- ble est, quantum inter oinnes unus cxcel- lat, id. Or. 2, 6 : honestissimus inter suos numerabatur, id. Rose. Am. 6; cf., ille Croesus, inter reges opulentissimus, Sen. Contr. 2, 9 ; and, Borysthenes inter Scy- thiae amnes amoenissimus, Mel. 2, 1, 6 : — pingunt et vestes In Aegypto inter pauca mirabili ger.ere, Plin. 35, 11 ; cf., stemu- tamr-nto utilis inter pauca, id. 24, 11, 58 : pugna inter paucas memorntn populi Ro- ninni clades, Liv. 22, 7 : of., inter pflucos disertusi, Quint. 10, 13, 3; and, inter pau- cos familiarium Neroni assumptus est, Tac. A. 16, 18 ; cf. also, incnutum inter- 822 1NTE fecere primam intra juventam, sed clari- tudine paucos inter senum regum, id. ib. 11, 10. C. In judic. lans., a 1. 1. : inter sicarios, on the charge of assassination : quum praetor quaestionem inter sicarios exer- cuisset, Cic. Fin. 2, 16, 54 ; so id. Cluent. 53, 147 ; cf, in recuperatorio judicio ejus malehcii, de quo inter sicarios quaeritur, id. Inv. 2, 20, 60 : longo intervallo judici- um inter sicarios hoc primum committi- tur, id. Rose. Am. 5, 11 : sexcenti sunt, qui inter sicarios et de veneficiis accusa- bant, id. ib. 32, 90 : si ostenderis, quomodo sis eos inter sicarios defensurus, id. Phil. 2, 4, 8. C. 'n composition : a. Between ; as, in- tercedes, interponere. — J), At intervals, from time to time ; as, interaestuare, inter- mittere, intervisere. — c. Under, down, to the bottom ; as, interire, interficere. inter-acstimatio» » n ' 3 . /■ finter- aestimatio] Valuation, Pomp. Dig. 21, I, 65. inter-aestuOi are [inter-aestuo] To bubble vp at intervals : stomachus fre- quenter interaestuans erat, producing fre- quent eructations, Plin. Ep. 6, 16 fin. * interamenta, orum, n. [inter] Timber for the lower part and hold of a ship of war : Volaterrani interamenta na- vium polliciti sunt (ace. to others, incera- menta, orum, n., Rosi?i and pitch for calk- ing a ship), Liv. 28, 45. Interamna- ae, v. interamnus, no. II. Intcrarnnanus. a, um, v. inter- amnus, no. II. B, 2. Interamnas, atis, v. interamnus, no. II. B, 1. inter-amnus, a, um, adj. [inter-am- nis] That is between two rivers (as an adj., late Latin) : terras interamnas (a/, inter- amnanas) recepimus (viz., Mesopotamia), Lamp. Alex. Sev. 56: Nilus ad insulae fa- ciem spatia amplectitur interamna, Sol. 32. — Hence, II, Interamna, ae, /. (sc. urbs), 7'he name of several Italian cities, Var. L. L. 5, 5 ; espec, a city of Uinbria, surrounded by the River Nar, the birth-place of the his- torian Tacitus and of the emperor of the same name, now Terni, Cic. Mil. 17 /in. ; id. Phil. 2, 41 ; id. Att. 2, 1, 5.— B. Derivv., 1, Interamnas, atis, adj., Of or belong- ing to Interamna : ager, Liv. 10. 39. — Subst., Interamnates, iurn, m., Inhabitants of Interamna: Cic. Att. 4, 15,5: Interain- nates cognomine Nsirtes, Plin 3, 14, 19. — 2. Jlnteramniinus, a. um, iidj.. the same : Inscr. ap. Don. 161, 3. intcraneum, >> v - interanetis, no. 11. intcraneus. a, um, adj. [interj In- ward, interior, internal : vomica, Scrib. Comp. 96. — Hence, H, Subst., Interaue- um, i, 7i., A gut, intestine : procedentis in- teranei morbus, Plin. 32, !>, 33. — In the plur. : Col. 9, 14 ; Plin. 30, 7, 20. ■i intcraperio- Stavoiyo, Gloss. Phil. inter-aresco, ere, v. inch. v. To become dry, to dry vp : I, L i t. : Vitr. 7. 8 : animalia sine humoris potestate intera- rescent, will die off, id. 8 praef— *H. Trop., To dry vp, decay: c. c. exstingui et cadere, Cic. Tusc. 5, 14. * inter-blbO) ere, v - n - To drink in, drink vp: Plaut. Aul. 3, 6, 22. * inter-blto, ere, v. n. [beto] i. q. in- tereo, To perish, come to naught : ne in- terbitat quaestio, Plaut. Most. 5, 1, 47. * inter -blandicns, entis, Part. [blandior] Flattering : obsequiis meis in- terblandiens appellabat me pium, Aug. Conf. 9, 12. intcrcalaris, e, adj. [intercalo] Of or for insertion, that is to be or is insert- ed, intercalary: dies, an intercalary day, " Plin. 2, 8, 6 ; Censor, de Die nat. 20 ; Sol. I :" mensis, an intercalary month, Macr. S. 1, 13 ; Censor. 1. 1. : Calendae, the first day of an intercalary month, Liv. 45, 44 : Calendae priores, the first day of the first intercalary month (of the two months that Caesar intercalated), Cic. Fam. 6. 14. II, Transf. : versus, A refrain or bur- den (as in Virg. E. 8 : incipe Maenalios, etc. : and, ducite ab urbe domum), Serv. ib. 21. intcrcalarius, «> um, adj. [intcrca- INTE laris] Of or for insertion, intercalary mensis, an intercalary month : Cephaloe- ditani decreverunt iutercalarium (men- sem) quadraginta dies longum, Cic. Verr. 2,2,52: mensis, Liv. 37, 59; Plin. 18,25,57. intercalate omi.f. [intercalo] An insertion, intercalation ot a month, day, etc. : Plin. 2, 47, 47: omni intercalation}' mensis FebruariUs deputatus est, Macr. S. 1, 13. intcrcalator, "ris, >«• [id.] An in- tcrcalaior ; as an adj., that intercalates: dies intercalatores, intercalary days, Miter. S. 1, 14 (al. intercalantes). intcrcalco, *■ interculco. inter-CalOi avi, atum, 1. r. a. Lit., To proclaim that something has been in- tercalated, To insert, intercalate a day or month ; most commonly U6ed in the pass. : si intercalatum erit Calendis Maiis, Cato R. R. 159 : ut duodecim anuis con- tinuis non intercalaretur, Suet. Caes. 40. The pontifices, to whom it was left to de- termine the number of intercalary days, were often induced, by party considera- tions, to insert more or fewer than the proper number of days, or even to neg- lect the intercalation altogether : ut pug- nes, ne intercaletur, Cic. Att. 5, 9 ; id. ib. 5, 21. — Hence in tercalatus, a, um, Pa., Interca- lated : I, L i t. : dies, Macr. S. 1, 14 ; v. in- tercnlator. II, Transf. Put off, deferred : poena, Liv. 9, 9. intcr-capedino. *■ "■ *■ Tl > intcr - rupl. — Hence, A. in tercapedlnan s, antis, Pa., Interrupting, intermitting : Fulgat. My- thol. 1 in. B. intercapedlnatus, a. um, Pa., Separated, interrupted : Capell. 9, 312 : ex- acerbationes, opp. continuae, Coel. Aurel. Tard. 1, 1. intcrcapedo, mis/ [capio] An, in- terruption, intermission, interval, respite : " intercapedo, tempus interceptum, cum scilicet mora est ad capiendum," Fest. p. 82 Lind. : intercapedinem scribendi face- re, Cic. Fam. 16, 21 : molestiae, id. Fin. 1, 18 : jurisdictionis, Suet. Vesp. 10 : c. c. re- missio, opp. continuatio, Plin. Ep. 4, 9. — In the nom. sing., the word is said to have had an obscene signif. : Cic. Fam. 9, 22; Quint. 8, 3, 46. inter-capiO) 3. v. a. To lake away : Pri'>s, m - [W.] An inter- cepler, usurper, embezzler : praedae, Liv. 4, 50 : litis alienae, id. 3, 72 : donativi, Tac. H. 3, 10. 1. interccptuS) a, "«*>, Part., v. in- tercipio. ad fin. 2. interceptus, as, '«• [intercipioj A tailing away : Fulg. Myth. 3, 10. intercession 6" is > /• [intereedo] A coining between, intervention : I, Lit.: testium, Gell. 14, 2. II. Transf. : A. An interposition, a becoming surety for one : mea intercessio parata et est et i'uit, Cic. Att. 1, 4 : inter- ce6siones pecuniarum in coitionibus can- didatorum, id. Par. 6, 2. B Afidfillment,performance: Cod.Just. 12, 22, 1 ; Cod. Theod. G, 28. 4. C. An intervention, interposition, pro- test on the part of a tribune of the people, who annulled a decree of the Senate by his veto : cum intercessio stultitiam inter- cessoria signiticatura sit, non rem imped- itura, Cic. Agr. 2, 12; Caes. B. C. 1, 7 : in- tercessionem remittere, Liv. 38, 54 : in- tercessionem facere pro aliquo, Gell. 7, 19 : intercessionem euam interponere, Val. Max. 6, 1, 10. intercessor) oris, m. [id,] One who intervenes : I, A mediator in money mat- ters, o surely : utinnm semper esses tri- bunus : intercessorem non quaereres, Cic. Fam. 7, 27; Quint, decl. 300: rem aliquam agere intercessore ac deprecatore aliquo. App. Apol. : nolo per intercessorem mu- tueris, Sen. Ep. 119. — Hence, B. One who by his intervention brings a thing to pass, A fulfillcr, performer : Cod. Just. 1, 42, 8; 8, 17,7. H, One who interposes, enters a protest: A. A protester, said of a tribune of the people who makes use of his veto : Cie. Agr. 2, 12 : agrariae legi intercessorem fore professus est, id. Sull. 23 : legis, Liv. 4, 53— Hence, B. 1" gen., Ahinderer, preventer : Cic. Rose. Am. 38 : rei malae, id. Leg. 3, 4 and 19. intercessns- us, y- [id] An inter- vention, only in obi. sing.: I, Lit.: ali- quem intercessu suo servare, Val. Max. 5, 4. 2. II. Trop. : intercessu auctoritatis suae prohibere ne, etc.. Imp. Diocl. et Const, inter fragm. jur. antei. p. 75 ed. Mai. I. intercidOt rdi, isum, v. a. 3. [cae- do] To cut asunder, cut np, cut to pieces : I, Lit.: avundinetum, Col. 4, 32: com- mentaries, Plin. Ep. 6, 22: venas, Plin. 11, 37, 65 : radices, id. 18, 19, 49, 2. II. Transf.: pontem, (* to cut down,) Liv. 36, 6 : sententias, Gell. 13, 30 : lux intercisa, Stat. Th. 2, 184 : jugum medio- cri valle a castris intercisum, (* separa- ted), liirt. B. G. 8, 14 : dies intercisi, half- INTB holidays : intercisi dies sunt, per quos mane et vesperi est ncfas ; medio tem- pore, inter hostiam caesani et exta pur- recta, fas : a quo quod fas turn intercedit, intercisi dies : aut quod turn intercisum nefas. Var. L. L. 5, 4 ; Macr. S. 1, 16; cf. Ov. F. 1, 49. 2. intcrcido, Idi, v. «. 3. [cado] To fall between : I. Lit.: ita in arcto stipa- tae erant naves ut vix ullum telum in mari vanum intercideret, Liv. 26, 39 : id. 21, 8. II, Transf.: A. To full out. happen, come to pass: si qua (al. quae) iutercide- runr, Cic. Fam. 5, 8. B. To full to the ground, go to ruin, be lost, perish: intercidunt ova, Plin. 9, 51,74 : inimici intercidunt, Cic. Deiot. 9 poet.: credo, quia nulla gesta res insignem fece- rit consulatum, memoria (al. menioriam) intereidisse, Liv. 2, 8 : utrum pejorem vo- cas, apud quem gratia beuelicii intercidit, an apud quem etiam memoria ? Sen. Hen. 3, 1 : augur erat: nomen longis intercidit annis, Ov. F. 2. 433 : sive (opera) exstant, aive intcrcidcre, Plin. 35. 8, 34 : haec se- quent! tempore iutcrcidcrunt, Quint. 1, 5,52: cum verba intercidant invalescant- que temporibus, id. 10, 2, 13 : Atheniensi- um virtus intercidit, Just. 6. 9 : — intercidit mihi aliquid, something escapes me, I have forgottm something : Hor. S. 2, 4, G. InterClddna» ne, f. [1. intercido] One of the three deities (Intercidona, Pi- lumnus, and Deverra) who protected the house of a lying-in woman against Siiva- nns, Var. in Aui. C. D. 6, 9 ; cf. Voss. Virg. E. 10, 24. intCl'Clbum, ib "• The space be- tween the. cyibrows: intercilium, pea ippu- oi', Gloss. Philox. : Isid. Orig. 11, 1. intercinctus» v - interstinctus. intercinOi "■ a. 3. [cano] To sing be- tween : neu quid medios intercinat actus, Hor. A. P. 194. intercipiOi cepi, ceptum, v. a. 3. [ca- pioj Lit., To take away between, i. e. To seize on its passage before it arrives at its destined place, to intercept: I. Lit.: me si me hostes interceperint, Plant. Asin. 1, 1. 93 : venenum, to take the poison intend- ed for another, Cic. Clu. 60 : litteras, id. Att. 1, 13 : litterae interceptae, Cie. Q. Fr. 3, 9 ; id. Att. 10, 8 : magnum numerum jumentorum atque hominum, Caes. B. C. 1, 55: commeatus Liv. 36, 3 : aliquem ab suis interceptum. cut off, id. 29, 9 : hostes discrctos. Tac. II. 4, 75 : in sublime jac- tari sagoque intercipi (be held fast) ne tel lurem attingat, Plin. 29, 3, 12 : intercep- tae e publico pecuniae, Tac. A. 4. 45: ter- ga caput taugunt, colla intercepta viden- tur. to be wanting, Ov. M. 6. 379. B. To intercept against one's wish, to receive what was intended for another : Ilo namque procul validnmdirexerathastam, Quam medius Rhocteus intercipit, comes in the way of, i. e. is struck or killed by. Virg. A. 10, 401. II. Transf. : A. To interrupt, hinder : medios sermones, Quint. 6, 4, 11 : iter, Curt. 4, 2. B. To take away, rob, steal : intercipere aliquid ab aliquo, Liv. 3, 71: aliquid ali- cui, Ov. Pont. 4, 7, 25 ; Plin. Pan. 75 : ve- ram laudem, Phaedr. 4, 12, 2 : commenta- ries, quorum tamen pars maxima inter- cepta dicitur, copied from other sources, Suet. Gr. 3. C. Of death, To snatch away, carry off: si me fata intercepissent, Quint, prooem. 1, 6 : apes saepe morbis intercipiuntur, Col. 9, 3 : rex mortalitate interceptus, Plin. Ep. 10, 50 : interceptus veneno, Tac. A. 3. 12. interdSCi "dv. [intercisus] Piece- meal, interruptedly, confusedly : dicere in- tercise atque permixte, Cic. Part. 7 : ali- quid sparsim et intercise commeminisse, Gell. 11,2. \ intercisimen, Inis, n. [1. interci- doj A cutting through, intersection : in- tercisimen, hiiKoitri, Gloss. Gr. Lat. interclsio, ores, /. [id.] A cutting through : Var. ap. Aug. C. D. 6, 9. in+crcisivus. »■ intersecivus. inter-clamOt »■ "• I. To cry between : multis interclamantibus, Amm. 31, 13. intcr-cludo, asi, usum.c.a. 3. [clau- doj To shut or block up, to cut off: I, Lit.: 2L To cut off, kinder : inimicis commea- INTE turn, Plaut. Mil. 2, 2, 68 : fugam, Cic. Att. 7, 20 : aditus ad aliquem, id. Rose. Am. 38 : seditionum vias, id. Rab. perd. 1. B. To cut off, stpiirtttc one from any thing : nostros commeatibus, Caes. B. G. 3, 23 : re frumentaria aliquem, id. 13. C. 1, 72 : itinere aut transjectu intercludi, id. ib. 2, 20. — (j5) c. praep. a : adversarios ab oppido et ponte et commcatu omni, Caes. B. C. I, 43: exercitum a mutuo inter se auxilio, Liv. 8, 24. C. To shut in, blockade: angustiis in- tercludi, Caes. B. G. 3, 69 : aliquem in in- ■hlu-. Cic. Caec. 29: animam, (-'to stop the breath, to stifle), Liv. 23, 7 : Amazonia latus pelta, to cover, Stat. S. 5, 1, 131. II. 'Prop., To hinder: intercludor do- lore, quominus ad te plura scribam, Cic. Att. 8, 8.— Hence interclusus, a, um, Pa., Stopped or shut np, cut off: via ineulta atque inter- clusa frondibus et virgultis, Cic. Coel. 18 : euin Byzantii totum Pontum aegre repul- sum, et cervicibus intcrclusum suis, sua- tinerent, id. Prov. Cons. 4. intercluSlOi .°» i8 i /■ [intercludo] A stopping or shutting up : I, Animae, a want of breath, Cic. de Or. 3, 46. — n. A parenthesis: Quint. 8, 3, 23. interclusus, v - intercludo, ad fin. intercolumnlum, i> "• [coiumnaj The space between two columns, iuterco- lumniation: ambulations, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2 : signa omnibus intercolumniis dia- posita, id. Verr. 2, 1, 19: Vitr. 3, 1 ; id. 4,3. inter-conciliO) 1. »■ «• To gain th* favor of, conciliate a person : Quint. 12, 10, 59 dub. inter-CreatUSj a, um, adj. Inward- ly created or produced : humor, Coel. Aur. Tard. 5, 1. intcrculco, »■ fl . 1- [calco] To tread between : ita distantes ut interculcari poa. sint vinacea (al. intercalcari), Col. 12. 43. intcr-CUrro, ri, r^um, v. it. 3. {tmesis in Lucr. 5, 1373, inter plaga currere) X Inir., To run between: A. Lit. : latitudine intercurrents freti, Plin. 3, 11. 2. To hasten in the mean time any where : indicto delectu in diem certam, ipse interim Veios interctirrit, Liv. 5, 19. B. 'Prop.: 1. To run along with,' mingle with, be among : intercurrit quae- dam distantia formis, Lucr. 2, 373 : ergo his laborlosis exercitationibus et dolor intercurrit, Cic. Tusc. 2, 15 : alterum ge- nus intercurrit nonnunquam, etc., Auct. ad Her. 1, 8 ; gemma Candida intercut». rentibus sanguineis venis, Plin. 10, 59 2. To slip between, to intercede: pugna- tur aeerrime, qui intercurrerent misimus tres principes civitatis, Cic. Phil. 8, 6. II, Trans., To run through : intercurax» spatio maris, Amm. 15, 10, 26. intcr-CUI'SO, avi, atum, 1. v. n. [freq. from intercurro] (tmesis: inter enim eur- sant, Lucr. 3, 2b3) To run between : I, Lit.: intercursantibus barbaris, Liv. 21, 25. II, Transf.: acinos foliis intercursan- tibus, Plin. 14, 3, 4, 9. 1. intCTCUl'SUS. Part., from inter curro: v. intercurro II. 2. interCUrsUS) us, m,, only in abl sing, [intercurro] A running between, in tcrvention, interposition : impeditus inter cursu suoruin, Liv. 37, 42: consulum in- tercursu rixa sedata est, id. 2, 29. intcrCUS) ut ' s , adj. [cutis] Under the skin, inter cutaneous: I. Lit., aqua inter- cus, the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3 : medi- camentum alicui dare ad aquam intercu- tem, Cic. Off. 3, 24. B, Subsl. : tumens morbi intercutia (al. aquae intercutis), Hier. Vita Hilar. 37. II, Trop., Inward, internal: aquam te habere in animo intcrcutem, Lucil. ap. Non. 1, 166 : iutercutibus vitiis madentes, Gell. 13, 8. intercussus. us, m. [inter-qiiatio]i^ striking between : luminis, a flashing be- tween, Sen. Q. N. 3. 27. + intercutitus, a, um, adj. [iuter- eus] Greatly abused, dishonored, Fest. p. 84 Lind.; v. fullo. inter-datus> a . um > Part - from in " terdo. intcrdianus, a, um, adj. [interdiul Itroiighoitl the day, dally : cibus, Coel. Tin Aur. Tard. 3, 6. 823 INT E t interdiarius. "> m. [interdiu] A thief who steals by day ; opp. to a nocturn- al tliief, who is also called dormitator : in- terdiarius. i'iutp»KXkirrris, Gloss. Philox. inter-dico. xi > ctum, 3. v. a. (inter- dixem for interdixissem, Catull. ap. Gell. 19, 9) To speak between, i. e. To inter- pose by speaking: I. Lit.: £^ To contra- dict : si praetor improbus, cui nemo in- terdicere (al. intercedere) possit, etc., Cic. Verr. 2, 2, 12. B. T° sa if among other tilings, to re- mark at the same time: in praesentiarum hoe interdicere non alienum fuit, Auct. ad Her. 2, 11. C. To forbid, prohibit, interdict : («) With ne: interdieo, ne, etc., Ter. Hec. 4, 1, 48 : interdicit atque imperat Cassivel- launo ne Mandubratio noceat, Caes. B. G. 5, 22: praeuipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc., id. ib. 5, 58 : neque enim est interdic- tum . . . ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat, Cic. de Or. 1, 50. — (ji) c. abl. : aliquem sacrificiis, Caes. B. G. 6, 12 : qui etiam meretriciis amoribus interdictum juventuti putet, Cic. Coel. 20, 48. — (y) c. ace. rei el dat. personae : leminis dumtaxat purpurae usum (al. usu), Liv. 34, 7 : histrionibus scenam, Suet. Dora. 7: feminis convivia et conspectum virorum, Just. 16, 4: ali- cui admirationein, Sen. Ep. 87 : interdic- tum est mare Antiati populo, Liv. 8, 14 : ihterdicitur vini potus, Plin. 30, 10, 27. — ($) Interdicere aliquem aliqua re: quod moribus eorum interdict non poterat so- cero gener, Nep. Ham. 3 : Philosophi ur- be et Italia interdicti sunt, Gell. 15, 11. — Hence, J} m Alicui interdicere aqua et igni, To forbid one the use of fire and voter, i. e. to banish him : tanquam si illi aqua et igni interdictum sit, Cic. Phil. 6, 4 : futurum puto, ut aqua et igni nobis interdicatur, id. Fam. 11, 1 : quibus cum aqua et igni interdixisset, Caes. B. G. 6, 44.— (/?) Inter- dicere alicui, without aqua et igni : Am- p-el. 42. H. Transf. : A. Of the praetor, To forbid, interdict ; esp., to make a provi- sional or interlocutory decree: praetor in- terdixit de vi, etc., Cic. Caec. 8: praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit, id. ib. 13 : praetor interdixit, ut unde dejec- tus esset, eo restitueretur, id. ib. 28. JB. To make use of a praetor's interdict: si adversus eum velis interdicere, Ulp. Dig. 43, 18, 1 : alicui rem capitalem, Cato np. Charis. 2, 178. inter dictlO. onis, /. [interdieo] A prohibiting, interdicting : tecti et aquae et ignis interdictione, banishment, Cic. Doin. 30 : finium, Liv. 41, 24 : habes igi- tur et theatri interdictionem de interdic- tione impurlicitiae, 'Pert. Spect. 17. interdictory or i s . m - I'd.] a forbid- dcr, interdicier : delicti, 'Pert. adv. Marc. 2,9. intcrdictorius. n,um,od/'. [mterdic- tor] Prohibitory, interdictory, Salv. contr. avar. 3, med. p. 130 Rittersh. interdictum; i. «■ [interdieo] I. In gen., A prohibition : Plaut. Asin. 3, 1, 1 : deorum, Cic. Pis. 21. — H, In par tic, as a publicist's t. t., A provisional decree of the praetor, esp. in disputes of private per- sons respecting possession, a praetorian interdict : ergo hac lege jus civile, causae possessionum, praotorum interdicts tol- ientur, Cic. Agr. 3, 3 : possessionem per interdictum repetcre, id. Caec. 3 : inter- dicto contendere cum aliquo, id. deOr. 1, 10: venire ad interdictum, IVtr. 13 and 83. intcrdictus. a, u m, Part., from in- terdieo. Interdidium, ', "• -^ place in Alex- andria, Jul. Val. res ge6t. Alex. M. 1, 30 ed. Mai. • interdigrtaha, um, n. plur. [digi- ruej Excrescences (warts, etc.) between the fingers, Plin. Val. 2, 52. illtcrdlgltia, Brum, n.plur. [id.] Ex- crescences (warts, etc.) between the fingers and toes : Mare. Emp. 34 : intedita (leg. interdigitia) ueooSanri&a, Gloss. Philox. intcr-dlU) <*dv- During the day, in. the daytime, by day : canes intcrdiu clau- 80B esse oportct, ut noctu acriores sint, 824 INTE Cato R. R. 124 ; so Caes. B. G. 7, 69 : nee noctu nee interdiu, Liv. 1, 47 : nocte et in- terdiu, id. 8, 34 : interdiu nocte, id. 21, 32. intcrdlus, adv. [din] During the day, in the daytime : intei'dius domi sedet to- tos dies, Plaut. Aul. 1, 1. 33 : occlusa est janua interdius, id. Most 2, 2, 14. intcr-do. dare [inter-do] To distrib- ute : cibus interdatus (through the body), Lucr. 4, 86(1. . interduatim, <"*»■ [inter], an old form for interduin, Sometimes, now and then (ante-class.) : Plaut. True. 4, 4, 29. interductUS, us, m. [inter-ductus] Iuterpitnctioii (quite class.) : Cic. Or. 68. interdum, adv. [inter-dunf] Stum* times, occasionally, now and then (quite class.) ; meanwhile, in the mean time (post- Aug. and post-class.) : interdum cursus est in oratione incitatior, interdum mod- erata ingressio, Cic. Or. 59 : modo— inter- dum, Suet. Cal. 43 : modo-modo-inter- dum, id. Ner. 49 : aeribus custodiis rio- mum et vias sepserat Livia : laetique in- terdum nuncii vulgabantur, donee, Tac. A. 1, 5 ; App. M. 3 init. : ideoque nee ven- dere eum interdum alii potest, Modest. Dig. 40, 5, 15. interduOt 3. v. a., an old form for in- terdare, To give for a thing (a Plautin. word) : dum pereat, nihil interduo, i. e. I care nothing about it, it is of no conse- quence to me, Plaut. Capt. 3, 5, 36 : ciccum non interduim, id. Trin. 4, 2, 152. interea, a ^"- [inter-ea] Meanwhile, in the mean time, in the interim (quite class.) ; sometimes (poet.) : Ter. Hec. 1,2, 82: haec dum Romae geruntur, Quintius interea de agro detruditur, Cic. Quint. 6. — With a follg. loci (poet.) : plus annis triginta na- tus sum, cum intcrea loci Nunquam quic- quam feci pejus, quam hodie, Plaut. Men. 3, 1, 1 : — interea . . . aegris, Nil movisse, sa- lus rebus, Sil. 7, 395. iiltcrcmptibilis, e, adj. [interimo] That can be destroyed or killed (eccl. Lat.) : Christus, Tert. adv. Marc. 3, 6. interemptio (-emt-), «ms, /■ [id-] Destruction, slaughter (rare, but quite class.): Gallorum, Cic. Manil. 11. interemptor (-emt-). oris, m. [id.] One who destroys or kills, a slayer, murder- er (post- Aug.) : fratris, Veil. 2, 1 29, 1 : hen, Sen. Ep. 70. interemptrix (-emt-). jcis,/ [in- teremptor] She that destroys or kills, a mur- deress (eccl: Lat.) : I. Lit.: fratris, Lact. 1 , 10.— II. Trop. : pudoris, Tert. Spect. 17. intcremptus (-emt-). ". um > I ' art ■< from interimo. inter-eO) »> Hum, 4. v. v. |inter-eo] Lit., To go among several things, so as no longer to be perceived ; hence, to be lost, to perish, go to ruin, die (quite class.) : I, Lit.: ut interit magnitudinc maris stilla murine, becomes lost in it, Cic. Fin. 3, 14 : saxa Intereunt venis, come among them, become lost among them, mingle with them, Sever. Aetn. 450. II, Trop., To perish, to go to ruin or decay, to die : non intelligo, quomodo ca- lore exstincto, corpora intercant, Cic. N. D 3, 14 : omnia fet'a Interitura ,~ravi Ov, M. 2, 305 : segetes, Virg. G. 1, 152 : salus urbis, Cic. Verr. 2, 3, 55 : litterae, id. Att. 1, 13 : pecunia, Nep. Them. 2 : interit ira mora, ceases, Ov. A. Am. 1, 374 : posscs- sio, Papin. Dig. 41, 2, 44: — interii, I am ruined, undone : hei mihi disperii ! vocis non habeo satis : Vicini, interii, perii, Plaut. Most. 4, 3, 36 : omnibus exitiis in- terii, id. Bacch. 5, 17 : interii ! cur mihi id non dixti 1 Ter. Hec. 3, 1, 42 : qui per virtutem peritat, non interit, Plaut. Capt. 3, 5, 32.— Hence interit us, a, um, Part.. Perished, de- stroyed (post-class.) : multis utrinque in- teritis, Claud. Quadrig. ap. Prise. 9, 809 ; Sid. Ep. 2, 10. inter-equitO) 1- "• "• [intei'-equitd] To ride between (a favorite word with Livy) : Liv. 35, 5 : with the dec,, ordincs, id. 6, 7 : agmina, Curt. 4, 13. inter-errO) I- "■ "• [inter-erro] To wander between or among, to come, go, or be between (post-class.) : Deus locis omni- ous intererrat, Minuc. Fel. Octav. 10 : splendor, Prud. Oath. 6, 43. interfacing 3. v. a. [inter-facio] To INTE make between (exceedingly rare) : ut si- mul interfaciondo muio adjuvaret (al. si- mill in faciendo muro), Lir. 25, 11. intcr-fariS) v - interior. intcrfatlOt |>nis,/. [interior] A speak- ing between, an interrupting in speaking (rare, but quite class.) : contra verba et interfationem (al. intercessioni m, s. inter- feetioneiu), Cic. Sest. 37 : interim expe- diet expositiones brevi interfatione distin- guere ; audistis, quae ante acta sunt ; acci- pile nunc, quae iusequaulnr, Quint. 4,2, 50. interfectlbiliSi e, adj. [iiiterlido] Deadly (post-class.): ruta interfectibilis vipcraruin, App. Herb. 89. interfcctio. «"'"is, /■ [id.] A killing, murdering (a rare word) : Trebonii, Brut, ad Cic. ad Brut. 2, 3 : Clodii, Aseon. in argum. Milon. inteifcctlVUS. a . um , adj. [id.] Dead- ly (pu?t-class ) : morbus, Coel. Aur. praef. interfector, oris, m. |id.J A slayer, murderer (quite class.) : I, Lit.: alicujus, Cic. Mil. 27. — If. 'Prop., A destroyer: ve- ritatis, Tert. Cam. Christ. 5. intcrfectrix. »ei s > /• [interfector] A murderess (post-Aug.) : nepotis, Tac. A. 3, 17. iliterfbctus. a. um, Part., from in- terhcio. ititcrf cminium, ii " [inter-femen] i. q. Liuinus (post-class.) : App. Apol. p. 472 Oud. ! iiltcrf emus, oris, n. [inter-femus] The space between the hips: interftmus, Htnou> pioe, Gloss. Philox. interficio, 6ci. ectum, 3. v. a. [inter- facio] To put between; to interrupt; to finish, end; to destroy, bring to naught; to kill, slay, murder (quite class, only in the last signif.) : terrae natura medica- tas aquas interhcit, Plin. 2, 100, 104 : — sin- gultu crehro sermonem, App. M. 11, p. K06 Oud. :— piscium magnam atque alt ili- um vim, Lucil. ap. Non. 4, 263 : — messes, Virg. U. 4, 330 : herons arescere et inter- fici, Cic. fr. np. Non. 6, 7 : usum, fiuc- tum, victum, Plaut. Merc. 5, 1, 4. — c. abl. : aliquem et vita, et lumine, id. True! 2, 6, 37: virum et tilium vita, Gell. 12. 7: ex- ercitum, Nep. Arist. 2, 1: — anum siti fa- meque atque algu, Plaut. Most. 1, 3, 35: aliquem per insidias, Cic. Dom. 23 : in. sidiis, Nep. Dat. 9 : ferns, Lucr. 5, 1248. intcrfio, eri, «. «. pass. anom. [inter- iicioj To be destroyed, to perish, pass away (poet.) : Plnut. Trin. 2, 4, 136 : tiammis, Lucr. 3, 886. inter-fluo, x i. 3. ». n. (in tmesi, Lucr. 4, 22«) [inter-Hub] To flow between (rare, but quite class.): I. Lit.: angusto frcto- interiluente, Plin. 3, 5, 11. — c. ace: fre- tum, quod Naupactum, et Patras inter- fluit, Liv. 27. 29. — Pass.: insulae interflu- untur, supply man, App. de Mundo. p. 297 Oud. II. 'Prop., of time, To pass away or elapse between : cum inter duos consula- tes anni decern interfluxissent, (al. inter- fuissent), Cic. Sen. 6. intcr-fluus. a, um, adj. [interfluo] Flowing between (rare and post-Aug.) : in- terfluo Euphrate, Plin. 6, 26, 30. inter-f odiot od -. ossum, 3. v. a. [in- ter-lodio] To dig or pierce to pieces (poet.) : pupillas, Lucr. 4, 720. inter-foemmius, n, um, v. inter- fem. interior, atus sum, 1. v. dep. [inter- forj To speak between, to interrupt one in speaking (a favorite word with Livy) : pi'iusquam ille postulatum perageret, in- terl'atur Appius, Liv. 3, 47: orsum eum , dicere Phacneas interfatus, id. 32, 34. interfoSSUSi », «m, Part., from in- terlodio. inter-frigesco, 3. v. n. [inter-friges- co] To groin old, die away, or be dropped in the mean while (post-class.), Fragm. jur. civ. antejustin. p. 45. intcrfiingo, egi, actum, 3, v. a. (in- terlraugo] To break to pieces (ante-class, and post-Aug.): si quid ventus interfre- gerit, Cato li. R. 44 ; Plin. 17, 18, 30, 1. inter-fUglO) 3. v. a. (in tmesi : inter enim tugit. Lucr. 6, 331) [inter-tiigio] To fire between or into (poet.). intcrfulgfco, ere, v. n. [inter-fulgco] 1 To shine or glitter between : aurum CU- INTE mulo nliarum rerum interfulgens, Liv. 28, 23. inter-fundo, um > Bsurn, 3. v. a. [in- ter-2. fundoj To pour between ; and pass., to flow between (mostly poet.) : pelagus interl'unditur oras, Avion. Pericg. 250. — Hence intcrfusus, a, mil, Part.: interfu- 6Uin mure, Plin. 3, 8, 14 : maculis interfil- sii gen as, Virg. A. 4, 644 : — mis, interven- ing, Stat. Til. 3. 677. intcr-f'uro, 3. v. n. [inter-furo] To rage between or through (poet.) : urban, Stiit. Ach. 1, 395. interfusion onis, f- [iwerfundo] A flawing between (eccl. Lat.): maris, Luct. 7, 3. interf usuS) a, UIT1 . Part., v. inte»fun- do, ml- jtn. interfuturus, v. intcrsum. iiitcrg-annitus, a, urn, Part., from tin i obsolete iutergannio [ intcr-gtinnio ] pirated or chattered between (po.-l-elass.) : (loin paueuhs verbis intergannitis (al. in- tergari'itis), A pp. Apol. p. 430 Oud. intcrg°arrio> i vi, itum, 4. v. a. [inler- giiiTui] To /irate or prattle between (post- class.) : App. Apol. p. 430 Oud. ; v. inter- gannitus. ! intervenes, «, /• [inter-1. gero] A partition, party-wall: intergeries, pa- ries, toIx'iS 6 5vo KrfiaetS otopi^u»', i. e. mums duas possessiones sepurans, Gloss. Philox. intcrg-cnnusi a. »m, v. intergeri- vus. intcrgrermm, >i. "• [intcrgero] That which is placed between (a Pliniau word), Plin. 13, 12. 26. interfferivus, "i u,n , adj. [in'terge- ries | That is placed between ; subst. inter- gcrivus, supply paries. A partition, party- wall (post-Aug.): Plin. 35, 14. 49, — Of bees: id. 11, 10, 10. (Others prefer, in both places, to read intergerinus ; cf. Fest. p. 82 Lind., where also the reading is du- bious ; v. intergero.) intcrgero, 3. v. a. [inter-gero] To place betw. eii, interpose, insert walls : Fest. p. 82 Lind. intcrgTCSSUSi us, ire. (only in the abl. sing) [Irom the obs. intergredior] A com- ing between, intervention (post-class.) : dis- putationis, Minut. Fel. Octav. 15. intcr-hio, 1. v. ». [inter-bio] To open itself or be open between (cccl. Lat.) : Tert. Apol. 48. intcribl) "'!"■ [inter-ibi] In the mean time, tor mterea, interim (ante- and post- class.) : Plaut. Pers. 1, 3, 85 : interibi, dum ea puguu tit, Gell. 3, 7. interlbiliSi e , a,, j- [intereo] Perisha- ble, mortal (eccl. Lat.) : nihil, Tert. adv. Herni. 34 : animne, Arn. 2, 65. interim! adv. [inter-im for cum] i. q. inter, a, Meanwhile, in the mean, time, in the interim (quite class.) : interim ad me venit Munatius noster, Cic. Fam. 10, 12. — Sometimes (post-Aug.) : Sen. Ira. 1. 16 : — interim — interim, sometimes — S07netimes,at one tim ■ — al another : Quint. 5, 10, 35. interimO) emi, emptum or emtum, 3. v. a. [inter-emo] To take out of the midst, to take away, do away loith, abolie'i ; to destroy, slay, kill (quite class.) : I. L 1 1. : vitam, Plaut. Cas. 3, 5, 29 : interimendo- rum eacrorum causa, Cic. Mur. 12 : sen- smn, Lucr. 3, 288:— se, Plaut. Cist. 3, 13: si quae interimant. innumerabilia sint, etiam ea quae conservent, infinita esse debere, Cic. N. D. 1, 19. II. Trop. : illaec interemit me modo hie orntio, Plaut. Merc. 3. 4, 22 : me qui- dem, judices, exanimant et interimunt hac voies Milonis, Cic. Mil. 34. interior, ius, oris, adj. Comp. from inus, interus, a, um ; Sup., intlmus. a, um, q. v. The inner, interior ; nearer ; the more- secret, less known, (quite class.) : in interi- ore aedium parte, Cic. Sest. 10: spatium. Ov. M. 7. 670 : secessit in partem interio- rem, Liv. 40, 8 : in interiore parte tit ma- neam solus cum sola, i. e. within, in the women's apartment, Ter. Eun. 3, 5, 31 : ni- hil est interius mente. Cic. N. D. 1, 11: nationes, i. c. living further in the interior, further inland, id. Manil. 22 : homo, i. e. the life and soul, Plaut Asiu. 3, 3, 66.— In the race-course, Nearer the goal, on the INTE left ; for they drove from right to left : nunc striugam metas interiore rotR, Ov. Am. 3. 2, 12: meta, id. A. Am. 2. 426: gy- rus, Hor. S. 2, 6, 26. — Nearer : toto cor- poro interior perieulo vulneris factus, i. e. as he was too near him to be in danger of a wound from, him, Liv. 7, 10: ictlbus, with- in the line of fire, id. 24, :!4 : timor, Cic. de Or. 2, 51 : societas, id. Off. 3, 17 : to- rus, nearer to the wall, Ov. Am. 3, 14, 32 : sponda regiac lecticae, Suet. Cues. 49 : epistola, in the middle of the letter, Cic. Q. Fr. 3, 1, 7. — More hidden, secret, or un- known : sed hnec quoque in ptomptu fii- erint : nunc interiors videamus, id. Div. 2, 60 : interiore s et reconditae litterae, id. N. D. 3, 16: consilia. Nep. Hann. 2: nota Fiilrnii, wore carefully preserved, Hor. Od. 2. 3, 8. —Deeper, more intimate : amicitia interior, Liv. 42, 17: poteiitin,t£r£6ter, Tac. H. 1, 2: cura, Sil. 16, 339.— Neutr. plnr. with a follg. gen. : in interiora regni se reccpit, Liv. 42, 39. — Neutr. plnr., lnteri- ora. subst., Intestines, bowels: interiorum morl.i, Cels. 1. 1. intcritiO) onis,/. [intereo] for interi- tus, Destruction, ruin (rare, but quite class.) : aratorum, Cic. Verr. 2, 3, 54 ; Hirt. I!. Hiap, 24. 1. interitUS) a i ,un > Part., from in- tereo. 2. interitUSi »s, m. [intereo] De- struction, ruin, annihilation (quite class.) : interims est quasi discessus et secretin, ae diremptio earum rerum, quae juncti- one aliqua tcnebantur, Cic. 'l'usc. 1, 29 : omnium rerum interims ntque obitus, id. Div. 2, 16: legum, id. Cat 3, 8: exerci- tus, id. Div. 1, :S2 : pravitatis, id. Fin. 2, 9 : iminaturus, i*i. e. death), id. Brut 33: vi- tae. Gell. 15, 1 : voluntarius, Cic. Marc. 5. interius: I. Adj. Comp., from inte- rior. — H, Adv. Comp., from intra. inter-jaceOi 2. v. n. [inter-jaceo] To lie between ; eonstr. c. dat., ace, or inter (quite class., but not in Cic. or Caes.) : in- terjacebat campus, Liv. 37, 41. — («) c. dat.: campus interjacens Tiberi, ac moenibus Homanis, Liv. 21, 30. — (ft) c. ace. : regio, quae duas Syrtes interjacet. Plin. 5, 4, 4. — ( ) c. inter: interjacet haec inter earn et Khodum, id. 4, 12, 20. intcr-jacio and intcr-jicioj jeci, jectum, 3. v. a. (in. tmesi: inter enim jec- ta est, Lucr. 3, 873) [inter-jacio] To throw or cast between ; to set, place, or put be- tween ; to join or add to, to intermix (quite class., esp. in the part, pass.) : legionari- as cohortcs, Caes. B. C. 1, 73 : pleraque sermone Latino. Tac. A. 2, 10: id inter- jecit inter individuum, atque id, quod, etc., Cic. Univ. 7 : preces et minas, Tac. A. 1, 23 : moram, id. Hist. 3, 81. — Hence interject us, a, um, Part., Thrown ov placed between; eonstr. c. dat. or inter: (./) c. dat. : nasus oculis intorjectus, Cic. N. D. 2, 57. — (/j) With inter: intorjecti inter philosophos, et eos qui, etc., id. Off. 1. 26; id. Nat. Deor. 2, 26: — quasi longo intervallo interjecto. as it toerc a great wo,ij off, id. Off. 1, 9: anno interjecto, after a year, id. Prov. Cons. 8 : paucis interjectis diebus, after a few days, Liv. 1, 58 : — erat interjecta comas, with loose, disheveled hair, Claud. Epith. Pall, et Celer. 28.— Pi. n., interjecta, orum, subst., Places lying be- tween, interjacent places : interjecta inter Komam et Arpos, Liv. 9, 13. interjectlOj 6nis, /. [interjacio] A throwing or placing between, insertion ; an interjection ; a parenthesis (a favorite word with Quintil.) : verborum, Auct ad Her. 1, 6. — In gramm., An interjection, Quint. I, 4, 19.— In rhetor., A parenthesis, an interruption of the principal idea by the insertion of another : interjectio qua et oratores et historic! frequentes utun- tur, ut medio sermone aliquem inserant sensum, id. 8, 2, 15. intcrjective, adv., v. interjectivus, ad Jin. interjectivus. a. um. adj. [interja- cio] That is placed between (post-class.) : rigor. Simplic. de re agrar. p. 78. — Hence inter jective, adv.. In the manner of an interjection : aliae quoque partes ora- tionis singulae vel plures Solent interjec- tive proferri, ut Virgilius (Aen. 1, 251) : navibus, infandum ! amissis, Prise. 15 extr. INTE interjectura< »<=,/. [interjacio] An insertion : Froutin. de colon, p. 135. 1. intCrjectUSt "• Ul ". Part., v. in- terjacio, nil Jin. 2. intcrjcctust lis, m. Einterjncio] A throwing ov placing between, interposition ; a coming between, intervention (quite clas- sical) : lapides temerario interjectu po- nere, App. Flor. 23 :— interpositu interjec- tuque terrae, Cic. N. D. 2, 40 : temporis. Tac. A. 3, 51 : noctis, after a night, id. ib. 6, .'19 : interjectibus capere fructum, al various times, Col. 3, 21. interjlClO. v. interjacio. intci iunctus, ". " m . Part., from in- terjungo. intci -jungo, nx i- nctum, 3. v. a. and n. [iuter-jungo] To join together, join, unite; to unyoke; to rest (mostly post, and post-Aug.). To join together : ilex- true interjunctae, Liv. 22, 30.— To un- yoke: J, Lit., v. a.: lassos equos, Mart. 3, 67. — II. 'Prop., V. v., To rest: medio die, Sen. Tranq. 15. inter-labor, l )Slls eum,«3. v. dep. To full, slip, slide, glide, or flow between (]io et.) : per has stellis interlabenlibus um- bras, Stat. Th. 2, 649 : (in tmesi), inter enim labentur aquae, Virg. G. 2, 349. inter-lateOi 2. v. n. [inter-lateo] To lurk or lie. hid between (extremely rare) : Sen. a N. 6, 16. inter-latro, "re, v. n. [inter-latro] To bark between (post-class.) (-trop.): Paul. Nol. Ep. 4. * interlectlO) onis, /. [interlego] A reading between, ("' a reading) (eccl. Lat.) : scripturarum, Tert ad Uxor. 2, 6. inter-legO, egi, cctum, 3. v. a. [in- ter-lego] To cull or pluck off here and there (poet, and post-class.) : (in tmesi), uncis Carpendae manibus frondes, inter- que legendae, Virg. G. 2,366 : poma, Pali. 3,25. interlldo, si, sum, 3. v. a. [inter- laedo] To thrust out of the midst, to strike out ; to strike against (post-class.) : litte ris interlisis, Macr. S. 2, 14: — dentnn. Paxil. Nol. carm. 10, 261. inter-liffo, 1- »- a - [inter-1. ligo] Te. bind together (poet.) : Stat. Th. 7, 571. illtcr-lino, 'Svi, litum, 3. v. a. [inter- lino] To smear between. ; hence to falsify by striking out or erasing ; to smear (quite class.) : testamentum, Cic. Clu. 44 : tabu- las corrumpere atque interlinere, id. Verr. 2, 2, 42 : — caseum oleo, Plin. 28, 9, 34 ; Liv. 21, 11: murus bitumine interlitus, Curt. 5, 1, 25. intcrlisus, a, um, Part., from inter- lido. interlitus, a, um, Part, from inter- lino. * inter-loco. 1- v - <*• [inter-loco] To place berwc.cn, Mela, 2, 1. interlocutio, 6nis, /. finterloquor] A speaking between, interlocution ; in law, an interlocutory sentence (post-Aug.) : hre- vi interlocutione patroni refutandus est, Quint. 5, 7, 36: — Severn interlocutione comminatus, Paul. Dig. 1, 15, 3. inter-ldquor> quutus or cutus sum, 3. ii. dtp. [nitut'-loquor] To speak between, interrupt in speaking ; eonstr. c. dat. ; in law, to pronounce an interlocutory sen- tence (poet, and post-class.) : siccine miiii interloquere 1 Ter. Heaut. 4, 3, 13. — Ah». : Gell. 14, 2 : — si judex ita interlocutus sit, Vim fetisti, Ulp. Dig. 48, 19, 32. interlucatio, onis, /. [interluco] A lopping off <>t useless branches, a thinning, pruning (n Plinian word) : Plin. 17, 27, 45. interlucatUS? a, um, Part., from in- terluco. interluceo, xi, 2. v. n. [inter-luceo] To shine or glitter forth (quite class., but not in Cic. or Caes.) : I. Lit: duos so- les visos, et noctu interluxissc, Liv. 29. 14. — II, Trop., To appear, be visible: loci interlucent, Auct ad Her. 3, 18: qui bus inter gradus dignitatis et fortunae all quid interlucet, by which the degrees of dignity and fortune are distinguished. Liv. 1, 42.— To be capable of bring seen through, from thinness of substance or fewness of number, to be interlucent : in- terlucet corona (militum), Virg. A. 9, 508 : acies, Front Strat 'A 3. tinterluceSCO, 3. v. n. [in_ter-]uces, I NTB co] To shine through: interlucesco, <5ia- (puivw, Gloss, Philox. intcrlacOj 1- ". a. [inter-lux] To let the tight through n tree by clearing it of its useless brunches ; to lop or that a tree (a Plinian word) : interlucnta densitate ramorum, l'lin. 17, 23, 35, 28 : arbores, id. ib. 12, lit. interlude»; s >. sum, 3. v. a. [inter-lu- do] l'n piny between (post-class.): Aus. Idyll. 10, 76. interluniS) e > adj. [inter-luna] At new mom, interlunar (post-class.) : nox, Ainm. 19, 6. intcrlunium. ii, "• [interlunis] The new moon, tune of new moon, (* inierlunary interval) (quite class., but not in Cic. or Caes.) : in coitu vero (quod interlunium vocant) cum luna apparere desierit, Plin. 18, 32, 7."). intcrluOi •'- v. a. [inter-luo] 719 wash white thing any thing ; to wash under, said ot" rivers (quite class., but not in Cic. or Caes.) : manus, (* i. e. between the acts of a sacrifice}, Cato R. Ii. 132 : — saxaque interluens unda, Curt. 4, 3, 6. — To flow between ; c. ace. : quantum interluit fre- tum? (al. interfluit), Liv. 41, 2-3: — quod Capreas et Surrentum interluit fretum, Tac. A. fi, 1. intcrluviCS. ei, /• [interluo] Water thai flows between two places, a strait (post-: lass.) : angusta, Sol. 22. inter-manCO) ~- "• n - [inter-maneo] To remain between (poet.) : mediis agris, Luc. 6, 47. inter-msdius, % um, adj. [inter- medin-] That is in between, intermediate (ante-class.) : Var. R. R. 3, 5. inter-menstruus. a. »w. adj. [> n - ter-mens.triui> ] Between two months (a Plinian word) : luna intermenstrual i. e. at the tint of new moon, Plin. 18, 32, 78. — Subst, intermenstruum, i, it. (sc. tem- pus). The new moon, time of new moon, Cic. de Rep. 1, 16. inter-mea, iiv i> atum, 1. v. v. [inter- meuj To i*n between, pass through the midst of; c. ace. (a Plinian word) : Pergamum Lntermeat Selinus, Plin. 5, 30, 33. intcrmestris, e, adj. [inter-mensis] Between two months (post-Aug.) : luna, the new moon, Plin. Hi, 39, 7.5. + illtcrmotlUTIl! ii. «■ [inter-meta] The spatie between the goals: iutermetium, ro i.ier iii n>v Kaii-ri'niijiv, Gloss. Philox. intcr-miCO) ui, 1. v. n. [inter-mico] To glitter miwng, to gleam forth (poet.) : squamis intermieat aurum, CLiud. Rapt. Pros. 1, 183: — c. w.c, tenebrasnimbosque intermieat ignis, Val. Fl. 4, 662: — abs., ig- nis, Stat. Th. 12. 252. in^ermmabilis. < adj. [2. in termi- nal^] Endless, interminable (post-class.) : aetas, Tert. adv. Marc. 2, 3 : jurgium, Sid. Ep. 2, 7. inier-minatio, ""is. /■ [intermino] A threatening, menacing (post class.) : judicii, Cod. Theod. 16, 5, 18. 1. in-terminatus. ». mn - adj. 1 3 - in - teriniiutu J Unbounded, endless (quite class ) : immensa et interminata magni- tudo redonum, Cic. N. D. 1, 20: cupidi- tas iiti|i rii, Veil. 2. 33. 2. inter-minatus, a, um, Part., from mtu-vinino. itrtermuris* e. adj. [2. in-tcrminus] Bitwdiess, endless (post-class.): mundus, Jul. Val. res i», st. Alex. M. 1, 30. intcr-IItinOi ilv '. atum, 1. v. a. [in- ter-m'no] i. q. interminor, To threaten, meaner ; loforbidwith threats (poet.) : quis homo intcrminat? Plaut. Mil. 2, 3, 42: — intermit] itus cibus, Hor. Epod. 5, 39. inter-minor; atU3 sum, l. v. dep. [infer minor] To threaten, menace; to for- bid with threats (poet.) : mihi, tibique in- termin-itus est, nos futuros, etc., Plaut. Aftin. 2, 2, 95: — alicui vitam, id. Casin. 3, 5,28: — 'minor, interm'norque, ne quis, etc., id. Cant. 4, 2, 11 ; Ter. And. 3, 2. 16. in-terminUS, a . um - adj. \~- inter- minus] Boundless, endless (post-class.): oceanus. Avien. Perieg. 74 : felicitas, Aus. Ep. 16, 38. intcr-misceo, s cui, xtum, or stum, 2. v. n. [inter-misceo] To mix. among, in- termit : c. dat. (quit»! class., but not in Cic. or Caes.) : aliquid alicui, Col. 11, 3 : INTE tibi . . . undam, Virg. E. 10. 5 : turbam in- dignorum digni , Liv. 4, 56; id. 10, 20. intermissio. onis, /. fintermitto] A breaking ojj', intermission, interruption ; a neglecting, ceasing, discontinuance (quite class.) : forensis operae, Cic. Div. 2, 68 : sine ulla intermissione, without any inter- mission, id. N. D. 1, 41 : a qua (actione) saepe tit intermissio, id. Oft'. 1, 6 : per in- termissiones has intervallaque, Liv. 5, 5 : febris, Cels. 2, 10 : epistolarum, interrup- tion of a correspondence, Cic. Fam. 7, 13: consuetudinis, id. ib. 5, 17 : intermissio- nem officii facere, id. Lael. 2 : — si furiosus babet iutermissionem, a lucid interval, Ulp. Dig. 28, 1, 20 : verborum, formed in short clauses, Cic. Part. 6. 1. intcrmissus. a, um, Part., from intermitto; q.v. ad fin. 2. intcrmissusi us, m. [intermitto], for intermissio, An intermission, inter- ruption (a Plinian word) : sine intermissu cantus, (* incessant), Plin. 10, 29, 43. ' intermitto* isi, issum, is. a. and n. 3. [inter-mitto] To have off or give over for a time, to discontinue, intermit; to omit, neglect : to let pass by, suffer to elapse ; to break off, interrupt ; to leave an interval, to cease, pause (whereas omittere means to leave off" altogether, to stop ; cf. Sen. Ep. 72, 3) (quite class.) : I. it. a., To leave off. intermit, neglect ; constr. with the ace, a, ad, or the inf. : (-.) c. ace. : stadia, Cic. Or. 10 : iter, Caes. B. C. 3, 3 : proelium, id. B. G. 3, 5 : opus, id. ib. 29 : curam re- rum. Tac. A. 4, 13: laborem, Ov. M. 3, 154. — (ii) c. a: ut reliquum tempus a la- bore intermittererur, Caes. B. C. 1, 32: tempus ab opere, id. B. G. 7, 24. — (y) c. ad : nulla pars nocturni temporis ad laborem intermittitur, id. B. G. 5, 40. — (c) c. inf. : litteras mittere, Cic. Fam. 7, 12 : id. Tnsc. 1, 2t>: obsides dare, Caes. B. G. 4, 31,— To let pass, suffer to elapse : tempus, quin, Plaut. Bac. 2, 2, 31 : diem. Cic. Att. 9, 16. II. tt. n., To leave off, cease, panse : gallos gallinaceos sic nssidiie canere coe- pisse, ut nihil intermitterent, Cic. Div. 1, 34 : nves intermittentes bibunt. drink by separate draughts, Plin. 10, 46, 63. — To leave an interval, to pause : spatium, qua flumen intermittit, Caes. B. G. 1, 38 ; Plin. 17, 22, 35, 9: febris intermittit, is inter- mittent, Cels. 3, 14: febris intermittens, an intermitting fever, id. ib. 13. — Hence intcrmissus, a, um, Part., Broken up, interrupted: A. Gi a place : planities intermissa collibus, Caes. B. G. 7, 70. — B. Of time, Interposed: brevi tempore intermi^so. after a short time, id. ib. 4, 34. — H. Interrupted, discontinued, i. e. not surrounded, uniuclosed: pars oppidi. quae intermissa a rlumine et a pnlude aditum angustum habebat, id. ib. 7. 17: custodiis loca, Liv. 24, 35 : — trabes intermissae spa- tiis, separated, Cnes. B. G. 7, 23 : — verba prisca et ab usu quotidiani sermonis jnm- diu intermissa, i e. given up, abandoned, Cic. de Or. 3, 38: ordo, Plin. 7, 12, 10: mos, Plin. Ep. 9, 13 : per intermissa moe- nia urbem intrarunt, i. e. where the wall was discontinued, Liv. 34, 37. — Left out, omitted (po.^t-class.) : nonnulla, quae mihi intermissa videbantur, adjeci, Hier. praef. ad Chron. Euscb. intermixtus " r intcrmistus, ". um, Part., from intermisceo. inter-mdrior- taus sum, 3. y. dep. [inter morior] To die in secret, perish un- observed, to die off, fall to dccai/ (quite class., but not in Cic. or Caes.) : Cato R. R. 161 : radices intermoriuntur, Plin. 21, 18. 69 : ignis, Curt. 6, 6 : civitas, Liv. 34, 49.— To faint away, to swoon : ex profluvio san- guinis intermorientes vino reticiendi sunt, Cels. 5, 26, 25.— Hence intermortuns, a, um, Pa., Dead, faint, lifeless, powerless : I. L t: in ipsa condone intermortuus, paulo post exspi- ravit, Liv. 37, 53 : diu prope intermortuus jacu.it, Suet. Ner. 42. II. Trop. : nnthracitides gemmae jac- tatae in ignem, velutintermortuae, exstin- guunttir, lose their lustre: contra aquis perfusae exardescunt, Plin. 37. 7, 27 : con- dones, Cic. Mil, 5 : mores boni pleriquc omnes jam sunt intermortui, Plaut. Trin. 1, 1, 7 : Catilinae reliquiae, Cic. Pis. 1 : memoria generis, id. Mur. 1. INTE intermortuus) a. um, Pa., v. inter- morior, ad. flu. inter-mdveOi ~- v - °. [inter-moveo] To move or puss belwetn (post-class.) : alios sulcos stilo iutermoves, Symm. Ep. 8, 69. intcrmundia. orum, «. plur. [inter- muudus] Spaces between the worlds, in which, ace. to the opinion of Epicurus, the gods reside (quite class.) : Cic. Fin. 2, 23 : tanquam modo ex Epicuri intermun- diis descendisset id. N. D. 1, 8. . inter-mUraliS) e, adj. [inter mura- lis] That is between two walls (quite class., but not in Cic. or Caes.) : amnis, Liv. 44, 46 intcrmutO) atum, are, ». a. [inter, mutoj, to interchange (eccl. Lat.) : inter- mutatis manibus, Tert. Baptism. 8. intcr-nascor» nitus sum, 3. ». dep. [intcr-nascor] To grow between or among (quite class., but not in Cic. or Caes.) : in- ternascentes herbae, Plin. 18, 16, 43 : vir- gttlta internata, Liv. 28, 2 : internatum corpus, Plin. 18. 27, 42. interna tus. ». um, Part., from inter- nascor. intcmej adv., v. internus, a, um. adfin. internecatus* H > um > Part., from in- terneco. internecialis °r internicialis, e, adj. [mternecioj Deadly (extremely rare): morbos interneciales (al. in perni- ciales), Liv. 27, 23. internecida. ae, m. [id] One who by false testimony deprives another of his life (post-class.). Isid. Oria:. 10. . + intcinecies, ei,/. [id.], for interne- cio, Slaughter, death, destruction : interne- cies, mors, jacrura, Gloss. Isid. intcrnecinuS) a > un >. v - intemect- vus. a, um. internecio -nicic onis,/. [inter* necoj A massacre, general slaughter, car- ■nag c,ntler destruction, extermination (quite class.) : improboruin. Cic. Dom. 24 : ne* que enirn resisti sine internecione posse arbitramur, id. Att. 2, 20 : civium, id. Cat 3, 10 : bella, quae ad internecionem gesta sunt, Nep. Eum. 8 : Lucerini ad interne- cionem caesi, all put to the sword, Liv. 9, 26 : ad internecionem deleri, to be ulltrly destroyed, id. ib. 45 : gentis, Tac. A. 2, 21 : ad internecionem redigi, Caes. B. G. 2, 28 : armis inter se ad internecionem concur, rerunt, till they dispatched one another. Suet. Oth. 12 : persequi aliquem ad inter- necionem, Curt. 4, 1 1 : memoriae, i. e. an litter loss of memory, Plin. prooem. 14. internecium> ii, «■ [internecio], for internecio, .Slaughter, death, destruction, Not. Tir. p. 123. internecivc* adv., v. internecivus, a, um. adfin. internecivns (internecinue), a, um, adj. [interne. ioj Deadly, murderous, de- structive (quite class.) : bellum, Cic. Phil. 14, 3 : odia, Just. 6, 6 : — ihternecivi actio, for poisoning, Cod. Theod. 9, 1, 14 : inter- necivi judicium, of one who has committed perjury, Isid. Orig. 5, 26. — Hence, Adv., internecive, With utter de- struction: cuncta disperdere, Amin 27,9. inter-neco> iivi - atum, 1. v. a. [inter- neco] To kill, to destroy (ante- and post- class.) : internccatis hostibus, Plaut. Am. 1.1,34: culmum, Prud. prooem. Apotb. 61 internectio, onis, /. [internecio] A slaughtering, killing, Fest. p. 82 Lind. (ace. to some, internecio). inter-nectOi :) . v. a. [inter-necto] To bind together, bind up (poet): ut fibula crinem Auro internectat, Virg. A. 7, 816: plasas, to bind up wounds, Stat Th.8, 168. inter-nidifico, 1- »• "• [inter-niditi- co] To nestle in among (a Plinian word) : Plin. 10, 33, 49. intcrmgro. are, v. n. [inter-nigro] To be black here and there (poet.) : Stat Th. 6, 336. intcr-niteo, 2. v. n. [inter-niteo] To shine amo US', shine forth (post-Aug.): eti- am si qua sidera internitebant. Curt. 5, 4 ; id. 3, 3; 4, 13: intornitent smaragdi, Plin. 37. 5, 17. | intcrnoctatio. onis,/. [inter nox] Ntghi-wat 'hini! : pernoctatio. exenbiae, mi'vvxitiis. Gloss. Philox. internoiiumi ii. "• [inter-nodusj The space between two knots or joints, an internode or joint (poet, and post-Aug.) * ,1 N T E fl L On plants : arundinum, Plin. 7, 2, 2. — B. Of the leg: mollia nervoeus facit in- teniodia poples, Ov. M. (i. 256. — C, The leg itself: longa interne-ilia, Calpurn. Eel. 1, 2«. inter-nosco, ovi, otum, 3. v. a. [in- ter-nosco] To distinguish between, to tell apart, to discern, distinguish (quite c lass.) : fortuna dignum atquu iudignum nequit Interuoseere, l'ac. ap. Auct. ad Her. 2, 23 : mater geininos internoscit, Cic. Acad, 4, 18 : secerni blandus amicus a vero it in- ternosci potest, id. Ainic. 25: internosci a falsis non possunt, id. Acad. 4, 7 : ut in- ternoscat, visa vera ilia sint, anne falsa, id. ill. 15. * internuCUlUS. i, m. One who gives 'lim.sclf up to prostitution, Petr. 7. inter-nuncius (internunt.), a, urn, [inter-nuntiusj That serves as a messenger or mediator between two parties or persons ; only subsL, A mediator, messenger, go-be- tween.: i, internuncius» '• '"• (M u >te class.) : egone ut ad te ul> libertina esse nuderem internuntius? Plaut. Mil. 4, 1, 16 : internuntiis ultro citroque missis, Caes. B. C. 1, 20 : totius rci internuncius et administer, Liv. 33, 28 : pacis, Curt. 8, 2, 29 ; Cic. Verr. 2, 5, 6. — The augurs are called Jovis interpretes interiiuntiique, id. Phil. 13. 5. — n. intcrnuncia. ae, fit aves internunciae Jovis. Cic. Div. 2, 34 ; Plaut. Mil. 4. 1, 39 : columh ae i nteraun- tiae fuere, Plin. 10, 37, 53.— m. intcr- nuncium. b '"•» ^ medium, means: ea, quae sunt internuntia sentiendi, the or- gans of sense, App. Dogm. Plat. 1, p. 214 Oud. internundmium, i. "■ [inter nun- din te] The space of time between two nnn- dinae (pest-class.), Mar. Victorin. artis Gramm. 1, 2469. internus. a. urn. adj. Inward, inter- nal tpost-Aug.) : discordiae, Tac. A. 2, 26 : cei'tamina, id. il). 54 : internum simul ex- tomumque bellum, id. Hist. 2, 69. — Subst., neutr. plur., interna. Drum, Interior parts: mundi, Plin. 2, 1, 1 : internal or domestic affairs : si quando ad interna praeverte- rent, Tac. Ann. 4, 32 : entrails, intestines : bourn, Veg. Vet 3, 2.— Hence, Adv., interne, Inwardly, internally (post-class.) : Aus. Epi 5, 21. in-tero. trivi, tiitum, 3. t>. a. [l. in- tero] To rub into, to rub, bruise, or crum- ble in (poet, and post- Aug.): J. Lit: in- fundiro iu catinum : eo interito, Cato It. R. 156: aliquid potioni, Plin. 28, 19, 80.— II. Trop. : tute hoc inrristi : tihi omne oxedendum est, you have crumbled this ilish, and must eat it vp, i. e. you have, be- gan the affair, and must carry it through, Ter. Ph. 2, 2, 4,— Hence . intritus, a, um, Pa., Bruised to pieces, pounded up: glans intrita, Plin. 24. 3, 3. — Dipped in : panis tritireus intritus in nquam, Var. R. R. 3, 9. — Hence subst., a. Intrita, ae,/.,Pas/e, mask of lime, clay, etc. : Plin. 36, 23, 55 ; Col. 12, o5 : intrita panis e vino, cold caudle, Cels. 3, 19. — b, Intri- tum, i, v., Paste (post-class.) : et insuper fluctus libant intritum lacte confectum, App. M. 11, p. 788 Oud. interordinium. i. «• [inter-ordo] .The space between two rows (a lavorite word of Columella) : Col. 3, 13. inter-pateO) 2. »■ «• [inter-pateo] To be open between or among (post-class.) : etijus (aedis) medium interpatct tectum, Macr. S. 1, 18, et al. interpedlO- 4 - v. a., i. q. impedio, To hinder, impede (post-class.): Macr. S. 7, 12. interpellatio, Onis,/. [interpello] A etpeakiiig between, an interruption in speak- ing ; an interruption, disturbance ; in law, a prosecution, suit (quite class.) : cursum orationis interpellatione impedire, Cic. de Or. 2. 10 : — sine ulla interpellatione, id. Fam. 6, 18 : Paul. Dig. 5. 1, 23. interpellator. ° ris . ">■ [interpello] One who interrupts another in speaking, an interrupter, disturber (quite class.) : Auct. ad Her. 2, 11 : ubi se oblectare sine interpellatorihus posset, Cic. Off. 3, 14 : matrimoniorum, a seducer, Paul. Dig. 74, 11. 1. interpellatriXj icis, /. [interpella- ter I She tliat disturbs (post-class.) : Hier. J£p. 60, 11. I N T E 1. interpcllatuSt a, um, Part., from interpello. 2. interpellates, fta. m. (only in the abl. sing.) [interpello] i. q. interpel- latio, A disturbance (post-class.): Auct. Plin. Alex. M. 31. interpello. avi, atum. 1. v. a. To in- terrupt by sptaking, to disturb, molest; to dun. solicit, importune ; to accost, ad- dress (quite class.): \, Esp., To interrupt by speaking, to disturb : a. A person speaking: nihil te interpellabo, continen- tein oratiomm audire undo, Cic. Tusc. 1, 8 : tu vero, ut me et nppelles, et iuterpel- les, et obloquare. et colloquare, velim, id. Q Fr. 2, 10. — p, A person engaged iu bus- iness : si quid te arti tuae mtentnm sic interpellet. Curt 9, 4. Of visitors, to mo- lest, disturb one : Suet Til). 34. — To so- licit, try to seduce a female : qui mulierem puellamve interpi llavcrit, Paul. Din. 47, 11. 1.— To dun a debtor: id. ib. 26. '7, 44. — To address, accost, speak to one, i. q. al- loqui : verum tu quid agis? interpella me ut sciam, Lucil. ap. Non. 4, 264. U. In gen., To disturb, hinder, ob- struct, molest; const?, c. ace, guilt, quonii- nut, ue, or the inf. : (a) c. ace. : a. Of per- sons : bliquem in jure suo, Caes. B. G. 1, 44. — p. Of things : partam jam victoriam interpellare, id. II. C. 3, 73 : orium bello, Curt. 6, 6: lex Julia non interpellat earn possessionem, does not disturb, dors not abrogate it, Tryphon. Dig. 23, 5, 16. — ($) c. quia : Caesar nuuqunm iuterpellavit, quin, quibus vellem, uterer, Matius ad Cic. Fam. 11, 28. — (} ) c. quominus: iuter- ])ellent me, quo minus honoratus sim, dum ne interpellent, quo minus, etc., Brut, ad eutid. ib. 10. — >. «• [interpo- lo] All intermixture, admixture (post-clas- sical) : sine alienorum iuterpolamento, Claud. Mam-rt. de stat. anim. praef. interpdlatio, Onis,/. [id.] An altera- tion modi, here and there (post-Aug.) : te- nuatam (ehartam) curiosa interpolatione, principalem lei it e plebeia, (* by a curious dressing made the best paper from common), Plin. 13, 12, 23. interpolator» or > 5 ' "'• M] One who gives another appearance to things, a pol- ishrr, furbisher ; a corrupter, spoiler (post- class.) : multum est inter institutorem et interpolatort m, 'Pert. Spect 2: veritatis, id. Apol. 46 : Satanas totius saeculi inter- polator, id. Testim. anim. 3. inter pdlatrix. icis, / [interpolator] She that alters the appearance of a thing, a falsifier, corrupter (post-class.) : veri, Nazar. Pan. Constant. 15 : veritatis, Tert. adv. Haeret. 7. interpolis, <>• and interpolus. a, um, adj. [inter-polio] That has received a new appearance, altered by furbishing, pol- ished up, vamped up, repair* d ; esp., falsi- fied, painted., not genuine (poet, and post- Aug.) : I, Lit: Plin. 19, 2, 8: si vesti- menta interpola quis pro novis emerit, Mart. Dig. 18, 1, 45. — II. Trop.: istaec veteres (tnulieres), quae se unguentis unctitant interpoles, Plaut Most 1, 3, 117: mutatur ars quotidie. toties interpo- lis, C new vamped), Plin. 29, 1, 5. interpolo. avi, atum, 1. v. a. [inter- polis] To give a new form, shape, or ap- pearance to any thing; to polish, furbish, or dress up ; to spoil, corrupt ; to inter- rupt, vary, change (quite class.) : I, Lit : togam praetextam, to dye anew, Cic. Q. Fr. 2, 12. — n. Trop.: illic homo me in- ti rpolabit meumque os finget denuo, will work vie up anew, i. e. will bang me into another shape, Plaut Am. 1, 1, 161 : sem- INT E per aliquid demendo, mutando, curando, ne litura apparcat interpolando, Cic. Verr. 2, 1, 61 : tura, to prepare. Plin. 12, 14, 32 : satietatem epularum ludis, Curt. 6, 2. : interpondium (lntarpendiuni), i, n. [intcr-puiidus] Equipoise, equilibrium: interpondium, itufn^rihiiv, Gloss. Philox. inter-pono, osui, osiium, 3. v. a. [interpono] To put, place, lay, or set be- tween; to intermix, intermingle; to inter- pose ; to oppose ; to apply, vse ; to bi ing forward, vltir, pronounce ; to male, or- dain, decree (quite class.) : Numidas inter cos, Hilt B. Afr. 13: eqnitatui praesidia levis armaturae, Caes. B. G. 8, 17 : ne in- qnam et inquit saepius interponeretur, should be introduced, Cic. Lael. 1 : — que- relas, id. Q. Fr. 2, 3 : cibis frigidam, to drink while, eating. Din. 28, 4, 14 :-nul- lam moram, Cic. Phil. 6, 1 : nullam mo- ram, quin, id. Acad. 1, 1 : spatium ad re- creandos auimos. to leave time, Cats. B. C. 3, 74: jusjuraiidum, Liv. 34, 25: — quid enim me intt rpouerein audaciae tune? Cic. Phil. 2, 4 : exi eptionem actioni, Ulp. Dig. 44, 1,2: operant, studium, laborem pro sOciis, Cic. Div. Verr. 19: — tidrm, to pledge one's word or honor : fidem tuam in earn rem, Caes. B. G. 5, 36 : fidem su- am in re emni, Hirt. B. Alex. 63 : — postu- lata, Cic. Att. 7. 15 : judicium suum, id. Div. 2, 72 : verbum ullum, id. Quint. 4 : precibus, Quint 6, 3, 64 : — deereta, Cic. Verr. 2, 2. 48 : edicta, id. ib. 2, 3. 18 : poe- nas, id. ib. 27 : — interponere se, to inter- fere, intermeddle with : id. Fam. 10, 27 : si vero, quod voles, facies nihil me interpo- no, id. Q. Fr. 3, 4 : num quem putas posse reperiri, qui se interponat, quo minus ? id. Vat 15 — Hence interpositus, a, um, Pa., Placed be- tween, interposed: spatio interposito, i. e. some time after. Cio. Cm. 2: nox,id.Mur. 17. interpositlO. onis, /. [interpono] A putting between, insertion ; rhtt, a paren- thesis (quite class.) : personarum, Cic. Inv. 1, 6 : — id. Fam. 16, 22. — A rhetor figure, Quint. 9, 3, 23. 1. interpositus. a, um, Pa., v. in- terpono, ad Jin. 2. interposituSi " s . «'• (only in the abl. sing.) A putting between, interposition (rare, but quite class.1 : luna iuterpositu interjectuque terrae repente deficit, Cic. N. D. 2, 46 : solis radios luna interpositu suo auferens terrae, Plin. 2, 10, 7. inter-prCSi etis, c. An intermediate agent between two parties, a broker, factor, negotiator ; an explainer, expounder, trans- lator, interpreter (quite classical) : quod te praesento istic egi, teque interprete, through your agency. Plaut. Cure. 3, 64 : in- terpretes corrumpendi judicii, Cic. Verr. 1, 12: pacis, Liv. 21, 12: Divum, (* the messevser of the. gods), i. e. Mercury, Virg. A. 4, 377 : harum curarum, i. e. Juno, the foundress of marriage, id. ib. 608 : — juris, Cic. 'Pop. 1 : grammatici interpretes po- etarum, id. Div. 1, 18 : coeli, i. e. an as- tronomer, id. ib. 2, 44 : mentis est oratio, id. Leg. 1, 10; Hor. A. P. Ill: metus in- terpres semper in deteriora inclinatus, Liv. 27, 44 : comit orum, a name given to the Haruspices, who can tell whether or not the comitia are properly held. Cic. N. D. 2, 4 : portentorum, soothsayer, id. Div. 2, 28 : — nee convert!, ut interpres, sed ut orator, id. Opt. gen. Or. 5 : indiserti, id. Fin. 3, 4 : — quotidianis interpretibus re- mutis, per C. Valerium cum eo (Divitia- co) colloquitur, Caes. B. G. 1, 19 : appel- lare aliquem per interpretem, Plin. 25, 2, 2 : atidire aliquem cum interprete, Cic. Fin. 5, 29 : litteraeqxie lectae per interpre- tem sunt, Liv. 27, 43. interpretabllis, e, adj. [interpre- ter] That can be explained or translated (post-class.), Tert. adv. Val. 14. interpretamentum. >'. ".• [>d.] An explanation, exposition, translation, inter- pretation (post-class ) : obscurius, Gell. 6, 2 :— Graeci (verbi), id 13, 9 :— somnio- rum. Petr. 10. interpretatio, 6ms, f. [id.] J. An ex- planation, exposition, interpretation (quite class.) : juris, Cic. Off. 1, 10 : intepretatio est facilis, Liv. 2, 8 : fulgurum, Plin. 2, 53, 54 : ostentorum et somniorum, id. 7, 56, 57; Suet Caes. 14.— Transf., Significa- 827 INTE tion, meaning : foederis, Cic. Balb. 6 : nominis, Plin. 3, 17, 21.— H. Khet. fig, An explanation of one ex.pression by an- other ■' interpretatio est, quae non iterans idem redintegrat verbum, sed id commu- tat, quod positmn est, alio verbo, quod idem valeat : hoc modo : Rempubl. ra- dieitus evertisti, civitatem funditus deje- cisti, etc., Auct. ad Her. 4, 28 ; v. Quint. 9, 3, 98. mterpretatiuncula, ae, /. dim. [interpreiatio] A brief explanation (post- class.) : Hicr. Ep. 112, 19. interpretator, oris, m. [interpreter] An explainer, interpreter (eccl. Lat.) : ipse interpretator est, quomodo coelum solus extenderit, Tert. adv. Prax. 19 : utriusque testamenti, id. Monog. 6. interpretatus, a, «m, Pa., v. in- terpreter, adfin. inter pretium. i, "■ [interpres] The difference between the buying- and selling price, profit (post-class.) : Amm. 28, 1. interpreter, atU9 EUm > 1- (i« tmesi: inter quaicumque pretantur, Lucr. 4, 830) 1. v. dep. [interpres] To explain, expound, interpret ; to understand, conclude, infer ; to decide (quite class.) : nee quidquam aliud estphilosophia, si interpretari velis, quam studium sapientiae, Cic. Oil'. 2, 2 : jus, id. Leg. 1, 4 : — monstra aut i'ulgura, id. Div. 1, 6 : — aliquid mitiorem in par- tem, id. Mur. 31 : felicitatem alicujus gra- to animo, id. Brut. 1 : male bene dicta, id. N. D. 3. 31 : grate bencficia, Plin. Ep. 2,13: benelicium Ibrtunae male interpre- tari, Sen. Ep. 63 : voluutatcm alicujus, Cic. Inv. 2, 47 : sententiam alicujus, id. Tusc. 3, 17 : epistolam alicujus, id. Att. 15, 58: ut plerique — viso adspectoque Agricola quaererent famam, pauci inter- pretarentur,/«o understood him, Tae. Agr. 40. — With inf. : reditu enim in castra, lib- eratum se esse jurejurando, interpretaba- tur, Cic. Otf, 3, 32 ; lav. 1, 44 : victoriam ut suam, claimed as his own, Veil. 2, 80, 2 : — nolite — consilium ex necessitate, nee voluntatem ex vi interpretari, Cic. Rab. Post. 10. — To decide, determine : neque, recte, an perpemm, interpretor, Liv. 1, 23: — memoriae alicujus, to assist one's memory, Plaut. Epid. 4, 1, 25 : diabolo, to ascribe to the devil, Tert. virg. vel. 15. Pass. : flumen Naarmalcha, quod am- nis regum interpretatur, Amm. 24, 6. — And, interpretatus, a, um, Pa., Ex- plained, translated (quite class.) : nomen, .Cic. Leg. 2, 12 : ex Graeco carmine in- terpretata, Liv. 23, 11. intcrprimo, es si, essum, 3. v. a. [in- ,ter-premuj To press or sqneezeto pieces, to crush ; in suppress, conceal (ante- and post- class.) : I, Lit. : alicui fauces, Plaut. Rud. 3,2, 4fi.-II. Trop.: Minuc. Pel. Oct. 10. Interpronunius, i, «'■ a place in the territory of the Marrurini, on the Adri- atic Sea, the modern 5. Valentino : Inscr. ap. Romnnelli, Topogr. Napol. 3, 117. interpunctlO) onis , /■ finterpungo] A placing of points between words, inter- pnitctioii (quite class.) : interpunctiones verhorum, Cic. Mur. 11. interpunctum, i, n - [«'■] i- q- inter- punclio, A separating of words by points, interpnnr.tion : interpuncta verborum, Cic. de Or. 3, 46. interpunctUSi a, um, Pa., v. inter- pungo, ad fin. interpungo. nx i, nctum, 3. v. a. [in- ter-pmigo ] To place points between words, to point, punctuate (quite class, only in the part, pass.) : cum scrihimus, interpuri- gere consuevimus, Sen. Ep. 40.— Hence interpunctus, a.um, Pa., Well divid- ed: narratio distincta personis et inter- puncta srrmonihus, Cic. de Or. 2, 80 : in- terval^, id. Or. 16. inter-purgo> avi, atum, 1. v. a. [in- ter-pu r go ] To cleanse here and there (a Plinian word) : ficus, Plin. 18, 26, 65, 3. inter-putOi 1- »• a - finter-puto] To prune here and there (mostly ante-class.) : ficos, Cato R. R. 50 : oleam, Var. R. R. 1, 30 : rosae, Col. arbor. 30. inter-QUerOI") estue sum, 3. v. dep. [ inter- queTor ] To interrupt with com- plaints, to comp,ain while one is speaking or doing any thing (rare, but quite class., though not in Cic. or Cues.) : Aetolorum 828 INTE principes interquesti sunt, quod (al. leni- ter questi sunt), Liv. 33, 35. intcr-quxcscO) e v >> etum, 3. v. n. [inter-quieaco] To rest between whiles, rest a while, pause (quite class.) : A. Of per- sons : bibe, interquiesce, Cato R. R. 159 : cum haec dixissem et paululum interqui- evissem, Cic. Brut. 23.— B. Of things : dolor, Sen. Ep. 78 : lites, Plin. Ep. 8, 21. inter-radO) si, sum, 3. v. a. [inter- radoj To scrape here and there, to emboss or work in low relief; to prune here and there (almost exclusively in Tliny and Columella) : latera vasorum, Plin. 33, 11, 49 : — oleae interradi gaudent, id. 15, 1, 2 : arbores, Col. arbor. 19. intcrrasitis, e, adj. [interrado] Scraped here and there, worked in low re- lief, embossed (post-Aug.) : aurum, Plin. 12, 19, 42. ! intcrrasor- oris, m. fid.] A filigree- worker : interrasor, diuKptvr/Ty;, Gloss. Philox. intcrrasus, a, um, Part., from inter- rado. intcr-regnum, i> «• [inter-rcgnum] The time between the death of one king ana the election of another, mi interregnum. During the Roman republic, the term was also applied to the time between the death or departure of the consuls and the choice of ■new ones (quite class.) : id sib re, quod nunc quoque tenet nomen, interregnum appellatum, Liv. 1, 17 : — res ad interreg- num venit, Cic. Att. 9, 9 : rem adduci ad interregnum, id. ib. 7, 9: — interregnum inire, i. e. to assume the supreme command during an interreign, to become interrex, Liv. 3, 8. inter-rex* eg ia , m - [inter-rex] One who held the regal office between the death of one king and the election of another ; a regent, interrex, Liv. 1, 17. — During the times of the republic, One who held the supreme power from the death or absence of the chief magistrates till the election of new ones : L. Flaccus interrex legem de Sulla tulit, Cic. Dora. 14 : prodere, to nominate, appoint, id. ib. ; or, nominare, Liv. 1, 32: or, creare. id. 5, 31. illtcrrite, «■&"., v. interritus, a, um, ad Jin. in-tcrritus, a, um, adj. [2. in-terri- tus] Undaujitcd, undismayed, unterrified (poet, and post-Aug.) : spectatque inter- rita pugnas, Virg. A. 11, 737: vultus, Quint. 1, 3, 4 : classis interrita fertur, with- out obstruction, Virg. A. 5, 863 ; Tac. A. 1, 64. — With a follg. gen.: mens interrita leti, unteni/ied at death, not afraid of death, Ov. M. 10, 616,— Hence, Adv., interrite, Undauntedly : Mart. Cap. 1, 7. interrivatlO) 6nis, /. [inter-rivo] A drawing off (ot water) between two places (post-class.) : Mart. Cap. 6, 213. intcrrivatus, a, um, adj. [id.] Of water, Drawn ojf between, two places (.post- class.) : Mart. Cap. 6, 191. t interrogamentum, ', ". [interro- go] i. q. interrogatio, A question, interro- gation: interrogamentum, TrcTtcis, Gloss. Philox. interrogation onis, /. [id.] A ques lioniug, inquiry, examination, interroga- tion ; an argument, syllogism (quite clas- sical ) : sentontia per interrogationem, Quint. 8, 5, 5 : insture interrogatione, id. 6, 3, 38 :— testium, Toe. A. 6, 47 : litteris i inclusae, Mart. Dig. 48, 3, 6. — A rhetor, figure, Quint. 9, 2, 15 : — recte genus hoc I interrogationis ignavum ac iners nomina- tum est, Cic. Fat. 12 ; — Sen. Ben. 3, 15. interrogative- adv., v. interrogafi- vus. a, um, adfin. mtcrrogatmncula, ae,/. dim. [in- terrogatio] A short argument or syllogism (quite class.) : minutae, Cic. prooem. Par. : nectcre, Sen. Ep. 82. interrogativus, ". «>", ad J- [inter- rogo] Of or belonging to a question, in- terrogative (post-classical) : adverbia quo, ubi. undo, qua, et quando possunt et in- terrogativa, et relativa, et infinita esse, Prise. 17, 1059.— Hence, Adv., interrogative, Interrogatively: Ascon. in Verr. 2, 1, 56. interrogator, oris, m. [id.] An in- terrogator (post-class.) : Ulp. Dig. 11, 1, 11. INTE intcrrogatorlus, «-, »m. adj. [inter- rogator] Consisting of questions, interrog- atory (post-class.) : actiones, Callistr. Dig. 11, 1, 1 : sonus, Tert. adv. Marc. 2, 25. illtcr-rdgo, " v '. atum, 1. v. a. [inter- rogo] To ash, question, inquire, inttrro- gate ; to interrogate judicially, to exam ine; to go to law with, bring an action agairnt, sue ; to argue (quite class.) : hoc quod te interrogo, responde, Plant. Merc. 1, 2, 70 : aliquem do aliqua re, Cic. Part. 1 : interrogos me, num, id. Cat. 1, 5 : sen- tentias, to ask opinions, Liv. 45, 25: — tes- tes in reos, Plin. Ep. 1, 5: bene testem, la cross-question a witness in such a manner as to make him contradict himself, Cic. Fl, 10 : — legibus interrogari, Liv. 38, 50 : quis me unquam ulla lege interrogavit? Cic. Dom. 29 : pepigerat Pallas, ne cuius fucti in praeteritnm intrrrogoretur, Tac. A. 13. 14 : damnatus l'riscus repetundurum, Bithynis interrogantibus, id. ib. 14, 46. — To arg ue, reason syllogistically : Posido- nius 6ic intcrrogandum ait: Quae neque magnitudinem animo dant, nee secur.ta- tem, non sunt bona : divitiae nihil horum faciunt : ergo non sunt bona, Sen. Ep. 87: — interrogandi casus, i. e. the genitive, Nigid. ap. Gell. 13, 25. - inter-rtimpO) "Pi, upturn (in tmesi: inter quasi rumpere, Lucr. 5, 288), 3. v. a. [inter-rumpo] To break apart or asunder, break to pieces, break up ; to break off, inter- rupt (quite class., esp. in the part, pass.) : 1, Lit.: contingere idem terrae necesse est, ut nihil interrumpot, quo labefactari possit. Cic. N. D. 2, 45.— H. Trop. : ortt tionem, Caes. B. C. 3, 19 : iter amoris et officii, Cic. Att. 4, 2 : ordinem, Col. 11, 2, 25 : sermonem, Plaut. Trill. 5, 2, 25 : con- textum, Quint. 11, 3, 39 : querelas. Ov. M. 11, 420: possessionem, Cai. in Pond. 41, 3, 5 : somnos, Plin. 28. 4, 14.— Hence inter ruptus, a, um, Pa. (in tmesi: nee loca lux inter quasi rupta relinquit, Lucr. 5, 300), Broken up, broken off, inter, rupted: I, Lit.: qua murus crat inter- ruptus, Sisenn. ap. Non. 4, 157: pontes, Tac. H. 3, 70 : interrupta et impervia itin- era, id. Ann. 3, 31 : venae, id. ib. 16, 15: hos interrnptos esse, i. e. separated, Cic. Somn. Scip. 6 : ignes, scattered about, here and there, Virg. A. 9, 239 : ncies, Liv. 40, 40. II, Trop.: interruptum officium, Cic. Fam. 5. 8: consuetudo, id. ib. 15, 14 : vo- ces, id. Coel. 24 : silentio dictio, Quint. 9 2, 71 : sermo, Tac. H. 2, 41 Hence, Adv., interrupte, Interruptedly: nar- rare, Cic. de Or. 2, 80. interruptio, °»'s, /• [interrumpo) An interrupting, interruption (post-Aug.): diromd^qaii, quam idem Cicero reticenti- am, Celsus obticentiam, nonnulli intorrup- tionem appellant, Quint. 9, 2, 14 : — usur- patio est usucapionis interruptio, Paul. Dig. 41, 3, 2. t inter ruptor, oris, m. [idj An inter- rupter, spoiler: interrupter, 6ia(l>8op.v^, Gloss. Philox. interrupts a, um, Pa., v. inter- rumpo, ad Jin. interscalmium, i, n. [inter -seal- mus] The space between two oars, Vitr. 1, 2,4. inter-scalptus, a, um, .<»<#• [inter- scalptus| Engraved in the middle, orna- mented with carved work in the middle (post-class.) : columnae, Jul. Val. res gest Alex. M. 3, 58. intcrscapilium, i, «■ [inter-scapu- la ) The space between the shoulders (post- class.) : App. Flor. 14 (al. interscapulum). inter-scindo, Idi, issum, 3. v. a. [in- tcr-scindo] To tear asunder, break down ; to separate, interrupt (quite class.) : I, Lit.: pontem, Cic. Leg. 2, 4: aggerem, Caes. B. G. 7, 24 : venas, i. e. to open, Tac. A. 15, 35. H, Trop., To break or cut off, to sepa- rate, interrupt : Cholcis arcto interscindi- tur freto, Liv. 28, 7 : ruina interscindit aquas, Sen. Q. N. 3, 11 : vinculum animi atque amoris, Gell. 12, 1 : laetitiom, Sen. Ep. 72. intcr-senbo, P"i, ptum, 3. d. a. [in- ter-scribo] To write between, intcrscribe (post-Aug.): I, Lit.: alia interscribere, alia rescribere, Plin. Ep. 7, 9. — IJ. Trop., of the phoenix : in cauda roseis pennis INTE eaeruleus intcrecribitur nitor, i. e. is in- termingled, Sol. 33.— -Of the agate : venae, t e. to run between, Sol. 5. intcrsecxVUS» a . um . «-dj. [interseco] Separated, cut off (post class.) (al. intcrci- sivus). Front, de colon. 1 12. interseco. cui, ctum, 1. v. a. [id.] To cut (Launder, separate, divide; to cut in ; to impress (quite class, only in the trop. sig- nif.) : I. Lit.: Tiberis media intersecans moenia, Annn. 29,— H. Trop.: rea in- rerere, nut intcrsccare in animis audito- rum, Auct. ail Hur. 3, 14. intcrscctto- ""is, /• [id.] An inter- section : in architect., the part cut out be- tween two teeth in indented work (only in Vitruvius) : intersectio, quae Graece ut- Toxn diritur, Vitr. 3, 3. intcrsemino, are, v. a. [inter-semi- 00], To sow between or at intervals (post- class.) : remedia in omnibus rebus inter- spersa atque interseminata, App. Apol. p. 491 Oud. inter sepio. psi, ptum, 4. v. a. [inter- sepioj To fence about, hedge in, stop up, inclose, secure ; to shut off, deprive of, take away, cut off (quite class.) : I, Lit: fora- mina, Cic. Tusc. 1, 20 : quaedam operi- bus, Liv. 34, 40. — H. Trop. : vallo urbem ab arce, Liv. 25, 11 : alicui conspectum abeuntis exercitus, id. 1, 27. X interscptum. i. ''• [intersepio] The midriff, diapttiogm : interseptum, Ctatppuy- ua. Gloss. Philox. intcrscptus, a , um > Part., from in- tersepio. 1. inter-sero. evi, itum, 3. v. a. [in- ter-1. st ro] To sow, plant, or set between (quite class., but not in Cic. or Caes.) : mallcolum vitibus. Col. 3, 9 : pomis inter- eita, I.ucr. 5, 1370. 2. inter-sero- serui, sertum, 3. v. a. fintor-2. sero] To put or place between, to mtirpose, add : causam interserens, Nep. Milt. 1 : mediis oscula verbis, Ov. M. 10, 559. intcr-sigmum. i, «• [inter-aig- uumj Locus inter duo signa, Salmas. in Plin. Kxerc. p. 460. inter-SlStOi sti ti. 3. v. n. [inter-sisto] To stand still in the middle; trop., to stop in the midst, to make a pause in speaking (only in Quint.) : — of a speaker. Quint. 8, 3, 45 : — of discourse, oratio, id. 9, 4, 33. — Pass, impers. : quasi intersistatur, Quint. ib. 36' and 106. 1. intor-situs. a, u m, adj. [inter- situsj, Tut between, interposed: nullis os- sibus intersitis, Plin. 9, 15, 17 : quatuor venti, Gell. 2, 22. 2. intcrsitUS) a > um . Part., from in- terfere. inter-SOnO) L »• "• [inter-sono] To sound among (poet.): remigiis, Stat. Th. 5, 314. interspcrg'O. si, sum, 3. v. a. [inter- spul'goj To strew or sprinkle upon, to be- sprinkle ; to strew or sprinkle between, to intersperse (post classical) : interspersus rara canitie, App. M. 5, p. 350 Oud. : sunt uiulta naturae munere interspersa, id. Apol. p. 491 Oud. inierspiratic, onis, /. [interspiro] A fetching of breath between (quite class.): Cic. de Or. 3, 44 : plnr., id. ib. 51. inter-spiro, BV "i atum, 1. v. n. [id.] To fetch breath between ; hence, to admit air (ante-class.) : Cato R. R. 112, 1. intersternOt stravi, stratum, 3. v. a. [inter-sterno] To strew or lay between or among : bitumiue interstrato, Just. 1, 2 : assulis interstratis, Plin. 29, 2, 9. interstCS. 'tis, adj. [inter-sto] That ittinds or is between or among (eccl. Lat.) Tert. adv. Marc. 4, 33. interstinctio, onis,/. [interstinguo] ( distinction (post-class.) : Am. 6, 191 (al. iutersritio). interstinctus- a. ™, Pa-, v. 1. in- ter-stinguo. 1. interstinguo (nxi), nctum, 3. v. u. |inter-stinguo] To separate, divide; to variegate or checker with any thing (only in pcrf. pass.) : spatia interstincta colum- nis, Stat. S. 3, 5, 90 : — facies medicamini- bus interstincta, Tac. A. 4, 57 : candor in- terstinctus coloribus, Plin. 37, 10, 54 : la- pis interstinctus aureis gutti9 (al. intcr- tinctus or intercinctus), id. 36, 8, 36, 2. INTE 2. intcrstingruo, ere, v. a. [id.] To extinguish ; to kill (so only poet, and post- class.): I. Lit.: quae faciuntignes inter- stingui atque perire, Lucr. 5, 760. — II, Trop., To hill: aliquem, App. M. 4, p. 264 Oud. interstitlO. onis. /. [intersisto] A pause, respite ; a difference, dissimilarity (post-class.) : Gell. 20, 1 ; Arn. 6, 198. interstitium, i, n. [id.] A space be- tween, interstice (post-Aug.) : £^ Ot place : Macr. Somn. Scip. 1, 6. — JjJ« Of time, An interval : interstitium poenae (others read differently). Tac. A. 5, 4 : quantum iutcr- stitii dies habet, Capell. 6, 195. intcr-sto, eti, 1. v. n. [inter-sto] To stand or be between (post-class.) : tempus interstat, Amm. 22. 11. — With the ace: Avien. Perieg. 849. interstratus, a, um > Pan. pass, of intcrsterno intcr-strepo. 3. v. n. [inter-strepo] To make a noise among, to sound in the midst of (poet.) : anser olores, Virg. E. 9, 36 : Nereus undis, Claud, in Rufin. 2, 303. intcr-stringro. nx i> ictum, 3. ». a. [inter-stringo] To squeeze tight (poet.) : alicui gulam, to throttle, strangle him, l'laut. Aul. 4, 4, 31. intcr-struo. xi, ctum, 3. v. a. [inter- struo] To join together ; to add (poet, and eccl. Lat.) : qua spina interstruit artus, Sil. 10, 147: — distinctionem, Tert. adv. Marc. 4, 39. inter-SUm» fui, esse, v. n. anom. (in tmesi : interque esse desiderat pugnis, Arn. 7, 255) [inter-sum] To be between ; to be distant; to be different, to differ; to be present at, take part hi, attend ; to be of im- portance, to import, concern (quite class.) : I, To be between : J^ a With respect to space : ut Tiberis inter eos et pons inter- esset, Cic. Cat. 3, 2 : via interest peran- gusta. Liv. 22, 4. — B. With respect to time : cujus inter primum et sextum con- 6Ulatum sex et quadraginta anni interl'ue- runt, Cic. Sen. 17. II, T r a n s f. : A. To be distant : cla- thros interesse oportet pede, Cato R. R. 4. — B. To be different, to differ : ut inter eos, ne minimum quidem intersit, there is not the slightest difference, Cic. Acad. 4, 17 : inter hominem et belluam hoc maxi- me interest, quod, men differ chiefly from brutes in this, that, etc., id. Off. 1, 4: vide, quantum interfuturum sit inter meam at- que tuam accusationem, how great a dif- ference there will be, id. Div. Verr. 11 : in his rebus nihil omnino interest, there is no difference whatever, id. Acad. 4, 15 : hoc pater ac dominus interest, there is tliis dif- ference, Ter. Ad. 1, 1, 51 : tantum id in- terest, veneritne eo itinere ad urbem, an ab urbe in Campaniam redierit. Liv. 26, 11. — C. a : negant quidquam a falsis inter- esse, Cic. Acad. 4, 9. — c. dot. : ut testis matrona moveri jussa diebus, Intererit Satyris paulum pudibunda protervis, Hor. A. P. 231. — e.gen.: quoniam to vc^eaqv interest rou epOovtiv, i. e. anger differs from envy, Cic. Att. 5, 19. — C. To be present, take pari in, attend: ac si ipse interftierit, ac praesens viderit, id. Inv. 1, 54.- — Constr. c. dat. or in c. abl. : (a) c. dat. rei : consiliis, id. Att. 14, 22 : crudelitati, id. ib. 9, 5 : ne- gotiis, id. Fam. 1, 6: rebus divinis, Caes. B. G. 6, 13 : proelio, id. ib. 7, 87 : bello, Liv. 36, 4. — Also, c. dat. pcrs.: sacriticanti in- termit, attended him, Suet. Oth. 6. — (/3) With in c. abl.: in convivio. Cic. Rose. Am. 14: in testamento faciendo, id. Clu- ent. 59 : quibus in rebus, Auct. ad Her. 1, 9. — Also used of time : quisquis illis tem- poribus interfuit, Veil. 2, 114, 2 : cui tem- pori Saturninus interfuit, Sulpic. Sever. Dial. 3, 3. Hence interest, impers., It interests, con- cents, imports ; is of interest, importance ; constr. c. gen. or meu, tuu, sua, etc. : sem- per ille, quantum interesset P. Clodii, se perire, cogitabat. Cic. Mil. 21, 56: quid illius interest, ubi sis 1 id. Att. 10, 4, 10 : quis eniin est hodie, cujus intersit istam legem manere? id. Phil. 1, 9: hoc vehe- menter interest rei publicae, id. Q. Fr. 2, 4 : multum interest rei familiaris tuae, te quam primum venire, id. Fam. 4, 10: — tua et mea maxime interest, te valere, id. ib. 16, 4 : vestra interest, ne imperatorem INTE peseimi faciant, Tac. H. 1, 30. — With an added gen. prclii : iilud men magni inter- est, te ut videam, Cic. Att. 1), 22 fin'.'. quod mens familiaris tnnti sua interesse arbitraretur, id. Fnm. 13, 10. — With rcla tive clauses: in omnibus novis conjunc- tionibus interest, qualis primus aditus sit, Cic. Fnm. 13, 10//?.: nun tarn interest, quo animo scribatur, quam quo accipia- tur, Caccin. in Cic. Fam. C, 7 : ca vos rata habeatis, nae magis reipublicae interest quam men, Liv. 26, 31 Jin. intcrtaleo. 1- »■ "• [inter talea] To cut out between, to cut by lopping off both ends: Non. 4, 473. intcr-tCZpi xu ', xtum. 3. v. a. (intei texo ] I, To intertwine : tlores liederis (post-Aug.), Ov. M. 6, 128.— II. To inter weave, intersperse : vestis intertextn notis, Quint. 8, 5, 28: chlnmys auro intertextn, Virg. A. 8, 167. — HI. To interweave, con- struct (post-class.) : fabricator mundnnae animae Deus partes ejus ex pari et impari intertexuit, Macr. Somn. Scip. 1, 6. intertcxtus, •">> «n>, Part., from in tertexo. intcrtigniuni! '. "• [inter-tignumj The in term t or space between two beams (only in Vitruvius) : Vitr. 4, 2. intertinctUSi v - interstinctus. intertortus. «, um - ail j- [inter-tort uaj Wound between, intertwisted (post-Aug.): intertorto pectore, Petr. 124 (*dub.). inter-trahO) x '. ctum. 3. v a. [inter- trahoj To take meay, withdraw from (ante- class.) : alicui «liquid, Plant. Am. 2, 2, 41. intertriginosus, «, u '". ail j- [in- tertrigo] Chafed, galled: Not. Tir. 180. intertrig-Oji"''./. [intcr-tero] A chaf- ing, fretting, or galling of the skin in rid- ing, walking, etc. (quite class., but not in Cic. or Caes.) : intertrimentum ab eo, quod duo, quae inter se trita, etiam demi- nuta sunt: a quo etiam intertrigo, Var. L. L. 4, 36 : intertrigines, Plin. 20, 14. 53. intertrimentum, i. "■ [i&-] Loss by attrition, i. e. waste ol gold or silver in melt- ing or working it (quite class.) : I, Lit. : purpura teritur absumiturque : in auro praetermanus prctium, nihil intertrimen- ti fit, Liv. 34, 7 : argenti supplevcrunt, id. j 32, 2. — Wear and tear: culleorum, Scae- I vola Dig. 13, 7, 43. II. Trop., Loss, damage: sine ullo in- I tertrimento, Cic. VeiT. 2, 1, 50: sine mng- \ no intertrimento, Ter. Henut. 3, 1, 39. intertXTtura, ae, /. [intertritura] | Loss by attrition, wear and tear, i. q. inter- I trimentum (post-class.) : culleorum, Scae- ! vola Dig. 13, 7. p. interturbatio, onis, /. [interturbo) Disquietude, confusion (only in Livy) : pa- tre animi quoque ejus hand mirabilem in- terturbationcm causante, Liv. 23, 8. intcr-turbOf L «• «• [inter-turbo] To produce disquietude or confusion, to cause a disturbance (poet.) : ne interturbo, Plant Bac. 4, 4, 81 ; Ter. Andr. 4, 1, 39. i interturrium. i. "• [inter-turris] A wall between tiro towers (post-class.) : In- scr. ap. Don. 220, 3. interuluSj a. u m, adj. dim. [interj Inward, inner (post-class.) : nexus, Marc. Cap. 9 : tunica, undcr-garment, shirt, App. Flor. 9 ; also abs., interula, ae,/., id. Met 8, p. 533 Oud. * inter-lindatUS, «• um, adj. Done in waves, waved, watered, like tabby, Sol. 17. interusurium, i. «• [inter-usura] Interest accruing in the wean time (post- class.) : medii temporis, Ulp. Dig. 15, 1, 9. inter-VSCO. are, v. n. [intervneo] To be empty between (only in Columella^ : intervacantibus spatiis, Col. 4, 32. intervallatus, a, um, adj. [mterval- lum] Separated, having intervals (post- class.) : febris, intermittent fever, Gell. 1. 12 : intervallato brevi tempore, after a short time, Amm. 26, 1. intervallum, i. n. [inter-vallum] Lit, The space between two pnlisades; hence, in gen., Space between, interval, dis- tance ; interval of time ; pause ; difference (quite class.) : trabes directae, paribus in- tervallis in solo collocantur. Ea autem intervalla grandibus saxis effarciuntur, Caes. B. G. 7, 23 : pari intervallo. at an equal distance, id. ib. 1, 43 : respiciens vi- det magnia intervallis sequentcs, Liv. 1, INTE S5 : unius signi, Cic. N. D. 2, 20 : digitorum, Suet. Dom. l'J : souorum, Cic. Tusc. 1, 18 : locorum et temporum, id. Fam. 1, 7. — Interval of time, intermission, respite : Plaut. Men. 1, 1, 28 : annuum regni, an interregnum, Liv. 1, 17 : sine intervallo lo- quacitas, Cic. de Or. 3, 48 : dolor 6i lon- gus, levis, dat enim intervalla, relaxes sometimes, Cic. Fin. 2, 2!) : litterarum, id. Fam. 7, 18. — A pause: tinmen aliis ver- borum volubilitasque cordi est: distincta alios et interpuncta intervalla, inorae, res- pirationesque delectant, id. Or. 16 : tro- chaeus temporibus et intervallis est par iambo, id. ib. 57 : — ut te tanto intervallo viderem, after so long a time, id. Fam. 15, 14 : ex tanto intervallo, Liv. 3, 38 : inter- vallo dicere, after a pause, Cic. Or. 66 : sine intervallo cibum dare, without loss of time, Var. R. R. 2, 1 : — dare quippiam ali- cui per intervalla, at intervals, i. e. from time to time, Plin. 8, 42, 66 : per interval- lum adventantes, Tac. A. 4, 73 : scelerum, time for the perpetration of crimes, id. ib. 3. — Difference, dissimilitude : videte, quan- tum intervallum sit interjectum inter ma- jorum consilia, et istorum dementiam, Cic. Agr. 2, 33 ; id. Rab. perd. 5. intcrvcctllS- ". um, adj. [inter-veho] Carried up, raised up (post-class.) : arbo- res coelum proceritudine intervectae, Jul. Valer. res. gest. Alex. M. 3, 38. inier-vellO) uisi, ulsum, 3. v. a. [in- ter-velloj To pluck, pull, or pick out here and there, to lop, prune ; to tear out (post- A"g.) : I. In partic., To pluck out here and there, to thin : A. Of tl'e beard : isti, qui aut vellunt barbam, aut intervellunt, Sen. Ep. 114.— B. Of fruit and trees, To pluck here and there, to prune: poina in- tervelli melius est, ut quae relicta sint, grandescant, Plin. 17, 27, 47 : arbores, Col. 5, 10 : semina, id. 4, 33, 3. II. In gen., To tear out, take away: num aliquid ex illis intervelli, atque ex tempore dicendis inseri possit, Quint. 12, 9, 17 : quae ita sunt natura copulata, ut mutari aut intervelli sine confusione non possint, id. 10, 7, 5. intcr-veftiOi eni, entum, 4. v. n. [in- ter-venio] To come between, come upon, to come in during, to intervene ; to stand in the way of, to hinder, disturb, interrupt ; to interpose, become surety ; to exercise one's authority, interfere (quite class.): I. Lit., To come between, come upon, to come in dur- ing any thing, to intervene; constr. with the dat., rarely with the ace. : A. Of per- sons : verens ne molesti vobis intervenire- mus, Cic. de Or. 2, 3 : casu Germani equi- tcs interveniunt, Caes. B. G. 6, 37 : oratio- ni, Liv. 1, 48 : Statius intervenit nonnullo- rum querelis, Cic. Q. Fr. 1, 2, 1. — B. Of things : («) With the dat. : nox proelio in- tervenit, Liv. 23. 18: continuationi sermo- nis, Quint. 9, 3, 23.— (/j) With the ace. (so only in Tacitus) : ludorum diebus, qui cognitionem intervenerant, Tac. A. 3, 23. — To happen, occur : nulla mihi res post- hac potest jam intervenire tanta, quae, etc., Ter. Heaut. 4, 3, 1 : Epicurus exiguam dicit fortunam intervenire sapienti, Cic. Fin. 1, 19: casus mirificus quidam inter- venit, has taken place, id. Fam. 7, 5. — To stand in the way of, to oppose, hinder, dis- turb : villicum intervenientem flagellas- eet, Suet. Claud. 38 : quis vestro Deus in- tervenit amori? Calpurn. Eel. 3, 23. — To interpose, become surety: Ulp. Dig. 15, 1, 3. — To interfere, intermeddle, cxercite one's authority : neque senatu interveniente, Suet. Caee. 30. — Pass. imps. : si intervon- tum est casu, Cic. Top. 20 : ubi de impro- viso est interventum mulieri, Ter. Heaut. 2, 3, 40. intcrvbnium, U n. [inter-vena] The space between the veins, in the earth, in stones, etc. (a favorite word of Vitruvius) : Vitr. 2, 6 ; id. 8, 1. intervention 6ms, /. [intervenio] An interposition, a giving security (post- class.) : Ulp. Dig. 4, 4, 7. intcrventor. ° ris . m - [> d -] ° ne wno comes in, a visitor; a surety, bondsman ; an intercessor, mediator (quite class, only in the first signif.) : vacuus no intervento- ribus dies, Cic. Fat 1 : — si Alius fidejussor, vel quasi interventor acceptus sit, Ulp. Dig. 15, 1, 3; Lampr. Comm. 4. 830 INTE interyentus* us. ">. fid.] A coming between, intervention, interference, interpo- sition, mediation, assistance (quite class, only in the lit. signif.) : I. Lit, A coming between, intervention : A. Of persons: in- terventus nlicujus, Cic. Part. 8 : Caleni et Calvenae, id. Att 16, 11 : Pomptini, id. Cat. 3, 3. — B. Of inanim. and abstr. things : amnis alicujus interventu arceri, Plin. 29, 3, 12: solem intervrnru luriae occultari, id. 2, 10, 7 : noctis, Caes. B. G. 3, 15: malorum, Cic. N. D. 1, 40. — Inter- position, mediation, assistance : principis, Trajan, ad Plin. Ep. 10, 68 : judicis, Pomp. Dig. 33, 1, 7 : sponsorum, Suet. Caes. 18. interverslO) onis, /. [interverto] An overthrowing, frustrating, thwarting ; a purloining, pilfering, embezzling (post- class.) : praedicationis (Christi), Tert. adv. Marc. 1, 20 : — de interversione convictus, Impp. Arcad. et Honor. Cod. 10, 70, 12. interverSO) are, v. intens. [id.] To turn hither and thilhcr (post-Aug.) : inter- versando (sc. se) (al. inter se versando), Plin. 9, 50, 74. intervCl'SOr» t>ri?,m. [id.] A purloin- er, pilferer, embezzler (post-class.) : Impp. Valen't. et Valens Cod. 10, 1, 8. intsrversura, ae, /. [id.] A bend- ing, turning (post-cluss.), Hyg. de limit. 178. intcrverSUS) n . um, Part., from iil- terverro. interverto (-vorto), ti, sum, 3. v. a. [inter-verto] To turn aside, turn or draw in another direction ; to alter ; to pervert to one's own use, to purloin, embezzle ; to cheat, chouse, defraud one of any thing (quite class.) : J, Lit, To turn aside, tnrti in another direction : in extremis partibus triglyphi semicanaliculi intervertantnr, Vitr. 4, 3. — If, Trop. : ingenia, to alter, change. Sen. Consol. ad Marc. 22. — To purloin, pilfer, embezzle : ille induxit, ut peteret : et receptum intervei'tit, ad se- que transtulit, Cic. Phil. 2, 32: vectigalia, Suet. Vit 7 : cujnspiam rei possessionem alicui intervertere, Marc. Dig. 41,2. 20. — To spend, squander, waste: Tac. H. 2, 95: — aliquem aliqua re, To cheat, chouse, de- fraud one of any thing (mite- and post- classical) : ut me niuliei'e intervorteret, Plaut. Ps. 3, 2, 110: dominum possessio- ne (fundi), Gell. 11, 18. inter-vibrO; nr e. "• «• [inter-vibro] To glitter among (post-class.) : aethra in- tervihrans, Capell. 6, 191. *intervig:ilium> '. P- -[inter-vigili. um] A watching between whiles: Sarisb. 2, 15. inter-vigilo; nv >> atum, 1. v. n. [in- ter-vigilo] To°wateh between whiles, to awake now and then during sleq> (post-Aug.) : quasi interviiilo (al. interjungo), Sen. Ep. 83; Lampr. Alex. Sev. 61. inter- vireo. 2. v. n. [inter- 2. vireo] To be green here and there, to be green be- tween or among (poet): Claud. Rapt. Pros. 2, 2. — Of a snake : laetisque minax interviret hcrbis, Stat. Th. 4, 98. intcr-VlSOi 8 >. sum , 3. v. a. [inter-vi- so] To look after, inspect secretly (quite class.) : nunc interviso jamne a portu ad- venerit, Plant. Stich. 3,2,3: intervisam, quid faciant coci, id. Aul. 2, 9, 1 : inse cre- bro interviso, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2,— II. To visit from time to time : aliquem, Cic. Fam. 7, 1. intcr-vdcaliteri adv - [inter-vocaU- ter] Loudly (post class.) : clamare, App. M. 9, p. 651 Oud. intervdlltO, V. v. n.freq. [intervolo] To jly about between or among (rare, but quite class., though not in Cic. or Caes.) : Liv. 3, 10. inter-vdlo> nvi, atum, 1. v. n. [inter- volo] To fly between or among (almost exclusively poet.) : ille rccens oculis in- tervpHt \ihnon, flits before, Val. Fl. 5, 27 : merlins intervolat urbes, id. 2, 614 ; Col. 8, 10. inter-vomo; ui, itum, 3. v. n. To pour forth among (poet.) : dulces inter ealsas undas, Lucr. 6, 894. intcrvulsuS) n > um > Port-, from in- tervello. intcstabilis, e, adj. [2. intcstabilis] That is incapable, by reason of misconduct, of being a witness or of making a will; in- INTI famous, dishonorable; accursed, detesta- ble, abominable (quite class., but not il> Cic. or Caes.) : si quis ob carmen famo- sum damnetur, senatusconsulto expres- sum est, ut iutestabilis sit, ergo nee testa- mentum facere poterit, nee ad testamen- turn adhiberi testis, Ulp. Dig. 28, 1, 18.- Infamous, dishonorable, Plaut. Cure. 1, 1, 30. — Execrable, detestable, abominable : £^ Of persons : intestabilior, Sail, in or. Lc- pidi : homo, id. Jug. 71 ; (* Hor. S. 2, 3, 181) ; Tac. A. 6, 40. — B. Of things: ara magica, Plin. 30, 2,6: saevitia.Tac. A. 6,51. intestato» adv., v. 1. intestatus, a, um, ad Jin. 1. intest£tus> a. um, adj. [2. in-tes- tatus] 'That has made no will before his death, intestate ; not convicted by witnesses ; unreliable, not trustworthy (quite class.) : si intestata esset mortua, Cic. Verr. 2, 2, 22: cives, Trajan, ad Plin. Ep. 10,88:— indemnatus atque intestatus, Plaut. Cure. 5, 3, 17: servu6, Pompon, ap. Non. 4, 23. — Hence intestato (abl.) or ab intes- t5to, Without a will, intestate (quite class.) : paterfamilias cum mortuns esset intestato, Cic. de Or. 1, 40 : ab intestato heres, Ulp. Dig. 37, 7, 1. 2. intestatus, "i um, [2. testis, tes- ticle] Ihmas ■ulated, castrated : si intestatus non abeo hinc, Plaut. Mil. 5, 24. intestlnaj orum; v. intcstinus. a, um. intestlnarius> a. uln . adj. [intesti- nusj That does inlaid work or fine joiner's work (post-class.) : Inscr. ap. Mur. 929, 6. — Suhst, intestinarius, i, »«., A joiner: Cod. Theod. 13, 4, 2. intcstinus. a, um, adj. [intus] In- ward, internal, intestine (quite class.) : ne- que ut quidquam interesset inter intesti- num et oblatuin, Cic. Acad. 4, 15: occul- tum, intestinum ac domestieum malum, id. Verr. 2, 1, 15: bellum, id. Cat. 2, 13: discordia, just. 20, : — intestinum opus, inlaid work, fine joiner's work : villa opere tectorio et intestino spectanda, Var. K. It. 3, 1 : opera, Plin. 16, 42, 82 :- intestinum, i, n., and intcstina, orum, A gut, the guts, intestines, entrails in the abdomen (where- as exta denotes the inwards, or large vis- cera contained in the thorax) : (n) Sing.: Lucr. 4, 114.— (/j) Plur.: Plaut. Cas. 4, 3, 6 : reliquiae cibi depelluntur, turn adstrin- gentibus se intestihis, turn relaxantilms, Cic. N. D. 2, 55 : laborare ex intestinis, to be disordered in the bowels, id. Fam. 7, 26: — intestinum medium, i. e. jieaevriptov, the mesentery, id. N. D. 2, 55: intestinum tenuius, crassius, jejunum, caecum, rite turn (the straight gut, rectum). Cels. 4, 1. — Also, intestinus, i. ?». (supply canalis): sansuine carcntibus intcstinus ab ore in- cipit, Plin. 11, 37, 78. in-tCStis. e, adj. [2. in-2. testis] With- out testicles, castrated (post-class.) : sacer- dotum intestibus honoratur (al. investi- bus), Am. 5, 160. inteXOi xui, xtum, 3. v. a. [1. in-texo] To weave into, to inweave, interweave ; to plait, join, together, interlace, surround, cover (quite class, only in the trop. sig- nif.) : I, Lit: purpureasque notas lilis intexuit albis, Ov. M. 6, 577 : diversos co- lores picturae, Plin. 8, 48, 74 : hastas fo- liis, Virg. E. 5, 31. II. Trop.: facta chartis, to interweave on paper, i. e. to describe, Tib. 4, 1, 5 : par- va magnis, laeta tristibus, Cic. Part. 4 : aliquid in causa prudenter, id. de Or. 2, 16 : Varronem, id. Att. 13, 12. 1. intCXtUS, a, um, Pari., from ill texo. 2. intCXtUS» us, m. [intexo] I. An in- terweaving, inserting, adding of words (post-Aug.) : Quint. 8, 4, 8.— II. A joining together: Plin. 2, 8, 50. ■ inthronizo, 1- «■ ". [1. in-thronus] To sit upon a throne, to enthrone: Sarisb. Ep. 299. Intiblli. nom. plur. A city in Ilispa- nia Tarraconeusis, on the further side of the Ebro, at its month, Liv. 23, 49 (Indibile, ap. Frontin. Strateg. 2, 3). intimatio. Onis, /. [intimo] An att nouncement, declaration, intimation (post class.) : Capell. 9, 304. intimator, oris, m. [id.] One who an- nounces or publishes (post-class.) : Capi- tol. Pert 10. INTO intimatus, n> nm, Part., from in- tilno. intime* adv., v. intimus, a, urn, ad Jin. ilitlnicili. v. Intemelii. iniimidC) "do- ['-!• in-tlmide] Fear- less, ./ raotit-citiss.) : intimidius, Amm.26,6; intimO) nv >. «turn, 1. v. a. [intimus] To put or bring into; to drive or press it/to; to announce, publish, make known, intimate, (post-vines.) : f. Lit.: partem gurgiti. Pol. 5 : Nilus mnri intimatur, flows into, ill. 32; Tert. Hal). Mul. 5.— II. Triip.: unnginem aliquam inbibere et sibi iiitimure, id. ndv. Vulent. 17 ; Sym- mnvh. Ep. 10, 33: — vunvtis pistoribus in- timnri oportet, quod si quia, Constant. Cod. 14, 3, 1. * in timoiatc. adr. [2. in-timor] Fear- less/ f/ : Vet. Interpr. Iren. 1, 1. intimus, "> "'n. ail j.. Sup. (fComp., in- tenor, q. v.) [intcrus] The inmost, inner- most, the most secret, most intimate (quito clnss.) : I. Lit.: rrnxit ex Ultimo ventre BUepil'illlil, i. c. from the deepest part, I'liiut. True. 3, 7, 41 : in eo snernrio intimo, Cic. Verr. 2. 4, 45: nbdidit se in intimam Ma- eedoniam. id. Fain. 13, 29. — H, 'fro p. : ex intima philosophia, id. Leg. I, 5: con- silia, id. Verr. 1, (i: amieitia, Ncp. Alcib. 5: familiaritas, id. Att. 12. — Subst, inti- mus. i, m. t A most intimate friend.: faccre se intimum apud nliquem, Plant. Mil. 2, 1, 30 : intimus Catilinae, Civ. Cat. 2, 5 : unus ex m.-is i'amiliarissimis ntque intimis, id. Fnm. 13, 27.— Henee, Adv., intime, In the inmost part, in- wardly, internally; most intimately, most cordially, most strongly (quite class, only in the trop. signif.) : I. Lit.: uri intime, App. M. 2, p. 10b' Oud. — II. Trop. : ute- bntur intime Q. Hortensio, was on terms of close, intimacy with him, Nep. Att. 5 : — intime commendari, Civ. Q. Fr. 1, 2, 2. intinctio, «"is. /. [intingo] A dipping in, a hapthiiig (eccl. Lnt.) : buccellac, Hier. Ep. 125, 1 ; Tert. Poenit. 2. 6. 1. intinctUSi n, "m, Pa., of intingo. 2. mtinitus, »s. m. [intingo] A dip- ping in ; voncr. a sauce or pickle in which meat, etc., is dipped (a Plinian word) : Plin. 20. 7, 26. intingo or intingno» ««". nctum, 3. v. a. [I. in-tinguoj I, To dip in (post- Aug.) : faces sanguine, Ov. M. 7, 260 : nli- quid in aqua, Vitr. 1. 5: cnlamum, Quint. 10, 3, 31. — H. To dip in sauce or pickle, to pi:kle, preserve: brassicam in acctum, Cato R. R. 156: omnibus, quae condiun- tur. quneque intinguntur, Plin. 20, 17, 72. —III. T " baptize, Tert. roenit. 6. isi-tolerabilis. e. adj. [•>. in-tolerabi- lisj Thnt can not bear a thing, impatient ; that can not be borne, unbearable, insup- portable, intolerable, (quite class, only in the pass, signif.) : I. Act., Impatient (ante- class.) : didicisset id ferre, et non esset in- tolerabilis, Afran. ap. Non. 2, 435. — H. Pass., Insupportable, intolerable (quite class.): sumptus, Plant. Aid. 3, 5, 59: odor. Civ. N. D. 2, 50: frigus, id. Rosv. Am. 45 : dolor, id. Acad. 4, 8 : vitiuni, id. Or. 65: verba, id. ib. 8: — intolerabilius nihil est, quam feminn dives, Juv. 6, 459. — Hence, Adv., intolerabiliter. Insupportably, intolerably (only in Columella) : Col. 1, 4. .lintolerabllitaSi atis, /. [intolera- bilis] Insupportableness : intolerabilitas, avvxH-T Trj<, Gloss. Philox. . intolerabiliter, «dv., v. intolerabi- lis, e. ad fin. in-tdlerandus, a, ura, adj. [2. intoi- crandus] Insupportable, intolerable (quite clnss.) : A, Of persons : tyrnnnus, Cic. Vat. 9.— B. Of things : res, id. Verr. 2, 4, 35 : frigora, Liv. 22, 1 : licentin rerum, Civ. Agr. 1, 5 : tain longi itineris labor, Tar. H. 3, 26 : dominntio. id. Ann. 12, 10. — Neutr., intolerandum, adverbially, In- supportably, intolerably: olla intoleran- dum fervit, Gell. 17, 8. intolerans, antis, adj. [2. intolerans] That ran not bear or endure a thing, impa- tient, intolerant ; that can not be borne, un- bearable, insupportable, intolerable (quite class., but not in Cic. or Caes.) : I. Act., Impatient, iniolirant ; constr. with a gen. : eeiundarum rerum nemo intolernntior fuit, Liv. 9, 18 : corpora intolerantissima INTO laboris atque nestus, id. 10, 28: omnium, Tav. A. 2, 75 : acqunlium, id. Hist. 4, 80. — II. Pass., Insufferable, intolerable: vir ingeus gloria, ntque eo ferocior, et sub- jevtis intolernntior, id. Ann. 11, 10: nihil insultationo. Barbnrorum intolernntius fu- it, Flor. 4, 12.— Hence, Adv., i n t o 1 e r a n t e r, Intolerably, im- moderately, excessively (quite class.) : do- lore, Cic. Tusc. 2, 9 : — intolvrantius inse- qui, Cans. B. G. 7, 51 : se javtare, Cic. de Or. 2, 52: — intoleraiitissime glorinri, id. Vat. 12. intolciantia. ae, /. [intolernns] Im- patience ; iusuffi rableucss, insolence (quite class, only in the pass, signif.): I, Act., Impatience : intolerantia, cum injurias, quae sunt ferendne, non toleramus, lieque f, rimus, Gell. 17, 19.— H. Pass., In suffer- ablcucss, i n tolerable conduct, insolence : £^ m Of persons : regis, Cic. Agr. 2, 13. — B. Of things : morum, Suet. Tib. 51. in-toleratus, "■ >>m, adj. [2. in-toi- cratus] Not nourished or refrishcdby food (post-class, and extremely rare) : ncger, Cool. Aur. Acut. 2, 19. in-tdleroi ■* "• "■■ ['-• in-tolera] Not to bear, not to suffer, to take ill : tolcrat, in- tolerat. Not. Tir. p. 140. in-tollo, 3. "• ". [I. in-tollo] To raise (post-class.) : clnraores absonos, App. M. 8, p. 577 Oud. ' in-tondeo. ° n di, onsum, 2. v. a. [1. in-tondeo] To clip off(or,]y in Columella) : fibrarum summns partes, Col. 11,3. in-tono, u > (aVi), 1. v. n. [1. in-tono] To thunder (quite class.): I, Lit.: parti- bus iutonuit cocli Pater ipse sinistris. Cic. de Div. 1, iT poet. : intonuere poli, Virir. A. 1, 94 : fragor ingeus, id. ib. 8, 527.— B. Transf., To make a noise, resound.: unus praecipue servus tarn valde inlonuit, lit, Petr. fr. Trag. 78 : ingenti latratu canis, Plin. 8, 40, 61 : contremuit nemus et sil- vae intonuere profundao. Vire. A. 7. 515 : Eurus Intonat Acgaeo, Val. Fl. 2, 365. H, Trop., To cry out vehemently ; to thunder forth : hesterna concione intonu- it vox perniciosa tribuni, Cic. Mur. 38 : cum haec intonuisset plenus irae, Liv. 3,48. 1. intonSUSi «, um, Part., from in- tondeo. 2. intonsilS, a, um, adj. [2. in ton- deo] Unshorn (mostly poet.): I. Lit: scindens dolore identidem intonsam co- mam, Accius np. Cic. Tusc. 3, 26: capilli, Hor. F.pod. 15, 9: caput, Ov. F. 4, 655: ora, i. e. not yet shared, Virg. A. 9, 181. — With a Gr. ace, : Rhodanique comas in- tonsa juventus. Sil. 15, 674 : oves, Col. 7, 3. — B. Transf. : monies, ;'. e. leafy (cov- ered with grass, herbs, or bushes), Virg. E. 5. 63: quercus intonsn coelo attollunt capita, leafy, id. Aen. 9, 681 : myrtus. Stat. S. 4, 7, 10. — Of the old Romans, who nei- ther cut their hair nor shaved their beards : tonsores in Italiam venere post R. C. an- no CCCCLIV., antea intonsi fuere, Plin. , 7, 59, 59 : avi, bearded. Ov. F. 2, 30— H. 'Prop., Unpolished, rude: homines inton- si et inculti, Liv. 21, 32. in-torpdo, 2. v. n. [1. in-torpeo] To be very stiff or numb: torpet, intorpet, \ Not. Tir. p. 94. In-torqueo. orsi, ortum, 2. v. a. [1. in- } torqueo] To twist, turn round, turn to ; to j wrench, sprain; to brandish, hurl, or throw | toward ; to cast upon, throw out against j one (quite class.): I. Lit.: mentum in | dicendo, Cic. de Or. 2, 66 : oculos, Virg. [ G. 4, 451: caulem, Plin. 19, 6,34:— talum, Auct. B. Hisp. 38 :— vereor, ne Pompeio quid oneris imponam, eo'i pot Yopyeinv kc- 0,iA>)k Seivoio ire\upim intorquent, Cic. Att. 9. 7 : — hastam tergo, to launch at its back, Virg. A. 2, 231 : jaculum alicui, to hurl against one, id. ib. 10, 322 : telum in hos- tem. Sen. Ep. 45. — n. Trop.: alternis versibus intorquentur inter fratres gravis- simae contumeliae, Cic. Tusc. 4, 36 : vo- cem diram, Sil. 11, 342. — Hence intortus, a, um, Pa., Twisted, wound; crisped, curled ; trailed, prolonged ; per- plexed, involved ; distorted, corrupted : ru- dentes, Catull. enrm. 64, 235 : intorto eir- ca brachium pnllio, wound about my arm, Petr. 80 ; Liv. 25, 16 : nngues intorti ca- pillis Eumenidum, entwined, Hor. Od. 2, INTR 13, 35 : — cnpilli, Mart 8, 33 :— tonus con. cisus, intortus. Plin. 10, 29, 43: not tune intorto carmine oiviiiunt, App. Flor. 13: — oratio, perplexed, involved, Plant. Cist. 4, 2,63 : mores, distorted, corrupt, d, Pers. 5, 38.— Hence, Ado., intorto, Wiudingly, crookedly: intortius, Plin. 10, 16, '27. illtortio, onis, / [intorquco] A curl ing, crisping (post-class.) : vnpiUorum, Am. 3, 108. intortus, n, um, Pa., from intorqueo, q. v. ad fin. intra. <• emm, 3. v. a. [1. in-tra- hol To draw or drag along, to trail ; U> 831 INTR draw on (an Appuleian word) : gressus, App. M. 5, p. 357 Oud. : — vesperani, id. ib. 11, p. 80:j Oud. intra-meatus (intromeatus), us, m. [intra-muatusj A going between or within : meatus, intrameatus, introraeatus, Not. Tir. p. 85. intramuranus, a, ", adj. [intra- murus] That is within the walls (extreme- ly rare) : raagistratus, Asin. in Verr. 2, 2, 6. intransibilis, e, adj. [2. in-transeoj Impassable (post-class.) : Nilus, Hier. in Isai. 4, 11, 15. intransitive) "do-, v. intransitivus, a, uin, ad Jin. intransitivus, a, um, adj. [2. in- transeoj Grammat. t. t., Intransitive, i. e. that does not pass over to another per- son : intransitiva elocutio, id est non transeuntem ab alia ad aliam personam, ut percurrit homo excclsus, Prise. 14, 982. — ■ Hence, Ado., intransitive, Intransitively: quae habent passivam terminationem ini- personalia, non possunt inrinitivis adjun- gi, ut statur, curritur, sedetur, et intransi- tive intelliguntur, Prise. 18, 1134. intratUS, a , um i P°-> v - 2. intro, ad fin. iatrcmiscOi 3. v. n. inchoat. [intre- mo] To begin to tremble or quake (post- Aug.) : intremiscere insidiarum metu, Plin. 8. 4, 5: terrae, id. 2, 19, 81. in-tremo. ui. 3. v. n. [1. intremo] To tremble, shake, quake (mostly poet.) : to- tum corpus intremit, Cels. 3, 3 : omnem Mm-murc Trinaoriara, Virg. A. 3, 581. — To tremble at or before; constr. with an ace. : regum eventus, Sil. 8, 60 : Hanni- balem (al. Hannibali), id. 16, 664. intremuluS) a, «^ "dj. [intremo] Shading, tnmulous (post-class.) : manus, Aus. Epit. 34. i illtrepiians, antis, adj. [2. in-tre- pido] Not shaking, firm, strong, powerful (post-class.) : Inscr. ap. Paulovich. Marm. Macarens. p. 61. — Hence, Adv., intrepidanter, Without trem- bling, intrepidly: adscendere. Non. 12, 44. intrepidC; adv., v. intrcpidus, a um, adf.il. intrepidO; avi, atum, 1. v. a. [I. in- trepido ] To mike tremblingly, i. e. hasti- ly, rapidly (post-class.) : Symmach. ap. Jornand. de reb. Get- ]5. in-trepidus> a, « m . a <%>- [-■ in-trepi- dusj Uiishihcii, undaunted, intrepid, (poet, and post-Aug.) : A. Of persons : intrepi- dus minantibus. Tac. H. 1, 35 : tranquil- las, intrepidus, immobilis. Gell. 19, 12: genitor discrimine nati, Val. Fl. 1, 503. — With a Gr. ace. : voltum, Luc. 5, 317. — B. Of inanim. and abstr. things : vultns, Ov. M. 13, 478: modulatio, Gell. 1, 11: verba. Sen. Hipp. 593 : hiems, i. e. spent in quiet winter-quarters, without disturb- ance from enemies, Tac. Agr. 22. — Hence, Adv., intrepid e. Without trembling, undauntedly, intrepidly: Liv. 26, 4. intribulatUS, a, um, otlj. fl. in-trib- -uloj Pressed, pressed out (ante-class.): Cato R. R. 127. in-tribuo, 3. v. a. [1. in-tribuoj To contribute, to pay tribute or taxes (post- Aug.) : morlo ne quid ideo intribuant, Trajan. ad_Plin. Ep. 10. 33. intlibutiOi onis, /. fintribuo] A con- tribution (port-class.) : Ulp. Dig. 49, 18, 4. intricatuSi a, «m, Pa., from intrico. in-triCO) av >i atum, 1. v. a. [1. in- tricor ] To entangle, perplex, embarrass (mostly ante- and post-class.) : ^, Of per- sons : Chrysippus intricatur hoc modo, Cic. fragm. ap. Gell. 6, 2 : lenonem intri- catum dabo, will entangle, embarrass him, Plaut. Pers. 4, 1, 9,— B. Of things: ita in- tricavit banc rem temeritas, Afran, ap. Non. 1, 26: peculium, Ulp. Dig. 15, 1, 21. intrig'Oi > n is, /., for intertrigo, A fret- ting or galling of the skin, in riding, walking, etc. (ante-class.), Var. L. L. 4, 36. intrimentum, i, n. [intero] That which is rubbed in, a seasoning made of ingredients rubbed in (post-class.) : App. M. 10, p. 701 Oud. intrinsecus? "dv. [intra-secus] On the inside, inwardly (mostly ante-class. and post-Aug.): earn intrinserus eadem j re perungunt, Var. R. R. 2, 11 : intrinne- ' 832 INTR cus et exterius vasa picare, Col. 12, 43. — II. Toward the inside, inward : Suet. Aug. 95. intrlta? ae, /., v. intritus, a, um, Pa., ad Jin,, from intero. 1. intritus? a, um, Pa., v. intero, ad fin. 2. in-tritUS, a, um, adj. [2. intritus] Not Tabbed or worn away, whole, entire, sound; not worn out, not exhausted (quite class., but not in Cic): I. Lit. : oliva, Col. 12, 49. — H, Trop. : cohortes intritae ab labore (al integrae), Caes. B. G. 3, 26. 1. intrd, tdv. [ contr. from intero, supply loco] Inwardly, internally ; within (quite class, only in the latter signif.) : A. On the inside, inwardly, internally: om- nia sana faciet, intro quae dolitabunt, Cato R. R. 157. — B. To the .inside, within, in : sequere intro me, amabo, into the house, Plaut. True. 3, 2. 19 : intro ad nos venit, Ter. Eun. 5, 7, 2 : intro ire, Plaut. Ps. 2, 2, 59 : cur ad nos filiam tuam non intro vocari jubes? Cic. Verr. 2, 1, 26. 2. intro. an, arum, 1. v. a. [1. intro] To go or walk into, to enter ; to penetrate into ; to appvar before a magistrate ; to at- tack, to transfix, pierce (quite class.) : I, Lit., To go into, to enter; constr. with the ace, with in c. ace. ; poet, with the dot. : («) c.acc: tuingredi illnm domum ausus es? tu illud snnctissimum limen intrare? Cic. Phil. 2, 27 : pomoerimn, id. N. D. 2, 4 : regnum, id. Rab. Post. 8 : jail- uam, Petr. 139 : fumum et flammara, Hirt. B. G. 8. 16 : maria, Virg. A. 5, 59 : Ninnis intrans aequora, emptying into the sea, Val. Fl. 2. 11.— (0) With in c. ace. : intravit in hortos, Ov. M. 14, 656 : in portus, id. ib. 7, 492 : in Capitolium, Cic. Dom. 3.— (y) c. dat. : montibus undae, Val. Fl. 1, 590 : ponto, Sil. 11, 473. — To penetrate into : quo qui intraverant, Caes. B. G. 7, 73 : intra- vcre eo arma Romana, Plin. 6, 29. 35 : in- tra praesidia, Caes. B. G. 7, 8. — Pass. : si mare intrctur, Tac. A. 2, 5. — Impers. : quo non modo intrari, sed ne perspici quidem possit, Caes. B. G. 2, 17. — To appear before court (only in Pliny) : alio senatu Vicetini sine advocato intraverunt, Plin. Ep. 5, 4 ; id. ib. 6, 31. — To attack (only poet.) : Stat. Th. 6, 774. — To pierce, transfix (poet.) : aprum, Mart. 7, 27. II. Trop., To penetrate or pierce into (quite class.) : nulla acies humani ingenii tanta est, quae penetrare in coelum, ter- ram intrare possit, Cic. Acad. 4, 39 : in rerum naturam, id. Fin. 5, 16 ; id. Flacc. 10: in sensum et in mentem judicis, id. de Or. 2, 25 : penitus in alicujus familiar- itatem, to become one's intimate friend, id. Q. Fr. 1, 1, 5 : vatem Deus, inspires him, Sil. 3, 697 : animum militaris gloriae cu- pido, Tac. Agr. 5 : medullas intravit calor, Virg. A. 8, 390.— Hence intratus, a, um, Pa., Entered, pene- trated, pierced ; inspired: I, Lit. : domus, Ov. Pont. 2, 8. 56 : silvae, Liv. 21, 25 :— armi, pierced through, transfixed, Sid. carm. 2, 147. — II. Trop., Penetrated, inspired: Phoebo jam intrata sacerdos, Sil. 12, 323. intro-ccdo- cssi > essum, 3. v. n. [1. intro-cedo] To go or come in, to enter (an Appuleian word) : post opimas dapes qui- dam introcessit, App. M. 5, p. 325 Oud. ! introcludo. 3. v. a. [intro-cludo] for intracludo. To shut up in,: introcludo, iyKaruicXeiui, Gloss. Philox. intrd-curro; 3- "■ «■ [intro-curro] To run in (extremely rare) : per fretum, Nov. ap. Non. 3, 92. intro-duCO* xi > ctum, 3. v. a. [1. in- tro duco] To lead or bring in, to conduct within ; to bring into practice, introduce; to bring forward, maintain (quite class.): I, Lit. : gregem venalium, Plaut. Aul. 3, 3, 4 : noctu milites, Sail. J. 12 : copias in lines hostium, Caes. B. G. 2, 5 : naves eo, id. B. C. 3, 26 : ad regem, Curt. 6, 7. II. T r o p. : philosophiam in domos, Cic. Tusc. 5, 4 : aliquem in possessionem, Paul. Dig. 25, 5, 2 : ambitionem in sena- lum, to introduce, Cie. Phil. 11, 8; Paul. Dig. 9, 4, 26 : senatuseonsulta, Ulp. ib. 29, 5, 1. — To bring forward, maintain: non modo natum mundum introduxit, sed eti- ara paene manu factum, Cic. N. D. 1, 8 : introduccbat. eummum bonum esse, frui, id. Acad. 4. 42. INTR introduction onis, /. [introduco] A leading in, introduction (quite class.) : mulierum, Cic. Att. 1, 16. introductory oris, m. [id.] An intro- ducer (post-class.) : Ruf. invectiv. in Hier. 2, 7. intro ductdriUS, a, um, adj. [intro- ductor] Introductory (post-class.) : libri, Cassiod. Instit. div. litt. 24. introductus, a, um, Part., from in- troduco. intrd-eo (introiet, for introibit, Dial. Hier. in Lucifer. 5), ivi, ii, itum, 4. v. n. [1. intro-eo] To go in or into, to enter; constr. with in c. ace. with ad, with the ace, with in c. abl., with the inf. (quite class, only with in c. ace or the simple ace) : I. Lit. : (u) With in e ace : in ur- bem, Cic. Att. 7, 7 : in domum, id. ib. 16, 11 : in Thraciam, Nep. Alcib. 7: in taber- naculum, Sail. J. 74.— (#) With ad : ad aliquem, Ter. llec. 4, 1. 36.— (y) With the ace : domum, Cic. Phil. 2, 28 : curiam, Suet. Caes. 81 : urbem, id. ib. 18 : thea- trum, id. ib. 80. — (i5) With in e abl. (ante- class.) : in naso, Cato R. It. 157. — ( £ ) With the inf. : tuus Alius introiit videre, quid agat, went in to see, Ter. Hec. 3, 2, 10 : — Coelimontana porta, through the gate, Cic. Pis. 23. — Pass, impers. : cum periculo in- troitur rccentl npertione, Var. R. R. 1, 63 : castra sine vulnere introitum, entered, Sail, frasm. ap. Serv. ad Virg. A. 10, 628. ■ II, Trop.: quem fuerat aequius, ut prius introieram, sic prius exire de vita, Cic. Amic. 4. intrd-ferO) tiili, latum, ferre, ». anom. a. [I. intro-fero] To carry or bring in (quite class.) : lectica in urbem intro- ferri solitus est, Cic. Verr. 2, 5, 13 ; Liv. 43, 7. introgreJior, essus sum, 3. v. dcp. [ 1 . intro-iii'adior] To step or go in, to enter (poet.) : introgressi, Virg. A. 1, 524. ! intioitorius, a. ""'. ai, j- [ 2 - introi- tus] Of or belonging to entry : introito- rius, tis ()ius. Gloss. Philox. I. introitus, «i um . Part., from in- troeo. 2.. introitUS, us, m. [introeo] A go- ing in or into, an entering, entrance ; a place of entrance, passage ; an entering upon an office or into a society ; a begin- ning, introduction , prelude (quite class.): A, A going in or into, an entering, en- trance : I, L i t. : nocturnus introitus Smyrnam, Cic. Phil. 11, 2 : in urbem, id. Dom. 28 : sol in Geminos introitum facit, enters into Gemini, Col. 11, 2 : primo sta- tim introitu, at his very first entrance, Tac. II. 1, 31 : aliquem introitu prohibere, Cic. Caec. 13 : introitum alicujus rei pc-llere, to keep a thing from entering, Plin. 20, 9, 39. — B. Trail at', A place of entrance, passage : ad omnes introitus, qua adiri poterat, Cic. Caec. 8 : omnes introitus erant praeclusi, Caes. B. G. 5, 9 : clandes- tinus, Suet. Ner. 48: aures duros et qua- si, corneolos habere introitus, Cic. N. D. 2, 57. II. Trop., An entering, entrance upon an office or into a society : certum aliquid pro introitu dare, Plin. Ep. 10, 113 : sa- cerdotii, Suet. Claud. 9 : militiam illam cum introitu comparari volo, i.e. entrance- money, Scaev. Dig. 32, 1, 102. — B. A be- ginning, introduction, prelude : tabulae Clodianae, Cic. Att. 1, 18 : defensionis, id. Coel. 2 : in introitu hujus operis, Plin. 6, 27, 31. _ introjug-us. a, um, adj. [1. intro- jugus] That is under theyoke (post-class.) : equus, Inscr. ap. Grut. 337. intrdlatUS, a, um, Part., from intro- fero. intromisSUS, a, um. Part., from in- tromitto. intrd-mitto, Isi, issum, 3. ». «. [ 1 . in- tro-mitto] To send in, to let in or into; to introduce (quite class., but not in Cic.) : I, Lit., To send in ; to let in or into : le- pores in lepoiarium, Var. R. R. 3, 12 : lo- giones (in oppidum), Caes. B. G. 7, 11 :— in aedes, Plaut. Aul. 1, 2, 20 : aliqueu comissatum, Ter. Eun. 3, 1, 52. II. Trop., To introduce (post-class.): verba in usum linguae Latinae, Gell. 19, 13: exemplum, id. 1, 13: controversial» (dciiy coOat 6iKr;v), Amm. INTU intro-pono. 3. v. a. [1. intropono] To put in : Not. Tir. p. 38. intro-porto. 1. 1>. a. (1. intro-porto] To bring in : Not. Tir. p. 1). intio-rcpo, 3. v. n. [ I. intro-repo] To creep in (an Appuleian word) : introre- pene mustela, App. M. 2, p. 151 Oud. introrsum »nd introrsus, adv. (coiitr. trom intro vcrsuni) [i. intro-ver- euni] Toward the inside, inward, in; on (he inside, inwardly, internally (quite class., but not in Cic.) : j^. Form introrsum, Inward : hostcm introrsum in media cus- tra accipiunt, Liv. 10, Si,— Inwardly, with- in : foris nitent, introrsum misera sunt, Sen. V. B. 3. — B. Form introrsus, In- ward, in : ut non facile introrsus perspici posset, Caes. B. G. 2, 18: reducere «li- quid, id. ib. 7, 22: pergit, Tac. A. 2, 25— inwardly, within : sed videt hunc omnia domus, et vicinia tota Introrsus turpem, Hor. Ep. 1, 16, 45 ; Liv. 25, 21. intro-rumpo, upi, upturn, 3. v. n. [1. introrumpo] To break or burst into, to break in, enter by force (quite class., but not in Cic.) : in aedes, Plaut. Mil. 2, 5. 50 : quod ea non posse introrumpere videban- tur (al. eas), Caes. B. G. 5, 49. * intrdspectio, onis, /. [introspicio] A loaning into. Mart. Cap. B. A. introspecto. 1- t>. a. freq. [id.] To look into (ante-class.) : quid introspectant? l'laut. Most. 4, 2, 27. introspector. Oris, m. [id.] One who looks into, an inspector, August. B. A. introspiClO) ex '> ectum, 3. v. a. [1. intro-spucio] To look into, look at ; to in- spect, observe, behold (quite class.) : f. Lit., To look into any thing; constr. with the ace. : domum, Cic. Har. resp. 15. — B. To look al (post-Aug.) : aliorum felicita- tem aegris oculis, Tac. H. 2, 20. II, Trop., To inspect, examine, observe attentively ; constr. with in c. ace. or the 6imple ace. : (a) With in c. ace. : introspi- cite penitus in omnes reipubl. partes, Cic. Font 15 : in mentem, id. Fin. 2. — ((j) With the simple ace. : penitus introspicite Cati- linae, Cethegi, ceterorumque mentes, id. Sull. 27 : 1'ortunam suam, Tac. A. 11, 38 : verba, Cell. 17, 2. intl'b-trudo. 3. v. a. [1. intro-trudo] To thrust in (ante-class.) : turundam in- trotrudito (al. intro trudito), Cato R. R. 157. intrb-venio. 4. v. n. [1. intro-ve- nio] To come in, trap. : Jul. Obseq. de Prodig. 127. introversus (also written separate- ly intro versus), ado. [1. introversus], for introrsus, Toward the inside, inward (ante- class.) : introversus, et ad te Spectant, Lu- cil. ap. Non. 4, 188 : spectantia genua, Var. R. R. 2,7. ^ intrbvocatus. us, m. [introvoco] A calling in (post class.) : primo introvoca- tu, Amm. 29, 1. introvoco. 1- "• a. [1. introvoco] To call in (quite class.) : aliquem, Cic. Verr. 2, 1, 26: tribus ad suffragium, Liv. 10,24. in-trudO) usi, 3. v. a. [I. intrude] To thrust in (quite class.) : se, to obtrude one's self: intrtidebat se, Cic. Caec. 5. intubaceilSj a, "">> adj. [intubus] Of or belonging to endive, endive- (a PHniun word) : folia, Plin. 27, 12, 82. intubUS (intyhus), i, m. or /., or in- tubum (intybum), i, n. (intiba, Edict. Dioclet. p. 16) [ei/TvGov] Endive, succory (Cichorium, L.), Virg. G. 1, 120: intubi quoque non extra remedia sunt, Plin. 20, 8, 29 : intuba, Virg. G. 4, 120 :— edere acres intybos, Pomp. ap. Non. 3, 111 : — torpenti grata palnto intyba, Col. 10, 110. in-tueor, itus sum, 2. (in tmesi.: inque tueri, Lucr. 4, 713) v.dcp. [1. in-tueor] To look at, upon, or toward; to regard, ob- serve, consider, pay attention to ; to look to- ward, be sitvate toward a place (quite class.): I. Lit., To look at, upon, or to- ward ; constr. with the simple ace. or in caec: («) With the simple ace: solem, Cic. Somn. Scip. 5 : aliquid oculis, id. Fam. 5, 17 : ornamenta reipubl. id. Prov. Cons. 9: — cum intueor et contemplor unumquemque vestrum, id. Plane. 1 : — hue atque illuc, id. de Or. 1, 40— (ji) With in c. ace. : in speciem rerum intuens, id. Univ. 10 : — in te intuens, id. Brut. 97. II. T r o p., To regard, observe, content- Goo INUD plate, consider: mentis acies seipsam in- tuens, Cic. Tusc. 1, 30 : quo intuens, keep- ing which in view, id. de Or. 1, 32 : orato- res, id. de Or. 1, 34 : — potius, quid se fa- cere par esset, intuebatur, quam quid alii laudaturi forent, he regarded more, had more respect to, Nep. Att. 9 : Vetera, Cic. Phil. 11, 15: tempestntem impendentem, id. Sest. 9 : id ille intuens, Nep. Ale. 4, 1. — To look toward, be situate toward: cu- biculum montes intuetur, Plin. Ep. 5, 6. — Pass.: Amm. 23, 5. intuitus. us, m. [intueor] A looking upon, beholding, sight, view ; respect, con- sideration, only in abl. sing, (mostly post- class.) : I. Lit., View: abies hilarior intu- itu (al. in totum), Plin. 16, 10, 19. — H, Trop. : pietatis intuitu, Modest. Dig. 34, 1,14. ill-tumcsco. mui, 3. ». n. [1. in-tu- mesco] To swell up ; to rise; to be puffed up, to grow, increase; to become angry (poet, and post-Aug.) : I. L i t., To swell up : Ductus flatu intumescens, Plin. 2, 81, 83 ; Ov. F. 6, 700.— Of dropsical persons : intumuit venter, id. ib. 1, 215 : si partes corporis in vesicas intumuerint, Plin. 20, 6, 23. — Trans f., To rise, be elevated, said of the surface of the ground : loco tamen ipso paululum intumescente, Col. 1, 4. H, Trop., To swell up, said of the voice : vox intumescit, Tac. G. 3. — To be puffed up, elated : jure quodam potestatis intumescere, Quint. 1, 1, 8 : supra huma- num modum, Sen. Consol. ad Polyb. 36. — To grow, increase: intumescente motu, Tac. A. 1, 38. — To become angry : intu- muit vati, Ov. Pont. 4, 14. 34. in-tumulatus. «. «m, adj. [2. in-tu- mulatus] Unburied (poet.) : Ov.Her. 2, 136. in-tundo. 3- ■»• a. [1. in-tundo] To bruise, pound (post-classical): Scrib. Comp. 71. intuor. 3. v. dep., an old form for in- tueor, To look at or upon (ante-class, and poet.) : tamen oculis longa intercapedine appetunt cupide intui, Turpil. ap. Non. 7, 20 : qui intuitur nos, Ter. Heaut. 2, 4, 23. — II. To see, behold : cornicem, Plaut. Most. 3, 2. 150 : monstrum, Sen. Hippol. 898. in-turbatus. a, um, adj. [2 in-tur- batus] Undisturbed, calm (post-Aug.) : se- dit inturbatus, interritus, Plin. Pan. 64. in-turblduS) a, um > adj. [2. in-turbi- dus] Undisturbed, quiet ; not turbulent (a Tacitean word) : inturbidus externis re- bus annus, Tac. A. 3, 52 : juventa, id. ib. 14, 22 : vir sanctus, inturbidus, id. Hist. 3,39. in-turgreSCOi 3. v. n. [1. in-turgesco] To swell up (post-class.) : Veg. Vet. 1, 56. intUSi a - [I. In and tus, hither; cf. ivrbs) On t/ie inside, within ; to the inside, within, in ; from within (quite class.): I. Lit., On the inside, within : Plaut. Capit. 1, 2, 89 : intus insidiae sunt : intus inclu- sum periculum est : intus est hostis, Cic. Cat. 2, 5 : estne frater intus ? Ter. Ad. 4, 2. 30 : intus domique, Cic. Sen. 4 : ea, quae stint intus in corpore, id. Fin. 3, 5 : extra et intus hostera habere, Caes. B. C. 3, 69 : opp. foras, Var. 2 : c abl. membris, intus, Lucr. de R. R. 2: templo tali intus, Virg. A. 7, 192. — With a follg.^wt. : aedium, i. e. in the house, App. M. 8, p. 587 Oud. — With a follg. ace. ■■ domum, Plaut. Mil. 2, 6, 55. II, Transf. : A. To the inside, within, in : intus novam nuptam deduxi via rec- ta, into the house, Plaut. Cas. 5, 2, 7 : quo simul atque intus est itum, Caes. B. C. 3, 26 : agere equos, to drive inward, totcard the goal, trop., Ov. F. 6, 585— B. From within (only in Plaut.) : tu intus pateram proferto foras, Plaut. Am. 2, 2, 134 : evo- cato aliquem intus ad te, id. Most. 3, 1, 144. intusiuni; v - indusium. in-tutUSi a, um, adj. [2. in-tutus] Un- guarded, defenceless ; unsafe (not in Cic. or Caes.) : castra, Liv. 5, 45. — Plur. neutr. 8Ubst. : intuta moenium firmare, i. e. inse- cure places, Tac. H. 3, 76: — amicitia, id. Ann. 2, 42; Plin. 34, 14, 39 : latebrae, Tac. A. 1, 38. — Comp.: intutior, Nazar. Pan. Constant. 26. intybus, intybum. v. intubus. * in-uberi eris. adj. [2. in-uber] Not full, ill-fed, ill-conditioned, poor : ostreae, Cell. 20, 8. * in-udO; are, v. a. [1. in-udo] To wet, INUB. moisten : inanus labris, Paul. Nol. Carin. 18, 418. inula; ae, /. [IXiviov] Elecampane, a plant, (* Inula helenium, L.), "Plin. 19, 5, 29 j" Hor. S. 2, 8, 51. * ln-ulcero, I- "■ a. [1. in-ulccro] To ulcerate, Veg. Vet. 2, 59. lnultc, adv., v. inultus, a, um, ad fin. ln-llltus, a, um, adj. [2. iii-ultus] Un- revenged ; unpunished (quite class.) : £. Of persons : ne inultus esset, Cic. Sest. 23 : imperatores, Liv. 25, 37 ; Cic. Clu. 62. — B. Of things : injuriae impunitae atque inultae, Cic. de Div. in Caecil. 16 : scelus inultum habuit, lift unpunished, Val. Max. 9, 7, 2 : preces, Hor. Od. 1, 28, 33.—* Adv.. inulte, Curt. 4, 4 (al. imilti). inumbratio. onis, /. [inumbro] An overshadowing, darkness : Capcll. 1, 20. ln-umbro. avi, atum, 1. v. a. [1. in- umbro] To cast a shadow upon, to shade (poet, and post-Aug.) : I, Lit. : toros ob- tentu frondis, Virg. A. 11, 66 : forum ve- lis, Plin. 19, 1, 6.— B. Transf.: 1. To cause shade or darkness : inumbranto ves- pera, Tac. H. 3, 19. — 2. To cover: ora eo- ronis, Lucr. 3, 927 : pubem pallio, App. M. 10, p. 738 Oud.— 3. To mark the shad- otos upon, to mark out, layout (ante-class.): solarium, Var. L. L. 6, 4. II, Trop., To obscure: imperatoris adventu legatorum dignitas inumbratur. Plin. Pan. 19. inunco. avi, atum, 1. v. a. [1. in-2. un- cus] To hook, catch with hooks ; to seize, grasp (ante- and post-class.): I. Lit.: aquila unguibus agnum, App. F*lor. 2 ; Col. 7, 3, 10— n. Transf.: nummos, Lucil. in Non. 2, 42. inunctio. onis,/ [inungo] An anoint- ing, besmearing with unguents ; a spread- ing on, applying (post-Aug.) : tridui, Plin. 28, 8, 29 : medicamentorum, Cels. 7, 7, 14. inunctUS. a, um, Part., from inungo. mundatlO. onis, /. [inundo] An over- flowing, inundating, inundation (post- Aug.) : tluminum, Col. 3, 11 : coercere. Suet. Aug. 30 : terrarum, Plin. 5, 13, 14. in-UndO) avi, atum, 1. v. a. and n. [1. in-undo] I, Act., To overflow, inundaii (quite class.): 1, Lit: terram inundct aqua, Cic. N. D. 1, 37 : imbres campis in- undantes, Liv. 8, 24 ; id. 24, 9 ; 28, 28 ; 21, 38. — 2. Transf.: inundant Troes, Virg. A. 12, 280 : Cimbros inundasse Italian!, Just. 38, 4. — B. Trop.: lacrimae pectus, Petr. 113; id. 118; id. 101—11. Neutr.: Veil. 1, 7, 5. — B. inundant sanguine fos- sae, Virg. A. 10, 24. lnunglto. 1- "■ a. freq. [inungo] To be- smear (ante class.) : capillum cinere, Cato ap. Charis. 1, 78. in-ung'O (inunguo), nxi, nctum, 3. v. a. [1. inungo] To anoint (poet, and post- Aug.) : oculos, Var. L. L. 4, 8 : non tamen idcirco contemnas lippus inungi. Hor. Ep. 1, 1, 28 : inungendum primo lenibus, Cels. 7, 7, 3. — H, To besmear : lentem siccatam oleo, Plin. 18,30,73. * in-uniOi *>■ a - 4. [1. inunio] To unite, Ten. adv. Val. 29. inurbane> adv., v. inurbanus, a, um, ad fin. in-urbanuS; a. «m. adj. [2. in-urba- nus] Rustic, boorish, rude, unpolished, un- mannerly (quite class.) : habitus orationis non inurbanus, Cic. Brut. 63 : non essem tam inurbanus ac paene inhumanus, id. de Or. 2, 90 : gestus, Quint. 6, 3, 26.— Hence, adv., Rudely, inelegantly, without wit or humor : non inurbane, Cic. N. D. 3, 19. in-UrgeOi si, 2, v. a. fl. in-urgeo] To push, thrust ; to obtrude (poet, and post- class.) : petit atque inurget vitulus corni bus, Lucr. 5, 1034 :— linguae sauciantis susurros improbos, to be always whisper- ing something to a person, so that others may not hear, App. M. 8, p. 536 Oud. in-urinO; 1- *■ «■ [1- in-urino] To plunge or dive under the water (post- Aug.) : piscinis, Col 8, 14. in-Ul'O; ussi, ustum, 3. v. a. (]. in-uro] To burn in ; to brand, to imprint indelibly (quite class, only in the trop. signif.) : I Lit: foramen, i. e. to make an uneven hole, such as is made by burning, Col. 4, 29— Of encaustic painting : Plin. 35, 4, 10. — To burn in a mark : notas et nomina gen- tis, Virg. G. 3, 158. 833 IN.VA II, Trop., To brand, to imprint or at- I La h indelibly : ne qua generi ac uomini silo nota nefariae turpitudinis inuratur, I Cic. Sail. 31 : quas ille leges t'uit imposi- I turns nobis atque inusturus ? id. Mil. 12 : aliquid cplamistris, id. Brut. 75 : conso- riau severitatis nota inuri, id. Cluent. 46 : acerbissimum alicui dolorem, id. PhiJ. 1), 15 : alicui famam superbiae et crudelita- tis, id. Mur. 4 : plurima mala reipublkae, id. Phil. 2, 46 : alicui ignominiam, id. Prov. Cone. 7. — Hence in list us, a, um, Pa., Burned; nom. ne.utr. 6ubst. inusta, orum, Burned pans, burns : Plin. 22. 14, 16. inusitate iin « musitato, odw., v. inusitatus, a, mil, ad Jin. in-USltatUS, a. um, adj. [2. in-usita- tu.-J Unusual, unmmmon, extraordinary (quite class.) : pro Dii immortales ! spe- ciem humanain inusitatam, Att. in Non. 3, 23 1 : nova et inusitata belli ratio, Caes. B. C. 3, 47 : magnitndo, Cic. Off. 3, 9 : lepor, id. de Or. 2, 23. — Comp.: species navium inusitatior, Caes. B. G. 4, 25. — Hence, A. Adv., inusitate, In an unwonted manner, unusually, strangely : absurde et inusitate scriptae epistolae, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3: loqui, id. Brut. 75. — Comp.: poeta inu>itatius contraxerat, id. Or. 46. — Sup. : inusitatissime nox pro iioctu dixerunt (al. inusitate), Macr. S. 1, 4. 13. Ado., inusitato, In an unusual manner (post- Aug.) : enituit (al. inusitaco indicio enituit), Plin. Pan. 5. m-usquc (separately, in usque), adv. lor usque in, Unto, to (poet.) : Stat. Th. 1, 439. lllUSCUSi a > um . Pa., }'■ inuro, ad fin. In-USUS* us , m. [2. in-ususj Want of vse, disuse, (ante-class.) : ego sum inusu factus nimio nequior (al. in usu), Plaut. Most. 1. 2, 65. m-Utllis. e, adj. [2. inutilis] Useless, unserviceable, unprofitable ; constr. with ad or the dat. (quite class.) : A. Of Pa- eons : homo iners atque inutilis, Cic. Off. 3, (i. — (<) With ad: per aetatem ad pug- nam inutiles, Caes. B. G. 2, 16,— ((3) With the flat. : aetate inutiles bello, id. ib. 7, 78. — B. Of inanim. and abstr. things: rami, Hor. Epod. 2, 11: naves ad navigandum inutiles, Caes. B. G. 4, 29 : tempestas non inutilis ad capiendum consilium, id. ib. 7, 27 — S'ip. : inutilissirous quisque, Col. 3, 10. II. Transf., Hurtful, injurious: A. Of persons : seditiosus et inutilis civis, Cic. Off. 2, 14. — B. Of inanim. and abstr. things: fungus, Cels. 5, 27, n. 17: inutile est, Cic. Off. 3. 13 : sibi inutilior, Ov. M. 13, 37; Plin. 17, 27, 45: aquae inutiles pestilente8que. Sen. N. Q. 6, 27 : oratio, Liv. 42, 14.— Hence, Adv.. inutiHter: A. Uselessly, lin- prnfitably : non inutiliter, Quint. 2, 4, 18. — B. Utrifulltj, injuriously : late diffusa aqua bibitur inutilius, Var. R. 11. 3, 5 : ad- ministrare, Auct. B. Alex. 65. inutilltaSi atis, /. [inutilis] Useless- ness, unprofitableness ; Iiurtfulness, injn- rionsness (quite class.) : Lucr. 5, 1272 ; — Cic. Inv. 2, 52 : facti, id. ib. 26. inutiliter; adv., v. inutilis, ad fin. InuUS, i. ni. [ineo] The god Pan, who gave fru.it/uluess to the herds, Liv. 1, 5 ; Macr. S. 1, 22. — H. Castrum Inui, A sea- const town in Lalium, near Anlium, Virg. A. 6, 775. * ill-UXdrus, a, um, adj. [2. in-uxor] Unmarried : virginitas, 'Pert. Exhort, ad cast. 9. in-valOi si, sum, 3. v. n. [I. in-vado] To no, tome, or get into : I. Kit : ut pro- fugieiis hostem, inimici invadam manus, Att. in Non. 4, 238 : ignis quocumque in- vasit, cun' ta disturbat ac dissipat, Cic. N. D.2, 15 — B. 'Pransf.: 1. In gen., To go, ma're, accomplish a distance: biduo tria millia stadiorum inva-dt, 'Pac. A. 11, 8. — 2. To eyler upon, set foot upon : tu- que invade viam. Virg. A. 6, 260. — 3. To rush upon, assail, assault, attack, invade ; constr. with in. c. ace. or the simple aer.. : (a) With in c. ace. : in collum (mulieris) invasit, /Hi upon her neck, Cic. Phil. 2. 31 : alicujus pectus amplexibus, to embrace, Petr. 91 : aliqucm basiolis, id. 85: c. c. oscular], id. 74: in Gallium, Cic. Phil. 11, 2 : si in eas urbes vi cum excrcitu invasis- KM INV E see, id. Verr. 2, 1, 20 : cum ferro in ali- quem. id. Caec. 9.— Pass. : in oculos in- vadi nunc est optimum, Plaut Asin. 5, 2, 58. — (fi) With the simple ace. : vicinos portus, Virg. A. 3, 382 : urbem, id. ib. 2, 265 : Europam, Nep. Them. 2 : canes ap- propinquantem invadunt, Col. 7. 12 : cas- tra, Liv. 10, 35. — Pass. : sperans, mox ef- l'usos hostes invadi posse. Sail. J. 92. II. Trop. : A. To fall upon, seize, take possession of, usurp : constr. with in c. ace. or the simple ace. : (a) With in c. ace. : in multas pecunias, Cic. Phil. 2, 16 : in fortunas alicujus, id. Ro6C Am. 5: in praedia alicujus, id. ib. 8 : in nomen Ma- :*ii, id. Phil. 1, I : in arcem illius causae, id. Fam. 1, 9. — (/3) With the simple ace. : dictaturam, Suet. Caes. 9.— B. To seize, lay hold of, attack, befall a person or thing ; with the simple ace, or in c. ace., or the dat. : (a) With the simple arc. : ne reli- quos populares metus invaderet, Sail. J. 39 : tantus repente terror invasit, ut, Caes. B. C. 1, 14.— tfi) With in c. ace. : dolor in oculos invadit, Lucr. 6, 658 : pestis in vi- tam invasit, Cic. Off. 3, 7. — (y) Barely with the dat. : furor invaserat improbis. Cic. ad Div. 16, 12; Gell. 19, 4.— C. To take hold of. undertake, attempt (poet.) : aliquid jamdudum invadere magnum Men» agitat mihi, Virg. A. 9, 186. — D. To address, accost (poet.) : continuo invadit, Virg. A. 4, 265.— Hence invasus, a, um, Pa., Ingrafted: co- mae, i. e. rami. Pall, de Insit. 120. in-valentia> ae, /. [2. in-valentia] Weakness, inability, indisposition, for in- valetudo (post-class.): (c. c. imbecilitas), Gell. 20, 1. in-ValeOi ere, 2. V. 71. [1. in-valeo] To be s'rong : in tmesi : et crescent, in- que valebnnt, Lucr. 2, 300. in-ValcSCO; 'ui, ere, 3. v. n. inch, [in- valeo] To become strong, only trop. : I. To grow stronger, more powerful : tantum opibus invaluit, Cic. Mur. 15. — II. To in- crease, prevail, predominate : libido atque luxuria invaluerat, Suet. Vesp. 11 : appel- latlo grammaticornm invaluit, id. Gramm. 4 : amor, Plin. Ep. 6, 8 : consuetudo quo- tidie magis invalescit, Quint. 2, 1 in. — III. To come into vse : verba intercidunt. in- valescunfque temporibus, id. 10. 2, 13. * invaletud) nanus, a, um, adj. [l. in-valetudinarius] (*Ill, indisposed), subst., A sick person, valetudinarian : qui robus- tior est invaletudinario (al. in valetudina- rio), Sen. praef. Q. N. 1 praef. " invalctudo, in's./- l2.'invaletndo] InfirmUy, illness, indisposition : invalctu- do tua me valde conturbat, Cic. Att. 7, 2. invallde» a dv. Weakly, feebly ; v. invalidus, ail fin. invaliius, a. um, adj. [2. in-validus] Not strong, infirm, impotent, weak, feeble (not in Cic. or Caes.): I. Lit.: senecta invalidus, Liv. 6. 8 : milites, id. 23, 16 : pueri. Val. Fl. 5, 24 : (c. c. inermis). Tac. A. 1,46. — Comp.: invalidiores Parthi. .lust. 41, 6. — Sup. : invalidissimum urso caput, Plin. 8, 36, 54. II. 'Pransf., Weak, inefficient : invalids moenia adversus irrumpentes, Tac. A. 12, 16 : venenum, Claud. Cons. Mall. Theod. 170: causa, Luc. 7, 67: argumentum, Ulp. Dig. 48, 18, 1.— Adv., invalide, Arn. 7, 250. invanus* a . nm - "-dj. [l. in-vanus] Empty, idle ; in the neutr.: adv., In vain : laborare, 'Pert. adv. Herm. 37. inVaSlO* onis, /. [invado] An attack, invasion (post-class.) : fiymm, Ep. 10, 41. ilivasor, oris, m. [id.] An invader (post-class.) : Aur. Vict. Epit. 35. 1. invasus, »• um, Pa., v. invado, ad fin. 2. invasus, us, m. [invado] only in the abl. sins., An attack (post-classical) : Coel. Aur. Tard. 1, 4, 82. invecticius or -tius, «< um, adj. [invtdio] Imported from abroad, not in- digenous, not native (post Aug.) : I. L i t. : coin mbae, Plin. 10, 29, 44.— II. 'Prop.: gaudium, i. e. not hearty, not sincere, Sen. Ep. 23. . invectlO, onis,/. [id.] I. A bringing in, importing of goods, etc. (opp. expor- tation Cic. Off. 2, 3. — II. An attacking or assailing with words, an inveighing against, invective : Cic. Inv. 2, 54. INV.E iuvcctlvahtcr, adv. (invectir>| With invectives, inveetivcly : carpcre vitia, Sid. Ep. 1, 11. inVCCtiVUS, ", um, adj. [id.] Scold- ing. abusive.fnU of invectives (post-class.) : oratio acer, et invectiva, Amm. 21, 10 : volunien, id. 22. 14. invector, oris, m. [inveho] One who brings in, an importer (post-class.) : lanati pecoris. Symmaih. 10, 27. invectrix, icis. /. [id ) She that brings in or introduces (post-class.) : Ambros. Ep. 63, 3. 1. invectus, a, um, Pa., v. inveho, ad Jin. 2. invectus, us, m. [inveho] A bring- ins in (post-Aug.), only in the abl. sing. ; with a gen. obj. : terrae invectu. Plin. 4, 1, 2; with a gen. sulij.: terrae natcun- tur numinuoi invectu, id. 2. 85, 87. in-veho, exi, ectum, 'A.v.a. [in-veho] To curry, bear, or bring to or into a place, in one's hands, on a horse, by water, etc. : J, Lit : tantum in aerarium pecuniae in- vexit, ut. Cic. Off. 2, 22: frumentii, into the barns, Plin. 18, 30, 33 : peregrinas mer- ces, id. 29, 1. 8:— vitia, quae tecum inve- his, Sen. Oedip. 79: divitiae avaritiam in- vexere, Liv. praef. : ut quemcumqne ca- sum lortuna invexerit, brings with it, Cic. Tusc. 4, 17. — In the pass., To-ride, drive, sail, fly to or into a place : dictator trium- phans urbem invehitur. Liv. 2, 31 : invec- ta corpori patris nefando vehii nlo tilia, id. 1, 59 : invehitur celeri barbarus hoslis equo, Ov. Tr. 3, 10, 54 : curru, Virg. A. 6, 785. — Part.praes., invehens, Riding upon: Triton pingitur, natantibus invehens bel- luis, Cic. N. D. 1, 28. — B. '" par tic, in the pass., To enter, penetrate: quum utrin- que invehi hostem numiaretur. Liv. 5, 8. — So, too, invehere se, to force out's way in, penetrate : cum eo ipso acrius vie tores se undique invehercnt, Curt. 8, 14, 18. II. 'Prop., To attack with words, in- veigk against: in aliquem, Cic. Phil. 2, 29: in homines caros, id. de Or. 2, 75, 304. — With a Gr. ace. : cum nonnulla in- veheretur in Timoleonta, Ntp. Timol. 5 : multa in 'Phebanos, id. Ep. 6 — Hence invectus, a, um, Pa., Brought in: in- vecta et illata, or without et: invecta il- lata, things brought into a house by the ten- ant, ;'. e. his movables, household-stuff, fur* nilure: placet, in urbanis habitationibus locandis, invecta illata. piimori esse loca- tor! Paul. Dig. 2, 14, 4: invecta et illata pignori erurit obligata, Mart. ib. 20, 2, 2. in-velatUS, », ""•• °dj- [2. in-vcla- tus] Unveiled, uncovered (post-class.) : Ca- pell. 1, 3. 1" invenaliS) oVparoj (Not for sale), Gloss Philox. * in-vendibiUs, e, adj. [2. in-vendi- bili.-l Unsalable (.anteclass.) : merx, Plaut. Poeri. 1, 2, 128. in-venditus, «, >' m - a ''j- [2- in-vendi- tus] Unsold: praedia. Scaev. Dig. 18, 5, 10. in-vemo, eni, entum, 4. (fut., inve- nibit for inveniet, Pompon, ap. Non. 7. 96) v. a. [1. in-venio] Lit, To come upon or light upon a thing; to find, meet with : I, Lit. : neque domi, neque in urbe invenio quemquam, qui ilium viderit, Plant. Am. 4, 1, 2 ; id. Aul. 4, 2, 13 ; cf. id. Stieh. 1, 2, 53: naves reliquas paratas ad navigan- dum invenit, Caes. B. G. 5, 5 : tolcrabiles oratoree, Cic. de Or. 1, 2: scis. Pamphi- lam meam inventnm civeni ? is found to be a citizen's daughter, Ter. Eun. 5, 9, 6. II. 'Prop.: A. To Jin d out, to inrent : Ter. Heaut. 3. 3, 35: at Venus inveniet puero suceumbere furtim, i. c. will find out a place, 'lib. 1, 9, 35. — Of an orator's faculty of invention : tanta in eo invenien- di copia et eloquendi facultas, Quint. 10, 1,69: multa divinitus a majoribus nostris inventa atque instituta Bunt, Cic. Dom. 1. — B. To find out, discover : inveniebat ex captivis, Snbin tinmen ah suis castris non amplius millia passuum decern abesse, Caes. B. G. 2, 16: conjurationem, Cic. Cat 3, 7. — C. To find out, devise, contrive how to do a thing: ille quomodo crimen com- menticiuin contirmaret. non inveniebat, id. Rose. Am. 15. — D. To procure, effect: perniciem aliis, ac postremo sibi iuvene- re. Tac. A. 1, 74. — B. To acquire, get, earn : qui primus hoc cognomen invenit, I N V E Cic. Fin. L, 7. — p. With »c, To retrieve OTttfx fortune: .Sen. Run. 5, 12. invcntarium, ii, "■ [lavrnioj A list, inn ntory ^po^w lass.) : repertorium, quod vuIlto inventnrium nppellatur, Ulp. Dig. 06, 7, 6. invcutio, onis,/ [id.] An inventing, invention (quite class.) : llln vis quae in- vestig.it occulta, qune inventio atque ex- cogimtio duitur, Cic. Tusc. 1, 25; Plin. Pun. 72. — n. Rhetor., The faculty of in- vention : inventio est excogitatio rerum vrrarum nut verisimilium, quae causnm prohiihilem reddant. Auct. Her. 1,2: re- rum. Quint. 12, 10, :S6. inventlUllCUla, ne, /. dim. [inven- tio) A trifling invention (post-Aug.) : min- imis in ven tin nculis gaudere, Quint. 8, 5, 22. inventor, oris, '"• [invenio] A finder out, contriver, author, inventor (quite class.) : o mearum voluptatum omnium Inventor, inceptor, perfector, Ter. Eun. 5, 9. 5 : Aristaeus, qui olivne dicitur in- ventor, Cic. N. D. 3, 18: veritatis, id. Fin. 1, 10: disputationum, id. de Or. 1, 11 : om- nium nrtium, Cues. B. G. 6, 16 : scelerum, Virg. A. 2, 164. inventriK, icis, /. [inventor] She that find's out or invents, an inveiurcss (quite class.): omnium doctrinurum ' inventri- ces Athenae, Cic. dc Or. 1, 4 : belli, id. N. D. :i, 21. inventum- >> "• [invenio] A device, contrivance, invention (quite class.) : ut te omnes Dii cum istoc invento ntque in- cepto pcrduint, Ter. Henut. 4, 6, 7; Cic. Mur. 29 : inventum medicina meum est, Ov. M. 1, 521. 1. inventllS) <>> um > Part., from in- venio. 2. inventus, " s > m < only in abl. sing, [invenioj An invention; for inven- tio (a Plinian word) : Plin. 21, 35. 5. invenuste, adv., v. invenustus, a, am, ad fin. in-venustus. a, urn, adj. [2. in-ve- nustus] J, Not elegant or graceful, un- graceful : non invenustus orator, Cic. . Brut. 67 : arbustum, Col. 5, 6.— U. (with- out Venus, i. e.) Unfortunate in lore: Ter. [ Andr. 1. 5. 10. — Adv., Not elegantly, un- gracefully (post Aug.) : non invenuste dici videtur, Quint. 1, 6, 27. inverecunde. adv., v. inverecundus, n, mn, ad fin. inverecundla,ae,/. [inverecundus] ' Shamelessncss, immodesty (post-class.) : i Arn. 4, 150. in-verecunduSj »■ llm (inverecun- ! dus, Venant. de Vit. S. Mart. 1, 393). adj. ' [2. in-verecundus] Without shame, shame- less, immodest : ^. Of persons : iinpu- dens, impurus, inverecundissimus, Plant. Rud. 3, 2, 43.— B. Of things : irons, Quint. 2, 4, 16 : animi ingenium, Cic. Inv. 1, 45. — In the neutr, sins., inverecunuum est, it isshamifnl: Paul. Dig. 32. 1, 23.— tirnce inverecunde, adv., Without shame, shamelessly (post-Aug.) : aliqua netas fue- rit, quae translationis jure ut retur inve- recunde, Sen. Ep. 114. — Conip., Ilier. Ep. 128, 2. in-verg"0> »• «■ [L in-vergo) To in- cline or turn to. to pour upon (poet.) : li- quoros in me, Plaur. Cure. 1, 2. 12 : fron- ti vina, Virg. A. 6, 244. inversion onis./. finverto] An inver- sion ; verborum: J, Iron it, Cic. de Or 2, 65— n. An allegory, Quint 8. 6, 44.— HI. A tvanspnsi ion (as quoque ego for ego quoque), id. 1, 5, 40. *in-versor> L »■ ae, /. [inverto] A turn, curve : Vitr. 5, 3. inversus; "■ um. Pa., v. inverto. ail fin. in-vertOj rti. rsum, 3. v. a. [l.in-ver- to) Tu turn upside, down, turn about, to upset, invert (quite class.) : I, Lit.: pin- gue solum fortes invertant tauri. to turn up, plough up, Virg. G. 1, 64 : Boreas in- verrit ornos. to upturn, overthrow, Luc. 6, 390 : vinarin, to upset, emptu, Hor. S. 2, 8, 30 . mare, id. Epod. 10, 5 ; Plin. 9, 30, 48. K. T r o p., To invert, transpose ; to change, alter ; to pervert ; to change, ex- change : ut cum semel dictum sit directe, IN VE invertatur ordo, et idem quasi sursum versus retroque dicatur, Cic. Part 7: — quae in vulgus edita ejus verbis, invert* re superscdeo, to alttr, give in neither form, Tac. A. 15, 63 : virtutes, Hor. 8. 1, 3, 55: — Vertmnnus Deus invertendarum rerum est, i. e. of barter, trade, Ascon. in Verr. 2, 1, 69.— Hence inversus, a, um, Pa., Turned upside down, inverted ; perverted, corrupted : £. Lit.: vomer inversus, Hor. Epod. 2, 63 : alveus navis, Sail. J. 21 : manus (opp. to supina), Plin. 12, 25, 54 : charta. Mart. 4, 87. — B. 'Prop., Inverted, perverted: an- nus, inverted, brougiu back to its begin- ning, i. e. completed, ended, Hor. S. 1, 1, 36: — pro curia, invcrsique mores! per- verted, corrupt, id. Od. 3, 5, 7 : eonsuetudo, Quint. 3, 9 Jin. : — verba, perverted from their proper meanings, ambiguous, Ter. Heaut. 2, 3, 131 ; so too, verba, dark, ob- scure, Lucr. 1, 642. — Neutr. sing., adv., Upside down, bottom upward : surculis in- vcrsum superpositis, Sol. 8. in - vesperascit, 3. v. imps. [l. in- vesperascit] It becomes evening, evening is approaching: jam invesperascebat, Liv. 39, 50. investigrabflis, c > " d j- [investigo] That may be searched into, iuvestigable (eccl. Lat) : 'Pert, in Herm. 43. investigation onis,/ [id.] A search- ing or inquiring into, investigation (quite class.) : investigatio rerum occultissima- rum, Cic. Fin. 5. 4 : veri. id. Off. 1, 4. investigator; . or ' s . m - [>•' ] ffe that searches or inquires into, an investigator (quite class.) : rerum, Cic. Univ. 1 : cou- jurntionis, id. Su!l. 30. investigatriX; icis,/. [investigator] She. that investigates (post-class.): com- prehensio, Cnpell. 5. 141. in-vestlgO; avi. atum, 1. (investisrnn- dum for invr.-tigandorum, Pac. ap. Non. 9, 1) v. a. [1. in-vestigo] To track or trace out, as a dog; to search into, investigate ; to find out, discover (quite class.) : I # Lit. : canum tarn iiirredihilis ad investigandum sagacitns narium. Cic. N. D. 2. 63. — H. Trop. : Cibyratici canes investigabant et perscrutabantur omnia, id. Verr. 2, 4, 21 : nihil investigo quicquam de ilia muliere, Plant. Merc. 4, 5, 4 : vidulum. id. Rud. 5, 2, 52: ubi Lentulus sit, investignre non possum, Cic. Att. 9. 1 : conatus, id. Verr. I, 16 : — pcrquirere et investiirare homi- nes, Q. Cic. Petit, cons. 8 : — literas per notas scriptas, to decipher, Suet in-vestio, i v i, Mum, 4. v. a. [1. in- vestio| To clothe, cover ; to surround (post- Ang.) : puhlicas porticus pictura, Plin. 35, 7, 33 :— focum, Sen. Ep. 114. in-VestiS; «> adj. [2. in-vestis] Un- clothed (post-class.) : homo nudus et in- vestis. 'Pert Pall. 3— II. In partic, Without a beard, beardless : puer, App. M. 5 p. 373 Oud. ; Macr. S. 3. 8.— Hence, B. Tran sf. : 1. Unmarried: vir. Tert. de Veland. virir. 8 — 2. Deprived of: investis dotalibus. Tert. ad Ux. 2, 9. in-veterascoi ravi, 3. v. n. [l. in- veterasco] To grow old, to be-ome fxed or established, to become inveterate (quite class.) : populi R. exercitum hiemare at- que inveterascere in Gallia moleste fere- bant, to settle, establish themselves. Caes. B. G. 2. 1 : aes alienum inveterascit, Nop. Att. 2 : — res nostrae litterarum monumentis inveterascent et corroborabuntur, Cic. Cat. 3, 11.- In the perf. : Plin. 12. 12, 26. — H. Transf.. To become fxed, inveter- ate : ut hanc inveterascere consuetudi- nem nolint Caes. B. G. 5, 40 : ulcus, Lucr. 4, 1060 — In the perf : si malum invetera- vit, Cels. 3, 13 : intelligo, in nostra civi- tate inveterasse, ut. etc., Cic. Off. 2, 16/«. inveteratio* ° n > p . /■ [invetero] In- vc/eraieucss ; hence an inveterate disease (quite class.) : Cic. Tusc. 4. 37. inveterO; nv ^ atum, 1. v. a. [I. in- vetero] To render old, to give age or du- ration to a thing : I, L i t : aqnnm, Col. 12, ^2: allium, cepamque. Plin. 19, 6, 34. — In the pass.. To become idd, to acquire age or durability : ad ea, quae inveterari volunt nitro utuntur. id. 31, 10, 36, 3 : vina. id. 19, 4. 19, 2. — Part, pass., inveteratus, a, um, Inveterate, old: amicitja, Cic. Fam. 3, 9 : malum, id. Phil. 5, 11 : conglutinatio, I N V 1 id. Sen. 20: liccntia. Nep. Eum. 8. — n Trop., To cause to fail, bring to an end, abolish (eccl. Lat.1 : notitiam veri Dei, Lact. 2, 16. in-VetituS; "■ UI ". al! j- [•■ invetitus] Unforbidden, unrestrained (poet) : Sil. 2, 441. inviccm. adv. 0" tmesi: iuque vicem dextras junxere, Stat. Th. 2, 149: 7. 817; Ov. Pont. 3, 2, 86 : Virg. G. 4. 166) jinvi- cis] By turns, one after another, alternate- ly ; one another, each other, mutually (quite class.) : Caes. B. G. 4, 1 : defatigatis iuvi- cem integri succcdunt, id. ib. 7, 85 : cum timor atque ira invicein sentenlias varias- scnt Liv. 2, 57 : invicem alternis diebus modo aqua, modo vinum, Cels. 3, 2: — Quint. 9, 4, 129 : propter vicinitatem totos dies simul eramus invicem, Cic. Att. 5, 10 fin.: haec invicem obstant Quint. 4, 5. 13: ardentius diligere, Plin. Ep. 7, 20: permu- tatae O atque U, Quint 1, 4, 16 : cuncta invicem hostilia, ?'. e. on both sides, Tac. H. 3, 46 : — ad invicem (post-class.) : Instead of Veg. Vet. 2, 7. invicte, adv., v. itrvictUB, a, um, ad fin. t invictriX; icis, / [invictus] Uncon- querable (post-class.) : invictricis Fortu- nae Alius, Inscr. ap. Grut 1065, 6. in-victuS; a, um, adj. [2. in-victusj Unconquere.d ; hence unconquerable, in- vincible ; constr. with a, in c. abl. or ace, ad, contra, adversum. the simple abl., with the gen. and inf. (quite class.) : (a) With a: invictum se a labore praestare, Cic. Oil". 1, 20 : invictus a civibus hostibusque animus, Liv. 22, 26. — (#) With in c. abl. : spartum in aquis, mnrique invictum. Plin. 19, 2, 7. — (y) With in c. ace. : in hostem et in mortem invictus animus, Just. 12, 15. — (d) With ad: invictum ad vulnera cor- pus, Ov. M. 12, 167, — (c) With contra: crocodilus contra omnes ictus cuteinvic- ta, Plin. 8, 25, 37. — (C) c. adversum : in- victus adversum gratiam animus, Tac. A. 15,21. — (>j) With the simple abl. : armis invictus, Cic. Agr. 2, 35.— O) With the gen: and inf. (poet.) : Cantaber hiemisque aestusque famisque Invictus, palmamque ex omni ferre labore, Sil. 3, 326. — Comp. : invictior ratio, Aug. de Immort anim. 8. — Hence invicte, adv.. Invincibly, irrefutably (eccl. Lat): invietissime, Aug. Ep. 28. invidenS; Pa-, v. invideo, ad fin. invidentia< ae '/ [invideo] An envy- ing, envy.: ■* iuridentiam esse dicunt aegri- tudinem susceptam propter alterius res secundas, quae nihil noceant invidenti," Cic. Tusc. 4, 8 ; cf., aegritudo est ex alte- rius rebus secundis, id. ib. 3, 10. 1. in-Video- icii, isum. 2. v. a. [1. in- video] Lit. i. q. fianKaiveiv (fascinare), To look askance at, to look maliciously, spile- fully at, to cast an evil eye upon (so only ante-class.) : "ut est in Menalippo : fto rem quisnam liber um invidit nieuVt ? Male Latine videtur. Sedpraeclnre/W/as. Ut enim vidtre, sic invidere florem rectius, quam flori. Nos consuetudine prohibe mur : poe"ta jus suum tenuit et dixit au- dacius," Cic. Tusc. 3, 9. — Abs. : ne quis mains invidere poss't produce misfortune by his evil eye, Catull. 5, 12. — XL. Tran sf. (i. q. ipOovtiv rivi Tiros), To envy or grudge one any thing ; to be loth, unwilling ; hence, to prevent, deny a thing ; constr. usually with the dal. .- invident homines roaxime paribus aut inferioribus, Cic. de Or. 2, 52 : honori, id. Agr. 2.— (/?) With in c. nbl. : in qua tibi invideo, quod, etc., Cic. FI. 29 : -in hoc Crasso, id. de Or 2, 56. — ( ) With the gen., of the thing (poet.) : neque ill i Sepositi ciceris nee longae invi- dit aveuae. Hor. S. 2, 6, 84.— (d) Alicui, Hor. S. 1. 6, 50. — In the pass. : ego cur, ac- quirere pauca Si possum, invideor ? for cur mihi invidetur, am I envied ? Hor. A. P. ri6. — Impcrs. : invidetur enim commo- dis hominum ipsorum, Cic. de Or. 2, 51 ; hence, invidendus, a, um. Enviable: aula, Hor. Od. 2, 10. 7 ; ib. 3, 1, 45.— B. T° l "- loth, unwilling ; with a foils. "'/ (poet.) : invidens deduci tr'umpho. Hor. Od. I. 37. 30.— With the simple abl. : invidere igne rogi miseris, to grudge, i. e. not grant a burning and burial, Luc. 7, 798.— With the inf.: his te quoque jungere, Caesar Invideo, am not willing, Luc. 2 550. — C 835 INVI To hinder, prevent ; to refuse, deny : pluri- raa, quae invideant pure appareretibi rem, Hor. S. 1, 2, 100 : Africae aolo oleum et vi- num Natura invidit, Plin. 15, 2, 3. — Hence, A, i n v i d e n 8, entis, Pa., Envious : nocere invidenti, Cic. Tusc. 4, 8. B. iiivisus, a, urn, Pa., Hated, hate- ful, detested (quite class.) : X, Of per- sons : persona lutulenta, impura, invisa, Jic. Rose. Com. 7. — Comp. : quo quis ver- sutior et callidior est, hoc inviaior et sus- pectior Cic Off 2 9. — Sup. : ipsi invisia eimus fuerat, Plin. Ep. 2, 20. — 2. Of inan- im. and abstr. things : cupressus, Hor. Od. 2, 14, 23 : negotia, id. Ep. 1, 14, 17 : oratio, Cic. de imp. Pomp. 16. 2. in-VldeO) vj di, 2. v. a. [2. in-video] To not see, to overlook (post-class.) : invi- dit profecto, id mihi secura esse commu- ne, App. Apol. p. 391 Oud. invidiam"'. ./'■ [invidus] Envy, grudge, jealousy, act. and pass, (whereas inviden- tia is only pass.) (quite class.) : A. Act., Envy, jealousy, ill-will : invidia ducum perfidiaque militum Antigono est deditus, Nep. Eum. 10: virtus digna imitatione, non invidia, Cic. Phil. 14, 6 : — sine invidia, willingly, with pleasure : Mart. 3, 65. — B. Pass., Envy, ill-will, odium, unpopularity : absit verbo invidia, i. e. without boasting, Liv. 36, 7 : in invidia esse, Cic. Div. in C'aecil. 14 : in invidia magna esse, Sail. J. 27 : invidiam quaerere in aliquem, Plin. 18, 6, 8 : habere, to behated, Cic. Rab. Post 17 : in summam invidiam adducere, id. Agr. 2, 26 : exstinguere, id. Fam. 1, 1 : ve- nire in invidiam, id. Balb. 6 : invidia one- rare quemquam, Suet. Tib. 8 : cumulare alicui invidiam, id. Ner. 34 : conflare, Liv. 3, 12 : invidiae alicui esse, Cic. Cat. 1, 9 : invidia rumpi, Liv. 4, 49 : invidiam a se removere, Ov. M. 12, 626 : sedare, Cic. Clu. 33 : lenire,-Sall. C. 22 : pati, Ov. Her. 20, 67. — Proverb.: intacta invidia me- dia sunt : ad summa ferine tendit, Liv. 45, 35. — In the plur. : vita remota a procellis invidiarum, Cic. Clu. 56. invidlbsCj adv., v. invidiosus, ad fin. invididSUSi a > um ' aa J- [invidia] Full of envy, envious, invidious ; enviable, en- vied, hateful, haled, odious (quite class.) : ilia peraeque Prae se formosis invidiosa Dea est, Propert. 2, 21, 12 : vetustas, Ov. M. 15, 234 : — possessiones, Cic. Agr. 2, 26: pecunia, id. Balb. 25. — In a good sense : Maecenas nostraespes invidiosa juventae, Prop. 2, 1, 83 : — etiam si is invidiosus ac multis offenaus esse videatur, Cic. Clu. 58 : damnatio, id. Verr. 2, 2, 17 : — triumphum accipere, invidiosum ad bonos, id. Att. 8, 3 : in eos, id. Coel. 9. — Hence invidiose, adv., Enviously, invidious- ly ; hatefully, odiously (quite class.) : di- cere, Cic. Acad. 4, 47. — Comp. : expulsus, Veil. 2, 45 : vivere, Auct. Her. 4, 20. inviduS) a > urri > aa J- [invideo] Envi- ous (quite class.) : et jam dente minus inordcor invido, Hor. Od. 4, 3, 16 : invidi, malevoli et lividi, Cic. Tusc. 4, 12. — c. dat. : o Fortuna vires invida fortibus, Sen. Here. Fur. 524 : potenriae, Nep. Tim. 3.— e.gen., Envious of a thing : laudis invidus, Cic. Fl. 1. — Subst., invidus, i, m., One that en- vies, an envier : persuaserat invidia meis, Cic. Fam. 7, 2. — Also of inanim. and ab- str. things : noxque fuit praeceps, et coep- tis invida nostris, unfavorable, Ov. M. 9, 485 : fatum, Phaedr. 5, 6, 5 : cura, Hor. Ep. 1, 10, 18 : taciturnitas, id. Od. 4, 8. 24 : ag- tas, id. ib. 1, 11, 7 : paupertas, Calpurn. Eel. 4, 156. in-vigllo, avi, atum. 1. v. n. [1. in-vig- Ho] To watr.h or be awake in, at, over, or on account of any thing ; to be watchful over or on aixounl of any thing ; to be in- tent on, pay attention to, bestow pains upon a thing ; constr. with the dat. (poet.) : nee capiat somnos invigiletque malis, Ov. F. 4, 530 :— mens invigilat curis, Sil. 10, 331 : rati, Val. Fl. 2, 374 : — nnmque aliae victu (for victui) invigilant, Virg. G. 4, 158 : ve- oatu (for venatui), id. Aen. 9, 605. — Abs., To be watchful : invigilate, viri, tacito nam fempora gressu diffugiunt, Col. 10, 151. — With pro : invigiles igitur nostris pro casi- bus oro, Ov. Tr. 1, 5, 43.— With the inf. : prohibere minas, Val. Fl. 5, 257. — Hence . invigilatus, a, um, Pa., Elaborated in night vigils, diligently composed : invigi- 836 INVI lata lucernis Carmina, Cinna ap. Isid. Orig. 6, 12. ill-VllcscOi lu>> 1. v. n. [2. in-vilesco] To not become bad : Not. Tir. p. 66. ■I invilito, 1- v. t. [1. in-vilito] To ac- count very bad, (* to despise); "invilitat, tvreXi^ei," Gloss. Philox. in-vincibilisi e ' aa J- [2- in-vincibilis] Invincible ; irrefutable (poet-class.) : in- vincibile et insuperabile malum, Tert. adv. Herm. 11 : — gravia et invincibilia di- cere, App. Apol. p. 476 Oud. — Adv., in- vinclbiliter, Irrefutably, App. Flor. 18. invinctus. a, u ui, adj. [1. in-vincio] Fettered (post-class.) : aliquem invinctum habere {al. in vineulis), Callistrat. Dig. 48, 15,6. invinillS. a, um, adj. [2. in-vinum] That abstains from wine (post-class.) : App. M. 11, p. 803 Oud. 1. isivio. adv., v. invius, a, um, ad fin. * 2. in-vio» avi, atum, 1. v. a. [1. in- vio] To tread upon, set fool upon : depavi- ta inviare, Sol. 2. in-vidlabllis, e,adj. [2.in-violabilis] Inviolable (poet, and post-Aug.) : Lucr. 5, 62. inviolate* adv., v. inviolatus, ad fin. in-vidlatus, a, «rn. adj. [-■ in-viola- tus] |, Unhurt, inviolate (quite class.) : in- vulnerati inviolatique, Cic. Sest. 67 : ami- citia, id. Sull. 17 ; Liv. 28, 28 : vita, i. e. happy, pleasant, Sil. 13, 875 : terra, i. e. un- ploughed, Var. R. R. 2, 1 : aliquid inte- grum atque inviolatum praestare, Cie. Coel. 5. — n. Inviolable, tribunus plebis, Liv. 3, 55 : templum, id. 2. 1. — Hence inviolate, adv., Inviolately : servare memoriam alicujus, Cic. Sen. 22 : serva- re jusjurandum, Gell. 7, 18. in-vidlentUS, a, <™. adj. [2. in-vio- lentua] Not violent : Not. Tir. p. 88. in-Vldlo? 1- *• a - [2- in-violo] To not violate : Not. Tir. p. 88. invisccrp! avi, atum, I. v. a. [1. invis- ceroj To put into the entrails (post-class.) : I, L i t. : aliquid canibus, Nemes. Cyn. 214. —II, Trop. : caritas inviscerata in cordi- bus nostris, deeply rooted, Aug. serm. 24. invisCO; 1- v - a - [1- in-viscum] To be- smear with bird-lime : Not. Tir. p. 160. invise? adv., v. 2. invisus, a, um, ad fin. in-visibllis- e, adj. [2. in-visibilis] Invisible (post-Aug.): foramina, Cela. praef. — Adv., invl'sibiliter, Tert adv. Valent. 14. invisibilltaSf atis,/. [invisibilis] In- visibility (post-class.) : Tert. adv. Prax. 14. invisiblllter* adv. Invisibly ; v. in- visibilis, ad fin. in-visitatus, a. um, adj. [2. in-visita- tus] I, That has not been seen, unseen (not in Cic. or Caes.) : omnia visitata et invis- itata, Vitr. 9, 4. — II. Unvisited, unfrequent- ed: Galli invisitati ante nlieniginis, Liv. 27, 39 : civitas, Quint. Decl. 12, 18. in-VlSOi s 'i sum, 3. v. a. [I. in-viso] To look after, to go to sec, to visit a person or place ; to look into : ad meam majorem filiam inviso domum, Plaut. Stich. 1, 2, 9 : hue intro ad me invisam domum, id. Merc. 3, 2, 12: res rusticas, Cic. de Or. 1, 58: ut jam invisas nos, id. Att. 1, 20: Delum maternam invisit Apollo, Virg. A. 4, 144 :— speculum, App. Apol. p. 426 Oud. invlSOI") Oris, m. [invideo] One that envies, an envier (post-class.^ : App. Flor. 9. 1. iiivisus* a, um, v. 1. invideo, Pa., B. 2. in-VlSUS) a, um, adj. [2. in-visus] I, Unseen : sacra maribus non invisa so- lum, sed etiam inaudita, Auct. Har. resp. 27 : res, Caes. B. C. 2, 4 : morbus, un- known, Cato R. R. 141. — II. Invisible: can- tavit invisus, App. M. 5. — Adv., in vise, Without being seen (post-class.) : invise advenerat, Fulg. Myth. 3, 6. invitabllis* ", adj. [invito] Inviting, attractive, alluring (post-class.) : aermo- nes, Gell. 13, 11. invitamentum. >. »■ [id.] An invi- tation: I B Lit. (post-class.): hlia invita- mento matris suae circumlata, App. Apol. p. 557 Oud. — II. Trop., An allurement, incitement, inducement : invitimcnta natu- rae, Cic. Fin. 5, 6 : ad rea necessarias, id. in Non. 4, n. 232. invitatlOt on '8, /- [id.] An invitation, incitement, challenge (quite class.) : in Epi- rum vero invitatio quam suavis I Cic. Att. INVI 9, 12 : fit invitatio, ut, etc., id. Verr. 2, 1, 26. — With the gen. : largior villi invitatio, Gell. 15, 2. . invitatiuncula, ae, /. dim. [invita tio] A little invitation (post-class.) : largi- ores laetioresque in conviviis invitatiuncu- lae vini, little drinking -matches, Gell. 15, 2. invltator. or i 8 > '""■■ [invito] One who invites, an inviter (poet, and post-class.) : hinc invitator Caesaris, inde Jovis, Mart. 9, 92 ; Sid. Ep. 9, 13. invitatorius. a, um, adj. [invitator] Of or belonging to invitation, inviting, invitalory (post-class.): operatio, Tert Anim. 57 : scripta, Hier. Ep. 1, 15. invitatrix, icis, /. [id.] She that in- vites, inviting (post-clasa.) : Symm. Ep. 1,59. invitatuS) us i m - (only in abl. sing.) [invito] An inviting, invitation (rare, but quite class.) : Cic. Fam. 7, 5. invite) adv., v. in vitus, ad fin. invitiablliS) e, adj. [2. in-vitiabilis] Inviolable, imperishable (post-class.) : ae- vum, Prud. Psych. 626. invito? avi, atum, 1. v. a. (invitassitis for invitaveritis, Plaut. Rud. 3, 5, 31) To invite ; to treat, entertain ; to invite, allure, attract (quite class.) : I. Lit. : constr. with ad, in c. ace, with the simple abl., or with ut : (a) With ad: aliquem ad coenam, Cic Fam. 7, 9. — (/J) With in c. ace. : aliquenv in hospitium, Liv. 28, 18. — (^) With tht simple ace. : aliquem domum auam, Cic Verr. 2, 2, 36. — ( a 4j. [~- in-voco] I. Uncalled (quite class.) : imagines re- rum, Cic. N. D. 1, 38. — II. Uninvited: Plaut. Capt. 1, 1, 1 : quotidie sic ei coena coquebatur, ut quos invocatos vidisset in foro, omnes devocaret, Nep. Tim. 4. 3. invocatus, us, m. (only in the abl. sing.) [2. in-vocatus] A non-summon- ing : si injussu atque invocatu meo (ver- ba) venerint, without my summons, Front. ad Verum Ep. 1. in-VOCO, R vi, atum, 1. v. a. [1. in-vo- co] To call upon, invoke, esp. as a witness or tor aid : I. Lit. : aliuin invocat, cum alio cantat, Naev. in Isid. Orig. 1, 26 : in- voco vos, Lares vialcs, Plaut. Merc. 5, 2, 23 : sibi deos, id. Amph. 5, 1, 9 ; ci'., in pa- riendo Junonem Lucinam, Cic. N. D. 2, 27 : deos in auxilium, Quint. 4. prooem. : deos precibus, Tac. A. 16, 31 : leges, id. ib. 2, 71: auxilia libertati, id. ib. 15, 56 : arma alicujus adversus alium, id. ib. 2, 46 : tidem suorum militum, id. Hist. 2, 9. — With a follg. conjunctive : justae pre- ces invocantium. ad ultionem accingeren- tur, Tac. H. 4, 79. — H. Transf., in gen., To call by name, to name : aspicc hoc sub- lime candens, quem invocant omnes Jo- vem, Enn. in Cic. N. D. 2, 2 v - involvo, ad fin. in-volvo, v >i utum, 3. v. a. [1. in-vol- vo] To roll to or upon any thing (poet.) : Ossao frondosum involvere Olyropum, Virg. G. 1, 281 : montes, Ov. M. 12, 507 : secum, to sweep away with it, Virg. A. 12, 687 : miser involvitur in caput, id. ib. 291. — II, Transf., To roll about, wrap up, en- velope, involve (quite class.) : aliquid cor- pori, Plin. 11, 23, 27 : sinistras 6agis, Caes. B. C. 1, 75 : caput tlammeolo. Petr. 26 : se farina, Phaedr. 4, 1, 23 : involvi fumo, Ov. M. 2, 232 : vestimentis, Cels. 2, 17.— B. Trop.: se litteris, Cic. Fam. 9, 20: se sua virtute, Hor. Od. 3, 29, 54 : se otio, Plin. Ep. 7, 3 : se laqueis insidiosae inter- rogationis, to involve or entangle them- selves, id. ib. 1, 5 : ut si qua iniquitas in- volveretur, Tac. A. 3, 63. — Hence involutus, a, um, Pa., Involved, in- tricate, obscure : res involutas definiendo explicare, Cic. Or. 29 : res omnium invo- lutissima, Sen. Q. N. 6, 5. — Adv., invo- lute, Obscurely (post-class.): queri.Spart. Carac. 2. involvulus (involvolus), i, m. [in- volvo] A worm or caterpillar that wraps it- self up in leaves, Plaut. Cist. 4, 2, 63. in-Vulg'O ( y olg.), avi, atum, 1. v. a. [1. in-1. vulgo] To bring before the public, to publish, make known : disciplinas dxpo- uriKt'is, libris foras editis, Gell. 20, 5. — Abs. : quo die AUobroges involgarunt, to give evidence, make a deposition, Cic. Att. 2, 1.— Hence invulgatus, a, um, Pa., Known, com- mon: verba (opp. nova), Gell. 11, 7. invulnerabilis» e, adj. [2. in-vulne- rabilis] Invulnerable : hostis, Sen. Ben. 5. — Transf., animus, id. Helv. 13. * in-vulneratus» a, um, adj. [2. in- vulneratus] Unwounded : invulnerati in- violatique, Cic. Sest. 67. 1. Ids interj. [i '\w\k"s, a town and harbor of T/wssaly, in Magne- sia, on the Pelasgic Gulf, whence Jason is said to have sailed with the Argonauts, Plin. 4, 9, 16.— II. Derivv. : IolciacUS. a, um, adj., Of or belonging to Iolcns, lol- -hian: portus, Ov. M. 7, 158: foci, Prop. 2. 1, 56. — B. Iolci- orum, m., 'lu>A/coi, The Iokhiaus, Serv. Virg. E. 4, 34. Idle, es, /., '1 An. A daughter of Eury- tus, king of Oechalia, whom Hercules, after killing Eurytus, married to his son Hyl- Ins, Ov. M. 9, 140.— n. The name of a fe- male slave. Prop. 4, 5, 35. IPHI 1. ion? 'i, n - ['0"] -4 kind of violet (post- Aug.) : Plin. 21, 6, 14. — II. A precious stone of the same color, Plin. 37, 10, 61. 2. Ion, onis, m., "luiv, An Athenian, son ofXulhus, who led a colony into Asia ; front him is derived the name Ionia, Vitr. 4, 1. tonus* ae, m -> 'IwvtiS, The prophet Jo- nah in the Sacred Scriptures. Paul. Nol. Carm. 21, 169 ; Sid. Carm. 16, 25.— Deriv., * lonaeUSi ", um , a< lj< Of or belonging to the prophet Jonah: Juvenc. 2, 711. tones» um, m., Plur., "Iwis, The inhab- itants of Ionia, the lonians, Cic. Fl. 5,29, 31 Ionia- v. loniUB, a, um. Joniacus, a, um, adj., 'luviaKos, /""' an : puellae, Ov, Her. 9, 13. IOniCC, adv., v. Ionicus, a, um, ad fin. IoniCUS? a, u "i. all j; 'luivtKof, Of or be- longing to Ionia, Ionic: gens, Plin. 6, 2, 2 : attagen, Hor. Epod. 2, 54 : qui Ionicus, aut cinaedicus, qui hoc tale facere possi- etl i. e. Ionic dancers, Plaut. Stich. 5, 7, 1 : motus, i. e. the Ionic dance, Hor. Od. 3, 6, 21; so also, lonica, Plaut Ps. 5, 1, 27. — Hence, Adv., Ionice, ' iioviKtjis, In Ion- ic : tnxov, Kui eoKov Ionice, a verbo tyw, Gell. 6, 15. Ionis, idi8,/., 'ituvfc, Ionian ; an Ioni- an woman : Ionides insulae, Avien. Perieg. 722 : — Ionidesve vel Mycenaeae nurus, Sen^Troad. 362. IOnlUS. a, um, adj., 'I<&vwS or 'Vivvioi, Of or belonging to Ionin, Ionian : atta- gen, Plin. 10, 48, 68. — Subst., Ionia» «e, /., 'liovia, Ionia, a country of Asia Minor, on the Aegean Sea, between Caria and Aeo- lis, Plin. 5, 29, 31 :— Ionium mare, or Ioni- us sinus; or sub6t., Ionium, the Ionic, i. e. (Ae Adriatic Sea, Serv. ad Virg. A. 3, 211 ; Hyg. Fab. 145 : — Ionia gemma, A precious stone: Plin. 37, 7, 29. Sonus» a, adj., "Iui/os, for Ionius, a, um, Ionian ; subst., tona, ae, /, Ionia : Prop. 2, 21, 53. lOS, i. /•> "los, A small island of the Spo- rades, in the Aegean Sea, now Nio, Plin. 4, ' 12, 23. — Setae, arum, m., 'Ifjrui, The in- habitants of los, Var. in Gell. 3, 11, 7. Ioseph» ind., 'Iuirj/;0, 101', A Hebrew proper name, Juvenc. 4, 720. IbsephuS' i» m - nom.propr. A Jewish historian, taken prisoner by Flavius Ves- pasian, of whom he prophesied that he would become emperor, Suet. Vesp. 5. iota» n. ind. The name of the Greek i, iota [iuiru] (in Gr. trisyl., in Lat. dissyl.): ut iota litteram tollas, Cic. de Or. 3, 12. — Sometimes fern, (on account of litera) : Aus. Idyll, in monosyllab. de litteris, 20, 23. — And hence declined : littera iotae sirailis, id. ib. 7. idtacismUS» i, m - [ioiraKiauns] Iota- cism, a too frequent repetition of the letter i, Mart. Cap. 5, 167. Iphianassa» ae. /, for Iphigenia : Iphianassai turparunt sanguis, Lucr. 1, 86. Iphias, adis, /., 'I^taj, The daughter oflphis. i. e. Evadne, Ov. Tr. 5, 14, 38. Iphiclus. i, ™., *1, Daugh- ter of Agamemnon and Clytcmuestra, who, because her father had killed, in Aulis, a hart belonging io Diana, was to be offered up by way of expiation ; but the goddess put a hart in her place and conveyed her to the Tauric Chersonese, where she became a priestess of Diana, and with her brother Orestes carried off Diana's image, "Ov. M. 12, 27 : Hvg. Fab. 98 and 120 ; Cic. Tusc. 1. 48, 146." Iphimedia, ae, or zphimede» es, /., 'Ifip&eiu, The wife if Alocus, who had two sons by Neptune, Oetus and Ephi- altes, Serv. Virg. A. 6. 582 ; Hyg. Fab. 28. Iphinde. es. f., '\ibivbn, A Lemnian woman, Val. Fl. 2, 162 and 327. 1. Xphis» is, m„ "I0ic : I. A youth of Cyprus, who hung himself because, his lovt for Anararete was not returned, Ov. M. 14, 698.— II One of the Argonauts, Val. Fl. 1, 441. 2. Xphis» Wis. /• A Cretan girl who was 'changed into a man, Ov. M. 9, 667. XpbltUS» ', m - "ty'roS : I. The son of IR AC Eurytus and Antiope, one of the Argonauts, Hyg. Fab. 14. — H. A Trojan, Virg. A. 2, 435. — Hi. A king in Elis, who reinstated the Olympic games, Val, Fl. 1, 363. ipse» a, uln (»<"»■ masc, ipsus, Cato R. R. 7U, 71 j Plaut. Ps. 4, 7, 43 ; Ter. Hec. 3, 5, 5, et al. : nentr., ipsud, Gloss. Philox. — Gen., ipsi for ipsius, Afran. ap. Prise. 694. — Sup., ipsissimus, Plaut. Trin. 4, 2, 1 46), pron. demtmstr. [is- and the affix pse, the Gr. oipe ; hence the old eapse, eamp- se, are more correct than ipsa, ipsam] Himself, htrself itself: lepide ipsi hi sunt capti. Plaut. liac. 5, 2, 91 : ego ipse cum eodem ipso non invitus erraverim, Cic. Tusc. 1, 17 : tute ipse praescripsti, Ter. Andr. 1, 1, 124. — Freq. with me, mihi, te, tibi, se, sibi : agam per me ipse, Cic. Fam. 6, 10 : mihi ipse assentor, id. ib. 3, 11 : niedici ipsi se curare non possunt, Sul- pic. in Cic. Fam. 4, 5: dominam sibi ip- sos dedisse, Sen. Ben. 3, 23 : in orationi- bus hisce ipsis, Cic. de Or. 1, 16 : ea ipsa hora, id. Fain. 7, 23. — With substantives : neque enim ipse Caesar est alienus a no- bis, Cic. Fam. 6, 10 : adest optime ipse frater, Ter. Eun. 5, 2, 66— Of itself: val- vae se ipsae aperuerunt, Cic. Div. 1, 34 : delapsa arma ipsa ceciderunt, id. Off. 1, 22. — With the relative qui, quae, quod: cum miserorum tidelem defensorem ne- 3[asset inveniri posse, nisi eum, qui ipse miser esset, Cic. Mur. 25. — Abs. : ami- cum habere talein volunt, quales ipsi esse non possunt : quaeque ipsi non tribuunt amicis, haec ab iis desidcrant Par est au- tem, ipsum esse virum bonum, turn alte- ram similem sui quaerere, id. Lael. 22. — H, To add precision to a specification of number or time, just, exactly, triginta dies erant ipsi, cum has dabam litteras, Cic. Att. 3, 21 : in tempore ipse mihi ad- venis, just in time, at the vtri/ nick of lime, Ter. Andr. 5, 6, 10. — HI. He, she, of the master or mistress of the house : quid tu hie agis ? Ati.ci.lla. Ego eo, quo me ipsa misit, Plaut. Cas. 4, % 10. — So, ipse dixit, avrbi ej>a, he, i. e. the master, tearher, satis, a phrase used by the Pythagoreans in speaking of the dicta of Pythagoras, Cic. N. D. 1, 5. — In the sup. : ergo ipsusne es? Char. Ipsissimus, his very self, uvT;TutoS, Plaut. Trin. 4, 2, 146. tip^ViiicCSt aiiT^rzruKTa (piWu, Glos. Ph'ilux. t ipsippCj ips' neque alii, Fest. p. 105 Miill t ipsulllCCS, bracteae in virilem mu- Hcbremque speciem expressae, Fest. p. 105 Mtill. ir, v. hir. ira> ae . /• (i?™> i ri >i ror > rae > Lucr. 3, 304) Anger, wrath, rage, ire : " ira est libi- do puniendi ejus, qui videatur laesisse in- juria." Cic. Tusc. 4, 9 : ira furor brevis est, Hor. Ep. 1, 2. 62 : facere aliquid per iram, in anger, Cic. Tusc. 4, 37: — ira et dolore inoensus, Nep. I/ys 2 : ira com- motus, Sail. C. 32 : excitare iras, Virg. A. 2, 594 : acuere iram, id. ib. 12, 590 : attol- lere, id. ib. 2. 381 : concipere, Just. 5. 10 : concitare, Ov. Pont. 4, 14, 41 : evomere in aliquem, Ter. Ad. 3, 2, 14 : vertere in aliquem, Hor. Epod. 5, 54 : indulgere irae, Liv. 23, 3 : exstin-juere, Petr. 94 : contun- dere, Col. 6, 2 : frangere, Quint. 6, 3, 9 : lenire, id. 3, 8, 12 : ponere, Hor. A. P. 160 : moderari irae, id. Ep. 1, 2, 59 : deferves- cit, Cic. Tusc. 4, 36 : deflagrat, Liv. 40, 8 : deccdit, Ter. Hec. 3, 5, 55 : irae sunt in- ter aliquos, id. Andr. 3, 3, 20? ira inter eas intercessit, id. Hec. 3. 1, 25 : — irae esse alicui, to be the object of one's anger, Virg. A. 10. 714.— With a fbllg. inf. : subit ira cadentem Ulcisci patriam, id. ib. 2, 575. — With an objective gen. : ob iram fugae, Liv. 27, 7. — Of inanim. and ahstr. things : belli, Sail. ft. ap. Prise. 10, 887 : flagelli, Val. Fl. 7, 149: maris, id. 1, 37. iracunic, adv., v. iracundus, ad fin. iracundia. «,'/. [iracuildus] A prone- ness to anyet, hastiness of trniper, irasci- bility ; violence of anger, wrath, rage, pas- sion (quite class.)*: "ex quo in aliinanxi- ctas, unde anxii. in aliis iracundia dicitur, quae ab ira differt : estquo aliul iracun- lum esse, aliud iratum, ut diffort anxie- ,tas ab angorc," Cic. Tusc. 4. 12: prue ira- cundia vix sum apud me, Ter. Heaut- 5, 838 IRIS 1, 47 :— iracundiam reprimere. id. Ad. 5, 8, 3 ; ef.; omittere, id. ib. 4. 7, 37 : remit- tere, Cic. Phil. 8, 6 : cohibere, id. Marc. 3 : suam reipubl. dimittere, to sacrifice to the good of the stale, Caes. B. C. 1, 8 : esse summa iracundia, id. ib. 3, 16 : iracundia ardere, Ter. Ad. 3, 2. 12 : iracundia efferri, Cic. de Or. 2, 75 :— iracundia exardescere, et stomacho, id. Verr. 2, 2, 20 ; so, intlam- mari, id. Tusc. 4, 22 : iracundiam irritare, aut mitigare, Curt. 10, 5 : satiare, Petr. 97, — Plur. : iracundias domitas habere, App. Dogm. Plat. 2, p. 227 Oud. iracundltei") adv., v. iracundus, ad fin. _ il'acunduS! a > um, adj. [ira] Irasci- ble, irritable, passionate, choleric, angry; ireful (quite class.) : sunt morosi et anxii et iracundi senes, Cic. de Sen. 18 : ira- cundum esse in aliquem, id. Plane. 26 : iracundum esse adversus aliquem, Just. 7 : fulmina, Hor. Od. 1, 3, 40. — Comp. : ira- cundior est paulo, Hor. S. 1, 3, 29. — Sup. : iracundisBimus, Sen. Ira, 2, 6. — Hence, adv., in two forms : (a) i r a c u n d e, An- grily, passionately : agere cum aliquo, Cic. Phil. 8, 5. — Comp. : iracundius docere, id. Rose. Com. 11. — (j3) iracunditer, Angrily, passionately : iracunditer rem agere, Caecil. ap. Non. 11, 45. irasccntia. ae, /. [irascor] Anger, choler, for iracundia (an Appuleiareword), App. Dogm. Plat. 1, p. 207 Oud. iraSClbiliS) e . atl j- f'^-l Choleric, iras- cible (post-class.) : irascibilem effici, Firm. Math. 5, 9. irascitiVUS, a, um, adj. [id.] An- gry, choleric, Hier. in Ezech. 1, 1, 7. irascor* 3- »• dcp. (active collat. form irasco, ere, Pompon, and Nigid. in Non. 2. 446) [ira] To be angry, to be in a rage ; constr. with the dat. or the ace. of pro- nouns (quite class.) : noli irascier, Plaut. Capt. 4, 2, 60 : de nihilo, id. True. 4, 2, 56 : nunquam sapiens irascitur, Cic. Tusc. 3, 9:— irasci amicis. id. Phil. 8, 5: — taurus irasci in cornua tentat, Arboris obnixus trunco, to send his rage into his horns, i. e. to butt with his horns, Virg. A. 12. 104 : idne irascimini, si quis. etc., Cato ap. Gell. 7, 3 : nihil, Gell. 19. 12: ne nostram vicern iras- caris, with us, Liv. 34, 32. — Of an inanim. subject : cum pelago ventus irascitur, Petr. 104. irate* adv., v. iratus, ad fin. iratUSi a, um : I, Part., from irascor. —II. Adj. [ira] Angered, enraged, angry (quite class.) : numquid iratus es mihi propter has res? Plaut. Ps. 5, 2, 30. — Comp. : Archytas cum villico factus esset iratior, Cic. Tusc. 4, 36. — Sup. : Caesar illis fuerat iratissimus, Cic. Phil. 8, 6. — Of things : mare, Hor. Epod. 2. 6 : venter, id. Sat. 2, 8, 5 : sitis, violent, Prop. 4, 9, 62: venti, id. ib. 6, 28. — Adv. in the Comp. : iratius, Col. 7, 12. J irceij genus farciminis in sacrificiis, Fest. p. 115 Mull. ircuS; i. v - hircus. ircnarcha ° r irenarches, ae, »». [eipn"opx.os] A justice of the peace in the provinces (late Eat), Arcad. Dig. 50, 4, 18 ; Mart. ib. 48, 3, 6. iri and irieif; v - i- eo > ' 9 - Iriates» ium, m. The inhabitants of Julia Iria, in Liguria, near Dertona, Liv. 31, 10. iricdlor» oris, adj. [iris-color] Rain- bow-colored (post-class.) : pluma colum- bae, Aus. Ep. 3, 15. irinus, a. um. adj. [Iptvoi] Of or be- longing to the plant Iris, Iris-: 6Ultus, Plin. 30, 14, 43. iriOi on ' s ' m - A siliqnose plant, called by the Greeks sisymbrium, winter-cresses, Plin. 22. 25, 75. Iris, ulii>./. (nee. Irim, Virg. : Irin, App.) [?/>iS] The daughter of Thaumas and Elec- tro, the sister of the harpies, and the swift- footed messenger of the. gods: Irim de coelo misit Saturnia Juno, Virg. A. 5. 606. — II. Transf. : A. The rainbow. Phn. 2, 59, 60: Sen. Q. N. 1, 3.— B. A sweet-smell- ing plant, perh. the sword-lily, Plin. 21. 7, 19 ; Col. 12. 27. C. (Iris stone) A pre, cio'ts stone, prob. a very pure sir-sided prismatic crystal, Plin. 37, 9, 52. - D. A rirer emptying into the Enxine Sea, Plin. 6, 3, 3. IRRE irnea and irnula, v hirn - ll'OIua. ae, J. [fpu>vciu\ Irony: Cic de Or. 2, 67 : sine ulla ironia loquor, id- Q._Fr. 3. 4. IroniCC- a ^ v - [e'piovttitwsl Ironically (late Eat.) : Ascon. in Cic. Verr. 2. 13. irpcz, icis, m. [apirul] A large rake with iron teeth, used for the same purpose as our harrow (still called erpicc by the Italians), Cato R. R. 10 ; Var. L. L. 5, 31. Il-pini, v - Hirpini. Irquitallus, v. Hirquitnllus. irradio (inr.), are, v. a. and n. [1. in- radio] To illumine, irradiate : to beam forth, east forth rays (poet, and post-class.): I. v. a. : Stat. Th. 6, 64.— B. T r o p. : Grai- orum obscuras Romanis Uoribus artes, Claud. Cons. Mall. Theod. 84,— H. v. n. : coeperat felix Irradiare dies, to dawn, break, Sedul. 5, 315 in Math. c. 28. irrado (inr.), 3. v. a. [1. inrado] I, To scrape into : eodem silphium irradito, Ca- to R. R. 157. — II, To scrape, shave, make smooth: caput irrasum,s/ncss, thoughtless- ness (eccl. Lat.) : Tert. Exhortat. ad cast. 4. irrecordabilis (inr.), e, adj. [2. in- retordabilis] ISot to be remembered (post- class.) : oblitteratio, Arn. 2, 62. irrecupcrabilis (inr.), e, adj. [2. in-recupero] Irrecoverable, irreparable, un- alttrable (eccl. Lat.), Tert. Pud. 14. irrecusabilis (inr.), e, adj. [2. in- recusabilis] Not to be refused (post-class.) : occasio. Cod. Just. 3, 1, 13. *irredlVlVUS (in''-). a . um, adj. [2. in-redivivus] Irreparable, that can 7iot be restored, Catull. 17, 2. irredux (inr.), iicis, adj. [2. in-re- dux] That does not bring back : via, Luc. 9, 408. irreformabilis (inr.), e, adj. [2. in- relormo] Unalterable, Tert. Virg. vel. 1. irref utabilis (inr.), e, adj. [2. in-re- futoj Irrefutable (post-class.), Am. 4, 139. irref utatus (inr.), a, um, adj. [2. in- relutatus] Unrejuted (ecclesiastical Latin), Lact. 5, 16. irregibllis (inreg.), e, adj. [2. in-regi- bilis] Ungovernable, uitmanagiablc (post- class.) : parietibus se tamquam irregibilis impingit, Veg. Vet. 2, 3 : — laxitas corporis, Coel. Aur. Acut. 1,14. irregresslbllis (in''-)- e, adj. [2. in- regres.-io] From which there is no riturn (eccl. Lat.) : tninsgressio, Aug. C. D. 8, 22. irrellgatUS O'"'"-). "■ um, adj. [2. in religatus] Unbound (poetic, and post class.) : croceas irr< ligata comas, Ov. A Am. 1.530: — rntis. »nt mooted, Albinov. 2.5 irrellgio (nr.), onis, /. [2. in-rc ligio) Unc;msrientiousness, irreligion (post-clas- sic.) : Auct. ad Her. 2, 21 ; App. Trismeg. p. 91 Elm. irrcllglbsc (inr.), adv., v. irreligio- sus, ad fin. irreilgiositaB (inr-). atis, /. [irreli- giosus] Irreligion, impiety (eccl. Lat.) : Tert. Apol. 24. iii a e irreligiosus (inr), «. «">, adj. [2. fo-reugiosus] Irreligious, impious (not in Cic. or Cues.) : Liv. 5, 4. — Comp. : irreli- gio?iu^, Am. 5, 185. — Sup. : irreligioslflsi- Dium, 'Pert. Or. 12. — Adv., irreligiose, Impiously : si i)Hh irreligiose dixissct, Tac. A. 2, 50.— Comp. : Am. 1, 13. irremeabilis ('"•"•)■ c, adj. [2. inre- iMial ill i - 1 Ertra which one can not return (poet.): error. Virg. A. 5. 590: via, Sen. Hire. Fur. 518 : unda, Virg. A. 6, 425. irremediabilis (inr.>, e, adj. [2. in- r»-iii^ -ilwtl»iti^] Incurable, irremediable (post- Aug.) : I. Lit. : cicntn, l'lin. 25. 13. 95.— II. Trop., Implacable : factio, Maecenas in Sen. Ep. 1U. irremissc (inr), "<&>• [2. in-remisse] Uupardonnbhj, inexorably (post-class.) : Amui. 29, 2. irrcmissiSilis (inr.). e, adj. [2. in- remUsibilis] Unpardonable, irremissible (eccl. Lat.) : peecntn, Tert. Pudic. 2 : blas- pbemin, Hier. Ep. 42, 1. irrcmotus (inr.), h, um. adj. [2. in- remotus] Unrmioved (post-class.) : Prud. oreif). 5, 4117. irremunerabilis (inr.), e, adj. [2. in-rrmuneror] 'Vital can not be eompensa- ted, not to be remit iterated (post-class.) : brnchVium. App M. 3, p. 215 Oud. irremuncratus (inr.), a. um, adj. [2. in-remu.uera.tUd] Unrewarded, utiremu- Berated (.Kite Lat.) : soboles, Cassiod. Va- riar. 2, 11. ir-reparabilis (i».r-). adj. [2. in-rep- arabihs] Irreparable, irrecoverable, irre- trievable (poet, and post-Aug.) : breve et invparabile tempuo, Virg. G. 3. 284 : vita, Sen. Ep. 123: luga temporis, Col. 11, 1. ir-repercussus (tarep.). a. um, adj. [2. in-repercutio] Not retorted, not refuted: ne quid irrepercussum (al. im- penussum), Tert. Apol. US. ir-ropertus (inr.). a, um. adj. [2. in- reperiol Not found, undiscovered : aunun, Hor. Oil. 3, 3, 49: puer. Sen. Med. «48. ir-1'epletUS (inr.), a. um, adj. f2. in- rephoj Not Jilted: Paul.-Nol. carm. 17, 00. ir-rdpo (inr.), psi. 3. v. n. [1. in-repo] To creep in, into, upon, or to a place : I. Lit.: draconem repente irrepsisse ad earn, Suet. Aug. 94: salamandra si arbori trrepsit, Plin. 29, 4.23 : irrepentibus aquis, Col. 4. I, 1. — c. ace: cubit ulum, App. M. 3, p. 219 Oud. — H. Trop., To come or get into in an imperceptible manner, to steal in, insinuate one's self : quot laetitias inspera- tas milii invpsere in sinum, (* lor laeti- tine in-speratae), Pompon, in Non. 9, 11 : eloquintia irrepit in sensus, Cic. Or. 28: in mentes hominum. id. de Or. 3, 53: in tabula- municipiurum. id. Arch. 5: in tes- tamenta locupli tium. id. Oft". 3, 19. — (/}) e. dat. : dolor animo irrepet, Sen. Consol. ad Poly». 2fi. ir-reposcibilis (inr.). e, adj. That can not be demanded back (post-class.), App. Apol. p. 584 Oud.; Sid. 8, 15. ir-r eprehen ^ibilis ( inr.), e, adj. [2. in-reprehendo] Unblamahle. irreprehensi- ble (post-class.) : inculpubiles et ideo ir- reprehcnsihiles vivimus. Arn. 2, 53 : man- datum, Tert. Res. Cam. 23. ir-rcprehensUS (inr.). a, um. adj. [id.] Blameless, without blame (poet.) : et lauilem probitas irreprehensa tulit Ov Tr. 5, 14, 22 : responsa, faultless, i. e. trite, id. Met. 3, 340. irreptlO (inr.), onis, /. [irrepo] A Creeping in (late Lat.). Aug. Ep. 107. ir-repto (inr.), arc, v. n.freq. [irrepo] To creep into or to a place (poet.) : ( ■ ) c. dat. : pampineumque juhes nemus irrep- tare Ly urgo, Stat. Th. 4. 386 : humeris avi, id. Silv. 3, 177.- (fi) c. ace. : Mycenas, Stat. Th. 11. 731. ilTeptor (tar.), oris, m. [inrepo] One who creeps in or upon, an encroacher: agvorum, Cod. Theod. 2, 26, 2. ir-requiebllis (inr.). c, adj. [2. in-re- qniesco] That can not be stilled, restless : eitis. (,*that can not be allayed), St rib. Comp. 105: so Marc. Emp. 20. ir-requipS (inr.), etis. adj. [2. in-re- qniesj Rustless (late Lat.) : cor. Aus. Idyll. de memhr. 12. 5 : gens, id. de inconnex. 11. irreqiistus (inr.1. a, um, adj. [2. in- rcqniet.i.-] Unquiet, restless (poet, and post- Aug.) : sors mea, Ov, M. 2, 386 : Cha- I RR.I rybdis, id. ib 13, 730: bclla. id. Triet. 2, 236: circuit».; mundi, Plin. 2, 5, 4. il -requisites (inr), a, um, adj. [2. inrequiruj U it sought for (late Lat.), Sid. Ep. 9, 3. " il'-resectHS (inr.), a, um, adj. [2. in-reseco] Uncut, unpared : pollex, Hor. Epod. 5, 47. * ir-rcsdlubilis (inr.), e, adj. (2. in- rcsombilis ] Indissoluble : nexus, App. Dogm. Plat. 2. p. 238 Oud. * ir-resdlutus (inr.). a. um. adj. [2. in-rci-olvoj Unloosed: vincula, Ov. Pont. I, 2. 21. * ir-respirabllis (inr.), e, adj. [2. in- respirol la which one can not breathe : hy- pobrychium, Tert. Idol. 24. ir-rcstinctus (inr.), a, um, adj. [2. in-restiuguo] Unextinguished: altarin, Sil. 3,29. ir-retlO (inr.), ivi, itum, 4. v. a. \l. in- retc] To cettrh in a net, to ensnare, entan- gle (qu'te class ) : I. Lit : quid enim ad ilium, qui te capture vult, utrum tacen- tem irretiat te, an loquentem ? Cic. Acad. 2, 29 : Col. 4. 2 : solum pluribus radicibus impeditum. et quasi irretitum, id. 3, 11 : festinandi studio aliis irretientibus alios, Amm. 19, 8. II, Trop. : si laqueis, manicis, pedicis mens irrerita est, Lucil. ap. Non. 4. 313 : se erratis, Cic. Tusc. 5, 21 : aliquem cor- ruptelarum illecebris, id. Cat. 1, 6: homi- nes judiciis iniquissimis, id. Vat. 5 : cautt- unculis irretitus, id. Fin. 5. 18 : Stoiti dis- putationum suarum atque interrosatio- num laqueis te irretitum tenerent, id. de Or. 1, 10: lnquacitas interrogationibus ir- retita. id. Val. 1. irretitus, Part., from irretio. * ir-retortUS (inr.), a. um, adj. [2. in-retorqueoj Not turned ba^k : oculo ir- retorto Spectare aliquid, without looking back again. Hor. Od. 2. 2, 23. ir-retractabilis (inr.), e. adj. [2. in-retractoj IrrevocaJAc : senteutia, Aug. Conl. 10, XL ir-reverens (inr.). enris. adj. [* 2. in- revereor] That does not show due respect or veneration, disrespectful, irreverent J *(-i) c. gen. : operis. Plin. Ep. 8, 21. — (d) c. dat. : matri, Spart. Carac. 2. — (y) With in c. ace : in aliquem, Tert. adv. Marc. 2, 14. — Adv., irreverenter, Disrespectful- ly, irreverently : irreverenter et tcmere, Plin. Ep. 2. 14 : asere, id. ib. 6, 13. ir-revercntla (inr.). ae,/. [irrever- ens] Want of due respect or reverence, dis- respectful?) ess, irreTerence : Tac. A. 13. 26 : juventutis, id. ib. 2, 31 : adversus fas ne- fasque irreverentia, id. Hist. 3, 51 : studi- orum, Plin. Ep. ir-reVOCabllis (inr.), e, adj. That can not be recalled, irrevocable: f. Lit.: aetas praeterita, Lucr. 1, 46S : in casum irrevocabilem se dare, Liv. 42, 62 : semel emissum volat irrevocable verbum, Hor, Ep. 1, 18, 71 : constantia, Plin. Ep. 3, 7. — II, Transf. : ancorae pondere irrevo- cabili jactae, which, on account of their great weight, can not be drawn back, Plin. 32, 1, 1: hamus, id. 16, 35, 65: Domitiani narura praeceps in iram et quo ohscurior eo irrevocnbilior. the more imjdacable, Tac. Agr. 42. — Adv., irre vocabiliter. Irrev- ocably, unchangeably, incessantly : progre- di, Aug. Ep. 120, 24. * ir-revocandus (inr.), a. um, adj. [2. in-revocoj Nut to be. recalled, irrevoca- ble : error. Claud. B. G. 122. ir-revdcatUS (inr.), a, um, adj. [id] Not called ba<-k : * J t Not aslted to repeat a thing : cum loca iam recitata rcvolvimus irrevocati, Hor. Ep. 2, 1, 223.— H. That can not be callrd or kept back : ab acri cae- de lupus Ov. M. 11, 401. irridenter (inr.), adv., v. irrideo, ad fin. ir-rideo (inr.), Isi, isum, 2. (collat. form irrido, ere, M. Brums in Diom. p. 378 P.) I. Neulr., To laugh at a person or thing, to joke, jeer : irrides in re tanta. Ter. Htaut. 5, 2, 29 : Caesar mihi irridere vi- sus est, Cic. Att. 12. 6 : Tac. A. 1, 8.— n. Act., To mock, ridicule, laugh to scorn : Plaut. Trin. 2, 4, 45 : venis u'tro irrisum dominum, id. Amph. 2, 1, 40 : per jorum deos irridens. Cic. N. D. 2, 3: Bumam at- que couteuinere, id. Agr. 2, 35 : vos abillo I It 11 1 irridemini, id. Acad. 4, 39: perpeseus e» non irridendam moram, Plin. Pan. 63.— Hence irridenter (inr.), adv., Jteringly, scoff- ingly (ante- and post-class.) : petit, Laber. in Charis. p. 181 P. : ndmoncrc, Aug. Ep. 5 med. *ir-ridicule (inr.). adv. [*2. in-ridi- cule] Unwiiiiltj: non irridicule quidum ex militibus dixit, Caes. B. G. 1, 42. ir-ridiculus (inr.). a, um, adj. Laughable, ridiculous. Subst., irridicu- lum.i, n., A laughingstock'; irridiculo ha- bere, to make a laughing-stock of: Plaut Pocn. 5, 4, 8 : — irridiculo esse, to be a laughing-stock, be turned into ridicule ■ id. Cas. 5, 2, 3 (al. ridiculo). irrigatlO (inr.), onis, /. [irrigo] A watering, irrigating .- Var. R. H. 1, 35: agrorum irrigationes, Cic. Off. 2, 4. — (jS) c. gen. suhj. : irrigatione tluminis diluere aliquid, Plin. 36, l"2, 17. irrigator (inr.), oris, m. [id.] A wa- tcrcr : Aug. Ep. 95. ir-riffO (inr.), avi. atum, 1. v. a. To lead or conduct water or any other liquid to a place : f. Lit : amurcam ad arbores, Cato R. R. 36 : aquam in areas, id. ib. 151 : imbres (plantis), Virg. G. 4, 115. II, Transf.: A. To water, irrigate: Aegyptum Nilus irrigat, Cic. N. D. 2, 52 : hortulos fontibus, id. lb. 1, 43 ; Cic. Q. Fr. 3, 1. — Hence. B. To overflow, inundate: Circus Tiberi superfuso irrigatus, Liv. 7, 3. — To wet. moisten, bedew (poet.): irrigat terram cruor, Sen. Thyest. 44 : fletu ge- nas, id. Phoen.441 : vino aetatcm, to nour- ish, strengthen. Plaut. Poen. 3. 3, 86 : per anres pectus, Lucil. ap. Non. 9, 5 : so) irrigat assidue coelum candore recent! Lucr. 5, 282 : per membra quietem. (*to diffuse.) id. 4, 905 : fessos sopor irrigat artus, Virg. A. 3. 511 : alicui placidam per membra quietem. id. ib. 1, 695 : irrisaruj plagis, i. e. beaten soundly, Plaut. Epid. L 2, 18. ir-rigiins (inr.), a, um, adj. Supplied with water: I. Lit: £. P"ss.. Watered, well watered, irriguous ; full of water, wet, plashy : herba, Plaut. Trin. 1,1,9: hortus, Hor. S. 2, 4. 16 : regio irrigua fontibus, Plin. 5, 14, 15. — B. Act., poet, Watering, irriguous : ions, Virg. G. 4, 32 : aqu^. Ov. Am. 2, 16, 2,— II. Transf., poet, Moist- ening, soaking ,• or. pass., moistened, soak- ed : somnus, i. e. nourishing, strengthen- ing, Pers. 5, 56 : — corpus mero, soaked, Hor. S. 2, 1, 9 : carmen, music produced by the water-organ, Auct Aetnae, 295. * ir-rimor (inr.), Sri. v. dep. To ex- plore : incultos sinus, Pac. ap. Non. 4, 395. irrio»/- hirrio. * ir-riSlblUS (inr.), e, adj. [irrideo) Laughable, ridiculous, Aun. Serm. 87, 9. Xr-riSlO (inr.), onis,/ [id.] A deriding, mocking, mockery : Cic. Acad. 4. 39 : ir- rifio omnium, id. de Or. 1. 12 : cum irri sione audientium, id. de Oil'. 1. 38. - irrisor (inr.), oris, m. [id.] A derider, mocker, scoffer : irrisores hujus orationis et sententiac, Cic. Par. 1, 4 ; Prop. 1, 9, 1. irrisdllUS (inr.), a, um, adj. [irrisor) Scornful : vcrsutia. Mart. Cap. 8. 273. 1. irrisnS) a- l, m. Part., from irrideo, 2. irriSUS (inr.). us, m. [irrideo] A scoffing, mocking, mockery, derision : irri- su coarsuere aliquid, Plin. 28, 8, 29 ; Tac. A. 13. 15 : — irrisui esse, to be a laughing- stock: Caes. B. G. 2, 15: — ab irrisu, out of mockery : Liv. 7, 10 : irrisui baberi, to be made a laughing-stock of, be made game of, App. M. 5. p. 376 Oud. irritabllis (inr.). e, adj. [irrito) 1. Easily excited or enraged, irritable : irri- tabilcs esse animos opfimorum saepe hom- inum, Cic. Att. 1, 17 : genus varum, Hor. Ep. 2, 2, 102,— *B. Act., Easily exciting i formae, Lact. 6, 23. irritabPltas (inr). »&*• /• firrita- bilis] Irritability, App. Doctr. Plat. 1, p, 216 Oud. initamen (tar.), Inis. n. [irrito] An incitement, incentive, provoraiire (poet.) : opes iinimi irritamen avari. Ov. M. 13, 434. —In the plur.. Ov. M. 12. 102. irrltamentnrn ('" r >' { - "• [' d -l A * incitement, inmitirr. jn-oroca'irr (perhaps not in Cic.) (* most froq. in plnr.i : irrita- mentis iras mJliWoi acuerc, I v: 40, Vk e 839 1RRO tertaminum equestrium, id. 30, 11 : gulao, Sail. J. 94 : invidiae, Tac. A. 3, 9 : pacis, id. Agr. 20 : opes, irritamenta maloi'um, Ov. M. 1, 140. — Of inanim. things : flumi- nis, a hinderauce, obstruction, Plin. 5, 9, 10. irritate) adv., v. 1. irrito, ad Jin. irritatlO- (inr.), onis,/ [1. irrito] An incitement, incentive, provocative (not ante- Aug.) : animorum, Liv. 13, 14 : ad amici- tiam naturalis irritatio, Sen. Ep. 9 : irri- tationes gulae, Gell. 7, 16 : conviviorum, Tac. G. 19. irritator (i« r ')> oris, m > I'd.] An in- citer, instigator : cum irritator acccaserit, Sen. Ep. 108. irritatuS) a > ura > Pa., v. 1. irrito, ad Jin. 1. irrito (wi\), avi, atum, 1. (per/. mnj., irntasais for irritaveris, Plaut. Am. 1. 1, 298) v. a. To incite, excite, stimulate, instigate: I, Lit.: ut vi irritare ferroque lacessere fortisaimum virum auderet, Cic. Mil. 31: animos ad bellum, Liv. 31,5: ira- cundiam, Sen. Ira 3, 8 : sibi simultates, Liv. 33, 46 : aliquem ad necem alicujus, Veil. 2, 66. — Poet. : cum fera diluvies quie- toa Irritat amnes, enrages, Hor. Od. 3, 29, 40. — II, In gen., To incite, move, stir up, inflame : infantiam ad discendum, Quint. 1, 1, 26 : forma meoa irritat amores, Ov. Am. 2, 4, 9 : vitia, id. ib. 3, 4, 11 : cupidi- tatem, Sen. Ep. 7 : suapiciones, Tac. H. 3, 4 :— animoa, Hor. A. P. 180 ; Prop. 4, 6, 75 : naturam per se pronam ad humani- tatem, Sen. Ben. 6, 29. — Hence irritatus, a, um. Pa., Excited, enraged, irritated : cania irritata, Plaut. Capt. 3, 1, 25 : ad aliquid, Suet. Galb. 21 : in aliquid, Sen. Ep. 97 : ego hia ejus verbis irritatior, Gell. 15, 9. — Adv., irritate, in the Comp., Amm. 22, 15 med. 2. irrito (in''-), are, v. a. [irritus] To make void, invalidate (late Lat.), Cod. Theod. 3, 12, 2. irritUS (inr.), a > um * adj. [2. inratue] Invalid: I, Lit.: A, Void, of no effect: quod modo erat ratum, irritum est, Ter. Pli. 4, 7, 58 : testamentum irritum facere, Cic. Phil. 2, 42 : testamentum pro irrito habere, Suet. Tib. 51 : injurias reacindere et irritas facere, Cic. Verr. 2, 2, 26 : Re- mus aves irritas habuit, Gell. 13, 14. B. Vaim useless, without effect, ineffect- ual : ingrata atque irrita ease omnia intel- iigo, Plaut. Asin. 1, 2, 10 : inceptum, Liv. 29, 35 : spea ad irritum redacta, id. 28, 31 : «pea ad irritum cadens, id. 2, 6 : dona, Virg. G. 4. 519 : tela, id. Aen. 2, 459 : re- medium, Tac. H. 4, 81 : preces, Plin. Pan. 26 : ova, wind-eg£s, Plin. 10, 58, 79. II. Transf., of peraona, That does or undertakes any thing in vain, to no pur- pose, without effect : (u) c.gen.: irritus le- gationis, Tac. H. 4, 32 : consilii, Veil. 2, 63 : spei. vninhj hoping, Curt. 5, 6, 5 : incepti, Sil. 7, 131. — (6 1 ) Abs. : variis assultibus ir- ritus urget, Virg. A. 5, 441 : venit et e tem- plis irrita tuvbnAomum, without aresponse, Tib. 2, 3, 22 : irriti legati remittuntur, Tac. A. 15. 25 : domum irritus rediit, Sen. Ben. 6, 11. I ir-roborasco (inr.), avi, 3. v. inch. n. To acquire strength, lake root, become con- firmed: verbisignificatioirroboravit, Gell. 1, 22. ir-rog'atlO (in''.), onis,/. An impos- ing, adjudicating : miiltae, Cic. Rab. perd. 3 : dupli vcl quadrupli, Plin. Pan. 40. ir-rdg'o (inr.), avi, atum, 1. (irrogassit for irroixaverit, Cic. Leg. 3, 3) To propose any thing against one : legea privatis hominibus irrogare, Auct. Or. Dom. 17 : p'rivilegia tyrannica, id. ib. 42. — In gen., To impose, appoint, ordain, inflict : mul- tam alicui, Cic. Mil. 14 : alicui tributum, Plin. Pan. 37 : poenain, Tac. A. 13, 28 : «upplieium, id. ib. 16, 5 : sibi mortem, id. ib. 4, 10 : labori non plus irrogandum est, quam quod somno supercrit, no more is to be bestowed, Quint. 10, 3, 26 : imperium in aliquem, Plin. 2, 7, 5. ir-rorO (inr.). iivi, atum, 1. v. a. To wet or moisten with diw, to badew : I. Lit.: noctilius vaa tenendum eril, ne irroretur, Col. 12, 24: — interdum Auster irrorat, brings dew, id. 11, 2; cf. id. 10, 331.— H. Transf., in gen., To moisten, bctprinlde, net : crincm aquis, Ov. M. 7, 189 : liquo- res Vestibus et capiti, id. ib. 1, 371 : oleo 840 IRRU viridi, Col. 12, 47 : accto, Cels. 7, 19— B. Of things not fluid : irrorare patinae pi- per, Pera. 6, 21 : Zephyrus nssiduis irro- rat flatibua annum, Claud. Rapt. Pros. 2, 75 : oculis quietem, of sleep, Sil. 10, 355. * ir-roto (inr.), are, v. a. To roll or trundle along : testam super undas (a boy's game, in which a shell or thin stone is thrown against the water in such a man- ner as to skip for a good distance along the surface), Minuc. Fel. Oct. 3. ir-rubesco ( m <"-)> bui, 3. v. inch. n. To grow red, be reddened : nee sanguine fer- rum irrubuit, Stat. Th. 6, 230 : haemacha- tes sanguineis maculis irrubescit, Sol. 5. * ir-ructo (i n >".)i are, v. a. To belch into : alicui in 08, Plaut. Ps. 5, 2, 6. ir-rudiSt c > adj. Not raw, Not. Tir. p. 123. _ ir-rufb (inr.), avi, arum, 1. v. a. To make red (post-class.) : capillum, Hier. Ep. 107, n. 5 : barba facta irrufata, Tort Apol. 22. irriigutio (inr.), onis, /. firrugo] A wrinkling, Serv. Virg. A. 1, 652. ir-rUgO (i nr -), are, v. a. To wrin- kle, make wrinkled, contract into wrinkles: I. Lit.: aequor ventis, Gell. 12, 1. — H, Transf., To fold: sinum, Stat. Th. 4, 266. irrumatio (»»*•)> onis, /. [irrumo] Catull. 21, 8. For the signif. see irrumo, I. irrumator (i n >"-)> oris, m. [id.] One who practices a kind of obscenity : Firm. Math. 8, 20. — II. Transf., A deceiver, Catull. 10, 12. irrumo (inr.), avi, atum, l.v.a. [rami] To extend the breast to, to give suck ; hence, 1, To practice a kind of filthy obscenity: Catull. 16, 1; Auct. Priap. 36, 5.— II. Transf. : A. To treat in a foul or shameful manner, to abuse, deceive : Catull. 29, 9. — B. Irrumata unda, i. e. in which a man's privities have been bathed, Mart. 2, 70. + irrumpibiliS) uppnKToS, Gloss. Phi- ! lox. ir-rumpo (inr.), iipi, upturn, 3. v. n. I To break, burst, or rush in or into: I, I Lit.: cesso hue intro irrumpere ? Tor. Eun. 5, 7, 26 : in castra, Cic. de Div. 1, 24 : in earn partem hostium, Caes. B. G. 5, 43 : telis ad aliquem, Sail. C. 49 : mare in aver- sa Asiae, Plin. 6, 13, 15 : intra tecta, Sen. Oct. 732 ; Tac. Agr. 25 : tellurem irrum- pentem in sidera, Sil. 15, 167.— (fj) With- out a prep. : domum alicujus, Caes. B. C. 3, 1 11 : portam, Sail. J. 62 : pontem, Tac. H. 3, 9 : Italiam, id. ib. 4, 13.— (y) c. dat. : thalamo, Virg. A. 6. 528 : templo, Sil. 2, 378 : trepidis, id. 9, 365 : sacris muris, id. 10, 368 : — se, to force one's way in : irrum- pit se in curiam, Var. in Non. 263, 21. II. Trop,, To break or rush in: atro- citas ista quo modo in Academiam irru- perit, ncscio, Cic. Acad. 2, 44 : imagines in animos per corpus irrumpunt, id. ib. 2, 40 : in alicujus patrimonium, id. de Or. 3, 27 : luxuries in domum irrupit, id. ib. 3, 42: calamitates, quae ad me irrupe- runt, Sen. Ep. 117: irrumpet adulatio, Tac. H. 1, 15 : grammatici ad prosopo- poeias usque . . . irrumpunt, venture upon, i. e. presume to teach, Quint. 2, 1, 2 : Deos, i. e. boldly inquire the will of the gods, Stat. Ach. 1, 5U8 : Phoebe, hanc dignare irrum- pere mentem, to enter, inspire, id. Theb. 10, 341. ir-ruo (inr.), ui, 3. v. n. To rush or force one' sway into: I. Lit.: quam mox irruimus, Ter. Eun. 4, 7. 18: irruimus ferro, Virg. A. 3, 222: — in mediam aciein, Cic. Fin. 2, 19 : in aliquem, Auct. Dom. 45. — ((}) c.dnt.: irruere flatnmis, Claud. Cons. Mall. Theod. 194, — (y) With se : vide ne ille hue prorsus se irruat, Ter. Ad. 4, 2, 11. — II. Trop. : in alienas possessi- ones, Cic. de Or. 1, 10 : verecunda debet esse translatio, utdeductacsse in alienum locum, non irruisse videatur, id. ib. 3, 41 : in odium alicujus etoftensionem, id. Verr. 1, 12.— ( i) c. dat. : cladibus, Luc. 7, 60. irruptlO* onis, /. [irrumpo] A break- ing or bursting in, an irruption: irrupti- onem facere in popinnm, Plaut. Poen. prol. 42: si irruptio facta nulla sit, Cic. de imp. Pomp. 6 : fernrum, Plin. Pan. 81 : belli, Flor. 2, 12: luminis, Pall. 10, 17. 1. irruptUS Sony, a, um, Part., from irrumpo. 2. il-ruptU5 (inr.), a, um, adj. [2. IS in-rumpo] Unbroken, unsevered : copula, Hor. Od. 1, 13, 17. irtidla (irciola), ae,/. (sc. vitis) A sort of vine and grapes in Umbria, Col. 3, 2, 28; Plin. 14, 3, 4. IruSi '. ">•! T 'r">f, The name of a beggar in the house of Ulysses at Ithaca ; used proverbially to denote a poor man : Irus est subito, qui modo Croesus erat, Ov. Tr. 3, 7, 42 ; Prop. 3, 3, 39. In Ov. Ib. 419, binominis, double-named, because be was named Arnaeus by his mother. is, ea, id (gen., eiius, ace. to Prise. 545 P. ; dat., eii, Plaut. Cure. 4. 3. 12 ; Ca6in. prol. 35; 37; Lucr. 2. 1134 : ei. monosyl- lable, Catull. 82, 3.— In the /cm., eae, Cato R. R. 46 : masc, eo, Inscr. ap. Mur. 582 : — plur., ei, eis, for ii, iis, freq. in MSS. and inscrr. : — gen., eum, for eorum, ace. to Fest. p. 77 Mull. ; Inscr. ap. Mur. 588, 2, 11 : — dat. and abl., iibus and ibus, Plaut. Cure. 4, 2, 20 ; Mil. 1, 1, 74 ; True. 1, 2, I 14 ; Rud. prol. 73 ; Titin. ap. Non. 8, 21, et alJ — In the fern., eabus, for iis, Cato R. R. 152), pron. [t, is] He, she. it; this or that man. woman, thing : fuit quidam se- nex Mercator : navem is fregit apud An- drum insulam : Is obiit mortem, Ter. Andr. 1, 3, 16: venit mihi obviam tnus puer : is mihi litteras abs te reddidit, Cic. Art. 2, 1. — Of the first person: Plaut. Merc. 3, 4, 47 : haec omnia is feci, qui sodalis Dolabellae eram, Cic. Fam. 12, 14 ; Sen. Ep. 63, et af— Of the second person : qui magister equitum fuisse tibi viderere, is per municipia cucurristi, Cic. Phil. 2, 30. — In connection with a noun: ea re, quia turpe sit, faciendum non esse, Cic. Off. 3, 13 : ea res ut est Helveriis enunci- ata, etc., Caes. B. G. 1, 4 : quam nrbem is rex condidit, Plin. 6, 17, 21.— When is, ea, id would stand in the same case with the relative, it is usually omitted ; when the relative precedes, it is sometimes em- ployed for the sake of emphasis : male se res habet cum, quod virtute eflici debet, id tentatur pecunia, Cic. Off. 2, 6. — Con- nected with que and qitidem, it serves to enhance a preceding idea : Antonius cum una legione eaque vacillante, Cic. Phil. 3, 12: inprhnis nobis sermo isque multus de te fuit, id. Att. 5, 1 : tuns dolor huma- nus is quidem, sed, etc., id. ib. 12, 10 : vincula eaque sempiterna, id. Cat. 4, 4 : certa fiagitiis merces, nee ea parva, id. Phil. 2, 18. — It is sometimes used instead of the reflexive pronoun : Helvetii per- suadent Rauracis, ut una cum iis (for se- cum) proficiscantur, Caes. B. G. 1, 5 : Cae- sar etiam privatas injurias ultus est, quod ejus soceri avum Tigurini interfecerant, id. ib. 1, 12. — It is sometimes placed, for greater emphasis, after a relative : quo- rum eorum unus surripuit currenti cur- sori solum, Plaut. Trin. 4, 3, 16: quid eat enim, quo non progrediatur eodem ira, quo furor? Cic. Tuse. 4, 36. So, too, after a participle : urbem novam conditam vi et armia. jure earn legihusque de integro condere parat, Liv. 1, 19. — Made emphatic by the addition of the demonstr. particle pse: alios collaudat, eapse se vero non potest, Plaut. True. 2, 6, 15 : eopse illo, quo, id. ib. 4, 3, 6 : eampse vos audistis, id. Cist- 1, 3, 22. B. Esp., 1. id, n., To designate an idea in the most general manner: quan- do verba vana ad id locorum fuerint, re- bus atandum ease, hitherto, till now. Liv. 9, 45; so, ad id (sr„) tempus, id. 3, 22: ad id diei, Gell. 17, 8 : (* id temporis, Cic. Att. 13, 33 : id aetatis, at that age, id. de Or. 1, 47 ; id. Verr. 2. 2, 37 :) hence, id, therefore, on that account : id ego gaudeo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3: id misera moesta est, Plaut. Rud. 2, 3, 66 : idne estis auctores mihi? do you advise me to that ? Ter. Ad. 5, 8, 16: (*id genus, for eju* generis, Gell. 9, 12 : aliquid id genus scribere, Cic. Att. 13. 12 :) — in id, to that end, on that ac- count, therefore: in id fide a rege accepta, Liv. 28, 17 : — eo, therefore, for that reason : eo inatitutum manet, ut, etc., Liv. 7, 2 : — in eo est, is so far, is at that pass: quod ad me de Lentulo scribis. non est in -o, it is not come to that, is not so, Cic. Att. 12, 40: cum jam in eo essct, ut in muros evaderet miles, (* when the soldiers were just on the point of scaling the walls), I At. IS AU 2, 17 ; id. 23, 22 : (* Nep. Milt 7) :— in eo est, also, it consists in that, depend* upon I/ml : tot inn in co est tectorium. ut sit concinnum, Cic. Q. Fr. 3, 1 : sic velim enitare qmsiin eo mihi sint omnin, Cic. ad Div. 15, 14 : — ex co, from that., hence: scd tamen ex eo, quod "cam voluptatcm videtur amplexari sacpe vehementius, etc., Cic. Fin. 2, 9 : — cum eo, with die con- dition or stipulation, Liv. 8, 14 : eo, ad- verbially, with the Comp., so much, bij so much ; but frequently to be expressed in English by the: undo eo plus opis aufer- ret, quo minus adtuhssct grntiae, Cic. Quint. 9 : quarum rerum eo gravior est dolor, quo culpa major, id. Alt. 11, 11 ; id. Q. Fr. 3, 1, 5 : — co, also, thither, so far: eo se recipere, Caes. B. G. 1, 25 : eo reverti, Cic. Att. 2, lfi : eo pervenire, id. Mur. 9 : eo accedebat hortator assiduu9 Sallustius, id. Att. 1, 11 : eo accessit, ut, id. ad. Div. 10, 21 : eo re9 crevit, ut, Liv. praef. : eo rem adducam. ut Cic. Rose. Am. 34 : also, c gen., eo consuetudinis res adducta est Liv. 25, 8 :— eo usque dum, so long that, until, Cic. N. D. 2, 49 : also with donee, Liv. 40, 8 : — ea, sc. parte, via, there, Liv. 26, 32. 2. Sometimes is refers to the follg. substantive, instead of to the preceding relative : quae vectigalia locasset ca rata locatio. for, coruin, Liv. 23, 11 : ea libera conjectura est (* for, de hac re), id. 4, 20 : quae pars major erit, eo stabitur con- silio, for, ejus, id. 7, 35:*so, existit ea, quae gemma dicitur, Cic. de Sen. 15. — Sometimes, for the sake of emphasis, it is placed in a seemingly pleonastic manner before the relative, id quod : sive ille hoc ingenio potuisset sive, id quod constaret, Platonis studiosus audiendi fuisset, Cic. de Or. 1, 20 : si, nos id quod debet nostra patria delectat id. ib. 44 : si, id quod fa- cile factu fuit, vi armisque superas9em, id. Sext. 17 ; id. ib. 13. — It is thus appar- ently pleonastic after substantives : ur- hem novam, conditam vi et arinis, jure earn condere parat Liv. 1, 19 : cultrum, quern habebat, eum deligit id. ib. 58. — It is completely pleonastic after the relative : quorum coram unus, Plaut. Trin. 4, 3, 16 : quorum eorum ope, Liv. 8, 37 : quod ne id facere posses, idcirco dixeram, Cic. Acad. 2, 25. Tf He, she, it : that man or the man {woman, thing), Ike one, that one, as a cor- relative to qui : si is, qui erit adductus, Cic. Verr. 2, 3, 89 : is mihi profecto ser- vus spectatus satis, Cui dominus curae est Ter. Ad. 5, 6, 5. And also in the first pers. : haec tibi scribo ... is, qui flevi. Sen. 1. TTT Such, of such a sort, character, or quality: in eum jam rediit locum, ut, etc., Ter. Heaut 2. 3, 118 : neque enim ru is es, qui, quid sis, ncscias, Cic. Fam. 5, 12: itaque ego is in ilium sum, quem tu me esse vis, id. Att 7, 8. — Adj., nee tamen eas coenas quaero, ut magnae reliquiae fiant, Cid. ad Div. 9, 16 ; id. Cluent. 70 : est enim credo is vir istc, ut civitatis no- men sua auctoritate sustineat, id. Flacc. 15. Isaac, indecl., or Isaacus, i. m. The soit^of Abraliam, Prud. arttb. Carm. 10,748. IsaCUS, i. »'•> 'I ajo;, A Grecian orator of Chalcis, the instructor of Demosthenes, Quint 12, 10, 22. — H, A cotemporary of tlte younger Pliny, also a Grecian orator, Plin. Ep. 2, 3 ; Juv. 3, 74. lsagog-ei es, and lsagoga, ae,/. [ctnoMii n\ All introduction : Gell. 1, 2. isagfOgicUS, a, um, adj. [isagoge] In- troductory, isagogic: conimentaiius, Gell. 14/7. IsaiaSi ae. m. The prophet Isaiah, Paul. Nol. Carm. 23, 195. Isarat ae, m. A river of Gaul that falls into the Rhone, now Iscrc, Plane, in Cic. Fam. 10, 23 ; Luc. 1, 399. isatiSi ' s . an m. A river in Pice- num, Luc. 2, 40b'. 2. Isaurus, a. um, v. Isauria, no. II. B. ischaemon, «nis, v. [iaxaliiov] A kind of styptic herb, Plin. 25. 8. 45 ; 26, 12, 82. ischiacus, a. um> adj. [iaxuiK's] That has the gout in the hip, (* Subst., ischiaci, orum, m.) : Cato R. R. 123 : ischiaci cum maxime doleant Gell. 4, 13. ischiadicus. a, um, adj. [ioxinotK f s\ That hits the gout in the hip, ischiadic: do- lores, gonl in the hip, Plin. 26, 7, 27. — n. Subst., One who has the hip-gout : Plin. 25, 13, 106 ; id. 28, 2, 4. ischias, adis, /. [itsxias] I. The hip- gout, sciatica, Plin. 27,5,16.-11. T ran at, An herb said to be good against the hip- gout ; called also, leucacantha, Plin. 22, 16, 28. Ischomache. es, f, 'Uxouixn, The daughter of Alracius or Atrax ; called, also. Hippodamia, at whose wedding with Pirithons the conflict arose between the Cen- taurs and Lapithae, Propert. 2, 2, 61. ischuria) ae,/. [iVrxoiipi'u] A stoppage of urine, strangury, iscA»ry,Veg.Vet3, 15. iselastlCUS. a, um, adj. [ciVcAatrnicus] Of or belonging to apublic entrance: cer- tamen or agon, a public contest, tlie victors iu which were conducted home in triumphal procession : Plin. Ep. 10, 119. — B. Subst., iselasticum, i, n., The reward presented to such a victor by the emperor, Trajan, in Plin. Ep. 10, 120. iseum, i, and Isium. ", "• rioriov] The. temple of Isis, Plin. 5, 9, 10 ; Lampr. Alex. Sev. 26. IsiacUSf a, um, v. Isis, no. II. IsidCTUS. >> ">■ The name of several celebrated writers of antiquity, and partic- ularly of Isidorus Hispalensis, archbishop of Hispalis, in. Spain, in the seventh centu- ry of our era, and author of the XX. libri Originumi Isindensis. ft adj. Of or belonging to the city of Isiiidum (in Pamphylia), Jsiudian, Liv. 38, 15. Isis, is, and idis,/., "lew. The Egyptian goddess Isis, Cic. N. D. 3. 19 ; Ov. M. 9, 772 : Luc. 9, 158. — B. Hence, 1. Isidis i-rinis, An unknown tree, Juba in Plin. 13, 25. 52. — 2. Isidus 9idus, The planet Vcnns, Plin. 2, 8, 6. — II, Deriv., IsiaCUS. a, um, adj., 'UuiK s. Of or belonging to Isis : Isi- aci conjectorrs, Enn. in Cic. Div. 1, 58 : focus. Ov. Pont 1, 51 : Isiacae sacraria !enae, .luv. 6, 488. — Subst, Isiacus, i, >«., A priest of Isis : Suet. Dom. 1 ; Plin. 27, 7, 29. Isium. v - Iseum. Ismarus, i. «>■. °>" Ismara, orum, v., "loiH'fiit;, ts?narns, a mountain in Thra- cia : Ismara propter, Lucr. 5, 30 : juvat Isinara Baccho conserere, Virg. G. 2, 37 : Rbodope miratur et Ismarus Orphea. id. Eel. 6, 30.— B. Transf., The city at the foot of the mountain : Virg. A. 10, 351. — II. Derivv. : IsmariCUS, a, um, adj., Of or belonging to Ismarus, lsmarian : Aquilo, Avion. Perieg. 33. — B. Isma- riUS, a, um, adj.. Of or belonging to Is- marus, lsmarian : gentes, Ov. M. 10, 305 : juga, id. Fast. 3, 410: Bacchae, id. Met. 9, 641 : vallis. lite valley where Orpheus drew the wild beasts after him by the sound of his lyre. Prop. 2, 10, 6. Ismeno. es./.. 'laprjvn, Ismene, daugh- ter of Oedipus : Agenorea Ismene, Stat. Th. 8. 623. Ismcnias. ae, m., 'lauyviac, A celebra- ted Thebnn finte-player, App. de Deo Socr. p. 53 ; Plin. 37, 1. Ismenus (os), i, m., 'laayvoc, A river of Boeotia. near Thebes, Plin. 4,7,12; Ov. M. 2, 244 : Stat Th. 1, 40 ; 9, 404,— De- rivv. : A. IsmeniUS; a, um, adj., 'Uui/- vine. Of or belonging to Ismenus, Ismcni- an, poet, for Theban : hospes ab Aoniis Therses Ismenius oris, Ov. M. 13, 682 : beros. i. e. Polynices, Stat Th. 2, 307.— B. IsmeniS; idis, /., 'loan's, A Theban woman, Ov. M. 3, 733. lSOCinnamon, ii "■ [loKiwaimv] An odoriftroujt shrub resembling cinnamon, Plin.' 12, 20, 43. IsdcrateS) ^i m > 'IcoKfirySi Isocra- IST E tes, a celebrated orator and teacher of rhet- oric at Athens, a pupil of Gorgias and th* friend of Plato, Cic. Or. 52 : de Or. 2, 13 ; Brut. 56, et saep.— B. Derivv. : £^ Iso- Crateus, a, um, adj., Of or pertaining to lsocrales, Isocratic: mos, Cic. Or. 61; id. Fam. 1, 9— B. IsocratlUS, a, um, adj., Of or belonging to lsocrales, Isocrat- ic : Lucil. ap. Gell. 18, 8. — Subst., A pupil of Isocrates : qui se Isocratios videri vo- lunt, id. ib. is6d6niOSj ni a <'j- [tone Sopito] Equal- ly or evenly built : genus isodomon, a mode of building in which each row of stones covers the joints of thai below it, Plin. 36, 22, 51 ; Vitr. 2, 8. isoctcSi is, n. \laomi\ Small house- leek or aye gnxn, Plin. 25, 13, 102. isoplcuros, on, adj. [lni,Tr\tvpov] Equilateral, Ails, praef. ad Idyll. 13. ISOpyron* li n - [ioonvpdv] An un- known plant, Plin. 27, 11. 70. isosceles* is, m. [Inos-mcAuc] Having equal legs, isosceles, Aus. praef. ad Idyll. 13. Israel, elis (in Sid. Carm. 16, 7, scann- ed with a short), m. Israel, another 7tame of the patriarch Jacob : Prud. Psych. 650. — B. Derivv. : £. Israelltae, arum, m.. The Israelites : Juvenc. Act. Apost 1, 208.— B. IsraellticUS, a, um, adj.. Is. raelitish: Not. Tir. p. 192. — C. Israehti6, Idis, /, An Israelitish woman : Hier. Ep. 70, n. 2. Issa, ae, /., "laoa, An island in the Adriatic Sea, near Illyria, with a town of the same name, Plin. 3, 26, 30 ; Caes. B. C. 3, 9 ; Liv. 43, 9.— B. Derivv., A. Is- saeUS) a. um, adj., Of or belonging to Issa, Issaean ; subst Issaei, orum, to., The inhabitants of Issa, Issaeans, Liv. 31, 45. — B. IssaicUSi a, um, adj., Issaean, Liv. 32, 21. — C. Issensis* e . a dj., Issaean: naves, Liv. 43, 9. — .Subst., Isscnses, ium, m., The inhabitants of Issa, Liv. 45, 26. Isse. es, /. The daughter of Macarc- us, who is said to have been seduced by Apol- lo under the form of a shepherd, Ov. M. 6, 124. IssensiS) e. v. Issa, no. II., C. IsslCUSi a i um, v. 2. Issus, no. II. issulus aid, i 1. issus. a, um, adj. A corrupt form o/ipse in thepronuneiaiion of children, and hence used in addressing little children as a term of endearment: IdSA HAVE, Inscr. ap. Fabrett. p. 45, n. 255. — Also in the dim., J issulus, a, um : Inscr. ap. Fabrett. n. 254. 2. ISSUS, i>/. 'loooS, A city of Cilicia, on the Mediterranean, at the fool of Mount Amanu s, where Darius was defeated by Alex- ander, now Lojazzo, Plin. 5, 27, 6 ; Cic. Fam. 2, 10, 3.— B. Deriv., IssiCUS. a, um, adj.. Of or belonging to Issus : sinus, the Gulf of Issus, Plin. 2, 108, 112. * istaCp "dv. Tlicre, this way : abi sane istac, istorsum, quovis, Ter. Heaut 3, 3. 27. istac-tenUS» a dv. Thus far: Plaut Bac. 1, 2, 5a istaec; y- istic - Istaev6neS) um ' m - The name of an ancient people of Girmany bordering on the Rhine, Tac. G. 2 ; Plin. 4, 14, 28. iste* a > ud (the poets often make the penult of the gen. short : istius, Virg. A. 12, 648. — An old form of the gen. isti, Catc in Prise, p. 694 P. ; Plaut True. 5, 38.— Dal. fern., istae, Plaut. True. 4, 3, 16), pron. demonstr. [is-tej Thisorthatmnn, woman, thing : turn iste vir optimus. qui, etc., Cic. Quint. 5 : ut jam ne istius quidem rei cul- pam sustineam, id. Att. 7, 3 : nee enim ab isto officio abduci debui. Cic. Lael. 2. — In connection with other pronouns : scio is- ta haec facta, proinde ut proloquor, Plant Am. 2, 2, 125 : istius ipsius in dici.ndo fa cultatis, Cic. de Or. 2, 29 : transeat idem iste sapiens ad rempublicam tuendam, id. Tusc. 5, 25. — With the relative : necesse est earn, quae suuin corpus prodixerit turpissimae cupiditati, tiraere permultos. Quos istos ? etc., Auct. Her. 4, 16.— Like is in the sense of tantus and talis, Such, of such a kind .- quare quum ista sis aucto- ritate, etc., Cic. Mur. 6 : homines ista auc- toritate praediti, qua vos estis, id. P.osc. Am. 53. — To indicate a reference, local or otherwise, to the person addressed, whether orally or in writing, (* Thy, your, 841 1STI that of yours, etc.) : quid quod adventu tuo isra subsellia vacuefacta sunt, those seats where you ore sitting, Cic. Cat. 1, 7 ; id. de Sen. 17, 59. — It freq. conveys the accessory idea of scorn or contempt : non erit ista amicitia, sed mercatura, Cic. N. D. 1, 44 ; id. Cat. 2. 7 : animi est ista mol- lifies, non virtus, inopiam paullisper t'erre non posse, Caes. B. G. 7, 77 : tuus iste fra- ter, Petr. 9 : o isti, an urgent form of ad- dress, Arn. 1, 2:5, 36, et saep. — With the demonstr. particle ce affixed : argentum pro istisce ambabus dedi, Plaut. Rud. 3, 44, 40. — Hence, adv., isto, For this reason, therefore : isto tu pauper es, cum minus 6ancte pius, Plant. Rud. 4, 7, 8. Ister (Hister), tri, m„ "Inrpoc, The low- er part of the Danube (the upper part is called Danubius) : I. turbidus et torquens flaventes Ister arenas, Virg. G. 3,350.-11. Transf. : A. The people living on the Is- ter: Claud. 11. Cons. Hon. 648. — B. Istro fallacior, an epithet applied by Tertullian to Marcion ; because the river, on account of its strong eddies and many mouths, was dangerous to the navigator, Tert. adv. Marc. 1,1. Isthmus (Isthmos), i. m., 'US/nog, A strip of land between two seas, an isthmus, esp the Isthmus of Corinth, where the Isthmian games were celebrated, Plin. 4, 4. 5; Cic. Fat. 1, 7; Ov. M. 7, 406.— B. Transf.. poet, for A strait, viz., the Var- dan.llcs, Prop. 3, 21, 1.— If. Derivv. : A. Isthmius, n- >"»> » to such a de- gree (late Latin) : Claud. Mamert. stat Anim 10. item, Q dv. [is] Just so, in like manner, after the same martner, likeioise, also: Var. L. L. 6, 5 : postquam amans accessit unus et item alter, Ter. Andr. 1, 1, 49: Romu- lus augur cum fratre item augure, Cic. Div. 1, 48: placuit Scaevolae et Corrun- canio, itemque ceteris, id. Leg. 2, 21 : item igitur si sine divinatione non potest, id. Div. 1, 52: ita fit, ut non item in ora- tione. ut in versu nuinerus exstt t, id. Or. 60: fecisti item uti praedones snlent, id. Verr. 2, 4, 9 : item . . . quemadmodutn, etc., id. ib. 2, 2, 22 : item . . . quasi. Liv. 39, 19 : parentes vagitu suo paene bis pro- didit: semel. cum a nutricis ubcre : item cum a sinu matris niptim nuf, nvtur. Suet. Tib. 6: — Non item, But not: spec- tnculum uni Cl'asso jucundum. ceteris non item. Cic. Att. 2, 21. iter, itineris (anomalous forms, vnm., ltiner, Knu, Pac. Att. in Non. 8, 2; Plaut Merc. 5, 2, 72 : Lucr. 6, 338 ; Var. ap. Non. 8, 2; .luvenc. in 2 Act. Apost : — sen., ite- ris, Naev. in Prise, p. 695 P. ; Jul. Hygin. ITER in Cl.nrii. p. 108 il>. : — abl., iterc, Lucr. 5, 652), n. [ire. itum] A goings a walk, way. I. Lit.: dicam in itinere, on the. way, as we go along, Ter. Ph. 3, 3. 34 : iter illi snepius in forum, Plin. Pan. 77 : in diver- sum iter equi concitnti. Liv. 1, 128. — [Ience. B. A going to it distant plnce, A jour- ney ; and of on nrmy, a march: cutn illi iter instant «it subitum et longum, Cic. Att. 13, S3 : ut in itinere copia frumenti suppetcret, Cues. B. G. 1, 3: Catilina ex itinere plerisquc consulnribus litterns mit- lit. Sail. C. 25: eominittere sc itineri, Cic. rail, 13, 10: ingredi pedibus, id. de Sen. 10: ronficere pulverulentn via, id. Att. , r >, 14 : iter inihi est l.anuvium, id. Mil. 10 : iter habere Cflpuam, id. Att. P. 11 : facere in Apulimn, id. il>. : ngere. Ulp. Dig. 47, tit. 5, § (i: contendere iter, to hasten ont's journey, Cic. Hose. Am. 34. So, intendere, Liv. 21, 89: mat urn re, Caes. B. C. 1, 63: propernrc, Tnc. A. 15, 2: urgere, Ov. F. 6, 520 : — convertere in nliquem locum, to direct on^f journey to a certain place, Caes. B. G. 7, 50; go, dirigere ad Mutinnm, Plane, in Cic. Fam. 10, 11: agere in ali- quam partem, Ov. M. 2. 715 : tlectcre, to change one's course, Virg. A. 7, 35 : com- parare, to prepare for a journey, Nep. Al- cib. 10: — pergere maturavere, they hast- ened to proceed un their journey, Auct. B. Afr. 69 : ferre per medium marc. Virg. A. 7, 810 : ferre Inachiaa urbes, Stat. Th. 1, 32b" : continuare die nc noete, to march day and night, Caes. B. C. 3. 36: desis- tere itinere. id. B. G. 5, 1 1 : coeptum di- mittere. Ov. M. 2, 5U8 : itinere prohibere nliqui'in, Caes. B. G. 1, : ex itinere redi- re, Cic. AtL 15, 24 : ex itinere revertere, id. Div. 1, 15: tutum alicui praestare, id. Plane. 41. C. A journey, a march, considered as a measure of distance : cum abessem ab Amnio iter unius diei, a day's journey, Cic. Fam 15,4: cum dierum iter quadra- ginta processerit, Caes. B G. 6, 24 : quam mnximis itineribus potest in Galliam con- tends, by malting each day's journey as long as possible, id. B. G. 1, 7 : magnis di- urnis nocturnisque itineribus contendere, id. ib. 1, 38: itinera multo majora fugiens quam ego sequens, mailing greater march- es in hisjlight, Brut, ad Cic. Fam. 11,13. Hence, justum iter diei, a day's march of a proper length : confeeto justo itinere ejus diei. Caes. B. C. 3. 76. 0. The place in which one goes, trav- els, etc., A way, passage, path, road: ; 'qua ihant ab itu iter appellarant." Var. L. L. 5, 3 : itineribus deviis profieisci in pro- vinciam. Cic. Att. 14, 10: erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire posseut, Caes. B. G. 1, 6 : pedestria itine- ra concisa acstuariis, id. ib. 3. 9 : dare iter alicui per provinc iam, id. ib. 1, 8 : pa- tefacere alicui iter in nliquem locum, Cic. de imp. Pomp. 11: ferrn aperire, Sail. C. 58 : fodiendo. suhstruendo iter facere ; viam munire, Cels. Dig. 8, 1, 10 —Of the corridurs in houses, Vitr. 6. 9. — Of any passage : iter urinne, the urethra, Cels. 7, 25 : vocis, Virg. A. 7, 734 : itinera aquae, Col. 8, 17. E. A legal right of going to a place, The right of way : nquaeduetus, haustus, iter, actus a patre sumitur. Cic. Caec. 26 : qui sella nut lectica vehitur, ire, non age- re dicitur ; jumenttim vero ducere non potest, qui iter tantum habet, Paul. Dig. 8, 3, 7. II. 'Prop.. A way. course, custom, meth- od of a person or thing : patiamur ilium ire nostris itineribus, Cic. Q. Fr. 3. 3 : iter amoris nostri et officii mei, id. Att. 4, 2 : salutis, Virg. A. 2, 387 : pronum ad hono- res, Plin. F.p. 8, 10. Iterabilis- e, adj. fitero] That may be riptated : carmen, Poet, in Anthol. Lat. p. 639 Burm. : injuria, Tert. adv. Marc. 2. 28. iteratlO. oa\$, /• [id. 1 A repetition, titration : verborum iterationes. Cic. Or. 25 : et reditus ad proposifum, et iteratio (di rorum), de Or. 3, 53 : arationis, Col. 11.2: so too abs.,of a second ploughing : compluribus iteratinnihus res olvatur ver- vactum in pulverem.id.2, 12; cf.id. 12,50. i+crativum verbum, i. e. verbum frequentativum. Diom. p. 335 and 336, Jind Charis. p. 226 P. IT1D iterate» "dv. Again, once more, Just. 16, 3; v. 1. itero, ad fin. iteratus, a, um, Pa., v. I. itcro. X. itcro» avi, atum, 1. v. a. To do a tiling tt second time, to repeat : I,In gen.: quae audistis, si eadem hie iterem, Plant, Poen. 4, 2. 99. In Pluutus, also, plcona.-t- ically: bis iterare. Plaut. Ps. 1, 3, 154; and, iterum iterare, id. Rud. 4. 8, 1 : itera dum eadem ista inihi, non enim satis in- telligo, Cie. Att. 14, 14 : cum duplication- iteranturque verba, id. Or. 39 : pugnam, to renew, Liv. 6, 32 : mane ubi bis fuerit Phoebusque iteraverit ortus. has risen a second time, Ov. F. 6, 199 : cursus relectos, Hor. Od. 1,34.3: aequor, to embark again, id. ib. 1, 7, 32 : truneis Lapsa cavis iterare mella, to celebrate again, id. ib. 2, 19. 11 : vitam morte, to be restored to life, Plin. 7. 55, 56 : multiplicem tenues iterant thorn- ca catenae, double it, make it thicker. Stat. Th. 12, 775 : calceamentuin, to wear twice, Lampr. Heliog. 32: mulierem, id. ib. 24. H, In partic. : A. In agriculture, To plough a second time : siccitatibus eenseo, quod jam prosciesum est, iterare, Col. 2. 4 : locus diligenter fossione iterandus, id. 2, 2 : sarrituram, Plin. 18. 27, 67. B. To repeat, rehearse, relate : haec ubi Telebois online iterarunt, Plaut. Am. 1, 1, 56 : dum mea facta itero, id. Cas. 5, 2, 5 : scribere bellum et quae in eo gesta sunt iterare, Sempron Asell. ap. Gell. 5, 18. J 2. itero» adv.. v. iterum, ad init. iterum (collat form fiterp, Inscr. in Fen Framm. di Fast. cons. tav. 10, n. 26), adv.. Again, a second time, anew: ubi rex Agathocles regnator fuit. et iterum Phin- tias, tertium Liparo, Plant. Merc. 2, 3, 58: Livianne fnbulae non satis dignae sunt, quae iterum legantur, Cic. Brut. 18: C. Flaminius consul iterum, id. Div. 1. 35: primo quidem dectpi, incommodum est : iterum, stnltum : tertio turpe, id. Inv. 1, 39 : cum his Aeduos semel atque iterum armis contendisse, Caes. B. G. 1, 31 : Ve- nerium jacere iterum nc tertium, Cie. Div. 2, 59 : iterum atque tertium tribuni, Liv. 3, 19: semel iterumque. Cic. Div. 1, 25: iterum atque itenim spectare. asain and. again, repeatedly. Hor. S. 1. 10, 39. H, Transf., On the other hand, on the contrary : ut Bibi concedi non oporteret, si in nostros fines impetum facere t; sic iterum nos esse iniquos, quod, etc., Caes. B. G. 1, 44. Ithaca» ae (Ithace, es, Hor. Ep. 1, 7, 41),/, 'WaKij, An island in the Ionian Sea, the kingdom of Ulysses: effug'nms seopu- los Ithacae, Laertia reina, Virg. A. 3, 272. — II. Derivv.: A. Ithaccnsis- e, «ih, Ithacan : Ulixes, Hor. Ep. 1. 6, 63.— B. Ithaccsius. a, um, adj., Ithacan : se- des, i. e. Baiae, said to have been named nfter the pilot of Ulysses. Sil. 8, 541.— C. JthaCUS» a, um. adj.. Of or belonging i to Ithaca or Ulysses, Ithacan : Aeolios Ith- j acis inelusimus utribus Euros. Ov. Am. 3, j 12. 29 : puppis, id. Pont. 2, 7, 60— Subst., Ithacus. i, m„ The Ithacan, i. e. Ulysses : \ hoc Ithacus velit. Virg. A. 2, 104. fthome» cs, /., 'ISnhin. A city of Mes- i senia. Plin. 4, 5, 7: Stat. Th. 4. 179. Ithdnaeus (Tton.), a, um, adj. Of or belonging to Ithone (Itonc), a city of Boeotia; subst., an Ilhonaean, Stat. 'Ph. 7, 330. itJiyphallus»>. m - \'®' iXXnS] Theitli- yphalUis. a piece of wood shaped like the erect virile membtr. which was carried about in the festivals of Bacchus, Art). 5, 176. — Hence, H, Transf., Priapus, the son of Bacshns, who was represented with an erect member. Col. 10, 31. — B. Deriv., fthy- phalliCUS. a. um. adj., Ithyphnllic : car- men, an ithyphallic song, i. e. a poem com- posed iti the measure of the hymns to Prior pus. Serv. Centim. 1018 P. Aril. Fortun. p. 2698. — 2. The metnim Phalaecium is al so sometimes called ithyphnllicum, Mar. V ic- tor. p. 2566 P. itidem. adv. fita| In like manner, like- wisp, also: itidem olent, quasi cum. una multa jura confudit coeus. Plaut. Most. 1, 3, 119: itidem duplex, Cic. Part. 22,— With a foils, tit: itidem, uti cat^pultae solent, Plaut. Cure. 5. 3, 12— With et: temperantia in suas itidem res. et in com- munes distributa est, Cic. Part. 22. — Abs. : IXIO itidem populum ft. victis ad suum arbi- trium imperare, Caes. J{, (;, 1 ( 3b'. itiner» »■ 'ter. ad init. itineranSi antis, Part, [iter] Traveling (late Lat.). Salv. de Gubern. Dei 1, p. 33. ltincranuir., i. v - itinerarius, no. IL ltineiailUS, a. um, adj. [iter], Of Ol belonging to a journey or march, itinerary : sumptus. Lampr. Commod. 9 : motus, the vwtitin of traveling, Amm.21, 15. — Hence, U, Subst., itinerarium, i, n.: &, An ac- count if a journey, an itinerary, Veg. Mil. 3, fi. — B. -4 signal for marching : itinera- rium sunare, Amm. 24, 1. ltio, onis, /. [eo] A going, walking, traveling : itiones crebrae. Ter. Ph. 5, 8, 23 : de obviam itione ita faciam, ut sua- des, Cic. Att. 11, 16: reditum ac domum itionem, id. Div. 1. 32. $ itis, is. /. a Tuscan word meaning Day, from which Idus is derived, Macr. Sat. 1, 15. ltlto, are, v. intent, n. [ito] To go: cxsetpiias ititant, Naev. in Calp. Pis., ace. to Merul. Fragm. Enn. p. 417. Itius (Icciua) portus, A port of the Morini, in Bdijic Caul, from which Cae- sar passed over to Britain. According to Ukert, near Cal«s ; (*acc. to Keii hard, now Whll-Sand; ace. to Manner!, now Boulogne), Caes. B. G. 5, 2. ito» are, v. intent, n. [eo] To go: ad le- gionem cum itant, Plaut. Most. 1, 2, 48 : ad coenas itare, Cjc. Fam. 9. 24. Itonis, •<3>8] v. Itonue, no. II Ztone» es, /., and ItdnUS» i- »'• -^ city and mountain in Thrssn/y, with a tem- ple of Pallas, Stat. Th. 2, 720 ; Calull. 64. 228.- It Hence tltonida (an error for Itonis), Minerva a loco sic appellate, Fest. p. 105 Mull.— ^ iii. : a . Jtonaei, orum, ?n.. The inhnbi ants oj Itone, Stat. Th. 7, 330. — b. Stomas» a. u™, adj. Clruifiof), Iltiuiun: teinplum Minervae ltoniae, Liv. 36. 20, 3.) Sturaea (Ityr.). ae. / : I. A country in CoetLsyria. Plin. 5, 23, 19. — H. Deriv., Ituracus (Ityr.), a. um. ad}., Of or be- longing to Ituraca, Ilnraean : arcus. Virg. G. 2, 447 : sagittae. Luc. 5, 230. — Subst., Itiraei, o:um, m„ The Intromits, eel, braird as archers, Cic. Phil. 2, 44 (* Virg. G. 2, 448). ltuS» utf , ">■ [co] A going, gait : I, In gen.: nee repentis itum cujusviseumque animantis Sentimus, Lucr. 3. 389 : itum, gestum, amictum qui videbant ejus, 'J'itin. ap. Non. 2, 419. — H. In partic. : A. ^ going away, departure: noster itns, redi- tus, vultus, Cic. Att. 15. 5 : pro itu ac re- ditu. Suet. Tib. 38. — ((J) Plur.: per pau- cos itus ac reditus, Pall. 7. 2. — B. The right of going any where, lnscr. ap. Grut- p. 1081, no. I. Itylus» i> m -, "IruAoc, The son of Ze- th us aiidofAcdim daughter of Pandarens ; he was kilted by his mother, who mistook him for the son tf Amphion, Catull. 65, 13 (where Itylus is confounded with Itys). XtyraenS» a, um. v. Ituracus. Itys» Ityos, Itjn, m.. "Itvs. Son of Te- nuis ana Prague ; he was killed by his mother and screed up to his father for food ; whereupon he was changed into a pheasant, Priigne into a swallow, Philomela into a nightingale, and Tereus into an owl, Ov. M. 6. 652 sq. Iule'is. a, um, adj. : I, Named from lulus, the son of Aeneas, Iulian : mons, /. e. Albnnus, Mart. 13, 108, 2: Iulei avi, Ov. F. 4. 124.- II. Originating from Ju- lius Caesar : A. Relating to Cac-ar and his family: Iuleae Calendae, the first of July, Ov. F. 6, 797 : Iulea carina, the fleet of Augustus, Prop. 4. 6, 17. — B. Imperial: olivn, the garland of olive boughs given by Damiliaii Mart. 9. 36. 9 : habenae, the imperial powir, id. 9, 102, 15. 1 1. iulns» !• m -= XovXuS, The down or moss of many plants, a catkin, gosling, Plin. 1« 29, 52. 2. Iulns (trisyl.), i, in.. "loi'W, The son of Ascanins and grandson of Aeneas, whom the gens Julia regarded as thci* an- cestor, Virg. A. 1, 288. — Also dissyllabic, Hor. Od. 4, 2. 1. Ixion» onis, TO., 'Il-Wi The. son of Phle- gyas (nee. to others, of Action or of Jupi- ter), king of the Lapilhne in Thrssnlu, and father of Pirithous. He murdered his fa- 843 J ACE thrr-in-law, to avoid paying the nuptial presents ; and as -no one would absolve him after sack a deed, Jupiter took him into heav- en and there purified him. When,notwith- standing this, he made an attempt on the chattily of Juno, Jupiter substituted for her an image of cloud, with which he begat the Centaurs; but having boasted of his im- agi-iary criminal success with Juno, Jupi- tcr hurled him into Tartarus, where he was bound fast to a perpetually revolving wheel, Ov. M. 4, 460 ; Virg. A. 6, 601 : Ixione na- tus, i. e. Piriihnus, Ov. M. 12, 2L0 : Ixione nati, the Centaurs, id. ib. 12, 508. — H, De- rivv. : A. XxidnCUS (Ixibnius), a, um, adj., Of or belonging to Ixion, Ixionic: rota Ixionei orbis, Virg. G. 4, 484 : Ixionii amici, Liiinpr. Heliog. 24. — B. Ijiioni- des> ae . ™-. The Ixiouide, i. e. Pirithous, Prop. 2, 1, 38. — In the plur., Ixionidae, arum, The Ctutaurs, Luc. 6, 386 ; Ov. M. 8, 566. lynx* iyngis, /. [tuj I] The wry-neck, a bud made use of in conjurations and charms, with which it was thought that slighted lovers could procure a return of affection : Plin. II, 47, 107 : trochisci, iyn- ges, taeniae (al. ungues), App. Apol. p. 462 Oud. J. Jj, a consonant which, although orig- > inally represented by the same char- acter as the vowel i, was regarded by the ancients themselves as essentially differ- ent from it, Charis. p. 1 P. ; Diom. p. 416 ib. ; Prise, p. 544 ib. ; Donat. p. 1735 ib., et al. ; and its consonantal nature is most clearly proved by the fact that, with a preceding consonant, it always forms po- sition. Its pronunciation was like that of the German j (or English y) ; only where j occurs as a medial between two vow- els, it is, according to the statement of the grammarians, to be pronounced double ; wherefore, in such cases it is also written double by many (e. g. by Cicero), as ajjo, Majja. ejjus, pejjus, etc., Quint. 1. 4, 11 ; Prise, p. 545 P. ; Vel. Long, p. 2219 ib., et al. The closest relation exists between ,;' and the vowel i, and hence, in the course of formation and inflection, it was very often changed into the latter : Pompejus, Pompei ; Gajus, Gai ; jam, etiam, quoni- am ; ajo, aibam. While, on the other hand, the i was often hardened by the poets into j, in order to form position : abjete, abjetibus, for abiete, abietibus ; cf. Val. Prob. p. 1432 P.; Mar. Vict. p. 2474 ib. — J is related to g, as magis, major. J is sometimes elided, especially in the poets, in the compounds of jacio before an i: ahicit. adicit, obicit, etc., for abjicit, adjii-it. objicit, etc., and in synaeresis with a preceding vowel : eicit, reicit (dissyl.), for ejicit, rejiiit; cf. Gell. 4. 17. As an abbreviation, J. O. M. signifies Jovi Optimo Maximo; J. It. Juno'Regi- na: .1. V. T. Julia Victrix Togata. Ja'adlenus (Jftvol.), i, m~. A celebra- ted Roman jurist in the lime of Trajan, Hadrian, and Antoninus Pius, Capit. An- ton 12. jaceO) tui . citum, 2. ?). n. (lit., to be thrown or cast; hence) To lie. 1. Lit.: jacere hurni, Cic. Cat 1, 10: in limine, id. Verr. 2. 5. 45 : stratum ad pedes alicujus, id. Quint. 31 : in lecto. id. Phil. 2. 18; for which, lecto, Ov. Her. 1, 7 : saxo, id. Met. 6, 100 : in aversa ora, id. Her. 12, 63 : super corpus alicujus, id. Fast. 2, KJ6. B. In partic. : 1. Of sick persons, To lie ill. to be sick : cura ut valeas, ne ego te jacente bona tua Comedim, Cic. Fam. 9. 20 : cum tri.-ti morho delessa ja- ceres, Tib. 1, 5, 9: gravitrr, Plin. Ep. 5, 9. 2. To lie dead, to hare fallen : spolia jncontifl hostium exercitus, Liv. 44, 45 : qui bene pro patria cum patriaque jacent, Ov. Iler. 3, 106: fratri jacet, killed by his brother, PI. 15, 650. 3. To be or lie long any where : per- nani, glandium, sumen facito in aqua ja- 844 JACI ceant, Plaut Ps. 1, 2, 33: Brundusii, Cic. Att. 11, 6. 4. Geographically, To lie, be situate: quae gens jacet supra Ciliciam, Nep. Dat. 4 ; Ov. Pont. 7, 63 : ad Hesperum jacen- tes terrae, Plin. 18, 25, 57. 5, To be low, fiat, level : jacentia et pla- na urbis loca, Tac. H. 1, 86 : summo de- spexit ab aethere terras Infelix Phaeton penitus penitusque jacentes, Ov. M. 2, 178. Also of the sea when lying still, without raising any waves : servatum bello jacuit mare, Luc. 3, 523 : postquam jacuit pla- num mare, Juv. 12, 62. g. To hang loose: vagi crines per colla jacebant Ov. M. 2, 673; so id. A. Am. 3, 236 : jacentia lora, lying loose on the horse's neck, id. Met. 2, 201. 7. To be broad or spread out : jacentes pisces, elsewhere called plani, Col. 8, 17. 8. To be cast down, fastened to the ground : vultusque attolle jacentes, Ov. M. 4, 144 : jacentes Vix oculos tollens, id. ib. 11, 618. II, Trop. : A. To be indolent or inact- ive, to not come forward : in pace jacere, quam in bello vigere maluit. Quamquam ille quidem numquam jacuit, Cic. Phil. 10, 7 : C. Marius cum a spe consulatus lon- ge abesset et jam septimum annum post praeturam jaceret id. Off'. 3, 20 : ars tua, Tiphy, jacet, si non sit in aequore ductus, Ov. Tr. 4, 3, 77. B. To be cast down, dejected: Gnaeus noster ut totus jacet, Cic. Att. 7, 21 : ne jaceam? quis unquam minus, id. Att. 13, 40 : jacet in moerore meus frater, id. ib. 10, 4 ; id. Phil. 12, 2 : militum jacere am- nios, Liv. 10, 35. C, To lie prostrate : victa jacet pietas, Ov. M. 1, 149 : nobilitas sub amore jacet, id. Her. 4, 161 : Africani, Marii, Sullae, Pompeii infra Pallantis laudes jacebant, Plin. Ep. 8,6. B, To lie dormant, be disused or neg- lected, to be of no avail or effect : cum leges nihil valebant, cum judicia jacebant, Cic. Par. 4, 1 : tota Capua et omnis hie delec- tus jacet, id. Att. 7, 22: dici non potest, quomodo hie omnia jaceant, Coel. in Cic. Fam. 8, 6 : justitia jacet, Cic. Off". 3. 33 : maximas virtutes jacere omnes necesse est voluptate dominante, id. Fin. 2, 35 : jacet omnis ratio Peripateticorum, id. Fin. 5, 28 ; Quint. 9, 2, 4. B. To be despised, in no esteem: cum jacerent praemia praediorum, Cic. Rose. Com. 12 ; so id. Att. 9, 8 : dat census lion- ores. Census amicitias : pauper ubique jacet, Ov. F. 1, 218 ; id. R. Am. 139. TP, To lie idle, neglected, or unem- ployed : cur tamdiu jacet hoc nomen in adversariis, Cic. Rose. Com. 3 : quomodo tibi tanta pecunia extraordinaria jacet? id. ib. 1 : quae (pecuniae) vereor, ne oti- osae jaceant. Plin. Ep. 10, 62: nonne jus- tius erit proximo cuique bonorum pos- sessionem dari, ne bona jaceant, that they be not without an owner, Papin. Dig. 37, 3, 1. Cr, To lie open, be obvious, to be known, be al hand: neque ex alio genere (verbo- rum) ad usum quotidianum, alio ad sce- nam pompamque sumuntur, eed ea nos cum jacentia sustulimus e medio, Cic. de Or. 3, 45. jaciOi jeci, jactum, 3. v. a. (to make go, cause to go, to send ; hence) To throw, cast, hurl. 1. Lit: genu ad aliquem, to hit or push one with the knee. Plaut. Capt 4, 2, 17: lapides, Cic. Mil. 15: fulmen in me- dium mare, id. Div. 2, 19: in quern scy- phum de manu jacere conatus, id. Verr. 2, 4, 10: aridam materiam de muro in aggorem. Caes. B. G. 7, 24 : se in prol'un- dum, Cic. Sest 20: plumbum fundi, Ov. M. 2, 727: saxeam pilnm ponto, Virg. A. 7, 712: ensem mediis fluctibus, id. ib. 10, 683. — Freq. of dicing: talos, Plant Asin. 4, 1, 35; id. ib. 5, 2, 54 ; so Cic. Fin. 3. 16. B. Transf. : 1. To lay, set, construct., erect : urbi fundamental, Liv. 1, 12: vallum, id. 30, 10: aggere jacto, Caes. B. G; 2, 12. 2. To send forth, emit; to bring forth, produce : de corpore odorem, Lucr. 2, 845 : jacturas poma myricas, that they will bear, O v. A. Am. 1, 747. 3. To throw away : scuta, Plaut. Trin. 4, 3, 27. J ACT II. Trop.: A. To throw, cast : contn- meliam in aliquem, Cic. Sull. 7 : injuriam in aliquem, id. Par. 4, 1 : adulteria, id. Plane. 12: ridiculum, id. Or. 26 : id, quod proponendum fuit, permotis animis jacit ad extremum, id. Part. 13 : jecit quidam casus caput meum, in mediam contentio- nem, id. Fam. 1, 9 : probra in feminas il- lustres, Tac. A. 11, 13. B. To lay, set : causae fundamenta, Cic. Fl. 2 : fundamenta pacis, id. Phil. 1, 1 : gradum atque aditum ad rem, id. Agr. 2, 15 : odia in longum jacere, to strew, sow, Tac. A. 1, 69. C. To throw out in speaking, to let fall, intimate, -utter, declare : assiduas quere- las. Cic. poet Div. 1, 8: suspicionem, id. Flacc. 3 : de lacu Albano, Liv. 5, 15 : vera an vana jaceret, id. 6, 14 : Jugurtha inter alias jacit oportere, etc., Sail. J. 11': quae- dam de institutis ejus jecerat, Tac. A. 1, 11 : fortuitos sermones, id. ib. 4, 68 : ali- quid per vaniloquentiam ac minas, id. ib. 6, 31. jactabundus, a, um, adj. [jacto] Tossing to and fro, agitated, stormy: £ Lit: mare, Gell. 19, 1. — Bt. Trop., Boasting, vaunting : homo in Graecae facundiae gloria, Gell. 15, 2. jactans> antis, Part, and Pa., from jacto. jactantcr. «<*«., v. jacto, ad fin. jactantia- ae, /. [jacto] A boasting, bragging, display, ostentation (post-Aug.): jactantia sui, Tac. A. 2, 77 : militaris, id. Agr. 25 : frivola in parvis jactantia. Quint 1, 6, 20 ; 9, 2, 74 : privatae jactantiae stu- dere, Plin. Ep. 1, 8. jaCtantlCUlllS, a, um, adj. dim. [jac- taus] Somewhat boasting (late Lat.) : Aug. adv. Acad. 3, 8. jactatlO, onis. /. [jacto] A throwing or tossing to and fro, a shaking, agitation, violent or frequent motion : \ t Lit.: cor- poris, motion, Cic. Or. 25: ubi primum ducta cicatrix, patique posse visa jactatio- nem, Liv. 29, 32 : manus, Quint. 10, 7, 26 : — ex magna jactatione terrain videre, Cic. Mur. 2. II. Trop. : A. ^ boasting, bragging, ostentation, display, vanity: "jactatio est voluptas gestiens et se efferens insolen- tius," Cic. Tusc. 4, 9 : verborum, Brut, in Cic. Fam. 11, 20, 2 : nulla cultus jactatio, Tac. G. 6 : extemporalis garrulitas circu- latoriae jactationis est, Quint. 2, 4, 15 : eruditionis, id. 1, 5, 9 : nonnullorum hom- inum jactationem et insoientiam ferra non potes, Coel. in Cic. Att. 10, 9, A, 5. B. Jactatio popularis, A striving after popular applause: Cic. Clu. 35; so icL Prov. Cons. 16 ; cf. id. Or. 3. jactatpF» °™i m - I'd-] One who makes an ostentatious display of himself, a boast- er, braggart : rerum a se gestarum, Quint 11, 1, 17: civilitatis. Suet. Claud, 35; Stat Th. 6, 837 ; Gell. 18, 4.— (Jj) c. inf. : ille sub hiberno somnos educere coclo Jacta- tor, he boasts, Sil. 11, 403. jactatriXj icis, /. [jactator] She that boasts, Sidofii jactatUSj us, m. [jacto] A throwing to and fro, a tossing : pennarum. Ov. AL 6, 703 :' maris, Plin. 14, 18, 22 ; 33, 6. 32. jactitabundus, a, um. adj. [jacti- to] Boasting, bragging, Sid. Ep. 3, l'.ifin. jactlto. "re, »• a. freq. [jacto] Tobriug forward in public, to utter : ridicula in- texta versions, Liv. 7. 2 ; Phaedr. 2, 5, 16. jacto? av '> atum, 1. v. a. freq. [jacioj To throw, cast, hurl. 1. Lit: semen, Var. R. R. 1, 42: has- tas, Cic. de Or. 2, 78 : vestem argentum- que de muro, Caes. B. G. 7, 47 : lapides in aliquem locum, Virg. G. 1, 62: cine- rem per agros, id. ib. 1, 81 : se muris in praeceps, Curt 5, 6. — Also of dice-throw- ing : talos arripio, jacto basilicum, Plaut Cure. 2, 3, 79 ; cf. Ov. A. A. 2. 203. B. Transf. : 1. To thrmo or loss about crura, Lucr. 5, 576 : brachia in numerum, id. 4, 770 : cerviculam, Cic. Verr. 2, 3, 19 : nisi se suo more jactavisset, id. Brut. 60: exsultare immodoniteque jactari, id. Div. 1, 29 : corpus in suo sanguine, to wallow, Ov. M. 10, 721 ; Virg. G. 2, 355: a facie manus, to throw kisses. Juv. 3, 106. 2. To drive hither and thither, to drive about : cum adversa temDestate in alto J A C T joctarentur, Cic. Inv. 2, 31 ; so Ov. Tr. 3. 2, 15 ; Virg. A. 1, 667 : si quando ut fit, jactor in turba. etc., Cic. Plane. 7 : jacta- tur domi suae homo honestissimus, id. Verr. 2, 1, 26 : aestu febrique jactari, id. Cat. 1, 13. 3. To tlirow away, disdain, resign : merces, Plaut Rud. 2, 3, 43 : se suaque Sen. Clem. 1, 3. 4. To throw out, emit, spread: de cor- pora lucem, Lucr. 5, 576 : voces per urn- bram, Virg. A. 2. 768. n.Trop. : &• To torment, disquiet, disturb: jactor, crucior, agitor, stimulor, Plaut. Cist. 2, 1. 4 : jactari morbis. Lucr. 3, 508 : jactatus est clamore ct convicio, Cic. Fain 1., 5 : aliquem, Cic. Div. in Cae- cil. 14. B. Of money, To fluctuate in value : jactabatur temporibus illis nnmmus sic, ut nemo posset scire, quid haberet Cic. Off. 3, 20. C. To consider, examine, discuss: plu- ribus praesentibus eas res jactari nolebat, Caes. B. G. 1, 18; Liv. ]0, 4fi : peetore curas, Virg. A. 1, 227. — And in a kindred sense, B. To discuss, mention, intimate, pro- nounce, throw out, utter, speak, say, name-, propose h thing: remjactare scrmonibus, l.iv. 8, 29 : ultro citroque, id. 7, 9 : jacta- mus jam pridem omnis te Roma beatum, Hor. Ep. 1, 16, 18 : talia jactanti. etc., Virg. A. 1, 106 : — jactatum est in conditionibus, Liv. 2. 13. E. To throw or fling out threats, etc. : jactare ct opponerc terrort-'m, Cic. Scst 23 : minas, id. Quint. 14 : probra in quem- piani. Liv. 29. 9 : Prop. 3, 6. 11. P, To boast, vaunt a thing : ostentare honorcmaetatis. jactare urbanam gratiam et dignitatem, Cacs. B. C. 3, 83 : ingeni- um. Quint 3, 1, 3 : genus et nomen, Hor. Od. 1, 14. 13: regna et virtutem, Ov. Her. 16, 81.— Hence," Ct. With se, To talk boastfully of one's self, to boast, make an ostentations display: intolerantius se jactare, Cic. de Or. 2, 52 : lliae dum se nimium querenti Jactat ul- torem, llor. Od. 1, 2, 17. — Qi) c. dot. : se alicui. Co boast of one's self to a pirson, Ov. Her. 12. 17,— (j ) With in or the sim- ple abl. : quum in eo se in concione jac- tavissct, Cic. Att. 2. 1.5: ne quis sit Ulcus, quo se plus jactet Apollo. Virg. E. 6, 71. — (■i) Ahs. : jactit se jamdudum de Calidio, Cic. Verr. 2, 4,21: Curt. 8, I. H. Tn carry one's self confidently or conceitedly: qui antea solitus esset jactare se magniricentissimc in illo loco, Cic. Att W To be officious or active in, to give one's self up tn, devote one's self In a thing : jactare so in causis ecntumviralibus, Cic. de Or. 1, 38: nostrum hoc teinpus aetatis forensi labore jactari, id. Q. Kr. 3, 5 : in qua (republics) tu nun valde tc jactas, id. ram. 2, 15: sc actionibus tribiiniciis, l.iv. 3, 1. !£. Se in pecuniis. To be prodigal of one's money: Cic. Cat. 2, 9. — Hence- j a c t a n s. nntis. Pa., llnasting, brag- ging, boastful, vain-glorious : f , I . i t. : insolcns, anogans. jactans. Cic. rragin. ap. Non. 4, 2:14 : epistolae jactantes et glnrio- sae, Plin. Kp. 3. 9 : — ncquc vereor ne jac tantior videar, etc.. id. ib. 9, 23; so Hor. S. 1,9, 43 : — plebis jactantissimus amator, Spart. Hadrian. 17. — H, 'l'ransf., Proud, noble, splendid: et septeimremino jactan- tior aether» pulset Roma juso, Stat. S. 4, .1, 6; so Claud. IV. Cons. Hon. I.— Adv., jactanter, Boastfully, ostentatiously : minac jactanter sonantes. Ainin. 27, 2; Prud. Hamart. 170. — dm p. : jaetantius moirere. Tac. A. 2, 77; id. Hist. 3. 53. jactura* a< ', /- Ijaeto] A throwing, a throwing away : J, Lit, A throwing over- board : si in man jactura lacienda sit. equine pretiosi potius jaeturam faeiat an servuli vilis ? Cic. On'. 3, 23.— H. Tr a n s I'., Loss, damage, detriment: Cic. Att. 12. 29 : jactura:; r.i Ikmli-ris : runt faciuidat id Fin. 2, 24 : jacturas after re, Col. 1, 1 : jae- turam pati, id. pracf. 1. 1. 2. Expense, cost : provincia sumptibus et jacturis exhausta. Cic. Att 6, 1 ; 3. 29 : Aucium non magna jactura facta intern- ciendum curavit, id. Cluent 8 : magnis J A CU jacturis sibi quorundam animos concilia- re, Caes. B. C. 3, 29 ; so id. B. G. 6. 1. B. 'Prop.. Loss or diminution : con- cedam hoc ipsum, si vis, etsi magnam jaeturam causae t'ecero, Cic. Div. 2, 15 ; dignitatis jaeturam facere, id. Plane. 2 : jaeturam criminum facere, i. e. to omit in tfte accusation, id. Verr. 2, 1, 12 : jaeturam honoris et dignitatis facere, Caes. B. C. 1, 32 : temporis, Liv. 39, 4 : parva jactura accepta, id. 4, 32 : nulla Sophocleo veniet jactura cothurno, Ov. Am. 1, 15, 15 ; id. A. Am. 2, 253. jacturalis. i-i^tiuoc. Gloss. Phil. + jactlirarius- qui frequenter jae- turam patitur, Gloss. Isid. 1. jactuS' »• Dm, Part., from jacio. 2. jactuS' us, m. [jacioj A throwing, casting, hurling ; a throw, cast: J. Lit: jactus fulminuin, Cic. Cat 3, 8 : intra teli jactum progressus, Virg. A. 11, 608 : tru- ces in sublime jactus (of the bull), Plin. 11, 2, 2. — A throw or cast of dice : in pros- pero tesserarum jactu, Liv. 4, 17 : talo- rum ducere jactus, Ov. A. A. 3, 353. B. T r a n s f : J, A throwing out, spread- ing : jactus radiorum, Plin. 2, 45, 45. 2. A throwing down or out : jactum mercium facere levandae navis causa, Paul. Dig. 14, 2, 1 : facere jactum medio in ponto. Sen. Troad. 1037 : — horribihs de saxo jactu' deorsum, Lucr. 3, 1030 ; so Virg. G. 4, 528. 3. A cast (of the net), a haul, draught : jactum retis emere, Cels. Dig. 19, 1, 11, J IS : Val. Max. 4. 1, n. 7. ~ JJ. Trop., A throwing out, uttering: fortuitus jactus vocis, an assertion casual- ly throicn out, Val. Max. 1, 5, n. 9. jaculabllis. e, adj. [jaculor] That may bt Uiroicit or hurled : telum, Ov. M. 7, 680 : pondus, Stat. Th. 6, 658. jaculamentum- i, "• Ijd-] A mis- sive weapon, missile : ansatae, jaculamen- ta cum ansis, Non. 18, 30. jaculatlO. onis, f. [id.] A throwing, casting, hurling : J. Lit: fulminatio est jaculatio cum ictu, Sen. Q. N. 2, 12 : eques- tris, Plin. 8, 42, 45 : fulgoris, App. de Mun- do. p. 324 Oud. — XX. Trop. : in hac velu- ti jaculatione verborum, Quint 6, 3, 43. jaculatOT. oris, m. [id.] A tltrmcer, easier, hnrler : J, In gen.: Enceladus jaculator audax, (truncorum), Hor. Od. 3. 4, 55 : fulminis, Stat Th. 12, 562.— U, In parti c. : A. A thrower of lite dart or javelin (a sort of light-armed soldier, who ] carried only a dart or javelin) : jaculato- nim manus, Liv. 36, 18 ; so id. 21, 21. — JJ, A caster of the net, a fisherman: Plaut in Isid. Orig. 19, 5. jaculatorius. a, um. adj. [jacula- I tor J OJ or for llirowiug or shooting : cam- pus, where the exercise of throwing thejavc- , lin is practical, Ulp. Dig. 9, 2, 9. idculatris. >cis, /. [id.] The hunt- ress: Diana, Ov, M. 5, 375. jaculatus- us > m - [jaculor] A throw- ! ing, h nrling : Tcrt Spect 18. jaculor- atus. 1. v. dtp. [jaculum] To j throw, cast, hurl: J, Lit: duros jacula- ; rur.luppiter imbres. Col. poet 10, 329: se I in hostium tela, Flor. 1, 14 : in quas par- tes se jaculetur cometes, Plin. 2, 25, 23 : ; puppibus ignes, Virg. A. 2, 276. B. ' n parti c: 1, To throw the jave- lin, fight with the javelin : laudem conse- | qui, equitando. jaculando. Cic. Off. 2, 13 : totum diem jaculans, id. Div. 2, 59. 2, To throw out, emit, spread: oculi lupo splendent lucemque jaculantur, Plin. 11, 37. 55 : umbram, id. 36, 10, 15. 3. To throw or hurl at, to strike, hit : | jaculari cervos, Hor. Od. 3, 12, 12 : ali- quem ferro acuto, Ov. lb. 49 : aera disco, id. ib. 589. II. Trop., To shoot at, assail; to aim at, strive after : probris procacibus jacu- lari (aL joculari) in aliquem, Liv. 42, 45 : in uxorem obliquis sententiis. Quint. 9. 2. 79 : dicta in calvos, Petr. 109 : — quid bre- vi fortes jaculamur aevo Malta 1 Hor. Od. 2, 16, 17. jaculunv '■ "• [jaculus] A dart, jave- lin : solem prae jaculorum multitudine et sagittarum non videbitis, Cic. Tusc. 1, 42 : murum jaculo trajieere. id. Fin. 4. 9 : has (litteras) ille in jaculo illigatus affert Caes. B. G. 5, 44. J A N U jaculus- a, um, adj. [jacio] That is i thrown (mostly subst). So, rete jaculum ' and simply jaculum, A casting-net, fishing'- net: Plaut True. 1. 1, 14; so id. Asin. 1, 1, 86 : cf., hi jaculo pisces, Uli capiuntur ab hamis, Ov. A. A. 1, 763. — Also of the net of the gladiator retiarius, Isid. Orig. 18, 54 :— jaculus (sc. serpens), A serpent that darts from a tree on its prey : jaculi volu- cres. Luc. 1, 720 ; so id. 9, 822 ; Plin. 8, 23, 35 :— jaculus, sc. funis or laqueus, a sling or noose which is thrown octr the horns of oxen, Col. 6, 2, 4 (al. laquei). jam' adv. (is ; qs. at this time, i- c] Sow, already: I, Lit. : jam ru autem no- bis praeturam gcris, Plaut Epid. 1, 1, 23 : jamne autem, ut soles, deludis ? id. Aul. 5, 11 : scio jam quid vis dicere, id. Mil. 1, 1, 36 : sunt duo menses jam, dices. Cic. Rose. Comoed. 3 : jam per tines Sequano- rum copias transduxerant, Caes. B. G. 1, 11 : jamque ab eo non longius bidui abe- rant. cum, etc., id. ib. 6. 0. — (/?) Jam ut. As soon as : jam ut me collocaverat, ex- oritur ventus, Plaut. Cure. 5, 2, 46. — (y) Jam non. yo longer : Phaedr. 1, 8. II. T r a n s 1. : &. Already, of past time : Cic. de Or. 1, 10 : sententiam me- am perspicere potuisti, jam ab illo tem- pore, cum, etc., id. Fam. 2, 16 : jam a pri- ma adolescentia. id. ib. 1, 9; Tib. 1. 4, 49. — (j3) Jam non, Not yet : Nep. Eum. 12. B, Presently, immediately, of future time: ille quidem aut jam hie aderit aut jam adest Plaut Epid. 2, 2, 72 : de qui- bus jam dicendi locus erit cum de senio- ribus pauca dixero, Cic. Brut. 25 : id tu, Brute, jam intelliges, cum in Galliam ve- neris, id. ib. 46 : jam neminem antepones Catoni, id. ib. 17 : jam videbuntur mon- stra dicere, id. Tusc. 4, 24 ; Plin. Ep. 2. 11. G. Jam-jam, like modo-modo. Kow— now, at one time — at another : gaudet equo jamque hos cursu jam praeterit illos. Virg. A. 4. 246 ; so Hor. S. 2, 7, 20 : itaque per partes jam hue jam illuc missi duces. Flor. 2, 17. B, As a conjunctive particle, JVow. there- fore, accordingly : jam iilud cujus est non dico audaciae sed stultitiae ? Cic. Phil 2, 8 ; id. de Imp. Pomp. 14 ; so id. Brut. 43. 159. - Jana- ae./., for Diana, Var. R. R. 1, 37, 3 ; Macr. S. 1, 9 ; cf. the letter D. JanaliSi e > <"V- TJanus] Of or belong- ing to Janus : virga Janalis, Ov. F. 6. 165. t janeuS' janitor, Fest p. 102 Mull. JanlculariSj e, v - Janiculnm. Janiculurp ■ U n- One of the seven hills of Rome : Ov. F. 1, 245 : cf. Liv. 1, .33: Mart 4. 64: Cic. Agr. 1. 5: 2, 27: id. Mil. 27, et al.— n. Hence, Janicula- riSw e > a dj- : mons, i. e. Janiculum, Serv. Virg. A. 6". 784. Janiffena. se,/. f Janus-nijmo] Begot- ten by J anus, child of Janus: Ov.M. 14.381. janitor (tjanitos, n., Var. L. L. 7, 3. 86). oris. m. [janua] A door-keeper, porter, jan ilor : heus ecquis hie est janitor '• ape- rite, Plaut Men. 4, 2, MO: careens, Cic. Verr. 2, 5, 45. The slave who performed the office of porter among the Romans was fastened to the door-post by a chain : janitor (indignum !) dura religate catena, Ov. Am. 1, 6, 1 ; Col. 1 praef. : — coeli jani- tor, i. e. Janus, Ov. F. 1. 125 and 139 : — infe- rorum janitor, i. e. Cerberus, Virg. A. 6, 400. " janitriceSj corrupted from e'tvnri- pic, The wires of two brothers, Mod. Dig. 38, 10, 4, ^ 6. janitrix- Icis, /. [janitor] A female door-keeper, a portress: Plaut. Cure. 1, 1, 76. — n. Transf. : laurus janitrix Caesa- rum, i. e. planted in front of the house, Plin. 15, 30, 39. janua* ae,/. A door, hovse-door : J, Lit : "principem in sacrificando Janum esse voluerunt quod ab eundo nomen est ductum : ex quo transitiones perviae, jani : foresque in liminibus profanarum aedium januae nominantur," Cic. N. D. 2, 27 : januam occludere, Plaut Aul. 1, 2, 11 : pultare januam, id. Poen. 3, 4, 30 : januam indilisenter observare, id. ib. 3, 4, 40 : Ov. A. Am. 2, 244 : reserare januam, id. Her. 4. 141 : frangere januam, Hor. S. 1, 2, 128. B. Transf., of any Entrance: inferni ianua reds, Virg. A. 6, 106 : atra janua bids. id. ib. 6, 127. 845 JECU II. Trop., An entrance, approach: qua nolui jauu.i sum ingressus in eausam, Cic. Plant. :j : facillime vos ad pa, quae capi- tis, perventuros, ab hoc aditu januaque patefacta, id. de Or. 1, 47 ; so I'lin. Ep. 1, 18; Val. [''1.4, 231. ! Junual, alis, n., libi genus, quod Jano tautu'mtuudo libatur. 1 ' Fest p. 104 Miill. JaliUillis. e, adj. [Janus] Of or be- longing to Janus: versus Januales (al. Janu ,lii), Fest. s. v. AXAMENTA. " Ja- nualis porta dicta ab Jano: et ideo ilii positum Jani signum, et jus institutum a Numa I'ompilio. ut scriiiit in annalibus L. l'iso, ut sit clausa semper, nisi cum helium sit." Var. L. L. 5, 34 ; cf. Ov. F. 1, 127; Macr. S. 1, 9. Januarius. ", urn, adj. [id.] Of or belonging to Janus: Januarius mensis, or abs., Januarius, i, m., Jan nary: auctio constituta in mensem Januarium, Cic. Agr. 1. 2 : Januario mense cura ut Romae sis, id. Att. 1,2: A. d. VI 1. Idus Januarii, Caes. B. C. 1. 5. The first day of January was a festival on whi. h the Romans pre- sented their good wishes to each other. It was also customary to be<_'in any under- taking on this day, Ov. P. 1, 64 ; Col. 11, 2. JanUSi '. m - A" old Italian deity, the suit -god. lie was represented with a face on the front and another on the back of his head, Ov. F. 1. 245. The month of January. Mensis Jani, Ov. F. 2. 1, was sa- cred to him, as also all other beginnings. The myth makes him a king of Latium or Etruria, where he hospitably received Saturn when expelled by Jupiter from Crete, Mlicr. S. 1. 7, 8, 9. He had a small temple in the Forum, with two doors op- posite to each other, which in time of war stood open and in time of peace were shut ; the temple was thrice closed on this account, in the time of Numa, after the first 1'unie war, anil after the battle of Actium, Ov. F. 1, 281. With reference to his temple, the deity was called Janus gem 'mi?, or Janus Quirinus, Var. L. L. 32; Hor. Od. 4, 15, 9; Suet. Aug. 22. I£. Transf. : J^ t An arched passage- wa'i, arcade: Janos tres faciendos locavit, Liv. 41, 27; so id. 2. 49 ; Cic. N. D. 2, 27 ; Suet. Aug. 31.— Hence, B. 1" partic, Jani, Four arched pas- sages in the Roman Forum, whei-e the merchants and money-changers had their stand: qui putea] Janumque timet, celer- esque Calendas. Ov. R.Am. 561 : haec Ja- nus summus ab imo Perdoeet, Hor. Ep. 1. 1. 54 : postquam oninis res mea Janum ad medium fractal est, id. Sat. 2, 3, 18. C. A year: vive; vale et totidt m Ventu- ras congere Janos, quot, etc., Aus. Kp.20j!n. JanUS'Pater, f ris, m. Old Latin for Janu:- paterTGell.5. 6. Javolenus, v. Jabolenus. JaxamataC, arum. m. A people on the Lake Mncotis, Val. Fl. 6, 146. JaxartCS* i^, ni. A river of Sogdia- ■na, now Syr-Dufia, Mela 3, 5, 6; torn, 23, 6, 63. jecinei'dSUS, a. urn, adj. [jecur] That has the liver complaint, Marc. Em- pir. 22. .tjecdralis, rfnariK's. Gloss. Philox. jecoriticus, a, nm. adj. [jecur] Thai hastjic liner cum pin int. Marc. Empir. 22. jecdrOSUSt a - "in, "dj- [id.] That has the lirir complaint, Sid. Ep. 5. 14. jeetura, ae, /. [jacio] A throwing, casting, Veu. Vet. 2, 45 dull. (al. cjei tura). jecur. jecoris, and jecinoris, and jo- cinoris, 7i. [ijir/i ] Thelirer: J. Lit.: cere- brum, cor, puhnoncs. jecur: haec enim sunt domicilia vitae, Cic. N. P. 1, 35: por- tae jecoris, id. ib. 2, 55 : jecornm, id. Diy. 1, 52 : caput jecoris, Liv. 8, 9 : alferius quoqne visccris morbus id est jorinoris, etc., Cels. 2, 8. — The goose's liver was considered a delicacy, I'lin. 10. 22, 26; Mart. 13, 58: Juv. 5, 114. So too that of swine, I'lin. 8, 51, 57. — As the seat of the soul and affections: non am ilia tiium je- cur uleeret lilln pur rve, Hor. Ep. I, 18, 72: fervens difflcili bile tnmet jecur, id. Od. 1, 13. 4 : quanta siccuin jecur ardeat ira, Juv. 1, 45: rabie jecur incendonte fe- runtur, id. 6. 647. — As the seat of the un- derstanding: en cor Zenoduti, en jecur Cratetis, Ilibacul. ap. Suet. Gramm. 11. 846 J ESU jecusculum, i. »■ dim. [jecur] A lit- tle Itvn; Cic. Div. 2, 14; Plin. 11, 37, 76; Apic. 4, 2. jejunatlO, ° n i s , / [jejunoj A fast- ing : 'IV it. Jejun. Vi. jejuna tor. o™. ™- ["'•] A faster (ec- ch s. Lnt.), Aug. Ep. 86 ; Hier. in Jov. 2, 16. jcjiin.C> "di>., v. jejunns, ad Jin. jejuniOSUSi a, um, adj. [jejunus] Fasting. hungry: jejuniosior, Plaut. Capt. 3, 1, 6. jejumtas, at' s . /• [»'•] a fitting, emptiness of sloma-h: J. Lit.: jejunitatis plenus anima foetida, Plaut. Merc. 3, 3, 13. — B. Transf.. Dryness: calida hnmoris jejuuitas, Vitr. 2. 6 ; id. 7, 4,— H. Trop., of speech. Dryness, poverty, meagreness : inopia et jejuuitas, Cic. Brut. 55 : qui jeju- nitatem et famem se malle qunm uber- tatcm et copiam dicerent, id. Tusc. 2,. 1 : jejuuitas et siccitas et inopia, id. Brut. 82. — B. Isnorancc of any thing: jejumtas bon.irum artium, Cic. de Or. 2, 3. jejunium* 8. "■ [id] A fasting, fast: I. Lit: jejuninm Ccreri instituere, Liv. 36. 37 : illos longa domant inopi jejunia victu, Ov. M. 1, 312 : solvere, id. ib. 5, 534 : ponere, id. Fast. 4, 535 : indicere jejunia, Hor. S. 2, 3, 891 : jejunio aegrum vexare, Cels. 3, 18. — H. transf.: A. Hunger: in vacuis spargit jejunia venis, Ov. M. 8, 820 : jejunia pascere, id. ib. 4, 263 : jeju- nia satiare. id. ib. 11, 371 : solvere jejunia, id. ib. 4, 534 : sedare jejunia, id. ib. 15, 83 : placare voracis jejunia ventris, id. ib. 95. — Poet., jejunia undae, thirst, Luc. 4, 332. — B. Leanness, poorness, Virg. G. 3, 127. — C. Barrenness, unproductiveness : ma- cram ac tenuem terrain jejunio laborare, Col. 3, 12. jej an»! !■ "• "• [id-] To fast : Abra- ham peregrinis prandentibus cilios jeju- naturus apposuit, Hier. Ep. 66, n. 11 — (ft) c.dat., To abstain from a thing : Adam salvus alioqnin, si uni arbueculae jejuna- re maluisset, Tert. Jejun. 3. jejunUSt "> um, "dj- Fasting; hun- gry: I, Lit.: sic expletur jejuna rupido. hunger. Lucr. 4, 874. So, jejuna aviditas, Plin. 10, 3. 3 : misera ac jejuna plebei ula, Cic. Att. 1. 16 : jejuna fessaque corpora. Liv. 21, 55 : lupus jejunis dentibus acer, Hor. Ep. 2, 2. 29 : Cerberus jejuno sono, with hungry howlings. Prop. 4, 5. 4 : sali- va, fas:ing spittle, Pliii. 28, 4, 7. — 2. Thirsty : vilem jejunae saepe negavit aquam. Prop. 3, 13, 18.— B. Transf.': 1. Dry, barren, unproductive : corpora suc- co jejuna, Lucr. 2, 844 : airer. Cic. V< it. 2, 3, 37: glaren, Virg. G. 2." 212: pars jeju- nior humi. Col. 2. 4. — 2. Scanty, insig- nifcaiit in quantity: summaqne jejuna sanic infuscatur arena. Virg. G. 3, 493. — II. Trop.: £±, Poor, barren, poicerlrss : ut quosdam nimis jejuno animo et angus- to monerem uti, etc., Cic. Phil. 14. 6 : pu- sillus animus atque ipsa malevolentia je- junus atque inanis, id. Fam. 2. 17 — B. Insignificant, trifling, contemptible, mean, low : solivaga coimitio et jejuna, Cic. Off. 1,44: frigida et jejuna caluirmia, id Caec. 21 : jejunum hoc nescio quid et conti m- nendum. id. Fnm. 15, 17: aliqu'd humile et jejunum, id. ib. 3, 10. — C. Of speech, Meagre, dry, feeble, spiritless: si quis aut Antonium jrjuniorem, aut Crassum fuisse )ileniorem putet, Cic. de Or. 3. 4 : jejuna concertatio verborum, id. ib. 2, 16: Quint. 1, 4, 5: 10. 2, 17, et al. — Adv., jejfine, Meagrely, dryly, frig idly, without ornament or spirit : jejune et exiliter dispntnre. Cic. de Or. 1, 11 ; so Plin. Ep. 1, 20 ; Gel], 19, 3: airere, Cic. Acad. 4, 35.— Cotnp. : dice- re jejunius. Cic. Fin. 3. 5; id. Att. 12, 21. jcntaculum< i. n - [jento] A break- fait, takt n immediately on cettin;; up by children, valetudinarians, and gormandiz- ers (whereas the prandium was not taken till toward noon): epulas intcrdum quad- rifariam dispertiebat: in jr ntacula etprnn- dia et < oenas comessationesque, Suet. Vit. 13: Mart. 14, 233; Plant. Cure. 1, 1, 72. jentallO, 6ms, f. [j. nto] A breakfast- ing, breakfast, Firm. Math. 2, 10. jento, avi. iitum, 1. v. n. To break- fast. : quod pulli jentent, Var. np. Non. 2, 440; Air. ib. ; Suet. Vit. 7 : ut jentee, etro venis, Mart. 8, 67. Jesus (dissyl. and trisyl.), u, m., 'I17- J O H I (Tofi{ : I. Jesus : venturum praemisso no- mine Jesum, Sedul. 1. 153; so Arat. Act Apost. 1, 274: — Nazara. cui felix patria est et nomen lesus, Juvenc. 2, 106. — JJ, Joshua, Prud. Cath. 12, 173: (*Vulg. Act. Apostol. 7, 45.) jdcabunduS) a. um, adj. [jocorj Jo luar (post-class.) : juventus, Val. Mux. 2, 4, 4. jocaliter, "-dr. (jocusj. for jocula- riter, Jestingly, in joke: Alum. 15, 12 (al. joculariter, al. loealiter). jdeatlO.oni*./ Ijocor] A joking, joke (quite class.) : nunc venio ad jocationes tuas, Cic. Fam. 9, 16 ; so id. Att. 2. 8. jocinor, oris. Thelirer: morbus jo- cinoris, Cels. 2, 8 ; v. jecur. JOCO> »re, v. jocor. jocor» atus, I. v. dep. [jocus] To jest, jo. 1 (quite class.) : tu banc jocan credis? faciet, nisi caveo, Ter. Heaut. 4, 4, 7: du- plex jocandi genus, Cic. Oft'. 1,29. — H, In partic To say in jest: haec jocatus sum, id. Fam. 9, 14. Active collat. form joco, are : quasi jo- cabo, Plaut. Casin. 4, 4. 10. jocose, adv.. v. jocosus, ad Jin. jocosus, ", um, adj. [jocus] Full of jtsling, jocose, humorous, facetious (quite class.) : A. Of persons : homo hu- manus et jocosus, Var. R. R. 2, 5 : Mae- cenas, Hor. Epod. 3, 20. — B. Of inaiiim. and abstr. things : res, Cic. Off. 1. 37 : lis, Ov. M. 3, 332 : verba, id. Fust. 6. 692 : fur- turn, Hor. Od. 1, 10, 7: Mtisa. Ov. Tr. 2, 354 : Nilus, the sportive Nile, so called in reference to the merry lives of the Egyp- tians, id. ib. 1, 2, 80. — Hence, adv., jo- cose, Jestingly, jocosely : eumque lusi jo- cose satis, Cic. Q. Fr. 2. 12. — Comp. : di- cere aliquid jocosius, Cic. Fam. 9. 24 ; Hor. S. 1, 4, 104. ioculantc-r, "dr., v. jocnlor, ad Jin. "joCUlariS; •', adj. [joculus] Face- tions, jocular, laughable, droll (quite clas- sical): audacia, Ter. Ph. 1, 2, 84: jocu- lare istnc quidem, Cic. Leg. I, 20: licen- tia, id. Fat. 8. — Plttr. neutr., subst., joculA- ria. Jests, jokes : ut qui jocularia ridena Percurram, Hor. S. 1, 1, 23 : fundere. Liv, 7, 2. — Hence, adv., joculariter. Jocose- ly, hi. a jocular or comical manner: irride- re, Ascoh. in Div. Verr. 11 : objiccre ali- quid alicui, Plin. 22, 22, 38: canere car- lnina, Suet. Caes. 49. ioeuTari+er; adv., v. jpcularis, adfiri. jocu ai ius, ". «m, adj. [joculus] Ln- diciuus, droll (poet.) : malum, Ter. Andr. 4, 4. 43. jOCUlatlO, onis, /. [joculor] A jest, joh, i,post-class.) : joeulntiones cantusque exercebant, Firm. Math. 5, 5. joculator- Bris, m. [id.] A jester, jok- er (rare, but quite (lass.): huic joculato- rim senem ilium interesse sane nolui, Cic. Att. 4, 16. jOCUlatdriUS, 1. " m - <"S- [joculator] Jesting, jocular, lor jocularis : disputatio, Cic. Att. 4. 16. — Neuir. plnr., subst., Jests, jnkis: joculatoria quatdam, Diomed. p. 486 P. joculor, L [joculus] To jest, joke (only in Livy) : in< ondita quaedum jocu- lantes, Liv. 7. 10. — Hence, adv., joe til a li- te r, J, stiii gly, jokingly : compellare, Sid. Ep_. 1. 2. joculus, ', "'• dim. [joins] A little jest or juke (a favorite word of Plautus) : per joculum ftliidnm oblectare aliquem, Plaut True. 1, 2, 11 : — joculo dicere ali- quid, to say a thing in jis', id. Mere. 5, 4, 33. — II. Concr., joculi, Brum, Play- things. Vitr. 4. 1. jpcunduSi ", U,T " v ' jucundns. locus, i- m -i in 'i le plnr. also joca, Orum, n. A jest, joke (quite class.) : joci causa magistrum adhibes, for the sake, of the joke, Cic. Phil. 2, 17 : joca atque seria cum humiilimis ngere, Sail. J. 101 : agi- tare jocos dim aliquo, Ov. M. 3, 320 : — per jo: um, in jest, by way of a joke. Plant Am. 3, 2, 39. — So too. joco: ne joco qui- dem mentTetur, Nep. Ep. 3 : — extra jo- cum, n moto joco, joking aside, without joking: extra jncum. bellus est, Cic. Fnm. 7, 16: remoto joco, tibi praecipio, ut, etc. t id. ib. 11. iohia ! intirj. Ohc ! Plaut. Merc. 4 3, 31. JIJBE Joppc or Jope, ea, / [I'™?) A teapm uf PaleniiiTe, now Jaffa, Plin. 5, 13. 14 — Hence Joppicus» H > u,n i a( U-> OJ'Juppa, Clin. . r >, "lu. Jordancs and Jordanis. ia, <«. 7"/* Jordan, l/tii principal tictr of Pales- tine. 'I'm-. II. 5. (i. 4. Jii'i ills, e, «-'(/. [Jovis, Juppitor] Of or p, r tuning to Jupiter (post-class.) : stol- 1b, Macr. Sonm. Scip. 1, 19 : incontinen- tia, Am. 5, 163. Jd\ri'4UUSf a, urn, v. Joviua, no. II. B. if i VIS, i ; v '. Juppiter, «a! irtft. Jo j-i y-j uranium, i, "■ -' swearing by J ipUer, lain, up. App. do Deo Socr. p. 131 Uiiil. 1. JatriaSi »■ »'n. «<(/. [Jovis] Of or belonging to Jupiter : noinen, Am. 6. 194. 2. j'ovius, i», m - '1 surname, of the tmperor Dutch tian.—JJ, Hence Jovius, n, inn, adj., Of or belonging to Diocletian : cohort, a legion of honor instituted htj Diocletian, Cluud. B. Gild. 418.— B. Jo- VlinuSi **i "i". "<(/•> the same; beuce, euiitt. .lovinni, Soldiers of Diocletian's le- gion of honor, Amm. 32, 3. 1. juba, ne, /. The flowing hair on the nt ,, of an animal, the mane: I, Lit. : equi, Cie. Div. 1,33 : luduntque jubae per coIIm. perarmos, Vim. A. 11, 497. B. Tranaf., of The (hiiinun) hair of the /tend: Sen. Brev. Vit 13, 3. — Of the hairy neck of ilo^s, Viil. Fl. 6, 111. Of the crest of serpents, id. 8. 88. Of the trcst of a helmet, Vil-g. A. 7. 785. Of the comb or tuft of feathers on the head of cocks iind other birds, Col. 8, 2. Of the tail of a comet, Plin. 3, 25, 23. Of the foliage of trees, id. 6, 22, 21. "II. 'i'rop., ofa style of writing: Plin. Ep. 5, 8. 2. Jllba, ne - m - The name of two Nit- midim. i .rt.cjj: J, Juba 1 K:ug r.f Ntcnv-l ia and a port of Manretan ia. who joined the party of Pompey, gained a victory over Caesars legate Curio, and pnt an end to his own life after the battle of Thapsarus, Hor. Oil. 1, 22.' 15 : Cues. B. C. 2. 25 : Aurt B. Afr. 25 and 4:!.— H. .Tuba II., The son of the. firmer, who. ajter his father's death, was brought by Ca sar to Rune, where he received a liberal education, and writ him- self great reputation by his historical ivories and works on the history of art. He. mar- ried the dan ghttr of Antony and Cieopa'ra, and was afterward reinstated in his pater- nal kingdom, Plin. 5, 1; 6, 27 ; Trie. A. 4, 5 ;_ 2) ; Suet. Calig. 26. jubar, aris, u. (m., Enn. in Prise. 5, ami Sever, in Aetna, 332) (1. juba] The radiance of the heavenly bodies, light, splendor, brightness, sunshine: I. Lit.: it portis jubiire exorto. delecta juventus, Virg. Ai-n. 4, 130 : quintus ab aequoreis nitidum jubar extulit ur.dis Lncifer, Ov. F. 2, 14'.i : Liter. 5, 69b'.— Of the moon : Ov. F. 4, 944 : hanc animam interen, cae- bo de corpore raptam, Fac .jnbar. make into a constellation, id. Met. 15, 840 : id. Fast. 1, 77. — II. Trans f. : non ille vul- tus flainmeum iutendens jubar, Sed fessus ac dejeetas, Sen. Troad. 448 : purpureum fundens Caesar ab ore jnbar, Mart. 8, 65. jubatuSi "■ um , "4i- [ 1 juba] Having a mane or tTest, matted, crested : angues, Plant. Am. 5. 1, 56 : Stella, Var. L. L. 5, 2 : cervix, Liv. 14, 21: leones, Plin. 8, 16, 20. jubeOi J llssi , jussum, 2. v. a. (jusso for j..ssero, Virg. A. 11, 467 ; Sil. 12, 175: — jnsti for jussisti, Ter. Etin. 5, 1, 15: — jiissitur for jubetur, Cato R. R. 14) To order one to do something, to bid, tell, command. I. In gen.: juhesne? jubeo. coso at- que impero, Ter. Eun. 2, 3, 97 : («/With an object-clause : jubeto, istos foras exire, Ter. Eun. 2. 3, 16 : eos simm adventum exspeetare jussit, Caes. B. G. 1, 27. — (fj) With the conjunctive, with or without nt or tie : jubet sententiam ut dieat suam, Plant. Am. 1.1 "0 : jnssitque ut quae ve- «issent naves *- uhoeam peterent, Liv. 32, 16 ■ Hor. S. : -i, 121 :— jube, mini denuo respondeat \er. Eun. 4, 4. 24 : rescribat inulta juIimo, Ov. Am. 1, 11, 19: — quod ne tier A .unsules jusserunt, Hirt. B. G. 8, 52. -;> 1 -- dot. pers. .- hae mini Htterae Dolab' ilae jubent ad pristinas cogitatio- nes rtverti, Cic. Att. 9, 13 : militibus suis JU c u jussit, ne, etc., Caes. B. 0. 3, 98 : Britanni- co jussit, exsurgeret. Tae. A. 13, 15. — (<5) c. ace. pers. vel rei: jube famulos, rem di- viuam m hi apparent. Plant. Sticb. 2, 2, 71 : litterae non quae te illiquid juberent, sed, etc., Cie. Fain. 13,26: sed tujusaisses Eu- rystbea, Mart. 9, 66 : neque jubere eaedem fratris palam audebat, Tae. A. 13, 15 : Nero jussit Bcelera, id. Ai^r. 45. — (e) c. ace. rei et dot. ptrs. : tributum ila Drnsus jusserat modicum, Tae. A. 4, 72 : paeem jubebo Omnibus, Stat. Th. 7, 32. — (.) Pass.: quod jnssi sunt faciunt, Cues. li. G. 3, 6 : con- yules jubentur seribere exercitum, Liv. 3, 30 : opto ut ea potissimum jubear. quae, etc., Plin. Ep. 9, 26 : Gerinauos non jube- ri, non regi, Tae. II. 4, 76 : jussi sunt aegri deferri. Suet Tib. 11. II. I" par tic. : A. To wish, desire, entreat, biel : jubeto habere bouum ani- iiium, Plaut. Pers. 2, 5, 2 : sperare nos amici jubent, Cic. Fam. 14, 1 : valde jubei gaudere te, id. ib. 7, 2: Caesar te sine cura esse jussit. id. Att. 12, 6. B, I" publicists' lang., To ordtr, decree, ratify, npj/rore the introduction of a pro- posed law : legem populus R. jussit de civitate tribuenda, Cic. Balb. 17 : dicere apud populum de legibus juhendis aut vetandis. Cic. de Or. 1, 14 : Tullum Hos- tiliuin regem populus jussit, Liv. 1, 22 : id modo excepere ne postea eosdem tri- hiiuos juberent, id. 3, 30: postquam ei pro- vineiam Numidiam populus jussit, Sail. J. 85 : senatus decrevit, populnsque jus- sit, ut, etc., Cic. Verr. 2, 2, 67. — Hence the formula. Velitis, jubeatis. with which the magistrates called upon the people to con- firm any thing proposed to them : roga- tionem promulgavit : vellent. juberent Philippo regi helium indici, Liv. 31, 6. C. T r a n s f. : qui modo, si volueres ha- lmissem regna jubentes, In populo pote- ram maximus esse meo. Ov. F. 5, 461. Jllberna, v - Jnverna. jubllaeus (jubelaeus), i, m. [ioi6nXui- oi, ^31*] The year of jubilee among the Jews, in which all slaves were set free and all lands reverted to their former possess- ors ; it took place every fifty years : qnin- qua^esimus annus Cum .lubilaeus adest, A rat. Act. Apost. 2, 677. jabilatio.oni-s/- [jubilo] Asliotaing: A"p. M. 3. p. 553 Oud. ! j abilatUS, ASoXvyn's, Kp.ivyfi aypoi- Kuiv. Gloss. Philox. jabllOi av >- atum. 1. r. n. and a. fjubi- lunij i'o shout: vicinaque horum quiri- tare etjubilare, Var. L. L. 6,7 : — nliquem, to call out to a person : Att. in Var. 1. 1. jublluni) i, "• ^ wild cry, shout, shep- he, it's soitir : audivit jubila Cyclops. Sil. 14. 475 : montana jubila, Calp. Eel. 1, 80. jucunde» ado., v. jucundus, ad fin. jacnndiUiS) atis, /. [jucimdus] A^reeableni ss, pleasantness, delight, enjoy- ment (a favorite word of Cicero) : corpo- ris morbis vitae jucunditas impeditur, Cic. Fin. 1, 18 : asri, id. Agr. 2, 29 : epis- tola plena jucunditatis, id. Q. Fr. 2, 10: et deleotatio. id. de Or. 3. 38 : dare se jueun- ditati, to give one's self up to enjoyment, id. Oft'. 1, 34 : vitae, id. ib. 1,3: jucunditate perfundi, id. Fin. 2, 3 : — ea est in homine jucunditas. ut, cheerfulness, liveliness, id. de Or. 1, 7. — Plur. .- nihil mihi ex pluri- mis tuis jucunditatibu3 gratius accidit, quam, etc.. good offices, favors, id. Att. 10. 8. jdCUndOj are - "- a. [id.] To please, de- lis/ lit; mid., jucundari, to feel delighted, talte delight (post-class.) .- coneolationes Dei jucundant animam, Aui. de Gen. ad litt. 12, 34 ; ex Psalm. 94. 19 :— qnotidie autem jucundabar ante faciem ejus, Lact. 4, 6 ; ex Prov. 8, 30. jacundus (jocundus), a, um, adj. [jo- cii-] Pbasaut, agreeable, delightful. pleas- ing (quite class.) : est mihi jucunda in malis et grata in dolore vestra erga me voluntas, Cic. Cat. 4, 1 : comes, id. in. 6 : id vero militibus fuitpergratum etjucun- dum. Caes. B. C. 1, 86 : verba ad audien- dnm jucunda, Cic. de Or. 1, 49 : aqua po- tui ju.-unda, Plin. 6. 32, 37 : agii, Cic. Act. 2, 16. — Comp. : olBcia jucmidiora, Cic. Fam. 4. 6. — Sup. : jucundissiini ludi, Plaut. Poen. 1, 1, 78 : conspectus vester cat mihi multojucundissimus, Cic.Manil. 1. — Adv., J U D I Ijttcunde: vivere, Cie. Coel. 6: cantare et psallire, Su. t. Tit. 3 : herbu. jueunde olet, Plin. 20, 17, 69.— Comp.: bibere ju- cundius, Cic. Tusc. 5, 34. — Sup. : vivere, id. Fin. 1, 22. Judaea, ne, /.. 'lovSula, '/'he country of the Jiws.Jitdca, Palestine, Win 5.14,15; ; Tae. H. 3, 73 »?.— H, Derivv. : Judaeus, a. um, ndj.. '\ ,uatitu>. Of or belonging to [ Judea, Jewish: gens, Plin. 13, 4. 9: sacra, id. 31, 8, 44. — Subst., .ludaei, brum, m.. The Jews, Tae. II. 5, 2 sq. ; 12, 2:) : Just. 36. 2,— B. JudaiCUS, a. u in, adj., Jw ish (quite class.): aunun, Cii* Fl. 38 : 8u- jierstitio, Quint. 3, 7, 21 : helb-m, Tae. H. 2.4: victoria, over the J, vis, id ib. 78 : ex- ercitus, i. e. in Judea, id. ib. 79 : panis, nn- learciietl, id ill. 5, 4. -Adv., JudalCe» I n the Jewish maitutr, supirstitiously. Cod. Justin. I. 1. JudaismuS, ' m - Judaism (eccl. Lat). '1'eit. adv. Marc. 1, 20. * JuiitiZO. 1- "• "• To live in the Jew- ish manner, Vulg. Gal. 1, 13. Judas» R e, m ; 'looSas, One of Christ's apostles, Sedul. Carm. 5. 38. judex* icis, c. [judico] A judge (quite class.): I, Lit.: "judex, quod jus dieat, accepta potestate," Var. L. L. 6, 7 : veris- 8imus judex, Cic. Rose. Am. 30 : nequam et levis, id. Verr. 2. 2. 12 : sum tissimus et justissimus plurimaruin rerum, id. Plane. 13 : sevcris.-imi atque integerrimi, id. Verr. 1, 10: apud judicem causam aL r ere. id. de Or. 2, 48 : habere aliqucin judicem de re quapiam, id. Caecin. 17 : sedere judicem in nliquem, id. Cluent. 38 : esse judicem de re pecuniaria, id. ib. 43 : aequum se ju- dicem rei alicui praebcre, id. Fam. 5, 2: judici litem conimittere, Petr. 80: — judi- cem ferre alii ui. to offer or propose a judge to any one, which was done by the plaint- iff: ni ita esset. multi privatim ferebant Volscio judicem, Liv. 3, 24 : cum ei M. Flaecus, midtis probris objects, P. Muci- um judiei m tulisset, Cic. de Or. 2, 70 :— judieem dicere, to name a judge, which was done by a defendant who was will» iu'g to submit the cause to a trial : Liv. 3, 56: — dare judicem, to grant a judge, this was done by the praetor, who proposed the judges from whom the parties made their selection, Cic. Verr. 2. 2, 12 ; id. de Or. 2 70 ; Plin. Ep. 2, 11 ; Ulp. Dig. 4, 4, 18 : — indices petere, to solicit judges, i. e. to ask that the cause be tried, not before the Senate, but before the ordinary judg- es, Plin. Ep. 2. 2. — Sometimes judex 6tands j for consul: omnes Quirites. if ad con- I vi ntionem hue ad judices, Var. L. L. 6, 9 ; Liv. 3. 55. II. Trop.. A judge, decider in any mat- ter (very rarely) : aequissimus eorum stu- d -jrtim aecEmstor etjndix. Ci; Fin 3. A jadicabliis> e, adj. [jndicoj '/hat may be judged of (post-class.)- Capell. 5, 149. JudicatlO. -'«is / [id.] A judging in re.-, iga lug (.quite class.) : longi subsellii, Cic. Fam. 3, 9 ; hence. An inquiry into an accusation, a judicial ernmination of a. cause, id. Inv. 1, 13: consilium est ratio quaedam habens in se et inventionem et judieationem, Quint. 6. 5, 11. — II. I» gen., A judgment, opinion. Cic. Tusc. 4, 11,26 : arhitralis, Macr. S. 7, 1. judlCatO,_« rf "-. v. judico, ad fin. judicatorium, Sucaon, Otov, GI06S. Philox. j udicatorius, a, um, adj. [ iudico] Of or pertaining to a judge, judicial (eccl. Lat): rigor, Aug. Ep. 54. judicatriX)iL-is,/. [id.] She that judg- es ur deci les (post-Aug.) : ars inventrix, et judicatrix. Quint. 2, 15. 21. i itdicitum, i. "• [ill] A thing decid- ed, Cic. Her. 2, 13, (* Cic. de Inv. 1, 30; id. Quint. 7 ; id. Flacc. 49). 1. judicatUS) ", »m, Pa., v. judico, ad fin. 2. judicatnsi «s, ™. [judico] a judgeship, the office of a judge (rare, but quite class.) : Cic. Phil. 1, 8 : Cell. 14, 2. judlcialiSi e. adj. [judicium] Of or belonging to Ike courts of justice, judicial: jus, Cic. Verr. 2, 4. 47 : annus, ?'. e. the year in which Pompeii altered the form of trials, id. Brut. 66: molestia, id. Att. 13,6: genua, rhetorical speeches containing an accusa- tion or a defence, id. Inv. 1, 5.— Adv., ju- 847 3UGA illclallter, Judicially (post-class.) : Sid. Ep. 5, 156. j udiciarlus, a, um, adj. [judicium] Of or belonging to thr, courts, judiciary (quite class.) : lex, Cic. Pis. 39 : quaestus, id. Cluent. 26 : controversia, id. Verr. 2, 1, 2 : leges. Suet. Aug. 56. jiidicidlum. i> «•, dim. [id.] A weak or fubte judgment (post-class.) : juste, an se- cus, non judicioli est nostri, Amm. 27, 11. judicium, ii. «. [judex] A judgment, i. e. a judicial investigation, trial ; a judi- cial sentence (quite class.) : omnia judicia aut distrahendarum controversiarum aut puniendorum maleficiorum causa reper- ta sunt, Cic. Caecin. 2 : praetor judicium prius de probro, quam de re fieri maluit, id. Quint. 2 : facere, id. Flacc. 38 : inter sicarios, for assassination, id. Rose. Am. 4 : adducere causam aliquam in judicium, id. Opt. gen. or. 7 : judicio aliquid defen- dere, id. Quint. 20 : agere, to conduct a le- gal trial, Plin. 9, 35, 58 : ferre, to give his vote, said of a judge (different from sen- tentiam ferre, to pass sentence), Cic. Tog. cand. p. 525 Orell. : exercere, id. Q. Fr. 2, 16 : vocare aliquem in judicium, to summon before court, id. Balb. 28 : judicio quempiam arcessere, to sue, id. Flacc. 6 : sistere in judicium, to set before the court, Ulp. Dig. 2, 5, 4 : — dare, to allow, grant a trial, said of the praetor who proposes the judges : in Lurconis libertum judicium ex edicto dedit, Cic. Fl- 35 : judicium ac- cipere. suscipere, to undertake a legal trial, id. Quint. 20 ; Ulp. Dig. 5, 3. 7 :— pari, to submit to, Cic. Quint. 20. — II. Transf. : A. A court of justice : at ille in judicium venit, Nep. Ep. 8 : judicium clauserat mi- litibus armatis, Quint. 4, 2, 25. — B. Be- yond the legal sphere, A judgment, decis- ion, opinion with regard to any thing: tneura semper judicium fuit, omnia nos- tros invenisse per se sapientius quam, etc., Cic. Tusc. 1, 1 : decima legio per tribunos militum ei gratias egit, quod de se opti- mum judicium fecisset, Caes. B. G. 1, 41 : judicium facere, quanti quisque sibi faci- endus esset, to judge, decide, Cic. Fam. 13, 29 : meo judicio, in my judgment, accord- ing to my opinion, id. Brut. 8 ; Quint. 9, 3, 59 : ex alicujus judicio, Cic. Rose. Am. 37. C. The power of judging, judgment, dis- cernment : studio optimo, judicio minus firmo praeditus, Cic. Or. 7: intelligens, id. Opt. gen. or. 4 : subtile, Hor. Ep. 2, 1, 242 : si quid mei judicii est, if I can judge of it, Cic. Fin. 2, 12 : videor id judicio fa- cere, id. Q. Fr. 3, 1, 5 : adhibere, Tac. H. 1, 83 : acri judicio perpendere aliquid, Lucr. 2, 1040. judico, avi, atum, 1. (judicassit for ju- dicaverit, Cic. Leg. 3, 3) v. a. [jus-dico] To practice judicial investigation, to judge, to be a judge ; to examine judicially, to judge, decide (quite class.) : I, Lit.: si recte et ordine judicaris, Cic. Rose. Am. 48 : ali- quid contra aliquem, id, Flacc. 20 : judi- care, deberi viro dotem, id. Caecin. 25 fin.: homo in rebus judicandis spectatus et cognitus, id. Verr. 1, 10. II. Trans f. beyond the legal sphere : A. To judge, judge of a thing : aliquid oculorum fallaeissimo sensu, Cic. Div. 2, 43 : quod egomet multis argumentis jam antea judicaram, id. Fam. 3, 4: sic sta- tuo et judico, neminem, etc., id. de Or. 2, 28. — B. To declare, proclaim a person to be any thing : judicetur non verbo Bed re, non modo non consul, sed etiam, hos- tis Antonius, Cic. Phil. 3, 6. — C. To de- termine, resolve, conclude : de itinere ipsos brevi tempore judicatures, Caes. B. G. 1, 40. — D. To adjudge, make over to a per- son : nam ego ad Monaeehmum nunc eo, cui jam diu Sum judicatus (al. quo), Plaut. Men. 1, 1, 20.— Hence judicatus, a, um, Pa., Decided, de- termined : mini judicatum est deponere il- lam personam, lam determined, Cic. Fam. 7, 33. — Hence, subst., judicatum, i, n., A matter judged or decided ; a decision, judg- ment : "judicatum est id, de quo senten- tia lata est, aut decrctum intcrpositni.i, Auct. Her. 2, 13 : — quamvis postca judica- tum fiat, tnmen actio data non intercidit, Papin. Dig. 27, 3, 21. — Adv.. judicato, Deliberately (post-class.): Gell. 14, 1. jugabxlis, e, adj. [jugo] That may JUGO be joined together (post-class.) : competen- ia, Macr. Somn. Scip. 1, 6. jugalis; e, adj. [jugum] Of 'or belong- ing to a yoke, that is yoked together : J, Lit.: equi jumentaque, Curt. 9, 10. — Subst., jugales, A team : gemini, Virg. A. 7, 280:— os, the cheek-bone, Cels. 8, 1.— II, Transf.: A. Fastened to the loom: tela, Cato R. R. 10. — B. Matrimonial, nuptial : ne cui me vinclo vellem sociare jugali, Virg. A. 4, 16 : lectus, id. ib. 496 : foedus, Val. Fl. 8, 222 : dona, Ov. M. 3, 309 : amor, Sen. Agam. 239 : anni, Mart. 10, 38. — Subst., jugalis, A husband, spouse : Ven. Carm. 6, 2, 76. jugalitas, atis, /. [jugalis] Union (post-class.), Fulg. Myth. 1, 15. jugamento, jug-amentum) v - jugumento, etc. jUgailUS; a, um, adj. [jugum] Yoked together, Hyg. Fab. 183 :— Jugarius vicus, a place in Rome where stood an altar to the foundress of marriage, Liv. 35, 21. — 11. Subst., jugarius, ii, m., An ox-herd, Col. 1, 6. Jugatinus, i. m. [jugo] The god of marriage : " Aug. C. D. 6, 9." jugatio; onis, /• I'd.] A binding (e. g. of a vine) to rails, Var. R. R. 1, 8; Cic. de Sen. 15. — H, A kind of land-measure, Cod, Theod. 10, 48, 1. jugator; oris, m. [id.] One who yokes, a ynker (post-class.) : bourn, Arn. 5, 174. juge; a dv., v. 2. jugis, ad Jin. jugeraliSi e, adj. [jugerum] Of or belonging to an acre, acre- (post-class.) : tabula, Pallad. 3, 9, 9. iusreratim; adv. [id.] Per acre (post- Aug.) : Col. 3, 3, 3. jUgeratlOj onis . /• [id-] A dividing of laud into acres, Front. Col. p. 146. — H. A measure of land, Cod. Theod. 12, 1. jugerum; '■ also erfs Q tae sing. mostly ace. to the second, in the plur. ace. to the third declension), n. An acre, or rather, jnger of land, measuring 28,800 square feet, or 240 feet in length by 120 in breadth : (* whereas the English acre measures 43,560 square feet) : in Hispa- nia ulteriore metiuntur jugis, in Campa- nia versibus, apud nos in agro Romano ac Latino jugeris, Var. R. R. 1, 10 ; Cic. Verr. 2, 3, 47 : is partes fecit in ripa, nescio quo- tenorum jugerum, id. Att. 12, 33 : donare clientem Jugeribu6 paucis, Juv. 9, 60. jUglfluuS; a , um > "-dj- [2. jugis-fluo] Ever -flowing (post-classical) : Paul. Nol. Carm. 35, 439. 1. jugisi f>i a dj- [jungo] Joined to- gether: auspicium, marred auspices, oc- casioned by a yoke of oxen's dunging at the same time, Cic. Div. 2,36; el. Serv. Virg. A. 3, 537. 2. jUffiSj e (g en - plur., jugerum for jugium, Lucil. in Charis. 1, 40. With the first syl. short, Sedul. 1, 18), adj. Contin- ual, perpetual, esp. of running water, al- ways flowing, perennial (quite class.) : the- saurus jugis, Plaut. Ps. 1, 1, 82 : ex puteis jugibus aquam calidam trahi, Cic. N. D. 2, 10 : aqua, Sail. J. 94 : Concordia, Gell. 12, 8. — Hence, Adv., in two forms: juge and jugiter: A. juge. Continually, al- ways, ever (post-class.) : juge durans (ani- ma), Prud. ortiji. 10, 472. — B. jugiter, Continually, perpetually; immediately, in- stantly (post-class.) : App. de Mund. p. 357 Oud. : jugiter atque perpetuo, Cod. Theod. 16, 7, 3 :— Aus. Ep. 19, 9. jugitas» atis . /• f 2 - J u gi s ) Continu- ance, duration (post-class.) : lacrimnrum, Marc. Empir. 8 : temporis, Cod. Justin. 5, 17, 7. jugiter; ad V; v. 2. jugis, ad fin. jUglanS) dis, /. [i. q. Jovis glans] A walnut, a walnut-tree : "haec glans opti- ma, et maxima, ab Jove et gi&naejuglans appellata est," Var. L. L. 5, 21 :— juglan- dium pntamina, Cic. Tusc. 5. 20 : juglan- dium umbra, Plin. 17, 12, 18. — Also called nux juglans: nuces juglandes, Plin. 15, 22, 24. 1. jUgO; avi, atum, 1. v. a. [jugum] To bind to laths or rails : |, Lit.: furcas vel palos perticis jugare, Col. 12, 39 : vi- neam, id. 4, 26.— JJ, Transf., To marry (poet.) : cui pater intactam dederat, pri- misque jugarat Ominibus, Virg. A. 1, 349. — B. 1 Q g en -i To join, connect: sol vagus JUGU igneas habenas Immittit propius, jugatquc terrae, Naev. in Macr. S. 1, 18.— Hence jugatus, a, um, Pa., A. Joined, con- nected.: virtutes inter se nexae et jugatae sunt, Cic. Tusc. 3, 9 B. Jugata verba, Derived from one another (as Justus, justi- tia, juste). Quint. 6, 3, 66. 2. jugo. «re, v. n. The natural note of the kite (milvus), Var. in Non. 2, 846; cf. JUGIT iKTiv faf, Gloss. Philox. jUgOSUS, a, um, adj. [jugu.nj Mount- ainous (poet): silvae, Ov. Am. 1, 1, 9; so id. Her. 4, 85. Jugula; ae, and Jugulae, arum, /. [ju-ulus] The three stars which form Orion's belt ; then the whole constellation Orion, Var. L. L. 7, 3 ; Plaut. Am. 1, 1. 119. jugulatio- onis, /. [jugulo] A cut- ting of one's throat, a hilling, murdering, Auct. B. Hisp. 16 ; 18 ; 22. jugulator. oris, m. [id.] A cut-throat, slayer, murderer (late Lat.), Salv. ad Eccl. 3; cf. JUGULATOR, (hovevs, aibaKrns, Gloss. Phi'ox. jugulo*, dv i> atum, 1. v. a. [jugulum] To cut the throat, to stick; to kill, slay, murder (quite class.) : I. Lit.: cumjugu- latur sus, Cic. Tusc. 5, 40 : cives optimos jugulari jussit, id. Phil. 3, 2 : se alicui tra- dere jugulandum, id. Mil. 11 : — quartana neminem jugulat, Cels. 3, 15. — H. Trop.: aliquem factis decretisque, Cic. Verr. 2, 2, 26 : jugulari sua confessione, id. ib. 2, 5, 64 : jugulari suo giadio, euoque telo, to be beaten with one's own weapons, foiled with one's own devices, Ter. Ad. 5, 35, 8 : — giadio plumbeo, to overcome without difficulty, or, as we say, to knock one down with a feath- er, Cic. Att. 1, 16 : Falernum, to adulter.- ate, spoil, Mart. 1, 19 : curas, to drive away, banish, id. 8, 51. jugulum; i> «■. and juguluS; ', m. [jungo] The collar-bone, which joins together the shoulders and the breast ; hence, also, the hollow part of the neck above the collar-bone ; and lastly, the throat itself, Cels. 8, 1 : jugula concava. Cic. Fat. 5 : uni homini juguli, humeri : ceteris armi, Plin. 11, 43, 98 : jugulum perfodere, Tac. A. 3, 15: resolvere, Ov. M. ]. 227: demittere gladium in jugulum, Plaut. Merc. 3, 4, 28 : dare or praebere, to pre- sent the throat, sc. to be cut, as was done by conquered gladiators, Cic. Mil. 11 : of- ferre alicui, Tac. H. 1, 41 : porrigere, Hor. S. 1, 3. 89 : petere, to aim at the throat, trop. to attack the main point of one's ad- versary's argument, Quint. 8, 6, 51. JUTIIII; ii "■ [id.] A yoke for oxen, a collar for horses : I, Lit: nos onera quibusdam bestiis, nos juga imponimus, Cic. N. D. 2, 60 : leones jugo subdere, et ad currum jungere, Plin. 8, 16, 20: bos juga detrectans, Virg. G. 3, 57 : solvere tauris, id. Eel. 4, 41 : — frena iugo Concor- dia ferre, Virg. A. 3, 541 ; Ov. M. 12, 77 : ju- gum excutere. Curt. 4, 15. — H. Transf. : 1. A yoke, span, pair, team of draught cat- tle : ut minus multis jugis ararent, Cic. Verr. 2, 3, 51 : aqiiilarum, ,a pair, Plin. 10, 4, 5. — 2, A jtlger of land : jugum voca- batur, quod nno jugo boum in die exarari posset. Plin. 18, 3, 8: in Hispania ulterio- re metiuntur jugis : jugum vocant, quod juncti boves uno die exarare possint, Var. R. R. 1, 10. — 3. A beam, lath, or rail fas- tened in a horizontal direction to perpen- dicular poles or posts, a cross-beam, cross- rail : palmes in jugum insilit, Plin. 17, 22, 35 : vineam sub jugum mittere, Col. 4, 22 : cum male pugnatum apud Caudium esset, legionibus nostris sub jugum missis, Cic. Off 3, 30.— 4. The constellation Li- bra: Romam, in jugo cum esset luna, na- tam esse dicebat, id. Div. 2, 47. — 5. ?"*« beam of a weaver's loom : tela jugo vincta est, Ov. M. 6, 55. — Q. A rower's bench: Virg. A. 6, 411. — 7. A height or summit of a mountain : in immensis qua tumet Ida jiiais. Ov. Her. 5. 138: montis, Virg. E. 5, 7G ; Caes. B. C. 1, 70. II. Trop., Yoke, bonds of slavery, mat- rimony, etc. : cujus a cervicibus jugum servile dejecerant Cic. Phil. 1,2: Venus diductos jugo cogit aeneo, Hor. Od. 3, 8, 18: accipere, Just. 44, 5 : exuere, to shake off, Tac. Agr. 31 : excutere, Plin. Pan. 11 : nondum subacta ferre jugum valet Cer- JUN C vice, Hor. Od. 2, 5, 1 : ferrc jugum pari- ter dolosi, id. ib. 1, 35, 26 ; Juv. 13, 21. jug"ument0 (jiigamento), 1. v. a. [jugo | To fasten together, Vitr. 2, 1. jug-amentum (jugam.), i, v. (id.) A cross -btam, lintel, threshold (ante-cluas.) : Cato K, K. 14. JligTirtha, ae, m. The nephew and IWCceMOr of Micipsa, kingofNumidia, con- quered by Mfirins in the war with the Ro- mans ; v. Sail. J.; Flor. 3, 1.— II. Deriv., Jugrurthinus. a, um, aa J., Of ur belong- mi' to Jugurtha, Jugurlhan: conjuratio, Cic. N. D 3, 30 : bellum, Hor. Epod. 9, 2.3 : triuraphus, Ov. l'ont. 4, 3, 45. jojrns.a, am, adj. ( jugo] Belonging to- gether (ante-class.) : vasa. Cato R. 11. 10. Juliacum, >• "■ A ""J ''/Gallia Bel- gica, now Jutiers, Amm. 17, 4. 1. Julianus, ". um - adj. [Julius] Of or belonging to Julius Caesar, Julian : vectigalia, i. e. which were introduced by Julius Caesar, M. Anton, in Cic. Phil. 13. 15. — Subst, Juliani, i. e. soldiers who were on the side of Caesar in the civil war, Suet. (.';■!■-. 75. 2. Julianus. i, m. A Roman proper name. So, I. M. Didius Severus Julianus Augustus, A Roman emperor, who. because he did not pay the praetorian guard the money promised them as the price of the throne, was put to death by them after a reign of 66 days, A.D. 193. — J|, Julianus Augustus Apostata, An emperor who turn- ed from Christianity to paganism. Julicnsis. ''• adj. [Julius] Of ov be- longing to Julius. Julian, an appellation given to cities and colonics, Plin. 3, 3, 4 ; 3, 5, 8 ; 3, 9, 23, et al. iulis. idis,/. A kind of rock-fish, Plin. 32 J 9. 31. Julius. a, um, adj. A Roman gentile name ; especially celebrated are C. Julius Caesar and his adopted son, C. Julius Cae- sar (Octavianus) Augustus : unde domus Teucros Julia tangit avos, Ov. F. 4, 40 : tcnipla, i. c curia Julia, id. Pont. 4, 5, 21 : edicta, decrees and laws of Augustus. Hor. Od. 4, 14, 22: sidus, the comet which teas visible al Rome for seven days after Cae- sar's death, id. ib. 1, 12, 47 : Julius men- sis, or, abs., Julius, the month of July, which was previously called Quiuclilis : fervens Julius, Mart. 10, 62 : leges, Cic. Ball). 8 ; id. Sest. 61. JuluSi '• v - 2. lulus. jumcntariUS, a, um, adj. [jumen- tumj OJ or belonging to draught-cattle (post-class.) : tnola, worked by draught- cattle, Jabolen. Dig. 33, 7, 27 :" contuber- nium, App. M. 10, p. 617 Oud. jumentum* i, "• [contr. from jugu- mentum. from jungo] A beast used for drawing or carrying, draught-cattle, beast of burden (quite class.) : cum illam curru vehi jus esset morarenturque jumenta, Cic. Tusc. 1,47 ; Caes. B. C. 1, 60 : jumen- to nihil opus est, i. e. equo, Cic. Att. 12, 32 ; sarcinaria, beasts of burden, Caes. B. C. 1, 81 : non jumenta solum, sed etiam elephanti, Liv. 21, 37 : vectus jumentis junctis, Nep. Timol. 4. — Freq. opp. to bo- ves : jumenta bovesque, Col. 6, 19. — H. A carriage, vehicle: XII. Tab. ap. Gell. juncctum. i, n. [juncus] A place full of rushes, Var. R. R. 1, 8. juncCUS, a, um, adj. [id.] Made of rushes, rush- : sporta juncea, Col. 12, 6 : vincula, Ov. F. 4, 870: cratis, Plin. 21, 14, 49. — H. Like a rush : herba caule junceo pedali, id. 25, 8, 47. — Comically : nam mi- ni intus potione juncea onerabo gulara, i. e. I'll throttle myself with a rush-band, Plaut. Stich. 4. 2, 56. juncinUS, a, um, adj. [id.] Made from rushes, rush- : oleum, Plin. 15, 7, 7. juncosus. a, urn, adj. [id.] Full of rushes: ager, Plin. 18, 6, 8, 3 : litora, Ov. M.7, 231._ junctim. adv., v. jungo, ad fin. * junctlO, onis,/. [jungo] A joining, uniting, union : Cic. Tusc. 1, 29. junctor; oris, m. [id.] A harncsser, Alfen. Dig. 50, 16, 203. junctura> ae./. [id.] A joining, unit- ing ; a juncture, joint : L Lit.: bourn, Col. 2, 2 : genuum, Ov. M. 2, 823 : ut hu- mor teneat juncturas, i. e. the commissures, joints, Plin. 16, 40, 79 : quadrnto saxo tnu- Hhh JUNI rus ducatur juncturis quam longissimis, Vitr. 5, 12: laterum juncturae, the tiro ends of the girdle which meet, Virg. A. 12. 274. — B. Transf. : 1, A bridle (post-class.) : data et vehicula cum mulabus, et muli- onibus. cum juncturis argenteis, Capitol. Ver. 5. — 2. 4 tcjim (post-class.) : carruca cum junctura legata, Paul. Sent de legat. H, Trop., A connection: generis, i. e. relationship, consanguinity, Ov. Her. 4, 135. — B. Inpartic: 1. Rhet:inom- ni compositione tria sunt necessaria, or- do, junctura, numerus, Quint. 9, 4, 32. — 2. Oramra., A joining together, com- pounding : dixeris egrcgie, notum si cal- lida verbum Reddiderit junctura novum, Hor. A. P. 47. 1. junctuSi a, um, Pa., from jungo. 2. junctus. us, m. [jungo] A joining (ante-class.) : carinarum, Var. L L. 5, 8. juncus- ', ">. A rush: murteta jun- cia circumvincire, Plaut. Rud. 3, 4, 27 : palustres, Ov. M. 8, 336 : acuta cuspide junci, id. ib. 4, 299. — JJ. A twig resem- bling a rush, Plin. 26, 8, 46. jungO* nx '> nctum, 3. v. a., orig., To yoke, harness ; and theu, in gen., to bind, join, or unite together. I, Lit. : junge pares, Virg. G. 3, 169 : equos, id. ib. 113 : equos curru. id. Aen. 7, 724 : reges ad currum, Plin. 33, 3, 16: — tig- na bina inter se jungebat, Caes. B. G. 4, 17 : robora (for building a ship), Claud. B. G. 17: gradus, to go at an even pace, Sil. 4, 374 : ostia, to shut the doors, Juv. 9, 105 : quaedam inter se jungere et copulare, Cic. de Or. 1, 51. — With ad: Cic. Fin. 5, 14. — With cum: id. Brut. 97. — With dat. : cervicem alicu- jus amplcxui, Petr. 86: — oscula, to kiss, excltange kisses, Ov. M. 2. 357 : pontem, to build a bridge : pontesque et propugna- cula jungunt, Virg. A. 9, 170 : junctoque ponte, milites transmittit, Tac. A. 1, 49 ; also, amnem ponte, to throw a bridge over a river, Plin. 5, 24, 21 : fossas saltu, to leap over, Stat. Ach. 2, 423 : — se ad aliquem, to associate one's self with, Cic. Rose. Am. 47 : — vulnera, to close up, heal, cure: Stat. Th. 10.732. — B, In partic, To join,nnitcm matrimony : cui se pulcra viro dignetur junsere Dido, Virs. A. 4, 192 : connubio, id. ib. 1, 77 : aliquam secum matrimonio. Curt. 5, 3 - in matrimonio, id. 10, 3. H. Trop.: cum hominibus nostris con- suetudines, amicitias. res, rationesque jungebat, Cic. Deiot. 9: affinitatem, Liv. ], 1 : foedera, id. 7, 30 : foedere jungi ali- cui, id. 26. 24 : — verba, to unite grammat- ically, to compound : junguntur autem aut ex duobus Latinis integris, ut superfui ; aut ex corrupto, et integro, ut malevolus, Quint. 1, 5. 68.— Of the rhetor, collocation of words : id. 9, 4 : — verba, to speak. Mart. 6. 54 : — laborem, to continue without inter- ruption, Plin. Ep. 4, 9. — Hence junctus, a, um, Pa.. Yoked, harnessed ; connected, joined, united; compounded: juncta vehicula mille capiuntur, Liv. 42, 65 : equis rheda. Cic. Att. 6, 1 : — corpora inter se juncta, id. N. D. 2, 45. — With the dat. : eloquentiae sapientia, id. de Or. 3, 35 : conquestioni indignatio, id. Inv. 2, 11. — With cum: natura cum alio juncta at- que connexa. id. N. I). 2, 11. — With the simple abl. : insignis improbitas, et scele- re juncta, id. dc Or. 2, 58: — verba, id. Part. 15. — Comp. : causa fuit propior, et cum exitu junctior, Cic. Fat. 16. — Sup. : junctissimns illi comes, Ov. M. 5, 60 : prin- cipum prosperis et alii fruuntur : adversa' ad junctissimos pertinent, to their nearest relations, Tac. H. 4, 52. — Hence, Adv., junctim. Unitedly (post-Aug.) : I. Together: Gell. 12, 8. — JJ. Successive- ly : gerere duos consulatus ; opp. per in- tervallum, Suet. Claud. 14. Junianus. a, um, adj. [Junius] Of or belonging to a Junius, Junian : judici- um ; CicTClu. 1 : cerasa, Plin. 15, 25, 30. jumculuS' '> m - An old vine-branch, Plin. 17, 22, 35. junior; vjuvenis. junipereuS) a, um, adj. Of juniper, Sic. Fl. — From juniperus. '• /■ The juniper-tree, Pli". 16, 21. 25 ; Virg. E. 7, 53 : 10, 76. 1 . Junius- a. A Roman gentile name : e. g. M. and D. Junius Brutus. — JJ. Hence JuniuSi *■ um, adj., Junian : familia, JURA Tac. A. 3. 24: domus. Liv. 2, 5: leges, Cic. Oft. 3, 11 : mensis, the sixth month, June, Cic. Att. 6. 2 ; called also simply Junius, Ov. F. 6, 88. juniX) ' l '' 8 i /• [contr. from juvenix] A liming cow, a calf, heifer, Pers. 2, 47 : Plaut Mil. 2, 3, 33. Juno, onis, /. The goddess Juno, daughter of Saturn, sister and wife of Ju- piter, and the guardian deity of women ; as the foundress of marriage, she is also called pronuba Juno ; and as the protect- ing goddess of lying-in women, Juno Lu- cina. Cic. N. I). 2. 26 : — Juno interna or, infera, i. e. Proserpine, Virg. A. 6, 138 ; Stat. S. 2, 1, 147 j or, Averna, Ov. M. 14, 114 ; or, profunda, Claud. Proserp. 1, 2 ; or, Slygia, Stat. Th. 4, 526 :— slella Juno- nis, the planet Venus, Plin. 2, 8, 6 : urbs Junonis, i. c. Argos, Ov. H. 14, 28. — Pro- verb., Junonis sacra ferre, i. e. to walk at a slow and measured pace : Hor. S. 1, 3, 9. — Comically transf., mea Juno, my Juno, i. e. my wife, Plaut. Casin. 2, 3, 14. Jlinonalis, e, adj. [Juno] Of or be- longing to Juno : tempus, i. e. the month of June, Ov. F. 6, 63. Junonicola. ae. c. [Juno-colo] A wor- shiper of Juno (poet.) : Adde Junonicolas Faliscos, Ov. F. 6, 49. Jundnig-ena, ae, m. [Juno-gigno] Juno-born, i. e. Vulcan, Ov. M. 4, 173. Juncnius, R . um, adj. [Juno] Of or belonging to Juno, Jtniouian (poet.) : hos- pitia, i. e. Carthage, where Juno was worship- ed ; so, Samos, Ov. M. e, 220 ; Virg. A. 1, 671 : ales, i. e. the peacock, Ov. Am. 2, 6, 55 : custos, i. e. Argus, id. Met. 1, 678 : mensis, i. e. June, sacred to Juno, id. Fast. 6, 61 : Hebe, ;'. e. the daughter of Juno, Ov. M. 9, 400 ; Val. Fl. 8. 231 : Stella, the planet Ve- nus, App. de Mund. p. 58, 12 Elm. : insu- la, one of the Fortunate Isle's, Plin. 6, 37. Juppitcr (Jupiter), Jovis (nom. Jo- vis, Euu. in App. de Deo Socr.), m. [Jovis- pater] Jupiter or Jove, a son of Saturn, brother and husband of Juno, the chief god among the Romans ; corresp. to the Gr. Zeus, Cic. N. D. 3, 21. As the god of heaven, his name is freq. used by the poets ; as. i. q. Heaven, sky. air : aspice hoc sublime candens. quern invocant omn.es Jovcm. Enn. in Cic. N. D. 2, 25 : Chrysip- pus disputat, aethera osse eum, quem homines Jovem appellarent, Cic. N. D. 1, 15 : sub Jove frigido, Hor. Od. 1, 1, 25 : malus, id. ib. 22, 19 : metuendus, i. e. plu- vius, Virg. G. 2, 419: hibernus, Stat. Th. 3, 26 : sub Jove pars durat : pauci tento- ria ponunt, in the open air, Ov. V. 3. 527: Jovis satelles, the eagle, Cic. de Div. 1, 47, 106: so, Jovis ales, Ov. A. A. 3. 420: — transf., Juppiter Stygius, i. e. Pluto, Virg. A. 4, 638 : of the planet Jupiter, Cic. N. D. 2, 20 ; Luc. 10, 207. As an exclamation of surprise, i. q. our My God 1 good God '. Juppiter ! estne illic Charinus ? Plaut Merc. 5, 2, 24. — Proverb.: Jovem lapi- dem jurare, said of one who swore by Jupiter, holding a stone in his hand, and repeating the following words : " si sciens fallo, turn me Diespiter salva urbe arce- que bonis ejiciat, uti ego hunc lapidem," Fest. s. v. LAPIDEM, p. 115 Mull.; Cic. Fam. 7, 12 ; Gell. 1, 21.— In the plur. : Var- ro trjeentos Joves (sive Juppiteres dicen- dum) introducit, Tert. Apol. 14. Jura- ae, m. A chain of mountains ex- tending from the Rhine to the Rhmie, Caes. B. G. 1, 2; Plin. 3, 4, 5: — (-Hence Ju- ransis, c, Of Mount Jura, Sid. Ep. 4, 25). juramentum. i, n- [juro] An oath (post-class, for jusjurandum) : Paul. Dig. 22, 3. 25 : praestare, to take an oath, to swear, Cod. Justin. 2, 56, 4. jurandum. i. «• [id.] An oath (ante- classical for jusjurandum) : Plaut. Cist. 2, L26. juratlO; on > 8 > /• [id.] A swearing, an oath (post-class.): Macr. S. 1, 6 ; Tert Idol. 21. juratlVUSi a, um . aa J- t id -] Of or be- longing to an oath (post-class.) : adverbia, adverbs of swearing. Prise, p. 1020 P. iuratO; tdv., v. juro, ad fin. jurator* 5ri3 . m - [J ur °] A ««ar» (post-class.) : falsus jurator, Macr. S. 5, 19. — JJ, Transf., A sworn witness, a witness under oath : Plaut Poen. prol. 58.— B. Ic 849 JURI partic., A sworn magistrate, a censor: 1'laut. Trin. 4, 2, 30 ; Symm. Or. pro Sy- nes. 1. juratorius, a, urn, adj. [ jurator] Of or confirmed by an oath, juratory (post- class.) : cautio, Cod. Justin. 12, 19, 12. juratus- a, um , Po-t v - J ur o, ad fin. jurcconsultus, v - jurisconsultus. * jure-juro, 1. »■ a. [2. jus-juro] To swear: pruetures ambo in eadera verba jurejurarunt, Liv. 41, 15. jure-peritus, v - jurisperitus. jure US, a, um, adj. [1. jus] Of broth or full of broth (ante-class.) : Subst, ju- rea, ae,/ (sc. placenta), Plaut. Pers. 1, 3. 15. t jurSTatio, J llris actio, Fest. p. 103 Miill jurg-atoriUS, a, um, adj. [jurgo] Quarrelsome (post-class.) : vocis sonus, Amm. 27, 1. jurgratrix, Icis, / [id.] She who quanels, a quarrelsome woman (eccl. Lat.) : Hier. Ep. 117, 4. jurglOSUS, a, um, adj. [jurgium] Quarrelsome (post-class.) : mulier, Gell. 1, 17 .: facundia, id. 19, 9. jurgium; h n - [jurgo] A quarrel, strife, dispute, altercation, contention 'quite class.) : jurgio tandem uxorem abe- i>i ab janua, Plnut. Men. 1, 2, 18 ; id. Merc. 3, 2, 14 ; Cic. de Rep. 4 in Non. 5, 34 : in jorgio respondere, id. de Sen. 3 : opti- mum quemque jurgio lacessere, Tac. A. 14, 49 : jurgio quempiam invadere, id. Hist 2, 53: petulantibus jurgiis illudere, id. ib. 3, 32 : jurgia jactare, to quarrel, Virg. A. 10, 95: nectere cum aliquo, to pick a quarrel with one, Ov. Am. 2, 2, 35 : per jurgia dicere aliquid, in the heat of a dispute, id. Trist. 5, 11, 1 : i'acere, Plin. 16, 44, 89 : erumpere in jurgia, to break out into railing, Just. 10, 2 : jurgio aliquem corripere, Suet. Galb. 5 : acre, Tac. H. 4, <\ : vixit cum uxore sine jurgio, without a quarrel, Plin. Ep. 8, 5. jurffO, avi, atum, 1. v. n. and n. [from jure a^o] I, Neutr., To quarrel, brawl, dispute, scold : cedo, quid, jurgabit tecum '( Ter. Andr. 2, 3, 15. — B. To sue at law: -upud aediles adversus lenones jurgare (al. jurgari), Just. 21, 5 : in proprio ibro, Cod. Theod. 2, 1, 6. — H, Act. : haec jurgans, 'dLiv. 8, 33 : istis jurgatur verbis, Hor. S. 2, ■2, 100 : liberius,' Suet. Ner. 5. jurgOT, v. jurgo, B. ijuridicatUS* us, m. [jundicus] A Judgeship, jurisdiction, Inscr. ap. Grut. 1093,3. jundicialis, e, adj. [id.] Relating to right or justice (quite class.) : il juridicia- lis constitutio est, cum factum convenit, sed jure, an injuria factum sit, quaeritur," Auct. Her. 1, 14 ; cf. Cic. Inv. 2, 23 : ('■ ge- nus, id. ib. 2, 22 : quaestio, id. Top. 2ifw.). juridicina, ae, /. [id.] The admin- i istraliou of justice, the ojjice of a praetor, Ten. Pall.' 3. jundicus, a, um, adj. [2. jus-2. dico] Relating to the administration of justice, judiciary (post-Aug.) : conventus, assize towns, Plin. 1, 3, 3 : dies, Cod. Theod. 3, 12, ~1.— Subst, juridicus, i, m., One who admin- isters justice, a judge, Dig. 1, tit. 20. juris-consultus or jure-con- sultus (also juris consultus and eonsul- tus juris) [2. jvis-consuloj One skilled in the l/aw, a lawyer (quite class.) : " si quaerere- tur, quisnam jurisconsultus vere nomina- retur, cum diverem, qui legura et consue- tudinis ejus, (|uaprivati in civitate uteren- tur, et ad respondendum et ad agendum ct ad cavendum peritus est," Cic. de Or. 1, 48 ; id. Mur. 11; Quint. 5, 14, 34 : ea jure- tonsultorum ingeniis corrupta 6unt, Cic. Mur. 12. juris-dictlO, onis (intmesi: jurisque dictio, Liv. 41, 9 ; and separately : juris dictio), /. [2. jus-dictioj Administration of justice, jurisdiction : I, Lit.: jurisdictio- nem confeceram, Cic. Fam. 2, 13 Jin. : ju- risdictionem absolvere, Snip. in Cic. Fam. 4, 12— H. Transf. : A, Legal authority. Jurisdiction : ut sub vestrum jus, jurisdic- tionem, potestatem urbes subjungeretis, ■ Cic. Agr. 2. 3G : libera, Suet. Cal. 16.— B. A place where justice was administered, an assize town (post-Aug.) : mediterraneae jurisdictiones, Plin. 5, 28, 29. jurisonus, ". um,adj. [2. jus-sono] Re- 850 JUS sounding with justice, pronouncing judg- ment, (* al. jura sonans, leges crepans) (po- et.) : lingua, Poeta in Anthol. Lat. 1, p. 515. juris-peritus or jurc-peritus (ireq. also written separately), i, m. adj. [2. jus-peritus] Skilled or learned in. the law (quite class.) : Fabius Pictor et juris et lit- terarum et antiquitatis bene peritus, Cic. Brut. 21. — Comp.: Quis jure peritior ? id. Cluent. 38. — Connected : libri jurisperito- rum, Gell. 4, 2. — Sup. : eloquentium juris- peritissimus Crassus, jurisperitorum elo- quentissimus Scaevola, Cic. Brut. 39. juris-prudentia (also written sep- arately), ae, j. [2. jus-prudentia] The sci- ence of law, jurisprudence (poet-class.) : "jurisprudenlia est divinarum humana- rumque rerum notitia, justi atque injusti scientia, Ulp. Dig 1, 1, 10. juro, avi, atum, 1. v. a., and juror, atus, 1. v. dep. [2. jus] To swear, to lake an oath : qui si aram tenens juraret, crederet nemo, Cic. Fl. 36 : — jurat, se eum non de- serturum, Caes. B. C. 3, 13 : falsum, to swear falsely, Cic. Off. 3, 29 : vere, to swear truly, id. Fam. 5, 2 : jurarem per Jovem, by Jupiter, id. Acad. 4, 20 ; also with the simple ace. : quomodo tibi placebit Jovem lapidem jurare, cum scias ? id. Fam. 7, 12 ; forjuppiter: quaevisnumina, Ov. Her. 16, 319 : sidera, Virg. A. 12, 197 ; hence also pass. : dis juranda palus, the Styx, by ichich the gods swear, Ov. M. 2, 46 : — alicui ali- quid, to vow or promise to one : Stat. Th. 4, 396 : — in verba, to swear with certain words, i, e. to lake a prescribed form of oath : Pe- treius in haec verba jurat, Caes. B. C. 1, 76 : milites in verba P. Scipionis jurarunt, Liv. 28, 29 : in verba magistri, to echo his sentiments, Hor. Ep. 1, 1, 14 : aliquid in se, to call down imprecations on one's self: Liv. 2, 45 : in litem, to make oath respecting thematter in dispute: Cic. Rose. Com. 1: in nomen alicujus, to swear allegiance to one: Suet. Claud. 10 : in legem, to swear to ob- serve a law : Cic. Sest 16 : — verissimum pulcherrimum que jusjurandum, *fl*afrcfl?t oath, id. Fam. 5, 2 — Impers. : scis, tibi ubique jurari, Plin. Pan. 68 : ne in acta sua juraretur, Suet. Tib. 26.— (/3) Deponent form : Plaut. Pers. 3, 2, 2 ; cf. id. Rud. 5, 3, 16 : judici demonstrandum est, quid jura- tus sit, quid sequi debeat, Cic. inv. 2, 43 Jin. : ex lege, in quam jurati sitis, id. ib. 45. — II. ln partic, To conspire: jurarunt inter se barbaros necare. Cato in Plin. 29, 1, 7 : in me jurarunt somnus, ventusque, fidesque, Ov. Her. 10, 117 : in facinus, id. Met. 1, 242.— Hence juratus, a, um, Pa.: A. Pass.: 1. Called upon or taken to witness in an oath : jurata Numina, Ov. Her. 2, 25. — 2. Under an oath, bound by an oath: Regulus jura- tus missus est nd senatum, ut, etc., Cic. Off. 3, 26. — B. Act., Having sworn, that has sworn : haec, quae juratus in maxima concione dixi, Cic. Sull. 11 : juratus, se eum interemturum, Liv. 32, 22. — Sup. : juratissimi auctores, the most trustworthy, Plin. II. N. praef. — Adv., j u r a t o, With an oath (post-class.) : jurato promittere, Paul. Dig. 2, 8, 16. jurulentia, ae,/. [jurulentus] Broth (post-class.), Tert. Jejun. 1. jurulentus» a, um, adj. [1. jus] Hav- ing broth or gravy (post Aug.): res ea- dem magis alit jurulenta, quam assa, Cels. 2, 18. _ . 1. jus» juris, n. Broth, soup (quite class. ) : cum una multa jura confundit cocus, Plaut. Most. 1, 3, 120 : in jus vocat pisces coquus, Var. R. R. 3, 9 : negavit, se jure illo nigro delectatum, Cic. Tusc. 5, 34. — In a sarcastic lusus verbb. : Verri- num, hog-broth, or the justice of Verres, Cic. Verr. 2, 1, 46. — H. Transf., Juice, liquid : addita creta in jus idem, the juice of the purple-fish, Plin. 35, 6, 26. 2. JUS; juris, n. (gen. plur., jurum for jurium, Cato in Charts, p. 109 P.) [from the same root with jubeo, jussi ; prop., jussum] Right, law, justice : I. Lit. (quite class.) : omnium legum atque jurium fic- tor, conditor cluet, Plaut Epid. 3, 4, 90 : jus hominum situm est in generis humani socictate, Cic. Tusc. 1, 26 : tenere, id. Cae- : cin. 11 : obtinere, to maintain, id. Quint. 1 9 : de jure alicui respondere, id. de Or. 2, 33 : respondere, id. Leg. 1, 4 : dicere, to JUSS pronounce judgment, give a judicial decis- ion, as, e. g. the praetor : a Volcatio, qui Romae jus dicit, id. Fam. 13, 14 : praetor quoque jus reddere dicitur, etiam cum in- ique decernit, Paul. Dig. 1, 1, 11: — quid dubitas dare mihi argentum ? S. Jus pe- tis, fateor, you ask what is right, reasona- ble, Plaut. Ps. 5, 2, 16 : jus publicum, com- mon right, Ter. Ph. 2, 3, 65 : jura commu- nia, equal rights. Cic. de Div. 1, 5 : divina ac humana. id. Off. 1, 26 : belli, id. de Div. 2, 77 : gentium, the law of nations, id. Off. 3, 5 : civile, the civil law, id. Verr, 2, 1, 42 : pontiticium, id. Dom. 13 : praediatorium, id. Balb. 20: conjugialia, Ov. M. 6, 536 : jus est, apponi pernam frigidam, id. Pers. 1, 3, 26 : jus fasque est, id. Cist. 1, 1, S2.—Abl., jure, adverbially, With justice, justly: jure in eum animadverteretur, Cic. Verr. 2, 5, 8 ; jure ac merito, id. Catil. 3, 6 : te ipse, jure optimo, merito incuses licet, with per- fect justice, Plaut. Most. 3, 2, 24 ; cf. opp. to injuria : non quaero, jure an injuria sint inimici, Cic. Verr. 2, 2, 61 : — summum, the. extremity or utmost rigor of the law : non agam summo jure tecum, Cic. Verr. 2, 5, 2 : ex quo illud, Summum jus, gumma injuria., factum est jam tritum sermone proverbium, id. Off. 1, 10. II. Transf.: A. A place where justice is administered, a court of justice: in jus ambula, come before a magistrate, Ter. Ph. 5, 7, 43 : in jus ire, Nep. Att. 6- — B. Jus- tice, justness of a thing: absolverunt ad- miratione magis virtutis, quam jure cau- sae. Liv. 1, 26. — C. Legal right, power, authority: cum plebe agendi, Cic. Leg. 2, 12 : materiae caedendae, Liv. 5, 55 : — pa- trium, the power of life and death over their children, id. 1, 26 : homines recipere in jus ditionemque, id. 21, 61 : 6ub jus judi- ciumque regis venire, id. 39, 24 : (homo) sui juris, his own master, independent, Cic. Verr. 2, 1, 7 : jus ad mulieres, over the wom- en, Plaut Casin. 2, 2, 22 : — ut eodem jure essent, quo fuissent, Cic. Verr. 2, 3, 6.— The legal forms of the old jurists : jus Fla- vianum, Pomp, in Pand. 1, 2, 2, 7. 1 jUSCCllariUS, {lanms, Gloss. Phil. juscellum» j > n - dim. [jusculum] Broth, soup (late Lat.) : Venant. Carm. 6, 10, 18. ijuscularius; "> m - [«*.] a sovp- maker, Inscr. ap. Mur. 305. jUSCUlum, i, n i dim. [1. jus] Broth, soup, Cato K. R. 156. jusjiirandum, i. «• ( in tmesi: juris- que juraudi, Cic. Coel. 22. — In an inverted order : qui jurando jure mate quaerunt rem, Plaut Ps.1,2,63) [2. jus-juro) Anoath (quite class.) : jusjurandum pollicitus est dare mihi, neque se hasce aedes vendi- disse, etc., Plaut. Most. 5, 1, 36 : est enim jusjurandum allirmatio religiosa, Cic. Off. 3, 29 : jurare, id. Fam. 5, 2 : idem jusju- randum adigit Afranium, made him tah* the same oath, Caes. B. C. 1, 76 : acciperi to take an oath, be sworn, id. ib. 3, 28 : de ferre alicui, to tender to one, Quint 5, 6, 4 offerre, id. 5, 6, 1 : recipere, id. ib. : exf gere ab aliquo, to demand, require, id. ib. jurejurando stare, to keep one's oath, id. ib. : conse«-vare, Cic. Off. 3, 27: violare, to break or violate, id. ib. 29 : negligerc, id. Inv. 1, 29 : jurejurando civitatem oi>- Btringere, to bind by an oath, Caes. B. G. 1, 31 : jurejurando tcneri, to be bound by an oath, Cic. Off. 3, 27. iusquiamus, for hyoscyamus, Pill 1, 35, 5; Veg. de Re Vet. 2, 12. JUSSIO, onis,/. [jubeoj An order, com maud (post-class.) : Modest Dig. 40, 4, 44 j Lact. 4, 15, 9. jussitur and juSSO, v. jubeo. I jUSSOr, mUvtrii, Gloss. Philox. jUSSUlentUS, a, um, adj. [1. jus] Hav- ing broth or sauce (post-class.) : piscis, App. Apol. p. 299. jUSSUm, '■ "• U UDeo ] An order, com- mand; a law (quite class.), mostly in the plur. : deorum immortalium jussa, Cic. Rose. Am. 24 : efficere, to execute, Sail. J. 25 : alicujus detrectare, Tac. A. 3, 17 : ex- uere, id. ib. 11, 19: spernere, id. ib. 14: abnuere, id. ib. 37 : exsequi, id. Hist. 4, 81 : patrarc, id. ib. 83 : peragcre, Ov. M. 2, 119 : — Injusta jussa populis describere, Cic. Leg. 2, 5 : jussa ac scita, id. Balb. 18.— In the sing. : pxtasne, si populua jueserit, id JUST jufismn ratiim atque firmura futurum? id. Cnecin. 33. 1. jussus, ». «m, Pa-i v - jubeo, adfin. 2. JUSSUS, " s . "'• (used only in the abl. singj) [jubeo] An order, command (quite class.) : tuo jussu profectus sum, Plaut. Cure. 2, 3, 50 : vestro jussu coaetus, Cic. de imp. Pomp. 9 : populi, Nep. Timoth. 4. juste? adv. t v. Justus, ad Jin. justification onis,/. [justifico] Jus- tification (late Lat.), Salvian. Avar. 3, 2. justificatrix, iois, /. [id.] She who justifies (eeel. Lat.), Tert. adv. Marc. 4, 36. justif icatus. a, um, Pa., v. justifico, adfin. justifico. 1. o- «• [justificus] I. To act justly toward, do justice to one; with the simple ace. of the pers. (post-class.) : jnstificate viduam, Tert. adv. Marc. 19. — II. To justify (post-class.) : malos, Corip. I .and. justini jun. 2 fin. — Hence ju stificat us, a,' um. Pa., Justified (eccl. Lat.) : baptismate justitkatus, Prud. Apoth. 881. — Comp.: Publicanus Phari- eaco justificatior discessit, Tert. Or. 13. justificus. ». um . ad J- [ justus-facio] That acts justly (poet.) : mens Deorum, Catull. 64, 407. Justina. »e, /. A Roman empress, wife of the elder Valentiniau, and mother of the younger Valentiniau, Amm. 30. 10. * Justimancus, a, nm, adj. [2. Jus- tinianus] Of or belonging to Justinian: nrlis, Justin, in Novell, praef. 28. 1. Justinianus. ". am. <"U- [Justi- nusj Of or belonging to the Emperor Jus- tin : labores, Coripp. Laud. Just. 1, 263. 2. Justinianus. i. '»■ A Roman em- peror in the sixth century of the Christian era, who caused the compilation of the Cor- pus Juris. Justinus, i. m - Justin : f . A Roman historian in the second century of the Chris- tian era; who made an abstract of the histor- ical work of Tragus Pompeius. — If. Jus- tinus I., A Roman emperor of low birth (a swine-herd) in the sixth century of the Chris- tian era. — fff, Justinus II., A Roman em- peror in the latter half of the sixth century. justitia, ae,/ [Justus] Justice: "quae animi aftectio siium cuique tribuens, at- que hand quam dico, societatem conjunc- tions humanae munifice et aeque tuens, justitia dicitur cui adjuueta sunt pietas, bonitas, liberalitas, benignitas, comitas, quaeque sunt generis ejusdem." Cic. Fin. 5, 23 :— tua, Ter. Heaut. 4, 1, 32 : pro ejus justitia, Caes. B. G. 5, 4 : justitia erga deos religio, erga parentes pietas, creditis in rebus tides . . . nominatur. Cic. Part. or. 22 fin. : ordinata erat in duodecim tabulis tota justitia, the whole of the laws, Flor. 1, 24. — Personified, Justitia, The goddess of Justice, Gell. 14, 4. justitium, ii. «• (contr. from jurissti- tium) [2. jus-sistoj A cessation from busi- ness in the courts of justice, a legal vaca- tion : Cic. Phil. 5 : justitium per aliquot dies servatum est, Liv. 3, 5 : remittere, to put an end to a suspension of legal pro- ceedings, to caitse the courts to resume their business, id. 10, 21 : sumere, Tac. A. 2, 82. — If. In sen., A cessation of public busi- ness, a public mourning, Sid. Ep. 2, 8. Justus, a, um, adj. [2. jus] Just: Jus- tus et bonus vir, Cic. Oft". 2, 12 : in socios. id. Plane. 26 : qui omnium justissimus fuisse traditur, id. Sest. 67 : supplicia, id. Cat. 1, 8 : querela, Ov. Pont. 4, 3, 22 : ti- mor, Hirt. B. G. 8, 48 : bella, Ov. M. 8, 58. — II. Transf. : A. Lawful.rightful, true: uxor, Cic. Tusc. 1, 35 : just;'» matrefamili- as ortus, opp. pellice, Liv. 39, 53 : justis- sima causa faciendi aliquid, Caes. B. G. 4, 16 : imperium, id. ib. 1, 45. B. Due; esp. in the plur. neutr. subst, rights, privileges: servis justa praebere, Cic. Off". 1, 13 : Col. 4, 3. 2. In partic, justa, drum, n., Due ceremonies or formalities : omnia justa per- ficere, Liv. 9, 8 : so, justis omnibus hospi- talibus fungi, id. 9, 6. — Especially of fu- neral rites, obsequies : more regio justa fa- cere, Sail. J. 11 : justis funebribus confec- tis, Caes. B. G. 6, 18 : paterno funeri justa solvere, Cic. Rose. Am. 8 : peragere, Plin. 2, 109, 112 : praestare, Curt. 10, 8 : persol- vere, id. 6, 6 : ferre avis positis, Ov. F. 5, 480 : dare manibus alicujus, Flor. 4, 2. JU VE C. Proper, perfect, complete, suitable, sufficient, right : vidulus, i. e.full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23 : proelium. Liv. 39, 2 : victoria, Cic. Fam. 2, 10 : iter conficere, a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23 : muri altitudo, id. B. G. 7, 23 : volumina, Vellei. 2, 119 : magnitudo navi- um non satis justa ad proelinndum, Auct. B. Alex. 44 : aetas, Nerat. Dig. 12, 4, 8 : eloqucntia, Cic. Brut. 90 : — loca, i. q. aequa, even, level, opp. to iniquus, uneven : Tac. A. 2, 5. D. Moderate, mild, gentle, easy : ut jus- tioribus utamur iis, qui, etc.. Cic. Fin. 1, 1 : justa et clemens servitus, Ter. Andr. 1, 1, 9. — Hence, A. Subs t, justum, i, n., That which is right or just, justice: justum ac jus cole- re, Cic. Leg. 2, 5 : plus justo, more than is right, too much, Hor. Od. 3, 7, 24 ; so, ul- terius justo, Ov. M. 6, 470 : gravius justo dolere, id. ib. 3, 333 : — justo longius, too long, Quint. 9, 4, 125 : — praeter justum, Lucr. 4, 1234. B. Adv., juste, Rightly, justly, equita- bly, duly : juste et legitime imperare, Cic. Off. 1, 4 : aestimare aliquid, Curt. 10, 5 : timere, Ov. Her. 17, 168. — Comp.: justius, Phaedr. 4, 25, 8 : reprehendi, Hor. S. 2, 4, 86. — Sup. : justissime. Quint. 10, 1, 82. Jullirna, ae, /. .• f. A fountain in Lalium ; hence also a nymph, sister of Turnus, the Icing of the Rutuli, Virg. A. 11, 146 ; 154. — Hence, ad Juturnae (sc. ae- dem), Cic. Clu. 36, — B. Deriv., Jutur- nalia. ium, n., The festival dedicated to the nymph Juturna, Virg. A. 12, 139. — ff, A fountain in Rome, near the. temple of Castor and Pollux, Ov. F. 1, 708. jutUS» a . um , Part., from juvo. juvamen, im8 > n - [J uv °] Help, aid, assistance (late Lat.), Aemil. Macer in cap. de bctonica. juvamentum, i, "• [id.] Help, aid, assistance (late Lat.), Veg. 4, 25, 3. 1. juvenilis, e, tdj. [ juvenis] Youth- ful, juvenile, suitable for young people, for young people (poet, and post-Aug.) : cor- pus, Virg. A. 5, 475 : fama. Plin. 33, 2, 8 : pubertas, App. de Mundo, p. 339 Oud. : — ludi, a kind of games introduced by Nero, Suet. Ner. 11; cf., dies, id. Calig. 17.— Subst., Juvenalia, ium. n., A juvenile festi- val, Tac. A. 14, 15; 15,33. 2. Juvenalis. is. m - D- Junius Juve- nalis, A Roman satirist in the time of Do- nation and Trajan, Mart 7, 24. ■juvenca. ae, /., v. 1. juvencus. juvenculus, «. um, «<(/'■, dim - [j«- venca] Young (eccl. Lat.), Tert. Monog. 13 : viduae, young widows, id. ib. 1 . juvencus. a, um, adj. [contr. from juvenicus, from juvenis] Young (mostly poet.) : equus, Lucr. 5, 1073 : gallinae, Plin. 10, 53, 74. — More freq., ff. Subst.: A. juvencus, i, m. ; and, 1, sc. bos, A young bullock : aspice, aratra jugo referunt sus- pensa juvenci, Virg. E. 2, 66 ; so id. Aen. 6. 38 ; Var. R. R. 2, 5, 6.— Hence, b. Poet, transf. for Neat's leather : clipeum vestis- se juvenco, Stat. Th. 3, 591 — 2. sc - homo, A young man : te suis matres nietuunt juvencis, Hor. Od. 2, 8, 21. — B. juvenca, ae, / ; and esp., 1, sc. bos, A young cow, heifer: pascitur in magna silva formosa juvenca, Virg. G. 3, 219. — 2. sc - femina, A girl : Graia, i. e. Helen, Ov. Her. 5, 117. 2. Juvencus, i> m - A priest in. Spain in the time of Constantine the Great, who made a metrical version of the four Gospels. juvenesco, nui, 3. v. inch. n. [ju- venis] To reach the age of youth, to grow vp : vitulus . . . largis juvenescit herbis, Hor. Od. 4, 2, 54 : ex quo juvenuit, Tert. Exhort, ad cast. 6 fin. II. To grow young again: A Lit.: Pylius juvenescere posset, Ov. Am. 3, 7, 41 : glires aestate juvenescunt, Plin. 8, 57, 82 : rosa recisa juvenescit, id. 21, 11, 40. B. Transf. : gladii juvenescunt, Stat. Th. 3, 583 : corpus regni juvenescit, re- covers itself, Claud. Laud. Stil. 2, 20 ; id. VI. cons. Honor. 534. juvenilis, e, adj. [id.] Youthful, ju- venile: I. Lit.: juvenilis quaedam dicen- di impunitas et licentia, Cic. Brut. 91 : redundantia, id. Or. 30: anni, Ov. M. 8, 632: caput, id. ib. 1, 564: femur, id. Am. 1, 5, 22: sidus juvenile nepotes, shining JUVO among the youths like stars, a youlliful con- slcllation, id. 'Prist. 2, 167. — ff.Transf.- A. Lively, cheerful : integer et laetus laeta et juvenilia lusi, id. ib. 5, 1, 7. — B. Violent, strong : praeceps juvenile pericli, Stat. S. 1, 4, 50. — Adv., juveniliter, Youthfully, after the manner of youth: juveniliter ex- sultare, Cic. de Sen. 4 : venatum in silvas juveniliter ire 6olebam, Ov. M. 7, 804 : inge- nio videor nimium juveniliter usus, incon- siderately, improvidenily, id. Trist. 2, 117. jUVenilltaS) >itis,/ [juvenilis] Youth, juvenility (ante-class.) : Var. in Non. 2, 418; and 5, 42. juveniliter) adv., v. juvenilis, adfin. juvenis- is. adj. c. (Comp., juvenior, for the usual junior, Plin. Ep. 4, 8; App. M. 8, p. 562) Young, youthful: juvenee anni, Ov. M. 7, 295 : ovis juvenis, Col. 3, 7 : deus, Calpurn. Eel. 7, 6. — Cmp. : junio- res patrum, Liv. 3, 4 : toto junior anno, Hor. Ep. 2, 1, 44.— ff. Subst., One who is in the flower of his or her age (between 20 and 40 years), a young person, a young man, a young woman : intirmitas puero- rum, et ferocitas juvenum, et gravitas jam constantis aetatis, Cic. de Sen. 10 : simul ac juvenes esse coeperunt, id. Oft". 2, 13. — In the Cump. : edicitur delectus : junio- res ad nomina respondent, Liv. 3, 41. — In the fern.: Cornelia juvenis est, Plin. 7, 36, 36 : pulchra, Ov. A. A. 1, 63. — B. juvenie for juventus, The youth, the young men : lectus juvenis, Sil. 4, 219. ' * juvenor, 1- »• dep. [juvenis] To act with youthful indiscretion, to wanton : ant nimium teneris juvenentur versibus um- quam, Hor. A. P. 246; cf., "juvenor, vtw- TtjOgu)," Glos6. Philox. juventa, ae,/. [id.] The age of youth, youth (not in Cic.) : f. Lit. : non ita se a juventa cum gessisse, Liv. 35, 42: Livia, prima sua juventa ex Nerone gravida, Plin. 10, 55, 76 : — elephantorum juventa a sexagesimo anno incipit, id. 8, 10, 10 : ni- tidus juventa (of the snake), Virg. G. 3, 437. — Of plants: Plin. 16, 23, 25.— ff. Transf, Youth, young people: modera- tor juventae, Mart. 2, 90. juventas, atls, /. fid.] The age of youth, youth, Lucr. 5, 886 ; Virg.-A. 5, 398 ; Hor. Od. 2, 11, 6. — ff. Personified, Ju- ventas, The goddess of youth, Hebe, Cic. N. D. 1, 40; Tusc. 1, 26 ; Liv. 5, 54 ; 11, 62. JiiventlUS (Juvencius), a. A Roman gentile name ; e. g. M. Juventius Pedo, Cic. Clu. 30.— Adj. : familia, Cic. Plane. 8. juventus, «tis, /. [juvenis] The age of youth (from the 20th to the 40th year), youth: f. Lit. : an iis quae geruntur ju- ventute et viribus, Cic. de Sen. 6. — fj. Transf, concr., Young persons, youth : Cic. de Or. 3, 24 : juventus convenerant, Caes. B. G. 3, 16 : Trojana, Virg. A. 1, 467 : robur in juventute, Liv. 35, 38. — Hence, princeps juventutis, in the time of the Republic the first among the knights, Cic. Vatin. 10; Fam. 3, 11; under the Emper- ors, a title of the imperial princes, Tac. A. 1,3. Juverna or Juberna, ae, /. Ire- (land, Mela 3, 6, 6; Juv. 2, 160. JUVO, juvi, jutum, 1. (juvaturus, Sail. J. 51 ; Plin. Ep. 4, 15), v. a. and n. To help, aid, assist, support, benefit: f. In gen.: qui se natos ad homines juvandos, tutan- dos, conservandos arbitrantur, Cic. Tusc. 1, 14 : beatae vitae disciplinam juvare, id. Fin. 1, 21 : aliquem omni suo studio in pe- titione, id. Fam. 11, 17 : aliquem auxilio laboris, id. Balb. 9 : hostes frumento, Caes. B. G. 1, 26 : juvit facundia causam, Ov. M. 7, 505 : imbres arva juvantes. id. A. A. 1, 647 : aliquem portuque locoque, by receiv- ing into harbor and house, id. Her. 2. 55 : pectora alloquio, id. Pont. 1, 6, 18 : quem- piam in re aliqua, Catull. 68, 41. — Of med- ical assistance : qui salutari juvat arte fes- sos, Hor. Carm. Saec. 63 ; id. Trist. 2, 270 ; Plin. 23, 1, 10 :— diis juvantibus or deo ju- vante, with God's help : meque. Diis juvan- tibus, ante brumam exspecta, Cic. Fam. 7, 20 ; id. N. D. 2, 66.— In the pass. : lex Cor- nelia proscriptum juvari vetat, Cic. Verr. 2, 1, 47 : viatico a me juvabitur, Liv. 44, 22: precor, quaeras, qua sim tibi parte juvah- dus, Ov. Pont. 2, 7, 71,— Impers., juvat, It is of use ; with a subject-clause : juvat Ismara Baccho Conserere, Virg. G. 2. 37. 851 KALE H. I n p a r t i c, To delight, gratify, please : juvare in utroque (in sensu et in auimo) dicitur : ex eoque jucundum, Cic. Fin. 2, 4. In this sense very rarely as a personal verb : nee me vita juvaret, invi- sa civibus et militibus meis, Liv. 28, 27 : si nee fabellae te juvant nee fabulae, Phaedr. 4, 7, 22 : multos castra juvant, Hor. Od. 1, 1, 23 : aurem juvantia verba, Ov. A. A. 2, 159. In the pass. : refer ad aures, proba- bunt : quaere, cur 1 ita se dicent juvari, Cic. Or. 48. — Far more freq. and quite class, impersonally, juvat (aliquem), with a subject-clause, It delights, pleases, I (thou, he, etc.) am delighted, lake pleasure in: juvit me, tibi tuas literas profuisse, Cic. Fam. 5, 21, 3 : — sin me astutum juvat fingere, if you please, id. ib. 3, 10 : forsan et haec olim meminisse juvabit Virg. A. 1, 203 : si pereo manibus hominum peri- isse juvabit, id. ib. 3, 606 : quae scire ma- gis juvat quam prodest, Sen. F,p. 106. juxta» "do. a "d praep. [prob. for junx- ta, from juugo] Near to, nigh. 1, Adv., A, L i t., of place, Nigh, near to, by, hard by, close to, by the side of: legio, quae juxta constiterat, Cacs. B. G. 2, 26 : furiarum maxima juxta accubat, Virg. A. 6. 605 : accedere juxta, Ov. M. 8, 809. B. Tran 8 f., In like manner, equally, alike .- eorum ego vitam mortemque jux- ta aestimo. Sail. C. 2 : ita cuncti suae hos- tiumque vitae juxta pepercerant, id. ib. 61 : ceteri juxta insontes, Liv. 24, 5 : jux- ta periculosum seu ficta seu vera pro- meret, Tac. A. 1, 6.— (/3) With a follg. dot. : rem juxta magnis difticilem cense- bat, Liv. 24, 5. — (y) With a follg. ac, at- que, et, quam, cum ■■ juxta earn euro cum mea, Plaut. Trin. 1, 2, 160 : juxta tecum aeque scio, id. Pers. 4, 3, 75 : juxta me- cum omnes intelligitis, Sail. C. 60: absen- tium bona juxta atque interemptorum di- visafuere, Liv. 1, 54 : juxta obsidentes ob- sessosque inopia vexavit, id. 9, 13 : juxta bonos et malos interficere, Sail. C. 51. II. Praep. c. ace., Near to, hard by : A. Lit., of place: juxta murum castra posu- it, Caes. B. C. 1, 10 : totos dies juxta focum atque ignem agunt, Tac. A. 13, 15. — Placed after the case : vicina Ceraunia juxta, Virg. A. 3, 506 : cubiculum Caesaris jux- ta, Tac. A. 13, 15 fin. B. Transf. : 1, Next to, immediately after: juxta deos in tua manu positum est, Tac. H. 2, 76 : homo, juxta M. Varro- nem doctis6imus, Gell. 4, 9 : velocitas jux- ta formidinem, cunctatio propior constan- tiaeest Tac. G. 30 : gravitate annonae jux- ta seditionem ventum est, id. Ann. 6, 13. 2, Along with, together with : cum in- terea lucubrando faceret juxta ancillas la- tiam, Var. ap. Non. 4, 233 : periculosiores sunt inimicitiae juxta libertatem, among a free people, Tac. G. 21. 3, According to : juxta praeceptum, Just. 2, 12 ; Nazar. Pan. Const. 23. juxtim, <•<&>■ and praep. [juxta] Next to, close by : J B Adv. : in sedes collocat se regias ; Clytaemnestra juxtim, Liv. An- dron. ap. Non. 2, 451 : assidebat juxtim, Suet. Tib. 33.—* B. In partic, Near to us, in the neighborhood: Lucr. 4, 503. — * II. Praep. c. ace. Near, next to : juxtim Numicium flumen obtruncatur, Sisenn. ap. Non. 2, 451. K. X k, in the oldest period of the lan- ij guage as a separate written char- acter for the sound k, while C was used for the sound g. When, in course of time, the character C came to be used also for the /c-sound, and, after the introduction of the character G, was used for it alone, the K disappeared almost entirely from the Latin orthography, except in certain ab- breviations, as K. tor Caeso, K. or Kal. for Calendae. Cf. Quint. 1, 4, 9 ; 1, 7, 10 ; Di- om. p. 417 P. ; Leop. Schneider's Gramm. 1, p. 289 sq. — Besides the above-mention- ed abbreviations, the K is also found in KA. for capitalis, KK. for castrorum, K. S. for cams suis. Kalendae, Karthagro, v. Calen- dae and Carthago. L AB E Kalo. v. calo. I Koppa, "■ indtcl.—Ktmia, TheGreek letter <; m« numeral 90, Quint. 1, 4, 9. L. - *P 1, indecl. n. or (on account of lit- *■ Jvj era)/, the character for which is the Greek A, only changed in its position, had among the ancients a three-fold sound, Prise, p. 555 P., and interchanged most freq. with r : lilium from Xeipiov, Palilia and Parilia, Lemuria from Remuria ; cf., respecting the change of the termination alis and aris, the Scholia I. Append, to Pref. Interchange of I and i> : lympha from v>'un. — For the commutation of I and d, see this last letter. — L arises by as- similation from several consonants : libel- lus, from liberulus from liber; alligofrom adligo ; ullus from unulus. — L is drop- ped, by syncope, from vis for velis. Cf. Schneid. Gramm. 1, p. 296 sqq. — As an ab- breviation, L. denotes most freq. the prae- nomen Lucius, though it also stands for libens and locus. 2. L as a numeral stands for 50, its form being analogous to that of V for 5. ' labarurn, i, n.:=XaSap v. The laba- rum, a Roman military standard of the la- ter times, richly ornamented with gold and precious stones, and bearing the ejjigy of the general. Constantine the Great placed upon it a crown, a cross, and the initial let- ters of the name Jesus Christus, and made it the imperial standard: Prud. in Sym- mach. 1, 487. labasco. ere, and labascor> ", v. n. (dep.) [labor] To totter, be ready to fall (an ante-classical word): *J, Lit.: Lucr. 4, 1281. — II. T r o p., To waver, give way, yield: Att. ap. Non. 473, 9: postquam vi- dit misericordla labasci mentem intirmam populi, Var. ib. 11 : leno labascit, * Plaut Rud. 5, 3, 38 : labascit victus uno verbo, Ter. Eun. 1, 2, 98. 1'labdai ae i m.=z\iS5a, A voluptuary, i. q. irrumator (ante- and post-class.), Var. in Non. 70, 11 ; Aus. Epigr. 126. Labdacc, es, /•, Aa63«**, Name of a girl who practiced the Lesbian impurity, Auct. Priap. 79, 5. Labdacides, ae, v. Labdacus, no. II., B. 1 labdacismus» i, m.=Xa6daKiau6s, Labdacism, a fault in speaking: f. When too many Vs succeed each other (as, sol et luna luce lucebant alba, levi, lactea), Mart. Cap. 5, 167. — IJ, When I is errone- ously doubled, Isid. Orig. 1, 32. Labdacus. i, »«■, Aa6 Labcnanus, a, um, adj., Of or be- longing to D. Laberius, Labcrian : versus, Sen. de Ira 2, 11. labeSi i 8 (°W- ' a '" f° r ' aoe ' Lucr. 5, 928), /. [1. labor] A fall, falling down, sinking in. I. Lit. (so rarely, but quite class ) : dare labem, Lucr. 2, 1146 : tantos terrae motus in Italia factos esse, ut multis locis labes factae sint terraeque desederint, subsi- dences of the earth, Cic. de Div. 1, 35 fm. ; cf., labes agri, id. ib. 1, 43, 97 : terrae, Liv. 42, 15 ; Just. 30, 4 : — labes imbris e coe- lo, Arn. 5, 185. II. Transf. : A. A fall, ruin, destruc- tion : metuo legionibu' labem, Enn. Ann. LABI 8, 39 : quanta pernis pcstis veniet, quanta labes larido, Plaut. Capt 4, 3, 3 : innoccn tiae labee ac ruina, Cic. Fl. 10 fin. : labes in taliella, id. Lael. 12, 41 : regnorura la- bee, Val. Fl. 5, 237,— b. Mcton., Ruin, de- struction, said of a dangerous person, one who causes ruin : (Verres) labes atque pernicies proviociae Siciliae, Cic. Verr. 1, 1, 2 : labes popli, Plaut. Pers. 3, 3, 4. 2. In partic-, A disease, pestilence, Seren. Samra. 57, 1018 ; Grat. Cyneg. 468. B, -4 spot, blot, stain, blemish: 1, Lit. (so poet, and in post-Aug. prose) : tracta- te notam laheuique rclinquunt Atramen- ta, Hor. Ep. 2, 1, 235 : sine labe toga, Ov. A. A. 1, 514 ; Pers. 3, 25 : labem eximere, Virg. A. 6, 746: victima labe carens, Ov. M. 15, 130 : aliqua corporis labe insignia, Suet Aug. 38. — Hence, 2. Trop., A stain, blot, disgrace, dis- credit : " lobes macula in vestimento dici- tur, et deinde iieratpopiKSc transfertur in homines vituperatione dignos," Fest p. 121 ed. MUll. (so freq. and quite class.) : animi labes nee diuturaitate vanescere, nee amnil)us ullis elui potest, Cic. Leg. 2, 10, 24 : seculi labes atque macula, id. Balb. 6, 15 : labem alicujus dignitati aspergere, a stain, disgrace, id. Vat. 6. 15 : labem al- icui inferre, id. Coel. 18 : famae non sine labe meae. Prop. 4, 8, 20 : vita sine labe peracta. Ov. Pont. 2, 2, 49 : aholere labem prions ignominiae, Tac. H. 3, 24. — In the plur. : conscientiae labes habere. Cic. Off. 3, '21 Jin.: peccatorum labibus inquinati, Lnct. 4, 26; id. ira d. 19.— b. Me ton. (abstr. pro concreto), A disgrace, i. e. a good-for-nothing fellow, a reprobate: ha- beo quern opponam labi illi atque coeno, Cic. Sest 8. 20 ; so, coenum illud ac labes, id. ib. 11, 26. labia (n'so written labea, v. in the foils.), ae, /., and labium» U» "• A lip (in the form labia, ante- and post-class. ; labium, also post-Aug.) : labia, App. M. 3, p. 220 Oud. — Inthencitfr.: labium, Seren. in Non. 210, 21. More freq. in the plur. : age tibicen : refer ad labias tibias, Plaut. Stich. 5, 4, 41 : tremulus labiis demissis, Tor. Eun. 2, 3, 44 ; Nisid, in Gell. 10. 4 : la- biae pendulae, App. M. 3, p. 220 Oud.— In the form labea : Pompon, in Non. 456, 43 : labearum ductu, Gell. 18. 4. — In the neuir. : salivosa labia, App. Apol. p. 526 Oud. : la- biorum fissuris mederi. Plin. 2, 3, 11 : so Quint. 11, 3, 160.— Proverb., labiis due- tare aliquem, to ridicule, make game of one, Plaut. Mil. 2, 1,15.— n. Transf., Theaxle (* or some other part) of an oil-press : labi- am bi ariam facito, Cato R. R. 20, 2. Xiablci (also written Lavici). orum, m. (Labicum, i, n., Sil. 12, 534) A town of Latium, between Tusculum and Praeneste, near the modern Colonua, Cic. Agr. 2. 35, j Liv. 3, 39 ; 4, 45 : arva Labici, Sil. 12, 534. Cf. Mann. Ital. 1. p. 657 sqq.—JJ. De- rivv. : £, Labici. orum. m., The inhab- itants of Labicnm, the Labici (poet.) : picti scuta Labici. Virg. A. 7, 796 ; Sil. 8, 36?.— E, Labicanus (scanned Labltanus, Mart. 1, 89). a. um, adj.. Of or belonging to Labicnm. Labican : ager, Liv. 26, 9 tin.: via, hading from Rome to Labicnm, id. 4, 41 : vicinitas, Cic. Plane. 9, 23,— 2. Subst : a. LabTcani, orum. m., Tlie inhabitants of Labicum. Labicans, Liv. 4, 45: 6, 21. — b. Labicanum. i, n.. The terri- tory of Labicnm : habuit fundum in Labi- cano, Cic. Par. 6. 3, 50. * labldus, *» urn - «4/. [1- labor] Wliere one is apt to fall, slippery : iter, Vitr. 6 prooem. LahlSnus. i- ?,? - The name of several Romans. In partic, I, T. Atius L., A leg- ate of Caesar in Gaul, who afterward went over to Pompei/, Caes. B. G. 1, 10 : Hirt. ib. 8, 52-; Caes. B. C. 3. 13 ; Cic. Art. 7, 11, 1. — B. Hence Iiabienianus» a , um: milites, Auct B. Afr. 29.— H, Q- Atius L., An uncle of the former, an adherent of Sat- ur:iinus, Cic. Rab. perd. 5 and 7. — IH. A rhetorician, who, from the boldness and fierceness of his disposition, was called Ra- bienus. Sen. Contr. 5 praef. labiliS; e. adj. [1. labor] Apt to slip, elippery (a post-class, word) : I. Lit. : li- mns. Amm. 27, 10. — XI. Trop., Perisha- ble, 'ratisimt : dulcedo, Am. 7. 213. { lablO» °"'- B - ■*■ [labium] Hating large LA BO Zips, big-lipped, ace. to Verr. Fl. in Charts, p. 79 P. * lablOSUS, a, um, adj. [id.] Having large lips, blubber-lipped : labiosa QiXnpa, Lucr. 4, 1165. labium* >•. v - labia. labOi avi, atum, 1. r. n. [from the same root as 1. labor] To totter, be ready to fall, begin to sink, to give way, be loosened. X. Lit : Enn. in Non. 196, 29 : signum labat Cic. Verr. 2, 4, 43 : labant denies. Cels. 7, 1, 1 : labat ariete crebro Janua, Virg. A. 2, 492 : labant curvae naves, Ov. M. 2, 163 : litera labat, written with a trem- bling hand, id. Her. 10, 140.— Poet., of dy- ing persons : inde labant populi, fall sink, Luc. 6, 93 ; cf, omnia turn vero vital claus- tra lababant, Lucr. 6, 1152. II. Trop.: A. To waver, to be unsta- ble, infirm (in opinion, resolution, etc.) : si res lassa labat, Itidem amici collabascunt, Plaut. Stich. 4, 1, 16 ; cf., scito, labare me- um consilium illud. quod satis jam fixum videbatur, Cic. Art. 8, 14, 2 : labamus mutamusque sententiam, id. Tusc. 1, 32 : quum ei labare M. Antonius videretur, id. Phil. 6, 4, 10: socii labant, waver infideli- ty, Liv. 22, 61 ; cf., fides sociorum, id. 32, 20 ; so, quis lnbabat fides, whose fidelity was wavering, Sil. 2, 392 : — memoria labat, becomes weak, Liv. 5, 18 ; cf., mens in illis (phreneticis) labat, in hoc (cordiaco) con- stat, Cels. 3, 19. B. To sink, fall to pieces, go to ruin : quid non sic aliud ex alio nectitur, ut non, si unam literam moveris, labent omnia ? Cic. Fin. 3, 22, 74 : omnes rei publicae par- tes aeirras et labantes sanare et confirmare, id. Mil. 25, 68 ; cf, sustinuisse labantem I'or- tunam populi Romani, Liv. 26, 41 : quum res Trojana labarnt, Ov. M. 15, 438. 1. labor» psus, 3. v. dep. n. To fall, slide ; to slide or glide down, slip down, fall down. 1. Lit.: Lucr. 4, 445; Cic. Tusc. 4, 18 fin.: labere, Nympha, polo, Virg. A. 11, 583 : humor in geuas Furtim labitur, Hor. Od. 1, 13, 7 : Stellas praecipites coelo labi, Virg. G. 1, 366 ; Ov. H. 7, 185 : lapsi de ton- tibus amnes, Ov. M. 13, 954, (* folia lapsa cadunt fall gliding w the earth, Virg. A. 6, 310) : catenae lapsae lacertis sponte 6ua, Ov. M. 3, 699 :— lapsuram domum subire, about to tumble down, id. Ib. 511. B. Transf.: 1. To glide away, slip away, kaste away : Cic. Acad. 1, 8, 31 : si- dera, quae vaga et mutabili ratione labun- tur, id. Univ. fO : labitur uncta vadis abies, Virg. A. 8, 91 : pigraque labatur circa do- naria serpens, Ov. Am. 2, 13, 13. 2, To slip away, escape : lapsus custo- dia, Tac. A. 5. 10 ;" id. ib. 11, 31 : e maoi- bus custodientium lapsus, Curt. 3, 13. II. Trop.: A. In gen.. To come or go, to glide, glide away : illico res foras labitur. Plaut. Trin. 2, 1, 21 : brevitate et celeritatesyllabarum labi pu tat verba^ro- clivius. Cic. Or. 57 ; id. ib. 56 : sed labor longius. ad propositum revertor, id. de Div. 2, 37 ; so id. Leg. 1, 19 : labitur oc- culte fallitque volubilis aetas, Ov. Am. 1, 8, 49 : quum nostro illius labatur pectore vultus, Virg. E. 1, 64. B. I" partic: 1, Of speech, To die awau, be lost, not be lieard (so very rarely) : Cic.'N. D. 2, 57, 144. 2. Pregn.. To fall, sink, go to ruin, perish: cetera nasci, occidere, lluere. labi, Cic- Or. 3 : eo citius lapsa res est, Liv. 3, 33 : mores lapsi stmt id. praef. ; Tae. A. 6. 50 : fides lapsa, Ov. Her. 2. 102.— Hence. 3. Qs. To slip or fall away from a thing, to lose it : hac spe lapsus, deceived in this hope, Caes. B. G. 5, 55 : facultatibus. to lose one's property, become poor, L T lp. Dig. 27, 3. Hence, lapsus, a, um, Ruined, unfortu- nate : Prop. 1, 1, 25. 4. To fall into or upon, to come or turn to : labor eo, ut assentiar Epicuro, Cic. Acad. 2. 45 ; id. Att. 4, 5 : in adulationem, Tac. A. 4, 6 : in gandia, Val. Fl. 6, 662 : in vitium. Hor. Epr2, 1, 93. 5. Qs. To miss by falling, to err, mis- take, commit a fault: labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus, Cic Off. 1, 6 : in aliqua re labi et cadere, id. Brut. 49 : in minimis tenuissimisque re- bus, id. de Or. 1, 37 ; id.Fam.2. 7: lapsus est per errorem, id. Q Fr. 3, 9 : consilio, L AB O id. Agr. 2, 3 : casu, id. ib. 2, 2 : propter ini- prudentiam, Caes. B. G. 5, 3 : in officio, Cic. Tusc. 2, 4 fin.: in verbo, Ov. Am. 2, 8, 7 : ne verbo quidem labi, Plin. Ep. 2, 3 : (* a vera ratione, Lucr. 2. 176). 2. labor» or >s (old form of the nam. labos, like arbos, honos, etc., Plaut Trin. 2, 1, 35 ; True. 2, fi, 40 ; Ter. Hec. 3, 1, 6 ; Var. in Non. 487, 13 ; CatulL 55, 13 ; Sail. J. 100 ; cf. Quint 1, 4, 13), m. Labor, toil, exertion. X. Lit: "interest aliquid inter labo- rcm et dolorem : sunt tinitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est func- tio quaedam vel animi vel corporis, gra- vioris operis et muneris : dolor autem motus asper in corpore alienus a sensi- bus," Cic. Tusc. 2, 15 : corporis, id. Coel. 17 : res est magni laboris, id. de Or. 1, 33 : laborem sibi sumere et alteri imponere, id. Mur. 18 : sumptum et laborem insu- mere in rem aliqua m, id. Inv. 2, 38 ; cf. id. Verr. 2, 3, 98 : multum operae labori3- que consumere, id. de Or. 1, 55 : laborem sustinere, id. Att 1, 17 : exantlare, id. Acad. 2, 34 : suscipere, id. Opt. gen. or. 5 : subire, id. Att. 3, 15 : capere, id. Rose. Com. ib. : labores magnos excipere. id. Brut. 69 : se in magnis laboribus exerce- re, id. Arch. 11 : laborem levare alicui, id. Or. 34 : detrahere. id. Fam. 3, 6 : ex la- bore se reficere, Caes. B. G. 3, 5; id. ib. 5,11. B, In partic: 1, Pregn., Drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble : Cic. Fam. 15, 18 : Iliacos audire labores. Virg. A. 4. 78 : mox et fru mentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo. id. Georg. 1, 150 : belli labores. id. Aen. 11, 126 : Luci- nae labores, id. Georg. 4, 340. — Poet : la- bores uteri, i. e. children, Claud. Rapt Pros. 1, 193. — So of sickness : valetudo crescit accrescit labor, Plaut. Cure. 2, 1, 4 : sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt, Vitr. 8, 3. — Of danger : maxi- mus autem earura (apium) labor est ini- tio veris, Col. 9, 13 — Poet, labores solis, eclipses of the sun. Virg. A. 1, 742. XX, Meton., Work, workmanship of an artist (poet.): operum, Virg. A. 1,455: hie labor ille doinus, id. ib. 6, 27. * laboratlO» oms ! /• [laboro] Labor, toil: Front. Hist init. ed. Mai. laboratus» o, um. adj. [id.] L La- bored, attended with labor or difficulty (post- class.) : laboratior continentia, Tert. Virg. vel. 10. — II. Laborious, troublesome, full of liardship (in post-Aug. poets) : aevum, Val. Fl. 5, 255 : vita, Stat Th. 1, 341. Laboriae» arum, v. Laborinus. laboriier» a. um, adj. [2. labor-fero] Labnr-bearing, toil-enduring (poet, word): Hercules, Ov. M. 9, 285: juvencus, id. ib. 15, 129 : currus, Stat Th. 6, 25. Laborinus campus» '■ °r Labo- nani campi, orum. m., or Laboriae, arum. A district in Campania, lying around Cap- ua and Nolo, which is very firtile, but ex- posed to frequent eart.hai/akes, now Terra di Laroro, Plin. 3. 5. 9 ; 17, 4, 3 ; IS, 11, 29 , cf. Mann. Ital. 1, p. 735. laboriose. "de. v. laboriosus, ad fin. .laboriOSUS» a . um, adj. [2. labor] Full of labor, laborious : I. Attended with much labor, laborious, toilsome, wearisome, flifii- cult : deambulatio. Ter. Heaut. 4, 6, 3 : nihil laboriosius. Cic. Les. 3, 8. 19 : oper- um lonsre maximum ac laboriosissiuium, Liv. 5, 19 ./in .—II, Transf.: £. Inclined to labor, laborious, for the Gr. arum, 1. v. n. and a. [2. labor]. I, Neutr., To labor, take pains, exert one's self, strive: A. In gen. : ne labors, Ter. Heaut 1, 1, 37 : sese (aratores) sibi, laborare. Cic. Verr. 2, 3. 52 : quid ego la- boravi, aut quid egi, aut in quo evidlave- runt curae et cogitatior.es meae, si ? tfc, id. Parad. 2, 17 : ne familiares, si scuta 853 L AB R » ipsi ferrent laborarent, id. Phil. 5, 6 : qui non satis laborarunt, Quint. 8 prooem. § 29 : frustra laborabimus, id. 6, 3, 35 ; cf., frusti'a laboret ausus idem, Hor. A. P. 241 : — circa memoriam et pronunciationem, Quint. 6, 4, 1; so, circa noraina rerura ambitiose, id. 3, 11, 21: — in aliquid. Sen. de Ira. 3, 41 ; Quint. 5, 11, 24 ; 8, 2, 18— With the inf. : quern perspexisse labo- rant, Hor. A. P. 434 : amarique ab eo la- boravi, Plin. Ep. 1, 10. B. In partic. : X. To suffer, to labor iiTJder, to be oppressed, afflicted, or troubled with : (u) Abs. : " aliud est dolere, aliud laborare. Quum varicfi secabantur C. Mario, dolebat : cum aestu magno duce- bat agmen, laborabat. Est inter haec ta- men quaedam similitudo : consuetudo enim laborum perpessionem dolorum ef- ficiet t'aciliorem," Cic. Tusc. 2, 15: inval- etudo tua me valde conturbat : significant enim tuae litterae, te prorsus laborare, id. Att 7. 2 : quum sine t'ebri laborassem. id. \b. 5, 8 : — eum graviter esse aegrum, quod vehementer ejus artus laborarent, id. Tusc. 2, 25, 61.— (/J) With ex : ex intesri- nis, Cic. Fain. 7, 26 : ex pedibus, id. ib. 9, 23 : ex renibus, id. Tusc. 2, 25 : — ex in- vidia, id. Cluent. 71: ex desiderio, id. Fam. 16, 11 : ex inscitia, id. Inv. 2, 2. — (y) With ab : a re frumentaria, Caes. B. C. 3, 9 : ab avaritia, Hor. S. 1, 4, 26. — (<5) c. abl. : laborante8 utero puellae, Hor. Od. 3, 22, 2 : domestica crudelitate laborare, Cic. Rose. Am. 52 Jin. : odio apud hostes, con- temptu inter socios, Liv. 6, 2 : crimine temeritatis, Quint. 12, 9, 14. 2. To grieve, be in trouble, be vexed, to be concerned, solicitous, or anxious : ani- mo laborabat, ut reliquas civitates adjun- geret, Caes. B. G. 7, 31 : ut vos decerne- retis, laboravi, Cic. Prov. cons. 11 : spon- sio ilia ne fieret laborasti, Cic. Verr. 2, 3, 57 : de quibus ego ante laborabam, ne, etc., id. Caecin. 1, 3 ; so with de: id. Fam. 13, 26 :— non laboro, nihil laboro. I don't trouble myself about it, it concerns me not: cujus manu sit percussus, non laboro, Cic. Rose. Am. 34 : Tii'oni prospicit, de se nihil laborat, id. Phil. 8, 9 : nihil laboro nisi ut salvus sis, id. Fam. 16, 4. 3. To be in distress, difficulty, or dan- ger: quos laborantes conspexerat iis sub- sidia submittebat, Caes. B. G. 4, 26 : suis laborantibus succurrere, id. B. C. 2, 6. — Impers. : maxime ad superiores muni- tiones laboratur, Caes. B. G. 7, 85.— Of inanimate things : ut utraeque (triremes) ex concursu laborarent, Caes. B. C. 2, 6 : nee cur t'raternis luna laboret equis (of an eclipse of the moon, because the sun's light is then withdrawn from it), Prop. 2, 25, 52 : Aquilonibus laborant querceta, Hor. Od. 2, 9, 6 : laborantem ratem de- serere, Ov. Pont 2, 6, 22 : laborat carmen in fine, Petr. 45. * 4. Laborare alicui, To serve one : Sil. 8, 116. II, Act. (so only 6ince the Aug. per. ; for in Cic. Coel. 22, elaboratus is the cor- rect reading), To work out, elaborate, to form, make, prepare: noctibus hibernis castrensia pensa laboro, Prop. 4, 3, 3.1 : quale non perfectius meae laborarint ma- vis, Hor. Epod. 5. 60 : arte laboratae ves- tes, Virg. A. 1, 639 : et nobis et equis le- tum commune laboras, preparesl, Sil. 16, 411. — B. To labor at, to cultivate : fru- menta ceterosque fructus, Tac. G. 45. laboS; v - 2. labor, ad itiit. * labbsus. a, um, adj. [labos for la- bor] Laborious, troublesome: iterlabosum, Luc.il. in Non, 489, 11. LabrandeuS ( n ' s0 Labrad.), m., An- Spavbtos (A'lEpaocos), A surname of Jupi- ter, derived, fro in the town of Labranda, in Curia, where there was a temple to him, Plin. 32, 2, 7 ; Lact. 1, 22. tlabratunb dairairriKov ($aul\itas : j labratum, tpibripu /? iijiXikov (perh. for osculum labratum), Vet. Gloss. XiabrOi odib, /., prob. A seaport in Etruria, where stands the modern Livorno (Leghorn), Cic. Q. Fr. 2, 6, B. t labrOS or -03= * «'< S (greedy) : I. A fish, otherwise unknown, Plin. 32, 11,54. — II. Labros, The name of a dog, Ov. M. 3, 224. * labrosuSi ». um, ad j- P- labrum] 854 LAC With large lips : ferramentum, with a large rim or border, Cels. 7, 26, 2. 1. labrum» ; . «• [lambo] A lip : I. Lit. : apes, quas dixisti in labris Platonis consedisse pueri, Cic. de Div. 2, 31 : la- brum superius, the upper lip, Caes. B. G. 5, 14 : poculo labra admovere, Virg. E. 3, 43: labra movere, Hor. Ep. 1, 16, 60 : haec ego mecum compressis agito labris, id. Sat. 1, 4, 137 : labra distorquere, Quint. 1, 11, 9 : labra male porrigere, scindere, adstringe- re, diducere, replicare, in latus trahere, id. 11, 3, 81 : labra labris conserere, to kiss, Cn. Matius in Gell. 20, 9 : labra labellis fer- ruminare, to kiss, Plaut. Mil. 4, 8, 25 ; 60, labra ad labella adjungere, id. Pseud. 5, 1, 14 : labra valgiter commovere, Petr. 26. — b. Proverb., Linere alicui labra, to de- ceive one, Mart. 3, 42 : — primis or primo- ribus labris gustare, or attingere aliquid. to get a slight taste of, to get only a super- ficial knowledge of a thing : Cic. N. D. 1, 8, 20 ; id. de Or. 1, 19, 87 :— non a summis labris venire, to be not lightly spoken : Sen. Ep. 10 : — Similem habent labra lactucam, a saying of M. Crassus when he saw an ass eating thistles, and which may be ren- dered, Like lips, like lettuce ; meaning, like has met its like, Hier. Ep. 7, 5. II. Transf., An edge, margin (of a vessel, a ditch, etc.) : ut ejus fossae solum tantundem pateret, quantum summa labra distarent, Caes. B. G. 7, 72 : labra doliornm, Cato R. R. 107 : fontis, Plin. 31, 2, 19 : lili- um resupinis per ambitum labris, id. 21, 5, 11 ; id. 17, 22, 35, n. 7.— Hence, * B. Poet, A trench: Aus. de Clar. Urbib. 5, 9. C. Labrum Venerium, A plant grow- ing by rivers, Plin. 25, 13, 108 ; called also labrum Veneris, Ser. Samm. 1038. 2. labrum, i, n - [lavo] A basin, a tub for bathing, a vat ibr treading out grapes : labrum si in balineo non est, Cic. Fam. 14, 20 : marmoreo labro aqua exundat. Plin. Ep.5, 6: splendentia, Virg. A. 12, 417: elu- acrum, Cato R. R. 11 : lupinarium, id. ib. : olearium, id. ib. 13 ; cf., spumat plenis vindemia labris, Virg. G. 2, 6.— JJ, Poet., transf., A bath: nee Dryades, nee nos videamus labra Dianae, Ov. F. 4, 761. labrilS, i. v. labros. labrusca (ae) vitis or uva, also abs. labrUSCa; ae, /. The wild vine, claret-vine, Vitis labrusca, L.: uva labrus- ca, Col. 8, 5 fm.: vitis labrusca, Plin. 12, 13, 28.— Abs., Virg. E. 5, 7 Serv. labruscum> i " [labrusca J The fruit of the labrusca, the wild grape, Virg. Cul. 52. * labundus. *>> um, adj. [1. labor] Fall- ing : unda, Att. in Non. 504, 32. laburnum; >> ri. The broad leaved bean-trefoil: Cytisu9 laburnum, L. ; Plin. 16, 18, 31 ; 17, 22, 35, § 174. Labyrinthus, i> m - >a$ipiv6os, A labyrinth, a building with many winding passages ; e. g. that built by Psammetichus on Lake Moeris, in Middle Egypt, and con- taining 3000 chambers, Mel. 1. 9, 5 ; Plin. 36, 13, 19 ; but esp. that built by Daedalus near Gnossus, in Crete, id. 1. 1. ; Ov. M. 8, 159; Virg. A. 5, 588— H. Derivv. : A. LabyrintheuSi a, urn, adj., Of or be- longing to a labyrinth, labyrinthine: flex- us, Catull. 64, 114— B. Labyiinthi- cus. a, um, adj., the same : viae, Sid. Ep. 9, 13 : quaestionum insolubilitas, id. ib. 11, 4. lad lactis (hoik., lacte, Enn. in Non. 483, 2 ; Plant. Mil. 2, 2, 85), n. (rnasc. ace, lac- tem, Plaut. Bac. 5, 2, 16 ; Gell. 12, 1 ; App. M. 8, p. 215) [kindred with ; dXu, genit. yd- Aa/cr-u;] Milk : dulci repletur lacte, Lucr. 5, 812 : eum lacte nutricis errorem enxis- se, Cic. Tusc. 3, 1 fin. : lacte vivere, Caes. B. G. 4, 1 : a lacte cunisque, from the cra- dle, from infancy, Quint. 1, 1, 21 : — satiari velut quodam jucundioris disciplinae lac- te, id. 2, 4, 5. — Proverb., Tarn similem quam lacte lacti est, as like as one egg is to another, Plaut. Mil. 2, 2, 85 ; cf. id. Amph. 2, 1, 54 ; Men. 5, 9, 30 : — lac gallinaceum, chicken's milk, of something very rare, Plin. N. H. praef— As a fig. for something sweet, pleasant : Plaut. True. 1, 2, 77. II. Transf.: A. Milky juice, milk of plants : herbarum, Ov. M. 11, 606 : ficul- neum, Col. 7, 8 : caprilici, Cels. 5, 7. LACE B. Milk-white color (poet.) : Ov. A. A. 1, 290. Lacaena* ae, /, Aduaiva, Spartan, Lacedaemonian ; and subst, a Lacedaemo- n ian or Spartan woman (poet.) : virgini- bus bacchata Lacaenis Taygeta, Virg. G. 2, 487 : canes, Claud. Laud. Stil. 3, 300 :— scelus exitiale Lacaenae, i.e. of Helen, id. ib. 6, 511 : fervere caede Lacaenae, i. e. of Clytemuestra, Val. Fl. 7, 150 : cygno nupta Lacaena, i. e. Leda, Mart. 9, 104. lacca- ae, /. A swelling on the shin- bone of draught- cattle, Veg. Vet. 1, 27.— H, A plant, otherwise unknown, App. Herb. 3 Lacedaemon> onis, /., AaKcoaiuoir, The citi/ of Lacedaemon or Sparta, Cic. Leg. 2, 15 ; Rep. 1, 33 ; Hor. Od. 1, 7, 10 : — ace, Lacedaemonem, Plin. 16, 8, 13 : ace. Graec, Lacedaemona, Virg. A. 7. 363 : abl, Lacedaemone, Cic. Tusc. 5, 27, 77 : locat., Lacedaemoni, Ncp. praef. 4. — IL Deriw. : A. Lacedaemdnes. um, m., The Lacedaemonians : gemini illi reges Lacedaemones Heraclidae, Mamert. Pan. ad Maxim. 9— B. Laccdacmonlus, a, um, adj., Lacedaemonian, Spartan : mu- lier, i. e. Helen, Poeta ap. Cic. de Div. 1, 50, 114 : Tarentum, i. e. founded by Spartans, Ov. M. 15, 50 : Galesus, that "flows near Tarentum, Mart. 2, 43. — Subst., Lacedae- monii, orum, m., The Lacedaemonians, Spartans, Cic. de Div. 1, 43 ; Tusc. 1, 42 ; Rep. 3, 9, et saep. lacei'i era, erum, adj. Mangled, lac- erated, torn to pieces : I, Lit. (not in Cic. or Caes.) : homo, Lucr. 3, 404 : corpus, Liv. 1, 28 : Deiphobum vidit. lacerum cru- deliter ora, mutilated, Virg. A, 6, 490 : ves- tis, Tac. H. 3, 10 : tectorum vestigia lacera et semusta, id. Ann. 15, 40 : puppis, Ov. Her. 2, 45 : insignia, Stat. Til. 10, 8 : lace- rae unguibus venae, Sen. Phoen. 162. — Poet. : castra, an army that has lost its gen- eral, Sil. 15, 9. — B. Trop. (post-Aug. and very rarely) : gentilitates, Plin. Pan. 39 : lacerae domus artus componere, Sen. Thyest. 432. * II. Transf., act.. Rending, lacerating (for lacerans) : morsus, Ov. M. 8, 879. lacerabllis, e, adj. [lacero] That can be easily lacerated or torn to pieces : corpus, Aus. Idyll. 15, 17. " laceratlO, onis, /. [id.] A rending, mangling, lacerating, laceration (rare, but quite class.): corporis, Cic. Pis. 18, 42; so, corporum, Liv. 7, 4. — In the plur.: muliebres lacerationes genarum, Cic. Tusc. 3, 26, 62. lacerator* oris > m - I id -] A mangier, lacirater (late Lat.), Aug. de mor. eccl. cath. 1. laceratriXi icis,/. [lacerator] She that lacerates (late Lat.) : Macer. Carm. 2, 6. laccma, ae,/. A kind of cloak which the Romans wore over the toga on journeys, or in damp and cold weather. To wear a lacerna in common was regarded as dis- graceful, Cic. Phil. 2, 30, 76 ; Suet. Aug. 40 ; Gell. 13, 21. Worn in the theatre as a protection against the weather, but thrown off on the appearance of the em- peror, Suet. Claud. 6; Mart. 14, 137. Also used in the army : Prop. 4, 3, 18 ; Ov. F. 2, 745. Cf. Adam's Antiq. 2, p. 140, and the authorities there cited. lacernatUS, a, um, adj. [lacerna] Dressed in a lacerna (not ante-Aug.) : Vel- lei. 2, 80 : lacernata arnica, prob. the eu- nuch Sporus, whom Nero used as his mis- tress, Juv. 1, 62 ; cf. Suet. Ner. 28. laccrnula, «e, /. dim. [id.] A small lacerna, a little cloak, Am. 2, 56. lacerp) avi. atum, 1. ». a. [laeer] To tear to pieces, to mangle, lacerate (quite class., esp. in the trop. sense): I, Lit: corpus uti volucres lacerent in morte fe- raeque, Lucr. 3, 893 : morsu viscera, Cic. poet. Tusc. 2, 8 : ora, comas, vestem la- cerat, Ov. M. 11, 726 : gpnas, id. Trist 3, 3, 51 : verbere terga, id. Fast. 2, 695 : fer- ro, Hor. Od. 3, 27, 46. II. Trop.: A. To pull to pieces with words, to censure, asperse, rail at : obtrec- tatio invidiaque, quae solet lacerare ple- rosque, Cic. Brut. 42, 156 : optimum vi- rum verborum contumeliis, id. Phil. 11, 2: so, aliquem probris, Liv. 31, 6: famnm cujuspiam, to slander, calumniate, id. 38, LACE 5 1 : alieujus carmina, Ov. Pont. 4, 16, 1 : la- cerari crebro vulgi rumore, Tac. A. 15, 73. B. To ruin, destroy, dissipate, squan- der : meus me moeror quotidianus lace- rat et conficit, Cic. Att. 3, 8, 2 ; cf., aegri- tudo lacerat exest animum pluneque con- Beit, id. Tuec. 3, 13 : quum Hannibal ter- rain I r . 1 1 1 . i m i laceraret atque vexaret Cato in Serv. Virg. E. 6, 7, 6 ; eo, patriam omni scelere, Cic. Off. 1, 17, 57 : bonorum emp- tores, ut caruifices, ad reliquias vitae la- cerandas et distrahendas, to scatter, dis- perse, Cic. Quint. 15 fin.: pecuniam, to squander, id. Verr. 2, 3, 70 ; cf., bona pa- tria rnanu, ventre, to lavish, squauder,.Sa]\. C. 14 : — diem, to waste, Plaut Asin. 2, 2, 25 ; Stich. 3, 1, 45. lacci'ta. ae,/, and lacertus, i, m. A lhard : lacerta, Plin. 8, 39. 60 ; Hor. Od. I. 23. 6 ! Mart 14, 172 : lacertus. Virg. G. 4, 13. — P r o v e r b. : unius lacertae se dominum facere, to get a little place of 07ie's own (if only big enough for a lizard), Juv. 3, 230. — II, A sea-fish, otherwise un- known : lacertus, Cic. Att. 2, C ; Plin. 32, II, 53 ; Cels. 2, 18 ; Mart. 10, 48, et al. : lacerta, Ulp. Dig. 33, 9, 3, § 3. lacertosus. R - urn. «&"■ D- lacertus] Muscular, brawny, powerful .- equus, Var. R.R.2.7.13: centuriones, * Cic. Phil. 8, 9, 26: viri. Col. 1,9, 4: colonus, Ov. M. 11, 33. 1. lacertus. i> "'■ The muscular, up- per part of the arm, from the shoulder to the elbow, the upper arm : Lucr. 4. 830 ; cf.. laudat disr.tosque manusque. Brachiaque et nudos media plus parte lncertos, Ov. M. 1, 500 : and, subjecta lacertis brachia sunt id. ib. 14, 303 ; cf. also Curt 8, 9. H. Transf., in gen.. The arm (esp. as brawny, muscular) : Milo Crotoniates no- bilitatus ex lateribus et lacertis suis, Cic. de Sen. 9 : excusso lacerto telum tor- quere, Sen. Ben. 2, 6 ; Prop. 2, IS, 37 : la- certos collo imponere, Ov. Her. 16, 219 : lacerto jaculari. id. Am. 3, 12, 27. — Of bees: Virg. G. 4, 74. — Hence, B. Transf. : 1 A blow or cast from a strou» arm : Sil. 16, 562; id. 1, 262.-2. Trop., Muscular arms, muscle, strength : in Lysia saepe sunt lacerti, sic ut fieri nihil possit valen- tius, Cic. Brut. 16 fin.: hastas oratoris la- certis viribusque torquere, id. de Or. 1, 57, 242. 2. lacertus. >■■ A lizard; a sea-fish; v. lacerta. * lacessi tio. onis. /. [lacesso] An ex- citing, provoking, challenging : Amm. 19, 3. lacessitor- oris, m - [id-] A provoker, challenger, Isid. Orig. 10 in litt. L. lacCSSltllS. a . um, Part., from lacesso. laCCSSO. I" or 2. Itum, 3. (inf. pass., lacessiri. Col. 9, 8, 3 ; 9, 15, 4) v. ititens. a. [lacio] To excite, provoke, exasperate, irri- tate. I. Lit: aliquem ferro, Cic. Mil. 31 : sponsione me homo promtissimus laces- sivit, id. Phil. 2, 1 : me amabis et scripto aliquo lacesses, by writiyig, force me to write in return, id. Fam. 12, 20 : proelio hostes, Caes. B. G. 4, 11 : aliquem bello, id. ib. 6, 5 : aliquem injuria, id. ib. 1, 35 : Saguntini nee lacessentes nee lacessiti, Liv. 21, 11 : aliquos lacessiturus bello, id. 28, 28 : Caesar neque cedentes tanto col- lis ascensu lacessendos judicabat, Hirt. B. G. 8. 14 : aliquem capitaliter, to make a deadly attack upon one, Plin. Ep. 1,5: — quae feriunt oculorum acies visumque lacessunt, to strike, meet, Lucr. 4, 693 ; cf. id. ib. 4. 601. II. Transf., in gen. : A. To urge, ex- cite, shake, move: manibusque (aurigae) lacessunt pectora plausa cavis, pat them ' on their breasts (in order to animate them), ! Virg. A. 12, 85 : his se stimulis dolor ipse lacessit Luc. 2, 42 : Nilus spuma astra la- cessit, id. 10, 320 : taurus lacessit cam- ptim, Stat. Th. 12, 604 : clamore sidera, Sil. 17. 387 : deos (precibus), to assail, im- portune, Hor. Od. 2. 18. 12 : pelagus cari- na, to navigate, id. ib. 1, 35, 7. B. To call forth, arouse, produce : ser- inones, Cic. Fam. 3, 8 : ferrum, Virg. A. 30, 10. Zistcetani* 6rum, m. A people of Hispania Tarraconensis, Liv. 21, 60; 38, 34. — Their country is called Laceta- nia, ae,/, Liv. 21, 23 ; Plin. 25, 2, 6. L ACO i lachanisso " r -nlzo, are, r. n. Q\dxavov, o\us) = \nxavi^iii. To be weak, languid: "ponit betissare pro langucre quod vulgo lachanissare dicitur, Suet Aug. 87. Lachcsis. is./., A''xeats, One of the three Fates : o diram Lachesim, Ov. Tr. 5, 10, 45. lachrima, an old form for lacrima, Gell. 2, 3. 3. Laciades. ae, m., Aamdini, One be- longing to the Lacian demos, or district, in Attica^ Cic. Off. 2, 18/n. lacinia< ae, /. [Xaxii] The lappet or flap of a garment : I. Lit: sume lacini- am atque absterge sudorem tibi. Plaut. Merc. 1, 2. 16 : in lacinia servare ex roen- sa secunda semina, Cic. fil. Fam. 16, 21 : togae, Suet. Cal. 15. 2, In sen., A garment (post-class.): App. M. 3, p. 138 ; 6, p. 174 ; 11, p. 263, et saep. B. Transf. : 1. The pendent fleshy part in cattle. The dewlap: laciniae depen- dentes, Plin. 8. 50, 76. 2. A small piece or part : porrum et al- lium serunt in laciuiis collisarum, Plin. 19, 7, 36; id. 15, 30, 39 : gregem in lacini- as distribuere, Col. 7, 5, 3. — Hence, also, A small strip or spot of land : quoniam id oppidum velut in lacinia erat, Pliu. 5, 32, 43. * II. Trop.: aliquid obtinere lacinia, by the lappet, i. e. hardly, with difficulty, without having a firm hold upon it, Cic. de Or. 3, 28. 110. * laciniatim. adv. [lacinia] Piece- meal, in small divisions : App. M. 8, p. 208. lacimose. adv., v. laeiniosus. ad fin. lacininsus. a, um, adj. [lacinia] Full of points, full of lappets, indented, jagged (a post- Aug. word) : I, Lit.: corporis la- ciniosae pomparum et delieiarum inep- tiae, Tert. Cult fem. 9 : — ostrea spondylo brevi, nee fibris lacinioso, Plin. 32, 6, 21 : folia, id. 25, 10, 21.— H. Trop., qs. Im- peded, entangled with lappets or fringes ; overloaded, redundant : animi imbecilli- tas, App. Apol. p. 287 : vita et implicita, Tert. adv. Marc. 4, 29 : sermo, id . Virg. vel. 4. — Sup. : haec Porphyrius sermone laciniosissimo prosecutus est (al. latissi- mo), Hier. in Daniel. 11, 22. — * Adv., 1 a- ciniose, Like lappets, with lappets, Plin. 16, 43. 83. LaCinium.. u\ «•> Aaic'-vtov, A prom- ontory in Magna Graecia, near Crotona, with a temple to Juno ; now Capo delle Co- lonne, Liv. 24, 3: Plin. 3, 10, 15; cf. Mann. Ital. 2, p. 201.-II. De*v.. LaCiniUS, a. um, adj., Of cr belonging to Lacinium, Lacinian : juno, Cic. Div. 1. 24 : Plin. 35, 9, 362 : Diva, i. e. Juno, Virs. A. 3, 562 : litora, Ov. M. 15, 13. + lacio. ere, v. a. To entice, allure : " LACIT. in fraudem inducit. Inde est allicere et lacessere ; inde lactat, illectat, delectat. oblectat," Fest p. 1 17 Mutt ; cf, "LACIT, decipiendo inducit. LAX ete- nim fraus est." id. p. 116. Laco or LiUCOIl. onis, m., AdKuv, A Laconian, Lacedaemonian, Spartan : flu- men et regnata petam Laconi Phalanto, Hor. Od. 2, 6, 11: Laconis illud dictum. Cic. Tusc. 5, 14 ; ef, Laconis ilia vox, id. ib. 1, 46: a quo cum Laco pecuniam nu- meratum accepisset, i. e. Agesilaus, Nep. Timofh. 1. — Also, of the Spartan doss, which (like the Newfoundland dozs with us) were famed for their strength and vigilance : Molossns, aut fulvus Lacon, Arnica vis pastoribus. Hor. Epod. 6, 5. — Plur., Lacones, um, The Lacovinns. Lace- daemonians, Spartans: Prop. 3, 12, 33. — Also, of Castor and Pollux, the sons of the Spartan. Leda : Ledaei Lacones, Mart. 1, 37: sidus Laconum. id. Spectac. 26. — H # Derivv. : J^ m Iiac6nia> ae, /.. A coun- try of the Peloponnesus, of which Sparta, or Lacedaemon, teas the capital city, Plin. 6. 34, 39. Called, also, Lacdnlca* ae, /., Amojwoi, Nep. Timoth. 2; Plin. 25, 8, 53. and Lacj»nice> es , /•> Mel. 2, 3, 4. — B. LaconiCUS. a. um, adj.. Aokuvikos,' Of or belonging to Lacinia. Laconian, Lacedaemonian : sinus, Mel. 2, 3. 8 : clas- sic, id. 2, 2, 7 : clans, a key which opened and shut from without (whereas others opened only from within) : Plaut Most LACK 2, 1, 57 : purpurae, Hor. Od. 2, 18, 17: ca- nes, Plin. 10, 63, 83 : brevitas, Symm. ep. I, 8. — Subst, Laconicum, i, n. (sc. balni- um), A sweating-room, a dry sveating- bath. " Vitr. 5, 10 fin. ;" Cic. Att. 4, 10. 2; Cels. 2, 17 ; Col. 1 praef. § 16.— c. La- conis» idis, /• AqKtavtSt Laconian, Lace- daemonian : matre Laconide nati, Ov. M. 3, 223.— Abs. for Laconia, Mela, 2, 3, 4. laCOtomuS, '. /- = Amcoro/io;, A straight line which cuts the equator, Vitr. 9. 8, (*but see laeotomus). lacrima (also written lacruma, lacry- ma, and lachryma), (archaic form dacrima freq. in Livius Andronicus, ace. to Fest p. 68 Miill.: vid. the let. D), ae, /. [iuKfiviia] A tear : I. Lit: hinc meae inquam lac- rumae guttatim cadunt Enn. in Non. 116, 1: lacrimas effundere, Lucr. 1, 126: cito arescit lacrima. praesertim in alienis ma- lis, Cic. Part 17 : lacriraam dare ignoto, to shed a tear, to weep, Ov. M. 11. 720 : hom ini lacrimae cadunt caudio, tears fall front his eyes for joy, he sheds tears of joy, Ter. Ad. 4, 1, 20 : lacrimis oculos suffusa ni- tentes, her brilliant eyes moistened vyith tears, Virg. A. 1, 228 : neque enim prae lacrimis jam loqui possum, can not speak for tears, Cic. Mil. 38 : lacrimas non te- nere, not withhold tears, not restrain them, id. Verr. 2, 5. 67 : tradere se lacrimis et tristitiae, id. Fam. 5, 14 : lacrimis confici, id. ib. 14, 4 : multis cum lacrimis obse- crare, Caes. B. G. 1, 20 : mauantibus prae gaudio lacrimis, shedding tears of joy. Curt 7, 8: diu cohibitae lacrimae pro rumpunt tears long restrained break forth, Plin. Ep. 3, 16 : fatiscere in lacrimas, to dissolve in tears. Val. Fl. 3, 395 : lacrimas eft'undere, to shed. Cic. Plane. 42 : profun- dere, id. Font. 17 : mittere, to let flow. Sen. Ep. 76 : dare, Virg. A. 4. 370 : ciere, to cause to flow, id. ib. 6, 468 : movere. Quint. 4, 2, 77 : commovere, Curt 5. 5. — II. Transf., A tear or gum-drop which exudes from, plants : arborum, Plin. 11.. 6, 5 : vitium, id. 23 praef. § 3. lacrimabllis (lacrym.), e, adj. [lac- rima] Worthy of tears, lamentable, mourn- ful (poet, and post-class.) : vixque tenet lacrimas, quia nil lacrimabile cernit. Ov. M. 2, 796 : gemitus, Vire. A. 3, 39 : helium, id. ib. 7, 604.— H. Tear-like : destillatio, Am. 7, 233. — Adv.. lacrimabiliter. With tears, mournfully (late Lat.) : Hier. Ep. 140, 15. * lacrimabnndus (lacrym.), a, um, adj. [lacrimo] Bursting into tears, weep- ing : Liv. 3, 46/n. lacrimatio (lacrym.), onis, /. [id.] A weeping, esp. as a disease (a Pliniart word): oculorum, Plin. 'US praef. ; id. 11, 37.53. lacrimo (lacrymo and lacrumo), avi, arum, 1. v. n., and lacrimor, atus, 1. v. dep. [lacrima] To shed tears, to weep (quite class.) : [.Lit: (a) Form lacrimo : te lacrimasse moleste ferebam, Cic. Att. 15. 27 ; id. Tusc. 1, 39 : lacrumo gaudio, Ter. Ad. 3, 3, 55 : quid tu igitur lacrumas ? id. Hee. 3, 2, 20 : lacrumo, quae posthac fu- ture 'st vita, id. ib. 3, 3, 45. — * (JS) Form lacrimor : ecquis fuit, quin lacrimaretur, Cic. Verr. 2, 5, 46. (Klotz : laerimaret : but cf. Zumpt, ad loc.) — (>) Dub. form : flentes, plorantes, lacrumantes, Enn. ap. Auct Her. 4. 12, 18 : oculis lacrimantibua. Cic. Sest 69 : lacrimandum est, Sec. Ep. 63. — b. Act. To beweep. lament a thing (very rarely) : num id lacrumat virgo '< Ter. Eun. 5, 1, 13 : casum alicujus, Nep. Ale. 6: Argos exscquiis lacrimandus eat. Stat. Th. 9"; 99. Cf., also, the foils. No.— H. Transf., To werp, drop, distill, said of plants which exude a gum (poet, and post-Aus.) : lacrimantes calami. Plin. 17, 14, 24. § 107 : — lacrimat sua saudia pal- mes, Venant Carra. 3, 9, 18 : lacrimatas cortice myrrhas, dropped, distilled, Ov. F. 1, 339. lacrimose . adv., v. lacrimosus. ad fin- lacrimosvs (lacrum., lacrym.). a, um. adj. [lacrima] Full of tears, tearful, weeping ; that excites to tears, lamentable, doleful (poet, and in post-Aug. prose) : L Lit : lumina, (* i. e. oculi), Ov. Am. 1, 8. Ill : fumus. id. Met. 10, 6 ; cf., eaepis odor lacrimosus, Plin. 19, 6, 32 : Trojae fuuera. Hor. Od. 1, 8, 14 : bellum, id. ib. 21, 13 e 855 L A C T carmen, plaintive, Ov. Tr. 5, 1, 35. — B. Transf.. of plants, Wr.ephig, dropping : vites, Plin. 17,26, 47. — Adv., lacrimose, With Uars (post-class.) : Gell. 10, 3, 4. lacrimula (lacrym.), ae,/., dim. (lac- riraiij A little tear, tearlet (rare, but quite class.) : Ter. Eun. 1, 1, 22 : non raodo lac- rimulam, sed multas lacrimas videre po- luisti, Cic. Plane. 31, 76. lacruma and lacryma, with their derivv.. v. lacrim. lacta> ae, /. A kind of cassia, Plin. 12, 19, 43. lactaneilS, a, um, adj. [lac] Milk- like, milky : color, Theod. Prise. 4, 2. LactantlUS. u> m., with the sur- name Firmianus. A celebrated Father of the Church in the beginning of the fourth century of the Christian era. lactaris, e, adj. [lac] Suckling (post- class.) : capra, Marc. Empir. 23. lactarius, a, um, adj. [id.] Of or be- longing to milk, containing milk, milky ; made of milk or with milk : herba, milk- weed, Plin. 26, 8, 39 : opus lactarium, food prepared with milk, Lampr. Heliog. 32 ; so too abs., lactarium, ii, n., Milk-food ; and lactarius, ii, m., A preparer of milk-food : id. ib. 27. — B. In panic, Suckling, giv- ing suck : boves, Var. R. R. 2, 1, 17. lacte, v - lac, ad init. lacteo, ere, v. a. (used almost exclu- sively in the Part, praes.) [lac] : J. To suck milk, to be a suckling : Romulus parvus atque lactens, uberibus lupinis in- hians, Cic. Cat. 3, 8 ; so, lactens Juppiter puer, id. de Div. 2, 41 : lactens hostia, id. Leg. 2, 12 ; also abs. : lactentibus rem di- vinam facere, Liv. 37, 3. Poet., viscera lactentia, i. e. sucking children, sucklings, Ov. F. 6, 137. Of the spring : tener et lactens, (* sc. annus), Ov. M. 15, 201. — B. To contain milk or sap, to be milky, sappy, juicy : verno tempore, quum lactent no- vella virentia, Pallad. 3, 26 : cf. Ov. F. 1, 351 : frumenta in viridi stipula lactentia turgent, Vinr. G. 1, 315 : lactuca lactens, Plin. 20, 7, 26. — Subst., lactentia, milk- food, milk-dishes : Cels. 2, 28. lacteolus, a. um, adj., dim. [lacteus] White as milk, milk-white (poet.) : puellae, Catull. 55, 17 : viscus, Aus. Ep. 7. lacteSCO) ere, v. inch. n. [lacteo] * I. To turn to milk : omnia fere cibus matrum lactescere incipit, Cic. N. D. 2, 51. — * II, To receive milk for suckling, to become ca- pable of giving suck : asinae praegnantes continuo lactescunt, Plin. 11, 41, 96. lacteus, a, um, adj. [lac] I. Of milk, milky ; full of milk (mostly poet.) : A. Lit. : humor, Ov. M. 15, 79 : ubera, Virg. G. 2, 525. — B. '" partic., Milk-drink- ing, sucking : vernae, Mart. 3, 58 : por- cus, id. 3, 47. — n. Transf., Milk-white, milk-colored, milky : colla, Virg. A. 8, 660 : cervix, id. ib. 10, 137 : gemma, Mart. 8, 45 : circulus, the Gr. yn\a\ia kvkXos, the Milky Way, Cic. Rep. 6, 16 ; also, via, Ov. M. 1, 168. * lacticinium, i. n. fid.] Milk-food, Apic. 7, 11. Also, \ lacticinia (drum) t)ibyu\a (a dish prepared from milk and eggs), Gloss. Philox. lacticolor, oris, adj. [lac-color] Milk-colored : Aus. Ep. 7, 54. ! lacticularius, tlacticulosus Xnro- ydAaKToS, ('Deprived of milk) (also abs.), Gloss. Philox. j lactidiacus, Xc^aKriauivos (That kicks with the heels) (* or, that has been wounded by kicking), Gloss. Philox. X lactlfer, eri, m. [lac-fero] Milk-bear- er, Inscr. ap. Mur. 70, 6. lactilagX), inis,/. [lac] A plant, called also chamaedaphne, App. Herb. 27. * lactincus, a, um, adj. [id.] Milk- colored, white : Vernant. Carm. 8, 1, 27. lactis, is, /. A gut : agnina. Tit. in Prise. 6. Usually in the plur., lactes, ium, The guts ; esp. the small guts, chitterlings (ante-c-lass. and post-Aug.) : ab hoc ven- trioulo lactes in homine ct ove, per quas labitur cibus : in ceteris hillae, Plin. 11 , 37, 79 : ita cibi vacuitatc venio lnxis lactibus, Plaut. Cure. 2, 3, 40; Pers. 2, 30,— Pro- verb. : alligare canem fuirftivum agninis lactibus. said of the employment of a tri- fling remedy for a great evil. ' lactito- 1- »• freq. a. [1. lacto] To 856 LACU give suck, to suckle (poetical): Mart 7, 102. 1. lacto, avi, atum, 1. v. a. (used al- most exclusively in the Part, praes.) [lac] 1, To contain milk or to suckle : ubera lactantia, Ov. M. 6, 342.— H. To suck milk, to suck : infans lactavit, Aus. Epitaph. 32 : — anni lactantes, the suckling-years (of a child), id. Idyll. 4, 67. 2. lacto, avi, atum, 1. v. freq. a. [lacio] To allure, wheedle, deceive with fair words, to dupe, cajole (mostly ante-class.) : dictis lenibus lactare aliquem, Att. in Non. 16, 17 : frustrando lactans, id. ib. : ita me amor lassum animi ludificat . . . lactat, Plaut. Cist. 2, 1, 9 : animos, Ter. Andr. 5, 4, 9 : amantem, id. ib. 4, 1, 24. lactoris, /■ [lac] A kind of milky plant, Plin. 24, 18, 104. i lactosus, yaXaicruicSijS, (*Milk-like, milky), Gloss. Philox. lactuca» ae, /. [lac] Lettuce, " Plin. 19, 8, 36 ; Col. 10, 179 ; 11, 3, 25 sq. ;" Cels. 2, 32 ; Mart. 13, 14.— H. lactuca marina, The plant wolf's milk: Cels. 5, 7; Col. 6, 15, 2. + lactucai'lUS, ii, m - [id.] A dealer in lettuce, ace. to Diom. p. 313 P. LactucinuS, >, ™-. [lactuca] A Ro- man surname in. the familia Valeria, Plin. 19, 4, 19, § 59. t lactucosUS, a, um, adj. [id.] Full of lettuce, Diom. p. 316 P. lactucula, ae, /. dim. [id.] A small, young lettuce : Col. 10, 111 ; Suet. Aug. 77 ; Pall. 1, 30. Lacturcia, ae, /. [lac] A goddess who presided over the com swelling with milk, Aus. C. D. 4, 8 (al. deum Lacturnum). LacturnUS, i, v - the preced. art. laculatus, a . um, adj. [lacus] Four- cornered, checkered : vestis, (* woven in square compartments or checks, with in- woven or embroidered pictures ; v. lacus, no. V.), Isid. Orig. 19, 22. lacuna, ae, /. [id.] A ditch, pit, hole; esp. a place where water is wont to col- lect, a pool, pond: I. Lit. (so mostly po- et.) : " lacuna, id est aquae collectio, a lacu derivatur, quam alii lamam. alii lus- trum dicunt." Fest. p. 117 ed. Mull. : vas- tae, Lucr. 6, 552 ; so, vastae Orci, id; 1, 116 ; id. 6, 538 : cavae, Virg. G. 1, 117.— Poet., salsae, i. e. the sea, Lucr. 3, 1045 ; 5, 792. Also, Neptuniae, Auct. Her. 4, 10 fin. : caecas lustravit luce lacunas. Cic. Arat. 431. — B. In gen., A hollow, cavity, opening, chasm, cleft : quum supercilia cana, et sub ea lacunae, dicunt, eum equum habere annos sedecim, Var. R. R. 2, 7 ; id. ib. 1, 29, 3 ; cf. Lucr. 5, 1260 ; Vitr. 7, 1 : labrum superius sub ipsa me- dietate narium lacuna quadam levi, quasi valle, signavit deus, Lact. Op. D. 10 : ge- nae teretes ae medio mento lacuna, a dimple, App. Flor. 15. — H. T r o p., A gap, void, defect., want, loss (rare, but quite class.) : est, qui expleas duplicem istam lacunam, to fill up the double void, Var. R. R. 2. Xfin.; so, ut illam lacunam rei fa- miliaris expleant, Cic. Verr. 2, 2, 55 : vide, quaeso, ne qua lacuna sit in auro, id. Att. 12, 6 : — ilia labes et quasi lacuna famae, Gell. 1, 3. lacunar) aris, n. (gen. plur., lacuna- riorum tor lacunarium, Vitr. 4, 3. — Dat. plur,, lacunariis, id. 5. 2) [lacuna] A wain- scoted and gilded ceiling of an unvaulted chamber, a panel-ceiling, a ceiling (so called from its ornamented sunken spa- ces) (quite class.) : Vitr. 7, 2 : non ebur neque aureum Mea renidet in domo lacu- nar, Hor. Od. 2, 18, 2: gladium e lacunari seta equina aptum demitti jussit, Cic. Tusc. 5, 21.— Proverb. : spectare lacu- nar, to gaze al the ceiling, to be absent- minded : Juv. 1, 56. — II, In the plur., la- cunaria, Panels of the under surface of a cornice, Vitr. 4, 3 ; 7, 2. lacunarium, ii, v. lacunar. lacunariUS, ii, »»• [lacuna] A grave- digger (late Lat.), Firm. Math. 8, 21 ; cf., lacunarius, XnKKOTrot f< i, Gloss. Philox. lacuno, avi, atum, 1. v. a. [id.J * I, To hollow out, to fret or pit : lacunati tori, Plin. 15, 10, 9.—* II, To panel like a lacu- nar : Ov. M. 8, 561. lacundsus, a, um, adj. [id.] I, Full of holes, ponds, or sloughs : convallis, App. M. 1, p. 105 ; cf., via lacunosis incilibus L A E L voraginosa, id. ib. 9, p. 221. — H, In gen. Full of hollows or cavities : nihil eminens, nihil lacunosum, * Cic. N. D. 2, 18. lacus, us, m. [root AAK, A.U-os, An\- koS, lacuna ; originally any tiling hollow ; hence] I, A large vessel lor liquids, A ba- sin, coop, tank, tub ; esp. a vat into which the wine flowed from the press, Cato R. R. 25 ; Col. 12, 18, 3 ; Tib. 2, 3, 36.— Hence, |>, Transf. : oratio quasi de mus- to ac lacu fervida, i. e. still new, that has not done fermenting, Cic. Brut. 83 fin. — II. A large body of water which rises and falls (opp. to stagnum, a standing pool), A lake : agri, aedificia, lacus, stag- na, Cic. Agr. 3, 2, 7: exhalantquc lacus nebulam, Lucr. 5, 464 : Deae, quae illos Hennenses lacus lueosque incolitis, Cie. Verr. 2, 5, 72 ; cf. ib. 2, 4, 48 : Averni, Lucr. 6, 747 ; Cic. Tusc. 1, 16, 37 : Alba- nus, id. de Div. 1, 44, 100. — Poet, of a riv- er, Virg. A. 8, 74 ; so of the Styx, id. ib. 6, 134 ; 238 ; 393.— IB. A large standing reservoir for water, A basin, tank, cistern (of which there were a great number in Rome), Frontin. Aquaed. 3 ; 78 ; Liv. 39, 44 ; Plin. 36, 15, 24, §, 21 : a furno rede- untes lacuque, Hor. S. 1, 4, 36. — A place so called : garruli et malevoli supra La- cuna, at the Pond (perh. Lacus Curtius or Lacus Juturnae), Plaut. Cure. 4, 1, 16. — Proverb., siccus lacus, for something useless, insignificant: Prop. 2, 11, 11. — IV. -*4 kole in which lime is slacked, a lime- hole, Vitr. 7, 2: a receptacle for pulse, Col. 1. 6, 14 ; a place to keep lions in, Prudent. Cath. 4, 65. — V. F°>" lacunar, A panel in a ceiling (ante-class.) ; resultant aedesque lacusque, Lucil. in Serv. Virg. A. 1. 726. lacUSCuluS, >■ m - d>*>- [lacus] I, A little lake (only in Columella) : Col. 4, 8, 2 ; Arb. 10, 4. — JJ, A receptacle or bin for keeping olives in, Col. 12. 50, 3 sq. lacuturris, is, m. (sc. caulis) [lacus- turrisj A kind of cabbage : Plin. 19, 8, 41, §. 141. Lacydcs, is, »*■• AanrSnS, An Acade- mician of Cyrene, a pupil of Arcesilas, Cic. Acad. 2, 6 ; Tusc. 5, 37. 1 lada or leda, ae, /., and ledon, i n. = Aij6oi', A shrub in Cyprus from which a resin was obtained, the Cistus Creticus, L. ; Plin. 26, 8, 50. Cf. the follg. art. tladanum "i- ledanum, i, »■ [\fr davov] The resinous juice obtained from the shrub lada, ladanum, Plin. 26, 8, 30. Ladas, ae , m., A '-one, A swift runner of Alexander the Great, Mart. 10. 100, 5; 2. 86. 8 ; Catull. 55, 25 ; Auct. Her. 4, 3 ; Sen. Ep. 85; (*Juv. 13,97). Ladon, onis, m., AMbiti, A river of Arcadia which flows into the. Alphens ; the fabled father of Daphne : arenosus, Ov. M. 1, 702 ; cf. Serv. Virg. E. 3, 63 : id. ad Aen. 3, 91.— II. The name of one of Actae- on's hounds, Ov. M. 3, 216. Laeca, ae, m. A Roman surname ; o. g. M. Portius Laeca. one of Catiline's fellow- conspirators, Sail. C. 17 ; Cic. Cat. 1, 4, 9. laedo, si, sum, 3. v. a. To strike or dash with force against any thing : * I. Lit: naves ad saxa, Lucr. 5, 999.— B. Transf., To injure, damage, hurt by strik- ing : A, Lit: lora laedunt brachia, Plaut True. 4, 3, 9 : latus, id. Bacch. 2, 3, 47 : colla, Ov. R. Am. 90 : frondes laedit hi- ems, id. Fast. 6, 150; cf, thymum laedi- tur imbribus, Plin. 21, 10, 31 : aliquem vulnere, Ov. Met. 4. 601 : dente, Phaerir. 4, 7 : ferro retuso semina, Virg. G. 2, 301. — Poet : collum, to break one's neck, i. e. to hang one's self, Hor. Od. 3, 27, 60 : lae- sus nube dies, I. e. darkened, Luc. 5, 456. — B. Trop., To trouble, annoy, vex., of- fend : dicto, facto, Plaut Capt. 2, 2, 53 : si injuste neminem laesit Cic. Mur. 40, 87 : non minus nos stultitia illius suble- vat, quam laedit improbitas, id. Caccin. 9 : aliquem perjurio suo. to attack, id. ib. 10, 28 : so id. de Or. 2, 70, 285 : nulli os, to offend no one to his face, Tel'. Ail. 5, 4, 10. — Abs.: nee laedere nee violare, Lucr. 5, 1019 :— fidem, Cic. Rose. Am. 38, 111: famam alicujus gravi oppro'uri», Suet Caes. 49 : res laesae, disaster, misfortune, Sil. 11, 6. Laelaps, apis, »'• [WAmf . hurricane) Name of a dog, Ov. M. 7, 772. LaellUSi a. Name of a Roman gens. L AET So in partic. C. Laelius, a friend cfScipio Africauus: in quo Lacliu' clamorcs, ao- ibbi ille, eolel)tit Edcre, Lucil. in Cic. de Kin. 8, 8 ; cf., ncc dubitare ilium (C. Lae- )ium) in omni sercnone appellare sapien- tem, Cic. Lael. 1 ; of. Hor. S. 2, 1, 65 ; 72. Cicero's treatise on Friendship is named after him. — D. Laelius, A writer of medi- ocre talents, Lucil. in Cic. de Or. 2, fi. An- other D. Laelius, perhaps a son of the pre- ceding, an adherent of Pompey, Caes. B. C. 3, 40. — In the/em., Laelia» ae, Daughter of C. Laelius, and mother-in-law of L. Cras- sus, celebrated for her oratorical powers, Cic. Brut. 58. Another Laelia, a Vestal, Tac. A. 15, 22. — Deriv., Lachanus. a, um, adj., Of or belonging to a Laelius, Lae- lian : haves, i. c. of Pompey' s commander, D. Laelius, Caes. B. C. 3, 100. lacna, aff, /. [x^aivri] A lined upper garment, cloak, mantle: " laena vestimen- ti genus habitu duplicis. Quidnm appel- latam existimant Tusce, quidum Graeee, qnam j^A/WOa dicunt," Fest. p. 117 Mull. Usually worn by the flamens over the toga, Cic. Brut. 14 ; Serv. Virg. A. 4, 262. Also by persons of distinction, Virg. 1. 1. ; Sil. 15, 424 ; 1'ers. 1, 31 ; Juv. 5, 131. LaCftas, ^tis, A surname in the gens Popiliu, v. Popilius. tlaeotomuSi % f = \aiiirouoe, The cliord of a segment of a circle, Vitr. 9, 8 Schueid. N. cr. (another reading for laco- toorus). Laertes» ae (nom., Laerta, Sen. Troad. 699. In the gen., Laertis, ace. to Prise, p. 705 P.), m., AacprnS, The father of Ulysses, Cic. de Sen. 15; Ov. Her. 1, 113,— II. De- rivv. : A. LacrtlUS, a, um, adj., Of or belonging to Luertitts, Laertian : regna, i. e. Ithaca, Virg. A. 3, 273 : heros. i. e. Ulys- ses, Ov. Tr. 5, 5, 3.-B. Laertiades, ae, 7ii., AntpTuionc, A male descendant of Laertes : his son Ulysses, Hor. Od. 1, 15, 21 ; Sat. 2, 5, 59 ; Ov. M. 13, 48. LaCl'tiuS» a, um : I. Adj., from Laer- tes, v. h. v., no. II., A. — II. An inhabitant of Laertes, a sea-port town in Cilicia, e. g. Diogenes Laertius, a Greek historian in the third century of the Christian era. laeSlO» onis, /. [laedo] A hurling, in- juring : I. Lit. (so only in late Latin) : Dig. 10, 3, 28 : irritat laesio dolorem, Lact. Ira D. 17 med. — * H. Rhetor, t. t., An at- tack by an orator on his opponent: purga- tio, conciliatio, laesio, optatio atque exse- cratio. Cic. de Or. 3, S3 Jin. Xiacatrygfon (Lestr.), onis, m., more freq. in the plnr., Laestrygones, um, m., Atxiarpvyvvsc, An ancient people of Italy, originally in Campania, in the region around Formiae, and afterward in Sicily, who arc fabled to have been savages and cannibals, Pliu. 3, 5, 9 ; 2, 2 ; Gell. 15, 21 ; Juv. 15, 18.— In the sing., Ov. M. 14, 233. — Of Laestrygonians in Sicily, Sil. 14, 125. II. Deriv., Lacstryg-onius, a, um, adj., Of or belonging to the Laestrygoni- ans, Larstrygonian. — A. In Formiae: domus, i. e. Formiae, Ov. lb. 390 ; cf., ru- pes, in Formiae, Sil. 7, 276 : amphora, i. e. Campanian, Hor. Od. 3, 16, 34.— JJ. In Sicily : campi, Plin. 3. 8, 14. lacsura. ae, /. [laedo] A hurting, injuring (post-class.) : divitiarum, loss, Tert. Patient. 7. laesuS' a, um, Part., from laedo. (* laeta, orum, v. 2. laetus.) laetabllis, e, adj. [laetor] Joyful, glad, gladsome (quite class.) : quid habet ista res aut laetabile, aut gloriosum 1 Cic. Tusc. 1, 21 : nihil laetabile, id. ib. 1, 17. 37 : factum, Ov. M. 9, 255 : sidus alicui, Val. Fl. 6, 606.— Comp. : Mamert. Genethl. 18. lactabundus. a, um, adj. [id.] Great- ly rejoicing, joyful (post-class.) : lactabun- dus is dicitur, qui abunde laetus est, Gell. 11, 15. _ lactamen- Inis, n. [id.] Dung, ma- nure (post-Aua!) : Plin. 18, 16, 40 : anse- rura, Pall. 1, 23. laetanS) amis. Part., from laetor. laetanter* "do-, v laetor, ad fin. * laeta tio. onis,/ [laetor] Rejoicing, joy : diutina, Caes. B. G. 5, 52 fin. laete. adv., Y- !■ laetus, a, um, ad fin. * laetlCUldSUSi n . um, adj. [laetor] Too joyful, over joyful: tu la'eticulosus (al. lacticulosus), Petr. fr. Trag. 57 Burm. L AE T lacticus, a, um, adj., v. 2. laetus. lactlf ICO, avi, atum, 1. v. a. [laetifi- cus] To cheer, gladden, delight ; mid., to rejoice, be glad respecting any thing: con- str. with the abl. (rare, but quite class.) : noil ilium gloria pulsi Laetificat Magni, Luc. 3, 48 : — sol laetificat terrain, Cic. N. D. 2, 40.— Mid. : nunc eo alii laetificantur Meo malo et damno, Plaut. Aul. 4, 9, 15. — II. In partic.. in agriculture, To render fruitful, to fertilize, manure the ground : Indus agros laetificat et mitigat, Cic. N. D. 2. 52 fin. : faba 6olum laetificat, Plin. 18, 13, 30 : agrum, id. 17, 9, 6 : lactiticata se- ges, Sedul. 1, 41. — Hence laetificans, antis, Pa., Rejoicing, joy- ous (ante-class.) : Plaut. Pers. 5, 1, 8. lactlf 1CUS, a, um, adj. [laetus-facio] Making glad, gladdening, glad, joyful, joyous (a poet, word) : fetus. Lucr. 1, 194 ; cf, vites, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 : tu- multus, Stat. Th. 8, 261 : plausus, id. ib. 12, 521.— In the neutr.plur. : laetifica referre alicui, joyful news, Sen. Troad. 597. * laetlSCOj 3. v. n. [laetus] To rejoice : Sisenn. in Non. 133, 2. lactltia, ae, /. [id.] Joy, esp. unre- strained joyfulncss, gladness, pleasure, delight: j. Lit.: " lactitia opinio recens bom praesentis, in quo erlerri rectum esse videatur," Cic. Tusc. 4, 7 : "Laetilia dici- tur exsultatio quaedam animi gaudio ef- I'erventior eventu rerum expetitarum," Gell. 2, 27 : judicium plenum laetitiae, Cic. de Or. 1, 57, 243 : percipere laetitiam ex re, id. ib. 1, 44, 197 : prae laetitia lacri- mae praesiliunt mihi, Plaut. Stich. 3, 2, 13 : totus in laetitiam effusus, wholly dissolved in pleasure. Just. 12, 13 : diem perpetuum in laetitia degere, to spend joyfully, Ter. Ad. 4,1,6: efferri laetitia, to be transport- ed with joy, Cic. Tusc. 4, 32 : exsultare, id. Att. 14, 6 : perfrui, id. Cat. 1, 10 : afficere aliquem, id. Mil. 28 : comitia me laetitia extulerunt, have rejoiced me exceedingly, id. Fam. 2, 10 : laetitiam capere oculis, to enjoy, id. Att. 14, 14 : dare alicui, to give delight to, id. Plane. 42. II. Trans f., Pleasing appearance, beauty, grace ; luxuriance, fertility : mem- brorum, Stat. Th. 6, 571. — Luxuriance, fer- tility, of plants : trunci, Col. 4, 24 : pabuli, plenty, abundance, Just. 44, 4. — Of a fruit- ful soil: loci, Col. 4, 21. — Of speech. Sweetness : laetitia et pulcritudo oratio- nis, Tac. Or. 20. laetltiido, inis, /. [laetus], an ante- class, word for laetitia, Joy : me excitasti ex luctu in laetitudinem, Att. in Non. 132, 12 : affecti laetitudine, id, ib. 13. lacto. avi, atum, 1. v. a. [id.] To make joyful, to delight, gladden : * I. Lit. (ante- and post-class.) : oculos specie laetavisti optabili, Liv. Andr. in Non. 132, 32 : te ut triplici laetarem bono, Att. ib. : frontem alieujus serena veuustate, App. M. 3, p. 134.— II. In partic, of the soil, To fer- tilize, manure (post-class.) : in laetandis arboribus, Pall. 1, 6 : loca sterilia, id. ib. laetor» atus, 1. v. dcp. n. [lit, pass, of laeto] To rejoice, be joyful or glad at any thing; constr. with the simple nit, with in c. abl., with the ace. of the nentr., with an object-clause, poet, with the gen.: (a) With the simple abl. : Ter. Hec. 5, 3, 37 : et laetari bonis rebus et dolere contrariis, Cic. Lael. 13, 47 : sua re gesta, id. Rep. 1, 42 : laetor turn praesenti, turn sperata tua dignitate, id. Fam. 2, 9.— (/3) With in c. abl. : laetaris tu in omnium gemitu, Cic. Verr. 2. 5, 46 : in hoc est laetatus, quod, because that, id. Phil. 11, 4.— (y) With the ace. of the neutr. : illud mihi laetandum video, quod, because that, Cic. de Imp. Pomp. 1. — (6) With an object-clause (so freq. in Cic.) : quae perfecta esse gaudeo, judices, vehementerque laetor, Cic. Rose. Am. 47 ; cf. id. Lael. 4, 14 : utrumque lae- tor, et sine dolore corporis te fuisse etan- imo valuisse, id. Fam. 7, 1. — With thegen., in connection with memini : nee veterum memini laetorve malorum, Virg. A. 11,280. — Transf., of inanimate subjects : omne vitis genus naturaliter laetatur tepore po- tius, quam frigore, is fonder of warmth than of cold, Col. 3, 9 fin. ; so, fruraenta omnia maxime laetantur patent! campo, delight in, Pall. 1, 6. — Hence laetan9, antis, Pa., Rejoicing, joyful, L AE V glad : aliquos laetantcs facere, Plaut. Stich. 3, 1, 6 : nubit Oppianico continuo Sassia lnetanti jam animo, Cic. Clu. 9 fin. — Poet, of inanimate things: ioa>, joyous, cJiecrful, agreeable, Lucr. 2, 344. — ''Adv., laetanter: Lamprid. Commod. 5. 1. Laetoi'ius, au erroneous reading for Plaetorius. (*2. Lactonus, a, um, adj The name of a Roman gens, Mart. 12, 6, 13: lex, Cic. Off. 3, 15; N. D. 3, 30; Cod. The- od. 8, 12, 2.) 1. laetUS» a. um . adj. Joyful, cheerful, glad; constr. abs., with de, the gen., the inf., or an object-clause : (a) Abs.: laeti atque erecti, Cic. Fontei. 11: «lucres lae- tique, id. Sest. 1 : vultus, id. Att. 8, 9. 2.— (/}) With de: laetus est de arnica, Ter. Ad. 2, 2, 45.— (. ) With the gen. : laetus animi et ingenii, Veil. 2, 93 : laborum, Virg. A. 11, 73 : irae, Sil. 17, 308.— (<5) With the inf. : Sil. 9, 453. — (t) With an object-clause : laetus sum, fratri obtigisse quod vult, Ter. Ph. 5, 4, 1.— II. Transf.: A. Doing a thing with joy, cheerful, reaely, willing : senatus supplementum etiam laetus de- creverat, Sail. J. 86 : descendere regno, Stat. Th. 2, 396.— B. Delighting or taking pleasure in a thing, with the abl. or an inf. : (a) With the abl. : et laetum equi- no sanguine Coneanum. Hor. Od. 3, 4, 33. — (fi) With an inf. : et ferro vivere lae- tum Vulgus, Sil. 9, 223.— C. Pleased, sat- isfied with any thing, c. abl. -■ contentus modicis, meoque laetus, Mart. 4, 77. — D. Pleasing, pleasant, grateful : virtus haud laeta tyranno, Val. Fl. 1, 30 : militibus id nomen, Tac. H. 4, 68. — E. Favorable, pro- pitious: venti, Val. Fl. 4, 31 : bellum, Sil. 10, 552; Plaut. Am. prol. 2.-P. Fortu- nate, auspicious, luchy : prodigium, Plin. 11, 37, 77 : augurium, Tac. H. 1, 62.— G. Joyous in appearance, delightful, pleasing, beautiful: vite quid potest esse cum fruc- tu laetitius, turn aspectu pulchrius 1 Cic. de Sen. 15: segetes, Virg. G. 1, 1 : indoles, Quint. 2, 4, 4. — 2. In partic., in econom. lang., Fertile, rich, of soil : ager, Var. R. R 1,23. — Of cattle, Fat: glande sues laeti re- deunt, Virg. G. 2, 520. — H. Pleasant, agree- able: dicendi genus tenue laetiorihus nu- meris corrumpere, Quint. 9, 4. 17. — In the neutr. sing., adverbially : laetumque ru- bet, with joy, with pleasure, Stat. Ach. 1, 323.— Hence, Adv., 1 ae te, Joyfully, gladly, cheerfully : I. Lit. (quite class.) : auctorem senatus exstinctum laete atque insolenter tulit, Cic. Phil. 9, 3, 7 : laete an severe dicere, Quint. 8, 3, 40,— Comp. : Vellei. 2, 45: ali- quid ausi laetius aut licentius, Quint. 2, 4, 14. — Sup. : laetissime gaudere, Gell. 3, 15. — II. Transf., Fruitfully, abundantly, luxuriantly : seges laete virens, Plin. 33, 5, 27. — Comp. : truncus laetius frondet, more frui'fully, more luxuriantly, Col. 5, 9, 10 ; cf. Plin. 16, 31, 56. 2. laetllS» i> m - In late Latin, A bond- man who received a piece of land to culti- vate, for which he paid tribute to his master, a serf: Amm. 20, 8. The land so cultivated was called laeta, orum, «., Cod.Theod. 7, 20, 10.— Also, laeticae terrae, id. ib. 13, 11,9. laeva» ae > /• The left hand ; v. lae- vus, a, um. laevatUS, v. levatus. laeve» adv., v. laevus, ad- fin. LaevianUS) a, um, v. Laevius, no. II. laevigratio and laevig-ator, v - levig. LaeviriUS, ', m - [laeva] A Roman sur- name. : P. Valerius Laevinus, Hor. S. 1, 6, 12; 19. laevis» laevitas, ?• i- levis, etc. Laevius» u> m - A Roman poet of the ante-classical period, Gell. 2, 24 ; 12, 10. — II. Deriv., Laevianus, a, um. adj., Of or belonging to the poet Laevius, Laevian : carmen, Gell. 19, 7: verba, ib. laevorsum and laevorsus» ndv - [laevus-versumj To the left hand, toward the left (post-class.): laevorsum vel dex- trorsum. App. Flor. 1, p. 8 Oud. :— laevor- sum nexus itinere, Amm. 31, JO. laeVUS» a, um, adj. [Xui .] Left, on the left side (mostly poet.) : I. L i t. : app. dex- ter, Lucr. 4, 302 ; cf. id. 4. 310 : manus, Cic. Acad. 2, 47, 145 : latus, Ov. M. 12. 415 : auris, id. ib. 336 : pes, id. ib. 101 : hume- 857 LAIC ris, id. Her. 9, 62 : Pontus, lying to the left, id. Pont. 4, 9, 119 : iter. Virg. A. 5, 170. B. Suhst. : 1, laeva, ae, /. : («) (sc. inanus) The left hand : llionea petit dex- tra, laevaque Serestum, Virg. A. 1, 611 ; Lucr. 3, 649 : cognovi clipenm laevae ges- tamina nostrae,~Ov. M. 15, 163. — (/3) (sc. pars) The left side : laevam pete, go to the left, Ov. M. 3. 642.— Esp. freq. adverb- ially, laeva, On the left side, on the left : dextra montibus, laeva Tiberi arane sep- tus, on the left, Liv. 4, 32 : dextra laevaque duo maria claudunt, id. 21, 43. — So too, ad laevam, in laevam, To the left : ante, et pone ; ad laevam, et ad dexteram, Cic. Univ. 13 : si in laevam detorserit, Plin. 28, 8, 27.-2. I" the neut. : in laevum, ad- verbially, To the left : fleximus in laevum cursus, Ov.Tr. 1, 10, 17. — In theyto\,laeva, orum, n., Places lying on the left : Thracen et laeva Propontidos intrat, Ov. F. 5, 257. II. 'Prop. : A. Awkward, stupid, fool- ish, silly : si mens non laeva fuisset, Virg. A. 2, 54 : o ego laevus, Qui purgor bilem sub verni temporis horam, Hor. A. P. 301. 13. Unfavorable, inconvenient; unfortu- nate, unlucky, bad: peccatum fateor, cum te 6ic tempore laevo Interpellarim, Hor. S. 2, 4, 4 : — teque nee laevus vetat ire pi- eus, id. Od. 3, 27, 15 : omen, Val. Fl. 6, 70 : ignis, i. e. a pestilence, Stat. Th. 1, 634. — C. In tlie language of augurs, Fortunate, luchj, propitious (because the Romans, by turn- ing their faces to the south, had the east- era signs on their left hand ; v. sinister, no. II., C) : " laeva prospera existimantur, quoniam laeva parte mundi ortus est, Plin. 2, 54, 55 ; cf. Liv. 1, 18 : numina, favora- ble, propitious, Virg. G. 4, 7 : tonitru dedit omina laevo Juppiter, Ov. F. 4, 833. Plur., Laevi (Levi), drum, m. nom. propr., An ancient people of Italy, Liv. 33, 37. — Hence, * Ado., laeve, Awkwardly (poet.) : Hor. Ep. 1, 7,^52. ' Isigranum. *> "•■ \&yavov, A kind of cake made of flour and oil, Hor. S. 1, 6, llS^Cels. 8, 1 fin. t lagena (also written lagoena and la- gona). ae./. [X'lynvos] A large earthen ves- sel with a neck and handles, A flask, bot- tle, Cic. Fam. 16, 26; Quint. 6, 3, 10 ; Hor. S.2,8,41; 81; Ep.2,2, 134, et saep. Also made of other materials : Plin. 16, 31, 56 : Syra nigri defruti, of glass, Mart. 4, 46. t lageOSi './• [^«' tios] A Greek species of vine : et passo Psifliia utilior, tenuisque Lageos, Virg. G. 2, 93 : — lageos, a, urn : vitis, Plin. 14, 3, 4, 7. Lagfeus» a, u m. v. Lagus, no. II. lag'O. inis, /. A plant, otherwise call- ed echite ; also, scammonia tenuis : Plin. 24, 15, 89. lagoena; v - lagena, ad init. t L agoiS; Sdis,/. = >n) wis, A kind of bird, perh. heath-cock, grouse: peregri- na, Hor. S. 2, 2, 22. lagdna; v - lagena, ad init. t lagdndponoS; i. tn. [htyilvwv it6- vosj A pain in the bowels, the gripes, col- ic: Plin. 20, 4, 13. t lagophthalmos» i- m.=x«j.o)00«A- It6$ (haie-i ye), A disease of the eye, in which the upper lid docs not cover the eye, Cels. 7, 7, 9^ lag"6pus, 6dis, /. = X<(yoJ7TOt)5, Hare's fool : I. An Alpine bird, perhaps white grouse, Plin. 10, 28, 68.— II. The herb hare's foot, Plin. 26, 8, 34. § 53. LaffOS, i. /• A city iu Great Phrygia, Liv. 38715. lag-uncula- ae, /. dim. [lagena] A small flash, small bottle, Col. 12. 38 fin. ; Plin. Ep. 2, 6. lagrmcularis, e, adj. [lairuncula] Of or belonging to a small bottle : pix, Marc. Empir. 36. * lagninculus» i. ™- A kind of pas- try («Z. lu. umulus). Stat. S. 1, fi, 17. LagTlS, i. ™. The father of Ptolemy I. king of Eiypt: resia Lagi, Luc. 10, 527: numina Lagi. i. c. Nilus, Sil. 17, 596,— JI. Deriv., L jgfeus- a, um . a 'Lj-> Of or be- longing to Labi's, Lagian. poet, for Egyp- tian : Nilus, Luc. 1, 684 ; cf. amnis, Sil. 1, 19fi : litora. Mart. 10, 26 : ratis, Sil. 10, 322. LaiadeSi ae, v. Loins, no. II. t lalCUSi ■■ m.=zX,,'iKnS, A layman, laic, one not belonging to the priesthood (eccl. Lat.) : Tert. Exhort, ad castit. 7. 858 LAME Lais? idis and idos,/., AuiS, A celebra- ted hetaerist of Corinth, the most beautiful woman of her time : dicitur et multis Lais amata viris, Ov. Am. 1, 5, 12 : gen., Lai- dis, Aus. Epigr. 17 : Laidos, Prop. 2, 5, 1 : ace, Laida, Cic. Fam. 9, 26, 2 : ace. plur., Laidas, Aus. Epigr. 18, 1. Lams or LajUSi i ( m the voc, Lai, Stat. Th. 7, 355). m., A'ii'oc, Son of Labda- ens, king of Thebes, and father of Oedipus, Cic. Tusc. 4, 33 ; Fat. 13 ; Stat. Th. 2, 7 ; 66. — 1|, Deriv. , LaiadeSi tie,m.,Amale descendant of Laius, i. e. Oedipus, Ov. M. 7, 759. ^ LalaSfCj S3,f, Aa^ayi'i, A proper name, Hor. Odri, 22, 10 ; 23 ; 2. 5, 16 : Livia Lalage, Inscr. ap. Mur. 1367, 1. Lalctania, ae, /. A region in His- pania Tarraconensis, where the vine was cultivated, Ep. Pompei. ad Senat. 5 ; Mart. 1, 50. — Deriv., LaletanUS; a, um, adj., Of or belonging to Lalelania, Laletanian : vina, Plin. 14, 6, 8, 6 : plur., Laletani, 6rum, m-., Inhabitants of Laletania, Laletanians, Plin. 3, 3. 4. II lalisio. onis, m. [African word] The foal of a wild ass : Plin. 8, 44, 69 : quum tener est onager solaque lalisio matre Pas- citur. Mart. 13, 97. lallOi avi, atum, 1. v. n. To sing lalla or lullaby, to sing as a nurse to a child: iratus mammae, lallare recusas, will not let yourself be sung to sleep, Pers. 3, 17 : '•lallare (3u6''t,av," Gloss. Philox. lallum. i, '«•, or lalluSi i. ™- [lal'o] A singing lalla or lullaby (post-class.) : Aus. Ep. 16, 91. lama) ae,/. [\auns] I. A slough, bog, fen : "lacuna id est aquae collectio, quam alii lamam, alii lustrum dicunt," Fest. p. 117 ed. Mttll. : Hor. Ep. 1, 13, 10.— H. A kind ofmastich, Plin. 12, 17, 36. lambdacisaiUS; i. v. labdacismus. lamberO) are, v. a. To tear to pieces (ante-class.) : " Lamb/rat scindit ac lani- at," Fest. p. 118 ed. Mull.— Proverb.: le- pide, Charine, me meo ludo lamberas, you beat me at my own game,pay me in my own coin, Plaut. Ps. 2. 4, 53. * lamblto. are, v. freq. a. [lambo] To lick : Aegyptii canes e Nilo numquam nisi currentes lambitant, Sol. 15. lambltUS. us, m. [id.] A licking: Aurel. Vict. Orig. gentis R. 20. lambo? hi, bitum, 3. v. a. To lick ; to touch (quite class.) : I. Lit: hi canes, quos tribunal meum vides lambere, Cic. Verr. 2, 3, 11 : lagonae collum, Phaedr. 1, 25, 10.- II. Transf., ofariver, Toflowby, to wash : vel quae loca fabulosus Lamhit Hydaspes, washes, Hor. Od. 1, 22, 7. — Of lire, To lick, i. e. to touch : flamma sum- mum properabat lambere tectum, Hor. S. 1, 5, 73 : — quorum imagines lambunt he- derae sequaces, to encircle, Pers. prol. 5. — In an obscene sense, Aus. Ep. 120. lamella- ae, /. dim. [lamina] A small plate of metal : Vitr. 7, 3 : paucae lamellae argenti, a small silver coin, Sen. Brev. vit. 21 med. * lamcllula* ae, /. dim. [lamella] A small plate of metal : glebulas emi, lamel- lulas paravi, Petr. 57, 6. 1. lamenta, ae, /., v. the follg. art., ad init. 2. lamenta. 6rum, n. (eollat. form in the fern.: lamentas, fletus facere, Pac. in Non. 132. 28) A wailing, moaning, weep- ing, lamentation, lament (quite class., used only in the plur.) : negat so velle mortem suam dolore amicorum et lamentis vaca- re, Cic. de Sen. 20, 73 : se lamentis lacri- misque dedere, id. Tusc. 2, 21, 48 ; cf., la- menta ac lacrimas cito ponunt, Tac. G. 27 : — in sordihus, lamentis luctuque jacere, Cic. Pis. 36. 88 : lamentis gemituque et femineo ululatu Tecta fremunt, Virg. A. 4, 667; Tac. Agr. 29.— Transf., of hens, Plin. 10. 55. 76. lamcntabilis, e, adj. [lamentor] Doleful, mournful, lamentable (quite clas- sical) : afflictus et jacens, et lamentabili voce deplorans, Cic. Tusc. 2, 13, 32 : Itine- ra sumptuosa et lamentabilia, id. Leg. 2, 25, 64 : carmen, Stat. S. 5, 3, 1 : — reonum, Virg._A. 2, 4 : so, tributum, Ov. M. 8, 263. * lamentariUS) a, um, adj. [lnmen- tum] Mournful, causing tears : aedes, Plaut. Capt. 1, 1, 28. LAMP lamentatiOi "nis, /. [lamentor] A wailing, moaning, weeping, lamenting, lamentation (quite class.) : " lamentatio (est) aegritudo, cum ejulatu," Cic. Tusc. 4, 8, 18 : aegritudo, lacrimae, lamentatio, Plaut. Merc. 5, 2, 29 : lugubris fletusque moerens, Cic. Tusc. 1, 13/«. : plangore et lamentatione complerimus forum, id. Or. 38 ; id. Verr. 2, 4, 21 : quotidianae virgi- nis, id. Fontei. 17 : (funeris), id. Leg. 2, 23 ; Plin. 8, 7, 7. I lamcntator. Spnwls, Gloss. Phil. lamentor> atus, 1. v. dep. n. and o, To wail, moan, weep, lament ; to bemoan, bewail, lament a thing, to tcecp over a per- son or thing (quite class.) : (u) Neutr., la- mentari, cruciari, Plaut. Mil. 4, 2, 40 : Here ac lamentari, Cic. de Or. 1, 51 fin.: flebil- iter lamentari, id. Tusc. 2, 21 ; id. Phil. 12, 1, 2: ac plangere. Suet. Ner. 49. — ((3) Act. : conqueri fortunam advorsam, non lamen- tari decet, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21 : vitam, Cic. Tusc. 1, 31, 75 : caecitatem, id. ib. 5, 38, 112: se ipsum, Plaut. Pers. 4, 9, 7 : su- am matrem mortuam, Ter. Ph. 1, 2, 46 :— quid ego haec animo lamentor? Enn. in Don. Ter. Ph. 5, 4, 2 : — ut nemo ad lamen- tandam tanti imperii calamitatem relin- quatur, Cic. Cat. 4,2 fin. — With an object- clause : Plaut. Pe. 1, 3, 79 ; so, quum la- mentomur, non apparere labores Nostros, Hor. Ep. 2, 1, 224. The Port. perf. in pass, signif. (poet.) : fata per urbem Lamentata, Sil. 13, 711; so, Dindyma, resounding with lamenta- tions, Stat. Th. 12, 224.-2. lnmcntatur, impers. : moeretur, fletur, lamentatur di- ebus plusculis, App. M. 4, p. 312 Oud. lamentum, i. v. 2. lamenta. 1 1. lamia; ae. /. = Xiuia : I. A witch who was said to suck children's blood, a sorceress, enchantress : neu pransae lamiae puerum vivum extrahat alvo, Hor. A. P. 340 ; App. M. 1, p. 57 Oud.— Transf., la- miae turres, nursery tales, Tert. adv. Val. 3.— II. A sort of fiat-fish, Plin. 9, 24, 40. 2. Lamia? ae, m. A surname in the gens Aelia, Cic. Sest. 12; Fam. 12, 29; Att. 11, 7 ; Hor.Od. 1, 26 ; 3, 27, et al,— H. Deriv., LamiantlSi a, um, adj., Of or belonging to a Lamia, Lamiau : horti. Cic. Att. 12, 21, 2 ; Suet. Calig. 59. lamina and syncop. lamna (e- g. Hor. Od. 2, 2, 2 ; Ep. 1, 15, 36 ; Val. FI. 1, 123 ; Vitr. 7, 9, also, lamina, id. 5, 3), ae, /. A thin piece of metal, wood, marble, etc., A plate, leaf, layer, lamina : I, L i t. (quite class.) : quum lamina esset invent», Cic. Leg. 2, 23. 58 : tigna laminis clavis- que religant, Caes. B. C. 2, 10, 3: cata- phractarum tegimen ferreis laminis con- sertum, Tac. H. 1, 79 : plumbi, Plin. 34, 18, 50: ex argento laminas ducere, id. 33, 9, 45; cf., aes in laminas tenuare, id. 34, 8, 20 : ossa in laminas secare, id. 8, 3, 4 : te- nuem nimium himinam ducere, Quint. 2, 4, 7 : argutae lamina serrae, the blade of a saw, Virg. G. 1, 143 : doliorum, i. e. staves, Plin. 18, 26, 64.— II. Transf., of leaf shaped things : A. laminae ardentes, red- hot plates, instruments of torture for slaves, Cic. Verr. 2, 5, 63. — B. Money, coin : et levis argenti lamina crimen erat, Ov. F. 1, 209 ; cf., fulva, gold piece, gold, id. Met. 11, 124 : inimicus lamnae, foe to money, Hor. Od. 2, 2, 2. — C. A saw : Sen. Ben. 4, 6. — D, aurium, The flap of the ear: Arn. 2, 72. lamium, h. n. Dead-nettle: Plin. 21, 15,55; so id. 22, 14, 16. lamna, ae, v. lamina, ad init. lamnula, ae, /. dim. [lamina] for la- mella. A little plate of metal (eccl. Lat.) : triumphi laurea lamnulis ornatur, Tert. Coron. mil. 12, dub. (al. lamnis). lampadarius» », »»•■ [lampas] a lamp-bearer, torch-bearer (post-class.). Cod. Justin. 12, 60, 10: Inscr. Orel], no. 2930; 2845 (called in Suet. Aug. 29, servus prae- lucens). 1 lampadiaSi ae, m. = Xau-nncias, A comet resembling a blazing torch, Plin. % 25, 22. lampado< onis, m., i. q. bulbus, Theod. Prise, de diaeta, 9. 1 lampas, adis, /. = Xn^T(ampridius. ii, m. Aelius, A Ro- man historiographer, one of the Scriptores Historiae Augustae. Cf. Bahr's Gesch. der R6m. Lit. § 229. Lampsacum, i. "■■ and Lampsa- eUS(-OS), i-/i A uuVu/ras, A city of Mijs- ia, on the Hellespont, Cic. Verr. 2, 1, 24 ; Val. Fl. 2, 624 ; Ov. Tr. 1, 10, 26.— H. Deriw. : A. Lampsaccnus, a. uni, Ofov belonging to Lampsacum. Lampsa- cene: urbs, Val. Max. 7, 3, 4: homines, i. e. inhabitants of Lampsacum, Lampsactnes, Cic. Verr. 2.1, 24; also abs., I.ampsaceni, orum, m., id. ib. 2, 1, 32. — B. Lampsa- C1US, a, um - tne same : versus, i. e. ob- scene, Mart 11, 16 : puellae, id. 11, 51. lampsana, v. lapsana. LampuSj i> m * ■' I* 0" e °f Actacon's hounds, Hyg. Fab. 181. - H. One of the four horses of the sun, Fulg. Myth. 1, 11. t lampyris, Mis. /. = \uutzvpis. A glow-worm, Plin. 11, 28, 34. LamilS' i> m - Aa'uos: \,A mythic king of the Laeslrygonians, a son of Neptune, and the founder of Formiae ; hence, urbs Lami, i. e. Formiae, Ov. M. 14, 233— H. A son of Hercules and Omphale, Ov. Her. 9, 54. — IH. The name of a horse, Sil. 16, 474. > lamvTUS, i, m. = Aduvpos, A sea-fish, Plin. 32, 11, 53. lana* ae. f- [™ Arb'oc. Dor. Adros ; cf. Var. L. L. 5, 23, 33] Wool, Var. R. R. 2, 2, 18; Cic.de Or. 2, 68/«.; Col. 7, 2. 4; Hor. Od. 3, 15, 13 : lanam carere, to card wool, Plaut. Men. 5, 2, 46 : lanam ducere, to spin wool, Ov. M. 4, 34 : lanam expediendam conducere,/or carding and spinning, Ulp. Dig. 7, 8, 12: lanam tingere murice, to dye, Ov. M. 6, 9 ; cf., lanam fucare veneno As- syrio, Virg. G. 2. 465 : and, medicata fuco, Hor. Od. 3. 5, 28.-H. Transf.: A, In gen., A working in wool : lana et tela vic- tum quaeritans, Ter. And. 1, 1, 48 : Lucre- tia lnnae dedita, Liv. 1, 57 : lanam facere, Ov. M. 6, 31. — Proverb. : eogitare de lana sua, to be thinking about hrr work, i. e. to be unconcerned, unmoved, Ov. A. A. 2. 686. — B. Of things resembling wool, Soft hair or feathers, down : " lana leporina et an- serina et capriua," Ulp. Dig. 32, 1, 70 ; LANE Mart. 14, 161 : — celantur simili Ventura ey- donia lana, id. 10, 42 ; cf. Plin. 12, 10, 21. — Of thin clouds : vellera tenuia lanae, Virg. G. 1, 397; cf. Plin. 18, 35, 82.— Pro- verb. : rixari lana caprinn, i. c. to dispute about trifles, Hor. Ep. 1, 18, 15. * lanariS; e, adj. [lana] Woolly, wool- bearing (ante-class.) : pecus, Var. R. R. 2, 9, 1. 1. lanarius, a, um, adj. [id.] of or belonging to wool, wool- (post-Aug.) : her- ba, fuller 1 s-weed, soap-wort, Plin. 19, 3, 18; 24, 18, 10 ; the same, radix, Col. 11, 2, 35. — II. Subst. : A. lanarius, ii, m., A work- er in wool : Plaut. Aul. 3, 5, 34 ; cf. Arn. 2, 70: \ lanarius coactiliarius, a maker of fulled stuffs, a f idler, Inscr. Orell. »0.4206 : jlanarius pectinariue, a wool carder, ib. 4207. — B. Jlanaria, ae, /., A wool-factor v/, wool-spinning establishment, Inscr. Orell. 7io. 3303. 2. Lanarius, "• m - The surname of P. Calpurnius, Cic. Off. 3, 16, 66. lanattlS) "i um , adj. [lana] Furnished with wool, bearing wool, woolly (mostly poet, and post-Aug.): J. Lit.: lanatae oves, i. e. unshorn, Col. 7, 3 : pelles, id. 6, 2. — Abs., lanatae, arum,/., Wool-bearers, for sheep: Juv. 8,155 — n. Transf.: vi- tis, downy, covered with down, Col. 3, 2 : mala, Plin. 15, 14, 14 : lupus, soft like wool, id. 9, 17. 28. — Comp. : folia lanatiore cani- tie, id. 21, 20, 84.— Proverb. : dii lanatos pedes habent, i. c. the. vengeance, of the gods comes noiselessly, unobserved, Petr. 44 fin. — HI. Lanatus, i, m., A surname in the gens Menenia, Liv. 4, 13. lancea, ae, / [A<;yyn, ace. to Fest. p. 118 ed. Mull. Ace. to Var. in Gell. 15, 30 fin., of Spanish origin] A light spear, with a thong fastened to the middle of it, a lance, spear: Suevi lanceis configunt, Si- senn. in Non. 556, 8 ; Hirt. B. G. 8, 48 : Romanus miles missili pilo aut lanceis as- sultans, Tac. H. 1, 79 ; id. ib. 3, 27 ; Virg. A. 12, 375 ; Suet. Claud. 35 :— mihi non parvam incussisti sollicitudinem, injecto non scrupulo, scd lancea, ne sermones nostros anus ilia eognoscat i. e. great dread, App. M. 1, p. 43 Oud. lancearius, v - lanciarius. lanceo» are, v. a. [lancea] To. wield or handle the lance (eccl. Lat.) : Tert. adv. Jud. 9. lanceola (also written lanciola), ae, / dim. fid.] A small lance : Capitol. Max- im, jun. 4 : App. M. 8, p. 580 Oud. * lanceolatUS, a, um, adj. [lanceola] Armed with a little lance or point, lance- olated. lanceolate : plantago, Macer de plantngine, 5. lances, v - i anx - Lancia, se, / A city o/Hispania Tar- raconensis, Flor. 4, 12; cf. Mann. Hispan. p. 358. LanCJCnsCS, i"m, m.. Its in- habitants, Plin. 3, 3. 4. — II, A city of the same name in Lusitania ; its inhabitants are also called Lancienses, Plin. 4, 22, 35 ; cf. Mann. Hispan. p. 335. lanciariUS Oncear.), ii, m. [lancea] A lancer (post-class.) : Amm. 21, 13. lancicnla, ae . /• <&m. [lanx] A small disk or platter (post-class.) : Arn. 2, 59. Lanciensis, e, v. Lancia. * lancinator, oris, m. [lancino] One that tears to pieces, a render, lacerator : gre- gum, Prud. nr£0. 10, 1057. lancino, " v i> arum, l. ?». a. To tear to pieces, to rend, mangle, lacerate (poet, and post-Aug.): I. Lit: aliquem. Sen. de Ira, 1, 2 : morsu aliquem, Plin. 9, 6, 5 : coniux membratim lancinatur, Arn. 1, 20. — II, Trop., To destroy, consume: bona, squandered, dissipated, Catull. 29, 18 : vi- tam {al. lanciniare), to cut up into little pieces. Sen. Ep. 32 : credulitatem facetiis jocularibus, Arn. 2, 47. lanciola, v - lanceola. lancula (langula, Var. L. L. 5, 25, 34), ae. / dim. [lanx] A small balance, Vitr. 10,8. + landica, ioxnpiStv. Gloss. Philox. + lanerum- vesrimenti genus ex lana sucida confectum, Fest. p. 118 cd. Mull. * lancstris, e, adj. [lana] Woolen, of wool (post-class.) : pallium. Vop Aur. 29. laneus, «t um, adj. fid.] Woolen, of wool: I. Lit. : pallium. Cic. N. D. 3. 34, 83 : culcita, Plaut. Mil. 4, 4, 42 : infula, LANG Virg. G. 3, 487 : thorax subuculae, Suet Aug. 82 : coma tiaminis. i. e. his woolen fillet, Stat. S. 5. 3, 183 : effigies, little wool- en figures which were distributed at the Compitalia, ace. to Fest. p. 121 Mull. — Proverb.: dii irati laneos pedes habent, i, e. the vengeance of the gods comes unper- ceived, Macr. S. 1, 8.— H. Transf.: A. Covered with a woolly substance, downy; said of fruits : pira corio laneo, Plin. 15, 15,16. — B. Soft like wool, woolly: lupus, a kind of fish, Mart. 13, 89 : latusculum, Catull. 25, 10. tt lang'a, a ^ / [ a Celtic word] A kind of lizard, from whose urine the stone called langurium (lyncurium) was said to be pro- duced. Plin. 37,2, 11. §34. Eiang'dbardi) orum, m. A people of northern Germany, west of the Kibe, Tac. G. 40 ; Ann. 2, 45 ; 11, 17 ; Vellei. 2, 106. Cf. Mann. Germ. p. 170 sq. * langTlcf aclO, cci, actum. 3. v. a, flangueo-l'acio] To make faint, weary, lan- guid : incitare languentes et languefa- cere excitatos, Cic. Leg. 2, 15, 38. languens, Pa-, v. langueo, ad fin. lang'UCO, ere, v. n. To be faint, wea- ry, languid: I, Lit. : A. '" g e n- : quum de via languerem, was fatigued wish my journey, Cic. Phil. 1, 5, 12 : per assiduos motus languere, to be wearied, Ov. Her. 18, 161 : tristi languebunt corpora morbo, Virg. G. 4, 252,— P"oet. : flos languet, Prop. 4, 2, 46 : languet aequor, the sea is calm, Mart. 10, 30 : lunae languet jubar, is enfee- bled, obscured, Stat. Th. 12, 305.— B. In partic, To be weak, faint, languid from disease (poet, and in post-Aug. prose) : languent mea membra, Tib. 3, 5, 28 ; Suet. Aug. 81; cf, languesco. — II. Trop., To he languid, dull, heavy, inactive, listless: languet juvenilis, Cic. Pi6. 33/n.: solitu- do languet, id. Off. 3, 1, 3 : otio, id. N. D. 1. 4 ; cf., in otio hebescere et languere, id. Acad. 2, 2, 6 : si paululum modo vos lan- guere viderint, Sail. C. 52 : languet amor, Ov. A. A. 2, 436 : mihi gratia languet, Sil. 17, 361.— Hence languens, entis, Pa., Faint, weak, powerless, inactive, languid: incitare lan- guentes, Cic. Leg. 2, 15, 38; cf., commo- vere languentern, id. de Or. 2, 44, 186 : languentes atque animo remissi, Caes. B. C. 2, 14 : languenti stomacho esse, Coel. in Cic. Fam. 8, 13 : vox languens, Cic. Off. 1, 37, 133 : cor, Catull. 64, 97 : hyacinthus, Virg. A. 11, 69 : ramus, Suet Aug. 92. lanjTuesCO, gui. 3. v. inch. n. [langueo] To become faint, weak, languid (quite clas- sical) : I, Lit: A. 1° g en — corpore lan- guescit, Cic. Fin. 4, 24, 65 : senectute, id. de Sen. 9. 28 : corpora, Ov. Tr. 3. 3, 39 : vi- tes languescunt Plin. 18, 15, 27 : Bacchus lansucscit in amphora, becomes mild or mellow, Hor. Od. 3, 16, 34 : luna langues- cit becomes obscured, Tac. A. 1, 28 : color in luteum lanszuescens, inclining to, Plin. 27, 13, 109.— B. In partic, To be enfee- bled by disease, to be ill, to languish (poet and post-Aug.) : nee mea languescent cor- pora, Ov. Tr. 3, 3, 39 : ter omnino per qua- tuordecim annos languit, Suet. Ner. 51. — II. Trop., To grow languid, listless, or inactive, to decline, decrease: consensus populi, si nos languescimus dehiliretur ne- cesse est, Cic. Phil. 8, 2, 4 : Martia legio hoc nuncio languescet et mollietur. id. ib. 12, 3. 8: — quare non est, cur eorum spes infringatur aut languescat industria, should relax, id. Or. 2, 6 ; so, militaria stu- dia, are on the decline, Plin. Pan. 18 : affec- tus omnes, Quint. 11, 3, 2 : mens langues- cit, id. 1, 2. 18. langTuide, odv., v. languidus, ad fin. langTliduluS. a. um, adj., dim. [lan- guidus[ Withered, faded: *J, Lit: coro- nae, Cic. Fragm. ap. Quint 8, 3, 66 — * II, Transf.: somnus, proceeding from faint- ness, languid, Catull. 64, 332. languidus, a > um - arf > [langueo] Faint, weak, dull, sluggish, languid (quite class.): I, Lit: homines vino languidi, Cic. Cat 2, 5, 10 ; cf., vino vigiliisque lan- guidus, id. Verr. 2, 3, 12: pecus, id. Fin. 2, 13, 39 : hoves collo trahentes lnntmido, Hor. Epod. 2, 64,— Transf, of things: (oculi) languidi et torpentes, dull. Quint 11, 3, 76 ; cf, vultus non languidus, id. ib. 159 : flumen, sluggish, Hor. Od. 2, 14, 17 ; 859 L ANI so, aqua, Liv. 1, 4 : ventus, gentle, mild, Ov. Pont. 2, 1, 2; cf., carbasa, hanging loose, not swelled out, Luc. 5, 421 : color, Plin. 12, 12, 26 : ignis, id. 34, 8, 19, 17 : ic- tus veoarum, id. 11, 37, 88. — Comp. : folia languidiora, Plin. 22, 20, 24: vina, i. e. milder, Hor. Od. 3, 21, 8.— B. I" partic, Faint, weak, languid from sickness, lan- guishing, ill (poet, and in post-Aug. prose) : lumina, Laurea Tullius poet ap. Plin. 31. 2, 3 ; Mart. 9, 86. II. Trop., Faint, feeble, powerless, in- active, listless : senectus languida atque iners, Cic. de Sen. 8, 26 : philosophus mol- lis, languidus, enervatus. id. de Or. 1, 52 Jin. : si qui antea aut alieniores fuerant aut languidiores, more sluggish, id. Q. Fr. I, 2, 5, 16 ; of., nos etiam languidiores pos- iea fasti sumus, id. Phil. 8, 7, 21 ; and Caes. B. G. 3. 5: — esse remisso ac languido ani- mo, id. B. C. 1, 21 : languidiore credo stu- dio in causa fuistis, Cic. Lig. 9, 28 : oratio languidior, Quint. 4, 1, 67 : auctoritas pa- trum, weak, Plin. 15, 29, 36 : nihil languidi leque remissi patiebatur, Sail. J. 53, 6. — Sup. seems not to occur. — Hence, Adv., languide, Faintly, feebly, slowly, languidly (quite class.) : procedere, Col. II, 1, 17: nutare, Plin. 18, 7, 10: agere, Petr. 98 : palmae languide dulces, slightly, Plin. 13, 4, 7. — Comp. : languidius in opere versa», Caes. B. G. 7, 27 : dictum langui- dius, more faint-heartedly, spiritlessly, Cic. Tusc. 5, 9, 25. — Sup. seems not to occur. * langtllf ICUSi a > um > a 4h [l.ingueo- facioj That makes faint or feeble : Leo, Aus. Eel. in versib. Q. Cic. 6. langilla, v, lancula. languor* oris, m. [langueo] Faint- ness. f°bleuess, weariness, sluggishness, languor:: I, Lit. (quite class.) : haecde- ambulatio me ad languorem dedit, has fa- tigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3 : (animus) quum lnnguore corporis nee membris uti nee sensibus potest, on account of lassi- tude of the body, Cic. de Div. 2, 62, 128.— Transf., of things. So of the faintness of colors : Plin. 37, 9, 46,— Poet., of the stillness, calmness of the sea : et maria pi- gro tixa languore impulit, Sen. Agam. 161. — S. In partic., Faintness, weakness, languor proceeding from disease (poet, and in post-Aug. prose) : aquosus, dropsy, Hor. Od. 2, 2, 15 : languor faucium, Suet. Ner. 41 : in languorem incidit, id. Tib. 72. — II. Trop., Faintness, dullness, slug- gishness, inactivity, listlessness : languori se desidiaeque dedere, Cic. Oft". 1, 34, 123 : languorem afterre alicui, opp. acuere, id. ib. 3, 1 ; id. Phil. 7, 1. 1 : bonorum, id. Att 14, 6. 2 : militum, * Caes. B. G. 5, 31 : in languorem vertere, Tac. H. 2. 42. lanSTUria; a e, /• A kind of lizard, Plin. 37 2. 1 1, § 34. lan^ur JVHIlj ii> "■ A kind of amber, also called lyncurium, Plin. 37, 2, 11, § 34 : cf. langa. laniariUSi a, um, adj. [lanius] Per- taining to a butcher. — Subst., laniiiri- um, i, n., A butcher's stall (ante-class.): Var. It. R. 2. 4, 3 : — and. laniarius, i, m. t A butcher, Inscr. Grut. p. 1035, n. 4. laniatlO; onis. / [1. lanio] A man- gling, lacerating (post- Aug.): caedeshom- inum et laniationes, Sen. Clem. 2, 4. I luniator, I ! lanio] iniKcMdpioi, CM butcher, i. q. lanius), Gloss. Philox. X lauiatdrlurn> hukcX^cIov, kpcuku- Atioi'. (* A butcher's stall, i. q. laniena), Gloss. Philox. lanlatUS) us. in- [I- lanio] A man- gling, lacerating: J, Lit. (rare, hut quite class.) : ferarum, * Cic. Tusc. 1, 43, 104. — In the plnr. : avium ferarumque la- niatibus objectus, Val. Max. 1, 6, 11. — JJ, Trop.: (animi), Anguish of mind, Tac. A. 6. 6. lanicia, a . e . and lanicies, ei, v. la- nicium, ad init. lanicium (-tium), ii, n. (ante-class, col'.at. form, lanicia (-tia), ae, /, Laber. in Non. 212, 22. Post classical collat form, lanicies (ties), ei,/, Tert. adv. Marc, in carm. 2. 24) [lana] Wool (poet, and in post-Aug. prose) : si tibi lanicium eurae, Vir". G. 3. 384 : seres lanicio eilvanim nobiles, Plin. 6, 17, 20 ; id. 8, 47, 72.— H. Transf., Wool ■ bearing or fleecy cattle (post-class.) : Arn. 1, 8 ; id. ib., p. 12. 860 L A N O * lanicius* a. um, adj. [id.] Woolly, fleecy : grex, Arn. 5, 174. lanicutisi e, adj. [lana-cutis] Wool- ly-skinned : aries, Laber. in Tert. Pall. 1. laniena» ae, /. [lanius] A butcher's stall : per myropolia et lanienas, Plaut. Epid. 2, 2, 15 ; Liv. 44, 16/?*.— Connected with taberna, Var. in Non. 532, 20.—* II, A mangling, dissecting : Prud. oretp. 10, 497. _ * lanifbr. a > um, a 4j. [lana-fero] Wool- bearing : arbores, Plin. 13, 14, 28. lanificium. n, "• [laniiicus] The working of wool, i. e. spinning, weaving, etc. (post-Aug.) : lanificii curam suseipe- re, Col. 12 praef, § 9 : usum lanificii do- cere, Just. 2, 6. laniflCUS) a > um, adj. flana-facio] Wool-working, that works in wool, i. e. spinning, weaving, etc. (a poet, word) : manus, Tib. 2, 1, 10 : sorores, the spin- ning sisters, i. e. the Fates, Mart. 6, 58. — II. Subst.: lanifica, ae, /., A wool-spin- ner : Ulp. Dig. 33, 7, 12. laniffer- a . um , adj. [lana-gero] Wool- bearing, fleecy (poet, and in post-Aug. prose) : pecus, Att. in Cic. de Div. 1, 22, 44 : greges, Virg. G. 3, 287 : — arbores, i. e. cotton-trees, Plin. 12, 10, 26.— H. Subst, laniger, i, m., A ram : Ov. M. 7, 312. Of a lamb : timens, Phaedr. 1, 1, 6. — Of the con- stellation of the Ram, for Aries,"Manil. 1, 672 : 2, 200, et al. t lanilutor Ipto-nXvrni ( Wool-washer), Gloss. Lat. Gr. 1. laniOi a v i. arum, 1. v. a. To tear to pieces, mangle, lacerate (quite clase.) : I, Lit. : hominem, Cic. Fam. 7, 1, 3 : corpo- ra a feris laniata, id. Tusc. 1, 45, 108 : lani- anda viscera praebere, Liv. 9, 1 : foede crura brachiaque, Tac. H. 1, 41 : — vestem, Ov. M. 5, 398 ; Quint 11, 3, 174,— With a Gr. ace. : laniata genas, Virg. A. 12, 606 : comas, Ov. M. 4, 139. — Transf, poet.: venti mundum laniant Ov. M. 1, 60. — H, Trop. (poet, and in post-Aug. prose) : et tua saerilegae laniarunt carmina linguae, Ov. R. Am. 367 : vitia cor laniant, Sen. Ep. 51. 2. lanio, onis, m., v. lanius. * lanidlumi i. n - dim. [lanius] A little butcher's stall, Fulgent. M.tth. 1 praef lamdnius. a. inn, adj. [id.] Of or be- longing to a butcher (post-Aug.) : mensa, a butcher's stall, Suet. Claud. 15. ! lanipcndens, orad/ioyxos, vim) f/ tov aTutifiov TTiipeXovca Tuis aWats (A spinning-mistress, head-spinster), Gloss. Philox. ; cf. Inscr. Orell., no. 2820. lanipendius (collat. form, Jlanl- penduSj a, um, Inscr. ap. Spoil. Miscell. antiq., p. 223 ; Inscr. Don. cl. 8, no. 57), a, um, adj. [lana-pendo] That weighs out wool, portions it out for spinning (post- class.) : — subst,. lanipendia, ae, /., Paul. Dig. 24, 1, 38: "lanipendius, oruS/joBxo£ ipta : ioe," Gloss. Philox. * lanipeS; edis, m. [lana-pes] With wool on (wrapped round) the feet, woolly-footed : senex, Cassius in Quint. 5, 11, 25 N. cr. lanista? ae, m. A trainer of gladiators, gladiator's fencing-master (quite class.) : I, Lit: num ille lanista omnino jam a gladiis recessisse videtur, Cic. Rose. Am. 40/«. : Juv. 6, 215,— IX Transf., An. in- citer, instigator, agitator : ne videret uni- us corporis duas acies, lanista Cicerone, dimicantes, Anton, in Cic. Phil. 13, 19 ; Liv. 35, 33. ■! lanista tura, ae, /• [lanista] The profession of a lanista : Inscr. tab. aen. Heracl. ap. Mazoch. p. 424, 49. * lanisticius, ' um. adj. [id.] O/or belonging to a trainer of gladiators : for milia, Petr. fr. Trag. 45. larutia, -ties» and -tium» v. lani- cium. ! lamvinus. a . um, and Lanivi- UITli v. Lanuvium, no. II. lanius. ii (post-class, form, lanio, onis, Paul. Dig. 33, 7. 18 ; Sedul. Carm. 2, 127), m. [1. lanio] A butcher : Ter. Eun. 2, 2, 26 ; Var. R. R. 2, 5 ; Phaedr. 3, 4, 1.— T r a n s f., An executioner (ante-class, and very rare- ly) : Plaut. Ps. 1, 3, 98. t lannae, *o6oi 'Ear-flaps), Gloss. Phi- lox. [syncop. for laminae, v. lamina]. t lano, iiuoQopitti, Gloss. Philox. (* To bear or wear wool). L A O M 1 lanoculus. qui lana tcgit oculi viti- um, Fest. p. 118 ed. Mull. lanositas. atis, /. [lanosus] Woolli- ness (postcla6s.) : Tert. Pall. 3. lanoSUSi a > um > adj- [lana] Full of wool, woolly (post-Aug.) : uterus, Col. 7, 3, 7 : vellus, App. M. 8,"p. 583 Oud. X lantcrna, v. laterna. ad rn.it. lanugineusi a, um, adj. [lanugo], for lanuginosus, Woolly, downy (post-class.) : folia, A_pp. Herb. 62. lanuginosus, a. ™, adj. [id.] Wool- ly, downy (a Plinian word) : araneus, Plin. 29, 4, 27 : vermiculus, id. 30, 15, 47 : et as- pera folia, id. 25, 8, 45.— Comp. : herba la- nuginosior, Plin. 22, 20, 24. lanug°0, ieis, /■ ana ] Woolly sub- stance, down, of plants, of the cheeks, etc. (poet, and in post-Aug. prose) : Lucr. 5, 815 : flaventem prima lanugine malas Dum sequeris Clytium, Virg. A. 10, 324 ; cf, comae graciles et lanuginis instar, Ov. Am. 1, 14, 23 : folia araneosa lanugine obducta, Plin. 24, 12, 66 : cana legam te- nera lanugine mala, Virg. E. 2, 51,— IT, Transf, Saw-dust: Col. 4, 29, 16. lanula. ae, f. dim. [id.] A little wool, a small lock of wool (pern, only in Celsus) : Cels. 6, 9/«.; id. 7, 27. Lanuvium (Laniv.), ii, ft. A town of Latium, on the Via Appia. Cic. Agr. 2. 35, 96 ; Mil. 10 ; 17 ; Div. 1, 44 ; Liv. 3, 29 ; cf^Mann. Ital. 1, p. 635.— H. Deriv., J,a- nUVinUS (Laniv.), a, um, adj., Of or be- longing to Lanuvium, Lannvian : ager, Cic. de Div. 1, 36, 79 : colei, id. Fam. 9, 22, 4. — S u b s t, Lanuvinum, i, n., Art estate at Lanuvium, Cic. Att. 9, 9, i.—Plur., Lanu- vini, orum, m., Inhabitants of Lanuvium, Lanuvians, Cic. N. D. 1, 29; Balb. 13; Liv. 6, 21 ; 8, 14, et al. lanx. lancis, /. A plate, platter, charg- er, dish (quite class.) : I. I n ge n. : in lan- cibus, Plaut Cure. 2, 3, 45 : in filicatis lan- cibus, Cic. Att 6, 1, 13 : pomum de caelata sumere lance, Ov. Pont. 3, 5, 20 : — qui fur- tum quaerere velit, nudus quaerat, linteo cinctus, lancem habens, etc., Gai. Inst. 3, 192; cf. Fest. s. v. LANCE, p. 116 Miill. ; Gell. 11, 18, 9.— H. In partic., A scale of a balance : necesse est lancem in libra ponderibus impositis deprimi, Cic. Acad. 2, 12, 38 : Critolaus quum in alteram lan- cem animi bona imponat, in alteram cor- poris et externa, etc., id. Tusc. 5, 7 Jin. ; cf. id. Fin. 5, 30, 91— B. Trop. : vitam aequa lance pensitare, Plin. 7. 7, 5 : aequa lance servari, i. e. in like manner, Modest. Dig. 42, 1 20. Ladcoon* ontis, m., Auo*-l. 10.31. ♦ lapidicaesor. \ar6poi, (* A stone- cutter,) Gloss. Philox. lapidicida, v. lapicida. lapidicinae- v - lapicidinae. lapido, avi, atum, 1. v. a. [lapis] To throw stones, to throw stones at a person or thing, to stone (not ante-Aug.) : exerci- tus imperatorem lapidavit Flor. 1, 22 ; Petr. 93 : eum lapidare coeperunt, Auct. B. Hisp. 23. — (0) With an inanimate ob- ject : quo defuncrus est die, lapidata sunt templa. Suet Calig. 5. — H. Impers., lapi- dat, It rains stones : quia Veiis de coelo lapidaverat, Liv. 27, 37 : Reate imhri lapi- davit, id. 43, 13. — Also in the pass, form : quod de coelo lapidatum esset, Liv. 29, 14 : so id. 29, 10. lapidositas- atis, /. [lapidosus] A stony hardness (post-class.) : Tert. Hab. mill. 6. lapidosus, a, um, adj. [lapis] Full of stones, stony: I, Lit: lapidosa terra, Var. R. R. 1 , 9 : montes. Ov. M. 1, 44 : ager, id. ib. 9, 799 : fiuvius, id. ib. 15, 23.— L API Transf, Hard as stone, stony : panis, Hor. S. 1. 5, 91 : corna, Virg. G. 2. 34 : ge- nus pirorum, Pall. 3, 25 : gemma, Plin. 37, 10. 54 : — chiraLTa, Pers. 5. 58. — Comp. : est lapidosius, Plin. 34, 12, 30. * lapillisCO (lap'llesco), ere, v. inch. n. [lapillus] To become stone, turn to stone ; trop., to become hard, be distended (eccl. Lat.) : Tert ad Nat. 2, 12. lapillulus. ', "". dim. [id.] A very lit- tle stone, gravel-stone (late Lat.) : Sol. 10. lapillus, '. "i. dim. [lapis] A little stone, pebble-stone, pebble (perh. not ante- Aug.): I, In gen. : invitat eomnos crepi- tantibus unda lapillis, Ov. M. 11, 604 ; Plin. 10, 23. 30. — Lucky days were mark- ed with white, and unlucky ones with black stones (cf. calculus, no. 2. e) ; hence, dicsque nobis Signanda melioribus lapil- lis, L e. with white stones, Mart. 9, 53 ; cf, hunc Macrine, diem numera meliore la- pillo, Pers. 2, 1. In voting on trials at law, white stones acquitted, black stones condemned : mos erat antiquus niveis atrisque lapillis, His damnare reos, illis absolvere culpae, Ov. M. 15, 41. — H. In partic. : A. Stone in the bladder, gravel: ejectus calculoso, Plin. 28. 4, 9. — B. A precious stone, gem, jeivel ; marble, etc. : inter niveos viridesque lapillos, i. e. pearls and emeralds. Hor. S. 1, 2, 80: caris aures onerare lapillis, Ov. A. A. 3, 129 : Indici, Mart. 1, 110 : Libyci, bits of Numidian mar- ble, Hor. Ep. 1, 10, 19. — (J. A tombstone, Inscr. ap. Mur. 1536, 6 ; cf. Burm. Anth. Lat. 2, p. 269. lapio. I re . v - a - [id-] To turn into stone, make hard like stone, to petrify, harden (ante-class.) : " lapit significat obdurefacit et lapidem facit Pacuvius Perihoea : la- pit cor cura," Non. 23, 7 sq. : — " lapit do- lore afficit" Fest. p. 118 Miill. lapis, idis (abl., lapi : Enn. in Prise. 708 P.— Gen. plur., lapiderum. C. Gell. in Charis. p. 40 P.), m. (/. .- tanto sublatae sunt agmine tunc lapides. Enn. in Non. 211, 9 ; perh. also Enn. ib. 515. 27 : lapis dura, for which lect. vulg. lapis durat) [XS'iS] A stone: I. In gen. : stillicidi ca- sus lapidem cavat, Lucr. 1, 314 : undique lapides in murura jaci coepti sunt, Caes. B. G. 2, 6 ; cf. Cic. Mil. 15 Jin.: and, pars eminus glande aut lapidibus pugnare, Sail. J. 57, 4 : lapide percussus, Plaut Stich. 4, 2. 33 ; cf. Cic. de Or. 2, 47 fin. : e. lapide duro parietes construere, Plin. 36, 22, 51 : lapis duritia marraoris, id. ib. i6 : bibulus, sand-stone, pumice-stone, Virg. G. 2, 348 : molari8, a millstone, Quint 2. 19, 3 ; cf., num me illuc ducis, ubi lapis lapidem terit? i. e. into the mill, Plaut. Asin. 1, 1, 16 : Parius, Parian stone, i. e. Parian mar- hie, Virg. A. 1, 593 : — lapide candidiore diem notare, i. e. to mark with a white stone the luckiest day, Catull. 68, 148 : cf. lapil- lus. — As a tig. for dullness, stupidity, want of feeling : I, quid stas, lapis ? quin acci- pis 1 Ter. Heaut. 4, 7, 3 ; cf. id. ib. 5, 1, 43, and in connection with silex (q. v.) : tu es lapide silice stultior. Plaut. Poen. 1, 2, 78 : — lapides mehercule omnes Here ae lamentari coegisses, Cic. de Or. 1. 57 fin. — Proverb.: lapidem ferre altera manu, altera panem ostentare, i. e. to flatter open- ly and injure secretly, Plaut. Aul. 2, 2, 18 : — verberare lapidem, i. e. to do one's self more harm than good : id. Cure. 1, 3, 41 : — lapides loqui, to speak hard words : id. Aul. 2, 1, 29 : Jovem lapidem jurare. to swear a stone oath, to stcear holding a stone, Cic. Fam. 7, 12; Gell. 1, 21; v. Juppiter. II. In partic: J3L. -^ mile-stone, set up on the roads at every 1000 paces, which made a Roman mile ; hence, with an or- dinal numeral added to denote distance in miles : ad quartum et vicesimum lapi- dem a Roma, Var. R. R. 3. 2, 14 ; cf, effodi- tur ad vigesimum ab Urbe lapidem, Plin. 33. 12, 56 ; and, sacra videt fieri sextus ab Urbe lapis, Ov. F. 6, 682 : intra vicesimum lapidem, Liv. 5, A fin. : duodecimum apud lapidem, Tac. A. 3, 45 : a tertio lapide, Flor. 2, 6 fin. Sometimes elhptically with- out lapis : ad duodecimum a Cremona, Tac. H. 2, 24 ; so, ad quartum, id. ib. 39 : ad octavum, id. ib. 3, 15. B. The stone or stone elevation on which the praetor stood at slave-sales : in eo ipso astas lapide, ubi praeco praedicat, Plaut. L AQ.C ' Bac. 4, 7, 17 ; Col. 3, 3, 8 : praeter duoa de lapide emptos tribunos, Cic. Pis. 15. 30. C. A landmark, boundary-stone, Liv. 41, 13 ; Tib. 1, 3, 43. B. A grave-stone, tombstone, Prop. 3, 1, 37 ; Tib. 1, 3, 54 ; called also, ultimus, Prop. 1, 17, 20. E. A precious stone, gem, jewel, pearl (mostly poet). Catull. 69. 3 ; Hor. ()d. 3, 24,48:4,13,14; Ov. A. A. 1, 432; SU. IS, 231; Mart. 11, 50; Tac. A. 3,53. * 2. Me ton. : albus. A table of white marble, a marble table, Hor. S. 1. 6, 116. Lapitha, : " •■ c., and Lapithcs. ae, m. A Lapitha ; plur., tapithae, arum, ni., AaKidat, A rude tribe of mountaineers in Thessaly, about Olympus, wlio fought with the Centaurs at the wedding of Pirith- ous, king of the Lapithae, Ov. M. 12, 261 ; 536 ; Hor. Od. 1, 18, 8 ; 2, 12, 5 ; Cic. Pis. 10, 22. — Gen. plur., Lapithum, Virg. A. 7, 304.— In the sing, gen., Lapithae, Ov. M. 12,250. — In the fern, adjectively : Lapithae genus beroinae, Prop. 2, 2, 9 : Lapithes cques, Val. Fl. 5, 516. — II. Derivv. : £, Lapi thaeus. a, um. adj.. Of or belong- ing to the Lapithae, Lapithean : gens, Ov. M. 12, 530. — B. Lapithcius. a, um, adj., the same : tecta, Ov. M. 12, 417 : proe- lia, id. ib. 14, 670,— (J. LapithoniUS, a, um, adj., the same : nympha, Stat. Th. 7,297. lappa, ae, /. A bur, Virg. G. 1. 152 ; Ov. Pont 2. 1. 14 ; Plin. 18, 17, 44 ; 21, 17, 64, et al. — H. Lappa, ae, m., A Roman surname ; e. g. Rubrenus Lappa, a tra- gedian, Juv. 7, 72. * lappaceos, a. um, adj. [lappa] Bur- shaped, bur-like : capita, Plin. 22, 17, 19. lappagTO, Inis. f. [id.] A plant resem- bling a bur, Plin. 26, 10, 65. LapriUS- ii- »*. A surname of Jupi- ter, Lilct 1, 22. t lapsana (lampsana), ae, /. (also lap- sanium, ii, «., Hier. in Reg. S. Pacliom. 52) = Xaipdvtj and Xau^ hnj, An edible plant, charlock, Sinapis arvensis, L. ; Plin. 20, 9, 37 ; Var. R. R. 3. 16, 25 ; Cels. 2, 25. — Proverb. : lapsana vivere. to live very sparingly. Plin. 19, 8, 41/n. t lapsilis, ; Xiexp-S, (* SUpperv), Gloss. Philox. * lapsip. onis,/. [1. labor] A sliding ; trop., an inclination, tendency: haec in bonis rebus facilitns nominetur, in malis proclivitas, ut significet lapsionem, Cic. Tusc. 4, 12^71. lapso are, v. freq. n. [id.] To slip, slide, stumble, fall : I. Lit. (poet, and in post-Aug. prose) : (Priamum) in multo lap. santem sanguine nati, Virg. A. 2. 551 ; Tac. A. 1, 65; Flor. 2, 10: — Gyan vidi lapsare cruentae Vulnere Myrmidonis, fall, Stat Th. 5, 223.— II. Trop. (post-class.): ver- ba lapsantia, i e. babbled forth, Gell. 1, 15. 1, lapsus, a - um . Part., from 1. labor. 2. lapSUS, us, m. [1. labor] A falling, fall ; a slipping, sliding, running, flow- ing, flying, flight, etc. (quite class.) : f. Lit. : ac celeri ferme persnint tibi fulmi- na lapsu. Lucr. 6, 324 ; Cic. poet Div. 1, 11_/JK.: infrenis equi lapsu jacens, Virg. A. 10, 750 : lapsu scalarura exanimatus, by falling down stairs, Plin. 7. 37, 37 : sus- tinere se a lapsu, Liv. 21, 35 fin. : — si lacus emissus lapsu et cursu suo ad mare pro- fluxisset Cic. de Div. 1, 44, 100 : sic stel- lae certo lapsu spatioque feruntur. course, id. 11 ; cf., medio volvuntur sidera lapsu, Virg. A. 4, 524 : — volucrum lapsus, flight, Cic. N. D. 2, 39. 99 ; cf, facili lapsu ad deos pervolare, id. Fragm. ap. Lact. 3, 19 : vitis serpens multiplici lapsu et erratico. id. de Sen. 15, 52 : rotarum, i. e. rolling wheels, Virg. A. 2, 235.— In the plur. : App. M. 9 : contra ulcera, rupto. lapsusque. bruit- es, contusions received in falling, Plin. 22. 17, 20. — H. Trop., A failing, error, fault (rare, but quite class.) : ah omni lapsu con- tinere temeritatem, Cic. Acad. 1, 12, 45 : — quum sint populares multi variique lap- sus, id. de Or. 2, 83, 339 : haud alius tidei pronior lapsus, quam ubi, etc., Plin. 5, 1, 1. laquear, aris (collat, form, laqueare. Virg. Cul. 62; cf. Prise, p. 691 P.: and, "laqueare, ovviBuua," Gloss. Philox.: — laquearium, ii, ace. to Isid. Orig. 19, 12). n. [kindred with laqueus and lacunar] A paneled or fretted ceiling (poet, and in 861 LARD post-Au;;. prose ; usually in the plur.) : laquearia, quae nunc et in privatis domi- bus auro teguntur, Plin. 33, 3, 18 : laetior quain laquearium auro, id. 12, 1, 5 : depen- dent lychni laquearibus altis, Virg. A. 1, 726. — In the sing. : sub laqueare domus, Virg. Cul. 62. laquearium* ii, v. laquear, ad init. laqueariUS, "> m - [laquearj One that makes paneled ailings, a ceiling-maker (late Latin) : architect!, laquearii, Cod. Theod. 13, 4, 2— H. Perh. A kind of glad- iator ; v. the fol'.g. art. laqueator, oris, m. [laqueus] An en- snare/; a kind of gladiator who sought to eatch his adversary with a noose, ace. to Isid. Orig. 18, 56 (al. laquearius). 1. laqueatus, l . " m , Part. Noosed, ensnared ; v. 1. laqueo. 2. laqueatus. a. um . Part. Pan- eled, far uished with, a paneled roof; v. 2. laqueo. 1. laqueo, avi, atum, l.v.a. [laqueus] To noose, ensnare, entangle (poet, and- in post- Aug. prose) : J, Lit: extentis laque- are profundum Retibus, Manil. 5, 659 : cas- seni Per senoa circum usque simis laque- abis, i. e. to plait, Grat. Cyn. 40 : — corpus laqueatum et distentum, Col. 6, 19, 3.— If, Trop. : si te forte oculi dextri laqueave- rit error, Juvenc. 1, 537. 2. laqueo, a v >. atum, 1. v. a. [laque- ar] To adorn with a paneled or fretted ceiling (perh. occurring only in the Part.) : tectis caelatis laqueatis, paneled, fretted, Enn. in Cic. Tusc. 1, 35, 85 ; so, tecta, Hor. Od. 2, 16, 11 ; cf., considerat templum, vi- det undique tectum pulcherrime laquea- tum, Cic. Verr. 2, 1, 51 ; and, laqueata tec- ta, id. Leg. 2, 1, 2 : coenationes laqueatae, Suet. Nero- 31. laqueus? ii "*• A noose, snare (quite class.): I, Lit.: saxa laqueis vinciebat, Sail. J. 94 : laqueis i'alces avertebant, Caes. I!. G. 7, 22 : collum in laqueum inserere, Cic. Verr. 2, 4, 17 : injicere laqueum, to throw over any one, Liv. 1, 26 : injicere cer- vicibus laqueum, Suet. Vit. 17 : laqueo gu- lam alicui frangere, to throttle one, Sail. C. 55 : quempiam ad laqueum compellere, to the halter, Plin. 36, 5, 4, 2 : laqueis cap- tare feras, Virg. G. 1, 139.— H. Trop., A snare, gin, trap: A. 1° gen.: judicii la- queos declinans, Cic. Mil. 15, 40 ; cf., in- terrogationum laqueis aliquem irretire, id. de Or. 1, 10, 43 ; so, laquei Stoicorum, subtleties, id. Tusc. 5, 27 ; and, Chrysippi laquei, id. Fat. 4 : legum et conditionum, id. Cluent 55 : verbi laqueo capere, id. Caecin. 29, 83. — Without a gen. : in hos inexplicabiles laqueos inciderunt, Quint. 5, 10, 101 ; so, (testes) inducuntur in la- queos, id. 5, 7, 11 N. cr. 1. Lar or Lars, tis, m. A praeno- men, of Etruscan origin (in Etruscan, usu- ally the prefix of the first-born, while a younger son was called Aruns ; the name Lar, Lars, or Larlh was an honorary ap- pellation in Etruscan, and signified i. q. Eng. Lord ; cf. Mall. Etrusc. 1, p. 405) : Lar Tolumnius, rex Veientium, Cic. Phil. 9, 2 ;. for which, Lars Tolumnius, Liv. 4, 58 : Lar Herminius consul, id. 3, 65 : ad Lartem Porsenam, id. 2, 9 : ad Lartem Tolumnium, id. 4, 17. 2. Lar< aris, m., v. 1. Lares, ium. Lara, ae, and Larunda, ae, f. Daughter of the, river-god Atmo. a nymph icltose tongue was cut out by Jupiter on ac- count of her talkativeness, and who was wor- shiped in Rome under the name o/Tacita or Muta : Lara, Ov. F. 2, 571 sq. : Larunda, Var. L L. 5, 10, 22, § 74 ed. Mull. ; Lact. 1, 20 ; Aus. Idyll, in monos. de deis 9. ■I Laralia, Ium, n. [1. Lares] A festi- val in honor of the Lares, celebrated on the first of May ; the festival of the Lares, Fest. lararmrrii ii, '«• [id.] A chapel in which the tutelar deities of a house (Lares) were placed, the chapel of the Lares, Lampr. Alex. Sever. 29 ; 31. larbasorii '. n - Antimony, Plin. 33, 6,33. LarciUSi i, ™, T. Larcius Flavus, A Roman dictator, Cic. Rep. 2, 32. ! lardanus, ii, "i. [lardum for lari- dum] A pork-butcher, pork-seller, Inscr. Grut. 647, 4. lardum, i, v - laridum. 862 L ARG Larentia, ae,/, also Acca Larentia, ace. to the myth, The wife of Faustulus, who suckled and reared the twins Romulus and Remus, the mother of the twelve Arval Brothers, Ov. F. 3, 55 ; Gell. 6, 7. La- rentalia, > um ' "•> The festival celebrated in. honor of Larentia, on the 23d of De- cember, Ov. F. 3, 57 ; Fest. p. 119 Mull. Also in a protracted form : t Larentinal, Var. L. L. 6, 3, 58, § 23 ed. Mull. 1. Lares (also archaic form, JLa- ses, Inscr. Fratr. Arval. ; see Append. No. I., and cf. Var. L. L. 6, 1, 51, § 2 Mull.), um and Turn (Larum, Var. L. L. 5, 8, 15, § 49 Miill. ; Cic. Rep. 5, 5 j N. D. 3, 25 ; Leg. 2, 8, 19 ; Inscr. Orell., no. 961 : Larium, Liv. 40, 52), m. Tutelar deities. Lares, belong- ing orig. to the Etruscan religion, and wor- shiped especially as the presiders over and protectors of a particular locality (cf. Otfr. Milll. Etrusc. 2, p. 90 sq.) : praestites, the tutelar deities of an entire city, Ov. F. 5, 129 sq. : civitatum, Inscr. ap. Grut. p. 10, 2 : vicorum, Arn. 3, 41 : rurales, Inscr. ap. Grut. p. 251 : compitales, Suet. Aug. 31 : viales, Plaut. Merc. 5, 2, 24 : Permarini, tutelar deities of the sea, Liv. 40, 52 : coeli- potentes, Inscr. ap. Tert. de Spect 5. — H. Most commonly the Lares (as familiares or domestici) are The tutelar deities of a house, household gods, domestic Lares (whose im- ages stood on the hearth in a little shrine, aedes, or in a small chapel, lararium) ; as the tutelar deities of each particulardwell- ing, also in the sing., Lar, Laris. — («) In the plur. : Sanctis Penatium deorum La- rumque familiarium sedibus, Cic. Rep. 5, 5; id. Quint. 27 fin.: ad aedem Larum, id. N. D. 3, 25 : immolet aequis porcum Lari- bus, Hor. S. 2, 3, 164 : Laribus tivum mis- cet numen, id. Od. 4, 5, 34. — (fi) In the sing. : ego Lar sum familiaris, ex hac fa- milia, Plaut. Aul. prol. 2 : familiae Lar pa- ter, alium Larem persequi, id. Merc. 5, 1, 5 sq. : Larem corona decorare, id. Trin. 1, 2, 1. — B, Meton. : 1, A hearth, dwelling, home (quite class. ; usually in the sing.) : relinquent larem familiarem suum ? Cic. Verr. 2, 3, 11 ; so, ad suum larem familia- rem redire, id. ib. 2, 3, 54 ; and, nobis la- rem familiarem nusquam ullum esse ? Sail. C. 20 : paternus, Hor. Ep. 2, 2, 51 : patrius, id. Sat. 1, 2, 56 ; cf., avitus apto cum lare fundus, id. Od. 1, 12, 43 : lare certo gaudens, id. Ep. 1, 7, 58 : parvo sub lare, id. Od. 3, 29, 14 : conductus, Mart. 11, 82: deserere larem, to remove from a place, Ov. F. 1, 478 : pelli lare, to be driven from a place, id. ib. 6, 362 : alumnus laris Antenorei, i. e. of the city of Padua, Mart. 1, 77.— 03) In the plur. : Ov. R. Am. 302 : jussa pars mutare lares, Hor. Carm. Sec. 39. — Poet., of a bird's nest : nunc avis in ramo tecta laremque parat, Ov. F. 3, 242 ; so Val. Fl. 4, 45. 2. Lar6S, ium,/. A city in Numidia, Sail. J. 90 Kritz. N. cr. ; cf. Mann. 2, p. 332. larg"e> a dv., v. 1. largus, ad fin., no. A. Largianus, a, um . v - 2 - Largus. * larglf 1CUS, a. um, adj. [1. largus-fa- cio] Bountiful: Lucr. 2, 628. largifluUS) a, um, adj. [large-duo] Flowing copiously, copious (ante-class.) : imber, Pac. in Cic. de Or. 3, 39 : fons, Lucr. 5, 597. larglloquUS, a, um, adj. [large-lo- quor] Talking copiously, talkative (a Plau- tin. word) : largiloquae extemplo sumus : plus loquimur, quam sat est, Plaut. Cist. 1, 2, 2 : lingua, id. Mil. 2, 3, 47. larglmentum, ', «• Pargior], for largitas,/;o unty, gift : Fulg. Myth. praef. 1. largio, 4 - v - largior, ad fin. largior, I tu9 > 4. (ante-class, and poet, collat. form of the imperfi, largibar, Prop. 1, 3, 25 : futur., largibere. Plaut. Bac. 4, 7, 30 : inf., largirier, id. Asin. 5, 2, 82.— Act. collat. form, v. ad fin.) v. dep. [1. largus] To give bountifully, to bestow, dispense, dis- tribute, impart (quite class.) : I, Lit.: A. In gen.: amico homini mea ex crume- na largiar, Plaut. Pers. 2, 3, 13 : coenam esurientibus, id. Amph. 1, 1, 155 : qui eri- piunt aliis, quod aliis largiantur, Cic. Off. 1,14,43; cf., exalieno.id. Fam.3, 8, 8; id. Rose. Com. 10 : agros emeritis, Tac A. 1, 28 : pecuniam in servos, id. ib. 16, 11. — Of inanimate subjects : sol universis idem lucis largitur, Quint. 1, 2, 14 : Gallis pro- L ARG vinciae propinquitas inulta ad copiam at- que usus largitur, * Caes. B. G. 6, 24. — B, In partic, To give largesses, to bribe: largiundo et pollicitando magis incende- re, Sail. C. 38 ; id. Jug. 13 : exercitum lar- giendo corrumpere, Quint. 5, 13, 17 : largi- endo de alieno popularem fieri, Liv. 3, 1. II. Trop., To bestow, grant, yield: Hortensio summam copiam facultatem- que dicendi natura largita est, Cic. Quint 2 : nimium parcus in largienda civitate, id. Balb. 22, 50 : plusculum amori, id. Fam. 5, 12, 3 : occasionem clamandi, Quint 12, 8, 2 ; so, cuipiam occasionem impudentiae, Plin. 2, 23, 21 : laetitiain alicui, Plaut. Capt 4, 2, 49 : id largiamur inertiae nostrae, give up, resign, Cic. de Or. 1, 15, 68 : rei publicae injurias, to forgive, Tac. A. 3, 70. — (/?) With a follg. ut : si quis mihi deus largiatur, ut ex hac aetate repuerascam, would grant, Cic. de Sen. 23, 83. Act. collat. form, largio, ire : act. imper., largi, Att. in Non. 470, 26 ; so Lucil. ib. — * 2. largitus, a, um, in pass, signif. : Tib. 4, 1. 129. largltas, atis, /. [1. largus] Abund- ance, bounty, liberality (rare, but quite class.) : largitas nimia, opp. parsimonia, Ter. Heaut 3, 1, 32: quae istaec subita est largitas ? id. Ad. 5, 9, 28 : tui muneris, Cic. Brut 4, 16 : — terra fruges cum max- ima largitate fundit, id. N. D. 2, 62, 156. largiter» adv., v. 1. largus, ad fin., no. B. largitio, onis, /. [largior] A giving freely, a bestowing, dispensing, distribu- ting, imparting : I, L i t. : A. I n g e n. (quite class.) : largitio, quae fit ex re famil- iari, fontem ipsum benignitatis exhaunt, Cic. Off. 2, 15, 52 : largitione redemit mi- litum voluntatis, Caes. B. C. 1, 39 fin. : his pauca ad spem largitionis addidit, id. ib. 2, 28 : maximas largitiones fecit, id. ib. 3, 31 :— largitio et communicatio civitatis, a granting, Cic. Balb. 13, 31 : aequitatis, a distributing, dispensing, id. Mur. 20. 41. — P r o v e r b. : largitio fundum non habet, there is no end of giving, Cic. Oft'. 2, 15, 55 : v. fundus. B. In partic, in a bad sense: I, Bribery, corruption, esp. to obtain a pub- lic office : liberalitatem ac benignitatem ab ambitu atque largitione sejungere, Cic. de Or. 2, 25, 55 : tribum turpi largitione corrumpere, id. Plane. 15, 37 : tribus lar- gitione devinctas habere, id. ib. : pernici- osa, id. Mur. 37, 80 : profusissima largitio, Suet. Caes. 13 : nullum largitionis genus omisit, id. ib. 26. — *2. Profusion, prodi- gality : nullius rei, minime beneficiorum, honesta largitio est, Sen. Ben. 1, 2. H, Meton., concr., largitiones, The imperial treasury, public chest, from which distributions were made : Cod. Just. 7, 62, 21; soil). 10,23,2. largltldnalis, e, adj. [largitio, no. II.] Of or belonging to the imperial treasu- ry : officiales, trcasuryojficers, masters of the treasury, Cod. Theod. 12, 6, 13 ; called also, abs., largitionalis, is, m., A treasury- officer : Vopisc. Carin. 19. * 1. largltor, 1- ■»• dep.freq. [largior] To give or bestow liberally : ex ea (dote) largitari te illi, Plaut. Trin. 3, 3, 14. 2. largltor, or ' e i m - [''I-] -^ liberal giver, a bestower, granter, dispenser, dis- tributer, imparter: I. In gen. (so rarely; not in Cic.) : multarum rerum ac maxu- me pecuniae largitor, Sail. J. 95 : largitor voluntarius repente senatus factus, Liv. 6, 16 : minime largi tore duce, liberal, id. 6, 2 ; cf, praedae, id. 9, 42 : Bacche, sacri largi- tor laticis, dispenser, Sil. 7, 164. — H, In partic, in a bad sense, A briber (so quite class.) : exsistuntin republic» plerumque largitores et factiosi, Cic. Off. 1, 19, 64 : cujuscumque tribus largitor esset, id. Plane. 15, 37 : Lentulum largitorem et prodigum non putat, id. Catil. 4, 5, 10. * largltudo, ' n 's. /. [1 . largus] Liber- ality (for the usual largitas) : " largitudo nusquam invenitur, nisi apud Nepotem," Charis. p. 78 P. 1. largitus, adv., v. 1. largus, o.dfin* no. C. 2. largMtus, a, um, Part., v. largior. * larglUSCUluS, a, um, adj. dim. [1. largus ] Rather copious : haustus. Sol. 7. 1. largUS) a > um > a 4/- Abundant, L ARI copious, plentiful, large, much: I. In gen. (80 mostly pout, and in post-Aug. prose) : larga papula, abundant, Lucr. 5, 867: haustus, id. 1, 413: semen, id. 4, 1234: imbivs, id. 1, 283 ; cf., undue ftuminis, id. 1, 1030: lux, id. 2, 80G ; cf,, (sol) quura terras largH luce compleverit, Cic. N. D. 2, 19 : odores, Ov. M. 4, 758 : aer, Lucr. 4, 895. — Corny, : largior ignis, Hor. S. 1, 8, 44 : largiore vino usus, Liv. 40, 14 : largi- ora stipendia, Tac. A. 1,31 : nee potentem amicum Largiora flagito, Hor. Od. 2, 18, 13. — Sup.: munus largiSBimum edere, Suet. Tit. 6 : vena largissima ferri, Plin. 34, 14, 43. — (jj) With a gen., Abounding in any thing: largus opum, Virg. A. 11, 338 : Ions largus aquae, Luc. 9, 608 : co- mae, Sil. 7, (ioi : rapinae, id. 8, 250.— (y) With an obi. : folia hirga succo, Plin. 25, 13, 102. — 1|, In partic, Giving abund- antly or much, bountiful, profuse, liberal: duo sunt genera largorum, quorum alteri prodigi, alteri liberates, Cic. Oft'. 2, 16, 55 : largissimus esse, id. Verr. 2, 3, 50 : — largus animo, of a generous disposition. Tac. H. 2, 59 : audin hunc ? opera ut largus est nocturna ? prodigal of his pains, Plant. Asin. 3, 3, 8 : promissis, liberal in proviises, Tac. II. 3. 58. — Poet, largus animae, prod- igal rf I [;- StatTh • 603,— With r.n inf spes donare novas largus, Hor. Od. 4, 12, 19. Adv., in three l'orms : large, largiter, and largitus. A, large (the class, form), Abundant- ly, plentifully, bountifully, liberally: Plaut. Aul. 2, 2, 19: large dare, Cic. Mur. 4, 10: large eftuseque donare, id. Uosc. Am. 8 fin. : large et COpinse aliquid comparare, id.'N. D. 2, 47, 121 ; cf, muninee et large dari. id. il>. 3, 27, 69 : large atque honori- fice promittere, Q Cic. Petit, cons. II Jin. : large liberaliterque aestimare, Cic. Verr. 2, 3, 88 : ministrare libertatem alicui, id. Rep. 1, 43: senatus consultum large fac- tum, Tac. A. 6, 15 : large ilorescens, Plin. 21, 10, 31 : large amplecti, widely, id. 2, 11, 8 ; so id. 17, 19, 30. — Comp. : dare largius, Ter. Eun. 5. 9, 48 : ne potum larsius ae- quo Rideat, Hor. Ep. 2, 2, 215,— Sup.: co- piam quam largissime fnctam, Cic. Verr. 2, 1, 61 Zumpt N. cr. (Klotz, largissimam) ; Plin. 7, 50, 51. B. Form largiter (rare in classic prose ; not used by Cic.) : Plaut. True. 5, 11 : peccavisti largiter, id. Most. 2, 2, 9 ; cf. id. Epid. 3, 4, 49 : apud finitimas civi- tates largiter posse, Caes. B. G. 1, 18.— (/3) Substantively, with a follg. gen., Largely, plentifully, much (ante- and post-class.) : credo, illic inesse auri et argenti largiter, Plaut. Kud. 4, 4, 144 ; cf., largiter mercedis indipiscar, id. ib. 5, 2, 28 : largiter aquae superest mibi, App. Apol. "C. Form largitus: quid lacrimas ? largitus proloquere, Afran. in Non. 514, 31. 2. Larg"US- t m - A Roman surname, esp. in the gens Scribonia, Cic. Fin. 6, 8 ; de Or. 2, 59 : P. Largus Caecina, Tac. A. 11, 33. — II. Deriv., LargianuS; a, um, adj., Of oc belonging to a Largus, Largi- au : senatusconsultum, Justin. Inst. 3, 7. laridum- and syncop. lardum. i, "• (collat. form, larida, ae, /.. sc. caro, Cod. Theod. 8. 4. 17) [kindr. with Xop's, Xopi- voS, fattened, fat] The fat of bacon, lard : quanta pernis pestis veniet ! quanta labes larido ! Plaut. Capt. 4, 3, 3 : so form lar- idum, Plaut. Capt. 4, 2, 67 ; Men. 1, 3, 27 : — lardum ossa fracta solidat, Plin. 28, 16, 65 ; so form lardum, H.or. S. 2, 6, 64 ; 85 ; Mart. 5, 78 ; Juv. 11, 84. — In the plur. : larda, Ov. F. 6, 169. *larifug-aj ae. m - l~- lar-fugio] A vagabond : lariluga nescio quis, Petr. fragm. Tn«g. 57. * larigHuSi a , um , adj. [larix] Of the larch-tree, larch- : matcries, Vitr. 2, 9. Larinum. i. "■ A town of Samnimn, in the territory of the Frentani, near Tea- num. now Larino, Cic. Att. 7, 13 ; 7, 13, 6 ; Cluent. 8, 27 ; . Mel. 2, 4 : cf. Mann. Ital. 2, p. 810.— II. Deriv., Larinas. atis, adj., OfoT belonging to the tovm of Larinum : Larinas socrus, Cic.Clu.7: municipium, id. ib. 5. — In the plur. .- Larinafes, ium, r»., Inhabitants of Larinnni : in foro La- rinatium, Cic. Clu. 13, 38. L~tli«sa. ae,/.. AAp'i—- . The name of sever.rl cities. So esp., I. In Thessaly, on L ASC the Pencus, now Larisse, Mel. 2, 3 ; Plin. 4, 8, 15 ; Caes. B. C. 3, 80 ; Hor. Od. 1, 7, 11; Luc. 6, 355. — B. Derivv. : 1, La- rissacus, "• um > a 'U- Of or belonging to the town of Larissa, Larissean : Achil- les, i. c. Thcssalian, Virg. A. 2, 197; hence also, hasta, i. e. of Achilles, Seren. Samm. 46, 836 : Coronis, Ov. M. 2, 542.— In the plur., Iiarissaei) orum, m„ Inhabitants of Larissa, Larisseans, Caes. B. C. 3, 81. — 2. LarissenscSi tun, m., The inhabit- ants of Larissa, Larisseans, Liv. 31. 31. — II, A city in Phthiotis, also called Larissa Cremaste, Liv. 31. 46; 42, 56.— HI. A fortress of Argos, Liv. 32, 25. LarisSUS (Larisus), i, m. A river in jfv.liaia, Liv. 27, 31 ; Plin. 3, 19. liariUSi u". ni. A lake in Gallia Cisal- pina. on which Comum lay, now Logo di Como, Virg. G. 3, 159 ; Plin. Kp. 5, 7.— Ad- jectively, Larium litus. Catull. 35, 4. ! lariK, icis, c. = Xriptl, A larch, larch- tree, Plin. 16, 10, 19 ; Vitr. 2, 9. laroSi i, v. larus. Lars, y- '• Lnr. Lai'tidlUS. i, '"■ Prop, name, An im- itator of Ulysses : Cic. Att 7, 1, 9. Larunda. ae, v. Lara. 1 larus (biros), i, m.=zXipoS, A raven- ous sea-bird, pern, the mew, Vulg. Levit. 11, 16; Dcut. 14, 15; cf., "larus, X,ip„s," Gloss. Philox. larva (trisyl. lariia), ae,/. [2. Iar] A ghost, spectre: larvae stimulant virum, Plaut. Capt. 3. 4, 66 : cf. id. Aul. 4, 4, 15 ; Plin. praef. H. N. — As a term of reproach, Hobgoblin : etiam loquere larva? Plaut. Merc. 5, 4, 20.— n. Transf. : A. A mask: nil illi larva ettranicis opus esse cothurnis, Hor. S. 1 , 5, 64.--B. A skeleton, Petr. 34, 8. larvalis. e, adj. [larva] Like a ghost, ghostly (post-Aug.) : habitus. Sen. Ep. 25 : macies (al. larvialis. al. larualis), Auct Priap. 33. larvialis» v - larvalis. larVOj without a perf., arum, 1. v. a. [larva] To bewitch, enclianl (ante- and post- class., and used almost exclusively in the Part, perf.) : Firm. Math. 3, 14. — In the Part. perf. larvatus, a, um, Bewitched, en- chanted : Plaut. Men. 5, 4, 1 : pro laryato te circumferam, id. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 6, 229 : hunc denique qui larvam putat, ipse est larvatus, App. Apol. p- 535 Oud. 1 lusanum, i. n.—Xaaavov, A utensil: I. Peril. A cooking utensil, cooking pot, Hor. S. 1, 6, 109. — H, A chamber utensil, close-stool, Petr. 41. 9. lasclvc. adv., v. lascivus, ndfin., no. A. lascivia. ae, / [lascivus] Wanton- ness, sportiveness, playfulness, frolicsome- vess. jollity (quite class.) : hilaritas et las- civia, Cic. Fin. 2. 20. 65 : laeta (airestium), Lucr. 5, 1397: per lusum atque lasciviam, Liv. 1, 5, 2 Drak. : — piscium, Pac. in Cic. Div. 1, lifin. — Of inanimate things : nat- urae, Plin. 11. 37, 45. — Comically": o vir- garum lascivia. thou scourge's pastime! Plaut. Asin. 2, 2, 32.— n. In a bad sense, Wantonness, licentiousness, impudence, lewdness, lascirious-ncss (so mostly post- Aug. ; not in Cic.) : quos soluto imperio licentia corruperat, Sail. J. 39 fin. ; so c. c. superbia, id. ib. 41: maledicendi las- civia, Quint. 9, 2. 76 : thcatralis populi lascivia, Tac. A. 11, 13 : lasciviae notae, of lewdness, Suet. Calig. 36; cf, Caesonia luxuriae ac lasciviae perditae, id. ib. 25. — Of a licentious, prolix style: lasciviae flos- culis capi, Quint. 2, 5, 22 : alios recens haec lascivia deliciaeque et omnia ad vo- luptatem multitudinis imperitae compos- ita deleetant, id. 10, 1, 43. lascivibundus, a, um. adj. [las- civio] Wanton, full of petulance : Plaut. Stich. 2, 1, 16. laSClviOi ", itum, 4. r. n. [lascivus] To be wanton, petulant, sportive, to sport, frisk, frolic (not freq. till after the Aug. P er -) : I. Lit: licet lascivire, dum nihil metuas, * Cic. Rep. 1, 40 : lascivire magis plebem quam saevire, Liv. 2, 29 : licenti- am lasciviendi permittere militi. Suet Caes. 67 : — Ovidius lascivire in Metnmor- phosesi solet Quint. 4, 1, 77 : exsilit ag- nus Lascivitque fusa, and wantonly frisks away, Ov. M. 7, 321 ; cf. Col. 6. 24,— P oe t : dexteralascivit caesa Tegeatide eapra (of the Luperci, who wantonly struck at pass- L A SS ers by), Sil. 13, 329 : ferratus lascivit apex, Claud. Rapt. Pros. 2, 145. — H. Trop., in speaking (a favorite expression of Quin- tilian) : lascivimus syntonorum modis sal- titantes, Quint. 9, 4, 142 ; cf. id. 11, 1, 56 : toto etrerum et verborum et composirio- nis genere lasciviunt, id. 4, 2, 39 : — pueril- ibus sententiolis lascivire, id. 12, 10, 73 ; cf. id. 9. 4, 28 ; id. 9, 4, 6. lascivitas, atis, /. [id.] Wantonness (a post-class, word) : Asiana lascivitas, Firm. Math. 1,1; so Coel. Aur. Tard. 3. 8. lasciviter» adv., v. lascivus, ad fin., no. B. * laSCiVUluSi a. um, adj. dim. [lasci- vus] A little or somewhat wanton : manus, Laev. in Prise, p. 903 P. lasciVOS) a, um, adj. [for laxivus, from laxusj Wanton, petulant, sportive, playful, frolicsome, frisky (perh. not in Cic.) : nova proles, * Lucr. 1, 261 ; so, cn- pella, Virg. E. 2, 64 : puella. id. ib. 3, 64 : pueri, Hor. S. 1, 3, 133 : Amores, id. Od. 2, 11, 7 : tenero lascivior hacdo, Ov. M. 13, 791: aetas, Hor. Ep. 2, 2, 216 :— hederae, wanton, luxuriant, id. Od. 1, 36, 20: acus, for ornamenting the hair, a hair-pin, Mart. 11, 45; cf. Tert. Virg. vel. 12: — tristia moestum Vultum verba decent... Lu- dentem lasciva, sportive, playful, Hor. A. P. 107; cf.. quod dicitur, aut est lascivum et hilare aut contumcliosum, Quint. 6, 3, 27. U, In a bad sense, Licentious, Itwd, lustful, lascivious : Var. R. R. 1. 14 : Sieuli, ut sunt lascivi et dicaces, Coel. in Quint 6, 3, 41: puellae, lascivious, Ov. A. A. 1, 523 ; so, femur, id. Am. 3, 7, 10 : libelli, lewtl. Mart. 5, 2 ; cf., tabellis ac sigillis las- civissimarum picturarum et tigurarum. Suet. Tib. 43. — Of speech, Licentious, lux- uriant, overloaded with ornament : oratio, Gell. 12, 2, 9. Adv., in two forms, lascive and lascivi- ter: ^. lascive (post-class.): loqui, li- centiously, Mart. 8 init. : App. Apol. p. 399 Oud. — Comp.: lascivius, Avien. Arat. 514. — B. lascivlter: ludere, Laev. in. Cha- ds, p. 183 P. laser? ens, v. The juice of the plant laserpitium. asafoctida : "laser e silphio proflueus, Plin. 20, 23, 49 : cf. id. 19. 3. 15 : laser Cyrcnaicum vino dilucre, Col. Arb. 23. — H. Me ton., The plant laserpitium itself: laseris radix. Plin. 19, 8, 43; so Scrib. Comp. 192; 196. laseratum, i, v. the follg. art. laseratUSi a, um, adj. [laser] Fla- vored with laser : acetum, Plin. Val. 1, 21. — II. Subst. : laseratum, i, n., A condi- ment made, from laser, Apic. 1. 30 in Icmm. * laserpitiarins, a. um, adj. [laser- pitium] Of or belonging to laserpitium : de laserpitiario mimo, Petr. 35 dub. (*in ed. Bip., de laserpitio et minio). laserpitiatUS) a. um, adj. [id.] Pre- pared or favored with laserpitium : ace- tum, Cato R. R. 116 ; so Plin. 18, 30, 73. * laserpitifer* era, erum, adj. [id.] That bears laserpitium : Cyrenae, Catull. 7, 4. laserpitium (laserpicium), li, v., A plant, also called silphium, from which the. laser was obtained, Plin. 19, 3, 15 ; 20, 13, 51; Plaut. Rud. 3. 2, 16. + Lases, v - I- Lares, ad init. lassesCO) ere. r. inch. n. [lassus] To become tired, to grow weary (post-Auij.) : ne lassescat forruna metus est. Plin. 7, 40, 41 ; id. 14, 2, 4, § 33 : victo lassescere visu. Prud. in Symm. 2, 101 : lassescere sub lorica, Hier. Ep. 22, 39. laSSitudO) mis,/ [id.] Faintness, wea- riness, heaviness, lassitude (quite class.) : exercitationis finis esse debet lassitude, quae citra fatigationem est. Cels. 1. 2: om- nia membra lassitude mini tenet, Plaut. Stich. 2, 2, 12 ; id. Merc. 1, 2, 45 : lassitu- dinem alicui eximere, id. ib. 17: sedare, id. Bacch. 1, 1, 75 : artius ex lassirndinc dormire, Cic. Inv. 2, 4, 14 : nulla lassitude impedire officium et fidem debet, id. Fam. 12, 25, a ; Caes. B. C. 2. 41 : lassitudinc confici, id. ib. 3. 92 and 95 : cursu ab las- situdine exanimati, id. B. G. 2, 23 : lassi- tudine oppressi, id. ib. 4,15: in lassitu dine homines proniores sunt ad iracun- diam, Plin. 22, 24, 51 : citra lassitudinem exercere aliquid. not to weary. Sen. Ira. 3. 9 {',") c gen.sifiij.: lassitudo armorutn 863 LATE equitandive, Plin. 23, 1, 26. — As a term of reproach : lassitudo conservum, reduviae tiagri, that wearies his fellow slaves with stripes, Titin. in Fest. s. v. REDIVIA, p. 270 ed. Mull. lasso- avi, utum, 1. v. a. and 11. [la9Sus] 1, Act., To render faint or languid, to tire, weary, fatigue (perh. not ante- Aug.) : ali- quem, Cele. 1, 3, 1 : longior infirmum ne lasset epistola corpus, Ov. Her. 20, 241 : brachia plagis, Prop. 4, 8, 67 : visu lassa- tur inani, Val. Fl. 1, 707 : oculos, Stat Th. 5, 483 : numina, to weary with petitions, Luc. 5, 695. — Transf. : sidus Hyperbo- rei Bootae, i. e. to steadfastly bear, Martial. 4, 3 : lassatum fluctibus aequor, i. e. be- come calm, Luc. 5, 703 : ventus lassatur, id. 9, 453 : lassata triumphis fortuna, id. 2, 727. — In an obscene sense, Tib. 1, 10, 55 ; Juv. 6, 129. — *II. Neulr., To give way, yield, sink : (aediticii) fundamenta lassa- runt, Sen. Ep. 52. * lasSUluSj a . "m, adj. dim. [id.] Some- what wearied : lassulae nimio e labore, Ca- tull. 63, 35. lassuS' a, um , <*&}• [kindred with lax- usj Faint, languid, weary, tired, exhausted (mostly poet, and in post- Aug. prose ; in Cic and Caes. not at all) : lassus de via, Plaut. Ps. 2, 2, 66 : opere faciundo, id. Asin. 5, 2, 23 ; cf., Romani itinere atque opere castrorum et proelio fessi lassique erant, Sail. J. 53 ; and, recto itinere lassi, Quint. 2, 3, 9 : assiduo gaudio, Plin. 37, 1, 1 : ab equo indomito, Hor. 8. 2, 2, 10 ; Lucr. 4, 958 : — c. gen., lassus animi, Plaut. Cist. 2, 1, 8. — Proverb.: a lasso rixam quaeri (because tired persons are easily vexed), Sen. Ira 3, 10.— (/?) c. gen. : lassus maris et viarum Militiaeque, Hor. Od. 2, 6, 7. — (v) c. ace. : lassus pondus, Sen. Here. Oet. 1599. — (i5) c. inf. .- nee mens nomen lassa vocare meum, Prop. 2, 10, 28 ; so id. 2, 12, 46; 2, 24, 26— H. Transf., of things: fructibus assiduis lassa humus, exhausted, Ov. Pont. 1, 4, 14 ; cf., lassa et eft'eta natu- ra, Plin. Ep. 6, 21 : stomachus, Hor. S. 2, 8. 8 : verba onerantia lassas aures, id. ib. 1, 10, 10 : collum, drooping, Virg. A. 9, 436 : undae, i. c. again become calm, Luc. 2, 618 : mons, gently sloping, Stat. Th. 1, 330 : — si res lassa labat, Itidem amici collaoascunt, Plaut. Stich. 4, 1, 16. — Comp., Sup., and Adv. seem not to occur. t las taurus. i. m - = ^ 'laravpo;. A leiod person, debauchee: Suet. Gramm. 15. t iaiacc es, /. A magic herb : Plin. 26, 4, 9. late» adv., v. 1. latus, ad fin. late bra, ae, /• [lateo] A hiding-place, lurking-hole, covert, retreat (quite class. ; most freq. in the plur. ; but see below un- der no. II., B) : J, Lit. : (aurum) in late- bris situm est, Plant. Aul. 4, 2, 2 : latebris ac silvis aut saltibus se eripere, Caes. B. G. 6, 43 : Cappadociae latebris se occultare, Cic. de Imp. Pomp. 3, 7 : aliquem in late- bras impellere, id. Rab. perd. 8, 22 : at Scyllam caecis cohibet spelunca latebris, Virg. A. 4, 424 : turn latebras anitnae, pec- tus mucrone recludit, the hidden seat of life. id. ib. 1 0, 601 : solis defectus lunaeque latebrae, the hidings, i. e. eclipses of the moon, Lucr. 5, 750. — In the sing.: Cic. Coel. 26: extractus e latebra, Suet. Vit. 17 ; id. Ner. 48 : bellorum, a place of ref- uge from war, Luc. 5, 743 : teli, the weap- on's lurking -place, i. e. the place where the arrow-head was slicking in his body, Virg. A. 12, 389. II. Trop. : A. In gen., A lurking- place, hidden recess, retreat: Lucr. 1, 409 : quum ilia conjuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset, Cic. Sest. 4, 9 : latebras suspicionum peragrare, id. Coel. 22 ; Quint. 12, 9, 3. — In the sing. : adhibuit eti- am latebram obscuritatis, Cic. de Div. 2, 45, 111 : in tabellae latebra. id. Fam. 3, 12, 1 : scribendi, a secret mode of writing, a writing in cipher, Gell. 17, 9. B. In partic, A subterfuge, shift, cloak, pretense, feigned excuse (so only in the sing.) : latebram haberes, Cic. Fin. 2, 33, 107 ; id. de Div. 2, 20, 46 : videant, ne quaeratur latebra perjurio, id. Oft'. 3, 29, 106 : latebram dare vitiis, Ov. A. A. 3, 754. latebricola, ne, c. [latebra] One who dwells in lurking-places or brothels : Plaut. Trin. 2, 1, 14. 864 LATE latcbrosc, adv., v. latebrosus, ad fin. latebrosuSi a, <>m, adj. [latebra] Full cf lurking-holes or coverts, hidden, retired, secret: I, Lit (rare, but quite class.): loca, lurking-places, brothels, Plaut. Bac. 3, 3, 26 : via, * Cic. Sest. 59, 126 : locus, Liv. 21, 54 : Humina, Virg. A. 8, 713 : late- brosae tempora noctis, Luc. 6, 120. — Po- et. : pumex, i. e.full of holes, porous, Virg. A. 12, 587. — II, Trop., Intricate, obscure (late Lat.) : latebrosissima quaestio, Aug. Retract. 1, 19. — * Adv., late b rose, Se- cretly : se occultare, Plaut Trin. 2, 2, 2. latenS; entis, Part, and Pa., from lateo. latenter, adv., v. lateo, Pa., ad fin. lateo, ui, 2. v. n. [AA0 \avddvo,] To lurk, lie hid or concealed, to skulk (quite classical): J. Lit: ubi sunt, ubi latent, Plaut. Ps. 1, 2, 69 : cochleae in occulto la- tent, id. Capt 1, 1, 12 ; cf. Cic. Rab. perd. 7; and id. Acad. 2, 48; so, occulte, id. Agr. 2,16: (* clam, Ov. Rem. 437): abdite.Cic. Verr. 2, 2, 73 : in tenebris, id. Q. Fr. 1, 1, 2 : sub nomine pacis bellum latet, id. Phil. 12, 7 : scelus latet inter tot flagitia, id. Rose. Am. 40, 118 : non latuit scintilla in- genii, id. Rep. 2, 21 ; id. ib. 2, 40 fin. : na- ves latent portu, Hor. Epod. 9, 19 ; cf., tu- ta arce, Virg. A. 10, 805. — Proverb. : la- tet anguis in herba, Virg. Eel. 3, 93. B. I" partic, jurid., To lie hid, keep out of sight, in order not to appear before court : Cic. Quint. 23, 74. II. Trop.: jflt. In gen., To live in con- cealment, to live retired (so rarely) : crede mihi, bene qui latuit, bene vixit, to lead a retired or quiet life, Ov. Tr. 3, 4, 25 : — sub umbra Romanae amicitiae, to be sheltered, Liv. 34, 9 ; cf. Phaedr. 4, 6, 13. B. In partic, analog, to the Gr. \av- d ivuv, res latet, with a iollg. ace. (rarely with the dat.), To be concealed from, un- known to one (mostly poet and in post- Aug. prose ; not in Cic): (a) c. ace: latet plerosque, siderum ignes esse, etc., Plin. 2, 20, 18 : nee latuere doli fratrem Junonis, Virg. A. 1, 134 : nil ilium latet, Ov. Pont. 4, 9, 126 : res Eumenem non latuit, Just. 13, 8 : — semen duplex, ununi, quod latet nostrum sensum, alterum, quod apertum, Var. R. R. 1, 40. — 0) c. dat. : quae et ocu- lis et auribus latere soleant, Var. L. L. 9, 52, 151 : hostique propinquo Soma latet, Sil. 12, 614. — (y) Abs. : quae tantum ac- cenderit ignem, causa latet, Virg. A. 5. 5 : id qua ratione consecutus sit, latet, Nep. Lys. 1 Hence latens, entis, Pa., Lying hid, hidden, concealed, secret, unknown : saxa latentia, Virg. A. 1, 108 : juncture, Plin. 13, 15, 28 : rem latentem explicare definiendo. Cic. Brut. 41, 152. — Comp. : latentior origo, Aug. de Gen. ad litt 12, 18.— Abs. : in la- tenti, in secret, secretly : Pomp. Dig. 1, 2, 2. — Adv., latenter, In secret, privately: efficere, Cic. Top. 17 : amare, Ov. Pont. 3, 6, 59 : intelligere ex aliqua re, Gell. 2, 18/n. laterj eris, m. A brick, tile : J, Lit: Plaut. True. 2, 2, 49 : in latere aut in cae- mento, ex quibus urbs cft'ecta est, Cic. de Div. 2, 47, 98 ; cf., paries crudo latere ac luto constructus, Col. 9, 1 ; Caes. B. C. 2, 10 : lateres de terra ducere, to make, Vitr. 2, 3 : lateres coquere, to burn, id. 1, 5. — Proverb. : laterem lavare, i. e. to labor in vain, Ter. Ph. 1, 4, 9.— II. Transf. : lateres aurei, argentei, bars, ingots, or wedges of gold, of silver, Plin. 33, 3, 17; Var. in Non. 131, 15 ; 520, 17. lateralis, e, adj. (2. latus] Of or be longing to the side, lateral (ante- and post- class.) : lateralis dolor, Lucil. in Max. Vic- tor, p. 2963 P. (for which, lateris dolor, Plin. 21, 21, 89) : cingula, Calpurn. Eel. 6, 40.— II, Subst, lateralia, ium, n., Sad- dle-bags : Scaev. Dig. 32, 1, 102. lateramcn, inis, n. [later] Any thing made like bricks : lateramina vasi, the earthen-ware, Lucr. 6, 233. Later anus, a- A family name in the gens Claudia, Sextia, and Plautia. So, Plautius Lateranus, Tac. A. 15, 49 ; 60. The splendid mansion of these Laterani on Mons Coelius (egregiae Lateranorum aedes, Juv. 10, 17 ; and, Lateranae aedes, Prud. adv. Symm. 1, 587) was given by the Emperor Constantine to the Bishop of Rome ; afterward the 6eat of the popes ; now the Laleran. — II, Lateranus, i, m., L ATI The god of the hearth (because this latter was made oflateres, bricks), Arn. 4, 130. 1. lateral ius, a, um, adj. [later] Of or pertaining to bricks, brick- : terra lateraria, brick-clay, Plin. 19, 8,45. — Hence, II, Subst: A. lateranus, ii, m., A brick- maker, Non. 445, 22. — B. lateraria, ae, /. isc. officina), A brick-kiln : Plin. 7, 56, 57. 2. latcrarius, a, um, adj. [2. latus] OJ or belonging to the sides ; only subst, lateraria, ium, n. (st. tigna), Side-beams, Vitr. 10, 20. laterculcnsis, ", m. [lntcrculum] One who keeps the register of offices, a sec- retary, Cod. Justin. 12, 34, 5. latcrcnlum, i, «• Hater] A register of all tke offices and dignities in. the Roman empire, Tert. adv. Val. 29 ; Cod. Justin. 1, 27, 1, § 7. laterculus, >. m - dim. [id.] I, A small brick or tile : hanc contignationem later- culo astruxerunt. Caes. B. C. 2, 9 : saeel- lum factum crudislaterculis. Plin. 30, 7. 20: observatione8 siderum coctilibus latcrcu- lis inscriptae, id. 7, 56, 57. — JI. Transf. : A, A piece of pastry, so called because shaped like a tile, a pancake : Cato R. R. 109; Plaut. Poen. I, 2, 112— B. Among the agrimensores, A tile-shaped piece of land, Sic. Fl. de Cond. asr. p. 2 Goes. laterensis, e, adj. [2. latus] O/or be- longing to the side ; subst. laterensis, is, m., An attendant, body-guard, satellite (post-class.) : Tert. adv. Marc 4, 43. — IL A Roman surname in the gens Juventia ; e. g. M. Juventius Laterensis, a legate of Lepidus, Cic. Plane 1 sq. ; Fam. 10, 21 ; 23 ; Att. 2, 18 ; 24, et saep. latcriana, um, v. lateritana. latericiUS or -tms. a, um, adj. [la- ter] Made or consisting of bricks : turris, Caes. B. C. 2, 14 : muri, id, ib. 2, 15 : opus, brick-work. Col. 9, 6; also abs., laterieium discutere, Caes. B. C. 2, 9 : urbs, built of bricks, Suet. Aug. 28. lateriria» ae, /. [id.] A brick-kiln (post-class.) : Tert. adv. Marc. 4, 43. lateritana or lateritiana, orum, n. (pira) A good sort of pears, Col. 5, 10, 18; 12, 10, 4 : also, lateriana, Plin. 15, 15, 16; and, laterisiana, Macr. S. 2, 15. (Per- haps pears from Laterium, in Arpinum ; v. Laterium.) lateritius, v. latericius. Laterium, «> «• ^ vil!a °f Q- Cice- ro in Arpinum : Cic. Att. 4, 7 ; id. il). 10, 1. latema (also written lanterna), ae,/. A lantern, lamp : pauci pannosi linea la- terna, Cic. Att. 4, 3, 5 Manut ; Val. Max. 6, 8, 1 ; Mart. 14, 61 ; Sen. Contr. 3 praef. * latcmarius flant.), ii, m. [Interna] A lantern-bearer ; trop. : Catilinae later- narius, a pattern, example, Cic. Pis. 9, 20. * 1. lateSCO, ere, v. inch. n. [lateoj To hide one's self, be concealed: hie Equus a capite etlonga cervice latescit, Cic. Arat 385. 2. lateSCO, ere, v. inch. n. [2. latus] To become broad, to widen (not ante-Aug.) : napi non in ventrem latescunt, Col. 2, 10, 24 : ossa paullatim latescentia, Cels. 8, 1. latet, v - lateo, no. II., B. latex, icis, m. (/., Att. in Trisc p. 658 P.) A liquid, fluid (a poet word). So of water : latices simulatos fontis Averni, Virg. A. 4, 512 : Lethaei ad tluminis un- dam Securos latices et longa oblivia po- tnnt, id. ib. 6, 715 : desilit in latices, Ov. M. 4, 353 : fontcs laticis, id. Pont. 3, 1, 17 : laticum frugumque cupido, thirst and hun- ger, Lucr. 4, 1086. — Of wine : liquoris Vitigeni latex, Lucr. 5, 15 : Lyneus, Virg. A. C686 : meri, Ov. M. 13, 653.— Of other liquids : nbsinthii latex, juice of worm- wood, Lucr. 4, 16 : Pnlladii latices, i. e. oil, Ov. M. 8, 274 : nivei latices, i. e. milk, Prud. Cath. 3, 67. t lathyris, Mis,/ (collat. form, lathyr. Seren. Summon. 1099)r=AuOupt£, A plant, a kind of wolf's milk, Plin. 27, 11, 71. tlathyros, '. fi = ld6vf><>s, a plant, also called leontopodion, App. Herb. 7. Latialis, e : Latialitc.r ; Lati- ar, a ns ; Latiaris, <■■ ; Latiaritcr ; v. Latium, no. II., D. LatiarinS, a, um, v. Latium, no. II., E. latlbulor, ari, v. dep. n. [lntibulum] To be concealed, to lie hid, to lurk (ante- class.) : nocte ut opertus amictu latibule L ATI tur, Naev. in Non. 133, 9 ; Att ib. 10. (Ace. to 1'erott. Cornucop. also used by Varro in the act. form : vide, ne scrvus domino latihulet.) latlbulum, i, «• [lateo] A hiding- p/arr, lurking -hole, covert, den, of animals : quum etiam ferae latibulis se tegant, Cic. Itab. Post. 15, 42 : serpens e latibulis, id. Vatin. 3 ; id. Off. 1, 4, 11 : furibunda fera- rum, CatulL u'3, 54 : of men, latibulis oc- cultorum locorum. Cic. Fl. 13 fin, — II, Trop. : latibulum et perfugium doloris mei, Cic. Att. 12, 13 fin. X laticlavialis, ft "dj. [laticiavius] for laticiavius : + tribunus, Inscr. Grut 180, 3. laticlavium- ii. v - laticiavius, no. II., B. laticiavius, «. um, adj. [1. latus-cla- vus, no. II., 4] Having a broad purple stripe, broad-striped: mnppa, Petr. 32 : tunica (a mark of distinction borne by senators, military tribunes of the equestrian order, and the sons of distinguished families who were fitting themselves for offices of state ; <■{. clavus, no. II., 4), Val. Max. 5, 1, n. 7; hence, tribunus, Suet Dom. 10; Inscr. Quail no. 133,— H, Subst. : £. laticia- vius, ii, m., One entitled to wear the latus clavus. a senator, patrician : a quodam laticlavio prope ad necem caesus, Suet. Ner. 26 ; id. Aug. 38. — B. laticlavium, ii, »., for laticlavus, A broad purple stripe Oft the tunic, worn. as a mark of distinction (v. supra): "laticlavium, t:\arinniJLOv," Gloss. Philox. ; Gaj. Dig. 24, 1, 42 : per laticlavii honorem, Lampr. Commod. 4. laticlavus. i, m - [1- latus-clavus] A broad stripe on the toga of senators (v. cla- vus. 7io. II., 4, and laticiavius) (late I.at.) : Cod. Theod. 6, 4, 17. + latif ico, «Aaru'vu, (* To widen), Gluss. Philox. latifdliuSi a ' um > <"0- [1- latus-foli- umj Broad-leafed : laurus, Plin. 15, 7, 7. latafundium. i>> «• [1- latus-fundus] A large landed properly, large estate or farm (not ante-Aug.) : Plin. 18, 6, 7, § 35 ; Sen. Ep. 88 : possidere, Petr. 77. + latlldquens. TtXarvMyos, (*qui magna loquitur), Gloss. Philox. Latinac. arum (sc. feriae) ; Latine, adv., and Latini,- orum, v. Latium, no. II., B. Latiniensis. ' I. Latin ,- v. Latium, no. 11., C- — II, A Roman surname: Q Cae- lius Latiniensis, Cic. de imp. Pomp. 19, 58. latinitas. atis, / [Latinus] I, Pure Latin style, Latinity: "Latinitas est, quae sermonem purum conservat, ab omni vi- tio remotum. Vitia in sermone, quomi- nus is latinus sit, duo possunt esse : soloe- cisraus et barbarismus," etc., Auct Her. 4, 12 : secutus sum non dico Caecilium (ma- lus enim auctor latinitatis est), scd Teren- tium, Cic. Att. 7, 3, 10.— H. The Latin law, also called jus Latii (v. Latium) : Cic. Att. 14, 12 : urbiuni quasdam foederatas, la- tinitate vel civitate donavit, Suet. Aug. 47. Latinius, ii. m - -d Soman proper name: Latinius Latiaris, Tac. A. 4, 68: Latinius Pandus, id. ib. 2, 66. latinlZO. »■ "• 1- t 1 - Latinus] To translate into Latin (late Latin) : Coel. Aur. Tard. 5, 4. latino. aie > "■ "■ [!• Latinus] To ex- press in Latin, translate into Latin: Coel. Aur. Tard. 5, 4. 1. LatinUS, a. um, v. Latium, no. II., B. 2. Latinus, *■ '"■■ A king of the Lau- rentiaus. who favorably received Aeneas and gave him his daughter Lavinia in mar- riage,Liv.l,2; Just. 43,1; Virg. A. 7, 45 so. latio. onis,/. [fero] A bearing, bring- ing (only in the trop. signif.) : *I, In gen. : auxilii latio, a- rendering of assist- ance, Liv. 2, 33. — II, In partic. (cf. fe- ro, no. II., B. 8 and y) : A. suffragii latio, a voting or right of voting, Liv. 9, 43 ; 38, 36 ; 4o, 15 : — legis latio, a proposing of a law, a project of law, a bill, Cic. Att. 3, 26. — "B. expensi latio, a setting down of expenditures, Gell. 14, 2, 7. * latlpes, edis. adj. [ 1. latus - pes ] Broad-footed: anas, Avien. Prog. Arat. 358. * latitabundus, a, um, adj. [latito] Lijavg hid, skulking : Sid. Ep. 1, 6/?!. latltatlO" onis,/. [id.] A hiding, lurk- ing ■ Quint. 7, 2, 46 ; Ulp. Dig. 42, 4, 7. Ill L A T I latitator, oris. "'• [>. Hence, subst, Latiar, aris, n.. The festival of Jupiter Latiaris : confec- tum erat Latiar, Cic Q. Fr. 2, 4 fin. ; cf. Macr. S. 1, 16. B, Latiarlus, a, um, adj., Latin: couspici a Latiario Jove, Plin. 34, 7, 18, § 43 (Cod. Bamberg. : Latia^i). Latmius, a < u m, v. Latmua, no. n. Latmus, t m -- A'ituos, A mountain in Caria, at the mouth of the Maeander, where Luna (Selene) kissed the sleeping Endy- mion, Cic. Tusc. 1, 38, 92 ; Mel. 1, 17 ; Plin. 5, 29, 31. — n. Deriv., Latmius, a, um, adj.. Of or belonging to Mount Latmus, Lat- mian : Latmius Endymion, Ov. A. A. 3. 84 ; the same, venator, Val. Fl. 8, 28. LatO, v '- Latona. t Latobius, "> m - -An almost un- known deity, Inscr. Orell., no. 2019. Latpbrigl, orum, m. A Gallic peo- ple, neigitbors of the Helvetians, situated probably on the Rliine, Caes. B. G. 1, 5 : 28 sq. ; cf. Ukert, Gall. p. 350 (*-Igi?). Latdldes, ae, v. Latona, no. II.. E- Latdis, iuis, v. Latona, no. II., F. LatoiuS, a > u™, T - Latona, no. II., C. latdmia, e . arum, v. lautumiae. Latona, ae (archaic gen. sing., Lato- nas, Liv. Andron. in Prise, p. 679 P.), and in the Gr. form, LatO, us A;;ru, Dor. Aura, Aeol. A v - latrina, ad ink. Latris. idis,/ [Xirpts] (a maid-serv- ant, handmaid) A female proper name: rdeliciaeque meae Latris, Prop. 4, 7, 75. 1. latro. avi, atum, 1. v. n. and a. To bark: I. Lit. : si canes latrent, Cic. Rose. Am. 20, 56 ; Lucr. 5, 1065 : ne latret canis, 'Hor. S. 1, 2, 128.— Poet, in the Part. Pracs. latrans, A barker, i. e. a dog, Ov. M. 8, 412 ; 343. — Impers. : scit euMatretur quum solus obambulet ipse, Ov. Tr. 2, 459. — (/3) Act. for allatrarc, To bark at, bay: senem adulterum Latrent Suburanae canes, Hor. Epod. 5, 59 ; so, cervinam pellem, id. Ep. 1 1, 2, 66 : nubila, Stat. Th. 1, 551.— Hence, "also, in the pass. : latrari a canibus, Plin. 25, 10, 78.— B. Transf.: 1. Of roaring, ■resounding waters (poet.) : latrwntes un- dae, Sil. 5, 396 : (amnis) Alpibus ortus fer- tur latrantibus undis, id. 3, 470 ; Stat. Ach. 1, 451. — Of a rumbling, i. e. hungry stom- ach : latrans stomachus, Hor. S. 2, 2, 18. —^2. Of bawling or scolding in speaking, To rant, roar, bluster : latrant jam quidam oratores, non loquuntur, Cic. Brut. 15, 58 : rumperis et latras, Hor. S. 1, 3, 136. — (II) Act, To bark at: si quis Opprobriis Jignum latraverit Hor. S. 2, 1, 85.— H. Trop.: A. In gen.: " multa ab anima- 866 LATR hum vocibus tralata in homines, partim quae sunt aperta, partim obscura. Per- spicua, ut Ennii : Animus cum peclore la- trot," Var. L. L. 7, 5, 100, § 103 ed. Miill. : admotolatrantpraecordiatactu,ra»e. Stat. S. 2, 1, 13; so, curae latrantes, Petr. 119. — (/3) Act; magnas latrantia pectoracu- ras, Stat Th. 2, 338.— B. In partic, To vehemently demand or require a thing : nil aliud sibi naturam latrare, nisi ut, etc., Lucr. 2, 17. 2. latro. onis, m. [\urpis] A hired servant, hireling, mercenary, satellite, body- guard, etc. (so only ante-class.) : haec at- fatus ubi, latrones dicta facessunt, Enn. Ann. 1, 65.— Of mercenary soldiers : la- trones, quos conduxi, Plaut Mil. 4, 1, 3 ; cf. in the follg. the passage from Festus. — II, Transf.: A. A freebooter, who car- ries on a predatory warfare on his own account, a highwayman, robber, bandit, brigand: "latrones eos antiqui dicebant, qui conducti militabant, aw& ri)s XarpeiaS. At nunc viarum obsessores dicuntur," Fest p. 118 ed. Miill. : — " Hostes hi sunt, qui nobis, aut quibus nos publice bellum decrevimus : ceteri latrones aut praedones sunt," Pomp. Dig. 50, 16, 118 : collecti ex praedonibus latronibusque Syriae, Caes. B. C. 3, 110 ; id. ib. 3, 109 fin. ; id. B. G. 3, 17 : erat ei vivendum latronum ritu, ut tantum haberet, quantum rapere potuis- 6et, Cic. Phil. 2, 25, 62 : non semper via- tor a latrone, nonnumquam etiam latro a viatorc occiditur, Cic. Mil. 21 ; cf.. canta- bit vacuus coram latrone viator, Juv. 10. 22 : neu quis fur esset, neu latro, Hor. S. 1, 3, 106 : quin etiam leges latronum esse dicuntur, etc., Cic. Off. 2, 11, 40. Of an assassin : Val. Max. 5, 9, rt. 4. — Poet, of a hunter : Virg. A. 12, 7,— Of a wolf, Phaedr. 1, 1, 4. — B. For latrunculus, A chess-man, a piece in the game of draughts or chess which represents a soldier, a man, pawn (poet.) : Ov. A. A. 3, 357 ; Mart. 14, 20 ; cf. 7, 72. 3. JLatrO; onis, m. A Roman surname. So M. Porcius Latro, a famous orator from Spain, a friend of the elder Seneca, Sen. Contr. 1 praef. ; Quint. 10, 5, 18 ; 9, 2, 91 ; Plin. 20, 14, 57.— Deriv., Latronianus, a, um, adj., Of or belonging to L,alro, La- tronian: color, Sen. Contr. 1,7 fin. latrocinalis» e, adj. [2. latro, no. II.] Of or belonging to robbers, robber- (post- class.) : manus, a band of robbers, App. M. 2, p. 122 Oud. : castra, Amm. 27, 2 ; App. M. 4, p. 278 Oud.— Adv., latroclnaliter, After the manner of a robber, like a robber : aliquem interimere, MarL Cap. 6, 206. * latrdcmatlO. onis, /. [latrocinor] A robbing, highway robbery : saeva, Plin. 19, 4, 19, § 59. latrdCimum, «. «• [id-] *I. Military service for pay : apud regem in latrocinio fuisti, Plaut. in Non. 134, 28.— II. Transf.: A. Freebooting, robbery, highway robbery, piracy, larceny (so quite class.) : quum il- ium ex occultis insidiis in apertum latro- cinium conjecimus, Cic. Cat. 2, 1 ; id. De- iot 8, 22 : pugna latrocinio magis, quam proelio similis, Sail. J. 97 : latrociniis ac praedationibus infestatum mare, Vellej. 2, 73; so Just. 43, 3; Caes. B. G. 6, 23 :— qui in furto aut in latrocinio aut aliqua noxa comprehensi, in robbery, Caes. B. G. 6, 16 fin. — In gen for Villainy, roguery, fraud : furtim et per latrocinia potius, quam bo- nis artibus, ad imperia et honores nitun- tur, Sail. J. 4 ; cf. Cic. Rose. Am. 22, 61.— 2. Abstr. pro concreto, A band of rob- bers: si ex tanto latrocinio unus tolletur, Cic. Cat. 1, 13. * B. The game of draughts or chess : Ov. A. A. 2, 207. latrocinor) atus . J- »• dep. [2. latro] *L To perform military service for pay, to be a hired soldier (ante-class.) : ibit aliquo Latrocinatum, Plaut Trin. 2, 4, 198; id. Mil. 2, 6, 19 : qui regi latrocinatus decern annos Demetrio, id. Fragm. ap. Var. L. L. 7, 8, 91, § 52 ed. Miill.— II. To practice free- booting, robbery, highway robbery, to rob on the highway : Catilina latrocinantem se interfici mallet, quam exsulem vivere, Cic. Cat. 2, 1 fin.; id. Mil. 7, 17: vitae instituta sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum putent, id. Rep. 3, 9. — Of pira- cy : Cic. Rep. 2, 4.— B. Transf.: "1, L ATU Of a beast of prey, To hunt : pastinaca latrocinatur ex occulto, Plin. 9, 42, 57.— * 2. Of a physician who dissects a body : Cels. 1 praef. Latronianus, a, um, v. 3. Latro. latruncuiarius, a, um, adj. [la- trunculus] OJ or belonging to draughts or chess: tabula, a. chessboard, Sen. Ep. 117. * latrunculator* oris, m. [latruncu- lus, no. I.J One who tries cases of robbery, a larceny judge : Ulp. Dig. 5, 1, 61 fin. latrunculus, i. «• dim. [2. latro] |, A highwayman, robber, freebooter, brig- and : mastrucati latrunculi, Cic. Prov. Cons. 7 : hostes sunt, quibus bellum pub- lice populus R. deerevit, vel ipsi populo R., ceteri latrunculi vel praedones appel- lantur, Ulp. Dig. 49, 15, 24 (cf. the passage from Dig. 50, 16, 118, where the word la- trones is used ; v. 2. latro, no. II.) : a la- trunculis vel hostibus, Paul. ib. 9, 5, 35. — Of the usurper of a throne : Vop. Firm. 2. — II. A man, pawn, in draughts or chess : latrunculis ludimus, Sen. Ep. 106 Jin. latumla. o, arum, v. lautumiae, ad init. latura, ae, / [fero] A bearing, carry- ing of burdens (late Lat.) : Aug. Serm. 345, 3 : " lalura, tjidperpov," Gloss. Philox. laturaiiuSi "> m - [latura] A carrier, porter tlate Lat.) : Aug. Serm. 18, 4 ; so id. ib. 38, 9 ; 60, 8. I. latllS) a, um, adj. [kindr. with ttAh- rvi J Broad, wide : I, Lit: fossa. Cic. Tusc. 5, 20, 59 : mare, id. Verr. 2, 4, 4B : via, id. ib. 2, 4, 53 : agri, id. Rep. 5, 2 : cla- vus, Quint 11, 3, 138; v. clavus : humeri, Virg. A. 9, 725 ; cf, artus barbarorum, Tac. A. 2, 21 ; and, lati et lacertosi viri, i. e. broad-shouldered, Col. 1, 9, 4 : — Cic. Rep. 6, 20 : palus non latior pedibus quinqua- ginta, Caes. B. G. 7, 19 : latissimum liu- men, id. ib. 2, 27 : latissimae solitudines, id. ib. 6, 22 : — fossae quindecim pedes la- tae, Caes. B. G. 7, 72 : areas latas pedum denum facito, Col. 2, 10, 26. — In the neut. abs. : crescere inlatum, to increasein width, widen, Ov. M. 1, 336.— B. Transf., among poets, for Great, distinguished : hostis (said of Hannibal), Sil. 1. 499 : latus ut in Circo spatiere, that you may stalk along largely, proudly, Hor. S. 2, 3, 183. II. Trop.: A. In gen., Broad, wide, wide-spread, extended (so mostly post- Aug.) : vox, Quint 11, 3, 82 ; cf., verba, pronounced broadly, Cic. de Or. 3, 12, 45: gloria, wide-spread, Plin. Ep. 4, 12, 7 : in- terpretatio, broad, not strict, lenient, Papin. Dig. 22, 1, 1 : culpa, great, Ulp. Dig. 50, 16, 213 ; 11, 6, 1 fin. : fuga, a kind of banish- ment, in which all places are forbidden t9 the exile but one. Mart. Dig. 48, 22, 5. B. In partic, of speech, Diffuse, de- tailed, copious : oratio Academicorum li- berior et latior, opp. Stoicorum oratio as- trictior et contractior, Cic. Brut. 31, 120 : latum atque fusum, Quint. 11, 3, 50 : lati- ore varioque tractatu, id. 7, 3, 16 : latiore quadam comprehensione, id. 2, 5, 14 : ge- nus orandi latum et sonans, Tac. H. 1, 90 : Aeschines nonne his latior et audentior, Quint 12, 10, 23.— Hence, Adv., late, Broadly, widely, extensively: A. Lit: late longeque difl'usus, Cic. Leg. 1, 12 : omnibus longe lateque aedificiis in- censis, Caes. B. G. 4, 35 : minus late va- gari, id. ib. 1, 2 : regnare, Just 13, 7 : popu- lus late rex, Virg. A. 1, 21 ; cf, diu lateque victrix, Hor. Od. 4, 4, 23 : cladem inferre, Tac. H. 3, 23.—Comp. : latius ire, Plaut. Most. 3, 2, 156 : possidere agros, Ov. M. 5, 130 : metui, Tac. A. 12, 43. — Sup. : ager latissime continuatus, Cic. Agr. 2, 26, 70. B. Trop.: ars late patet, widely, Cic. de Or. 1, 55 : Phrygiae late refer primor- dia gentis, Ov. Her. 17, 57. — Comp. : latius loquuntur rhetores, dialectic! compres sius, Cic. Fin. 2, 6 : latiuB perscribere. Caes. B. C. 2, 17 : uti opibus, more lavish- ly, Hor. S. 2, 2, 113.— Sup. : fidei bonae nomen latissime manat, Cic. Fin. 2, 6. 2. latUS. eris, n. The side, flank of men or animals: I. Lit: Cic. Clu. 62: cujus latus ille mucro petebat, id. Lig. 3 : laterique accommodat ensem, Virg. A. 2, 393; Quint. 11, 3, 118; id. 2, 13, 12; id. 11, 3, 69 : laterum inclinatione forti ac virili, id. 1, 11, 18 : vellere latus digitis, to twitch one by the side in order to attract L ATU attention, Ov. A. A. 1, 60C : — turn lutus ei dicenti condoluisse . . . dicque scptimo est lateris dolore consumptus, pleurisy, Cic. dc Or. 3, 2. 6 ; so, lateris dolor, Cato R. R. 12.-); Cels.2, 7; 8; Plin. 21, 21, 89 ; cf, laterum dolor aut tussis. Hor. fl. 1, 9, 32 : — artifices lateris, i. c. those who make skillful side movements or evolutions, ballet-dancers, Ov. A. A. 3, 351. — Of animals : equorum, Lucr. 5, 1323; so, cujus (equi aenei) in lateribua fores essent, Cic. Off. 3, 9. 2. The side, flank, as the seat of bodily strength ; with respect to orators, tlic lungs : ut lateris conatus sit ille, non cap- itis, Quint. 1, 11, 8 ; cf., lateris pectorisve tinnitus an capitis etiam plus adjuvet, id. 11, 3, 16 ; so id. ib. 40 : dum vox ao latus praeparetur, id. 10, 7,2; id. 11, 3, 13: ne- que enim ex tc umquam es nobilitetus, sed ex lnteribus et lacertis tuis, Cic. de Sen. 9, 27 : quum legem Voconiam voce magna et bonis lateribus suasi6sem, id. ib. H Jin. ; Quint. 9, 1, 29. 3. Poet., to denote copulation ; Lucil. in Non. 260, 30 ; so, Ov. Her. 2, 58 ; 19, 138 ; Prop. 2, 2, 12. B. Transf., in gen., 1, Thcsidc,flank, lateral surface of a thing (opp. to frons and tergum ; v. h. vv.) : collis ex utraque fiarte lateris dejectus habebat et frontem eniter fastigatus paullatim ad planitiem. redibat, Caes. B. G. 2, 8 ; cf. Plin. 17, 23, 35, § 202 : terra nngusta verticibus, later- ibus latior, Cic. Rep. 6, 20 : latus unum castrorum, Caes. H. G. 2, 5 : insula, cujus unum latus est contra Galliam, id. ib. 5, 13 ; Cic. Leg. 2, 3 : castelli, Sail. J. 93 : turn prora avertit et undis Dat latus, Virg. A. 1, 105 ; so of a ship's side, Ov. M. 11, 529 ; Hor. Od. 1, 14, 4 ; Epod. 10, 3 : dex- trum (domus), id. Ep. 1, 16, 6 : mundi, id. Od. 1, 22, 19 : crystallus sexangulis nae- citur lateribus, Plin. 37, 2, 9 : — tegere ali- cui, to walk by the side of one, Hor. S. 2, 5, 16 ; also, claudere alicui, Juv. 3, 131 ; and, dare alicui, Sen. Q. N. 7, 32. Of the wing of an army, the flank : Tac. Agr. 35 : re- liquos equites ad latera disponit, Caes. B. G. 6, 7 : ex itinere nostras latere aperto aggressi, id. ib. 1, 25 ; cf. id. ib. 2, 23 ; and, ad latus apertum hostium constitui, id. ib. 4, 25. — Esp. freq., a (ab) latere and a la- teribus, On or at the side, on or at the sides (opp. to a fronte, in front, before, and a tergo, at the back, behind) ; a tergo, a fronte, a lateribus tenebitur, Cic. Phil. 3, 13, 32 : a fronte atque ab utroque latere cratibus ac pluteis protegebat, Caes. B. C. 1, 25 fin. ; cf. id. B. G. 2, 25 : disjectos ab tergo aut lateribus circumveniebant, Sail. J. 50 Jin. : ne quis inermibus militibus ab latere impetus fieri posset, Caes. B. G. 3, 29 : Sulla profligatis iis, quos advorsum ierat, rediens ab latere Mauris incurrit, Sail. J. 101, 8. — Less freq. with ex: latere ex utroque, Lucr. 2, 1049 : ex lateribus aggredi aliquem, Sail. C. 60. — And with de : de latere ire, Lucr. 6, 117. 2. Poet, (pars pro toto) for The body : penna latus vestit, tenet, Ov. M. 2, 376 : nunc latus in fulvia niveum deponit are- nis, id. ib. 2, 865 ; cf. ib. 3, 23 ; 14, 710 : forte, Hor. Ep. 1, 7, 29 : fessum longa mili- tia, id. Od. 2, 7, 18 : liminis aut aquae Coe- lestis patiens latus, id. ib. 3, 10, 20. II. 'Prop.: A. In gen- '• in latera at- que in terga incurrere, to attack the sides, Quint. 9, 1, 20 : aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus, encompass on every side, Hor. S. 2, 6, 34 : — ut a senis la- tere numquam discederem, never left his side, Cic. Lael. 1, 1 ; cf., aliquem lateri al- icujus adjungere, to attach to his side, i. e. to give him for a companion, Quint 1, 2, 5: lateri adhaerere gravem dominum, hung about them, threatened them, Liv. 39, 25: nee adulatoribus latus praebeas, expose yourself, lay yourself open to, Sen. Q. N. 4 praef. : latere tecto abscedere, i. e. safe, unharmed, Ter. Heaut 4, 2, 5 : hie fugit omnes Insidias nullique malo latus obdit apertum, Hor. S. 1, 3, 59 : — si quis a pu- pillo sine tutoris auctoritate emerit, ex uno latere constat contractus, on one side, Ulp. Dig. 19, 1, 13 fin. ; so id. ib. 3. .". 5. B. 1" panic. : J. Todenote Intimate friendship (rare, and perh. not ante- Aug.) : Liv. 24, 5 ad fin. ; Curt. 3, 5 fin. : ille tu- nm, Castrice, dulce latus, Mart. 6, 68. LAUD 2. To signify Relationship, kindred, esp. collateral relationship (post-Aug.) : Plin. Ep. 8, 10 : — sunt et ex lateribus cognati, ut fratre9 sororesque, Paul. Dig. 38, 10, 10 : id. ib. 23, 2, 68 ; Stat. S. 5 praef. 3. latus, a, um, Part., v. fero. latusculum, i, «• dim. [2. latus] A little side (poet, and very rare) : laneum, Catull. 25, 10 : speculorum, Lucr. 4, 312. laudabllis, e, adj. (laudo] Praise- worthy, laudable (quite class, and very freq.) : I. Lit. : "laudabile est, quod con- fieit honestam et praesentem et conse- quentem commemorationem," Auct. Her. 3, 4 : honestum, etiam si a nullo laudetur, natura esse laudabile, Cic. Oft". 1, 4 fin. : vita, id. Lael. 7 : orationes, id. Brut. 95 ; cf., oratores, id. ib. 97 : civis. Quint. 12, 1, 41 ; id. 3, 6, 84 : carmen, Hor. A. P. 403 : fides, Ov. Tr. 5, 14, 35. — Comp. : vitae ra- tio laudabilior, Cic. Rep. 3, 3 : (voluptas) melioremne efficit aut laudabiliorem vi- rum? id. Parad. 1 Jin.- IL Transf, Val- uable, precious, excellent (post-Aug.) : mel, Plin. 11, 15, 15 : terra, id. 17, 4, 3 : lauda- bilius vinum, id. 14, 3, 4. — Adv., lauda- biliter, Praiseworthily, laudably: ad rec- te, honeste, laudabiliter, postremo ad bene vivendum, Cic. Tuec. 5, 5 : — laudabiliter ac placabiliter propitiandi judices, by flat- tering expressions, Gell. 7, 3. — Comp. : lau- dabilius, Val. Max. 5, 1 n. 2 ext. — Sup. of the adj. and adv. appear not to occur. laudabilitas, atis, /. [id.] Laudabili- ty, as a title ot the Comes Metallorum : laudabilitas tua, Cod. Theod. 10, 19, 3. laudabiliter) adv., *■ laudabiUs, ad fin. laudato adv., v. laudo, ad fin. laudatlOi onis,/. [laudo] A praising, laudation ; a eulogy, panegyric : I, I n gen. : quam lauream cum tualaudatione conferrem 1 with your eulogy, i. e. that pronounced by you, Cic. Fam. 15, 7: quae quidem laudatio hominis turpissimi mihi ipsi erat paene turpis, id. Pis. 29, 72. — With an object-genitive : laudationes eo- rum, qui sunt ab Homero laudati, id. Fin. 2, 35 ; so, legis laudatio, Quint. 7, 1, 47. — II. I 11 partic. : A. In a court of justice, A favorable testimony to a person's char- acter, a eulogy, panegyric : lectissimos Tiros cum legatione ad hoc judicium, et cum gravissima atque ornatissima lauda- tione miserunt, Cic. Coel. 2 ; id. Flacc. 15, 36 ; id. Fontej. 2, 4 : judicialis, Suet. Aug. 56. — B. A funeral oration : funebris, Cic. Mil. 13 ; so Quint. 3, 7, 2 ; 11, 3, 153 : est in manibus laudatio, quam quum legi- mus, etc., Cic. de Sen. 4, 12. — With an object-genitive : matronarum, Liv. 5, 50. laudatlVUS, a, «m, adj. [id.] In the rhetor, lang. ot Quintilian, Of or relating to praise, laudatory : " est unum genus, quo laus et vituperario continetur, sed est appellatum a meliore parte laudativum : idem alii demonslrativum vocant : utrum- que nomen ex Graeco creditur fluxisse : nam et iyKWfitaariKov et iiriSetkriKdv di- cunt," Quint. 3, 4, 12 ; cf. id. 3, 7, 28 : ma- teria, id. 3, 4, 16. — Subst. : laudativa tota, quae est rhetorices pars tertia, id. 2, 15, 20 ; cf. 3, 3, 14. laudator) S" 3 . m - [id.] -4 praiser ; a eulogizer, panegyrist (quite class.) : J g In gen. : laudator integritatis et elegantiae, Cic. Att. 6, 2 : auctores et laudatores vo- luptatis, id. Sest. 10, 23 : temporis acti, Hor. A. P. 173 : derisor vero plus lauda- tore movetur, id. ib. 433.— If. In par- tic: A. I n a court of justice, One who bears favorable testimony to the character of the accused, a eulogizer, panegyrist : excitabo laudatores. quos ad hoc judicium . . . deprecatores hujus periculi missos vi- detis, Cic. Balb. 18 ; id. Verr. 2, 5, 22.— B. Otic who pronounces a funeral oration : Liv. 2, 47 ; so Plin. Ep. 2. 1. laudatOriUS) a, um, adj. fid.] Of or belonging to praise, laudatory (late Lat.) : Fulg. Myth. init. laudatrix. Icis, /. [laudator] She who praises (a rare word) : vitiorum lauda- trix fama popularis, Cic. Tusc. 3, 2, 4 : Venus, Ov. Her. 17, 126. laudatUS) a > um . Part., and Pa., from laudo. * laudicoenus (lsmdicen.), i, m. [lau- do-coena] A praise-dinner or dinner-prais- L AUR tr, one who praises or applauds, that he may get an invitation to dinner (a comic- ally-formed word) : Plin. Ep. 2, 14. X laudlditrnUS) iitaivov d[ioS, Gloss. Philox. t laudlf ICO* VjjivS), Gloss. Philox. laudo, avi, atum, 1. v. a. [laus] To praise, laud, commend, extol, eulogize : \ t Lit. : A. I" gen.: omnes mortales sese laudari exoptant, Enn. Ann. 18, 13 : vitu- perare improbos asperius, laudarc bonos ornatius, Cic. de Or. 2, 9, 35 : laudare et eflerre aliquid, id. ib. 2, 75, 304 : rationem, id. Fam. 5, 20 ; so, sententiam alicujus, id. Sest. 34, 74 : quempiam, id. Phil. 4, 3 : le- gem ipsam, id. Leg. 3, 1,2: magnifice lau- darc, id. Brut. 73 : — agricolam laudat juri3 peritus, praises him as happy, extols his happiness, Hor. S. 1, 1, 9 ; so. diversa se- quentes, id. ib. 1, 1, 3 ; 109. — In the pass, with the dat. : Cic. Fam. 1, 9, 21 : German- icus cunctis laudatus, by all, Tac. A. 4, 57 fin. ; and, herba laudata Eratostheni, Plin 22, 22, 43.— * (/3) With an object-genitive: laudabat leti juvenem, pronounced him happy on account of his death, Sil. 4, 260. B. In partic: 1. To pronounce a fu- neral oration over a person : quern quum supremo ejus die Maximus laudaret, Cic. Mur. 36 ; id. Q. Fr. 3, 8. 2, In medicine, To recommend a reme- dy : apri cerebrum contra 6erpentes lau datur, Plin. 28. 10, 42 ) so id. 28, 3, 12. II. Transf., To adduce, name, quote, cite a person as any thing : " laudarc sig- nificat prisca lingua nominare appellare- que," Gell. 2, 6, 16 ; cf., " laudare poneba- tur apud antiques pro nominare," Fest. p. 118 ed. Miill. : id ut scias, Jovem supre- mum testem laudo, Plaut Capt. 2, 3, 66 : quern rerum Romanarum auctorem lau- dare possum religiosissimum, Cic. Brut. 11, 44 ; so, auctores, id. de Or. 3, 18 fin. ; cf., ut auctoribus laudandis ineptiarum crimen effugiam, id. ib. 3, 49. — Hence laudatus, a, um, Pa., Extolled, esteem- ed, excellent (60 not ante-Aug.) : olus lau- datum in cibis, Plin. 22, 22, 33 -.—Comp. : saccharon et Arabia fert, sed laudatius India, id. 12, 8, 17 : — Sup. : laudatissimus caseus, id. 11, 42, 97 : virgo laudatissima formae dote, Ov. M. 9, 715. — Adv., lau date, Laudably, admirably: regias domos laudatissime ebore adornans, Plin. 36, 6,5. lauragO) in' 8 ' /■ [laurus] A plant of the laurel kind, App. Herb. 58. laurca. a e> v - laureus, no. II. laureatUS) «> um, adj. [laurea] Ct'oicncd or decked with laurel, laureled, /aureate : imago, Cic. Mur. 41 : lictores, id. Att. 7, 10 : tasces, id. de Div. 1, 28 : lit- terae, letters announcing a victory (so call- ed because bound up with bay-leave^), laureled letters, Liv. 45, 1 ; also abs. : ne laureatis quidem gesta prosecutus est, Tac. Agr. 18 Jin. ; cf. laurus. Laurentuni) '• "• A maritime town in Latium, between Ostia and Lavinium, now Torre di Paterno, Mel. 2, 4 fin. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 615. — Derivv. : A Lau- renS; entis, adj. : 1. Of or belonging to Laurentuni, Laurenlian : Laurens Tibe- ris, Virg. A. 5, 797 : arva, id. ib. 7, 661 : Tur- nus, id. ib. 7, 650. — Subst., in the neutr., Laurens, entis, an estate (of the younger Pliny) near Laurentum, Plin. Ep. 2, 17. — In the plur., Laurentes, um, m., The Lau- rentines: Laurentum Troumque acies, Virg. A. 12, 137.— 2. Poet, transf, for Roman : bella, Sil. 3, 83 : praeda, i. e. that taken by Hannibal, id. 17, 282. — B. Lau- rentinUS) a > um, adj., Laurcntine : li- tus, Mart. 10, 37 : via. Val. Max. 8, 5 Jin.— Subst, Laurentinum, i, n. (sc. praedium), The younger Pliny's estate near Lauren- tum, Plin. Ep. 2, 17,— *C. Laurenti- US) a » um, adj., Laurenlian : palus Lau- rentia, Virg. A. 10, 708. — * D. Laureil- tiS) Sdis,/, Laurentian : Laurentis terra, Enn. Ann. 1, 38. laureola. a e, /• dim. [laurea], lit, A laurel branch, laurel crown ; hence, transf, A triumph : Cic. Fam. 2, 10, 2.— Proverb.: laureolam in muataceo quae- rere (a laurel branch in a laurel cake), i. e- to seek fame in trifles : Cic Att. 5, 20, 4. LauredluS) '. '"■ -^ notorious robber who is said to have been crucified and tori, to pieces by wild beasts. The hero of a play 867 L AUS by the mimographer Q. Lutatius Catulus, Juv. 8, 184 ; Mart. Spect. 7. Laurctum (Loretum), i, n. [laurus] The Laurel-grove, a place on the Aventine Hill, Var. L. L. 5, 32, 42 ; Plin. 15, 30, 40. laurcus. a, "•", «#• [id-] Of laurel, laurel-: vectes laurei, CatoR. R. 31: coro- na, Liv. 23, 11 : serta, Ov. Tr. 2, 172 : ole- um, laurel-nil, Flin. 20, 13, 51 : pira, i. e. that smell like laurel, Col. 12, 10 ; cerasa, grafted on laurel, Plin. 15, 25, 30.— II. Subst, laurea, ae, /. •• A. (sc. arbor) The laurel-tree : Liv. 32, 1 : turn spissa ramis laurea forvidos Excludet ictus, Hor. Od. 2, 15, 9. — B. (*& corona) A laurel garland, laurel branch, as the ornament of Apollo, of poets, of ancestral images, of generals enjoying a triumph, and of letters contain- ing news of a victory : te precor, o vates, assit tua laurea nobis, Ov. R. Am. 75 : lau- rea donandus Apollinari, Hor. Od. 4, 2, 9 : cedant anna togae, concedat laurea lin- guae, Cic. poet. Oft". 1, 22, 77 : quam lau- ream cum tua laudatione conferam, id. Earn. 13, 6. Sometimes victorious gener- als, instead of a triumph, contented them- selves with carrying a laurel branch to the Capitol : de Cattis Daeisque duplicem tri- umphum egit : de Sarmatis lauream mo- do Capitolino Jovi retulit, Suet. Dom. 6 ; so id. Ner. 13 ; Plin. Pan. 8.-2. Trop. : primus in toga triumphum linguaeque lauream merite, Plin. 7, 30, 31 fin. ft laurex (laurix); Icis, m. [a Balearic wordj A young rabbit cut out from the mother's belly, or taken from her teats, Plin. 8, 55, 81. lauricomus. a, um, adj. [laurus- cotnoj Laurel-haired, covered with laurels: Lucr. 6, 152. launfer. a, um, adj. [laurus-fero] I. Laurel-bearing : tellus, Plin. 15, 30, 40. — II. Laurel-crowned : juventa, Luc. 8, 25. laiirigerj era, erum, adj. [laurus- geroj Laurel-bearing, crowned or decked with laurel : Phoebus, Ov. A. A. 3, 389 : manus, Prop. 4, 6, 54 : cuspis, a lance wound round with laurel, Mart. 7, 6. laurinUS< a, utr >, all J- [laurus] Of lau- rel, laurel- : folium, Plin. 12, 8, 18 : oleum, id. 23, 4, 43. iaui'lOtis, is, /• [Aaufliwns] From Lauriou, in, Attica, where there were sil- ver mines ; hence, spodos f the ashes which, in smelting silver, remain in the furnace, dross, scoria, Plin. 34, 13, 34. laurmdtens» tis, m. [laurus-potens] Lord of laurels, laurel-ruler, Marc. Cap. 1, p. 10. Lam'olavmiiim* " A later name of the city Lavinium, after (about the time of the Antonines) the inhabitants of Lauren- turn were transplanted thither, Frontin. de Colon, p. 105 Goes. ; Serv. ad Virg. A. 7, 59 ; Symm. Ep. 1, 71. 3jauror>j onis, /. A city in Hispania Tarraconensis, Flor. 3, 22, 7 ; 4,2, 86— H. Deriv., Lauroncnsis. e, adj., Laura- nian: vina, Plin. 14, 6, 8, §71. laUl'US; i (gen., laurus, Plin. 15,30,39: abl., lauru, Hor. Od. 2, 7, 19: nom. plur., laurus, Tib. 2, 5, 63 : gen. plur., lauruum, ace. to Charis. p. 110 P.), /. A bay-tree, laurel-tree, laurel, sacred to Apollo ; its branches were the decoration of poets, Hor. Od. 4, 2, 6 ; of the flamens, Liv. 23, 11 ; Ov. F. 3, 137. In festivals, the ancestral images were decorated with laurel, Cic. Mur. 41. The leavss, when eaten, were said to impart the power of prophesying, Tib. 2, 5, 63 ; Juv. 7, 19. Victorious gen- erals, in triumphal processions, wore lau- rel crowns on their heads and carried laurel branches in their hands, while their lietorfl bore fasces bound with laurel, Cic. Att. 7, 10. Before the gate of the imperial palace stood two laurel-trees, with oaken crowns, in honor of the emperor, as the vanquisher of foes and the people's pre- server, 'Pert. Apol. 35. — II. Meton. for laurea, A laurel crown, as the sign of a tri- umph ; hence (or triumph ; sing.: incurrit haec nostra laurus non solum in oculos, sod, etc., Cic. Fam. 2, 10, 2; so, Partbica, Plin. Pan. 14 : Indira, Stat. S. 4, 1, 4 : Sar- matica, Mart. 7, 5. 1. lailSi laudis (gen. plur.. laudium, Sid.'Carm. 23, 32),/. fprob. kindred with duo, nh'm] Praise, glory, fame, renown, 808 L A tJ T esteem: I. Lit: in laude vivere, Cic. Fam. 15, 6 : esse in laude et in gratia cum pop- ulo Rom., id. Verr. 1, 17 : summis aliquem laudibus ad coelum efferre, id. Fam. 9, 14 : divinis laudibus ornare aliquem, id. ib. 2, 15 : habere laudes quotidianas et assiduas de aliquo, id. Att. 13, 18 : laude afflcere aliquem, id. Off. 2, 13 : omni laude cumu- lare, id. de Or. 1, 26 : summam alicui lau- dem tribuere, id. Fam. 5, 2 : illustri laude celebrari, id. Mur. 7 : maximam laudem ex re aliqua sibi parere, id. Off. 2, 13 : or- nare aliquem suis laudibus etonerare ali- enis, Cic. Phil. 2, 11 : neque ego hoc in tua laude pono, id. Verr. 2, 3, 91 : Fabio laudi datum est, quod pingeret, id. Tusc. 1, 2 : eloquentiae, humanitatis, id. de Or. 1, 23 : brevitas laus est interdum in aliqua parte dicendi, in universa eloquentia lau- dem non habet, id. Brut. 13: — supremae laudes, i. e. a funeral oration, Plin. 7, 43, 45. II. Transf.: A. A praiseworthy thing, a laudable or glorious action ; a merit, de- sert : abundans bellicis laudibus, Cic. Off. 1, 22: nostras laudes in astra sustulit, id. Att. 2, 25: Pericles hac laude (dicendi) clarissimus fuit, id. Brut. 7. B. Estimation, worth, value of a thing (post-Aug.) : Cois amphoris laus est max- ima, Plin. 35, 12, 46 : coccum Galatiae in maxima laude est, id. 9, 41, 65 : peculiaris laus ejus, quod fatigato corpori succurrit, id. 22, 22, 33 : Creticae cotes diu maxi- mam laudem habuere, id. 36, 22, 47. 2. LailSi Laudis,/. The name of sev- eral cities. E^p., A city in Cisalpine Gaul, northwest of Placentia, now Lodi Vecchio, Cic. Q. Fr. 2, 15, 1 ; also called Laus Pom- peia, Plin. 3, 17, 21. Cf. Mann. Ital. 1, p. 169. LaUSUS; '■ m - I. S° n of Numitorand brother of Rhea Silvia, Ov. F. 4, 55.— II. The son of Mezcntius, whom Aeneas slew, Virg. A. 7, 649 ; 10, 790. laute» a nXirui, (*A clothes-wash- er), Gloss. Philox. t lavatorium, ttXvoiuov, (* locus ad lavandum), Gloss. Philox. lavatrina, ae, v. latrina. laver» oris, n. A water-plant, called also sion, Plin. 22, 22, 41 ; 26, 8, 32. Layer na. ae, /. The patron goddess of gain (lawful or unlawful), and hence of rogues and thieves : Nov. in Non. 483, 21; Plaut. Aul. 3, 2, 31; id. Fragm. ap. Non. 134, 32 ; Lucil. ib. 135, 1 ; Hor. Ep. l, 16, 60.— n, Deriv., Lavcrnalis, e, adj., Of or belonging to Laverna, Laver- nal : Porta, a gale in Rome where stood an altar of Laverna, Var. L. L. 5, 34, 45, § 163 ; Fest. s. h. v. p. 117 ed. Mull. + laverniones fures antiqui dice- bant, quod sub tutela deae Lavernae es- sent, Fest. p. 117 ed. Mull. Xiavemium; ", n - A place in Cam- pania, otherwise unknotvn, Cic. Att. 7, 8, 4 ; Fragm. ap. Macr. S. 2, 12 (in Cic. IV. 2, p. 235 ed. Orell.). Lavici- Lavlcum? and Lavica- nuS; v. Labici. Lavinia.i ae, /. The daughter of La- tinus and wife of Aeneas, Liv. 1, 1 sq. ; Var. L. L. 3, 32, 40, § 144 ; Virg. A. 6, 764 ; Ov. M. 14, 449 ; 570. jLavinimn. ii> «• A city of Latium, near the sea-coast, six Roman miles distant from Laurentum, founded by Aeneas in honor of his wife Lavinia; now called Pralica, Liv. 1, 1 ; Var. L. L. 5, 32, 40, § 144 ; id. R. R. 2, 4, 18 ; Ov. M. 15, 728 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 616.— H. Derivv. : A. LaviniUS; a, um, adj., Of or belonging to Lavinium, Lavinian : arva, Virg. A. 4, 236 : litora, id. ib. 1, 2 ; so Prop. 2, 25, 64. — B. LaviniCllSCS, ium, m., The in- habitants of Lavinium, Lavinians, Var. R. R. 2, 4, 18. *laVltO) are > "• '"'• °- [lavo] To wash, bathe : se. lacrimis falsis, Pompon, in. Calp. Pis. ap. Merul. Fragm. Ennii, p. 308. lavo. lavi and lavavi, lautum, lavatum and lotum, 1. and 3. v. a. and n. [Xuvio] To wash, bathe, lave : I, Lit.: si inquina- ta erit lavito, Cato R. R. 65: puerum, Enn. in Non. 504, 17 : manus lavite. Titin. ib. 22 : manus lava, Cic. de Or. 2, 60.— Mid. : cum soceris generi non lavantur, do not bathe themselves or bathe, id. Off. 1, 35 : la- vantur in fluminibus, Caes. B. G. 4, 1 : cur te lautum voluit occidere ? Cic. Dejot. 7 ; so, lautis manibus, Hor. S. 2, 3, 381 : lo- tis pedibus, Plin. 24, 11, 62 : vestimenta lota, Petr. 30 fin.: — qui it lavatum in bali- neas, Plaut. Rud. 2, 3, 51 ; so, lavatum, id. Aul. 3, 6, 43 ; Stich. 4, 1, 62 ; Ter. Eun. 3, 5, 44 ; 52 ; Heaut. 4, 1, 42.— (/3) Neutr. : pisces ego credo, qui usque d'um vivunt, lavant, Minus diu lavere, quam haec lavat Phronesium, Plaut. True. 2, 3, 1; Ter. Heaut. 4, 1, 5 : lavanti regi dicitur nnnci- atum, hostes adesse, Liv. 44, 6. — B. Transf., To wet, moisten, bedew : eas (ta- bellas) lacrimis lavis, Plaut Ps. 1, 1, 8; Lucr. 5, 948 : arrna cerebro, Val. Fl. 4, 153. — II, Trop., To wash away: venias nunc precibus lautum peccatum tuum, Ter. Ph. 5, 8, 80 : dulci mala vino lavere, Hor. Od. 3, 12, 2.— Hence IAXO lautus, a, urn, Pa., Washed, bathed, laved ; hence, transf., neat, elegant, splen- did, sumptuous, luxurious : nihil apud nunc lautum, nihil elegans, nihil exquisi- tum, Cic. Pis. 27 Jin. : lauta supellcx, id. de Or. 1, 36, 165 : lautum vietum et cle- gantcm colere, id. frugm. ap. Non. 337, 27 : magniticum et lautum, id. Fam. 9, 16, 8 : lautiora opera, Plin. 16, 15, 26 : epulae lautiores, Stat. S. 1, 6, 32 : lautissima vina, Plin. 14, 13, 15 : lautissima coena, Plin. Ep. 9, 17 : — lautum et copiosum patrimo- nium, splendid, noble, Cic. Rab. Post. 14 ; ct'., civitas Ilalaesina tain lauta, quam no- bilis, wealthy, id. Fam. 13, 32 : — valde jam lautus es, qui gravere litteras ad me dare, ijou are now very grand, Cic. Fam. 7, 14 : homines lauti et urbani, noble, distin- guished, id. Verr. 2, 1, 6 : libertis minus lautis servisque nihil defuit : nam lautio- res eleganter accepti, id. Att. 13, 52. — (/?) c. inf. : rhombos libertis ponere lautus, splendid, Pers. 6, 23. — B. Trop. : bene- ficentiae et libcralitatis eBt ratio duplex : nam aut opera benigne fit indigentibus, aut pecunia : facilior est haec posterior, locupleti praesertim : sed ilia lautior ac splendidior, nobler, more glorious, Cic. Off. 2, 15, 52 : lautum negotium, honorable, id. Att 6, 1 : omnium hortensiorum lautissi- ma cura asparagis, the most diligent, the nicest, Plin. 19, 8, 42. — Hence, Adv., laute, Neatly, elegantly, splendid- ly, sumptuously : fa Lit. : laute exorna- tus, Plaut. Cas. 4, 1, 10 : vivere, Nep. Chain*. 3: res domesticas lautius tueri, Cic. Tusc. I, 1 : lautius accipi, Suet. Calig. 55. — B. 'Prop., Excellently, beautifully, finely : lo- quitur laute, Plaut. Mil. 4, 4, 25 : militem laute ludificari, id. ib. 4, 4, 25. — Comp.: si quis existat, qui putet nos lautius fecis- se, qunm orationis severitas exigat, (* that I have made more use of ornament), Plin. Ep. 2, 5. — Sup. : hodie me ante omnes corn- ices stultos senes Versaris atque emunx- eris lautissime, an old poet in Cic. Lael. 26, 99. flax. Fraud, deception: "LACIT de- cipiendo inducit. LAX etenim fraus est," Fest. p. 116. laxamentum, i> n. [laxo] An extend- ing, widening : I. Lit. (post- Aug.) : ven- tus laxaraentum sibi parat, Sen. Q. N. 6, 18: cellae, Vitr. 4, 1 fin. : ventris, an evac- uating, purging, Macr. S. 7, 11. — B. Transf. (in concr.), A wide space, room : choragia laxamentum habeant, ad cho- rum parandum, Vitr. 5, 9. — H, Trop., A relaxation, mitigation, alleviation, respite (not freq. till after the Aug. per.) : si quid laxamenti a bello Samnitium esset, Liv. 9. 41 : dare laxamentum cogitationibiis, id. 7, 38 : laxamentum daret alicui ad ali- quid, id. 22, 37: nactus in navigatione pu- sillum laxamenti, Trebon. in Cic. Fam. 12, 16, 3 : dare laxamentum legi, laxity, indulgence, Cic. Clu. 33 ; so, leges rem surdam, inexorabilem esse . . . nihil laxa- menti nee veniae habere, Liv. 2, 3. laxatlO; onis, /. [id.] A widening, wide space, width (post-Aug.) : duorum digitorum laxatio, Vitr. 4, 7. — II, A miti- gation, Coel. Aur. Tard. 2, 1. laxativus, «> UI "> <"&'• l id -] A mili - gating, assuaging : cataplasmata, Coel. Aur. Tard. 2, 3. laxatllS. a, " m > Part, and Pa., from laxo. laxc. adv., v. laxus, ad fin. laxitas, atis,/. [laxns] Width, breadth, roominess, spaciousness, extent: I, Lit. (rare, but quite class.) : of a house, Cic. Off. 1, 39, 139 : loci, Sail, in Non. 132, 23 : maris, Plin. 4, 12, 24 : mundi, id. 14 pro- vera. : spatiosa, id. 8, 43, 68 : hae semitae opportunam laxitatem praebent, Col. 4, 18 : — aeris laxitas, i. e. a free current of air, Pallad. 1, 5. — * H. Trop., Laxity, languor : Arn. 6, 197. laxo. avi, atum, 1. v. a. [id.] To stretch out, extend, to make wide or roomy, to ex- pand: I. Lit.: forum, Cic. Att. 4, 16: manipulos, Caes. B. G. 2, 25 : lilium ab angustiis in latitudinem paullatim se lax- ons, Plin. 21, 5, 11. B. Transf.: X. To open, undo, un- loose : vincula epistolae laxavit, Nep. Paus. 4 : nodos Herculeos, Luc. 4, 632 : ubi dolor vocem laxaverat, had loosened L E AE his voice, Just 42, 4 : claustra, Virg. A. 2, 259 : intestina, Plin. 8, 36, 54. 2. To slacken, relax : laxare arcum, to slacken a bow, Phaedr. 3, 14, 11 : excussos rudentes, Virg. A. 3, 266 : laxantur corpo- ra rugis, become flabby with wrinkles, Ov. A. Am. 3, 73 : oleum ad nervos laxandos utile est Plin. 23, 8, 80 : corpus velut lax- atum, Petr. 82 : fcrrum, to smelt, Stat Achill. 1, 429. 3. To lighten, case : pharetra graves laxavit humeros, Sen. Here. Oet 787. II. Trop.: fa To lighten, relieve, rec- reate : a contentione disputationis animos curamque laxemus, Cic. de Or. 3, 61 : ju- dicum animos atque a severitate ad hilaii- tatem traducere, id. Brut. 93 : animum ab assiduis laboribus, Liv. 32, 5 : se molestiis, to release one's self, Luccej. in Cic. Fam. 5,4. B. To relax, mitigate, moderate, abate, weaken : alicui laxare aliquid laboris, Liv. 9, 16 : subtile examen justitiae, Gell. 1, 3 : iram, Stat. Th. 6, 831 : paullatim temeri- tate laxata, Petr. 82 : longiore dierum spa- tio laxare dicendi nccessitatem, to pro- long, delay, defer, Quint. 10, 5, 22 : memo- riae inhaeret fidelius, quod nulla scriben- di securitate laxatur, id. 10, 6, 2. — (/3) As a v. n., To abate, lessen, fall : annona lax- averat, Liv. 26, 20. — Hence 1 a x a t u s, a, um, Pa., Spread out, sepa- rated, extended, wide : fa Lit: custodiae, i. e. separated, withdrawn, Liv. 21, 32 fin. ; so, custodia, Petr. 112 : membrana laxa- tior, Plin. 19, I, 3 : laxati ordines (aciei), Tac. H. 3, 25 ; Sil. 9, 364 :— corpore laxati, released from the body, Cic. Rep. 6, 15 fin. B. Trop.: libidinum vinculis laxati, released, freed, free, Cic. de Sen. 3, 7 ; so, laxatus curis, id. Tusc. 1, 19, 44 : pugna, a battle broken off, Liv. 21, 59 : nox, i. e. clear, Sil. 13, 550. laxus? a, um , adj. Wide, loose, open ; opp. to adstrictus (not freq. till after the Aug. per.): I, Lit: laxius agmen, Sail, in Non. 235, 16 : casses, Virg. G. 4, 247 : circli, id. ib. 3, 166 : toga, Tib. 1, 7, 46 ; cf., calceus in pede haeret, wide, loose, Hor. S. 1, 3, 32 : nuces ferre sinu laxo, id. ib. 2, 3, 171 : spatiurn, wide, roomy, Sen. Ep. 88 med. ; cf, laxior domus, Vellej. 2, 81 : ja- nua, open, Ov. Am. 1, 8, 77 : eompages, Virg. A. 1, 122 : mulier, Mart. 11, 21 :— ha- benae, Cic. Lael. 13 (v. under no. II.) ; Virg. A. 1, 63 ; so, frena, Ov. Am. 3, 4, 16 ; cf., qui jam contento, jam laxo fune labo- rat, Hor. S. 2, 7, 20 : arcus, Virg. A. 11, 874 ; Hor. Od. 3, 8. 23 : — opes. large,grcat, Mart. 2,30. — H. Trop.: laxissimashabenas ha- bere amicitiae, very wide, loose, Cic. Lael. 13, 45 : si bellum cum eo hoste habere- mus, in quo negligentiae laxior locus es- set, greater latitude or scope, Liv. 24, 8 ; cf., laxius imperium, too lax, Sail. J. 64 : an- nona, i. e. reduced, cheap, Liv. 2, 52 : caput, relaxed, disordered from drinking, Pers. 3, 58 : vox, pronounced broad, Gell. 13, 20 : laxioribus verbis dicere aliquid, prolix, dif- fuse, id. 16, 1. — Of time : diem statuo sa- tis laxam, sufficiently distant, Cic, Att. 6, 1, 16 ; so, tempus sibi et quidem laxius pos- tulavit, Plin. Ep. 4, 9 med. — Hence, Adv., 1 a x e, Widely, spaciously : fa Lit: vis sideris laxe grassantis, Plin. 2, 97, 99 : distans, id. 13, 4, 7 : aurum laxius dilatatur, id. 33, 3, 19 : Mercurii Stella lax- issime vagatur, id. 2, 16, 13 : — medio sus- pends vincula ponto, Et laxe fluitare si- nit, loosely, freely, Luc. 4, 450. — B. Trop. : laxius proferre diem, to put further off, Cic. Att. 13, 14 ; cf., volo laxius 'sc. rem curari), id. ib. 15, 20 ad fin. : de munere pastorum alii angustius, alii laxius consti- tuere solent, a greater number, more, Var. R. R. 2, 10, 10 : — in hostico laxius rapto suetis vivere artiores in pace res erant, more unrestrictedly, more freely, Liv. 28, 24 : Romanos remoto metu laxius licen- tiusque futuros. be more relaxed in disci- pline, more negligent, Sail. J. 85. lea? ae, / [leoj A lioness (poet, for le- aena) : panthera et lea, Var. in Philarg. ad Virg. E. 2, 63 ; * Lucr. 5, 1317 : pectus et ora leae, Ov. M. 9, 648 : hirsutae, id. Fast. 5, 176 ; id. Met 14, 255 : saeva, id. ib. 4, 102. 1 1. lcaena. ue,fi = Matva, A lioness: statuerunt aeream leaenam, Cic. in Phi- larg. ad Virg. E. 2, 63 ; so Plin. 8, 16, 17 ; L E CT Gell. 13, 7 ; Tib. 3, 4, 90 ; Virg. E. 2, 63 . id. Georg. 3, 245 ; 4, 408 ; Ov. M. 4, 97 . 514 ; 9, 615 ; 13, 547 ; Catull. 64, 154. 2. Lcaena, ae, f, Aeniva, A heroi'. courtesan of Athens, in the time of Harm o- dius and Arislogiton, Plin. 7, 23, 23 ; 34, 8, 19, § 72 ; Lact 1, 20. Leander (Leawlrus, Mart. Spect. 25), i, m., Asiuvipos, A young man of Abydos, who, in order to visit his sweetheart, Hero, in Sestos, swam nightly across the Helles- pont, until he was drowned in a storm, Ov. Her. 18 and 19 ; id. Tr. 3, 10, 41 ; Mart. 14, 181, et saep. — H. Derivv. : fa Lean driCUS, a, um, adj., .Of or belonging to Leander, Leandrian: natatus, Fulg. Myth. l ink.— B. Leandrius- », u ">> acl j- Of Leander, Leandrian : Leandrius Helles- pontus, Sil. 8, 622. Lcarchus, i. '"■> AiapxoSi The son of Athamas and lno, who, in a Jit of madness, killed his father, Ov. F. 6, 479 ; Hyg. Fab. 1, 2. — II. Deriv., Learcheus- a, um, adj., Of Lcarchus: umbrae, Ov. F. 6, 491. Lebadia (Lebadea, Stat. Th. 7, 345),' ae,/., Actiadeia, Ac6_ v - lad. Icgalis- e, adj. [lex] Of or belonging to the law, legal (a post-Aug. word) : ge- nus quaestionis, Quint 3, 5. 4 ; cf. id. 3, 6, 86 sq. ; so, quaestiones, id. 3, 6, 46 : status, id. ib. 45: tractatus, id. 3, 8, 4 : vita, accord- ing to the (divine) law, pious. Tort adv. Marc. 4, 25. — Adv., legallter, Accord- ing to law, legally : adversarium provo- care legaliter, Cassiod. Ep. 4, 37. legallter! adv., v. legalis, ad fin. * leg-arium, «, «■ [2. lego] Pulse, le- gumes: Var. R. R. 1, 32. lega tariUS, «. um, adj. [legatum] En- joined by a last will or testament (a post- class, word) : legatariae editiones, Tert. Spect 6. — II, Subst. : A, Legatarius, ii, ■m., One to whom something is left by willy a legatee : Suet. Galb. 5 ; Paul. Dig. 41, 3, 14. — B. Legataria, ae,/, A female legatee: Ulp. Dig. 19, 11, 43 ; so id. ib. 33, 4, 2. leg-atlClUS; v. legativus. lcg'atlO, onis,/ [1. lego] The sending of an embassador ; hence, the office of an embassador, an embassy, legation : cum legatione in provinciam esset profectus, Cic. Verr. 2, 4, 5 : legationem obire, id. Acad. 2, 2, 5 : is sibi legationem ad civita- tes suscepit, Caes. B. G. 1, 3 : legationis officium conficere, id. ib. 3, 103 : in lega- tionem proficisci, Liv. 21, 63 : in legatione esse, Quint. 7, 1, 50 : legatio male gesta, id. 4, 4, 5 : munus legationis recusare, Caes. B. C. 1, 33 : legationem renuncinre, to make a report or give an account of one's embassy, Cic. Phil. 9, 1 ; Liv. 9, 4 ; 23, 6 ; 35, 32 ; 36, 35 ; 39, 33 ; Plin. Ep. 4, 9, 20, et al. ; v. renuncio, no. I., B : legationem L E G I ementiri, Cic. Opt. gen. or. 7 : Caes. B. G. 6, 2 : per legationes aliquid petere, Tac. A. 2, 45. — B. I" partic: X. libera lega- tio, A free legation, i. e. permission grant- ed to a senator to visit one or more prov- inces on his private affairs in the charac- ter of an embassador, but without per- forming the duties of one ; such an em- bassy was called free, because while it lasted the holder of it was at liberty to come to the city of Rome and leave it again without resigning his office : nego- tiorurn suorum causa legatus est in Afri- cam legatione libera, Cic. Fam. 12, 21 : ha- bent opinor liberae legationes definitum tempus lege Julia, id. Att. 15, 11 ; cf. id. Leg. 3, 8 ; id. Flacc. 34 : — qui libera lega- tione abest, non videtur rei publicae cau- sa abesse : hie enim non publici causa, sed sui abest, Ulp. Dig. 50, 7, 14. — 2. 'ega- tio votiva, was A free embassy assumed for the purpose (often a mere pretext) of pay- ing a vow in a province, Cic. Att. 4, Vfin. ; 15, 8 ; 15, 11. II. Transf., The persons attached to an embassy, an embassy, legation : com- munem legationem ad Crassum mittunt, Caes. B. G. 3, 8 : cujus legationis Divico princeps fuit, id. ib. 1, 13 . quas legationes Caesar ad se reverti jussit, id. ib. 2, 35 : ab Eumene legatio de victoria gratulatum venit, Liv. 45, 13. legativum* >, v. the follg. art legatiVUS, a, um, adj. [1 . lego] I. Of or relating to an embassy (post-class.) : viaticum, or abs., legativum, i, n., An em- bassador's expenses : viaticum, quod lega- tivum dicitur, Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 12 : his, qui non gratuitam legationem suscepe- runt, legativum ex forma restituitur, id. ib. 7, 2 (al. legaticium). — JJ, Left by a last will or testament : Inscr. Orell., no. 3817. * legator* ori 8 , m. [1. lego] One who leaves something by will, a testator, lega- tor: Suet. Tib. 31. * legatoria prov'incia, a false read- ing for locatoria provincia, v. locatorius. legatum* i, v. 1. lego, ad fin., no. B. legatus, i) v - 1- lego, ad fin., no. A. leglblliS) e. adj. [2. lego] That may be read, legible (post-class.) : Ulp. Dig. 28.4,1. I legicrcpat vouotxfaS, Gloss. Philox. legifer, a, um, adj. [lex-fero] Law- giving (a poet, word) : Minos, Ov. Am. 3, 10, 41 : Legifera Ceres (as the foundress of the social life of mankind), Virg. A. 4, 58. — II, Subst, legifer, eri, m., A law- giver, applied to Moses : Prud. orc. 3, 363. leglO; onis, /. [2. lego] A body of sol- din's : " legio, quod leguntar milites m de- lectu," Var. L. L. 5, 16, 25, § 87. Viz. : I, Lit.: A Roman legion. It consisted of 10 cohorts of foot-soldiers and 300 cavalry, making together between 4200 and 6000 men. As a general rule, the legion was composed of Roman citizens ; it was only on the most pressing occasions that slaves were taken into it. The standard was a silver eagle. The legions were usually designated by numerals, according to the order in which they were levied ; though sometimes they were named after the emperor who raised them, or after their leader, after a deity, after some exploit performed by them, etc. : cum leg'onibus secunda ac tertia, Liv. 10, 18: undevicesi- ma, id. 27, 14 : vicesima, id. 27, 38 : Clau- diana, Tac. H. 2, 84 : Galbiana, id. ib. 2, 86 : Martin, Cic. Phil. 4, 2 : Adjutrix, Tac. H. 2, 43 : Rapax, id. ib. Cf. Incsr. Orell. in the Index rerum, under legio. II. Transf.: A. In the plur., of the troops of other nations, Legions, soldiers : Bruttiae Lucanaeque legiones, Liv. 8, 24 ; so, Latinae, id. 6, 32; cf. of the troops of the Samnites, id. 10, 17; of the Gauls, id. 22, 14 ; of the Carthaginians, id. 26, 6 ; and with this cf. Enn. Ann. 8, 70 : Teleboan ex oppido Legiones educunt suas, Plant. Am. 1, 1, 62. — B. In gen., An. army: Plaut. Epid. 1, 1, 56 ; so id. ib. 83 ; 2, 2, 22 ; id. Most. 1, 2, 48 : ceteradum legio campie instructn tenetur, Virg. A. 9, 368 : horruit Argoae legio ratis, Val. Fl. 7, 573. — 2. Trop. : sibi nunc uterque contra legio- nes pnrat, his troops, forces, expedients, Plaut Casin. prol. 50. legionarxUS,a,um,arf;. [legio] O/or belonging to a legion, legionary : miles. LEGO Aein. Poll, in Cic. Fam. 10, 32 ad fin. ; cf., legionarii militca legionis decimae, Caes. B. G. 1, 42 : cohortes, id. ib. 3, 11 ; id. B. C. 1, 73 ; Sail. J. 41 : equites, Liv. 35, 5 ; Veg. Mil. 2, 2. Icgirupa, ae, m. [lex rumpo] A law- breaker (ante- and post-class.): perjure, legirupa, pernicies adolescentum, Plaut. Ps. 1, 3, 130 ; cf. id. Rud. 3, 2, 38 ; Pseud. t, 2, 19 : legirupam damnare, id. Pers. 1, 2, 16 ! Prud. Hamart. 239. Cf. follg. art. * legirupiOi °nis, m. [id.J A law-break- er: Plaut. Rud. 3, 4, 4. legis -doctor (" ls0 written sepa- rately ). oris, m. A doctor or teacher of the law, Vulg. Act. 5, 34. legris-lator and leg-um - lator < regularly, viz. in class, authors, written separately; v. lator), oris, m. A lawgiv- er, legislator: noster legumlator, Liv. 34, ill : legislator, Val. Max. 6, 5, no. 3 ext. legis-peritUS* '» m - One learned in the law, a lawyer (late Latin), Vulg. Luc. 7, 30. legitime! «■dv., v. Iegitimus, ad fin. legltimuS) «. urr >. ad J- [lex] Appoint- ed by the taios, according to law, lawful, le- gal, legitimate : J, L i t. : dies is erat le- gitimus comitiis habendis, Cic. Verr. 2, 2, 52 : legitimum imperium habere, id. Phil. 11, 10: potestas, id. Tusc. 1, 30, 74 : scrip- turn, id. Inv. 2, 43 : controversiae legitimae ct civiles. which come under and are settled by the laws, id. Or. 34, 120 : Justus et legiti- mus hostis, a lawful adversary, as distin- guished from pirates and other outlaws, id. Off. 3, 'Zjfin. .- aetas legitima ad peten- dam aedilitatem, Liv. 25, 2: horae, allowed by law (for transacting any business), Cic. Verr. 2, 1,9: impedimentum, a legal im- pediment, id. Agr. 2, 9, 24 : poena, Suet. Claud. 14 : crimen, laid down in the laws, Ulp. Dig. 47, 20, 3 : filius (opp. nothus), le- gitimate. Quint. 3, 6, 96 ; 5, 14, 16 : con- jux.Ov.M. 10,437,— 2. Subst, legitima, orum, n., Usages prescribed by law, pre- cepts (very rarely) : legitimis quibusdam confectis, Nep. Phoc. 4 : — custodite legiti- ma mea, Vulg. Levit. 18, 26. II. Transf., in gen.: A. >• 1- legaliB, Of or belonging to the law, legal (post- Aug.) : quaestiones, Quint. 3, 6, 72 ; 7. 3, 13 : verba, Gell. 11, 1 : scientia, Justin. Inst, prooem. B. Right, just, proper, appropriate, cor- rect (quite class.) : numerus, Cic. Verr. 2, 5, 22 : in omnibus meis epistolis, legitima quaedam est accessio commendationis tuae, id. Fam. 7, 6 : ilia oratorum propria et quasi legitima tractavit, ut delectaret, ut moveret, ut augeret, etc., id. Brut. 21 : legitimum poema facere, Hor. Ep. 2, 2, 109 : sonus, id. A. P. 274 : insania, Plin. 21, 31, 105 : verba, Ov. F. 2, 527 : partus, right, regular, Plin. 8, 43, 63 ; cf., spectavit stu- diosissime pugiles, non legitimos et ordi- narios modo, sed et catervarios, etc., Suet. Aug. 45 ; and, olus, Plin. 22, 22, 38.— In the neutr., legitimum est, with a subject- clause, It is right, proper, suitable (post- Aug.) : fistulas denum pedum longitudi- nis esse, legitimum est, Plin. 31, 6, 30 ; id. 33, 3. 20 : seruntur lactucae anno toto : legitimum tamen, a bruma semen jacere, ' but the proper way is, id. 19, 8. 39. — Hence, Adv., legitime: A. According to law, lawfully, legally, legitimately : is qui legit- ime procurator dicitur, Cic. Caec. 20, 57: juste et legitime imperanti, id. Off. 1, 4, 13 : non nisi legitime vult nubere, Juv. 10, 338. — B. Transf., Duty, properly : faex legitime cocta, Plin. 23, 2, 31 : studere, Tac. Or. 32. t legltO) are > "■ ™ l - O" To read often, ace. to Prise, p. 825 P. * legiuncula, ae, /. dim. [legio] A small les ion : Liv. 35, 49. 1. lefTO) avi, atum, 1. v. a. [lex; and therefore, qs. to perform something in a legal manner] A publicist's and jurid. (. t. : I. A publicist's t. t. : A. To send with a commission or charge, to send as embassa- dor, to depute, dispatch : ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus or- dinis auctoritate legarentur, Cic. Vatin. 15 : hominem honestum ac nobilem lega- runt nd Apronium. id. Verr. 2, 3, 48 : eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4 : trcs adolescentes in African! legantur, qui LEGO reges adeant, etc., Sail. J. 21 : quos Athe- nienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc., Gell. 7, 14. 2. Transf. to the commission itself (ante- and post-class.) : quae verba lega- verint Rhodii ad hostiura ducem, whdt they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm. — Ij, Beyond the official sphere : quin potius. quod legatum est tibi negotium. Id curas t committed, in- trusted, Plaut Casin. 1, 12. B. To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a gen- eral or governor) : eum (Messium) Cae- 8ari legarat Appius, Cic. Att. 4, 15^n. : ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc., id. ib. 4, 2 : istum legatum iri non arbitror, id. ib. 10, 1 fin. : ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti, id. de Imp. Pomp. 19 : Dolabella me sibi legavit, chose me for his lieutenant, id. Att 15, 11: 60, Calpurnius parato cxevcitu legat sibi homines nobiles, etc.. Sail. ,1. 28. II. A jurid. 1. 1. : aliquid, To appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (quite class.) : legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. in Gell. 4, 1, 3 : usumfructum omnium bo- norum Caesenniae legat, Cic. Caecin. 4, 11: Fabiae pecunia legata est a viro, id. Top. 3, 14 ; Quint. 5, 10, 62 : in argento legato, id. 7, 2, 11. B. Aliquid alicui ab aliquo, To leave to one a legacy to be paid by the principal heir : uxori testamento legat grandem pe- cuniam a filio, si qui natus esset : ab ee- cundo herede nihil legat, Cic. Clu. 12, 33 : si paterfamilias uxori ancillarum usu- fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit, id. Top. 4 : — Quint. 7, 9, 5. — Hence, A. legat us, i, m. : I. (ace. to lego, no. I., A) An embassador, legate : Cic. Vatin. 15, 35 : legatos mittere, id. de Imp. Pomp. 12, 35 ; cf., ad senatum legatos de aliqua re mittere, id. de Or. 2, 37, 115 ; cf., legati uterque roissi magnis de rebus, Hor. S. 1, 5, 29 : legatos mittere ad indicendum bel- lum, Liv. 31, 8 ; Ov. M. 14, 527. II. (sec. to lego, no. I., B) : a. An offi- cial assistant given to a general or the governor of a province, A deputy, adju- tant, lieutenant general, lieutenant govern- or : quos legatos tute tibi legasti 1 Cic. Pis. 14, 33 : qui M. Aemilio legati fuerunt, id. Cluent 36, 99 ; cf., Murena summo im- peratori legatus L. Lucnllo fuit,.qua in legatione duxit exercitum, etc., id. Mur. 9, 20 ; id. Pis. 35, 86 :' (Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat, id. Phil. 3, Wfi-n. : quaes- torius, id. Verr. 2, 1, 21 : Caes. B. G. 2. 5 fin. D. Under the emperors, A governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40 ; Agr. 33 ; Suet. Vesp. 4 ; Spart. Hadr. 3, et saep. B. legatum. i, n. (ace. to lego, no. II.) A bequest, legacy : " legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo. quod uni- versum heredis foret, alicui quid collatum velit," Florent. Dig. 30, 116 : Hortensii le- gata cognovi, Cic. Att. 7, 3, 9 : reliqua le- gata varie dedit, Suet. Aug. 101 ; id. Tib. 48 : legatum peto ex testamento, Quint. 4, 2, 6 : jus capiendi legata alicui adimere, Suet. Dom. 8. 2. legfO. legi. lectum, 3. v. a. [Xt'yu] To bring together, to gather, collect. I. Lit: A. In gen.: oleam, Cato R. R. 144 : nuces, Cic. de Or. 2, 66 : herbas collibua, Ov. M. 14, 347 : flores et humi nascentia fraga, Virg. E. 3, 92 ; cf., flores in calathos. Ov. F. 5, 218 : spolia caeso- rum, Liv. 5, 39 : ossa, Ov. Her. 10, 150 : fiscus non erat apta legi, id. Fast. 2, 254.— Poet. : legere tila, To wind up: extrema Lauso Parcae fila legunt, i. e. spin the last thread of life, Virg. A. 10, 815 ; cf., quae dedit ingrato fila legenda viro, Ov. F. 3, 462 ; so, stamen, Prop. 4, 4, 40 : vela, to draw together, furl, Virg. G. 1, 373 ; Ov. Her. 15, 215 : prora funem legit Argus ab alta, draws in, takes in, Val. Fl. 1, 312 ; so, ancoras classis legit, is weighing anchor, Sen. Troad. 759. B. In par tic. : 1. To take to one's self unjustly, to carry off, steal (so not in Cic.) : omnia viscatis manibus leget om- nia sumct : crede znihi, auferet omnia, Lucil. in Non. 332 and 396, 4 : sacrum LEGO legere, Auct Her. 2, 30 ./in. ; so, sacra di- vum, Hor. S. 1, 3, 117 : soceros legere et gremiis abducere pactas, Virg. A. 10, 79. 2. With an object of place : a. To go, pass, or wander through a place (poet): nee me studiosius altera saltus Legit, Ov. M. 5, 579 : pars cetera pontum Pone legit, sails through, Virg. A. 2, 207 ; 60, aequora Afra, Ov. F. 4, 289 ; and, Ioniumque rapax Icariumque legit id. ib. 4, 566 : — vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him : subscquitur pressoque le- git vestigia gressu, Ov. M. 3, 17 ; cf, et ves- tigia retro Observata legit, Virg. A. 9, 392; so too, tortos orbes, to wander through, Virg. A. 12, 481. O, To pass or sail by, to coast along a place (mostly poet.) : Inarimen Prochy- tenque legit, Ov. M. 14, 89 ; so id. ib. 15, 705 ; 709 : primi Uteris oram, Virg. G. 2, 44 : navibus Oram Italiae, Liv. 21, 51/«. ; so, oram Campaniae, Suet. Tib. 11 ; cf„ terram, id. Aug. 16. 2. Pregn., To choose out from a num- ber, to select, elect (quite class.) : alia esse oportet forma quern tu pugno legeris, pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160: judices, Cic. Phil. 5, 6 ; omnia, quae leget quaeque rejiciet, id. Fin. 4, 15, 40 : scri- bam, to elect, appoint, id. Cluent. 45, 126 : conditiones nubendi, id. Coel. 15 : cives in patres, Liv. 23, 22 : viros ad bella, Ov. M. 7. 669 : geminasque legit de classe bi- remes, Virg. A. 8, 79 : — vir virum legit, each one singles out his man (of the com- batants in a battle) : legitque virum vir, Virg. A. 11, 632. Hence of elections, where one chooses another : senatum ad modum pristinum- redegit duabus lection- ibus : prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit Suet Aug. 35 ; Tac. H. 1, 18. — * (/3) c. inf. : Stat. Th. 1, 530. II, T r o p. : * A, To catch up, i. e. over hear a conversation : alicujus sermonem, Plaut. Ps. 1, 4, 21. B. To catch with the eye, to observe, sur- vey, see: * 1, In gen. : tumulum capit, unde omnes longo ordine possit Adver- sos legere, Virg. A. 6, 755. 2. In par tic, To read or peruse a writing : ut eos libros per te ipse legeres, Cic. Top. 1 : defensionem causae, id. Verr. 2, 5, 43 : legi apud Clitomachum, A. Al- bium jocantem dixisse, etc., id. Acad. 2, 45 : aliquid studiose intenteque, Plin. Ep. 9, 13 : philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17 : liber tuns et lectus est et legitur a me diligenter, Cic. Fam. 6, 5 : orationem, Quint. 1, 1, 6. — With a personal object : antiquos et no- vos, Quint. 2, 5, 23 ; so, antiquos studio- sius, id. 3, 6, 62 : poetas, id. 1, 4, 4 ; and in the pass. : Horatius fere solus legi dignus, id. 10, 1, 96 : si cum judicio legatur Cas- sius Severus, id. 10, 1, 116 : dumque le- gar, mecum pariter tua fama legetur, Ov. Tr. 5, 14, 5 : — sepulcra legens, when read- ing epitaphs, Cic. de Sen. 7. 21 : opus nes- cio an minimae legentibus futurum vo- luptati, to my readers. Quint. 3, 1, 2 ; cf. id. 9, 4, 2, and id. 2. 5, 3. b. In partic. : (h) To read out, read aloud, recite (so esp. freq. in post-Aug. au- thors) : convocatis auditoribus volumen legere, etc., Cic. Brut. 51 : codicem pro concione, id. fragm. ap. Quint. 4, 4, 8 : ora- tiones et historias et carmina, etc., Plin. Ep. 5, 29 ; cf, male legere versus, id. ib. 9, 34 : impune legentibus obturem aures, Hor. Ep. 2, 2, 105 : quem vero arripuit tenet occiditque legendo, with recitation, id. A. P. 475. (0) A publicist's (. t. : senatum, To read over or call off the names of senators (which was done by the censors ; v. lectio, no. II., A, 2) : censores fideli Concordia senatum legerunt Liv. 40. 51 ; so id. 9, 29 ; 30 ; 46 ; 43, 15, et al.— Hence lectus, a, um, Pa., Chosen, selected; choice, excellent (quite class.) : argenti lec- tae numeratae ininae, good, i. e. of full weight, Plaut Ps. 4, 7, 50 ; so, argentum, Ter. Ph. 1, 2, 3 : ut neque vir melior ne- que lectior femina in terris sit Cic. Inv. 1, 31, 52 : lectissimi viri atque ornatissimi, id. Verr. 2, 1, 6 ; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29 : uxor lectissima, id. Inv. 1, 31, 52 : (verbis) lectis atque illusrribus uti, id. de Or. 3, 37, 150 : juvenum lectissimei Stat 871 L E MM S. 5, 1, 247 ; cf., viginti lectis equitura com- itates, Virg. A. 9, 48. — Adv., 1 e c te, Choice- ly, selectly (very rarely) : " ab lego lecle ac lectissime," Var. L. L. 6, 5, 61, § 36 ed. Mull. — Comp. : lectius, Var. R. R 1, 54 (al. lec- ta). — Sup. : lectissime dicere, Cic. Or. 68, 227 dub. (al. lectissimis). IcIFUla, ae, /• -4 fiap : auris, the ear- flap ( late Lat.) : aurium legulae, Sid. Ep. 1, 2 : "Legula, uvtOov," Gloss. Phil. * leg-ulejUS; i. *»■ [lex] A pettifogger, one who depends on legal technicalities for getting the better of his opponent : le- gulejus quidam cautus et acutus, Cic. de Or. I, 55 Jin. legTuluS» i> ™. [2. lego] A gatherer, col- lector ; esp. one who picked up the fallen olives, in opp. to stridor, he who plucked them from the tree (ante- and post-class.) : •• ab legendo leguli, qui oleam aut qui uvas legunt," Var. L. L. 6, 7, 69, § 66 ed. Mull. ; ef. ib. 5, 18, 27, § 94 : legulos quot opus erunt, praebeto et strictores, Cato R. R. 144^ id. ib. 64 ; Calpurn. Eel. 3, 49. Ieg~umen> mis, n. [id.] Pulse, legu- minous plant: J. In gen., "Var. R. R. 1, 23, 32 ; Plin. 18, 17, 46 ; Col. 2, 7 ; 10 ; 18, 7, 10 :" terra feta frugibus et vario le- guminum genere, Cic. N. D. 2, 62 ; Caes. S. C. 3, 47 Jin.— II. In partic, The bean : laetum siliqua quassante legumen, Virg. G. 1, 74. leg-umcntum, i. n. [legumen] Pulse (tor legumen) : Gell. 4, 11. + legruminarms; a, »">. adj. [id.] Of or belonging to pulse : NEGOTIATRIX LEGVMINARIA, dealing in pulse, Inscr. Orell., no. 3093.— S u b s t. : "LEGVMI- NARIVS, 6airpiomb\nS,"-G\o&s. Philox. tleiostrea (liostrea), ae, f. = \ei6(s- Tpcof, An oyster with a smooth shell : Lampr. Heliog. 19. Sieieg'eSj um, m., AfXtitf, A Pelasgic tribe who lived scattered over several parts nf Asia Minor and Greece (in Caria, Ionia, Mysia, Thessaly, Locris, Megara), Plin. 4, 7, 12 ; 5, 29, 31 ; Virg. A. 8, 725 ; Ov. M. 9, 645 ; Luc. 6, 383. — In the sing. : hac Ixi- onides, ilia Troezenius heros parte Lelex, the Lelegeian, as a proper name, Ov. M. 8, 566.— II. Derivv. : A. Lelejreius, a, um, adj.. Of or belonging to the, Leleges, Lelegeian : litora, i. e. the coast of Megara, Ov. M. 8, 8 : moenia, i. e. Megara, id. ib. 7, 443. — B. Leleg'eiSi Idis, adj., Lelege- ian, Asiatic : nymphae Lelegeides, Ov. .M. 9, 651. — Subst, An early name of Mile- tus, because formerly inhabited by the Lele- ges, Plin. 5, 29, 31. Icma, ae, f.^Xfnir), A humor or rltcum 'hat gathers hi the corner of the eye (also called gramiae) : Plin. 23, 1, 4. ■ LemaiUlUS, >, "*■> without or with la- cus, The Lake of Geneva : deseruere cavo tentoria fixa Lemanno, Luc. 1, 396 ; so without lacus, Plin. 2, 103, 106 : Rhoda- nus, Lemanno lacu acceptus tenet impe- tum, Mel. 2, 5, 5 ; so id. 2, 5, 1 ; Plin. 3, 4, 5, S 33. lembuluSi i. m - dim. [lembus] A small boat, a wherry : Prud. aretp. 5, 455. lembuncultlS) i. v - 2. lenunculus. i lembus, i, m.T='XkiiSoi, A small fast- sailing vessel with a sharp prom, a pinnace, yacht, cutter : " lembus genus navicellae velocissimae, quod et dromonis nomine appellamus," Fulg. Exp. serm. 564, 6 ; Att. in Non. 534, 5 : celerare lembum, Turpi!, ib. 7 : lembo advehitur pauxillulo, Plant. Merc. 1, 81: ascendi in lembum, id. ib. 2, I, 35 : classis lemborum, Liv. 45. 10 ; id. 34, 35 : qui adverso vix flumine lembum Remigiis subigit, Virg. G. 1, 201. ' lemma, atis, m. = A;j/,i/i«, A subject of consideration or explanation, a theme, matter, subject, contents (not ante-Aug:; in Cic. only written ns Greek) : I, L it. : lemma sibi sumpsit, quod ego interdum versibus ludo, Plin. Ep. 4, 27, 3. — H, Transf. : A. The title of an epigram, be- cause it indicates the subject : lemmata si quaeris, cur sint ascripta, docebo : Ut si malueris lemmata sola legns, Mart. 14, 2 ; Aus. Parent, pracfl — B. The epigram itself: si mihi ex hoc ipso lemmate se- cundus versus occurrerit, Plin. Ep. 4. 27 : Mart. 10, 59. — (J. A story, tale : nutricis lemmata, nursery-tales, Aus. Ep. 16, 90. — "O u An assumption or lemma of a syllo- 872- LEM U gism : est vitium insidiosum et sub falsa lemmatis specie latens, Gell. 9, 16 ; v. sumptio. Lemniscus, a > ""i *■ Lemnos, no. II., B. Lemmas, adis, v. Lemnos, no. II., D. Lemmcola. ae, v. Lemnos, no. II., E. Lemniensis, e, adj., v. Lemnos, no. II., c. lemniscatUS) a, um, adj. [lemnis- cus] Adorned with ribbons hanging down, : palma, lit, a palm-branch ornamented with ribbons, the highest reward of a victor ; hence, transf., for highest reward : pal- mam, (as the reward for a murder), Cic. Rose. Am. 35, 100 ; so Tert. Anira. 1. i lemniscus, i, m.=z\r)pviuKOj, A rib- bon hanging down, fastened to a victor's crown, at first of linden-bast or wool, aft- erward of gold. A crown adorned with such a ribbon was the highest reward of a victor : " tenuissimae earum (tiliarum), phylirae, eoronarum lemniscis celebres, antiquorum honore," Plin. 16, 14, 25 : *' lemnisci id est fascicolae coloriae, de- pendentes ex coronis, propterea dicun- tur, quod antiquissimum fait genus eoro- narum lanearum," Fest. p. 115 ed. Mull. Cf. Plin. 21, 3, 4 ; Capitol. Ver. 5 : turba coronas lemniscosque jacientium, Liv. 33, 33 ; Suet. Ner. 25. Crowns ornamented in this manner were given, also, to the victors in public games and to poets : et quae jamdudum tibi palma poetica poller, Lemnisco ornata est, quo mea palma ca- ret, Aus. Ep. 5, 20 ; cf. Cic. Rose. Am. 35, 100. — II. A tent or roll of lint dipped in a medicament, Veg. Vet. 2, 14 ; 48 (in Cels. 7, 28, written as Greek). Lemnos and Lemnus, i. ™., Ann- vos, The island of Lemnos, in the Aegean Sea ; in mythology, the abode of Vulcan ; it was also here that Philoctet.es was left be- hind; now Stalimene, Mel. 2, 7. 8; Plin. 4, 12, 23 ; Cic. N. D. 3, 22 ; Fat. 16 ; Ov. M. 13, 46 ; 313 ; Stat. Th. 5, 49 ; Val. Fl. 2. 87, et saep. — H. Derivv. : A. LcmiUUS, a. um, adj., Of or belonging to Lemnos, Lemnian : litora, Att. in Var. L. L. 7, 2, 82, § 11 ed Miill. : furtum, i. e. of Prometheus, who stole the fire from Vulcan at Lemnos, Cic. Tusc. 2, 10 : saxum, id. Fin. 2, 29 : pater, i. e. Vulcan, Virg. A. 8, 454 ; called also simply Lemnius, Ov. M. 4, 185 : tur- ba, the women of Lemnos, who in one night killed all their husbands, id. Ib. 396 : ru- brica, a 'kind of red chalk, Plin. 28, 8, 24 ; 29, 5, 33.— Subst, Lemnii, orum, m., In- habitants of Lemnos, Le?nnians, Nep. Milt. 1.— B. LemniacUS; a. um, adj., Lem- nian : nec major ab antris Lemniacis fra- gor est, i. e. Vulcan's forge in Lemnos, Stat S. 3, 1, 131 : catenae, the fetters made by Vulcan in Lemnos with which to bind Venus and Mars, id. Theb. 3, 274; Mart. 5, 7.— C. Lemniensis. e, adj., Lem- nian : sua cognata Lemniensis, from Lem- nos, Piaut Cist, l, l, 99.— p. Lemnias, adis, f, An/wins, A Lemnian woman : Ov. Her. 6, 52,— With the Gr. form of the dat. plur. : Lemniasi gladios in mea damna dabo, Ov. A. A. 3, 672. — Adjectively, ex- sul, i. e. Hupsipyle, Stat. Th. 5, 500.— E. Lcmnicdla, ae, c, The dweller in Lem- nos, a surname of Vulcan : Lemnieolae stirps, i. e. Erichthonius, son of Vulcan, Ov. M. 2, 757. Lemonia tl'ibus, A rustic tribe on the Via Latina. Cic. Plane. 16 ; Phil. 9, 7 ; cf. " Fest p. 115 ed. Mull." t lemonium and limbnium, ". «• — Xeiuuviov, The wild beet, Plin. 25, 9, 61 ; 20, 8, 28. Lemovices. um, m. A people of Aquitaniau Gaul, neighbors of the Arver- ni; their name, as applied to their ancient capital, is preserved in the modern form of Limoges, Caes. B. G. 7, 4, 75 ; Plin. 4, 19. 33 ; cf. Ukert, Gall. p. 270 and 393. Lcmovii, orum, m. A Germanic peo- ple on the Baltic, bordering on the Rugii : Rugii et Lemovii, Tac. ft 43. tlcmunculus, tiVuA»?, oK<«i>idtov, Gloss. Lat. Gr. [lembus]. Lemures, um , m. Shades, ghosts of the departed : Lemures animas dixere sileu- turn, Ov. F. 5, 483.— H. Transf., in gen., Ghosts, spectres: "lemurcs larvae noctur- nae et terrificationes imagimun et bestia- L E NI rum," Non. 135, 15 sq. : somnia, terrores magicos, miracula, sagas, Nocturnos lem-' ures portentaque Thessala rides, Hor. Ep. 2, 2, 209 : tunc nigri lemures ovoque pe- ricula rupto, Pers. 5, 185. — H, Deriv., Lemuria, orum, n., A festival held on the 9th of May, to appease the ghosts of the departed : nocturna, Ov. F. 5, 421 sq. lena? ae, /. [leno] A bawd, procuress: " lenas eas dicimus, quae mulieres quaes- tuarias prostituunt Lenam accipiemus et earn, quae alterius nomine hoc vitae genus exercet" Ulp. Dig. 23, 2, 43 ; Plaut. Asin. 1, 3, 23 : callida, Tib. 1, 6, 11 : ira- proba, Ov. Am. 1, 15, 17 : obscena, Mart. 11, 6. — In apposition : lena anus, an old go-between, Ov. Am. 3, 5, 40. — H. Transf., She that entices, allures, seduces ; a female enticer, a seductress : non vides, quam blanda conciliatrix, et quasi sui sit lena natura ? Cic. N. D. 1, 27, 77 : pro facie mul- tis vox sua lena fuit, Ov. A. A. 3, 316 : pic- ture lena, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 24. 1. Lcnacus, a, um, adj., Anvalos, Lenaean, Bacchic: Lenaei latices, i.e. wine, Virg. G. 3, 510 : Lenaea dona, Stat. S. 4, 6, 80 : Lenaeus pater, i. e. Bacchus, Virg. G. 2, 7 ; and abs. : te libans, Lenaee, vo- cat, id. ib. 2, 529. 2. Lenaeus, J , m - '■ I. A surname of a king, otherwise unknown : Ov. lb. 331. — II, A name of Roman slaves, e. g. Cn. Pompeius Lenaeus, afreedman of Pompey, Suet. Gramm. 15 ; Plin. 15, 30, 39. lene, adv., v. lenis, ad Jin. Icnimen, mis, n. [lenio] A softening or soothing remedy ; an alleviation, miti- gation, solace (a poet, word) : testudo la- borum dulce lenimen, Hor. Od. 1, 32, 14 : sollicitae lenimen dulce senectae, Ov. M. 6, 500 ; id. ib. 11, 450. lenlmentum, i. n. [id.] A softening or soothing remedy ; an alleviation, molli- fication (a post-Aug. word) : I, Lit: Plin. 25, 5, 24.— II. Trop.: addito hones- tae missionis lenimento, Tac. H. 2, 67. lenio, iy i or ". Hum, 4. (archaic. ?'m- perfi, lenibant, Virg. A. 4, 528 ; 6, 468.— Fut., lenibunt, Prop. 3, 20, 32) v. a. ar.d n. [lenis] I. Act., To make softer oi milder, to sojlen, mollify, alleviate, mitigate, as- suage, soothe, calm. A. Lit: lapsana alvum lenit et mollit, Plin. 20, 9, 37 : nuces leniunt saporem caeparum, id. 23, 8, 77 : tumores, id. 33, 6, 35 : collectiones impetusque, id. 22. 25, 58: stomachum latrantem, Hor. S. 2, 2, 17 : vulnera, to assuage, heal, Prop. 3, 20, 32 : clamorem, to soften* moderate, Hor. Od. 1, 27, 7. B. Trop. : ilium saepe lenivi iratum, Cic. Att. 6, 2 : temperantia animos placat ac lenit, id. Fin. 1, 14 : te ipsum dies leniet, aetas mitigabit, id. Mur. 31 : epulis multi- tudinem imperitam, id. Phil. 2, 45 : desi- derium crebris epistolis, id. Fam. 15, 21 : se multa consolatione, Cic. Q. Fr. 3, 5 : diem tempusque.. .leniturum iras, Liv. 45 : seditionem, id. 6, 16 : anhnum fero- cem, Sail. J. 11, et saep. * II. Neutr., To become softer or milder, to be softened, mitigated : dum irae leni- unt, Plaut. Mil. 2, 6, 100. I. lenis, e » adj. Soft, smooth, mild, gentle, easy, calm: I, Lit: sensus judi- cat dulce, amarum : lene, asperum, Cic. Fin. 2, 12 ; id. N. D. 2, 58 : vehemens fri- catio spissat, lenis mollit, Plin. 28, 4, 14 : — vinum hoc asperum est: aliud lenius, so- des, vide, Ter. Heaut 3, 1, 48 : lene vene- num, Cic. Att. 2, 21 : lenissimus ventus, id. ib. 7, 2 : motus laterum, moderate, gen- tle, Quint 11, 3, 92; 161 : leni igni coquere, Plin. 5, 9, 10 : tormentum, Hor. Od. 3, 21, 13 : volatus, Ov. M. 12, 527 : somnus, Hor. Od. 3, 1, 21. — Of gently, i. e. gradually as- cending heights : jugum paulo leniore fas- tigio ab ea parte quae, etc., Caes. B. C. 2, 24. II. Trop. : A. In gen.: servitutcm lenem reddere. Plaut Capt. 2, 1, 5 : homo lenis et facilis, Cic. Fam. 5, 2 : populus Romanus in hostes lenissimus, id. Rose. Am. 53 : lenissima 1 verba, id. Fam. 5, 15 : lenissimum ingenium, id. Brut 56, 204 : lenior sententia, Caes. B. C. 1, 2 : lene con- silium dare, Hor. Od. 3, 4, 41. — (ft) c. inf. : Mercurius Non lenis precibus fata reclu- dere, Hor. Od. 1, 24, 17. B. In partic: 1. Of speech, Mild, LENO gentle : oratio placida, submissa, lenis, Cic. de Or. 2, 43 : lenis et fluene contex- tus orationi6, Quint. 9, 4, 127 : leniorcs epilogi, id. 6", 1, 50. 2. I' 1 grammar : spiritus, the spiritus lenis, the smooth or soft breathing, opp. to the spiritus asper, Prise, p. 572 P. — Hence, Adv. in two forms, line and leniter : A. Form lene (only poet.), Softly, mildly, gently : sectus humum rivo, lene sonan- Us aquae, Ov. F. 2, 704 : clivi lene jaeeo- tes, gently rising, Calp. Eel. 7, 25. — B. Form leniter (quite class.), Softly, mild- ly, gently: 1, Lit.: leniter arriduns, Cic. Rep. 6, 12 Jin. : ventus leniter pluvius, Plin. 18, 34, 77, n. 2 : leniter ire per excu- bias custodum, Ov. Am. 1, 6, 7 : — collis le- niter acclivis, gently rising, Caes. B. G. 7, 19; so, editus collis, Liv. 2, 50. — Comp. : torrens lenius decurrit, Ov. M. 3. 568. — 2. Trop., Quietly, calmly, moderately : a. In gen.: tentem leniter an minaciter? Plaut. Stich. 1, 2, 20 : saevire. id. Bacch. 3, 3, 4 : petere quippiam ab aliquo dictis bo- nis, id. Amph. prol. 25 : ferre aliquid, Ov. Her. 5, 7 : traducere aevum, Hor. Ep. 1, 18, 97. — Snp. : lenissime sentire, Cic. Fam. 5, 2, 9. — b. In partic. : («) Of speech : multa leniter, multa aspere dicta sunt, Cic. Brut. 44 : agit versum Koscius quam leni- ter? quam remisse 1 quam non actuose ? id. de Or. 3, 26, 102. — Comp. : qui jamdiu multo dicis remissius et lenius quam sole- bas, Cic. de Or. 1, 60, 255.— *(#) In a bad sense, Remissly, indolently: si cunctetur at- que agat lenius, loo slowly, Caes. B. C. 1, 1. 2. lenis. i s > m - ^ hind of vessel, Afran. and Laber. m Non. 544, 31. lenitaSjatis,/. [lenis] Softness, smooth- ness, gentleness, mildness: I. Lit.: vini, opp. asperitas, Plin. 14, 19, 24 : lini, id. 13, 12,26 : — Arar inRhodanum inliuit incred- ibili leuitate, slowness, Caes. B. G. 1, 1 2 : vocis, mildness, Cic. de Or. 2, 43: sma- ragdi viridis lenitas, delicate green, Plin. 37. 5, 16. II. Trop. : A. In gen-, Mildness, gen- tleness, lenity : non est jam lenitati locus, severitatem res ipsa tlagitat, Cic. Cat 2, 4 : dare se ad lenitatem. id. Fam. 13, 1 : animi, c. c. mollitia, id. Sull. 6 : animadvertendi, id. Part. or. 22 : legum, id. Rab. perd. 3 : rcmissa nimis lenitate uti, Gell. 11, 18. B. In partic, of speech: elaborant alii in lenitate etaequabilitate, et puro qua- si quodam et candido genere dicendi, Cic. Or. 16 : lenitas ejus sine ncrvis perspici potest, id. Brut. 43 : genus orationis cum lenitate quadam aequabili prorluens, id. de Or.j>, 15. leniter. adv., v. lenis. ad Jin. * lenities, ei, /. [1. lenis] Mildness, gentleness : non sine lenitie, Coram, in Cic. Or. in Clod, et Cur. p. 20 ed. Mai. lenitudo. inis, /. [id.] Softness, mild- ness, gentleness (very rare) : orationis, Pac. in Cic. Tusc. 5, 16, 46 : mira lenitu- dine ac suavitate abundat, Turpil. in Non. 132, 3 : nimia in aliquem lenitudo, * Cic. Verr. 2, 4, 61. 1. leno. without perf, atum, 1. v. a. To pimp, pander (poet.) : lenandi callidus arte, Poet, in Anth. Lat. T. 1, p. 611 Burm. : lenatae puellae, ib. T. 2, p. 587. 2. leno. onis, m. [lenio] A pimp, pan- der, procurer : I, Lit.: perjurus leno, Plaut. Capt. prol. 57 ; id. Pseud. 1, 1, 49 ; Ter. Ad. 2, 1, 34 : improbissimus et perju- rissimus leno, Cic. Rose. Comoed. 7 ; in- sidiosus, Hor. Ep. 2, 1, 172 : verba fecit leno, etc., id. Sat. 2, 3, 231.— H. Transf., A seduc£r, allurer : lenonem quendam Lentuli concursare circum tabernas, Cic. Cat 4. 8, 17 : puella me lenone placet, i. e. through my intervention. Ov. Am. 3, 12, 10. — Adjectively : se Narcissus amat captus lenonibus undis, alluring, seductive, Poet. in Anth. Lat T. 1, p. 102 Burm. lenocinamentum, i. «• [lenorinor] An allurement (late Lat) : Sid. Ep. in cone. 7. 9. * lenocinator, oris, m. [id.] One who obtains any thin:: by flattery : gratiae leno- cinator, Tert. adv. Marc. 1, 22. lenocini'im, li. n. [leno] The trade of a pan tier, pimping, pa ndrriiig, bawdry : I, Lit: "ait Praetor: Qui lenocininm fere- nt. Lenocininm facit qui quaestuaria mancipia habet. Sed et qui in liberis LENT hunc quaestum exercet, in cadem causa est" etc., Ulp. Dig. 3, 2, 4 : quid '/ ego leno- cinium facio ? Plaut. Epid. 4, 2, 11 ; id. Merc. 2, 3, 76 : protiteri, to profess to be a bawd, Suet. Tib. 35 : praebere uxori, to be a pander to, Scaev. Dig. 24, 3, 47. — II. Transf.: A. An allurement, enticem.ent : Cic. Mur. 35, 74 : eupiditatum, id. Sest.66, 138. — B. Excessive or artificial ornament, finery or nicety in dress: corporum leno- cinia, Cic. N. D. 2, 58. 146 : omnis lenoci- nii negligens, Suet. Aug. 79 : — lenocinium est muneris antecedens metus, adds a charm to the benefit. Sen. Ben. 1, 11 ; cf„ in lenocinio commendationis dolor est, Plin. 35, 11, 40, § 145.— 2. In partic, of speech, Meretricious ornament or allure- ment (postAug.) : Tac. H. 1, 18 : nos qui- bus sordent omnia, quae natura dictavit : qui non ornamenta quaerimus, sed leno- cinia, Quint. 8 prooem. § 26 ; cf. id. 12, 1, 30 : caret lenociniis expositio, id. 4, 2, 118 ; Suet. Calig. 38. lcnocinor. atus, 1. v. . ™- [2. lenuncu- lus, tor lembunculus] One who sails in a small vessel, Inscr. Orell. no. 3248 ; 4054 ; 4104. 1. lenunculus, i. '"• dim. [2. leno] A young pimp: Plaut. Poen. 5, 5, 7; cl. Prise, p. 614 P. 2. lenunculus< i. m - dim. ffor lem- bunculus, irom lembus] A small sailing vessel, a bark, skiff: pauci lenunculi con- veniubant, Caes. B. C. 2, 43 : in lenunculo piscantes, Sail, fragm. ap. Non. 534, 32 : occ-ursu lenunculorum, Tac. A. 14, 5. + 1. leo> ere, v. a. The root of deleo ; cf. Prise. 1. 9 fin. 2. led °nis, m. [Ye uiv) A lion : I. Lit.: leo vsilidus, Lucr. 5, 983 : fulvus, Ov. Her. 10, 85 : ferus, id. Met. 7, 373 : magnani- mas, id. Trist 3, 5, 33: leoni praecipua generosita6, Plin. 8, 16, 17 : leonum ani- mi index Cauda, id. ib. : — leo femina, a she- Van, lioness (for leaena), Plaut. fragm. ap. Phil. arg. Virg. E. 2, 63. (* So without femina : orbati leones, Stat. S. 2, 1, 9 ; Val. Fl. 6, 317.) II. Transf.: A. A lion's skin: Val. Fl. R, 126. B. The constellation Leo : momenta Leonis, Hor. Ep. 1, 10, 15: cum sol in Leone est. Plin. 24, 17, 102 ; so, in pectore Leonis, id. 18. 26, 64. C. A hind of crab. Plin. 9, 31, 51. D. A plant, perhaps lion's foot, Col. 10, 260; 98. E. To denote a courageous person : in pace leones, in proelio cervi, Tert. Coron. Mil. 1 med. ; cf., in praetoriis leones, in eastris lepores, Sid. Ep. 5, 7 med. : — domi leones, foris vulpes, Petr. 44. 3. Leo, onis, m. ; in the plur., Leones, urn, Thepriests of the Persian god Mithras: Leones Mithrae, Tert. adv. Marc. 1, 13. LedCOriori; '> "•■ AcuiKoptov, A temple in Athens, reared in honor of the three daughters of Leos, who suffered them- selves to be sacrificed in order to avert a famine: " Leoidum est delubrum Athn- nis, quod Leocorion nominator." Cic. N. D. 3, 19 fin. Icocrocota, v. leurrocotn. LdoidcS) um , /• The daughters of JLeos, Cic. N. D. 3, 19 fin.; v. Leocorion. 874 L E P I Leon, ontis, m., Aran/: I. The name of a town near Syracuse, now Magnisi; ace. Leonta, Liv. 24, 39 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 337.— II. A ruler of Phlius, Cic. 'fuse. 5, 3, 8. — III. A celebrated painter, Plin. 35, 11, 40, § 141. Lcomias- ae, m., AcuvHas : I. A king of Sparta, who fell at Thermopylae, Cic. Fin. 2, 30 97; 2, 19, 62; Tusc. 1, 42, 101; 1, 49, 116; Nep. Them. 3.— H. A teacher of the younger Cicero at Athens, Cic. Att. 14, 16, 3 ; 15, 16, A. ; Fam. 16, 21, 5 (al. Leonides). Leoilldcs. ae, m. : I. An instructor of Alexander the Great, Plin. 12, 14, 32 ; Quint. 1, 1, 9 — II. Another reading for Leonidas, no. II. v. h. v. 1. leomnuS; a > um , adj. [2. leo] Of or belonging to a lion, lion's : I, Li t. : species, a lion-like appearance, Var. R. R. 2, 9, 3 : pellis, Plin. 37, 10, 54 : jubae, id. ib.: adeps, id. 24, 17, 102.— *H. Trop., leonina societas, A lion' s partnership, i. e. in which one parly gets all the profit and the other all tlie loss: "Aristo refert: Cas- sium respondisse, societatem talem coiri non posse, ut alter lucrum tantum, alter damnum sentiret, et hanc societatem leoni- nam solitum appellare," Ulp. Dig. 17, 2, 29. 2. LeoninUS, a, « m . adj., Of or be- longing to the Emperor Leo, Leonine : lex, Cod. Just. 1. 3, 50. LeonnatuS, i> w - One of Alexander's generals, Nep. Eum. 2; Plin. 6, 23, 26. t lcontlcej es,/. =i\covtlk)'i, A plant, called also cacalia, Plin. 25, 11, 85 ; v. ca- calia. i ' lcontlCUS, a, n™, adj. = ),tovTiKih, Of or belonging to a lion, leontic : sacra, the offerings made to Mithras, who was rep- resented under the form of a lion (cf. Am. 6, 196 ; cf. also 3. Leo) : TRADIDERUNT LEONTICA, Inscr. Orell. no. 2345 ; so id. ib. 2343.^ 1. Leontini, orum, m., Aeovrivoi, A very ancient town, on the eastern side of Sicily, now Lentini, Mel. 2, 7, 16 ; Plin. 3, 8, 14 j Cic. Verr.2,2,66.— II. Deriv., te- Ontinus, a, um, adj.. Of or belonging to Leontini, Leontine: ager, Cic. Verr. 2, 3, 44 ; Phil. 2, 17, 43 ; Div. 1, 33 : campus, id. Verr. 2, 3, 18 ; Phil. 8, 8, 26 ; Sil. 14, 126. — In the plur. subst., Leontini, orum, m., The inhabitants of Leontini, Leontines, Cie. Verr. 2, 3, 46. 2. Lcontllii orum, m. Inhabitants of Leontini; v. preced. art., no. II. ' leontioS; *', W.=Ae Vnos, A precious stone of the color of a lion, otherwise un- known, Plin. 37, 11, 73. Leoniium. i , ./ '., Ae&vnov, An Atheni- an hetoera, a friend of Epicurus, Cic. N. D. 1,33, 93. t leontdcaron» h «• = \zovtok um , adj. fleopardus] Of a leopard : adeps, Marc. Emp. 28. ' ledpardus, i, fl. [hctnrupr>a)\os] A leopard : leopardi Libyci, Vop. Prob. 19 ; Lampr. Heliog. 21. LedtychidcS; ae, m., AcwruxiZns, Brother nf Agesilaus, Nep. Ages. 1. t lepar crises, inm, v. Lipara, no. II., B. Tlepas (also lopas, ace. to Non. 551, 5), adis,/ = Xt7™'j, A kind of shell-fish that adheres closely to rocks, a limpet : " lopades genus eonchae marinae," Non. 1. !. lepadas (lopadas, ace. to Non.) ostreas, captamus, Plaut. Rud. 2, 1, 8 ; id. Casin. 2, 8. 57. IiCpidarras, a, um, adj., v. 2. Lepidus. lepide, adv., v. 1. lepidus, ad fin. LcpidianuS* a, um, adj., v. 2. Lepidus. Ilepidium, >> n- = )'CTri{iioy, A plant, garden-cress. pepptrwort, Lcpidium sati- vum. L. ; Plin. 19, 8, 57 ; Col. 11, 3, 16 ; 41 ; 12. 8, 3. tlepidotisi ' 8 ./- [XtTHBurff, scaly] A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, H), j>2. Icpidulus, a, um, adj. dim. [1. lepi- L E P O dus] Rather pleasant, rather witty (post- class.) : infacetus et impar lepidulis, Mart Cap. 7, 235: Satyra, id. ib. 8, 272. 1. lepidus, a, um, adj. [lepos] Pleas- ant, agreeable, charming, amiable, genteel, fine, elegant, neat (esp. freq. in Plaut. and Ter. ; in Cic. very rare ; v. in the follg.) : 1, In gen.: fui ego bellus, lepidus, Plaut. Capt. 5, 2, 3: nugator, id. Cure 4, 1, 1: o lepidum patrem I Ter. Andr. 5. 4, 45 : ego usa sum benigno et lepido et comi, id. Hec. 5, 3, 39 : lepida es, id. ib. 5, 1, 26 : for- ma lepidaet liberalis, Plaut. Epid. 1, 1, 41 : mores, id. Most. 2, 3, 12 : fama. id. Trin. 2, 2, 98: facinus lepidum et festivum, id. Poen. 1, 2, 95 : dies, id. Aul. 4, 8, 4 :— itan' lepidum tibi visum est, scelus nos irride- re ? Ter. Eun. 5, 7, 17. — Comp. : nos inve- nies alteram Lepidiorem ad omnes res, Plaut. Mil. 3, 1, 65. — Sup. : pater lepidis- sime, Ter. Ad. 5, 7, 13 : o capitulum lepi- dissimum, id. Eun. 3, 3, 25. — In a bad sense, Nice, effeminate: hi pueri tarn lepidi ac delicati, Cic. Cat 2, 10, 23. II. I n partic, of speech, Smart, willy, facetious: lepida et concinna, Auct. Her. 4, 23, 32 : scimus inurbanum lepido sepo- nere dicto, Hor. A. P. 273 : — versus, Catull. 6, 17. — Hence, Adv., lepide, Pleasantly, agreeably, charmingly, finely, prettily: I. In gen.: lepide ornata, Plaut. Poen. 1, 2, 84 : stra- tus lectus, id. ib. 3, 3, 84 : hoc effectum lepide tibi tradam, id. Cure. 3, 15 : lepide ludificatus, id. Casin. 3, 2, 27 : intellexisti, id. True. 3, 2, 13 : lepide prospereque eve- nire, id. Pseud. 2, 1, 1 : ubi lepide voles esse tibi, mea rosa, mihi dicito, when you want to enjoy yourself, id. Bacch. 1, 1, 50. — As an affirmative response: lepide licet, Plaut. Bac. 1, 1, 1. — As a term of applause : euge, euge, lepide, Plaut. Mil. 2. 2. 85 : fa- cete, laute, lepide : nihil supra, Ter. Eun. 3, 1, 37. — Comp. : nimis lepide fabulare : eo potuerit lepidius pol fieri, Plaut. Mil. 3, 5, 52.— Sup. : lepidissime et comissime, id. ib. 3, 3, 66. II. In partic, of speech, Smartly, wit- tily, humorously : in quo lepide in soceri mei persona lusit is, qui elegantissime id facere potuit, Lucilius : Quam lepide lex- eis compostae, etc., Cic. de Or. 3, 43, 171 ; cf. id. Or. 44, 149. 2. Lepidus, i> m - A surname in the gens Aemilia ; e. g. M. Aemilius Lepidus, consul 675 A.U.C., an enemy of Sylla, Cic. Cat. 3, 10, 24 ; Verr. 2, 3, 91.— Another M. Aemilius Lepidus, triumvir with Antony and Oclavius, Cic. Mil. 5, 13 ; Phil. 5, 14 ; his letters to Cicero are in Cic. Fam. 10, 34 and 35.— Derivv. : A. LepidanuS, a, um, adj., Of or belonging to Lepidus, Lepidan : bellum, Sail, fragm. ap. Arus. Mess. — B. Lepidianus- a, um, adj., Of or belonging to Lepidus, Lcpidian : tu- multus, which broke out a year after Sylla's death in the consulate of M. Aemilius Lepi- dus, Macr. S. 1, 32. I lepis. Idis, /. = ^£7ri's, A scale; pure Lat., squama: similiter ex eis (sc. panibus aeris) fit, quam vocant lepida, Plin. 34, 11, 24 fin. i lepista (lepesta and lepasta), ae,/. l^enanru] A drinking-vessel, goblet: " le- pista genus vasis aquarii," Fest. p. 115 Mull. : " lepesta," Var. in Prise, p. 714 P. ;. Var. L. L. 5, 26, 35, § 123 ed. Mttll. : " le- pistae aut fictiles aut agneae," Var. in Non. 547, 26 : ferunt pulchras crateras aureas- que lepistas, Naev. in Mar. Vict p. 2587 P. Lepontii, orum. m. A people of Cte- alpine Gaul, on the Ticinus ; their territo- ry is the modern Val Leventina, Caes. B. G. 4, 10 ; Plin. 3, 20, 24 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 181 sq.— *n. Deriv., Leponticus, i, m., A Lcpontian : Sil. 4, 235. lepor and lcpos< or > s < ">• Pleasant- ness, agreeableness, attractiveness, charm : I. In gen. : aurea pavonum ridenti im- buta lepore Saecla, Lucr. 2, 501 ; id. 4, 1126; id. 3, 1019: omnis vitae lepos, Plin. 31, 7, 41. H, In partic. : A. Of behavior, Pleas- antness, politeness, amiability: afHuens omni lepore ac venustate, Cic. Verr. 2, 5, 54 fin. : in quo mihi videtur specimen fa- iese humanit.itif, salis, suavitatis, leporis, id. Tusc. 5, 19, 55. B. Of speech, Pleasantry, wit, humor L EPU (so most freq. in Cic.) : ea esset in nomi- ne jucunditas et tantus in jocando lepos ut, etc., Cic. de Or. 1, 7, 27 : urbanitntis oratorius. non scurrilis, lepos, id. Brut. 38 fin. ; cf. id. de Or. 1, 34 Jin. : floruit ad- mirabili quodam lepore dicendi, id. Acad. 2, 6, 10 : inusitatus nostris oratoribus le- pos, id. de Or. 2, 23, 98 : (partitionum cap- tabit loporem, Quint. 11, 1, 53:) omnes verborum, omncs sententiarum lepores, Cic. Or. 27/». lcporanum, ii, n. [lopue] A place wkert hares and other wild animals arc kept ; a preserve, warren, cover, Var. R. R. 3, 3 ; 3, 12 ; Gell. 2, 20. lcpoiarius, a, um, adj. [id.] Of or belong ing to a hare, hare- : " lageos (vitis) est, quae Latine lepnraria dicitur : nam \ayuis lepus," Serv. Virg. G. 2, 93. lcpoiillus. a, um, adj. [id.] Of a hare, hare-: coagulum, Var. R. R. 2, 11; Cels. 5, 5 : cinis, Plin. 28, 11, 46 : lana, Ulp. Dig. 32, 70. 9. lepos. v. lepor. 'leprae, arum (in the sing., lepra, ae, Scrib. C'omp. 250; Juvenc. 1), /=Xc- tpa, The. leprosy : lepras sedare, Plin. 24, 8, 33 : curare, id. 20, 21, 80 : emendare, id. 22, 25, 74 : sanare, id. 32, 9, 31 : tolle- re, id. 20, 17, 70. Lcprcum or Lepreon (Leprion), i, ?i., and Lcprcos (-US)i '. /■. A'ctiptov, A sea-coast town in Elis, south of Pijlos ; its ruins are near the modern town Stro- bilia, Cic. Att. 6, 2, 3 ; Plin. 4, 5, 7 ; cf. Mann. Griechenland, p. 525 sq. leproSUSi a, um, adj. [lepra] Leprous (late Lat.) : I. Lit. : viri, Sedul. 4, 191.— II. Trop. : nil tam leprosum aut putri- dum, Prud. cre. m=Xs7TT uV, W ios, A hind of porphyry with white spots, Plin. 36, 7, 11. ' leptorax. agis, f.=\tt:T^pai. A hind ■ of grape-vine, with very small berries (like our Levant currants), Plin. 14, 1, 2. I IcptyntlCUS. a, um, adj. = \eTT. TWTiKOS, Making thin or meagre : cae- parum virtus leptyntica, Theod. Prise, de diaeta, 10. lerjus, oris, m. (gen. epic, Var. R. R. 3, 12; Plin. 8, 55, 81 ; v. infra) [Aeol. and Sicil. X/otOiS. collat. form of AuywS, Var. I.. L. 5, 20, 29, § 101 Miill. : Var. R. R. 3, 12] A hare, •> Var. R. R. 3, 12 ; Plin. 8, 55, 81 :" lepus multum somni atfert, qui ilium edit, Cato in Diomed. p. 358 P. ; Plaut. Pers. 3, 3, 31 ; auritosque sequi lepores, Virg. G. 1, 308 : pavidus, Hor. F.pod. 2, 35 ; id. Od. 1, 37, 18.— Of the she-hare: lepus quum praegnans sit Var. R. R. 3, 12 ; Plin. 8, 55. 81. — Proverb.: aliis leporem ex- ngitare, to hunt the hare for others, i. e. to do something of which others reap the ad- vantage. Petr. 131 ; cf. Ov. A. A. 3, 661 : lepus tute es et pulpamentum quaoris 1 L BSU What '. you a hare, and hunting for game ? i. e. do you, who are a catamite, tun after wenches ? Liv. Andron. in Ter. Eun. 3, 1, 36 ; cf. Donat. in h. 1., and Vopisc. Numer. 13. — As a term of endearment : meus pul- lus passer, mea columba, mi lepus, Plaut. Cns. 1, 50. TT , Trans f. : A. A poisonous sea-fish, of the color of a hare, the Aplysiadepilans, L. ; Plin. 9,48, 72; 32, 1,3. B. The constellation Lepus, Cic. Arat. 365 ; N. D. 2, 44, 114 ; Hyg. Astr. 3, 22 ; Manil. 5, 159. lepusculus (contracted collat. form in the ace. plur., lepusclos, Poet. ap. Lnmpr. Alex. Sev. 38), i, m. dim. [lepus] A young hare, leveret, a hare: J t Lit. : in qua (in- sula) lepusculos velpeculasque saepe vi- disses, Cic. N. D. 1, 31, 88 : Col. 9, 9/h.— II. Transf. : Cic. Verr. 2, 4, 21. I leria» ornnmenta tunicarum aurea, Fest. p. 115 MU11. Lcrna. ne, and Leme, es,/., Aipvq, A forest and marsh near Argos, through which flowed a stream of the same name ; there abode the Lernaean Hydra, which Mr- cules slew with the help of Jolaus, and then drained the marsh : belua Lernae, Virg. A. 6, 287: anguifera Lerna, Stat. S. 2, 181: fecunda veneno, id. Theb. 9, 340 : haec dextra Lernam Placavit, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22 : — et Lerne pulsa tridente palus, Prop. 2, 26, 4S : — Lerne, also a town situ- ated there, ace. to Mel. 2, 3, 9. — JJ, Deriv., Lcrnaeus. a. um, adj., Lernaean: pes- tis, Lucr. 5, 26 : anguis, Virg. A. 8, 300 : hydra, Prop. 2, 19, 9: mixtus Lernaei la- be veneni, Ov. M. 9, 130 : sagittae, with which Hercules killed the Hydra, Luc. 6, 392 : cancer, killed by Hercules at the same time with the Hydra, Col. poet. 10, 313. — B. Poet, transf., for Argive, Grecian: Lernaei reges, Stat. Th. 5, 499 : alumni, id. ib. 4. 638 : coloni, id. ib. 3, 461. Lesbos (-US), i (ace. Lesbum, Tac. A. 2. 54)./, Aeotlos, A celebrated island in the Aegean Sea, off the coast of Troy and Mysia, the birth-place of Pittacus, Alcaens, Arion, Sappho, and Theophrastus, and fa- mous for its wine: now Metellino, Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 31, 39 ; Cic. Att. 9, 9, 2 ; Ov. M. 11, 55 : nota, Hor. Ep. 1, 11, 1. H. Derivv. : A. Lesbiacus, a. um, adj., Lesbian : Lesbiaci libri, A work of Dicaearchus on the immortality of the soul (so called because the dialogues contained in it were held at Mitylene, in Lesbos), Cic. Tusc. 1, 31 ; 77 : metrum, i. e. the Sapphic metre (because Sappho was a na- tive of Lesbos), Sid. Ep. 9, 13 in carm. 1. B. LesblUS; a, um, adj., Af'-fiiof, Les- bian : civis, i. e. Alcaeus, Hor. Od. 1, 32, 5: plectrum, i. e. Alcaic, id. ib. 1, 26, 11 : pes, i. e. a lyric poem, id. ib. 4, 6, 35 : Les- bia vates, i. e. Sappho, Ov. Tr. 3, 7, 20 : vi- num, Plin. 14, 7, 9; Gell. 13, 5; Prop. 1, 14, 2; Hor. Epod. 9. 34; also abs., Les- bium, Hor. Od. 1, 17, 21 : marmor, Plin. 36, 6, 5 : — " Lesbium genus vasis caelati a Lesbis inventum," Fest. p. 115 Miill. "C. LesbdUSi a , um, adj., Lesbian: nee Polyhymnia Lesboum refugit tendere barbiton, the Lesbian lyre, i. e. lyric songs (like those of Alcaeus and Sappho), Hor. Od. 1, 1, 34. D. LesbiaSi adis, /., Aeo&i 's. A Les- bian woman : Lesbiadum turba, Ov. Her. 15, 16 : — Lesbias, a precious stone found in Leshos, Plin. 37, 10, 62. B. Lesbis. idis, /, Acn6's, Lesbian: Lesbida cum domino seu tulit ille lyram, i. e. of Arion the Lesbian poet. Ov. F. 2, 82 : Lesbi puella, vale, id. Her. 15, 100.— Subst., A Lesbian woman : Lesbides, Ov. Her. 15, 199. Lesbus. i, v. Lesbos. lessuS) acc - um (occurring only in the ace. sing.), m. A wailing, cry, funeral lamentation : " MULIERES GENAS NE RADUNTO, NEVE LESSUM FUNERIS ERGO HABENTO, Cic. Leg. 2, 23, 59: Thetis quoque etiam in lamentando les- sum fecit filio, Plaut. True. 4, 2, 18. Lestrygdnesi ▼• Laestrygoncs. Lesura (Lesora, Sid. Carm. 24, 44), ae, m. : J, A mountain in Gaul that, pro- duced excellent cheese, now Mont Losere, Plin. 11, 42, 97; cf. Ukert, Gall. p. 93 and 267. — II, (* Lesura,) A small river in Bel- L E TU gium. that runs into the Moselle, Aua. Mo sell. 365. * letabllis, e, adj. [letum] Deadly, fa- tal: lues, Ainm. 19, 4. letalis (lethal.), e, adj. [id.] Deadly, fa- tal, mortal (poet, and in post-Aug. prose) : vulnus, Virg. A. 9, 580 ; so * Suet. Cues. 82 : arundo, Virg. A. 4, 73 : ensis, Ov. M. 13, 392: serpens, Stat. Th. 6, 40: dapes, Val. Fl. 2, 155 : hiems, Ov. M. 2, 827 : ve- nenum, Plin. 11, 35, 41 : — lac gustasse le- tale est, id. 11, 41, 96. — In the nentr., ad- verbially : letale minari, Stat. S. 4. 4. 84 : letale furens, id. Theb. 12, 760.— Hence, Adv., letaliter, In a deadly manner, mortally : Plin. 11, 37, 81. Lethaea» ae . / The wife of Olcnus, who, on account of her pride, was turned into stone, Ov. M. 10, 70. LethaeilS) a, um, v. Lethe, no. II. lcthalis. v. letalis. t lethargia, ae, / = S n 0apy ia, Drow- siness, lethargy : Plin. 24, 9, 38. t letharglCUS) B , "m, adj. = XnBap- ytK s, Drowsy, lethargic : morbus, Plin. 23, 1. 6 : somnus, Aug. Ep. 48 ad Vincent. — II. Subst., lethargicus, i, m., One affect- ed with lethargy, a lethargic person : ut le- thargicus hie cum fit pugil et medicum urget, Hor. S. 2, 3, 30 ; Plin. 24, 6, 16 ; id. 26, 11, 72. t letharg'US) i. m. = \fiOupyiii, Drows- iness, lethargy (in Cels. 3, 20, written as Greek) : lethargo gravi est oppressus, Hor. S. 2, 3, 145 ; cf., gravi lethargo op- pressus, Serv. Sulpic in Quint. 4, 2, 106: olfactoriis excitatur, Plin. 30, 11, 29: in lethargum vergere, id. 32, 10, 38.— (0) In the plur. : ocimum facit lethargos, Plin. 20, 12, 48_; id. 28, 8, 29. Lethe, es, /., AnBn (forgetfulness), The River Lethe, in the infernal regions, from which the Shades drank and obtained forgetfulness of the past: pocula Lethes, Ov. Pont. 2, 4, 23: da mihi hebetantem pectora Letlien, id. ib. 4, 1, 17 : soporife- ra, id. Trist. 4, 1, 47 : immittere Lethen Stygiam alicui in viscera, i. e. forgetful- ness, Luc. 5, 221. — n. Deriv., Lethae- USj a, um, adj., Of or belonging to Lethe, Lethean: A. Lit.: ratis, Tib. 3, 5, 24 : am- nis. Virg. A. 6, 705 : stagna, Prop. 4, 7, 91. — B> Transf.: 1, Of or belonging to the infrnal regions : Lethaei Dii. Luc. 6, 685 : ty rannus, i. e. Pluto. Col. 10, 271 : — Lethaea vincula abrumpere alicui, to bring one from the Lower World back to life, Hor. Od. 4, 7, 27 : janitor, i. c. Anubis, Stat. S. 3, 2, 112. — 2. That produces sleepiness or forgetfulness, Lethean : somnus, Virg. G. 1, 78 : ros, id. Apn. 5, 854 : succus, Ov. M. 7. 152 : amor, faithless love, id. R. Am. 551. t le thusa, ae, /. The white poppy, App. Herb. 35 letifbr (leth.), era. erum, adj. [letum] Death-bringing, death-dealing, deadly (a poet, word) : letifer areus, Virg. A. 10, 169. ictus, Ov. M. 8. 362 : dextra, id. ib. 12, 606 : anguis. Stat. Th. 5, 628 : certamen, Catull. 64. 390 : annus, Virg. A. 10, 169— In prose : rabies letifer morbus canibus, Col. 7, 12/n. — Transf. : locus, A place in the body where a wound is fatal, a mortal part, Ov. M. 5, 133. leto (letho), avi, atum, 1. v. a. [id.] To kill, slay : Lycurdden letavit, Ov. Ib. 505 : Paris hunc lctat, Virg. Cul. 323 : letata cor- pora, Ov. M. 3, 55. (In Cic. Leg. 3, 8 Jin., the conjectural reading letatus is very dub. ; v. Orell. ad loc., where leto datus is proposed.) Letois "nd Letoius- v - Lat. letum (° n account of a derivation from ).i)itr], sometimes written lethum, an orthography, however, which is not sup- ported by MSS. and inscrr.), i, n. [acc. to Var. L. L. 7, 3, 89, § 42 Miill., and Fest p. 115 Miill., from XtBn ; acc. to Prise, p. 665 and 898 P., from LEO, whence also deleo ; acc. to Dod. Syn. 3, 173 sqq., from levare. This last derivation is the most probable, and that from Xrjdn. the least so. Hence, lit., release, deliverance, by euphe- mism for] Death (ante-class., and in the class, per. mostly poet.) : " OLLUP appa- ret in funeribus indictivis. quum dicitur : OLLUS LETO DATUS EST" (qs. was given up to deliverance), Var. L. L. 7, 3, 89, & 42. The phrase leto datus, dare, for 875 L EUC dead, to kill, often occurs : SOS LETO DATOS DIVOS HABENTO, Cic. Leg. 2, 9 Jin. : quorum liberi leto dati sunt in bel- 10, Enn. in Non. 15, 13 : qui te leto dabit, Pac. ib. 355, 18; Virg. A. 5, 806; so too id. ib. 11, 172 ; 12, 328 ; Ov. Her. 2, 147 ; Phaedr. 1, 21, 9 ; 3, 16, 18 : letum inimico deprecor, Enn. in Cell. 6, 16, 10 : eraortu- us leto uialo, Plaut. Aul. 4, 5, 1 : letum sibi consciscere, id. Mil. 4, 6, 26 : leto ofterre caput, Lucr. 3, 1054 : mortis letique poti- tus, id. 4, 768 : eodem sibi leto, quo ipse interisset, esse pereundum, Cic. de Div. 1 , 26 Jin. : turpi leto perire, id. Att. 10, 10, 5 : ferre (alicui), Virg. A. 11, 872 : sibi parere manu, id. ib. 6, 434 : ostentant omnia le- tum, Catull. 64, 187 : leto jam mala finis- sem, Tib. 2, 6, 19 : leto adimere aliquem, to save from death, Hor. Od. 3, 22, 3 : leto se eripere, Virg. A. 2, 134. II. Trans f., of inanimate subjects, Ruin, destruction (poet.) : tenues Teu- crum res eripe leto, Virg. A. 5, 689. Lotus, i. m. A mountain in Liguria, Liv. 41, 18 ; Val. Max. 1, 5. tt leuca (also written leuga), ae, / [a Celtic word, whence the Fr. lieue] A Gal- lic mile of 1500 Roman paces, a league : " AtvKn uirpav 7i raXaKTiKdv," Hesych. ; 'leuca finitur passibus mille quingentis," [sid. Orig. 15, 16 : " quum et Latini mille passus vocent, et Galli leucas, et Persae ■parasangas, et rastas universa Germa- nia," Hier. in Joel. 3, 18 : exinde non mil- lenis passibus sed leugis itinera metiun- tur, Amm. 15, Wfin. : quarta leuga signa- batur et decima, id est unum et viginti millia passuum, id. 16, 12 ; cf. also Inscr. Orell., no. 1018 ; 1019 ; 5063. Leuca, ae, /■ A town in Calabria, near the Iapygian promontory: secreta- que littora Leucae, Luc. 5, 376. t leucacantha» ae, /., and leuca- Canthos* U m. = \tvicaKuvQti: I. The while thorn, Plin. 22, 16, 18 ; 21, 16, 56.— 11. A plant, called also phalangites and leucanthemon, Plin. 27, 12, 98. t leucachateS) ae, m. = \cvKaxaTi!S, The white agate, Plin. 37, 10, 54. Leucadia, ae, and Leucas, adis,/., AevKadta, An island (previously a penin- sula) in the Tonic Sea, opposite Acarnania, with a famous temple of Apollo, now S. Maura, Mel. 2, 7, 10 ; Plin. 4, 1, 12 ; Liv. 33, 17 : ace, Leucada, Ov. M. 15, 289 ; so id. Her. 15, 172.— Derivv. : A. Lcuca- dlUSj a, urn, adj., Of or belonging to the Island of Leucadia, Leucadian : aequor, Ov. Her. 15, 166 : litus, Plin. 4, 1, 2 : vi- num, id. 14, 7, 9 : deus, i. e. Apollo, who had a temple in Leucadia, Ov. Tr. 5, 2, 76 ; 3, 1. 42 ; cf., Apollo, Prop. 3, 11, 69 : quot- annis Tristia Leucadio sacra peracta mo- do (the Leucadiani had a custom of cast- ing every year a criminal from a mount- ain into the sea ; they sought, however, by attaching wings to him, to break the violence of his fall, and to pick him up in boats, whereupon he was banished the island), Ov. F. 5, 630 ; cf. id. Trist. 5, 2, 76 ; id. Her. 15, 165 sq. — 2. Subst. : a. Leu- cadia, ae, /, The mistress of Varro Ataci- nus. Prop. 2, 34, 86.— (0) The name of a comedy of Turpilius, Cic. Tusc. 4, 34, 72. — b. Leucadii, orum, m., The inhabitants of Leucadia, Leucadians, Liv. 33, 17. — B. Leucas, adis./, The capital of Leucadia, Mel. 2, 3, 10 ; Plin. 4, 1, 2 ; Liv. 33, 17. Leucaethippes, um, m., Amrai- Bioirts, The white Ethiopians of Libya, Plin 5, 8, 8. Called also Leucoaethio- pes, Mel. 1, 4, 4. 1 leucanthemis, idis, f.=\ C vKdv6c- uif. The chamomile plant, Plin. 22, 21, 6. t leucanthemon or -mum, i, ».= Aevnuvdiuuv. The name of three plants: I. The chamomile, called also anthemis, leu- canthemis. etc., Plin. 22, 21, 26.— II. A plant, called also phalangites and leuca- cantha, Plin. 27, 12, 98.— HI. A plant whose scent resembles that of southern-wood (abrotonum), Plin. 21, 10, 34. ' leucantheSj 'S, n.=z*cvKavOis, The herb pdlkorij, Plin. 21, 30, 104. 1 leucanthus, '• m. = \e»KavQos, A plant, otherwise unknown, App. Herb. 92. I leucarffillos, i, f.=XeoKup, tWos, While clay, Plin. 17,7,4. Leucas, adis, /., Atv/crfs : I. For 87b' L E U C Leucadia, v. h. v. — H. The capital of the Island Leucadia ; v. Leucadia, no. B. — ill. The promontory Leucala ; v. Leucata. tleUCaspis>idis,/. = A£u«2!j7TiS, Arm- ed with a white shield: phalanx, Liv. 44, 41. Leucatat ae, and Lcucate, es, /. (Leucate, is, n., Serv. Virg. A. 3, 279. Leu- cates, ae, m., Claud. B. G. 185) A promon- tory in the Island of Leucadia, now Capo Ducato, Cic. Tusc. 4, 18, 41 Klotr, N. cr. ; Liv. 26, 26 ; 44, 1 ; Virg. A. 3, 274 ; Liv. 36, 15 ; Plin. 4, 1, 2. 1. tleucejes,/. = A£i1«7;: L The spot- ted dead-nettle, Lamium maculntum, L. ; Plin. 27, 11, 77. — H. The white poplar, into which Leuce, the daughter of Oceanus, whom Pluto fell in love with and carried off to the infernal regions, was changed after her death, Serv. Virg. E. 7, 61.— IH. A kind of wild radish, horse-radish, Plin. 19, 5, 26, § 82— IV. A kind of white spots on the skin, Cels. 5, 28, 19 (shortly before written as Greek). 2. Leuce, es, /., Actio;, The name of several islands : I, Near Crete, over against Cydonia, Plin. 4, 12, 20 — II. la the Euxine Sea, near the mouth of the Borysthenes, also called Achillea and Achillis insula, Mela, 2, 7, 2 ; Plin. 4, 13, 27. t leuceoron, i. i. = XevKnopov, a plant, called also leontopodion, Plin. 26, 8, 34 ; App. Herb. 7. Leucus, i, v - the follg. art. Leucit orum, m., AevKot, A people of Gallia Belgica, adjacent to the Lingones, whence, perh., the mod. Liege, Caes. B. G. 1, 40 ; Plin. 4, 17, 31 ; Tac. H. 1, 64.— In the sing. : Leucus, i, Luc. 1, 424. Leucippe, es, /., AivK'untri : I. The daughter of Thestor, Hyg. Fab. 190.— H. The wife of Has, and mother of Laomedon, Hyg. Fab. 250.— HI. The wife of Theslius, Hyg. Fab. 14. — IV. A Roman surname: Aurelia Leucippe, Inscr. ap. Grut. 761, 7. LcucippUS, i, "<•• Av'Kinwos : I. The father of Phoebe and Hilaira, who were carried ojf by Castor and Pollux, Ov. F. 5, 709— B. Deriv., Leucippis, Idis,/., A daughter of Leucippus : Prop. 1, 2, 15 : te rapuit Theseus, geminas Leucippidas illi, Ov. Her. 16. 327 ; Hyg. Fab. 80 ; Lact. 1, 10,— II. A son of Hercules, Hyg. Fab. 162. — III. A Grecian philosopher, a disciple of Zeno the Elealic, Cic. Acad. 2, 37, 118 ; N. D. 1, 24, 66. t leuepchrysos, i m.=XtvK^xp<"">i ■■ I. A precious stone, a species of chrysolite, Plin. 37, 9, 44. — H. A white precious stone, clear as crystal, Plin. 37, 10, 62. t leucocomos or .us» a, um, adj. = XcvkiikojioS (white-haired ; hence), Hav- ing white leaves or blossoms : (mala) ery- throcomis et leucocomis, Plin. 13, 19, 34. t leucocbum, i. n—XcvKOK&ov, White Coan wine, Plin. 14, 8, 10. t leucogaea* &e,f — \t\iKoyaria (of white earth), A precious stone almost un- known, Plin. 37, 10, 59. Cf. the follg. art. ' leucogfacus, a, um, adj. =:XevK0- yaioc;, Of white earth : colles, a chain of hills in Campania, where chalk was dug, Plin. 18, 1 1, 29, § 114 ; 35, 15, 56. Cf. Mann. Ital. 1, p. 736. — Here were the leucogaei fontes, Plin. 31, 2, 8. i leucographia, ae, f. = \evKoypa- $ia, A precious stone, called also leuco- gaea. Plin. 37, 10, 59. t leucographis, idis, / = Um6yp a - 01S, A kind of St. Mary's thistle, Cardu- us leucographus, L., which was used as a remedy for spitting blood, Plin. 27, 11, 78. leucpion (trisyl., leucoja, Col. poet. 10, 97), ii, n. — XevKti'inv, The while violet : Col. 9, 4, 4 : Candida leucoia, id. 10, 97. Lcucon, onis, m. : I, The name of one of Actaeon's hounds : Ov. M. 3, 218.— II. A king of Pontus, Ov. Ib. 312. LeuconiCUS, a, um, adj. Of or be- longing to the Leucones (a people of Gaul), Leuconic: lanae, Mart. 11, 56, 9 dub. : sa- gae, id. 14, 159, 2, also dub.— II. Subst., Leuconicum, i, n., Leuconic wool : Mart. II, 21, 8. t leucondtus, i, ni- — XtvKb'voToS, The (white, i. e. clear, dry) south wind, more precisely, the south-southwest wind: leu- conotus Libs, Aus. Technopaegn. de Deis, Leucdpetra, ae, /., AevKo-nirpa LEVA (white rock), A promontory in the territo- ry of the Bruttii, near Rhegium, now Cap dell' Armi, Cic. Phil. 1, 3 ; Att. 16, 6 ; 7 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 184. * leucophaeatus, a, um, adj. [leuco- phaeus] Clothed in dark gray or ash-col- ored garments : Mart. 1, 97, 5. t leuedphaeus, a, um, adj. = \aiK6- (patos, Ash-colored, dun-colored : pannus, Plin. 32, 10. 38j vellera, Vitr. 8, 3 med. t leucophdron, U «• = \tvnaf6pov, Cold - size, Plin. 35, 6, 17 ; 33, 3, 20. Leucophryna, ae, /., AsvKopvvn (with white eyebrows), A surname of Di- ana in Magnesia, Tac. A. 3, 62 ; Arn. 6, 6. i lcucophthalmos, i, m. — \tvKb- d m. [id.] A lifter, a thief: Petr. 140 dub. 1. levatusj a, um, Part, and Pa., from 1. levo. 2. lcvatuSi a, um, Part., from 2. levo. * lcvcnna. ae, m., for 1. levis : " (La- berius) hominem levennam pro levi dix- it," Gell. 16, 7, 11. lcviculus- a, um, adj. dim. [1. levis] *I. Very small, trivial, insignificant: res, Gell. 13, 39 ,/m. — *H. Sometohat light- minded, vain: leviculus sane noster De- mosthenes, qui, etc., Cic. Tusc. 5, 36, 103. lcvidcnsis. e, adj. [1. levis-densus ] Lightly wrought, thin: I, Lit.: li leviden- sis vestis dicta, quod raro 61o sit leviter- que densata. Pavitensis contraria levi- densi dicta, quod graviter pressa atque cal- cata sit, Isid. Orig. 19, 22.—* H. Transf, Slight,poor: munusculum.Cic. Fam. 9, 12. ! lcvif ecit. i{ovdevtiacv, (* He set at naught,) Gloss. Philox. * levi-f ldus. a, um, adj. [1. levis] Of slight credit, untrustworthy : omnes sunt lenae levifidae, Plaut. Pers. 2, 2, 61. " levig-atio, °nis, /■ [1- levigo] A smoothing : Vitr. 7, 1. levigatUS; a , ura , Part, and Pa., from 1. levigo. 1. levig'Ot avi, atum, 1. v. a. [2. levis] To make smooth, to smooth (not in Cic.) : I, Lit. : omnes parietes tectorio levigan- tur, Var. R. R. 3, 11, 3 ; so, aliquid opere tectorio, Col. 9, 7, 1 ; Plin. 17, 14, 23 : ad levigandam cutem, id. 20, 3, 10 : — alvum, to make slippery, Gell. 4, 11. — H. Transf., To make small, bruise small, pulverize, lev- igate : quae diligenter contrita levigan- tur, Col. 12, 41 fin. : semina, id. 6, 17, 3 : galla cum austero vino levigata, id. 7, 5, 12; id. 9, 13, 5.— Hence levigatus, a, um, Pa., Smooth, slippery (post-class, and very rare) : oleum levi- gatius et spissius est, Macr. S. 1, 12 med. 2. leviffOi avi' atum, 1. v. a. [1. levis- ago I To make light, lighten, Cassiod. le vipes. edis, adj. [1. levis-pes] Light- footed (fery rare) : * Var. R. R. 3, 12, 6: levipes Lepus, * Cic. Arat. 121. levir, i r i> vl - [tiafip] A husband's broth- er, brother-in-law : viri frater levir est : apud Graecos '6un.p appellator, Modest. Dig. 38, 10, 4 : " levir dicitur frater mariti. quasi laevus vir," Non. 557, 8 : " levir est uxori meae frater meus" (i. e. my brother is levir to my wife), Fest p. 115 Mlill. N. cr. 1. levis- e, adj. Light in weight, not heavy, opp. to gravis. I. Lit.: Lucr.2,226: aether, id. 5, 460 ; so, aura. id. 3, 197 : levior quam pluma, Plaut. Men. 3, 2, 23 : stipulae, Virg. G. 1, 289 : pharetrae, id. Aen. 5, 558 : armatura, light armor : levis armaturae Numidae, Caes. B. G. 2. 10 ; hut also, by metonymy, light-armed troops; v. armatura, and cf., sed haec fuerit nobis tamquam levis ar- maturae prima orationis excursio, Cic. Div. 2, 10 fin. ,- so too, miles, a light-armed soldier, Liv. 8, 8 : terraque securae sit su- per ossa levis, Tib. 2. 4, 50; so esp. freq. on tomb-stones : sit tibi terra levis (abbre- viated, S. T. T. L.). B. Transf.: 1, Light of digestion, easy to digest ; light in motion, swift, quick, fleet, nimble (so mostly p'oet. and post- Aug.) : quae in aqua degunt. leviorem ci- L E VI bum praestant. Inter domeeticas quad- rupedes levissima suilla est, gravissima bubula, lightest of digestion, Cel3. 1, 18 ; so, leves malvae, Hor. Od. 1, 31, 15 (cf., gravi malvae salubres corpori, id. Epod. 2, 57) : — ipsa (diva) levi fecit volitantem fiomine currum (i. c. Argo), a quick, favorable wind, Catull. 64, 9 ; cf., leves venti, Ov. M. 15, 346 ; and, flatus, Sil. 15, 162 : currus, light, swift, Ov. M. 2, 150 : levi deducens pollice filum, light, nimble, id. ib. 4, 36; so, pollex, ib. 6, 22 : saltus, id. ib. 7, 767 ; so id. ib. 3, 599 : peltam pro parma fecit, ut ad motus concursusque essent leviores, Nep. Iphicr. 1 : Messnpus cursu levis, Virg. A. 12, 489 : leves Parthi, id. Georg. 4, 314 : equus, Val. Fl. 1, 389. So c. inf. (poet.) : omnes ire leves, Sil. 16, 488: exsultare levis, id. 10, 605 : — hora, fleeting, Ov. M. 15, 181 : — terra, light, poor soil, Virg. G. 2, 92: — leviora loca, healthier places (opp. to graviora), Var. R. R. 1, 4, 4 ; cf. ib. 1, 6, 3. 2. Slight, trifling, small (also mostly poet.) : ignis, Ov. M. 3, 488; so, tactus, a slight, gentle touch, id. ib. 4, 180 : strepi- tus, id. ib. 7, 840 : stridor, id. ib. 4, 413. II. Trop. : A. Without weight, i. e. of no consequence ; hence, in gen., unimport- ant, inconsiderable, trivial, slight, little, petty (so quite class.) : grave est nomen imperii atque id etiam in levi persona pertimescitur, Cic. Agr. 2, 17, 45 : leve et infirunum, id. Rose. Com. 2, 6 ; id. Dejot. 2, 5 : quod alia quaedam inania et levia conquiras, id. Plane. 26 : auditio, a light, unfounded report, Caes. B. G. 7, 42 : cui res et pecunia levissima et existimatio sanctissima fuit semper, something very insignificant, Cic. Com. 5, 15 : dolor, id. Fin. 1, 12 : proelium, Caes. B. G. 7, 36 : periculum, id. B. C. 3, 26 : in aliquem mer- ita, id. ib. 2, 32, 10 : levius nomen, Cic. Tusc. 1, 40 ; v. Klotz, ad loc. : levior re- preheusio, id. Acad. 2, 32: leviore de cau- sa, Caes. P>. G. 7, 4 fin. : in levi habitum, was made little of, was regarded as a trifle, Tac. H. 2, 21. — '(j) c. gen. (poet.) : opum levior, Sil. 2, 102. B. In disposition or character : \ m Light, light-minded, capricious, fickle, in- constant, unreliable, untrue, false : homo Levior quam pluma, Plaut. Men. 3, 2, 23 : vitium levium hominum atque fallacium, Cic. Lael. 25, 91 : quidam saepe in parva pecunia perspiciuntur quam sint leves, id. ib. 17, 63 : leves ac numarii judices, id. Cluent. 28 : levi brachio aliquid agere, id. Att. 4, 16 : quid levius aut turpius, Caes. B. G. 5, 28 fin. : auctor, Liv. 5, 15 : leves amicitiae, Cic. de Am. 26 : spes, vain, emp- ty, Hor. Ep. 1, 5, 8. — 2. Mild, gentle, pleas- ant (so very rarely) : numquam erit alie- nis gravis, qui suis se concinnat levem, Plaut. Trin. 3, 2, 58 : tandem eo, quod le- vissimum videbatur, decursum est, the gentlest, mildest, Liv. 5, 23 fin. — Hence, Adv., leviter, Lightly, not heavily : A, Lit. (so very rarely) : armati, light-armed, Curt. 4, 13. B. Trop.: 1, Slightly, a little, not much, somewhat : leviter densae nubes, Lucr. 6, 248 : leviter inflexum bacillum, Cic. de Div. 1, 17 : genae leviter eminentes (al. leniter), id. N. D. 2, 57, 143 : qui (me- dici) leviter aegrotantes leniter curant, gravioribus autem morbis, etc., id. Off. 1, 24, 83 : saucius, id. Inv. 2, 51 : non leviter lucra liguriens, id. Verr. 2, 3, 76 : agnoscere aliquid, id. Fin. 2, 11 : eruditus, id. de Or. 3, 6. — Comp. : quanto constantior idem In vitiis. tanto levius miser, so much less, Hor. S/ 2, 7, 18 : levius dolere, Ov. Pont. 1 , 9, 30. — Sup. : ut levissime dicam, to ex- press it in the mildest manner, Cic. Cat 3, 7 Jin. _ . 2. Lightly, without difficulty, with equa- nimity : id eo levius ferendum est, quod, etc., Cic. Fam. 4, 3, 2 ; cf., sed levissime feram, si, etc., id. Prov. Cons. 20, and Liv. 29, 9. 2. levis (also erroneously written laevis), e, adj. [\tios] Smooth, smoothed, not rough, opp. to asper (quite class.). I. Lit. : A. In gen. : oorpuscula quae- dam levia, alia aspera, etc., Cic. N. D. 1, 24 : in locis (spectatur) : leves an asperi, id. Partit. or. 10 fin. : Deus levem eum (mun- dum) fecit et undique aequabilem, id. Univ. 6 : brassica, Cato R. R. 15, 7 : levis- L E VO 6ima corpora, Lucr. 4, 660 : coma pectine levis, Ov. M. 12, 409 : levior assiduo detrl- tis aequore conchis, Ov. M. 13, 792. — Poet. : sanguis, slippery, Virg. A. 5, 328 : levis Juventas, smooth, without hair, beard- less, Hor. Od. 2, 11, 5 ; so, ora, Tib. 1, 9, 31 : crura, Juv. 8, 115 ; hence, also, poet, for youthful, delicate, beautiful : pectus, Virg. A. 11, 40 : frons. id. Eel. 6, 51 : hu- meri, id. Aen. 7, 815 : colla, Ov. M. 10, 698 :— malvae, producing smooth, slippery stools, emollient, laxative, Hor. Od. 1, 31, 16. — Also, for finely dressed, spruce, effeminate : vir, Ov. A. A. 3, 437 ; Pers. 1, 82.— In the neut. absolutely : externi ne quid valeat per leve morari, Hor. S. 2, 7, 87 ; so, per leve, Pers. 1, 64. B. Transf., Rubbed smooth, ground doion, softened, soft (so very rarely): Scrib. Comp. 228 ; Cels. 2, 8. II. Trop., of speech, Smooth, flowing (rare, but quite class.) : oratio, opp. to as- pera, Cic. Or. 5fin.; cf, asper verborum concursus, id. de Or. 3, 43, 171 ; and, levia et aspera (vox), Quint. 11, 3, 15 : levis et quadrata compositio, id. 2, 5. 9 : levia ac nitida, id. 5, 12, 18 : (aures) fragosis ofl'en- duntur et levibus mulcentur, id. 9, 4, 116. — Adv. does not occur. * levisomnuSi a. um, adj. [1. levis- somnusl Lightly sleeping: Lucr. 5, 862. Lcvisticurrii i. »•, i- q- Ligusticum (q. v.), Veg. 3, 52 Gesn. Levita. ae, v. Levites. 1. le vitas, atis, /. [1. levis] Light- ness, as to weight: f. Lit. (so rarely) : plumarum, Lucr. 3, 388 ; id. 4, 747 ; cf id. 2, 204 : armorum, Caes. B. G. 5, 34 : nulli fruticum levitas major, Plin. 13, 22, 42. — * B. Transf., poet, Movableness, mobility : Termine, post illud levitas tibi libera non est : Qua positus fueris in sta- tione, mane, Ov. F. 2, 673. II. Trop.: A. Light-mindedness, changeableness, fickleness, inconstancy, lev- ity (so freq. and quite class.) : quid est inconstantia, mobilitate, levitate turpius? Cic. Phil. 7, 3 : temere assentientium, id. Acad. 4, 38 : in populari ratione, id. Brut. 27 : mobilitas et levitas animi, Caes. B. G. 2, 1 : ut adversas res, sic secundas im- moderate ferre, levitatis est, lightness of mind, Cic. Off. 1, 26 : amatoriis levitatibus dediti, frivolities, id. Fin. 1, 18 : — manet in rebus temere congests levitas, Quint 10, 3, 17. B. In partic. , of speech, Shallowness, superficialness ( very rarely ) : opinionis, Cic. N. D. 2, 17. 2. levitas flaev.), atis, / [2. levis] Smoothness: I. Lit (quite class.): 6pec- uloruru, Cic. Univ. 14 ; id. de Or. 3, 25 ; id. Univ. 6 ; Plin. 2, 3, 3 : — intestinorurn, slipperiness, lubricity, Cels. 4, 16 ; 2, 8. II. Trop., of speech, Smoothness, flu- ency, facility of expression (in Quint.) : levitas verborum, Quint. 10, 1, 52 : effemi- nata levitas, id. 8, 3, 6. leviter» adv., v. 1. levis, ad fin. Levites (Levita, Prud. aretp. 2, 39 ; 5, 30), ae, m. A Levite: Levita de tribu sa- cra, Prud. areip. 5, 30.— H, Transf., A deacon : Sid. Ep. 9, 2,— iff. Derivv. : A. LevitlCUS' a, um, adj., Of or belonging to Levi or to the Levites, Levilical : genus Leviticum, Vulg. Deut 17, 9 : stirps Le- vitica, id. Ios. 3, 3. — B. Levitis- Wis,/., Of or belonging to the tribe of Levi : gen- tis Levitidis una Semper fida comes, of the Levites, Prud. Psych. 502. levttonarium< «. n - An Egyptian monk's garment : " levitonarium est colo- bium sine manicis, quali monachi Aegyp- tii utuntur," Isid. Orig. 19, 22 ; Hier. Praef. in Reg. S. Pachom. n. 4. levitudo Caev.), Inis, / [2. levis] Smoothness (post-class.) : levitudo grano- rum (miliorum), Lact Ira D. 10. 1, levo* avi, atum, 1. (archaic form of the fulur. exact., levasso, Enn. in Cic. de Sen. 1) v. a. [1 . levis] To lift up, raise, ele- vate : J. Lit. (so mostly poet, and in post- Aug. prose) : ter sese attollens cubitoque annixa levavit, Virg. A. 4, 690 : se de caes- pite, Ov. M. 2, 427 : se saxo, id. Fast. 4, 528 : apis se confestim levat sublimius, Col. 9, 12 ; Plin. 2, 16, 13 ; id. 36, 16, 24, §122. B Transf.: 1. To make lighter, light- 877 LEX en, to relieve, case: cantanteg ut eamue, ego te fasce levabo, Virg. E. 65 : serpen- tum colla levavit, i. e. alighted from the dragon-car, Ov. M. 8, 800 : dentes, i. c. to clean the teeth, Mart. 14, 22 : vesicam, Spart. Carac. 7. 2. To take away, take : furca bicorni eordida terga suis, Ov. M. 8, 647 : aliciii manicas atque arcta vincla, Virg. A. 2, 146 : tributum, to raise, levy, Ulp. Dig. 50, 15, 4. II. Trop., To lighten, relieve, console, refresh, support a person or thing with any thing (so i'req. and quite class.) : curam et angorem animi sermone et consilio, Cic. Att. 1, 18 : molestias, id. Fam. 4, 3 : t'onte sitim, to slake, Ov. Tr. 4, 8, 26 : arida ora aqua, to refresh, id. R. Am. 230 ; so, mem- bra gramine, id. Fast. 6, 328. — Hence, B. Transf: \, To lighten, lessen, al- leoiate, mitigate: morbum, Plaut. Mil. 4, li, 57 : salutari arte fessos Corporis artus, Ilor. Carm. Saec. 63 : morbi vim levatu- rua, Curt. 3, C : levavitque apertis horreis [U'ctia frugum, Tac. A. 2, 59 : viam vario sermone, Virg. A. 8, 309 : injurias, Caes. B. C. 1, 9 : suspicionem, Cic. Verr. 2, 3, 59. — 2. To lessen, diminish, weaken, impair : cave lassitudo poplitum cursum levet, Att. in Non. 336, 29 : laudem alicujus, id. ib. 31 : inconstantia levatur auctoritas, Cic. Acad. 2, 22 : multa (idem promissa levant, Hor. Ep. 2, 2. 10. 3. To relieve, release, discharge, free one from any thing : («) c.abl.: leva me hoc onere, Cic. Fam. 3, 12, 3 ; (* aliquem mis- criis, id. ib. 3, 8) ; so, aliquem metu, Liv. 2, 22 : animum religione, id. 21, 62 ; cf., qui bac opinione non modo verbis, sed eti- am opere levandi sunt, Cic. Lael. 20, 72 : so aere alieno, id. Att. 6, 2 : ee infamia, id. Verr. 2, 3, 61 : se vita, Var. in Non. 336, 33. — * (/}) c. gen. : ut me omnium jam la- horum levas, Plaut. Hud. 1, 4, 27. 2. levo (laevo), avi, atum, 1. v. a. [2. levis] To make smooth, to smooth, polish : 1, Lit.: levare ac radere tigna, Lucr. 5, 1266 : corpus, * Cic. in Clod, et Cur. 5 ; Cels. 8, 3 : mensas, Stat. Th. 1, 519.— *H. Trop., of speech, To smooth down, pol- ish, soften, nimis aspera sano Levabit cultu, Hor. Ep. 2, 2, 123. levor (laevor), oris, m. f2. levis] Smoothness : Lucr, 2, 423 : spectantur in chartis tenuitas, densitas, candor, levor, Plin. 13, 12, 24 : levorem corpori afferre, id. 30, 14, 43 ; id. 37, 4, 15 :— vocis, Lucr. 4, 554. lex* legis, /. [2. lego] A proposition or motion for a law made to the people by a magistrate, a bill : I. Lit. : legem ferre : antiquare, Cic. Off. 2, 21 : rogare, id. Phil. 2, 29 : legem promulgavit pertulitque, ut, etc., Liv. 33, 46 : Antonius fixit legem a dictatore comitiis latam, qua, etc., Cic. Att. 14, 12 : legem sciscere de aliqua re, id. Plane. 14 : popnlus It. jussit legem de ci- vitate tribuenda, id. Balb. 17 : legem san- eire, id. Lael. 12 : repudiare, id. ib. 25. II. Transf.: A. ^ bill which has be- come a law in consequence of its adoption by the people in the comitia, a law : legem constituere alicui, Cic. Caecin. 14 : legem gravem alicui imponere, id. Acad. 2, 8 : legem negligere, evertere, perfringere, id. Cat. 1, 7 : legem negligere, perrumpe- re, id. Leg. 1, 15 : leges ac jura labefacta- re, id. Caecin. 25 : legem condere, Liv. 3, 34 :— leges duodecim tabularum, the laws composed by the decemvirs, the foundation of Roman legislation, Liv. 3, 33 sq. : — lege and legibus, according to law, legal- ly : ejus morte ea ad me lege redierunt bona, Ter. Andr. 4, 5, 4 : Athenas deduc- tus est, ut ibi de eo legibus fieret judicium, Nep. Phoc. 3.-2. In partic. : lege nge- rc, to proceed according to law ,■ i. e., a. Of the lictor, To execute a sentence : Ful- viu8 praeconi imperavit, ut lictorem lege agere juberet, Liv. 26, 15.— 1). To bring an action according to law : una injuria est tecum. Chr. Legeagito ergo, Ter. Ph. 5, 7, 90 : lege egit in hereditatcm paternam p.xheres alius, Cic. de Or. 1, 38 ; id. ib. 1, 36. B. 'n gen., A law, precept, regulation, /ulp, mode, manner: banc ad legem for- iiinnriii est oratio, Cic. de Or. 3, 49, 190: vrrsihus est certa quaedam et definita I x, id. Or. 58 ; Suet. Nor. 24 : secundum -ainiMHticnm legem, Gell. 13, 20.— Of 878 LIBE things : qua sidera lege mearent, by what law, what rule, Ov. M. 15, 71. Hence, sine lege, without order, confusedly : exspatian- tur equi, quaque impetus egit, Hac sine lege ruunt, Ov. M. 2, 202 : jacent collo sparsi sine lege capilli, id. Her. 15, 73 : — haec ex lege loci commoda Circus habet, quality, nature, id. Am. 3, 2, 20 ; cf., sub le- ge loci sumit mutatque figures, id. Hal. 32. C. A contract, stipulated agreement, cov- enant : oleam faciundam hac lege oportet locare, etc., Cato R. R. 145 : in mancipii lege, a contract of sale, Cic. de Or. 1, 39, 178 : collegii Aesculapii, Inscr. ap. Fabrett. p. 724, n. 443. Hence of conditions of peace : pax data Philippo in has leges est, Liv. 33, 30 : pacemque his legibus consti- tuerunt, Nep. Timoth. 2. I lc3lidium> i> n.^XciiStov, A little word : lexidia colligere, Gell. 18, 7, 3. t lexipyretos (-US), on an d a, um, adj.=z\ninTvpeTOS, That allays fever, and- febrile, Plin. 20, 18, 76 ; Marc. Emp. 16. t lexipyrexia, ae, f. = \y\ntvpe\ia, A cessation of fever : Marc. Emp. 20. tjexisi is=z\'c\ii, A word, (ante-class. and post-Aug.) : quam lepide lexeis com- postae ! Lucil. in Cic. de Or. 3, 43, 171 : non lexis magna, sed phrasis, Sen. Contr. 3 praef. Lcxobli (Lexovii), orum, m. A peo- ple in Gallia Lugdunensis, at the mouth of the Sequana, whence the name of the modern Lisieux, Depart, du Calvados, Caes. B. G. 3, 9 sq. ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Ukert, Gall. p. 489. t liaculumi ^uavn'ip (A polishing in- strument), Gloss. Philox. * libaCUnculuS; >. m - Aim. [libum] A little cake: de libacunculo, Tert. Spect. 27 (al. lucunculo). t llbndion- li, «• = \i6idiov, The herb centaury, Plin. 25, 6, 31. libamen; i ni9 i »■ [lino] That which is poured out or scattered in offerings made in honor of the gods, A drink-offer- ing, libation (a poet, word for libamen- tum) : et summas carpens media inter cornua setas Ignibus imponit sacris, liba- mina prima. Virg. A. 6, 240 ; Ov. F. 3, 733 ; Val. Fl. 1, 204.— B. Transf, That which is thrown upon a funeral pile, Stat. Th. 6, 224. — II, Trop., The first diminution of a thing: libamina famae, Ov. Her. 4, 27. llbamcntum, i, «• [id-1 That which is poured out or scattered in offerings made in honor of the gods, A drink-offer- ing, libation: J, Lit.: ut sacrificiorum libamenta serventur, Cic. Leg. 2, 12 : liba- menta Veneri solvere, Just. 12, 10 : ferre ad aras, Stat. S. 3, 1, 163 ; Cic. Rep. 2, 24. —II. Trop., A trial, first attempt, a sam- ple, specimen (post-class, and very rare- ly) : primitias quasdam et quasi libamen- ta ingenuarum artium dedimus, Gell. N. A. praef. §13; id. 16, Hfin. 1 libanios, «> /• — Ai&Swos, A kind of vine, with the odor of frankincense, grow- ing in the Island of Thasos, Plin. 14, 18, 22. tlibanitis,idis./. = Xi6a)'iT(5, A plant, called also polion, App. Herb. 57. t libanochruS) h /■ = h6av6%pov< (frankincense-colored), A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 62. 1 libandtiSt idis,/. = )u6.wwris, Rose- mary, Plin. 19, 12, 61; 20, 16, 64. 1. Libanus (scanned Libanus, Sedul. 4, 55), i, m., AiSavos (Hebr. J 1 ' J3 7 )• Mount Lebanon, in Syria, Plin. 5, 20, 17; Aus. Techn. Idyll. 12, 5.— B. Adjectively : Li- bana cedrus, Sedul. 4, 55.— II. Transf., libanus, i, Frankincense (pure Lat., tus), Vulg. Syr. 24, 21. 2. Libanus, i, »»• The name of a slave in Plaut. Asin. libarius, "> «»• [libum] A pastry-cook, confectioner: Sen. Ep. 56. ' iT.patlO, " nis , /• fliho] A drink-offer- ing, libation : Auct. Harusp. resp. 10, 21. * Ubator, oris, m. [id.] One who makes a libation : coenarum libator, Front, de Fer. Als. ep. 3 ed. Maj. libatdrmm, % »• ['»■ dim. [3. liber] * I. The inner bark of a tree, used for writing-tab- lets : levis in aridulo malvae descripta li- bello (carmina), Cinna in Isid. Orig. 6, 12. II. Transf, A little book, pamphlet: A, In gen.: scripsi etiam illud quodam in libello, Cic. de Or. 1, 21 : in quodam joculari libello, Quint. 8, 6, 73 : id. 2, 13, 15 : quoi dono lepidum novum libellum, Catull. 1, 1 : horribilis et sacer, id. 14, 12 : quicquid hoc libelli est, id. 1, 8: — libellis eum (Scipionem) palaestraeque operam dare, to books, Liv. 29, 19jE?i.. 2. In the plur., poet, for A bookseller's shop: te (quaesivimus) in omnibus libel- lis, Catull. 55, 4 ; so Mart. 5, 20. B. In partic, of a writing of any kind. So : \. A memorandum-book, jour- nal, diary : si quid memoriae causi retu- lit in libellum, Cic. Phil. 1, 8 : in commen- tariolis et chirographis et libellis, id. ib. 1, 7 ; Quint. 12, 8, 5 ; cf. id. 10, 7, 31 ; 11, 3, 142 ; 6, 2, 5. 2. A memorial: non illi in libellis lau- dationura decreta miBerunt, Cic. Clu. 09, 197 ; Suet. Caes. 56. 3. A petition: Atticus libellum compo- suit. Eum mihi dedit, ut darcm Caesari, Cic. Att. 16, 16, A : libellum alicui porri- gere, Suet. Aug. 53 : supplices libelli, Mart 8, 31: libellis signare, subnotare, to an- swer petitions : libellos signare, Suet. Aug. 50 : subnotare libellos, Plin. Ep. 1, 10 : li- bellos agere, to have the charge of answer- ing petitions : Tryph. Dig. 20, 5, 12: — a libellis, the officer charged with receiving petitions: Epaphroditum a libellis capi- tali poena condemnavit, Suet. Dom. 14 ; Inscr. Grut. 587, 9 : A LIBELLIS ADIV- TOR, ib. 7. 4. A note of invitation, to hear a lec- ture! see a play, etc., a notice, programme : gladiatorum libellos venditare, Cic. Phil. 2, 38 : domum mutuatur et subsellia con- ducit et libellos dispergit, Tac. Or. 9 : mu- nerarius, the programme of a festival, Trc- bell. Claud. 5. 5. A public notification, announcement, placard, handbill: edere per libellos, Suet. Caes. 41 : libellos Sex. Alfenus, pro- curator P. Quincti, dejicit, tears down the L IB E auction handbills, Cic. Quint. 6, 27 ; cf. I Sen. Ben. 4, 12. Q A tetter : lihellurn ipsius habeo in ; quo, eta, Cic. Att. 6, 1 : ut ex libellis ejus animadverti, Brut, in Cic. Fain. 11, 11. 7. A libel, lampoon, pasquinade (post- Aug.) : libellos aut carmina ad infamiam cujuspiam edere, Suet. Aug. 55 ; eo id. Cacs. 80 ; id. Vit. 14 : sparsos de se in Curia famosos libellos, id. Aug. 55. 8. A icrittcn accusation or complaint (post-Aug.) : componuut ipsae per ee for- niantque libellos, Juv. 6, 243; Paul. Dig. 48, 2, 3. Q, An attestation, certificate: eignificent id libello manu sua subscripto, Paul. Dig. 39, 4, 4. libens Cub.), entis, Pa., v. libet A. libenter 0"b-)> adv - v - nuet > <"ifin. llbcntia Oul).), ae,/. [libens] Delight, pleasure ^ante- and post-class.) : onustum pectus porto laetitia lubentiaquo, Plaut Stich. 2, 1, 3 : libentiae grariaeque convi- viorum, Gell. 15, 2, 7. — U, Personified, Libentia (Lub.), The goddess of delight : Plaut. Asin. 2, 2, 2 ; cf. the follg. art. Libentlna (Lub.), ae, /. [id.] usually connected with Venus, The goddess of sensual pleasure, Venus : " a lubendo libi- do, libidinosus ac Venus Libentina et Li- bitina," Var. L. L. 6, 6, b'3, § 47 Mull. ; Cic. N. D. 2, 23, 61 : lucus Veneris Lubentinae, Var. in Non. 64, 14. 1. liber, era, erum (archaic form, " LOEBESUM ct LOEBERTATEM anti- qui dicebant liberutn et libertatem. Ita Graeci \oi6nv et \ti6uv," Fest. p. 121 MiiH, ; cf. 2. Liber ), adj. [libet, lubet ; kindr. with the Gr. EAY6 EXniftpc's] That acts according to his own will and pleas- ure, is his own master. Free, unrestricted, unimpeded, unshackled; frank, open, bold. I. In gen.: constr. abs., with ab, the ail., and poet, also with the gen. (.<) Abs.: dictum est ab eruditissimis viris, nisi sapientem liberum esse nemi- nem. Quid est enim libertas ? Potestas Vivendi ut velis, Cic. Parad. 5, 1 : an ille mihi liber, cui mulier imperat, eui leges imponit. praescribit, jubet vetat 1 etc., id. ib. 5. 2, 36 : ad scribendi liceutiam liber, id. N. D. 1, 44 : agri immunes ac liberi, Cic. Verr. 2. 2, 69 : integro animo ac libe- ro causam defendere, unprejudiced, unbi- ased, id. Sull. 31, 86 ; cf., libera lingua, Plaut. Cist. 1, 2, 9 ; and, cor liberum, id. Epid. 1, 2, 43 ; so, vocem liberam mittere adversus aliquem, Liv. 35. 32. fi : judicium audientium relinquere integrum ac libe- rum, Cic. Div. 2, 72 jfin. .- aliquid respuere ingenuo liberoque fastidio,- id. Brut. 67 : libero tempore, quum soluta nobis est eli- gendi optio, id. Fin. 1. 10, 33 : tibi uni vex- atio direptioque sociorum impnnita fuit ac libera, id. Cat. 1, 7, 18 : pars quaestio- num vaga et libera et late patens, id. de Or. 2. 16, 67 : liberum arbitrium eis pop- ulo Romano permittente, Liv. 31, 11 JJh. ,- cf. id. 37, 1, 5 : mandata, full powers, un- limited authority, id. 37, 56 ; 38. 8 : fenus, unlimited, id. 35, 7 : custodia, free custody, open arrest, i. e. confinement to a house or to a town, id. 24, 45 ; Vellej. 1, 11 ; v. custodia, no. II. : legatio, v. legatio : locus, free from visitors, undisturbed, secure, Plaut. Poen. 1, 1. 49 ; 3, 2. 25 ; Casin. 3, 2, 4 : aedes, a free house, free dwelling (as- signed to the use of embassadors of friend- ly nations durinz their stay in Rome), Liv. 30, 17 fin. ; 35, 23 ; 42, 6 : lectulus, i. e. not shared with a wife, single: Cic. Att. 14, 13. 5 : toga (poet, for virilis toga), a maji's (prop, of one who is his own mas- ter), Ov. F. 3, 771 ; also, vestis, ib. 777 :— libera omnia sibi servare, to reserve to one's self full liberty, Plin. Ep. 1, 5. — Comp. : hoc liberiores et solutiores su- mus. quod, etc., Cic. Acad. 2, 3, 8 : est fini- timus oratori poeta, numeris astrictior paulo, verborum licentia liberior, id. de Or. 1, 16, 70 : liberiores literae. id. Att. 1, 13, 1 : amicitia remissior esse debet et li- berior et dulcior, freer, more unrestrained, more cheerful, id. Lael. 18 fin. : paulo libe rior sententia, Quint. 4. 2, 121 : liberior in utramque partem disputatio, id. 7, 2, 14 : fusiores liberioresque numeri, id. 9, 4, 130 : officia liberiora plenioraque, id. 6, 1, 9 : (flumina) campo recepta Liberioris LIBE aquae, freer, Uss impeded, opener, Ov. M. 1,41; cf., (Tiberinus) campo liberiore na- tat, freer, opener, id. Fast. 4, 292 ; and, li- beriore frui coelo, freer, opener, id. Met. 15, 301. — Sup. : liberrimum hominum ge- nus, comici veteres tradunt, etc., the frank- est, most free-spoken, Quint. 12, 2, 22; cf., liberrime Lolli, most frank, most ingenu- ous, Hor. Ep. 1, 18, 1 : uberrima indigna- tio, id. Epod. 4, 10. (/3) With ab : Mamertini vacui. cxper- tes, soluti ac liberi fuerunt ab omni 6ump- tu, molestia, munere, Cic. Verr. 2, 4. 10 ; cf, (consul) solutus a cupiditatibus, liber a delictis, id. Agr. 1, 9, 27 ; and, ab obser- vando homine perverso liber, id. Att. 1, 13, 2: liber a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius, id. Acad. 2, 39, 123 : ab omni animi perturbatione liber, id. Off. 1, 20. 67; id. N. D. 2, 21, 55 : loca abdita et ab arbi- tris libera, id. Att 15, 16, B : libera a ferro crura, Ov. Pont. 1, 6, 32 : animus liber a partibus rei publicae, Sail. C. 4. (y) c. abl. : animus omni liber cura et angore, Cic. Fin. 1, 15; so. animus religi- one, Liv. 2, 36 : animus cogitationibus ali- is, Quint. 11, 2, 35: mens omnibus vitiis, id. 12. 1, 4 ; cf., liberis odio et gratia men- tibus, id. 5, 11, 37: omni liber metu, Liv. 7, 34 : liber invidia, Quint. 12, 11, 7 : equ- us carcere, Ov. Am. 2, 9, 20. (b) c. gen. (poet.) : liber laborum, Hor. A. P. 212; so, gens Lydia fati, Virg. A. 10, 154: curarum, Luc. 4, 384. — Comp.: libe- rior campi, ("having a wider space,) Stat. S. 4, 2, 24. (c) Liberum est, with a subject-clause : quam (opinionem) sequi magis probanti- bus liherum est, it is fret, permitted, allow- able. Quint. 6, 3 fin. ; so Plin. Ep. 1, 8 : dies elizere certos liberum erat, Plin. 30, 2, 6. H, In par tic. : A. Free, in a social point of view, not a slave (servus) : "in jure civili, qui est matre libera, liber est," Cic. N. D. 3, 18, 45; id. Caecin. 36, 96: si neque censu, neque vindicta, nee testa- mento liber factus est (servus), non est liber, id. Top. 2, 10: quae (assentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna est, of a freeman, id. Lael. 24, 89 ; Quint. 11, 1, 43. B. Free, in a political point of view ; said both of a people not under monarch- ical rule and of one not in subjection to another people : Cic. Rep. 1, 32 ; cf., ut ex nimia potentia principum oritur interi- tus principum, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa servitute afficit, id. ib. 1, 44 : liber populus, id. ib. 3, 34 : (Dem- ararus) vir liber ac fortis, democratic, re- publican, fond of liberty, id. ib. 2, 19 : — civitates liberae atque immunes, free from service. Liv. 37, 55 : provinciae civitates- que liberae. Suet. Vesp. 8 : libera ac foe- derata oppida, id. Calig. 3. C, In a bad sense, esp. with reference to sensual pleasure. Unbridled, unchecked, licentious: quam liber harum rerummul- tarum siet (Juppiter), Plaut Am. prol. 105: adolescens imprudens et liber, Ter. Eun. 3. 1, 40 ; cf., sit adolescentia liberior, somcichat freer, Cic. Coel. 18: amores so- luti et liberi, id. Rep. 4, 4 : consuetudo peccandi, id. Verr. 2, 3, 76. — Hence, A, Adv., libe re. Freely, unrestricted- ly, without let or hinderance ; frankly, open- ly, boldly : qui nihil dicit, nihil facit nihil cogitat denique, nisi libenter ac libere, Cic. Parad. 5, 1, 34 : animus somno relaxa- tus solute movetur et libere, id. de Div. 2, 48 : respirare libere, id. Quint. 11 : con- stanter et libere (me gessi), id. Att. 4, 16, 9 : consilium dare, id. Lael. 13, 44 : aliquid magis accusatorie quam libere dixisse, id. Verr. 2, 2, 72 : omnia libere fingimus et impune, Quint. 6, 1, 43 : ut ingredi libere (oratio), non ut licenter videatur errare, Cic. Or. 23. 77. — Comp.: liberius Viven- di fuit potestas. Ter. Andr. 1, 1, 23 : libe- rius loqui, Cic. Plane. 13 : fortius liberius- que defendere, Quint. 12, 1, 21 : liberius si dixero quid. Hor. S. 1, 4, 103 : maledi- cere, id. ib. 2, 8, 37 : — longius et liberius exseritur digitus, Quint. 11, 3. 92 ; cf. id. ib. 97 :— ipsaque tellus Omnia liberius, nullo poscente, ferebat freely, of itself, sponta- neously, Virg. G. 1. 127. B. Subst, liberi, 6mm (sing., post- class, and very rare : v. infra : — gen.plur., LIBE liberum, Att. in Cic. Tusc. 3, 9; Turpi! in Non. 495, 26; Cic. Verr. 2, 1, 15; Tac. A. 2, 38; 3, 25, et eaep. ; cf. Cic. Or. 46. 155), m., Children (so called in opposition to the domestics, the servi) : £, Lit: libe- rorum genus, Enn. in Cic. Or. 46, 155: cum conjugibus et liberis, Cic. Att 8, 2: eum ex C. Fadii filia libcros habuisse, id. ib. 16, 11: liberos procreare, id. Tusc. 5, 37 fin.: suscipere liberos, id. Verr. 2,3, 69 : per liberos te precor, Hor. Epod. 5, 5 : dulces, id. ib. 2, 40 : parvuli, Quint. 2, 15, 8 ; opp. to parentes, id. 11, 1, 82; so id. 3, 7, 18 ; 26 ; 6, 1, 18 ; G, 5. et al. :— jus trium liberorum.underthe emperors, aprinilege enjoyed by those who had three legitimate children (it consisted in the permission to fill a public office before one's 25th year, and in freedom from personal burdens) ; this 'privilege was sometimes also bestowed on those who had fewer than three children, or even none at all ; v. Rein's Rom. Priva- trecbt, p. 213 sqq., and the places there cited. — In the sing. : si quis maximnm portionem libero relinquat Cod. Justin. 3, 28, 33 ; so id. ib. 5, 9, 8 fin— In the plur. also of one child: "non est sine liberis, cui vel unus Alius unave filia est," Gaj. Dig. 50, 16, 148 ; Plaut. Aul. 4, 10, 6 ; Ter. Andr. 5, 3, 20; Cic. Phil. 1. 1, 2; cf. also, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5. — Of grandchil- dren and great-grandchildren : "libero- rum appellatione nepotes et pronepotes ceterique qui ex his descendunt conri- nentur, Callistr. Dig. 50, 16, 220 ; cf. " libe- ri usque ad trinepotem. ultra hos posteri- ores vocantur. Paul. ib. 38, 10. 10, § 7 : habitus sis in liberum loco, Cic. Verr. 2, 1 . 15. — Of sons, in opp. to daughters: pro- creavit liberos septem totidemque filias, Hyg. Fab. 9. * 2. Transf., of animals: liberis or- bas oves, Plaut. Capt. 4, 2, 38. 2, Libel') eri (Sabine collat. form, LOEBASIUS. ace. to Serv. Virg. G. 1, 7 ; cf. 1. liber, and libertas, ad init.),m. [either immediately from 1. liber, as the god who frees from care, corresp. to the Gr. Ava- los ; or from liberi (children), as the son of Semele or Ceres, corresp. to the Gr. x'pos, like Libera for Proserpina, as the daughter of Ceres ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 135 sqq.] An old Italian deity, who presided over planting and fructifica- tion ; in late Lat. the name is applied to Bacchus : hunc dico Liberum Semela na- tum, non eum, quem nostri majores au- guste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt Sed quod ex no- bis natos liberos appellamus, iccirco Ce- rere nati nominati sunt Liber et Libera : quod in libero servant in libera non item." Cic. N. D. 2, 24; cf. Serv. Virg. G. 1, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19 : tertio (invocabo) Cere- rem et Liberum, quod horum fructus max- ime necessarii ad victum : ab his enim ci- bus et potio venit e fundo, Var. R. R. 1, 1, 5 : liber et alma Ceres, Virg. G. 1, 7 : ex aede Liberi, Cic. Verr. 2, 4, 57. — Connect- ed with pater: sic factum, ut Libero pa- tri repertori vitis liirci immolarenrur, Var. R. R. 1, 2, 19 : Romulus et Liber pater, Hor. Ep. 2, 1, 5 : per vestigia Liberi pa- tris, Plin. 4, 10, 17, § 39 : patre favente Li- bero feris palmitibus, Col. 3, 21, 3. B. Meton., for Wine: "illud, quod erat a deo donatum. nomine ipsius dei nuncupabant : ut quum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum: ex quo illud Terentii (Eun. 4, 5, 6) : Sine Ce- rere el Liberofriget Venus," Cic. N. D. 2, 23, 60 : Liberum et Cererem pro vino et pane, Quint. 8, 6, 24 : salve anime mi, Liberi le- pos, etc., Plaut Cure. 1, 2, 4 : sed pressum Calibus ducere Liberum Si gestis, etc., Hor. Od. 4, 12, 14 : condita quum verax aperit praecordia Liber, id. Sat. 1. 4, 89. — In a lusus verbb. with liber, free : quia- que adeo me compleviflore Liberi, Magis libera uti lingua collibitum est mihi, Plaut. Cist. 1. 2, 8. n. Deriv., Liberalia; Iurn > *-> A fes- tival in honor of Liber, celebrated on the 11th of March, on which day youths receiv- ed the manly toga. Ov. F. 3, 713 ; Macr. S. 1, 4 ; Calend. Maff. ap. Orell. Jnscr. II.. p. 411 : Liberalia tu accusas, Cic. Att. 14. 10, 1 : Liberalibus literas accepi tuas, id. Fam. 12, 25, 1. — Called also, ludi Liberates : 879 LIBE '" Liberalia Liberi festa, quae apud Grae- cos dicuntur Atovvoia. Naevius: Libera lingua loqucmur ludis Liberalibus," Fest. p. 116 Mull. 3. libera bri, m. The inner bark or rind of a tree : I, Lit. : obducuntur libro aut cortice trunci, Cic. N. D. 2, 47 : colli- gatae libris (arundines), Var. R. R 1, 8, 4 : udoque docent (germen) inolescere libro, Virg. G. 2, 77 : natam libro et silvestri su- bere clausam, id. Aen. 11, 554. — And, be- cause the ancients wrote on this rind, II. Transf., Any writing consisting of several leaves. 1, Most freq. A book, work, treatise: Demetrii liber de concordia, Cic. Att. 8, 12 : quas (sententias) hoc libro exposui, id. Lael. 1, 3 ; cf. id. § 5 : dixi in eo libro, quern de rebus rusticis scripsi, id. de Sen. 15 fin. : libros pervolutare, id. Att. 5, 12 : evolvere, id. Tusc. 1, 11 : volvere, id. Brut. 87 : legere, id. Fam. 6, 6 : edere, id. Fat. 1 : conflcere, id. de Sen. 1 : tempus ad libros vacuum, id. Rep. 1, 9 : cujus (Platonis) in libris, id. ib. 1, 10 : in Graecorum libris, id. ib. 2, 11. 2. In partic. : a. Like our Book, for a single division of a work : tres libri per- fecti sunt de Natura Deorum, Cic. de Div. 2, 1, 3 : hi tres libri (de Officiis), id. Off. 3, 33, 121 : serrno in novem libros distribu- tus, id. Q. Fr. 3, 5, 1 : dictum est in libro 8uperiore, id. Off. 2, 13 ; so, sicut superiore libro continetur, Quint. 11, 1, 1 : versus de libro Ennii annali sexto, id. 6, 3, 86 ; so, li- ber primus, secundus, tertius, etc., id. 8, 1, 2; 10,2,20; 11, 1, 4, et al. Sometimes, in this latter case, the word liber is omitted : in T. Livii primo, Quint. 9, 2, 37 : in tertio de Oratore, id. 9, 1, 25 : legi tuum nuper quartuin de Finibus, Cic. Tusc. 5, 11. b. In relig. or pub. law lang., A relig- ious book, scriptures ; a statute-book, code : decemviris adire libros jussis, i. e. the Sib- ylline books, Liv. 34, 55 ; so id. 21, 62 ; 25, 12 ; Cic. N. D. 2, 4, 11 : ut in libris est Etruscorum, id. de Div. 2, 23 ; id. Att. 9, 9. B. A list, catalogue, register : Cic. Verr. 2, 3, 71, 167. C. A letter, epistle : Nep. Lys. 4. D. A rescript, decree (post-Aug.) : liber principis severus et tamen moderates, Plin. Ep. 5, 14. Libera» ae,/. [2. Liber] I. Proserpine, daughter of Ceres, and sister of Liber : " hunc dico Liberum Semela natum, non eum, quem nostri majores auguste sane- teque Liberum cum Cerere et Libera con- secraverunt, etc., Cic. N. D. 2, 24 ; id. Verr. 2, 5, 14 : Ceres et Libera, quarum sacra, etc., id. ib. 2, 5, 72 : signa aenea Cereri, Li- bero Liberaeque posuerunt, Liv. 33, 25 : supplicatio ad Cereris, Liberi Liberaeque fuit, id. 41, 28 ; for which in full : familia ad aedem Cereris, Liberi Liberaeque ve- num iret, id. 3, 55, 7. — J|, Ariadne (be- cause she was the wife of Bacchus), Ov. F. 3 L 512. _ Liberalia, lum, v. 2. Liber, no. II. I. liberalise e, adj. [I. liber] Of or belonging to freedom, relating to the free- born condition of a man : \ t Lit.: libera- lis causa or liberale judicium, a suit con- cerning a person' s freedom : nam ego libe- ral! illam assero causa manu, I formally assert thai site is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40 : judicium, Quint. 6, 3, 32 : liberale conju- gium, a marriage between persons of free condition: Ter. Andr. 3, 3, 29. II. Transf., Befitting a freeman, deco- rous, gentlemanly, noble, noble-minded, gracious, hind. A,. In gen. : artes Hberales, befitting a freeman: Cic. Inv. 1, 25; cf., "liberalia studia accipimus, quae Graeci iXeuBipia /la&nixara appellant; rhetores continebun- tur, grammntici, geometrae," Ulp. Dig. 50, 13, 1 ; and, hae artes, quibus Hberales doc- trinae atque ingenuae continerentur, ge- ometria, musica, literarum cognitio et po- etarum, etc., Cic. de Or. 3, 32, 127 ; cf., om- nis liberalis et digna homine nobili doctri- na, id. Acad. 2, 1 : de artificiis et quaesti- bus, qui Hberales habendi, qui sordidisint, id. Off. 1, 42 : liberalissima studia, id. Arch. 3; id. Coel. 21; id. Rep. 1,5: spes libera- Horis Ibrtunae, of a higlier, more respecta- ble station, Liv. 22, 26 : responsum, kind, gracious, id. Att. 3, 15, 4 ; so, liberalibus LIBE verbis permulceri, Sail, fragm. ap. Prise, p. 871 P. B. In partic: 1. Bountiful, gener- ous, liberal : " Hberales (sunt), qui suis fac- ultatibus aut captos a praedonibus redi- munt, aut aes alienum suscipiunt amico- rum," etc., Cic. Off. 2, 16, 56 : benefici li- beralesque, id. Lael. 9, 31 ; cf., liberalissi- mi et beneficentissimi, id. ib. 14, 51: li- beralissimus munificentissimusque, id. Rose. Com. 8 : virtus munifica et libera- lis, id. Rep. 3, 8 : largus, beneficus, libera- lis, id. Dejot. 9. — * (/3) c. gen. : laudis avi- di, pecuniae Hberales erant, Sail. C. 7. — (y) With in c. ace. : in omne genus hom- inum Hberalissimus, Suet. Vesp. 7. — |j. Of things, Plentiful, copious, abundant : largum et liberale viaticum, Cic. Fl. 6 : potio, Cels. 3, 6 : liberalius alimentum, id. 8, 10, 7. 2. Like our Noble sometimes for beau- tiful (ante-class.) : pnlclier et liberalis vi- sus, Plaut. Mil. 1, 1, 64 ; cf., " Hberales di- cuntur non solum benigni, sed etiam inge- nuae formae homines," Fest. p. 121 Mull. Adv., liberaliter, In a manner befit- ting a freeman, nobly, decorously, kindly, graciously: A. In gen.: homo liberali- ter educatus, Cic. Fin. 3, 17 : eruditi, id. Tusc. 2, 2 : vivere, id. Lael. 23, 86 : servi- re, i. e. properly, Ter. Andr. 1, 1, 11 : — re- spondere, Caes. B. G. 4, 18 : oratione ali- quem prosequi, id. ib. 2, 5. B. In partic, Bountifully, generous- ly, liberally : benigne ac liberaliter, Cic. Verr. 2, 3, 85 : large et liberaliter, id. ib. 2, 3, 88 : instructus, Caes. B. C. 3, 61.— Comp. : vivo paullo liberalius, id. Q. Fr. 2, 6 : nee potui accipi liberalius, id. Att. 16, 6 : ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus, Quint. 6, 3, 19 : ubi liberalius malos odi- mus, more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7. — Sup. : dotem largiri liberalis- sime, App. M. 10, p. 724 Oud. : Hberalissi- me polliceri, Cic Att. 5, 13. 2. Liberalise Of or belonging to Li- ber ; v. 2. Liber, no. II. liberalitas>atis,/. [L liber] A way of thinking befitting a freeman ,- a noble, kind, or friendly disposition: J. In gen. (so rarely) : liberalitate liberos retinere satius est, quam metu, Ter. Ad. 1, 1, 32 : qui ita vivunt, ut eorum probetur fides, liberali- tas, kindness, Cic. Lael. 5, 19 : (L. Cassius) homo, non liberalitate, ut alii, sed ipsa tris- titia et severitate popularis, id. Brut. 25, 97. II. In partic, Generosity, liberality (the usual signific of the word) : benefi- centia, quam eandem vel benignitatem vel liberalitatem appellari licet, Cic. Off. 1, 7 : liberahtas ac benignitas, id. de Or. 2, 25: magnificentia liberalitatis, id. Rose. Com. 8, 24 : ut ea liberalitate utamur, quae prosit amicis, noceat nemini, id. Off. 1, 14 : — quid dicam de pietate in matrem, liberab'tate in sorores? id. Lael. 3, 11. B. Transf. (abstr. pro concr.), A gift, present (post-Aug.) : decima parte liberal- itatis apud quemque eorum relicta, Tac. H. 1, 20 ; Suet. Tib. 46 : unaque et altera liberalitate locupletavit, id. Vit. Hor. — In Vaeplur. : revocataeliberalitates ejus, gifts, grants, Suet. Claud. 29 ; so, liberalitates Neronis revocandas curavit, id. Galb. 15. liberatlOi °nis, /. [libero] A freeing or becoming free, a delivering, release, lib- eration: I, In gen.: ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, Cic. Fin. 1, 11, 37; so, malorum, Quint. 5, 10, 33 : culpae, Cic. Lig. 1 : — rem publicam sub obtentu Hberationis invadere, of set- ting it at liberty,* Just. 5, 8 fin. — II, In partic: A. A discharge in a court of law, an acquittal : libidinosissimae libera- tione8, Cic. Pis. 36. — B. In jurid. Lat., A discharge or release from debt, a payment : " Hberationis verbum eandem vim habet quam solutionis, Paul. Dig. 50, 16, 47 : li- beratiouem debitori legare, i. e. remission, Ulp. Dig. 34, 3, 3 ; cf., de liberatione lega- ta, of releasing from a debt by last will or testament. Dig. 34, tit. 3. liberator) oris, m . [id.] A freer, de- liverer, liberator: patriae liberatores, Cic. Phil. 1, 2, 6 ; so, urbis, Liv. 1, 60 : nostri liberatores, Cic. Att. 14, 12, 2 ; so, libera- tor suus, Liv. 6, 14 : scortorum, * Plaut. Pers. 3, 3, 14. — In apposition: liberator populus, Liv. 35, 18 fin. So an epithet of L IBB Jupiter (like Zeis iXtvOeptos) : libare se liquorem ilium Jovi liberatori, Tac. A. 15, 64 ; so id. ib. 16, 35.— Transf. : liberator ille populi Romani animus, Liv. 1, 56. t liberatriHt ic>s. /. [liberator] She that releases : Eckhel. D. N. V. T. 6, p. 288. libero? a ^"-> v. 1. liber, ad fin., no. A. liberie orum, Children ; v. 1. liber, ad fin., no. B. libero? avi, arum, 1. (archaic form of the futur. exact., liberasso, Plaut. Most. 1, 3, 66) v. a. [1. liber] To make or set free, to free, liberate: I, Lit, To release from slavery, to free, manumit : arnicas emite, liberate, Plaut. Most. 1, 1, 22 : servos, Caes. B. C. 3, 9 : sese, Cic. de Or. 1, 40, 182 : ali- quem vindicta liberare, Plin. Ep. 7, 16, 4. II. Transf.: A. In gen., To free, re- lease, extricate a person or thing from something (an obligation, debt, difficulty, etc.) ; constr., aliquem (aliquid) ab aliqua re, with the simple abl. ; less freq. with the gen. : a. With personal objects : (u) With ab: teque item ab eo vindico ac libero, Cic. Q. Fr. 3, 1 : se a Venere, to re- lease one's self from one's duly to Venus, id. de Div. in Caecil. 17.— (/?) c. abl. : di- vortio te Hberabo incommodis, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 : defensionum labo- ribus senatoriisque rauneribus liberatus, Cic. Tusc. 1, 1 : aliquem culpa, id. Att. 13, 22: aliquem invidia, id. N. D. 1,6: ali- quem suspicione crudelitatis, id. Fam. 1, 2 : aliquem magna sollicitudine, id. Att. 6, 1 ; cf., populum metu, id. Rep. 1, 16 ; and, liberatus omni perturbatione animi, id. ib. 1, 17 : aliquem periculo, Caes. B. C. 3, 83 : obsidione, id. B. G. 4, 19 : se aere alieno, to pay a debt, Cic. Att. 6, 2. — (y) c. gen. : aliquem culpae, Liv. 41, 19 : voti Hberari, id. 5, 28. — * (i5) With ex: multos ex in- commodis pecunia, Cic Verr. 2, 5, 9.— (e) With the simple ace. : vectigales mul- tos ac stipendiaries Hberavit, freed from taxes, Cic. Prov. Cons. 5 : Volusii liberan- di, meum fuit consilium, to release from obligation, id. Fam. 5, 20, 4: Bufh ratios quum Caesar decreto suo liberavisset, viz. from a division of their lands, id. Att. 16, 16, C. 11. — b. With inanim. and abstr. ob- jects : eum (mundum) ab omni erratione Hberavit, Cic. Univ. 6; cf. below, at the end of this number : quorum linguae sic inhaererent. ut loqui non possent, eae seal- pello resectae liberarentur, would be set free, Cic de Div. 2, 46 : — liberare agros, to free from taxes, Cic Agr. 1, 4; so, publica liberare, id. ib. 2, 21 ; cf., liberari omnia Asiae emporia portusque, Liv. 32, 33 ; and even, Hberata vectigalia, id. 41, 28 : — fun- dum alii obligatum liberare, Jul. Dig. 18, 1, 41 : — Hberare fidem, to discharge one's promise, keep one's word, Cic. Fl. 20, 47 : — liberare promissa, to cancel promises, to make them void and of no effect, Cic. Off. 1, 10, 33 : nomina, to settle debts, Liv. 7, 21 : impensam, to clear or repay expenses, Col. 3, 3. — Of an abstract object : divinus ani- mus liberatus a corpore, Cic. Tusc. 1, 22. B. In pantic. : 1, To absolve or ac- quit in a' court of justice : aliquem, opp. condemnare, Cic. Clu. 22: aliquem crim- ine aliquo, id. Verr. 2, 2, 29 : — liberatur Milo, non eo consilio profectus esse, is acquitted of the charge of having under- taken a journey with the design, &c, id. Mil. 18. 2. To clear, i. e. to pass, traverse, cross over a place without hinderance (post- Aug.) : flumen liberare, Front. Strat. 1, 5, 3 : so id. ib. 4, 7, 28 ; Hyg. Fab. 257 : an- gustias freti, Front. Strat. 1, 4, 13 : limen, Petr. 136. * 3. In relig. lang. : templa Hberata, freed from buildings that obstructed the view, i. e. having a free prospect, Cic. Leg. 2, 8 Jin. llberta? ae, v. libertus, no. B. libertas (archaic form, LOEBER TAS : v. 1. liber, ad init.), atis, /. [1. li- ber] The condition of a freeman, a being free, freedom, liberty, freedom from re- straint or obligation, free will, etc I. In gen.: quid est enim libertas? potestas Vivendi, ut velis, Cic. Pnrad. 5, 1 : ne majorem largiar ei, qui contra dictu- rus est, libertatera et licentiam, id. Acad. 2, 10 : praecidere sibi libertatem vivendi, id. Verr. 2, 3, 1 fin. : tabella dat popul» L IB E earn libertatern, ut, quod velint, faciant, id. Plane. 6 : libertas in rideudo, in plo- rando, id. il>. 14, 33 : omnium rerum im- punitnni libertatern tenere, id. de Or. 1, 52, 226 : — feminae omnium rerum liber- tatern desiderant, Liv. 34, 2 fin. ; so c. gen. : testamentorum, Quint 3, 6, 84: ver- borum, c. c. licentia figurarum, id. 10. 1, 28 : dialogorum, id. 10, 5, 15 : coeli, the. open air, id. 10, 3, 22 : aedium, freedom from taxes, Paul. Dig. 8, 6, 18. — Poet, with the inf. : sit modo libertas, quae volet ira, oqui, Prop. 1, 1, 28 : nee mini libertas mis freta tollere arenis, Val. Fl. 1, 601. II. ' n partic. : A. Civil freedom, lib- erty, opp. to slavery : Scaevae, servo Q. Crotonis, libertas data est, Cic. Rab. perd. 11, 31: alicujus libertati parcere, Enn. Ann. 6. 32 (in Cic. Off. 1, 12) : omncs hom- ines naturs libertati studere et conditio- nem servitutis odisse, Caes. R. G. 3, 10 Jin. : patriam et libertatern perdidi, Plaut. Capt. 2, 2, 50 : aliquem in libertatern asserere, Suet. Vit. 10 : petitur puer in libertatern, id. Rhet 1.— (ji) In the plur. (ante- and post-class.) : tribus non eonduci possim libertatibus, Quin, etc., Plaut. Casin. 2, 8, 70 : in libertatibus dandis, Gaj. Inst. 2, § 228 : libertatium conservandarum causa, Ulp. Dig. 38, 1, 13,— 2. Trop. : se in lib- ertatern vindicare, Cic. de Or. 2, 33 Jin. ; cf„ in libertatern vindicated. N. D. 1, 20, 56. B. Political freedom or liberty of a peo- ple not under monarchical rule, or not subject to another people (opp. to servi- tus and dominatus) : aut exigendi reges non t'uerunt : aut plebi re, non verbo dan- da libertas, Cic. Leg. 3, 1Q fin. : aliae na- tiones servitutem pati possunt : populi Romani est propria libertas, id. Phil. 6, 7 fin. ; cf. id. ib. 3, 11 fin. : in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo, id. Rep. 1, 27 : et a regum et a patrum dominatione solere in liber- tatern rem populi vindicari, etc., id. ib. 1, 32 ; id. Off. 2, 7, 24 : alicui eripere liber- tatern, id. Rep. 1, 17 :— in Hbertate perma- nere, Caes. B. G. 3, 8 : libertatern accipe- re, recuperare, id. ib. 7, 1 fin. : plus com- muni libertati tribuere, id. ib. 7, 37. C. Freedom of speech, or thought, frank- ness, boldness, candor (mostly post-Aug.) : hoc mihi libertas, hoc pia lingua dedit, Ov. Her. 15, 68 : vera de exitu ejus mag- na cum libertate ominatus est, Vellej. 2, 71 : quae iu aliis libertas est, in aliis licen- tia vocatur, Quint. 3, 8, 48 : affectatores libertatis, id. 6, 2, 16 ; id. 10, 1, 94 : anti- qua comoedia facundissimae libertatis, id. 10, 1, 65 : vox honestissimae libertatis, id. 11, 1, 37 :— libertas ingenii, Sail. J. 30, 3. XJ. Personified, Libertas, The goddess of Liberty, whose temple on the Aventine Hill was founded by the father of Tiberius Gracchus in the second Punic war ; in the atrium of this temple the. census-tables were preserved, Ov. F. 4, 624 ; Liv. 24, 17 ; 25, 7; 34,44; 45,15; Cic. Mil. 22; Att. 4, 16, 14 ; N. D. 2, 23, 61. A statue of Libertas was erected by Clodius on the site of Cicero's house after it was pulled down, Cic ; Att. 4, 2, 3. libertma. ae, v. 1. libertinus, no. II., B. libertinitas» atis, /. [libertinus] The condition of a freedmau. (jurid. Lat.) : Ulp. Dig. 22, 3, i4 ; so Paul. ib. 4, 8, 32; Macr. ib. 49. 4, 2 med., et al. * HbertlruUTn, "< «• [id.] The proper- ty obtained by a freedman on the dca'h of kis patron: tenue, Calp. Decl. 14 fin. dub. 1. libertinus. a, um, adj. [libertus] 0/or belonging to the condition, of a freed- man (opp. to insenuus, belonging to the condition of a free-born person ; cf. in the follg. the passage Tac. A. 15, 57, and un- der II., A, the passage from Gaj. 1, 10 and 11) : homo liber, qui se vendidit, uianu- ixussus non ad suum statum revertitur, quo se abdicavit, sed efficitur libertinae cottditionis, enters into the condition of a freedman, becomes a freedman, Modest. Dig. 1, 5, 21 : in classem mille socii na va- les cives Romani libertini ordinis scribi jussi, Liv. 43, 12, 9 Drak. ; so id. 42, 27, 3 (for which, navales socii cives Romani, qui servitutem servissent, id. 40, 18, 7) ; and Suet. Gramm. 18 : Atilius quidam liber- tiui generis, Tac. A. 4, 62 ; so id. ib. 2, 85 ; and Suet. Aug 44 : — libertinus homo, a Kkk LIBE man of the condition ofafrccdmnn, a freed- man, Cic. Bnlb. 11, 28; so id. Cat. 3, 6, 14 ; and id. Verr. 2, 1, 47, 124 ; cf., mulie- ris libertinae sermo, of a freedwoman, Liv. 39, 13, 2; so, libertina tnulier, Tac. A. 15, 57; and Suet. Calig. 16: ut me libertino patre natum, of a father who was a freed- man, Hor. S. 1, 6, 6 ; so id. ib. 45 ; 46 ; Kp. 1, 20, 20 : sunt etiam libertini optimates, Cic. Seat. 45, 97: miles, Suet. Aug. 25: plebs, Plin. 14, 4, 5, § 48 : opes, Mart. 5, 13. — Hence, II. Subst. libertinus, 1, m., and liberti- na, ae, /., A freedman, freedwoman (in re- spect to condition ; whereas they were called libertus and liberta, in respect to the manumitter;. A. libertinus, i, m., A freedman : "qui servus est, si manumittatur, fit lib- ertinus," Quint. 5, 10, 60; cf., "servus quum manumittitur, libertinus : addictus recepta libertate ingenuus,'' id. 7, 3, 27 : "liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini. Ingenui sunt, qui liberi nati sunt: libertini sunt, qui ex justa servitu- te manumissi sunt," Gaj. Inst. 1, § 10 and 11 ; Plaut. Poen. 4, 2, 10 ; id. Pers. 5, 2, 57 : Ti. Gracchus libertinos in urbanas tribus transtulit, Cic. de Or. 1, 9, 38 : id. Phil. 3, 6fin.: libertini centuriati, Liv. 10. 21, 4; Quint. 11, 1, 88; Suet. Aug. 74: primus omnium libertinorum scribere historiam orsus, id. Rhet. 3; id. Caes. 2; cf. id. Claud. 26 ; Hor. S. 2, 3, 281 : unde Mundior exi- ret vix libertinus honeste, id. ib. 2, 7, 12. 2. Transf, The son of a freedman, opp. to libertus, the freedman himself (so only ace. to a statement of Suetonius and of Isidore ; f. the follg.) : " ignarus, tem- poribus Appii et deinceps aliquandiu li- bertinos dictos non ipsos, qui manumitte- rentur, sed ingenuos ex his procreatos," Suet. Claud. 24 : " libertorum filii apud antiquos libertini appellabantur, quasi de libertis nati. Nunc vero libertinus aut a liberto factus aut possessus," Isid. Orig. 9, 4, 47. B. 1 1 b e r ti n a, ae. /., A freedwoman : Plaut. Mil. 4, 1. 16 : ingenuamne an liber- tinam ? id. ib. 3, 1, 189 : amore libertinae perinfamis, Suet. Vit. 2 : aulica, id. Oth. 2 ; Gaj. Inst. 3, § 51 : tutior merx est Liberti- narum, Hor. S. 1, 2, 48 : Myrtale, id. Od. 1, 33, 15 : Phryne, id. Epod. 14, 15. 2. libertinus- i. v. 1. libertinus, no. II., A. libertus» i. m - 0- liber] One made free, a freedman (with respect to the manumit- ter ; whereas such a one is called liberti- nus as respects his condition) : J. Lit.: tibi servire mavelim Multo, quam alii li- bertus esse, Plaut Mil. 4, 8, 47 ; so id. Cure. 4, 3, 15 ; and, feci, e servo ut esses liber- tus mihi, Ter. And. 1, 1, 10 : — libertus Cos- sinii, Cic. Fam. 13, 23 ; so, Ciceronis liber- tus Tiro, Quint. 10. 7, 31 : Claudii Caesa- ris libertus, id. 6, 3, 81 : servos nostros li- bertos suos fecisset, Cic. Mil. 33, 90 ; Suet. Claud. 27 ; Cic. Fam. 13, 21 ; id. Sest. 35, 76 : patrono in libertum manus injectio sit, Quint. 7. 7, 9 ; cf. id. 11, 1, 66. B. In the fern., liberta, ae, Afreedwom- an: jam libertd auctus es 1 Plaut. Pers. 4, 3, 15 : tua, id. ib. 4, 8, 7 ; so, mea, id. Epid. 3, 4, 29 : matris meae liberta, Suet. Claud. 10 : Antoniae liberta, id. Vesp. 3 : si ne- que ipsa patrona neque liberta capite de- minuta sit, Gaj. Inst. 3, f> 51 : LIBERTIS LIBERTABVSQVE MEIS, Modest. Dig. 50, 16, 105 ; so esp. freq. in inscriptions : LIBERTIS LIBERTABVSQVE POS- TERISQVE EORVM, etc., Inscr. Orell., no. 3006 ; 3026 sy. II. Transf., in gen., A freedman, with- out reference to the manumitter ; for the usual libertinus (so only in late Lat.) : de libertis et eorum liberis, Cod. Just. 6, 7 (for which, de libertinis, Justin. Inst. 1, 5 ; Cod. Justin. 10, 56). libet (also written lubet), libuit and libitum est (in Cic. perh. only in the latter form). 2. v. n. and impers. (LIBEO, ES, etc., as a personal verb ace. to Caper in Prise, p. 922 P.) It pleases, is agreeable ; mihi, I am disposed, I like, I please, I will ; constr. with the nom. of a demonstr. or relat. pronoun, with an inf. or a subject- clause as subject, or impersonally with- out a subject, and with or without a dat LIBE (a) Id (quod) libet (mihi): quod tibi lu- bet, idem mihi lubet, Plaut. Most. 1, 3, 138 : facite, quod vobis lubet, Ter. Ad. 5, 9, 34 : Bin tibi id minus libebit, non te ur- gebo, Cic. de Or. 2, 4, 16 : cui facile per- suasi, mihi id, quod rogarct, lie liccre qui- dem, non modo non libere, id. Att. 14, 19, 4 ; ci", sin et poterit Naevius id quod libet et ei libebit quod non licet, quid agendum est 1 id. Quint. 30yin. : quodcumque hom- ini accidit libere, posse retur, Plaut. Am. 1, 1, 17: ubi peregre, tibi quod libitum fllit feceris, Ter. Ph. 5, 7, 77. — Once in the plur.: cetera item, quae cuique lihuis- sent, dilargitus est, Suet. Caes. 20. — With- out a dat.: rogita quod lubet, Plaut. Epid. 5, 2, 31 ; so, faciat quod lubet, Ter. Heaut. 3, 1, 55 : nihil vident, nisi quod lubet, id. ib. 4, 1, 30: si quid lubet, id. Phorm. 5, 7. 88 : quae (senectus) efliceret. ut id non liberet quod non oporteret, Cie. de Sen. 12, 42. (/3) With an it/fin. or a subject-clause, with or without a dat.: concedere ali- quantisper hinc mihi intro lubet, Plaut. Ps. 1, 5, 158 : mihi lubet nunc venire Pseu- dolum, id. ib. 4, 5, 3 ; Ter. And. 5, 5, 2 : non libet mihi deplorare vitam, Cic. de Sen. 23, 84 : quarum (orationum) alteram non libebat mihi scribere, id. Att. 2, 7, 1 : de quo genere libitum est mihi paulo plu- ra dicere, id. de Or. 2, 85, 348: id. Leg. 2, 27, 69 ; Ter. And. 1, 5, 28.— Without a dat. : quum illuc ventum est, ire illuc lubet, Enn. in Gell. 19, 10, 12 ; Ter. And. 4, 5, 21 : de C. Gracchi tribunatu quid exspectem non libet augurari, Cic. Lael. 12, 41 : qui in foro, quicum colloqui libeat, non habe- ant, id. Rep. 1, 17 : inchoave haec studia, vel non vacabit, vel non libebit, Quint. 1, 12, 12 ; id. 10, 1, 13 ; Ter. Ad. 5, 1, 4. (y) Quite abs., with or without a dat. .- ego ibo pro te, si tibi non libet, Plaut. Most. 5, 2, 10 : ubicumque libitum fuerit animo meo, id. Asin. 1, 1, 97 : — adi, si libet, id. Pers. 5, 2, 13 ; Cic. Tusc. 5, 15, 45 ; Ter. And. 1, 3, 8 : age, age, ut libet, id. ib. 2, 1, 10 ; so, ut libet, as an expression of as- sent, id. Heaut. 4, 4, 16 ; 4, 5, 32 , 5, 1, 61 ; id. Ad. 2, 2, 38 : Gh. Quid in urbe reptas villice * Ol. Lubet, Plaut. Casin. 1, 11 : Plaut. Bac. 5, 2, 79. Pe. Qua fiducia au- sus . . . dicere 1 Ep. Libuit, Plaut. Epid. 5, 2, 33 ; cf. id. Pseud. 1, 3, 114,— Hence, A. libens (lubens), entis, Pa., That does a thing willingly or with readiness, willing, with good will, withpleasure (quite class.): I. Lit: studeo hercle audire, nam ted ausculto lubens. Plaut. Ps. 1, 5, 108 : Ph. Complectere. Ar. Facio lu- bens, id. Asin. 3, 3, 25 : ego illud vero il- lud feci, ac lubens, Ter. Eun. 3, 5, 43 ; so. ac lubens, id. Heaut. 4, 5, 15 ; And. 2, 1, 37 :. quum totius Italiae concursus facti illius gloriam libens agnovissct, Cic. Mil. li fin; — Freq. (esp. in Cic. ; Caes. and Quint, do not use libens as an adj. at all) in the aoP.. abs., me, te, etc., and animo libente ar hV benti, with pleasure, gladly, very willing-- ly : edepol me lubente facies, Plaut. Am-. 2, 2, 218 : me libente eripies mihi hunc errorem, Cic. Att. 10, 4, 6 ; id. de Or. 2, 73 : . libente me vero, id. Rep. 1, 9 Jin. Moseri^. . or. : quae (res nostrae) tarn libenti senatu laudarentur, id. Att. 1, 14, 3 ; id. ib. 2, 42. So in the Sup. : illam porticum redemp- tores statim sunt demoliti libentissimis - omnibus, Cic. Att. 4, 2, 5 : libentissimis Graecis, id. Fam. 13, 65 : lubentissimo corde atque animo, Plaut. Ps. 5, 2,. 22 : fe- cit animo iibentissimo populus Romanus Cic. Verr. 1, 9, 25.— B. In partic: li bens or libens merito (abbreviated L. M.), . a formula used in paying a vow: Jovi lu- bens meritoque vitulor, Plaut. Pel's. 2, 3, 1 : EX VOTO L. M., Inscr. Orell., no 1412 : V. S. L. M., i. e. votum solvit libens merito, or V. L. S., i. e. votum libens sol- vit, very freq. in inscriptions. II. Transf., Glad, joyful, cheerful, 7ner ry (ante-class.) : uti ego illos lubentiores faciam, quam Lubentia 'st, Plaut. Asin. 2, 2, 2 ; id. Pers. 5, 1, 8 : hilarum ac luben- tem fac te in gnati nuptiis, Ter. Ad. 4, 7, 38. Adv., libenter (lubenter), Willingly, cheerfully, gladly, with pleasure : Enn. in Gell. 12, 4, 4 (Ann. 7, 95) : coenare luben- ter, Cato R. R. 156 ; Plaut. Most. 1, 3, 1 : ut homines te libenter studloseque audi' L IB1 ant, Cic. de Div. in Caecil. 12, 39 ; id. Rep. 1, 18 : libenter verbo utor Catonis, id. ib. 2, 1 ; so id. Lael; 24, 89 ; id. Rep. 2, 38 : li- benter homines id, quod volunt, credunt, Caes. B. G. 3, ] 8. — Comp. : ille adjurans, nusquam se umquam libentius (coena- visse), with a better appetite, Cic. Fam. 9, 19, 1 ; id. Lael. 19, 68 : nihil libentius au- diuiit, Quint. 7, 1, 63 ; id. 8, 2, 11.— Sup. : cui ego quibuscumque rebus potero li- bentissinre coramodabo, Cic. Fragm. in Sort. 275, 18. B. 1 i b i t a, 6rum, n., lit., The things that ulea»e one, one's Pleasure, will, liking, humor (Tacitean) : sua libita exercebant, Tac. A. 6, 1 : ad libita Caesarum, id. ib. 12, 6 : ad libita Pallantis, id. ib. 14, 2. Llbethra (se or orum) (Libethros (-us), i, »b., Serv. Virg. E. 7, 21), AeWn- Spa, A fountain near Magnesia, in Mace- donia, sacred to the Muses, Mel. 2, 3, 2 ; Plin. 4, 9, 16.— Near it stood the city of JLlbethrum. AeiSifipov, Liv. 44, 5, 12.— II. Deri v., Libethridcs. urn,/., Plur., Aetonapiviji, The Muses: nymphae, Li- bethrides, Virg. E. 7, 21. Llbethris, Iclis, v. Libethra, no. II. Libici; orum, m. A people of Gallia Transpadana, Plin. 3, 17, 21 ; peril, iden- tical with the Libui in Liv. 5, 35 ; 21, 38 ; 33, 37. libidinitas (lubid.), atis, /. [libido] Desire : Labor, in Non. 491, 5. libldinor (lubid.). ari, v. dep. [Ubido] To indulge or gratify lust (a post-Aug. word) : quum libidinatur, Mart. 7, 67: in- ceste libidinari, Suet. Ner. 28 fin. : abe- unt libidinatum ad tilias Moab, Tert ad Gnost. 3. libidinose, adv., v.libidinosus, ad fin. libldindSUS (lubid.), a, um, adj. [Ubi- do] Full of desire, passion, or appetite, luxurious, licentious, sensual, lustful, xo luptuous, libidinous: Cic. Rep. fragm. ap. Non. 491, 16 (Rep. 2, 41 ed. Moser.) : ho- mo libidinosissimus, Cic. Verr. 2, 2, 78 ; id. Coel. 6, 13 : nihil (isto) luxuriosius, ni- hil libidinosius, id. Pis. 27, 66 : libidinosior es quam ullus spado. Quint. 6, 3, 64 : ca- per, lecherous, Hor. Epod. 10, 23. — Of in- anim. and abstr. things : libidinosissimae liberationes, Cic. Pis. 36 : libidinosae vo- luptates, id. Fin. 1, 18, 59 : libidinosa et intemperans adolescentia, id. de Sen. 9, 29 : fortuna varia et libidinosa. Sen. Cons, ad Marc. 10 : pretia, extravagant, Col. 10 praef. § 2. — Of speech, Licentious, wan- ton : eloqucntia, Quint 5, 12, 20. — II. In a good sense, Eager, longing for a thing (post-class.) : libidinosus eloquentiae et gloriae, Tert. Apol. 48 ; Virg. vel. 13. Adv., libidinose, According to one's pleasure, willfully, wantonly: quae ille lib- idinose, quae nefarie, quae crudeliter fe- cerit, Cic. de Div. in Caecil. 12 : ne quid libidinose aut facias aut cogites, id. Off. 1, 4, 14 ; id. Rep. 2, 37 : libidinose erudeli- terquc consulcre in aliquem, Liv. 3, 63. — Comp. : libidinosius saevire, Tert- Mouog. 16 fin. llbldp (lubido), inis, /. [libet] Pleas- ure, desire, eagerness, longing, fancy, in- clination : I. In gen. : ubi lubido veniet nauseae, Cato R. R. 156, 4 ; Plaut. Pers. 5, 2, 26 ; Lucr. 4, 782 : ex bonis (perturba- tionibus) llbidintm et laetitiam, lit sit lae- titiapraescntium'bonorum, libido futuro- rum, Cic. Tusc. 4, 6 : ipsa iracundia libi- dinis est pars : sic enim deiinitur iracun- dia, ulciseondi libido, id. ib. 3, 5, 11; id. • Fin. 3, 9 fin. : juvoutus magis in decoris : armis ct militaribus cquis quam in scortis . ,:>.tquc conviviis libidincm habebat, delight- ed in, Sail. C. 7: tanta libido cum Mario eundi plerosquc invaserat, id. Jug. 84; id. .ib. 86 : urinne lacess'it, Gell. 19, 4. II. '" par tic: A. Unlawful or inor- dinate desire, passion, caprice, willfulness, wantonness : ad libidincm suam vexare aliquem, Cic. Rose. Am. 49 : fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero •celcbrat obscuratque, Sail. C. 8: quod positum est in altcrius voluntate, no di- cam libidine, Cic. Fam. 9, lfi: ad iibidi- nem aliorum judicare, id. Font. 12; id. Fin. 1, 6 : instruitnr acics ad libidincm militum, Liv. 25, 21. B. Sensual desire, lust ; of animals, .Jrtat "libido procreandi, Cic. Off. 1,17,53 : L IB R commiscendorum corporum mirae libidi- nes, id. N. D. 2, 51, 128 : libidine accendi, Sail. C. 28 ; Suet Aug. 69 ; id. Galb. 22 ; Col. 8, 11, 6.— Hence, 2. Transf. (abstr. pro concrelo), libi- dines, Voluptuous or obscene representa- tions in painting and sculpture : Cic. Leg. 3, 13 : in poculis libidines caelare juvit, Plin. 33 praef. § 5 ; id. 35, 10, 36, § 72. Libitina, se, / The goddess of corps- es, in whose temple every thing pertaining to burials was sold or hired out, and where the registers of deaths were kept : pestilen- tia tanta erat, ut Libitina vix sufficeret, Liv. 40, 19 ; id. 41, 21 : triginta funerum milia in rationem Libitinae venerunt, were registered, Suet. Ner. 39 : Libitinam exer- cere, to exercise the profession of an un- dertaker, Val. Max. 5, 2, no. 10. II. Transf. : A. A bier, a funeral pile : dum levis arsura struitur libitina papyro, Mart. 10, 97 ; Plin. 37, 3, 11, § 45. B. Death (poet.) : multaque pars mci Vitabit Libitinam, Hor. Od. 3, 30, 6 ; cf. id. Sat 2, 6, 19 : Libitinam evadere, Juv. 14, 122 ; Phaedr. 4, 18 fin. llbitinarius, "> m - [Libitina] An un- dertaker (post-Aug.) : designatores et libi- tinarii, Sen. Ben. 6, 38 ; cf, si libitinarius, quos Graece vcKpoOdxraS vocant, etc., Ulp. Dig. 14, 3_, 5, § 8. Libltincnsis. e, adj. [id.l Of Libiti- na : porta, the gate at which the bodies of slain gladiators were carried out, Lampr. Commod. 16. libita, 6rum, «. , v. libet, ad fin., no. B. libit us- s, um, Part., from libet. 1. libo- svi, atum, 1. v. a. [XeiSu)] To take a little from any thing : I. Lit.: A. In gen.: libare gramina dentibus, to crop, Calp. Eel. 5, 51. — Hence, B, In partic. : 1, To take a taste of a thing, to taste : jecur, Liv. 25, 16 : pocula Bacchi,Virg. A. 3, 354 : fluminalibantSum- ma leves, to sip, id. Georg. 4, 54. — Hence, b. Poet., To touch a thing : cibos digi- tus, Ov. A. A. 1, 577: summam celeri pede libat arenam, id. Met. 10, 653 : cellulae li- men, Petr. 136 : oscula alicui, to hiss, Virg. A. 1, 256. 2. To pour out in honor of a deity, to make a libation of or upon any thing : duo rite mero libans carchesia Baccho. Virg. A. 5, 77 : in mensam laticum libavit hon- orem, id. ib. 1, 740 : pateris altaria libant, id. ib. 12, 174.— Hence, b. To pour out or forth : rorem in tem- pore nati, Val. Fl. 4, 15. 3. To pour out as an offering, to ojfer, dedicate, consecrate : certasque fruses cer- tasque bacas sacerdotes publico libnnto, Cic. Leg. 2, 8 : diis dapes, Liv. 39, 43 : uvam, Tib. 1, 11, 21 : frugem Cereri. Ov. M. 8, 274 : cum solemni die Jovi libarc- tur, Gell. 12, 8. — So poet : carmina oris, Prop. 4, 6, 8: Celso lacrimas libamus nd- empto. Ov. Pont. 1, 9, 41. 4. To lessen, diminish, impair by taking away : ergo terra tibi libatur ct aucta re- crescit, Lucr. 5, 261 ; id. 5, 569 : virginita- tem, Ov. Her. 2, 115 : vires, Liv. 21, 29. II. Trop., To take out, cull, extract from any thing (rarely, but quite class.) : ex variis ingeniisexcellentissima quaequc libavimus, Cic. Inv. 2, 2; cf. id. Tusc. 5, 29; nnd, qui tuo nomini velis ox aliorum laboribus libare landem, Auct Her. 4, 3, 5; Cic. de Or. 1, 34, 159: a qua (natura deorum) haustos animos et Hbatos hnbe- mus. id. de Div. 1, 49, 110; cf. id. ib. 2, 11, 26: id. de Or. 1. 50. 2. Llbo. 6nis, m. A Roman surname in the gens Marcia and Scribonia, Cic. Att. 12, 5, 3 ; id. Brut 23 ; id. de Or. 2, 65 ; id. Acad. 1, 1,3; Hor. Ep. 1, 19,8. Itfbonotus or -tOS, •» n.=.\i$6voTO(, A wind between south and southwest, pure Lat. austroafricus : Sen. Q N. 5, 16 fin.; Plin. 2, 47, 46. libra* se,/. [Xirpa] The Roman pound, of 12 ounces': as erat libra pondus, Var. L. I,. 5, 36, 47, § 169 ed. Miill. : coronam aureani libram pondo ex publica pecunia in Capitolio lovi donum posuit, Liv. 4, 20: mulli biuas libras ponderis raro exsupcr- ant, Plin. 9, 17, 30. II. Transf. : A. A measure for liquids: frumentl denos modios et totidem olci li- bras, Suet Caes. 38. L IB R B. A balance, pair of scales : cum in al- teram librae lancem animi bona impone- bat, in alteram corporis, etc., Cic. Tusc. 5, 17 fin. i cf. id. Fin. 5, 30, 91.— Also, A wa ter-poise, plummet-level, level : sin aulem lo- cus . . . pari libra cum aequore maris est, Col. 8, 17. — Hence, ad libram : alteram navem pluribus aggressus navibus in qui- bus ad libram fecerat turres, of equal height or of equal weight, Caes. B. C. 3, 40. Hence, also, for counterpoise : contra fla- tus quoque pervicax libra Bononiensibus calamis, Plin. 16, 36, 65.— Of the constel- lation Libra, The Balance : felix aequato genitus eub pondere Librae, Manil. 4, 545. 2. Trop., A balance (poet.): Pers. 4, 10 : animi cunctantis libra, Claud. Laud. Stil. 1, 75. libralis; e . aa J- [libra] O/or contain- ing a pound, of a pound weight: pondus, Plin. 19, 2, 11 : offae, Col. 6, 2, 7. librameil) ' n i 9 > "• [libro] A balance, poise (not ante-Aug.) : huic ad libramen pinnae tres, veluti sagittis solent, circum- dabantur, Liv. 42, 65.— H. Trop.: judi- cii, Claud. Mamert Stat. anim. 3, 13. libramentum, i. "■ [>"■] That which gives to any thing a downward pressure, Weight, gravity : I. L i t : plumbi, Liv. 42, 63 : vincla ac libramenta tormentorum, Tac. H. 3, 23. B. A fall, descent of water : libramen- tum aquae, Plin. 31, 6, 31 : quod libra- mentum cum exinanitum est, suscitat et elicit fontem, cum repletum, moratur et strangulat, of a spring that alternately rises and falls, Plin. Ep. 4, 30 : inferiore labro demisso ad libramentum modicae aquae receptae in fauces, palpitante ibi lingua ululatus elicitur, of the croaking of frogs, Plin. 11, 37, 65. II. Transf. : A. ^ k* e ' surface, hori zontalplane: extremitatem et quasi libra- mentum, in quo nulla omnino crassitudo sit, •• Cic. Acad. 2, 36, 116. B. Evenness, equality: ventorum hie malium et aestivorum, Col. 1, 5: si recto libramento inter solem terrasquc media (luna) successit, Sen. Ben. 5, 6. llbraria? se, /., v. 1. librarius, no. II., and 2. librarius, no. II., B. * hbranolum, ! > n - dim - [librarium] A small book-case: ex librariolis Latinis, Cic. Leg. 1, 2, 7 (ace. to others, the follg. word in the signif. of bookseller). libraridlus* i. m - dim - [-■ librarius] A cnpi/ist, transcriber ; a scribe, secretary: Cic. Att 4, 4, 6; id. Balb. 6,14. librarium, v - ~- librarius, no. II., C. 1. librarius; «. "™> ad), [libra] I. Of or containing a pound, of a pound, weight (post-August) : frusta, Col. 12. 53, 4 : as, Gell. 20, 1. II. Subst. libraria» »e, /., She that weighed out the wool to the female slaves, A forewoman, head-spinner, called also lan- ipendia: Juv. 6, 475 ; so lnscr. Orell., no. 4212. 2. librariUS, s, um, adj. [3. liber] Of or belonging to books : scriba librarius, a copyist, transcriber of books, Var. R. R. 3, 2, 14 : libraria taberna, a bookseller's shop. Cic. Phil. 2, 9 : scriptor, a transcriber of hooks, Hor. A. P. 354 : atramentum, Plin. 27. 7, 58,— Hence, II. Subst: A. librarius, '. "'••• 1. A transcriber oj bonks, a copyist, scribe, sec- retary : Cic. A'gr. 2, 5 : librarii mendum. Liv. 38. 55 : legionis, the. secretary of the le- gion, lnscr. ap.Grut. 365, 1. — 2. A book- seller: Sen. Ben. 7, 6; so Gell. 5, 4; 18,4. B. libraria, »c. f-*X.A female scribe: (Parcae)utpotc librariae Supcrum archivumque custodes, Mart. Cap. 1, 17.— 2. A bookseller's shop : in libraria, ego et Julius Paulus poeta consederamus, Gell. 5, 4 ; 60, quispiam in libraria sedens, id. 13, 30. C. librarium, ». '"■< A P Jacc "> te P books in, a book-case, book-chest : exhibc li- brarium illud leguni vestrarum, Cic. Mil. 12, 33: libraria omnia exurerent, Amm. 29, 2. libratc, adv., v. libro, Pa.., ad fin. llbratio, onis,/. [libro] I. A weighing, weighing out, Vitr. 8, G.— II, A horizontal position, level, Vitr. 6, 1. — HI. A hurling off, hurling, slinging, Diom. p. 473 P. librator, o" 8 ! m - I'd.] I. A levelcr. LIBS csp. by moans of a water-level, a survey- or : Cuto R. R. 22, 1 ; Frontin. Aquaed. 105 : superest ut tu libratorem vol archi- tectum mittae, qui diligentcr explored sit- ne lacus altior mari, Kin. Ep. 10, 50. — H, One who throws or hurls weapons by means of machines, an engineer : l'unditorcs libra- toresque excutere tela et proturbare hos- tem jubet, Tac. A. 2, 20 ; so id. ib. 13, 39. libratura, ae, /. [libro] A making cetti : cutis, Veg. 2, 22. librattiS) », " ra > P" rt - and ?<*■> lrom libro. * llbrig'cr, Sri) m. [3. libcr-gero] One who carries books, a book-carrier, colpor- teur : Paul. Nol. Ep. 28, 4. librile, > 9 > v. the follg. art. librilis. e, adj. [libraj |. Of a pound, weighing a pound; subst., librilin, iura, n. (sc. saxn), Stones of a pound weight : lun- dis, librilibus sudibusque, Caes. 15. G. 7, 81, 4 ; cf. tlibrilla. — U. Of or pertaining to weighing. Hence, subst., librile, is, «., A. A balance, pair of scales : in librili per- pendere, Gell. 20. 1,34. — II. A scale-beam : '•librile scapus librae," Fest. p. 116 Mull. + librilla nppellantur instrumenta bcllica, saxa scilicet ad brachii crassitudi- nem in modem dagellorum loris revincta. Fest. p. 116 Mull. (Scalig. prefers to read I librilia ; v. librilis, no. I.). libripcnS) endis, m. [libra-pendo] I. One who w, tghed or counted out the pay to soldiers, a paymaster.: Plin. 33, 3, 13. — H. One who held the. balance, as if to weigh out money, at nominal sales, Gaj. Inst. 1, § 3 ; cf. the passage in Pliny under no. 1. libro, avi, atum, 1. v. a. [libra] I. To weigh, weigh out: aquam, to level water, i. e. to ascertain the fall of water by means of a level : Vitr. 8. ti. B. Transf. : 1. To make even or level: pavimenta, Cato R. R. 18. 2. To h u M *'w equilibrium, to poise, bal- ance : terra librata pondcribus, Cie. Tusc. 5, 24 : columnarum turbines ita librati perpenderunt, ut puero circumagente tor- narentur, Plin. 36, 13, 1!) : librati pondera coeli orbe tene medio, Luc. 1, 58. 3. To cause to hang or swing, to keep suspended, keep in its place: vela cadunt primo et dubia librantur ab aura, are waved to and fro, Ov. F. 3, 585 : et fluctus supra, vento librante, pependit, Sil. 17, 274 : ae- ris vi suspensam librari medio spatio tel- lurom, Plin. 2, 5, 4 .- id. ib. 4. 'I' cause to swing, to string, hurl, launch, throw: summa telum librabat ab aure, Virg. A. 9, 417 : ferro praefixum ro- bin-, id. ib. 10, 47!) : caestus, id. ib. 5, 478 ; Qv. M. 7. 787:— librare se, to balance or poise one's self lofty : cursum in acre, Ov. Am. 2, 6, 11 : saepe lapillos Tollunt, his sese per innnia nubila libraut, Virg. G. 4, 1116 : haliaeetos librans ex alto sese, Plin. 10, 3, 3 :— corpus in herbs», to stretch one's self out on the grass, Ov. F. 1, 492: — inci- dents mnnuslibraturarlilicitemperamen- to, Plin. 12. 25, 54 :— librare iter, to take out's wuij : Sen. Oed. 899. IE. tl'op.: A. To moke of even weight, to balance, (poet.): orbem horis, Col. 10. 42.: crimina in antithetic Pers. 1, 85. B. To weigh, ponder, consider (poet, and in post-class, prose): librabat me- tus, Stat. Th. 9, 165: quae omnia merito- rum momenta perpendit, librat, examinat, Naz. Pan. ad Const. 7 : praescriptiones, Cod. Theod. 8, 4, 26.— Hence lib rat us, a. urn, Pa.: A. Level, hori- zontal : aquam non esse libratam. scd sphaeroides habere schema, Vitr. 8, 6. — B. Set in. vibration or oscillation, poised, balanced; swung, hurled, launched: forci- ble, powerful : librata cum sederit (g'lans), Liv. 38, 29 : librato magis et certo icru, Tac. H. 2, 22 : malleus extra libratus ab aure, Ov. M. 2, 624 : per nubes aquila li- brata volatu, Sil. 15, 429.— Comp. : libra- tior ictus, Liv. 30, 10. * Adv., iibrate, Deliberately: aliquid eligere, Serv. Virg. A. 2, 713. IiibSjlbis, adj" Ai'uV, Libyan ; subst., a Libyan; of Antaeus, Sid. Carm. 9, 94. — II. '1'he west-southwest wind: ab occasu brumali Africus : Noton rt Lib» rmrfi- nant, Plin. 2. 47, 46 : velivolique maris constrator leuconotos libs, Aus. Techno- paegn. de Deis, 12. L IB Y Llbui. orum, m. A people of Gallia Transpadana, Liv. 5, 35; 21, 33; 33, 37 ; perh. identical with Libici in Plin. 3, 17, 21. llbum, i, »■• (libus, i, m., Nigid. in Non. 211, 31) A cake, pancake, " Cato R. R. 75 :" rustica liba, Ov. F. 3, 670 : adorea liba per herbam Subieiunt epulis, Virg. A. 7, 109 ; Ov. F. 3, 701. — Often used in offerings to the gods : Var. R. R. 2, 8, 1. It was cus- tomary to offer a cake to the gods on one's birth-day : Juv. 16, 38. Hence, quinqua- gesima liba, a cake offered to the gods on one's fiftieth birth-day, Mart. 10, 24. — In the masc: faciat libos quatuor, Nigid. in Non. 211, 31. Llburui, orum, m. The Liburnians, ait Ilhjriein people, between Islria and Dal- matia, in the mod. Croatia, Mel. 2, 3, 12 and 13; Liv. 10, 2: rcgna Liburnorum, Virg. A. 1, 114. — In the sing., Liburnus, A Liburnian ; esp.. a Liburnian slave, such as were used in Rome as sedan-bearers : Juv. 3, 239; id. 4, 75.— n. Derivv. : A. Liburnus- n > um, adj., Of or belonging to the Liburnians, Liburnian : tcrrae, Luc. 8, 38 ; rostra, Liburnian ships, Prop. 3, 9, 44. — Hence, 2. Subst., Libuma, ae,/., A light, fast-sailing vessel, a Liburnian galley, a briganline, Caes. 15. C. 3, 9 ; Hor. Od. 1, 37, 30 ; id. Epod. 1.1; Sil. 13, 240 ; Luc. 3, 534 ; Tac. G. 9.— B. Llburnia. ae, /., The country of Lib urn in, Plin. 3, 22, 26 ; 8, 48,73.— Hi. Liburmcus. ", urn, adj., Liburnic, Liburnian: Liburnicae in- sulae, Plin. 3, 25, 30: oleum, Pall. 12, 18. — Hence, 2. Subst., LlburlUCaj ae, /., like Liburna, A fast-sailing vessel, a brig- anline: parte Liburnicarum demersn, Suet.Aug.17; id.Calig.37; Plin. 10, 23, 32. libus- 'i v - libum, od in it. Libya- ""• Bnu - Libyc es, /., At6vn, Libya, Plin. 5, 6, 6; Cie. N. D. 1, 36: Graecus Aristippus, qui servos projicere aurum in media jussit Libya, Hor. S. 2, 3, 100. — B. Transf., Africa: mundus . . . premitur Libyae devexus in Austros, Virg. G. 1, 240 : Libye torretur, Sil. 1, 194 II. Derivv. : A. LlbycUS. a , urn, adj.. AitiuKos", Libyan: fines, Virg. A. 1, 339: mare, id. ib. 6, 338 : gentes,id.ib.4, 320: la- pilli, Numidiau marble, Hor. Ep. 1, 10, 19 : Libyca succensae lampade Cannae, the funeral pile on which Hannibal, after the battle of Cannae, caused the bodies of the slaughtered Romans to be burned, Ltic. 7, 880 : orbis, a table-top of citrus, Mart. 2, 43 : — '-Libycus campus in agro Argeo (i. e. Ar- givo) appellatus, quod in eo primum fru- ges ex Libya allatae sunt. Quam ob cau- sam etiam Ceres ab Argeis Libyssa vocata est," Fest p. 121 Mull. — In Ihc plur. subst., Libyci, orum, m., The Libyans: Macr. S. 1, 17- — 2. Transf., African: Plaut. Casin. 3, 5, 16 : mare Libycum, the Egyptian, Sea, Plin. 5, 1, 1 : fera, the lion, Ov. F. 5, 178 : arenae, id. Met. 4, 616 : axis, the African sky, Africa, Sen. Here. Oet. 908: uvae, Col. 3, 2 : crines, frizzly, woolly hair, Luc. 10, 129 : pestes, i. e. snakes, id. 9, 805. B. Libys, yos and ys, adj., AiSvS, Libyan : Libys lectulus, of citrus, Virg. Cir. 440: mons, Stat. S. 4, 2. 27.— Subst., Libys, yos, m., A Libyan: Africam initio habuere Gaetuli et Libyes, Sail. J. 21 : Cancro (subditus) Libys. Sen. Her. Oet. 24. C. LlbyssUSi a , um , adj., Libyan : Libyssa arena, Catull. 7, 3 : gens, Sil. 8, 206 : ticus, Col. 10, 418 : Libyssa Ceres, a surname of Ceres among t(ie Argives, Ycst. p. 121 (v. the passage under Libycus). X). LlbystinilS- a, um, adj., Aitfurrri- voS, Libyan : montes Libystini, Catull. 60, 1 : Apollo, a name given to Apollo by the Sicilians, because he had delivered them by a pestilence from an attack of the Cartha- ginians, Macr. S. 1, 17. E. Llbystis- His. /-, AtSvaris, Lib- yan : Libystis ursa, Virg. A. 5, 37. P. LibyuS- a. um, adj., Libyan: Libya citrus, Var. in Nou. 86, 10: terra, Libya, Tac. A. 2, 60. Llby-aegyptii, orum, m. A peo- ple in the uitst of Libya interior, Mela 1,4. 3; Plin. 5, 8. 8. Libv-phoenices, um. m., Atfotj,,,!- voces. Libyphtrnicians : a Libyan people in the tenhtary of Byzaeium, descended from Phoenicians. Liv.2! 22; 25,40; Plin. 5, 4, 3. LICE (* Libysticac fabulac, v. Aesopi cus.) liccns, cntis, Pa., from licet. hecntcr. adv., v. licet, Pa., ad fin. hccntia, «c, /. [licet] Freedom, liber- ty, leave to do as one pleases, license. I. In gen.: Dae. Licet . . . licet . . . licet. TV. Hercules istum infelicct cum sua li- centia, Plaut. Rud. 4, 6, 41 : nobis nostra Aeademia magnam licentiam dat, ut, etc., Cic. Off. 3, 4 : ludendi licentiam dare, id. ib. 1,29: tantum liccntiae dabat glo- ria, id. de Sen. 13 : absolvendi, Tac. A. 14, 49 : lasciviendi pcrmittere militibus, Suet. Caes. 67. TI. ln par tic.: A. Liberty which one takes to himself, boldness, presumption, li- cense: homo adscribendi licentiam liber, Cic. N. D. 1, 38 : a Democrito omnino haec licentia, id. ib. 1, 44 : per intercalandi li- centiam, by arbitrary intercalation, Suet. Caes. 40.— So freq. of speech : poetarum, Cic. de Or. 3, 38 : juvenilis quaedam di- cendi impunitas et licentia, id. Brut. 91 : figurarum, Quint. 10, 1, 28.-2. !n rhet., A figure of speech, the -nappyoia of the Greeks, Auct. Her. 4, 36. B. Unrestrained liberty, unbounded li- cense, dissoluteness, licentiousness : dctc- riores omnes sumus licentia, Ter. Heaut. 3, 1,74: omnium rerum infinita atque in- toleranda licentia, Cic. Agr. 1, 5 : licentia libidoque, id. Verr. 2, 3, 33 : cupiditatum, id. Att. 10, 4 ; id. Off. 2, 8 : habere impu- nitatem et licentiam sempiternam, id. Mil. 31 : licentiae cujuspiam resistere, id. de Div. 2, 72 : Sullani temporis, lawlessness, Suet. Gram. 11: militum, Nep. Eum. 8: licentiam indomitam refrenare. Hor. Od. 3, 24, 29: licentiam coercere, Tac. H. 1, 35. — Also of inanimate things : magna gla- diorum est licentia, the license of the sword is great, i. e. daring murders areprevalent, Cic. Fam. 4, 9, 12 : immensa licentia pon- ti, Ov. M. 1, 309. C. Personified as A goddess: templum Licentiae (for Libertatis), Cic. Leg. 2, 17- cf. Libertas. * liccnttatus- f' s . m - [licentia] Free- dom, license: meo licentiatu, Laber. in Non. 212, 6. llCentlOSUS, a, um, adj. [id.] Full of freedom or license, over-free, wanton, licen- tious (a post-Aug. word) : (ebor dicercj non minus est licentiosum, quam si sul- fnri etgulturi subjicerent in genitivo lit- eram o mediam, -'Quint. 1, 6, 23: temer- itas, App. M. 5, p. 165. — Comp.: conversa- tio cum viris licentiosior, Sen. Excerpt, contr. 6, 8. — Sup.: libidini licentiosissimum spatium praebere, Aug. adv. Pelag. 2, 7 licco, cfu, citum, 2. v. n. To be. for sale ; to have a price put upon, it, to be val- ued, esteemed at so much (rare, but quite class.) : omnia venibunt, quiqui licebunt. praesenti pecunia, Plaut. Men. 5, 9, 97 : — quanti licuisse tu scribis (bortos), how much they were valued at, Cic. Att. 12, 23, 5 : unius assis Non umquam pretio pluris licuisse, Hor. S. 1, 6, 12. Et. Transf., of the seller. To offer for sale, to fix the price, to value at so much (so only post-Aug.) : percontanh' quanti lice- ret opera effecta, parvum nescio quid dix- erat, how much he asked for them, what he held them at, Plin. 35, 10, 36, § 83 : parvo quum pretio liceret Mart. 6, 66. llCCOr, Mcitus, 2. v. dep. n. and a. To bid on goods at an auction (quite class.) : («) Abs. : licetur Aebutius, Cic. Caecin. 6 : liciti sunt usque adeo, quoad, etc., Cic. Verr. 2, 3, 33 : digito liceri (because, in bidding, the finger was raised), id. ib. 2, 3, 11 : omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redemta habere, propterea, quod illo licente, contra liceri audeat nemo. Caes. B. G. 1, 18 : immoderatius liceri. Suet. Caes. 20: nee licendi finem factum, id. Calig. 38.— (/3) c. ace. : heredes Scapu- lae si istos hortos liceri coiritant, to bid an the gardens. Cic. Att. 12, 38', 4 ; so, bortos liceri, Plin. Pan. 50 ; and, et centum Grae- cos curto centusse licetur, Pers. 5, 191. *H. Trop., To appraise, estimate, value at a price : tunc avidi matronam oculi li- centur, appraise her, reckon at what price. she can be robbed of her honor, Plin. 14. 22, 28, § 41. LicerianuS) a, um, adj. .Of or be- LICE longing to the city of Licerium (in Aqui- tama), Licerian : pira, Plin. 15, 15, 16. licet; cu " an d citum est, 2. (archaic form, licessit for licuerit, Plaut. Asin. 3, 3, 13) v. n. and impers. It is allowable, al- lowed, or permitted ; one may or can, one is at liberty to do so and so ; constr. with the neut. of the demonstr. or relat. pron., with the inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple conjunctive, or entirely abs. (u) With the neut. of the demonstr. or relat. pron. as a subject, with or without a dat. : " liccre id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conce- ditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet," Cic. Phil. 13, 6, 14 : cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non libere, id. Att. 14, 19, 4 : quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis, id. Rab. Post. 5, 11 ; cf., si hominibus tantum liccre judi- cas, quantum possunt : vide, ne, etc., id. Phil. 13, 7 : si illud non licet, Saltern hoc licebit, Ter. Eun. 4, 2, 13 : neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5. 10, 40 : quod in foro non expedit, illic nee liceat, id. 9, 2, 67 : sin et poterit Nae- vius id quod libet et ei libebit, quod non licet, quid agendum est? Cic. Quint. 30 fin. : nihil, quod per leges liceret, id. Mil. 16, 43. — Rarely in theplur. : quum in scr- vum omnia Hceant, est, etc., Sen. Clem. 1, 18. (/?) With the inf. or a subject-clause, with or without a dat. : neque terrain in- jicere, neque cruenta Convestire mihi corpora licuit, Enn. in Macr. S. 6, 2 : licet nemini contra patriam ducere exercitnm, Cic. Phil. 13, 6, 14 : ut tibi id facere liceat, id. Rep. 1, 6 : M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare, id. ib. 1, 1 : sceleris crim- ine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat mul- tis aliis carere, id. Lig. 6, 18 ; Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 3 ; id. ib. ; Cic. Att. 2, 1, 5. — Without a dat. : introire in aedes num- quam Hcitum est, Plaut. Am. 2, 1, 70 : im- pune optare istuc licet, Ter. Hec. 3, 5, 14 : modo liceat vivere, id. Heaut. 5, 2, 28 : li- cetne scire ex te ? id. Hec. 5, 4, 33 : si fa- cere omnino non licebit, Cic. Phil. 13, 6, 14 : licet ora ipsa cerncre iratorum, id. Oft'. I, 29, 102 ; cf. id. de Div. 1, 41. 91 ; and id. de Or. 3, 25, 99 ; id. de Div. 1, 7, 13. — With the inf. pass. : intelligi jam li- cet, nullum fore imperium, id. Rep. 1, 38 ; so, idque e pontificio jure intelligi licet, id. Tusc. 1, 12, 27 ; cf, his cognosci licuit, quantum, etc., Caps. B. C. 3, 28 ; Cic. Off. 1. 7, 20: evocari ex insula Cyprios non licet, id. Att. 5, 21. 6 : in scnatu dici nihil liceat, id. ib. 3, 12, 1 : cooptari sacerdotem licebat, id. Fam. 3, 10, 9 ; so, in eum or- dinem cooptari licet, id. Verr. 2, 2, 49.— The noun of the subject-clause is regu- larly in the ace. : licet me id scire quid sit? Plaut. Ps. 1, 1, 14: non licet homi- nem esse, etc., Ter. Heaut. 4, 1, 53 : si li- cet me latere, id. ib. 4, 2, 5 : hoccine me miserum non licere rneo modo ingenium frui ! id. ib. 2, 4, 21 ; cf., eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3 ; and, non licet me isto tanto bono uti, id. ib. 2, 5, 32 : quum non liceret quemquam Romae esse, etc., id. ib. 2, 2, 41. — So with the verb esse : liceat esse miseros, id. Leg. fi. 18 ; of., medios esse jam non licebit, id. Att. 10, 8, 4 ; and id. Tusc. 5, 15, 44 ; so too id. ib. 1, 38. 91 Klotz. N. cr. ; cf. also fieri : ut eum liceat ante tempus consu- lem fieri, Auct. Her. 3, 2, 2 ; Cic. Fin. 5, 9, 26 Otto N. cr. : haec praescripta servan- tem licet raagnifice vivere, id. Off. 1, 26 fin. : licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentrm, etc., id. ib. 2, 19, 67. — So with the ace. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat. : si eivi Romano licet esse Gaditanum, Cic. Balb. 12, 29 : potest in- cidere quaestio. An huic esse procurato- rem liceat? Quint. 7, 1, 19 ; so, procurato- rem tibi esse non licuit, id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr. ; Ov. Her. 14. 64 : is erat annus, quo per leL'es ei consulem fieri liceret, Caes. B. C. 3, 1 Oud. TV. cr. But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative of licet in the followinsr construction. LICE (; ) Licet alicui with the dat. and inf., esp. with esse : licuit esse otioso Themis- tocli, Cic. Tusc. 1, 15 ; cf. id. Att. 9, 2, A, 1 : quare judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17 : ut iis ingratis esse non liceat, id. Off. 2, 18, 63 : quo in genere mihi negligenti esse non licet, id. Att. 1, 17, 6 : cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet? id. Flacc. 29, 71 ; id. Coel. 1, 1 : quibus licet jam esse fortunatissimis, Caes. B. G. 6, 35, 8 : illis timidis et ignavis licet esse, Liv. 21, 44, 3. — With other verbs than esse: ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate de- gere, Cic. Rose. Am. 49 fin. : ut sibi tri- umphanti urbem invehi liceret, Liv. 38, 44 fin. — Very rarely, in this kind ofronstruc- tion, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection : atqui licet esse beatis (so. iis), Hor. S. 1, 1, 19 : licet eminus esse Fortibus, Ov. M. 8, 405 ; Liv. 26, 41, 16 : sibi vitam filiae sua cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vi- vere licitum fuisset, id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Kriiger, Untersuchungen, vol. iii„ p. 359 sq. ; Rud- dim. 2, p. 15 ; Ramshorn, Gramm. § 168, n. 8 (p. 634); Zumpt, Gramm. § 601; Weissenborn, Gramm. § 322. (<5) With ut, and more freq. with the simple conjunctive : neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc., Cic. Mur. 4, 8 : — facto nunc laedat licet, Plaut. Capt. 2, 2, 53 : ludas licet, Ter. Ph. 2, 2, 33 : fre- mant omnes licet, Cic. de Or. 1, 44 : sed omnia licet concurrent, id. Att. 14, 4, 2 : ex qua licet pauca degustes, id. ib. 1, 16, 8 : vel ipsi hoe dicas licet, id. ib. 5, 1, 4 : quamvis licet insectemur istos, id. Tusc. 4, 24, 53 ; cf. id. Leg. 3, 10, 24 ; and id. N. D. 3, 36, 88 ; so too Lucr. 6, 601 :— sequa- tur Hermagoram licebit, Cic. Inv. 1, 51, 97 ; id. Rose. Am. 17, 49 : sis pecore e multa dives tenure licebit, Hor. Epod. 14, 19 : detrahat auctori multum fortuna licebit, Ov. Tr. 5, 14, 3. Cf. also under no. II., a. (e) As a v. impers. abs., with or without a dat. : immo, aliis si licet, tibi non licet, Ter. Heaut. 4, 15, 49 : cum licitum est ei, id. And. 2, 6, 12 : nee crederem mihi im- punius Licere, id. Heaut. 3, 2, 50 : quod profecto faciam, si mihi per ejusdem ami- citiam licebit, Cic. Fam. 1, 8. 3 :—Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29 : si per vos licet, id. Asin. prol. 12; so, id quod postea, ei per vos, judices, licitum erit, aperietur, Cic. Rose. Am. 44, 127 ; and, dum per aetatem licet, Ter. Ad. 1, 2, 28 : fruare. dum licet, id. Heaut. 2, 3, 104 ; cf., dum licet, loquimini mecum, id. Phorm. 3, 3, 16 : quando, ut volumus, non licet, id. And. 4, 5, 10 : ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret, Cic. Agr. 2, 7, 19. II. Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, notwithstanding which that still holds good which is stated in the main proposition, licet apparently as- sumes the nature of a conjunction corre- sponding to quamvis, quamquam, etsi ; and in the later Latinity it is even, like these, connected with the indicative, just as already in the class, per. it is not un- freq. opposed to tamen and certe in the main proposition ; Eng., Even if, although, notwithstanding. («) With the conjunctive : quoniam quidem semel suscepi, licet hercules un- dique omnes in me terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque su- bibo, Cic. Rose. Am. 11, 31 ; Quint. 6, 4, 15 : in comoedia maxime claudamus : li- cet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent; licet, etc., id. 10, 1, 99 : vita brevis est, li- cet supra mille annos exeat, Sen. Brev. vit. 6 ; Virg. A. 6, 400.— With a corresp. tamen: licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem, Plaut. Asin. 3, 3, 28 : licet sacpius tibi hujus generis literas mittam . . . sod tamen, etc., Cic. Fam. 13, 27 : licet tibi significarim, ut ad me veni- res, tamen, etc., id. Att. 3, 12, 3 ; Quint 2, 2, 8 ; id. 8, 3, 69 : licet ergo rton sint con- firmati testamento, a me tamen, ut confix- mati, observabuntur, Plin. Ep. 2, 16, 3 ; L ICI Quint. 7 praef. § 2 : conetet illi licet fide? et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. anim. 7. — With a corresp. certe : licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat . . . certe levior reprehensio est, Cic. Acad. 2, 32, 102. (/3) With the indicative (post-class.) : licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc., Gaj. Dig. 50, 16. 58 ; Ulp. ib. 2, 15, 8, § 25 : licet directae libertates deticiunt, attamen, etc., Julian, ib. 29, 7, 2 : obduxi licet arma, sum Priapus, Poeta in Anth. Lat. 5, 518 ; Macr. 5. 1, 11 ; App. M. 2, p. 117.— Hence, A. licens, entis, Pa., Free, unrestrain- ed, bold, forward, presumptuous, licentious : 1. Of persons (so only poet, and in post- class, prose) : quam audaces et quam li- cences sumus qui, etc., Gell. 15, 9, 4; Prop. 4, 1, 26 : turba licens, Naides improbae, Sen. Hippol. 777. — 2. Of inanimate and abstr. things (only once in Cic. ; elsewh. only poet, and in post-Aug. prose) : li- censor dithyrambns. Cic. de Or. 3, 48, 185 : hie tibi multa licet sermone licentia tccto dicere, Ov. A. A. 1, 569 : joci, Stat. S. 1, 6, 93 : licentior epistola, Plin. N. H. pro- oem. § 1 : imperium, Val. Max. 6, 4, 2 : vita, id. 9, 1, 3. — Hence, Adv., licenter, Freely, according to one's own pleasure or fantry ; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudent- ly, licentiously (quite class.) : at quam li- center ! Cic. N. D. 1. 39 : ut ingredi libere, non ut licenter videarur errare, id. Or. 23, 77 : Graeci licenter multa, Quint. 1, 8, 6 : aliquid facere, Liv. 26, 10. — Comp. : (ser- vos) lieentius, liberius, familiarius eum domina vivere, Cic. Coel. 23, 57 : Roma- nos, remoto metu, laxius licentiusque fu- tures, Sail. J. 87 fin. : gerere res commu- nes, id. ib. 108 : ausi aliquid, Quint. 2, 4, 14 : si quid lieentius dixerint, id. 1, 2, 7 : translate, id. 8, 3, 37 ; id. 12, 10, 50: Libe- rum et Cererem pro vino et pane lieen- tius, quam ut fori severitas ferat, id. 8, 6 24 ; so Tac. A. 6, 13. B. licltus, a, um, Pa., Permitted, al- lowed, allowable, lawful, licit (poet and in post-Aug. prose) : sermo, Virg. A. 8, 468 : torus, Petr. 34, 8 : acies, Stat. Th. 11, 123 : negotiatio, Ulp. Dig. 37, 14, 2 : contractus, id. ib. 50, 14, 3.— In the neut. plur. abs. : ipse per licita atque illicita foedatus, Tac. A. 15, 37.— Hence, Adv., in two forms, llclte and llclto, Rightfully, lawfully, licitly (only post- class.) : licite, Mart. Dig. 30, 114, § 5 :— licito, Sol. 11. t llchanoSi h m.., XixaroS, A note on the tctrachord, Vitr. 5, 4. ■ Z>ichas> ae > m -> Ai'xWi An attenua-nt of Hercules, who brought to him the pois- oned garment of Dejanira, Ov. M. 9, 155 ; Hyg. Fab. 36. t lichen; enis, m. — XtiX'tv, A crypto- gamic species of vegetation growing ou trees, lichen, Plin. 26, 4, 10. — II, Transf, An eruption on the skin of men and beasts, a tetter, ring-worm : in iricando lichene, Plin. 23, 7, 63 : sordidi lichenes, Mart. 11, 98. — In beasts : equi lichene vexati, Plin. 28, 11, 49 ; cf. id. 28, 17, 67; 30, 10, 27. liciatoriurrti ». "• llicium] A weav- er's heddle (late Lat.) : liciatorium texen- tium, Vulg. 1 Sam. 17, 7. llCiatUSi a, um, adj. [licium ; laid, leashed, like a wqb; hence, trop.] Be- gun, commenced (late Lat.) : ut ita dicam liciatum videtur, quod nondum est, Aug. Civ. D. 22, 14 ; so id. Gen. ad litt. 3, 14. LlCinlanuS, a, um, v. Licinius, no. II., P.. liciniuni!''i"- [licium] £;n< for dress- ing wounds (late Lat), Veg. Vet. 2, 22; 48. IiicilUUS; a - Name of a Roman gens. So, in partic, the orator C. Licinius Cras- sus, and the triumvir M. Licinius Crassus. — In the fem., A daughter of the orator L. Licinius Crassus, Cic. Brut. 58. Also, a Vestal, id. ib. 43. — II, Derivv. : A. Licin- ius, a, um, adj., Of or belonging to a Licin- ius, Licinian: lex, of various kinds, esp. the lex de sodaliciis, Cic. Plane. 15, 36; cf. the Index legum.in Orell. Cic. Opera, vol. viii., p. 199 sq. : lex Licinia et Mucin de civibus redigundis, Cic. Cornel, fragm. 10, p. 449: lex de modo agrorum, Liv. 34, 4 ; cf. Var. R. R. 1, 2, 9, et al. : atria, named . L I CT aller L. Licinius Crassus, auction-halls, (Jic. Quint. 3, 12; 6, 25. — B. LlClllia- XlUSj a i um > adj., Liciuiau : olea, inlro- auCed by a Licinius, Cato K. R. 6", 2: ju- gera, the lands distributed to the plebeians by C. Licinius Stolo, Col. 1, 3, 10; id. Arb. 17. — 2. Liciiiiuni, orum, m., A surname of :ltc son* and descendants of Cato the Ccn- nor, by his first wife, Licinia ; to distinguish them from those by the second, who were culled Salonii or Saloniani, 1'hn. 7, 14, 12. Ucinus, a < um, adj. Bent or turned upward: licini boves, <*r'. e. qui sursum . ersiini rertexa cornua habent,) Serv. and I'bilnrg. on Virg. G. 3. 55j — II, Licinus, i. /u., A surname in the gens Fabia and I'ureia. — Also, The name of a barbel' and freedmaa of Augustus, celebrated for his wealth, llor. A. 1*. 301; Mart. 8, 3; Var. Atac. in Anth. Lat. T. 1, p. 203. licitatiOj.onis, /. [lienor] An offering .f a price, a bidding tor any tiling, at sales and auctions : exquisitis palain pretiis et licitationibus factis, Cic. Verr, 2, 2, 53 ; id. Att. 11, 15; praedam ad licitationem divi- lere, to the highest bidders, Suet. Ner. 2G: lieilatione maxima comparare aliquid, id. ('al. 22: ad licitationem rem deducere, Ulp. Dig. 10, 2, 6 : licitatione vincere, to bid highest, id. ib. : penes quern licitatio remansit, to whom, it was knocked down, P«ul. Dig. 10, 3, 19. hcitatoiN oris, an old erroneous reading in (Jic. OH". 3, 15, 61, and id. Fam. 7, 2. 1, lor illicitator, v. h. v.) llClte and licito» advv., v. licet, ad Jin., no. 13. hcitoi'. atus, 1. v. dep. [liccor] To of- fer a price, to bid for any thing (an ante- aud post-class, word) ; I. Lit.: * Plaut. Merc. 2, 3, 104: ljcitamiui hostium capi- !;l set a price on their heads, Curt. 4, 1, 12 (al. licemini ; cf. Miitzell, ad loc. — II. Trail si'., To contend, fight : "licitati in mercando sive pugnando contendentes," Fest. p. 116 Milll. : inter se licitantur, Enn. in Non. 134, 14 : licitari machaera adver- (.urn aliqueni, Caecil. ib. 16. licitUSi ", um, v. licet, ad fin., no. B. liciurri! ". n. A leash, i. e. a thread with a loop at one end, through which uuc or more threads of the warp were passed: I. Lit. : licia telae addere, Virg. G. 1,285: plurimis vero liciis texere, quae polymita appellant, Alexandria instituit, Plin. 8, 48. 74. II. T rani f. : A. jt thread of the web : per licia text» querelas Edidit et tacitis tnnndavit crimina telis, Aus. Ep. 23, 14. B. A thread of any thing woven: licia dependent longas velantia sepes, Ov. F. 3, 267 : cinerem fici cum aluta illigatum licio .: collo suspendere, Plin. 23, 7, 63. Often used in charms and spells : turn cantata ligat cum fusco licia rhombo, Ov. F. 2, 575: tenia tibi haec primurn triplici diversa colore Licia circumdo, Virg. E. 8,73 ; Plin. '28. 4, 12. As an ornament for the head, worn by women : licia crinibus addunt, I'r.ud. in Symm. 2, 1104. C, A small girdle around the abdomen ; so in the law phrase, per lancem et licium furta concipere. i. e. to search in a house for stolen property ; this was done per licium, with which the person making the search was covered, and per lancem, which he held before his face, in order not to be rec- ognized by the women. This lanx was perforated. He was clothed with a lici- um instead of his usual garments, that it miL'lit not be suspected that he brought in his clothes that which he might tind in the house and recognize as stolen prop- erty, Gell. 11, 18, 9 ; id. 16, 10 ; v. lanx. lictor, oris, m. [1. ligo] A liclor, i. e. an. attendant granted to a magistrate, as a sign of official dignity. The Romans had adopted this custom from the Etrurians : Romulus cum cetero habitu se augusti- orem turn maxime lictoribus duodecim sumptis (a tinitima Etruria) fecit, Liv. 1, 8. The lictors bore a bundle of rods, from which an axe projected. Their duty was to walk before the magistrate in a line, one after the other; to call out to the peo- ple to make way, submovere turbam ; and to remind them of paying their respects to him. aniraadvertere (v. h. v.). The fore- most one was called primus lictor : npud L ISA quern primus quievit lictor, Cic. Q. Fr. 1, 1, 7, 21 : the last and nearest to the con- sul, proximus lictor: Liv. 24, ii fin. The lictors had also to execute sentences of judgment, to hind criminals to a stake, to scourge them, and to behead them, Liv. 1, 26 ; 8, 7 ; 38 ; 26, 16. — It was necessary that lictors should be free-horn : not till the time of Tacitus were freedmen also "appointed to the office. They were united into a company, and formed the decuria apparitorum (public servants). In Rome they wore the toga, in the field the sagum, in triumphal processions a purple mantle and fasces wreathed with laurel : tognlae lictoribus ad portam praesto fucrunt, qui- bus ill i acceptis, sagula rejecerunt et ca- tervam imperatori suo novam praebue- runt, Cic. Pis. 23. Only those magistrates who had potestatem cum imperio had lic- tors. In the earliest times the Ring had twelve ; immediately after the expulsion of the kings, each of the two consuls had twelve ; but it was soon decreed that the consuls should be preceded for a month al- ternately by twelve lictors, Liv. 2, 1 ; a reg- ulation which appears to have been after- ward, although not always, observed, Liv. 22, 41 ; Caesar was the first who restored the old custom, Suet. Caes. 20. — The de- cemvirs had, in their first year of office, twelve lictors each one day alternately, Liv. 3, 33 ; in their second year each had twelve lictors to himself, id. 3, 36. — The military tribunes with consular power had also twelve lictors, Liv. 4, 7 ; and likewise the interrex, id. 1, 17. — The dictator had twenty-four, Dio 54, 1 ; Polyb. 3, 87 ; Plut. Fab. 4 ; the magister equitum only six, Dio 42, 27. The praetor urbanus had, in the earlier times, two lictors, Censor, de die natal. 24 ; Plaut. Epid. 1, 1, 26 ; in the provinces he had six ; but in the later times the praetor had in the city, as well as in the province, six lictors, Polyb. 3, 40. The quaestor had lictors only in the prov- ince, when he, in consequence of the prae- tor's absence or death, performed the functions of propraetor. Sail. C. 19 ; Cic. Plane. 41. Moreover, the flamen dialis, the vestals, and the magistri vicorum had lictors ; these, however, appear to have had no fasces, which was also the case with the thirty lictores curiati (who sum- moned the curiae to vote), Cic. Agr. 2, 12; Gell. 15, 27 ; Inscr. Grut. 33, 4 ; 630, 9. II. Transf.: lictorem feminae in pub- lico unionem esse ( s . "■ [l.ligo] A band, tie, bandage (poet, and in post-Aug. prose) : Sidoniae nocturna ligamina mitrae, Prop. 2, 22, 15 ; Ov. M. 14, 230 : ligamina vitium, Col. 11, 2, 92 : ligamina herbarum, c. c. fasciculi, id. 12, 8, 1. — In the sing. : papyri ligamen, a bandage, ligature, Col. 6, 6, 4. ligfamentiim. i, «• [id.] a band, bandage (post-Aug.) : aurium ligamenta, Quint. 11. 3. 144 : — vulneribus ligamenta parare, Tac. A. 15,54. L I GN Zilg'ariuS) a - Name of a Roman gen». So, Q. Ligarius, whom Cicero defended in an oration still er.tant. — U, Deriv., Xiig-a- rianuS; n . um, adj., Of or belonging to Ligarius, Ligarian: oratio Ligariana, Cic. Att. 13, 44, 3 ; so too ahs., Ligariana, ae, /., Cicero's oration for Ligarius: Cic. Att. 13, 19, 2 ; so id. ib. 13, 12, 2. * ligatio, '-Wo /• [1 ligo] A bindings Scrib. Comp. 255. hg'atura, ac, /. [id.] A band, ligature (post-class.): j. Lit.: ligatura in vitibus. Pall. 1, 6, 11. — B. In partic. An amulet (bound about one) : Aug. in Joann. 7; cf. Isid. Orig. 8, 9.— II, Transf.. A twisting or twining of the body in wrestling : )ig- aturis corporis certant, Ambros. Enarrat. in psalm. 36. Lig'duS (I.ygdus), i, m. A Cretan, the husband of Telelhusa, and. father of Jphis, who, on the day of her wedding, was turned into a man, Ov. M. 9, 670. Llg^ea, ae, /., Atycia (clear-voiced) : I, A wood-nymph, dryad : Virg. G. 4, 336 ; v. Voss. ad loc. — H, An island ojqjosite the Bruttian town Tempsa, Sol. 2. IillTCr? eris, m. A river forming the boundary between Gallia Lugdunensis and Aquitania, now the Loire: quod Ligerex nivibus creverat, Caes. B. G. 7, 55 : cum ad flumen Ligerim venissent, id. ib. 7, 5 : Caesar Ligere interclusus, id. ib. 7, 59 : in Humine Ligeri, id. ib. 3, 9. — II, Deriv., I Ligericus, a, um. adj., Of or belonging to the Ligcr, Ligerian : Inscr. ap. Grut. 472, 1. Ligii (also written Lygii), orum, m. A Germanic people on the Weser, Tac. G. 43 ; Ann. 12, 29 ; 30. lignarius, a, um, adj. [lignum] Of or belonging to wood, wood- : negotiatio, timber-trade, Capitol. Pert. 1 : lima, Scrib. Comp. 141. — n. Subst., lignarius, i, m. : A. A worker in wood, a carpenter, join- er : Pall. 1, 6, 2.— Perh. hence, 2. Inter lignarios, designating a place in Rome be- fore the Porta Trigemina. perh. Joiners'- street, Timber-street : Liv. 35, 41 fin. (ace. to others, for limber-market). — B. -^ slave whose office it was to carry wood (to a tem- ple), a wood-carrier : Josue Gabionitas in aquarios lignariosque damnavit, Hier. Ep. 108, 8. — C. -^ wood-cutter, woodman : " lignarius Iv\ok6ttoS, o kCtttuv £uAa," Gloss. Lat. Gr. lig'natlOi onis,/. [lignor] A felling or procuring of wood, a fueling : qui ligna- tionis munitionisque causa in silvas dis- cessissent, Caes. B. G. 5, 38 ; Vitr. 5, 9 fin. —XI, Transf, concr., A place where wood is cut, a place for procuring wood: Col. I, 5, 1. iig'nator. oris, m. [id.] A wood-cutler, one. sent to get wood : oppressis lignatori- bus, Caes. B. G. 5, 26 ; Liv. 10, 25. ligHedlllS> a > u m, adj. dim. [ligneus] Wooden, of small objects : scuta ligneola, Lucil. ap. Prise. 3 fin. : lyehnuchus, Cic. Q. Fr. 3, 7 : figurae, App. de Mundo, p. 351 Oud, ligneUS* ^ UU1 , adj. [lignum] Of wood, wooden : I, Lit. : lisneus ponticulus, Cic. Tusc. 5, 20 : turres, Caes. B. C. 3, 9 : ma- teria, wood, Cic. Inv. 2, 57 : deus, Tib. 1, II, 20 : supellex, Plin. 34, 12, 32 : custo- dia, t e. wooden foot-shackles, stocks, Plant. Poen. 5, 6, 28 : salus, written on wooden tablets, id. Pseud. 1, 1, 45.— H. Transf. : A, Like wood, woody: putamen, Plin. 15, 22, 24 : semen (arboris), id. 16, 26, 46.— B. Like dry wood, dry : nervosa et lignea (appellatur) Aopic is, Lucr. 4, 1156 : lignea conjux, Catull. 23, 6. ligTllicida. ae > "*■ [Hgnum-caedo] One who cuts or hews wood : not used. ace. to Var. L. L. 8, 33, 62. + ligrnifbr. ^ri. m - [lignum-fero] One who carries wood or a tree : Inscr. ap. Mur. 2016, 2 (cf. Orell. Inscr. no. 4138). ]ignOY,atu$,l.v.dep. [lignum] Tofetch or procure wood, to collect wood: lignandi atque aquandi potestas, Caes. B. C. -3, 15 : lignandi paburandique causa progredi, id. ib. 3, 76, 2 : lignatum ire, Liv. 10, 25. ligndsnS) a . um > a. 17 : ligna super foco large repone, Hor. Od, 1, 9, 5. — Proverb.: in silvam ligna ferre, i. e. to perform useless labor, or, as we say in English, to carry coals to New- castle, Hor. S. 1, 10, 34. II. Transf. : A. That which is made of wood, A writing -tablet : Juv. 16, 41. B. The hard part of fruit, The shell (of :i nut), or the stone or kernel (of cherries, plums, etc.), Plin. 15, 28, 34 ; 15, 3, 3 ; 13, ■I. 9 : of grape-stones, id. 17, 21, 35, § 162. C, A fault in table-tops, where the grain (if tin: wood is not curly, but straight, Plin. 13, 15, 30. 1. ligfO) alvi, arum, 1. v. a. To bind, bind together, bind up, bandage, bind fast, etc. (perhaps only poet, and in post-Aug. prose); I, Lit.: manus post terga liga- tae, Ov. M. 3, 575: ligare et vincire crura et manus, Gell. 12, 3 : crus fascia, Phaedr. 5, 7, 36 : laqueo guttura, to tie up, Ov. M. 6, 134 : vulnera veste, to bind up, bandage, id. ib. 7, 849 : — dum mula ligatur, is tack- led, Hor. S. 1, 5, 13 ; so, funem littoribus, Luc. 8, 61 : sudarium circum collum, to bind around, Suet. Ner. 51 : pisccs in gla- cie ligatos, i. e, frozen fast, Ov. Tr. 5, 10, 49 : nimbi ligati, ('. c. ice, Petr. 123. B. Transf., To wind round, to sur- round : balteus loricam ligat, Val. Fl. 4, 94 : digitosque ligat juncture, Ov. M. 2, 375 ; Sil. 7, 589 : caementa in tectis, Plin. 36, 27, 68 ; Sen. Med. 742. II, 'Prop., To bind up, bind together, unite: dissociata locis concordi pace liga- vit, Ov. M. 1, 25 : vinclo propiore cum al- iquo ligari, id. ib. 9, 548 : laqueo colla, id. Pont. 1, 6, 39 : pacta, Prop. 4, 4, 80 : con- jugia artibus magicis, Sen. Here. Oet. 452 : nrgumenta in catenas, * Quint. 5, 14. 32. 2, lig"0* onis, m. A mattock, grub- axe, hoe: I. Lit: longis purgare ligonibus arva, Ov. Pont. 1, 8, 59 : ligonibus duris bumum exhaurire, Hor. Epod. 5, 30 : ligo- nibus versare glebas, id. Od. 3, 6, 33; Ov. Am. 3. 10, 31 : centeno ligone domare ar- va, Mart. 4, 64 : fractus, so called from the Went form of the iron, Col. poet. 10, 88. 'II. Poet, transf., Tillage, agricul- ture: Juv. 7, 33. llgTlla and lingilla (v. infra), ae,/. dim, [from lingua: "quamvis me ligu- lam dicant Equitesque Patresque, Dicor ah indoctis lingula grammaticis," Mart. 14, 120] A Utile tongue; hence, transf.: I. A tongue of land: oppida posita in ex- tremis linLTilis promontoriisque, Caes. B. O. 3. 12. II. The tongue of a shoe, a shoe-strap, Kh.oe-tat.chct: ■'lingula per diminutionem linguae dicta ; alias a similitudine linguae exscrtae, ut in calceis, alias insertae, id est intra denies coercitae, ut in tibiis," Pest. p. 110 Mull. ; Juv. 5, 20 ; Mart. 2, 29, 7. — As a term of reproach : ligula, i in ma- lam crucem, Plaut Poen. 5,5, 30 (perh. belonging to the follg. number). lit. A spoon or ladle for skimming a pot, a skimmer : isque (musteus fructus) saepius ligula purganilus est, Col. 9, 5 fin. For taking out and dropping aromatic es- sences : inde ligulis eligunt tlorem, Plin. •.'I, 14,49. For preserves, Cato R. R. 84,— B. As a measure, A spoonful: duarum aut trium ligularum mensura, Plin. 20, 5, 18. IV. A small sword : Naev. in Gell. 10, •J5. .1 ; Cf. Var. L. L. 7, 6, 101, § 107 Mull. V. The tongue or reed of a tlute : Plin. 16, 36, 66, § 171 ; cf. under no. II. the pas- sage cited from Feat, p. 116 Mull. VI. The pointed end of a post or stake, which was inserted into something. A tongue, tenon : lingulae edolatao, Col. 8, 11.4. VII. The short arm of a lever, which is placed under the weight to 1»- raised : si sub onus vectis lingula subjecta fuerit, Vitr. 10, 8. VIII. The tongue-shaped extremity of a water-pipe, by which it is lilted into an- other, Vitr. 8, 7. IX The tongue of a seal, ■!>■ am: " exa- 886 LILI men est ligula et lignum, quod mediam hastam ad pondera adaequanda tenet," Schol. ad Pers. 1, 6. X. A tongue-shaped member of the cut- tle-fish : ioliginum ligulas, App. Apol. p. 474 Oud. Ejlg-ureSi um i '"• The Ligurians, an Italian people in Gallia Cisalpina, in the mod. Piedmont, Genoa, and Lucca, Plin. 3, 5, 7 ; Liv. 5, 35 ; 22, 33 ; 27, 39, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 244 sq. II. Derivv. : A, LigfUr and Ligns, uris, adj., com., Liguriaa ; and, 6ubstant, A Ligurian : Ligus iste, Cic. Sest. 31 : femina Ligus, Tac. H. 2, 13 ; so, Ligus ora, Pers. 6, 6. — 2. Ligur or Ligus, A sur- name in the gens Aelia and Octavia, Cic. Clu. 26 ; id. Att 12, 23, 3. B. LigTUria. ae, f, Liguria, a coun- try of Cisalpine Gaul, Plin. 3, 5, 7 ; Tac. H. 2, 15 ; id. Agr. 7 ; Flor. 2, 3. C. LlgfUrillUS) °, um, adj., Liguri- an : Ligurinae Alpes, Grat Cyn. 510. — 2. The name of a favorite of Horace, Hor. Od. 4, 1, 33. To him is addressed Od. 4, 10. D. Lifrusticus (collat. form, Llgus- cus, Var. 1, 18, 6; 2, 5, 9; 3, 9, 17, ace. to the MSS. ; cf. Etruscus), a, um, adj., AiyvnriKos, Lignstine, Ligurian : ager, Var. R. R. 1, 18, 6 : mare, Plin. 3, 6, 10: ora, id. 3, 5, 7 : saxa, Juv. 3, 257. — 2. Subst, ligusticum, i, n., A plant indigenous to Liguria, lovage, Col. 12, 57. 5 ; Plin. 19, 8, 50 ; 20, 15, 60 (corrupted into Levisticum, Veg. Vet. 3, 52, 2). E. LignstinuS) a > um, ad j-, Atyvo- rh'Oi, Ligustine, Ligurian: montes, Liv. 34, 8 : ager, id. 42, 4 : scutum, id. 44. 35. — Subst, Ligustini, orum, m., The Ligu- rians, Plin. 10, 24, 34. P. LlgTlstiSj idis, adj., Aij varis, Li- gurian : gente cretus in Ligustide, Sid. poet Ep 9, 15. llg-uri© and lignrrio, ivi and ii, itum, 4. v. a. and n. [lig, lingo] To lick : * I. Neutr., To be lickerish, dainty : quae (meretrices) cum amatore quum coenant, liguriunt, 'Per. Eun. 5, 4, 14. II. Act, To lick: A. Lit: apes non, ut museae, (eum) liguriunt, Var. R. R. 3, 16, : semesos pisces tepidumque jus, Hor. S. 1, 3. 80.— 2. Transf.: dum run rurant homines, quos (parasiti) liguriant, whom they lick, whom they daintily feed upon. Plaut. Capt. 1, 1, 15 : furta, to lick up, feast, on by stealth. Hor. S. 2, 4, 79. — Also in an obscene sense, as in Gr. \eixetv and ),eiX''W''i Suet Tib. 45 Jin. ; Mart. 11, 58 ; cf. cunnilingus. B. Trop., To eagerly long for or lust after any thing: improbissima lucra ligu- riens, Cic. Verr. 2, 3, 76 : agrarian! cura- tionem, id. Fam. 11, 21. llguritio (li?urr.), onis,/ [ligurio] Lickerishness, daintiness : liguritio, vino- lentia, cupedia. Cic. Tusc. 4, 11, 26. ligliritor (ligurr-), oris, m. [id.] *1,A lickerish fellow, epicure, gourmand : eum- que quasi liguritorem catillimem appellat, Macr. S. 2, 12. — U, In an obscene sense, Aus. Ep, 128 in lemmate. I llSTUliuS* gulosus, catillo, \iyros, Gloss." Xiigfus, Lig~ascus; Ligustfcus, Ligustinus, Lig-ustis, '■ Ligurea. llgTUStrum, i. »'■■ A plant, privet : alba lijustra cadunt, Virg. E. 2, 18: can- didior folio nisei, Galatea, ligustri, Ov. M. 13, 789; cf. Mart 1, 116,— 11.' An otherwise unknown plant, which, according to Pliny, was held by some to be the Cyprus, Plin. 12, 24, 55 ; 24, 10, 45 ; 16, 18, 31. Here perh. belongs ligustrum nigrum* Col. 10, 300. Ealaca. ae, fi, AXata, A town of I'ho- cis, situated at the sources of the Cephisus, Plin. 4, 3, 4 ; Stat 'Ph. 7. 348. llliaceus» ». uw^adj. [lilium] Of or from lilies : oleum, oil of lilies, Pall. 6, 14 in lemm. hhetum. i. "• ["'•] A bed of lilies : Pall. Kebr. 21, 3. lilium. >', "• [\t'piov\ A lilt/, "Plin. 21,5,11; 21.19.74; Var.R.R1.35; Pall. Febr. 21, 3 :" Candida, Virg. A. 6, 709 : )u- cida, Prop. 3, 1 1, 30 : Brgenten, id. 4, 4, 23 : hiantia, Ov. A. A. 2, 1 15 : brove, short-lived, that blooms but. for a short time, Hor. Od. 1. 36, 16. A reddish kind of lily : rubens, Pin. 21, 5, 11. LIME II. Transf. A sort of defense, consist- ing of several rows of pits, in which stake» were planted that rose only four inches above the surface of the grouna. Caes. B. G. 7, 73. Lilybaeuni) '. "•> AiXvSatov, A prom- ontory on the southern coast of Sicily, with a town of the same name, now Capo diBo- co, Mel. 2, 7 ; 15 ; 16 ; Plin. 3, 8, 14 ; Cic. de Div. in Caecil.12; 17; Liv. 25, 31; 27. 5, et al. ; cf. Mann. Ital. 3, p. 374 sq.— Called also tilybc, es,/, ace. to the Gr. AtKxSn, Pri6c. Perieg. 482. — Derivv. : A, Lily- baetanuS) a, um, adj., Lilybaean, of Lilybaeuni: Lyso Lilybaetanus, Cic. Fam. 13, 34 : mulier, i,d. de Div. in Caecil. 17. — B. LilybaeuS; a . um . aa J-< Lilybaean : litus, Luc. 4, 583. — C. LilybciuSi a. um, adj., Lilybaean : vada, Virg. A. 3, 706. lima. ae,/. A file: I. Lit. : limapro- terere aliquid, Plaut. Men. 1, 1, 9 : lima aliquid avellere, Plin. 9, 35, 54 : lima ali- quid polire, id. 28, 9, 41 : topazius limam sentit, id. 37, 8, 32 ; * Quint. 2, 12, 8 : vi- pera limam momordit, Phaedr. 4, 8, 5. II. Trop., A file, as applied to literary compositions, i. e. polishing, revision (not in Cic. ; cf., however, limatas, under li- mo) : defuit et scriptis ultima lima meis, Ov. Tr. 1, 7, 30 : incipiam lima mordacius uti, Et sub judicium singula verba vocem. id. Pont. 1, 5, 19 : limae labor et mora, Hor. A. P. 291 : carmina rasa lima recenti. Mart. 10, 2 ; Vellejr 2, 9 :— sed Charite ad limam consilii desiderium petitoris distu- lit, App. M. 8, p. 536 Oud. iimaceuSi a, um, adj. [2. limus] Of mud, slime, or earth : primus homo de ter- ra choicus, id est limaceus, Tert Res. earn. 49. Limaeas or Limaeai ae (Limia, Mela, 3, 1, 8 ; Plin. 4, 20, 34), A river of Hispania Tarraconensis, now Lima, Plin. 4, 21, 35. limarius. a, um, adj. [2. limus] Of or belonging to slime: limaria piscina, where the water, as it flows off, deposits slime, Frontin. Aquaed. 15. limato adv., v. limo, Pa., ad fin. I limator- livnrns, (*A filer), Gloss. Philo_x. * limatullIS) a, um, adj. dim. [lima- tus] Somewhat filed or polished : opus est hue limatulo et polito tuo judicio, Cic. Fam. 7, 33, 2. t lima tura. for/aa (File-dust,filingS). Gloss, vet. limatUSi a, um, Part, and Pa., v. limo. Hraax. acis,/ (less freq. m.) [kindred with 2. limus : " Umax a limo quod ibi vi- vit, Var, L. L. 7, 3, 93, § 64 ; cf, «limaccs cochleae a limo appellatae," Fest. p. 116 Mull.] A slug, dew-snail: implicitus eon- cbae limax, Col. poet 10, 323 : limacis in- ter duas orbitas, Plin. 29, 6, 36 : limaces nascuntur in vicia, id. 18, 17, 44 : lactucis innasountur limaces et cochleae, id. 19, 10, 57. — II. T r a n s f. : limaces lividae, of courtesans, Plaut. fragm. in Var. 1. 1.; so perh. limaces viri.id. fragm. in Non. 4, 274. ' limbatus, a, um, adj. [limbus] Edged, bordered: chlamydes, Gallicn. in Trebell. Claud. 17. limbolarius, i.. m - [t*J A maltKr °f borders or fringes lor ladies' dresses, a fringe-maker: textores Hmbolarii, Plaut. All). 3, 5, 45 ; so Inscr. Orell. no. 4213 ; cf. ]' " limbolarius, SunavoTTOoKrnS," Gloss Philox. limbuSt 'i "'■• A border that surrounds any thing, a. hem, welt, edge, sclrase.fringe .■ a belt, band, girdle: Sidoniam pic'to ehla mydem circumdata limbo, Virg. A. 1, 137 : indutus chlamydem Tyrinm, quam lim- bus obibat Aureus, Ov. M. 5, 51; Stat. Ach. 1, 330 : — frontem limbo velata pudi cam, with a head-band, fillet, Claud. Cons. Mall. Thcod. 118 ; cf, imtninuerent lion tea limbis, Arn. 2, 72 : — pic to discingit pec- tora limbo, with a girdle, belt, Stat. 'Ph. fi, 307.— II. Transf. : *A. The zodiac: ex- tra limhum XII. signorutn, Var. R. R. 2, 3, 7. — B. A noose, snare, for catching an- imals : Grat. Cyn. 25. limen* iriie, n. A threshold; the head or foot piece of a doorway, the sill or the lintel (limen superum et ir.ferum) : I. Lit: Plaut. Merc. 5, 1, 1 : limen superum, quod mihi misero saepe confregit caput : Inferum autem, ubi ego omnia digitos de- LIME frcgi meos, Noviua in Non.336, 14 ; Tlaut. Crs. 4, 4, 1 : imponere foribus, Plin. 36, 14, 21, — P r o v e r b. : salutare a limine, to greet in passing, i. e. to touch upon slight- ly, not go deeply into : Sen. Ep. 49 med. B. Transf.: 1. A door, entrance: ubi hanc ego tetulero intra limcn, Plaut. Cist. 3, 19 : intrare intra limen, id. Men. 2, 3, 63 : intra limen eohibere se, to keep within doors, id. Mil. 3, 1, 11 : tores in li- minibus profanarum aedium januae nom- inantur, Cic. N. D. 2, 27 : ad valvas se tem- pli limenque convertisse, Caes. B. C. 3, 105 : penetrnre aulas et limina regum, Virg. G. 2, 504 : famuli ad liruina, door- keepers, porters, Sil. 1, 66. 2. Still more gen., A house, dwell- ing, abode : matronae nulla auctoritate virorum contineri limine poterant, in the house, at home, Liv. 43, 1 : ad limen con- sulis adesse, etc, id. 2, 48 : limine pelli, Virg. A. 7, 579. 3, Poet., The barrier in the race-course : limen relinquunt, Virg. A. 5, 316. JI. Trop., both entrance and exit; hence, A. -4 beginning, commencement: leti limine ab ipso ad vitam reverti, Lucr. 2, 258 : in limine belli, Tac. A. 3, 74 : in limine vitae, Sen. Here. Fur. 1132. B. An end, termination (post-class.) : in ipso linitae lucis limine, App. M. 11, p. 788 Oud. ; cf., "limina sicut in domibus tinem quendam faciunt, sic et imperii tinem li- men esse veteres voluerunt," Justin. Inst. 1, 12, 5 5. limenarcha. ae, m.=z\iaevapxii, a hnrbur-master, port-warden : Paul. Dig. 11, 4,4. Limenatis, v. Limnatis. Limcntinus, >, m. (limen] A deity who presided over the threshold, Tert. Idol. 15 ; Am. 1, 15 ; 4, 132 ; 133 ; Aug. C. D. 4, 8 ; 6, 7. limes, ^6, m. [kindred with limen ; cf. Justin. Inst. 1, 12, 5] A cross-path, balk between fields. The Romans usually had in their fields two broad and two narrow- er paths ; the principal balk from east to west was called limes decumanus ; that from north to south was called cardo ; of the two smaller ones, that running from past to west was called prorus, the other from north to south, transversus, Hyg. de limit, const. 18, 33 and 34 ; Col. 1,8, 7: lu- tosi limites, Var. R. R. 2, 4, 8. B. Transf.: 1. A boundary, limitbe- tween two fields, consisting of a stone or a balk : partiri limite cainpum, Virg. G. 1, 126 : saxum antiquum ingens campo, quod forte jacebat, Limes agro positus, li- tem ut discerneret arvis, id. Aen. 12, 897. 2. A forlijied boundary-line, a bounda- ry-wall : cuncta inter castellum Alisonem ac Rhenum novis limitibus aggeribusque permunita, Tac. A. 2, 7 : limite acto pro- motisque praesidiis, id. Germ. 29 : pene- trat interius, aperit limites, Vellej. 2, 120. 3. In geD., Any path, passage, road, way : eo limite Athenienses signa extule- runt, Liv. 31, 39 : profectus inde trans- versis limitibus, id. 31, 39 : lato te limite ducam, Virg. A. 9, 323 : acclivis, Ov. M. 2, 19 : limite recto fugere, id. ib. 7, 782. — Of the channel of a stream : solito dum fiu- mina currant Limite, Ov. M. 8, 559 ; Prop. 1, 9, 60.— Of the track of light left behind them by comets, fiery meteors, torches, etc. : fiammiferumque trahens spatioso li- mite crinem, Stella micat, Ov. M. 15, 849 : turn longo limite sulcus Dat lucem, Virg. A. 2, 697 ; Plin. 2, 26, 25 :— sectus in obli- quo est lato curvamine limes, the zodiac, Ov. M. 2, 130. 4. A line or vein in a precious stone : nigram materiam distinguente limite albo, Plin. 37, 10, 69. II, Trop.: A. A boundary, limit: li- mes carminis, Stat. Th. 1, 16. B. A distinction, difference : judicium brevi limite falle tuum, Ov. R. Am. 325. C. A way, path : si maledicitis vostro gradiar limite, Plaut. Poen. 3, 3, 18 : bene meritis de p tria quasi limes adcoeli adi- tum patet, Cic. Soma Scip. 8 ; Sen. Ben. 1, 14 : eundem limitem agere, to go the same way, employ the same means, Ov. A. A. 3, 558. limeum. ' " A kind of herb, with the p '• ,..-•" -nice of which the Gauls anoint- LIMO ed their arrows used in hunting, Plin. 27, 11, 76. Limia. a0 > v - Limaeas. * limicola, ae, m. [liinus-colo] A dwell- er in the mud : ostreae, Aus. Ep. 7, 36. limigrenuSj a, um, adj. [Iimus-gigno] Produced in mud or slime, mud-born: ul- vae, Aus. Mosell. 45. liminaris, e, adj. [limen] Belonging to a threshold or lintel : I. Lit.: trabes, ceiling-beams, Vitr. 6, 4. — H, Transf.: pagina, Aug. Ep. 67, n. 2. limis, e, v. ] . limus. limitancus. a, un, adj. [limes] That is on the borders : agri limitanei, situated on the borders ; militcs, frontier-troops : Immp. Theod. et Valent. Cod. 11, 59, 3 ; Spart. Nigr. 7 ; Lampr. Alex. Sev. 58. limitaris e, adj. [id.] That is on the border : iter, a path that runs between two fields, Var. L. L. 5, 4. limitatio, onis, /. [id.] A filing, de- termination : limitatio terrae vinealis, Col. 3, 12 : limitatione cognita, Vitr. 10, 22. limito, avi, atum, 1. v. a. [id.] To in- close within boundaries or limits, to bound : 1, Lit. : vineas limitari decumano XVIII. pedum latitudinis, Plin. 17, 22. 35, u. 7 ; cf., limitatus ager est in centurias dimensus," Fest. p. 116 Mull. H. Trop., To fix, settle, determine: li- mitata est pecuaria quaestio, Var. 11. R. 2, 2, 1. limitotrophus (llmitrophns), a. ura, adj. [limcs-Tpvipiii)], agri, The lands set apart to furnish subsistence to the troops stationedon thefronticrs (limitanei), Impp. Theod. Valent. Cod. 11, 59, 3. limma. atis, n. = heiuna (a remain- der, hence), A semi-tone : Macr. Somn. Scip. 2, 1. Limnaoa- ae, /., Aipvaiu, A town of Thessaly, Liv. 36, 13, 14. Limnatis. idis,/., AxpvaTif (that lives in marshes), A surname of Diana: tem- plum Dianae Limnatidis, Tac. A. 4, 43 : (* Ms. Flor. Limenatidis). 1 limne, es, f. = \iuvn, A lake: lacus qui limne asphaltites appellabatur, Vitr. 8,3. i limnestis (limnetis), idis, f.—Xta- vr)OTi$, A plant, called also centaurea ma- jor, App. Herb. 34. limnicc, es, /. A small sword, App. Herb. 78. 1. limo- adv., v. 1. limus, ad fin. 2. limpi avi, atum, 1. v. a. [lima] To file: I, Lit.: gemmis scalpendis atque limandis, Plin. 36, 7, 10. 2, To file off : plumbum limatum, lead filings, Plin. 34, 18, 50 : limata scobs, id. ib. B. Transf., To rub, whet: cornu ad saxa limato, Plin. 8, 20, 29. Hence, lima- re caput cum aliquo, to kiss a person, Plaut. Merc. 3, 1, 40. II. Trop.: A. In gen., To file, polish, finish : quaedam institui, quae limantur a me politius, Cic. Acad. 1, 1 : stilus hoc maxime ornat ac limat, id. de Or. 3, 49 : ut ars aliquid limare non possit, id. ib. 1, 25 : vir nostrorum hominum urbanitate limatus, Cic. N. D. 2, 29. B. In partic. : 1, To accurately in- vestigate, to clear of every thing superflu- ous: Veritas ipsa limatur in disputatione, Cic. Off. 2, 10 : subtiliter mendacium, Phaedr. 3, 10, 49. 2. Limare se ad aliquid, To thoroughly prepare one's self: Cic. Opt. gen. or. 3. 3. To file off, take away from, diminish: tantum alteri affinxit, de altero limavit, Cic. de Or. 3, 9 : de tua prolixa benefica- que natura limavit aliquid posterior an- nus, id. Fam. 3, 8 : commoda alicujus, Hor. Ep. 1, 14, 37.— Hence limatus, a, um, Pa., Polished, refined, elegant : vir oratione maxime limatus, Cic. de Or. 1. 39 ; Mart. 7, 51 : limatius dicen- di genus, Cic. Brut. 24 : comis et urbanus fuerit limatior idem, Hor. S. 1, 10, 65 : li- matius ingenium, Plin. Ep. 1, 20.— Hence, Adv., limate, Finely, elegantly, accu- rately : Comp. : limatius scriptum, Cic. Fin. 5, 5 : limatius quaerere, Amm. 15, 13. * 3. limo, are, v. a. [2. limus] To be- spatter with mud : caput alicui, Plaut. Poen. 1, 2, 80. 4. tLimOi °ni s , ft. = Asi/rtojij The LIN A Meadow, the name of a writing of Cice- i ro's: Suet. Vit.Tereiit. — II.' 1 Roman sur- \ name: C. Apronius Limo, Ascon. in Cic \ Or. pro Scauio. + limocinctus, i. ">• [3- Umus-cingo : girt with an apron] A kind of p ublic attend- ant on magistrates : Inscr. Orell. no. 3319. i limodorort' i, n. == fyitlSwpov, A I plant, otherwise unknown, Plin. 19, 10, 57. 1 Jxrnoma. ae, /. = Jn^un'u : I. A plant, also called scolymos, Plin. 22, 22, 13.— II. A kind of anemone, id. 21, 11, 38. iiimomadcs. um,/. Plur., Aeitiurtd- off, The nymphs of the meadows and flow- ers, Serv. ad Virg. E. 10, 62. i limoiuatis, idis,/. = >£<^uj« i-is, A precious stone oj a green color, perh. the aneroid, Plin. 37. 10, 62. f limonion» h, u. — Xia^i'iov, Th? wild bed, Plin. 20, 8, 28. Limonum, i, "■ A city in Aquitanian \ Gaul, now Poitiers, Hirt B. G. 8, 26, 27; | cf. Ukert, Gall. p. 392. limdSUSi a, " m , adj. [2. limus] Full of mud or slime, slimy, miry, muddy : limos- oque palus obducit omnia junco, Virg. E. 1, 49 : lacus, id. Aen. 2, 135 : ripae, Ov. Am. 3, 6, 1 : arena, id. 'Prist. 4, 1, 7 : radix, Plin. 27, 5. 17. — In the plur. abs., limosa, orum. n.. Muddy or miry places : Plin. 9, 42, 66. limpido, are, v. a. [limpidus] To make char or clean, to cleanse (late Lat.) : Veg. Vet. 4, 28; so id. ib. 2, 18; Mac. Carm. 2, 5. limpidus. «, um > odj- [another form for liquidusj Clear, limpid (poet, and in post-Aug. prose) : limpidus lacus, Catull. 4, 24 : limpidior aqua fiet, Vitr. 8, 7 : vi- iram limpidissimum, Col. 12, 28, 3 : — lim- pidae chrysolithi, id. 37, 9, 42 : alumen, id. 35, 15, 52. limpitudo. inis,/. [limpidus] Clear- ness, transparency : maris, Plin. 32, 11, 54. * limula, ae, /. dim. [lima] A little fill, a file: Ter. Maur. p. 2390 P. * limulus, a, um, adj. dim. [1. limus,. Somewhat askance: limulis (oculis) intue- ri, Plaut. Bac. 5, 2, 12. .1. limus- a, nna, and HmiSj e, adj. Sidelong, askew, aslant, askance: I, Lit. : limis oculis aspicere, to look sideways, look askance, Plaut. Mil. 4, 6, 2 : limis subrisit ocellis, Ov. Am. 3, 1, 33 : (leones) nee li- mis inruentur oculis aspicique simili mo- do nolunt, Plin. 8, 16 19 : limibus oculis eos contuens, Amm. 20, 9. — So, limis as- picere (se. oculis), Ter. Eun. 3, 5. 53 : lim; ct ut sic dicam venerei (sc. oculi), Quint. 11, 3, 76 ; Plin. 11, 37, 54 :— li.ni Dii, th, guardian gods of obliquities. Am. 4, 132. — II. Transf., of persons, Looking sidi ■ ways: neque post respiciens, neque nnt*: prospiciens, sed limus intra limites culi- nae, Var. in JJon. 133, 31 : cf. ib. 442. 33. — Adv., limo, Sideways, askance: leones numquam limo vidunt, Sol. 27; for which, limis oculis in Plin. 8, 16, 19 (v. the pas- sage above). 2. limus, i. m. Slime, mud: I. Lit. : atque omnis mundi quasi limus in imum Confiuxit gravis et subsedit fuuditus ut faex, Lucr. 5, 498 : luta et limum aggere- bant, Cic. fragm. in Non. 212, 16; Liv. 2. 5: profundo limo cum ipsis equis hausti sunt, id. 31, 27: amnis ahundaus p;sit et obducto late tenet omnia limo. Virg. G. 1. 115 : amnes limum felicem trahunt, id. ib. 2, 188 : aqua limo turbata, Hor. S. 1, 1, 59 : id. ib. 2, 4, 80. B. Transf.: 1, Excrement in the in- testines: Pall. 3, 31. 2. Dirt, mire: linit ora luto, Ov. F. 3, 769. II, Trop. : malorum, Ov. Pont. 4, 2, 17. 3. limus, i. m. A girdle or apron trimmed with purple, which the sacrificing priests wore about the abdomen : velati limo, Virg. A. 12, 120 (cf., "limus autem est vestis, qua ab umbilico usque ad pedes teguntur pudenda poparum. Haec autem vestis in extremo sui purpuram limam. i. e. flexuosam habet. Unde et nomen ac- cepit. Nam limum obliquum dicimus," Serv. ad Virg. 1. 1.) : licio transverse quo:! limum appellator, cincti erant, Tiro in Gell. 12, 3, 3. Limyra, ae./. (Limyre, Ov. M. 9, 646: Limyra, orum, n., Vellej. 2, 102). A river, with a town of the same name, in Lycia, Mel. 1, 15, 3 ; Plin. 5, 27, 28. lmamc-ntum, i, "• [hnum] Lincv LINE stuff, linen (post-Aug.) : I. In gen. : Plin. 32, 10, 46. II. In partic, Lint: Col. 6, 11: ap- plicare, id. 6, 12 : suppurationem Unamen- ds curare, id. 6, 38: Hnamentum demit- tere, Cels. 7. 9 : indere, id. 5, 6, 23 : impo- nere, id. 5, 6, 30 : 6iccis linamentis vulnus iniplere, id. 5, 6, 21. J HaariuSj i'i '"• [linum] A linen-weav- er: Inscr. Urell. no. 4214. 1 linctoi'i y>KTt]S, ("One who licks), Gloss. Philox. linctllS; a, um, Part., from lingo. LindllS (° 9 ). i, /•> A-'vooS, A town in the Island of Rlwdcs, founded by Lindas, brother of lalysus, with a temple of Miner- va, Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 31, 36; Cic. N. D. 3, 21. — 1|. Deriv., LindlllSj a, um, adj., Of or belonging to Lindus, Litidian : Lin- dia Minerva, Plin. 33, 12, 55 : Chares, id. 34,7,18: Cleobulus Lindius, ofLindus, one of the seven wise men, Aiis. Sept. Sap. 1,16. linea, ae, /. [linum] A linen thread, a string, line. 1. Lit.: nectcre lineas, restes, funes, Var. R. R. 1, 23, 6 : linea longinqua per os religata, Plin. 9, 17, 26 : ligato pede longa linea gallina custoditur. Col. 8, 11, 15: Ti- nea margaritarum triginta quinque, Scaev. Dig. 35, 2, 26 ; cf., lineae duae ex marga- ritis, id. ib. 34, 2, 40 ; and Ulp. ib. 9, 2, 27 fin. So, linea dives, of the strings of pearls which were thrown among the people at the public games : Mart. 8, 78 (cf. Suet. Ner. 11). B. In partic. : 1. In anet, Thethreads which inclose the meshes : licia difficile oernuntur : atque ut in plagis lineae of- fensae, praecipitant in sinum (of 6piders' webs), Plin. 11, 24, 28.— Hence, b. Transf., A net: Plin. 9, 43, 67: si ferns lineis et pinna clusas contineas, Sen. Clem. 12. 2. A fishing-line : tremulave captum linea trahit piscem, Mart. 3, 58, 27 ; so id. 10, 30, 18. — Hence, proverb., mittere line- am, to cast a line, to fish for, try to catch a person, Plaut. Most. 5, 1, 22. 3. A plumb line of masons and carpen- ters : perpendiculo et linea uti, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 ; cf, ad regulam et lineam, Vitr. 7, 3 : so id. 5, 3 ; Pall. 3, 9.— Hence, b. Ad lineam and recta linea, in a straight line, vertically, perpendicularly : solida corpora ferri suo deorsum pondere ad lineam, Cic. Fin. 1, 6, 18 ; so Plin. 19, 8, 42 : (ignis) rectis lineis in coelestem lo- cum subvolat, Cic. Tusc. 1, 17, 40 : linea tarn rectum mundi ferit ilia Leonem, that region lies directly under the Lion, Lxic. 10, 306. II. Transf, A thread-like stroke or mark made with a pen, pencil, etc., a line: Apelli fuit perpetua consuetudo, num- quam tarn occupatam diem agendi, ut non, lineam ducendo, exerceret artem, quod ab eo in proverbium venit (namely, the proverb, nulla dies sine linea), Plin. 35, 10, 36, § 84 : lineam cinere ducere, id. 18, 33, 76 : Candida per medium folium transcurrens, id. 27, 11, 77 : serra in prae- tenui linea premente arenas (of sawing marble), id. 36, 6, 9 : nee congruebant ad horas ejus lineae (of the sun-dial), id. 7, 60, 60 ; so, Pers. 3, 4. — Of a geometrical line : " linea a nostris dicitur, quam ypuu- /jiji/ Graeci nominanl. Earn M. Varro ita definit : Linea est, inquit, longiludo qnac- dam sine latitudlnc et altitudine," Gell. 1, 20, 7 : locorum extremae lineae, Quint. 1, 10, 39 : lineae, quae emittuntur ex centro, Plin. 2, 65, 65 ; id. 2, 16, 13 : linea circum- currens, a circular line, circle, Quint. 1, 10, 41. 2. In partic.: («) A boundary-line separating single fields, which consisted of a narrow path, Hyg. de Limit, p. 151 ; 152 ed. Goes. — Hence, (0) In gen., A way, path: deditsequendam calle recto lineam, Prud. Cath. 7, 48. I). A barrier, in the theatre, by which the seats were separated from each oth- er : quid frustra refugis ? cogit nos linea jungi, Ov. Am. 3, 2, 19 ; id. A. A. 1, 139 ; Quint. 1 1, 3, 133. C. A feature, lineament : adulti venus- /issimis lineis, Am. 5, 179. B. 'Prop.: 1, A line of descent or kindred, lineage (post-class.) : oTippuTu LING cognationum directo limite in duas lineas separantur, quarum altera est superior, altera inferior, Paul. Dig. 38, 10, 9 : clara gentis Linea, Stat. S. 3, 3, 43. 2, An outline, sketch, design (a fig. bor- rowed from painting) : quidam materias latius dicendo prosequebantur . . . alii, quum primas modo lineas duxi6sent, Quint. 2, 6, 2 ; cf. id. 4, 2, 120 : ea quae in Platonis oratione demiramur, non aemu- lari quidem, sed lineas umbrasque facere quaesivimus, Gell. 17, 20. 3. A boundary-line, bound, limit, end, goal : quum poetae transilire lineas im- pune possint, Var. L. L. 9, 1 : si quidem est peccare tamquam transire lineas, to go beyond the mark, pass the prescribed limits, Cic. Parad. 3, 1, 20 : mors ultima linea rerum est, Hor. Ep. 1, 16, 79 : admo- veri lineas sentio, Sen. Ep. 49. — Hence, proverb., amare extrema linea, to love at a distance, i. e. to see the beloved object only at a distance, not be able to speak to her, Ter. Eun. 4, 2, 12. IinealiS; e, adj. [linea] Consisting of lines, made of lines, lineal (post-class.) : ambitus lineales, Amm. 22, 16. — Hence, * Adv., line all ter, In the line manner, by means of lines: quos (circulos) linea- liter feci, Mart. Cap. 8, 28. lilieamentum, i, «• [linea] A line or stroke made with a pen, with chalk, etc., a stroke of the pen, chalk-line, etc.: I. Lit. : in geometria lineamenta, Cic. de Or. 1, 41 : lineamentum, longitudinem latitudine ca- rentem, id. Acad. 2, 36, 116. B. Transf. : 1. A feature, lineament: quae conformatio lineamentorum, Cic. N. D. 1, 18 : lineamenta hospitae, id. Verr. 2, 2, 36 : lineamenta oris effingere, id. de Div. 1, 13 : habitum oris lineamentaque intu- eri, Liv. 21, 4 : corporis, id. 26, 41. 2. In the plur., of the works of artists, Designs, drawings, delineations : adum- bratorum Deorum lineamenta, Cic. N. D. 1, 27 : operum lineamenta, Cic. Verr. 2, 4, 44. II. Trop., A feature, lineament: animi lineamenta sunt pulchriora quam corpo- ris, Cic. Fin. 3, 22 : numerus quasi quan- dam palaestram et extrema lineamenta orationi attulit, id. Or. 56 : Catonis linea- mentis nihil nisi eorum pigmentorum, quae inventa nondum erant, Horem et co- lorem defuisse, sketches, outlines, id. Brut. 87, 298. _ linearis; e, adj. [linea] Of or belong- ing to lines, cons/sting of lines, linear: linearis pictura, the art of drawing with lines, without colors, Plin. 35, 3, 5 : ratio, the science of lines, geometry, Quint. 1, 10, 36 : probatio, a proving by means of li7ies, a mathematical 'demonstration, id. ib. 49. linearius, a, um, adj. [id.] Of or be- longing to lines, line- : limes, a narrow pathway between fields, Hyg. de Limit, p. 152 Goes. lineatlOj onis, /. [id.] The drawing of a line, a line : solis radii paribus lateri- bus lineationibus extenduntur, Vitr. 9, 4. — II, A feature, lineament: corporis, Firm. Math. 1, 4. lincOj avi, atum, 1. v. a. [id.] To re- duce to a straight line, to make straight or perpendicular: I, Lit.: dolabit, lineabit, secabitque materiam, Cato R. R. 14, 3 : bene lineata carina, Plaut. Mil. 3, 3, 40 : radios, Vitr. 9, 4 med. — H. Transf., Decked out, pranked up: inter comatos lineatosque juvenes, Hier. Ep. 117, n. 6. lincdla. ae, /. dim. [id.] A little line : Gell. 10, I fin. lincuSi a, um, adj. [linum] Of flax or lint, flaxen, linen-: linea vincula, Virg. A. 5, 510 : terga, the liyien lining of a shield., id. ib. 10, 7S4 : vestes, Plin. 12, 6, 13 : la- nugo, id. 32, 10, 12 : pannis lineis involve- re, Cels. 8, 10, 1. lingo, nxi, nctum, 3. v. a. [Ati'xw] To lick, lick up : mel mihi videor lingere, Plaut. Cas. 2, 8, 21 : crepidas carbatinas, Catull. 98, 5 : sulphur linctum, Plin. 35, 15. 50 : sal pecoribus datur lingendus, id. 31, 9, 45. — In an obscene sense, like the Or. \etooKav, Mart. 12, 35. Ijing"6nes, um, m. A people in Celtic Gaul, whence the modern name of their chief city, Langres, Caes. B. G. 1, 26 ; Plin. 4,17,31; cf. Ukert, Gall. p. 205 ; 353; 504. — Afterward dwelling on the Po, Liv. 5, LING 35.— II, Derivv. : A, Lingonlcus, a» um, adj., Liugonian : tomentum, Plin. 8, 48, 73 : bardocucullus, a poor sort of gar- ment worn by the Lingones, Mart. 1, 54. — B. ZiinsrdllUSs i, ra -> -A Liugonian : Mart. 8, 75 ; Tac. H. 4, 55 Bach. N. cr. ; Inscr. Jalin's Jahrb., vol. xi., p. 302. Iiing'OS (-us), i, m. A mountain in Epirus : Liv. 32, 13. lingua (old form Jdingua, like .{da grima for lacrima, ace. to Mar. Victorin. p. 2457 and 2470 P. ; cf. the letter D), ae, /., The tongue. 1, Lit.: fac proserpentem me bestiam duplicem ut habeam linguam (of a kiss in which the tongues touched each other), Plaut. Asin. 3. 3, 105 : lingua haeret metu, Ter. Eun. 5, 5, 7 : in ore sita lingua est, finita dentibus, Cic. N. D. 2, 59 : lingua haesitantes, id. de Or. 1, 25 : lingua pro- peranti legere, Ov. Pont. 3, 5, 9 : lingua ti- tubante loqui, id. Trist 3, 1, 21 : linguam exserere, to thrust out the tongue, in token of derision or contempt : Liv. 7, 10 ; so, lingua ejecta, Cic. de Or. 2, 66. — In an ob- scene sense: homo malac linguae, a fel- low with a bad tongue, i. q. fellator : Mart. 3, 80 ; Minuc. Fel. Oct. 28. II. T r a n s f. : A. Of the tongue as the principal organ of speech, A tongue, speech, language : largus opum, lingua melior, Virg. A. 11, 338 : beare Latium di- vite lingua, Hor. Ep. 2, 2, 120 ; Cic. Fl. 23 : linguam continere, id. Q. Fr. 1, 1, 13 : te- nere, Ov. F. 2, 602 : moderari, Sail. J. 84 : — linguae solutio, Cic. de Or. 1, 25 : lin- guam solvere ad jurgia, Ov. M. 3, 261 : — quidam operarii lingua celeri et exercita- ta, Cic. de Or. 1, 18 : ut vitemus linguas hominum, id. Fam. 9, 2 : Aetolorum lin- guas retundere, to check their tongues, bring them to silence, Liv. 33, 3 : si mihi lingua foret, Ov. Her. 21, 205 : ne vati no- ceat mala lingua futuro, Virg. E. 7, 28. — Hence, transf, 2, The tongue or language of a peo- ple : lingua Latina, Graeca, Cic. Fin. 1, 3 : (Massilia) tarn procul a Graecorum lin- gua divisa, id, Flacc. 26, 63 : Gallic ae lin- guae scientiam habere, Caes. B. G. 1, 47 : dissimili lingua, Sail. C. 6, 2 : utraque lin- gua, i. e. Greek and Latin, Hor. S. 1, 10, 23 : Mithridates, cui duas et viginti lin- guas notas fuisse, Quint. 11, 2, 50. — b Also for Dialect, idiom : Quint. 12, 10, 34! 3, Poet, for Note, song, bark, etc., of animals : volucrum linguae, Virg. A. 3, 361 ; 10, 177 : canis, Phaedr. 1, 22, 5. B. Of tongue-shaped things : I, A plant, also called lingulaca, Plin. 24, 19, 104. 2. Linsua bubula, A plant, ox-tongue, bugloss, Cato R. R. 40 ; Plin. 17, 14, 24. 3. Lingua canina, Cels. 3, 27, 13, and lingua canis, App. Herb. 96, The plant hou?id's tongue, also called cynoglossos ; v. h. v. 4. -A tongue of land: id promontori- um, Cujus lingua in altum projicit, Pac. in Gell. 4, 17 fin. : eminet in altum lingua, in qua urbs sita est, Liv. 44, 11 ; Luc. 2, 614 ; cf, lingua dicitur promontorii ge- nus non excellentis sed molliter in pla- num devexi, Fest. p. 121 Miill. 5. A spoonful, as a measure : Plin. 26, 11, 73. 6 The tongue or reed of a flute : Plin. 10, 29, 43. 7. The short arm of a lever : vectis lin- gua sub onus subdita, Vitr. 10, 8. * linguariumt «. «• [lingua] Tongue- money ; a comic expression to denote a penalty for rash sayings : linguarium da- re, Sen. Ben. 4, 36. lingliatuSt a, um, adj. [id.] Gifted with a tongue, eloquent (post-class.) : ci- vitas, Tert. Anim. 3. * lingnax- acis. adj. fid.] Tonguey, lo- quacious : lingiiaces (al. ltngulacas), Gell. I, 15. lingnla, v. ligula. lingTUlaca, ae, c, [lingula] A gossip, chatter-box : ea (uxor) lingulaca est nobis : numquam tacet, Plaut. Casin. 2, 2, 63 : lin- gulacae obtrectatores, Var. in Non. 26, 18 ; Gell. 1, 15. — II, Lingulaca, ae, /. : A. A kind offish, a sole, ace. to Var. L. L. 5, 12, 23, § 77, and Fest. p. 117 Miill— B. ^ plant (* perhaps Ranunculus lingua, L.), - the marsh crow-foot, Plin. 25, 11, 84. . l in a ling*ulatus, «. ,,m . a "j- [lingula] Tongue-shaped, Ungulate: tubi, Vitr. f, 7 : calcci. Isid. Orig. 19, 34. lingTulnS) a, um - "4j- [id.] Talka- tive, quarrelsome: Potit ap. Wernsdorf. Poet. Latin, min. 2. p. 237. lingTIOSUS- a. um, adj. [lingua] Talka- tive, loquacious : f . Lit.: durae buccac fuit, linguoeus, Petr. 43 : adolescentula, Bar. Ep. 108, n. 20.— H. Transf. : or- chestarum linguosi diaiti, Cassiod. Variar. 4,51. X liniatura X/x'^iS, (* An anointing). Gloss. Philox. J linifer> g ri, "'■ [linum-fero] A sur- name of Silvanus, Inscr. ap. Murat. 70, 6. llnif 1CUS> '■ "'• [linum facio] A linen- waaver, Cod. Theod. 8, 16. linif lariUS, linif io, v. linj-phiarius. liniffer? era, enim, adj. [linum-gero] Linen-wearing, clothed in linen, of Isis and lier priests : linigera turba, Ov. M. 1, 747 : templa. id. A. A. 77 : grege linigero cir- cumdatus, .luv. it, 532. liniment '"is, "• [I'no] Grease: pro liniraine adhibere, Theod. l'risc. 1, 18. linimentum. >, »• [id-] Smearing- stuff: doln, Pall. 11, 14 /tj. linio, ire, v. lino. llmphianus. ii, v - linyphiarius. liniphlO' onie, v - linyphio. linrteus. v - Unteus. 1. linituSi a. um, Part., from linio. v. lino. 2. linitUSi us , m - [linio] A smear- ins, anointing: potu et linitu, Plin. 20, 12T 47. lino, Hvi and levi, litum. 3. and linio, Tvi, ituiu, 4. (contr. form of the inf. per/., lisse for livisse, Spartian. Hadrian. 4. — Pcrf., lini for Uvi, ace. to Prise, p. 898 P.) v. a. To besmear, anoint, to spread or rub over : I, Lit.: spiramenta cera, Virg. G. 4, 39 : spicula vipereo felle, Ov. Pont. 1, 2, 18 : carmina linenda cedro, Hor. A. P. 331 : Sabinum quod ego ipse testa Condi- turn levi (sc. pice), which I myself hate pitched, id. Od. 1, 20 ; ef. Liv. 21, 8, 10 Drak. y. cr. : nam quis plura Hvit vicruro dolia musto ? Juv. 9, 58 : picata opercula dili- genter gypso linunt. Col. 12, 111 : faciem, Juv. 6. 480: succis sagittas, Sen. Med. 711 : — quum releao, scripsisse pudet, qui plu- rima cerno. Me quoque, qui feci, judice digna hni, that deserve to be rubbed over, i. e. rubbed out (because the writing on a tablet was rubbed out with the broad end of the style), Ov. Pont 1, 5, 15. — In the form linio, ire : liquida pice cum oleo li- nire, Col. 6, 17 ; Plin. 17, 28, 47 : tectoria luto quum liniuntur. Vitr. 7, 3/«. 2. To smear, spread, or rub over some- thing : linere medicamenta per corpora, Ov. Medic, fac. 81. B. Transf.: 1. To overlay, cover : tecta auro. Ov. Medic, fac. 7; Mart. 9, 62. 2 To bedaub, bemire : Unit ora luto, Ov. F. 3, 760 ; Mart. 9, 23. II. Trop., To befoul: splendida facta carmine foedo, Hor. Ep. 2, 1, 136. X linostoma' est vestis ex lana lino- que contesta : et dicta linostema, quia in stamine linum in trama lanam habet, Isid. Orig. 19, 22. t linostr6phon> i, n - — Xivnarpoipov, A plant, called also marrubium, Plin. 20. 22,89. ; linozostis, ' s "ud Idis, / = Aivo- >uotiS. A plant, called also mercurialis, Plin. 25, 5, 18 ; 26, 12, 76 ; 12, 14, 89. linquOi hqui, 3. (Part., lictus, Capitol. M. AureL 7 ; a dub. reading), v. a. [Ati-oi] To have; viz., I, To leave, quit, forsake, depart from something : urbem exsul lin- quat, Plaut. Most. 3, 1, 69 : terram, Cic. Plane. 10 : naturam, id. de Or. 3, 46 : nil intentatum nostri liquere poetae. Hor. A. P. 285 : linquenda tellus, Hor. Od. 2, 14, 21 : — linqui animo, and simply linqui, to swoon, faint : Suet. Caes. 45 : linquor et ancillis excipienda cado, Ov. Her. 2, 130 ; =0 in the act. : me liquit animus, Sen. Troad. 623 ; Ov. M. 8, 363 :— linquere lu- men animam. vitam, to die : lumen lin- que. Plaut. Cist. 3, 12 ; Lucr. 3. 541 : lin- quebant dulces animas, Virg. A. 3, 140 : nee Poenum liquere doli, SiL 5, 38. U. To leave, sire tip, resign, abandon stwitthing : linqu mus haec, Cic. de Or. L INU 3, 10: linque severa, Hor. Od. 3, 8. 28: epem, Vol. Fl. 1, 560. HI. To liare a person in any place or condition, to have in the lurcli : herum in obsidione linquet, Plaut. Asin. 2. 2, 14 : lu- pos apud oves, id. Pseud. 1, 2, 8. IV. To leave behind : linquere vacuos cultoribus agros, Luc. 9, 162. V, Linquitur, impers., It is left, it re- mains : Lucr. 2. 914 : et vix cerncre lin- quitur undas, Silv. 4, 628. linteamen, inis, n. [lintcum] A linen cloth : lotum, Lampr. Heliog. 26 : candi- dum, App. M. 11, p. 773 Oud. linteariaS) a, um, adj. [id.] Of or pertaining to linen, linen-: J. negotiatio, L'lp. Dig. 14, 4, 5— n. Subst, lintearius, ii, m., A linen-weaver : linteariorum cor- pus, Impp. Theod. et Valent. Cod. Theod. 10, 20, 16; so Ulp. Dig. 14, 4, 5; Inscr. Orel!, no. 8 ; 4215. linteatuSi ", um- nil j- I id] Clothed in linen : legio, Liv. 10, 38 : senex, Sen. de Vit beat "27. linteo, °nis, m. [id.] A lincn-wcaver : Plaut Aul. 3. 5, 38 : so Serv. ad Virg. A. 7, 14. lillteolum. i, »'■ dim. [id.] A small linen cloth : Plaut. Epid. 2. 2, 46 : rosae folia rusa in linteolo, Plin. 14, 16, 19 ; id. 31, 9, 45. * lintcolus, a, um, adj. dim. [linteus] Linen-: palliolum, Prud. crt(p. 3, 180. linter, tris (nom., lintris, Sid. Carm. 5, 283), /. (m., Tib. 2, 5, 34) A boat, skiff, wherry . J, L i t : lintribus materiam in insulam convehere, Cic. Mil. 27 ; Caes. B. G. 1. 12 : novas lintres eavare, Liv. 21, 26. — Proverb. : loqui e lintre, said of one who sways his body to and fro when speaking, Julius in Cic. Brut 60 : — navi- get hinc alia jam mihi linter aqua. i. e. let me now turn to something else, Ov, F. 2, 864 : in liquida nat tibi linter aqua, you have a favorable opportunity, Tib. 1, 7, 37. II. Transf., A trough, vat, for wine : Cato R. R. 11, 5 : cf. Tib. 1, 5, 23 : cavat arbore lintres, Virg. G. 1, 262. Linternum. i, v - Liternum. linteum, i. "• [linum] A linen cloth : I. Lit. : linteum cape atque exterge tibi manus, Plaut Most 1, 3, 109 : merces lin- teis et vitro delatae, Cic. Rab. Post 14 : succincrus linteo, Suet. Cal. 26 : succus linteo colatur, Plin. 25, 13, 103 ; Mart. 2. 57. — H. Transf.: A, Linen: Tarquinien- ses (polliciti sunt) lintea in vela, Liv. 28, 45. — B. A sail : certum est dare lintea retro, Virg. A. 3, 6S6 : Zephyri veniant in lintea pleni, Ov. Am. 2, 11, 41.— C. A gir- dle: Gaius Inst 3, § 192.— D. Stuff, cloth, other than linen : Plin. 12, 11. 22. linteus, a, um, adj. [id.] Linen- : lin- tea vestis, Cic. Verr. 2, 5, 56 : tunica, Liv. 9, 4 : — Lintei libri, A kind of ancient chron- icle of the Roman people, which was written on linen, and preserved in the temple of Juno Moneta, Liv. 4, 7 ; 4, 20 ; 20, 38 ; cf. Plin. 13, 11, 21 ; Symm. Ep. 4, 34 ; Vopisc. Aurel. 1 and 8 :— thorax, a linen breast- plate, Nep. Iphicr. 1 ; Plin. 19, 1, 2, n. 2. lintrarius< n\ "•• [linter] A boatman, wnurman, Ulp. Dig. 4, 9, 1; Inscr. Orell. no. 4245. * lintriculus. i, m - dim. [id.] A small boat or wherry .- Cic. Att 10, 10. lintris. v - linter. t linum» ii n - = ^ h'ov, Flax, lint : I, Lit: reticulum, tenuissimo lino, Cic. Verr. 2, 5, 11 : urit lini campum seges, Virg. G. 1, 77; cf. " Plin. 19 prooem. ; ib. 1, 1 :" linum tam factum quam infectum, quodque netum quodque in tela est, Ulp. Dig. 32. 68. II. Transf.: A. A thread: Cels.7,14. Esp., the thread with which letters were bound : effer cito stilum, ceram et tabel- las et linum, Plaut Bac. 4, 4, 64 ; id. Pseud. 1, 1, 40 : linum incidimus, legimus, Cic. Cat 3, 5 (hence, solvere vincula epistolae, to open a letter, Nep. Paus. 4). B. A fishing-line : nunc in mole sedens nioderabar arundine linum, Ov. M. 13, 923. C. A linen cloth or garment: Massica Integrum perdunt lino vitiata saporem, strained through litien, Hor. S. 2. 4, 54; Ov. F. 5, 519 : velati lino et verbena tem- pore cincti, Virg. A. 12, 120. D. A sail : lina sinu Tendere toto, Sen. Med. 320. L IPP B. A rope, line : subducere carbasa lino, Ov. F. 3, 587. P. A net for hunting or fishing; a hunt- er's net, toils; a fisher's net, casting-net. Ov. M. 7, 768 ; 7, 807 ; 3, 153 ;— Virg. G. 1, 142; Ov. M. 14,931: cymbae Unique mag. ister, i. c. the fisherman, Juv. 4, 45 ; Sil. 7, 503. Cr. A linen corselet, habergeon : fugit hasta per oras Multiplicis lini, Sil. 4, 292 : tempora multiplici mos est defendere lino, id. 3, 272 : thorax Multiplicis lini, id. 9, 587. Linns (-os), i, m„ Aiiof, Linus: I, A so?t of Apollo and Psammale, daughter of Crotopus,king of the Argives ; hewasgivett by his mother to the care of shepherds, and, one day being left alone, was torn to pieces by dogs; whereupon Apollo sent into the land a monster which destroyed every thing, until slain by Choroebus, Stat Th. 6, 64 ; 1, 570. II. The son of Apollo and Terpsichore, instructor of Orpheus and Htrcuhs, the lat- ter of whom killed him by a blow wi'.h the lyre, Plaut. Bac. 1, 2, 47 ; Virg. E. 4, 56 ; Prop. 2, 10, 8, who confounds him with the preceding. According to others, he was a son of Mercury and Urania, and was killed by Apollo in Euboea, Hyg. Fab. 161 ; Mart. 9, 87. IH, A fountain in Arcadia, Plin. 31, 2, 7. t linyphus (ljnif.j, i. linyphio (li- nif.), ouis, and linyphiaxius (linif.), ii, 777. =. \tv6v, >tiu. To make smooth, to plaster over: cisternam hare, Tert Idol. 5. llostreai v - leiostrea. LlothasiUS (leiothasius), a, um, adj. = A£»ilia', Cels. 6, 6, 29 : lippitudines arcere, Plin. 28, 4, 7 : abster- gere, id. 31, 11, 47. L IQU * lippulus- a > um . a 4i- dim. [lippus] Somcwliai blear-eyed : Am. 7, 240. lippus- a, um i adj. Blear-eyed : J. Lit. : lippa mulior, Plant Mil. 4, 3, 15: oculus, id. Bacch. 4, 8, 72 : non tamen ic- circo contemnas lippus inungi, Hor. Ep. 1, 1, 28 : hie oculis ego nigra meis collyria lippus Illinere, id. Sat. 1, 5, 30. — P r o- verb. : omnibus et lippis notum et ton- scribus, i. e. to every body, Hor. S. 1, 7, 3. S3. Transf. : 1. Dim-sighted, half- blind, purblind : fuligiue lippus, Juv. 10, 130 : patres, Pers. 1, 79. 2. Dropping, running: lippa lacuna, of a oue-eyed person, Mart. 8, 59 : fieus, an over-ripe Jig, dropping with juice, id. 7, 20. * IE. 'Prop., Blind to one's own faults : vappa et lippus, Pers. 5, 76. liquabllis. e, adj. [liquo] That may be melted or dissolved, liquable (post-class.) : cera, App. Apol. p. 459 Oud. : saxum, i, e. the pillar of salt into which Lot's wife was turned, Prud. Haraart. 744. liquameilj ™ 3 > »■ [id.] A liquid mix- ture .- eo liquamine tonsa ovis imbuitur, Col. 7, 4, 7. — II. In partic., A sauce made of fish-fat, fish-sauce (cf. garum) : Col. 6, 2, 7 ; Pall. 3, 25. liquamentum, >, «■ [id.] A sauce, broth: Veg. Vet..3, 66. i liquaminarms, yapo-n&Xqs, (* One who prepares or sells fish-sauce), Philox. liquaminatUS; a, um, adj. [liqua- raen] Furnished with gravy: porcellus, Apic. 8, 7. liquaminosus, a. um, adj. [id.] Full of gravy : res, Marc. Empir. 5. ■1 liquarius-, a, am; adj. [liquo] O/or pertaining to liquids : mensurae, measures for liquids, liquid measures, Inscr. Orell. no. 4344. "liquatlO; onis, /. [id.] A melting: Vop. Aurel. 4ti. liquatorium, ii- »■ [id-] A filterer, strainer : Coel. Aur. Acut. 2, 39. liqucf acloj feci, factum, 3. v. a., and Pass., liquefio, factus, fieri (e scanned long, Sil. 1, 178) [liqueo facio] To make liqitid, to melt, dissolve, liquefy (quite class.) : J. Lit. : glacies liquefacta, Cic. N. D. 2, 10 : legum aera liquefacta, id. Cat. 3, 8 : lique- factum plumbum, Virg. A. 9, 588 : ceram, Plin. 21, 14, 49 : sevum liquefieri prius ju- bent, id. 28, 9, 38 : margaritas aceto lique- factas, Suet. Calig. 37: ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus, Quint. 10, 1, 19. S3. Transf., Part, perf, Dissolved, pu- trefied : caeca liquefactae tabe medullae, Ov. M. 9, 175 ; Virg. G. 4, 555. II. T r o p. : A. To weaken, enervate : quos nullae futiles laetitiae exsultantes languidis liquefaciunt voluptatibus, Cic. Tusc. 5, 6, 16 : sic mea perpetuis liquefi- unt pectora curis, Ov. Pont. 1, 2, 57. 13, To soften, melt: Bacchi dona volunt epulasque et carmina rursus Pieria lique- facta lyra, Sil. 11, 416. liqucfactus, a, urn, Part., from lique- facio. liquof lOj v. liquefacio. 1". liqiicns. Part., from liqueo. 2. liquens- Part., from liquor. liqueo- liqui or licui, 2. v. n. To be fluid or liquid: I, Lit. (so only in the part, praes.) : lac est omnium rerum Ii- quentium maxime alibile, Var. R. R. 2, 11, 1 ; eo, vina, id. ib. 5, 238 ; cf., coelum ac terras camposque liquentes, id. Aen. 6, 724. 21, T r o p., To be clear, apparent, evi- dent (quite class., but used for the most part only in the 3d pers. sing.) : quicquid incerti mihi in animo prius aut ambiguum fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est, Plaut. Pe. 2, 4, 69 : ut liqueant omnia, id. Most. 2, 1, 09: hoc non liquet nee satis eogitatum est, utrum, etc., id. Trin.2, 1,3: Protagoras sese negat omnino do diis ha- bere, quod liqueat, Cic. N. D. 1, 12 ; cf, cui (Protagorae) neutrum licuerit, nee esse deos nee non esse, id. N. D. 1,-42 : te liquet esse meum, Ov. Tr. 1, 1, 62 : si liquerit eum vivere, Ulp. Dig. 29, 3, 2. — In the part, praes.: fides liquens, Gell. 18, 5, 11. S3, In partic.: Non liquet, It doth not appear, a legal formula, by which the judge declared that he was unable to de- cide respecting the guilt or innocence of 890 L I QU the accused : non liquere dixerunt (judi- ces), Cic. Clu. 28, 76 : juravi, mihi non li- quere, Gell. 14, 2 fin. So, on the contra- ry, liquet : quum causam non audisset, dixit sibi liquere, Cic. Caecin. 10 : quid maxime liquere judici velit, Quint. 3, 6, 12. liquescOi licui, 3. v. inch. n. [liqueo] To become fluid or liquid, to melt : I. L i t. : tabes nivis liqueseentis, Liv. 21, 36 : haec ut cera liquescit, Virg. E. 8, 80 : vulnifi- cusque chalybs vasta fornace liquescit, id. Aen. 8, 446 ; Plin. 37, 10, 59. S3. Transf. : 1, To become clear, lim- pid : quae (aqua) paulatim epatio tem- poris liquescit ac subsidit, Auct. B. Alex. 5. 2. Of the melting together of the let- ters I, m, n, r with other consonants, Val. Prob. p. 1389 P. II. Trop. : A. To grow soft, effemi- nate: qua (voluptate) quum liquescimus, Cic. Tusc. 2, 22, 52. S3. To melt or waste away : fortuna li- quescit, Ov. Ib. 425 : Sen. Ep. 26. liquet; v. liqueo. HquidC) adv., v. liquidus, ad fin. * liquidltaS) atis, /. [ liquidus ] Liq- uidity : aeris, App. de Mundo, p. 290 Oud. * liquidlUSCUluS, a, um, adj. dim. [liquidusj Somewhat more fluid or soft : liquidiusculusque ero, quam ventus est Favonius, Plaut. Mil. 3, 1, 70. liquido- adv., v. liquidus, ad fin. liquidus. a, um (the first syl. usually short ; long in Lucr. 1, 350 ; 3, 428 ; 4, 1255 ; in the latter passage immediately after being used as short i), adj. [liqueo] Flowing, fluid, liquid : I, Lit.: aqua bo- na et liquida, Cato R. R. 73 : crassaque conveniant liquidis, et liquida crassis, Lucr. 4, 1252: liquida moles, the sea, id. 6, 404 : iter, a voyage. Prop. 3, 20, 14 : palaestra (because there people anoint- ed themselves), Luc. 9, 661 : odores, un- guents, Hor. Od. 1 , 5, 2 : Nymphae, fount- ain-nymphs, Ov. M. 1, 704 : venter, Cels. 2, 8 ; so, alvus, id. 2, 6. — Subst, liquidum, i, n., A liquid, water: tibi si sit opus liquidi non amplius urna, Hor. S. 1, 1, 54 : lo- queritem Cum liquido mixta perfudit Di- va polenta, Ov. M. 5, 453. S3, Transf., Clear, transparent, limpid : liquidum lumen, Lucr. 5, 282 : fontes, Virg. E. 2. 59 : ignis, id. ib. 6, 33 : aer, id. Georg. 1, 404 : aether, id. Aen. 7, 05 : co- lor, Hor. Od. 4, 8, 7 : liquidior lux, Curt. 7, 11 : liquidissima coeli Tempestas, Lucr. 4, 168 : liquida nox, Virg. A. 10, 272 : aes- tas, id. Georg. 4, 59 : iter, serene way (through the air), id. Aen. 5, 217.— Of the voice : vox, a clear voice, Lucr. 2, 145 ; Virg. G. 1, 410 ; Hor. Od. 1, 24, 3 : carmen citharae, Lucr. 4, 978. 2. In partic, in gramm.,liquidae con- sonantes, The liquids, i. e. the letters 1, m, n, r, in the grammarians saepiss. II. Trop.: A. Flowing, continuing without interruption : genus sermonis, Cic. de Or. 2, 38. 13. Clear, calm, serene : tam liquidus est, quam liquida esse tempestas solet, Plaut. Most. 3, 2, 64 : animo liquido et tranquillo es, id. Epid. 5, 1, 36 : mens, Ca- tull. 63, 46 : somnus, Val. Fl. 4, 16. C. Unmixed, unadulterated: ut quic- quid inde haurias, purum liquidumque te haurire sentias, Cic. Caecin. 27 : — volup- tas liquida et pura, Lucr. 3, 40: liquida voluptas et libera, Cic. Fin. 1, 18. SJ. Clear, evident, certain: auspicium, Plaut. Ps.2, 4, 72. — Hence, liquidum, i, n., Clearness, certainty : rcdigcre aliquid ad liquidum, Sen. Ep. 71 : ad liquidum con- fessumque perducere aliquid, Quint. 5, 14, 28 : res ad liquidum ratione perducta, Vellej. 1, 16, 1.— Hence, Adv., in two forms, liquido anil li- qui d e, Clearly : A. L i t. : coelum liqui- de serenum, Gell. 2, 21. — Comp. : liquidi- us audiunt talpae, Plin. 10. 69, 88. S3. Clearly, plainly, evidently, certainly: aliquid liquido audire, Cic. Verr. 2, 3, 59 : aliquid liquido confirmare, id. ib. 2, 4, 56 : negare, id. Fam. 11, 27, 7 : si liquido ap- pareat, Ulp. Dig. 44, 5, 1 ; so, si liquido constiterit, id. ib. 29, 4, 4.— In the form liquide : consistere. Gell. 14, 1, 17. — Comp. : liquidius judieare, Cic. Fam. 10, 10 : liquidius facere, id. Fin. 2, 12/«. .- al- iquid liquidius abEolvere, Macr. Somn. LIEO Scip. 1, 20.— Sup. : liquidissime atque in victissime defendere, Aug. Ep. 28 fin. t liquiritia. ae,/. [corrupted fr. yV Kvppll,a C'glycyrrhiza, q. v.)] Liquorice: Theod. de diaet. 9 ; so Veg. Vet. 4, 9. * liquiSj e, adj. [the simple word, whence obliquus] Oblique: Front. Expos, form., p. 32 Goes. liquo- avi, atum, 1. v. a. To make liq- uid, to melt, dissolve, liquefy : f , Lit. : tela liquavit, Luc. 7, 158 : vitrum, Plin. 36, 26, 66 : lapis liquatur igni, id. 36, 8, 13 : liqua- turn aes, id. 34, 13, 36 : liquatae guttae, Cic. poet. Tusc. 2, 10 fin. S3. Transf., To strain, filter, clarify. vina liques, Hor. Od. 1, 11, 6 : liquatum vinum, Plin. 15, 29, 37: liquatae aquae, id. 31, 3, 22 : saccus, quo vinum liquatur, Col. 9, 15 : silicem rivo saliente, Manil. 5, 534 : — voces liquatae, i. e. clear voices, Auct. ap. Macr. S. 6, 3. *II. Trop., To purify, clarify : liquata dicta, Quint. 12, 6, 4. 1. liquor; liqui, v. dep. n. [liqueo] To be fluid or liquid, to flow, melt, dissolve (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit.: turn toto corpore sudor Liquitur, Virg. A. 9, 813 : huic (arbori) atro liquuntur san- guine guttae, id. ib. 3, 27 : liquentia flu- mina, id. ib. 9, 679: mella, id. ib. 1, 432: fluvius, id. Georg. 4, 442: ut traces et amurca liquentur, Plin. 15, 6, 6. II. Trop., To melt or waste away : illi- co res foras labitur, liquitur, Plaut. Triii. 2, 1, 17 : in partem pejorem liquitur aetas, Lucr. 2, 1130 : per poli liqucntis axem, Prud. aref. 1, 88. 2. liquor» oris, m. [liqueo] Fluidity, liquidity: J. Lit.: liquor aquai, Lucr. 1, 453 ; Cic. N. D. 2, 10 : causae, quae vim habent frigoris et caloris, concretionis et liquoris, id. Univ. 14 : vomica liquoris ae- terni argentum vivum appellatur, Plin. 33, 6, 32. II. Transf., A fluid, liquid: liquoris vitigeni latex, {*i. e. wine), Lucr. 5, 14 : me)- lis, id. 1, 936 : liquores amnium, Cic. N. D. 2, 39 : Stygius, Ov. Ib. 594 : Virgineus, the water of the spring Virgo (v. Virgo), id. Pont. 1, 8, 38 : aurea tunc pressos pedibus dedit uva liquores, Tib. 2, 1, 45 : fluidus, i. c. tabes, Virg. G. 3, 484 : (teritur) parvn saepe liquore silex, Prop. 2, 25, 16 : Assy- rius, i. e. amomum, Stat. S. 3, 3, 212 : rii veus lactis, Sen. Oed. 565 ; Cels. 7, 21, 2 : oleaceus, Plin. 35, 15, 51. — Of the sea : qua medius liquor Secernit Europen ab Afro. Hor. Od. 3, 3, 46. lira; ae, /. The- earth thrown up be- tween two furrows, a ridge : " liras rus- tici vocant easdem porcas, cum sic ara- tum est, ut inter duos latius distantes sul- cos medius cumulus siccam sedeni fru- mentis praebeat," Col. 2, 4, 8 : patentes li- ras facere, id. 2. 8, 3 : proscissa lira, id. 2, 10; cf. id. 11, 3. II. Transf.. Afurrmv, ace. to Non. 17, 2 ; cf., " lira, avXal" Gloss. Philox. * liratini- <"h>. [lira] By furrows : l.i- ratim serere, Col. 11, 3, 20. Lirinas; v - Li" 8 . '" - XI - XiirincnsiS; v - Lirinus, no. II. _ I lirinoilj ii »-=Xe('/)ivov, Oil of lilies, Plin. 21, 5, 11 ; 23, 4, 49. Lirinus, i (Lerina, ae),/., Anp'vy,An island on the coast of Gallia Narboticnsis, opposite to Antipolis (the modern Antibes). now Isola di S. Onorato, Plin. 3, 5, 11 ; Sid. Carm. 16, 104.— II. Hence, LirinejlsiSi e, adj., Lirinian : Coenobium Lirinense, Sid. Ep. 8, 14. i Hrior- i) n.=Xciptov, A lily, App. Herb. 107. LiridpC) es, /. A fountain-nymph, the. mother iif Narcissus by Ccphisus, Ov. M. 3, 342. Liris» ' s - m - A river between Latium and Campania, now Sarigliano, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 2, 103, 106 ; 3, 5, 9 ; Cic. Leg. 2, 3, 6 ; Luc. 2, 424.— II. Hence Lirinas atis, adj., Of or belonging to Liris : inter amnates Succasini, qui et Lirinates vocan tur, Plin. 3, 5, 9. lir©! av '> atum, 1. v. a. [lira] To plough or harrow in the seed : J. Lit.: " terram quum primum arant, proscindere appel- lant: cum iterum, offringere dicunt: ter- tio quum arant jacto semine, lirare dicun- tur " Var. R. R. 1, 29, 2 ; cf., " haec (itera- LITE tio) quoque ubi consuctudo patitur, crate dentata. vcl tabula aratro adnexa, quod vocant lirare, operiente semina," Plin. 18, 20, 49 : lirantur una jugera quatuor, Col. 11,2,47. — *B. Trans?., To scratch one' a lips: alicui labias : Pompon, in Non. 18, 5. *XI. Trop., for delirare, To be mad, to rave : Aus. Ep. 10, 8- tliroe^^'^o'. Trifles, bagatelles : ger- rae germanae, atque edepol liroe liroe, Plaut Poen. 1, 1, 9. Ijg, litis (archaic form stlis, stlitis ; cf. Quint. 1, 4, 16),/. (kindred with the Ger- manic strit, strife, and the Gr. epts ; cf. also Lat. rixa] A strife, dispute, quarrel: I. In gen.: philosophi aetatem in litibus conterunt, Cic. Leg. 1, 20 : grammatici certant et adhuc sub judice lis est, Hor. A. P. 77: morsus litibus alternis datos, Prop. 4,5,39. — Transf., of inanimate things: lis est cum forma magna pudicitiae, Ov. Her. 16, 288 ; id. Fast. 1, 108. II. I Q partic. : A. <4 lawsuit, an ac- tion or process at law : Cic. de Or. 3, 28 : repetere ac persequi lite atque judicio aliquid, id. Verr. 2, 3, 13 : litem alicui in- tendere, id. de Or. 1, 10 : litem inferre in «liquem, id. Cluent. 41 : contestari, id. Att. 16, 15: obtinere aut amittere, id. Rose. Com. 4 : orare, id. Off. 3, 10 : sedare, id. Verr. 2, 3, 57 : secare, Hor. Ep. 1, 16, 42 : — litem suam facere, of an advocate who neglects the cause of his client and de- tends himself, Cic. de Or. 2, 75, 305. Also of a judge who, out of favor or through bribery, pronounces an unjust sentence, shows partiality : si judex litem suam fe- cerit, Gaj. Dig. 44, 7, 4, § 4 ; so cf. Ulp. ib. 5, 1, 15 ; so trop., nam et Varro satis aper- te, quid dicere oporterer, edocuit ; et ego ndversus eum, qui doctus esse dicebatur, litem meom facere absens nolui, Gell. 10, 1. Also of a judge who does not appear on the day appointed : inde nd comitium vadunt, ne litem suam faciant, C. Titius ap. Macr. S. 2, 12. B. The subject of an action at law, the matter in dispute : quibus res erat in con- troversia, ea vocabatur Us, Var. L. L. 7, 5, 98, § 93 Mull. : illud mini mirum videri solet, tot homines statuere non potuisse, utrum rem an litem dici oporteret, Cic. Mur. 12 : lites severe aestimatae, id. ib. 20 : quominus secundum eas tabulas lis detur, non recusamus, id. Rose. Com. 1 : de tota lite pactionem facere, id. ib. 14 : in suam rem litem vertere, Liv. 3, 72 : litem lite resolvere, to explain one obscure thing by another equally so, Hor. S. 2, 3, 103. LissUS, i,/. and Lissum. i, n., Aitr- a6$, A city in southern Dalmatia, on the borders of Macedonia, now prob. Alessio, Caes. B. C. 3, 26; Plin. 3, 22, 26; Liv. 43, 20; 44,30. litabiliS" c od/. [lito] Fit for sacrifice, with which a successful offering can be made (post-class.) : victima, Lact. 1, 21 : — lita- bilior victima, id. Epit. 7. litameni inis, n - [id.] A sacrifice : di- vum, Stat. Th. 10, 610; Prud. Hamart praef. 50. Litana silva. or abs., Litana, ae, /. A forest in Gallia Cisalpina, which extend- ed throngh Liguria and Etmria, now Stl- va de luogo, Ldv. 23, 24 ; 34, 22 ; 42 ; Front. Strat. 1, 6. + litania. ae, /. = 'Xirnvtia, A public form of prayer to God, a litany : litanias facere, Sid. Ep. 5, 7 ; Impp. Arcad. et Honor. Cod. 1, 5, 3. lltatlO; onis, /. [lito] A fortunate or successful sacrifice: Plaut. Ps. 1, 3, 100: per dies aliquot hostiae majores sine lita- tione caesae, diuque non impetrata pax deorum, Liv. 27, 23 : sacrificare, id. 41, 15 ; Inscr. Fratr. Arval. in Orell. no. 2271 (v. this at the end of the Lex. lltatOj "^- abs., v. hto. litera (also written littera), ae, /. [li- no] A letter. I, Lit.: sus rostro si humi A literam impresserit, Cic. Div. 1, 13 : priscarum lit- erarum notae, id. ib. 2, 41 : maximis lite- ris incisum, id. Verr. 2, 2, 33 : lenis appel- latio literarum. id. Brut. 74 : — literarum ordine, in alphabetical order, Plin. 37, 9, 54 : digerere in literam, to arrange alphabetic- ally, Sen. Ep. 68 : — nescire literas, not to be able to read and write, id. Clem. 2, 1 ; LITE Suet. Ner. 10 : — facere literam and literas, to write, Plaut. Asin. 4, 1, 22 ; Cic. Acad. 2, 2. — In the language of comedy : homo trium literarum, i. e. fur, a thief, Plaut. Aul. 2, 4, 46 : literam ex se longam face- re, i, e. I, i. e. to hang one's self, id. ib. 1, 1, 37: — litera salutaris and tristis, i. e. A. (ab- solvo) and C. (condemno), which were put on the voting-tablets, Cic. Mil. 6 ; v. the letters A and C. II. Transf.: A. -4 word, a line: ad me literam nunquam misit, Cic. Fam. 2, 17. — So, ad literam, word for word, literal- ly. Quint. 9, 1, 15. B. A handwriting : Alexidis manum amabam, quod tam prope accedebat ad similitudinem tuae literae, Cic. Att. 7, 2. C. Literae, arum, Plur., A letter, epistle: literas resignare, to unseal or open a letter, Plaut. Trin. 3, 3, 65 ; Cic. Att. 1, 13 : dare alicui literas ad aliquem, id. Cat. 3, 4 : lit- eras mittere, id. Att. 5, 21 : reddere alicui, id. ib. 5, 21 : accipere, id. ib. 5, 21 : remit- tere, id. ib. 11, 16 : exarare, id. ib. 12, 1 : unis Uteris totius aestatis res gestas ad se- natum perscribere, id. Fam. 3, 7: queri apud aliquem per literas, id. Att. 5, 21 : in- vitare aliquem per literas, id. ib. 13, 2 : — literae missae, are letters sent by a per- son ; literae allatae, letters received ; hence, liber literarum missarum et allatarum, a letter-book : L. M. (;'. e. literae missae) . . . L. A. (i. e. literae allatae) etc., Cic. Fontej. 4, 8 ; id. Verr. 2, 3, 71. — In poets also sometimes in the sing. : quam legis a rapta Briseide litera venit, Ov. Her. 2, 1 ; so id. Trist. 4, 7, 23 ; Mart 10, 73, et al. B. A writing, document, paper : literae publicae, Cic. Verr. 2, 4, 63 ; id. ib. 2, 4, 16. E. An account-book : ratio omnis et lit- erae, Cic. Quint. 11 ; so id. Verr. 2, 4, 12. P. An edict, ordinance: pvaetoris lite- rae, Cic. Verr. 2, 5, 22 : literas revocavit, letter of appointment, commission, Suet. Vesp. 8. G-, Written monuments, literature : ab- est historia Uteris nostris, is wanting in our literature, Cic. Leg. 1, 2 : Graecae de philosophia literae, philosophical literature, id. de Div. 2, 2 : genus hoc scriptionis nondum satis Latinis Uteris illustratum, id. Brut. 64 : artem Uteris sine interprete percipere, merely from books, id. Fam. 7, 19 : quod Uteris exstet, Pherecydes pri- mum dixit animos hominum esse sempi- teruos, id. Tusc. 1, 16. H. History, inasmuch as it is derived from written monuments : cupidissimus literarum fuit, Nep. Cat 3. 1 ; so id. Pelop. 1; Liv. 6, 1. (?An inscr., Ov. M, 11,706.) I. Literary composition : non nihil tem- poris tribuit Uteris, Nep. Hann. 13, 2. K. Learning, the sciences, liberal educa- tion, scholarship, letters: sit mihi orator tinctus Uteris : audierit aliquid, legerit, Cic. de Or. 2, 20: erat in eo plurimae literae, id. Brut. 76 : homo communium literarum, et politioris humanitaris non expers, id. de Or. 2,7: homo sine ingenio, sine Uteris, id. Verr. 2, 4, 44 : mihi nihil libri, nihil Uterae, nihil doctrina prodest, id. Att. 9, 10 : literarum scientia, id. Brut. 42 : hterarum cognitio. id. de Or. 3, 32 : nescire literas, to be without a liberal edu- cation, id. Brut. 74 : altiores Uterae, magic, Plin. 14, 4, 5. lateralis flitt), e, adj. [litera] Of or belonging to letters or writing (a post- class, word) : literale commercium, epis- tolary correspondence, Symm. Ep. 4, 52 : lectio, the reading of books, Coel. Aur. Tard. 1, 5 : grammatica Uteralis dicta, quod a Uteris incipiat, Diomed. p. 414 P. UterariUS flirt.), a, um, adj. [id.] Of or belonging to reading and writing: Ut- erarius ludus, an elementary school, Quint. 1, 4, 27 ; Tac. A. 3, 66 ; Plin. 9, 8, 8 ; Suet. CaUg. 45 : masister, an elementary teacher, schoolmaster, Vopisc. Pertin. 8. literate (lift.), adv., v. Uteratus, ad fin. llteratio (litt.), onis, /. [Utera] In- struction in reading and waiting: Van*, ap. Aug. de Ordin. 2, 12 ; Mart. Cap. 3, 50 ; Isid. Orig. 1, 3. literator (litt.), oris, m. [id.] *J. a teacher of reading and writing, an element- ary instructor: Uterator ruditatem exi- mit, erammatieus doctrina instruit, App. Flor.'p. 97 Cud.- B. Transf., A gram- L1TH marian, critic, philologist : CatuU. 14, 9. — In opp. to Uteratus (a man of real learn- ing), a smatterer, sciolist: alter literator fuit alter literas sciens, Gell. 18, 9 ; cf. id. 16, 6 ; Suet. Gramm. 4. literatorius (litt), a. um, adj. [liter- ator] Grammatical : eruditio Uteratona. Tert. Idol. 10.— Not to be used as a sub- stantive : " grammatiee literatura est, non literatriz, quemadmodum oratrix: nee lit- eratoria, quemadmodum oratoria," Quint. 2, 14, 3. llteratriXi v - the previous art literatulus Citt), a, um, adj. dim. [Uteratus] Somewhat learned : Hicr. ad Ruf. 1, n. 31. literatura (Utt.), ae,/. [literae] I. ,4 writing formed of letters : literatura con- stat ex notis literarum et ex eo, in quo imprimuntur illae notae, Cic. Part. 7. — * B, Transf: literatura Gracca, the Greek alphabet, Tac. A. 11, 13. B. The science of language, grammar, philology: grammatiee, quam in Latinum transferentes litcraturam vocaverunt, Quint. 2, 1, 4 : cf. id. 2, 14, 3 : prima ilia literatura, per quam pueris elementa tra- duntur, Sen. Ep. 88. ' UT Learning, erudition, scholarship : fuit in illo ingenium, ratio, memoria, lite- ratura, Cic. Phil. 2, 45. llteratUS (litt.), a, um, adj. [litera] Lettered, i. e., I. Lit. Marked with letters, branded: ensiculus. Plaut Rud. 4, 4, 112 : securicula, id. ib. 115 : urna, id. ib. 2, 5, 21 : laminae, App. M. 3, p. 205 Oud.: lacunae auro literatae, id. ib. 6, p. 174 : — servus. a branded slave : Plaut. Casin. 2, 6, 49 ; cf., homunculi frontes literati, App. M. 9. p. 616 Oud. II, Transf., Learned, liberally educa- ted: Cauius nee iufacetus et sstis litein- tus, Cic. Off. 3, 14 : et Uteratus et diserrus, id. Brut. 21 ; id. Mur. 7 : servi, id. Brut 22 : quibus ineptiis nee literatior fit quisqunm nee melior, Sen. Q. N. 4, 13. — Esp. of the learned expounders of the poets : quern literatissimum fuisse judico, Cic. Fam. '.'. 16 ; so Suet. Gramm. 4. — * B. Of or be longing to learn ing, learned : otiuui. learn ed leisure, Cic. Tusc. 5, 36/». — Hence, Adv., literate. A. With plain leltirs. in a clear hand : rationes perscriptae scite et literate, Cic. Pis. 25. B. Transf.: 1, To the letter, literally literate respondere. Auct Harusp. resp. 8. 2, Learnedly, scientifically, elegantly, cleverly : scriptorum veterum literate pe- rirus, learnedly, critically skilled, Cic. Brat. 56 : belle et literate dicta, clever sayings, id. de Or. 2, 62. — Comp. : literatius Latine loqui, Cic. Brut 28. * ilterio (Utt), onis, m. [literae] A lan- guage-master, in a contemptuous sense : Amm. 17, 11. Llternum (Lint), i, n. A city of Campania, situated to the north of the mouth of the River Liternus, now the village of Patria, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 9 ; Liv. 22, 16 ; Ov. M. 15, 714 ; Sil. 6, 654 ; 8, 533 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 710. — B. Derivv. : A. LltemuSi •>■ ,lm , adj., Litemian .- Liternus ager, Cic. Agr. 2, 25 : palus, Sil. 6, 654. — Abs., Liternum (scpraedium). An estate of Scipio Africanus, near LUernuw. Liv. 38, 53 ; Sen. Ep. 86.— B. Llterni- nuSi a , um , adj., Litemian : rus. Plin. 14. 4, 5. — Abs., Literninum {sc. praedium), An estate of Scipio Africanus, near Liternum : Liv. 38, 52. literOSUS (Utt), a, um, adj. [literae] Literary, learned : homo mere literosus. Cassius Hemina in Non. 133, 6. literula flirt), ae. / dan. [Utera] I. A little letter : Cic. Att. 6. 9 : accepi tunir: epistolam vacillantibus literuUs. id. Fam 16, 15. B. Transf., literulae, arum : A. -•' short letter, a note : hoc Uterularum ex- aravi, Cic. Att. 12, 1. B. Grammatical knowledge, literary learning, liberal studies : quem propter Uterularum nescio quid Ubenter vidi, Cic. Att. 7, 2 : literulae meae oblanguernnt id Fam. 16, 10 ; id- ib. 5, 21 : UteruUs Grae- cis imbutus, Hor. Ep. 2, 1. tlithaniCUS) U ">■ l^diau] One suf- fering from the stone: Plin. 20, 22, 87, § 239. tlithargynis (-«*)■ i. »>-=>i0 ""is, "i. [lituus-cano] A clari- on-blower, trumpeter : "tubicines atubaet canendo, similiter Uticincs," Var. L. L. 5, 16, 27, § 91 : liticines et tubicines, Cato in Gell. 20, 2 : notus Hectoris armis, i. e. Mi- senus, Stat. S. 4, 7, 19 ; Inscr. Orell., no. 4105. _ lltlgratio. onis, /. [litigo] A dispute, quarrel (post-class.) : oraissis litigationi- bus (al. litigatoribus), Lact. 3, 8 : " litigo- lio u' m - [id.] One engaged in a dispute, a disputant: I, In gen.: liti- gatores furiosi, Lact. 3, 8 {al. litigationes, v. the preced. art.). — H. In partic., A party in a lawsuit, d litigant : litigator rusticus illiteratusque de sua causa meli- us, quam orator, qui nescit, quid in lite sit. dicet, Quint. 2, 21, 16 ; id. 10, 1, 34 ; Tac. A. 13, 42. lltlg"atus. ue > m - [id.] A lawsuit, process : in hoc litigatu, Auct. Decl. Quint. 6, 19. litiglOSUS, a, um, adj. [Htigium] Full of disputes, quarrelsome: I. Lit.: fora li- tigiosa, Ov. F. 4, 188 : disputatio, Cic. Fin. 5, 26. — B. Fond of disputes, contentious, litigious : homo minime litigiosus, Cic. Verr. 2, 2, 14 : duae anus, quibus nihil li- tigiosius, Sid. Ep. 8, 3 : homines pertina- cissimi et litigiosissimi, Aug. Ep. 68. — II. T r a n s f„ of the object of dispute, Disput- ed : praediolum, Cic. de Or. 3, 27, 106. litlRlum, ii "■ [litigo] A dispute, quar- rel, strife (ante-class.) : Plaut. Casin. 3, 2, 31 : cum viro litigium natum, id. Men. 5, 2, 15. litlgfO; avi, atum, 1. v. n. [litem ago] To dispute, quarrel, strive: I. In gen.: qua de re litigatis inter vos ? Plaut. Rud. 4, 4, 16 : Hirtium cum Quinctio acerrime litigasse, Cic. Att. 13, 36.— Proverb., liti- gare cum ventis, to give one's self useless trouble, Pelr. 83 ; Mart. 11. 35. II. In partic, To litigate: Cic. Fam. 9, 25 ; id. Coel. 11. — Impers., litigatur, there is a lawsuit, Gell. 14, 2 ; hence, litigans, one that disputes : a. I n a suit at law, Plin. 19, 1, 16. — }), In some other way, Gell. 2, 12. litOj avi, atum, 1. v. n. and a. To pre- sent an ottering which exhibits favorable prognostics, To sacrifice under favorable auspices, to obtain favorable omens. I. Lit.: A. Neutr. : si istuc umquam factum est, turn me Juppiter Faciat, ut semper sacrificem nee umquam litem, Plaut. Poen. 2, 41 : nee auspicato, nee li- tato instruunt aciem, (* without favorable omens,) Liv. 5, 38 : Manlium egregie litas- se, id. 8, 9 : non facile litare, id. 27, 23 ; Suet. Caes. 81 ; Curt. 7, 7, 29. Proverb., mola tantum salsa litant, qui non habent tura, i. e. a man can give no more than he has, Plin. praef. — (ft) c. dat. : cum pluribus diis immolatur, qui tandem evenit, lit lite- tur aliis, aliis non litetur, Cic. de Div. 2, 17: litatum est ei deo, Plin. 10, 28, 40.— (y) c. abl. : proxima hostialitatursiiepe pulcher- rime, Cic. de Div. 2, 15 ; so Plin. 8, 45, 70. — (6) Said of the victim itself, To give a favorable omen, promise a successful event : victima Diti patri caesa litavit, Suet. Oth. 8 ; 60 id. Aug. 96 : non quacunque manu victima caesa litat, Mart. 10, 73. |3. Act. (poet, and in post-cla6S. prose) : exta litabat ovis, Prop. 4, 1, 24 : sacra, Ov. F. 4, 630; so Luc. 1,632; cf., sacris litatis, Virg. A. 4, 50: sanguinem humanum, Flor. 3, 4. II. Trop. : A. To bring an offering to, to make atonement to, to appease, satis- fij : litemus Lentulo, parentemus Cethe- go, Cic. Fl. 38 : publico gaudio, Plin. Pan. 52 : aliquid poena, Auct. B. Hisp. 24 : post- quam litatum est Ilio Phoebus redit, Sen. 892 L ITU Agam. 577 : de alieujus sanguine legibus, App. M. 2, p. 187 Oud. B. To devote, consecrate : plura non habui, dolor, tibi quae litarem, Sen. Med. fin. : honorem deo, Tert. Patient. 10 : vic- timam, Prud. Cath. 7, 5. litoraliSi e > a< #- I 3 - Htue] Of or be- longing to the sea-shore : dii litorales, that guard the shore, gods of the sea-shore, Ca- tull. 4, 22 : pisces, Plin. 9, 17, 30 : Indi, Just. 12, 10. Htdrarius, a , um, adj. [id.] Of or be- longing to the shore : arena, Coel. Aur. Tard. 5, 11. litoreus, a, um, adj. [id.] Of or be- longing to the sea-shore, shore-, beach- : arena, Ov. M. 15, 725 : cancer, id. ib. 10, 127: aves, Virg. A. 12, 248: Cupra, (* a town of the Piceni,) lying on the sea-shore, Sil. 8, 43_4. lltorosuSs a. um, "clj. [id.] Of or be- longing to the shore, on the shore : callais litoroso mari similis, Plin. 37, 10, 56.— Sup. : ager litorosissimus, Fab. Maxim, in Serv. Virg. A. 1, 3. littera an d its derivv., v. under liter. littUSf. v - iitus. Ijiiubium. i, ". A town in Liguria, Liv. 32, 29. llturaj ae,/. [lino] A smearing, anoint- ing: I. In gen. : solem etiam et pluvi- am arcet ejusmodi litura, Col. 4, 24, 6. II. In partic, A rubbing or smearing of the wax on a writing-tablet, in order to erase something written ; hence A blot- ling out, erasure, correction ; also concr., a passage erased, an erasure: unius nomi- nis litura, Cic Arch. 5 : videtis extremam partem nominis demersam esse in litura, id. Verr. 2, 2, 76 : carmen multa litura coercere, Hor. A. P. 292. 2, Transf., A blot, blur made in a writing : haec erit e lacrimis facta litura meis, Prop. 4, 3, 4 : litera sutt'usas quod habet maculosa lituras, Ov. Tr. 3, 1, 15. B. Trop., An alteration: nee ulla in decretis ejus litura sit, Sen. Vit. B. 8. * llturanus, a, um, adj. [litura] Of or for rubbing out : liturarii, orum, m. (sc. libri), Books kept for the first rough draughts of writings, Blotters (so called from the erasures made in them), Aus. praef. Idyll. 13. t llturgfUS. .i, ™- = hctrnvpyds, One who fills a public office, a servant of the slate, Impp. Honor, et Theodos. Cod. Theod. 11, 24, 6 ; Mart. Cap. 2, 45. llturOi avi, atum, 1. v. a., [litura] To rub out, erase: liturasse aliqua, Sid. Ep. 9, 3 ; Inscr. Orell. no. 4405. 1. Iitus. a , um, Part., from lino. 2. littlS* us, m. [lino] A smearing, be- smearing, anointing : litu, Plin. 33, 6, 35: (Cels. 6, 6, 20, instead of litum we should read lenitum ; v. Targa, ad loc). 3. Iitus (also written littus), oris, n. The sea-shore, sea-side, coast, beach, strand (opp. to ripa, river's bank ; cf. Doed. Syn. vol. iii. p. 208) : " Iitus est, quousque max- imus fluctus a mari pervenit," Cels. Dig. 50, 16, 96 : " solebat Aquilius quaerenti- bus, quid esset Iitus, ita definire : qua fluctus eluderet," Cic. Top. 7 fin. ; Cic. Rose Am. 26: Iitus tunditur unda, Catull. 11, 4: praetervolare litora, Hor. Epod. 16, 40 : Circaeae raduntur litora terrae, Virg. A. 7, 10 : petere, Ov. M. 2, 844 : intrare, id. ib. 14, 104 : sinuosum legere, Val. Fl. 2, 451. Poet., of a river which overflow- ed its banks, (*or, ace. to others, of the sea-coast) : pro ripis litora pulsant, Ov. M. 1, 42. — Proverb. : Iitus arare, i. e. to labor in vain, lake useless pains, Ov. Tr. 5, 4, 48 ; so, in Iitus arenas fundere. to pour sand on the sea-shore, i. e. to add to that of which there is already an abundance, Ov. Tr. 5, 6, 44. II. T r a n s f. : A. A landing-place : Suet. Tib. 40. B. The. shore of a lake : Trasimeni li- tora, Sil. 15, 818: Larium Iitus, Catull. 35, 4. C. The bank of a river : Cic. Inv. 2, 31, 97 : viridique in litore conspicitur sub, Virg. A. 8, 43. B. Land situated on the sea-side : cui Iitus arandum dedimus, Virg. A. 4, 212 ; Tac PI. 3, 63. lituus, i. m - [prob. an Etrusc word ; prim, signif., crooked ; v. MU11. Etrusk. L I VO 2, p. 211 sq.] I. The crooked staff borne by the augurs, an augur's crook or cro- sier : dextra manu baculum sine nodo aduncum tenens, quem lituum appellave- runt, Liv. 1, 18 ; cf. Cic. de Div. 1, 17 : Quirinalis, Virg. A. 7, 187 : lituo pulcher trabeaque Quirinus, Ov. F. 6, 375. II, A crooked wind-instrument (used to give signals in war), a kind of trumpet, clarion : lituus sonitus erfudit acutos, Enn. in Fest. p. 116 Miill. (Ann. 8, 42) : jam lituus pugnae signa daturus erat, Ov F. 3, 216: lituo tubae permixtus sonitus, Hor. Od. 1, 1, 23 : stridor lituum clangor- que tubarum, Luc. 1, 237. * B. Trop., An instigator, author ot any thing : " lituus meae profectionis," Cic. Att. 11, 12, 1. * livedo* "lis, /• [liveo] Bhicness, liv- idness, produced by bruises, blows, etc. : homunculi vibicibus livedinis totam cu- tem depicti, App. M. 9, p. 616 Oud. livens- entis, Part, and Pa., from liveo. livCOi ere, v.n. To be of a bluish col- or, black and blue, livid : livent rubigine dentes.Ov.M. 2,776: livere catenis, Prop. 4, 7, 65. II, Trop. : A. To be envious : livet Carinus, nimpitur, furit, plorat, Mart. 8, 61 ; Stat. Th. 11, 211. B. To envy : livere iis, qui eloquen- tiam exercent, Tac. A. 13, 42 : qui mihi livet, Mart. 6, 68. — Hence livens, entis, Pa.: A. Bluish, lead-col- ored, black and blue, livid: plumbum, Virg. A. 7, 687 : pruna, Ov. M. 13, 817 : crura compedibus, id. Am. 2, 2, 47 : oculi in morte, Stat. Th. 1, 617 : venenum, Sil. 2, 707. — Adv., liventer, Lividly, Paul. Petroc 4, 192. — B. Envious: quid im- precabor, o Severe, liventi 1 Mart. 8, 61. llVCSCO* ere, v. n. To turn black and blue, become livid : digiti livescunt in pe- dibus, Lucr. 3, 529 ; Scrib. Comp. 181.— Vf II.T ro P-» To envy,bc envious : necenira livescere fas est, Claud. Rapt Pros. 3, 27. Livia, v. Livius. Iiivianus» a > um, adj., v. Livius, no. B. livide» adv., v. Hvidu8, ad fin. * lividinans, antis, adj. [lividus] En- vious : ipse Paris dearum lividinantium judex, Petr. 138 dub. (al. libidinantium; al. litigantium). lividOj ai 'C v.a. [id.] To render livid: pallore vultura, Paul. Nol. carm. 21, 619. llviduluSj a. um, adj. dim. [id.] Somewhat envious: quibus invidoas si liv idulus sis, Juv. 11, 110. lividus. a, um, adj. [liveo] Of a blue color, bluish, blue: I. Lit.: v ad a, Virg. A. 6, 320: lividissima vorago, Catull. 17, 11: racemi, Hor. Od. 2, 5, 10.— Esp. by beating, bruising, crushing, Black an ft blue, livid : livida armis brachia, Hor. Od. 1, 8, 10 : ora livida facta, Ov. Her. 20, 82. II. Trop., Envious, invidious, spiteful, malicious : invidi et malevoli et lividi. ( lie. Tusc 4, 12: lingua, Ov. F. 1, 74: ol.lMo- nes (because forgetfulness robs thy de- serving of the praise which is hi* c'm ), Hor. Od. 4, 9, 30 : sententia, spiteful, ma- licious, Sen. Contr. 2, 14. Livilla. ae,/. dim. [Livia] The daugh- ter of Germanicus and Agrippina, and sis- ter of Caligula, Suet. Calig. 7. LiviUS. a - Name of a Roman 2fns. So, M. Livius Andronicus, the. first II man tragic poet; T. Livius Patavinus, the rile- braled historian ,- C. Livius Salinator, con- sul with L. Valerius Messala, A.U.C. 584 ; and many others. — In the/em. : I.ivin. ac, /., Drusilla, the second wife of Augustus, Suet. Aug. 29 ; 63 ; Tib. 4 ; Claud. I ; Ov. F. 5, 157 : — Livia Orestilla, wife of Calig- ula, Suet. Calig. 25.— Derivv.': A. LiV- lUSj a » um, adj., Livian : Liviue leges. Cic. Leg. 2, 6 : familia, Tac. A. 6, 51 : ar- bos, Col. 10, 413. — B. Liviianus» a, um, adj., Livian : modi, i. e. of Lit ins Andron- icus, Cic. Leg. 2, 15, 39: I.ivbmus exerci- tus, the army of the consul M. Livius. Liv. 28, 9 : aes, from mines belonging to Livia, Plin. 34, 2, 2: charta, named after Lioia, id. 13, 12, 23. livor» oris, m. [liveo] Bluish color, lead- en color, a black and blue spot: I. Lit. : livore decoloratum corpus mortui, Auct. Her. 2, 5,8: so Quint. 2, 21. 19 ; cf. id. 5, 9, 1 ; 11 ; 5, 10, 46 : illinitur livoribus, Plin. L O CA 30,22,87; ,Iuv. 2, 81: turn euccos herbaa- que dedi queis livor abiret, Tib. 1, 6, 13. II. Trop., Envy, spite, malice, ill-will: summa malevolentia et livore impediun- tur, Brut, in Cic. Fam. 11, 10, 1 : obtrec- tatio et livor, Tac. H. 1, 1 : pascitur in vi- vis livor : post fata quiescit, Ov. Am. 1, 15, 39 : ergo submotum patria proscindere livor Desine, id. ib. 4, 16, 47 : rumpere, li- vor edax, id. Rem. Am. 389: livor ac ma- lignitas, Suet. Calig. 34. X lix> IScls, m. 'Ashes : " Liz cinis est, inquit St. Varro, foci : inde enlm cinis lix- ivius potus medetur," etc., Plin. 36, 27, 69 : "lix est cinis vel humor cineri admixtus (lye) : nam etiamnum id genus lixivium vocatur," Non. 62, 11. lixa. ae, m. A sutler : Liv. 39, 1 ; id. 21, 63.— In the plur., lixae, arum, m.. Camp- followers, consisting of sutlers, cooks, servants, etc. : lixas e castris submovit, Val. Max. 2, 7, n. 2 : agmini totidem lixas habenti quot milites, Quint. 8, 6, 42 : Jus- tin. 38, 10. H, Transf., An attendant on a magis- trate : App. M. 1, p. 75 Oud. + lixabundus. iter libere ac prolixe faciens, Fest. p. 116 Mull. ; cf. " lixabun- dus ambulat, qui voluptatis causa ambu- lat," Gloss. Isid. [lixa]. \ lixio» onis, m. A sutler, camp-follower : "lixiones aquarum portitores," Gloss. Isid. lixiviUS' a, um [lix] Made into lye: uvas in cioere lixivio tingere, lye-ashes, Plin. 15, 17, 18, 7i. 4 : cinere lixivio ablue- re, id. 28, 18, 75. II. Subst., lixivia, ae, /., Lye .- lixivia cineris, Col. 12, 16 ; so id. 12, 50.— Also, lixivium, i, n. : ossa prunorum lixivio sunt maceranda, Pall. 12, 7. lixivuSi a. um, adj. [id.] Made into lye: cinis lixiva, Scrib. Larg. 216; 230: mustum lixivum, the must which flows from the grapes before they are pressed, Cato R. R. 23. — II Subst., lixivum, i, n., Lye: Pall. 2, 15; and so perh. Col. 12, 50, 11. i lixo i-leoi, ("To boil, seethe,) Gloss. Philox. + lisulae. arum, /. A round pancake made of flour, cheese, and water, so called by the Sabines, Var. L. L. 5, 22, 31, J 107. Lixus. i. '"•> Ai£os, A river in Moure- tania. irith a city of the same name, Mela 3, 10, 6 ; Plin. 5, 1, 1 ; Sil. 3, 258 ; 5, 400. ldba, ae, /. The haulm or straw of In- dian miliit, Plin. 11, 7, 10, § 55,— H. Night- shade, also called strychnos, App. Herb. 74. ldcaliS) e > "dj- [locus] Of or belong- ing to a place, local: determinatio, Tert. adv. Marc. 4, 34 : locale universal oppo- nit, id. ad Scapul. 3 : aerumnae, Amm. 14, 7: adverbia, adverbs of place, Chans, p. 182 P. — Adv., localiter, Locally: Besae dei localiter appellati oraculum, i. e. by the inhabitants, Amm. 19, 12 ; Tert. Pall. 2; Cassiod. Variar. 1, 35. localitas. atis, /. [id.] Locality, as a necessary quality of bodies, Claud. Mam. Stat. anim. 3, 3 ; 4. localiter; "■&<>■■, v - localis, ad fin. ldcarius. a, um, adj. [loco] O/or be- longing to letting; hence, subst : I. loca- rlus, ii, m., One who first took possession of a seat i?i the theatre and let it out to one who came later: Hermes, divitiae locario- rum, a famous gladiator, who filled the the- atre, and thus brought much gain to those who parted ?cith their seats for hire, Mart. 5, 24. — n. locarium, ii, n., Rent paid for a stall to sell goods from, stall-money, stall- age : Var. L. L. 5, 2, 7, § 15. ilocatariUSj & iiwdoiucvos, (*A con- tractor.) Gloss. Philox. ldcaticiusor-titl&a.um.atfj. [loco] Let, hired out: locaticia fatigatio, Sid. Ep. 6, 8 : locaticiae manus, Salvian. Ep. 1. locatio. onis, /. [id.] A placing, locat- ing ; a disposition, arrangement : J. Lit.: recta locatio, prioribus sequentia annee- tens, Quint. 7, 1, 1 dub. (Zumpt : colloca- tio) : locatio verborum, id. 9, 4, 32. — U. j In partic, A letting out, leasing: quae ! (porticus) consulum locatione reficieba- tur. Cic. Art. 4, 3 : fundi. Col. 1. 7 :— loca- tiones praediorum rusticorum, the farm- J lug out of the Macedonian crown-lands, I.iv. 45. 18. — B. Transf., A contract of \ 'cihicr or hiring, a lease. Cic. Art. 1, 17, 9. ; IjcatlSuS» v - locaticius. LOCO locator) or ' s > m - [loco] A later, hirer out : locator funeris, Plin. 7, 52, 53 : do- mus, Labeo Dig. 19, 2, 60 : insulae et fun- di, Afric. ib. 35 : operis, Flor. ib. 36 : mer- etricum, Firm. Math. 4, 6: LOCATOR A SCENA or SCENICORVM, one who fur- nished for a stipulated sum the actors and stage apparatus to him who gave a pLiy, Inscr. Orell. no. 2618 so. ; 2629. * lbcatorius. a, um, adj. [id.] Of or belonging to letting or hiring out : " loca- tortus, iiicBuatimtof," Gloss. Philox. : lo- catoria provincia, where one will be a mere letter out, Cic. Att. 15, 9, 1 ; Orell. iV. cr. locelluSi i. m - dim. [locus] A little place ; hence, f . A compartment in a lock- er or chest : Caes. ap. Charis. p. 60 P. ; Mart. 10, 88. — H. A chest, casket : anulos in locellum repositos heredibus reddidit, Val. Max. 7, 8, n. 9. Lochia, ae, /. =z\o\t!a (midwife), A surname of Diana : Inscr. ap. Grut. 1011, 3. ldcitOj ar e. "• intens. a. [loco] To let or hire out : Ter. Ad. 5, 8, 26. loco, avi, atum, 1. (archaic forms, lo- cassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51 : locassint, Cic. Leg. 3, 4, 11) v. a. To place, put, lay, set, to put or set up. 1. Lit.: locare insidias alicui, Plaut. Rud. 2, 5, 17 : equites pro cornibus, Quint. 2, 13, 3 : crates adversas locari jubet, Caes. B. C. 3, 46 : milites super vallum in mu- nimentis, Sail. J. 105 : quum sol ita loca- tus fuisset, ut, etc., Cic. Rep. 1, 15 : funda- menta urbis, Virg. A. 4, 266 : gramineoque viros locat ipse sedili, id. Aen. 8, 176 : — vicos, Tae. G. 16: stipendium et comme- atum, Sail. J. 95. B. In partic. : \, locare puellam in matrimonium or matriraonio, or simply locare, to give a girl in marriage, to mar- ry her to any one : cur me huie locabas nuptiis ? Enn. ap. Auct Her. 2, 24, 38 : virginem locare alicui, Plaut. Aul. 2, 2, 24 : in matrimonium, id. Trin. 3, 3, 52 : aliquam in luculentam familiam, id. Cist. 3, 2, 18 : nuptum virginem adolescenti, Ter. Ph. 5, 1, 25 : in matrimonio stabili et certo, Cic. Phil. 2, 18. 2. To let, lease, to hire or farm out : vectigalia locare, Cic. Agr. 1, 3 : portorium, id. Inv. 1, 30 : agrum frumento, Liv. 27, 3 : praedia non numo sed partibus, Plin. Ep. 9, 37 : tabernas civitatibus ad stationem, Suet. Ner. 37. — And in kindred senses, b. To give out on contract, to contract for having a thing done : tu idem opti- mum est Loces efferendum : nam jam credo mortuus est, Plaut Aul. 3, 6, 30 : statuam faciendam locare, Cic. Phil. 9, 7 : funera, id. Verr. 2, 5, 43 : statuas demoli- endas,id.ib.2, 2, 67: anseribus cibaria pub- lice locantur (sc. praebenda), id. Rose. Am. 20 : Junoni templum (sc. exstruendum), Liv. 5, 23: vestimenta excercitui (sc. faci- enda), id. 27, 10 : ingentesque locat Cae- sonia Rhenos, Pers. 6, 47. C. Locare se or locare operam suam, To hire one's self out. hire out one's serv- ices : quid si aliquo ad ludos me pro man- duco loeem, Plaut. Rud. 2, 6, 57: operam suam ad aliquam rem, id. Trin. 4, 2, 1 : Gell. 3, 3 : vocem, i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185. — So, locare noctes, of court- esans : Ov. Am. 1, 10, 30. 3. To put or lend out money on inter- est : argentum, Plaut. Most. 3, 1, 4. Hence, se, to bring in interest, to yield : discipli- na (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HSCCCIOOO, Cic. Rose. Com. 10, 28. B]. Trop.: A. In gen., Toplace,put, set : vitam in tarn clara luce locavit, Lucr. 5, 11 : inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam, Cic. Acad. 1. 10 : aliquem in amplissimo gradu dignitatis, id. Mur. 14 : civitas in Catonis et Bruti fide locata, id. Att. 6. 1 : omnia mea stu- dia in Milonis magistratu fixi et locavi, Cic. Fam. 2, 6 : eo loco Iocan' sumus, ut etc., id. Lael. 12 : vos hortor, ut ita virru- tem locetis, ut ea excepta nihil amicitia praestabilius esse putetis, id. ib. 27 fin. : res certis in personis ac temporibus loca- ta, id. de Or. 1, 31 : prudentia est locata in delectu bonorum et malorum, consists in. id. Off. 3, 17, 71 : beneficium apud gra- tos, to confer upon, Liv. 7, 20. L O CU B. ' n partic: nomen, To become surety : Phaedr. 1, 16, 1. Locri. orum, m., Aoxpoi, A people of Greece, consisting of several tribes : the Locri EpicnemidUi, on the Cephissus, Plin. 4, 7, 12 ; the Locri Ozolae, bordering on the Aetolians, id. 4, 3, 4 ; the Locri Epize- pliyrii, in the territory of the Bruttii, where they had founded the city of Narycium, id. 3, 5, 10 ; Cic. N. D. 2. 2; so id. ib. 3, 5, 11 ; id. Fin. 5, 29 ; id. Att 6, 1, 18.— B. The city of Narycium, a colony of the Grecian Locrians, now Gierace : haud procul ab urbe Locris. Liv. 28, 6 sq. ; Mel. 2, 4, 8 : Plin. 2, 96, 98 ; 7, 47, 48 ; cf. Mann. Hal. p. 186.— Derivv. : A. Locrcnsis- e, adj., Of or belong- ing to the Epizephijrian Locrians, Locrian : ager, Plin. 11, 27, 32. — Locrenses, ium, m., The Locrians, Cic. Verr. 2, 5, 34. B. Locris. «KSj /•■ AoKpis, The coun- try of Locris, in Greece, Liv. 26, 26. ldculamentum. i. n. [loculus] a case, box, receptacle lor any thing : for doves, Col. 8, 8, 3 : novum, id. 8, 9, 3 : for books, Sen. Tranq. 9. II. ' n partic, A case, box, cell, Vitr. 10, 14 : dentium, in the gum, Veg. Vet. 2, 32. locularis. e, adj. [id.] Kept in boxes .- resina, Pall. 3, 25, 23. loculatus. a . um, adj. [id.] Furnished with compartments or divisions: loculatae arculae. piscinae, Var. R. R. 3, 17. 4. lociilosUS. a, um, adj. [id.] Full oj little compartments or cells : putamen, Plin. 15, 22, 24. loculus. i, m. dim. [locus] A little place: I. In gen.: in cella est paulnm nimis loculi lubrici, Plaut Mil. 3, 2, 38. II. In partic: A. A coffin: equites in loculis asservati, Plin. 7, 16, 16 ; id. 7, 2. 2. B. -4 bier, Fulg. Plane. Exposit serm. p. 558 ed. Merc. C. A compartment, stall: Veg. Vet. 1, 56. D. In the Plur., loculi, A small recepta- cle with compartments, a coffer or casket for keeping all sorts of things in : gestit enim numum in loculos demittere, Hor. Ep. 2. 1, 175 : e peculiaribus loculis suis, out of his otcn pocket, Suet. Galb. 12 : laevo sus pensi loculos tabulamque lacerto, Hor. S. 1, 6, 74 : gramina continuo loculis depro- mit eburnis, Ov. F. 6, 749 ; Mart. 14, 13 : in quibus (loculis) er.int claves vinariae cellae, Plin. 14, 13, 14. — Hence, stimulo- rura loculi, applied to a bad slave, qs. you receptacle for goads (with which slaves were chastised) : Plaut. Casin. 2, 8, 11 ; v. stimulus. ldcupleSj etis (gen. locupletium and locupletum), adj. [locus-plenus] Rich in lands, substatitial. opulent. I, Lit: " quod turn erat res in pecore et locorum possessionibus : ex quo pecu- niosi et locnpletes vocabantur," Cic Rep. 2, 9 ; cf., " (P. Nigidius) locuplclem dictum ait ex composiris vocibus, qui pleraque loca, hoc est, qui multas possessiones te- neret," Gell. 10, 5 ; and. " locuplctcs loco- ram multorum domini," Fest. p. 119 Mull. So too, " locupletem a locorum copia," Quint. 5, 10, 55 ; and, " locupletes dicebant loci, hoc est agri plenos," Plin. 18, 3, 3, ^ 11 : unum genus est eorum, qui magno in aere alieno, majores etiam possessio- nes habent: horum hominum species est honestissima, sunt enim locupletes, Cic. Cat. 2, 8. B. Transf., in gen., Rich, wealthy: Plaut. Rud. 2, 1, 4 : eiebat ? immo locu- ples erat Cic Rose Com. 8 : mulier co- piosa plane et locuples, id. de Div. in Cae- cil. 17 ; id. Rep. 2, 22 : Lycurgus agros lo- cxipletium plebi, ut servitio, colenclos de- dit, id. 3, 9 fin. : — locuples et referta do- mus, id. de Or. 1, 35.— With a follg. ahl. .- praeda locuples, Sail. J. 86 : so. annus lo- cuples irugibus, Hor. Ep. 2, 1, 137 : — locu- . pies aquila, z\ e. the lucrative post of centu- rion, Juv. 14, 197.— Comp. : locuplerior ne- gotiator,- Quint. 1, 12, 17. — Sup.: urbs lo- cupletissima, Cic. Rep. 1, 14 ; so, locuple- tissimae urbes, Caes. B. C. 3. 31. n. Trop.: A. Well stored or provided, richly supplied, rich : Lysias oratione lo- cuples, rebus ipsis jejunior. Cic. Fin. 5, 5 ; id. N. D. 1, 40 : Latinam lingtam non mo- do non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Graecara, id. Fin. 1, 3^7*. 893 LOCH B. Transf., That is able to answer Tor a thing, that is a good 6urety, Respons- ible, trustworthy, reliable, safe, sure : locu- ples reus, that can fulfill his engagement : Liv. 9, 6 : locuples auctor, a testis, a suf- ficient surety, a credible witness : Pythag- oras et Plato locupletissimi auctores, lu- bent, Cic. de Div. 2, 58 : cf., quern enim auctorem de illo (Socrate) locupletiorem Platone laudare possumus 1 id. Rep. 1, 10 : locuples auctor Thucydides, id. Brut 12, 47 ; id. de Div. 1, 19, 37 : accedit etiam tes- tis locuples, Posidonius, id. Oft'. 3, 2: — lo- cuples tabellarius, a trusty, safe letter-car- rier : id. Q. Fr. 3, 9, 6. — Hence, Adv., 1 o c u p 1 e t e, Richly (post-class.) : A Lit.: Sup. : locupletissime munera- tus, Spart. Hadr. 3 : dotata lilia, Aur. Vict. Epit.9.— B. Trop., in the Comp.: Front, ad Anton. Imp. 1, 3 ed. Maj. locupletator, oris, in, flocupleto] An v.nricher (post-class.) : familiarium, Eutr. 10, 15 : MUNICIPII, inscr. Orell., no. 816. loCUpletei adv., v. locuples, ad fin. IdcUpleto, avi, atum, 1. v. a. [locu- ples] To make rich, enrich : I. Lit.: auro suas domus, Att. in Gell. 14, 1, 34 : homi- nes fortunis, Cic. Agr. 2, 26 : maxima auri argentique praeda locupletatus, id. Rep. 2, 24 ; so id. Verr. 2, 5, 31 : Africam equis, armis, viris, pecunia, Nep. Hamilc. 4 : ci- ves, Cic. Rep. 2, 9 : celeriter locupletari, Col. 6 praef. § 4. II. Trop.: sapientem locupletat ipsa natura. Cic. Fin. 2, 28 ; id. Brut. 97 : tem- plum picturis, id. Inv. 2, 1. locus (archaic form STLOCUS, like STLIS for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. (locum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14) (in the plur., loci, single places, loca, places connected with each other, regions ; v. the follg.) A place, spot. 1. Lit. : A. In gen. : omnes copias in unum locum convenire, Cic. Att. 8, 16 : Galli qui ea loca incolerent, Caes. B. G. 2, 4 : locorum situm naturam regionis nos- se, Liv. 22, 38 : Romae per omnes locos, Sail. J. 32 : facere alicui locum in turba, Ov. A. A. 2, 210 : — ex loco superiore age- re, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment : de loco superiore dicere, Cic. Verr. 2, 2, 42: ex aequo loco, of one speaking in the Sen- ate or conversing with another : et ex su- periore et ex aequo loco sermones habi- ti, Cic. Fam. 3, 8 : — ex inferiore loco, to speak before a judge: id. de Or. 3, 6: — primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6 : — loco mo- vere, to drive from a place or post : Ter. Phorm. prol. 32 ; so, loco dejicere, Hor. F.p. 2, 2, 30. B. In partic. : 1. A place in the thea- tre, the circus, or the forum, assigned by the Senate to foreign embassadors : lo- cum ad spectandum dare, Cic. Mur. 34 ; so Liv. 30, 17 ; 35, 23. 2. A piece or part of an estate : stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi, Ulp. Dig. 50, 16, 60 : locus eertus ex fundo possideri potest, Pomp. Dig. 41, 2, 26. 3. A place, spot, locality : magis repre- liendendus sum. quod Piraea scripserim, quam quod in addiderim : non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco. Cic. Att. 7, 3. — Esp. a place where a city once 6tood which no longer exists, a site: locus Phe- rae. Plin. 4, 5, 6 : loca Buprasium, Hyr- mine, id. ib. ; cf. Ov. F. 2, 280. 4. Loci and loca, The sexual parts, in females : si ea lotio locos fovebit, Cato R. R. 157 : cum in locis semen insederit, Cic. N. D. 2, 51 ; Cels. 2, 8 ; so Col. 8, 11 ; Plin. 1 1. 37, 84 ; Coel. Aur. Acut. 3, 17. 5. A burial-place, grave ; very freq. on .•pitapha ; v. Inscr. Orell., no. 8 ; 4499 ; 1500 sq. II. Trop.: A. A topic of discussion, a matter, subject, point : quum fundamen- tum esset philosophise positum in finibus bonorum, perpurgatus eBt is locus a nobis quinque libris, Cic. de Div. 2, 1 : hie locus, de natura usuque verborum, id. Or. 48 : philosophiae noti et tractati loci, id. ib. 33 : loca recitata revolvere, Hor. Ep. 2, 1, 233 ; so Gell. 1, 21. — Eap. loci are the points on which proofs are lounded or from which they are deduced : quum pervestigare ar- 894 L O CU gumentum aliquod volumus, locos nosse debemus, Cic. Top. 2 : itaque licet defini- re, locum esse argumenti sedem, id. ib. 2 : traditi sunt ex quibus argumenta ducan- tur duplices loci, id. Or. 35. B. Room for any thing, occasion, place, time, etc. : et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus, Ter. Heaut. 2, 1, 6 : avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset, Cic. Quint 16 : de tuo in me animo iniquis secus existimandi vi- deris nonnihil dedisse loci, to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6 : dare suspicioni locum, id. Coel. 4 : dare locum dubitationis, id. Balb. 6 ; Val. Fl. 4, 451 : — locum habere, to find a place : qui dolo- rem summum malum dicit apud euro, quem locum habet fortirudo ? Cic. Off. 3, 34 : quid habet ars loci 1 id. de Or. 2, 54. So, locus est alicui rei : legi Aquiliae lo- cus est adversus te, Ulp. Dig. 9, 2, 27 ; cf, huic edicto locus est, Paul. ib. 37, 10, 6. Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance: in poetis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc., Cic. Or. 1 : si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc., id. Plane. 33 : male- dicto nihil loci est, id. Mur. 5 fin. : — locum non relinquere, not to admit, to exclude : vita turpis ne morti quidem honestae lo- cum relinquit, Cic. Quint. 15 ; so, nee pre- cibus nostris nee admonitionibus relinquit locum, id. Fam. 1, 1 : — in aliquo loco esse, to be in any place, position, situation : si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc., Plaut Bac. 4, 9, 116 : is enim si eo loco esset, negavit se factum m, Cic. Fam. 4, 4 : — nancisci locum, to find occa- sion : nactus locum resecandae libidinis, id. Att. 1, 18 : — valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus, id. ib. 9, 7. Hence, loco or in loco, at the right time, scasojia- bly : posuisti loco versus Attianos, Cic. Fam. 9, 16 : epistolae non in loco reddi- tae. id. ib. 11, 16 : dulce est desipere in loco, Hor. Od. 4, 12, 28 ; so too, locis : non insurgit locis? nonfigurisgaudet? Quint. 12, 10, 23. — (* Frequently as a partitive genitive : quo loci for quo loco, Cic. Att. 8, 10 ; id. de Div. 2, 66 : eo loci for eo loco, id. Sext. 31 ; Tac. A. 15, 74 : eodem loci, Suet. Calig. 53 : ubi loci, Plaut. Merc. 5, 4, 26 : ibidem loci, id. Cist. 3, 1, 53 : inte- rea loci for interea, Ter. Eun. 1, 2, 46 ; so, postea loci, Sail. J. 102 : ubicumque loco- rum, Hor. Ep. 1, 3, 34 : adhuc locorum, hitherto, Plaut. Capt 2. 3, 25) : ad id lo- corum, to that time, till then, hitherto, Liv. 22, 38 ; so, post id locorum, after that, thereupon, Plaut. Casin. 1, 32 ; and, inde loci, since then, Lucr. 5, 438. C. Place, position, degree, rank of a person : summus locus civitatis, Cic. Clu. 55 : tua dignitas suum locum obtinebit, id. Fam. 3, 9 : quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti ? id. Phil. 2, 29 : esse ex equestri loco, id. Plane. 15 : res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc., id. Sest 31 : Socrates voluptatem nullo loco nu- merat, id. Fin. 2, 28. — So esp. of birth : infimo loco natus, Cic. Fl. 11 : Tanaquil summo loco nata, Liv. 1, 34. D. Loco, adverbially, In the place of, instead of, for : criminis loco putant esse, quod vivam, Cic. Fam. 7, 3 : haec iilium suum sibi praemii loco deposcit, id. Inv. 2, 49. 1. locusta (scanned locusta, Juvenc. inMiitth.3, l,339),ae,/. A locust," Plin. U, 29, 35 ; 7, 2, 2 ; 6, 30, 35 ; 8, 29, 43." They are said to have had very prominent eyes ; hence, die mihi hoc etiam : solent tibi umquam oculi duri fieri 1 Men. Quid ? tu me locustam censes esse, Plaut. Men. 5, 5, 24. — Proverb., prius locusta pariet Lucam bovem, said of something that can never take place, of something impossi- ble, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 89, § 39. II. Transf., A marine shell-fish, a kind of lobster, Plin. 9, 30, 50; cf., marina, Petr. 35, 4. 2. Locusta (Lucusta), ae,/. A wom- an famous for her skill in poisons, in the time of Nero and Claudius, Tac. A. 12, 66 ; 13, 15 ; Suet Ner. 33; Juv. 1, 71. 3. Locusta, ae, m. Name of a man, Cic Q. Fr. 3, 1, 2, § 4. locutio (loquutio), onis, / [loquor] A speaking : I. Lit. : A. In gen., y4 speak- LOGO ing, speech, discourse : sermo est oratlo remissa et finitima quotidianae locutioni. Auct Her. 3, 13 : ex locutione, ex reticen- tia. Cic. Off. 1, 41 : quamquam enim om- nia locutio oratio est, tameu unius orato- ris locutio hoc proprio signata nomine est, id. Or. 19, 64. B. in partic, Way of speaking, pro- nunciation : locutio emendata et Carina, Cic. Brut. 74 : recta locutio, Quint 1, 6, 20. II. Transf., A mode of expression, phrase, idiom (post-Aug.) : " quidam di- cere maluerunt locutiones (quam verba), Quint. 1, 5, 2 : copia locutionum talium, Gell. 1, 7 fin. Locutius, v. Ajus. locutor (loquutor), oris, m. [loquor] One who speaks, a speaker (post-class.) : f. In gen. : rudis locutor exotici sermonis, App. M. 1, p. 9 Oud. — II, In partic., A talker, prater, babbler : leves et futiles et importuni locutores, Gell. 1, 15. locuiuleius, ii, m. [id.] A talker, prater, babbler: "veteres nostri hoc ge- nus homines in verba projectos locululei- os et blaterones et lingulacas dixerunt,'' Gell. L 15 fin. ldcutuleuS) a, "". a(l j- [i"-] Prating, loquacious : ranae, Alcim. 5, 160. 1. ldcutuS (loqu.), a.ilm, Part., from loquor. 2. * ldcutuS (loquutus), us, m. [lo- quor] A speaking, speech : soluto locutu, App. Flor. p. 58 Oud. lodlcula, ae, /. dim. [lodix] A small coverlet, blanket : segestri vel lodicula in- volutes, Suet Aug. 83 ; Petr. 20, 2. lodix, ici6, /. (?»., Pollio in Quint. 1, 6, 42) A coverlet, blanket, counterpane : Juv 6, 194 ; id. 7, 66 ; Mart. 14, 152. ■' LoebasillS* v - 2- Liber, ad init. . ! loebertas and tloebesum, v - i- liber, ad init. .1 loedoria, ae,/. = Aoii5o/Ha, Open re- viling, gross abuse : " loedoria exprobratio ad directam contumeliam," Macr S. 7, 3. 1 log-anon (-um). «. n. = Xoyapiav, A little account-book, i. e. in which small matters are entered : chartas ad ratiun- culam vel ad logarion paratas, Ulp. Dig. 33. 9, 3 (by others written as Greek). t logeum. i, and logium, ", »• = *o- yeiov and Koyiov, That part of the stage on which the actors spoke, the pulpitum, Vitr. 5, 8, 3.— II. Archives, Cic. Fam. 5, 20, 6 dub. tlogica, ae, orlogice,es,/. = )ioyi- Kfi (sc. t£x>»]), Logic : ■' in altera philoso- phiae parte, quae est quaerendi ae disse- rendi, quae \oyiKn dicitur," Cic. Fin. 1,7: "totaque est logice, (Mogicae, Ernesti), quam rationem disserendi voco," id. Fat.l. t loglCUS) a > um > adj.=:\oyiK'f, Log- ical ; hence, in the plur. eubst, logica, orum, 7i., r.i Ao; ikj, Logic: habes ea, quae de perturbationibus enucleate dis- putant Stoici, quae logica appellant, quia disseruntur subtilius, Cic. Tusc. 4, 14. — In the sing., logicum, Sid. Carm. 15, 100. 1 logista. ae, m. = Aoj-iffTjJf, An ac- countant, logist; under the later emper- ors a high civic functionary : " curator reipublicae, qui Graeco vocabulo logista nuncupatur," Imp. Gordinn. Cod. Just. 1, 54, 3 ; Inscr. Orell. no. 798. t Logistoricus, ■• »»■> lo- imofut-'c, A lost work of Varro : Gell. 20, '11: M. Varro in Logistorico, qui inscriptus est Cato aut de liberis educandis, id. 4, 19. t logodaedalia, ae, f. = \oyo&ai^a- \ia, An excessive nicety in one's words : Aim. Idyll. 12, 1. t ldgdgTaphuS, i. m. = \oy»ypa '• ™. = Myos, A word : J, In gen.: non longos logos, Plaut. Men. 5, 2, 29 ; Petr. 126. II. ln partic: A. Mere words, empty talk : dabuntur dotis tibi aexcenti logi, Plaut. Pers. 3. 1, 66 ; so Ter. Ph. 3, 2, 7.— B. A witty saying, bon-mot, jest : logos ridiculos vendo, Plaut. Pers. 3, 1, 66 : om- nes logos, qui ludis dicti sunt animad' vertisse, Cic. fragm. ap. Non. 63, 18. C. A fable: fabellae et Aesopei logi, Sen. Cons, ad Polyb. 27. D. Reason : logos aut methodos, Aus Idyll. 11, 67 : logos aut methodua, Marc. Carm. de Medic. 6. LONG loliaceus. "Ai- [longus- aev\imj Of great age, aged, ancient (a poet, word) : longaevus parens, Virg. A. 3, 169 ; ct'. ib. 2, 525 : caput. Prop. 4, 1, 52 : pons, Stat. Th. 10, 864 : senectus. Prop. 2, 10, 47: vetustas, Mart. Spect. 5.— H. Subst., longaeva, ae,/., Age : Ov. M. 10, 462. longanon, i, ". (also gano and -gabo, or -gavo, -gao, onis, m.) The straight gut, Veg. Vet 1, 42; Coel. Aur. Acut. 3, 22; Tard. 2, 1. — n. Transf., A sausage, Var. L. L. 5, 2, §11; Am. 7, 229. longp, adv., v. longus, ad fin., no. A. longiloqulum, »• »■ [Ibngos-loqui] A long speech, Don. ad Ter. Eun. 2, 2, 34. LoUgiiranUS) *• "'• [longus-manus, long-hand, i: e. that has one hand longer than the other] A surname of Artaxerxes, king of Persia ; a transl. of the Gr. ikfa- KpnxciO, Hier.in Chron. Euseb. ad Olymp. LXXIX.: v. Macrochir. longinque. adv., v. longinquus, ad fin. lenginquitas, atis, /. [longinquus] Length, extent: I. Lit.: A. I n gen.: viae, Flor. 4, 12 ; so, itineris, Tac. A. 6, 44 ; cf. id. ib. 3, 5 : navigandi, Plin. 31, 6, 33. B. In partic., Distance: quo propter longinquitatem tardissime omnia perfe- runtur. Cic. Fam. 2, 9: regionum. Tac. Agr. 19. H. Transf, of time: A. I" gen., Length, long continuance or duration : aetatis. Ter. Hec. 4, 2, 20 : temporum. Cic. Tusc. 5. 40 : iravissiroi morbi, id. Phil. 10, 8 : bellorum, Liv. 10, 31 : exilii, Tac. A.l, 53. B. In partic. Long duration, length ■a time: Liv. 9. 33. LONG 1. longinquo, adv., v. longinquus, ad Jin. 2. longinquo, are, v. a. [longinquus] To remove to a distance, put afar off (eccl. Lat.) : deum a se, Claud. Mamert. 1, 1 ; eo Aug. in Psalm. 34, serm. 2, no. 6. longinquus- a, um, adj. [longus] Long, extensive : I, L i t., in space : A. I n gen. (so rarely): linea, Plin. 9, 17, 26: aequora, Claud: Rapt Pros. 3, 363. B. In partic.: 1. Far removed, far off, remote, distant (so quite class.) : nos longinqui et a te ipso missi in ultimas gen- tes, Cic. Fam. 15, 9 : ex locis tam longin- quis, id. de imp. Pomp. 16: ab extero hoste atque longinquo, id. Cat. 2, 13 : lon- ginqua Lacedaemon, id. Att. 15, 9 : natio- nes, Caes. B. G. 7, 77 : cura, respecting things that are far off, Liv. 22, 23 : lougin- qua imperii adire, Tac. A. 3, 34 : — longin- quiores loci, Caes. B. G. 4, 27 : (* vulnera, i. e. e longinquo accepta, Luc. 3, 568). — In the neutr. abs. : ex (e) longinquo. from afar, from a distance : e longinquo intueri, Plin. 35, 10, 36 ; Tac. A. 1, 47 ; Sen. Ep. 22. 2. Living far off, foreign, strange: homo longinquus et alienigena. Cic. Dejot. 3: Clodius aequaliter in longinquos, in propinquos, in alienos, in suos irruebat, id. Mil. 28 :— piscis, Ov. Ib. 150. II. Transf., of time : A. Long, of long duration or continuance, tedious (quite class.) : vita, Plaut. Mil. 3, 1, 136: obser- vatio, Cic. de Div. 1. 49 : dolores, id. Fin. 2, 29 : oppugnatio, Caes. B. C. 3, 8 : con- suetudo, id. B G. 1, 47 : militia, Liv. 4, 18. — Comp.: longinquiore tempore bellum confecturum, Nep. Them. 4. B. 1° partic. : J. Long deferred, dis- tant (so rarely) : cum spe perrumpendi periculi vel in longinquum tempus diffe- rendi, Cic. Part, or 32, 112 : so, spes lon- ginqua et sera, Tac. A. 13, 37. *2. Old, ancient: monumenta, Plin. 13, 12, 26,— Hence, Adv., in two forms, longinque and longinquo (only ante- and post-class.): A. A !ong way off, far away : longinque a domo, Att in Non. 515, 14. — Comp. : lon- ginquius diutiusque abesse, Gell. 1, 22 med. — B. 1° time, Long, a long while : servus longinquo absens, Paul. Dig. 30, 3 ; so Ulp. ib. 3, 3, 44. — *2. Of ancient times : histo- riam scripsere Pictor incondite, Sisenna longinque, Fronto Ep. ad Ver. 1 ed. Maj. Longlnus, i, "i. [longus] A Roman surname in the gens Cassia. So, Cassius Longinus, v. Cassius. — B. A Grecian phi- losopher, minister of Zenobia, who was put to death by Aurclian. longipes, edis, adj. [longus-pes] Long-fooled : simillimum scarabeo longi- pedi, Plin. 30, 40, 10 : longipedes porrectis ad caudam cruribus volant, id. 11, 47, 107. longisCO, ere, v. n. [longus] To be- come long : corpora lonsiscunt, Enn. in Non. 134719. longiteis adv., v. longus, adfin.,no.~B. longitia (longlcla), ae, /. [longus] Length (.late Lat), Auct de Limit p. 271 ; Goes. Veg. Vet 6, 2, 2 (Schneid. : longi- ludo). t longitr or SUS sic dicitur, sicut dex- trorsus, sinistrorsus, Fest p. 120. longitude inis, /. [longus] Length : I. Lit. : in hac immensitate latitudinum, longitudinum, altitudinum, Cic. N. D. 1, 20 : itineris, id. Phil. 1, 9, 1 : agminis, Caes. B. G. 6, 23 : longitudines et orevitates in sonis, Cic. Or. 51 : — difnndere aliquid in longitadinem, lengthwise, id. Univ. 7 ; so, in loncritudinem murum praeduxerant id. ib. 7, 46 ; and Plin. 16, 34, 62 : Hispania ulterior in duas per longitudinem provin- cias dividitur, id. 3, 1, 2. — B. Transf., of time, Length, long duration (so rare- ly) : noctis, Cic. Verr. 2, 5, 10 : orationis, id. Part. 17 : consulere in longitudinem, to look far ahead, take thought for the fu- ture, Ter. Heaut 5, 2, 10. longiturnltas. atis,/. [longiturnus] Duratiun : vitae, Cassiod. longiturnus. a, um, adj. [longus] Long, of long 6nis, m. [longus] A tall fellow, a long-shanhs: Var. ap. Non. 131, 29. longTiriUS. ii. m - [id-] A long pole: inter siugulas equas a praesepibus interji- cere longurios, Var. Ii. R. 1, 14, 2; so id. ib. 2, 7: falces praeacutae iusertae affix- aeque lonsuriis, Caes. B. G. 3, 14 ; so id. ib. 4, 17. longus- a, um, adj. Long. I. Lit.: A. 1° gen.: sesquipede est quam to longior. Plaut. Trin. 4, 2, 58 : Ion- go interjectointervallo, Cic. Off. 1,9: lon- gissima epistola, id. Att. 16, 11: Rhenus longo spatio citatus fertur, Caes. B. G. 4, 9 : prohoisci longissirao agmine, id. ib. 5, 31 : stant longis annixi hastis, Virg. A. 9, 229: — umbilicus septem pedes longus, Plin. 6, 34, 39 : longa folia habet fere ad tres digitos, id. 27, 12, 86 : scrobes facie- mus tribus pedibus longas, Pall. 2, 10: — longa navis, a war-ship, man-of-war, on ac- count of its long shape, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15: — longus versus, the heroic hexameter, Enn. ap. Cic. Leg. 2, 27; Diom. p. 493 P. : — syllaba longa, a long syllable: inclitus dicimus brevi prima litera, insa- nus producta, infuimanus brevi, infelix longa, Cic. Or. 48 : — longus homo, i. q. longurio, a tall fellow, long-shanks: Ca- tu'.l. 67, 47 : — longa man us, a long, far- reaching, mighty hand : an nescis longas regibus esse manus, Ov. Her. 17. 166 ; on the contrary : attulimus longas in freta vestra manus, nnmutilaled, uninjured, Prop. 3, 5, 14. B. In partic. : 1. Far off, remote, rfi's- tant = longinquus (post-Aug. and very rarely) : remeans longis oris, Sil. 6, 628 : longa a domo militia. Just. 18, 1 : longas terras peragrare, Auct. Decl. Quint 320. C. Great, vast, spacious (poet.) : longa freta, Hor. Od. 3, 3, 37 ; id. ib. 3, 27, 43 : Olympus, Virg. G. 3, 223 : classemque ex aethere longo prospexit id. Aen. 7, 288. B. Transf., of time, Long, of long duration or continuance, tedious : horae quibus exspectabam longae videbantur. Cic. Att. 12, 5 : uno die longior mensis. id. Verr. 2. 2. 52 : longa interjecta mora. Caes. B. C. 3, 69 :— longa syllaba, Cic. de Or. 3, 47 : longae pretium virtutis, Luc. 2. 258 : longa Lethe, id. 6, 769. — Hence, Ion- gum est, it would take long, it would be te- dious : Cic. Verr. 2. 1, 60 : lonaum est ea dicere, sed hoc breve dicam. id. Sest 5 : experire : non est longum, id. Phil. 3. 2. 10: arcessere tormenta longum videba- tur. Tac. H. 3, 71.— Ellipt. and without a follg. i»/. : Cic. N. D. 1, 8, 19 :— ne longum sit ne lonirum faciam, not to be tedious, to speak briefly : ac, ne longum sit Quirites, tabellas proferre jussimus, Cic. Cat. 3, 5 : ac ne longe fiat videte, id. Leg. 2, 10 : ne longum faciam. dum tu quadrante lnva- tuni Rex ibis, Hor. S. 1, 3, 137 : — longius facere, to defer or put off any longer: ni- hil opus est exemplis id facere longius. Cic. Fin. 5, 6 ; id. Leg. 1, 7 :— nihil est mibi longius, nothing seems more tedious to me than, i. e. I am full of impatience, ran hard- ly wait for: respondit nihil sibi longius fuisse, quam ut me viderit id. Fam. 13, 27 ; id. Verr. 2, 4, 39 : — in longum. long, for a long time: causando nostras in ion- gum ducis amores, Virg. E. 9. 56 : otium ejus rei hand in longum paravit Tac. A. 3. 27 : id. ib. 11, 20 Tin longum sufiicere " 895 l o a u id. Hist. 4, 22 : odia in longum jaciens, id. Ann. 1, 69 : nee in longius consultans, id. Hist 2, 95 : — per longum, for a long time : per longum celata fames, Sil. 2, 464 : — ex longo, for a long time back : collecta fati- gat edendi Ex longo rabies, Virg. A. 9, 64 : — longa spes, that looks far ahead, reaching far into futurity : vitae summa brevis spem nos vetat inehoare longam, Hor. Od. 1, 4, 15 ; so Stat. Th. 1, 322.— Of persons : longus, prolix, tedious : nolo esse longus, Cic. N. D. 1, 37 ; so, in verbis nimius et compositione nonnumquam longior, Quin,. 10, 1, 118 : — longus spe, slow to hope Hor. A. P. 172. — Hence, Adv., in three forms, longe, longiter, and longum. A, Form longe, Long: 1, Lit., A long way off, far off, at a distance : Plaut. Rud. 4, 3, 95 : longe absum, audio sero, Cic. Fam. 2, 7: quam longe est hinc in sinum Gallicanum, id. Quint. 25 : longe mihi obviam processerunt, id. Verr. 2, 2, 27 : longe lateque collucere, id. N. D. 2, 15: Dii vim suam longe lateque dift'un- dunt, id. de Div. 1, 36 : Vercingetorix lo- cum castris delegit ab Avarico longe mil- lia passuum XVI., Caes. B. G. 7, 16 : tu autem abes longe gentium, Cic. Att. 6, 3 ; cf. id. Fam. 12, 22. — Comp. : longius non discedam, Cic. Fam. 14, 2 fin. : longius meare, Col. 9, 8, 9. 2. T r o p. : a. Of time, Long, for a long period : longe prospicere futuros ca- sus, Cic. Lael. 12. — Comp.: Varro vitam Naevii producit longius, Cic. Brut. 15 : paulo longius tolerare, Caes. B. G. 7, 71. — Sup. : quid tu jamdudum in portum venis hue? Ep. Longissime, Plaut. Rud. 4, 1, 24 : quid longissime meministi in patria tua, id. Men. 5, 9, 52. b. Of speech, Long, at length, diffusely, tediously: haec dixi longius quam insti- tuta ratio postulabat, Cic. Or. 48 : longius aliquid circumducere, Quint. 10, 2, 17. C. Longe esse, abesse, (a) To be far away, i.e. to be of no assistance, of no avail : longe iis fraternum nomen populi R. afu- turum, Caes. B. G. 1, 36 : longe illi dea mater erit, Virg. A. 12, 52 : quam tibi nunc longe regnum dotale Creusae, Ov. Her. 12,53; so Sil. 17, 80; Petr. 58.— ((i) Longe esse ab aliqua re, To be far from, i. e. des- titute of a thing : ut ab eloquentia longis- sime fuerint, Quint. 8 prooem: ft 3. d. Widely, greatly, very much, by far : errat longe, Ter. Ad. 1, 1, 40: longe ante videre, Cic. Tusc. 3, 14 :— longe melior, Virg. A. 9, 556: tumultuosior, Vellej. 2, 74 : proelium longe magis prosperum, id. 2, 51 : — longe nobilissimus, Caes. B. G. 1, 2 : longe plurimum ingenio valuisse vide- tur, Cic. Brut. 14 : longe princeps, id. Fam. 13, 13 : — longe praestare, id. Brut. 64 : ce- teris antecellerc, id. Verr. 2, 4, 53 : ante- ponere alicui rei aliquid, id. de Or. 1, 21 : dissentire, id. Lael. 9 : quod longe secus est, id. ib. : longe aliter se habet ac. id. Acad. 2, 31 : longe dissimilis contentio, id. Sull. 17 : longe ante alias specie insignis, Liv. 1, 9 : — a quo mea longissime ratio . . . abhorrcbat, Cic. Verr. 2, 2, 4 : longissime diversa ratio est, id. Phil. 5, 18: — longe omnes multumque superare, id. Verr. 2, 5, 44 : longe et multum antecellere, id. Mur. 13 : — plurimum et longe longeque plurimum tribuere honestati, Cic. Fin. 2, 21 : sed longe cunctis longeque potentior illis, Ov. M. 4, 325 ; so Gell. 14, 1 :— par studiis aevique modis sed robore longe, far different, far inferior, Stat. Achill. 1, 176. *B. Form longiter, Far: non, ut opinor, id ab leto jam longiter errat, Lucr. 3, 676. C. Form longum, Long, a long while (poet.) : et longum, formose, vale, Virg. E. 3, 79 : clamare, Hor. A. P. 459 ; so Stat. Th. 7, 300. lopaS) v - lepas. loquacitas, atis, /. [loquax] Talka- tiveness, loquacity : Cic. Fam. 6, 4 : Macri loquacitas, id. Leg. 1, 2 : Graeci alicujus, id. de Or. 1, 23 : in loquacitatem incidere, Quint. 5, 10, 91 : inanem loquacitatem rc- cidet, id. 10, 5, 22; so, inanis, id. 10, 3, 1; cf. id. 8, 2, 17 : — expressior loquacitas pi- enrum generi, Plin. 10, 42, 59. loquaciter* <&>•> v - loqunx, ad fin. 896 Loau * Ioquaculus, a, um, adj. dim. [loquax] Somewhat loquacious : Lucr. 4, 1162. ldquax* acis, adj. [loquor] Talkative, prating, chattering, loquacious : I, Lit.: quae (ars) in excogitandis argumentis muta nimium est, in judicandis nimium loquax, Cic. de Or. 2, 38 : senectus est natura loquacior, id. de Sen. 16 : homo loquacissimus obmutuit, id. Flacc. 20 : lo- quaeem esse de aliquo, Prop. 3, 23, 22. II. T r a n s f. : ranae loquaces, Virg. G. 3, 431 : nidus, i. e. in which the young birds chatter, id. Aen. 12, 475 : Btagna (on ac- count of the frogs in them), id. ib. 11, 458 : nutus, Tib. 1, 2, 21 : oculi, id. 2, 7, 25 : vul- tus, Ov. Am. 1, 4, 17 : manu, Petr. fragm. 24 : lymphae, Hor. Od. 3, 13, 15 : fama, Ov. Pont. 2, 9, 3. — Comp. : avium loqua- ciores quae minores, Plin. 11, 51, 112. Adv., loquaciter, Talkatively, loqua- ciously: loquaciter litigiosus, Cic. Mur. 12 : scribetur tibi forma loquaciter et situs agri, i, e. at large, with all the particulars, Hor. Ep. 1, 16, 4. — Comp. : loquacius, Paul. Nol. Ep. 39, 8. loquela? ae, /• [loquor] Speech, dis- course: J, Lit.: commoda loquelam tu- am, Plaut. Cist. 4, 2, 76 : fuditque has ore loquelas, Virg. A. 5, 842 : nutricis blanda loquela, Lucr. 5, 231. II. Transf. : *JL, A word: "hincqui- dam loquelam dixerunt verbum," Var. L. L. 6, 7, 66, § 57. * B. A language: Graia loquela, Ov. Tr. 5, 2, 68. IdquelariS, e, adj. [loquela] Of or be- longing to speech : praepositiones loque- lares, in the grammarians, the inseparable prepositions, as re, se, di, etc., Val. Prob. p. 1427 P. : am praepositio loquelaris sig- nificat circum, Fest. p. 4 Mull. ldqucntia. ae,/. [loquor] A talking, discoursing, readiness in speaking, fluency of speech (post- Aug.) : " Julius Candidus non invenuste solet dicere, aliud esse elo- quentiam, aliud loquentiam, Plin. Ep. 5, 20 ;" so Val. Prob. in Gell. 1, 15. loquitor, atus, 1- "• dep. n - [id-] To speak : alicui, Plaut. Bac. 4, 7, 5 : meditari condiscere, loquitari dediscere, App. Flor. p. 60 Oud. loquor. ciitus (quutus), loqui, v. dep. n. and a. To speak, talk (in the lang. of common life, in the tone of conversation). 1. Lit.: A. Netitr. : Scipio mihi sane bene et loqui videtur et dicere, Cic. Brut. 58 ; id. Or. 32 : magistratum legem esse loquentem ; legem autem mntum mag- istratum, Cic. Leg. 3, 1 : male . . . vere ac libere, id. Rose. Am. 48 : cum loqui- mur terni, nihil rlagitii dicimus, id. Fam. 9, 22 : quid tu Epicure 1 loquere, id. Acad. 2, 39 : pure et Latine loqui, id. de Or. 1, 32 : alia lingua loqui, id, ib. 2. 14 : pro ali- quo, id. Att. 3, 1 : apud aliquem, before any one, id. Fin. 2, 22 ; so too, adversum aliquem, before any one, Ter. Andr. 1, 5, 30. — (13) c. dat. : male loqui alicui, to speak evil of any one, Plaut. True. 2, 2, 10 ; Stat. Th. 12, 26 : vento et fluctibus loqui, to ex- press vain -wishes, Luc. 4, 491. B. -Act. : 1, To speak out, to say, tell, utter, name: loquere tuum mihi nomen, Plaut. Men. 5, 9, 7 ; id. Aul. 2, 1, 15 : deli- ramenta, id. Amph. 2, 2, 64 : quas tu mu- lieres . . . loquere, id. Men. 2, 2, 47 : horri- bile est, quae loquantur, Cic. Att. 14, 4 : mera scelera, id. ib. 9, 12 : pugnantia, id. Tusc. 1, 7 : ne singulas loquar urbes, men- tion, Liv. 5, 54 : quid loquar marmora, etc., Sen. Ep. 90 : proelia, Hor. Od. 4, 15, 1 : aliquem absentem, Ov. Tr. 3, 3, 17. 2. To talk of, speak about, to have ever on one's lips : nil nisi classes loquens et exitus, Cic. Att. 9, 2 ; hence, loquuntur, they say, it is said : id. Verr. 2, 5, 30 : eo- dem die viilgo loquebantur Antonium mansurum esse Casilini, id. Att. 16, 10 : omnia magna loquens, Hor. S. 1, 3, 13 : dare aliquem famae loquendum, Mart. 5, 25 : Juppiter, hospitibus nam te dare jura loquuntur, Virg. A. 1, 731 : — de damnatio- ne ferventer loqui est coeptum, Coel. in Cic. Fam. 8, 8. II. Transf.: A. To speak, declare, show, clearly in dicale : oculi nimis arguti quemadmodum animo affecti simus, lo- quuntur, Cic. Leg. 1, 9 : res ipsa loquitur, id. Mil. 20 : ut fama loquitur, Vellej. 2, 93, L O EI 3 : cum charta dextra locuta est, has writ- ten upon it, Ov. Her. 18, 20 : volucres mea fata loquentur, Stat. Th. 8, 181 ; so Luc. 6, 617 : rescriptum divi Marci sic loquitur, quasi, etc., Ulp. Dig. 2, 14, 10. B. Poet., To rustle, murmur: pinos loquentes, Virg. E. 8, 22 ; Catull. 4, 11 : mollia discordi strepitu virgulta loquun- tur, Petr. poet. Sat. 120, 73. 1. lora, ae, /. A small or thin wine made of the husks of grapes, after-wine : loram bibere, Cato R. R. 57 : expressi aci- norum folliculi in dolia conjiciuntur, eo- que aqua additur, ea vocatur lora, quod lota acina : ac pro vino operariiB datur liieme, Var. R. R. 1, 54 fin. ; cf. Plin. 14, 10, 12; Var. in Non. 551, 18. Cf., also, lorea. 2. ldraj v - lura. ILoracma. ae,/ A river near Anti- urn, Liv. 43, 4. lor amen turn, i, »■ [lorum] A thong : capita loramentorum, Just. 11, 7 fin. _ lor arms, "• m. [id.] ^4 harness-maker : I. Lit. : Inscr. ap. Matf. Mus. Ver. 295, 3 (cf. Inscr. Orell. no. 4302).— H. Transf., A flogger, chasliscr, who scourged the slaves with thongs : " qui (magistratus) dicebantur lorarii, et, quos erant jussi, vinciebant, aut verberabant, Gell. 10, 3 fin. * loratuS) a, um, adj. [id.] Bound with thongs : juga, Virg. Mor. 122. lorea^ ae, /., for 1. lora. Wine of the second press, after-wine : erit lorea famil- iae, quod bibat, Cato R. R. 25 ; so Gell. 10, 23, 3. loretum, v. lauretum. loreuSi a . um > a dj. [lorum] Of thongs, made of thongs : I, Lit. : lorei funes, Ca- to R. R. 3, 5; 12; 63.— H. Transf. : ego vestra faciam latera lorea, Iwi.ll cut thongs out of your hide, Plaut. Mil. 2, 2, 2. lorlcaj ae, /. [id.] A leather cuirass, a corselet of thongs (opp. thorax, a brazen breast-plate): I, Lit.: lata insignisque lo- rica, Cic. Mur. 26 : ambulat cum lorica, id. Flacc. 17 : graves loricis, Liv. 5, 38 ; so Virg. A. 3, 467 ; 7, 707.— Also of linen : liutea, Suet. Galb. 19. B. Transf., A defence of any kind: 1, Milit, A breast-work, parapet : turres contabulantur, pinnae loricaeque ex cra- tibus attexuntur, Caes. B. G. 5, 39 : huic vallo loricam pinnasque adjecit, id. ib. 7, 72 ; Tac. H. 4, 37 ; so Curt. 9, 4 : Veg. Mil. 4, 28. . 2. A fence, hedge, inclosure : App. M 6, p. 443 Oud. ; so Amm. 24, 5. 3. A plastering, plaster : lorica testa- cea, Vitr. 2, 8 ; so id. 2, 9: 6tellionis cubile est in loricis ostiorum, fenestrarumque, Plin. 30, 10, 27. *Trop. : libros mutare loricis, i. e. to exchange studies for arms, Hor. Od. 1, 29, 15. loricarius, », um , adj. [lorica] Of or pertaining to cuirasses: loricariatabrica, Veg. Mil. 2, 11.— II. Subst. : J •' loricari- us, $upa>conoi6s," (*A maker of cuirasses), Gloss. Philox. IdricatlOt " n i s i /• [id.] A clothing in armor, an arming ; hence, transf., du- plex, a double flooring, double pavement : Vitr. 7, 1 ; so, loricationes, Paul. Dig. 50, 16, 79 fin. ■! Idricifer, SuifianoipbpoS, (*A cuiras- sier), Gloss. Philox. ldriCOi avi, atum, 1. v. a. [lorica] To clothe in mail, to mail, to harness : I. L i t. : statua loricata, Liv. 23, 19 : equites lori- cati, id. 37, 40 : — ubi pluribus coriis se lo- ricavit, Plin. 8, 24, 36.— B. ' n parti c, AD LORICATA, perh. the title of the person intrusted with the care of the mailed statue of Caesar in the Forum : Inscr. Orell. no. 2893 (for which, A LO- RICATA, ib. no. 2894). * II. Transf., To cover with plaster- ing, to plaster: Var. R. R. 1, 57. loricula- ae, /. dim. [lorica] A small breast-plate; hence, transf., a small breast- work : quorum frontes viminea loricula munirentur, Hirt. B. G. 8, 9 ; so Veg. Mil. 4, 28. loriola. ae,/. dim. [l.lora] Wine of the second press, after-wine : '' loriolam nominabant, quum ex uvis expressum erat, et ad follic.ulos reliquos et vinacea adjieiebant aquam, Var. in Non. 551, 30. loripeS) cdis, adj. [lorum-pes] Strap- IUBE fooled, i. e. limber-footed, lithe-legged ; ac- cording to others, crook-footed, bandy-leg- ged: proci loripedes, tardissimi, Plaut. Poen. 3, 1, 7: loripedem rectus derideat, Juv. 2, 23 : gentem inter Nomadas Indos, anguium modo loripedem, Plin. 7, 2, 2; cf. id. 5, 8, 8 ; Petr. 45, 11. lorum. '. «■ (loru9, i, m., Petr. 57, 8 ; App. M.3, 135; Schol. in Juv. Sat. 6, 480), A lltong : I. Lit.: vincire vis ? en osten- do raanus : tu habes lora, Plaut. Epid. 5, 2, 18 ; Liv. 9, 10 : celsa lorum cervice fe- rentom, a leash, Grat. Cyn. 213 ; Plin. 8, 40, 61. II. Transf, The reins of a bridle : lo- ris ducere equoa, Liv. 35, 34 : lora dare, to give the reins to the horses, Virg. G. 3, 106 : lora tendere, Ov. Am. 3, 2, 72 : for- tius uti loris, id. Met. 2, 127 : lora remit- ters id. ib. 2, 200. B. A whip, lash, scourge : Plaut. Ps. 1, 2, 12 : loris uri, Hor. Ep. 1, 16, 46 : loris caedere aliquem, Cic. Phil. 8, 8 : loris rumpere aliquem, Ulp. Dig. 47, 10, 15. C, The girdle of Venus : dixit et arca- no percussit pectora loro, Mart. 6, 11. B. Tlie leathern bulla, worn by children of the poorer sort : Juv. 5, 165 ; v. bulla. E, Of the virile member when relaxed : Petr. 13 ; so Mart. 7, 58 ; 10, 55. F, A slender vine branch: Plin. 14, 1, 3. Or. Lorum vomitorium, A kind of emetic, Scrib. Comp. 180. Lorvnia. orum, n., to. AiApvua, A sea- port in Curia, Liv. 37, 17 ; 45, 10 ; Plin. 5, 28,29. * lotastcr. tri, ">• [lotos] The wild lo- tus, of ivhirh javelins were made : Grat. Cyn. 131 Wernsd. ldtlo. onie, /. [lavo] A washing, bath- ing, swimming : Vitr. 7, 9. ldtiolente. <*dv- [lotium] Foully, im- purely : Titin. in Non. 131, 32. Lotis. idis, and Lotos. U /■> Awn's, Auir s, A nymph, daughter of Neptune, who was c/uinged into the lotus-tree, Ov. M. 9, 347; id. Fast. 1,41 5; Serv.adVirg.G.2,84. lotium» ii, »• Urine : brassica alvum uonam facit lotiumque, Cato R. R. 156 ; Suet. Vesp. 23. — Proverb.: non valet lotium suum, said of a good-for-nothing fellow, Petr. 57, 3. i lotometra. ae, /. = Xu>n>^>jrpa, A species of lotus, Plin. 22, 21, 28. Lotdphagi. orum, m., A(D7o0a}'oi (lotus-eaters), An African people on the Lesser Syrtis, to whom fable ascribes great hospiialily,Me\.l,l,5; Plin. 5.4,4; 5,7.7; Ov. R. Am. 789 ; Virg. Cul. 124 ; Sil. 3, 310. t l6tOS «I'd lotUS. i. / = AwroS : I. The name of several plants : &, The Egyp- tian water-lily, Plin. 13, 17, 32,— B. A tree on the northern coast of Africa, The. lo- tus-tree, edible nettle-tree; also, the fruit of the nettle-tree, Plin. 13, 17, 32— C. A tree of Italy, The Italian persimmon. Plin. 16, 30, 53 ; 24, 2, 2.— U. T r an s f. : A. A pile (because made of lotus-wood) : horren- do lotos adunca sono, Ov. F. 4, 190 ; Sil. 11, 432. — In the gen. masc. : Mart. 8, 51. lotura. ae, /. [lavo] A washing, bath- ing (post-Aug.) : pompholyx lotura para- tur, spodos illota est, Plin. 34, 13, 33; Mart. 2, 52. 1. lotllS. a . um ' Part., from lavo. 2. lotus, i, v. lotos. 3. lotUS) u8 i "*• [lavo] A washing, bathing, Cels. 1, 3. Loxias. AojiaS, A surname of Apollo, on account of his obscure [\o\ois\ oracles, Macr. S. 1, 17. Lua. fl e, /■ P u °] also called Lua Sa- turni, A goddess to whom were devoted the arms taken in battle, Liv. 8, 1 ; 45, 33 ; Var. L. L. 8, 18, 112, § 36 ; Gell. 13, 22, 1 ; cf. Hartung, Relig. der Romer, 2, p. 130. lubens. lubenter, v. libet, ad fm. lubet, v. hbet. lubldo. inis, v. libido. lubrico. avi, atum, 1. v. a. [lubricus] To make smooth or slippery, to lubricate (post-class.): I. Lit: Juv. 11, 173: lu- bricatus lapis, Arn. 1, 22 ; Prud. nr£0. 11, 35 : limo coenoso ripae snpercilium lu- bricante, App. M. 7, p. 481 Oud. — II Trop. : Prud. Psych. 571. lubricus. a, um, adj. [kindr. with lu- tum and illuvies] Slippery: I, Lit.: loc- uli lubrici, PlnVit Mil. 3, 2. 38 : fastigium, l,Li L U C A Liv. 44, 9 : assiduo lubricus imbre lapis, Mart. 4, 18. — In the neutr. abs., lubricum, i, A slippery place : Cels. 8, 3: in lubrico atque instabili fundamento, Plin. 36, 14,21. — With the gen. : equi lubrico paludum lapsantes, on the slippery morass, Tac. A. 1, 65. B. T r a n s f. : 1. Slippery, smooth : Mart. 9, 58 : Sphinx saxo naturali elabo- rate et lubrica, Plin. 36, 12, 17. 2, That easily slips, glides, or moves away, slippery, slimy, lubricous : natura lubricos oculo9 fecit, Cic. N. D. 2, 57 : an- guis, Virg. A. 5, 84 : exta, Tib. 2, 5, 14 : pisces, Plin. 9, 20, 37 : conchylia, slimy, Hor. S. 2, 4, 30 : corpus, Plin. 2, 3, 3 :— lubrica prensantes effugit umbra manus, Ov. F. 5, 476 : amnis, id. Am. 3, 6, 81. Hi T r o p. : A. Slippery, uncertain, ticklish, hazardous, critical (quite class.) : via vitae praeceps et lubrica, Cic. Fl. 42, 105; cf. id. Rep. 1, 28: viae lubricae ado- lescentiae, id. Coel. 17, 41 : aetas puerilis maxime lubrica atque incerta, id. Verr. 2, 5, 52 : cupiditas dominandi praeceps et lubrica, id. Phil. 5, 18 : lubrica defensionis ratio, id. Plane. 2 : lubrica observatio, Quint 1, 5, 5: locus, Plin. Ep. 3, 3.— Poet, with the inf. : vullus nimium lubricus as- pici, Hor. Od. 1, 19, 8. — In the neutr. abs., lubricum, i : in lubrico versari, Cic. Or. 28 : lubricum aetatis, Plin. Ep. 1, 8 : lu- bricum linguae, Modest. Dig. 48, 4, 7. B. Gliding, fleeting : historia lubrica est ac fluit gliding, Quint. 9, 4, 129 : an- nus, fleeting, Ov. A. A. 3, 364. C. Slippery, deceitful : nequicquam pa- trias tentasti lubricus artes, Virg. A. 11, 716. 1. Luca. ae, /. A city of Etruria, now Lucca, Cic. Fam. 1, 9, 9 ; Liv. 21, 59 ; 41, 17; Frontin. Strat 3, 2; cf. Mann. Ital. 1, p. 390 sq.— JJ, Deriv., Lucen- sis, e . "dj-. Of Lucca : municipium, Cic. Fam. 13, 13. 2. Luca or Lucas, ae, m. Luca- nian ; v. Lucani, no. D. Lucani. orum, in. An Italian people in Lower Italy, Liv. 8, 19 ; 25 ; 9, 20, et saep. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 123 S7.— II, Derivv. : A. Lucanus. a, um, adj., Lu- canian : ager, Cic. Phil. 13, 5, 12 ; Plin. 3, 5, 10: montes, Liv. 8, 24: pascua, Hor. Epod. 1, 28 : mare, Stat. S. 3, 2, 85 : vinum, Var. R. R. 1, 25 ; Plin. 14, 6, 8 : legiones, Liv. 8, 24. — Subst, Lucanus, as a surname of the poet M. Annaeus, of Corduba, the nephew of Seneca the philosopher, and au- thor of the poem entitled Pharsalia, who was condemned to death by Nero for participa- ting in the conspiracy of Piso, Quint. 10, 1, 90 ; Mart. 1, 62 ; 14, 194 ; Tac. A. 15, 49 ; Suet. Ner. 36,— B. Lucania, ae, /., The district of Lucania, in Lower Italy, Mel. 2, 4,2; 9; Hor. S. 2, 1, 38 ; Cic. Tusc. 1, 37 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 85.— C. Lu- canicus. ». um . Lucanian : only subst, lucanica, ae, /., A kind of meal-sausage invented by the Lucanians : solebam an- tea delectari oleis et lucanicis tuis, Cic. Fam. 9, 16 ; Mart. 13, 35 ; Stat. S. 4, 9, 35. So too, lucanicum and lucanicus, Charis. p. 73 P. Called also lucana, ace. to Var. L. L. 5, 22, 32, § 111—D. Luca DOS, Lucanian ox, for elephant (because the Romans first saw this animal in Lucania, in the army of Pyrrhus), Var. L. L. 7, 3, 82, § 39 ; Enn. ib. ; Lucr. 5, 1301 ; 1338 ; Sil._9, 573 ; Aus. Ep. 15, 12. lucar. iris, n. [lucus] A forest-tax, the income from which was expended in the sup- port of players : " lucar appellatur aes. quod ex lucis captatur," Fest p. 119 Miill. N.cr.; cf., "lucaris pecunia, quae in luco erat data," Fest. ib. : " lucar Sturpirov tipyeptov utados and tpioKov," Gloss. Phi- lox. : " lucar vectigal, erogatio quae fie- bat in lucis," Gloss. Isid. ; Tac. A. 1, 77 ; Inscr. Orell. no. 3882 : — (Johannes) con- tumeliosa caede truncatur in puellae sal- ticae lucar, ("the reward of a dancing girl), Tert. adv. Gnost. 8. lucaiiS, «• adj. [id-] Of or belonging to a grove : " lucaris pecunia, quae in luco erat data" (forest-tax), Fest p. 119 Miill. ; v. the preced. art — Hence, subst, lucaria, ium, n.. The grove-festival : " lu- enria festa in luco colebant Romani, qui permagnfls" inter viam Salariam et Tibe- LU CE rim fuit, pro eo, quod victi a Gallis fugi- entes e proelio ibi se occultaverint," Fest. p. 119 MUll. ; Calend. Matt', in Orell. Inscr. 2, p. 394 ; cf. Calend. Amitern. ib. ; Masur. in Macr. S. 1, 4. Lucas, a e . m., AovkSs, Luke, ike third evangelist, Prud. Apoth. 1002, et saep. Lucas bos, v. 2. Luca. LUCCCIUS, '. m - A Roman proper name. So esp. L. Lucceius, a friend oj Cicero and Pompey, author of a work on the Italian and Civil wars, Cic. Fnm. 5, 12; id. Att 1, 17 ; 19, 1, et saep. Luceium, h n - ■<* castle in Galatia, Cic. Dejot 6 ; 7. luccllum, i> "• dim. [lucrum] A small gain, slight profit : lucelli aliquid dare, Cic. Verr. 2, 3, 30 : facere aliquid lucelli, id. ib. 2, 3, 44 : tecum partita lucellum, Hor. S. 2. 5, 82 ; cf., hujus diei lucellum tecum communico, Sen. Ep. 5. lucens. entis, Part, and Pa., from luceo. Lucensis, e > v - 1- Luca, no. II. luceo, x 'i ~- v - n - P ux ] To be light or clear, to shine, beam, glitter : I, Lit.: (lu- men) Nihilominus ipsi lucet, Enn. in Cic. Off. 1, 15, 51 ; so, turn Candida lumina lu- cent, id. ap. Fest. p. 228 and 229 Mull. (Ann. 3, 18) : (stella) luce lucebat aliena, Cic. Rep. 6, 16 : dum meu9 assiduo luceat igno focus, Tib. 1, 1, 6 : lucet igne rogus, Ov. Her. 11, 104 : rara per occultos lucebat semitoi calles, Virg. A. 9, 383 ; cf. Prop. 2. 14, 17 : interior coeli qua semita lucet Stat. Th. 9, 641 : virgatis lucent sagulis. Virg. A. 8, 660 : niveo lucet in ore rubor, Ov. Am. 3, 3, 6 : lucent oculi, Val. Fl. 6. 492 ; Suet Tib. 74. — In the part, praes. : rosea sol alte lampade lucens, Lucr. 5, 609 ; so, globus lunae, Virg. A. 6, 725 : fa ces, Ov. F. 3, 270 : sedebat In solio Phoc bus Claris lucente smaragdis, id. Mtt. 2, 24. — Poet, with the ace. : hnic lucebis no- vae nuptae facem, will light her home with a torch, Plaut. Casin. 1,30. — (/3) Impers. : lucet lucebat etc., It is (was) light, it is (was) day: priusquam lucet, ad9unt, Plnut. Mil. 3,1, 115: si lucet lucet : lucet autem, lucet igitur, Cic. Acad. 2, 30, 96 : nondum lucebat, id. Rose. Am. 34 : nee satis luce- hat: quum autem luceret, etc., id. Att. 16, 13, a: ubi lucere coepisset id. de Div. 1, 23 fin. : expergiscere : lucet hoc, it is light, it is day there (in the sky), Plaut. Mil. 2, 2, 63. B. Transf, To shine or show through, to be discernible, visible (poet.) r si qui v Arabio lucet bombyce puella, Prop. 2, 2;. 25 : femineum lucet sic per bombycia;<- corpus, Mart. 8. 68 : vitalia lucent, are wnt covered. Stat Th. 8, 525. XL, Trop., To shine out, to be conspic nous, clear, evident : nunc imperii nastri splendor illis gentibus lucet Cic. de imp. Pomp. 14 : mea officia et stndia, quae pa- rum ante luxerunt id. Att. 3, 15 : quum res ipsa tot, tam Claris argumentis luceat id. Mil. 23 : virtus lucet in tenebris, id. Sest 28 : tota oratio lucet, Quint. 8, 5, 29 ; id. 9, 1, 19.— Hence lucens, entis, Pa., Shining, bright, conspicuous : lucentior usus, Mill. Theod. de metr. 9, 7. Luceres an| i Lucerenses, """. m. An Etruscan tribe, whose union with the Ramnes (Latins) and Tafcies (Sabincs) gave rise to the oldest Roman state. Rom- ulus named after them one of his three cen- turies of horsemen, Var. L. L. 5, 9, 17 ; Cic, Rep. 2. 8 ; Liv. 1, 13 : Ov. F. 3, 131 : hins Taties Ramnesque viri Luceresque colo- ni. Prop. 4, 1, 31. Luceria, a e, /• An ancient city of Apulia, now Lvcera, Cie. Fam. 15, 15 ; Art.- 7,12; 8,11; Cluent.69; Liv. 34, 22: Hor. Od. 3, 15, 14, et saep. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 81. — II. Deriv., Lucerinus. a, um, adj., Lucerian : finis, Liv. 10, 35. — In the plur., subst, Lucerini, orum, m.. The inhabitants of Luceria, Lucerians : Lucerini ac Sam- nites ad internecionem caesi, Liv. 9, 26. lucerna. ae, /. [luceo] A lamp, oil lamp: I. Lit.: ,l lncer?ia dicta a luce, aut quod id vocant Graeci \ifayov" Var. L. L.. 5, 25, 34, § 119 : in sole lucernam adhibere nihil interest Cic. Fin. 4, 12 : lucerna me deserit, my light eocs out, id. Att. 7, 7 fin. : vino et lucemis Medus acinaces lmmane quantum discrepat, »'. c. evening entertain 897 L U C 1 merits, Hor. Od. ], 27, 5 : accedit numerus lucernis, the lights begin to seem, double, id. Sat. 2, 1, 25 : pereundum est ante lu- cernas, before candle-light, Juv. 10, 339 : lucernam aecendere, Phaedr. 3, 19, 4 : lu- cernam ardentem exstinguere. Plin. 31, 3, 28 : fungi lucernarum, id. 28, 11, 48 : pin- guem nebulam vomuere lucernae, Pers. 5, 181. II. Transf.: A. Nocturnal labor, lu- cubration (poet.) : haec ego non credam Venusina digna Lucerna? Juv. 1, 51. B. A certain fish that shines in still nights, Plin. 9, 27, 43. lucernaria. ae, /. (* The plant ver- bascum, ace. to Adelung's Lex. Manuale), Marc. Emp. 20. . lucernarium, ". «• [lucerna] The time when the lamps are lighted, candle- light, Aug. in Reg. Cleric. t luCCrnariUS, \vxvoux°S, (*A lamp- stand), Gloss. Philox. lucernatus, a, um, adj. [lucernaj Furnished, i. e. lighted with a lamp : janua, Tert. ad Uxor. 2, 6. lucernula. ae, /. dim. fid.] A small lamp: accensa lucernula, Hier. Ep. 107, n. 9 ; id. ib. 117, n. 12. lucCSCO and lucisCO, ere, v. inch, n. [luceo] To begin to shine : I. Lit.: A, In gen.: sol lucescit, Virg. E. 6, 37; Firm. Math. 4, 13. B. I" partic, of the break of day, To grow light, break, dawn : nonae luces- cunt, Ov. F. 5, 417. — 2. Impers. : luces- cit or luciscit, the day is breaking : eamus Amphitruo : luciscit hoc jam, it is getting light there (in the sky), Plaut. Am. 1, 3, 45 ; v. luceo : quum lucisceret, as soon as it is light, at break of day, * Cic. Fam. 15, 4, 8 : et jam lucescebat, Liv. 4, 28. II. T r o p. : luciscens amor, bright, Front, ad Anton. 1, 5 ed. May. Lucetius, i, it., and Lucetia, ae, /. [lux] Light-bringer, a surname of Ju- piter and of Juno : Juppiter Lucetius, Naev. in Gell. 5, 12, 6; cf. Serv. Virg. A. 9, 570 ; Macr. S. 1, 15 ; cf., also, " Lnceti- um Jovem appellabant, quod eum lucis esse causam credebant," Fest. p. 114 Mull. — Of Juno : Juno pulchra, sive te Luci- nam, quod lucem nascentibus tribuas. ac Luceliam convenit nuncupari, Mart. Cap. 2, 37. Cf. Hartung, Relig. d. Romer 2, p. 8. luci, adv., v. lux, ad init. \ lucibllis. ibuiTav's, (* Bright, clear), Gloss. Philox. ; cf., " lucens est, quod ali- .unde illuminatur, lucibile, quod per se i.patet," Serv. Virg. A. 6, 725. lucide, adv.. v. lucidus, ad fin. Jucidus. a, um, adj. [lux] Containing /light, full of light, clear, bright, shining -.(asan adj. not in Cic, and as an adverb ■ only once) : I. Lit.: lucidus aer, Lucr. 4, 340: sidera, Hor. Od. 1, 3, 2: gemma, i Ov. Her. 15, 74 : amnis, Quint. 12, 10, 60 : lucidior domus, Ov. F. 1, 94 : — lucidissima ■ Stella, Vitr. 9, 6. B. Transf. : X. Brilliant, bright, beau- i tiful, transparent, shining white, etc. : lu- cida puella, Ov. Her. 1.9, 133 : saxa, Stat. 5. 3, 3, 22 : ovis, Tib. 2, 1, 62 : vestis, Plin. 35, 9, 35. — II. Trop., Clear, perspicuous, > luminous, lucid (of speech, or of orators ; a favorite expression with Quintilian) : neque refert, an pro lucida (narratione) perspicuam dieomus, Quint. 4, 2, 31 : pro- positio aperta et lucida. id. 4, 5, 26 : mani- festa et lucida ratio, id. ib. 3 : ordo, Hor. A. P. 41. — Comp. : res lucidior, Quint. 7, 3, 21 ; so, causa, id. 4,4,4; 4, 2, 83 ; 4, 5, 1 ; id. 2, 3, 8: lucidior via, id. 3, 11, 23,— Transf.. to orators : Quint. 12, 10, 21 : lu- cidior auctor, id. 10, 1, 74. — Hence, Adv., lucide, Clearly, plainly, distinct- ly (mostly of speech) : lucide verbum de- : finire, *Cie. de Or. 2, 25, 108: lucide di- centium, Quint. 8, 3, 1. — Comp. : Sen. Ep. " 71 : quo lucidius intelligi possit haec ex- ceptio, Paul. Dig. 44, 4, 1. — Sup. : sic os- ■ tendit lucidissime causam, Quint. 4, 5, 12. lucifer, era, erum, adj. [lux-fcro] Light bringing : "itaque ut ripud Grae- cos Diannm, eamque Luciferam, sic apud nostras Junonem Lucinam in pariendo invocant, Cic. N. D. 2, 27 : lucifera pare Lunne, Lucr. 5, 725 ; luclferi equi. the horses of Luna, Ov. Her. 11, 46 : luciferae , mahus, i. e. of Lucina, id. ib. 20, 192 — LUCO Hence, n. Subst., Lucifer, 6ri, m., The morning-star, the planet Venus: Stella Ve- neris, quae <}>u>stl>opos Graece, Latine dici- tur Lucifer, quum antegreditur solem, quum subsequitur autem Hesperos, Cic. N. D. 2, 20 fin. ; cf. Plin. 2, 8, 6 ; Tib. 1, 10, 62; Ov. Tr. 1, 3, 71.— The fabled son of Aurora and Ccphalus, and father of Ceyx, Hyg. Astr. 2, 42 ; Ov. M. 11, 271 ; 295 ; 346 ; ace. to others, a son of Jupiter, Serv. Virg. A. 4, 130. — B. Poet, transf., for Day: me- mento Venturum paucis me tibi Lucife- ris, Prop. 2, 15, 28 ; Ov. F. 1, 46 : tres, id. ib. 3, 877. * lucif ICO» are, v. a. [lux-facio] To make bright, to brighten : lucificare exi- tum alicujus aetati, Lab. in Gell. 10, 17 fin. lucif ICUSj a, um, adj. [id.] Light-mak- ing, light-giving: sol, Coel. Aur. Acut. 2,9. lucifluus, a, um, adj. [lux-fluo] Light- streaming, light - beaming, brilliant : I. Lit. : lucifluus solis ortus, Juvenc. 3, 294. — II. Trop., Light-beaming, glorious: sermo, Juvenc. 4, 120. lucif Ug°a< ae, comm. [lux-fugio] Light- fleeing, light-shunning : I, Lit.: luci- fuga maritus, i. e. Cupid (because he vis- ited Psyche only at night), App. M. 5, p. 355 Oud.; id. Apol. p. 428 Oud. — H. Transf, One who turns night into day : turba lucifugarum. Sen. Ep. 122 fin. lucifugax, acis, adj. [lux-fugax] Light- shunning: noctua, Auct Carm. Philomel. 40 : natio, Minuc. Fel. Octav. 8. lUClfug-USi a, um, adj. [lux-fugio] Light-shunning: I, Lit. : blattae, Virg. G. 4, 243. — II. Trop. : lucifugus, nebulo, Lucil. in Non. 19, 1 : homines, Cic. Fin. 1, 18. 61. LuciSius, a. The name of a Roman gens. The most celebrated of them is the poet C. Lucilius, a native of tlie Cam- panian Suessa, formerly Aurunca (hence, Auruncae alumnu9, Juv. 1. 19), the father of Roman satire. — Vis Lucilii, the seed of a man, Arn. 5, 169 (alluding to the verse of Lucilius : vis est vita, vides, vis nos facere omnia cogit, Lucil. in Varr. L. L. 5, 10, 19, §63): — Lucilius Bassus, a writer of no merit, Cic. Att. 12, 5. — H. Deriv., Lucil- ianuS; a, um, adj., Lucilian: character, Var. R. R. 3, 2 : versus, Plin. 36, 25, 61 : aetas, Macr. S. 2, 12 : fornix, prob. a sat- ire bearing this title, Arn. 2, 45. llXCinuSi a, um, adj. [lux] Light-bring- ing, or, bringing to the light : hora, one's natal hour, Prud. adv. Symm. 2, 222. — Class, only subst., Lucina? ae, /. (lit., an adjec, supplying dea) I. The goddess of child-birth (because she brings man to light) : Juno Lucina, Plaut. Aul. 4, 7, 11 ; so Ter. Ad. 4, 5, 41 ; Catull. 35, 13 ; cf. Cic. N. D. 2, 27, 68. More freq. abs., Lucina : nascenti puero Casta fave Lucina, Virg. E. 4, 8 : si vocata partubus Lucina veris af- fuit, Hor. Epod. 5, 5 ; Ov. F. 2, 449.— Hence, B. Poet, transf, Child-birth: Luci- nam pati, Virg. G. 3, 60 ; cf., Lucinae ex- perta labores, id. ib. 4, 339 ; Ov. A. A. 3, 785. II, Of Hecate, as the producer of ter- rific dreams and nocturnal spectres, Tib. 3, 4, 13. + lucinium, cicindela (A glow-worm), Gloss. Vet. liiciparens. entis, adj. [lux-parens] Light-bearing, light-producing : nox (be- cause day follows the night), Avien. Phaen. 853. Lucipor, v - 1- Lucius, no. II. lucisator. or ' s > ™- [lux-sator] Light- producer, author of light: lucisator Om- nipotens, Prud. Cath. 3, 1. lucisCO. v. lucesco. 1. Lucius-'"' [ mx ; born in the day- time] A Roman praenomen, usually repre- sented by L. simply: " Crepusci, qui eo tempore erant nati, ut Lucii prima luce," Var. L. L. 6, 2, 52, \ 5 ed. Mull. ; cf, " qui luci natus est Lucius" id. ib. 9, 38, 142, § 60 ed. Mull. ; and, " Lucius praenomen est ejus, qui primum fuit, qui oriente luce natus est," Fest. p. 119 ed. Miill. — In the fern., Lucia. Var. L. L. 9, 38, 142, § 61 ed. Mull.— II. Deriv., LUCIPOR for Lucii pu- er, The stave of a Lucius : Plin. 33, 1 , 6, § 26. 2. lucius, ''. ui. A fish, perhaps the pike, A us. Mosell. 123. t Lucomcdi, v. lucumo, no. II., A. ! Luc6moncs> v - lucumo, no. II., B. LUCR lucratlO) onis,/. [lucror] A gaining, gain : epes lucrationis, Tert. ad Uxor. 2, 7. lucrativus, a> um, adj. [id.] Of or belonging to gain, attended with gain, gainful, profitable, lucrative (post-Aug.) : Quint. 10, 7, 27 ; Spald. N. cr. : lucrativa in tantis negotiis tempora, Front, ad An- ton. Ep. 2 ed. Maj,— II, In partic., in jurid. Lat, res lucrativae, Things be- queathed or given to aperson (because the acquisition of them is pure gain, and un- attended with any sacrifice), Impp. The- od. et Valent. Cod. Justin. 10, 35, 1 : — ex causa lucrativa acquirere aliquid, to re- ceive something by bequest or as a gift, Paul. Dig. 31, 89 ; Ulp. ib. 40, 1, 4. So, lucrativa possessio, id. ib. 29, 4, 2; and, lucrativa acquisitio, id. ib. 44, 4, 4. Lucretia, ae, v. Lucretius. Lucretilis. is. rn. A mountain in the Sabine territory, Hor. Od. 1, 17, 1 ; cf., u Lu- cretilis mons in Sabinis," Fest. p. 119. Lucretlnum, U u. An estate of At- ticus, near Lucretilis, Cic. Att. 7, 11, 1. Lucretius.' 1 The name of a Roman gens. So, in partic, the poet T. Lucre- tius Carus, an adherent of the Epicurean philosophy, and author of the poem De re- rum natura, Cic. Q. Fr. 2, 11, 4 ; Quint. 10, 1, 87 ; 12, 11, 27 ; Ov. Am. 1, 15, 23 ; Stat. S. 2, 7, 76.— Sp. Lucretius, Tricipiti- nus, the father of Lucretia, consul A.U.C. 245, Cic. Rep. 2, 31.— Q. Lucretius Ves- pillo, an orator, Cic. Brut. 48, 178. — An- other Lucretius Vespillo, an adherent of Pompey, Caes. B. C. 3, 7. — In the fern., Lu- cretia, Daughter of Sp. Lucretius Tricipi- tinus, and wife of Collatinus, who, being dishonored by Sex. Tarquinius, put herself to death, and thus became the immediate cause of the expulsion of the Tarquins from Rome, Cic. Rep. 2, 25 ; Fin. 2, 20 ; Liv. 1, 58 ; Ov. F. 2, 658.— Hence, transf., for A chaste woman : Lucretia toto Sis licet us- que die, Laida nocte volo, Mart. 11, 104 ; so Petr. 9. lucrif acio, feci, factum, 3. v. a., and in the pass., lucrifio, factus, fieri (written separately) : licet lucri dotem faciat, Gai- us Dig. 11, 7, 29 : me esse hos trecentos Philippos facturum lucri, Plaut. Poen. 3, 5, 26 ; so id. Most. 2, 1, 7 ; Pers. 4, 4, 117 ; True 3, 2, 22) [lucrum-facio] To gain, win, acquire, get, make (as profit). I. Lit.: pallium lucrifacere, Petr. 15 ; so Mart. 8, 10: — quid si ostendo in bac una optione lucrifieri tritici modios cen- tum 1 Cic Verr. 2, 3, 46 : pecuniam lucri- factam videtis, id. ib. 2, 3, 75. II. Trop. : quod lucrifecerunt hoc no- men turdi, have appropriated to themselves, Var. R. R. 3, 4 : suum maleficium existi- mabant se lucrifacere, that they would es- cape the punishment of their fault, would get off with impunity, Auct. Ii. Hisp. 36: injuriam, to perform with impunity, Plin. 7, 39, 40 : traduc equum ac lucrifac censo- riam notam, i. e. think yourself lucky that you have escaped it, Val. Max. 4, 1, n. 10. lucrifactuS; a, um, Part., from lucri- facio. * lucrif icabilis, o, adj. [lucrifico] Gainful, profitable : dies, Plaut. Pers. 4, 7,2. lucrifico, are, v. a. [lucrum-facio] To gain, win: Paulum factum omnibus esse omnia, ut omnes lucrificaret, Tert. Praescr. 24. * lucrif icUS) a, um, adj. [id.] Gain- ful, profitable : facul am, Plaut. Pers. 4, 3, 46. lucrif lO) v - lucrifacio, ad init. * lucrifug'a, ae, comm. [lucrum-fu- gio] Gain-fleeing, gain-shunning : Plaut. Ps. 4, 7, 33. Lucrinus, i, m -. w it» or without la- cus, The Lucrine Lake, on the coast of Campania, in the neighborhood of Baiae, now Logo Lucrino, Mel. 2, 4, 9 ; Cic. Att. 4, 16, 1; Hor. Od. 2, 15, 3. Caesar, or, ace. to Suetonius, Augustus, connected it with Lake Avernus, and threw up dikes to ward otf the waves of the sea : Lucri- noque addita claustra, Virg. G. 2, 161 ; cf. with Suet. Aug. 16. The surrounding scenery was celebrated for its beauty : Prop. 1, 11, 9 : dum nos blanda tenet las- civi stagna Lucrini, Mart. 4, 57 : hie mihi Baiani colles mollisque Lucrinus, id. 6, 43. Cf. Mann. Ital. 1, p. 728.— U. Derivv.' : LU.CT A. Lucrinus, a, um, adj., Of or be- longing to Lake Litcrinus, Lucrine: nqua, the Lucrine Lake ; v. supra : ostrea Lu- crina, the Lucrine oysters, celebrated tor their delicious flavor, Plin. 9, 54, 79 ; call- ed also Lucrina conchylia, Hor. Epod. 2, 49 ; and abs., Lucrina, Orum, 71., Mart 6, 11 ; 12. — Near the lake was a temple of Venus ; hence, Lucrina Venus, Stat. S. 3, l, loo.-B. Lucrinensis, e, adj., Lu- cri/ie: res Puteolanae et Lucrinenses, i. e. oysters, Cic. Art. 4, 10, 1. lucrio. onis, m. [lucrum] One fond of gain : " KepSutva, quem nos quoque lu- crionem vocamus," Fest p. 56 Miill. lucripeta. ae, m. [lucrum-peto] A gain-seeker, one fond of lucre : lucripeta foenerator, Argum. Most. Plaut. 6. — Collat. form in the plur., lucripetes, Cassiod. Va- riar. 12, 11. lucripetes, um, v. the preced. art. lucilUS, H . um, "dj. [lucrum] Of or pertaining to gain : dii Lucrii, gods of gain, Arn. 4, 132 ; cf. Harrung, Relig. der Romer, 2, p. 260. Incror» atus, 1. v. dep. a. [id.] To gain, win, acquire, get, make (as profit) : I, Lit: quum lucrari impune posset auri pondo decern, Cic. Parad. 3, 1 : ut locu- pletes suum perdant, debitores lucrentur alienum, id. Ott'. 2, 24 : stipendium, to keep for one's self put into one's own pocket, id. Verr. 2, 5, 24 : Pythias emuncto lucrata Simone talentum, Hor. A. P. 238 : Iucran- di perdendive temeritas, Tac. G. 24. B. I" partic, To gain by economy, to save : Plin. 18, 7, 12, n. 2. II. Trop. : lucretur indicia veteris in- famiae, i. e. I will make him. a present of titan, I wilt not mention than, Cic. Verr. 2, 1, 12; so Stat. Th. 9, 779. iucrciSC' adv., v. lucrosus, ad fin. lucrosus. a, um, adj. [lucrum] Gain- ful, profitable, lucrative : voluptas, Ov. Am. 1, 10, 35 ; so Tac. Agr. 19 : t'raus lu- crosior, Plin. 37, 12, 57 : id pcraeque etiam lucrosissimum, id. 18, 31,74. — Adv., Prof- itably, advantageously ; in the Com}). : lu- crosius perire, Hier. Ep. 22. n. 13. lucrum) i. "• I'uo] Gain, profit, ad- vantage: J, Lit: rem gero et facio lu- crum, Plaut. Pers. 4,3,34: vendendi quaes- tu et lucro ducerentur, Cic. Tusc. 5, 3 : aliquid ad praedam lucruinqiic revocare, id. Phil. 3, lij : qui ex publicis vectigalibus tanta lucra fecit, id. Verr. 2, 3, 38 : fru- mentaria lucra exigere, id. ib. 2, 3, 37 : dat de lucro, nihil detrahit de vivo : minus igitur lucri facit, id. Flacc. 37 : — lucro est, it is profitable, advantageous : nobis lucro fuisti potius quam decori tibi, Plaut. Asin. 1, 3, 40 ; id. Men. 2, 3, 5 ; Cist 1, 1, 52 :— ponere or deputare in lucro, to count as gain : omne id deputare esse in lucro, Ter. Ph. 2, 1, 16 ; 21 : id ego in lucris pono, Cic. Fara. 7, 25; cf., quem sors dierum cunque dabit lucro Appone, Hor. Od. 1, 9, 14 ; so Ov. Tr. 1, 3, 67 :— lucri facere, to gain, get the credit of: quae file uni- versa naturali quodam bono fecit lucri, Nep. Thras. 1 ; v. lucrifacio : — de lucro vivere, to owe one's life to the mercy of an- other: Plaut. Merc. 3, 2, 9 : de lucro prope jam quadriennium vivimus, Cic. Fam. 9, 17 ; Liv. 40, 8. II, Transf. : J^, Love of gain, ava- rice : pro lucri pallida tabes, Luc. 4, 96 : impius lucri furor, Sen. Hippol. 4, 540. B. Wealth, riches : omne lucrum tene- bris alta premebat humus, Ov. Am. 3, 8, 35 : periculosum semper putavi lucrum, Phaedr. 5, 4, 8. lucta. ae,/. [luctor] A wrestling, wres- tling-maich (post-class.) : exercebat cum militibus ipse luctam, Capitol. Maxim. 6 : certamen luctae, Aus. Ep. 93. — n. Trop.: perseverans quodammodo lucta convinci- tur, Aug. Ep. 606. luctarcen. 5n ' s . ,! - [id-] -A wrestling : I, Lit: Lampr. Alex. Sev. 30. B. Transf.: X. ^ slrugglitig, striv- ing, toil, exertion, contest, fight : remo luc- tamen abest, Virg. A. 8, 87 : Veneris luc- tamen anhelum exercere, Auct Epith. in Anthol. Lat. T. II., p. 636 : lento luctamine Poenum comprcssit, Claud. B. G. 138. 2. Of The mixing together of materials of different kinds : sine luctamiue alteri- U8 generis, Pall. 3, 9. IUCT II. Trop.: sed emendatio morum dif- ficile luctamen fuit, Mamert. Grat act. ad Jul. 4. IiUCtaiiaaUS, a, um, adj., v. Luta- tius. no. II. luctatlO) onis,/. [luotor] A wrestling: 1. Lit.: tine adversario nulla luctatio est, Cic. Fat. 13. — B. Transf., A struggle, contest, fight : tetra ibi luctatio erat, Liv. 21, 36 ; cf. Cic. Leg. 2, 15, 38.— H. Trop., A struggle, contest : nam cum Academi- cis incerta luctatio est, qui nihil affirmant, Cic. Fin. 2, 14 ; so id. Fat. 6 ; Sen. Q. N. 5, 13 : luctatio civitatis (at. civilis), Vellej. 2, 124. LuctatiuS) v. Lutatius. luctator) oris. m - [luctor] A wrestler- 1, Lit: fortior in fulva novns est lucta- tor arena, Ov. Tr. 4, 6, 31 : luctator ter ab- jectus perdidit palmam, Sen. Ben. 5. 3; id. Ep. 88 ; Quint. 2, 8, 7 ; so id. 12, 2, 12. — £1. Transf.: (vinum) pedes captat primum, luctator doloeus est Plaut. Ps. 5, 1, 5. iuctatus, us . m - I'd.] A wrestling: Plin. 29, 1,8; id. 8, 12, 12. luctifer, a - um, adj. [luctus-fero] Grief-bringing, mournful: illic luctifer bubo gemit, ill-boding. Sen. Here. Fur. 687 : annus, Val. Fl. 3, 454. luctlficabllis, e, adj. [luctus-facio] SorrowJ u I, njflicted : cor, Pac. in Pers. 1. 78. luCtlficuS; "■ um, adj. fid.] Causing sorrow or lamentation, doleful, woeful, bale- ful: clades, Cic. poet Tusc. 2, 10: Alec- to, Virg. A. 7, 324 : pavor, Sil. 6, 557 : ju- bar, Val. Fl. 3, 292 : luctiticum clangentc tuba, id. 3, 348. * luctiscnUS, a, um, adj. [luctus-so- nus] Sad-sounding, mournful, doleful: luctisono mugitu, Ov. M. 1, 733. + luctlt05 are, v. intais. it. [lucto] To wrestle violently, ace. to Prise, p. 797 P. lllCto. arc, v. the lulls,, ad in it. luctor. atus, L "• dip. (act collat. form: vh i validis viribus luctant Enn in Non. 472, 8 : plurimum luctavimus, Plant ill Non. 468. 32: iluin hictat, Ter. llec. 5, 3, :i\) To wrestle: f. Lit: luctnbitur Olyin- piis Milo, Cic. Fat. 13: lulvil luctantur arena. Virg. A. 6, 643. B. Transf.. To wrestle, struggle, strive, contend: a. Of living creatures: in pes- tilenti atque arido sulo luctari, Liv. 7, 33: buves luctari, Plin. 18, 111, 48, w.2: luctan- dum in turba, Hor. S. 2, 6. 28 : non luctor tie nomine hujus temporis, Ov. F. 6, (19. — (/<) c. inf. (port): et infracta Uictatur nrundine tclum Kripcre, Virg. A. 12, 387: deducere versum, Ov. Pont. 1. 5. 13 : com- pescere risum, id. Her. 17, llil ; id. Met. 15, 300. — }>, Of inanimate things : et in lento luctantur marmore tonsae, Virg. A. 7, 28 : tristia robustis luctantur funera plaustris, Hor. Ep. 2, 2, 74 ; Prop. 4, 1, 147. *2. ' n partic, of copulation: Prop. 2, 1, 13 ; so id. 2, 13, 3. II. Trop., To struggle, strive, contend : cum aliquo luctari, Cic. Sull. 16 : Plancus diu, quarum esset partium secum lucta- tus, Vellej. 2, 63 ; Plin. 18,5, 6.— (rf) c.dat. (poet.) : luctataeque diu tenebris hiemi- que sibique, Stat. Th. 11, 522 : crudo pe- lage Sil. 14, 453 : morti, id. 10, 296.— (; ) c. abl. : ignis viridi luctetur robore, Luc. 3, 503 ; Vellej. 3, 86, 2. -Hence luctans, antis, Pa., Struggling, reluc- tant: luctantia oscula carpere, Ov. M. 4, 358 : composuit luctantia lumina, Sil. 7, 204. — B. In partic, of cross-beams, rafters, because they oppose and uphold each other like wrestlers : isid. Orig. 19, 19. Juctudse. adv., v. luctuosus, ad fin. luctUOSUS, a, um, adj. [luctus] Full of sorrow ,■ viz., X. Causing sorrow, sor- rowful, doleful, mournful: o diem ilium reipublicae luctuosum, Cic. Sest 12 : fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, id. de Or. 3, 2 : misera tempora et luctuosa, id. Fam. 5, 14 : luctuosum est tradi alteri luctuosius inimico, id. Quint 31 : luctuo- sissimum exilium. id. Sull. 11 : luctuosae preces, id. Att. 3, 19. H, Feeling sorrow, sorrowful, sad : Hes- peria, Hor. Od. 3, 6, 7. — Hence, Adv., luctuose, Dolefully, mournfully : luctuose canere, Var. L. L. 5, 11. — Comp. : imperatores vestri luctuosius nobis prope, quam vobis perierunt, Liv. 28, 39. L U C U luctus» 08 (.gen., lucti, Att. in Non. 480, 30 anil 32), m. [lugco] Sorrow, mourn- ing, lamentation, esp. over the loss of something dear to one: X # Lit.: filius luctu perditus, Cic. Rose. Am. 8 : orat, nc suum luctum patris lacrimis dugeatjs, itl. Flacc. 42 : in eordibue, lamentis, luctuque jacuisti, id. Pis. 36 : atHictus et confectus luctu, id. Att. 3, 8 : re cognita tantus luc- tus excepit, ut, etc., Cacs. B. C. 2, 7 : luctu atque caede omnia complentur. Sail. J. 97 :— furerc luctu tilii. Cic. de Or. 2, 46 :— in maximos luctus incidere, id. Off. 1, 10 : luctum alicui importare, Phaedr. 1, 27, 6 : dare animum in luctus, Ov. M. 2, 384. II. Transf.: A. The external signs of sorrow in one's dress and gestures, Mourning, mourning apparel, weeds (usu- ally worn by those who mourned for de- ceased or exiled friends, and also by ac- cused persons) : erat in luctu senatus, squalebat civitas, publico consilio mutata veste, Cic. Sest. 14 : scnatusconsulto die- bus triginta luctus est finirus, Liv. 22, 56 : Plancina luctum amissae sororis turn pri- mum laeto cultu mutavit, Tac. A. 2, 75 : " minuitur populo luctus aedis dedicatio- ne . . . privatis autem. cum liberi nati sunt, etc.. Fest. s. v. MINUITUR, p. 154 Mull. B. ^ source ef grief: tu non inventa reperta Luctus eras levior, Ov. M. 1, 654. C. Personified, Luctus, The god of Grief, Vir^'. A. 6, 274 ; Sil. 13, 581 ; Stat. Th. 3. 126." lucU) v.Jnx. lucubratiOjOiis./ [lucubro] A work- ing by lamp-light, night-work, nocturnal study, lucubration: 2. Lit: perhiemem lucubratione haec facito, Cato R. R. 37 : lucubrationes detraxi, Cic. de Div. 68/n. : ista sunt tota commenticia, vix digna lu- cubratione anicularum, hardly worth talk- ing about by old women in the evening over their spindles, id. N. D. 1, 34 : cannabis lu- cubrationibus decorticata purgatur, Plin. 19. 9, 56. El. Transf., Any thing done or com- jmsed at niglt'., night-work, lucubiatiou. perire lucubrationem meam uolui, i. e. epistolain noctu scriptam, Cic. Fam. 9, 2. lucubratiuncula, ae,/. dim. [lucu- bratio| A working by night, sitting up at night (post-Aug.) : I, Lit: Marc.Aur.in Front, ad Ep. Si. Caes. 1, 3, ed. Maj.— U, Transf., Night-work, lucubration: Gell. N. A. praef. J 14. * lucubratdrius. a, um, adj. [lucu- bro] For working in at night : lecticula, Suet. Aug. 78. lucubro. avi, atum, 1. v.n. and a. [lux] To work by lamp-light, work at night : \, Neulr. : ancillae lucubrantes, Liv. 1, 57 : sin lueubrandum est non post cibum id facere, sed post concoctionem, Cels. 1,2; so Plin. Ep. 3, 5. — H, Act, To make any thing by lamp-light, to compose a thing at night: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. : — nox lucubrata, spent in work, Mart. 4, 90 : viam, to travel by night, App. M. 6, p. 441 Oud. luculente and luculenter» adm., v. luculentus, ad fin. iaiculentia. ; " .'• [luculentus] Brill- fancy, beauty (post-class.) : verborum lu- culentiae, Am. 3, 103. iuculcntltas. atis, /. [id.] Excel- lence : luculentitate captus, Laber. in Non. 135^2: Caecil. ib. luculentus, a, um, adj. [lux] Full of light, bright : I, Lit: vestibulum et am- bulacrum, Plaut. Most 3, 2, 132 : camino luculento uti, i. e. brightly burning, hav- ing a good fire in it, Cic. Fam. 7, 10. II, Trop.: & f Distinguished, excellent of its kind : luculenta et festiva femina, Plaut. Mil. 4, 1, 2 : faeinus, id. Men. 1, 2, 32 : legio luculentissima, Plane, in Cic. Fam. 10" 24 : verba luculentiora, Cic. Att 12, 21 : scriptor, id. ib. 7, 17 : oratio. Sail. C. 32 : plaga, great, serious, Cic. Phil. 7, 6 : navi- gia, id. Att 16, 4. B. Respectable, considerable, rich : lu- culentae divitiae, Plaut. Rud. 5, 2, 33 : fa- milia, id. Cist 2, 3, 17: magna et lucu- lenta hereditas, id. True. 2, 3, 24 : condi- tio, id. Mil. 4, 1, 6 : lucrum homines lucu- lentos reddidit, id. Capt 2, 7, 76 : patri- monium, Cic. Phil. 12. 8. 899 LUDI C. Lucky, fortunate : dies, Plant. Epid. 3, 2, 5. D. Trustworthy : auetores, Cic. Att. 10, 14 : homo, id. ib. 2, 12. — Hence, Adv., in two forms, luculente and lucu- lenter, Splendidly, excellently, well : A. Form luculente: luculente diem habe- re, Plaut. Epid. 1, 2, 54 : vendere, to ad- vantage, id. Merc. 2. 3, 88 : luculente scrip- sernnt, Cic. Brut. 19 ; so id. Off. 3, 28 ; id. Att. 14, 21 : calefacere aliquem. to give one a good warming, i. e. a sound drubbing, id. Q. Fr. 3, 2. B, Form luculenter: hoc quidem sane luculenter, very well said, Cic. Off. 3, 14 (al. luculente) : Graece luculenter sci- re, id. Fin. 2, 5 : opus texere, id. Q. Fr. 3, 5. Lucullus, *> m - -<4 family name in the gens Licinia. The most celebrated is L. Licinius Lucullus, the conqueror of Miill- ridates, famous for his great wealth and luxury, Cic. de imp. Pomp. 8 sq. ; id. Acad. 2, 1 sq. ; Hor. Ep. 1, 6, 40 ; 2, 2, 26, et saep. — II. Derivv. : A. LucullanuS, a, urn, adj., Lucullan : ager, Front. Aquaed. 5 : carinae, the fleet of Mithridates, defeated by Lucullus, Sid. Carm. 2, 54. — B. Llicul- leus* a , um < a dJ.i Lucullan : marmor, a sort of marble found on an island, in the Nile, and of which Lucullus was particu- larly fond, "Plin. 36, 2, 2 ; 36, 6, 8 : lancea, Suet. Dom. 10.— (J. Lucullianus, a, urn, adj., Lucullan : horti, Tac. A. 11, 32 : villa, Suet. Tib.73 ; cf. Var. R. R. 1, 2, and 13. luculus, i- m - dim. [lucusj A small grove. : Suet. Vit. Hor. lucumo (lucomo, and sync, lucmo), onis, m. [an Etrusc. word] Orig., One pos- sessed, an inspired person : u lucumones quidam homines ob insaniam dicti, quod loca ad quae venissent, infesta facerent," Fest. p. 120 Mull. ; cf. Muller Etrusk. 1, p. 364. II. Transf. : A. An appellation of the Etruscan princes and priests : Tuscia duo- decim Lucumones habuit, i. e. reges, qui- bus unus praeerat, Serv. Virg. A. 8, 475 : "LUCOMEDI a duce suo Lucomo dicti qui postea Lucereses appellati sunt," Fest. p. 120 Mull. ; cf. Cic. Rep. 2, 9 Creuz. ; Mitll. ad he, and Nieb. R. G. 1, p. 123 sqq. B. An Etrurian : prima galeritus po- suit praetoria Lucmo, Prop. 4, 1, 29. — Hence LuCUmoniuS* a . um, odj. •" ar- ina, Prop. 4, 2, 51. C. Lucumo Samius, for Pythagoras, Aus. Ep. 4, 68. lucunculus, U m. dim. [lucuns] A hind of pastry: Afran. in Non. 131, 28: molles caseoli lucunculique, Stat. S. 1, 6, 17 ; so App. M. 10, p. 702 Oud. ; Petr. 66 : " lucunculus, TV' avirns," Gloss. Philox. lucuns, unris, /. A kind of pastry : Var. in Non. 131, 24 ; cf.. " lucuntem genus operis pistorii," Fest. p. 119 Miill. 1. lucus, i. m - A wood or thicket of trees sacred to a deity : I. L i t. : " lucus est arborum multitudo cum religione, ne- mus vero composita multitudo arborum, silva diffusa et inculta, Serv. Virg. A. 1, 310; cf. id. ib. 1, 441;" Cic. Mil. 31: lu- cus frequenti silva septuB, Liv. 24, 3 : et nemora in domibus sacros imitantia lucos, Tib. .'!, 3, 15 : virtutem verba putas et Lu- cum ligna, Hor. Ep. 1, 6, 31 : nemoris 8a- cri lucos tenere, Sen. Here. Oet. 956. H Transf.: &. A wood in general (poet.) : aut quos Oceano propior gerit India lucos, Virg. G. 2, 122; id. Aen.11,456. * B. Wood : nee quicquam posirum sine luco, auro, ebore, argento, Plaut. fragm. in Chnris. p. 179 P. 2. lucus, "S, m., i. q. lux, Light : cum primo lucu. at daybreak, Ter. Ad. 5, 3, 55. Lucusta, v. 2. Locusta. ludia, !| e,/ [1. ludius] I. An actress, a female stage-dancer : Mart. 5, 25, 10. — H. A gladiator's wife: Juv.6,265; soid. 6,103! ! ludiarius, a, una, adj. [ludius, lu- due] Of or belonging to plays : pecunia, the money appropriated by the state for the getting up of plays, Inscr. Orell. no. 2601. ludibriOSe^OiVludibriosus, ad/in. ludibriOSUSi a, um, adj. [ludibrium] Full of mockery or scorn, mocking, scorn- ful (a post-class, word) : probra ludibri- osa, Gell. 7, 11 : auapicia, Amm. 15, 5. — Adv., lftdibrlose, Scornfully: Amm. 26, 6 ; so Tert. Res. earn. 61. 000 LUDI ludibrium, i', t fludo] A mockery, derision, a jest, trick: J. Lit: quodsi ri- dicula haec ludibriaque esse videmus, Lucr. 2, 46 ; Liv. 25, 36 : — nova ludibria suhinde cogitante fortuna, tricks, pranks, Curt. 5, 12, 20.-^)3) c. gen. subj. : ille (Bi- as) haec ludibria fortunae ne sua quidem putavit, i. e. worldly goods, Cic. Parad. 1, 1 : hoc quoque ludibrium casus ediderit fortuna, ut, etc., Liv. 30, 30 ; Suet. Vit. 17 : ludibria naturae, id. Aug. 83. — (y) c. gen. obj. : ludibrium oculorum specie terribile ad frustrandum hostem commentus, Liv. 22, 16 ; cf. id. 24, 44 ; Curt. 4, 15. II. Transf. : A. A laughing-stock, butt, jest, sport : is ludibrium verius. quam comes, Liv. 1, 5fi : quibus mihi ludibrio fuisse videntur divitiae, Sail. C. 13 : in ora hominum pro ludibrio abire, id. 2, 36 : lu- dibrium soceri, Luc. 7, 379 : pelagi, id. 8, 710: ludibrium ventis debere, Hor. Od. 1, 14, 15 : ludibrium omnium reddere al- iquem, Justin. 9, 6. B. A scoff, jest, sport: ludibrio aliquem habere, Plaut. Casin. 3, 5, 19 : hosti ludi- brio esse, Cic. ad Brut. 1, 2 : legati per ludibrium auditi dimissique, Liv. 24, 26 : nee dubie ludibrio esse miserias suas, id. 2, 23 : aliquem in ludibrium reservare, Suet. Cal. 23 : adusque ludibria ebriosus, such a drunkard as to be a standing jest, Gell. 15, 2. — (#) c. gen. subj. : Varro a:l ludibrium moriturus Antonii, Vellej. 2, 71, 2. — (y) c. gen. obj. : ad ludibrium stolidae superbiae, Liv. 45, 3 ; id. 45, 41 : ludibrio fratris Remum novos transiluisse muros, id. 1,7: id. 9, 11; Just. 36, 1. C. Abuse, violence done to a woman : in corporum ludibria detlere, Curt. 10, 1, 3 ; so id. 4, 10, 27. ludibundus, a, um, adj. [ludo] Play- ful, sportive, frolicsome, wanton: I, Lit. : Plaut. Ps. 5, 1, 49 : milites ita ludibundi Beneventum rediere, ut ab epulis reverti viderentur, Liv. 24, 16 ; so Suet. Ner. 26 ; Gell. 3, 5.— II. Transf., Playing, easily, without danger: coelo Bereno in Italiam ludibundi pervenimus, Cic. Fam. 16, 9 : si Vulteium habebis, omnia ludibundus confides, id. Verr. 2, 3, 67. ludicer or ludicrus(th e nom.sing. m. is not used), era, crura, adj. [ludusj That serves for sport, done in sport, sport- ive : ars, Plaut. Aul. 4, 3, 3 : exercitatio, Cic. N. D. 1, 37 : sermones, id. Acad. 2, 2 : ludicrae artes sunt, quae ad voluptatem oculorum atque aurium tendunt, Sen. Ep. 88 : ludicras partes sustinere, to appear on the stage. Suet. Ner. 11 : certamen, Vellej. 1, 8 : tibiae, which were played in the theatre, Plin. 16, 36, 66 : in modum lu- dicrum, Tac. A. 14, 14 : — versus et cetera ludicra pono. Hor. Ep. 1, 1, 10: quibus (juvenibus) id ludicrum est, Tac. G. 24 : solemnibus epulis ludicra, id. Ann. 1, 50. — Hence, ludicrum, i, n., A show, public games ; a scenic show, stage-play : Olym- piorum solemne ludicrum, Liv. 28, 7 : Isthmiorum statum ludicrum aderat, id. 33, 32 ; Hor. Ep. 1, 6, 7 : indulserat ei lu- dicro Augustus, Suet. Aug. 43 : coronae ludicro quaesitae, won in the public games, Plin. 16. 8, 5 : — urbes duae, quae in pro- verbii ludicrum vertere, Apina et Trica, id. 3, 11, 16.— Hence. Adv., liidlcre, In sport, playfully (an- te- and post-class.) : pars ludicre jactant saxa, Enn. in Non. 134, 14 : tractare ali- quem, App. M. 9, p. 605 Oud. ludicror, ari, v. dep. [ludicrum] To joke, jest : Front, ad amic. 1, 15 ed. Maj. ludicrusj, v - ludicer. * ludifacio, feci, factum, 3. ». a. [lu- dus-facio] To make game of one : aliquem de aliqua re, Plnut Epid. 5, 2, 41. ludlficabilis. e, adj. [ludifico] With which one makes game of a person : ludi, Plnut. Casin. 4, 1, 2. ludlficatio, onis, /. [id.] A making game, a rallying, jeering, derision, mock- ing : quum omni mora, ludificatione, cn- lumnia senatus auctoritas impediretur, * Cic. Seat. 35 : exacta prope aestate per ludificationem hostis, Liv. 22, 18 : luditi- catio veri, id. 26, 6. * ludif icator, oris, m. [id.] One who makes game of another, a mocker : ludifi- caror mous, Plaut. Most. 5, 1, 18. ludif icatorius, a,um,orf/. [ludifica- LUDO tor] That makes game of one, mocking, de- ceptive : phantasmatum imaginatio ludifi- catoria. Aug. Civ. D. 11, 26. ludif icatus, us, m. [ludifico] A mock- ing, mockery, derision : habere aliquem ludificatui, Plaut. Poen. 5, 5, 2. ludifico, avi, atum, 1. v. a. and n. [ludus-facioj To make sport of, make game of make a fool of to delude, chouse, cozen, deceive : herum meum ut ego hodie lusi lepide ! ut ludincatus est ! Plaut. Bac. 4, 4, 3: herum dictis delirantibus, id. Amph. 2, 1, 38 : hospitam, id. Mil. 2, 6, 9 ; id. Most. 5, 1, 19 : — postquam vidi me sic lu- dificarier, id. Capt. 3, 1, 27 ; so id. True. 1, 1, 5 ; 2, 8, 6 ; Lucr. 1, 938.— Abs. : si latitare ac diutius ludificare videatur, *Cic. Quint. 17, 54. ludif lcor, atus sum, 1. v. dep. n. and a. [id.] To make game, to mock ; to make game of, turn into ridicule, to delude, de- ceive : I, Lit.: A Neutr. : aperte ludifi- cari et calumniari. Cic. Rose. Am. 20. — B. Act. : lepide ludificari aliquem, Plaut Mil. 3, 3, 53 : me ludificatus est, id. Most. 5, 2, 25 : virginem, Ter. Eun. 4. 4, 50 : nu gas ludiricabitur, he will play tricks and •make game of you, Plaut Capt. 3, 4, 80 : pa- tres et plebem cunctatione ficta ludificari, Tac. A. 1, 46 : aliena mala, Plin. Ep. 6, 20. II, Trans f., To thwart, frustrate, by tricks or contrivances ; locationcm, Liv. 39, 44 : ea, quae hostes agerent id. 24, 34 : rostra fuga, Flor. 2, 2 : — hostis impune Romanum ludificabatur, Tac. A. 3, 21. ludimagister, tri, m. [ludus-magis- ter] A school master, school-teacher: cum agellus eum non satis aleret ut opinor, lu- dimaaister fuit Cic. N. D. 1, 26 : Dionysi- us ludimagistrum professus pueros in tri- vio docebat, Just. 21, 5 ; Mart 10, 62. X ludimentum, iraiyvtov (A play- thing), Gloss. Philox. ludlO, onis, m. [ludus] A stage-player, panlomimist : ludiones ex Etruria acciti. Liv. 7, 2 : ludionum oblectamenta, id. 39, 6, Cf., 1." ludius, no. I. ■I luditor, fnaxa'tfyi, Gloss. Philox. 1. liidlUS, i'. m - [ludus] I. A stage- player, pantomimist : ipse ille maxime lu- dius, non solum spectator, sed actor et acroama, Cic. Sest 54, 116 ; Plaut. Aul. 2, 9, 6 : ludius aequatam ter pede pulsat hu- mum, Ov. A. A. 1, 112 : triviales ex Circo hallos interponebat, Suet. Aug. 74. Cf. ludio. II. A gladiator : lav. 6, 82. 2. Ludius, i» m - The name of two painters, Plin. 35, 10, 37. ludo, s '. sum, 3. v. a. and n. To play : 1. Lit, To play a game of some kind (for pastime and amusement) : ludere alea, Cic. Phil. 2, 23 : pila et duodecim scripti9, id. de Or. 1, 50 : trocho, Hor. Od. 3, 24, 56 : talis, id. Sat. 2, 3, 248 : nucibus, Mart 14. 1 : eburnis quadrigis quotidie in abaco, Suet. Ner. 22 : in pecuniam, to play for money, Paul. Dig. 11, 5, 1. — (($) c. ace: aleam, Suet. Aug. 70; Claud. 33; Ner. 30: par impar, id. Aug. 71 ; Hor. S. 2, 3, 248 : ducatus et imperia, Suet. Ner. 35 : Tro- jam, id. Caes. 39 ; Ner. 7 : proelia latro- num, Ov. A. A. 3, 357. — (> ) Abs.: lusimus per omnes dies, Suet. Aug. 71 ; so id. ib. 94. B. To play, sport, frisk, frolic : ludere catenas, Lucr. 2, 630 : suppeditant et cam- pus noster et studia venandi honesta ex- empla ludendi, Cic. Off. 1, 20 ; id. de Or. 2, 20 : in numerum Ludere, dance, Virg. E. 6, 27 : hie juvenum series teneris im- mixta puellis ludit, Tib. 1, 3, 63 : cumque marinae in sicco ludunt fulicne, Virg. G. 1, 363 ; Ov. Tr. 2, 329. II, T r o p. : A. To sport, play in or with any thing, to practice as a pastime, amuse one's self with any thing : ilia ipsa ludens conjeci in communes locos, Cic. Parad. prooem. : ludere quae vellem cala- mo permisit agresti, Virg. E. 1. 10 ; Ov. Tr. 2, 491 : coloni Versibus incomptis lu- dunt, Virg. G. 2, 386 ; Suet. Ner. 3. B. To sport, as a lover with his mis- tress : affatim edi, bibi, lusi, Liv. Andron. in Fest. s. v. AFFATIM, p. 11 Miill.; cf., lusisti satis, edieti satis, atque bibisti, Hor. Ep. 2, 2, 214 ; so Prop. 2, 5, 4 ; Ov. A. A. 2, 389; Catull. 61, 211 ; Suet Tib. 44. C. Ludere aliquem or aliquid, To play, counterfeit, mimic a person or thing: ci- L UDU vem boDum ludit, Cod. in Cic. Fam. 8, 9, 1 ; 60, magistratum fascibus purpuraque, App. M. 11, p. 769 Oud. B. To spend in play or amusement, to spurt away : otium. Mart 3, 67. — Hence, * operam, to throw away oat's labor, to labor in vain : Plaut. Pa. 1, 3, 133. E. To make sport or game of a person, to ridicule, rally, banter: Domitius in se- natu lusit Appium collegnm, Cic. Q Fr. 2, 15 : satis jocose aliquem ludere. id. ib. 2, 12: omnium irrisione ludi. id. de Or. 1, 12. P. To delude, decline one : hoc eivili bcllo, quam multa (.haruspicum responsa) luserunt 1 Cic. de Div. 2, 24 : auditis an me ludit amabilis lnsania ? Hor. Od. 3, 4, 5 ; Ov. A. A. 3, 332 : custodes, Tib. 1, 6, 9 ; id. 3. 4, 7. * ludor , oris. m. [ ludo] yl player : Vet Schol. ad Juv. 6, 105. ludus, '• "'• I'd.] A play: I, Lit. : £, In gen., A play, game, diversion, pastime : ad pilam se aut ad talos, aut ad tessaras conferunt, aut etiam novum sibi aliquem excogitant in otio ludum, Cic. de Or. 3, 15 : datur enim concessu omnium huic uliquis ludus aetati, id. Coel. 12 : campes- tris, id. ib. 5 : nee lusisse piget sed nou incidere ludum. Hor. Ep. 1, 14, 36. B. 'n partic, Public games, plays, spectacle*, sftows, exhibitions, which were given in honor of the gods : hoc praetore ludos Apollini faciente, Cic. Brut. 20 : lu- dos committere, id. Q. Fr. 3, 4 : ludos magniticentissimos apparare, id. ib. 3, 8 : ludos apparatissimos magniticentissimos- que lacere, id. Sest 51 : ludos aspicere, Ov. F. 6, 238 : ludos persolvere alicui dco, id. ib. 5, 330. — Ludi is freq. connected with the nciur. plur. of the adjective : lu- di Taurilia, Liv. 31), 22 : ludi Consualia, id. 1, 9 ; ludi Cerealia, id. 30, 39 :— ludis, dur- ing the games: Plaut. Cas. prol. 27 ; Cic. fragm. ap. Non. 63, 18. — Sometimes ludu9 denotes, in partic, stage-plays, in opp. to the games of the circus : venationes au- tem ludosque et cum collega et separatim cdidit, Suet. Caes. 10. C. A place where the powers of the mind and body are exercised, A school : in ludum ire. Plaut. Pers. 2, 1, 6 : ludus fidicinus, id. Rud. prol. 43 : ludus discen- di, Cic. Q. Fr. 3. 4 : Dionysius Corinthi di- citur ludum aperuisse, id. Fam. 9, 18 : Isocrates. cujus e ludo, tamquam ex equo Trojano meri principes exierunt, id. de Or. 2. 22 : gladiatores, quos ibi Caesar in ludo habebat, Caes. B. C. 1, 14 : militaris, Liv. 7, 33. II. Transf. : £. Play, sport, i. e. any thin;; done, as it were, in playing, with- out trouble, mere sport, child's play : ore- tio ludus est homini non hebeti, Cic. de Or. 2, 17, 72 : quum ilia perdiscere ludus esset id. Fin. 1, 8 : quibus (Graecis) jus- jurandum jocus est, testimonium ludus, id. Flacc. 5. B. Sport, jest, joke, fun : per ludum et per npsligcutiam aliquo pervenire, Cic. Verr. 2,5,10: ut ludos facit 'Per. Ph. 5, 8, 52 : ludos facere aliquem, to make game of one, to banter, jeer, mock one: Plaut. Capt 3, 4, 47 ; so id. Aul. 2, 2, 74.— c. dot. : mins modis Dii ludos faciunt hominibus, Plaut. Most. 2, 1, 80 ; so id. True. 4, 2, 46. — In the pass. : ludos fieri, Plaut Ps. 4, 7, 72 ; so id. Bacch. 5. 1, 4 : — ludo facere, id. Pseud. 4, 7, 71 : — ludos aliquem dimittere, to send one away with scorn and derision, or, as in Eng., to send one ojf with a flea in his ear: id. Rud. 3, 5, 11 : — facere ludos aliquid, to labor at in vain, to lose : nunc et operam ludos facit, et retia, etc., id. ib. 4, 1, 9 :— ludos dare, praebere, to make one's self ridiculous : Ter. Eun. 5, 7, 9: — ludos alicui reddere, to play tricks on one : id. Andr. 3, I fin. : — dare ludum alicui, to humor, indulge one: Plaut. Bac. 4, 10, 7 ; so id. Casin. prol. 25 ; id. Bacch. 4, 10, 9 : datur enim concessu omnium huic aliquis ludus aetati, Cic. Coel. 12 : amori dare lu- dum, Hor. Od. 3, 12. 1 :— ludus aetatis, the pleasures of love: si frui liceret ludo aeta- tis, praesertini recto et legitimo amore, Liv. 26. 50. C, Ludus, ThelUleofaworkofNacvins: ut est in Naevii Ludo, Cic. de Sen. 6 fin. (perh. also in Fest s. v. REDHOSTIRE, p. 270, we should read, Naevius in Ludo). L UM A *luel3> a °i/- [l u °] An expiation, a pun- ishment : scelerisque luela Career, Lucr. 3, 1028. lues, is (nom., luis, Prud. Hamart 250 : — archaic ace., LUERVEM, i. c. luerem for luem, Carm. Fratr. Arv., q. v. in Ap- pend, p. 1653),/. [kindred with Xvypdi] A plague, pestilence : I, Lit.: Carm. Fratr. Arv. ad loc. : dira lues quondam Latias vitiaverat auras, Ov. M. 15. 626 : lues et pes- tifer annus, Virg. A. 3, 138 ; so Mart. 1, 79 ; Luc. 2, 199 ; Licin. Macer. in Non. 52, 10. II. Transf.: A. Any spreading evil, common calamity or misfortune. So of war, Tac. H. 3, 15 ; of a storm at eea, id. Ann. 2, 47 ; of a conflagration, Sen. Hip- pol. 1117. — Of men or things that exercise a blighting influence, as we say, a plague, pest : Auct Har. resp. 12 : sacva Theba- rum lues, i, e. the Sphinx, Sen. Phoeniss. 131 : pellere saevam Quondam fata luem dederunt Aquilone creatis, i. e. the Har- pies, Val. Fl. 4, 431 :— morum, Plin. 29, 1, 8. *B. Of soiled, melted enow: Petr. 123. Lugdunum, i, «■ A city of Gaul, at the confluence of the Arar and Wiodanus, now Lyon or Lyons, Plin. 4. 18, 32; Suet Calig. 20; Tac. A. 3, 41 ; id. Hist 2, 65; 4, 85 ; cf. Ukert Gall. p. 463.— B. Deriv., Lug~dunensiSi e . all j- Qf OT belonging to Lngdunum : colonia, Tac. H. 1, 51 ; 64 ; 65 ; Sen. Ep. 91 : clades, Tac. A. 16, 13 : ara, an altar to Augustus, where Caligula instituted a prize contest between the Greek and Latin rhetoricians, Juv. 1, 43 ; cf. Suet. Cal. 20 : — Gallia Lugdunensis, that part of Gaul in which Lngdunum was situate, also called Gallia Celtica, Plin. 4, 17, 31 ; 4, 18, 32 ; Tac. H. 1, 59 ; 2, 59. TagTeOi xi, ctum, 2. (luxti for luxisti, Catull. 66. 21) v. n. and a. To mourn, la- ment: I, Lit: J\. Neutr.: luget senatus, moeret equester ordo, Cic. Mil. 8 : annum feminis ad lugendum constituere majores, Sen. Ep. 63 ; so id. Cons, ad Helv. 16 : — hos pro me lugere, Cic. Plane. 42. — Iin- pers. : seu pii ad rogum filii lugetur, etc., Catull. 39, 4. B. Act. : lugere mortem alicujus, Cic. Phil. 12, 25: occasum atque interitum i-ei- publicae, id. Pis. 8 : ut ager lugere domi- num videretur, id. Verr. 2, 3, 18,— -In the pass. : lugebere nobis, Ov. M. 10, 141. — With an object-clause : in dominos vanas luget abisse minas, Claud, in Eutrop. 2. 4 prooem.— (/J) e.gen.: lugere formae, Sil. 3, 424. II. Trans f„ To mourn, to be in mourn- ing, to wear mourning apparel (v. luctus) : matronae annum, ut parentem, eum lux- erunt Liv. 2, 7 ; id. 22, 56 : qui luget, ab- stinere debet a conviviis, ornamentis et alba veste, Paul. Recept sentent. 1 fin. : pullo lugentes vellere lanae, fit for mourn- ing. Mart. 14, 157. lugllbris. e, «- d j- [luge?] Of or belong- ing to mourning, mourning-: I, Lit: lamentatio, over the dead, Cic. Tusc. 1, 13 : vestis, mourning apparel, Ter. Heaut 2, 3, 45 ; cf, cultus, Tac. A. 13, 32 : cantus, a dirge, Hor. Od. 1, 24, 2 :— domus, a house cf mourning, Liv. 3, 32 : genitor, mourn- ing, sorrowing, Ov. M. 4, 690 : so. pectora, id. Her. 10, 145. — In the neutr. plur. subst, lugubria, ium, Mourning garments, sable weeds : lugubria induere, Ov. M. 11, 669 ; so id. Trist 4, 2, 73 : imposita lugubria numquam exuerunt, Sen. Cons, ad Helv. 16 ; Prop. 4, 11, 67. II. Transf.: A. Thai causes mourn- ing, disastrous : lugubre bellum, Hor. Od. 2, 1, 33 : Troja renascens alite lugubri, id. ib. 3, 3, 61. B. Mournful, doleful, plaintive: vox, Lucr. 4, 547 ; so, vagitus. id. 5, 227 : verba, Ov. Ib. 99.— Adv., in two forms, lugubre and lugubri ter, Mournfully, dolefully, plaintively : cometae Sanguinei luoubre rubent Virg. A. 10, 273 ; so" Sil. 12, 140 :— lugubriter ejulare, App. M. 3, p. 186 Oud. luis- v. lues, ad init. luitio- onis, /. [luo] A paying, pay- ment ■ Ulp. Dig. 49. 15, 15 ; Paul. Sent. 3, 7 : de luitione pignoris, the redemption of a pledge bv paying the money lent Cod. Justin. 8, 31. + luma, ae, /. I. A thorn : " LUMA genus herbae vel potius 6pinae," Fest p. LUME 120 MU1L— B. A kind of cloak : " LUMA sagum quadrum," Gloss. Isid. lumarius, a > um - aa J- [luma, no. I.J Of or for thorns: falces, for cutting down thorns, Var. L. L. 5, 31, § 137. i lumbago, inis,/, vitium et debili- tas lumborum (Lumbago), Fest. p. 120 MU11. lumbarc, i s > ". [lumbus] An apron for the loins, Hier. in Jerem. 13, 1 ; cf. Isid. Orig. 19, 22. lumbcllus, i, ">. dim. [id.] A little loin, A pic. 7, 1. * lumblfragium. ', n. [lumbus-fran- go] A breaking of the loins : Plaut. Am. 1, 1, 298. llimbriCOSUS. a, um, adj. Full of intestinal worms, Coel. Aurel. lumbriCUS* ', m - An intestinal worm, maw-worm, storm ach-worm: I, Lit: si te- niae et lumbrici molesti erunt Cato R. R. 126 ; Col. 6, 25 ; cf. id. 6, 30, 9 : nee lum- bricis ulli sunt (oculi), Plin. 11, 37, 52. H.Transf., An earth-worm, dew-worm ■■ effodere lumbricos, Col. 7, 9 ; so, terrae, Seren. Samm. 12: — foras, lumbrice, qui sub terra erepsisti modo, Plaut. Aul. 4,4, 1. lumbulus- i, m. dim. [lumbus] A lit- tle loin : Plin. 28, 11, 47 ; so Apic. 7, 8. lumbus. i, ">■ A loin: I. Lit. : Plaut Epid. grex 2 : lumborum lenus, Cic. Arat 82: usque ad lum bos, Quint 11, 3, 131: nautaeque caput lumbosque saligno Fue- te dolat, Hor. S. 1, 5, 22 : aprugnus, Plin. 8,57,78; id. 20, 3,8— Proverb. : lumbis patris habere se putat digitos grossiores, said of those who regard themselves as superior to their forefathers, (* an expres- sion taken from 1 Kings 12, 10,) Hier. Ep. 82, n. 3. n. Transf. : A. The privy parts, Pers. 1, 20 ; 4, 35 ; Juv. 9, 59.— B. That part of a vine from which the branches spring, Col. Arbor. 3 ; Plin. 17, 23, 35, n. 26. * lumectumi i. n - [luma] A thicket of thorns: "lumariae (falces) sunt, quibus secant lumecta, Var. L. L. 5, 31, 38, § 137. lumen, inis, n. [contr. from lucimen, from luceo] Light: I t Lit.: lumen de suo lumine accendere, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16: solis, Cic. de Div. 2, 42: tabulas bene pictas collocare in bono lumine, id. Brut. 75 : solare, Ov. Tr. 5, 9, 37 : lumina solis, the sunbeams, Lucr. 2, 161. B. Transf. : 1. A light, a lamp, torch, etc. : lumine appo6ito, Cic. de Div. 1, 36 : lumina in navibus, Liv. 29, 25 : lumini ole- um insnllare, Cic. de Sen. 11, 36 : lumini- bus accensis, Plin. 11, 19, 21 : multa lumi- na nocte tuli, Tib. 1, 10, 42. 2. Brightness, splendor, gleam (poet) : lumen ferri, Stat Th. 9, 802 ; Claud. Cons. Prob. et Olybr. 94. 3. A bright color (poet.) : flaventia lu- mina cafthae. Col. poet. 10, 97 ; so id. 9, 4. 4. Daylight, day (poet.) : si te secundo lumine hie offendero, Moriere, Enn. in Cic. Rab. Post 11 : lumine quarto, Virg. A. 6, 356. 5. The light of life, life (poet.) : lumen linque, Plaut Cist. 3, 12; Lucr. 3, 1047: lumen ademptum, Ov. Tr. 4, 4, 45. 6. The light of the eye, the eye (mostly poet.) : luminibus amissis, Cic. Tusc. 5, 39 : astantes lumine torvo Aetnaeos fratres, Virg. A. 3, 677 ; Ov. Pont. 2, 8, 66 : acuentea lumina rutae, id. Rem. Am. 801 : lumina defixa tenere in aliqua re. id. Her. 21, 113 : lumina fiectere, id. Met 5, 232 : pareere lu- minibus, to close or turn away the eyes, Tib. 1, 2, 33 : lumina sera dextra componere, to close one's eyes, Val. Fl. 3, 279. — Hence, * b. The pupil of the eye, Veg. Vet 2, 16. 7. An opening through which light can penetrate, A Ugh : Val Fl. 1, 168 ; Vitr. 4, 6. — So, an air-hole, air-shaft : Plin. 31, 6, 31. — A window: stabula non egeant sep- tentrionis luminibus, Pall. 1, 21 : obserare lumina, App. M. 2. p. 146 Oud. : immittere lumina to put in windows, Ulp. Dig. 7. 1. 13. 8. The light in a building : ne quid al- tius exstruendo, aut arborem ponendo, lumina cujusquam obscuriora fiant Ulp. Dig. 8, 2, 14: cum M. Buculeius aedes L. Fufio venderet in mancipio lumina. uti ram essent ita recepit Cic. de Or. 1, 39. Hence, luminibus obstruere et officere, to obstruct the light by building, Auct Or pro Dom. 44. 901 LUSFO 9. The light in pictures, in opp. to the shade : invenit lumen atque umbras, Plin. 35, 5, 11 ; id. 35, 11, 40, n. 28 ; so Plin. Ep. 3,13. II. Trop. : A, A light, i. e. a most ex- cellent or distinguished person or thing, an ornament, glory, luminary : clarissimis vi- ris interfectis lumina civitatis exstincta sunt, Cic. Cat. 3, 10 : certis dicendi lumin- ibus ornare orationem, id. de Or. 27 : lu- men eloquentiae, id. Brut. 17 : lumen an- imi, ingenii consiliique tui, id. Rep. 6, 12 : probitatis et virtutis, id. Lael. 8: — lu mini- bus alicujus obstruere or offieere, to ob- scure one's glory or reputation, Cic. Brut. 17 j id. Rab. Post. 16. B. Light, clearness: ordo est maxime, qui memoriae lumen affert, Cic. de Or. 2, 86 : oratio adhibere lumen rebus debet, id. ib. 3, 13. luminal"' aria, n. [lumen] I, A win- dow-shutter, a window: luminaria lata, Cato R. R. 14 ; Cic. Att. 15, 26, 4. II. Lhe lights, lamps, which were lighted in the churches in honor of the martyrs : ■accenduntur luminaria, Hier. adv. Vigil. 3. lumino, avi, atum, 1. v. a. [id.] To light up, light, illumine (post-class.) : tu luminas solem, regis mundum, App. M. 11, p: 807 Oud. ; Mart. Cap. 1, p. 17 : lo- cus fenestris luminatus, Coel. Aur. Acut. I, 9.— Hence luminatus, a, um, Pa. : male lumi- natus, short-sighted, App. M. 9, p. 617 Oud. luminosus, a, »i". <"*?'• t id '] FuU of light, light, luminous : I. Lit.: aedificia, Vitr. 6, 9 : oleum luminosius, Aug. Ep. 137. — II, Trop., Bright, conspicuous, promi- nent, remarkable: luminosae partes ora- tionis, Cic. Or. 36 : luminosissima caritas, Aug. Ep. 144. 1. luna, ae, /■ [contr. from lucina, fromluceo] The moon: J, Lit.: luna di- midiata, Cato R. R. 37 : extrema et pri- ma, Var. R. R. 1, 37 : solis amnios cursus spatiis menstruis luna consequitur, Cic. N. D. 2, 19; id. ib. 2, 40; id. Acad. 2, 39: lunae defectus, Liv. 26, 5 : luna bicornis regina siderum, Hor. Carm. Saec. 35 : au- rea, Ov. M. 10, 446 : nivea, id. ib. 14, 367 : minor, Hor. S. 2, 8, 31 : dimidia, Plin. 18, 32, 75 : plena, id. 11, 30, 36 : nova, id. 8, 54, 54 : intermenstrua, id. 18, 32, 75 : lu- nae senium, id. 7, 48, 49 : lunae coitus, id. 16, 39, 74 : crescens, Col. 2, 15 : decres- cens, id. 2, 5 : luna tertia, quarta, quinta, etc., the third, fourth, fifth, etc., day after the new moon, id. 2, 10 : laborans, an eclipse of the moon, Juv. 6, 442: corniculata, dividua, protumida, plena, App. de Deo Socr. in. II. Transf. : A. A month: centesima revolvente se luna, Plin. 18, 25, 57 ; cf. Ov. M. 7, 531. B. -^ night : roscida luna, Virg. G. 4, 4, 21 ; Stat. Th. 6, 289. C. The figure of a half-moon, a crescent, lune, which the senators wore on their shoes : Juv. 7, 191 : patricia luna, Stat. S. 5, 2, 27 ; cf. Isid. Orig. 19, 34, and lunula. B. The semicircular cartilages in the throat : Sid. carm. 7, 191. E. Personified, Luna, The Moon-god- dess, Ov. F. 4, 374 ; Aus. Ep. 5, 3 ; 19, 3 ; Stat. Th. 12, 307 ; Hyg. Fab. praef. 2, Luna, ae, /. A city of Etrnria, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 8 ; Liv. 39, 21 ; 43, 11 ; Sil. 8, 482_; cf. Mann. Ital.l, p. 288.— II. Deriv., Luncnsis, e, adj., Of or be- longing to Luna: Lunensis caseus, re- markable for its size, Plin. 11, 42, 97 ; Mart. 13, 30 : marmor, the modern marble of Carrara, Plin. 36, 6, 1 ; 36, 18, 29 : ara, an altar of marble of Luna, Suet. Ner. 50. — In the plur. subst., Lunenses, lum, m.. The inhabitants of Luna: Plin. 36, 5, 4, § 14. lunaris, e , °4a [1- luna] Of or belong- ing to the moon, lunar : dies, Var. R. R. 1, 37 : horae, id. L. L. 9, 19 : cursus, Cic. Rep. 6, 18 : equi, Ov. F. 5, 16 : ratio, Plin. 16,39,74. — II, Moon-like, crescent-shaped: cornua, Ov. M. 10, 296. lunaticus, °. " m , <*&]■ [id-] Lunatic: mancipium. Paul. Dig. 21, 1, 43 : oculus, that is blind at certain times, Veg. Vet. 2, 18. lunatus, a> ura , Pa., v. luno, ad fin. lunchus, v. lonchus. Lunensis* e, adj., v. 2. Luna, no. II. luno- avi, utum, 1. V. a. [1. luna] To bend like a half-moon or crescent, to crook 902 LUPE like a sickle (rarely in the verb.finit. ; freq. in the Pa.) : arcum, Ov. Am. 1, 1, 23 : acies geminos in arcus, Prop. 4, 6, 25,-^Hence liiuatus, a, um, Pa., Crescent-shaped, lunated, falcated : lunatae peltae Amazo- nidum, Virg. A. 1, 494 ; hence, lunatum agmen, an army of Amazons, Stat. Th. 5, 145 : lunata fronte juvenci, id. ib. 6, 265 : pellis, a shoe ornamented with the lunula, Mart. 1, 50: lunata cornua, Plin. 6, 13, 15: conchae, id. 9, 33, 52 ; ferramentum, Col. 12, 54. lunula, ae, /. dim. [1. luna] A little moon, an ornament worn by women : aurea Lunula, Plaut. Epid. 5, 1, 33 ; cf. luna, no. II., C. LimvtS. i, m. The Moon-god, wor- shiped by the inhabitants of Carrae : Spart. Caracall. 6 ; 7 ; cf. Tert. Apol. 15. luOj lui, 3. v. a. [Auu] To wash, lave : I. Lit.: Graecia luitur lonio, Sil. 11, 22 : amnis moenia luit Prud. areip. 3, 190. H. Trop.: A. To cleanse, purge : in- sontes errore luit, Val. Fl. 3, 407. — Hence, B. To atone for, expiate : stuprum vol- untaria morte luere, Cic. Fin. 5, 22 : libi- dinem alicujus sanguine innocentium, id. Verr. 2, 1, 30 : noxam pecunia, Liv. 38, 37 : qui (obsides) capite luerent, si pacto non staretur, id. 9, 5 : sanguine perjuria, Virg. G. 1, 502 : commissa, id. ib. 4, 454. C. To avert by expiation or punishment: pericula publica, Liv. 10, 28 : responsa, to render void, of no effect, Val. Fl. 2, 569. B. To pay a debt or penalty : aes alie- num, Curt. 10, 2 : debitum, Impp. Valent. Theod. Arcad. Cod. Theod. 2, 4, 3 : fun- dum a testatore obligatum, to pay the debts for which it is liable, Scaev. Dig. 36, 1, 78 : cautum est ut lueret in singulas (arbores caesas) aeris XXV., Plin. 17, 1, 1. — Hence, E. luere poenas or poenam, To suffer, undergo : itaque mei peccati luo poenas, Cic. Att. 3, 9 : ad luendas reipublicae poe- nas, id. Sull. 27 : poenam pro caede, Ov. M. 3, 624 : augurium malis, to suffer the misfortune which the augury predicted, Plin. 7, 8, 6 : supplicia crucibus, Just. 2, 5. Inpa, ae./. [lupus] A she-wolf: J. Lit.: rapidae tradis ovile lupae, Ov. A. Am. 3, 8 ; so Hor. Od. 3, 27, 2 ; Prop. 4, 4, 51.— U. Transf. : A A common prostitute, harlot, whore : Plaut. Epid. 3, 3, 22 : file, qui sem- per secum scorta, semper exoletos, sem- per lupas ducebat, Cic. Mil. 21 ; so Liv. 1, 4 ; Quint. 2, 4, 19 ; 3, 7, 5 ; Aurel. Vict, de orig. gent. Rom. 21. B. The name of a dog, Col. 7, 12, 13. lupanar, aris, n. [lupa, no. II. A.] A bawdy-house, brothel, house of ill fame : Plaut. Bac. 3, 3, 50 : deprehensus in lupa- nari cum aliena uxore. Quint. 7, 3, 6 : Juv. 6, 121. — As a term of reproach : o lutum lupanar, Catull. 42, 13. lupanaris, e. adj. [lupanar] Whor- ish : infamia, App. M. 9, p. 624 Oud. lupanarium> ". »• [id-] A brothel: Ulp. Dig. 5, 3, 27. Lupariae, arum,/. A part of Pome, in the Suburra, Sext. Ruf. reg. 2 ; Inscr. ap. Gud. 33, 1. lupariUS) ii> ">• [lupus] A wolf-hunter, Servf Virg. G. 1, 139 ; cf., " luparius, \v KoBnpas," Gloss. Philox. lupatus, a - um , «"&'• [id-] Furnished with wolf's teeth, i. e. iron prickles shaped like a wolf's teeth : frena lupata, curbs armed with such jagged points : Gallica nee lupatis temperat ora frenis, Hor. Od. 1, 8, 6. - II, Subst. (sc. freni or frena) lu- pati, orum, m., and lupata, orum, n., A curb armed with sharp teeth : equus adeo sprevit lupatos, ut, etc, Sol. 45 : — duris pa- rere lupatis, Virg. G. 3, 208 ; so Ov. Am. 1, 2, 15 : aurea lupata, Mart. 1, 105. Luperca, ae./. [id.] A goddess of the old Romans, the wife /i/Lupercus, the deified she-wolf that suckled Romulus : Arn. 4, 128; cf. Hartung, Relig. der Romer, 2, p. 177. Lupercal, alis, n. [Lupercus] I. A grotto on the Palatine Hill, sacred to the Lycean Pan : gelida monstrat eub rupe Lupercal, Virg. A. 8, 342 ; v. Serv. ad, lor.. : quamqunm Velia non est vilior quam Lu- percal, Cic. Fam. 7, 20, 1 ; so Ov. F. 2, 381. II, In the plur., Lupercalia, Turn and orum, n., The festival of the Lycean Pan, celebrated in February, in which the priests (Luporci), with their faces painted and only LUPU a girdle about their loins (cinctuti, Ov. F. 5, 101), ran about the city striking the women whom they met, who were supposed in consequence to be rendered fruitful : ad Lupercalia, Cic. Phil. 2, 34 : hodierni diei res gestas Lupercalibus habebis, id.Q. Fr. 2, 13 ; cf. Ov. F. 2, 267 ; Serv. ad Aen. 8, 343 ; v. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 178 sq. Lupercalis, e, adj. [Lupercal] O/or belonging to the Lupercalia, Lupercal : sacrum. Suet. Aug. 31. Lupercus, i. ™. [lupus] I. The Ly- cean Pun (so called because he kept oil the wolves), Just. 4, 3. — Far more freq., II. A priest of the Lycean Pan : nudos Lupercos, Virg. A. 8, 663 ; Juv. 2, 142. There were at first two classes of these priests, the Fabiani and the Quintiliani, to whom afterward, in honor of Caesar, were added the Juliani, Suet. Caes. 76. At first the priests were chosen only from the herdsmen, but afterward young per- sons of the highest rank were received among them, Cic. Phil. 2, 34 ; Suet. Aug. 31. — There were also Lupercal priests out of Rome, Velitrae, Inscr. Murat. 1, 3. Lupia (L u Ppia), ae. m. A river in the northwest of Germany, now the Lippe, Mela 3, 3, 3 ; Veil. 2, 10 ; Tac. A. 1, 60 ; 2, 7 ; id. Hist. 5, 22. * liipilluSj i- "i. d.i m - [2- lupinus] A small lupine : Plaut. Stich. 5, 4, 9. lupinaceus. a, um, adj. [id.] Of or madeof lupines: Iomentum, App. Herb.21. lupinariUS) a, um, adj. [id.] Of or for lupines: labrum, Cato R. R. 10 and 11. — II. Subst, lupinarii, orum, m., Dealers in lupines. Lampr. Alex. Sev. 33. 1. lupinus, a, um, adj. [lupus] O/or belonging to a wolf, wolf's: ubera, Cic. Cat. 3, 8 : juba, Prop. 4, 10, 20 : pellis, Plin. 28, 19, 78 :— impetus, Enn. in Don. Ter. Ph. 2, 2, 25. 2. lupinus, i. m -, and lupinum, i. n., A lupine: ibi lupinum borium fiet, Cato R. R. 34, 2 ; cf. Col. 2, 10, 1 sq. ; Plin. 18, 14, 36 ; Pall. 1, 6, 14 ; id. Maj. 3, 2 ; id. Jun. 3, et al.; Virg. G. 1, 75. — On the stage, lupines were used instead of real money, Plaut. Poen. 3, 2, 20 : quid dis- tent aera lupinis, Hor. Ep. 1, 7, 23. Lupodunum, ', n - A German town near the sources of the Danube, now Laden- burg or Lupff, Aus. Mosell. 423. llipor, ari, v. dep. n. [lupa] To whore, to wench : cum meretrice per vias lupan- tur, Atta in Non. 133, 11 : impune lupari, Lucil. ib. 15. lupula, ae, /. dim., [id.] A little she- wolf, transf., a witch, hag : App. M. 5, p. 342 Oud. lupus, i, nt- [kindred with Xi'kos] A wolf: I, Lit: torva leaena lupum sequi- tur, lupus ipse capellam, Virg. E. 2, 63 ; Plin. 10, 63, 68 ; id. 8, 22, 34 :— lupus Mar- tialis. sacred to Mars, Hor. Od. 1, 17, 9 ; so, Martius, Virg. A. 9, 566 ;— lupus femina for lupa, a she-wolf: Enn. in Serv. Virg. A. 2, 385 ; id. ap. Non. 4, 358 ; cf. Quint. 1, 6, 12. — According to the belief of the Romans, if a wolf saw a man before the latter saw him, the man became dumb : vox quoque Moerim Jam fugit ipsa lupi Moerim videre priores, Virg. E. 9, 53 ; cf. Plin. 8, 22, 34.— Proverb. : lupus in fab- ula or sermone, said of the appearance of a person just as you are talking about him ; as we say in English, talk of the devil, and his imps will appear : atque eccum tibi lupum in sermone, Plaut. Stich. 4, 1, 71 : de Varrone loquebamur : lupus in tabula : venit enim ad me, Cic. Att. 13, 33 : —lupum auribus tenere, to have a wolf by the ears, to be unable to hold on and afraid to let go, i. e. to be in a situation of doubt and difficulty : Ter. Ph. 3, 2, 21 ; Suet. Tib. 25 : — hac urget lupu9, hac canis angit, to be between the door and the wall, to be placed between two fires, Hor. S. 2, 3, 64 : — ovem lupo committere, to set the fox to keep the geese : Ter. Eun. 5, 1. 16 ; cf., o praecla- rum custodem ovium, ut aiunt, lupum ! Cic. Phil. 3, 11 ; and Ov. A. A. 2, 363 :— lupo agnum eripere, of a difficult under- taking ; as we say, to snatch the meat from- a dog's mouth, Plaut. Poen. 3, 5, 31 : — lu- pus ultro fugint oves, of something im- possible, Virg. E. 8, 52 : — lupus (ovium) non curat numerum the wolf does not car» LUSC for the number of the shctp, does not care whether they are counted or not : id. ib. 7, 51. II. Transf.: &. A voracious fish, Hot. S. 2, 2, 32 ; Plin. 9, 54, 58 ; 9, 17, 28 ; Col. 8, 16 ; Mart 13, 89 ; Macr. S. 2, 12. B. A kind of spider, l'lin. 29, 4, 27 ; 11, 24, 28. C. -4 bit armed tcilh points like wolves' teeth (frena lupata) : et placido duros (equus) accipit ore lupos, Ov. Tr. 4, 6, 3. D. A hook with which things were hoisted : in alios lupi superne i'errei in- jecti. Liv. 28, 3 ; so Isid. Orig. 23, 15. E. A small hand-saw, Pall. 1, 43, 2. I", The hop, a plant (* Humulus lupu- lus). Plin. 21, 15, 50. Qr, Lupus, A surname in the gens Ru- tilia, e. g. P. Lutilius Lupus, a rhetorician in the lime of Augustus ; v. Rutilius ; cf. Cic. N. D. 1, 23, 63. lura flora), ae, /. The mouth of a skin or Uaihern bag : " lura os cullei vel etiam utris : unde lurcones capacis gulae homi- nes et bonorum suorum consumptores," Fest. p. 120— H. Transf.: A. A skin, leathern sack: Aus. perioch. Odyss. 10. — B. The entrails : Lucil. in. Cic. Tusc. 4, 21, 48 dub. * lurchinabundus (also lurcina- bundus and lurchabundus), a, um, adj. [1. lurco] Voramous: Quint 1, 6, 42 Spald. N. cr. 1. lurco. are, and lurcor. ari, v. dep. n. To eat voraciously, to devour: " liircarc est cum aviditate cibum surae- re," Non. 10, 31 : lardum, Pomp, in Non. 11, 6 : — ut lurcaretur larda, Lucil. ib. 11, 2. 2. lorCO flurcho, Serv. ad Virg. A. 6, 4 ; Prop. p. 1455 P.), onis, m., A gormand- izer, glutton, greedy-gut : I. Lit.: lurco, edax, furax, fugax, Plaut. Pers. 3, 3, 16 : vivite lurcones, comedones, vivite ven- tres, Lucil. in Non. 11, 9 : lastaurum et lurconem et nebulonem popinonemgue ap- pellans, Suet Gramrn. 15 : " lurcones ca- pacis gulae homines et bonorum suorum consumptores," Fest p. 120. — As a sur- name u/M, Aufidius, who was the first to fatten peacocks for the table, Var. R. R. 3, 6, 1 ; Plin. 10, 20, 23. So too M. Perpenna Lure-, Inscr. Grut 237, 8.— B. Transf., A voluptuary, debauchee : App. M. 8, p. 574 Oud.— II. Deriv., Lurconlanus. a. um, adj., Of or belonging to a Lurco, Lurconian : Apiciana et Lurconiana con- dimenta, Tert Anim. 33. luridatUS. a, um, adj. [luridus] Be- smeared, defiled: 'Tert. adv. Marc. 4, 8. luridus? a, um, adj. Pale yellow, sal- low, wan, ghastly, lurid : " luridi supra modum pallidi," Fest. p. 120 ; cf., " luri- dus, uixpbs. xiXios, iKie tubs, vnwirios," Gloss. Philox. : luridus Orcus, Hor. 6d. 3, 4, 74 : pallor, Ov. M. 4, 267 : dentes, Hor. Od. 4, 3, 10 : bilis, Sen. Ep. 95 ; cf., macu- lari maculis luridis, * Plaut. Capt. 3, 4, 63: sol. Plin. Ep. 6. 20 fin.: luna, Sen. Med. 790.— n. Transf, That renders pale or ghastly : horror, Ov. M. 14, 198 : aco- nita, id. ib. 1, 147 : mors, Sil. 13, 560. luror» °ris, m. A yellowish color, sal- lowness, paleness : Lucr. 4, 332: luror per- manat in herbas, Claud. Rapt. Pros. 3, 238 : lurore buxeo foedatus, App. M. 9, p. 222. luscinia . ae./. (also in the masc. form, luacinius, ii, Phaedr. 3, 18, 2 and 11 ; and, {"luscinus, dijiiir," Gloss. Lat Gr.) [lus- cus-eano] The twilight songstress, The nightingale, " Plin. 10, 29, 43 :" luscinias Boliti impenso prandere coemptas, Hor. S. 2, 3, 245 : vox lusciniae, Sen. Ep. 76. . lusciniola. ae, /. dim. [luscinia] A little n ightingale : aves cantrices, ut lus- ciniolae ac merulae, Var. R. R. 3, 5, 14 ; cf. id. L. L. 5, 11, 22, § 76 Mull— Pro- verb. : lusciniolae deest cantio, of one who possesses a thing in superabund- ance : Plaut Bac. 1, 1, 4. 1. lusclnlus. ii, m. A nightingale ; v. luscinia, ad init. 2. lusciniUS. a, um, adj. fluscus] Blin ded, one-eyed ; a term applied by Corn- modus to those persons one of whose eyes he had caused to be plucked out, Lampr Commod. 10 ; cf. the follg. art luscinus. a, um, adj. [id.] One-eyed: " qui altero lumine orbi'nascerentur, Co- elites vocabantur, qui parvis utrisque LUST Ocellae ; Luscini injuriae cognomen ha- buere," Plin. 11, 37, 55. — Hence, A Roman surname: C. Fabricius Luscinus, Liv 13. 14. — H # A nightingale ; v. luscinia, ad init. lUSClOSUS and luscitiosus. a, um, adj. [id.] That can see in the dusk, but not by lamp-light, dim-sighted, moon-eyed, pur- blind : "vesperi non videre, quos appel- lant lusciosos," Var. in Non. 135, 13 : ede- pol idem caecus non lusciosus est, id. ib. 14 (unless, perh., this is from Plaut. Mil. 2, 3, 52 ; v. the passage below) ; cf. also, " luscitiosus qui vespere nihil videt," Isid. Oris. 10. 163: lusciosos nyctalopas a Grae- cis dictos, Plin. 28, 11, 47, § 170 :— " lusci- tiosos dici voluerunt interdiu parum vi- dentes, quos Graeci fivumai vocant Plaut. Mil. (2, 3, 50 sq.) : edepol tu quidem cae- cus, non luscitiosus." Fulgent. Expos, serm. ant. p. 561 ed. Merc. t luSCltlO. vitium oculorum. quod cla- rius vesperi quam meridie cernit," Fest. p. 120 Milll. luscitlOSUS. a, um, v. lusciosus. luSCUS. a, um, adj. One-eyed : I. Lit. : " Appius coenabo, inquit, apud te, huic lus- co, familiari meo C. Sestio : uni enim lo- cum esse video," Cic. de Or. 2, 60, 246 ; Mart. 4, 65: cum Gaetula ducem portaret bellua luscum (of Hannibal), Juv. 10, 157; cf. id. 10,228.—* II. Transf., Hollow-eyed, purblind : statua lusca, Juv. 7, 125. lusiOt onis, /. [ludo] A playing, play : Cic. Q. Fr. 3, 4 : pueri lusionibus vel la- boriosis delectantur, id. Fin. 5, 20 : pilae lusio, id. de Or. 1, 16 : pilaris lusio, Stat. S. 4 praef. Lusitania- ae, /. The western part of Spain, the mod. Portugal and a part of the Spanish provinces of Estremadura and Toledo, Caes. B. C. 1, 38 ; Liv. 21, 43 ; 27, 20 ; Mel. 2, 6, 3 sq. ; 3, 1, 6 ; 3, 6, 2 ; Liv. Ep. 52.— Deriv., LuSltanUSj a, um, adj.. Of or belonging to Lusitania, Lusi- tanian : cerasa, Plin. 15, 25, 30 : tela, Val. Max. 9, 1, n. 5. — In the plur. subst, Lusi- tani, orum, m., The Lusilanians, Cic. Brut 23 ; Liv. 35, 1 ; 37, 46 sq. ; Plin. 4, 23, 35. lusito» are, v. intens. n. [ludo] To play (ante- and post-class.) : aut coturnices dantur, quibuscum lusitent, Plaut. Capt. 5, 4, 6 : alea festiva et honesta lusitaba- mus, Gell. 18, 13. LusiuSi i> m - An Arcadian river, Cic. N. r>. 3, 22. 57. lusor. ori s > m. [ludo] One who plays with something, A player : I. Lit: sic ne perdiderit, non cessat perdere lusor, Ov. A. A. 1, 451; Sen. Ben. 2, 17.— JJ. Trop. : A. A humorous writer: tenero- rum lusor amorum. Ov. Tr. 4, 10. — B. A banterer, mocker : Plaut. Am. 2, 2, 62. lusorie- adv., v. lusorius. ad fin. lusoriuSi a, um, adj. [lusor] Of or belonging to play : I. Lit. : lusoria pila, a playing-ball. Plin. 7, 56, 57 : alveus cum tesseris, id. 37, 2, 6. — Hence, subst, luso- rium, ii, n., A place where the shows of gladiators and wild beasts were given : Lampr. Heliog. 25 ; so Lact Mort per- secut. 21. B. Transf., qs. Playing, i. e. Going to and fro: lusoriis navibus discurrere flu- men ultro citroque, with cruisers, Amm. 17, 2. Hence, subst, lusoriae, arum, /. (sc. naves), Swift-sailing cruisers, cutters: Vop. Bonos. 15 : de lusoriis Danubii, Cod. Theod. 7. tit. 17. II. Trop. : A. That serves for amuse- ment Sportive, lusory ; quaestio, Plin. 7, 53, 54 : arma, Sen. Ep. 117. B. Transf. That is done or given in play merely ; hence, Empty, ineffectual, invalid, irrirus : nomen, Sen. Ben. 5, 8 : lusorias minas alicui facere, Paul. Dig. 35, 3, 4 : lusorium imperium, id. ib. 43, 8, 1. Adv., lusorie, In sport, not in earnest, apparently : lusorie (causani) agens, Ulp. Dig. 30, 50. ; lustrabilis. -tpiSXexros, (* i. e. spectabilis), Gloss. Philox. lustrag^O. Inis,/. A plant, also called verbenaca, App. Herb. 3. lu str a lis, e, adj. [2. lustrum] Relating to purification from guile or the appeasing of the gods, lustra! : \, Lit. : lustrale sac- riticium, a sacrifice of purification, a pro- pitiatory offering, Liv. 1, 28 : aqua, luslral LUST water, holy water, Ov. Pont 3, 2, 73 : cxta, Virg. A. 8, 182 : hostiae, App. Apol. p. 505 Oud.: vota, Val. Fl. 3, 414 : — caput, aton- ing (of Iphigenia), Sen. Again. 163. — II. Transf., Of or belonging to a period of five years, quinquennial (because every live years there was offered a general sac- rifice of purification) : certamen, Tac. A. 6, 4 : aurum, a tax which all petty shop- keepers, usurers, and brothel-keepers had to pay every five years : AURI LUSTRALIS COACTOR, Inscr. Grut. 347, 4 ; so, colla- tio. Cod. Theod. 13, tit 1.— Hence, subst. lustralis, is, m., The collector of this tax : Inscr. Fabr. p. 426, n. 458. lustramen. inis, n. [lustro] A means of purification : Val. Fl. 3, 442: so id. 3. 409. lustramentum, i. "• [lustror] An incentive to lust : si quis lustramenti cau- sa dederit cantharides, Mart. Dig. 48, 8, 3. lustratio, onis. /. [lustro] A purifica- tion by sacrifice, a lustration : I, Lit: lustrationis sacro peracto, Liv. 40, 6; so Col. 2, 22, 5.— II. Transf, A going or wandering about (because at the lustral sacrifice the priest went round in a cir- cle): lustrationesque(Terarum), Cic. Tusc. 5, 27, 79 : lustratio municipiorum, id. Phil. 2, 23, 57. * lustrator. oris. m. [id.] A wanderer through a place, a traverser : Hercules lustrator orbis, App. Apol. p. 442 Oud. lustriCUS. a, um, adj. [2. lustrum] Of or belonging to purification : dies, the eighth (or ninth) day after a child's birth, on which it was purified by a sacrifice and received a name : Suet Ner. 6 ; so Macr. S. 1, 16 ; Arn. 3, 102 ; cf., " lustrici dies in- fantium appellantur, puellarum octavus, puerorum nonus, qui his lustrantur atque eis nomina imponuntur," Fest. p. 120 Milll. * lustrif 1CUS, a, um, adj. [2. lustrum- facio] Purifying : cantus, Val. Fl. 3, 448. lustro. avi, arum, 1. v. a. [2. lustrum] To purify by means of a propitiatory offer- ing : I, Lit : "agrum lustrare sic opor- tet. Impera suovetaurilia circumagi," etc., Cato R. R. 141 : in lustranda colonia ah eo, qui earn deduceret, Cic. de Div. 1, 45 : ibi instructum exercitum omnem suove- taurilibus lustravit, Liv. 1, 44 ; so id. 40, 6 : tunc vitula innumeros lustrabat caesa ju- vencos, Tib. 1, 1, 25 : aliquem taedis, id. 2, 61 : terque senem flamma, ter aqua, ter sulphure lustrat, Ov. M. 7, 261 ; cf. Virg. A. 6, 229 : lustramurque Iovi votisque in- cendimus aras, id ib. 3, 279. H. Transf: A. To review : exerci- tum lustravi apud Iconium, Cic. Art. 5 20 ; so Hirt B. G. 8. 52 ; Virg. A. 6, 679. B. To review, surrey, observe, examine (poet.) : et totum lustrabat lumine cor- pus, Virg. A. 8, 152 : respicio et quae sit me circum copia, lustro, id. Aen. 2, 564 : alicujus vestigia, id. ib. 11, 763 : sol qui terrarum flammis opera omnia lustras, id. ib. 4, 607 ; so id. ib. 4, 6 ; Sil. 15. 787.-2. Trop., To review, consider: omnia ra- tione animoque, Cic. Off. 1, 17. C. To go round, wander over, traverse: Pythagoras et Aegyptum lustravit et Per- sarum Magos adiit, Cic. Fin. 5, 29 ; id. N. D. 2, 20 ; so id. Univ. 9 : et salis Ausonii lustrandum navibus aequor, Virg. A. 3, 385; id. ib. 10, 224 : pede barbaro lustrata Rhodope, Hor. Od. 3, 25, 11 ; so, lustrati montes, Plin. 6, 27, 31. lustror, ari, v. dep. n. [1. lustrum] To frequent brothels, to whore, to wench : lus- trantur, comedunt quod habent Plaut. Ps. 4, 7, 6 : ubi fuisti, ubi lustratus, id. Casin. 2, 3, 29. 1. lustrum* 1. n - [l uo > lavo] A slough, bog, morass: I. Lit: prodigunt in luto- sos limites ac lustra, ut volutentur in Into, Var. R. R. 2, 4. 13, Transf.: A. A haunt or den of wild beasts : lustra ferarum, Virg. G. 2, 471 ; so id. Aen. 3, 646 : lustra horrida monstris, Val. Fl. 4, 370.— Hence, 2. A wood, forest : postquam altos yen- turn in montes atque invia lustra, Virg. A. 4, 151 : inter horrentia lustra, id. ib. 11, 570. B A bawdy-house brothel : jacere in lustra, Plaut Casin. 2. 3, 26 ; id. Cure. 4, 2, 22 : in lustris latet Turpi! in Non. 333, 15 : in lustris tempus aetatis consumere, Cic. Phil. 13, 11 ; id. Sest 9.— Hence, 903 LUTE 2. Debauchery: studere lustris, Plaut. Aain. 5, 2, 17 : lustris perire. Lucr. 4, 1129 : vino lustrisque confectus, Cic. Phil. 2, 3. 2. lustrum; i. »■ [luceo] A purifica- tory sacrifice, expiatory offering, lustration, which was made by the censors for the whole people every fifth year, after com- pleting the census, and in which an ox, a sheep, and a swine were oifered (suove- taurilia) : lustrum condere, to make the lustral sacrifice : lustrum condidit et tau- rum immolavit, Cic. de Or. 2, 66 : censu perfecto edixit, ut omnes cives R. in cam- po prima luce adessent. Ibi exercitum omnem suovetnurilibus lustravit : idque conditum lustrum appellatuin, quiaiscen- sendo finis factus est. Liv. 1, 44 ; id. 3, 24 ; cf. id. 35, 9 ; 38, 36 ; 42. 10. The census could also be taken without being follow- ed by a lustrum : Liv. 3, 22; cf. id. 24, 43 : — sub lustrum censeri, at the close of the census, when the lustrum should begin : sub lustrum censeri, germani negotiatoris est (because these were usually not in Rome, and were included in the census iast of all), Cic. Att. 1, 18/«. II. Transf. : A. A propitiatory offer- ing : quinto die Delphis Apollini pro me exercitibusque et classibus lustra sacrifi- eavi, Liv. 45, 41. B. A period of five years, a lustrum (be- cause every five years a lustrum was per- formed) : hoc ipso lustro, Cic. Att. 6, 2 : cujus octavum trepidavit aetas Claudere lustrum, Hor. Od. 2, 4, 24 ; so Ov. Tr. 4, 10, 78 ; Mart. 10, 38. C. in gen., A period of several years. So of four years (of the Julian calendar), Ov. F. 3, 163 ; cf. Plin. 2, 47, 47 :— ingens lustrum, a hundred years, at the end of which the ludi saeculares were celebra- ted : Mart. 4, 1. 0. From the time of Domitian the Cap- iloline games, recurring every fifth year, were so named, Suet. Dom. 4 ; Censor, de die nat. 18 ; cf. Stat. S. 4. 2, 60. 1. lusUS* a, lim ' Part., from ludo. 2. lusUSi U8 i m - [ludo] A playing, a play, game (not in Cic): I. Lit.: virgi- neis exercent lusibus undas Naides, Ov. M. 14, 556 : aleae, Suet. Cal. 41 : calculo- rum, Plin. Ep. 7, 24 : ncc mo otfonderit lusus in pueris, Quint. 1, 3, 10 ; cf. id. 1, 1, 20 : eburneas literarum formas in lusum oft'erre, id. 1, 1, 26 ; so, ediscere inter lu- sum, id. ib. 36 : in lusu duodecim scripto- rum, id. 4, 2, 38 : regnum lusu sortiri, i. e. by throwing dice, Tac. A. 13, 15. II. Transf.: A, Play, sport (* III at is done by way of amusement) : fas est et car- mine remitti, non dico continuo ac longo, sed hoc arguto et brevi. Lusus vocan- tur, Plin. Ep. 7, 9 : Trojae lusum exhibuit, Suet. Claud. 21. B. Sportive dalliance, toying : sunt apti lusibus anni, Ov. Am. 2, 3, 13. C, Jest, fun, mockery : dant de se re- spondentibus venustissimos lusus, /. e. make themselves ridiculous, Quint. 5, 13, 46 : lusum ludere aliquem, Cell. 18, 13. lutamcntum. i. n. [l. luto] That which is made of mud or clay, a mud or clay wnll : Cato R. R. 128. lutariUS, a, urn, adj. [lutum] Of or belonging to mud, i. e., I. That lives in the mud : testudines, Plin. 32, 4, 14. — U, That lives on mud: mullus, Plin. 9, 17, 30. LlitatlUS (Luctatius), a. The iiame of a Roman gens. So Q. Lutatius Catu- lus, consul A.U.C. 652, Cic. Mur. 17 ; a younger man of the same name, consul A.U.C. 676, Cic Cat. 3, 10; Balb. 15.— II. Deriv., IiUtatianUS (Luct.), a, um, adj.. Of or belonging to a Lutatius, Lutatian : praedia, Paul. Dig. 33, 1, 12. lutea. ae, /. [1. lutum] Mountain- green, chrysocolla, Plin. 33, 5, 26. lutensis, e, adj. [2. lutum] Found or living m the mud : genus purpurarum, Plin. 9, 37. 61. lutoolus, a, um, adj. dim. [1. luteus] Yellowish : mollia luteola pingit vaccinia caltha, Virg. E. 2, 50 : violae, Col. 9, 4, 4 : olivae, id. 12, 47, 9. I lutein erie. »».=Arnirfp, A wash-basin, lavcr : flier, in Jov. 1, n. 20. lutCSCO. ere, v. inch. n. [2. lutum] To turn to mud, become muddy : litorn, quae limo coenoque lutescunt, Col. 8, 17, 9 : 904 LUTU cava terra lutescit, Furius Antias in Gell. 18, 11 ; in Non. 133, 26. Lutetia. ae > /■ A city in Gallia Lug- dmiensis, now Paris, Ones. B. G. 7, 57 ; Amm. 15, 27. Called also Lutetia Parisi- orum, Caes. B. G. 6, 3. Cf. Ukert, Gall, p. 476 : 478. luteum. v - 1- luteus, no. II., A. 1. luteus. a, um, adj. [1. lutum] Col- ored with the herb lutum: I. Lit.: chry- socolla lutea, Plin. 33, 5, 26.— H, Tra n s f. : A, Golden-yellow, saffron-yellow, orange- yellow : Var. in Non. 549, 22 : pallor, Hor. Epod. 10, 16 : palla, Tib. 1, 8, 46.— In the neutr. abs. : color in luteum inclinatus, toward yellow, Plin. 24, 15, 86 ; so, color in luteum languescens, id. 27, 13, 109. Esp. the yolk of an egg : lutea ex ovis quinque colu mbarum, Plin. 30, 15, 49. — Of the flame- colored veil of a bride (v. flammeus) : Luc. 2, 361 ; cf. Plin. 21, 8, 22; Catull. 61, 10.— B. Rose-colored: Plin 21, 4, 10: Aurora in roseis fulgebat lutea bigis, Virg. A. 7, 26. 2. luteus. a, um > odj- I 2 - lutum] Of mudurclay: I, Lit.: defingit Rheni lute- um caput, Hor. S. 1. 10, 37 : luteum opus, of a swallow's nest, Ov. F. 1, 157 : aedifici- um, Plin. 7, 56, 57: toreumn, Mart. 4, 46 : homo, i. e. Adam, Prud. Cath. 3, 41. — B. Transf.: \, Bemired, muddy : gallina si sitluteis pedibus, Plin. 30, 11, 28.-2. Be- smeared, bedaubed: luteum ceromate cor- pus. Mart. 11, 48 : Vulcanus, Juv. 10, 132. II. 'Prop., Dirty, vile, worthless : blitea et lutea meretrix, Plaut. True. 4, 4, 1 : homo, Cic. Verr. 2, 3, 14 : luteum negoti- um, a sorry commodity, poor affair, Cic. Verr. 2, 4, 14. 1. luto. avi, atum, 1. v. a. [id.] To be- daub with mud or clay : I. Lit. : Cato R. R. 92 : nidosque reverea lutabit hirundo, Calp. Eel. 5, 17: lutati tituli statuarum, Lampr. Elag. 14. — H. Transf.: ne lutet immtindum nitidos cerotna capillos, Mart. 14,50: crassis lutatus amomis, Pers. 3,104. 2. luto. avi, atum, v. interns, a. [luo] To pay: lutavi, Var. in Non. 131, 21. I lutor. oris, m. flavo] A washer, full- er: + ■■ lutor, itAwtj/s /jAmcr/jS," Gloss. Phi- lox. ; Inscr. ap. Gud. 17. 2. lutosus. », um, adj. (2. lutum] Full of mud or liiam,muddi/, miry: terra, Cato in Plin. 18, 19, 49, $ 176 : ager, Col. 2, 4 ; rapa, id. 12, 54. lutra (lytra), ae, /. An otter, Plin. 8, 30, 47 : 32, 11, 53 ; cf. Var. L. L. 5, 13, 23, §79 Miill. lutulcntCi adv., v. lutulentus, ad fin. lutulentUS. a, um, adj. [2. lutum] Muddy: I. Lit: sus, Hor. Ep.2,2,75: di- luvio tellus lutulenta recenti, Ov. M. 1 , 434 : amnis. id. Am. 3, 6, 95 : mula, Mart. 9, 23. "-'■' B. Transf., Besmeared with oint- ment : et putri lutulenta de palaestra, Mart. 7, 67, 7. II. Trop. : A. Filthy, dirty, nasty: le- none istoc non lutumestlutulentius, Plaut. Poen. 1, 1, 29 : lutulente Caesonine, Cic. Pis. 12 : persona ilia lutulenta, impura, id. Rose. Com. 7 : vitia, id. Pis. 1. B. Of style, Muddy, turbid, impure: (Lucilius) quum fiueret lutulentus, Hor. S. 1, 4, 11; so id. ib. 1, 10,50. * Adv., Impurely : " loliolente dictum velut lutulente, Non. 131, 32. llltulo. are, »• a. [id.] To bespatter with mud; trop., to asperse: aliquem, Plaut. Trin. 2, 2, 15. 1. lutum» '. «• A plant used in dye- ing yellow, Yellow weed., dyer's weed, weld, Plin. 33, 5, 26 ; Vitr. 7, 14 : jam croceo mutabit vellera luto, Virg. E. 4, 44. — II. T r a Ti s f., A yellow color, yellow : Virg. Cir. 316; so Tib. 1,9,52. 2. lutum. >. «• (lutus, i, m„ Quadrig. in Non. 212, 17) Mnd,mire: I. Lit.: vo- lutari in luto, Cic. Verr. 2, 4, 24 : crates luto contegere, Caes. B. C. 2, 15 ; Quad- rig, in Non. 212, 17 : imbre lutoque Asper- sus, Hor. Ep. 1, 11 : luto perfusa porti- ons, Juv. 14, 66: luto opplere aliquem, Suet. Vesp. 5. — In theplnr. : luta et limum aggerebant, Cic. fragm. in Non. 212, 16. — Proverb. : in luto esse or haerere, to stick in the mud, i. e. to be at a dead stop, unable to proceed : nunc homo in medio luto est : Nomcn nescit, Plaut. Ps. 4, 2. 27 ; id. Pers. 4, 3, 66 ; so Ter. Ph. 5, 2, 15 : - pro luto esse, to be as cheap as dirt: pro luto erat LUXU annona, Petr. 44 ; so, omnia pro luto ha- bere, id. 67, 10 ; cf. id. 51, 6. — As a term of reproach, Plaut. Most. 5, 2, 45 ; Pers. 3, 5, 2; Catull. 42, 13; Cic. Pis. 26. H. Transf.: A. Loam, clay, potter's clay : pocula de facili luto componere, Tib. 1, 1, 31 : ficta Saguntino cymbia malo luto, Mart. 8, 6: — quibus arte benigna Et meliore luto finxit praecordia Titan, of better clay, i. e. cf better materials, J uv. 14, 34 ; cf. Pers. 3, 23. B. The dust with which wrestlers be- sprinkled themselves : Sen. Ep. 88. lutus. i) ni., v. 2. lutum, ad ink. lux. "cis (adverb, abl, luce, luci, and lucu, and in these archaic forms also used as masc. ; v. infra), /. [luceo] Light. 1, Lit, The light of the sun and other heavenly bodies : quum id solis luce vide- atur clarius, Cic. de Div. 1, 3 ; so id. Cat 1, 3 ; Coel. 9 : Stella facem ducens multa cum luce cucurrit, Virg. A. 2, 694. — The light, splendor, brightness of shining bod- ies : viridi cum luce smaragdi, Lucr. 4, 11 19 : luce coruscus ahena, Virg. A. 2, 470 : lucem non emittentes gemmae, Plin. 37, 7, 25 : ferri, Stat Th. 8, 124. 2. In partic, The light of day, day- light, day : Metellus cum prima luce in campum currebat, Cic. Att 4, 3: ante lu cem, Cic. de Or. 2, 64 : luce palam in foro saltare, id. Oft'. 3, 24 : prima luce adesse, Caes. B. G. 1, 22 : luce sub ipsa, Virg. G. 4, 490. — Hence, b. In the abl. adverbially, luce and (ante-class.) lucu, by daylight, in the daytime : ut veniamus luci, Plaut. Ca- sin. 4, 2, 7 : cum luci simul, id. Merc. 2, 1, 31 : luci claro, id. Aul. 4, 10, 18 ; cf. Non. 210, 9 : quis audeat luci, Cic. Phil. 12, 10:— cum primo lucu ibo hinc, Ter. Ad. 5, 3, 55 : ( ■■■ luce, Ov. Her. 104 ; Auct. ad Hor. 4, 36). B. T r a n s f. : 1. The heavenly bodies: iliac, quae fulgent luces, Cic. Arat. 96. 2. A day : ccntesima lux est ab interim P. Clodii, Cic. Mil. 35 : anxfa noete, anxia luce gemit, Ov. M. 2, 802 : crastina lux, Virg. A. 10, 244. — Hence, poet, lux aesti- va, summer, Virg. G. 4, 52 : lux brumalis, winter, Ov. Tr. 1, 11, 39. 3. Life : corpora luce carentum, Virg. G. 4, 255; Sil. 13, 473. 4. An eye, the eyesight : efibssae squa- lent vestigia lucis, Stat. Th. 11, 585 : dam- num lucis adomtae, Ov. M. 14, 197. II. Trop.: A. P ne sight of all men, the public viae, the public, the world: nee vero ille in luce hiodo, atque in oculis civium magmis sed intus domique prae- stantior, Cic. de Sen. 4 : Isocrates forensi luci cariiit, id. Brut. 8 : fa'miliam abjectam et obscUram e tenebris in lucem vocare, id. Dejot 11 : res occultas aperire in lu- cemque proferre, id. Acad. 2, 19. B. Light, encouragement, help, succor: lux quaedam videbafur oblata. non modo regno, sed etiam regni timore sublato, Cic. Phil. 1, 2 : civibus lucem ingenii et consilii porrigere, id. de Or. 1, 4 ; cf., lucem after- re rei publicae, id. de imp. Pomp. 12, 33. C. A light, an ornament: hanc urbem, lucem orbis terrarum, Cic. Cat, 4, 6 : ge- nus sine luce, undistinguished, obscure, Sil. 8, 248. B. Light, illustration, elucidation : his toria testis temporum, lux veritatis, Cic. de Or. 2, 9 : ratio quasi quaedam lux lu- menque vitae, id. Acad. 2, 8. hixatio, arippa, (*i. q. luxatura), Gloss, Philox. luxatura- ae,/. fluxo] A dislocation, luxation : Marc. Empir. 36. luxo. avi, atiim, l.v.a, [Xu^uil Toput out of joint, to dislocate, luxate : J, Lit: luxatum si quod est, sanum faciet, Cato R. R. 157: luxata in locum reponere, Sen. Ep. 104 : articulis luxatis praesentaneum est 6evum, Plin. 30, 9, 23 : luxata corpora, id. 31, 6, 37. H, Transf.. To put out of place, dis- place : luxare vitium radices, Plin. 17, 24, 37. S 227 : luxatae machinae, fallen apart, id. 36, 15, 24, § 119 : luxata cornna, id. 8, 45, 70. • * luxor. ari, v. dip. [luxus] To riot, revel, live luxuriously : " luxantur a luxu dictum, id est luxuriantur," Fest p. 120 Miill. ; cf. Non. 55, 15 : luxantur, lustran- tur, Plaut. Ps. 4, 7, 6 (al. luxuriantur). luxuxia, ae, and luxuries* ei ("'• LUXU cbaic gtru, luxurii, Gracch. in Gell. 9, 14), / [luxus] Rankness : J. Lit: Rankness, luxuriance oi trees and plants : luxuriem eegetum tenera depnscit in herbn. Virg. G. 1, 112 : si vitis luxuria se consumpse- rit, Plin. 17, 22, 35, § 181 ; id. 9, 2, 1. B. Poet, transf., Wantonness, /riski- ness of animals, frulicsomeness : Val. Fl. 7, 65 B. Trop., Riotous living, extfaragnnt profusion, luxury : animus, qui nunc lux- uria et lascivia dirtluit Ter. Heaut 5, 1, 72 : in urbe luxuries creatur, ex luxuria existat avaritia, necease est Cic. Rose. Am. 27 : odit populus R. privatam luxu- riam. id. Mur. 3ti: luxuries Hannibalem ipsum Capuae eorrupit, id. A^r. 1, 7 : rlif- tiuere luxuria, id. Ort'. 1. 30; id. ib. 1, 34: res ad luxuriam pertinentes, Caes. B. G. 2, 15.— Of speech. Cic. de Or. 2, 23. lllXUriOi avi, atum, 1. r. v., and lux- urior, atus, 1. v. dep. (cf. Quint. 9, 3, 7) [luxuria] To be rank, luxuriant (in Cic. and Caes. not at all) : J, L i t. : aser assidua luxuriabat aqua, Ov. F. 4, 644 : luxuriat Phrygio sanyuine pinguis humus, id. Her. 1, 53 : cacumina virgarum ne luxurien- tur, CoL Arbor. 11 : — ne (caules) in fron- dem luxurient Plin. 19, 6, 34 : in patulas comas, Ov. de Nuce, 20. B. Transf.: X. To wanton, sport, skip, frisk: equus luxurians, Virg. A. 11, 49b': luxuriat pecus, Ov. F. 1, 156 : leo luxuri- ans, Val. Fl. 6, 613. 2. To have a thing in abundance or ex- cess: luxuriatque toris animosum pectus, Virg. G. 3, 81: faciemdecetdeliciisluxuri- are novis, Ov. Her. 16, 191. — Hence also, 3. 7 o swell, increase : membra luxuri- ant Ov. M. 7, 292. B. Trop.: A. To be luxuriant, to be too fruitful, to run riot : luxuriantia com- pescet Hor. Ep. 2, 2, 122; "f., luxuriantia astringere (stilo). Quint 10, 4, 1 : hixuri- antis ingenii ferrilitas, Plin. 17, 2. 2. B. To be wanton or licentious, to in- dulge to excess, to revel, run riot, be disso- lute : ne luxuriareutur otio animi. Liv. 1, 19 : Capuam luxuriantem felicitate, id. 23, 2: cf. Flor.2, 15: libertate luxuriare, Curt 10, 7 : vereor ne haec laetitia luxuriet, Liv. 23, 12. luKUliose? adv., v. luxuriosus, ad fin. luxuriOSUS. n > um , adj. [luxuria] Rank, luxuriant, exuberant: J. Lit: fru- menta, Cic. Or. 24 ; so, seges, Ov. F. 1, 690 : vitis valida et luxuriosa. Col. 5, 6 fin. ; so, vitis, id. 4, 21, 2. If Trop.: /L. Immoderate, excessive : luxurioso otio esse, Sail. J. 100 : laetitia, Liv. 2. 21. B, Immoderate, extravagant, wanton : luxuriosissimum dictum, Col. 8, 16 : amor, Ov. R. Am. 746. C. Excessive, profuse, luxurious, volup- tuous: reprehendere luxuriosos, Cic. Fin. 2, 7 : multa et lauta supellex, non ilia qui- dem luxuriosi hominis, sed tamen ahun- dantis, id. Phil. 2, 27 : nihil luxuriosius, id. Pis. 27.— Hence, Adv., luxuriose: A. Wantonly, im- moderately, excessively : ne haec laetitia nimis luxuriose evenktt, Cato in Gell. 7, 3. — B. Luxuriously, voluptuously : cum libidinosis luxuriose vivere, Cic. Coel. 6 : exercitum luxuriose habere, Sail. C. 11. — Comp.: luxuriosius epulari. Nep. Paus. 3 : struere fercula, Col. prootm. — Sup. : luxu- riosissime bibere, Aug. Mor. eccl. cath. 34. 1 1. luXUS» a. um, adj. = \o\oS, Dis- located: luxum si quod est Cato R. R. 160 : luxo pede, Sail, fragm. in Prop. p. 1476 P.; cf, ''luxa membra e suis locis mota et soluta," Fest p. 119 Mull. — In the nentr. subst, luxum. i, A dislocation : em plastrum utile ad luxa, vel fracta, Marc, i Empir. 36. 2. luxns< ns (luxu for luxui, Sail. J. 6 ; Tac. A. 3, 34 : id. Hist 2, 71), m. [1. luxus] A dislocation, luxation (ante- and post-class.) : ad luxum aut fracturam al- liga : sanum fiet, Cato R. R- 160 ; App. Flor. p. 67 Oud. B. Trop. : A, Excess, extravagance in eating and drinking, luxury, debanch-ry : in vino ac luxu, Cic. Verr. 2, 3, 25 : ali- quid luxu antecapere, Sa'l. C. 13 : luxu atque desidia corrupta ciriras, id. ib. 57 : rnxu et sagina maucipatus, Tac. H. 2, 71 : L VCH per luxum et ignaviam aetitem agere, Sail. J. 2. — In the plur. : nondum transla- tes Romana in saecula luxus, Luc. 10, 109 ; Sil. 11, 402. B. Not in on odious sense, Splendor, pomp, magnificence: at domus interior regali splendida luxu Instruitur, Virg. A. 1, 637 : epulaeque ante ora paratae Re- gifico luxu, id. ib. 6, 604 : eruditus luxus, Tac. A. 16, 18. Lyacus, i, "*-, Avaioi, The relaxer, unbtnder, frier from care; a surname of Bacclius: patri Lyaeo, Virg. A. 4, 58: cor- niger Lyaeus, Ov. Am. 3, 15, 17. — B. Transf., Wine: udaLyaeo tempora, Hor. Od. 1, 7, 22 : dulci Lyaeo solvere curam, id. Epod. 9, 37 ; Ov. Am. 2, 11, 49.— Ad- jectively : regales inter mensa3 lalcem- que Lyaeum, Virg. A. 1, 686. Ly cabas, ae, m., Avk -6as, A Tuscan who fied his country on account of a mur- der, and who, for a slight shown to Bac- chus, was changed into a dolphin, Ov. M. 3, 624. (— *2. An Assyrian, id. ib, 5, 60.) LycaCUS' i, ""-, AvKa'ioS. A mountain in Arcadia, (now Telragi). where Jupiter and Pan were worshiped, Plin. 4, 6, 10 ; Serv. Virg. A. 8, 343 and 344 ; Aug. C. D. 18, 17 : saxa Lycaei, Virg. E. 10, 14.— B. Deriv., LycaeUS» <*» um « adj., Lycean : Panos de more Lycaei, Virs. A. 8, 344 : collis, Ov. M. I, 698 : nemus, id. ib. 8, 317 : deus. i. e. Pan, Val. Fl. 6. 533. LycambeS' a e. »"., Auk >u6n>, A The- ban who promised his daughter to Archilo- cJius, and afterward refused her ; for which he was pursued by the poet with such biting verses, that he hung himself, together with his daughter: qualis Lycambae spretus infido gener, Hor. Epod. 6, 13. — jj. De- riv., Lycambeus» a > um, adj., of Ly- cambes : sanguis, Ov. Ib. 54. X. Lyca011> onis, m.. Avk itav, A king of Arcadia, father of Callisto, whom Jupi- ter, because he had defiled his altar with hu- man sacrifices, turned into a wolf; ace. to Ovid, because he had tried to murder Jupi- ter himself, who was his guest, Ov. M. 1, 198. — B. Transf, His gran dson , also called Areas, Ov. F. 6, 225.— B. Derivv. : A. LycaoniuSi a, um, adj.. Of or be- longing to Lycaon, Lycannian : mensa, Ov. Ib. 433 : parens, i. e. Callisto, id. Met 2, 496 : Arctos, i. e. Callisto as the constel- lation of the Bear, id. Fast. 3, 793 ; hence, axis, the northern ski/, where this constel- lation is situated, id. "Frist 3, 2, 2. — B. LycadniS' Idis,/., The. daughter of Ly- caon, i. e. Callisto, Catull. 66 ; Ov. F. 2, 173. 2. lyCSton* bnis, m^Xvicaav. All ani- mal of^the wolf kind. Mela, 3, 9, 2 ; Plin. 8, 34. 52 : 8, 21, 30 ; Sol. 3. LycaoncS' um. m., AvkeoveS, The Lycaonians, a people of Asia Minor, be- tween Cappadocia, Cilir.ia. and Pisidia, Mel. 1, 2, 5 ; Plin. 5, 29, 29.— B. Deriv., LycaoniUSi a * um ' a dj., Lycaonian : Lycaoniumque Ericeten. Virg. A. 10, 749. — B. In the fern, subst, Lycadnia» ae, The country of the Lycaonians, Cic. Att. 5, 15, 3 ; Liv. 37, 54 ; 38, 39. LycadniS. idis, v. 1. Lycaon. no. II., B. LycadniUS' % urn ' v - L Lycaon and Lycaones. Lyceum and Lyclum. i- »•. Ai- Ktiov, A gymnasium at Athens, outside of the city, where Aristotle tansht. Cic. de Or. 1. 21 fin. ; id. Ac. 1, 4. 17 ; id. de Div. 1, 13, 22. — B. Transf: £. The upper gymna- sium of Cictro's Tusrulan villa, with a li- brary in it, Cic. de Div. 1,5, 8; 2. 3. 8. — B. A gymnasium of the Emperor Hadrian at his Tiburtine villa. Spart Hadr. 27. tlychnicnsi a - um - «<(/•= Ai-vwra's, Luminous, shining : lapis, a khid of white marble, also called lychnites, Hyg. Fab. 2-23. Lychnidum; i. *■• aid Lychni- duS' '• m - Akxvlo'c, A city of Illirria, near the Haliacmon, in the territory of the Dessare-es, Liv. 27, 32 ; 43, 9 : 10 ; 21. t lychnis- Idis, adj fiz=\v\v?s. Light- giving, shining: L Lit: lychnides pu- ellae, girls with lamps, Full. Myth, pro- oem. 1. — B. Subst, lychnis^ idis./: ^ A kind of rose of a fiery red, Plin. 21, 4. 10. — B. Lychnis agria, Another plant, Plin. 25, 10, 8. — C. A gem of a fiery color, Plin. 37, 7, 29. L YCO t lychniteS) ac > m. = },vx>>iTns, A kina nj white marble, which was quarried in the Isle of Paros by lamplight : Plin. 36, 5, 4, § 14. t lychnitisj itidis, /.= Auxins, a plaut from which wicks were made, Plin. 25, 10, 74. lychnoblUS) ". m.=z\vxv'6ioS, One who ties by lump-light, who turns night into day. Sen. F.p. 122 ; v. lucifuga. lychnuchus. '. m—AuxvoDxoj, A lamp-stand, candlestick, chandelier: lig- neolus, Cic. Q. Fr. 3, 7 : pensiles, Plin. 34, 3, 8 ; so too Suet Dom. 4 ; Caes. 37. lychnuSi i, m.=:bvxv"s, A light, a lamp : pendentes lychni, Lucr. 5, 296 : lux alia est solis et lychnorum. Cic. CoeL 28 ; so Virg. A. 1, 726 ; Stat Th. 1, 520. Lycia> ae./, Au*<'a, A country of Asia Mmur, between Caria and Pamphylia, where was the Vulcan Chimaera, Mel. 1, 2, 6 ; 1, 15, 1 ; 2, 7, 4 ; Plin. 5, 27, 27 : Chi- maerifera Lycia, Ov. M. 6, 339. — B. De- riv., LyciUSj a - um - adj., Lyciau : Ly- ciae sagittae, V T irg. A. 8, 166 : pharetra, id. ib. 7, 816: cornu. id. ib. 11. 773 : sor- tes, the oracle of Apollo at Pat.ara, in Lycia, id. ib. 4, 346 : deus, Apollo, Prop. 3, 1, 38 ; Stat Th. 8, 200 ; cf Macr. S. 1, 17 : cater- vae, *'. e. the troops of Sarpedon, Hor. Od. I. 8. 16. — B. Subst. : 1. Lycii, orum, m. The Lyciaus, Cic. Verr. 2, 4, 10 ; id. de Div. 1, 15 ; Art 6, 5, 3, et saep. — 2. L y- cium, i, ?i., A kind of thorn, the juice and roots of which were used medicinally, Plin. 24, 14. 76 ; 77 ; Cels. 5, 26, 30 ; 6, 7, 2 ; 8, 6 ; 9. LyCldaSi a ^' m - One of the Centaurs, whu mdtavored to carry off Hippodamia from Pirithous. Ov. M. 12. 310.— B. The nam e of a beautiful boy. Hor. Od. 1, 4, 19. — TTT The name of a shepherd, Virg. E. 7, 67. Lycimnlusj *. um , «S- of or &«- longing to the town of Lycimna (in Argo- ns), Lycimnian : stagna. Suit Th. 4, 734. Lycinna» ae,/ The name of a girl : Prop 3, 13, 6. Lyciscaiae.andLydscejes,/: L The name of a bitch, Virg. E. 3, j8 : Ov. M. 3, 220.— B. A public prostitute, Juv. 6, 122. 'lycisCUS. i- ">. = \vkiokoc. A wolf- dog: "lyisci dicuntur canes nati ex lu- pis et canibus, cum inter se forte miscen- tur," Isid. Orig. 12. 2.— B. Lyciscus. The n ame of a beautiful boy, Hor. Epod. 11, 36. — III. A sculptor, Plin. 34, & 19. Lyciumi aD «m v. Ly- cia, nO. 11. LycOv onis. m. A peripatetic philoso- pher, a Jullowtr of Strato of Lampsacus, Cic. Tusc. 3, 32, 78. LycomedeS) is, m., AvKotinins, a king of the Isle if Sci/ros, with whom Achil- les concealed himself disguised in ftmiale attire, and whose daughter Deidnmia bore to the latter Pyrrhus or Ifeoptoltmus. Cic. Lael. 20 (where Neoptolemus is errone- ously spoken of instead of Achilles) ; Stat. AchiU. 1, 207. lycopb.011' A plant, also called scele- rat' App. Herb. 8. lycophoS' ofe "-=Avkc0u>s, The morning 'twilight, Macr. S. 1, 17, p. 292 ed. Bip. : Fest"p. 121 Mull. Lycophronj onis. m. = AvKnippuir. Lycnphrou of Calchis, in Eubota, an Alex- andrine grammarian and writer of trage- dies in the time of Ptolemy Philadelphia, the author of Cassandra : utqne cothurna- rum periisse Lyeophrona narrant Ov. Ib. 531 : latebrae Lycophronis atri. so called from his obscure style, Stat S. 5, 3, 175. t lycophthalmosji, ">=:Av m - A son of Apollo, Hyg. Fab. 161. LycoriaSi adis, /.. AvKmptn;, A sea- nymph, daughter of yereus and Doris, Vira. G. 4, 339 : Hyg. Fab. prarf. Ly COris. idis. /- also called Cytiere, A freedvoman of the senator Volumnius EutrapeliLs, the mistress of Cornelius Gal- Ins, and afterward of Marc Antony, Virg. E. 10 : Ov. A. A. 3, 537 ; id. Trist 2, 445 ; Prop. 2, 25, 91. * 905 LYDI Lycormas. ae, m. = AvKoppaS, A river of Aetolia, Ov. M. 2, 245 ; afterward called Chrysorrhoas, Hyg. Fab. 242. LycortaSj ae, to., AvKopruS, A gen- eral (Strategos) of Ike Achaean, League, Liv. 39, 35 ; 36. t lycoSj i- m - = ^vko s, A kind of spider : Plin 30, fi, 17. LvCOtaS) ae, m. One of the Centaurs at the wedding of Pirithous, Ov. M. 12, 350. — II, A fictitious name of a man, probably meaning Posthumius, Prop. 4, 3, 1. Lycotherses, is, m. A king of II- lyria, whom his wife Agave, the daughter of Cndmus,murdered,inorderto givetheking- dom to her father, Hyg. Fab. 184 ; 340 ; 254. LyctllS or -OS) >i /-, Avktos, A city of Crete, east of Guossus, a colony of the Lacedaemonians, Mel. 2, 7, 12. — Hence LyctillSi a , um, aa[ j; Of or belonging to Lijctus, Lyctian : Lyctius Idomeneus, Virg. A. 3. 400 : — classis, i. e. the Cretan, Ov. M. 7, 490. Lycurg"US> U m., AvKovpyos : I. Son ofDryas,kiug of the Edones, who prohib- ited the worship of Bacchus to his subjects, and ordered all the vines to be destroyed, Ov. M. 4, 22; Hyg. Fab. 132; 242. II. Son of Pheres, a king of Nemea, Stat. Th. 5, 39. III. Son ofAleus and Neaera, and father of A ttcaeus, a king of Arcadia ; hence LyCUPgldcs, ae > m -, A male descendant oj Lijcnrgus, i. e. Ancaeus, Ov. lb. 503. IV. The famous lawgiver of the Spar- tans, Cic. Rep. 2. 1 ; 2, 9 sq. ; id. Off. 1, 22 ; Vellej. 1, 6, et saep. V. An Athenian orator, the cotemporary and friend of Demosthenes, famed for his incorruptible integrity, Cic. Brut. 34; id. de Or. 2, 23. — Hence for a strict judge : Amm. 30, 29. — B. Deriv., Lycurg'e- Ugj a, um, adj., Lycurgan, i. e. strict, in- jlezible : nosraetipsi, qui Lycurgei a prin- cipio fuissemus, quotidie demitigamur, Cic. Att. 1, 13. Lycus ° r -OSj ii m -< Ai'kos : I. Lyons ofliucotia, the. husband of Antiope, who, be- cause she was pregnant by Jupiter, divorced her and married Dirce ; the latter caused Antiope to be fettered and cast into prison, from which Jupiter released her. After she was six free, she bore Amphion and Zethus, who, when they were grown up, avenged their mother on Dirce and Lycus, Mela 1, 15. II Son of Pandion, king of Lycia, Mela 1, 15. III. A Theban, who, when Hercules had descended into the Lower World, took pos- session of the sovereignty in Thebes, and attempted the chastity of Megara, the wife of Hercules ; he was slain by Hercules on his return, Hyg. Fab. 31 and 32. IV. One of the Centaurs at the wedding of Pirithous, Ov. M. 12, 332. V. One of the companions of Aeneas, Virg. A. 1, 222. VI. A historian of Rfiegium, the adopt- ive father of the tragic writer Lycophron ; he wrote a history of Libya and Sicily, Plin. 31, 2, 19. VII. The name of several rivers : A. In Bilhun ia, Ov. Pont. 4, 10, 47.— B. In Great Phrygia, Ov. M. 15, 273. VIII. An lllyrian city in the territory of the Dessaretes, Liv. 32, 9. Ly dc j es, /., Awti>7, The wife of the poet Antiinachus of Claros, who attempted to console himself for her death by an elegiac poem which he named Lyde: Clario Lyde dilecta poetae, Ov. Tr. 1, 5, 1. Lydia, ae,/., Aviin, A country in Asia Minor, the capital of which was Sardes, the fabled original land of the Etruscans, Plin. 5, 29, 30 ; Var. R. R. 3, 17, 4 ; Cic. Fl. 27 ; Liv. 38, 39, et saep.— H. Derivv. : A. LydlUSj a , ill, adj-i Lydian : reg- na, of Gyges, Tib. 4, 1, 199 : aurif'er am- nis, i. e. Paclolus, id. 3, 3, 29 : Lydia rnitra, Prop. 3, 15, 30 : pensa, which Omphnle gave to Hircnles, Mart. 9, 66 : nurus, i. e. Om- phale, Sen. Oet. 371 : eil. Plin. 33, 13, 56 : lapis, a touchstone (because it was at first found only on the Tmolus), id. 33, 8, 43 : moduli, id. 7, 56, 57 ; App. Flor. 4, 4.-(/3) Lydion, i, n., A kind of brick, Plin. 35, 14, 49. 2. Transf. : a. Etruscan: Lydins flu- vius' i. e. the Tiber, Virg. A. 2, 781 : ripa, 906 L YNC the right bank of the Tiber, Stat. S. 4, 4, 6 : etagna, the Trasimene Lake, Sil. 9, 11. — Hence Lydius, i, m., An Etruscan player, Plaut. Cure. 1, 2, 63. b. Rhaetian (because the Rhaetians were descended from the Etruscans, the descendants of the Lydians) : undae, the Lake Benacus, Catull. 31, 13. B. Lydus, a > um, "-dj; Lydian : Ly- dus servus, Cic. Fl. 27: puella, i. e. Om- phale, Ov. F. 2, 365 : Lydae pondera ga- zae, (* i. e. aurum Pactoli), Stat. S. 5, 1, 60 : nurus, Val. Fl. 4, 369. 2. Transf., Etrurian, Etruscan: Ly- di barbari, Etrurian actors, Plaut. Cure. I, 2, 63: Lydorum manus, a band of Etruscans, Virg. A. 9, 11. Lyg"damuS) i, m. A slave of Cynthia, the mistress of Propertius, Prop. 3, 4, 2 ; 4, 7, 43. t lyg'dinuS) a . urn, a dj- — \iySivoSi White: lygdinus lapis, a dazzling white stone foundin the Island of Faros, Plin. 36, 8, 13 ; so Isid. Orig. 16. 5, 8. Also called t lyg'doSi i, /• = MySoi, A white stone: Candida, Mart. 6, 13: vacuam lyg- don, id. ib. 42. — Adject. : marmor lygdon, Mart. 6, 13 and 42. Lygiij orum, v. Ligii. tl. lyg'OS, i, /• = Xvyos , A plant, the chaste tree, agnus castus, Abraham's balm, (in late Latin, vitex), Plin. 24, 9, 38. 2. Lyg'OS) i, /•> Afjos, An ancient name of Byzantium, Aus. de clar. urb. carm. 1, 14. lympha, ae, /■ (Clear, pure, spring-) Water (a poet, word) : lymphae puteales, Lucr. 6, 1172: fluvialis, Virg. A. 4, 635; Ov. M. 1, 459: vulnera lymphis abluere, id. ib. 13, 531. — Also of the water between the skin and the flesh in dropsical persons : lympha intercus, Seren. Sammon. 27, 501. II, Personified, Lympha, A rural dei- ty, Var. R. R. 1, 1. lymphaceuS) a , um, adj. [lympha] Clear as water, clear as crystal, Mart. Cap. 6. lymphatlCUS, a, um, adj. [lympha ; perh. orig., hydrophobia; hence, in gen.] Distracted,, frantic, panic-struck : lymphaticus pavor, a panic, Liv. 10, 28 : metus, Sen. Ep. 13 : somnia, Plin. 26, 8, 34 : helleborum medetur melancholicis, insanientibus, lymphaticis, id. 25, 5, 25. — II, Transf.: A. Comically, lymphatici numi, that keep j umping out of one's purse like mad, Plaut. Poen. 1, 2, 132.— B. lym- phaticum, i, n., The disease of a ly mphat- icus, Plaut. Poen. 1, 2, 133. lymphatic, onis, /. [lympho] Dis- traction, phrensy: Plin. 37, 4, 15; 34,15,44. 1 . lymphatus. a, um, Pa., v. lympho, ad Jin. 2. lymphatus. as, m. [lympho] Mad- ness:' Plin. 37, 10,54. lympho, avi, atum, 1. v. a. and n. [lympha] To drive out of one's senses, to distract with fear, to make mad : urbem, Val. Fl. 3, 47 : urbes incursibus, Stat. Th. 7, 113 : hac herba pota ly mphari homines, Plin. 24, 17, 102. — As a neutr. : lymphan- tes animi, driven crazy, mad, Plin. 27, 12, 83.— Hence 4 lymphatus, a, um, Pa., Distracted, crazy, beside one's self: lymphati et atto- niti, Liv. 7, 17 : sine more furit lymphata, Virg. A. 7, 376: pectora, Ov. M. 11, 3: mens, Hor. Od. 1, 37, 14 : urbs, Stat. Th. 10, 557 : lymph ato cursu mere, Sil. 1, 459. lympbor, oris, m. [lympha] Water: impermixtum lymphorem, Lucil. ap. Non. 212, 4. Lyncaeste» es, /. One of Actaeon's homfds, Hyg. Fab. 181. Lynccstac, arum, m., AvyKnrrrai, A people in the southwestern part of Macedo- nia, Liv. 45, 30; Plin. 4, 10, 17— II. De- rivv. : A. LyncestlUS) a, um, adj., Lyncestian : amnis, Ov. M. 15. 329. — B. LyncestiSt idis, /■> Lyncestian : aqun, Phn.2, 10.3, 16.— c. Lyncestus, a, um, adj., Lyncestian, Vitr. 8, 3. Lynceus (dissyl.), i, m., Avyxvs, A Messenian, and one of the Argonauts, brother of Idas, andson of Aphar ens, famed for the sharpness of his sight. He fell, to- gether with his brother, in the combat with Castor and Pollux, who had seduced his sisters : non possis oculo quantum con- tendere Lynceus, Hor. Ep. 1, 1. 28 ; cf. L YSA Val. Fl. 1, 462 ; Hyg. Fab. 14 ; Val. Max. 1, 8, n. 14 ; Plin. 2, 17, 15 ; 7, 21, 21 ; Ov F. 5, 711 ; Prop. 2, 25, 9.— B. Derivv. : I. LynCCUS, a, um, adj., AiyKtioi, Of Lynceus, Lyncean : Ov. F. 5, 709.— b. Transf.,/., Sharp-sighted: quis est tarn Lynceus, qui in tantis tenebns nihil orlen- dat, Cic. Fam. 9, 2 : Lyncei oculi, Hor. S. 1, 2, 90. — 2. LyncideS) ae, m., A de- scendant of Lynceus, Ov. M. 5, 99. II. A son of Aegyptus, and husband oj . Uypermnestra, who alone was saved by his wife when all his brothers were put to death, Ov. Her. 14 ; Hyg. Fab. 273. III. Soti of Thestius, and brother of Al- thaea, who was slain by Meleager, Hyg. Fab. 173 ; 174. IV. One of the companions of Aeneas, Virg. A. 9, 768. Hyncurion or -lum, ii, n. — \vy- Koiptuv, A hard, transparent gem, which, according to the opinion of the ancients, was formed of lynxes' urine ; prob. The hyacinth or tourmaline, Plin. 8, 38, 57 ; 37, 2, 12 ; 37, 3, 13 ; cf. Ov. M. 15, 413 ; Sol. 2 ; Hier. Ep. 94, n. 16. LynCUS) i, AvyKOS : I. m., A Scythian king, who attempted the life of his guest, Triptolemus, on which account he was changed by Ceres into a lynx, Ov. M. 5, 650 ; Hyg. Fab. 259.— n. /•, A city of Mac- edonia, the capital of the Lyncestae (q.v.), Liv. 26, 25 ; 31, 33. tlynx» lyncis, com.=z\vyl, A lynx: lynces Bacchi variae (Bacchus was drawn by a team of lynxes), Virg. G. 3, 264 : mac- ulosae tegmine lyncis, id. Aen. 1, 323 : lyn- cibus in coelum vecta Ariadna tuis, Prop. 3, 15, 8 : colla lyncum, Ov. M. 4, 25 : de jectus lyncis, a lynx-skin, Stat. Th. 4,272 lyO) a "> atum, 1. v. a. To make liquid, to liquefy : ptisanam, Apic. 4, 4 ; pulp» lyata, id. 5, 1. tlyra> ae, f = }.vpa, A lute, lyre, 3 stringed instrument resembling the citha- ra, fabled to have been invented by Mer cury and presented to Apollo, Hyg. As- tron. 2, 7 : curvae lyrae parens, Hor. Od. 1, 10, 5 : Threiciam digitis increpuisse lyram, Ov. Her. 3, 118 : lyra canere lau- des alicujus, id. A. A. 3, 50 ; Val. Fl. 5, 100. II. Transf. : A. Lyric poetry, song : imbellis lyra, Hor. Od. 1, 6, 10 : Aeoliae Lesbis arnica lyrae, Ov. Am. 2, 18, 26 ; so id. Pont. 3, 3, 45. B. ln g en -, f° r Poetic talent : inferior lyra, Stat. Th. 10, 445. C. Lyra, A constellation, the Lyre : ex- oriente Lyra, Ov. F. 1, 315 ; cf. Hyg. As- tron. 3, 6 ; Var. R. R. 2, 5. LyrcciuS) a , um, v. Lyrceus, no. II., A. Lyrccus (also, Lyrclus, Lyrcaeus), i, m. A fountain in the Peloponnesus : aret Lyrceus (Lyrcius), Stat. Th. 4, 711. — Derivv. : A. LyrcciuS, a , um, adj., Lyrcean : tellus, Val. Fl. 4, 355. — B. LvrcenSi a, um, adj., Lyrcean-: arva, Ov. M. 1, 598. lyriccn, luis, m. [lyra-cano] A lute- player, lyrist : fidicen, lyricen, cornicen, liticen, Aug. de gramm. p. 1977 P. ; cf., " lyricen, hvpS6s," Gloss. Philox. lyricus, a , um, adj. [lyra] Of or be- longing to the lute or lyre, lyric : lyrici soni, Ov. F. 2, 94 : vates, Hor. Od. 1, 1, 35 : senex, i. e. Anacreon, Ov. Tr. 2, 364 : reg- nator lyricae cohortis, i. e. Pindar, Stat S. 4, 7, 5. — Subst, lyrica, orum, 71., Lyric poems : Plin. Ep. 7, 17 ; so id. ib. 3, 1 : — lyrici, orum, m.. Lyric poets : Quint. 9, 4, 53 ; so id. 1, 8, 6 ; 8, 6, 71 ; 10, 1, 9 ; 61 (in Cic. Or. 55, written as Greek). ' lyristcs, ae, m. =:XvptorfiS, A lute- player, lyrist : audisses lectorem, vel lyr- isten, Plin. Ep. 1, 15 ; Sid. Ep. 8, 11. LyrnesUS (Lyrnessu6), i. /., Avpvn- c'S, A town in Troas, the birth-place of Briscis, Plin. 5, 30, 32: Virg. A. 12, 547.— Derivv. : A. LyrncSlUS (Lyrnessius), a, um, adj., Lyruesian : moenia, Ov. Her. 3, 45. — B. Lyrnesis (Lyrnessis), idis, /., Lyrnesian : ahducta Lyrnesside tristis Achilles, ». e. Briscis, Ov. Tr. 4, 1, 15 ; id. A. A. 2, 403. tlvroil) ', n. =:),vpov, A plant, also callnt alisma, Plin. 25, 10, 77. Lysandcr, dri, m. = A<'nav£pr>s, A relebrntid Spartan general, conqueror of the Athenians, Cic. Off. 1, 22; 30; Nop. M Lys. — £1. An ephorus in Sparta, who was tip. lied for his injustice, Cic. Off. 2, 23. * lysaS) antis, /. A plant, also called BIteaiiHia, App. Herb. 10. Lysiacus- a. um - v - Lysias, no. I., B. Lysiades. ae, m., AvouionS, An Athe- nian, sun of the philosopher Phaedrus,Cic. Phil. 5, 5. LysiaSi ae, m., Avoias : L So ' 1 °f Ccpluilus, a famous orator : turn fuit Lys- ias, qucm jam prope audeas oratorem perfectum dicere. Cic. Brut. 9 ; cf. id. ib. 85 : id. de Or. 1. 54 : id. Or. 9 : Quint. 10, i. «8 ; 12, 10.24.— b, Doriv.. Lysiacus, n, urn, adj., Of or belonging to tht orator > L't IS : gracilitas, Quint. 12. 10. 24. — XL A physician, Cels. 5, 1- — HI. A celebra- ted sculptor, Plin. 36, 5, 4, § 2. * 1. lysimachia. ae,f.=zS V tnpaxia, A plant, Lvsiinachia vulgaris, Linn. ; Plin. 25,7,35: 26,12,83; 26,14,87; 14,15,93. 2. Lysimachia» ae, /.. Avaipaxin. A dry tn Thru -c.M tin. 2, 2,0; Plin. 4, 11, 18; Liv. 32, 34, et al.— Deriv., Lvslmachienses, ium, m.. The Lysimachians .- Liv. 33, 38. * 1. lysimachus, i »».= Avipaxos, A precious stone tcuh golden veins, Plin. 37, 10,62. 2. Lysimachus, >, ">-• Avoiuaxos, Oiii of the generals of Alexander the Great, king of Thrace after the tatter's death, and founder of Lysimachia, Cic. Tusc. 1, 43 ; 5, 40 ; Plin. 8, 16. 61 ; Just. 17, 1— H. An Acarnanian, instructor of Alexander the Great, Just. 13, 3. — III, '.4 Jewish high- priest under Antioclius Epiphanes, Plin. 25. 7, 35. LysinoC es. /., Avotvtn, A city of Pi sidiu, Liv. 38, 15. Lysippus. i. '"•■ AvaimtoS, A celebra- ted tirass-jounder of Sicyon, to whom alone Alexander the Great gave permission to cast a statue of him, Cic. Fain. 5, 12; Brut. 86; Hor. Kp. 2, 1, 249 ; Plin. 7, 37, 38 ; 34, 7, 17 ; Quint 12, 10, 9. '1. lysis, is./. = Ai!i7is: L A loosen- ing. ri'iMure: trabes frangunt sua lysi structures, Vitr. 6, 11. — U, A talon, ogee, Vitr. 3, 3 ; 5. 7. 2. Lysis- is,/ A river in hither Asia, Liv. 3*. 15. 3. Lysis, Idis, /., AvcriS, A Pythago- rean oj Tartntum, instructor of Epam- inondas, Cic. de Or. 3, 34 ; id. Off. 1, 44 ; Nep. Epam. 2. LysistratUS, i- ">• 77"« brother of Lysippus, who first made statues of gypsum, Plin. 34. 8, 19 ; 35, 12, 44. Lvson- onis, m., A-'aun', A celebrated sculptor, Plin. 34, 8, 19, § 34. lytra, v i utra - f lytroteSs ae - m- = ^v7puni]s, One of the aeons of Valenthtus, Tert adv. Val. 9. f lyt-r um (on), i, n. = Airpoi>, A ran- som . Hc-ctoris Lvtra, A tragedy of En- nivs. Fest a. r. REDHOSTIRE. p. 270 Mull. ; Non. Ill, 14 ; 222, 32 ; 355, 15. et saep. : v. the fragment in Bothe Poet, seen. Lat V. p. 42-45. Hytta» ae, /. = .\urra, A tcorm under a duSg tongue, said to cause madness, Plin. '29, 5, 32. M. V: *j* mi tQe twelfth letter of the Latin At£-j alphabet, corresponding in form and suund to the Greek M: the Latin lan- guage, however, does not combine an in- itial m with n, as in the Greek itia, etir)ua, uvioi; nv os, etc.; hence, the Greek uva became Latin mina. The Latin language, contrary to the Greek, tolerated a final m ; but its sound was obscure. Prise, p. 555 P. (cf. Quint. 12, 10, 31), and before an initial vowel, even in prose, was scarcely heard (wherefore Verrius Flaccus pro- posed to represent it by an M half obliter- ated, thus >). In poetry, the vowel im- mediately preceding the m was also elid- ed. Quint. 9, 4, 40 ; 11. 3, 34 ; 109 ; Diom. p. 488 P. ; Prise, p. 555 sq. ib. : Val. Prob. 1392 ; 1440 ib. To this abrasion of the m at the end of words before vowels are owing the forms attinge. dice, ostende, facie, reiipie, for attingam, dicam, osten- dam, faciam, recipiam ; v. the letter E, p. MACE 011c; and the forms donee for donicum, coeo, coerceo for com-eo, com-erceo ; circueo, circuitus, for circum-eo, circum- irus : veneo for venum eo ; vendo for ven- dum do ; animadverto for animum adver- to, etc. — M is interchanged most freq. with 71 ; so eundem, eandem, quendam, quo- rundam, tantundem, from eum, earn, quem, quorum, tantum ; and, on the oth- er hand, im for in before labials and m : imbellis, imbibo, imbuo ; impar, impedio, imprimo, immanis, irnmergo, immuto, etc., as also the regular employment of m for the final u of neuters borrowed from the Greek. A collat form Mclo of Nilus. for NtiAof, is mentioned in Fest p. 7 ; 18 and 129 ed. Mull. — See more on M as an orthographic sign, in Schneid. Gramm. 1, p. 300-315. As an abbreviation, M. denotes most freq. the praenomen Marcus, and less freq. mngister, monumentum, mnnicipi- um ; see the Index Notar. in Orell. Inscr. 2. p. 464 sq. M' denotes the praenomen Manias. As a numeral, M, standing for CIO, de- notes the number 1000. ; macaerinthe. es.f. [uuKatpa] An- other name for rosmarinus : "Rosmari- num prophetae macaerinthen, Latini salu- tarem." App. Herb. 79. Macareus (trisyl,), ei and eos. m., yiaKufie i : I. A son of Aeolus, who lived in criminal intercourse with his sister Ca- nace, which resulted in the birth of a soti, Ov. Her. U; id.Ib.562; Hyg. Fab. 242— B. Deriv., Macareis, idi 3 > Miurapois, Daughter of Macareus, Isse : ace. Grace., Macareida, Ov. M. 0, 124. — Q. -^ compan- ion of Ulysses before Troy, and afterward of Aeneas in Italy, Ov. M. 14, 159; 44.— In the voc. Grate., Macareu, Ov. M. 14, 318. — in. A Centaur, Ov. M. 12, 542. tmaCaridteSi etis, f. = uaKapt(rris (happiness), One of the aeons of Valenti- nus. Tert. adv. Val. 8. PVIacatUSi •> m - A. Roman surname : M. Livius Macatus, Liv. 27, 34. mapCUSi i, "i- [panno'tut] A buffoon, puncfiinelht, macaroni, in the Atellane plays: "in Atellana Oscae personae in- ducuntur, ut maccus," Diom. p. 488 P.; cf. Orell. on Inscr. no. 2621.— n. Transf., A simpleton, blockhead : macci et bucco- nes, App. Apol. p. 564 Oud. IWacedae, v - Macetae. Macedo, onis, v. the follg. art. IYlacedones. um, tti, yiuntlmts. The Macedonians, Mel. 2. 3, 1 ; Cic. Off. 2, 22; Auct Her. 4. "25 ; 32 ; Liv. 7, 26 ; 30, 33 sq., et saep. — Hyrcani Macedones, v. Hyr- cani. — In the sing., Macedo (Macedon, Luc. 8. 694), onis, tti., A Macedonian : quid Macedo Alexander? i. e. Alexander the Great, Cic. Phil. 5, 17, 48 : so of the same : Luc. 8, 694 : difSdit urbium portas vir Macedon, i. e. Philip of Macedon, Hor. Od. 3, 16, 14 :— hostis. Liv. 9, 19.— 2. In p ar- tic, The name of a usurer, after whom the senatusconsultum Macedonianum was named. Dig. 14, 6, and Ulp. ib. 1. — Macedo was also the name of a philosopher, a friend of Gellius, Gell. 13, 8, 4. — B. Transf.: Macedonum robur, A body of men armed in the Macedonian manner in the army of Anliochus : turn Macedonum robur, quos Sarissophoros appellabant, Liv. 36, 18, 2 Drak. II. Derivv. : A. Macedonia, ae, /, M-.KScWia, Macedonia, Macedon, a coun- try between Thessaly and Thrace, Mel. 1, 3, 4 ; 2, 3, 4 ; Plin. 4, 10, 17 ; Cic Leg. Agr. 1, 2. 5 ; Liv. 9, 18 ; 27, 33. ct saep. B. Macedonicus. a, um. adj., of or belonging to Macedonia, Metcedonic, Macedonian : miles, Plaut Rud. 1, 1. 49 : mare, Plin. 4, 11, 18 : legiones, Cic. Fam. 12, 23, 2 ; so, legio, Tac. H. 3, 22 : cerasa, Plin. 15, 25, 30.— Subst, Macedonicus, i, m., A surname of Q. Caecilius Metellus, who made Macedonia into a Roman prov- ince, Vellej. 1, 11 ; Plin. 7, 44, 45 ; Val. Max. 4, 1, 12. C. IVlacedoniensis. e, adj., for the usual Macedonicus. Macedonian (ante- class.) : vir, Plaut Ps. 4, 4, 4. D. Macedonian a. um, adj., Mok- rJVioc, for the usual Macedonicus, Mace- donian : Macedonia sarissa (with sec. syl. MACE long, ace. to the Gr. MaienStvtoS), Ov. M. 12, 466 : militi Macedonio, Plaut Ps. 1, 3, 112 : colonia, Just. 11, 11 Jin. Macedonianus* a » "J*^ T - Macedo- nes. ad init. no. 2. Maceila, ae, /. Mi-tMa, A town in Sicily, on the Crimissus, Liv. 26, 21. maceila rius, a, um, adj. [macellum] Of or belonging to the meat-market or pro- vision-market : taberna, Val. Max. 3, 4, 4 : ARS, Inscr. Oroll. no. 4302.— Hence, n. ! Subst, maci'llarius, ii. m., A meal-seller, victualler: vendereaprosmacellario, Var. R. R. 3, 2 11 ; id. ib. 3, 4, 2; Suet. Caes. 26 : macellarios adjuvare, id. Vesp. 19. Macellinus» i, "•• ['<*•] An epithet of the empi ror M. Opilius Macrinus, who killed his slaves in his own house, Capit Macr. 13. macellum- i, «• (masc. collat. form, jnacellus, i, Mart 10, 96, 9) [prob. kindr. with et txutpa, udxn. Is. butchers stall, shambles ; hence, transf] Meal-market, provision-market (where flesh, fish, and vegetables were sold) : venio ad macel- lum, rosrito pisces, Plaut. Aul. 2. 8. 3 : ex- candefacere annonam macelli, Var. R. R. 3, 2, 16 ; cf.. putarem annonam in macello cariorem fore. Cic. de Div. 2 IT! Jin. : bar- athrum macelli, Hor. Ep. 1, 15, 31 : quae est ista laus, quae possit e macello peti ? Cic. Fin. 2, 15, 50 : dispositis circa macel- lum custodibus. Suet Caes. 43 : cetario- rum, Var. R. R. 3, 17. 7. — In the masc, con- turbator macellus, Mart 10. 96, 9. — - H. Transf, for Meat: arcessitur inde ma- cellum, Manil. 5, 370. * 1. macellus, a, um, adj. dim. [1. macer; cf., "ut in his macer, macricu- lus, macellus ; niger. nigriculus, nigel- lus," Var. L. L. 8. 40. 123," § 79; cf. Fest. s. v. ALTELLUS, p. 7 ed. Miill.J Rather meagre : homo, Lucil. in Non. 136, 32. 2, macellus. i, "*., v - macellum, ad init. maceo-i ere, 7). n. [1. macer] To be lean, meagre : qui ossa atque pellis torus est : ita cura macet Plaut Aul. 3, 6, 28. 1. macer- era, cram. adj. Lean, mea- gre: I. Lit: £. Of living beings and their bodies (commonly used only of ani- mals) : taurus, opp. pinguis. Virg. E. 3, 100 ; Hor. Ep. 1, 7, 33 : boves, Var. R. R. 2, 5, 12: ostreaeinuberesetmacrae. Gell. 20,8; ■' Quint. 6, 3, 58."— Of parts of the body : in macerrimis corporis partibus, Sen. Ep. 78 med. — B. Of inanimate things : solum exile et macrum, * Cic. Agr. 2, S, 67 : ager macrior, Var. R. R. 1, 24, 2 : macerrimi agri. Col. 11, 2: stirpes, id. 3. 10: vineae, id. 8, 1, 2 : — libellus, meagre, thin. Mart. 2, 6. — *II.Trop.: si me Palma negata ma- crum, donata reducit opimum, meagre, wasted away, Hor. Ep. 2, 1, 180. 2. Macer. cri, m. A Roman surname. So, C. Licinius Macer, a historian, Cic. Leg. 1, 2, 7 ; id. Brut 07 ; Liv. 4, 7 fin. Aemilius Macer, a poet and friend of Vir- gil and Ovid; v. Aemilius. maceratio* onis,/. [macero] A steep- ing, soaking, maceration .- diuturna, Vitr. 0. 2. — n, A making soft or tender : Arn. 4, 152. * maceresco, ere, v. inch. 71. fid.] To make soft or tender: Cato R. R. 92. maceria, ae (post-class, form, mi- ceries. Prud. Hamart 227 ; Inscr. Grut 611, 13), /. [kindr. with LtaKtXos, u ikcWov] An inclosure, a wall (quite class.) : mace- riam sine calce ex caementis et silice al- tam pedes quinque facito. Cato R. R. 15 ; cf. Var. R. R. 1, 14, 4 ; id. ib. 3, 5. 12 : hane in horto maceriam jube dirui. Ter. Ad. 5, 7, 10 : herba in maceriis nascens. Plin. 25, 5, 19 : nulla maceria. nulla casa, Cic. Fam. 16, 18 : post villarum macerias. Sisen. in Non. 141, 23 : fossam et maceriam sex in altitudinem pedum praeduxerant, Caes. B. G. 7. 69 ; so id. ib. 7, 70.— In the form maceries : Prud. Hamart. 227. t maceria tio, Spi/iaooiS, (*An in- closing), Gloss. Philox. imaceriatUS! a. um, adj. [maceria] Inclosed, walled in : sepulcrum, Inscr. Mur. 1644, 14. 1. maceries, ei. /. [I. macer] Dis- tress, ajfliaion (ante-classical) : Arran. m Non. 138. 13. 2. maceries, ei, for macena, v. ma- ceria, ad init. 907 MACH I maceridla. ae, / dim. [maceria] A smalt iaclnsurc, wall : Inscr. ap. Mur. 492, 2. macero- avi, atum, 1. v. a. (perh. an- other form of marceoj To make soft or lender, to soften by steeping, to macerate (not in Cic. or Caes.): I. Lit: brassi- cam in aquam, Cato R. R. 156, 5: salsa- raenta, Ter. Ad. 3, 3, 27 : in piscina mace- rare lupinum, Col. 1, 6, 21 : semen lacte, id. 11, 3, 51 : ramos genistae aqua marina, Plin. 18, 11, 27: grana cacaliae in oleo, id. 25. 11, 85: intestina piscium sale, id. 31, 7. 43 : podagrici crura macerantes, Vitr. 18, 3. II. Transf., To weaken in body or mind, to emaciate, enervate: fa Corpore- ally : multos iste morbus homines mace- rat, Plaut. Capt. 3, 4. 22 ; Liv. 26, 13 ; cf., Macedo siti maceratus. Curt. 5, 13 : Fabi- us sic maceravit Hannibalem, ut, etc., Flor. 2, 6, 28 : — muscus crura vitium situ et ve- terno macerat, Col. 4, 22, 6 : cor solum viscerum vitiis non maceratur, Plin. 11, 37, 69. B. Mentally, To fret, vex, torment one : egomet me concoquo et macero et defati- go, fret myself, Plaut. Trin. 2, 1, 2 ; so, cur me excrucio? cur me macero? cur me- am senectutem sollicito ? Ter. Andr. 5, 3, 15; cf. id. Eun. 1,2, 107; and, noli te ma- cerare, id. Andr. 4, 2, 2 ; cf. also, cura me sat et lacrimis maceravi, Plaut. Capt. 5, 1, 8 : hoc me facinus miserum macerat, id. Mil. 3, 1, 21 : si infelix solicitudo perse- quitur ac oratorem macerat et coquit, * Quint 12, 10, 77 : quae vos macerent de- siderio, Liv. 5, 54. — Poet., with a causal object-clause: Lucr. 3, 72. — Mid., I vex, torment myself: maceror interdum, quod sim tibi causa dolendi, Ov. Her. 2, 125; so, unum hoc maceror et doleo tibi de- esse, Terenti, C. Cae6. in Suet. Vit Ter. fin. : ex desiderio magis magisque mace- ror, Afran. in Charis. p. 182 P. Maces, v. Macetes. macesco. ere, v. inch. n. [maceo] To grow lean or thin, to become meagre (ante- and post-Aug.) : (apes) propter laborem asperautu ret macescunt, Var. R. R. 3, 16 : id. ib. 1, 55, 1 : constat, arva segetibus ejus (hordei) macescere, Col. 2, 9, 14 : maces- centes boves, Var. R. R. 2, 1, 17 : tuo moe- rore maceror, Macesco, consenesco et ta- besco miser, Piaut. Capt. 1, 2, 31. Iiiacetae (Macedae), arum, m., Mrc- irerai (a less usual form for Muke<5'>i/£S), Macedonians : Macetae locupletissimo im- peno auoti, Gell. 9, 3, 1. — In the gen. plitr. : Macetem, Stat. S. 4, 6, 106 ; Sil. 14, 5 ; Luc. 2, 647 ; Claud, in Rufin. 2, 279 ; Aus. de clar. urb. 2, 9. Macetes» um, m. A people of Africa, near the Syrtes, Sil. 7, 633. — In the sing., Maces, etis, Sil. 9, 222. t machacra, ae, /. = « i%aipa, A sword (ante-class, and post-Aug.) : ma- chaera atque hasta, Enn. in Fest s. v. REDHOSTIRE. p. 270 ed Mull. : eja ma- chaeras, id. Ap. Serv. Virg. A. 9, 38 ; Plaut. Cure. 3, 54 : ni hebes machaera foret, id. Mil. 1, 1, 53: machaera Hispanea, Sen. Ben. 5, 24 fin. ; Suet. Claud. 15.— In an obscene sense : Plaut. Ps. 4, 7, 85. I machacrium, ii, n. dim. = U axai- piov, A small sword (a Plautinian word) : Plaut Rud. 2, 2. 9. t machaerophorus) >• m - = *"*x<»- pocjtipas. A sword wearer, a satellite : ma- chanrophoris centum sequentibus, i. e. soldiers armed in lite Greek manner, Cic. Q. Fr. 2, 10, 2. t machaerophylloni >. »■ = mxai- poip Mai/ (sword-leaf), A plant {al. ma- crophyllon), App. Herb. 78. Machaon, onis, m., Ma%iav, Son nf Aesculapius, a famous surgeon of the Greeks before Troy: Cels. Praef. ; Prop. 2, 1, 61. — In the plur. to denote physicians : quid tibi cum medicis ? dimitte Machaones omn-s, Mart. 2, 16. — II. Derivv. : fa Machaonicus, a. "">• «&'•■ °f or be- longing to Marhaon : ars, z, e. the art of surgery, Sid. Ep. 2, 12.— B. Machao- niUSi °, um > aa l/., Of or belonging to Machaon, Ma n haonian, surgical: Macha- onia ope sanus, Ov. R. Am. 546. I machilla, ae, f. dim. [machina] A little machine: e machilla sustuli, Petr. 74, 13 dub. (o(. e machina illam sustuli). 908 MACH i Machimus, i. m. — uaxtpos, The name of one of Actacon's hounds, Hyg. Fab. 181. i machina. ae, f.=z unxavfi, A ma- chine, i. e. any artificial contrivance for performing any kind of work, an engine, scaffolding, staging, easel, warlike engine, military machine, etc. : I, Lit: moles et machina mundi, Lucr. 5, 96 : omnes illae columnae machina apposita dejectae sunt, Cic. Verr. 2, 1, 55 ; so, torquet nunc lapi- dem, nunc ingens machina tignum. Hor. Ep. 2, 2, 73 ; and, trahuntque siccas ma- cninae carinas, id. Od. 1, 4, 2 : frumenta- ria, Ulp. Dig. 33, 7, 12.— Of the platform on which slaves stood who were exposed for sale : amicam de machinis emere, Q. Cic. Petit, cons. 2. — Of a painter's easel : Plin. 35, 10, 37.— Of a scaffold for building : de machina cadere, Ulp. Dig. 13, 6, 5 ; Plin. 19, 2, 8. — Of warlike engines : machinis omnium generum expugnare oppidum, Sail. J. 24 : aut haec in nostros fabricata est machina rauros, Virg. A. 2, 46 : mura- les, Plin. 7, 56, 57 : arietaria, Vitr. 10, 19. II. Trop., A device, contrivance, esp. something bad, a trick, artifice, stratagem : totam hanc legem ad illius opes everten- das tamquam machinam comparari, Cic. Agr. 2, 18 ; so, omnes ad amplificandam orationem quasi machinae, * Quint. 11, 1, 44 : dolum aut machinam commoliar, Caecil. in Cic. N. D. 3, 29, 73 : quantas moveo machinas ! Plaut. Mil. 3, 2, 1 : ali- quam machinabor machinam, Unde au- rum efficiam, id. Bacch. 2, 2, 54. ' machinalis. e , "dj- [machina] Of or belonging to marlines, machinal (post- Aug.) : machinalis scientia, Plin. 7, 37, 38 : saxa machinali pondere, Aus. Ep. 21. 34. machinamcntum. i n. [machinor] A machine: an instrument, organ (perh. not ante-Aug. ; not in Cic. or Caes.) : J, Lit. : machinamenta alia quatiendis mu- ris portabant, Liv. 24, 34 ; Tac. H. 4, 30 : nihil tarn ignarum barbaris, quam machi- namenta et astus oppugnationum, id. Ann. 12, 45 : tot genera machinamentorum ad extendendutn femur, Cels. 8, 20 ; cf. Sen. Ep. 24 med. — * 3, Transf., The. organs of sense: App. Dogm. Plat. 1. — H, Trop., A trick, device, stratagem (post-class.) : cal- lida machinamenta commeantium, Cod. Theod. 6, 28, 6. machinai'ius. a, um, adj., [machina] Of or belonging to machines, mac.hine- (post-class.) : machinaria mola, which is worked by an animal by means of a ma- chine, App. M. 7, p. 474 Oud. ; hence also, asinus, Ulp. Dig. 33, 7, 12 : mensor, a sur- veyor, id. ib. 11, 6, 7: commentator, a machinist, machine-builder, Sol. 5. — Jf. Subst, machinarius, ii, m., One who works on a scaffold, Paul. Dig. 9, 2, 31. machinatlO)» 11 ' 5 ./- [machinor] Ar- tificial contrivance, mechanism (quite clas- sical): I, Lit: quum machinatione qua- dam moveri aliquid videmus, ut sphae- ram, Cic. N. D. 2. 38 : data est quibusdam bestiis machinatio quaedam, id. ib. 48. — B. Transf. (abstr. pro concrete), A ma- chine : tantae altitudinis machinationes, Caes. B. G. 2, 31 ; so id. ib. 2, 30 ; 4, 17 : navalis, id. B. C. 2, 10; Liv. 37. 5— H. Trop.. A trick, device, machination : ju- dex tamquam machinatione aliqua turn ad severitatem. rum ad remissionem ani- mi est Conlorquendus, Cic. de Or. 2. 17 : dolus mains e6t omnis calliditas, fallacia, machinatio ad circumveniendum, fallen- dum, decipiendum alterum adhibit», Ulp. Dig. 4, 3, 1 ; Paul. ib. 14 : per machinati- onem obligatus, by artifice, by fraud, Ulp. ib. 45, 1, 36. machlnator; oris. m. [machina] A machine-builder, machinist, an engineer, an architect (quite class.) : f, L i t : Of Archimedes : inventor, ac machinator bel- licorum tormentorum, Liv. 24, 34 : ma- chinatorcs, qui pegmata per se surgentia excogitant Sen. Ep. 88 med. ; — Tac. A. 15, 42: — deusrerum omnium machinator fe- cit hominem, maker, creator, Lact 2, 11. II. Trop., A enntrivir, inventor: ha rum omnium rerum machinatores, Cic. Agr. 1, 5 : omnium architectus et machi- nator, id. Rose. Am. Id fin. : horum om- nium ecelerum improbissimus machina- tor, id. Cat. 3, 3 : doli, Tac. A. 1, 10 : auc- MACK tor et machinator accusationis, App. Apol p. 381 Oud. * machina tl'ix. Icis,/ [machinator] An inventress: malorum facinorum, Sen. Med. 266. machinatus, us, m. [machinor] A contrivance, artifice, device (post-class.): suo machinate., App. Apol. p. 550 Oud. ; Sid. Ep. 5, 6. machinori atus, 1. v. dep. a. [machi- na] To skillfully contrive, devise, design, frame, invent (quite class.) : I. In gen. : incredibile est, quanta opera machinata natura sit, Cic. N. D. 2, 59 : qui haec ma- chinatus est, id. Univ. 3 : haec duo musici machinati ad voluptatem sunt, versum atque cantum, id. de Or. 3, 44 ; Lucr. 3, 957 ; Vitr. 1, 6 med. II. in partic, in a bad sense, To art- fully contrive, scheme, plot, machinate, un- Xav'dr.Qat : aliquam machinabor machi- nam, Unde aurum efficiam amanti herili, Plaut. Bac. 2, 2, 54 : aliquam astutiam corde, id. Capt. 3, 3, 15; 16; Plaut. Casin. 2, 4, 22 : aliud quiddam machinari, Cic. Verr. 1, 6, 15 : inimico exitum, Auct. Her. 2, 19 ; cf, sibi nefariam pestem, Cic. N. D. 3, 26 ; so, necem alicui, Liv. 1, 51 : perni- ciem alicui, Sail. C. 18 : pestem in ali- quem, Cic. Cat. 1, 1, 2. — ae, m, I. A river in Italy, be- tweeu Lignria and Etruria, now Magra, Plin. 3, 5,7: Liv. 39,32; 40,41; cf. Mann. Hal. 1, p. 287.— II. Macra Come, Gr. Ma- M ACT *pu Kthun, A town in Locris, on the border of Thissaly, Liv. 32, 13. macresco, cru >. 3- "• »*•*■ *■ U- ma " cerj To grow han, meagre: algor eas et (amis roacrescere cogit, Var. R. R. 2, 5, 15 ; id. ib. 3, 5, 3 : macrescit pecu9, Col. 6, 3, 1 : macrescunt animalia, Veg. Vet, 1, 7, 2: — invidus alterius macrescit rebus opimis, grows thin at, * Hor. Ep. 1, 2, 57: curionem agnum Plautus pro macro dix- it, quasi cura macruisaet, Fest. 8. v. CU- RIONEM, p. BO, ed. Milll. IVIacri Campi (also Campi Macri, Var. It. R.2 praef. § 6, and Liv. 41, 18), MaKOoi Kdfmot, A region in Gallia Cis- padatia, on the river Macra, in llic vicinity of Parma and Modena.Var. R R. 2 praef. $ 6 ; Col. 7, 2, 3 ; Liv. 41, 18 ; 45, 12. MaCliSt idis,/, Muirpif. The name of several islands : I. In the Aegean Sea, near Ionia. Liv. 27, 13 ; 28 ; 29.— H. An ancient name of the island of Eubota, Plin. 4, 12, 21. macxitas» ans i /. [1. macer] Lean- ness, poorntss (post-Aug. and rare, for the U9ual macies) : arenae, Vitr. 2, 4 : soli, Pall. Oct 1, 2. * macritudOi ""8. /. [id.] Leanness, thinness, meagi-eness (for the usual ma- cies) : ossa atque pellis sum, misera ma- critudine, Plaut. Capt. 1, 2, 32; cf. Non. 136, 2. Macroblii orum, m., MnvooSiot : I. A piople of Aethiopia, Mel. 3, 9, 1 : Plin. 7, 2, 2 ; Val. Max. 8, 13, 5 ext.— II. The in- habitants ofApollonia, in Macedonia, Plin. 4, 10, 16. IVIacrobins, >>. m - Ma*p ,; 6ior. in full Aurclius Macrobius Ambrosius Theodo- sius, A Roman grammarian at the end of the fourth century of the Christian era, Ike author of a commentary on Cicero's Som- nium Scipionis, and of a treatise in seven books, entitled Convivia Saturnalia, the contents of which arc chirfiy grammatical. (* ZYIacrocephali- orum. m.. Manpo- Ketpahoi. A people of Pontus, Mela, 1, 19 med. ; Plin. 6. 4, 4.) t macro chera, ae. f.^uaKp^xapa, Having long sleeves, long-sleeved : tunica, Lampr. Alex. Sev. 33. * IWacrochir- "*•> Mn/t-poxfp. Long- Iiand. pure Lat. Longimanus, a surname of King Artaxerzes, Nep. Reg. 1. t macrdcolum and macrocol- lnm, i, n.-= uaKpbxtiikov, Large-shed pa- pt r. rot/al paper : Cic. Att. 16, 3 ; id. ib. 13, 25, 3 ; Plin. 13, 12, 24. (* Macrocremnii montes* - ' cjiain of mountains near the Dniester, Plin. 4, 12, 26.) Rlacrones. «m,«- a people .- I. Of Pontus, Plin. 6, 4, 4.— II. Of Iberia, Plin. 6, 10, 11. Er cror. v. macor. * mactabllis. e. "dj. [macto] Dead- ly : plaga, Lucr. 6, 806. mactatlO, 5n 'S, /. [id.] A slaying, killing (post-class.) : animantium macta- tio, Arn. 7, 213 ; Isid. Orig. 6, 19. "mactator* oris - m - [' d -l A slayer, murderer : mactator senum, Sen. Troad. 1002. * mactatUS) us, m. [id.] A slaying, killing : mactaru parentis, Lucr. 1, 100. macte and macti, v - mactus. mactea, v. mattea. macto. avi, arum, 1. (archaic form of the perf. conj.. mactassint Enn. Afran. and Pompon, in Non. 342, 12 sg.) v. intens. a. [root MAG. magis, magnus, etc.] To magnify; trop. to extol, glorify, honor; orig. belongins to the relig. lang., to glori- fy, honor a deity with sacrifices, to wor- ship him: Liberum patrem fanorum con- secratione mactatis, Arn. 1, 24 : puerorum extis deos manes mactare, Cic. Vatin. 6, 14. — P o e t, Of giving splendor to a festi- val : lacte Latinas. Cic. poet. Div. 1, 11, 18. II, Transf. : A. Within the religious sphere, To offer, sacrifice, immolate any thing in honor of the gods : ferctum Jovi moveto et mactato sic, Cato R. R 134. 2 ; so ib. § 4 : pultem diis mactat, Var. in Non. 341, 28 : nigras pecudes. Lucr. 3, 52 ; so, lectns de more bidentes, Virg. A. 4, 57 ; Var. in Non. 114, 27 : mactarus vitulus propter aras, Lucr. 2. 353 : manibus divis mactata, id. 6, 760 : mactata veniet lenior M A C U hostia, Hor. Od. 1, 19, 16 : mactata Polyx- eua, Ov. M. 13, 448 : treceDti ex dediticiis hostiarum more mactati, Suet. Aug. 15 : vite caper morsa Bacchi mactandus ad aras, Ov. M. 15, 114 ; so, suovetaurilia mactanda, Fronto de Fer. Als. 3 ed. Maj. : aliquem Oreo, Liv. 9, 40 ; so. hostium le- giones Telluri ac diis manibus mactan- das dabo, id. 10, 28. B. Beyond the relig. sphere, To pre- sent, reward, honor with any thing good or bad : Livius inde redit magno macta- ru' triumpho, Enn. in Serv. Virg. A. 9, 641 (Ann. 9, 1) ; so, eos ferunt laudibus et mac- tant honoribus, Cic. Rep. 1, 43 (also in Non. 342, 5). — Far more freq. in a bad sense. To present one with an evil. To af- flict, punish with any thing: ilium di de- aeque magno mactassint malo, Enn. in Non. 342, 15 ; so Afran. ib. 16 ; and Cic. Vatin. 15, 36 ; cf. without abl. : Pompon, ib. 12: dotatae mactant et malo et damno viros, Plaut. Aul. 3, 5, 61 : aliquem infor- tunio, id. Poen. 3, 1, 14 ; so *Ter. Ph. 5, 8, 39 : hostes patriae aeternis suppliciis vi- vos morruosque mactnbis. pursue, punish, Cic. Cat. 1, 13 fin. ; cf., aliquem summo supplicio, id. ib. 1, 11, 27 ; and, aliquem morte, id. Rep. 2, 35 : mactantur commi- nus uno exitio. Sil. 17, 500. — Hence, 2, Without the addition of an ablative : aliquem or aliquid, To overthrow, ruin, de- stroy : Cic. Fl. 22, 52 : quorum ego furori nisi cessissem, in Catilinae busto vobis ducibus mactarus essem, should have been sacrificed, id. ib. 7, 16 : pertidos et rupto- res pacis ultioni et gloriae mactandos, to offer up, immolate, Tac. A. 2, 13 : — quum videant jus civitatis illo supplicio esse mactatum, Cic. Verr. 2, 4, 11 fin. : aut na- ves uram, aut castra mactabo, to destroy, Att. in Non. 341, 18. mactus- a, um [Pa. of mngo, which does not occur in any other form, and which is the prim, of macto ; v. macto, init.]. orig., Magnified ; hence trop., and esp. in relig. lang. of the gods : glorified, honored, adored (most freq. in the voc, macte): "Juppiter te bonas preces pre- cor, uri sies volens propitius mihi liberis- que meis, mactus hoc fercto. Jane pater, macte vino inferio esto," Cato R. R. 134, 2 and 3 ; cf. id. ib. 132, 2 ; for which, " mac- tus hoc vino inferio esto," Arn. 7, 296 ; so, macte hoc porco piaculo immolando esto, Cato R. R. 139/«. : macte hisce suovitau- rilibus lactentibus immolandis esto. id. ib. 141, 3 so. : macte hac dape esto. id. ib. 132. II. Transf. beyond the relig. sphere : A. With or without esto, as an applaud- ing or congratulatory exclamation ad- { dressed to men : macte, macte virtute I (esto), macti virtute este, etc. ; and as a ! standing formula, macte, even with ob- I ject-clauses (v. infra), Eng., Good luck ! j hail to thee ! etc. ; in responses, bravo ! ' well done .' that's right ! go on '. tantumne ab re tua est otii tibi, ut etiam Oratorem legas ? Macte virtute ! Cic. Att 12, 6, 2 ; id. Tusc. 1, 17, 40 : macte virtute esto, sanguinolentis et ex acie redeuntibus di- citur. Sen. Ep. 66 fin. ; so, macte esto vir- tute, Hor. S. 1, 2, 31 : macte nova virtute, puer : sic itur ad astra ! Virg. A. 9, 641 : macte virtute diligentiaque esto, Liv. 10, 40 : macte virtute simulque his versibus esto, Lucil. in Serv. A. 9, 641 : macte ani- mo, Stat. Th. 7, 280 ; cf., macte bonis an- imi, id. Silv. 1, 3, 101 : macte toris, id. ib. 1, 2, 201 : macte hac gloria, Plin. Pan. 46 : macte uterque ingenti in rem publicam merito, id. ib. 89 : macte esto taedis, o Hy- menaee, tuis, Mart 4, 13. — In the plur. : macti virtute milites Romani este, Liv. 7, 36 : macti ingenio este, Plin. 2, 12, 9. — With the ace. : juberem (* te) macte vir- tute esse, si pro mea patria ista virtus sta- ret, Liv. 2, 12, 14 : macte fortissimam et meo judicio beatissimam in ipsis malis civitatem! Flor. 2, 18 ad fin. — (0) c. gen. (poet): macte animi, Mart. 12. 6 ; so Stat. Th. 2, 495.— (y) Abs. : Macte ! that's right .' well done ! Cic. Att 15, 29 fin. *B. F° r mactarus, Hit, wounded: boves Lucae. ferro male mactae, Lucr. 5, 1338. 1. macula) ae,/. A spot (quite clas- j sical) : I. Lit : A. In gen. : Plin. 37, 10, I 5d : bos maculis insignis et albo, Virg:. G. 3, 56 : equus albis maculis. id. Aen. 9~ 49 : MAD A maculis auro squalentibus ardens (rex apum), id. Georg. 4, 91 : — in ipsis quasi maculis (terra), ubi habitatur, in those spots, i.e. small places, Cic. Rep. 6, IS fin. 2. Transf., An artificial hole (qs. trans- parent spot) in any thing knitted, a mesh of a net : rete grandibus maculis, Var. R. R. 3, 11, 3; so Col. 8, 15, 1: reticulum minutis maculis, Cic. Verr. 2. 5, 11 : retia maculis distincta, Ov. Her. 5, 19. So too of the meshes of a spider's web : Plin. 1 1, 24, 28. B. In partic. in a bad sense, A spot, stain, blot, blemish, mole, etc. : maculari corpus maculis luridis, Plaut Capt. 3, 4, 63 : est corporis macula, naevus, Cic. N. D. 1, 28 : maculas auferre de vestibus, Ov. F. 3, 821 : extrahere, Plin. 20, 13. 50 : in veste facere, id. 12, 25, 54 : e veste ablue- re, id. 28, 7, 23 : mederi maculis corporis, id. 36, 19, 33 ; cf., lentigines ac maculas e facie tollere, id. 20, 2, 4. EI, Trop. (ace. to no. I., B.), A blot, stain, blemish, fault : quern scis scire tuaa omnes maculasque notasque, Lucil. in Non. 350, 13 : inest amoris macula huic homini in pectore, Plaut Poen. 1. 1, 70: maculae moerorum, id. Capt 4, 2, 61 : vi- tium commune omnium est, Quod nimi- um ad rem in senecta attenti sumus : hanc maculam nos decet Effugere, * Ter. Ad. 5. 8, 31 : delenda vobis est ilia macu- la. Mithridatico bello suscepta, Cic. de imp. Pomp. 3 : est hujus seculi labes qune- dam et macula, virtuti invidere, id. Balb. 6 : vitae splendorem maculis aspergere, id. Plane. 12 : furtorum et tiagitiorum, id. Verr. 2, 5, 46 : adolescentiae, id. ib. 1, 4 : familiae, id. Cluent. 5 : — in oratione nitida notabile humilius verbum et velut macu- la. Quint. 8, 3, 18 ; id. 8, 5, 28. 2. MaculS' ae, m. A Roman sur- name, e. 2. of Q. Pompeius. Cic. Fam. 6, 19. maculatiO) onis,/. [macule] A spot- ling ; a spot, stain (post-class.): I. Lit: cutem inaculationibus convariare, App. Apol. p. 508 Oud. — H. Trop. : aliqua in- famiae maculatione pollutus, Firm. Math 3, 15, 3. maculo< avi, arum. 1. v. a. [1. macula] To make spotted, to spot, speckle: I. Lit : A, In gen. (only poet): telas maculare ostro, Val. Fl. 4, 368 ; so, et multo macu- latum murice tigrim, id. 6, 704. — B. J n partic, in a bad sense, To spot, stain, defile, pollute: maculari corpus maculis luridis, Plaut. Capt. 3, 4, 63 : solum san- guine, Catull. 63, 7 ; cf., terram tabo, Virg. A. 3. 28 ; and, dextra maculata cruore. Ov. de Nuce 157. — n. Trop. (ace. to no. I., B.), To defile, dishonor, disgrace, etc. (so repeatedly in Cic.) : rex ille optimi regis caede maculatus, Cic. Rep. 2, 25 ; cf., par- tus suos parricidio, Liv. 1, 13 : nemora nefario stupro, Cic. Mil. 31, 85: Catonis splendorem maculare voluerunt. id. Sest. 28 : tuum maculavi crimine nomen, Virg. A. 10, 851 : inde metus maculat poenarum praemia vitae, spoils, disturbs, Lucr. 5. 1150 : obsoleta quoque (verba) et maculan- tia ex sordidiorevulgi usu ponit, Gell. 16.7. maculosus. a, um, adj. [id.] Full of spots, spotted, speckled, dappled, mottled, va- riegated: I, Lit: A. In g en - (poet and in post-Aug. prose) : maculosae teemine lyncis, Virg. A. ], 323 : color, Col. 6, 37, 6 : marmor, Plin. 36, 6, 5 : — corium, variega- ted, party-colored, Plaut. Bac. 3, 3. 30— B. In partic, in a bad sense, Spoiled, blot- ted, stained, defiled: vesris, Cic. Phil. 2, 29 : luna, Plin. 2, 9, 6: maculosae sanguine are- nae, Ov. A. A. 3. 395 ; id. Trist 3, 1, 15.— II. Trop.. Defiled, polluted, filthy : sena- tores, Cic. Att. 1, 16: vir omni dedecore maculosus, Tac. H. 3, 38 : adolescentia, Aur. Vict. Caes. 11 : nullis polluitur casta domus stupris, Mos et lex maculosum edo- muit nefas, unnatural, abominable, Hor. Od. 4, 5, 22.—* Comp. : Front de Or. 3 ed. Maj. Madams, i, m. = pocupds (bald), A surname, jestingly given to C. Matius, on account of his baldness, Cic Att 14, 2, 1 ; cf. Calvena. Madaura. ae, /, and Madanri, orum, m. A citu in Snmidia. Aug. Conf. 2, 3 : cf. Mann. Africa 2, p. 321. Madaurensis, e, adj. Of or belong- ing to the city of Madnura (on the borders of Numidia and Getulia. different from 909 MADE the preceding), Madauran : Appuleius Madaurensis, Aug. Ep. 49 ; cf. App. M. 11, p. 812 Oud. ; and v. Mann. Afr. 2, p. 321 sg. madef acioj feci, factum, 3. v. a. : in the pass., madefio, factus, fieri [madeo- facio] To make wet, to wet, moisten, to soak, to water, etc. : I, In gen.: lanam aceto et nitro, Plin. 32, 7, 25 : amarantus made- factus aqua revirescit, id. 21, 8, 23 : radix in vino rnadefacta, id. 26, 6, 15 : spongiam (ppp. exprimere), Suet. Vesp. 16 : ne libelli madefierent, id. Caes. 64 : imbuti sanguine gladii, vel madefacti potius, Cic. Plnl. 14, 3 ; cf., Graeciam madefactum iri sangui- ne, id. de Div. 1, 32 ; and Virg. A. 5, 330 : — caules, to soak, steep, Plin. 25, 6, 31. — Poet : vellera fucis bis rnadefacta, i. e. dyed, 'fib. 4, 2, 15 : terram suo madefecit odore, steeped, Jilted, Ov. M. 4. 253 ; cf. Sil. 12, 18. — H, In partic, To drenchwith wine, to intoxicate (poet, and in post-class, prose) : * Plaut. Ps. 1, 2, 51 : multo made- i'actus Iaccho, Col. poet. 10, 309 : poculis amplioribus. madefacti, Amm. 15. 3 med. . madefactO; are, v. freq. a. [madefa- cioj To moisteii, water, irrigate (post- class.) : humum, Venant. Carm. 1, 21, 26. madefactUS) a , um > Part., from ma- defacio. madefio? factus, fieri, v. madefacio. mudcns- entis, Pa., v. madeo, ad Jin. madeo- ere, v. n. [/m<5ici>] To he wet or moist, to become wet, to drip or Jlow with any thing (quite class.) : I, Lit. : A. In gen. : natabant pavirnenta vino, made- bant parietes, Cic. Phil. 2, 41 : Persae nil- guento madent, Plin. 13, 1, 1: plurima fu- so Sanguine terra madet, Virg. A. 12, 690 : vere madent udo terrae, id. Georg. 3, 429 : radix succo madet, Plin. 22, 12, 14: lacri- mis madent genae, Ov. A. A. 3, 378 : — me- tu, to sweat or melt with, fear, Plaut. Most. 2, 1, 48. SJ. In partic: I. To be drenched with wine, to be drank, intoxicated: membra vino madent, Plaut. True. 4, 4, 2: ecquid tibi videor madere 1 id. Most. 1, 4, 7 ; id. Pseud. 5, 2, 7 : festa luce madere, Tib. 2, 1, 29. — Poet. : tardescit lingua, madet mens, Nant oculi (of a drunken man), his senses melt, arc dissolved, Lucr. 3, 478. 2. To boil soft or thoroughly, to be boil- ed, sodden (perhaps only in Plaut. and Virg.) : .jam ergo haec madebunt, faxo, Plaut. Men., 2, 2, 51 : collyrae facite ut madeant et colliphia, id. Pers. 1, 3, 12; Virg. G. 1, 196. II, Transf., To befall of, to overflow with any thing, to abound in any thing (poet, and in post Aug. prose) : madeant gencroso pocula Baccho, Tib. 3, 6, 5 : ma- dent fercula deliciis, Prop. 4, 4, 74 : Cae- cubae vites in Pomptinis paludibus ma- dent, Plin. 17, 4, 3:— arte madent simula- cra, Lucr. 4, 793 : quamquam Socraticis madet Sermonibus, is full of, familiar with, &.C., Hor. Od. 3, 21, 9; cf, cujus Ce- cropia pectora voce madent, i. e. perfectly versed in the Greek language, Mart. 7, 69. — Hence mad ens, entis, Pa. : A. Lit., Wet, moist : madentes spongiae, Plin. 9. 45, 69 : campi, wet, marshy (corresp. to paludes), Tac. H. 5, 17 : vestis madens sanguine, dripping, Quint. 6, 1, 31 : nix sole ma- dens, i. e. melting, Ov. Her. 13, 52 : hu- mor sudoris per collum, flowing, Lucr., 6, 1186: coma, dripping, Virg. A. 4, 216: Auster, i. e. rainy, Sen. Here. Oet. 71 ; so, bruma, Mart. 10, 5 : deus, i. e., Neptune, Stat. S. 4, 8, 8.-2. In partic, Drunk, in- toxicated : mersus vino et madens, Sen. Ep. 83 ; 60 absol.. distentus ac madens, Suet. Claud. 33.— B. Transf, Full, fill- ed with something : jure madens, full of, i. e. skilled in law, Mart. 7, 51 : intercuti- bus ipsi vitiis madentes, full of, Gell. 13, &,fm. : cui felle nullo, melle multo mens madens, Aus. Profess, no. 15. IXiadeSCO) dui, 3. v. inch. n. [madeo] To become moist or wet (poet, and in post- Aug. prose) : I, L i t. : semusta madescunt Robora, Virg. A. 5, 697: tellus Nubibus assiduis pluvioque madescit ab austro, Ov. M. 1, 66 : multa terra madescit aqua, id. Fast. 6, 198 ; * Quint. 6. 2, 28 : spectare oportet, num tempora pallium mndes- cant, become moist, i. e. perspire, Cels. 3, 6 med. — Poet. : quibus invito maduerunt 910 MAE A sanguine dextrae, i. e. have killed, Val. Fl. 3, 391 ; cf., nati maduere paterno Sanguine, Lucan. 2, 149. — *B. ' n partic, To get drunk, become intoxicated, quern (Chry- sippum) quotidie ferunt madescere soli- turn, Front, de Fer. Als. 3 ed. Maj. — H. Transf., To becomesofl: nehumore ma- descant ungulae, Col. 6, 30 ; id. 11, 3, 23 ; id. poet 10, 398 : triticum madescit dulci aqua ligneia vasis, Plin. 18. 7, 17. madlde* adv., v. madidus, ad Jin. madldO) a.vi, atum, 1. v. a. [madidus] To ma" e wet or moist, to wet, moisten (post- class.) : I. In gen.: proluvie linerent et madidarent se sua, Arn. 2, 70 : madidari ex imbribus arva, id. 1, 3 : madidatae spon- giae, App. Met. 8, p. 558 Oud. ; Claudian. Rapt. Pros. 2, 88.— H. In partic, To make drunk, intoxicate : mero multo ma- didari, Arn. 5, 163 : injecisse madidatis vincula, id. 5 init. madlduSj a, um i <"%!• [madeo] Moist, wet, drenched (not freq. till after the Aug. per.): J, Lit: A. ln gen.: fasciculus epistolarum aqua madidus, * Cic. Q. Fr. 2, 12 : spiritus, Plin. 31, 7, 39 : capilli ma- didi myrrha, Ov. M. 5, 53 : madidis Notus evolat alis, id. ib. 1, 264 ; cf. Luc. 1, 219 Cort : genae, i. e. bedewed with tears, Ov. A. A. 1, 660 : comae, moistened with un- guents, id. Her. 14, 30 : fossae, wet, abound- ing in water (poet, epilh. ornans), id. Trist 5, 6, 37 ; so, palus, id. A. A. 1, 554 ; lacus, Mart 4, 44 : Juppiter, i. e. Pluvius. id. 7, 36. — * (/3) c. gen. : rosas madidas divini roris et nectaris video, App. M. 4, p. 239 Oud. B. In partic: 1. Dyed: vestis eoc- co madida, vel murice tincta, Mart, 5, 23. — 2. Drunk, intoxicated, madidus vino, Plaut. Aul. 3, 6, 36 ; id. Amph. 3, 4, 18 : quum peteret matellam madidus, Mart 6, 89 ; id. 9, 23, 11 : ilium madidum, nihili, incontinentem, etc., a drunkard, sot, Plaut. Asin. 5, 2, 9 :— dies, i. e. in which a great deal is drunk, Mart. 14, 1. C. Transf, Soft, boiled soft, sodden, soalccd : madidiora lenticula, Plin. 27, 5, 21 : madida quae mihi apposita in men- sam, Plaut. Men. 1, 3, 29 ; id. Pers. 1, 3, 14 : cicer, Mart 1, 42 ; id. 10. 48 : — tabe jeeur madidum, putrid, corrupt, Luc. 1, 621. II, Tr'op. : * A, Soft, weak: madida memoria, Caecil. in Prise, p. 699 P. B. Full, filled with any thing : Miner- vae artibus, Mart. 1, 40: madidi jocis li- belli, id. 4, 14, 12.— Hence, * Adv., Moislly: non vides me utmadi- de madeam » how thoroughly soaked, glo- riously drunk, I am, Plaut. Ps. 5, 2, 7. madon. i. v - mados. madort oris, m. [madeo] Moisture, wet (very rare ; not in Cic. or Caes.) : in- gens terror erat, ne ex latere nova muni- menta madore intirmarentur, Sail, fragm. in Non. 138, 6: terrae, Arn. 5, 185: quoad me urinae madore perluerent, App. M. 1, p. 49 Oud. : lapides madore infirmi, Amm. 20, 6. tmados* '•/■. or madon. i. n-==i*a- oof : I, A kind, of grape vine, white grape, Plin. 23, 1, 16. — II, Among the Boeotians, The plant nymphaea, Plin. 25, 7, 37. Maduateni* orum, v. Madytos. madulsa? ; 'e, m. [madeo] Drunk, a drunken man : nunc probe abeo madulsa, Plaut. Ps. 5, 1, 7; cf, "madulsa, ebrius, a Graeco /ladav deductum, vel quia madi- dus satis a vino," Fest p. 126 ed Mull. MadytOS (Madytus), i, /, Madvrtis. A seaport town in the Thracian Cherso- nese, Mel. 2, 2, 7; Liv. 31, 16 ; 33, 38.-/., MaivaXiSrii, The Mae- nalide, i. e. Pan, to whom the Maenalus was sacred: Maenalide Pan, Aus. Tech- nopaegn. de Diis 8. — C. Maenalis, Tdis, adj.,f, MainMs, Of or belonging to the Maenalus : ursn, i. e. Callisto, Ov. Tr. 3, 11, 8 : ora, i. e. Arcadia, id. Fast. 3, 84. Maenas, adis, /., v. Maenades. Maenius, a. Name of a Roman gens. — II. Hence : A. Maenius, a, um, adj., Of or belonging to a Maenius, Macnian: Maenia \g^ proposed by the people' 8 tribune Maenius, A.U.C. 468, Cic. Brut. 14, 55,— Esp. freq. is Maenia Columnar ae, f., A pillar in the Forum, at which thieves and refractory slaves were scourged, and to which bad debtors were summoned, a whip- ping-post, Cic. de Div. in Caecil. 16, 50 ; Sest. 58, 124.— B. Macnianum, i. "■> A projecting gallery, balcony ot a house (first made use of by a Maenius) ; com- monly used in the plur. : " Maeniana ap- pellata sunt a Maenio censore, qui primus in Foro ultra columnas tigna projecit, quo ampliarentur superiora spectacula," Fest. p. 134 ed. Miili; ; Cic. Acad. 2, 22, 70 ; so Suet. Calig. 18 ; Vitr. 5, 1 ; Jabol. Dig. 50, 16, 242 ; Cod. Just. 8, 10, 11.— In the sing. : Maenianum conscendere, Val. Max. 9, 12,7. t maendmenon mel, n.=pacv6pe- vov peXi, A kind of honey in Pontus, which was said to cause madness, Plin. 21, 13. 45. Macon; bnis, m.= Mimoi< : I. A The- ban, a priest of Apollo, Stat. Th. 2, 693 ; 4, 598. — II. A Lydian ; v. Maeones. Macones- una, m.. MaiovfS, The in- habitants of Macon la, Maconians, fovLyd- ians, in gen. : dictipostMaeona regem Mae- ,ones, Claud, in Eutr. 2, 256.— II. 'Derivv. : A. Maeonia. ae,_/., Maiovia (orig., the country of Maeonia, in Lydia ; hence, transf., 1. Lydia, Plin. 5, 29, 30.-2. Etrio- ria, because the Etruscans were said to be descended from the Lydians, Virg. A. 8, 499. — B. MaeonideS) ae, m., Mm- oi'ilrji, A Maeonide : \, A poet, designa- tion of Homer, as born in Maeonia (Lyd- ia), Ov. Am. 3, 9, 25 ; Mart. 5, 10— 2. An Etrurian, Virg. A. 11, 757. — C. Maeo- nis* idis,/., MatovU, A female Maeonian, Lydian : Maeonis elusam designat imagi- ne tauri Europen, i. e. Arachne. Ov. M. 6, 103: Maeonis aurato conspicienda sinu, i. e. Omphale, id. Fast. 2, 310 : femina, a Lydian woman, id. Am. 2, 5, 40.— D. Mae- oniuSi a, um, adj., MiwhuoS, Of or be- longing to Maeonia., Lydian : Maeonius rex, Virg. A. 9, 546 : domus, id. ib. 10, 141 : mitra, id. ib. 4, 216 : Bacchus, i. e. Lydian wine, id. Georg. 4, 280 : ripae, i. e. of the Indian river Maeander, Ov. M. 2, 252: rex, i. e. Midas, Claud, in Ruf. 1, 165.— In the plur. subst., Maeonii, orum, m., The Lydians, Plin. 5, 29, 30.— b. In partic, Of or belonging to the Maeonide (Homer), Maeonidic, Homeric : senex, Ov. A. A. 2, 4 : carmen, id. Pont. 3, 3, 31 : chartae, id. M AE K ib. 4, 12, 27 : pes, id. R. Am. 373 : lingua, Sil. 4, 527; Col. 1 prooem.Ji?*.— 2. Of or belonging to Elruria, Etrurian : Maeonii nautae, Ov. M. 4, 423 : lacus, the Trasi- mene Lake, Sil. 15, 35 ; hence, fiuctus, id. 12, 17 : terra, Elruria, id. 10, 40 : aequor, the plain surrounding Lake Trasimene, id. 5, 329. Maedtaei arum, m., MatSrai, A Scythian people on Lake Maeotis, Plin. 4, 12, 26.— II, Derivv. : A. Macoticus, a, um, adj., MuiiotikoS, Of or belonging to Lake Maeotis, Maeotic : palus, Lake Maeotis, Plin. 2, 67, 67 : glacies, Juv. 4, 42 : pisces, Plin. 32, 11,53. — In the plur. subst, Maeotici, orum, m., the people living round Lake Maeotis, for Maeotae, Mela. 1, 2, 6 ; 1, 19, 17 ; Plin. 6, 7, 7.-B. Maeotidac, arum, m., Maeotic tribes, dwellers around Lake Maeotis, Vopisc. Aur. 16 ; Tac. 13. — C. Macdtis* w|Si idos. and is, adj., /., MuuTitiS, Maeotic, poet, for Scythian, Tau- ric. etc. : ora, of Lake Maeotis, Ov. Pont. 3, 2, 59 : hiems, i. e. Scythian, id. Trist. 3, 12, 2 : ara, i. e. Tauric, Juv. 15, 115 : Penthe- silea, of Macotia, Prop. 3, 9, 14. Esp.. Pa- lus Maeotis, Lake Maeotis, now Mar della Tana or dclle Zabacche (the Sea of Azof), Plin. 10, 8, 10 ; also, Lacus Maeotis, id. 4, 12, 24 ; 6. 7, 6 ; and abs., Maeotis, id. 4, 12, 24 ; 26 ; 5, 9, 9 : supra Maeoti' paludes, Poet. (Enn ) ap. Cic. Tusc. 5, 17, 49.— In the plur. subst, Maeotides peltiferae, i. e. Amazons dwelling on the Tanais, Sabin. Ep. 2, 9.— D. MaeOtiaS) a> um, adj., Maeotian : tellus, Virg. A. 6, 800 : unda, id. Georg. 3, 349 : palus, Plin. 4, 12, 24, § 76. Maera* ae, /., Ma.i : I, The name of a woman who was changed into a dog, Ov. M. 7, 362 ; 13, 406 ; the name of a dog, Hyg. Fab. 131. — II. A priestess of Venus, Stat. Th. 8, 478. maerens (moer.), entis, v. maereo, Pa. maereo (also written moer.), ere, v. n. and a. (deponent collat form dub., Ma- tius in Var. L. L. 7, 5, 98. § 95, where, for maerebar and mirabar of the MSS., Miil- ler reads maerebat ; and Cic. Sest. 39, 84, where, for maerebamini, the better MSS. have maerebatis ; v. Orell. ad loc. in his edit, of the Oratt. pro Coel. et pro Sest. p. 168) [like maestus, perhaps kindred with miser]. I. Neutr., To be sad or mournful, to mourn, grieve, lament (quite class.) : quum immolanda Iphigenia tristis Calchas es- set, maestior Ulixes, maereret Menelaus, Cic. Orat. 22, 74 : nemo maeret suo in- commodo, etc., mourns over his own mis- fortune, id. Tusc. 1, 13 fin. : quum omnes boni abditi inclusique maererent, id. Pis. 9fin.: vos taciti maerebatis, id. Sest. 39, 84 (v. supra, ad init.) : homines alienis bonis maerentes, id. Balb. 25 : qui (amici) tuo dolore maerent Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 fin. : maereat haee genero, maereat ilia viro, Tib. 3, 2, 14 : sedatio maerendi, Cic. Tusc. 3, 27, 65 : intellectumque nihil profici maerendo. id. ib. § 64. — I m p e r s. : maeretur, fletur. lamentatur diebus plus- culis, App. M. 4, p. 312 Oud. II. Act., To mourn over, bemoan, lament, bewail any thing (also quite class.) : filii mortem, Cic. Tusc. 1, 48, 115 ; so id. ib. 1, 44, 105 : mortem perditcrum eivium. id. Sest. 17 : calamitatem rei publieae, id. ib. 14 : casum ejusmodi, id. Fam. 14, 2: — il- lud maereo, id. Q. Fr. 1, 3 fin. : talia mae- rens, thus lamenting, Ov. M. 1, 664. — (J3) With an object-clause : qui patriam nimi- um tarde concidere maererent Cic. Sest. 11,25: corpora Graiorum maerebat man- dier igni, Matius in Var. L. L. 7, 5, 98, § 95 ed. Mull. N. cr. (v. supra, ad init.). — Hence maerens, entis, Pa., Mourning, la- menting, mournful, sad: maerentes, flen- tes, lacrimantes ac miserantes, Enn. Ann. 1, 149 : quis Sullam nisi maerentem, de- missum, afflictumque vidit? Cic. Sufi. 26, 74; so, nunc afflictum, debilitatum. mae- rentem, id. de Or. 2, 47, 195 : nunc domo maerens ad rem publicam confugere pos- sum, id. Fam. 4, 6, 2 : interque maeren- tes amicos Egregius properaret exsul, Hor. Od. 3, 5, 47 : dictis maerentia pectora mulcet, Virg. A. 1, 197 : fletus maerens, mournful lamentation, Cic. Tusc. 1, Vifin. ; v. Klotz, ad loc. — Sup. : mater maerentis- sima, Inscr. ap. Mur. 1229, 7. MAES macrcor (moer.), eri, v. maereo, ad init. maeror (moer.), oris, m. [maereo] A (secret or openly manifested) mourning, sadness, grief, lamentation (quite class.) : " maeror est aegritudo flebilis," Cic. Tusc. 4, 8, 18 : maerorem minui ; dolorem nee potui, nee, si possem, vellem, id. Att. 12, 28, 2 ; id. Sest. 31, 68 : maerore se confi- cere, id. Tusc. 3, 12, 26 : maeror funeris, id. Lael. 3, 11 : orationis, id. de Or. 2, 47, 196 : clausi in tenebris cum maerore et luctu, Sail. J. 16 : esse in maerore, Ter. And. 4, 2, 10 : jacere in maerore, Cic. Att 10, 4 : versari in maerore, id. Fam. 5, 2 : animum maerori dare, id. ib. 3, 8 fin. : maerore macerari, Plaut. Capt 1, 2, 30 : meus me maeror lacerat et conficit, Cic. Att 3, 8 ; Plaut. Stich. 1, 3, 62 : maeroris tabe confecti, Plin. 8, 12, 12: deponere maerorem atque luctum, Cic. Phil. 14, 13 : a maerore recreari, id. Att. 12, 14. — In the plur. : accedunt aegritudines, molestiae, maerores, qui exedunt animos, Cic. Fin. 1, 18, 59. Maesia Silva, A forest in the terri- tory of the Veii, on the borders of Etruria, now Bosco di Baccano, Liv. 1, 33 ; Plin. 8, 58, 83. I macsiuS) lingua Osca, men6is Mai- us, Fest. p. 136 ed. Mull. + Macson> persona comica ab inven- tore dicta. Fest p. 135 ed. Mull. macste (moeste), adv., v. maestus, ad fin., no. * A. maestlf ICO (moest), avi, atum, 1. v. a. [maestus-facio] To make sad or sorrow- ful, to sadden (post-class.) : si paupertas angit, si luctus maestiticat, Aug. Ep. 121 : facies umbris maestificata larvalibus, Sid. Ep. 3, 13 med. ; Mart. Cap. 9 init. maestiter (moest), adv., v. maestus, ad fin., no. * B. macstitia (moest), ae, /. [maestus] A being sad or sorrowful, sadness, sorrow, grief, dejection, melancholy (good prose) : ex maestitia, ex hilaritate, ex risu, etc., Cic. Off. 1, 41, 146 : totis fheatris maesti- tiam inferre, id. Tusc. 1, 44, 106 : esse in maestitia, id. Phil. 2, 15 : maestitiae resis- tere, id. Or. 43, 148 : sapientia est una, quae maestitiam pellat ex animis, id. Fin. 1, 13, 43.— Of inanimate things, Gloomi- ness, severity: orationis, Cic. Or. 16 fin. : frigoruin, Col. 7, 3, 11. maestltudo (moest), Inis, /. [id.] Sadness (ante- and post-class., for the class, maestitia) : Att. in Non. 136, 24 : ego sum miser, cui tanta maestitudo obtigit, Plaut. Aul. 4, 10, 1 : — caplivitatis maestitudinem (societate) consolari. Pall. 1, 26, 2. * maesto (moest), are. v. a. [id.] To make sad, to grieve, afflict : Laber. in Non. 137, 27. maestus (moest), a, um, adj. [like maereo, kindr. with miser] Full of sad- ness, sad, sorrowful, afflicted, dejected, mel- ancholy (quite class.). I. Lit: quid vos maestos tam tristes- que esse conspicor ? Plaut. Bac. 4, 4, 18 ; cf. Cic. de Div. 1, 28, 59 ; and, quum im- molanda Iphigenia tristis Calchas esset, maestior Ulixes, etc., id. Or. 22, 74 : maes- tus ac sordidatus senex, id. de Or. 2, 47 ; id. Fam. 4, 6, 2 : maestus ac sollicitus, Hor. S. 1, 2, 3 : maestissimus Hector, Virg. A. 2, 270. — Of inanim. and abstr. things : maesto et conturbato vultu, Auct. Her. 3, 15, 27 : maesta ac lugentia castra. Just. 18, 7: maestae manus, Ov. F. 4, 454: maes- tos laniare capillos, id. Am. 2, 6, 5; so, comae, id. Fast. 4, 854 : collum, id. Trist. 3, 5, 15: timor, Virg. A. 1, 202.— Poet, with the inf. : animam maestam teneri, Stat. Th. 10, 775. II, Transf. (in poets and in post-Aug. prose) : A. Like tristis, Gloomy, severe by nature : file neci maestum mittit Onytem, Virg. A. 12, 514 ("naturaliter tristem, se- verum, quem Graeci (jKvdpu>-ov dicunt ayehaiJTOv," Serv.) : tacita maestissimus ira, Val. Fl. 5, 568 : — oratores maesti et in- culti, gloomy, Tac. Or. 24. B. I" gen., Connected with mourning, containing, causing, or showing sadness, sad, unhappy, unlucky : vestis, a mourn- ing garment, Prop. 3, 4, 13 : tubae, id. 4, 11, 9 : funera, Ov. F. 6, 660 ; cf., ossa pa- rentis Condidimus terra maestasque 6a- 911 MAGI cravimua aras, Virg. A. 5, 48 : a laeva maesta volavit avis, the bird of ill omen, Ov. lb. 128 :— venter, exhausted wilh hun- ger, Lucil. in Non. 350, 33 ('.' enectus fa- me," Non.). — Hence, Adv., in two forms: *A. maeste: maeste, hilariter, Auct. Her. 3, 14, 24. — * B. maestiter: rnaestiter vestitae, Plaut. Rud. 1, 5, 6. Maevius, >. ">-, and Maevia, ae,/. Roman proptr names. So : A. Maevius : 1, A secretary of Verres, Cic. Verr. 2, 3, 75. — 2. A wretched poet, a cotemporary of Virgil, Virg. E. 3, 90 ; Hor. Epod. 10, 2 ; cf. Weichert, Poet. Latt. rell. p. 312 sq. — B. Maevia, A woman, Papin. Dig. 31, 4, 87.— II. Deriv., MacViailUS, a, um, adj., Of or belonging to a Maevius, Mae- vian: fundus, Papin. Dig. 34, 5, 1 : hered- itas, id. ib. 31, 1, 76 init. maga, ae, v. magus. * ifIa ,T aba; ae, m. A mountain in Galalia, Liv. 38, ]9. tt magalia, lum, n. [a Punic word] Little dwellings, huts, tents : " magalia aedificia quasi cohortes rotundas dicunt,'' Cato Orig. fragm. ap. Serv. Virg. A. 1, 42) : miratur molem Aeneas, magalia quon- dam, Virg. A. 1, 421 ; id. ib. 4, 259 ; so too Hall, and Cass. Hemina in Serv. Virg. A. 1.421. — II, Magalia, ium, n., The suburbs of Carthage, Plaut. Poen. prol. 86 ; cf. Serv. Virg. A. 1 368 (al. Magaria). majrdalia? orum, n. Cylindrical fig- nrts (a post-class, word), Marc. Emp. 20; Plin. Val. 1,6 fin. ; 2,37 med. Called also, magdalides, Scrib. Comp. 201. magdalides, um , v - tne preced. art. nsa^C, adv., v. raagis, ad init., under inagnns, adv. I magrester» ▼. magister, ad init. imagia? ae, /. =^uayeia, Magic, the science of the Magi, sorcery (a post-class, word), App. Apol. p. 450 Oud. ; 504 ; id. Met. 3, p. 200; 207 Oud.; Prud. adv. Symm. 1, 89. I mag-lCC, es, f.=zpayiK n (sc. te'x>"?)> The mag ic art, magic, sorcery (post-Aug.) : pariter ulrasque artes effloruisse, medici- nam dico magicenque, Plin. 30, 1, 3 ; id. 30, 1, 2, § 7 : magices factio, id. ib. § 11. I OTaglCUS' a, um, adj. = fia) ittdi, Of or belonging to magic, magic, magical (poet, and in post-Aug. prose) : magicae artes, Virg. A. 4, 493 ; so, auxiliis uti, Tib. 1, 9, 23 ; and, arma movere, Ov. M. 5, 197 : euperstitiones, Tac. A. 12, 59 : vanitates, Plin. 30, 1, 1 : herbae, id. 24, 17, 79 : aquae, Prop. 4, 1, 102 : dii, that were invoked by in- cantations (as Pluto, Hecate, Proserpine), Tib. 1, 2, 62 ; Luc. 6, 577 : linguae, i. e. hie- roglyphics, id. 3, 222 ; different from lingua, skilled in incantations, Ov. M. 7, 330. magida, ae, v. 2. magis. f magira» ae, /. [piyetpos, a cook] The art of cooking, cookery: Front, de Per. Als. 2 ed. Maj. 1 magiriscium, ". n. = uayup(aK0(, A little cook: Plin. 33, 12, 57. t maglrus, i> »»• = // '. »• [contr. from magiinentum, from MAG, whence also mactare and mactus] In relig. lang., An ad- dition to an offering : Inscr. Orell. no. 2489 ; ef. in praece'd., Var. L. L. 5, 22, 32, § 112. i magnaevus. dpxmoi epuiv, (* Of a great age). Gloss. Philox. Magna Graecia, v. Graecia, under GraeciT"o. II., B, 2. magnalia, lum, n. [magnus ; prob. formed in imitation of the bibl. Hl^ni] Great things (eccl. Lat.) : sensit magnalia, Tert. ad Uxor. 2, 7 : loquitur magnalia mutus, id adv. Marc. 1, 54. magnanimitas. atis,/. [magnani- mus] Greatness of soul, magnanimity (rare, but quite class.) : omnis honestas manat a partibus quatuor, quarum una est cogni- tionis. altera communitatis, tertia mag- nanimitatis, qunrta moderationis, Cic. Off. 1, 43; Plin. Pan. 58, 6. magnammus. a, um, adj. [mag- mis-animus] Great-souled, magnanimous (rare, but quite class.) : viri fortes, mag- nanimi, Cic. Off. 1, 19 ; id. Tusc. 4, 28 Jin. : Juba, Ov. F. 4, 380 : heroes, Virg. A. 6, 649 : Acragas, magnanimum quondam genera- tor equorum. high-spirited, mettlesome, id. ib. 3, 704 : — liberale atque masnanimum factum, Gell. 7. 19. magnariUS) ", m - [magnus] Of or belonging to what is great, in the gross (post-class.) : negotiator magnarius, a deal- er in gross, wholesale dealer, App. M. 1, p. 27 Oud ; so, pistor, Inscr. Orell. no. 4264. 1 1. magneS" etis, m. = )jd; wjS, with or without lapis, A magnet : " {lapis), Quem magneta vocant patrio de nomine Graii, Magnetum quia sit patriis in finibus ortus," Lucr. 6. 909 ; cf. Plin. 36, 16, 25 : lapis. Lucr. 6, 1045 ; Cic. de Div. 1, 3, 9.— Abs., without lapis : Sil. 3, 265. 2. Ma°"nes> e^ 3 . v - Magnesia, no. II., D. _ Magnesia, ae, /., Mayvyaia : I. A geographical proper name. So : £^ t A country in Thcssaly, on the Aegean Sea, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 9. 16 ; Liv. 42, 54 ; 44, 11. — B. -4 city in Caria, on the Maeander, now Guzel Hissar, Plin. 5, 29. 31 ; Liv. 37, 45; Nep. Them. 10,— C. A city in Lydia, on Mount Sipylus, now Magnisa, Plin. 2, 91, 93 ; Liv. 36, 43 ; 37, 10 sq. II. Derivv. : £. Magnesius- a- um, adj., hlay vyoios, Of or belonging to Mag- nesia, Magnesian : Magnesia flumina saxi, i. e. of the magnet, Lucr. 6, 1062; v. 1. magnes. B. Magnessa* ae. adj. /., Ma; vyaaa, A Magnesian woman: Magnessam Hip- polyten turn fugit abstinens, Hor. Od. 3, 7, 18. C. Magnetarches, ae. m., M„yvy- ripxnS, The. chief magistrate of the Magne- tians, Liv. 5,35, 31. M M M M A GN D. Magnates, um. «••> MrfyMjns. The MagnTsians, Liv. 33, 32; 34 ; 35, 31 : (lapis) Magnetum quia sit patriis in fini- bus ortus. Lucr. 6, 909 ; Luc. 6, 385 : Mag- nctas adit vagus exsul, Ov. M. 11. 408. — In the sing., Magnes, etis, m., A Magne- sian : Dionysius Magnes, Cic. Unit. 91. Ad.jectively. Magnes campus, Val. Fl. 2, 9. E. Magnctis, idis,/., M/i>wjrir. Of or belonging In Magnesia, Magnesian : cur umquam Colchi Magnetida vidimus Argo? (because built at Fngasae, in Mag- nesia), Ov. Her. 12, 9. magnicics. v - magnifies. magnidicus. ». um, adj. [mngnus-di- coj That talks big, boastful, bragging (an- te- and post-class.) : homo. Plant. Mil. 3, 3, 48: Persae, Amm. 23.6. — Transf., of abstr. things : mendacia, Plaut. Rud. 2, 6, 31. magnifacio (freq. separately, mag- ni fecio), 3. v. a. [masnus-facio] To make or think much of a thing (ante-classical) : Plaut Asin. 2, 4, 1 ; so id. Pseud. 2, 1, 4. magnification >>nis, /• [magnifico] A magnifying (post-class.): personarum, MacrT S. 5, 13. magnif ice and magnif icenters advv., v. masnificus, ad fin. magnif lCCntia. ae, /. [magnificus] Greatness in action or in sentiment, noble- ness, distinction, eminence, high-minded- ness, magnanimity ; in a bad sense, boast- ing, bragging, etc.: "magnificentia est rerum magnarumetexcelsarumcum ani- ma ampli quadam et splendida propositi- one agitatio atque administratio, Cic. Inv. 2, 54 : et magnificentia et despicientia ad- hibenda est rerum humnnarum, greatness of soul, id. Oft'. 1, 21, 72 ; so id. Agr. 2. 8 fin. B. Transf., of inanimate things, Grandeur, magnificence, splendor, sump- tuousness : epularum, Cic. Or. 25 : villa- rum, id. Off. 1, 39 : funerum et sepulcro- rum, id. Leg. 2, 26 : liberalitatis, id. Rose. Com. 8 : extra raodum sumptu et mag- nificentia prodire, id. Off. 1. 39 : exhaustus magnificentia publicorum operum, Liv. 1, 57 : public» magnificentia, Veil. 2. 1. 2. — In a bad sense : verborum magnificentia, pomposity of language, bombast, Cic. Lael. C : i hinc in malam crucem cum istac masmificentia, Ter. Ph. 5, 8, 37. * H. In p a r t i c, Greatness of talent, great artistic skill : Plin. 36. 5, 4, 4. J magnif icinni)fi£)''iAocpyi'o, Gloss. Philox. magnifico. a™, atum, 1. v. a. [mag- nificus] I, To make much of, to value great- ly, esteem highly (ante-class.) : aliquem. Plaut Stich. 1, 2, 44 ; id. Men. 2. 3, 19 : Ter. Hec. 2, 2, 18.— II. Transf.. To mag- nify, extol, praise highly (post-Aug.) : Ar- cesilaum quoque magnificat Varro, Plin. 35, 12, 45 ; 36. 5, 4. § 41 ; so, aliquid, id. 17, 9, 6 ; cf. id. 36. 12, 18. magniflCUS. a. um (Comp., regular- ly magnificentior, and Sup., magnificentis- simus ; v. in the follg. ; archaic form of the Comp., magnificior, ace. to Fest. p. 154 ed. Miill., and Sup., magnificissimus, ace. to Fest. p. 151 ; and so in the Adv., mag- nificissime, Att. in Prise, p. 603 P.) [mag- nus-facio] Great in deeds or in sentiment, noble, distinguished, eminent. great in soul, high-minded ; in a bad sense, bragging, boastful, etc. (quite class.) : vir factis mag- nificus, Liv. 1, 10 : animus excelsus mag- nificusque, Cic. Off. 1, 23 : — elves in sup- pliers deorum magnifici, domi parci, mag- nificent, fond of splendor, Sail. C. 9; so, macniticus in publicum, Plin. Pan. 51, 3 ; and Vellej. 2, 130. B. in a bad sense. Bragging, boastful : cum magnifico milite. urbes verbis qui inermus capit Plaut. Bac. 4, 9, 42 ; so id. Asin. 2, 2, 84. II. Transf.. of inanimate and abstract things, Splendid, sumptuous, magnificent, etc. : magnificae villae, Cic. Leg. 2, i : op- pidum, Plin. 6, 19, 22: apparatus, Cic. Off. 1, 8 : ornatus, id. Verr. 2, 1, 22 : funera, Caes. B. G. 6, 18: venationes, Cic. Fam. 7, 1. — Of speech : genus dicendi magnifi- cum atque pracclarum, id. de Or. 2, 21 ; so, oratio, Plin. 35, 4, 9; cf. in the Comp. : magnificentius dicendi genus et omatius, Cic. Brut. 32 ; and in a bad sense, boast- ful, bragging : verba, Ter. Eun. 4, 6, 3 ; so, litcrae, Suet. Calig. 44. — Sno. : Cras- M A G N sus magnificentissima aedilitate functus. Cic. Ofl! 2, 16. Ado., in two forms, mngnifice and (post-Aug.) m a g n i f I c e n t e r, Nobly, magnificently, splendidly, ixcilleutly: mag- nitude laudare, Cic. Brut. 73 : ornare con- vivium, id. Quint 30 : so, compnrare con- vivium, id. Verr. 2, 1, 26: vivere, id. Off. 1, 26^71. : — vincere, splendidly, gloriously, id. Cat 2, 1 : — rndicula ex mclle proriest magnifico ad tussim, splendidly, admirably, excellently. Plin. 24, 11, 58; so id. 30, 14, 47. — In a bad sense. Pompously, proudly : so jactare, Auct Her. 4, 21 ; so, incederc, Liv. 2, 6. — In the form magnificenlcr : op- pidum inagnificenter aediheatum et ele- gantf-r, Vitr. 1, 6.— Comp. : Vnagnificentius et dicere et sentire, Cic. Or. 34. — Sup. : consulatum mngnificentissime gerere.Cic. Fam. 4, 7 : gloriosissime et magnificentia- , sime aliquid conficere, id. Att. 14, 4, 2; id. ib. 2,21. 3. X magniloquax. titya\o\d\oi, Gloss. Graec. Lat. magniloquentia, ae, /. [magnilo- quus] I, Elevated language, a lofty style or strain (quite class.) : hexametrorum, Cic. Or. 57 : Humeri, id. Fam. 13, 15.— II. In a bad sense, Pompous language, mag- niloquence (perh. not ante-Aug.) : qua au- dita re, principera legationis, cujus mag- niloquentiam vix curia paulo ante cepe- rat corruisse, Liv. 44, 15 ; Gell. 1, 2. 6. magniloquUS. a, um, adj. [magnus- loquor] That speaks in a lofty style, sub- lime : Homerus, Stat. S. 5, 3, 62.— n. In a bad sense, That speaks in a pompous style, magniloquent : atque ill i modo cauti ac sapientes, prompti post eventum ac magniloqui erant, Tac. Agr. 27 : os, Ov. M. 8, 396. magnipendo (also written separate- ly, magni pendo), ere, v. a. [magnus-pen- do] To greatly esteem, highly prize, think much of: aliquem, Plaut. Stich. 1, 2, 78: non masni pendo, ne duit ! id. Asin. 2, 4, 54 : inagnipendi et amari, Ter. Ad. 5, 4, 25. * magnisonans, antis, adj. [mag- nus-sont.re] Loud-sounding: saxa, Att.. in Non. 463. 15. *■ magnitaS) atis. /• [magnus] Great- ness, magnitude, lor magnitudo : Att in Non. 136/27. * magnifies (-cies)» ei, /. [id.] Greatness, size, tor magnitudo : (ot the ostrich\ Auct Carm. de Phoenic. 145j magnitudo. inis . /■ [id] Grcames.% size, bulk, magnitude (quite class.): I.. Lit.: silvestres apes minores sunt mag- nitudine, in size, Var. R. R. 3, 16: mundi. Cic. Ofl'. 1, 43 : maris Aegaei, id. Fin. 3, 4 : fluminis, Caes. B. C. 1, 49 : corporum, id. B. G. 1, 39 : ad fabae magnitudincm, of the size of, as large as, Cels. 5, 25, 4. — In the plnr. : magnitudines regionum, Cic. Phil. 13, 3. — Of number and quantity: co- piarum, Nep. Dat 1 : fructuum. Cic. Agr. 2, 35 : pecuniae, id. Rose. Am. 7 : quaes- tus, id. Verr. 2, 5, 9.— II. Trop. : mag- nitudo et vis amovis, Cic. Fam. 2, 7 : acer- bitatis et odii, id. Dejot 11 : beneficii, id. Fam. 1, 7 : periculi, id. Quint. 2 : doloria, Plin. 25, 3, 7 : insenii, id. ib. 2, 3,— Rhe- torically, vocis, the compass of the voice, Auct. Her. 3, 11: — animi, greatness of soul, Cic. Part. 23. — Of time : dierum ao noctium magnitudines. length. Plin. 26, 10, 25. — B. I" par tic, Rank, dignity (post- Aug.) : imperatoria magnitude Tac. A. 16, 23 : infra tuam magnitudinem, beneath your dignity, id. ib. 14, 54. — Hence, in late Lat., a title of honor, answering to our Highness, excellency : magnitudo tua, Cas- siod. Vari»r. 9, 13. magnopere (also written separately, magno opere), adv. [magnus-opus ; orig., with great labor ; hence, in gen.] Very much, greatly, exceedingly, particularly, etc. (quite class.) : edictum est magno- pere mihi, ne. etc, Plaut. Pers. 2, 2, 59 : L. Genius philosophis magnopere nuctor fuit ut, etc., Cic. Leg. 1, 20 : ego tibi Ro- mam properandum, magnopere censeo, Cic. Fam. 15. 14 ; id. de Or. 2. 86 : desi- dero, id. de Sen: 13 : nulla masnopere ex- spectatio est no very great. Coel. in Cic. Fam. 8, 1 ; so. nulla magnopere clade ac- cepta, Liv. 3, 26. — Separately : raagnoque opere abs te peto. cures, ut, tie., Cic. Fan». 913 MA6N 13, 34. — In the contrary order : opere magno edicite, ut, etc., Att. in Non. 357, 13. —In the Comp. of magnus : quo majore opere dico suadeoque, uti, etc., the more, Cato in Gell. 7, 3. — In the Sup. of magnus : meministin' mihi te maximopere dicere ? Ter. Heaut. 4, 1, 13 : a te maximopere etiam atque etiam quaeso et peto, ut, etc., most particularly, Gie. Fam. 3, 2: maxi- mopere indigne ferens, Liv. 42, 57. — So too separately : Thais maximo te orabat opere, Ter. Eun. 3. 3, 2b". And in the con- trary order : rogare jussit te opere maxi- mo, Plaut. Stich. 1, 3, 94 ; so, nos ambo opere maximo dabamus operam, ut, etc., Ter. Ph. 5, 1, 33. magHUS)" a > um (archaic gen., mag- nai for magnae, Plaut. Mil. 2, 1, 25), adj., Comp. major, us ; Sup. maximus (max- um.), a. ura [from the root MAG, whence also uiy-ai, mactus and macto], Great, large. I, Lit., of physical size or quantity, Great, large, tall, broad,full, etc. : nequam et maenus homo, a great, tall fellow, Lu- cil. in Var. L. L. 7, 3, 87, § 32 ed. Miill. ; cf. in the equivoque : tu, bis denis gran- dia libris Qui scribis Priami proelia, mag- nus homo es, a great man, Mart. 9, 51 : magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. in Macr. S. 6, 1 ; imitated by Virgil, ■Virg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bo- nusque, Enn. in App. Apol. p. 489 Oud. : -endo mari magno, Enn. Ann. 17, 16; so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356' ed. Mull. ; and Lucr. 2, 554 : magna et pulcra domus, Cic. N. D. 2, 6 : montes, Catull. 64, 280 ; cf., Olympum, Enn, Ann. 1, 2 : tem- pla coelitum, id. ap. Var. L. L. 7, 2, 81, § 6 : magnae quercus, great oaks, lofty oaks, Enn. Ann. 7, 29 : aquae, great floods, in- undations, Liv. 24. 9: — saxa Maxima, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16, 37 : oppidum maximum, Oaes. B. G. 1, 23. — Of measure, weight, quantity. Great, much : maximum pon- (lus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse, Cic. Verr. 2, 2, 72 : magna pecunia muaia, id. Att. 11, 3 : copia pabuli, Caes. B. G. 1, 16 : multitudo peditatus, id. ib. 4, 34 : divitiae, Nep. Dion. 1: populus, Virg. A. 1, 152. — Of the voice, Loud : magna voce confite- ri, Cic. Caecin. 32. H, T r o p. : A. Mentally or with re- gard to importance, Great, grand, noble, lofty, important, momentous: cum magnis dis, Enn. Ann. 6, 33 ; cf., Saturnia magna, id. ib. 8, 61 : vir magnus in primis, Cic. N. D. 1, 43 : magnus hoc bello Themistocles fait, nee minor in pace, Nep. Them. 6 : amicus, great, wealthy, Juv. 6, 312: — res magnas parvasque Eloqui, Enn. Ann. 7, 100 : (equi) magni animi. id. ib. 5, 9: vir- tus, Caes. B. G. 2, 15: infamia, Cic. Fam. 1,1: eloquentia, gravitas, studium, con- tentio, id. ib. : multo major alacritas, stu- diumque pugnandi majus, Caes. B. G. 1, 46 : causa, great, important, weighty, Cic. Dorn. 1 : opus et arduum, id. Or. 10. — In the neutr. sing, and plur. aba. : quamquam id magnum, et arduum est, something great, Cic. Fam. 6,7 : magna Dii curant, parva negligunt, id. N. D.2, 66: magna loqui, to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11 : — magnum est efficere, ut ■ quis intelligat, quid sit illud, etc., it is a great, difficult, important thing, Cic. Acad. 1, 2 : probitatem vel in eis, quos num- quam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimu9, what is far greater, id. Lael. 9. B. I n P " ti c. : 1. Of age, in the Comp. and Sup., with or without natu or annis, Older, the elder, the oldest or eldest : qui (Livius) fuit major natu quam Plau- tus et Naevhrs, Cic. Tusc. 1,1 Jin. : audivi ox majoribus natu, id. Off. 1, 30 fm. : hie una e mulris, quae maxima natu, Pyr^'O, Virg. A. 5, 644 : — annos natus major qua- draginta, Cic. Rose. Am, 14, 39 : civis ma- jor annis viginti, Suet. Caes. 42 : cum li- heris, majoribus quam quindecim annos niitiB, Liv. 45, 32. — Abs. : senis nostri fra- rer major, Ter. Ph. 1, 2, 13 : ex duobus 'iliis major, Caes. B. C. 3, 108, 3 : Fabii Ainbusti iiliae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat, Liv. 6, 34 : Gelo maximus stirpis, id. 23. 30. — In inrid. lang., major, in opposition to minor. 914 M A G N is one w'mwas attained his tiocnty-Jifth year, who is of age: si minor negotiis majoris intervenerit, Paul. Dig. 4, 4, 24. — In the plur., majores, um, m., abs., Ancestors, forefathers : L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus, Cic. Phil. 3, 10 : patres majoresque nostri, id. de Div. in Caecil. 22: more majorum, id. Att. 1. 1 : majorum similem esse, id. Fam. 12, 22. Also, majores natu, Nep. Iphicr. 1 :— ma- jores natu, of the Senate: de istis rebus in patria majores natu consulemus, Liv. 1, 32, 10. — In names of relationship, magnus denotes the fourth, major the fifth, and maximus the sixth degree ; so, avuncu- lus magnus, amita magna ; avunculus and amita major ; avunculus maximus, amita maxima, etc. ; v. h. vv., and cf. Paul. Dig. 38, 10, 10 : maxima virgo, the eldest of the Festal virgins, Ov. F. 4, 639 : — major he- rus, the old master, the master of the house, the old man, opp. to minor herus, the young master : he. Ubinam est herus ? Li. Major apud forum 'st, minor hie est intus, Plaut. Asin. 2, 2, 63. 2. In specifications of value, in the neutr. abs., magni and magno, High, dear, of great value, at a high price, etc. ; so too, majoris and maximi, higher, highest, very high : magni existimans interes6e ad de- cus, to be of great consequence, Cic. N. D. I, 4 : — emere agros poterunt quam volent magno, id. Agr. 2, 13 : magno vendere, id. Verr. 2, 3, 30 : conducere aliquid nimium magno, too high, too dear, id. Att. 1, 17 : magno illi ea cunctatio stetit, cost him dear, Liv. 2, 36. — Comp. : multo majoris alapae mecum veneunt, dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup. : te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter. Andr. 1, 5, 58 : — in majus, too greatly, greater than it is : extollere aliquid in majus, more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30 : celebrare, id. ib. 13, 8 : nunci- are, id. Hist. 3, 38 : credere, to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18 : accipere, to take a thing to be greater than it is, id. ib. 2, 7 : innotescere, in an exag- gerated manner, id. ib. 4, 50. 3. Magnum and maximum, adverbial- ly. Greatly, excessively (ante- and post- class.) : magnum clamat, greatly, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10; so, inclamare, Gell. 5, 9 Jin. : exclamat derepente maximum, Plaut. Most. 2, 2, 57. 4. Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. of Cn. Pompeius; v. Pompeius. — Max- imus, i, a surname of the Egnatii, Cic. Att. 13, 34 : — Maximus Tyrius, a Platonic phi- losopher, instructor of M. Antonine: — Magni Campi, McyaXa neSta, a place in Africa, not far. from Utica, Liv. 30, 8 ; cf., testes sunt Campi Magni, Enn. Ann. 9, 20: — Promontorium Magnum, a promontory in Hispania Baetica, Mela, 3, 1 ; Plin. 4, 21, 35.— Hence, - Adv., only in the Comp., m the anoma- lous form magis ; and in the Sup., maxi- me (maxume). A. Comp., mag!s(apocop. form, mage, Plaut. Asin. 1, 1, 51 ; 2, 3, 14 ; id. Men. 2, 3, 35 ; id. Poen. 1, 2, 64 ; 2, 14 ; id. Trin. 4, 3, 46 ; id. True. 1, 2, 75 ; 3, 1, 17 ; 4, 4, 34 ; Lucr. 4, 79; 344; 759; 5, 1202; Prop. 1, II, 9 ; 3, 14, 2 ; 4, 8, 16 ; Virg. A. 10, 481 ; Sol. 22 fin. ; ace. to some also Enn. in Cic. Fnm. 7, 13, 2, but where the Cod. Med. shows that magi' or magis should be writ- ten. Ace. to Serv. Virg. A. 10, 481, Cicero also, in Verr. 2, 3, wrote, mage condem- natum hominum in judicium adducere non posse), In a higher degree, more com- pletely, more (for the difference between this word, plus, potius, and amplius, v. under amplius, p. 99, a). A. I" gen.: a. With the addition of the second term of the comparison. (a) With verbs : quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectan solet, Plaut. Mil. 3, 1, 28 : saliendo sese exerce- bant magis, quam scorto aut saviis, id. Bacch. 3, 3, 25 ; id. Pers. 4, 4, 108 ; id. ib. 4, 4, 86 ; Caes. B. G. 7, 20, 7 : nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit, Cic. Mil. 7, 17 : magis ut consuetudinem 8ervem, quam quod, etc., id. Cluent. 32, 89. — So, magis est, quod or ut, there is great- , By reduplication, magis magisque, magis et magis, magis ac magis, and poet, also, magis magis, More and more : ex de- siderio magis magisque maceror, Afran. in Charis. p. 182 P. : quum quotidie ma- gis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur. Cic. Phil. 1, 2, 5; so id. Fam. 2, 18, 2; of. Cic. fil. ib. 16, 21, 2 : — de Graecia quotidie magis et ma- gis cogito, Cic. Att. 14, 18/«. : — magis de- inde ac magis, Suet. Vit. 10; so. post hoc magis ac magis. id. Gramm. 3 ; for which also, magisque ac magis deinceps, id. Tit. 3 : — magis atque magis, Catull. 68, 48 : — post, vento crescente, magis magis incre- heseunt, id. 64, 275. B. 1° par tic. : I, Non (neque) mauis quam : 1. Tc signify perfect equality be- tween two enunciations ; to be translated in Eng., according as these are affirmative or negative, by No more . . . tkan. or just as muck . . . as ; neg., no more . . . than or just as little . . .as : domus erat non dom- ino magis ornamento quam civitati, i. e. just as mucli to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 4 : non Hannibale magi6 victo a se quam Q. Fabio, Liv. 22, 27 : conficior enim maero- re, mea Terentia, nee me meae miseriae ma °m-. m.. M'i- yiiiv : I. A Carthaginian, llie brother, of Hannibal, Nep. Hann. 7 ; Liv. 21. 47 ; Sil. II, 556 ; and perhaps also id. 4, 564.— JI. Another Carthaginian, the author of a large work on agriculture, which was .oft- erward translated into Latin by order of the Roman Senate, Cic. Or. 1, 58; Var. K R. 1, 1, 10 ; Col. 1, 1, 13 ; Plin. 18, 3,_5. KJagontiacum. i, n. A city of Germany, on the Rhine, the mod. Maycnce, Tac. H. 4, 15, 24 sg. Also called Mogon- tiacum, Eutr. 7, 8 : 9, 7 : and Maguntia, ae, /, Venant. Fort. Carm. 9, 9. tmagudaris.ind magydarisO' 1 so, maguderis), is, /. = uuyvoapts, Tin sialic, ace. to others, the root or the juice of the plant laserpitium : Plaut. Rud. 3. 2, 16 : Plin. 19, 3, 15 sq. ; cf. Prise, p. 757 P. * mag-ulus- i. m - dim - I 1 - m "gus] A little magician, Vet. SchoL iu Juv. 2, 16. Maguntia! ae i T ' Magontiacum. MAJU * 1. magus, i. w-l "id magra, ae,/. =^.jidyos, A Magian, a learned man and magician among the Persians : J. In the masc. : ei magos dixisse, quod genus sa- pientum etdoctorum habebaturin Persia, Cic. de Div. 1, 23; so id. ib. 1, 41 ; id. Leg. 2, 10; id. N. D. 1, 16, 43; App. Apol. p. 290. — n. In the /em., maga, ae, A female magician, enchantress : cantusque artes- que magarum, Ov. M. 7, 195 : Circe maga famosissima, Aug. Civ. D. 18, 17. 2. magfUS) a, urn, adj. [1. magus] Magic, magical (poet.) : artes, Ov. Am. 1, 8, 5 : manus, id. Med. fac. 36. magydaris. v. magudaris. 1 1. maia< ae,f. — uala, A large kind of crab, Pirn. 9, 31, 51. ' 2. Maia, Maja (written by Cicero Majja, like ejjus, pejjus, etc. ; v. the let. J, p. 844), ae,/. = Mai«: I. Daughter of At- las and Pleione, and the mother of Mercu- ry by Jupiter, Cic. N. D. 3, 22, 56 : Maia genitum demittit ab alto, i. e. Mercury, Virg. A. 1, 297. — H. A daughter ofFatmus, Macr. S. 1, 12.— HI. One of the Pleiades : sanctissima Maia, Cic. Arat. 270 : multiante occasum Maiae coepere, Virg. G. 1, 225. majaliSt is, m - A gelded boar, a bar- row hog (ante-class.) : Var. R. R. 2, 4, 21 ; so id. ib. 2, 7, 15. — Transf. : nunc tecum obsecro, ut mihi subvenias, ego ne maja- lis fuam, i. e. begelded, Titin. in Non. Ill, 11. — As a term of reproach : in hoc ma- jali, Cic. Pis. 9, 19 (ncc. to Isid. Orig. 2, 39). Majesta, ae, /. The wife of Vulcan, Pise, in Macr. S. 1, 12 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 110. majestas, atis, /. [1. majus] Great- ness, grandeur, dignity, majesty, espec. of the gods, and then also of men in high sta- tion, as kings, consuls, senators, knights, etc., and, in republican states, esp. freq. of the people (quite class.) : dii non censent esse suae majestatis, praesignificare ho- minibus, quae sunt futura, Cic. de Div. 1, 38, 82 sq. : primus est deorum cultus deos credere, deinde reddere illis majestatem suam, Sen. Ep. 95 med. : divinam majes- tatem asserere sibi coepit, divine majesty, Suet. Calig. 22. — Of men : consulis, Cic. Pis. 11 ; so, judicum, id. Rose. Am. 19 : regia, Caes. B. C. 3, 106: ducis, Phaedr. 2, 5, 23 : senatus, Liv. 8, 34 : patria, the paternal authority, id. 8,7. — Of the Roman people : majestatem populi R. defendere, Cic. Phil. 3, 5 : per majestatem populi R. subvenite misero mihi, Sal!. J. 17 : — maj- estatem minuere or laedere, to injure or offend against the majesty, sovereignty of thepcople : " majestatem minuere est de dig- nitate, aut amplitudine, aut potestate pop- uli. auteorum,quibuspopuluspotestatem cledit, aliquid derogare," Cic. Inv. 2, 17 ; Tac. A. 1, 72 : populi R. majestatem lae- dere Sen. Contr. 4, 25 : — crimen majesta- tis, an offence against the majesty, sover- eignty of the people : et crimen majestatis, quod imperii nostri gloriae.rerumque ges- tarum monumenta evertere atque aspor- tare ausus est, Cic. Verr. 2, 4, 41 : legio- nem sollicitare, res est, quae lege majes- tatis tenetur, against treason, id. Cluent. 35 : condemnatus majestatis, id. ib. : lae- sae majestatis accusari, Sen Contr. 4, 25 : majestatis causa damnatus, Ulp. Dig. 48, 24, 1 : majestatis judicium, Callistr. ib. 2, 20.— In later times, as a title of honor of the Roman emperors, majesty, Symm. Ep. 19, 16, et saep. — n, Transf., in gen., Honor, dignity, excellence, splendor: maj- estas et pudor matronarum, Liv. 34, 2: rex apum nullum habeat aculeum, maj- estate. sola armatus, Plin. 11, 17, 17: bo- urn, Var. R. R. 2, 5 : — Tyria majestas, the splendor of Tyrian purple, Claud. Laud. Stil. 1, 79 : — quanta illi fuit gravitas ! quan- ta in oratione majestas ! Cic. Lael. 25 : loci, Liv. 1, 53. major t majorcs. v. magnus. . I majdriariuSi ". m - [major] Great farmers of the revenue (opp. to minuscu- larius, petty farmers of the revenue) : hiscr. Orell. no. 1532. majorlnusi a, um, adj. [id.] Of the larger sort, of a larger form (post-Autr.) : olivae, Plin. 15, 3, 4: pecunia, Cod. The- od. 9. 23. 2. Majug"dna, ae, m. [Maia-gigno] The Main-burn. i. e. Mercury. Mart. Cap. 1 fin. II Hi MALA majuma, no, /. [Majus] A great pop- ular festival on the Tiber in the month of May, a kind of mock sea-fight : Cod. The- od. 5, 6, 1_; id. ib. 2. 1. majus, a, um, adj. [root MAG, whence, magis, magnus] An old word for magnus, Great, e. g. Majus Deus. i. e. Ju- piter, Dea Maia, Macr. S. 1, 12 med. ; cf. Hart. Relig. d. Rom. 2, p. 110; 198 ; 261. 2. Mains» >> m „ usually mensis Ma- ius, The month of May, Cic. Phil. 2, 39; id. Att. 3, 8; Ov. F. 5, 490; also simply, Maius, Ov. F. 5, 185. — Weddings in May were regarded as unlucky, Ov. F. 5, 490. — Adjectively : Calendae Maiae, Cic. Fam. 4, 2 ; Ov. F. 4, 947 : Idus Maiae, Prop. 4, 5, 36. majusculus, a, um. adj. dim. [ma- jor] Somewhat greater or larger ; somewhat great ; of age, somewhat older (rare, but quite class.) : folia sunt majuscula, quam hederae, Plin. 26. 6, 15 : — cura, * Cic. Fam. 9, 10, 3 : — Thais, quam ego sum, majus- cula est, Ter. Eun. 3, 3, 20. mala, ae, /. [from mando, like scala, from scando] The cheek-bone, jaw ; in the stricter anatom. sense, the upper bones of the face, between the eyes, nose, and mouth, in which the teeth are fixed (usu- ally in the plur.) : " maxilla est mobile os. Maiae cum toto osse, quod superiores dentes excipit, immobiles sunt," Cels. 8, 1 : dentium pars maxillae, pars superiori ossi malarum haeret, id. ib. : utmeos ma- lis miser manderem natos, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 58, 215 ; Lucr. 2, 638 : ambeBas subigat malis ahsumere mensas, Virg. A. 3,257. Also of animals: of the dog, Virg. A. 12, 755 ; of the horse, id. Georg. 3, 268 ; of the wolf. id. Aen. 11, 680 ; of the lion, Hor. Od. 2, 19, 23 (where the sing, is used). H. Transf., The corresponding ex- ternal portion of the face, A cheek (in the plur.) : " infra oculos maiae homini tan- tum, quas prisci genas vocabant . . . Pudo- ris haec sedes : ibi maxime ostenditur ru- bor, Plin. 11, 37, 58; Plaut. Mil. 2, 5, 35: (juventas) molli vestit lanugine malas, Lucr. 5, 887 ; so Ov. M. 12, 391 ; Virg. A. 10, 324 : impubes, Virg. A. 9, 751 : tenerae, Ov. M. 13, 753. malabathron, h v - malobathron. Malaca (-cha), ae, /., MaW«, a city of Hispania Baetica, now Malaga: Mela,"2, 6 ; Plin. 5, 2, 1. (* malacha, ae,/., v. maldacon.) tmalache and moloche, es,/.= IxaXixv and uiMxn, A kind of mallows, (* v. malva), Col. 10, 247 ; Plin. 20, 21, 84. t malacia, ae, /• = iiaXaKta, A calm at sea, dead calm : I, Lit.: tanta subito mal- acia ac tranquillitas exstitit, ut se loco mo- vere non possent, Caes. B. G. 3, 15. — B. Trop.: Sen.Ep.67.— H. Trans f., A total want of appetite, nausea (post- Aug.) : semen citreorum edendum praecipiunt in mala- cia praegnantibus. Plin. 23, 6, 56 ; so id. ib. 57. — Connected with stomachi : absinthi- um pellit malaciam stomachi, id. 27, 7, 28. tmalacisSO) 1- »■ a. = ua\a>cilui, To render soft or supple, to soften, make plia- ble (ante-class, and post-Aug.) : malncie- sandus es, Plaut. Bac. 1, 1, 31: articulos, Sen. Ep. 66. I malactlCUS, a, um, adj. = lx a\nKn- Ktii, Mollifying (post-class.) : virtus, The- od. Prise, de diaeta 15. t malacus, a, um, adj. == /«iXajco?, Soft, supple, pliant ; delicate, luxurious (a Plautin. word) : pallium Malacum et cali- dum, Plaut. Mil. 3. 1, 9:t : so, pallium, id. Bacch. 1, 1, 38: — ad saltandum malacus, id. Mil. 3, 1, 74 : unctiones, id. Stich. 1,3, 74 : in malacum modum, id. Bacch. 2. 3, 121. * malaginum, i> »• A plaster made without fire, Plin. Valer. 3, 12. t malag'ma, His, n. (malagma. ae,/, Veg. Vet. 2, 48) = ua\ayu«, An. emollient poultice, cataplasm : malaamata contusa abunde mollescunt, Cels. 5, 17, 2; so Col. 6, 17, 3: 5; Plin. 22, 24, 56; 25, 13, 95.— In the dat. pi., malagmatis, Plin. 31, 6, 33. malandria, orum, n. (malandria, ae, /, Marc. Emp. 34) Blisters or pustules on the neck, esp. in horses, Veg. Vet. 2, 42. malandnosus, a, um. adj. [malan- dria] Full of blisters or pustules on the neck, Marc. Emp. 19. * malaxatio, onis,/. [malaxo] A soft- ening, mollifying : Theod. Prise. 1, 28. MALE f malaxo, avi, 1. v. a. = uaMaau), To soften, mollify : malas, Lab. in Gell. 16, 7. * maldacon, i> «• The gum of the tree called bdellium : vidua est Bactriana, in qua bdellium uominatissimum. Arbor nigra est. . . gummi alii brochon appellant, alii malacham, alii maldaco?i, Plin. 12,9, 19. male, adv., v. malus, ad fin. Malea and Malea, ae, /., w,,\f a and MdXua, A promontory in the Pelopon- nesus, near Laconia, now Capo Malio, Mel. 2, 3, 7 ; Plin. 4, 5, 8 ; Cic. Fam. 4, 12; Virg. A. 5, 193 ; Ov. Am. 2, 16, 24 ; Prop. 3, 17, 8; Stat. Th. 2, 33.— H. Dcriv., MaleuS, a, um, adj.. Of or belonging tn the promontory of Malea, Malean : jugum, Flor. 2, 9. ! malebarbis, malibarbis, ««i- piOTniiyu)!/, (* Having a thin beard), Gloss. Lat. Gr. maledicax (also separately, male di- cax), acis, adj. [male-dicax] Foul-mouthed, abusive, slanderous ; subst, a slanderer (ante- and post-classical) : maledicax es, Plaut. Cure. 4, 2, 26 ; Macr. S. 7, 3 med. malcdice, adv., v. maledicus, ad fin. malediccns, entis, Pa., v. maledico, ad Jin., no. A. malcdicentia, ae,/ [maledico] An evil speaking, abuse, scurrilonsness (only in Gellius) : ob assiduam maledicentiam, et probra in principes civitatis, Gell. 3, 3; id. 17, 14. _ maledico (also separately, male di- co), xi, ctum, 3. v. n. [male-dico] To speak ill of, to abuse, revile, slander, asperse ; abs. or with a dat. (so quite class.) or ace. (post-Aug.): (u) Abs.: aliud est maledi- cere, aliud accusare, Cic. Coel. 3. — (/j) With the dat. : Optimo viro maledicere, id. Dejot. 10: turpissime alicui, id. N. D. 1,33: petulanter alicui, id. Coel. 3: alicui, Hor. S. 2, 3, 140. — Impers. : indiiinis si maledicitur, maledictum id esse di< o, Plaut. Cure. 4, 2, 27 ; so Ter. Hoc. 4, 2. 14. (y) With the ace. : si me amas, maledic illam, Petr. 96 ; v. id. 74.— Hence, A, male die ens, entis, Pa.. Evil-speak- ing, foul-mouthed, abusive, scurrilous : mal- edicentes homines, Plaut. Merc. 2, 3, 75. — Comp. : maledicentior, id. ib. 1, 2, 31. — Sup. : in maledicentissima civitate. Cic. Fl. 3 : carmina, Suet. Caes. 23. B. maledictus, a, um, Pa., Accursed: maledicte parricida, Spart. Get. 3. — Hence maledictum, i, n., Afoul or abusive word: I, In gen. (quite class.) : maledic- ta in aliquem dicere, Cic. Q. Fr. 2, 3 : in vitam alicujus conjicere, id. Plane. 12 : maledictis figere aliquem, id. N. D. 1, 24 : maledicta in aliquem conferre, id. Att. II, 8. — II, In pa rtic. ^4 curse, imprecation: esse in maledictis jam antiquis strigem, convenit, Plin. 11, 39, 95. maledictio, injuria et maleficio se prohibere, Caes. B. G. 2, 28 : sine ullo mal- eficio, id. ib. 1, 7 ; id. B. C. 2, 20 ; so Liv. 5, 20; 9, 12. et al.— Hence, transf., A. (')bstr. pro concr.) A noxious insect, ver- min : ita non nasci maleficia, Plin. 18, 30, 73 ; eo id. 8, 39, 84 ; 20, 13, 51. malef ICUS (> n MSS. alsO'inalificus). H, inn, adj. [malefacio] Evil-doing, nefa- rious, vicious, wicked, criminal ; as a subst., an evildoer, criminal: I, Lit: A In gen. (quite class.) : homo natura malefi- cue, et injustus, Cic. Tusc. 5, 20 ; so, mal- etici sceleratique homines, id. Verr. 2, 5, 55 : maleficentissimus, Suet. Galb. 15 : — mores malefici, Plaut. Casin. 4, 2, 4 : ma- lefica vita, Tac. A. 4, 21. — B. I" par- tic., Magical; as a subst., A magician, enchanter: de inaleficis et mathematicis, Cod. Just. 9, tit. 18 ; so, " magi qui male- fici vulgi consuctudine nuncupantur, id. 9, 18, 7 : carmina et devotjones . . . alinque mnlefica, enchantments, charms, Tac. A. 2, «9 (al. maleficia).— II. Transf., Hurtful, noxious, mischievous (so only post-Aug.) : superstitio, Suet. Ner. 16 : eidera, Plin. 7, 49, 50 : vis, id. 33, 4, 25 : bestia piscibus -malefica, id. 9, 15, 20 ; 6o, caprae, malefi- cum frondibus animal, id. 12, 17, 35 : — natura malefica, inimical, nnpropilious, Nep. Ages. 8.— Hence, * Adv., malefice, Mischievously : aliquid agere, Plaut. Ps. 4, 7, 113. _ malesuadus- "■ nm . "dj- [male-sua- deo] Rl-advising, seductive (a poet, word) : vitilena, Plaut. Most. 1, 3,56: interpres, Sid. Ep. 7. 5. — Transf., of inanim. and abstr. things ; so of wine: malesuadi poc- ula succi, Paul. Nol. Carm. 6, 69 : fames, Virg. A. 6, 276. _ maletractatio- 6nis,/. [male-tracto] Ill-treatment (post-class.), Am. 4, 178; 187. Maleus. a > um > v - Malea, no. II. Maleventumi Another name of Ben- eventum ; v. h. v. malevdlens (malivol.), entis, adj. [mule-volens] Ill-disposed, disaffected, en- vious, malevolent (very rare) : Plaut. Capt. .'1. 4. 51 : — ingenium, id. Bacch. 4. 3, 4. — Sup. : malevolentissimae obtrectationes, Cic. Fam. 1, 7. malevolent!» (maliv.), ae, /. [ma- levolens] Ill-will, evil disposition toward any one, dislike, hatred, envy, malevolence (quite class.) : " molevolentia est voluptas ex mnlo alterius sine emolumento suo," Cic. Tusc. 4, 9 : malevolentia in ceteros, id. Fam. 1,9: c. c. obtrectatio, id. Q. Fr. 1,1,15: c.c. invidia, Sail. C. 3, 2 : vicinitas non infuscata malevolentia, Cic. Plane. 9. malevolus (maliv.), a, um, adj. [ma- lo-volo] Ill-disposed toward any one, dis- affected, envious, spiteful, malevolent ; c. dat. or in c. ace. (quite class.) : si omnibus est malevolus, Cic. Fam. 2, 17 : Cato in me turpiter fuit malevolus, id. Att. 7, 2. — Transf., of things : sermones, id. Fam. 3, 10.— Subst. : a. Malevolus, i, m., An ill- MAL1 disposed person, a hater, an enemy: id. Balb. 25. — b. Malevola, ae, /, A fonalc hater, enemy: mea inimica et malevola, Plaut. Poen. 1, 2, 181. MaliacUS Sinus. The gulf between Thessaly and Ai'haia, now Golfo del Volo, Mel. 2, 3, 6; Plin. 4, 7, 12; Liv. 27, 30,— II. Derivv. : A. Mahcnsis. e, adj., Mo- han : agcr, Liv. 42, 30.— B. MallUS. a, um, adj.. the same : lympha, Catull. 68, 54. X mallCOrdis* TTovnpoKa'pdioc, Bad- hearted, Gloss. Gr. Lat. mahcoriunii ii. «• [malum-corium] The rind of a pomegranate : Plin. 23, 6, 57 ; so Petr. 47. * mallfbr- a , u m, adj. [malum-fero] Apple-bearing (poetical) : Abella, Virg. A. 7, 740. mahf leus, v. maleficus. maligne» adv., v. malignus, a, um, ad Jin. maligmitas. atis,/. [malignus] I. Ill- will, spite, malice, envy, malignity (not in Cic. or Caes.) : A. Lit. : malignitati falsa species libertatis inest, Tac. H. 1, 1 : ma- lignitatis auctores, Liv. 5, 22 : malignitas multo veneno tincta, Sen. Vit. beat. 18 : interpretantium, Plin. Ep. 5, 7: humana, Tac. Or. 18 : c. c. livor, id. Agr. 41.— In the plur. : malignitatum vulnera. Prud. ortf. 2, 259. — II. Stinginess, niggardliness: Plaut. Capt. 3, 1, 4 ; Liv. 34, 34 ; cf. id. 34, 7. — B. Barrenness, vnfruilfulncss ; of the vine, Col. 3, 10, 18. maligrno, 1- v. a., and malignor. atus, 1. v. dep. [id.] To do or make mali- ciously, to malign (post-class.) : (a) Form maligno: venena malignantes, i. e. ma- liciously mixing, Amm. 22, 15. — (/ij) Form malignor: Vulg. Psalm. 73, 3. t malijmdSUS, KaKCprpeX'lf, Gloss. Gr. Lat. malig°nUS> «. um , aa J- [for malige- nus ; cf. the opp., benignus] Of an evil nature or disposition, ill-disposed, wicked, mischievous, malicious, envious, malignant, malign (poet, and post-Aug.) : I. In gen. : maligni caupones, Hor. S. 1, 5, 4. — Of in- animate and abstr. things : malignissima capita. Sen. Vit. beat. 18 : litus, Luc. 8, 565 : portus, id. 5, 651 : leges, Ov. M. 10, 329 : votum, Catull. 67, 5 : verba, Manil. 4, 573 : mens, Catull. 68, 37: studia, Ov. Tr. 4, 1, 101: vulgus, Hor. Od. 2, 16, 40: oculi, Virg. A. 5, 654. — H. In partic, Stingy, niggardly: malignus, largus, Plaut. Bac. 3, 2, 17.— Trop. : fama, OvtHer. 16,143: in laudandis dictionibus, Quint. 2, 2, (i. — B. Transf.: 1. Niggardly, barren, unfruit- ful : terra malianior ceteris, Plin. Ep. 2, 17: colles. Virg. G. 2, 179 2. Scanty, petty, small : ostium, too narrow, Sen. Q. N. 3, 27: aditus, Virg. A. 11, 524: ignis, Mart. 10, 96 : lux, Virg. A. 6, 270 : munus, Plin. 7, 50, 51.- Hence, Adv., maligne: A. In gen.. Ill-na- turedly, spitefully, enviously, malignantly (not in Cic. or Caes.) : maledice ac ma- ligne loqui, Liv. 45, 39. — Comp. : Curt. 8, 1. — B. In partic: I, Stingily, grudg- ingly : ager maligne plebi divisus. Liv. 8, 12: famein exstinguere, sparingly, Sen. Ep. 18: non mibi fuit tarn maligne, ut, etc., it has not gone so poorly with me that, etc., Catull. 10, 18: dispensare, Sen. Ben. 6, 16: quippiam laudare, Hor. Ep. 2, 1, 209. — Comp. : dicie, malignius tecum egis- se naturam, Sen. Ep. 44. — 2. Little, scan- tily : terra eorum, quae seruntur. maligne admodum patiens, a very little, Mel. 2, 2: apertus, Sen. Ben. 6, 34 : virens, Plin. 34, 11, 26. * maliloquax, acis, adj. [male-lo- quax] Evil-speaking, slanderous : lingua, P. Syrus in Mim. maliloquium. ii, «• [male-loquor] An evil- speaking, slander (post-classical) : Tert. Spect. 2. malmus. ", um, adj. = u fihi>oc. Of or belonging to an apple-tree : pruna, Plin. 15, 13, 12. malitas. aris,/ [from malus, like bo- nitas, from bonus] Evil, harm (post-clas- sical) : timor majoris malitatis (al. majo- ris mali), Ulp. Dig. 4, 2, 5; cf., "Kaxia, malitas." GI06S. Philox. malltia. ae, /. [malus] Bad quality ; ill-will, spile, malice (quite class.) : I. Lit. (so only post-class.) : terrae malitia, Pall. MALL I, 6: arborie, unfruitfulness, id. 11, 8. II. Trop. (quite class.) : virtutiscont.ru- ria est vitiositas: sic enim mala, qiuim malitiam, appellare earn, quam Graeci ku- itiay appellant: nam malitia certi cujus- dam vitii nomen est : vitiositas omnium, Cic. Tusc. 4, 15: "est enim malitia ver- suta et fallax nocendi ratio," id. N. D. 3, 30 ; id. Rose Com. 16 : per summam frau- dem et malitiam, id. Quint. 18 ; id. Cluent. 26. In opp. to virtus : virtute, non mali- tia, P. Scipioni placuisse, Sail. J. 25. — Sometimes in a good sense, like our Rogu cry: Cic. Att. 15, 26: tamen a malitia non discedis, you do not desist from your roguery, id. Fam. 9, 19. — In connection with malus: sine mala omni malitia, Plaut. Aul. 2, 2, 38. — In the plur. : collatio nos- trarum malitiarum, Plaut. Mil. 3, 3, 66 : everriculum malitiarum omnium, Cic N. D. 3, 30. roalltldsc* adv., v. malitiosus, ad fin. mahtlOEltas, atis, /. [ malitiosus ] Wickedness, knavishness (eccl. Lat.) : Tert. adv. Marc. 3, 15. malitiosUS; R > um > <"!)• [malitia] Full of wickedness, wicked, knavish, crafty, ma- licious (quite class.) : homo, Cic Off. 3, 13 : malitiosissimus. Front, ad M. Caee. 4. 3. — Of things : juris interpretatio, Cic Off. 1, 10. — n. Silva Malitiosa, A forest in the Sabine territory, Liv. 1, 30,/in. — Hence, Adv., malitiose, Wickedly, knavishly, perfidiously : agere quippiam dolose, aut malitiose, Cic. Oft'. 3, 15 ; so, facere ali- quid, id. Verr. 2, 2, 53. — Comp. : rem man- datam malitiosius gerere, Cic. Rose. Am. 38. MallUSf a > um > v ' Maliacus. mahvolens. malivolentia, and malivdlus- v. malevolens, etc. malleator» oris, m. [malleus] A ham- merer, hammer-man : ballucis, Mart- 12, 57 ; so Inscr. Orell. no. 3229. malleatuS) a, um, adj. [id.] Wrought or beaten with a hammer, hammered, malle- ated (post-Aug.) : spartum, Col. 12, 19, 4 : libri, Ulp. Dig. 32, 50. malleolar is, e, adj. [ malleolus J Of or belonging to vine-shoots or to young vines (post-Aug.) : virga, Col. Arbor. 3, 3. malleolus; i, »»•" dim. [malleus] A small hammer or mallet : I, L i t. : Cels. 8, 3 med. — Hence, H. T r a n s f. : A. A nam- mcr-shaped slip, a mallet-shoot for plant- ing : "malleolus novellus est palmes, in- natus prioris anni flagello, cognominatun- que a similitudine rei, quod in ea parte, quae deciditur, ex vetere sarmento prom- inens utrinque, malleoli speciera praebet, Col. 3, 6, 3 ; cf. Plin. 17, 21, 35 : malleolos pangere. to set in, plant, Col. 3, 3 ; so, de- ponere, id. ib. : conserere, id. ib. 14 : de- mergere, id. ib. 18 : serere sulco, vel scro- be, Plin. 17, 22, 35, 8— B. In milit. lang., A kind of fire-dart : Amm. 23, 4 ; cf. Fest. p. 135 ed. Miill. ; Non. 556 : partim mal- leolos, partim fasces sarmentorum in- censos supra vallum, etc., Sisenn. in Non. 556, 13 ; so, malleolos et faces ad inflam- mandam urbem comparare, Cic Cat. 1, 13 ; cf. id. Mil. 24, 64 : faces taedamque et malleolos stupae illitos pice parari ju- bet, Liv. 42, 64. malleus- i- »»■ A hammer, mallet, maul: I, Lit.: Plaut. Men. 2, 3, 52 ; Plin. 34, 14. 41 : stuparius. a swingle-staff, id. 19. 1, 3. — Of the maul or axe for felling animals to be sacrificed : Ov. M. 2, 624; so, elato alte malleo. cultrarium macta- vit, Suet. Cal. 32.— Proverb. : malleum snpientiorem vidi exeusso manubrio, Plaut. Epid. 3, 4, 87— H. Transf., A dis- ease among animals, Veg. Vet. 1, 2. MalllUS) "• "i. A Roman proper name : Mallius Glaucia, Cic. Rose Amer. 7 : 34 : Cn. Mallius Maximus, id. Plane 5 ; Mur. 17 ; Sail. J. 114. 1 mallo- onis, m. = iM,X\bs : I. The stem of onions (post-class.): "malloncm caeparum, id est calnmos siccos, unde fasces dependent," Veg. Vet. 2, 60; id. ib. 1, 63. — II. A kind of tumor on the knees in animals, Veg. Vet. 2, 48. * IVIalloca. ae,/. A city in Thessaly, Liv. 32, 41; 36, 10. Mallos and -ns, i./-. M„A,\ f. .4 city in Cilicia, Mel. 1, 13, 1; Lue_3. 227.— B. Derivv., Mallotes ami IVIaldtes. ae, 917 MALO m., MuAAwrr/J and MahwTnS, Inhabitants uf MaUus, Var. R. R. 1, 1, 8 ; Suet. Gram- mar. 2. t malluSi i. m - = /uaAAoj, A lode of wool : Cato R. R. 157. + malluvium dicitur, quo manus la- vuntur (i. e. wash-hand basin) t.malluviae, C]uibus manus sunt lautae (i. e. water to wash the hands in), perinde ut quibus pedes Jpelluviae, Fest. p. 160 ed Mull. malo. malui, malle (archaic forms, mavolo for malo, Plaut. Asin. 5, 1, 18 ; Cure. 2, 3, 41 ; Poen. 1, 2, 88 ; 90 ; Rud. 5, 3, 57 ; Ter. Hec. 4, 1, 25 : — mavolunt for malunt, Naev. in Fest. s. v. STOPRUM, p. 317 ed. Miill.: — mavelim for malim, Plaut. Asin. 5, 2, 27 ; id. Aul. 4, 5, 1 ; id. Capt. 3, 3, 1 ; id. Bacch. 4, 8. 18 ; id. Men. 5. 1, 20 ; id. Mil. 4, 8, 46 ; id. Merc. 4, 3, 21 ; 5, 4, 48 ; id. Poen. 1, 1, 23 ; 4, 2, 5 ; 5, 2. 31 ; id. Pers. 1,1, 4 ; id. Rud. 2, 7, 12 ; id. True. 2, 2, 22 ; 2, 4, 68 ; 4, 2, 29 ; 30 ; 33 ; — mavelis for malis, id. Capt. 2. 2, 20 ; id. Pseud. 1, 2, 8 : — mavelit for malit, id. Trin. 2,2,25: — mavellem for mallem.id. Amph. 1, 3, 14 ; id. Cure. 4, 2, 26 ; id. Bacch. 2, 2, 21 ; 3, 3, 48 ; 4, 9, 125 ; id. Mil. 2, 2, 16 ; id. Pseud. 1, 1, 128 ; 4, 5, 6 ; id. Poen. 3, 3, 37 : — mavolet for malet, id. Asin. 1, 1, 108) v. a. [magis-volo] To choose rather, to pre- fer ; constr. with the ace. of the person or thing, with an object-clause, or with a follg. conjunctive (quite class.) : (a) With the ace. of the person or thing (so rarely) : bonos et senatum malet, Coel. in Cic. Fam. 8, 4 : ambigua, ancipitia malebat, Tac. H. 2, 86 : quin omnia malit, Hor. S. 2, 4, 61 : quod mallem, which I would pre- /er,Ov.Tr.2,239; id.Her.21,31 : v.alsoin the follg. — (/}) With an object-ciause (the usual quite class, construction) : seseque li perire mavolunt ibidem, quam, etc., Naev. in Fest. p. 317 ed. Mull. ; Enn. in ' Var. L. L. 6, 8, 73, § 81 ed. Mull. ; Cic. Off. 1, 19 : Cato jam servire quam pugnare mavult, id. Att. 7, 15: maluit ilium esse deum, Hor. S. 1, 8, 3 ; Cic. Att. 13, 22; id. de Div. 2, 57 fin. : judicium prius de pro- bro quam de re maluit fieri, id. Quint. 2. — (y) With a follg. conjunctive (mostly po- et.) : mallem . . . cognoscerem, Cic. Fam. 7. 14 : mallem divitias mihi dedisses, Quam, etc., Catull. 24, 4 : fabula sit ma- vult, quam sine amore dens, Tib. 2. 3, 31. — For quam there is sometimes employed the comparative ablative (in poets and in po6t-Aug. prose) : nullos his mallem lu- dos spectasse, rather than these, Hor. S. 2, 8, 79 ; so, ne dubitaret armis incruentas conditiones malle, to choose rather than arms, prefer to arms. Tac. A. 12, 46. — Po- tius is sometimes introduced pleonastic- ally, and also magis : ab omnibus se de- sertos potius, quam abs te defensos esse malunt, Cic. de Div. in Caecil. 6 : an ille Uticae potius, quam Romae, cum alienis esse quam cum suis maluisset? id. Lig. 2; id. Cat. in Fam. 15, 5; Anton, in Cic. 14, 13 fin. .-—qui magis vere vincere, quam diu imperare maiit, Liv. 22, 34 fin.— Strengthened by multo or haud paulo : meo judicio multo stare malo, quam alio- rum, much rather, Cic. Att. 12, 22 fin.: haud paulo hunc animum malim quam, etc., id. Tusc. 1, 42. II. In partic, To rather give a thing to one, to be more favorable to him : Cic. Att. 2, 26 : quamquam illi omnia malo, quam mihi. id. Plane. 24. malobathratus, a, urn, adj. [malo- bathron] Anoinledwith malobathron (post- class.) : satrapae pumicati, malobathrati, Sid. Ep. 8, 13. t malobathron (malobathrum), i, n. = /i«A BaSpor, An Indian or Syrian plant, from which a costly ointment was prepared, perh. betel or base cinnamon : Plin, 12, 26, 59.— II. Transf., The oil procured from the above-mentioned plant, malobathrum: coronatus nitentes Malobathro Syrio ca- pillos, Hor. Od. 2, 7, 7 ; also used in med- icine, Cels. 5, 23 ; Plin. 23, 4, 48. malogranatum, i, "■ [2- mnium- granatum ] A pomegranate, Plin. 26, 8, 31. — In the ftm., malogranata, ae, A pomc- graua'e-tree, Isid. Orig. 17. 7. tmaldpC) •"./• Mallows: " majorem (malvam) Ciraeci malopcu VOCOjQt in sati- ris," Plin. 20, 21, 84 (*v. malval. 918 M AL U f malthaj ae, f. = ua\8n, A kind of thick, fatty petroleum from Samosata, fos- sil tar, the flame of which could be extin- guished only with earth, Plin. 2, 104, 108. — B. Transf., A kind of varnish or ce- ment made of slacked lime and hog's fat: "maltha e calee fit recenti ; gleba vino restinguitur : mox tuuditur cum adipe suillo et fieu, Plin. 36, 24, 38 ; so Pall. 1, 41. — II, * Trop., An effeminate person : Lucil. in Non. 37, 9. Malthinus. i> rn. [maltha, effemi- nate] A fictitious name : Hor. S. 1, 2, 25. malthOj are, 1. v. a. [id.] To cement, to varnish (post-Aug.) : Plin. 36, 24, 58. MaluginensiSi is, m. A Roman surname in the gens Cornelia, e.g. M. Cor- nelius Maluginensis, Liv. 4, 21. t maluginosus, uaKtvrptxnS, (* Cun- ning, crafty,) Gloss. Philox. 1. malum» h An evil ; v. 1. malus, ad fin., no. A. 1 2. malum; U »■ = ui)\ov (Doric ua- \ov), An apple, l. e. any tree-fruit fleshy on the outside, and having a kernel with- in (opp. to nux) ; hence, used also of quinces, pomegranates, peaches, oranges, lemons, etc., Plin. 15, 14, 14 ; Col. 5, 10 : malis orbiculatis pasci, Coel. ad Cic. Fam. 8, 15. — Proverb., ab ovo usque ad mala, i. e.from beginning to end (an expression borrowed from the Roman custom at meals, which was to begin with eigs and end with fruit), Hoi'. S. 1, 3, 7.— II. Ma- lum terrae, A plant having four varieties, Plin. 25, 8, 54; Scrib. Comp. 202; also called malum terrenum, Veg. Vet. 4, 13. * malundrum* i, >'• An almost un- known plant, Plin. 26, 7, 24. 1. malus. a, um, adj. Comp., pejor, pejus ; Sup., pessiinus, a, um, Bad, in the widest sense of the word (opp. to bonus), evil, injurious, destructive, mischievous, wicked ; of personal appearance, ill-look- ing, ugly ; of weight, bad, light ; of fate, evil, unlucky, etc. : malus et nequam ho- mo, Plaut. Ps. 4, 7, 1 : philosophi minime mali illi quidem, sed non 6atis acuti, Cic. Oft". 3, 9 : malam opinionem habere de al- iquo, id. Verr. 2, 3, 24 : consuetudo, Hor. S.l, 3, 36: conscientia, Quint. 12, 1: mens, id. ib. : mores, Sail. C. 18 : — fures, Hor. S. 1, 1, 77 : Furiae, id. ib. 2, 3, 135 : virus, Virg. G. 1, 129 : cicuta, Hor. S. 2, 1, 56 : libido, Liv. 1, 57 : falx, Virg. E. 3, 11 : gram- ina, id. Aen. 2, 471: carmen, i. e. an in- cantation. Leg. XII. Tab. in Plin. 28, 2, 4 : abi in malam rem, go and be hanged ! Ter. Andr. 2, 1, 17 : — pugna, Cic. de Div. 2, 25 ; so Sail. J. 60: avis, Hor. Od. 1, 15. 5: aetas, Plaut. Aul. 1, 1, 4 : — haud mala est mulier, not bad-looking, id. Bacch. 5, 2, 42 : facies, Quint. 6, 3, 32:— pondus, Plaut. Am. 1, 1, 156.— In the neutr. sing., for adv. male: ne gallina malum responset dura palato, Hor. S. 2, 4, 18.— Hence, A, malum, i, n., Any thing bad, an evil, misfortune, calamity, etc.: I, In gen.: orarem, ut ei, quod posses mali facere, faceres, Plaut. Bac. 3, 6, 25 : quam sit hel- ium, cavere malum, Cic. de Or. 1, 58 : ni- hil enim mali accidisse Scipioni puto, id. Lael. 3 : hostes inopinato malo turbati, Caes. B. C. 2, 12 : externum, i. e. bellum, Nep. Amilc. 2 : ne in quotidianam id ma- lum vertat, i. e. febris, Cels. 3. 15. — II. In partic: A. Punishment, hurl, injury: malo domandam tribuniciam potestatem, Liv. 2, 54 : malo exercitum eoercere, Sail. J. 105 :— sine malo, Plaut. Rud. 4, 4, 81; so Ter. Eun. 4, 4, 45 ; Liv. 4, 49 : vi, ma- lo, plagis adductus est, ut frumenti daret, Cic. Verr. 2, 3, 23 : amanti amoenitas malo est : nobis lucro est, is hurtful, injurious, Plaut. Men. 2, 3, 5 : clementiam illi malo fuisse, was injurious, unfortunate, Cic. Att. 14, 22 : malo hercle suo magno convivat sine modo, to his own hurt, Enn. in Non. 474, 23 : olet homo quidain malo suo, Plaut. Am. 1, 1, 165 : male merenti bona es : at malo cum tuo, to your own hurt, id. Asin. 1, 3, 3. B. Ah a term of abuse : quid tu, ma- lum, me sequcre? Plaut. Casin. 1,3: quae, malum, est ista tanta audacia? Cic. Verr. 2, 1, 20.— Hence, B. male, adv., Badly, ill, wrongly, wickedly, nnforlunate'y, etc. : dubitas, quin lubenter tuo hero mens, quod possiet fa- M AM I cere, faciat male 1 mil do all the norm to him, etc., Plaut. Poen. 4, 2, 66 : si iste Itali am relinquet, faciet omnino male, et, ut ego existimo, fiAoyiorcus, will act altogether unwisely, Attic, in Cic. Att. 9, 10 : dii isti Segulio male faciant, do harm to him, pun- ish him, Cic. Fam. 11, 21 • o factum, male de Alexione ! id. Att. 15, 1 : male velle alicui, to wish ill, Plaut. Asin. 5, 1, 13 : cogitare de aliquo, Cic. de Sen. 6 : loqui, id. Rose. Am. 48 : m. loqui alicui for malc- dicere, Ter.SPh. 2, 3, 25 : accipere verbis aliquem, Cic. Verr. 2, 1, 54 : habere equi- tatu agmen adversariorum, to harass, an- noy, Caes. B. C. 1, 63 : hoc male habet vi- rum, annoys, vexes him, Ter. Andr. 2, fi, 5: male se habere, to feel ill or low-spirit ed, id. Eun. 4, 2, 6 : male est animo, it vexes me, id. Ad. 4, 5, 21 : male est animo, I feel unwell, Plaut. Cure. 2, 3, 33 : male fit animo, / am beginning to feel bad, am getting unwell, id. Rud. 2, 6, 26 : L. An- tonio male sit, si quidem, etc., evil betide him ! (a formula of imprecation), Cic. Att. 15, 15 : quae res tibi vertat male, much harm may it do you ! may your bar- gain never thrive ! Ter. Ad. 2, 1, 37 : — male tibi esse malo quam molliter, / would rather you should be unfortunate than effeminate. Sen. Ep. 82 : proelium male pugnatum, Sail. J. 58 : — non dubito, quin me male oderit, Caes. in Cic. Att. 14, 1 : male metuo, ne, etc., Ter. Hec. 3, 2, 2: rauci, Hor. S. 1, 4, 66. — When attached to an adjective, it freq. gives it the opposite meaning : male sanus for insanus, not quite sane, deranged, Cic. Att, 9, 15 : gratus, i. e. ungrateful, Ov. Her. 7, 27 : fida carinis statio, hardly safe, unsafe, Virg. A. 2, 23. t 2. malus, j . /■ — JdjAftt, An apple- tree: malus bifera, Var. R. R. 1, 7: et steriles platani malos gessere valentes, Virg. G. 2, 70— n. Transf. : A. A mast of a ship : ut si qui gubernatorem in nav- igando agere nihil dicant, quum alii malo' scandant, etc., Cic. de Sen. 6: malum erj- gi, vela fieri imperavit, id. Verr. 2, 5, 34 ; so, malos attollere, Virg. A. 5, 828 : sauci- us, injured, Hor. Od. 1, 14, 5. — B. A mast or pole, to which the awnings spread over the theatre were attached : Lucr. 6, 108. — C. A beam set up in the middle of a winepress : Plin. 18, 31, 74. malva- ae, /. [uaXaXv] Mallows: "in magnis laudibus malva est utraque, et sativa, et silvestris. Duo genera earum amplitudine folii discernuntur : majorem Graeci malopen vocant in sativis. Alte- ram ab emoliendo ventre dictam putant malachen," etc., Plin. 20, 21, 84 ; Cic. Fam. 7, 26, 2 ; Mart. 10, 48. malvaceUS,". um.adj. [malva] Of or belonging to mallows, like mallows, mallow- shaped (post-Aug.) : caulis, Plin. 21, 4, 10. Mamercinus> ij m - Of or belong- ing to a Mamercus, Mamercine, a Roman surname, e. g. L. Aemilius Mamercinus, Liv. 7, 1. Mamercus- ', m - [Mamers for Mars] An Oscdn praenomen : "Mamercus prae- nomen Oscum est, ab eo, quod hi Martem Mamertem appellant," Fest. p. 130ed. Miill. — II. ^ Roman surname, e. g. M. Aemilius Mamercus, Cic. Brut. 47, 175. MamerS» tis, m. The Oscan name for Mars; whence the inhabitants of Mcssa- na, in Sicily, are called Mamertines : "Ma- mers Mamertis facit. id est lingua Osca Mars Martis." Fest. p. 131 ed. Mull.; cf. Fest. s. v. MAMERT1NI, p. 158 ib. The Sabines also gave to Mars the name of Mamers, ace. to Var. L. L. 5, 10, § 73. — II. Deriv., Momcrtini- orum, m., The inhabitants of the city of Messana, in Sici- ly, the Mamertines (v. supra) : Plin. 3, 8, 14; so Cic. Verr. 2. 2, 5 ; Balb. 23; Liv, 21, 22. — Hence, B. IWamcrtlnus, a, um, adj., Of or belonging to the Mamertines, Mamertine: civitas, Cic. Verr. 2, 2, 5; 2, 3, 6; 2, 4, 10: vina, Plin. 14, 6, 8, 4 : am- phora, Mart. 13, 117. — Subst., Mamerti- nus, i, 77!.. Claudius M., A consul, A.D. 362, under Julian ; he wrote the latter a letter of thanks for his promotion to this dignity, which is still extant. MamillUSi "• Name of a Roman gens, c. g. C. Mamilius Limetanus, a tribune of the people, Sail. J. 40: C. Mamilius Viln- ius, a praetor, Cic. Verr. 2, 2, 0: L. Ma- MAMP milius, Tusculanus, Liv. 3, 29. — Jf, Hence Mamilius. a, unii adj., Of or belonging to a Mamilius, Mamiliau : rogatio, of the tribune Mamilius, Cic. Brut. 33, 127 : lex, ill. ib. 34, 128; id. Leg. 1, 21, 55: — turris, Fest. p. 131 ; v. Milll. ad loc. mamilla (incorrectly, iniunin.), ae,/. dim. [inuiiiinaj A breast, pap, teat : Vellej. 2, 70; Juv. 6, 400: scrofa trigintu clara mamilhs, id. 12, 74. — As a term of endear- ment: Plaut. Ps. 1, 2, 47. — H, Transf., A little pipe inserted into a larger one : Var. It. It. 3, 14,2. * mumillanus. a, mn, adj. [mamilla, having breasts ; Hence, transf] Full, swell- ing, protuberant : ticus, Plin. 15, 18, 19. mamillai'C. is, n. [mamilla] A breast- cloth, stomacher, Mart. 14, 66 in tern. mamma) ae,/ = u'uuu, A breast, pap, esp. of females, rarely of males; also, a teat, dug of animals: J. Lit.: puero isti date mummam, give him the breast, suckle him. Plaut. True. 2, 5, 1 : puer in gremio matris sedens, mammam appetens, Cic. de Div. 2, 41 : libera mammarum. Lucr. 5, 883. —Of a man : mammas homo solus e maribus habet, Plin. 11, 39, 95 ; Cic. Fin. 3, 5; Just. 12, 9 Jin. — Of animals: Cic. N. D. 2, 51 : mammam sugere, Var. R. K. 2, I : mammas premere, i. e. to press out by sucking, Plin. 11, 40, 95 : mamma stcril- escit, dries up, id. ib. II. T runs f. : A. A protuberance on the bark of a tree : Plin. 17, 16, 2fi. B. In the language of little children, to signify Mother, mamma: quum cibum ac potionem buas ac papas vocent, matrem mammam, patrera tatam, Var. in Non. 81, 4; Mart. 1, 101. — On inscrr., for Mother, Inscr. Orell. no. 2769; 2813; for grand- mother, Inscr. ap. Mur. 1134, 3 ; for nurse, Inscr. ap. Vise. Mus. Pio-Clem. t. 2, p. 82. Mammaca. ae, /. The mother of the Emperor Alexander Scvcrus, Lampr. Alex. Sev. 3.— II. Deriv., Mammaeanus. a, um, adj., Of or belonging to Mammaea, Mammaean : Lampr. Alex. Sev. 57. mammaliSi e, adj. [mamma] Of or for the breasts (post-class.) : herba, good for diseases of the breasts, App. Herb. 26. mammatus. a > um, adj. [mamma, having breasts; hence, transf.] Furnished with little pipes (post-Augustan) : Plin. 35, 12, 46. * mammcatus. «, um, adj. [mam- ma] For mHmmosus, Having largebreasts, large- breasted, full-breasted (a Plautinian word) : arnica, Plin. Poen. 1, 2, 181 : cf. Non. 137, 20. mammilla, v. mamilla. 1 mammonas or mammona. ae, m.^i uanixoivai [properly, Syr. NJ1DD) Riches, mammon, Vulg. Matth. 6, 24 ; Luc. 16, 9 ; Aug. Serm. Domin. 2. 14. mammoneus (in Prud. Ham. 429, with sec. syl. short), a, um, adj. [mammo- nas] Greedy of gain, self-interested (eccles. Lat.) : fides, Prud. Hamart. 429. mammosUS) a , um, adj. [mamma] Having large breasts, f nil-breasted : non mammosa, non annosa, non bibosa, Laber. ill Gel!. 3, 12. — Of animals : canes femi- nae, Var. R. ft. 2, 9, 5,— H. Trans f. Full, protuberant: pira, Plin. 15, 15,16: genus panici, id. 18, 7. 10, 3 : tus, cluster-shaped, in which one drop adheres to the other, i id. 12, 14, 32. t mammothreptus! i. m —/mw '- OpcnTuc, Nourished by a nurse, Aug. in Psalm. Cone. 30. 1. mammilla, ae,/. dim. [mamma] A little breast or teat : Var. R. R. 2, 3, 2 ; Cela.7, 26. — H. Transf., in the language of children, A little mamma: Inscr. Orell. mo. 4849 ; so id. ib. no. 4671 ; cf. mamma, no. II., B. 2r Mammilla, ae, m. A Roman proper name : M. Cornelius Mammula, Liv. 42, 6. 1 mamphula. ae./ A hind of Syrian bread : " mamphula appellatur panis Syri- nci genus, quod, ut ait Venius, in clibano, nntequam percoquatur, decidit in carbo- nes cineremque," Fest. p. 142 ed. Mull. ! mamphur. appellatur loro circum- volutum mediocris longitudinis lignum rotundum, quod circumagunt fabri in operibus tornandis, Fest. p. 132 ed. Mull. M ANC [ace. to Scalig. mutilated from uavvo^d- pov, wearing a collar]. Mamnnim. ii, m., in full, Mamuriue Veturius, The maker of the ancilia : v. an- cile : Fest. p. 131 ed. Milll. ; so Ov. F. 3, 391 ; Prop. 4, 2, 61. — Varro explains in an entirely different manner the expression, Mamuri Veturi, which he makes to be an appellative, signifying momoriam vete- ran : Var. L. L. 6, 6, 63, § 45. Mamui'l'a. ae, m. A Roman knight of Formiae, who was the first in Rome to cover the walls of his house on the Mons Coclius with marble, and had none but marble columns in his house, Plin. 36, 6, 7 ; Catull. 29, 3. — Mamurrarum urbs, i. e. Formiae, Hor. S. 1, 5, 37. Mana. also Genita Mana, and Mail- Uana* ae,/. An ancient Roman goddess, mother of the president's oner the Lares, Mart. Cap. 2, 40 ; cf. Hartung. Relig. der Rom. 1, p. 42, 43, and 60. — II, Mana, ae, /., A kind of sponge ; v. manon. * manablliS) e, adj. [mano] Flowing, running: hence, trop., penetrating : fri- gus, Lucr. 1, 535. tmanachus and manacus- i. rn. = uyvuxos, Dor. /ithuxos, The ecliptic on a sun-dial : Vitr. 9, 8 (Schneid. reads me- naeus). 1. manalis. e, adj. [mano] Flowing (ante-class.) : " manalem fontem diei pro eo, quod aqua ex eo semper manet," Fest. p. 128 ed. Miill. ; cf. id. p. 157 ib. : — mana- lent vocabant lapidem etiam (cf. another signif. in the follg. art.) petram quandam, quae erat extra portam Capenam juxta aedem Martis, qunm quum propter nimi- am siceitatem in Urbem protraherent, in- sequebatur pluvia statim," id. p. 128 ib. ; cf., " manalis lapis, qui tunc movetur, quum pluviae exoptantur," Var. in Non. 547, 10, and Fulgent. Expos, serm. p. 559, 16 sq. ; v. respecting the manalis lapis, Miill. Etrusk. 2, p. 340 sqq. ; and cf. also aquaemanalis. 2. Manalis. e, adj. [Manes] Of or belonging to the Manes : " Manalem lapi- dem putabant esse ostium Orci, per quod animae inferorum ad superos manarent, qui dicuntur manes," Fest. p. 128 ed. Miill. (perhaps from the same origin as the pre- ceding word). * manamen. Inis, n. [mano] A flow- ing: bivio renuus manamine pontus, i. e. in ebb and flood, Aus. Mosell. 32. manatio. onis,/ [id.] A flowing, flow- ing out (post-Aug.) : Frontin. Aquaed. 65 ; so id. ib. 110 ; 122. manceps. ipis. m. [manus-capio] A purchaser of any thing at a public auction, a renter, farmer, contractor, etc. : " man- ceps dicitur, qui quid a populo emit con- ducive, quia manu sublata significat se auctorem emptionis esse : qui idem praes dicitur." Fest. p. 151 ; v. Miill. ad loc. : si res abiret ab eo mancipe, quem ipse ap- posuisset. Cic. Verr. 2, 1, 54 : hominis studiosissimi nobilitatis manceps fit Chry- sogonus, id. Rose. Am. 8 : nullius rei ne- que praes neque manceps, Nep. Att. 6 : aliquis praevalens annonam flagellet, i. e. a forcstaller, speculator, Plin. 33, 13. 57 : — sutrinae, a keeper of a stall, id. 10, 43, 60 ; so id. Ep. 3, 19 : operarum, one who hires laborers to let them out again, Suet. Vesp. 1 : itinera fraude mancipum et incuria magistratuum interrupts, a farmer of the revenue, farmer-general, Tac. A. 3, 31 ; so, VIAE APPIAE, Inscr. Orell. no. 3221. II. Transf.: * A. A surety, bonds- man, i. q. praes : ego mancipem te nihil moror. Plaut. Cure. 4, 2, 29. — * B. One who hires people to applaud: conducti et redempti maneipes, Plin. Ep. 2, 14. — * C. The owner, proprietor, or possessor of a thin» : deus et manceps divinitatis, Tert. Apol. 11. Mancia. ae, m. A Roman surname, e. g. Q. Mucius Mancia, Cic. Off. 1, 30 Jin. Mancinus. i. m. A Roman proper name, e. g. C. Hostilius Mancinus, a con- sul icho was delivered up to the Numantines, on the refusal of the Roman people to ratify the dishonorable treaty of peace which he had made with them. Cic. Rep. 3, 1 8 ; de Or. 1. 40; 56; 2, 32; Off. 3. 30; Caecin. 33: Fest. p. 131 ed. Miill. — H. Hence Mancimanus. a, um, adj., Of or be- MANO longing to Mancinus: deditio, 1. t. the de- livering up of Mancinus, Flor. 3, 14, 2. manciola- ae. / dim. [manu») A Ii' ! tie hand (mile-class.) : Naev. in Gell. 17, 7. mancipatio (mancup. ), onis, / [mancipo] A making over, delivery, trans far of a thing to another as his property ; one of the modes of acquiring possession by the Roman civil law ; hence, also, for purchase: "qui mancipio accipit, appre- hendere id ipsutn, quod ei mancipio da- tur, nccesse sit : unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur," Gaj. In- stit. 1, 121 (v. the passage in full under mancipium) : mancipationem tabulia pro- bare, the purchase, Plin. 6, 35, 58. mancipatus. us, m. [id.] I. A sale (post-Aug.): in mancipatum venire, Plin. 9, 35, 60. — H. The office or business of a public farmer (in jurid. Lat.) : Cod. The- od. 8, 5, 36 ; so ib. 7, 9. mancipi. v - mancipium, ad init. mancipium (mancupium), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like im- peri, ingeni, etc., predominates in jurid. tang.), n. [manceps] The mode of formal purchase of a tiling peculiar to the Ro- man civil law, by a symbolical taking of it in the hand and weighing out of the money : The legal, formal purchase of a thing: "estautem mancipatio imaginaria quaedam venditio : quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Ea que res ita agitur.: adhibitis non minus quam quinque testibus eivibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem con- ditionis. qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio acci- pit, rem tenens ita dicit : HVNC EGO HOMINEM EX IVRE QV1R1TIVM ME- VM ESSE AlO, ISQVE MIHI EMPTVS EST HOC AERE AENEAQVE LIBRA: deinde acre percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo etserviles etliberae per- sonae mancipantur : animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero haben- tur boves, equi, muli, asini ; ita praedia tam urbana quam rustics, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo prae- diorum mancipatio a ceterorum manci- patione differt, quod personae serviles et liberae, item animalii. quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint mancipari non pos- sunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit : unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capi- tur : praedia vero absentia solent manci- pari," Gaj. Dig. 1, 119 sq. : hoc in manci- pio Marius non dixerat, at the sale, Cic. Off. 3, 16 fin. ; cf., quum M. Marius Gra- ditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc., in the con- tract of sale. . . in the sale, id. de Or. 1, 39, 178. II. Transf.: A. A possession, proper- ty, right of ownership, acquired by such purchase. So, mancipio (dat.), dare, and accipere, to give or take possession of: Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio ac- cipiam 1 quibus sui nihil est nisi una lin- gua ? Plaut. Cure. 4, 2, 8 : Cic. Att. 13, 50, 2 : finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest, id. Top. 10, 45. — So, res mancipi (for mancipii. also res mancupi for mancupii), property : in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt, Cic. Mur. 2 : abalienatio est ejus rei. quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio, id. Top. 5: — esse in mancipio alicujus, to be the properly of any one: Gell. 18, 6. — 2. Trop. (post- Aug.) : fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a properly or constant posses- sion, Sen. Ep. 72. B. Concr., A slave obtained by man- cipium : mancipia, quae dominomm sunt facta nexu aut aliquo jure civili, Cic. Fa- rad. 5,1; id. Att. 8. 11: mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex, Hor. Ep. 1, 6, 39 : mancipia argento parata, purchased slaves, Liv. 41, 6.-2. Trop. (poet, and in post-Aug. prose) : jurat, Se fore man- cipium tempus in omne tuurr., thy slave, servant, Ov. Pont. 4, 5, 40 : omnis Musae Petr. 68 : Christi, Prud. Apoth. 476. 919 M AND mancipO (mancupo), avi, atum, 1. v. a. [manceps] I, To make over or deliver up ds properly by means of the formal act of purchase (mancipium; v. mancipium, ad iit.it.), to dispose of, transfer, alienate, sell (not in Cic. ; for we should read in Cic. Fin. I, 7, 24, emancipaverat ; in de .Sen. 11, 38, emancipatus ; and in Phil. 2, 31, 51, emancipatum) : &, Lit: alienos niancupatis, Alienos manumittitis, Plaut. Cure. 4, 2, 10 : servos singulos actori pub- lico, Tac. A. 2, 30 ; Gaj. Dig. 2, 33 : quae- dam, si credis consultis, mancipat usus, gives one a title to, makes one's property, ilor. Ep. 2, 2, 159,— B. 'Prop. : luxu et wagiuae mancipatus emptusque, Tac. H. .2, 71 : corpus mero et stupro, App. M. 9, p. 621 Oud. : de ignaviae latebris retrac- tus curiarum functionibus mancipetur, God. Theod. 12, 1, 83. * If, i. q. manu capere, To seize, catch : ita capitur (alces) : alioqui difficile est earn mancipari, Sol. 20. mancupatio, mancupium, and mancupo, v. mancip. manens. a, um, adj. Maimed, infirm (quite class.) : I. Lit., in a limb or mem- ber, eap. in the hand: "sciendum, scae- vam non esse morbosum, praeterquam si, imbecillitate dextrae, validius sinistra utatur : sed hunc non scaevam, sed man- cu.m esse dicimus," Ulp. Dig. 21, 1, 12 : mancus et membris omnibus captus ac debilis, Cic. Rah. perd. 7 : ad mandata elaudus, caecus, mutus, mancus, debilis, Plaut. Merc. 3, 3, 45: mancorum ac debi- lium dux, Liv. 7, 13 ; Ov. F. 3, 825. ■ II. 'Prop., Infirm, defective, imperfect (rare, but quite class.) : virtus, Cic. Fin. 3, 9 : manca ac debilis praetura, id. Mil. 9: manca contemplatio naturae, id. Off. 1, 43: fortuna, Hor. S. 2, 7, 88—In the iieut. adverbially : error mancum claudi- cat, Prud. mc<$>. 2, 23. mandatariUS) ", »»• [mandatum] One to whom a charge or commission is given, an attorney, mandatory (jurid. Lat.), . Dip. Dig. 17, 1, 10, § 11 dub. (al. manda- fores). mandatip, . onis, /. [1. mando] A charge, commission (jurid. Lat.) : manda- rione, Julian. Dig. 41, 1, 37 (al. traditione). mandati vus. a, um, adj. [id.] Of or belonging to a charge or command, man- dative : modus, a name given by some grammarians tothe future used imperative- ly (e. g. leges for lege), Diomed. p. 330 P. ' mandator? or ' s i m - [id-] One who gives a charge or commission, a manda- tor : I, Lit. (post-class.): et quod extra mandatum egit, non praejudicet manda- tori, Gaj. Inst. 17 fin. ; Paul. Dig. 17, 1, 22; Tert. adv. Marc. 3, 2.— II. Transf. : A. One who instigates or suborns accus- ers or informers (post-Aug.) : et delatores mandatoresque erant ex licentia veteri, Suet. Tit. 8; so, delator compellitur edere mandatorem, Callistr. Dig. 49, 14, 2. — B. One by whose authority money is lent to any one, Scaev. Dig. 17, 1, 59 sq. mandatoriUS) a, um, adj. [manda- tor] Of or belonging to a mandator, man- datory (post-class.) : nomine, Cod. Just. 8, 41, 19, et al. mandatrix. icis, /. [id.] She that charges or commands (post-class.): ope- rum, Claud. IV. Cons. Hon. 235. mandatum. i> "•, v. 1. mando, ad fin. mandatUSt us (only in the ahl. sing.), m. [1. mando] A command, mandate (quite class.) : mandatu Caesennine, Cic. Caecin. 7 : agitur mandatu meo, id. Fam. 2, 11. 2 : Sullae, id. Bull. 23, 65 : praetoris, Suet. Caes. 7 : creditorum, Julian. Dig. 17. 1, 32. * Mandela, ae,/. A tou "t in the Sa- bine territory, near the Digentia. : Ilor. Ep. 1, 18, 105. — Hence JMandclanus, a, um, adj., Of or belonging to Mandela : MASSA, Inscr. Orel], no. 104. mandibular ae, /., or mandibu- lum. •. "■ f2. mando] A jaw (post-class.) : Macr. Somn. Scip. 1, 6: cibaria confecta mandibulis, id. Sat. 7, 4 med. 1. mando, avi, atum, l. v. a. [manus- do] To commit to one's charge, to commis- sion, order, command ; constr. alicui ali- quid, with nt, ne, the simple conjunct., or with the inf. (quite class.). I. Lit.: tibi de nostris rebus nihil sum 920 M AND mandaturus per littcras, Cic. Fam. 3, 5 : praeterea typos tibi mando. id. Att. 1, 10 : si quid veli-s, huic mandes, 'Per. Ph. 4, 4, 7 : I,. Clodio mandasse, quae ilium me- cum loqui velles, Cic. Fam. 3, 4 : excusa- tionem, Suet. Oth. 6. — ((3) With ut or ne: Voluseno mandat, ut, etc., Caes. B. G. 4, 21 : — Caesar per litteras Trebonio magno- pere mandaverat, ne, etc., Caes. B. C. 2, 13. — (y) With the simple conjunct. : huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat, Caes. B. G. 3, 11. — (6) c. inf. et ace. : non aliter cineres mando jacere meos, Mart. 1,89. II. Transf.: A. In gen., To commit, consign, enjoin, confide, intrust any thing to any person or thing: aliquid alicujus lidei, Ter. Andr. 1, 5, 61 : aliquem alicui alendum, Virg. A. 3, 49 : alicui magistra- tum, Caes. B. C. 3, 59 : honores, CicTVerr. 2, 4, 37 : liliam viro, to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32 : aliquem aeternis tenebris vinculisque, Cic. Cat. 4, 5 : se fu- gae, to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24 : fugae et solitudini vitam suam, Cic. Cat. 1, 8 : semen terrae, Col. 1,7 : hordea sulcis, Virg. E. 5, 36 : corpus humo, id. Aen. 9, 214 : aliquid memoriae, Cic. Quint. 6 : litteris, to commit to writing, id. de Or. 2, 12 : scriptis, id. Off. 2, 1 : historiae, id. de Div. 2, 32 : monumentis, id. Acad. 2, 1 : fruges conditas vetustati, to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60. B. To charge a person to announce something to another. To send word to one (so only poet, and in post-Aug. prose) : mandare ad aliquem, noli, etc., Suet. Ca- lig. 25 : mandahat in urbem, nullum proe- lio finern exspectarent, Tac. A. 14, 38: senatui mandavit, bellum se ei illaturum, Eutr. 5, 5. — Hence, mandatum, i, n., A charge, order, commission, injunction: I, In gen.: ut mandatum scias me procurasse, have per- formed the commission, Cic. Att. 5, 7. Much more freq. in the plur. : omnibus ei de re- bus, quas agi a me voles, mandata des, velim, id. Fam. 3, 1 : dare mandata alicui in aliquem, id. ib. 3, 11 fin.: dare alicui mandata, ut, etc., id. Phil. 6, 3: accipere ab aliquo, id. Phil. 8, 8 : persequi, to per- form, execute, fulfill, id. Q. Fr. 2, 14 : ali- cujus exhaurire, id. Att. 6, 5, 1 : exsequi, id. Phil. 9, 4 : perlicere, Liv. 1, 56 : efficere, Sail. J. 62 : facere, Curt. 7, 9 : deferre. to deliver, Cic. Att. 7, 14 : perferre, id. Q. Fr. 3, 1, 5 : negligere, to neglect, not perform, Ov. Her. 16, 303 : fallere, id. Met. 6, 696.— Poet, with a follg. inf. : producetque vi- rum, dabit et mandata reverti, and enjoin him to return, Ov. Her. 13, 143 : — itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti, Cic. Rose. Am. 38 : actio mandati, an action for the non- performance of a commission, Dig. 17, 1. II. ln partic, An imperial command, mandate : principum, Frontin. Aquaed. 3. 2. mando, di, sum, 3. v. a. (in the de- pon. form, J mandor, ace. to Prise, p. 799 P.) [uaio, u-iaa. ">■, MnvidvtoS, A gen- eral in Spain, who sided with the Romans in the second Punic war, Liv. 22, 21 ; 28, i 31 sg. t mandra, ne, /. = uihSpa, A stall (poetical): mulorum, Mart. 5, 22. — H, Transf.: A, A herd of cattle: Juv. 3* 236. — B. -^ draughtboard, gaming-table. Mart. 7. 72. t mandrag'dras, ae, m. = uavSpny6- p.is, A plant, mandrake: mandragoras il- litus, Plin. 25, 13, 110 ; so id. ib. 94 ; Col. 10, 20. Mandropolis, is, /., Mmi&pmo^is, A city in Great fhrygia, Liv. 38, 15. Mandubli, orum, m. A people of Gallia Celtic», whose chief city was Alesia, Caes. B. G. 7, 68 ; 78 ; c'f. Ukert, Gall. p. 324 and 471. manducatlO, °nis, /. [1. manduco] A chewing (eecles. Latin), Aug. Tract, in Joann. 27. manducator, " s . ™- [id.] -A chewer (cceles. Lut.), Aug. Tract, in Joann. 27. 1. manduco, av i. atum, 1. v. a. (in the depon. form, manducor, ari, Lucil., Afran., and Pomp, in Non. 477, 8 sq.) [a lengthened form of 2. mandoj To chew, masticate ; to eat by chewing (ante-class, and post-Aug.) : manducatocandidopane, Var. R. R. 3, 7 ; Sen. Ep. 95 :— bucceas, Aug. in Suet. Aug. 76 : — crudum mandu- ces Priamum Priamique pisinnos, Labeo in Schol. Pers. 1, 4. 2. manduco, onis, m. [1. manduco] A ghttton , got man dizer (post-class.) : App. M. 6, p. 444 Oud. manduCUS, i. >»■ [id. ] A glutton (an- te-class.) : I. Lit.: Pompon, in Non. 17, 15. — H, A ludicrous masked figure repre- senting a person chewing, employed in processions and in comedies to create merriment: "mandvei effigies in pompa antiquorum inter ceteras ridiculas formi- dolosasque ire solebat magnis malis ac late dehiseens et ingentem dentibus soni- tum faciens, de qua.Plautus (Rud. 2, 6, 51)," etc., Fest. p. 128 ed. Mull. Manduria, ae, /. A city of the Sa- lentines. in Lower Italy, between Aletium and Tarentum. Plin. 2, 103, 106; Liv. 27, 15. mane, neutr. indecl. (archaic abl., mu- ni, like luci, vesperi : a mani, Plant. Poen. 3, 3, 37) The morning, morn. So subst., mostly poet, and in post-Aug. prose : noc- tes vigilabat ad ipsum Mane, Hor. S. 1, 3, 18 : a primo mane opus aggredi, at the earliest dawn, Col. 11, 1, 14: dum mane novum, Virg. G. 3, 325 : (litems) multo mane mihi dedit, very early in the morn- ing, Cic. Att. 5, 4 : totum dormies, Mart. 1, 50: erat, Ov. F. 1, 547: a mane usque ad vesporam, Suet. Calig. 18 : a mane diei, Auct. Bell. Air. 42.— Freq. and quite class, as an adverb, In the morning, early in the morning: postridie ejus diei, mane, Caes B. G. 4, 13 : hodie mane, this morning, Cic Att. 13, 19 : eras mane, to-morrow 7norn ing, Ter. Ph. 3, 2, 46: hodieruo die, mane Cic. Cat. 3, 9. — Connected with other ad- verbs : nimis paene mane est, Plaut. Pers. 1, 3, 33 : bene mane, very early in the morn- ing, Cic. Att. 4, 9, 14, 18 : tain mane. Ter. Heaut. 1,1, 15 : plane mane, quite early in the morning, Plin. Ep. 1, 5. mando, nsi, nsum, 2. (contr. perf., mansti for mansisti, Lucil. in Gell. 18, 8) v. n. and a. [ufvw] 1. Neutr., To stay, remain any where (quite class.) : A, in gen. : facilem esse rem, seu maneant. seu proficiscantur, Caes. B. G. 5, 30: domi, id. ib. 4, 1 : in loco, id. B. C. 2, 41 : in patria. Cic. Off. 3, 26 : ad exercitum, Caes. B. G. 5, 51. — I m p e r 8. : omnia excogitantur, quare nee sine periculo maneatur. Caes. B. G. 5. 31 ; Cic. Att. 3, 8 fin.; Velle.j. 2, 16, 4. B. In partic: 1. To slay, tarry, pass the night: apud aliquem, Cic. Att. 4, 18: co die mansit Venafri, id. ib. 7, 13: in ta- bernaculo, id. ib. 5, 1 : sub Jove frigido, Hor. Od. 1, 1, 25 : extra domum patris, Liv. 3, 45. 2. Pregn., To remain, last, endure, continue in any place or manner : si in eo manerent, quod convenisset, would adhere to, observe, fulfill, Caes. B. G. 1, 36: in vita, to remain alive, Cic. Fam. 4, 13 : in veritate, to adhere to the truth, id. ClunnL M ANI 63 : in conditione, to fulfill a condition, id. Att 7, 15 : in sentontia, to adhere to, id. ib. 9, *2: in voluntatis, id. Fara. 5, 2: in pris- tina mente, id. Scst. 27: in officio, Hirt. B. G. 8, 47 : in pactione, to abide by, Nep. Ages. 2. — Of inanim. and al>9tr. subjects : nihil semper suo statu manet, Cic. N. D. 1,12: munitioni's, Caes. B. G. 6, 31 : mon- uments, Nep. Them. 10 : regna, Virg. A. 2, 22 : affinitas, Ter. Hee. 4, 4, 101 : me- moria. Cic. Off. 2, 12. — With the dat. : inanent ingenia senibus, Cic. de Sen. 7 : his bellum, to continue, not be at an end, Liv. I. 53, — Ab3, : maneat ergo, quod tur- pe sit, id numquam esse utile, be it regard- ed as a settled principle, Cic. Offi 3, 12 : quamobrem illud maneat. et tixum sit, quod neque moved, etc., id. Rab. Post. 0. ff t Act., To wait for, await a person or thing (so not in Cic. or Caes.). A In gen.: aliquem, Ter. Ph. 3, 1, 16: hostium adventum mansit, Liv. 42, 66; Ter. Ph. 4, 1,4. B. In partic. To await one (as his fate) : mors sua quemque manet. Prop. 2, 21, 58 : quis me manet exitus ? Ov. M. 8, 60 : quos t'unera manennt, id. ib. 11, 540 : quae (acerba) manent victos, Liv. 26, 13 fin. ; Suet. Caes. 14 ; id. Domit. 18. Manes, lum, m. (in the fern... Inscr. ap. Fea, Var. di notiz. p. 174) [2. MAN.Ufe, the good, benevolent] with or without dii, T/ie deified souls of the departed, the ghosts or shades of the dead, the gods of the Lower World, infernal deities, manes (as benevo- lent spirits, opp. to larvae and lemures, malevolent spirits): DEORVM MANIVM IVRA SANCTA SVNTO, Cic. Leg. 2, 9 : Manibus divis macta, Lucr. 6, 760; so, Manibu' divis Inferias mittunt, id. 3, 52; Cic. Pis. 7, 16. — Also of the departed spir- it, ghost, shade of a person : nee patris Anchisae cinerem manesve revelli, Virg. A. 4, 427; so, conjuins, id.ib. 6, 119 : manes Virginiae, Liv. 3, 58 : Galbae, Suet. Ofh.7. — In the sing.: nomine Manem deum nuncupant, App. de Deo Socr. p. 153 Oud. II. Transf. : A. The Lower World, in- fernal regions (poet.) : Manesque profun- di, Virg. G. 1, 243 : haec Manes veniet mini fama sub imos, id. Aen. 4, 387. And in ap- position : tabulae Manes, Hor. Od. 1, 4, 16. B. Punishments inflicted in the Lower World (likewise only poet.) : quisque suos patimur Manes, Virg. A. 6, 743 ("Manes id est supplicia," Serv.) ; so Stat. Th. 8, 84. C. A corpse (since the Aug. per.) : ac- cipiet Manes parvula testa meos, Prop. 2, 13, 32 ; Liv. 31, 30 : ea causa est, ut pier- aeque alitum e Manibus hominum oculos potissimum appetant, Plin. 11, 37, 55 ; id. 16, 44, 85. Manetho. onis. or Mancthos. i. m., Navcttaiv and MavWtiis, A priest of Heliopo- lis, who wrote a history of Egypt in Greek. mang'O; onis, m. [p'tyyavov] A dealer, monger in slaves or wares, to which he tries to give an appearance of greater val- ue, by decking them out and furbishing them up ; hence too, a furbishcr, polisher, beautifier (post-Aug.) : Mart. 1, 59: non puer avari sectus arte mangonis, Virilita- tis damna maeret ereptae, id. 9, 7; Plin. 24, 6, 22 : mangones, qui colorem fuco, mentiuntur, Quint. 2, 15, 25 : cemmarum, Plin. 37, 13, 76 ; so id. 12, 20, 43 ; 23, 1, 22. mang'OniCUSi a, um , adj. [mango] Of or belonging to a dealer (post-Aug.) : venal- icii, Plin. 21, 26, 97 : quaestus, Suet. Vesp. 4. mangonium. ". «• [id.] a setting off. trimming up of wares (post-Aug.) : Plin. 10, 50, 71. mang'dnizO) avi, atum, 1. v. a. [id.] 7'o set off, trim up an article for sale (post-Aug.) : ita pueros mangonizavit sae- pe obstetrix, Plin. 32, 10, 47 ; so id. 23, 1. 16. In the part. perf. : mangonizatae vil- lae, Plin. 9, 54, 79. manii ""-. v - mane, ad init. 1. Mania- ae,/ In the Roman relig- ion, The mother of the Lares, Var. L. L. 9, 38, J 61 ; Macr. S. 1, 7 fin. ; Arn. 3, 124 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 60 sq — 11. A bugbear, bugaboo for children, Arn. 6 fin. ; cf., "Maniac turpes deformesque personae," Fest. p. 144. 2. mama, ae, /. = unvia, Madness, a disease of cattle, Veg. Vet. 3, 2 (Schneid. insania). M ANI 3. Mania, ar A female pracnamen ; v. Mauius. manibula. v. 2. manicula. manicae>urum,/ [manus] The long sleeve of a tunic, reaching to the hand, and which therefore supplied the place of our glove. I. L i t. : et tunicae manicas (habent), Virg. A. 9, 616 : partem vestitus superio- rs in manicas non extendunt, Tac. G. 17 : notarius, cujus manus hieme manicis mu- niebantur, Plin. Ep. 3, 5; so of fur-gloves, Pall. 1, 43, 4 ; cf. also, miror, tamdiu mo- rari Antonium: solet enim accipere ipse manicas, fur-gloves, muff's, etc., Cic. Phil. 1 1, 11. For soldiers in battle, as a protec- tion against an enemy's weapon, an arm- let, gauntlet, Juv. 6, 255. II. Transf. : A. A handcuff, manacle: quid si manus manicis restringantur? quid si pedes pedicis coarctentur? App. Fl. 17; cf. Hor. Ep. 1, 16, 77 ; Plaut. Asin. 2, 2, 35 : manicas alicui injicere, id. Capt. 3, 5, 1 ; so, connectere, id. Most. 5, 1, 17 : mani- cisque jacentem occupat. Virg. G. 4, 439. — *2. 'Prop.: si laqueis, manicis, pedicis mens irretita est, Lucil. in Non. 350, 25. * C A grappling-iron, with which an enemy's ship was held fast, for the usual harpago : Luc. 3, 565. tmanicariUS, ». ■">■ [manicne] A manacler, a gladiator who sought to man- acle his opponent ; cf. laquaetor : Inscr. Orel!, no. 2566. manicatus, a. um, adj. [id.] Fur- nished with long sleeves (quite class.) : tu- nica, Cic. Cat. 2, 10, 22 : pelles, Col. 1, 8, 9; 11, 1,21. * Manichaei; orum, m. A heretic- al Christian sect, Prud. Apoth. 1025. — In the sing., Manichaeus, i, m., Cod. Justin. 1, 5, 4. manicleatus, a, um, adj. [mani- cae] Furnished with long sleeves, for the usual manicatus : tunica, Isid. Orig. 19, 22. maniCO; are, v. n. [mane] To come in the morning (eccl. Lat.), Vulg. Luc. 21, 38, et al. I manicon. i> re.=/«n/oroV, a plant, the juice of which makes mad, Plin. 21, 31, 105. 1, * manicula. ae, /• dim. [manus] A little hand : Plaut. Rud. 4, 4, 125. 2. * manicula. ae. /. dim. [manica] The handle of a plough, plough-tail (al. manibula), Var. L. L. 5, 31, 38, § 135. manifestariuS) a, um, adj. [mani- festus] Palpable, plain, char, evident, man- ifest (ante- and post-class, for the usual manifestus) : fur, Plaut. Aul. 3, 4, 10; so id. Trin. 4, 2, 50. — Of inanim. and abstr. things : res, id. Mil. 2, 5, 34 : soloecismus, Gell. 1, 7. mamfestatio. onis,/. [2. manifesto] A manifesting, manifestation (post-class.) : suae praesentiae. Aug. C. D. 20, 30 : tan- tae virtutis, Sulpie. Sever. Dial. 3, 4. manifcstator. oris, m. [id.] A dis- coverer, shower, man if ester (post-class.) : alicujus rei, Non. 14, 6. manifesto, adv., v. manifestus, ad fin. 1. manifesto» a dv., v - manifestus, ad fin. 2. manifesto, avi, arum, 1. v. a. [manifestusj To make public, discover, show, clearly exhibit, manifest' (poet, and post-class.) : aliquem latentem, Ov. M. 13, 105 : gratam voluntatem, Just 24, 6. — In the pass. : quod vel ex eo manifestari, quod, was plain from, the fact that, etc., Just. 11, 3 : per se ipsa manifestata delec- tant, revelations, Aug. Doctr. Chr. 4, 12 fin. manifestus. a, um, adj. [manus- jfendo] Palpable, clear, plain, apparent, evident, manifest: I, In gen. (quite clas- sical) : Penates multo inanitesti lumine, Virg. A. 3, 150 : res ita notas, ita manifes- tas proferam, ut, Cic. Verr. 1, 16 : mani- festae et apertae res, id. Rose. Am. 34 : manifestura atque depreheusum scelus, id. Cat. 3, 5 : peccatum, id. Verr. 2, 2, 78 : manifestus ex opere labor, Quint. 10, 3, 8. — Comp. : manifestior fraus, Plin. 12, 25, 54. — Sup. : manifestissimum exemplum, Plin. 37, 10, 60. — In the tientr. sing, with a subject-clause, It is manifest that: man- ifestum est. ab exordio matutino latitu- dines scandi, Plin. 2, 16, 13. II. In partic, Convicted of a thing, M ANI caught or apprehended in a thing, mani- festly betraying any thine ; constr. aus., witli a gen. or inf. (so mostly poet, oud in iKjst-Aug. prose; not in Cic): («) Abs.: nee magis Manifestum ego hominein um- quam ullum teneri vidi, Plant. Men. 4, 2, 29 : ut conjuratos quam maxulne mani- festos habeant, Sail. C. 42. — ((I) c. gen. : mendacii, Plaut. True. 1. 2, 30: sceleris, Sail. J. 39 : rerum capitalium, id. Cat. 56 : ambitionis, Tac. A. 14, 29 : offensionis, id. ib. 4, 53 : doloris, Ov. F. 5, 313 : vitae, giv- ing manifest signs of lif. Tac. A. 12, 51 : magnae eogitationis, id. ib. 15, 54 : nova- rum virium, Sen. Q. N. 4, 2. — (y) c. inf. : dissentire manifestus, Tac. A. 2. 57. — Hence, Adv.. in two forms, manifesto (quite class.) and m an i teste (post- class.), Palpably, clearly, openly, evidently, manifestly : ut tota res a vobis manifesto deprehenderetur, Cic. Cat. 3, 2 : comper- tum lacinus, id. Cluent. 14 : apparet, Plin. 36, 22, 45.— Form manifeste: mani- feste comperire, App. M. 6, p. 412 Oud. — Comp. : manifestius ipsi apparere, Virg. A. 8, 17 ; Tac. H. 4, 23.— Sup. : ut omni- bus manifestissime pateat, App. Apol. p. 538 Oud. ; so Scaev. Dig. 33, 2, 32, § 6 ; Cod. Justin. 4, 18, 2. manifolium. '>• "■ -A kind of bur- dock, also called personata, App. Herb. 36. Manilius. a. ISamc of a Roman gens. So, C. Manilius, a tribune of the people A.U.C. 687, Cic. de imp. Pomp. 24, 69 ; Q. Cic. Pet. cons. 13, 51. — A. Manilius, the as- tronomer and poet, author of the poem As- tronomica. — In the fern., * Manilla, ae, A courtesan, Juv. S. 6, 242. — H. Derivv. : A. ManillUS; a. um, adj., Of or belonging to a Manilius, Manilian : lex. of C. Ma- nilius, according to which the chief com- mand against Mithridatcs was given to Pompey, Cic. Or. 29, 102 ; Mur. 23, 47.— B. ManilianuS) a, um, adj., the same : leges, respecting the sale of slaves, proba- bly introduced by M' Manilius Nepos (con- sul A.U.C. 605), Cic. de Or. 1, 58, 246. ! maniolac. arum, /. dim. [maniae] Little bugaboos for children, ace to Fest. p. 128 ed. Miill. ' mamopecos. >> m. = pavwizoios (making mad), A term applied to henbane, App. Herb. 4. maniOSUS. a, um. adj. [2. mania] Mad: Amm. 28, 4, 16 dub. (al. famosus). mamplaris. maniplus, v. manip- ulates, etc. manipretium. v. manupretium. manipulates (syncop., mamplaris, Ov. F. 3, 118), e, adj. [manipulus] c.c. mi- les, or abs., Of or belonging to a maniple or company, manipular (quite class.) : "per- tica suspensos portabat longa mauiplos : Unde maniplaris nomina miles habet," Ov. F. 3, 117 : L. Fabius centurio, tres suos nactus manipulares, Caes. B. G. 7, 47 : mei, id. B. C. 3, 71 : Tac A. 1, 21 : Pompeium, tanquam unus manipularis, secutus sum, Cic Att. 9, 10 : Rufus diu manipulans, dein centurio, mox praefec- tus, Tac. A, 1, 20 : — manipulares judices, who once were common soldiers, Cic. Phil. 1, 8 : imperator, one who rose from the ranks to be a general (of C. Marius), Plin. 32. 11, 53. mampularius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to a maniple or common sol- dier (post-Aug.) : manipulario habitu, in the dress of a private, Suet. Cal. 9. manipulating. fl odj-' Of or belonging to a Manlius, Mnulian: gens, Cic. Pliil. 1, 13 ; Liv. 6, 20,— B. Manlianus, a, urn, adj., OJ or belonging to a Manlius, Man- lian : supplicium, Liv. 6, 20. — Transf. (ac- cording to L. and T. Imperiosus) for Se- vere: vide, ne ista sint Manliana vestra, aut majora etiam, si imperes quod facere non possim (preceded by, ut nimis impe- riosi philosophi sit). Cic. Fin. 2, 32; cf. Liv. 8. 7 Jin.: — mala, grafted by a Man- lius, Plin. 15, 14, 15. — Subst, Manlianum, i, n., A villa of Cicero's, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1. 1 1. manitai ae,/. = u Vra, A grain, a. vegetable juice hardened into grams: Plin. 12, 14, 32: manna una turis, id. 29, 6, 37 : croci, Veg. Vet. 2, 39. i+2. manna- neulr. indecl. [a Hebr. word] The manna of the Hebrews : legi- mus, manna esui populo fuisse, Tert. Cam. Chr. 6. mannuluSi '. ™- dim. [1- mannus] A Gallic pony (post-Aug.) : Plin. Ep. 4, 2 ; so Mart. 12, 24. it 1. mannUS; i- m - f a Celtic word] A kind of smalt Gallic horse, a coach-horse, draught-horse (used espec. for pleasure- drives) : agens mannos, Lucr. 3, 1076 : si per obliquum similis sagittae (serpens) Terruit mannos, Hor. Od. 3, 27, 6 : rapi- entibus esseda mannis, Ov. Am. 2, 16, 49 : detonsi, with shorn manes, Prop. 4, 8, 15 : obesi manni, Sen. Ep. 87 med. tt 2. ManilUS) h m - (Germ, man, liv- OpwiroS, whence manisco] A god of the ancient Germans, son of Tuisco, Tac. G. 2 ; cf. Grimm, Rechtsalterth. p. 302. manO) a,vi, alum, 1. v. n. and a. To flow, run, trickle, drop, distill, etc. I. Lit. : manat ex toto corpore sudor, Enn. Ann. 16, 21 ; imitated by Lucr. 6, 945, and by Virg. A. 3, 175 : tepidae manant ex arbore guttne, Ov. M. 10. 500 : ions manat, id. ib. 9, 664 : cruor, id. ib. 13, 887 : lacrima, Hor. Ep. 1, 17. 59 : sanies, id. Od. 3, 11, 19 : Herculis simulacrum multo su- dore manavit, dripped with much sweat, Cic. de Div. 1, 34 : cultrum manantem cruore prae se tcnens, dripping with blood, Liv. 1, 59. — (()) Act. : Indica gemma Inat- tritu pudorem purpureum manat, gives out, Tlin. 37, 10, 61 : lacrimas mannora manant, Ov. M. 6,312 — Poet.: poetica mella. to distill poetic honey, i. e. to be a pott, Hor. Ep. 1, 19, 43. B. Transf., of things not fluid, To diffuse or extend itself, to spread: aer, qui per maria manat, Cic. N. I). 1, 15 : sonitus per aures, Lucr. 6, 927 : multa a luna ma- nant. et fluunt, Cic. N. D. 2. 19: manat dies ab oriente, Var. L. L. 6, 2: "manare solem antiqui dicebant, quum solis oricn- tis radii splendorem jacere coepissent," Fest. p. 158 ed. Mull. II. Trop. : quum malum manaret in dieslatius, daily spreads furlhir, Cic. Phil. 1, 2 : cf., malum manavit per Italiam. id. Catil. 4, 6 : manat tota urbe rumor, Liv. 922 MANS 2, 49 : manat et funditur disserendi ratio per omnes partes sapientiae, Cic. Tusc. 5, 25 : nomen usque ad Pythagorae manavit aetatem, id. ib. 3 : fidei bonae nomen ma- nat latissime, id. Off. 3, 17. B. ln partic, To flow, spring, arise, proceed, emanate, originatct'mm anything: peccata ex vitiis manant, Cic. Parad. 3, 1 fin. : omnis honestas manat a partibus quatuor, id. Off. 1, 43 : ab Aristippo Cyre- naica philosophia manavit, id. de Or. 3, 62 : unde omnia manant, videre, id. ib. 2, 27. I manon. i. l&'—uctvov. A kind of soft sponge, Plin. 9, 45, 69 ; called also, mana, ae, /. : id. ib. HianSlO; onis,/. [maneo] A staying, re- maining, stay, continuance: J, Lit. (quite class.) : is saepc mecum de tua mansione, aut decessione communicat, Cic. Fam. 4, 4 : mansio Formiis, id. Att. 9, 5 : exces- sus e vita et in vita mansio, id. Fin. 3. 18 : diutinae Lemni, Ter. Ph. 5, 8, 23 : crebrae ad amicam, Turpil. in Non. 132, 16.— H, Transf. (post Aug.), A place of abode, a dwelling, habitation : pecorum mansio, Plin. 18, 23, 53 : aestivae, hibernae, vernae, auctumnales, Pall. 1, 9, 5 ; 1, 12. — B. ' n partic.: 1. Night-quarters, lodging-place, inn; also, as a measure of days' journeys, a slopping or halting pla.ee, station : dein- de ad primam statim mansionem febrim naetus, Suet. Tib. 10 ; so, a quo (monte) octo mansionibus distat regio, etc., Plin. 12, 14, 32: aquationum ratione mansioni- bus dispositis, id. 6, 23, 26. — 2. Mala, qs. Had quarters, a kind of punishment in which the culprit was stretched out and tied fast to a board, Ulp. Dig. 47, 30, 15 ; id. ib. 16, 3, 7. mansionariUS, a, urn, adj. [mansio] Of or belonging to lodgings, lodging- (post-class.) : conjugium, Fulg. Myth. 3. 6. mansito. 1- v. intens. n. [maneo] To stay, remain, tarry, abide, dwell (post-Aug.) : pygargus in oppidis mansitat, Plin. 10, 3, 3 : sub eodem tecto, Tac. A. 14, 42 ; id. ib. 13, 44. mansiunculai ae, /. dim. [mansio] A little dwelling (late Lat.) : mansiunculas in area facies, chambers, Vulg. Gen. 6, 14. manSOTj driB* m - [maneo] A larrier, a guest (late Lat.) : Sedul. 4, 294. * manstutor. oris, Mi fmanus-2. tu- tor] A protector : manstutorem. Plant. True. 4, 4. 6 dub. (al. amans tutorem). mansUCfaclOi feci, factum, 3. v. a., and in the pass., mansuefio, factus, fieri [mansues-facio] To make tame, to tame (quite class.): I. Lit.: mansuefacimus animalia? Quint. 9,4,5: uri assuescere ad homines et mansuefieri, ne parvuli qui- dem excepti, possunt, Caes. B. G. 6, 21: arietes feri mansuefacti, Col. 7, 2, 4 ; so, tigris mansuefactus, Plin. 8, 17, 25 : crues mansuefactae, id. ]0, 23, 30.— Transf. : aes attritu domitum et consuetudine nito- ris veluti mansuefactum, Plin. 34, 9, 20. — II. Trop., To tame, make gentle, to paci- fy : a quibus (nos) mansuefacti et excul- ti, *Cic. Tusc. 1, 25; so, deposita et man- suefacta barbaria, Just. 43, 5: — plebem, Liv. 3, 14 fin. : ferum ingenium, Suet. Calig. 11. mansuefactus, a, urn, Part., from mansueiacio. mansucf io>P nss -< from mansuefacio. mansueSj u > s > and etis, v. mansues- co, Pa. mansucsGOi sfievi, siietum, 3. v. inch, a. and n. [manus-suesco ; lit., to accustom to the hand; hence] I. Act., To tame, to make tame (in the verb, finit., ante- and post-class.; but cf. infra, Pad'. A. Lit: silvestria animalia, Var. R. R. 2, 1, 4 : ti- gres, Coripp. Johann. 6, 253. — * B. Trop.: gentes, Coripp. Johann. 6, 484. II, Neulr. (qs. maneuetum fieri), To be- come ox grow tame (in the verb, finit., only poet, and in post-Aug. prose) : A. Lit.: buculi triduo fere mansuescunt, Col. 6, 2 : ferae, Luc. 4, 237. — B. Trop., To grow tame, gentle, mild, soft : neseiaque huma- nis precibus mansuescere corda, Virg. G. 4, 469 : humor, Lucr. 2, 473 : t'ructus, id. 5, 1367 : tellus, Virg. G. 2, 239 : radii, Petr. 122.— Hence, mnnsuetua, a, um (ante- and post- class, collat. form, mansuee, is, and etis, Cato in Fest. p. 154 ; cf. m. 125 ed. Midi. ; M ANT Att., Plaut, and Var. in Non. 483, 9 sq. ; App. M. 7, p. 490; 11, p. 770 Oud.), Pa., Tamed, tame : A, Lit.: juvenci diebus paucis erunt mansueti. Var. R. R. ], 20, 2 : sus, Liv. 35, 49 : — stabula, i. e. man- suetarum pecudum, Grat. Cyn. 164. — B. Trop., Mild, soft, gentle, quiet, etc. : illud quaero, cur tam subito mansuctus in se- natu fuerit, cum in edictis tam fuisset fe- rus, Cic. Phil. 3, 9: amor, Prop. 1, 9, 12: maims, id. 3, 14, 10: malum, Liv. 3, 16: litora, tranquil, not stormy, Prop. 1, 17, 28. — Comp.: lit mitior mansuetiorque fiat, Asellio in Prise, p. 668 P. : mansuetiores Musae, Cic. Fam. 1, 9 : ira, Ov. Tr. 3, 6, 23. — Sup. : ut mansuetissimus viderer, Cic. de Or. 2, 49 : ingenium, Val. Max. 2, 7, 11. — Hence, Adv., mansuete (ace. to no. B). Gen- tly, mildly, calmly, quietly, etc. : clementer, mansuete factum, Auct. Or. Marcell. 3 : ferre fortunam, Auct. Her. 4, 52. — Comp. : mansuctius versari, App. M. 9, p. 669 Oud. mansuetariuS; ". m - [mansuetus] A tamer of wild beasts (post-classical) : Lampr. Heliog. 21 ; so Firmic. 8, 17. mansuete* adv., v. tnansuetus, ad fin. mansuetO) are, v. intens. a. [maDsu- etus] To make tame, to tame (late Lat. for the usual mansuefacio) : mansuetabatur ignis. Vulg. Sapient. 16, 18. mansuetudo,!»'" / [icl-1 Tamrness: I, Lit. (so only post-class,): elephanti, Justin. 15, 31.— n. Trop., Mildness, gen- tleness, clemency (so quite class.) : uti de- mentia ac mansuetudine in aliquem, Caes. B. G. 2, 14 : imperii, Cic. Vcrr. 2, 5, 44 : morum, id. Off. 2, 9 : animorum, id. ib. 4 : in hostes, Tac. A. 2, 72. — B. In partic, in the times of the emperors, one of their titles: mansuetudo tua, your clemency or your grace, Eutr. praef. ad Valent. Imp. mansUSi a, um. J, Part., from 2. mando. — If. Part., from maneo. tmanteium (trisyl.) and mante- um, i, n. — fjLuvTEtov, A place where respons- es are delivered, an oracle, Plin. 5, 29, 31. mantclc (mantile), is, n., and man- tclium (mantilium), ii, n. [maims] A towel, napkin: " niantclium, ubi manus terguntur," Var. L. L. 6, 8, § 85 ed. Miill. : tonsisque ferunt mantelia villis, Virg. A. 1, 706 ;— Plin. 7, 2, 2. II, Transf., A table-cloth (post-class.) : "mantelia nunc pro operiendis mensis sunt : quae, ut nomen ipsum indicat. olim tergendis manibus praebebantur," Isid. Orig. 19, 26j Trebell. Galb. 16. * mantclum and mantcllum, i, n. A cloak, mantle; trop.: nee menda- ciis subdolis mihi usquam mantelum est meis, Plaut. Capt. 3, 3, 5. manteum, y- manteium. t mantla> ae '/- = A , ai"'£i'a, The name of the blackberry-bush among the Dacians, App. Herb. 87. mantica, ae, /. [manus] A vallet, cloak-bag, portmanteau : mantica cui (mu- lo) lumbos onere ulceret, Hor. S. 1, 6, 104: humero exuere, to lake off the shoulder, App. M. 1, p. 60 Oud.— II. Trop. : sed non videmus, manticae quid in tergo est» i. e. do not learn to know ourselves, Catull. 22, 21 (* v. Phaedr. 4, 10, and Pers. 4, 29). t mantichora. ae, /. =: fwyrcxwpas and /javTix />. a, um, adj., Of or belonging to Man- tua or to Virgil, Mantua.n, Virgilian : fa- ma, Stat. S. 4. 7, 26 : Maro, Minuc. Fel. Octav. 19 ; also called Mantuanus IJome- rus, Macr. S. 1, 16 ; and Mantuanus, id. ib. 5, 1 : carmina, his poems,' So]. 46. mantueliSi ''. adj. [mantelum] Cloak- shaped, mantle-like (post-class.) : Trebell. Claud. 17. I tf mantum. J. "• A Spanish cloak : "Jmantum llispnni vocant, quod manns tegat tantum : est enim breve amictum," Isid. Orig. 19, 24. IWanturna, ae, /. [maneo] The. god- dess of Matrimony, who was invoked to render the. marriage lasting, Aug. Civ. D. 6, 9 ; cf. Hartung" Relig. d. Rorn. 2. p. 39. manualis- ' adj. fl. manus] Of ox be- longing to the hand, that is held in ov Jills the hand, hand- (mostly post-Aug.) : man- uales lapides, that can. be thrown with the hand, Sisenn. in Non. 449, 2 ; sq, saxa, Tac. A. 4, 51 : fasciculi, Plin. 19, 1 , 3 : pec- ten, id. 18, 30, 72 : scopae, id. 24, 15, 80 : mola, Hier. in Chron. ad ann COOVItl. a. Chr. n. : aqua,/or washing hands, 'Pert. Apol. 39. — II, S u b s t, manuale, is, it. (sc. involucrum), The case or covering of a book, Mart. 14, 84. roanuarius. a. um, adj. fid.] Of or belonging to the hand, that fits the hand, hand- (ante- and post-class.) : inola, a hand-mill, .labolen. Dig. 33, 7, 26: vas, Charis. p. 95 P. : — aes. won with, the hand at gaming, money won. at dice, Gell. 18, 13, 4; cf. manus. — II, Subst, manuarius, ii, m., A thief: Lab. in Gell. 16, 7, 3. * manuatus, «. um, adj. [id.] Fur-. tiishcd with hands, Mart. Cap. 4, 113. manu-ballista and balista> ae,/. A haiid-ballista (post-class.) : Veg. Mil. 2, 15 ; 4, 22. manuballistarius, ii. "'• fmnnu- ballista] One who carries or 7iscs a hand- ballista (post-class.), Veg. Mil. 3, 14 ; 4, 21. munublac- arum (in the sing., v. in- fra, no. II.), / [1. manus] I. In milit. and publicist's lang., Money obtained from the sale of booty (opp. to praeda, the booty itself). Of this money, one part was put into the aerarium, one was given to the soldiers, and the other to the general ; this last part was usually expended by the general on public buildings. " Aliud ommno praeda est, utin librie rerum ver- horumque veterum scriptum est, aliud mannbiae. Nam praeda dicitur corpora ipsa rerum, quae capta sunt: mannbiae vero appellatae sunt pecunia a quaestore ex venditione praedae redacta, etc.... Est tamen nonnusquam invenire, ita scrip- M A N U sisse quosdam non ignobilcs scriptores, ut aut temere ant incuriose praedam pro manubiis et manubias pro jiraeda posue- rint, etc Sed enim, qui proprie atque signate Iocuti sunt, manubias pecuniam dixerunt," Favorin. in Gell. 13, 24. 25 sq. A. Lit. : Cato in Front. Ep. ad Anton. 1, 2 ed. Maj. : qua ex praeda aut manu- biis haec abs te donatio constituta est t Cic. Verr. 2, 3, 80 ; so c. c. praeda, id. Agr. 1, 4 ; 2, 22 ; id. fragm. ap. Gell. 13, 24, 6 ; cf. also id. Verr. 2, 1, 59 : quae (rostra) censor fmperatoriis manubiis ornarat, id. de Or. 3, 3, 10 : (Tullus Hostilius) sepsit de manubiis comitium et curiam, id. Rep. 2, 17; so, nedem Portis Fortunae de ma- nubiis faciendam locavit, Liv. 10, 46 ; and, de manubiis enptarum urbium templum erexit, Flor. 1, 7, 8 : delubrum Minervae ex manubiis dicavit, Plin. 7, 26, 27 : sacra- tas ab Augusto manubias, i. e. the temple of Apollo, near Actium, Tac. A. 2, 53 ; cf. Suet. Aug. 18. B. Transf., in gen., Booty, spoils tak- en from the enemy (ante-cla6S. and post- Aug. ; cf. above the passage from Gell. 13, 24, 25) : Naev. in Non. 138. 17 : partiri manubias, Petr. 79 fin. : contenti armo- rum manubiis, Flor. 2, 18. 6. — (The read- ing manubia machaera, Plaut. True. 5, 35, is doubtless corrupt.) — And hence, 2. Still more gen., Unlawful gain. plun- der : ad manubias et rapinas compulsus, Suet. Vesp. 16 ; so id. Calig. 41. II. In the lang. of augurs, tres manu- biae, Three kinds of flashes or strokes of lightning, thuvder-bolts, Sen. Q. N. 2. 41, p. 129 ed. Miill. ; and in the sing., prima, secunda, tertia manubia, id. ib. 2, 41 : cf. Fest. j. 129 ed. Miill. manubialis, e, adj. [manubiae] Of or belonging to booty (post-Aug.) : pecu- nia, derived from the sale of booty, de manu- biis, Suet. Aug. 30 ; cf. manubiae, no. I., A. 11 manubiarius, a. um, adj. [id.] of or belonging to booty ; trans t. : amicus manubiarius, i. e. that brings one profit, Plaut. True. 4, 4, 27. manublUS) a, um, adj., v. manubiae, no. I.. B. manubliatus. a, um, adj. [manu- brium] Furnished with a handle (post- class.) : manubrintae serulae, Pall. 1, 43 : cultri, Amm. 25. 7. manubnolum. i, n. dim. [id.] A lit- tle handle or haft (post-Aug.) : scalpelli, Cels. 7, 6. manubrium* "', «• fl- manus] A han- dle, hilt, haft, (quite class.) : trulla exea- vata. manuhrio aureo, Cic. Verr. 2, 4, 27 : bidentis, Col. 5, 10 : cultellorum, Juv. 11, 133: epistomiorum, Vitr. 10, 13. — Pro- verb. : eximere alirui e manu manubri- um, to take the handle out of one's hand, i. e. to dejrrive one of the opportunity of do- ing a thing, Plaut. Aul. 3, 4, 12. * manucidlum (manic), i, n. dim. fid.] A small bundle, manipulus : Petr. 63,8. t manucium (manic), x"P ; s ( A glove, muff). Gloss. Philox. manucla and manucula, v. ma- nulea. manUCUlatUSi v - manuleatus. maimfactus. a, um, more correctly written separate, manu factus. a, um. ilOXiWaitl^pCKt'xeiponK-'-nos (A hand- inspector, pnlmister). Gloss. Vet. maiiulea (also written manucula and manucla), ae, /. [1. manus] *I. A long sleeve reaching to the hand. i. q. mnnica : quid tu amicam times ne te manulea ca- jet? Plaut. fragm. ap. Fulg. Contin. Virg. ; v. cajo, and cf manuleus. — n. The trig- ger of a catapult, which held the cord in tension, Vitr. 10, 15. manulearius, «• '«• [manulea] a maker of sleeves or muffs for women (ante- and post-class.) : Plant. Aul. 3, 5, 37. manuleatus* a, um, adj. fid.] Fur- nished, with long sleeves (ante-clnss. and post-Aug.): homo, Suet. Calig. 52: tuni- cam (al. manuculatam. maniculatam, man- uclatam), Plaut. Ps. 2, 4, 48. manuleus- ii. ™- [1. manus] The long sleeve, of a tunic (ante-class, and post-Aug. for the usual manica) : actoribus manule- os, baltea, machaeras, Att. in Non. 194, 19 : laxiores, Front. Ep. 4, 3 ; id. ib. MANU manumissio, Snis, /. [manumitto] The freeing of a slave, manumission. It was effected either per censum (when the person to be freed was registered in the census), or per testamentum, or per vhi- dictam (v. vindicta) (* and Cic. Top. 2) ; in these tiiree cases it was called justa mnnuinissio : a fourth mode, which, bow ever, was less valid, consisted in pronounc- ing the slave free before (five) friends, or inviting him to table, or by letter (cf. Zim- mem, Gesch. d. Rom, Rcchts, P. 2. p. 736, and the authorities there cited) : * Cic. Coel. 29. manumissor. oris, m. [id.] One who gives a slave his freedom, a liberator, eman- cipator, mauumittir (post-class.), Marcell. Dig. 37, 153 ; Tert. adv. Marc. 5, 4. manumissus, a, um, Tart., from manumitto. manumitto ( a ' s ° separate; v. infra), isi, issum, 3. v. a. [1. manus-mitto] To re- lease front one's power (manus). to set at liberty, to enfranchise, emancipate, manu- mit a slave (v. manuinissio) : alicnos man- cupatis, alienos mnnumittitis, Plaut. Cure. 4. 2, 11 : quos (servos) nisi manumisisset, Cic. Mil. 22, 58: at sunt servi de cogna- torum sententia manumissi, id. Coel. 29: testamento manumissi, Tac. A. 13, 32; Liv. 41, 9. — Separate: orabo, ut manu me mittat. Plaut. Aul. 5, 4 : manu vero cur miserit? Cic. Mil. 22, 57. manuor. atus sum, ari, v. dip. [1. ma- nusj To steal, Laber. in Gell. 16, 7. manujirctldsus. a, um, odj. [man- npretiumj Precious, valuable, costly: ves- timentum, Cato in Gell. 13, 23. manupretium (manipr.), ii, «., and separate, manus prelium fl. manus-pre- tium ] A workman's or artist's pay, wages : I, Lit: manupretium dabo, Plaut. Men. 3, 13, 17: in auro, praeter manus preti- um, nihil intertrimenti fit, Liv. 34,7: man- ipretinm, Plin. 34,3. 17. — B. Trop., Pay, reward: manupretium perditae civitatis, Cic. Pis. 24: castrensium laborum tarda manupretia, Sen. Ep. 101. — H, Transf., The value of the work in a thing made by art, the workmanship (opp. to the material) (post-class.): ^manupretium dicitur, ubi non tarn materiae ratio, quam manus at que artis ducitur," Ascon. in Cic. Verr. 2, 1, 56 : plerumque plus est in manus pre- tio. quam in re, Gaj. Dig. 50, 16, 13. 1. manus. us 'dat., manu for manui : alternae manu, Prop. 1, 11. 12 ; id. 2, 1, 68),/. A hand. I. Lit.: quam vero nptas, quamque multarum artium ministras manus natura homini dedit ! Cic. N. D. 2. 60 : vas in ma- nus sumere, id. Verr. 2, 4, 27 : Epicurum in manus sumere, i. e. scripta Epicuri, id. Tusc. 2, 3 : pyxidem in manu tenere, id. Coel. 26 : manum porrigere ad traden- dum aliquid, id. ib. : de manibus depone- re, to lay out of one's hands, id. Acad. 1, 1 : ponere, id. Q. Fr. 1, 1, 8 : extorquere, to wrest from one's hands, id. Cat. 1, 6 : e manibus dimittere, to let go out of one's hands, id. Or. 30: manum ad os appone- re, 2. e. to lay the finger on the lips in token of secrecy, Coel. in Cic. Fam. 8, 1 :-^-in manibus esse, to be til every body's ha-nds, to be icell known : est in manibus oratio, Cic. Lael. 25 ; so, e»t in manibus laudatio, id. de Sen. 4 ; so, to be near: hostes sunt in manibus, Caes. P.. G. 2, 19; also, to be present: attendere. quae in manibus sunt, Brut, in Cic. Fam. 11, 13 ; Virg. A. 10, 260 : in manibus habere, to have in hand, to be engaged, on a thing: omnia, quae in man- ibus habebam. abjeci. Cic. Att. 13, 47 : ma- nu tenere, to know for certain, id. Brut. 80: manibus teneri, to be certain, evident, id. Sest. 32 : — habere in manibus, to fondle, caress, make much of: sic in manibus (in- imicum meum) habebant, sic fovebant, etc., id. Fam. 1. 9: in manus venire, to come, to hand, id Q. Fr. 2. 15 : proelium in manibus facere, near at hand. Sail. J. 57 : — ad manum habere, to have at hand, have in readiness. Quint. 12, 5, 1 : — ad manum esse, at hand, in hand, near, Liv. 9, 19: ad manum venire or accedere, to come hand to hand, come to close quarters: non- numquam etiam res ad manus. atque ad pugnam veniebat, Cic. Verr. 2, 5, 11 ; so Nep. Eum. 5 ; Liv. 2, 30 ■ so too, ut vene- 923 M AN U re in manus, Tac. A. 2, 80 : ut ventum in inanus, id. Hist. 4, 71 : — adire manum ali- cui, v. 1, adeo, 6, p. 28 : — ad manum in- tueri aliquid, at hand, close by, hard by, Plin. 35, 10, 18, 18: — prae manu or marii- bus, at hand, in readiness, in hand, Plaut. Bac. 4, 3, 10 ; A pp. M. 6, p. 180 Elm. ; Ter. Ad. 5, 9, 23 ; Gell. 19, 8 : — quem servum ille habuit ad manum, Cic. de Or. 3, 60 : servus a manu, i. e. a scribe, secretary, Suet Caes. 74: — de manu dare, to give with one's own hand, Lampr. Alex. Sev. 37: — de manu in manum quippiam tra- dere, to deliver from hand to hand, i. e. with great care, Cic. Fam. 7, 5: — manum feru- lae subducere, to take the hand from the rod, i. e. to be too old. for the rod, Juv. 1, 15 : — e manu, for eminus, opp. to cominus, from a distance : quem mea cominus ma- chaera, atque hasta hostivit e manu, Enn. in Fest. s. v. REDHOSTIRE, p. 270 ed. Miill. : plena manu, with a full or plentiful hand., bountifully, liberally: quam plena manu nostras laudes in astra sustulit ! Cic. Att. 2, 25: — manibus pedibusque aliquid facere (Greek xiii, kai A i%), with hands and feet, i. e. with all one's power, with might and main, Ter. Andr. 1, 1, 134: — per ma- ims, with the hands, Caes. B. G. 6, 37 : ser- vulae, by her assistance, Cic. Att. 1, 12 : — per manus tradere, to deliver from hand to hand, from mouth to mouth, to hand down from father to son : traditae per manus religiones, Liv. 5, 51 : — per manus, also, by force, by main force, forcibly : per manus libertatem retinere, Sail. J. 36:— inter ma- nus, betiveen one's hands, within one's reach ; trop., palpable, evident : ante oculos inter- que manus sunt omnia vestras, Virg. A. 11, 311 : inter manus, also, in one's hands, in one's arms: abripite hunc intro aetu- tum inter manus, Plaut. Most. 2, 1, 38 : e convivio auferri, Cic. Verr. 2, 5, 11 : — sub manu and sub manum, at hand, near, read- ily, immediately, on the instant : Vocontii sub manu ut eseent, Plane, in Cic. Fam. 10, 23 : et quo celerius, ac sub manum an- nunciari cognoscique posset, quid in pro- vincia quaque gereretur, etc., Suet. Aug. It) : Sen. Ep. 71 : — sub manus succedere, according to one's wish, Plaut. Mil. 3, 2 : — manu, with the hand, by hand, i. e. artifi- cially, opp. to naturally, by nature : manu sata, i. e. by the hand of man, opp. to what grows wild, Caes. B. C. 3, 44 : urbs manu munitissima, Cic. Verr. 2, 2, 2 : quaedam ingenia manu, quod aiunt, facienda sunt, Sen. Ep. 52 : morbi, quos manu fecimus, i. e. which we produce by our own fault (e. g. by intemperance), Sen. Brev. V. 3 : ora- tio manu facta, artificial, elaborate, opp. to natural, simple, id. Ep. 115 : manu me- deri, to be a surgeon, Cels. praef. 1 : — man- ibus aequis, with equal advantage : mani- bus aequis abscessum est, Tac. A. 1, 63 : aequa manu discedere, Sail. C. 39: — ma- nus afferre. to lay hands on : trop., to de- stroy or weaken : qui diutius torqueri pa- titur, quem protinus potest liberare, ben- eticio suo manus affert, Sen. Ben. 2, 5 : — manum injicere alicui, to lay the hand on one, to detain, arrest him, Cic. Rose. Com. 16 : — manum dare, to give or lend a hand, to help, assist, Quint. 2, 3. 7 : — manus dare or dedere, to give up, yield, surrender : fa- teor, manus vobis do, Plaut. Pers. 5, 2, 72 : donicum aut ccrte vicissent, aut victi ma- num dedi6sent, Nop. Hamilc. 1 ; cf. Caes. B. G. 5, 31 ; Cic. Att. 2, 22 : brevi manu, immediately, without delay, Ulp. in Pand. 23, 3, 43, 1 : longa maun, slowly, tediously, id. 46, 3, 79 : artis totius manus, all arts or stratagems, App. M. 3: — manum tolle- re, to raise the hand in token of an inten- tion to yield, to yield, submit : cedo et tollo manum, Cic. fragm. in Lact. 3, 28 : manus tollere, to raise the hands in token of ad- miration or astonishment, id. Acad. 2, 19 : — manus tendere ad aliquem, less freq. alicui, to stretch out the hands to one to im- plore assistance, Caes. B. G. 2, 13; Cic. Fontej. 17: manu sternere aliquem, with the sword, Virg. A. 9, 702: utraque manu, with both luinds, i. e. willingly, readily, Mart. 1, 16, 9 : — manus manum lavat, one hand, washes the other, one helps the other, Sen. Apocol. med. : manum de tabula ! enough! lit, the hand from the picture I — manum non vertcre, not to turn the hand, 924 MANU proverb, for, not to take the least pains about a thing: qui se fatentur virtutis causa ne manum quidem versuros fuisse, Cic. Fin. 5, 31 ; ef. App. Apol. p. 520 Oud. — Transf, The fist, the armed hand, per- sonal valor, Caes. B. C. 3, 86 : manu for- tissimus, Liv. 39, 40 : manu fords, Nep. Dat 1 : manu vincere, Ov. M. 1, 448 : ma- nu capere urbes, Sail. J. 5: committere manum Teucris, to fight, Virg. A. 12, 60 ; so, conserere manum, Liv. 21, 39 ; 93,-11 ; 27, 33 : conferre manum, Liv. 10, 43 ; Virg. A. 12, 345 : manum ferre in proelia, id. ib. 5, 403. — Manus often means/orce, violence, fighting, close combat : res venit ad ma- nus atque ad pugnam, Cic. Verr. 2, 5, 11 : venire ad manum, Liv. 2, 30 : accedere ad manum, Nep. Eum. 5 : in manus veni- re, Sail. J. 89 : pugna jam ad manus vene- rat, Liv. 2, 46 ; Sail. J. 31 ; Tac. Agv. 9.— Of the hand of an artist: manus extrema non accessit ejus operibus, the last hand, the finishing touch, Cic. Brut. 33 : aptius a summa conspiciare manu, when you have given yourself the finishing touch, i. e. have completed your toilet, Ov. A. A. 3, 225 : car- men nondum recepit ultimam manum, has not yet received the last polish, Petr. 118 : bello extremam manum imponere, to put the finishing hand to the war, to bring it to a close, Virg. A. 7, 572. II. Transf.: A. -^ hand, handwrit- ing ; in gen., work, workmanship : librarii manus, Cic. Att. 8, 13 : propter emissam ab eis manum, Modest. Dig. 22, 3, 15 : Praxitelis manus, Scopaeque, Mart. 4, 39 : artificum, Virg. A. 1, 459. B. For pars, A side (cf. our, "on the right hand, left hand'') : est ad hanc ma- num sacellum, Ter. Ad. 4, 2, 31. C. In throwing dice, A stake : quas manus remisi, to throw up the stakes, Aug. in Suet. Aug. 71. D. in fencing, A thrust, hit, blow : rec- tae, aversae, tectaeque manus, Quint. 9, 1, 20 : prima, secunda, tertia, quarta, the prime, second, tierce, quart, id. 5, 13, 54. E. The trunk of an elephant : manus etiam data elephantis, Cic. N. D. 2, 47 fin. ; so Curt. 8, 14 ; Sil. 9, 628. F. The fore-paws of bears : Plin. 8, 36, 54. Cr. The branches on a tree : (platanus) cui Innumerae manus, Stat. S. 2, 3, 39 ; so, fraxineae, Pall. Insit 60. H, In milit lang., ferreae, Iron hooks with which an enemy's ship was grap- pled, Grappling-irons : manus ferreas at- que harpagones paraverant, Caes. B. C. 1, 57 ; so Liv. 36, 44 fin. ; Frontin. Strat 2, 3, 24; Plin. 7, 56, 57; Curt. 4, 2, 12; Aur. Vict Vir. 111. 38 ; Luc. 3, 635. 1, Also milit., An armed force, corps of soldiers : si nova manus cum veteribus copiis se conjunxisset. Caes. B. G. 1, 37 : magnam manum conducere, id. ib. 5. 27 : Hasdrubalem propediem affore cum ma- nu haudquaquam contemnenda, Liv. 30, Ifin. ; id. 44, 27. 2. Beyond the milit. sphere, in gen., A body, host, number, company, ■multitude : Romam veniet cum magna manu, Cic. Att. 16, 11 : evocatorum, id. Fam. 15, 4 ; so, manus ad Quirinalia paratur, id. Q. Fr. 2, 3 med. ; cf, manum facere, copias parare, id. Caecin. 12 : manus bonorum, id. Q. Fr. 1, 2 fin. : Judaeorum, id. Fl. 28 : conjuratorum, id. Cat. 1, 5 : bicorpor, i. e. the Centaurs, id. Tusc. 2, 9 : purpurato- rum et satellitum, Liv. 42, 51 : magna cli- entium, Suet. Tib. 1 : comitum, Stat. S. 5, 3, 262 : juvenum, Virg. A. 6, 5. K, Power: haec non sunt in nostra manu, Cic. Fain. 14, 2 ; cf., in manu tua est, it rests with you, Coel. in Cic. Fam. 8, 6 ; and, juxta deos in tua manu positum est, Tac. H. 2, 76 : victoria in manu nobis est, Sail. C. 20, 10; id. Jug. 31; Plaut. Merc. 3, 4, 43. 2. In par tic, in jurid. lang., The le- gal power of a husband over his wife, the manus (*Cic. Fl. 34): "in potestate qui- dem et masculi et feminae esse Solent : in manum autem feminae tantum conve- niunt Olim itaque tribus modis in ma- num ronveniebant : usu. farreo, coomp- tione," etc., Gaj. Inst. 1, 108 sq. ; cf. Zim- mern's Rechtegesch. P. 2, p. 827 sqq., and the authorities there cited. MARC + 2. ma&nS) '• q- bonus, v. the nrt |cerus manus. + manutergium, ». «• [i manus tergeo] A towel: " Jmanutergiinn a ter gendo manus vocatur," Isid. Grig, ly, 26. miinutlgium, ii, '«• [L manus tango] A touching ut feeling with the hand (post- class.) : Coel. Aur. Tard. 1, 4. ttmanzer; eris, adj. com. [1JDD] Illegitimate, bastard (eccles. Lat.) : Sedul. Carm. 5, 256 : agmina manzera, Venant. Carm. z, 5, 75 : — non ingredietur manzer, hoc est de scorto natus, in Ecclesiam Domini, Vulg. Deuter. 23. 2. tt mapalia. rum, "■■ [a Punic word] Huts, cottages of the Africans : "mapalia casae Punicae appellantur," Fest. p. 146 ed. Miill. ; so ib. p. 147 ; cf., " aedificia Numidarum agrestium, quae mapulia illi vocant, oblonga, incurvis lateribus tecta, quasi iiavium carinae sunt," Sail. J. 18. 8 : ex oppidis et mapalibus, id. ib. 46, 5 ; Liv. 29, 31 : et raris habitata mapalia tcctis, Virg. G. 3, 340 ; Sil. 17, 89.— In the sing. : coit e sparso concita mapali Agrestum manus, Val. Fl. 2, 460. mappa, ae,/. [ace. to Quint. 1, 5, 57, a Punic word] A napkin, table-napkin : Varius mappa compescere risum vix po- terat, Hor. S. 2, 8, 63: laticlavia, Petr. 32; cf. Mart. 4, 46.— JJ, Transf, A cloth with which the signal for starting was given to racers in the circus, a signal-cloth : " map- pam usitatum Circo nomen, Poeni sibi vindicant," Quint. 1, 5, 57 : mappa creta- ta, Mart. 12, 29; Juv. 11, 191 ; Suet. Ner. 22. mappula, ae, /. dim. [mappa] A small napkin (late Lat.) : mappulam ap- ponere, Hier. Ep. 108, 28 (al. matulam). * Maracanda. orum, n. The capi- tal of Sogdiana, Curt. 7, 6 ; 9. Maiathenus, a, um, v. Marathos, Marathon, onis,/. (m., Mel. 2, 3, 6), Ma p,tUG)v, A town on the eastern coast of Attica, famed for the death of Icarus (*or Icarius), the victory of Theseus over the Marathonian bull, and that of Milliades over the Persians, Mel. 2, 3, 6 ; Cic. Off. 1, 18, 61 ; Nep. Milt. 4 ; Just. 2, 15 : Plin. 35, 8, 34 : Ov. M. 7, 433 ; cf. Plin. 35. 8, 34.— II. Deriw. : A. Marathonius, a, um, adj., MnpaOuivws, Of or belonging to Marathon, Marathonian: an etiam The- seus Marafhonii tauri cornua comprehen- dit iratus ? Cic. Tusc. 4, 22 : pugna, id. Att. 9, 10, 3.-2. Transf, for Athenian : Marathonia virgo, i. e. Erigone, Stat. S. 5, 3, 74 : so Sil. 14, 650 ; Just. 4, 4 ; 5.— B. Marathonis, Mis, adj., jr., M«o a - tiusvls, Marathonian : quercum Maratno- nida Theseus extulit, i. e. the spear with which he fought against the Marathonian bull, Stat. Th. 12, 730 : Marathonide silva, id. ib. 11, 644. Marathos or - U S, '•/•> Ma>i0nf. An ancient Phoenician city, opposite the island of Arados, Mel. 1. 12, 3; Plin. 5, 20. 17; Curt. 4, 1, 6 ; cf. Mann. Phoniz. p. 307. — II. Deriv., JYFarathcnus. a, um, adj., Of or from Marathos, Marathene : Men- elaus, a rhetorician from Marathos, Cic. Brut 26, 100 Meyer. I marathritCS, ae, m.. = papuOpirrf; (sc. oji'os). Fennel-wine: vinum absinthi- ten, et hyssopiten, et marathriten sic con- dire oportet Col. 12, 35. t marathrus, *. »»■> or mara- thrum, ii n. = ua'f> Bpov, Fennel, called in pure Lat. feniculum : Plin. 8, 27, 41 ; Ov. Med. tiac. 91 (Jahn, marathros). Marathus. i, ">■• MipnOos : I. A fa- vorite of Tibullus : Tib. 1, 9, 49.— H. A freedman who wrote the acts of Augustus, Suet. Aug. 79. — HI, The name of a city , v. Marathos. jYEarccllus, i, ™- A Roman, family name in thcplibeian gens Claudia : "inter Marcellos et Claudios patricios, Cic. de Or. 1, 39. So, M. Claudius Marcellus. the laker of Syracuse, Liv. 25, 23 fin. ; Cic. Off. 1, 18 fin. ; Rep. 1.1; 1 , 1 4 ; Virg. A. 6,856. —II. Deriw. : A. Marccllia (or -ea). orum, n. , A festival in honor of the Mar- cclli in Syracuse, Cic. Verr. 2, 2, 21 and 63. — B. Wlarccllianus, n, um, adj., Of or belonging to a Marcellus, Marcelhan : theatrum, named after M. Claudius Mar- M A K, C ccllus, the nephew of Augustus, Suet. Vesp. 19. marcens, entis, v. marceo, Pa. niarcco, ere, v. n. To wither, droop, shrink, shrivel: I, Lit. (poet.): marce- bant coronae, Claud. Hapt. Pros. 3, 244 : silvaeomis,Stat.S.5,5,29. — J|, Tranaf. : To be faint, drooping, feeble, languid, lazy (not in Cic. or Caes.) : annia eorpua jam marcet, Lucr. 3, 960 : marcent luxuria, vino, et epulis per totam hiemem confec- ti, Liv. 23, 45 : orio ac desidia corrupti marcebant, Just. 30, 1 : pavore, Curt. 4, . 13 ; Veilej. 2, 84 : ei marcet animus, si corpus torpet, Cels. 2, 2 : amor, Claud. Laud. Seren. 226 : juventa, Nemea. Eel. 1, 60.- Hence marcens, entis, Pa., Withering, droop- ing, feeble, languid, indolent (mostly po- et.) : A. Lit. : marcentes coronae, Claud. Epithal. Pall, et Celer. 96 : uvae, Mart. 5, 78. -B. Tranaf.: colla, Stat. Th. 2, 630 : guttura, Ov. M. 7, 314 : senex marcenti- bua annis, Sil. 15, 746: visus, Sen. Agam. 788: stomachus, Suet. Cal. 58: — tostis marcentem squillis recreabis, Hor. S. 2, 4, 58 : Vitellius descs et marcens, Tac. H. 3, 36: pocula, i. e.~ enfeebling, Stat. S. 4, 6, 56 : pax, Tac. G. 36 : flamma cupiditatis, Mamert. Grat. act. ad Julian. 17. marceSCO) ere, ■»■ inch. n. [marceo] To wither, pine away, decay (not in Cic. or Caes.) : I, Lit. : fagus et cerrus celeriter marcescunt, Plin. 16, 40, 77 : quae apecta- tiasime llorent, celerrime marcescunt, id. 21, 1, ]. — II, Tran si'., To become weal:, feeble, powerless, to languish : marcescens celerius nominis sui tiore, fading, Plin. 37, 9,41 : alia genera pecorum morbo et lan- euoribus marcescunt. Col. 7, 7, 1 : senio vires, Plin. 22, 22, 38 : vino, Ov. Pont. 1, 5, 45 : — equitem marcescere desidia, Liv. 28, 35 ; Ov. Pont. 2, 9, 61. Marcia aqua* Y - Marcius, no. II., A. 1. Marcianus. a, um, v. Marcms, no II., B, and Marcus, no. II. 2. Marcianus, >. '»•> Tuiiiua M., a freedmau and steward of Cicero, Cic. Att. 12. 17. t marcidat' rrJKei, rnKtrni, Gloss. Vet. marcidulus. a > um . adj. dim. [mar- cidusj Somewhat drooping, somewhat faint or languid (post-class.) : marcidulia lu- minibus. Mart. Cap. 7, 236. marcidus. a > urn, a0 V- [marceo] Withered, wasted, shrunk, decayed, rotten (mostly poet, and post-Aug.): I, Lit.: lilia marcida, Ov. M. 10, 170 : aures, Plin. 11,37,50: cicatrices, id. prooem. 23 : stag- na, Claud. Rapt. Pros. 1, 280: — asseres vetuatate marcidi fiunt, Vitr. 2, 8. — H, T r an s f., Weak, feeble, lanquid, enervated : hue incede gradu marcidus ebrio, Sen. Med. 69 ; Liber. Stat. Th. 4, 652 : somno, Plin. Pan. 63 ; so, somno aut libidinosis vigiliis, Tac. A. 6, 4 : sol, faint, pale, dull, Poet. ap. Diomed. p. 445 P. : senectus, Val. Max. 7, 7, 4 : — oculi libidine marcidi, lan- guishing, voluptuous, App. M. 3, p. 199 Oud. Marcion, 6nis, m. A heretic of Si- nope, who gave himself out to be Christ, Tert. de praescr. adv. haeret 30 ; Prud, Hamart. 502. — Derivv. : A. Marcio- nensis* e, aa J; Of or belonging to the heretic Marcion : continentia, Tert. Prae- scr. haeret. 30.— B. Marcionista. ae, m., A follower of the heretic Marcion, a Marcionist : Impp. Theod. et Valent. Cod. Justin, l, 5, 5.— C. Marcionita. ae, m., for Marcionensis, Of or belonging to the heretic Marcion : Marcionita Deus, tristis, ferus insidiator, i. e. feigned by Marcion, Prud. Hamart. 129. — II. Marcion, A na- tive of Smyrna, the author of a treatise De simplicibus effectibus, Plin. 28, 4, 7. Marcipor. ° r > s . m -. >■ e - Marci puer, The slave of Marcus : Plin. 33, 1, 6 ; cf. Feat. a. v. QUINTIPOR, p. 257 ed. Mull. — II. The title of a satire of Varro. MarClUS) *>■ The name of a Roman gena. So, Ancus Marcius, the fourth king of Rome, Liv. 1, 32 ; Cic. Rep. 2, 18 ; 20.— So two brothers Marcii, Roman, soothsay- ers in very ancient times, Cic. de Div. 1, 40, 84 ; 50, 115; 2, .55, 113,— In the fern., Mar- cia, A vestal nun, Ascon. Cic. Mil. p. 46 ed. Orell.— II. Derivv. : A. Marcius, a, um, adj., Of or belonging to a Marcius. MARE Marcian : aqua, brought into Rome first by King Ancus Marcius, and afterward by the praetor Q. Marcius Rex, Plin. 31, 3, 24 ; called also liquor, Prop. 3, 1, 52 : lynipha, Tib. 3, 6, 58 ; and of the same, frige-Fa, Stat. S. 1, 5, 25 : aaltus, in Liguria, where the consul O.. Marcius suffered a defeat. Liv. 39. 20— B. Marcianus, ■% um, adj., Of ov belonging to a Marcius : Marciana carmina, of the soothsayer Marcius, Liv. 25, 12 : foedus, made by L. Marcius with the inhabitants of Gadcs, Cic. Balb. 17. — Silva Marciana, A mountain-range in west- ern Germany, the Schwarzwald, Amm.21, 8. IWarcddurum. i, n. A town of the Ubians, in the west of Germany, the mod. Diiren, Tac. II. 4, 28. Marcolica* ac, /. A chief city of Spain, Liv. 45, 4; rf Ukert, Hisp. p. 465. Marcomani and -manni. orum, m. [markn, a march, border : the march- men, borderers] A Germanic people, a por- tion of the tribe of the Suevi, who, after their defeat by Drusus, removed from the Rhine and the Main to the country of the Baji (Bohemians), Caes. B. G. 1, 51 ; Tac. G. 42 ; id. Ann. 2, 46, 62 ; Veilej. 2, 108 : 109 ; cf. Mann. German, p. 105; 110 and 382; Stat. S. 3, 3, 170.— II, Derivv. : A. Mar- cdmania and -mannia, ae, /•. 7'Ac country of the Marcomanni, Capit. M. Aur. 24.— B. Marcomanicus and -man- H1CUS» a, um, adj., Ofov belonging to the Marcomanni, Marcomannic : bellum, Ca- pit. M. Aur. 17; Eutr. 8, 12; 13: MAR- COMANNICVS MAXIMVS, a surname given to Caraealla. in consequence of his victory over the Marcomanni, Inscr. ap. Mur. 1021, 7. marcor. Oris, m. [marceo] Decay, rot- tenness (not ante-Aug.) : I, Lit.: panni marcor, a rotten clout, Plin. 22, 22, 46. — II. Transf., Faintness, languor, indo- lence: marcor, et incxpugnabilis dormi- endi necessitas, Cels. 3, 20 : segetum, Sen. Q. N. 3, 27 : cernitis expositas turpi mar- core cohortes. i. e. somno, Stat. Th. 10, 269 ;— Sen. Tranq. 2 : ducis, Veilej. 2, 119. marculcntUS, «, um. adj. [marcor] Withered, feeble, faint (post-class.) : mar- culentafoliorumcalvities, Fulg. Myth. 2, 8. 1. marculus <" martulus, i> »>■ dim. [marcus] A small hammer, a hammer (ante-class, and post-Aug.) : " malleus vo- catnr, quia dum quid calet et molle est, caedit et producit : marcus, malleus ma- jor : et dictus marcus, quod major sit ad caedendum, et fortior : marcellus medio- cria : marculus malleua puaillus, Isid. Orig. 19, 7, 2; Lucil. ib. : tegulas invenit Ciny- ra. et metalla aeris, item forcipem, mar- tulum, vectem, incudem, Plin. 7, 56, 57, § 195 : alii caelo et marculo gemmulas ex- aculpunt, Front ad Caes. 4, 4, 3 ed. Maj. : aerariorum marculi, Mart. 12, 57, 6. 2. Marculus diminutivum a Marco, Fest. p. 125 ed. Mull. MarCUS? i< m - -<4 Roman pracnomen, in gen. represented by M. simply, e. g. M. Terentius Varro, M. Tullius Cicero ; writ- ten in full, MARCUS, Inscr. ap. Fabrett. p. 324, no. 450; p. 342, no. 528, et saep. Afterward also a surname, e. g. C. PON- TIUS C. L. MARCUS. Jnscr. Grnt. 986,5. —II. Deriv., Marcianus. a. um, adj., Pertaining to Marcus, Marcian : sodales, the priests who performed the sacred rites instituted in honor of the Emperor Marcus Aurelius, Capitol. Pertinax 15; cf. Spart. Sever. 7 : Inscr. Grut. 379. Mardi* orum, m. A plundering race dwelling in the highlands between Media, Susiana, and Persis, and in the vicinity of the Hyrcanians, Plin. 6, 5, 5; 6, 16, 18; Tac. A. 14, 23 ; Curt. 4, 12, 7 ; 5. 6, 17 ; 6, 5, 1 1 . — In the sing. : natione Mardus, Curt. 3, 13, 2. JVIcU'donlUS. ii, m„ HapSAvtos, A son- in-law of Darius, and general of the Per- sians, who was defeated by Pausanias at Plalaea, Nep. Paus. 1 ; Curt. 4, 1, 12. mare. ' s (abl. sing., mare, Varr. in Charis. p. 45 and 111 P. ; and in Prise, p. 759 ib. ; Lucr. 1, 162 ; 6, 697 Forbig. N. cr. ; Ov. Tr. 5, 2, 20 ; id. Pont. 4, 6, 46 ; .198 :— gen. plur.. marum, Naev. in Prise, p. 770 P.), n. The sea, opp. to dry land. I. Lit: A. 1° gen.: sol. qui tuo ln- mine Mare, terram ac coelum Confines, M A KG Knn. in Prob. Virg. E. 6, 31 : endo mari magno, id. Ann. 17, 16: mare infidum, Plaut Trin. 4, 1, 13: tluctuosum, id. Rud. 4, 2, 5: ventosum, Hor. Od. 3, 4, 45: tu- lmiltuosum, id. ib. 3, 1, 26 : tumidum, Virg. A. 8, 671 : placidum, id. Eel. 2, 26 : tran- quillum, Plaut Poen. 3, 1, 4 : vastissimum, Cic. Pis. 24 : vastum atque apertum, Caes. B. G. 3, )2 : profundum et immensum, Cic. Plane. 6 : — ire mari, Virg. A. 3, 144 : — terra marique, by sea and by laud; V. terra, no. I. — In the plur.: maria salsa, Enn. in Non. 183, 18 ; Cic. Tusc. 5, 24 fin. : in reliquis maribus, Caes. B. G. 5, I, 2. — Poet, as a figure for hard-heartednesa: te saevae progenuere ferae Aut mare, etc., Ov. Her. 7, 39 ; cf. Catull. 64, 155.— In ap- position with Oceanus : proximua mare Oceanum in Andibus hiemarat, Caes. B. G. 3, 7, 2; so Tac. II. 4, 12; cf. also, ecce maris magna claudit nos objice pontus, the depths of the sea, Virg. A. 10, 377 (oth- ers connect maris objice, which seems to us less suitable).— Proverb. : mare coelo miscere, to mingle sea and sky, i. e. to raise a terrific storm, make a great bluster : cla- mes licet, et mare coelo Confundaa, homo sura, Juv. 6, 282 : — terra marique aliquid quaerere or conquirere, to search for a thing by sea and land, i. e. every where, Plaut. Poen. prol. 105 ; Vatin. in Cie. Fam. 5, 9 ; so Sail. C. 13 : maria et montea pol- liceri, to -promise seas and mountains, i. e. more than one can perform, id. ib. 23 : in mare fundere aquas, to pour water into the sea, i. e. to fill that which is already full, Ov. Tr. 5, 6, 44. B. In partic. of single seas: nos- trum, i. e. the Mediterranean Sea, Caes. B. G. 5, 1; Sail. J. 17; Plin. 6, 28, 30; Luc. 8. 293 : superum, the Upper Adriatic and Ionic Sea. Cic. de Or. 3, 19; Mel. 2, 4; Plin. 3, 5, 6 ; 10, et al. : inferum. the Etrus- can Sea, Cic. 1. 1. ; Att. 8, 3, 5 ; Mel. 1. 1.; Plin. 1. 1., et al. : Rubrum, v. ruber, no. II. II, Transf. (poet, and in post-Aug. prose) : A. Sea-water, salt-water : Chium maris expers, unmixed Chian wine. Hor. S. 2, 8, 15 ("id est sine aqua marina," Schol. Acr.) ; so, vinum mari condire, Plin. 14, 7, 9. B. The color of the sea, sea-colors sma- ragdi virens mare, Plin. 37, 6, 21. * C. Of the air, mare aeris, The sea, i. e. expanse of air: id omne Aeris in magnum fei'tur mare, Lucr. 5, 277. * Mavcne, es, /. A region of Thrace, Liv. 43, 67. Mai ea and Marcota, ae,/. A lake and city of Lower Egypt, -not far from Al- exandria (called in Gr. Mapea), Edict. Jus- tin. 13, 1 ; 9 ; 17 so.— II. Derivatives : A. MaredtlCUSia.um, "<&'■■ Mareotic ,- also Egyptian : vinum, Hor. Od. 1, 37, 14 : vi- tes, Col. 3, 2 : arva. Ov. M. 9, 733 : cortex, the papyrus plant, Mart. 14, 209 : labor, the Egyptian pyramids, id. 8, 36 : arbiter, i. e. Busiris, Stat. S. 4, 6, 103.— B. Mareo- tis? idis, /., MapeCiTiS, Mareotic .- Mareo- tis Libya, a part of Libya bordering on Egypt, whose inhabitants are called Mare- otae, M.opeioTa.1, Plin. 5, 6, 6: palus, the Mareotic take, Lake Mareotis, id. 5, 10, 11 ; called also, abs., Mareotis : Luc. 9, 354 : puppia, i. e. navis Alexandrina, Stat. S. 3. 2. 103: uva, Luc. 10, 160; Virg. G. 2, 91 ; Plin. 14, 3, 4, 7. mai'ffS. ae, /. A kind of earth, marl, Plin. 1776, 4. t marg-arides. «m, /. = u«p apiht, A round kind of date, perh. the Maldive nut, Plin. 13, 4, 9. _ t margarita» «e, /., and margrar- ltum> i. ii.=uapyopiTT)S (Xi6oS),A pearl: a. Form margarita (quite class.) : Var. in Non. 213. 30 : nego ullam gemmam fu- isse, aut margaritam, quin abstulerit, Cic. Verr. 2, 4, 1 : ornatus margaritarum, id. Or. 39, 78; cf. Quint. 11, 1, 3 : linea mar- garitarum, Scaev. Dig. 35, 2, 26; Plin. 9, 35, 53.— (/?) Form margaritum (rare, not in Cic.) : arma margarito candicantia, Var. in Non. 213, 24 : gisnit et Oceanus margarita, Tac. Agr. 12. So too, Ulp. Di?. 19, 5, 17, 5 1; Tert. ad ux. 2, 5 ; id. de Pal], 5 ; Prud. oTc urn ' "*'• t mar- MAEI garita] Of or belonging to pearls, pearl- (post-class.) : porticus, where pearls were bought, Auct. de Region. Urb. Rom. reg. 8. — II. Subst: A. Margaiitarius, ii, m., A dealer in pearls, a pearl-fisher, Inscr. Orell. no. 1602 ; 4076 ; 4218.— B. Margar- itaria, ae, /., A female dealer in pearls, Inscr. Orell. no. 4148. margaritatus, a, um, adj. [margar- itaj Adorned with pearls (post-class.) : si- nus, Venant. Carm. 8, 6, 266. * marg-aritlfer. a, «m, adj. [mar- garita- fero] Pearl-bearing, containing or producing pearls: concha, Plin. 32, 11, 53. margarition, onis. m. dim. [margari- tum] A little pearl ; transt'., of a beloved child : Inscr. Orell. no. 2681. margaritum, i, v. mavgarlta. + murg'clla. KopdWiov, (* Red coral). Gloss. Gr. Lat Marglana, ae, and Margiane, es, /., Huoytuvii, A country of Asia, beyondthe Caspian Sea, between Bactria and Hyrcania, Plin. 6, 16, 18 ; Curt. 7, 10, 15 Mittz. N. cr. marginOj avi, atum, 1. v. a. [margo] To furnish with a border, to border, inclose icith a margin (perh. not ante-Aug.) : viae marginandae, Liv. 41, 27: tabulae mar- ginatae, Plin. 35, 12, 45: saga limbis mar- ginata puniceis, Sid. Ep. 4, 20. MarsiSf -4 river °f Moesia, Plin. 3, 26, 29. marg°0> m i 9 > '"■ and /. An edge, brink, border, margin (quite class., but not in Cic. or Caes.) : flumen marginibus lapideis, Var. R. R. 3, 5, 9 : conchae, Plin. 9. 36, 61 : ulceris, id. 30, 13, 39 : calicis, id. 37, 2, 7 : gemmae, id. ib. 8, 37 : fontis, Ov. M. 3, 162 : ripae, id. ib. 5, 598 : agri, Val. Max. 5, 6, 4 : puppis, Sil. 3, 360 : terrarum, shore, Ov. M. 1, 13 : margo, quae sustinet arenam, Vitr. 5, 12; so in the fern., Aemil. Macer. and Rabir. in Charis. p. 49 P. : libri, Juv. 1, 5 ; cf. Quint. 1, 1, 27 ; and, margine in extre- mo litera rasa, Ov. Am. 1, 11, 22: comae, Stat. S. 2, 1, 44 : oculorum, id. ib. 3, 2, 53 : rostri, Plin. 9, 10, 12: templi, threshold, Stat. S. 4, 4, 54 : imperii, boundary, Ov. Tr. 2, 199 ; cf. Plin. 12, 20, 43. * Mar gum, i. »'■ A city in Upper Moesia, an the Margis, Eutr. 9, 13. Maria» ae > /• Mary, the mother of Je- sus (eccl. Lat.) : Maria, Prud. Psych. 88 : Maris, Sedul. in Luc. 1, 2, 36. Mariandyni, orum, m., lUpiaviv- voi, A people of Bukynia, Mel. 1, 19, 1; 7; 2, 7. 2 ;_Val. Fl. 4, 171.— Jl. Deriv., Mar- landynus. a . um, adj., Of or belonging to tile Mariandyni.Mnriandynian: sinus, Plin. 6, 1. 1 : arenae, Val. Fl. 4, 733. Marianus, a, um, v. Marius, no. II. Marica, ae, /. A nymph in the terri- tory of Minturnae, on the River Liris, the fabled mother of the Latins, Virg. A. 7, 47 ; ace. to Lact. 1, 21, Circe, who was deified after her death. After her was named the Iuclis Maricae, the grove consecrated to her, Liv. 27, 37; called also, silva Maricae, Mart. 1, 83, and querceta Maricae, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 259 : palus Maricae, the lake near Minturnae, where Marias hid himself after his flight from Sylla, Vellej. 2, 19, 2 ; also abs., Marica, ae, Hor. Od. 3, 17, 7 :— regna Maricae, the territory of Min- turnae, Luc. 2, 424. Maricas< ae, m., M<,pi K as, A title of a comedy of Eupolis, directed against Hyper- bolas, Quint. 1, 10,18 Spald. MaricCUS, i, ™- A Boian, whottirred up a revolt against ViteUius, Tac. H. 2, 61. MaricilS; »■ m - A Roman surname, Tac. [J. 4, 40 (al. Mauricus). marinUSi a, um, adj. [mare] Of or belonging to the sea, sea-, marine (quite class.) : marini terrenique humores, Cic. N. D. 2, 16 : aestus, id. de Div. 2, 14 : fre- mitus, Virg. G. 2, 160 : naves, sea-ships, Scacv. Dig. 50, 5, 3 : mustela, Enn. in App. Apol. p. 484 Oud. : Nympha. Catull. 64, 16 : Venus, sea-born, Hor. Od. 3, 26, 5 : ros, rosemary, id. ib. 3, 23, 15 : morsus, of sea-water, Plin. 36, 26, 65. — In the neutr. abs. : terrenum differt a marino, Quint. 5, 10, 61. marisca, ae,/. A large inferior hind "f fg'- I. Lit: pingues mariscae, Col. 10, 415: fatua, Mart. 7, 25. Also in appo- sition with ficus: Cato R. R. 8 (also in Plin. 15, 18, 19, §72); eo mariscae fici, 926 M A 111 Var. in Non. 550, 31.— * n. Transf., The piles ■■ tumidae mariscae, Juv. 2, 13. mariscos ° r -US» i> m - A hind of rush: de junco, quern mariscon appellat, Plin. 21, 18, 69. marita, ae, v. 1. maritus, no. III. maritalis, e, adj. [1. raaritus] O/or belonging to married people, matrimonial, nuptial (poet, and post- Aug.) : vestis, Ov. A. A. 2. 258 : conjugium, Col. 12 praef. 1 : fax, Val. Max. 9, 1, 9 : supercilium, id. ib. 6, 3, 10 : capistrum, the marriage-halter, Juv. 6, 43. * maritatus, a, um, adj. [ marita] Of or pertaining to a wife : dos non maritata, perh. which is al a wife's disposal, Plaut. Epid. 2, 1, 11. mai'itimus (also written marftu- mus), a, um, adj. [mare] O/or belonging to the sea, sea-, maritime (quite classical) : homines maritimi, seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, 69 ; cf. abs., e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etrus- cos et Poenos, id. Rep. 2, 4 : maritimus et navalis hostis, id. ib. 2, 3 : loci maritimi, an remoti a mari, Cic. Part. 10 : urbes, id. Rep. 2, 3 ; 4 : civitas, Caes. B. G. 2, 34 : por- tus, Plin. 6, 27, 31 : ora, Cic. Tusc. 5, 14 : cursus, id. Plane. 40 : res, maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27 : naves, Liv. 21, 63 : offi- cium, Caes. B. G. 3, 5 : imperium, ilie chief command, al sea, Cic. Verr. 2, 5, 32 : — sal, sea-salt, Var. R. R. 1, 7, 8 : silvae, on. the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18 : nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. to terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. N. D. 3, 18, 45 : usurae. from maritime speculations, Paul. Dig. 22, 3, 6,— In the neutr. abs., mar- itima, orum, Maritime parts or places: in maritimis sum, Cic. Fam. 2, 16; so too with a folle. gen., maritima Africae, Plin. 6. 34, 39 : Tarraconis, Flor. 4, 12.—* II. Transf., Changeable., inconstant, like the sea: mores, Plaut. Cist. 2, 1. 11. marito, avi, atum, 1. v. a. [1. maritus] To wed, marry, give in marriage : J, L i t. (post-Aug. and rarely) : maritandum prin- cipem 8uaderent, Tac. A. 12. 6 : Vitellii filiam, Suet. Vesp. 14 : lex (August!) de maritandis ordinibus, id. Aug. 34 Baumg,- Crus. : — matrimonia, i. e. to conclude, make, App. Dogm. Plat. p. 257 Oud.— H. Transf: ^. Of animals: 1. Mid., mar- itari, To couple : tunc dicuntur catulire, id est ostendere, se velle maritari, Var. R. R. 2, 10, II. — 2. Pass., To be impregnated : quae (feminae) ternae singulis (maribus) maritantur, Col. 8. 2, 12; so Plin. 16, 25, 39 ; Sol. 23.— B. Of plants : 1. To wed, i. e. to tie fast to another tree : adulta vi- tium propagine Altas maritat populos, Hor. Epod. 2, 10 ; so, ulmi vitibus mari- tantur, Col. 11, 2, 79 ; id. 4, 2, 1 : maritan- dae arbores. id. 4, 1, 6 ; cf. id. 5, 6, 18. — 2. To impregnate : (Zephyrus) glebas fe- cundo rore maritat, Claud. Rapt. Pros, 2, 89 ; so in the pass., to be impregnated : Plin. 16, 25, 39. I. maritus, a, um, adj. [mas] Of or belonging to marriage, matrimonial, conju- gal, nuptial (as an adj. almost exclusive- ly poet. ; not in Cic.) : facibus cessit rnar- itis, to the nuptial torches, to wedlock, Prop. 4, 11, 33; so, faces, Ov. Her. 11, 101 : foe- dus, the conjugitl tie, id. Pont. 3, 1, 73 : tori, id. Her. 2, 41 : sacra, Prop. 3, 20, 26 ; Ov. Her. 12, 87 : Venus, wedded love, id. ib. 16, 283 ; cf., (ides, conjugal fidelity, Prop. 4. 3, 11 : — lex, respecting marriage, a marriage-laic (de maritandis ordinibus, Suet. Aug. 34), Hor. Carm. Sec. 20.— In prose: vagabaturper maritas domos dies noctesque, i. e. the houses of married peo- ple, Liv. 27, 31, 5 Drak. B. Transf. : 1. Of plants, Wedded, i. e. tied up (cf. marito, no. II., B. 1) : arbo- res, Cato R. R. 32, 2 ; Col. 11, 2, 32 : ul- mus, Catull. 62, 54 ; Quint. 8, 3, 8 : olive. turn, Col. 3, 11, 3. — 2. Impregnating, fer- tilizing (in post-class, poetry) : fluctus (Nili), A'vien. Perieg. 339 : imbres, Pcrvi- gil. Ven. 4, 11. II, Subst. : A. maritus, i, m., A mar- ried man, husband (so freq. and quite class.) : ut maritus Bis quam optimae (mu- lieris), Cic. Inv. 1, 31, 52: sororis, id. Ra- bir. perd. 3, 8 ; Quint. 6, 2, 14 : mariti testamentum, id. 9, 2, 73 : patrius, Virg. A. 3, 297 : Phrygio servire marito, id. ib. 4, M A R M ' 103 : unico gaudens mulier marito, Hor Od. 3, 14, 5 ; and cf, novus, a newly-mar- ried man, a young husband, Plaut. Casin. 5, 1, 6. B. Transf: 1. A lover, suitor, bride- groom (poet.) : Prop. 2, 21, 10 : aegram (Dido) nulli quondam flexere mariti, Virg. A. 4, 35 : ut juveni piimum virgo deducta marito, Tib. 3, 4, 31. 2. Of animals : olens maritus, i. e. a he-goat, Hor. Od. 1. 17, 7 : quern pecori dixere maritum, Virg. G. 3, 125 ; so, gre- gum, Col. 7, 6, 4 : of cocks, id. 8, 5 fin. 3. In the plur., mariti, orum, m., for Married people, spouses, in gen. (post-clas- sical) : Papin. Dig. 24, 1, 52 fin. ; so, novi mariti, newly-married people, a young couple : App. M. 8, p. 508 Oud. HI. marita, ae, /., A married woman, wife (poet, and post-class.) : marita, Hor. Epod. 8, 13 : castae maritae, Ov. F. 2, 139 ; Inscr. Orell. no. 2665 ; and freq. on epi- taphs. 2. maritus, ii v - 1- maritus, no, II., A. Marium. i. «-. Miipiov. An ancient town of Cyprus, Plin. 5, 31, 35. MariUSj a. The name of a Roman gens. The most celebrated is C. Marius, the conqueror of Jugurlha, and seven times consul ; as a friend of the popular party, his name is used as an appellative : Cae- sari multos Marios inesse, Caesar had many Mariuses in him, Sulla in Suet. Caes. 1 fin. — M. Marius Graditianus, Cic. Brut. 45 ; 62 ; Leg. 3, 16 ; Otf. 3, 20 ; Sen. de Ira, 3, 18 ; Plin. 33, 9 fin.— Marius Victo- rinus, A rhetorician and grammarian, a native of Africa, in themiddle of the fourth century of the Christian era. — If, Derivv. : A. MariUS, a, um, adj., Of oi ■pertain- ing to C. Marius, Marian : lex, Cic. Lee. 3, 17, 38.— B. Marianus, a. um, adj., Of or pertaining to C. Marius, Marian : Mari ani consulatus. Cic. Brut. 47 fin. : scutum Cimbricum, id. de Or. 2, 66 : quercus, id. Leg. 1, 1 : tribunus plebis, id. Agr. 3, 2 : Mariana et Sullana tempestas, Flor. 3, 12 : ' Mariana et Cinnana rabies, id. 4, 2. — In the plur. subst., Mariani, orum, m.. The inhabitants of the colony founded by C Marius in Africa, Plin. 3, 6, 12. Marmaricus, a, um, adj., Hap/xapi- Kof, Of or belonging to Marmarica (a country lying between Egypt and the Syrtes. now Barca), Marmarican ; also for African (post-Aug.) : genus capparis, Plin. 13, 23, 44 ; Luc. 3, 293 : nubee, i. e. the swarm of Carthaginians, Sil. 7, 83 : fera. i. e. the elephant, Sid. Carm. 11, 103. Marmarides, ae, m., Map/tapionf, From Marmarica (v. the preced. art.), a Marmarican : cuspide Marmaridae Cory thi, Ov. M. 5, 124, — Marmaridae, arum, to., The inhabitants of Marmarica, Plin, 5, 5, 5 : gen., Mnrmaridum, Sil. 5, 184 : Mar- maridae Psylli, Luc. 9, 894. i marmaritis, idis,/, papunpirn, A plant that grows in marble, quarries, Plin. 24, 17, 17.' * Marmessus or Marmissus (-os), i, m. A town in Troas, on Mount Ida, Lact. 1, 6. t marmor, °" s (also marmur, plur., marmura, ace. to Antonius Gripho in Quint. 1, 6, 23), n. (m., Plin. Valer. 3, 14; = uapuupoS, Marble. f. Lit, "Plin. 36, 7, 11 :" in omni mar- more, Cic. de Div. 2, 21, 48 : Parium mar- mor, Quint. 2, 19, 3; id.5,11.30: tu secau- da marmora locas, Hor. Od.2,18, 17: tem- plum de marmore ponam, Virg. G. 3, 13 ; cf, vivos ducent de marmore vultus, id. Aen. 6, 848: A MABMORIBVS. one whose office it was to superintend the purchasing and working of marble, Inscr. Grut. 593, 7. — II, Transf: A. Pulvenud marble, marble-dust, Cato R. R. 2, 3 ; Col. 12, 20 fin.: Plin. 14, 19, 24 ; 23, 1,21. B. A marble, i. e. a piece of wrought marble, marble statue, etc. : Praxiteles mar- more nobilitatus est Gnidiaque Venere, Plin. 7, 38, 39 ; Hor. Od. 4, 8, 13. C. A mile-stone of marble: rus mar- more tertio notatum, i. e. thee miles from town, Mart. 7, 31. D. Poet, The white foaming surface of the sea ; hence, the surface of the sea in gen. : verrunt extemplo placide mare marmore fiavo, Enn. Ann. 14, 5 (in Gell M A IIP 2, 26. 21) ; Lucr. 2, 707 : lento luctantur marmore tonsac, Virg. A. 7, 28 : Libycum, id. ib. 7 18 : epumnnt vnda marmore verso, id. ib. Hi, 208 : marmora pelagi, Catull. G:), ^rt : iiilidiun, Sil. 14, 4(>4 : medium. tke frozen surface of the sea, Val. Fl. 6, 568. marmorarius, »■ <»», «''./'• [marmorj i if or belonging to marble, marble- (post- All».) : faber, Sen. F.p. 90. — Subst., mnr- inomrius, i, m., A worker in marble, marble- mason : Vitr. 7, (i ; so Sen. Ep. 88. marmoratio. onie,f. [rriarmoro] An overlaying or incruuing with marble (post- class.) : pavimenti, App. Flor. p. 83 Oud. marmoratura, v - mkrraoro, ad fin. marmdrcUS) a, nm, atlj. [marmorj Matte, or consisting of marble, marble- : I, Lit. (quite class.): signum aeneum, mar- moreum, eburneum, Cic. Verr. 2, 4, 1 : tecta, id. Parad. 1, 4 : columnae, id. Dom. 24 : solum, a floor, id. Parad. 6, 3: facerc aliquem marmoreum, to make of marble, i. e. as a marble .statue, Virg. E. 7, 35 ; so, ponei'e aliquem marmoreum, Hor. Od.4, 1, 20.— II. Transf. : A, Ofor belonging to marble, marble- (so very rarely) : ars, Vitr. 4, 1. — B. Resembling marble (in whiteness or smoothness), marble-like, marble- (so mostly poet.) : pectus, Lucil. in Non. 391, 26 : cervix, Virg. G. 4, 523 : pollex, Ov. M. 13, 746: palmae, id. ib. 3, 481: pedes, id. Am. 2,'11,15: manus.Mart. 8, 56 : candor, marble-whiteness, Lucr. 2, 763 : color, /'. e. whiteness, id. ib. 774 : Pa- res, so called on account of the white marble found there, Ov. M. 7, 465 : gelu, id. Fast. 4, HIS : aequor, Virg. A. 6, 729. marmprOi avi. atum, l.v. a. [id.] To overlay or iuerust with marble (post-Aug.) : palatio exornato hoc gencre marmorandi, Lampr. Alex. Sever. 25: porticus marmo- rata, Petr. 77, 4 : ingenti plaga marmorata dorso, i. e. paved with stoves, Stat. S. 4, 3, 96. — H, To make a kind of plaster or par- geting out of marble (ante-class., and only in the part, pe.rf.) : tectorium marmora- tum, Var. R. R. I, "57, 1. — Hence marmora turn, i, v., A covering for walls ov floors made of pounded marble and lime: Var. R. R. 1, 5, 9 ; so id. ib. 3, 7, 3 ; Plin. 36, 23, 55. lUarmdroSUSi a, urn, adj. [marmor] Like marble, hard as marble (a Plinian word) : sil marmorosum, Plin. 33, 12, 56 ; 35. 6. 20. I'Marnas- ae, m. [a Syrian word] A deity worshiped at Gaza, in Palestine : Hier. Jesaj. 7, 17, 2 ; so id. Vit. Hilar. 14. IYIaro- onis, m. : I, The family name of the poet P. Virgilius : ingenium sacri miraris abesse Maronis : Sint Maecenates, non deerunt, Flacce, Marones, Mart. 8, 56 : summus, id. 12, 4 : altisonus, Juv. 11, 178.— Of a statue of Virgil : Prop. 2, 32, 14 (ace. to others, a statue of the river-god Maro, M ' pior. in the Peloponnesus, near the Alpheus, Pausan. 3, 12). — U, Derivv.: A. IVIaroilCUS. a, am, adj., Of or be- longing to the poet Virgil. Maronian, Vir- gilian : templum, Stat. S. 4, 4, 55. — B. Mardnianusi n > um . " ae > f-< Mu * piaveta : I. A town of Thrace, on ike Schoc- neiis, famous for its wine, Mel. 2, 2. 8 : Liv. 81; 16 ; 37, 60 Jin.— B. Deriv., Mard- I1CUS, a, um, adj.. Of Maronea: vinum, Plin; 14. 4, 6: Tib. 4, 1, 56.— H. A town of the Samniles, Liv. 27, 1. MaroneuSt a. um : I, Of or belong- ing to Virgil ,- v. Maro, no. II., A. — II, OJ|,or belonging to the town of Maronea ; v. Maronea. no. I., B. MaronianUSi a. um, v. Maro, no. II., B. ' maronion- i, n. A plant, called also Ccntaurea major, the greater cen lanry, App. Herb. 34. MarpesinS (MarpessTus), a, um, adj., yiapztij'iatos : I, Of or belonging to Mar- pestis (M 'p-naco(, a mountain in the Isle of Paros), Marpesian : Marpesia cautes, MARS i. e. Parian, Virg. A. 6, 471 Serv. ; and re ferring to the above passage, Marpesia rupes, Arn. 2, 60. — ft. Perh. Ofor belong- ing to Marpessus (in Troas), Marpcssian, Tib. 2, 5, 67 Dissen. N. cr. MarpcSSlUS, v. Marpesius. marra» «<-', J- A sort of hoe for tear- ing up weeds, a wcedinghook, ligo (post- Aug.) : tu penitus latis eradere viscera marris Ne dubita, Col. 10, 72 ; so id. ib. 89 ; Plin. 17, 21, 35 ; Juv. 15, 166.—* II. Transf., A hook: (Silurus) in Danubio marris extrahitur, Plin. 9, 14, 17. I. marrubium, ii. «• The plant horehound : marrubium quod Graeci pra- sion vocant, alii linostrophon, nonnulli philopaeda, aut philochares, Plin. 20, 22, 89 ; so id. 14, 16, 19 ; Col. 10, 356. .. 2. Marrubium or Marriivium, 11, n. A city in Latiuin, ike capital oj tke Marsians, Sil. 8, 507 ; cf. Man:,. Ital. 1, p. 503.— II, Deriv., IVIarrublUS. a, um, adj., OJ or belonging to Marrubium, Mar- rubian : Marrubia gens, Virg. A. 7, 750. — In theplur. subst., Marruvii, oruro.m., Tke inhabitants of Marrubium : Plin. 3, 12, 17. MarrUCini (Murucini), orum, m. A people of Italy, on tke coast of Latium, near tke River Atei'nns, wkosc chief city was Teate, now Ckicti, Cic. Clu. 69, 197: Phil. 7, 9, 23 ; Caes. B. C. 1. 23 ; Liv. 8, 29; 26, 11, et al. : cf. Mann. Ital. 1, p. 498.— ft. Deriv., Marrucinus. a, um, adj., Of or belonging to tke Marrucini, Marracini- an : ager, Liv. 27, 43 ; Plin. 2, 83, 85 : mon- ies, Stat S. 4, 4, 86 : pubes, Sil. 8, 521 : gens, id. 15, 566. Mars (archaic and poet. Mavors), tis (collat. form J Marmar, in the Song of the Arval Brothers ; v. the following, and Ma- nners), m. Mars, wko, as father of Rom- ulus, was tke primogenitor of tke Roman people, the god of war, of husbandry, of skepkerds and seei-s : Mars pater te precor quaesoque, uti sies volens propitius mini, etc ut tu morbos visos invisosque vidu- crtatem vastitudinemque, calamitates in- temperiasque prohibessis, etc., Cato R. R. 141, 2 ; cf., in the sons of the Arval broth- ers, NEVE LV-ERVE MARMAR SINS INCVRRERE IN PLEORIS; v. Append- ix ; for Mars pater the forms Marspiter, Marspitris, and Maspiter were also em- ployed, Gell. 5, 12, 5; Maer. S. 1, 12; 19 ; Var. L. L. 8, 17, 112, •§, 33 ; 49 ; ib. 9, § 75 ; 10, § 65 ; Prise, p. 695 : Mars Gra- divus, Quirinus, Silvanus, Ultor, v. under h. vv., and cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 155 sq. : Mars durus, Virg. E. 10, 44 : torvus, Hor. Od. 1, 28, 17 : cruentus, id. ib. 2, 14, 13 : ferus, Ov. Her. 7. 160 : ferox, id. Met. 13, 11 : bellicus, id. Fast. 3, 1 : for- tibus sane oculis Cassius (Martem spirare dicens) se in Siciliam non iturum. Cic. Att. 15, 11 : per Martem, a soldier's oath, Plaut. Mil. 5, 21 : (* urbs Mavoitis, I. e. Rome, Virg. A. 6, 873 ; so, Mavors, id. ih. 8, 630 ; 12, 179 ; Cic. N. D. 2, 26 ; 3, 24 ; Luc. 7, 569 : Mavors pater, Val. Fl. 6, 178 : genitor Mavors, Ov. F. 4, 828 : puer Iliae Mavortisque, i. e. Romulus, Hor. Od. 4, 8, 23). II, Transf.: /^. War, battle, a con- flict, engagement, contest, etc.; also tke art of war : quum veter occubuit Priamus sub Marte Pelasgo, Enn. Ann. 1, 23 (in Prise, p. 607 P.) : Martem accendere can- to, to incite to battle, Virg. A. 6, 165 : aper- tus, fighting in the open field, Ov. M. 13, 27 : equkem suo alienoque Marte pugnare, 7. e. to fight botk in tkeir own fashion (on horseback) and in ofie which was strange to thrm (on foot). Liv. 3, 62 : terribili Mar- te ululare, eagerness for battle, Plin. 26, 4, 9. — Poet., Mars forensis, a contest in tke forum, legal contest, Ov. Pont. 4, 6, 29 ; cf., et fora Marte suo litigiosa vacent, id. Fast. 4, 188. Hence, proverb., suo (nos- tra, vestro) Marte, by one's own ezertiens, without tke assistance of others: rex ipse suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37 ; id. Off. 3, 7 fin. : quum vos vestro Marte his rebus omnibus abundetis, id. Verr. 2, 3, 4 : civili Mavorte, civil war, Aus. Idyll. 4, 65. B. The issue of a war or a battle, the fortune of war: quum omnis belli Mars communis, et quum semper incerti exitus proeliorum sint, Cic. Fam. 6, 4 : aequus, MARS Caes. B. G. 7, 19 : pari Marte, Hilt. B. G. 8, 19: aequato Marte, Liv. 1, 25: vario Marte pugnatum est. Quint. 8, 6, 24 : in- ceito Marte, Tac. II. 4, 35 : auceps, Liv. 21, 1: dubius, Vellej. 2, 55. C, The planet Mars : " Jovis etellae proximum inferiorcm orbem tenet i:vp6- cis, quae Stella Martis appellatur, Cic. N. D. 2, 20 ; so id. ib. 2, 46 ; Plin. 2, 8, 6 ; Hyg. Astr. 2, 42.— Hence, II. Derivv. : A. MartlUS (Mavor- tTus, v. infra), a, um, adj., Of or belong- ing to Mars, martial : lupus, sacred to Mars, Virg. A. 9, 566; cf., Martius lupus, integer et intactus, gentis nos Martiae et conditoris nostri admonuit, descended from Mars (since Mars is the father of Romulus and Remus), Liv. 10, 27 : legio, Cic. Phil. 3. 3 ; 4, 2 : miles, Ov. M. 14, 798 : proles, i. e. Romulus and Remus, id. Fast. 3, 59 : anguis, sacred to Mars, id. 3, 32 : ju- dicium, i. e. of tke Areopagus at Atkcns, App. M. 10, p. 718 Oud. : Campus ; v. campus, no. 2 : arena, a place in the cir- cus where tke gladiators fought, Ov. Tr. 2, 282 ; Mart. 2, 75, 8 : gramen, i. e. tke Field of Mars, Hor. Od. 3, 7, 26 : mensis, the. month of March, formerly the first month of the year, Plin. 15. 3, 4 : Martii Calendis, Hor. Od. 3, 8. 1. The Idus Martiae were also famous, the day on which Julius Cae- sar was killed, Cic. Att. 14, 4 ; 20 ; Phil. 2, 36; Fam. 10, 28.— In the form Mavor- tius (poet.) : moenia, i, e. Rome, Virg. A. 1, 276 : tellus, i. c. Thrace, id. Geom. 4, 462 : conjux, i. e. Venus, Val. Fl. 2. 208 : proles, i. e. the Thcbans, Ov. M. 3, 531 ; cf, seges belli (because sprungfrom the drag- on's teeth), Claud. III. Cons. Hon. 135. — Subst., Mavortius, i, of Meleager, as the son of Mars, Ov. M. 8, 437 ; cf. Hyg. Fab. 171 . B. Transf.: 1 . For Warlike, martial : Martia Penthesilea, Virg. A. 9, 566 : Martia saeculi voluptas. Mart. 5, 24 : Martius ae- ris rauci canor, Virg. G. 4, 71 : vulnera. id. Aen. 7, 182 : Thebe, i. e. where many wars were carried on, Ov. Am. 3, 6, 37. — In Ihe form Mavortius : Amazon, Val. Fl. 5, 90 : Thrace, Stat. Ach. 2, 201 : facta, Sil. 1, 55 : vulnera, Grat. Cyneg. 344. — JJ. Of or belonging to the planet Mars : fulgor, Cic. Rep. 6, 17. IH. Martialis, e, adj.. Of or be- longing to Mars : Flamen, Var. L. L. 5, 15. 25, § 84 ; 7, 3, 90, § 45 : lupus, sacred to Mars, Hor. Od. 1, 17, 9: ludi, in honor of Mars, Suet. Claud. 1 : campus, on Mons Coelius, where the.games in honor of Mars were keld when the Campus Martius was overflowed, Ov. F. 3, 519 : — Martialis collis, near the temple of Deus Fidius, Var. L. L. 5. 8. 16, § 52.— Subst., Martiales, the priests of Mars: Martiales quidam Larini appel- labantur, ministri publici Martis, Cic. Clu. 15. — The term Martiales was applied also to the soldiers of the legio Martia, id. Phil. 4, 2, 5. Marsaci and Marsacii, orum. m. A people of Gallia Belgica : Marsacii. Plin. 4. 15, 29.— Marsaci, Tac. H. 4, 56 ; cf. Mann. Gall. p. 238. Marsii orum, m. : I. A people in La- tium, on the Lacus Fucinus, celebrated as wizards and snake-charmers, in tke Social War tke most zealous friends of tke Romans, Plin. 7, 2, 2; 2, 83, 85; Caes. B. C. 1, 15: Liv. 8, 6; 9, 41 sq. ; 26, 11 ; Flor. 3. 18, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 499. — B. De- rivv. : 1, MarSUS; R , um. adj , Of or belonging to tke Marsians, Marsinn : au- gur, Enn. in Cic. de Div. 1, 58, 132 ; Cic. ib. 2, 33, 70 : manus, Enn. in Charis. p. 251 P. : ager, Luc. 9, 790 : montes, Virir. A. 7, 758 ; Col. 6, 5. 3 : nives, Stat. S. 1. 5, 26 : aper, Hor. Od. 1, 1, 28 : cellae (for the wine; v. Marsicus), Mart. 14, 116: centuriones, Caes. B. C. 2, 27 : nenia, in- cantations, Hor. Epod. 17. 29 ; Ov. A. A. 2, 102: duellum, Hor. Od. 3, 14, 18.— 2. MarslCUSi a, um, adj., the same : hel- ium, Cic. Agr. 2, 33, 90 ; id. de Div. 1, 44. 99 ; 2, 27, 59 : pubes, Sil. 8, 496 : vinum, Mart. 13, 120.— ft. A people of Germany, between tke Rhine, Lippe, and Ems, Tac. G. 2; id. Ann. 1, 50 ; 56 ; 2, 25 ; id. Hist. 3, 59 ; cf. Mann. Germ. p. 168 and 208. Marsigrni* orum, m. A people of Germany, apart of tke Suevi, Tac. G. 43 . cf. Mann. Germ. p. 393. 927 MAS OTarspiter. tri9 . v - Mars, ad init. 1 marsupium- ». n.= papaiirtov, >4 pouch, purse (.ante- and post-class.) : cu- ram marsnpii habere, Var. in Non. 142, t : numi aurei in marsupio, Plaut. Rud. 5, 2, 26 : exenterare, to empty, id. Epid. 2, 2, 3 ; Prud. Psych. 600 ; Alcim. 6, 311. 1. Marsus, a, um , v. Marsi, no. I., B, 1. 2. Marsus* '• m -< Domitius Marsus, Ait epigrammatic poet in the time of Au- gustus, Ov. Pont. 4, 16, 5 ; Mart. 2, 71. Marsyas and Marsya. ae, m., Mupatifif : I, A satyr, who challenged Apol- lo to a trial of skill on the flute, and whom the latter vanquished and flayed alive, Ov. F. 6, 705 ; Met. 6, 383 ;— near his statue in the Roman forum was the place for tlie trans- action of business, Hor. S. 1, 6, 120; Mart. 2, 64 ■ Sen. de Ben. 6, 32.— ]I. A river in Great Phrygia, which flows into the Mae- ander, Ov. M. 6, 400; Liv. 38, 13.— HI. The name of two rivers in Syria, Plin. 5, 24, 23. * martes. is > /• A marten : capta marte. Mart. 10, 37, 18 dub. (a?, mele). 1. Partialis, e, v. Mars. no. III., B. 2. IViai'tialis. is. ™-> M. Valerius Martialis, A native of Bilbilis, in Spain, a celebrated epigrammatic poet under Domi- tian, Keren, and Trojan, Plin. Ep. 3, 21. Martianus. h m -> Aelius Martianus : I. A Roman jurist, a pupil of Papiuian, under Alexander Sevcrus, Lampr. Alex. Sev. 68. — C II. Martianus Capella, v. Ca- pella ) Marticola. ae, m. [Mars-colo] A wor- shiper of Mars (an Ovidian word) : Getes, Ov. Tr. 5, 3, 21 ; so id. Pont. 4, 14, 14. I MartlCUltor. oris, m. [Mars-cul- tor] A worshiper of Mars : Inscr. Orell. no. 2397. Dlartigfena, ae. com. [Mars-gigno] Mars-born, begotten by Mars (poet.) : Mar- tigenae . . . Romulus Iliades, Iliadesque Remus, Ov. Am. 3, 4, 39 : Martigena Qui- rinus, id. Fast. 1, 199 : — vulgus, i. e. mar- tial, Sit 16, 033. * martiobarbuluS) i. »>• [Mars] a soldier provided with leaden balls (post- class.), Veg. Mil. 1, 17 dub. Marttus- a . um . v - Mars, no. II., C. martulus- v. I- marculus. t martyr> F'^ c. = u dpnp, ong., a witness ; hence, esp. one who by his death bears witness to the truth of the Christian religion, a martyr (eccl. Lat.) : salvete flores Martyrum, Prud. Cath. 12, 125.— In the fern., perpetua, ibrtissima martyr, Tert. Anim. 55. 'martyrium. ii> n. = p«/>r>'piov, a testimony, sealed with one's blood, to the truth of the Christian religion, martyrdom (eccl. Lat.) : martyrii palmae, Tert. Spect. 29 : Domini martyrium, Hier. adv. Jovin. 1 : sanguine martyrii, Prud. arttb. 7, 9. — II. Transf., The place where a martyr is buried, a martyr's grave : martyria negat esse facienda, Tert. adv. Haer. 46 ; so Cod. Just. 1, 2, 16.— And hence, B. A church dedicated to a saint : martyrium fabrica- re, Hier. Vita Hilar. 31. Marucaei. orum, m. A people in the interior of Asia., Plin. 6, 16, 18. Marullus» a. A Roman surname, e. g. O. Epidius Mnrullus, Val. Max. 5, 7, 2; —Mart. 10, 55. 1 marura and maron- >. n. = iidpov, A plant, pern. Teucrium Marum, L., cat- thyme, Plin. 12. 24, 53. MamSi '. m - A river in Daeia, now the March or Morav, Tac. A. 2, 63; Plin. 4, 12, 25 ; cf. Mann. Germ. p. 380. mas- maris, m. (m. as an adj., mare et femineum secus, App. de Mundo p. 134 Oud.), A male (opp. to femina, v. intra), of human beings, gods, animals, and plants. I. Lit.: congressio maris et feminae, Cic. Rep. 1, 24 : et mares deos et feminas esse dicitis, id. N. D. 1, 34, 95 : (bestiarum) aliae mares, aliae feminae sunt... et in mare et in femina, etc., id. ib. 2, 51, 128 ; cf., feminaque ut maribus conjungi possit, Lucr. 5, 851 ; and Cic. Leg. 2, 12, 29 : ma- res homines, Plaut. Poen. 5, 5, 32: marium expers, Suet. Claud. 33 ; so, marium pig. nora. id. Aug. 21 Oud. N. cr. : 6tuprum in maribus, Quint. 11, 1, 84 : vos tollite lau- dibus, mares, Delon Apollinis, Hor. Od. 1, 21, 10 : — si marem ranguem) emisisset. . . 928 MASS si femiuam, etc., Cic. de Div. 1, 18, 36 ; so, emissio maris anguis ippp. emissio i'emi- nae anguis), id. ib. 2, 29, 62 : mas vitellus, a male yolk, i. e. which would produce a male chick, Hor. S. 2, 4,' 14. — Of plants : ure mares oleas, Ov. F. 4. 741: in tilia mas et femina differunt omni modo : nam- que et materies man dura ac nodosa, etc., Plin. 16, 14, 25. II. Transf., Masculine, manly (poet.) : maribus Curiis, Hor. Ep. 1, 1, 64 : animi, id. A. P. 402: male mas, unmanly, effemi- nate, Catull. 16, 13 : — atque marem strepi- tum hdis intendisse Latinae, i. e. a vigor- ous, noble strain, Pers. 6, 4. Masada. a e, /• A fortress in Judaea, Plin. 5, 7, 15._ Ittasaesyli) orum, v. Mass. Masati) orum, m. A people of Mau- relauia, Plin. 5, 1, 1. * mascarpio. onis, m. [mas-carpo] An Onanist, i. q. masrurbator, Petr. 134, 5. * masCUlatUS) a, um, adj. [mas] Male: Mercurialis masculata. App. Herb. 82. masculesco. ere, v. n. [masculus] To become or turn male: densiore satu (rapa) masculescere, Plin. 18, 13. 34. masculetum. ' » ("1 ] A plan where male plants are planted (post-Aug.) : Plin. 17, 22, 35, § 182. masculine) adv., v. masculinus. ad fin. * masculimtcr , ad »-> v - masculinus, ad jin., no. * B. masculinus. a. um, adj. [masculus] Male, masculine; of human beings, ani- mals, and plants (not in Cic. ; perh. not ante-Aug.) : I. Lit.: membra, the mole parts, Phaedr. 4, 14, 15 : facies, App. M. 7, p. 457 Oud. : — neque est iis genus masculi- num femillinumve, Plin. 10, 68. 87 : — rapa rotunda masculini sexus, Plin. 19, 5, 25. — U. Transf, in gram., of gender, Mascu- line: masculina Graeca nomina, Quint. 1, 5, 61 : ut si quaeratur. funis masculi- num sit an femininum, id. 1, 6, 3: — mas- culino genere cor enunciavit Ennius, Cae- sell. Vindex in Gell. 7, 2. — Hence, Adv. (post-class.): A. masculine, In the masculine gender : Am. 1, 36 : mascu- line etiam dicebant frontem, Fest. p. 151 ed. Miill. : coelum masculine veteres dix- enint, Charis. p. 55 P. * B. masculiniter. In the masculine gender. Vet. Interpr. Iren. 1, 1. * masculof emina. ae, /. [mascu- lus-femina] A man-woman, hermaphrodite, Vet. Interpr. Iren. 1, 1. masculus- a, um, adj. dim. [mas] Male, masculine ; subst., a male (not in Cic. or Caes.) : I. Lit. : bona femina, et malus masculus, Plaut. Cist. 4, 2, 39 : in- certus infans natus masculus an femina esset,Liv. 31, 12: genus, Phaedr. 4, 14, 15: tura, Virg. E. 8, 65 ; Ov. Med. fac. 94 ; Plin. 12,14,32: nomina dare rebus, Mart. 11,44 : libido, i. c. tribadum, Hor. Epod. 5, 41. II. Transf.: A. Of things: cardo, which is inserted into another; opp. to car- do femina, into which another is inserted, Vitr. 9. 9 mcd. ; v. cardo, 2; so of gems, Plin. 37, 7, 25.— B. Worthy of or befitting a man, manlv, vigorous, bold: proles, Hor. Od. 3, 6, 37: Sappho, id. Ep. 1, 19, 28: animus, App. M. 6, p. 433 Oud. : so, inge- nium, id. ib. 7, p. 457 Oud. : indicium mas- cnli et incorrupt! viri, Quint. 5, 12, 20 Spald. and Zumpt. iV. cr. Masei) Orum, m. A people of Arabia, Plin. 6, 26. 30. ""Masgaba, ae, m. : I. A son of King Masinissa, Liv. 45, 13. — H, A favorite of Augustus, Suet. Aug. 98. Masinissa) ae, m. A king of Nu- i midia, grandfather of Jugurthn, at first the I enemy and afterward the friend and ally of I the Romans, Liv. 24, 48 ; 25, 34 sq. : Cic. Rep. 6, 9 ; id. de Sen. 10 ; Sail. J. 5 ; 9 ; 24 ; 65. MasO and MaSSO) onis, m. A sur- name in the gens Papiria ; c. g. C. Papirius i Maso (Masso), Plin. 15, 29, 38 ; Fast. Cap- itol, ad a. 523 ;— Cic. Balb. 23, 53. ' maspctum. >. "■ = p-doiterov. The leaf of the lascrpitium, Plin. 19, 3, 15. I Maspitcr. from Mar6piter, v. Mars. I 1- massa. ac, f. = uaX,a, That which adheres together like dough, a lump, mass (poet, and post-Aug.) : ma6sa picis, Virg. G. 1, 275 : salis, Plin. 31, 7, 31 : lactis co- acti cheese, Ov. M. 8, 666 : lactis alligati, MASS Mart. 8, 64. — Of metals : versautque tcnacl forcipe massam, Virs. A. 8, 453: aerie, Plin. 34, 9, 20 : chaly bis. Ov. F. 4, 405.— Abs., of a mass of gold : contactu ijeba potenti Massa tit, Ov. M. 11, 118?— mar- moris, a block of marble : marmor, non in columnis crustisve, sed in massa, IMiii. 36, 6, 8. Of chaos, Ov. M. 1, 70.— Of an inde- terminate quantity of land : Inscr. Orell. no. 4360. 2. Massa. ae, m. A Roman surname, e. g. L. Terentius Massa, Liv. 31, 50: 40, 35. Baebius Massa, Plin. Ep. 3, 4 ; 7, 33. — Also, The name of a. slave, Petr. 69. Massaesyli (Masaee.), orum, m., MftotrntiruAtui, A people in Africa, Liv. 28, 17 ; 29, 32; Plin. 5, 2, 1.— Hence the name of their country, Massaesylia, Plin. 10, 8, 9. Massag'etac. arum, m., MucTna} frai, A Scythian people, to the east of the Caspian Sea, in the mod. Sungaria and Mongolia, Mel. 1, 2, 5 ; Plin. 6, 17, 19 ; Nep. Reg. 1 ; Stat. Ach. 1, 307 : retusum in Massagetas Arabasque ferrum, Hor. Od. 1, 35, 40. — In the sing. : Massagetes, Luc. 3, 283 : Mas- sageten monstrans, Sil. 3, 360. Massala. ae, /. A town of Arabia Felix. Plin. (i, 28, 32. MassallOticUS) a, um, v. Massili», no. II., O. massallS) e - «dj- [1. massa] Of or be- longing to a mass, that constitutes a mass (eccles. Lat.) : massalis moles, i. e. chaos, Tert. adv. Hermog. 30: summn, the All- embracer, i. e. Christ, id. adv. Marc. 4, 18. — Adv., massaliter, In amass, all together (eccles. Lat.) : Tert. adv. Valent. 16. massaliter) adv., v. massalis, ad fin. massariS) is -/. -A grape from a wild vine, Plin. 12, 28, 61. Masslce- es, /. A village of Mesopo- tamia, Plin. 6, 26, 21. MasSlCUS) i. m - (with and without mons) A mountain in Campania, celebrated for its excellent wine, now Motile Masso or Massico .- per juga Massici montis. Liv. ■22, 14 : in Massici radices, Cic. Agr. 2, 25, 66. — Hence, Massicum vinum, or simply Massicum, i, n.. Wine of the Mnssicns. Massicwine: vertunt felicia Baccho Mas sica qui rastris. (*sc. juga?), Virg. A. 7, 725 so, veteris pocula Massici, Hor. Od. 1, 1. 19 : vina, id. Sat. 2. 4, 51 : humor Bacchi, Virg. G. 2, 143. Massilia. ae, /., VLaaniMn, A cele- brated sea-port town in Gallia Narbonensis, a colony from Phocaea, and a seal of Greek civilization, the mod. Mtirseilles: Plin. 3, 4, 5 ; cf. Caes. B. C. 2, 1 ; Cic. Off. 2, 8, 28 ; id. Flacc. 26, 63 ; Fontej. 1,3; Si). 15. 169, et saep. ; cf. Mann. Gall. p. 422 sq. ; Ukert. Gall. p. 422-s<7. II. Uerivv. ; A. Massilianus- a, um, adj., Of or belonging to Massilia, Massil- ian : vinum, Mart. 13, 123. B. MaSsiliensiS) e, adj., Of or be- longing to Massilia, Massilian : mores, i. e. Sybaritic, luxurious, Plaut. Casin. 5, 4. 1.— In the plur. subst., Massilienses, ium, m„ The inhabitants of Massilia, Massil- ians, Cic. Rep. 1, 27 ; id. Phil. 2, 37 ; Caes. B. C. 1, 34, et saep. C. Massilioticns or Massali- OtlCUS (ace. to the Gr. NnnoahuortKOs), a, um, adj., Of or belonging to Massilia, Massiliotic : ostium Rhodani, Plin. 3, 4, 5, § 33. D. Massilitanus. a, um, adj., Mas- sililan ; in tmesi : Massili portant juvenefl ad litora tanas, Enn. Ann. 4, 26. — Subst, Massilitani. orum, m., The Massilians : Vitr. 10, 22. tl. massO) 1- "■ a. = f"io(jo), To chew (late Lat.), Theod. Prise. 1, 8; 2, 29. 2. Masso. onis. v. Maso. massula. ae,/. aim. [1. massa] A lit- tle lump or mass (post-Aug.) : Col. 12, 38 2 : salis, id. 12, 48, 5. MaSSUriuS. (Masurius) Sabinus, A celebrated jurist in the time of the Emperor Tiberius, Pomp. Dig. 1,2,2 ad fin.; Gell. 3, 16 fin. ; 5, 19, et al. : — Mnsuri rubrica vetavit, Pers. 5, 90. — Hence Masuria- nUS) a > um > °dj- ■" deliramenta, M. AureL in Front. Ep. ad Caes. 2, 9 ed. Maj. Massvcites. ae, m. A mountain in Lycia, Pliji. 5, 27, 28. Massylij orum, m., MaooiiAioi, A peo- ple in Africa, to the cast of the Mnssaesy H, MATE Liv. 24, 48 ; Plin. ."), 4, 4 ; Virg. A. 6, 60.— II, Deriw. : £. Massylns and Mas- sylluSi a, um, adj., Of or belonging to the Massyli, Massy Han ,- poet, for Afri- can : Massyli equites, Virg. A. 4, 132 : dra- co, that guarded the orchards of the Hes- peridfs, Mart. 10, 94 :— Massylia sigua, Sil. 16, 184.— B. Massylacus ° r Mas- sy leus- ". um, adj., MuaavXaiuS or M«o- avbciuS, Of or belonging to the Massylians, Maseylian : Mart. 9, 23. Wlastarna- ae, m. An ancient (Tus- can) « rime of Mons Coelius : Oratio Clau- dii Aug. ap. Grut. 502. Mastaurcnsest mm, m - The inltab- itanls of ike city of Mastaura in. Lydia, Plin. 5, 29, 31. mastlcatlO- onis,/. [mastico] A chew- ing, mastication (post-class.) : cibum mas- ticatione exercerc, Coel. Aur. Tard. 4, 3. mastichatus (masticatus), a, um, adj. [mastiche] Furnished or seasoned with mastich (j)ost-class.) : Lampr. Heliog. 10. i mastiche (masttce). es, /. = uaa- ri\th Mastich, an odoriferous gum from the mastichtrre, Plin. 12, 17, 36 ; 21, 16, 56 ; 14, 20, 25; Capitol. Gord. 19.— Post-class. Cairn, mastichuni (masticum), i, n., Pall. Oct. 14, 3 (.at. raastichae).— And. as it' from mastix, in the gen., mastichis. find ahl, mastiche. Seren. Samm. 447 ; 423. ' mastichinus (masticinus), n, um, adj. =s fiaarixtros, Of or belonging to mas- tirh, mastich- (post-class.) : oleum, Pall. Mart. 9, 3. mastichum (masticum), r. mastiche. mastlCO. 1. »■ a. To chew (post-clas- sical) : illiquid, Pelag. Vet. 30 ; App. Herb. 79 : portulaca mastucata, Theod. Prise, ile Diaeta 10. f mastlgia. ae, m. = fiacnyias. A scoundrel, rascal, rogue (ante-classical): Plaut. Cure. 4, 4, 11 ; so too id. Capt. 3, 4. 69 ; 3, 5, 1 ; id. Casin. 2, 6, 9 ; 2, 8, 10 : id. Most. 1. 1, 1; 3, 1,71; id. Poen. 1, 2. 108; 177; 178 ; id. Rud. 4, 83; id. Trim 4, 3, 14 : non inanum abstines: mastieia ? * 'Per. Ad. 5, 2, 6. — II. Trans f, /., A whip, scourge (late Lat.) : Snip. Sever, dial. 2, 3. t mastig"0< 1. v. a. =r uaertyoio. To whip, scourge. Cyprian. Serin, de rat. cir- cumcis. p. 489. f mastigophorus? ' m.=zfiaanyoij>6- poi, A whip-bearer, i. e. a beadle, police- man, an officer whose duty it was to main- tain order at the public shows (post-clas- sical) : Prud. adv. Sym. 2, 516. mastiX' ichis, v. mastiche. ' mastos- i m. = ((ai7r6c. A plant good for the breast, Plin. 26, 15, 52. '' mastruca (masti-figa), ae,/. [a Sar- din. word, v. infra] A sheep-skin, a skin : '■maslrucam, quod Sardum est, illudens Cicero ex industria dixit, Quint. 1, 5, 8 :" mastruca vestis Sardonica ex pelliculis fe- rarum, de qua Cicero pro Scauro : Quern purpura regal/'s non commovit, eum Sar- dorum mastruca mulavit >" Isid. Orig. 19, 23, 5 (in Orell. § 45, d, p. 268) ; so Prud. Symm. 2, 695. — As a term of abuse, A sherp-skin, a ninny: Plaut. Poen. 5, 5, 34. "' mastrucatllS. a, um. adj. [mastru- ca] Clothed, in a sheep-skin : latrunculi, Cic. Prov. Cons. 7, 15. masturbatOT. oris, m. [masturbor] .1« Onanist (post-Aug.), Mart. 14, 203. masturbor. 1- v.dep. [perhaps from manusstupro] To practice Onanism (post- Aug.), Mart. LI. 104. 13 ; 9, 42, 7; cf., in the act. form, Jmasturbat tiiibei iiajs-at, Vet. Gloss. + masucium edacem a mandendo scilicet. Fest. p. 139 ed. Mull. MasurianilSi a, um, v. Massurius. MasuriuS; v. Massurius. : matarai ae, /.. v. materis. mataris- T - materis. mataxa. v - tnetaxa. matella. ae, /. dim. [matula] A pot, a vessel for liquids: I, In gen.: matella aquae, Plaut. frasm. in Non. 543, 17; so Var.ib. 19: CatoK.R.10; 11.— Proverb.. mus in matella. said of a person who has got into a difficulty: Petr. 58, 9.— IJ. In I par tic, A chamber-pot: Mart. 12. 32; so ' id. 6. 89; 14. 119 in Innm.— Hence, p'ro- v e r b.. -matellam prnebere alicui, i. e. toper- \ form for one the most, menial o/Scrs. Mart. 1 0. II. — Transf.. of n prostitute. Petr. 45. 8. N N N MATE matellio< onia, '". dim. [matula; cf. Var. h. L. 5, ^5, 34, § 119 ; Fest. p. 126 ed. Mull.] A pot, vessel (quite class.) : Var. in Non. 547, 7 : Corinthius, Cic. Parad. 5, 2, 38. matcola. ae, /., peril. A kind of mal- let or beetle : si (talea) parum descendet, malleolo aut mateola adigito, Cato R. R. 45, 2 ; so id. ib. 46, 2 (also cited in Plin. 17, 18,29). mater- tris, /. [j»;n;/J, Dor. imrnp] A mother. I, I, it. : si quidem istius rogis (sc. Anci Martii) matrem habemus, ignoramus pa- trem. Cic. Rep. 2, 18 : cur non sit heres matri suae 1 id. ib. 3, 10 : de pietate in matrem, id. Lael. 3, 11 : Sassia mater hu- ms Aviti, id. Cluent. 5 : Hecate, quae ma- tre Asteria est, who Itas Astc-ia for her mo/her, id. N. D. 3, 18 : matrem esse de aliquo, to be. a mother, i. e. to be pregnant by any one, Ov. Her. 9, 48 : facere aliquam matrem, id. Met. 9, 491 : mater familias or familiac, the mistress of a house, matron, (*v. familia, A, II., 1, b). B. Transf.. of A nurse, Plaut. Men. prol. 19 : lambere matrem, Virg. A. 8, 631. — Applied to priestesses, as a.title of hon- or, Mother: jubemus te salvere, mater. Sa. Salvete puellae, Plaut. Rud. 1, 5, 5. — To goddesses : Vesta mater, Sen. Excerpt, controv. 4, 2 : Virg. G. 1, 448 : mater Matu- ta, v.h. v. : Flora mater, Lucr. 5, 738 : ma- ter magna, or abs.. Mater, i. e. Cybele, the mother of all the gods : matris magnae sa- cerdos. Cic. Sest- 26 ; cf. abs., matris qua- te cymbala circum, Virg. G. 4, 64 ; so id. Aen. 9, 108— Of the earth, as the mother of all : exercitum Diis Manibus matrique Terrae deberi, Liv. 8, 6 ; cf. Cic. Leg. 2, 22, 56 : florum, i. e. Flora, Ov. F. 5, 183 : amorum, ;'. e. Venus, id. Her. 16, 201 : cu- pidinum, i. e. Venus, Hor. Od. 1, 19, 1. — Of auimals : porci cum matribus, Var. R. R. 2, 4 : excretos prohibent a matribus hoedos, Virg. G. 3, 398 : ova assunt ipsis cum matribus, i. e. cum gallinis, Juv. 11, 70. — Of the trunks of trees, etc. : plantas tenero abscindens de corpore raatrum, Yin. G. 2, 23 ; Plin. 12, 5, 11. II, Trop. : A. The mother, i. e. mater- nal love : simul matrem labare sensit, Ov. M. 6, 629 : mater redit, Sen. in Med. 928. — B. Motherhood, maternity. Sen. Her. Oet. 389. — C. ^ producing cause, origin, source, etc. (freq. and quite class.) : apes mellis-matres, Var. R. R. 2, 5 : mater om- nium bonarum artium sapientia est Cic. Leg. 1, 22 : juris et religionis, id. Rep. 5, 2 : justitiae imbecillitas mater est, id. ib. 3, 14 : intemperantia omnium perturbati- onum mater, id. Acad. 1, 10 fin. : simili- tudo est satietatis mater, id. Inv. 1, 41 : mater avaritiae (luxuries), id. de Or. 2, 40 : utilitas justi prope mater et aequi, Hor. S. 1, 3. 98. — Comically : hirneam ego, ut matre fuerat natura, vini eduxi mari, i. e. as it came from the grape, without the addition of water, Plaut. Am. 1, 1, 274. mater cula. ae, /. dim. [mater] A lit- tle mother (quite class.) : tune ieitur mea matercula ? Plaut frasm. in Prise, p. 601 P. ; *Cic. Fl. 36 fin. : Hor. Ep. 1, 7, 7. materfamilias and mater fa- milias- v. under familia, p. 598, a. materia- ae. and materies, ei. /. imater] Stuff, matter, materials of which any thing is composed, in the widest sense of the term ; so the wood of a tree, vine, etc., timber for building (opp. to lig- num, wood for fuel) ; nutritive matter or substance for food (quite class.). I. Lit: materia rerum, ex qua et in qua sunt omnia, Cic. N. D. 3, 39 ; cf. id. Acad. 1, 6, 7 : materiam superabat opus, Ov. M. 2, 4 : materiae apparatio, Vitr. 2, 8 : rudis. i. e. chaos. Luc. 2, 8 : — arbor in- ter librum et materiam, Col. 5, 11 : crispa, Plin. 16. 28, 51 :— materiae longitudo, Col. 4, 24 : vitis in materiam, frondemque ef- funditur. id. 4, 21 ;— Cic. de Or. 2, 21 :— in earn insulnm materiam, calcem, caemen- ta. atque arma convexit, id. Mil. 27 : caesa, Col. 11. 2; cf. Caes. B. G. 4, 17; 5, 39 : cornus non potest videri materies prop- ter exilitatem. sed lignum, Plin. 16, 40, 76, 3 : materiae, lignorum aggestus, Tac. A. 1. 35. — Of food : imbecillissimarn materi- am esse omnem caulem oleris, Cels. 2, 18. B. Transf, A stock, race, breed : quod MATE ex vetere materia nascitur, plerumquf congeneratum parentis senium refert.Col. 7, 3 : gencrosa (equorum), id. 6, 27. II. Trop. : A. The matter, subject- matter, subject, topic, ground, t/ume of any exertion of the mental powers, as of an art or science, an oration, etc. : materiam artis earn dicimus in qua omnis ars et facultas, quae conficitur ex arte, versatur. Ut si medicinae materiam dicamus mor- bos ac vulnera, quod in his omnis medici- na versetur ; item quibus in rebus versa- tur ars et facultas oratoria, eas res mate- riam artis rhetoricae nominamus, Cic. Inv. 1,5: sapientiae, id. Off. 1, 5 ; id. de Or. 2. 59 : sermonum, id. Q. Fr. 1, 2, 1 : mate- ries crescit mihi, my matter (for writing about) increases, id. Att. 2, 12 : rei, id. Q. Fr. 2, 1 : aequa viribus, a subject suited to your powers, Hor. A. P. 38 ; infames, Gell. 17, 12. B. A cause, occasion, source, etc. (cf. mater, no. II.) : quid enim odisset CIo- dium Milo segetem ac materiam suae glo- riae » Cic. Mil. 13, 35 (for which, shortly before, fons perennis gloria suae) : mate- ries ingentis decoris, Liv. 1, 39, 3 : omni- um malorum, Sail. C. 10 : materiam in- vidiae dare, Cic. Phil. 11, 9 : materiam bo- nitati dare, id. de Or. 2, 84 : ecelerum. Just. 3, 2: scditionis, id. 11, 5: laudis, Luc. 8, 16 : benefaciendi, Plin. Pan. 38 : ne quid materiae praeberet Neroni, occasion of jealousy, Suet. Galb. 9. C. Natural abilities, talent, genius, dis- position : fac, fuisse in isto C. Laelii, M. Catonis materiem atque indolem, Cic. Verr. 2, 3, 68 : in animis humanis, id. Inv. 1,2: ad cupiditatem, Liv. 1, 46 : non sum materia digna perire tua, thy unfeeling disposition, Ov. Her. 4, 86. materialise e, adj. [materia] Of or belonging to matter, material (post-class.) : influxio, Macr. Soma. Scip. 1, 12. — Adv.. materialiter, According to the occa- sion (post-class.) : in pectore viri iracun- dia materialiter regnans. Sid. Ep. 8, 11. . mater iarius- a, um, adj. [id.] Ofor belonging to stuff, wood, timber (post- Aug.): fabrica, carpentry, Plin. 7, 56, 57 : faber, n carpenter, Inscr. Grut. 642, 6 : NEGOC1- ATOR a timber-merchant. Inscr. Orell.no. 4248.— B. Subst, materiarius. ii, m. : \ m A limber-merchant : Plaut Mil. 3, 3, 45 : CLAVORVM, a maker of wooden nails. Inscr. Orell. no. 4164 : — haeretici materi- arii, in eccl. Lat, those who believed in the eternity of matter, Tert. adv. Hermog. 25. * materiatio, onis, /. [materio] Wood-work, as beams, rafters, etc.: Vitr. 4. 2. materiatura. ae, /. [id.] A work- ing in wood : materiatura fabrilis, carpen- ter's work, Vitr. 4, 2. materies- ", v - materia. materlmiS) a, um, adj. [materia] Hard, solid : terra, Cato R. R. 34, 2. materio, arum, 1. v. a. [id.] To build I of wood (rare, but quite class.) : eaquc aedilicia minime sunt mate^anda propter ' incendia. Vitr. 5, 12: aedes male materia tae, of bad woodwork, Cic. Off. 3, 13, 54. matendla- ae, /. dim. [id.J A smali mailer (post-class.) : Tert. Baptism. 17. * materioT) ari, v. dep. [id.] To fell or I procure wood: erateo tempore etmateri ari et frumentari necessc, Caes.B. G. 7, 73. t matcridSUS- -o^i'OAoc, (*multan: materiam habens), Gloss. Philox. tt materis or mataris (madaris;,. is, and matara> ae, /. [a Celtic word] A Celtic javelin, pike : nonnulli inter car- - ros rotasque mataras ac tragulas subjicre- bant nostrosque vulnerabant, Caes. B. G. 1, 26, 3 : humero materi trajecto, Liv. 7, 24 : materis Transalpina, Auct Her. 4. 32 : Galli materibus configunt Sisenn. in Non. 556. 8 ; id. ib. 9. 1. materilUS. a, um, adj. [mater] Of or belonging to a mother, motherly, mater- nal (quite class.) : sanguis, Enn. in Non. 292, 16 ; so, paternus maternusque san- guis. Cic. Rose. Am. 24, 66 : animus, Ter. Heaut 4, 1, 24 : nomen, Cic. Clu. 5 : men ses, the months of pregnancy, Nemes. Cyn. 19: tempora. time of pregnancy, Ov. M. 3, 312 : Caesar ciogens materna tempora myrto, i. e. of Venus, the mother of Aene- as, from whom sprang the race of the Caesars. Vircr. G. 1, 28 : arma (Aeneae), 929 MEAT longing to Mauritania: EXERCITVS, on a coin of Hadrian, in Eckhel. D. N. V. t. 6, p. 498. D. MaurUSia, ae,/., blavpovoiu, The Greek name of Mauritania, Vitr. 8, 2, 6. — 2. Derivv. : a . MaurUSiaCUS, a, um, adj., Moorish, Mauritanian : citrus, Mart. 13, 66.— b. WlaurUSlUS. »> um, adj., hlavpovaios, Maitrusian, Mauritanian, Af- rican : gens, Virg. A. 5, 206 : pubes, Sil. II, 414. — Subst., Maurusii, orum, m., The Matiritanians : Liv. 24, 49. Mausoleum^ i, r, Mausoius, no. II. l/iausolus. i> m -< MiwauiXos, A king of Gariajiusbandof Artemisia, Mel. 1, 16; Cic. Tiisc. .1, 31, 75; Gell. 10, 18.— B. Deriv., MaUSdleuS, a , »m, «<#., 0/or belong- ing to Mausoius, Mausolean : sepulcrum, or abs., Mausoleum, i, n., MavaioXciov, the magnificent tomb erected for Mausoius by his wife Artemisia ; it was one of the seven wonders of the world, " Plin. 36, 5, 4, § 30 ; Mel. 1, 16 ; Gell. 10, 18 ;" Prop. 3, 1, 59.— B. Transf., in gen., A splendid sepul- chre, mausoleum : Mart. 5, 64 ; of. Suet. Aug. 100 ; 101 ; id. Calig. 15 ; id. Ner. 46 : Gaesarum, Vesp. 23 ; Vitell. 10. .mavblo; v - malo, ad init. IWavors, ortis, v. Mars. MavOl'tlUS, a > um, v - Mars, no. II., A. MaxentlUS. i. '"• A Roman em- f'eror, Eutr. 10; Aur. Vict. Epit. 54. — H, lence Dflaxcntianus, a , um, adj.. Of or belonging to the Emperor Maxentius: milites, Lact. Mort. pers. 44. maxilla, ae, /. dim. [mala] The jaw- bone, jaw (post-Aug.): J, Lit.: maxillae superiores, Plin. 11, 37, 60 ; quum in max- illis balanatum gausape pectas, you comb the anointed beard on your jaws, Pers. 4, 37. — *n. Transf. : miserum populum, qui sub tarn lentis maxillis erit, under such slow grinding teeth, i. e. subject to such pro- tracted cruelty, Aug. in Suet. Tib. 21. maxillariS) e, adj. [maxilla] Of or belonging to thejaw, maxillary (post-Aug.) : dentes, the maxillary teeth, grinders, Cels. 6, 9 ; Plin. 11, 37, 63 ; 32, 7, 26 ; ib. 10, 50. ! maxillo, aroiuinoTtCi, Gloss. Gr. Lat. mazimc (maxume), adv., V. magnus, 'id fin. masimitas (maxumitas), atis, / [niaxinms] Greatness, magnitude (ante- iind post-class.): immanis, Lucr. 2, 497: se in maximitatem producere, Arn. 6, 204. .naximbucre, v. magnopere. naximus (maxum.), a, um, v. mag- nus. I maza> ne. /• = fa%a, Frumenty, for feeding dogs : Grat. Cyn. 307. Mazaca, ae, /•. Mu'^««, A town in Cappadocia, Auct. B. Alex. 66 ; Plin. 6, 3, 3; Eutr. 7, 6. — Also, Mazaca, orum, n., Vitr. 8, 3. . Mazaces, um, m. : I. A people, of Numidia, afterward called Mazaceuses : Mazaeum turba, Suet. Ner. 30. — In the sing. : Mazax, Luc. 4, 681. — H, Inhabit- ants of ike town of Mazaca, in Cappadocia, Plin. 6, 3, 3. Mazagae, arum,/. A city in India, Curt. 8, 10. I mazdnomus* '■ m. (ace. to others, mazonomon, i, n. ; tne masc, nowever, on account of the Greek word, seems preferable), uasovouos (sc. kokXos), A dish, charger : Var. R. R. 3, 4, 3 : deinde secuti Mazonomo pueri magno discerpta feren- tes Membra gruis, etc., Hor. S. 2, 8, 86; Nemes. de Aucup. 16. me. f° r niihi, v. ego, ad init. meabilis, c, adj. [meo] *I. Pass., Passable, that can be passed through: tran- situa velbubus meabilis, Plin. 6, 1,1. — * JJ, Act,, Passing through, penetrating: aer per cuncta rem in meabilis, Plin. 2, 5, 4. * meaculum, i. »■ (■'!.] A course, pas- sages meatus : Mart. Cap. 8, 274. Tieamct. lor inea or mea ipsius : cul- pa, Plaut. Poen. 1, 3, 37. neaptd 'or mea or mea ipsius : cau- sa, Ter. Heaut. 4, 3, 8. { mcatim, "dv. [mcus] In, my man- ner, analog, to tnatim, alter thy manner; ucc. to Prise, p. 949 P. ; Donat. p. 1759 ib. I mcator, o 1 '^' m - [meo] A passen- ger, traveler, wanderer: DOLE MEATOR QVISQVIS HOC LEGIS CARMEN, In- acr. ap. Guarin. in Proebrl. Lat. i'undam. 932 ME D E p. 133: INTERPRES DIVVM COELI TERRAEQVE MEATOR, of Mercury, as the meaaenger of the goda, Inscr. Orell. no. 1417. meatUSi us; m. [id.] A going, pass- ing, motion, course (poet, and post-Aug.) : aolia lunaeque meatus, Lucr. 1, 128 : coeli, Virg. A. 6, 850 : aquilae, flight, Tae. H. 1, 62 : apiritus, i. e. the breathing, respiration, Quint. 7, 10, 10 ; so, animae, Plin. Ep. 6, 16. — n, T ran at'., concr., A way, path, passage : Val. Fl. 3, 403 : meatum vomi- tionibus praeparare, Plin. 19, 5, 26 : spi- randi, id. 28, 13, 55: cur aigna meatus Deseruere suos, left their paths, i. e. became darkened, eclipsed, Luc. 1, 664 : Dunubius in Ponticum sex meatibus erumpit, dis- charges itself through six channels, Tac. G. 1 ; cf., bifido mealu divisua Rhenus, divid- ed into two channels, Claud. B. G. 336. mecastor» v - Castor. I mechanema, aha, n.= ^nxavniM, A piece of mechanism, a trick (post-class.) : Sid. Ep. 1, 9. I mechanicus, a, um, adj. = m x"vi- KOS, Of or belonging to mechanics, mechan- ical (ante-class, and post-Aug.) : I. Adj. : disciplina, Gell. 10, 12 : opera, Lampr. Alex. Sev. 2, 2 : ars, Firm. Math. 6, 31,— II. Subst. : A. mechanicus, i, m., A me- chanic: Lucil. in Fest. s. v. PETAURIS- TAS, p. 206 ed. Mull. : sipho, quern dia- beten vocant mechanici, Col. 3, 10, 2; Suet. Veap. 18. — B. mechamca, ae, /., Mechanics: Cyriadea mechanicae profes- sor, Symm. Ep. 10, 38. tmechanisma, atis, n. Mechanical contrivance, mechanism, ibr mechanema (post-class.) : Cassiod Var. 1, 45. Mechir> >ris, m. The name of an Egyptian month, answering nearly to the Roman January and a part of February : Plin. 6, 23, 26. tmecon, ° a ' 13 ^ f-~ntiKmy, A sort of poppy : tertium genus est tithymalon. me- cona vocant, Plin. 20, 19, 80 ; so App. Herb. 53; 91'. tmecdnis, Mis, /. = grain's, A kind of black lettuce, of a soporiferous quality, like the poppy, Plin. 19, 8, 38 ; 20, 7, 26. i mcconiteSi ae, m. = unKu>v'nnS. A precious stone resembling a poppy, other- wise unknown, Plin. 37, 10, 63. meconium. U. n. = unKuivinv: I. Poppy-juice, Plin. 20, 18, 7 ; 25, 12, 91.— H, A plant, called also peplis, Plin. 27, 12, 93. —Ill The excrements of ntw-born chil- dren, Plin. 28, 4, 13. mecum, '■ e - cu m me, With me, like tecum, secum, etc., v. ego. med, lor me, Plaut. Am. 1,11, 278, (*so ted, for te), v. ego. meddix (medix), icis, m. A magis- trate among the Oscans : "meddix apud Oscos nomen magistratua est. Ennius : Summits ibi capitur meddix, occiditur al- ter," Fest. p. 123 ed. Mull. ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 29, not. 53. — With the epithet tuticus (which prob. answers to the 8ummus of Ennius, and is allied to totus) joined into one word, meddixtuticus or medixtuti- cus, Liv. 21, 19, 2; id. 26, 6,13. Medea, ae - /■• Mj^cw, A celebrated sorceress, rfiuahle* of Aeeles, king of Col- chis, who assisted her lover, Jason the Ar- gonaut, in obtaining the golden fleece, ac- companied him to Greece, and prevented her father, who was in pursuit, from over- taking them, by strewing the sea with her brother's limbs. When Jason afterward re- pudiated her, in order to marry Crcusa, she killed the children she had had by him, and burned the bride to death in her pal- ace, Ov. M. 7, 9 sqq. ; Hyg. Fab. 21, 22, 25 : ne pueroa coram populo Medea trucidet, Hor. A. P. 185; cf. Quint. 10, 1, 98,— Transf., Medea Palatina, i. c. Clodia, Cic. Coel. 8. — B. Medea nigra, A precious stone, so named after Medea, Plin. 37, 10, 63. — H, Deriv., MedeiS, 'dia, /■, Medean, magic- al (poet.) : Medeidea herbae, Ov. A. A. 2, 101. medela, ac , /• [medeor] A healing, cure, a remedy (postclass.) : I. Lit.: fa- cere medelam, Gell. 12, 5 : facere mede- larum miracula, Gell, 16. 11 : vulneribus medolas adhibcre, App. M. 8. p. 210. — H. Trop.. A remedy, means of redress: lc- «iiin, Cell. 20, 1 ;' Alia. Prof. 15. ME D 1 medens, entis, Pa., v. medeor, ad fin. * Medeon, onia, nom. pr., Meaciiv : I. A city in Dalmatia, Liv. 44, 23.— U. A city in Boeotia, Plin. 4, 7, 12. medeor, 2. v. dep. n. To heal, cure, be good, for or against ; constr. with the dat., rarely with contra, exceedingly sel- dom with the ace. (quite class.). S. Lit-: A, Of personal subjects: mor- bo, Cic. de Or. 2, 44. — Proverb.: quum capiti mederi debeam, reduviam euro, i. r. to neglect matters of importance while at- tending to trifles, Cic. Rose. Am. 44. — B Of subjects not personal : contra serpen- tium ictus mederi, PUn. 9, 31, 51 : oculis, id. 8, 27, 41 : dolori dentium, id. 20, 1, 2 : capitis vulneribus, id. 24, 6, 22 : medendi ars, the healing art, art of medicine, Ov. A A. 2, 735. II. Trop., To remedy, relieve, amend, correct, restore, etc. : (a) c. dat. : huic malo, Cic. Agr. 1, 9 : dies stultis quoque mederi solet, id. Fam. 7, 28 : incommodis omni- um, id. Q. Fr. 1, 1, 10 : afflictae et perdi- tae reipubl., id. Sest. 13 : religioni, id. Verr. 2, 4, 51 : inopiae rei frumentariae, Caes. B. G. 5, 24 : turn satietati, turn igno- rantiae lectorum, to provide against, Nep. Pel. 1 : rei alicui lege aut decreto aenatus, Tac. A. 4, 16. — (/3) c. ace. : quas (cupidi- tates) mederi possis, Ter. Ph. 5, 4, 2 ; so Justin. Instit. 2, 7 ; hence in the pass., aquae medendis corporibus nobiles, Veil. 2, 25, 4 : medendae valetudini, Suet. Vesp. 8. — Abs. : aegrescit medendo, his disor- der increases with the remedy, Virg. A. 12, 46. — Impers. : ut huic vitio medeatur, Vitr. 6, 11.— Hence medens, entis, subst,, A physician (poet, and in post-Aug. prose) : veluti pu- eris ab6inthia tetra medentes Quum dare conantur, Lucr. 1, 934 ; Ov. Her. 21, 14 : Democ-ratea e primis medentium, Plin. 25, 8, 49 ; Plin. Pan. 22. Medi, orum, m., MijSot, The Medes, poet, also for the Assyrians, Persians, Par- thians, Mel. 1 , 2, 5 ; Cic. 0»'. 2, 12, 41 ; Hor. Od. 1, 2, 51; 2, 16, 6; Luc. 8, 386 ; Pers. 3, 53. — In the sing. : Medusque et Indus Hor. Od. 4, 14, 42 : pervigil, Val. Fl. 5, 604. — II. Derivv. : A. Mcdus> a, um, adj.. Median, Assyrian, etc. : Hydaepes, Virg. G. 4, 211 : acinaces, Hor. Od. 1, 27, 5 : sa- gittae, Prop. 3, 10, 11 : flumen, i. c. the Eu- phrates, Hor. Od. 2, 9, 21— B. Media, ae, /., Mii&iu, A country lying between Ar- menia, Parthia, Hyrcania, and Assyria, the mod. Azcrbijan, Shirvan, Ghilan, and Mazandcran, Plin. 6, 26, 29 : Virg. G. 2, 126. C. MedlCUS* n > um, adj., Median, As- syrian, Persian, etc. : vesris, Persian, Nop. Paus. 3 : rura, Luc. 8, 368 : arbor, the or- ange-tree, Plin. 12, 3, 7 : mala, Assyrian, i. e. oranges, citrons, id. 15, 14, 14 : sma- ragdi, id. 37, 5, 18 : dea, i. e. Nemesis, a statue of Parian marble, Aus. Ep. 24, 54. — Medicus, i, m., A surname of the Emperor Verus, on account of his victory over the Medes, Capitol. Ver. 7. 1. medialis, e, adj. [niedius], v. me- dius, Middle : subst., mediale, is, n„ The middle (late Lat.) : Sol. 20 ; so id. 25 med. 1 2. medialem, appellabant hostian atram, quam meridie immolabant. Fest. p. 124 ed. Mull. ; cf. meridies, ad init. medianus, a, um, adj. [mediusj That is in the middle, middle (except Vitr., only post-class.) : columnae, Vitr. 3, 1 : digitus, Veg. Vet. 2, 40. — Subst, medianum, i, u„ The middle part, the middle : ex medial») coenaculi, Ulp. Dig. 9, 3, 5. modiastlllllS. i, m. [id.] A helper, common servant, drudge, employed in all kinds of menial occupations (quite class.) : tu illi mediastinus, Cato in Non. 143, 9; Lucil. ib. 7 : exercitus collectus ex seni- bua deaperatia, ex agresti luxuria, ex rus- ticis mediastinia, decoctoribus, Cic. Cat. 2, 3 : tu mediaatinus tacita prece rura pe- tebaa, Hor. Ep. 1, 14, 14; Col. 2, 13, 7; 60 id. 1, 9, 3 : Prodicua instituens quam vo- cant iatralepticen, reunctoribus quoque medicorum, ac mediastinia vectigal inve- nit, i. c. medical assistants, Plin. 29, 1, 2. mediatenus, °dv. [media tenus, like hactenus] 4s far as the middle, half way over : Mart. Cap. 6, p. 220 ; so id. 8, 283. mediator, oris, m. [medio] A media- \ lor (post-class., esp. in eccl. Lat.) : App. M E D I M. 9, p. 659 Oud. dub. : mediator advenit, idest Dcus in came, Lact. 4, 25. mediatrix, it-is, /. [mediator] A me- diatrix (.post-class.) : Alcim. Avit. 5. 565. ! medibile, medicabile, Fest p. 123 t:d. Miill. tent hind of clover introduced fritm Media : Burgundy-clover, lucern (*Medicago aati- va), Virg. G. 1, 215 ; Plin. 18, 16, 43 ; Var. R. R. 1, 42. 2. nicdica, ac, A female physician ; v. 1. medicus, no. II., B. medicabilis, e, adj. [medicor] I. Pass., That can be. healed or cured, cura- ble (poet., and not ante-Aug.) : hei mihi, quod nullis amor est medicabilis herbis, Ov. M. 1, 523 ; Her. 5, 149 : vulnus, Sil. 10, 416. — H. Act., Healing, curative, medic- inal (post-Aug.) : succus, Col. 7, 10, 8 : mel, Pall. Jan. 15, 19 : carmen, soothing, Val. Fl. 4, 87.— Adv., medic abillter, Medicinally (post-class.) : Pall. Febr. 31, 2. mcdicabulum. >> n - [id-] -* 1 healthy place (post-classical) : aegris medicabula, App. Flor. p. 353. medicamen. in' 3 . »• [id-] A dr »g> medicament, in a good and a bad sense, meaning both a healing substance, remedy, medicine, and, as also medicamentum and the Gr. Q&ppaKov, a poisonous drug, pois- on (mostly poet, and in post-Aug. prose ; only once in Cic. ; cf., on the contrary, medicamentum). I, Lit, A remedy, antidote, medicine: violentis medicaminibus curai'i, * Cic. Pis. 6 : theriacae, Pall. 3, 28 : agrestia medi- camina adhibent, Tac. A. 12, 51 : lacies medicaminibus interstincta, plasters, id. ib. 4, 57 : medicaminis datio vel imposi- tio, Cod. Justin. 6, 23, 28. A. Trop., A remedy, antidote (poet.): iratao medicamina fortia praebe, Ov. A. A. 2, 489 sq. : quasso medicamina Impe- rio circumspectare, Sil. 15, 7. H, Transf. : A. A poisonous drug, poison : infusum delectabili cibo boleto- rum venenum, nee vim medicaminis sta- tim intellectam, Tac. A. 12, 67 : noxium, id. ib. 14, 51 : impura, Flor. 2, 20 ; Val. Fl. 8, 17. B. A coloring -matter, tincture, dye: Plin. 9, 38, 62: croceum, Luc. 3, 238.— Hence, 2. I" partic, A paint, wash, cos- metic : est mihi, quo dixi vestrae medica- mina formae, Parvus, sed cura grande h- bellus opus, i. e. the treatise Medicamina faciei, Ov. A. A. 3, 205 : facies medicami- ne attrita, Petr. 126. C. In gen., An artificial means of im- proeing a thing: qui (caseus) exiguum medicaminis habct, i. e. rennet, Col. 7, 8 : viriosurn, i. c. conditura, id. 12, 20 : vina medicamine instaurare. Plin. 14, 20, 25 : seminum, i. e. manure, id. 17, 14, 22. medicamentarius. a, «™, ad J- t m e- dicamentum] Of ov belonging to drugs or poisons; only subst., viz., I. Of or belong- ing to drugs, medicines ; hence eubst, A. medicamentarius, ii, w.., A druggist, apoth- ecary: Plin. 19, 6, 33. — B. medicamen- taria, ae, /., The art of preparing drugs, pharmacy : medicamentaria a Chirone (reperta), Plin. 7, 56, 57. — II, Of or be- longing to poisons : hence subst, A. me - dicamentarius, ii, m., A preparer of pois- ons : homicida vel medicamentarius, Cod. Thcod. 3, 16. 1. — B. medicamentaria, ae, /., A female mixer of poisons : moecha vel medicamentaria, Cod. Theod. 3, 16, 1. medicamentosus. a, um. adj. [id.] Thai has a healing poictr, medicinal (perh. only iinai, tipnp- : for in Cato R. R. 157. 2, instead of medicamentosior, we should read medicamento) : aqua, Vitr. 8, 3. medicamentum^ •> "■ [medicor] a drug, remedy, physic, medicine, medicament. I, Lit.: medicamentum alicui dare ad aquam intercutem, Cic. Off. 3, 24 : hauri- re, Plin. 84, 19, 113 : eumere, to take, Curt. 3, 6 : componere, compound, Plin. 32, 9, 34 : somnincum, id. 37, 10, 57 : medica- menta ealubria, Liv. 8, 18 : salutaria, Cic. N. D. 2, 53. — Also of remedies applied externally : medicamentis delibutus, Cic. Brut. 60.— B. Transf., like the Gr. chip- paKov, of every artificial means for pro- ducing physical effects, A drug, potion. 1, A hurtful drug, poison : quaerit ibi- ME DI dem ab Hannibale, cur bibcrit medica- mentum, Var. in Non. 345, 23 : coqucre medicamenta, Liv. 8, 18 : medicamentis parrum abigere, Cic. Clu. 11 : medicamen- to sagittas tingere, Plin. 27, 11, 76 : — ama- torium, a love-potion, philter, Suet. Cal. 50; so of an enchanted potion : Plaut. Ps. 3, 2, 80. 2, A tincture for dyeing, a color, dye (* mordant) : Cic. fragm. in Non. 521, 20 : crassius, Sen. Q. N. 1, 3 : rudia, Plin. 35, 6,26. 3, A seasoning, condiment: Col. 12, 20. 4, A paint, wash, cosmetic: Sen. Ben. 7,9. 5, A plastering : Vopisc. Firm. 3. XT, Trop. : A. A remedy, relief, anti- dote (rare, but quite class.) : multorum medicamentum laborum, Cic. Clu. 71 : do- loris medicamenta ilia Epicurea, id. Fin. 2, 7, 22 : panchrestum medicamentum (sc. pecunia), id. Verr. 2, 3, 65. B. (ace. to no. I., A, 4) An embellish- meat : medicamenta fucati candoris, et ruboris, Cic. Or. 23. fin. mcdicailO, onis,/. [id.] lit, A heal- ing, cure ; hence, in econom. lang., transf, a besprinkling toith vegetable juices, e. g., of lentils, to preserve them from the corn- worm : Col. 2, 10, 16. medicator, oris, m. [id.] A physician (post-class.) : annunciari Christum medi- catorcm, Tert adv. Marc. 3, 17. 1. mcdicatus. a. um, Pa., v. medico, ad fin. 2. mcdicatUSt us, m. [medicor] A charm (poet.) : Ov. Her. 12, 165. medicinai ae, v - medicimis, a, um. mcdlCllialis. e, adj. [medicina] Of or pertaining to medicine, medical, medic- inal (not ante-Aug.) : ars, Cels. praef. : cucurbitulae, cupping-glasses, Plin. 32, 10, 42 : mortarium, id. 36, 22, 43 : scalprum, Scrib. Compos. 53 : scripta, id. Ep. ad C. Jul. Callist : — digitus, the next to the little finger. Macr. S. 7, 13. medlCinUSi a . urn, adj. [1. medicus] O/or belonging to physic (or surga-y), med- ical (as an adj. only ante- and post-class. ; as a subst. quite class.) : ars, the healing art, medicine, Var. L. L. 5, 18, 27. § 93 ; so Hyg. Fab. 274, and Aug. Confess. 4, 3. II, Subst, medicina, ae,/. A. ( sc - ars) The healing or medical art, medicine : ut medicina (ars est) valetudinis, Cic. Fin. 5, 6 ; id. Off. 1, 42 : medicina, quae ex ob- servatione salubrium atque his contrario- rum reperta est, Quint. 2, 17, 9 : tertiam esse partem medicinae, quae manu curet, i. e. surgery, Cels. prooem. 7 : medicinam excolere, id. ib. : exercere, Cic. Clu. 63 : facere, Phaedr. 1, 14, 2 : factitare, to prac- tice, Uuint. 7, 2, 26 : clarus medicina, Plin. i5. 2, 5. B. (sc. taberna) The shop of a physician or surgeon ; the booth in which a physi- cian waited on his patients and vended his medicines (so very rarely ; not in Cic.) : per medicinas, per tonstrinas, Plaut. Am. 4, 1, 6; cf, "veteres absolute dicebant phirinam et sutrinam et medicinam, 11 Don. Ter. Ad. 4, 2, 45 (the taberna of physicians is mentioned in Plin. 29, 1, 6). C. (sc. res), A remedy, medicine : I, L i t. : si medicus veniat, qui huic morbo facere medicinam potest, i. e. heal, cure, Plaut. Cist. 1,1,76 : facere alicui, Cic. Fam. 14, 1 : adhiberc, to employ a remedy, id. Att 15, 16: accipere medicinam, id. ib. 12, 21 fin. b, Transf: * (/*) Like medicamen- tum, Poison : Att in Non. 20, 31,— (ft The pruning of vines, Plin. 17, 22, 35, § 191. 2. Trop., A remedy, relief, antidote (a favorite word of Cic.) : singulis medici- nam consilii atque orationis meae afferam, Cic. Cat. 2, 8 : sed non egeo medicina : me ipse consolor, id. Lael. 3 : sublevatio et medicina, id. Rep. 2, 34 : temporis, id. Fam. 5, 16 : doloris, id. Acad. 1, 3 : laboris, id. Fin. 5, 19 : calamitatis, id. Tusc. 3, 22 : periculorum, id. Sest. 23 : malorum, Ov. Tr. 5, 1, 33 : curae, id. Pont 1, 2, 43.— In theplur. : his quatuor causis totidem med- icinae opponuntur, Cic. de Or. 2, 83, 339. medico, avi, atum, 1. v. a. [id.] To heal, cure (poet, and in post-Aug. prose for the class, mederi): I, Lit: (u) c.acc.: (apes) odore galbani, Col. 9, 13 : vulneris aestus, Sil. 6, 98 : furores, Nemes. Eel. 2, MEBI 28. — (ft c - <&•'• ■' tremulis membris, Seren. Sammon. 48, 902.— n. Transf.: A. To besprinkle with the juice of herbs, to med- icate : scmina, Virg. G. 1, 193 : aquam thy- mo. Col. 11,3: ticus, Plin. 16, 27, 51.— B. To color, dye, c. c. tingere: capillos, Ov. Am. 1, 14, 6. — Hence medicatus, a, um, Pa.: A. Besprink- led with juices, sprinkled, medicated (poet, and post-Aug.) : semina succo herbae sedi. Col. 1, 3 : sedeE, places sprinkled ivith the juice of herbs, Virg. G. 4, 65 : vina, medi- cated, vitiated, Col. 1,6: somnus, produced by a juice or a charm. Ov. Her. 12. 107 : — luna medic&ta fuco, stained, dyed, Hor. Oil. 3, 5, 27; so, Amyclaeis medicatum vellus ahenis, Ov. 11. Am. 707 : — boletum modi' carum, i. e. poisoned, Suet. Claud. 44 ; cf.. ' medicata veneno tela, Sil. 7, 453 ; and, medicatac cuspidis ictus, id. 13. 197. — B. Of or belonging to healing, medicinal : aquae medicatac. Sen. Q. N. 3, 25 ; so in the Comp., lac bubulum medicatius, Plin. 28, 9, 33 ; and in the Sup., res medicatis- simae. Plin. 28, 7, 23. medicor. atus, 1. v. dep. a. [id.] To heal, cure: I, Lit. (poet, and in post-Aug. prose) : («) c. dat. : senibus medicantur anhelis, Virg. G. 2, 134. — (ft c. ace. : cus- pidis ictum, Virg. A. 7, 756 : venenum, Plin. 11, 35, 41.— II. Trop., To cure, re- lieve (ante-class.) : cumegopossim in hac re medicari mihi, Ter. Andr. 5, 4, 41 : ali- cui, id. ib. 5, 1, 12 : ego istum lepide med- icabor metum, Plaut Most. 2, 1, 40. medicdSUS, a. um. adj. [id.] Healing (post-class.) : fomentationes, Coel. Aur. Tard. 2, 1. 1. inedlCUS. "> um . "4j- [medeor| Of or belonging to healing, healing, cura- tive, medical (as an adj., poet, and in posl- Aug. prose) : medicas adhiberc manus ad vulnera, Virg. G. 3, 455 : ars, Ov. Tr. 5, Ii, 12 : potus, Nemes. Cyn. 222 : vis, Plin. 36, 27, 67 : salubritas, id. 5, 16, 15 : usus, id. 22, 25, 71 : dicitus, the finger next to the small- est, id. 30,"l2, 34.— *B. Transf., Magic- al: Marmaridae, medicum vulgus, Sil. 3, 300. — II. Subst: A. medicus, i, m., A medical man, physician, surgeon (quite class.): medicus nobilissimus atque opti- mus quaeritur, Cic. Clu. 21 : medicum ar- cessere, Plaut. Men. 5, 2 : admovere aegro, Suet Ner. 37 : vulneruin, a surgeon. Plin, 29, 1, 8 ; cf. Plaut Men. 5, 3, 9 : MEDICVS CLIN1CVS, CHIRVRGVS, OCVLARI- VS, Inscr. Orell. no. 2983 : AVRICVL.l- RIVS, id. ib. 4227: IVMENTARIVS, id. ib. 4229 ; cf, medici pecorum, Var. R. It. 2, 7 fin. : LEGIONIS, Inscr. Orell. no. 448 ; 4996: DVPLARIVS TRIREMIS, id. ib. no. 3640. — B. medica, ae, /., A female physician (post-class.) : App. M. 5, p. 363 Oud. ; so Inscr. Orell. no. 4230 sq. ; Inscr. Grut 635.9; 636, 1 sq. — Also for a mid- wife, Interpr. Paul. Sent 2, 24, 8 : Ambros. Ep. 5. 2. MedicuS) a . um . v - Medi, no. II., E. medic, ndv., v. medius, ad fin. medietas* atis, f. [mediiis] The mid- dle, place in the middle, midst (in Cic. only as a transl. of the Gr. pctjerni ', elsewhere post-class.) : I. Lit: vix audeo dicere medietatcs. quas Graeci ptadr^raq appel- lant, Cic. Univ. 7 : narium, Lact. 10, 19 : totius loci, App. M. 2, p. 95 Oud. : locus medietatis. the middle, id. ad Asclep. p. 79. B. Transf., A half , moiety : decoquere aliquid usque ad medietatem, Pall. Mart. 10, 10 and 30 : sulcum usque ad medieta- tem replere. id. Maj. 3 : debiti, Cod. The- od. 4, 19, 1. H. Trop., A middle course, medium: medietatem quandam scqui, Paul. Dig. 5, 4, 3 fin. ; Arn. 2, 65 : ejusmodi medietatcs inter virtutes et vitia intercedere, App. Dogm. Plat p. 224 Oud. medlluaia- ae, /. [medius-luna] A half-moon, the first quarter (post-class.), Mart Cap. 7, 241. tmedimnum> '. "■> and medim- nns> '. m.=piSinvoc, A Greek measure of corn, A Greek bushel (containing 6 mo- di!) : primus, secundus, terrius medim- nus, Lucil. in Non. 213, 21 ; so in the masc. form, Nep. Att. 2/«. : — medimnum tritici seritur, Cic. Verr. 2, 3, 47: ut quot juger» sunt sata, totidem mediums decumae de- beantur, id. ib. : in the gcn.plur., medim- 933 M E D I num, id. ib. ; ill the gen. plur., id. ib. 37 ; 39 ; Var. in Nun. 495. 32. medio, L "■ "■■ [medius] To halve., di- vide iii the middle (post-class.) : Apic. 3, 9. —Hence medians, antis, Pa., Half: Junio medi- ante, in the middle of June, Pall. Mart. 1, 32. mediocricuius, a, um, adj. dim. \ mediocris] Rather middling r exercitus, Cato in Fest. p. 154 and 155 ed. Mull. mediocris, e > a dj- [medius] In a middle state between tou much and too little, middling, moderate, tolerable, ordi- nary ; sometimes also, not particular, not remarkable, indifferent, mediocre: I, In gen. (quite class.) : orator, Cic. Brut. 37 : non mediocres viri, sed maximi et docti, id. Rep. 3, 11 : homines, id. de Or. 1, 21 : vir. Just. 1, 4 : poeta, Hor. A. P. 372 : cas- tellum, Sail. J. 97 : copiae, Caes. B. C. 3, 38 : spatium, id. B. G. 5, 43 : in mediocri- bus vel studiis vel offlciis, Cic. Rep. 1, 3 : amicitia, id. Lael. 6 fin. : malum, id. Tusc. 3, 10 : artes, id. de Or. 1, 2 : eloquentia, id. ib. 1, 29 : ingenium, id. ib. 2, 27 : ani- mus, moderate, Caes. B. C. 3, 20 ; Sail. J. 8. — Freq. per lilolen, with non (haud, nee), not insignificant, not common or trivial: non mediocris hominia haec sunt officia, Ter. Ad. 5, 9, 9 : haud mediocris hie, ut ego quidem intelligo, vir fuit, Cic. Rep. 2, 31 fin. : nee mediocre telum ad res ge- rendas, id. Lael. 17, 61 : — non mediocrem sibi diligentiam adhibendam intelligebat, Caes. B. G. 3, 20 : praemium non medio- cre, Suet. Vesp. 18 : non mediocris dis- sensio, Quint. 9, 1, 10, et saep. — * If. In partic., c. c. syllaba, Common, anceps : syllabarum longarum et brevium et me- diocrium junctura, Gell. 16, 18. — Hence, Adv., mediocriter: A. Moderately, tolerably ; ordinarily, not particularly (quite class.) : ordo annalium mediocriter nos retinet, Cic. Fam. 5, 12 : corpus me- diocriter aegrum, id. Tusc. 3, 10 : flagjtium et damnum haud mediocriter, Plaut. Merc. 2, 1, 13 : ne mediocriter quidem disertus, Cic. de Or. 1, 20 : reprehensus est non mediocriter, i. e. greatly, Quint. 11, 1, 17 ; ho with non (cf. above, no. I.), id. 8, 2, 2 ; 9 ; 11, 1, 57, et al. — B. With moderation, calmly, tranquilly, modice (so rarely, and perh. only in Cic.) : aliquid ferre, Cic. Verr. 2, 3, 41.- — Comp. : hoc vellem medi- ocrius, id. Att. 1, 20. mediocritaS; atis, /. [mediocris] A middle state between too much and too little, a medium, mean ; moderateness, mod- eration (quite class.) : mediocritatem il- lam tenere, quae est inter nimium et pa- rum, Cic. Oft'. 1, 25 ; id. ib. 39 : in dicen- do, id. de Or. 2, 25 : dicendi, id. Brut. 66 : vultus, i. e. a medium between excessive gay- ety and over-seriousness, Auct. Her. 3, 15 : auream quisquis mediocritatem Diligit, Hor. Od. 2, 10, 5. — Of style : mediocrita- tis (exemplum esse) Terentium, Var. in Gell. 7, 14, 6. — In the plur.: mediocri- tates illi probabant, moderatepassions, Cic. Acad. 2, 44, 135 ; id. Tusc. 3, 10, 22. II. Meanness, insignificance, mediocri- ty (so rarely, but quite class.) : hominum, Vellej. 2, 130, 3 : mea, my insignificance, Gell. 14, 2 : ingenii, Cic. Phil. 2, 1 : me- moriae, Quint. 11, 2, 39. mediocriter^ adv., v. mediocris, ad Mediolanuni) ', ""■• A city in Gallia Cisalpina, the capital of fhe Insubres, the mod. Milan, Liv. 5, 34 fin'. ; Plin. 3, 17, 21 ; Tac. H. 1, 70 ; Aus. de Clar. Urb. 4, 1 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 164.— ff. Deriv., Ivledl- olanensiS; e, adj., Of or belonging to Milan, Milanese : ager, Var. R. R. 1, 8 : praeco, Cic. Pis. 26. — In the plur., Medio- lanensee, ium, m.. The Milanese : Var. R. It. 1, 8. Mediomatrlci, orum, m. A people of Gaul, on the Moselle, in the neighbor- hood of Metz: Caes. B. G. 4, 10; cf. Ukert, Gall. p. 354. — In the sing, adject. : Inscr. Grut.731,12; and in the fern., Inscr. Orell. no. 3523. tmedion»". n. — jii'ioiov, A medicinal plant, Plin. 37, 12, 79. MedioniuS; a, »m : <"%■ Of or be- longing to Medion, a city of Acarnania: Medionii, drum, m., The inhabitants of Medion, Liv. 36, 12. 934 M E DI mcdioximc (medioxume), adv., v. medioximus, ad fin. medicximus (medioxumus), a, um, adj. [medius] I. That is in the middle, the middlemost : " medio actum modo," Non. 141, 4 : " medioximus, phos," Gloss. Phi- lox. (ante- and post-class.) : medioxumam quam duxit uxorem, Plaut. Cist. 2, 3, 67 : ita me dii deaeque superi atque inferi et medioxumi, i. e. holding a middle place between the supernal and infernal deities, id. ib. 1, 35. Otherwise in Appuleius : "tertium habent (deorum genus), quos medioximos Romani veteres appellant, quod et sui ratione et loco et potestate diis summis sunt minores, hominum nat- ura profecto majores," App. Dogm. Plat. 1, p. 204 Oud. And still otherwise in Servius : quidam aras superiorum deo- rum volunt esse, medioxumorum, id est marinorum, focos, inferorum mundos," Serv. Virg. A. 3, 134 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 3 sq. — ff , Middling, mod- erate: "MEDIOX1MUM mediocre," Fest. p. 123 ed. Mull. — "Adv., medioxlme (medioxume), Moderately, tolerably : Var. in Non. 141, 7. medipontllS; '> m - A kind of thick rope (ante-class.) : medipontos privos lo- reos (al. melipontos), Cato R. R. 3, 5 ; 12. meditabuildus, a. um, a 4j- [medi- tor] Earnestly meditating, designing, with an ace. (post-class.) : Romanum medita- bundus bellum, Justin. 38, 3. meditamen, m ^ n - [id-] A thinking on any thing, a preparation (poet.) : med- itamina belli, Sil. 8, 326 ; Prud. Psych. 234. meditamentum, U «■ [id.J A think- ing upon any thing, a preparation : belli, Tac. H. 4, 26; id. Ann. 15, 35,— * ff. In partic., Rudiments taught to children at school, Gell. 8, 10. meditate) adv., v. meditor, ad fin, meditatio, onis,/. [meditor] A think- ing over any thing, contemplation, medita- tion (quite class.) : f , Lit. (so very rare- ly) : stultam esse meditarionem futuri mali, aut fortasse ne futuri quidem, Cic. Tusc. 3, 15.— ff. Transf. : A. Prepara- tion for any thing (so most freq.) : multa commentatio atque meditatio, Cic. de Or. 2, 27 : obeundi sui muneris, id. Phil. 9, 1 : meditatio atque exercitatio, id. de Div. 2, 46 : nulla meditationis suspicio, id. Brut. 37 : mortis, Sen. Ep. 54 : campestris, Plin. Pan. 13 : dicendi, Quint. 2, 10, 2 : rhetori- cae, Gell. 20, 5.— B. Of things, Exercise, practice in any thing, custom, habit: ra- mum edomari meditatione curvandi, Plin. 17, 19, 30. _ meditati VUS, a, um, adj. [id.] Med- itative (post-classical) : meditativa verba, which signify a desire to perform an action, also called desiderativa (as lecturio, etc.), Diom. p. 336 P. ; Prise. 825 ib. meditator) oris, m. [id.] One who thinks or plans, a meditator (post-class.) : meditator (al. meditatus), Prud. crrE0- 5, 265. meditatoriuni) "\ «• [id-] A prepa- ration (eccl. Lat.) ; meditatorium Evan- gelii, Hier. Ep. 78. — H. A place of prepa- ration : Hier. in Jovin. 2, 12. 1. meditatus, a, um, Part, and Pa., from meditor. 2. meditatus, us, m. [meditor] A thinking, meditating upon any thing, a meditation, i. q. meditatio (post-class.) : App. M. 3, p. 198 Oud. medi-terraneus; % um, ad J- [ m e- dius-terra] Midland, inland, remote from the sea, mediterraneo us (opp. tomaritimus) (quite class.) : nascitur ibi plumbum al- bum in mediterraneis regionibus, in mar- itimis ferrum, Caes. B. G. 5, 12, 5 ; so, lo- cus, opp. to maritimus, Quint. 5, 10, 37 : homines maxime mediterranei, Cic. Verr. 2, 5, 27 ; so, Enna mediterranea est max- ime, id. ib. 2, 5, 83 : commercium, Plin. 5, 10, 11 : jurisdictiones, id. ib. 28, 29 : co- piae, id. Ep. 2, 17. — In late Lat. : mare, the Mediterranean Sea. for Mare magnum, Isid. Orig. 13, 16,— ff. Sub St., mediter- ranean, i, n., The interior (post-Aug.) : in mediterraneo est Segeda, Plin. 3, 1, 3.— In the plur., mediterranea, orum, n., The in- land parts, interior of a country : in medi- terraneis Hispaniae, Plin. 33. 12, 51. tmediterream melius quatn medi- MEDI terraneam Sisenna dici rmtat, Fest. p. 123 ed. Mjill. meditor) &tas, 1. v. dep. a. and n. [ue- \erau> ; cf. the letter D] To think or reflect upon, to muse over, consider, meditate upon ; to meditate, design, purpose, intend, etc. ; constr. with the ace, with ad, de, with the dat., with the inf., with a relative-clause, or abs. (quite class.). f. Lit. : (a) With the ace. : ea parn, meditare, cogita, quae, etc., Cic. Fam. 2, 5 : nihil aliud cogitare, meditari, curare nisi, etc., id. Rep. 1, 22 : forum, subsellia, rostra curiamque, id. de Or. 1, 8 : fugam ad legiones, Suet. Tib. 65. — (ft) With ad: ne ad earn rem meditere, Cic. Fam. 2, 3. — (y) With de : ut de tua ratione medite- re, Cic. Fam. 1, 8.— 05) With the dat. (ante- class.) : nugis, Plaut. Ps. 4, 7, 107.— (t) With the inf. : jam designates alio inces- su esse meditabatur, Cic. Agr. 2, 5, 13 : multos annos ' regnare meditatus magno labore, id. Phil. 2, 45 fin.: cum animo med- itaretur proficisci in Persas, Nep. Ag. 4. — (Q With a relative clause : meditabor, quomodo cum illo loquar, Cic. Att. 9, 17: quid contra dicerem, mecum ipse medi- tabor, id. N. D. 3, 1 : meditare, quibus ver- bis incensam illius cupiditatem compri- mas. id. Pis. 25.- — (9) Abs. : multis modis meditatus egomet mecum sum, Plaut. Bac. 3, 2, 1. II, Transf., To meditate, study, exer- cise one's self in, practice a thing : Demos- thenes perfecit meditando, ut nemo pla- nius esse locutus putaretur, Cic. de Or. 1, 61, 260 ; cf., Demosthenes in litore medi- tans, Quint. 10, 3, 30 : quid Crassus age- ret meditandi aut discendi causa, Cic. de Or. 1, 30, 136 : aut in foro dicere aut med- itari extra forum, id. Brut. 88, 302. — Transf, of animals : cervi editos partus exercent cursu, et fugam meditari docent, to practice flight, Plin. 8, 32, 50.— Of things : semper cauda scorpionis in ictu est : nul- loque momento meditari cessat, Plin. 11, 25, 30 : semina meditantur aristas, Prud. Cath. 10, 132. In pass, signif. So in the verb, fin. post-class. and very rarely : adulteria med- itantur, Minuc. Fel. Oct. 25. But freq. in the part. pcrf. meditatus, a, um, in a pass, signif., Thought upon, meditated, weighed, consid- ered, studied: ea, quae meditata et prae- parata inferuntur, Cic. Off. 1, 8 fin. : med- itatum et cogitatum scelus, id. Phil. 2, 34 : meditatum cogitatumque verbum, id. ib. 10, 2 : accuratae et meditatae commen- tationes, id. de Or. 1, 60 : oratio, Plin. 36, 3, 7 : doli, Plaut. Ps. 4, 1, 31 : meditatum et composita oratio (opp. to extempo- rized), Suet. Aug. 84. — Adv., meditate, Thoughtfully, designedly (ante-class, and post-Aug.) : illorum mores perquam med- itate tenes, knowest thoroughly, Plaut. Bac. 3, 6, 16 : effundere probra, Sen. Const. Sap. 11. J Meditrma, ae, /. [medeor] The goddess of Healing ; v. the follg. art. 1 Mcdltrinalia, ium, n. [Meditrina] A festival celebrated on the Wth of October in honor of Meditrina (on which occasion a libation of new wine was made for the first time) : " Octobri mense Meditrinalia dies dietus a medendo, quod Flaccus fla- men Martialis dicebat, hoc die solitum vi- num novum et vetus libari et degustari medicamenti causa : quod facere solent etiam nunc multi quum dicant : Novum vetus vinum libo : novo vetcri vino morbo medeor," Var. L. L. 6, 3, 57, § 21 : " Meditri- nalia dicta hac de causa. Mos erat Lati- nis populis, quo die quis primum gustaret mustum, dicere ominis gratia : vetus no- vum vinum bibo, vcteri novo morbo medeor. A quibus verbis etiam Medilrinac deae nomen conceptum ejusque sacra Meditri- nalia dicta sunt," Fest. p. 123 ed. Miill. ; v. also Calend. Maff. et Amit. in Orell. Inscr. 2, p. 400, and cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 36. meditullium, ii. «■ [medius] The middle (ante- and post-class.): " in fimti- mo, legitimo, acditimo non plus inesse ti- mum, quam in meditullio, tullium," Serv. in Cic. Top. 8, 36 : in ipso meditullio see- nae, App. M. 10, p. 254 ; so, in medio luci meditullio, id. ib. 5 init. : virtutes in me- MEDI ■ i ii ii ilii i quodam virtutum sunt sitae, App. Dogm. Plat. 2, p. 15. medium, i. v. medius, ad fin. mcdius. <>. um, adj. [kindred with u'c uocj Thai is in the middle or midst, mid, middle (quite class.). I, Lit.: terra complexa medium tnim- di locum, Cic. Rep. (i, 18 ; cf. ib. 11 fin. : versus aeque prima, et media, etextrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50: ultimum, piozimum, medium tempus, id. Prov. Cons. 18 : in l'oro medio, in the midst of the forum, id. Q. Fr. 2, 3 : in solio medius consedit, sat in the middle, Ov. F. 3, 359 : ignes. Virg. A. 12, 201 : medio tempore, in the mean while. Suet Caes. 7C : vinum novum, vetus, medium, medium, i. e. nei- ther old nor new, Var. in Gell. 13, 30 : — Peloponnesii Megarura, mediam Corintho Athenisque urbem condidere, midway be- twecn Corinth and Athens, Vellej. 1, 2; cf. with inter : quum inter bellum et pacem medium nihil sit, there is no medium, no middle course, Cic. Phil. 8, 1 ; and with the gen.: locus medius regionumearum, Caes. B. G. 4, 19 : — medium ampere aliquem, to seize one by the middle, around the body, Ter. Ad. 3, 2, 18 : Alcides medium tenuit, held, hiinfast by the middle, Luc. 4, 652. B. Transt'., Half (aute- and post-clas- sical) : hieme demunt cibum medium, half their food, Var. R. R. 3, 7, 9 ; so. scru- pulum croci, Pall. Jan. 18 ; Capitol. An- ton. Pius 4 fin. II. 'Prop.: aetatis mediae vir, of mid- dle age, Phaedr. 2, 2, 3 : — nihil medium volvcutes animo, Liv. 2, 49 : medium quid- dam tenere, Plin. Ep. 4, 9 : eloquentia medius, middling, tolerable, Vellej. 2, 29; so, ingenium, Tac. H. 1, 49 : medios esse, i. e. undetermined, undecided, neutral, Cic. Att. 10, 8 ; so, medium se gerere, Liv. 2, 14 ; and, se dubium mediumque partibus praestitit, Vellej. 2, 21 ; cf., responsum, indefinite, ambiguous, Liv, 39, 39: vocab- ula, that, can be taken in a good or bad sense, ambiguous, Gell. 12, 9 : artes, which in themselves are neither good nor bad, in- different. Quint 2, 20, 1 : medium erat in Anco ingenium, et Numae et Romuli me- mor, of a middle kind, Liv. 1, 3, 2 : — me- dium sese otfert as a mediator, Virg. A. 7, 53(i ; so, pacis eras mediusque belli, Hor. Od. 2, 19, 28; cf., nunc mediis subcant irrita verba Deis, oaths in which the gods were called upon, as it were, to be mediators, Ov. R. Am. 678.— Hence, Subst., medium, ii, n., The middle : A. Lit., of space (so very rarely in Cic.) : iu medio aedium sedens, Liv. 1, 57, 9; for which, without in, medio aedium ebur- neis sellis sedere, id. 5, 41, 2: in agmine in primis modo, modo in postremis, saepe in medio adesse. Sail. J. 45, 2 ; for which, without in, medio sextara legionem con- stituit, Tac. A. 13, 38 ; so, medio montium porrigitur planities, id. ib. 1, 64 : medio stans hostia ad aras, Virg. G. 3. 488 : me- dio tutissimus ibis, Ov. M. 2, 137 : in me- dium geminos immani pondere cestus Projecit. Virg. A. 5, 401 : — tamquam arbi- ter honorarius medium ferire voluisse, to cut through the middle, Cic. Fat. 17, 39 :— diei. Liv. 27. 48 : medio temporis, in the mean time, mean while, Tac. A. 13, 28. B. Transf. : 1. The midst of all, the presence of all, the public (so quite class.) : in medio omnibus palraa est posita, qui artem tractant musicam, lies open to all, Ter. Ph. proi 16 : tabulae sunt in medio, Cic. Verr. 2, 2, 42 : rem in medio propo- nere, publicly, id. ib. 1, 11 : ponam in me- dio sententias philosophorum, id. N. D. 1, 6 : dicendi ratio in medio posita, lies open to all, id. de Or. 1, 3 : — rem in medium proferre, to publish, make knoxvn, id. Fam. 15, 2 : — vocare in medium, before the pub- lic, before a public tribunal: rem in me- dium vocare coeperunt, id. Cluent 28 : — in medio relinquere, to leave it to the pub- lic, leave it undecided, Cic. Coel. 20: — pellere e medio, to expel, reject, Enn. in Cic. Mur. 14 ; Cic. Off. 3, 8 :— quum ja- centia verba sustulimus e medio, adopt words from the people, common words, id. de Or. 3, 45 ; cf., munda sed e medio con- Buetaque verba puellae Scribite. Ov. A. A. 3, 479 : — tollere de medio, to do away with, abolish: litteras, Cic. Verr. 2, 2, 71:— tol- ME DU lere de medio, to put out of the way, cut off, destroy : hominem, id. Rose. Am. 7 : — e medio excedere or abire, to leave the world, to die: e medio excessit, Ter. Ph. 5, 7, 74 : ea mortem obiit, e medio abiit, id. ib. 5, 8, 30 : — recedere de medio, to go away, retire, withdraw: cur te mihi offers? recede de medio, Cic. Rose. Am. 38 : — in medio esse, to be present, Ter. Ad. 3, 5, 32 : — in medi- um venire or procedere, to appear, come forward, show one's self in public, Cic. Verr. 2, 2, 71 ; id. Inv. 2, 14 : — in medium, before the public, for the public, for the com- munity : communes utilitates in medium afferre, id. Off. 1,7: consulere, to care for the public good, for the good of all, Virg. A. 11, 335 : quaerere, to make acquisitions for the use of all, id. Georg. 1, 126 : cedcre, to fall or devolve to the community, Tac. H. 4, 64 : conferrc laudem, i. e. so that all may have a share of it, Liv. 6, 6: dare, to com- municate for the ^'se of all, Ov. M. 15, 66 : conferre, in gaming, to put down, put i?i the pool, Suet. Aug. 71 : — in medio, also for sub dio, in the open air: scorpios fugari posse, si aliqui ex eis urantur in medio, Pall. 1, 35. — 2. -4 half (ante-class, and post- Aug.) : scillae medium conterunt cum aqua, Var. R. R. 2, 7 : scrobem ad medi- um completo, Col. Arbor. 4. — Hence, B. Adv., me die, In the middle, mid- dlingly, moderately, tolerably (except once in Tac, only post-class.) : qui noluerant, medic, kept quiet, remained neutral, Tac. H. 1, 19 : nee plane optimi, nee oppido deterrimi sunt, sed quasi medie morati, App. Dogm. Plat. 2, p. 246 Oud. ; Eutr. 7, 13; Lact 6. 15 fin. : ortus medie humilis, Aur. Vict. Caes. 20. medius f idius and mediusf ldi- USj v. Fidius. mediX; v - meddix. medixtuticus, v. meddix. IVIcdobreg'a (Medubriga, Mundobri- ga), ae, /. A city in Lusitania, Auct. B. Alex. 48 ; cf. Mann. Hispan. p. 330. —Hence, Medubriffenses. ium > m - l (s inhabit- ants. Hirt. 171. ; Plin. 4, 22, 35 ; also writ- ten JMeidubrigenses, Inscr. Orell. no. 162. Medon. ontis, J», Medwv : I. A Cen- taur, Ov. M. 12, 303.— II, Son of Codrus, king of Athens, the first archon ; hence, Mcdontidac. arum, His descendants, Vellej. 1, 2. — HI. One of Penelope's suit- ors : ace, Medonta, Sabin. Ep. 1, 47. Medubrig-enscs. ium, v. Medo- bresa. Meduli. ° rum : ">• A people in Aqui- tanian Gaul, whose coast was famous for its oysters, in the mod. Medoc, Aus. Ep. 4, 2 ; 7, 1 ; cf. Ukert, Gall. p. 264.— H. De- fiv., Medulus, a, um, adj., Of ox belong- ing to the Mcduli, Medulian : Plin. 32, 6, 21. — B. IVIedullCUS. a, um. adj., the same : supellex, i. e. oysters, Sid. Ep. 8, 12. medulla, ae, /• [medius] The marrow of bones, the pith of plants (quite class.) : 1, Lit. : Hor. Epod. 5, 37: cumque albis ossa medullis, Ov. M. 14, 208 : per media foramina a cerebro medulla descendente, Plin. 11, 37, 67.— B. Transf., The inside, kernel: vitis medulla. Col. 3, 18 ; so Plin. 16, 25, 42 : frumenta, quae salsa aqua sparsa moluntur, candidiorem medullam reddunt, i. e. meal, flour, Plin. 18, 9, 20, 1 : —medulla ventris, the inside, Plaut Stich. 2, 2, 17. — n. Trop., The marrow, kernel, innermost part, best part, quintessence: quum hie fervor tamquam in venis me- dullisque insederit, Cic. Tusc. 4, 10 ; cf., in medullis populi Romani ac visceribus haerebant, id. Phil. 1, 15 : haec mihi sem- per erunt imis iniixa medullis, Ov. Tr. 1, 5, 9 : qui mihi haeres in medullis, who are at the bottom of my heart, Cic. Fam. 15, 16 : qui mihi sunt inclusa medullis, id. Att. 15, 4 : communes loci, qui in mediis litium medullis versantur, Quint. 2, 1, 11 : ver- borum, Gell. 18, 4. — Poet. : suadae, the marrow or quintessence of eloquence, said of Cethegus, Enn. in Cic. Brut. 15, 58 ; cf. Quint. 2, 15, 4. mcdullaris. e, adj. [medulla] Situa- ted in the marrow or inmost part (post- class.) : dolor, App. M. 7, p. 480 Oud. Medullij orum, m. An Alpinepeople in Sabaudia, Inscr. ap. Plin. 3, 20, 24 ; Vitr. 8, 3,— H. Deriv., Medullinus. a, um, adj., Of or belonging to the Medulli, Medul- MEGA lian : Mcdullini te feret aura noti, !. e. Al- pine wind, Aus. Ep. 5, 27. IWcdullia, ae, /. A little town in La Hum, Liv. 1, 33 ; Plin. 3, 5, 9 ; cf. Mann. Ital. I, p. 663,— n. Deriv., MedullI- nus, a, um, adj., Of or belonging to Me- dullia, Medullian ; a Roman surname, e. g. L. Furius Medullinus, Liv. 4, 25 : Livia Medullina, Suet. Claud. 26. — In the plur. subst, Mcdullini, orum, m., Inhabit- ants of Mcdullia : Inscr. Orell. no. 535. Medullinus, a, um, adj. : I. From Medulli. — H, From Medullia, v. h. vv. medullltus.. adv. [medulla] In the marrow, to the very marrow, in the inmost- part (ante- and post-class.) : J, Lit. : me- dullitus aquiloniam intus servat frigedi- nem, Var. in Non. 139, 9.— U, Trop.: Enn. in Non. 1. 1. : aliquem amare, heartily, in one's inmost soul, Plaut. Most. 1, 3, 86; id. True. 2, 4, 85: dolore commotus, App. M. 10. p. 726 Oud. mcdullo, 1- "■ a. [id.] To fill xcilh mar- row (post-class.) : qi;ando ossa incipiunt medullari, Aug. Anim. 4, 5; Vennnt. Carm. 3, 7/n. medullosus. a, um, adj. [id.] Full of marrow, marrowy (post-Aug.) : hume- rus, Cels. 8, 1. medullula> ae, /. dim. [id.] Marrow : anseris. Cat 25, 2. Medullas. i> m - A mountain iu His- pania Tarraconensis, Flor. 4, 2. Medulus. a, um, adj., v. Meduli. Medus. a, um, v. Medi, no. II., A. Medusai ae, /., MiSovoa, Daughter of Phorcus ; she captivated Neptune with her golden hair, and became by him the mother of Pegasus. Minerva, as a punish- ment, turned her hair into serpents, and gave to her eyes an enchanted power of con- verting every thing they looked upon to stone. Perseus, provided with the shield of Pallas, slew her, and carried off her head, while from the blood tliat dropped from it serpents sprung, Ov. M. 4, 654 ; 793 ; Luc. 9, 626.— II. Deriv., Medusaeus. a. um, adj., Of or belonging to Medusa, Medu- san (poet.) : monstrum, Ov. M. 10, 22 : equus, i. e. Pegasus, id. Fast 5, 8 : ions, i. e. the fount Hippocrene, struck open by a blow of the hoof of Pegasus, id. Met. 5, 312. Mefltis, ^. v - Mephitis. Meg-abocchus and -boccusji.™- C, A praetor in Sardinia, Cic. Scaur. § 40 ; id. Att. 2, 7, 3 Orell. ; cf. Kreissig in Beieri Fragmm. p. 291. Megabyzus. i, m., MeyiBvsos : I. A priest of Diana at Ephesus, Plin. 35, 10, 36. — II. One of Darius's generals, Just. 7, 3. — Ill The name of a Persian eunuch : Quint 5, 12, 21. Meffaera, ae,/., Miyatpa, One of the Furies: Virg. A. 12, 846. Me gale, es,/., M £ ;.a/\j7 (the great ex- alted), A surname of the Magna Mater, Calend. Verrii Fl. in Orell. Inscr. 2, p. 389 ; v. the follg.— II. Derivv. : £, Meg"a- lensis, e, adj., Of or belonging to the Magna Mater. So most freq. in the neutr. plur. subst., Meg"alensia) °>", in the archaic form, Meg'alesia. lum, n., also Megalesia ludi, The festival in honor of the Magna Mater, celebrated annually on the 4th of April with processions and games: Mesalensia, Calend. Praenest. Verrii in Orell. Inscr. 2, p. 388 and 399 ; cf. Fest. p. 125 ed. Mull. ; v. also Mull. ib. p. 400 sq. ; and cf. Var. L. L. 6, 3, 55, § 15 ; and Har- tung, Relig. d. Rom. 2, p. 135 sq. : scripsi haec ipsis Megalensibus, Cic. Fam. 2, 11, 2: — "pertulere deam (Magnam Matrem) pridie Idus Aprilis : isque dies festus iii- it : populus frequens dona deae in Pala- tum tulit lectisterniumque et ludi fuere. Megalesia appellata," Liv. 29, 14 fin. : cf. id. 36, 36 ; Auct. Harusp. 12, 24 ; so, Mega- lesia, Liv. 34, 54 : Megalesia ludi, Ov. F. 4, 357 ; cf. Quint 1, 5, 52.— Adjectively (only post-Aug.) : ludorum Mesalesium spec- taculum, Tac. A. 3, 6/71. ; so, ludis Mega- lensibus, Gell. 2, 24, 1 ; of the same, Meg- alensibus sadris, Plin. 7, 37, 37,— And, as belonging to the Megalesia, Megalcsian . Megalensis purpura, i. e. the festival dress of the praetor worn at the Megalesia, Mart. 10, 41.—* B. Megalesiacus* a. um, adj., Of or belonging to the Megalesia, Megalesian ■ mappae, Juv. 11, 191. ^ 935 ME I O Megalensia or Megralcsia, lum, and MegTalensis, v. Megale, no. II., A. Megalesiacus, a , um > v - Megale, «o. II., B. Megalia, ae, /• ^ «n«H island of Campania, the mod. Castel dell' Ooo : Stat. 5. 2, 2, 80 ; called also Megaris, Plin. 3, G, 12. ) megalium (megallium), ii, n. = pcyaXtiov, A land of ointment : "postea multo successit propter gloriam appella- tum megalium, ex oleo balanino, balsa- mo, calamo, junco, xylobalsamo, casia, resina," Plin. 13, 1, 2, £ 13. + megalographia, ae, f. = ueya- Xoypaibia, The painting of large or grand subjects (opp. poirapo, pa«•. yUydnhi- OijS, A sou of Prnetus, Hyg. Fab. 244. 1. Megara, ae, /., and Megara, orum, n. (abl. plur., Megaribus tor Mega- ris, Plaut. Pers. 1, 3, 57) to. Miyapa : I. A city in the country of Megaris, the birth- place of Euclid. — A. Form Megara, ae, /: Cic. de Div. 1, 27. — B. Form Megara, orum. n. : Plaut. Merc. 3, 4, 60. — H. A city of Sicily, Serv. ad Virg. E. 1, 55 ; v. Megaris, no. II. — HI. Megara. ae,/., Wife of Hercu- les, whom, in his madness, he destroyed, to- gether with her children, Hyg. Fab. 31. 2. Meffara, ae, m. A Numantine, nor. 2, 18. l.Megareius, a, "m, adj. [1. Mega- ra] Of or belonging to the city of Megara, Megareian (poet.) : arva, Stat. Th. 12, 219. 2. MegareiUS* a, um, adj. [2. Mega- reusj O/or belonging to Mcgareus (father of Hippomenes), Megareian (poet.) : he- ros, ?. e. Hippomenes, Ov. M. 10, 659. Megarensis, e, adj. [1. Megara] Of or belonging to the city of Megara : Nicias, of Megara, Plin. 7, 56, 57: homines, Gell. 6, 10. 1. Megareus (quadrisyl.), a, um, adj., Me npiioc: I. Of or belonging to the city of Megara (in Megaris), Megarcan (quite class.) : Euclides Socratis discipu- lus, Megareus, Cic. Acad. 2, 42. — II. Meg- area, orum, n. plur., for Megara (a city of Sicily), or for Megarensia, sc. arva: Ov. P. 4, 471. 2. Megareus (trisyl.), i, m., Meva- p£us, A sou of Neptune, and father of Hip- pomenes, Hyg. Fab. 157 and 185 ; Ov. M. 10, 605. MegariCUS, a , um, adj., MeyapiK^s, Of or belonging to the city of Megara, Megaric: ager, Plin. 17, 7, 4. — Megarici, orum, m., sc. philosophi, the followers of Euclid, Cic. Acad. 2, 42. — Megaricus sinus, a part of the Saronic Gulf near Megara, Pun. 4, 12, 19. Megaris, Wis,/., M e; apis : I. A coun- try of Greece, between, Attica and Phocis, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 7, 11— H. A city of Sicily, also called Megara, Cic. Verr. 2, 5, 25; Plin. 3, 8, 14. MegaruS, ", um, adj. [i; Megara] Of or belonging to the city of Megara, Mega- rcan (poet) : sinus, Virg. A. 3, 688. MegaS, °c, m. [i,c; „ f ] A surname ; «:. g. Demetrius Megas, Cic. Fam. 13, 36. Meges, etis, "•, MiynS, Son of Phyle- us, one of Helen's suitors, Hyg. Fab. 97. t megistanes* " m , ">•= pcyiaravcs, The grandees of a kingdom, the magnates who were in the king's suite : Sen. Ep. 21 ; eo Tac. A. 15, 27 ; Suet. Calig. 5. t MegistC, ee,f. [iicyinrn] A Roman name given to slaves : Inscr. ap. Fabrctt. p. 189, no. 433. MegistO; l ~' s > or on ' 8 - /•> McyioTui, Daughter of Ceteus, Hyg. Astr. 2, 1. ! rnehc, for me, v. ego, ad ink. mehcrcle, mcherculc, and m e- hercules, v - Hercules, no. 1., 11, p. 710. mcio, ere, v. n. To make water, piss : Bacer est locus, extra Meiit/\ Pers. 1 . 114: HOSPES AD HVNC TVMVLVM NIC i 936 MELA MEIAS, Inscr. Orell. no. 4781,— Transf., of a chamber-pot: Mart. 12, 32. — In an obscene double sense : ditior aut formae melioris meiat eodem (i. c. concumbat cum eadem), Hor. S. 2, 7, 52. — Proverb.: caldum meiere et frigidum potare, i. e. to give more than one receives, Petr. 67, 10. mel, mellis ("M- sing., melli, Plaut. True. 2, 4, 20. — Gen. and dat. plur. obsol. ace. to Prise, p. 744 P.), n. [uicXt] Honey: 1, Lit.: villa abundat lacte, caseo, mel- le, Cic. de Sen. 16 ; cf. " Plin. 11, 14. 14 :" roscida mella, Virg. E. 4, 30.— H. Trop., Honey for sweetness, pleasantness : poetica mella, Hor. Ep. 1, 19. 44 : hoc juvat et melli est, is pleasant, id. Sat. 2, 6. 32. — Of sweetness, pleasantness of speech : Nes- toreum mel, Auct. Pan. ad Pison. 64 : Homerici senis mella, Plin. Ep. 4, 3. — Proverb.: mel mihi videor lingere, it seems to me as sweet as honey, Plaut. Casin. 2, 8, 21 : — mella petere in medio ilumine, i. e. to seek for what is not to be found, Ov. A. A. 1, 748. — As a term of endearment : Sempronium, mel ac delicias tuas, Coel. in Cie. Fam. 88. Mela ; ae, m. [prob. from jiiXai] A Roman proper name, Cic. Phil. 13, 2, 3 : — Pomponius Mela, a Roman geographer, a native of Spain, under the Emperor Clau- dius ,- cf. Bahr's Lit. Gesch. § 328. Melae, arum,/. A town in the Sam- nite country, Liv. 24, 20; called also Me- les, lum, id. 27, 1 ; cf. Mann. Ital. 1 , p. 805. Melambium, i, n - A place in Thes- saly, near Scolussa, Liv. 33, 6. f melamphyllon, i, n.= u.e\dutl>v\- Xov, A plant, also called acanthus and pae- deros, Plin. 22, 22, 34. tmelampodioii,ii''"-=fEAa//jr(i^ior, Black hellebore, Plin. 25, 5, 21. * inelamprasion; i, "■ A V^-ant, oth- erwise unknown, Plin. 27, 8 (* ?). tmelampsythium, i; , n. = feXap- \pe0iov, Black raisin-wine, Plin. 14, 9, 11. Melampus, odis, "*•, MeXii^irovs : I. Son of Amythaon, a celebrated physician and soothsayer, Virg. G. 3, 550 ; Stat. Th. 3, 452.— II. Son of Alreus, Cic. N. D. 3, 21—1). Name of a dog, Ov. M. 3, 206. t melanaetos, i,/. = /j£Aavu£rof, The black eagle, a small species of eagle, Plin. 10, 3, 3. MelanchaeteS,ae,m.,M£Xayxai'rnf, Black/iair, the name of a dog, Ov. M. 3,312. tmelancholicus, a, um, adj. = ^ £ - \ayxo\tK 5, Having black bile, atrabilious, melancholy : Aristoteles quidem ait, om- nes ingeniosos melancholicos esse, Cic. Tusc. 1, 33; cf. id. de Div. 1,37: insania, Plin. 22, 25, 64 : vertigines, id. 27, 12, 105. melancoryphosji, ™-< ^«> K r pvos, (having a black crown), The black cap. the name of a kind of snipe, Plin. 10, 29, 44. melancdryphi genus avium, quae Latine vocantur atricapillae, eo, quod summa corum capita nigra sunt, Fest. p. 124 ed. Mtlll. tmelancranis, is, f. = neX't-) Kpmq (black head). A hind of rush with black seeds, Plin. 21, 18, 69. t melandryum, i, "• — iicXavSpvor, A piece of salted tunny-fish: "cetera parte plenis pulpamentis sale asservantur : mel- andrya vocantur, caesis quercus assulis simillima," i. e. like the black heart of oak, Plin. 9, 15, 18; so Mart. 3, 77. Melaneus (fisyi-), '• "»■■ McAuvemj : I. Name of a Centaur, Ov. M. 12, 306.— 11. Name of a dog. Ov. M. 3, 223. t melania, ae, /. = ueXavia. Black- ness, black spots, of the skin (post-Aug.) : Plin. 24, 8, 29 ; so id. 26, 14, 88 (in Cels. 5, 28, 19, called jjftns)- * Melanippe, es, /., McXaviwwn, Daughter of Desmon or Aeolus, the mother by Neptune of Boeotus and Aeolus, the found- ers of Boeotia and Acolia, Hytr. Fab. 186. MelanltlS; ii, nt. A Roman proper name: Inscr. ap. Mur. 858, 5. t melanspermoni i> n.=utXivmrep- lie-v, The plant gith, cultirated fennel-flow- err, Plin. 20, 17, 71. 1 mclantena, ae,/. (gen. sing., me- lnntcrias) = / i£Aui;r?;pi'«, Blacking: Scrib. Com p. 208. ' mclanthcmum, i,n.=.v.akAvQtiiov, The plant ahthemis, chamomile, Plin. 22, 21, 26. MEL E Melantheus (quadrilyl.), a, um, adj. [Melanthus] O/or belonging to a Melan- thus: caedes, Ov. lb. 625. t melanthium (-on)j ii. "■=c tXdvO- iov, The plant gith, cultivated fennel-flow- er : gith e Graecis alii mclunlhion, alii me- lanspermon, vocant, Plin. 20, 17, 71 ; Col. poet. 10, 245. Called also, melanthum, Seren. Samm. 30. Melanthiusj ii, »'■, MtXdvOws ■■ I. a goatherd of Ulysses, Ov. Her. 1 , 95. — H, A celebrated painter, Plin. 35, 7, 32 ; 35, 10, 36. Melantho, us , /•■ McXavdu, A sea- nymph, daughtir of Neptune, Ov. M. 6, 120 ; cf. Serv. ad Virg. A. 5, 373. melanthum, ', n - The plant me- lanthium or gith, cultivated fennel-flower : Seren. Samm. 30. Melanthus, i, ™-, MiXuvOos: I. a river in Sarmatia : Ov. Pont. 4, 10, 54. — II, One of the seamen whom Bacchus changed into dolphins, Ov. M. 3, 617. — IU, The father of the Athenian king Codrus, Veil. 1, 2. Melantias, adis, /., MiXavncis, A town of Thrace, between the Propontis and the Pontiis Euxin.us, Amm. 30, 11. t melanuruS; i, m - = niX wovpos (black-tail), A kind of sea-fish: Eun. in App. Apol. p. 489 Oud. ; so Ov. Halieut. 113; CoI8,J6,8; Plin. 32, 2,8; 32,11,53. fmelapium, ii, n.= iinXAxiov, An ap- ple-pear, a kind of apple resembling a pear (al. melapia, melappia), Plin. 15, 14, 15. 1. Melas, anis and ae, m., MeXaS (black), T/te name of several rivers. So, I. A river of Boeotia, Plin. 2, 103, 106.— II. A river of Thrace: Plin. 4. 11, 18— III. A river of Sicily : sacrorumque Me- lan pascua laeta bourn, Ov. F. 4, 476. — IV. A river of Cajjpadocia, Plin. 6, 4, 4. — V. A river of Ciliciu, Plin. 5, 27, 22.— VI. A son of Phryxus, Hyg. Fab. 3. — VII. One of the Etruscan seamen whom Bacchus changed into dolphins, Hyg. Fab. 134. t2. melaSi anos=/«,W, A black spot on the skin, Cels. 5, 28, 18 ; cf. melania. melculum, i, "•, and melculus, i. m. dim. [mel J A term of endearment, Lit- tle honey, darling, sweetheart, pet: meum corculum, melculum, Verculum, Plaut Casin. 4, 4, 14 ; cf. Prise, p. 610 P. (where some read melliculum) ; so Plaut. Cure. 1, -1, 11. — As applied to a male person, in the voc. melcule : vale mel gentium, mel- cule, ebur ex Etruria, laser Aretinum, etc., Aug. in Macr. S. 2, 4 med. Meldi, orum, m. A people of Gallia Celtica, between the Seine and Marne ; their chief town answered to the modern Meaux, Caes. B. G. 5, 5 ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Ukert, Gall. p. 325 and 479. mole, Gr. plur. of melos, v. 1. melos. Meleager and Meleagros (-agrus), gTi, m., MlXeayp s, Son of the Calydonian king Oeneus and Althaea, one of the combatants at the Calydonian boar- hunt. His life depended on the preserva- tion of an extinguished brand', this his mother burned, out of revenge for the death of her brothers who had fallen by his hand, whereupon he expired, Ov. M. 8, 299 sq. ; Hyg. Fab. 171 sq. ; Serv. Virg. A. 7, 306. — II. Derivv. : A. Meleagreus, a, um, adj., Of or belonging to Meleager : Luc. 6, 365. B. Meleagrides, um, /• •■ I. -4c- cording to the myth, the sisters of Meleager, who bitterly lamented his death, and were changed into birds called after his name, Hyg. Fab. 174 ; Ov. M. 8, 534 sq.—JJ. A kind of fowls, Guinea-hens, the same as Gallinae Africanae, or a variety of them, Var. R. R. 3, 9, 18 ; Plin. 10, 26, 38. C. MeleagriUS, a, um, adj., Me\e':- ypiuS, Of or belonging to Meleager, Mclea grian : Stat. Th. 4, 103. meleagris, Mis. /. A Guinea-hen ; v. Meleager, no. II., B., II. 1. meles (maeles) and melis (mae- lis), is, /. A four-footed beast, A marten or badger : Var. R. R. 3, 12 ; Plin. 8, 38, 58 ; Grat. Cyneg. 340. 2. Meles, etis, ">-, WIXtjS, A river in Ionia,, near Smyrna, on the banks of which, it is said, Homer was born, Plin. 5, 29, 31. ; Stat. S. 2, 7, 33 ; 3, 3, 60. Mclessi, orum, m. A people in His- pania Baetica, Liv. 28, 3. ME L 1 McletcUS (quadrisyl.), a, urn, adj. [2, Mill's] Mclete.au, poet, for Homeric: chartao, Tib. 4, 1, 200. IYIeletCi ps, /., McXirn: I. One of the Muses, Cic. N. D. I), 21,— H, A Roman surname: Poi'ciii Melete, Inscr. Grut. 357, 7. — III. The name of a plant, called also cuamaeleon, App. Herb. '2.'). * Mclctides- ae, >>>■ -•' foolish Athe- nian, App. Apol. p. 416 Oml. IVicUboca, «p. /i MeXiSoia, A mart- tint,- town of U'hessaly, at, the foot of Mount Ossa, the birth-place of Philoctetes, Mel. 2, :t; I'liu. -1, 7, IB; Liv.44. 13.— Hence, A. McllboCUS, "> um i a«J.. Melibocan : purpura, Lucr. 2, 499; so Virg. A. 5, 250. -B. Meliboecnsis, o> «''j- o/or 6c- longing to Meiiboea, Serv. ad Virg. A. 5, 251. 1. McllboCUS, '• ">■! MtAi'fioiof, Name of a shepherd, Virg. K. 1, (i. 2. Mehbocus, a, urn, v. Mejiboea, «o. A. mclica, ae, /., peril. A hind of ves- sel (ante-class.) : Var. in Non. 545, 4 ; 12 anil 23. I mehecris, idis, f. = iuXixriptc, A hind oj tumor, meliceris (the yellow mat- ter of which looks like honey) : melilotos contra ineliceridas crricax, Plin. 21, 20, 87. —In the sing.: Veg. Vet. 2, 30 (in Cels. 5, 26, 20, called psXticripa). Mclicerta and Mchccrtcs. ae, IB., MiMitcprnc, Son. of Ino and the The- ban king Athamas. His mother, being pursued by her mad husband, threw her- self with Mclicerta into the sea, whereupon he became a sea-god. colled by the Greeks Palaeinou, and by the Romans Portunus : Ov. M. 4, 521 ; cf. Virg. G. 1, 437 ; Ov. F. (i, 485 sq. : Pers. 5, 103. t melichloros, i. m.= ueXixbwpos, A precious stone yellow as honey, l'lin. 37, 11, 73. tmelichros, ° tos > m.=tieXtxpuis, A precious t' 37, 11, 73. precious stone of the color of hone y: Plin. > mehchrysos, i. m.—^tXixpvcoi, Gold-colored chrysolite, Plin. 37, 9, 45. t melicratum, i, n-=jie\iKpaTov, Water-mead, Veg. Vet. 3, 15/«. tl. melicus, a, um, adj.= U e\tKCs, Musical, tuneful, melodious : sonores, Lucr. 5, 335,— II, In partic, Lyric, lyr- ical: poenia, Cic. Opt. Gen. Or. 1. — B. Subst : 1, melicus, i, m., A lyric poet : Simonides melicus, Plin. 7, 24, 24 ; 7, 56, 52.-2, melica, ae, /., A lyric poem, ode, Petr. 64. 2. Melicus- a, um, adj., in vulg. lang. for Medicus, Median : gallinne, Var. K. R. 3, 9, 19 ; so Col. 8, 2, 4 ; Plin. 10, 21, 54. * Mclic, es, or Melia, ae,/.. MeXia : I. A sea-nymph: Hestyaea, Melie, Ianthe, Hyg. Fab. praef. — H, A Bilhynian nymph, beloved by the river-god Inachus, Ov. Am. 3, 6, 25. i melilotos, ii /.=jU£A'Awros, A kind of clover, melilot, also called sertula Cam- pana: pars meliloton amant, Ov. F. 4, 440 ; cf. Plin. 21, 11, 37 ; 21, 7, 18. '< melimela- orum, n. plur. = ,,tX!ptj- Xa, Honey-apples, previously called must- apples (mustea mala) : " quae antea mus- tea vocabant, nunc melimela appellant, Var. R. R. 1, 59 ; cf. mustea a celeritate mitescendi, quae nunc melimela dicuntur a sapore melleo," Plin. 15, 14, 15 ; so Col. 5, 10 /n.; 12, 45 ; Hor. S. 2, 8, 31 ; Mart. 7, 25. — In the sing.: "melimelum a dulcedine appellatum, quod fructus ejus mellis saporem habeat, vel quod in melle servetur, unde et quidam (Mart. 13, 21) Si tibi Cecropio saturata Cydonia melle Ponentur : dicas haec melimela licet," Isid. Orig. 17, 7 ; cf. melomeli. melimeli, v. melomeli. 1. melina, ae, v. 1. melinus. 2. melina, ae. Mead: v. 2. melinus. 1. melintUXl) i- Quince-oil; v. 3. melinus. 2. rVlclinum, i, v. 4. Melinus. * 1. melinus, a, um, adj. [1. meles] Of or belonging to the marte?i ; only subst, sc. crumena, melina. ae, /., A purse or wallet of marten-skin : Plant. Epid. 1, 1, 20. * 2, melinus» a, um, adj. [mel I Of or belonging to honey, honey- ; only subst., ME L I mSlina, ao, /, Mead : melinam promore (at. mellinam), Plaut. Pa. 2, 4, 51. t3. melinus, "• um > adj. — U i)\tvoi, Of or belonging to quinces, quince- ; quince- yellow; only subst, melinum, i, n. •• I, sc. oleum, Quince-oil, Plin. 13, 1,2; 23, 6, 54. — II. tsc. ungentum, Quince - ointment, Plin. 13. 1, 2. — III, An eye-salve: Inscr. in TochOn, Cachets des ocul. p. 61. — XV. sc. veslimentum, A quince-yellow gar- ment : Plaut. Epid. 2, 2, 49. 4. Melinus, a, um, adj. [Melos] Of or belonging to the island of Melos, Me- lian ; subst, Melinum, i, n., A kind of white color, Mclian white: pigmentum, or simply Melinum, Plaut. Most. 1, 3, 106 ; cf. Plin. 35, 6, 17; 19; Vitr.7, 7: alumen, Plin. 35, 15, 52. mehor, us. Better ; v. bonus. mclioratio, onis,/ [melioro] A bet- tering, improvement, melioration (post- class.), Cod. Just. 4, 66, 2 ; ib. 2, 19, 24. 1 melidrescoj.ft^Tioivw, Gloss. Phil. melioro, atum, 1. v. a. [mclior] To make better, to better, improve (post-class.) : meliorare proprietatem, Ulp. Dig. 7. 1, 13 : melioratum praedium, Cod. Justin. 5, 71, 16. metis, v - 1- meles, is. t melisphyllum and melisso- phyllon, J, n. = utXitpvXXov and ueXta- mifcXXov (honey-leaf, bee-leaf), An herb of which bees are fond, Balm-gentle, balm, also called apiastrum, Virg. G. 4, 63 ; Plin. 20, 11, 45. Melissa, ae,/, Mf'Aiirmi : I. A nymph who is said, to have invented the art of keep- ing bees. Col. 9, 2. — H, Daughter of the Cretan king Melissus, who, together with her sister Amalthea, fed Jupiter with goats' milk. Lack 1, 22. MelisseUS, V- Melissus, no. I. melissbphyllon, v - melisphyllum. Melissus, i. '"•, MfXioooj: J. (also called Melisseus, MeXtaaevs) A king of Crete, father of Melissa and Amalthea, Lact. 1, 22. — II. A grammarian and com- ic poet, librarian to Augustus : Ov. Pont. 4, 16, 30 ; cf. Suet. Gramm. 21.— HI. A philosopher from Samos, Cic. Acad. 2, 37, 118. Melita, »c °r Melite, es,/., M E x hr, ■. I. The isle of Malta, Cic. Verr. 2, 4, 46 ; Plin. 3, 8, 14. — H. An uland off the coast of Dalmatia, now Meleda, Plin. 3, 26, 30 ; Ov. F. 3, 567,— HI. A city of Ionia, Vitr. 4, 1. — IV. A city of Cappadocia, Plin. 6, 3, 3. — V. A sea-nymph, Virg. A. 5, 825. MelitaeuS, «, um. adj., MtAir-uoc, Of or belonging to the Dolmatian island Me- lita, Melitaean: catuli, Plin. 30, 5, 14. MelitanuS, a. um, adj. Of or be- longing to Melita, Melitan : Inscr. in Grut. 75 f, 3. Melite, es, v. Melita. Melitensis, e, adj. [Melita] Of or belonging to t/ie isle of Malta, Melitan, Maltese : vestis, Cic. Verr. 2, 2, 72 : rosa, id. ib. 5, 11.— In the plur. subst, Meliten- sia, ium, sc. vestimenta, Melitan garments, Lucr. 4, 1123 ; Cic. Verr. 2, 2, 74. MelitesiUSi a > um, adj. fid.] for Mel- itensis, Melitan. Maltese: Melitesia Cora- lia (al. Melitensia), Grat. Cyn. 404. \ mclltirms, a, um. adj.=:u[X(Tivos, Of or belonging to honey, mixed with hon- ey (post-class.) : cera, Plin. Val. 3, 26.— n. Melitinus. i, A Roman proper name : Inscr. ap. Vise. Op. Var. t 1, p. 182 ; — Inscr. ap. Fabr. p. 45, n. 255. f melltis, Mis, /. = (ojX(tis. A quince- colored precious stone (al. melites), Plin. 37, 11, 73. _ '< melltites. ae, m. = utXiThriS : I. A honey-drink made ofhemey and mnst, Plin. 14, 9, 11. — II. A honey-stone, a gem other- wise unknown, Plin. 36, 19, 33. * meliton- ', "• A kind of wine, Vitr. 8, 3. tmelittaena (melitaena), ae, /.= ueXnraivn : I. A plant, also called mar- rubium, App. Herb. 45. — H. A plant, also called mplissophyllon, Plin. 21, 20, 86. ' melitturffUS. i, m = pLtXtrrovpyde, A bee-keeper, Var. R. R. 3, 16, 3. melium, ii, n - A dog's collar; v. mellum. 1. melius- romp. adj. and adv., v. bonus. ME LL 2. Melius, «, um ' <"#■ [2- Melos] Of or belonging to the isle of Melos. Melian : Diagoras Melius, dwelling in Melos, Cic. N. D. 1, 1. mcliusculc, adv., v. mcliu8culus, ad fin. meliusculus, a, um, adj. dim. [me- lius] Somewhat better, rathir belter (ante- class, and post-Aug.). So of a convales- cent : qui meliusculus esse coepit Cels. 3, 22 ; Ter. Hec. 3, 2, 19.— Of things : apes eoloris mcliusculi (al. mclleusculi). Col. 9, 3 : facies, Sen. Ben. 1, 3 : spes, Var. in Non. 394, 10. — In the neutr. sing., meli- usculum est moncre, Plaut. Cure. 4. 2, 3. — Adv., meliuscule, Rather belter, pretty well; rather more (quite class.) : cum me- liuscule tibi csset, when you were somewhat belter (of a convalescent), *Cic. Fam, 16, 5 : jam valcre, Front. Ep. ad M. Caes. 4, 12 ed. Maj. :— meliuscule bibere, Plant. Most. 4, 2, 51. ' melizomum, i, «• = /tcXtC/u/ioir, Honey-sauce, Apic. 1, 2. 1. mella, ae, /. [mel] pcrh. for mel- lea, sc. aqua, Honey-water (poit-Aaz.) : Col. 12, 11. . 2. Mella or Mela, ae, m. A river in Upper Italy, near Brescia : Cat. 67, 33 ; so Virg. G. 4, 278 * H. A Roman sur- name in the gens Annaea, e. g. M. Annae- us Mella, the father of Lnean. mellaceum, i. «• [mel] Must (post- class, tor sapa) : " sapa, quod nunc mella ceum dicimus, mustum ad mediam partem decoctum, Non. 551, 21. Mcllarie.nsiS) e, adj. Of 'or belong- ing to Mcllaria, a city in Hispania Baeti- ca; in the plur., Mellarienses, Ium, m., subst. The inhabitants of Mcllaria : Inscr. ap. Grut 321, 10. mellarium, ii. V- [mel] I, A bee-hire, apiary (ante-class.) : Var. R. R. 3. 16. 1. mellarius, a, um, adj. [id.] Ofor belonging to honey, honey- (post-Aug.) : vasa mellaria, Plin. 21, 14, 49. 2. mellarius, ». »•. [id.] A bee-keeper, bee-master (ante-class.) : Var. R. R. 3, 16. mellatiOi ""is, /• [mello] The taking of honey from the hive: Col. 11, 2: aesti- va, Plin. 11, 15, 15. melleuSi a, um. adj. [melj Of or be- longing to Itoney, honey- (post-Aug.) : I, Lit.: sapor. Plin. 15, i4, 15: color, id. 11, 16, 16 : sardonyches, id. 37, 6, 23 : crus- tum, Aus. Eph. parecb. 12. — H, Transf., Honey-sweet, delightful, charming (post- class.) : voculae melleus modulator, App. Flor. p. 16 : adulatio, Aus. Epist 19. melleusculus, a, um, adj. dim. [mel- leus] Somewhat like honey; v. meliusculus. mclliculum, i, "■ dim- [mel] Honey; v. melculum. mcllifer- a, um, adj. [mel-fero] Hon- ey-bcariitg, honey-producing, melliferous (poet): apis, Ov. M. 15, 383: exereitus, Claud. Rapt Pros. 2, 127. mellifcx, icis, m. [mel-facio] i.q. mel- larius, q. v. mellificium, '', "• [id-] A honey-mak- ing, the culture of honey : ad mellificium aptissimum est thymum, Var. R. R. 3, 16 ; so Col. 9, 13 Jin. mellifico, l.r.a. [mellificus] Tomake honey (poet, and in post-Aug. prose) : sic vos non vobis mellificatis apes, Virg. ap Don. Vit. Virg. ; Plin. 11, 18, 19. mellifi.CUS, a, um, adj. [mel-facio] Honey-making, fit for making honey (post- Aug.): opus, Col/9, 13: saltus, id. ib. 8. * melliflucns, tis. adj. [mel-fluo] Hon- ey-dropping ; trop., mellifluous, of a speak- er: Nestor, Aus. Epist 16, 14. mcltinuUS) a , um, adj. [id.] Flowing with honey, honey-dropping (post-class.) : I, Lit: antra, Avien. Perieg. 468. — II. Trop., Mellifluous : Homerus mellitlu: oris, Boeth. Metr. 5, 2. mellig'enUS, a,um, adj. [mel semis] Honey-like (post-Aug.) : succus, Plin. 16, 7, 10. Meltig'erUS, i, m - A Roman sur- name : Inscr. ap. Mur. 1329, 1. mclllfO. inls, /. [mel] A honey-like juice, juice sucked by the bees from flow- ers, but not yet made into honey, bee-glue, bees'-rosin, hive-dross (post-Aug.) : Plin. U. 6,5. — II The juice of unripe grapes: iwae, Plin. 12, 27, 60. 937 ME L O mcllilla. ae,/. dim. [2. melinus] A term of endearment A little honey, little sweetheart : mea vita, mea mellilla, Plaut. Cash). 1, 47. * mellinia; ae, /• [mel] Sweetness, de- liciousness, delight : hoc nimio magnae raelliniae est mihi, Plaut. True. 4, 1, 6 (al. mellinae). mellitulus. a, um, adj. dim. [melli- tusj Honey-sweet, darling (ante- and post- classical) : corpusculum mellitulum ! (aL melliculum), Plant. Casin. 4, 4, 19 : puel- la, Hier. Ep. 79, 6.— Subst., mellitula, ae, /., A little honey : mea mellitula, App. M. 3, p. 215 Oud. mellltUS. a, um, adj. [mel] Of honey, honey- ; sweetened with honey, honey-sweet: I. Lit. : melliti favi, Var. R. R. 3, 16 : bel- laria, id. ap. Gell. 13, 11 : absorptio, Suet. Ner. 27 :— placenta, Hor. Ep. 1, 10, 11: succus, Plin. 36, 19, 33.— II. Trop., Hon- ey-sweet, darling, lovely: Cicero, *Cic. Att. 1, 18 in. :— oculi, Catull. 47, 1 : passer, id. 3, 6 : verborum globuli, Petr. 1 : dulcedo cantus, App. M. 5, p. 349 Oud. : — mi mel- lite, mi marite, M. Aur. in Front. Ep. ap. Caes. 4. 5 ed. Maj. ; so in the Sup., ubi ubi es mellitissime, id. ib. 6 ; cf., mellitis- simum suavium, id. ib. 2. mellO) 1- "■ a - [id.] To make or collect honey, Pall. 7, 7 dub. Mell6na> ae, /. [id.] The goddess of bees and honey, Aug. Civ. D. 4, 24. Called also, Mellonia, Arn. 4, 131. Mclloma, v - the preced. art. melldproximus. i. ">■■ [/uAWproxi- musj One who comes next in rank to the Proximus ; v. h. v. under propior : Cod. Just. 12, 19, 5 ; 7 ; 14. mclldSUS, ». um, adj. [mel] Of or from honey, honey-, honey-like (post-clas- sical tor mellens) : mellosa dulcedo, Coel. Aur. Acut. 2, 29. melluni; >» '>• ^ dog's collar, Var. R. R. 2, 9, 15 Schneid. N. cr. (al. melium and maelium). Also, millus, i: "millus col- lare canum venaticorum, factum ex corio conlixumque clavis ferreis eminentibus adversus impetum luporum," Fest. p. 151, ed. Mull. I. Mcio. 6nis, m. Old Lat. form for Nilus : •'Mclo nomine alio Nilus vocatur," Fcst. p. 124 ed. Mull. ; cf. id. p. 7 and p. 18 ; Serv. Virg. G. 4, 291 : Melonis alba filia, i. c. the paper-reed growing in the Nile, Aus. Epist. 4, 75. *2. melO; °nis, m. = urp\ov. An apple- shaped melon, for melopepo : Pall. 4, 9. melocarpoil) i> «• A plant, also called aristolochia, App. Herb. 19. t melodcS; is. m.=zpe\tiinS, A pleas- ing, charming singer (post-class.) : Pro- culus melodes insonare pulsibus (al. mel- odis), Sid. Ep. 9, 15. — Also in the fern., as a Roman surname: Inscr. in Grut. 1157, 3. t nielodia* ae, /. = pcXqlia, A pleas- ant song, melody, Mart. Cap. 9, 30fi. Hiclbdina- orum, n. [melodia] A mel- ody (ante-class.) : Var. in Non. 49, 33 dub. * Melodunum, i> »■ a eiiy of the Senones, pern, the modern Melun, Caes. B. G. 7, 58 ; 60 ; cf. Dkert, Gall. p. 475. t melodus, a, um, adj. = pt\ v S6s, Pleasantly singing, melodious (post-clas- sical), Aus. Prof. 15, 8 ; Prud. Cath. 9, 2. t mcldfolia, orum, n., vox hybr. [ujj- Ani/-folium] Apples Kith a leaf on the side, Plin. 15. 14, 15. tmeldmeli (melimeli), n. = un\6ps\t, The sirup of preserved quinces, Col. 12, 47, 3. fimeldpepOj onis, m.^prpXoTt'eitwv, An apple-shaped melon, cucumher-melon, not eaten till fully ripe : Plin. 19, 5, 23. mclophyllon* \ n - A plant, also called millefolium, App. Herb. 88. t melopocia* ae, /. = peXo-nofta, Mu- sical composition. Mart. Cap. 9, 326. I I. meloS; '. V" (pl" r -: Greek mele, mcla, Lucr. 2, 412. — In the masc. : quos- dam melos, Cato in Non. 213, 17 ; so Pac. arid Varr. ib,) — /ie\oS, A tune, air, strain, song, lay (ante-class, and poet.) : suave arairaum melos, Naev. in Non. 213, 11; Cato in Non. 77, 7 : Silvani melo Consim- ilis cantus, Att. in Cic. N. D. 2, 35: Ion- crum, llor. Od. 3, 4, 1 : Pegaseium, Pers. prol. : cui brevia mcla modifica recino, Aus. Parental. 27. 2. McloSi '. /•. MijAos, An island in 938 ME MB the Aegean Sea, one of the Sporades, Mel. 2, 7, 11 ; Plin. 4, 12. 23 ; Fest. p. 124 ed. Mull. — Hence : I. Melius, a ' um > "$■> Of Melos : Diagoras Melius, Cic. N. D. 1, 1. — II, Mclinns, a, um, v. 4. Melinus. melosmos. >> m. A plant, also called polion, App. Herb. 57. t melota, ae, or mclote, es,f. = py Awn;, A sheep-shin (with the wool on) : circumierunt in melotis, in pellibus capri- nis, Vulg 1 Hebr. 11,37. f melothron, '. "■ = uiftwBpov, a plant, the white bryony, called, in pure Lat., vitis alba, Plin". 21, 9, 29. MeldtiS) idis,/. A country of Thes- saly, Liv. 32, 13. Melpomene, es, /•> MsXirophy (the songstress), The muse of tragic and lyric poetry: Melpomene, cui liquidam pater Vocem cum cithara dedit, Hor. Od. 1, 24, 3 ; Aus. Idyll. 20, 2. t meltomj v - bonus, ad init. Memaceni» orum, m. A people of Asia, beyond the Caspian Sea, Curt. 7, 6. membranai ae, /. [membrum] The skin or membrane that covers the separate members of the body (quite class.) : I, Lit.: natura oculos membranis tenuissi- mis vestivit, Cic. N. D. 2, 57: cerebri, the membrane of the brain, meninges, Cels. 8, 4 : membranis cicadae volant, Plin. 11, 28, 33 : membranis volant fragilibus insecta, id. ib. 39. — Of the shin or slough of snakes, Ov. M. 7, 272 ; Luc. 6. 679. II. T r a n s f. : A. The thin skin of plants and other things : Plin. 15, 22, 24 : corio et membrana Punica (teguntur), id. ib. 28, 34 : tenuissimis membranis velatur allium, id. 19, 6, 34 : putaminis ovi, id. 29, 3, 11. B. -<4 sfcira prepared for writing on, parchment: Quint. 10, 3, 31': Homeri car- men in membrana scriptum, Plin. 7, 21, 21 : sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas, Hor. S. 2, 3, 2 ; Plin. 35. 10, 36, 5. * C. The surface, outside of a thins (po- et.) : Lucr. 4, 93. membranaceus and -cius, a, um, adj. [membrana] Of skin or membrane, skinny, membranaceous (post-Aug.) : ves- pertilio, cui membranaceae pinnae uni. Plin. 10, 61, 81 : PVGILLARES, of parch- ment, Inscr. Grut. 174, 7. — H, Like a skin or membrane : quibusdam cortex mem- branaceus, ut viti, arundini, Plin. 16,31, 55. membranarius; ". m - [id-] A parch- ment-mnker (post-class.) : Edict. Dioclet. p. 20; cf., " membranarius, bityQtpKoios," Gloss. Philox. membraneus, ". «m. "dj. [id.] of parchment (post-Aug.) : pugillares mem- branei, Mart. 14, 7 in lemm. : codices, Ulp. Dig. 32, 50. membranula, ae,/. dim. [id.] A lit- tle skin or membrane : I. Lit: membra- nula, quae 6ub cute calvariam eingit, Cels. 8, 4 : oculi, membrane of the eye, id. 7, 7, 13. — II, Transf., A parchment, i. e. an instrument written on parchment: Cic. Att 4, 4 ; Scaev. Dig. 32, 104. * mcmbranulum, '. n - dim - [id-] for membranula, A little skin or membrane : App. M. 6, p. 433 Oud. membratim, adv. [membrum] By limbs or members, in the limbs, limb by limb, from member to member : I, L i t. : membratim vitalem deperdere sensum, Lucr. 3, 527 : nunc peractis malis, quae membratim sentiuntur, dicemus de his, quae totis corporibus grassantur, in sin- gle limbs, Plin. 26, 11, 67 : caedere. in pieces, id. 9, 15, 18. — II. Transf., Piece- meal, singly, severally : membratim enu- merare, Var. R. R. 1, 22 ; cf, animalium naturae generatim membratimque ita se habent, Plin. H. 12 praef. : gestum ncgo- tium, Cic. Part. 35. — B. I" partic, of speech, Tn little clauses, short sentences: dicere, Cic. Or. 63 ; 67 ; cf., membratim caesimque dicere, Quint 9, 4, 126; so, nar- rare, id. ib. 127. * membratura< ae,/. [membro] The formation of the limbs, constitution of the body : Vitr. 8, 5. * membro. are, v. a. [membrum] To form limb by limb, to furnish with limbs : quinque et triginta diebus infans mem- bratur, Censor, de die nat. 11. MEMN * mcmbl'OSUSi a, um, adj. 'id.] Large- membered : hortorum custos membrosior aequo, i. e. majori mentula praeditus, Auct. Priap. prooem. membrum^ h n. A limb, member of the body (quite classical): I. Lit: jam membrorum, id est partium corporis, alia videntur propter eorum usum a natura esse donata, ut manus, crura, pedes, etc. . . . alia quasi ad quendam ornatum, ut cauda pavoni, plumae versicolores colum- bis, viris mammae atque barba, Cic. Fin. 3, 5 ; Plaut. Am. 5, 1, 66 : defessa, Virg. G. 4, 438 ; Suet. Vesp. 20. B. In partic, The virile member : Auct. Priap. 70, 17. II. Transf., of inanim. and abstr. things, A part, portion, division : nee ha- bere poterat adjuncta cubicula et ejus- modi membra, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 : dormi- torium, Plin. Ep. 2, 17 : ratis, Ov. Tr. 1, 2, 12 : membra partesque imperii, Suet. Aug. 48 : — omnes philosophiae partes at- que omnia membra, Cic. N. D. 1, 4. — Of speech, A member or clause of a sentence : quae Graeci Koppara et kHXo nominant, nos recte incisa et membra dicimus, id. Or. 62 ; cf^Auct Her. 4, 19. i memecyloni •• n.^unpiKvXov, pt- patKvXov, The edible fruit of the strawberry- tree : _Plin. 15, 24, 28. mejmet, fl cc. of ego with met, v. ego and met. memincns, P a < v - memini, ad fin. meminiiisse,".?!. [rootMEN; whence also mens] To remember, recollect, to think of, be mindful of a thing ; to have not for- gotten a thing, to bear it in mind ; constr. with the gen., with the ace. of the person and of the thing, with de, with a relative- clause, with ut, with quum ; with the ace. c. inf. (usually the inf. praes., rarely the inf. perf. ; cf. Haase on Reisig's Vorle- sungen, p. 502 ; Zumpt, Gramm. § 589 ; Weissenborn, Gramm. § 187, note 2) (quite class.) : (u) With the gen. : vivo- rum memini, Cic. Fin. 5, 1 : constantiae, id. Fam. 13, 75 : leti paterni, to be mind- ful of. not forget to revenge, Val. Fl. 1, 773. (ji) With the ace. : suam quisque homo rem meminit, Plaut Merc. 5, 4, 51 : omnia meminit, Cic. Acad. 2, 33 : Cinnam memi- ni, id. Phil. 5, 6 : numeros, Virg. E. 9, 45. — (y) With de : de palla memento, Plaut. Asin. 5, 2, 84 : de Herode, Cic. Att. 15, 27. — (i5) With a relative-clause : meministi, quanta hominum esset admiratio, id. Lael. 1. — (s) With ut : meministin', olim ut fu- erit vestra oratio ? Ter. Ph. 1, 4, 47. — (C) With quum : memini, quum mihi desi- pere videbare, Cic. Fam. 7, 38.— (17) With the ace. c. inf. : memini Catonem mecum disserere, Cic. Lael. 3 : memini Pamphy- him mihi narrare, id. Verr. 2, 2, 4 ; id. Fam. 9, 16 ; id. Dejot. 14 : — peto, ut memi- neris, te omnia mihi cumulate recepisse, id. Fam. 13, 72 : meministis me ita distri- buisse initio causam, id. Rose. Am. 42, 112. — Poet, of inanimate things: Lucr. 4,152; so Luc. 5, 109. II. Transf., To make mention of, to mention a thing, either in speaking or writing (so rarely, but quite class.) : mem- inisti ipse de exsulibus, id. Phil. 2, 36 : ne- que omnino hujus rei meminit itsquam poeta ipse, Quint. 11, 2, 16 ; Suet. Caes. 9. — Hence meminens, entis, Pa., Mindful (ante- and post-class.) : meminens corde volu- tat, Liv. Andr. in Prise, p. 922 P. : aevi, quod periit, meminens, Aus. Prof. 2, 4 ; Sid. Ep. 4, 12. Mcmmius, a. Name of a Roman gens : " mox Italus Mnestheus, genus, a quo nomine Memini," Virg. A. 5, 116. So C. Memmius, a public man, who, being ad- judged guilty of ambitus, went into exile to Athens ; to him Cicero addressed sev- eral letters, and to him Lucretius dedica- ted his poem, De rertim natura ; cf. Lucr. 1, 45 ; 1, 26,— II. Derivv. : A. IWcm- miadeSi ae, m., One of the Memmian gens, a Mcmmiade, a Memmius, Lucr. 1, 26— B. Mcmmianus; a, um, adj., Of or belonging to a Memmius : praedia, of C. Memmius, Cic. Att. 5, 1. Mcmnon< on i s > m. = M£pvuv, Son of Tithonus and Aurora, king of the Ethiopi- ans; he went to the aid of the Trojans, and MEMO was slain by Ac/titles: nigri Meninonis arma, Virg. A. 1, 493. — As he was being burned on the funeral pile, he is said to hare been changed by Aurora into a bird, while from his ashes many other birds flew vp, called Memnoniae or Meinnonides, who every year fliw from. Ethiopia to Troy, and fought over Mi mnon's tomb, Ov. M. 13, 600: Plin. 10, 26, 37. The black marble statue of Memnon, near Thebes, when struck by the first beams of the sun, gate forth a sound like that of a lutestring, which was regard- ed as Memnon's greeting to his mother: dimidio magicae resonant ubi Merunone chordae, Juv. 15, 3; cf. Tac. A. 2, 61. — The fate of Memnon was the subject of a poem by Alpinue, Hor. S. 1, 10, 36; cf. Weichert, Poet Lat. Reliquiae, p. 337. IVIemnonia (Menn.), ae, /. A pre- cious stone, of a black color, Plin. 37, 10, 63. IVIcmndnideS) um . /• '^ nc birds of Memnon ; v. M*.-mnon. IVlcmnoruUS- a, um, adj. Of or be- longing to Memnon, Memnouian : Mem- noniae aves, Sol. 40; v. Memnon. — JJ, Transf., Oriental, Moorish, black (poet.) : color. Ov. Pont. 3, 3, 96 : regna, Luc. 3, 284. memOT) ° rls (anciently, memoris, memore, ace. to Prise, p. 772 P. — Cump., memorior, ace. to Prise, p. 6U9 P.), adj. [memini] Mindful of a thing, remember- ing it ; with the gen., with the ace. c. inf., with a relative clause, and abs.: |, In gen. : (n) c. gen. : se eorum facti memo- rem fore, Caes. B. C. 1, 13 : officii, Nep. Att. 16 : generis, Sail. C. 60, 7.— (j3) With an ace. c. inf. : memor Lucullum periisse, Plin. 25, 3,7. — (>) With a relative clause : memor, quo ordine quisque discubuerat. Quint. 11. 2, 13: vive memor, quara sis aevi brevis, Hor. S. 2, 6, 97.— (<5) Abs.: memorem ct gratum esse, Cic. Fam. 13, 25. — P r o v e r b. : mendacem memorem esse oportet a liar should hate a good memory. Quint. 4, 2, 91. — Of inanim. things : et cadum Marsi memorem duelli, which remembers the Marsian war, i. e. was made during that war, Hor. Od. 3, 14, 18 : me- dium erat in Anco ingenium, et Numae et Romuli memor, Liv. 1, 32 : lingua, Ov. Am. 3, 14, 48 : pectus, id. Her. 13, 66: au- ris, id. ib. 20. 98 : cura, id. Pout. 4, 2, 7 : manus, id. ib. 1, 4, 56 : ira, vindictive, avenging, Virg. A. 1, 8 : supplicium exem- pli parum memoris rerum humanarum. unmindful of the dictates of humanity, in- human, Liv. 1, 28. B. I" partic, That easily remembers, possessed of a good memory : homo inge- niosus ac memor, Cic. de Or. 3, 50. XI. Poet transf, That reminds one of a thing : nostri memorem sepulcro Scal- pe querelam, Hor. Od. 3, 11, 51 : impres- sit memorem dente labris notam, id. ib. 1, 13, 12 : indici) memor poena, Ov. M. 4, 190: tabellae. id. ib. 8, 744 : versus, id. Pont. 2. 7, 33. HI. Memor, A Roman surname : Inscr. ap. Mur. 1128, 5. — Hence, Adv., in two forms, memore and mem- oriter: £^ memore, By heart, readily (ante-class.) : cum ista memore memi- nisri. Pompon, in Xon. 514, 23. B. memoriter, From memory, by Juart (rare, but quite class.) : orationem memoriter habere, Cic. Acad. 2, 19 : tene- re, Plin. Ep. 6, 33 : meminisse, Plaut. Capt 2, 1, 53 : saiutare, Suet Ner. 10. memorablliS' e . <"V- [memoro] Memorable, remarkable ; heard of, conceiv- able ; worthy to be mentioned (quite class.) : vir, Liv. 38, 53 -.—Cornp., memorabilior, id. ib. : auctores, Col. 1. 1 : — familiaritas, Cic. Lael. 1, 4 : virtus, id. Phil. 13, 19 : facinus, Sail. J. 81 : — hoccine credibile est, aut mem- orabile, Ter. Andr. 4, 1, 1 : — nee bellum est nee memorabile, Plaut Cure. 1, 1, 8. memoraculum» i> "■ I'd] A monu- ment (post-class.) : App. Apol. p. 520 Oud. memdraliS) e> a false reading for memorialis. * memoraliter< adv. [memoria] Serving to make mention : Fortun. Carm. 4,20. _ t memorallus» ii, m - [memoro] A recorder, notary: , "X-ouniuaroypd<}iui,&c- tuarius, memoralius," Gloss. Gr. Lat mcmoiandus- a, um, Pa., v. memo- ro, ad fin., no. B. MEMO * memoratio» 6"'^ /• [memoro] A mentioning: Corn. Gall. 1, 291. memorator, 6ris> m - I'd] One who mentions or recounts, a relater (poet.) : tui casus raemorator, Propert. 3, 1, 33. memoratriXi icis. /. [memorator] She wlio mentions or relates (post-Aug.) : Val. Fl. 6, 142. 1. memor atns, a, um. Part, and Pa., v. memoro, ad fin., no. A. 2. mcmoratuSi us, m. [memoro] A mentioning, relating: a mention, relation (ante-class, and post-Aug.) : istaec lepida sunt memorarui, Plaut. Bac. 1, 1, 28 : par- va et levia memoratu, Tac. A. 4, 32 ; so id. Hist. 2, 73 : flumen memoratu dismum, Plin. 3, 10, 15. memore, adv., v. memor. ad fin. memorial ae,/. [memor] I. The fac- ulty of remembering, memory, recollection (quite class.) : ubi me fugiet memoria, Plaut Bac. 1, 1, 2: bona, Cic. Att. 8, 4 : segnis ac lenfct, Sen. Ep. 74 : tenacissima, Quint. 1, 1, 19 : Hortensius memoria tanta fuit, ut, etc., Cic. Brut 88 : hoc in memo- ria mea penitus insedit id. de Or. 2, 28 : in memoriam redigere, to recall to mind, recollect, id. Fam. 1, 9: in memoriam re- ducere, id. Inv. 1, 52 : memoria compre- hendere, to fix in the memory, commit to memory, id. de Or. 1, 34 : tenere, id. de Sen. 4 : memoria custodire, id. de Or. 1, 28 : memoriam agitare, to exercise, Quint. 1, 8, 14 : habere in memoria, Ter. Andr. 1, 1, 13 : hoc est mihi in memoria, in my recollection, Cic. Sull. 13 : deponere ali- quid ex memoria, to forget a thing, id. ib. 6 : si memoria fefellerit, Quint 11, 3, 127 : hoc fugit memoriam meam, has escaped my recollection, id. 4, 5, 3 : ut mea memo- ria est, Cic. Att 13, 31 : ex memoria ex- ponara, from memory, id. Cat 3, 6. H ( Memory, remembrance : verterunt sese memoriae, remembrances are altered I ( i. e. times are changed), Plaut True. 2, 1, 10 : memoria digni viri, Cic. Fin. 5, 1 : nostrae, id. Fam. 8, 3 : memoriae prodere sermonem alicujus, to hand down to pos- terity, to leave in writing, to record, relate, id. de Or. 3, 4 : traditur memoriae, pro- lapsum cecidisse, it is related, Liv. 5, 21 : vivit vivetque per omnium saeculorum memoriam, Vellej. 2, 66 : quorum memo- ria et recordatio jucunda sane fuit, Cic. Brut 2. — Hence. B. Transf.: X. Th- e l ' me of remem- brance, period of recollection .- multi supe- riori memoria se in alias civitates contu- lerunt, in earlier times, Cic. Balb. 12 : Cra- tippus princeps hujus memoriae philoso- phorum, in our time, at the present time, id. Off. 3, 2 : quod persaepe et nostra, et patrum memoria accidit id. Font. 7 : us- que ad nostram memoriam, id. de Imp. Pomp. 18 : quod in omni memoria est om- nino inauditum, id. Vat. 14 : post homi- num memoriam, since the memory of man, id. Cat. 1, 7. — Hence also, 2. -An historical account, relation, nar- ration : liber, quo iste omnium rerum memoriam breviter complexus est, Cic. Brut 3 : de Magonis interim duplex me- moria prodita est, Nep. Hann. 8. |), C oner., A written account, narrative, memoir : in veteribus memoriis scriptum legimus, Gell. 4, 6; Aug. C. D. 22, 8, 11 :— sine ulla pristini auctoris memoria, Suet. Dom. 5. memorialist e, adj. [memoria] Of or belonging to memory or remembrance, memorial (post-Aug.) : libellus, a memo- randum-book, Suet. Caes. 56. — n, Subst : A, Memorialis, is, m., A historiographer, Cod. Justin. 12, 29, 1.— B. Memorialia, lum, ?(., Memoirs: Paul. Dig. 50, 16, 44. memoriola. ae, /. dim. [id] * I. Memory: memoriola vacillare, Cic. Att. 12, 1. — B, A monument, tomb: Inscr. ap. Fabrett p. 85, no. 155 ; so Inscr. ap. Mu- rat 994. 7. + memoriose- adv., v. memoriosus. i memoriosnsi a > u™! "dj. [memo- ria] That has a good memory : Fest p. 124 ed. MiilL ; so, memoriosus, et memoriose, Fronto de Differ, voc. p. 2194 P. ; and c£, "memoriosus, uiijiiovtKOi," Gloss. Phi- lox. memoriter. «dv., v. memor, ad fin., 1 710. B. M E N A memoro» avi, arum, 1. v. a. [memor] To bring to remembrance, to mention, re- count, relate, say, tell (quite class.) : (a) c. ace. : memorare mores mulierum, Plaut Aul. 3, 5, 50 ; cf. id. Trin. 4, 2, 41 : haec, Virg. A. 5, 641 : supcrbiam, Cic. Verr. 2, 1, 47. — (/J) With de: de nature nimis ob- scure memoravit, Cic. Fin. 2, 5. — (y) With the ace. c. inf. : quem infestum ac odio- sum sibi esse, memorabat Plaut True. 1. 1, 65. — II. "Memorare significat nunc di- cere, nunc memoriae mandare," Fest. p. 124 ed. Mllll.— Hence, A. memoratus, a, um, Pa., Memora- ble, renowned, celebrated (post-class.) : ee- pnlcrum memoratissimum, Gell. 10, 18. B. memorandus, a.um.Pa, Wurlliy of remembrance, memorable, celebrated (po- et and post-class.) : juvenis memorande, Virg. A. 10, 793. — Of inanim. and abstr. things : pugnae memorandae meae, Plaut. Epid. 3, 3, 52 : locus, Flor. 2, 8 : exitus, id. 4. 2. Memphis» is and Idos, /, Miueitf, A city of Middle Egypt, cebbrated as the residence of the Egyptian kings ; now the village of Mtnf (\i miles south of Cairo). Mel. 1, 9. 9 ; Plin. 2, 85, 87 ; 5, 9, 9 ; Liv. 45, 11 sq. ; Hor. Od. 3, 26, 10: quae colis, et Memphin, palmiferamque Pharon, Ov. Am. 2, 13, 7. Mcmphites. ac m. [Memphis] Mem- phite, of 'or from the city of Memphis. Egyp tian : Mcmphitem plangere bovem, i. e. Apis, Tib. 1, 8, 28 : lapis, Plin. 36, 7, 11. MemphitlCns» a, um, adj. [id.] Memphitic, Egyptian : sacra, Ov. A. A. 1, 77 : ensis, Luc. 10, 5. MemphltiSj idis, /. [id.] Memphite, Egyptian (poet.) : terra Memphitide, Juv. 15, 122 : vacca, i. e. Io, Ov. A. A. 3, 393 : cymba, Luc. 4, 136. X. mena> ae > v - maena. 2. IVIena. ae,/. (unr) Daughter of Ju- piter, the goddess who presided over the menstruation of women, Aug. Civ. D. 7, 2; cf. Hartung. Relig. der Rom. 2, p. 71. % 3. IVlcna- ae, m. A Roman sur- name: Inscr. Grut 241, col. 2. rVIenaechmi. orum, m., Mh'aixuoi, A comedy of Plautns, so called from the two twin brothers of this name, who are in- troduced in it. r/Ienaenius or IVIenaenus, a, um, adj.. Of or from Menae (Mjvui). a city of Sicily, now Mineo : Xenon Menae- nus, Cic. Verr. 2, 3, 22.— In the plnr., Me- naeni, orum, m.. The inhabitants of Menae: Cic. Verr. 2, 3, 43. Cf. the follg. art X. Menaens, a, um, adj. Of or be- longing to the city of Menae. in Sicily : comitata Menaeis (viris), Sil. 14, 266. 1 2. menaens. i> "i.=//^v«7os. Month- ly ; subst. (sc. circulus), a monthly circle (al. manacus), Vitr. 9, 8. * Menalcas. ae, m. The name of a shepherd, Virg. E. 5, 4. IVIenalippe (Menalippa, Melanippe), es,/., Mevabi-Tn, A sister ofAnliope queen of the Amazons, taken prisoner by Hercules, Just. 2, 4 ; Hyg. Fab. 186.— H. A tragedy of Altius, Cic. Off. 1, 31 ; and of Ennius, Gell. 5, 11.^ * IVXenalippUS» i, ">• The slayer of Tydetis, whose head the latter gnawed as he was dying : Stat. Th. 8. 740.— H, The name of a tragedy of Altius, Cic. Tusc. 3, 9, 20. IYIenaliuS. a false reading in Cic. N. D. 3. 22, 55 ; v. Creuz. ad loc. IYIenander or Menandros (- us ). (Gr. gen., Menandron, ace. to M evavSpov, Ter. Eun., Heaut, and Adelph.), i, m., Mevavfipos, A celebrated Greek comic poet, whom Terence took as his model : Ov. Am. 1, 15, 17 : Ter. Andr. prolos. 9.— II. A slave of Cicero, Cic. Fam. 16. 13.— HI. A freedman ofT. Ampius Balbus, Cic. Fam. 13. 70. Menandreus. a> uni, adj. [Menan- der] Of or belonging to Menander, Me- nandrian : Prop. 2, 5, 3. Mcnapii; orum, m. plnr. (Menapis for Menapiis, Mart 13, 54), A people of Sel- gic Gaul, between the Meuse and the Scheldt, Caes. B. G. 4, 4 ; Plin. 4, 17, 31 ; Tac. H. 4,28; Inscr. Orel!, no. 749; cf. Ukert Gall p. 373. — Their chief town was Mena- pla> ae, /, Aur. Vict. Caes. 39. — Hence, MEND adj., MenapiCUS, a, um > Edict. Diocl. p. 14. * McnaSi ae, m., Myi/aS, A frecdman of Sextus Pompeius, his lieutenant and commander of the pirate-fleet, which, with the hope of greater gain, he traitorously delivered up to Augustus, Plin. 35, 18, 58. ! menccps, contr. from mente captua, Out of his senses, mad, ace. to Prise, p. 668 P. menda, ae, /. A fault, defect, blemish of the body (poet, and post-Aug. ; a favor- ite word with Ovid): I, Lit. : in toto nusquam corpore menda fuit, Ov. Am. 1, 5, 18. — ff, Transf., A mistake, error, blunder, in writing, in books, a slip of the pen : Suet. Aug. 87 ; v. Gell. 1, 7, 20, ti fin. t mendaciloquium, ii, «• [inenda- ciloquus] for mc-ndacium, False-speak- ing, falsehood, mendacity: "mendacilo- quium, ^evSoXo ia," Gloss. Philox. mcndaciloquus, a, um, adj. [men- daciurn-loquorj False- speaking, lying, mendacious; subst, a liar (ante- and post- class.) : nihil est stolidius, Neque menda- ciloquius, Plaut. Trin. 1, 2, 163 : menda- ciloquorum doctrinae, Tert. adv. Psych. 2. mcndaciolum, i, n., v. mendaciun- culum. mcndacitaS) atis,/. [mendax] False- hood, mendacity (eccl. Lat.), Tert. Prae- scr; 31. mendaClter» adv., v. mendax, ad fin. mendacium, ii> n. [mendax] A lie, untruth, falsehood : f. Lit. (quite class.) : dicere alicui mendacium de re aliqun, Plaut. Bac. 4, 9, 33 : mendacio fallere, Cic. Mur. 30 : vatuin, Ov. F. 6, 253 : famae, id. ib. 4, 311 : — Titiae meae, cum qua sine mendacio vixi, i. e. honestly, without hypoc- risy, Paul. Dig. 34, 2, 36,— H. Transf., of things, A counterfeit (post-Aug.) : neque est imitabilior alia mendacio vitri, Plin. 37, 8, 33 ; id. 35, 6, 29. * mendaciunculum, \, «■ dim. [mendacium] A little lie, little fiction : quod tamen est mendaciunculis aspergen- dum (al. mendaciolis), Cic. de Or. 2, 59, 241 Orel]. N. cr. mendax» ac ' s > "$■ [mentior] Given to lying, mendacious ; subst., a liar : f , Lit.: mendacem esse adversus aliquem, Plaut. Poen. 1, 2, 188 : quum mendaci hom- ini, ne verum quidem dicenti, credere sol- camus, Cic. de Div. 2, 71 : Carthaginien- ses fraudulent et mendaces, id. Agr. 2, 35. — P r o v e r b. : mendacem memorem esse oportet, a liar should have a good memory, Quint. 4, 2, 91. — Comp.: Parthis menda- cior, Hor. Ep. 2, 1, 112. — Sup. : mendacis- simus. the greatest liar, Plaut. Rud. 3, 4, 48. — With a gen.: rei, id. Asin. 5, 2, 4. — II. Transf., of inanim. and abstr. things, Lying, false, deceptive, feigned, fictitious, counterfeit, etc. (mostly poet.) : mendacia visa, Cic. do Div. 2, 62 : speculum, Ov. Tr. 3, 7, 38 : fundus, that does not yield the ex- pected fruits, Hor. Od. 3, 1, 30: — damnum. Ov. A. A. 1, 431 : infamia, Hor. Ep. 1, 16, 39 :— os, Tib. 3, 6, 35: pennae, Ov. M. 10, 159. — Adv., mendaciter, Falsely, men- daciously (post-class.) : praedicare, Sol. 1. — Sup. : mendacissime dicere, Aug. Mor. Eccl. 1. 17 L Mendesicus :ui] Mcndcsius, •>, um, adj. Of or belonging to the Egyptian maritime town. Mendes : (a) Mendesi- cus: ostium, Plin. 5, 10, 11. — (/3) Men- desius: nomos, id. ib. 9, 9 : ungucntum, id. 13, 1, 2. _ mcndicabulum. i, n. [mendico] A beggar, mendicant (ante- and post-class.) : hominum mendicabula, Plaut Aul. 4, 8, 2 : circumforaneum, App. M. 9, p. 599 Oud. mcndicabundus, a, um, adj. [id.] Begging, mendicant (eccl. Lat.) : mendi- cabunda prcce stipemrogare, Aug. Ep. 140. mcildicatio, onis,/. [id.] A begging, obtaining by begging (post-Aug.) : foeda vitae mendicatio, Sen. Ep. 101. mcndice* adv., v. mendicus, ad fin. mcndicimomum, ii, »• [mendi- cus] Beggary, indigence, Laber. in Gell. 16, 7, 2, and in Non. 140, 31. mcndlCltas, atis, /. [id.] Beggary, mendicity, pauperism, indigence (rare, but quite class.) : in summa mendicitato esse, Cic. Rose. Am. 31 : mendicitatem perpeti, id. Fin. 5, U : paupertatcm nova mendiei- tate revocare. Petr. 125 940 ME NE mendlCO) avi, atum, 1. v. a., and mcndicor, atus sum, 1. v. dep. [id.] To beg, ask for alms, go a begging ; to beg something; with an ace. (poet, and post- class.) : mendicantem vivere, to live by begging, Plaut. Capt. 2, 2, 73: quando histrionem cogis mendicarier, id. ib. prol. 13 : — a me mendicas malum, id. Amph. 4, 2,12: aliquid mendicare, App. Apol. p.287. * mendlCUla, ae, /. [id.] A beggar's garment : Plaut. Epid. 2, 2, 32. t mendicum* velum quod in prora ponitur, Feat. p. 124 ed. Mull. mendicus, a, um, adj. Beggarly, needy, ia want, indigent ; subst, a beggar- man, beggar, mendicant (quite class.) : I. Lit. : mendicum malim mendicando vin- cere, Quam, etc., Plaut. Bac. 3, 4, 16 : pau- pertaa si malum est, mendicus esse bea- tua nemo potest, Cic. Fin. 5, 28, 84 : cf., so- los sapientes esse, si mendicissimi (sint), divites, Cic. Mur. 29 : mendicior, Tert. de Anim. 33: prandia, Mart. 14, 81. — Ae a term of abuse, A beggar, ragamuffin : Ter. Andr. 4, 5, 20. — H, Transf., in gen., Poor, paltry, pitiful: instrumentum men- dicum, Cic. de Or. 3, 24, 90.— Adv., men- dice, In a beggarly manner, meanly (post- Aug. and post-class.) : non tam mendice tecum agam, sed plena manu, Sen. Ep. 33. — Comp. : ne mendieius patre coenaret, Tert. Pall. 5. mendose, adv., v. mendosus, ad fin. mendositas, atis, /. [mendosus] Faultiness (eccles. Lat.) : mendositatem corrigere, Aug. Ep. 71, 5. mcnddSUS, a, um . a.dj. [mendum] Full of faults, faulty, erroneous, incorrect (quite class.): mendosum exemplar tes- tamenti, Plin. Ep. 10, 75 : mendosum est, etc., Cic. de Or. 2, 19 : mores, Ov. Am. 2, 4, 1. — Comp.: historia mendosior, Cic. Brut. 16,— II. T r a n s f. : A. That commits faults, makes mistakes : servus mendosus, Cic. Verr. 2, 4, 77.— B. False, deceptive: risus, App. M. 9, p. 644 Oud. : — mendosum for mendose, adverbially, false : mendosum tinnire, Pers. 5, 106. — Adv., mendose, Fullofi faults, faultily, falsely(qmte class.) : libri mendose 6cribuntur, Cic. Q. Fr. 3, 5 : mendose colligis, Pers. 5, 85.— Sup. : ars mendosissime scripta, Cic. Inv. 1, 7. mendum? i> »■ A fault, error, blun- der in writing; a blemish, in the face, etc. (quite class.) : I, Lit: quod mendum ista litura correxit? Cic. Verr. 2, 2, 42: librariorum, id. Att. 13, 23: — rara tamen mendo facies caret, Ov. A. A. 3, 261. — H. Trop. : Idus Martiae hiagnum mendum continent mistake, error, Cic. Att. 14, 22. IWtenecles, is . m -j Mwir^ijs,. An Asi- atic rhetorician. from Alabanda, Cic. de Or. 2, 23, 95 ; id. Or. 69, 231.— Hence Men- ecllUS, a, um, adj.. Of or belonging to Menecles the rhetorician : Meneclium stu- dium, Cic. Brut. 95, 326. * Menedemus, i> >»•> Hwtdnuos •■ I. An Eretrian philosopher, a disciple of Pla- to, Cic. Acad. 2, 42.— II, An Athenian rhet- orician in the time of Crassus, Cic. de Or. 1, 19. — HI, A peripatetic philosopher from Rhodes, Gell. 13, 5.-IV. A Greek admitted to theprivilcges of citizenship, but afterward executed, Cic. Att. 15, 19. — V. A general of Alexander the Great, Curt. 7, 6. Menelaeus,",um,arf.7. Of or belong- ing to Menelans : thalamus, Prop. 2, 12, 14. * Menelais, Idis and Idos, /. A city in Epirus, Liv. 39, 26. * MenelaiuS, '> m - A mountain in Lacouia, on the Eurotas, near Sparta, Liv. 34, 28. MenelaUS, i. '»■> MtKAaoS : I. Son of Atreus, brollier of Agamemnon, and hus- band of Helen, who eloped from him with Paris, Cic. Brut. 13, 50 ; id. Rep. 5, 9 ; Ov. M. 13,203.— Jestingly of M.Lucullus, roAose wife was seduced by C. Memmius, Cic. Att. 1, 18, 3. — BE. Menelaus Marathenua, A Greek rhetorician, from the old Phoenician city o/Marathue, Cic. Brut. 26, 100.— HI. Menelai portus, A city with a port of the same name on the shore of the Mediterrane- an, between Cyrene and Egypt, Nop. Ages. 8; also called Menelaitaurba: Edict Jus- tin. 13, 9, 2; (*v. Plisthenea.) MencnianUS, a, um, adj. Of or be- longing to Menenius, Mcncnian: judici- um, i. e. of Menenius Agrippa, Liv. 2, 52/7!. MENS Menenius, Name of a Roman gens. The most celebrated is Menenius Agrip- pa, who told the people the fable of the belly and the limbs. Liv. 2, 16. — Another Mene- niua in the time of Horace, noted as a fool- ish person, Hor. S. 2, 3, 287,— If, Hence adject, Menenius, a. um : tribus, a Roman tribe, Cic. Fam. 13, 9, 2. Menephron, °nis, m., Mevtyowv, The name of an immoral person, Ov. M. 7, 386 : called also Menophrus, Hyg. Fab. 253. tMencrva, v . Minerva, ad init. IVSenestheus, ei and eos, m., M £ - vtcBtvs, A man's name: I, A son of Iphic- rates the Athenian, Nep. Iphicr. — If, A king of the Athenians, a leader in the Tro- jan war. Just. 2, 6. — IH , A charioteer of Diomedes, Stat. Th. 6, 712. — IV. For Mnestheus, v. Mnestheus. Menia Columna, *■ Maeniua. Memanum, v. Maen. Meninx, g'«-/. M'/"<; $, An island off the coast of Africa, near the Lesser Syrtis, the modern Gerbi, Plin. 5, 7, 7; Liv. 22, 31. menion, u > "• Til* name of a plant, also called menogenion, App. Herb. 64. MenippeUS, a . um . v - Menippus. Menippus, '• m - HUnimos, A Cynic philosopher full of biting ridicule, whence Varro gave to his satires the name of Men- ippeae, Macr. S. 1, 11 ; Arn. 6, 207.— If. The great Asiatic orator in the lime of Cic- ero, from Slratonice, Cic. Brut. 91. I menis, Idis, f. = urivis, A little half- moon, crescent, placed as an ornament at the beginning of books (post-class.) : a prima rnenide libri, i. e. from the begin. yiing, Aus. Prof. 25. •' RSemus. i, »»•. Myvios, Son of Ly- caon, Ov. Jb. 472. * MenniSj is , /• A city of Babylonia, Curt. 5, 1. Hiennoma. ae, /. An unknown precious stone, Plin. 37, 10, 63. * 1, Menoeceus, ei and eos, m., Me- votKEtis, Son of the Theban king Creon, who sacrificed himself for his country, Hyg. Fab. 67. 2. Menoeceus, ». um, adj. of or belonging to Menoeceus (v. the preced. art), Menoeccan, Stat. Th. 10, 756. * MenoetCS, is. m -, Mevoirys, One of the companions of Aeneas : compellat voce Menoetem, Virg. A. 5, 161. MenoetlUSf ", "*■> Mowno?, The son of Actor and father of Patroclns, one of the Argonauts, Hyg. Fab. 14 and 97. Hence Mcnoetiadcs, ae, ni., Mevotna- driS, The son of Menoctius, i. e. Patroclns, tke friend of Achilles: Prop. 2, 1, 37. Menog'enCS, is, m. A Roman, sur- name, e. g. of the consul M. Messala, Val. Max. 9, 14, 5 ; Plin. 7, 12, 10.— ff. A fa- mous sculptor, Plin. 34, 8, 19, 30. tmcnogenionj ii. n.—fiyvn (moon) and yivewv (chin), A plant good for the cure of somnambulism, App. Herb. 64. t mendides = pnvoetSnS, The iLiiori during her first days, Firm. Math. 4 pfucf. fin. mens, mentis (mom. sing, mentis: terra corpus eat, ut mentis ignia est, Enn. in Prise, p. 764 P. ; so too, est de sole eumptus ignis, isque totus mentis est, Enn. in Var. h. L. 5, 10, 18, § 59),/. [from the root MEN, whence memini and Gr. uh- vos) The mind, disposition ; the heart, soul (quite class.) : nubilam mentem Animi habeo, Plaut. Cist. 2, 1, 6 ; bo, mens animi, Catull. 65, 3 : mens animi vigilat, Lucr. 4, 758 : mala mens, malus animus, bad dis- position, bad heart, Ter. Andr. 1, 1, 137 : hominum erga se mentes, feelings, senti- ments, Suet Cal. 60 : — mena mollis ad ca- lamitates perferendaa, Caes. B. G. 3, 19. f f . ' n partic: A. The intellectual faculties, the understanding, intellect, rea- son, judgment, discernment, consideration, reflection, etc. : mens, cui regnura totius animi (soul) a natura tributum est, Cic. Tusc. 3, 5 : animus ita est constitutes, ut habeat praestantiam mentis, id. Fin. 5, 12 : deorum mente atque ratione omnem mun- dum administran et regi, id. N. D. 1, 2 : mente complecti aliquid, to comprehend, understand, id. Tusc. 1, 16 : sanum men- tis ease, to be of sound mind, Plaut. Trin. 2, 4, 53 : menti8 suae esse, to be ill one's right mind, in one's senses, Cic. Pis. 21 ; MENS so, mentis eompotem esse, id. ib. 20 : cap- tus mente, out of Ids senses, beside himself, mad, id. Acad. 2, 17 : mentis inops, Ov. Her. 15, 139 : — huic ex tempore dicenti elHuit mens, his recollection vanished, Cic. Brut, 01 : quis est tam vecors, qui ea, quae tanta monte fiunt, easu putet posse fieri 1 Auct. Hnr. resp. 9 : — vobis dent mentem oportet (dii), ut prohibeatis, sicut mihi de- derunt, ut, etc., Liv. 6, 18 : addere mentem, to giec courage to, Hor. Ep. 2, 2, 36 ; so, demittunt mentes, lose courage, Virg. A. 12, 609 : — quid tibi istuc in mentem ve- nit? what comes into your mind? what arc you. thinking off Plaut. Am. 2, 2, 34 : ■nodo herele in mentem venit, id. Asin. 3, 2, 42 : venit hoc mihi in mentem, te. etc., d. Aul. 2, 2, 49 : venit in mentem, ut, etc., id, Cure. 4.4,2; so with an inf., id. Bacch. 4.7,31. With a nom.j miserae ubi venit m mentem mortis metus, Plaut. Rud. 3, 3, 23 ; so Cic. Att. 12, 37.— With a gen. : non minus saepe ei venit in mentem potesta- ris, quam aequitatis tuae, he bethought him- self of, id. Quint. 2: solet mihi in mentem venire illius temporis, id. Fam. 7, 3 : — qua facere id possis, nostram nunc accipe men- lem, Virg. A. 1, 680 : ut nemini dubium esse debeat, quin reliquo tempore eadem mente sim futurus, Nep. Hnnn. 2 : — Dola- bella classem ea mente comparavit, ut, Cic. Fam. 12, 14 : mentes Deorum scru- tari in fibris, Ov. M. 15, 136 : in mente est mihi dormire, I have a mind to, Petr. 21. -B. Personified, Mens, as A goddess: Menti aedem T. Octacilius praetor vovit, Liv. 22, 10. mensa. ae . /• [perhaps from the root MEN, whence eminere ; accordingly, something raised, projecting, high] A ta- ble, used for a variety of purposes, as to eat from, a market-stand for meat, vege- tables, etc. ; a money-dealer's table or counter, a sacrificial table, etc.: I. Lit.: mensas apponere alieui, Plant. Pers. 3, 1, 26 : cibos in mensam alieui apponere, id. Men. 1, 3, 29 : surgunt a mensa saturi, poti, id. Pseud. 1, 3, 62 : ad mensam con- sistere, to wait at tabic, Cic. Tusc. 5, 21 : auferre mensam, Plaut. True. 2, 4, 14 : apud mensam, at table, id. Trin. 2, 4, 77. — Transf, of food: communicabo te sem- per mensa mea, Plaut. Mil. 1, 1, 51 : parci- ore mensa uti, Tac. A. 13, 16 : Italicae Syr- acusiaeque mensae, Cic. Tusc. 5, 35 ; id. Att. 5, 1 : — prior, proxima mensa, the first, the second rank at table ; the first or second in esteem: Rhaeticis uvis prior mensa erat, Plin. 14, 1, 3 ; id. 9. 17, 29 :— secunda mensa, the second course, the dessert (at which a good deal was drunk) : Cels. 1, 2 : haec ad te scripsi, apposita secunda mensa, during the dessert, Cic. Att. 14, 6 ; so Nep. Ages. 8. — Of the guests at a table : quum primum istorum conduxit mensa choragum, Suet. Aug. 70 : — mensa lanio- nia, id. Claud. 15. — Of a money-changer's counter : mensam poni jubet atque Effun- di saecos nummorum, Hor. S. 2, 3, 148 ; so, publica, a public bank, Cic. Fl. 19 ; id. Pis. 36. — Of a sacrificial table : " Curialcs mensae, in quibus immolabatur Junoni. quae Curis est appellata, Fest. s. v. CURI- ALES, p. 64 ed. Mull.: mensae Deorum, Virg. A. 2, 764 : Jovis mensa, Plin. 25, 9, 59. if. Transf.: A. The long flat part the table, of a military engine (e. g. a cata- pult), Vitr. 10, 16. B. A stand or platform on which slaves were exposed for sale : servus de mensa paratus, App. M. 8, p. 213. mensalis, e, adj. [mensa] Of or be- longing to the table, table- (post-class.) : ar- gentum mensale, silver table-service, Vop. Tac. 10 : vinum, Auct. ap. Vop. Aurel. 9. mensariUS, a, urn, adj. [id.] Of or be- longing to the table or counter ; only sub- stant. : I. Mensarius, ii, m., A money- changer, banker : " MENSARU numula- rii," Fest. p. 124 ed. Mull. : so Cassius l'armens. in Suet Aug. 4.— B. Iu par- tic., A public banker, who regulated the paying out of public moneys : Cic. Fl. 19 : quinqueviris creatis, quos mensarios ab dispensations pfcuniae appellarunt, Liv. 7, 21: so. mer.sarii triumviri, id. 23, 21; 2fi, 36. — II, Mensarium, ii, n. : collarium, quod in colli) est: mensarium, quod in wi.-pn < ft. Prise, p. 590 P. MENS mensatim. adv. [id.] By tables, from table to table (late Lat) : Juvenc. 3, 214. * mensi O- onis, /. [metior] A measur- ing, measure : vocum, metre, quantity, Cic. Or. 53, 177. mensis, > 3 (gen. plur., regularly men- sium ; mensum for mensium, Cic. Phil. 12, 9, 22 Orell. and Klotz. N. cr. ; Cacs. B. G. 1, 5, 3 Oud. N. cr. ; Ov. M. 8, 500), m., A month : " lunae cursus qui quia mensa spatia conficiunt, menses nominantur," Cic. N. D. 2, 27 : annum novum volucrunt esse primum mensem Martinm, Atta in Serv. Virg. G. 1, 43 : mense primo, at the beginning of the month, Virg. A. 6, 453 : regnavit is quidem paucos menses, Cic. Lael. 12, 41; Hor. Od. 2, 9,6.-H. Transf., esp. in the plur., The monthly courses of women, the menses : prodest mulierum mensibus retardatis, Plin. 21, 21, 89 ; so in the pi, id. 22, 22, 40 ; ib. 25. 71 ; 23, 7, 71, et saep. — In the sing. : a muliere inci- tati mensis, Plin. 17, 28, 47 ; so ib. 28, 7, 23. — Transf., of the yearly flux of she-an- imals : Var. R. R. 2, 7 med. mensor. oris, m. [metior] A measurer (post-Aug.): I. In gen.: te maris, et ter- rae, numeroque carentis arenae Menso- rem cohibent, Archita, Hor. Od. 1, 28, 1 : frumentarius, a corn-measurer, Paul. Dig. 27, 1, 26. — II. In partic. : A. ^ survey- or : Col. 6, 1: so Ov. M. 1, 136,— B. An architect, Plin. Ep. 10, 28 ; Inscr. Orell. no. 3223. — C. Milit t. I., One who meas- ures out the ground for an encampment, A quarter-master : Veg. Mil. 2, 7 ; so Cod. Theod. 7, 8, 4 ; Inscr. Orell. no. 3473. menstrua* orum, v. menstruus. menstrualis, e, adj. [menstruus] Monthly, every month, for a month : * I. In gen. : menstruales epulae, Plaut. Capt. 3, 1, 22. — II. Of or belonging to the month- ly courses of women, menstrual (post- Aug.) : solum animal menstruale mulier est, Plin. 7, 15, 13 : mulier menstrualis, menstrual, id. 19, 10, 57 : pannus, Marc. Emp. 35. menstruO) are i »■ n - [id-] To have a monthly term, tobcmenstruant(post-ch\ss.): mulier menstruans, Pall. 1, 35. — Act., To pollute with the monthly courses, trop., pan- nus menstruatae justitiae nostrae, Vulg. Iesai, 64, 6. menstruumt >. v - menstruus, a, urn. menstruus, a, urn, adj. [mensis] I. Oj or belonging to a month, that happens every month, monthly (quite class.) : ferias menstruas edicere, Var. L. L. 6, 3 : usura, Cic. Att. 6, 1 : ventorum ratio, Plin. 2, 47, 48. — In the neulr. abs. : ad menstrua sol- venda montem ascendunt, the monthly sacrifices, Sail, fragm. ap. Non. 492. 32: nam menstruum meum Calend. Septera- br. finitur, a monthly term of office, monthly service, Plin. Ep. 10, 24. — B. I" partic., Of or belonging to monthly purgations, to menstruation, menstruous : menstruae purgationes, Plin. 32, 10, 46 : cursus, id. 11, 39, 94. — In the neulr. abs., menstrua, orum, Monthly purgations, menses, cata- menia : Cels. 6, 6, 38 : ciere, Plin. 22, 21, 30 : sedare, id. 20, 14, 54. Also in the sing. : id. 23, 7, 23. — Of she-animals : ca- nis, menstruous, Plin. 29, 5, 32. — H. That lasts a month, for the space of a month, monthly ; vita menstrua, Cic. Fin. 4, 12 : spatium, id. N. D. 1, 31. — In the neuir. abs., menstruum, i, n., A month's provisions : Liv. 44, 2 ; cf., menstrua cibaria, Cic.Verr. 2, 3, 30. mensula, ae> /• dim. [mensa] A little table (ante-class, and post-Aua.) : Plaut. Most. 1, 3, 150 ; Petr. 136. mensularlus. "\ '"• [mensula] A money-changer (post-Aug.), Sen. Controv. 4,24. mensura, ae > /• [metior] A measur- ing, measure (quite class.) : I. L i t. : men- suram facere alicujus, Ov. A. A. 3. 265 : agere, to measure, survey, Plin. Ep. 10, 28 : inire, Col. 5, 3. II. Transf., A measure, by which any thing is measured : majore mensura red- dere, Cic. Off. 1, 15 : qui modus mensurae medimnus appellator, kind of measure, Nep. Att. 2: mensuras et pondera inve- nit Phidon Argivus, aut Palamedes, Plin. 7, 56, 57 : ex aqua, i. e. clepsydra, Caes. B. G. 5, 13 : — quicquid sub aurium men- ME NT suram aliquam cadit, numerus vocatur, Cic. Or. 20. B. Trop.: dare alieui mensuram bi- bendi, to prescribe for one how much he should drink, Ov. A. A. 1, 589 : nostri orbis. Tac. Agr. 12 : beneficii, Plin. Ep. 10, 12: qui tanti mensuram nominis imples, i. e. who avswerest to its meaning, art worthy of it, Ov. Pont. 1, 2, 1 : ficti crcscit, meas- ure, size, id. Met. 12,57: buceae, the meas- ure of one's mouth, one's powers of eloquence, Juv. 11, 34 : nuribus Argolicis fui Mensu- ra voti, I was the measure of their wishes, i. e. they desired to have as much as I pos- sessed, Sen. Here. Oct. 400 : submittere ee ad mensuram discentis, to accommodate one's self to the capacity of the learner, Quint. 2, 3, 7 : legati, character, standing, Tac. H. 1, 52. — In painting : Apelles ce debat Asclepiodoro de mensuris, hoc est quanto quid a quoque distare deberet, in the measure of distances, Plin. 35, 10, 36, § 80 mensurabllis, e, adj. [mensura] That can be measured, measurable (post- class.) : spatium, Prud. Apoth. 881. mensuralis, e, adj. [id.] of or be- longing to measuring, measuring- (post- class.) : mensuralis linea, Sicul. Fl. p. 19 ed. Goes. — Adv., mensuraliter, By meas- ure (post-class.) : Hyg. delimit. p. 167 Goes. mcnsuratlO, onis, /. [mensuro] A measuring, mensuration (post-class.) : ju- geri, Auct. de limit, p. 264 Goes. mensuro, 1- "• a - [mensura] To meas- ure (post-class.) : fossa mensuratur, Veg. Mil. 1, 25. 1 . menSUS, a, um, Part., from metior. 2. mensus, us (used only in the abl. sing.), m. [metior] A measuring, measure : App. de Mundo, p. 294 Oud. t menta (mentha), ae, f. = n ivQn, Mint, ace. to the myth, so called from Menfhe or Minthe, a nymph who was changed by Proserpine into this plant : Ov. M. 10, 728 ; Plin. 19, 8, 47 : ructatrix, Mart. 10, 48 : ser. pens, Col. poet 10, 119. I mentagra, ae, /. [men turn -a} pa, formed after podagra; lit., chin-disease"J I An eruption, tetter on the chin: (* i. q- lichen, q. v.) : Plin. 26, 1, 2. mentastrum, i, "■■ [menta] Wild mint, Plin. 19, 8. 47: silvestre, Col. 11, 3. Mcntesanus, a. um, adj. : I. Of or belonging to the city of Mentesa, in Hispa- nia Baetica : ordo Mentesanus, Inscr. ap. Grut. 384, 2.— In the plur. : Mentesani Bas tuli, Plin. 3, 1, 3.— n. Mentesani Oretani in Hispania Tarraconensi, id. ib. ; Liv. 26, 17. mentha, v. menta. mentions- entis, Part., from mentior. mentlg'O, mis, /. [mentum] A kind ■ of eruption, scab, on lambs : (* i. q. ostigo, I q. v.) : Col. 7, 5, 21. mentlO, onis,/. [memini] A calling to mind, a cursory speaking ofi\ thing, a men- lion : civitatis, Cic. Verr. 2, 5, 64 : easu in eorum mentionem incidi, accidentally hap- | pened to mention them, id. de Div. in Cae- cil. 15 : tui, mention of you, id. Att. 5, 9. — With a follg. ut: mentionem fecit, ut re- perirem, etc., Plaut. Cist. 1, 2, 15 : menti- one illata a tribunis, ut liceret, Liv. 4, 1 : —mentionem facere alicujus rei, to make mention of a thing, mention it, Cic. Rose. Am. 2 : mentionem de aliqua re, id. Agr. 3, 2 : mentionem movere alicujus rei, Liv. 28, 11 : mentionem habere accusatorum, to make mention of, to mention, id. 38, 56 : mentionem conditionum jacere, Vellej. 2, 65 : — mentionem facere, with an ace. c. inf., to mention : noli facere mentionem, te has emisse, Plaut. Most. 3, 2, 126: in senatu consules faciunt mentionem, pla- cere, etc., Cic. Verr. 2, 2, 39 : — mentionem facere de puella, to propose for a girl, Plaut. Aul. 2, 2, 27.— In the plur. : seces- sions mentiones ad vulgus militum ser- monibus occultis serere, to throic out hints, Liv. 3, 43. mentior, itus, 4. (archaic form of the fut. mentibitur. for mentietur, Plaut. Mil. 2, 2, 101) v. dep. n. and a. To lie, cheat, deceive, etc. ; to falsely pretend ; to feign, counterfeit, imitate the" shape, nature, etc., of any thing: I. Ntutr. : mentiri palam, Plaut. True. 1. 2, 89 : adversus aliquem, id. Aul. 4, 7, 9 : apud aliquem, id. Poen. 1, 1. 24 : aperte, Cic. Acad. 2, 6 : in re aliqua, id Mt 12 21 : de re aliqua. id. N. D. 3. 6: 941 ME RA adeo veritatis diligens, ut ne joco quidem mentiretur, Nep. Epain. 3. — With the ace. c. inf. : certain me Bum mentitus habere Horam, quae, etc., Ov. Tr. 1, 3, 53 ; Plin. 12, 15, 34 : — mentior nisi or si mentior, a form of asseveration, I am a liar, if, etc. : mentior, nisi et quae alunt illud, corpora sunt, Sen. Ep. 106 : si mentior, inquit. Ul- tima, quam fallam, sit Venus ilia mihi, Ov. F. 4, 227. — Of things : frons, oculi, vultus persaepe mentiuntur, oratio vero saepis- sime, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6 ; id. N. D. 2, 5, 15. II. -Act. : tantam rem, Sail. C. 49 : orig- inem alicujus, Just. 35, 2 : auspicium, Liv. 10, 40: — noctem, to falsely promise, Prop. 2, 13, 57. — Of inanimate subjects: semel fac illud, Mentitur tua quod subinde tus- sis, do what your cough keeps falsely prom- ising, but never performs, i. e. die, Mart. 5, 31 : — mentiris juvenem tinctis capillis, id. 3, 43 : color, qui chrysocollam mentitur, Plin. 35, 6, 29 : nee varios discet mentiri lana colores, Virg. E. 4, 42 : sexum viris denegatum muliebri motu, Col. praef. 1. * 1. mentiens, entis, subst, A falla- cy, sophism, a transl. of the Gr. ipzvdone- vuv, Cic. de Div. 2, 4, 11. — 2. mentitus, a, um, Part., in passive signif., Imitated, counterfeit, feigned (poet) : mentita tela, Virg. A. 2, 422: figurae, Ov. M. 5, 326: mentiti fictique errores, Plin. Ep. 6, 20. * mentltlO, onis, /. [mentior] A ly- ing, deception : Auct. Her. 3, 2. mentitus* a , um . Part., v. mentior, ad Jin. mento, ° ms > m. [mentum] I. One who has a long chin, long-chin : Arn. 3, 108. — 11, Mento, A Roman proper name. So C. Julius Mento, a consul A.U.C. 323, Liv. 4, 26. * raentonomon, in. A p<"'t °f the shore of the German Ocean : Plin. 37, 2, 2 ; cf. Mann. Ital. p. 299. Mentor* oris., m., M«irw/>, A celebrated artist in embossed work in metal, Cic. Verr. 2,4,18; Plin. 33, 12, 53.— II. Poet, transf., A Mentor-cup, a skillfully wrought drink- ing-vessel : rarae sine Mentore mensae, Juv. 8, 104 : Mentorafrangere, Mart. 11, 11. MentoreuSi a, um, adj. Of or be- longing to Mentor the artist, Mentorean : opus, Prop. 1, 14, 2 ; so, labores, Mart. 4, 39. mentula, ae, f. The virile member, Catull. 20, 18, 21; 29, 14 ; 115, 8, et saep. mentulatUSi a, um, adj. [mentula] That has a large member, well hung (very- rare) : Priapo mentulatior, Auct. Priap. 37. 1. mentum, i. n - The chin of per- sons and animals ; also, the chin with the hair that grows on it, the beard: I, Lit. : Herculis mentum paulo attritius, Cic. Verr. 2, 4, 43 : attingere, Plin. 11, 45, 103 : — nosco criue3 incanaque menta Regis Romani, Virg. A. 6, 809 : — caprarum, Plin. 8,50.76.-11. Transf., in architect., The projecting part of a cornice, which casts off the rain, the coping : Vitr. 4, 3. + 2. mentum dicebant, quod nos commentum, Fest. p. 124 ed. Mull. menui. The Indian name of a precious stone, which the Greeks called xanthos. Plin. 37, 10, 63. meo, avi, atum, 1. v. n. To go, to pass (poet, and in postAug. prose) : quo simul inearis, Hor. Od. ], 4, 17: in orientem meavisse, Tac. A. 3, 34. — Of inanim. and abstr. things: ita ut vix singula meent plaustra, Plin. 6, 14, 17 : triremes, Tac. A. 4, 5 : sidera, Ov. M. 15, 71 : sol, Quint. 11, 2, 22 : aura, id. 11, 3, 16 : vapor per inane vacuum, Lucr. 2, 150 : spiritus, Curt. 3, 5: anima diversa in membra, Luc. 3, 640. mcoptc, i. c. moo ipsius, v. meus. mcphlticuSj a > ura > adj. [mephitis] Mephitic, pestilential (post-class.) : odor, Sid. Ep. 3, 13. mephitis, i 9 , /• A noxious, pestilen- tial exhalation from the ground, mephitis : saevamque.exhalat opaca mephitim, Virg. A. 7, 84 : sulphureae, Pers. 3, 99.— II. Per- sonified, Mephitis (also written Mefitis), is, /. A goddess who averts pestilential ex- halations, Tac. H. 3, 34 ; Plin. 2, 93, 95 ; Inscr. Orcll. no. 1795 ; cf. Serv. Virg. A. 7, 84, and Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 133. meptc. ■'■ e - me ipsum, Plaut. Men. 5, 8, 10. mcrace, adv., v. meracus, ad fin. meraculus ('' llso eyncop., meracius), 942 MERC a, um, adj. dim. [meracus] Pretty pure, with very little mixture (post-Aug.) : mer- aclo se percussit flore Libyco (al. mera- co), Plaut. Casin. 3, 5, 15 : vinum, Cels. 3, 19 ; Plin. 20, 19, 80. meraCUS) a, um , aa 3- [merus] Pure, unmixed, espec. of wine (quite class.) : I, Lit.: vinum meracius, Cic. N. D. 3, 31: uva, Prop. 2, 24, 27.— B. Transf., of other things : helleborum, Hor. Ep. 2, 2, 137.— II. Trop. : libertas, Cic. Rep. 1, 43 : meracissimus scientiae fons, Sid. Ep. 3, 10. — Adv., merace, Purely, without mixt- ure (post-Aug.) : minus, sed meracius bi- bere, Cels. 1, 3 : rubere, Sol. 33. meralis» e, adj. [id.] Pure, unmixed: calix, Marc. Emp. 27. mercabllisj e, <*dj. [mercor] That can be bought, purchasable (poet.) : mere- trix, Ov. Am. 1, 10, 21. mercalis, ' a 4f- [merx] for mercabi- lis, That can be bought, purchasable (post- class.) : uxor, Impp. Dioclet et Maximi- an. Cod. Justin. 4, 7, 6. Mcrcatilla or Mercantilla, ae, /. A Roman proper name : Inscr. ap. Ma- rin. Iscriz. Alb. p. 73 ; Inscr. ap. Mur. 1691, 6. mcrcatio. onis,/. [mercor] A dealing, in wares, mercantile dealing (post-class.) : pecunia in mercationibus perdita, in mer- cantile speculations, Geil. 3, 3. mcrcatoi'i o™, '"■ [id.] A trader, mer- chant, esp. a wholesale dealer, opp. to cau- po (a retailer) (quite classical) : venalicii mercatoresque, Cic. Or. 70 : multi ad eos mercatores ventitant, Caes. B. G. 4, 3. — II. Transf., A buyer, purchaser: non consules, sed mercatores provinciarum, Cic. de Sen. 4. rncrcatorius, a, um, adj. [mercator] Mercantile (ante-class.) : navis rnercatoria, a merchant-vessel, Plaut. Bac. 2, 3, 2. mercatura, ae, /. [mercor] Trade, trajfic, commerce (quite class.): I. Lit.: mercatura autem, si tenuis est, sordida putanda est, sin magna et copiosa, non est admodum vituperanda, Cic. Off. 1, 42: mercaturas facere, to follow the pursuits of trade, id. Verr. 2, 5, 28— B. Trop.: ad quos (Athenas, et Cratippus) cum tan- quam ad mercaturam bonarum artium sis profectus, to the purchase of, etc., id. Off. 3, 2; so, utilitatum, id. N. D. 1, 44.— H. Transf., Goods, wares, merchandise (ante- Aug.) : Plaut. Trin. 2, 2, 51. mercatuSi us > m - [id-] Trade, traffic, buying and selling (quite class.) : turpis- simus mereatus, Cic. Phil. 2, 3 : domesti- cus, id. ib. 3, 12. — II, Transf., A place for trade, market-place, market, mart : fre- quens mereatus, Liv. 1,30 : mereatus con- ventusque Graeciae, Suet. Ner. 28 : — mer- catu indicto. Cic. Verr. 2, 2, 53 : habere mercatnm, to hold a market or fair, id. Tusc. 5, 3 : (Numa Pompilius) mereatus, ludos omnesque conveniendi causas et celebritates invenit, id. Rep. 2, 14. — * B. In gen., A festival assemblage: in mer- catu Olympiaco, Just. 13, 5. t mercedariUS, v. J 1. mercedonius. tmercedituumimercenarium, quod mercede se tueatur, Fest. p. 124 ed. Mull. 1 1. mercedonius, a, «m, adj. [l. merces-doj Of or belonging to thepayment of wages: " Mercedonios- (dies) dixerunt a mercede solvenda," on which wages are paid,, pay-days, Fest. p. 124 ed. Mull. — II. Subst, \ mercedonius, ii, m., A payer of wages, paymaster : " Mercedonius, qui sol- vit mercedem," .[rmercedarius (an employ- er), qui dat mercedem pro labore sibi im- penso, Gloss. Isid. P2. Klercedonius or [Mercedi- nus — fiepKrjddvto J, utpKtcAvoS, mensis, An intercalary month of 22 or 23 days, which was inserted every two years in the calendar of Numa, Vet. Kalend. Rom. ap. Grut. 133. mcrcedula- ae, /. dim. [1. merces] Snwll wages, poor pay (quite class.): infimi homilies mercedula adducti, Cic. de Or. 1, 45. — II, Hire, rent, income : constituere mercedulas praediorum, id. Att. 13, 11. mercenarius, a, um, adj. [id.] That does any thing for reward or payment; hired for money, wages, or pay ; paid, hired, mercenary, opp. to gratuitus (without pay, gratuitous): £^, Of persons : comes, Cic. Pis. 21 : miles, Liv. 24, 49 : testes, hired, bribed, Cic. Fam. 3, 11 : praetor, id. Verr. MERC 2, 5, 21. — B. Of inanim. and abstr. things : mercenaria anna, Liv. 30, 8: liberalitas gratuitane est, an mercenaria ! Cic. Leg. 1, 18 : ancilla mercenariae stipis, Plin. 10, 63, 63 : vincla, his hireling fetters, i. e. his salaried office of praeco, which kept him confined, Hor. Ep. 1, 7, 67.— II. Subst, mercenarius, ii, m., A hireling, hired serv- ant, day-laborer : tuus mercenarius, Plaut. Poen. 2: non male praecipiunt, qui ita jubent uti servis, ut mercenariis, Cic. Off. 1, 13 : illiberales et sor.iidi quaestus mer- cenariorum, id. ib. 42, 150 : Oppionici, id. Cluent 59. 1. merces» edis,/. [mereoj Hire, pay, wages, salary, fee, reward, etc. (quite clas- sical) : I. Lit: manuum mercede inopi- am tolerare, Sail. C. 38 : ne ars tanta ab- duceretur ad mercedem atque quaestum, Cic. de Div. 1, 41 : operae, id. Verr. 2, 1, 56 : uti ab Avernis Sequanisque Germani mercede arcesserentur, Caes. B. G. 1, 31 : haec merces erat dialecticorum, fee, Cic. Acad. 2, 30: Apollonius quum mercede doceret, id. de Or. 1, 28 : mercedibus sce- nicornm recisis, theplayers 1 salaries, Suet. Tib. 34. B. In partic, in a bad sense, An un- righteous reward, a bribe: pretio atque mercede minuere majestatem reipubl., Cic. Verr. 2, 5. 20: magna mercede pacisci cum aliquo, ut Liv. 25, 33 : mercedem ac- cipere ab aliquo, Cic. Rose. Am. 29 : lin- gua adstricta mercede, tied with a bribe, id. Pis. 13. II. Transf. : A. A pricefor any thing; reward, wages, punishment; cost, injury, detriment ; a stipulation, condition, etc. : mercedem alicujus rei constituere, Cic. Verr. 2, 5, 51 : alicui proponere, id. Q, Fr. 3, 3 : exigere ab aliquo, id. Lael. 21 : non alia bibam Mercede, condition, Hor. Od. 1, 27, 13: — temeritatis merces, punishment, Liv. 39, 55 : — in molestia gaudeo, te earn fidem cognoscere hominum non ita mag- na mercede, quam ego maximo dolore cognoram, price, cost, Cic. Fam. 1, 9 : non sine magna mercede, not except at great cost, id. Tusc. 3, 6: magna quidem res tuas mercede colui, to my great disadvan- tage, Sen. Tranq. 11. B. Rent, reveitue, income, interest: mer- cedes Argileti et Aventini, Cic. Att. 12, 32 : dotalium praediorum, id. ib. 15, 20 : rner- cedes habitationum annuae, house-rents, Caes. B. C. 3, 21 : publicanos tertia mer- cedum parte relevavit, farm-rent, Suet. Caes. 20 : quinas hie capiti mercedes ex- seeat, interest on capital, Hor. S. 1, 2, 14. 2. merces, for merx, v. h. v. mercimomum, "', n. [merx] Goods, wares, merchandise (ante-class, and post- Aug.) : in vostris mercimoniis Emundis vendundisque, Plaut. Am. prol. 1 : videre cupio nostrum mercimonium, Turpil. in Non. 213, 8 : per tabernas, quibus id mer- cimonium inerat, quo flamma alitur, Tac. A. 15, 38. mercor, atus, 1. (archaic form, mer- cassitur for mereatus fuerit, Inscr. Grut. 512, 20. — Inf., mercarier for mercari, Hor. S. 2, 3, 24) v. dep. [id.] To trade, traffic ; to buy, purchase something from a person ; constr. with aliquid ab or de aliquo, with the abl. or gen. of the price (quite class.) : aliquid ab aliquo, Cic. Off. 1, 42 : i'undum de pupillo, id. Flacc. 20 : aliquid tanto pre- tio, id. Rose. Am. 46 : hortos egregiasque domos, Hor. S. 2, 3, 24 : quanti mercatura mullum luxuria? Plin. 9, 18, 31. — In the part, praes., mercans, antis, subst, A buy- er, purchaser : spem mercantium frustra- ri, Suet. Aug. 75. — II, Trop.: ego haec officia mercanda vita puto, to bepurchased with life, Cic. Att. 9, 5 : amorem muneri- bus, Prop. 2, 16, 15. In pass, signif. (mostly post-Aug.) : jam quidem facta emplastra mercantur, Plin. 34, 11, 25. — So in the part, perfi, merea- tus, a, um, Bought, purchased : commea- tibus mercatis, Sail, fragm. ap. Non. 138, 12: sestertiis centum quinquaginta milli- bus trullam unam mercatam a matrefa- milias, Plin. 37, 2, 10 ; Prop. 1, 2, 5. Mcrcurialis, e, adj. [Mercurius] Of or belonging to the god Mercury : cadu- ceus, App. M. 11, p. 775 Oud. : — unde fre- qucntia Mcrcuriale lmposuere mihi cog- nomen compitn, called me little Mercury ME BE (as being a skillful man of business), Hor. S. 2, 3, 24 ; so, Mercuriales M. Furium Flaccum, de collegio ejecerunt i. e. tlie corporation of traders, Cic. Q. Fr. 2, 5. — With reference to Mercury as the god of poetry : Fnunus, Mercurialium Gustos vi- rorum, Hor. Od. 2, 17, 27. — B. Of or be- longing to the planet Mercury: cursus, Macr. Sornn. Scip. 2, 4.— II. Transf. : A Herba mercurialis, A plant, dog's mer- cury, Cato K. R. 153 ; Plin. 25, 5. 18, 1.— B. Psgua Mercurialis, A town of Africa propria, in Zeugitana, Iuscr. ap. Spon. Mis- cell, erud. antiq. p. 191. lYIercundluS. ', '"• dim. [id.] A little image of Mercury, App. Apol. p. 533 Oud. MerCUrittS) ». '"■• 'E/J//8S, Mercury, the son of Jupiter and Maui, the messenger of the gods ; as a herald, the god of dex- ■ tcrity in speaking, of eloquence ; the be- stowcr of prosperity ; the god of traders and thieves ; the presider over roads, a?id I conductor of departed souls to the Loircr World: '• Mcrcurins a mercibus est dic- tus. Hunc etenim negotiorura omnium aestimabant esse deum," Fest. p. 124 ed. ! Mull. ; " Cic. N. D. 3, 22 sq. :" id. Verr. 2, 5, 72 ; Caes. B. G. 6, 17 ; Virg. A. 4. 238 : Hor. Od. 1, 10 : — Stella Mercurii. the plane' Mercury: infra hanc autem Stella Mercu- rii est, ea ori}.Sujv appellator a Graecis, ; Cic. N. D. 2, 20 ; so, Stella Mercurii, id. I Univ. 9; also simply Mercurius; Cic. Rep. (1,17: — dies Mercurii or Mercuris, Wednes- day : Inscr. ap. Mur. 402, 7. B. Transf, The withers of draught- cattle, between the neck and the back (post-class.) : Veg. Vcter. 2, 59 ; so id. 4, 3. II. In pnrtic. : A. Aqua Mercurii, A fountain in the via Appia, Ov. F. 5, 673. — ' B. Tumulus Mercurii, near Carthago nova, Liv. 26, 44. — C. Promontorivun Mercurii, in. Africa, in Zeugitana, near Carthage, now Capo Bona, Liv. 29, 27 ; Plin. 3, 8. merda. ae, /. Dung, ordure, excre- ment : corvorum, Hor. S. 1, 8, 37. merdaceaS; a . um . "dj. [merda] De- filed with excrement (post-class.) : Poet, in Anthol. Lat t 1, p. 607. mere* a dc, v. merus, ad fit. 1. merenda, ae, / An afternoon luncheon, taken between four and five o'clock (ante- and post-class.) : '• meren- dam antiqui dicebant pro prandio, quod scilicet medio die caperetur." Fest. p. 123 ed. Miill. : " merenda dicitur cibus post meridiem qui datur," Non. 28, 32 ; Plaut. Most. 4. 2, 49 ; Afran. in Non. 28, 33 : se- rae hora merendae, Calpurn. Eel. 5. 60. — Also of a beast's feed : Cyprio bovi mer- endam, Enn. in Fest. p. 59 ed. Mull. 2. IVIercnda. ae, m. A Roman sur- name : T. Antonius Merenda, a consul A.U.C. 304, Liv. 3, 35. mer end anus. ". »». [1. merenda] One who takes an afternoon luncheon (post- Aug.) : Sen. Contr. 5. 33 Jin. mercndO' 1- V- n. [id.] To take an aft- ernoon lunch (late Lat.) : merenda est ci- bus. qui declinante die sumitur, quasi post meridiem edenda : Hinc merendare, qua- si meridie edere, Isid. Orig. 20, 2. merens- entis, Pa., v. mereo, ad Jin. mereo. ui, itum, 2. ». a., and mereor> itus, 2. v. dep. To deserve, merit, to be en- titled to, be worthy of a thing ; constr. with the ace., with ut, with ne, with the inf., and abs. I, In gen. : (a) c. ace: mereri prae- mia, Caes. B. G. 7, 34 : laudem, id. ib. 1. 4 : amorem, Quint. 6 prooem. : fidem, id. 9, 2 : favorem aut odium, id. 4, 1. — (/?) With ut : respondit, sese meruisse, ut decoraretur, Cic. de Or. 1, 54. — (y) With ne: mereri, ne quis, Plin. 35, 2, 2. — (c) With the inf. : quae merui vitio perdere cuncta meo, Ov. Tr. 5, 11, 16. — (e) Abs. : dignitatem meara, si mereor, tuearis, if I desercc it, Cic. Fam. 10, 17. — In a bad sense : mereri supplicium, Ov. M. 5, 666. II. In partic. : A. To earn,gain,get, acquire : iste. qui meret HS. vicenos, Var. in Non. 4, 296 : non amplius duodecim aeris, Cic. Rose. Com. 10 : quantum quis- que uno die mereret, Suet Cal. 40 : aera, Hor. A. P. 345. B. To gel by purchase, to buy, purchase : uxores, quae vos dote meruerunt, Plaut. MERE Most. 1, 3, 124 : quid arbitramini Rhcgi- nos merere velle, ut ab eis marmorea Ve- nus ilia auferatur? what do you. think they would take? for what price would Utey let it be carried away ? Cic. Verr. 2, 4, 60 : — gloriam, Plin. Ep. 8,13: legatum a credi- tore, Paul. Dia. 35, 2, 21 : — noxam, Petr. 139 : — quid Minyae meruere queri 1 to leave reason, cause, Val. Fl. 1, 519. C. In milit lang., mereri and merere stipendia, or simply merere (lit-, to earn pay), To serve for pay, to serve as a sol- dier, serve in the army : mereri stipendia, Cic. Coel. 5 : meruit stipendia in eo bello, id. Mur. 5 : adolescens patre 6UO impera- tore meruit, id. ib. : merere equo, to serve on horseback, in the cavalry, id. Phil. 1, 8 : merere pedibus, to serve on foot, in the in- fantry, Liv. 24, 18 : mereri acre (al. equo) publico, Var. in Non. 345, 2. J), Mereri (ante-class., merere) de ali- quo, or de aliqua re. To deserve or merit any thing of one, to behave in any manner toward one, in a good or bad sense (in Plaut. also with ergd) : te ego, ut digna es, perdam, atque ut de me meres, Plaut. Asin. 1, 2, 22 : ut ut erga me est meri- ta, id. Amph. 5, 1, 49. — Esp., bene, male, optime, etc,! mereri, to deserve well, ill, etc. : de republ. bene mereri, Cic. Fam. 10, 5 : de populi R. nomine, id. Brut. 73 : melius de quibusdam acerbos inimicos mereri, quam eos amieos, qui dulces vi- deantur. id. Lael. 24 : de republica meru- isse optime, id. Att. 10, 4 : perniciosius de republica merentur vitiosi principes, id. Leg. 3, 14 : stet haec urbs praeclara, quo- quo modo merita de me erit, id. Mil. 34. — Hence, A. merens, ends, Pa., That deserves or merits any thing ; in a good sense, de- serving ; in a had sense, guilty ; that has rendered himself deserving toward any one or of any thing; with de, rarely with the dat., esp. with bene, well-deserving (mostly poet, and post-class.) : consul laudare, increpare merentes, Sail. J. 105 : laurea decreta merenti, Ov. Pont. 2, 2, 91 : — quem periisse, ita de republica meren- tem, doleo, Cic. fragm. in Non. 344, 23 ; so Inscr. ap. Grut. 933. 5. — With the dat. : quando tu me bene merentem tibi habes despicatui, Plaut. Men. 4, 3, 19. — In the Sup.: HOMINI BENE MERENTISSI- MO, Inscr. ap. Reines. cl. 16, n. 8 ; so In- scr. ap. Grut. 932, 7. B. meritus. a, i.m, Pa. : 1. That has rendered himself deserving, deserving, esp. ■with bene, optime (quite class.) : ita se omni tempore de populo R. meritos esse, ut, Caes. B. G. 1, 11 : Caesarem impera- torem bene de republ. meritum, deserv- ing well, id. B. C. 1, 13 : optime cum de se meritum judicabat id. B. G. 3. 99 : mil- ites miritice de republ. meriti, Cic. Fam. 12, 12 : homines de me divinitus meriti, id. de Sen. 12. — 2. Pass., Deserved, due, , fit, just, right : ignarus, laus an poena merita esset, Liv. 8, 7 : iracundia. jus*, Cic. de Or. 2, 50 : mors, Virg. A. 5. 696 : noxin, committed, perpetrated, Plaut. Trin. 1,1,1: meritis de causis, for merited, i. e. just reasons, Paul. Dig. 48. 20. — Sup. : fa- ma optima et meritissima frui, Plin. Ep. 5, 15. — Hence, 1. meritum. i, n. : I. Tliat which one deserves, desert ; in a sood sense, reward ; in a bad sense, punishment (so only ante- and post-class.) : nihil suave meritum est, Ter. Ph. 2, 1, 75 :— specta denique, quale caelesti providentia meritum reportave- rit, reward, punishment, App. M. 8, p. 214: delictorum. Tert. Apol. 21. B. That by which one deserves any thing of another, A merit ; esp. in a good sense, a service, kindness, benefit (so quite class.) : propter eorum (mijirum) divi- num atque immortale meritum, Cic. PhiL 3, 6 : pro singulari eorum merito, id. Cat. 3, 6 : magnitudo tuorum erga me meritc- rum, id. Fam. 1,1 : et hercule merito tuo feci, according to your merits, as you de- served, id. Att 5, 11. — In Plaut. also in the Sup. : meritissimo ejus, quae volet facie- mus. on account of his great merit, Plaut. Asin. 3, 3, 147 : merita dare et recipere, Cic. Lael. 8 : magna ejus sunt in me non dico officia, sed merita, id. Fam. 11, 17. Also for Demerit, blame, fault : Caesar, MEAG qui a me nullo meo merito alienus ease debebat, without any fault of mine, id. Seat. 17 ; so, nullo meo in sc merito, although I am guilty of no offence against him. Liv. 40, 15 ; and, leniter, ex merito quicquid patiare, ferendum est, Ov. Her. 5, 7. B. Transf., Worth, value, importance of a thing (poet and post-class.) : quo sit merito quaeque notata dies, Ov. F. 1. 7 : negotiorum, Impp. Arcad. et Honor. Cod. Justin. 8, 5, 2: aedificia majoris meriti, of greater value, Cod. Theod. 15, 1, 30 : loci, Mart 8, 65 : primi saporis mella thymi succus effundit, secundi meriti thymbra, tertii meriti rosmarinus, Pall. 1, 37. 2. merito, adv.. According to desert, deservedly, justly, often connected with jure (quite class.) : quamquam merito sum iratus Metello, Cic. Verr. 2. 3, 68 : merito ac jure laudantur, id. Cat. 3, 6 ; cf., te ipse jure optimo, merito incuses, licet, Plaut. Most. 3, 2, 23 : recte ac merito com- movebamur, Cic. Verr. 2, 5, 67. — Sup. : meritissimo te magni facio, Turpi), in Non. 139, 17 ; Caecil. ib. 18 : Cic. de Or. 1, 55 ; S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 6. Post- class., meritissime : Sol. 7. — H. In par- tic, libens (lubens) merito, a form of ex- pression used in paying vows ; v. libens, under libet p. 881, B. mereor. itus, 2. v. mereo. meretricie) adv., v. meretricius, ad fin. meretneins- a - nm, a( y- [meretrix] Of or pertaining to harlots or prostitutes, meretricious (quite class.) : meretricia or- namenta. Plaut True. 2. 2, 63 : quaestus, Cic. Phil. 2, 18 : disciplina, id. Verr. 2, 2, 3,3: domus. a courtesan's house, Ter. Eun. 5, 5, 18 : amores, Cic. Coel. 20,— H. Subst, meretricium, ii, n.. The trade of a harlot: meretricium facere. Suet. CaL 40. — Adv., meretricie, After the manner of harlots, meretriciously (ante-class.) : omata mere- tricie, Plaut. Mil. 3, 2, 58. . meretricula. ae./. dim. [id.] A pub- lic prostitute, courtesan (quite classical) : meretricula Leontium, Cic. N. 1). 1, 33; so Hor. S. 2, 7. 46 ; Quint. 11, 3, 74. meretrix. icis (gen. plur., meretri- cium, Plaut. Cas. 3, 3, 22 : — meretricum, id. Epid. 2, 2, 29 ; Ov. A. A. ], 435), /. [me- reo : who earns money, esp. by prostitu- tion ; hence subst] A prostitute, strumpet, harlot, courtesan : proterva meretrix pro- caxque, Cic. Coel. 20, 49 : stat meretrix certo cuivis mercabilis aere, Ov. Am. 1, 10, 21 : Augusta, i. e. Messalina, Juv. 6, 118: regina, i. e. Cleopatra, Plin. 9 35, 58. mergae< arum, /. [merges] A two- pronged pitchfork, with which the corn, when cut, was made into heaps : " mer- gae furculae, quibus acervi frugum fiunr, dictae a volucribus mergis, quia, ut illi se in aquam mergunt, dum pisces perse- quuntur, sic messores eas in fruges de- mergunt ut elevare possint manipulos," Fest p. 124 ed. Miill. ; Plaut Poen. 5, 2, 58 : multi mergis, alii pectinibus spicam ipsam legunt, Col. 2, 21, 3. * merges. 5tis, /. : I. A sheaf: cerea- lis mergite culmi, Virg. G. 2, 516. — B, i. q. mergae, Plin. 18, 30, 72. * merglto* i- v - a - intens. [mergo] To dip in, immerse : ter mergitamur, i e. bap- tizamur (al. mersitamuf), Tert. de Cor. milit 3. merg"0- S I. snm, 3. v. a. To dip, dip in, immerse ; abs. also to plunge into water, to sink: J, Lit. (quite class.) : eos (pul- los) mergi in aquam jussit Cic. N. D. 2, 3 : aves, quae se in mari mergunt id. ib. 49 : prodigia indomitis merge sub aequoribus, Tib. 2, 5, 80 : nee me Deus aequore mer- sit, Virg. A. 6, 348 : partem classis, Vellej. 2, 42. — Poet, of overwhelming waters : sic te mersuras adjuvet iariis aquas. Ov. Ib. 343. B. Transf.: 1. To sink down, sink in, to plunge or drive in, to fix in, etc. (poet and post-Aug. prose) : palmitem per ju- gum mergere, et allicare, Plin. 17, 22, 35, 13 : aliquem ad Styga. Sen. Thyest 1007 : manumin ora (ursae), to thrust into. Mart. 3, 19 : canes mergunt rostra in corpore Actaeonis, Ov. M. 3, 249: fluvius in Eu- phratem mergitur, runs or empties into, Plin. 6, 27,31: visceribusferrum, to thrust into, Claud, in Eutr. 1, 447. — Of constella- 943 ME RI tions : Bootes, Qui vix Bero alto mergitur Oceano, sinks into, Catull. 66, 68. 2. In partic., To hide, conceal: mer- sitque suos in cortice vultus, Ov. M. 10, 498 : vultum, Sen. Here. Oet. 1348 : diem or lucera, of the setting of the sun, id. Thyest. 771 : terra coelum mergens, i. e. occidentalis, because there the sky seems to sink into the sea, Luc. 4, 54. — Of those on board a vessel : mergere Pelion et templum, i. c. to sail away from until they sink below the horizon ; condere.Val. Fl. 2, 6. II. Trop., To sink, overwhelm: aliquem malis, Virg. A. 6, 511 : funere acerbo, to bring to a painful death, id. ib. 11, 27 : mer- gi in voluptates, to yield one's self up to sensual delights, Curt. 10, 3 : se in volup- tates, Liv. 23, 18. — Esp. in the part. pass. : Alexander mersus secundis rebus, over- whelmed with prosperity, Liv. 9, 18 : vino somnoque mersi jacent, dead drunk and buried in sleep, id. 41, 3 ; Luc. 1, 159 Esp. of those whose fortune is swallowed up in debts or debauchery : mersus foro, bankrupt, Plaut. Epid. 1, 2, 16 : acre pater- no Ac rebus mersis in ventrem, Juv. 11, 39 : censum domini, Plin. 9, 17, 31 : mer- gentibus sortem usuris, sinking, destroy- ing his capital, Liv. 6, 14 : ut mergantur pupilli, be robbed of their fortune, ruined, Dip. Dig. 27, 4, 3.— Of drinking to excess : potatio quae mergit, Sen. Ep. 12. mersfulusi U m - Aim. [mergus] A bird, Vulg. Levitic. 11, 19. mergus. U m. [mergo] A diver, a kind of water-fowl, Var. L. L. 5, 13, § 78 : prae- sagiunt pluviam mergi, Plin. 18, 94, 87 ; so Ov. M. 8, 625 ; Hor. Epod. 10, 22,— Jesting- ly, mergus agrarius, of one who is eager to possess lands, Capitol. Pertin. 9. — II. A vine-layer : Col. 4, 15 ; so Pall. 3, 16. meriblbuluS; a, urn, adj. [merum- bibulus] Wine-bibbing (eccl. Lat.) : puel- la, Aug.Conf. 9, 8. merica (moer.), sc. vitis or uva, An unknown kind of vine, Col. 3, 2, 27; Plin. 14, 2, 4, no. 6, § 35. meridialis. e, adj. [meridies] Of mid-day (post-class.) : Ventus (al. meridio- nalis), Gell. 2, 22 : temperature, Terr, Anim. 25. meridianus. a, um, adj. [id.] Of or belonging to mid-day. midday- (quite class.): tempus, (* mid-day, noon), Cic. de Or. 3, 5 : sol, Plin. 12, 19, 42: somnus, id. Ep. 9, 40 ; hence, meridiani, sc. gladia- tores, mid-day combatants, gladiators who fought at mid-day, Suet. Claud. 34.— In the abl. adverb., meridiano, (* sc. tempore), at mid-day : Plin. 2, 26, 25 ; so id. 9, 8, 8. II. Transf., Of or belonging to the south side, Southern, southerly, meridion- al : ager spectat ad meridianam coeli par- tem. Var. R. R. 1, 7 : pars orbis, opp. sep- tentrionalis, id. ib. 1, 2, 4 : plaga, Plin. 2, 11, 8 : orbis, id. 13, 4, 9 : circulus, the equator, Sen. Q. N. 5, 17. — Subst., meridi- anum, i, n., The south : Vellej. 2, 126 : — meridiana, Orum, n., Southern places or parts: jn meridianis Indiae, Plin. 7, 2, 2. meridiatio. ° lus i /■ [meridio] A mid-day nap, siesta (quite class.) : et lucu- brationes detraxi, et meridiationes addi- di, Cic. de Dlv. 2, 68. meridies* ei, m [medius-dies] Mid- day, noon : " meridies ab eo, quod medius dies," Var. L. L. 6, 2, 52, § 4 ; cf. Cic. Or. 47, 158 ; Quint. 1. 6, 30 ; Prise, p. 551 P. : circitcr meridiem, Plaut. Most. 3, 1, 52 : ante meridiem, post meridiem, Cic. Tusc. 2, 3 : diem difflndere insiticio somno me- ridie, to take a nap at noon, Var. R. R. 1, 2, 5.— II. Transf.: A. The south: inflee- tens sol cursum rum ad septentriones, turn ad meridiem, Cic. N. D. 2, 19 : a me- ridie Aegyptus objacct, ab occasu Phoe- nices, Tac. H. 5, 6.— B. In gen., The middle of a given time (ante- and post- class.) : noctis circiter meridiem, Var. in Non. 451, 9 ; so, aetatis, Non. ib. 14. meridio. 1- "■ ™-> and meridior, 1. v. dep. [meridies] To lake a mid-day nap or siesta: jube, ad te veniam meridiatum, Catull. 32, 3 : meridian ante cibum, Cels. 1, 2 : dum ea meridiaret. Suet. Cal. 38. meridldnalis, e, adj. [id.] Southern, meridional, tor meridialis (post-class.) : plasa, Lact. 2, 9: mgmiiri. Firm. Math. •-', 12. 944 MEKO meridionarius» a, um, adj. [id.] for meridianus, Of or belonging to mid-day, meridional : gloria quoius lemulcatus (lemniscatus) meridionaria, Tit. in App. de Orthogr. p. 130 ed. Maj. Merlnas, atis, adj. Of or belonging to the city of Merinum, in Apulia : Meri- nates ex Gargano, Plin. 3, 11, 16. MeridneS; ae, m., Mrjpiovns, A chari- oteer of Idomeneus, who piloted his ships from Crete to Troy, Ov. M. 13, 359 ; Hor. Od. 1, 6, 15; 1, 15, 26. meritissime (-mo), v.mereo, ad fin. 1. meritOj °dv., v. mereo, ad fin. 2. meritO; avi, atum, 1. v. a. intens. [mereo] * I, To earn, gain : villicus, qui sestertia dena meritasset, Cic. Verr. 3, 50, 119 : Roscius histrio HSD. annua meritas- se proditur, Plin. 7, 39, 40.— H. To serve for pay, to serve as a soldier, be a soldier : " meritavere Cato ait pro meruere," Fest. p. 152 ed. Mlill. : Siculas meritare per oras, Sil. 10, 656. meriioriUSi a, um, adj. [id.] 0/or be- longing to the earning of money, by which money is earned, for which money is paid, that brings in money (quite class.) : I. In gen.: vehicula, Suet. Cal. 39: balinea, Plin. Ep. 2, 17 : coenaculum, Suet. Vit. 7 : artiticia, Sen. Ep. 88 : salutatio, by which one hopes to obtain money, interested, id. Brev. Vit. 14. — B. Subst., meritoria, orum, n., Places or rooms which are let out for a short time : Juv. 3, 234 : facere, to let out rooms for a short time, opp. to lo- care, to rent by the year : Ulp. Dig. 7, 1, 13. 11. In partic., Of or belonging to the earning of money by prostitution, that earns money by prostitution : pueri, Cic. Phil. 2, 41: scorta. Suet. Claud. 15.— B. Subst., meritorium, ii. n., A bawdy-house, brothel (post-class.) : Finnic. Math. 6, 31. meritum. i. n., v. mereo, ad fin., no. B, 1. meritUSj a, um, Part, and Pa., from mereo, q. v. ad fin., no. B. + merkcddni.uSi v - mercedonius. Mermcros, i, m., Mcppepos, One of the Centaurs who were present at the wed- ding of Pirithous, Ov. M. 12, 305. MermeSSlUS, a, um, adj. Of or be- longing to the city of Mermessus, in Phryg- ia, Mermessian : quicquid Mermessia dix- it, i. e. the Hellesponline Sibyl, Tib. 2, 5, 67. IVIcro. onis, m. [merum] The wine-bib- ber, a nickname bestowed on the Emperor Tiberius Claudius Nero, in allusion to his drinking propensities: "propter nimiam vini aviditatem, pro Tiberio Biberius, pro Claudio Caldius, pro Ncrone Mero voca- batur," Suet. Ner. 42. * mcrdbibus. a . nm, adj. [raerum- bibo] That drinks wine unmixed (which among the ancients was done only by drunkards) : anus multibiba atque mero- biba, Plaut. Cure. 1, 1, 77. MerOG> es,/., Mrfliiij, A large and cel- ebrated island of the Nile, in Ethiopia, now the province of Atbar, Mel. 1, 9, 2; Plin. 2, 73, 75 ; Ov. F. 4, 570 ; Luc. 10, 303.— In a lusus verbb. with merum, of a tippling woman (cf. merobibus), Aus. Epigr. 20. MeroetlCUS) a , um. adj. [Meroe] Of or belonging to Meroe, Meroetic: ebenus Meroetica, Luc. 10, 117 (* Cort., al. Mare- otica). t mcrois. idis, /. = u.cpois, A plant growing in Meroe, Plin. 24, 17, 102. Merdpe, es, /. = McpoTrr/, The mythic name of several persons : I, A daughter of Atlas and Plcione, one of the Pleiades, whose star is more obscure than the rest, because she wedded Sisyphus, a mortal: Ov. F. 4, 173. — II. A daughter of Sol and Clymenc, and sister of Phaelhon, Hyg. Fab. 152. — III. The wife of Megareus, Hyg. Fab. 185. 1. MeropSi 6pis, m. = Wepn\p: I. A king of Ethiopia, husband of Clymene, and the putative father of Phaelhon, Ov. M. 1, 763; id. Trist. 3, 4, 30.— H. A king of the Isle of Cos, on which account its inhabitants in early times were called Meropes, Quint. 8, 6, 71. — HI. A Roman proper name: Inscr. ap. Mur. 887, 5. 12. mcrops. 6pis. f. = pepoip, A bird that devours bees ; hence also called opias- tra, the bee-cater: Virg. G. 4, 13; cf. Plin. 10, 33, 51. rrjerosusi ", um, adj. [merus] Pure, M E KX ■unmixed (post-class.): vinum, Agrojt. de Orthogr: rj. 2273 P. t mer SlOj onis,/. [mergo] A dipping in, immersion : "Mersio, (SiiBiais," Gloss. Phil. mersitO; 1- »• intens. a. [id.] To dip in, immerse (post-class.) : naresin bibendo. Sol. 45 fin. merso. avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] To dip in, immerse (poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: oalantumque gregem rluvio mersare salubri, Virg. G. 1, 272 : bal- neo infertur, calida aqua mersatur, Tac. A. 15,69. — II. Trop., To overwhelm: rerum copia mersat, drowns, destroys, Lucr. 5, 1005 : mersor civilibus undis, plunge my- self, Hor. Ep. 1, 1, 16. Cf. merto. mersus. a, um , Part., from mergo. merthryx, y&Kf-=pep6p< i, A plant, called also geranion, Plin. 26, 11, 68. merto. 1- v - intens. a. [mergo] A col- lat. form of merso, To immerse, to over- whelm (ante-class.): "mcrtat pro mersat dieebant," Fest. p. 124 ed. Mlill. ; cf. Quint. 1, 4, 14 : quos hie non mertet metus, Att. in Non. 138, 33; id. ib. 138, 2. 1. mertlla. ae, /. (post-class, collat. form, merulus, i, m.. Auct. Carm. Philom. 13) A blackbird, ousel, merle : evolarc mer- ulas, Cic. Fin. 5, 15; cf. Plin. 10, 29, 42; id. ib. 30, 45; 53, 74.— H. Transf.: A A fish, the sea-carp : merulae virentes, Ov Hal. 114 ; cf. Plin. 32, 11, 53,— B. A kind of hydraulic machine that produced a sound like the note of the blackbird, Vitr. 10, 12. 2. Merula. ae, m. : I. A Roman sur- name, e. g. Cn. Cornelius Merula, Liv. 33, 55. — II, A river of Liguria, Plin. 3, 5, 7. ! merulator. oris, m. [mero] A wine- drinker: Inscr. ap. Mur. 1442, 5. merulentus. ». nt». ad J- [merum] Drunken, intoxicated (post-class.) : Fieri- des, Fulg. Myth, praef. MerulinuS; j > ">■ -A Roman si/rname, Inscr. ap. Raym. Guarin. Comm. 7, p. 41. meruluSj i, v - 1- merula, ad init. merum. i, "■. v. merus, no. 2. merus. a, um, adj. Pure, unmixed, unadulterated, espec. of wine not mixed with water : "merum antiqui dieebant so- lum : at nunc merum purum appellamus," Fest. p. 124 ed. Mull. : I. Lit.: vinum merum, Var. in Non. 4, 295; so, vina, Ov. M. 13, 331. — Of other things : argentum merum, Plaut. Asin. 1, 3, 3 : undae, Ov. M. 15, 323 : lac, id. Fast. 4, 369 : gustus, Col. 3, 21 : claror, Plnut. Most. 3, 1, 111 : mero meridie, Petr. 37. — Hence, 2. Subs t, merum, i, n., Pure, unmixed wine (poet, and in post-Aug. prose) : in- guraitare se in merum, Plaut. Cure. 1, 2, 35 ;"so Hor. Ep. 1, 19, 12 ; id. Od. 1, 36, 13 ; Val. Fl. 5, 595 : ad merum pronior, Plin. 14, 22, 28 ; so id. 23, 1, 23. B. Transf.: 1, Bare,naked, uncovered (poet.) : pes, Juv. 6, 158 ; so, stabat calce mera, Prud. oretf). 6, 91. 2. In gen., Bare, nothing but, only, mere (quite class.) : Diogenem postea pal- lium solum habuisse, et habere Ulixem meram tunieam, nothing but, only, Var. in Non. 344, 10 : nihil, nisi spem meram, Ter. Ph. 1, 2, 95 : mera fide accepta pe- cunia, on his bare word of honor, App. Apol. : mera monstra nunciare, Cic. Att. 4, 7 : proscriptiones, meri Sullae, id. ib. 9, 11 : mera scelera loquuntur, id. ib. 12: bellum, id. ib. 13: nugae, id. ib. 6, 3. II. Trop., Pure, real, genuine, unadul- terated: mera libertas, pure, unmixed, im- moderate, excessive, Liv. 39, 26 ; but mera libertas, in Horace, signifies true, genuine freedom, Hor. Ep. 1, 18, 8 : Achain, ilia vera et mera Graecia, Plin. Ep. 8, 24. . Adv., mere, Purely, without mixture; wholly, entirely (ante-class, and post-Aug.) : si semel amoris poculum accepit mere, Plaut. True. 1, 1, 22: ferreum id erat, Plin. 33, 1, 4. merx. cis (also nom. sing., merces, Sail, fragm. ap. Charts, p. 27 P.), /. Goods, wares, commodities, merchandise (quite class.) : invendibili merce oportet ultro emptorem adducere : Proba merx facile emptorem reperit, Plaut. Poen. 1, 2, 128: fallace8 et fucosae, Cic. Rab. Post. 14 : peregrina et delicata, Plin. Ep. 4, 14 : fem- ineae, for women, Ov. M. 13, 1 65 : escu- lenta, eatables, victuals, Col. 11, 3: sar- menta quoque in merce sunt, are an arti- MESS cle of merchandise, Plin. 12, 25, 54 : Ara- biac et Indiae, id. 19, 1, 2. — H, Transf., in gen., A tiling (anto-class.) : A. Of per- sons : mala merx haec, et callida est, Plaut. Cist. 4, 2, 61.— B. Of inanim. and abstr. subjects : ut aetas mala mala merx est tergo ! Plaut. Men. 5, 2, 6. t mesa» ae, /. = pi an. Middle, pure Lat. media (post- Aug.). Of hemp : tria ejus (cannabis) genera : laudatissima est e me- dio, quae mesa vocatur, the middle sort, Plin. 19, 9, 56. V< mcsanculon, >, «■ = ptaavuvXov, Ajaodin, icitk a thong (* ace. to others, a poise or bent handle) attached to the middle, Gell. 19, 25; cf., "MESANCYLUM teli missilis genus," Fest. p» 125 ed. Mull. Mesapia, ae, v. Messapia. McsapiUS, a, um, v- Messapius. Mesapus, v. Messapus. t mcsaulac- arum, /. = fiiaavXa, In architect., A narrow passage between two rooms or walls: mesaulae dicuntur, quod inter duas aulas media sunt interposita. No6tri eas andronas appellant (v. andron), Vitr. 6\ 10. i niCSC, es, / = plan, The middle note, the note A, Vitr. 5, 4. Mescmbria, «e,/., UtntpRpia, A city in Thrace, on the Black Sea, Mel. 2, 2, 5 ; Plin. 4, 11, 18. — Hence Mesembria- CUS, a, unl > a( U-< Mesembrian, Ov. Tr. 1, 10, 37. t mesCS. ae, m. = fiioris, The north- northeast wind, between boreas and caeci- as, Plin. 2. 47, 46. t mesobrachys. »»• = pen66paxvs (sc. pes), A poetical foot of five syllables, of which the middle one is short (e. g. pulcher- rimarum, opp. to mesomacros), Diom. p. 479 P. i mesdehdrus, i, m. = pta&xopos, One who stands in the middle of a chorus (of dancers or singers) to lead it, a chorns- leader (post-class.) : Sid. Ep. 1, 2 (in Plin. Ep. 2, 14, written as Greek). ' mesdldcS) ' s , f.'=-iiiooetom, A mu- sical modulation (post-class.) : mesoides, quae tonos aequales, mediosque custodit, Mart. Cap. 9, 326. t mcsolabiuriii "s n. = pcao^aBiov, A mathematical instrument for finding mean proportional lines, a mesolabe : Vitr. 9, 3. t mesolcucos. i, m - = /jc6A<:vots : I, A black precious stone with a white stripe, Plin. 37, 10, 63— II. A plant, Plin. 27, 11, 73. t mesomacroSf i> m - = ptaSuaKfos (sc. pes), A poetical foot office syllables, of which the middle one is long (e. g. avidissi- mus), opp. to mesobrachys, Diom. p. 478 P. ' mesomelas, anos, /. =z pcvoptXas, A white precious stone with a black stripe, Plin. 37, 10, 63. t mesdnauta, ae, m. = penovayrnS, A seaman who ranked between the pilot and the rowers. Pompon, in Ulp. Dig. 4, 9, 1. tmesonyctiunijii. M -=^«i»vviT(r,v, Midnight (post-class.): CVIVS MESO- NYCTIVM FACTVM EST V. ID. DEC, ft c. midnight apparition, Inscr. ap. Mur. 333. Mesopotamia) ae,/., MeaoTrorapia, A country of Asia, between the Euphrates and Tigris, Cic. N. D. 2, 52; Mel. 1, 11 ; Plin. 5,12, 13,— II. Deriv., Mesopdta- miUSi a, um, adj., Mesopotamian (post- class.) : milites, Valer. in Vopisc. Aur. 11. |t mesopylus, a, »m, adj. = picros- jTvXn, That is at the middle door: Inscr. Grut. 32, 11. t mesosphaerum, i, n. — ptu6a(pai- pov, A kind ofnard with middle-sized leaves (*v. hadrosphaerum and microsphae- rum), Plin. 12, 12, 26. tmespilum, i> n. = pimrt\ov, A med- lar : Plin. 15, 20, 22 ; so Pall. 4, 10.— H. A medlar-tree: Pall, de Insit. 69. I mespiluSj i. f. — pzmri'Xn, A medlar- tree, Plin 15, 20, 22; Pall. 3, 25.— II. A medlar : Pall, de Insit. 91. Messala or Messalla, ae, m. A Roman surname in the gens Valeria : *' Cor- vinus primns Messanam vicit, et primus ex familia Valeriorum, urbis captae in se translate nomine, Messana appellarus est : paulatimque vulgo permutante litteras, Messalla dictus," Sen. Vit. beat. 13. The most celebrated is the orator M. Valerius Messala Corvinus, in the time of Cicero and Augustus, Cic. Att. 15, 17; 16, 16, A, 5; Oo o MESS Hor. A. P. 317— In the plur.: Or. Pont. 4, 16, 43. Mcssalina °>° Mcssallina. ae, /' The profligate wife of Claudius, daughter of M. Valerius Messala Barbatus, Suet. Claud. 26 ; Juv. 6, 116 ; 10, 33, et saep. * Mcssalinus (Messallin.), i, m. A Roman surname, Tac. A. 2, 32; Agr. 45. . Messana, ae, /., Mwrnin) : f. A Si- cilian city, situated on the straits between Italy and Sicily, the mod. Messina, Cic. Verr. 2, 5, 13 ; Caes. B. C. 2, 3 ; Mel. 2, 7, 16 : incumbens Messana freto, Sil. 14, 194. II, Another name for Messene, in the Pel- oponnesus : Stat. Ach. 1, 422. Mcssanius. », um, v. Messenius. Messapia (Mesapia), ae,/. The old name of a part of Lower Italy (Apulia and Calabria) : " Messapia Apulia, a Messapo rege appellata," Fest. p. 125 ed. Miill. ; cf. Plin. 3, 11, 16— Hence Messapius (Mesap.), a, um, adj. Of or belonging to Messapia, Messapian, Apu- lian, Calabrian : arva, Ov. M. 14, 513. — In the plur., Messapii (Mesap.), drum, m„ The Messapians, Liv. 8, 24. Messapus (Mesap.), i, m. A mythic prince in Messapia, Virg. A. 7, 691 ; cf. Fest. s. v. MESSAPIA, p. 125 ed Miill. MesseiSi Idis,/., MeoanU, A fountain in Thessaly, Plin. 4, 8, 15 ; also adject., Messeides undae, Val. Fl. 4, 374. Messene, es, or Messena (Messa- na), ae,/., Meaai)vn, The capital of Messe- nia, in the Peloponnesus, on the River Pa- misos, now Maura-Matia, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 5, 7 ; Ov. M. 6, 417 ; cf. Messana, no. II. Messenius ( also Messanius), a, um, adj., MtaajJrioS, Messenian: Messenia ar- va (al. Messania), Ov. M. 2. 679.— H. Subst. : A. Messenia, ae,/., The country around Messene, Plin. 4, 5, 7. — B. Messe- nii, orum, m., The Messenians, Liv. 36, 31. Messia. ae, /. [messio] The goddess of Reaping : Tert. Spect. 8 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 131. Messias. ae, m. [Hebr. IVtfO, the Anointed, Gr. Xpicrros] An appellation of Jesus, in the eccl. fathers saepiss. * messio, 6nis, /. [2. meto] A reap- ing : frumenti tria genera sunt messio- nis, Var. R. R. 1, 50. messis, > s ( acc - sing., niessim, Cato R. R. 134 ; Plaut. Most. 1, 3, 5 ; Var. R. R. 3, 2, 6; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 208),/. (in the m. ■■ non magno messe, Lucil. in Non. 213 fin.) [id.] A reaping and ingath- ering of the fruits of the earth, a harvest (quite class.) r I. Lit: "messis proprio nomine dicitur in iis, quae metuntur, maxime in frumento, Var. R. R. 1, 50 ; Cic. de Or. 1, 88 : messem facere, to get in the harvest, Plin. 18, 30, 72.— Of the honey-harvest, gathering of honey : Virg. G. 4. 231. B. Transf, concr., like our harvest: 1. The harvested crops, the harvest : illius immensae ruperunt horrea messes, Virg. G. 1, 49 ; Just. 24, 7 : — Cilicum et Arabum. the harvest of the Arabians, i. e. saffron and frankincense, Stat. S. 3, 3, 34 : bellatura, the men that sprang from the dragon's teeth sown by Cadmus, Claud. Laud. Stil. 1, 321. 2. The crops that are to be harvested, the harvest : messes suas urere, proverb., like vineta sua caedere, i. c. to destroy one's own work (e. g. one's own pupils), Tib. 1, 2, 100 : adhuc tua messis in herba est, your wheat is still in the blade, i. e. you are premature in your expectations, Ov. Her. 17, 263. 3. The time of harvest, harvest-time : si frigus erit, si messis, Virg. E. 5, 70 : per messes, during harvest-time, Plin. 24, 14, 74. — Poet, transf. for year : sexagesima messis, Mart 4, 79. II. Trop.: pro benefactis mali mes- sem metere, to receive evil for good, to reap ingratitude, Plaut. Ep. 5, 2, 53 : Sullani temporis messem, the harvest of the time of Sylla, when so many were killed, Cic. Parad. 6, 2. messor, oris, m. [2. meto] A reaper (quite class.) : I, Lit : Cic. de Or. 3, 12 : durus, Ov. M. 14, 643 : foeniseca, a mower, Col. 2, 18 : deus messor, the god of the harvest, Serv. ad Virg. G. 1, 21. — *n. ME T A Trop. : sator scelerum et messor niaxu- me, Plaut Capt 3, 5, 3. messorius, a, um, adj. [messorj OJ or belong ing to a reaper (quite class.) : messoria corbis, a reaper's basket, Cic. Sest 38 : falces, Pall. 1, 43 : opera, CoL % 13, 2. lncssuanus. a, um, adj. [meesura] for messorius, Uf or belonging to reapers (post-class.) : corbis, Serv. Virg. E. 8, 82. meSSUra> ae, /. [2. meto] A reaping (post-class.) : messuram dicimus, non me titionem, Diom. p. 374 P. messuSi a, um, Part., v. 2. meto. ! Mcstl'ia, ae, /. A Roman proper name : Inscr. ap. Fabrett p. 621, no. 181. + MestrianUS, i. m - A Roman sur- name : Inscr. ap. Malvas Mann. Felsin. p. 253. met? a pronominal suffix attached tc substantive and (less freq.) adjective per- sonal pronouns ; Eng., Self: egomet, mi- himet, memet, nosmet, nobismet, tute- met, tibimet, vosmet, meamet , v. the artt ego, tu, and meus. mcta, ae, /., orig., in gen., Any thing of a conical or pyramidal form ; in partic. the conical- shaped columns al each end of the Roman circus, around which the char- ioteers made seven circuits, being obliged to take care not to strike the chariot against them, lest it should be dashed in pieces. As these pillars marked the place for turning, and were also the goal, the word meta signifies, in consequence, A turning-point, goal, limit, end (quite clas- sical). 1, In gen. : ipse collis est in modum metae, in acutuin cacumen a lundo satis lato fastigatus, Liv. 37, 27 : umbra terrae est meta noctis, Cic. de Div. 2, 6 ; cf. Plin. 2, 10, 7 : buxus in metas emittitur, shoots vp into a conical form, id. 16, 16, 28 : fe- num in metas exstruere, ricks, hay-ricks, hay-cocks, Col. 2, 19 : lactantes, cheest. Mart. 1,44: lactis, id. 3, 58 ; sudans, a pub- lic fountain, with a conical-shaped stone over it, through which the water flowed at the top. Sen. Ep. 56j II. I" partic, The turning-post, goal. of the circus : nunc stringam metas inte- riore rota, Ov. Am. 3, 2, 11 : metaque fer- vidis Evitata rotis, Hor. Od. 1, 1, 5 : an priusinfecto deposcitpraemia cursu, Sep- tima quam metam triverit ante rota? Prop.. 2, 19, 65. — 2. Trop : in hoc flexu quasi aetatis haesit ad metas notitia mulieris, »'. . e. he was unfortunate, Cic. Coel. 31. B. Transf.: 1. A place for turning or doubling, a turning-point : praestat Trinacrii metas lustrare Pachyni, Virg. A. 3, 429. 2. A goal, end, extremity, limit (poet.) : jamque propinquabant scopulo metam- que tenebant and had reached the goal, Virg. G. 5, 159 : viarum, id. ib. 3, 714 : mortis, id. ib. 12, 546 : aevi, id. ib. 10, 472 : vitae metam tangere, Ov. Tr. 1, 9, 1 : prop- erare ad metam, id. A. A. 2, 727 : ultima, id. Am. 3, 15, 2 : optata, Hor. A. P. 412 : et sol ex aequo meta distabat utraque, was equally distant from both extremities, i. e. it was mid-day, Ov. M. 3, 144. * Metabus. i- "'• •• I. A king of the Volsci, father of Camilla.Virg.A.U, 540— II. A son of Sisyphus, the founder of Met- apnntum, Serv. Virg. A. 11, 540. ' metacismus, i, ni. = peraKiaptis, A frequent repetition of the letter M ; also, o using of an M at the close of a word before a word beginning with a vowel, metacism. Mart. Cap. 5, 167 ; Diom. p. 448 P. Mdtag"On, ontis, m.^zixerdyuiv, The name of a dog, Grat Cyn. 209. Metalces, ae, m., Mtra'XKrjs, One of the fifty sons of Aegyptus, slain by his wife Cleopatra, Hyg. Fab. 170. f metalepsis, i' f = nera\n^(, A rhetorical Jig ure, by which that which fol- lows is put for that which precedes, and es- pecially when this exchange is twofold, as e. g. aristae for messis, and then for an- nus.: "est haec in metalepsi natura, ut inter id, quod transferror, sit medius qui- dam gradus, nihil ipse significans, sed praebens transitum, Quint 8, fi, 38 : in metalepsin cadit, id. 6, 3, 52. metalis- e, adj. [meta] Conical (post- class.) Iforma, Fest. s. v. TUTULUM, p 945 M E T A 355 cd. Miill. — Adv., metuliter, Conic- ally (post-class.) : Mart. Cap. 8, 294. mctallanus, ». m • ', and metalla- Iiai ae > /• [metallum] He or she that works in mines, a miner (post-class.) : Cod. Justin. 11, 6, 7. metalllCUS, a, um, adj. [id.] Of or belonging to metal, metallic ; subst, met- allicus, i, m., A digger of metals, a mine- digger, miner (post-Aug.) : molybdaenam metallicam vocant, Plin. 34, 18, 53 : natu- ra, id. 27, 4, 5.— II, Subst: lavant eas arenas metallici, id. 34, 16, 47. — B. A per- son condemned to Ike mines, Marc. Dig. 48, 19, 10. mctalliferi a > " m , adj. [metallum- fero] Yielding or abounding in metal, metalliferous (.poet.) : terra, Sil. 15, 500 : Luna, Stat. S. 4, 4, 23. Mctallincnsis, e, adj. [Metalli- num] Of or belonging to the town of Met- allinum (in Lusitania), Metallinian : colo- nia, Plin. 4, 21, 35. i metallum- i> n. = u.'cra\\ov, A met- al, as gold, silver, iron, etc. ; transf., of other minerals dug from the earth, as mar- ble and precious stones ; also, transf., the place where metals are dug, a mine ; and, trop., metal, stuff, hind (quite class, only in the lit. signif.). I, Lit.: ubicumque una (argenti) in- venta vena est, non procul invenitur alia. Hoc quidem et in omni fere materia : un- de meto.Ua Gracci videntur dixisse, Plin. 33, 6, 31 : auri, Virg. A. 8, 445 : potior me- tallis libertas, i. e. gold and silver, Hor. Ep. 1, 10, 39 : aeris, Virg. G. 2, 165. n. Transf. : A. Oi Marble: Stat. S. 4. 3, 98.— Of precious stones : radiantium metalla gemmarum, Pacat. Pan. 4. — Of chalk: admiscetur creta.. .Campaui ne- gant alicam contici sine eo metallo posse, Plin. 18, 5, 29, 2.— Of sulphur: utque est ingenium vivacis metalli (sulphuris), App. M. 7, p. 640 Oud.— Of salt : metallum fra- gile, Prud. Hamart. 744. B. A mine : metalla Vetera intermissa recoluit, et nova multis locis instituit, Liv. ■ 39, 24 : sandaracae, Vitr. 7, 7: aurifera, gold-mines, Luc. 3, 209 : silicum, stone- quarry, id. 4, 304 : miniarium, Plin. 33, 7, 40 : herba tantae suavitatis, ut metallum esse coeperit, i. e. that a tax was raised from it as from a mine, id. 21, 7, 20 : — dam- nare in metallum, to condemn to labor in tke mines or quarries : damnatus in metal- lum, Plin. Ep. 2, 11 : condeinnare aliquem ad metalla, Suet. Cal. 27 : dare aliquem in metallum, Ulp. Dig. 48, 19, 8 : metallo plec- ti, id. ib. 47, 11, 7 : puniri, id. ib. 48, 13, 6. II. Trop., Metal, stuff, material: seeu- la meliore metallo, Claud. III. Cons. Hon. 184 : mores meliore metallo, id. Cons. : Mall. Theod. 137. i metamelos, i> "i- = u.erauc\os, Re- pentance (ante-class.) : Var. in Non. 79, 23. t metamorphosis^ te> f—ptrap6p- .0o)fft5, A transformation, metamo-rphosis ; in the plur., Metamorphoses, -eon, Tke Metamorphoses, a well-known poem of OvJ.d. In the Gr. dat. plur.: ut Ovidius lascivire . in Metamorphosesi solet, Quint. 4, 1, 77. i metanoea- ae, /. — pcruvoia, Re- , pentance (post-class.) : Aus. Epigr. 12. t metaphora. ae, f.—ntrailmo'i, A rhetorical figure, metaphor, a transferring of a word from its proper signification to another one (called in Cic. de Or. 3, 38, : translatio) (post-Aug.), Quint. 8, 6, 4 ; 8, 18. metaphoricc, adv. [metaphora] Metaphor tcallif, figuratively (post-class.) : Acron. Hor. Ep. 1, 20, 1. 1 metaplasmuSj >, ™- = iierairXaa- uoi, A grammatical change, irregularity, ..melaplasm, c. g- in declension (post-Aug.) : melaplasmus cnim, ct sckematismos et scke- . mata vocamus, Quint. 1, 8, 14. f metaplastlCOS, adv. — utra-\nim- kuiS, Metaplastic : " mctaplasticos dicitur apud poetas U6urpari id, quod propter ne- ce6sitatem metri mutare consueverunt : quod idem barbarismus dicitur in soluta oratione." Fest. p. 153 ed. Mull. Metapontinus, ". "">> °4i- [Meta- pontum] Maapouliiie: ager, Liv. 24, 20. In the plur., Metapontini, orum, m., Tile MeUljinntines, Liv. 22, 61. Wletapontum. '• ™- ,. A town of Ln- . cania, trkire Pythagoras lived and died, ';4i> ME T H Cic. Fin: 5, 2 ; Liv. 1, 18, 8 ; Plin. 3, 11, 15 ; cf. Mann. ltal. 2, p. 232. metariUSi a, um , adj. [meta] O/or belonging to limits or boundaries (post- class.) : metaria circumscripta, a limit- ing by boundaries, Arn. 2, 70. metathesis. i9 ./-. jicriBeais, A trans- position of tke letters of a word, Diom. 2. metatlO. onis,/. [metor] A measuring or meting out, a marking off a place (post- Aug.) : vinearum metatio, Col. 7, 15. metator, oris, m. [id.] One who metes out or marks off a place, a. divider and fixer of boundaries (quite class.): I, Lit.: cas- trorum antea metator, nunc, ut sperat, urbis, Cic. Phil. 11, 5: oliveti, Plin. 18,33, 76 : templi, Lact. 4, 11. — JI, Trop. : tem- pus arbiter et metator initii et finis, Tert. adv. Marc. 1, 8. metatorius, a, om, adj. [metator] Of or pertaining to measuring out, transf. (post-class.) : metatoria pagina, a letter relative to the providing of quarters, Sid. Ep. 8 1 11. _ metatura. ae, /. [metor] A measur- ing out, marking off a place (eccl. Lat.) : Lact. 4, 11. Metaurcnsis, e, adj. [Metaurus] Of or belonging to tke River Metaurus, in Vm- bria: AGER, Inscr. ap. Oliv. Marm. Pi- saur. n. 30. — Subst., Metaurenses, lum, m„ The inhabitants of that region, Metauri- ans: Plin. 3, 14, 19. Metaurus. U »"-. nam. P?-, bttravpos, The name of several riveis : I, A river in fimbria, celebrated through the defeat of Hasdrubal, the brother of Hannibal, now Metaro or Metro, Liv. 27, 43 sq. ; cf. Sil. 8, 486. — -Adj.: Metaurum fiumen, Hor. Od. 4, 4, 38 ;'cf. Mann. ltal. 1, p. 458.— H. A river in the Brutlian territory, Plin. 5, 5, 10 ; cf. Mann. ltal. 2, p. 169. I mctaj:a (mataxa), ae, /. = ^fr ae,f.—iicTEojpia, Forget- f ulness : M. Aurel. in Front, ad M. Caes. 4,7. * Meterea turba, a people dwelling about tke Danube and the Black Sea, Ov. Tr. 2, 191. IWcthlOIl. onis, m. The father of Phorbas, Ov. M. 5, 74. tmethodice, es, f.=iu8oSiKn, The methodical part of grammar (post-Aug.) : grammaticae partes duae, id est ratio lo- quendi, et enarratio auctorum : quarum illam methodical, hanc historical vocant, Quint. 1, 9, 15. < methodicus, a, um, adj.r=iu6odt- kos, Methodical (post-Aug.) (*methodici medici, physicians who, in their treatment of diseases, depart from the practice of oth- ers. See respecting them, Cels. prtiefi). i mcthodium. i'> «.=//t0»5iov, A wit- ty conceit, a jest, joke (post-Aug.) : Trimal- chio ejusmodi methodio laetus, Carpe, in- quit, etc. (al. metodium, i. c. utTwbtior, an inserted song), Petr. 36, 5. M E T O I methodus and methodos, i,/ = u.eOohui, A way of teaching, mode of pro- ceeding, method (post-class.) : Aus. Idyll. II, 67 ; cf. methodicue. Methymna, ae, /, Mijflupi/a, A city in the Island of Lesbos, the birth-place of the poet Arion, also famed for its excellent wine, now Maliwa, Mel. 2, 7, 4 ; Liv. 45, 31 : quot habet Methymna racemos, Ov. A. A.l, 57.— Hence Methymnacus, a, «m. adj., MnQvu- va'ios, Of or belonging to Methymna, Me- thymnean : Lesbos, Ov. M. 11, 55 : Arion, of Methymna, Cic. Tusc. 2, 27 : merum. Prop. 4, 8, 38 : palmes, Virg. G. 2, 90.— In the plur. subst., Methymnaei, orum, m., The Methymneans s Curt. 4, 5. Methymruas, adis, /. [Methymna] Methymniun (poet.) : Methymniades pu- ellae. Ov. Her. 15, 15. lUetia Porta, A gate in Rome, be- tween the Porta Esquilina and Querquetu- lana, Plaut. Casin. 2, 62 ; Pseud. 1, 3, 97. meticuldsus, a, um, adj. [metus] Full of fear ; viz., I, Fearful, timid (ante- and post-class.) : nullus est hoc meticu- losus aeque, Plaut. Am. 1, 1, 137 : lepus, App. Flor. p. 391.— * II. Frightful, terri- ble : res, Plaut. Most. 5, 1, 52. MetilillSt a. A Roman family name: M. Metilius, Liv. 5, 11.— Adject., Metilia lex, Plin. 36, 17, 57. metier? mensus (post-class, metitus, Ulp. Dig. 32, 1, 52), 4. v. dep. To measure, mete (lands, corn) ; also to measure or mete out, to deal out, distrib ute by measure (quite class.). I, Lit. : metiri agrum, Cic. Fam. 9, 17 : frumentum, id. Verr. 2, 3, 83 : numos, to measure o?(c's money, i. e. to have a great abundance of it, Hor. S. 1, 1, 95 : pedes syllabis, to measure by syllables, Cic. Or. 57 :— frumentum militibus metiri, Caes. B. G. 1, 16 : vina, Hor. Epod. 9, 34. B. Poet. tranBf'., To measure a dis- tance, i. e. to pass, walk, or sail through it, to traverse it : Sacram metiente te viam (of the grave and measured pace at which a proud person struts along), Hor. Epod. 4, 7 : aequor curru, to sail through, Virg. G. 4, 388: aquas carina, Ov. M. 9, 447: iter annuum, to go through, complete, Cu- tull. 34, 17. — Also abs. : quin hie metimur gradibus militariis, to walk, Plaut. Ps. 4, 4, 11. II. Trop., To measure, estimate, judgt a thing by another ; also simply to meas- ure, estimate, consider a thing : (u) c. abl. : sonantia metiri auribus, Cic. Or. 68 : oculo latus, Hor. S. 1, 2, 103 : omnia quaestu, by profit, Cic. Phil. 2, 43 : vim eloquentiae t'acultate, id. Opt. gen. or. 4 : omnia volup- tate, id. Fnm. 7, 12 : odium aliorum suo odio, Liv. 3, 54 : pericula metu, Sail. C. 32 : peccata vitiis, Cic. Par. 3. — (/3) c. ex (very rarely) : fidelitas, quam ego ex mea conscientia metior, id. Fam. 10, 4. — (y) Abs. (post-Aug.): metiri ac diligenter aestimare vires suas, Quint. 6, 1, 45 : sua regna, Luc. 8, 527. In pass, signif.: agri glebatira metieban- tur, Lact. Mort. persec. 23 : an sol pedis unius latitudine metiatur, Arn. 2, 86 — So in the part, perfi, mensus, a, um, Meas- ured off: mensa spatia conficere, Cic. N. D. 2, 27. Metidsedum* i. n - A city in Gaul, now Mention, Caes. B. G. 7, 61; cf. Ukert, Gall. p. 476. Metiscus. i. ni. A charioteer of Tnr- nus, Virg. A. 12, 469. mcti toi". oris, m. [metior] A measurer (post-Aug.) : Front. Aquaed. 79. metitus. n - un i, v. metior, ad ink. MetlUS, i> m - An Italian proper name: Metius Fuffetius (ace. to others, Mettus Fuffetius), an Alban. general, who was put to death by the command r)/Tullus Hostilius, Liv. 1, 23 sq. — In the Greek (Ionic) gen. sing. : Mettieo Fufi'etieo, Enn. Ann. 2, 30. 1. mcto, atum, 1. v. a. To measure ; v. .metor, ad Jin. 2. mcto. me88iii (Cato in Prise, p. 903 P.), messum, 3. v. a. To reap, mow, crop; also 1 of the gathering of grapes, and poet, of the sucking of honey from the flowers (quite class.). I, L't: quum est matura seges, me-. ME T O tenilum, Vur. R. R. 1, 50 : sunt autem me- tendi genera complura, Col. 2, 21 : in me- tendo occupatos, Caea. B. G. 4, 32 : pabu- la falce, Ov. Her. 6, 84 : farra. id. Fast. 2, 519: arva, Prop. 4. 10, 30.— Pro verb. : ut sernentem feceris, ita et metes, as a man sows, so skall he reap, Cic. de Or. 2, 65 : mihi istie nee scritur, nee metitur, i. e. I have no share in it, it does not con- cern me, Plant. Epid. 2, 2 80 : — sibi quis- que ruri metit, every one looks out for him- self, id. Most. 3, 2, 112 : postremus meti- to, of the vintage, Virg. G. 2, 408 ; so, vin- demiam, Plin. 17, 22, 35. Of bees : pur- pureosque metunt nores, Virg. G. 4, 54. II, Trans f. : A, In gen., To cut off, pluck off, crop off (poet.) : virga lilia sum- ran metit, Ov. F. 2, 706 : barbam forfice, Mart. 7, 95 : capillos, id. 10, 83 : olus, Cal- purn. Eel. 2, 74 : et ferus in silva farra metebat aper, Ov. Am. 3, 10, 40. 2. I" partic., in battle, To mow doion, cut down : proxima quaeque metit gladio, Virg. A. 10, 513 : primosque et extremes metendo Stravit humum, Hor. Od. 4, 14, 31. — So too of death : metit Orcus Gran- dia cum parvis, Hor. Ep. 2, 2, 178. B. To inhabit a region (likewise only poet.) : qui Batulum Nucrasque metunt, Sil. 8, 566 (cf. a like poetic transfer of the verbs arare, serere, and bibere). 3. Meto, oiis. v - Meton. i rnetdchc. es, / = ^£ro:t»;, A partici- ple (late Lilt) : Aus. Epigr. 6. metddium. v - methodium. < motoecus. i. m.z= u eTotKos, A stran- ger, sojourner, denizen, resident alien dwelling in a city without the rights of citizenship (post-classical) : Eumen. Pan. Flavens. nom. diet. 4 fin. : ager militi me- toeco (al. modico) est assignatus, Frontin. de Colon, p. 134 Goes. Meton or Meto, 6m s - m -. ^Urwv, A celebrated Athenian astronomer, who, in order to equalize the motions of the sun and moon, invented a cycle of nineteen years : sed primaeva Meton exordia sumpsit ab anno, Torreret rutilo cum Phoebus side- re Cancrum, i, e. from the summer-solstice, Avien. Prognost. 48. — Hence Cicero says, jestingly, of a debtor named Meton, who promised to pay in a year's time : quando iste Metonis annus veniet? Cic. Att. 12, 3, 2; cf. ib. 12, 51 ./in. t metonymia> ae, f. =ncTu>wuia, a figure by which one name is changed for another, a change of names, metonymy (pure Lat, denominatio), Fest. p. 153 ed. Mull. _, i metopa» ae, f = /icT6irn, The space between two hollows ; in architecture, the space between two dentils or two triglyphs, a metope (only in Vitr.) : "inter denticu- los et inter triglyphos quae sunt interval- la, metopae nominantur," etc., Vitr. 4, 2. t metopion ° r -um- u, n. (also met- ops, opis, Sol. 40) = f<£TW!r(oi< : I. The gum of an African tree, also called amnio- niacum, Plin. 12, 23, 49.— H. Oil of bitter almonds, almond-oil, Plin. 15, 7, 7. — HI, An ointment made with galbanum, Plin. 13, 1, 2. t metoposcopus or .-, MnTpcdwpos : I. Metrodorus Lampsacenus or Atheniensis, An Epicurean, Cic. Tusc. 2, 3; 2, 7; 5, 9. — II. Metrodorus Scepsius, A pupil of Carueades, Cic. de Or. 1, 11. — BX Me- trodorus Chius, Apupil of Democritus and I teacher of Hippocrates, id. Acad. 2, 23. 1 1. metropolis. in,f. = u>irp6iro\tc, A cay from which other cities have been col- ' onized, a mother-city; also, the chief city, I metropolis of a province (post-class.) : I. Lit, Cod. Justin. 11,21; Cod. Theod. 13, 3, 11. — II, Trop. : metropolis et arx mentis, Hier. adv. Jovin. 2, 8. i 2. Metropolis, is, /■. Nnrpo-oXis, I The proper name of several cities, e. g. in Thessaly, between Pharsalus and Gomphi, i Caes. B. C. 3, 80 ; Liv. 32, 13. Its inhab- itants are called Metropolitan Caes. B. C. I 3, 81. _ ' metro-polita. ae, m.^pnTpoTroXi- \ rrjs, A bishop in a chief city, a metropolitan \ (post-class.) : metropolita sacer, Venant. Cann. 3, 6, 20. t Metropolitan arum, m., U, )T po- • tzoXitui, The inhabitants of Metropolis ; v. ! 2. Metropolis. I 1. metropolitans» a, um, adj. [1. metropolis] Of or betanging to a me- tropolis, metropolitan (post-class.) : nomen, ! Cod. Just. 11, 21. ! 2. Metropolitanus, a, um, adj. [2. Metropolis] Oj' or belonging to the city of I Metropolis: campus, Liv. 38, 15. f meirum ■ i. "- =/«Tpov, A measure, in partic, a poetical measure, metre ; a t verse (post-Aug.) : rhythmi, id est numeri, spatio temporum constant: inetra etiam i ordine : ideoque alterum esse quontitatis > videtur, alterum qualitatis, Quint. 9, 4, 46 : metri necessitate cogi, id. 8, 6, 17 : (*me- tri causa, Gell. 4, 17 :) Tibulli, i. e. elegiac •metre, Mart. 4, 6 : — exceptis metris Virgilii, i. e. verses, Col. 3, 10, 20 dub. MettUS (Mettius), i, m. A Sabine praenomen, e. g. Mettus Curtius, Liv. 1, 12 ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 29. metuens, Part, and Pa., v. meruo, ad fin. metula. ae, /. dim. [meta] A small pyramid, obelisk (post-Aug.) : Plin. Ep. 5, 6, 35. metuO' ui, utum (cf., nimis ante me- tutum, Lucr. 5, 1139), 3. (metuiri for me- tutum iri, Modest Dig. 20, 1, 26) v. a. and n. [metus] To fear, be afraid of a person I or thing ; to fear, be afraid ; to hesitate, to not venture, not wish ; with the inf. ; with ne, to fear that ; with ut or ne non, to fear that not ; also of inanimate things ; to fear, revere, reverence one, with the ace ; as a v. 71., to fear, be afraid, be under apprehen- sion, esp. as the effect of the idea of threatening evil (whereas timere usually denotes the effect of some external cause of terror); to dread, apprehend ; to be in doubt or undetermined ; to wish to be in- formed of a thing from motives of fear : with an indirect interrogation ; non me- ruo quin, for non dubito quin, / doubt not but : also, to be anxious about any one, with the dat. (quite class.) : I. Act. : nee pol istae metuunt Deos, Ter. Hec 5, 2, 6 : ME US eupplicia a vobis metuere debent to fear from you, Cic Rose Am. 3.— Of inanim. subjects : quae res quotidie videntur, mi- nus metuunt furem, Var. R. R. 1, 22. — (/5) c inf.: nil metuunt jurare, Carull. 64, 146: reddere soldum, to not wish, be averse to, Hor. S. 2, 5,' 65. — Of non-personal sub- jects : ilium aget penna metueute solvi Fama superstes, id. Od. 2, 2, 7. — (v) With ne : nimis metuebam male, ne abiisses, Plaut. Ps. 4, 1, 8 : fratrem, ne intus sit (Gr. construction), Ter. Eun. 3, 5. 62. — (6) With ut: ornamenta, quae locavi, me- ruo, ut possim recipere, Plaut. Cure 4, 1, 3. — (t) With ?;e non : Plaut Pers. 4, 6, 4. n. Neutr. : With de : neque tarn de sua vita, quam de roe metuit/ears not so much for his own life as for me, Cic. Att. 10, 4. — (/3) With a : meruens ab HaiuHbale, afraid of Hannibal, Liv. 23, 36.— (y) With pro : metuere pro aliquo, Petr. 123. — (<5) With the dat., To be anxious about or for a person or thing : meruens pueris, Plaut Am. 5, 1, 60 : senectae, Virg. G. 1, 185. — To await with fear, anxiety: meruo, patree quot fuerint, Plaut. True. 4, 3, 35 : merui, quid futurum denique esset / dreaded, awaited with fear, Ter. Heaut 3, 3, 8 : — non meruo, quin meae uxori latae suppe- tiae sint Plaut. Am. 4, 1, 54. — Hence, m e t u e n s, entis, Pa., Fearing, afraid of any thing; anxious for any person or thing; with a gen. or abs. (mostly poet and in post-Aug. prose) : contentus parvo metuensque futuri, Hor. S. 2, 2, 110 : me- tuens virgae, Juv. 7, 210. — Comp. : quo non metuentius ullum Numinis ingenium, Ov. F. 6, 259 : Nero metuentior in poste- rara, Tac A. 13, 25. metns, us , m. (.fern., nulla in me est metus, Enn. in Fest p. 123 ed. Miill. : me- tus ulla, id. ap. Non. 214, 11), Fear, dread, apprehension, anxiety, with a gen. object., with ne, with the ace. c. inf.; also, holy dread, awe, reverence; transf., a cause of fear, a dreadful thing, a terror : I. Lit: est me- tus futurae aegritudinis sollicita exspec- tatio, Cic. Tusc. 5, 18, 52 ; cf. id. ib. 4, 30, 64 : in metu esse, to be in fear, be fear- ful, id. Cat. 1, 7 : est et in metu peregri- nantium, ut etc., they are also afraid, Plin. 31, 6, 37 : mihi etiam nnum de malis in metu est, fratris miseri negotium, a sub- ject of fear, Cic. Att 3, 9 : metum habere, to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10 : metum concipere, to become afraid, Ov. F. 1, 4So : capere, Liv. 33, 27 : accipere, Ter. Heaut 2, 3, 96 : facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. 5, 10, 28 : injicere, Caes. B. G. 4, 19 : incutere, Coel. in Cic. Fam. 8, 4 : inferre, Liv. 26, 20 : afferre, Cic. Verr. 2, 2, 54 : offeree, id. Fam. 15, 1 : objicere. id. Tusc 2 4 : metu terri- tare, toput in fear, make ofraid, Caes. B. G. 5, 6 : metum pari, Quint. 6, 2, 21 : alicui adimere, to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100: metu exonerare, to relieve from fear, Liv. 2, 2 : removere metum, to lake away, remove, id. ib. : levare alicui, Cic. Tusc. 2, 24 : alicui dejicere, id. Verr. 2, 5, 49 : solvere, to remove, dismiss, Virg. A. 1, 467 : deponere, Auct B. Alex. 65. — (,3) With a gen. object. : vulnerum metus, Cic. Tusc. 2, 24, 59 : ne reliquos populares me- tus invaderet parendi sibi, Sail. J. 35, 9. — (}) Withne: ne lassescat fortuna, nietus est, Plin. 7, 40, 41.— (o) With an ace. c. inf. : quantus metus est mihi, venire hue sal- vnm nunc patruum ! Ter. Ph. 3. 1, 18. — Poet, of religious awe: laurus Sacra co- mam multosque metu servata per annos, Virg. A. 7, 60. — Of poetic awe : evoe ! re- centi mens trepidat metu, Hor. Od. 2, 19, 5. B. Transf., concr., A terror (poet) : metus Libyci, £ e. the head of Medusa, Stat Th. 12, 606. metutus, a> um i Part., from metuo. tnieunii'i' 1 =W»i'i An umbelliferous plant, bear-wort, Plin. 20. 23, 94. tmeus, a. um (in the meat., meus for mi: projice telamanu, sanguis meus, Virg A. 6, 836 :^—gen. plur., meum for meo- rom : pietas majorum meiim, Plaut Ca sin. 2, 6, 66 :— meapte, Ter. Heaut. 4, 3, 8 . — meopte, Plaut Most 1, 2, 77 : — meamet id. Poen. 1, 3. 37), pron. possess, [from me] My. mine, belonging to me: haec hero di- cam meo, Plaut Am. 1, 1, 304 : camifex Ter. Andr. 4, 1, 27 : descriptio, made by 947 MIC O me, Cic. de Sen. 17 : non mea est simula- tio, is not my way, Ter. Heaut. 4, 5, 34 : — mens sum, I atnmyself, in my right senses: pavidum gelldumque trementi Corpore, vixque meum tirmat Deus, Ov. M.3, 688 ; id. ib. 35 : — quod quidem ego facerem, nisi plane esse vellem meus, quite inde- pendent, Cic. Leg. 2, 7 : vindicta postquam meus a praetore recessi, my own master, free, Pers. 5, 88 : — meus est, he is mine, I have him, I have caught him, he is in my power: meus hie est: hamuinvorat, Plaut. Cure. 3, 61 : vicimus : en meus est, excla- mat Nais, Ov. M. 4, 356 : — meus, my, my own, my dear, my beloved: Nero mens mirificas apud me tibi gratias agit, Cic. Fam. 13, 64 : — mei, my friends or relatives, my adherents, my followers : ego meorum solus sum meus, Ter. Ph. 4, 1, 21 : flamma extrema meorum, Virg. A. 2, 431 : — meus homo, or simply meus, ?■ e. this silly fel- low of mine : homo meus se in pulpito To- tum prosternit, Phaedr. 5, 7, 32 : at legatus meus ad emendum modo proficiscitur, Auct. Decl. Quint. 12. 18 : stupor, this block- head of mine, Catull. 17, 21 : — mea and mea tu, my love, my darling: mea Pythi- as, Ter. Eun. 4, 3, 14 : mea tu, id. Ad. 3, 1, 2 : o mea, Ov. M. 14, 761. — In the roc, mi, My dear ! my beloved I o mi Aeschine, o mi germane ! Ter. Ad. 2, 4, 4. Also with the fern, : mi soror, App. M. 5, p. 354 Oud. : mi domina, Hier. Ep. 22, 1. Also with the neutr. : mi sidus, App. Apol. p. 407 Oud. (in the transl. of a Platonic epigram). Also in the plur. : mi homines, mi spectatores, dear people, good spectators, Plaut. Cist. 4, 2, 8.— In the neutr. abs., meum, i, n., Mine: meum est, it is my affair, my concern, my duty, my custom : non est mentiri meum, Ter. Heaut. 3, 2, 38 : puto esse meum, quid sentiam, exponere, Cic. Fam. 6, 5. MevanaSi atis, c [Mevania] Of or belonging to the city of Mar an ia : Meva- nas Varenus, Sil. 4, 546. — Subst., Mevana- tes, lum, m., The inhabitants of Mevania, Mevanians, Plin. 3, 14, 19. Mevania? ae, /. A city in Tfmbria, now Bevagna, Liv. 9, 41 ; Col. 3, 8 : nebulosa, Prop._4, 1, 123. Cf. Mann. Ital. 1, p. 475. MevaniensiS, e, adj. [Mevania] Of or belonging to Mevania, Mevanian : bo- ves, Philar. ad Virg. G. 2, 146. Mezentlus, i. ™- A male proper name (perhaps of Oscan origin ; cf. Mill]. Etrusk. 1, p. 115 and 368), A tyrant of Caere or Agylla, Liv. 1, 2 ; Fest. s. v, os- cillum, p. 194 : contemptor divum Mezen- tius, Virg. A. 7, 648 sq. ; cf. Macr. S. 3, 5 ; and Serv. Virg. A. 1, 267 ; 7, 760 ; 9, 745. mi : L dat., from ego. — H, voc, from meus ; v. h. vv. Mia Chariton. (* XapWwv uia, One of the Graces, Lucr. 4, 1155), v. Charites. mica? fe, /. A crumb, little bit, morsel, grain (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit. : mica panis, Petr. 42: auri, Lucr. 1, 838 : marmoris, Plin. 33, 4, 21 : salis, a grain of salt, id. 22, 14, 16 : amomi, id. 12, 18, 41 : saliens, i. e. mica salis, Hor. Od. 3, 23, 19 : tus in micas friatur, Plin. 12, 14, 32. — II. Transf. : *A. A small dining- room: Mart. 2, 59.— B. In gen., Alittlebit, a grain : nulla in tarn magno est corpore mica salis, a grain of sense, Catull. 86, 3. micans, antis, Part, and Pa., fr. mico. micariUSi ii. m. [mica] Of or belong- ing to crumbs or little bits (post-Aug.): homo frugi, et micarius, a crumb-gatherer, i. e. frugal, economical, Petr. 73. X micatio, Snis, /. [mico] A quick mo- tion : " micatio \axp<>S," Gloss. Philox. micatuS) us > m - [id.] A quick motion (post-class.) : linguarum micatibus, Mart. Cap. 4, 95. MiccotrOJfUS, h m - Tlie fictitious name of a parasite iol. micotrogus, crumb- gnawer), Plaut. Stich. 1, 3, 88. * miccO; ere, if$n. To bleat, of a he- goat (al. mutire), Auct. Phil. 58. * mxcidus, a, um, adj. [mica] Thin, poor. Innocent. Agrar. p. 231 Goes. Micipsa* ac > m - S"* 1 ' °f Masinissa, and king of Nxi.-mid.ia, Sail. J. 5 sq. — In the plur. poet, for Numidians, Africans, Juv. 5, 89. mico. «', 1- »• "■ To move quickly and frequently to and fro, to make a vibrating or quivering motion, to quiver, shake, trem- MIDI He, e. g. of the pulse; to beat, palpitate ; to spring forth, of fountains; esp., to sud- denly stretch out some of the fingers and let anotiter instantly guess their number, which was practiced both as a game of chance and as a mode of deciding doubtful mat- ters ; also of the tremulous rays of the stars, to twinkle, sparkle, glitter, gleam, flash (quite class.) : I, In gen. : venae et arteriae micare non desinunt, Cic. N. D. 2, 9 : Unguis micat ore trisulcis, Virg. G. 3, 439 : gladii, Liv. 6, 12 : — corda timore mieant, beat, palpitate, Ov. F. 3, 36 : metu micuere sinus, id. Her. 1, 45 : noctuarum genus, quibus pluma aurium modo micat, Plin. 29, 6, 38 : semianimesque mieant oc- uli (of a head cut off), twitch, Enn. in Serv. Virg. A. 10, 396 : digiti (of a hand cut off), Virg. A. 10, 396 : auribus (of a horse), id. Georg. 3, 84 : — micuere fontes, spring forth, Luc. 4, 300. II. In partic: " micare est sortiri dig- itis," Non. 347, 27 : micandum erit cum Graeco, utrum . . . an, Var. in Non. 347, 30: quid enim sors est? item propemo- dum, quod micare, quod talos jacere, Cic. N. D. 2, 41.— Proverb. : dignus est, qui- cum in tenebris mices, said of a thorough- ly honest man, since it would be easy to cheat in the dark, id. Off. 3. 19. Also in contracts: RATIO DOCVIT. CONSVE- TVDINE MICANDI SVMMOTA. SVB EXAGIO POTIVS PECORA VENDE- RE, QVAM DIGITIS CONCLVDENTI- BVS TRADERE, Edict, in Inscr. Orell. no. 3166. — Poet, of the brilliancy of the stars, of the eyes, etc. : micat inter omnes Julium sidus, Hor. Od. 1, 12, 16 : micat ignibus aether, Virg. A. 1, 94 : micat ocu- lis ignis, fire flashes from his eyes, id. ib. 12, 102.— Hence micans, antis, Pa., Twinkling, spark- ling, glittering, gleaming : micantes stel- lae, Ov. M. 7, 100 ; Liv. 6, 13.— Comp. : radius sole micantior, Prud. Cath. 5, 44. t microcosmus, i, m.^juicpoKoouos, A little world, world in miniature, micro- cosm, Isid. Orig. 3, 22. , micropsychus, a, ™, adj. z=„ikp'i- Wvxos, Litlle-minded (post-Aug.) : Plin. 22, 24, 51. microsphacrnm. i. n., piKp'impai- pov, Small-leaved nard, Plin. 12, 12, 26. ' mictills, e, adj. [mingo] That de- serves to be pissed on ; hence, transf., des- picable, worthless, bad (ante-class.) : merx, Lucil. in Non. 137, 31. mictlOi v. minctio. mictdriUSi a , um, adj. [mingo] That promotes urine, urinative, diuretic (post- class.): medicamenta, Coel. Aur.Acut.3, 8. mictualis. <'. "'(/■ [id.] Thatpromotes urine, diuretic (post-class.) : virtus, App. Herb. 117. ■ micturiO) 4. v. desider. ». [id.] Togo to make water, to make water (only in Juve- nal) : micturiunthic, Juv. 6,308; id. 16, 46. rnictUS, iis, m. [id.] A making water, urinating (post-class.) : sanguinis mictus, Coel. Aur. Tard. 5. 3 ; id. ib. 2, 1. miculai ae, / dim. [mica] A little, crumb, little grain, little bit (post-Aug.) : Cels. 2, 5 : exiguae, Arn. 2, 77. MldamtlS; ', m - One of the fifty sons of Argyptus, who was slain by his wife, Hyg. Fab. 170. Midas (Mida), ae, m., Midas, Son of Gordius, and king of Phrygia. At his re- quest he received from Bacchus, who wished to prove his gratitude for the hospitality Midas had accorded him, the gift that every thing he touched should turn to gold. But as this extended also to food and drink, he implored the assistance of the god,. The latter told him to bathe in the River Pacto- lus, the sands of which from that time be- came mixed with gold. When, on the occa- sion of a musical contest between Apollo and Pan, Midas decided against the for- mer, Apollo changed his ears into those of an. ass, Ov. M. 11, 85 sq. ; Hyg. Fab. 191 ; Mart. 6, 86. — Midas is said to have discov- ered the use of lead (* and tin) : Hyg. Fab. 274. '■ Midca, ae, and Midee* es, /., Mi- ff ia: I. A city in Boeotia: Midee, Stat. Til. 7, 331. — If A city in Lycia : Midea, Stat. Th. 4, 45. Mldlas. ae, »"■> MuSiui, The name of MILE a Messenian, who invented the cuirass, Plin. 7, 56, 57. Midlnus, a, um, adj. [Midas] Of or belonging to Midas : Arcadicum ac Midi- num sapis, i. e. after the manner of an ass, Mart Cap. 6, 189. t MigdllybS; ybis». m. = utr^V-Ai^, A mixed Libyan, l. e. of Libyan (African) and Tyrian descent, as the Carthaginians were : Plaut. Poen. 5, 2, 73. I migma* S.tis, n.r=:uiypa, A mixture, mixed provender, meslin : commistum mig- ma, Vulg. Jesaj. 30, 24. migratio, onis,/. [migro] A removal, a changing oj' one's habitation, migration (quite class.) : I, Lit.: haec migratio no- bis misera, Liv. 5, 53 : migrationera esse mortem in eas oras, quae, qui vita exces- serunt, incolunt, Cic. Tusc. 1, 41 ; cf. id. ib. 12; id. Coel. 8,— *H. Trop. : cui verbo (fideliter) domicilium est proprium in offi- cio, migrationes in alienum multae, trans- fers, metaphorical uses, Cic. Fam. 16, 17. + migrator; or ' s > m. [id.] A wander- er: '■migrator peTavdorqi," Gloss. Gr. Lat. mlgTO; avi, atum, 1. (archaic, migras- sit for migraverit, Cic. Leg. 3, 4) v. n. and a. : I. Neutr., To remove from one place to another, to depart, jlit, emigrate (qnite class.) : A. Lit.: migrare e fano foras, Plaut. Cure. 2, 1, 1 : ad integra omnia, Liv. 5, 53 : ad generum, Cic. Verr. 2, 2, 36 : in tabernas, Hor. A. P. 229 : finibus, Plin. 6, 17, 21 : Verres domo ejus emigrat atque adeo exit : nam jam ante migrarat, he quits his house (leaves it himself without taking any thing with him) ; for he had already removed (had taken away his furniture), Cic. Verr. 2, 2, 36. — I m p e r s. : in alium quendam locum ex his locis morte migra- tur, id. Tusc. 1, 1 : Romam inde migratum est a propinquis, Liv. 1, 11. B. Trop., To go away, depart : meant migrare dicta possint, quo volo, Plaut. Ps. 1, 5, 54 : ex hac vita, Cic. Rep. 6, 9 ; cf. id. ib. 6, 15 ; so, de vita, i. e. to die, id. Fin. I , 19 : — equitis migravit ab aure volnptas ad oculos, Hor. Ep. 2, 1, 187 : haec medicina migrabat in Graeciae linguas, Plin. 25, 2, 6 : — omnia migrant, Omnia commutat na- tura, change, Lucr. 5, 828 : cornua in mu- cronem migrantia, running out into, end- ing in, Plin. 11, 37, 45 : ad aliud matrimo- nium, Julian. Dig. 24, 2, 6. II. Act. : A. To carry away, transport, transfer (so very rarely) : cassita nidum migravit, Gell. 2, 29 : relicta quae migratu difficilia essent, Liv. 10, 34 : num migran- tur Rhoeteia regna In Libyam Superis ? are transferred, Sil. 7, 431. B, To transgress, break, violate, opp. to servare : jus civile migrare (opp. conser- vare), Cic. Fin. 3, 20, 67 : ea migrare et non servare, id. Off. 1, 10, 31. mihipte, i- q- mihi jpsi, v. ego. Mllaniom oni9 > m -> Mt-iXavi.av, The husband of Atalanta : flesse Milaniona, Ov. A. A. 2, 188. mile, milesimus, etc -, v ™ille, mil lesimus. etc. milcoil. i, n - The name of a plant, also called scelerata, App. Herb. 8. miles (MEILES, Inscr. ap. Mur. 582), itis, c. [mille, "milkes, quod trium milli- um primo legio fiebat, ac singulae tribus Titiensium, Ramnlum, Lucerum milia singula militum mittebant," Var. L. L. 5, 16, 26, § 89] A soldier ; esp. afoot-soldier : I. Li t. : miles, qui locum non tenuit, Cic. Clu. 46 : legere milites, to levy, raise, Pom- pej. in Cic. Att. 8. 12 ; so, scribere, to en- roll, Sail. J. 47 : deligere, Liv. 29, 1 : ordi- nare, to form into companies, id. ib. : mer- cede conducere, to hire, take into one'spay, id. ib. 5 : dimittere, to dismiss, Cic. Fam. 3, 3. — Of foot-soldiers, infantry, in opp. to eques : tripartita milites equitesque in ex- peditionem misit, Caes. B. G. 5, 10; v. eques, no. II., 1. — Opp. to the general, A common soldier, private : strenui militis et boni imperatoris officia simul exsequeba- tur, Sail. C. 60, 4 ; so id. Jug. 62 ; Vellej. 2,18. II. Transf.: A. Collect, The sol- diery, the army (so esp. freq. in the post- Aug. per.) : Liv. 22, 57 fin. : so Virg. A. 2, 495; Vellej. 1,15; 2,78; Tac. A. 1, 2; 24- 2, 17, et saep. B. Under the emperors, An armed serv MIL I ant of the emperor, court-official, Cod. The- od. 11, 1, 34 ; Ulp. Dig. 4, 6, 10. C. A» fan., of a woman who is brought to bed for the first time : et rudis ad par- tus et nova miles eram, Ov. Her. 11, 48. — Of a nymph in the train of Diana : miles erat Phoebes, id. Met. 2, 414. * milcsium- i, n. A kind of king- fisher, 1'lin. 32, 8, 27. MllesiuS) a. um . aa ii- MiAijmos. Of or belonging to the city of Miletus, Mile- sian : Milesia mulier, Cic. Clu. 11 : velle- ra, Virg. G. 3, 306 : lana, Plin. 29, 2, 9 : ro- sa, id. 21, 4, 10 : Dcus, i. e. Apollo, who had a temple and oracle at Miletus, App. M. 4, p. 310 Oud. : Ceres, Val. Max. 1, 1, 5 : carmina, v. in the follg. — U, Subst. : A, Milesia, ae, /., Miletus : propter Mile- siae conditorem, App. M. 4, p. 311 Oud. — B. Milesii, orum, m., The inhabiuints of Miletus, Milesians, famous for their lux- ury and wantonness ; hence, Milesia car- rnina, wanton, lascivious songs: Ov. Tr. 2,413; hence, sermo Milesius or Milesiae, abs., sc. tabulae, obscene stories: Sev. Aug. in Capitol. Albin. 12. Milctis. idis, /. [Miletus] The daugh- ter of Miletus, Byblis: maestam Miletida, Ov. M. 9, 634. — Adj. : Miletida ad urbem, i. e. Tomi, a colony of Milesians, id. Trist. 1, 9, 41. _ * JYTllctdpdlis. is, /■, MtXyrcirohs, A city in European Sarmutiu. founded by the Milesians, otherw. called Olbia Borysthe- uis or Olbiopolis, now Oezalcow, Plin. 4, 12. Miletus» i> Micros : I. m„ The father of Caunus and Byblis, Ov. M. 9, 442— H, /., The city of Miletus, in Caria, the birth- place of thales, Mel. 1, 17, 1 ; Plin. 5, 29, 31 ; Cic. Att. 9, 9. Mileum* a ' so Milevum, i, n., and Milevi) orum, )«., A city in Numidia, Aug. adv. Don. 6, 20. — Hence, Mileveta- nus, a, um, adj., Of or belonging to the city of Mileum : Aug. Ep. 34. * miliaceus. a. um, adj. [milium] Of millet, millet- : puis, Fest. s. v. Forma, p. 83 ed. Miill. miliai'ius. a. um . «*«!?■ [id.] Of or be- longing to millet, millet- (ante-class, and post-Aug.) : miliariae dictae a cibo, quod milio fiant pingues, Var. L. L. 5, 11, §. 76 : avee, ortolans, id. R. R. 3, 5 : herba, jjy'uri- oKs*o)Hi7ta, Plin. 22, 25,78—11. Transf., subst., miliarium, ii, n., A short and thick pillar which stood in the centre of the basin of an oil-mill to support the cupa, Cato R. R. 20 ; 22 ; but esp. in baths, a tall and narrow vessel for drawing and warming water, Pall. 1, 40 ; Sen. a N. 3, 24 ; Paul. Sent. 3, 6, § 65 ; as a cooking-vessel : milia- rium argenteum, Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 12. IWllichus (Milieus), i, m. A king in Spain, Sil. 3, 104. milio, onis, m., for milvus, A kite : Marc. Emp. 33. KKlionia. ae, /. A city of Italy, in the country of the Marsians. Liv. 10, 3; 34. militarie, adv., v. militarius, ad fin. militaris. e, adj. [miles] Of or be- longing to soldiers, to war, or to military service, proper to or usual with soldiers, soldier-like, warlike, military (quite class.) : militares pueri, soldiers' children, officers' sons, Plant True. 5, 16 : tribuni, Cic. Clu. 36 : vir, Tac. H. 2, 75 : homines, Sail. C. 45. Also abs., militaris, is, m., A military- man, soldier, toarrior: cur neque militaris Inter aequales equitat? Hor. Od. 1, 8, 5 : praesidia militarium, Tac. A. 14, 33. — Of inanim. and abstr. things : panis, Plin. 18, 7, 12, 2 : institutum, Caes. B. C. 3, 75 : usus, id. ib. 103 : res, id. B. G. 1, 21 : dis- ciplina, Liv. 8, 34 : labor, Cic. Mur. 5 : signa, military ensigns, standards, id. Cat. 2, 6 : ornatus, id. Off. 1, 18 : leges, id. Flacc. 32 : animi, Tac. A. 1, 32 : aetas, the age for bearing arms (from the seventeenth to the forty-sixth year), Liv. 25, 5 : via, a military road, a highway on which an ar- my can march, id. 36, 15 : — herba, an herb good for wounds, also calltd millefolium, Plin. 24, 18, 104,— Also an appellation of Jupiter, App. de Mundo, p. 371 Oud.— Hence, Adv., militiirlter, In a soldierly or military manner (rare ; not in Cic. or Caes.) : Liv. 4. 41 ; so id. 27. 3 ; Tac. H. 2, 60 ; Menand. Dig. 49, 16, 4, § 9. MILL militarius, a, um, adj. [id.] Soldier- like, military (ante-class.) : gradus, Plaut. Ps. 4, 4, 11. — Adv., militirio, In a sol- dier-like or military manner (post-class.) : militarie caesus, Trebell. Trig, tyrann. 22 dub._ militia, ae, /. [id.] Military service, warfare, war: I, Lit. : in militiae disci- plinam profectus est, Cic. de. imp. Pomp. 10 : militiam eubterfugere, id. Off. 3, 26 : ferre, Hor. Ep. 1, 18, 55 : tolerare, Virg. A. 8, 516 : munus militiae sustinere, Caes. R. G. 6, 37: militiae vacatio, exemption from military service, id. ib. 13 : militiae magna scientia, Sail. J. 67 : militiam dis- cere, id. Cat. 7 : — praeclara, Vellej. 2, 5 : Pompeii, id. ib. 40, 1 : adversus Graecos, Just. 20, 1 : lentas militias, Tib. 1, 3, 82 : Cimbrica Teutonicaque, Vellej. 2, 120 : quorum virtus fuerat domi militiaeque cognita, at home and in the field, Cic. Tusc. 5, 19 ; cf., et domi et militiae, id. de Or. 3, 33, 134 : militiae domique, Liv. 7, 32 : mi- litiae et domi, Ter. Ad. 3, 5, 49. II. Transf.: A. Military spirit, cour- age, bravery: virilis militiae uxor, Flor. 4, 5. B. Concr., The soldiery, military: cum omni militia interficitur, Just 32, 2 ; so Plin. 4, 27 ; cf. Drak. Liv. 4, 26, 3. C. A civil service, office, profession, em- ployment, esp. a laborious one : hanc ur- bannm militiam respondendi, scribendi, etc., Cic. Mur. 9 : haec mea militia est, Ov. F. 2, 9. — Of swallows building their nests : eaque militia illis cum anno redit semper, Plin. 10, 33, 49. D. Under the emperors (like miles), An office or employment at court : Prud. Cath. 19 ; so Cod. Justin. 3, 25. militiola, ae, /. dim. [militia] A short, insignificant term of military serv- ice: semestribus militiolis tumens, Suet. Vit. Juv. militOj avi, atum, 1. v. n. [miles] To be a soldier, to perform military service, to serve as a soldier, or simply to serve (quite class.) : I. Lit. : in cujus exercitu Cato- nis Alius tiro militabat Cic. Off. 1, 11 : sub signis alicujus, Liv. 23, 42 : adversus ali- quem, Suet. Caes. 68: apud aliquem, Curt. 6, 5 : cum aliquo, id. 8, 8. — Pa6s. with a homogeneous subject : libenter hoc et omne militabitur Bellum, Hor. Epod. 1, 23. — H, Transf., of other than military service: Plaut. Pers. 2, 2, 50; Ov. Her. 7, 31 : vixi puellis nuper idoneus, Et milita- vi non sine gloria, Hor. Od. 3, 26, 1 : pri- ma stipendia Veneri militabant App. M. 9, p. 630 Oud. : militat in silvis catulus, Hor. Ep. 1, 2, 66 : pro utilitate cunctorum, App. Doctr. Plat p. 26. — Of an inanimate subject: aries machina est quae muros franeere militat, serves, Tert. Pall. 1. milium- ". "■ Millet, Varr. R. R. 1, 57 ; Virg. G. 1, 216 ; Plin. 18, 30, 73 ; ib. 10, 25. mille (also written mile), in the pi. millia (milia) (archaic ail. sing., milli, Lucil. in Gell. 1, 16, and in Macr. Sat. 1, 5), num. adj., A thousand, thousands, some- times in the sing, subst. with a follg. gen. ; in the plur. only subst. with a follg. gen. : equites mille via breviore praemis- 6i, Plane, in Cic. Fam. 10, 9 : m. et quin- gentis passibus abesse, Caes. B. G. 1, 22 ; Cic. Rep. 2, 22.— With the gen. : mille hominum, Quadrig. in Gell. 1, 16; so Cic. Mil. 20: plus mille et centum annorum est, Var. in Gell. 1, 16 ; 60 mille annorum, Plaut. Mil. 4, 2, 87: passuum, Cato in Gell. 1. 1. — In the plur. with a gen. : Thracum mille aut duo millia occidere, Cic. Phil. 14, 5 : sexcenta millia mundorum, id. N. D. 1, 31. — Rarely without a gen. : censa sunt civium capita centum quadraginta tria millia septingenta quatuor, Liv. 35, 9: sagittarios tria millia numero habebat, Caes. B. C. 3, 4. — Distributively : in mil- lia aeris asses singulos, on every thousand, Liv. 29, 15. B. Iu par tic. : mille passum or sim- ply mille, A thousand paces, i. e. a Roman mile, which is estimated at 1618 English yards, or 142 yards less than the English statute mile, Cic. Att 4, 16 : ultra quad- rinaenta millia, id. ib. 3, 4. II, Transf, A thousand, for innumer- able (poet.) : mille trahens varios adverso MILT sole colores, Virg. Aen. 4, 701 : tentat mil- le modis, Hor. Od. 3, 7, 12. mille folia- ae, /. (sc. herba) A plant, milfoil, yarrow, Plin. 25, 5, 19 ; cf. the follg. art. millefolium, ", »• [millefolium] A plant, mi/foil, yarrow, Plin. 24, 16, 95; cf. the above art. inillcfbrmis (milliformis), e, adj. [mille-torma] Of a thousand forms (post- class.) : pestis, Prud. Cath. 9, 55. millcnanus, a, um, adj. [milleni] Containing a thousand, millenary (post class.) : numerus, Aug. Civ. D. 20, 7. milleni, ae, a, adj. num. dislrib. [mille] A thousand each, a thousand (ante-class.) : millenum navium, Plaut. Bac. 4, 9, 4. millepcdai ae, /. [mille-pes] Thou- sand-feet, an insect, peril, the wood-louse, millepcd .- Plin. 20, 2, 6. millesimus, a, um, adj. [mille] The thousandth (quite class.) : millesimal» par- tem vix intelligo, Cic. Att 2, 4 : inter mil- le rates tua sit millesima puppis, i. e. ulti- ma, Ov. Her. 13, 97 : usura, one for every thousand monthly, Sen. Ira 3, 33. — In the plur. : armillam, ex millesimis Mercurii factam, the thousandth part of gain vowed to Mercury, Petr. 67. milliarcnsis (miliarensis), e, adj. [id.] That contains a thousand (post-clas- sical) : porticu8, either containing a thou- sand columns, or containing a thousand paces, Vopisc. Aurel. 49: COHORS for milliaria, Inscr. ap. Marin. Frat Arv. p. 630. milliai'ius (miliarius), a, um, adj. [id.] Containing or comprising a thou- sand : decuriae, Var. L. L. 9, 49 : greges, id. R. R. 2, 10 : clivus, of a thmtsand paces, id. ib. 3, 1 : apri, weighing a thousand pounds, Sen. Ep. 110 : oleae, Plin. 17, 12, 19 : ala, of a thousand men, Plin. Ep. 7, 31 : COHORS, Inscr. ap. Grut 482, 4 : porticus, a thousand feet in length, Suet Ner. 31 : aevum, Tert. Anim. 31. II, Subst: A. milliarium, ii, n. : X. A milestone (which indicated a distance of 1000 paces, it e. a Roman mile) : quum plebes prope ripam Anienis ad tertium milliarium eonsedisset, Cic. Brut. 14. — In partic. : milliarium or milliarium aure- um, a milestone set up by Augustus in the forum : mille passus non a milliario Ur- bis, sed a continentibus aedificiis nume- randi sunt, Macer. Dig. 50, 16, 154 : so Plin. 3, 5, 9 ; Tac. H. 1, 27— Hence (i) for A Ro- man mile: Suet. Ner. 31. 2. The number One thousand, a thou- sand : annorum, a space of a thousand years, Aug. Civ. D. 20, 7. B. milliarii, orum, m., A Christian sect who believed in the doctrine of a millen- nial kingdom, the Millenarians, Chiliasls, Aug. Haeres. 8 ; Civ. D. 20, 7; Hier. praef. libri 18 in Jesaj. 66, 33. millies (milliens), adv. [id.] A thou- sand times ; also for innumerable times (quite class.) : quinquies millies, Plin. 2, 23, 21 : semel et tricies millies mille, Vitr. 1, 6 : moreretur prius millies quam, Cic. Rab. perd. 5 ; cf. id. Sest 58 ; Att 14, 22 : plus millies audivi, more than a thousand times, Ter. Eun. 3, 1, 32. milliformis, e, v. milleformis. millimdduSi a. um, adj. [mille-mo- dus] Thousand-fold, innumerable (post- class.) : irae, Venant. Vit. S. Martin. 3, 303. inillio- onis, m. A kind of hawk, Marc. Empir. 33. lllillus, i, m.. v. mellum. 1 . Milo « na IVIllon- onis, m, MAow : I. A celebrated athlete of Crotona, Cic. Fat. 13 ; de Sen. 9 sg. ; Val. Max. 9, 12, 9 ext. ; Plin. 7, 20, 19—11. A king of Pisa, in Elis, Ov. Ib. 325. 2. MilO; onis, m. A family name in the Annian gens. So T. Annius Milo, a friend of Cicero and an enemy of Clodius ; he killed the latter, a^d was defended by Cicero in an oration still extant (pro T. Annio Milone).— H, Deriv., Mllonia- llUSt a, um, adj., Of or belonging to T. Annius Milo. Milonian : tempora, i. e. the time when Milo was indicted, Balb. in Cic. Att. 9, 7. B, 2 : oratio, the oration of Cice- ro for Milo, Mart Cap. 5, 172. Mlldniu e ; ii '"■ The name of a para site, Hor. S. 2, 1, 24. Miltiades, is. m., MiJniife, The eel M IMO ehratcd general of the Athenians, the victor in the battle of Marathon, Nep. in Vit. Milt. ; Cic. Tusc. 4, 19, 44; id. Rep. 1, 3; id. Sest. 67. ' miltites lapis^fi^nV^s Xi'floj, A kind of blood-atone, Plin. 36, 20, 38. rniltos- i,/. = #«'Aros, Red-lead, min- ium, or native cinnabar: Trojanis tempo- ribua rubriea in honore erat ; milton vo- cant Graeci : minium quidam, cinnabari. Plin. 33, 7, 38; Vitr. 9, 3. milya» ae, /• [milvusj A she-kite, as a term of abuse : Petr. 75, 6. milvaSTO- Inis, /. [id.] A kind offish, a gurnard: Plin. 32, 2, 6. milvlnus (also miluinus, quadrisyl.), a, um, adj. [id.] Of or belonging to the kite (quite class.) : milvinae plumae, Plin. 37, 10, 60 : — milvinae ungulae, i. e. a thief s clutches, Plaut. Pa. 3, 2, 62 : pullus, Cie. Q. j Fr. 1, 2, 2: — pea, kite's-foot, an herb so called from its resemblance to the foot of a kite, Plin. 27, 8, 35— H. Sub St., mil- vina, ae, /. : * A. ( sc - fames) A kite's, i. e. a ravenous appetite : Plaut. Men. 1, 3, 29. — B. ( sc - tibia) A kind of flute of a very clear tone : " milvina genus tibiae acutisaimi so- ni," Fest. p. 123 ed. Mttll. ; so Sol. 5 med. Milvius Pons, v. Mulvius. milyus (poet, also, miluus, trisyl.), i, m. A bird of prey, A kite, glede : I, Lit.: " Plin. 10, 10, 12 :" milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo, Cic. N. D. 2, 49: adulteretur et columba miluo, of something impossible, Hor. Epod. 16, 31. — Of rapacious men : Plaut. Poen. 5, 5, 13. — P r o v e r b. : dives arat Curibua, quan- tum non milvus oberret, of extensive possessions, Pers. 4, 26 ; so Juv. 9, 55 ; Petr. 37, 8. ■ II. Transf. : A. A fish of prey. A gur- nard : (metuit) opertum miluus hamum, Hor. Ep. 1, 16, 50 ; so Ov. Hal. 95. B. A constellation, Ov. F. 3, 793. * Milyadum Commune, ^ dis- trict and city in Lycia, Cic. Verr. 2, 1, 38 ; also called Milyas, adis, /, Liv. 38, 39, 16. mima, ae ( m *- ne dat. and abl. plur., mimabus, ace. to Cledonius, p. 1863 P.), f. [mimus] A female mimic or mime : Cic. Phil. 2, 24, 58; so id. ib. 13, 11, 24; Hor. S. 1, 2, 56; Inscr. Orell. no. 2624. — In ap- position : a mima uxore, Cic. Phil. 2, 8, 20. Mimalloncs. um > /, MindXXores, The Bacchantes (poet.) : Stat. Th. 4, 660— Periw.: Mimalloneus, a. « m . ad j., Bacchantic, Bacchanalian (poet.) : Pers. 1, i 19 - — Mimallonis. Idis, /., A Bacchante .(poet.) : Ov. A. A. 1, 541. miniarius, a, um, adj. [mimus] for mimicus, O/or belonging to a mime, mimic (post-class.) : mimarii scurrae. Cap. Ver. 8. Mimas, antis, m., Miuai : I. A prom- ontory in Ionia, opposite the Isle of Chios, Plin. 5, 29, 31 ; Ov. M. 2. 222 ; Cic. Att. 16, L3, a, 2 ; id. Fragm. p. 580 ed. Orell.— II. A giant : Typhoeus et validus Mimas, Hor. Od. 3, 4, 53— HI. A Trojan, Virg. A. 10, 702. mlmiambi, orum, m. A mimic poem in iambics, mimic iambics (post-Aug.) : Terent. de Metr. p. 2437 P. ; Plin. Ep. 6, 21. mimiCC) °-dv., v. mimicua, ad fin. t mimiCUS, n, «m, adj. = pnuiKoi, Of or belonging to mimes, mimic, farcical (quite class.) : I. Lit.: ne aut scurrilis jocus sit, aut mimicus, farcical, extrava- gant, Cic. de Or. 2, 59 ; so Quint. 6, 1, 47 Spald. — II, Trop. : res mimicae et inep- tae, Plin. Ep. 7, 29 : more, mimic, feigned, Petr. 94. — Ado., miraicc, Like a mime, farcically : CiatuW. 42, 8; Tert. Apol. 46. mimmulus, i. "'• The name of a plant : Plin. 18, 28, 67. X Mimnermia, ne, /. A surname of Venus: "Alii Venerem Mimnermiam vel Meminiam dicunt. quod meminerit om- nium," Serv. Aen. 1, 720. Mimnermust ' »».. Vi-ifvcpiios, A Greek elegiac poet of Colophon, the inventor of the pentameter, Hor. Ep. 1, 6, 65 ; 2, 2, 101 : Mimnermi versus, i. e. elegiac poet- ry. Prop. 1,9, 11. tmimographus,'. m- —jni'oypii. »».— uiuos, A mimic actor, mime: Cic. de Or. 2, 59 fin. : oratori mini- me convenit distortua vultus gestusque : quae in mimis rideri solent, Quint. 6, 3, 29 : Ov. A- A. 1, 501. H. Transf., Amimic play, mime, farce: mimi exitus, Cic. Coel. 27 s Tutor, mimua vetus, id. de Or. 2, 64, 259 : mimoa scri- bere, Ov. Tr. 2, 497 : mimorum scriptor, Quint. 1, 10, 17 : mimos commentari, Cic. Phil. 11, 6 : mimum agere, Suet. Caes. 39. B. Trop., Any thing farcical, pretend- ed, unreal. So of the sham triumph of Caligula, Suet. Cal. 45 : commendationis, Plinr7, 12, 10 : humanae vitae, Sen. Ep. 80 : mimus et simulatio, id. ib. 26. 1. min, f° r niinium, v. h. v. 2. min', ' or mihine, v. ego. 1 1. mina (™na. Plin. 35, 10, 36, § 107), ae,/ — iiva, A Greek weight of a hundred Attic drachmas, a mina, Plin. 21, 34, 109 ; Rhem. Fann. de Ponder. 32 sq. II. A Greek silver or gold coin ; the for- mer of 100 Attic drachmae or Roman de- narii (about $18.05 of our currency) : ar- genti, Plaut. Asin. 2, 3, 16 ; id. Poen. 2, 21 ; 5, 5, 8, et al. ; also abs., mina, id. Trin. 2, 4, 2 ; id. Pseud. 3, 2. 87 ; id. Poen. 5, 6, 22, et al. ; Cic. Acad. 2, 30 fin. ; id. Tusc. 5, 33, 91 ; id. Leg. 2, 27, 68 :— auri, of five times the value of the silver one, Plaut. Mil. 5, 27. 2, mina, ne, /., adj. Smooth : mina ovis, smooth-bellied, with no wool on the belly: mina (id est ventre glabro), Var. R. R. 2. 2, 6 ; so, minae ovea, Plaut. True. 3, 1, 9. — II, Subst. : minam Aelius vocita- tani ait mammam alteram lacte deficien- tem, quasi minorem factam," Fest. p. 122 ed. Mull. 3. mina, ae - -A threat ; v. minae, ad init. t minabiliter, ,"dv. t 1 - , minor ] Threateningly : " minabiliter, aitjeiXnrt- Kuii," Gloss. Philox. minaCiae, arum,/ [minax] Threats, menaces (a Plautinian word for minae) : minacias ego istas flocci non facio tuas, Plaut. Rud. 3, 5, 16 ; so id. Mil. 2, 4, 21 ; id. True. 5, 56. minaciter, "dv., v. minax, ad fin. minae, arum (also in the sing., mina, ae, Cato in Fest, ace. to Scaliger's conjec- ture, for which mille is now read ; v. Fest. p. 153, b, ed. Mull.), / [mineol lit.. The projecting points or pinnacles of walls (so only poet.) ; hence, trop., threats, menaces, both of animate and inanimate things (so only class.): I, Lit.: minae murorum, Virg. A. 4, 88. H, Trop.: A. Of living beings : virtu- tem hominibus instituendo et persuaden- do, non minis et vi ac metu tradi, Cic. de Or. 1, 58 : terrere minis, Enn. Ann. 7, 57 : minaa jactare, to throw out threats, Cic. Quint. 14 : intendere alicui, Tac. A. 3, 36. — Of the threats used by cattle-drivers : Ov. Pont. 1, 8, 55.— Poet, of a bull : nullae in fronte minae, Ov. M. 2, 857 ; so of a snake : tollentemque minaa, Virg. G. 3, 421. — B. Of inanimate things (poet, and in post-Aug. prose) : aapice, quam snevas increpat aura minns, Prop. 1, 17. 6 : hiber- nae, Tib. 2, 6, 28 : frigoris, Ov. Her. 12, 208 : coelestes minae territabant, Flor. 2, 8, 3. Minaei (Minnaei), orum, m. A peo- ple of Arabia, celebrated for their myrrh and frankincense: Plin. 6, 28, 32; Prise. Perieg. 888. minanter, a dv„ v. 1. minor, ad fin. minatio, onis,/. [1. minor] A threat- ening, threat, menace (as an action, rare, but quite class.) : minationes, Cic. de Or. 2. 71 : imperiosis minntionibus confutare, TulliusTiroin (Jell. 7, 3. initiator, oris, m. [id.] One who drives cattle with threats, a cattle-driver, a drover (post-class.) Tert. ad Nnt. 2. 3. minatorius, a. um, » d j- [minator] Threatening (post-class.) : sonitu minato, rio (al. minaei). Amm. 17, 7. minax, acis, adj. [I. minor] lit, Jut- ting, projecting ; hence, trop., threaten- ing, menacing, full of threats or menaces (quite clasa. only in the trop. signif.) : |, Lit.: minaei Ponaentem acopulo, over- MINE hanging, projecting, Virg. A. 8, 668; so, robur saxi, overlying, incumbent, Lucr. 1 880. — II, Trop., Threatening, menacing, full of threats or menaces, minacious : J\, Of living things : Indutiomarus iste minax atque arrogans, Cic. Font. 12 ; Quint. 11. 3, 72 : — vituli nondum metuenda fronte minaces, Ov. Am. 3, 13, 15. — Sup. : adver- sus Barbaros minaeissimus, Suet. Cal. 51. B. Of inanimate things: aequor saevum et minax, Ov. Her. 19, 85 : flnvii, Virg. G. 3, 77 : pestilentia minacior, Liv. 4, 52 : lit- terae, Cic. Fam. 16, 11: vox, Hor. Od. 1, 10, 10 : genus dicendi, Quint. 11, 1, 3. — Adv., minaciter, Threateningly, mena- cingly, with threats or menaces (quite clas- sical) : adversarios minaciter terrere, Cic. de Or. 1, 20: dictum, Quint. 1, 5, 9— Comp. : minacius dicere quam facere, Cie. Phil. 5, 8. MinciadeS, ae, m. [Mincius] The Minciade, i. e. Virgil, who wna born in Mantua, which lies on the Mincius : Ju- venc. 1, 10. MinclUS, i'i m - A river in Cisalpine Gaul, which runs by Mantua and empties into the Po, now Mincio, Virg. G. 3, 15 ; Liv. 24, 10 ; Plin. 2, 103, 106 ; cf. Mann. Ital. 1. p. 119. minctio, onis, / [mingo] A making water (post-clasa.) : Veg. Vet. 1, 50. minctura, ae, / [id.] A making wa- ter (post-class.), Veg. Vet. 1, 33 (al. mic- tura). * mineo, ere, v. n. [root of minae, emineo, promineo] To jut, project : Lucr. 6, 561. tminerrimus, P r0 minimo dixe- runt, Fest. p. 122 ed. MU11. Minerva (old orthogr. menerva, like MAGESTER, LEBER, etc., ace. to Quint. 1, 4, 17), ae,/ [from the root MEN, whence mens, memini, moneo, etc. ; v. in the follg.] A Roman goddess, identical with the Grecian Pallas Athene, the daugh- ter of Zeus, and the goddess of wisdom, of sense and reflection, of the arts and sci- ences, of poetry, and of spinning and weav- ing : " Minerva dicta, quod bene moneat. Hanc enim pagani pro sapientia pone- bant; Cornificius vero, quod fingaturpin- gaturque minitans armis, eandem dictam putat," Fest. p. 123 ed. Mull. ; cf. Cic. N. D. 1, 30 ; 3, 23 ; Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 78 sq. : daedaln, Enn. in Fest. s. v. DAEDALAM, p. 68 : Minerva nostra, cus- tos urbis, Cic. Fam. 12, 25, 1. — Proverb. : pingui or crassa Minerva aliquid faeere, without art, skill, or learning, plainly, rudely : Col. 1 praef. § 33 : rusticus cras- sa Minerva, Hor. S. 2, 2, 3 : invita Miner- va, contrary to the bent of one's.gcnius or natural abilities, against the grain : Hor. A. P. 385 : quia nihil decet invita, ut aiunt, Minerva, id eat adveraante et repugnante natura, Cic. Off. 1, 31 :— MINERVA-MED- ICA, i. e. medicina, the goddess of Health : Inscr. ap. Reines. 11, 81. I. Transf., A working in wool, spin- ning and weaving : tolerare colo vitam tenuique Minerva, Virg. A. 8, 409 : so Ov. M. 4, 33. II. To form the name of a place : A. Minervne Arx, v. Minervius, no. II., B. B. Minervae Promontorium, A prom- ontory in Campania, to the southeast of Surrentum, the abode of the Sirens, now Punta delta Capanella, Liv. 40,18; Ov. M. 15, 709 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 750 sq. Minerval, alis, n. [Minerva] A fee given by a scholar to his teacher, a teach- er's fee, entrance money (ante- and post- class.) : Var.R.R.3, 2,18; so Tert. Idol. 10. + Minervalicium, ». "• [Minerval] perh. for Minerval : " Minervalicium, ava- TdnKov," Gloss. Philox. Minervalis, e, adj. [Minerva] Of or belonging to Minerva (to learning, good sense, etc.), Minervan (post-class.) : arte?, Tert. Spect. 11 fin.: munus, Ilier. Ep. ad Ephes. 6, 4 : MAGISTER, Inscr. Orell. no. 2421— In the plur. subst., MINF.I1 VALIA. ium, n., Festivities in honor of Minerva, Sergius, p. 1846 P. + MinervinUS, i. »»• [Minervius) The name of a Roman slave, Inscr. ap. Mur. 479. 1. Minervius, ». '"". aa J- [Minerva] Of or belonging to Minerva, Minerviari MINI (post-class.) : nomen, i. e. of Minerva, Arn. 4, 137 : LKGIO, named after Minerva, In- scr. Orell. no. 922 ; 1767 ; 1894, et sacp. : civcs, i. e. Athcnienscs, because there was in Athens a temple of Minerva, Arn. 5, 175 : versus, verses composed in honor of Minerva, Fest. 8. v. AXAMENTA, p. 3 ed. Miill. — II. Sub St., Minervium, ii, n. : A. A temple of Minerva, Var. L. L. 5, 8, 14, § 47 ; Arn. 6, 193.— B. -A city and ensile (hence also called Arx Minervae, Virg. A. 3, 531) in Calabria, south of Otranto, the primitive seat of the Salenlines, now Cas- tro, Liv. 45, 16 ; Vellej. 1, 15, 4. mingfOj mx <> factum, and ictum, 3. v. a. To make water, to void urine, to urine: in me veniant mictura atque cacatum, Hor. S. 1, 8, 38 : urina mingitur, Cels. 4, 20 : ut quantum bibisset, tantum minge- ret, Vop. in Hon. 14. — In an obscene sense, of sexual intercourse, Catull. 67, 30. mimaceuSi a, um ; ad j- [minium] Of cinnabar or minium, cinnabar-red, vermil- ion (only in Vitr.) : expolitio, Vitr. 7, 9 : cunei, id. ib. 4 med. minianus, a, um > odj. t ia -] Painted with red-lead or cinnabar: minianus Jup- piter (i e. statua lovis), Cic. Fam.9, 16 Jin. minianus. a, um > ad j- P&] °f or belonging to minium or cinnabar (post- Ails.) : miniarium metallum, a mine, Plin. 37,7, 40. — II. Subst.. miniaria, ae, /., or miniarium, ii, n., A cinnabar mine, Plin. 37, 7, 40. * miniatulus; ». um . adj. <**"•• [mini- atusj C.dorcd with red-lead or cinnabar, colored red: cerula, Cic. Att. 16, 11. miniatus, a, urn, v - 1- minio, Pa. minicularius. ", v. minuscularius. minimc, adv., v. parvus, ad Jin., un- der minimus. mmiindperc, '■ e - minimo opere. Not at. all, Licin. in Prise. 6. minimus, > ura, r. parvus, ad fin. 1. miniO; atum, l.v.a. [miniumj To color with red-lead or cinnabar, to paint red : Jovem, Plin. 33, 7, 39 ; id. 35, 12, 45. — Hence miniatus, a, um, Pa., Colored with red- lead or cinnabar, colored red, red ; in gen., cinnabar-red: quae quidem, vereor, ne miniata cerula tua pluribus locis notan- dae sint, with your red-lead pencil, Cic. Att. 15, 14 Jin. — Of the parrot: avi3 torque miniato in vertice distincta, Plin. 10, 42, 58. 2. MiniO* om9 > m - •' I. ^ small river in Etruria, now Mignone: Minionis in ar- vis, Virg. A. 10, 183; cf. Mann. Ital. 1, p. 371. — n, -<4 town on this river, Mela 2, 4,9. t miniscitur. P ro reminiscitur anti- quitus dicebatur, Fest. p. 122 ed. Miill. minister! tra . trum, adj. [manus] That is at hand, that serves, ministers (as an adj. only poet.) : lumina (£. e. oculi) propositi facta ministra tui, that further, promote; promotive (*but here also it is, perhaps, a substantive, the promoters or furtherers), Ov. Her. 21, 114. —II. Subst, minister, i, m.. An attendant, waiter, serv- ant; also a priest's attendant or assistant, likewise an inferior ojjiccr, under-official ; -hence, transf., an aider in a good or bad sense, a fnrthercr, -promoter, an abettor, ac- complice : centum aliae (famulae), toti- demque pares aetate ministri, Virg. A. 1, 709: Phrygius, the cup-bearer Ganymede, Val. Fl. 5, 691 : Falerni, a cupbearer, Cat. 27, 1 : — ministri publici Martis, Cic. Clu. 15 : hostia Inter cunctantes cecidit mori- bunda ministros, Virg. G. 3, 486 : — minis- tros imperii tui, inferior officers, under of- ficials, Cic. Q. Fr. 1. 1, 3 : regni, an assist- ant in the regal government, a minister, Just. 16, 1 : pacis bellique riiinistras, as- sistants, advisers, Virg. A. 11, 658 : — infimi homines ministros se praebent in judiciis oratoribus, i. e. inform the orators what tlie law is, Cic. de Or. 1, 45 : legum, a minister, administrator, id. Cluent. 53: sermonum, a mediator, negotiator, Tac. H. 2, 99 : con- siliorum suorum, Vellej. 2, 129: — regis, (Ae supporters, friends, promoters of kis pur- poses, Sail. J. 29: ministri ac servi sediti- onuni, Cic. Fam. 1, 9 : ministri ac satelli- tes cupiditatum, id. Verr. 2. 3. 8 : libidinis, id. Lael. 10 : ministri atque 60cii scelerum, Lucr. 3, 61 : Calchante ministro, with the help of Calchas, Virg. A. 2, 100 : minis- MINI trum esse in maleficio, Cic. Clu. 22 : — ales minister fulminis, i. e. the eagle, Hor. Od. 4, 4, 1. — Of inanimate things : sit anulus tuus non minister alienac voluntatis, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 : ministro baculo, with lite aid of a staff, Ov. lb. 261 : taedae ardore min- istro suppeditant novum lumen, Lucr. 5, 298. ! ministeriarius, »■ um, adj. [minis- teriumj OJ or belonging to service, service- able, " minisleriarius, vnnpcriKds," Gloss. Philox. imnistcrium. », «• [minister] The office or functions of a minister, attend- ance, service, ministry, in a good or bad sense ; an office, occupation, employment, admi?tistration, etc. (not in Cic. or Caes.) : I. Lit: "sunt qui ita distinguant : quae- dam beneficia esse, quaedam officia, quae- dam ministeria : beneticium esse, quod alienus det : officium esse iilii, uxoris, etc. : . . . ministerium esse servi, quern conditio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori, Sen. Hen. 3, 18 : servorum, Just. 2, 13 : facere alicui, to wait or attend upon, id. 32, 3: praestare alicui, Paul. Dig. 13, 5, 15 : exhibere, Pa- pin, ib. 50, 1, 17 : — assuetos ministeriis ta- lium facinorum, Liv. 42, 51 : praebere, Ulp. Dig. 47, 2, 51 : — ministerium consilii sui afferre, Just. 31, 5: fabrilia, Plin. 16, 43, 84 : diurna. Ov. M. 11, 624 : navis, Petr. 108 : triste, Virg. A. 6, 222 : Quiri- nus acribus ministeriis consulatum ad- eptus, Tac. A. 3, 48 : belli, military service, id. ib. 2, 78 ; Vellej. 2, 38. H, Transf., concr., A suite of attend- ants : quindecim convivarum, ac ministe- rs capax triclinium. Plin. 12, 1, 5 : minis- teria magistratibus conscribere, i. e., licto- res, viatores, etc., Tac. A. 13, 27: aulicum, court-servants, Lampr. Alex. Sev. 41: — varia arenae ministeria, managers of the games, Suet. Ner. 12. B. ^ service of dishes, table-service (post- classical) : ducentarum librarum argenti pondus ministerium, Lampr. Alex. Sev. 34 ; so Paul. Sent. 3, 7 fin. ministra- ae, /• [id-] A female attend- ant, maid-servant ; a r female assistant, min- istress, at religious worship ; trop., a serv- ant, handmaid ; in a bad sense, an acces- sory, abettor (quite class, only in the trop. signif.) : I. Lit.: accipiat missas apta ministra notas, Ov. A. Am. 3, 370: — ara Deae certe tremuit, pariente ministra, i. e. the Vestal Sylvia, id. Fast. 3, 47. Also among Christians : anoillae, quae minis- trae dicebantur, i. e. deaconesses, Plin. Ep. 10. 97, 8. II. Trop.: nrtes comites et ministrae oratoris, Cic.de Or. 1, 17 : ministra etfam- ula corporis res familiaris, id. Tusc. 1, 31 : voluptatum satellites et ministrae, id. Fin. 2, 12. 'ministration onis, / [ministro] Service, assistance : commoda, Vitr. 6, 9. ministrator. or ' s i m - [id.J An attend- ant, waiter, servant (quite class.) : transeo ministratorum, per quos, signo dato, ad inferendam coenam discurrilur, Sen. Ep. 95 : vinum dominicum ministratoris gra- tia est, cup-bearer, Petr. 31. So. MER- CVRIVS, Insur. in Fabr. 114 . ministrato- rem exhibere, to play the assistant, the in- structor, Suet. Vit. 17: cum te ipsum, Sul- pici, objurgabam, quod ministratorem pe- teres, non adversarium, Cic. de Or. 2, 75: quasi ministrator, aderat, subjiciens, quid dicerem, id. Flacc. 22, 53. ministratdriUS, a, um, adj. [minis- trator] Of or pertaining to service (post- Aug.) : urceoli. Mart. 14, 105 in lemm. *ministratriX) 5 <- -i s- /• [id.] for min- istra, A female attendant, a handmaid : miuistratrices oratoris, Cic. de Or. 1, 17, 75 dub. (Orell. ministras ; v. Orell. ad loc. ; and cf., ministra, no. II.). ministris. Icis, /• [ministra] for ministra, A maid-servant, handmaid: "ministrix, iiTrnpcYiS," Gloss. Philox. ministrO) avi, atum, 1. v. a. [minis- ter] To attend, wait upon, serve, esp. at ta- ble, to serve up, pour out, hand food or drink : transf., to take care of manage, govern, direct; in gen., to provide, furnish, supply, give, afford (quite class.) : I. L i t. : (a) c. dat. : Acastum retine, quo commo- dius tibi ministretur, Cic. Fam. 16, 14. — MIN O (li) c. ace. : nosmet inter nos iministrc- mus, Pluut. Stich. 5, 4, 7. II. Transf. : ministrare (naves) velis. of the steersman: Virg. A. 6, 302; cf., naves nee velis ministrantur, nee, etc., Tac. G. 44 : ministrare victum alicui, Var. R. R. 3, 17 : viros et arma alicui, Tac. H. 4, 12 : prolem, to give, present, Tib. 2, 2, 21: faces iuriis Clodianis, Cic. Pis."ll : equus terga ministrat (for mounting), Val. Fl. 6, 216 : jussa medicorum, to execute, Ov. Her. 20, 133. Also ofinanimate sub jects: sarmentum colibus succum minis- trat, Var. R. R. 1, 31 : vinum verba min- istrat, Hor. Ep. 1, 15, 20 : luna ministrat equis, serves them, lights them on their way. Prop. 3, 14, 15. minitabllltcr. ode. [minitor] Threat- eningly (ante-class.) : increpare, Pac. in Non. 139, 22; so Att. ib. mimtabundus. a, um. adj. [id.] Threatening (perh. only in Livy) : Liv. 39, 41 ; so id. 2, 13. minito, are, v. minitor, ad fin. minitor^ atus, 1- ('"/• minitarier for minitari, Plaut. Am. 3, 4, 3. — Act. col- lat. form, minito, are, v. infra, ad fin.) v. dep. [1. minor] To threaten, menace a per- son with any thing; constr. alicui aliquid: also, alicui aliqua re, with inf., the ace. c. inf., and ahs. (quite class.) : (a) alicui al- iquid: Mihin' malum rainitare? Plaut. Cure. 4, 4, 15 : ista horribilia minitare purpuratis tuis ! Cic. Tusc. 1, 43 ; so, ma- lum alicui, id. Caecin. 10, 27: fratri mor- tem, id. Phil. 6, 4. — With the ace. only : helium, Quint. 3, 8, 19. — With the dat. only : alicui, Cic. Att. 2, 19. — (j3) (alicui) aliqua re: huic urhi ferro ignique mini- tantur, Cic. Phil. 11, 14 Jin. : Caesari gla- dio, Sail. C. 49.— With the abt. only: qui ferro minitere, Enn. in Fest. s. v. NING V- LVS, p. 177 ed. Mull. — (y) c. inf.: quod nunc minitare facere, Ter. Hec. 3, 4, 13. — ui) With the ace. c. inf. : cur ergo minita- ris tibi te vitam esse amissurum? PlauL Asin. 3, 3, 2. — (t) Abs. : etiamne, carni- fex, Minitare? Plaut. Bac. 4, 6, 16. Act. collat. form, minito, are (ante-clas- sical) : quae minitas mihi, Plaut. Capt. 3. 5, 85 : etiam minitas 1 Naev. in Non. 473, 32 : quid minitabas te facturum, Plaut. fragm. ib. 33. ii minium, ii "• (apoc. form, min. Virg. in Quint. 8, 3, 28 ; Aus. Grammatom. 9), [a Span, word] Native cinnabar : Prop. 2, 2, 21.— II. Red-lead, minium, Plin. 33, 7. 40 ; Vitr. 7, 8. 1. miniuSj a . um - odj. [minium] Of cinnabar or minium, cinnabar-red, vermil- ion (an Appuleian word) : rosarum mini- us color, App. M. 4, p. 238 Oud. : circulus, id. Flor. 2, p. 43 Oud. 2. IVIiniuS- u , m. A river in Lnsita- nia, now the Minho, Mel. 3, 1, 8 ; Plin. 4. 20, 34 ; ib. 21, 35. minO) are, v. 1. minor, ad fin. MindiSi idis, /., Miruifc, A female de- scendant of Minos. So his daughter Ari- adne : Ov. M. 8, 174 : nulla Miiiois, Sen. Hippol. 127 : grex magis, an regmim Mi- noida sollicitatr i. e. Pasiphae, the wife of Minos, Aus. Idyll. 12, 7. — II. Another name of the Isle of Paros, Plin. 4, 12, 22. MindiuSi a, um, adj., Ma™?oj, Mine- on ; poet, also for Cretan : Minoia regna, Virg. A. 6, 14 : virgo, i. e. Ariadne, daugh- ter of Minos, Val. Fl. 7, 279 : sella, the. tri- bunal of Minos in the infernal regions. Prop. 4. 11, 21: tela, i. e. Cretan arrows. Sil. 2. 107 : turba, Cretan army. id. 14, 43 : tecta Brundisii, founded by Cretans, Luc. 5, 406. 1. minor) atus, 1. v. dep. (act. collat. form, v. infra, ad fin.) [minae] Lit-, To jut, project ; hence, transf., to threaten, menace; constr. alicui, alicui aliquid, with the ace. c. inf. ; also to promise in a threat- ening or boastful manner: I. Lit. (so only poet.) : geminfque minantur In coe- lum scopuli, Virg. A. 1, 162: saxa minan- tia coelo, Sil. 4, 2. H. Transf, To threaten, menace one with" any thing: A. In s* en - ( s0 .7!. [minuo] To grow less, to diminish: Aus. Ephem.^w. dub. minumci for minime, v. parum. minumuSi tor minimus, v, parvus. mlnuOj u 'i utum, 3. v. a. [1. minus] To make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop. : I, Lit. (so rarely, and almost exclusively poet.) : ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit, broke in pieces,. Ov. M. 8, 645 : ligna, id. Fast. 2, 647 : — portarum objectus, to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526 : dentes in limine, id. ib. 47 : — sangui- nem, to let blood, Veg. Vet. 1, 16 ; in the same signif., simply minuere, id. ib. 23. II. Trop. (so very freq., and quite class.) : sumptus civitatum, Cic. Fam. 3, 8 : rem familiarem, Hor. S. 2, 3, 177 : gra- dum, Quint. 2, 3. 7 : gloriam alicujus, Cic. Fl. 12: molestias vitae, id. Fin. 1, 16 : cu- piditates, id. ib. : invidiam, id. Agr. 1, 5: spern, Caes. B. G. 5, 33 : auctoritatem, id. B. C. 3, 43 : minuuntur corporis artus, grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317 : minuuntur corpora eiccis, Plin. 11,54, 118. — Neutr. : minuente aestu, i. e. minuente se, al the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12 ; so, minuente luna, waning, Pall. 3, 24 : — suspieionem profectionis, Cic. Att. 10, 16: controversial, to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26 : — minuenda est haec opinio, to be refuted, Cic. Off. 1, 22 : magistratum, censuram, Liv. 4, 24 : — majestatem populi R. per vim, Cic. Phil. 1, 9 : matris impe- rium, Plaut. Asin, 3. 1, 6 : religioncm, Nep. Ag. 4 : nee tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet sunm sententiam, Ter. Andr. 2, 3, 19 : consilium, id. Hec. 4, 3, 10. — Poet., c. inf.. To cease, leave off do- ing a thing : mirari, Lucr. 2, 1026. — Hence minutus, a, um, Pa. (diminished ; hence) Little, small, minute (quite class.) : A. Lit.: pueri minuti, opp. majores, Var. in. Non. 141, 18: dii omnes magni minu- tique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.— Of things : lit- terae, Plaut. Bac. 4, 9, 68 : minuta ac bre- via folia, Plin. 12, 24, 53: ossa, Lucr. 1, 834 : opuscula, Cic. Acad. 2, 38 : itinera, Suet. Aug. 82: minutissimis ictibus excar- nificatus, id. Vit. 17 : res, little things, tri- fles, Cic. Clu. 64.— II. Trop., Petty, pal- try, insignificant : A. Of persons : alii minuti et angusfi, id. Fin. 1. 18: philoso- phi, id. de Div. 1, 30 : imperatores, id. Brut. 73 : plebes, Phaedr. 4, 6, 13.— B. Of things: canto carmina versibu6 minutis, Poet. ap. Plin. Ep. 4, 27: genus orationis, Cic. de Or. 2, 38. Adv., in two forms, minutc&nd minutim. 1. minute, Into small or fine pieces, finely, minutely; trop., in a petty, paltry manner; minutely, closely, accurately (quite class.) : A. Lit.: sal minute tritus, Col. 6, 17 : minutissime commolere, id. 12, 28. — B. Trop.: res minutius tractare, Cic. Fin. 4, 3 : — minutius et scrupulosius scru- tantur omnia, Quint. 5, 14, 28- 2. minutim, Into small pieces, finely, minutely (ante-class, and post-Aug.) : con- cidere, Cato R. R. 123 : scoria minutim fracta, Plin. 34, 18, 51 ; Gell. 17, 8. mmurio or minurrio, 4. v. n. \uiv- vpilui] To twitter, to chirp, to coo, said of singing birds (post-class.) : palumbes min- urriunt (al. minarriunt), Spart. Get. 5 : prognem inter asseres minurientem, Sid. Ep. 2, 2 rned. ; cf. the fbllg. art. ! ininurritioncs appellnntur avium minorum cantus, Fest. p. 122 ed. Miill.; cf. the preeed. art 1. minus: I. Adj., Comp., from mi- nor; v. parvus. — Jl.Adv., v. parvus, ad fin. 2. minus» n , um, v. 2. mina. minuscularius; a, um, adj. [minus- cuius] Small, petty, paltry, trifling (post- ' class.) ; minusculnrii nquoeductus, Cod. MIR A Justin. 11, 42, 10: res, id. ib. 1, 55, 1.— II. Subst., minuscularii, orum. m., A receiver of small single sums, opp. to the receiver- general, Cod. Theod. 11, 28, 3 ; cf. in full, minuscularii vectigalium conductores (al. minutularii), Aug, Civ. D. 7, 4. minUSCuluSi a, um, adj. dim. [1. mi- nus ] Rather less, rather small (quite class.) : ostium, Enn. in Macr. S. 3, 12 : aviarium, Var. R. R. 3, 5 : cupae, Cato R. R. 12 : no- men, i. e. very short, Plaut. Trin. 4, 2, 46 : villa, Cic. Att. 14, 13 : epistola, id. Q. Fr. 3, 1, 4. — Also of persons : meretrix, Plaut. Poen. 2, 50 : QV1NQVATRVS, v. h. v. mmutali alls, n. [minutus] I. A dish of minced meat (post-Aug.): Juv. 14, 129; Mart. 11, 31.— II. In gen., minutalia, ium, Petty or paltry things, trifles (post-class.) : Tert. Hab. mul. 6 : culices, formicae, ti- neae et hoc genus minutalia, id. Anim. 32. minutalis, e, adj. [id.] Small, petty, paltry (eccl. Lat.) : regna, Tert. adv. Marc. 1,4: ceteri, i. e. the other writers of no con- sequence, Hier. Ep. ad Ephes. prooem. miimtatilil- adv. [id.] Piecemeal, in little bits ; bit by bit, gradually, by degrees ; singly, one by one (quite class.) : nastur- tium consectum minutatim, Var. R. R. 3, 10 : cribrare terram, to sift small, Plin. 17, 11, 15 : interrogare, i. e. in little questions, by bits, always adding something, Cic. Acad. 2, 29 : — aliquid addere, id. ib. 16 : assuefaciant, Var. R. R. 1, 20: discere, Lucr. 5, 1383 : se recipere, Auct. B. Afr. 31 : cedere, id. ib. 78 : — singulos conveni- re, Ulp._Dig. 2, 15, 8. minute) "dv., v. minuo, Pa., ad fin. minutia; ae, / [minutusj Smallness, fineness, minuteness (post-Aug.) : ad min- utiam redigere, to make quite small, reduce to powder, Sen. Ep. 70 : pulveris minutiae, little particles, Lact. Ira D. 10. — Post-class, collat. form, minutieS) ei ; ad summam minutiem conterere, App. M. 9, p. 645 Oud. : humana, id. ib. 11, p. 263. minuti-loquium) n, n. [minutus loquor] Brevity of speech, breviloquence (eccl. Lat.) : Aristotelis, Tert. Anim. 6. minutim) "dv., v. minuo, Pa., ad fin. minutlO) onis, /. [minuo] A lessen- ing, diminishing (post-Aug.) : trop., opp. incrementum, Quint. 8, 4, 28 : capitis, i. e. deminutio, Gell. I, 12: sanguinis, blood- letting, bleeding, Veg. Vet. 1, 17. 1. Minutius. a, um, v. Minucius. 2. minutius, Comp., v. minutus and minute. minutularluS) ▼• minuscularius. mmutulus, a, um, adj. dim. [minu tus] Very little; very paltry (ante- and post- class.) : pueri, Plaut. Poen. prol. 28: quaes- tiones, Macr. S. 7, 3. minutus, a, um, Part, and Pa., v. minuo. ad Jin. Mmyae, arum, m., Htvvat, The Mill- yans, Argonauts, the companions of Jason, so called from their ancestor Minyas, a king in Thessaly : " Minyae dicti Argc- nautae, quod plerique eorum ex filiis Minyae fuerant orti," Fest. p. 122 ed. Mull. ; Ov. M. 7, 1 ; cf. Hyg. Fab. 14. 1 minyanthes, is, n.=>utvvavSisf^4 kind oj large-leaved doner, Plin. 21, 9, 30; ib. 21, 88. 1. Minyas, ae m., v. Minyae. 2. minyas. ad's, /, A plant : idem (Pythagoras) m'myada nppellat, nomine alio corysidiam, Plin. 24, 17, 100. MinyeiaS) adis, /., Mirvniae, The daughter of Minyas .- Ov. M. 4, 1. MinycidcS) /.'(Miueidea), Mtwrfi- £es, The daughters of Minyas, who were changed into bats, because they had slight- ed the. festival of Bacchus : Ov. M. 4, 32 ; cf. ib. 425. MiliyclUS) a, um, adj., Mivuyios, Of or belonging to Minyas (poet.) j Minyeia proles, Ov. M. 4, 389. * Mmycus (quadrisyl.), ei, »;., Mivv eios, An old name of the River Orehome- nos, in Thessali/ : Orchomenus, Minyeus antea dictus, Plin. 4, 8, 15. ,' miO) are. v. a. To commit a nui- sance. to urine: Inscr. ap. Zaccaria, Murm. Salonit. p. 10. n. 15. mirabiliariuS) ». '«• [mirnbilis] a wonder-worker, worker of miracles (eccl. Lat.): Ausr. tract, in Joann. 13. mirabiliSj c> °dj- [miror] To be won- MIRI dered at, wonderful, marvelous, extraordi- nary, admirable; strange, singular (quite class.) : nee hoc est tarn re, quam dictu inopinatum atque mirabile, Cic. Parad. 5, 1 : pugnandi cupiditas, Nep. Milt. 5 : — hie tibi sit pc-tius quam tu mirabilis illi, Hur. Ep. 1, 6, 23. — Comp. : quo ista majora ac mirabiliora fecisti, Cic. de Or. 2, 18. — Sup. : mirabilissima soboles, Col. 6, 36. — («) With the ace. c. inf. : vos esse istius- raodi, haud mirabile est, Ter. Heaut. 2, 4, 7. — (ji) With quam, quantum, and quo- modo : mirabile est, quam non multum differat, Cic. de Or. 3, 51 : — es6et mirabile quomodo, id. de Div. 2, 19 : — mirabile quantum gaudebat, Sil, 6, 620. — (y) With the sec. Sup. : (mirabile dictu !) Truditur e sicco radix oleagina lingo, Virg. G. 2, 30. — Adv., mirabiliter, Wonderfully, as- tonishingly, marvelously, extraordinarily, surprisingly (quite class.) : mirabiliter vulgi mutata est voluntas, Nep. Dion. 10 : cupere, Cic. Fam. 13, 16 : laetari, id. ib. 11, 14 : moratus est, is strangely constitu- ted, is a strange fellow, id. Att. 2, 25. — Comp. : mirabilius augere, id. de Or.l, 21. mirablhtas, atis,/. [mirabilis] Won- derf illness, admirableuess, admirable quali- ty (eccl. Lat.) : operum, Lact. 7, 4. mirabiliter? ado., v. mirabilis, adfin. mlrabundus. ". »m. adj- [miror] Wondering, astonished, fall of wonder or astonishment (only in Li vy) : nova res mi- rabundam plebem convertit, quidnam in- cidisset, eur, etc., Liv. 3, 38 : Poeni mira- bundi, unde, etc., id. 25, 37. t miracidion. primae adolescentiae, Fest. p. 123 ed. Mull. mlraculai ae, /. [miror] A marvel- ously ugly whore (ante-class.) : diobola- res, sceniculae,miraculae, Plaut. tVagm.in Var. L. L. 7, 3 fin. ; cf., "miracula, quae nunc digna admiratione dicimus, antiqui in rebus turpibus utebantur," Feat. p. 123 ed. Mull. mlraculum- i, »• [id-] Any thing wonderful, strange, or marvelous, a won- der, marvel, miracle ; wonderfulness, mar- velousness (quite classical) : portenta et miracula philosophorum somniantium, strange and wonderful opinions, Cic. N. D. 1, 8 : adjiciunt miracula huic pugnae, won- derful things, Liv. 2, 7 : esse miraculo, to be wonderful, to excite wonder, id. 25, 8 : arbor digna miraculo, singular, curious, Plin. 12, 1, 5 : in quae miracula, dixit, Ver- tens ? Ov. M. 3, 673 : omnia transformat eese in miracula rerum, Virg. G. 4, 441 : — miraculum magnitudinis, extraordinary size, Liv. 25, 9. miranduSj a, am, Pa., v. miror, adfin. * miratlO. °nis. /. [miror] Wonder, admiration: mirationem i'acere, Cic. de Div. 2, 22. mirator* oris, m. [id.] An admirer (poet, and in post-Aug. prose) : mirator rerum, Ov. M. 4, 640 : sui, Sen. Vit. B. 8 : inanium, Plin. 14, 4, 5. miratriXi icis, /. [mirator] Wonder- ing, admiring, she that wonders or ad- mires (poet.) : miratrix turba, Juv. 4, 62 : fama, Sen. Hipp. 742. mire* adv., v. minis, adfin. mirif ice, adv., v. mirificus, adfin. * mirif icentia, ae, /. [mirificus] Wonder, admiration : mirabilium mirifi- centia, Chrysolog. Serm. 63. mirificus.. a, um, adj. [mirus-facio] Causing wonder or admiration, wonder- ful, marvelous ; extraordinary, admirable; singular, strange (quite class.) : A. Of persons : homo mirificus, Cic. Att. 4, 11 : homo in doctrinis mirificus, Gell. 6, 15. — B. Of things : turris mirificis operibus exstructa, Caes. B. C. 3, 112 : pugnae, Cic. Att. 1, 16 : convicium, id. ib. 1, 14 : vo- luptas, id. Fam. 3, 11 : studium, id. ib. 14, 3 : fructus, id. Sen. 4 : mirificas gratias agere, id. Att. 14, 13. — Sup. : mirificissi- mum facinus, Ter. Ph. 5, 6, 32: — mirifi- centissima potentia, Aug. Civ. D. 18, 42.— Hence, Adv., mirifice, Wonderfully, marvel- ously, admirably, extraordinarily, exceed- ingly (quite class.) : delectari, Cic. Acad. 2, 2 : dolere, id. Att. 2, 19 : diligere, id. N. D. 1, 21 : laudare, id. Fam. 3, 11 : pro- desse, Plin. 31, 8, 44. miriO) °nis, ro. [minis] * I, A singu- M IRU larly, defectively-formed person, Att. in Var. L. L. 7, 3 fin. § 64. — *H. A wondcrcr, ad- mirer: Tert. Praescr. 3. mirmillo (murmillo), onis, m. [uop- pvXos] A kind of gladiator that used to fight with a Thracian (Threx), or a net- fighter (retiarius), and wore a Gallic hel- met, with the image of a fish for a crest (whence the name) : " retiario pugnanti adversus mirmillonem cantatur : Non te pcto, piscem pelo, quid me fugis, Galle / quia mirmillonicum genus armaturae Gal- licum est, ipsique mirmillones ante Galli appellabantur, in quorum galeis piscis ef- figies inerat," Fest. s. v. KEtlARlO, p. 284 and 285 ed. Mull. : ille autem ex mirmil- lone dux, ex gladiatore imperator, Cic. Phil. 3, 12; Auct. or. pro Dom. 10; so Quint. 6, 3, 61; Amm. 16, 12 fin. ; 23, 6 fin. ; Inscr. ap. Grut. 334, 3 ; ap. Marin. Fratr. Arval. p. 165, 1. mirmillonicus (myrm.), a, um, adj. [mirmillo] Qfor belonging to a mirmillo : genus armaturae, of the mirmillones, Fest. s. v. RETIARIO, p. 284 and 285 ed. Mull. ; v. the preced. art. : — " myrmillouica scuta dicebant, cum quibus de muro pugna- bant," Fest. p. 144. mirOj are, v. miror, adfin., no. 1. miror* atus, 1. (v. act. collat. form, ad fin.) v. dep. a. and n. To wonder or mar- vel at, to be astonished or amazed at a thing; to admire a thing ; constr. with the ace. c. inf., with quod, si, qua ralione, quid, unde, etc. (quite class.) : (a) c. ace. : negli- gentiam hominis, Cic. Att. 10, 5: illud jam mirari desino, quod ante mirabar, id. de Or. 2, 14: signa, tabulas pictas, vasa caela- ta, Sail. C. 11 ; Virg. G. 3, 49 : patrem. to ad- miringly honor, Stat. S. 5, 2, 75 : alia dig- na miratu, of admiring wonder. Sen. Ep. 94 : se, to admire one's self, be in love with \ one's self, be vain : Catull. 22, 17. — Poet, i with the gen. : justitiaene prins mirer bel- line laborum? Virg. A. 11, 126. — Of inan- imate subjects : miraturque (arbos), no- vas frondes, et non sua poma, Virg. G. 2, 81.— ((3) With an object-clause : si quis forte miratur, me ad accusandum descen- dere, Cic. de Div. in Caecil. 1.— (y) With quod : mirari se aiebat, quod non rideret haruspex, haruspicem cum vidisset. id. de Div. 2, 24. — (<5) With si : idne tu miraris, si patrissat filius ? Plaut. Ps. 1, 5, 27 :— mi- ror si, I should wonder, be surprised, if: miror, in ilia superbia et importunitate si quemquam araicum habere potuit, Cic. Lael. 15. — (e) With relative clauses: ne miremini, qua ratione hie tantum potue- rit, Cic. Vcrr. 2, 2, 54 : ejus rei quae cau- sa esset miratus, Caes. B. G. 1, 32: miror, quid ex Piraeo abierit, Ter. Eun. 2, 2, 59 : satis mirari non possum, unde, etc., Cic. N. D. 1, 34: si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc., id. Sest. 1. — Hence mirandus, a, um, Pa., Wonderful, ad- mirable, strange, singular (quite class.) : in mirandam altitudinem depressum, Cic. Verr. 2, 5, 27: miramlum in modum, in a wonderful manner, id. Att. 9, 7: fides, Stat. S. 1, 3. 20. 1, Act. collat. form, miro, are (ante- class.) : quid miras? Var. in Non. 480, 30: aut ambos mira aut noli mirare de eodem, id. ib. 32 : si studium mirabis, Pompon, ib. 474, 25. — 2. Part. : miratus, a, um, in pass, signif. (post-class.) : mirata virginis arte, Juvenc. 3, 58. minis* a , UIn , a dj- Wonderful, mar- velous, astonishing, admirable, extraordi- nary (quite class.) : mirum et magnum fa- cinus, Plaut. Ps. 1, 5, 97 : nimia mira me- moras ! wonders, marvels, id. Amph. 5, 1, 53 : mirum me desiderium tenet urbis, Cic. Fam. 2, 11 : miris modis odisse ali- quem, wonderfully, exceedingly, Ter. Hec. 1, 2, 104 : mirum in modum conversae sunthominum mentes, astonishingly, sur- prisingly, Caes. B. G. 1, 41 : sibi mirum videri, quid in sua Gallia populo R. nego- tii esset, id. ib. 34. — With a follg. si: min- ime minim, si ista res, etc., Cic. de Or. 2, 13, 55 ; so, quid mirum in senibus, si in- firmi sunt aliquando? id. de Sen. 11, 35 : minim quam or quantum, it is wonderful how, how very, how muc/i, i. e. extraordina- rily, exceedingly : mirum quam inimicus ibat, ut ego objurgarem, Cic. Att. 15, 40 : id, mirum quantum profuit ad concordi- MISC am civittitis, Liv. 2, 1 ; so too, mirum ut : mirum dictu, ut sit omnia Sarmatarum virtus velut extra ipsos, Tac. H. 1, 79: — mirum ni or nisi, it would be wonderful, I should wonder, I am very rhuch mistaken, if not, L e. most probably, undoubtedly : Plaut. Capt. 4, 2, 43 : mira sunt, nisi invi- tavit sese in coena pluscuium, id. Amph. 1, 1, 127 : — socer, et medicus me insanire aiebant: quid sit, mira sunt, I wonder what it means, it is incomprehensible to me, id. Men. 5, 7, 56 : — mirum ni or quin, undoubt- edly, certainly : quid ploras pater? Mirum ni cantem : condemnatus sum, 1 wonder I don't sing, of course I ought to sing, Naev. in Cic. de Or. 2, 69, 278 : mirum, quin ab avo ejus, aut proavo acciperem, Plaut. Trin. 4, 2, 125: — quid mirum? what wonder r f Ov. A. A. 3, 110. — Comp. only an- te-class. : miriorinquam tibi videor, Titin. in Fest. p. 123 ed. Mill]. : quid hoc miri. us ? Var. in Non. 135, 29. — Hence, Adv., mire, Wonderfully, marvelously, admirably, strangely, uncommonly, exceed- ingly, very (quite class.): puero muni- cipia mire favent, Cic. Att. 16, 11 : factus canis, Plin. 35, 10, 3fi, 20 : laudare, id. 29, 3, 12: gratus, id. ib. 1, 6: — mire quam, ex- traordinarily, exceedingly : Cic. Att. 1, 11 fin. (,al. mire quantum). * mis* an archaic form for mei, Of me. ingens cura mis, Enn. in Prise, p. 955 P. ; cf." Quint. 8, 3, 25. Misag-enes* is. m - ^ son of Masi- nissa, Liv. 42, 29 ; 62 sq. raisargyrides* ae, m., moapyvpia, Movey-halcr, a name comically formed by Plautus to signify Usurer: Plaut. Most. 3, 1, 41. miscellaneUS* a, um, adj. [miscel- lus] Mixed, miscellaneous (a post-Augustan word) : turba miscellanea, of all sorts, App. M. 3, p. 174 Oud.— II. Subst, miscel- lanea, orum, n. : A A hash of different sorts of broken meal, a gallimaufry, hodge- podge, the coarse diet of gladiators : Juv. 11, 19. — B. -<4 writing on miscellaneous subjects: Miscellanea Ptolemaei, Tertull. adv. Valent. 12. t misccllioncs appellanrur, qui non certae sunt sententiae, sed variorum mix- torumque judiciorum sunt, Fest. p. 123 ed. MUll. miscellllS (miscillus. Mart. Cap. 9, 309). a, um, adj. [misceo] Mixed (ante- class, and post-Aug.) : uvae miscellae, Ca- to R. R. 23. Of pigeons : miscellum ge- nus (;'. e. of tame and wild pigeons), Var. R. R. 3. 7 : ludi, composed of games of see- eral kinds, Suet. Cal. 2C: aes, a brazen tab- let on which were inscribed the names of sol- diers who had served out their time and to whom lands were assigned, as also of those who succeeded to the place of others deceased, Sicul. Flacc. de condit. agror. p. 23 Goes. misceo* miscui, mistum, or mixtum, 2. v. a. [/iioyuj, uiyvvpt] To mix, mingle, to intermingle, blend (for the diff. between this word and temperare, v. under no. II.. A). 1. Lit.: A. I" gen.: (sortes) pueri manu miscentur, Cic. de Div. 2, 41, 86: dulce et amarum, Plaut. Ps. 1, 1, 61 : tox- icum antidoto, Phaedr. 1, 14, 8 : mella Fa- lerno, Hor. S. 2, 4, 24: vina Surrentina faece Falerna, id. ib. 4, 55 : pabula sale, Col. 6, 4 : aquas Hectare, Ov. Her. 16, 198 : Actum cruori, id. Met. 4, 140 : ad faecem et amurcam helleborum, Col. 7, 5 : inter caeruleum virides miscere smaragdos, Lucr. 2, 804 : cumque meis lacrimis mis- cuit usque suas, Ov. Pont. 1. 9, 20. — Pro- verb. : coelum ac terras and mare coelo miscere, to disturb heaven and earth, raise a great commotion, Liv. 4, 3: mare coelo confundere, Juv. 6, 282 ; cf. id. 2. 25. B. In partic: 1. To jam one's self to, have carnal intercourse with one: cor- pus cum aliqua, Cic. de Div. 1, 29, 60 : sic se tibi misceat, Ov. M. 13. 867 : cum ali- quo misceri in Venerem, App. M. 9. p. 639 Oud. : — sanguinem et genus, to intermarry, Liv. 1, 9. 2. To mix, mingle, prepare a drink : al- teri "miscere mulsum, Cic. Fin. 2, 5/n. ; so Ov. Am. 1, 4, 29 ; and, Veientana mini misces, Mart 3, 49 : pocula alicui, Ov. M. 10, 160: lurida terribilcs miscent aconita novercae, id. ib. 1, 147. 953 MISE 3« Miscere se, or mid., To mix, mingle with others, to unite, assemble : miscet (se) viris, Virg. A. 1, 440 : se partibus alicujus, Vellej. 2, 86: ipsa ad praetoria densae Miscentur, assemble, Virg. G. 4. 75. 4. Miscere manus or proelia, To join battle, engage (poet.) : miscere manus, Prop. 2, 20, 66: proelia dura, id. 4, 1, 28. — Hence, vulnera, to inflict wounds on each other, Virg. A. 12, 720. 5. Of storms, To throw into confusion, to disturb, confound, embroil (poet.) : coe- lum terramque miscere, Virg. A. 1, 134 : magno misceri murmure pontum, id. ib. 124 : miscent se maria, id. ib. 9, 714. TT , Trop. : A. In gen., To mix, min- gle, unite, etc. : miscent inter sese inimi- citias agitantes, Enn. Ann. 8, 33 : animum alicujus cum suo miscere, Cic. Lael. 21 fin. : gravitate mixtus lepos, id. Rep. 2, 1 : ex dissimillimis rebus misceri et tempe- rari, id. Off. 3, 33, 119 ; cf. so joined with temperare, id. Or. 58, 197 ; but also opp. to temperare, since miscere signifies merely to mix together, but temperare to mix in due proportion : haec ita mixta fuerunt, ut temperata nullo fuerint modo, Cic. Rep. 2, 23. B. I" partic. : 1. To share with, im- part to another ; to take part in, share in a thing (rarely, and perh. not ante-Aug.) : cum amico omnes curas, omnes cogitatio- nes tuas misce, share, Sen. Ep. 3 :— se ne- gotiis, to take part in, engage in, Papin. Dig. 26, 7, 38 : so, administrationi, Callistr. ib. 27, 1, 17 ./in. : paternae hereditati, Ulp. ib. 29, 2, 42 fin. 2. (ace. to no. I., B. 5) To throw into con- fusion, to embroil, disturb ; to stir up, oc- casion, excite (so quite class.) : omnia in- fima summis paria fecit, turbavit, miscuit, Cic. Leg. 3, 7 ; so, rem publicam malis concionibus, id. Agr. 2, 33 : coetus, Tac. A. 1, 16 : animorum motus dicendo, Cic. de Or. 1, 51 : — ego nova quaedam misceri et concitari mala jam pridem videbam, stirred up, devised., id. Cat. 4, 3; so^6edi- tiones, Tac. H. 4, 68 fin. miscilluS; a > um, v. miscellus, ad init. X miscipulo, ar e, v. n. To smack : "miscipnlat, xomriifyt," Gloss. Philox. * misciXi i c i s ' a ^j. [misceo] Change- able, inconstant, ineonstans, Petr. 45, 6 dub. (al. mittix). miselluS; a, um, "dj. dim. [miser] Poor, wretched, unfortunate (quite class.) : homo, Cic. Att. 3, 23 ; id. Fam. 14, 4 : — o factum male ! o miselle passer, Catull. 3, 16. — Esp. applied to the dead : cum alicu- jus defuncti rcerirdaris, misellum vocas eum. Tert. Testim. Anim. 4 ; so Petr. 65. — Of inanim. and abstr. things : redactus sum usque ad hoc misellum pallium, Plaut. Rud. 2, 6, 65 : spes, Lucr. 4. 1089. IVIiscnates- ium, m. The inhabitants of Misenum: Veg. Mil. 4, 31. Miscnensis, e, adj. Of or belong- ing to Misenum: villa, Phaedr. 2, 5, 8: classis, Tac. H. 3, 57. Misenum, ii, «•, Miffnvifr, A promon- tory, town, and harbor in Campania, now Punta di Miseno, Mel. 2, 4, 9 ; Cic. de Or. 3, 14, 60 ; id. de imp. Pomp. 12, 33 ; cf„ "Misenum promontorium a Miseno tubi- cine Aeneae ibi sepulto est appellatum, Fest. p. 123 ed. Mull. ; also called Promon- torium Miseni, Liv. 24, 14 ; and poet., in the plur., Misena, orum, Prop. 1, 11, 4; and (on account of mons) Misenus, Virg. A. 6, 234. Misenus. i. m - ■' I. Son of Aeolus, a trumpeter of Aeneas, buried at the, promon- tory ofMisen um, whence it received its name, Virg.' A. 6, 162 so. ; cf. Fest. p. 123 ed. Mull. — II. For Misenum; v. the preced. art. miser, a , um, adj. Wretched, unfortu- nate, miserable, pitiable, lamentable, etc. : nihil est tarn miserabile, quam ex beato miser, Cic. Part. Or. 17, 57 : homo miser, et inl'ortunatus, Plaut. Mac. 5, 1,20: m. atque infelix, Cic. Quint. 30: o multo miserior Dolabella, quam ille, quern tu miserrimum esse voluisti, id. Phil. 11, 4 : m., infelix, aerumnosus, id. Parad. 2, 1 : miserrirnum habere aliquem, to torment, id. Fam. 14, 7 : miserrimus Fui fugitando, have exhausted myself with running, am completely tired out, Ter. Enn. 5, 2, 7.— With a follg. gen. : miseros ambitionis, Plin. Pan. 58 : — misera 954 MISE ambitione lahorare, Hor. S. 1, 4, 26 : curae, Lucr. 3, 1065 : orbitas, Cic. Fin. 5, 28 : m. et calamitosa res, id. Rose. Am. 28 : vo- luptates, Plin. 33, 3 : — quo morbo misera sum, suffer, Plaut. True. 2, 6, 39 ; so, hom- ini misero non invideo medicinam, Petr. 129 ; cf., quid illam miseram animi excru- cias 1 Plaut. Mil. 4, 2, 76 : homo animo suo miser, id. True. 2, 7, 36: miserum esse ex animo, to be wretched in mind, sick at heart, id. Epid. 4, 1, 1 : — amor, Virg. A. 5, 655; so with a follg. gen. : cultus miser, with regard to dress, Hor. S. 2, 2, 66 : — hominem perditum miserumque, Ter. Eun. 3, 1, 28:— carmen, Virg. E. 3, 37: remedium, Cels. 5, 26, 34. — Often inserted in the midst of a sentence: ossa atque pel- lis sum, misera, macritudine, Plaut. Capt. 1, 2, 32 : foribus, miser, oscula figit, Lucr. 4, 1172 : — miserum ! (parenthetically) i. e. what a misfortune! how sad ! turn pendere poenas Cecropidae jussi (miserum !) sep- tena quotannis Corpora, Virg. A. 6, 20. — Hence, Adv., in two forms, misere (quite class.) and miseriter (ante-class.). A. misere, Wretchedly, miserably; des- perately, vehemently, urgently : est misere scriptum, Pseudole ! ■ P s. O miserrime, Plaut. Ps. 1, 1. 72 : vivere, Cic. Fin. 3, 15: — misere amare, Plaut. Mil. 4, 6, 32 : de- perire, id. Cist. 1 , 2, 12 : invidere, Ter. Eun. 3, 1, 22 : orare aliquid, id. Heaut. 2, 3, 124. B. miseriter, Wretchedly, lamenta- bly, sadly (poet.) : corrumpi, Laber. in Non. 517, 2 : alloqui, Catull. 63, 49. Also Enn. in Prise, p. 1010 P. miserabllis. «, «»>*• «• [miseror] Pity, commiseration : parvi miseramina panis (al. mihi frngmina panis), Juvenc. 4, 285. miserandus* ». um . P"-< v - miseror, ad fin., no. A. miseranter. a ^"-. v - miseror, ad fin. miseratlO, onis,/. [miseror] A pity- ing, pity, compassion, commiseration (quite class.) : cum quadam miseratione delec- tare, Cic. Fam. 5. 12 : miserationem com- movere, Quint. 6, 1, 46: miseratione mens judicum permovenda, Cic. Or. 38 : mis- erationem petere, i. e. to pray for pity and forgiveness, Plin. 9, 8, 10 : infantis, Just. 7, 2. — H. Transf., rhetor., A pathetic speech : miserationibus uti, Cic. Brut. 21 : judicem inclinat miseratio, Quint. 4, 1, 14 ; so id. 6, 1, 23 ; 4, 1, 27 ; 4, 3, 15, et saep. miscrator- oris, m. [id.] One who pities, a commiserator (post-class.) : Ju- venc. 2, 295. misere, adv.. v. miser, ad fin., no. A. misereOj H itum, 2. v. n. and mis- er Cor. itus, 2. (archaic inf. praes., mis- ererier, Lucr. 5, 1022. — Ante- and post- class, part, perf., misertus for miseritus, Scip. Afric. in Macr. S. 2, 10; Hyg. Fab. 58) v. dep. [miser] To feel pity, have com- passion, to pity, compassionate, commiserate. I. In the verb, finit. (so in the act. form only ante-class.): (a) Form misereo: miserete annis, Enn. in Non. 474, 30 : cog- ebant hostes, ut misererent. id. ap. Prise, p. 824 P. : ipse sui miseret, Lucr. 3. 894. (ji) Form m i s e r e o r (quite class.) : miscremini sociorum, Cic. Verr. 2, 1, 28 fin. : postulat, ut sui misereantur, Auct. M J SE Her. 1, 14, 24 : miserere temporis, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7 : nescio qui nostri mis- eritus tandem Deus, Afran. in Gull. 20, 6 : deos miseritos nominis Romani, Liv. 27, 33 fin.: quum misereri mei debent, Cic. Att. 4, 5 : laborum Tantorum, Virg. A. 2, 143 : miserere mei, miserere meorum, Ov. Her. 12, 81.— With the dat. : oui Ve- nus postea miserta est, Hyg. Fab. 58 ; cf. Diom. p. 294 P.— With the ace. (dub.) : tot miserere animas, Grat. Cyneg. 440 (al. miserare). — Impers. : utsupplicum mis- ereatur, that we should feel pity for sup- pliants, Cic. Inv. 1, 30, 48. II. Impers., miseret and (less freq.) miseretur me alicujus and alicujus rei, It distresses me, I feel pity or compassion for a person or thing. (a) Form miseret (so most freq.) : "miseret me. eadem forma dicitur, qua piget, poenitet, taedet," Fest. p. 123 ed. Miill. : miseret te aliorum, tui te nee mis- eret nee pudet, Plaut. Trin. 2, 4, 30 : eo- rum nos miseret, Cic. Mil. 34, 92 : neque te mei tergi misereret, si, etc., Plaut. Ps. 5, 2, 25. (fi) Form miseretur, miseritum (misertum) est: patris me miseretur, Turpil. in Non. 477, 15 : neque me minus vestri quam mei miserebitur, L. Crassus in Prise, p. 824 : quando te nostrum et rei publicae miserebitur ? Quadrig. in Gell. 6, 20 : cave te fratrum pro fratris salute obsecrantium misereatur, Cic. Lig. 5, 14, ace. to Prise, p. 797 P. (Klotz : mis- ereat) : me ejus miseritum' st, Plaut. Trin. 2, 4, 29 : quo me rei publicae mnxime misertum est, Scip. Afric. in Macr. S. 2, 10. — With the gen. only : miseretur tui, Pacuv. in Non. 477, 16. misereor* itus, 2, v. the preced. art. misercSCO- ere, v. inch. n. [misereo] I. To feel pity, have compassion (only po- et.) : his lacrimis vitam damtis et miser- escimus ultro, Virg. A. 2, 145 : — miseres- cite regis, id. ib. 8, 573 : generis miseresce tui, Stat. Th. 1, 280,— B, Impers., mis- erescit me alicujus, It distresses me, I feel pity, take compassion (cf. miseret, under misereo, no. II.) : inopis nunc te miseres- cat mei, Ter. Heaut. 5, 4, 3. — * H. I. q. miserum fieri, To become wretched, miser- able : Plaut. Epid. 4, 1, 1. miseret. T - misereo, no. II. miseretur. v - misereo, no. II. misei'GVlVlum. ", "■ A plant, also called proserpinaca, App. Herb. 18. IHlseria, ae >/. [miser] Wretchedness, unhappy condition, misfortune, misery ; trouble, fatigue, irksomeness, affliction, dis- tress, etc. (quite class.) : proloqui Coelo atque terrae Medeai miserias. Enn. in Cic. Tusc. 3, 26 fin. : quibus servitutem mea miseria deprecor, id. ap. Non. 290, 19 : miserias voluptate sedare, Plaut. Poen. 5, 4, 93 : nbi virtus est, ibi esse miseria et aerumna non potest, Cic. Fin. 5, 32 : in miserias incidere, id. Phil. 2, 10 : in mis- eriis versari, id. Fam. 7, 3 : in miseria es- se, id. Fin. 3, 14 : oneri miseriaeque esse. Sail. C. 10 : — miseriam capere, Ter. Ad. 5, 4, 22 : nimiae miseriae est, is too irk- some, Quint. 1, 8, 18 : — Stoici omnia super- 6titiosa sollicitudine et miseria credunt, anxiety, Cic. de Div. 2, 41. — H. Personi- fied, Miseria, The daughter of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17 ./in. ; Hyg. Fab. praef. misericordia, ae, /. [misericors] Tender-heartedness, pity, compassion, mer- cy (quite class.) : "misericordia est aegri- tudo ex miseria alterius injuria laboran- tis," Cic. Tusc. 4, 8, 18 : misericordiam aliis commovere... misericordia capi, id. de Or. 2, 47 : mentes hominum ad lenita- tem misericordiamque revocare, id. ib. 1, 12 : misericordiam implorare et expos- cere, id. Mil. 34 ; so, captare. id. Phil. 2, 34 : populi concitare, id. de Or. 1, 53 : tri- buere alicui, to gir.e, bestow, id. Plane. 1 : adhibere, to show, id. Rab. perd. 2 : exer- cere, to exercise, Ulp. Dig. 16. 3, 7 : aliena misericordia vivo, on the compassion of others. Cic. Rose. Am. 50: puerorum, for the children, id. Att. 7, 12: ad misericor- diam inducere, to more, id. Brut. 50: mis- ericordiam magnam habere, to have, en- tertain, id. Mur. 40 ; and in the plur.. mis- ericordias habere, Plaut. Most. 2, 3, 115: — haec magna cum misericordia lietuque MISS pronunciantur, with great pathos, Caes. B. C. 2, 12 Jin. *B. Transf., A condition to excite compassion, Wretchedness, misery: quan- tum misericordiae nobis tuao preces et tua salus allatura sit, Cic. Q. Fr. 1, 3, 8. II. Personified, Misericordia, A god- dess, App. M. 1. p. 263 j cf! Quint. 5, 1J, 38; Claud. B. Gild. -104. misericordlter. adv., v. misericors, ad Jin. miscricoi's. dis, adj. [misereo-cor] Tender hearted, pitiful, compassionate, mer- ciful (quite class.; : misericordem se prae- bere, Cic. Caecin. 10 : m. ct mansuetus, Auct. Her. 2. 1? : misericordem esse in al- iqueiii, Cic. l.ig. 5: sintmiscricordesinfu- ribus aeraiii, Sail. C.52: animus, Cic. Inv. 1, 55. — Comp. : misericordior, Plant. Rud. 1, 5, 23. — Sup. : miscricordissimus, Aug. Ep. 48. — Hence, Adv., misericordlter, Tender-heart- edly, pitifully, compassionately, mercifully (ante- and post-class.) : crudeliter illi, nos misericordlter, Quadrig. in Non. 510, 20; Lad. 6, 18. — Ctnnp. : misericordius, Aug. Doctr. Chr. 1, 16. miserimonium. "'. "• f miser] Wretchedness, misery (ante-class, lor mis- era) : Laber. in Non. 214. 20. misentcr- adv., v. miser, ad fit. miseritudOj «»!!./• [miser] *I. For mi&eria, Wretchedness, misery, Att. in Non. 136, 18. — II, For miseratio, Pity, compas- sion, Att. in Non. 136, 20. misentus and miscrtus, Part., from misereor, v. misereo. misero. are, v. miseror, ad fin. miseroi". atns, 1. v. dip. (act. collat. form, v. intra, ad fin.) [miser] To lament, bewail, deplore; to pity, compassionate any one : "tniseratur is, qui conqueritur aliena incommoda : miseretur is, qui miserum sublevat," Fest. p. 123 ed. Mull, (quite clas- sical) : quis illaec est mulier, quae ipsa se miseratur? Plaut Epid. 4, 1, 6 : commu- nem conditionem miserari, Cic. Mur. 27: (Acestes) ab humo miserans attollit ami- c.um, Virg. A. 5, 451 ; cf. id. Georg. 2, 499: juvenem animi miserata, pitying in her heart, id. Aen. 10, 686 ; for which, sortem- que animo miseratus iniquam, id. ib. 6, 332. — Of a lamenting speech : eos mise- rando casum suum confirmat, Sail. J. 23: casum alicujus miseratus, Tac. A. 3, 17 : haec copiose miseratus est, Gell. 10, 3 med. ((3) c. gen. (poet.) : te commiserabar ma- gis, quam miserabar mei, Att. in Non. 445, 12 : eorum, Minuc. Fel. Octav. 28 : poe- nae juvenem indignae miseratus, Sil. 11, 381. — *(y) c. dat. : servis miseratus, Co- ripp. Laud. Justin. 2, 402. — Hence, A. miserandus, a, um, Pa., Lament- able, deplorable, pitiable (quite class.) : A. Of persons : ut aliis miserandus, aliis ir- ridendus esse videatur, Cic. de Or. 1, 37; Virg. A. 5, 509.— B. Of things : haec mihi videntur misera atque miseranda, Cic. Cat. 4, 6 : manus, Ov. M. 6, 276 : fortuna, Sail. J. 15 : miserandum in modum, in a pitiable manner, Cic. Prov. cons. 3. *B. mlseranter, adv., Pitifully, pa- thetically : aut lacrimose aut miseranter, Gell. 10, 3. Act. collat. form, misero, are (ante- class.) : ut miserarent mala, Att. in Non. 470, 23. * misertor. oris, m. [syncop. for mis- erator, from miseror] A pitier, compassion- aler: miserande misertor, Venant. Vit. S. Mart. 2, 478. miserulus, a, um, adj. dim. [miser] Wretched, tinj'ortnnate (ante-class.) : ani- mula miserula, Serenus in Non. 517, 4 ; Afran. in Non. 217 : cupidius miserulo obito, Liv. Andr. in Prise, p. 869 P. + misisula- ae, /. A crust of bread hollowed out in the shape of a spoon : l> mi- sisula, pvortXlf?' Gloss. Philox. missibiiia. > um < for missilia, Sid. Ep. 4, 20. missicius or -tius, a, um, adj. (mit- to] Discharged from military service (post- Aug.) : praetorianus, Suet Ner. 48 ; so Inscr. Orell. vo. 3579 j 3582. * missiculo. 1- "■ a.freq. [id.] To send often : ad me litteras Missiculabas, Plaut. Epid. 1, 2, 29. missiliS) e, adj. [id.] That, may be MISS thrown, that is thrown or hurled, missile (not in Cic. or Caes.) : lapides missiles, sling-stones, Liv. 1, 43: fcrrum, a javelin, Virg. A. 10, 421: uni sibi missile ferrum, which he alone can launch, Stat. Th. 8, 524 : aculei (of the porcupine), capable of being shot forth, Plin. 8, 35, 53. II. Subst. : A. missile, is, »., A mis- sile weapon, missile, a javelin : missilibus Lacedaemonii pugnabant, Liv. 34, 39; so in the p/lur., Virg. A. 10, 716 ; in the sing. : Luc. 7, 485. B. missilia, Turn, n., or res missiles, Presents thrown by the emperors among the people: sparsa et populo missilia omni- um rerum, Suet. Ner. 11; id. Aug. 98. *2. Trop. : ad haec, quae a fortuna sparguntur, sinum expandit et sollicitus missilia ejus exspectat, Sen. Ep. 74. misSlOt on\s,f. [id.] A letting go, send- ing away, in gen. ; in partic, a releasing, liberation of a prisoner; a discharge from service or office (of a soldier, a quaestor, of gladiators), i. e. permission to leave off fighting for that time or that day ; also, cessation, termination, or remission of pun- ishment. I, In gen., A letting go, sending away, a sending, dispatching ; a throwing, hurl- ing (quite class.) : missio sanguinis, blood- letting, Cels. 2, 10 /jt.; Suet. Calig. 29: lit- erarum, Cic. Att. 5, 5 : legatorum, id. Phil. 7, 1 : extra telorum missionem, beyond the range of missiles, Vitr. 2, 9. — In the jurid. signif., A delivering up, giving possession : missio in aedes, Ulp. Dig. 39, 2, 15. II. I n partic.: A. A release from captivity, liberation : munus pro missione dare, Cic. Tusc. 1, 48. B. A dischargefrom service (of soldiers, office-holders, gladiators, etc.), a dismis- sion : praemium missionis ferre, Caes. B. C. 1, 86 : quibus (militibus) senatus mis- sionem rcditumque in patriam negasset ante belli rinem, Liv. 26, 1 : exercitum purgare missionibus turbulentorum hom- inura, id. 7, 39 ; cf., u mission um generales causae sunt tres: honesla, cansaria, igno- miniosa. Honesta est, quae tempore mili- tiae impleto datur; cansaria, quum quis vitio animi vel corporis minus idoneus militiae renunciatur ; ignominiosa causa est, quum quis propter delictum Sacra- mento solvitur," Macer Dig. 49, 16, 13 : gra- tiosa ante emerita stipendia, a discharge obtained by favor, Liv. 43, 14, 9: nondum justa, id. ib. 15: — (*Of a quaestor). Suet. Caes. 7 : — Of gladiators : quum Myrino peteretur missio laeso, Mart., 12, 29; so Sen. Ben. 2, 20 fin. Hence, sine missione, without favor, without quarter, to the death : Liv. 41, 20. — Trop. : quid prodest, pau- cos dies aut annos lucriticare? sine mis- sione nascimur ('■ without release from the service of wisdom). Sen. Ep. 37 ; so, sine missione pugnatum est, for life or death, Flor. 3, 20 fin. C. A cessation, termination : ante ludo- rum missionem, Cic. Fam. 5, 12. B. Remission from punishment: mis- sionem puero dedit, qs. let himgo, Petr. 52. missitlUS, a, um, v. missicius. missito, avi, atum. 1. v. intens. a. [mitto] To send repeatedly, to send (not in Cic. or Caes.) : auxilia, Liv. 9. 45, 5 : lite- ras, Front, de Eloqu. p. 234 ed. Maj. : co- dicillos missitatos, Plin. 33, 1, 4. missor. oris, m. [id.] One who sends, throws, or shoots, an archer (extremely rare): hie missore vacans fulgens jacet una sagitta (al. hie misso revocans), Cic. Arat 84. — II, A Roman surname : Inscr. ap. Fabr. 365, 111. missorium- "> «• [>d] A dish, charg- er, for serving up food (post-class.) : aurata missoria, Venant. Vit S. Germ. 13 ; cf., " lances, missoria," Gloss. Isid. : missum. i, n. [id.] A prize: "aSJW, missum," Gloss. Gr. Lat. ; also called mis- sarium. i, n., Schol. in Juv. 8, 227. 1. missus, a, um, Part., from mitto. 2. missus- us - m - [mitto] A sending away, a sending, dispatching; a throwing, launching, shooting; transf., a shot; in the public games, a course, a round, a heal ; at table, a number of dishes served up at once, a course. I, Lit: missu Caesaris ad Ambiorigem ventitarc eonsueverat, Caes. B. G. 5, 27 ; MITH so, duns venisse legioncs missu Caesari», id. ib. 6,7 : Archippi regis missu, Tirg. A. 7, 750 :— pili, Liv. 9, 19. n, Transf. : * £. A cast, a shot: vix absunt nobis missus bis mille sagittae, Lucr. 4, 409. B. I" the public games, A course, a round, a heal: epectaculum multiplicatis missibus in serum produxit, Suet. Ner. 22 ; so id. Dora. 4. C. At table, A course: novem libra» carnis per tres missus ponebat Capitol. Pert. 12; so Lampr. Ileliog. 30. * mistarius or mixtanus, ". m [misceo] A vessel in which wine was mixed with water, A mixing-vessel, a mix- er: Lucil. in Non. 546, 30. mistlClUS (mixticius) or .tins» a, um, adj. [id.] Of mixed race, mongrel, born of parents of different nations ; a transl. of the Gr. ai uuinros (eccl. Lat.) : Hier. 5, in Jerem. 25, 19. * mistiro (mix.), adv. [mistus] Mix- edly : Lucr. 3, 565. mistlO (mix.), onis,/. [misceoj A mix- ing (post-Aug.) : aliam mixtionem habet genus avium, Vitr. 1, 4. — Transf., concr., A mixture, Pall. 1, 32 ; 12, 7. mistura (mix.), ae,/. [id.] A mixing, mingling ; in partic, carnal intircoursc, copulation, with or without Veneris ; con- cr., a mixture ; trop., a mixing, mingling (ante-class, and post-Aug.) : I, Lit: mis- tura immoderata, Var. in Non. 490, 28: rerum, Lucr. 2, 976 : unguentorum. Plin. 13, 1, 2. 2. In partic, Carnal intercourse, cap- ulation : externae Veneris mistura, Luc. 9, 899 : cum fero, Plin. 8, 53, 79. B. Transf., concr., A mixture, com- pound! ea mistura os perfricatur, Col. 7, 5. H. Trop., A mixing, mingling : vitio- rum atque virtutum, Suet. Dom. 3 : ra- ram facit mixturam cum sapicntia forma, (* beauty is seldom united with wisdom), Petr. 94 ; Quint 1, 10, 6 : mira figurarum, id. 9, 3, 40; cf. id. 9, 2, 37: aliorum gene- rum cum aliis, id. 6, 3, 63 : translationum, id. 5, U. 22. misturatus (mix.), a. um. Part., of the obsol. mixturo [mistura] Mixed, min- gled (post-class.) : Pelag. Veter. 6. 1. mistUS (mix.), a, um, Pari., from misceo. 2. mistus (mix.), us (only in the abl. sing.), m. [misceo] A mixing, mingling (post-Aug.) : seminis mistu, Col. 6, 37, 7 dub. Mistyllus, i. m. [uioTiWw, to cut upj The name of a cook : Mart. 1, 51. * Misulanii orum. m. A people of Numidia, Plin. 5, 4, 4 ; called also Musu- lani and Musulami, Tac. A. 2, 52 ; 4, 24. t misy> y° s ( m tne S en ' n ' so ' misys. Scrib. Comp. 34 ; and, misy, Cels. 6, 7, 2), n. = fjiov : I, A ki?id of mushroom or truf- fle, Plin. 19, 3, 12.— n. A mineral, per'h. a vitriolic ore, copperas, sory, Plin. 34. 12, 29; Cels. 5, 19, 8 ; 27; Scrib. Comp. 34 ; 240. mite- adv., v. mitis, ad fin. mitella- ae, /. dim. [mitra] A head- band, a kind of turban (quite class.) : no- biles adolescentes Neapoli cum mitella 6aepe vidimus, Cic. Rab. Post. 10 ; so Virg. Cop. 1. — II. A bandage for the ami : Cels. 8, 10, 3. mitellita or mitellica, Suet. Ner. 27 ; an erroneous reading for mellita. mitescO' ere, v. inch. n. [mitis] To become mild, or mellow (of fruits, to lose their roughness or harsh flavor) ; in gen., to grow mild, soft, gentle, tame ; trop., to grow mild or gentle (quite class.). I. Lit: Pac. in Non. 2, 358: uvae a sole mitescunt Cic. Oecon. in Gell. 15, 5 : mala, Plin. 15, 14, 15: cornus, arbutus, prunus, piri. to grow mellmc, ripe. Col. 7, 9: — sunt (herbae) quae mitescere Mamma, Mollirique queant, Ov. M. 15, 78 : ervum, Plin. 22, 25, 73. — B. Transf.: coeluin mitescere, arbores frondescere. Poet, in Cic. Tusc. 1. 28: biems, Liv. 23, 19: an- nus, Sil. 15, 505: friaora, Hor. Od. 4,7, 9: Alpiura juga, Plin. 3," 25, 28:— ferae quae- dam numquara mitescunt. Liv. 33, 45.— II. Trop.: nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit Hor. Ep. 1, 1, 39. Mithras « ncl Mithres, ae. m.. M'tf- jous: I. The sun-god of the Persians: Stat 955 M IT I Th. 1, 717; Curt. 4, 13,— H, The proper name of a priest of Isis, App. M. 11, p. 800 Oud. — HI. A Roman surname : Inscr. ap. Fabrett. p. 384, no. 38. tmithrax.or mitrax, acis, m.— l/.Wpu^, A Persian precious stone, Plin. 37, 10, 63 ; also called mithridax, Sol. 37. MithliaCUS, a, um, adj. [Mithras] Of or belonging to Mkhras (post-class.) : sacra, Lampr. Commod. 9. Mithridates, is, '»■, NiQfnH&rrn : I. Mith.ridat.es the Great, king of Pontus, who waged war with the Romans, was at last conquered by Pompcy, and slabbed himself, Cic. Acad. 2, 1, 3 ; id. Mur. 15, 32 sq. ; id. Flacc. 24 sq. He early fortified himself against poison by taking antidotes ; hence, profecit poto Mithridates saepe veneno, Toxica ne possentsaevanoeeresibi, Mart. 5, 76 (cf., antidotum Mithridaticum, Plin. 29, 1, 8). — II, A witness against Flaccus, Cic. Fl. 17.— HI, A ting of Pergamus, a friend of Caesar, Auct. B. Alex. 26.— IV. Mithridates, surnamed Evergetes, An ally of the Romans against Carthage, Just. 37. —V. The fifth king of the Parthians, the most powerful of all the Parthian kings, Just. 41.— VI. The eighth king of the Par- thians, Just. 42, 2. — VII. A king of Arme- nia, Tac. A. 11, 8 sq. ; 12, 45 sq. , Mithridateus< a, um, adj. [Mithri- dates] Of or belonging to a Mithridates (poet.) : nomina, Ov. M. 15, 755. Mithl'ldaticus, a, um, adj. [id.] Of or belonging to a Mithridates, Mithridatic (quite class.) : bellum, Cic. de imp. Pomp. 3 : antidotum, Plin. 29, 1, 8 : victoria, over Mithridates, id. 15. 25, 30 : crimen, of the witness Mithridates, Cic. Fl. 17. Mithridatios antidotus, for Mithridaticus ant , Mithridatic (post-clas- sical) : Cell. 17, 16 ; v. Mithridates. mitlf ICO, avi, atum, 1. v. a. [mitificus] To make mild: or mellow ; to make tame, to lame ; trop., to make mild or gentle (most- ly post- Aug.) : I. Lit.: mitificatus cibus, well digested and changed into chyle (at. modificatus), Cic. de Div. 2, 26, 57 Orel]. N. cr. : nocte sidus tepido fulgore mitifi- cat (marinas locustas), Plin. 9, 31, 50 : — elephantos, to lame. id. 8, 7, 7.— H, Trop. : homines, Cell. 2, 12. mitiflCUS, a, um, adj. [mitis-facio] Mild, soft, gentle (poet, and post-class.) : vapores, Prud. Hamart. 963 : mens, Si). 12, 474. mitigrabihter, "do. [mitigo] Mildly, gently (post-class.) : Coel. Aur. Acut. 3. 4. mitlg°anter) °rf"-i v - mitigo, ad fin. mitlgatlO) onis, /. [mitigo] A sooth- ing, mitigating, mitigation (rare, but quite class.) : Cic. de Or. 3. 30 : multis mitigationibus lenire, Auct. Her. 4, 37. mitig'atiyUS, a , um, adj. [id.] Sooth- ing, mitigalive (post-class.) : curatio, Coel. Aur. Acut. 1, 5. mitig-atdrius, a, um, adj. [id.] Soothing, mitigalive (post-Aug.) : Plin. 28, 6, 17. mitlgo* avi, atum, 1. v. a. [mitem ago] To make mild, soft, or tender ; to make tame, to tame ; trop., to make mild or gentle, to soothe, assuage, appease, miti- gate (quite class.). I. Lit.: quum aestiva maturitate alia mitigaverit, alia torruerit, Cic. Rep. 4, 1 (cite'd in Non. 34:i, 21) : mitiget auctum- nus, quod maturaverit aestas, Aus. Idyll. 8 : cibum, to make soft or tender by boil- ing or roasting. Cic. N. D. 2, 60. — Comic- ally : misero mini mitigabat sandalio ca- put, mellowed, broke, Turpi! in Non. 1. 1. : hie, qui dura sedens porrecto saxa leone Mitigat, i. e. makes soft for silting on by spreading over them a lion's skin, Mart. 9, 44 : — agros, to loosen, to make fruitful, Cic. N. D. 2, 52 : vina diluendo, Plin. 14, 22, 29 : silvestres arbores. id. 17, 10, 12: amaritu- dinem frutrum, to soften, mitigate, id. 18, 16, 40: cervicum duritias. id. 20, 22, 92: — rabiem suum, Plin. 10, 63, 83 : pilos, to thin, id. 35, 6, 19 : animal, Sen. Ben. 1, 3 : morbum temperantia, Plin. Ep. 1, 12. II. 'Prop.: mitigare animum alicujue, Cic. Ball). 2fi : aliquem, id. Mur. 31 : iras, Ov. Tr. 4, 6, 15 : querimonins. Col. praef. : tri.-titiam ac soverit'item. Cic. de Or. 2, 56: cf,acerbam severitatcm condimentis tmraanitatis, id. Q. Fr. 1, 1,7: leges, Plin. 956 MITT Ep. 3, 9 : dolores, Cic. Att. 3,15: labores, id. de Or. 3, 4 : aliquem pecunia, Tac. H. 1, 66 : temporum atrocitatem, Suet. Tib. 48 : aures, to soothe with explanatory representations, Quint. 12, 1, 14 : metus, id. 12, 2, 28 : feritatem animalium, Plin. 24, 17, 102. mitilo. 1. "• »• Thenoteoftheacred- ula : acredula tunc mitilans (al. trutilans, truculans), Auct. Carm. Philom. 16. mitiSi e, adj. Mild, mellow ; of the soil, ?nellou>, light, kindly, fruitful ; of a river, gentle, placid ; trop., mild, soft, gen- tle (quite class, only in the trop. signif.). I, Lit. :sunt nobis mitia poma, Virg. E. 1, 81 : uva, id. Georg. 1, 448 : Bacchus (i. e. vinum), id. ib. 344 : succi, Ov. M. 14, 690 :-mite solum Tiburis, Hor. Od. 1, 18, 2 : — mitis fluvius in morem etagni, Virg. A. 8, 88 : flamma, harmless, innoxious, Sil. 16, 120. II, Trop.: nihil tam vidi mite, nihil tarn placatum, quam turn meus frater erat in sororerrutuam, Cic. Att. 5, 1 : mitis tran- quillusque homo, Plaut. True. 4, 3, 2 : ho- mo mitissimus atque lenissimus, Cic. Cat. 4, 5 : mites et mansueti, id. Inv. 1, 2 : m. et misericors animus, id. ib. 55 : consili- um, Ov. Tr. 1, 5, 5 : doctrina, Cic. Mur. 29 : malum, blandum atque dolosum, Lu- cil. in Non. 343, 9 : mitius exsilium, Ov. Tr. 2, 185 : servitium, Prop. 2, 16, 20 : opes, acquired through a long peace, Sil. 14, 653 : affectus mitiores, Quint. 5, 13, 2. — Of speech : Thucydides si posterius fu- isset, multo maturior fuisset et mitior, riper and mellower, more palatable, Cic. Brut. 83 : m. et compta oratio, id. de Sen. 9. — Poet., with a respect, ace. : nee Mauris animum mitior anguibus, Hor. Od. 3, 10, 17. — With the dat. : mites hostibus, Ov. Pont. 2, 1, 48 : poenitentiae mitior, to- ward the penitent, Tac. Ai:r. 16. — Comical- ly. Made soft, mellow with beating, Plaut. Mil. 5, 31 ; Ter. Ad. 2, 4, 12,— Hence, Adv., mite, Mildly, softly, gently (rare ; not in Cic.) : mite connivere, App. M. 10, p. 745 Oud. — Comp. : mitius ille perit, Ov. Pout. 3, 7, 29. — Sup. : mitissime legatos appellare, Caes. B. G. 7, 45. mitiusculus, a, um, adj. dim. [miti- or] Rather mild, mildish (post-class.) : fe- bres, Coel. Aur. Acut. praef. i IXlltra- ae, /. = iifrp "nis, m., Nvnuwv (having a good memory) : I, A surname of King Artaxcrzes, Nep. Reg. 1. — II, A Roman surname: Inscr. ap. Mur. 819, 2. MnemdnideS; um, /. The Muses, dattshtirs of Mnemosyne: Ov. M. 5, 268. Mnemosynei es, /.. Mi' W o»■. Mirfoapxos, ace. to some, The father of Pythagoras, App. Flor. 2, p. 55 Oud. — II, A Stoic philoso- pher, Cic. de Or. 1, 11 ; 17. t mncster. eris, m. = iirnaTrjp, A woo- er, suitor, pure Lat., prncus : ad mneste- ras, Hyg. Fab. 126. — H, A Roman sur- name: Inscr. ap. Marin. Frat Arv. p. 55. Mnestheus. ei, and eos, m., NvnoOe- vs. A Trojan : Mnesthea vocat, Virg. A. 4, 288. — On account of the metre, also Me- nestheus : fratre Menestheo, id. ib. 10, 129. Mnevis* 5{ I' S > m. = Mi/cutf, A black ox consecrated to the sun-god at Heliopolis: Mnevidis regia, Plin. 36, 8, 14, 2 ; cf. Macr. S. 1, 21 ; Amm. 22, 14. mobilis. e, adj. [for movibilis, from moveo] Easy to be moved, movable ; loose, not firm ; trop., pliable, flexible, excitable ; Quick, nimble ; also, changeable, incon- stant, fickle (quite class.). I. Lit: mobiles turres, Curt. 8. 11, 32 : oculi. Cic. N. D. 2, 57 : supercilia, Plin. 11, 37, 51 : penna, Ov. A. A. 2, 62 : mobilissi- mus ardor, Cic. N. D. 2. 11 : m. res and m. bona, in law. movable things, movables, chattels, opp. to lands, houses, fixtures, as cattle, money, clothes, etc., Ulp. Dig. 6, 1, 1 : — remedium ad dentium mobiles firman- dos, Plin. 21, 31. 105. II. Trop. : Pliable, pliant ; excitable ; nimble, agile, rapid : dum mobilis aetas, Virg. G. 3, 165 : gens ad omnem auram spei mobilis atque infida, Liv. 29, 3 : popu- lus mobilior ad eupiditatem agri, id. 6, 6 : pernix sum manibus, pedibus mobilis, nimble of foot, Plaut Mil. 3, 1, 36 : m. et MODE expeditum agmen, Curt. 4, 14, 16 : venti, the fleet winds, Ov. Her. 5, 110: transitus, Vellej. 1. 17, 7 : ingenium, versatility of talent, Vitr. 5, 7. B. I" a bad 6ense, Changeable, incon- stant, fickle : nee in te animo fui mobili, sed ita stabili, ut etc., Cic. Fam. 5, 2 fin. : Galli sunt in consiliis capiendis mobiles, Caes. B. G. 4, 5 ; cf. under the Adv., no. B. : ingenium, Sail. J. 50 : favor, Sen. V. B. 1 : m. et fluxae res humanae, Sail. J. 96. — Hence, Adv., mobiliter, With rapid motion, rapidly, quickly : A. L i t (rare, but quite class.) : mobiliter quae feruntur, Lucr. 4, 747 : cor mobiliter palpitare, Cic. N. D. 2, 9. — Comp. : reverti mobilius, Lucr. 5, 635. — *B. Trop.: omnes fere Gallos ad bellum mobiliter celeriterque excitari, hastily, Caes. B. G. 3, 10. mobllltas. atis,/. [mobilis] Movable- ness, mobility ; trop., changeableness, in- constancy (quite class.). I, Lit. : animal mobilitate celerrima, Cic. N. D., 2, 15 : linguae, volubility, id. de Or. 1, 28 : equitum, agility, rapidity, opp. to stabiiitas peditum, Caes. B. G. 4, 33 : fulminis, quickness, Lucr. 6, 323 : — sanare mobilitates dentium, looseness, Plin. 20, 21, 84. II. Trop.: quid est inconstantia, mo- bilitate, levitate turpius ? Cic. Phil. 7, 3 : for- tunae, Nep. Dion. 6 : ingenii, inconstancy of character. Sail. .1. 93 : vulgi, Tac. H. 5, 8. mobiliter. "dv. Rapidly, quickly ; v. mobilis, ad fin. mobilito- !• "■ a - [mobilis] To make movable, to make quick (ante-class.) : om- nia mobilitantur, Lucr. 3, 249 : laetitia me mobilitat Caecil. in Non. 4, 346, 14. IVIdcilla. ae, to. A Roman surname, e. g. L. Julius Mocilla, Nep. Art 11. mocosus. a . utr >. A false reading for inotiosus (* Quint 11, 3, 183 ; and for mo- rosus, Cic. Att 1, 13). * mdderabilis. e, adj. [moderor] Moderate : nihil moderabile suadere, Ov. Am. 1, 6, 59. moderamen. inis, m. [id.] A means of managing or governing, e. g. a rudder, helm ,- hence, government, management ; also, a means of moderating or mitigating (poet, and in post-class, prose) : I. Lit: innixus moderamine havis, Ov. M. 15, 726 : — equorum, id. ib. 2, 47.— II. Trop.: re- rum, the management of affairs, the gov- ernment of the state, id. ib. 6, 677 : — verum serenitas nostra certum moderamen in- venit, Cod. Theod. 11, 30, 64. moderamcntum.i n - [id-] A means of guidance, a guide: accentus modera- menta vocum, Gell. 13, 6. mdderanter* "-dv. [id-] IVilh moder- ation, Lucr. 2, 1095. moderate, adv., v. modero, ad fin. moderatim. "dv. [moderatus] Moderately, gradually : erescere, Lucr. 1, 323. moderation onis, /. [moderor] f, A moderating, moderation in any thing; mod- erateness, temperateness of the weather ; also, in gen., regular arrangement, regu- larity (a favorite word of Cicero) : dum- modo ilia praescriptio moderatioque te- neatur, Cic. Coel. 18 : m. et continentia, id. Att 2, 6 : animi, id. de Sen. 1 : dicen- di, in speaking, id. Agr. 2, 1 : m. modestia- que in dicendo, id. Phil. 2, 5 : In cibo, Cels. 3, 18 : effrenati populi, a moderating, re- straining, Cic. de Or. 2, 9 : — conflagi'are terras necesse est a tantis ardoribus, mod- eratione et temperatione sublata, id. N. D. 2, 35 : — m. et conforraatio continentiae et temperantiae, id. Off. 3, 25. II, Guidance, government : mundi, Cic. N. D. 3, 35. moderator? oris, m. [id.] A manager, governor, director (quite class.) : rector et moderator tanti operis, Cic. N. D. 2, 35 : dierum, id. Tusc. 1, 28 : equorum, Ov. M. 4, 245 : arundinis, an angler, id. ib. 8, 856 : pectiuis unci, a wool-comber, Claudian. in Eutr. 2, 381 : juventae. a tutor, Mart. 2, 90 : vitae, Nazar. Pan. ad Constant 15. mdderatriX; Icis, /. [moderator] She who moderates or allays : a directress, governess (a favorite word of Cicero) : sibi. Plaut. Cist. 2, 2, 3 : temperantia est moderatrix omnium eommotionum, Cic. MODE Tusc. 5, 14 : — materiae, id. N. D. 3, 39 : fac- torum, id. Phil. 5, 18 : officii, id. Flacc. 24. moderatus. a, um, Pa., v. medero, ad Jin. modcrnus. a, um, adj. [from modo, just now ; like hodiernua from hodie] Modern (post-class.) ; opp. to antiquus, Cassiod. Var. 4, 51. modero, avi, atom, 1. v. a. [modus] To moderate a thing (in the verb. fin. only ante- and post-class.) : I, L i t. : («) c. ace. : neque tuum te ingenium moderat, Pac. in Non. 471, 7. — (/3) c. dat. : ego voci mod- erabo meae, Plaut. Mil. 2, 2, 115. — JL Transf., To regulate: Paul. Dig. 3, 5. 14 : ita res moderator, ut, etc., Ulp. ib. 23, 3, 39. — Hence modSratus, a, um, Pa., Moderated, that is kept within due measure or bounds, that observes moderation, moderate (a fa- vorite word of Cicero) : A. Of persons: moderati senes, Cic. de Sen. 4 : in omni- bus vitae partibus moderatus ac temper- ans, id. Font. 14 : moderatum esse in re aliqua, id. Phil. 2, 16. — B. Of things: con- vivium moderatum atque honestum, Cic. Mur. 6 : ventus, Ov. Tr. 2, 4, 57 : mores, id. Fam. 12, 27 : otium, id. Brut 2 : doc- triua, id. Mur. 29 : oratio, id. de Or. 2, 8. — Comp.: quando annona moderatior? Vellej. 2, 126. — .Sn^. : moderatissimus sen- sus, Plane, in Cic. Fam. 10, 24.— H. Mod- eratus, i, m., A Roman surname : Inscr. ap. Fea Var. di notiz. p. 87. — Aflv., moder- ate, With moderation, moderately (a favor- ite word with Cic.) : moderate dictum, Cic. Font. 10 : omnia humana placate et moderate feramus, id. Fam. 6, 1 : m. et clementer jus dicere, Caes. B. C. 3, 20. — Comp. : moderatius id volunt fieri, Cic. Fin. 1, 1.— Sup. : res moderatissime con- stituta, Cic. Leg. 3, 5. moderor» atus, 1. (archaic inf., mod- erarier for moderari, Lucr. 5, 1297), v. dep. [modus] To set a measure, set bounds to a thing; trop., to moderate, mitigate, re- strain, allay ; with the dat. or ace. ; transf., to manage, regulate, govern, direct. I, Li t. : non vinum hominibus mode- rari, sed vino homines solent, Plaut. True. 4, 3, 57. B. Trop., c. dat. (so quite class.): moderari linguae, Plaut. Cure. 4, 1. 25 : ali- eui, Cic. Att 5, 20;-cf., moderari uxoribus, Cic. Rep. 4, 6 (fragin. ap. Non. 499, 15) : irae, Hor. Ep. 1, 2, 59 : fortunae suae, Liv. 37, 35 : animo et orationi, Cic. Q. Fr, 1, 1, 13 : cursui, to sail slowly, Tac. A. 2, 70. — ($) c. ace. (post Aug. ; cf. on the contrary in the follg.) : gaudium moderans, Tac. A. 2, 75 : duritiam legum, Suet. Claud. 14 -. pretia, id. Dom. 7. II, Transf., To manage, regulate, gov- ern, direct (so too quite class, c. ace.) : de- us, qui regit et moderator et movet id corpus, Cic. Rep. 6, 24 : navim, Cic. Inv. 2, 51 : m. equos ac flectere, Caes. B. G. 4. 33 : habenas, Ov. M. 6, 223 : hoccine fieri ut immodestis te hie moderere moribus ! i. e. immodeste te geras, Plaut. Cure. 1, 3. 44 : — res rusticas, Cic. Verr. 2, 3, 98 : of- ficio consilia, id. Fin. 2, 25 : mens quae omnia moderator, id. Acad. 2, 27 : cantos numerosque, id. Tusc. 5, 36. modeste- adv., v. modestus, ad fin. modestia- ae, /. [modestus] Moder- ateness, moderation, esp. in one's behav- ior, unassuming conduct, modesty, opp. to immodestia, superbia, licentia (quite class.): I, In gen. : earn virtotem Grae- ci tjbXppoovvnv vocant : quam soleo equi- dem turn temperantiam, turn moderatio- nem appellare, nonnunquam etiam mod- esliam, Cic. Tusc. 3, 8 ; cf., " modestia est in animo continens moderatio cupidita- tom," Auct Her. 3, 2 ; and, rectum divi- ditor in prudentiam, justitiam, fortitudi- nem, modestiam, id. ib. II. In partic. : A. Unassuming con- duct, discretion, moderation, sobriety of be- havior (the predom, signif. of the word) : temperantiae partes sunt continentia, de- mentia, modestia, Cic. Inv. 2, 54; cf., " modestia est per quam pudor honestas claram et stabilem comparat auctorita- tem, id. ib. : non minus se in milite mod- estiam et continentiam, quam virtutem et animi magnitudinem desiderare, Caes. B. G. 7, 52 : in dicendo, Cic. Phil. 2. 5 : 957 MODI m. et humanitas, id. Att. 7, 5 : neque mo- dum, neque modesriam victores habent, Sail. C. 11. B. Shamefacedness, modesty: vultU9, Quint. 4, 1, 55 : virginalis, Pac. in Cic. de Div. 1, 31; cf. Stat. Th. 2, 232; and poet., vacui lecti, i. e. (chaste) celibacy, id. Silv. 1. 2, 162. So too, neque sumptui, neque modestiae suae parcere, Sail. C. 14. * C. As a transl. of the Gr. Arabia, in the lang. of the Stoics, The quality of say- ing and doing every thing in the proper place and at the proper time, Correctness of conduct, propriety : " sic fit, ut modes- tia haec, quam ita interpretamur, ut dixi, scientia sit opportunitatis indoneorum ad agendum temporum," Cic. Oft*. 1, 40, 142 (v. the passage in connection). D. Of the weather and of the course of a stream, Mildness, gentleness (post- Aug.) : hiemis, mildness, Tac. A. 12, 43 (cf., dementia hiemis, Col. 5, 5, 6) : aqua- rum modestia, gentle course, Plin. 6, 20, 23. RSddestinUS) a - A Roman surname : Inscr. ap. Marin. Frat. Arv. n. 36 ; Inscr. ap. Grut. 712, 2. — So, Herennius Modesti- nus, a celebrated lawyer under Alexander Severus, Lampr. Alex. Sev. 68. modestuSj a, urn, adj. [modus] Keep- ing due measure, moderate ; esp. in behav- ior, modest; as respects anger, calm, gen- tle, dispassionate ; toward others, kind ; in morals, honest, virtuous, sober, discreet, moral (quite. class.) : vir modestus et fru- gi. unassuming, modest, Cic. Att. 13, 29 : adolescentuli modestissimi pudor, id. Plane. 11 : plebs, opp. to seditiosa, id. Agr. 2, 31 : epistola modestior, id. Fam. 3, 13: oculi, Ov. Am. 2, 4, 11 : vultus, id. ib. 1, 4, 15: lingua, id. Her. 19, 63 : verba, id. Am. 3, 14, 16 : — o modestum ordinem, kind, gentle, mild, Cic. Verr. 2, 1, 47 : so, modestior non ero. id. Att. 10. 5 : mendi- eis modesti, kind, friendly, Plaut. Trin. 4, I 1, 12 : — mulier proba et modesta, modest, 'Per. Ad. 5, 8, 7 ; cf., videas, dolere rebus flagitiosis modestos, Cic. Lael. 13 ; and, modestissimi mores, id. Plane. 1 : ingenui parum modesti, Quint. 1, 2, 4 : servitia, Tac. A. 4, 7. — Hence, Adv., m5deste, With moderation, mod- erately ; modestly (quite class.) : modeste insolentiam continere, Cic. Agr. 1, 6 : re- bus secundis modeste ac moderate uti, Liv. 31, 42 : hosti intrepide modesteque obviam ire, quietly, Gell. 9, 11 : modestis- sime vivere, Var. in Non. 1, 274 :— qui modeste paret, Cic. Leg. 3, 2 : intueri, Ter. Eun. 3, 5, 32 : parcius et modestius praetentare miserieordiam judicis, Quint. 4, 1, 28. mddialiS; e ' ar 0- [modius] Contain- ing a modius or Roman peck (ante- and post-class.) : aulae, calicesque, Plaut. Capt. 4, 4, 8 : figura, 'Pert, ad nat. 2. 8. modiatlO- ohis,/: [id.] A measuring by modii (post-class.), Cod. Theod. 11, 24, 2. modice? adv., v. modicus, ad fin. " modlcelluS; a , um, adj. dim., [mod- icus] Very moderate, very little (post-Aug.) : inodicella culcita, Suet. Ner. 48 dub. tal. modicH : v. Oud. ad loc). modico, v. modicus. modlCUS, a, um, adj. [modus] Hav- ing or keeping a proper measure, moderate, temperate; esp. in behavior, •mo'ident; also, of size, moderate-sized ; middling, ordina- ry, mean, bad (quite class.) : I. In a good sense: modico gradu ire, Plaut. Poen. 3, 1, 19 : potiones, Cic. de Div. 1, 51 : con- vivia, id. de Sen. 13 : severitas, id. ib. 18 : Andromache, of a moderate size, not too large, Ov. A. A. 2, 646 : prime industrios, supplices. modico» esse, Sail. J. 87 : domi modicus, id. ib. 67: modicum quoddam corpus (historiae), a. book of a tolerable size, Cic. Fam. 5, 12. II. In a disparaging sense, Middling, ordinary, mean, scanty, etc. : genus diccn- di subtile in probando, modicum in delec- tando, Cic. Or. 21 : oculi, middling-sized, Plin. 1 1 , 37, 53 : ea, valde et modica, et illus- tria sunt, few in number. Cic. de Or 2, 32: Graecis hoc modicum est, not frequent, id. Fin. 2, 19 : pecunia, id. Parad. 6, 2 : acer- vus, Hor. Ep. 2, 2, 190: incrementa, .Just. 7, 1 : tempus, Quint. 1, 2, 12,— With a rollg. gen.: Sahinus modicus originis, Tac. A. 6 -39 : virium, Vellej. 1, 12 : pecuniae, Tac. 958 MODI A. 3, 72 : voluptatum, id. ib. .2, 73.— In the neut., modicum adverbially: modicum progredi, a little, App. M. 6, p. 417 Oud. — Also, in the abl., modico : modico deinde regressa, i. e. after a short lime, id. ib. 1, p. 17 Oud. : m. prius, quam Larissam ac- cederem, a short time before, id. ib. p. 33 Oud. : m. secus progredi, to go a little further, id. ib. p. 68 Oud.— Hencei Adv., modice, With moderation, mod- erately; modestly; in a proper manner; also in a middling or ordinary manner, meanly, poorly (quite class.): A. Modice hoc faciam, Cic. Fam. 4, 4 : ferre, quietly, calmly, id. Phil. 11, 3 : se recipere, quietly, in good order, Liv. 28, 15 : verecunde et modice, Enn. in Non. 4, 292: m. et mod- este vitam vivere, Plaut. Pers. 3, 1, 18 : dicere, Cic. Sull. 29: modice et scienter uti re aliqua, id. de Or. 1, 29. — B. Slight- ly, meanly : minae Clodii modice me tan- gunt, Cic. Att. 2, 7: m. vinosus, Liv. 41, 4 : locuples, id. 38, 14 : m. instratus torus, Suet. Aug. 73. modification 6nis, / [modifico] A measuring, measure (post-Aug.) : versuum lex ac modificatio, Sen. Ep. 88 : verborum, Gell. 10, 3 med. modificatory oris, m. [id.] One who gives the proper measure to a thing, a mod- erator, manager (post-class.) : tibiccn om- nis modi peritus rnodificator, App. Flor. p. 16 Oud. mddificatUS; a > um , v - modificor, ad ftu., no. b. modifico? are, v. modificor, ad fin. modlf icor. atus, 1. v. dep. (act. col- lat. form, v. infra, ad fin.) [modificus] a. and n. To measure off, to measure a thing ; trop., to set a measure, set bounds to, to moderate (post-classical in the verb, finit.) : I. Lit.: comprehensa mensura Hercula- nei pedis, quanta longinquitas corporis ei mensurae conveniret . . . modificatus est, Gell. 1, 1.— II. Trop. c. dot. : liberorum desideriis, App. M. 11, p. 798 Oud. : ora- tioni, id. Flor. p. 102 Oud. ; p. 365 Elm. a. Act. collat. form, modifico, are: alicui in aliqua re intercedere aut mod- ificare, Front. Ep. ad M. Caes. 4, 3 ed. Maj. — Mid., To observe due measure, keep within bounds, to be moderate: modificari in sumptibus, App. Doctr. Plat. p. 237 Oud. — b. modificatus, a, um, in pass, signif., Measured off, measured (so too in Cic.) : verba modjficata, Cic. Part. Or. 5, 17 : membra modificata, id. de Or. 3, 48 fin. : corpora . . . modificata utriusque rei par- ticipatione. App.de Deo Socr. p. 140 Oud. modiflCUS. a, um, adj. [modus-fa- cioj Measured (post-class.) : mela modifi- ca, Aus. Parent. 27. modimpcrator. Oris. m - [for modi imperator ] The president or chairman of a convivial party, who prescribes the quan- tity to be drunk (ante-class.) : potandi modiniperatores, Var. in Non. 142, 7. modiolus) i> tm. dim. [modius] lit, A smalt measure; hence, transfi, I, A kind of drinkiag-vessel, Scaev. Dig. 34, 2, 37. — II. A bucket on a water-wheel, Vitr. 10, 9 : modioli gemelli, the boxes or cylinders of a forcing-pump, id. 10, 13. — HI. The nave of a wheel, Plin. 9, 4, 3 ; Vitr. 10, 4— IV. The box to receive the axle-tree of an oil- mill, Cato R. R. 20.— V. A surgical instru- ment, A cylindrical borer with a serrated edge. a. trepan, xeuvixiov, Cels. 8, 3. medium, '?> "■< v - in the "f ml ? : art - modius, ii (gen. plur., modium : Qui CCCC. rnillia modium lucri faciunt, Cic. Verr. 2, 1, 46 ; modiorum, Plaut. Mil. 4, 2, 72) m. (neut. collat. form, modium, ii. Cato R. R. 58 ; so in the pi., modia vicena, Plin. 18, 17, 44), The Roman corn-measure, meas- ure, peck, containing sixteen sextarii, or the sixth part of a Greek medimnus (quite class.) : salis modium, Cato R. R. 58 : tri- tici modius, Cic. de Div. in Caecil. 10 : si- ligneac farinae modius, Plin. 18, 9, 10 : mo- dium populo dare nsse, Cic. Off. 2, 17.- — Proverb.: verum illud rst,quod dicitur, multos modios salis simul edendos esse, ut amicitiae munus expletum sit, id. Lael. 19, 67 : medio numos metiri, to measure one's money by the peck, said of a rich man, Petr. 3, 7 (cf., dives, ut metiretur numos, Hor. S. 1, 1, 95): pleno trjodio, in full measure, abundantly, Cic. Att. 6, 1, 16; id. MO DU ib. 6, 1 , 16. — Also as a measure for othei things, A peck: metiri modio oleario, Cato R. R. 144 : ut metientibus dimidium (an- ulorum aureorum) super tres modios ex- plesse, Liv. 23, 12. II. Transf.: A. Among surveyors, The third part of a jugerum, Auct, de lim- it, p. 264 and 312 Goes. B. The socket, step, shoe in which the mast of a ship stands, Isid. Orig. 19, 2. modo. adv., v. modus, ad fin. modulabilis, e, adj. [modulor] That can be sung or played (poet.) : car- men, Calpurn. Eel. 4, 63. modulamen* mis, n - [id.] Melody, euphony (post-class.) : (Cicero) in secundn (in Verrem) (Verr. 2, 2, 78) simili usus modulamine, manifesto peccatu inquit, non peccato, Gell. 13, 20: coeli ac siderum, Macr. Somn. Scip. 2, 12; Sid. Carm. 1, 9. modulamentum* i» "• [id-] Melody, euphony (post class.) : modulamenta ora- tion's M. Tullii, Gell. 1, 1 fin. modulate; «"&"•> v - modulor, ad fin. modulation onis./. [modulor] A reg- ular measure (a post-Aug. word) : 1. 1 n gen.: operis modulationes, Vitr. 5, 9 : in- cedendi, a marching to time, Gell. 1, 11. — II. I* 1 par tic., A rhythmical measure, modulation ; hence singing and playing, melody, in poetry and music : Quint. 9, 4 139 : modulatione produci aut corrip (verba), id. ib. 89: modulntio pedum, ii' 1, 6, 2: scenica, id. 11, 3, 57: vocis, melt - dy, id. ib. 59 : musica, Aus. Ep. 25, 13. modulator*. 6'"> 9 , m - [id-J One who measures by rule, a regulator, director of music, a musician (poet, and post-Aug. prose) : abs., optimus est modulator, Hor. S. 1, 3, 129 : vocis et cantus, Col. 1 pro- oem. & 3. modulatriX) icis./. [modulator] She that regulates (eccl. Lat.) : 'Pert. Bapt. 3. 1. modulatusj a , "-'m, P"> v - modu- lor, ad fin. 2. mddulatUS; «»■ ™- [modulor] A modulating (poet.) : canoro saxa modu- latu trahens, music, a playing on the lute, Sen. Here. Fur. 263. modulor? atus > 1- »■ dep. [modulus] To measure off properly, to measure; to manage properly, to regulate: I. In gen. (so only post-Aug.) : in modulanda status longitudinisque ejus praestantia, Gell. 1,1 , cf., quanta longinquitas corporis ei men- surae conveniret, modificatus esf, id. ib. fin. .-— ita modulantenatura, Plin. 2, 54,55 II. l n partic., Of singing, speaking, dancing, etc., To measure rhythmically, to modulate ; hence, transf., to danr.e, to rep- resent by dancing ; to sing, to play (quite class.) : ipsa natura, quasi modularetur hominum orationem, in omni verbo po- suit acutam vocem, Cic. Or. 18, 58; cf,, hominum aures vocem natura modulan- tur, modulate, id. de Or. 3, 48, 185: insu- lae, saltuares dictae, quoniam in sympho- niae cantu ad ictus modulantium pedum moventur, Plin. 2, 95, 96. B. Transf. : virgines sonum vocis pulsu pedum modulantes incesserunt, beating time to, accompanying with the dance, Liv. 27, 37 fin. : carmina pastoris Siculi modulator avena, Virg. E. 10, 51 : carmina descripsi, et modulan9 alterna notavi, id. ib. 5, 14 : verba fidibus Latin's, Hor. Ep. 2, 2, 143 : lyram, Tib. 3, 4, 39.— Hence modulatus, a, um, Pa., in pass, sig- n it- : A. Properly measured, in due meas- ure, in time, melodious, musical (poet, and in post-Aug. prose) : ipso modulata do- lore Verba fundebat, Ov. M. 14, 428 : So- nus, Plin. 10, 29,43. — Comp. : orationem modulatiorem aptioremque reddit, Gell. 13.24. — B. Sung, enrolled.: modulata car- mina, Suet. Aug. 57. — Aelv., modulate, Measuredly, according to measure, in time, melodiously : modulate cancnti 8 tibiae, *Cic. N. D. 2, 8, 22. — Comp. : ar6 modu- latius incedendi, Amm. 16, 5 : verba mod- ularity collocnta, Gell. 11, 13. modulus? ii '"■■ dim. [modus] A small measure, a measure ; with architects, a module ; in aqueducts, a water-meter ; in music, the measure of tones or syllables by time, measure, time, melody, music (not in Cic. or Caes.): I, Lit.: relinquitur de numero, quern faciunt alii majorem, alii MODU minorem, nulli enim hujus moduli natu- rales, Var. U. H. 2, 12 : ab imo ad sunn- inuin moduli bipedalis, two feel high, Hor. S. 2, 3, 309. — Proverb. : metiri quemque 6UO modulu ac pede, Hor. Ep. 1, 7, 98. — Of modules : si Dorici generis crunt col- umnae, dimetiantur earum altitudines cum capitulis in partes quindecim, et ex eis partibus una constituatur, et nat mod- ulus, Vitr. 5, 9. — Ol' the water-meter : est autem calix modulus aeneus, qui rivo, vel castello induitur : huic fistulae appli- eantur, Front. Aquaed. 30'. — Of rhythmical measure, metre, mode, melody : moduli Lydii, Dorii, Phrygii, Plin. 7, 5b', 57 : ver- . borum, Gell. 5, 1. * II, Trop. : ganeones, quibus modu- I his est vitne eulina, measure, Var. in Non. 119, 11. modus. >, m. A measure with which, or according to which, any thing is meas- ured, its size, length, circumference, quan- tity ; csp. Oic proper measure, due measure of a tiling ; in music, the rhythmical meas- ure of tiie tones, lime ; of verses, the me- tre, measure, rhythm, melody ; transf.. a measure, bound, limit, restriction ; a way, manner, mode (very freq. and quite class.) : 1. Lit.: A. In gen.: modi, quibus me- tirentur rura, Var. R. R. 1, 10 : de modo agri scripsit, Cic. Att. 13. 33 : modus alti- tudinis et latitudinis (sulcorum). Col. 11, 3, 4 : — collis modum jugeri continens. Col. Aibor. 1 : ut omnium par modus sit, Cels. 3, 27 ; cf. Col. 12, 23 : falsus, false measure. Dig. 11,6: — magnuslcgionum.Vellej.2,73. B. In partic. : 1. Pregn., A proper measure, due measure : in modo fundi non animadverso lapsi sunt multi, Var. R. R. 1, 11 : suus cuique (rei) modus est, Cic. Or. 22 : m. et ordo, id. Off. 1, 5 : modum alicujus rei habere, to observe measure in a thing, not exceed the bounds of modera- tion, id. Verr. 2, 2, 59 : vox quasi extra modum absona, beyond measure, immod- erately, id. de Or. 3, 11 : quum lacus prae- ter modum crevisset, id. de Div. 1, 44 : 6ine modo modestiaque, without measure, without moderation, Sail. J. 45. 2. The yncasure of tones, measure, rhythm, lime; in poetry, measure, metre, mode: vo- cum, Cic. de Div. 2, 3 : musici, Quint. 1. 10, 14 : lyrici, Ov. Her. 15, 6 : tidibus Latinis Thebanos aptare modos, Hor. Ep. 1, 3, 12 : Bacchico insultans modo, Enn. in Charis. p. 214 P. : ftebilibus modis coocinere, Cic. Tusc. 1, 44 : saltare ad tibicinis modos, to the music or sound of the flute, Liv. 7, 2. II. Transf.: A. -^ measure which is not to be exceeded, a bound, limit, end, re- striction, etc. : modum aliquem et finem orationi facere, to sei bounds to, Cic. Verr. 2, 2, 48 : modum retinere, id. Off. 1, 29 : imponere alicui, Liv. 4, 24 : alicui rei sta- tuere, Cic. Fin. 1, 1 : constituere. id. Verr. 2, 2, 59. — With the gen. gerund. : modum lugendi aliquando facere, to make an end of mourning, Cic. Fam. 5, 16. — Poet with the inf. : nam quis erit saevire modus ? Stat th. 12, 573 : inserere, Virg. G. 3, 73. B. A way, manner, mode : " modus est in quo quemadmodum. et quo animo fac- tum sit, quaeritur. Ejus partes sunt pru- dentia, et imprudentia," Cic. Iuv. 1, 27 : nee enim semper (hae partes) tractantur uno modo, id. Or. 35 — Esp. freq., modo, in modum, or ad modum, with a foil!;. gen. or adj.. In the manner of like: ser- vorum modo, in the manner of, like slaves, Liv. 39, 26 : pecorum modo trahi, Tac. A. 4, 25 : in modum ramorum, Col. Arbor. 22: in nostrum modum, in our manner, Tac. H. 3, 25 : servilem in modum cruci- ari, like slaves, Cic. Verr. 1, 5 : minim in modum, in a wonderful manner, wonder- fully, Caes. B. G. 1, 41 : ad hunc modum distributis legionibus, in this manner, id. ib. 5, 24 : naves ad hunc modum factae, id. ib. 3, 13 : si humano modo, si usitato more peccasset, after the manner of men, Cic. Verr. 2, 2, 3 : tali modo, in sucli a manner, in such wise, Nep. Att. 21 : nullo modo, in no wise, by no means, Cic. Verr. 2, 2, 76 : omni modo egi cum rege et aao quotidie. in every way, earnestly, urgently, id. Att 2. 6 : omnibus modis miser sum, every way, wholly, completely, Ter. Hec. 4, 4, 79 : majorem in modum, very much, greatly, Cic. Q. Fr. 2, 14 : tilium multis MODU modis jam exspecto, ut redeat domum, very much, Ter. Hec. 2, 3, 7 : bono modo, moderately : Cato R. R. 5 ; so, bono modo desiderare aliquid, Cic. Q. Fr. 2, 6. 2. In grammar, A form of a verb, o voice or mode : in verbo tiunt soloecismi per genera, tempora, personas, modos, etc., Uuint. 1, 5, 41 : patiendi modus (in the passive voice) . . . faciendi modus (in the active voice), id. 9, 3, 7 ; cf. 1, 6, 26. — Hence modo (scanned modo, Cic. poet N. D. 2, 42, 107), adv. (ace. to no. II., A ) I, qs., By measure, expressing, in like man- ner with tantum, a restriction of the idea, in Eng. Only, but. A. In gen.: 1, Affirmatively: ter sub armis malim vitam cernere, Quam se- mel modo parere, even once, Enn. in Var. L. L. 6, 8, 73, § 81 ; so, semel modo, only once, Plant Poen. 1, 3, 30 : uni modo ges- si morem, id. Most 1, 3, 43 ; so, hoc au- tem si ita sit, ut unum modo sensibus fal- sum videatur, etc., Cic. Acad. 2, 32, 101 ; cf., quorum genera plura sunt : hi unum modo quale sit suspicantur, id. Or. 9: nee audiendi quidam, qui trcs modo primas esse partes volunt. Quint 3, 3, 4 : paullum modo, Cic. Fam. 1, 5, b, 2 ; so Var. in Gell. 13, 15 ; perpauxillum modo, Plaut Capt. 5, 2, 74 ; cf., manus erat nulla, quae par- vam modo causam timoris afferret, Caes. B. G. 6, 35, 3 : — ea pacisci modo ecies, sed quae pacta es, non scis solvere. Plaut Ps. 1, 2, 88 ; so, ad ornandam modo, non au- cendam orationem assumuntur. Quint. 8. 6, 39 : cf. Cic. Inv. 2, 23, 69 ; and id. Off. 3, 4, 18 : — doctriua ac literae secundis re- bus delectationem modo habere videban- tur, nunc vero etiam salutem, id. Fam. 6, 12 fin. : nam circi modo spectaculum fu- erat Liv. 7, 2 : — modo faeito ut illam ser- ves, only see that, etc., Ter. Ad. 5, 3, 59; so, modo fac, ne quid aliud cures, etc, Cic. Fam. 16, 11 : aetatem velim servire, Liba- num ut conveniam modo, if I can only, Plaut. Asin. 2, 2, 8 : modo ut tacere possis. Ter. Ph. 1, 2, 9 ; cf., concede, ut impune emerit, modo ut bona ratione emerit, if but, provided that, Cic. Verr. 2, 4. 5: and, modo ut haec nobis loca tenere liceat id. Fam. 14, 14, 1. — For the expressions, dum- modo, solummodo, and tantummodo, v. under dum, solum, and tantum. 2. Negatively, non modo . . sed (ve- rum) etiam (et or simply sed), Xot only . . . but also : ut non modo secunda spera- re debeas, sed etiam adversa fortissimo animo ferre, Cic. Fam. 6, 13 Jin. : non mo- do agendo, verum etiarn cogitando, id. Coel. 19. 45: ilium non modo favisse, sed et, etc., id. Att 11. 9, 2 : non modo falsum id esse, sed hoc verissimum, Cic. Rep. 2, 44. As to these expressions, and also respect- ing the omission of a second non in the lat- ter clause, v. under sed and non. B. I" partic.. in restrictive clauses, qs. for ullo or aliquo modo. Any how, at all, only, quidera: servns est nemo, qui modo tolerabili conditione sit servitude, qui, etc., who is in any tolerable condition, Cic. Cat. 4, 8, 16; cf., quamquam quis ig- norat qui modo umquam mediocriter res istas scire curavit quin, etc., id. Flacc. 27, 64 ; and, quis est omnium, qui modo cum Musis habeat aliquod commercium, qui? etc., id. Tusc. 5, 23, 66: nemo aliter phi- losophus sensit, in quo modo esset aucto- ritas, id. de Div. 1, 39, 86 ; Liv. 22, 2, 5 :— rum quam plurimis modo dignis, se uti- lem praebent be they but worthy. Cic. Off*. 1, 26, 92 : bonis viris . . . faciendum est, modo pro facultatibus, id. ib. 2, 17. 58 : de- cerne, modo recte, id. Rose. Am. 48, 138 : itaque veniam, quo vocas, modo adjntore te, id. Att 16, 13 : atque utinam posset al- iqua ratione hoc crimen quamvis falsa, modo humana atque usitata defendere, if only. id. Verr. 2, 3, 97. |), So freq., si modo, If only : tu si mo- do es Romae : vix enim puto, sin es, hoc vehementer animadvertas velim, Cic. Att. 5, 8 : tute scis (si modo meministi) me tibi tumdixisse, etc.. id.ib. 12, 18: fortasse vici, si modo permansero, id. ib. 12, 44, 3. Poet with the conjunctive : si modo sola que- ant saxa tenere fidem, Prop. I, 18, 4. C Poet and in jurid. Letin, modo si stands for dummodo, If only, provided MODU that : pcrscquar inferius, modo si licet or- dine terri, Ov. Tr. 2, 263 : modo ei ejus nomine opus fiat, Papin. Dig. 39, 1, 18 ; so id. ib. 26, 2, 28 ; 19, 2, 19, $ 10. d. Not unfreq. (also in good classical prose) as a conjunction with (he conjunc- tive for dummodo, If only, provided that: quos valetudo modo bona sit tenuitas ipsa delectat, Cic. Brut 16, 64 ; id. Or. 9, 28 : manent ingenia senibus, modo per- maneat studium et industria, id. de Sen. 7, 22 ; Quint 10, 1, 131.— So too, modo ne for dummodo ne, If only not, provided that not: quae de Sicinio audisti, ea mihi probantur : modo ne ilia exceptio in ali- quem incurrat bene de nobis meritum, Cic. Att. 5, 4 : si quis est paullo ad volup- tates propensior, modo ne sit ex pecu- dum genere, etc., id. Off. 1, 30, 105; id. Acad. 2, 43, 132. 2, Modo nou, like the Greek u.6vov obx' (lit. only not quite, i. c), All but, almost, nearly, propemodum (ante- and post-clas- sical) : modo non montes auri pollicens, Ter. Ph. 1, 2, 17 Don. : modo non vivus, Val. Max. 8, 45 ext 7 : modo non recla- mante publico vigore, Amm. 14, 7; so id. 16, 12 ; 21. 14 : 22, 6. et al. 3, In colloq. lang. with imperatives, Eng. Just, now : sequere hac modo. Plaut Men. 4, 1, 4 ; so, sedete hie modo, id. Rud. 3, 3, 29 : propera modo, id. Men. 1, 4, 32 : vide modo, Cic. de Div. in Caecil. 14, 46 : ignem scrutare modo, inquam, Hor. S. 2, 3, 275. — Indignantly, quin tu i modo, be- gone now, Plaut Trin. 2, 4, 182 ; so, i mo- do, id. Stich. 3, 2, 23 : tace modo, be still now, id. Asin. 5, 2, 19.— Poet, and post- class., sometimes with tu or vos added : tu modo, dum licet hunc fructum ne de- sere vitae. Prop. 2, 15. 49 ; so Virg. G. 3, 73 ; Aen. 7, 50 : vos modo, inquit, parcite, Phaedr. 2. 8, 8 ; so Curt. 9, 6, 24 ; 9, 2, 25. II. With specifications of time, like the Gr. itpri (qs. reaching to the full measure of the time, fully). Just now, just. So, a. Of the present time (ante-class, and poet.) : quid? ego modo huic frater fac- tus, dum intro eo atque exeo ? just now ? Plaut Epid. 5, 1, 43: modo dolores, mea- tu, occipiunt Ter. Ad. 3, 1, 2 (evidenter hie modo temporis praeseDtis adverbium est, Don.) : advenis modo, Ter. Hec. 3, 5, 8 Don. : devoravi nomen imprudens mo- do, Plaut Trin. 4, 2, 63 ; id. Men. 5, 7, 31 : — jam modo nunc possum contentus vi- vere parvo, Tib. 1, 1, 25 ; c£, peccare fu- isset ante satis, penitus modo nunc genus omne perosos femineum, Virg. A. 9, 140. b. Of time just past Just now, but this moment, a little while ago (so quite class.) : nuper homines nobiles hujusmodi, judi- ces, et quid dico nuper ? immo vero modo ac plane paullo ante vidimus, qui, etc., Cic. Verr. 2. 4, 3 : Al. Ita uti dudum dixeras ? Am. Dudum ? quam dudum istuc factum est? Al. Tentas : jam dudum, pridem. modo, Plaut. Am. 2, 2, 60: Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum ? Do. Mo- do, Ter. Eun. 4, 4, 30: — sum illi villae amicior modo factus, Cic. Leg. 2, 2, 4 : quaeras putemne talem esse deorum na- turam, qualis modo a te sit exposita, id. N. D. 1, 21, 57 : -declaravit id modo temer- itas C. Caesaris, id. Off. 1, 8, 26. Opp. to nunc: qui nunc primum te advenisse di- cas. modo qui hinc abieris, Plaut. Am 2, 2, 63 : in qua urbe modo gratia, aucto- ritate, gloria floruimus, in ea nunc iis qui- dem omnibus caremus. Cic. Fam. 4, 13, 2 ; id. Mur. 40, 86 ; id. ib. 41. 88 ; Prop. 1, 18, 7.— With a follg. tunc: Tac. A. 2, 75. C, Of time just to come, Immediately, directly, in a moment (so rarely, and perh. not in Cicero) : domum modo ibo. Ter. And. 3, 4, 15 ; — Liv. 26, 15 : Artabanus tardari metu, modo cupidine vindictae in- ardescere, Tac. A. 6, 32 ; so id. 4, 50. B. Modo . . . modo, Now . . . now, at one moment . . . at another, sometimes . . . some- times (quite class.) : modo ait, modo ne- gat sometimes iie^ays Yes, and sometimes jVo, Ter. Eun. 4. 4. 46 • Cotta meus modo hoc. modo illud, Cic. N. D. 1, 18. 47 ; id. de Div. 2, 44, 93 : modo his. modo illis ex partibus, id. N. D. 2, 19, 49 : o Academiam volaticam et sui similem, modo hue, mo- do illuc ! id. Att. 13. 2.3 fin. : — citus modo, modo tardus incessus. Sail. C. 15 ; so. lae- 959 MOEN tos modo, modo pavidos animadverteres, id. Jug. 60; and, nebulonem modo, modo nugatorem appellat, Liv. 38, 56. — Instead of the second modo, also (esp. in poets and in post- Aug. prose writers), nunc, aliquan- do, interdum, nonnunquam, saepe, rursus. So, modo . . . nunc, Ov. M. 13, 922 ; Fast. 4, 643 ; Trist. 1, 2, 27 ; Liv. 8, 32, 9 ; Tac. H. 2, 51 : modo . . . aliquando, Tac. A. 1, 81 ; 6, 35 ; 11, 34 ; 16, 10 ; Hist. 2, 74 : modo . . . interdum, Sail. J. 42, 1 ; 55, 9 ; 62, 9 Kritz. ; 74, 1 ; Hor. S. 1, 9, 9, et saep. : modo . . . nonnumquam, Suet. Tib. 66 ; Claud. 15 ; Calig. 52 : modo . . . saepe, Sail. J. 45, 2 ; Hor. S. 1, 10, 11 ; Tac. H. 4, 84 : modo . . . rursus, Prop. 1, 3, 41. C. modo . . . turn (deinde, postea, etc.), At first . . . then, at one time . . . at another : sol modo accedens, turn autem recedens, Cic. N. D. 2, 40, 102 : (Xenophon) facit Socratem disputantem . . . et modo unum, turn autem plures deos, id. ib. 1, 12, 31 : et modo mundum, turn mentem divinam esse putat, id. ib. 1, 13, 34 ; cf., modo (The- ophrastus) menti divinum tribuit princi- patum, modo coelo, turn autem signis si- deribusque coelestibus, id. ib. 1, 13, 35 : — et forte in eo loco grandis ilex coaluerat inter saxa paullum modo prona, deinde flexa, etc., Sail. J. 93, 4 : — modo . . . paullo post, Val. Max. 7, 4, 5 : — modo . . . modo ... postremum, Tac. H. 4, 46 : — quid age- rent, modo timentes, vicissim eontemnen- tes religiones, Cic. Leg. 2, 17, 43. See more on this article in Hand, Turs. 3, p. 627-652. tmoecha* ae, /.= /ir»x>?, An adulter- ess : ne sequerer moechas, Hor. S. 1, 4, 113. — In apposition : uxor moecha, Aus. Ep. 10. t moechia* ae, /. = vtaixeia, Adultery (eccl. Lat.1, Tert. Pudic. 5. mocchlle, i 9 > u. [moechus] A place where adultery is comniiued (post-Aug.) : moechile (al. cubile), Petr. 113. * moechillus, i. m - [id.] An adulter- er, paramour : moechilli, facto, Catull. 113 dub. (al. moechi : illo facto); (* or moe- chi: illi, ah I facto). * moechimojllum, ii. V; fid.] Adul- tery, Laber. in Gell. 16, 7 (also cited in Non. 140, 31). moechissO; 1- »• "■■ [id-J To ravish (an- te-class.) : m. aliquam, Plaut. Casin. 5, 4, 6. * moecho-cinaedus, i. m - moechus- cinaedusj An adulterer and catamite : Lu- cil. in Non. 493, 26. moechor, atus, 1. v. dep. [moechus] To fornicate, to commit adultery (poet.), Catull. 94, 1 ; Hor. S. 1, 2, 49 ; Mart. 6, 91. t moechllS; i> m - = uoix^t A fornica- tor, an adulterer : moechus mulierum, Plaut. Mil. 3, 1, 180 ; so Ter. Andr. 2, 1, 16 ; Eun. 5, 4, 35 ; Hor. Od. 1, 25, 9 ; Sat. 2, 7, 13 ; 72, et saep. KiocnCi v - moenia, ad init. mocsicraii um, for munera, v. munus. 1. moenia, ium, n. (gen. plur., moe- niorum for moenium, like anciliorum for ancilium, ace. to Cledon. p. 1898 P. — Abl. plur., MOENIIS for moenibus, Inscr. ap. Grut. 408, 1, 34. — In the sing., moene : "moenc singulariter dixit Ennius (al. Nae- vius)," Fest. p. 145) [moenio, munio] De- fensive walls, ramparts, bulwarks, city walls, as a means of protection and secu- rity ; transf. poet., walls, exterior circum- ference ; the buildings of a city, a city it- self; a dwelling-place, residence. I. Lit. (quite class.): "uti haberent tuta oppida quod operis muniebant, moe- nia dicta," Var. L. L. 5, 32, 39, § 141 : dom- iciliaconjuncta, quas urbes dicimus, moe- nibus sepserunt, Cic. Sest. 42 : diligentius urbem religione quam ipsis moenibus cin- gitis, id. N. D. 3, 40 ; id. Acad. 2, 44 fin. ; id. Rep. 1, 11: altissima, Caes. B. C. 3, 80: cum paene inaedificata in muris ab exer- citu nostro moenia viderentur, bulwarks, fortifications, id. ib. 2, 16 ; Enn. Ann. 7, 94 : dividimus muros; et moenia pandi- mus urbis, Virg. A. 2, 234. II. Transf.: A Poet, in gen., Walls, inclosure : moenia navis, Ov. M. 11, 532 : theatri, Lucr. 4, 80 : mundi, id. 1, 73 ; cf., coeli, Ov. M. 2, 401. B. A city in closed by walls (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : nulla jam pernicies moenibus ipsis intra moenia 900 MOLA comparabitur, to our walls, i. e. our city, Cic. Cat 2, 1 : moenia lata videt triplici circumdata muro, Virg. A. 6, 549 ; so, m. circumdare muro, Flor. 1, 4 ; Vitr. 8, 4. * C. A mansion, dwelling : ditis magni sub moenia, Virg. A. 6, 541. 2. moenia. for munia, v. h. v. moenio, ire, for munio, v. h. v. Moenis* i s < m - The River Main, in Germany, Mel. 3, 3, 3 ; called also Moenus, i, Tac. G. 28. mpenitUS> Part., from moenio, v. munio. Moenus, i. v. Moenis. I moera, ae, f. = iio7pa, Fate (post- class.) : Sffi. Carm. 15, 69 ; so id. ib. 14 prooem. — JJ. Moera, The name of one of the Fates, Gell. 3, 16. moerens (maerens), entis, Pa., v. maereo, ad fin. moereo. ere, moereor, and moe- VOVt v. maereo and maeror. moerica (merica), vitis, A sort of grape-vine, otherwise unknown, Plin. 14, 2, 6 ; Col. 3, 2, 7. Moeris. Mis, /., i&otpis, The Lake Mocris, in Egypt, Mel. 1, 9, 5 ; Plin. 5, 9, 9. moertlS) i. &r murus, v. h. v. * KSoesa, ae, /. The grandmother of Heliogabalus, Lampr. Heliog. 10. IvToesi? orum, m. A people in the mod- ern Bulgaria and Servia, Plin. 3, 26, 29 ; 4, 11, 18 ; Tac. A. 15, 6 ; Inscr. Orell, no. 4984. — Hence Wloesia>ae,/., The coun- try of the Moesi, Moesia, the mod. Bulga- ria and Servia, Plin. 3, 26, 29 ; Tac. A. 1, 80 ; 2, 66, et saep. As Moesia superior and inferior, also in the plur., Moesiae, Suet Vit. 15. MoesiaCUS, a. «m, adj. [Moesia] Of or belonging to Moesia, Moesian : exer- citus, Suet. Vesp. 6 : copiae, Tac. H. 2, 32. Moesicus. a, um, adj. [id.] Of or be- longing to Moesia, Moesian : gentes, Pun. 4, 1,1. moesileunv '> n -< corrupted from mausoleum, A tomb, mausoleum : Front, de Limit, agror. p. 43 Goes. moeste, moestifico. moestiter, moestitia. moestitudo, moesto, moestUS; v. maeste, etc. moeta; for meta, Front, de Colon, p. 141. Mog^ontiacum. i. "■ A city of Germany, the mod. Mayence, Eutr. 7, 8 ; called also Magontiacum, Tac. H. 4, 15 ; 24 ; 25 ; 33, et al. ; Magontiacus, i., /., Amm. 15, 27 ; and Moguntia, ae, /., Ve- nant Fortun. 9, 9. t moil-US, h v. murus. mola, ae,/. [I- molo] A mill (whether worked by water, by horse-power, or by hand) : molarum strepitum audire, Enn. in Non. 506, 4 : molae oleariae duro et as- pero la de, Var. R. R. 1, 55 : trusatiles, Gell. 3, 3 : pumiceae, Ov. F. 6, 318 : aqua- riae, water-mills, Pall. 1, 42 : versatues, Plin. 36, 18, 20. II. Transf.: A. Grits or grains of spelt coarsely ground and mixed with salt (hence called mola salsa), which it was customary to strew on the victims at sac- rifices : "mola etiam vocatur far tostum, et sale sparsum, quod eo molito hostiae aspergantur," Fest. p. 141 ed. Mull. : spar- ge molam, Virg. E. 8, 82 : molam et vi- num inspergere, Cic. de Div. 2, 16: aut mola salsa aut trure comprecari, Plaut. Am. 2, 2, 109 : m. salsa supplicare, Plin. 18, 2, 2 ; so, m. salsa litare, id. praef. med. : consumpsi salsasque molas et turis acer- vos, Mart. 7, 5, 4. Cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 118 sq. B. A false conception, moon-calf, mole : Plin. 7, 15, 13 ; so id. 10, 64, 84. Molae. arum,/. In the relig. lang. of the Italians, peril. 77« daughters of Mars, tlte protectresses of mills, Gell. 13, 22 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 172 molaris, e, adj. [mola] 0/or belong- ing to a mill or to grinding, mill- (post- Aug.) : molaris lapis, Plin. 36, 19, 30,— II. Subst, molaris, is, m. : A. A millstone; poet, for any large stone : ramis, vastis- que molaribus instat, Virg. A. 8, 249 ; so Ov. M. 3, 59. — B. (sc. densl A grinder, molar : Juv. 13, 212. molarius. a, um, adj. [id.] Of or be- longing to a mill or to grinding, mill- MOLE (ante-class.) : asinus molarius, a mill-ass, an ass that turns a mill, Cato R. R. 11 ; Var. 1, 19. * molaxo, 1" "• a -> for malaxo : Pelag. Vet. 5. molemomum. "> »■ a plant that promotes vomiting, Plin. 26, 7, 25. mdlcndarius, a, um, adj. [1. molo] Of or belonging to a mill or to grinding, mill- (post-class.) : asina molendarin, Paul. Dig. 33, 7, 18, § 2 : meta (al. molendina- ria), id. ib. § 5. molendinariuS) a, um, adj. [id.] Of or belonging to a mill or to milling (post-class.) : molendinariae metae, Amm. 17, 4 ; so, m. meta (al. molendaria). Paul. Dig. 33, 7, 18, § 5.— ^Subst, molendarius, ii, m„ A miller : Inscr. ap. Grut. 1114, 6. molcndlnum. i, »• [id-] A milling- place, milt-house (eccl. Latin) : Aug. in Psalm. 132, 4 ; so id. ib. 36, 2. mblcS. is, /. A shapeless, huge, heavy mass ; a load, burden, difficulty. I. Lit: A. In gen. (poet): Chaos, rudis indigestaque moles, Ov. M. 1, 7: vasta se mole moventem Pastorem Poly- phemum, Virg. A. 3, 656 : stetit aequore moles Pinea, i. e. a fleet of large ships, Prop. 4, 6, 19. B. In partic, A huge, massive struc- ture, esp. of stone ; a dam, pier, mole ; a foundation, etc. (so freq. and quite class.) : molem atque aggerem ab utraque parte litoris jaciebat, Caes. B. C. 1, 25 : m. op- positae. riuctibus, moles, Cic. Off. 2, 4 ; ci. id. Verr. 2, 4, 53 ; and, aditus insulae mu- niti mirificis mobbus* id. Att 4, 16 med. : exstructa moles opere magnifico, incisae- que litterae, virtutis testes sempiternae, a monument, Cic. Phil. 14, 12 : m. propinqua nubibus, Hor. Od. 3, 29, 10 : insanae sub- structionnm moles, huge buildings, piles, Cic. Mil. 31 : — sepulcri moles, i. e. a tomb, Luc. 8, 865. — 2. Warlike apparatus, muni' tions of war : belli, Tac. H. 1, 61 : non ali- as majore mole concursum, with a greater mass, id. Ann. 2, 46. II. 'Prop. : A. Greatness, might, pow- er, strength, great quantity : moles pug- nae, Liv. 26, 6 : molem invidiae sustinere, Cic. Cat. 1, 9 ; cf„ m. mali, id. ib. 3, 7 : vis consili expers mole ruit sua, Hor. Od. 3, 4, 65 : rerum, Suet. Aug, 84 : fortunae, Tac. A. 15, 52 : Herculea, Sil. 12, 143 : densa ad muros mole feruntur, Virg. A. ' 12, 574 : curarum, multitude, crowd, Tac. A. 12, 66. B, Difficulty, labor, trouble : transveham naves haud magna mole, without great difficulty, Liv. 25, 11 : tantae molis erat Romanam condere gentem, so much labor did it cost, Virg. A. 1, 33 : Corbuloni plus molis adversus ignaviam militum, quam, etc., Tac. A. 13, 35. mdlcste. adv., v. molestus, ad fin. mdlestia, ae , /. [molestus] Trouble, troublcsomeness, irksomeness, uneasiness, annoyance, molestation, vexation, disgust, dislike, etc. (quite class.) : sine molestia, Cato R. R. 154 : maxima, Plaut. Am. 1, 2, 2: sine molestia. taa, without trouble to yourself, Cic. Fam. 13, 23: molestiam ex- hibere, to cause, id. ib. 12, 30 : habeo eti- am illam molestiam, quod, etc., id. ib. 16, 12: fasces habent molestiam, produce, cause, id. Att. 8, 3 : ex pernicie reip. mo- lestiam trahere, to feel troubled, id. Fam. 4, 3 : capere, to get vexed, id. Sull. 1 : a!> cui aspergere, to give, occasion, id. Q. Fr. 2, 10: afferre, Ter. Hec. 3, 2, 9: demere, id. Ad. 5, 3, 33 : molestiis se laxare, Cic. Fam. 5, 14 : navigandi, Suet. Cal. 23.— Of speech, Stiffness, affectation: diligens ele- gantia sine molestia, Cic. Brut 38. II. Transf., concr., That which causes trouble, an annoyance; of spots or blotch- es on the face : mole6tiae in facie, Plin. 28, 8,28. molcsto. 1- »• a - fid.] To trouble, an- noy, molest : m. aliquem, Petr. fragm. ap. Fu'lg. p. 566, 28 ; id. Sat. 58 ; App. Herb. 71 : neminem molestari volo nomine de- biti, Modest. Dig. 34, 3, 20. molestus, a, um, adj. [mole6] Trouble- some, irksome, grievous, annoying (quite class.) : abscede hinc, molestus ne sis I Plaut. Asin. 2, 4, 63 : provincia molesta, Cic. Mur. 8 : operosus ac molestus labor, id. N. D. 2, 23 : alicui odiosum molestum MOLI esse, id. de Sen. 14 : tu autcm. nisi moles- tum C6t. pnulisper exsurge, if it will not incomm.ode yon, id. Cluent. 60 : nihil ent his laboriosius molestiusque provincin, id. Leg. 3, 8 : arrogantia ingcnii «tque elo- quentine est molestissima, id. de Div. in Caecil. 1.1 : tunica, a kind of strait-jacket, of combustible materials, Juven. 8, 235 ; Mart. 10, 25. B. I" partic., of speech, Lahorcd, af- fected: simplex in agendo Veritas, non inolcsta, Cie. Brut. 80 : verba, Ov. A. A. 1, 459 : pronunciatio gesticulationibus, Quint. 11, 3, 183: dinlectos, Suet. Tib. 5G. II. Transf. : A. That is done with dif- ficulty, difficult (post-class.) : molesta sep- aratio, Ulp. Dig. 9, 2, 27. — *B. Dangerous, injurious: otium, Catulle, tibi molestum est, Catull. 51, 12. — Hence, Adv., moleste, A. With trouble or dif- ficulty (quite class.) : moleste fero, / take it ill, it vexes, anuoys me, Cic. Att. 13, 22 : molestissime fero, quod, etc., id. Fam. 3, W : molestius ferre, id. Q. Fr. 1, 1, 1 : fero, / lament, Sen. Ep. 67. — B. *'" a trouble- some or offensive manner ; of speech, in a labored manner, affectedly : mimice ac mo- leste, Catull. 42, 7 : scribere, August, in Suet. Aug. 86 : m. uti distinctionibus, Quint. 11, 3, 181. molctrina- ae, /. [1. molo] A mill (ante-class.) : Cato in Non. 63, 26. mdlilc, 's, n. [mola] The drawing- tapes or traces of an ass in a mill, Cato II. It. 10 and 11. molimciii ini3 i "■ [molior) A great exertion, effort, endeavor, attempt, under- taking (mostly poet.) : ventus Trudit agens magnam macno molimine navim, Lxicr. 4, 900; Ov. M" 12, 356: quanto cum iastu, quanto molimine circum Spectemus vacuam Romanis vatibus aedem, Hor. Ep. 2, 2, 93 : sceleris, Ov. M. 6, 473 : res, suo ipsa molimine gravis, Liv. 2, 56: rerum, Ov. Pont. 1, 2, 75. molimcntumi ', «• [id.] A great ex- ertion, effort, endeavor, attempt, undertak- ing (good prose, but not in Cic.) : magno cum molimento procedunt, Sisenn. in Non. 142, 5 : neque ee exercitum sine magno commeatu atque molimento in mi inn locum contrahere posse, y -'Caes. B. G. 1, 34 : inotam certe sede sua parvi molimenti adminiculis, by machines of lit' tie power, Liv. 5, 22 : eo minoris molimen- ti ea claustra esse, would cost the less la- bor, id. 37, 14 : rex magni molimenti est, *hat has a great spirit of enterprise, Sen. Consol. ad Marc. 11. molina, ae, / [molinus, a, um] A mill (post-class.) : Amm. 18, 8. ■I mollliarius, ii, m. [molina] A mill- er: "molinarius, v? pa\ernS," G\oss. Philox. molinuSi ", um, adj. [mola] 0/or be- longing to a mill, mill- (eccl. Lat.) : sax- um, Tert. adv. Marc. 4, 35. mollO, ire, v. molior, ad fin. molior? " U9 > 4. (archaic inf., molirier for moliri, Lucr. 5, 932) v. dep. n. and a. [molesj I, Nentr., To set one's self or one's pow- ers in motion, to exert one's self to endeav- or, struggle, strive, toil, etc. (so very rare- ly, but quite class.) : ngam per me ipse et moliar, Cic. Fam. 6, 10 : nosti mores mu- lierum : Dum moliuntur, dum comunrur, annus est, Ter. Heaut. 2, 2, 11: molieL- tem hinc Hannibalem, Liv. 28, 44 : dum naves moliuntur a terra, id. 37, 11. II. Act., To set a thing in motion, to throw, cast, hurl, remove, displace ; also, to construct, make, etc. (likewise quite class.). A. Lit.: validam in vites molire bipen- nem, wield, Virg. G. 4, 331 : ancoras, to itoist the anchor, weigh anchor, Liv. 28, 17: terram, i. e. to work, to till the ground, Virg. G. 1, 494 : fores, to break open, Tac. A. 1, 39 : corpora ex somno, to rouse from sleep, to endeavor to awaken, Liv. 36, 24 : habenas, to guide, Virg. A. 12, 327 : fulmi- na molitur dextra, hurls, id. Georg. 1, 329: ignem, id. Aen. 10, 131 : montes sua sede, removes from their seat, displaces, Liv. 9, 3 : onera objeeta, id. 25, 36 : muros, to erect, build, Virg. A. 3, 132; so, classem, id. ib. G : aedem, Flor. 1, 7 : locum, Virg. A. 7, 157 : pocula de capitibus hominum, to con- struct, make, Sol. 15. B. Trop. : tidem moliri coepit, he be- Ppp MOLL gan to attack, i. e. endeavored to impair public credit, Liv. 6, 11 : nee ea, quae agunt, molientes cum labore operoso, per- forming, doing, Cic. N. D. 2, 23 : viam, to make its way, Virg. A. 10, 477 : animum, to form or acquire for one's self, Ov. A. A. 2, 119: laborem, to undertake, Virg. A. 4, 233 : iter, to continue, pursue, id. ib. 6, 477 : struere et moliri «liquid calamitatis all- cui, to try to bring upon, Cic. Clu. 64 : al- icui insidias, to lay snares, Virg. G. 1, 271 : crimina et accusatorem, to bring about, find out, Tac. A. 12, 22 : talia, to begin, undertake, Virg. A. 4, 567 : triumphos, Ov. M. 14, 719 : fugam, Virg. A. 2, 109 : mo- ram, id. ib. 1, 418: opem extremam ali- cui, Val. Fl. 6, 431 : dolos apertos, id. 5, 249 : bellum in animo, to design, meditate, Vellej. 2, 46: mundum efficere moliens Deus, attempting, Cic. Univ. 4: lallere, Val. Fl. 3, 491 : de occupando regno moli- ens, striving to usurp the government, Cic. de Rep. 2, 35 : nuptias, to bring about, Tac. A. 12, 3 : apud judices oratione mo- lienda sunt amor, odium, etc., are to be ex- cited, called forth, Cic. de Or. 2, 51 : tumo- rem, Col. 6, 17 : vorandi f'acultatem, Cels. 1,3. 1, Act. collar, form, molio, ire (post- Ausrustan) : neque quis quid molit, erects, builds. S. C. ap. Front. Aquaed. 129.— 2. Molior, iri, in a p as s. Bignif. : App. M. 11, p. 770 Oud. molltjO" 6nis, /. [molior] A putting in motion, moving, removing : a labori- ous und'-Tlakin g . preparation , contrivance (quite class.) : molitio agrorum, a work- ing, ploughing, digging, Col. prooem : terrena, id. 11, 2 : — facilis molitio eorum valli erat, a tearing out, demolishing, Liv. 33, 5. — Of the creation of the world : quae molitio, Cic. N. D. 1, 8. 1. molitor» or i s > m. fid.] One who un- dertakes to do a thing, an attempter, author, framer, contriver (quite class.) : effector mundi molitorque Deus, Cic. Univ. 5: na- vis, Ov. M. 8, 302 : caedis, Tac. A. 11, 24 : rerum novarum, Suet. Dom. 10 : scele- rum, Sen. Tranq. 7. 2. mdlifor* oris, m. [1. molo] A miller (post-class.) : I. Lit. : Ulp. Dig. 33, 7. 12, 15. — H Transf., in an obscene sense: Aus. Ep. 90, 3. molltrix. icis, /. [1. molitor] She who attempts, frames, contrives (post-Aug.) : re- rum novarum, Suet. Ner. 35. * rnolltura. ae, /• [1- molo] A grind- ing : Plin. 15, 23, 25. 1. molituSi a, um, Part., from molo. 2. molituSi a, um, Part., from molior. * molleO; 2- "• "• [mollis] To be soft, Theod. Prise. 1, 28. mollcsco. ere, v. inch. n. [molleo] To become soft. In lose its hardness ; trop., to become soft, mild, gentle; also, to become effeminate, unmanly (poet, and in post- Aug. prose) : I. Lit. : rura colit nemo : I mollescunt colla juvencis, Catull. 64, 38 : ebur, Ov. M. 10, 283 : tactu, Plin. 12, 17, 37. — II, Trop.: turn genus humanum primum mollescere coepit, Lucr. 5, 1013: pectora, Ov. Pont. 1, 6, 7 : mollescat in i undis, id. Met. 4, 385. f mollestra; ae, /• A sheep -skin, | sheep's felt, for wiping out helmets: ['est. i p. 135 ed. Mull. mollicclius. a, um, adj. dim. [mol- lis] Soft, tender, delicate (poet.) : nates, Catull. 25, 10. molliclna. ae,/. [id.] A kind of soft garment (post-class.): Nov. in Non. 540, 22. mollicdmus. a, um, adj. (mollis-co- ma) Soft-haired (post-classical) : herbae, Avien. Perieg. 1082. 1. molllCUluSi a, um, adj. dim. [mol- lis] Soft, tender, delicate; trop.. voluptuous (poet.) : I. Lit. : escae, Plaut. Casin. 2, 8, 58— II. Trop. : versiculis, Catull. 16, 4: 2. MolHculuS. >. m. A Roman sur- name, e. g. Ti. Minucius Molliculus, Liv. 40. 35. * moUlflCO) 1- "■ * [mollis-facio] To make soft, to soften, mollify : ventrem, Ma- cer de herbis Carm. 4, 14 ; cf., "mollifico, uTzaXvvu), uaX'iaoh)," Gloss. Lat. Gr. moIllflCUS) a, um, adj. [mollifico] Making soft, softening (post-class.) : phle- botomia est mollifica corporis, Coel. Aur. Tard. 4, 1. MOLL molligO; i"' 9 . v - mollugo. mollimcntum- i, «• [mollio] A means of softening or mitigating (post- Aug.) : calamitatum, Sen. Tranq. 10. mollio, ivi and ii, iturn, 4. (archaic, mollibat for molliebat, Att. in Non. 347. 16 : — mollirier for molliri, Ter. Ph. 4, 3, 27) v. a. [mollis] To make soft or supple, to soften ; trop., to make pliant, to tame, re- strain, to render less disagreeable, to make more gentle, to render milder ; also, to make rffi'uiinate or unmanly ; to emasculate. I. Lit. : frigoribus durescit humor, et idem vicissim mollitur tepefactus, Cic. N. D. 2, 10 : mollire lanam trahendo. to spin. Ov. M. 2, 411 : arrus oleo, Liv. 21, 55 : dum ferrum molliat ignis, Hor. S. 1, 4, 20 : ce ram, Ov. M. 8, 198 : semina, id. ib. 123 : humum foliis, id. ib. 4, 741 : glebas, id. ib. 6, 220; alvum, to relax, purge moderately. Plin. 20, 5, 20 : duritias, id. 28, 17, 70 : agri molliti, softened, loosened, Cic. N. D. 2, 52. II. Trop, : A. To soften, moderate, mit- igate ; to tame, restrain, check ; to render easier, lighter, plcasanler, or less disagree- able : Hannibalem exsultantem patientia sua molliebat, Cic. de Sen. 4 : qua mons mollibat mare, broke the violence of the sea. Att. in Non. 347, 16: iram, Liv. 1, 9: im- petum, id. 3, 35 : indocili numero cum grave mollit opus, Ov. Tr. 4, 1, 5: poe- nam, id. ib. 3, 5, 53 : clivum, to make the ascent of a hill easier, Caes. B. G. 7, 46 : verba usu, Cic. N. D. 1,34 : translationem. id. de Or. 3, 41 : fructusque feros mollite colendo, Virg. G. 2, 36 : ventos, Plin. 2. 47, 47. B. To soften, render effeminate: legio- nem, Cic. Phil. 12, 3 : animos, id. Tusc. 2, 11 : vocem, to make soft or womanish. Quint. 11, 3, 24 : — puerum mollire, to emas- culate, castrate, Stat. S. 3, 4, 68. molll-pcs, edis, adj. [mollis-pes] Soft- footed (poet.) : boves, Cic. poet, de Div. 1,9. mollis, e, adj. [for movilis, from mo- veo, analog, to agilis, facilis] Easily mova- ble, pliant, flexible, supple ; soft, tender, del- icate, gentle, mild, pleasant (quite class,).. 1. Lit.: mollis juncus. Virg. E. 2, 72 :: acanthus, id. Georg. 4, 137: aurum, id. Aen. 10, 818 : tiliae, Ov. M. 10, 92: crura,- Virg. G. 3, 76 : colla, id. Aen. 11, 622 : bra- cbia, Ov. A. A. 1, 595 : cervix, id. Fast. 4 r . 185 : commissurae, Cic. N. D. 2, 60 : mol- le litus, of soft sand, Caes. B. G. 5, 9 : are- na, Ov. M. 2, 577 : aqua, id. A. A. 1. 476 :. rraga, id. Met. 13, 816 : castaneae, Virg. E.. 1, 82: alvus, relaxed, open bowels, Cels. 3,. 12 : cibus, mild, not sharp, id. 4, 4, 4 : ovum, . soft, id. ib. 5 : prata, Virg. G. 2, 384 : gra- tnen, Ov. F. G, 328: humus, id. A. A. 3, 688 : lana, id. Fast. 2, 742 : torus, id. Am. 2, 4, 14 : arcus, slack, unbent, unstrung t id. Her. 4, 92: feretrum, made soft by o' layer of leaves, Virg. A. 11, 64 : mollissima cera, Cic. de Or. 3, 45. — Subst., mollia, ium, n., A kind of fishes, mollusks : Plin. 11, 51, 112: — mollia panis, the soft part of bread, the crumb, id. 13, 12, 26 : — molles ge- nae, soft, delicate, Ov. Her. 10, 44 : capilli, . id. Pont. 3, 3, 17 : cervix, id. Fast. 4, 185 : manus, id. Am. 1, 4, 24 : latus, id. Met. 14, 709 : molles Zephyri, soft, gentle, id. A. A. 3, 728 ; so, hiems, Stat. S. 3, 5, 83 : aes- tas, Virg. G, 1, 312: coelum, Flor. 16, 4 - Euphrates mollior undis, gentler, calmer, id. Aen. 8, 727: «ditus, easy, Sil. 4, 491;- so, iter, Quint. 4, 2, 46 : via, id. ib. 1, 6, 22 : fastiirium, gentle, not steep, Caes. B. C. 2. 10 : clivus, Virg. E. 9, 8: trames, Ov. F. 3, 13. — Proverb.: molli brachio objurga- re aliquem, i. e. in a gentle, forbearing manner, Cic. Att. 2, 1. II, Trop.: A. Tender, delicate, sus- ceptible : molliims annis, in tender uoulh r Ov. Her. 1, 111: — os molle, easily blush- ing, id. Trist. 4, 3, 70 : mollissimae aures_ modest, umcilling to listen to praise, Plin. Pan. 68. 2. In a bad sense, Soft, effeminate, ■un- manly, week : philosophus tarn mollis, tarn lansuidus. tarn enervatus, Cic. de Or. 1, bS "Si-.ha?i Virg G. 1 i ; 7 'iri mcll-e, i e. pathici,Liv.33, 28: — disciplina. effeminate,. Cic. Fin. 1,11: ratio, id. ib. 5, 5 : vita, Ov. Tr. 5, 3, 9 : m. teneraque vox, Quint. 11. 3, 23 : educatio, id. 1, 2, 6 : actio, id. 11, 3_ 128 : — Gallorum mens est mollis ac mini- 961 MO L O ine re6istens ad calamities perferendas, Caes. B. G. 3, 19 : sententia, Cic. Cat. 1, 12. B. Soft, pleasant, mild, easy : oratio- nem mollem teneramque reddidit, soft, pleasant, Cic, Brut. 9 : verba, Hor. Kpod. 5, 83 ; mollia jussa, mild, easy, Virg. G. 3, 41 : vincuntur molli pectora dura prece, soft, tender, Tib. 3, 4, 76 : querelae, Hor. Od. 2, 9, 17 : m. versus, an elegiac or am- atory pnem, opp. to durus versus, an he- roic poem, Ov. Tr. 2, 307 : ridere mollia, to gently smile : Ov. A. A. 3, 513 : cuncta tamen ad imperatorem in mollius relata, in a milder, more favorable light, Tac. A. 14, 39 : — pilenta, having a gentle motion, Virg. A. 8, 666 : mollissima tempora fan- di, id. ib. 293: hora mollior, more favora- ble, Ov. Pont. 3, 3, 84 :— signa, Cic. Brut. 18: duriora Calon .. .minus rigida Cala- rais, rnolliora adhuc supradictis Myron fecit, more agreeable, Quint. 12, 10, 7 : — mollis animus et ad accipiendam, et ad deponendam offensionem, Cic. Att. 1, 17 : in inimicitiis auricula intima mollior, id. Q. Fr. 2, 15. C. Changeable, fickle : nihil est tam molle quam voluntas erga nos civium, Cic. Mil. 16. — Hence, Adv., molliter: A. Lit, Softly, gen- tly, agreeably (quite class.) : aves nidos mollissime substernunt, Cic. N. P. 2, 52: recubans, id. de Or. 3, 17 : ossa cubent, Ov. Tr. 3, 3, 75 : — excudent alii spirantia mollius aera, Virg. A. 6, 847 : molliter siste nunc me, cave, ne cadam, Plaut. Ps. 5, 2, 7 : colles ad orientem molliter devexi, gently, gradually. Col. 1, 2. B. Trop. : quod ferendum est molli- ter sapienti, calmly, patiently, Cic. de Sen. 2 : abnuere, Liv. 30, 3 : — delicate et mol- liter vivere, voluptuously, Cic. Off. 1, 30 : aegritudinem pati, sensitively, weakly, Sail. J. 84 : — ne quid per metum mollius con- *uleretur, too compliantly, Liv. 30, 7 : — in- tcrpretari mollius aliquid, rather mildly, favorably, Tac. H. 2, 96. mollitia (mollicia), ae,/., and mol- li ties (mollicies), ei, /. [mollis] I. Mova- bleness, pliability, flexibility, suppleness ; softness ; trop., softness, susceptibility ; weakness, irresolution ; effeminacy, volup- tuousness, wantonness (quite class.). I, Lit. : mollitia cervicum, Cic. de Or. 18 :— lapidis, Plin. 36, 22, 45 : lanae, id. 19, 3, 18 : carnis, id. 9, 17, 28 : teneritas et mollities quaedam, Cic. Fin. 5, 21. H, Trop. : qua mollitia sum animi ac Ienitate numquam mehercule illius lacri- mis ac precibus restitissem, Cic. Sull. 6 : agilitas mollitiesque naturae, sensitive dis- position, id. Att. 1, 17 : frontis, bashf ill- ness, Plin. Ep. 6, 29 : — animi est ista mol- lities, non virtus, inopiam paulisper ferre non posse, weakness, Caes. B. G. 7, 77 : Niciae, Cic. Att. 12, 26 : m. et inertia ani- mi, Sail. C. 56 : m. et soeordia, id. Jug. 73 : — in munditiis, mollitiis, deliciisque aetatulam agere, Plaut. Ps. 1, 2, 40 : civi- tatum mores lapsi ad mollitiam, Cic. Leg. 2, 15 : m. luxuriaque, Just. 1, 7 : vocis, Claud, in Eutr. 1, 441. — Esp., unchastity, Plin. 28, 8,_27 ; so, corporis, Tac. A. 11, 2. mollltudo, inis, /. [id.] Suppleness, flexibility, softness ; trop., softness, suscep- tibility, weakness (quite class.): I, Lit.: mollitudo vocis, flexibility of the voice, Auct Her. 3, 11: — manuurn, Pac. in Gell. 2, 26 : m. assimilis spongiis, Cic. N. D. 2, 55: viarum, Yitr. 10, 6,— II. Trop.: hu- manitatis, Cic. de Or. 3, 4 : — corrumpi mollitudine vitiorum, Arn. 2, 64. mollitaS' a. um, Part., from mollio. molluffOj iriis, f. A variety of the plant lappago, Plin. 26, 10, 65 ; which is also called mollugo, Marc. Emp. 26. mollllSCUS. a, um, adj. [mollis] Soft ; c. c. nux, and abs., tnollusca, ae, /., A kind of soft nut ivith a thin shell : Plaut. in Macr. .4. 2, 14 ; Plin. 15, 22, 24.— H. Subst., mol- luscum, i, v., A fungus that grows on the maple-tree, Plin. 16, 16, 27. 1. molo. ui, itum, 3. v. a. To grind in a mill: I, Lit: molendum usque in l>istrino, Ter. Ph. 2, 1, 19 : hordeum in -ubtilem t'arinim, to grind into fine flour, i'lin. )S. 7, 14.— II. Transl'., in an ob- scene seine : Aus. Epigr. 71, 7, 2 MolOi onifl, m - A Roman surname. Eckhel. D. N. V. 5, p. 283. 9C2 M O L Y molochci v - malache. molochinarius, ", ""■ [moloche] I. A mallow-dyer, one who dyes with the color of mallows (ante- and post-class.) : Plaut. Aul. 3, 5, 40. — II. A seller of mallow-col- ored garments, lnscr. ap. Mar. 939, 6. mdldchinuS) R , um > adj. [id.] Mai- low-colored (ante-class.) : Caecil. in Non. 548. 14. t mdlochitcS" ne, m. = fioloxirns, An Arabian gem of the color of mallows, Plin. 37, 8, 36. 1. Molon "id Molo) 6nis, m. A surname of Apollonius the rhetorician, an instructor of Cicero, Cic. Brut. 90 ; Att. 2, 1,9. 2. molon* Onis, m. A plant, also called moly : Plin. 26, 7, 19. MdlorchaeUS) a, um, adj. [Molor- chusj Of or belonging to Molorchus (po- et.) : Tib. 4, 1, 13. MdlorchuS; '• m - A poor vine-dress- er near iXemea, who hospitably entertained Hercules when about to slay the lion of that place, Stat. S. 3, 1, 29 ; 4, 6, 51 ; id. Theb. 4, 16 ; Mart. 4, 61. — Hence, poet., Alphe- um linquens lucosque Molorchi, i. e. the Nemean Forest, Virg. G. 3, 19. * molorthuS) i> ™- A sounding-lead: gravis molorthus (al. molybdus, al. mol- ybdis), Stat. S. 3, 2, 30. Molossi; orum, m., MoXoaooi, The Molossians, a people in the eastern part of Epirus, Plin. 4 prooem. ; Cic. de Div. 1, 34, 76. — They were so called from Molos- sus, the son of Pyrrhus, king of Epirus, and Andromache, ace. to Serv. Virg. A. 3, 297. Molossin. ae,/., MoXomrt'a, The coun- try of the Molossi, in Epirus, Serv. Virg. A. 3, 297. mdlossiambos. i, m. [molossus- iambus] A metrical foot consisting of three lung syllables and an iambus (e. g. admi- ralties), Diom. p. 478 P. Mdiossicus, a, um, adj. [Molossus] Molossian (ante- and post-class.) : parasiti Molossici, i. c. as ravenous as Molossian hounds, Plaut. Capt. 1, 1, 18 : — carmen, consisting wholly of molossi ( ) (e. g. Romani victores Germanis devictis), Diom. p. 513 P. Mdlossisj'dis,/., MoXoctiti's-, The coun- try of the Molossi, in the eastern part of Epirus : Liv. 8, 24. molossopyrrhichius. ii, m. [mo- lossus-pyrrhichius] A metrical foot con- sisting of a molossus and a. pyrrhichius (e. g. admirabills), Diom. p. 478 P. molossospondeus, i, »'• [molossus- spondeus] A metrical verse consisting of a molossus and a spondee (e. g. conturba- tores), Diom. p. 479 P. 1. MdlosSUSi n > um > "dj-' MoWitoj, Of or belonging to the Molossi, Molossian : missi de gente Molossa, Ov. M. 1, 226 : ca- nes, famed for their strength, Hor. S. 2, 6, 114 ; also subst.. Molossus, i, m., A Molos- sian (hound) : Molossus acer, Virg. G. 3, 405 : Molossum for Molossorum, Lucr. 5, 1062. — In prosody, pes, a metrical foot con. sisting of three longs (e. g. Arpinas, ever- tunt), Quint. 9, 4, 82 ; Diom. p. 475 P. 2. MdlosSUS) i. m - Son °f Pyrrhus, king of Epirus, and Andromache, the pro- genitor of the Molossi, ace. to Serv. Virg. A. 3, 297. mohicrum : I. i- q- mola, A moon- calf mole, Afran. in Fest. p. 141 ed. Mull. — II. Quo molae vertuntur, id quod Grae- ci ixvXikPov (al. u-i^aitpov) appellant, Fest. 1. 1. : molucrum esse aiunt lignum quod- dam quadratum, ubi immolatur, Cloatius, id. ib. : "Aelius eodem nomine appellari ait. quod sub mola supponatur. Aurelius Opilius appellat, ubi molatur," Fest. 1. 1. ; r,f, mola. 'Molus or MoloS; '■ m ' Mf '^oS. The father of Meriones, Hyg. Fab. 97. i moly, yos, n. = uti\v, A plant with a while flower and a black root, Plin. 25, 4, 8. ' rnolybdacna* ae, /. = iio\Z6oatva : I. Sulphuret of lead, galena, Plin. 34, 18, 53. — II. The plant leadwort, pure Lat., plumbago, Plin. 25, 13, 97. 1 molybditis* '^ia, /■ == p-o^uBSlrte, The spume of lead, lead-ashes, Plin. 33, 6. 35. I molybdus- i, m., and molybdis- idis, /. = poXvli6nS and pohifiolf, L "lis, '"• [for movimen, from ■ moveoj *I, Movement, motion : e salso consurgere momine ponti, i. e. from the salt billows, Lucr. 6, 474. — II, Weight, mo- mentum ; importance, moment (ante- and post-class.) : Lucr. 3, 189 : nullius mo- menti esse, to be of no consequence, of no moment, Arn. 2, 77. — *HI. A moment of time : If anil. 3, 675. momentalitcri adv. [momentum] : In a moment (post-class.): Fulg. Myth. 2, 3. momenta neus; a, um, adj. [id.] Short, oj brief duration, momentary (eccl. I Lat.) : momentaneus ardor, Tert. adv. ! Marc. 3, 17 dub. ' momentarius, «■< "m, adj. [id. 1 ■ Brief of brief duration, momentary ; quick (post-class.) : maritus, i. e. who stays but a short time, App. M. 5, p. 164 : vita, id. ib. j 2, p. 127: cura, Papin. Dig. 34, 1, 8 : ve- J nenum, that operates quickly, App. M. 10, p. 726 Oud. " momentosus* a, um, adj. [id.] Of a short time, momentary: rapina (apis), Pseudo-Quint. Decl. 13, 12. momentum> i> n. [for movimentum, from njoveo] A balancing or rocking mo- tion ; a balance, equipoise (quite class.). X, Lit. : astra forma ipsa tiguraque sua momenta sustentant, their balance, equi- librium, Cic. N. D. 2, 46 : pisces levi cou- dae in utrumque momento velocitatem suam Hectunt, Sen. Ep. 90. II. Transf. : A. ^n alteration: nul- lum momentum annonae facere, to effect no alteration in the price of corn, Liv. 4. 12. B. -*4 particle sufficient to turn the scales ; hence a particle, apa.t, a point: myrrhae momentum, Plin. 30, 10, 27: quibus (reg- nis) pro ignobili momento erat accessura Macedonia, a make-weight, Just. 7, 3 : coeli, a point, part, Plin. 18, 34, 67 : corpus bra- tionis in parva momenta diducere. Quint. 3, 11, 23 : officiorum, parts, Cic. Mur. 2. b. In partic, of time, A short time, brief space, moment : parvis momentis multa natura affingit, instants, moments, Cic. de Div. 1, 52: m. certa dimensa, at certain fixed times, Plin. Ep. 4, 30: parvo momento, in a short time, Caes. B. C. 2, 6 : momento temporis, in a moment, Liv. 21, 33 : momento horae, in the brief space of an hour, Hor. S. 1,1,7: Maecenati nullo horae momento coutigit somnus, could not sleep a single hour, Plin. 7, 51, 52 : bre- vi horarum momento, in a few hours, Just. 2, 14 : momento fit cinis, in a moment, SeD. Q. N. 3, 27 : pruna stomacho non utilissi- ma, sed brevi momento, are hurtful, but only for a short time, Plin. 23, 7, 66. 2. Trop., A cause, a circumstance; weight, influence, importance, moment : minimis momentis maximae inclinationes temporum fiunt, from the slightest causes spring the greatest changes, Cic. Phil. 5, 10 : m. omnia observare, all the circum- stances, id. Fam. 6, 10 : unamquamque rem momento suo ponderare, according to its importance, id. Fontej. 6 ; cf., ut om- nia verborum momentis, iron rerum pon- deribus examinet, id. Rep. 3, 8 : ita par- vae res magnum in utramque partem momentum habuerunt, influence, Caes. B. C. 3, 70 : quorum adventus hoc tamen momenti fecit, ut Scipio abscederet inde, etc., Liv. 29, 35 : cave quicquam habeat momenti gratia, weight, influence, Cic. Mur. 30 : magno ad persuadendum mo- mento esse, id. Inv. 2, 26 : potentia, mo- tives, Ov. M. 11, 285: Leonis (sideris), in- fluence, Hor. Ep. 1, 10, 16: praebet mo- menta saluti, promotes, Ov. Pont. 4, 13, 49 : levi momento aestimare aliquid, to con- sider of little moment, to lightly prize, Caes. B. G. 7, 39 : nullius momenti aliquid puta- re, of no moment, unimportant, Cic. Vatin. 1 : nullius momenti apud exercitum futu- rum, Nep. Ale. 8 : id est maximi momenti et ponderis, of the greatest moment, Cic. Vatin. 4. Monai a", /• The name of two isl- ands: I, The Isle of Man, near Britain, Caes. B. G. 5, 13 ; Plin. 2, 75, 77,— II. The ! Isle of Anglesca, Tac. A. 14, 29 ; id. Agr. ! 14; 18. MONE i monachal ae, /. = uovaxq, A nun (eccl. Lat) : Hier. Ep. 39, 4. I mdnachicuS) a . um . <>', n.= povaxtiov, A monastery (post-class.), Impp. Valent. et Marc. Cod. Justin. 1, 2, 13, 1 monachllS' '■ in. = jwvaxos (that lives alone), A monk (eccl. Lat.), Sid. Ep. 5, 17; Hier. Ep. 22, 34. Mdnacscs. "S, m. A king of the Par- thinits : Monaeses et Pacori manus, Hor. Od. 3, 6, 9 : (" Monaeses et Pacorus reges Persaruui fuere," Schol. Acr.). monalltCT* v - monauliter. ' monarcha. ae, m.=zpovopx r is< An absolute ruler, a monarch (poet.) : caeruli monarcha ponti, an old poet in Mar. Vic- tor, p. 2551 P monarchia- »e,f. = l ioviipx- On a single flute (post-class,) : sonare (rtZ. monaster, alone), Mart. Cap. 9, 307. 1 monaulos °r mdnauluS' i. rn. — pfmvbos. A single flute, a flute with a sin- gle pipe (post- Aug.): fistulam et monau- lum (invenit) Pan Mercurii, Plin.7, 56,57, § 204 : saepe monaulon habet, Mart 14, 64. Cf. monaules. t monazontcs< ium, m. = poviT,ov Tie (who live alone). Monks (post-class.), Cod. Theod. 12, 1, 63. monedula- ae, / A jackdaw, daw, Corvus monedula, L. : examina graculo- nim monedulnrumque, cui soli avi t'ura- citas auri argentique praecipue mira est, Plin. 10, 29, 41 ; id. 17, 14, 22. Ace. to the myth, the nymph Arne was turned into a daw, for having betrayed her country for gold, Ov. M. 7, 465 sq. — Proverb. : non pins aurum tibi quam monedulae cora- mittebant, Cic. Fl. 31. — As a term of en- dearment : Plaut. Casin. 3, 3, 103 ;' cf. id. Capt. 5, 4, 5. monela ae,/ [moneo] A reminding, admonition (eccl. Lat.), Tert. Pat. 8; adv. Marc. 4, 34. t monemeron- >i ».=m<»"7/«/ ,01 '> A kind of eye-salve : Marc. Emp. 8. UldneO' ui, itum, 2. (archaic inf. praes. pass., monerier, Plaiit. Capt. 2, 3, 36. — Archaic perfl conj. : " moncris pro monu- cris," Pac. in Non. 507, 24 sq.) v. a. [from the root MEN, whence memini, mens, mentio ; lit., to cause to think, cause to remember; hence] To remind (esp. in an admonishing, warning manner), to ad- monish, warn one of any thing; also, to instruct one in any thing, to instruct, teach, tell him what to do ; to inspire (of divine inspirations, forebodings, dreams, proph- ecies) ; transf., abs., to instruct, inform : also, in gen., without the accessory no- tion of warning or instructing, to say, re- late, narrate, announce, predict. I. Lit, To remind, admonish, warn, in- struct, teach : bene mones tute : ipse cunc- to, Enn. in Non. 469, 25 : ea (auctoritas) adhibeatur ad monendum non modo aperte, sed etiam acriter, Cic. Lael. 13, 44. — (j3) Aliquem de re : oro, ut Terentiam moneatis de testamento, id. Att. 11. 16 ; id. Q. Fr. 2, 3/n. — (>) Aliquem aliquid : Fa- bius ea me ex tuis mandatis monuit, Cic. Fam. 3, 3 : id ipsum, quod me mones, id. Att 14, 19. Hence also in the pass., mo- neri aliquid : nee ea, quae ab ea (natura) monemur, audimus, id. LaeL 24, 88. Cf. M O N I also under no. 1,— ( aa J- [moneta] Qf or be- longing to the mint ; minted, coined (quite class.) : triumviri monetales, the directors of the ?nint, Pomp. Big. 1, 2, 2 ; cf. m jest of one who asks for money : monetali as- cripsi, quod ille ad me pro consule, Cic. Att. 10, 11 fin.: — aurum, coined, App. M. 7, p. 457 Oud. monetariUS- ", ">■ [id.] A master of the mint, Inscr. ap. Mur. 968, 5 : moneta- rii, mint-men, minters, coiners (post-class.), Aurel. Vict. Epit. Eutr. 35. mdnile* i s * "■ A necklace, collar (esp. of women, but also of boys and of ani- mals) : Fest. p. 138 ed. Mull.; cf. Quint 11, 1, 3 : quum (Eriphyla) vidisset moni- le ex auro et gemmis, Cic. Verr. 2, 4, 18 ; Afran. in Non. 150, 28 : collcque monile MONO Baccatum, Virg. A. 1, 654; Plin. 37, 3. 11. — Worn by boys : vidit in Herculeo sus- pensa monilia collo, Ov. Her. 9, 57; so id. Met. 5, 52. — By hefrscs : aurea pector- ibus demissa monilia pendent, Virg. A. 7, 277 ; eo of a stag, Ov. M. 10, 112. monimcntarius. monimen- tnm> v - nionum. monitio- finis,/, [moneo] A remind- ing, admonishing, advice, admonition (rare, but quite class.): "objurgatio post turpe factum castigatio : monilio vero est ante comrnissum," F'est. p. 196 ed. Mtill. : monitio acerbitate, objurgatio contumelia careat, *Cic. Lael. 24, 89; Suet. Tib. 18: volebat credi, monitione ejus futura prae- noscere, id. Ner. 56: officii, Col. 11, 1,30. In the plur. : Col. 11, 1, 6. monito< are > "• intent, a. [id.] To re- mind, admonish (post-class.) : Venant. Vit. S. Mart. 2, 387 ; so id. Carm. 5, 5, 23. monitor; fi r ' 9 > m - [id.] One who re- minds one of any thing, an admonisher, monitor: \ m In gen.: nil opus fuit moni- tore, Ter. Heaut 1, 1, 119: monitor et praemonstrator, id. ib. 5. 1, 2 : officii, Sail. J. 85 : monitoris egere, Hor. Ep. 1, 18, 67. H, In p a r t i c. : &, One who re- minds an orator of something, who helps him out, A remembrancer, an assistant : video mihi non te sed hunc librum esse responsurum. quern monitor tuus hie te- net, Cic. de Div. in Caecil. 16. B One who reminds one of people's names, A nomenclator : per monitorem appellandi sunt, Cic. Mur. 36 ; so Plin. Pan. 23. C. An overseer, supirintendcnt, e. g. of youth : Stat. S. 5, 3, 147 ; so id. Theb. 12, 205 ; of farm-slaves, CoL 1, 9, 4 ; 7 ; Ulp. Dii. 33, 7, 8. B. A prompter in the theatre : "movito- res qui monent histriones in scena," Fest. p. 138 ed. Hull. ; Inscr. Orell. no. 4916. E. In relig. lang., One who leads in praying : MONITOR AVGVR, Inscr. ap. Don. cl. 1, no. 44 : sine monitore, quia de pectore oramus. precantes sumus, Tert Apol. 30. monitorius- a, um, adj. [monitor] That semes to remind or admonish, moni- tory (post-Aug.) : fulmen, Sen. Q. N. 2, 39. monitum> i> "■ [moneo] An admoni- tion ; a prophesy (rare, but quite class.) : meis consiliis, monitis, etc., Cic. Fam. 5, 8, 2 : tuis monitis praeceptisque, id. ib. 5, 13, 3: meas aures omnium praeceptis moni- tisque patuisse, id. Phil. 14. 7, 20 : — deo- rum monita, Auct. Har. resp. 25 : Car- mends Nymphae, Virg. A. 8, 336. 1. mdnituS; a, um, Part., fr. moneo. 2. monitus- us. m. [moneo] A re- minding, warning, admonition ; in par- tic, admonition of the gods by omens, etc., prophecy, the will of the gods, a warning, by oracles, lightning, etc.: I. In gen. (so only poet.) : monitu nutrieis, Ov. Her. IS, 115 : finierat monitus, id. Met. 2, 103 :. m. acres tradere, Val. Fl. 1, 475. — H, I n par tic. (so quite class.) : fortutiae mo- nitu, * Cic. de Div. 2. 41, 86 : revererique numinum monitus, Plin. Pan. 76 : fulgu- rum, Plin. 2, 7, 5: pecudum, sacrificial signs or prognostics, Val. Fl. 1. 29. - monnula- ae, /. A darling, a late Lat. term of endearment : Inscr. ap. Mur. 2083, 2. t monobclusi '. m. — novfgclos (all shaft), a term denoting A man with a very larse member, Heliog. in Lampr. Heliog. Sfin. ^ t m6n6bblon< i- n.= udvos-S&os, A single throw, i. e. leaping alone, a game in which various feats of bodily agility are performed without the aid of a leaping- pole ; diffl from the contomonobolon, where the performer is furnished with such a pole (post-class.) : deinceps vero ordinent quinque ludos, monobolon, con- tomonobolon, Quintanum cordacem sine fibula, etperichyten, et hippicen. Imp. Jus- tin. Cod. 3, 43, 3. * monocerosj oris, m. = fiovoKcpun, A unicorn : " asperrimam autem feram monocerotem, reliquo corpore equo simi- lem, capite cervo, pedibus elephanto. Cau- da apro, mugitu gravi, uno cornu nigro media fronte cubitorum duum eminente, Plin. 8, 21, 31. 963 MONO ; ' mdnochonus, ". m. = u 6vos-x- uos), One-colored, monochromatic. monochronos- on, adj.=: U ov6xi">- voS, Of one lime, of the same time or meas- ure (post-class.) : tempus, Mart. Cap. 9, p. 331.^ t monoclones, on, adj. = uov6k\o>- yos. Having a single branch or shoot (post- class.) : herba monoclonos, App. Herb. 10. monocnemosi i. »»• = uovvkvuuos, One-legged, a one-legged man: Petr. 83 dub. mdnocolus. '. »n. = /J0i' Mo'itoms (that dwells alone), A surname of Hercules ; hence Arx Monoeci, a promontory and harbor in Liguria, the mod. Monaco : portus Herculis Monoeci, Plin. 3, 5, 7 ; Tiic. H. 3, 42 : Arx Monoeci, Virg. A. 6, 831; Luc. 1, 408; Amm. 15, 10. Called also, Saxa Monoeci, Sil. 1, 586. Cf. Mann. ltal. 1, p. 273. 1 monogamia. ae. f = uovoyaul a , A marrying of but one wife, monogamy (eccl. Lat.), Tert. de Monog. 2 sq. ; Hier. in .lovinian. 1, 14. 1 monogfamus- i. '"• = uoviynpns, He who has but one wife (eccl. Lat.) : Hier. in .lovinian. 1, 15; id. Ep. 69, 3. t monogi-amma. atis, n. = U ov6- ypuuun, A character consisting of several letters, a monogram (post-class.) : Paul. Nol. Carm. 26, 618. 1 monogrammus or .<>s> '• "*.= /wi'iiyp luiiui, lit., ot pictures, Thai consists of lines merely, an outline, a sketch ; hence, transf. : I, Of incorporeal gods. Shadowy gods : Epicurus monogrammos Deos et nihil nsreutes comment us est, Cic. N. D. 2, 23.— II. Comically, A skeleton, a shadow : " monogrammi dicti sunt homines macie pertenues ac decolores ; tractum a pictu- ia, quae priusquam coloribus corporatur, umbra tingitur," Non. 37, 11 sq. ; Lucil. in Non. 1. 1. 1 monolinum, i. n.=uov&ivov, a necklace consisting of a siring of pearls, Capitol. Maxim, jun. 1 (al. monulium). 1 monolithtis- ", um, adj. = ll0V0 ),,Q- o;, Consisting of a single stone, monolith (ante- and post-class.) ; columnae, Label", in Non. 544. 33 ; Inscr. Orell. no. 1593. monolium, v - monolinum. nonoloris. e, adj. [vox hybr., vhvos- lorum], With one thong: vestes, having a single stripe of purple, Vop. Aur. 46. ' monomachia. ae, f.^unvounxia, A sin xlc combat, duel (post-class.) : cur ad monoinin'hiam recurritis ? Cassiod. Vari- av. 3, 21. ' znonopodiunif '•» n.~ povt.irt'fitov, nor MONS A table or stand with one fool : Liv. 39, 6 fin. ; cf. Plin. 34, 3, 8. i mdnopodiuSi a, «m, adj. — novo- 7T<5(5i!K, One-footed (post-class.) : Lampr. Commod. 10. t monopdla» ae, m. = uovoirwArii, One who has the right of monopoly, a monopo- list, Mart. Cap. 3, p. 55. ' monopblium, "> n. = poro-u>Xiov, The exclusive privilege of dealing in or selling a thing, A monopoly (post-Aua.) : Suet. Tib. 71 ; jso id. ib. 30 ; Plin. 8, 37,56. t monopteroSi on, adj.=uov6irTepos, of buildings, With one wing : aedes, Vitr. 4,7. i mdnoptdta* orum, ?i. — ^oyonrwra, in the later grammarians, Nouns which have but one case-ending, Diom. p. 288 P. ; Prise, p. 672 ib., et saep. monosolis- e. adj. [vox hybr., from ^(iras-soleaj Single-soled (post-class.) : Ed- ict. Diocl. t monostichium, «. n, = uovoarixi- ov, A poem consisting of a single verse (post-class.) : Aus. Eel. 7, 8. t mdnOStichum, i. n. — fiavdnnXov, A poem consisting of a single verse (post- class.) ; Aus. Eel. 8, 2. ' monosyllabus, a, urn, adj. = poro- ai-AXaSos, Monosyllabic (post-Aug.) : vox, Mart. Cap. : (*monosy]labon, sc. verbum), Aus. Idyll, de lit. monosyll. 13 : monosyl- laba, sc. verba, Quint. 9, 4, 42. 1 monotriglyphus- a, um, adj. = uoroTpiyXviboS, That >ias only one triglyph, Vitr. 4.J3. mdnotrophe» v - monotrophus. 1 monoirophus. i. m. = iiovtirpoipos, One who eats by himself (ante-elass.) : nos- met inter nos ministremus, monotrophe, Plaut. Stich. 5, 4, 7 (ace. to some, mono- trophe, adv., in the manner of those who eat alone ; others read, monostrophe hoc convivium est, a single row of cups). I monoxylus, a. « adj. — unvi'>i.v- \oi, That consists of a single piece of wood (post-Aug.) : linter, Plin. 6, 23, 26. mons- t' s > m - [from the root MIN, whence also, emineo ; literally, a project- ing body; hence] A mountain, mount: I. Lit.: montium altitudines. Cic. N. D. 2, 39 ; altissimi, Caes. B. G. 3, 1 : avii, Hor. Od. 1, 23, 2 : inaccessus, Plin. 6, 28, 32: lapidosi, Ov. M. 1, 44. — Proverb.: parturiunt montes, nascetur ridiculus mus, said where much is promised, but little performed, Hor. A. P. 139. II. Transf. : A. A mountain, i. e. a heaped up, towering mass, quantity : ar- genti montes, Plaut. Mil. 4. 2, 73 : montes mali ardentes, id. Merc. 3, 4. 32 : mons Tusculanus, a lofty, splendid building in. or near Tusculum, Cic. Pis. 21 : aquae, Virg. A. 1. 109 : armorum, Sil. 10, 549.— Proverb.: montes nuri polliceri, to promise mountains of gold, to make great promises. Ter. Ph. 1, 2, 18 ; also, maria montesque polliceri, Sail. C. 23; and, mag- nos montes promittere, Pers. 3, 65. B. A mountain-rock, rock in gen. (po- etical) : fertur in abruptum maimo mons improbus actu, Vira. A. 12, 687 : Graii, Greek marble. Stat. Th. 1, 145. C, Mountain-beasts, wild beasts (late poet.) : consumant totos spectacula mon- tes, Claud. ConF. Mall. Theod. 310. monstrabilis. e, adj. [monstro] Worthy to be shown or noticed, conspicu- ous, remarkable (post-An«.) : probitate mo- rum monstrabilis, Plin. Ep. 6, 21, 4. monstratiOi onis, /. fid.] A showing (only in Terence and Vitruv.) : defessus sum ambulando : ut, Syre, te cum tua Monstratione magnus perdat Juppiter, direction, Ter. Ad. 4, 6, 1 : solers et expe- dita monstratio, indication, hint, Vitr. 6, 1. monstrator- oris, m. [id,] A shower, pointer out, introducer, inventor, teacher (poet, and in post-Aug. prose) : uratri, i. e. Triptolemus, Virg. G. 1, 19 : sacri iniqui, of human sacrifices, Ov. lb. 399: hospitii, Tap. G. 21. 1. monstratllS; », »m, Part, and Pa., v. monstro, ad fin. 2. monstratUSi us (only in the abl. sing.), m. [monstro] A showing (post- class.) : App. M. 1, p. 70 Oud. ; Aus. Pe- ncil. Iliad. 3. inonstnfcri a. um, adj. [monstrum- M O NS fero] Monster-bearing, that produces mon- sters ; monstrous, hoi-rid, misshapen (poet, and in post-Aug. prose) : campi, Val. Fl. 5, 222 : novercae, i. e. Juno, who sent mon- sters to Hercules, id. ib. 5, 43 : sinus (;'. f. mare), id. ib. 2, 498 : effigies, Plin. 6, 30, 35; so id. 36, 13, 19. monstrif icabilis, e, adj. [monstrif- icus] Monstrous, strange (ante-class.) : mi- rum, ac monstrilicabile, Lucil. in Non. 138, 26. monstrifice; <"?"■> v - monstrificus, ad fin. monstrificus, a. um, adj. [mon- strum-lacio] Monstrous, strange (post- Aug.) : artes, i. e. magical, Val. Fl. 6, 152 : natura hyaenae, Plin. 28, 8, 27 : hominum ingenia, id. 21, 5, 13: effigies, id. 2, 3, 3. — Hence, Adv., monstrif ice, In a monstrous or strange manner (post- Augustan) : Plin. 28, 11, 49. monstrigjena. ae > ™- [monstrum- gigno] Monster - bearing : monstrigenis tiuctibus, Avien. Perieg. 799. monstro, avi, atum, 1. v. a. [like mon- strum, from moneo] To show, point out, to indicate, intimate, inform, advise, teach any thing; in partic, to institute, ordain, appoint : to indict, impeach, denounce ; to advise one (in class, prose extremely rare, and only in the lit. signif. ; in Cic. only a few times ; in Caes. and Sail, not at all). I. In gen.: alicui viam, Enn. in Cic. de Div. 1, 58 ; cf. id. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 ; so, iter, Curt. 5, 13: palmam, Cic. Leg. .1, 1, 2: digito, Hor. S. 2, 8, 25; Pers. 1, 28: monstra quod bibam, Plaut. Men. 5, 1, '42 ; Ter. Ad. 4, 2, 31 : tu, si quid librarii non intelligent, monstrabis, i. e. dices, Cic. Fam. 16, 22: res gestae quo scribi pos- sent numero, monstravit Homerus, Hor. A. P. 73. — Impers. : si voles advertcre animum, comiter monstrabitur, Eim. in Vnr. L. L. 7, 5, 97, § 89. II, In partic: A. To ordain, insti- tute, appoint (poet.): monstratas £X(itat aras, appointed, Virg. G. 4, 549 : piaculu, id. Aen. 4, 636 : ignis, Ov. Tr. 3, 11, 53. B. To indict, impeach for a crime, to de- nounce, inform against (post-Aug.) : alii ab amicis monstrabantur, were pointed out, informed against, Tac. H. 4, 1. C. To advise a person in any manner, or to do any thing : alicui bene, Plaut. Bac. 1, 2, 24 : conferre manum pudor irn- que monstrat, advise, urge, Virg. A. 9, 44. — Hence monstratus, a, um, Pa., Conspicuous, distinguished, remarkable (Tacitean) : et hostibus simul suisque monstrati, Tac. G. 31 : propinquitate Galbae monstratus, id. Hist. 1, 88. monstrosc, monstrdsus, v. mon- struose, monstruosus. monstrum, i. «• [moneo] orig. be- longing to relig. lang., A divine omen in- dicating misfortune, an evil omen ; ap- plied to phenomena in living beings out of the ordinary cotirse of nature, an abor- tion, monster; hence, too, beyond the re- lig. sphere, in gen., of any thins unnatu- ral, frightful, or horrible (whether a liv- ing being or an inanimate thing), a mon- ster: "quia ostendunt portendunt, mon strant, praedicunt, ostenta, portenla, mon- stra, prodigia dicuntur, Cic. de Div. 1. 42 ; cf., monstrum dictum velut monestrum, quod moncat aliquid futurum ; prodigium velut praedicium, quod praedicat; portcn- tura quod portendat: osUntnm, quod os- tendat," Fest. p. 140 and 138 ed. Mull. : cf. ib. p. 157 ; and y. Hartuns, Eelig. d. Rom. 1, p. 97 sq. : monstra Deum. Virg. A. 3, 58. Il.Transf, A monster, monstrosity: ^_ Of living things : monstrum hominis, you monster of a man, Ter. Eun. 4, 4, 29 : hor- rendum, of Polyphemus, Virg. A. 3, 658. Also With respect to character : en mon- strum mulieris, that monster of a woman, Plaut. Poen. 1, 2, 61 : nulla jam pernicies a monstro illo atque prodigio comparabi- tur, Cic. Cat. 2, 1 : fatale, of Cleopatra. Hor. Od. 1, 37, 21 : tune etiam, immanis simum ac ibedissimum monstrum, ausus es? Cic. Pis. 14: hominum, monsters of men, Gell. 17, 1. — Of beasts: succinetnin latrantibus inguina mon6tris. ?'. e. ennihus, Virg. E. 6, 75— B. Of inanimate things : MO NU of the eea, Virg. A. 5, 849 : infelix, of the Trojan horse, id. ib. 2, 245. Of the ship Argo : admirantes, Catull. 64, 15 : non mini jam furtum, sed monstrum ac pro- digium videbatur, Cic. Verr. 2, 3, 73 : mon- stra narrare, dicere, to relate wonders, prodigies, marvels ; mera monstra narra- bat, Cic. Att. 4, 7 : dicere, id. Tusc. 4, 24 : ac portenta loqui, Lucr. 4, 591. monstruose ai " ' monstrosc, adv., v. monstruosua, ad Jin. monstruosus or monstrosus, a, um, adj. [monstrum] Strange, preternatu- ral, monstrous (quite class.) : monstruo- sissima bestia, of the ape, Cic. de Div. 2, 32 : hominum partus, Luc. 1, 562 : fercu- lum longe monstruosius, Petr. 69 : scrip- tis monstruosus, Suet. Grnmm. 15: libi- dines, unnatural, id. Calig. 16. — Hence, * Adv., monstruose, Strangely, un- naturally, monstrously : cogitare, Cic. de Div. 2, 71, 146. Montanianus, a, um, adj. [Monta- nusj Of or belonging to Montanus the or- ator, Montanian: Sen. Controv. 28. X Montanilla- ae, /. A Roman sur- name: lnscr. ap. Grut. 1146, 9. t Montaninus. >. »>• A Roman sur- name : lnscr. ap. Grut. 713, 2. montaniosns) «. um > «<*/• [mens] lor montanus, Mountainous (post-class.) : locus, Auct. rei agrar. p. 239 Goes. montanus, a, urn, adj. [id.] Of or be- longing to a mountain, mountain- ; full of mountains, mountahious (quite class.) : locus montanus an planus, Quint. 5, 10, 37 : ager, Var. R. R. 1, 6 : flu men, Virg. A. 2, 305 : cacumina, i. e. montium, Ov. M. 1, 310 : oppida, Plin. 5, 27, 28 : Ligures, dwell- ing in the mountains, Cic. Agr. 2, 35 ; so, homines asperi et montani, Caes. B. C. 1, 57, 3 : Dalmatia, mountainous, Ov. Pont. 2, 2, 78. — Subst, montani, orum, m.. Moan t- aineirs: Caes. B. C. 1, 39, 2. — Montana, 6rum, ?!., Mountainous regions : inter montana, Liv. 21, 34. i montensis. e, adj. [id.], for mon- tanus, Of or belonging to mountains, mountain- : DII, lnscr. ap. Grut. 21, 3. monticellus. >> m - «mm. [id.] a small mountain, a mount (post-class.) : Auct. rei agrar. p. 231 Goes. monticola. ae, c. [mons-colo] A dwell- er in the mountains, a mountaineer (poet.) : et monticolae Silvani, Ov. M. 1, 193. i monticulus, i, '»• dim. [mons] A small mountain : " monticulus, 6'piov, fiov- i>6s," Gloss. Philox. montlfer- «i um, adj. [mons-fero] Mountain-bearing : montiferum Titnna (al. moustriferum), Sen. Here. Oet. 1212. I montig-ena, ae, c. [mons-gigno] Mountain-bom : "montigena, opcntyci'ijs," Gloss. Philox. IVIontinus. >. "<• [mons] A mountain god, god of the Mountains, Arn. 4, 132. montl-vagllS) a, um, adj. [mons- vagus] Mountain -roaming, that wanders over mountains : Diana montivaga, Stat. Acb. 1, 450 : — fera, Lucr. 1, 405 ; so, ge- nus ferarum, id. 2, 597 ; 1081 ; cf. Cic. Tusc. 5, 27, 79. montuosus <"' montosus. a, um, adj. [mons] Mountainous, full of mount- ains (quite class.) : regio, Cic. Plane. 9 : loci, id. Part. 10. — S u b 6 t. : montuosa, 6rum, n.. Mountain regio?is, mountainous parts: montuosa Ciliciae, Plin. 11, 53, 116. monubllis- e, adj. [moneo] Remind- ing, admonishing (post-class.) : columnae, tbaz serve as remembrancers, Sid. Ep. 2, 2. * monumentalise e, adj. [monu- mentum] Of ov belonging to a monument, monumental: lapis, Auct. de limit, p. 305 Goes. mdnumentarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to a monument or tomb (post-class.) : ceraula, who played at tombs, App. Flor. p. 17 Oud. monumentum (monim.), i, n. [mo- neo] That which calls a thing to mind, preserves the remembrance of any thing, A memorial, a monument ; esp. of build- ings, statues, galleries, tombs erected to perpetuate the remembrance of a person or thing. I. Lit. (quite class.): Fest p. 139 ed. MU11. : sed ego, quae monumenti ratio sit, nomine ipso admoneor, ad memoriam MORA magis spectare debet posteritatis, quam ad praesentis temporis gratiam, Cic. fragm. ap. Non. 32, 18: pecunias monumentaque, quae ex fano Herculis collata crant, me- morials, votive offerings, images, Caes. B. C. 2, 21 : — monimenta, quae in sepulcris : et ideo secundum viain, quo praetereun- tes admoneant, et se fuissc, et illos esse mortales, Var. L. L. 6, 6 : regis, Hor. Od. 1, 2, 15: Marii, the temple built by him, Cic. Fam. 1, 28 : of the temple of Castor, id. Verr. 1, 50, 134 : majorum (Clodii), the Appian Way, id. Mil. 7 : senatiis, the house of Cicero, built by order of the Senate, id. Fam. 1, 9, 34 : maimoreum, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12 : sepulcri, Nep. Dion. 10 ; nnd without sepulcri : militibus monu- mentum fieri quam amplissimum, Cic. Phil. 14, 12 : sepultus est in monumento avunculi sui, family tomb, sepulchre, Nep. Att. 22. — Of written monuments : monu- menta rerum gestarum, boohs of history, chronicles, Cic. de Or. 1, 46 : annalium, the monuments of history, id. Rab. Post. 16: commendare aliquid monumentis, mem- oirs, id. Fam. 5. 12. "'■' B. T r a n s f., A remembrancer, a token or mea.ns of recognition: Ter. Eun. 4, 6, 16. II. Trop. : monumentum laudis, A memorial, Cic. Cat. 3, 11 : clementiae, id. Dejot. 14: furtoruin, id. Verr. 2, 2, 72: amoris, Virg. A. 5, 538. '" Monustc. es, /. One of the Dana- ides, who hilled her husband Eurysthenes, ilyg. Fab. 170. MdnychuSt >i "*•■ MwraxoSi The name of a Centaur : Luc. 6, 388. Mopsiani or Mopsii. 6rum, m. The adherents of Mopsns, in the city of Compsa, during the second Punic war, Liv. 23, 1. * Mopsiumi >> "•• Moi^ioi', A hill in Thrssaly, between Tempc and Larissa, Liv. 42, 61. MopsdpiUS, a, um, adj., Molpomoc, Of or belonging to Mopsopia Qlolpo-nia, an old name of Attica), Mopsopian, Attic, Athenian (only poet.) : Mopsopius juve- nis, i. e. Triptolemns, Ov. M. 5, 661 : muri, i. e. of Athens, id. ib. 6, 423 : urbs, Athens, id. Her. 8, 72. — Abs. : Mopsopia tota, i. e. all Athens or all Attica, Sen. Hippol. 121. "' Mopsucrenae» arum, /. plur., MriUou Kpiji'ia (Mopsus-spi-ings), A city in Coppndocia, Amm. 21, 15. * Mopsuhestia <»' IWopsuestia, ae.. /., M(JuVju wtui (Mopsus-henrth), A city in Cilieia, on the River Pyra?nus, near the sea, also railed Mopsos : now called MessU, Cic. Fam. 3, 8, 10. MopsUS; i. m - Mi ipoi : I. A soothsay- er in Argos, Cic. N. D. 2, 3 ; id. de Div. 1. 40 ; Les. 2, 13.— II. A soothsai/er in Thes- saly, Ov. M. 12, 456 ; Hyg. Fab. 14 ; 128 ; 173. — III, Another soothsayer, the son of Manto, Val. Fl. 1, 207.— IV. The name of a shepherd, Virg. E. 5, 1 ; 10 : 8, 26 ; 29. 1. mora; ae, /. A delay: I. Lit.: A. I" gen.: tarditas sententiarum, mo- raque rerum, Cic. Fam. 10, 22 : m. et sus- tentatio, id. Inv. 2, 49 : m. et tergiversatio, id. Mil. 20 : moram rei alicui inferre, to delay, put off, defer, hinder, id. Inv. 1, 9 : m. ad insequendum intulit, Caes. B. C. 3, 75 : afferre, Cic. Verr. 2, 5, 64 : facere de- lectui, Liv. 6. 31 : facere dimicandi, id. 21, 32 : facere creditoribus, to put off pay- ment. Cic. Sull. 20 : moras nectere, Sen. Ira, 3, 39 : afferre, Plaut Ps. 1, 3, 16 : ob- jicere, id. Poen. 1, 3, 37 : trahere, to delay, Virg. A. 10. 888 : uioliri, to cause delay, id. ib. 1, 418 : producere malo alicui, to defer, Ter. Andr. 3, 5, 9 : rumpere, Virg. A. 4, 569 : pellere, Ov. M. 10, 659 : corripere, id. ib. 9, 282 : removere, to make haste, not to delay, Plaut. Stich. 2, 1, 37 : moram in- terponere, to interpose delay, Cic. Phil. 10, 1 : habeo paululum morae, dum, etc., Cass, in Cic. Fam. 12, 12 : Caesar nihil in mora habuit, quominus perveniret, delayed not, Vellej. 2, 51 : saltus Castulonensie ne- .quaquam tanta in mora est, does not hin- der, Asin. Pall, in Cic. Fam. 10, 31 : nee mora ulla est, quin earn uxorem ducam, / will without delay, Ter. Andr. 5, fi, 7 : so freq. in the poets, nee (haud) mora, Prop. 4, 4, 82 ; Ov. M. 1, 717; 6, 53 ; Virg. G. 4, 548 ; id. Aen. 5, 141 : ne in mora illi sis, hinder, keep waiting, Ter. Andr. 3, 1, 9 : MO RB per me nulla est mora, there is no delay on my part, id. ib. 3, 4, 14 : nulla in me est mora, Virg. E. 3, 52 ; Ter. Andr. 2, 5, 9 : ne morae meis nuptiis egomet siem (al. mora), hinder, id. Att. 4, 5 fin.: nam si alia memorem, mora est, it will detain ms too long, Plaut. Capt. 4, 3, 6 : — inter moras consul mittit senatum, in the mean time, mean while, Plin. Ep. 9, 13. B. In par tic., of speech, A stopping or pause : morae, respirationesque, Cic. Or. 16, 53. II, Transf. : A. Any thing that re- tards or delays, a hinderance : restituen- dae Romania Capuae mora atque imped- imenrum es, Liv. 23, 9. B. m - temporis, A space of time, Ov. M. 9, 734 ; so, temporaria mora, Plin. 36, 15, 24, no. 7. t2. mora; ae, /. =zu''pa, A division of the Spartan army, consisting of three, five, or seven hundred men : moram La- cedaemoniorum intercepit, the Spartan army, Nep. Iphicr. 2, 3. So ace. to firo- novius's conjecture : Cic. Tusc. 2, 16 ; v. com. ad loc. moracius. a, um, adj. Hard: mi- ces. Titin. in Fest. p. 139 ed. Mull ! moracillunv dim. from moracius, Titin. in Fest. p. 139, ed. Mull. moralis, e, adj. [mores] Of or belong- ing to manners or morals, moral (a word formed by Cicero) : " quia pertinet ad mores, quos fflri Graeci vocant, nos earn partem philosophiae de moribus appella- resolemus. Sed decetauirentemlinguam Latinam nominare moralcm," Cic. Fat. 1 ; imitated by Seneca and Quintil. : philo- sophiae tres partes esse dixerunt, mora- lem, naturalem et rationalcm, Sen. Ep. 89 ; so Quint. 12, 2, 10 : pars ilia philosophiae ifiiKi'i moralis est dicta, id. ib. 6, 2, 8 ; cf., also, ib. 12, 2, 19 and 20: epistolae, Gell. 12,2. — Adv., moraliter, In a character- istic manner, characteristically. Don. ad Ter. Ad. 5, 8, 35; Phorm. 1, 1, 2. moralltas. atis, /. [moralis] Man- ner, characteristics, character (post-class.) : Macr. S. 5, 1. moralitcr? adv., v. moralis, e, ad fin. moramentum- i. « ; [moror] That which causes a delay, a hinderance (post- class.) : App. Flor. p. 363. moraria- ae. /. A plant, called also statioron or chamaeleon, App. Herb. 25. * mdl'atCj adv., v. moror, ad fin. moratim. adv. [ moror ] Slowly : Sol. 3. mdratlO) onis,/. [id.) A delaying, tar- rying, a delay (only in Vitruv.) : Vitr. 9, 4 : morationibus imprdiri, id. ib. moratory oris, m. [id.J A delayer, loi- terer : Liv. 2, 4 ; id. 21, 47.—* B. A talker against time, a sort of advocate who spoke only to gain time while his principal rest- ed and refreshed himself: Cic. de Div. in Caecil. 15. mdratoriUS. a. um, adj. [morator] Delaying, dilatory (post-class.) : morato- ria cunctatio, Ulp. Dig. 26, 7, 6: — appella- tiones, Paul. Sent. 5, tit. 35 : ambages, Cod. Justin. 4, 31, 14. 1. moratuS; a, um. Part., from mo- ror. 2. moratUS, a, um, adj. [mores J I. Mannered, of morals, good or bad ; con- stituted, conditioned, circumstanced (quite class.) : nequicquam mulier exornata est bene, si morata est male, Plaut. Most. 1, 3, 132 : viri bene morati, Cic. de Or. 2, 43: genus hominum optime moratum, id. Agr. 2, 31 : melius, id. Fin. 1. 19 : ita haec mo- rata est janua, f's of such a nature, Plaut. Asin. 2, 3, 10 : so. male moratus venter, Ov. M. 15. 94 : bene morata disciglina, Col. 1, 8. — II. Adapted to the manners or character of a person, characteristic : poe- ma, Cic. de Div. 1, 31 : recte m. Fabula, in which the characters are accurately draicn, Hor. A. P. 319. moras:, acis, adj. [moror] Fond of delay, dilatory, cojitationes, Var. in Non. 431, 13. *morblde> adv., v. morbidus, ad fin. morbiduS! a, um, adj. [morbus] I. Sickly, diseased (very rare, and only ante- classical and post-Au».) : apes morbidae, Var. R. R 3, 16, 22 : corpus, Plin. P, 26, 40 — II Sickly, unwholesome: vis, Lucr. 6 965 MO RD 1223 , 60, aer, id. ib. 1095 : pars, id. ib. 1260. — Adv., m o r b i d e, In a sickly manner, Hier. morbifcr or morbifcrus. a. mn, adj. [morbus-fero] That brings disease (post-class.) : labes, Paul. Nol. Carm. 25, 238. Morboma- ae, /. [morbus] Sick man's land, used, in the vulg. lang., in im- precations, abire Morboniam, to go to hell : Suet Vesp. 14. morbositas. atis, /. [morbosus] Sickliness, unhealthiness (post-class.) : si provincia, quam colimus, de morbositate suspecta est, Pall. 1 , 16 (al. morbis aestate). Hiorbosus- a, um, adj. [morbus] Sick- ly, ailing, diseased (only ante- and post- class.) : " morbosum hominem morbo ali- quo affectum." Fest. p. 139 ed. M11U. : ser- vus, Cato R. R. 2: pecus, Var. R. R. 2, 1, 21 : equus, Labeo in Gell. 4, 2, 5 ; cf. ib. § 12. — II. In partic, Diseased, worn out, with the practice of lewdness, Catull. 57, 6; so, morbosior omnibus cinaedis, Auct. Priap. 47. morbus; ii m - A sickness, disease, dis- order, distemper, ailment, illness, malady, of body or mind (quite class.). I, Corporeal: "morbum appellant totius corporis corruptionem : aegrotatio- nem morbum cum imbecillitate : vitium com partes corporis inter se dissident : ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas," Cic. Tusc. 4, 13: "morbus est habitus cujusque corporis contra na- turam, qui usum ejus facit deteriorem," Labeo in Gell. 4, 2, 3 : morbi aegrotatio- nesque, Cic. Tusc. 4, 10 : gravis, id. Cat. I, 13: in morbo esse, to be sick, id. Tusc. 3, 4 : morbo affectum esse, id. de Div. 1, 30 : morbo laborare. id. Fin. 1, 18 : tenta- li. id. Tusc. 4, 14 : adfligi, id. Pis. 35 : ur- gcri, id. Fat. 9 : tabescere, N. D. 3. 35 : lan- guere, Lucr. 6, 1219 : jactari, Hor. Sat. 2, 3, 121: eonflictari. Nep. Dion. 2: in morbum oadere. (o/a(ZsJc/c, Cic. Tusc. 1,32: incide- re, id. Cluent. 62 : delabi, id. Att. 7, 5 : mor- bo consumi, Nep. Reg. 2: perire, id. ib. 3: mori, id. Them. 10 : absumi, Sail. J. 5 : con- fiui, id. ib. 9 : opprimi, Cic. Cluent. 7 : mor- bus ingravescit, grows worse, id. Cat. 1, 13 : ex morbo convalescere, to recover, id. Fam. 13, 29 : a morbo valere, Plaut. Epid. 1, 2, 26 : morbum depellere, Cic. Fam. 7, 26 : levare, to alleviate, relieve, Plaut. Mil. 4, 6, 57 : amplior fit, becomes more violent, Ter. Hec. 3, 1, 50: comitialis or major, ep- ilepsy, Cels. 3, 23 : regius, the jaundice, id. ib. 24 : in morbo consumat, a form of im- precation, may he spend it (the money) in sickness : Sen. Ben. 4, 39. II, Mental: animi morbi sunt cupidi- tates immensae, et inanes, divitiarum, etc., Cic. Fin. 1, 18 : m. et cupiditas, id. Verr. 2, 3, 36 : lit, si qui aegrotet, quo morbo Bar- rus, Hor. S. 1, 6, 30 : — quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, Id illi morbo, id illi senio est, affliction, distress, Plaut. True. 2, 5, 12.— IU. Morbus, per- sonified as a deity, The so7i of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17; Hyg. Fab. praef. mordacitas, atis. /. [mordax] The power of biting or stinging, mordacity (post-Aug.) : urticarum foliis inest acule- ata mordacitas, Plin. 21, 15, 54 : vinosa, sharp, like sour wine, id. ib. 18, 72. mordacitci'i adv., v. mordax, ad fin. mordax, acis, adj. c. [mordeo] Bit- ing, given to biting, snappish, (poet, and in post-Aug. prose). I. Lit.: mordax ennis, Plant. Bac. 5, 2, 27 : equus, Labeo in Gell. 4, 2: Memmi- us, Auct. ap. Cic. do Or. 2, 59, 240.— Poet. : fibula, Sid. Carm. 5, 18. Bt Transf., Stinging, sharp, biting: i.rtica mordax, stinging, Ov. A. A. 2, 417 : arista mordacior hordeo, Plin. 18. 7, 10, 7: mordacissima marga, id. 17, 8, 4 : morda- ci ferro icta pinus, biting, deep-cutting, Hor. Od. 4, 6, 9 : pumex, Ov. A. A. 1, 506 : pulvis, corrosive, Plin. 15, 29, 37 : fel, bit- ing, sharp, Ov. Pont. 3. 3, 106 : acetum, sharp flavored, Pers. 5, 86: succus, Plin. 25, 8, 50. II. T r o p., Biting, disposed to bite, mor- (ic.r : ::ns : A- Of pf:r0-T.8 f yilitus, biting snarling, Hor. Ep. 1, 17, 18: m. etlividus, id. Sat. 1, 4, 93,— B. Of inauim. and abstr. things : carmen, Ov. Tr. 2, 563 : invidia, 966 MORD Phaedr. 5, prol. 8 : verum, Pers. 1, 107 : sollicitudo, biting, corking, Hor. Od. 1, 18, 4. — Hence, Adv., mordaclter. Bitingly, morda- ciously (poet, and post-class.) : lima mor- dacius uti, more sharply, Ov. Pont. 1, 5, 19 : scribere, Lact 5, 2. mordeo* momordi (archaic memor- di), morsum, 2. v. a. To bite, to chew, to bite into ; to eat, devour (quite class.). 1, Lit. : si me canis memorderit, Enn. in Gell. 7, 9 : canes mordere possunt. Cic. Rose. Am. 20 : pulex, bites, Mart. 14, 83 : (serpens) fixum hastile momordit, bit into, Ov. M. 3, 68 : terram, to bite the ground, bite the dust, of expiring warriors writh- ing on the ground on their faces : procu- buit moriens et humum semel ore mo- mordit, Virg. A. 11, 418; so Ov. M. 9, 61. — 2. In partic, To eat, devour, consume (poet.) : tunicatum cum sale mordens Caepe, Pers. 4, 30 : ostrea, Juv. 6, 305 : de integro patrimonio meo centum millia numum memordi, have devoured, squan- dered, Laber. in Gell. 7, 9. B. Transf. : 1. To bite into, take fast hold of; to press or cut into (poet.) : late- rum juncturas fibula mordet, takes hold of, clasps, Virg. A. 12, 274 : mordebat fibu- la vestem, Ov. M. 8, 318 : id quod a lino mordetur, where the thread presses in, Cels. 7, 4, 4 : locus (corporis), qui mucronem (teli) momordit, id. ib. 5, 4 : arbor mor- det humum, takes hold of the ground, is rooted in the ground, Stat. Th. 9, 499. — Hence, poet, of a river : non amnis mor- det rura, cuts into, Hor. Od. 1, 31, 7. 2. To nip, bite, sting : matutina parum cautos jam frigora mordent, nips, attacks, Hor. S. 2, 6, 45 : oleamque momorderit aestus, id. Ep. 1, 8, 5: mordeat et tene- rum fortior aura nemus. Mart. 8, 14 : — ra- dix gustu ncri mordet, bites, hurts, Plin. 27, 13, 109 : linguam. id. 29, 2, 9 : oculos, id. 21, 6, 17 ; id. 29, 2, 9 : urtica foliis non mordentibus, stinging, burning, id. 22, 14, 16. II, Trop., To bite, sting, pain, hurt (quite class.) : invidere omnes mini, Mor- dere clanculum, bit, stung, Ter. Eun. 3, 1, 20 : morderi dictis, Ov. Tr. 1, 1, 25 : jocus mordens, a biting jest, Juv. 9, 10 : morde- ar opprobriis falsis, shall I be stung, vexed, Hor. Ep. 1, 16, 38 : par pari referto, quod earn mordeat, to vex, mortify, Ter. Eun. 3. 1, 55 : valde me momorderunt epistolae tuae, Cic. Att. 13, 12 : scribis, morderi te interdum, quod non simul sis, that it grieves you, affects you, id. Att. 6, 2: oc- culta dolore morderi, to be attacked, tor- mented, Ov. M. 2, 805 : morderi conscien- tia, to feel some pricks of conscience, Cic. Tusc. 4, 20. mordlCatlO» onis, /. [mordico] A griping (post-class.) : ventris mordicatio, Coel. Aur. Acut. 3, 20. mordicativus, a, um, adj. [id.] Bit- ing, sharp: acetum, Coel. Aur. Tard. 5, 1. mordices. v - mordicitus. mordicitvis. adv. [a lengthened form for 1. mordicus] With bites, with the. teeth (ante- and post-class.) : asini me mordici- tus scindant, Plaut. Aul. 2, 2, 57 dub. (Oth- ers, mordicibus, from the obs. mordices, leum, bites ; others, mordicus ; Non. 139, 30, ace. to ed. Merc, has mordicibus, where mordicitus is the more correct reading) : m. appetens (al. mordicibus), App. M. 3, p. 222 Oud. mordicos are, v. a. [mordax] To bite, sting: est acerrimae atque mordicantis qualitatis, biting, sharp, Coel. Aur. Acut. 3, 20. 1. mordicus- adv. [mordeo] By bit- ing, with bites, with the teeth, dSiii (quite class.) : I, Lit. : mordicus arripere, Plaut. Cure 5, 1, 7 ; cf, si adbites propius, os denasabit tibi Mordicus, will biteyour nose off, id. Capt 3, 4, 73 ; and id. Men. 1, 3, 12 : equus eum mordicus interfecit, Var. R. R. 2, 7 : premere capita mordicus, Cic. N. D. 2, 49 : auriculam fbrtasse mordicus abstu- lisset, would have bitten off, id. Q. Fr. 3, 4 : cauda mordicus apprehensa, Plin. 8, 37, 55. — P roverb.: mordicus petere aurum e flamma expediar, e coeno cibum, Lucil, in Non. 138, 21. — H, Trop. : rem mordi- cus tenere, to holdfast to, to not give up, Cic. Acnd. 2, 16, 51 ; so, verba tenent mor- MOttl dicus, id. Fin. 4, 28. 78 ; Afran. in Charia. p. 184 P. Cf. Hand, Turs. 3, p. 652. *2. movdlCUS. a, um, adj. [id.] Bit- ing, snappish: quern equi mordici dis- traxerunt (al. mordicus, al. mordicibus), Hyg. Fab. 273. ! mordosus. a. um, adj. [id.] Biting, given to biting- "mordosus, 6iiktik6s," Gloss. Gr. Lat. more; adv., v. 1. moras, ad Jin. mores- urn, m., v. mos. moretarius. a, um, adj. [moretumj OJ'ov belonging to the dish moretum (post- class.) : moretaria condimenta, Apic 6, 4 — Abs., moretarium, ii, n., The dish mo- retum (made of garlic, rue, vinegar, oil, etc.), Don. ad Ter. Ph. 2, 2, 4. more-turn- h n. A country dish com- posed of garlic, rue, vinegar, oil, etc. : Ov. F. 4, 367.— n. Moretum, i, n., The title of a small poem ascribed to Virgil i v. Heyne and Sillig. on it in Virg. Carm. ed. Wag ner, vol. iv., p. 301 sq. Morgrentinus and Morg-entia, ae, v. Murgan. IVIorgeteS) um . m „ M'/>; nres, A peo- ple who anciently dwelt in Lucania, Plin. 3, 5, 10; cf. Mann. Ital. 1, p. 543; 2, p. 90. moribundus, a, um, adj. [morior] 1, Vying (quite class.) : minus valet, mo ribundus est, Plaut. Bac. 2, 2, 15 : jacen- tem moribundumque vidistis, Cic. Sest 39 : moribundus procubuit, Liv. 26, 15 : anima, Ov. Tr. 4, 5, 3 : vox, Stat. Th. 8, 643 : membra, mortal, Virg. A. 6, 732. — II, Act, Causing death, i. e. deadly, unwhole- some (poet.) : moribunda a 6ede Pisauri, Catull. 81, 3. morigeratlO. on is, /. [morigeror] Compliance (ante-class.) : Atran. in Non. 2, 6. morig'erator.. oris, m. [id.] A com- piler (late Cat), Sid. morigeroj are, v. morigeror, ad fin. morigeror; atus, 1. v. dtp. [mos-ge- ro] To comply with, gratify, humor, en- deavor to please (quite class.) : nunc si ser- vitus evenit, ei vos morigerari mos bonus est, to accommodate yourself to it, Plaut. Capt. 2, 1, 4 : adolescenti, Ter. Ad. 2, 2, 9 : voluptati aurium morigerari debet oratio, *Cic. Or. 48. — Obscenely, ore, i. q. fella- re, Suet. Tib. 44. Act. collat. form, morigero, are : dum mihi morigero, Plaut Am. 3, 3. 26. monger US, a, um, adj. [mos-gero] Complying, obsequious, obedient (ante- class.) : meo me aequum est morigerum patri, Plaut. Am. 3, 4, 21 : male morigerus mihi est danista, id. Epid. 5, 1, 1 : dum me morigeram praebeo, Afran. in Non. 433, 29. — Esp., Compliant, in carnal inter- course, Plaut. Casin. 5, 2, 20; cf. Lucr. 4, 1277. II Morimarusa (Dead Sea), The Cimbric appellation of the North Sea, Plin. 4, 13, 27, § 95. Mdrini) 6rum, m. A people of Belgic Gaul, near the channel, Caes. B. G. 2, 4 ; 3, 9 ; 4, 22 ; Mel. 3, 2 fin. ; Plin. 4, 17, 31 : extremique hominum Morini, Virg. A. 8, 727.-CfUkert, Gall. p. 65 and 376. 1, mono- onis, m., uufii'is. An arrant fool (post-Aug.) : "quidam tantae sunt i'atuitatis, ut non multum a pecoribus dif- fer an t : quos moriones vulffo vocant. Aul'. Ep. 26; so Plin. Ep. 9, 17; Mart 8, 13; 14, 210 in lemm. 2. mdllO or moriOD; onis, m. A dark brown gem, perh. smoky topaz, Plin. 37, 10, 63. t morion; ". n. = n /• = uopuipos, a son of fish in Pontus: pictae mormyres, Ov. Hal. 110 ; cf. Plin. 32, 11, 54. moi'O' are, v. moror, ad fin., no. 1. t mdrdchlteS) ae * f- A precious stone of the color of a leek. Plin. 37, 10, 63. ' morolog-us- a, um, adj. = u u>po\6- yoc, That talks foolishly, foolish ; subst., a fool (a Plautin. word) : tibi morologus fio, Plaut. Pers. 1, 1, 50 : sermones, id. Pseud. 5, 1. 20. 1. moror? atus, 1. v. dep. v. and a. [mora). I. Netitr., To delay, tarry, slay, linger, loiter (quite class.) : eamus ergo ad coe- nam : quid stas 1 Thr. Ubi vis : non mo- ror, Ter. Eun. 3, 2, 6 : Lucceius narravit, Brutum valde morari, non tergiversan- tem, sed exspectantem, si qui forte casus, etc., Cic. Att. 16, 5 : quid moror 1 Hor. Od. 2, 17, 5 : quid multis moror 1 why do I linger long ? why make a long story of it? M O RP Ter. Andr. 1, 1, 87 : ne multis morer, to be brief, in short, Cic. Verr. 2, 4, 46 : — quod adhuc Brundisii moratus es, have tarried, remained, id. Fam. 15, 17 : in pro- vincia, id. Att 7, 1 : rosa quo locorum Se- ra moretur, may linger, may be, Hor. Od. 1, 38, 3. — With cum : ubi, et cum quibus moreris, slay, reside, Sen. Ep. 32. II. Act., To delay, retard, detain, cause to wait, hinder: ne affinem morer, Quin, etc., delay, Plaut. Aul. 4, 2, 5 : m. ac susti- nere impctum hostium, Caes. B. C. 2, 26 : eum, Cic. Fam. 6, 20 : iter, Caes. B. C. 7, 40: naves, Plin. 9, 25, 41: — morata rectc fabula Valdius oblectat populum melius- que moratur, Quam, etc., entertains, Hor. A. P. 321 ; eo, carmina, quae possint ocu- los auresque morari Caesaris, id. Ep. 1, 13,17: — profecto non plus biduum aut — Ph. Aut ? nihil moror, I will wait no lon- ger, will bear no delay, Ter. Eun. 1, 2, 104. 33. In partic. : nihil morari aliquem, to not detain a person, to let him go. Thus the consul said, when he dismissed the Senate, Nihil amplius vos moramur, I will detain you no longer, you are dismissed, Capitol. M. Aurel. 10. — Hence, 2. Trop., nihil morari (with a follg. ace, an object-clause, or quo minus), To let a thing go, i. e. to be satisfied with it, to care nothing about it, to have nothing to say against it, etc. : C. Sempronium nihil moror, Liv. 4, 42: magistrum equitum, id. 8, 35 : negavit, se Gracchum morari, id. 43, 16: nam vina nihil moror illius orae, care nothing for it. am not fond of it, Hor. Ep. 1, 15, 16 : officium. id. ib. 8, 1. 264.— With object-clauses : alieno uti nihil mo- ror, I do not want to, Plaut. Capt. prol. 16 : nihil moror. eos salvos esse, et ire quo ju- betis, am. not opposed to it, have nothing to say against it, Ant. in Cic. Phil. 13, 17. — With quominus : nihil ego quidem mo- ror, quominus decemviratu abeam, I do not hesitate to, I will immediately, Liv. 3, 54, 4. — Hence *morate, adv., Lingeringly, slowly: moratius, Sen. Q. N. 6, 14 vied. 1. Act. collat. form, muro, are: quid moras? Naev. in Diom. p. 395 P. ; so, mo- rares, Enn. ib. ; moraret, Pac. ib. — 2. Mo- rari, in pass, signif.; impers.: ita diu, ut plus bietmium in his tricis moretur, Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 2. 2. moror; 1- »■ dep. n. [puipaf] To be foolish, be a fool (post-Aug.), in the lusus verbb. : morari eum (Claudium) inter homines desiisse, producta prima sylla- ba, jocabatur, Suet. Ner. 33. morose? adv., v. morosus, ad fin. mdl-OSltas. atis, /. [morosus] Peev- ishness, fretf illness, moroseness ; niccness, pedantry (rare, but quite class.) : si in mo- rositatem inutilem et odiosarh incidamus, Cic. Off. 1. 25, 88 : morositas et ea vitia, quae dixi, habent aliquid exeusationis. id. de Sen. 18. 65: — affectatione et morosita- te nimia obscurabat stilum, over-scrupu- lousness, too great nicety. Suet. Tib. 70. mordSUS? a, um, adj. [mos; cf. Cic. Tusc. 4, 24 fin.] Peevish, fretf 'id, wayward, capricious, captious, morose (quite class.) : usque eo diiticiles ac morosi sumus, ut nobis non satisfaciat ipse Demosthenes, Cic. Or. 29 : at sunt morosi et anxii, et iracundi et difficiles senes, id. de Sen. 18; so, canities, Hor. Od. 1, 9, 17. — Of excess- ive care : circa corporis curam morosior, particular, fastidious, Suet Caes. 45, 45. — Of things concrete and abstract : cupres- sus natu morosa, that grows with difficulty. Plin. 16, 33, 60: morbus, stubborn, Ov. A. A. 2, 323 : caelandisubtilitas, anxious, pain- ful, Plin. 35 prooem. 35 : — si tibi morosa prurigine verminat auris, Mart. 14, 23. — Hence, Adv., morose, Peevishly, morosely ; scrupulously, carefully (quite class, only in the first signif.) : morose ferre homi- num ineptias, Cic. Brut. 67: — terram non morose eligit, Plin. 18, 113, 74. — Comp. : pallium morosius ordinatum, Tert. Pall. 4. — Sup. : morosissime, Suet Aug. 66. Morpheus? ei and eos, m., Mopipds, The son of Sleep and god of dreams : ex ■ citat Morphea, Ov. M. 1], 634. t morphnos? '■ m ■ = u.np n. dim. [mortari- um| A small mortar: Aemil. Macer. 1, 8. mortarium, ", «• ^ mortar (mostly ante-class, and post-Aug.) : " mortarium, in quo teruntur quae solvenda sunt," Non. 543, 22; Cato R. R. 74 : aerca, Plin. 33, 8, 41: plumbea.id. 34, 18, 50.— II. Transf.: A. A large basin or trough in which mor- tar is made : Vitr. 7, 3 ; so Plin. 36, 23, 55. — Hence also, 2. Mortar: mortario cae- mentum addatur, Vitr. 8, 7. — B. ^ fol- low resembling a mortar, dug round a [ree : arbori mortarium statim faciunt, Pall. 4, 8. morticinus, a. ran, adj. [mors] Dead, that has died, used only of animals ; hence, of or belonging to an animal that has died of itself , carrion- ; as a term of abuse, car- -rion: and transf., dead (ante-classical and post-Aug.): I, Lit, : morticinae ovis carne vesci, Var. R. R. 2, 9 : volucres aut pisces, id. ib. 3, 2 : in sacris ne morticinum quid adsit, id. L. L. 7, 5: soleae, made from the hide of an animal that has died of itself, Serv. Virg. A. 4, 518 : mortlcine, you car- jrlon, Plaut. Pers. 2, 4, 12. II. Transf. : morticini clavi, Corns on the feet: Plin. 22, 23, 49: caro, Sen. Ep. 122: urnas rcorum morticinas, i. e. sepul- ■ cra reorum, Prud. aritb. 10, 384. mortifer or mortiferus> a, um, adj. [morslrro] Death-bringing, death- dealing, deadly, fatal (quite class.): mul- ta mortifer a, Cic. Acad. 2, 38 : poculum, id. Tusc. 1, 29 : morbus, id. de Div. 1, 30 : vulnus, id. Leg. 2, 5: bellum, Virg. A. 6, 279.— Hence, Adv., m o r t i f e r e, Mortally, fatally (post Aug.): mortifere aegrotarc, Plin. Ep. 3, 16': vulnerarc, Marc. Dig. 9, 2, 36. mortification onis, /■ [mortifico] A hilling, death (eccl. Lat.) : opp. vivificatio, Tert. adv. Marc. 5, 9. mortifico, 1- »• o- [mortilicus] To kill, destroy (eccl. Lat.) : caro mortifica- tur, Tert. Resurr. 37. 968 M O S mortif icus, a, um, adj. fmors-facio] Deadly, fatal (eccl. Lat.) : cibus, Tert. Carm. adv. Marc. 4, 5. mortualia, ium, n. [mortuus] I. sc. vestimenta, Grave-clothes or mourning- weeds (ante-class.) : Naev. in Non. 548, 28. — II, sc. carmina, Funeral songs, dirges: Plaut. Asia. 4, 1, 63. mortuanus, a, um, adj. [id.] Of or belonging to the dead (ante-class.): mor- tuaria glossaria, vocabularies of the dead, a term applied by Cato to the philoso- phers who talk of dead, and not of exist- ing things : Gell. 18, 7, 3. mortUOSUS) a, um, adj. [id.] Death- like (post-class.) : vultus, Coel. Aur. Acut. 1, 3. mortuus, a, um, Pa., v. morior, ad fin. Morvinrucus- a, um, adj. Of or be- longing to Morvinnus (a town of the Ae- duans): Inscr. in Giorn. Arcad. t. 28, p. 351. morula; ae, /. dim. [mora] A brief de- lay (post-class.): tempus nulla morula extenditur, Aug. Confess. 11, 15; App. fragm. M. 10, p. 71. mdrulus. a, um, adj. dim. [2. morus] Black, dark-colored (ante-class.) : jam pol ego illam pugnis totam faciam ut sit mo- rula, Plaut. Poen. 5, 5, 10. ' morum, i, n. = uCbpov and popov, A mulberry ; a blackberry : nigra mora, Hor, S. 2, 4, 21 ; cf. Plin. 15, 24, 27 : in duris haerentia mora rubetis, Ov. M. 1, 105 ; cf. Plin. 24, 13, 73. 1 1. morus, a. um, adj.=zuu>p6s, Fool- ish, silly (a Plautin. word) : amor mores hominum moros et morosos facit, Plaut. Trin. 3, 2, 43.— H. Subst. : A. morus, i, m„ A fool, simpleton : moras es, id. Mil. 3, 1, 78. — B. mora, ae, /, A foolish worn- an : Plaut. Mil. 2, 4, 17.— Hence, Adv., more, Foolishly (Plautin.) : more hoc fit atque stulte, Plaut. Stich. 5, 1, 1. t2. morus. i, f. = popla, A mulberry- tree : arbor ibi, niveis uberrima pomis, ar- dua morus erat, Ov. M. 4, 89 ; cf. Plin. 16, 25,41. mos, moris, m. Manner, custom, way, fashion, use, wont of persons, as determ- ined not by the laws, but by their own will and pleasure ; in a moral point of view, way of life, conduct, behavior ; esp., in ihe plur., mores, manners, morals, char- acter ; also, in partic. , good manners, good morals, good conduct ; polite or agreeable behavior ; bad morals, bad conduct ; also, in gen., maimer, nature, quality; mode or fashion ; rule, law, precept (quite class.). I. Lit: A, I n gen-: hunccine erat aequum ex illius more, an ilium ex hujus vivere! Ter. Heaut. 1, 2, 24 : alieno more vivere, according to the will or humor of another, id. Andr. 1, 1, 125 : morem alicui gerere, to do the will of a person, to humor, gratify, obey him ; v. gero : leges mori ser- viunt, usage, custom, Plaut. Trin. 4, 3, 36: legi morique parendum est, Cic. Univ. 11 : ibam forte via sacra, sicut raeus est moe, custom, wont, Hor. S. 1, 9, 1 : m. consue- tudoque, Cic. Off. 1, 41 : quae more agun- tur institutisque civilibus, according to usage, according to custom, id. ib. : mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere, id. Brut. 21 : virginibus Tyriis mos est gestare pharetram, *'( is the custom, they are accustomed, Virg. A. 1, 336 : mos ita rogandi, Cic. Fam. 13, 17: ut mos fuit Bithyniae regibus, id. Verr. 2, 5, 11 : —moris est, it is t/ie custom: negavit, mo- ris esse Graecorum, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1,26; Vellej. 2, 37, 5 : praeter civium Mo- rem, contrary to custom, to usage, Ter. Andr. 5, 3, 9: sine more, unwonted, un- paralleled: facinus sine more, Stat. Th. 1, 238. So too, nullo more : id. ib. 7, 135 ; and, supra morem : terra supra morem densa, unusually, Virg. G. 2, 227 : perdu- cere aliquid in morem, to make into a cus- tom, make customary, Cic. Inv. 2, 54 : quod jam in morem venerat, had become cus- tomary, Liv. 42, 21. B. In partic, in a moral point of view, Conduct, behavior ; in the plural, manners, morals, character : est ita tempe- ratis moderatisque moribus, ut summa severitas summa cum humanitate junga- tur, manners, Cic. Fam. 12, 27: suavissi- mi mores, id. Att. 16, 16, A, 6 : boni, id. fr. in Non. 254, 8 : justi, id. de Or. 2, 43 : se- MOTA veri et pudici, Plin. 28, 8, 23 : sanctissimi, Plin. Ep. 10, 20 : feri immanisque natura, Cic. Rose. Am. 13: totam vitam, naturam moresque alicujus cognoscere, character, id. ib. 38 : mores disciplinamque alicujus imitari, id. Dejot. 10 : perditi, id. Fam. 2, 5 : praefectura morum, the supervision of the public morals, Suet. Caes. 76 : moribus et coelum patuit, to good morals, Prop. 4, 11, 101 : — amator meretricis mores sibi emit auro et purpura, polite behavior, com- plaisance, Plaut. Most. 1, 3, 128 : — propi- tiis, si per mores nostros liceret, Diis, i. e. our evil way of life, Tac. H. 3, 72. II. Transf.: A. Quality, nature, man- ner: mores siderum, qualities, properties, Plin. 18, 24, 56 : coeli, Virg. G. 1, 51 :— Carneadeo more et modo disputare, man- ner, Cic. Univ. 1: si humane modo, si usi- tato more peccasset, in the usual manner, id. Verr. 2, 2, 3: Graeco more bibere, id. ib. 1, 26 : apis Matinae More modoque, aft- er the manner of, like, Hor. Od. 4, 2, 27 ; so ad morem actionum, Quint. 4, 1, 43 : in morem fluminis, like, Virg. G. 1 , 245 : mo- rem vestis tenere, mode, fashion, Just. 1, 2. B. -4 precept, law, rule (poet, and post- Aug.) : moresque viris, et praemia ponet, precepts, laws, Virg. A. 1, 264 ; cf., pacis imponere morem, id. ib. 6, 853 : quod mo- ribus eorum interdici non poterat, Nep. Amilc. 3 : — quid ferri duritia pugnacius 1 sod cedit, et patitur mores, submits to laws, obeys, is lamed, Plin. 36, 16, 25 : ut leo mores Accepit, Stat. Ach. 2, 183 : in morem tonsa coma, regularly, duly, Virg. A. 5, 556. Mdsa, ae, /. A river in Selgic Gaul, now the Mcuse, Caes. B. G. 4, 9 ; Plin. 4, 14, 28 ; Tac. A. 2, 6 ; Hist. 4, 28 ; 5, 23 ; cf. Ukert, Gall. p. 146 and 153. Moschi, orum, m. A people between the Black and the Caspian Seas, Mela, 1, 2; id. 3, 5; Luc. 3, 270; Plin. 6, 4, 4.— Hence IVIoschicus, a, um, adj., Mos- chian, Plin. 5, 27, 27 ; and Moschus, a, um, adj., Moschian, Mel. 1, 19. t MoschiSj Idis. /• A female proper name: Afran. in Non. 318, 5; Inscr. ap. Mur. 477, 5. Moschus, i. ™- I. A rhetorician of Pergamus, accused of poisoning, Hor. Ep. 1, 5, 9. — II, A Roman surname: Inscr ap. Mur. 477, 5. moscilli (*or mosculi)' «rum, m. dim. [mos] Little customs or usages : " moscillis (* al. mosculis) Cato pro parvis moribus dixit," Fest. p. 159 and 158 ed. Miill. IVIcsciUS, a, um, adj. [Moses] Of or belonging to Moses (post-class.) : Mosei- ca virga, Paul. Nol. Carm. 23, 354. Mosella, ae, m. and/. A river of Bel- gic Gaul, now the Moselle. Tac. A. 13, 53 ; Hist. 4, 71 ; 77 : largus Mosella, Aus. de Clar. urbib. 4 : placida Mosella, id. Idyll. 10, 73. Also called Mosula, ae, /., Flor. 3, 11 ; 14,— Cf. Ukert, Gall. p. 166. Mdsclleus, a, um, adj. [Mosella] OJ or belonging to the Mosehe : ortus, Sym. Ep. 1, 8. Moses or Moyscs, i*. ™- Mwaijs, Moiuojj, Moses : Muses, Juv. 14, 102 : Moyses, Tac. H. 5, 4 : Moysen unum exsulum monuisse, ut, etc., id. ib. 5, 3: a Mose, Plin. 30, ], 2 : clarum videre Moy- sen, Sedul. 3, 285 ; so with o short : Prud. Ham art. 340. Moscus, a, um, adj. [Moses] O/or be- longing to Moses : manus, Juvenc. 2, 219. Mostcllaria, "'■../'. [mostellum, dim. from monstrum] The Ghost, the name of a comedy of Plautus, also called Phasma (tfraopa, ghost). mostcllum, v. Mostellaria. * Mosteni* orum, m. The inhabitants of Mostena or Mostene, a city of Lydia, Tac. A. 2, 47. motabllis, e, adj. [moto] Moving, that mores : aitima, Vulg. Genes. 1, 21. mdtacilla» ae, /. The white water- wagtail: u motacilla, quod 6emper movet caudam," Var. L. L. 5, 11; Plin. 37, 10, 56 ; Arn. 7, 223. rnotarmm, «, v. Lint (post-class.) : Coel. Aur. Tard. 3, 8. mbtatio, onis./. [moto] Frequent mo- tion, motion (eccl. Lat.), Tert. Anim. 45. motator, oris, m. [id.] A mover (post- MOVE class.) : Tcrt Anim. 12 : m. sali Neptu- nui, Arn. 3, 118. motlOi onis,'/. [movco] A moving, mo- tion ; a removing (quite class.) : I, Lit : prineipium motionis, Cic. Fat. 19: corpo- rum, id. N. D. 2, 58 : — ab ordine motio, a removing, Ulp. Dig. 47, 20, 3. — B. J n P ft r- tic, in medicine. An ague-fit: Cels. 3, 5. — II. Trop. : motiones animi. emotions or affections of the soul, Cic. Acad. 1, 8 ; Tusc. I, 10. 22. motlto. 1. v. a.freq. (motoj To move often, move about (post-class.) : Gell. 9, 6. motmiicula. ae, /. dim. [motio] A slight motion, shaking; in medicine, an attack of fever (post-Aug.): Sen. Ep. 53 : — tentatus in Campania motiunculis levi- bus, Suet. Vesp. 21. moto, avi, atum, 1. v. intens. a. [mo- ved] To keep moving, move about (poet.) : Zephyris motantibus, Virg. E. 5, 5 : lacer- tos, Ov, M. 11, 674. motor, oris, m. [id.] A mover, that which keeps a thing in motion (poet.) : cu- narum fueras motor, Charideme, mea- rum, i. e. hast rocked me. Mart. 11, 39. motdriUSj a ' um ' ae U- [motor] Mov- ing, that has motion (post-class.) : modus agendi, a stirring, bustling, noisy style of playing, opp. to statarius, Don. Ter. Ad. prol. 24 ; so id. ad argum. Andr. ; Prise, p. 590 P. — H, Subst., motorium, ii, n., The power of motion : Tert. Anim. 14. 1. motUS" a, um, Part, and Pa., v. moveo, ad Jin., no. B. 2. motus. Bs, ">■ [moveo] A moving, motion (very treq. and quite class.). 1. Lit.: "£. In gen.: orbes, qui ver- santur contrario motu, Cic. Rep. 6, 17 : Deus motum dedit coelo. id. L T niv. 6 : nat- xira omnia ciens et agitans motibus et mu- tationibus suis, id. N. D. 3. 11. — Poet. : fu- turi, departure, Virg. A. 4, 297 : — crebri ter- rae, i. e. earthquakes, Curt. 4, 4. B. In partic. Artistic movement, ges- ticulation, dancing : haud indecoros mo- tus more Tusco dabant, gesticulated, Liv. 7, 2 : Ionici, dances, Hor. Od. 3, 6, 21 : dare motus Cereri, to perform dances, dance, Vinr. G. 1, 350 : palaestrici, the motions of wrestlers, Cic. Oft'. 1, 36. — Of the gestures of an orator, Cic. Brut. 30, 116.— Of mili- tary movements, evolutions, Nep. lph. 1, 4. C. Trail sf., A stage in the growth of a plant : Col. 4, 28. II, 1'rop.: £L, In gen., A movement of the mind, mental operation, cogitation, emotion, affection, passion : quum semper agitetur animus, nee prineipium motus habeat, Cic. de Sen. 21 : motus animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri ap- petitus, id. Off. 1, 36 : m. animi nimii i. e. perturbationes, id. ib. 38 : mentis meae, id. Art. 3, 8 : res quae dulcem motum at- ferunt sensibus, sensation, id. Fin. 2, 3 : — Manto, divino concita motu, impulse, in- spiration, Ov. M. 6, 158. B. ' n partic: 1. A political move- ment, sudden rising, tumult, commotion : omnes Catilinae motus conatusque pro- hibere, Cic. Cat. 2, 12 : motum afferre rei- publicae, id. ib. 2 : populi, id. de Or. 2, 48 : serviiis, a rising of the slaves, Liv/39. 29 : — motum in republica impendere. a change, alteration, Cic. Att. 3, 8. 2. In rhetoric, of Tropes : Quint. 9, 1, 2 ; cf. 8, 5, 35. 3. A motive (post-Aug.) : audisti con- silii mei motus, Plin. Ep. 3, 4. mdvens. entjs, Part, and Pa., v. mo- veo. ad fin., no. A. mdveo? movi, motum, 2. (syucop., mostis for movistis : Mart. 3, 67 ; so, mo- runt for moverunt Sil. 14, 141 ) v. a. and 7?. I. Act, To move, stir, set in motion ; to disturb, remove, etc. : A. Lit. : movit et ad certos nescia membra modos, Tib. 1, 8, 38 : ut festis matrona moveri jussa diebus, to dance. Hor. A. P. 232 : moveri Cyclopa, to represent a Cyclop by dancing (gesticu- lating), id. Ep. 2, 2, 125 : et fila sonantia movit, Ov. M. 10, 89 : citharam cum voce, id. ib. 5, 112 : tympana, id. Her. 4. 48 :— signum movere loco, to move from the place, Cic. de Div. 1, 35 : os, Cels. 8, 2 : gradum, *. e. to go forward, advance, Sen. Thyest. 420 : se, to move or bestir one's self: move ocius te, Ter. Andr. 4, 3, 16 : praecepit eis, ne se ex eo loco moverent. M OX ■not to stir from the spot, Liv. 34, 20; Caes. B. G. 3, 15 : castra, to break vp, remove : postero die castra ex eo loco movent, Caes. B. G. 1, 15 ; ellipt without castra : postquam ille Canusio moverat, Cic. Att. 9, 1 : — hostem statu, to drive from his po- sition, dislodge him, Liv. 30, 18 : aliquem possessione, Cic. Verr. 2, 1, 45 : heredes, to eject, id. Off. 3, 19 : tribu centurionem to turn out, expel, id. de Or. 2, 67 ; so, ali- quem senatu, id. Cluent. 43 : senatorio loco, to degrade, Liv. 39, 42 : ex agro, Cic. Fam. 13, 5 : move abs te moram, Plaut. Capt 4, 2, 10 : consulem de sententia, to cause to recede, to dissuade, Liv. 3, 21 : lit eram, to take away, Cic. Fiu. 3, 22. 2. Transf. : a. To excite, occasion, cause, promote, produce ; to begin, com- mence, undertake : exercitatione sudor movetu r, is promoted, produced, Cels. 2, 17 : ahum, Cato R. R. 115 : dolorem, id. 7, 4 ; lacrimas, to cause, Quint. 6. 1, 26: lletum populo, Cic. de Or. 1, 53 : risum, id. ib. 2, 62 : alicui exspectationem de re quapiam, id. Att. 2, 14: indignarionem. Liv. 4, 5: misericordiam. Cic. de Or. 2, 69: suspicio- nem, id. Part. 33 : — ego istaec moveo. aut euro 1 begin, commence, Ter. Andr. 5. 4, 18 : bellum, Cic. Off. 1, 11 : cantus, Virg. A. 10, 163 : controversiam, to begin, Ju- lian. Dig. 37, 10. 4 : litem, Ulp. Dig. 4, 3, 33 : actionem, id. ib. 19, 1, 10 : — mentio- nem cujuspiam rei, to make mention, Liv. 28, 11 : sacra. Val. Fl. 3, 540 : — movere ac moliri aliquid, to undertake any thing that excites disturbance, Liv. 23. 39 : ne quid moveretur, id. 35, 13. b. To shake, to cause to waver, to alter : alicujus seutentiara, to ehange, cause to waver, Cic. Att. 7, 3. C. To move, i. e. to present, offer an ob- lation : ferctum Jovi moveto, Cato R. R. 134. d. To trouble, torment one : intoleranda vis aestus omnium ferme corpora movit, Liv. 25, 26. C Of plants, To put forth : si se gem- mae nondum nioveant, do not yet appear. Col. 11, 2: de palmite gemma movetur, is produced, Ov. Tr. 3, 12, 13. II. Trop., To move, affect, excite, in- spire ; ut pulcritudo corporis movet ocu- los et delectat charms, Cic. Off. 1, 26 : quae me causae moverint id. Att. 11, 5 : fere fit quibus quisque in locis miles in- veteravit, uti multum earum regionum consuetudine moveatur, is much affected, influenced, Caes. B. C. 1, 44 : aliquem ad bellum, to stir vp, excite, Liv. 35, 12 : nu- mina Dianae, to irritate, provoke, Hor. Epod. 17, 3 :— multa movens auimo, to re- volve, ponder, meditate, Virg. A. 3, 34 : — moverat plebem oratio consulis, had stir- red, made an impression ov, Liv. 3. 20 ; so, animos judicum, Quint 6, 2, 1 : neque il- lud me movet, quod. Caes. in Cic. Att 9, 19 : aft'ectus, Quint. 6, 1, 7 : moveor etiam ipsius loci insolentia, Cic. Dejot. 2 : nil moveor lacrimis, Prop. 3, 23, 25 : absiste moveri, be not disturbed, Virg. A. 6, 399 : — quos sectis Bellona lacertis Saeva mo- vet. inspires, Luc. 1, 565 (al. monet). HI, Neutr., To move itself, move (so very rarely) : terra dies duodequadragin- ta movit Liv. 35, 40, 7.— Hence, A. movens, entis, Pa., Movable (quite class.) : ex ea praeda, quae rerum mo- ventium sit, movable things, that can be removed (as clothes, arms, furniture), Liv. 5, 25 : voluptas, that consists hi motion, Cic. Fin. 2, 10. B. motus, a, um. Pa.. Moved, affected, disturbed (poet and in post-class, prose) : Ithaci dizressu mota Calypso, Prop. 1, 15, 9: dictis, Ov. Tr.4, 10, 23": precibus, Curt. 6,5. mox.. a< fo- [moveo] Soon, anon, direct- ly ; mostly of the future (quite class.) : mox ego hue revertor, Ter. Andr. 3, 2, 4 : jussit inihi nunciari. mox se venturum, Cic. Att. 10, 4. — In connection with quam : quam mox coctum est prandium ? how soon, Plaut Rud. 2, 3, 12 ; Cic. Rose. Com. 1 : mox ubi, as soon as, Liv. 3, 52 : mox ut as soon as: mox ut caluere pugna, Flor. 2, 4 : mox quam, as soon as (post- class.) : Paul. Dig. 7, 4, 13. 2. Relatively, Soon afterward, there- upon: nam exteinplo fusi, fugati: mox MUCK intra vallum compulsi : postremo exuun- tur castris, Liv. 40, 48. B. Of a longer time, Some lime after- ward, at a later period : a quo mox prin- cipe Nero adoptatus est Suet. Ner. 6. C. Of time just past Just now, a little while ago : de altero, quod mox proposu- eram nihil dubito, quin, etc., Col. 3, 20. II. Transf.: A. Of place and situa- tion. In the next place, then: ultra eos Dochi, deinde Gymnetes, mox Anderae, Plin. 6, 30, 35. B. Of value, esteem : post amylum Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium, then, Plin. 18, 7, 17. MoyseS) v - Moses. Wlbysiricus- ». "'». all j- [Moyaee] Of or belonging to Moses (post- class.) : Venant. Vit. S. Mart. 2, 28. t mn, interj. = uv, A slight sound made with the closed lips (ante-class.) : neque, ut aiunt, mu (al. fir) facere audent, to mut- ter, make a muttering, Enn. in Var. L. L. 7, 5, 10O, 5 101 ; so, nee mu facere audet Lucil. in Charis. p. 213 P. — Used jestingly, to signify a trifle, in a lusus verbb. with mutuum: negato esse quod dem, nee mu nee mutuum, Plaut. Stich. 1, 3, 102. — * U, A sound of lamentation : mu ! perii her- cle : Afer est, Plaut fraem. ap. Charis. p. 213 P. muccedo.muccidus. rmiccini- vjm. muccosus. muccuientus. muCCUS- v - mucedo, etc. mucedo (muccedo). inis, /. [mucus] Mucus, snot (post-class.) : App. Apol. p. 499 Vulc. (Elm. p. 306 : dulcedo). muceo- u i. 2. v. 71. [id.] To be mouldy, musty (ante class.) : vinum quod neque aceat neque muceat, Cato R. R. 148. muCCSCO' ere, v. inch. n. [muceo] To become mouldy or musty (post-Aug.) : pro- prium est vino mucescere, Plin. 14, 20, 26. muchula- ae, /. The Persian name of the precious stone telicardios, Plin. 37, 10, 68. Mucia. ae, v. Mucius. MucianUS (Mut.), a, um, adj. [Muci- us] O/or belonging to a Mucius, Mucian : ! cautio. Papin. Dig. 35, 1, 99 : satisdatio, ' Julian, ib. 104 : exitus, i. e. the death of Q. Mucius Scaevola, who was slain in the i temple of Vesta by Damasippus, Cic. Att. 9, 12. mucidus (mucc), a, um, adj. [mu- cus] \ m Mouldu, musty: mucida panis frus- ta, Juv. 14, 128: vina, Mart. 8, 6.— IJ. Snotty: homo es, Qui me emunxisti mu- cidum, Plaut. Epid. 3, 4, 58: senex, id. • Mil. 3, 1, 52. mucinium (mucc), ii, n. [id.] a I pocket-handkerchief, Arn. 1, p. 74 Her. (al. p. 59). w RluciuSi a. The name of a Roman gens. The most celebrated is C. Mucius 1 Scaevola, who attempted to assassinate Por- sena, and, on being apprehended, burned off his right hand, Liv. 2, 12 : Q. Mucius Scaevola. a governor in Asia, Cic. Caecil. 17. Another Q. Mucius Scaevola. an au- gur, the husband of Laelio. Cic. Brut. 58, 211 ; Phil. 8, 10.— In the f.m., Mucia. The wife of Cn. Pompeius. afterward divorced from him, Cic. Fam. 5, 2, 6 ; id. Att. 1, 12, 3. — II. Hence Mucins- a ' ura ' atl J- °f 0T belonging to a Mucius, Mucian : "Mucia prata trans Tiberim, dicta a Mucio, cui a populo data fuerant" Fest p. 144 ed. Mull. — B. Subst. Mucia, orum, n. (sfi. festa), A festival kept by the Asiatics in commemo- ration of the good government of Q. Muci- us Scaevola, the Mucius festival, Cic. Verr. 2,2,21. muCOr- oris, m. [muceo] Mould, mould- iness, in bread ; mustiness, in wine or vin- egar ; a moisture which flows from vines and is injurious to them (post-Aug.) : mu- corem contrahere, to become mouldy, Col. 12, 4 : mucor (vini). mustiness, Ulp. Dig. 18, 6, 4 : mucor, qui maxime vites infes- tat, Plin. 17, 15, 25. mucosas (mucc). a, um, adj. [mu- cus] Slimy, mucous (post-Aug.) : cruenta et mucosa ventris proluvies, Col. 1, 7 : exulceratio, Cels. 5, 28, 15. mncrO; on '-' m - A sharp point or edge; esp., the point of a sword, sword's point ; hence, transf.. a sword : alio, for extremity, border, end (quite class.) : I. 969 MU L A Lit.: mucro falcis, Col. 4, 25: dentis, Plin. 8, 3, 4: folii, id. 16, 10, 16: crystalli, id. 37, 2, 9 : ciiltri, edge, Juv. 14, 216 : me- dio jugulaberis ensis, sword's point, Ov. M. 12, 484 : coruscus, Virg. A. 2, 333. B. Transf.: 1 , A sword : nisi mucro- nes militum tremerc vultis, Cic. Phil. 14, 3 : mortalis, Virg. A. 12, 740. 2. A point, extremity, end (poet, and in post-Aug. prose) : Lucr. 2, 520 : faucium, Plin. C, 13, 11. H Trop., Edge, point, sharpness : cen- sorii stili, Cic. Clu. 44 : tribunicius, id. Leg. 3, 9: defensionis tuae, id. Caecin. 2!) : ingenii, sharpness, Quint. 10, 5, 16. mucronatus, a. um, adj. [mucro] Pointed (post-Aug. ): piscis mucronato rostra, Plin. 32, 2, 6 : folia, id. 25, 13, 104. muculentus (mucc), a, urn, adj. [mucus] Snotty, sniveling (post-class.) : nares, Prud. arttP- 2, 284: munctiones, Arn. 3, 107. mucus (mucc), i, m. [MUG, mungo] Snot, snivel, nitidis of the nose : mucus- que, et mala pituita nasi, Catull. 23, 17 ; Gels. 4. 18. tinuges dici solet a Castrensium lio- minibus, quasi mucosus, is, qui talis male ludit, Fest. p. 158 ed. Mull. (* muger in Adelung, Gloss. Man.). mugil "id mugllis; is, m. A sea- fish ; ace. to some, the mullet : '' mugilum natura ridetur, in metu capite abscondito, totos se occultavi credentium, Plin. 9, 17, 26 ; so id. 9. 42, 67 ; 9, 62, 88 ; 10, 70, 79 ; 32, 2, 6. This fish was made use of in punishing adulterers : quosdam moechos et mugilis intrat, Juv. 10, 317 ; cf. Catull. 15, 19. MugillanUS, '. m - A Roman sur- name ; as, e. g. Papirius Mugillanus, Liv. 4, 30. mariner, ari, "• dep. To dally, trifle, hesitate, delay (extremely rare, but quite class.): " muginari est nugari et quasi tarde conari," Fest. p. 147 ed. Miill. : mu- ginamur, Lucil. in Non. 139, 6 ; Att. ib. 7 : dum tu muginaris, cepi consilium domes- ticum, Cic. Att. 16, 12. — In the collat.form, musinor, ari : dum ista (ut ait M. Varro) musinamur. Plin. H. N. prooem. § 18. 1. mugio, ivi and ii, itum, 4. v.n. [uv- K(iu>\ To low, bellow: I. Lit. : inde cum ac- tae boves mugissent, Liv. 1, 7. — The part, praes. subst. : mugientium Prospectat er- rantes greges, i. e. cattle, Hor. Epod. 2, 11. —II. Transf., of the braying of a trum- pet: Tyrrhenusque tubae mugire per aethera clangor, Virg. A. 8, 526. Of the rumbling of an earthquake : sub pedibus mugire solum, id. ib. 6, 256. Of a mast : si mugiat Africis Malus procellis, groans, Hor. Od. 3, 29, 57. Of thunder : mugire tonitrua, rutilare fulgura, Minuc. Fel. Oc- tav. 5 : — quasi mugiente litera M, Quint. 12, 10, 31 : — at tibi tergeminum mugiet ille sophos, will bellow or cry out to you, ootbuis, well done! bravo! Mart. 3, 46. 1 2. Mugio, on ' s > m - A Roman sur- name, Inscr. iip. Grut. 339, 5. Mtuglonia °r Mugonia, ae, or Mugionis (Mucionis), is, /. (porta) A gate of ancient Rome, which was afterward within the city : " in Palatio Mucionis a mu«itu," Var! L. L. 5, 34, 45, § 164 : •' Mu- gioitia porta Romae dictn est a Mugio quorlam," Fest. p. 144 ed. Miill. ; Sol. 1. mugltor, oris, m. [1. mugio] A bel- lowcr (poet.) : mugitor Vesvius, Val. Fl. 3, 208. mugltuS, us, m - [id-] A lowing, bel- lowing ; transf. a bellowing, roaring, loud noise (quite* class.) : I, Lit.: mugitusque bourn, Virg. G. 2. 470 : edere, to utter low- ings, to low, Ov. M. 7. 597 : dare, id. Fast. 1, 560: tollcre, Virg. A. 2,223— H. Transf.: mugitus terrae, Cic. do Div. 1, 18 : nemo- mm, Plin. 18, 35, 86 : portae, Stat. Th. 10, 263. inula, ae (abl. plur., mulabus : data et vefaicula cum mulabus ac mulionibus, Capitol. Ver. 5; so Tert. Uxor. 2, 8; Prise, p. 733 P.),/. [mulus] A she-mule; also, in gen., a mule (used instead of horses for drawing carriages or bearing Utters) : ex asinoetequa mula gismitllr, Plin. 8, 44, 69: Juv. 7, 181. — She-mules bear no young, Plin. I. 1. Hence, mulae partus a to pro- latus est : res mirabilis propterea, quia 970 M U L C non saepe fit, Cic. de Div. 2, 22, 49 ; cf. id. ib. 1, 18, 36. — Hence, proverb.: quum mula peperit, when a mule foals, i. e. never, Suet.Galb. 4. mularis- c,adj.[i&.] Of or belonging to rmdes (post-Aug.) : materies, the race of mules. Col. 6, 27. mulcedo, ™s, /• [mulceo] Pleasant- ness, agreeableness (post-class.) : Veneris atque Musae, Gell. 19, 9 ; so Sid. Ep. 5, 17. mulceo, s '> sum (rarely mulctum), 2. v. a. To stroke ; to lightly touch or move (poet, and in post-Aug. prose). 1. Lit.: manu mulcens barbam, Ov. F. 1, 259 : caput, Quint. 11, 3, 158 : vitulum, Ov. A. A. 2, 341 : colla, id. Met. 10, 118 : Zephyri mulcebant flores, rustle through, id. ib. 1, 108 ; so, aura mulcet rosas, Prop. 4, 7, 60 : — virga mulcere capillos, to light- ly touch, Ov. M. 14, 295 : aristas, id. Fast. 5, 161 : aera motu, Lucr. 4, 138 :— aethera pennis, to move, Cic. Arat. 88 : — mulserat hue navem compulsam fluctibu' pontus, had wafted hither, Enn. in Prise, p. 870 P. II. Transf., To make sweet or pleasant : pocula succis Lyaei, Sil. 7, 169. B. Trop., To soothe, soften, appease, allay ; to caress, flatter, delight, etc. : mul- centem tigres, of Orpheus, Virg. G. 4, 510 : aliquem dictis, id. Aen. 5, 464 : fluctus, id. ib. 1, 70 : iras, id. ib. 7, 755 : jure, Veil. 2, 117 : — varia vulnera mulcet ope, alleviates the pain of his wounds, Ov. F. 5, 401 : do- lores nervorum, Plin. 22, 24, 50 : os stom- achumque, id. ib. 51 : ebrietatem. id. 21, 20, 81 : lassitudinem, id. 37, 5, 16 :— ali- quem laudibus, to flatter, Pac. in Fest. s. v. Mulciber. p. 144 ed. Miill. : puellas car- mine, to delight, Hor. Od. 3, 11, 22 : am- nios admiratione, Quint. 1, 10, 9: aures figmentis verborum novis, to delight, Gell. 20, 9.— Hence mulsus, a, urn, Pa., Mixed or sodden with honey ; sweet as honey, honey-sweet ; ti-op., honey-sweet, ho?icyed (post-Aug.): m\i\- sa aqua, honey-water, hydromel, Co\.12,l2: acetum, vinegar and honey mixed together, honey-vinegar, Cato R. R. 157 : lac, Plin. 10, 22, 27 : mulsa pira, Col. 5, 10,— Trop. (Plautin.) : ut mulsa dicta dicis ! Plaut. Rud. 2. 3. 34 : loqui, id. Poen. 1, 2, 112. B. Subst. : 1. mulsa, ae, /., a term of endearment, My sweetheart, my honey (Plautin.) : age, mulsa mea, Plaut. Stich. 5, 5, 14 ; so id. Casin. 2, 6, 20. 2. mulsum, i, n. (sc. vinum), Honey- wine, mead, i. e. wine mixed or made with honey (quite class.) : commisce mulsum, Plaut. Pers. 1, 3, 7 : frigidum, Cic. de Or. 2, 70 : aceti, for mulsum acetum, honey- vinegar, Seren. Samm. 49, 714. * mulcetra, ae, /. A plant, called also heliotropium, App. Herb. 9. Mulciber, e r ' s and eri ( gen. syncop. Mulcebri, Cic. poet. Tusc. 2, 10, 23), m. [mulceo : he who softens the hard met- al ; v. the follg.] A surname of Vulcan ; poet., transf., ibr fire : " Mulciber, Vulca- nus, amolliendo6cilicetferrodictus : mul- cere enim mollire, sive lenire est," Fest. p. 144 ed. Miill. ; Att. in Macr. S. 6, 5 : Mulciber. in Trojam, pro Troja stabat Apollo. Ov. Tr. 1, 2, 5: VOLCANO MITI SIVE MVLCIBERO L. VETT, Inscr. Orell. no. 1382 ; so, Volcano Mulcibero sacr., Inscr. ap. Reines. cl. 1, n. 265. — H Transf., Fire: Ov. M. 14, 533; so id. 9, 263 ; Cic. poet. Tusc. 2, 10, 23 ; Mart. Cap. 6, 189. mulco (fmulcto, Inscr. Grut. 155, 1), avi, arum, 1. (archaic mulcassitis, for mul- caveriti8, Plnut. Mil. 2, 2. 8) v. a. To beat, cudgel; to maltreat, handle roughly, injure (quite class,): I. Lit.: ipsum domimmi atque omnem familiam Mulcavit usque ad mortem, Ter. Ad. 1, 2, 9 ; Petr. 134 :— aliquem, to ill treat, Plaut. Most. 4, 2, 23 : male mulcati clavis ac fustibus repellun- tur, Cic. Verr. 2, 4, 43 : mulcato corpore, with bodies badly bruised, Tac. A. 1, 70 : proslratos verberibus, id. ib. 32. — Of inan- imate things : naves, Liv. 28, 30. II. Trop. : Cic. Brut. 22 fin. mule ta, mulctaticius. mulcta- tlO, mulcto, v - multa, etc. mulctra, ae, /. [mulgeo] A milking- pail, milk pail : bis venit ad mulctram, Virg. E. 3, 30 : e mulctra recens case- us. Col. 8 17 13. Cf mulctrum. — II. MUL 1 Transf., The milk in a milkpail : Col. 7, 8,1. mulctrale, is, v. the follg. art. mulctrarium, ii. n. [mulgeo] a milking-pail : nivea implebunt mulctruria vaccae, Virg. G. 3, 177 Wagn. jV. cr. (al. multraria, al. mulctralia, al. mulgaria). mulctrum, i. »'■ (id] A milkingpail : illic injussae veniunt ad mulctra capellae, Hor. Epod. 16, 49 : mea, Neines. Eel. 2, 35. Cf. mulctra. mulctUS, us . "'• (used only in the abl sing.) [id.] A milking (ante-class.) : Var. R. R. 2, 11. mulgaria, ium, «■ ['<3. ; prob. a soft- ened form from mulctraria] A milking- pail: tepidi mulgaria lactis, Valg. inServ. and Philarg. on Virg. G. 3, 177. mulg°eO, si (mulxit, Lucr. 4, 1206), sum or ctum, 2. v. a. [ri/«'Ayw] To milk : oves, Virg. E. 3, 5 : capras, Plin. 10, 40, 56. — Proverb.: hircos, said of something impossible, Virg. E. 3, 91. i mulicuilUS. ». ™- [vox. hybrid, from mulus-Kov/iev;] A mule-clipper : "mu- licurius, tjuttiv KovpoS," Gloss. Philox. muliebris, e . adj. [mulier] Of or be- longing to a woman, womanly, female, fem- inine ; in a reproachful sense, womanish, effeminate, unmanly (quite classical) : loci muliebres, ubi nascendi initia consistunt, Var. L. L. 5, 3 : facinus, Plaut. True. 4, 3, 35 : comitatus, Cic. Mil. 10 : vox, id. de Or. 3, 11 : vestis, Nep. Ale. 10 : venustas, Cic. Oft'. 1, 36 : fraus, Tac. A. 2, 71 : im- potentia, id. ib. 1, 4 : certamen, i. e. de mu- lieribus, Liv. 1, 57: jura, id. 34, 3: Fortu- na Muliebris, worshiped in memory of the women who persuaded Coriolanus to retreat : Val. Max. 1, 8, 4 ; Liv. 2, 40. B. In a reproachful sense, Womanish, effeminate, unmanly: animnm geritis mu- liebrem, Enn. in Cic. Oft'. 1, 18 : m. ener- vataque sententia, Cic. Tusc. 2, 6. U, Subst.. muliebria, ium, n. : A. The female privy parts, Tac. A. 14, 60 : — muliebria pati, to let one's self be used as a woman, id. ib. 11, 36. — B. Womanish things : m. omnia, Plin. 37, 2, 6. — Hence, Adv., mullebriter, In the manner of a woman, like a woman, womanishly, effem- inately : nec muliebriter Expavit ensen^, Hor. Od. 1, 37, 21 : ingemiscens, Plin. 35 11, 44 : Hunni equis muliebriter insiden- tes, in the manner of women, Amm. 31, C: — si se lamentis muliebriter lacrimisque dedet, womanishly, Cic. Tusc. 2, 21 : ne quid serviliter muliebriterve faciamus, id. ib. 23. muliebritas, atis, /. [muliebris] Womanhood, opp. to virginity (eccl. Lat- in), Tert. Virg. vel. 14. muliebriter, adv., v. muliebris, ad fin. muliebroSUS, a, urn, adj. [mulier] Fond of women (a Plautin. word) : genus muliebrosum (al. mulierosum), Plaut. Poen. 5, 5, 24. mulier, eris, / A woman, a female, whether married or not (quite classical) : " mulier a mollitie, tamquam mollier, de- tracta litera et mutata, appellata est mu- lier," Isid. Orig. 11, 2; Plaut. Poen. 1, 2, 36 : mulieres omnes propter infirmitatem consilii. majores in tutorum potestate esse voluerunt, Cic. Mur. 12: of a virgin, id. Verr. 2, 1, 25: mulieres omnes 5icuntur, quaecumque sexus feminini sunt, Ulp. Dig. 34, 2, 26.— Of animals, Plin. 10, 63, 33. B. In partic, A wife, opp. to amaid- en : pudica mulier, Hor. Epod. 2, 39 ; so Suet. Vit. 2. II. Transf., as a term of reproach, A woman, i. e. a coward., poltroon: non me arhitratur militem, sed mulierem, Plaut Bac. 4, 8, 4. mulierariUS, a, »™. adj. [mulier] Of or belonging to a woman (mostly post- class.) : mulieraria manus, the hand sent by Ciodia. Cic. Coel. 28 : voluptas, Auct. ap. Trebell. trig. Tyrann. 6.— H. Subst; mulierarius, ii, m., A lover of women : Cap- itol. Albin. 11. muliercula, ae, /. dim. [id.] A little woman (quite class. ; a favorite word with Cicero) : * Lucr. 4, 1275 : qui illo susurro delectari se dicebat aquam ferentis muli- erculae, Cic. Tusc. 5, 36, 103 ; id. Lael. 13, 45; id. Tusc. 1, 16, 37: num suas secum mulierculas sunt in castra ducturi? id. MULT Cat. 2, 10, 23 : mulicrculam Viacore mol- litia\ Hor. Epod. 11, 23. mulicrcularius- "i m. [mulicrculn] A lover of women (post-class.,) Cod. The- od. 3, 16, 1. mulicritaSi atis, /. [mulier] Woman- hood, opp. to maidenhood (eccl. Latin), Tert. Virg. vel. 12 (al. muliebritas). mulicro, avi, 1. v. a. [id.] To make womanish, render effeminate (ante-class.) : Var. in Non. 140, l(i. t mulicrositas- ;ll '~- /• [mulierosus] A fondness for women, as a trans], of the Gr. (pi\o) i'veta : similiter ceteri morbi, ut glorine cupiditas, ut mnlierosilas — ut ita appellem earn, quae Graece (pt\oyvvcia dicitur, Cic. Tusc. 4, 11, 25. mullerdSUSi a, am, adj. [mulier] Fond of' women (quite class.) : homo, At- ran. in "Non. 28, 25; Cic. Fat. 5. muliHUSi a, um, adj. [mulus] Of or belonging to a mule: ungula, Vitr. 8, 3: nares, Plin. 30, 4, 11 : cor, i. e. stolidum, fatuum (al. Mutinensis), Juv. 16, 23 mullO. onis, m. [id.] A mule-keeper, a mule-driver, mnleleer ; a mnle-dcaler, mule- letter (ante-class, and post-Aug.) : Var. L. L. 5, 32 : canusinatus, Suet. Ner. 30. — A so- briquet applied to Vespasian, because his necessities had obliged him to make mon- ey by trading. Suet. Vesp. 4. — Proverb. : infantior quam meus est mulio, Var. in Non. 56, 11. — 1|, A kind of ?na(, an enemy to bees, Plin. 11, 18, 19.— HI, Mulio, onis, A Roman surname: Inscr. ap. Grut. 339, 3. niulionicus or muhomus. a, um, adj. [mulio] Of or belonging to a mule- driver (quite class.) : mulioniam poenu- lam arripuit (al. mulionicam), Cic. Sest. 38: tcetus cuculione mulionico, Lampr. Heliog. 32. malleolus) a, um, adj. dim. [mulleus] Reddish (eccl. Lat.) : calceus, Tert. Pall. 4, mulleUS calceus- or, absol., mul- leus, i, m. A reddish or purple-colored shoe, worn only by the three highest mag- istrates (the consul, praetor, and curule edile) : " mulleos genus calceorum aiunt esse ; quibus reges Albanorum primi, de- inde patricii sunt usi, quos putant a mul- lando dictos, i. e. sueudo," Fest. p. 142 ed. Miill. : Vop. Aurel. 49 : nomen his (mul- lis) Fenestella a colore mulleorum calcia- mentorum datum putat, Plin. 9, 17, 30. § 65. tmullo* are, v. a. Tosno; v.mulleus. mulluluS) i- m - dim. [mullus] A little red mullet or barbel : barbatulos mullulos exceptans, Cic. Parad, 5, 2, 38 dub. (Orell, mullos). mullus- i. m - A kind of fish highly esteemed, the red mullet, barbel,' Var. R. R. 3. 17 ; Plin. 9, 17, 30 ; Cic. Att. 2, 1 ; Sen. Ep. 95 vied., et saep. ■! mulocisiarius» >. ">■ rmulus-cisi- um] One who rides in a carriage drawn bij mules: " Knpovx'P'o(, muloeisiarius," Gloss. Gr. Lat. mulomedicina- Re > /■ [muius-me- dicina] The art. of curing the diseases of mules. Veg. Vet. praef. 1 and 2. mulomedlCUSi i. '»• (mulus-medi- cus J A mule-doctor, Veg. Vet praef. 1 ; Firm. Math. 8, 13. mulsa< ae,/, v. mulceo, Pa., B. nn. 1. mulseuSj a, um, adj. [mulsum] Sweet- ened with honey, sweet as honey (post-Aug.) : mulsea aqua, honey-water, hydromel. Col. 8, 7 ; Plin. 21, 19, 75 : — liquor mulsei sa- poris, sweet as honey, Col. 12. 45. millsum- >i "■■ v - mulceo, Pa, B. no. 2. * mulsura. ae./. [mulgeo] A milking, milk: Calp. Eel. 5, 34. mulsuS) a, um, Part, and Pa.,v. mul- ceo, ad fin. multa (also written mulcta), ae. /. [a Sabine word, ace. to Var. in Gell. 11. 1. 5; Oscan, ace. to Fest. p. 142 ed. Mull.] A penalty involving loss of property, n fine, amercement, mulct ; as, in the most an- cient times, the only riches consisted in the possession of flocks and herds, it ac- cordingly signified, at mst, a fine in cattle ; but in later times, wlfcn money was the measure of wealth, it signified a pecunia- ry fine (whereas poena denotes a punish- ment of any kind, e. g. corporeal punish- ment, imprisonment, capital punishment): "rocabuluin ipsum multae M. Varro non Latinum, sed Sabinum esse dicit," Gell. MULT 11, 1, 5 : " multam Osce dici putnnt poe- nam quidam. M. Varro ait poenam esse, sed pecuniariam," Fest. p. 142 ed. Mull. : quum pecore diccretur multa, Var. L. L. 5, 19, 28, § 95. The highest penalty in the earliest times was thirty head of cattle, the lowest a sheep, in specifying which the word ovis is used as of the masculine gender: EGO El VNVM OVEM MVL- TAM DICO, / condemn him to pay, fine him, a legal formula in Gell. 11, 1.— Of a pecuniary fine : multa praesens quingen- turn millium neris in singulas civitates im- posita, Liv. 10. 37: multam alicui dicere, to decree, award, Cic. Phil. 11, 8 : indiccre, Plin, 18, 3, 3 : subire, Ov. F. 5, 289 : com- mittere, to deserve, incur, Cic. Clu. 37 : ex- igere, Var. L. L. 5, 36, 48, 5 177 : remitte- re, Cic. Phil. 11,8: irrogare (of the plaint- iff, or people's tribune), to propose that the accused be fined a certain sum : Cic. Mil. 14 ; also, petere, id. Cluent 37 : aliquem multa et poena multare, id. Balb. 18 : mul- tam alicui faccre, Gell. 7, 14 : certare, to contend on both sides whether or not the proposed fine should be paid : duo tribuni plebisducentum millium acris multam M. Postumio dixerunt : cuicertandae quum dies adveniaset, Liv. 25, 3 ; so, multae cer- tatio, Cic. Leg. 3, 3 : multa erat Veneri, for the benefit nf Venus, id. Verr. 1, 9: multa gravis praedibus Valerianis, a heavy loss, great damage, id. Fam. 5, 20, 11. II, A penalty in general : haec ei mul- ta esto : vino viginti dies Ut careat, Plaut. Asin. ♦, 1, 55. multangoilus (multiang.), a, um, adj. [multusangulus] Having many an- gles, multangular : Lucr. 4, 655: forma, Mart. Cap. p. 35. multammis, e, adj. [multus-ani- mus] Having much spirit or courage, spir- ited, courageous: Inscr. ap. Marin. Frat. Arv. p. 690. ! multannus- a, um, adj. [multus- annus] Of many years, ancient : " lioAu- Xr^i'io?, multannus," Gloss. Gr. Lat. multaticiUS (mulct), a, um, adj. [multa] Of or belonging to fines, fine- : pe- cunia, fine-money, Liv. 10, 23: argentum, id. 30. 39. *'t multatlCUS- or, archaic, imolta- ticus- a, um, adj. [id.] Of or belonging to fines^fine-: QVAISTORES AIRE MOL- TATICOD DEDERONT, Inscr. ap. Maff. Mus.Ver. 469,2: AEDILES AERE MVL- TATICO, Inscr. ap. Donat 263, 1. multatio (mulct.), onis,/. [2. multo] A penalty, amercement, fine in any thing (quite class.) : misera est multatio bono- rum, Cic. Rab. perd. 5 : multatio non nisi ovium boumque impendio dicebatur, Plin. 18, 3. 3: AEDILIS MVLTATIO, Inscr. Orell. no. 2488. multatitius (mulct.), v. multaticius. * multesimus) a - urr ». "$>■ [multus] Multesimal, i. e. very small, trifling : pars, Lucr. 6, 659 (also cited in Non. 136, 13). multibarbusj a, um, adj. [multus- barba] Strong-bearded (post-class.) : App. Flor. 1 (Elmenb. p. 341 : illutibarbus). multibibusj ' um . ai 'j- [multus-bibo] Much-drinking (ante- and post-classical) : lena, Plaut. Cure. I, 1, 77 : anus, id. Cist. 1, 3, 1 : heros, Macr. S. 5, 21. * multl-caulis- e, adj. [multuscaulis] Many-stalked (post-Aug.) : Plin. 21, 16, 56. multl-cavatUS. a. um, adj. [mulrus- cavatus] With many hollows or cavities, muhicavous (ante-class.) : favus, Var. R. R. 3, 16, 24. * multi-CavUS' a, um, adj. [multus- cavusj Many-holed : pumex, Ov.M. 8, 561. multlCius or -tins, a, um, adj. Soft, splendid, transparent, a term applied to garments (poet, and post-class.) : dabis Aureliano tunicas multicias viriles decern (al. multilicias), Valerian. Aug. in Vopisc. Aurel. 12. — H. Sub St., multicia, orum, ?i., sc. vestimeuta, Soft, splendid, transpar- ent garments : Juv. 11, 186. * multicola, ae, m. [multus-colo] A many-worshiper, one who worships many: Fulg. adv. Arianos. multicolor! oris, adj. [multus-color] Many-colored (post-Aug.): hexecontali- thos, Plin. 37, 10, 60 : Iris, App. de Mundo, p. 323 Oud. — Abs., multicolor, i. e. a many- colored garment, App. M. 11, p. 758 Oud MULT multicdldrus, a > um ' ad J- [multus- colorj Many-colored (post-class.): " sicuti muttijuga dicimus, el multicolora et mill- liformia," Gell. 11, 16: prata, Prud. Cath. 3, 104. multicomUSi "• um , adj. [multus- coma] Having much hair (poet.), transf. of radiant light: flamraae, Poul. No!. Carm. 26, 418. multi-cupidus, a. »m, adj. [mul- tus -cupidusj Much-desiring, that desire» much or many things (ante-class.) : juve- nilitas, Var. in Non. 123, 7. multl-faciO; eei, 3. v. a., for magni- facio, To matte much of, to esteem or value highly (ante-class.) : " multifacere dicitur. sicut magnifacere, parvifacere. Cato : Ne- qnefidem, nequejusjurandum, nequepudi- citiam. multifacii," Fest. p. 152 ed. Miill. : multifecit (al. multi fecit separately), Plaut. Rud. 2, 3 ; 50. multifariam and multifarie. advv., v. multitarius, ad fin. multlfariUS, a, um, adj. [multua] Manifold, various, multifarious (post- classical) : militares coronae multifariae sunt, Gell. 5, 6. — Hence, Adv., in two forms, multifariam (quite class.) and multifarie (post-Aug.). £^ multifariam (accusative form), On many sides, in many places : " multifa- riam dixerunt antiqui, quod videlicit in multis locis fari poterat, id est dici," Fest. p. 142 ed. Miill. : saucius multifariam fac- tus, in many places, Cato in Gell. 3, 7 : m. defossum aurum, Cic. de Or. 2, 41 : ho- die multifariam nulla (judicia) sunt, id. Leg. 1, 14 : m. in castris visae togae, Liv. 3, 50 : nasci, Plin. 25, 8, 53. B. multifarie: 1, In many places: panis multifarie et e milio fit, e panico ra- rus, Plin. 18, 7, 10, 3.-2. /" many ways, vnriously : eadem est Ortygia, quae mul- tifarie traditur : nunc Asteria . . . nunc La- gia, vel Cynetho : Pyrpile etiam, Sol. 11. multl-fer. e'" a , erum, adj. [multus- fero] Hearing much , fruitful (post-Aug.) : robora, Plin. 16, 8, 11. multifidllSi a . unl , adj. [multus-fin- do] Many-cleft, i. e. cleft or divided into many parts ; transf., of the hair, many- parted, parted into many locks ; of rivers, many armed, divided into many streams ; trop., diverse, various, manifold (poet, and post-Aug.) : I. L i t. : faces, Ov. M. 8, 646 : pedes, Plin. 11, 37, 45 : dens, i. e. a comb. Mart 14, 25.— B.T ransf., of the hair of Venus : illi multifidos crinis sinuatur in orbes, Idalia divisus acu, Claud. Rapt. Pros. 2, 15. — Of rivers : Ister, many armed. Mart. 8, 28. — H, Trop. : horror, various, manifold, Val. Fl. 4, 661. multifluuSi a, um, adj. [multus-fluo] Flowing copiously, trop. of speech (poet.) : verba, Juvenc. 1, 586. multi-forabilis, e, adj. [multua- forabilis] Many-holed. perforated with many holes (post-class) : tibiae, App. M. 10, p. 745 Oud. multi-foratilis, e, adj. [multus- foroj Many-holed, perforated with many holes (post-class.) : App. Flor. p. 10 Oudl multl-foriSi e, adj. [multus-l'oris] Many-doored, having many entrances, openings, or hofes (post-Aug.) : specus, Plin. 8, 55, 81. multl-formiSi e. adj. [multus-for- ma] Many-shaped, multiform ; various, di- verse, manifold (quite class.) : Duces, Col. 7, 9: qualitates, Cic. Acad. 1, 7 : sumus, have a fickle character, Sen. Ep. 120 : — ar- tes multiformes et variae, Gell. 19, 14. — Hence, Adv., multiformiter, la many ways, variously (post-Aug.) : varie et mul- tiformiter disserere, Gell. 9, 5 ; Plin. 36, 27, 61. multi'f druSi «. ura . adj. [multus-fo- ris] for multiforis, Having many openings, pierced with many holes (poet.) : non illos . . . multifori delectat tibia buxi, Ov. M. 12, 157. multi-ffeneris. e, adj. [multus-ge- nus] Of inuny kinds (a Plautin. word) : multis et multigeneribus opus est tibi Mil- itibus, Plaut. Capt. 1, 2, 56.— Abs. : unguen- ta multigenerum, for multorum generum, id. Stich. 2, 2, 59. multig-eneras* «, um, v. the foiig. word. 971 MULT multl-genUS* a, um, adj. [mnltus- gemis] Of many kinds, various (poet, and . post-Aug.) : multigenis variata figuris, i Lucr. 2, 335 : vita (al. multigenera, from [ multigenerus, a, um, for multigeneris), Plin. 11, 1, 1. multig-rumus* a, um, adj. [mul- tus-grumus] Much heaped up ; ot waters, greatly swollen (anto-class.) : Ductus, Naev. in Gell. 19, 7. multi-jugus* a, um, and multi- jug"is, e, adj. [multus-jugum] Yoked many together ; trop., many, manifold, com- pter, various (mostly post-Aug.) : I. L it, : uiultijugi equi, Liv. 28, 9 : quadrigae mul- tijugae, Gell. 19, 8. H, Trop. : literae multijuges, *Cic. Att. 14, 9 : spolia multijuga, Gell. 2, 11 : multijuga et sinuosa quaestio, id. 14, 2: rolumina Aristotelis, App. Apol. p. 477 Oud. (*p. 41, ed. Bip.). * multi-laudus, a, um, adj. [multus- lausj Much praised: vir (al. aemulandus), Am ,n. 21. 10. multillClUS; a . um, adj. [multus-lici- ' um] Consisting of many threads: tunica, I Valerian in Vop. 12, (* al. leg. multicia). i * multl-ldquaK, acis, adj. [multus- loquaxj That talks much, talkative, loqua- cious : raultiloquaces mulieres (al. mill- tum-loquaces), Plaut. Aul. 2, 1, 5. multi-loquium. ", «• [multus-lo- quorj A much speaking, Plaut. Merc. prol. 31. multl-ldquus* R , um, adj. [id.] Talk- ative, loquacious (h Plautin. word) : co- quus, l'laut. Ps. 3, 2. 5 : anus, id. Cist. 1, 3, 1. Multimammia, ae, /. [muitus- mamtnaj The Many-breasted, an epithet of tlie Ephesian Diana, who was repre- sented with many breasts: Dianam,Hier. Ep. ad Ephes. prooem. multi-meter* ti-i, m. [multus-me- tnun] Many metred, consisting of many feet or hinds of verse (post-class.) : si po- gmata illius metiaris, multimeter, argutus, artifex erat, Sid. Ep. 8, 11. multi-modis* adv., from multi' mo- llis (lor multis modis, e. g. Enn. in Cic. de Or. 3, 58, 218), In many ways or modes, variously (perh. not in Cic, for in Kin. 2, 26, 82, we should read multis modis) : multiinodis sapis, Plaut. Mil. 4, 4, 53 : mul- timodis injuring ps, Ter. Heaut. 2, 3, 79: semina in ultimodis immixta, Lucr. 1, 894 ; Nep. 10, 4. * multi-modus, a, um, adj. [multns- modus| Manifold, various: ars, Liv. 21, 8. multi-nodus, a, um, and multi- nodis* e > adj. [multus-nodus] Having many knots (post-class.) : I, Lit. : multi- nodis voluminibus serpens coluber, App. M. 5, p. 352 Oud. : tlagellis multinodi ge- nere, Prud.Cath.7, 139. — H, Trop.: mul- tinodes ambages, very complicated, App. M. 10, p. 735 Oud. dub. (al. multimodas). j multi-nominiS; e, adj. [multus-no- men| Afa «//•« awed (post-class.) : dea.App. M. 11, p. 801 Oud. multi-nubentia, ae,/. [muitus-nu- boj A marrying several persons, polygamy (eccl. Lat.) : multinubentiae pronus, Tert. adv. Psych. 1. multl-nubuS; a, um, adj. [id.] Mar- ried to several, polygamous (eccl. Lat.) : ; Salomon, Hier. adv. Jovin. 1, 28 : uxor, id. Ep. 123, 10. multi-nuimiS (multinummus), a, ■ um, adj. [multus-numusj That costs much \ motley, dear, expensive (ante-class.) : asini, Var. K. R. 3. 17 : piscis, id. ap. Non. 3, 152. multi-partitUS, a, um, n«j'.[multus- partitus] Much divided, divided into many classes (post-Aug.) : vita, Plin. 6, 19, 22. multipatens* v. multipotens. multipeda* ae, /. [multus-pes] A muliipede, an insect, Plin. 29, 6, 39 ; v. millepeda. multi-pCS) 6d ' 8 i a!, j- c - I'd-] Many- footed. mullipe.de (post-Aug.) : Plin. 11, 45, 103. — H, Subst, multipes, edis, m., A mnUipe.de. millipede, an insect : " multi- pes vermis terrenus a multitudine pedum vocatus," laid. Orig. 12, 5. multi-plex* > eis , ««&'• «■ [muitus- , •plicaj That has many folds (quite claBS.) : J. Lit. : alvus est multiplex et tortuosa, j Cic. N. I). 2, 54.— II, Transf. : A. That j has many windings or concealed places : ■ 972 MULT vitis serpens multiplici lapsu et erratico, Cic. de Sen. 15 : domus, the labyrinth, Ov. M. 8, 158. — B. That has many parts, man- ifold, many, numtrous, various : lorica multiplex, Virg. A. 5, 264 : cortex, Plin. 16, 31, 55 :— fetus, Cic. N. D. 2, 51 : folia, Plin. 18, 7, 10, 5 : spatium loci, i. e. extens- ive, Lucr. 2, 162 ; so, domus, Sen. Hip- po! 523 : — aerumna, Plaut. Epid. 4, 1, 3 : potestates verborum, Auct. Her. 4, 54 : genus orationis, Cic. Brut. 31 : m. varii- que sermones, id. Or. 3 : — multiplex et tortuosum ingenium, i. e. inconstant, changeable, Cic. Lael. 18 ; so, animus, id. ib. 25 : natura, id. Coel. 6 : vir multiplex in virtutibus, Vellej. 2, 105. — Hence, Adv., multipliciter, In manifold or various ways (mostly post-Aug.) : multi- pliciter fatigari, Sail. Or. 2 ad Caes. : lo- cum intueri, Quint. 7, 4, 22 : varie et mul- tipliciter, id. 1, 6, 32 : tam saepe ac tam multipliciter. Gell. 14, 1. multiplicabllis. e, adj. [multiplico ] Manifold, a word formed by Cicero in translating a passage of Sophocles : tortu multiplicabili Draconem, Cic. poet. Tuse. 2, 9, 22. multiplication" 1 lis / [id. J A making manifold, increasing, multiplying ; in arithmetic, multiplication (post-Aug.): fru- gum, Col. 3, 2 : quinariarum, Front. Aquaed. 34 : temporum, Sen. Ep. 12.— II. I" par tic, Multiplication : Col. 5, 2; so Vitr. 9. 1 ; 10, 16. multiplicator* °>'i s . m - [id.] A mul- tiplier (post-class.) : herilium talentorum multiplicator, Paul. Nol. Ep. 44. multipliciter, adv., v. multiplex, ad fin . multipllCO, avi, atum, 1. v. a. [mul- tiplex] To multiply, increase, augment , in arithmetic, to multiply : I. In gen. (quite class.) : aes alienum, Caefi. B. C. 3, 32 : auxiliis multiplicatis, Plane, in Cic. Fam. 10, 8 : flumina collectis multiplicantur aquis, Ov. R. Am. 98 : usuras, Nep. Att. 2 : voces, Plin. 36, 15, 23 : regnum Eume- nis, Liv. 37, 54 : multiplicata gloria, Cic. Q_. Fr. 1, 2: domus multiplicata, enlarged, id. Off. 1,39; Liv. 42, 61.— n. I n partic, in arithmetic, To multiply : multiplican- tur in se duo latera, Col. 5. 2, 1 ; so, has duas summas in se multiplicato, id. ib. 6 : latitudinis pedes cum longitudinis pedibus sic multiplicabis, id. ib. 3. multi-plicus, a, um, adj. [id.] Va- riously compounded (ior the class, multi- plex) : Gell. 19, 7 fin. multi-pdtens, tis, adj. c. [multum- potens] Very powerful, very mighty (a Plautin. word) : multipotens pectus, Plaut. Bac. 4, 4, 9 Rilschel. N. cr. (* al. leg. mul- tipatens, i. c. amplum et omnis doli ca- pax) : frater Jovis, id. Trin, 4, 1, 1 : Venus, id. Casin. 4, 4, 17. multi-radix, Icis, adj. c. [multus-ra- dix] Many-rooted, having many roots (post- class.) : centaurea minor multiradix, App. Herb. 35. multl-ramis, e. adj. [multus-ramus] Many-branched (post-class.): thyrsus, App. Herb. 4. multi-SClUS, a, um, adj. [multum- scius] Knowing much, of great knowledge (post-class.) : App. M. 9, p. 619 Oud. multi-sonorus, a, um, adj. [mul- tum-sonorusj Loud-sounding (poet.) : es- seda, Claud. Epigr. 1, 18. multi-sonus, n > um, «#• [muitus- sonus] Loud-sounding (poet.): atthis, Mart. 1, 54 : sistrum, Stat. S. 3, 2, 103. multitius or multicius, a, um, adj. Soft, splendid, transparent: synthe- sis, Tert. de Pall. 4.— Subst., multitta, flrum, n. plur., sc. ve9timenta, Splendid clothes, Juv. 2, 66. multitude), "'is, /. [muitus] A great number, multitude (quite class.): I. I n gen.: nationes, quae numero hominum ac multitudine ipsa poterant in provincias nostras redundare, Cic. Prov. Cons. 12 : navium, Nep. Hann. 10 : argenti facti, Var. in Non. 465, 27: sacrorum, Cic. de Or. 3, 19: minimarum partium, Gell. 19, 8. II, In partic: A. Of people, A great number of people, a crowd, multitude: tan- ta multitudo lapides ac tela conjiciebat, ut, etc., Caes. B. G. 2, 6 : multitudine do- mum circumdare, Nep. Hann. 12. — In the MULT plur., multitudines, Multitudes: partim exquirebant duces multitudinum, Sail. C. 51, 1. 2. Of the common people, The crowd, the multitude: ex errore imperitae multi- tudinis, Cic. Off. 1, 19: multitudinis judi- cium, id. Tusc 2, 26 : credula, Just. 2, 8. B. I n grammar, numerus multitudinis, or simply multitudo, The plural number, the plural : quod alia vocabula singulnria sint solum ut cicer, alia multitudinis so- lum ut scalae...: multitudinis vocabula sunt, etc., Var. L. L. 9, 39, § 63: cur mel etvinum, atque id genus cetera lnimerum multitudinis capiunt, lac non capit ! Gell. 19, 8,— In the plur.: Var. L. L. 9, 39, § 65. multi-VagHS> a, um, adj. [multum, } vagus] That wanders about much (post- : Aug.): avis, Plin. 10,37,52: hVxus lunae, id. 2, 10, 7: gradus, Stat. Th. 6, 1. I multi-vidus, a, um, adj. [multum- , video] Mticks<.ciug (post class.) : Mart Cap. 2, 27. multi-vira* ae, /. [multus-vir] She that has /tad many husbands (post-class.) : alia sacra coronat univira, alia multivira, Mimic. Fel. Octav. 24. multi-vius* a, um, adj. [multus-viaj Having many ways, multivious (an Appul. word) : circuitus, App. M. 9, p. 613 Oud. ; | so, circumeursio, id. ib. multi-volus* a, um, adj. [multus- volo] Wishing or longing for much (po- et.) : mulier, Catull. 68, 128. multi-vorantia* ae, /. [muitus-vo- ro] Gluttony (eccl. Lat.): multivorantiae pronus, Tert. adv. Psych. 1. 1. multo* adv., v. muitus, ad fin., no. B. 2. multo or mulcto, avi, atum, 1. v. a. [multa] To punish one with any thing; used mostly of judicial punishment. I, Lit. (quite class.): accusatorem mul- ta et poena multavit, Cic. Balb. 18 : mul- tare vitia hominum damnis, ignominiis, vinculis, verberibus. exsiliis. morte, id. de Or. 1, 43 : imperatorem deminutione pro- vinciae, id. Prov. Cons. 15. — With the abl. of that with respect to which the punish- ment is inflicted : populos stipendio, to sentence them to pay, id. Balb. 1 8 : exsules bonis, id. Tusc. 5. 37: aliquem pecunia, to fine in a sum of money, Nep. Pel. 1 : ag- ris, Cic. Agr. 2, 13: Antiochum Asia. id. Sest. 27 : sacerdotio, Suet. Caes. 1 : pocu- io multabitur. Plaut. Stich. 5, 4, 43 : ali- quem votis, like damnarc votis, lit., to pun- ish with his vows, i. e. by granting the ob- ject of his vows, Nov. in Non. 462, 33: quum ab ipsa fortuna videat hnjus con- silia esse multata, Cic Rah. Post. 1 : bo- ves iniquitate operis (nl. mulcare), to tor- ment, Col. 2, 4. — With the dat. of the per- ; son for whose benefit : Veneri esse mul- tatum. Cic. Verr. 2, 2, 8. II. Transf., To safer, endure, as pun- ishment: miserias, Plaut. Stich. 3, 1, 19. multoties and multotiens» arf »- [muitus] Many times, oftentimes, often ; (post-class.) : Justin. Nov. 29 praef. multum* adv., v. muitus, ad fin. muitus (archaic, moltus), a, um, adj. (lit., part, of molere, to increase] Much, many, of things corporeal and incorpo- real. I, Posit. •• A. I n g e n - : multi mortales, Cato in Gell. 10, 3, 17 : multi suam rem bene gessere, Poet. (Enn.) ap. Cic. Fam. 7, 6 : multi fortissimi viri, Cic. Fam. 5, 17 : rationes, id. de Or. 1, 51 : tam multis ver- bis scribere, at such length, id. Fam. 3, 8 : benelicia, Cato in Fest. s. v. RATISSIMA, p. 286 ed. Miill. : multi alii, Ter. Andr. 5, 4, 28. — Also with a partitive gen. : multi hominum, Plin. 16, 25, 40: multae silves- trium arborum, id. ib. 31, 56. — In the neutr. plur., multa, orum, Many things, much : nimium multa, Cic. Fam. 4, 14 : ni- mis multa, id. Fin. 2, 18 : — insulae non ita multae, not so many, not so very many, Plin. 5, 7, 7 : parum multa scire, too few, Auct. Her. 1, 1 : bene multi, a good many, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 33 : quam minime multa ve9tigia servitutis, as few as possible, Nep. Timol. 3 : minime multi rerniges, exceedingly few, Cic. Verr. 2, 5, 34. — Sometimes multi stands for multi alii, many others : nam certe Pompeio, et a Curionibus patre et Alio, et a multis ex- probratum est, Suet. Caes. 50.— The sing., MULT also, is used poet, lor the plur. : aut trudit acres hinc et hinc multa cane Apros in obstnntes plagas, with many dogs, Hor. Epod. 2, 31 : multa prece prosequi, id. Od. 4, 5, 33: multa victima, for multae victi- raae, Virg. E. 1, 34 : agna, Ov. F. 4, 772 : avis, id. Am. 3, 5, 4 : taMla, Tib. 1, 3, 28; so even of persons : multus sua vulnera puppi Ailixit moriens, many a one, for multi allixerunt, Luc. 3, 707 : multo la- bore quaerere aliquid, with much labor, great exertion, Cic. Sull. 26 : cura, Sail. J. I : sol, much sun, Plin. 31, 7, 39: sermo, much conversation, Brut, in Cic. Fam. 11, 20: stilus tuus multi sudoris est, Cic. de Or. 1, 60 : libertas, Hor. S. 1, 4, 5 : mul- tam salutemdicerealicui, to greet heartily, Plaut. Poen. 1, 2, 194 : aurum argentum- que, Sail. J. 13. — Of time: jam multum diei processerat, a great part of the day, Sail. J. 55: ad multum diem, till far in the day, Cic. Att. 13, 9 : multo adhuc die, when much of the day was still remaining, when it was still high day, Tac. II. 2, 44 : mul- to denique die, when the day was far spent, Caes. B. G. 1, 22: multa nocte, late at night, Cic. Q. Fr. 2, 9 : multo mane, very early, id. Att. 5, 4 : — multa opinio, for mul- torum, the general opinion, Gell. 3, 16 : — velut multa pace, as in a general peace, as if there was peace every where, Tac. H. 4. 35 : — multus homo, one who gives himself up to the lusts of many, Catull. 112. — Multi, The many, the common mass, the multitude : probis probatus potius, quam multis fo- rem, Att. in Non. 519, 9 : video ego te, mulier. more multarum utier, id. ib. Esp. unus e multis, one of the multitude, a man of no distinction : tenuis L. Virginius unusque e multis, Cic. Fin. 2, 20 : unus de multis esse, id. Off. 1, 30 : M. Calidius non fuit orator unus e multis ; potius in- ter multos prope singularis fuit, id. Brut. 79 : numerarer in multis, among the herd of orators, id. ib. : una e multis sit tibi, no better than others, Ov. R. Am. 682 : — mul- tum est, it is of importance : Virg. G. 2, 272. — In the neutr. abs. : ne multa, or ne multis, not to be prolix, in short : ne mul- ta : perquiritur a coactoribus, Cic. Clu. 64 : ne multis : Diogenes emitur, id. ib. 16 : quid multis moror ? Ter. Andr. 1, 1, 81. — Sometimes multa is used by the po- ets adverbially, Much, greatly, very: mul- ta reluctari, Virg. G. 4, 301 : gemens, id. Aen. 5, 869 : invehi, Nep. Epam. 6. B. i n par tic. : X. Too much, over- much, excessive : eupellex modica, non multa, Nep. Att 13, 5. 2. In speech, Much-speaking, diffuse, prolix : qui in aliquo genere aut incon- cinnus aut multus est, Cic. de Or. 2, 4 : ne in re nota et pervulgata multus et in- solens sim, id. ib. 87. 3. Frequent, frequently present : in ope- ribus, in agmine, atque ad vigilias multus adesse, Sail. J. 101 : multus in eo proelio Caesar fuit, was in many places, Flor. 4, 2 : — heu hercle hominem multum et odi- osum mihi 1 troublesome, tedious, Plaut. Men. 2. 2, 41 : instare, Sail. J. 86.— Hence Adv., multum and multo. A. multum. Much, very much, great- ly, very, often, frequently, far, etc. (quite class.) : salve multum, gnate mi, Plaut. Trin. 5, 2. 56: ra. vale, farewell, id. Stich. 3, 2, 40 : opinor, Cassium uti non ita mul- tum sorore, not very much, Cic. Fam. 7, 23 : m. mecum municipales homines lo- quuntur, often, id. Att. 8, 13 : non multum confidere, not very much, not particularly, Caes. B. G. 3, 25: sunt in venationibus, often, frequently, id. ib. 4, 1 : gratia valere, to be in great favor, Nep. Con. 2 : res mul- tum et saepe quaesita, Cic. Leg. 3, 15 : longe omnes multumque superabit, id. Verr. 2, 5, 44: m. etdiucogitans, id. deDiv. 2, 1 : diu multumque scriptitare, id. de Or. 1, 33. — With adjectives : multum lo- quaces, very talkatice, Plaut. Aul. 2, 1, 5 : m. inepti labores, very, Plin. Ep. 1, 9. — By poets it is also put with the Comp. : multum improbiores sunt quam a primo credidi, much, far, Plaut. Most. 3, 2, 139 : m. robustior illo, Juv. 19, 197 : majora, Sil. 13, 708 : — ut multum, at most, Mart. 10, 11. B. multo, By much, much, a great deal, by far (quite class.) : 1, With compar- MULI atives and verbs which denote an ex- ceeding, surpassing : multo tanto carior, Plaut. Bac. 2, 3, 76: pauciores oratores, Cic. de Or. 1, 3 : facilius atque expeditius iter, Caes. B. G. 1, 6.— With verbs : virtu- tem omnibus rebus multo anteponentes, Cic. Fin. 4, 18 ; so m. ceteros anteibant, Tac. H. 4, 13 : m. praestat beneficii, quam maleficii imrnemorem esse, Sail. Cat. 36; so too with malle : multo mavolo, Plaut. Poen. 1, 2, 88 : meo judicio multo stare malo, quam, etc., Cic. Att. 12, 21.— 2. With the Sup. (so rarely) : multo optimus hostis, by far, Lucil. in Non. 4, 413 : maxima pare, Cic. de imp. Pomp. 18 : foedissimum, Quint. 9, 4, 72: optimum, id. ib. 26 : pul- clierrimum, id. 1, 2. 24 : utilissima, id. 2, 10, 1 : maxime, Auct. Her. 4, 44. — 3. With particles denoting a difference : multo al- iter, Ter. Andr. prol. 4 : m. aliter ac spe- rabat, far otherwise than, Nep. Hamilc. 2: quod non multo secus fieret, si, not far otherwise, not very different, Cic. Fam, 4, 9 : m. infra Cyrenaicum. Plin. 19, 3, 15. — 4. 'n specifications of time, before ante and post : non multo ante, not long before, Nep. Eumen. 3 : multo ante, Cic. Fam. 4, 1 : non multo post, quam, etc., not long after, id. Att. 12, 49. — 5. Very rarely with the positive for multum: maligna multo, very, Ter. Hec. 1, 2, 83. TT Comp., plus, plans; in the plur., pliires, plura (in the sing, anciently writ- ten PLOVS, three times in the S. C. de Bacchan., v. Appendix. Here perh. be- longs, in the plur., PLEORES and PLE- ORIS, for plures, in the Song of the Arval Brothers, ace. to Marini ; ace. to Lanzi it is i. q. flores. — For the class, neuter of the plur., plura, there was used in ante-class. Latinity the form pluria. Gellius names M. Cato, Q. Claudius, Valerius Antias, L. Aelius, P. Nigidius, and M. Varro as au- thorities for this form, Gell. 5, 21, 6 ; yet Plautus and Terence have only plura ; and the earlier reading pluria, in Lucr. 1, 877 ; 2, 1135 ; 4, 1085, is now supplanted by the critically-certain plura and plurima. On the contrary, the gen. plur. plurium has remained the predominant form, e. g. Quint. 7, 1, 1 ; 8, 4, 27 ; 9, 4, 66, et saep.) [from the root PLE, whence plenus, ple- ra, eompleo, etc. ; hence, lit., ple-us, pie- uris ; cf. below in the Sup.] More: A. I n t ne sing, (used both substantively and adverbially) : LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO. SI VO- LET PLVS DATO, Fragm. XII. Tab. in Gell. 20, 1 (v. Appendix) : SI PLVS MI- NVSVE SECVERVNT, SE FRAVDE ESTO, ib. ; so (perh. in imitation of this legal phrase), eheu, cur ego plus minusve feci quam aequum fuit ! Plaut. Capt. 5, 3, 18 ; and Ter. Ph. 3, 3, 21 ; so too, ne plus minusve loqueretur, Suet. Aug. 84 ; cf. Plaut. Men. 4, 2, 25 ; and in the signif. of circiter, about : septingenti suntpaullo plus aut minus anni . . . postquam, etc, Enn. Ann. 1, 115 ; so, plus minus : non longius abesse plus minus octo millibus, Hirt. B. G. 8, 20, 1 Oud. ; cf., speranti plures . . . ve- neruntplusve minusve duae, Mart. 8, 71, 4 : aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit, too much . . . loo little, Ter. Hec. 5, 1, 4 : — tantum et plus etiam ipse mihi deberet, Cic. Att. 7, 3, 7: vos et decern numero, et, quod plus est, Romani estis, and what is more, Liv. 9, 24, 8 : verbane plus an sententia valere debeat, Cic. Top. 25, 96 ; cf, apud me ar- gumenta plus quam testes valent, id. Rep. 1, 38 ; and, valet enim salus plus quam libido, id. ib. 1, 40.— ((3) With a partitive gen. : vultis pecuniae plus habere, Cic. Inv. 1, 41 fin. ; cf., nostri casus plus hono- ris habuerunt quam laboris, id. Rep. 1, 4 ; so, plus virium, id. Leg. 1, 2 : plus hosti- um, Liv. 2, 42 : plus dapis et rixae multo minus invidiaeque, Hor. Ep. 1, 17, 51 : in hac causa eo plus auctoritatis habent, quia, etc., Cic. Rep. 3, 16 ; cf., plus inge- nii, id. ib. 1, 14 : Albano non plus animi erat quam fidei, as little courage as fidelity, Liv. 1,27, 5. — (y) With a follg. quam (some examples of which have already been giv- en above) : non plus quam semel, Cic. Off'. 3, 15, 61 : eonfiteor eos . . .plus quam sicarios esse, id. Phil. 2, 13, 31 : ne plus reddat quam acceperit, id. Lael. 16, 58, et MULT saep. : — non plus quam in tres partes pos- se distribui putaverunt, into not more than, id. Inv. 1, 34 ; 60, plus quam decern dies abesse, id. Phil. 2, 13, 31 ; and, nulla (na- vis) plus quam triginta remis agatur, with more than, Liv. 38, 38, 8. — (c5) Without a follg. quam: PLOVS V. OINVORSEI VIREI ATQVE MVLIERES, S. C. de Bacch. ; so, plus mille capti, Liv. 24, 41 : plus millies audivi, Ter. Eun. 3, 1, 32: plus semel, Var. in Plin. 14, 14, 17 : plus quingentos colaphos infregit mihi, Ter Ad. 2, 1, 46 : ferre plus dimidiati mensis cibaria, Cic. Tusc. 2,16,37: non plus mille quingentum aeris, id. Rep. 2, 22 : paullo plus ducentos passus a castris, Liv. 31, 34 : quum plus annum aeger fuisset, id. 40, 2 : parte plus dimidia rem auctam, id. 29, 25. — (c) With a compar. or adverbial abl., or with an abl. of measure : PLOVS D V- OBVS, S. C. de Bacch. ; so, de paupertate tacentes Plus poscente ferent, mure than the impoi'lunate, Hor. Ep. 1, 17, 44 : ex his alius alio plus habet virium, Cic. Leg. 1, 2, 6 : cave putes hoc tempore plus me quemquum cruciari, Balb. in Cic. Att. 8, 15, A, 2: alterum fieri non potest, ut plus una vera sit, id. N. D. 1, 2 Jin. ; cf, in co- lumba plures videri colores, nee esse plus lino, id. Acad. 2, 25, 79 : HOC PLVS NE FACITO, more than this, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23 (v. Appendix) : annos sexaginta natus es Aut plus eo, or more than that, Ter. Heaut. 1, 1, 11 : plus ae- quo, Cic. Lael. 16, 58: — plus paullo, Ter. Heaut. 2, 1, 8 ; so, paullo plus, Liv. 31, 34 : multo plus, Anton, in Cic. Att. 10, 8, A, 1 : plus nimio, overmuch, Hor. Ep. 1, 10, 30 : — quam molestum est uno digito plus ha- bere, too much by a finger, i. e. a finger too much, Cic. N. D. 1, 35, 99 ; so, uno plus Etruscorum cecidisse in acie, one man more, Liv. 2, 7, 2. 2. In the gen. pretii, pluris, Of more value, of a higher price, for more, higher, dearer : ut plus reddant musti et olei, et pretii pluris, of greater value, Var. R. R. 1, 7, 4 ; so, ager multo pluris est, is worth much more, Cic. Rose. Com. 12 ; cf., quo pluris sint nostra oliveta, id. Rep. 3, 9 : pluris emere, dearer, id. Fam. 7, 2, 1 ; so, vendere. id. Oft. 3. 12 ; Verr. 2, 3, 19; Hor. 5. 2, 3, 300 : aedificare, Col. 1, 4. 7 :— plu- ris est oculatus testis quam auriti decern, Plaut. True. 2, 6, 8 : mea mihi conscientia pluris est, quam omnium sermo, Cic. Att. 12, 28, 2: facio pluris omnium hominem neminem.id. ib.8, 2, 4; so, facere aliquem pluris, id. Fam. 3, 4: pluris habere, id. Phil. 6, 4 : aestimare, id. Parad. 6, 2 : ducere, id. Att. 7, 3 : putare, id. Oft'. 3, 4, et saep. 3. Rarely, instead of the genitive, in the abl. pretii : plure vendunt, Lucil. in Charis. 2 ; so, plure altero tanto, quanto ejus fundus est, velim, Plaut. ib. : plure venit, Cic. ib. 4. Plus plusque, More and more: quern mehercule plus plusque in dies diligo, Cic. Att. 6, 2^71. * 5. Like magis, with an adjective : plus formosus, for formosior, Nemes. Eel. 4,72. B. In the plur.: 1. Comparatively, More in number : omnes qui aere alieno premantur, quos plures esse intelligo quam putaram, Cic. Att. 7, 3, 5 ; id. Rep. 2, 22 fin. : nemini ego plura acerba esse credo ex amore homini umquam oblata quam mihi, Ter. Hec. 3, 1, 1 : ne plura in- signia essent imperii in libero populo quam in resmo fuissent, Cic. Rep. 2, 31 , Quint. 3, 6, 28. 2. In gen., of a great number, Many: qui plus fore dicant in pluribus consilii quam in uno, Cic. Rep. 1, 35 ; cf, quid quaeso interest inter unum et plures, si justitia est in pluribus? id. ib. 1, 39 ; and id. ib. 3, 34 : non possunt una in civitate multi rem ac fortunas amittere, ut non plures secum in eandem trahant calami- tatem, id. de imp. Pomp. 7, 19 : quod plu- ribus praesentibus eas res jactari nolebat, Caes. B. G. 1, 18 : plura castella Pompei- us tentaverat, id. B. C. 3, 52 : summus do- lor plures dies manere non potest. Cic. Fin. 2, 28, 93 ; so, pluribus diebus, Quint. Prooem. § 7 : illic plurium rerum est con- "eries, id. 8, 4, 27 : quae consuerudo sit, pluribus verbis docere. Cic. Clu. 41, 115- 973 MULT so, eum pluribus verbis rogat, ut, etc., id. Verr. 2, 4, 28; and without verba: quid ego plura dicarn ? id. de Or. 1, 5, 18 ; so, pluribus haec exsecutus sum, Phaedr. 3, 10, 59 ; also elliptically, quid plura ? and, ne plura, like quid multa? and ne multa : hie sacra, hie genus, hie majorum multa vestigia. Quid plura? hanc vides villam, etc., what need of many words ? in short, Cic. Leg. 2, 1, 3 : sed — ne plura — dicen- dum enim aliquando est — Pomponium Atticum sic amo, ut alterum fratrem, id. Fam. 13, 1, 5. *1>. Euphemistical -, plures, ace. to the Gr. o't TrXeiovcS, The dead : quin pri- us Me ad plures penetravi? Plaut. Trin. 2, 2, 14 (cf. also the Hebr. -^X ^DXp. 13J7> to be gathered to one's people, for to die). HI, Sup., plurimus, a, um (archaic form, " PLISIMA plurima," Fest. p. 204 and 205 ed. Mull. : PLIOIRVME (i), Epit. of Scipio, v. Appendix [from the same root with plus; viz., PLE; whence, ple- Isimus and ploisimus, from which are formed the preceding plisimus, ploiru- mus, the latttr for ploisumus ; and lastly, in analogy with the comparative plus, pluris, the predominant form plurimus] The most, very much or many (as an adj. in good prose mostly in the plur., except the standing formula of greeting, salutem plurimam dicere alicui ; v. in the follg.) : hujus sunt plurima simulacra, Caes. B. G. 6, 17: nos plurimis ignotissiini gentibus, Cic. Rep. 1, 17 : plurimae et maximae partes, id. ib. 1, 4 : plurimorum seeulo- rum memoria, id. ib. 3, 9 : haec plurimis a me verbis dicta sunt, id. ib. 1, 7 et saep. — In the sing. : me plurima praeda onus- turn, Plaut. Rud. 4, 2, 4 : sermo, Quint. 2, 2, 5 ; so, risus, id. 6, 3, 85 : res, id. 6, 1, 51 : exercitatio, id. 8 prooem. § 28.— Of a greeting : impertit salutem plurimam, Lu- cil. in Non. 472, 16 ; and esp. freq., salu- tem plurimam dicit (also abbrev., S. P. D.) at the beginning ofletters; v. salus, no. I. B. — Poet.: medio quum plurimus orbe Sol erat, very powerful, oppressive, Ov. M. 14, 53 : plurima qua silva est, thickest, id. ib. 14, 361 : coma plurima, very thick, id. ib. 13, 844 : sed plurima nantis in ore Al- cyone conjux, mostly, chiefly, id. ib. 11, 562. And collectively : plurimus in Junonis honorem Aptum dicet equis Argos, many a one, very many, Hor. Od. 1, 7, 8 ; so, qua plurima mittitur ales, Mart. 9, 56, 1 : plu- rima lecta rosa est, Ov. F. 4, 441. — In the neutr. abs. (substantively or adverbially) : ut haberet quam plurimum, Cic. Rab. Post. 14, 39 : caput autem est. quam plu- rimum scribere, id. de Or. 1, 33, 150; id. Rep. 2, 9 : ut in quoque oratore plurimum esset, id. ib. 1, 27, 123; Quint. 3, 3, 6.— Ad- verbially : et is valebat in suffragio pluri- mum, cujus plurimum intererat, esse in optimo statu civitatem, Cic. Rep. 2, 22 : si vero populus plurimum potest, id. ib. 3, 14 ; cf., qui apud me dignitate plurimum possunt id. Rose. Am. 1, 4 : plurimum aliis praestare, id. Inv. 2, 1, 1 : ut te plu- rimum diligam, id. Fam. 1, 7, 1 ; so id. Tusc. 5, 27, 78 : hoc ego utor uno omni- um plurimum, id. Fam. 11, 16, 2: quan- tum [al. quanto) plurimum possunt, Quint. 11, 3, 120; in post-class. Latinity, pluri- mum quantum also signifies, very much indeed, exceedingly : plurimum quantum veritati nocuere, Minuc. Fel. Octav. 22 ; so, gratulor, id. ib. 40: (elleborum) ex aqua datur plurimum drachma, at the most, Plin. 25, 5, 22 ; so id. 9, 36, 60 ; 30, 6, 16; so too, quum plurimum, id. 2, 17, 15 fin. (opp. to quum minimum) ; 18, 7, 10, § 60 : nee tarn numerosa differentia ; tri- bus ut plurimum bonitatibus distat, for the most part, commonly, usually, plcrum- que, Plin. 15, 3, 4 fin. — ■ -<4 mule : muli pretio qui superant equos, Plaut. Aul. 3, 5, 21 : rhe- darii, Var. R. R. 3, 17: clitellarius, Cic. Top. 8: "mulus vehiculo lunae habetur, quod tam ea sterilis sit quam mulus ; vel quod, ut mulus non suo genere sed equis creatur, sic ea solis, non suo fulgore lu- eeat," Fest. p. 148 ed. Willi. : "mulis cele- brantur ludi in Circo Maximo Consuali- bus, quia id genus quadrupedum primum putatur coeptum currui vehiculoque ad- jungi," Fest. ib. — As a term of abuse, You mule, you ass : mule, nihil sentis, Catull. 83, 3 : muli Mariani, Marius's mules, a nickname given to the soldiers of C. Ma- rius, because they were made to carry their baggage on their backs like mules, Frontin. Strat 4, 1, 7 ; Fest. s. v. MULI, p. 149 ed. Mull. ; and s. v. AERUMNULAS, p. 24 ib. — Proverb. : mutuum muli sea- bunt, like the Eng., You claw me, and I'll claw you, said of those who flatter one an- other, Aus. Idyll. 12; hence, ridiculum est, quum te Cascam tua dicit arnica, Fili Potoni, sesquisenex puerum. Dice illam pusam: sic fiet mutua muli, Pompon, in Var. L. L. 7, 3, § 28 : mulum de asino pingere, a proverbial expression made use of when the original and the copy differ but little from each other, or when absurdities are represented by absurdi- ties, or lies concealed with lies, 'Pert. adv. Val. 19 fin. Mulvianus, a, um, adj. [Mulvius] Of or belonging to a Mulvius, Mulvian: controversia, Cic. Att 2, 15 : cotonia, named so after a Mulvius, Plin. 15, 11, 10. MulviUS (Milvius), a, um, adj. Mul- vian : Mulvius pons, a bridge across the Tiber, above Rome, on the Via Flaminia, now Pontc Molle, Cic. Att. 13, 33, 4 ; id. Cat. 3, 2. 5 : Milvius agger, i. e. pons, Stat. S. 2, 1, 176. Mummia, ae, v. Mummius. iMummianus, a, um, adj. [Mum- mius] Of or belonging to Mummius, Mum- mian : " aedificia," Fest. p. 140 ed. Miill. MummiUS, a. Name of a Roman gens. The most celebrated are, L. Mum- mius Achaicus, The destroyer of Corinth, Cic. Off. 2, 22; id. Verr. 1, 21; 2, 3, 4; Vellej. 1, 13. — His brother, Sp. Mummius, Cic. Rep. 1. 12 ; 3, 35 ; 5, 9 ; id. Att. 13, 5, 11. — Another Mummius, A composer of Atellane plays, Charis. p. 118 P. ; Prise. 10, 9, p. 514 Krehl. — In the fern., Mummia, ae, Wife of the Emperor Galba, Suet. Galb.3. MunatlUS) a ' Name of a Roman gens. So, Cn. Munatius Plancus. Cic. Att. 16, 16 ; id. Fam. 10, 6 : L. Munatius Plan- cus, a lieutenant of Caesar, Caes. B. G. 5, 24 ; id. B. C. 1, 40. His letters to Cicero, and Cicero's letters to him, are in Cic. Fam. 10, 1 sq. : T. Munatius Plancus Bur- sa, Cic. Fam. 9, 10, 2; 7,2,2. munctlOjOnis,/ fmungo] A blowing of the nose (eccl. Lat.) : muncriones mu- culentae, Arn. 3, 107. lYEunda, ae, /. I, A city in Hispania Baetica, taken by Caesar in the war against the son of Pompaj, now Monda, Liv. 24, 42 : Auct. B. Hisp. 32. — II. A T ' mr "» Lu- sitania, between the Tagus and the Durius, now Mondcgo, Plin. 4, 21, 35 ; also called Monda, Mel. 3, 1, 7. miindanus, a, um, adj. [2. mundus] Of or belonging to the world, mundane : anima mundana, Macr. Somn. Scip. 2, 16 : annus, a year of the world, mundane year, consisting of fifteen thousand years, id. ib. 11 : ora, i. e. coelestis, Avien. Arat. 216. — II. Subst., mundanus, i, m., An in- habitant of the world, a cosmopolite : Cic. Tusc. 5, 37. munda tio> oms.f. [mundo] A cleans- ing, mundatiou (eccl. Latin) : Aug. Conf. 1, 11. mundator, oris, m. [id.] A cleanser (post-classical): cloacarum, Firm. Math. 8,19. * munda torius, a, um, adj. [munda- M UN D j tor] Of or belonging to cleansing, munda- tory: medicamentum, Plin. Valtr. 2. 25. mundatUSj a, um, Fart, and Pa., v. mundo, ad fin. mundc, adv., v. 1. mundus, ad fin. Mundensis, e, adj. [Munda] Of or belonging to Munda : duces, Auct. B. Hisp. 36 : proelium, Suet Caes. 56. mundialis* e, adj. [2. mundus] Worldly, mundane (eccl. Lat.) : elemen- ta, Ten. Spect. 9 : sordes, id. Anim. 54 : negotia, Hier. Ep. 43, 2. — Hence, Ado., mundialiter, In the manner of the world (eccl. Lat.) : vivere, Tert. res. earn. 46. mimdlCina, ae,/. [1. mundus, a, um] A means of cleansing (post-class.) : den- tium, App. Apol. p. 277. iliundl-cors. dis, adj. [1. mundus- corj Clean-hearted (eccl. Lat.): beatimun- dicordes, Aug. Serm. 53 de verb. Evang. mundiflCO, 1- «• »• U- mundus-fa- cio] To make clean, to cleanse: stoma- chum, Macer. 3, 12. * inundig'cr. a, um , adj. [2. mun- dus-gero] World-bearing, that sustains the world : axis, Poet, in Anth. Lat. t. 1, p. 16 Burm. mundl-potens, fe adj. [2. mundus- potens] World-ruling, that rules the world (eccl. Lat.) : potestates, Tert. Anim. 23. mundi-tenens. tis. adj. [2. nmnduu- tenens] That holds or rules the world (eccl. Lat.) : diabolus, Tert. adv. Val. 22. mundltci'i adv., v. 1. mundus, ad fin. mundrtaa, ae, and munditics, e>. /. [1. mundus] Cleanness, cleanliness (quite class.): I. Lit.: munditia illece- bra animo est amantium, Plaut. Men. 2, 3, 4: munditias facere, to clean house: Cato R. R. 39. B. Transf, in gen., Cleanliness, neat- ness, elegance, spruceuess, smartness, in furniture, dress, etc. : in munditiis aetata ulam agere, Plaut. Ps. 1, 2, 40 : m. non odiosa neque exqui6ita nimis, Cic. Off. 1, 36: munditiis capimur, Ov. A. A. 3, 133: urbanae, Sail. .1. 67 : per cultum et mun- ditias, Tac. A. 3, 30. II. Trop., of speech, Neatness, terse- ness: Cic. Or. 23: verborum, Gell. 1, 23: venustas et mundities orationis, id. 10, 3; Quint. 8, 3, 87. mundo, are, v. a. [1. mundus, a, um] To make clean, to clean, cleanse (post-Au- gustan) : mundatur nitro, Plin. 33, 6. 34 : praesepia mundanda curare, Col. 12, 3 : perlui et mundari, Mamert. Grat. act 9 fin. — Hence mundatus, a, um, Pa., Cleansed, clean (late Lat.) ; in the Comp. : quam sira ab ilia peste mundatior, Aug. Conf. 10, 37. mundulc adv., v. mundulus, ad Jin. mundulus, a, um, adj. dim. [1. mun- dus, a, um] Cleanly, neat, trim, nice, spruce (ante-class.) : amasii, Plaut. True. 3, 1, 13; so Att. in Non. 144, 17. — Hence, Adv., m u n d u 1 e, Neatly, trimly, nicely (post- class.) : mundule amicta, App. M. 2, p. 101 Oud. mundum. i, v. 2. mundus, ad init. 1. mundus, a, um, adj. Clean, clean- ly, nice, neat, elegant. 1. Lit (quite class.) : supellex, Hor. Ep. 1, 5, 7 : coena, id. Od. 3, 29, 14 : ager, Gell. 19, 12 : mundissimum cubile, id. ib. 9. B. Transf.: 1, Of the mode of liv- ing, Neat, fine, elegant, smart, genteel : hom- ines, Cic. Fin. 2, 8 : cultus justo mundior, too elegant dress, Liv. 8, 15. 2. Of quality, Not coarse, fine (post- class.) : annonac, of wheat, Lampr. Alex. Sev. 42: panis, id. ib. II. Trop., of speech. Neat, fine, elegant (poet, and in post-class, prose) : verba, Ov. A. A. 3, 479 : versus, quibus mundiu* nihil reperiri puto, Gell. 19, 9 : in Gallon mundius 6Ubtiliusque est, quam cum Gal- lis aut contra Gallos, id. 17, 2 wed. Hence, Adv., in two forms, mnndc and munditer (both, for the most part, antc- and post-classical). A. munde, Cleanly, neatly, prettily: Plaut. Poen. 5. 4, 5 : verrite aedes, spar- gite munde, Titin. in Charis. p. 183 P. : parum munde et parum decenter, Sen. Ep. 70 : m. facti versus, Gell. 10, 17 : quam mundissime purissimeque fiat, Cato R. R. 66. B. munditer, Cleanly, neatly: |. MUNE Lit: cum scdulo munditcr nos habea- mus, Plaut Pocn. 1, 2, 26. — 2. Trop., Decently, Willi propriety : dicerc, App. Apol. p. 296. 2. mundus. '. »'• (neut. collat. form: legavit quidam uxori mumlum umnc pe- numquc, all Iter toilet, Lucil. in Gell. 4, 1, and in Non. 214, 17) [1. mundus] Toilet, ornaments, decorations, dress (of a wom- an) : 1. Lit. : mundus iiitilicbris est, quo mulier mundior (it: continentur co spec- ula, matulae, unguenta, vasa unguentaria, et si qua similia dici possunt, veluti lava- tio, riscus . . . Unguenta, quibus valetudi- nis causa unguimur, mundo non conti- nentur," Ulp. Dig. 34, 2, 25: munditiae et ornatus et cultus, hacc feminarum insig- nia sunt : hunc mundum muliebrem ap- pellarunt majores nostri, Liv. 34, 7 : vir- ginalis, Att in Fest. p. 142 ed. Mull. : quam- vis auro, veste, gemmis, omnique cetero mundo exornata mulier incedat, App. M. 2, p. 118. H. Transf. : ^, In gen., An imple- ment (ante- and post-class.) : opcrae mes- soriae mundus, implements for the harvest work, App. M. 6 ink. : Cereris, the mystic- al casket of Ceres, id. Apol. p. 282. — Hence the expression, in mundo, in readiness : aeu ibi vita, seu mors in mundo est, Enn. in Charis. p. 160 P. : nempe babeo in mun- do. Plaut. Pers. 1, 1, 46. B. Like the Gr. kooiios. The order of the universe, the world, esp. the heavens and the heavenly bodies : " ut hunc hac varieta- te distinctum bene Gracci k'wuov, nos lu- centem mundum nominaremus, the heav- ens, Cic. Univ. 10: aetherius, Tib. 3, 4, 17: .minus, Virg. G. 1, 240. Also, mundus coeli, Enn. in Macr. S. 6. 2 : — ipse mun- dus Deorum hominumque causa factus est . . . Est enim mundus quasi commu- nis Deorum atque hominum domus, aut urbs utrorumque, the world, Cic. N. D. 2, 62 : innumerabiles, id. Acad. "2, 17. 2. Hence, transf.: a. Like our World, for the earth, llie inhabitants of the earth, mankind (poet.) : quicumque mundo ter- minus obstitit, Hor. Od. 3, 3, 53 : spes mis- eri muudi, Luc. 5, 469; Stat. S. 3, 3, 67: fastos evolvere mundi, Hor. S. 1, 3, 112. 1>. Euphemistically for The Lower World, the infernal regions. The open- ing into this mundus was at Rome, in the Comitium, and was kept covered with a stone, lapis manalis ; only three times in the year, on the 24th of August, the 5th of October, and the 8th of November, which days were sacred to the gods of the in- fernal regions, this round pit was opened, and all sorts of fruits thrown into it as of- ferings, Var. in Macr. S. 1, 16 ; Fest. s. v. MUNDUS, p. 154 ed. Miill., and s. v. MA- NALEM LAP1DEM. p. 126. ib. ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 96 sq. ; Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 91. muncrabundus- a. um adj. [mune- ror) That gives or brings presents (post- class.) : App. M. 11, p. 791 Oud. muneralis< ' ■ adj. [munus] Of or re- lating to presents (ante- and post-class.) : lex, by which advocates were forbidden L o receive presents (the Cincian law ; v. Cin- cius), Plaut. in Fest. p. 143 ed. Miill. munerarius, »• "'"■ n,l j- [id.] Of or belonging to gladiatorial exhibitions (a word first used by Augustus, according to Quint. 8, 3. 34) : libellus, Trebell. Claud. 5. — JI, Subst, munerarius. ii. m.. The giv- er of a gladiatorial exhibition : Thracem mirmilloui parem, munerario imparem dixerat. Suet. Dom. 10 ; so Sen. Controv. 4 prarf. ; Inscr. Orell. no. 1185 : 2534 ; 2585: 3746. muneratlO. onis. / [muncro] A giv- ing, presenting (post-class.): Ulp. Dig. >7", 3, 1. jaunerator» 5ris, m. [id.], for mune- rarius. The giver of a gladiatorial exhibi- tion (post-class.) : Flor. 3, 20, 9. muneri-gerulus, > m - |muuus- gero] A Ocarer of presents .- Plaut. Ps. 1, 2, 48._ mvmerO. avi, atum, 1. r. a., and mu- neror» atus. 1. r. dep. [munus' To give, hestow, present a thing ; to present one with a thing (rare, but quite class.) : J. Form munero: cujus exu vias et coronam huic muneravit viriini. Art. in Non. 4119, 11 : MUNI beneficium alicui, to render, Plaut Capt 5, 1,15; Turpil. in Non.477, 19 : — ea, quibus rex te munerare constituerat, Cic. Deiot. 6, 17 : inani me, inquis, lance muneras, | Sen. Ep. 119 med. ; Callistr. Dig. 48, 20, 6 fin. : a Trojano locupletisbime munera- tus, Spart. Hadr. 3 ; so, mulier munerata, Aram. 14, 7. — XJ, Form muueror: nat- ura aliud alii muneratur, Cic. Inv. 2, 1 ;— Ter. Heaut. 2 3, 59 : Alexis me opipare muneratus est, id. Att. 7, 2 : aliquem ali- qua re, Hor. Epod. 2, 20. t mun^O; ere. To blow the nose: " mango, nvooio," Gloss. Philox. munia (archaic form, moenia: "moe- nia praeter aedilicia significant etiam et mania, hoc est officio," Fest p. 151), orum (in the class, per. occurring only in the single form, munia, nom. and ace.), n. [mu- nis, e ] Duties, functions, esp. official or professional duties (quite class.) : munia candidatorum, Cic. Mur. 35, 73: qui suis cervicibus tanta munia atque rem publi- cam sustinent, id. Sest 66, 138 : cuncti omnium ordinum extrema munia sequi, Sail, fragm. ap. Non. 137, 12: belli pacis- que munia latere, Liv. 1, 42: m. consula- tus obire, Tac. A. 2, 26 : m. dircis implere, id. Hist 1, 62: m. vitae servare, Hor. Ep. 2, 2. 131.— In the gen.: OB HAEC IN- SIGNIA GENERA MVNIORVM. Inscr. ap. Spon. Miscell. antiqu. p. 36 (A.D. 394). + munica. pro communicas dicebant, Fest. p. 152 ed. Mull. muni-ceps. ipis (gen. phir., MUNI- CIl'lUM for municipum. Tab. HeracL ap. Mazoch. lin. 71), c. [munia-capio, v. in the follg.] An inhabitant of a municipium or free town, a burgher, citizen (quite class.) : •'municeps, qui in municipio liber natus est. Item, qui ex alio genere hominum munus functus est Item qui in muni- cipio a servitute se liberavii a municipe. Item municipes erant qui ex aliis civitati- bus Romam venissent, quibus non licebat magistratum capere, sed tantum mune- ris partem, ut fuerunt Cumani, Acerrani, Atellani, qui et Cives Romani erant et in legione merebant, sed dignitatis non ca- piebant," Fest. p. 131 ed. Miill. (v. the follg.) : " municipes sunt cives R. ex mu- nicipiis, legibus suis et suo jure utentes : muneris tantum cum populo R. honorarii participes : a quo munere capessendo ap- pellati videntur, nullis aliis necessitatibus, neque ulla populi R. lege astricti, nisi, in- quam, populus eorum fundus factus est. Primos autem municipes sine suffragii jure Caerites esse factos, accepimus : con- cessumque illis, ut civitatis R. honorem quidem caperent sed negotiis fcimen at- que oneribus vacarent. pro sacris hello Gallico receptis custoditisque." Gell. 16, 13, 6 : municeps Cosanus, a citizen of (the municipium of) Cosa, Cic. Verr. 2. 5, 62. XL, Transf.: £^ A fellow-citizen, fel- low-countryman : municeps noster, our fellow-countryman, Cic. Brut. 70 : amavit Glyceram municipem suam, his fellow- countrywoman, Plin. 35, 11, 40: — dii mu- nicipes, a term applied in contempt to those deities who were confined to particular lo- calities: videmus gentiles deos colere mu- nicipes, ut Eleusinios Cererem, Phrygas Matrem, Epidaurios Aesculapium, Minuc. Fel. Octav. 6.— Poet., of inanimate things: municipes Jovis advexisselagenas, bottles, the countrymen of Jove, i. e. Cretan bottles, Juv. 14, 271. B. A frecdmaji in a municipium: Ulp. Dig. 50, 1, 1 ; so id. ib. 27 ; Hermog. ib. 23. muni-cipalis- e . adj. [municipium] Of or belonging to a municipium, munic- ipal (quite class.) : est enim ipse, a ma- terno genere. municipalis. Cic. SulL 8 : homines, id. Att. 8, 13 : adulter, Tac. A. 4, 3 : dolor, i. e. municipum, Cic. Att. 7, 11. — As the municipia were subordinate to the capital cities, the term is sometimes used in a contemptuous sense, analogous to our provincial : municipalis eques (of Cicero), Juv. 6, 236 : m. et cathedrarii ora- tores, Sid. Ep. 4, 3 : poetae, id. Carm. 9, 310: — "municipalia sacra vocantur, quae ab initio habuerunt ante civitatem Roma- nam acceptam, quae observare eos volu- erunt Pontifices. et eo more facere, quo adfuissent (assuessent) antiquitus,"' Fest p. 157 ed. Mull. — Hence, Adv., m u n i c i- MUN1 I pallter. In a municipium (post-class.): ! municipaliter natus, Sid. Ep. 1, 11. muniCipatim, adv. [id] By muni- cipia ipuet- Aug.): municipatim dividen- dos censuit, Suet. Caes. 14. muniCipatuS. "«i "•• [municeps] Cit- izenship (eccl. Lat.) : noXircvfia, id C6t mu- nicipatus, Tert. adv. Marc. 3, 24. municipi61um> '. "• dim. [municip- ium] A link muuicipium (post-class.), Sid. Ep.3, 1. municipium, U. «• [municeps] a town out oj Home, particularly in Italy, which possessid the right of Roman citizen- ship (loget/ier with, in most cases, the right of voting), but was governed by its own laws, a free town (cf. municeps) : Sex. Roscius sui municipii facile primus, Cic. Rose. Am. 6 : Italiae municipium, id. Sest 14 : municipium Tusculanum, id. Plane. 8. — Sometimes for colonia : L. Castroni- us longe princeps municipii Lucensis, Cic. Fam. 13, 13. munifcX; 'eis, C [munia-facio] One who performs service or is on duty (post- Aug.) : I. L i t, of soldiers : Mnnifices, mil- itc9, qui munera facere coguntur, Veg. Mil. 2, 7; cf. Fest. s. v. BENEFICIARIL p. 33. — II. Transf., of things : munifex mamma, i. e. suckling, Plin. 11, 40, 95. munifice. adv., v. munificus, ad fir.. munificcntia» «e, /. [munificus] Bouuiifuintss, munificence (quite class., but not in Cic. or Caes.) : Caesar beneliciis ac rauniheentia magnus habebatur, Sail. Cat 54 : Caesaris, Suet Caes. 10 : natu- rae, Plin. 27, 1, 1 : liberalitatem et mu- nificentiam exercere, Julian. Dig, 39, 5, 1. miinifipiiim. ii, n. [munus-facio] That which is not free from public burdens (post-class.), Paul. Hig. 39, 4, 4 (a/, ran- niticum). * munif ICO; L "■ "■ [munificus] To present with any thing : aliquem aliqua re, Lucr. 2, 626. 1, munificus, a, um, adj. [munus- facio] Freseal-mtik'.ng, i. e. bountiful, lib- eral, benevolent, munificent (quite class.): X. Of persons : ut munifica aim bonis, Plaut. Am. 2. 2, 212 : in dando munificum esse, Cic. Off. 2, 18 : munificentissimus, id. Rose. Com. 8. — H. Of things : opes, Ov. Pont. 4, 1, 24 : area, Mart 8, 38.— Comp.: " Munificior a munifico identidem ; Cato dixit, quum nunc muniiicentior di- j camus, quamvis muniticens non sit in 1 u'su," Fest, p. 155, ed. Miill. — Hence, Adv., munifice, Bountifully, munificently ; (quite class.) : dare, Cic. N. D. 3, 27 : ad- juvare, Liv. 22, 37. 2. munificus, a > um * "dj- [munia-fa- cio] Doing duly, on duly (post-class.) : munifici milites adj. [munus] Ready to be of service or to oblige, obliging (ante-class.) : Plaut. Merc. prol. 104 : munifici munes- que viri, Lucil. in Non. 23, 15 ; cf. Fest. p. 143. munitCi adv., v. 1. munio, Pa., ad fin. manitlO. onis,/ [1. munio] A defend- ing, fortifying, protecting (quite class.). I. Lit.: milites munitione prohibere, Caes. B. G. 1, 49 : oppidi, Suet. Galb. 10 : operis, a fortifying, erecting of fortifica- tions, Caes. B. G. 1, 8 : riuminum, a bridg- ing over, Tac. A. 1, 56 : — munitionis mul- ta sunt genera, inclosurc, fencing, hedg- ing. Pall. 1, 34. B. Transf. : A. Concr., A means of fortification or defense, a fortification, rampart, buhoark, intrenchment, walls : ni- si munitione ac mole lapidum a mari (fons) disjunctus essct, Cic. Verr. 2, 4, 53 : m. multiplices Piraei portus, Vellej. 2, 23, 3 : urbem operibus munitionibusque sepire, Cic. Phil. 13, 9 : demoliri, Sail, fragm. in Non. 2, 204 : facere, Caes. B. G. 1, 10 : incendere, Nep. Eum. 5 : per mu- nitionem introire, Sail. J. 38 : in urbem spectantes, Liv. 5, 5 : m. et castella, Tac. A. 3, 74 : multum munitionis, of the walls, Nep. Them. 7. B. (ace. to munio, no. I., B, 2) A mak- ing passable of roads, by opening, paving, etc. : ex viarum munitione quaestum fa- cere, repairing the roads, work on the roads, Cic. Fontei. 4 : multos ad munitio- nes viarum condemnavit, Suet. Cal. 27. The gloss of Paul, in Fest. is prob. cor- rupt: "nmniJ/'omorsicatiociborunV'Fest. p. 143 ed. Mull. muni to, 1- i>. intent, a. [1. munio] 976 M URA To make passable, to open a road : viam, Cic. Rose. Am. 48, 140. munitor, oris. m. [id.] A fortifier, a worker on fortifications, an engineer, min- er, etc. (not in Cic. or Caes.) : Tac. A, 1, 64 : qui pro munitoribus armati steterant {al. munitionibus), Liv. 7, 23 : munitorum numerus, miners, id. 5, 19.— Poet., Trojae, i. e. Apollo, the builder of the walls of Troy, Ov. Her. 5, 139. mumtura. ae, /. [id.| A protection, inclosure (post-class.). I. Lit.: SARCOPHAGI, Inscr. ap.. Grut. 589, 7. — H, Transf.. An apron, leathern apron : ntpiCfiuaTa, quas vulgus etiam munituras vocat, Aug. in Jul. Pe- lag. 2, 6._ munituS; a, um, Part, and Pa., v. 1. munio, ad fin. munus (archaic orthogr., moenus : moenera militiai, Lucr. 1, 30), eris, n. A service, office, function, duty (quite class.). 1, L i t. : " munus significat officium, quum dicitur quis munere fungi. Item domum, quod officii causa datur," Fest. p. 140 ed. Mull: (cf. in the follg.) : munus cu- rare, to discharge an office, Plaut. True. 2, 4, 76 : administrare, Ter. Ad. 5, 1, 2 : at- que officium, Cic. Fontej. 7 : reipublicae, a public office, id. de Or. 1, 45 : belli, Liv. 24, 35 : de jure respondendi sustinere, Cic. Brut. 30 : reipublicae explere, id. ! Prov. Cons. 14 : vigiliarum obire, to per- \ form, Liv. 3, 6 : officii, the performance of a duty, Cic. de Sen. 9 : tuum est hoc mu- nus, tuae partes : a te hoc civitas exspec- tat, duty, office, obligation, id. Fam. 11, 5: principum est resistere levitati multitudi- nis, id. Mil. 8 : vitae, id. de Sen. 11 : se- nectutis, id. Leg. 1, 3. II. Transf.: A, A work: majorum vigiliarum munus, Cic. Parad. prooem. : solitudinis. a work, book, written in soli- tude, id. Off. 3, 1. B. A service, favor : hue ire licet atque illuc munere ditium dorninorum, Sail. Orat. Licin. ; Cic. Fam. 10, 11. 2. In par tic, The last service, office to the dead, i. e. that of burial : pro hominis dignitate amplo munere extulit, Nep. Eum. 3 : suprema, Vin». A. 11, 25 : supre- mum mortis, Catull. 101, 3: debita, Val. Fl. 3, 312 : munere inani fungi, Virg. A. 6, 885. C. A present, gift: bonum datum deo- rum concessit atque munere, Cic. Univ. 14 : mittere alicui, id. Verr. 2, 4, 27 : mit- tere aliquid alicui munere, to send one something as a present, Plin. 37, 5, 19 : qua- si totam regionem muneri accepissent, had received as a present, Tac. A. 14, 31 : munere aliquem donare, to present one with a gift, Virg. A. 5, 282 : dare muneri aliquid alicui, to five one something as a present, Nep. Thras. 4 : munera Liberi, i. e. wine, Hor. Od. 4, 15, 26 ; so, terrae, id. ib. 2, 14, 10 : Cereris, bread, Ov. M. 10, 74. 2. In partic. : a. ^ public show, spec- tacle, entertainment, exhibition, esp. a show of gladiators, which was given to the peo- ple by the magistrates, and generally by the ediles, as an expression of gratitude for the honorable office to which they had heen elected : erat munus Scipionis, dig- num et eo ipso et illo Q. Metello, cui da- batur, Cic. Sest. 58 : m. magnificum dare, id. Q. Fr. 3, 8 : praebere, id. Sull. 19: func- tus est aedilicio maximo munere, i. e. gave a splendid exhibition, id. Off. 2, 16 : edere, Suet Tit. 7: venationes, quae vocantur munera, Lact. 6, 20. |). A public building for the use of the people, erected at the expense of an individ- ual: Pompeii munera, the theatre, Vellej. 2, 130: aut ubi muneribus nati sua mu- nera mater Addidit, i. e. theatro Marcelli porticum Octaviam, Ov. A. A. 1, 69. miinusculum, i, n. dim. [munus] A small present (quite class.) : amico munus- culum levidense mittere, Cic. Fam. 9, 12. Munychia. ae, /, Mouvvx'a, The port of Athens, Nep. Thras. 2. — Hence MunychlUS) a, um, adj., Munychian, poet, for Athenian : agri, Ov. M. 2, 709. tl. muraena> ao, f=zixvpaim, The murena, a fish of which the ancients were very fond, Plin. 9, 55, 81 : muraenam ex- dorsua, Plaut. Aul. 2, 9, 2.— II. Transf.,^ black stripe in the shape of this fish, a black MURG vein in table-tops of citron-wood •■ Plin. 13, 15, 30. 2. Muraena (Murena), ae, m. A Ro- man surname in the gens Licinia, Var. R. R. 3, 10 ; Col. 8, 16. So, L. Licinius Mu- rena, who was defended by Cicero, in an oration still extant, against the charge of ambitus. — Hence Muraenianus C^ u " ren.), a, um, adj., Of or belonging to Mu- raena, Muraenian : oratio, i. e. that pro- nounced by Cicero on behalf of L. Licinius Muraena, Mart. Cap. 5, 172. muiaenula, ae,/ dim. [1. muraena] A small murena (late Lat.) : murnenulam strictis manibus tenere, Hier. praef. in Job. — II, Transf., A small necklace re- sembling a murena: aurum colli sui, quod quidem muraenulam vulgus vocat, Hier. Ep. 24, 3; so id. in Jesaj. 2, 3, 18. muraliSj e> aa J- fmurus] Of or be- longing to a wall, wall-, mural (quite clas- sical, but not in Cic.) : muralis herba, the pellilory of the wall, parietary, Plin. 21, 30, 104 : pila, used in fighting from walls, Caes. B. G. 5, 39 : tormentum, for batter- ing walls, Virg. A. 12, 921 : fossa, under the walls, Sil. 8, 555 : falces, hooks for pull- ing down walls, Caes. B. G. 3, 14 : corona, a mural crown, given as a reward to him who first scaled the enemy's walls, Liv. 23, 18 ; also, corona, the crown on the head of Cybele, adorned with walls and towers, Lucr. 2, 606. muralium. i, n. A plant, also called muralis herba, parthenium, and perdici- um, Plin. 21, 30, 104. muratUS; a, um, adj. [murus] Walled, surrounded or defended by walls (post class.) : civitas, Veg. Mil. 1, 21 ; so id. ib. 3, 8 fin. ! murceus, a, um, adj. Slow, sluggish, inactive: "murcci, vuStis," Vet. Gloss. Murcia. ae, /. : I. A n epithet of Ven us, from tile myrtle, which was sacred to her, Var. L. L. 5, 32. Also written Murtia or Myrtea, Plin. 15, 29, 36— H. The goddess of Sloth, Aug. Civ. D. 4, 16 ; Arn. 4, 132. Her temple was at the foot of the Aventiue, | which was formerly called Murcus, Liv. 1. 1 33 ; Fest. p. 148 ; cf. the follg. art. murcidus. a, um, adj. [murcus] 1 Slothful (ante-class.) : " dea Murcia. quae j praeter modum non moveret, ac faceret hominem, ut ait Pomponius, murcidum, ! id est nimis desidiosum, et inactuosum," I Aug. Civ. D. 4, 16. murciolus and murceolus, v- myrteolus. MurclUS (Murtius), a, um, adj. (Mur- i cia, Murtia] Sacred to or called after Venus Murcia : Murciae or Murtiae metae (sc. in Circo), so named because they were near the chapel of the goddess Murcia, App. M. 6, p. 395 Oud. murcus. '> m - A coward, who, to es cape military service, cuts off his thumb (post-class.) : Amm. 15, 12,— II. Murcus, i: A A Roman surname, e. g. L. Statius Murcus, Cic. Phil. 11. 12. — B. The old name of the Aventine Hill, ace. to Fest. s v. MURCIAE DEAE, p. 148. Murena. ae, v. 2. Muraena. murox. ids, m. The purple-fish, Plin. 9, 36, 60 : Baianus, Hor. S. 2, 4, 32— The Tritons used the shell as a tuba : Val. Fl. 3, 726. — The shells were also used for holding liquids: Mart. 3, 82. And for adorning grottoes: summalacunabantal- terno murice conchae, Ov. M. 8, 563. II. Transf. : A. The purple dye, pur- ple, made from the juice of this fish : Tyri- oque ardebat murice laena, Virg. A. 4, 262. B. Of bodies shaped (pointed) like the purple-fish : 1. A pointed rock or stone : acuto in murice remi Obnixi crcpuere, Virg. A. 5, 205 : Cato sternendum forum muricibus censuerat, with small, pointed stones, Plin. 19, 1, 6. 2. A sharp bridle-bit : acuto murice frc- nat Delphinas bijuges, Stat. Ach. 1, 221. 3. A caltrop, with sharp points in eve- ry direction : murices ferreos in terram defodisse Darium, qua hostem equites emis6urum esse credebat, Curt. 4, 13. 4. A spike of iron : armarium murici- bus praefixum, Gell. 6, 4. Wlurgrantia, ae,/. : I. A city in Sam- nittm, now Baselice, Liv. 10, 17; cf. Mann. Ital. 1, p. 805. — II, A city in Sicily, also MUEM called Morgentia, Liv. 26, 21 ; 29, 27 ; Sil. 14, 266 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 429,— Hence X Mur^antius, a. "m, adj., Of or Ae- longing toMurganlia (in Samniuin), Mur- ganlian: POPVLVS MVRGANT1VS, Inscr. Orell. no. 141 : Romanelli, Topogr. Napol. t. 2, p. 481. Murg-antinus, (*Murgcnt), a, um, adj. Of or belonging to the city of Mur- gantia (in Sicily), Murgantiiu : viuum, Cato R. K. 6 : ager, Cic. Verr. 2, 3, 18.— In the plur. subst, Murgentini, orum, m., The inhabitants of Murgantia, Murgan- tines, Plin. 3, 8, 14. X murgisp» 6nis, m. A crafty advo- cate: "murgisonem dixerunt a mora et decisione," Fest. p. 144 ed. Mull. muria» ae (collat. form, muries, ei, v. in the follg.),/ [aXuvpis] Salt liquor, brine, pickle: oleae conduntur vel virides in mu- ria, Cato R. R. 7 ; cf., oleae ex muria dura, Cels. 4, 9 ; so, dura, id. 4, 15 : ut melius muria, quam testa marina rcmittit Hor. S. 2, 8, 53. — In the form muries : Cato R. R. 88 \— Fest. p. 158 sq. ed. Mull/ muriatlCUS, a, um, adj. [muria] Picltledor lying in brine (a Plautin. word): Plaut. Poen. 1, 2, 32 ; id. ib. 38. muricatim, "dv. [murex] In the shape of a purple-fish (post-Aug.): vertice muricatim intorto, Plin. 9, 33, 52. muricatus, a, um, adj. [id.] Shaped like a purple Jish, pointed (post-Aug.) : fo- lia spinosa, muricatis cacuminibus, Plin. 20, 23, 99— n. Trans f. (ace. to murex, no. II., B, 3), Fearful, timid, as if walking over caltrops : gressus, Fuig. Myth. 1. muriceus. a, um, adj. [id.] Like a purple-fish, pointed, full of points, rough (post-class.) : lacunae, Aus. Ep. 9, 4. mfmcidus (murric), i, m. fperh. muscaedo, mouse-killer] A coward, pol- troon, as a term of abuse : vae tibi muri- cide homo, Plaut. Epid. 3, 1, 12; cf. Fest. p. 125 ed. Mull. muriculus, i> m - dim. [murex] A small purple fish (ante-class.) : Enn. in App. Apol. p. 490 Oud. muries. el v. muria. muri-legriluS' >, m. [murex-legulus] One who gathers or fishes for the purple- fish (post-class.) : Cod. Theod. 10,20; Cod. Just. 11, 7. mui'inus- a, um, adj. [mus] Of mice, mouse- (ante-class, and post-Aug.) : muri- nus color, mouse-color, Var. in Non. 8, 2 : sanguis, Plin. 30, 9, 23 : fimus, id. 30, 13, 36 : pellis, id. 29, 6, 36 : pelles, the skills of martens, ermines, and the like, Just. 2, 2 : hordeum, a kind of wild barley, Plin. 22, 25, 65. murmillO; v. mirmillo. murmur, uris, n. (m. : murmur fit verus, Var. in Non. 214, 14) A murmur, murmuring ; a humming, roaring, growl- ing; a rushing, crashing, etc. (quite clas- sical) : murmur populi, Liv. 45, 1 : serpit- que per agmina murmur, Virg. A. 12, 239. — Of praying in alow, indistinct tone: Ov. M. 7, 251. Of the humming of bees : stre- pit omnis murmure campus, Virg. A. 6, 709. Of the roar of a lion : Mart. 8, 55 ; so of the tiger: tigridis Hircanae jejunum murmur, Stat. Th. 12, 170. — Of inanimate things, A murmur, roar, rushing, rum- bling : " nam et odor urbanitatis, et molli- tudo humanitatis, et murmur maris, et dul- cedo orationis sunt ducta a ceteris sensi- bus, Cic. de Or. 3, 40, 161 : dare, to roar, Lucr. 6, 141 : magno misceri murmure coelum, Virg. A. 4, 160 : ventosum, the rushing wind, id. Eel. 9, 58. Of a vol- canic mountain : Aetnaei verticis, Suet. Cal. 51. Of an earthquake, a roaring, rumbling : praecedit murmur similius mugitibus, aut clamori humano, armo- rumve pulsantium fragori, Plin. 2, 80, 82. Of wind-instruments : eornuum, the sound, Hor. Od. 2, 1, 17 : inflati buxi. of the tibia, Ov. M. 14, 537 : aurium, a sing- ing in, the ears. Plin. 28, 7, 31 : contemne- re murmura famae, Prop. 2, 4, 29. murmurabundus, a, <™, adj. [murmuro] Murmuring (post-classical) : App. M. 2, p. 141 Oud. murmuratio. 6nis, /. [id.] A mur- muring (post-Aug.) : aquilarum, Plin. 10, 3, 3 : — sine murmuratione, without mur- muring, Sen. Ep. 107 ; so id. Ben. 5 15. Qqq MUKU murmurator, oris, m. [id.] A mur- murcr (poet-class.) : "summussi murmura- tores," Fest. p. 299 cd. Mull. : adversus Deum murmuratores, Aug. Retract. 2, 20. murmiirillo, 1- v. n. dim. [id.] To murmur, mutter (ante-class.) : quid mur- murillaa tecum? Plaut. fragm. in Non. 143, 2. murmurilluin, i, n. dim. [mur- mur] A murmuring : Plaut. Rud. 5, 3, 48 (al. murmur ullum). murmuriosus. ' '"" adj. [id.] Mur- muring, grumbling : " murmuriosus, yoy- yvorfcr Gloss. Philox. murmurOj avi, atum, 1. v. n., and (ante- and post-classical) murmuror» atus, 1. v. dep. [id.] To murmur, mutter; to rustic, rumble, roar, etc. (quite classic- al) : I. Form murmuro: secum mur- murat, Plnut Aul. 1, 1, 13 ; Var. L. L. 6, 7. — Of discontented persons, To mutter, grumble : servi murmurant, Plout. Mil. 3, 1, 149. — Of the nightingale : secum ipse inurmurat, Plin. 10, 29, 43 : — mngia carminibus murmurata, muttered, App. Apol. p. 504 Oud.— Of inanimate things, To murmur, roar, rumble: murmurantia litora, Var. L. L. 6, 7: murmurans marc, Cic. TusC. 5, 40, 116 : unda, Virg. A. 10, 212 : ignis, crackles, Plin. 18, 35, 84 : intes- tina, to rumble, Plaut. Casin. 4, 3, 6. — H, Form murmuror: murmurari coepi- mus, Var. in Non. 478 : populus mnrmu- I rari coepit, Quadrig. ib. 7; Var. ib. 11. — , B. Act, transf., To mutter or grumble I at a thing : quidam tnrditatem poetat : murmurari, App. Flor. p. 67 Oud. * Murocincta, ae,/. A city in Low- i er Pannonia, Amm. 30 fin. Murranus (Murrhan.), i, m. .- I. The name of amythic king of the Latins: Virg. A. 12, 529. — U. Name of a slave : Inscr. ap. Mur. 1379, 1. it murrha (murra, myrrha), ae,/. = uvppa : I, A stone of which costly vessels (v. murrhinus and murrheus) were made ; | hence, poet, transf,, vessels of murrha, I murrhine vases : Mart. 4, 86.— jj. Murra, | The name of a horse, perh. of a spotted | one, Inscr. ap. Grut. 341. murrhatus. v. myrrhatus. murrheus (murreus, myrrheus), a, um, adj. [murrha] Of or belonging to the i stone murrha, murrhcan : pocula, made of murrha, Prop. 4, 5, 26 : poculum, Sen. Ep. 119. 1. murrhinus (murrinus, myrrhi- nus), a, um, adj. [id.] Of or belonging to the stone murrha, murrhine (post-Aug.) : trulla, made of murrha, Plin. 37, 2, 7 : vi- truin, painted in a manner resembling mur- rhine vases, id. 36, 26, 67. — H, Subst, myrrhina, orum, n. (sc. vasa). Vessels of murrha, murrhine vases, murrhines : mur- rhina et crystallina ex eadem terra effo- j dimus, Plin. 33, prooem. ; 33 ; 37, 2, 7. 2. murrhinus for myrrhinus, q. v. t murrhobathrarius ( munob, ! murob.), ii, m. [fivppa-tiaBpoi: shoe] A bal- \ sam-shoemaker (a dub. Plautin. word ; al. i myrobathrarius, al. malobathrarius, al. myrobrecharius), Plaut. Aul. 3, 5, 37. murriciduS) v - muricidus. murrinuS) a, um, v. myrrh. * murriO) *• "• "• [mus] The noise made by a mouse, To squeak, Gloss. Isid. Mursa or Mursia, ae, /. A city in Pannonia, now Esseck, Eutr. 9. 6 ; 10, 6; Atir. Vict. Epit. 41. — Hence Mursen- sis or Mursiensis, e > <"$■• °f or be - longing to Mursa or Mursia, Mursian : Mursense proelium, Amm. 15, 5 : epis- copus (al. Mursiensis), Hier. adv. Luci- fer. 18. MursinuSi a. um, adj. [Mursa] O/or belonging to the city of Mursa, Mursian : labes, Aur. Vict. Caesar. 33. murta- ae- v - myrtus. murtatus and murteusj «. um, v. myrt Murtius, v. Murcius. mums (archaic orthography, moerus, Var. L. L. 5, 32, 5 41: — moirus, Inscr. Orell. no. 566), i, m. A wall, esp. of a city- wall, and mostly in the plur. (quite class.). I, Lit. : muri urbis, Cic. N. D. 3, 40 : Helvii intra oppida murosque compellun- tur, Caes. B. G. 7, 65: instruere, Nep. Th. 6 : ducere, Virg. A. 1, 427 : aedificare, Or. MU8C M. 11, 204 :— mnrmoreus, balcony, Calp. Eel. 7. 48. — Also of the wall of a building : Cic. Att. 2, 4. B. Transf.: 1. A bank, mound, dam: Var. R. R. 1, 14. 2. The rim of a pot, etc. : Juv. 4, 132: cor munitum costarum et pectoris muro, Plin. 11, 37, 69. 3. The wooden tower of an elephant, Sil. 9, 601. 4. The head-dress of Cyhele, ornament- ed with towers : crinalis, Claud, in Eutr. 2,284. EL Trop., A wall, a safeguard, protec- tion, defense (rarely, but quite class.) : lex Aelia et Furia, propugnacula murique tran- quillitatis, Cic. Pis. 4. Also of persons : Graium murus Achilles, Ov. M. 13, 280. 1 1, mus, muris, c. = uvs, A mouse: non solum inquilini, sed etiam mures mi- graverunt. Cic. Att. 14, 9: exiguus, Virg, G. 1, 181 : urbanus, Hor. S. 10, 65, 85.— Trop. of parasites : quasi mures semper edimus alienum cibum, Plaut. Pers. 1, 2, 6. —The ancients included under this name also the rat marten, sable, ermine, e. g. mures domestici, agrestes, aranei, Ponti- ci, Libyci, marini, Plin. 8, 57, 82 ; 9, 19, 35 ; 10, 63, 85 : — pelles, perh. ermine, Amm. 31, 2: Africani, Tlin. 30, 6, 14: odorati. musks, Hier. Ep. 127, 3. — As a term of abuse, You rat: videbo te in publicum, mus, imo terrae tuber, Petr. 58. As a term of endearment, My little mvuse Mart. 11, 29. II. mus marinus, A kind of crustaceous sea-fish, Plin. 9, 19, 35. 2. MuSi muris, m. A Roman sur- name, e. g. D. Decius Mus, Liv. 10, 14 : Cic. Sest 21 ; de Sen. 13. 1. Musa, ae, /., MoDra, A muse, one of the goddesses of poetry, music, and the other liberal arts. The ancients reckoned nine of them, viz. : Clio, the muse of history ; Melpomene, of tragedy ; Thalia, of come- dy ; Euterpe, of the flute; Terpsichore, of dancing; Calliope, of epic poetry ; Erato, of lyric poetry ; Urania, of astronomy :- Polyhymnia, of the mimic art, Aus. Idyll. 20 : — crassiore Musa, in a plainer, clear- er manner, without too much refinement. Quint. 1, 10, 28 : sine ulla Musa, without any genius, wit, taste, Var. in Non. 448, 16. II. Transf. : A, A song, a poem: mu- sa procax, Hor. Od. 2, 1, 37 : pedestris, a style of poetry bordering on prose, id. Sat. 2, 6, 17. B. Plur., Sciences, studies : quis est omnium, qui modo cum Musis, id est cum humanitate et cum doctrina habeat ali- quod commercium, qui, etc., Cic. Tusc.5, 23 : agrestiores, id. Or. 3 : mansuerJores, philosophical studies, id. Fam. 1, 9. 2. Musa» ae, ™- A Roman surname, e. g. Antonius Musa, a physician in ordi- nary of Augustus, Suet. Aug. 59 : PMn. 19, 8, 38 :— Q. Pomponius Musa, in Eckhel. D. N. V.t 5, p. 283. Mtosaeum, v - Museum. Musacus, ', "i; MouoaToS, A Greek poet in the time of Orpheus : Mueaeum ante omnes, Virg. A. 6, 667. — H. A Ro- man surname: Inscr. ap. Grut. 701, 3. IVIusagX-teS. ae, m., MoucayhnS, Leader of the Muses, an epithet of Apollo and Hercules, Eumen. Restaur, schol. 7. muSCajae,/. [fivla] A fly: Var. R.R. 3, 16 : puer abige muscas, Cic. de Or. 2, 60 fin. : muscas fugare, Mart 3, 82. — Transf., of troublesome persons. So of inquisitive, prying people, Plaut. Merc. 2, 3, 26 ; of obtrusive, unbidden guests, id. Poen. 3, 3, 76. muscarium. u, v. the follg. art, no. II. muscarius, a, um, adj. [musea] Of or belonging to flies, fly- (post-Aug.) : ara- nei muscarii tela, i. e. fly-hunting, Plin. 29, 6, 38 : clavus, a broad-headed nail, Vitr. 7, 3.— Hence, H. Subst, muscarium, ii, n., A fly-flap, fly-brush, used also as a clothes-brush, made of peacocks' tails. Mart. 14, 65 in lemm., or hairy ox-tails, id. ib. 69 in lemm., or horse-tails, Veg. Vet 4, 1. — B. Transf.: 1. The hairy or fibrous part of plants, the umbel: semine in mus - cariis dependente, Plin. 12, 26, 57.-2. A closet or safe, in which writings were kept to protect them from the flies : Inscr. ap. Roman. Viagg. a Pompeii, p. 168. 977 MUSI , muscellarium, ". "■ i mus ] A mouse-trap: "muscellarium, viverrarium, ya\eaypa," Gloss. Philox. muscerda, ae, / [id.] Mouse-dung: Plin. 29, 6, 34 ; Fest. p. 196 ed MU11. muscidus, a, um, adj. [muscus] Full of moss, mossy (post-class.) : pumices, Sid. Ep. 8, 16. muscipula. ae, /., and muscipil- l nm . i, n. [mus-capio] A mouse-trap : " muscipulum, iiviypa," Gloss. Philox.; Lucil. in Non. 2, 868 : qui aaepe laqueos, et muscipula effugerat, Phaedr. 4, 1, 8 : — -verendum est, ne quando in muscipula syllabas capiam, Sen. Ep. 48. t muscipula tor, oris, m. [muscipula] A mouse-catcher ; trop., a deceiver : " mus- eipulator, deceptor, alterplex," Gloss. Isid. muscipulum, i, v. muscipula. muSCOSe, adv., v - muscosus, ad fin. muSCOSUS, a, um, adj. [muscus] Full of moss, mossy (quite class.) : prata, Var. R. R. 1,9 : fontes, Virg. E. 7, 45.— Comp. : nihil alsius, nihil muscosius, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 5. — Hence, Adv., muscose, Mossi- ly, Sid. Carm. 2. muscula, ae, /. dim. [musca] A little fty (eccl. Lat.) : scyniphes musculae sunt brevi8simae, Aug. Trin. 7, 3 ; so Arn. 2, 74. musculdsus, a, um, adj. [musculus] Muscular, fleshy (post-Aug.) : cor natura musculosum, Cels. 4, 1 : pectora, Col. 8, 2. — II. Musclosus for Musculosus, A Ro- man surname : Inscr. ap. Grut. 337. muSCUluSi i, "*• dim. (musj A little mouse: I. Lit.: Cic. de Div. 2, 14; Plin. 27, 7, 28. II. Transf. : A. Of other creatures : 1. A kind of whale, Plin. 9, 62, 88. 2. A sea-muscle : Cels. 3, 6 ; so id. 2, 29 ; Plaut. Rud. 2, 1, 9 (al. mytilus). B. Of things resembling a mouse. 1. A muscle of the body : Cels. 5, 56, 3; id. 8, I: femorum, Luc. 9, 771. — Trop. (post-Aug.) : hanc (historiam) ossa, mus- euli, nervi decent, Plin. Ep. 5, 8 med. 2. In milit. lang.. A sited, mantelet: (*for its form and construction, v.) Caes. B. C. 2, 10 ; id. B. G. 7, 84 ; Veg. R. Mil. 4, 16. 3. A kind of small sailing vessel : "lon- gae naves sunt, quas dromones vocamus : dictae eo quod longiores sint ceteris : qui- bus contrarius musculus, curtum navi- gium," Isid. Orig. 19, 1. . muSCUS, '> m - Moss : Cato R. R. 6 : musco circumlita saxa, Hor. Ep. 1, 10, 7 : mollis, Ov. M. 8, 563.— II. Musk, Hier. in Jov. 2, n. 8. museiarius and musaearius, ii, m., for musivarius, A worker in mosaic (post-claes.) : marmorarius, musaearius, albarius, Edit. Piocl. p. 19 ; Inscr. ap. Grut. 586, 3. Museum> ', and Muslum, ii. «•, Movoiiov, A seat of the Muses, a museum ; a place for learned occupations, a library, academy, study, Var. R. R. 3, 5, 9 ; Suet. Claud. 42 ; Spartian. Hadr. 20 ; Plin. 36, 21, 42 (in the last passage considered by some to mean a grotto). MuseuSi a > um , adj.. Movacios, Of or belonging to the Muses, poetical or musical (poet.) : Musea mele, Lucr. 2, 412 : lepos, id. 1, 932 ; vates, i. e. Orpheus, App. M. 2, p. 124. — H. For musivus, Mosaic, Inscr. ap. Spon. Miscell. sect. 2. Musia, ae, /., for Mysia, like Suria for Syria, Don. 'Per. Hec. 1, 2, 8. tmUSICa, ne, and musiCC, es,/.= HOVoiKtj, The art of music, music ; ace. to the notions of the ancients, also every higher kind of artistic or scientific culture or pursuit : musicam Damone aut Aris- toxeno tractante? etc., Cic. de Or. 3, 33 : socci et cothurni, i. e. comic and dramatic poetry, Aus. Epist. 10, 43: — musice anti- ques temporibus tantum venerationis ha- buit, ut, Quint. 1, 10, 9. Musicani; orum, m. A people on the Indus, Curt. '.), 8.— Hence MusicanuS, a, um, adj., Of or belonging to the Musi- cani, Musican : fines, Curt. 9, 8. I musicanus, ii, m. [musicusj A mu- sical instrument maker : Inscr. ap. Grut. ■ 654, 1. muSlCatUS, ". um > adj. (musicaj Set 'o music (post-class.) : cantilenac, App. I'rismeg. p. 81 Elm. 1. musice, adv., v. musicus, ad fin. MUSS 2. musice» v. musica. t mUSlCUS) a , um. adj. = uovaixis, Of or belonging to music, musical ; ace. to the notions of the ancients, also of or belong- ing to poetry, or to the higher pursuits of science, poetical, scientific (quite class.) : leges musicae, the rules of music, Cic. Leg. 2, 15 : sonus citharae, Phaedr. 4, 18, 20 : pedes, Plin. 29, 1, 5.— B. Subst. : 1. mu6icus, i, m., A musician : musicorum aures, Cic. Otf. 1, 41. — 2, musica, orum, n.. Music : in musicis numeri, et voces, et modi, id. de Or. 1, 42 : dedere se mu- sicis, id. ib. 30. — II. In a gen. sense, Of or belonging to poetry, poetical ; subst., a poet : applicare se ad studium musicum, the art of poetry, Ter. Heaut. prol. 23 : ars, id. Phorm. prol. 18 : ludus, scientific occu- pation, Gell. praef. — musicus pes, a met- rical fool of five syllables, — -^ — ^-^ (e. g. temperantia), Diom. p. 478 P. — Hence, Ado., * musice, Splendidly: musice her- cle aetatem agitis, Plaut. Most. 3, 2, 40. Musi-S'cna, ae, m. [Musa-gigno] Muse-born, son of a Muse (post-class.) : Rutin, de compos, et metr. orat, tmusimo or musmo, onis m. — uovojxuv, An animal oj Sardinia, prob. the mufione, from which we have the tame sheep: Plin. 8, 49,75.— H. Transf: "Mu- simones asini, muli, aut equi breves. Lu- cil. lib. sexto : Prctium emit, qui vendit equum musimonem, Cato Deletorio : Asi- num aut musimonem aut arietem," Non. 137, 22 sq. ; and cf. Serv. Virg. G. 3, 446. musinor, ari, v. muginor, ad fin. musivarius, ii, »»• [musivum] A worker in mosaic (post-class.) : intestina- rii, 6tatuarii, musivarii, Imp. Constant. Cod. Just. 10, 64, 1. BSusium- », v. Museum. tmusivum, h n - = povettov, Mosaic work, mosaic (post-class.) : pictum de rau- sivo, Spart. Peac. 6: musivo picta gene- ra hominum, Aug. Civ. D. 16, 8. — Adj. : Inscr. Orel], no. 3323 ; cf , Musens, no. II. musiVUS, "• um , v - tne previous art. musmo, v - musimo. * MuSdniuS, i. '"■ The name of a phi- losopher, Gell. 16, 1. — Hence * MuSdni- anUS, a, um, adj., Of or belonging to Mu- souius, Musonian, Amm. 15, 13. mussatio, onis, /. [musso] A sup- pression of the voice, silence (post-class.) : Amm. 20, 8 (al. simulatione). ■I '■ mussitabundus, a . «m, adj. [mussito] Suppressing the voice, silent, Vet. Gloss. mUSSltatio, onis, /. [id.] A suppres- sion of the voice (post-class.) : App. M. 8 ink. ; Hier. in Jesaj. praef. 9. jmussitator, oris, m - .[id-) A silent person, a muttcrer : " mussitator, biro} oy- yvcrr/s," Vet. Gloss. mUSSitO; !• »• intens. n. and a. [mus- so] To be silent, keep quiet, not let one's self be heard ; to speak in an under-tone, to mutter, maunder, grumble (not in Cic. or Caes.) : I, Nentr. : si sapis, mussitabis, Plaut. Mil. 2, 5, 65 ; so id. Casin. 3, 5, 33 ; True. 2, 2, 57 : ita clam quidam mussitan- tes, Liv. 1, 50.— II, Act., To say in a low tone, to mutter, murmur any thing ; to be si- lent respecting, to take no notice of a thing : ego haec mecum mussito, Plaut. Mil. 3, 1, 119 : accipienda et mussitanda injuria ado- lescentium est, is to be borne in silence, Ter. Ad. 2, 1, 53 : timorem, App. Apol. p. 544 Oud. musso, av ii atum, 1. v. n. and a. (de- pon. collHt. form : discumbimus muBsati, Var. in Non. 249, 10) [mutio] To say in a low tone, to mutter, murmur ; to be silent respecting a thing (not in Cic. or Caes.) : "massaremurmurare. Ennius: Inoccul- to mussabant. Vulgo vero pro tacere di- citur, ut idem Ennius : Non decet mussare bonos," Fest. p. 144 ed. MUU. : soli Aetoli id decretum clam mussantes carpebant, Liv. 33, 31 : — aequum non est occulturn id haberi, neque per metum mussari, to bear or brook in silence, Plaut. Aul. 2, 1, 12. — Poet., of the murmuring sound of bees : Virg. G. 4, 188. II. Trans f, To be afraid to say or do any thing, to be in fear or uncertainty: mussat rex ipse Latinus, Quos generos vocet, Virg. A. 12, 657: medici. Plin. Ep, 7, 1 : juvencae, Vjrp. A. 12, 718. MUT A mussor, &tuB, 1. v. dep., v. musso, ad init. mustacc, cs,/. A kind of laurel, Plin. 15, 30, 39 L mustaceus, i. »»■> and mustace- Um, i> v ' A must-cake or laurel-cake, a kind of wedding-cake mixed with must, and baked on bay-leaves : mustaceos sic facito, etc., Cato R. R. 121 ; Juv. 6, 200.— Proverb. : laurcolam in mustaceo quae- rere, i. e. to look for fame in trifles, Cic. Att. 5, 20. mustarius, a. «">. «#• [mustum] Of or belonging to must (ante-class.)^ urceus, Cato R. R. 11. mustecula, ae,/. dim. [mustela] A small weasel : velox mustecula dintrit (at. velox mustelaque dintrit), Auct. Carm. Phil. 61. - mustela or mustella, ae, /. [mus] 1, A weasel : certum est mustelae posthac numquam credere, Plaut. Stich. 3. 2, 43 ; cf. Plin. 29, 4, 16.— 11,^4 fish; ace. to some, a lamprey; ace. to others, an eel-pout, Plin. 9, 17, 29. * mustelatUS (mustell.), a, um, adj. [mustela] Weasel-colored : peplum, App. M. 2, p. 155 Oud., dub. mustelinus (mustell.), a, um, adj. [id. J Of or belonging to a weasel, weasel- : color, Ter. Eun. 4, 4, 22 : utriculus, Plin. 30, 14, 43. mustellag-O, "»ie, /. A plant : raus- tellago eadem ac laurago, chamaedaphne, App. Herb. 58. mustellarius vicus, One of the divisions or quarters oj Home, Var. L. L. 5,8. musteus, a, um, adj. [mustum] Of or belonging to new wine or must, like must: I. Lit. : mala, quae antea mustea vocabant, nunc melimela appellant, must- apples, Cato R. R. 7 : mala, Plin. 15, 14, 15 : fructus, Col. 9, 15. — H. Tr an et, Young, new, fresh (post-Aug.) : musteus caseus. Plin. 11, 42, 97 : piper, id. 12, 7, 14 : liber. Plin. Ep. 8, 21. mustlCUS, v. mysticus. mustricola (mustricula), ae, /. A shoemaker's last : mustricula est machinu- la ex regulis, in qua calceus novus suitur, Fest. p. 147 ed. Mull. ; Afran. in Fest. 1. 1. mustulentus, a. «m. ad J- [mustum] Abounding in new wine or must (ante- and post-class.): I, Lit.: mustulentus auctumnus, App. M. 2, p. 94 Oud. — H. Transf.: mustulentu9 aestus (or ven- tus), Plaut. fragm. in Non. 63 fin. ; and 415, 15. mustum, i, v - mustus, 710. II. mustus, a , um , adj. Young, new, fresh (as an adj. only ante-class.) : agna, Cat. in Prise. 711 P. : vinum, id. R. R. 115. II, Subst, mustum, i, n., New or un- fermented wine, must : Cato R. R. 120 : dulce, Virg. G. 1, 295 : novum, Plin. Ep. 9, 16. — Poet, in the plur., musta, orum, for Autumn: tercentum musta videre, Ov. M. 14, 146. — Trop.: quasi de musto ac lacu fervidana orationem fugiendam, Cic. Brut. 83 fin. B. Transf, of oil : olei musta, new oil (al. olei, quam musta), Plin. 15, 1, 2. ItSuta, ae, /. A goddess, called also Lara and Larundn, whom Jupiter, on ac- count of her talkativeness, struck dumb, Ov. F. 2, 583 ; Lact. 1, 20. mutabilis, e, adj. [muto] Changea- ble, mutable (quite class.) : omne corpus mutabile est, Cic. N. D. 3, 12 : sidern quae vaga et mutabili erratione (ratione) labun- tur, id. Univ. 10 : forma civitatis, id. Rep. 2, 23 : varium et mutabile semper Femi- na, an inconstant thing, Virg. A. 4, 569 : animus vulgi, Liv. 2, 7. — Comp. : quid in- constantius, aut mutabilius ? Val. Max. 6, 19, 14. — Sup. : mutabilissimae voluntates, Porcius Latro dccl. in Catil. 16. — Hence, Adv., mutabiliter, Changeably (ante- class.): mutabiliter avet, Var. in Non. 139, 26. mutabilltas, atis. /■ [mutabilis] Changeableness, mutability (quite class.) : mentis, * Cic. Tusc. 4, 35, 76. mutabiliter, ado., v. mutabilis, ad fin. mutatlO, onis,/ [1. muto] I. A chang- ing, altering, a change, alteration, muta- tion (freq. and quite class.) : consilii mu- tatio optimus est Dortus poenitenti, Cic. MUTI Phil,. 12, 2 : mutationem facere, to change, id. Off 1, 33 : rerum, a change in the af- fairs of state, a revolution, id. Att. 8, 3 ; ct'. id. Rep. 1, 41 fin. ; and, 6ed hujus regiae prima et certissima est ilia mutatio (im- mediately before, commutationcs rerum publicorum), id. ib. 1, 42. II. An exchanging, exchange: mutatio vestis, Ter. Eun. 4, 4, 4 : ofticiorum, in- terchange, mutual exercise, Cic. Off. 1, 7. — B. ' <• partic, in posting, A changing or change of horses : Am m. 21, 9 ; cf. Cod. Theod. 8, 5, 53. mutator» or ' a > to, [id.] A changer; an exchanger, barterer (poet, and post-Aug. prose) : mutator circulue anni, t, e.. Zodi- acus, Lue. 10, 202 : mereis mutator Eoae, i. e. mercator, id. 8, 8, r >4 : equorum, i, e. desultor, Val. Fl. 6, 161 : mereium com- merciorumque mutator, Arn. 3, 119. mutatorius» ». um, adj. [mutator] OJ or belonging to changing or exchang- ing (post-class.) : mutatorium indumen- tum, Tert. Res. Cnrn. 56. — II. Subst., mu- tatorium, i, n., A cape, tippet, wimple : mu- tatoria, quae significantius Symmachus transtulit avaSoXata, ornamenta sunt ves- tium muliebrium, quibus humeri et pec- tora proteguutur, Hieron. in Isai. 3, 22. — Mutatorium Caesaris, perh., a house of accommodation or a pleasure- house : Inscr. ap. Gud. 199, 7. mutatUS; 99, to. [1- muto] A change, alteration (eccl. LaL) : incredibili mutatu, Tert. Pall. 4. muteSCO» ;! - v. «• [mutus] To grow dumb (post-class.) : Cod. Theod. 9, 40, 17: cuncta, Mart. Cap. 9, 308. Mutgi>> onis, to- -4 king of Tyre, the father of Pygmalion, Just. 18, 4, 3 (in Virgil cailed Belus, Virg. A. 1, 621). JMuthul» ■<- river in Numidia, Sail. J. 48. muticus» a, um, adj., for mutilus, Curtailed, docked (ante-class.) : spica, Var. R. R. 1, 48, 3. * Mutila» ae, / -A Bit) -™ Istria, Liv. 41,11. EBUtilagTO. mis, /. A plant, also call- ed tithymalus, App. Herb. 108. ! mutilation onis,/. [mutilo] A maim- ing, mutilating, mutilation: "mutilatio, liuptDTapiuaii," Gloss. Philox. mutllo» avi, atum, 1. v. a. [mutilus] To cut or lop off, to cut short, clip, crop; to maim, mutilate. I, Lit. : naso auribusque mutilatis, Liv. 29, 9 : corpora, Curt. 9, 2 : caudam colu- brae, Ov. M. 6, 559 : ramos, id. de Nuce 37 : dentem, Plin. 8, 5, 5. II. Transf., To mutilate: A. - n pro- nunciation : verba, Plin. 7, 16. 15. — B. To make shorter, to shorten, to diminish : ali- quem, i. c. to curtail his fortune, rob him, 'Per. Hec. 1, 1, 7: exercitum, *Cic. Phil. 3, 12, 31 : patrimonium, Cod. Justin. 11, 33, 1 : commoda urbis, id. 11, 42, 2 : jura lib- ertatis, id. 7, 22, 2. R5utilum- i. n. -4 city in Gallia Cis- padnna, Liv. 31, 2. mUtllUS; a, um > a 4i- [fthv^oi or uvTt- -W| Maimed, mutilated (quite class.): I, Lit. So of those who cut off a thumb to escape military service, Cod. Theod. 7, 13, 10 : grabatulus uno pede mutilus, App. M. 1, p. 44 Oud. : naves (al. mutilatae), Liv. 37, 24 : literae, Gell. 17, 9.— Of horned an- imals which have lost one or both horns : bos, Var. L. L. 9, 26 : alces mutilae sunt cor- nibus, Caes. B. G. 6, 26 : capella, Col. 7, 6. — Hence jestingly, transf. : sic mutilus (i. r. exsecto cornu) minitaris? i. e. with a mutilated forehead, Hor. S. 1, 5, 60. II. Trop. : mutila sentire, Cic. Or. 53 : loqui, too briefly, id. ib. 9. Mutina. ae, /. A city in Cisalpine Gaul, now Modcna, Mel. 2, 4, 2 ; Cic. Phil. 5,9; 6, 2; 7, 5; Liv. 21, 25 ; 35,4; 41,20; cf. Mann. Ital. 1, p. 223. — Hence Bluti- nensis» c, adj., Of or belonging to Muti- na : proelium, near Mutina, between An- tony and Oclavins, 711 A.U.C., Cic. Fam. 10, 14, 1 : Ov. F. 4, 627. 1. Mutinus or Mutunus» -■ ™ P- muto] An appellation of Tiiupu^, Lact. 1, 20; Aug. Civ. D. 4, 11.— II. Transf., for pettis : Auct Priap. 74. 2. MutXni» oruin, m. The inhabit- ants of the city of Mute, in Sicily, Mutines, MUTO Ascon. ad Cie. Pis. p. 13 ed. Orell. ; Liv. 25, 40, 8. mutio or muttio» 1V '> ■-• "• n - [from the sound muj To mutter, mumble, speak in- a low lone (poet) ': etinm muttis? So. Jam tacebo, Plaut. Am. 1,1, 225: nihil jam mutire audeo, Ter. Andr. 3, 2, 25 : neque opus est Adeo mutito, nor should it even be muttered, be hinted at, id. Hec. 5, 4,26.-11. Transf.: A. To bleat., as a he-goat: Auct. Carm. Philom. 58. — B. " mutire, loqui. Ennius in Telepho : pa- lam mutire plcbciu piaculum est," Fest. p. 145 ed._ Mull. ! lllutitaSi atis,/ [mutus] Dumbness: "atpwvia, mutitHs," Gloss. Gr. Lat. itniitltatiOi onis, /. [mutito] A mu- tual inviting or invitation: NOBILIVM MVT1TATIONES CENARVM, Verr. Fl. in Kalend. Pracnest. in Orell. Inscr. 2, p. 388 et 89. . mutitio or muttxtio, onis,/ [mu- tio] A muttering, mumbling (a Plautinian word) : quid tibi hanc curatio est rem, verbero, aut mutitio 1 Plaut. Am. 1, 3, 21. mutito» -• v. interns, a. [1. muto] To interchange, to appoint by turns ; hence, to Invite by turns, give mutual invitations (ante-class.) : principes civitatis, qui ludis Megalensibus nntiquo ritu mutitarent, id est, mutua inter se convivia agitarent, Gell. 2, 24 ; so id. 18, 2 fin. mutitus» a, llrQ . Part., v. mutio. MutlUS, v. Mucius. 1. muto» avi, atum, 1. v. a. [contr. from movito] To move, to move azaay or from its place, to move to a place ; hence, transf., to alter, change ; also, to exchange, interchange: I, Lit.: To move, to move away or from its place, to move to a place (so rarely) : neque se luna quoquam mu- tat, does not. move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117 : ilia tamen se Non habitu mutatve loco, docs not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64 : ne quis in- vitus civitate mutetur, be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13 : hinc dum muter, if 1 can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73. II. Transf.: A. To alter, change a thing (so freq. and quite class.) : mutare sententiam, to change one's opinion, Cic. Mur. 29 : consilium, id. Fam. 4 : consue- tudinem dicendi, id. Brut. 91 : mentem et voluntatem, id. Prov. Cons. 10 : testamen- tum, id. Cluent. 11 : propositum, Petr. 116 : fidem cum aliquo, not to keep one's word, Plaut. Mil. 4, 1, 36 ; Ter. Ph. 3, 2, 27 : facilis mutatu gens, changeable.fickle, Tac. A. 14, 23 : ex feminis mutari in mares, Plin. 7, 4, 3 : bona facile mutantur in pe- jus, Quint. 1,1,5: negat, quicquam ex La- tina ratione mutandum, id. I, 5, 59 : de uxore nihil mutat, he does not change his opinion, he sticks to it, Ter. Andr. 5, 4, 46; Cic. Att. 13, 52 : nihil mutaverunt (al. ma- luerunt, al. metuerunt), id. Phil. 3, 10 : — non mutat, with a follg. relative clause, it alters nothing, it makes no difference, Pa» pin. Dig. 46, 1, 52. b, Neutr. : (a) For mutari, To alter, change : quantum mores mutaverint, Liv. 39, 51 : annona ex ante convecta copia nihil mutavit, id. 5, 13 : adeo animi muta- verant, ut, id. 9, 12.— (ji) To differ, be dif- ferent : pastiones hiberno ac verno tem- pore hoc mutant, quod* differ in this, Var. R. R. 2, 2 : quantum mutare a Menandro Caecilius visus est ! Gell. 2, 23. 2. In partic.: a. To color, dye: aries . . . croceo irmtabit vellera luto, dye yellow, Virg. E. 4, 43. — p. To make better, to im- prove : placet tibi factum, Micio 1 Mi. Non, si queam Mutare, Ter. Ad. 4, 7, 19. — C. To make worse, to spoil ; in the pass. of wine, to turn .- vinum mutatum, Hor. S. 2, 2, 58 : balsamum melle mutatum, adulterated, Plin. 12, 25, 54. B. To change for something, i. e. to ex- change, interchange, barter : pecoris et mancipiorum praedas mutare cum mer- catoribus vino advecticio, for wine, Sail. J. 48 : porcos aere, to sell, Col. 7, 9 : res inter se, Sail. J. 21 : merces, Hor. S. 1, 4, 29 : uvam strigili, id. ib. 2, 7, 109 : so- lum, to leave one's country, go into exile, Cic. Pnrad. 4 : jumenta, to change horses, Caes. B. C. 3, 11 : orationem, to vary one's expressions, Cic. Or. 31 : mutata verba, MUTU figurative, mclonymic, id. ib. 27 : vesti- menta, Suet. Tib. 14 : vestem cum aliquo, to exchange clothes with any one, Ter. Eun. 3, 5, 24 : locum ex loco, to pass from one place to another, Plin. 2, 48, 49 : sedem ex sede, id. ib. : quid terras alio calentes Sole mutamus ? why do we exchange our own for other countries, why go to foreign lands ? Hor. Od. 2, 10, 18 : lares et urbem, id. Carm. Sec. 39. 2. muto» on ' 9 . m - The virile member, thepenis (extremely rare, and only poet.) : Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68 ; Hor. S. 1, 2, 68. — II. Muto, A Roman sur- name: Cic. fragm. Or. pro Fundan. p. 445 ed. Orell. mutdniatUS. «, -m. adj. [2. muto] Furnished with a large member, well hnng (poet.) : Mart. 3, 73. mutonium» --, «•• ■• q- 2. muto. muttlO» muttitlO» etc., v. mutio, etc Imuttum» '. "■ -4 multir, a grunt " muttum, j pii," Gloss. Vet. mutuai'ius» a» ""-■ "dj- [mutuusi Mutual (post-class.) : operae, App. Apof. p. 284. mutuaticius or -tius» a, urn, adj [mutuor] Borrowed (post-class.) : in pe cuniae mutuaticiae usu (al. mutuaticae), Gell._20, 1. mutuatlO» on ' s > /• ['<-•] -4 borrowing (quite class.) : Cic. 'fuse. 1, 42 : quum multos minutis mutuationibus defraudas set, id. Flacc. 20: — translationes quasi mu tuationes sunt, id. de Or. 3, 38 fin. mutuatUS» a, urn, Part. : I. Of 2. mutuo.— H. Ot mutuor ; v. h. vv. * Mutucumenses» ™. to. The inhabitants of a city in Latium, Plin. 3, 5, 9. mutuc» adv.. v. mutuus, ad Jin. mutUlter» <"^»-> v - mutuus, ad fin. C mutuito» are, v. a., or mutuitori ari, v. dep. [mutuo or mutuor] To wish to borrow from a person : mutuitanti, Plaut. Merc. prol. 52.) mutulus» i. to. .- I, In architecture, A mutu/c, modillion : Vnr. R. R. 3, 5 ; Vitr. 4, 2. — H. A fish ; v. mytilus. 1. mutUO» adv., v. mutuus, ad fin. 2. mutUO» al "e, v. mutuor, ad fin. mutuor» atus. 1. d. dtp. a. [mutuus| To borrow something of some one (quite class.). I. Lit., when the thing itself is not re- turned, but only its value: mutuaripecu- nias, Caes. B. C. 3, 60. Also without ace. ■■ a Coelio mutuabimur, Cie. Att. 7, 3 : eo- gor, 1 am obliged to borrow, id. ib. 15, 15. Also of things of which one merely ob- tains the use for a time, and which are returned: domum, Tac. Or. 9 : auxilia ad helium, Hirt. B. G. 8, 21. II. Trop., To borrow, to take for one's use, to derive from any where : orator subtilitatem ab Academia mutuatur, Cic. Fat. 3 : verbum a eimili, to speak mno- phorically, id. Or. 62 : a viris virtus no- men est mutuata, id. Tusc. 2, 18 : consili- um ab amore, Liv. 30, 12 : praesidium ab innocentia, Val. Max. 6, 2, 1. 1, Act. collat. form, mutuo, are: ad amicum currat mutuatum : mutuet mea causa, Caecil. in Non. 474, 4 : regem e tinitimis, Val. Max. 3, 4, 2. — 2. mutuatus. a, lira, in pass, signif. : luna mutuata a sole luce iulget, with borrowed light, Plin. 2, 9, 6 ; so, calor, App. M. 6, p. 178. * mutUS» a, urn, adj. Dumb, mute (quite classical). I. Lit., That does not speak, silent : mu- tae personae, characters who appear on the stage, but do not epeak, mute person- ages, Ter. Andr. 3, 2. — Of creatures who do not possess the faculty of speech, and can utter only inarticulate sounds : pecu- des, Cic. Q. Fr. 1, 1, 8 : bestiae, id. Fin. 1, 21 : agna, Hor. S. 2, 3, 219: armenta, Stat. Th. 5, 334 ;— Cic. Phil. 3, 9 : vere did po- test, magistratum legem esse loquentem. legem autem mutum magistrntum, id. Leg. 3, 1: papae ! Jugularas hominem : quid ille ? Thr. Mutus illico, he was struck speechless, was silent, could not say a word more, Ter. Eun. 3, 1, 27: mutum dices. you shall call me dumb, i. e. / will not say a word, id. Heaut. 4, 4, 26: quin taces? En. muto imperas, Plaut. Merc. 2, 4, 26 : omnis pro nobis gratia muta fuit, has not spoken a word, Ov. Pont. 2, 7, 52 : m. «3- 979 M U T Y pectus raiserorum lacrimas mover, Quint. 6, 1, 26 : numquam vox est de te mea mu- ta, i. e. I have never ceased to praise thee, Ov. Tr. 5, 14, 17 : lyra dolore est. id. Her. 15, 198. — Of that which utters no sound, Dumb, mute, silent : tintinnabulum, Plaut. Trin. 4, 2, 163 : imago, Cic. Cat. 3, 5 : ma- re, ike silent sea, Plaut. Mil. 3, 1, 69 : con- sonantes, which can not be pronounced alone, mutes, Quint. 1, 4, 6 : artes, the plas- tic arts, arts of design, opp. to eloquence, Cic. de Or. 3, 7 ; also, artes, the silent arts, i. e. which do not concern themselves with language, as medicine, Virg. A. 12, 397 : scientia, i. e. which does not impart the power of speaking, Quint. 5, 10, 119 : instrumen- tum fundi, i. e. wagons, carls, Var. R. R. 1, 17: magistri, i. e. books, Gell. 14, 2 : lap- ides, that say nothing, have no inscriptions on them, Hygin. de Lim. p. 156 Goes. : "muta exta dicuntur, quibus nihil divina- tionis aut deorum responsi inesse animad- vertunt, contra adjutoria, quae certum al- iquid eventurum indicant," Fest. p. 157 ed. Mull. II. Transf., of places where no sound is heard, Silent, still : mutum forum, elin- guem curiam, tacitnm et fractam civita- tem videbatis, Cic. de Sen. 3 : solitudo, id. Mil. 19 : spelunca, Stat. Ach. 1, 239.— Of times : nullum fuit tempus, quod magis debuerit mutum esse a literis, in which nothing should have been written, Cic. Att. 8, 14 : silentia noctis, the deep silence of night, Ov. M. 7, 184. — Of things of which nothing is said: mutum aevum, not cele- brated, unsung, Sil. 3, 579. Mutusca, ae,/ A city in the Sabine territory: olivitera Mutusca, Virg. A. 7, 711. mutUUS» a, urn, adj. Borrowed, lent (quite class.). I, Lit.: nullus est tibi, quem roges mil- tuum Areentum, to lend you money, Plnut. Ps. 1, 3, 60 ; id. Pers. 1, 1, 44 : m. talentum dare, to lend, advance, id. Trin. 4, 3, 48 : in. nrgentum quaerere, to seek to borrow mon- ey, id. Pers. 1, 1, 5 : m. pecunias sumere ab aliquo, to borrow or raise money of any one, Cic. Phil. 10, 11 : m. frumentum dare, to lend, id. Agr. 2, 30. — Subst., mutuum, i, n., A loan: mutui datio, a lending, Paul. Dig. 12, 1, 2. B. Tvop. : si pudoris egeas, sumns mutuum, borrow shame, if you have none, Plaut. Am. 2, 2, 187: ego cum ilia face- re nolo mutuum, 7 do not want to borrow her love, but to possess it as my own, id. Cure. 1, 1, 47. II, Transf., In return, in exchange, re- ciprocal, mutual : olores mutua carne ves- cuntur inter se, eat one another, Plin. 10, 23, 31: funera, Virg. A. 10, 755: vulnera, wounds inflicted by each on the other, Just. 13, 8 : officia, Cic. Fam. 13, 65 : aemula- tio virtutis, Just. 22, 4 : nox omnia erroris mutui implevit, on both sides, Liv. 4, 41 : odia, Tac. A. 14, 3 : accusatio, id. ib. 6, 4 : — mutuum facere, to do the same, return like for like : Plaut. Trin. 2, 4, 37 : ut amo- re perdita est haec misera! Pyr. Mutuum fit (sc. a me), I do the same, return like for like, id. Mil. 4, 6, 38 : — per mutua, mutual- ly, on ut from one another: pedibus per mutua nexie, Virg. A. 7, 66. So, too. mu- tua: inter semortales mutua vivunt, Lucr. 2, 75 : et e laevo sit mutua dexter, again, on the other hand, id. 4, 301. — Hence, Adv., in three forma, mutuo, mutuc. and (ante-class.) mutuiter. A. mutuo, In return, by turns, recip- rocally, mutually (quite class.) : Lepid. in Cic. Fam. 10, 34 : mc mutuo diligas, Plane, in Cic. Fam. 10, 15: exercere officia cum multie, Suet. Aug. 53: cum de se mutuo sentire provinciam crederet, that it was disposed toward him as he teas toward it, Auct. B. Alex. 48. B. miitue, Mutually, in return: re- spondere, Cic. Fam. 5, 7, 2 (al. mutuo) ; so, respondisse, id. ib. 5, 2, 4 (al. mutuo). C. mutuiter, Mutually, in return (ante-class.) : vive, meque ama mutuiter, Var. in Non. 513, 16. Mutyca- ae, or Wutycc, es,/, M - TVKa, A city in Sicily, between Camarina and Syracuse, now Modica, Sil. 14, 268. — Hence Mutyccnsis, e, adj., Of or be- longing to Mutyce : ager, Cic. Verr. 2, 3, 43 ; so id. ib. 2, 3, 51. 980 MY IO tmya> ae, f. — uia, A kind of muscle on the shores of the Thracian Bosporus, Plin. 9, 35, 56. t myacanthos, i, /-, or myacan- thon, •> n - = o txvuKavdoi, TO jXVUKavOov, A plant, also called corruda, and, by the Greeks, hormenos or myacanthos, the wild asparagus : Plin. 19, 8, 42. tmyaceS; um > m. = pv a >scs, A kind of sea-muscles, Plin. 32, 9, 31. ' myagfl'OS- h m - = piaypos, A plant, otherwise unknown, Plin. 27, 12, 81. IWycalc, es, /., MvKa\ri'- 1. A promon- tory and city in Ionia, opposite the Isle of Samos, Ov. M. 2. 223; Just. 2, 14. — B. DeriVv. : X. RjEycalacUS, a, urn, adj., Of or belonging to Mycale, Mycalean : lit- ora, Claud, in Eutr. 2, 264.-2. Myca- lcnsis- e, adj., Of or belonging ti My- cale : mons, Val. Max. 6, 9, 5. II. A female poisoner, Ov. M. 12, 26. MycalesSOS (Mycalesos), i, m., Mu- Ka\noa/■> Nvkovos, One of the Cyclades, Mel. 2, 7, 11 ; Virg. A. 3, 76 ; Ov. M. 7, 463.— II. Hence Mycom- HS, a, um, adj., Of or belonging to My- conos, Myconian : vimim, Plin. 14, 7, 9. — In the plur. subst., Myconii, orum, m., The inhabitants of Myconos, the Myconians, Plin. 21, 37. 47. t mydriasis, > s > /- = uvlplaais, A disease ot the eyes, A preternatural dila- tation of the pupil, mydriasis, Cels. 6, 6, 37. Mygdones, um > m -> Muy&ii/cs, A peo- ple uf Thrace, who afterward took pos- session of a part of Phrygia, Plin. 4, 10, 17 ; 5, 30, 33,— Derivv. : A. Wlygrdoma, «e, /•> Muyi5nvi'rt : 1. A country in Macedonia, Plin. 4, 10, 17. — 2. A country in Phrygia, Plin. 5, 32, 41. — 3. A country in Mesopotamia, Plin. 6, 13, 16. — 4. A country in Bithynia, Sol. 42. B. Myg-domdcs, ae, m., The son ofMygdun: Virg. A. 2, 342. C. Mygrdonis, idis . /•> -** Mygdoni- an, Phrygian, Lydian : Mygdonidesque nurus, i. e. Lydiae, Ov. M. 6, 45. D. Myg'ddniuS, a, mn, adj., Mygtlo- nian, Phrygian : opes, Hor. Od. 2, 12, 22 : marmor, i. e. Phrygium, Ov. Her. 15, 142 : mater, the mother of the gods, Cybele, Val. Fl. 3, 47 : senex, Tithonus, the husband of Aurora, and son of the Phrygian king La- omedon, Stat. S. 2, 2, 108. MyiagTOS or -US, >> m -> MvlayPoc or M-viuypoi, The Fly-catcher, a deity, by in- voking whom flies were destroyed ; called also Myodes or Myiodes : Plin. 10, 28, 40. Myiddcs, m. O'uiwfys), i. q. Myia- gros. M YRM t myiscae, arum, /., pvtaKiu, Small sea-muscles, Plin. 32, 9, 31. myiscUS, >> m. A small sea-muscle, Plin. _32, 9, 31. ftlylae, arum,/., MilXai : I. A city in Sicily, Plin. 3, 8, 14.— H. A city in Thes- saly, Liv. 42, 54. Rlvlas or Mvla, ae, m. A river in Sicily^ Liv. 24, 30. KSylasa or lYEylassa, 5rum . "•. Mi'- Anim, M. Xaaaa, A city in Caria, Plin. 5, 29, 29,- II. Hence, derivv.: A. ZKIylaseilsis (Mylass.), e, adj., Of or belong ing to Mylasa, Mylasian : in the plur., Mylasenses, ium. m., The inhabit- ants of Mrjlasa, the Mylasians : Liv. 45, 25 B. Myldsemis, «> am, adj., Of o^ belonging to Mylasa, Mylasian, Plin. 3, 8, 14. — In the plur., Mylaseni, orum, m., Th', inhabitants of Mylasa, the Mylasians, Liv 38, 39. C. MylasXUS, a, um, adj., Of or ie longing to Mylasa, Mylasian : ecdici, Cic. Fam. 13, 56. 'mylasia (*-ea),ae, /. a kind of hemp, 'Plin. 19, 9, 56. tmyloecus or .ps, >> m. = p.v},otKnS, A kind of moth, which breeds in mills, Plin. 29, 6, 39. Myndus or -OS, i. /, Mvi/5os, A city in Curia, now Mendes, Cic. Verr. 2, ], 34, 86 ; Mel. 1, 16, 3. — Its inhabitants are call- ed Myndii, orum, m., Liv. 33, 30. myobarbum, i, «• [vox hyhr., from uiis - barba] (mouse-beard) A rather long drinking-vessel terminating in a point, Aus. 2, 27 in Irmm. t mypctdnos, i. m. z= hvokt6vo( (mou6e-killer), A kind of aconitum, said to kill mice by its smell, Plin. 27, 3, 2. MyonnC-SUS or . s, i, m. = Mvavvn- eos : I, A promontory in Ionia, with a city of the same name, Liv. 37, 13 ; 27. — II. An island near Ephesus, Plin. 5, 31, 38. tmypparo, puis, m. 3= iivoirdpoiv, A kind of light piratical vessel : Cic. Verr. 2. 3, 80 ; so id. ib. 2, 1, 34 ; fragm. ap. Non. 534, 16j cf. Fest. p. 147 ed. Mull. tmyophonos or -on, i> «. = ^W0o- vov (mouse-killer), A plant, perh. i. q. my- octonos, Plin. 21, 9, 30. fmyops, op' 8 , a'l'i- — ufui\p, Near- sighted (post-class.) : Ulp. Dig. 21, 1, 10. t myosota, ae, and myosotis, M' 8 . f. = uvoou>Trj, uvoco>ris, Mouse-ear, aplant, Plin. 27, 12, 80. tmydsoton, >> "• The plant alsine, Plin. 27, 4, 8. tmyrapia (myn-hapia) pira, = fiu/)o- nw,A kind of sweet-smelling pear, Cels. 4, 19 ; Plin. 15, 15, 16; Col. 12, 10, 4. 1 1. my rice, es, or myrica, ae,/.= pvpiKT}, The tamarisk, a kind of shrub : myricen fert et Italia, quam alii tamari- cen vocant : Achaia autem bryam 6ilves- trem, Plin. 13, 21. 37,— Proverb., to sig- nify something impossible : pingnia cor- ticibus sudent electra myricae, Virg. K. 8, 54. 2. Rlyrice, es, /. A nymph, from whom Hannibal's wife Imilce was said to be descended, Sil. 3, 103. Iffiyi'ina, ae,/., Uvpiva : I. A fortified sea-port town of the Aeolians, in Asia Mi- nor, afterward called Sebastopolis, Cic. Fam. 5, 20 ; Liv. 33, 30 ; Tac. A. 2, 47— B. Deriv., MyrinUS, a , um, adj.. Of or belonging to Myrina: Mart. 9, 43, 1,— 11. A city in the Isle of Lemnos, Plin. 4, 12, 23. t myrio-phyllon, "> n. = uvpi6^ ~Xov, pure Lat, millefolium, The plant milfoil, yarrow, Plin. 24, 16, 95. Myrmeces Scopuli, Rocks in th( sea, near Smyrna, Plin. 5. 29, 31. t myrmecias, ae, m., uvpunK'uis, A black precious stone, with prominences re- sembling warts : Plin. 37, 10, 63. Myrmccides, ae, m., ^i v pnnMy$,A celebrated sculptor : Cic. Acad. 2, 38 ; cf. Plin. 7, 21, 21 ;_36, 5, 4. t myrmccitis, idis, /.== uvpityKlris, A kind of precious stone, with something in it of the shape of a creeping ant, Plin. 37, 11, 72. t myrmecium, ii> n. — uvpuimov: I. A kind of wart: Cels. 5, 20, 14. — II. A kind of spider, Plin. 29, 4, 29. Myrmiddne, es, /., MvppiSdvy, One M YRT of the fifty daughters ofDanaus, who killed her husband Mi/teus, Hyg. Fab. 170. Myrmidonesi urn, ■/«., MvpptSdves, The Myrmidons, a people of Phthiotis, about Phthia and Larissa Cremaste, under the sway of Achilles, Virg. A. 2, 7 ; Ov. M. 7, 018 sq. — In the sing, also as fern. : cruen- tac Vulnere Myrmidonie, Stat. Th. 5, 223. myrmillo, v » mirmillo. myrmillonica scuta, v - mirmil- lonicus. BSyro, onis, m., v. 1. Myron. t ruyrobalanum, h «• = pvpo6d- \avov, The fruit oj a certain tree from which a balsam was made, the behen-nul ; also, the balsam itself, Plin. 12, 21, 46. myrobrecharius, v. murrh.obatb.ra- rius. 1. Myron o r Myro, onis, m. A eel- rbrated sculptor, Cic. brut 18. 1 2. myron or my rum- i. n, = i*J>- pov, An ointment, unguent, pure Latin, unguentum (eccl. Lat.) : myro ungere ca- put, Hier. praef. in libr. Reg. fin. tmyro-pola> ae, m. = jxvpoixu\nS, A dealer in ointments, essences, balsams, etc., a perfumer (ante-class.) : Naev. in Fulgent. 565, 17 ; Plaut Casin. 2. 3, 10 ; id. Trin. 2, 4, 7._ t myro-polium» ii, n. == pvpotnitStov, A shop where ointments, balsams, essences, etc., were sold, a perfumer's shop (a Plau- tin. word) : Plaut. Kpid. 2, 2, 15 ; so id. Amph. 4, 1, 3. 1 1. myrrha (murrha, murra), ae, /. — utpfit, The myrrh-tree, Plin. 12, 15, 33. — B. Transf., Myrrh, the gum which exudes from the above tree. The an- cients used it to flavor their wine ; they also anointed their hair with a perfumed unguent made from it: lautissima apud priscos vina erant, myrrhae odore condi- ta, Plin. 14, 13, 15 : crines myrrha madidi, Ov. M. 5, 53 ; cf. id. Medic, fac. 88. II, In mythology, The daughter of Cin- yras, who was changed into a myrrh-tree, Ov. M. 10, 298 sq. ; Hyg. Fab. 58. 2. myrrha. ae, and myrrhis, Idis, /. =.pififiu and uvpfiis, A plant, called also smyrrhiza, sweet-cicely, Plin. 24, 16, 97. 3. myrrha; ae > A stone ; v. murrha. 1 : i myrrhacopum» i» n—nvppa-ano- ~ov, A medicament compounded withmyrrh, for removing weariness : acopum my rrha- copum, Not. Tir. p. 160. myrrhapia, v. myrapia. myrrhatUS (murrhatus, murratus), a, urn, adj. [1. myrrha] Spiced or mingled with myrrh, anointed with balsam of myrrh (post-class.) : " murrata potio," Fest p. 158 ed. Mull. : Satrapae, Sid. Ep. 8, 3. myrrheus (murrheus, murreus), a, um, adj. [id.] I, Anointed or perfumed with balsam of myrrh (poet.) : crinis, Hor. Od. 3, 14, 22.— II. Myrrh-colored, yellow- ish : onyx, Prop. 3, 10, 20. 1. myrrhiuus (murrhinus, mum- nus), a, um, adj. [id.] Of or belonging to myrrh, myrrh- ; subst, myrrhina or myr- rioa, ae, /. (sc. potio), A drink made of good wine flavored with myrrh and other spices: Plin. 14, 13, 15; cf, "murrina ge- nus potionis, quae Graece dicitur vhrap. Hanc mulieres vocabant murriolam: qui- dam murratum vinum : quidam id dici pu- tant ex uvae genere murrinae nomine," Fest. p. 144 ed. Miill. 2. myrrhinuS) for murrhinus, v. h. v. myrrhis, v. 2. myrrha. . _ tmyrrhxtes, ae, m.=i uvppirns, A precious stone of the color of myrrh, Plin. 37, 10, 63._ MyrSlluS, i. m., Mv/JoiAos : I. A king of Lydia, also called Candaules, Plin. 35, 8, 34. — II, A historian from Lesbos, Plin. 3, 7, 13; 4, 2, 22. Also called Myrtilus, Am. 1, 3. * myrsiueum, i,n. A plant, also call- ed foeuiculum silvestre, Plin. 20, 23, 96. t myrsinxtes, ae, m. = uvpoivirni •. I. A species of the plant tithymalus, Plin. 26, 8, 40. — II, A precious stone that smells like myrrh, Plin. 37, 10, 63. myrta an /■ MWa, A country of Asia Minor, divided into Lesser Mysia, on the Hellespont, and Great Phrygia, on the Aegean Sea, Mel. 1, 18, 1 ; Plin. 5. 32, 40 ; Cic. Or. 8 ; Luc. 3, 203 ; Inscr. Orell. no. 2274 ; 3664. II. Derivv. : A. MysiCUS, a, um, adj., for Mysius, Mysian (post-Aug.) : scammo- nium, Plin. 26, 8, 38. B. MysiUS, a > um > adj., Of or belong. MUO in^ to Mysia, Mysian (quite class.) : homo, Cic. Q. F_r. 1, 1, 6. C. MysUS, 1. um > °4/i Miaoj, Of or belonging to Mysia, Mysian: Mysua ju- venis., i. e. Teliphus, king of Mysia, Prop. 2, 1, 65 : dux, the 6atne, Ov. Pont. 2, 2, 26. — In the plur. 6ubst, Mysi, orum, m. plur., The inhabitants of Mysia, the Mysians : si quis despicatui ducitur, ut Mysorum ul- timus esse dicatur, Cic. Fl. 27. t mysta ° 1 ' mystes, ae, m. = nba- TnS,Apriest of the secret rues of divine wor- ship, a priest of the mysteries : Ov. F. 4, 536; so Aus. Idyll. 1, 2; lnscr. Orell. no. 2362. t mystag'dg'US, i. '«• = p.vara} uiyos, One who conducts a person through secret and sacred places in order to show them to him, a mystagogue, Cic. Verr. 2, 4, 59. — Trop., amicitiae, the founder, Symm. Ep. 5,64. mysterialiter, «^«- [mysterium] Mysteriously: Vulg. Interpr. Iren. 1, 1. tmysteriarches, ae, m. = uvarnpt- apxni: The chief presider over secret sacred rites (eccl. Lat.) : Prud. arecj). 2, 349. f mysterium, >'t «• = uvoiripiov, a secret service, se-cret rites, secret worship of a deity, divine mystery (quite class.) : J, Lit: of the mysteries of Ceres, other- wise called sacra Eleusinia, Cic. N. D. 2, 24 : mysteria facere, to celebrate the sacred mysteries, Nep. Alcib. 3. — Also, the festival on which these mysteries were celebrated : in quem diem Romana incidant mysteria, the festival of the goddess Bona Dea, Cic. Att 6, 1. II, Transf., in gen., A secret thing, se- cret, mystery : rhetorum mysteria, Cic. 'fuse. 4, 25 : epistolae nostrae tantuin ha- bent mysteiiorum, id. Att. 4, 18. mystes, ae, v. mysta. mystice, adv., v. mysticus, ad fin. t mysticUS, «. um . adj. = pvoriK6i, Of or belonging to secret rites or mysteries, mystic, mystical (poet.) : mystica sacra Dindymenes, Mart. 8, 81 : vannus, Iacchi, Virg. G. 1, 166: vitis, Tib. 3, 6, 1 : lampas, Stat. Th. 8, 765.— In the plur. subst, mys- tica, drum, n., Things pertaining to secret rites : Lampr. Alex. Sever. 26 ; so Inscr. Orell. no. 2353. — Hence, Adv., myBtlce, Mystically (post-class.) : Sol. 32. t mystrum, i> "■ = pvarpov, The fourth part of a cyathus, Rhemn. Fann. de pond, et mens. 77. mVStuS, i) m - A species offish, Plin. 32, nr MysUS, a > um > a 47-> v - Mysia, no. mytacismus, v - metacismus. t mythicus, a . um» ad f- — uvBikos, Of or belonging to fables or myths, fabu- lous, mythic, mythical (post-Aug.) : panto- mimus mythicus, containing myths, Plin. 7, 53, 54. — II, Subst, mythicus, i, m., A writer of fables or myths, a mylhographer : Macr.S. 1, 8. i mythistoria. ae, /, pvBtoropia, a fabulous narrative (post-class.) : Capitol. Macr. 1. tmythistoricus, a, um, adj. = uv - 6icTOfhK6i, Fabulous, mixed with fable (post-class.) : volumina, Vop. Firm. 1. t mythdldgia, ae, f.—uvQo^oyia, My- thology (post -class.) : Mythologiarum li- ber, a work of Fulgentius, in which the origin of the myths is indicated. t mythdldgicus, a » um, adj., /ivdo- XoyiKos, Of or belonging to mythology, mythological ; in the plur., myfhologica, drum, 7!., subst., Mythological matters : Mythologicfin liber, the title of a work of Fulgentius, also called Mythologiarum liber, v. mythologia. t mythos, i» m,=iwBos, A fable, myth : callentes mython (gen. plur., Gr. pv$av), plasmata, Aus. in Prof. Carm. 21. Mytilene, v. Mitylene. mytHus and mytalus; v.mitulus. MyilS, imtis,/, Mvols. A city in Ionia, Nepos, Them. 10 ; in Caria, ace. to Vitr, 4,1. t mVZa, ae, / = ai'la, A kind of plum- tree : 'Plin. 13, 5, 10. tmvxo or myxon, onis, m. = u (>i- (jiv, A fish, also called bacehus, Plin. 32, 7, 25 ; 35, 12, 46. myxos or myxus, \> m - = ^i^os. N AE The part of a lamp through which the wick protrudes, the nozzle: Malt. 14, 41. mvxum* >. »■ [myxa] The fruit of the myxS: Pall. 3, 25 fin. N n, had its full, pure sound only in ■ an open syllable ; in the middle of a word it was weakened, as in amnis, damnum, Prise, p. 556 P. Before the gut- tural letters a medial n receives the sound of the y before gutturals, wherefore, in early times, viz., by Attius, we have also g written for n : Agchises, agceps, aggu- lus, aggens, agguilla, iggerunt, etc., Var. in Prise, p. 556 P. (L. L. ed. Mull. p. 264) ; cf. Mar. Victor, p. 2462 and 2465 P. ; hence called n adulterinum by Nigid. in Gell. 19, 14, 7. Assimilation takes place before I, m, and r : illabor, immitto, irrumpo, v. in, p. 769, III. ; before the labials, n is changed into m : imberbis, imbutus ; impar, lm- pleo. The frequent insertion and omis- sion of n before s proceed from dialect- ical differences : Megalesia and Megalen- sia, frons and frus, quotiens, totiens, as well as quoties, toties, etc. Less freq. this takes place before other consonants, as lanterna and laterna, ligula and lingula. Cf. Schneid. Gramm. 1, p. 456 sq.— The double forms alioquin and alioqui, ceter- oqui and ceteroquin, seem to rest on purely phonetic grounds, v. h. vv. As an abbreviation, N usually stands for natus, nefastus dies, nepos, nomine, novum, the praenomen Numerius, nume- ro, numine. — N = natione, natus, nostri, nostro, etc., numerus, numero, etc. N. D. N.=numini dom ini nostri. N. L.=non li- quet (v. liqueo). N. M. V.=nobilis memo- riae vir. NN.BB.=nobilissimi. NP.=ne- fasttis prior. NVM.=mimum. Nabataea (Nabathaea), ae,/., Na6V raia, A country in Arabia Petraea, Plin. 21, 18, 72.— II. Derivv. : A. Nabathaeus (scanned Nabatae- us, Nabathaeus, Sid. Carm. 5, 284), a, ura, adj., NuBiidalns, Of or belonging to Naba- thaea, Nabathaean : salrus, Juv. 11, 126. — In the plur., Nabathaei, 6mm, m., The Nabathaeans, Plin. 6, 28, 32 ; 12, 20, 44 ; Tac. A. 2, 57. — 2. Poet., transf., for Ara- bian, Eastern, Oriental : Eunis ad Auro- ram Nabathaeaque regna recessit, Ov. M. 1, 61 : Nabathaei flatus Euri, Luc. 4, 63. 23. Nabathes. ae . m -> A Nabathaean : Sen. Here. Oet. 160. Nabdalsa» ae > m - A distinguished Numidian, a general of Jugurlha, Sail. J. 70 sq. tt 1. nabis or nabun [»" Ethiopic word] A camelopard, Plin. 8, 18,27; Sol. 30. 2. Nabis* ". °r Nabun* ™-> Na&s, A king of Sparta, Liv. 29, 12 ; 31, 25. nablium; ». v - naulium. X nabllOj onis, m. One who plays the nablium (naulium) : " nablio, \pdX,Trjs>" Gloss. Philox. t nablizo, 1- ""■ a. To play the nabli- um (naulium) : " nablizo, xpdXXui," Gloss. Philox. nabun. v. 1. nabis. tnacca (nacta, natta), ae, m. = i/«- rnS, A fuller : " naccae appellantur vulgo fullones, ut ait Curiatius, quod nauci non sint, i. e. nullius pretii. Idem sentit et Cincius. Quidam aiunt, quod omnia fere opera ex lana nncae dicantur a Graecis," Fest. p. 16 ed. Mull. ; App. M. 9, p. 636 Oud. naCCinUS (nactinus), a, um. adj. Of or belonging to a fuller : naccina trucu- lentia, i. e. fullonis, App. M. 9, p. 646 Oud. Nacdlea (Nacblia, Nacolia), ae, /., NamMtia, NaraAt'a, A city in Great Phryg- ia, Aram. 26, 27. nactus, a - um » Part., from nanciscor. t nac. ne > ct - Don. Ter. Andr. prol., adv.=val, v(\, Truly, verily, really, indeed: nae hodie malo cum auBpicio nomen com- mutaveris, Plaut. Asin. 2, 2, 100 : nae im- pudenter impudens, id. Rud. 4, 3, 38 ; Ter. Andr. prol. 17 ; Liv. 34, 4 : nae perperam monitiones nostras exaudit, Sen. Ben. 1, 982 NAM 4. — (/3) With a pronoun (so constantly in Cic.) : Lys. Egone '( Lc. Tu nae, Plaut. Trin. 3, 2, 7 : nae tu, si id fecisses, melius famae tuae consuluisses, Cic. Phil. 2, 2 : nae ego, si ita est, velim, etc., id. Brut. 71 : nae illi vehementer errant, si, etc., Cic. Cat. 2, 3 ; id. Tusc. 3, 4.— (y) Connected with other affirmative particles : nae ista edepol examussim est optima, Plaut. Am. 2, 2, 123 : nae tu hercle, id. Asin. 2, 4, 6 : nae illam mecastor fenerato abstulisti, id. Men. 4, 2, 40 : edepol nae meam, etc., Ter. Hec. 5, 3, 1 : medius fidius nae tu emisti locum praeclarum, Cic. Att. 4, 4. nacnia, v. nenia. Naevia porta* v - 2 > Naevius, no. 11. Naevianus* a , um, v. 2. Naevius. 1. naevius, a . urn, adj. [naevus] That has a mole on his body : Arn. 3, 108. 2. NaeVlUS* a - Name of a Roman gens. The most celebrated member of it is Cn. Naevius, a Roman epic and dra- matic poet, born A.U.C. 480, deceased 550, in exile. He sang the first Punic war, in which he himself had served ; and, on ac- count of the boldness with which he satir- ized the nobility, especially the Metelli, he was forced to languish for a long time in prison ; cf. respecting him Bahr's Gesch. der Rom. Lit. § 39 and 69 (2d ed.), and the authorities there cited. II. Derivv. : A. NaeVlUS*. a. u ™. adj., Of or belonging to a Naevius, Nae- vian : porta Naevia, Liv. 2, 11 ; cf. Var. L. L. 5, 34, 45, § 163 : — " Naevia silva dicta juxta Romam, quod Naevi cujusdam fue- rit," Fest. p. 168 ed. Mull. : — Naevia olea, Col. 12, 48. B. NaevianUS* a , »m, adj., Nae- vian ; i. e., 1. O/or belonging to the poet Naevius : Naevianus Hector, Cic. Fam. 5, 12 : scripta, id. Brut. 15 : modi, id. Leg. 2, 15. — 2. Of or belonging to another Nae- vius : pira, Col. 5, 10 ; 12, 10 ; Cels. 2. 24. naevulus* '■ m - dim. [naevus] A little mole on the body (post- Aug.) : j. Lit.: Gell. 12, 1. — II, Transf. : minores aliae insulae, ut naevuli quidam, per apertas Ponti sunt sparsae regiones, App. de Mun- do, p. 298 Oud. ; Front. Ep. 1, 2 med. ed. Maj. naevUS* 'j m - A mole on the body : I. Lit.: naevus in articulo pueri ... est corporis macula naevus, Cic. N. D. 1, 28, 79 : egregio inspersos reprehendas cor- pore naevos, Hor. S. 1, 6, 67 : nullus in egregio corpore naevus erit, Ov. Tr. 5, 13, 14 ; Plin. 22, 25, 67 ; so id. 28, 4, 6. II. Trop., A spot, blemish, fault (late Lat.) : naevi instar est, ut frater meus, etc., Symm. 3, 34. Nahanarvali, onxm, m. A Ger- manic people, belonging to the race of the Lygians, Tac. G. 43 (al. Naharvali) ; cf. Mann. German, p. 377. Naharvali* 6rum, v - the preced. art. Naias, ac "s, a "d Nais, Mis and idos (voc, Nai, Prop. 2, 32, 40),/. adj. = Nai<'S and Naff (floating, swimming, that is in the water), A water-nymph, Naiad : ilium fontana petebant Numina, Naiades, Ov. M. 14, 327 : Aegle Naiadum pulcherrima, Virg. E. 6, 21 :— Nais Amalthea, Ov. F. 5, 115 : Naida Bacchus amat, Tib. 3, 6, 57.— Adject. : puellae Naides, Virg. E. 10, 10. II. Transf., in gen., A nymph (hama- dryad, nereid) : Naida vulneribus succi- dit in arbore factis, Ov. F. 4, 231 : inter Hamadryadas celeberrima Naias, id. Met. 1, 690 : — Naides aequoreae, id. ib. 14, 556. HI. A Roman surname: Servilia Nais, Suet. Ner. 3. ■t NaicUS* i- m - A Roman surname : In8cr. ap. Grut. 241, col. 2. — In the fern., t Naice : Inscr. ap. Fabrett p. 650, no. 433. Nais* Idis and idos, v. Naias. nam- conj., introduces something to confirm or explain a declaration previ- ously made, Eng. For. I. Lit: Enn. Ann. 1, 44; id. ap. Gell. 18, 2, 7 : utinam ne in nemore Pelio se- | curibus Cacsa accidisset abiegna ad ter- rain trabes . . Nam numquam hera errans mea domo efferret pedem Medea, id. ap. Auct. Her. 2, 22. 34 : quamobrem, Quiri- tes, celebratote illos dies cum conjugibu6 ac liberie vestris. Nam multi snepe hono- res diis immortalibus justi habiti sunt, sed N AN C profecto justiores numquam, Cic. Cat. 3, 10. — Poetically placed after a word : vir- gine' nam sibi quisque domos Romanu' rapit sas, Enn. Ann. 1, 26 : ego nam vide- or mihi sanus, Hor. S. 2, 3, 302 : his nam plebecula plaudit, id. Ep. 2, 1, 186 ; id. Sat. 2, 3, 41 : olim nam quaerere amabam, id. ib. 20. II. Transf.: JL, I n transitions, in an adversative and concessive signify But, though, on the contrary, indeed, to be sure; in which case nam refers to a proposition understood, which it confirms : una do- mus erat, idem victus isque communis . . . Nam quid ego de studiis dicam cognos- cendi semper aliquid atque discendi 1 Cic. Lael. 27, 104 : nam quod negas te dubita- re, quin in magna orlensa aim apud Pom- peium non video, id. Att. 9, 2, A, 2 : nam de Appio quod scribis, etc., id. Fam. 1, 9, 49 ; id. Off. 2, 13, 47 ; cf. id. Cluent. 45, 127. B. Iu interrogations, like the Gr. > op, for the sake of emphasis (in this signif., m good prose, usually affixed to a pronoun or placed after a word; ante-class, and poet, also placed first) : enjusnam modi est Superbi Tarquinii somnium ? Cic. de Div. 1, 22 ; cf. id. Part. or. 14 : ex quibus re- quiram, quonam modo latuerint, id. Coel. 28. 67 : — quando istaec innatn est nam tibi ? Plaut. Pers. 2, 5, 31 ; cf. id. Bacch. 5, 1, 26. — Placed first : perdidisti omnem operam ? Ep. Nam qui perdidi ? but why ? why so i Plaut. Epid. 1, 2, 29: nam quid ita? Ter. Eun. 5, 2. 57 : nam quid ago 1 aut quae jam spondet fortuna salutem? Virg. A. 12, 637. ! I naula, a ''s, n. = vaua, A fluid, liq- uid : DEDICAVIT NAMA CVNCTIS, Inscr. Orell. no. 1914 ; so, NAMA SEBE- SIO, Inscr. ib. 1915. namque (fiso written nanque), conj. fn-rtm-que] An emphatic confirmative particle, Gr. kui yap, For indeed, for truly, for (quite class., esp. freq. before a vow- el, and in Cicero and Caesar constantly placed, like nam, at the beginning of the proposition) : namque tibi monumenta mei peperere labores, Po8t. (Enn.) ap. Cic. Fin. 2, 32 fin.: pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus : namque regnum suppetebat mi, etc., Enn. in Cic. Tusc. 3, 19 ; Plaut. Bac. 1, 2, 3 Ritsch. : in quo vix dicere audeo, quam multa secula homi- num teneantur. Namque ut olim defice- re 6ol hominibus exstinguique visus est, etc., Cic. Rep. 6, 22 : namque illud quare, Scaevola, negasti 1 etc., id. de Or. 1, 16, 71 : namque hoe praestat amicitia propinqui- tati, etc., id. Lael. 5, 19: namque et ilia te- nenda est ferox, etc., id. Rep. 2, 41 : nam- que eetille, pater quod erat meus, Hor. S. 1, 6, 41 ; Hirt. B. G. 8, 28, 4— Placed after a word : is namque numerus, Var. in Gell. 3, 10 : virgini venienti in forum (ibi nam- que in tabernis literarum ludi erant), etc., Liv. 3, 44, 6 ; id. 4, 31, 3 : omnia namque ista, etc.. Quint. 9, 4, 32 : mire namque, id. ib. 9, 2, 29 : pinxere namque effigies her- barum, Plin. 25, 2, 4 : duodecim namque populos, etc., Flor. 1, 5. 1. nana* ae > v - nanus. 2. Nana* ae ./- A nymph, daughter of Sangarius and mother of Atys, Arn. 5, p. 158. nancio* ire, v. a., and nancior* 'ri, v. dep. a. [the root of nnnciscor, whence also nanctus and nactus are derived] To get, gain, obtain (post-class.): si nanciam populi desiderium, Gracch. in Prise, p. 888 P. :— "infoedere Latino : PECVNIAM QVIS NANCITOR (i. c. nancitur) HA BE- TO," Fest. p. 166 ed. Mali. nanciscor* nactus (in the best MSS. also freq. nanctus : cf. Maj. ad. Cic. Rep. 1, 10; Drak. ad. Liv. 24, 3], 14; 25, 30, 2, and Schneid. Gramm. I, p. 463), 3. v. dip. a. (nactus, in the pass, signif, v. infra, ad fin.) To get, obtain, receive a thing (e.«p. by accident or without one's co-opera- tion), to meet with, stumble on, light on. finds thing: undo anulum istum nactus V Ter. Hec. 5, 3, 27 : quoninm nacti te, in- quit, sumus aliquando otiosum, Cic. Fin. 1, 5, 14 : nactus sum etiam, qui Xcnophon- tia similem esse se cupere t, id. Or. 9 : cum plus otii nactus ero, id. Fam. 3, 7 ; id. N. D. 3, 36 : immanes beluas nnnciscimur vr- nando, id. 2, 64; id. Fam. 13, 7: cum Phi- lolai commentariOBesse nanctum, id. Rep. NAB. 1, 10 Mnj. : Cato sic abiit a vita, ut cau- 8am moriendi nactum se esse gauderet, id. Tusc. 1, 30, 74 : se in silvas abdidorunt, locum nucti, egregie et natura et opere munitum, Caes. B. G. 5, 9: nactusest mor- bum, Nep. Att 21 ; 60, febrim, to contract or catch a fever, id. Ages. 8: — milvo est quoddam bellum quasi naturale cum cor- ves ergo alter alterius ubicumque nnctus est ova, frangit, Cic. N. D. 2. 49, 125. — Transf., of inanimate things : meum quod reteethami nactisunt meum potissimum est, Plaut. Rud. 4, 3, 46: vitis claviculis 6uis quicquid estnacta, complectitur, Cic. dc Sen. 15, 52. nancitor, v. nancio. nanctuSi v - nanciscor, ad init. 1 XVanis» ldis,_£ [nana] A Roman sur- name: Inscr. ap. Fabr. p. 48, no. 269. Nannetes or Namnetes» um. ■■ ■ A people of Celtic Gaul, near the modern Nantes, Caes. B. G. 3, 9 ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Ukert, Gall. p. 334. — Transf., The chief city of the Namneles, the modern Nantes, Venant Fort. Ep. 3, ad Episcop. Namn. Fel. nanquc. v - namque. NantUateS) um i m - A people in Gal- lic Narbonensis, at the foot of tlu Alps, Caes. B. G. 3. 1 ; 4, 10 ; Plin. 3, 20, 24 ; cf. Ukert, Gall. p. 346. • ^ nanus» i. m - — vurvos and vavos (cf. Cell, ly, 13, 3), in vuls. lang., A dwarf: Prop. 4, 8, 41 ; /uv. 8, 32. B. In the fern., nana, ae, A female, dwarf: nanos et nanas et moriones populo dona- vit, Lamprid. Alex. Sev. 34. B. Transf: A. A small horse : Helv. Cinn. ap. Gell. 19, 13. B. A low, shallow water-vessel : " vas aquarium vacant fulim . . . quo postea ac- cessit nan it* cum Graeco nomine, et cum Latino nomine, Graeca hgura barbatus," Var. L. L. 5, 25, 34, § 119; cf, " nanum Graeci vas aquarium dicunt humile et concavum, quod vulgo vocant situlum barbatum, unde nani pumiliones appel- lantur," Fest. p. 176 ed. Mull. ' napaeus. a. um . "dj. = vn-aios, of or belonging to a wooded rale or dell : nymphae napaeae, dell-nymphs, Col. poet. 10, 264. — Hence, B. Subst., Napaeae, arum, /., The dell-nymphs : faciles vene- rare Napaeas, Virg. G. 4, 535 ; so Stat. Th. 4, 255 : Nemes. Eel. 2, 20. Nape, es, /. The name of a dug : de- que lupo concepta Nape, Or. M. 3, 214. — (*Also, The name of a woman, Ov. Am. 1, 12, 4.) t naphtha* Qe . /• = '? idijiOa (collar, form of b idipBui). Naphtha: " similis (malthae) est natura naphthae : ita appel- latur circa Babyloniam et in Astaccnis Parthiae profluens bituminis liquid! mo- do," Plin. 2, 105, 109 ; Aram. 23, 6 (called oleum incendiarium in Veg. Mil. 4, 8, and 18 ; and, oleum vivum, Grat Cyn. 434). napina» ae, /. [uapus] A navew-bed: Col. 1172. 71. napuraej arum, / Straw-ropes: " neaere lisxare siguiticat . . . PONTIFEX MINOR EX STRAMENTIS NAPVRAS NECTITO, id est funiculos facito, quibus sues annectnntur,'' Fest. s. v. NECTERE, p. 1C5 ed. Miill. ; cf. Fest. p. 169. napus. i. m ' A hind of turnip, a na- veio: napus devexam amat et siccam ter- rain. Col. 2. 10 ; cf. id. 12. 54 ; Plin. IS. 4 J, 35; 19, 5, 25; Mart. 13, 120. t napy» y os - «. = raTv (an old form fur civtt-i). Mustard: " sinapi Athenien- ses napy appellaverunt, Plin. 19, 8, 54 : alterum thlapsi aliqui Persicum napy ap- pellaverunt, id. 27, 13, 113. 1. NaT) Maris. m-, N ';p, A river of Italy, which rises in the Apennines, flows through a part of the Sabine territory and Umbria, and empties into the Tiber, now Nera: " Nar amnis exhaurit illos (Veli- nos Incus) sulphureis aquis," Plin. 3, 12, 17; cf., audiiC amnis Sulfurea Nar albus aqua fontesque Velini, Virg. A. 7, 517 : quod Lacus Velinus in Narem defluit, Cic. Art. 4, 15, 5 : Nare mox Tiberi devec- tus, Tac. A. 3, 9 ; so Mann. 1, p. 536. »2. Nar» artis, n. A dweller on the banks of the Nar : Inscr. ap. Grut. 407, 1. 3. NaT) Nartis» ">■ A river of II- lyria, Mel. 2, 3, 13. N ARl Narbo Bnia, m. (collat form, v. NAR- BONA, ae, Inscr. Orell. no. 218), also with the appellation Marcius (after the consul Q. Marcius Rex, who led h colony thither A.U.C. 636), A city in Gaul, from which Gallia Narbonensis takes its name, the mod. Narbonnc, Mel. 2, 5, 2 ; 6; Plin. 3, 4, 5 ; Cic. Fontei. 1 ; 16 ; Vellej. 1, 15 ; 2. 8 ; cf. Ukert, Gall. p. 15 ; 52 sq. ; 181 ; 408. — II. Derivv. : A. Narbonensis» c ad J-, Of or be- longing to Narbn, Narbonian : colonia, Cic. Brut. 43, 160; id. Cluent- 51, 140: coloni Narbonensee, Cic. Fontei. 2: Gal- lia, the province of Gaul beyond the Alps, Mela, 2, 5, 1 ; Plin. 4, 17, 31. B. Narbonicus, a, urn, adj., Of or belonging to Narbo or to Narbonian Gaul, Narbonian : vitis, Plin. 14, 3, A fin. : nai'CC, es, /. = idpisn, A numbness, torpor : a narce narcissus dictus, non a fabuloso puero, Plin. 21, 19, 75. ♦ narcissinuS) a, ™, adj. = vopk'w- givoCj Of or from the narcissus, narcissus- : oleum, Plin. 21. 19, 75 : unguentum, id. 13, 1, 2. ' narcissrtis» idi 9 . / = wifn™ns, An unknown precious stone, Plin. 37, 11, 73. i narcissus» •• ">• — "'pxiocoi, The narcissus, Plin. 21, 5, 12; id. 21, 19, 75.— B. Narcissus, i, Narcissus, the son of Ce- phisus and the nymph Liriope. He was uncommonly beautiful, and fell so violent- ly in love with himself on beholding his image in a fountain, that he wasted away with desire, until he was changed into the flower nf the same name, Ov. M. 3, 407 sg. nardifcr,- a , um . a 4j- [nnrdus-fero] Nardbeurine : Ganges, Grat. Cyn. 314. nardifolium» >>> "■ (nardus-folium] A nard-lcnf Plin. 12, 12. 25 and 26 ; cf, " nardus, nardifolium." Not. Tir. p. 160. ' nardmus. a. um. adj. = vapcivos: 1, Of or made of nard, nard- : unguen- tum, Plin. 13, 1, 2: vinum, flavored with nard-oil, Plaut. Mil. 3, 2, 11.— B. Resem- bling nard : pira, that smell like nard, Plin. 15, 15. 16. t nardostachyoni "> "• = vap&So- TuxtS, Spikenard : Apic. 7, 6. nardostatlUE; i. v >- i- q- nardosta- chyon, '1'heod. Prise, de diaeta, 15. t nardus, i, /-. and nardum. i. "•= vupduS, Nard, ,; Plin. 12, 12, 26 :" — nardus Gallicus, id. ib. — B. Transf., Nard-bal- sam, nard-oil : Assyriaque nardo Pota- mus uncti. Hor. Od. 2, 11, 16 : Syrio madefiicrus tempora nardo, Tib. 3, 6, 63. nares» ium. v. naris. *narTT|ngiig.a.um,arf;. [naris] Broad- nosed : cum diis suis narinosis, Lact. 5, 12 fin. dub. (al. varicosis, cariosis, curiosis). naris» ' 3 -/- -A nostril, usually in the plur., nares, ium,/., The nostrils, the nose. I, Lit.: («) In the sing, (poet and in post-class, prose) : et late rictus et panda loquenti Naris erat, Ov. M. 3, 675 ; so id. ib. 6, 141; 12, 253; A. A. 1, 520; Pers. 1, 33 ; Grat. Cyn. 172 ; Macer. in Charis. p. 82 P. ; App. M. 8, p. 577 Oud. ; Tert. adv. Marc. 1, 13. — (8) In the plur. : nares, eo, quod omnis odor ad supera fertur, recte sursum sunt, Cic. N. D. 2, 56 : nares con- tractures habent introitus, id. ib. 2, 57 : fasciculum ad nares admovere, id. Tusc. 3,18: patulis captavit naribus auras, Virg. G. 1, 375. B. The nose, as an organ expressive of sagacity, and also of scorn and anger : ducere naribus tura, to smell, Hor. Od. 4. 1, 21 : nares corrugare, to turn up the nose, to sJieer, Quint. 11, 3, 80 : ne sordida mappa nares corruget, cause you to turn up your nose, Hor. Ep. 1, 5, 22: omnis co- pia narium, sweet-smelling flowers, id. Od. 2, 15, 6 : de nare loqui, to speak through the nose, Pers. 1, 3 : Aesopus naris emunc- tae senex, of a clean nose, i. e. of sharp perception, of fine powers of obsei~vation, Phaedr. 3, 3, 14 ; so, (Lucilius) emunctae naris, Hor. S. 1, 4, 8 ; so, acutae nares, id. ib. 1, 3, 30; and on the contrary, homo naris obesae, of a dull nose, id. Epod. 12, 3 : naribus uti, to turn up the nose, i. e. to banter, ridicule, id. Ep. 1, 19, 45; cf, rides et nimis uncis naribus indulges, Pers. 1, 41. — Of anger: Calpurni saevam legem Pisoni' reprendi, Eduxique anirnam in NARE prioribu' naribus, Lucil. in Non. 427, 32 ; cf. Afran. ib. 33. If Transf, An opening, orifice, vent, air-hole, of a canal, etc. : inter duos parie- tes canalis ducatur, habens nares ad lo- cum pat. litem, Vitr. 7, 4 ; so id. 7, 10 ; Vop. Prob. 21 ; Pall. 9, 9. Nariscii orum, m. A people of Ger- many, contiguous to the Hcrmundurians, Tac. G. 42 ; Cap. Marc. Aur. 22 ; cf. Mann. German, p. 393. [ narita, ae,/ = vnpirnf, A kind of sea-snail: Plaut. in Fest. p. 166 ed. Mull. * naritas» ar > s . /• [narua for gnarus] Knowledge, discernment : nares a narita- te dictae sunt, Don. in Ter. Ad. 3, 3, 43. Narnia» ae, /. An Umbrian city on the Nar, Liv. 10, 10 ; 27, 9 ; 29, 15 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 4 SO.— TT Deriv., Nar- niensis» c . "dj- Qf or belonging to Nar- nia, Narnian : ager, Plin. 31, 4, 28 : equa- tes, Liv. 27, 50. —In the plur. subst., Nar- nienses, ium, m., The inhabitants of Nar- nia, the Nnrnians, Plin. 3, 14, 19. rjarona. ae, /. A city in Dalmatii, Mel. 2, 3, 13 ; Plin. 3, 22, 26 ; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 2 : 5, 10, 4 ; Cic. ib. 13, 77, 3. narrabllis. e > a H- [narro] That can be narrated. Ov. Pont. 2, 2, 61. narratlO) 6ms, f. [id.] A relating, narrating, a narration, narrative: J. In gen. : nnrrationes credibiles, Cic. Or.26 : rem narrare ita ut verisimilis narratio sit, id. de Or. 2, 19 : si exponenda est narra- tio, id. Or. 62 : narrationem explicare, id. Or. 36 ; Phaedr. 4, 5, 2. B. In par tic, in rhetoric: "narratio est rerum gestarum, aut ut gestarum, ex- positio : Narrationum genera sunt tria, etc., Cic. Inv. 1, 19 ; 2, 19 ; 80 ; Part or. 9 ; Auct. Her. 1, 8 ; Quint 4. 2, 1 sq. ; Mart. Cap. 5, 180. narrative» a ^ r - [id-] J» '*« wy °f narration : Don. nd Ter. argum. Andr. narratiuncula. ae, f. dim, [narra- tioj A small, short narrative (post-Aug.) : Quint 1, 9. 6 ; so Plin. Ep. 6, 33. narrator» or is, m. [narro] A relater, narrator (quite class.) : narratores faced, Cic. de Or. 2, 54, 219 : rerum, id. ib. 2, 12, fin. : disertus rerum suarum narrator, Quint 11, 1,_36 ; Tac. A. 16, 2. 1. narratttSj a, um, v. narro, ad fin. 2. narratuSj us, m. [narro] A nar- ration, narrative (poet and in post-class, prose) : veniet narratibus hora tempesti- va meis, Ov. M. 5, 499 ; App. M. 9, p. 650 Oud. narro» avi, atum, 1. 7J. a. [perh. kindr. with GNARURO, gnaruris, gnanis : to make one acquainted with, cause one to know a thing] To tell, relate, narrate. I, Lit: ego tibi ea narro, quae tu me- lius scis, quam ipse, qui narro, Cic. Fam. 9, 6 : ace. c. inf. : mihi Philargyrus narra- vit, te interdum sollicitum esse vehemen- tius, id. ib. 6, 1 fin. : narrare virtutem al- icujus, Ter. Adelph. 4, 1, 20 ; Plin. 6, 22, j 24 : narrabimus homini cibos suos, set forth, explain, id. 20 praef. : — narrat, ut | virgo integra etiam rum siet, Ter. Hec. 1, 2, 70. — With de : qua (epistola) Crassi li- bertum ais tibi de mea sollicitudine maci- I eque narrasse, Cic. Att 3, 15, 1 ; so, mo- res ejus, de quo narres, id. de Or. 2, 59, | 241 ; and Auct. Her. 3, 14, 24 ; cf. also in | the follg. : — male, bene narrare, to tell bad or good news : male narras de Nepotis filio, Cic. Att. 16, 14 ; id. 13, 33. Of things : quid istaec tabellae narrant? Plaut. Pers. 4, 3, 29 : si respublica tibi narrare posset quomodo sese haberet, Cic. Fam. 3, 1 : de sermonibus, quos de me haberes quotidie, mihi narraret, id. ib. : — narratur and nar- rant it is said, they say : propter Paridis narratur amorem Graecia Barbariae len- to collisa duello, Hor. Ep. 1, 2, 6 ; Ov. Her. 6, 19 : versiculos in me narratur scribere Cinna, Mart 3, 9 : — narrant et in Ponto Caecian in se trahere nubes, Plin. 2, 47, 48 ; so, id. 2, 106, 10 ; 32, 7, 24 et saep. B. Transf, in gen., To say, speak, tell: narra, quid est, quid ait? Plaut Poen. 5, 2, 67 : ego quid narres, nescio, Ter. And. 3, 1, 19 ; id. Phorm. 2, 3, 54.— Hence, nar- ro tibi, / tell you, I assure you, in fact, se- riously, a form of asseveration : narro tibi : plane relegatus mihi videor, postea quam in Formiano sum, Cic. Att 2, 11; 983 N ASC so, narro tibi, haec loca venusta sunt, ab- dita certe, id. ib. 15, 16, B ; and id. ib. 16, 21 : — navita de ventis, de tauris narrat arator, talks, Prop. 2, 1, 43. — Hence narratum, i, n., That which is told or narrated : hoc quoque Tiresia praeter nar- rata petenti Responde, Hor. S. 2, 5, 1. f narthecia or narthecya, ?e. /• = vapOrjKta of vapOntcua, A low species of ferula : Plin. 13, 22, 42. t narthecium. ii, n. = vapQimov (h't. a piece ot narthex-wood which has been hollowed out for keeping ointments and medicines in; hence any vessel in which these articles are kept) An oint- ment-box, a medicine-chest : Mart. 14, 78 : — jam doloris medicamenta ilia Epicurea tamquam de narthecio proment, Cic. Fin. 2, 7 fin. t narthex, §cis,/. = vapdnl- The shrub ferula, Plin. 13, 22, 42. t narUS* <*, urn, v. gnarus, ad illit, Kfaryoia, ae, /. The city of Locri, founded in Lower Italy by the Oiolian Lo- nians (from Narycion), Ov. M. 15, 705. NaryClOIb "i n i NapiiKiov, Plin. 4, 7, 12 ; and NaryX, ycis, /•. NiipuJ, A city of the Oiolian Locrians, a colony from which built the city of Locri, in Italy, Plin. 4, 17, 12.— Hence Narycius* a, um , adj. = Na/>iV m -> NaoauSves, a Libyan people to the southwest of Oyrena- lea, extending to the Great Syrtis, Plin. 5, 5, 5; 7,2,2; 13,17,23: tota commercia mun- do Nnufragiis Nasamones habent (because they plundered shipwrecked persons), Luc. 9, 443. — In the sing. : quas (herbas) Nasamon, gens dura, legit, Luc. 9, 439 : — ace, Nasamona, Sil. 6, 44. — H. Derivv. : A. Nasamoniacus, a,um, adj., Na- samonian : Sil. 16, 630 j cf. Ov. M. 5, 129. — II. Transf., in gen.. African: rex, i. c. Hannibal, Stat. S. 4, 6, 75. B. Nasamonias, adis, /., Naja/m- wiit, The Naxamonian; Nasamoniae Har- pe, Sil. 2, 117. C. NasamonitiSi Mis, /., Naoapo)- vine, A precious stone otherwise unknown, Plin. 37, 10, 64. D. Nasam'oniUS; a . um , adj., Nasa- monian ,- poet, for African : natus Nasa- monii Tonanlis, i. e. Alexander, because he passed for the son of Jupiter Ammon, Stat. S. 2, 7, 93 ; Jugurfha. Sid. Carm. 9, 257. nascens» entis, Part, and Pa., from nascor. nasceniia, a e, /. [nascor] Birth (a Vitruv. word) : Vitr. 9, 7. nasclbilis- o> adj. [id.] That can be born (post-class.) : Tert. adv. Marc. 3, 19 ; so id. ib. 3, 11. Nascio, 6nis,/. The goddess ofbirlh; v. natio, ad init., no. I. IiasCO ere, v. the follg. art., ad fin. naSCOr» natus, nasci (ante-class., and in poets of the class, period also gnatus, v. under Pa. no. B), 3. v. dep. (act. collat. form, v. infra, ad fin.) [from gnascor. kin- dred with jtvi'aw) To be born. I, Lit.: quod ex nobis natos liberos appellamus, iccirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera, Cic. N. D. 2, 24 ; cf. Ter. Heaut. 5, 4, 7 : Assaraco natus Ca- pus, Enn. Ann. 1, 29: patre certo nasci, Cic. Rose. Am. 16, 46: post homines na- tos, since men have lived, id. Phil. 11, 1 ; so, post genus hominum natum, id. Balb. 10: ampfissima familia nati adolescentes, Caes. B. G. 7, 37 : Apolline natus, Ov. M. 15, 639 : natus de& (* son of a goddess), i. e. Achilles, id. Met. 12, 86; so, natus ded, i. e. Aeneas, Virg. A. 1, 586: matre musa natus, Cic. N. D. 3, 18 : de tigride natus, id. ib. 9, 613 ; cf., de stirpe alicujns Nasci, id. ib. 11, 312: de pcllice natus, Ov. M. 4, 422: in miseriam nascimur, Cic. Tunc. 1, 5: nascetur pulcra TrojanuB origine Cae- ear, Virg. A. 1, 290 : gencrari et nasci a principibus, Tac. H. 1. 16 :— aves omnes in 984 N A SC pedes nascuntur (*with the feel foremost), Plin. 10, 53, 74 : — ad homines nascendos vim hujus numeri pertinere, to the forma- tion of man in the womb, Gell. 3, 10 : — nas- citurus, a, um, Pall. Jun. 7, § 8. B. Transf. : 1, To arise, take its be- ginning, derive its origin, spring forth : nascitur ibi plumbum album in mediter- raneis regionibus, Caes. B. G. 5, 12 : onyx nascitur circa Thebas Aegyptias, Plin. 36, 8, 12 : ex palude nascitur amnis, id. 36, 26, 65: — nascere praeque diem veniens age, Lucifer, almum, Virg. E. 8, 17 : unde nigerrimus Auster Nascitur, id. Georg. 3, 278 : nascens luna, Hor. Od. 3, 28, 1 : nas- centia templa, newly built, Mart. 6. 4. — Supine: cupressus natu morosa, Plin. 6, 33, 60. 2. To rise, mount up, ascend : ab eo flumine collis nascebatur, Caes. B. G. 2, 18 ; Sil. 3, 530. II. Trap., To arise, spring forth, pro- ceed, be produced : scribes ad me, ut mihi nascatur epistolae argumentum, Cic. Fam. 16, 22 : nulla tarn detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur, id. Oft". 2, 5 : ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit, id. Quint. 28 ; id. Agr. 2, 33, 90: profectio nata a timore de- fectionis, Caes. B. G. 7, 43 : querelae ve- rae nascuntur pectore ab imo, Ca'tull. 64, 188.— Hence, A. nascens, entis, Pa., Arising, be- ginning, nascent: ante Periclem et Thu- cydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, litera nulla est, etc., Cic. Brut. 7, 27.-2. Subst, nascentia, ium, n., Organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3 ; 5, 8, 1. B. natus, a, um, Pa., Born; hence, 1. Subst, natus (gnatus), i, m., and nata (gnata), ae, /. (dat. and abl., natabus, only where ambiguity is to be avoided, ace. to Prise, p. 733 P. ; Phocas, p. 1707 ib.), A son ; a daughter ; in the plur., nati (gnati), children: gnatis parce tuis, Enn. Ann. 4, 3 : caritas, quae est inter natos et paren- tes, Cic. Lael. 8: cum pecore et gnatis, Hor. S. 2, 2, 115: et trepide matres pres- sere ad pectora natos, Virg. A. 7, 518 : — mihi ausculta, nate, pueros cremari iube, Enn. in Non. 246, 11 ; Hor. S. 1, 3. 43 :— o gnata, Enn. Ann. 1, 50 : si quis gnatam pro muta devovet agna, Hor. S. 2, 3, 219 ; cf. id. ib. 199 : maxima nntarum Priami, Virg. A. 1, 654 ; Ov. M. 13, 661. 2. Adject.: a. natus nlicui rei or ad aliquam rem, Born, made, destined by na- ture for any thing : (n) c.dat.: me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis, Ter. Ad. 4, 2, 6 : non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis, Cic. Fin. 2, 14 : natus huic imperio, id. Coel. 24 : gurges natus abdomini suo. non laudi at- que gloriae, id. Pis. 17 : Judaei ct Syri, na- tiones natae servituti, id. Prov. Cons. 5. — (#) With ad : vir ad omnia summa natus, Cic. Crut. 68 : natus ad haec tempora, id. Phil. 12, 4: ad dicendum natus aptusque, id. de Or. 1, 22: ad laudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus, id. Fin. 5, 22 : ad hoc unum natus, id. Or. 28 : ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad inda- gandum canis, sic homo ad intelligendutn et agendum natus est, id. Fin. 2, 13 : na- tus ad sacra Cithaeron, Ov. M. 2, 223 : ca- nor mulcendas natus ad aures, id. ib. 5, 561. — (y) c. inf. (poet.) : quid meruere bo- ves animal . . . natum tolerare labores, Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo lacdere natae, id. de Nuce 113. — (rl) With in c. ace. (likewise poetical) : nati in usum laetitiae scyphi, Hor. Od. 1, 27, 1 ; so Ov. M. 14, 99 ; 15, 117. b. Formed or constituted by nature in any manner: alius ager bene natus, alius male. Var. R. R. 1, 6, 1 : sarmonta male nata, Col. 4. 24, 7: ita natus locus est, Liv. 9, 2: inculti versus et male nati, Hor. Ep. 2, 1, 233. — (0) pro (ante- anil post-class, e) re nata, Under the present circumstan- ces, according to the state of ojfairs, as mat- ters are: ut in his pro re nata non incom- mode possint esse, Cic. Att. 7, 14 ; so, An- tonii colloquium cum heroibus nostris pro re nata non incommodum. id. ib. 14, 6 ; and id. ib. 7, 8 : — e re nata melius fieri baud potuit, quarn factum est, Ter. Ad. 3, 1,8; App. M. 4, j. 2-". Oul. NASU C. With a specification of time, So old, cf the age of, etc. : eques Romanus annos prope X.C. natus, Cic. Verr. 2, 3, 25 : an- nos natus unum et viginti, id. de. Or. 3, 20 : quum annos ad quinquaginta natus esset. id. Cluent. 40: quum quinque et vi- ginti natus annos dominatum occupavis- set, id. Tusc. 5, 20 : Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vita, id. Brut. 20 fin. — Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, with- out or with quam, is added : homo an- nos natus major quadraginta, over forty years old, Cic. Rose. Am. 14 ; so, Dionys- ius major annos sexaginta natus decessit, Nep. Reg. 2 : cum liberie majoribus quam quindecim annos natis, Liv. 45, 32, 3; so, minorem quam annos sex, majorem quam annos decern natara, Gell. 1, 12, 1. Act. collat. form, nasco, ere : ubi ger- men nascere coeperit, Cato R. R. 151 fin. naSlCa; ae . c " m - a ^j. [nasus] Who has a large or pointed nose : Am. 6, 196 ; so id. 3, 108. II, A surname in the Scipio family. S. P. Scipio Nasica, who was declared to be the most virtuous man in the state, and on that account was sent lo accompany the im- age of the Mater Idaea to Rome, Liv. 29, 14 ; cf. Cic. Brut. 20, 79 ; Val. Max. 3, 7, 3. BTasidianus, a, um, v. Nasidius. NasidienuS* i> m - A Roman sur- name : I. A wealthy upstart in the time of Horace, Hor. S. 2, 8, 1 sg. — H, Another person of the same name, Mart. 7, 54. NasidlUS, o- Name of a Roman gens. So, L. Nasidius, an adherent of Pompey, Caes. B. C. 2, 3 ; Cic. Att. 11, 17, 3.— II. Deriv., NasidianUS, «. «m, adj., Na- sidian : naves, Caes. B. C. 2, 7. nasiterna (nassit.), ae,/ [nasus-ter- nus] A watering-pot with three noses or spouts : " nassilerna est genus vasi aqua- rii ansati et patentzs, quale est quo equi perfundi solent," Fest. p. 169 ed. Miill. ; cf. Cato R. R. 11 ; Var. in Non. 546, 7 ; Plaut Stich. 2, 2, 28. * nasi termatus. i, m - [nasiterna] One who carries a watering-pot with three spouts : Calpurn. ap. Fulg. in Expos, serm. antiq. p. 563, 31 ed. Merc. NasOj nm8 i m - [nasus. large-nosed] A Roman family name in the Olacilian, Octa- vian, Ooidian, and Voconian gens. So esp., P. Ovidius Naso, the poet : ingenio perii Naso poijta meo, Ov. Tr. 3, 3, 74. NaSOS or NaSUS, i. «*., NSooS, N>j- cos (the island), Apart of the city of Syra- cuse, Liv. 25, 30. nassa (naxa), ae, /. A wicker-basket with a narrow neck, for catching fish, a weel : " nassa est piecatorii vasi genus, quo, cumintravit piscis, exire non potest," Fest. p. 169 ed. Miill. ; Sil. 5, 47 ; Plin. 9, 37, 61 : junci usus ad nassas marinas, id. 21.18,59: scarus inclusus nassis, id. 32, 2, 5. II. 'Prop., of a dangerous place, A snare,net: numquam ex ista nassa escam petam, Plaut. Mil. 2, 6, 98 : ex hac naxa exire constitui, Cic. Att. 15, 20, 2. nassiterna, v - nasiterna. nasturtium; ib "■ [nasustorqueo, nnsi-tortium] A kind of cress : " nastur- tium nomen accepit a narium tcrmento, Plin. 19, 8, 44 ; cf. id. 20, 13. 50 ; Col. poet 10,230: Pcrsas negat Xenoplion ad pnnem adhibere quicquam praeter nasturtium, Cic. Tusc. 5, 34. 1. naSUS, i> m - (nasum, i, n. : quis oculi non sunt neque nasum, Lucil. in Non. 215, 4 ; so Plaut. Am. 1, 1, 288 ; Cure. 1, 2, 18 ; Men. 1, 2, 57 ; Mil. 4, 6, 4), The nose: I, Lit.: nasus ita locatus est, ut quasi murus oculis interjectus esse vide- utur, Cic. N. D. 2. 57 : abripere alicui na- sum mordicus, Plaut. Men. 1, 3, 12: naso exhibere molestiam, id. Capt. 4, 2, 37 : na- so clamare matrnum, to snore, id. Mil. 3, 2 t 9 : acutus. id. Capt. 3, 4, 115: collisus na 6us, Son. Ira, 3, 22 : pravus, Hor. A. P. 36 : congelati gutta nasi, Mart. 11, 98, 7 : madi- dique infantia nasi, id. 10, 199 : exprimere rorantem frigore nasum, Mart. 7, 37 : in- geminant geminos naso crispante cachin- nos, Pers. 3, 87. £J. The nose, as the seat of quick smell ; and also as the feature whereby anger or scorn is expressed ; cf. narie (poet.) : ran- cidum aprum antiqui laudabant, non quia NAT A nasus Mis nullus crat, Hor. S. 2, 2, 89. — Of anger : di6ce sed ira cadat naso, rugo- saque sanna, Pers. 5, 91 ; Mart. 6, 64. — Of scorn, derision, satirical wit : naso adunco aliquem suspendere, Uor. S. 1, 6, 5 : Bala- tro eu-*pendens omnia naso, id. ib. 2, 8,64 : Lucilius, qui primus condidit stili nasum, Plin. II. N. praef. : non cuicumque datum est habere nasum, Mart 1, 42 : tacito ri- dere naso, id. 5, 19 : ct pueri nasum rhi- noc.erotis habet, id. 1, 4. H, Transf., The projecting part of a vessel, The nozzle or spout (cf. nasiterna) : calix na8orum quatuor, Juv. 5, 4G ; cf. Mart. 14. 96. 2. Nasus, i, v. Nasos. nasute. adv., v. nasutus, ad Jin. naSUtUS, a, um, adj. [nasus] That has a large ?tosc t large-nosed (perh. not ante-Aug.) : I, Lit. : depygis, nasuta, Hor. 5. 1, 2, 93. — II. Trop., Sagacious, witty, satirical, censorious: nasutus nimium cu- pis videri : Nasutura volo, nolo polypo- eum. Mart. 12, 37 ; id. 13, 2 : nil nasutius est, id. 2, 54 : homo nasutissimus, Scnec. Suas. 7 med. — Hence, Adv., nasute, Pertly, satirically, scorn- fully : tu qui nasute scripta destringis mea, Phaedr. 4, 7, 1 : nasute negare (al. vafre), Sen. Ben. 5, 6. nata, ae, /• A daughter ; v. natus, un- der nascor. Pa., no. B. natabllis, e > adj. [nato] That can swim or float (post-class.): robur, Coripp. Laud. Just. 4, 43. natabulum, '• »■ [>d-] A P 1 "™ f° r sioimming, a swimming-place, App. Flor. p. 62 Oud. * natabtmdus» a. ura , adj. Swim- ming : Jul. Valer. res gest. Alex. M. 2, 31 ed, Maj. Natal. The name of one of the mimes cf Laberius: in mimo, qui inscribitur Na- tal, Cell. 16, 7, 9. natalicius or -tins, a, "">. adj. [l. natalis] Of or belonging to the hour or day of one's birth, birth-day-, natal (quite class.): quihaec Chaldaeorum natalicia praedicta (lefendunt, a casting of nativities, Cic. de Div. 2, 42 : sidera, id. ib. 2, 43 : dapes, Mart. 7, 86 ; so, lardum. Juv. 11, 84 : sin- ciput, Petr. 136; Pers. 1, 16,— Hence, H. Subst. : A. natalicium (Hum), ii, n., A birth-day present : aliquid natalicii titulo tibi mittere, Censor, de Die natali, 1. — B. natalicia (Ha), orum, n., A birth-day enter- tainment: hodie non descendit Aritonius. Cur? Dat natalicia in hortis, Cic. Phil. 2, 6, 15 (so Orell. Cod. Vat., nataliciam, so that we would have to assume natalicia, ae, /., supplying coena). 1. natalis, e, adj. (natus, nascor] Of or belonging to one's birth, birth-, natal. I, Adject.: natali die tuo scripsisti epistolam ad me, Cic. Att. 9, 4 ; cf, dies natalis hujus urbis, Cic. Fl. 40 fin. ; and, n. dies reditus mei, id. Att. 3, 20 : scit ge- nius natale comes qui temperat astrum, Hor. Ep. 2, 2, 187 : tempus, Ov. F. 1, 797 : lux, id. ib. 1, 219 : hora, Hor. Od. 2, 17, 18 : humus. Ov. Pont. 2, 9, 78 : domus, Val. Fl. 3, 321 :— sterilitas, native, Col. 3, 7 ; eo, natale decus, Val. Fl. 6, 61. II. S u b s t, natalis, is, m. (sc. dies) : ^. Lit, A birth-day : ad urbem (veni) tertio Non. natali meo, Cic. Att. 7, 5 : natalcs grate numeras, Hor. Ep. 2, 2, 210 : mens est natalis, Virg. E. 3, 76 : sex vnihi nata- les ierant, Ov. Her. 15, 61 : Brutorum et Cassi natalibus, Juv. 5, 36. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13 ; 5, 5 ; Mart. 8, 64.-Also of the day of the foundation of Rome: natali Urbis 'DCXXXII., Plin. 14, 4, 6.— Poet : natalem alicui eripere, to prevent one's be- ing born : Luc. 7, 390. B. In the plur., natales, Turn, m., Birth, origin, lineage, extraction, descent, family (post-Aug.) : natalium periti, the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32 med. : — Cor- nelius Fuscus Claris natalibus, of distin- guished birth, Tac. H. 2, 86 ; cf., natalium claritas, id. Hist. 1, 49 ; and. mulier na- talibus clara. Plin. Ep. 8, 18 : Juv. 8, 231 : — natalibus suis restitui or reddi, to be re- st,f*-ed to one's birth-right, i. e. to be freed from sizucry (because all men were re- N ATI garded as originally free) : Marcel]. Dig. 40, 11, 2: libertus natalibus redditus, Ulp. ib. 38, 2, 3 : de restituendi8 natalibus, Plin. Ep. 10. 77. 2. Transf, Of things, Birth, origin : adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissirao natales, i. e. is pro- duced only in gold mines, Plin. 37, 4, 15 : arborum, the seed, id. 17, 10, 14 : natales impatientiae, Tert. Pat. 5 : a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur, id. adv. Marc. 1, 10. 2. Natalis, '-. m - A Roman sur- name; e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq. ; 71. natalitius. a, um, v. natalicius. tnataticius, a. "'». "«J- [°a*°] That can swim : " natalicius, mKruc's, Gloss. Philox. Iiatatilis, e, adj. [id.] That can swim (post-class.) : animae, Tert. adv. Herm. 33 ; cf. subst, feras, volucres, reptiles, na- tatiles, Prud. crtf. 10, 332. natatio. onis, /■ [id.] A swimming, natation: I. Lit: habennt igitur sibi ar- ma, sibi equos . . . sibi pilam, sibi natatio- nes atque cursus, * Cic. de Sen. 16 fin. : frigidae natationes, Cels. 3, 24 fin. — II. Transf, A place for swimming, swim- ming-place : Cels. 3, 27, 1 ; so Cocl. Aur. Tard. 1, 1. natator. " s . "<• [>d-] A swimmer: Var. L. L. 5, 18, § 93 : pugnat in adversas ire natator aquas, Ov. R. Am. 122 ; so id. Her. 19, 70 ; Stat. Th. 10, 497. natatorius. a, um, adj. [id.] Of or belonging to swimming, that serves to swim with, natatory (post-class.) : cortex, Isid. Orig. 17, 7, 27. — H. Subst., natatoria. ae, /., A place for swimming, a swimming- place : Sid. Ep. 2, 2 ; so Vulg. Interpr. Ioh. 9, 7; 11. t natatura, ae, /. [id.] A place for swimming or bathing : " natalura, Ko\\ip- Stjdpa," Gloss. Philox. natattlS. u s, m. [id.] A swimming (post-Aug.) : Stat S. 1, 5, 25 : piscium na- tatu, Pall. 1, 17 : fluvios natatu scindere, Claud. IV. Cons. Hon. 347 ; cf. id. Rapt. Pros. 3, 333. nates, i»m. v. natis. t naticidium < ,r t gnaticidiurn, ii, n. The murdering of one's son or child, child-murder : " gnalicidium, tekvokto- i/ia," Gloss. Philox. + natinatio, onis . /• A bring busy, business : NA TINA TJO dicebatur ne»oti- atio et NATINATORES ex eo seditiosa negotia gerentes, Fest. p. 166 ed. Mtill. t natinator, oris . m - A rebel; v. the preced. art natinor, ari. v. dep. To be busy : au- dito tumultu Macedoniae Samnites, Luca- nos inter se natinari atque factiosos esse, Cato in Fest. s. v. NATINATIO. p. 166 ed. Milll. : v. h. v. natlO, 6nis, / [nascor] A being born, birth ; hence, transf. : I. Personif., Ratio, the goddess of birth : " Natio quoque dea putanda est quae, quia partus matrona- rum tueatur, a nascentibus Natio nomi- nata est" Cic. N. D. 3, 18 fin. (al. Nascio) ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2. p. 240. II. A breed, stock, kind, species, race (rare, hut quite classical) : in hominibus emendis si natione alter est melior, emi- mus pluris, etc., Var. L. L. 9, 52, § 93 : na- tio optimatium, Cic. Sest. 44 : oniciosissi- ma candidatorum, id. Pis. 23. — Also in a contemptuous sense : salvete, fures man- timi, Famelica hominum natio, quid agi- fis? Plaut Rud. 2. 2, 6 : vestra natio (Ep- icureorum), Cic. N. D. 2, 29 : ardelionum, Phaedr. 2, 5, 1. — Of animals : praegnantes opere levant : venter enim labore natio- nem reddit deteriorem, Var. R. R. 2. 6, 4 ; cf. id. L. L. 9, 52, § 92 ; and, " in pecori- bus quoque bonus proventus feturae bona natio dicitur," Fest. p. 167 Mtill. — Transf., of things (post-Aug.) : nationes in npium natura diximus, Plin. 22, 24, 50 : cera na- tione Pontica, id. 21, 14, 41 ; cf. id. 12, 25, 55. B. In a more restricted sense, A race of people, nation, people (used sometimes in a more limited sense than gens, and sometimes as identical with it ; cf. the art. gens, p. 676, b ; usually applied by Cicero to distant and barbarous people) : omnes nationes servitutem ferre possunt : NATO nostra civitas non potest, Cic. Phil. 10, 10; cf., exteris nationibus ac gentibus osten- dere, etc., Cic. Fontei. 11: ne nationes quidem ct gentes, id. N. D. 3, 39, 93 ; cf„ in the reverse order, omnes extcrae gen- tes ac nationes, id. de imp. Pomp. 11, 31 ; so, per omnes gentes nationesquc, Quint. 11, 3, 87 : eruditissima Graecorum natio, Cic. de Or. 2, 4, 18 : Judaei et Syri. natio- nes natae servituti, id. Prov. Cons. 5: im- manes ac barbarae nationes, id. Q. Fr. 1. 1, 9, § 27 : quod eas quoque nationes adi- re volebat, Caes. B. G. 3, 7 : Suevi majo- rem Germaniae partem obtinent propriis adhuc nationibus nominibusque discreti, Tac. G. 28: patre natione Care, matre Scy- tissa natus, Nep. Dat. 1: NATIONE CI- LIX, Inscr. ap. Fabr. p. 495, n. 189 ; so too in connection with names of cities, NATIONE ARRETIO, Inscr. ap. Don. cl. 6, n. 181. 2, Ad Nationes was The name of a por- tico in Rurne, built by Augustus, where ! the images of all known nations were set up : ante aditum porticus Ad Nationes, Plin. 36, 5, 4, § 39 ; cf. Serv. Virg. A. 8, 721. 3. In eccl. Lat, like gens, and the Gr. cQvos, opp. to Christians, The heathen : per deos nationum, Tert. de Idol. 22. natis, ' s . more freq. in the plur., ua. tes, io.va, f The rump, bum, the buttocks : (a) In the sing. : diffissa nate, Hor. S. J, 8, 46 : quod ejus natis fulmine icta erat, Fest. s. v. PULLUS, p. 244 and 45.— (/3) In the plur. : Plaut. Pers. 5, 2, 66 : solea pulsare nates, Juv. 6, 611 ; 60 Mart 14, 18 ; along with dunes, id. 3, 53. — Of the rump of animals : nates turturum donare alicui, Mart. 3, 82. NatisO, on i s . m -, Narico>v, A small Italian river near Aquileia, now Nalisone, Mel. 2, 4, 3 ; Plin. 3, 18, 22 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 75. ^natiuncula, ae, f. dim. [natio] A small nation : "natio, natiuncula," Not Tir.p.79 L nativitas, atis,/. [nativus] Birth, na- tivity (post-class.) : municipem aut nativ- itas aut adoptio facit, Ulp. Dig. 50, 1, 1 : janua nativitatis, Tert Anim. 39. — (ji) plur., Tert. Spect. 30. nativltus, adv. [id.] From birth, by birth (post-class.) : Tert. Anim. 39 ; so id. ib. 12. natlVUS, a, um, adj. [nascor] That has arisen from or by birth ; born : J. Lit. (quite class.) : mundus, Luer. 5, 66 : ani- mus, id. 3, 418 : Anaximandri opinio est, nativos esse deos, Cic. N. D. 1. 10. II. Transf.: A. Imparted by birth, in- born, innate: ut appareret in eo nativum quendam leporem esse, non ascitum, Nep. Att. 4 : mulier si nativa sterilitate sit, Gell. 4, 2 : malum, hunger (opp. delatum), Auct or. pro domo 5 : sensus, along with do- mesticus, id. Harusp. resp. 9. B. Opp. to artificial. That is produced by nature, not artificial, natural, native (quite class.) : beluae partim fluitantes, partim nativis testis inhaerentes, Cic. N. D. 2, 39 : urbis (Romae) ipsius nativa praesidia, id. Rep. 2, 6 : nativae oves, whose wool is used in its natural color, Plin. 8, 48, 73: montes nativi salis, id. 31, 7, 39 : color, id. 32, 7, 24 : specus, Tac A. 4,59: arcus, Ov. M. 3, 159: coma, (* orig- inal, former, genuine), id. Am. 1, 14, 55. 2. In partic, in grammar, nativa verba, Primitive words, primitives : " sim- plicia verba partim nativa sunt, partim re- perta: nativa ea quae significata sunt sen- su; reperta, quae ex his facta sunt Cic. Part or. 5; cf. Quint. 8, 3, 36. nato, avi. atum, 1. v. intens. n. [noj To swim. I. Lit: qui neque in Oceano natare volueris studiosissimus homo natandi, Cic. Fam. 7, 10: natant aequore pisces, Ov. Pont 2, 7, 28 : natat uncta caring Virg. A. 4, 398. — Of shipwrecked persons, To float about : naufragus natans, Cic Inv 2, 51: natat Graecia, Prop. 4, 1, 115; so. cum saepe in portu fracta carina natet. id. 2, 19, 64. — (/3) Poet, c ace: norte natat caeca serus freta, swims across, Virg. G. 3,259; so, aquas, Mart. 14, 196.— Hence, also, pass. : quot piscibus unda natatur, Ov. Tr. 5, 2, 25. B Transf.: 1. To stcim or spread 985 N ATU about (poet.) : qua Tiberinus carapo Hbe- riore natat. Ov. F. 4, 291: natantibus ra- dicibus, Col. Arb. 6; Prop. 2, 12, 51: in- fens medio natat umbra profundo, Stat, 'h. 2, 42 : niveo natat ignis in ore, id. Achil. 1, 161. 2. To swim or overflow with any thing ; to be overflowed (mostly poet.) : («) c. abl. : natabant pavimeuta vino, Cic. Phil. 2, 41 : plenia Rura natant fossis, Virg. G. 1, 372: sanieque aspersa natarent limina, id. Aen. 3, 625 : tletibus ora natant, Stat. Th. 2, 337. — (/?) Abs. : exspectant imbres, quorum modo cuncta natabant Impulsu, Luc. 4, 330 : plana natant, Sil. 4, 751. 3. To swim, of the eyes (of drunken or dying persons), to be feeble, failing; glassy (poet.) : vinis oculique animique natabant, Ov. F. 6, 673 : — moriens oculis natantibus eircumspexit Athin, id. Met. 5, 72 ; Sil. 2,. 122. 4. To move to and fro, not stand still : nee vagus in laxa pes tibi pelle (?'. e. cal- ceo) natet, Ov. A. A. 1, 516 ; so Calp. Eel. 6, 43 ; Nemes. Cyn. 170. 5. Of the flying of birds : ardea suhli- mis pennae confisa natanti, Luc. 5, 554. II. 'Prop., To fluctuate, waver, be un- certain : in quo quidem magis tu mihi na- tare visus es quam ipse Neptunus. Cic. N. D. 3, 24, 62: mutatio voluntatis indicat an- imum natare, Sen. Ep. 35 fin. : pars mul- ta (hominum) natat, modo recta capes- sens, Interdum pravis obnoxia, Hor. S. 2, 7, 6 ; Sil. 7, 726. natans, antis, Pa., Swimming ; hence, natantes. urn, poet, for Fishes : genus om- no natantum, Virg. G. 3, 541. natriXj icis, f. [no] J, A water-snake: cur deus tantam vim natrieum vipera- rurnque fecerit ? Cic. Acad. 2, 38. — Of a dangerous person: se natricem educare, Suet. Calig. 11. S3. Transf., A whip, scourge, made of a water-snake's skin : natibu' natricem impressit crassam et capitatam, Lucil. in Non. 65, 30. II. A plant, Ononis natrix, I,. ; Plin. 27, 12, 83. natta, v. nacca. natll; V- 2. natus. ! :icifrula, ae, /. dim. [nata] A little daughter : Inscr. ap. Gud. 335, 12. nature ao > /• [nascor] Birth. 1. Lit. (so extremely seldom) : natura tu illi pater es, consiliis ego, Ter. Ad. 1, 2, 46 ; cf. p natura pater, id. ib. 5, 7, 4. SI. Transf. (so freq., and quite class.): A. The nature, i. e. the natural constitu- tion or quality of a thing : quod autem an- imal est, id motu cietur interiore et suo: nam haec est natura propria animae et vis, Cic. Rep. 6, 26 : qualis esset natura montis, qui cognoseerent misit, Caes. B. G. 1, 21 : loci, id. ib. 1, 2: naturas apibus quas Juppiter ipse Addidit cxpediam, Virg. G. 4, 149.— Hence, 2. Of character, Nature, natural dispo- sition, inclination, bent, character: cogni- tum per te ipsum, quae tua natura est, dignum tua amicitia judicabis, Cic. Fam. 13, 78 : prolixa beneficaque natura, id. ib. 3, 8 ; Liv. 22, 59 : mihi benefacere ex con- suetudine jam in naluram vertit, Sail. J. 87: naturam cxpellas furca, tamen usque recurret, Hor. Ep. 1, 10, 24 : — facere sibi naturam alicujus rei, to accustom one's self to a thing, Quint. 2, 4, 17. S3. The nature, course, or order of things : quod rcrum natura non patitur, Cic. Acad. 2, 17 : delabi ad aequitatem et ad rerum naturam, id. Fam. 6, 10: — natu- rae satisfacerc anil cedere, i. e. to die, Cic. Clu. 10; Sail. J. 16.— Hence, 2. Nature, i. e. the world, the universe : Cleant'oes totius naturae menti atque am- ino hoc. nomen (dei) tribuit, Cic. N. D. 1, 14. C, An. element, thing, substance: Aris- toteles quintam quandam naturam censet esse, e qua sit mens, Cic. Tusc. 1,10: id. N. D. 2, 57: natura tenuis aiiris, Lucr. 2, 232. 2), The natural parts, organs of genera- tion : cu.ju.i (Mercurii) obscenius excitata natur.i traditur, Cic. N. D.3. 22: quaedam matronn visa c."t in quicte obsiguatam ha- bere n tur.im. id. do Div. 2, 70. aitu-rablliSi ''. >■ «• naturalis, App. Doet I'lut. ■-'. p. 19, 6 F.lm. Biirir^Hs. e, adj. (imturij Nalnrnl, i. NAUC e -i I. B]l birth, own : naturalis pater, opp. to adoptive father, Cic. Phil. 3, 6 : Alius, Liv. 42, 52 ; so id. 44, 44 : also, illegitimate, Ulp. Dig. 40, 5, 40 : avus, id. ib. 37, 8, 1. II. Produced by or agreeable to nature., natural: motus naturalis, Cic. Fin. 1, 6: societas, id. Off. 1, 16 : lex, id.N. D. 1, 14 : notio naturalis atque insita in animis nos- tris, id. Fin. 1, 9 : naturalis, non fucatus nitor, id. Brut. 9 : bonum, id. Coel. 5 : dies, a natural day, i. e.from sunrise to sunset, opp. to the dies civilis, v. civilis : mors, a natural, not a violent death, Plin. 7, 53, 54 : naturales exitus, the excrements, Col. 6, 30 : naturalia desideria, the sexual impulse, id. 6, 24 and 27. Hence, loca naturalia, or simply naturalia, the sexual parts of men and animals, Cels. 7, 21 ; 60 Col. 6, 27; Just. 4, 2; Cels. 2, 7; 1, 9. So, too, in the sing., naturale, Cels. 7, 26, 1 : — nat- urale est alicui, it is natural to one, it is his innate quality: Plin. 11, 37, 54. III. Of or concerning nature, natural : naturales quaestiones, Cic. Part. 18 : his- toria, Plin. H. N.prarfi : philosophia, Isid. Orig. 2, 24. IV. Opp. to fictitious, Natural, real : philosophi duos Joves fecerunt, unum naturalem, alteram fabulosum, Lact. 1, 11. — Hence, Adv., naturaliter, Naturally, con- formably to nature, by nature: quod enim homini naturaliter insitum est, eo uti de- cet, Cic. de Sen. 9 : alacritas naturaliter innata, Caes. B. C. 3, 92: naturaliter dissi- millimi, Vellej. 2, 60 ; Plin. 1 1, 37, 47 : est aliquid. in omni materia naturaliter pri- mum, Quint 3, 8, 6. natUralltas? fitis,/. [naturalis] Nat- uralness (post-class.) : somni naturalitas, 'Pert. Anim. 43 ; so id. ib. 16. naturaliter* "do., v. naturalis. naturalltUS, "dv. [naturalis] By na- ture (post-class.) : Sid. Ep. 9, 11. natariflCatUS, a, urn, adj. (natura- facio] Brought into being (post-clas6.) : an- im le naturiiicatae, Tort. adv. Valent. 23. 1. natus. »• »™, v. nascor. 2. natus. us (used only in the abl), m. [nascor] lit., Birth ; hence, * I. Of plants, A growing, growth : cu- pressus natu morosa, slow of growth, Plin. 16, 33, 60. II. With esp. reference to age, Birth, age, years (the clas3. signif. of the word) : non admodum grandis natu (* not very old), Cic. de Sen. 4 : tantus natu (* so old), Plaut. Bac. 1 , 2, 16 : grnndior natu, id. Aul. 2, 1, 37: qui i'uit major natu, quam Plau- tus, older, Cic. Tusc. 1, 1; cf.. audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, id. Oft'. 1 , '30 fin. : ita enim maximus natu ex iis in concilio respon- ds, the oldest, Liv. 21, 19 mcd. : ex his om- nibus natu minimus, Q. Saturius est <"the youngest), Cic. Clu. 38 : consurgit P. Scap- tius de plebe, magno natu, of great age, Liv. 3, 71 ; so magno natu. Nep. Paus. 5, 3 : Scismas maximo natu tilius, for max- imus natu, his eldest son, Nep. Dat. 7. NaubdlldeSi ae, v. Naubolus. NauboluS; i. m ., N«''6oAo£, A Icing of Phocis, father of Iphitus the Argonaut, Stat. Th. 7, 355 ; Hyg. Fab. 14.— JS. Deriv., IMaubolldes. "e. m., The son of Naubo- lus, Iphitus : Val. Fl. 1, 362 ; so Stat. Th. 7, 354. nauci. v. naucum. t naucleriCUS, a, urn, adj. = vuvkXtj- Oik' i, Of or belonging to a ship-owner or ship-master: ornatus ornatu nauclerico, in a shipper's dress, Plaut. Mil. 4, 4, 41 ; cf. the ibllg. art. tnaucleriUS) a, um, adj. = i/uukA)/- ptoi, Of or belonging to a ship-owner or ship-master : nauclerio ornatu, in the dress of a shipmaster, Plaut. Asin. 1, 1, 54 ; cf. the preced. art. t nauderUS) ii "'• = vatiicbnpiis, A ship-owner, a ship-master, skipper : Plaut. Mil. 4, 3, 16.— II. Nauclerus, 77« title of a comedy of Caecilius, Non. 12, 32; 126, 26 ; 506, 5 ; Isid. Orig. 19, 1. NaucratCS, is. m., NavKprirnc, A Greek historian of Erythrae, a pupil of Isocraies, Cic. de Or. 2, 23 ; 3, 44 ; Quint. 3, 6, 3. Waucratis, «,/.. NnVKpans, A town of the Dc'.'a in Egypt, Plin. 5, 10, 11.— N AUP Hence NaUCratlteS> ae > m > Of Nau- cralis, Naueralian : nomos, Plin. 5, 9, 9. — NauCratlCUS; a, um, adj., Naucra- dan: ostium Nili, Plin. 5, 10, 11. naucula? ae,/. [navicula] A little ship, for navicula (late Lat.) : Paul. Carm. 21, 247; cf., "naucula, navicella, navicula," Not. Tir. p. 177. naucillor. v - naviculor. naucum. >. n., or naucus, i. m. Something slight or trivial, a trifle : " nau- cum ait Ateius Philologus poni pro nugis. Cincius, quod in oleae nucis, quod intus sit. ■ Aelius Stilo omnium rerum piita- men. Glossematorum autem scriptores fabae grani quod haereat in fabulo. Qui- dam ex Graeco quod sit i/oi nai oixh le- vem hominem signiiicari. Quidam nucis juglandis, quam Verrius jugulandam vo- cat, medium velut dissepitnentum. Plau- tus in Parasito pigro : Ambo magna laude lauti, poslremo ambo sumus non nauci. Item in Mostellaria : Quod id esse dicam verbum nauci, nescio ; et in Truculento : Amas hominem non nauci; et Naevius in Tunicularia : " Ejusnoctcm nauco duccre," (to value at nothing) ; et Ennius : " Illuc est nugator nihili, non nauci homo," Fest. 166 ed. Miill. Besides the preceding ex- ample from Naevius, used only in the genitive with a negative, non nauci (ha- bere, facere, or esse), Of no value, good for nothing : non nauci habeo Marsum augurem, esteem lightly, value not a straw, Enn. in Cic. de Div. 1, 58 : homo timidus nauci non erit, Plaut. Most. 5, 1, 1 : homo non nauci, id. True. 2. 7, 50 : hoc servum meum non nauci facere esse ausum? id. Bacch. 5, 1, 16. naufrag-aliS* e, adj. [naufragium] Where many shipwrecks occur, dangerous to ships : Capraria naufragalis, Mart. Cap. 2, 206 ; cf. the follg. art. * naufragiosus? a, um, adj. [id.] Full of shipwrecks, dangerous to ships : pela- gus, Sid. Ep. 4, 12 ; cf. the preced. art. naufraS'ium. ii. «• [for navifragium, from navis-frango] A shipwreck: I. Lit. : multi naufragia fecerunt, Cie. Fam. 16, 9 : naufragio perire, id. Dejot. 9 : naufragio interire, Caes. B. C. 3, 27 : naufragio inter- cepts, Tac. A. 14, 3 ; Flor. 3, 10: pati, Sen. Here. Oet. 118. — Proverb.: naufragia al- icujus ex terra intueri, to behold the dan- gers of others from a position of safety, Cic. Att. 2, 7, 4 (cf. Lucr. 2, 1) : naufragi- um in portu facere, i. c. to fail when on the verge of success, Auct. Quint. Dec]. 12, 23. B. Poet, transf. : \, A storm: nau- fragiis magnis multisque coortis, Lucr. 2, 552. 2. The remains of a shipwreck, a wreck: Eurus Naufragium spargens operit freta, Sil. 10, 323. IS. Trop., Shipwreck . ruin, loss, destruc- tion : naufragium fortunarum, Cic. Rab. perd. 9 : luculenti patrimonii, id. Phil. 12, 8 : rei familiaris, id. Fam. 1, 9 : quum Gal- lica gens per Italiam naufragia sua latius traheret, defeats, Flor. 1, 13 fin. : — tabula ex naufragio, lit., a plank on which a ship- wrecked person saves nimself; hence, a means of deliverance, a solace : Cic. Att. 4, 18. S3. Transf., The shattered remains of a shipwreck, a wreck : naufragia Caesaris amicorum, Cic. Phil. 13, 2 : colligere nau- fragium reipublicae, id. Sest. 6 ; Ov. Pont. 1, 2, 62 ; cf. id. ib. 2, 9, 9. naufragOj are, v. n. [naufragu9] To suffer shipwreck, be wrecked : omnes naves naufragarunt, Petr. 76; Sid. Ep. 4, 21. naufragUSi °, um, adj. [navis-fran- go] That suffers shipwreck, shipwrecked, wrecked: I. Lit. (quite class.): Marium Africa devicta expulsum et naufragum vidit, Cic. Pis. 19 : naufraga corpora. Virg. G. 3, 542: naufraga puppis, Ov. Her. 2, 16: mulier naufraga, Tac. A. 14, 11. — (ft) Sub6t, A shipwrecked person: naufrague natans, Cic. Inv. 2, 51 : dare naufrago tab- ulam, Sen. Ben. 3, 9 ; Juv. 14, 301. B. Poet., transf., That causes ship- wreck, shipwrecking, naufragous: mare naufragum, Hor. Od. 1, 16, 10; so, unda, Tib. 2, 4, 10 : monstra, Ov. F. 4, 500 : tem- pestas, Val. Fl. 1, 584 : Syrtis, Sil. 17, 635. Cf. the art. navifragus. SS. Trop., Ruined: naufragorum ejec- N AUS ta ac debilitnta manus, Cic. Cat. 2, 11 : ut aliquis pntrimonio naufragus, id. Bull. 14. I naulia (also written nablia), drum, n. = i/uuAa, v iSXu, A kind of stringed in- strument: Ov. A. A. 3, 327. Naulocha. ae, /. (Naulochus, i, Suet. Aug. 1 10). A city in Sicily, on the promon- tory of Pelorum, Sil. 14, 265; cf. Mann. Ital. 2, 279. I naulwmi i, >'■ = raSAfli/, Passage- money, fare : perdere nnulum, Juv. 8, 97 : in nnulis navium, Paul. Dig. 30, 39, 1 : ut naulum exsolvatur, Ulp. it>. 20, 4, 6. t naumachia, ae, /. = vavuaxla, The representation of a sea-fight, a moch sea- Jight, nanmachy : naumachiara commisit, Suet. Claud. 21 : naumachiae spectacu- lum edere, id. Caes. 44 : naumachiam cx- hibere, id. Ner. 12. — H. Transt'., A place ■where such sea-fights were exhibited: edidit et navale proelium in veteri naumachia, Suet. Tib. 7; so id. ib. 72 ; id. Dom. 5. naumachiarius. a, urn, adj. [nau- machia] Of or for a mock sea-fight: pons, Plin. 16, 39, 74; ib. 75, n. 2. — Hence, H. Sub et., naumachiarius, ii, m., A combat- ant in a naumachy : Suet. Claud. 21. t naumachus* ". m - = vavuaxos, A naval combatant: "nauta, nauticus, nau- machus, naumachia," Not. Tir. p. 77. NaupactdUS* a, um , v - NaupactUB, no. II. Naupactus (-os). i. »<■, and Nau- pactujn- i. '"■: NainaKTOS, A city of Ac- tolia, tin the Gulf nf Corinth, the mod. Lc- panto, Mel. 2, 3, 5 ; Cic. Pis. 37, 91 ; Liv. 36, 30; 34 sq.—\l. Deri v., Naupactd- US> a, urn, adj., N 'ai/pactian : Naupactou9 Achelous, Ov. F. 2, 43. ! naupegiarius, «. m - [naupegus] A ship-carpenter: Inscr. ap. Spon. Miscell. p. 67. I naupsgUS. i, m. = i/miiDjyo's, A ship- builder, ship-wright, ship-carpenter : nau- pego in navi maritima diurni X sexagin- ta, Edict. Diocl. p. 19 ; so Arcad. Aur. Dig. 50, 6, 6 ; Firm. Math. 4, 7 med. ! nauphylax (naufylax, noufulax, uaofylax), acis, m. = vavipi Aa£, One who kept watch over the luggage on ship-board: Inscr. ap. Don. 273, 2; Inscr. ap. Maft'. Mus. Ver. 125, 3. NaupidamCi es, /., NavniSdpn, Daughter of Amphidamas, and mother of Augcas by Helios, Hyg. Fab. 14. 1. MauplillS. ii, m., Nat'irAioJ, A son of Neptune and Amymone, king of Eu- boea, and father of Palamedes. To re- venge the death of his son, whom the Greeks had put to death before Troy, he made false signal-fires on the shores of Euboea as the Greeks were returning homeward, which caused tliem to run upon the rocks, where they were shipwrecked: Nauplius ultores sub noctem porrigit ignes, Prop. 4, 1, 115; cf. Serv. Virg. A. 11, 260; Hyg. Fab. 116: Nauplii .mala, Suet. Ner. 39. — II. Deriv., Naupliadcs, ae, m., NuU7rAiii<5<)S, The soil of Nauplius, i. e. Palamedes, Ov. M. 13, 310 ; Ib. 261. t2. nauplius* '■> "* — withrXios, A kind of shell- fish, which sails in its shell as in a skip, Plin. 9, 30, 49 ; v. naviger. Nauportum- i. «■ A citl J «» Upper Pannonia, the mod. Laybach, Tac. A. 1, 20 ; Vellej. 2, 110.— Near it is the River NauportUS, i, «'■, PUn- 3, 18, 22 ; cf. Mann. Germ. p. 691 sq. Naura* orum, n. A district in Asia, in Sogdiana, Curt. 8, 2. Inauscit («A naviscit); Said of a bean, which opens in the shape of a ship : Fest. p. 168 and 169 ed. Mull. t nausea, ae, /. = vavdia, Sea-sick- ness : I. L it. : ne nauseae molestiam sus- cipia9 aeger, Cic. Fam. 16, 11 : navigavi- mus sine timore et nausea, id. Att. 5, 13 : nausea pressus, Cels. 1, 3. IE. Transf., in gen., Sickness, nausea ; vomiting : nausea segnis, quae bilem mo- vet nee eftundit, Sen. Ep. 53 : cruditates, quae nauseam faciunt, Plin. 26, 11, 69 : elacomeli non sine nausea alvum solvit, id. 23, 4, 50 : nauseam fluentem eoercere, Hor. Epod. 9, 35 : ubi libido veniet nau- seae, Cato 11. R. 156. B. T r o p., A qualm, nausea : quotidia- nam retice nauseam numis. Audire gra- tis Afer, ista non possum, Mart. 4, 37. N AUT nauseabllis, e, adj. [nauseo] That causes nausea or vomiting : Coel. Aur. Tard. 3, 2. nauscabundus, a, urn, adj. [id.] In- clined to vomit : Sen. Ep. 108 fin. ; so id. 47 med. UaUSeatOFi oris, m. [id.] One who is apt to j'lel nausea, who vomits easily : Ulix- es nausentbr erat, Sen. Ep. 53. nauseOi avi, atum, 1. v. n. [nausea] To be sea-sick : j. Lit.: Hor. Ep. 1, 1, 93 : si sine vomitu nauseavit, Ccls. 1, 3. B. Transf, To be squeamish or qualm ish, to vomit: qukllibet, modo ne nauseet, faciat, Cic. Phil. 2, 34 : ructantem et nau- seantem Antonium, id. Fam. 12, 25, 4. II. T r o p. : A. To belch forth, i. e. give vent to, utter nonsense : ista effutientem nauseare, Cic. N. D. 1, 30, 84. B. To cause disgust : hoc illis dictum est, qui stultitia nauseant, Phaedr. 4, 7, 25. * nauscola. ae, / dim. [nausea] A slight squeamishness : Cic. Att. 14, 8, 2. * nauseosus, a, um , ad j- [id-] That produces nausea, nauseous: radix, Plin. 26, 20, 38. Nausicaa* ae, and Nausicac, cs, /., NuvotKaa, The daughter of Alcinous, king of the Phaeacians : virgo Nausicaa, Gell. 9, 9; cf. Aus. Perioch. Odyss. 6: Nausicae patrii horti, Mart. 12, 31. NausiphanCS) 'S, ">., Navtn v - nayita. nail talis, e, adj. [nauta] Sailor-like : forma, Aus. Idyll. 10, 223. t nautea* ae > /■ = vavria (another form for vauaia) : * I. A qualm, nausea: nauteam facere, Plaut. ap. Fest. 165 ed. Mull. II. A stinking liquid, perh. bilge-water : " nautca est aqua de coriis, vel, quod est verius, aqua de sentina, dicta a nautis," Non. 8, 6 : nauteam Eibere malim, 6i ne- cessum est, quam illanc oscularier, Plaut. Asin. 5, 2,»44 ; id. Cure. 1, 2, 5 : hircu9 unctus nautea, id. Casin. grex. fin. — (Ace. to Opilius Aureliu9 in Fest. p. 165 ed. Miill., nautea is a plant used by tanners : " nau- team ait Opilius Aurelius herbam esse granis nigris, qua coriarii utuntur, a nave ducrum nomen, quia nauseam facit, per- mutatione T et S ;" cf. ib. p. 164.) Nautes. i 9 , m - The primogenitor of the Nautii (v. h. v.), Virg. A. 5, 704. ! nauticariUS) ". ™- [nauta] A ship- master : Inscr. ap. Fea Fast. cons. n. 40. t nautlCUS, a, um, adj. = vuvTtK'h, Of ov belonging to ships or sailors, ship-, nautical: inhibere est verbum totura nau- ticum, Cic. Att. 13, 21 : exuviae nauticae, id. de imp. Pomp. 18 : scientia nautica- rura rerum, Caes. B. G. 3, 8 ; cf. Cic. N. D. 2, 60 fin. : clamor, Virg. A. 3, 128 : pa- nis, Plin. 22, 25, 68 : pecunia, Scaev. Dig. 45,1,122. — II, Subst, nautici, orum, m., Sailors, seamen : Macrin nautici vocant, Liv. 37, 28 ; id. 41, 3 ; Plin. 16, 37, 70. t nautilus* i> ">., vui'tiAos, A kind of shell-fish that sails through the waves like a ship, the nautilus, Plin. 9, 29, 47 ; cf. nau- plius and naviger. Nautii* orum, m. The Nautians, a Roman family, descended from Nautes the Trojan, toho brought the image of Minerva to Italy, in consequence of which the sacri- fices to Minerva remained in this family, and the goddess herself was called Dea Nautia, Serv. ad Virg. A. 2, 166 ; 3, 407 ; 5, 704 and 728 ; Fest. p. 166 and 167 ed. Mull. ; cf. Hartung, Relig. der R6m. 1, p. 75 ; 2, p. 80. Nautius* a. Name of a Roman gens. So, C. Nautius, a consul, Liv. 2, 52 ; 3, 25 sq. : C. Nautius Rutilus, a consul, id. 4, 52 : NAVI Sp. Nautius Rutilua, a military tribune, id. 4, 35. Nava, ae, m. A river of Germany which flows into the Rhine near Ringen, now the Nahe. Tac. H. 4, 70; Aus. Mosell. 1; cf. Ukert, Gall. p. 167. jnavaculum* '. "• [navis] A harbor: " navaculum, vuvorubuov," Gloss. Philox. navale* ' a - v ' navalis, no. II. navalis* e > ac U- [navis] Of or belong- ing to ships, ship-, naval: pedestres na- valesve pugnac, Cic. de Sen. 5 : bellum, id. de imp. Pomp. 10 : apparatus, id. Att. 10, 8 : disciplina et gloria navalis, id. de imp. Pomp. 18 : fuga, by sea, Plin. 7, 45, 46 : castra, to protect the ships drawn up on land, Caes. B. G. 5, 22 : forma, the shape of a ship, Ov. F. 1, 229 : corona, a naval crown, as the reward of a naval victory, Virg. A. 8, 684 : cf., " navali corona 6olet donari, qui primus in hostium navem ar- matus transilierit," Fest. p. 163 ed. Miill. ; so, navali cinctus honore caput, Ov. A. A. 3, 392 : navali surgentes aere columnae, made of the brass from the beaks of cap- tured ships, Virg. G. 3, 29 : arbor, fit for ship-building, id. 13, 9, 17 : stagnum, a basin in which to exhibit mock sea-fights. Tac. A. 4, 15: — navalis Phoebus, so called because he granted the victory at Actium, Prop. 4, 1, 3 ; v. Actius and Actiacus : — so- cii, sailors, seamen (chosen from the freed- men of the colonists and allies, and also from those of the colonists and allies themselves who had been in slavery ; they were bound to a longer period of service and were of lower rank than the land troops; cf. Liv. 36,2; 40,18; 21,50): postero die militibus navalibusque sociis convocatis, id. 26, 48 ; id. 26, 17 ; id. 32, 23; id. 26, 35; id. 24, 11.— Sometimes the socii navales are distinguished from the seamen: Liv.37, 10:— navales pedes, con- temptuously, galley-slaves : Plaut. Men. 2, 2, 75. (Others understand by this ex- pression ship-servants, cabin-boys. — Non. 381, 393, calls the oars themselves navalea pedes.)— Duumviri navales, two commissa- ries who were charged with the repairing and fitting out of a fleet, Liv. 9, 30; 40,18; 26 : — navalis scriba, a ship's scribe or sec- retary : Fest. p. 169 ed. Miill. II. Subst, naYalia, lum (poet, also in the sing., navale, is, n. {gen. plur., nava- liorum, Vitr. 5, 12) : A. A place where ships were built and repaired, A dock, dock-yard : navalia, portus, aquarum duc- tus, etc., Cic. Off. 2, 17 : de navalium opere. id. de Or. 1, 14. — Hence, 2. Navalia, ium, n., A place in Rome, across the Tiber, where the dock-yards were situated: Liv. 3, 26; 8,14; 40, 51 et saep. — Near them was the Navalis porta, which received its name from them, Fest. p. 178 ed. Miill. 3. P o e t, in gen., A harbor, haven, port ; (*fl dock or arsenal): diripientque rates alii navalibus, Virg. A. 4, 593. — In the sing. : stetit aequore puppis Haud aliter, quam si siccum navale teneret, Ov. M. 3, 661 ; so id. Her. 18, 207. B. Materials for ship-building, tack- ling, rigging, Liv 45, 23, 5 ; Virg. A. 11, 329 ; Plin. 16, 11, 21. i navarchus, i, m.=zva$apxos< The captain of a ship : Cic. Verr. 2, 5, 24 ; id. ib. 2, 5, 32 ; so Veg. Mil. 5, 2. iiaVG* adv., v. navus, ad fin., no. * A. 1. navia* ae, /. [navis] J. A vulgar corruption tor naves, Ships, in the prov- erb, aut caputa aut naviam for aut caput aut navim (v. under caput, p. 241, b), Aur. Vict. Orig. gent. R. 3; Paul. Nol. 38, 73 ; cf. Macr. S. 1, 7.— II. Transf, A trough, canoe: arundinum nssa internodia, velut navia, binos et qunedam ternos etiam ve- hunt, Mel. 3, 7 ; cf., " navia lignum cava- tum ut navis, quo in vindemiis uti solent," Fest. p. 168. 2. Navia ficus, y- Navius navicella' ae./. dim. [navis] A small vessel, a boat, skiff (post-class.) : navicellae, quae piscium capiendorum causa paratae sunt, Mart. Dig. 33, 7, 17 (al. naucellae). navlCUla* ae,/. dim. [id.] A small ves- sel, a boat, skiff: nos ad naviculas nostras descendimus, Cic. Acad. 2, 48 ; so Afran. in Non. 238, 25; Caes. B. C. 2, 3; cf. id. ib. 3, 104 fin. NA VI naviculaiia, ae,/ [navis] The busi- ness of one who hired out small vessels for transporting passengers and goods, the shipping business: naviculariarn facere, Cic. Verr. 2, 5, 18. naviculars, e, adj. [navicula] Of or relating to the shipping business (post- class.) : res, Hermog. Dig. 50, 4, 1. 1. naVlCUlariuS; «, «*. [id.] A ship- owner who hires out vessels for money, a ship-master : Cic. Fam. 16, 9 ; id. Att. 9, 3 fin. : mercatoribus aut naviculariis nos- tris injuriosius tractatis, id. de imp. Pomp. 5 ; cf., mercatores, navicularii, id. Verr. 2, 2, 55; Tac. A. 12,55. 2. aavicularius, a, um, adj. [1. na- vicularius] OJ or belonging to a ship-own- er or shipmaster : onus, Cod. Theod. 13, 5, 12 : functio, Cod. Justin. 11, 2, 3: POR- TITOR, Inscr. ap. Mur. 984, 1. *naviculor ° r nauculor, a", »• dep. it. [navicula] To sail in a small vessel : Lucrino nauculatur in stagno, Mart. 3, 20 fin., navifrag'aSi a, um, adj. [navis-fran- go] Causing shipwrecks, dangerous (a po- et, word) : navifragum Scylaceum, Virg. A. 3, 553 : fretum, Ov. M. 14, 6 : saxa, Stat Th. 5, 415. Cf., naufragus, no. I., B. navigubllis, e, adj. [navigo] Navi- gable : amnis, Liv. 38, 3 ; so, mare, id. 35, 44 : fossa, Tac. A. 15, 42 : litora, id. ib. 13, 53 : — fontes magnorum fluminum, Auct. ap. Quint. 8, 3, 76. navigatio, onis, /• [id-] A sailing, navigation : ex tuis Uteris cognovi cur- sus navigationum tuarum, Cic. Fam. 13, 68 : in portum ex longa navigatione ve- nire, id. de Sen. 19 fin. .- prima navigatio, id. Q. Fr. 2, 6 : navigationi se committcre, id. Fam. 16, 4 : celeri navigatione prope- rare, Tac. H. 2, 81 ; id. ib. 4, 49 : diei navi- gatione abesse, Plin. 37, 8, 32. * navigator! oris, m. [id.] A. sailor, mariner : Quint. 5, 10, 27. navig"er> a, um, adj. [navis-gero] Ship -bearing, navigable : mare navige- rum. Luce. 1, 3 : iter, Mart. 12, 99.— II. Sailing: navigera similitudo, the likeness of a vessel under sail ; said of a sea-mus- cle : Plin. 9, 30, 49 ; v. nauplius. navisfldluni; i, «■ dim. [navigium] A small vessel, a bark, boat : Lentul. in Cic. Fam. 12. 15, 2 ; Auct. Bell. Al. 63. navigiUKl, ii, «■ [navigo] A vessel, a ship: I. Lit. (quite class.) : navigia face- re, Cic. N. D. 2, 60 : navigium dissolutum, vel potius dissipatum, id. Att. 15, 11: pro- bum navigium, id. Acad. 2, 31 : luculen- tum, id. Att. 16, 4. — Proverb.: in eodem velut navigio participem esse periculi, Liv. 44. 22. II. Transf: A Afloat, raft (post- class.), Ulp. Dig. 43, 11, 1. B. A sailing, navigatio?/. (ante- and post-class.) : navigii ratio jacebat, Lucr. 1004 : in omnes navigii dies, Scaev. Dig. 45, 1, 122 ; so Ulp. ib."43, 11, 1 med. navijTO; avi, atum, 1. v. a. and n. [navis-aao] To sail: I, Lit: A. «■■■' quum per anni tempus navigare poteris, ad nos veni, Cic. Fam. 16, 17 : in Asiam, id. Flacc. 16 : Syracusas, id. N. D. 3, 34 : in alto, id. Inv. 2. 51 : nactus idoneum tempus ad uavigandum, Caes. B. G. 4, 23: e porta, to set sail, Quint. 4, 2, 42: — quo tempore ceteri praetores consueverunt navigare, to go by sea, Cic. Verr. 2, 5, 31. — Or ships: utrum ista classis navigarit, Cic. Fl. 14 : decrevimus, ut classis in Ita- liam navigaret, id. ib. 13 ; Ov. A. A. 2. 9. — Of goods or freight : interest utrum ipsae merces periculo creditoris navigent, Ulp. Dig. 22,2,1. — Proverb.: navigare in por- ta, i. e. to be in safely, Ter. Andr. 3, 1, 22. B. Act., To sail over, navigate : quum Xerxes maria ambulavisset, terramque navigasset, Cic. Fin. 2, 34 : Tyrrhenum aequor, Virg. A. 1, 67 ; so, aequor Ionium, Ov. M. 15, 50: Oceanum septentrionalem, Suet. Claud. 1. — Hence, (fi) pass. : totus (iodic navigator occidens : septentrionn- lis vero Oceanus magna ex parte nnviga- tus est, Plin. 2, 67, G7 ; so id. 36, 15, 24 ; Tac. G. 34; cf. Quint. 1, 4, 28.-(v) Im- jiers. : iis enim ventis istinc nnvigntur, Cic. Fam. 16, 7; so id. ib. 16, 13; Plin. 6, 26,30. H Transf.: A. Of nava! warfare: 988 N A VI quam celeriter belli impetus navigavit, Cic. de imp. Pomp. 12; eo, in Arncam navigabat helium, Flor. 2, 2. B. To swim : Ov. Her. 19, 47. C. To flow: Manil. 5, 583.— Hence, * I>. Aliquid, To gain by navigation : quae homines arant, navigant, aedificant, etc., Sail. C. 2. navis, is, f. [mis] A ship. I, Lit.: navis longa, (*o ship of war,) Liv. 24, 36 : oneraria, a transport, id. ib. 40 : praetoria, the admiral's ship, Liv. 29, 25 : tecta, id. 22, 21 ; or. constrata, id. 35, 46, having a deck, decked: aperta, open, without a declt, id. 32, 21 : navis auri, pa- leae, laden with gold or chaff, Cic. Parad. 3, 1 : — navem construere, Cic. de Sen. 20 : triremis instar aedificata, id. Verr. 2, 5, 17 : navem adornare, Caes. B. C. 1, 26 : armare, id. B. G. 5, 1 : reficere, id. ib. 4, 31 : fabricari, Tac. A. 14, 29 : deducere, to launch, Caes. B. G. 5, 23: deducere in aquam, Liv. 28, 17 : moliri ab terra, id. ib. 7: ex portu educere, Caes. B. C. 1, 57: subducere, id. B. G. 5, 11: subducere in aridum, id. ib. 4, 29 : agere, to work a ship, Hor. Ep. 2, 1, 114 : solvere, to set sail, Caes. B. C. 3, 6 ; so too, naves leni vento solverunt, id. B. G. 4, 28 : navem appel- lere ad aliquem locum, to land, Cic. Att. 13, 21 : applicare terrae, Liv. 28, 17 : ap- pellere litori, Curt. 4, 2: frangere, to be shipwrecked, cast away, Ter. Andr. 1, 3, 17: in portu evertere, Cic. de Or. 1, 38 : im- pingere, Quint. 4, 1, 61 : deprimere, Tac. H. 4, 79 : gubernare et salvam in portu collocare, Cic. Pis. 9: remis incitare, Caes. B. G. 4, 25 : in nave vehi, Cic. N. D. 3, 37 : navia cursum suum tenens, id. Plane. 39 : navem statuere, to heave to, Plaut. Bac. 2, 3, 57 : navium tutela, the image, of a deity placed on the stern of the vessel, under whose protection the ship was placed : Ov. Tr. 1, 10, 1 ; cf. id. Her. 16, 112 ; Val. Fl. 1, 301. The proper badge of a vessel, after which it was named, was placed on the prow : Aeneia puppis Prima tenet rostro Phrygios subjuncta leones, Virg. A. 10, 157 : TRIREME MARTE, Inscr. ap. Mur. 780, 5. — P r o v e rb. : navibus et quad- rigia petere aliquid, i. e. with all one's pow- er, with might and main, Hor. Ep. 1, 11, 28 : navem perforare qua ipse quis navi- get, i. e. to do one's self an injury, Cic. fragm. ap. Quint. 8, 6, 47 : navem mor- tuo applicare, to rescue a drowned man from the water, i. e. to bring assistance when loo late, Auct. Quint, decl. 12, 23. B. Transf: \ A woman's privities, Plaut. Men. 2, 3, 51 ; Mil. 3, 3, 46 ; Rud. 2, 3, 24 ; Macr. S. 2, 5. 2. Navis Argolica, or simply Navia, The ship Argo, placed among the constellations, Cic. Arat. 277. II, Trop. : una navis est jam bonorum omnium, Cic. Fam. 12, 24 : navis reipub- licae fluctuans in alto tempestatibus sedi- tionum ac discordiarum, id. Sest. 20. I NavisJavia, ae,/. The name un- der which dicine honors were paid at Rome, in the vestibule of the temple of the Deum Mater, to the vestal Claudia Quinta, who, in the year of Rome 549, drew up the Tiber the ship which brought the image of Cybele from Pessinus to Rome (cf. Liv. 29, 14 ; Tac. A. 4, 64; Val. Max. 1, 8, 11): Inscr. Orell. no. 1905 ; so ib. 1906 and 2403. navita and nauta, ae, m. [navis] A sailor, seaman, mariner : (a) Form navita (poet, and in post-class, prose) : Cato in Feat. p. 169 ed. Mull. : nulla est voluptas navitis major, etc., Plaut Men. 2, 1, 1 : tim- idi navitae, Cic. poet. Tusc. 2, 10, 23 : na- vita de ventis, de tauris narrat arator, Prop. 2, 1, 43 : navitas precum ejus (Ari- onis) commiseritum ease, Gell. 16, 19, 11. — (0) Form nauta (quite class.) : Cic. Att. 9, 3 fin, ; id. Fam. 16, 9fiu. : nautas guber- natoresque comparari jubet, Caes. B. G. 3, 9 : pavidus nauta, Hor. Od. 1, 1, 14. navitas (gnav.), atis, /. [navus] Promptness, assiduity, zeal : istam operam tuam, navitatem, animum in rempubli- cam, etc., Cic. Fam. 10, 25, 1 : gnavitas stu- diosa, Am. 1, p. 3. navitCF? adv., v. navus, ad fin., no. B. % navities, ei, f. [navus] Diligence, zeal : " navities, aperi'i," Gloss. Philox. NavillS; "i "'■ A Roman proper name. NE Especially celebrated is Attus Navius, an augur under Tarquinius Priscus, who cut a stone in two with a razor, Liv. 1, 36 ; Cic. N. D. 2, 3 ; id. de Div. 1, 17 ; Plin 15, 18, 20 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 124 sq. — Hence, Navius, a, um, adj., Navian : Navia ficus, a fig-tree in the Comitium at Rome, on the spot where Navius cut the stone in two with a razor. As long as it flourished Roman liberty was to endure, Plin. 15, 18, 20 ; Fest. p. 169 ed. Mull. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 126 sq. naVO; avi, atum, 1. v. a. [navuB] To do, perform, or accomplish a thing with zeal and diligence (quite class.) : nemo est tarn artlictus, qui non possit navare aliquid et efficere, Cic. Fam. 6, 1 : navare operam alicui, to come to one's assistance, to serve or assist one : utinam potuissem tibi ope- ram meam studiumque navare, Cic. Fam. 15, 12: operam reipublicae, id. ib. 10,25: jam mihi videor navasse operam. quod hue venerim, to have succeeded in my en- deavors, Cic. de Or. 2, 7 : fortiter in acie ... navare operam, to act vigorously, Liv. 7, 16 ; so id. 28, 35 : navandae operae avidi- or, Tac. A. 3, 42 ; for which, opus navare, Val. Fl. 3, 144 : quam vellem Bruto stu- dium tuum navare potuisses I to show, ex- hibit, Cic. Att. 15, 4 fin.; cf., si surfragandi studia non navant, id. Q. Cic. Petit, cons. 5; so, benevolentiam, Cic. Fam. 3, 10: bellum, to prosecute vigorously, Tac. H 3, 25 : tlagitium, to commit, perpetrate, id. ib. 4, 59 : rem publicam, to serve the state : Cic. Fam. 9, 2 fin. naVUS (gnavus), a, um, adj. Busy, diligent, assiduous, active (quite class.) : navu' repertus homo, Enn. Ann. 6, 4 : ho- mo gnavua et industrius, Cic. Verr. 2, 3, 21 ; so id. de imp. Pomp. 7, 18 : aratores, id. Verr. 2, 3, 51 : Alius, id. ib. 2, 3, 69 : vir gnavus, agilis, providus, Vellej. 2, 105: ru- dimenta, Sil. 1, 549: timor, that raiders industrious, id. 7. 349. — Hence, Adv., in two forms, nave (ante-class.) and naviter (quite class.). * A. nave (gnave), Diligently, actively, zealously : nave agere oportet quod agas, non ductarier, Plaut. in Fest. p. 169 ed. Mull. B. naviter (gnaviter) : 1, Diligently, actively, zealously: bene naviter ire, Si- senn. in Charis. p. 185 P. : n. versari in provincia, Gell. 15, 4 : (*pugnare, Liv. 10, 39 : expedire, id. 24, 23 : bellum gerere, id. 30, 4.) — 2. Transf., in gen., Wholly, completely: bene et naviter impudens, Cic. Fam. 5, 12, 3 : plenum, Lucr. 1, 524. naxiumi ", **• A stone used for pol- ishing marble, which was found on the Isl- and of Cyprus and prepared in the City of Naxos, in Crete, Plin. 36, 7, 10 ; 37, 8, 32. Naxos, i,/-, N«Sos, The Isle of Naxos, in the Aegean Sea, one of the Cyclades, famed for its wines, and for the abandon- ment there of Ariadne by Theseus, Plin. 4, 12, 22. — Hence PJaxius, a, um, a j., Naxian : turba, Prop. 3, 15, 28 : junrus, Plin. 21, 18, 69 : ardor, Ariadne's crown, a constellation, Col. 10, 52. II, A city of Crete; hence Naxius. a, um, adj. : cos, Plin. 36, 22. 47 ; v. naxium. Nazarenus* a, um, Nazareus, a, um, and NazarUS; », am, adj. Of Naz- areth, Nazarene, i. e. Christian : discipline Nazarena, Prud. art®. 10,45,- Nazarenus, the Nazarene, i. e. Christ, id. Cath. 7, I : vir, a Christian, Prud. in Sym. 1, 5.30: Nazara plebes. Juvenc. 3, 29. — Nazara, ae, /., Nazareth : id. 2, 107. 1. ne (archaic NEI, and for this NI, v. the follg.), adv. and conj., is the primitive Latin negative particle, the Eng. No, not; whereas the negative particle non is a derivative (v. non, ad init.) ; cf. the An- glo-Sax. na and ne (Eng. no), whence naht (Eng. not) is derived. I, The absolutely negative and purely adverbial nature of ne (NEI, NI) is ex- hibited, A, First, in the early stage of the lan- guage, in the negation of a single word of the proposition, NE MINVS TRINVM NOVNDINVM, not less than, etc., SC. de Bacci).; cf. with DVM NE MINVS SEN- ATORIBVS C. ADESENT, twice in the same SC. : and in the form NI : DVM NI MINVS VIG1NTI ADSIENT, Inscr. ap. NE Grut. 207, 3. So too, DVM NE AMPLI- OREM MODVM PRATORVM HAI1E- ANT Q.VAM, etc., Inscr. ap. Orejl. no. 3121 (Sententia de finibus inter Genuates et Viturios regundis lata A.U.C. 637). So likewise, ne minores (verres) quam se- mestres, Vnr. R. R. 2, 4, 21. 2. To this is allied the adverbial use of ne in all periods of the language. a. In connection with quidem, to make an emphatic negation of the word placed between them, Not even : ne in oppidis quidem . . . ne in fanis quidem, Cic. Verr. 2, 4, 1 : non enim praetereundum est, ne id quidem, id. ib. 2, 1, 60 : nulla ne minima quidem aura fluctus commo- vente, id. Tusc. 5, 6, 16 : non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc., id. Mil. 29 : ut in foro et in judicio . . . ne non timere quidem sine aliquo timore possimus, id. ib. 1, 2. 1), In composition, to make an ab- solute negation of the principal idea. So, in the first place, in nequc and ncquic- quam ; also in nescio and nevolo ; and likewise in nefas, nefandus, NEPUS (for non purus), nequeo, neuter, neuliquam ; in nemo, uego, nihil, nullus, numquam, and nusquam, and doubtless also in ne- pos (for ne-potis, to which add the collat. form neptis) ; and, lastly, with a para- gogic c before o : necopinans and negli- go ; negotium (i. e. nec-lego ; nec-otium), B, It is used adverbially, to nega- tive a proposition in all periods of the language, and exclusively, 1, In imperative sentences, to sig- nify that something must or should not be done : («) With an imperative : SI HOMINEM FVLMEN IOVIS OCCIS1T, NE SVPRA GENVA TOLLITOR, let kirn not be raised, Lex.reg. (v. Append.) : HOM- INEM MORTVVM IN VRBE NE SE- PELITO NEVE VR1TO, Fragm. XII. Tab. (ib.) ; cf., MVLIERES GENAS NE RADVNTO NEVE LESSVM FVNERIS ERGO HABENTO, id. (ib.) : SI NOLET, ARCERAM NE STERN1TO, let him not spread, he need not spread, id. (ib. ; cf. Gell. 20, 1, 25) : VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO, Inscr. Orell. no. 3121 ; cf. art. ni, no. II. : abi, ne jura : sa- tis credo, Plaut. Pers. 4, 3, 20 : ah, ne saevi tantopere, Ter. And. 5, 2, 27 : ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella, Virg. A. 6, 833.— (fi) With the conjunctive : si cer- tum est facere, facias : verum ne post conferas Culpam in me, Ter. Eun. 2, 3,96: ut quot vellet, praefecturas sumeret, dum ne negotiarentur, Cic. Att. 6, 1. 2, In wishes and asseverations: ne id Juppiter Opt. Max. sineret, etc., may Jupiter forbid it .' etc., Liv. 4, 2, 8 ; cf., ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, urbem, etc., id. 28, 28, 11. So, connected with utinam : utinam ne in nemore Pelio securibus Cae- ea accidisset abiegna ad terram trahes, would that not, Enn. in Cic. Top. 16, 61 ; so, utinam ne umquam, Medea, Colchis cupido corde pedem extulisses, Enn. in Non. 297, 18 ; and, illud utinam ne vere scriberem ! Cic. Fam. 5, 17, 3 ; v. utinam : — ne vivam, si scio, may I not live, may I die, if I know, Cic. Att. 4, 16 ; so, ne sun salvus, si aliter scribo ac sentio, id. ib. 16, 13. 3, In concessive and restrictive clauses : nemo is, inquies, umquam fu- it. Ne fuerit : ego enim, etc., there may not have been ; suppose there was not, Cic. Or. 29, 101 ; cf., pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane : videri certe potest, id. Acad. 2, 26, 85 ; and id. ib. 2, 32, 102 : ne sit sane summum ma- lum dolor : malum certe est, id. Tusc. 2, 5, 14 Klotz. : ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus, id. N. D. 1, 31, 88 ; Liv. 31, 7 : nee porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes ? though you be not crushed ; supposing you are not crushed, Cic. Tusc. 4, 17, 39 : — sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in fui'ibus aerarii, ne illis sanguinem nos- tram largiantur, etc., only let them not ; if they only will not, Sail. C. 52. So, dum ne, dummodo ne, modo ne, and dum qui- dem ne; v. dum, p. 508. B, 2, a, I, and NE modo : — me vcro nihil istorum nc juvenem quidem movit umquam: nenunc senem, much less now lam oM=nedum, Cic. Fam. 9, 26, 2; cf., vix incedo inanis, ne ire pos- se cum onere existumes, Plaut. Am. 1, 1, 174 ; so, scuta si homines inviti dant, etsi ad salutem communem dari sentiunt : ne quern putetis sine maximo dolore argen- tum caclatum domo protulisse, much less can you suppose, etc., Cic. Verr. 2, 4, 23 fin. ; Liv. 3, 52, 9 Drak. 4. In intentional clauses, i. e. which denote a purpose, with nt, That not, lest (so since the Aug. per. very rare- ly ; in Livy only a few times, and in pas- sages where the reading i9 suspected : in Tacitus not at all ; cf. Haasc on Reisig's Vorles. § 322 ; and v. under no II.) : quos ego mea ope ex Incertis certos . . . Dimit- to, ut ne res teraere tractent turbidas, Enn. in Cic. de Or. 1, 45, 199 ; Plaut. Capt. 2, 2, 17 : pergunt turbare usque, ut ne quid possit conquiescere, id. Most. 5, 1, 12 : haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet, Ter. Hec. 4, 2, 19 : excitandam esse ani- madversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus, Cic. Off. 1, 29, 103 : equidem soleo dare ope- ram, ut de sua quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc., id. de Or. 2, 24, 102. — Separated from ut : quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem, Cic. Att. 3, 10 : lata lex est, ne auspicia valerent, ut om- nibus fastis diebus legem ferri liceret : ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret, id. Sest. 15 ; id. N. D. 1, 7, 17 : vos orant atque obse- crant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judi- cio ne discrepet, id. de Div. in Caecil. 4, 14. — For ut ne, ante- and post-class., also qui ne, quo ne, and quomodo ne : ego id agam, mihi qui ne detur, Ter. And. 2, 1, 35 : moxque ad aram, quo ne hostis do- lum persentisceret, aversusque a duce as- sistit, Diet. Cret. 4, 11 : quaeritis maximis sumptibus faciendis, quomodo ne tributa conferatis, Gr. ihs fji), Rutil. Lup. 1, 9. C. In interrogations the adverb ne (also apocopated n') has become en- clitic, ne, and, like the Gr. nn, has ex- changed its negative for an interrogative signification. In direct interrogations it has no representative in English ; in in- direct interrogations it is equivalent to our Whether, (a) In direct interrogations : meministine me in senatu dicere ? etc., Cic. Cat. 1, 3 : potestne rerum major esse disseusio? id. Fin. 3, 13: tune id veritus es ? id. Q. Fr. 1, 3 : jamne vides, belua, jamne sentis 1 etc., id. Pis. 1 : quid, si eti- am fal8um illud omnino est ? tamenne ista jam absurda defendes ? id. N. D. 1, 29 ; cf. id. Rose. Am. 15 : quiane auxilio juvat ante levatos ? Virg. A. 4, 538 : — tun' te audes Sosiam esse dicere 1 Plaut. Am. 1, 1, 217. — After an elided s : satin' habes, si femiuarum nulla 'st : quam aeque dili- gam 1 id. ib. 1, 3, 11 : pergin' autem ? id. ib. 1, 3, 41. — (j3) In indirect interrogations, Whether: utvideaimis, satisneista sit jus- ta defectio, Cic. Acad. 1, 12 : Publilius I iturusne sit in Africam et quando, ex Ale- I dio scire poteris, id. Att. 12, 24 : videto j vasa, multane sient, Cato R. R. 1 : quem imitaripossimusne, ipse liber erit indicio, Var. L. L. 7, 2, § 4 ; cf. id. ib. 10, 2, § 9— (y) Sometimes affixed to an interroga- tive pronoun : quone malo mentem con- cussa 1 Timore deorum, Hor. S. 2, 3, 295 ; cf, uterne Ad casus dubios fidet sibi cer- tius 1 id. ib. 2, 2, 107 ; and, ilia rogare : Quantane ? id. ib. 2, 3, 317.— b. With an, annon, or anne, in the second interroga- tion, v. under an, p. 100, a, sqq. With necne, v. under neque. — Sometimes, in the second interrogation, ne for an : Smyr- na quid et Colophon ? Majora minorane fama? Hor. Ep. 1, 11, 3: ut in incerto fuerit, vicissent victine essent, Liv. 5, 28, 5 : quurn interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret, Nep. Iphicr. 3 fin. IJ„ Like the originally adverbial parti- cle ut (q. v.), the particle ne, in intentional clauses, and after verbs of fearing and avoiding (but not in clauses which mere- ly describe an effect, where ut non, not NEAP ut ne or ne, is employed), assumes the character of a conjunction. A. In intentional clauses for the original ut ne, That not, lest : nolite hos- pites ad me adire illico istic I Ne contagio mea bonis umbrave obsit, approach me not ; let not my presence harm you, i. e. in order that my presence may not harm you, lest my presence should harm you, Enn. in Cic. Tusc. 3, 12, 26 : omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt . . . ne quis se aut suorum nliqnem praetermissum queratur, Cic. Rep. 1,1; id. ib. 1, 7; id. ib. 1, 5: Cacsarem corn- plexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret, Caes. B. G. 1, 20 : considera, ne in alienissimum tempus ca- dat adventus tuus, Cic. Fam. 15, 14 : Coe- ceius, vide, ne frustretur, Cit. Att. 12, 18 et saep. B. After verbs of fe arin g, to express the wish that something may not take place; represented in English by That (be- cause in English the particle is depend- ent on the idea of fearing, and not of wish- ing) : metuo et timeo, ne hoc tandem propalam fiat, that it will be discovered, Plaut. Mil. 4, 8, 38 : timeo ne malefacta mea sint inventa omnia, id. True. 4, 2, 61 : vereor ne quid Andria apportet mali, Ter. Andr. 1, 1, 46 : metuebat ne indicarent, Cic. Mil. 21 : mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat, id. Mur. 41 : hie ne quid mihi prorogetur, horreo, id. Att. 5, 21 : pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vul- nus, Liv. 24, 42. — b. Connected with non or nihil, That not : vereor ne exercitum firmum habere non possit, Cic. Att. 7, 12 : unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere, id. ib. 5, 18 : timeo ne non im- petrem, id. ib. 9, 6 ; id. Tusc. 1, 31. — c. With the negative before the verbum ti- mendi : non vereor, ne quid temere fa- cias, Cic. Fam. 2. 7 : timere non debeo, ne non iste ilia cruce dignus judicetur, id. Verr. 2, 5, 67. C. After verbs of avoiding, instead of the simple object, in which case also, as with verbs of fearing, the use of the particle rests on the wish that that which is to be guarded against may not take place: Eng. That not, lest: qui cavet, ne decipiatur, etc., Plaut. Capt. 2, 2, 5 : cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur, Cic. Rose. Am. 53 ; id. Fam. 3, 12 fin. ; v. caveo, p. 254, I. c. 2. ne> interrog. part., v. the preeed. art., no. I. C. 3. ne> interj. for nae, v. nae. Neaera> ae > /-. Nf'ai/>8, A female prop- er name. So of the mistress of Lygdamus, Tib. 3, 1 . 6 ; 23 et saep. A mistress of Hor- ace, Hor. Od. 3, 14, 21 ; id. Epod. 15. A mistress of the shepherd Aegon, Virg. E. 3, 3 ; of Jole, the mistress of Hercules, Prud. area). 10, 240, and of Ariadne, as the mis- tress of Bacchus, id. in Symm. 1, 139. NeaethllS) ii m -. NnuOos, A river in the territory of the Bruttii, the mod. Nieto or Neto, Plin. 3, 11, 15; cf. Mann. Ital. 2, p. 211 (in Ov. M. 15, 51, instead of Neae- thus, we should read, ace. to the manu- scripts, Neretus). NeapdliSi is. /. Ne&iroXis (New- town) : X. A celebrated maritime city in Campania, a colony of the Cumaeans, call- ed by the early Romans Novapolis, the mod. Napoli, Naples, Mel. 2, '4, 9 ; Plin. 3, 5, 9 ; Var. L. L. 6, 7, § 58 ; Cic. Balb. 24 ; Rab. Post. 10 : otiosa, Hor. Epod. 5, 43 : docta. Mart. 5, 78 : hospita Musis, Sil. 12, 31 ; cf. Mann. Ital. p. 738. — Derivv. : I, Nea- pdlltanUSt a . um . °#-i Of or belonging to Naples, Neapolitan : piscinae, Var. in Non. 543, 33: ager, Plin. 17, 17, 26 : mala cotonea, id. 15, 11, 10.— b. Subst. (a) Ne- apolitanum, i, n., A villa near Naples : of Pompey, Cic. Att. 7, 2, 5 ; of Lucullus, id. Acad. 2, 3, 9 ; of Pontius, id. Att 14, 21, 3. — (/3) Neapolitani, orum, m., The Neapoli- tans, Cic. Fam. 13, 30 ; id. Off. 1, 10, 33 ; id. Tusc. l, 35.-2. Neapolitis, idis, /, A (female) Neapolitan : meretrix, Afran. in Non. 318, 6. II A city in Zeugitana, Mel. 1, 7 ; Plin. 5, 4, 3 ; Auct. Bell. Afr. 2. III The fourth quarter of the city of Syr- acuse, Cic. Verr. 2, 4, 53 ; Liv. 25, 25. 989 N E B U NearchuSi i, ">., NeaJ>x.os : I. An ad- miral of Alexander the Great, who com- manded the fleet sent on a voyage of dis- covery to In dia, and wrote the history of the expedition, Plin. 6, 23, 26; Curt. 9, 10,— II. A Tarentine, a host of the elder Cato, Cic. de Sen. 12, 41. — HI, A beautiful youth, Hor. Od. 3, 20, 6. Ncbiodunum (Noviodumim), i, n., A city of Lower Moesia, Cod. Theod. 10, 21, 1. nebridae, arum, m. [nebris] The priests of Ceres clothed in a fawn-shin at the Eleusinian mysteries, the ncbris-wearers: nebridiirum familia, Arn. 5, 185. 1 1. nebris* Idis, /. = veGpii, A fawn- shin worn by the Bacchanals at the Bacchic festivals : nebridas et fragiles tbyrsos por- tare, Stat. Th. 2, 664 : a tereti demisit ne- brida collo, id. Ach. 1, 609 ; so Claud. IV. cons. Honor. 605. t 2. NebriSi Mis, /• A Soman sur- name, Inscr. Grut. 476, 8. t nebritis, Mis, /. = vcBpins, A pre- cious stone sacred to Bacchus, Plin. 37, 10, 64. NebrodeS) is > '"■■• Ne6pJiSti or Ntvpui- Srj t rd, A chain of mountains running across Sicily from east to west, Sil. 14, 237; Sol. 5 ; cf. Mann. Ital. 2, 239. f NebrophdnOS) Nebrophong, m. and/. === vebpu■ ™., Nc6p : >S (fawn), A Ro- man surname, Inscr. Grut. 476, 8. nebula- ae, / [ic '"■ d p P- [nebuloj To be 'i worthless fellow : "nebulor, uxpnorti" Gloss. Philox. nebulo Sltas, atis, /. [nebulosus] Mistiness, cloudiness, darkness (post-clas- 990 NECE sical and very rare) : vaporum nebuloei- tas, Arn. 7, 234. ncbuldSUS» a, um, adj. [nebula] Full of mist or vapor, misty, foggy, cloudy, dark : I, Lit : ager 6i nebulosus est, Cato R. R. 6: nebulosum et caliginosum coelum, Cic. Tusc. 1, 25 : n. et roscidus aer, Plin. 21, 7, 18 : exhalatio, id. 31, 3, 27 : dies nebulosi nubilive, Cels. 2, 1. — *H. Trop., Dark, difficult to understand : nomen, Gell. 20, 3. 1. nee» C0n j; v - neque. 2. 11CC. An inseparable negative par- ticle in compounds for ne : necopinans, necopinus ; also in negotium for nec-oti- um, and in negligo for nec-lego. necator, oris, m. [neco] A slayer, a murderer (post-class.) : hominum, Mncr. S. 1, 12: civium, Lampr. Commod. 18. necatriX; ' c i s . /• [necator] She who slays (late Lat.) : August, de cons. Evang. 13 med. IlCCdum. v. neque, ad fin. NecepsuS) > (Necepso, onis, Jul. Firm. 8), m., A mythic astrologer in Egypt, a disciple of Aesculapius and Anubis, Aus. Ep. 19, 18. X necerim* nec cum, Fest. p. 162 ed. Mull. (ace. to Mull. ib. p. 386, a ; ER1M is accus. for ESIM, from ES = IS). necessaries ado., v. necessarius, ad fin., no. 1. necessariOj adv., v. necessarius, ad fin., no. 2. necessarius; a, um, adj. (Comp. ne- cessarior, Tert. Patient. 11 ; Fest. anim. 4, et al. ; v. in the follg.) [necesse] Unavoid- able, inevitable, indispensable, necessary: " necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit ce6sandum, aut sine quo vivi non possit : aut sine quo non bene viva- tur : aut quod non possit prohiberi, quin fiat," Fest. p. 162 ed. Mull. 1. Lit.: necessarius et fatalis. opp. vol- untarius, Cic. Phil. 10, 9 ; cf., id quod im- peratur necessarium ; illud, quod permit- titur, voluntarium est, id. Invent. 2, 49: necessaria conclusio, id. Top. 16 : leges fa- tales et necessariae, id. Univ. 12 : omnia ad vitam necessaria, id. Off. 1, 4 : senato- ri necessarium est, nosse rem publicam, id. Leg. 3, 18 : necessaria re coactus, Caes. B. C. 1, 40 : quod tam necessario tempo- re ab iis non sublevetur, id. B. G. 1, 16 : res magis necessariae, Cic. Inv. 2, 49 : res maxime necessaria, id. Fam. 2, 6: — neces- sarior medela, Tert. Patient. 11 : necessa- rior sententia, id. Test. anim. 4 : necessa- riores operas, id. Habit, mul. 5 ; id. Res. earn. 31 : aliquid necessarius, id. Cam. Christ. 7 med. *B. 1° par tic: necessariae partes, The sexual parts : Gaj. Inst. 3, § 193. II, Transf., Connected with another by natural or moral ties (of blood, friend- ship, clientship), Belonging, related, con- nected, bound; usually subst., necessarius, i, m., and necessaria, ae, /., A relation, rel- ative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, no. II.) : " ncccs- sarii sunt, ut Gallus Aelius ait qui aut cog- nati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros," Fest. p. 162 ed. Miill. : L. Torquatus meus fa- miliaris ac necessarius, Cic. Sull. 1 : in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum, id. Fam. 13, 29 : virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria, id. Mur. 35 : Cerelliae, neces- sariae meae rem commendavi tibi, id. Fam. 13, 72 : — necessarius angustus, a very near relative: Fragm. jur. civ. p. 86 ed. Maj. — (/}) Adjectively: quum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: mors hominis necessa- rii, of a friend, Mat. in Cic. Fam. 11, 28; so, homo, of a father-in-law, Nep. Dat. 6 : ut a latronibus redimeret neceasarias mu- licri piTsanas, Ulp. Dig. 24, 3, 21 : — n. he- res '.. q. suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gaj. Inst. 3, § 153 ; 156 ; Ulp. Dig. 38, 16, 1— Hence, Ado., 1, necessarie (very rare), Un- avoidably, necessarily : necessarie demon- strari, Cic. Inv. 1, 29: comparato cibo, Val. Max. 7, 6, n. 3. 2. n e c e s s a r i o (the most usual form) : necessario reviviscere, Cic. Fam. 6, 10: quibu8cum vivo necessario, id. ib. 5, 21 : NECE quod necessario rem Caesari enunciarit, Caes. B. G. 1, 17: copias parat, Sail. J. 21 ; Quint. 10, 1, 29 : haec interim neces- sario iiunt, interim plerumque, sed non necessario, id. 5, 10, 80. necessej adj. n. (like ahumle ; archaic collat. form, necessum ; v. in the follg.) [nc-cessum, from cedo] Unavoidable, in- evitable, indispensable, necessary ; only in the connection with esse and habere : (a) Form necesse: emas non quod opus est, sed quod necesse est, Cato in Sen. Ep. 94 : nihil fit, quod necesse non fuerit, Cic. Fat 9 : homini necesse est mori, id. ib. 9 ; id. de Or. 1, 12 : id quod tibi necesse mini- me fuit, facetus esse voluisti, id. Sull. 7. Rarely followed by ut : neque necesse est uti vos auferam, Gell. 2, 29 ; Quint. 8, 6, 43 ; Auct. Her. 4, 16 : non habebimus necesse senvfTer concludere, Cic. Part. 13: eo minus habeo necesse scribere, etc., id. Att. 10, 1. — (p0 Form necessum: foras necessum est quicquid habeo vendere, Plaut. Stich. 1, 3, 66: dicas uxorem tibi necessum esse ducere, id. Mil. 4, 3, 25: quod ait necessum scire, Afran. in Charis. p. 186 P. ; Lucr. 2, 468 : necessum est pau- cis respondere, Liv. 34, 5, 3 ; id. 39, 5, 9. — With the conjunctive : unde aniraa atque animi constet natura necessum est, Lucr. 4, 120 ; id. 5, 377. necessitas* a 'i s . /• [necessej Una- voi.dableni.ss, inevitableness, necessity: I. Lit.: hinc exsistit ilia fatalis necessitas, quam e'tpui ppievnv dicitis, ut, quicquid aeci- dat, id ex aeterna veritate, causarumque continuatione fluxisse dicatis, Cic. N. D. 1, 20 ; id. Fam. 4, 9 : tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum, id. ib. : veniam necessitati dare, id. Off. 2, 16 : necessitatem alicui af- ferre, id. Phil. 10, 1 : alicui imponere, id. ib. 4, 5 : n. mihi obvenit alicujus rei, id. Off. 2, 21 : ex necessitate aliquid facere, Tac. H. 3, 62 : ac nescio an majores ne- cessitates vobis, quam captivis vestris, for- tuna cireumdederit, Liv. 21, 43: extrema, ultima, suprema necessitas, i. e. death, Sail, in orat. Lepidi contr. Sull. med. ; Tac. A. 15, 61; id. Hist. 1, 72.— Proverb.: fa- cere de necessitate virtutem, to make a virtue of necessity, Hier. in Ruf. 3, n. 2; id. Ep. 54, n. 6. II. Transf.: A. ' n the plur. concr., Necessaries, necessary things, necessary ex- penses : reliquis autem tribus necessitates propositae sunt ad eas res parandae, qui- bus actio vitae continetur, Cic. Off. 1, 5: suarum necessitatum causa, Caes. B. G. 7, 89 : publicae necessitates, Liv. 23, 48, 10 : necessitates ac largitiones, Tac. A. 1, 1 1. B. Necessity, need, want (post-Aug.) : fa- mem et ceteras necessitates tantopere tol- erabant, ut, etc., Suet. Caes. 68 ; id. Tib. 47. C. For necessitudo, Connection, rela- tionship, friendship : si nostram necessi- tatem familiaritatemque violasset, Cic. Sull. 1 : xnagnam necessitatem possidet paternus maternusque sanguis, id. Rose. Am. 24 : equidem mihi videor pro nostra necessitate non labore defuisse, C. Caes. in Gell. 13, 3 (also cited in Non. 354, 11). D. Personified, Necessitas, Thegcddcss of Necessity, the Gr. 'A.vij>K1'- te semper anteit saeva Necessitas, Hor. Od. 1, 35, 17 ; cf. Macr. S. 1, 19 ; and v. clavus, p. 290. necessitudo; inis . /• I id -] Necessity, need : I, Lit. (so in Cic. much less freq. than necessitas; in gen. more antiquated; cf. Gell. 13, 3, 3) : calamitatis necessitudi- ne inductus, Sisenn. in Non. 354, 6 : puto hanc esse necessitudinem, cui nulla vi re- sisti potest: quae neque mutari neque le- niri potest, Cic. Inv. 2, 57 : an necessitu- dine, quod alio modo agi non possit, id. ib. 2, 20, 61 ; id. ib. 2, 57, 171 : neve earn ne- cessitudinem imponati6, ut, etc., Sail. C. 33^77.: non eadem nobis et illis necessi- tudo impendet, id. ib. 58, 5 : necessitudi- nem alicui facere, Tac. A. 3, 64 : miserri- ma, Vellej. 2, 50. II, Transf., A close connection, in which one person stands to another ns re) ative or friend, relationship, frien dsh ip, in- timacy: "plerique grammaticormn nssuv- crant, necessitudinem et necessitatem lon^c differre, ideo, quod necessitas sit vis quae- dam premens et cogens : necessitudo au- tem dicatur jus quoddam et vinculum n • N E C O ligiosae conjunctionis idque unum solita- rium eigniticet," Gell. 13, 3, 1 : nomina necessitudinum mutare, Cic. Clu. 70: li- berorum necessitudo, id. Fam. 13, 10 : eti- ucn antea Jugurthae filia Bocchi nupserat. Verum ea necessitudo apud Numidaa Maurosque levis ducitur, Sail. 1 U0 fin. : in ainicitiaeconjunctionisque necessitudi- Iie, Cic. Lael. 29 ; cf., sunt rnihi cum illo omnes amicitiae nccessitudines, id. Sest. 17: n. et affinitas, id. Quint. 4: summa necessitudine ct eumma conjunctione ad- duclus. id. Fam. 13, 27 : bonos viros ad ueceasitudinem suam adjungere, id. ib. 13, 11 : neccssitudinem cum aliquo conjun- gere, id. Verr. 2, 4, 65 : habere cum ali- quo aliquam necessiludinem aut cognati- onem, id. Or. 56 : necessitudinem sancte colere, id. Fam. 13, 19 : familiaritatis ne- ccssitudiniaque oblitus, id. Mnr. 3. B. In concrete), necessitudines, Persons with whom one is closely connected, Rel- atives, connections, friends (post-Aug.) : petiit, ut sibi permitteretur revisere neces- situdines, Suet. Tib. 11 Jin. : remisit tamen hosti judicata necessitudines amicosque omnes, id. Aug. 17 ; Tac. H. 3, 59 Jin. : cre- deres Alexandrum inter suas necessitudi- nes Here, Curt. 4, lOmcd. ; relictisobsidum loco necessitudinibus suis, Amm. 15, 5. * ncccsso? i""" 3 , v - a - [necesse] To ren- der necessary : nam cibus et somnus, nisi quod natura necessat, etc., Venant. Vit. S. Mart. 2, 412. neccssuaii v . necesse. X ncccunti non eunt, Fcst. p. 162 and 163 ed. Mull. ncchotl. i, n. A kind of spice with tclucfi swtet things were kept from turning, Apic. 1, 14. necne» <"&>• [neque-ne] Or not, is used in the second halt' of a disjunctive inter- rogation, corresponding to -ne or utrum, and also without a corresp. interrog. par- ticle in the first halt' (usually in indirect interrogations and without a verb) : J. In indirect interrogations: A.. With- out a verb : quaero, potueritne Koscius ex societate partem suam petere necne, Cic. Rose. Com. 17: jam dudum egoerro, qui quaeram, utrum emeris necne, id. Verr. 2, 4, 16 ; so, utrum proelium com- mitti ex usu esset necne, Caes. B. G. 1, 50 : nunc habeam necne, incertum est, Ter. Heaut. 1, 1, 43 : posset agi lege nec- ne pauci quondam sciebant, Cic. Mur. 11, 25 : accipiat enim actionem necne ad eventum pertinet, Quint. 3, 6, 73 ; cf. ib. 1, 4, 21 ; and Spald. on 7, 3, 30 : iccirco quidam, comoedia necne poema Esset, quaesivere, Hor. S. 1, 4, 45. — B. With a verb : Aristo dubitat omnino, deus ani- mans necne sit, Cic. N. D. 1, 14 : hoc doce doleam necne doleam nihil interesse, id. Tusc. 2, 12 : fiat necne fiat, id quaeritur, id. deDiv. 1,39 : quaeritur sintne dii nec- ne sint, id. N.D.I, 22: dii utrum sint nec- ne sint, quaeritur, id. ib. 3, 7. — H, In a direct interrogation: sunt haec tua verba necne ? Cic. Tusc. 3, 18. necnon? fl ^ so nec non or neque non : I. And also, and yet, and in fact, to con- nect sentences : nec vero non eadem ira deorum banc ejus satellitibus injecit amentiam, Cic. Mil. 32 : neque meam mentem non domura saepe revocat ex- animata uxor, id. Cat. 4, 2 : neque tamen ilia non ornant, id. de Or. 2, 85 : nec vero Aristotele9 non laudandus in eo, quod, etc., id. N. D. 2, 16 : neque non me tamen mor- det aliquid, id. Fam. 3, 12. II. ' n gen., Likewise, also (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : necnon eti- amprecor Lympham et Bon um eventum, Var. R.R.I, 1 ; so id. ib. 1, 2 ; 2,5: necnon et Tyrii . . . frequentes Convenere, Virg. A. 1, 707 : tunc mini praecipue (nec non tamen ante) placebas, Ov. Her. 4, 69 : gra- num letale animalibus: nec non et in fo- lio eadem vis, Plin. 13, 22, 38 ; cf, gratis- sima est et esca panicum et milium, nec non hordeuni, Col. 8, 15 : nec non eti- am poemata faciebat ex tempore, Suet. Gramm. 23. neC0j& v i. atum (nectus, Seren.Samm. 33, 627 ; cf. Diom. p. 362 P. ; Prise, p. 861 ib.) 1. v. a. [nex] To kill, slay, put to death, destroy (usually without a weapon, by poison, hunger, etc.). NE CT I. Lit. : " neci datus proprie dicitur, qui sine vulnere interfectua est, ut vene- no aut fame," Fest. p. 162 ed. MUM. : "oc- cisum a necalo distingui quidam volunt, quod alterum a caedendo atque ictu fieri dicunt, alterum sine ictu, id. s. v. OCCI- SVM, p. 178 ib. : neearc aliquem odorc te- tro, Lucr. 6, 787 ; plebem fame, Cic. Q. Fr. 2, 3 : aliquem vinculis ac vcrberibus, id. de Imp. Pomp. 5 : aliquem igni atque omni- bus tormentis, Caes. B. G. 1, 52 : aliquem ferro, Hor. S. 2, 7, 58 ; Virg. A. 8. 488 : ve- neno, Suet. Ner. 43 : securi. Gell. 17, 21 : suspendio, Plin. 8, 37, 56: vidissem nul- los, matre necantc, dies, Ov. Am. 2, 14, 22: homines in ventre neenre, Juv. 6, 596. — Of impersonal subjects : lien necat, renes dolent. Plaut. Cure. 2,1,21 : radices her- barum vomere, Col. 2, 4 : salsi imbres ne- cant frumenta, Plin. 31, 21,29 : hederaar- bores, id. 16, 44, 92 ; cf. Laber. in Mncrob. Sat. 2, 7 : aquae Mammas necant, Plin. 31, 1, 1. II, Trop. : quid te coerces et necas rectam indolem, Sen. Hippol. 454. — So To worry or bore to death with talking : Plaut Bac. 5, 2, 43 (cf, occidis eaepe rogando, Hor. Epod. 14, 5). necdpinanSi antis . "dj. Not expect- ing. Unaware (rare, but quite class ) : Ter. Heaut. 1,2, 12: et necopinanti (tibi) mors ad caput accidit, Lucr. 3, 972 : Ariobarza- nem necopinantem liberavi, Cic. Fam 15, 4 ; Phaedr. 5, 7, 8.— Hence, Adv., necopinanter, Unexpectedly, unawares : " necopinanter, dirposdoKt'iTUS," Gloss. Philox. necopinato, a ad Jin. neC-dpinatUS ( als0 written separate nec opinutus), a, um, adj. Unexpected (quite class.): desertae disciplinae et jam pridem relictne patrocinium nec opina- tum a nobis esse susceptum, Cic. N. D. 1, 3, 6 : necopinata bona perspicere, id. Off. 3, 10 : nec opinato adventu urbem inter- ceptam, Liv. 26, 51 : in necopinatam frau- dem labi, id. 27, 33 : necopinatum gaudi- um.id. 39, 49. — Adverbially : locum Becre- tum ab tumultu petit, unde ex necopina- ta aversum hostem invadat, unexpectedly, unawares, id. 4, 27 med. — So. esp., Adv., necopinato, Unexpectedly : si nccopinato quid evenerit, Cic. Tusc. 3, 22 ; cf. ib. 3, 24, 59 : aliquem necopinato vide- re, id. Fin. 3, 2, 8 ; id. Phil. 2, 31 : aliud novum malum necopinato exortum, Liv. 3, 15, 4. necdpInuSi", urn , adj. (a poet, word) : I. Pass., Unexpected: necopina mors, Ov. M. 1, 224 : ictus, Stat. Th. 6, 778 : pericu- la, Sil. 14, 789 : Aus. Grat. act. ad. Grat. 12. — *II. Act., Not expecting, unsuspecting, careless: ipsum accipiter nccopinum ra- pit, Phaedr. 1, 9, 6. t necromantia> » e . /• = vucpopav rt'ta, An evoking of the dead to reveal the future, necromancy : Lact. 2, 16. — II, c. c. Homeri, That part of the Odyssey in which Ulysses descends into the infernalregions : Plin. 35, 11, 40, § 132. ! necromantii, Orum, m. [necro- m r .\nX\i\] Necromancers : " necromania sunt, quorum praecantationibusvidentur resus- citati mortui divinnre ct ad interrogata respondere," Isid. Orig. 8, 9, 11 (al. necro- mantici). t nccrothytus, a , um i aa V- = »eKpi- dvros, OJ or belonging to sacrifices to the dead : voluptates, Tert. Spect. 13. BTectanabiSi is oridis, m. (Nectebis, Plin. 36, 9, 14; Tert. Anim. 57: Nectane- bus, Nep. Chabr. 2) A king of Egypt, Nep. Ages. 8. NectanebuSj v - the preced. art. t nectar* aris, n. = vinrap, Nectar, the drink of the gods: I, Lit. : non enim am- brosia deos aut nectare . . . laetari, arbi- tror, Cic. Tusc. 1, 26, 65; cf. id. N. D. 1, 40, 112: nectaris ambrosii sacrum potare ly aeum, Prud. in Symm. 1, 276. — II, Poet., transf., of any thing sweet, pleasant, de- licious, Nectar. — So of honey : aliae(apes) purissima mella Stipantet liquido disten- dunt nectare cellas, Virg. G. 4, 164. — Of milk : quidmeruistisovea . . . pleno quae fertis in ubere nectar, Ov. M. 15, 116 ; cf, of bread and milk : PicentinaCerea niveo tic nectare crescit, Mart. 13, 47. — Of wine : NE DU Baccheum nectar, Stat. S. 2, 2, 99 —Of a pleasant odor : ct nardi florem nectar qui naribus halat, Lucr. 2, 848. — Hence, trop., also of poetry : cantare credas Pegaseium nectar, Pers. prol. 14. nectarea, ae, v. nectareus, 710. II., li. IiectarcuS; a, um (nectarius), adj. [nectarj Of or belonging to nectar, mc- tared, ncctareous: nectarcis quod alatur aquis, Ov. M. 7, 707.— H. Transf. : A.. Nectareous. i. q. sweet or delicious as nec- tar : Falernum, Mart. 13, 108 : fontes, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 209,— B. S u bs t. : nectarea, ae, /. (sc. herba), Tilt plant elecampane, used for spicing wine, which was hence called nectarites, Plin. 14, 16, 19, % 108. nectarites» v - the preced. art, 770. II., B. ncctOj xu ' ar *d xi, xum, 3. v. a. To bind, tie, fasten ; to join, fasten together, connect. I. Lit. : A, In gen.: "nectare ligare signifieat," Fest. p. 165 ed. Mull : necte tri- bus nodis ternos, Amarylli, colores, Virg. E. 8, 77 : catenas, Hor. Od. 1, 29, 4 : coro- nas, id. ib. 4, 11, 2 : luqueum alicui, id. Ep 1, 19, 31 : talaria pedibus, Virg. A. 4, 239 : flavaque caput ncctentur oliva, id. ib. 5, 309 : brachia, Ov. F. 6, 329 : comam my rto, id. A. A. 1, 2, 23 :— retia, Prop. 3, 6, 37 : ali- cui compedes, Plin. Ep. 9, 28 : — Africus in glaeiem frigpre nectit aquas, Prop. 4, 3, 48. B. If partic, To bind, fetter, confine, esp. for debt : "liber, qui suas operas in servitute, pro pecunia quadam debebat, dum solveret, nexus vocatur ut ab aere obaerntus" en slaved for debt, Var. L. L. 7, 5, § 105 : quum sint propter unius libidi- nena omnia nexa civium liberata, necti- erque postea desitum. Cic. Rep. 2, 34 ; cf., ita nexi soluti cautumque in posterum, ne necterentur, Liv. 8, 28 fin. ; and, eo anno plebi Romanae velut aliud initium libertatis factum est, quod necti desie- runt : mutatum autem jus ob unius fenc- ratoris simul libidinem, simul crudelita- tem insignem, id. ib. § 1 ; v. also 2. nexus, 770. II.; Liv. 2, 27 ; id. 2, 23 :— nec carce- rem nexis, sed cacdibus civitatem replet, Just. 21,2; cf., ib. 1. II, Trop. : A. To affix, attach: utex alio alia nectantur, Cic. Leg. 1, 19 : ex hoe ge- nere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicia nectitur, id. Top. 15. B, To join or fasten together, to con- nect : Cic. Or. 41 : rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae, id. Tusc. 5, 25 ; cf., omnes virtutes inter se nexae et jugatae. suut, id. ib. 3, 8 : nectere do- lutn, Liv. 27, 28 : causaa inanea, Virg. A. 9, 219 : numeria verba, Ov. Pont. 4, 2, 30 : jurgia cum aliquo, id. A. A. 2, 2, 35 : mo- res, Tac. A. 12, 14 : insidias, Val. Max. 3, 8, 5 : talia nectebant, they were speaking to each other, Stat. Th. 8, 637. UectuSj »1 um. Part, of neco ; q. v., ad inil. necubii adv. That no where, lest any where (not in Cic.) : itaque faciunt lapide strata, ut urina necubi in stabulo consis- tat, Var. R. R, 2, 2 ; so, ut necubi, Col. 2, J 18 : — dispositis exploratoribus, necubi Ro- mani copias transducerent, Caes. B. G. 7. 35 ; Liv. 22, 2 ; Luc. 9, 1059. necunde* "^- That from no place, list from any where (Livian) : circumspec- tans necunde impetus in frumeutatores fieret, Liv. 22, 23 ; id. 28, 1. t necunquem» necumquam quem- quam, Fest. p. 162 and 163 ed. Mull. X necutei"; tra > trum, adj., for neuter. Neither of the two, neither: Inscr. Orcll. no. 4859 ^p. 351 ad fin.). + necydaluSj i, m.=vciciSa\ai (death- like), The larva of the silk-worm, in the stage of metamorphosis preceding that in which it receives the name of bombyx : primum eruca fit, deinde, quod vocatur bombylius, ex eo necydalus, ex hoc iD sex meneibus bombyx, Plin. 11. 22, £6 (ace. to Aristot. H. A. 5, 19, K&uznt lio/iSu- XlOff, veKvda^oS, fiou&VKiov). lie-dnm, conj. (lit. while not) Used to indicate that whereas a certain thing does not exist, another thing mentioned afterward exiets still less, By no mea-n, much less, still less (so quite class.). A With a preceding negation : eatra- 991 N E F A pes si siet Amator numquam eufferre ejus eumptus queat : Nedum tu possis, Ter. Heaut. 3, 1, 43 : optimis temporibus nee P. Popillius, nee Q. Metellus vim tribuni- ciam 6ustinere potuerunt, nedum his tem- poribus sine vestra sapientia salvi esse possimus. Cic. Clu. 35 ; id. Plane. 37 : ne voce quidem incommoda, nedum ut ulla vis fieret, Liv. 3, 14 fin. ; Cic. Agr. 2, 35, 97 ; cf., vix in ipsis tectis et oppidis frigus infirma valetudine vitatur : nedum in ma- ri, id. Fam. 16, 8, 2. B. Without a preced. negation, which, however, lies in the thought expressed : erat enim nmlto domicilium hujus urbis aptius humanitati tuae, quam tota Pelo- ponnesus nedum Patrae, Cic. Fam. 7, 28 : quippe secundae res sapientium animos fatigant : nedum illi corruptis moribus victoriae temperarent, Sail. C. 11 Jin. II. Transf. : A. Since the Aug. per. also affirmatively, Not to say, much more : adulationes etiam vietis Macedonibus gra- ves, nedum vietoribus, much more as vic- tors, Liv. 9, 18 : Quintius, quern nrmorum etiam pro patria satietas teneret, nedum adversus patriam, id. 7, 40 ; Liv. 45, 29 ; id. 26, 26 : satis mihi jam videbaris animi habere, etiam adversus 6olida mala, ne- dum ad istas umbras malorum, quibus, etc., Sen. Ep. 99 ; Quint. 12, 1, 39 : orna- menta etiam legioni, nedum militi, satis multa, Val. Max. 3, 2, 26. B. Sometimes in the first clause, for non modo, Not only : nedum hominum humilium, sed etiam amplissimorum vi- rorum, Balb. et Opp. in Cic. Att. 9, 8, A. INedyme, es,/., and :f Nedymus, i, m. [w/diniof, irom which one does not easily waken] A Roman surname : Inscr. ap. Grut. 696, 5 ; Inscr. ap. Marin. Frat. Arv. p. 448. 1 nefandarius, a, urn, adj. [nefan- dus] That commits a crime, criminal: "ne- fas, nefandus, nefandarins,"Not.Tir. p. 74. nefande, a ^ v -, v - nefandus, ad fin. nefandus, a, ura , adj. [ne-fari, lit, not to be mentioned, unmentionable ; hence] Impious, heinous, execrable, abom- inable (mostly post-Aug.) : sperate deos memores fandi atque nefandi, Virg. A. 1, 543 : nefandum adulterium, Cic. fragm. ap. Quint. 5, 11, 12 'al. nefarium) : nefan- dum vehiculum, Liv. 1, 59 : nefandissima quaeque tyrannicae crudelitatis exercuit, Just. 16, 4. — Of persons : homo nefandus, Plin. 28, 1, 2 ; so, nefandi homines, Quint. 1, 3, 17 : aususne es, nefandissimum ca- put? etc., Just. 18, 7, 10. — Hence, * Adv., nefande, Impiously: multa nefande ausi, Sail, fragm. ap. Prise, p. 993 P. jjefanS) antis, adj. [adjectival eollat. form of ne-fas] Impious, heinous (ante- class.) : " nefanlia pro nefanda : Lucilius (Satyr, lib. IV.) : Tantalus qui poenas ob facta nefanlia pendit," Non. 489, 14 sq. nefarie, adv., v. nefarius, ad fin. ncfariiiSi a i urn, adj. [nefas] Impi- ous, execrable, abominable, nefarious (quite class.) : homo nefarius etimpius, Cic. Off. 2, 14 ; so, nefarius Atreus, Hor. A. P. 186 : voluntates consceleratae ac nefariae, Cie. Sull 9 : scelestum ac nefarium facinus, id. Rose. Am. 13 : Bingularis et nefaria crudelitas, Caes. B. G. 7, 77 ; Cic. Rep. 3, 9 : multa commemorare nefaria in socios, id. Off. 2, 8 : nefario scelere se obstringe- re, Caes. B. C. 2, 32.— H. Subst., nefari- um, ii, n., A heinous act, a crime: rem publicam nefario obstringere, Liv. 9, 34. — Hence, Adv., nefarie, Impiously, execrably, heinously, abominably : aliquid nefarie fla- gitioseque facere, Cic. Verr. 1, 13: impie nefarieque committere aliquid, id. ib. 3, 2 fin. i id. de Dir. in Caecil. 12: n. moliri pestem patriae, id. Cat. 2, 1 : n. occisus pater, id. Rose. Am. 11. ne-faS* v - iitdccl. Contrary to divine law, sinful, unlawful, execrable, abomina- ble, criminal; subst, an impious or wicked deed, a sin, a crime. I. Lit: quicquid non licet, nefas puta- re debemus, Cic. Parad. 3, 2, 25; cf., offi- cia tua mihi nefas e6t oblivisci, id. Fam. 15, 21 Jin. : Mercurius, quern Aegyptii ne- fas habent nominare, id. N. D. 3, 22 : n. est dictu, miseram fuisse talem 6enectu- tem, id. de Sen. 5 : cum, cui nihil umquam 992 NE GA nefas fuit, id. Mil. 27 : quibus nefas est . . . deserere patronos, Caes. B. G. 7, 40 : cor- pora viva nefas Stygia vectare carina, Virg. A. 6, 391 : — fas et nefas, right and wrong: Virg. G. J, 505; Hor. Epod. 5, 87; cf. id. Od. 1, 18, 10; Ov. M. 6, 585: per fas et nefas, in every way : Liv. 6, 14. — Subst: nefas triste piare, Virg. A. 2, 184 : ilia dolos dirumque nefas in pectore versat, Certa mori, id. ib. 4, 563 : lex ma- culosum edomuit nefas, i. e. adultery, Hor. Od. 4, 5, 22 : in omne nefas se pnrare, Ov. M. 6, 613 : belli, civil war, Luc. 2, 507 ; cf., fugiens civile nefas, id. 7, 432: magnum nefas contrahere. Just. 24, 3. — Poet, of a wicked person, A wretch, monster : ex- stinxisse nefas tamen . . . Laudabor (a term applied by Aeneas to Helen as the destroyer of Troy), Vir. A. 2, 585. — Also sometimes inserted as an interjection, O horrid ! shocking .' dreadful ! quatenue, heu nefas. virtutem incolumem odimus, Hor. Od. 3, 24, 30 ; cf., heu nefas, heu ! id. ib. 4, 6, 17 : quosne, nefas, omnes infanda in morte reliqui? Virg. A. 10, 673 : sequi- turque, nefas. Aegyptia conjux, id. ib. 8, 688 : Lavinia virgo Visa, nefas, longis com- prendere criuibus ignem, O horrible ! id. ib. 7, 73. II. Poet, transf.: A. A horrible or monstrous thing : Eumenidcs Stysrium- que nefas, Luc. 6, 195 ; so id. 1, 626 ; 7, 170 ; Stat. To. 6, 942. B. Impossible : levius tit patientia Quic- quid corrigere est nefas, Hor. Od. 1, 24, 20. . nefastUS» a, um, adj. [nefas] opp. to fastus, and in the first place, dies nefasti, Bays on. which judgment could not be pro- nounced or assemblies of the people be held: " fastis diebus jura fari licebat, nefastis quaedam non licebat fari," Fest p. 93 ed. Mull. : "nefasti dies notantur N litera, quod iis nefas est praetori, apud quern lege agitur, fari tria verba : do, dico, ad- dico." Fest p. 165 ed. Milll. ; v. 1. fastus: ille (Numa) nefastos dies fastosque fecit, quia aliquando nihil cum populo agi, utile futurum erat, Liv. 1, 19. II, Transf.: A. For nefa3, That is contrary to the sacred rites or to religion in general, Irreligious, impious: QVAE AVGVR INIVSTA, NEFASTA, DEFIX- ER1T, Cic. Leg. 2, 8 fin. : prolibare diis nefastum habetur, etc., Plin. 14, 19, 23. 2. In gen., Wicked, profane, execrable, nefarious (poet and in post-Aug. prose) : quid intactum nefasti Liquimus 1 profane, criminal, Hor. Od. 1, 35, 35 ; so, crimen, Plin. 4, 11, 18. B. Unlucky, inauspicious = funestus, ater (so not ante-Aug.) : ille et nefasto te posuit die, etc., Hor. Od. 2, 13, 1 ; so, dies, Suet. Tib. 53 : ne qua terra sit nefasta vic- toriae suae, Liv. 6, 28, 8 : Acheron, Stat. Th. 4, 456 : loca, id. ib. 1, 273. nefrenSj dis, adj. [ne-frendo] That can not yet bite, that has no teeth : " nefren- des arietes dixerunt, quod dentibus fren- dere non possint Alii dicunt nefrendes infantes esse nondum frendentes, id est frangentes. Livius : Quem ego nefrendem alui lacleam, immulgens opem. Sunt qui nefrendes testiculos dici putent, quos La- nuvini appellant nebrundines, Graeci vc- poi's, Praenestini nefrones," Fest. p. 163 ed. Mull. ; cf, coeperunt efferre porcum castratum, quem nefrendum vocabant, quasi sine renibus, Fulgent. Expos, serm. antiqu. p. 559, 32; and, "porci amisso nomine lactentis dicuntur nefrendes ab eo, quod nondum fabam frendere possunt, id est frangere," Var. R. R. 2, 4, 17. + ncfrcnditium* annuale tributum, quod certo tempore rustici dominie, vel discipuli doctoribus afferre Bolent, dun- taxat sit carneum. ut porcellus, Gloss. Ieid. nefrones, v. nefrens. negans, antis, Pa., v. nego. * negantia, ae,/. [nego] A denying, a negation : deinde addunt conjunctionum negantiam, sic : Non et hoc est et illud : hoc autem : non igitur illud, Cic. Top. 14, 57. ttCgailtmumiUS, a, um, adj. [nego- numusj Refusing money : basiola, App. M. 10, p 718 Oud. dub. negatlO, onis,/. [nego] A denying, de- nial, negation : Cic. Sull. 13 fin. : n. infi- ciatioque farti, id. Part. 29. N E GL H. I 11 partic, A word thai denies, a negative: App. Dogm. Plat 3, p. 32. negatlVUS, a, um, adj. [id.] That de- nies, negative (post-class.) : negativa ac- tio, Gaj. Inst 4, 3 : — particula, App. Dogm. Plat. 3, p. 32 ; so, verba, Gaj. Dig. 50, 16, 237. negator; oris, m. [id.] A denier (post- class.) : Tert adv. haer. 11 ; Prud. Cam. 1, 57 : Jovis et Minervae, Sid. Ep. 9, 16. negatdriUS; a, um, adj. [negatorj Negatory (jurid. Lat) : actio, Ulp. Dig. 7, 6, 5 ; 8, 5, 2 ; 4. negatriX; icis,/. [id.] She who denies (post-class.) : Prud. Apoth. 617 : literae negatrices, Tert. Idol. 23 fin. Inegibundus, a, um. adj. [nego] Denying : Cato in Fest. p. 165 ed. Midi. negitOj are, v.frcq.a. [id.] To stead- fastly deny, to persist in denying (very rare ; not in Cic.) : Lucr. 4, 914 : rex pri- mo negitare, Sail. J. Ill, 2 : renuit negi- tatque Sabellus, Hor. Ep. 1, 16, 49. neglecte, a <*"-i v - ne giig°. P a - B> "■& fin. * neglectim, adv. [neglectus] Negli- gently : Poet, in Anthol. Lat 1, p. 637, ed. Burm. * neglectlO, ° niE > /• [negligo] ^ neg- lecting, neglect : amicorum, Cic. Mur. 4, 9. neglector, or > s > m - Pd] A neglecter, slighter (late Lat.) : praeceptorum dei, Aug. Serm. de divers. 45, 9. 1. neglectUS, a, um, Part, and Pa., from necligo. 2. neglectus, us, m. [negligo] A neg- lecting, neglect (very rare) : haec res neu- tiquam neglectui mihi est, Ter. Heaut 2, 3, 116 ; Plin. 7, 51, 52. negligens, entis, Part, and Pa., from negligo. negligenter, "dv., v. negligo, Pa., no. A, ad Jin. negligent!» (neglegentia), ae, /. [negligens, from negligo] Carelessness, heedlessness, negligence (frcq. and quite classical) : negligentia, pigritia, inertia . . . impediri, Cic. Off. 1, 9 : in accusando, id. Rose. Am. 21 : munditia quae fugiat agres- tera et inhumanam negligentiam, id. Off. 1, 36 : accusare aliquem de literarum neg- ligentia,' of neglecting to write, id. Att. 1, 6 : epistolarum duarum, quas ad me mi- sit, negligentiam, meamque in rescriben- do diligentiam volui tibi notam esse, brev- ity, coldness, id. ib. 8, 11 fin.: quaedam eti- am negligentia est diligens, id. Or. 23 Jin. : — institutorum negligentiam accusare, id. Rep. 4, 3 : nam neque negligentia tua, ne- que odio id fecit tuo, out of disrespect to you, Ter. Ph. 5, 8, 27 ; so, caerimoniarum auspiciorumque, neglect, Liv. 22, 9 : deo- rum, id. 5, 51. negligo (written also neglego and neclego), exi, ectum, 3. (perf. conj., neg- legerit, ace. to the form of the simple verb : Aemil. Macer. in Diom. 366 P. ; and in Prise, p. 895 ib.) v. a. [nee-lego] (qs. not to pick up. i. e.) To not heed, not trouble one's self about, to slight, neglect; constr. with the ace. or an object-clause ; rarely with de, or abs. I, In gen., opp. to curare, To not care for, not attend to, to slight, neglect: si mandatum neglecturus es, Cic. Rose. Am. 38, 112 : maculam judiciorum, id. Cluent 47, 130 : neglectis urenda filix innascitur agris, Hor. S. 1, 3, 37.— (/5) With an ob- ject-clause : herus quod imperavit, neg- lexisti persequi, Plaut Am. 2, 1, 39 : diem edicti obire neglexit, Cic. Phil. 3, 8. — (y) With de: de Theopompo negleximus, Cic. Phil. 13, 16, 33. II. I" partic, To slight, despise, dis- regard, neglect: qui periculum fortuna- rum et capitis sui pro mea salute neglex- it, Cic. Fam. 14, 4 ; so, legem, id. Vatin. 2 : minas, id. Quint. 30 : imperium alien- jus, Caes. B. G. 5, 7 : injurias alicujus, id. ib. 1, 36 : iram alicujus, Plaut. Merc. 5, 2, 97 : deos, Sail. C. 10, 3 : se semper cre- dunt negligi, i. e. contemni, Ter. Ad. 4, 3, 16. — (fi) With an object-clause: verba verbis quasi coagmentare negligat neg- lect, disdain, Cic. Or. 23, 77 : fraudem comtaittere, Hor. Od. 1, 28, 30 ; Tib. 2, 6, 27. — * (y) With a follg. nc : negligens, ne qua populus laboret, unconcerned, care- less, Hor. Od. 3, 8, 25 (" securus, non ti- mens," Schol.). — (/J) Abs. : bonus tantum- NEGO modo scgnior fit, ubi negligas, when you neglect him. Sail. J. 31 fin. — Hence, A. negligens (neglcg.), ends, Pa., Seedless, careless, unconcerned, indifferent, negligent: "neclegens dictua est non lo- gons neque dilectum habena, quid facere debeat, otnissa rationc ollicii sui," Fest. p. 162 ed. Mail. : improvidi et negligentcs duces, Cic. Att. 7, 20 : socors negligens- due Datura, id. Brut. 68 : in nmicis eligen- dia negligentea, id. Lael. 17 : in nliquem, id. Fara. 13, 2. — With a gen. : leguin, of- ficii, rci publicac, sociorurn atque amico- rum negligentioT, Cic. Verr. 2, 3, G2 ; so, lenocinii, Suet Aug. 79 ; and, domus tuae negligentissimus, l'acat. l'an. Tlieod. 31. — With circa: circa dcos ac roligiones negligentior, Suet. Til). 69. — With an ob- ject-clause : post ilia obtegere earn neg- ligens fui, Plant. Most. 1, 2, 61.— Of things : alarum negligens sudor, that proceeds from neglect, Petr. 128: negligentior amictus, Quint. 11, 3, 147 : sermo, id. 10, 7, 28 ; cf., stilus, id. 2, 4, 13. 2. In parti e., with respect to one's fortune, Heedless, careless, improvident : in suinptu negligens, Cic. Fam. 3, 8 : ado- lescentia negligens luxuriosaquc, Liv. 27, i 8; Quint. 7, 2, 29.— Hence, Ado., negligenter (negleg.), Heedless- ly, carelessly, negligently : scribere, opp. diligenter, Cic. Rose. Com. 2: gerunt et ferarum pclles, proximi ripae negligen- ter, ulteriores exquisitius, Tac. G. 17 : au- dientes, Quint. 8, 2, 23 : petere pilam, id. 6,3,62; id. 2, 4, 17.— Comp. : negligentius asservare aliquid, Cic. Caecin. 26. — Snp. : nealigentissime amicos habere, Sen. Ep. 63." B. neglcctus, a, urn, Pa., Neglected, slig/Ued: quum ipsi inter nos abject) neg- lectique simus, Cic. Fin. 3, 20: castra so- luta neglectaque, Liv. 28, 1 : religio, Caes. B. G. 6, 16 : dei neglecti, Hor. Od. 3, 6, 7 : forma viros neglecta decct, Ov. A. A. 1, 509 : non neglecte deis, Luc. 10, 176.— Sup. : neglectissima progenies, Stat. Th. 7, 146.— Hence, * Adv., neglecte, Carelessly, negli- gently: neglectius incedebat, llier. F.p. 39, n. 1. ncgfOi avi, alum, 1. (archaic form of the per/, conj., negassim for negaverim, Plaut. Asin. 2, 4, 96.— Lengthened collat. form, negumo : "vegumutc in carmine Cn. Marci vatis signiticat negate, 1 ' Fest. p. 165 ed. Mull. ; cf. Herm. Doct. Metr. p. 614) v. n. and a. [ne-aio] To say no, to de- ny, refuse (opp. to aio, to sny yes ; v. aio). I. in gen. : vel ai, vel nega, say yes or no, Naev. in Prise, p. 473 P. : vel tu milii aias vel neges, Plaut. Hud. 2. 4. 14 : negat quis? nego. Ait? aio, Ter. Eun. 2, 2, 21 : Diogenes ait, Antipater negat, Cic. Oil". 3, 23 : quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget, id. Fin. 2, 22 : quia nunc aiunt. quod tunc negabanl, id. B.ab. Post. 12, 35. — With a follg. object jla -„o, To say that not, to deny that, etc. : Demosthenes negat, in eo positas esse fortunas Graeciae, hoc, etc., Cic. Or. 9 : Stoici negant quicquam esse bonum, nisi quod honestum sit, id. Fin. 2. 21 ; id. de Or. 3, 14 : nego, ullam picturam fuisse, quin abstulerit, id. Verr. 2, 4, 1 ; Caes. B. G. 6, 31. — Sometimes, from ne- gare an affirmative verb, dicendi is to be supplied for the follg. clause : plerique negant Caesarem in couditione mansu- ruin : postulataque haec ab co interposita esse, etc., Cic. Att. 7, 15 : negabat cessan- dum et utique prius confligendum, Liv. 35, 1 ; so Sail. J. 114; Vellei. 2. 118. 5; Ter. Ph. 2, 3, 6. — (/3) Pass.: Plin. 29, 6, 38 : casta negor, Ov. F. 4, 321 : saepc domi .non es, cum sis quoque saepe negaris, Mart. 2, 5 : ex eo negantur ibi ranae co- nxare, Suet. Aug. 94. II. 'n par tic: A. To deny a thing: factum est : non nego, Ter. Ad. 5, 3, 12 ; u/ip. fateri, Cic. Brut. 19 : pro certo nega- re, id. Att. 5, 20 : negaturum aut mc pro M. Kulvio. aut ipsum M. Fulvium cense- tis? Liv. 38, 43: negando minuendove, Suet. Caes. 66. B. To refuse: Enn. ap. Auct. Her: 4, 12, 18 : numquam reo euiquam tarn praecise negavi, quam hie mihi, Cic. Att. 8. 4 : post- qiiam id obstinate sibi negari videt, Caes. B. fi 5. fi : impune neiare alicui, Ov. M. R r. R NEGO 13, 741: opem patriae, id. Her. 3, 96: miscris, id. Trist. 5, 8, 13 : civitatem ali- cui. Suet. Aug. 40: non ego mo vinclis verberibusque nego, Tib. 2, 3, 79 ; Luc. 8, 3 : exstingui pritnordia tanta negabam, Sil. 9, 532. — b, se, To refuse (ante-class.) : obsecrat, Ut sibi ejus faciat copiam : ilia enim se negut, Ter. Ph. 1, 2, 63 ; so id. Hec. 1, 2, 45. 2. Trans f., of inanimate things (poet.): poma negat rcgio, Ov. Tr. 2, 10, 73 : ncc mihi materiain bellatrix Roma negabat, id. ib. 2, 231 ; Stat. Th. 6, 552 : saxa ne- gantia forro, opposing, id. Silv. 3, 1 : illi membra negant, his limbs fail him, id. Theb. 2 L 668. ncgotialis» e, adj. [negotium] Of or belonging to business, pertaining to affairs (very rare) : ncgolialis (pars constitutio- ns) est, in qua quid juris ex civili more et aequitatc sit, consideratur {opp. juridi- cialis), Cic. Inv. 1, 11 ; cf. id. ib. 2, 21 ; so Quint. 3, 6, 37 and 58 : cpistolae sunt aut negotiales, autfamiliarcs. Negotiales sunt argumento negotioso et gravi, Jul. Val. are rhet. 27 ed. Maj. ncffotianS' antis, Pa., v. negotior, ad Jin" negOtiatio, onis, /. [negotior] A do- ing business by the wholesale, wholesale business, banking business (quite class.) : reliquiae Asia ticae negptiationis, Cic. Fam. 6, 8 ; id. ib. 13, 66 : negotiationes vel pri- vate pudendae, Suet. Vesp. 16 ; Plin. 6, 28, 32 : pecunria, Col. 8, 1 : sagaria et lin- tearia, Ulp. Dig. 14. 4, 5. negotiator» oris, m. [id.] One who docs business by wholesale, a wholesale deal- er, a banker, a factor : improbus negotia- tor, Cic. Q. Fr. 1, 1, 2 : mercator an ne- gotiator, id. Verr. 2, 2, 77 ; id. Plane. 26 (cf. id. Vatin. 5). II. I" gen. : £i. A trader, tradesman (post-Aug.) : trucidati negotiatores, Vel- lej. 2, 110, 6: mercis sordidae negotiator, Quint. 1, 12, 17 ; cf. Suet. Ner. 32 : vesti- arius, Scaev. Dig. 38. 1, 45 : frumentarius, Paul. Dig. 50, 5, 9.-2, NEGOTIATOR. An appellation of Mercury as the god of tradesmen : Inscr. Grut. M, 1. B. A factor, aaent, intrusted with the management of a business, Labeo ap. Mart. "Dig. 32, 63. negOtiatoriuSi ". lira , adj. [nego- tior] Of or belonging to trade or trades- people (post-class.) : naves, trading ves- sels,- Vpp. Firm. 3 : aurum, that trades-peo- ple had to pay, Lampr. Alex. Sev. 32 fin. negotiatrix< «as, /. [id.] She that carries on a business, a female trader (post- class.) : I, Lit.: cum testatrix negotia- trix fucrit, Paul. Db*. 34, 2, 32, §, 4 : fru- mentaria, Inscr. Orel), no. 3093. — II. Trop., She that brings about a thing: Tert adv. Mnrc. 2, 3. nagrdtinumiUS. a, um, v. negantinu- mius. ncg'Otiolum! i. «• dim. [negotium] A luttc business, small matter: erit nescio quid negotioli, Cic. Q. Fr. 3, 4 ; Plaut. fragm. ap. Prise, p. 616 P. negotior* atus, 1. v. dcp. n. and a. [ id. ] To carry on a business, esp. a whole- sale business or the banking business : I, Lit. : quum se Syracusas otiandi, non ne- gotiandi causa contulisset, Cic. Otf. 3, 14 : Curius qui Patris negotiatur, id. Fam. 13, 17 ; Sail C. 40. B. Transf., in gen.. To trade, traffic .- negotiandi causa, Liv. 32, 29 ; Col. praef. 12. Vid. under Pa. II. 'Prop.: * A. To deal, traffic: ani- md statim nostra negotiari, to traffic with our lives, Plin. 29, 2, 5. * B. To engage in business: circum- spiciebam in quod me mare negotiaturus immitterem, Sen. Ep. 119. — Hence negotians, antis, Pa., Who transacts business : A. ^ wholesale dealer, trader, banker, business man: negavi me cuipiam negotianti dare (praefecturam), Cic. Att. 5, 20. — B. In gen., A dealer, tradesman: NEGOTIANTES VINI ARIMINENSES, Inscr. ap. Reines. cl. 3, n. 88 (a. p. Chr. n. 251). ncgotiositas. atis, /. [negotio- sus] A multitude of business, as a transl. of the Gr. TroXv-puyfioovvn, Gell. 11, 16. ncgotlOSUSi a . um, adj. [negotium] N E M E Full of business, busy (quite class.) : nc- gotiosi eramus nos nostris negotiis, Plaut. Merc. 1, 2, 79 : provincia negotiosa et mu lesta, Cic. Mur. 8 : prudentissimus quis- que maxime ncgotiosus erat, the busiest, most occupied. Sail. C. 8 : quid erudelitatc ncgotiosius, Sen. Ira, 2, 13 : vir negotio sissimus, Aug. Ep. 54 : cogitatio, a think ing on business : Cels. 4, 32 : — negotiosi dies, business days, working days : Tac. A. 13, 41 fin. — Comically, transf.: tergum. a back on which business is performed, I. v. which receives a drubbing, Plaut. Mil. 2. 5,37. ncg/otlum. ii> "• (necotium ; cf.. 11 negotium. quod non sit otium," Fest. p. 177 ed. Mull. ; v. 1. ne] A business, em- ployment, occupation, affair. I. Lit. : qui deum nihil habere negotii volunt, Cic. OH'. 3, 28, 102 : in extrema parte muneris ac negotii tui, Cic. Q. Fr. 1, 1, 36 : forensia negotia, id. de Or. 2, 6 : qui omnibus negotiis interfuit, id. Fam. 1, 6 : n. municipii administrare, id. ib. 13, 11 : procurare, id. Verr. 2, 3, 64 : suscipere. id. Cat. 3, 2: mandare alicui, id. Fam. 13. 26: vcrsari in negotio, id. Att. 5, 10: emer gere ex negotiis, id. ib. ; Liv. 3. 4 : — trans igere negotium, Cic. Phil. 2, 9 : negotio desistere. Caes. B. G. 1, 45 : in masno ne gotio habere aliquid, to regard a thing as important, of great moment, Suet. Caes. 23 : — est mihi negotium cum aliquo, / have to do with one: mirabar, quid hie nesrotii esset tibi, Ter. Ad. 4, 5, 8; Cic. Fain. 8, 8. Esp. with reference to affairs of state : nostrum otium negotii inopia, nou requi- escendi studio constitutum est. Cic. OH'. 3, 1.— Of the management of domestic concerns : qui suum negotium gerunt oti- osi, Cic. Lael. 23, 3 : praeelare suuin ne- gotium gessit Roscius, id. Rose. Com. 12 : suum negotium agere. id. Off. 1, 9. 29 ; cf. id. ib. 1, 34, 125.— So of trade, traffic : Tre bonius ampla et expedita negotia in run provincia habct, Cic. Fam. 1,3; so id. Sest. 45; Hor. Ep. 1, 6, 33. — Of a law suit, Quint.,3, 5,11; Suet.Calig.40; Rhet.G II. T r a n s f . : A. Difficulty, pains, trouble, labor: satis babeo negotii in sa- nandis vulneribus, Cic. Att. 5. 17 : mag- num negotium est navigare atque id mou- se Quintili. id. ib. 5, 12 : negotium faces- sere alicui, to give one trouble, id. Fam. 3. 10; so, n. exhibere alicui, id. Off. 3, 31: facere innocenti, Quint. 5, 12, 13 : nihil est negotii libertatem rccuperare, Cic. Fam. 12, 2 : Cato Siciliam t'enere nullo negotio potuit, id. Att. 10, 16; id. Fam. 2. 10 : quid negotii est haec poetarum . . . portenta convincere ? id. 'Fuse. 1, 6. B. Like the Gr. -pa}ixn. for res, A mat- ter, thing : quid est negotii ? Plaut. Most. 3, 2, 53 : quid negotii est, quamobrcm suc- censes mihi? id. Capt. 3, 5, 11: ineprum negotium et Graeculum, Cic. Tusc. 1, 35. 86. — So of persons : Teucris ilia lentum negotium, a slow affair, id. Att. 1, 12; cf. id. Q. Fr. 2, 13 : elinguem, tardum, iubu- manum negotium, id. de Sen. 6. negritu- An expression used in auguries lor aegritudo : "negritu in au- guriis significat aegritudo,'' Fest. p. 1G5 ed. Mull. negnmate- v - nego, ad init. t Nehalennia, ae, /. A river-god- eless worshiped at the mouth of the Rhine : Inscr. Orell. no. 2029 sq. ; 2775 ; 3912. Neithi indecl., Nnif), An Egyptian name of Minerva : Arn. 4, 137. Neleus (dissyl.), ei and eos, m.. Nr/- Xcvc, A sou ofNcptuncand thenymph Tyro, a king of Pylos, the father of twelve sons who were all, except Nestor, killed by Her- cules, Ov. M. 2, 689 ; cf. ib. 12, 553.— H. . Derivv. : A. NeleiUS. ", um, adj.. Iff- lean: haec postquam dulci Neleius edidi; ore. i. e. Nestor, Ov. M. 12, 577 : Neleia Nes- toris arva, id. Her. 1, 63: Pyliae Neleia mella senectae, i. e. the eloquence of Nes- tor, Sil. 15, 459.— B. Neleus, a, um, adj.. Nclean: Nelea Pylos, Ov. M. 6, 418 ; id. ib. 12, 558.— C. Nelldes* ae ' m - A ma!r descendant of Nestor, a N elide : Ov. M. 12. 553 ; Val. Fl. 1, 338. ' nema> atis, n.= v?ina, Yarn, thread : noma Sericum, Mart. Dig. 39, 4, 16, § 7 ; v. nemeu. Nemea* ^ e > «"^ Nemee. es,/, Nt 993 NEMO pta, A city in Argolis, near which Hercules slew the Nemean lion and founded the Ne- mean games, Cic. Fat. 4. 7 : Nemeao sub rupe, Virg. A. 8, 295: Nemee frondosa, Mart. Spect. 27 : pulverea Nemeen effer- vere nube, Stat. Th. 4, 664. — H. Derivv. : A. Ncmaeus. a. um . «4?-t Nemean : Hier. in Vigil. 1. — B. BJcmeacuSj a> um, adj., Nemean . rura, Stat. Th. 3, 421 : leo, Cic. Tusc. 2, 9, 22 ; 4, 22. 50 ; so, mo- les, Ov. M. 9, 197 ; and, pestis, id. Her. 9, fil : vellus, id. Met. 9, 235 : arma, Stat. S. 5, 2, 48 ; Theb. 3, 421,— Of the constella- tion Leo : monstrum,' Mart. 4, 57; so Luc. 1, 655. — C. NcmeuSi a , um > a dj., Ne- mean; subst. Nemea, orum, n., The Ne- mean games, Liv. 27, 30 sq. ; 34, 41 ; Hyg. Fab. 273.— (* III. Nemea, ae, A river flowing between the territories of Corinth and Sicyon, Liv. 33, 15.) 1 1 nemen, I™ 3 . n.== vriiia, A yam, thread: trino de nemiue fati, Inscr. ap. Grut. 690, 5 ; cf. nema. t nemedniceSj ae, m. The victor in the Nemean games: "Nemea, Nemeoni- ces," Not. Tir. p. 174. Nemesa, ae, m. A river in Bclgic Gaul, now the Nims, Aus. Mosell. 354 ; cf. Okert, Gall. p. 167. NemCSiaci) 6rum, m. [Nemesis] A sort of superstitious people, who practiced fortune-telling, Cod. Theod. 14, 7, 2. Nemcsianus, U »»• M. Aureiius Olympius Nemesianus, A Roman poet, horn in Carthage, who flourished in the latter part of the third century of the Chris- tian era : cf. Bahr's Gesch. der R6m. Lit., § 118 (98). Nemesis. is and Jos . /■> Vtii/eot; : I. The goddess of justice, who punishes hu- man pride and arrogance ; also called Adrastea and Rhamnusia (v. h. vv.) : ne poenas Nemesis reposcat a te, Catull. 50, 18: Graecam Nemesin invocantes, Plin. 28, 2, 4 ; id. 11, 45, 10:1. Sometimes iden- tical with Fortuna: DEAE NEMESI SI- VE FOltTVNAE, Inscr. Grut. 80, 1. Ace. to Macr. S. 1, 22, Nemesis is the Sun ; ace. to Laet.,1, 21, she is Leda, who was re- moved to heaven after her death. II A mistress of Tibullus, Tib. 2, 3, 51 ; 2. 4, 59 ; cf. 2, 5, 111 ; 2, 6, 27 ; cf. Mart. 8,73. NemestrinUS, i. »»• [nemus] The god of groves, Arn. 4, 131 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 86. Ncmetes. una, and IVTemetac, arum, m. A people of Gaul, in the neigh- borhood of the modern Spire, Caes. B. G. I, 51 ; Tac. G. 28 : Ann. 12, 27 ; cf. Mann. Germ. p. 236 and 238.— H. Deriv., BJe- mctensis- °. ai, i-> Nemelian : regio Ne- metensis, Symmaeh. or. ad Valent. 2, 21 ed. Maj. Nemetoccnna, ae; /. a city of Bclgic Gaul, in the territory of the Aire- bates, near the modern Arras, Hirt. B. G. 8, 47 ; 52 ; cf. Ukert, Gall. p. 551. Nemeturii* orum, m. A people of the Ligurian Alps, Plin. 3, 20, 24.— H. De- 1 riv -. Nerneturicus. «. » ln , aa J-> Neme- .lurian: pix, Col. 12, 20; 22; 24. NemeuS; v - Nemea, no. II., C. nemo, fais, m. and/, [ne-homo: "ne- .mo compositum videtur ex ne et homo : 4 quod confirmatur magis, quia in persona ncmper ponitur, nee pluraliter lormari so- let, quia intelligitur pro nullo," Fest. p. £62 ed. MUU.] No man, no one, nobody : i unde habeas, quacrit nemo, Enn. in. Juv. 14, 207: nemo me lacrimis decoret, id. up. Cic. Tusc. 1, 49, 117 : quos non mise- i ret neuiinis, id. ap. Fest. p. 162 ed. Mull. ; so too, Cato ib. ; Lucil. in Non. 143, 19 ; i Plaut. Capt. 3, 5, 106: facio pluris omni- um hoininum neminem, Cic. Att. 8, 2 ; id. ■ Fom. 6, 6: amicum ex consularibus ne- i miuem tibi esse video, praeter, etc., id. ib. 1, 5: in quo (collegio) nemo e decern Sana mente sit, id. Leg. 3, 10 : nemo ex tanto numero est, quin, etc., id. Fontci. 2 : nemo ile iis, qui, etc., id. de Or. 1, 43 : omnium mortalium Sthenio nemo inimicior, quam, He, id. Verr. 2, 2, 43 :— ubi nemo est, qui possit corrumpere, Cic. Verr. 1, 16: ne- mo reperietur, qui dicat, etc., id. Font, in i Fragm. 2, 3 : — soil me moverat nemo ma- iqs, quam is quem tu neminem putas, wliam you regard /w a worthless person, 994 NE M U Cic. Att. 7, 3. — Nemo non, every one: aper- te adulantcm nemo non videt, nisi, etc., Cic. Lael. 26 : nemo Arpinas non Plancio studet, id. Plane. 9 ; id. Fam. 4, 7 : nemo potest non beatissimus esse, id. Parad. 2. — Non nemo, many a one : video de istis abesse non neminem, Cic. Cat. 4, 5 ; id. Pis. 5: neminem deo, nee deum, nee hom- inem carum esse vultis, Cic. N. D. 1, 43 : nemo umquam neque orator, neque poeta fuit, qui, etc., id. Att. 14, 20 :— nemo homo, Plaut. Pers. 2, 2, 29 : ut per biduum nemo hominem homo aguosceret, Cic. N, D. 2, 38 : ut hominem neminem pluris faciam, id. Fam. 13, 55 : — nemo unus, no one, Liv. 28, 35 ; so id. 2, 6 ; 3, 12 : nemo unus con- tra ire ausus est, Tac. A. 14, 45 : — nemo quisquam, Ter. Eun. 5, 9, 1 ; so Gell. 2, 6: — nemo alter, Plin. 2, 25, 23: — nemo alius, no one else ; alium enim cui ilium commendem habeo neminem, Cic. Att. 9 ; so id. Mil. 17. — j). In the fern. : vicinam, neminem amo magis quam te, Plaut. Ca- sin. 2, 2, 12; Ter. And. 3, 2, 26. II. Transf. : A Adjectively: se | adhuc reperire discipulum, potuisse ne- minem, Cic. de Or. 1, 28 : vir nemo bo- I nus ab improbo se donari vult, id. Leg. 2, j 16: opifex, id. N. D. 2, 32; Nep. Att. 19. B. Of things, for nullus (post-class.): ne- minem excepit diem, Prud. ore ad J- [nemus] Of groves j or woods, woody, sylvan (a poet, word) : | templum Dianae, near Aricia, Ov. A. A. i 1, 259 ; cf., Aricia, situated near the grove, ! id. Fast. 6, 59 ; Mart. 13, 19 : umbrae, Ov. ! Am. 3, 1, 5 : antrum, id. Met. 3, 157. KTemdrcnsc. is, v. the follg. art., no. \ II., B. nemorensis, e . atl J- [nemus] of or J belonging to a grove or wood : I. In gen.: mel, Col. 9,ifin. — Il.In partic: A. Of or belonging to the grove of Diana, near Aricia : Prop. 3, 21, 25 ; cf. Ov. F. 3, 261 ; Vitr. 4, 7 ; Plin. 35, 7, 33.— Hence, rex Nemorensis, Thepresider over the sac- rifices to Diana of Aricia: Suet. Calig. 35. B. Subst., Nemorense, is, n., A villa of Caesar, near the Arician grove : Cit. Att. 6, 1, 25 ; Suet. Caes. 46 ; cf. nemus, no. I., B. ncmdricultrix, icis, /. [nemus- cultrix] She that dwells in the woods : bus nemoricultrix, Phaedr. 2, 4, 3. * nemorivag-US) a. um, adj. (nemus- vagus] That wanders in the woods : aper nemorivagus, Catull. 63, 72. nemdrdSUS, a, um, adj. [nemus] Full of woods, woody (poet and in post- Aug. prose) : nemorosa Zacynthos, Virg. A. 3, 270 : Atlas opacus, nemorosus, Ov. A. A. 3, 427 ; so Plin. Ep. 8, 8 : convallis, Plin. 4, 8, 15 : hospitium, id. 35, 11, 38.— II. Transf., Full of foliage, bushy : cu- pressus nemorosa vertice, Plin. 12, 1, 5 ; so, brachia, Sil. 13, 595. NemOSSUS»'.™- ^ city of 'Aquitanian Gaul, the capital of the Arverni, now Cler- mont, Luc. 1, 419; cf. Ukert, Gall. p. 396. nempc, covj. [nam-pe ; cf. quippe, a collat. form of nam-que, v. h. v.] For in- deed, certainly, truly, forsooth, to be sure, to wit, namely ; it serves to confirm or cor- roborate what has been said ; esp. freq. in answer to foregoing interrogations and in irony : scio jam quid velis: Nempe hinc me abire vis, Plaut. Merc. 4, 4, 36 ; Ter. Andr. 1, 1, 2 : unde justitia, fides, aequi- tas? Nempe abhis, (rai.etc, without doubt, Cic. Rep. 1, 2; so id. Phil. 4, 4, 8; Cluent. 22, 61 ; Pis. 37, 91 ; Verr. 2, 5, 69 : quid ergo tulit? nempe ut quaereretur, id. Mil. 6 : nempe negas ad beate vivendum sa- tis posse virtutem 1 A. Prorsus nego, id. Tusc. 5, 5: nempe haec assidue? Pers.3, 1. I nemus, oris, n. = vinos, A wood with open glades and meadows for cattle, a wood with much pasture land, a grove ; poet, for a wood in gen.' I. Lit. : multos nemora silvaeque commovent. Civ. de Div. 1, 50: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34 : montium custos nemorumque (Di- ana), Hor. Od. 3, 22, 1 : gelidum, id. ib. 1, 1, 30 : nemorum saltus, Virg. E. 6, 56 : n. densum arboribus, Ov. F. 6, 9 : nemorum avia, id. Met. 1, 479 ; Tib. 3. 3, 15. B. In partic: Nemus, The sacred grove of Diana at Aricia, where Caesar had a villa, Cic. AtL 15, 4. 5: v. nemoren- sis, no. II., B. NE OT II, Poet., transf., A tree; wood: ne- mora alta, Luc. 1, 453 ; so Mart. 9, 62, 9 : — strictum acervans nemore congesto agge- rem, Sen. Here. fur. 1216. nemuti nisi etiam vel nempe, Cato ap. Fest. p. 162 ed. Mull. nema (naenia), ae,/. A funeral song, song of lamentation, dirge : " naenia est carmen quod in funere laudandi gratia cantatur ad tibiam," Fest. p. 161 ed. Mull. ; cf. Macr. Soma. Scip. 2, 3; Diom. p. 482 P. : "honoratorum virorum laudes cantu ad tibicinem prosequantur, cui nomen ne- nia," Cic. Leg. 2, 24 : absint inani funero neniae, Hor. Od. 2, 20, 21 ; Suet. Aug. 100. II. Transf. : A. -^ mournful ditty of any kind : Ceae retractes munera neniae, Hor. Od. 2, 1, 38:— huic homini amanti mea hera dixit neniam de bonis, has sung the death-dirge over his property, i. e. Arts buried, lias consumed it, Plaut. True. 2, 1, 3. — Proverb. : idfuitnenialudo, my joy was turned to grief, id. Pseud. 5, 1, 32. 2. A magic song, incantation : Marsa, Hor. Epod. 17, 29. 3. A common, trifling song, popular song ; a nursery song, lullaby ; a song in gen. : puerorum nenia, quae regnum rec- te facientibus offert, Hor. Ep. 1, 1, 62 : di- cetur merita Nox quoque nenia, id. Od. 3, 28, 16 : legesne potius viles nenias ? Phaedr. 3 prol., 10 : lenes neniae, lulla bies, Arn. 7, 237 : histrionis, id. 6, 197. 4. n. soricina, The cry of the shrew- mouse when caught and pierced through, Plaut Bac. 4, 8, 48. 5. Personified, Nenia, The goddess of funeral songs, the dirge-goddess, to whom a chapel was dedicated before the Vimin al gate : Arn. 4, 131 ; so Aug. C. D. 6, 9 , cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 246. ncnu and nenuni) v - non, ad init. 1. nco? ev i> etum, 2. v. a. [rtajj Tospin : I. Lit. : subtemen tenue nere, Plaut. Merc. 3, 1, 20 ; Ov. M. fac. 14 : sic stami- na nevit, id. Fast. 2, 771 : nerunt fatales fortia tila deae, id. Pont. 1, 8, 64 ; cf., Par- cae fatalia nentes Stamina, Tib. 1, 8, 1. — II. Transf., To weave; to interlace, en- twine: tunicam quam nevcratauro, Virg. A. 10, 818 : — inter se radices mutuo dis- cursu nentur, Plin. 17, 20, 33. Z. Neo 01 " Neon» onis, m., Ne'ioh, a male proper name, Liv. 44, 43 ; 45, 31. Ncdbulc, es, /., NeSoiXii, The name of a girl (so called after the daughter of Lycambes, the affianced bride of Archilo- chus), Hor. Od. 3, 12, 6. NeocleSi is and i, m., NtoirAijj : I, The father of Themistocles, Nep. Them. 1,— B. Deriv., NeOClldeS; ae, m., The de scendant ofNeoclcs,\.e. 7 hemistocles : Ov Pont. 1, 3, 69,— II. The father of Epicurus Cic. N. D. 1, 26.— HI. A painter, Plin. 35 11, 40, 42. tneocdrUS>ii m - = i'rui'.' / /> 0S ' A person having charge of a temple, which he kept clean: hujus (Serapis) simulacrum neo cororum turba custodit, Firm. Math, de err. prof, relig. med. ; cf. id. Math. 3, 7, n. 9. — II, Transf, An overseer of a temple, who had to conduct and superintend the sacrifices : Inscr. Orell. no. 2354. NeocreteSt um . '"•■ NeoKpnrts, A di- vision of the army of Antiochus, which was armed in the Cretan manner, Liv. 37, 40/n. I nedmema. ae, /. r= veoprivia. The new moon, Tert. Idol. 14 ; id. adv. Marc. 1, 20.. Neon, onis, v. 2. Neo. Ncontichos, »'■. Titovrax"*- A fort- ress in Thrace, Nep. Alcib. 7. tnedphytUS (in inscrr., NEOF1TA a, um, adj = vcityvros, Newly planted; of newly-converted Christians, a neo- phyte : Tert. Praescr. haeret. 4 ; Inscr. Orell. no. 2527. lVcoptdlcmus, i. ft; Ntoirro'At/iof : I The son of Achilles, also called Pyrrh us, Cic. de Or. 2, 63 ; id. Lael. 20, 75.— Hence, B. The name of a tragedy of Ennius, thi hero of which was Ncoptolernus, Cic. Rep. 1. 18 ; id. Tusc. 2, 1 ; id. de Or. 2, 37.— II. One of Alexander's gencj'als, who was de- feated by Eumaics, Nep. Kum. 4. ncoteriCC) adv., v. neotericus. 1 neotericus. ". um. adj. = veurcf/i- k6(, New, modern (post-class.) : scriptor, Claud. Mnmert. de statu anim. 1, 3. — H. NE PO Subat., neotorici, orum. Modern writers: Aur. Vict, de orig. gent. Rom. ink. — Adv., neoterice, After a modern fashion: di- cere, Ascon. in Cic. de Div. Verr. -ifin. ' nepa- Be,/, [ace. to Fcst. p. 164 and 1G5 ud. Mull., an African word: Afro- rum lingua est animal venenatum, cauda feriens, alio nomine scorpius, etc.. Feat. 1. I.J A scorpion: Cic. Fin. 5, 15, 42. — B. Nepa, A constellation, the Scorpion: pec- tus Nepai, Cic. poet. N. D. 2, 42; so Col. 10, 56. — Collat, form, ncpas, ae, m., Col. 11,2,39. — H, Transf., A crab: recession ccdam ud parietem imitabor nepam. Plant. GuMn. 2, 8, 7; Scren. Samm. 13, 199. ncpas. ae, v. tbe preced. art., no. I. ' nepenthes* »• = vijhvdii (that drives away sadness), A plant which, min- gled with wine, had an exhilarating effect, Will. 81, 21, 91 ; 25, 2, 5. Ncpct or NcpetC is, ». A city in Etrnriu, Win. 3, 5, 8; Liv. 6, 21; 27, 9; cf. Maori. Ital. 1, p. 424. — H, Deriv., NepesinUS (Nepens.), a, urn, adj., He- pestnc: agcr, I.iv. 5, 19. — Subst., Nepe- sini, orum. m., The Ntpesines, Liv. 6, 9 and Hi. Xicpeta, ae, / A plant, Italian catnip, Nepeta lr.tuu.-a, Willd. ; Cels. 2, 21; I'lin. 14, Hi. 19. j nephoia (nefela). ae, /. =: vttb&n., A hind of ttiin cake : " nefela, nucunculus, fnvus, s'ubitilluin '' Not. 'fir. p. 171). — J|. A Soman surname f lnser. Grut. 359, 2. Nephele, es, /., IS&piXn, The utifc of Athamas, mother of Phrijxus and Hcllc. — 11. Derivv. : £. Nephclacus, a, um, adj.. Xiphilnean : pecus, i.e. the ram that bore away Hcllc and Phryxus, Val. Fl. 1, "Hi. — Bi Nepheleias* ad' 9 ' A The daughter of Nephele, Hellc : Luc. 9, 956,— C. Nephcldis. idos, /., The daughter of Nephele, Hclle : Ov. M. 11, 195.— (* D. Nephele* One of the companions of Di- ana, Ov. M. 3, 173; v. Nipbe.) t nephclion. '. "■ — vetbiXlov, A plant, called also personata, App. Herb. 36". i nephritis- idis, /., vetppnis, Disease of the kidneys, nephritis: '-nephritis a re- nuni languore somen accepit : renes enim Graeci vetbpovc dicunt," Isid. Orig. 4, 7. Nephusa. ae, /., "Nij0ou(ra (sober, temperate), A Roman surname : Inscr. ap. Don. 416, 15. 1. nepos. «'is, m. and /. (v. infra) [most prob. from ne-potis ; hence the eoutr. form, neptis ; primitive signif, not strong, weak] A grandson, sou's or daugh- ter's son : " primo gradu sunt supra pater, mater; infra Alius, tilia. Secundo gradu sunt supra avus, avia ; infra nepos, nep- tis," Gaj. Dig. 38, 10, 1 ; cf.. " mpos quo- que dupliciter intelligitur, ex tilio vel (ilia natus," i'aul. 16, 38, 10. 10, § 13 ; Cic. De- iot. 1 : Metellum multi filii, tiliae, nepotes, neptes in rogum imposuerunt, id. Tusc. 1, 35 : Q. Pompeii ex filia nepos, id. Brut. 76 : If. Catonis eensorii ex rilio nepos, Cell. 13, 19; Scaev. Dig. 44, 4, IS: soro- ris nepos. Tnc. A. 4, 44. — 2. For neptis, A grand-daughter (ante- and post-class.) : Ilia din nepos, Enn. Ann. 1, S9 ; lnscr. Grut. 477, 5 ; ib. 678, 11. B. Transf. : 1. A brother's or sisters son, a nephew (post-Aug.) : tres instituit heredes sororum nepotes, Suet. Caes. 83 ; Hier. Ep. 60, n. 9 ; so too Euti 7, 1. 2. In gen., A descendant (poet) : tilius an nliquis magna de stirpe nepotum ? Virg. A. 6. 865: in nepotum Perniciem, Hor. Od. 2, 13, 3 ; Ov. Pont. 3, 3, 62 : ghibit mag- nanimos Itemi nepotes, Catull. 58, 5 ; Luc. 7, 207. 3. Of animals (post-Aug.) : Col. 6, 37 ; so id. 7, 27m. 4 Of plants, A sucker ■ Col. 4, 10 ; so id. 4, 6. 2. nenos, oris, m. [a Tuscan word, Fest. p. 165 ed. Mull. ; cf. Mlill. Etrusk. 1, p. 277] .4 spendthrift, prodigal: quis ganco, quis nepos, quis adulter? Cic. Cat. 2. 4 : in populi Romani patrimonio nepos, id. Agr. 1. 1 : profusus nepos, id. Quint. 12: quantum simplex hilarisque nepoti Discrepet, Hor. Ep. 2,2. I!>3 ; id. il>. !, 15, 36. 3. Nepos* ot ' 3 . "'• A surname in the gens Cornelia. So. C. Cornelius Nepos, a Roman historian, the friend of Cirero, At- NEPU ticus, and Catullus ; cf. Biihr's Gesch. der Rom. Lit. § 183 sq. ncpotalis, e, adj. [2. nepos] Extrava- gant, prodigal, profuse (post-class.) : men- sa, Amm. 31,5: luxus, App. M. 2, p. 84 Oud. nepotatus- US, m. [nepotor] Extrav- agance, prodigality, profusion : Plin. 14, 4, 6; so id. 9, 35, 56; Suet. Calig. 37 'al. nepotinis). iAJ'epotianus. i. "'• [nepos] A Roman surname: lnscr. Grut. 423, 4. nepotilia- ae,/. dim. [1. nepos] A lit- tle, granddaughter : lnscr. ap. Fabr. p. 31, u. 148. — II, A Roman surname: IVL1A XEPOTILLA, Inscr. Grut. 916, 1. I. nepotinus, a, um , adj. ['-■ nepos] Extravagant, prof use : sumptus, Suet. Cal. 37 dub. (al. nepotatus). t 2. Ncpdtinus* >, ">■ [nepos] A Ro- man surnamS : lnscr. ap. Mur. 351, 1. nepotor. atus, 1. 0. dtp. [2. nepos] To be prodigal, profuse, extravagant : I. Lit.: Aristippus in purpura nepotatur, Tert. Apol. 46. — n. 'Prop., To throw away, squander away : veto liberalitatem nepo- tari. Sen. Ben. 1, 15. t nepotula* ae, / [I. nepos] A little granddaughter : Inscr. ap. JNIur. 1445, 9. * ncpotulus, i. tn. dm. [1. nepos] A little grandson : Plaut. Mil. 5, 20. nepticula, ae, /. dim. [neptis] A grand-daughter (late Lat.) : Symmach. Ep. 6, 33 ; cf. Not. 'Fir. p. 80. neptis* > s -/ [contr. collat. form of 1. nepos, and therefore orig. both m. and/,* j as m. still found in an inscr., C. COELIO ! VERO NEPTI, ap. Mur. 692, 2; as, on i the contrary, nepos as /cm. ,- in tbe class. I per. exclusively /.] A grand-daughter : I tilii, filiae, nepotes, neptes, Cic. Tusc. 1, i 35 : neptes Licinias, id. Brut. 58 : vestis ' ab uxore et tilia, neptibusque confecta, i Suet. Aug. 73 : id. ib. 31 : neptis Veneris, i. e. Ino, Ov. M. 4, 530 : neptes Cybeles, i. e. the Muses, id. Fast. 4, 191 ;— also, a I niece, Spartian. Hadr. 2. Cf. also 1. nepos, ad init. Neptunalis. e, adj. [Neptunus] Nep- tunian: Ludi Neptuuales, Tert. Spect 6 ; also abs., Neptunalia, ium (and orum, ! Inscr. Grut. 460. 3), «., Var. L. L. 6, 3 ; Chads, p. 21 P. ; Diom. p. 315 ib. ; Prise. p. 663 ib. ; Aus. Eel. de fer. Rom. 19 ; lnscr. Orell. 2, p. 411 ; cf. Hartuns, Relig. der Rom. 2, p. 98. neptunia* ae, /■ ^ plan t, App. Herb. 57. * neptunicola* ae . m - [Neptunus- colo] A worshiper of Neptune : Sil. 14, 443. Ncptunine. es, /. [Neptunus] A daughter or grand-daughter of Neptune : tene Thetis tenuit pulchenima Neptunine, i. e. the daughter of Nereus, a son of Nep- tune, Catull. 64, 28 ; cf. Prise, p. 585 P. PJeptunius. a , um, adj. Of or be- longing to Neptune, Neptunian, poet, for sea-, marine: Neptunia Troja, sttrrounded with walls by Neptune, Virg. A. 2, 625; 3, 3 : proles, id. ib. 7, 691 : heros, i. e. The- seus, as the son of Neptune, Ov. Her. 4, 109 ; Met. 9, 1 : dux. i. e. Sex. Pompcius, who called himself the adopted son of Nep- tune. Hor. Epod. 9. 7, Schol. Cruq.: Aet- neae Neptunius incola rupis, i. e. Cyclops, the son of Neptune, Tib. 1, 1, 56 : cuspis, the trident, Luc. 7, 147 : — loca, i. e. the sea, Plaut. Mil. 2, 5, 3 ; so, arva, Virg. A. 8, 695 : — pistrix, i. e. marina, Cic. Arat. 440. NcptunUS* i. m - Neptune, the god of the sea and of other waters, the brother of Jupiter and husband of Amphurite ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 98 sq. : al- loquutus snmmi deum regis fratrem Nep- tunum. regnatorera Marura, Naev. 3, 2 ; id. 2, 21 : F.nn. in Macr. 6, 2 : Neptunus salsipotens et multipotens, Plaut. Trin. 4, 1,1: ut Portumnus a portu, sic Neptunus a nando, paulum primis litteris iminuta- tis, Cic. N. D. 2. 2 ; so id. ib. 2, 3 : caeru- leos oculos esse Ncptuni, Cic. N. D. 1, 30 ; Vir£. A. 3, 74 : uterque, who presides over the salt and fresh waters, Catull. 31, 3 : Neptunus pater. Gcll. 5. 12. II, Transf.: £. The sea (poet) : cre- dere se Neptuno, Plant. Rud. 2, 6. 2 : Nep- tuni corpus acerbum. I.ncr. 2. 471; Virs. G. 4. 29 ; hibernus. Hor. Epod. 17, 55. 'B. A fish: Naev.inFest.p.58ed.Mull. t ncpUS [contr. from ne-purus], Un- ne au clean, impure : " nepus non purus," Fest. p. 164 cd. MU11. + ncqualia, detrimenta, Fest p. 16*2 ed. Mull ncquam, adj. indecL [adverbial act. fern. 01 nequis] Worthless, good for noth- ing, wretched, vile, etc. : Plaut. Trin. 4, 4, 29 : piscis nequam est nisi recens, id. A6in. I, 3, 26 ; id. Trin. 2, 4, 38 : carminar: dicitur lana, cum caret eo, qnod in ea es'. nequam, Var. L. L. 7, 3 : enthymema ne quam, faulty, defective, Gell. 7. 3 ; Fest. p. 165 ed. Mull. n. In partic, of character, Worth less, vile, bad: opp. frugi, Plnut. Ps. 1, 5. 53 : malus et nequam es, id. Asin. 2, 2, 39 : n. homo et indiligens, id. Most. 1, 2, 23 liberti nequam et fmprobi, Cic. Rose. Am 45 : nihil nequius est, Cic. Pis. 27 : quid est nequius aut turpius 1 id. Tusc. 3, 17 : homo nequissimus, id. Verr. 2, 2, 78 ; so Cic. Art. 1, 16. — So of licentious, dissolute persons : juvenes nequam facilesque pu- ellae, Mart- 3, 69 ; so id. 11, 15 : — vin' tu illi nequam dare? an injury, a mischief, Plaut. Poen. 1, 1, 31 ; so, facere, id. ib. 3, 3, 44.— Hence, Adv., nequiter, Worthlessly, wretchedly, bad- ly, miserably, etc. (quite class.) : nequiter fricare genua, Plaut. Asin. 3. 3, 88; id. Amph. 1, 3, 23 : turpiter et nequiter fa- cere, Cic. Tusc. 3, 17 : ille porro male, pane, nequiter, turpiter coenabat, id. Fin. 2, 8 : si qua per voluptatem nequiter fe- ceritis, voluptas cito abibit : nequiter fac- tum illud apud vos semper manebit, Cato ap. Gell. 16, 1. — Comp.: utrum bellum susceptum sit nequius, an inconsultius gestum, dici non potest, Liv. 41, 7 ; Mart. 10, ll.—Sup. : nequissime, Plin. 12, 25, 54. nequaquam. adv. In.no wise, by no means, not al all (quite class.) : nequaquam istuc istac ibit, Poet. ap. Cic. N. D. 3, 25 /?!. : ut nequaquam merit illius commo di magnitudo cum eo incommodo com- paranda, Cic. Inv. 2, 8, 26 ; id. Verr. 1, 12 : vir sibi nequaquam par, id. Lael. 19, 69 : ne quaquam omnes, id. Cluent. 64, 180: nunc ad egrediendum nequaquam idoneum nr- bitratus locum, Caes. B. G. 4, 23 : cetera nequaquam simili rarione modoque Ae-< timat, Hor. Ep. 2, 1, 20 : nequaquam satis in reunaconsumere curam,id.Sat.2,4,48 neciue or nee (used indifferently be- fore vowels and consonants. The com mon assumption that nee is regularly em- ployed in class, prose only before conso nants, is wholly unfounded. In Cic. de Rep. alone we find nee 19 times before vowels ; viz., nee accipere, 3, 14 ; nee oli- os, 2, 37 ; — nee enim, 1, 24 ; 6, 25 ; nee esse, 5, 5 ; nee ex se, 6, 25 ; — nee id, 3,1; nee importatis, 2, 15 ; nee in. 6, 23 : nee inconstantiam, 3, 11 ; nee injussu, 6, 15 ; nee ipsius, 1, 26 ; nee ipsum, 6, 25 ; — nee ulla, 1, 34 ; nee ullo, 1, 37 ; nee una, 2, 1 ; — nee hie, 3, 33 ; nee hominis, 2, 21 ; nee hunc, 6, 26. Cf. also such passages as. neque reliquarum virrutum, nee ipsius rei publicae, id. Rep. 1, 26 : dabo tibi tes tes nee nimis antiquos nee ullo modo bar baros, id. ib. 1. 37 : nee atrocius . . . neque apertius, id. Tull. § 2 : nee homo occidi nee consulto. etc., ib. § 34), adv. and cory. [ne-que], Not ; and not, also not. I, Adv., Like ne, in ante-class. Latinity (v. ne, no. I.) as a general negative parti- ticle, i. q. non, Not (so usually in the form nee) : " nee conjunctionem grammatici fe- re dicunt esse disjunctivam, ut: nee legit, nee scribit : quum si diligentius inspicia- tur, ut fecit Sinnius Capito, intelligi pos- sit, earn positam esse ab antiquis pro non. ut et in XII. est: AST EI CVSTOS NEC ESCIT." Fest. p. 162 ed. Miill. : SI IN TESTATO MORITVR, CVI SVVS HF,- RES NEC SIT, etc.. Lex XII. Tab. (v. App. III. tab. 5): SI AGNATVS NEC ES- CIT, etc., ib.; Cic. Leg. 3, 3, 6; id. i!>. 3. 4. 11 : bruti nee satis sardarc queunt Naev. 1, 4; so id. 1. 7 ; Enn. Ann. 17, 20 : tu di* nee reete dicis, non aequum facis, Plaut Bac. 1 2 11 ; so. nee recte, id. Asin. 2, 4. 65: Most. 1,3. 83; Catull. 30, 4 : alter, qui nee procul aberafc I.iv. 1. 25, 10.— In the form neque : si quid tibi in illisce suovi- taurilibus lactentibus neque satisfactnir est, etc.. an old formula of prayer in r :«',, R. R. 141. 4. 9S5 KEttU II. Conj., In all periods and kinds of composition, i. q. et non, And not, also not. A. In gen.: inuttumque labonit, Nee respirnndi lit copia, Enu. Ann. 17, 23 ; id. ib. 1, 47 : ilia quae aliis sic, aliis secus nee iisdem semper uno modo videntur, ficta esse dicimus, Cic. Leg. 1,17: delubra es- se in urbibus censeo, nee sequor magos Persarum, quibus, etc., id. ib. 2. 10 fin. ; id. N. D. 1, 29, 81 ; id. Eep. 2, 1 : quae mei tes- tes non viderunt nee sciunt, Cic. Tull. § 24 : non heros, nee dominos appellabant eos . . . sed patres et deos. Nee sine cau- sa. Quid enim? etc., id. Rep. 1, 41. — Con- nected with vero, enim, aulum, tamen: neque vero hoc solum dixit, sed ipse et sentit et fecit, Cic. de Or. ], 53 : nee vero jam meo nomine abstinent, id. Rep. 1, 3 : ■ — nee enim respexit, etc., id. Clod, et Cur. 4, 4 : neque enim tu is es, qui, qui sis nes- cias, id. Fam. 5, 12, 6 : nee tamen didici, etc., id. Rep. 2, 38 : — neque autem ego sum ita demens, ut, etc., id. Fam. 5, 12, 6. B. In pnrtic. : 1. neque (nee) ... ne- que (nee), Neither . . . nor: quae neque Dardaniis campis potuere perire, Nee quum capta capi, nee quum combusta cremari, Knn. Ann. 14, 11 sg. -• nam cer- te neque turn peccavi, quum . . . neque quum, etc., Cic. Att. 8, 12 : nee meliores nee beatiores, id. Rep. 1, 19 Jin.: mors nee ad vivos pertineat nee ad mortuos, id. Tusc. 1, 38 : virtus nee eripi nee surripi potest nmquam : neque naufragio neque incendio amittitur, id. Parad. 6 : neque ego neque Caesar, Brut, in Cic. Fam. 11, 20, 1 ; cf., haec si neque ego neque tu i'eci- mus, Ter. Ad. 1, 2, 23. — With a preceding negative, which, however, does not de- stroy the negation contained in neque . . . neque : non mediustidius prae lacrimis possum reliqua nee cogitare nee scribere, Cic. Att. 9, 12 : ut omnes intelligant, nihil me nee subterfugere voluisse reticendo nee obscurare dicendo, id. Cluent. 1 : nul- la vitae pars neqtie publicis neque priva- tis neque forensibus neque domesticis, neque si tecum agas, neque si cum altero contrahas vacare officio potest, id. Off. 1, 2 : nemo ivmquam neque poeta neque or- ator rait, qui, etc., id. Att. 14, 20. 2. Neque (nee) . . . et (que) and et . . . neque (nee) when one clause is affirma- tive: On the one hand not . . . and on the other hand, not only not . . . but also; or the contrary : on the one hand . . . and on tiie other hand not, not only . . . but also not : a. Neque (nee) . . . et (que) : id ne- que amoris mediocris et ingenii summi et sapientiae judico, Cic. Att. 1, 20 : ani- mal nullum inveniri potest, quod neque natum umquam sit, et semper sitfuturum, id. N. D. 3, 13 ; Tac. A. 3, 35 :— ex quo in- telligitur nee intemperantiam propter se fugiendam esse temperantiamque expe- tendam, Cic. Fin. 1, 14 : perficiam, ut ne- que bonus quisquam intereat, paucorum- que poena vos omnes jam salvi esse pos- sitis, Cic. Cat. 2, 13 : sed nee ilia exstincta sunt, alunturque potius et augentur cogi- tatione et memoria, id. Lael. 27 ; Ov. M. 2, 811. — l). Ft . . . neque (nee) : ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam nisi tuo commodo, Cic. Brut. 4 ad fin. : patebat via etcerta neque longa, id, Phil. 11, 2: intelligitis et animum ei praesto fuisse, nee consilium defuisse, id. ib. 13, 6 : et . . . nee . . . et . . . et, id. Tusc. 5, 38 fin. 3. Neque (ucc) non (also written in one word, necnon), emphatically affirma- tive. And also, and besides, and indeed, and: nee haec non deminuitur scientia, Var. R. R. 1, 4, 4 : neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor, Cic. Cat. 4, 2: nee vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam, id. Mil. 32: neque tamen ilia non ornant, habiti honoree, etc., id. de Or. 2, 85 : neque trietius dicero quicquam de- bco hac de re, neque non me tamen mor- det aliquid, id. Fam. 3, 12. — fc. In Varro and since the Aug. per., nee non freq., in gen., as a simple conjunctive ; Engl.. And likewise, and so too. and also : ibi vidi gre- ges,magnos anserum, gallinarum. gruum, pavonum, necnon glirium, etc, Var. R. R. 3, 2; so Col. 8, 15: hit non et Tyrii per im.inn lneta frequer.tes Couvonere, Virg. 99G n e av A. 1, 707 ; Plin. 13/ 22, 38 : nee non eti- am poemata faciebat ex tempore, Suet. Gramm. 23. 4> Neque (nee) dum, also written in one word, necdum, And not yet, not yet : ille autem quid agat, si scis neque dum Roma es profectus, scribas ad me velim, Cic. Att. 14, 10 fin.; Cels. 5, 26, no. 33:— necdum tamen ego Quintum convene- ram, Cic. Att. 6, 3, 2 ; necdum etiam au- dierant inflari classica, necdum Impositos duris crepitare incudibus enses, Virg. G. 2, 539; id. Aen. 11,70. 5. Nee . . . quidem, v. under quidem. nequedum (necdum), v. neque, no. II., B, 4. nequco. '\'i and Ti, itum, 4. (lengthened collat. form: " uequinnnt pro nequeunt, ut solinnnt, fierinv.nl, pro solent, et feri- unt dicebant antiqui. Livius in Odyssea : Partim errant, neguinont Graeciam redi- re !"■ Fest. p. 162 ed. Mtill. — Part, praes. nequiens, euntis: Spartacus nequiens pro- hibere, Sail, fragm. p. 254 ed. Gerl. ; so, nequiens, App. M. 8, p. 207; Aus. Prof. 2; Amm. 15, 10: sustinere corpora pleri- que nequeuntes, Sail, fragm. p. 236 ed. Gerl. ; so, nequeuntes, Arn. 1, 13; 7, 239) ?). n. [ne-queo : " libenter etiam copulan- do verba jungebant, ut sodes pro si audes, neguire pro non quire, malle pro magis velle," Cic. Or. 45] Not to be able, to be un- able; I can not (quite class.) : ubi habita- ret, in venires saltern, si nomen nequis, Plaut. Merc. 3, 4, 51 : actam ae.tatem mem- inisse nequimus, Lucr. 3, 673 ; id. 4, 1248 : cum pisces ire nequibunt, id. 1, 380 : ut ea, cum velimus, laxare nequeamus, Cic. Or. 65 : cum Demosthenes rho dice- re nequiret, id. de Div. 2, 46: quod proe- lio adesse nequibat, Sail. C. 62; so id. .lug. 18 ; Hor. S. 1, 4, 84 ; id. A. P. 87; Virg. A. 6, 507.— (|3) Pass.: "nequilum et ne- guitur pro non posse dicebant ut Plaittus in Satyrione : Retrahi nequitnni, gnoquo progressa est semel," Fest. p. 162 ed. Mull. : ut nequitur comprimi, Plaut. Rud. 4, 4, 20 : quicquid sine sanguine civium ulcis- ci nequitur, jure factum sit, Sail. J. 34. ncquicquam (nequidquam and ne- quiquam ; as to this last form, cf., " ne- quiquam significare idem quod frustra, plurimis auctorum exemplis manifestum est," Fest. p. 162 fin. ed. Mull.), adv., In vain, to no purpose, firuitlcssly : qui ipse sibi sapiens prodesse non quit, nequic- quam sapit, Enn. in Cic. Fam. 7, 6 fin. : et sero et nequicquam pudet, Cic. Quint. 25 : n. alicujus auxilium implorare, Caes. B. C. 1, 1 : ut non nequicquam tantae virtutis homines judicari deberet ausos esse transire latissimum fiumen. without ground, without reason, Caes. B. G. 2, 27 : causas nequicquam nectis inanes. Virg. A. 9, 219 ; id. Georg. 1, 403 ; Catull. 77, 1 : sed nequicquam frustra, etc., App. M. 8, p. 553 Oud. Nequmates, v. Nequmum, no. II. nequinont* v - nequeo, ad in it. Nequinum, i, «■ A city m Umbria, on the. site o/wAicANamia afterward stood: Liv. 10, 9 ; 10 ; cf. Plin. 3, 14, 19,— H. Deriy., Nequinates, um . m •, The inhab- itants ofi Ncquinum : " Nequinates Narni- enses." Fest. p. 176 ed. Mull. ; Fast. Tri- umph, ap. Grut. 296, col. 2. nequior, "•'&, v - nequam. nequiquam» v - nequicquam, ad init. (* nequis or ne quis, for ne ali- quis.) nequissimus, a, ™, v. nequam. Iiequlter, adv., v. nequam, ad Jin. nequitia, ae, and nequities, ei, /. [ nequam ] Bad quality, badness (so very rarely) : aceti nequitia, Plin. 14, 20, 25. II. T ro p., Bad moral quality, of all de- grees, from mere idleness, negligence, to worlhlcssjiess, vileness (quite class.) : A. Idleness, inactivity, remissness, negligence: me ipsum inertiae nequitiaeque condem- no, Cic. Cat. 1, 2; id. ib. 11: inertissimi homines, nescio qua singulari nequitia praediti, id. Fin. 5, 20. B. lightness, levity, inconsidcralcness : omnia mala probra llagitia, quae homines faciunt, in duabus rebus sunt, malitia at- que nequitia. Si nequifiam defendere vis, licet, P. African, ap. (jell, 7, II, 9; so Auct. ad Her. 3, G. n ti it i C. Prodigality, profusion : quod tilii nequitiam videret, Cic. Clu. 51 : ilium aut nequities . . . expellet; Hor. S. 2, 2, 131. B, Profligacy, wantonness, lewdness : uxor pauperis Jbyci Tandem nequitiae pone modum tuae, Hor. Od. 3, 15, 1 ; id. ib. 4, 77 ; so Ov. F. 1, 414 ; Mart. 4, 42 ; Phaedr. 3, 8, 15. B. rVorthlessness, vileness, villainy : si domus haec habenda est potius, quam of- ticina nequit ne et diversorium ilagitio- rum omnium, Cic. Rose. Am. 46 ; id. Verr. 2, 5, 33 : qui istius insignem nequitiam, frontis involutam integumentis, nondum cernat, id. Pis. 6. * ncquo. better separately, ne quo, adv., Nut to any where, no whither: villica ad coenam nequo eat, neque ambulatrix siet, Cato R. R. 143. NeratlUS PrisCUS, A celebrated lawyer under Trajan, Spart. Hadr. 4 and 18. 1. Nereis, Idos,/. A Nereid; v. Ne> reus, no. II., A. 2. Nereis, Mis,/. One of the daugh- ters of Priam, Hyg. Fab. 90. 3. Nereis, Wis,/. A daughter of Pyr- rhus, king of Epirus ; the wife of Oelo, of Syracuse, Just. 28, 3. NereiUS, a , um, v. Nereus, no. II., B Neretum, ^ "■■ A city in Calabria, now Nardo, Ov. M. 15, 51. — Its inhabit- ants are called Neretini, Plin- 3; 11, 16. Nereus (dissyl.), i and eos, m„ Nij- peiiS, The son of Oceanvs and Tethys, a sea- god, the husband of Doris, and father ofi the Nereids : Prop. 3, 5, 33 : Nerci filii, sea- monsters, Knn. ap. Prise, p. 733 P. — B. Transf. : 1 For Neptune: Ov. Am. 2, 11, 39 ; so Virg. A. 2, 418 ; Petr. 139.— 2. The sea: placidum per Nerea, Tib. 4, 1, 58: qua totum Nereus circumsonat or- bem, Ov. M. 1, 187; so Val. Fl. I, 450; Luc. 2, 713. II. Deriw. : A. Nereis, Wis. /•> A daughter ofi Nereus, a sea-nymph, Nereid : virides Nereides, Ov. Her. 5, 57 : Nereida colligit orbam, id. Met. 11, 380 : aeque- reae Nereides, Catull. 64, 15 : Nereis coe- rula Thetis. Tibi 1, 6, 9.— Ace. to Hyg. Fab. pracfi, there were fifty of them ; ace. to Prop. 3, 5, 33, a hundred. B. NereiUS, ». um , adj., O/ or be- longing to Nereus : genetrix Nereia, Ov. M. 13, 162: juvenis, Phocus, grandson of Nereus, id. ib. 7, 685 : Nereia Doto, daugh- ter of Nereus, Virg. A. 9, 102 : Nereia tur- ba, the Nereids, Sil. 7, 416 : Nereia bacca, pearls, Claud. IV. cons. Hon. 591. C. Nerine, es, /., i. q. Nereis, Nc- rine : Nerine Galatea, thymo mihi dnlci- or Hyblae, Virg. E. 7, 37. D. Nerinus, a > um , adj., i. q, Nerei- us, Nerine: Nerinae aquae, sea-water, Ne- mes, Eel. 4, 52: animantia Nerina, fishes, Aus. Ep. 4, 55. Neria and Neriene, v. Nerio. Nerine and Nerinus, v - N reus. no. II., C. and D. Nerio, enis, or Nericncs. is, or Neriene, es, or Neria, ae, /. [a Si . bine word, which signified bravery; hence, personified, in the Roman mythol- ogy], The companion and wife ofi Mars. "Gell. 13, 22;" cf. Hartung. Relig. der Rom. 2, p. 172 : Mars salutat Nerienem ux- orem suam, Plaut. True. 2, 6, 34 : Nerie- ne8, Var. in Gell. I. 1. : Neria Martis, Cn. Gell. in Gell. 1. 1. : nolo ego Neacram te vo- cent, sed Nerienem. Licinius Imbrex, in Gell. 1. 1. fin. tneiion, ii> n. = vnOiov, The oleander or rose-bay, Plin. 16, 20, 33 ; 24, 11, 53. tnerita, ae, m. = vnpiTnS, A sea-mus- cle resembling the nautilus: Plin. 9, 33, 5'-' dub. (al. Veneriae). Neritos (-us), i. »'■> Nfipnot, a mountain in Ithaca, and an island in Its vicinity, Mel. 2, 7 ; Plin. 4, 12, 19 : Neritos ardua saxis, Virg. A. 3, 271 ; so Sen. Troad. 856.— II. Deriv., NeritlUS, a > " m ' '!$■■■ Ofi or belonging to Neritos, Nerilian ; poet, also for Ulyssean : Neritia proles, /lie Sa- guntines, because they emigrated from thr Ccphallcnian islands, Si). 2, 317 ; cf. Liv. 21, 7 : Neritia ratis, the ship of Ulysses, Ov. M. 14, 563: dux, i. e. Ulysses, id. Fast. •!, 69 : domus, of Ulysses, id. Met. 13. 712. NeriuS, "• Name of a Hainan hciib. NEEV .So, Cn. Nerius Pupinin, Cic. Q. Fr. 2, 3, 5. — I'erli. the eume, celebrated as u usurer, Hor. S. 2, :i, 69 ; v. Wilstem. ad loc. lVcro, 6nis, m. [a Sabine word, of the same root with Nerio, in the signif. of fortis, Suet. Tib. lJJ'i.J A family name in the gens Claudia. — H, Derivv. : A. Neroneus» »> um, adj., Neronian ■■ mensem quoque Aprilem Ncroneum np- pellavit, Suit, Ner. 55 : umla, the warm balks of Nero. Stat. S. 1, 5, 6: certamen, the games in the Grecian manner instituted by New, Suet. Vit. 4 ; so, agon, id. Ner. IS. B. Ncrdnianus> »• »•". adj., of Nero, Neronian : Neroniauum dictum, Cic. de Or. 2, 6] : piscina, pci'h. laid out after the pattern of the fish-ponds of Nero, near Baiac, Cassiod. Variar. 2, .'it). — 2. Ncroni- anus, i, m., A Roman surname: Patrobius Neronianus, Suet. Gall). 20. C. NeroniUSi ". urn, adj., Neronian : Suet. Ner. 12. Ncrdpolis»' 3 '/. Nipwv-nohis, A name which Nero intended to give to the city of Rome: "destinavit et Koinnin Neropolin nuncupate," Suet. Nor. 55. Ncrsac arum, /'. A city of the Aequi, Virg. A. 7, 744. Ncrthus, i. » r Hcrtha. ae, /. A goddess of the ancient Gtrmans, the Earth, Tac. G. 40, 4 Rup. Nerulumi i. "• A C ^'J '"■ Lucania, Liv. 9, 20; cf. Mann. ltal. 2, p. 148. — H. Deriv., Nciuloncnsis, c, adj., Of or belonging to Nerulum, Suet. Aug. 4. Nerva, ae, m. A Roman family name of the Licinii, Cocceii, and Silii. So, M. Cocceius Nerva, the Roman emperor. — ff p Deriv., Mci'VlUS. a, ura, adj., Of or be- longing to the Emperor Nerva, Nervian : miles, of the Nervian legion, Claud. B. Gild. 421. ncrvalis. e, adj. [nervus] Of or be- longing to the nerves: herba, Scrib. Larg. 12. nciviae. arum, /, and nervia, orum, 71. [id.] Strings or chords ot a mu- sical instrument, gut-strings : Var. ap. Non. 215, 15; So Gell. 9. 7— II. Transf., Nerves : Var. ap. Non. 215, 16 ; Petr. 45. 1'nerviccusi a, um . adj. [id.] Made of sinews: nervicei i"unes = nerviae, Vulg. Jud. 1G, 7. 1. nerviCUS, a, um, adj. [nervus] That has a nervous disorder, nervous: (at. neurieos), Vitr. 8, 3. 2. NerviCUS) a, um, v - Nervii. Nerviii orum, m. A people of Jlelgic Gaul, in r. l ie mod. Hitinault, Caes. B. G. 2, 15 sq. ; cf. Ukert, Gall. p. 374. — In the sing. : Luc. 1, 428. — n. Deriv., Nervi- CUS, a, urn, adj., Nervian : proelium, Caes. B. G. 3, 5. ncrvinus. a, um, adj. [nervusj Made of sinews: nervini tunes, Veg. Mil. 4, 9. nervmm- ii, V- nerviae. NerviuSi a, mil, v. Nerva. Ncrvolaria; ae, /. The title of a lost comedy of Plantus, Gell. 3, 3. nci'VOJC adv., v. nervosus, ad fin. nervositas, >» ii? . /• [nervosus] Strength, thickness : Plin. 19, 1, 2, § 9. nci'VOSUS. '•'■ um, ddj. [nervus] Full of sinews, sinewy, nervous: I. Lit.: ner- vosa et lignea £wptt J, Lucr. 4, 1157 : ner- vosus poples, Ov. M. 6. 255 : exilitas, Plin. 11, 37, 86: partes, 23, 3, 34 : — nervosius illud, the virile member, Catull. 67, 27. B. Transf., of plants: cauliculi, Plin. 21,9,30: so id. 27. 12,97. II. Trop. : A. Nervous, vigorous, en- ergetic in expression : quis Aristotele ner- vosior. Cic. Brut. 31 Jin. B. Vigorous, bold : vivacitas, Val. Max. 8, 13, n. 4 : juvenrus, Prud. in Sym. 2, 320. Adv., nervose. Strongly, boldly, vigor- ously, energetically : vigilanter nervoseque aliquem subornare, Plane, ad Cic. Fam. 10, 23. — Comp. : nervosius dicere, Cic. Or. 36 : nervosius aliquid disserere, id. Oft". 3,29. ncrvulus- i. m - dim. [ id. ] Nerve, strength, vigor : ei tn nervulos tuos mihi saepe cognitos . . . adhibueris, Cic. Att. 16, 16, C. nerVUS. i. m. [vtviiov] A sinew, ten- don, nerve. I, Lit.: his addc nervos, a quibus ar- tus continentur Cic. N. D. 2, 55 : hoc ner- NES.C vos conhrmari putant, Caes. B. G. fi, 20: n. qui platys appellatur, Plin. 26, 8, 58 : hie primum nervos ct venaa expressit (of Pythagoras the painter), id. 34, 8, 19 : nervorum contractu), Sen. Ep. 66 : nervi quos rivovrus Gracci appellant, Cele. 8, 1 : — condamus alter alterum in ncrvum bra- chialem, lei ns embrace, Plaut. Poen. 5, 4, 99. B. Transf.: 1, The virile member, Hor. Epod. 12, 19; Petr. 131. 2. «4 string of a musical instrument : omnes voces, ut nervi in tidibus, ita so- nant, ut, etc., Cic. de Or. 3, 57 : quotidiano cantu voeum et nervorum et tibiarum tota vicinitas personat, id. Rose. Am. 46 ; Virg. A. 9, 776 ; Hor. Od. 3, 11, 3. 3. A bowstring : rcciproca tendens ner- vo equina concha tela, Att. in Var. L. L. 7, 5 : nervoque obversus equino Intendit teluin, Virg. A. 9, 622 : nervo aptare sa- gittas, id. ib. 10, 131: crumpit nervo pul- sante sagitta, id. Gcorg. 4, 313. So Val. Fl. 6, 376; id. 1,437; Luc. 7, 141.— Hence, b. A bow : aliquem fallere nervo, Val. Fl. 3, 182. 4. The leather witli which shields were covered : Tac. A. 2, 14 : so Sil. 4, 293. 5. A thong with which a person was bound: Plaut. Cure. 5,3,11 ; so Veg. Mil. 4, 9. — Hence, 6. Transf., A fetter: "ncrvum appel- lamus etiam feneum vinculum, quo pe- des impediuntur: quamquam Plautus eo etiam cervices vinciri ait : Perfidiose cap- uts edepol nervo cervices probat" Fest. 165 ed. Mull. : V1NC1TO AVT NERVO, AVT COMPEDIBVS, Lex. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 : in nervo atque compedibus aeta- tem agunt, Cato ap. Gell. 11, 18; cf. also Plaut. Asin. 3, 2, 5. — Hence, I). A prison : in nervum aliquem ra- pere. Plaut. Capt. 5, 3, 45 : in nervo jace- bis, id. Cure. 5, 3, 40 ; cf". id. Capt. 3, 5, 71. : vereorneistaec ibrtitudo in nervum erum- pat denique. will lay you by the heels, bring you into durance, Ter. Ph. 2, 2, 10 ; so id. ib. 4, 4, 15 : eximere de nervo aliquem, Liv. 6, 15. II, Trop. : A. Nerve, vigor, force, strength : digna res est ubi tu nervos in- tendas tuos, Ter. Eun. 2, 3, 20 : onus dig- num, in quo omnes nervos aetatis indus- triaeque meae contenderem, Cic. Verr. 1, 12 : omnibus nervis mihi contendendum est, ut, etc., id. ib. 2, 3, 56 : — opibus ac ner- vis ad perniciem suam uti, Caes. B. G. 1, 20; Cic. Phil. 5, 12: nervi belli pecunia, id. ib. 5. 2 : vectigalia nervos esse reipub- licae, id. de imp. Pomp. 7 : legionum ner- vos incidere, id. Phil. 12, 3 : poetae molli- unt animos, nervos omnes virtutis eli- dunt, id. Tnsc. 2, 11 : video, fore nervis opus sapientiaque tua, id. Fam. 3, 10 : — loci inhaerentes in nervis causarum, inti- mately connected with them, Cic. de Or. 3, 27 : nervi conjurationis, the leaders, Liv. 7,39. B. In partic, of expression, Force, energy: horum oratio neque nervos, ne- .que aculeos oratorios ac forenses habet, Cic. de Or. 3, 27 ; so Hor. A. P. 26. Ncsaec. es,/., mnoaitr, One. of the Ne- reids, Virg. G. 4, 338 ; Aen. 5, 826. nesapiUS, a . um, adj. [ne-sapio] Vn- 7Dise, foolish : Petr. 50 ; ct. Ter. Scaurus de Orthogr. p. 2251 P. nesciens. ends, Pa., v. nescio, ad fin. nescienter< adv., v. nescio, Pa., ad fin. nescxcntia. ae,/ [nescio] Ignorance (post-class.) : Claud. Mamert. de statu anim. 1, 21. nescio. ivi or ii, Itum, 4. v. a. [ne-scio] Not to know, to be ignorant : hunc nescire sat scio de ilia arnica, Plaut. Merc. 2, 3, 48 : nee me pudet fateri nescire, quod nesciam, Cic. Tusc. 1, 25 : de Oropo opi- nor, sed certum nescio, id. Att. 12, 23 : quid nobis agendum sit, nescio, id. ib. 7, 12 : anima sit animus ignisve, nescio, id. Tusc. 1, 25 : nescis quanta cum exspecta- tione sim te auditurus. you can not think, id. N. D. 3, 1, 2 : nescio temeraria, nescis Quern fugias, Ov. M. 1, 514 : nobis omnia de te Quaerere, si nescis, maxima cura fuit, Ov. Her. 17, 197 ; id. ib. 20, 150 :— quod scies, nescis. a formula used in ad- vising another to faithfully keep a secret : nae tu hercle linguam comprimes Post- hac : etiam illud quod scies nesciveris. N E S C Plaut. Mil. 2, 6, 89 : tu nescis id quod scis Promo, si eapies, Ter. Beaut. 1, 4, 26; so id. Eun. 4, 4, 55.— (/J) Pass. : utrum con- eistcre uspiani velit an marc transirc nes- citur, Cic. Att. 7, 12 : talibus locis pruina- ruin vis et natura nescitur, Pall. 11, 4 : lis nntea nescita. ("unknown), Sid. Ep. 8, 6. — (y) Nescio quis, nescio quid, nescio quo- modo, nescio an, used in an assertion to express uncertainty with regard to some particular contained in it : nescio quis, / know not who, some one, somebody, a. cet- tain person: nescio quid, I know not. v-hat, something, some, a certain : prope mo. hie nescio quis loquitur, Plant. Pers. 1, 3, 9 : nescio quid profecto mihi animus prae- sagit mali, Ter. Heaut. 2, 2, 7 : nisi me forte Paconii nescio cujus querelis move- ri putes, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6: o pastores nescio quos cupidos literarum, id. Flacc. 17 : in affected ignorance, to denote that a thing is insignificant, small, mean, etc. : fortasse non jejunum hoc nescio quid quod ego gessi, et contemnendum vide- tur, id. Fam. 15, 4 : quia nescio quid in philosophia dissentiret, a little, id. N. D. 1, 33 : nescio quid literulnrum, a short letter, id. Att. 15, 4 : rumoris nescio quid affla- vit, id. ib. 16, 5 : causidicum nescio quern, Cic. de Or. 1, 46 : nescio quid e quercu ex- seulpseram, id. Att. 13, 28: sententiae nes- cio unde ex abdito erutae, id. Or. 24 ; cf. id. N. D. 3. 5 :— mente nescio qua effrenata atque praecipiti, Cic. Coel. 15, 35 : illud nescio quod non fortuitum, sed divinum videbatur, Cic. Fam. 7, 5 : nescio quid praeclarum, remarkable or extraordinary excellence, id. Arch. 7 : — tit enim, nescio quomodo, ut, etc., I know not how, id. Off. 1,14,146: boni nescio quomodo tardiores sunt, id. Sest. 47 : id. Fam. 5, 15 : alii nes. cio quo pacto obduruerunt, id. ib. 5, 15 ; so id. Q. Fr. 1, 1, 6 : sed ita fato nescio quo contigisse arbitror, ut, etc., id. Fam. 15, 13 ; id. ib. 5, 15 : — nescio an, Iknow not whether, probably, pcrkops : constan- tiam dico ? nescio an melius patientiani possim dicere, Cic. Leg. 9 : sin illam alte- ram, nescio an amplius mihi negotii con- trahatur, id. Cat. 4, 5, 9 : ingens eo die res et nescio an maxima illo bello gesta sit, Liv. 23, 16 ; v. the art. an, p. HXVS. e. H, In partic. : A. ^ ot *° know, to be unacquainted with a person or thing : ilia ilium nescit, Plaut. Aul. prol. 30 ; so Ter. Heaut. 2, 4, 16 : non nescire hiemem, Virg. G. 1, 290 : deos, Luc. 1, 453 : literas, Sen. Clem. 2, 1 : vinum toto nescire Decembri, Juv. 7, 97. B. Not to understand: to be livable: non tam praeclare est scire Latine, quam turpe nescire, Cic. Brut. 37: Stoici omni- no irasci nesciunt, can not, id. de Or. 3, 18 : stare loco nescit, said of a horse, Virg. G. 3, 84 ; so Hor. A. P. 390.— Hence nesciens, entis, Pa., Unknowing, ig- norant, unaware: ut nescientem sentiat te id sibi dare, Ter. Heaut. 3, 1, 59 : nesciens sui, App. Apol. p. 495 Oud.— Hence, Adv., ne6Cienter, Unknowingly, ig- norantly : Aug. Doctr. Chr. 2, 40. nescitUS. ". um, Part., v. nescio. ncscius. a. um, adj. [ne-scio] Un- knowing, ignorant, unaware: e.gen.: nes- cia mens hominum fati sortisque t'uturae, Virg. A. 10, 501 : impendentis mali nes- cius, Plin. Ep. 8, 23 :— c. de: Ov. Her. 16, 140 : — with a relative clause : nescia, quae faceret subitos mihi causa dolorcs, id. ib. 11, 47 : arvaque Cyclopum, quid rastra, quid usus aratri Nescia, id. Met. 14, 2. — With a preced. negative : neque tamen, cum haec scribebam, eram nescius, quan- tis oneribus premererc susceptarum re- rum, Cic. Fam. 5, 12 : — c. inf. : non sum nescius, Scaevola, ista inter Graecos dici, id. de Or. 1, 11 : non eram nescius, fore, etc., id. Fin. ], 1 ; so id. Att. 15, 11. B. Not knowing how, not understand- ing, unable : c. inf. : pueri fari nescii, Hor. Od. 4, 6, 18 : cedere nescius, id. ib. 1, 6, 6 : nescia fallere vPa, Virg. G. 2, 465 ; id. ib. 4, 470 : vinci nescius, Ov. Pont, 2. 9, 45. II. Pass.. Not known, unknown (very rarely ; not in Cic.) : locus, Plaut. Rud. ], 5. 17; so id. Capt. 2, 2, 15 : nescia tributa, Tac. A. 1. 59 : neque nescium habebat, Anteium invisum Neroni. nor was he ig- norant, id. Ann. 16, 14. 997 N E U T ; ncsi' pro sine positum est in lege dedicationis arae Dianae Aventinensia, Fest. p. 165 ed. Mull. NcsimachuS* i. m - The father of Hippomedon, Hyg. Fab. 70. Nesidtae* arum, m. A people of Cephaleuia, Liv. 38, 28. Ncsis. Idis. /., Ni; adj., Of Nessus : venenum, with the blood of Nessus, poisoned by the arrow of Hercu- les, Ov. Her. 9, 163 : palla tabe Nessea il- lita, Sen. Here. Oct. 716. Nestor • oris, m -< Niarwp, A son of Neleus, and King of Pylus, famous among the heroes before Troy for his wisdom and eloquence. He is said to have lived through three generations of men : ipsi Agaraem- noni, regi regum. rait honestum, habere aliquem in consiliis capiendis Nestorem, Cie. Fam. 9, 14 ; cf. id. de Sen. 10 : licet eloquio fidura quoque Nestora vincat, Ov. M. 13. 63 ; Prop. 2, 10, 46 ; cf. Hor. Od. 2, 9, 13 ; Tib. 4, 150.— The. age of Nestor, proverb, for a long life: Mart. 7, 96 ; cf. id. 2, 64 ; 5, 58, et al. : vivat Pacuvius, quaeso, vel Nestora totum, Juv. 12, 128.— II. De- riv., Ncstdreus, »i um . adj.. Of Nestor: senecta. Mart. 9, 30 ; Stat. S. 1, 3, 110. NestoriUS. >i. m - A theologian who was condemned as a heretic at the Council ofEphesus. Hence Nestdrianij 6mm, m., The followers of Nestorius, the Nesto- rians. t note- es, /• = vfirn (sc. xoP°n), The imdermost or last siring of a musical in- strument, i. e. the highest note, Vitr. 5, 4. Netinenses. ium > v - Netum, no. il, A. Nctini. orum, v. Netum, no. II., B. t netdidos, is, ro.= vnrouhr.s, A music- al key : iK netoides, quae et vouikos consue- vit vocari," Capell. 9, 326. Netum. i< n - A city in Sicily, south- west of Syracuse, now Nolo, Cic. Verr. 2, 4, 26 ; Sil. 14. 268 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 440. — II. Derivv. : A. NetinenseSt In™, m.. The inhab- itants of Netum: Cic. Verr. 2, 2, 65. B Netini; orum, m. The inhabitants of Netum: Cic. Verr. 2. 5, 22. 1. netus. a, um, Part., from neo. 2. netus. us, m. [neo] A thread, yarn (post-class.) : Mart. Cap. 2, 28. neui adv., v - neve. tneuras (nevras), adis,/. = vtvpdi : I. Theplant manicon, which excites thenerves: Plin. 21, 31, 105.— II. A plant, called also poterion : poterion, aut ut alii vocant, phrynion, vel nevrada, Plin. 27, 12, 97. Neurit 6mm. m. A people in Euro- pean Scylhia : Mela 2, 1 ; Plin. 4, 12, 26,— In the sing. : et raptor agrorum Neurus, Val. Fl. 6. 121. ncuricus. ▼■ nervicus. tneurobata or -es, ae, m.^vivpa- S'Tni, One who dances on a thin cord, a cord-dancer (diff. from funambulus, one who dances on a stout rope) : nam et neurobatenexhibuit, Vop. Car. 19; Firm. Math. 8. t ncuroidcs. «• = vcvpouiis, A kind of wild beet, Plin. 20, 8, 28. 1 neurospaston. '■ "■ = vtvptMtao- -ov, A figure set in motion by strings, A puppet, marionette: Gel. 14, 1, 23 (by oth- ers written as Greek). t ncurospastos, If = vcvj>6crjaaTos, The wild brier, dog-rose, Plin. 24, 14, 74. neuter> tra, trum (gen. neutri, Var. L. L. 9, 38; Aus. Ep. 50 : — dat. sing, neutrae, ace. to Prise, p. 678. — Collat. form, NE- CVTER. Inscr. Orell. no. 4859), adj. [ne- uter] Neither the one nor the other, neither of two : ut neutri illorum quisquam eseet 998 NEX me carior, Cic. Att. 7, 1 : in neutram par- tem moveri, id. Acad. 2, 42; id. Off. 2, 6: quid bonum sit, quid malum, quid neu- trum, id. de Div. 2, 4 ; Ov. M. 4, 378.— With the verb in the plur. : ut caveres, neuter ad me iretis cum querimonia, Plaut. Men. 5, 2, 34.— (#) In the plur. : in quo neutrorum contemnenda est eenten- tia, Cic. Oft'. 1. 21 : ita neutris cura pos- teritatis, Tac. H. 1, 1 : in neutris partibus esse, Sen. Ira 2, 23 : neutris quicquam hostile facientibus, Just. 6, 7. II. In par tic, in grammar, neutra nomina, of the neuter gender ; neutra ver- ba, which are neither active nor passive, middle, Vav. L. L. 9, 38 ; Cic. Or. 46 ; Gell. 1, 7, et saep. — Hence, A, Adv., |neutre, Neutrally; in nei- ther way : "neutre. obderrpws," Gloss. Phil. B. neutro, adv., To neither one side nor the other ; to neither side, neither way : i neutro inclinata spe, Liv. 5, 26 fin. : neu- tro inclinaverat fortuna, Tac. H. 3, 23 : si neutro litis conditio praeponderet, Quint. 7, 2, 39. neutiquam (™ Ennius, Plaut., and 'Per. to be read nutiquam ; cf. Bentl. Ter. Hec. 1, 2, 50; Schneid. Gramm. 1, p. 75), adv. [ne-utiquam] By no means, innowise: mihi neutiquam cor consentitcum oculo- rum aspectu, Enn. in Cic. Acad. 2, 17, 52: id neutiquam mihi placet, Plaut. Capt. 3, 4, 54 : indissolubiles vos quidem esse po- testis, neutiquam tamen dissolvemini, Cic. Univ. 11 ; Attic, in Cic. Att. 9. 10, 6 : eos contemnunt quidem neutiquam, Cic. Off. 2, 10, 36 Orell. N. cr. neutique. adv. [ne-utique] By no means (post-class.) : Cod. Theod. 15, 2, 3. neutralise e, adj. [neuter] In gram, lang., of the gender of substantives, Neu- ter: positio, Quint. 1, 4, 24 ; nomen, id. 1, 5, 54, et saep. — Hence, Adv., neutraliter, Asa neuter: Gelli- us fora navium neutraliter dixit, Charts, p. 55 P. ncutrubi, "de. [neuter-ubi] * I. In neither the one place nor the other, in nei- ther place : Plaut. Aul. 2, 2, 56.—* II. Nei- ther one way nor the. other, neither way : neutrubi proelio inclinato, Amm. 19, 2. neve (neu), adv. [ne-ve] And not, nor: Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34 : caveto ne quam materiam doles, neu caedas, neu tangas, nisi siccam, neu gelidam, neu ro- rulentam, Cato R. R. 37 ; Cic. Q. Fr. 1, 1, 1 ; ut earn ne quis nobis minuat, neve vi- vus, neve mortuus, neither . . . nor, id. Leg. 2, 27: cohortatus est, uti suae pristinae virtutis memoriam retinerent, neu per- turbarenrur animo, Caes. B. G. 2, 21 : ut earum rerum vis minueretur, neu ponti nocerent, id. ib. 4, 17 fin. : Hor. Od. 1, 2, 50. — (*And lest, and that not, Ov. M. 1, 151 : id. ib. 7, 137.) Never it a. ae,/. A sea-goddess, Mart. Capell. 1, 16 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p._99. ncvolo. nevist etc - Y- nolo. nex. necis,/. [kindr. with vexvs] Death : 1. Lit: A. A violent dealh,murder, slaugh- ter: insidiatori et latroni, quae potest esse injusta nex, Cic. Mil. 4 : necem sibi con- sciscere, id. N. D. 2, 3 : vitae necisque po- testatem habere in aliquem, Caes. B. G. 1, 10: necem comminari alicui, Suet. Caes. 14 : neci dedere, Virg. G. 4, 90 : neci de- mittere, id. Aen. 2, 85: neci mittere, id. ib. 12, 513 : neci dare, id. ib. 12, 341 : necem alicui parare, Ov. A. A. 1, 73 : neci occum- here, id. Met. 15, 499 : Her. 14, 12 : eripere necem alicui, Stat. Th. 3, 69 : miscere ne- ces, to murder, Val. Fl. 3, 381 : gravi nece urgere aliquem, Sen. Here. Oct. 1833 : de- votus neci, doomed to death, id. Thyest. 693. — (/?) c. gen. obj. : rnultorum civium neces, Cic. Cat. 1, 7, 18. — (y) c. gen. subj. : venatorum, Phaedr. 2, 8, 2. B. A natural death (so very rarely, and post-Aug.) : post necem Mithridatis, Just. 42, 1, 1 : post necem consulis, Suet. Caes. 5 ; Sen. Cons, ad Marc. 20. II. Transf, The blood of the slain: manu8 nece Phrygia imbutae, Ov. A. A. 2, 71.4. B. In gen., Destruction, ru?n=perni- cies, exitium (jurid. Lat.) : in necem ali- cujus, Ulp. Dig. 38, 5, 1 ; so id. ib. 36, 4, 5 ; 15, 1 2' * ncXabundC' adv. [nexo] In a strait- ened or scanty manner: victitare nexa- bundius, Jul. Val. res gest. Alex. M. 1, 2 ed. Maj. nexibilis, o. » d J- [necto] Tied or bound together (post-classical): I, Lit.: membra, Lact. 7, 5. — H. Trop. : adver- satio, Amm. 29, 2. nexilis? e - a dj. [id.] Tied or bound to- gether (.poet.) : vestis, Lucr. 5, 1349 : pla- gae, Ov. M. 2, 499 : hederae, id. ib. 6, 128. nexiCj <*nis, /. [id.] A tying or binding together (post-class.) : vinculorum nexio- nes, Arn. 5, 156; so Mart. Cap. 1, 12; 23. 1. nexo- are, v. intens. a. [id.] To tic or bind together, to interlace, entwine: Lucr. 2, 98 (in Virg. A. 5, 279, nixantem is the most correct reading). 2. nexo. xu ' and xi, 3. v. intens. a. [id. | To tie or bind together, to interlace, entwine (ante-class.): nexebant multa in- ter se, Liv. Andr. in Diom. p. 366 P.. and in Prise, p. 861 ib. : omnibus manicas nex- imus, Att. ib. nexuiTu i. v. 2. nexus, no. II. 1. HCXUS. a, um, Part, and Pa., from necto. 2. nexus, us, m. [necto] A tying or binding together, an interlacing, entwin- ing. I. Lit. (so only poet, and in post-Aug. prose) : et jam contulerant arto luctantia nexu Pectora pectoribus, Ov. M. 6, 242 ; cf., brachiorum nexibus elidere aliquem (of a wrestler). Suet. Ner.53: serpens, bac- ulum qui nexibus ambit, Ov. M. 15,459; cf. Plin. 8, 11, 11 ; Tac. A. 4, 62 : salix solido ligatnexu, Plin. 16, 37, 69 ; so id. 8, 11,11. H. Transf. (with the coHat.form.nex- um, i ; v. in the follg.), The state or condi- tion of a nexus (v. necto, no. I., B), a per- sonal obligation, an addiction or volunta- ry assignment of the person for debt, slav- ery for debt: "nexum Manilius scribit, j omne, quod per libram et aes geritur, in [ quo sint mancipia. Mutius, quae per aes j et libram fiant. ut obligentur, praeter quae ' mancipio dentur. Hoc verius esse, ipsum ' verbum ostendit, de quo quaeritur; nam idem quod obligatur per libram neque suum fit, inde naum dictum. Liber qui suas operas in servitutem pro pecunia quadam debebar, dum solveret, nexus vo- eatur, ut ab aere obacratns," Var. L. L. 7, 5, § 105 : abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu, aut I in jure c.fissio, Cic. Top. 5 fin.: QVVM ! NEXVM FAC1ET, etc., Lex. XII. Tab. (v. Append.) : qui se nexu obligavit, id. Mur. 2: nexum inire, Liv. 7, 19: — nee civili nexu sed communi lege naturae, Cic. Rep. 1, 17 Moser. : Attici proprium te esse scribis mancipio et nexo, Cic. Fam. 7, 30, 2: quum sunt propter unius libidineni omnia nexa civium liberata nectierque postea desitum, Cic. Rep. 2, 34 : ut non 6U6tulerit horum nexa atque hereditates, id. Caecin. 35, 102. B. In g en -, A legal obligation of any kind : acceptilatio est liberatio per mutu- am interrogationem, qua utriusque con tigit ab eodem nexu absolutio, Modest. Dig. 46, 4. 1 : partem hereditntis a nexu pignoris liberam consequi. Papin. ib. 10, 2, 33,— * 2. Trop. : Tac. A. 3, 28 fin. ni (archaic orthography, NE1, v. in the follg.), adv. and conj. [identical with ne, and the prim, form whence nisi, i. e. si ni]. I, Like ne, an absolutely negative par- ticle, Eng. Not. So still only in the com- bination, A. qn'd ni 1 or, joined into one word, quidni? Why not? quid ego ni ita censeam ? Plaut. Mil. 4, 3, 27 : quid ego ni fleam? id. ib. 4, 8, 1: quidni, inquit, mc- minerim ? etc., Auct. ap. Cic. tie Or. 2, 67, 273, et saep.; v. the art. quidni. — B. 1" the combination nimirum, lit, not won- derful; t. the art. nimirum. II. Like ne, in imperative and inten- tional clauses. Not, that not (so only ante- class, and poet.) : ni mala, ni stulta sis, ni indomita impoBque animi, Plaut. Men. 1. 2, 1 (cf., " veteres ni pro ne ponebant, et ne pro non, ut Plautus : Ni stulta sis," etc., Don. Ter. Eun. 2, 3, 36. Others, in the passage from Plautus, regard ni as for nisi) : vinum aliudve quid ni laudato, Var. in Non. 281, 31 : — Numa conatituit, ut pis- ces, qui squamosi non essent, ni polluce NIC A rent ..... m qui ad pulluctum emerent, Cass. Heniina in Plin. 32, 2, 10; cf., QVEM QV1SQVE EORVM AGRVM POS1DE- BIT, INVITI3 EIS NIQV18 SICET NI- VE I'ASCAT NIVE FRVATVR, etc., Inecr. Orell. no. 3121, p. 40: IS EVM AGKVM NE1 HAHF.TO NIVE FEVIMI; NO, ib. : ROGO PER DiiOS, NI VELI- T1S OSSA iMEA VIOLAKE, Jnscr. Grut. 996, 12 i Cenotaph. Pis. ap. OrelL Inscr. 643 : moncnt . . . ni tcneant cursus, Virg. A. 3, 686 ("antiqui ni pro ne. ponebant, qua particula plenus est Plautus: Ni ma- la," etc., Serv.). HI. It is peculiar to the form ni that it has the nature of a conditional negative particle, whereby it becomes a conjunc- tion ; this conditional meaning being de- rived from the conditional nature 01 the clause in which it stands. Thus. e.g. the law of the Twelve Tables: SI IN IVS VO- CAT, NI IT. ANTESTATOK, IGITVR EM CAP1TO (v. Append.) is to be ren- dered: If he summon him before court, if he go not, then he shall, etc. This con- ditional signification is completed by af- fixing si, whence nisi. The use of ni in tiiis 6ense is restricted, for the most part, to archaic and colloquial language. A. In gen.: ( (l ) c. indie: ni metus ulla tenet, etc., Enn. in Non. 214, 11 : ni otferumentas babebis plures in tergo tuo, etc., Plaut Rud. 3, 4, 48 : moriar ni puto, etc., Cic. Fam. 7, 13 : ni frustra augurium vani docucre parentes, Virg. A. 1, 392. — ^3) c conjunct.: quid ploras, pater? — Mi- rum ni cantem : condemnatus sum. it's a xcoueler I don't sing (ironically). Naev. (Nov.) in Cic. de Or. 2, 69, 279 : dicerem, quae ante futura dixissem, ni vererer. ne, etc., Cic. Fam. 6, 6, 4 : ni ita se res habe- ret, id. Tusc. 5, 39, 115; cf. id. Fin. 3, 20, 66 : ni tamen exciderit, id. poet, fragm. ap. Quint. 8, 6, 73 : ni faciat, Virg. A. 1, 58: omnia ni repetant Argis numenque reducant, id. ib. 2, 178. B. I» par tic. : 1. In jurid. lang., in agreement*, promises, stipulations, elc. : quum is sponsionem fecisset NI VIR BO- NVS ESSET, Cic. Oft'. 3, 19, 77 Beier. : judicem ferre, ni vindicias dederit. I.iv. 3. 57: turn illud quod dicitur SIVE NIVE irrident, etc., Cic. Caecin. 23, 65 : — cedo qui cum habeam judicem, Ni dolo malo inslipulatus sis, nive efiam dum siem Quinque et viginti annos natus, Plaut. Rud. 5, 3, 25 (v. the passage in connec- tion) ; so id. ib. 3, 4, 9 ; Casin. prol. 75 ; Epid. 5, 2, 35 ; Poen. 5, 4, 72. Cf., on this use of ni, Rost. Opuscc. Plautin. 1, p. 72-87. 2. NI QVIS SCIVIT ("if any one has not voted"). The name of a centuria crea- ted by Servius Tullius for those to vote in toho had not voted in their own centuriae, ace. to Fest. p. 177 ed. Mull. * 3. For nisi quod : Amm. 22, 11 fin. l\nir.it = viKac. wira, Conquer .' = vin- cas ; a cry with which each party in the circus encouraged its favorite combat- ant: Inscr. Grut. 338, 2; Inscr. ap. Fabr. p. 573, n. 54 (cf. Ov. A. A. 3, 2, 1). Nicaea (Nicea, Plin. Ep. 10, 48). ae, /.. N*Kuiu : I. A city in Bilhyuia, on Lake Ascanius, formerly called Antigonia, the mod. Isnik or Nice, Cic. Plane. 34 ; Att. 14, 1, 2 ; Catull. 46, 5 ; Plin. 5, 32.— B A city in Locris, near Thermopylae, Liv. 28 5; 32. 32; 35. — IU. An Indian city on the Hydaspes, founded by Alexander the Great, Curt. 9, 3; Just. 12, 8,— IV. The name of a teaman, Liv.35.26. — B. Derivv. : 1. NlCaeensis (Nicensis, Plin. Ep. 10. 48), e, adj., Nicene, Cic. Fam. 13, 61 ; Plin. 5. 32, 43 ; 7, 2, 2. 2. NlcacnuS; a, um, adj., Nicene: Nicaena tides, the confession of faith estab- lished at the Council of Nice, Cod. Theod. 1, 1. 2. t Nicaeus. a, um, adj., TSitcaloS (who grants victory), An epithet of Jupiter: ad templum Jovis, quern Nicaeum vocant, Liv. 43, 21. NlCander, dri. m., NUarSpus : I. A physician, pott, and grammarian of Colo- phon, Cic. de Or. 1, 16 : Macr. S. 5. 21.— B. A Roman surname : Inscr. ap. Matf. Mus. Ver. 274. 4. NlCanor. oris, m., RijeavuO: I, A grammarian, Suet. Gramm. 5.— B. A cel- NICT rbrated painter, Plin. 35, 11, 39. — BI. A Roman surname: Inscr. ap. Mur. zii, 3. Nicarchus, >, m - Ni*»«»s. A Ro- man surname: Inscr. Grut. 6^0, 4. t Nicarium? ", N« pior, A fimak surname : luscr. ap. Muff Mus. Ver. 133, 3. NlCator, oris, m., HiKi'irwp (victor'): 1, An epithet of King Perseus's body- | guard: cohors regia, quos Nicatoras ap- pellant Liv. 43. 19.— B. A surname of the Selcncidae, Plin. 6. 11, 12. Itficca. »e, v. Nicaea. IMIcepiiorium e. Nicephorion, i, n., JXinnfi.piov, A grove near I'aga- mum, Liv. 32, 33 and 34. NlcephdriuSt »• >». (Nicephorion, onis, ;«., I'liD. li. 27, 31), A river in Ar- menia, near Tigranocerta, Tac. A. 15, 4. j NiccphoruS' '. m - tiutntb-'pos (who brings victory), An epithet of Jupiter : Sparc. Hadr. 2.— B. A Roman surname, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 4 ; Inscr. ap. Mur. 63, 3. j Nicer» cri > m - The River Neckar, j Eum. in Pan. Const. 19: Aus. in Mos. 423 ; Sid. 7, 324 ; cf. Mann. Germ. p. 424. Niceros, Otis, >"■, N<»/>u>f , A perfum- er. Mart. 12, 65,— n. Deriv , NicerO- tianus. a. um. adj.. Of Niccros: Mart. 10, 38 ; so id. 6, 55 ; Sid. Carm. 9, 324. t nicotciium. u. n.—vucnTiipim>, The prize of victory : Juv. 3, 67. Wicetianns, a. um, adj. Of or be- longing to a Aicetius: hereditas, Sid. Ep. , 3,1. NlCias, ae. m., Nnci'as : I. A celebra- ted Athenian statesman and general, who fill in the expedition against Sicily, Nep. Alcib. 3. — n. Nicias Curtius, A gramma- rian, a companion of Cicero in Cilicia.Cic. Fam. 9, 10 ; id. Att. 7. 3 ; 13, 28 ; 14. 9. 1. niCO* ci, 3. v. a. To beckon : Plaut. True. 2, 7, 63 and 64. 2. NlCO (Niccn, Inscr. Grut. 656, 5), finis, m., NiKbiv : I. A physician, Cic. Fam. 7, 20. 3.— H. A famous pirate, Cic. Verr. 2, 5, 30. NlCOClcS) is, m., NikokX/jS, A tyrant of Sicyon, overthrown by Aratus, Cic. Oft". 2 23. Nicdlaus* '■ m < Ninftnos : I, A per- ipatetic philosopher from Deimascus, a friend of Augustus, Plin. 13, 4. 9. — B. Hence, adiectivtly. NicolauSj *■ um - adj.. Of Nirolaus: dactyli Nicolai, n kind of dales of a larser size than ordinary, Plin. 13. 4, 9 : Edict. Diocl. p. 18. Nlcomedensis) e > <"dj., v. Nicome- dia, no. II. Nlcomcdess is . m - tUKopijStis'- L Son of Pnisias, a king of Bilhyuia, Cic. Verr. 1, 24.— B. The son of the former, who declared himself a frecdman of the. Ro- man peoph. Just. 34, 4; 38,5: Suet.Caes.2. PJlComSdla. no, /., NiKopnStfi, The capital of Bilhyuia, Plin. 5, 32, 43. — B. Dcriv.. NicomedenseS) ium. m.. The Nicomedians : I'liu. F.p. 10. 46 ; so Callistr. Dig. 50. 9, 5 ; Inscr. Grut. 389, 2. NlCOIli onis, v. 2. Nico. t nlcpphorOSi •• Tn. = viKOij>apaS, A kind of biud-weed, tcithwind: smilax quo- que. qui et nicophoros nominatur, Plin. 24, 10, 49. Nicdpoiis. I 8 ,/- NiicosoAij, The name of several cities : among them, a city of Acarnania, founded by Augustus to com- memorate the battle of Actium, now Pre- vesa, Tac. A. 2, 53. NicopolitauuS) "• >' m - ad J- Of or belonging to a cit/j oj Mcopolis, Neapoli- tan : Nicopolitani, orum, m.. The Nico- politans, in Lower Moesia, Plin. 4, 1, 2 ; Inscr. Grut. 527, 7. * nictatlO) onis, /. [nictol A winking with the eyes, nictation : Plin. 11. 37, 57. nictO' avi, atum, 1. r. n., and nictor» atus,r.d*7i. n. [l.nico] To move the eyelids: I. Lit., To move the eyelids up and down, 10 wink, nictate : plerisque naturale ut nic- tari (al. nictare) non cessent, Plin. 11, 37, 54 ; id. 11, 37, 57. — Collat form, necto, ere : (canis) voce sua nictit ululatque ibi acuta est, Enn. in Fest p. 177 ed. Mull. 2. To make a. sign with tlte eyes, to wink : neque ilia ulli homini nutet. nictet, annu- al, Plaut. Asin. 4, 1, 39 ; id. Men. 4, 2, 49 ; so id. Merc. 2, 3, 72. B. Transf., of fire : nictantia fulgnra flnmmae, Lucr. 6, 182. N IGE B. Trop., To exert ones self, to strive: nictare et oculorum et aliorum membro- rum nisu saepe aliquid conari, dictum est ab untiquis, ut Lucretius in libro quarto (6. 8'16) : Hie ubi niclari ■nequcunt {at. nix- ari): Caecilius in Hymnidc: Gurrulismc- dcutesjaclent, sine nictentur perlicis, Fest. p. 177 ed. Mutt nictUSi U6 i m - [nicto] A winking, blinking with the eyes: Caecil. in Fest. p. 177 ed. Miill. : nictu quoque sisna 10- mittis, Ov. M. 3, 460; so id. A. A. 1, 138 ; id. Fast 1. 418 : (* others read nutu in the last l wo examples). uidamcntum. i. >'• (nidus) "J, The materials for a nest: in nrrvum ille hodie nidamenta congeret, he will scrape togeth- er a nest to get himself el drubbing. Plaut. Rud. 3. 6, 51. — *B. Transf., A nest: blat- tas nidamenta ponere, Arn. 6, 202. * nidlCUS) a - um . adj. [id.] Cf or be- longing to a nest : usque ad limina nidica csca vilis, Var. in Non. 336, 10 dub. (a cor- rupt passage). nidificium. "■ "■ [nidifico] A nest: App. M. 8. p. 566 Oud. nidifico, arc, v. n. [nidificus] To build a nest: niditicant aves. Col. 8, 15: n. ex alga, Plin. 9, 26, 42: turdi luto ni- dificante9, id. 10. 53, 74. — Proverb.: sic. vos non vobis nidificatis aves, Virg. ap. Don. Vit. Virg. 17. nidlflCUS. adj. [nidor] Sf earning, reeking : holocaustomata, Tert. adv. Marc. 5, 5 fin. niduioi'. an, v. dep. 7). [nidus] J, To build a nest : hatcyones hieme in aqua ni- dulantur, Var. in Non. 145. 7 ; and Gell. 3. 10 ; Gel!. 2. 29. * B. Act., aliquem, To make a nest for one : Plin. 11, 28, 34. nidulus- i, "'■ dim- fid.] A little nest: I. Lit. : Ilhacam illam, m asperrimis sax- ulis, tamquam nidulum, affixam. Cic. de Or. 1, 44; so Gell. 2, 29.— *B, Trop., A 1 place of retirement : senectutis nidulus. Auct. ap. Plin. Ep. 6, 10. ni du S. i, "1- A nest : J. L i t. : fingere et construere nidos, Cic. de Or. 2, 6 7 ni- dum tignis suspendit hirundo, Virg. G. 4, 307 : facere, Ov. M. 8, 257 : ponere. Hor. , Od. 4, 12, 5 : struere, Tac. A. 6. 28 : in j texere, Plin. 10, 33, 49 : eonfingere, id. ib. — Poet: pennas majores nido extende- I re, i. e. to raise one's self above one's berth, ' Hor. Ep. 1, 20, 21. B. Transf. : &. The young birds in a nest (poet): nidi loquaces, Virg. A. 12, 475 ; so id. Geors. 4, 17 : nidi queruli, Sen. Here. Fur. 148.— Hence, 2. Transf, of A litter of pigs in a sty: Col. 7, 9. B. A receptacle, case, for books or soods . Mart. 1, 118 : so id. 7, 17. C. A dwelling, residence, house: tn ni- dum servas, Hor. Ep. 1, 10, 6 : celsae Acherontiae, id. Od. 3, 4, 14. B, A vessel in the shape of a nest A bowl, goblet : nidus potilis, Var. ap. Non. 145, 3. } NlgrelllO, onis, m. [nigellus, swarthy] A Roman surname : Inscr. ap. Gud. 310,7. ' • . l.nlffellus, », um. adj. dim. [1. ni ger] Little- black, dark (ante-class.) : ocuh suppaetuli nigellis pupulis, Var. in Non. 456 8 • amiculum. id. ib. 550. fi : vina. Pall 999 NIGE 3, 25 : Cadmi nigellae filiae, i. e. the letters of the alphabet, Aus. Ep. 4, 74. 2. Nig'cllus- i. m - A Roman sur- name: lnscr. Grut. 226, 8. — In the fern.: fNigella, Inscr. ap. Fabr. p. 4, n. 20. 1. llig'er. gra, grum (archaic gen. J'.m., nigral. Lucr. 4, 539), adj. Black, .•■/title, dark, dusky. 1. Lit. : quae alba sint, quae nigra, di- cere, Cic. de Div. 2, 3 : quamvis iile niger, quamvis tu candidus esses, Virg. E. 2, 16: nigrae hedcrae, id. Georg. 2, 258 : silvae, Hor. Od. 1. 21, 7: coelum pice nigrius, Ov. M. 15, 107: nigerrimus Auster, Virg. G. 3, 278 : nigros efferre maritos, i, e. kill- ed by poison, Juv. 1, 71 ; cf., pocula nigra, poisoned, Prop. 2, 20, 68, — Sub St., ni- grum, i, n., A black spot: Ov. A. A. 1, 291. H. Trop. : A. Of or pertaining' to death: nigrorumque memor, dum licet ignium, of the funeral pile, Hor. Od. 4, 12, 26 : hora, Tib. 3, 5, 5 : dies, the day of death, Prop. 2, 19, 19 : Juppiter niger, i. e. Pluto, Sen. Here. Oet. 1705. B. Sad, mournful : domus, Stat. S. 5, 1, 18; so Val. Fl. 3, 404. C. Unlucky, ill-omened : hunccine so- lemTam nigrum surrexe mihi? Hor. S. 1, 9, 72 ; so Prop. 2, 21, 38 : lapis, the spot in the Comitiitm where Romulus or one of his adJtcrents was slain, Fest. p. 177 ed. Mull. D. Of character, Black, bad, wicked: Cic. Caecin. 10; so, hie niger est, hune til, Romane caveto.'Hor. S. 1, 4, 85 : ni- gra in Candida vertere, to turn black into while: Juv. 3, 29; cf. Ov. M. 11, 312. 2. Nigel*; gn> ui. -4 Roman sur- name : Aquilius Niger, Suet. Aug. 11. NlgidjUS) ". m - P- Nigidius Figu- lus, A celebrated Roman scholar, a contem- porary of Cicero and Caesar, the composer of several grammatical works : Gell. 19. L4 ; cf. id. 4, 9, and v. Bahr's Gesch. der Rom. Lit. p. 444 and 487. — U. Deriv., NlgldianuS) *, u m> adj., Of Higidius: coinmentationes, Gell. 18, 4 ; id. 19, 14. Jllgina. ae > /• A plant, otherwise un- known, Plin. 27, 12, 82. Nigirj m - -4 river of Africa, i. q. NfgriefVnx nigranS; antis, Pa., v. nigro, ad Jin. nigredOj inis, /. [niger] Blackness, black color (post-class.) : capilli corvina nigredine, App. M. 2, p. 109 Oud. ; Mart. Cap. 2, 35. , ,+ nigTefaciO>e re . "■ «■ [1. niger-facio] To moke black, to blacken: " nigrefacio, ptXavo-otSi," Vet. Gloss. nigreOj ere, v.n.[l. niger] To be black (ante-class.) : solis occasu nigret, Pac. in Non. 144, 11 : nimbis nigret. o'pp. splendet, Att lb. 13. nigrrescoi g ru i> 3 - "• inch. n. [id.] To become black, grow dark (poet, and in post- Aug. prose): latices nigrescere sacros, etc., Virg. A. 4, 454 : tenebris nigrescere, id. ib. 11, 842: nigrescunt sanguine venae, Ov. A. A. 3. 503: bacca incipiens nigres- rere, Plin. 15, 1, 2: nigrescens cutis, id. 56, 1,5: nigrescentes dentes, id. 31, 10, 46, n, 4:— baccae quum jam nigruerint, Col. 12, 48. NlgTiailUS. a, um, adj. Of or be- longing to M. Pescennius Niger, the rival of Seplimius Scvcrus, 'Pert, ad Scnp. 3. nigricans, antis. Pa., v. nigrico, adfrn. nigTlCO, are, v. •/■. [ l . niger] To be black- ish (pott-Aug.) : epimelas tit, quum can- •lida gemma superne nigricat colos, Plin. 37, 10, 58; cf. Not. Tir. p. 128— Hence nigricans, antis, Pa., Blackish, swarthy: Tyrius color nigricans aspectu, Plin. 9, 38, 62 : so id. 36, 26, 66. * nigricdlor- oris, adj. [I. niger-col- or] Of a black color : nigricolor facies Sol. 2. X nilfridlus, a, um, adj. [1. niger] Blackish, Not. Tir. p. 128. * nigfrif ICO, are, v. a. [1. niger-facio] Tomake black, to blacken : dentes, Marc*. Empir. 35. NigTinus, a [1. niger, swarthy] A Roman surname: C. Pontius Nigrinus, Suet. Tib. 73, — In the fern. : J Nigrina, Inscr. Grut. 430, 3. Ni.griS; is, m. A river in the interior •>f Aj. i-a, now the Joliba or Niger, Plin. 5, 4, 8. Hence NlgTltaC; arum, m., The people living near the Niger, Plin. 5, 8, 8. 1000 8- PHI r nigritia. »<-, and nigrities, «i, /• [1. niger] Black color, blackness (post- Aug.) : nigritia, Plin. 29, 6, 34 ; so id. 9, 38, 62 ; Cels. 8, 2. * nigritude- inis, /. [id.] Black color, blackness: Plin. 10, 36, 52. nigTOi avi, atum, 1. v. n. and a. [id.] I, Neutr., To be black : ea, quae nigrant, Lucr. 2, 733. — II. Act., To make black, to blacken: A. Lit.: nigrnsset planctu la- certos, Stat. S. 2, 6, 83.— B. 'Prop., To make dark, to darken : nigrati ignorantiae tenebris, Tert. adv. Marc. 4, 8. — Hence nigrans, antis, Pa., Black, dusky: ni- grantia bourn cornua, Var. R. R. 2, 5 : co- lor, Lucr. 2, 792 : nigrantes terga juvenci, Virg. A. 5, 97: — nigrantes alae, Ov. M. 2, 535: nigrantes domos animarum intrasse silentum, Prop. 3, 10, 33 : nigrante profun- do, the sea, Sil. 17, 258 : litora, Val. Fl. 4, 697: aegis, i. e. that produces clouds, Virg. A. S, 353. lligror- 6 r 's, m. [1. niger] Blackness (poet, and in post-Aug. prose) : noetis, Pac. in Cic. de Div. 1, 14; so Lucil. in Non. 515, 5 : mortis, Lucr. 3, 39 : nigro- rem in uleeribus exeitat, Cels. 2, 1 : ru- bidus est rufus, atrore et nigrore multo mixtus, Gell. 2, 26 med. nihil- "■ indecl., or nihilum-- i. «•• an ) Nihil est qucd, cur, quamobrem, etc., There is no reaso 'i why, (* I (you, etc.) NIHI need not): nihil est, quod adventum nos- trum extimescas, Cic. Fam. 2, 26 : nihil est, cur advenientibus te otl'erre ge.-tias, id. ib. 6, 20: nihil excogitem,quamoL>rcin, Oppianico damnari necesse sit? id. Clu- ent. 26.— So too, (u) Nihil est, ut, There is nothing that : nihil fuit in Catulis, ut cos exquisito judicio putares uti literarum, Cic. Off. 1, 37.— (-,) Nihil est, It is of no use, to no purpose, in vain : at ego ah hac puerum reposcam, ne mox initios eat. Nihil est. Nam ipsa haec ultro, ut factum est, fecit omnem rem palam, Plaut. True. 4, 3, 76 : at nihil est, ignotum ad ilium mit- tere : operam luseris, id. Capt. 2, 2, 94 ; so Hor. S. 2, 3, 6— (o) Nihil ad me (sc. pertinet) : recte an secus. nihil ad nos : aut si ad nos, nihil ad hoc tempus, Cic. Pis. 28 ; cf. Ter. Andr. 1, 2, 16 ; also, nihil ad, nothing to, nothing in comparison with : nihil ad Persium, Cic. de. Or. 2, 6 ; id. Leg. 1, 2. — (-?) Nihil minus, Nothing less so, i. e. by no means, not at all: cadit ergo in virum bonum mentiri. fallereV ni- hil minus, Cic, Off 3, 20: an Gallos exis- timatis hie versari animo demisso atque humili? nihil vero minus, id. Fontci. 11. — (ft) Nihil dum, Nothing as yet : quam- quam nihil dum audieramus, nee uhi es- ses, nee, etc., Cic. Fam. 12, 7; id. Att. 7, 12. — (a) Nihil mihi cum illo est, I hare nothing to do with him: tecum nihil rei nobis Demipho est, Ter. Ph. 2, 3, 74 ; so Ov. F. 2, 308.— (r) Nihil esse, To be noth- ing or nobody, to have no power, to be of no use : Cic. de Div. in Caecil. 14 ; id. Fam. 2, 27 ; id. ib. 33 ; Ter. And. 2, 1, 14 : ali- quem nihil putare, to esteem meanly, Cie. Sext. 53: nihil hominis est, a worthless fellow, id. Tusc. 3, 32. B. Adverl.ially : X. Not. as a strength ened non, lit., in nothing : nihil opus est, Ter. Andr. 4. 1, 14 : beneficio isto legis nihil utitur, Cic. Agr. 2, 23 : de fratre ni- hil ego te accusavi, id. Fam. 14, 1 : The- bani nihil moti sunt, Liv. 42, 46 ; id. 3, 65 ; so id. 6, 38 ; 49 ; Salh C. 16. 2. To no purpose, in vain : hercle hanc quidem Nihil tu amassis : mihi haec de- sponsa est, Plaut. Mil. 4, 2, 16. 3. For no reason : quorsum tandem aut, cur ista quaeris ? M. Nihil sane, nisi ne nimis diligenter anquiras, Cic. Leg. 1, 1. II, nihilum, i, n., Nothing : docui nil posse creari de nihilo, Lucr. 1, 265 : redi- gi ad nihilum, id. 1,790: erit aliquid, quod aut ex nihilo oriatur, aut in nihilum subi- ro oceidat, Cic. de Div. 2, 16 : ut de nihilo quippiam fiat, id. Fat. 9 : interire in ni- hilum, id. Acad. 1, 7: venire ad nihilum. id. Fam. 11, 12 : ad nihilum recidere. id. Phil. 7, 8 : quam mihi ista pro nihilo ! id. Att. 14, 9: aliquid pro nihilo putare. id. de Div. in Caecil. 7; cf. id. Verr. 2, 2. 16— (/j) Nihili, Of no value, worthless: ''quem putamus esse non hili, dicimus nihili," Var. L. L. 10, 5, § 81 ; cf., " nihili. qui nee hili quidem est," Fest. p. 175 ed. Mull.: unde is nihili 1 ubi fuisti ? Plaut. Casin. 2, 3, 29 : nihili est autem sunm Qui officium facere immemor est, id. Pseud. 4, 7. 2 : — homo nihili factus, castrated, id. Mil. 5, 16. Hence, nihili pendere or facere, To es- teem, as nothing, Plaut. Ps. 4. 7, 1 ; Ter, Andr. 3, 5, 6. — (y) De nihilo, For nothing, without cause or reason : Plaut. Cure. 4, 1, 17 : mali rem exempli esse, de nihilo hospites corripi, Liv. 34, 61 ; id. 39, 29. — (H) Nihilo, with comparatives, By nothing, no : nihilo pluris, quam si, etc., no more than if, etc., Plaut. B>;c. 3, 4. 21 : nihilo mi- nus, id. Men. 5, 5, 49: nihilo benevolen- tior, Cic. Fam. 3, 12 : nihilo major, id. ib. 6, 3 : nihilo tamen secius, Caes. B. G. 5, 4 and 7: nihilo segnius, Liv. 6, 38. — So, n'- hilo minus, or, in one word, nihilominus, None the less, no less, nevertheless, notwith- standing : Lucr. 3, 96 : minus dolrndum fuit re non perfeef'a, sed puniendum ccrte- nihilominus, Cic. Mil. 7 : in lis rebus, quae nihilo minus, ut ego absim, confici pos-' sunt, id. Fam. 10, 2 : nihilo minus elo- quentiae studendum est, etsi ea quidam perverse abutuntur, id. In v. 1, 4 ; Cars. B. C. 3, 17. — Also with minus omitted : ni- hilo ego quam tu nunc amata .-mil Plaut.' Most. 1, 3, 43.— (f.', N.ihilo alitcr, No other- wise : Ter. Ph. 3, ?, 45. NIMB B. Transf, adverb, for Don, Not: ni- hilum metuebda timere, Hor. S. 2, 3, 53. m. Nil, Nothing, no (rare, and mostly poet. ; in Cic. not at all) : nil opus est verbis. Lucr,5,T>64: si nil sit durius, *Caes. B. G. 5, 29 : nil intra est oleani. nil extra est in nuce durum, Hor. Ep. 2, 1, 31 ; so id. Od. 1, 14, 14 ; id. ib. 4, 4, 73 :— hoc ri- dere meum, tarn nil, nulla tibi vendo Hi- ade, Hers. 1, 122. IV. Nilum, abl. nilo, Nothing (a Lucre- tian word) : ad nilum revorti, Lucr. 1, 238 ; so id. 1, «74 ; 797 ; 2, 756 ; «64 : nil igitur fieri de nilo posse, id. 1, 206 ; id. r tm. nihildum. v. nihil, no. I. nillili, v. nihil, no. II. 1. mlulo. v. nihil, no. II. t 2. nihllo. on > 3 . m - [nihil] A good- for-nothing fellow : " oiftautvos, nihilo, nu- gatorius, gerra," Vet. Gloss. nihilominus; v - nihil, no. II. ruhilum. v - nlm] . «°- 'I- nil* v - nihil, 7(0. IH. NileuS (dissyl.), ei, m. One of the en- imies ol' Perseus, Ov. M. 5. 187. NlliaCUSi a - um, v - Nilus, no. II., A. NXlicdla> ae > m -, v - Nilus, no. 1!.. B. Nillg-ona. ae, c., v. Nilus, no. II., C. ' nillOSi «>/-= veiXtoS, A precious stone, of the rulor of a dark topaz : Plin. 37, 8, 25. NlldticuS; a . um, v - Nilue, no. II., D. Nilotis. idls, v. Nilus, no. II., E. nilum. v - nihil, no. IV. Nilus, '• m -< Nt'Xos, The River Nile, celebrated for its annual overflow, Lucr. 6, 712 ; Cic. N. D. 1, 52 ; Sen. Q. N. 4, 2 ; Plin. 5, 9, 10 ; 18, 8, 47 ; Vitr. 8, 2 ; Luc. 10, 199, et saep. It empties through sev- en mouths into the sea : Juv. 13, 26 ; cl'. Ov. M. 5, 167 ; 1, 442. B. Transf., A canal, conduit, aque- duct : piscina et nilus, Cic. Q_. Fr. 3, 9 Jin. : ductus vero aquarum. quos isti nilos et euripos vocant, id. Lea:. 2, 1. n, Derivv. : A. PJlhaCUS. a , um, adj., Of or belonging to the Nile : fontes, Luc. 10, 192 : gurges, id. 9, 1023 : fera, the crocodile. Mart. 5, 65 ; cf., crocodilus, id. 3, 93 : olus, the colocasia, id. 13, 57. 2. Transf.. Egyptian: Niliacis carmi- na lusa modis, Ov. A. A. 3, 318 : amor, an Egyptian amour, i. e. with Cleopatra, Luc. 10, 80 : tyrannus, id. 8, 281 : plebs, Juv. 1, 26 : pecus, i. e. Apis, Stat. Th. 3, 478 : juvenca. Io or Isis, Mart. 8, 81 : lens, id. 13. 9 : acetum, Plin. 18, 12, 30. B. Nllicdla. ae , m - A dweller on the Nilc.au Esyp'ian: Prud.in Symm.2, 439. C NHigrena* ae < comm., One bum on the banks of the Nile, an Egyptian: Macr. Si 1. 16. D. IMllotlCUS, a , um, adj., Of the Nile, Nilotic : Nilotica tellus, Mart. 6, 80 : rura. Luc. 9, 130 : aqua, Sen. Q. N. 3, 25. B. NUdtiSt i^' 3 - /■• Of or from the Nile. Egyptian : Nilotis acus. Luc. 10, 142 : tunica, Mart. 10, 6 : aqua, Sid. Ep. 8, 12. llimbatus. a, um, adj. [nimbus] perh. Light, trifling frivolous : femina, Plaut. Poen. 1, 2, 135. ninibifbr. era, erum, adj. [nimbus- feroj S'-orm-bringing, stormy : inter nim- biferas nubes, Avien. in Arat. 858 ; so, is- nis, Ov. Pont. 4, 8, 60 (al. nubifer). nimbosUS' a . um. adj. [nimbus] Full of storms, stormy, rainy : rluctu nimbosus Orion, Vir£. A. 1, 539 : ventus, Ov. Pont. 2, 3, 27 : ae r r, Luc. 5, 631 : bruma, Stat. S. 1, 3, 89 : montes, Plin. 18, 11, 29. nimbus? i. m - [kindr. with nubes, from nubo : rain that comes iu clouds, cover- ing over and consequently darkening the horizon] A violent or pouring rain, a rain- storm : I, Lit- : terra abit in nimbos im- bremque, Lucil. in Var. L. L. 5, 4, § 24 : nee nubila nimbis aspergunt, Lucr. 3. 19 : terrere auimos fulminibus, tempestatibus, nimbis, nivibus, grandinibus, Cic. N. D. 2, 5 : denso regem operuit nimbo, Liv. 1,16. B. Transf. : X, A black rain-cloud, a thunder-cloud : noLtisque et nimbiim oc- caecat ni^ror, Pac. in Cic. de Div. 1, 14; and de Or. 3, 39 : involvere diem nimbi. Virg. A. 3. 198 : so id. ib. 587 : Stat Th. 1, 97. — And hence, still further transf., D, A cloud in general. So the bright cioud or cloud-shaped splendor which en- veloped the gods when they appeared NIMI on cartn : "proprie nimbus est, qui deo- rum vel imperantium capita quasi clara nebula ambire fingitur," Serv. Virg. A. 3, 585: nimbo suoeincta, Virg. A. 10, 634: Pallas nimbo etfulgeus, id. ib. 2, 615 : nube candentes humeros amictus Augur Apol- lo, Hor. Od. 1, 2, 31. — (0) A cloud of smoke, dust, etc. : respiciunt atram in nimbo vo- litare favillam, Virg. A. 5, 666 : fulvae nim- bus arenac, id. Georg. 3, 110 ; so, pulveris, Claud, ill Rutin. 2, 176. 2. A head-band, frontlet, worn by fe- males to make the forehead appear small, ace. to Isid. Orig. 19, 31 (in Arn. 2, 72, the correct reading is not nimbis, but limbis ; v. liinbus). 3. Like the Eng. cloud, of a multitude of things which spread out like a cloud : nimbus peditum, Virg. A. 7,793 : pilorum, Sil. 5. 215; so, telorum, Luc. 4, 776: lapi- dum saxorumque, Flor. 3, 8 : Corycius, *-. e. of saffron, Mart. 9, 39 : et Cilices nimbis hie maduere suis, id. Spect. 3 : lucerna nimbis ebria Nicrotiunis, full of perfumed unguents, id. 10, 38 : purpureus, a great quantity of flowers, Claud. Nupt Honor, et Mar. 298. 4. A vessel with many holes in it, used at public shows and at entertainments for sprinkling liquid perfumes : nimbus vitre- us, Mart. 14, 112 in lemm. *H. Trop., A storm, tempest, i. e. sud- den misfortune : hunc quidem nimburn cito transisse laetor, Cic. Att. 15, 9, 2. nimie, adv., v. nimius, ad fin., no. B. nimietaSi utis,/. [nimiusj A loo great number or quantity; a superfluity, redun- dancy, excess (post-class.) : sanguinis, Pall. 6, 7 ; so, prunarum, Eutr. 10, 9 : gaudii, App. M. 3, p. 190 Oud. ; Arn. 4, 133,— In the plur.. Pall. 2, 13 med. nimio. v - nimius, ad fin., no. II., b. nimidpere, more correctly written separate, nimio opere. nimlrum, adv - [n^ •■ Q- ue-mirum, v. ni, no. 1.; and therefore, lit., not won- derful, no wonder; cf., minim ni can- tem, under ni, no. III., A, (1; hence], to indicate a reality, a truth, Without doubt, doubtless, indisputably, certainly, surely, truly : nimirum Themistocles est auctor adhibendus, Cic. Off. 2, 20, 71 : non parva res, sed nimirum omnium maxima, id. Mur. 22, 45 : et nimirum is princeps ex Latinis, id. Brut. 21, 82: is est nimirum Soter, qui salutem dedit, Cic. Verr. 2, 2, 63 ; id. Leg. 2, 1, 3 ; so id. de Or. 1,4; 23, 75 : non omnia nimirum eidem dii dede- re. truly, Liv. 22, 51. II. Freq. in an ironical sense, Doubt- less, to be sure, forsooth : aperienda nimi- rum nocte jaima fuit, Liv. 40, 9 : uni ni- mirum tibi recte semper erunt res, Hor. S. 2, 2, 106 ; Tac. H. 1, 33 ; id. Ann. 2, 82. nimis, adv. Too much, overmuch, ex- cessively, beyond measure : j. Lit.: Chre- mes nimis graviter crucint adoleseentu- lum nimisque iuhumane, too severely . . . too inhumanly, Ter. Heaut. 5, 5, 1 : nee nimis valde nee nimis saepe, Cic. Leg. 3, 1 : nimis dixi, Plin. Pan. 45. — (jj) c. gen. : nimis insidiarum, Cic. Or. 51 : haec loca lucis habent nimis, Ov. F. 6, 115. B, ^Vith a preceding negative, Not too much, not xcry much, not particularly, not vero : Philotimi literae me quidem non nimis, sed eos admodum delectarunt, Cic. Att. 7. 24 : ea dicis non nimis deesse no- bis, id. de Or. 1, 29 : Caccilium non nimis hanc causam severe, non nimis accurate, non nimis diligenter acrurura, id. de Div. in Caecil. 22 : praesidiuin non nimis fir- mum, Caes. B. G. 7, 36 : haud nimis am- plum, Liv. 8, 4. IX. Transf., Beyond measure^ exceed- ingly (ante-class.) : Dimis velim lapidem, etc., Plaut. Most. 1, 3, 119 : n. id genus ego odi male, id. Rud. 4, 2, 15 ; so id. Amph. 1, 1, 63 ; Ter. Eun. 4, 7, 16.— Also, nimis quam, very much : nimis quara formido, ne, etc., Plaut Most. 2, 2, 79. ai mi nm. adv.. v. nimius, ad fin. nimius. a > um, adj. [nimis] Beyond measure, excessire, too great, too much. I. Lit. : vitem coercet, ne in omnes partes "nimia (for nimis) fundatur, Cic. de Sen. 15 : nimiae celeritates, id. Off. 1. 36 : nimia pertinaiia atque arrogantia, Caes. B. C. 1, 85 : Prometheus Assiduam nimio N ING pectore pavit avem, tltat grew again loo fast, Mart. Spect. 7. — (/j)aliquare, Excess- ive, immoderate, intemperate in any thing: fiducia nimius, Sall.fragm. ap. Arus. Mess. :' rebu3 secundis nimii, Tac. II. 4, 23 : nimi- us mero, Hor. Od. 2, 12, 5. — (y) c. gen. : impotens et nimius animi est, Liv. 6, 11 : imperii, id. 3, 26 : sermonis, Tac. II. 3, 75 : pugnae, Sil. 5, 232. 2. Subst: nimium, ii, v., Too much-, superabundance, excess: mediocritatem il- lam tenebit, quae est inter nimium et pa- rum, Cic. Off. 1, 25 : juris, Sil. 14, 670 : auri argentique nimium fuit, Plin. 33 prooem. B. In par tic, Too mighty, too power- ful (post-Aug.) : Cn. l'omptiumesse nim- ium jam liberae reipublicae, Vellej. 2, 32 ; so, legio legatis nimia ac formidolosa erat, Tac. Agr.7: Flor. 3, 15. II. Transf., Great beyond measure, i. e. vtry great, very much : homo nimia pul- chritudine, Plaut Mil. 4, 2, 8 : nimia mem- oras mira, id. Amph. 2, 1, 69 ; 5, 1, 52 ; Mart. 5, 64. — 2. Subst : nimium boni est, cui nihil est mali, it is great good for- tune (a transl. of Eurip. Hec. 2 : Kelvos o\- fiiujmros), Enn. in Cic. Fin. 2, 13, 71. — Hence, lj. In the abl., nimio, adverb., Ex- ceedingly, by far, much : Plaut. True. 4, 1, 6 : nimio mavolo, id. Poen. 1, 2, 90 : quia te nimio plus diligo, Anton, in Cic. Att. 10, 8, A ; so, ne doleas plus nimio, Hor. Od. 1, 33, 1 ; cf., nimio minus, Plaut. Bac. 4. 4, 21 : nimio melius, id. Pers. 1, 3, 31, et saep. — Hence, Adv., In two forms, nimium and (post- class.) nimie. A. nimium, Too much, too: nimium parce facere sumptum, Ter. Andr. 2, 6, 19 : n. diu, Cic. Cat 1, 5 : n. longum tem- pus, id. Att. 12, 18 : nimium dicere. opp. parum, id. Cluent. 58: nimium multi, id. ib. 46. — (j3) Non nimium, Not very much, not particularly .- illudnon nimium pvobo, Cic. Fam. 12, 30. 2. Transf., Very much, greatly, exceed- ingly: homo nimium lepidus, Plaut Mil. 4, 2, 8 : loci nimium mirabiles, id. Trin. 4, 2, 86 : nimium vellem, Ter. Eun. 3, 5, 49 : o fortunatos nimium, sua, si bona norint, Agricolas ! Virg. G. 2, 458 : felix et nimi- um felix ! Stat S. 3, 3, 25. — In class, prose esp. : J). Nimium quantum, As much as can be, very much indted, exceedingly, very: differt inter honestuui et turpe nimium quantum, Cic. Fin. 4, 25 : sales in ditendo nimium quantum valent, id. Or. 26: ille nimium quantum audacter, Ores, inquit etc., Gell. 16, 6. — For which rarely, nimi- um quam. o Lyde, es barbarus. Plaut. Bac. 1, 2, 13 (in Quint. (* 4, 2, 70) dub. ; v. Spald. ad loc). B. nimie: X. Too much, excessively: nimie aliquid facere, Capit. Gord. 6 : arat (fronlem rngis) non nimie sed pulchre dictum. Macr. S. 6, 6. — 2. Transf., Very much, very: in locis nimie frigidis, Pail. 4, 10. ningit (ningnit), ebat nxit, 3. v. n. [vty w, Viipia] It snows: j. Lit: ninsrtt. Col. 11, 2 med, ; Virg. G. 3, 367 :— quum ninxerit coelestium molem mihi, Att. in Prise, p. 822 P.— '13) In the pass, form : to- rum illud spatium, quapluituretningitur, App. Flor. 1, p. 8 Oud. * II. Transf., To shower down, scatter: ningunt rosarum Floribus, Lucr. 2, 628. ning'O (ninguo), ere, v. the preced. art, no. II. * ainjror» ° r ' s ' ">. [ningo] a fail of snow: App. de Mundo, p. 309 Oud. ning~uidus* n > um , adj. [ninguis] Full of snow,snnwy (post-class.) : jusa ningnida, Aus. Ep. 24, 63 : oppida, id. lb. 24T 124 : Boreas, Prud. Apopth. 729. — JI. Transf., That falls from the sky like, snow: cibus, i. e. manna, Prud. Cath. 5, 97. ninguis. is,/, [kindr. with nix] Snow (antfc-and post-classical) : albas decedere ningues, Lucr. 6, 736 ; id. ib. 964. So ac- cording to Lucil. in Chans, p. 71 P.; App. iu Prise, p. 724 ib. ningnit an d ninguo, v - ningit. ningnluS) a . um, adj. [ne compound- ed with a noun otherwise unknown, like nihil, nemo] Nobody: "ningnlns, nullus, ut Ennius 1. II. : qui ferro minitere atque in te ningulus . . .," Fest p. 177 ed Mull. . " ningulus, nullus. Marcius vates : ne 1001 NISI ningulus mederi queat," Paul. ex. Fest. p. 176 ed. Mull. ftlinive» ^ s - / The ancient capital «/Assyria, Paul. Nol. Carm. 23. 168; Al- cim. 4, 337. In Plin. 6, 13, 10, called Ninus or Ninos, v. Ninus. — H. Derivv.: A. Ninivitae* arum, m„ The in habitants of Nineveh, the Ninevilcs: Prud. Cath. 7, 131.— B. NinivitlCUS) ",«»', adj., Nin- evite: puer, Hier. in Jcsai. 3, 7, IB. Minus» i. «'•> Nt'vi/f, The son of Bclns, the first king of Assyria, husband ofSemir- amis, and builder "of Nineveh, Just. 1, 1 ; Curt. 3, 3; Ov. M, 4, 88. — If. Another name of the city of Nineveh, Plin. 6, 13, 16, called also Ninos, Tac. A. 12, 13 ; Luc. 3,. 215. — III. Another -name of the city of Hi- erapolis, Amm. 14, 26. Ninyas or Nlnya, ae, m. Son of Ninus and Semiramis, Just. 1, 1. IVioba. ae, and Niobe, es, /., Ni'Cn ■■ f. The daughter of Tantalus, and wife of Amphion, Icing of Thebes, whose seven sons and seven daughters were slain by Apollo and Diana, because, on the strength of her numerous progeny, she had set herself above Latona. Niobe herself was changed into a stone, whicli was transported in awhirlwind to the top of Sipylus, and has ever since re- mained wet with tears, Ov. M. 6, 146 sq. : Nioba fingitur lapidea, propter aeternum credo in luctu siltntium, Cic. Tusc. 3, 26; Prop. 3 t 8, 8 ; so id. 2, 16, 7.— B. Derivv. : 1. Nldbeus* a, um, adj., Of or belong- ing to Niobe: proles, Hor. Od. 4, 6, 1.— 2. Nidbldcs? a e, to., A son of Niobe, Hyg. Fab. 11 in lemm. II. The daughter of Phoroneus, king of Argos, who bore Argus to Jupiter, Hyg. Fab. 145. NinhacUS, i. ™- A male proper name, Virg._ A. 10, 570. Niphas. Wis,/., Ni0 s (snow-storm), A Hainan surname : Inscr. Grut. 278, 10. NiphateS; ae, m., N(0ut!)S : I. A part of the Mount Taurus range in Armenia., Virg. G. 3, 30. — II, A rher that rises in the same, Luc. 3, 245. IViphe* es, /., Ni'0i), One of the com- panions of Diana, Ov. M. 3, 171 (* others read Nephele). NiphetUS* '. m -> Ni^ercS (snow- storm), A Human surname: Inscr. ap. Fabr. p. 516, n. 243. ' Miptra, orum, n. yfor. = N/-7»'i, Water for washing, the title ot a tragedy of Pacuvius, Cic. Tusc. 2, 21 ; Gell. 13, 29 ; v. the fragments in Bothe, Poetae seen. Lat. V. p. 133. NireilS (dissyl,), ei and eos, m., Nipt- vc, Sun of Charopns and Aglaia, the hand- somest man among the Greeks before Troy : Ov. Pont. 4, 13, 15 ; so Hor. Ep'od. 15, 22 ; Prop. 3, 16, 27. ! nisj P ro nobis, Fest. s. v. CALLIM, p. 47 ed. Miill. Nlsa? ae, /• A female proper name, Virg. E. 8, 20. NisaeuSj a. urn, v. 3. Nisus, no. B., 1. Niseis» Wis, v. 3. Nisus, no. B., 2. Niseius, a, um, v. 3. Nisus, no. B., 3. Tasi> cml j. fni-si. v. ni, 7JO.I1I.] If not, un- less : quid tu malum curas, Utruiri crudum an coctum edim? nisi tu mihi es tutor, Plaut. Aul. 3, 2, 15 : quod nisi esset, certe postea non discessisset, Cic. Chi. 60: non posec ijus impena rliutius sustlDiVi. nisi quid in Caesare sit auxilii, Caes. B. G. 1, 31 ; Suet. Caes. 52.— (/J) After interroga- tives and negatives, Except, save only, only: ne quis enuntiaret, nisi quibus maiidatum esset, Caes. B. G. 1. 30 : hoc sentio, nisi in bonis, amicitiam esse non posse, Cic. Lael. 5 : etenim dicere nemo potest, nisi qui prudenter invelligit, id. Brut. 6. 23.— (y) So with a folia, negative: sic orator, nisi multiturline audiente, eloquens esse non possit, Cic. de Or. 2, 83. 338 : Labienus ju- ravit, se, nisi victorem, in cnetra non re- vcrsurum, Caes. B. C. 3, 87. Sometimes the negative is omitted, when it can lie easily supplied from the context (* but others, in these passages, supply non ; v. Kritz. Sail. J. 54, 5): Liv. 34, 16; Sail. J. 54, 5. — (o) After nihil alilld, quid nliud, Save, but, than : quid est pietas, nisi volun- tas grata in parentcs? Cic. Plane. 33: erat 'uptoria nihil aliud nisi annalium confec- tio, id. de Or. 2, 12.— (t) Nisi si, Except if, 1002 NITE unless: nisi si etiam illuc pervenerint, Var. R. R. 2, 9 : noli putare me ad quem- quam longiores epistolas scribere, nisi si qui ad me plura scripsit, etc., Cic. Fam, 14, 2: nisi vero si quis est qui, id. Cat. 2, 4. — (0 Nisi ut, Except that, unless: neque con- vivia inire ausus est, nisi ut speculatores cum lanceis circumstarent, Suet. Claud. 35. — ();) Nisi quod, Except that: cum Pa- trone Epicureo mihi omnia sunt commu- nia, nisi quod in philosophia vehementer ab eo dissentio, Cic. Fam. 13, 1 • praedia me valde delectant, nisi quod me aere cir- cumforaneo obruerunt, id. Att. 2, 1; so id. Tusc. 3, 24, 58 : ab uegotiis numquam voluptas remorata est, nisi quod de uxore potuit honestius consuli. Sail. J. -95; Tac. A. 14, 14 : unde causa et origo peregrino sacro parum comperi, nisi quod signum ipsum . . . docct advectam religionem, id. Germ. 9. — (■!») Nisi quia, Except because, i. e. until that : at nesciebam id dicere illam, nisi quia Correxit miles, quod in- tellexi minus, Ter. Eun. 4, 5, 10, B. In transitions, also in the combina- tions nisi vero, nisi forte, nisi tamen : nisi forte volumus Epicureorum opinionem sequi, qui, etc., Cic. Fat. 16 : nisi vero ex- is timatis dementem Africanum fuisse, qui, etc., id. Mil. 3. NlSiaSj adis,/., v. 3. Nisus, no. B., 4. NlSlbis, is, /, NiaiSis: I. A city in Mesopotamia, now Nisibia, Plin. 6, 13 ; Amm. 25, 31,— B. Deriv., NisibenuS, a, um, adj.. Of Nisibis ; hence, Nisibeni, drum, m., The inhabitants of Nisibis : Amm. 25. 8. — If. A city in Aria, id. 1, 23. 1. niSUSi "■ um, Part., from nitor. 2. H1SUS) us, m. [nitor] A pressing or resting upon or against, a pressure ; a striving, exertion, labor, effort (mostly po- et. ; while nixus is good prose, v. h. v.): pe- detentim et sedato nisu, a tread, step, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21, 48: pinnarum nisus inanis, a flight, Lucr. 6, 834 ; so, insolitos docuere nisus, Hor. Od. 4, 4, 8 : and, hie dea se primum 1'apido pulchcrrima nisu Sistit, Virg. A. 11, 852:— Stat gravis Entel- lus nisuque immotus eodem, etc., (*in the same posture,) Virg. A. 5, 437 : — hunc stirps Oceani maturis nisibus Aethra Edi- dit, pains, throes, labor of parturition (v. 2. nixus), Ov. F. 5, 171. — In prose: uti prospectus nisusque per saxa facilius fo- ret, Sail. J, 94, 1 : quae dubia nisu vide- bantur, id. ib. 94, 2. 3. NlSUS, h ui., Ninos : I. A king of Megara, father of Scylla, who cut off her father's purple hair, on which the safety of his kingdom depended, in order to gain the love of Minos ; whereupon Nisus was changed into a sparrow-hawk, and Scylla into the bird ciris (* Virg. G. 1 , 405). With this Scylla is often confounded anoth- er, the daughter of Phorcus, who was changed into a monster with dogs about her middle, Ov. M. 8, 6 sq. ; Virg. Cir. ; Serv. ad Virg. E. C, 74. B. Derivv.: 1. NlSaeilS, a, um, adj., Of or belonging to Nisus. Nisnean : et vos Nisaei, naufraga monstra. canes, i. e. Scyl- la, the daughter of Phorcus, Ov. F. 4, 501; cf. id. A. A. h 331. 2. rjiscis- idis, /., The daughter of Nisus, confounded with the daughter of Phorcus (v. above, under Nisus) : praete- rita cautus Niseide navita gaudet, Ov. R. Am. 737. 3. NlseiuS. a, um, adj.. Of or belong- ing to Nisus, Nisac.au : per mare caeru- leum trahitur Niseia virgo, Virg. Cir. 390 ; cf. Ov. M. 8, 35. 4. NiSias* adis,/, Nisaran, i. e. Me- garian : Nisiades matres Nisiadesque nu- rus, of Megaris, in Sicily (a colony of Megara, in Greece), Ov. Her. 15, 54. Illtedula. ae, /■ A kind of small mouse, a dormouse: Cic. Sest. 33 (*Hor. Ep. I, 7, 29). The contr. collat. form, nitela, v. under 2. nitela. nitefaCIO, feci, factum, 3. v. a. fni- teo-facio] To make shining (post class.) : ventus mare crispicans nitefacit, Gell. 18, 11 : grato crinem nitefactus olivo, Juvenc. 1, 007. 1. itltcla- ■■"■■ ./'. [niteo] Brightness, splendor (post-class.) : I. Lit.: armorum nitela, Sol. 22.— If. Transf. : A. That which shines or glitters, a glittering parti- NITE etc : nitelae pulveris, gold-dust, Sol. 23. B« That which causes to shine, a polish nitelae oris, i. e. tooth-powder, Catull. in App. Apol. p. 393 Oud. 2. nitela (nitella, Not. Tir. p. 176), ae, / [contr. from nitedulal A kind of small mouse, a dormouse: Plin. 8, 57, 72: aurea nitela, Mart. 5, 37. * nitclinus, a, um, adj. [2. nitela] Of or belonging to a nitela or dormouse : co- lor, the color of a dormouse : salix, Plin. 16, 37, 69. 1. mtensi entis. Shining ; Part, and Pa., from niteo; v. niteo, ad fin. 2. nitens. entis. Pressing upon or against; Part., from nitor. Hltcntcr, adv., v. niteo, Pa., ad Jin. IlltCOi ere, v. n. [nix] To shine, look bright, glitter, glisten. 1, Lit. : placatumque nitet dmuso lu- minecoelum, Lucr. 1,9: lima potest solis radiis percussa nitere, id. 5, 703 : qui ni- tent unguentis, fulgent purpura, Cic Cat. 2, 3 : diversi niteant cum mille colores, Ov. M. 6, 65 : vere nitent terrae, id. Fast. 4, 126: aera nitent usu, Ov. Am. 1, 8, 51. So too, Tib. 1, 4, 58; id. 1, 11, 49; Hor. Ep. 1, 10, 19; Mnrt. 9, 58; 8, 6, et saep. B. Transf.: f. Of animals, To be sleek, in good condition: Plin. 18, 5, 6: unde sic quaeso nites? Phaedr. 3, 7, 4,— So too. 2. Of persons, To shine, to look briglu or beautiful: miseri quibus Intentafa ni- tes ! Hor. Od. 1, 5, 12 : ore nitet, Mart. 10, 89: nitet ante alias regina comesque Pe- lidcs, Stat. Ach. 2, 148: murice tincta Ves- te nites, Mart. 5, 23. 3. Of fields in good condition, To look flourishing, thriving : camposque niten- tes desuper ostentat, Virg. A. 0, 677 : ubi tellus nitet, Petr. 99. — So, too, of plants: herba nitens, Ov. M. 15, 202: arbores ni- tent, Plin. 17, 4, 3. 4, Of wealth, etc., To flourish, abound: vectigal in pace niteat, Cic. Agr. 1, 7: res ubi magna nitet domino sene, Hor. S. 2, 5, 12. H, Trop., To shine, be brilliant, look beautiful : illorum vides quam niteat ora- tio, Cic. Fin. 4, 3 ; so, verum ubi plura ni- tent in carmine, Hor. A. P. 351 : omnia no- bilibus oppidis nitent, Plin. 3, 5. 7. — Hence nitens, entis, Pa., Shining, glittering, brill: in L bright A I it. ami:-. n'tcnnX Liv. 9, 40 : capilli malobathro, Hor. Od. 2, 7, 7 : mensae, id. Sat. 2, 2, 4 : oculi. Virg. A. 1, 226: astra, Ov. F. 5, 543: Lucifer, Tib. 1, 3, 93: nitentes solis cqui, Val. Fl. 5, 413: Tyrioque nitcntior ostro fios ori- tur, Ov. M. 10, 211. 2, Transf.: a. Of animals, Sleek, fat: nitens taurus. Virg. A. 3, 20. b. Of persons. Shining, bright, beauti- ful: uxor ore tloridolo nitens, Catull. 61, 193 : desiderio meo nitenti, my beautiful mistress, id. 2, 5 : nitcntior femitia, Ov. M. 12, 405. C. Of plants, Blooming: nitcntia culta, Virg. G. 1, 153 : arbor lacta ct nitens, Gell. 12, 1. II. Trop.: A. Illustrious: recenti glo- ria nitens, Liv. 3, 12: non patre nitens lin- guave, Sil. 6, 19. B. Of speech, Brilliant, elegant: ora- tio, Cic. Brut. 07. C. Of the mind, Bright, clear: macte, oro, nitenti Vigenio, Stat. S. 1, 5, 63. — Hence, Adv., nitenter, Brightly, brill- iantly ; in the Comp., nitentius, Mart. Cap. HltCSCC) tui, 3. v. inch. n. [niteo] To begin to shine, to shine out or forth (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit. : coelum nitescere, arbores frondescere, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 : exiguo qui sti llarum nitore niteseit, Cic. Arat. 174 : juventus Nudatos humeros oleo perfusa niteseit, Virg. A. 5, 134 : nitescente nova luna, Plin. 8, 1, 1 ; id. 37, 12, 74 :— ex humero Pelopis non nituisset ebur, Tib. 1, 4, 58. B. Transf.; f. Of animals, To grow sink, well-conditioned, fat: armenta ni- tescunt, Pin. Ep. 2, 17. 2. Of persons, To become blooming ; in the temp, perf., to be blooming : o pueri, nituistis, Hor. S. 2. 2, 128. 3. Of plants, To grow luxuriously, to bloom: Plin. 12. 25, 54. II. Trop., To become illustrious or eel- NIT O ebratcd : ut ingcnio, doctrine, praeceptio- i ne natura nitesciit, Auct. Her. .'i, 10, 99: quid no» cultu nitescit 1 Quint. 9. 4, 5 : — studiis honestis et eloqueutiue gloria ni- teecere, Tac. A. 12, 58. nitibundus. o. um - a 4j- [nitor] Press- ing, straining, striving (|io.-t-clMss.) : men- dun) conspiratu tacito uiiihundi, Gell. 1, 11 : ponduo nitibundum, oppressive weight, weighty pressure, Sol. 23. nitide, " »'"• " rf > <*<"'• I nit - iduej Somewhat shining (a Plautin. word) : caput, PJaut. Ps. 1, •£, 84.— Hence, Adv., nitidiusculc, Somewhatjincly, sprucely: Plant. Ps. 3, 1, 8. nitldo, avi, atum, 1. o. a. [id.] To make bright or shining, to polish, smoothc (poet, and in post-Aug. prose) : ferramen- ta detersa nitidentur, Col. 12, 3: post ser- raturam, plagam ferramentis ncutis niti- demus, Pall. 3, 17.— II. In pnrtic, To wash, bathe : cunt ad fontcm, nitidant cor- pora, Enn. in Non. 144, 16 ; so mid., niti- dantur vulgo, Att. ib. 17. * nitldulus, a, urn, adj. dim. [nitidus] Somewhat spruce, rather trim : vidua niti- dula, Sulp. Sev. dial. 2, 8. nitidus, a, um, adj. [niteo] Shining; glittering, bright, polished, clear (quite class.): I. Lit.: i'acite, sultis, nitidae ut aedes meae sint, Plaut Stich. 1,2, 8 : in picturis alios horrida, inculta . . . contra alios nitida, laeta dclectant, Cic. Or. 11: nitidus juventa (anguis). Virg. G. 3. 437 : nitida caesaries, id. ib. 4, 337 : caput solis, id. ib. 1, 407: ebur, Ov. M. 2, 3: aries nitidissimus auro, id. Fast. 3, 867 : aether, Val. Fl. 3, 467. B. Transf. : 1. Ot animals, Sleek, plump, fat : jumenta, Nep. Eurn. 5. 2. Of persons, Well-conditioned, well- favored, healthy-looking : nitidius robur, Liv. 28, 35 : me pinguem et nitidum bene curata cute vises, Hor. F.p. 1, 4, 15. — So, nitidis sensibus haurire aliquid. with fresh, unbluntcd, nusated senses, Claud. Cons. Mall. Theod. 193. • 3. Good-looking, handsome, neat, ele- gant, spruce, trim : nimis nitida femina, Plaut. Mil. 4, 2. 12 ; so id. Aul. 3, 6, 4 : quos pexo capillo nitidos videtis, Cic. Cat. 2, 10 : ex nitido tit rusticus, Hor. Ep. 1, 7, 83 : villae, id. ib. 1, 15. 46 : nitidioris vitac instrumenta, Plin. 13, 15, 30. 4. Of fields and plants Blooming, fer- tile, luxuriant : nitidae fruges arbustaque laeta, Lucr. 2, 51)4 : campi nitidissimi viri- dissimique, Cic. Verr. 2, 3, 18: nitidissima arboris pars, Plin. 17, 14, 16.— Poet. : niti- dissimus annus, rich; fertile. Ov. F. 5, 263. II. Trop., Cultivated, polished, refined: nitidum quoddam genus vcrborum et lae- tum, Cic. de Or. 1, 18 : verba nitidiora, id. Part. 5 : Isocrates nitidus et comptus, Quint 10, 1, 79 : n. et curata vox, id. 11, 3, 26.— Hence, Adv.. nitide, Splendidly, brightly, beau- tifully, magnificently : ut nitide nitet Plaut. True. 2, 4, 3 : coenare nitide, id. Casin. 3, 6, 19; cf. Cist. 1, 1, 11. NitipbrigeS) um, m - A people in Aqiiiianian Gaul, between the GaruruLa and the I.iger, near the mod. Agen, Caes. B. G. 7, 7; 31; 35; cf. Ukert, Gall. p. 263. 1 llltor- nisus and nixus. 3. (archaic form of the part. perf. : " GNITUS et GN1XUS a aenibus prisci dixerunt," Fest p. 96 ed. Mull.) v. dep. n. [ace. to the pre- ceding forms, gnitus and gnixus. to be derived from genu : to rest upon the knees ; hence, transf] To bear or rest upon something. I, Lit. : (u) c. abl. : ambae te obsecra- mus genibus nixae, we implore thee npon our knees, i. c. kneeling, Plaut. Itud. 3. 3, 33: stirpibus suis niti, Cic. Tusc. 5, 13: herbescens viriditas, quae nixa tibris stir- pium sensim adolescit id. de Sen. 15 : hastili nixus, id. Rab. perd. 7 : muliercula nixus, id. Verr. 2. 5, 33 : juvenis, qui niti- tur hasta, Virg. A. 6, 760 : nixus baculo, Ov. Pont 1, 8, 52.— (/3) With in c. ace. : nixus in hastam, Virg. A. 12, 398. — (y) Nl V A Abs. : Sisiphu' veraat Saxum sudans ni- tendo, Poet ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10. B. Trans)'.: J. To moke one's way with an effort, to press forward, advance ; and, with respect to the goal, to mount, climb, fly, etc. (mostly poet.) : quaedam serpentes ortae extra aquam simul ac priimim niti possum, aquam persequun- tur, Cic. N. D. 2, 48 : niluntur gradibus, Virg. A. 2, 442 : in altaa rupes, Luc. 4, 37 : ad sidera, Virg. G. 2, 427 : in aera, Ov. Pont. 2, 7, 27 : in adversum, id. Met. 2, 72 : sursum nitier, Lucr. 1, 1056. 2, To strain in giving birth, to bring forth, Plin. 9, 33, 54. 3. To strain for a stool, Suet. Vesp. 20. II. T r o p. : Jh To mentally strain or strive, to exert one's self, labor, endeavor : moderatio modo virium assit et tantum, quantum potest, quisquc nitatur, Cic. de Sen. 10; Nep. Att. 15: — niti contra ali- quern. Caes. B. C. 2, 37 ; so Sail. C. 39 :— pro aliquo, Liv. 35, 10 ; cf, pro libertate sumnia ope niti. Sail. J. 35 : — nitebatur, ne gravius in cum consuleretur. Sail. C. 13; cf, unus Miltiades maxima nitebatur, ut, etc, Nep. Milt. 4. — With an inf. : sum- ma vi Cirtam irrumpere nititur, Sail. J. 27 : patriam recuperare n„ Nep. Pelop. 2 : ingenio nitor non pcriisse ineo, Ov. Pont. 3. 5, 34. 2. With a reference to the goal, To strive after a thing : ad immortalitatem glorine niti, Cic. de Sen. 23, 82 : so, ad summa. Quint Prooem.§ 20: in vetitum, Ov. Am. 3, 4, 17. B. To rest, rely, depend npon a thing : (n) With in c. abl. : nixus in nomine in- ani, Lucr. 5, 907 : conjectura in qua niti- tur divinatio, Cic. de Div. 2. 26 : ea. in quibus causa nititur, id. Coel. 10: cujus in vita nitebatur salus civitatis, id. Mil. 7. — (0) c. abl. : spe niti, Cic. Att. 3, 9 : con- silio atque auctoritate alicujus, id. Off. 1, 34 ; id. Fam. 1,5, a. 2 : si quis hoc uno nititur quod sit ignobilis, id. Cluent 40. — (y) WithaJ&r: quo confugies? ubinitere? Cic. Verr. 2, 2, 64. 2. nitor- o>'is, m. [niteo] Brightness, splendor, lustre, sheen. 1. Lit: nitor exoriens aurorae, Lucr. 4, 539 : diurnus, the daylight, Ov. Her. 18, 78 : herbarum viridis, Lucr. 5, 781 : ar- genti et auri, Ov. Pont 3, 4, 23 : eboris, Plin. 7, 15, 13 : materiae, of lite wood. id. 16, 40, 79: speculi, id. 11, 37, 64 : gladii, id. 2, 25, 22 : nigerrimus gemmae, id. 37, 10, 69 : nitorem cutis facit sal, id. 31, 7, 41. B. Transf: 1. Sleekness, plumpness, good looks, beauty: nitor corporis, Ter. Eun. 2, 2, 10 : urit me Glycerae nitor, Hor. Od. 1. 19, 5 : Liparei nitor Hebri, id. ib. 1, 19,5. 2. Neatness, elegance, brilliancy of ex- ternal appearance : Cic. Coel. 31 : oppi- dum praecipui nitoris, Plin. 4, 12, 26. 3. In gen., Color: Lucr.2,817: ludiset externo tinctanitore caput, Prop. 2. 14, 26. U. Trop., of speech, Splendor, ele- gance, grace of style : orationis nitor, Cic. Or. 32: n. domesticus eloquii, Ov. Pont. 2, 2, 51 : n. et cultus descriptionum, Tac. Or. 20 : translationum nitor, Quint. 12. 10, 36 : sublimits et magnificentia et nitor, id. 8, 3. 3 : eruditione ac nitore praestare, id. 10, 1, 98 : scripsit non sine cultu ac ni- tore, id. ib. 124. nitraria, ae,/. [nitrum] A place where natron was dug or prepared: Plin. 31, 10, 46 (ib. saep.). nitratllS; a. um, adj. [id.] Mixed with natron : aqua, Col. 12, 55 ; so Mart. 13, 17. Ilitrion, n", n. A plant, also called dnpbnoides, App. Herb. 58. nitrOSUS' a, um, adj. [nitrum] Full of natron : aquae frisidae cenus nitrosum, Vitr. 8. 3 : lacus, Plin. 31."l0, 46. nitrum- >, "• = v'rpov, also called sal nitrum, Native mineral alkali, native soda, natron ; found chiefly in Media, Egypt Thrace, and Macedonia. " Plin. 31, 10", 46;" and used for washing with, laid. Orig. 16, 2.— Hence, II, Transf. : censuram lomentum aut nitrum esse, Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 4. nivalis- e, adj. [nix] Of or belonging to snow, snowy, snow-: I. Lit: nivalis dies, a snowy day, Liv. 21, 54 : loca, Plin. 26, 8, 29 : venti, id. 2, 47, 48 : axis, the re- 's i x i; gion of snow, Val. Fl. 5, 225: Hebms ni- vali compede vinctus, Hor. Ep. 1, 3, 3 : un dae, water filled with snow, Mart. 14, 4H : aqua nivalis, snowwater, Gell. 19, 5. II, Trans)'.: A, Cold: dies, a cold, dull day: dicimus nivalem diem, cum al tum frigus et triste coelum est, Sen. Q.N. 4, 4 ; so Flor. 2, 6: osculum, cold, frigid. Mart. 7, 95, 2. B. Snow-like, snowy : equi candorc ni- vali.Virg. A. 3, 538. — Trop. : nivalis Pie- tas. Prud. in Symni. 2, 219. nivariUS- ", um, adj. [id.] Of or be- longing w snom : nivarium colum, a straiiur filled with snow, through which gen- erous wines were filtered, whereas the com- moner sort were merely passed through a linen cloth, Mart. 14, 103 in limm. : ni- varius saccus, a bog through which snow was pressed to obtain water for drinking (* or, ace. to others, the same as n. colum). id. 14, 104 in lemm. nivatus- a, um, adj. [id.] Cooled with snow: potioues, Sen. Q. N. ifin.: aqua, Petr. 31 ; Suet. Ner. 27. nivc, v. ni. * nivenSj cutis, Closing, closed : mvei - tibus oeulis ifll, uventibus), Petr. 115. nivesCOj ere , v - inch. n. [nix] To be- come snow-v liite : Poet in. Anth. Lat. torn. 2, p. 406 Burm. ; Tert Pall. 3 med. niVCUS- a. um, adj. [id.] Of or from snow, snowy, snow- (a poet, word) : I. Lit. : aggeribus niveis inl'ormis, Virg. G. 3, 354 : aqua, cooled with snow, Mart. 12, 17 ; cf. id. 14, 47: mons, covered with snow, Catull. 64, 240. II, Transf, Snow-white, snowy: "a similitudine sic: Corporc niveum cando- rem. aspectu igneum ardorem assenueba- tar," Auct Her. 4, 33 : lacerti, Virg. A. 8, 387 : lac, id. Eel. 2, 20 Wagn. (Voss con- nects pecus niveum, snowy flocks, i. e. cov- ered with snow-white wool) : Briseis niveo colore, Hor. Od. 2, 4, 3 : vestis, Ov. M. 10, 432: candidior nivei folio, Galatea, ligus- tri, id. ib. 13, 789 : dens, id. Her. 18, 18 : tlumen, char, pellucid, Sen. Hippol. 504 ; so, undae, Mart. 7, 32 : tribuni, clothed in white togas, Calp. Eel. 7, 29 ; so, Quirites, Juv. 10, 45. * nivifer- a, um, adj. [nix-fero] Snow- bearing, covered with snow : niviferae val- les, Salvian. G. D. 6, 2. * niVOj ere, r. n. [nix] To snow; poet. transf. of a greatquantiiy of missile weap- ons : sagittis, plumbo et saxis grandinat, nivit, Pac. in Non. 507, 27. NlvdmagTlS; ^ "ty of the Treveri, otherwise cntleu Novicmagns, Aus. Mos. 11. niVOSUS- a, um, adj. [nix] Full of snow, snowy : hiems gelida ac nivosa, Liv. 5. 13: graudo.'id. 21, 53: Strymon, Ov. Tr. 5, 3, 21 : Scythia, id. Her. 12, 29 : loca praegelida ac nivosa, Col. 2, 96: Pliadum nivosum sidus, Stat. S. 1, 3, 95. nix, nivis, /. [v'Hb, vicj> s] Snow: |. Lit: Anaxagoras nivem Digram dixit esse, Cic. Acad. 2, 23 : pars terrarum obri- guit nive pruinaque, id. N. D. 1, 10 : mi- lt s nivibus pruinisque obrutus, Liv. 5, 2 : nivea duratae solo, Hor. Od. 3, 24, 39 ; id. ib. 4, 12, 4 : alta, Virg. G. 1, 310 : nives solutae, Ov. Am. 3, 6, 93 : horrifera, Val. Fl. 6.306; Plin. 2, 103, 106. II. Trans f. of While hair, hoary locks : capitis nives, Hor. Od. 4, 13, 12; so Prud. praef. Cath. 25 ; cf. Quint. 8, 6, 17. *B. 1" gen., White color, whiteness: eboris, App. de Mundo, p. 346 Oud. Nizi Dii* Three guardian deities of ! women in labor, the statues of whom, repre- senting them in a kneeling posture, stood | on the Capitol before the chapel of Minerva, ' Fest. p. 174 ed. Miill. ; Ov. M. 9, 294. nisor- ari, v. dep. n. [nitor] To lean or rest upon ; to strive, endeavor (a poet, i word) : I. L i t. : Lucr. 6, 836 (al. nictari) ; id. 3, 1014 : pars vulnere clauda retentat j Nixantem (serpentem), Virg. A. 5, 279 j Wagn. A. cr. 'al. nexantem).— II. Trop., To depend npon : fundamenta, quibus nix- atur vita salusque, Lucr. 4, 507. I nixurio- ire - »■ a - [ nisua ' from nltor ] To wish to lean or rest upon: "mxuril qui niti vult et in conatu saepius aliqua re I perpellitur," Nigid. 144, 20.— EL Transf, < for parturio, To wish to bring forth : "ntz- ■urio, cbiXoTOKim," Gloss. Philox. 1003 NO B 1 1. nisus »>nd nisus, a, "">. -P art -. from 1. tutor, 2. nixuSi us , '"■ [nitor] A pressure (sood prose form ; whereas nisus is a poet, form ; v. 2. nisus) : 1, Lit.: astra se nixu suo conglobata continent, * Cic. N. D. 2. 46. — II, T r a n s f., A striving', ex- ertion, effort : hie ad summum non perve- nit nixu (al. nisu), sed impetu. Quint. 8, 4, 9; so id. 1, 12, 10, — B. In partic, Pains, throes, travail of parturition : fetus nixibus edunt, Virg. G. 4, 199; so Ov. Her. 4, 125 : laboriosi nixus, Gcll. 12, 1. 1. IlOi navi, 1. v. n. [rim] To swim: J, Lit. : alter nan; cupit, alter pugnare pa- ratu'st, Enn. Ann. 7, 56 : pueris, qui nare diseunt, scirpea induitur ratis, Plaut. Aul. 4, 1,9; cf. below, Hor. S. 1. 4, 120: pious Dicuntur liquidns Neptuni nasse per un- das. Catull. 64, 1 : nant alii, Ov. M. 1, 304 : nantem delphina per undas, id. Her. 20, 199: piger ail nandum, id. ib. 18,210: ars nandi, id, Trist. 2, 486 : nat tibi linter, Tib. I, 7, 38; Luc. 8, 374.— Proverb. : nare sine cortice, to swim without corks, i. e. to be able to do without a guardian (cf. above the passage in Plaut. Aul. 4, 1, 9), Hor. S. I, 4, 120. II. Poet., trans f., To sail, flow, fly, etc. : cum juventus Per medium classi barbara Davit Athon, Catull. 66, 45 : (undae) nan- tes refulgent, id. 64, 274 : nare per aesta- tem liquidam suspexeris aginen, Virg. G. 4, 59. — Of the eyes of drunken persons, To swim : nant oculi, Lucr. 3, 479 ; v. na- to. — Hence nans, antis, Pa., Swimming ; a swim- mer ; hence, nantes, ium, /., Geese, dudes, etc. : greges nantium, Col. 8, 14. 2. No. An Egyptian city, perh. Alex- andria : aec. to Bochart, Thebes, Hier. ad Ezech. 30, 14. Noa, ae , ™-, Nit, Noah, Sedul. Carm. 1, 158. NdblllOr» or ' s , m - [nobilis] A family name in the gens Fulvia, e. g. M. Fulvius Nobilior, the vanquisher of the Aetoliaus and the friend of Ennius, Liv. 37, 47 ; 39, 5 ; 40, 45. nobilis, e (archaic collat. form, gno- iiilis : '•nobilem antiqui pro noto pone- bant, et quidem per g literam, ut Plautus in Pseudolo: peregrinafacies vidctur hom- inis atquc ignobilis, et : oculis meis obvi- am ignobilis objicitur. Attius in Diome- de : ergo me Argos rcferam, nam hie sum gnobilis. Livius in Virgo : oruamevto in- ceditnt gnnbili iguobilcs," Fest. p. 174 ed. Mull.), adj. [gnosco, nosco] That can be known or is known, kuowable, known. I. In gen. (so very rarely) : neque his umquam nobilis fui, Plaut. Ps. 4, 7, 9 : ad- didit facinori tideni nobili gaudio, Tac. H. 3, 39. II, In partic. : A. Well known, fa- mous, noted, celebrated, renowned (so ireq. and quite class.) : die festo celebri nobil- ique, Aphrodisiis, Plaut. Poen. 3, 5, 13 : magnus et nobilis rhetor Isocrates, Cic. Inv. 2, 2 : illustre et nobile municipium, id. Verr. 2, 5, 16: oppidum clarum et no- bile, id. ib. 1, 2, 24 : ex doctrina nobilis et clarus, id. Rab. Post. 9 : gladiatorum par nobilissimum, id. Opt. gen. or. 6 : multi in philosophia praeelari et nobiles, id. de Or. 1, 11 : ut arcendis sceleribus exem- olum nobile cssct, Liv. 2, 5 : aere Corin- thus, Ov. M. 6, 416: puerosque Ledae Hutie equis ilium superare pugnis Nobi- lem, Hor. Od. 1, 12, 25 : palma nobilis, id. 1, 1, 5 : nobilis e tectis fundere gaesa ro- tis, Prop. 4, 10, 42 : aquae salubritate et medendis corporibus nobiles, Vellej. 2, 25 : vitulis marinis ad multa nobile fel, Plin. 11, 37. 75 : emplastra nobilia ad ex- trahendum fel, Cols. 5, 19 : Cicero vir no- bilissimac novitatis, Vellej. 2, 34, 3,— In a bad sense, Notorious : 6Celere nobiles, Plaut. Rud. 3, 2, 5 : ille nobilis taurus, quern Phalaris habuissc dicitur, Cie. Verr. 2, 4, 33 : scortum nobile, Liv. 39, 9. B. High-born, of noble birth, noble, i. e. sprung from a family (either patrician or plebeian) many members of which had filled c.urule offices, and consequently possessing (Ac jus imaginum (opp. to homo novus or ignobilis) : non f'acit nobilem atrium ple- num fumosis imaginibus, Sen. Kp. 44 ; Cic. Verr. 2, 5, 71 : Clod in mulier non so- 100-1 N O C E lum nobilis sed etiam nota, id. Coel. 13 : nobili genere nati, id. Verr. 2, 5, 70 : hom- ines apud nos noti, inter suos nobiles, id. Flacc. 22 ; Liv. 22, 58. — Hence, subst., no- bilis, is, m., A nobleman : nobiles nostri, Plin. Ep. 5, 17 : — Nobilissimus, most noble, under the later emperors, a title of the Caesars and of the members of the impe- rial family, Cod. Theod. 10, 25, 1 ; Dig. 40, 11,3. C. Of a noble kind, noble, excellent, su- perior : tres nobilissimi fundi, Cic. Rose. Am. 35 : nobiliumque greges custos ser- vabat equarum, Ov. M. 2, 690. — Hence, Adv., nobiliter, Famously, excellently, splendidly, nobly (mostly post-Aug. ; not in Cie. or Caes.) : Vitr. 7 praefi .- n. celare argentum, Plin. 34, 8, 19, n. 34. — Comp. : nobilius philosophari, Sid. Ep. 9, 9. — Sup. : ab exercitu nobilissime tumulatus, Liv. epit. 54. nobilitas, atis,/ [nobilis] I, Famous- ness, celebrity, fame, renown (so very rare- ly) : praedicationem nobilitatemque des- picere, Cic. Arch. 11. H. High or noble birth, nobility : ad il- lustrandam nobilitatem suam, Cic. Brut. 16 : nobilitate sui municipii facile primus, id. Rose. Am. 6 ; so Ov. Pont. 4, 16, 43 ; Juv. 8, 20. B. Me ton., The nobility, the nobles: nobilitatis fautor, Cic. Rose. Am. 6 : om- nis noster nobilitas interiit, Caes. B. G. 7, 38 : nobilitas rem publicam deseruerat, Liv. 26, 12 ; opp. plebs, id. 6, 42 : superbia commune nobilitatis malum, Sail. J. 64. — Also with the verb in the plur. : namquc coepere nobilitas dignitatem in domina- tionein vertere, id. ib. 41, 5.— (jj) Plur.: Claudius nobilitatibus externis mitis, Tac. A. 12, 20. HI. Noble or excellent quality, nobleness, excellence, superiority : quum tlorere lsoc- ratem nobilitate discipulorum videret, Cic. de Or. 3, 31 : eloquio tantum nobilita- tis inest, Ov. Pont. 2, 5, 56 ; Vellej. 1, 4, 2 : prima croco Cilicio, Plin. 5, 6, 17 : loco- rum, id. 3, 5, 6 : columbarum, id. 10, 37, 53 : obstetricum nobilitas (i. e. nobilissimi obstetrices), id. 28, 6, 18. HObilitGr, adv., v. nobilis, ad fin. IlobihtO' avi, atum, 1. v. a. [nobilis] 1, To make known, to render famous or re- nowned: poetae post mortem nobilitari volunt, Cic. Tusc. 1. 15: spectata ac no- bilitata virtus, id. Flacc. 26 : neque enim ex te umquam es nobilitatus, id. de Sen. 19; famam, Liv. 1, 17.— Also in an unfa- vorable sense, To render notorious : ne earn malefactis nobilitarent, Titin.'in Non. 352, 8 : aliquem tlagitiis. Ter. Eun. 5, 7, 20 : Phalaris, cujus est nobilitata crudeli- tas, Cic. Off. 2, 7 : adulterio nobilitatus, Plin. 29, 1, 5. II, To render excellent, to ennoble, im- prove : qui novitatem suam multis rebus nobilitaverat. Vellej. 2, 96, 1 : Auster vites nobilitat. Pall. I, 6. nobiscum, v - ego. nocens. ends, Pa., v. nocco, ad fin. nocenter. adv., v. noceo, Pa.., ad fin. nocentia. ae,/. [nocens] Guilt, trans- gression, ipost-clnss.) : Deus innocentiae magister, nocentiae judex, Tert. Apol. 40 ; so id. adv. Marc. 2, 13. noceo, c ui, citum, 2. (archaic form of the inf.praes. pass., nocerier, Plaut. Cure. 2, 3, 73. — Perf. conj., noxit: ne boa noxit, Lucil. in Fest. s. v. Fama, p. 360 ed. Mull. ; Fronto ad M. Caesarem 3, 13 ed. Maj.) v. n. To harm, hurt, injure : declinare ea, quae nocitura videantur, Cic. Off'. 1, 4 : arma alia ad tegendum, alia ad nocen- dum, id. Caecin. 21 : nihil nocet, it does no harm, id. Att. 12. 47 : nocere alteri, id. Off. 3, 5 : jurejurando accepto, nihil iis no- cituros hostes. Caec. B. C. 3, 28.— Ifi) With a homogeneous or a general (pronominal) object: OB EAM REM NOXAM NOC- VERVNT, have been guilty of a crime, from an old fefial formula in Liv. 9, 10, 9 : si uredo aut grando quippiam nocuit, Cic. N. D.3, 35yin. — (>)In the pass, (very rare- ly), To be harmed, injured: larix ab carie aut a tinea non noeetur, Vitr. 2, 9 med. : noceri eas (eiconias) omnibus quidem lo- cis nefas ducunt, sed, etc., Sol. 40 fin.— (6) Iinpcr s. (quite class.) : ut ne cui nocea- tur, Cic. Off. 1, 10 : mihi nihil ab istis no- N O C T ceri potest, id. Cat. 3, 12: ut in agris vas- tandis hostibus noceretur, Caes. B. G. 5 : neque diem decet me morari, nee te noc- ti nocerier, that injury be done to the night, Plaut Cure. 2, 3, 73,— Hence nocens, entis, Pa., Hurtful, injurious, noxious : a pestiferis et nocentibus ref- ugere. Cic. N. D. 2, 47. — Comp. .- eajit ci- cutis allium nocentius, Hor. Epod. 3, 3. II. ln partic, That commits a wick- ed action, bad, wicked, culpable, criminal: nocens et nefarius, Cic. Off. 2, 14 : hom- ines nocentissimi, Cic. de Div. in Caecil. 3 : nocentissima victoria, id. Verr. 1, 14 : nocentissimi mores, Quint. 2, 15, 32 : me- rita caede nocentum, Ov. Pont. 1, 8, 19. Adv., nocenter, Hurtfully. injurious- ly (not ante.-Aug.) : nocenter armata, Col. 8, 2 : abscessus nocenter adolescit, Cels. 5, 28, 11 ; so Tert Apol. 14. nocivus, a, um . a °d- [noceo] Hurt-, ful, injurious, noxious (not ante-Aug., and very rare) : Phaedr. 1, 28, 3 : pecori nociva, Plin. 20, 2, 6. * nocteSCO; ore, v. u. [nox] To draw toward night, to grow dark : omnia noc- tescunt, Furius in Non. 145, 11 ; and in Gell. 18, 11 (where the word is censured). nocticdla, ae, com. [nox-coloj Fond of the -night : nocticola Indus, who, on ac- count of the excessive heal of the day, is fond of the night, Prud. Ham. 636. nocticdlor, oris, adj. [nox-color] Night-colored, black : nocticolor Memnon (as being an Ethiopian), Laev. in Gell. 19, 7 : Styx, Aus. Monos. de Diis 11. noctifer, ori, m. [nox-fero, the night- bringer] Tile evening-star: Catull. 62, 7 ; so Calp. Eel. 5 fin. noctiluca, ae, / [nox-luceo] That shines by night; hence, I, The moon: " Luna quod sola lucet noctu : itaque en dicta nocliluca in Palatio ; nam ibi noctu lucet templum," Var. L. L. 5, 10, § 68 : ea- nentes Rite crescentem face noctilucam, Hor. Od. 4, 6, 38. — *H. A lantern: Var. in Non. 234, 4. — HI. "Noctilucam (noctilu- gam) Lucilius quum dixit obscenum sig- niticat," Fest. p. 174 ed. Mull. (Scalig., ad loc, understands by noctiluca an avis mali ominis noctu lugens; Salmns. Exerc. Plin. p. 70, col. 2, d, reads noctipuga, aec. to a gloss : " noctipugam obscenum quod qua- si noetibus compungat"). 1 lioctilugfa, ae, v. the preced. art, no. ill. ! noctipilg am- obscenum quod qua- si noetibus compungat, Gloss, ap. Salni. Exerc. Plin. 70, col. 2, id. ; cf. Mull. Fest s. v. NOCTILVGA, p. 175; v. noctiluca, no. III. * noctisurgium, ii, n- [nox-surgo] A getting up in the night : k ' uyctegrcsia, quasi noctisurgium," Paul, ex Fest. s. v. EGRETVS, p. 78. * noctivagus? a, um, adj. [nox-vagns ; cf. Quint. 1, 5, 68] Night-wandering ; 'hat wanders about by night (poet, word) : noc- tivagae faces coeli, Lucr. 5, 1190: curnis (sc. Phoebes), Virg. A. 10, 216 : deus. /'. e. skep, Stat. Th. 10, 158 : iter, Val. Fl. 2, 44. * noctl vidus- a, um. adj. [nox-video] Night-seeing ; that sees by night ; of the night-owl, Mart. Cap. C init. in carm. * noctiviguluS (noctuvlgilus), a, um, adj. [nox-vigilo] Night-watching : Ve- nus noctuvigila, Plaut. Cure. 1, 3, 40. noctu, v. nox. 1. noctua, ae, /. [nox] A night owl. an owl, a bird sacred to Minerva: "noc- tua, quod noctu canit ac vigilat," Var. L. L. 5, 11, § 76 ed. Mull. ; so Fest. p. 174 and 175 ed. Mull.; Plaut. Men. 4, 2, 90: noc- tuarum dimicatio, Plin. 10, 17, 19: garru- la, id. 18, 35, 87 : seros exercet noctua cantus, Virg. G. 1, 404. 2. Noctua; ae, m. A Roman sur- name: Q. Caedicius Noctua, a consul with M. Valerius Corvinus A.U.C. 465. * noctuabundus, «, «">, adj. [noc- tu] In the night-lime, by night : noctunburt- dus ad me venit cum epistola tua tabella- rius, Cic. Att. 12, 1, 2. noctuinus, a, um, adj. [1. noctua] Of or belonging to night-owls: noctuini oculi, owls' eyes, Plaut. Cure. 1, 3, 35. t NoctullUS* ii, ™- A deity of the Brizians, Inscr, ap. Spon. Miscell. antiqu. p. 115; ap. Mil r. 98, 4. N ODU nocturnalis. e, adj. [nox] Nocturnal (post-class.) : cucullue, Sid. Ep. 7, 16 : hab- itatio, Alcim. Ep. 33. noctiirnus. «, um, «'#• [noctus for noxj Of or belonging to tht night, noctur- nal (quite class.) : labores diurnos noctur- nosquo auscipere, Cic. do Sen. 23 ; opp. diurnas, id. Mil. 3: nocturnum pmesidi- «iii Palatii, id. Cat. 1, 1 : sacra, id. Leg. 2. 15 : horae, id. Rose. Am. 7 : Nocturno cer- tare incro, putere diurno, Hor. Ep. 1, 11), 11 : bella, Virg. A. 11, 736 : ora, i. c. dark, ugly facet, Plaut. Poen. 1, 2, 107. — 1'oet. and in post-Aug. prose, of living beings that do any thing at night : lupus gregibus nocturnus obambulat, by night, Virg. G. 3, 538 : qui nocturnus sacra divum lege- rit, Hor. S. 1, 3, 117; id. ib. 2, 6, 100 : ad- vocati jam pacne nocturni, summoned al- most in the night-time, Petr. 15. II, Subst : Nocturnus, i, m.. The god of Night: Plaut. Am. 1, 1, 116. nocttlS. us, v - n ox, ad ink. noctuvigilus, ■>'■ noctivigilus. nocuuS' a i um , nt 0- [noceoj Hurtful, injuriuus, noxious (very rare) : Ov. Hal. 128; so Scrib. Comp. 114. * nodamen. in i s . "■ [nodo] A knot- ting, knot : lori, Paul. Nol. Carm. 20, 593. nodatlO. onis, /. [id.] Knoliiness, liodostiy: propter nodatiouis duritiem, Vitr. 2, 9. nddatUSi "> um > Part, and Pa., from nodo. nodia. ae, f. A plant, also called her- bs mularis, Plin. 24, 19, 115. NodlllUS. ii m - A rivulet near Rome, mentioned in prayers, otherwise unknown, Cic. N. D. 3, 20, 52 ; cf. Hartung, Relig. der Rom. 2, p. 102. nodo. B.V1, atom, 1. v. a. [nodus] To furnish or fill with knots, to make knotty: t. Lit.: ferula nodata, Plin. 13, 22, 43: cornusnodata, id. 16, 38,73. — II, Transf.. To tie in a knot, to knot: Cato R. R. 32: erines nodantur in aurum, Virg. A. 4, 138 : collum laqueo nodatus ab arto, Ov. R. Am. 17. — Hence nodatus. a, um, Pa., Knotty, i. e. cn- ranglcd, intricate : rapidus nodato gurgite vortex, Stat. Til. 9, 276. nodose, adv., v. nodosus, ad fin. ' nodositaS; atis, /. [nodosus] Knot- liness, nodosity: tortuosissima et impli- catissima nodositas, Aug. Conf. 2, 10. nodosus. a, um. adj. [nodusj Full of knots, knotty: I, Lit: stipes, Ov. Her. 10, 101 : roliur, Val. Fl. 8, 298 : lina, nets, Ov. M. 3, 153 ; so, plagae, id. Fast. 6, 110 : ossa, the bones of the neck, the cervical ver- tebrae, Luc. 8, 672 : rami, Sen. Ep. 12 : fructus, Plin. 17, 22, 35: — cberagra (so called from its producing blains and knots on the tinsers), Hor. Ep. 1, 1, 31 ; so Ov. Pont. 1, 3,~23. IJ. Trop., Knotty, intricate, difficult (poet, and in post-Aug. prose) : quaestio- nes, Macr. S. 7, 1 med. : nodosissimi libri euodati, Aug. Conf. 4, 16 : — Cicuta, a usu- rer skillful in drawing up valid bonds, Hor. S. 2, 3, 69; so, nodosam exsolvite stipem, Val. Max. 2, 9, ??. 1. — Hence nodose, adv., Intricately, obscurely (post-class.) : Comp., nodosius, 'Pert. Res. Carn. 46. NodotUSj i. m - A deity who presided over corn, and brought it as far as th- knots in the stalk, Aui. Civ. D. 4, 8 ; Arn. 4, 131 ; cf. Hartung, "Relis. der Rom. 2, p. 129. nodulus. 'i '"■ dim. [nodus] A little knot: Plin. 21, 5, 13: capilli, App. M. 3, p. 217 Oud. nodus, i. «t- A knot : J. Lit. : nodus vinculumque. Cic. Univ. 4 : necte tribus nodis ternos, Amarylli, colores, Virg. E. 8, 77 : Cacum Corripit in nodum complex- us, clasping him as in a knot, id. Aen. 8, 260 : nodos manu diducere, Ov. M. 2, 560 : — nodus Herculis or Herculaneus, akind of light knot difficult to untie, of which Her- cules was held to be the inventor, Plin. 28, 6, 17 : unus tibi nodus, sed Herculaneus, re- stat, Sen. Ep. SI ad fin. : cingulum (novae nuptae) Herculaneo nodo vinctum vir sol- vit ominis gratia, Fest s. v. CINGVLO, p. 63 ed. Mull. B. Transf.: 1. A girdle (poet.) : no- iooue sinus collecta flucntes, Virg. A. 1 NO L E 320; so Mart. 6, 13. — Hence, astronom., anni, the circle of the equator, Lucr. 5, 687. 2. A kind of head-dress, A knot, club : Rheni nodos, the hair of the Germans gath- ered into a club, Mart. 5, 37 ; cf., crinem nodo substringere, Tac. G. 38. 3. A fishing-net: Manil. 5, 664. 4. A knot, knob, node on a joint of an animal's body : crura sine nodis, Caes. B. (5. C, 26: cervix articulorum nodis jnn- gitur, Plin. 11, 37, 67; so id. 11, 37, 88: dirae nodus byaenae, a back-bone, dorsal vertebra, Luc. 6, 672. — Hence, nodi artic- ulorum. a swelling, tumor of the joints, Plin. 24. 5, 13; 30, 12, 36. 5. A knot, knob in wood or the branches of plants : baculum sine nodo aduncum tenens, Liv. 1, 18; Sen. Ben. 7, 9: stipes gravidus nodis, Virg. A. 7, 507; so id. ib. 1 1, 553 : gracilitas arundinis, distincta no- dis, PIin."l 6, 36. 64 : Col. Arb. 3,— Hence, The knotty club of Hercules : Sen. Here. Oct. 1661. — Proverb.: nodum in scirpo quacrere, to look for knots in a bulrush (which contains none), i. e. to find difficul- ties where there are none; v. scirpus. 6. A knot, hard part of a thing. So of metals : Plin. 34, 13, 37. Of precious stones : baroptenus nigra, sanguineis et albis nodis, id. 37, 10, 55. 7. A star in the constellation Pisces : Cic. Arat. 14 ; so Caes. Germ. Arat. 243. 8. Also, astronom., nodi, The four points in the heavens where the seasons begin, the nodes: Manil. 5, 618; cf. id. 2, 430. II. Trop. : A. ' n gen., A band.bond: his igitur singulis versibus quasi nodi apparent continuationis, Cic. Or. 66 ; so Quint. 9, 4, 127: amabilissimum nodum amicitiae tollere, Cic. Lael. 14, 51. B. In partic: 1. A bond, obligation (poet.) : exsolvere animos nodis religio- num, Lucr. 4, 7 : imponere nodos, i, e. jusjurandum, Ov. Her. 20, 39 Ruhnk. 2. A knotty point, difficulty, impediment: dum hie nodus expediatur non putet se- natus nos oportere decedere, Cic. Att. 5, 21 : incideramus in difficilem nodum, Coel. in Cic. Fam. 8, 11 : Abantem . . . pugnae moramque nodumque, Virg. A. 10, 428: quum scopulus et nodus et morapublicae securitatis supercsset Antonius, Flor. 4, 9 : quis juris nodos et legum aenigmata sol- vat (an allusion to the Gordian knot), Juv. 8, 50 (hence, Cicuta nodosus ; v. nodosus). NddutuS, >- Another reading for Nodotus ; v. h. v. Iffce. indccl., Nut (Hebr. 11 J), Noah : Sedul. 1, 158. noeg'eum. ". "• -A garment trimmed with purple ; ace. to others, a white upper garment: " noegeum quidam amiculi ge- nus praetextum purpura ; quidam candi- dum ac perlucidum, quasi a navo (nau- co), quod putamen quorundam pomorum est tenuissimum non sine candore, ut Liv- ius ait in Odyssia : simut ac lacrimas de ore noegeo detersit, id est candido," Fest. p. 174 ed. Miill.: — "noegeum nigrum palli- um tenue," Placidus, p. 486. ' Tlderus. a, um, adj. = v„cp6s, Gifted with understanding: 'Pert. adv. Val. 20. * 1. Nola. ae,/. [nolo] The Unwilling, an appellation sarcastically given to the dissolute Clodia : in triclinio Coam, in cu- biculo Nolam, Coel. in Quint. 8, 6, 53 ; v. Coa. 2. nol?,. ae, /. A little bell : jusserat (canem) in rabido gutture ferre nolam, Avien. fab. 7 dub. (al. notam). 3. FJcia. ae, /. A city of remote an- tiquity in Campania, founded by the Auso- nians, afterward conquered by the Tuscans, and colonized by the Chalcidians, Plin. 3, 5, 9 : Vellej. 1, 7 ; Just. 20, 1 ; Sil. 12, 161 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 781. — H, Derivv. : A. NdlanuSi », «m. adj. (Nolanus, Prud. »r£0. 11, 308), Of or belonging to Nolo. Nolan : ager, Liv. 23, 14 : plebs, id. 24, 13 ; Sil. 12, 293.— In the plur., Nolani, oruin, m., The Nolans, Liv. 8, 25 and 26. B. Nolensis- e adj., OfNola: epis- copus, Aug. C. D. 1, 10. nolens, entis, Part., from nolo. nolenter. A false reading for nocen- ter, in Tert. Apol. 14. ndlentia. ae,/. [nolo] Unwillingness, nolition (post-class.): Tert ad v. Marc. 1,25. NOME Noliba. Be, /■ A city in Tarraconian Spain, Liv. 35, 22. nolo, noiui, nolle (archaic collat form, nevis for non vis : Plaut. Trin. 5, 2, 32: — nevolt or nevult, for non vult : mul- ta eveniunt homini, quae vult, quae ne- vult, Plaut. Trin. 2, 2, 80: Titin. in Non. 144, 7: — noltis for non vnltis : Lucil. in Diom. p. 381 P.), v. anom. [ne-volo] To not wish, to be unwilling. I In gen.: SI NOLET. ARCERAM NE STERN1TO, Fragm. XII. Tab. ap. (Sell. 20, 1: nolumus, Plaut. Stich. 1,2. 85: novi ingenium mulicrum : Nolunt, ubi Te- lia : ubi nolis, cupiunt ultro, Tor. Fun. 4, 7, 43 : etiamsi nolint, Cic. Rep. 1, 31: nolo enim, eundem populum imperatorem et portitorem esse terrarum, id. ib. 4,7: plu- ribus prnosentibus cas res jactari nolebat, Caes. B. G. 1, 18: nollet carmine quem- quam describi. Hor. Ep. 2, 1, 153 : proce- dere recte qui moechis non vultis, id. Sat. 1, 2, 38.— Esp. freq. in the imperat, noli, nolito, nolite, etc., with the infin. of a verb, periphrastically for the imperative : noli irascier, Plaut. Capt. 4, 2, 60; 65: noli avorsari, id. Trin. 3, 2, 1 : noli putare, Cic. Brut. 33 : nolito putare, Lucil. in Non. 505, 20: nolite, judices, existimare, etc., Cic. Fl. 42, 105 : nolitote mirari, Sisenn. in Non. 481, 2.— Sometimes with noli, etc., the infin. vellc is pleonastically employ- ed : nolite judices . . . hunc jam natura ipsa occidentem velle maturius exstingui vulnere vestro, quam suo fato, Cic. Coel. 32; so Nep. Att. 4, 2; Ov. Her. 21, 58.— A follg. negative does not destroy the ne- gation : noiui deesse, ne tacitae quidem haeitioni tuae, Cic. Top. 1 ; Liv. 2, 45 :— nollem, 1 would not, J could wish not : nol- lem factum, I am sorry for it, Ter. Ad. 2, 1,11: Carthaginem et Numantiam fundi- [ tus sustulerunt : nollem Corinthum, Cic. I Off. 1, 11: — nolim. which Heaven forbid: videbis, si erit, quod nolim. arcessendus, ; ne. etc., Cic. Att. 7, 18; so Ov.Her. 20. 100: — non nolle, to have no objection, to be will- | ing : cum se non nolle dixisset, Cic. de ; Or. 2, 18 : quos ego nominarem : neque ipsi nolunt, and they have no objection, id. Sull. 26. — In the part, praes. : me nolente, without my consent, against my will. Quint. 3, 6, 68 : nolente senatu, Luc. 1, 274 : no- lentibus umbris, id. 2, 175. XX. 1" partic., lo wish ill, be adverse to a person (very rarely) : cui qui nolunt iidem tibi, quod eum ornasti, non sunt am- id, Cic. Fam. 1, 1, 3. noluntaS; atis, /. [nolo] Unwilling- ness, nolition : tua noluntas, Enn. ap. Calp. ! Pison. dub.; cf, "noluntas ab eo quod nolumus, sicut voluntas ab eo, quod volu J mus," Papias. (in Aug. Civ. D. 14, 6, it is more correct to read voluntas ; perhaps, too, this is the better reading in the pas- sage from Ennius). WcmadeSi um, v. Nomas, ndmac. arum,/., v. nome. NdmaeUS* «■ um- adj. Ofov belong- ing lo the city of Nomae, in Sicily : viri. Sil. 14, 266. 1. Nomas? adis,/, No/jiii (pasturing flocks), in the plur., Nomades, Pastoral people that wander about with their flocks. Nomads, Plin. 5. 3, 2. — Hence, II. In p a r- I tic, The (wandering) Numidians, Virg. A. 4, 320 ; cf. Fest. p. 173 ed. Miill.— In the sing., a Numidian : Sil. 5, 194. — In the fern.. Nomas versuta, a Numidian for- tune-teller, Prop. 4, 7, 45. — Hence. B. Transf., Nomas, adis. /"., Numidia, Mart. 8, 55 ; 9, 76. 2. Nomas? nd is./. Numidia: v. the preced. art., no. II., B. t ndme? es, /. = votf. A corroding sore, eating ulcer: nome intestina, Plin. 31, 8, 44. — Usually in the plur., nomae. arum : Plin. 20, 9, 36 : eohibere nomas id. 26, 14, 87: curare, id. 24, 19, 115: re pureare, id. 23, 4, 46 : sanare, id. 30, 13 39:"sistere, id. 24, 16, 94. nomen- J nis (archaic form of the gen.' sing., NOMINVS, S. C. de Bacchan., q. v. in Append.), n. [for gnomen, from yvoa, gnosco, nosco] A name. I, Lit. : "nomen est, quod unicuique personae datur, quo suo quaeque proprio et certo vocabulo appellator," Cic.Inv. 1, 24 : imponere nova rebus nomina, id. Fin, 1005 NOME 3, .1 : qui haec rebus nomina posuerunt, id. Tusc. 3, 5 : appellare aliquem nomi- ne, id. de Or. 1, 56 : indere alicui nomen, Plaut. Stich. 1, 2, 20: Theophrastus divin- itate loquendi nomen invenit, Cic. Or. 19 : lituus ab ejus litui, quo canitur, similitu- dine nomen invenit, id. de Div. 1, 17 : ut is locus ex calamitate populi R. nomen caperet, Caes. B. G. 1, 13, et saep. : clari nominis vir, Vellej. 2, 34. 4 : nominis mi- noiis vir, id. 2, 100, 5; of. id. 2, 112, 2; id. 2, 103, 1 : — est mini nomen, inditur mini nomen, c. nam. : cui saltationi Titius no- men est, Cic. Brut. 62 : eique morbo no- men e6t avaritia, id. Tusc. 4, 11. — c. dat. : juventus nomen fecitPenieulo mihi, Plaut. Men. 1, 1, 1 : nam mihi est Auxilio no- men, id. Cist. 1, 3, 6 : nomen Arcturo est mihi, id. Rud. prol. 5 : cantus cui nomen neniae, Cic. Leg. 2, 24 : puero ab inopia nomen Egerio est inditum, Liv. 1, 34 : est illis Strigibus nomen, Ov. F. 6, 139 : — no- men dare, edere, profiteri, ad nomina re- epondere, to give in one's name, he enroll- ed, enlist] to answer to one's name when summoned to military duty : ne nomina darent, Liv. 2, 24: nomina profiteri, id. ib. : nominis edendi apud consules potes- tas, id. ib. : virgis caesi, qui ad nomina non respondissent, id. 7, 4. Also, dare nomen in conjurationem, Tac. A. 15, 48. 2. in partic, The middle one of the three names which every free-born Roman had. as distinguished from the praeno- men and cognomen. The nomen distin- guished one gens from another, the cog- nomen one familia from another, and the praenomen one member of the familia from another. But sometimes nomen is used in the signif. of praenomen : Cic. Mur. 12. — So, too, in the signif. of cogno- men : Sex. Clodius, cui nomen est Phor- mio. Cic. Caecin. 10. 3. In grammar, A noun, Quint. 1, 4, 18; 1, 5, 42, et saep. B. Transf.: J. Nomen alicujus de- ferre, To bring an accusulion against, to accuse a person ; nomen recipere, to re- ceive the accusation : Cic. Verr. 2, 2, 38 : nomen alicujus de parricidio deferre, id. Rose. Am. 10. 2. A bond, note, a demand, claim, a debt : " tituli debitorum nomina dicuutur prae- sertim in iis debitis, in quibus hominum nomina scripta sunt, quibus pecuniae com- modatae sunt," Ascon. in Verr. 2, 1, 10 : si neque in tuas tabulas ullum nomen re- ferres, cum tot tibi nominibus acceptum Curtii referrent, Cic. Verr. 2, 1, 39 : qui tibi, ut ais, certis nominibus grandem pe- cuniam debuit, on good bonds, good secu- rity, id. Quint. 11 ; cf. id. Rose. Comoed. 1 : — volo persolvere, ut expungatur no- men, ne quid debeam, Plaut. Cist. 1, 3, 40; so, solvere, Cic. Att. 6, 2 : expedire, ex- solvcre, id. ib. 16, 6 : nomina sua exigere, to collect one's debts, id. Verr. 2, 1, 10 : hoc nomen, quod urget, nunc, cum petitur dis- solvere, id. Plane. 28 : transcribere in ah- um, Liv. 35, 7. — J). So, nomen facere, in the case of written obligations, To set down or book the items of debt in the account- book (Rein's Privatr. p. 321 sq.) : nomina se facturum, qua ego vellem die, Cic. Fam. 7, 23 : emit homo cupidus ('-'Camus) tan- ti, quanti Pythius voluit et emit instruc- ts : nomina facit (* sc. Pythius), nego- tium confivit, id. Oft'. 3, 14 : nomina facturi diligenter in patrimonium et vasa debito- ris inquirimus, Sen. Ben. 1, 1. C. Nomen locare, To borrow money: 1'haedr. 1, 16, 1. d. Transf., Anitem of debt, and hence a debtor: hoc sum assecutus, ut bonum nomen existimer, i. e. a good payer, Cic. Fam. 5, 6, 2: lenta nomina non mala, Sen. lien. 5, 22 ; cf. id. ib. 7, 29 ; Col. 1, 7. 3. A family, race, stock : C. Octavium in familiam nomenque adoptavit, Suet. Caes. 83: Crispum C. Sallustius in nomen ascivit, Tac. A. 3, 30 ; Luc. 7, 584 :— CEI- VIS ROMANVS NEVE NOMINVS LAT- INI NEVE SOC1VM QVISQVAM.cic, S. C. dc Bacchan. ; so, concitatia sociis et nomine Latino, Cic. Rep. 1, 19 ; and id. ib. 3, 29 : ubi deletum omnibus videretur no- men Romanum, Liv. 23, 6, 3 Drak. : Aeo- lio regnatas nomine terras, Sil. 14, 70. 4. Poet, for A thing : infausta interluit 1006 N O Ml Allia nomen, Virg. A. 7, 717 : popularia nomina Drusos, Luc. 6, 759 ; so id. 1, 311 : nee iidum femina nomen, Tib. 3, 4, 61 : — in diversa trahunt unum duo nomina pec- tus, i. e. the love of a mother and sister, Ov. M. 8, 464 ; so id. Her. 8, 30. II. 'Prop.: £^ t Name, fame, reputation, renown. : hujus magnum nomen fuit, Cic. Brut. 67 : nomen habere, id. ib. 69 : offi- cere nomini alicujus, Liv. 1 prooem. : et nos aliquid nomenque decusque gessi- mus, Virg. A. 2, 89: multi Lydia nominis Romana vigui clarior Ilia, Hor. Od. 3, 9, 7 : nomen alicujus stringere, Ov. Tr. 2, 350 : homines nonnullius in literis nomi- nis, Plin. Ep. 7, 20.— 2, Of inanimate things : ne vinum nomen perdat, Cato R. R. 25: nee Baccho genus aut pomis sua nomina servat, Virg. G. 2, 239. B. A title, pretext, pretence, color, excuse, account, reason : an alio nomine et alia de causa abstulisse 1 Cic. Rose. Com. 14 : le- gis agrariae simulatione atque nomine, id. Agr. 2, 6 : classis nomine pecuniam im- peratam queruntur, id. Flacc. 13 : haec a te peto amicitiae nostrae nomine, id. Fam. 12, 12 ; id. ib. 2, 1 : nomine sceleris con- jurationisque damnati, id. Verr. 2, 5, 5 : et gratias boni viri agebant et tuo nomine gratulabantur, on your account, id. Phil. 1, 12, 30 ; so, bellum populo Romano buo nomine indixit, id. Cat. 2, 6, 14 : decretae eo nomine supplicationes, Tac. A. 14, 59. C. A name, as opposed to the reality : Cic. Att. 5, 15 : Campani magis nomen ad praesidium sociorum, quam vires quum attulissent, Liv. 7, 29 : nomen amicitia est, nomen inane fides, Ov. A. A. 1, 740. nomcnclatlO; 6nis, /. [nomen-calo] A calling by name (very rare) : I, Of per- sons : Q. Cic. Petit, cons. 11. — U. Of things : vitium, a list, catalogue, Col. 3, 2 fin. nomenclator (nomenculator, Mart. 10, 30; 23 ; Suet. Aug. 19 ; Calig. 41 ; Claud. 34), oris, m. [id.] One who calls a person or thing by name (among the Romans, a slave who attended his master in can- vassing and on similar occasions, for the purpose of telling him the names of those he met in the street, Adam's Antiq. 1, p. 132; under the emperors, also, a slave who told his master the names of the oth- er slaves ; v. in the follg.), a nomenclator : Cic. Att. 4, 1, 5 ; id. Mur. 36, 77 : nomen- clatori memoriae loco audacia est. Sen. Ben. 1, 3 fin. ; id. Ep. 19 fin. ; id. Ben. 6, 33 : servorum causa nomenclator adhi- bendus, Plin. 33,1, 6, § 26. nomenclatura> ae./. [id.] A calling by name, a list of names, nomenclature (a Plinian word) : Plin. H. N. 3 prooem. ; id. 21, 9, 28. nomenculator, v. nomenclator. Momentum; >• "• A city in the coun- try of the Sabines, Liv. 1, 38; 4, 22; 32; Virg. A. 6, 773 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 523.— II. Derivv. : A. N6mcntanUS,<%um, adj., Of ov belonging to Nomeutum: agcr, Plin. 14, 4, 5: vina, Mart. 13, 119 : via, the road leading from Rome to Kmnentum, Liv. 3, 52.— In the plur. subst, Nomenta- ni, orum, m., The Nomcntans, Liv. 8, 14 ; Plin. 3, 5, 9.— B. Nomentanus, i. ™-> A Roman surname : L. Cassius Nomenta- nus, Hor. S. 1, 1, 102 ; 1, 8, 11, et saep. ! i nominiUSj », um, adj. = ypiuubs i Lawful, legitimate — \cgitimus: PATER NOMIMVS, Inscr. Orell. no. 5059. * ndminabiliS; e, adj. [nomen] That may be named, Amra. 28, 4. ndminaliS, e, adj. [id.] Of or belong- ing to a name, nominal (ante- and post- class.) : gentilitas, Var. L. L. 8, 2, % 4.— H. Subst., nominalia, ium, n., The day on which a child received its name, the name- day: Tert.Idol. 16. — Adv., nominal iter, By name, expressly : annuere, Arn. 2, 80. ndminatim; arf "- [nomino] Byname, ex]/rt ssly (quite class.) : aliquem nomina- tim excipere, Cic. Att. 11, 7 : non nomi- natim, sed generatim, id. ib. 11, fi : quic- quid esset in praedio vitii, id statuerunt, ei venditor sciret, nisi nominatim dictum esset, praestari oportere, id. OIF. 3, 16 : fortissimum quemque n. evocare, Caes. B. C. 1,39.^ nominatlO, onis,/. [id.] A naming: * I. I n g e n. : consuetudo nominatio- num, Vitr. 6, 7. — B. Transf., A word, NO MI Var. L. L. 9. 5*2 fin.— H. In partic.-. A. In rhetor, lang., A figure of speech, where- by a thing which has no name, or an un- suitable one, is designated by an appropri- ate name, Auct. Her. 4, 31. B. In publicist's lang., A nomination to an office (so rarely, but quite class.) : pa- ternum auguratus locum, in quein ego eum mea nominatione cooptabo, Cic. Thil. 13, 5 : nominatio in locum pontifi- cis non est facta, Liv. 26, 23 : consulum, Tac. A. 6, 45. nominativus, «> um, adj. [id.] Of or belonging to naming, nominative ; in grammar, casus nominativus, the nomina- tive cose, Var. L. L. 10, 2, § 23 ; Quint. 1, 7,3; 7, 9, 13; 8,3, 46, et saep. nominator, ° r i s i m - [id-] A nomina- tor (in jurid. Lat.) : nominatores magis- tratuum, Ulp. Dig. 27, 8, 1 ; so Dig. 27 tit. 7. ndminatdriUS, a, um, adj. [nomina- tor] Of ox belonging to naming, naming, containing names (in jurid. Lat.) : nomi- natorii breves, Cod. Theod. 11, 28, 3. 1. nominatus, a > "™. Parl - aud Pa ' from nomino. 2., nomlnatns, «s, m. [nomino] A naming, a name; in gramm., a noun (perh. only in Varro) : Var. L. L. 8, 29, § 52 ; so id. ib. § 63 : quod ad nominatuum analogiam pertinet, id. ib. 9, 52, § 95 ; id. ib. 10,1. ndminito, a.vi, atum, 1. v. intens. a. [id.] To name (ante- and post-class.) : sus- cipere hunc motum, quern sensum no- minitamus, Lucr. 3, 353 : id. 4, 48 ; id. 6, 424 ; Inscr. ap. Mur. 1522, 2. nomino. avi, atum, 1. v. a. [nomen] To call by name, to name. I. In gen.: quae (navis) nunc nomi- natur nomine Argo, Enn. Medea ap. Auct. Her. 2, 22, 34 : amor ex quo amicitia est nominata, Cic. Lael. 8; id. Caecin. 18: aliquem honoris causa, to name or men- lion out of respect : L. Sulla, qnem hono- ris causa nomino, Cic. Rose. Am. 2; id. Verr. 1, 7, 18; v. honor, p. 722. II. I n partic: A. Pregn., To render famous, renowned, celebrated: praedicari de so et nominari volunt omnes, Cic. Arch. 11; so, sunt clari hodieque et qui olim J nominabuntur, Quint. 10, 1, 94 ; v. un- I der Pa. B. To name or nominate a person for ' an office : patres interregom nominave- j rant, Liv. 1, 32 : me augurem Cn. Pom- j peius etQ. Hortensiusnominaverunt,Cic. : Phil. 2, 2, 4 : illo die, quo sacerdotes so- lent nominare, quos dignissimos sacerdo- tio judicant, me semper nominabnt Plin. Ep. 2, 1 ; so Suet. Claud. 22; cf., nomi- natio. C. To accuse, arraign a person to the magistrates (not ante-Aug.) : qui nomina- tus profugisset, diem certain se finituros, Liv. 39, 17 : inter socios Catilinae nomi- natus, Suet. Caes. 17 ; Curt. 6, 10. B. Iu grammar, nominandi casus, The nominative case (like accusandi casus, the accusative case), Var. L. L. 8, 22, § 42 ; 9, 46, § 76; 10, 2, § 23 ; Gell. 13, 22, 5,— Hence nominatus, a, um, Pa. (ace. to no. II., A), Famed, renowned, celebrated: ilia At- talica tota Sicilia nominata, Cic. Verr. 2, 4, 12: nominatiora pericula, Tcrt. Anim. 13 : bdellium nominatissimum, Plin. 12, 9, 19. tndmisma (num.), atis (written num- misma, Venant. Vit. S. Martin. 2, 338), n. — v^jiinytn, A piece of money, a coin (not ante-Aug.) : acceptos, regale nomisma, Philippos, Hor. Ep. 2, 1, 233 : quum data sint equiti bis quina nomismata. Mart. 1, 12; id. 12, 62, 11: immensa nomismata, Seren. Samm. 28. 525. — B. I" partic, A coin not in circulation, a medal : Ulp. Dig. 34, 2, 27 fin.: nomismata aurea vel argenten Vetera, Paul. ib. 7, 1, 28. — *If, Transf., A stamp, an image on a coin: en Caesar agnoscit euum Nomisma nu- mis inditum, Prud. c,ti<\>. 2, 95. Nomius and Nonuos, ". "ml N6- mion, u |llsl > m ; rioinos and tio/jiiiv, The Pasti/rer, a surname of Apollo, because lie tended the flocks of Admetus (cf. Virg. G. 3, 2) ; ace. to Cic. N. D. 3, 23, 57. it is from vfuoi, lex, and denotes the fourth N N Apollo,— n. A son of Apollo and Cyrene, the daughter of Hypseus, king of Thcssa- It/, .lust. 13, 7. tnomos « mi nomust '. >».t= f um, adj. Some, sev- eral : nonnullum perieulum, Plaut. Capt. 1, 1, 23 : nonnulla in re, Cic. Mur. 20 : es- se nonnullo se Caesaris beneficio affec- tum, Caes. B. G. 7, 37 : nonnulla pars mil- itum, id, B. C. 1, 13: nonnulla communia, Cie. Acad. 2, 22 : nonnullae cohortes, Caes. B. C. 1, 24 : nonnulli, some, id. B. G. 1, 26. non-numquani) <"tv. Sometimes : opp. numquam, Cic. Vatin. 2 : c. c. ali- quando, id. Fam. 5, 8: — nonnumquam in- terdiu, saepius noctu. Caes. B. G. 1, 8 fin. nonnusji.™. and nonna, ae,/. a monk ; a nun: Hier. Ep. 117, n. 6 ; id. Ep. 22, n. 16. II. A tutor : Inscr. ap. Zacarria, Stor. lett. d'ltalia, t. 9, p. 492. non-nusquamj tdv. Insomeplaces: Plin. 14, 19, 24 : silices quibusdam in locis rubentes, nonnusquam vero et albi, id. 36, 22, 49. i nonuncium et sesctmciam quod magistri ludi appellant, significat dodran- tem et dimidium teruncium, quod singula sescuncia uncia et dimidium sit," Fest. p. 173 ed. Miill. nonus, a, um, adj. [for novenus, from novemj Theninth: terra nona, Cic. Rep. 6, 18 : accedes opera agro nona Sabino, Hor. S. 2, 7, 118.— II. Subst, nona, ae, /. (sc. bora), The ninth hour of the day, i. e. the tfiird before sunset, at which hour business was ended at Rome : post no- nam venies, Hor. Ep. 1, 7, 71 ; Mart 4, 8. nonus-decimus, ». um - ai i- The nineteenth: nonodecimo aetatis anno, I ac. A. 13, 16 ; so id. Or. 34 : Inscr. ap. Grut 449, 7. "nonussis, «. '»• [ n ,°Z em - ae ] Nnr asses : Var. L. L. 5, 36, § 169.. Nora, orum, n., tiupa : I. A hill-fort in Cavpadocia, Nep. Eum. 5.— II. A very 1007 NOS.C MiC^ent city in Sardinia, now Nori; cf. Mann. Ital, 2, p. 489.— B. Deriv., jfo- rensis. e. adj., O/or belonging to Nora : Cic. Scaur. 1, 4, c. — In the plur., Noren- ses. Turn, m., The inhabitants of Nora : id. ib. 2, 9 ; so Plin. 3, 7, 13. Bfoi'ba< ae,/. A city of Latium, Liv. % 34 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 641.— II. Deriv., NorbanUS; a. «m, adj., Of or belong- ing w Norba, Norban : ager, Liv. 8, 19. — In the plur., Norbani, drum, m., The Nor- bans, Liv. 8, 1 ; 27, 10 ; Plin. 3, 5, 9.— B. Norbanus, i, m., A Roman surname in the gens Vibin: C. Norbanus, Cic. de Or. 2, 21. Noreia> ae, /. A town in Noricum, Caes. B. G. 1, 5 ; cf. Mann. Germ. p. 491 and 646 sq. Norensis; e . v - Nora, no. II., B. Wdricum? i, »■ A country lying be- tween the Danube and the Alps : Tac. II. 1, 70 ; cf. Mann. Germ. p. 491 sq. — II. Deriv., NoriCUS, a, um, adj., Of or belonging to Noricum, Norican : ager, Caes. B. G. 1, 5 : provincia, Tac. A. 2, 63 : f'crrum, Plin. 34, 14, 41 ; cf. Ov. M. 14, 712 : ensis, Hor. Epod. 17, 70.— In the plur. subst., Norici, orum, m., The Noricans, Plin. 3, 24, 27. normai ae ' /■ ly>"iptu"s} a square, employed by carpenters, masons, etc., for making right angles : I. Lit. : anguli ad normam respondentes, Vitr. 7, 3 ; so id. 9,2; Plin. 36, 22, 51. II. 'Prop., A rule, pattern, precept : nee sunt haec rhythmicoruui aut uiusieorum acerrima norma dirigenda, Cic. de Or. 3, 49 : vitam ad certam rationis normam dirigere, id. Mur. 2 : numquam ego dicam Fabricium, Curtium, Coruncanium ad is- torum (Stoicorum) normam fuisse sapi- entes, id. Lael. 5 : banc normam, banc regulam, hanc praoscriptionem esse natu- rae, id. Acad. 2, 46 : natura norma legis est, id. Leg. 2, 24 : juris, id. de Or. 2, 42 : loquendi, Hor. A. P. 72: norma ct regula oratoris, Plin. Ep. 9, 26 med. normalise e > a 'l>- [norma] Made ac- cording to the square : normalis nngulus, a right angle. Quint. 11, 3, 141 : vifgula, a square, Manil. 2, 289 : rigores, Aggen. in comm. in Frontin. p. 53 Goes. — Adv., nor- ma liter, According to the square, Hyg. de limit, p. 168 and 176 Goes. — B. In a straight line, directly : Amm. 20, 3. normatlO, Onis, /. [id.] A fashion- ing or adjusting according to the square, Auct. de limit, p. 217 Goes. normatura, ae,/. [id.] A fashioning or adjusting according to the square. In- nocent, de cas. lit. p. 221 Goes. * normatuSt a, um [id.] Adjusted ac- cording to the square : normatus ad per- pendiculum, rectangular. Col. 3, 13, 12. K I normula, ae, /. dim, [id.] A small square : ■' norma, normula," Not. 'Pir. p. 119. Nortia or Nurtia» ae, /. A god- dess of the Volsin ii, prob. Fortuna : " quam alii Sortem asserunt, Nemesimque non- nulli, Tychenque quam plures, aut Nor- tiam, Mart. Cap. 1, 21 : in templo Nortiae Etruscae Deae, Liv. 7, 3 : 6i Nortia Tusco Favisset, i. e. Sejanus, Jnv. 10, 74. Cf. Mull. Etrusk. 2, p. 54 ; 329 ; 331. nos, nostrum! etc., the plur. of ego, q. v. {gen., nostrorum and nostrarum, ior nostrum : nemo nostrorum, Plant. Poeu. 4, 2, 39 : nostrarum quisquam, Tor. Eun. 4, 4, 11) We : nos, nos, dico apcrte, con- sules desumus, Cic. Cat. 1,1. It is fre- quently used instead of ego : nos . . . habe- mus. Cic. Fam. 1, 1. The gen., nostri, is used objectively, toward us : amor nostri : — nostrum is used partitively, of ns : Fa- bio amantissimo utriusque nostrum, Cic. Att. 8, 12: — absente nobis for absente me, Ter. Eun. 4, 3, 7. — It often takes the suf- fix met. noSCClltia* Be,/ [nosco] Knowledge, Symmach. Ep.4,9; 6, 11 dub. (al. notilia). nOSClbiliSi e, adj. [id.] Knowable (eccl. Lat.), 'Pert, ad Scnpul. 2 fin. : Aug. Trin. 9, 5, 12_. nOSCltabunduS. a, am;ndj. Know- ing, recognizing : Gull. 5, 14. noscito, avi, atum. 1. v. intens. a. [nosco] To know, to recognhc (not in Cic. or Cats.): I, Lit.: aliquem facie, Liv. 22, 6: ducem, Tac. II. 2, 12 : aliquem vo- cibus, Plin. F.p. 6. 20 : Oatull. 61, 231.— B. .1008 NO SC To perceive, observe : circumspectare om- nibus fori partibus senatorem raroque us- quani noscitare, Liv. 3, 38. — H, Transf, To examine, explore: aedes noscitat, Plaut. Trin. 4, 2, 21 ; so, nunc vestigia, si qua sunt, noscitabo, id. Cist. 4, 2, 14. ncSCOi ovi, drum, 3. (archaic form, GNOSCO, GNOVI, GNOTUM, ace. to Prise, p. 569 P. ; so inf.pass., GNOSCIER, S. C. de Bacch., v. Append.; cf, "GNO- TU,cognitu,"Fest.p.96ed.Mull.: "GNOT (contrac. for gnovit) oliev, ijttyiviisKa. GNOTV, yvmoiv, iiiyvaaai" Gloss. Labb. Contracted forms of class. Lat. are, nosti, noram, norim, nosse : nonius for novi- mus, Enn. in Diom. 'p. 382 P.) v. a. [yvcoi, yivutoKU)] To get a knowledge of, become acquainted with, learn to know a thing ; to examine, consider a thing ; hence, in the temp, perf, novi, to have become acquainted with, to know a thing: I, Lit.: (a) tempp. pracs. : quum igitur, nosce tc dicit, hoc di- cit, nosce animum titum, Cic. Tusc. 1, 22: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. Asm. 2, 4. 58 ; cf, Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Pocn. 4, 2, 71 : (Juppiter) nos per gen- tes alium alia disparat, Hominum qui fac- ta, mores, pietatem et fidem noscamus. id. Rud. prol. 12 ; id. Stich. 1, 1, 4 : id esse vcrum, cuivis facile est noscere, Ter. Ad. 5, 4, 8 ; Lucr. 1, 191 ; so id. 2, 832 ; 3, 125 ; 419; 587; Cic. Rep. 1, 41 fin.: deus ille, quern mente noscimus, id. N. D. 1, 14 fin. —Pass.: EAM (tabulam) FIGIER IOV- BEA'PIS, VBEI FACILVMED GNOSCI- ER POTISIT, S. C. de Bacchan. : forma in tenebris nosci non quita est, Ter. Hec. 4, 1, 57 sq. : omnes philosophiae partes turn facile noscuntur, quum, etc., Cic. N. D. 1, 4, 9 ; so. philosophiae praecepta nos- cenda, Cic. Frngm. ap. Lact. 3, 14: nulli- que videnda, voce tamen noscar, Ov. M. 14, 153 : nee noscitur ulli, by any one, id. Trist. 1, 5, 29 ; so, noscere provinciam, nosci exercitui, by the army, Tac. Agr. 5. (fi) tempp. perf. : si me novisti minus, Plaut. Aul. 4, 10, 47 : Cylindrus ego sum, non nosti nomen meum? id. Men. 2, 2, 20 : novi rem omnem, Ter. Andr. 4, 4, 50 : qui non leges, non instituta . . . non jura noritis, Cic. Pis. 13, 30: plerique neque in rebus humanis quicquam bonum no- runt, nisi, etc., id. Lael. 21, 79 : quam (vir- tutem) tu ne de facie quidem nosti, id. Pis. 32/«. ; id. Fin. 2, 22, 71 :— si ego hos bene novi, if I know them icell, id. Rose. Am. 20 fin. ; so, si Caesarem bene novi, Balb. in Cic. Att. 9, 7, B, 2; and, si tuos digitos novi, Cic. Att. 5, 21, 13:— ut ibi esses, nbi nee Pelopidarum — nosti cetera, id. Fam. 7, 28. 2 ; so Plin. Ep. 3, 9, 11. II. Transf, in the tempp. pracs.: A, In gen., To know, recognize (so very rarely ; perh. not in Cic.) : haud nosco tuum, I know you no longer, Plaut. Trin. 2. 4, 44 : potesne ex his ut proprium quid noscere? Hor. S. 2, 7, 89 ; Tac. H. 1, 90. B. I" par tic. To acknowledge, allow, admit ofn reason or an excuse (so too in Cic.) : numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc., Plaut. True. 2, 1, 18 ; so, illam partem exeusa- tionis . . . ncc nosco, nee probo, id. Fam. 4, 4, 1 ; cf . quod te excusas : ego vero et tuns causas nosco, et, etc., id. Att. 11,7, 4 ; and, atque vereor, ne istam causam nemo noscat, id. Leg. 1, 4, 11. — Hence notus, a, um, Pa., Known: A. Lit.: res nota. et manifesta omnibus, Cic. Verr. 2, 3, 58 : ejusmodi res ita notas, ita testa- tas, ita manifestas proferam, id. ib. 2, 2, 34 : fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur? id. Mil. 28 : noti atque insignes latrones, id. Phil. 11, 5: habere omnes philosophiae notos et tractates locos, id. Or. 33: faccre ali- quid alicui notum, id. Fam. 5, 12 : tua no- bilitas hominibus literatis est notior, pop- ulo ohscuiior, id. Mur. 7 : nullus fuit civis Itomanus paulo notior, quin. etc., Caes. B. C. 2, 19 : vita P. Sullac vobis populoque Romano notissima, Cic. Sull. 26. — {ji) c. gen. (poet.) : notus in fratres nnimi pa- terni, Hor. Od. 2, 2, 6 : noti operum Tel- tbincs. Stat. Th. 2, 274 : notusque fuga- rum, Vertit terga, Sil. 17, 148.— (y) c. inf. (also poet.) : Delius, Trojnnos notus sem- per rninuiss™ labores, Sil. 12, 331. NOTA 2. In par tic: a. Subst,, noti, Ac- quaintances, friends : Cic. Coel. 2 ; so Hor. S. 1, 1, 85 ; Virg. Cir. 259. b. In a bad sense, Notorious: Clodia, mulier non solum uobilis sed etiam nota, Cic. Coel. 13 ; cf. id. Verr. 1, 6. B. T r a n s f, act., Knowing, that knows : notis praedicas, to those that know. Plaut. Ps. 4, 2, 39. ' ndsdeomrum? ii, w.= voaoKOfteiov, a hospital, infirmary. Cod. Justin. 1,2,19; 22. t noSOComuSj i. it. — voook^hs, An attendant on the sick, a sick-nurse, Jul. ep nov. c. Ill, § 410; c 115, § 452. liostci'i stra, strum {gen. sing., nos- tra.!, Vel. Long. p. 2222 P.— Gen. pi, nos- trum, Plaut. Men. 1, 2, 25 ; v. in the follg,), pron. poss. [nos] Our, our own; ours: I, In gen. : nostra omnis lis est, Plaut Ca- sin. 2, 8, 75 : averti praedam ab hostibus, nostrum salute socium, Plaut. Men. 1, 2, 25 ; cf. Prise, p. 743 P. : nostris consiliis et laborious, Cic. Rep. 1, 2: Rhodanus, qui provinciam nostram ab Helvetiis di- vidit, Caes. B. G. 1, 2 : patrum nostrorum memoria, id. ib. 1, 12. — Strengthened by the suff. pic : nostrapte culpa facimus ut, etc., Ter. Ph. 5, 2, 1. II. In partic. : A, Of or belonging to us, one of ours, one of us, our friend, ours : certe tu me alienabis numquam quin nos- ter siem, Plaut. Am. 1, 1, 243 ; cf. id. Mil. 2, 5, 20; Cic. Q. Fr. 1, 1, 3: Ciceronem nostrum quid tibi commendem 1 id. ib. : impedimentis castrisque nostri potiti sunt, Caes. B. G. 1, 26: o noster misericors quid facis? Cic. Pis. 8: divi, quorum est pot«slas nostrorum hostiumque, Liv. 8. 9 : quisquis es, noster eris, a formula made use of on receiving a deserter into the army, Liv. fragm. ap. Serv. Virg. A. 2, 148 : noster esto, an expression of assent, Plant. Mil. 3, 3, 25; id. Bacch. 3, 3, 39 :— minime istuc faciet noster Baemones, our good friend Daemoncs, i. e. /, Plaut. llud. 4, 7. 19 ; so, novi ego nostros, id. Epid. 1, 2. 45 ; and, per tctum hoc tempus subjec- tior in diem et horam Invidiae noster, Hor. S. 2, 6, 48 Heind. B. In addressing a person, Dear, good: o Syre noster, salve, quid fit? quid ngi- tur? etc., Ter. Ad. 5, 5, 2. C, Convenient for us, favorable to us: nostra loca, Liv. 9, 19 : hora nostra est, Sil. 12, 193. I Wostimus- i. "t- = NfioTifiof (re- turned, redux), Name of a Roman slave: Inser. ap. Donat. 427, 18. PJostlUS. a. Name of a Roman gens ; hence, Nostius. ii, m., Name of a Roman frecdman: L. Nostius Zoilus, Cic. Fam. 13, 46. nostras; atis (archaic form of the nom. sing., nostratis : Cass. Hemina in Prise, p. 943 P.). adj. Of our country, ■native: arma nostratia, Cato in Prise, p. 943 P. : verba nostratia, Cic. Fam. 2, 11 : mirifice capior facetiis, maxime nostrati- bus, id. ib. 9, 15 : nostrates philosophi, id. Tusc. 5, 32 : tertium genus nostrates vo- cant silvestre, Plin. 16, 16, 28 : nostras cu- nila, Col. 9, 4 fin. : nostrates gallinae, id. 8, 2 fin.; Plin. 15, 11, 10. " nostratim; "dv. [nostras ; cf. tua- rim] In our manner : " tuatim. Plnutus in Ampbit. (2, 1,4): jam tuatim facis : ubi Siscnna, ut -nostratim. Signiiicat autem tuo more," Charis. p. 196 P. nostratis; v - nostras, ad in.it. t NostOS) i> "I., N^ittos (return) Name of a Roman slave, Inscr. ap. Fabr. p. 194, «.41. ndta; ae,/. [nosco] A mark, sign, note : " nota alias signiiicat signum ; ut in peco- ribus, tabulis, libris, litcrae singulae aut binae, alias ignominiam," Fest. p, 174 ed. Miill. (v. in the follg.). I. Lit.: A. In gen.: reliquis episto- lis notam apponam cam, quae mihi tecum convenit, Cic. Fam. 13, 6: si signa ct no- tas ostenderem locorum, id. de Or. 2, 41 ; Liv. 37, 31: sive puer furens impressil memorem dentc labris notam, Hor. Od. 1, 13, 11 : caeruleae cui (angui) notac. Virg. A. 5, 87. B, In partic: 1, Notac literarum, Signs of letters, letters, characters : qui pri- mus sonos vocis, qui infiniti videbantur, paucis literarum notis terminavit, Cic. N O T A Tusc. 1, 25 : eortes in roborc insculptae priscarum literanim notis, id. de Div. 2, 41,— Hence b. Transf., notae, A later, epistle, a writing (poet.) : inspirit acceptas hostis ab hoste notas, Ov. Her. 4,6; so id. ib. 20, 209 : incisa notis maruiora publicis, Hor. Od. 4, 8. 12. 2. Secret characters, secret writing, ci- pher: in quibus (epistolis). si qua occul- tius perferenda essent, per notas scripsit, Suet. Caes. 56 j so id. Aug. 88 ; cf. Gell. 17, 9; Isid. Orig. 1, 25; Cic. Mur. 11 Jin. 3, Short-hand characters, stenographic signs, used instead of the letters of the alphabet : quid verborum notas, quibus quamvis citata escipitur oratio et celeri- tatem linguae manus sequitur? Sen. Ep. iK) ; Suet." Tit. 3 : notis scriptae tabulae non continentur edicto, quia notas literas non esse Pedius scripsit, Paul. Dig. 37, 1, 6 ; Ulp. ib. 50, 13, 1, § 7 : verba notis bre- vibus comprendere cuncta peritus, Rap- timque punctis dicta praepetibus 6equi, Prud. orc$. 9, 23. 4. A critical mark, made on the margin of a book in reading, to point out partic- ular passages : notam apponere ad ma- lum versum, Cic. Pis. 30 : mittam tibi li- bros, et imponam notas, ut ad ea ipsa pro- tin us, quae probo et miror accedas, Sen. Ep. 6 ; cf. Isid. Orig. 1, 21. — Hence, b. Transf., A critical remark, a note, on a writing : ex nota Marcelli constat, etc., Pomp. Dig. 49, 17, 10 ; so Cod. The- od. 1, 4, 1. 5, A mark on a wine-cask, to denote the quality of the wine : nota Falerni, Hor. Od. 2. 3, 8 ; so id. Sat. 1, 10, 24.— Hence, b. Transf, A sort, kind, quality: ex hac nota corporum est aer, Sen. Q. N. 2, 2 : secundae notae mel, Col. 9, 15 : eum ex hac nota literatorum esse, Petr. 83 : quaedam beneflcia non sunt ex hac vul- gari nota, sed majora, Sen. Ben. 3, 9. C. A distinguishing ?nark, distinctive feature : cujusque generis dicendi nota, Cic. Or. 23 ; so Phaedr. 4, 22, 22. 7. A nod, beck, sign : innuet: acceptas tu quoque redde notas, Ov. A. A. 3, 514; so id. Met 11, 565. 8. A brand on the body of a bad slave : multos honesti ordinis, deformatos prius stigmatum notis. ad metalla condemnavit, Suet. Cal. 2T. Also of tattoo-marks : bar- barus compunctus notis Thraciis, Cic. OtT. 2, 7, 25. 9. A mark, spot, mole on the body : cor- pore traditur maculoso dispersis per pec- tus atque alvum genitrvis notis, Suet. Aug. 80 ; so Hor. Od. 4, 2, 59. 10. . "• [noto] A mark, sign: notaculum corporis, Minuc. Pel. 31. notana. a e. v. notarius. no. II., B. notarius. a . um, adj. [nota] O/or be- longing to writing in cipher or short-hand writing (a post-Aug. word) : in puerilibus Uteris prima abeeedaria, sccunda notaria, Fulg. Myth. 3, 10.— Hence, II. Sub St.: A. notarius, ii, m. : X. A short-hmid writer, stenographer ; lit: Plin. Ep. 9, 36; cf. id. ib. 3, 5, 15; Quint 7, 2, 24 ; Mart 5, 31 ; 14, 208 ; L'amprid. Alex. Sev. 28. — 2. Transf., A writer, a secreta- ry, clerk, amanuensis, Valer. ap. Trebell. Claud. 14; Ainm. 17,5. B. nStaria, ae,/. : 1, The art of short- hand writing, stenography, Fulg. Myth. 3, 10. — 2. -^ written information, indictment, Aug. Ep. 169. notatio. °nis, /. [noto] A marking, noting: X, In gen.: notatio tabellarum, i. e. the marking of the voting-tablets with wax of different colors, Cic. Clu. 47, 130 Klotz. H, In p a r t i c. : A. ^ remark, animad- version of the censor upon any one : cen- soria, Cic. Clu. 46. B. A designation, choice: delectus et notatio judicum, Cic. Phil. 5, 5. C. A noticing, observing, observation : notatio naturae et animadversio peperit artem, Cic. Or. 55 : quae notatione et lau- de digna sint, id. Brut. 17 : notatio tempo- rum, distinguishing, id. ib. 19. B. The designating of the meaning and derivation of a word, etymology : " turn notatio, cum ex vi verbi argumentum ali- quod elicirur," Cic. Top. 2 ; cf, multa eti- am ex notatione surauntur. Ea est au- tem, cum ex vi nomini6 argumentum eli- citur : quam Graeci irvuo\oyiuv vocant, id est verbum e verbo. veriloquium, id. ib. 8. E. Rhetor. (. (., A describing, depict- ing, characterizing : " notatio est cum ali- cujus natura certis describitur signis, quae sicuti notae quaedam naturae sunt attri- butae." Auct. Her. 4, 50. notatus. a, um, Part, and Pa., from noto. notesco. tui, 3. v. inch. n. [1. notus] To become known (poetical, and in post- Aug. prose) : notescatque magis mortu- us atque magis, Catull. 68, 47; Prop. 2, 10, 37 : malis facinoribus notescere, Tac. A. 12, 8 : quae ubi Tiberio notuere. scrip- sit consulibus, id. ib. 1, 73. t nothuSi a, um, adj. = v6Sos, Spuri- ous, not genuine: \\ Lit.: A. Of per- sons, Illegitimate, bastard (opp. to legiti- mus) : "nolhum qui non sit legitimus, Graeci vocant: Latinum rei nomen non habemus," Quint. 3, 6, 97 ; cf. Fest p. 174 ed. Mull. ; Quint. 3, 6, 96 ; so id. 7, 7, 10 : Antiphaten . . . Thebana de matre nothum Sarpedonis alti, Virg. A. 9, 697. B, Of animals, Mongrel : Virg. A. 7. 283: Col. 8, 2^71. • so Plin. 8, 1, 1. n. Transf.. Not genuine, false, coun- terfeit (poet and in post-class, prose) : lunaque sive nofho fertur loca lumine lustrans, Sive suo proprio jactat de cor- pore lucem, i. e. borrowed, not its own, Lucr. 5, 575 ; so, lumen, Catull. 34, 15 : Attis notha mulier, fake, counterfeit, id. 63, 27 : — nothae atque adulterae lectioues, Arn. 5, 182. tnotia» ae,/.=:»'or(rt, A precious stone, s.iid to fall with tltr. rain, also called om- bria, Plin. 37, 10, 65. liotlalis. e, adj. [1. notus] Southern (post-class.) : nubila, Avien. Arat 550. ndtiflCOf av i. atum, 1. v. a. [1. norus- facio] To make known (perh. only ante- and p06t-class.) : genus alicui, Pompon. NOTO in Non. 144, 24 : res est notifirata satis, Poet. Lat miD. t 6, p. 383 ed. Wernsd. notlO- onis, /. [nosco] A becoming ac- quainted, a making one's self acquainted with a thing: I. Lit: "A. In gen.: quid tibi banc notio est, inquam, Amicam meam? Plaut. True. 2, 7, 62. B. In partic, A taking cognizance of a thing by a magistrate, an examination, investigation : notio populi Koniani, Cic. Agr. 2, 21 : notioncm ejus ditt'erre, id. Att 11, 26 : censoria notio, id. Sest 25 ; cf. id. Prov. Cons. 19 ; id. Pis. 5 : notiones ani- madversionesque censoriae, id. Off. 3, 31 : ad censores, non ad senarum, notionem de eo pertinere, Liv. 27. 25, 5 Drak. : dilata notion.', Tac. A. 3, 59 : uotioni quindecim- virum is liber subjicitur, id. ib. 6, 12 : — quid denique ad jus civile aut ad actoris notionem atque animadversionem aees injuriarum? the i?ivestigatioti and punish- ment sought by the plaintiff, Cic. Caecin. 12, 35 Klotz N. cr. II, Transf., An idea, conception, no- tion of a thing : notio rerum, Cic. Tusc. 5, 39 : quum rerum notiones in animis fiant id. Fin. 3, 10: simulac (homo) cepit intelligentiam, vel notionem potjus quam appellant ivvoiav illi, etc., id. Fin. 3, 6. 21 ; cf., genus est notio ad plures differentia. 1 * pertinens : Forma est notio, cujus, etc. Notionem appello, quod Graeci rum tvvo- tav, turn vpiXnipiv dicunt Cic. Top. 7; so id. Tusc. 1,24: in omnium animis deoram notionem impressit natura, id. N. D. 1, 16 : excute intelligentiam tuam ut videas. quae sit in ea species, forma et notio boni viri, id. Off. 3, 20 : neque alia huic verbo sub- jects notio est, nisi, etc., id. Tusc. 5, 10. notion. ii> n - -A plant, otherwise called cucumis silvaticus, App. Herb. 113. nbtitia. ae (archaic gen. sing., noti- tiai, Lucr. '2, 123. — Collat form, notl- ties, ei> L«cr. 5, 183 ; 1046 ; Vitr. 6 pro- oem.), f [1. notus] A being known, celeb- rity, note : I. Lit (so very rarely) : hi propter notitiam sunt intromissi, Nep. Dion. 9, 4 : tanta notitia te invasit, Sen. Ep. 19 : Ov. Pont 3, 1, 49. II. Transf. (so quite class.): A. Ae- quaintance with a person : quamquam haec inter nos nupera admodum notitiu est Ter. Heaut. 1.1,1: fama adolescen- tis paulum haesit ad metas notitia nova mulieris. Cic. Coel. 31 ; so Ov. M. 4, 59.— Hence, 2. In partic, notitiam feminac habere, to know or hare carnal knowledge of a woman, Caes. B. G. 6, 21, 5; cf., cog- nosco. B. In gen., A knowing, knowledge; an idea, conception, notion of a thing: no- titiam praebere, Lucr. 5, 125 ; id. 745: no- titiam habere dei, Cic. Off. 2, 24 : notitiae rerum, quas Graeci turn ivvoias, turn tt/jo- M'peis vocant, id. Acad. 2, 10: natura in- genuit sine doctrina notitias parvas rerum . maximarum, id. Fin. 5, 21 : habere noti- tiam alicujus rei, Quint. 6. 4, 8 : hoc venit mihi in notitiam, Plin. 7, 1, 1 : tradere ali- quid notitiae hominum, id. 3, 5, 9 ; Vellej. 2, 7, 4 : virtus Notitiam serae posteritatis 1 habet, Ov. Pont. 4, 8, 48. notifies, ei, v. notitia, ad init. Notium. ii "• A city and promontory i near Colophon, in Ionia, Liv. 37. 26 ; 38. , 39 ; Plin. 5, 29, 31. ' notiUS. a . um, arfj. = i-orio;, South- ern : notia sidera, Manil. 1, 436 ; so, pis- ; cis, id. 1, 427. Ace. to Pliny, the Tyr ; rhene Sea was called by seme Greek writers Mare notium, Plin. 3, 5, 10. ndto. avi, atum, 1. v. a. [nota] To mark. - ' to designate with a mark: I. Lit. : notare ! tabellam cera, Cic. Verr. 2. 2, 32 : ungui- | genas, Ov. Am. 1. 7, 50 : pueri rubor ore notavit, id. Met. 4, 329 : rugis uterura, id. ' A. A. 3, 785: ova atramento, Col. 8. 11 : corpus nulla litura notat not a wrinkle. Mart. 7, 18. B. Transf. : 1. To write: scribit dam- natque tabellas, Et notat et delet Ov. M. 9, 522. b. In partic. To write in cipher or I with contractions : notando eonsequi. Quint. 1 prooem. : notata. non perscripta erat summa. Suet. Galb. 5. 2, To make remarks or notes on a writ- \ ing, to remark: idque et Labeo probat. sed Proculus apud eum notat. non sem- - 1009 NOVA per debere dari, Ulp. Dig. 3, 5, 9 : Marcel- lus apud Julianum notat: Non dubilamus, etc., id. ib. 35, 1, 19 ; 60 Arcad. ib. 50, 4, 18, § 26. 11. Trop. : A. To signify, indicate, de- note : quae notant et designant turpitudi- nem aliquam non turpiter, Cic. de Or. 2, 58 : n. res nominibus novis, id. Fin. 3, 2 : ilia, quae temporis naturam notant, id. Part. 11. 2. In partic, aliquem, To allude to, him. at one : Suet. Ner. 39. B. To mark, note, observe: numerum in cadentibus guttis notare possumus, Cic. de Or. 3, 48 : animadvertere et nota- re eidera, id. de Div. 2, 43 : cantus avium, id. ib. 1, 42; id. Fam. 7, 22 : veris initium iste a Favonia notare, id. Verr. 2, 5, 10 ; Plin. 2, 8,6; Petr. 6. C. Publicist's (. t., esp. of the censors, To mark or brand with a censure (nota) on account of a crime, to censure, reprimand: quos censores furti et captarum pecuni- arum nomine notaverunt, Cic. Clu. 42 : ita senatus rem, non hominem notavit, id. Mil. 11; id. Cluent.47: aliquem ignominia, id. Phil. 7, 9 : luxuria Cornelii non crimi- ne aliquo libidinis, sed communi maledic- to notabatur, id. Balb. 25 : ne is dedecore, macula, turpissima ignominia notetur, id. Quint. 31 fin. : cujus improbitatem vete- res Atticorum comoediae notaverunt, id. Brut. 62: stultus et improbus hie amor est dignusque notari, Hor. S. 1, 3, 24 : no- tante judice, quo nosti, populo, id. ib. 1, 6, 14 : aliquem joco, Suet. Ner. 5 : aliquem scriptis famosis, id. Dom. 8.— Hence "notatus, a, um, Pa., Marked, percep- tible : notatior similitudo, Auct. Her. 3, 22, 37 Orell. (al. notior). ndtor (collat. form, % notOS, v - i n the follg.), oris, m. [nosco] One who knows a :person or thing, a voucher, witness, cogni- tor (a post-Aug. word) : qui notorem dat ignotus est, Sen. Ep. 39 ; so Petr. 92 ; Sen. Apocol. med. NOTOS (i. e. notor) HIC ADVENISTI, Inscr. Orell. no. 4957. notoria, ae, v. the follg. art., no. I. notdrius, a, um, adj. [noto] Pointing ■ out, making known (a post-class, word) ; only subst. : |, notoria, ae,/..\A. ^ no- tice, advice, intelligence: quod notoria tua intimasti, Gallien. in Trebell. Claud. 17 : qui falsam de me notoriam pertulerat, in- formation, indictment, App. M. 7, p. 452 Oud., for notorium (v. the follg.). — B. "Notoria, avafopa" Gloss.; cf., "M0v> ots, notoria, indicium," Gloss. Hi notorium, ii, n., An information, indictment : nunciatores, qui per notoria indicia produnt, notoriis suis assistere ju- bentur, Paul. Dig. 48, 16, 6 ; Sy mmach. 10, 4. 1. Notos, i. for Notus, v. 2. Notus. 1 2. notos, for notor, q. v. notrix, v - nutrix, ad init. ndtllla, ae,/. dim. [nota] A litllemark: Mart. Cap. 1, 17. I, notus, a, um, v. nosco, ad fin. + 2. NdtUS and NdtOS, i. »■ = No'roj, The south wind: f. Lit.: tres Notus hi- bernas immensa per acquoranoctes Vexit me violentus aqua, Virg. A. 6, 355 : madi- dis Notus evolat alis, Ov. M. 1, 2G4 : udus, Hor. Epod. 10, 19 : procellosus, Ov. Her. 2, 12 : tepidus, id. Am. 1, 4, 12 : eub No- ton et Borean, Luc. 7, 363. II. Poet., transf., for Wind in gen.: tendunt vela Noti, Virg. A. 3, 268 ; cf. id. ib. 1, 575; 5, 512; and the ex pi. of Tib. 1, 5, 35. novacula, " / [novo] A sharpened or sharp knife. So, A. ^ razor: ut ex novacula comperistis, tonsor est, Petr. 103 : aream (capitis) novacula radere, Cels. 6, 4 : nudare caput. Mart. 2, 66 : se- care fauces, Suet. Cal. 23 ; Plin. 29, 6, 34 ; id. 22, 23, 47 : Tarquinius dixit, se cogitas- se, cotem novacula posse praecidi, Cic. de Div. 1,17, 32; cf.Liv.1,36; Val. Max. 1,4,1. * B. A dagger ■■ Mart. 7, 61. II. Transf., The name of a fish, other- wise unknown, Plin. 32, 2, 5. novalis, e, adj. [novus] In agricul- ture, That is plowed anew or for the first lime: "ager reslibilis, qui restituitur ac reseritur quotquot annis : contra qui in- termittitur, a novando novalis" Var. L. L. 5. 4, ^ 39; cf. ib. 6, 6, § 59,— Hence, II, Subst,, novalis, is, /. (sc. terra), and noviile. is, n. (sc. solum) : J, Fallow 1010 N O V E land : alternis idem tonsas cessare nova- les, Virg. G. 1, 71 ; so Pall. 2, 10 : novale est, quod alternis annis seritur, Plin. 18, 19, 49 ; Col. 2, 2. 2. A field that has been plowed for the first time: talis fere est in novalibus, cae- sa vetere silva, Plin. 17, 5, 3 ; so Callistr. Dig. 47, 21, 3,— Hence, B. Transf. : 1, Vnplowcd land, mead- ow-land : pastor novali graminosoque solo gaudet, Col. 6, praef. 1. 2. A cultivated field (poet) : impius haec tam culta novalia miles habebit ? Virg. E;J, 71 ; so Stat. Th. 3, 644. ndvamen, inis, »■ [novo] An innova- tion (post-class.) : Tert. adv. Marc. 1, 20. ■i Novanensis vicus, ^ street on the Via Appia, not far from Calatia : Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 390. Ndvatilla, ae, /. A niece of Seneca the philosopher. Sen. Cons, ad Helv. 16. novatlOj onis, /. [novo] A renewing, renovation (a post-class, word) : I, Lit. : Tert. adv. Marc. 4, 1 : pudendorum, i. e. shaving, Arn. 5, 182. H. Transf., A transferring of a debt to another : de novationibus et delegatio- nibus, Dig. 46, 2; so Ulp. ib. 1 ; Scaevol. ib. 34, 3, 31 ; 33, 1, 21. novator, oris, m. [id.] A renewer, re- storer (a post-class, word) : novator ver- borum, i. e. who brings obsolete words again into nse, Gell. 1, 15 : stirpis Anniae, Aus. Ep. 16, 32. * ndvatriXi'O' 8 ,/- [novator] She who renews or changes : rerurri, Ov. M. 15, 252. novatus, us. m - [novo] A renewing, changing, change (late Lat.) : Aus. Idyll. 14, 39. novGi adv., v. novus, ad fin. novella, ae,/., v. novellus, no. II. novcllastcr, tra, trum, adj. [novel- lus] Rather new : vinum uovellastrum, Marc. Empir. 8. ndvelle, adv., v. novellus, ad fin. novellctum, i> n. [novellusj A place planted with young trees or vines, a 'nurs- ery-garden, (post-class.) : Paul. Dig. 25, 1, 6; cf., " novclletum, veo um > a ^j- d-im. [novus] Young, new (esp. freq. in econom. lang.) : capra, Var. R. R. 2, 3 ; so, juvenci, id. ib. 1, 20 ; Col. 6, 1 : sues, Plin. 11, 37, 84 : vi- neae, Var. R. R. 1, 31 ; cf., arbor et novella et vetula, Cic. Fin. 5, 14 ; so, vites, Virg. E. 3, 11 : novellae gallinae, which have hatched for the first time, Col. 8, 5. — Poet. : turba, qs. young brood, for children, Tib. 2, 2, 22 :— Cn. et L. Gavilii, novelli Aqui- leienses, new colonists of Aquileia, Liv. 41, 5:— cum regerem tenera frena novella manu, new, Ov. Pont. 4, 12, 24 ; so, sub- trahere jugo colla novella, id. ib. 3, 7, 16 ; and, novellum imperium, Vop. Tacit. 1. novelle, adv., i. q. nove: in supposit. Plaut. Poen. 8. II, Subst.: *A. novella, ae, / (sc. vi- tis), A vine newly planted: Coripp. Johann. 3, 327. B. Novellae, arum, /. (sc. constitutio- nes), The Novels, a part of the Roman law published after the Codex. novcm, numer. Nine : novem orbi- bus, Cic. Rep. 6, 17: sermo in novem et libros et dies distributus, id. 0.. Fr. 3, 5 : milia passuum decern novem, nineteen, Caes. B. G. 1, 8. November and No vcmbris, with or without mensis [novem] The ninth month of the old Roman year (which began with March), November: mense Octobri fecimus : Novembris reliquus erat, Cato in Prise, p. 696 P. : Calendis Novembri- ; bus, Col. 11, 2; Mart. 3, 58 : implent tri- cenas per singula menstrua luces Junius, Aprilisctcum Septembre November, Aus. Eel. de dieb. sing. mens. novenarius, »» »™, «4j. [id.] Con- sisting of nine, novenary : numerus, Var. NOVE L. L. 9, 49, § 86 : natura, id. ib. cf. Macr. Somn. Scip. 2, 2; Aus. Idyll. 11: sulcus, three feet in breadth and three in depth, Plin. 17, 11, 15. no ven-decim and no vemdecim, numer. [novemdecem] Ptiuetecn: centum septemdecim milia trecenta novemdecim, Liv. 3, 24, ad fin. : quum annos novende- cim haberet, id. Epit. 19 fin. dub. ; v. Drak., ad loc. ndvendial, a'is, v. the follg. art, no. II. novcndialis, e, adj. [novem dies] Nine-day, of nine days, viz. : I, That lasts nine days, a nine-day festival, which was solemnized on the occasion of a prodigy announcing misfortune (esp. a shower of stones) (cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 124 and 153) : Liv. 1, 31 ; so id. 21, 62 ; 23, 31 ; 25, 7 ; 26, 23 ; 27, 37, et saep. : noven- diales feriae, Cic. Q. Fr. 3, 5, 1 ; cf., " no- vendiales feriae a numero dierum sunt dictae," Fest. p. 176 ed. Mull. II, That takes place on theninth day; of offerings and feasts for the dead, which were celebrated nine days after the funer- al: "novendiale dicitur sacrificium quod mortuo fit nona die qua sepultus est," Porphyr. ad Hor. Epod. 17,49; cf., "noven. dialia, evvara tni venpov dyoueva," Gloss. Philox. ; cf. also Serv. Virg. A. 5, 64 ; and v. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 46. These solemnities were also called, subst, no- vendial : "nescio utrum iuveniatur, alicui Sanctorum in Scripturis celebratum esse luctum novem dies, quod apud Latinos novendial appellant," Aug. Quaest in Hep- tat 1 qunest 172 : novendialis coena, the funeral banquet held on the ninth day, Tac. A. 6, 5 : — Novendiales pulveres, buried nine days after death, (*acc. to Doring, buried nine days before,) Hor. Epod. 17, 47. — Proverb.: exstincto populo etiam no- vendialis tarde venit, said of one who brings assistance when too late, Pseudo- Quint Decl. 12, 23. ndvennis, e, adj. [novem-annus] Of nine years (post-class.) : filius, Lact Mort persec. 20 ; so, PVER. Inscr. Novensides or Novensfles, d.». Turn, 7«. [novus-insideo ; ct. Hartung, Re- lig. d. Rom. 1, p. 94] The new gods (those received from abroad, in opp. to indige- tes, the native gods) : " Feronia, Minerva, Novensides a Sabinis," Var. L. L. 5, 10, ^ 74 MUU. N. cr. : cf., respecting the form with d, Mar. Victorin. p. 2470 P. : " Orcei- ns numina peregriua novitate ex ipsa ap- pellata pronunciat," Arn. 3, 38 ed. Orell.; cf. id. 3, 39/7!. : Jane, Juppiter, Mars pa- ter, Quirine, Bellona, Lares, Divi Noven- siles, Dii Indigetes, etc., a form of prayer in Liv. 8, 9, 6 ; cf. Mart. Cap. 1, 16. novenus, a, um, numer. [novem] Nine each, nine: ut virgines ter novenae per urbem euntes carmen canerent, Liv. 27, 37 : terga novena bourn, Ov. M. 12, 97 : novenorum conceptu dierum, Plin. 3, 5, 9.— In the sing. : Stat. S. 1, 2, 4. novcrca- ae, / [prob. an Oscan form from novus ; cf. Mamercus] A stepmoth- er, step-dame : I, Lit. : Afran. in Non. 393, 26: uxor generi, noverca filii, filiae pel- lex. Cic. Clu. 70, 199 : quum is (Hippoly- tus) patri suspectus esset de noverca, id. Off. 3, 25, 94 : saeviores tragicis novercas, Quint. 2, 10, 5 Spald. : injusta, Virg. E. 3, 33 : saeva, id. Georg. 2, 128 : scelerata, Ov. F. 3, 853 : lurida terribiles miscent aconita novercae, id. Met. 1, 147. — Pro- verb.: apud novercam queri, i. e. in vain, Plaut. Ps. 1, 3, 80. B. Trop.: rerum ipsa natura in eo . . . non parens sed noverca merit, si, etc., Quint. 12, 1, 2: quorum noverca est Italia, Vellej. 2, 4 ; so, viles operae, quorum est mea Roma noverca, Petr. poet. Sat. 122, 166. II, Transf., novercae, arum, /., Ditches which do nol completely drain off the water from the fields, Agrim. ap. Goes. 119; 142; 143, et al. novcrcalis, e, adj. [novercal Of or like a step-mother (post-class.): I, Lit.: novercales ibat venator in agros Ascanius, of Dido, Stat. S. 5, 2, 118: atque novercali sedes praelnta Lavino, called after As- ca7iius y s step-mother, Lavinia, Juv. 12, 71: Mycenae, i. c. sacred to Juno, the step- mother of Bacchus, Stat Th. 7, 177. NO V I II. Transf., Of or like a step-mother, 1. e. hostile, malevolent : novcrcalia odia, Tac A. 12, 2: novereales Liviae in Agrip- pinam stimuli, id. il). 1, 33: novercalibus oculis aliqurm intueri, Sen. Contr. 4, : crat circa ilium Zenobia novercali aui- rao, Trebell, XXX. 'I'yrann. 16. * novercor, ari, v. dip. [novercaj To act the supnmt'nr to, to treat with harsh- ness : alicui, Sid Kp. 7, 14 mcd. Novcsiuiil- i>, "■ A city in Gallia Belgica, on the Rhine, the mod. Neuss, Tac-. II. 4, 20; 33, 35; 5, 22; cf. Ukert, Gall, p. 522. novi, I know; v. nosco. Novia, (,e ' v - Novius. NovianuS) a > um < v - Novius. noviciolus, B, urn. adj. dim. [novici- ubJ Rather new (post-class.), Tert. Apol. 47 ; id. Poen. 6. novicius or -tius. a. um, adj. [no- vus ; ci. Var. L. L. 6, 6, § 59] New (most- ly contined to technical lang.) : " novum novicium dicimus et proprium propicillin augere atque intendere voluntes novi et proprii sigiiificationem," Alien, in Gell. 6, 5 : novicius quaesttis, Pluut. Most. 3, 2, 92: vinum novitium, 1'lin. 23, 1, 23.— Esp. freq. of slaves who have only recently lost their freedom : recens captus homo, nuperus et novitius, Plaut. Capt. 3, 5, 60 : novicii servi, Vnr. L. L. 8, 2, § 6 : de gre- ge noviciorum, Cic. Pis. 1 : vennles novi- uios accepimus, Quint. 8, 2, 8 ; id. 1, 12, !) : noviciae puellae, Ter. Eun. 3, 5, 34 : uovicia turba grammaticorum, Gell. 11,1; et, uovicios philosophorum sectatores, id. 1, 9 Jin. : statuae Lupercorum, Plin. 34, 5, 10 : colores, id. 35, 6, 29 : jam sedet in ripa (etrumque novitius horret Porthmea, new- ly arrived, a novice, Juv. 3, 265. — Hence, Ado., novlcio (novit.), Newly: (Luci) Qui novicio capti sunt, Serv. Virg. A. 11, 316 (ace. to a conject. of Marini, Fratr. Arv. p. 309). IIOVIGS, a d°- [novem] Nine limes: ter navies, Var. R. R. 1, '2 Jin. : n. Styx inter- fusn, Virg. G. 4, 480: novem novies, Sen. Kp. 58. Noviodunum, ', n. The name of several cities in Gaul. So, I, A city of the Bituriges, the mod. Nouau. Caes. B. G. 7, 12; cf. Ukert, Gall. p. 395 and 398. — H. A c.ity of the Aednans, on the Loire, the mod. Nevers, Caes. B. G. 7, 55 ; cf. Ukert, Gall. p. 470. — U|, A city of the Snessones, the mod. Soissons, Caes. B. G. 1, 12; cf. Ukert, Gall. p. 538. * ndvissimaliSi e, <*dj. [novissimus] Ofoc belonging to the last, final: particu- lae (versuura) finales seu novissimales, Mar. Victorin. p. 2519 P. novissime, adv., v. novus, ad fin. novissimus* <* 8 > /• (ante-class, collat. form, nubia, is, m. : nubis ater, Plaut. Merc. 5, 2, 38 : nubs for nubes, Liv. Audr. in Serv. Virg. A. 10, 636 ; cf. Aus. Idyll, de mono- syll. hist. 12, 4) A cloud: I, Lit.: a£r concretus in nubes cogitur, Cic. N. D. 2, 39 ; id. Acad. 2, 22 : atra nubes condidit lunam, Hor. Od. 2, 16, 2 : effusus aestivis nubibus imber, Virg. G. 4, 312; Ov. M. 8, 339 : venti nubes abigunt, Plin. 2, 47, 48 : nube deprendere volucrem jaculis, to bring down a bird from the sky, Sil. 16, 566. — Poet. : Sabaeae nubes, the smoke of frankincense, Stat. S. 4, 8, 2. B. Transf. : J, A cloud, a dark spot: Plin. 33, 8, 44 : crystalla infestantur pluri- 'mis vitiia, maculosa nube, etc., id. 37, 2, 10. NUB I 2. -4 cloud, thick multitude, swarm : mi lies locustarum, Liv. 42, 10 : levium te- lorum, id. 38, 2G : peditum cquitumque, id. 33, 49 : volucrum, Virg. A. 18, 254 : nigro glomeratur pulvere nubes, id. ib. 9, 33: muscarum, Din. 29, 6, 34: furren nubes, i. e. porrigo capitis, furfures, Se- ren. Samm. 3, 34. If Trop. : A. ^ cloud, for something unreal or unsubstantial, a phantom : nu- bes et inania captare, Hor. A. P. 230. B. Cloudiness, of a gloomy counte- nance, of sleep, of drunkenness, of blind- ness (poet.) : derae supercilio nubem, I lor. Ep. 1, 18, 94; so Sd. 8, 612: meri, Val. Fl. 3, 65 : soporis, Stat. Ach. 1, 646 : mortis, id. Silv. 4, 6, 72: frontis opacae, id. Theb. 4, 512. C. -4 gloomy or mournful condition: pars vitae tristi cetera nube vacct, Ov. Tr. 3, 5, 22 : omni detersus pectora nube, Stat. S. 1, 3, 109. B. Obscurity, concealment : fraudibus objice nubem, Hor. Ep. 1, 16, 61. B. A cloud, storm-cloud, i. e. a threaten- ing appearance or approach of misfortune, war : nubem belli dum detonet, omnem Sustinere, Virg. A. 10, 808 : consurgens in Italia nubes trucis et cruenti belli, Just. 29, 3. ntibifbr- a, um, adj. [ nubes -fero] Cloud-bearing, cloud-capped (a poetical word) : nubifer Apeninnus, Ov. M. 2, 226 : rupes, Val. Fl. 4, 599.— H. Cloud-bring- ing : Notus, Ov. Her. 3, 58 : Eurus, Sil. 10, 323 : ver, Luc. 5, 415. * nublfuffus. R i um . ar U- [nubes-fu- gio] Cloud-chasing : uubifugus Boreas, Col. poet. 10, 288. nubigena* ae, com. [ nubes -gigno] Cloud-bom, born of clouds or of a cloud (a poet, word) : I. In gen. : amnes nu- bigenae, Stat. Th. 1, 365 : nimbi. Prud. Ilamart. 486 : — nubigenae clypei, the An- cilia (so called because they fell from the sky), Stat. S. 5, 2, 131 (al. nubigeri).— H. In partic. : A. The Centaurs, whom Ix- ion begot of a cloud : Stat. Th. 5, 263 ; so Ov. M. 12, 211 ; 541 ; cf. Hyg. Fab. 62.— B. Phryxus, as the son of Nephele : Phryxus nubigena, Col. pogt 10, 115. nubiffer, a. um > v - nubigena, no. I. nubigosus. a, um, adj. "[nubes] Full of clouds, cloudy (post-class.) : aer, Claud. Marnert. de stat anim. 1, 7 dub. nubilarium, » (coliat form, J nu- bilarc, is, Inscr. Orell. no. 4369), n. (id. J A shed or barn, in which corn was kept from the rain : " aedificium facere oportet, sub quod tectum totam fundi subjicere possis messem, quod vocant quidam nubilarium," Var. R. R. 1, 13, 5 ; so Col. 1, 6, 24 ; 2, 20, 3 ; Pall. 1, 36, 2. nubilis, e, adj. [nubo] Marriageable, nubile : tilia, Cic. Clu. 5 : jam plenis nu- bilis annis, Virg. A. 7, 53 : — nubiles anni, Ov. M. 14, 335. ntlbilo. »■ o- and n. [nubilum] To be cloudy or overcast ; to make cloudy, to over- cast : I B Lit.': si nubilare coeperit. Var. R. R. 1, 13, 5.— (/3) Pass. : ubi nubilabi- rur. Cato R. R. 88. B. Transf., To be cloudy, dull: nubi- lans fulgor carbunculi, Plin. 37, 7, 25. II. Trop., To cloud over, to obscure (post-class.) : lucem dei, Paul. Nol. Carm. 10, 37. nubllosus. a, um, adj. [nubilus] Cloudy (post-class.) : caligo, App. M. 11, p. 768 Oud. nubilus, a, um, adj. [nubes] Cloudy, overcast, lowering (poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: nubilum coelum, Plin. 16, 26, 45 : dies, id. 2, 2, 35, 35 : annus, Tib. 2, 5, 76.-2. Subst. : a. nubilum, i, v., A cloudy sky, cloudy weather : venti, qui nubilum inducunt, Plin. Ep. 2, 17 : ditferre aliquid propter nubilum, Suet. Ner. 13 : vitandos soles atque ventos et nubila etiam ac siccitates, Quint. 11, 3, 27. — In the abl., nubilo. In cloudy weather : Plin. 7, 60, 70 : aranei eereno texunt, nu- bilo texunt, id. 11, 24, 28.— fc. In the plur., nubila, orum, n.. The clouds : Diespiter Igni corusco nubila dividens, Hor. Od. 1, 34, 5 : caput inter nubila condit, Virg. A. 4, 177 : disjicere nubila, Ov. M. 1, 328 : nubila conducere, id. ib. 1, 572 : nubila inducere et pellere, id. ib. 7, 202. NUCA B. Transf.: 1. Cloud ■ bringing, cloudy : nubilus Auster, Ov. Pont. 2, 1, 26; so Plin. 2, 47, 48; Claud. Laud. Stil. 1, 287. 2. Dark, gloomy : nubila Styx, Ov. F. 3, 322 : via nubila tuxo, id. Met. 4, 432 : Tibris, id. ib. 14, 447 : Areas, dwelling in the infernal regions, Stat. Th. 4, 483. 3, Dark, of color : nubilus color mar- garitne, Plin. 9, 35, 54 ; Mart. 8, 51. II. Trop. : A. Beclouded, troubled: ita nubilnm mentein Animi habeo, Plaut Cist. 2, 1, 5 : mars nubilus ira, Stat. Th. 3, 230. B. Gloomy, sod, melancholy : toto nu- bila vultu, Ov. M. 5, 512 : oculi hilaritate nitescunt et tristitia quoddam nubilum ducunt, Quint. 4, 3, 27 ; cf. Plin. 2, 6, 4 ; Stat. S. 5, 3, 12 : — nubila tempora, Ov. Tr. 1, 1, 39 ; so id. ib. 1, 9, : — nubila nascenti seu mini Parca fuit, unfavorable, adverse, id. ib. 5, 3, 14. * nubivagns. a, um. adj. [nubes-va- gor] Wandering among the clouds : mea- tus, Sil. 12, 102. nubo. psi, ptum, 3. v. n. (ace. to Prise, p. 789 P., the ancients also used the con- struction nubere aliquem; hence the part, pass, nuptus, a. um ; v. ad Jin.) [root NUB; whence also nubes] To cover, veil: I. In gen. (so extremely seldom): ju- het ut udae virgines nubant rosae, Auct. Pervig. Ven. 22 : quod aqua nubat ter- rain, Am. 3, 118. II. I n partic, of a bride : alicui, To cover, veil herself for the bridegroom, i. e. to be married to him ,- to marry, wed him (the predom. 6ignif. of the word) ; constr. with the dat. or abs., nuptam esse, also with cum ; post-claS9. also with apnd : quo illae nubent divites Dotatae ? Plaut. Aul. 3, 5, 15 : virgo nupsit ei, cui Caecilia nupta fuerat, Cic. de Div. 1, 46 : regis Parthorum tilius, quocum esset nupta regis Armeni- orum soror, id. Fam. 15, 3 : quum in fa- milium clarissimam nupeisse6, id. Coel. 14 : in familiae luctum, id. Cluent. G6 : ut una apud duos nupta esset, Gell. 1, 23 : 6i qua voles apte nubere, nube pari, Ov. Her. 9, 32 : posse ipsam Liviam statuere, nuben- dum post Drusum, Tac. A. 4, 40. — In the supine : nam quo dedisti nuptum, abire nolumus, Plaut Stich. 1, 2, 83 ; cf., uxor, invita quae ad virum nuptum datur, id. ib. 1, 2, 85 : ultro nuptum ire, Plaut Casin. prol. 86 : nuptum locare virginem, Ten Ph. 5, 1, 25 : propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse, Caes. B. G. 1, 18 : nuptum mitti, Sail. fr. ap. Arus. Mess. — Impers. : cujusmodi hie cum fama facile nubitur, Plaut. Pers. 3, 1, 58 : praestruxit, hie quidem nubi, ubi sit et mori, Tert. c. Marc. 4, 38. B. Transf.: 1, Of a man, To marry, be married (poet, and in post-class, prose) : pontiticem Max. rursus nubere nefas est, Tert. ad Uxor. 1, 7 : nee filii sine consen- su patrum rite et jure nubent, id. ib. 2, 11; Hier. Ep. 22, n. 19 ; so, viri nupti, Var. in Non. 480, 3. — So too, comically, of a man who is ruled by his wife : Non. 143, 24 sq. : uxorem quare locupletem ducere no- lim, Quaeritis 1 uxori nubere nolo meae, Mart. 8, 12. — Also of pederasty : nubit amicus, Nee multos adhibet Juv. 2, 134 ; so Mart. 12, 42 ; Lampr. Heliog. 10 ; Cod. Justin. 9, 9, 31. 2. To lie with a man : haec cotidie viro nubit, Plaut Cist. 1, 1, 45. 3. Of plants, To be wedded, i. e. tied to others : vites in Caropano agro populis nubunt, Plin. 14, 1, 3 : et te, Racche, tuos nubentem junget ad nlmos, Manil. 5. 238 : populus alba vitibus nupta, Plin. 18, 28, 68. — Hence nuptus, a, um, Pa., Married, wedded: nupta tilia, Cic. Sest. 3. — Subst, nupta, ae, /., A married woman, bride, wife : nova nupta, Ter. Ad. 4, 7. 33 : pudica. Ov. F. 2, 794 : mipta virum timeat, id. A. A. 3, 613. — Comically, in the masc, novus nuptus, of a man married in jest as a woman to another man, Plaut. Casin. 5, 1, 6 (also cited in Prise. p. 789 P.). — Transf., nupta verba, which should not be spoken by nn- married girls, immodest expressions : Fest p. 170 ed. Mflll. nubs, is,/, v. nubes, ad init. UUCalis- e> adj. [nux] Like a nut (poet- NUDI classical) : palmulae nucalcs, Coel. Aur. Acut. 2, 37. nucamenta, «rum, n. [id.l Things which hang down from trees in the shape of nuts, Fir-cones, etc. : Plin. 16, 10, 19 ; id. ib. * micella, ae, /. dim. [id.] A little nut, Apie. in Barth. Adv. 34, 18. Nuceria, ac,/. The name of several \ cities: f. A city in Campania, with the appellation Alfaterna, the modern Noceru, I Liv. 9, 41; 23, 15; 27, 3; Cic. Agr. 2, 31 j id. Balb. 11 ; cf. Mann. Ita!. 1, p.783,— B. Dcriv., Nuccrinus. a, um, adj., Of or belonging to Nuceria, Nucerian : ager, Liv. 9, 38. — In the plur., Nucerini, orum, m., The Nuccrians, Liv. 27, 3. — H, A city in Umbria, whose inhabitants are called Nu- cerini Favonienses and Camelani, Plin. 3, 14, 19. nucctum- >• n. [nux] A wood where nut-trees grow : Stat S. 1, 6, 12 ; Tert adv. Valent. 20. nuceus, a. " m , udj. [id.] Of a nut, of a nut-tree: fibulae unde tiant, aridae ilig- neae, ulmeae, nuceae, ficulneae, etc., Catb R. R. 31 ; so Cato in Plin. 16, 39, 75 : virgft nucea, Hier. Ep. 53, n. 8. nucifrangibulum ' << [nux-fran- go] qs. A nut-cracker, comically for a tooth : Plaut. Bac. 4, 2, 16. nucinus, «• um, adj. [nux] Of a nut- tree, late Latin for nuceus : raensae. Vet Schol. Juv. 11, 117. nucipersicum, i. "• [nux-persicum] A peach grafted on a nut-tree, a nut-peach: persica, nucipersica, Mart 13, 46 in lemm. nucipiunum. i> n. [nux-prunus] A plum grafted on a nut-tree, a nut-plum : Plin. 15, 13, 12. nucleatus, a, um, adj. [nucleus] De- prived of the kernel or stone, stoned: uva passa, nucleata, Scrib. Comp. 223 dub. (al. enucleata). nucleo, are, v. n. [id.] To become kern- elly, hard : nucleantibus mamillis, Theod. Prise. 4, 2. nucleus, ', m - [f° r nuculeus, from nux] A kernel: | # Lit: A, A nut; ap- plied also to fruits resembling a nut : nu- cleus amygdalae, Plin. 15, 13, 10: avella- nae, id. 37, 4, 15 : pinearum nucum, id. 15, 10,9; cf.pineus, Cels. 2, 22.— Proverb. : qui e mice nucleum esse vult, frangit nu- cem, like the Eng. prov., there's no fishing without wading, i. e. he who desires an advantage should not shun the pains nec- essary to procure it, Plaut. Cure. 1, 3, 55: — nucleum amisi, reliquit pignori pu- tamina, / have lost the kernel and kept the shell, Plaut. Capt. 3, 4, 122. B. The hard, uneatable kernel, the stone of fruits : nuclei olivarum, Plin. 37, 1], 73: persicorum, id. 23, 7, 67 : cerasorum, id. 23, 7, 72 : lignosus nucleus, id. 13, 19, 34 : acini, id. 23, 1, 9. II. Transf. : A. The kernel, the inner part, inside of a thing: nucleus gallae, Plin. 24, 4, 5: myrrhae, id. 12. 16, 35 : allii, id. 19, 6, 34 : conchae, pearls, id. 9, 35, 55. B. The kernel, i. e. the hardest, firmest, most solid part of a thing : pinguitudinis (terrae), Plin. 17, 6, 4 : ferri, id. 34, 14, 41, § 144 ; — id. 36, 25, 62 : insuper ex testa nucleus inducatur, Vitr. 7, 1. Nlicrae» arum, / A city of Italy (in Samnium or Campania), otherwise un- known, Sil. 8, 566. niicula, ae./ dim. [nux] A small nut: Plin. 15, 22, 24 : — " nnculas Praenestinos antiqui appellabant, quod inclusi a Poe- I nis Casilini famem nucibus sustentarunt, vel quod in earum regione plurima nux minuta nascitur," Fest. p. 172 and 173 ed. Mull. ; cf. Liv. 23, 19. tnucunculus. i, m - dim - [id-] Pern. A kind of Nut-cake: Not. Tir. p. 176. nudatlO. °nis, / [nudo] A stripping naked, nakedness (a post-Aug. word) : Plin. 28, 6, 19 : femorum, Hier. Ep. 22, n. 8. nude, adv., v. midus, ad fin. nudipedalia,ium, n. [nudipes] I. A religious procession of persons with bar» feet, the barefoot festival, celebrated in sea- sons of great drought, to procure a fall of rain : quum stupet coelum et aret annus, nudipedalia denunciantur, magistratus purpuras ponunt, fasces retro avertunt, precem indigitant, hostiam instaurant, 1013 NUDU 'Pert de Jejun. 16 ; id. Apol. 40 ; cf. Petr. 44 ; Sil. 3, 28 ; Hartung. Retig. d. Rom. 1, p. 204. — 1|. A going barefoot : nudipeda- lia exercere, Hier. in Ep. ad Galat. 4. 8. nudipeS) edis, adj. [nuduspes] Bare- fool, barefooted : Tert. Pall. 5. nuditaS) atis. An erroneous reading in Quint. 10, 2, 23, for jucunditas. Iiudius [nunc dies ; the ending its ac- commodated to that of the following nu- meral] It is now the . . . day since, always in connection with ordinal numbers ; as, nudius tertius, three days ago, the day be- fore yesterday; nudius quartus,/o«r days ago, etc. : " nudius tertius videtur com- positum ex nunc et die et tertio," Fest. p. 170 ed, MU11. : heri et nudius tertius, Quartus, quintus, sextus, etc., Plaut. Most. 4, 2, 40; so, nam ego Lemno advenio Athenas nudius tertius, id. True. 1, 1, 74 ; cf. Afran. in Charis. p. 192 P. : nudius tertius dedi ad te epistolam longiorem, Cic. Att. 14, 11 : here, nudius quintus na- tus quidem ille est, Plaut. True. 2, 6, 28 : recordamini, qui dies nudius tertiusdeci- mus fuerit, id. Phil. 5, 1, 2. nudiustertaanus; a, um, adj. [nu- dius-terfianus] Made three days ago, or tlie day before yesterday: M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 5, 59 ed. Maj. ; cf., " Nudi- us tcrtianus, rpSnutpivcs," Gloss. Philox. nudoj avi, atum, 1. v. a. [nudus] To make naked or bare ; to strip, bare, uncover : 1, Lit. : A. In gen. : nudare inter cives I corpora, Enu. in Cic. Tusc. 4, 33, 70 : membra nudabant terrae, threw themselves naked on the ground, Lucr. 5, 969 : homi- nem nudari ac deligari jubet, Cic. Verr. 2, 5, 62 : nudatum caput, Virg. A. 12, 313 : — duros nudantia dentes, Lucr. 5, 1063 : .gladios, Liv. 1, 27 : telum nudatum vagi- na, Nep. Dat. 11 : viscera nudant, Virg. A. 1, 211 ; Tib. 4, 1, 75 : ventus nudaverat vada, Liv. 36, 45 ; so Tac. A. 6, 33 : nudatn cacumina silvae Ostendunt, Ov. M. 1, 345. B. In partic: 1, In milit. lang., To leave uncovered, to expose a place to the en- emy : latera sua, Liv. 1, 27 : murus nuda- tus defensoribus, Caes. B. G. 2, 6 : collis nudatus hominibus, id. ib. 7, 44: neque sibi nudanda litora existimabant, id. B. C. 3, 15 : ne castra nudentur, id. B. G. 7, 70 : praesidiis nudatus, Sail. J. 93 : n. fuga tergora, Virg. A. 5, 585. 2. Pregn., To strip, spoil, plunder : spo- liavit nudavitque omnia, Cic. Verr. 1, 5 : agros nudare populando, Liv. 44, 27: quern praeceps alea nudat, Hor. Ep. 1, 18, 21 : moveat cornicula risum Furtivis nudata . coloribus, id. ib. 1, 3, 19 : ne nuder ab il- lis, Ov. Tr. 1, 6, 7. II. Trop. : A. To lay bare, expose: te evolutum illis integumentis dissimulatio- nis tuae nudatumque perspicio, Cic. de Or. 2, 86 : vis ingenii scientia juris nuda- ta, id. ib. 1, 38 : nudata omnibus rebus tiibunicia potestas, Caes. B. C. 1, 7: nu- datos opere censorio aut sententia judi- cum de ambitu candemnatos restituit, those who had been stripped by the censor of their rights and privileges, Suet. Caes. 41 (al. notatos). B. To lay bare, make visible, expose, be- tray, disclose: defectionem, Liv. 35, 32: nee illi primo statim creati nudare, quid vellent, id. 24, 27 : fama equestris pugnae nudavit voluntates hominum, id. 42, 63 ; Hor. S. 2, 5, 47 : ingenium res Adversae nudare solent, celare secundae, id. ib. 2, 8, 74 : alicui amorem, Tib. 4, 7, 2. * nuduluS) a. urn, adj. dim. [id.] Na- ked, bare: loca nudula, Hadr. corm. ap. Spart. Hadr. 25. nudus. a, um, adj. Naked, bare, un- clothed, ■uncovered, exposed: I. Lit.: A. In gen.: tamquam nudus nuces legeret, in ventrem abstulisse, Cic. de Or. 2, 66: nudus membra Pyracmon, Virg. A. 8, 425: capite nudo, bareheaded. Sail. J. 94 : nu- dis pedibus, Hor. S. 1, 8, 24 : costae nu- dae tegmine, Sil. 5, 449. — Esp., Without the toga, in one's tunic: nudus ara, 6ere nudus, Virg. G. 2, 299; so Petr. 92; Aur. Vict. Vir. illustr. 17; cf. Drak. Liv. 3, 26, 9. — Unarmed: in maximo metu nudum et caecum corpus ad hostes vortere, his defenseless back, Sail. J. 107 ; so Liv. 5, 45, 3 Drak. — Proverb. : vestimenta detrahcre ' uudo, ('. e. to get something out of one who 1014 NUGA has nothing, or, as we say in Eng., to draw blood out of a stone, Plaut. Asin. 1, 1, 79. — Of things : silex inula, not covered with turf, Virg. E. 1, 15 : ensis, id. Aen. 12, 306 : sedit humo nuda, Ov. M. 4, 261 : et quod- ■cumque jacet nuda tellure cadaver, on the bare ground, unburied, Luc. 6, 550 ; so of unburied bodies, id. 8, 434; Stat. Th. 8, 73 : nudum nemus, leafless, Sen. Here. Oet. 281. — (ytf) e.gen.: loca nuda gignen- tium, bare of vegetation, Sail. J. 79, 6: nu- dus Arboris Othrys, Ov. M. 12, 512. B. In partic.: 1. Stripped, spoiled, deprived, or destitute of, without : (a) c. abl. : urbs nuda praesidio, Cic. Att. 7, 13 : nudus agris, nudus numis, Hor. S. 2, 3, 184 ; so id. Od. 1, 14, 4 ; Sil. 16, 46.— (fi) With ab : Messana ab his rebus sane vacua atque nuda est, Cic. Verr. 2, 4, 2. — * (y) c. gen. : mors famae nuda, Sil. 4, 608. 2. Poor, needy, destitute, forlorn : quern tu semper nudum esse voluisti, Cic. Flacc. 21 : nuda senecta, Ov. Her. 9, 154 ; so, se- nectus, Juv. 7, 35. II. Transf.: A I" gen., Bare, mere, pure, simple, sole, alone, only : nuda ista, si ponas, judicari, qualia sint, non facile possunt, Cic. Parnd. 3. 2 : nuda ira Cae- saris, Ov. Tr. 3, 1, 17 : locorum nuda nom- ina, Plin. H. Nat. 3 praef. : virtus nudo homine contenta e6t, Sen. Ben. 3, 18; so, nuda virtus, Petr. 88 : nuda manu captare fontem, i. e. without a cup, Sen. Hippol. alt. 519. — So freq. in jurid. Lat : nudo an- imo adipisci quidem possessionem non possumus : retinere tamen nudo animo possumus, Paul. Sent, 5, tit. 2 : etiam nu- dus consensus sufficit obligationi, Modest. Dig. 44, 7, 51. B. In partic: J. Simple, unadorned: Commentarii (Caesaris) nudi sunt, recti et venusti, omni ornatu orationis tam- quam veste detracta, Cic. Brut. 75; Ov. A. A. 3, 747 : nudi capilli, Ov. M. 4, 261. 2, Nuda verba, Unveiled, i. e. obscene words : Plin. Ep. 4, 14. — Hence, Adv., nude. Nakedly, simply (post-clas- sical) : aliquid tradere breviter ac nude, Lact. 3, 1 med. nug-acitas, atis, /• [nugae] A tri- fling, playfulness, drollery (late Lat): Aug. Ep. 67 ; id. de Musica 6 init. nug'aeT arum, /. Jokes, jests, silly things idle speeches, trifles, trumpery, stuff, nonsense: I, Lit.: aufer nugas, away with your jesting, Plaut. True. 4, 4, 7 : nugas postulare, id. Trin. 2, 4, 40 ; so id. True. 2, 1, 20 ; id. Merc. 2, 4, 1. Hence, nugas agere, to play the fool : nisi argentum de- derit. nugas egerit, Plaut. Men. prol. 54; so, maximas nugas agis, id. Asin. 1, 1, 78 ; and ellipt. without ago : quo ilium se- quar? in Persas? nugas, nonsense! Plaut. Pers. 4, 7, 7 ; 80 id. Most. 5, 1, 38 : — hunc- cine hominem tantie delectatum esse nu- gis ? Cic. de Div. 2, 13.— So of verses, Tri- fles: nescio quid meditans nusarum, Hor. S. 1, 9, 2 ; cf. Catull. 1, 4 ; Mart. 9, 1, 5. So of the songs of hired female mourners at a funeral : haec sunt non nugae : non enim mortualia, Plaut. Asin. 4, 1, 63. — Ace. to Nonius, Plautus called women's finery, nugae, Non. 144, 30 ; v. migivendus. II. Transf. (abstr. pro concreto), Jest- ers, jokers, droll fellows : amicos habet meras nugas, Cic. Att. 6, 3 : Ego Hephaes- tum . . . Niciam, ego nugas maximas omni mea comitate sum complexus, id. Q. Fr. 1, 2, 2 : comites Graeculi, quocumque ibat : turn in comitatu nugarum nihil, id. Mil. 21. nug~alis. e, adj. [nugae] Frivolous, trifling, worthless, empty (a post-classical word): theoremata, Gell. 1, 2: scholica quaedam nugalia, id. 4, 1 ; so id. 7, 17 : — ilia olim nugalia conscripsi, trifles, baga- telles, Front, de fer. Als. 3 ed. Maj. t nugalitas, a'.' 8 ./- [nugalis] Foolery, nonsense: " nugalitas, oarrporr/s, Gloss. Philox. : " nugalitas, XvapoTr)S," Gloss. Lat. Graec. nug-amenta, 6rum, n. [nugae] Tri- fles, Crash : App. M. 1, p. 113 ; cf, " nu- gamenta, vOX/juara," Gloss. Lat. Graec. nujasi v. nugax, ad init. nugator, oris, w. [nugor] A jester, joker, babbler, trifler ; hence, too, a brag- gart, a swaggerer : illuc est nugator ni- bili, non nauci homo, Enn. in Fest. 9. v. NULL NAVCVS, p. 166 ed. Mull. ; Lucil. in Non. 35, 24 ; Plaut Trin. 4, 2, 91 : vae tibi nuga- tor ! id. Mil. 4, 2, 86 : non vero tarn isti (la- certi), quam tu ipse nugator, Cic. de Sen. 9 : neque in istum nugatorem, tamquam in aliquem testem, invehar, id. Flacc. 16 : homo nihili et nugator, Gell. 15, 1 : cessas nugator? Pers. 5, 127. — II. Perh., A whore- master, debauchee : Prud. Cath. 2, 29. nugratoriej adv., v. nugatorius, ad fin. nugatorius, a, um, adj. [nugator] Trifling, worthless, useless, futile, nugato- ry : nugatoriae artes, i. e. lies, Plaut. Trin. 4, 2, 2 : nugatorii boves Ligustici, worth- less, useless, Var. R. R. 2, 5, 9 ; so, unguen- tum, id. L. L. 7, 3, § 64 : ad probandum res infirma nugatoria, Die. Caecin. 23 : illud vulde leve est ac nugatonum, id. Fam. 11, 2 : in mala nugatoriaque accusa- tione, id. Rose. Am. 15 : genus argumen- tations nugatorium, not to the point, Auct Her. 2, 20.— Hence, * Adv., Trifiingly, frivolously : tenuiter et nugatorie respondere, Auct. Her. 4, 36. nug~atrix, icis, adj. [nugator] Tri- fling, frivolous : nugatrix acies, i. e. luxu- rious, Prud. Psych. 433. nug"ax, acis (collateral form indecl., "Jnugas, oavp6c," Gloss. Philox.; eo, "Jnugas, inutilis," Gloss, vet. ; cf. Don. p. 1749 P.; Charis. p. 1; 15; 22; 120 ib. ; Diom. p. 286 P. ; Prise, p. 649 ; 701 ib. ; Val. Prob. 1464 and 1478 ib.), adj. [nugor] Jesting, trifling, frivolous : Var. in Non. 355, 22 : qui tam nugax esset, Coel. in Cic. Fam. 8, 15: nugax es, Petr. 52. nugig-erulus, i. v. nugivendus. NugipplyloquideSi i«. ">. [nugae 7ToAtis-luqui] A great talker of nonsense, a comically-formed name, Plaut Pers. 4, 6, 21 (al. Nugidoliloquides, Nugipalamloqui- des). * nugivendus» i m - [nugae-vendo] A dealer in Jemale finmj : ubi nugivendis res soluta est omnibus, Plaut. Aul. 13, 5, 51, in Non. 144, 29 sq. (Others read, id the passage of Plautus referred to, nugige- rulis.) nug"0< onis, m. [nugae] A buffoon, tri- fler, worthless fellow (an Appuleian word) : nugo et corrupter, App. M. 5, p. 375 Oud. : nugonem castigare, id. ib. nugor; atus, 1. ». dep. n. [id.] To jest, trijle, play the fool, talk nonsense, ayXvapelv : Democritus non inscite nugatur, ut phys- icus, Cic. de Div. 1, 13 : cum tdiquo, Hor. 5. 2, 1, 73 ; c£ id. Ep. 2, 1, 93.— II, To trick, cajole, cheat : nugatur sciens, Plaut. Casin. 5, 4, 11 : non mihi nugari potes, id. Epid. 3, 4, 42 ; id. Trin. 4, 2, 55. NuithoneS; " m i m - A Germanic people near the Elbe, Tac. G. 40 ; cf. Mann. Germ. p. 337. nulla- tenUS? a ^ v - In no wise, by no means (post-class.) : immortalitatis sedem nu]latenu6 obtinebis, Mart. Cap. 2, 35; Cod. Justin. 8. 10, 12, § 3. nulilbi- adv. [nullus-ibi] Nowhere, Vi- truv. 7, 1, 4. nulllficamcn, Inis, n. '[nullifico] A despising, contempt (eccl. Lat) : nullities- men populi, Tert. adv. Marc. 3, 7, and 17, from Psalm 21, 7 (a trans], of the Heb nullif lcatio, 6nis, /. [id.] A despis- ing, contempt (eccl. Lot) : quae ignomin- ia? quae nullificatio * Tert adv. Marc. 4, li fin. nullif ico> are, v. a. [nullus-facio] To lightly esteem ; to despise, contemn (eccl. Lat), Tert adv. Psych. 15 ; Hier. Ep. 135. nulluS) a > um , adj. (gen. m., nulli for nullius, 'Per. And. 3, 5, 2 : gen. fern., mil- lae, Plaut. Mil. 3, 1, 207 ; Prop. 1, 20, 35. And cf. Cato in Prise, p. 694 P. ; Caecil. ib. p. 678) [ne-ullus] Not any, none, no. I. In gen.: semita nulla, Enn. Ann. 1, 48 : nulla v'idebar aptior persona, Cic. Lael. 1, 4 : praecepta, id. Off. 1, 37 : mil- lae lites, id. de Or. 1, 26 : elephanto belli- arum nulla prudentior, id. N. D. 1, 35 : nullo pacto, id. Mur. 13 : nullo ccrto or- dine, Caes. B. G. 2, 11 : aliter sine populi jussu nulli earum rerum Consuli jus est, no consul has the right, Sail. C. 29 fin. : — nulluBdum, None as yet : milladum via. Liv. 5, 34 : so id. 29, 11 : — nulli rci esse, to be good for nothing • nequam hominem N U M dixerunt nulli rei, ncque frugis bonae, Gell. 7, 11 ; id. 13, 30. B. Subst, for nemo, No one, nobody (so in Cic. extremely seldom) : Pi, Qui scire possum 1 Chry. Nullus plus, Plaut. Bac. 2, 2, 12: sunt nulli, Cic. OH'. 1, 37: bencfieia propernntius reddere : ipse ab nullo repetere, Sail. J. 90 : aut nullo aut quam paucUsimis pracscntibus. id. ib. 10;j : nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aapectum, Tac. G. 43 : a nullo ante DOS prodita, l'lin. 18, 28, 69. — In the fern., Plaut Aul. 3, 5, 24 ; Ter. Heaut 5, 5, 20 ; Prop. 2, 3, 1 ; 3, 24, 41 ; Ov. R. Am. 747 ; Just 28, 4 : — nulli duo, Not two, -no two : nullas duas in tot millibus hominum iudiscretas effigies exsistere, Plin. 7, 1, 1 : so, ita (it, ut nulli duo concinant, id. 3, 1, 3 : — nullus alter, nullus unus. No other, no one : scele6tiorem nullum illuxere al- teram, Plaut. Bac. 2, 3, 22 : nulla re una magis oratorem commendari, quam, etc., Cic. Brut 59 ; cf. id. Prov. Cons. 4 : — nul- lus non, Every : nulla rerum suarum non relicta inter hostes, Liv. 8, 26 : nullo non se die extulit Sen. Ep. 12 ; so Suet Caes. 76: — non nullus, v. nonnullus. — In the nentr., nullum, nullius, Nothing : Graii praeter laudem nullius avari, Hor. A. P. 324 : nullo magis Caesaris amiciliam de- meruit Furnius, quam quod, etc., Sen. Ben. 2, 25: nullo magis studia, quam spe gaudent Quint 2, 4, 43. — Adverbially, nul- lo, Never : nullo verius, quam ubi ea co- gitetitur hostium castra esse, Liv. 22, 53 : nullus, for non. Not, not at all: at tu ede- pol nullus creduas, Plaut. Trin. 3, 1, 5 ; | id. Rud. 4, 4, 91: Pbilotimus non modo nullus venit sed, etc., Cic. Att 11, 24 : Sextus ab armis nullus discedit. id. ib. 15, 22 ; cf. id. ib. 15, 29 : nolite arbitrari, me. quum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore, id. de Sen. 22. II. In partic. : A. Of no account or moment, insignificant, Irijlivg: igitur tu Titins et Appuleias leges nullas putas ? Cic. Leg. 2, 6: nullum vero id quidem argumenfum est, id. Tusc. 2, 5 : sed vides nullam esse rempubl., nullum senarum, etc, id. Q. Fr. 3, 4 ; Nep. Phoc. 1.2: in his tam parvis atque tarn nullis, Plin. 11, 2, 2. B. Not proper, not as it ought to be: ut sine his studiis vitam nullam esse duca- mua, Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589. C. Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.) : si id factum est ecce me nullum senem, Plaut. Casin. •J. 1. 86 : cf. id. Most. 2, 1, 41 ; id. Merc. 1, 2. 52; 101 : nullus es, Geta, nisi, etc, Ter. Ph. 1, 4, 1 ; cf. id. Andr. 3, 4, 20. n um . adv. An interrog. particle, used for the most part where a negative answer is expected : I, In a direct interrogation, where it has no corresp. term in English : num igitur tot ducum naufragium sustulit artem gubernandi? aut num imperato- rum scientia nihil est, quia? etc., Cic. de Div. 1, 14 : num exspectaris, dum L. Me- tellus testimonium dicat? id. Verr. 2, 3, 53; id. Rep. 1, 11 : num barbarorum Rom- ulus rex fuit ? id. ib. 1, 37 : num furis, an prudens ludis me obscura canendo ? Hor. 5. 2, 5. 58 ; cf.. num lacrimas rictus dedit Virg. A. 4, 370. — 0) Joined to nam and ne, numnam, numne : eho numnarn hie relictus custos ? Ter. Eun. 2, 2, 55 : — num- ne vis me ire ad coenam? Plaut. True. 2, 6, 65 : Deum ipsum numne vidisri ~t Cic. N. D. 1, 31 ; id. Lael. 11.— (y) Num quid (also in one word, numquid) vis ? Do you wish any thing further ? is there any thing else t a verv common form of leave-tak- ins: Plaut Am. 1, 3. 44; 46; 3, 3. 15, et saep. ; cf. Ter. Eun. 2, 3, 49 Don. ; Cic. Att 6, 3, 6; 5, 2, 2; Liv. 6, 34, 7; for which, also, numquid me vis? Plaut Cist. 1. 1, 119 ; id. Mil. 2, 6, 92 ; and elliptically, num- quid me? Plaut. Poen. 3, 6, 6. B. In an indirect interrogation. Wheth- er : quaero, num aliter ac nunc eveniunt, evenirent? Cic. Fat. 3: videte, num dubi- tandum vobis sit, omni studio ad id bel- lum incumbere. id. de imp. Pomp. 7 : jus- serunt speculari. num sollicitati animi so- ciorum essent, Liv. 42, 19 : — essistit hoc loco quaedam quaestio subdifficilis : num quando amici novi. digni amicitia veteri- bus sint anteponendi, Cic. Lael. 19; so, num quando, id. Phil. 5, 11 ; id. Vatin. 6 : NOME num puis, id. Att 13, 8 ; id. Cluent 38 ; id. Oft". 1, 3 : videamus ergo, num expo- sitio haec longior demum esse debeat, whether this exposition should not be a little longer still, Quint. 4, 2, 79 : consultus, num et . . . relict, whether he did not also wish, Suet Aug. 18. Numa. ac. m. A Roman proper name. So : I. Numa Pompilius, The second king of Rome, Liv. 1, 18 eq. ; Cic. Rep. 2, 13 sq. ; Ov. F. 2. 69 ; id. ih. 3, 305 si/r/., et al. ; cf. Niebuhr, Horn. Gesch. 1, p. 265 sq. II. Numa Marcius (Martius), A Sabine, a friend of the former and high-priest. Liv. I, 20 ; Tac. A. 6, 11 ; cf. Hartung, Reliu'. d. R6m. 1, p. 216. Numana- «e, f- A sea-coast town in Piceaum, l'lin. 3. 13, 18; Sil. 8, 433; cf. Mann. Ita]. 1, p. 462.— H. Deriv., NUMA- NAS, atis, Nnmanian, Inscr. ap. Grut. 446, 1 and 2 ; Inscr. ap. Don. cl. 5 n. 1. IMumantia. «e, f A city in Hispania Tarraconensis, which was raptured and de- stroyed by Scipio Africanus the Younger, Liv. Epit. 47; 54 sq. ; Cic. Off. 1, 11; id. Mel. 2, 6, 4 : cf. Ukert Hispan. p. 454.— II. Deriv., Numantinus, ». ™, adj., Numautiiie : De Numantino foedere, made hi/ C. Mancinus, but not ratified by the Sen- ate, Cic. Rep. 3, 18 ; id. Fin. 2, 17.— Subst, Numantinus, i, m., A surname of Scipio Africanus, as the laker of Numanlia ; cf. Ov. F. 1, 596.— In the plur., Numantini, brum, m„ The Numantincs: Juv. 8, 10; Liv. Ep. 59. NumailUS; >> m - A R'ttnlian, sur- named Remulus : Virg. A. 9, 592. numarius (numm.), a. um, adj. [ira- mus] Of or belonging to money, money-: I. Lit: difficultas numaria, pecuniary difficulty, Cic. Verr. 2, 2, 28; cf., difficultas rei nummariae, id. ib. 2, 4, 6 : numaria the- ca, a money-box, enjfer, id. Att. 4. 7; so, area, Nov. in Non. 495. 25 : res numaria, the coin- age, Cic. Off. 3, 20 : lex Cornelia numaria, passed by Sylla against forgery, id. Verr. 2, 1, 42 : poena, (fa fine), Ulp. Dig. 4, 8, 11. TT , Transf., Bribed with money, venal, mercenary : numarii judices. Cic. Att 1, 16 ; so id. Cluent. 28 ; cf. id. ib. 27, 75 : judicium, id. Verr. 2, 3, 57 : n. interpres pacis, id. Cluent. 36 : numarium tribunal, Sen. Ben. 1. 9 fin. numatlO (numm.), onis. A false read- ing for nundinario, Cic. Phil. 2, 45. numatUS (numm.), a, um. adj. (nu- mus] Moneyed, furnished with money, rich : homo bene numafus, Cic. Agr. 2, 22: ac bene numatum decorat Suadela Venus- que, Hor. Ep. 1, 6, 38 : — numatior rever- ter. App. M. 1. p. 33 Oud. numella» ae ' /• A kind of shackle or fetter, for cattle and criminals : " numella genus vinculi, quo quadrupedes deligan- tur, solet autem ea fieri nervo. aut corio crudo bovis, ut plurimum," Fest. p. 173 ed. Miill.: " numellae machinae genus lig- neum ad discruciandos noxios paratum, quo et collum et pedes immittunt Plau- tus Asinaria (3, 2, 5) : nervos, catenas, car- ceres, numcllas, pedicas, boias." Non. 144, 25 sq. ; Col. 7, 8, 6 : ubi potest etiam nu- mella fabricari, ut etc., idl 6, 19, 2 (al. nu- melli ; al. numellae). nnmelluS) i. "*•. v - numella, ad fin. numen- iQ is, n. [for nuimen, from nuoj A nodding with the head, a nod : *I, Lit: terrificas capitum quatientes numi- ne cristas, Lucr. 2, 633. — Hence, " numen quasi nurus dei ac potestas dicitur," Fest. 173 ed. Mull. B. Transf., An inclination of a thing toward a place : in quem quaeque locum divorso numine tendunt Lucr. 4, 180. fY, Trop., A nod, i. e. command, will: A. 1° gen. (so likewise rarely, and only poet.) : ad numen mentis 7nomenque mo- veri, Lucr. 3, 145. B. Ln partic, The divinewill. the will or power of the gods (the class, sisnif. of the word): "numen dicunt esse imperi- um, dictum ab nutu; numina sunt quo- jus imperium maximum esse videatur," Var. L. L. 7, 5, §85: deo. cujus numini parent omnia, Cic. de Div. 1, 53 : multa saepe prodigia vim ejus (Cereris) numen- que declarant id. Verr. 2, 4, 49 : dii im- mortales suo numine atque auxilio urbis tecta defendunt, id. Cat 2 13 : n. interdic- NUME tumque deorum immortaiium, id. Pis. 21 : nox et Diana Nunc nunc adeste, nunc in hostiles domos iram atque numen vertite, Hor. E|K>d. 5, 53. — Hence, transf., of the will, might, au'hority of powerful persons : flectere tentaCaesareum numen, numine, Bacche, tuo, Ov. Tr. 5, 3, 43; cf. id. Pont. 4. 13, 24 : annuite P. C. nutum numenque vestrum invictum Campanis, Liv. 7, 30. 2. In gen., Divinity, deity, divine maj- esty, etc. ; and, concr., a divinity, deity, a god, goddess : numina Palladis, Virg. A. 3, 543 : per Dianae numina, Hor. Epod. 17, 3 : venerantur numina nymphae Myg- donidesque nurus, Ov. M. 6, 44 : — audi* . . . positas ut glaciet nives puro numine Juppiter, Hor. Od. 3, 10, 7 : — nos magna precati numina, Virg. A. 3, 634 : si quem Numina laeva sinunt Virg. G. 4, 7 : pro- missaque numine firmat i. e. by calling a god to witness, by an oath, Ov. M. 10, 430 : — vadimus immixli haud numine nostro, not with Heaven on our side, Virg. A. 2, 396. — Of the manes of a beloved person : ju- ro per illos manes, numina mei doloris, Quint. 6 prooem. § 10 Spald. numerabilist e, adj. [numenisj That can be numbered or counted, numer- able (poet and very rare) : numerabilis calculus, Ov. M. 5, 587 : — populus nume- rabilis utpote parvus, easily numbered, Hor. A. P. 206. numeraliS) e, adj. [id.] Of or belong- ing to number, numeral: numerale no- men, in grammat lang., a numeral, Prise, p. 579 and 581 P. numerariaS) ". m - [id-] I. An orHh- metician, Aug. in Psalm. 146, sect. 11; id. Lib. arbitr. 2, 11. — B, An accountant, keeper of accounts : '• numerarii vocati sunt qui publicum numum aerariis inferunt" Isid. One. 9. 4 : Amm. 19, 9 ; so Sid. Ep. 1, 11; 2, 1; 5, 7; Cod. Justin. 12, tit. 50: De numerariis, actuariis, etc. numeration bnis, /. [numero] A counting out, paying, payment (a post- Aug. word) : ubi numeratio exizetur. Col. 1, 8, 13 ; 11, 1, 24 : ab isto fiet numeratio. Sen. Ep. 18 ; id. ib. 26. numerator) oris, m. [id.] A counter, numbtrer (late Lat) : numerator siderum, Aue. Confess. 5, 4. numeratusj % «m, Part, and Pa.. from numero. Numeria. ae, /. [numerus] I. The goddess of counting: "Numeria, quae numerare doceat," Aug. C. D. 4, 11. — B. The goddess of speedy birth : Var. in Non. 352, 31 sq. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2. p. 240. * 1. numeriusi a, um, adj. [id.] Of or belonging to number, numeral : nume- ria aestimatio. Jul. Valer. res gest Alex. M. 3, 58 ed. Maj. 2. NumeiiuS) «■) m - A Tloman prae- nomen : "qui celeriter erant nati, fen. Numerios praenominabant Var. in Non. 352, 29. Concerning the introduction of this praenomen into the Fabian gens, v. Fest. p. 170 ed. Miill. So, Numerius (ab- brev. N.) Fabius Buteo, Liv. 41, 28 : N. Fabius Vibulanus, a consul, id. 4, 43 : JVy- merius Numestius, Cic. Att 2. 22 Jin. — Fern. Numeria was not in use, Var. L. L. 9, 38, 6 55. 3. NumeriUS) a - ^« name of a Roman gens. So, Q. Numerius Rufus, a tribune nf the people A.U.C. 697, an enemv of Cicero, Cic. Sest 33 ; 38 ; 43.— B. De"- riv., Numerianus) «. urQ . ad J~* of or belonging to a Numerius, Numerian : rau- dusculum. Cic. Att. 7, 2, 7. 1. numerO' Sm< atum, 1. v. a. [nu- merus] To count, reckon, number : ^Lit: si singulos numeremus in singulas (civi- tates), Cic. Rep. 3, 4 : ea, si ex reis no- meres, innumerabilia sunt ; si ex rebus, modica, id. de Or. 2, 32 : n. per digitos. Ov. F. 3. 123 : votaque pro domina, vix numeranda facit that can hardly be count- ed, almost innumerable. Tib. 4, 4, 18: au- reos voce diaiiisque' numerare, Suet. Claud. 21 : rum licet a Pico numeres ge- nus, you reckon, derive. Juv. 8, 131 : — nu- mera senarum, was said to the consul by a senator opposed to a bill, and who con- sidered that there was not a quorum ol senators present : eqiliv. to the Eng. I de- mand a call of the House, Fest. p. 170 ed. 1015 NUME Mull. : — ne quid ad senatum " consule '." aut " numtra," Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. tr. ; Coel. in Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76). — Poet., numerare pectine cliordas, to run over the strings, i, e. to play, Juv. 6, 381. B. In partic, of money, To count out, pay out, pay: stipendiura numerare mflitibus, Cic. Pis. 36 : pecuniam de buo, Cic. Att. 16, 16, A, § 5 : magnam pecuni- am numerare, Caes. B. C. 3, 3. II. Trop. : A. To reckon, number as one's own, i. e, to have, possess (so very rarely) : donee eris felix multos numera- bis amicos, Ov. Tr. 1, 9, 5 : veterani tri- cena aut supra stipendia numerantes, Tac. A. 1, 35. B. To account, reckon, esteem, consider as any thing: Sulpicium accusatorem su- um numerabat non competitorem, Cic. JIur. 24 ; id. Phil. 13, 4 : sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo, id. Fam. 1, 9 : is prope alter Timarchides nu- merabatur, id. Verr. 2. 2, 70: n. aliquid beneficii loco, id. Fam. 2, 6 : mors in ben- eficii parte (al. partem) numeretur, id. Phil. 11, 1 : voluptatem nullo loco, id. Fin. 8, 28 : aliquid in bonis, id. Leg. 2, 5 : ali- quid in actis, id. Phil. 1, 8 : ipse honestis- simus inter suos numerabatur, id. Rose. Am. 6 : Thucydides numquam est nume- ratus orator, id. Brut. 45. — Hence numeratus, a, um, Pa., Counted out, paid down ; hence, in ready money, in cash: hie sunt quinque argenti lectae nu- meratae minae, Plaut. Ps. 4, 7, 50: duo talenta argenti numerata, id. Asin. 1, 3, 41 : dos uxoris numerata, Cic. Caecin. 4. — Hence, subst., numeratum, i, n., Ready money, cash : quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipe- re ; nam numeratum, si cuperem, non haberem, Cic. Fam. 5, 20: ut numcrato inalim quam aestimatione, id. Att. 12, 25; so Liv. 36, 21 JSh. ; Hor. S. 2, 2, 136 :— in numerato, in ready money : testamento edixit relinquere in numerato HSDC, Plin. 33, 10, 47.— Hence, B. Trop., In numerato habere, To have in readiness (a phrase of Augustus) : " dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium cum in numerato ha- bere," Quint. 6, 3, 111 ; cf. Sen. Contr. 2, 13 Jin. 2. numcro> adv., v. numerus, ad Jin. numCroSCi adv., v. numerosus, ad Jin. numerositas, atis, /. [numerosus) A great number, multitude (a post-class, word) : numerositas innumera, Macr. S. 5, 20 : tiliarum, Tert. Monog. 4 : curiali- urn. Cod. Theod. 12, 5, 3 : Scriptorum, Sid. Oiirm. 23, 150. numerositer, adv., v. numerosus, ad Jin. numerosus? a, um, adj. [numerus] I. Consisting of a great number, numerous, manifold (so only post-Aug.) : numerosa pubes, Val. Fl. 5, 40 : partus, Plin. 11, 40, 95 : herba radice magna, numerosa, id. 21, 24, 95: civitas, numerosissima provinciae totius, the most populous, Tac. Agr. 17 : nu- merosissima Horum varietas, Plin. 35, 11, 40 : numerosissima suffragia, id. 7, 28, 29 : eopiosa et numerosa domus, Plin. Ep. 4, 15 : debitor nrcae, Mart. 3, 31 ; id. 4, 1 : pullus equinus lato et musculorum toria numeroso pectore, Col. 6, 29 ; so, femini- bus torosis ac numero6is, id. ib. :— pictor diligentior quam numerosior, who is more accurate than prolific, Plin. 35, 11, 40, § 130 : gymnasium longe numerosius laxiusque, more extensive, with more wings, Plin. Ep. 10, 48 : numerosa tabula, a painting with many figures, Plin. 35, 11, 40, n. 32 : nu- merosum opus, of various contents, Quint. 5, 10, 10:— NUMEROSA RES means va. riously accomplished, having a knowledge of many things: RES NVMEROSA FVI, Inscr. ap. Grut. 655, 3. II. Full of rhythm or harmony, accord- ing to rhythm, measured, rhythmical, har- monious, melodious (so quite class.): nu- inerosaque brachia ducit, Ov. Am. 2, 4, 29 : numerosos ponere gressus (al. gestus), id. Pont. 4, 2, 33 : numerosa oratio, rhyth- mical, melodious: si numerosum est id in omnibus sonis atque vocibus, quod habet quasdam impressioncs et quod metiri possumus intcrvallis tequalibus ; recte, 1016 NUME etc., Cic. Or. 48 : apta et numerosa oratio, id. ib. 50, 52 : n. Horatius, Ov. Tr. 4, 10, 48 : Myron numerosior in arte, quam Pol- ycletus, more harmonious, Plin. 34, 8, 19, § 58.- Hence, Adv., in two forms, numerose and (post-class.) numerositer: A. Numer- ously, multifariously (so not in Cic.) : nu- merosius onerare, Col. 4, 21 : numerosius dividere, Plin. 33, 3, 19.— Sup. .- familias numerosissimc comparaut, App. de deo Socrat. p. 54 : sententias versare quam numerosissime, Quint. 10, 5, 9 :— nume- rose loqui, to speak in the plural number, Tert. adv. Prax. 12. B. Rltythmically, harmoniously, melodi- ously (so quite class.) : fidiculae numerose sonantes ? Cic. N. D. 2, 8 fin. .-— (senten- tia) cadit numerose, Cic. Brut. 8, 34 : n. dicere, id. Or. 66 ; id. ib. 65 ; id. ib. 62 : numerosius dicere, Gell. 7, 3 fin. — * (0) In the form numerositer: Am. 2, 73. numerus, i> «*• [of the same root with numus, vduoi : that which is meas- ured otf, dealt out, distributed] A number. 1. Lit: A. In gen.: illi octo cursus septem efficiunt distinctos intervallis so- nos : qui numerus rerum omnium fere nodus est, Cic. Rep. 6, 18 ; cf. Macr. Somn. Scip. 1, 6 ; Cic. Rep. 6, 12 : consummare perfectissimum numerum, quem novem novies multiplicata componunt, Sen. Ep. 58 med. B. I n partic. : 1. A certain collective quantity, a number of persons or things : numerum efticere, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 8 : haec in Aeduorum finibus recense- bantur numerusque inibatur, Caes. B. G. 7, 76 : eum clavum, quia rarae per ea tempora literae erant, notam numeri an- norum fuisse ferunt, Liv. 7, 3, 7 : Pompil- ius ad pristinum numerum duo augures addidit, Cic. Rep. 2, 14 : — haec enim sunt tria numero, in number, altogether, Cic. de Or. 2, 28 ; so, classis mille numero navium, id. Verr. 2, 3, 18: oppida sua omnia, numero ad duodecim incendunt. Caes. B. G. 1, 5 : ad duorum millium nu- mero ex Pompeianis cecidisse reperieba- mus, id. B. C. 3, 53 : reliqui omnes, nu- mero quadraginta, interfecti, Sail. J. 53 ; cf. id. ib. 93 : — cum maximus piratarum numerus deesset, Cic. Verr. 2, 5, 28 : ad numerum, to the full number, id. ib. 2, 5, 28: si naves suum numerum haberent, id. ib. 2, 5, 56 : magnus numerus frumen- ti, a great quantity, id. ib. 2, 2, 72 ; cf. id. Plane. 26, 64 ; so too without an adj., like the Eng. number, for a great number: est (in eadem provincia) numerus civium Ro- manoram atque hominum honestissimo- rum, Cic. Fontei. 1 fin. ; so, plures nume- ro tuti, Tac. A. 14, 49 fin. ; and, sed illos Defendit numerus, Juv. 2, 46. 2. In the plur., numeri, The mathemat- ics, astronomy : ut a sacerdotibus barbaris numeros et coeleetia acciperet, Cic. Fin. 5, 29 : Thales hoc etiam numeris inquirit et astris, Sid. 15, 79 : numerisque sequen- tibus astra, Stat. Th. 4, 411. — Rarely in the sing. : Claud. Cons. Mall. 130. 3. In milit. lang., A division of the ar- my, a troop, band (post-Aug.) : sparsi per provinciam numeri, Tac. Agr. 18 ; cf., plena urbs exercitu insolito : multi ad hoc numeri e Germania ac Britannia, id. Hist. 1, 6 ; Claud. Epith. Poll, et Celer. 86 ; Inscr. ap. Grut. 1096. 4. Like the Gr. ApiO/ifs, A mere num- ber, opp. to quality, worth : nos numerus sumus et fruges consumere nati, we are mere numbers, ciphers, Hor. Ep. 1, 2, 27. 5. In grammat. lang., A number (singu- lar, plural, dual), Var. L. L. 9, 39, § 65 sq. ; Quint. 1,4,27; 1,5,42; 47; l,6,25,et saep. C. Trans f., poet., Vice (marked with number*): seu ludet numerosque manu jactabit eburnos, Ov. A. A. 2, 203 ; so, et modo tres jactet numeros, id. ib. 3, 355. II. Trop. : Hank, place, position, esti- mation : me adscribe talcm (i. e. talium) in numerum, Cic. Phi). 2, 13 : in illo anti- quorum hominum numero reponi, id. Verr. 2, 3, 90 : in numero deorum esse, id. N. D. 3, 19 : numero bealorum ali- quem eximere, Hor. Od. 2, 3, 18: — si quo in numero illud, quod per similitudinem atfertur, et quo in loco illud, cujus causa affertur, habericonvcniat,ostendetur,Cic. NUMI Inv. 2, 50; id. Verr. 2, 2, 54 : parentis nu- mero alicui esse, id. de Div. in Caecil. 19 : in hostium numero habere aliquem, Caes. B. G. 1, 28 : homo nullo numero, Cic. Phil. 3,6: numerum aliquem obtinere.id. Brut. 47 : — in numero esse, to be of the number of, to be reckoned among, to be any thing : Lucr. 5, 180 : Q. Aelius Tubero fuit illo tempore nullo in oratorum numero, Cic. Brut. 31. B. A part of a whole, a member : om- nes numeros virtutis continet, Cic. Fin. 3, 7 : varium et elegans omni fere numero poema, id. Acad. 1, 3 : mundus perfectus expletusque omnibus suis numeris atque partibus, id. N. D. 2, 13 : animalia imper- fecta suisque Trunca vident numeris. Ov. M. 1, 427 : quid omnibus numeris prae- stantius ? Quint. 10, 1, 91 : liber numeris omnibus absolutus, Plin. Ep. 9, 38. — Hence, omnium numerorum esse, To be complete, perfect : Petr. 68 : puer omnium numerum, id. ib. 63. And, on the contra- ry, deesse numeris suis, to be deficient : Ov. Am. 3, 7, 17. C. Order: quaecunqueinfoliisdescrip- sit carmina virgo Diserit in numerum, Virg. A. 3, 445. B. Musical measure, time, rhythm, har- mony, numbers : in numerum exsultant, Lucr. 2, 630 : in musicis numeri, et voces et modi, etc., Cic. de Or. 1, 42 ; Quint. 9, 4, 126 : — histrio si paulum se movet extra numerum, Cic. Parad. 3 fin. ; Quint. 12. 2, 12 : — sit igitur hoc cognitum, in solutis etiam verbis inesse numeros, Cic. Or. 56 fin. : Isocrates verbis solutis numeros pri- mus adjunxit, id. ib. 52; cf. id. Brut. 8: multum interest, utrum numerosa sit, id ■ est similis numerorum, an plane e nume- ris constet oratio, id. Or. 65 fin. : redigere omnes fere in quadrum numerumque sen- tentias, id. ib. 61. —Hence, quamvis nil ex- tra numerum fecisse modumque Curas, nothing out of measure, improper, Hor. Ep. 1, 18, 59. 2. A measure, number, in poetry : nam quum sunt numeri plures, iambum et tro- chaeum frequenter segregat ah oratore Aristoteles, Cic. Or. 47; id. ib. 64 : nectere verba numeris, Ov. Pont. 4, 2, 3: nume- ros memini, si verba tenerem, Virg. E. 9, 45 : numerisque fertur lege solutis, Hor. Od. 4, 2, 11. 3. A verse, in gen. (poet.) : arma grnvi numero violentaqne bella parabam Ede- re, i. e. verses in heroic metre, Ov. Am. 1, 1, 1 : impares, i. e. elegiac verses, id. ib. 3, 1, 37,— Hence numero (abl.), adverbially, lit, Meas- ured according to number or time, i. e. Precisely, exactly, just (used only in ante- class. Latinity; freq.inPlautus; not found in Ter. or Lucr.) : A. J" s( . precisely, at the right time, on the instant: numero mihi in mentem fuit, Plaut. Am. 1, 1, 25 : neminem vidi, qui numero sciret, quod scitu est opus. Naev. in Fest. p. 170 ed. Mull. — Hence, B. Quickly, rapidly, soon . " numero significat cito,"' Non. 352, 16 sq. (apes) si quando displicatae sunt, cymba lis et plausibus numero reducunt in locun. unum, Var. R. R. 3, 16, 7. — Connected with nimi8 : perfalsum et abs te creditum numero nimis. loo quickly, too soon, Afran. in Fest. p. 170 ed. Mull. ; cf. Neukirch. Fab. tog. p. 256 : numquam nimis numero quemquam vidi facere, quam facto est opus, Turpil. in Non. 352. 20.— 2. In a bad sense, Too quickly, too hastily, loo soon : Men;iechne, nuinero hue advenis ad prandium : Nunc opsonatu redeo, Plaut. Men. 2. 2, 13 ; id. Casin. 3, 5, 21 : o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui hinc exemplum ut pingeretis? why have you died too soon ? id. Poen. 5, 4. 102 ; Afran. in Non. 352, 26 ; id. ap. Fest. 1. 1. 1. Numicius, », nnd Numicus, i, m, A small river in Latium, near Lavin- ium. on the banks of which stood the grove of Juppiter Indiges, now Rio Torto ; cf. Mann. Ital. 1, p. 616: amnis Numicius, Plin. 3. 5, 9, § 56 : corniger Numicius. Ov. F. 3, 647 : veneranda Numici Unda, Tib. 2, 5, 45 ; so in the nam., Nurnicus, Sil. 8, 180. 2. NumiClUS; »• The name of a Ro- man gens. So, L. Numicius Circeiensis, Liv. 8,3: T. Numicius Priscus, a consul, id. 2, 63: Ti. Numicius. a tribune of the people, Cic. Off. 3, 30 : Minucius Thermua. num a Tac. A. 1C, 20. To Numiciu9 is addressed Hor. Ep. 1, 6. JVumida* ac, m. = Nouiit, A nomad: Arabia Nuinidarum, Vitr. 8, 3: "Numidas dicimus quos Graeci Nop iou{, sive quod id genua hominum pecoribus negotietur, sive quod herbis, ut pecora aluntur," Feet, p. 173 ed. MU11. II. ln partic, A Numidian, usually i.i the plur., Nutnidae, arum. The Numid- ians, a people, of Northern Africa, between Mauritania and the territory of Carthage, in the mod. Algiers, Sail. J. 46; 66; 89; Liv. 29, 31 ; 34 ; Virg. A. 4, 41 ; Hor. Od. , 11, 47 ; cf. Mann. Air. 2, p. 221 sq.— In the gen. plur., Numidum gentes, Mart. 12, 26. — In the sing. : Numida, Sail. J. 12. Of mounted Numidian slaves belonging to great men among the Romans, Tac. H. 2, 40; Inscr. Orell. no. 2877.-2. Adject, Of or belonging to the Numidians, Numidian : Numidae jaculatores, Liv. 28, 11 : Numidae leones, Ov. A. A. 2, 183 : Numida dens, i, e. ivory, id. Pont. 4, 9, 28. — 3. A Roman surname: Plotius Numida, Hor. Od. 1, 36. B. Derivv. : 1. Numidia, »e,/., The country of Numidia, Mel. 1, 6, 1 ; Plin. 5, 3, 2 ; Sail. J. 8 ; 13 ; 16 ; Col. 3, 12, 6, et saep. 2. NumidlCUS». »> ">", arf J-, Numid- ian : equi Numidici, Liv. 30, 6 : scuta, Sail. .7. 94 : ccdri, Plin. 16, 40, 79 : gallina, Col. 8, 2, 2. Called also, Numidicae aves, Plin. 10, 48, 67 : Numidicum marmor, called also Libycum, Pocnum, id. 5, 3, 2 ; 36, 6, 8 ; Sen. Ep. 86 : — Numidicus, a sur- name of d. Caecilius Metellus, bestowed on him for his victory over Jngnrtha, Vellej. 2, 11 ; Aurel. Vict. Ver. ill. 62. NumisiUS) *■ The name of a Rojnan and Latin gens. So, C. Numisius, Liv. 41, 8: T. Numisius Tarquinicnsis, id. 45, 17 : Numisius Tiro, Cic. Phil. 2, 4 : Numi- sius Lupus, Tac. H. 1, 79 ; 3, 10 : Numisius Rufus, id. ib. 4, 22 ; 59; 70 :— Numisius, a Latin chieftain, Liv. 8, 11. — II, Deriv., Numisxanus, »• um (Numesianus, Isid. Orig.17, 5), adj., Of or belonging to a Nu- misius, Numisian : Numisiana vitiy, Col. 3, 2, 2; 7; 12, 43, 9; Plin. 14, 2, 4, $ 34. numisma aml nummisma. atis, v. noinisma. Numistro, onis, /• A city in Luca- nia, the mod. Muro, Liv. 27, 2. — Hence, Numistr ani. orum, m., The inhabitants of Numis.ro, Plin. 3, 11, 15. Numitor. oris, m. A king of Alba, brotner of Amulius, father of Ilia, and grandfather of Romulus and Remus, Liv. 1, 3 ; Ov. F. 4, 5? ; 809 ; 5, 75 ; id. Met. 14, 773 ; Virg. A. 6, 768. NumitoriUS. ;l The name of a Ro- man gens. So, C. Numitorius, Cic. Verr. 2, 5, 63: L. Numitorius. a tribune of the people, Liv. 2, 58 : P. Numitorius, id. 3, 45; 54 : Q. Numitorius Pullus, a leader of Fre- gellae, in the contest of that city with the Romans, Cic. Inv. 2, 34 ; id. Fin". 5, 22, 62. — His daughter was named Numitoria, Cic. Phil. 3, 6, 17. nummarius, nummatio, etc, v. numarius, etc. nuranam an d liumne. v. under num, no, I. (jJ). Numorum-cxpalpoiudes (Num- mor.), ae, m. [uumU9-expalpor] A flatterer for money, a fictitious comic name, Plaut. Pers. 4, 6, 22. X liumdsus (numm.), a, um, adj. [nu- musj Well furnished with money, wealthy, ricli (for the usual numatus) : " hoc incli- Damentum hujuscemodi verborum, ut vi- nosus, mulierosus, religiosus, numosus, significat copiam quandam immodicam rei, super qua dicitur," Nigid. in Cell. 4, 9,2. numqua. Plaut. Men. 1, 2, 34. more correctly written separate, num qua." numquam (nunqu.), adv. [ne-um- quam] At no time, never: quod (principi- um) si numquam oritur, ne occidit qui- dem umquam, Cic. Rep. 6, 25 ; id. Att. 14, 13 : videre raihi videor tantam dimicatio- nera, quanta numquam fjiit, id. ib. 7, 1 : ilium numquam. dum haec natio viveret sine cura futurum, id. Sest. 63 : n. ante hoc tempus, Caes. B. G. 1, 44 ; so, n. do- nee, Liv. 34, 23 : numquam fui usquam, quin me omnes amarent plurimum, Ter. Eun. 5, 9, 62. — With a follg. negative af- KUMU firmatively : numquam non ineptum, al- ways, Cic. de Or. 1, 24 ./in. ; cf., probi mo- res numquam non plurimum profuerint, Quint. 7, 2, 23 : numquam nisi honorni- centissimc Pompeium appellat, never oth- erwise than, always, Cic. Fam. 6, 6, 10. — *H, For non, Not: qui hodic numquam ad vesperam vivam ! Plaut. Asin. 3, 3, 40. NumquamposteaeriPidcs, a e> m. [numquam-postea-eripio] From whom one can never wrest what he has once seized, Nevergetagainidcs, a comically- formed name : Quodsemelarripides Num- quamposteaeripides, Plaut. Pers, 4, 6, 22. numquandOi more correctly •writ- ten separate, num quando ; v. num, no. II. numquid (nunqu.), adv. interrog. [num-quid] I. In a direct interrogation, where there is no corresponding term in English: numquid meministi? do you re- member i Ter. Andr. 5, 4, 40: numquid, Gnaso, tu difbitas, quin ego perierim? id. Eun. 5, 9, 13: numquid Pomponius istis Audiret leviora, pater si viveret? Hor. S. 1, 4, 52; so id. ib. 1, 4, 136; 1, 2, 69: num- quid ergo illuc accedo? Quint. 6, 3, 79; cf., igitur, id. 7, 1, 55 ; id. 7, 1, 48 ; Arn. 2, 88 ; so id. 3, 108.— II. Rarely in an indi- rect interrog., Whether: scire sane velim, numquid necesse sit, comitii9 esse Ro- mae, Cic. Att. 12, 8 : si dubitare coeperit, numquid testatus decesserit, vel numquid vivat, Ulp. Dig. 38, 15, 2. numquis, more correctly written separate, num quis ; v. num. * numulaxidlus (numm.), i, m. dim. [numulariusj A money-changer: Sen. Apocol. med. numulariUS (numm.), a, um, adj. [numulus] Of or belonging to money- changing. As an adj. very rarely : men- sa numularia, Scaev. Dig. 14, 3, 20. — More freq., II. Subet., numularius (numm.), ii, m., A money-changer, money-broker, mensa- rius (post-Aug.) : numulario, non ex tide versanti pecunias, manus amputavitmen- saeque ejus affixit, Suet. Galb. 9 ; Petr. 56; Ulp. Dig. 16.3,7. B. An officer of the mint, who tested the silver before it was coined : Inscr. Orell. | no. 3226 ; ib. no. 3227. numulus (numm.), i, m. dim. [nu- mu9l Some money, money : numulis ac- ceptis, Cic. Att. 1,16: numulorum aliquid, id. ib. 1, 19 fin. : nihil aliud curant, nisi agros, nisi villulas, nisi numulos suos, id. ib. 8 L 13. numus (also written nummus), i, m. [from the Sicil. rouos, silver coin, Var. L. L. 5, 36, § 173 ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 315 ; Bfickh, metrol. Unters. p. 310] A piece of money, a coin, money: I, In gen.: jac- tabatur enim temporibus illis numus, sic ut nemo posset scire, quid haberet, the value of money fluctuated, Cic. Otf. 3, 20 : adulterini numi, counterfeit money, id. ib. 3, 23 : putat suos numos vos comedisse, id. ib. 6, 1 : habere in numis, in ready money, id. ib. 8, 10 ; cf., (hominem) non modo in aere alieno nullo. sed in suis numis mul- tis esse et semper fuisse, id. Verr. 2, 4, 6. II. In partic. : A. A Roman silver coin, called also numus sestertius, and simply sestertius (v. sestertius), a sesterce: cogit Scandilium quinque ilia millia nu- mum dave atque annumerare Apronio, Cic. Verr. 2, 3, 60 ; cf. ib. 61 : binis mini- mis numurn, Plin. 17, 1,1 ; cf., on account of the gen., numum, Cic. Or. 46 fin. : nu- morum Philippeum ad tria millia, Plaut. Trin. 1, 2, 115; so gen., numorum, Hor. Ep. 2, 2, 5 ; Suet. Aug. 46 fin. ; id. Dom. 4 fin. ; Plin. 8, 43, 68.— Connected with sestertius : percipere mille nongentos quinquaginta sestertios numos, Col. 3, 3, 9 : sestertiis sexcentis numis. id. ib. § 13. 2. Transf., like our Farthing, cent, to denote a very small sum, a trifle, low price, etc. : assident, subducunt, ad numum convenit, to a farthing, to a cent, Cic. Att. 5, 21, 12 : ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii numo sestertio sibi addi- ci velit? id. Rab. Post. 17 : quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, poten- tia, sestertio numo aestimanda sunt, Sen. Ep. 95: damnatus...et sestertio numo veniit, Liv. Epit. 55 ; Plaut. Most. 1, 2, 34. B. As a Greek coin, Two drachmae (so NDNC; only in Plaut.) : illi drachmit' issent mise- ri ; me nemo potest Minoris quisquam numo, ut surgam, subigere, PSdut. Ps. 3, 2, 19 : Me. Quibus hie prctiis poiVi venc- unt 8acres sinceri ? Cy. Numo, id. Men. 2, 2, 16 ; id. Epid. 1, 1, 52. \ nunc. a dv. Now, at present, at yfiis time: I, Lit.: alium esse, censes mrtic me atque olim, quum dabam ? Ter. Andr\ 3, 3, 13 : erat tunc excusatio oppressis,\ nunc nulla est, Cic. Phil. 7, 5 ; so opp. to tunc, id. Lael. 11, 39 ; opp. to turn, id. Quint. 28, 87 ; 29, 88 ; Caecin. 1 ; Rab. Post. 12, 34 ; Att. 7, 6, 2 : quum eum an- tea tui similem in dicendo viderim, turn vero nunc . . . multo videbam similiorem, id. Brut. 71 , 250 : non semper vostra evor- tit, nunc Juppiter hac etat, Enn. Ann. 7, 58 : ergo postque magisque viri nunc glo- ria claret, id. ib. 8, 29 : nunc est iile dies, quum gloria maxima 6ese Ostendat nobis, id. ib. 11, 18 : nunc deinceps vatiocinatio- nis naturam consideremus, Cic. Ir. v. 1,33: nunc denique est perfectum, ut, etc., id. Prov. Cons. 13: ut nunc est, as things now are, as matters stand, Cic. Att. 12, 29 ; Hor. S. 1, 9, 6 : — qui nunc sunt, of the pres- ent day : Cic. Q. Fr. 1, 1, 15 ; so Plin. 22, 25, 71 ; and, per vtb'cv. nunc homines, the men of the present day : tace stulta : non tu nunc hominum mores vides ? Plaut. Pers, 3, 1, 57 :— nunc ipsum, just now: Cic. Att. 7, 3 ; cf. id. ib. 12, 40 ; so id. ib. 8, 9. — Sometimes connected with the temp. perf. : id adeo nos nunc factum in- venimus, Plaut. Most. 2, 2, 46 : item Me- nandri Phasma nunc nuper dedit (Gr. vvv tipri), To*". Eun. prol. 9 : nunc reus erat apud Crassum, Cic. Att. 2, 24 ; id. Plane. 23 : nunc Saliaribus Ornare pulvinar rie- orum tempus erat dapibus, Hor. Od. 1,37, 2 : dixit, nunc demum se voti esse dam- natum, Nep. Timol. 5. — Less freq. with the fut. : quis nunc te adibit? cui videbe- ria bella ? Quern nunc amabis J Catull. 8, 16 and 17. — With the suffix ce and the interrog. particle ne, nunccine : hem, nunccine demum? Ter. And. 4, 1, 60. 2, Nunc . . . nunc, Now . . . now, some- times . . . sometimes : tribuni plebis nunc fraudem, nunc negligentiam consulum accusabant, Liv. 4, 2 : nunc hac parte, nunc ilia, id. 34, 13 : ut nunc in liminibus starent, nunc errabundi domos suas per- vagarentur, id. 1, 29 : nunc hos, nunc illos aditus omnemque pererrat Arte locum, Virg. A. 5, 441 : nunc hue, nunc illuc cur- ro, Ov. Her. 10, 19. Also thrice repeated : nunc ad prima 6igna, nunc in medium, nunc in ultimo agmine aderat, Curt. 7, 3, § 17 ; so Just. 4, 1, 4 ; and even five times, Sen. de Ira, 3, 6. — The first nunc is some- times poetically omitted : pariterque sin- istros, Nunc dextros solvere sinus, Virg. A. 5, 830.— b. Nunc . . . mox, Vellej. 2, 63. — C. Nunc . . . postremo, Liv. 3, 49. II. Transf. : A. In forming a climax. But now : Plaut. Bac. 3, 3, 8 : quae quidem multo plura evenirent, si ad quietem in- tegri iremus : nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus, Cic. de Div. 1, 30 : si haec non ad cives R„ si non ad homines, verum ad bestias conqueri vellem, tamen tanta rerum atrocitate commoverentur. Nunc vero cum loquar apud seniitores populi R., etc., id. Verr. 2, 5, 67 ; 1, 1, 5 ; so, si . . . nunc (vero), id. Fontej. 11 ; Cat. 2, 7 ; Fam. 15, 13 : quum aliquid videbatur caveri posse, turn id negligi riolebam ; nunc vero, eversis om- nibus rebus, etc., id. ib. 6. 21 ; so, quum . . . nunc vero, Brut, in Cic. Fam. 11, 19. B. In thai case, now, then : abi nunc, populi fidtm implora, Auct. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; so Sen. Ben. 5, 12 ; 0, 35. nunccine» v - nunc. nuncia (nunt), ae, v. under nuncius. nunciatlO (num.), onis, /. [nuncio] used only in relig. and jurid. lang. : J, In relig. lang., A declaring, announcing ; a declaration, anvounciwent made by the augur respecting what he has observed (v. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. Ill) nos nunciationem solum habemus : con sules etiam spectionem. Cic. Phil. 2. 3? 81; jd. ib. 5, 3 fin. — II. In jurid. Lat An announcement, notice, decimation, in formation. So of an information respect I ing ownerless goods which fall to the lis 1017 cus, Callistof Dig:. 49) 14, 1: novi opens, an information lodged respecting a work undertaken by another to one's injury: de novi operis nuueiatione, Cod. Justin. 8, tit. 11 ; Dig. 39, tit. 1. nuilCiatoi' (nunt), oris, m. [nuncio] (ajpost-class. word) : £„ A reporter, declar- er; announce^: apparuit Christus rei max- Imae nunciator, Arn. lfin. ; so Tert. Carm. Christ. 7. It An informer: Ulp. Dig. 39, 1, 20 ; so id. ib. 48, IB, 6. nunciatrix (nunt.), icis, /. [nuncia- torj tike that announces (late Lat.) : Cas- 6iod. Var. 2, 14. nuncio (nuntio), avi, atum, 1. v. a. [nuncius] To announce, report, declare, relate, make known, inform, etc. I. In gen.: nunciare nuncium exop- tabilera, Plaut. Stich. 2, 2, 67 : Ly. Salu- tem multam dicito patrono. Cu. Nunci- abo, / will attend to it, id. Cure. 4, 2, 38 ; Ter. Heaut. 4, 1, 5 : non dubito, quin ce- lerius tibi hoc rumor, quam illius nos- trum literae nunciarint, Cic. Att. 1, 15 ; quid est, quod percipi possit, si ne sensus quidem vera nuneiant? id. Acad. 2, 25; id. Pis. 19:. equites ad Caesarem vene- runt, qui nunciarent, prope omnes naves afflictas esse, Caes. B. G. 5, 10 : nunciare boras, to announce the hours, tell the time of day : Mart. 8, 67 ; cf. Tac. A. 15, 30 : de- legit centurionem, qui nunciaret regibus, ne armis disceptarent, id. ib. 2, 65: jubet nunciari miserae, dicendam ad causam postero die adesset, id. ib. 11, 37 ; Paul. Dig. 49, 14, 44. — In the pass.: Plaut. Most. 1, 3, 76 : hoc adeo celeriter fecit, ut siraul adesse, et venire nunciaretur, Caes. B. G. 3, 36: jamjam adesse ejus equites uunciabantur, id. ib. 1, 14 ; Plin. Ep. 3, 7. — Impers. : nunciatum est nobis a M. Vnrrone, venisse eum Roma, Cic. Acad. 1, i ; id. Fam. 11, 2 : cum paulo esset de hoc incommodo nunciatum, id. Verr. 2, 5, 16. II. ' n partic, in jurid. Lat., To de- nounce, inform against a thing: causam pecuniae tisco, Papin. Dig. 49, 14, 39 ; cf., quum heres decessisset, exstitit qui bona nuciaret, Paul. ib. 29, 5, 22 : opus novum, to inform against a work undertaken by another to one's injury: opus novum, si tibi nunciavero, Ulp. Dig. 4, 7, 3; 16; id. ib. 43, 20, 3. nuncius (num.), ii, m., and nuncia (nunt.), ae, /. [novum-cio, one who brings news, i. e.j A reporter, messenger, courier, bearer of news ; both of persons and things ; also abstr., a message. 1. Lit.: A. Masc, nuncius, ii : Mercu- rius Jovis qui nuncius perhibetur, Plaut. Stich. 2, 1, 1 : o hommem fortunatum, qui ejusmodi nuncios, seu potius Pegasos habet, Cic. Quint. 25 : Uteris, nunciis, co- hortationibus omnes exeitare, id. Phil. 14, 7 : facere aliquem certiorem per nunci- um, id. Att. 11, 24 : aliquid audire sine ca- pite, sine auctore, rumore nuncio, id. Fam. 12, 10 : literas et nuncios mittere ad aliquem, Caes. B. G. 1, 26, — Poet, of a woman : Huic dea . . . utinam non hie tibi nuncius essem, Val. Fl. 2, 141. 2. Abstr.: a. In gen., A message, news, tidings : nUncium exoptabilem nunciare, Plaut. Stich. 2, 2, 67 : acerbum nuncium alicui perferre, Cic. Balb. 28: de Q. Fratre nuncii nobis tristes vene- runt, id. Att. 3, 17 : exoptatum nuncium alicui alferre, id. Rose. Am. 7 : nuncium optatissimum accipere, id. Fam. 2, 19 : nuncium perferre, id. Lig. 3 : nuncium ferre ad aliquem, Liv. 4, 41. b. In partic: («) A command, order, injunction: quos senatus ad denuncian- dum bellum miserat, nisi lcgntorum nun- cio paruisset, Cic. Fam. 12, 24 ; so Nep. Chabr. 3, (/?) Nuncium uxori remittere or mitte- re, To send one's wife a letter of divorce: Cic. de Or. 1,40; 56; Att. 1,13; Ulp. Dig. 24, 2, 4. Also of a woman who separates from her husband, Cic. Top. 4. — Al?o of the annulling of a betrothment: si invito patrono nuncium sponsa liberta rcmise- rit, Ulp. Dig. 23, 2, 45. Of the rejection of the marriage contract by the parents nnrl guardians: Plaut. True. 4. 3, »4: si puellae tut/ires ad infrinsenda sponsalia nuncium mwcrint, Ulp. Dig. 23, 1, 6. 1018 NUNC B. Fern., nuncia, ae, A female messen- ger, she that brings tidings : nuncia fulva Jovis, i. e. the eagle, Poet ap. Cic. Leg. 1, 1 ; cf. Liv. ] , 34 : historia nuncia vetusta- tis, Cic. de Or. 2, 9 : vox nuncia cladis, Liv. 5, 50 : fama nuncia veri, Virg. A. 4, 188. C. Transf., adject, nuncius (nuntius), a, um, That announces, signifies, makes known (poet.) : nuncia fibra deos ? Tib. 2, 1, 25 : fratre reversuro, nuncia venit avis, Mart. 8, 32 : nuncia litera, Ov. Her. 6, 9 : simulacra In mentes hominum divinae nuncia formae, Lucr. 6, 77 ; cf. id. 4, 706 : habes animi nuncia verba mei, Ov. Her. 16, X9: exta venturae nuncia sortis, Tib. 3, 4, 5. — In the plur. subst. : ad aures nova nuncia referens, this new message, Catull. 63, 75 ; cf., "nuncius est qui nunciat, nun- cium, quod nunciatur," Serv. Virg. A. 11, 896. nimcubi, adv. [from num alicubi] Anywhere? whether any where? (ante-clas- sical) : nuncubi hie vides citrum, aut au- rum ? Var. R. R. 3, 2, 4 ;— id. ib. 2, 5, 2.— *II. Transf., At anytime? ever? nun- cubi meam Benignitatem sensisti in te claudier? Ter. Eun. 1, 2, 83. nunciipatilll- adv. [nuncupo] By name (post-class.) : Sid. Ep. 9, 16 in carm. ; so Claud. Mamert Stat. anim. 2, Vfin. nuncupation "i" 3 , f- t id -] (» post- Aug. word), A naming, calling ; a name, appellation: I, In gen.: justitiam uni- versae virtutis nuncupatione complecti- tur, App. Dogm. Plat. 2, p. 229 Oud. ; id. de Mundo, p. 343 Oud. II. l n partic: A. -A naming or ap- pointing as heir : cum a parentibus inter liberos palam heres nuncuparetur, deri- sores vocabat, quod post nuncupationem vivere perseverarent, Suet. Cal. 38; cf. Gaj. Inst. 2, § 104 ; Ulp. Regul. tit. 20, 6 9 ; so Ulp. Dig. 28, 6, 18. B. ^ dedication of a book : mihi patro- cinia ademi nuncupatione, Plin. H. N. praef. § 8. C. A public pronouncing of 'vows: vo- torum nuncupationes, Tac. A. 16, 22 ; Suet. Ner. 46 : sollennium verborum, Val. Max. 5, 10, n. 1. nuncupate!", Oris, m. [id.] A namcr (post-classical) : Pythagoras primus phi- losophiae nuneupator et conditor. App. Flor. p. 59 Oud. nuncupo, avi, atum, 1. (archaic eol- lat form, nuncupassit for nuncupaverit; v. in the follg.) v. a. [nomine capio] To call by name, to call, name (a word belong- ing for the most part to ante-class, and post-Aug., and esp. to jurid. lang. ; cf. Cic. de Or. 3, 38, 153 ; Quint. 8, 3, 27 Spald. N. cr.) : " nuncvpare nominare valere ap- paret in legibus, ubi nuncupatae pecuniae sunt scriptae; item in choro, in quo est: Aenea '. Quis est qui menm nomen nuncu- pat ? Item in Medio : Quis tu es mulier, quae me insueto nuncupasti nomine ?" Var. L. L. 6. 7. § 60 : CVM NEXVM FACIET MANCIPIVMQVE VTI L1NGVA NVN- CVPASSIT ITA IVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest p. 173 (v. Append. ; Dirks. Fragm. p. 397 sq.) ; cf. Cic. Off. 3, 16 ; cf. also Cic. de Or. 1, 57 fin.: " nuncupata pecunia est nominata, certa (nomine cer- ta?), nominibus propriis pronunciata," Fest. p. 173 ed. Mull.: turn illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant, Cic. N. D. 2, 23, 60 ; cf. id. ib. 2, 28, 71; Plin. 4, 12, 27: Pompeii M. titulos omnes triumphosque hoc in loco nuncupari, id. 7, 26, 27 : aliquam reginam, Just. 24, 2 Poet. : alicujus fidem, to in- voke, Enn. in Non. 90, 11. II. In partic: A. Nuncupare here- dem, To name publicly before witnesses as one's heir : heredes palam, ita ut exaudiri possint nuncupandi sunt Ulp. Dig. 28, 1, 21 : voce nuncupatns heres, Just. 12, 15 fin. ; Julian. Diz. 37, 1 1, 8 : — nuncupatum teetamentum, a testament drawn vp in the presence of witnesses, in which the testator names his heirs: Plin. Ep. 8, 18. — Hence, B. In gen., To constitute or appoint as one's heir: Suet. Claud. 4 ; so id. Cal. 38 : — nee quia offend it alius, nuncuparis, sed quia ipse meruisti, Plin. Pan. 43. C To publicly pronounce vows, to offer rows, to vow: "vnto nuncupata dicuntur, quae consulcs. prictores cum in provin- NU ND ciam pronciscuntur faciunt : ea in tabu- las praesentibus multis referuntur. At Santra L. II. de verborum antiquitate sa- tis multis nuncupata colligit non directo nominata 6ignificare, sed promissaet quasi testiticata, circumscripta, recepta, quod etiam in votis nuncupandis esse conveni- entius," Fest. p. 173 ed. Mull. ; Cic. Phil. 3, 4, 11 ; Liv. 21, 63 : quum consul more majorum secundum vota in Capitolio nun- cupata, cum lictoribus paludatus profec- tus ab urbe esset, id. 41, 10 : solvere vota nuncupata pro incolumitate exercitus, Val. Max. 1, lfm. nunc-usquc- adv. Until now (post- class.) : Amm. 14, 2. 1. nundina> ae> /• -^ marlcet-day; v. nundinus, no. I. 2. Nundina- ae, /. [nundinae] The goddess who presided over the purification and naming of infants, which took place in the case of boys on the ninth and in that of girls on the eighth day after birth, Maer. S. 1, 16 fin. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom, 1, p. 151 ; 2, p. 244. nundinae; arum,/., v. nundinus, no. I. * nundinalis, e, adj. [nundinae] Of or belonging to the nundinae : nundinalis cocu.8, a bad cook ; ace to the usual expla- nation, one only fit to prepare a funeral feast, which look place on the ninth day after the burial : Plaut Aul. 2, 4, 45 (cf. id. Pseud. 3, 2, 6. Ace. to others, a cook hired only on market-days, seldom employed. Per- haps nundinalis stands for nundinarius, v. h. v., and nundinalis cocus is a market- cook, one who sets up a movable kitchen for the people who come to market), nundinarius; a, um, adj. [id.] O/or belonging to a market or fair, market- (post- Aug.) : nundinarium forum, Plin. 8, 51, 57 : oppidum, id. 12, 17, 40 : epulae, given to those who attended the market, Ulp. Dig. 17, 2, 69. nundinaticius or -tius, a, um, adj. [nundinor] For sale (post-class.) : capita nundinaticia, i. e. the unveiled faces of girls, Tcrt. Virg. veland. 3. nundinatio, onis, /. [id.] Lit, The holding of a market or fair ; hence, a trad- ing, trafficking, buying and selling : fuit nundinatio aliqua, et isti non nova, ne causam diceret, Cic. Verr. 2, 5, 5 : quae libido in jure dicundo fuerit, quae varie- tas decretorum, quae nundinatio, id. ib. 2, 3, 46 : juris et fortunarum, id. Agr. 1. 3 ; id. Phil. 2, 45 Orell. N. cr. II, The market-price: Cod. Theod. 7, 4, 32. nundinator, oris, m. [id.] A trader, trafficker: I. Lit. : Fest. s. v. NUNDINAE, p. 173 ed. Miill. :— NUNDINATOR, an ap- pellation of Mercury as the patron deity of brokers, Inscr. ap. Reines. el. 1, no. 80. — II. Trop. : nundinator salutis publicae, Pseudo-Quint Decl. 12, 3. nundinO; are > v - nundinor, ad fin. nundinor, situs, 1. v. dep. [nundinael Lit., To attend or hold market ; to trade, traffic : I, Lit.: in captivorum pretiis, nee victoris animo, nee magni ducis more nundinans. chaffering, Liv. 22, 56. B. Transf., To come together in large numbers : in Solonio, ubi ad focum an- gues nundinari solent, Cic'deDiv.2,31, 66. II. Trop., To get by trafficking ; to pur- chase, buy : nundinari senatoriura nomen, Cic. Verr. 2, 2, 49 : jus ab aliquo, id. ib. 2, 1, 46 : totum imperium populi Romani, id. Phil. 3, 4. B. To trade away, to sell : constabat eum in cognitionibus patriis nundinari praemiarique solitum, Suet. Tib. 7 : judi- ces sententias suas pretio nundinantur, App. M. 10, p. 746 Oud. Act collat form, nundlno (post-class.) : n. pudorem, Firm. Math. 6, 31 fin. ; Auct. ap. Capitol. Gord. 24 fin. ; and so in the part, perf, nundinatus, traded away, sold. Firm. Math. 6, 31 med. ; Prud. arcip. 10, 969. mmdinum, i> "•, v - nundinus, no. II. nundinus» a, um, adj. [novemdies] Of or belonging to nine days ; hence, subst. : I, nundinae, arum (sing, collat. form, nundina, ae, Sid. Ep. 7, 5), /, The ninth day, i. e. the marlcet-day, the weekly market ; denoting the time, the place, and the business (on market-days the country people came into the city for the purpose NUPT of buying and selling, and of attending to public and religious affairs) : " nundinas feriatum diem esse voluerunt antiqui, ut rustici convenirent mercnndi vendendi- que causa : eumque nefastum, ne, si lice- ret cum populo agi, interpellarentur nun- dinatores," Fest. p. 173 ed. Mull. ; cf. Macr. S. 1, 16 : annum ita diviserunt, ut nonis modo diebus urbnnas res usurparent, re- liquia VII. ut rura colerent, Var. R. R. 2 praef. § 1 : erat in eo ipso loco nundina- rum wavt/yupts, Cic. Alt. 1, 14 : illi Capu- am nundinas rusticorum. horreum Cam- pnni agri esse voluerunt, id. Agr. 2, 33 ; Plin. 28, 2, 5 ; id. 18, 3, 4 : farris pretium in trinis nundinis ad assem redegit. id. 18, 3,4. B. Trop., Trade, traffic, sain: tofius reipublicae nundinae, Cic. Phil. 5, 4, 11 ; cf., vectigalium Hagitiosissimae nundinae, id. ib. 2, 14, 35. If, nundinum, i, «., The market-lime-, for the most part only in the connection inter nundinum, the time between two nun- dinae, and trinum nundinum, the time of three nundinae, or at least 17 days (reck- oned from the first market-day to the third, inclusive ; it was necessary that this period should expire before a bill could be put to the vote, Macr. S. 1, 16) : si nihil gustat inter nundinum, Lucil. in Non. 214, 28 : quoties priscus homo ac rusticu8 Romanus inter nundinum bar- bam radebat, Var. ib. 214, 30 ; id. ib. 32 : — postquam comitia decemviris creandis in trinum nundinum indicta sunt, on the third market-day, Liv. 3, 35 : rogatio sive non trino forte nundino promulgata sive non idoneo die, Quint. 2, 4, 35 : quod in ceteris legibus trinum nundinum esse oportet, Auct. or. pro domo, 16 ; — Lampr. Alex. Sev. 28. nuuquam, v. numquam. nuntia, nuntiatio, etc., v. nuncia, nunciatio, etc. nupcr, adv. [noviper, from novus] Newly, lately, recently, not long ago : J, Lit: nuper et quid dico nuper? immo vero modo, ac plane paulo ante vidimus, Cic. Verr. 2, 4, 3 : de quo sum nuper te- cum locutus, id. Att 14, 7 : is, qui nuper Romae fuit, id. de Or. 1, 19 : fac, quod fecisti nuper in curia, id. Lig. 12; id. de Div. Verr. 20.— Sup. : ab eo quod ille mi- perrime dixerit, Cic. Inv. 1, 17. 24. II. Transf., Recently, in modern times • neque ante philosophiam patefactam, quae nuper inventa est, Cic. de Div. 1, 39 ; cf. id. N. D. 2, 50 : vixi puellis nuper ido- neus . . . Nunc, etc., formerly, Hor. Od. 3, 26,1. nuperus. a, um, adj. [nuper] Late, fresh, recent (ante- and post-class.) : re- cens captum hominem nuperum et novi- cium Te perdocere, Plaut. Capt. 3, 5, 60 : elephanti nuperi a silva (al, nuper), Flor. 4, 2 : — "nuperrimus etiam proferebant an- tiquissimi," Prise, p. 606 P. nupta* ae, /.J v. nubo. nuptaliclUS or -tius> a, um, adj. [nupta] Of or belonging to a marriage, wedding-, nuptial (only in jurid. Lat.) : donum, Paul. Dig. 50, 16, 194. + nuptiabilis* e, adj. [nuptiae] Mar- riagcablr. : *' nupta, nubilis, nuptiabilis," Not. Tir. p. 131. nuptiae> arum, /. plur. [ nubo ] A marriage, wedding, nuptials: I, Lit.: exornatis nuptiis, Plaut. Aul. 4, 10, 54 : nuptias adornare, id. ib. 2, 1, 35 : facere, id. ib. 2, 4, 9 : coquere coenam ad nup- tias, Plaut. Aul. 3, 2, 15 : in nuptias ali- quem conjicere, Ter. Andr. 3, 4, 23 : nup- tias alicui efficere, id. Phorm. 2, 1, 28 : in nuptiis alicujus coenare, Cic. Q. Fr. 2, 3 : quae nuptiae non diuturnae fuerunt, Cic. Clu. 12 : corniticia vetula sane et multa- rum nuptiarum, id. Att. 13, 29. II, Transf., of Sexual intercourse : cujus mater quotidianis nuptiis delecta- batur, Auct. Her. 4, 34 ; so Just. 31, 6 ; Petr. 26. nuptialis. e, adj. [nuptiae J Of or be- longing to a marriage, wedding-, n nptial : nuptiales ludi, Plaut. Casin. 5. 1, 2 : coe- na, id. Cure. 5, 2, 61 ; Suet. Calig. 25 : do- na, Cic. Clu. 9 : faces, id. ib. 6 ; Hor. Od. 3, 11, 33: carmina, Catull. 61, 12, et al. Adv., nuptialiter, As al a wedding : NUT A Venus nuptialiter laeta, Mart. Cap. 6, 227. nuptiator, oris, m. [id.] One who marries (late Lat.) : Hier. ad Jov. 1, n. 38 : " nuptiatores, yauoaroXoi," Gloss. Philox. nupto, «re, v. intens. n. [uubo] To marry, wed (post-classical) : Tert. Sodom. 45. * nuptillai ae, /. dim. [ nupta ] A young wife : Var. in Non. 357, 2 (al. nup- tae). nupturiOi i v '. ' re . "• desid. n. [nubo] To desire to marry (post-Aug.) : Mart. 3, 93 ; App. Apol. p. 533 Oud. 1. nuptuSj a . um , Part, and Pa., from nubo. 2. nuptuS; us, m. [nubo] Marriage, wedlock (post-class.) : nuptumque passa, Stat. S. 5, 1, 45 : dies nuptus, a wedding- day, Gell. 2, 24, 7: solenni nuptu filias'lo- cabant, Aurel. Vict. Vir. ill. 59. ! nuricula. ae, /. dim. [nurus] A daughter-in-law : Inscr. ap. De Vita Inscr. i Benev. 53. 136. Nursia or Nnrtia, ae,/. A Sabine I city, the mod. Norcia: Nursia trigida, Virg. ' A. 7, 715 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 535 sg.— H. Deriv.. NurSintlSj a, um, adj., Nursian : rapa, Col. 10, 421 j Plin. 18, 13, 34 : pilae, Mart. 13, 20. — In the plur. subst, Nursini, drum, m., The Nursians, Plin. 3, 12, 17. Nurtia, v. Nortia. I niirus- us,/. [vvoi] A daughter-in- law : I, Lit.: uno animo omnes socrus oderunt nurus, Ter. Hec. 2, 1, 4 ; Cic. Phil. 2, 24 : jam tua Laomedon oritur nurus, i. e. Aurora, the wife of Tithonus, a son of Laomedon, Ov. F. 6, 729 : ma- trum nuruumque caterva, id. Met. 12, 216. — II, Transf.: A. -^ son's bride, Ulp. Dig. 23, 2. 12.— B. The wife of a grand- son or great-grandson, Paul. Dig. 23, 2, 14 ; Ulp. ib. 2, 8, 2. — C. -d young woman, mar- ried woman (poet.) : inque nurus Parthas dedecus illud eat. Ov. A. A. 3, 248 : nurus Latinae, id. Met. 2, 365 : Luc. 1, 146. I rtUS* m. =z vovs, The understanding (post-class.): Mart. Cap. 2, 36. —II. In partic, One of the aeons of Valentinian, Tert. adv. Valent. 7 ; 9. I nusciciosum (more correctly % nus- citiosum) Ateius Philologus ait appellari solitum, qui propter oculorum virium pa- rum videret. At Opilius Aurelius NVS- CICIONES [fort. leg. NVSCITIONES) esse caecitudines nocturnas : Aelius Stilo, qui plus videret vesperi, quam meridie, nee cognosceret, nisi quod usque ad ocu- los admovisset, Fest. p. 173 ed. Milll. nuspiam? A false reading for uspi- am, Gell. 5, 4, 2. nusquami adv. [ne-usquam] No- where, in no place: I, Lit. : fratrem nus- quam invenio gentium, Ter. Ad. 4, 2, 1 : sive est ilia scripta uspiam, sive nusquam, Cic. Leg. 1, 15: nolite arbitrari me cum a vobis discessero nusquam aut nullum fore, id. de Sen. 22. et saep. : — nusquam non, every where: Plin. 24, 1, 5. II. Transf: A. On no occasion, no- where, in nothing : nusquam equidem quicquam deliqui, Plaut. Men. 5, 2, 30 : praestabo sumptum nusquam melius po- ni posse, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2. B. With verbs of motion, No whither, to noplace: Ter. Eun. 2, 2, 50: nusquam abeo, id. Ad. 2, 2, 38 ; Auct. Her. 2, 2. 2. To or for nothing : ut ad id omnia referri oporteat, ipsum autem nusquam, Cic. Fin. 1, 9: plebem nusquam alio na- tam, quam ad serviendum, Liv. 7, 18. C. nusquam esse : Not to exist, not to be (poet, and in post-class, prose) : ergo nunc Dama sodalis Nusquam est, Hor. S. 2, 5,_101 ; Paul. Dig. 47, 2, 38. nutabllis* e, adj. [nuto] Tottering (post-class.): App. de Deo Socrat. p. 129 Oua\ nutabnndus. a, um, adj. [id.] Tot- tering, staggering (post-class.): I, Lit.: miles nutabundus, App. M. 9, p. 673 Oud. ; so Salvian. Gub. D. 6, 13. — H, Trop., Vacillating, uncertain, Lact. 6, 3. * nutamen- mis, n. [id.] A nodding, waving : Sil. 2, 399. nutatlO) onis, / [id.] (a post-Aug. word) I, A nodding : capitis nutatio, Plin. 1, 37, 49. — H, A swaying : A. Lit.: in utramque partem nutatio, Quint. 11, 3, NUTR I 129. — B. Trop.: nutatio reipublicae, Plin. Pan. 5. nutiquam. v - neutiquam. nutOj avi, atum, 1. v. intens. n. [nuo, ere J To nod with the head : I, Lit : ne- que ilia ulli homini nutet, nictet, annuat, Plaut Asin. 4, 1, 39 : capite nutat, id. Mil. 2, 2, 52: nutat ne loquar, id. Men. 4, 2, 49 : crebro capitis motu nutans, Suet. Ca- lig. 38 : nutans, disturquens oculos, Hor. S. 1, 9, 64. II. in gen., To sway to and fro: A. Lit. : nutant circumspeetantibus galeae, et incerti trepidant, Liv. 4, 37 ; Virg. A. 3, 629 : percutiens nutnnti pectora mento, Ov. M. 11, 619 : nutans machinimentum, Tac. H. 4, 30. B, Trop., To waver: 1, To waver in one's opinion or judgment ; to doubt, hesi- tate : etiam Democritus nutare videtur in natura Deorum, Cic. N D. I, 43: sic ani- mus vario labefactus vulnere nutat Ov. M. 10, 375; ef. Stat Th 8, 614. 2. To falter in one's fidelity, to be faith- less : ac primo Festus nutabat, palam Vi- tellium, occultis nunciis Vespasianum fo- vens, Tac. H. 2, 98. 3, To be ready to fall or give way ; to totter, to waver : tanto discrimine urbs nu- tabat, ut, etc., Tac. H. 4, 52 : nutantem aci- em victor equitatus incursat, id. ib. 3, 18: nutantem hostem praevenire, id. Hist. 3, 40 ; cf. Flor. 3, 10. nutribfliSi e > <"ti- [nutrio] Nourish- ing, nutritious (post-class.) : cibi nutribi- les, Coel. Aur. Tard. 4, 3 : nutribiliores succi, id. ib. 5, 10. — Hence, Adv., nutriblliter, So as to be nour- ished or reared : Theod. Prise. 4, 2. ' nutricatlO» onis, / [id.] A suckling, nursing ^ante- and post-class.) : munus nutricationis grave ac difficile, Gell. 12, 1, 5: puerorum nutricationes, App. Dogm. Plat. 2, p. 27: — herbarum, Var. R. R. 1, 44, 4. nutriCatllS; us, m. A suckling, nursing (ante-class.) : plane eductus in nutricatu Venereo, Plaut. Mil. 3, 1, 55: — pecoris, Var. R. R. 2, 1, 20 II. -A- grow- ing: herba non evellenda in nutricatu, Var. R. R. 1, 47; so id. ib. 1, 49. ! nutriClOi onis, m. [nutrio] A nurse: Inscr. ap. Mur. 1891, 8. nutricius and -tius, a, um, adj. [nutrixj That suckles, nourishes, nurses: quis Faustulum nescit pastorem fuisse nutricium, qui Romulum et Remum edu- cavit 1 Var. R. R. 2, 1, 9 : nutriciae curae, Arn. 2,' 58 : — humus radices tenero relut nutricio sinu recipit Col. 3, 13, 7. II. Subst: A, nutricius, ii, m., A bringer up, a tutor : erat in procuratione regni, propter aetatem pueri, nutricius ejus, Caes. B. C. 3, 107; so Inscr. Orell. no. 2964. — Also, transf. : Favonius afflatu nutricium exercebit, Plin. 18, 34, 67, § 337. B. nutricia, ae, /., A nurse, governess, tutoress: Hier. Ep. 108, n. 30. C. nutricium, ii. n., A itursing ; nour- ishment : illius pio maternoque nutricio aeger convalui, Sen. Consol. ad Helv. 17 : nutricia ducere ab aliquo, Arn. 5, 163. 2. In the plur., nutricia, orum, n„ A nurse's wages, ra SpeTzrnpia : Ulp. Dig. 50, 13, \Jn._ nutricot are, and nutrlcor. atus, l. v. dep. [id.] To suckle, nourish, bring up, rear: f. Lit: pueros nutricare, Plaut. Merc. 3, 1. 11 : scrofae nutricare octonos porcos parvulos primo possunt Var. R. R. 2, 4, 13; id. ib. 2, 8 : nutricatur oliva, Afran. in Non. 478, 26. — H. Trop. : mun- dus omnia, sicut membra et partes suas, nutricatur et continet, Cic. N. D. 2, 34 Orell. N. cr. ; cf. Non. 478, 21 : eum pau- pertas nutricata est, App. Apol. p. 434 Oud. nutrlcula. ae,/. dim. [id.] A nurse: I, Lit: quid voveat dulci nutricula ma- jus alumno? Hor. Ep. 1, 4, 8 ; Suet. Aug. 94 : fabulae nutricularum, Quint. 1, 9, 2. II. Transf.: nutriculae praediorum. Cic. Phil. 11, 5 : Gellius nutricula seditio sorum, id. Vatin. 2 : n. causidicorum Af- rica, Juv. 7, 148. nutrisncni ' n ' 3 ' "■ [nutrio] Nour- ishment : Ov. M. 15, 354. nutrimentum. i. "■ [id-] Nourish ment, nutriment : J, Lit: perhanc nutri- mentorum consuetudinem, Suet. Cal. 9. 1019 NUTR B. Transf. : pro nutrimento omni est raritas vulneris, Plin. 17, 23, 36, n. 28 : suscepitque ignem foliis atque arida cir- cum Nutrimenta dedit, Virg. A. 1, 176. II. T r o p. : eloquentiae, Cic. Or. 13 : favoris, Val. Max. 2, 1 : truculentiae, App. M. 9, p. 660 Oud. B. nutrimenta, orum, A bringing up, rearing: nutrimentorum ejus locus 03- tonditur, Suet. Aug. 6. nutria, n ' and ii, I turn, 4. (contr. form, nutrimus tor nutrivimus, Nemes. Eel. 3, 26 : — nutribam for nutriebam, Virg. A. 7, 484; 11,572: nutribofornutriam, Rhemn. Palaem. 1383 ; Cledon. 1914.— In the de- pon. form, nutritor for nutrito, Virg. G. 2, 425 ; cf. Prise, p. 798 P.) To suckle, nour- ish, feed, foster, bring up, rear : I, Lit.: quos lupa nutrit, Ov. F. 2, 415: nutritus lacte ferino, id. Trist. 3, 11, 3 : iligna nu- tritus glande, Hor. S. 2, 4, 40 : balaenae mammis nutriunt fetus, Plin. 11, 40, 95 : serpente ciconia pullos Nutrit, Juv. 14, 75 : taurus nutritus in herba, id. 12, 12. B. Transf., Of plants : terra herbas nutrit, Ov. R. Am. 45: myrtum roscido humore nutrire, Catull. 61, 25 : nutriri ci- nere vult ruta, Plin. 19, 8, 45 : fruges humo nutriente, Curt. 8, 10. — Poet. : Edonis nu- tritum missile ventis, with a shaft taken from a tree toughened by storms, Val. Fl. 6, 340.— Of tire : ignes foliis et cortice sicco Nutrit, Ov. M. 8, 643. 2. To nourish, nurse, take care of, at- tend to the body : cura corporum nutri- endorum, Liv. 4, 52 : aegrum nutrire per eos cibos, quos, etc., Cels. 3, 23 : vires, id. ib. : ulcus, to heal, id. 5, 26 : capillum, Plin. 22, 22, 39. 3. Nutrire vinum, To mix wine with spices, in order that it may keep : Col. 12, 30 : nutritum vinum, id. 12, 21. 4. In gen., To preserve: nutriuntur op- time (mensae citreae) splendescuntque, manu sicca fricatae, Plin. 13, 15, 30 ; Ca- tull. 19, 1. II. Trop., To nourish, cherisk, support, sustain : indoles nutrita faustis sub pene- tralibus, Hor. Od. 4, 4, 25 : amorem, Ov. A. A. 3, 579 : pascere ac nutrire furorem, Sil. 7, 497 : — impetus ille sacer qui vatum pectora nutrit, Ov. Pont. 4, 2, 25 : carmen, id. ib. 3, 4, 25 : numi, quos hie quincunce modesto nutrieras, Pers. 5, 149. nutrior, iri =r nutrio, Virg. G. 2, 425 ; v. nutrio. nu trltlUSi a, um > y - nutricius. nutritor; °ris, m - [nutrio] A bringer up, rearer, breeder : volucrum nutritor equorum, Stat. Th. 10, 228: Alexandri Severi, Lampr. Alex. Sev. 13 : a nutritore 6uo manumissus, Suet Gramm. 7 ; Inscr. Orell. no. 2816. nutrltorius. a. ™, «&'■ [nutritorj I, Nourishing, nutritioe: lac omne nutri- torium est, Theod. Prise, de diaet. 3. — H, Of or belonging to bringing up, rearing : cunae nutritoriae, Aug. Conf. 12, 27. nutritura, ae,/. [nutrio] = nutrica- tus, A nursing, suckling, Cassiod. 1. nutritus, a, urn, Part., from nutrio. * 2. nutritus, iis, m. [nutrioj Nour- ishment: mulsi nutritu senectam tolerare, Plin. 22, 24, 53. nutrix (old orthogr., NOTRIX, ace. to Quint. 1,4, 16), icis,/. [id.] A wet-nurse, nurse: I, Lit.: omnia minima mansa, ut nutrices infantibus pueris, in os inserant, Cic. de Or. 2, 39 : cum lacte nutricis erro- rem 6uxisse, id. Tusc. 3. 1 : eapra nutrix Jovis, Ov. F. 5, 127 : Jubae tellus leonum arida nutrix, Hor. Od. 1, 22, 15: gallina nutrix, a hen that has chickens, Col. 8, 11 : — mater nutrix, a mother that suckles her own infant, Gell. 12, 1 ; so Inscr. ap. Fabr. p. 188. «.428: — nutricis pallium, figur. of any thing soiled, dirty. Pinut. Bac. 3, 3, 30. B. Transf. : 1. She who nourishes or maintains a. thing : virgincs perpetui nu- trices et conservatrices ignis, Am. 4, 151. 2. Nutrices, The breasts, paps : Catull, 64, 18. 3. A piece of ground in which shoots of trees are planted in order to he set out again, A nursery garden, Plin. 17, 10, 12. 4 The land that supports afamily, Plaut. Trin. 2. 4, 111. II. Trop. : est quasi nutrix ejus ora- toris, Cic. Or. 11: curarum maxima nu- 1020 NY CT trix Nox, Ov. M. 8, 81 : nutrix Discordia belli, Claud, in Ruf. 1, 30. nutuSj us, m. [nuo, ere] A nodding, a nod: I, Lit: nutus tuus potest homi- nem in civitate retinere, Cic. Fam. 12, 22 : Scipio nutu finire disceptationem potuis- set, Liv. 34, 62: nutu tremefecit Olym- pum, Virg. A. 9, 106 : digitisque saepe est nutuque locutus, Ov. Tr. 2, 453: nutus conferre loquaces, Tib. 1, 2, 21 : digiti, 'Pert. adv. Herm. 27. B. Transf, A downward tendency ox motion, gravity : terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferri, Cic. Tusc. 1, 17 : terra sua vi nutuque tenetur, id. de Or. 3, 45. II. Trop., Command, will, pleasure: ad eorum arbitrium et nutum totos se fin- gunt, Cic. Or. 8: jura omnia praetoris nutu atque arbitrio meretriculae guber- nari, id. Verr. 2, 5, 13 : ad alicujus volun- tatem nutumque convertere, id. Fam. 3, 10 : omnia deorum nutu atque potestate administrari, id. Catil. 3, 9 : auctoritate nutuque legum domitas habere libidines, id. de Or. 1, 43 : paratum esse ad nutum, id. Phil. 7, 6: ad nutum praesto esse, id. Verr. 2, 1, 31 : respirare contra nutum ditionemque alicujus, id. Quint. 30 : saevae nutu Junonis eunt res, Virg. A. 7, 592. I1UX- nucis (gen. plur., nucerum for nucum, Coel. in Charis. p. 40 P.), /. A nut: | # Lit: inter primas germinant ul- mus, salix, nuces, Plin. 16, 25, 41.' At weddings it was customary to strew nuts on the floor : sparge, marite, nuces, Virg. E. 8, 30 ; cf. Var. ap. Serv. ad Eel. 8, 30 ; Fest. p. 173 ed. Mull. ; Plin. 15, 22, 24. Nutshells were used in coloring the hair : viridi cortice tincta nucis, Tib. 1, 9, 43. Nuts were strewn at the festival of Ceres, Sinn. Capito ap. Fest p. 177 ed. Mull. Children played with nuts, Suet. Aug. 83; hence, proverb., Nuces relinquere, to give up childish sports, to betake one's self to the serious business of life, to throw away our rattles, Pers. 1 , 10 : — nux cassa, an empty nut, fig. of a thing of no value, Hor. S. 2, 5, 35. II. Transf., A fruit with a hard shell or rind : nux amara, a bitter almond., Cels. 3, 10 ; so Col. 7, 13 ; Plin. 15, 7, 7 : casta- neae nuces, chestnuts, Virg. E. 2, 52. The fruit of the tithymalus, Plin. 26, 8, 40.— Poet, An almond-tree, Virg. G. 1, 187. nyctalopa. ae, /. [nyctalops] The disease of one who can not see in the twi- light, nyctalopy : Marc. Emp. 8. t nyctalopia^ ae, /. = vtocraAwjnn, The disease of one who can. see nothing in the twilight, nyctalopy, Isid. Orig. 4, 8. I nyctalops, °pis, adj.= vvKrAXulp, That can, not see in. the twilight : Plin. 28, 11, 47: ubi homo neque matutino tem- pore videtneque vespertino : quod genus Graeci vvKrdXmas vocant Ulp. Dig. 21, 1, 10. II. That sees only at night : nyctalopas, qui per noctem vident et per diem obscu- ritatem patiuntur, Theod. Prise. 1, 10. Nyctegresia, ae, /. = ^vKTnypenia ( NvKTeyepaia), Night-watching, the title of a comedy of Attius (v. the fragments in Bothe, Poet seen. Lat. 5, p. 224 sy.) ; cf., " egretus et adgretus ex Graeco sunt ducta a surgendo et proficiscendo. Unde et Nyctegresia quasi noctisurgium," Fest. p. 78 ed. Mull. t nyctegretos, i, /•. or -on, '. n - = vvktC) ptTov, A plant that shines by night, Plin. 21, 11, 57. Nyctcis, id's, v. Nycteus. NyctellUS. a, um, adj., NwtrfAiof, An epithet of Bacchus, because his myste- ries were celebrated at night : Nyctelius pater, Ov. A. A. 1, 567 : latex, wine, Sen. Oed.492: Nyetelia sacra, the Bacchanalia, Serv. ad Virg. A. 4, 383. NyctCUS, ei and eos, m., Nu/crtCs, A sou ofHyrieus and the nymph Clonia, and father ofAnliopa : Nycteos Antiope, Prop. 3, 13, 12.— H. Deriv., Nycteis, Mis, /., The Ni/ctcide, i. e. Anliopa : Nycteida, Ov. M. 6, 110 : Nycteidos, Stat. Th. 7, 190 ; Hyg. Fab. 7 and 155. I nycticoraxi acis, m. = vvKTiK6p'il, The night-raven, Hier. Ep. 106, n. 86 ; Isid. Oris:. 12, 7. Myctimcne, es, /., HvKTiucvr/, The NYSA daughter of Epopeus, king of Lesbos, who unknowingly had i7itcrcourse with her fa- ther : when she discovered it, she fled in despair to the woods, where she was changed by Minerva into a night-owl : Ov. M. 2, 591 ; cf. Serv. ad Virg. G. 1, 403 ; Hyg. Fab. 204 and 253. + nyctostrategns, >. ">■ = wkto- oTparr/yoi, The Greek name of the prac- fectus vigilum, Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 12. t nympha, ae, and nymphe, es, /. (dat. plur' NYMPHABUS. Infer. Orell. no. 1629, NYMFABVS, ib. no. 1630, and also NYMPHIS, ib. no. 1627 ; 1630 so.) f = vvuQn : I. A bride, a mistress : Ov. Her. 1, 27 ; Tib. 3, 1, 21 (al. merita). II. Nymphae, Demi-goddesses, who in- habit the sea, rivers, fountains, woods, trees, and mountains; nymphs : Nymphae genus amnibus unde est, Virg. A. 8, 71 ; id. ib. 10, 551 ; Ov. M. 5, 540 : Nympha Maena- lis, i. e. Carmenta, the mother of Evander, Ov. F. 1, 634 : Nymphae Libethrides, the Muses, Virg. E. 7, 21: vocalis Nymphe, Echo, Ov. M. 3, 357. Vows were made to the fountain-nymphs in cases of sick- ness or of drought, Cic. N. D. 3, 17 ; so Inscr. Orell. no. 1631 sg. B. Trans f., Water (poet.) : et cadit in patulos Nympha Aniena lacus, Prop. 3, 16, 4 ; Mart. 6, 43. C. The pupa or nymph of an insect : alius evolat, alius in nympha est alius in vermiculo, Plin. 11, 21, 24 ; so id. 11, 16, 16. t nymphaea, ae, f~vvpn-iu>- pov] A Roman surname : L. SAENIUS L. T. NYMPHODORVS, InBcr. ap. Mur. 1599. 5. t Nymphodotus, i. m - [vvutbn-^s] A Roman surname : Inscr. ap. Marl. Mus. Ver. 109, 1. t nymphon, ° n ' 8 ' "'■ = wikP&v, a bridal chamber, 'Pert adv. V«l. 32. Nysa (Nyssa), ae, /., N5ro, The name of several cities : j^. A city in Caria, on the Messogis, the mod. Nasli, Plin. 5, 29, 29. — B. ^ city in Palestine, the mod. El Baisan, Plin. 5, 18. 16. — C. -^ city in In- dia, on Mount Meros, the birthplace of Bacchus, Mel. 3, 7; Plin. 6, 21, 23 ; Curt. 8, 10; cf. Justin. 12, 7— II. Derivv. : A. NysacUS, a, um, adj. : 1. Of or belonging to Nysa, in Caria : Nysaei, orum, m,, The Nysaeans: Cic. Fam. 13, o 64 ; Plin. 5, 29. 29.-2. Of or belonging to Nysa, in India, poet, for Bacchic: cho- ri, Prop. 3, 15, 22 : palmes, SiL 7. 198 : Hydaspes, Luc. 8, 227 : cacumina Gauri, Sil. 12. 160. B. NyseiSi "lis,/.. Ifysaean, i.e. Bac- chic: Nymphae Nyseides, who reared Bac- chus, Or. M. 4, 314. C. Nyseius- «• um . a dj< A'ysacan, i. e. Bacchic: juga Nyseia, Luc. 8, 801. D. Nyseus (dub), ei and eos, m.. An rpuhli of Bacchus: Ov. M. 4, 13. E. NysiacUS- «. um - <«#•■ Nysaean, j e. Bacchic: Mart. Cap. 2. P. Nysias? *dis. /., Xysaean : Nysi- ides Nymphae, Ov. F. 3, 769. Or. Nysigrena) ae . m -. Born in Xysa : cmn NyaigeDifl Silenis, Catull. 64. 252. H. nysiOIl' »• n -i ^ c ?. A PP- Herb. 98. I. NysiUS» a > um . aa J- Nysian : quajn (hcdenim) quidam N'ysiam, alii Bacchicam vocant Plin. 16, 34, 62 : Nysi- U9 et Semeleius Liber, Am. 5, 176. K. NysnS) U "••. The tutor of Bacchus, to whom lie intrusted Thebes during his expedition to India, Hyg. Fob. 131 and 167. - ^% o, the fourteenth letter of the "■ Wj Latin alphabet, of which the Latin language has possessed both the sound and the sign from the earliest times ; whereas the Etruscan language never pos- sessed the o, and the Umbrian seems not to have received it as an alphabetical char- acter till a later period. The oldest mon- uments of the Latin tongue frequently ex- hibit the o where the classic language has always u. So on the Column, rostr. MA- CESTRATOS (ace. pi), EXFOCIOXT, CONSOL, PRIMOS (nom. sing.), CAP- TOM ; in the Epitaphs of the Scipios. HONC OLNO, COSENTIONT. DVOMO- RO OPTV'MO VIRO (bonorum opti- mum virum) ; in the S. C. de Bacch. IN OQVOLTOD. et al. And even in the la- ter inscrr. and M5S. we sometimes tind ofor u: POPLICO, POPOLVM, TABO- LEIS. in the tab. Bantina : FACIONDAM DEDEROXT, Inscr. Orell. no. 1585; MOXDO, HOC TOMOLO.id.ib.no. 4858: fondus, fornacaribus, solitodo, etc., in good MSS. (v. Freund, Cic. Mil. p. 18). And, on the contrary, u for o in the old forms, fruns, funtes. for frons, fontes, v. h. vv. ; RVBVSTIS for robustis, in the Cenot. Pisan. : v. Orell. Inscr. no. 642: NVMEN- CLATOR Inscr. ap. Grut 630, 5: CON- SVBRIXVS. id. ib. 1107. 1 : SACERDVS, id. ib. 34, 5 : VNV LOCV, id. ib. 840, 1. O and u appear with equal frequency in connection with qu and v: quom and quum, avos and avus : v. Freund. 1. 1. p. 14 sg. ; p. 31 so. This interchange of o and u seems to have been effected rather by dialectical and local than by organic and historical causes ; just as in the mod- ern Italian dialects a preference is shown on the one hand for o and on the other for u. and in one and the same dialect the Latin o has passed over into u and the u into o. — On the commutation of o and e, see the let. E. — We have o for au in Clo- dius, plodo, plostrum, sodes, etc. ; v. the art au. As an abbreviation. O stands for om- nis and optimus : I. O. M. Jovi Optimo Maximo ; O. E. B. Q. C. ossa ejus bene quiescant condita, Inscr. Orell. no. 4489 ; cf. O. I. B. Q. for Ossa illius bene quies- cant, id. ib. 4483 ; 4490 : O. N. F. omnium nomine faciundae, id. ib. 4415 : O. T. B. Q. ossa tua bene quiescant : O. V. Optimo viro, id. ib. 4135; also, optimi viri, id. ib. 5037. 2. 6j inter}- The commonest excla- mation of joy, astonishment, desire, grief, indignation, etc. ; O '. oh ! constr. usually with the roc. or ace : o Romule, Romule die, Enn. Ann. 1, 178 : o Tite. tute Tati, id. ib. 1. 151 : cf., o Tite. si quid eso adjure, id. ib. 10, 6 : o mi Furni ! Cic. Fam. 10. 26 : o paterni generis oblite, id. Pis. 26. — With the ace. : o me perditum, o me afflictum .' Cic. Fam. 14, 4 : o hominem nequam ! id. Att. 4. 13: o praeclarum custodem ovi- uni u aj int,lupum! id. Phil. 3,11 : o rem B totam odiosam, id. Att. 0, 4 : o Bruti aman- ter scriptas literas, id. ib. 15, 10. — With the nam. : o vir lortia atque amicus ! Ter. Ph. 2. 2. 10 : o qualis facies ! Juv. 10, 157. — I With a follg. utinam : o utinam Obrutus I esset I Ov. Her. 1, 5; so id. Met 1, 363, et i al. — With a follg. si: quamquam, o, si I solitae quicquam virtutis adesset ! yet oh '. I if, etc., Virg. A. 11, 415.— With a follg. ] gen. : o nuncii beati, Catull. 9. 5. — By po- ; ets also placed after a word : o lux Dar- : daniae. spes o tidissima Teucrum, \'irg. A. 2. 281 : quid o tua fulmina cessanf ! Ov. M. 2, 279. — Also loDg, before an ini- tial vowel : o ego laevus, Qui, etc., Hor. A. P. 302 ; though sometimes short, te . Corydon, o Alexi, trahit sua quemque ' voluptas, Virg. E. 2, 65. darion* onis. m., 'Onpiuiv, A poet. J collat. form for Orion : Catull. 66, 94. 6asis> is . /■• "Oaoii. A place in the west of Egypt, ichither criminals were banished j by Vie emperors. Cod. Justin. 9, 47, 26. — BE. Derivv. : £. Oasenus* a, um, adj., i Of or belonging to Oasis : Oasena depor- ! tatio, Cod. Theod. 9, 32.— B. Gasltes. ae, m., Of or belonging to Oasis, Oasite : j Oasitae nomi, Plin. 5, 9, 9. Oaxes or Oaxis. is. m., "Oalu, A river in Crrte : rapidum Cretae veniemus ! Oaxem, Virg. E. 1, 66. — B, Deriv., 6aX- is. Idis, /, adj., Of or belonging to the ! Oaxes ; poet for Cretan: capiens tellu- i rem Oaxida, Var. Atacin. in Serv. Virg. I E. 1, 66. ©I), praep. c. ace (in late Lat also with ' the abl.: OB PERPETVO EIVS ERGA SE AMORE. Inscr. Orell. no. 106) [i-i] | denotes direction toward or to something: with verbs of rest at, about, before. I, Lit: A. With verbs of motion, To- ward, to (so only ante-class.) : IS TER- TI1S DIEBVS OB PORTVM OBVAGV- j LATVM 1TO, let him go before his house to summon him. Fragm. XII. Tab. ap. Fest I s. v. PORTVM. p. 233 ed. Mull. (v. Ap- j pend.) : ob Romam legiones ducere, Enn. j Ann. 8, 70 ; so, ob Trojam duxit id. ap. I Fest p. 178 ed. Mull. : cujus ob os Graii ( ora obvertebant sua, id. ap. Cic. Tusc. 3, ( 18, 19 ; and in Cic. Fam. 9, 26, 2. B. With verbs of rest At, about, before (so too in Cic.) : follem sibi obstringit ob gulam, Plaut Au]. 2, 4, 23 : lanam ob ocu- lum habere, id. Mil. 5, 37 : esperior, prius ob oculos mihi caliginera obstitisse, before my eyes, id. ib. 2, 4, 51 ; so, mors ob ocu- los saepe versata est Cic. Rab. Post 14, 39 ; and id. Sest 21, 47 : ignis qui est ob os offusus, id. Univ. 14. n. Transf., To indicate the objector i cause, On account of, for, etc. /\, In gen. (so freq. and quite class.) : I etiam ob stultitiam tuam te tueris ? do you I still defend yourself with regard to your folly? Plaut. Trin. 3, 2, 82 ; so, pretium I ob stultitiam fero, Ter. And. 3, 5. 4 ; id. ! Phorm. 2, 3, 23 : ob earn rem iratus, on I that account, Plaut. Bac. 4. 4, 33 ; so, neu ' S quid ob earn rem succenseat id. ib. 39 ; ' and Ter. Ad. 5, 6, 7 ; cf. also, Mi. Ob earn \ I rem ? De. Ob earn, id. ib. 5, 9, 20 ; and, ; j ob rem nullam, id. Hec. 5, 3, 2 : hanc Epi- , curus rationem induxit ob earn rem, quod i veritus est ne. etc., Cic. Fat 10 fin. ; cf., , | ob earn causam, quod, etc., id. Rep. 1, 7 ; : ■ and, quam ob causam venerant id. de Or. ; 1, 7, 26; so, non solum ob earn causam fieri volui, quod, etc., id. Rep. 1, 21 : ob ■ hanc causam, quod, id. ib. 2, 1 : nee ob | aliam causam ullam, etc., id. Lael. 20, 74 : ; ob meas injurias, Ter. Heaut 1, 1, 85; cf, 1 quodnam ob facinus 1 id. ib. 5, 2, 3 ; and, ob peccatum hoc, id. ib. 37; so, ob male- facta haec, id. Ad. 2, 1, 45: and, ob ill am : injuriam, Cic. Rep. 2,25: ob aliquod emol- , umentum suum. id. Fontei. 8, 17 : ob rem ' judicandam pecuniam accipere, id. Verr. ! 2, 2, 32: nee meliores ob earn scientiam nee beatiores esse possumus, on account of, for that knowledge id. Rep. 1, 19 fin. : ob earn (amicitiam) summa fide servatam, id. Lael. 7 fin.: ob labefactandi regni timo- rem, id. Rep. 2. 2: unius ob iram Prodi- mur, Virg. A. 1, 251 ; cf.. saevae memorem Junonis ob iram, id. ib. 1, 4. Cf. also, aut ob avaritiam aut misera ambitione labo- rat Hor. S. 1, 4, 26 ; v. Jahn, Orell. : Wus- tern, ad loc. ; and cf, non noxa neque ob O B AM metum. Tac. II. 2, 49 : Germanicum mor- tem ob rem publicam obiisse, for the re- public, id. Ann. 2, 83 : cum quibus ob rem pecuniariam disceptabat, id. ib. 6, 5 : — ob industrial», on purpose, intentionally, Plaut Casin. 4, 3, 6 ; so id. ib. 2, 3, 58 (ib. 60, de. industrin) ; cf. id. Men. 1, 2, 14. B. In partic. : 1. To indicate a thing In consideration of, i. e. for, instead of which something is given, done, etc. (so only ante-class.) : ob asinos ferre argen- tum. Plaut. Asin. 2, 2, 80 ; id. Epid. 5, 2. 38 : quin arrhabonem a me accepisti ob mulierem ? id. Rud. 3, 6, 23 : ager oppo- situs est pignori Ob decern minas, Ter. Ph. 4, 3, 56 : talentum magnum ob unam fabulam datum esse. C. Gracch. ap. Gell. 11, 10 Tin. 2. Ob rem, like ex re, opp. to frustra, To the purpose, with advantage (very rare- ly) : An. Non pudet Vanitatis ? Do. Min- ime. dum ob rem, Ter. Ph. 3, 2, 41 : ve- rum id frustra an ob rem faciam, in vos- tra manu situm est, Sail. J. 31, 5. 3. Quam ob rem, also written in one word, quamobrem, On which account, wherefore, therefore, hence, accordingly ; a very freq. particle of transition, esp. in Cic. : quam ob rem id primum videamus, quatenus, etc, Cic. Lael. 11 : quam ob rem utrique nostrum gratum admodum feceris, id. ib. 4, 16 ; so id. ib. 2, 10 ; 3, 12 ; 4, 15 ; Rep. 1. 5 ; 1, 17 ; ), 19, et saep. 4. Ob id, ob hoc. ob haec, On that ac- count, therefore (not freq. till after the Aug. per. ; not used by Cic. or Caes.) : isnaris hostibus et ob id quietis, Liv. 25, 35, 7 ; so, ob id, id. 28, 2, 2 ; Tac. A. 2. 66 ; 3, 75 ; 13, 5 : — ob hoc quum omnia neg- lecta apud hostes essent Liv. 25, 37, 17 ; so, ob hoc, Sen. a N. 7, 14 ; Col. 7, 3. 21 ; cf, ob hoc miserior, Sen. Ep. 98 : — ob haec quum legatos mittd placuisset Liv. 8, 23, 3 ; so, ob haec, id. 21. 50 ; 38, 34 ; Cels. 1 praef. : — ob ea consul Albinus sc- natum de foedere consulebat Sail. J. 39, 2 : — ob quae posterum diem reus petivit, Tac. A. 2, 30 fin. III. In composition, the 6 of ob re- mains unchanged before vowels and most consonants ; only before p, f, c. g is as- similation more common : oppeto. offero, occido, ogganio, etc. — As to signification, that of direction toward, or of existence at or before a thing is predominant al- though it likewise gives to the simple verb the accessory notion of against : ob- jicere, opponere, obrogare. t obacerbat. exacerbat Fest p. 187 ed. Mull. - obaCGTO' L v - a - To contradict, in- terrupt : " obacerare obloqui atque alteri- us sermonem molestc impedire ; quod sumptum videtur a paleis, quas Graeci axvpa vocant" Fest p. 187 ed. Mull. 6b-aemulor? L *"• dep. n. [ob-aemul- or. to excite to jealousy against *'. e.] To stir up, irritate, provoke (eccl. Lat.) : illi obaemulati sunt me in non Deo. Tcrt. adv. Marc. 4, 31 (a transl. of the Biblical 'J''NJp and C3S"JpN, Deut.32, 21). * dbaerarinS) "■ m - [ob-aes] A debt- or who must work out his debt (ante-class.) : (agros colunt) ii, quos obaerarios nostri vocitarunt Var. R. R. 1, 17, 2 Schneid. N. CT, 6b-aeratUS. B, um, adj. [id.] Involv- ed in debt, in bondage on account of debt (quite class.) : '• liter, qui suas operas in senitute pro pecunia quadam debebat, dum solveret nexus vocatur, ut ab aere obaeratus," Var. L. L. 7, 5, § 1 05 : tenuis et obaeratus, Suet Caes. 46. — Comp. : quanto quis obaeratior, aegrius distrahe- bant, the more deeply in debt, Tac. A. 6, 17. — II. Subst, obaeratus, i, m., A person in- volved in debt, a debtor: obaeratos libe- rare, * Cic. Rep. 2, 21 : Orgetorix omncs clientes obaeratosque suos eodem con- dusit Caes. B. G. 1, 4 ; Liv. 26, 40, 17. * ob-agito? 1- "- a - [ob-agito] To dis- turb : Enn. in Non. 147, 11 (in the form obiirito ; v. under OBIGITAT). ob-ambulatiOi onis, /. [obambulo] A going or walking about : obambuiatio hominum, Auct Her. 3, >9. cb-ambalO) "A atnm, 1. v. n. and a. [ob-ambulo] To walk before or near any 1021 OB DO thins, to go past (not in Cic. or Cnes.) ; constr. with the dat. or ace. : " obambulare adversum alios ambulare, et quasi ambu- lant! sese opponere," Fest. p. 187 ed. Mull. — (a) c. dat. : obambulare muris, Liv. 36, 34: gymnasio, Suet. Tib. 11: gregibus, Virg. G.3, 538.— (/3) c.acc: totam freme- bundus obombulat Aetnam, Ov. M. 14, 188 : gymnasia, Suet. Tib. 11. — H, Transf., in gen., To go or walk about : ante val- lum, Liv. 25, 39 : sermone imperfecto, Quint. 11, 3, 121 : in herbis, Ov. M. 2, 851 : praeter os, Plaut. Poen. prol. 19 : cum solus obambulet, Ov. Tr. 2, 459. * db-ardesco? si, 3. v. inch. n. [ob- ardesco] To burn before one, to blaze out : Stat. Th. 9, 856. db-aresco, ere, v. inch. n. [ob-aresco] To grow dry, to dry up (post-class.) : mem- brana quam siccari et obarescere non oportet, Lact. Op. D. 10 (al. arescere). db-armO) a- v '> atum, l . v. a. [ob-armo] To arm (poet, and post-class.): I, Lit. : 6ecuri Dextras, Hor. Od. 4, 4, 20 : manus impias contra aliquem, App. M. 9 init. — II. Trop. : perfrictis oculis, et obarma- tis ad vigilias, App. M. 2, p. 151 Oud. * db-arO) a-vi, atum, 1. v. n. [ob-aro] To plow around, plow up : quum hostes obarassent quicquid herbidi terreni ex- tra inuriim erat, Liv. 23, 19, 14. * db-ater» t ra > trum, adj. [ob-ater] Obscured, black, blackish : nascens luna si cornu superiore obatro surget, pluvias decrescens dabit, Plin. 18, 35, 77, & 349. * db-atresCOt ^re, v. inch. n. [obater] To become black : Firm. Math, praef. db-audlCttS; P"-, v. obaudio, ad Jin. db-aildientiat a e, /• lobaudio] Obe- dience (eccl. Lat. lor the class, obedien- tia) : Tert. Exhort, ad cast. 2. db-audlOi ><, 4. v. a. [ob-audio] for obe- dio, To obey (post-class.) ; constr. with the dat. or abs. : (,i) c. dat. : alicui, App. M. 3, p. 200 Oud. — (fj) Abs. : Adam non ob- audiit, Tert. adv. Marc. 2, 2. — Hence obau diens, entis, Pa., Obedient (eccl. Lat. for obediens) : Comp., obaudientius, Ambros. Ep. 21. lobaudltlO; onis,/ [obaudio] Obedi- ence: ''obauditio, vttuko)]," Gloss. Philox. ob-auratllS) a > um . a um i "dj. fobba] Obba- shaped, of the form of the vessel called obba (post-class.) : cassides obbatae, App. M. 10, p. 254 Elm. (ed. Oud. p. 740, et al. ovatae). Ob-blateratus* a , um, adj. Prat- tled, babbled, chattered (post-class.) : his alfaniis frustra obbbiteratis, App. M. 9, p. 612 ed. Oud. (al. abblattcrantes ; al. blat- teratis). ob-brutesCO» tui, 3. v. inch. n. To become brutish, stupid; to imbrute (ante- and post-class.): "obbrutuit obstupuit, a bruto, quod antiqui pro gravi, interdum pro stupido dixerunt. Afranius : non possum verbum facere, obbrutui," Fest. p. 187 ed. MUll. ; Lucr. 3, 54fi (also cited in Non. 77, 32) : claude meatus Obbrutes- centis capitis, Prud. Hamart. 652. Obc, v. occ.^ ob-densatlO) ° nls > /• ^ thickening (post-class.) : cutis, Coel. Aur. Tard. 1, 1. obdltus, «, um. Part., v. obdo. ob-dOt ">d'> ditum, 3. v. a. To put, place, or set one thing before another : " obderc, opponere vel operire," Fest. p. 191 ed. Mull, (not in Cic. or Oaes.) : pes- sulum ostio obdo, slip the bolt, Ter. Eun. 3, 5, 55 : forem obdo, shut, Plaut. Casin. 5, 2, 15; so, obditis a tergo foribus, Tac. A. 13, 5 ; and, fores obditae ferratis trabi- bus, Plin. 6, 11, 12: Propontidis fauces Porcius Cato sic obditis navibus quaBi 1022 O BDU portam obseravit, placed opposite, Flor. 3, 6 med. : auribus coram obdere, Sen. Ep. 31 : — feralibus amiculis instrictus atque obditus, enveloped, App. M. 10, p. 699 Oud. : capillos in mutuos nexus obdere, id. ib. 3, p. 137. — Poet. : hie nulli malo latus obdit apertum, exposes an unguarded side to no evil-minded person, Hor. S. 1, 3, 59. ob-dorroio» * v i or ii, itum, 4. v. n. [ob-dormio] To fall asleep (quite class.) : Plaut. Am. 1, 1, 116 : Endymion nescio quando in Latmo obdormivit, Cic. Tusc. 1, 38 : sub taxo, Plin. 16, 10, 20 : Atiam obdormisse, Suet. Aug. 94 : nepetam sub- sternere obdormituris utile est, Plin. 20, 14, 56: — omnem obdormivi crapulam, have slept off all my debauch, Tlaut. Most. 5, 2, 1. obdormisco, ere, o. inch. n. [obdor- mio] To fall asleep (rare, but quite class.) : quid melius, quam in mediis vitae labori- bus obdormiscere, * Cic. Tusc. 1, 49, 117 : in jure dicendo, Suet. Claud. 33 : post ci- bum, ib. ib. 8 : testudines Gumma in aqua obdormiscere, Plin. 9, 10, 12. cbdormito- 1. »■ intens. n. [id.] To fall asleep : Fortun. Carm. 3. ©b-duco, xi, ctum, 3. V. a. To lead or draw before, to draw or bring forward, to draw over (quite class, and very freq.). 1. Lit. : ad oppidum exercitum, Plaut. Ps. 2, 1, 13 : Curium, Cic. Att. 1, 1 :— ab utroque latere collis transversam fos6am obduxit, drew forward, drew a trench, Caes. B. G. 2, 8 ; so, vela, Plin. Ep. 2, 17 : ves- tem, to draw on or over, Tac. A. 4, 70 : seram, to draw, close, fasten, Prop. 4, 5, 47 : callum, to draw over, Cic. Fam. 9, 2. B. Transf.: 1. To cover by drawing over ; to cover over, surround, envelop : trunci obducuntur libra, aut cortice, Cic. N. D. 2, 47 : operimento, id. Leg. 2, 22 : semina cortice, Plin. 19, 7, 36 : obducta cicatrix, a closed, healed scar, Cic. Agr. 3, 1 : obducta nocte, overcast, cloudy, dark, Nep. Hann. 5. — Hence, 2. To close, shut up (poet.) : obducta penetralia Phoebi, Luc. 5, 67. 3. To draw in, drink down, swallow : venenum, Cic. Tusc. 1, 40, 96 ; so, potio- nem, Sen. Prov. 3 : pultarium mulsi, to drink up, Petr. 42. 4. To contract, wrinkle, knit the brow : obducta solvatur fronte senectus, Hor. Epod. 13, 5 : vultum, Sen. Consol. ad Marc. 1. II. Trop.: A. To draw or spread over : clarissimis rebus tenebras obdu- cere, i. e. to darken, obscure, Cic. Att. 4, 6. B. Transf: X. To cover, conceal: ohductus dolor, Virg. A. 10, 63 ; so, ob- ductos luctus rescindere, Ov. M. 12, 543. 2. as. To draw out, i. e. to pass, spend. time : itaque obduxi posterum diem, Cic. Att. 16, 6, 1. ob-ductlOi onis,/. [obduco] A cover- ing, veiling, enveloping: *I. In gen.: nuhila inimica obductione pendent, Arn. 1, 7. — II, In par tic, A veiling of crim- inals before their execution : obductio cap- itis, Cic. Rab. perd. 5 ; so, capitum, Amm. 14, Tfin. * Obducto* ar e> »■ intens. a. [id.] To lead or conduct to a plaoti : nee pol ego patiar meas in aedes sic scorta obducta- rier, Plaut. Merc. 4, 4, 46. obductuS: a , um > Part., from obduco. t ob-dulceSCO» ere, v. inch. n. To become sweet : " obdulcesco, ircpLy\vKVvo- j.Ul ' Gloss. Philox. ob-dulco- 1- v - "■ ■ To sweeten, make sweet (post-class.) : Coel. Aur. Tard. 1, 1 : obdulcatus panis, id. ib. 3, 8 med. obduratlO» onis,/ [obduro] A hard- ening ; of the mind, obduration, obduracy (eccl. Lat.), Aug. Ep. 105, et saep. * obduref acio? 3. v. a. [ob-durus-fa- cio] To make hard, to harden: Noti. 23, 7. ob-duresco, rui, 3. v. n. To grow hard, to harden (quite class, only in the trop. signif.) : I, Lit. : Cato R. R. 50 : se- men diuturnitate obdurescit, Var. R. R. 3, 14. II. Trop., To become hardened, insens- ible, obdurate : ad ista obduruimus, Cic. Att. 13, 2: usu obduruerat et percallue- rat civitatis incredibilis patientia, id. Mil. 28 : nisi obduruisset animus ad dolorem, id. Fam. 2, 16 : contra fortunam, id. Tusc. OB E L 3, 28 ; cf. id. Fin. 3, 11, 37 : amicorum alii obduruerunt, id. Fam. 5, 15 -. dociliora sunt ingenia, priusquam obduruerunt, Quint, L 12, 9. ob-dui'O) a-vi, atum, 1. v. a. and n. I, Act., To harden, render hard (so only an- te-class.) ; in the trop. signif. : obdurata patientia, Nazar. Pan. ad Constant. 13 : ob- durata nequitia, Cod. Justin. 10, 19, 2 : ob- durata verecundia, Capitol. Pertin. 9. II, Neutr., To be hard or hardened ; only trop., to hold out, persist, endure: pernegabo atque obdurabo, Plaut. Asin. 2, 2, 56 : persta, atque obdura, Hor. S. 2, 3, 39 ; cf., perfer et obdura, Ov, Tr. 5, 11, 7. ■ — Impers.: quare obduretur hoc tridu- um, *_Cie. Att. 12, 3. obedienS) entis, Part, and Pa., from obedio. dbedientcr* a ^ u -> v - obedio, Pa., adftn. obedicntia (post-class, collnt. form, obaudientia, v. sub h. v.), ae, /. [obediens] Obedience (quite class.) : servitus eet obe- dientia fracti animi, Cic. Parad. 5, 1 : ab- jicere obedientiam, id. Off'. 1, 22. — Of bees : rnira plebi circa regem obedientia, Plin. 11, 17, 17. Of elephants : iutellectus illis sermonis patrii et imperiorum obedientia, id. 8, 1, 1. obedio, ivi or ii, itum, 4. (old orthog., oboedire, Cic. Rep. 3, 29 ; Front. Ep. ad Ver. 7 ed. Maj. ; id. Fer. Als. 3 ; cf., " oboe- dire, obaudire," Fest p. 187 ed. MUll. — The post-class, orthogr., obaudire ; v. un- der obaudio. — Ante-class, form of the/w,, obedibo : obedibo tibi, Afran. in Non. 507, 30), v. n. [ob-audio] To give ear, hearken, listen to one. So, in gen., extremely sel- dom : alicui, Nep. Dat. 5, 4. — Far more frequently, ii. Ii par tic, To obey, yield obedience to one, to be subject to, to serve him : pare- re, et obedire praecepto, Cic. Tusc. 5, 12: voluntati, id. N. D. 1, 8 : obtemperare et obedire magistratibus, id. Leg. 3, 2/n. ; id. Rep. 3, 29 : impulsu libidinum volup- tatibus obedientium, id. ib. 6, 26 : pecora ventri obedientia, Sail. C. 1 : tempori mul- torum, Cic. Brut. 69. — Impels.: utrim- que enixe obeditum dictatori est, Liv. 4, 26. — (jS) Post-class, with the ace. of the neutr., To be obedient in any thing : atque haec omnia perfacile obediebam, App. M. 10, p. 710 Oud.— B. Intensively, of things: ramus oleae quam maxime se- quax, atque obediturus, yielding, flexible, Plin. 17, 19, 30, 6.— Hence obediens, entis, Pa., Obedient; com- pliant (freq. and quite class.) : nulli e6t naturae obediens aut subjectus deus, Cic. N. D. 2, 30 : natio semper obediens huic imperio, id. Pis. 34 med. : appetitum ra- tioni obedientem praebere, id. Oft'. 1, 36 fin. : vivere obedientem alicui, Sail. J. 32 : ad nova consilia gentem obedientem ha- bere, Liv. 28, 16 : — dicto obedientem esse alicui, for dicto audientem es6e alicui, to be obedient to one's word or command: magistro desinebat esse dicto obediens, Plaut. Bac 3, 3, 38 : — omnia secunda ct obedientia sunt, according to your wishes, Sail. J. 17. — Comp. : imperiis nemo obe- dientior, Liv. 25, 35. — Sup. : imperiis obe- dientissimus miles, Liv. 7, 13. B. Transf., of things, Yielding, man- ageable: obedientissima quocumque in opere fraxinus, i. c. easily wrought, Plin. 16, 43, 83,— Hence, Adv., obedienter, Obediently, willing- ly, readily (a favorite word of Livy ; else- where very rare) : conferre tributum, Liv. 5, 12 : facere imperata, id. 21, 34 : facere adversus aliquem, id. 39, 53. — Comp. : ni- hil obedientius fecerunt, quam, etc., Liv. 38,34. — Sup. : obedientissime paruit, Aug. Civ. D. 22. ob-edOi edi, esum. ere. - To eat, eat away, devour ; used only in the part, perj and Pa., obesus, q. v. t dbeliscnSi i, m - = 66c\icKof (a small spit; hence): J. An obelisk: "trabes ex Syenite marmore fecere reges, obeliscos vocantes Solis numini sacratos," Plin. 36, 8, 14 sq. ; cf. Amm. 17, 4 ; laid. Orig. 18, 31. — II. A rose-bud (post-class.) : Aus. Idyll. 14, 27. — HI. A mark in books placed against suspected passages, an obelisk (cf obelus), Aug. Ep. 10. OBEK t obelus» h «*■ = ofieAoj (a spit), A mnrk shaped like a spit lying horizontally, placed opposite suspected passages in books, An obelisk (lute Lat) : Ilier. Ep. 112 ; Aus. Sap. 13 prooeni. Cf. Isid. Orig. 1, 20. ob-CO, i v » or ii, itum, 4. (lengthened form, "OB1NUNT obetint," Fest. p. 189 ed. MU11.) v. n. and a. 1. Neutr., To go or come to, to come in, to go to rnect. go against (so mostly poet, and in post-Aug. prose). A. 1" gen.: donee vis obiit, until force interotne, Lucr. 1, 222 : in infers loea, Cie. Arat. 474 : ad omnes hostimn eonatus, to go to meet, to oppose, Liv. 31, 21. B. 1" partic. : 1, Of constellations, To go down, to set : abditur Orion, obit et Lepus abditus umbra, Cic. Arat. 467: an sidera obirent, nascerenturve, Plin. 2, 26, 24. Of the sun : in reliquis orientis nut obeuntis solis partibus, Cic. Rep. 6, 20 : in undis Sol tit uti videatur obire et condere lumen, Lucr. 4, 433. 2. Pregn., To fall, perish. Of cities : et Agamede obiit et Hiera, Plin. 5, 31, 39. — Hence, To die: malo cruciatu ut pereas atque obeas cito, Plaut Epid. 3, 4, 76 : te- cum vivere amem, tecum obeam libens, Hor. Od. 3, 9, 24 : simul 6e cum illis obitu- ros, Liv. 5, 39 : gaudio, to die of joy, Plin. 7, 53, 54 : morbo, of a disease, id. 11, 37, 71. II. Act. (so frcq. and quite class.), To go or come to a thing or place. A. In gen,: Acheruntem obibo, Enn. in Fest s. v. OB, p. 201 ed. Mull. (al. adi- bo) : tantum restitisset urbis, quantum rlamma obire non potuisset, to reach, Cic. Cat. 3, 10. B. In partic: 1, To travel over or through ; to wander through, traverse, visit : tantas regiones barbarorum pedibus obiit, Cic. Fin. 5, 29: villas, to visit, id. Fam.7, 1: comitia, id. Att. 1, 4 : — coenas, id. ib. 9, 13. 2. To go over, go through with the eyes I or in speaking , to survey, review ; to men- tion, enumerate : oculis cxercitum, to sur- vey, Plin. Ep. 3, 7 ; so, omnia visu, Virg. I A. 10,447: — oratione omnes civitates, to go over, enumerate, Cic. Verr. 2, 2, 51, 3. To go around, surround, overspread, ' envelop (poet.) : chlamydem limbus obi- ; bat Aureus, Ov. M. 5, 51 : clypeum pellis ; obeat, Virg. A. 10, 482. 4. To go at, apply one's self to, to en- \ gage in, attend to any business or under- taking ; to enter upon an office ; to dis- charge, perform, execute, accomplish any thing : obeundi negotii studio tot loca adi- re, Cic. de imp. Pomp. 17 : hereditatem, to enter upon, take possession of, id. Agr. 2, 3 : facinus, id. Cat. 1, 10 : judicia, id. de Or. 1, 38 : consularia munera, Liv. 2, 8 : munus vigiliarum, id. 3, 6 : publica ac pri- vata oflicia, Just. 41, 3 : neque privatam rem neque publicam, Cic. de imp. Pomp. 17 : rusticum opus, Col. 12, 3 : bella, Liv. 4, 7 : sacra, id. 1, 20 : imperia, to perform, execute, Stat. Ach. 1, 149 : vadimonium, to keep the term, appear al the appointed time, Cic. Quint. 17 : diem, to appear on the day appointed, Cic. Lael. 2 ; id. Phil. 3, 8 ; id. Att. 13, 14 ; so, annum petitionis suae, id. Fain. 10, 24. — Hence, diem suum, to die, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12 ; also, diem su- premum, Nep. Milt. 7 ; and simply, diem, Suet Vesp. 1 ; and, mortem. Plaut. Aul prol. 15 ; Cic. Phil. 5. 17 ; hence, in the pass., morte obita, after death, Cic. Sest. 38 ; and, ante- and post-class., obitus, a, um, for raortuus, Dead : Liv. Andron. in Prise, p. 869 P. : obitis libatione profundi- tur, App. de Mundo, p. 74 ; Inscr. Orell. n<^2673. 6b-equito> avi, 1. v. n. [ob-equito] To ride toward, ride up to (not ante- Aug.) : (a) c. dat. : obequitando castris, Liv. 2, 45 : portis, id. 21, 54; 29,34: moenibus. Curt. 8, 10: peditibus, id. 10, 9: agmmi, id. 3, 10 Mtitzell. N. cr. : ordinibus, Amm. 24, 1. — (.Ii) c. ace: obequitans moenia, Amm. 24, 2— 'II. Trop.: Quint. 10, 9, 3. ob-eri'Oi avi, atum, 1. v. n. [ob-erro] To wander, rove, or ramble about a place (poet, and in post-Aug. prose): I. Lit: oberrare tentoriis, Tac. A. 1, 65 ; so, igno- tis locis, Curt. 4, 6 : mustela quae in domi- bus nostris oberrat, Plin. 29, 4, 16 : dives arat Curibus, quantum non milvus obcr- o b ia ret, Pers. 4, 26.— B. Transf: crebris oberrnntibus rivis, Curt. 3, 4. II. Trop.: mihi monstrum oberrat, hovers before my eyes, Sen. Here. Fur. 1280 : ut cithuroedus Ridetur, chorda qui sem- per oberrat eadem, boggles, blunders at, Hor. A. P. 356. i obescct, v. obsum, ad in it. dbesitaSi a'' 8 . /• [obesus] Fatness, stoutness, corpulence, obesity (post-Aug.): et obesitas ventris, Suet. Pom. 18 ; id. Claud. 41; Col. (i, 24.— Of trees : (arbores) laborant obesitate, Plin. 17, 24, 27, 2. obcsO' "I'e, v. a. [id.] To fatten: ma- defacto triticeo pane obesant avem, Col. 8, 7, 4 (al. obescant). obesus, a, um, adj. [ob-edo] I. Eaten away (post-class.) : nee obesa cavamine terra est, Auct Aetn. 434.— Hence, *B, As a Pa., Wasted away, lean, meagre: cor- pore pectoreque undique obeso, Naev. (Laev.) in Gell. 19, 7, 3; and in Non. 361, 17: (" obesum hie notavimus proprie ma- gis quam usitate dictum pro exili ntque gracilento," Gell. ib. : "obesum gracile et exile," Non. 1. 1.). II. Mid., That has eaten itself fat; hence, in gen., Fat, stout, plump : "obesus pinguis, quasi ob edendum fuctus," Fest. p. 188 ed. Miill. (not in Cic. ; perhaps not ante-Aug.) : corpus neque gracile, neque obesum, Cels. 2, 1 ; cf. Col. 6, 2 fin. : rur- dus, Hor. Ep. 1, 15, 40 : terga, Virg. G. 3, 80 : cervix, Suet Ner. 51 : obesissimus venter, Plin. 11, 37. 79,— Poet : fauces obesae, swollen, Virg. G. 3, 497. B. Trop., Gross, coarse, heavy, dull (poet.) : mnnera quid mihi quidve tabel- las Mittis nee firmo juveni neque naris obesae ? that has not a quick nose, that is not nice or delicate, obtusae. Hor. Epod. 12, 2; so, aures, Calpurn. Eel. 4, 147: mens, Aus. Epi°x. 7, 20 : — obeso somno mori, idle, lazy, Sulpic. Sat. 56. obex- obicis and objlcis, m, and /. (of equal frequency ; cf. Ruddim. p. 39 not. 11 ; Schneid. Gramm. p. Ill ; Voss. Arist. p. 403 ed. Fortsch) [objicio, that which is cast or placed before; hencej A bolt, bar, barrier, wall (mostly poet, and in post- Aug. prose ; in Cic. and Caes. not at all) : I. Lit.: "nbices pessuli, serae," Fest. p. 187 ed. Miill. : fultosque emuniit objice postes, Virg. A. 8, 227 ; cf. Ov. M. 14. 780 ; so, ferrati portarum obices, Tac. H. 3, 30 ; and, obices portarum subversi, id. Ann. 13, 39; Sil. 4, 24: infirma scamellorum obice fultae fores, App. in Prise, p. 615 P. : saxi, Virg. G. 4, 422 : ecce maris magna claudit nos objice pontus, id. Aen. 10, 377 : qua vi maria alta tumescant Objicibus ruptis, their barriers, i. e. their rochy shores, id. Georg. 2. 480 ; Inscr. Orell. no. 708 ; Gell. 17, 11/». II. Transf., Ahinderancc. impediment, obstacle: Plaut Pers. 2, 2, 21 : obices via- rum. Liv. 9, 3 : nullae obices, nulli contu- meliarum gradus, obstacles to admission, Plin. Pan. 47, 5. Obf., v. off. obg., v. ogg. * 6b-haereO) ere, v. n. To stick fast to a thing : navia obhaerens vado, Suet. Tib. 2. ob-haercsco. haesi, 3. v. inch. n. To stick fast, remain stuck ; in the tempp. perf., to be stuck fast, to cleave or adhere to a thing (poet, and in post-Aus. prose) : I. Lit: App. M. 6, p. 404 Oud.: ubi in medio nobis equus acer obhaesit Flumine, * Lucr. 4. 421 : consurgentt ei primum lacinia obhaesit * Suet. Ner. 19. — H. Transf. : utrisque pecunia sua obhaesit! cleaves, clings to them, Sen. Tranq. 8. I db-herbescere. herbam incresce- re ( To become grass), Fest p. 190 and 191 ed. Mull. *db-horreo> ere, v. n. To bristle with any thing : prasii alteram genus san- guinis punctis obhorret, Plin. 37, 8, 34 dub. (Sill., abhorret). obienSi euntis, Part., from obeo. idblgitat antiqui dicebant pro ante agitat, ut obambulare, Fest. p. 189 ed. Miill. I dbinductuS' TtapiicaKros, Gloss. Philox. i obinuilt' v. obeo, ad init. ob-irascoTj Iratus, ci, v. dep. n. To be angry at any thing (mostly post-Aug. ; O B J E but cf. obiratio) : obirascens fortunae ani- mus, Sen. Tranq. 2 med. .- — quum malt audiunt, obirascuntur, App. Apol. p. 385 Oud. — Hence bbirutus, a, um, Pa., in pass, signif., Angered, angry: fortunae obirati, Liv. 1, 31 ; so Sen. Ep. 56 med. ; id. Const. 19. * obiratiO) onis. /. [obirascor] A be- coming or being angry, anger : hujus neb- ulonis obiratione, Cic. Att. 6, 3, 7 dub. ; v. Orell. ad loc. ob-itcr, adv. On the way, in going or passing along (except in Laberius, not ante-Aug. ; cf. Charis. p. 187 P. Augustus found fault with Tiberius for using per viam instead of obiter, Charis. 1. 1.) : I, Lit: obiter leget aut scribet, on the way, Juv. 3, 241: rotae. quas aqua verset obi- ter et molat, as it flows along. Plin. 18, 10, 23 ; cf. id. 33, 4, 21 ; id. 29, 3, 11, § 48 ; id. 11, 37, 55. II, Transf. : A. By the way, in pass- ing, incidentally : interrogo ego: Quot estis? obitcrque per rimam speculari coe- pit, Petr. 92; cf. Juv. 6, 481: ne in hoc quidem tam molesto tacebant officio, sed obiter cantabant, Petr. 31 ; Sen. Ira 3, 1 med. : licet obiter vanitatem magicam hie quoque coarguere, Plin. 37, 9, 37 ; so, dic- tum sit, id. 29, 5, 30 ; Pompon. Dig. 18, 5, IJS». B. Forthwith, straightway, immediately (so extremely seldom) : " iv r$ airip in- ibi, obiter," Gloss. Philox. ; App. M. 6, p. 430 Oud. : obiter reverti, Auct. Quint. Decl. 10, 16 fin. 1. obltuS; a, um, Part., from obeo. 2. obltUSj us (gen., obiti, App. Dogm. Plat. 2, p. 252 Oud.), m. [obeo] I. A go- ing to, approaching : an approach, a visit (so perhaps only ante- and post-class.) : '• obitu dicebant pro aditu," Fest. p. 188 ed. Miill. : " ecquis est qui interrumpit sermonem meum obitu suo 1" Turpi!, in Non. 357, 21 sq. : ut voluptati obitus, ser- mo, adventus suus quocumque advene- ris, Semper siet, *Ter. Hec. 5, 4, 19 ("ob- itus occursus : ob enim signiticat contra ; ergo obitus aditus"). II. -4 going down, setting (the class, signif. of the word). A. Of The setting of the heavenly bod- ies : solis et lunae reliquorumque side- rum ortus, obitus motusque, Cic. de Dir. 1, 56, 128 ; so id. de Or. 1, 42 : stellarum ortus atque obitus, Catull. 66, 2 : signo- rum obitus et ortus, Virg. G. 1, 257. B. Pregn., Downfall, destruction, an- nihilation, death, ruin, etc. : post obitum vel potius excessum Romuli, Cic. Rep. 2, 31 ; cf. of the same, post optimi regis obi- tum, id. ib. 1, 41 : posteaquam mihi re- nunciatum est de obitu Tulliae, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : obitus consulum, Brut ib. 11, 10, 2 : post eorum obitum, * Caes. B. G. 2, 29 fin. : immaturus, Suet. Calig. 8 : longum miserata dolorem Difficilesque obitus, her painful death, Virg. A. 4, 694 : post obitum occasumque nostrum, since my ruin (i. e. exile), Cic. Pis. 15, 34.— The follg. passage is dub. : omnium interims atque obitus, Cic. de Div. 2, 16 fin., where, for obitus, some propose to read ortus ; v. Moser, ad loc. III. (ace. to obeo, no. II., B, 4) A go- ing at, entering upon, undertaking a thing (post-classical) : Tert. Fug. in. per- sec. 1. ob-jaceO) ui, 2. v. n. [ob-jaceo] To lie before or over against a thing (mostly post-Aug. ; in Cic. and Caes. not at all) : Acheruntem obibo, ubi mortis thesauri objacent, Enn. in Fest. s. v. OB, p. 201 ed. Miill. ; cf, " objacuisse ante jacuisse," Fest p. 205 ib. : sa-xa objacentia pedibus, Liv. 2, 65 : si qua objacent falcibus noxia colligi debent, Col. 2, 17; Front. Aquaed. 93 : — Graecia Ioniis fluctibus objacet, Mel. 2, 3 : a meridie Aegvptus objacet, Tac. H. 5, 6 : Stat. Th. 5, 61. objectaculum. >. «• [objecto] a barrier, dam : Var. R. R. 3, 17, 9. t objectamen. in is, n. [id.] An objec- tion, reproach : " objectamen, ty-KKnua,'' Vet. Gloss. Lat Gr. objectamentum, i, «• [id.] A re proach (post-class.): objectamenta jurgio prolata, App. Apol. p. 378 Oud. * Objectatio, onis,/. [id.] A reproach . 1023 O B J 1 ex aliorum objectationibus, Caes. B. C. 3,60. objectiOj onis,/. [objicio] A throwing or palling before (post-class.): I. Lit.: eaxorum objectione tutari, Arn. 6, 191. — II. Trop., An upbraiding, reproach: ob- jectio nominis, Tert. ad Uxor. 2, 5 : eju9 facti, Mart. Cap. 5, 142. objecto* & v '. atum, 1. v. interns, a. [id] To throw before or against, to set against, oppose ■■ I, L i t (so poet.) : (pelagi volu- cres) Nunc caput objectare fretis, nunc currere in undas, i. e. to dive down, Virg. G. 1, 386 : hue illue clipeum objectans, opposing, presenting, Stat. Th. 2, 662. II. Trop.: A. In gen.: statuiteum objectare periculis, to abandon, Sail. J. 7, 2 ; so, caput periclis, to expose, Virg. A. 2, 751 : corpora bello, id. Georg. 4, 218 : aliquem dolo simul et casibus, to abandon, Tac. A. 2, 5 : animam pro aliquo, Virg. A. 12,229: — moras, to cause delays, Ov. Hal. 91. B. I» partic. : 1. To throw up, cast up, to reproach or upbraid with, to accuse of any thing as a crime (so most freq. ; but whether used by Cic. is doubtful) : objectare alicui inopiam, Plaut. Trin. 3, 2, 28 : probrum alicui, Auct. orat. pro. dom. 29 ; Sail. J. 85 ; Tac. H. 2, 30 : quum in colloquiis Pompeiani f'amem nostris ob- jectarent, *Caea. B. C. 3, 48 : vecordiam, Sail. J. 94 : veneficia in principem et de- votiones, Tac. A. 4, 52 : spoliatas et ino- pes legiones Trebellio, id. Hist. 1, 60 : na- tum (i. e. filii mortem), Ov. M. 2, 400. — With an object-clause : mihi objectent lenocininm facere, Plaut. Merc. 2, 3, 76. * B. To throw out, let fall, say any thing (disagreeable) to any one : cave tu illi objectcs nunc in aegritudine, Te has emisse, Plaut. Most. 3, 2, 123. * objector; oris, m. fid.] An accuser : falsi criminis objectores, Non. 130, 25. 1. Objectus, a, ™, Part, and Pa., from objicio. 2. objectus, us, m. [objicio] A cast- ing before, a putting against, in the way, or opposite ; or, neutr., a lying before or opposite (mostly poet, and in post-Aug. prose) : dare objectum parmai, the oppos- ing of the shield, * Lucr. 4, 848 : insula portum Efficit objectu laterum, by the pro- jection, Virg. A. 1, 160; so, quum terga tlumine, latera objectu paludis tegeren- tur, Tac. H. 3, 9 ; and, regiones, quae Tauri montis objectu separantur, Gell.12, 13jSn.; solem interventu lunae occultari, lunamque terrae objectu, the interposition, Plin. 2, 10, 7 ; ef., eademque (terra) objec- tu suo umbram noctemque efficiat, by its advancing before the sun : Cic. fragm. ap. Non. 234, 13 dub. (al. objecta soli ; v. Mo- ser on Cic. Rep. 4, 1, p. 416) : — hi molium objectus (i. c. moles objectas) scandere, the projection, Tac. A. 14, 8. II. Trans f., That which presents it- self to the sight, An object, appearance, sight, spectacle : Nep. Hann. 5. objcir. v. obex. ob-jlClOi jeci, jectum, 3. (oblcis for objicis. Luc. 8, 796; Claud. IV. Cons. Hon. 364 : obicit for objecit, Luc. 9, 188. — Perf. conj., objexim, Plaut. Poen. 1, 3, 37 : Objexis, id. Casin. 2, 6, 52) v. a. [ob- jacio] To throw before or toward, to throw to, to hold before or out, to offer, present, expose ,- constr. usually with aliquid (ali- quem) alicui, or simply aliquid ; but some- times also, instead of the dat., with pro aliqua re, contra, ad, in aliquid ; v. the follg. passages, and cf. Menk. Observ. p. 67 so. ; also with adversus ; v. Drak. Liv. 2, 58, 5. I, Lit.: ei nos Glaucomam ob oculos objiciomus, Plaut. Mil. 2, 1, 70; Var. R. R. 4, 5 : cibum porcis, aut canibus, Plin. 8, 40, 61 : parricidae corpus fcris, Cic. Rose. Am. 26 : offam Cerbero, Virg. A. 6, 420 : pieces diripiunt carnes objectas, Plin. 32, 2, 8 : argentum, to throw to one, Ter. Ph. 5,2,3: florem veteris vini naribus, to hold before, present to, Plaut. Cure. 1, 2, 1 : ei tale visum objectum est a deo dormienti, brought before, presented to, Cic. Acad. 2, 16; cf. id. de Div. 1, 16 fin. ; and id. Acad. 2. 15, 48 : huic (eicae) ego vos objici pro me non sum passus, to be exposed, id. Mil. 14, 37; so, excrcitum tantae magnitudi- nis flumini. Caes. B. C. 1, 64, 4 : ne objex- 1021 OBJII is manum, don't raise your hand, Plaut. Casin. 2, 6, 52. B. I" partic, To throw or place before by way of defense or hinderance ; to cast in the way, set against, oppose : Alpium val- lum contra aseensum transgressionem- que Gallorum objicio et oppono, Cic. Pis. 33 : carros pro vallo, Caes. B. G. 1, 26 : ericium portis, id. B. C. 3, 67 : navem sub- mersam faucibus portus, id. ib. 3, 39 ; id. B. C. 3, 66 : se telis hostium, Cic. Tusc. 1, 37 : maximo aggere objecto, Cic. Rep. 2, | 6 : clipeosque ad tela sinistri9 Protecti objiciunt, oppose, Virg. A. 2, 444 ; so, obje- cit sese ad currum, threw himself before the. chariot, id. ib. 12, 372. II. Trop.: A. I" 1 gen., To throw be- fore or over, to put or bring before, to pre- sent ; to give up, expose to any thing ; and, in gen., to bring upon one, to impart, super- induce., cause, occasion, etc. : noctem pec- catis et fraudibus objice nubem, Hor. Ep. 1, 16, 62:— plerique victi et debilitati ob- jecta specie voluptatis, Cic. Fin. 1, 14, 47: — aliquem morti, id. Vatin.9^n. ; so, ob- jicitur (consulatus) concionibus seditioso- rum ... ad omne denique perieulum, id. Mur. 40, 87. So with ad : id. Fam. 6, 4, 3. With in : numquam me pro salute veetra in tot ac tantae dimieationeB . . . objecis- sem, id. Arch. 6, 14. With adversus: se unico consule objecto adversue tribunici- am potestatem perlatam legem esse, Liv. 2, 58, 5 Drak. N. cr. : — qui multa Thebano populo acerba objecit funera, has brought on, i. e. caused, Plaut. Am. 1, 1, 35 : mo- ram alicui, id. Poen. 1, 3, 37 ; id. Trin. 5, 1, 8: ut hanc laetitiam nee opinanti pri- mus objicerem, that I might have set before him, i. e. prepared for him, Ter. Heaut. 1, 2, 12 ; so, alicui earn mentem, ut patriam prodat, to suggest, Liv. 5, 15: alicui lu- crum, to procure, Plaut. Cure. 4, 2, 45: sollicitudinem, to cause, id. Mil, 3, 1, 29 : terrorem hosti, Liv. 27, 1 : epem, id. 6, 14 : furorem alicui objecit, Cic. Rose. Am. 14 : rabiem canibus, Virg. A. 7, 479. — In the pass., To be occasioned, to befall, happen, occur to one : mihi mala res objicitur ali- qua, Plaut. Merc. 2, 3, 5 ; so, malum mihi objicitur, Ter. Ad. 4, 3, 1 ; cf. id. Phorm. 3, 2, 18 : objicitur animo metus, Cic. Tusc. 2,4. B. In partic, To throw up to one, to taunt, reproach, or upbraid one with any thing, as a crime : alicui multa probria, Cic. de Or. 2, 70, 285 : ignobilitatera ali- cui, id. Phil. 3, 6 : — objicit mihi, me ad Baias fuisse, id. Att. 1, 16 : — Cato objecit ut probrum M. Nobiliori, quod is in pro- vinciam poetae duxisset, id. Tusc. 1, 2 ; so with a follg. quod, id. Verr. 2, 4, 17. — With de, To reproach one respecting, on account of any thing: de Cispio mihi igi- tur objicies, quern 1 etc., Cic Plane 31 ; eo Brut, et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 2; and, in the pass., nam quod objectum est de pudicitia, etc., Cic. Coel. 3. — Hence objectus, a, um, Pa.: A. Lying before or opposite: ineula objecta Alexandriae, Caes. B. C. 3, 112 : Cyprus Syriae objecta, Plin. 5, 31, 35. — B. Exposed; constr. with the dat. or ad: objectus fortunae, Cic. Tusc. 1, 46 : invidiae, Plin. 29, 1, 8 : ad omnes casus, Cic Fam. 6, 4. — (J. Subst., objecta, orum, n., Charges, accusations: de objectis non confiteri, Auct. or. pro domo 35 : objecta vel negare vel defen- dere vel minucre, Quint. 7, 2, 29 ; so, ob- jecta diluere, id. 4, 2, 26 ; 9, 2, 93. Objurg"ati0j6 n ' e i/- [objurgo] A chid- ing, reproving, reproof, rebuke, reprehen- sion (quite class.) : " objurgatio post turpe factum ca9tigatio : monitio vero est ante eommissum," Fest. p. 196 ed. Mull. : ut objurgatio contumelia careat, Cic. Lael. 24, 89 : turn objurgatio, si est auctoritas, turn admonitio quasi lenior objurgatio, id. de Or. 2, 83, 339 : aut castigatione aut ob- jurgntione dignum putare, id. Att. 3, 10; id. Oft'. 3, 21 : deliciarum, id. Coel. 11 : sui, Quint. 11, 3, 49. objurgfator* oris, m - [id.] A chider, rebutter, blamer (quite class.) : hie noster objurgator, Cic. Agr. 3, 3 : opp. accueator, id. Verr. 2, 3, 2. — In the plur. : benevoli, id. N. D. 1, 3; id. de Div. 1, 49 fin. objurg'atoriuS! "• um, adj. [objur- gator] Chiding, reproving, reproaclifnl : OB L K objurgatoria epistola, Cic. Att. 13, 6 : ver- ba, Gell. 1, 26 : clamor, Amm. 16, 13. objurgitO>l-"-ra'e»s.n. [objurgo] To chide violently (a Plautin. word) : aliquem verbis multis, Plaut. Trin. 1, 2, 30 ; id. ib. 32. Ob-jurgfO, avi, atum, 1. v. a. (the part, pass., objurgatus, as a deponent in the act. signif. : Hirrius Curionem non mediocri- ter objurgatus, Coel. in Cic. Fam. 8, 9, 1) To chide, scold, blame, rebuke, rej/rove (freq. and quite class.) ; constr. usually with the ace. of the person or thing; post-class, also with the dat. : f. In gen.: "ohjur- gat is, qui id facit (sc. jurgat) juste," Var. L. L. 7, 5, § 93 : Menelaus me objurgat, Enn. in Rutin, de schem. : quod Chrysa- lus med objurgavit plurimis verbis malis, Plaut. Bac. 4, 9, 97 : objurgavit M. Coeli- um, sicut neminem umquam parens, Cic. Coel. II: monendi amici saepe sunt et objurgandi, id. Lael. 24, 88 ; cf. id. ib. § 90 : ne, in quo te objurgem, id ipsum videar imitari, id. Faro. 3, 8, 6 : aliquem molli brachio de aliqua re, moderately, id. Att 2, 1 : quum objurgarer, quod nimia laetitia paene desiperem, Cic. Fam. 2, 9. — With an abstract object : Caesar meam in ro- gando verecundiam objurgavit, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3 fin. ; id. ib. 2 fin. : si objurgaret populi segnitiem, Quint. 6, 5, 8. — A b s. : sic objurgant, quasi oderint, Quint. 2, 2, 7: quum objurgamus, maledicimus, id. 3, 4, 3. — (fi) c. dat. : objurgo filium veteres dicebant; nos, objurgo filio, ut Graeci (sc. i-iripciv rivi), Diom. p. 305 P. II. Transf. : *A. To dissuade or de- ter one from any thing, by means of re- proof: objurgans me a peccatis, Plaut. Trin. 3, 2, 54. B. Objurgare aliquem aliqua re, To punish, chastise, correct a person with any th'mg; ferire,plectere (post-Aug.) : colaphis objurgare puerurn, Petr. 34 : verberibus. Sen. Ira 3, 12 : flagvis, Suet. Oth. 2 : feru- lis, id. Calig. 20 : solea rubra, Pers. 5, 169 : — sestertio centies objurgandus, be pun- ished, i. e. fined, Sen. Ben. 4, 36. 0b-jur0; 1- "■ n. To bind by an oath . " objurare jurejurando obstringere," Fest p. 189 and 188 ed. Mull. * ob-langnucsco, gui, 3. v. incji. n. To become feeble or languid, to languish : literulae meae oblanguerunt, Cic. Fam. 16, 10 2. ! oblaqueatio, onis,/. [oblaqueo. no. 1.] A digging around trees: ARBORUM, Kalend. in Orell. Inscr. II., p. 381. ob-laquco, are, v. a.: I. To dig about the roots of trees, etc. (cf. ablaqueo) : arbores oblaqueatae sunt, Col. 2, 14, 3. II, To surround, encircle, set (eccl. Lat.) : argento gemmas oblaqueare, Tert Res. earn. 7. ob-laticius or -tius, a. "in. a(l j- [oft'ero] Freely offered or presented (post- class.) : impendium, Sid. Ep.7, 9: aurum, a gratuitous offering of the Senate to the emperor, i. q. oblatio, Cod. Theod. 6, 2, 5. Ob-latlO< onis, /. [id.] An offering, presenting, a giving or bestowing gratu- itously (post-class.) : I, In abstr. : hono- rum oblationibus, Eumen. Pan. ad Con- stant. 16: si forte oblatio ei fiat ejus, quod, etc., Ulp. Dig. 5, 2, 8, § 10.— B. In par- tic, A bid at an auction : qui ceteros ob- latione superavit, Cod. Theod. 5, 13, 18. — II. In concr., A gift, present : oblatio am- plissimi ordinia, Cod. Theod. 6, 2, 14 : si maritrus ad oblationem dei uxori donavit, Ulp. Dig. 24, 1, 5, § 12. oblatlVUS, a, um, adj. [id.J Freely given, voluntarily presented (post-class.) : auguria, Serv. Virg. A. 6, 190 : functionee, Symm. Ep. 10, 43. ob-lator. °>'is, m. [id.] An offerer (eccl. Eat.) : animae suae pro populi sa- lute, Tert. adv. Marc 2, 26. ob-latrator> oris. »»• [oblatro] Ha that barks at ; a barker, railer (eccl. Lat.) i Sid. Ep. 1, 3. * ob-latratriX) "cis, /. [oblatrator] A female barker, railer: oblatratricem in aedes intromittere, Plaut. Mil. 3, 1, 86. ob-latrO) 1- »• "• [ob-latro] To bark at ,• only in the trop. signif., to rail or carp at (post-Aug.) : (i<) c. dat. : alicui, Sen. de Ira, 3, 43.— (/3) c. ace. : aliquem, Sil. 8, 251. oblatllS; "■ llm i Port., from oft'ero. ob-lcctabllis, e, adj. [oblecto] De- OtLI tighiful, pleasant (post-class.) : negotium, Aus. Ep. 19. ob-lectamen- ><"$■ "■ [oblecto] a de- lignt (pout, lor obiectamcntum, and perh. only in tlie plur.) : Ov. M. 9, 342 : vitae, Star. S. 3. ."), 95. ob-lectamentum* i. "• [id •] a dc - ligat, pleasure, amusement (quite class.): requies oblectamentumque scnociuti.-, Cie. de Sen. 15, 52 : oblectamenta puero- rum. id. Parad. 5, 2 : o. et solatia servitu- tis, ill. Verr. 2, 4, 60 : rerum rusticarum, id.de Sen. 16: gulae, Plin. 21, 11, 39: esse in oblectamentis. Suet. Tib. 72. oblcctancus- a, >™, adj. [id.] De- light/ill, pleasant : Inscr. ap. Grut 304, 1. 0b-lectati0) onis,/ (id.] A delight- ing, delight (a iavorite word ot Cie.) : in- dagatio ipsa habet oblectationem, Cie. Acad. 2, 41 : animi, id. de Or. 1, 26: vitae, id. Fin. 5, 19 : requies plena obleetationis tint, id. Lael. 27, 103. Ob-lectatorj oris. m - [id.] A delight- cr, pleaser, charmer (post-class.) : belua- rum, App. Flor. n. 17 : hominis, Tert. Cor. nail. 8 fin. ob-lcctatonus. a. <"", adj. [id.] De- lighting, phasing (post-class.) : aeninma- ta, Gell. 18, 2, in lemm. ob-lccto, avi, atum, 1. v. a. [ob- 2. lacto] To delight, please, divert, entertain, amuse (quite class. ; most freq. witb se and mid.) ; constr. usually with aliquem (aliquid, se) c. abl., with cum. witb in c. abl. : (a) e. abl. : ut quam diutissime te jucunda opinione oblectaretn, Cie. Q. Fr. 1,1,1: quum corum inventis scriptisque se oblec- tcnt, id. Rep. 1, 17 : se agri cultione, id. de Sen. 16, 56 : Ter. Eun. 1, 2. 115.— With an impers. object : legentium aninios tictis, Tac. H. 2, 50 ; so, ironically, vitam sordido pane, Plaut Asin. 1, 2, 16. — Mid. : in com- tnunibus miseriia bac tamen oblectabar specula, Cie. Fam. 2, 16, 5 : ludis obleeta- mur, id. Mur. 19, 39. — (/3) With cum : ob- lecta te cum Cicerone quam bellissime, Cie. Q. Fr. 2. 13_/i«. : cum his me oblecto, qui res gestas scripserunt, id. de Or. 2, 14 ; et, clliptically, ego me interea cum libel- lis, id. Att 12, 3. — (y) With in : in eo me oblecto, / delight in him, he is my delight, Ter. Ad. 1, 1, 23. Different from this is, ego me in Cumauo et Pompeiano satis commode oblectabam, t c. amused myself excellently veil in Cumanum. Cie. Q. Fr. 2, 14. — (r5) With a simple ace. : ubi te ob- lectasti tani diu ! Ter. Hec. 1, 2, 9 : rain- imc equidem me oblectavi, id. ib. 1, 2, 10 : hortulos emere ubi se oblectare posset, Cie. Off. 3, 14 : ut te oblectes scire cupio, id. Q. Fr. 2, 3/«. ; Hon A. P. 321.— With an impers. object : baec studia adolescen- tiam alunt, senectutem oblectant, Cie. Arch. T fin. ; so, animos, Ov. R. Am. 169. II. Transf., To spend or pass time agreeably: lacrimabile tempus studio, Ov. Tr. 5. 12, 1 : iners otium, Tac. A. 12. 49. ob-lemo- ire, v. a. To soften, soothe (post-Au,:.) : lectio carminum ilium oble- niat, Sen. de Ira, 3, 9. ob-iidO' si- sum, 3. u. a. [lacdo] I. To squeeze together (rarely, but quite clas- sical) : coelum digitulis duobus oblidere, Cie. Scaur. § 10, p. 261 ed. Orell. : oblisis faucibus. strangled. Tac. A. 5. 9; so. obliso gutture, Prud. Psych. 5S9. — II. To squeeze or crush to pieces (so post-Aug.) : fetus. Col. 7, 3, 8 : oblisus pondere, Plin. Ep. 6, SO fin. oblig-amentum- i. « [obligo] A baiul (pust-class.) : caput obligaraento ob- noxium, Tert. Cor. mil. 14. — H. Trop., An obligation : legis obligarnenta, Tert. adv. Marc. 3. 22. obligatlO. onis, /. [id.] A binding. or, pass., a being bound. I. In gen. (so post-class., and extreme- ly seldom) : propter linguae obligationem, because of his being longnc-tied, Just 13, 7. B. Trop., An ensnaring, entangling : obligatio innocentium, Mart, Dig. 48, 10, 1. H. In panic, a jurid. I. C: A. An engaging ov pledging, an obligation : pe- cuniae obligatio, Auct. Ep. ad Brut. 1, 18 : obligationis onere levari. Papin. Dig. 3, 3, 67 : contrahere, to contract an obligation, Gaj.ib. 44,7, 1.— Hence, B. Transf., An obligatory relation between two persons, one of whom has a right and the other a Tit OB L 1 duty (the right of the creditor and the duty of the debtor) : obligationum sub- stantia in eo consistit, ut alium nobis ob; stringat ad dandum aliquid, vel facien- dum, vel praestandum, Paul. Dig. 44, 7, 3 ; Venulei. Dig. 45, 1, 108 : ex malelicio nas- cuntur obligationes, Gaj. ib. 44, 7, 4 : o. et constitutor et solvitur, Ulp. ib. 46, 4, 8 : exstinguitur, Paul. ib. 45, 1, 140: submo- vetur, Paul. ib. 2, 14, 27, et saepiss. C. The document which confirms this relation, A bond, obligation : pignoris ob- ligatio etiam inter absentes recte ex con- tractu obligatur, Modest. Dig. 20, 1, 23 ; id. ib. 48, 11, 28. Cf, respecting the Roman obligatio, Rein's Rom. Privatr. p. 291 sq., and the authorities there cited. obligratorias) a , um - adj. ["!•] Binding, obligatory (post-class.) : Gaj. Dig. 17. 1, 2, § 6. oblig-atiira. ae, /. [id.] A band, bandage: "obhgatura, na'alecuee," Gloss. Pbilox. obllgatUS- a, UDJ > Part, and Pa., from obligo. ob-llffO; avi, atum, I.e. a. : I. Lit. : A, To bind or lie around, to bind or fas- ten to any thing (so extremely seldom) : obligatus corio, bound in a leathern sack, Auct. Her. 1, 13 : muscus articulis oblig- atus. bound upon, Plin. 26, 11, 66 : cibum ovis, to bind with eggs, Apie. 4, 2. B. To bind together, bind np (likewise very rarely) : Plaut. True. 5, 64 : age ob- liga, obsigna cito, tie up (the letter, in or- der to seal it), id Bacch. 4, 4, 96 : manip- ulos, Col. 11, 2, 40. C, To bind up, bandage, steatite (so quite class., esp. of wounds) : crus frac- tum, Plaut. Men. 5, 3, 9 : so, vulnus, Cie. N. D. 3, 22 ; cf, medicum requirens, a quo obligetur. to bind up his wounds, id. Tusc. 2, 16 ; and, venas, to bandage the veins, Tac. A. 6, 9 : — surculum libro, Var. R. R. 1.41: oculos. Sen. de Ira, 3. 11 fin. : ore obligato obsignatoque simulacrum, Pbn. 3, 5, 9. II. T r o p. : A. To bind, oblige, put under an obligation, make liable, etc.: ali- quem obligare militiae secundo Sacramen- to, bind by a second oath, swear in again, Cie. Off. 1. 11, 36 : vadem tribus millibus aeris, to bind in the sum of Liv. 3, 13 : voti sponsio, qua obligamur deo, Cie. Leg. 2, 16 Jin. : se nexu, id. Mur. 2 : se in acfa cujusquam. Tib. in Suet. Tib. 67 : se chiro- grapho ad aliquid, Modest. Dig. 30, 2, 100: aliquem sibi liberalitate, to bind to one's self, Cie. Q, Fr. 2, 14 : obligabis me, will oblige me, lay me under an obligation, Plin. Ep. 4, 4 : obligari foedere, Liv. 38, 33 : pro amicis alicui obligari, to lay one's self under obligation, i. e. to solicit facors, Plin. Ep. 10, 3 : obligor ipse tamen, Ov. M. 9, 247 : oblieatus ei nihil eram, was under no obligation to him, Cie. Fam. 6, 11. — Poet.: Prometheus obligatus aliti, devoted, condemned to. Hor. Epod. 17, 67 : ergo obligatam reddc Jovi dapem, vowed, due, id. Od. 2, 7, 17 :— obligor, ut, am com- pelled, Ov. Tr. 1, 2, 83. B. i n partic. : 1, To render liable through guilt, to make guilty ; hence, pass.. obligari, to be guilty of to commit an of- fense : quum populum Romuuum scelere obligasses, Auct. or. pro domo, 8 : caput suum volis, Hor. Od. 2, 8, 5 : se scelere, Suet Caes. 42 : se furti, Scaev. in Gell. 7, 15 : est enim periculum, ne aut neglcctis Us impia fraude, aut susceptis anili super- stitione obligemur. Cie. de Div. 1, 4 fin. 2. Jurid. t. t. : a. To bind, engage one (cf. obligatio, no. II., B) : obligaudi, sol- vendi sui causa. Ulp. Dis. 2, 13, 6. § 3 : se obligare, id. ib. 4, 2, 7, '§, 1 ; id. ib. 21, 1, 25, § 9. b. To pledge, pawn, mortgage a thing: magistratui bona ejus obligantur, Vitr. 10 praef. : omnia praedia fratri, Suet. Vesp. 4 : omnia bona sua pignori, Scaev. Dig. 20, 4, 21 : obligatae aedes, that has a mort- gage on it, Plaut. True. 2, 1, 4 : obligata praedia, Cie. Agr. 3, 2. — (Jf) Transf. be- yond the jurid. sphere : fidem suam, to pledge one's word, Cie. Phil. 5, 18. 3. To impede, restrain, embarrass : ju- dicio districtum atque obligatum esse, Cie. Verr. 1, 9, 24.— Hence O B L I obligatus, a, urn, Pa., Bound, obliged: Cie. Fam. 6, 11 : iisdem (ofliciis) me tibi obligatum fore, id. ib. 13, 18. fit.— Comp. : quanto quis melior et prob:or, tanto mihi obligatior abit, Plin. Ep. 8, 2 fin. ob-ll^UilO (hgurrio), 4. r. a. [ob-li- gurio] To devour, consume, squander (ex- tremely rare) : dum alterius obligurriaa i)Ona tul. abligurias), Enn. in Don. Ter. Ph. 2, 2, 25 ; eo Jul. Valor. Res gest. Alex. M. l,26ed\M»j. obllgliritor ( rr ). oris, m. [obligurio] One who consumes his property in f asliug, a squanderer, dissipated person (post-clas- sical) : Firm. Math. 5, 5. ob-limo, avi, atum, 1. v. a. [ob-limus] To cover with mud ot slnne: I. Lit (rare- ly, but quite class.) : Aegyptum Nilus ir- rigat, mollitosque et oblimatos ad seren- dum agros relinquit, * Cie. N. D. 2, 52, 130: fossae oblimatae, Suet. Aug. 18 : sulcos (/. c. partes genitales), Virg. G. 3, 136,— * B. Transf., qs. To cover over one's fortune with slime, and thus make it dis- appear, To lavish, squander, dissipate it: rem oatris oblimare, Hor. S. 1, 2, 61 | Heind. — n, Trop., To darken, obseurc, I confuse (poet, and in post-class, prose) : i humanas oblimat copia meni.es, Claud. ! Rapt. Pros. 3, 29 : universa, Sol. 11. ob-IlMOj it' e , v. oblino, ad init. oblinltus, a, um, v - the follg. art., ad \ init. ob-lniO; evi, rarely ini (Var. in Prise. I p. 698 1'.). ltum. 3. (collat. form ace. to the 4th com'., oblinire, Col. 5, 9, 3; 12. 15, 2 : obliuive'rit, Paul. Dig. 47, 11, 1 : oblin- itus, Serib. Comp. 245. In Col. 12, 39. 2. Schneid. reads oblitus), v. a. To daub or smear over, to bedaub, besmear. 1. Lit: A. in gen.: cerussa malas obhnere. Plaut Most. 1, 3, 101: se visco, Var. R. R. 3, 7 : obliti unguentis, Cie. Cat j 2, 5 : oblitus coeno, id. Att. 1, 21 : oblitus faciem suo cruore, having besmeared his ' face with his own blood. Tac. A. 2. 17. B. In partic.: 1. To smear ovtr, rub out any thing written (post-class.): ves- I irum obleverunt et veslri superscripserunt Gell. 20, 6>«. 2. To bemire, befoul, defile: quid tu is- tuc curas, ubi ego oblinar atque voluter ( Lucil. in Non. 420, 22: catulos, Var. R. U. ! 2, 9. 13. Cf. also in the follg., vo. II., A. 3. To stop up by smearing, to plaster i over: dolia oblinito, Cato R. R. 36: am ; phorana, id. ib. 127 : oblinitur minimae si 1 qua est suspicio riraae, is stopped up, Mart. 11,45: gypso oblitus cadus, Plin. 20, 9, 39. C. Transf. To cover over, f 11 with any thing (so of things very rarelv) : villa ob- lita tabulis pictis^ Var. R. R. 3, 2, 5. II, Trop.: A. To befoul, defile (quite class.) : seexternis moribus, Cie. Brut. 13: j oblitus parricidio, id. Phil. 11, 12: sunt omnia dedecore oblita, id. Verr. 2, 3, 4 : gcram morem vobis et me oblinam sciens, id. Rep. 3, 5 : aliquem versibus atris, to defame. Hor. Ep. 1, 19, 30. B. To cover over, to fill with any thing ; to fill to excess, to overload: facetiae oblitae Latio, Roman wit which had received a Lat- in tincture (through the right of citizen- ship granted to the Latins), Cie. Fam. 9, 15. 2 : actor oblitus divitiis, covered, deck- ed, Hor. Ep. 2. 1, 204: oblita oratio, over- loaded, Auct. Her. 4, 11: Sallustii scripta nimia priscorum verborum affectatione oblita. Suet. Gr. 10. ob-liquatiO; onis, /. [obliquo] A : bending, winding, oblique direction (post- class.) : Macr. S. 7, 1. oblique- adv., v. obliquus, ad fin. obllQUltas- atis,/. [oliliquusj A side- 1 long or slanting direction, obliqueness, ob- liquity (post-Aug.) : Plin. 3. 5, 6 : Sismife- ri, id. 2, 19. 17. ~ ' oblique- avi. atum, 1. v. a. [id.] To turn, bend, or noist aside, awry, in an ob- lique direction (poet and in post-Aug. prose): I. Lit: oculos, Ov. M. 7. 410: visus, Stat. Ach. 1, 323 : equos. id. Theb. 12, 749: pedes, Sen. Ep. 121: crinnm, to draw back, Tac. G. 38 : ensem in latus, Ov. M. 12, 485: sinus (velorum) in ventum, to turn obliquely to the wind, Virg. A. 5, 16. H. Trop.: obliquat preces, makes, ut- ters indirectly. Stat Th. 3, 381 :— Q (litera), cujus similis (literae K) efl'ectu specieque, 1025 O B L I nisi quod paulum a nostris obliquatur, i. -.. is pronounced somewhat softer, * Quint. I, 4, 9. I Obliquoloquus, i. m - [obliquus-lo- I qui] One toko speaks indirectly, i. e. am- ! olguously, an epithet of Apollo, ace. to the i Gr. AoHus, in allusion to his obscure ora- cles: "Obliquoloquus, Ao^i'as," Gloss. Phil. obllQUUS; a, urn, adj. [ob-liquis] Side- long, slanting, awry, oblique (very freq. and quite class.). I. Lit. : motus corporis, pronus, obli- quus, supinus, Cic. de Div. 1, 53 : hos par- tun obliquos, partim aversos, partim etiam adversos stare vobis, on one side of you, sideways, id. Rep. 6, 19 : pes, Ov. Am. 2, 17, 20 : sublicae, Caes. B. G. 4, 17 : ordi- nes, id. ib. 7, 73 : iter, id. B. C. 1, 76 : ob- liquam facere imaginem, a side-likeness, profile, Plin. 35, 10, 36 : verris obliquum raeditantis ictura sanguis, Hor. Od. 3, 22, 7: amnis cursibus obliquis rluens, Ov. M. 9, 18 : radix, id. ib. 10, 491 : obliquo capite speculari, Plin. 8,24,36: non istic obliquo oculo niea commoda quisquam Limat, with a sidelong glance, an envious look, Hor. Ep. 1, 14, 37 : obliquoque notat Pro- serpina vultu, Stat. S. 2, 6, 102:— ab obli- quo, from the side, sideways, not straight on : Ov. R. Am. 121. Also, ex obliquo : Plin. 2, 31, 31. — Also, per obliquum : ser- pens per obliquum similis sagittae Ter- ;Yuit mannos, Hor. Od. 3, 27, 6. And, in ■obliquum : cancri in obliquum aspiciunt, 'Plin. 21, 37, 55 : — obliquum, adv., Oblique- ■Iv, askance: oculis obliquum respiciens, . App. M. 3, p. 140. II. Fig- : A. Of relationship, Notdirect, , collateral (poet.) : obliquum a patre ge- nus, i. e. not born of the same mother with myself, Stat. Th. '5, 221 : obliquo maculat ■ .qui sanguine regnum, by collateral consan- guinity, Luc. 8, 286. B, Of speech: l p Indirect, covert: ob- liquis orationibus carpere aliquem, Suet. . Dona. 2 : iusectatio, Tac. A. 14, 11 : dicta, , Aur. Vict. Epit. 9. — 2, m a bad sense, Envious, hostile, (post-class.) : Cato adver- , sus potenles semper obliquus, Flor. 4, 2, 9. ■ —3. 1" grammar: a, - casus, An oblique case, which depends on another word (not the nom. or voc), opp. to rectus : " alia casus hahent et rectos et obliquos," Var. L. L; 8, 26, § 49— J>. 0. oratio, Indirect . speech ; apud historicos reperiuntur obli- quae allocutiones, ut in 1\ Livii primo . itatim libro (c. 9) : urbes quoque, ut ce- tera, ex infimo nasci; deinde, etc., Quint. '.), 2, 37 ; so, oratio, Just. 38, 3 fin. — Hence, Adv., oblique, Sideways, athwart, ob- iiqnely: A. Lit. (quite class.) : quae (ato- nii) recte, quae oblique ferantur, Cic. Fin. .1, 6, 20 : sublicae oblique agebantur, Caes. 15. G. 4, 17, 9 : procedere, Plin. 9, 30, 50 : situs Signit'er, id. 2, 15, 13. B. T r o p.. Indirectly, covertly (post- Aug.) : aliquem castigare, Tac. A. 3, 35 : perstringere aliquem, id. ib. 5, 2 : admo- i ncre, Gell. 3, 2 : agere, id. 7, 17. cbllSUSj a, um, Part., from oblido. ob-llteratio (oblitt.), onis, /. [oblite- ro] A blotting out, erasing, effacing, oblit- eration ; and, in partic, a blotting out from the memory, a forgetting, forgetfulness (post-Aug.) : aeris obliteratio, Plin. 34, 7, >18: vetustatis, Arn.fi, 194: praeteritorum, Amm. 30. 6. ob-llterator (oblitt,), oris, m. [id.] A blotter out, oblkerator, sc. from the mem- ory (eccl. Lat.) : commemorator, non ob- literator vetustatum, Tert. adv. Marc. 4, 26. oblltcr© (oblitt.), avi, atum, 1. v. a. [oblino] To blot out, strike out, erase, ob- literate : I. L i t. (so post-Aug. and ex- tremely seldom) : nomina (al. monimen- ta), Tac. A. 13, 23. II. Trop., To blot out of remembrance, consign to oblivion, cause to be forgotten (esp. freq. in post-Aug. prose ; principally in Tacitus) : inimicitiaa Pelopidarum ex- stincta tarn obliteratas memoria renovare, Att. in Non. 146, 30 (" obllterare est obscu- refacere et in oblivionem ducere," Non.) ; Cic. Vatin. 6 fin. : faraam rei. Liv. 39, 20 : memoriam, id. 21, 29 : rem silentio, Suet. Tib. 22: ne ritus sacrorum obliteraren- iur, Tac. A. 11, 15: obliterari in animo, to become forgotten, Liv. 26, 41. * obliterns (oblitt), ,a, .um, adj.- [id,] 1026 O B L I for obliteratus, Consigned to forgetfulness, forgotten (ante-class.) : "Naevius obliteram gentem pro obliteratam dixit," Gell. 19, 7. ob-lltesCOi tui, 3. v. n. [latescoj To hide or conceal one's self (rare, but quite class.) : a nostro aspectu oblitescant, Cic. Univ. 10 : ne in rimis (areae) grana obli- tescant, Var. R. R. 1, 51 : qui velut timi- dum atque iners animal metu oblituit, Sen. Ep. 55 tned. 1. oblltuS; a, um, Part., from oblino. 2. oblltUSj a > um . Part., from obli- viscor. obllVialiS; e> <*dj- [ oblivio ] That causes forgetfulness, oblivious (post-clas- sical) : poculum, Prud. Cath. 6, 16. obliVlOi onis, /. [obliviscor] A being forgotten, forgetfulness, oblivion (quite class.) : oblivio veteris belli, Cic. de imp. Pomp. 1 : laudem alicujus ab oblivione atque a silentio vindicare, to rescue from oblivion, id. de Or. 2, 2 : meam tuorum erga me meritorum memoriam nulla um- quam delebit oblivio, id. Fam. 2, 1 fin. : dare aliquid oblivioni, to consign to obliv- ion, Liv. 1, 31 : omnes ejus injurias vol- untaria quadam oblivione contriveram, had consigned to oblivion, Cic. Fam. 1, 9, 20 : in oblivionem negotii venire, to for- get, id. Verr. 2, 4, 35 : in oblivionem ire, to be forgotten, Sen. Brev. Vit. 13 : capit me oblivio alicujus rei, I forget something, Cic. Off. 1, 8 : per oblivionem, through forgetfulness, Suet. Caes. 28. — In the plur. : carpere lividas Obliviones, Hor. Od. 4,9,34.— II. Transf. : A. Subject- ively, A forgetting, forgetfulness (post- Aug.) : in eo (Claudio) mirati sunt homi- nes et oblivionem et inconsiderantiam, Suet. Claud. 39. — B. Concr. : 1, oblivio literarum, A poet, designation o/Orbilius Pupillus, a grammarian, who lost his mem- ory in his old age, Bibacul. in Suet. Gramm.9. — 2, Humeri Oblivionis. An ap- pellation of the river Limia, in Hispania Tarraconensis, ace. to the Gr. b rrjs hrj6ns, Mel. 3, 1, 8 ; Flor. 2, 17, 12 ; called, also, flumen Oblivio. Liv. Epit. 55. Cf. Ukert, Hispanien, p. 297. obllviosus, a, um, adj. [oblivio] That easily forgets, forgetful, oblivious (rarely, but quite class.) : hos (senes) significat credulos, obliviosos, Cic. de Sen. 11. — Sup. : homo obliviosissimus, Tert. Anim. 24. — II, That produces forgetfulness, ob- livious (poet.) : Massicus, Hor. Od. 2, 7, 21. Obliviscor) h'tus, 3. v. dep. [id.] To forget ; constr. with the gen. of the pers. and with the gen. or ace. of the thing ; less freq. with an object-clause or relat.- clause (quite class.) : (a) With the gen. of the person : vivorum memini, nee ta- men Epicuri licet oblivisci, Cic. Fin. 5, 1 fin. : nescio hercule, neque unde earn, neque quorsum earn. Ita prorsum obli- tus sum mei, J have so completely forgot- ten myself, been lost in thought, Ter. Eun. 2, 3, 14 : dum tu ades, sunt oblitae sui, Cic. Fam. 9, 12 : oblitusve sui est Itha- cus discrimine tanto, was not forgetful of himself, untrue to his nature, Virg. A. 3, 629: sui, to forget one's self, know nothing of one's former self, sc. after death, Sen. Here. fur. 292. — (/3) With the gen. of the thing: nee umquara obliviscar noc- tis illius, etc., Cic. Plane. 42; cf, oblivisci temporum meorum, id. Fam. 1, 9, 8 : ut nostrae dignitatis 6imus obliti, id. ib. 1, 7, 7 : so, oblivisci veteris contumeliae, re- centium injuriarum, Caes. B. G. 1, 14 : controversiarum ac dissensionum, id. ib. 7, 34 : pristini instituti, id. B. C. 3, 57 : of- fensarum, Tac, H. 2, 1 ; tot exemplorum, Quint. 9, 2, 86.— (y) With the ace. of the thing : injurias, Cic. Coel. 20 ; cf., artifi- cium obliviscatur, id. Rose. Am. 17, 49 : res praeclarissimas, id. Mil. 23, 63 : totam causam, id. Brut. 60 : haec tam crebra Etruriae concilia, Liv. 5, 5, 8 Drak. N. cr. : ut alia obliviscar, Cic. Rose. Am. 31, 87. — (<5) With an object-clause : obliviscor, Roscium et Cluvium viros e6se primarios, Cic. Rose. Com. 17. — (e) With a relative- clause : in scriptis obliviscebatur, quid paulo ante posuisset, Cic. Brut. 60.— j}. Poet., transf., of things : seclis obliviscen- ribus, Catull. 68, 43 : oblito pectore, id. 64, 207 : pomaque degenerant succos oblita priores, Virg. G. 2, 59 ; imitated by Col. o py>i a poet. 10, 408. — c. Proverb.: nomeh suum, To forget one's own name, to have a bad memory, Petr. 66. — d. In 'he part.fut. pass.: oblitusque meorum, obliviscendus et illis, Hor. Ep. 1,11,9; Plaut. Mil. 4, 8, 49. In pass, sign if. : post emancipatio- nem in totum adoptivae familiae oblivis- cuntur, Paul. Dig. 23, 2, 60, § 6: oblita carmina, Virg. E. 9, 53 ; Val. Fl. 2, 388 : oblitos superum dolores, id. 1, 791. obllvium; "■ n - [obliviscor] Forget- fulness, oblivion (poet, and in post-Aug. prose for the class, oblivio ; usually in the plur.) : oblivia rerum, Lucr. 3, 840 ; so id. 3, 1079 ; 4, 823 ; 6, 1212 : longa ob- livia potant, Virg. A. 6, 714 : ducere eoI- licitae jucunda oblivia vitae, Hor. S. 2, 6, 62 : agere oblivia laudis, to forget, Ov. M. 12, 539 : succi, patriae faciunt qui oblivia, id. Pont. 4, 10. 19.— In the sing. : Tac. H. 4,9. * obllVlUSi a > um > a dj- [oblivio] Sunk into oblivion, forgotten : verba, i. e. obso- lete, Var. L. L. 5, 1, § 10. ob-locOi I- v. a - To let out for hire (post-Aug. and post-class.) : quae ad epu- lum pertinebant, macellariis oblocata (al. ablocata), Suet. Caes. 26 : operam, Just. 11, 10. obldcutor> v. obloquutor. ob-longuluS) a. um . "<#• dim - \ob- longus] Rather long (post-class.) : surculi, Gell. 17, 9. ob-longUS; a > um > ac! j- Rather long, longish ; oblong (not in Cic. or Caes.) : missile telum hastili oblongo, Liv. 21, 8 : figura, Plin. 37, 12, 75 : folia, id. 25, 3, 6 : scutula, Tac. Agr. 10. — Comp. : foramen oblongius, Vitr. 21, 8 fin. obloquium< "'. »■ [obloquor] A con- tradiction (post-class.) : Sid. Ep. 7, 9. ob-loqilOF; utus, 3.v. dep. (obloquor) To speak against a person or thing ; to join in speaking ,* to interrupt a speaker ; to gainsay, contradict (quite class.) ; con- str. with the dat. or abs. : («) c. dat. : alicui, Plaut. Men. 1, 2, 46; Cic. Clu. 23,— (#) Abs. : quid est istucce, te blaterare atque obloqui ? Afran. in Non. 78, 33 : ut me et appelles, et interpelles, et obloquare, et colloquare, velim, Cic. Q. Fr. 2, 10 : fero- cissime, Curt. 10, 2 fin. — H. In partic: A, To sing to, to join in singing (poet.) : non avis obloquitur, Ov. Pont. 3, 1, 21 : obloquitur numeris septem discrimina vocum, mingles the notes of his lute, ac- companies on his lute, Virg. A. 6, 646. — B. To blame, condemn (post-Aug.) : Sen. Ep. 121. — C. To rail at, abuse (poet.) : nunc gannit, et obloquitur, Catull. 83, 3. * obloquutor or oblocutori oris. m. [obloquor] A contradictcr : neque ego \imquam oblocutor sum alteri in convivio, Plaut. Mil. 3, 1, 48. t oblucinasse, v. +oblucuviasse. obluctatiO) <™s, /• [ obluctor ] A striving or struggling against, vehement opposition (cccl. Lat.) : obluctatio virtutis, Arn. 2, 77. ob-luctor> atus, 1. v. dep. To strive or struggle against, to contend with, op- pose a person or thing (poet, and in post- Aug. prose): I, Lit: A. With a per- sonal object : soli obluctandum Fabio, to contend with Fabius alone, Sil. 8, 10.— B. With an impers. object : genibusque ad- versae obluctor arenae, struggle against, Virg. A. 3, 38 : fruticibus, Col. 18, 14 : flu- mini, Curt. 4, 8. — Abs. : obluctantia saxa Submovit nitens, Stat. S. 3, 1, 20. — II. Trop.: ut erat animi semper obluctantia difflcultatibus, Curt. 6, 6 : oblivioni, id. 7, 1. t oblucuviasse dicebant antiqui mente errasse, quasi in luco deorum ali- cui occurrisse, Fest. p. 187 ed. Mall. (al. OBLUCINASSE). ob-ludo. si, sum, 3. v. n. [ob-ludol * I. To play off jokes : Plaut. True. 1, 2, 10. — * II. To make sport of, mock one ; with the dat. : alicui, Prud. Hamart. 6. ob-luriduS) "• um, adj. Pale, sallow (post-class.) : spadones obluridi, Amm. 14, 6. 1' obmanens pro diu manens, ut per manens, Fest. p. 199 ed. Mall. ; and cf, Jommentans. * ob-marceSCO, 3. v. n. To fall away, grow lean ; obmarceacebat febris, LuciL in Non. 2, 30. OBNI obmentanS) v - omnientans. ob-monor. itus, 4. v. dip. (perh. not ante-Any.) : J, To push or throw up one thing bi'j'ore another (as a defense or ob- struction): arborum truncosetsnxa, Curt. G, 6 med. — If. Transf., To block up, ob- struct: ad muniendaetobmolienda, quae minis strata erant, Liv. 37,32. ob-mordco, ere, v. a. To bite around ' (late Lat.) : Jsid. Orig. 20, IB, 1. ob-moveo. ~- v. a. [ob-moveo] To bring forward, product, offer (ante-class.) : Cato K. R. 141 : Juppiter te hoc t'erto ob- movendo bonas preces precor, a form of prayer, id. ib. 134. Cf., " obmoveto pro ad- moveto dicebatur apud antiquos," Fest. p. 202 ed. Mull. ; and cf. Drak. Liv. 9, 37, 2. obmurmuratio, onis, /. [obmur- muro] A murmuring against ; a murmur- ing (post-class.) : Amm. 26. 6. ob-murmuro. avi, atum, 1. v. n. [ob ; murmuro] To murmur against, at,.ov to (poet, and in post-Aug. prose); constr. with the dot. or ace. : precibus.que meis obmurmurat ijjso, Ov. Her. 18, 47 : — iti- dera obmurmurasse : T< yap hoc, etc., Suet. Oth. 7. obmussitOt nrc . "■ interns, a. [obrnus- so]' To fahispi r or mutter against any one ; to mutter (eccl.' Lat.) : Tert. Pall. 4. -obtnuSSQi arft v. a. To whisper against any one ; to whisper, mutter (eccl. Lat.) : Tert Anim. 18. ob-mutcsco- tui, 3. v. inch. n. To become dumb, to lose one's speech : I, Lit. : qui ebrius obmutuit, Cels. 2, 6 : quum ob- inutuerint, Plin. 27, 12, 104 : — umbrae ejus (hyaenae) contactu canes obmutescere, lose their voice, their bark, id. 8, 30, 44. B. Transf., in gen., To be speechless, mute, silent : ipse obmutescam, Cic. de Or. 2, 7 : de me . . . nulla umquam obmutescat vctustas, id. Mil. 35 fin. : Aeneas aspectu obmutuit amens, Virg. A. 4, 279 : obmu- tuit ilia dolore, Ov. M. 13, 538. II. Trop. : studium nostrum conticuit subito et obmutuit, Cic. Brut. 94 ; so, ani- mi dolor, id. Tusc. 2, 21. * obnatuSi a, um, adj. Growing on or about : obnata ripis salicta. Liv. 23, 19. + obnectei'C» obligare, maxime in nuptiis frequens est, Fest. p. 190 ed. Mull. ob-neXUSt u9 i m - [obnectere] A con- necting, connection (eccl. Lat.) : Tert, adv. Marc. 4, 37. * ob-niffer, g™. grum, adj. [ob-niger] Blackish : radices, Plin. 20, 23, 94 Sill. N. cr. obtuse* adv., V. obnitor, Pa., ad fin. I. ObniSUSj a, um, Part, and Pa., from obnitor. t2. ObniSUSj us > m - [obnitor] Exer- tion, trouble: Damascum capit obnisu le- vi, Auct. Itin. Alex. 41 ed. Maj. ob-nitor* SU9 ana xu3 > 3. (archaic inf., obnitier for obniti, Lucr. 4, 438) v. dep. To bear, press, push, struggle, or strive against any thing (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Cic. and Caes. not at all) ; constr. with the dat., ace, or abs. : I. Lit. : taurus Arboris obnixus trunco, Virg. A. 12, 105 : contra, id. ib. 5, 21 : toto corpore obnitendum, Quint. 5, 13, 11 : sic densis ales pinnis obnixa volabat Vento, Enn. in Prob. Virg. Eel. 6, 31, p. 354 ed. Lion. : obnixi (al. obnisi) urgebant, Liv. 34, 46. — Of things : navigia fractas obni- tier undas, Lucr. 4, 438. II, Trop., To strive against, to resist, oppose ; to strive, endeavor : quum saepe obnitens repugnasset, Vellej. 2, 89, 5 : ad- versis, Tac. A. 15, 11.— With the inf. : tri- umphum Pauli impedire obnitebantur, Vellej. 1, 9.— Hence obnixus (obnisus), a, um, Pa., Stead- fast, firm, resolute : (velim) obnixos vos stabili gradu impetum hostium excipere, Liv. 6, 12, 8 : firmitas, Plin. 36, 15, 24, 3.— In the neutr., adverbially, Resolutely, obsti- nately : obnixum, Pauline, taces, Aus. Ep. 25, 28.— Hence, Adv., obnixe (obnise), lit., Striving against; hence, in gen., With all one's strength, with might and main, strenuous- ly, vehemently : obnixe omnia Facrre, T^r. Andr. 1, 1, 134: obnixe rogare. Sen. Ep. 35. — Comp.: argumentari, Claud. Mamert. Stat. anim. 1, 3. obnixe. <"&>•> v. obnitor, Pa., ad fin. OBNU ObniXUSj a, um, Part, and Pa., from obnitor. obnoxie* adv., v. obnoxius, ad fin. obnoxio* 1- »• «• [obnoxius] To ren- der subject or obnoxious to any thing (post- class.) : et alienis semet noxiis obnoxian- tes, Claud. Mamert. Stat, anim. 2, 9. obnoxidSC» adv., v. obnoxiosus, ad fin. obnOXlOSUS* a, um > aa J- [obnoxius] (an ante-class, word) : I, Subject, submis- sive, obedient: alicui, Plaut. Trin. 4, 4, 31: — *II. Hurtful, injurious, noxious: res obnoxiosuc, Enn. in Cell. 7, 17, 10. — Adv., obnoxiose, Abjectly, timidly: Plaut. Epid. 5, 2, 30. ob-noxinSi a, um, adj. Subject, liable to punishment or to guilt (perh. not in Cic. or Caes.) ; viz. : I. Lit. : A, Liable, obnoxious to punishment : " obnoxius poe- nae obligatus ob delictum," Fest. p. 191 ed. Miill. : ego tibi me obnoxium esse fateor, culpae compotem, Plaut. True. 4, 3, 61 : o. et supplex, Auct. Epis't. Cic. ad Brut. 1, 17 ; Ulp. Dig. 48, 15, 1 : ego lege Aquilia obnoxius sum, Paul. ib. 11, 3, 14. B. Liable or addicted to a fault or fail- ing, guilty of it : animus neque delicto neque lubidini obnoxius, not addicted to vice or to sensual pleasures, Sail. C. 52, 21 : communi culpae, Ov. A. A. I, 395 : facto, Tib. 3, 4, 15. — With the gen. : obnoxii criminum, Cod. Justin. 13, 44, 11. II, Transf., in gen.: A. Subject, sub- missive, obedient, complying : dum illos ob- noxios fidosque sibi faceret, Sail. C. 14, 6 : 0. atque subjectum esse alicui, Liv. 7, 30. B. Obliged, under obligation, beholden, indebted: uxori obnoxius sum, Ter. Hec. 3, 1, 21 : Crasso ex negotiis privatis, Sail. C. 4S, 5 : totam Graeciam beneticio liber- tatis obnoxiam Romanis esse. Liv. 35. 31 : luna radiis fratris obnoxia, Virg. G. 1, 396 : facies nullis obnoxia gemmis, not indebted to any jewels, Prop. 1, 2, 21. C, Submissive, abject, servile, slavish, mean-spirited, timid, cowardly, etc. : sum- missaeque manus, faciesque obnoxia man- sit, Ov. M. 5, 235 : si aut superbus, aut ob- noxius videar, Liv. 23, 12: pax, servile, dishonorable, id. 9, 10. — Hence, 2. Sub- ject, liable, exposed, obnoxious to any thing; with the dot., ad, or mi c. ace. : (u) c. dat. : infidis consiliis obnoxius, Tac. H. 3, 55 : insidiis, id. Ann. 14, 40 : fortunae, id. ib. 2, 75: aemulationi, odio, privatis affectioni- bus, id. ib. 3, 58 : morbo, Plin. 17, 24, 37, 3 : contumeliis, Suet. Tib. 63: bello, Ov. Pont. 1, 8, 73: incendiis. Tac. A. 15, 38.— (/?) With ad : terra solida ad tales casus ob- noxia, exposed to such accidents (viz., earth- quakes), Plin. 2, 82, 84— (y) With in c. ace. : in omnia obnoxius, exposed to every thing, Flor. 3, 20. — 3. In gen- Exposed to dan- ger or misfortune, weak, infirm, frail : in hoc obnoxio domicilio animus liber habi- tat, Sen. Ep. 65 : corpora, sickly, weakly, Plin. 31, 6, 32: flos, which soon falls off, soon suffers injury, frail, delicate, id. 14, 2, 4, 3. — Hence, b, Obnoxium est. It is haz- ardous, dangerous : Tac. Or. 10. — Comp. : obnoxior (al. noxior), Sen. Clem. 1, 13 Hence, Adv., obnoxle (only in Plaut. and Liv.) : A. Guiltily, culpably: nihil obnoxie perire. quite innocently, Plaut. Stich. 3, 2, 41. — B. Submissively, slavishly, timidly: sententias dicere, Liv. 3, 39. ob-nubilo- avi, atum, 1. v. a. [ob-nu- bilo] To cover with clouds or fog; to over- cloud, overcast, obscure (a post-classical word) : vultus serenitatem, Gell. 1, 2 : haec omnia vitium. to obscure, Amm. 28, 4 : odore sulfuris obnubilatus, beclouded, stupefied, senseless, App. M. 9, p. 640 Oud. * ob-nublluSi a, um, adj. Overcloud- ed, cloudy, dark, obscure: obnubila tene- bris loca (al. nubila), Enn. in Cic. Tusc. 1 , 21, 48. ob-nubO) P S U ptum, 3. v. a. [ob-nubo] To veil, cover (very rare) : I, Lit: LIC- TOR, COLLIGA MANVS, CAPVT OB- NVBITO, INFELICI ARBORI SVSPEN- DITO, an old formula in Cic. Rab. perd. 4 ; Liv. 1, 26 : comas amictu, Virg. A. 11, 77. — Abs., To veil the head : "obnubit, ca- put operit," Fest. p. 184 ed. Mull. * II. Transf.: mare terras obnubit, Var. L. L. 5, 10, § 72. ob-ntinciatio (obnunt.), onis,/. [ob- O B RE nuncio] In the lang. of augurs, An an- nouncement of an opposing, adverse, evil omen : dirarum obnunciatio, Cic. de Div. 1, 16. — In the plur. : obnunciationibus per Scaevolam interpositis, Cic. Att. 4, 16 : comitiorum quotidie singuli dies tolluntur obnunciationibus, id. Q. Fr. 3, 3 2 Ob-nuncjo (nuntio), avi, atum, 1 v. a. A I. I. of the lang. of augurs, qs. lo make an announcement against one, i. c. To announce an opposing, adverse, or evil omen (used both of the augurs and of the magistrates and tribunes of the people : cf. Adam's Antiq. 1, p. 136) : " proprie ob- nunciare dicuntur augures, qui aliquid mali ominis scaevumque viderint," Don. Ter. Ad. 4, 2, 8 : augur auguri, consul con- suli obnunciasti, Cic. Phil. 2, 33, 83 : fre- tus sanctitate tribunatus obnunciavit con- suli, etc., id. Sest. 37. — Impers. : ut sibi postero die in foro obnunciaretur, Cic. Att. 4, 3, 4. — II, Transf. beyond the re- lig. sphere : primus rescisco omnia : Pri- mus porro obnuntio, Ter. Ad. 4, 2. 7. obnuptUS; a, um, Part., from obnubo. obocdlO* v. obedio, ad init. 6b-6leOi ui, 2. v. a. To smell of any thing (ante-class, and post-Aug.) : I. Lit. : oboluisti allium, Plaut. Most. 1, 1, 38 : an- tidotum, Suet. Cal. 23. — Also, res mihi obolet, I smell a thing, App. Apol. p. 522 Oud. — n. Transf.: jam oboluit Casina procul, 1 smell her, Plaut. Casin. 4, 3 : mar- supium huic oboluit, she smells your purse, id. Men. 2, 3', 33. t obolus; i, m. = 66iMi, An obole, a small Greek coin, the sixthpart of a drachm, equiv. to three and a half cents Federal currency : Vitr. 3, 1. — H. Transf'., As a weight, The sixthpart of a drachm: Fann. de ponderib. et mens. 37 ; cf. Cels. 5, 17 ; Plin. 21, 34, 109 ; 25, 12, 91 : trium obolo- rum pondere, id. 21, 25, 96. ob-ominatusi a . um , Part., from the obsol. obominor, Wishing ill to one (post- class.) : crurum ei fragium obominata, App. M. 9, p. 637 Oud. db-orior> onus, 4. v. dep. [ob-orior] To arise, appear, spring up (quite class.) : ■' oboritur nascitur, nam praepositionem ob pro ad, solitam poni, testis hie versus : tantum gaudium oboriri ex tumultu maxi- mo," Fest. p. 190 ed. Mull. : tenebrae obo- riuntur, Plaut. Cure. 2, 3, 30 : lacrimis ita fatur obortis, Virg. A. 11, 41 : bellum, Liv. 21, 8 : laetitia, Ter. Heaut. 4, 3, 2 : vide, quanta lux liberalitatis et sapientiae mihi apud te dicenti oboriatur, * Cic. Lig. 3 : verba, App. Flor. 1. p. 29 Oud. + db-OrSUS* a, um, Part, of the obsol. obordior, Beginning : "orsus, oborsus, exorsus," Not. Tir. p. 151. 1. db-OrtuS* a, um, Part., from ob- orior. * 2. db-ortUS* tis . m - [oborior] An arising, springing up, origin : Lucr. 4, 219. db-OSCUlor* I- "■ dep. To kiss (post- Aug.) : quae fiagellorum vestigia oboscu- lantur (al. osculantur), Petr. 126. obp.,j ppp- ob-radlO* are, V. n. To shine forth (post-class.) : Isid. Orig. 16, 18. obraucatus* a > um. Part., from the obsol. obrauco, are [ob raucus], Grown hoarse (post-class.) : ea (grus) ubi obrau- cata est, succedit alia, Sol. 10. + obrendarius, a, um, adj. [for ob- ruendarius, v. obruo] Of or belonging to burial, burial-: VASA OBRENDARIA DVA, i. e. earthen sarcophagi, Inscr. Orell. no. 4544. Called also, subst., OBREND A- RIUM, ii, n., Inscr. Grut 607, 1. ob-repOi P s i. ptum, 3. v. n. To creep vp to any thing (quite class.): I, Lit: et possim media quamvis obrepere nocte, Tib. 1, 9, 59.— With the dat. : feles quam levibus vestigiis obrepunt avibus ! Plin. 10, 73, 94. H. Transf., To steal upon, come sud- denly upon one ; to take by surprise, to stir- prise one : (a) c. dat. : qui enim citius adolescentiae senectus, quam pueritiae adolescentia obrepit? Cic. de Sen. 2: mi- hi decessionis dies ^Arjflorws obrepebat, id. Att. 6, 5, 3'Orell. N. cr. ; cf. in the tolls, under c : mihi oblivio. Sen. Ben. 3, 1. — (()) c. ace. (ante-class.) : taciturn te ohreprt fames, Plaut. Poen. prol. 14.— (;) With 1027 OBttU ad : Plancium non obrepsissc ad hono- rem, to creep up to, to come at by stealth, Cic. Plane. 7. — (<5) With in c. ace. : im- agines obrepunt in amnios dormientium extrinsecus, Cic. de Div. 2, 67. — (o) Abs.: obrepsit dies, Cic. Att. 6, 3. B. In partic, To surprise, deceive, clteal : numquam tu, credo, mini impru- denti obrepseris, Plaut. Trin. 1. 2, 23 ; Gell. 6,12.4. — Impers. : si obreptum praetori sit de libertate, Ulp. Dig. 40 ( 5, 26, § 8. obrepticius or -tius> «, ™, adj. [ obrepo J Surreptitious, obreptitious (post- class.) : obrepticia petitio, Cod. Justin. 3, 6, 3 (for which obrepta, Cod.Theod. 4, 22, 6). ob-reptlO) onis,/. [ici.] A creeping or stealing on, a coming on suddenly or by surprise, a surprise, obreption (post-Aug.) : Ventidius Parthos aggressus per obreptio- nem, Front. Strat. 2, 5 me.d. ; Arn. 5, 162 : arrogari per obreptionem. Ulp. Dig. 2, 4, 10 : precum, Cod. Theod. 5, 8, 1. abreptlve. adv., v. obreptivus, ad Jin. obreptlVUS, a, urn, odj. [obrepo] St- cret, clandestine (post-class.) : obreptiva supplicatio, Sjmin. Ep. 5, 64. — Adv., ob- re.pt I've, Surreptitiously, clandestinely (post-class.) : obrcptive aut clanculo sup- plicare, Cod. Theod. 16, 1. 4 fin. ObreptO) avi, l. v. inch. n. [id.] To steal on unawares, to come on imperceptibly (extremely rare; perh. only iiitol eipqp., for in Cic. Att. 6, 5 Jin., obrepebat is the correct reading ; v. Orel], ad loc.) : ne quis obreptaverit, Plaut. Pers. 1, 2, 27. obrepttlS; a, u ni, Part., from obripio, v. obrepticius. ob-rctiO) Jvi or li, itum, 4. v. a. [ob- retej To catch in a net, to entangle (poet.) : Lucr. 3, 385. Ob-TlgeSCO) 3. v. inch. n. To stiffen, become stiff (quite class.) : J. Lit.: pars obrigescit frigore, Lucil. in Non. 97, 12 : pars (terrae regionum) obriguerit nive, pruinaque, Cic. N. D. 1, 10 ; cf, e quibus (cingulis) duos obriguisse pruina vides, id. Rep. 6, 20 : quum jam paene obiiguis- set, vix vivus aufertur, id. Verr. 2, 4, 40 fin. — II. Trop. : viro non vel obriges- cere satius est ? Tu grow hard, become hardened, Sen. Ep. 82. Obrima» ae ' ™- -^ river in Great Vhrygia, which Jlows into the Mneandcr, Liv. 38, 15. 12 ; Plin. 5, 29, 29. dbrdbdrallO) onis, /. [ ob-roboro ] Rigidity oj the nerves (post-class.) : Veg. Vet. 3, 85 1 *ob-rddo> ere, v. a. To gnaw: Plaut. Am. 2, 2, 92. ob-rog'atiOi on' 8 » /• [obrogo] A mo- tion to partially repeal or alter one law by another, an obrogation : cum duae leges inter se differunt, videndum est, num qua obrogatio aut derogatio sit, Auct. Her. 2, 10, 15; cf. thefollg. art. Ob-rdgfOf iivi, atum, 1. v. a. [ob-rogo] To partially repeal an existing law by proposing a new one, to invalidate, abro- gate it ; " obrogarc est legis prioris intir- mandae causa legem aliam ferre," Fest p. 187* ed. Miill. ; cf., " obrogatur, id est mu- tatur «liquid ex prima lege," Ulp. tit. 1, 3; v. also abrogo : huic legi nee obrogari fas est, neque derogari ex hac aliquid licet, neque tota abrogari potest, Cic. Rep. 3, 22 Mo8. : quid, quod obrogatur legibus Cae- saris, quae jubent? etc., Cic. Phil. 1, 9: quia ubi duae contrariae leges sunt, sem- per antiquae obrogat nova. Liv. 9, 34, 9 Drak. N. cr. ; Suet. Claud. 23 ; cf. id. Caes. 28. — II. To oppose the passage nj a bill (post-class.) : obrogare auso legibus suis Minucio, Capitolium invasit, Flor. 3, 15: ausus tamen obroaare de legibus consul Philippus, id. ib. 17 Jin. * obrilCtanS; antis. Part, of the ob- sol. obructo [ob-ructo] Belching at one : alicui obructans, A'pp. Apol. p. 312. ob-ruo- u 'i utum, 3. (inf. pracs. pass., OBRI for obrui, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 341 ; v. in the follg. no. I. B, 1) v. a. fob-ruo] To cover over, cover, overwhelm with any thing ; also, to hide in the ground, bury by heaping over (quite class.). I, Lit.: A I" gen.: ranae marinae dicuntur obruere sese arena- solere, bury themselves in the sand, Cic. N. D. 2, 49 : thesaurura, to bury, id. de Sen. 7 : ova, to hide in the earth, id. N. D. 2, 52 : — oegro9 1028 OB SC veste, to cover, Plin. 26, 3, 8 : Oceanum rubra tractim obruit aethra, covered, Enn. Ann. 16, 23 ; so, terrain nox obruit urn- bris, Lucr. 6, 864. B. In partic.: I, To bury, inter a dead body (perh, only post-Aug.) : Tac. A. 1, 29 Jin.: cadaver levi cespite obrutum est, Suet. Calig. 59 : cujus ossa in Vulca- nali obruta sunt, Fest. s. v. STATVA, p. 290: QVOD SE VOLVIT OBRI, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 341. C. To sow seed : milium, Col. 11, 2, 72 ; so, lupinum, id. ib. 81 : betam, id. 11, 3, 42. D. To overload, surfeit with any thing : se vino, Cic. Dejot. 9. II. Trop. : A. To overwhelm, bury, con- ceal, put out oj sight, abolish, consign to oblivion: Lucr. 3, 775: ut adversa quasi pcrpetua oblivione obruamus, Cic. Fin. 1, 17 ; cf., ea quae umquam vetustas obruet, id. Deiot. 13,37; and, (sermo) nee um- quam de ullo perennis fait, et obruitur hominum interim, id. Rep. 6, S3 fin. : Ma- rius talis viri interitu sex suos obruit con- sulatus, destroyed the glory oj six consul- ships, id. Tusc. 5, 19. B. To overwhelm, overload, weigh down, oppress with any thing : criminibus obru- tus atque oppressus, Cic. Verr. 2, 1, 7; so, copia sententiarum atque verborum, id. Tusc. 2, 1 : ambitione, et foro, id. de Or. 1, 21 : aere alieno, id. Att. 2, 1 ; cf., fe- nore, Liv. 6, 14 ; 35, 7 : magnitudine nego- tii, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1. C. To overcome, overpower, surpass, eclipse, obscure : famam alicujus, Tac. Agr. 17: obruimur numero, Virg. A. 2, 424: obruit Idaeam quantum tuba Martia bux- um, Val. Fl. 1, 320: M. Brutus Vatinium dignatione obruerat, Vellej. 2, 69 :' Venus Nymphas obruit, Stat. Ach. ], 293. t obrussa» ae,/. (pure Gr. collafr. form, obryzutn aurum, Bibl. Paralij). 2, 3, 5) = riGpv^ov, The testing or assaying oj gold by fire in a cupel (quite class.) : I. Lit. : auri experimentum ignis est : id ipsum obrussam vocant, Plin. 33, 3, 9 : aurum ad obrussam, rcjined, pure gold. Suet. Ner. 44. — II. Trop. : adhibenda tamquam ob- russa ratio, ("as a test), Cic. Brut. 74 : sic verus ille animus probatur : haec ejus ob- russa est, this is its touchstone, its test, Sen. Ep. 13 : si omnia argumenta ad ob- russam coeperimus exigere, to put to the proof, accurately test, id. Q. N. 4, 5. obruteSCO» v - obbrutesco. obrntUS; ; 'i u m, Part., from obruo. obryzatllS; a > llm , adj. [obryznm] Made of standard gold (post-class.) : Cod. Theod. Jl, 10, 3 ; so id. ib. 12, 49, 1. obryzum aurura. v. obrussa, ad init. t pbsalutare» 8e offerre salutandi gratia dicebant antiqui, ut consalutarc, per- salutare, Fest. p. 193 ed. Miill. * Ob-Sattiro.) are ' "• "■■ To sate, cloy, glut ; trop. : nae tu propediem istius ob- saturabere, you'll soon have enough ojhim, Ter. Heaut. 4, 8, 28. obscaen.* v - obscen. * Ob-SCaevOj av i, 1. v. a. [ob-scaeva] To give or bring a bad omen : metuo, quod illic obscaevavit meae falsae fallaciae, Plaut. Asin. 2, 1, 18. obscene (obscaene and obscoene), adv., v. obscenus, ad fin. obscenitas (obscaen. and obscoen.), atis, /. [obscenus] *I, Unfavorableness, inauspiciousvess, of a bad omen : mali ominis obscenitas, Arn. 1, 10. II, Moral impurity, foulness, unchastily, lewdness, obscenity. A. In abstr. (the class, signif. of the word) : 6i rerum turpitudo adhibetur et verborum obscenitas, Cic. Off". 1, 29 fin.; v. Beier, ad loc, and cf. Cic. Off. 1, 35, 127; cf. also id. de Or. 2, 59 fin. : si quod sit in obscenitate flagitium, id aut in re esse aut in verbo, id. Fam. 9, 22: obscenitas non a verbis tantum abesse debet, sed etiam a significatione, Quint. 6, 3, 29 : eques Ro- manus obsccnitatis infeminas reus, Suet. Claud. 15 : professis apud se obscenita- tem cetera quoque concessisse delicto, unchastily, id. Ner. 29 : obscenitate oris hirsuto atque olido seni clare exprobrata, the disfigurement produced by lewdness, id. Tib. 45 : in obscenitatem, aliquem com- pellere, Ulp. Dig. 1, 12, 1, §8. OBSC B. In concr., An obscene thing (post- Aug. and very rarely) : corporum obsce- nitas, i. e. the parts of shame, Arn. 5, 176. — In the plur. : in poculis libidines caelnre juvit ac per obscenitates bibere, obscene figures, Plin. H. N. 30 prooem. § 5. obscenus (also written obscaen. and obscoen.), a, um, adj. [etymol. very dub. ; to us it appears most probable, on histor- ical grounds, that the word is to be de- rived from ob-scaevus, qs. obscaevinus, whence obscaenus (cf. the art. obscaevo), and that it belonged orig. to the religious lang.] Of adverse (cf. obnuncio). unfavor- able, evil omen, ill-boding, inauspicious, ominous, portentous : " apud antiquos om- nes fere obscena dicta sunt, quae mali ominis habebantur," Fest. p. 201 ed. Miill. : obsceni interpres funestique ominis auc- tor, Matius in Var. L. L. 7, 5, § 96 ; Att. in Non. 357, 16 : deum rixa vertat verba ob- scena, Lucil. ib. 17 ; Enn. in Serv. Virg. A. 8, 361 : montem istum (Aventinum) ex- cluserunt, quasi avibus obsccnis omino- sum (viz., by reason of the birds, which gave unfavorable omens to Remus), Mes- sala in Gell. 13, 14 ; so, volucres, birds of ill omen, i. e. owls, Virg. A. 12. 876; and, canes, id. Georg. 1, 470: obscenum osten- tum, Suet Galb. 4 : puppis, the fatal ship, that bore Helen when she eloped with Paris to Troy, Ov. Her. 5, 119 ; cf., Troja, Catull. 68, 99 : anus, old witches, hags, Hor. Epod. 5, 98.— In the neutr. abs. : vorsaque in obscenum species est falcis ahenae, i.e. to magical purposes, Lucr. 5, 1293 ; For- big. N. cr. — Sup. : Alliesis dies dicebatur apud Romanos obscenissimi ominis, Fest. s. v. ALLIESIS, p. 7 ed. Mull. II. Transf, Repulsive, offensive, abom- inable, hateful, disgusting. A. In gen. (so almost exclusively po- et, and in post-Aug. prose) : (Alecto) fron- tem obscenam rugis arat, Virg. A. 7, 417 : volucres pelagi, i. e. the harpies, id. ib. 3, 241; 262: upupa, obscena alias pastu avis, Plin. 10, 29, 44 ; cf, fames, Virg. A. 3, 367 ; and, haustus, of filthy water, Luc. 4, 312: cruor, Virg. A. 4, 455. — In the neutr. subst., obscena, orum, The hinder parts. Sen. Ep. 7; also, the urine: qui clam Intuit red- dente obscena puella, Ov. R. Am. 437. B. I" par tie., Offensive to modesty, i. e. Immodest, impure, indecent, lewd, ob- scene (so quite class. ; not found in Piaut. or Ter.) : delicatae et obscenao volupta- tes, Cic. N. D. 1, 40 ; so, adulterium, Ov. Tr. 2, 212: obscenas tabellas pingere, Prop. 2, 5, 19 : gestus motusque. Tac. A. 15, 37 : obscenum in modum formata commotaque manus, i. e. in imitation of a man's privy member. Suet. Calig. 56 : jo- candi genus flagitiosum, obscenum, Cic. Off. 1, 29, 104 : si obscena nudis nomini- bus enuncientur, Quint. 8, 3, 38 : quodquc facere turpe non est, modo occulte, id di- cere obscenum est, Cic. Off. 1 , 35, 127 ; cf. ib. § 128 -, Quint. 11, 3, 125.— Comp. : illud Antipatri paulo obscenius, Cic. Tusc. 5, 38, 112 : abjectior et obscenior vita, Val. Max. 3, 5 fin. — Sup. : obscenissimi versus, Cic. Q. Fr. 2, 3 ; Vellej. 2, 83. 2. Subst, obscena, orum, less freq. in the sing., obscenum, i, n., The parts of shame, privy parts, to. atSoia : («) Plur. : Nymphe fugiens obscena Priapi, Ov. M. 9, 347; cf, pars nudi agunt, pars tantum obscena velati, Mel. 3, 7 ; so, obscena. Suet. Calig. 58 ; id. Dom. 10 : obscena corporis, Just. 1, 6. — (/3) Sing.: virile, Ov. F.6,631; Lact. 1, 21 ; Jul. Obsequ. 84. Adv., obscene (ace. to no. II., B). Tin purely, indecently, lewdly, obscenely (quite class.) : latrocinari, fraudare, adulterarc, re turpe est, sed dicitur non obscene, Cic. Off. 1, 35. — Comp.: cujus (Mercurii) ob- scenius excitata natura traditur, id. N. D. 3, 22. — Sup. : impudicissime et obsccnis- sime vixit, Eutr. 8, 22. Obscuralio, " nis , /■ [obscuro] A darkening, obscuring, obscuration (quite class.): I, Lit.: obscuratio solis, Cic. fragm. ap. Aug. Civ. D. 5, 15 ; Quint. 1, 10, 47 ; Plin. 36, 27, 69 : in ilia obscuratione, darkness, obscurity, Auct. B. Hisp. 6. — II, Trop.: in quibus (voluptatibus) propter earum exiguitatem, obscuratio consequi- tur, an obscuring, a rendering invisible. Cic. Fin. 4, 12, 29 ; cf. obscuro. O B S C obscure* adv., v. obscurus, ad Jin. * obscUJ.e-fa.C10, 3. v. a. [obscurus- facio] lor obscuro, To obscure, render in- visible : oblitcrarc est obscurefucere, Non. 146, 28. __ obscuritaSj atis, /. [obscurus] A be- ing dark, darkness, obscurity: I, Lit. (eo perh. only post-Aug.) : obscuntas lat- ebrarum, Tac. H. :i, 11: ntra, I'lin. 2, 18, 16 : visus, id. 2:1, 1, 20. — In the plur. : ocu- lorum, Plin. 37, 3, 12. II. Trop. (so very freq. even in Cic.), Obscurity, indistinctness, uncertainty : lit oratio, quae lumen adhibere rebus debet, ea obscuritatem et tenebras afferat, Cic. de Or. 3, 13, 50 : obscuritas Pythagonie, id. Rep. 1, 10 Jin. : obscuritas tit etiam verbis ab bsu remotis, Quint. 8, 2, 12 : in ea obscuritate ac dubitatione omnium, uncertainty, Cic. Clu. 27 : rerun), id. Fin. 2, 5 : naturae, id. de Div. 1, 18. — In the plur. : obscuritates et aenigmata somnio- rum, obscurities, Cic. do Div. 2, 6, 4. B. Of rank, Obscurity, lowliness, mean- ness : quorum prima aetas propter hu- railitatem et obscuritatem. in hominum ig- Doratione versutur, Cic. Off. 2, 13 : sordes et obscuritatem Vitellianarum partium perstringemus, Tac. H. 1, 84 : generis, Flor. 3, 1, 13 : nee obscuritas inhibuit (Servium Tullium), quamvis matrc 6erva creatum, id. 1, 6, 1. obsCUrOi « v ii atum, 1. v. a. [id.] To rendtr dark, to darken, obscure (quite clas- sical) : I. Lit.: obscuratur et offunditur luce solis lumen lucernae, Cic. Fin. 3, 14 : tinitimas regioncs eruptione Aetnaeorum ignium, id. N. D. 2, 38 : coelum nocte at- que nubibus obscuratum, Sail. J. 38 : vo- lucres aethera obscurant pennis, Virg. A. 12, 253 : nebula coelum obscurabat, Sail, fragni. ap. Non. 480, 10 : obscuratus sol, obscured, eclipsed, Cic. Rep. 1, 16 ; 2, 10 ; Tac. A. 14, 12 : visus obscuratus, dimmed eyesight, Plin. 8, 27, 41. B. Transl', To hide, conceal, cover ; to Tender invisible or imperceptible : neque nox tenebris obscurare coetus nefarios potest, Cic. Cat. 1, 3 : caput obscurante lacerna, Hor. S. 2, 7, 55 ; so, caput dextra, Petr. 134 : dolo ipsi et sigua militaria ob- scurati, concealed, kept out of sight, Sail. J. 49, 5 : numus in Croesi divitiis obscura- tur, disappears, is lost, Cic. Fin. 4, VZJin. (v. the passage in connection). II. Trop.: A, To blind the under- standing (so extremely seldom) : scio amorem tibi Pectus obscurasse, Plaut. Trin. 3, 2, 41. B. Of speech, To obscure, render indis- tinct ; to deliver or erprcss indistinctly .- si erunt milii plura ad te scribenda, uAA>;yo- piats obscurabo. Cic. Att. 2, 20 : nihil di- cendo, id. Cluent. 1 ; so, aliquid callide, Quint. 5, 13, 41 ; cf. id. 8, 2. 18 : stilum, to render obscure. Suet. Tib. 70. C. Of sound, To pronounce indistinct- ly: (M) neque eximitur sed obscuratur, is pronounced indistinctly, Quint. 9, 4, 40 : vocem, to render dull or indistinct, id. 11, 3,20. B. To obscure : to render unknown : paupertas quorum obscuratnomina, Enn. in Macr. S. 6, 1 : fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero celebrat obscuratque, Sail. C. 8. B. (ace. to no. I., B) To obscure, cause to be forgotten, render of no account ; in the pass., obscurari, to become obscure or of no account, to grow obsolete, etc. : sin dicit obscurari quaedam nee apparere, quia valde parva sint, nos quoque conce- dimus, Cic. Fin. 4, 12 : magnitudo lucri obscurabat periculi magnitudinem, id. Verr. 2, 3, 57 : omnia eorum memoria sensim obscurata est et evanuit, id. de Or. 2, 23 : cf. id. fragni. ap. Mart. Cap. 5, 168 : obscurata vocabula, obsolete, Hor. Ep. 2, 2, 115. obscurus, a, um, adj. [ace. to Doed. Synon. 1, p. 183, and 3, p. 167, from ob- sculsus. as a collat. form of occultus, and accordingly oris., covered over, covered ; hence] Dark, darksome, dusky, shady, ob- scure ; quite class. : J. Lit : unde (Ache- runte) animae excitantur obscura umbra, in dark, shadowy forms, Enn.in Cic. Tusc. 1 , 16, 37 Klotz ; so, umbra, Virg. A. 6, 453 : donee in obscurum coni conduxit acu- O BSE men, the obscure point of the cone, Lucr. 4, 432 ; so, lucus, Virg. A. 9, 87 : antrum, Ov. M. 4, 100 : convalles, Virg. A. fi, 139 : tabcrnae, Hor. A. P. 229 ; cf. Liv. 10, 1,5: aliae res obnoxiae nocte in obscura la- tent, Enn. in Cell. 7, 17; so, nox, Virg. A. 2, 420; cf., per occasum solis, jam obscu- ra luce, Liv. 24, 21 : coelum, Hor. Od. 1, 7,15: nimbus, Virg. A. 12. 416: nnbee, id. Georg. 4, 60. — Poet. : funda, dark, i. e. in- visible, Val. Fl. 6, 193 ; cf., mamma, i. e. hidden, covered, id. 3, 526 : aquae, i. e. tur- bid, Ov. F. 4, 758.— Subst, obscurum, i, n., The dark, darkness, obscurity: sub ob- scurum noctis, Virg. G. 1, 478 : — obscu- rum, adverbially : obscurum nimbosus dissidet aer, Luc. 5, 631.— Transf. to the person who is in the dark, Darkling, un- seen : ibant obscuri sola sub nocte per umbram, Virg. A. 6, 268 ; so, obscurus in ulva delitui, id. ib. 2, 135. II. Trop.: A. Of speech or a speak- er, Dark, obscure, indistinct, unintelligi- ble : Heraclitus . . . Clarus ob obscuram linguam, Lucr. 1, 640 : hence, valde Her- aclitus obscurus (cf. the Gr. appellation of Heraclitus, b okotslv's). Cic. de Div. 2, 64, 133 ; so, quid ? poeta nemo, nemo physicus obscurus? id. ib. : brevis esse laboro, Obscurus no, Hor. A. P. 25 : car- mina, Lucr. 1, 932; 4, 8: reperta Graio- rum, id. 1, 137 : o. et ignotum jus, Cic. de Or. 1, 39 : cur hoc tarn est obscurum at- que caecum? id. Agr. 2, 14. — Sup. : videre res obscurissimas, Cic. de Or. 2, 36 : vox, stifled, indistinct. Quint. 11, 3, 60. 2, In partie., a rhetor. (. t. : "obscu- rum genus causae," obscure, i. e. intric- ate, involved, Gr. &vi~a paKoXovdnTov, Cic. Inv. 1, 15, 20. B. Not known, unknown, esp. of rank and station, obscure, ignoble, mean, low: non est obscura rua in me benevolentia, Cic. Fam. 13, 70 : Caesaris in barbaris erat nomen obscurius, *Caes. B. C. 1, 61 : — Pompeius humili atque obscuro loco natus, of an obscure, ignoble family, Cic. Verr. 2, 5, 70 ; so, obscuris orti majoribus, from obscure ancestors, id. Off. 1, 32 : cla- rus an obscurus, Quint. 5. 10, 26 ; cf., si nobilis obscurum se vocet, id. 11, 1, 21 ; id. 2, 3, 9 : non obscurus professor et auctor, id. 2, 15, 36. — In the neutr. abs. : vitam per obscurum transmittere, in ob- scurity. Sen. Ep. 19. C. Of character, Close, secret, reserved : obscurus et astutus homo, Cic. Oft'. 3, 13 fin. Beier (for which, sin me astutum e<. occultum lubet fingere, id. Fam. 3, 10, 8) ; so, plerumque modestus occupat obscuri speciem, Hor. Ep. 1, 18, 94) : and, Tibe- rium obscurum adversus alios, sibi uni incautum intectumque efficeret, Tac. A. 4, 1 : obscurum odium, Cic. Fam. 3, 10, 6. — Comp. : natura obscurior, Tac. A^r. 42. Adv., obscure, Darkly, obscurely (quite class.): I, Lit.: ant nihil snpe- rum aut obscure admodum cernimus, very darkly, Cic. Fragm. ap. Non. 474, 28 II. Trop.: A. Of speech, Darkly, obscurely, indistinctly : dicta, Quint. 3. 4, 3 ; id. 4, 1, 79. — Comp. : quae causa dicta obscurius est, Quint. 8, 2, 24. — Sup. : ob- scurissime particula uti, Gell. 17, 13 ; so, non obscurissimc dicere (ppp. planissime), id. 11, 16 fin. B. Obscurely, as to rank ; ignobly, mean- ly (so perh. only post-class.) : obscure na- tus, Macr. S. 7, 3 : obscurissime natus, Amm. 29. 1. C. Covertly, closely, secretly : malum obscure serpens, Cic. Cat. 4, 3 : tacite ob- scureque perire, id. Quint. 15 : non ob- scure ferre aliquid, id. Cluent. 19 fin. ; cf. id. Parad. 6, 1 Jin. ; and Hirt B. G. 8, 54. — Comp. : ceteri sunt obscurius iniqui, more secretly, Cic. Fam. 1, 5 fin. — Sup.: avertere aliquid de publico quam obscu- rissime, Cic. Verr. 2, 4, 24. ObsCUS» i- v. Opscus. obsecratiO' ouis, /. [obsecro] A be- seeching, imploring, supplication, entreaty: I. In gen. quite class. : prece et obse- cratione humili uti, Cic. Inv. 1, 16; id. Font. 17 : judicum, (* addressed to the judges), Quint. 6, 1, 33. — B. In partie. : A. An asseveration, protestation, accom- panied by an invocation of the gods or of religious things, Gr. Sbimf, Cic. de Or. 3, O B SE 53 ; cf. Just. 24, 2. — B. -4 public prayer : obsecrattonem indicerc, Liv. 27, 11 ; so id. 26. 23; 4,21; 31,9; Auct.Harusp.28>i. ob-secro, Wi atum, 1. (separate, ob vos sacro, for vos obsecro, Fest. p. 190) v. a. [ob-saero] qs. To ask for God's sake (ob sacrum) i. e. To beseech, entreat, im- plore, conjure one : " obsecrare est opem a sacris petere." Fest. p. 183 ed. Mull, (quite class.) with the ace. of the pers. or thing : Venus alma, ambae te obsecra- muSj Nos in custodiam tuam ut recipiae. Plant Rud. 3, 3, 32 : quum eum oraret atque obsecraret, Cic. Verr. 2, 2, 17 : te obsecrat obtestaturquc per senectutcm suam, conjures you. id. Quint. 30 : quum precibus me obsecraret, Marcell. in Cic. Fam. 4. 11 ; cf. in the follg. : — pro di im- mortales, obsecro vostram (idem, Plaut. Most. 2, 2, 97 : Poen. 5, 2, 7 ; True. 4, 3. 30 ; cf. in the follg.—* (ji) With ab : nunc si me fas est obsecrare abs te, pater, Da. etc., Plaut. Bac. 4, 9, 102. — (; ) With a double ac-. (of the pers. and thing) : itaque te hoc obsecrat. ut, Cic. Quint. 31. — (<5) With a relative or intentional clause: pa- ter, obsecro, ut mihi ignoscas, Ter. Heaut. 5, 5, 5. — (t) Abs. : vidimus certis precati- onibus obsecrasse suminos magistrates, Plin. 28, 2, 3 : Bassus multis precibus, paene etiam laerirais obsecrabat, imple- rem meum tern pus, Plin. Ep. 4. 9, 12. II. In partie, in colloq. lang., obse- cro : A. As an expression of deprecation, 7 beseech yon, 1 cry you mercy, Jor Heaven's sake : tuam fidem obsecro, Plaut. Am. 1, 1, 217 : periimus ! Obsecro hercle, id. Men. 5, 7, 27 : Ph. Prodi, male conciliate. De. Obsecro, Ter. Eun. 4, 4, 2. B. As a mere polite expression of en- treaty, for the most part as an interjec- tion, 7 beseech you, pruy : Plaut. Bac. 5, 2, 12 : die obsecro hercle serio, quod te ro- gem, id. Asin. 1, 1, 14 ; Turpil. in Non. 132, 15 : obsecro, an is est ? Ter. Eun. 5, 5, 21 : Attica mea. obsecro te, quid agit ? Cic. Att. 13, 13 : sed obsecro te, ita venusta habeantur ista, non ut vincula vjrorum sint, sed, etc., but I beseech you, id. Parad. 5. 2. 38. obsecundan iCi\, adv., v. obsecun do, ad fin. obsccundatlO; onis,/ [obsecundoj Compliance, obsequiousness (post-class.) : servilis obsecundatio, Cod. Theod. 12. 1, 92. obsecundatOT, oris, m. [id.] A serv- ant (post-class.) : sacrorum scrinioruin, Cod. Theod. 6, 26, 3. ob-secundo, avi, atum, 1. v. v. To be compliant, show obedience ; to comply witit, humor, fall in with, follow implicitly, obey a person or thing (rare, but quite class.) : obsecundare in loco, Ter. Heaut. 4, 6, 23 ; so id. Ad. 5, 9, 37 : ut ejus sem- per voluntatibus socii obtemperarint, hos- tes obedierint, venti tempestatesque ob- secundarint, *Cic. de imp. Pomp. 16, 48 : ohsecundando mollire impetum, *Liv. 3, 35,7: simul capite atque humeris sensim ad id, quo maims feratnr. obsecundanti- bus, * Quint. 1 1 , 3, 92 : M. A urel. ap. Front Ep. ad M. Caes. 5, 35 ed. Maj. : imperils, Amm. 17. 10. — Hence * obsecundan ter., adv., In compli- ance with, according to a thing: obsecun- danter naturae vivere, Nigid. in Non. 147, 26 ("obseqne titer," Non.). Obsecutio (obsequuHo), onis,/. [ob- sequorj Compliance, obedience (post-clas- sical) : inviolabili obsecurione servare. Am. 7, 215 : voluntariae obsecutionis as sensus, id. 6, 203. obsecutor (obsequutor), oris, m. [id] An obeyer, keeper, observer (eccl. Lat.) : obsecutores legis, 'Pert. adv. Marc. 4, 9. ob-sepio (obsaep.), psi, ptum, 4. (old form, obsipio : Caecil. in Diom. p. 378 P.: v. a. To hedge or fence in, to inclose: hence, transf, to close up, to render im- passable or inaccessible (quite class.) : I, Lit.: NEQVE QVIS IN EO LOCO QVID OPPONIT, MOLIT, OBSEPIT, FIGIT. etc., SC. ap. Front. Aquaed. 129 : ubi ilium saltum video obseptum, Plaut. Casin. 5, 2, 35 : cf, obseptis itineribus, Liv. 25, 29 ; v. Drak. ad Liv. 39, 1, 5 : mox iter apertJs, quae vetustas ohsepserat, pergit. hadrenderedimpassable.Tac.A.15,27: ob- septa viarum, impassable roads, Si\. 12,110. 1029 O B S E IX, Trop. : haec omnia tibi accusandi viam muniebant, adipiscendi obsepiebant, closed up, barred, Cic. Mur. 23 ; cf. id. Scaur. § 40 ed. Beier, p. 201 : plebi iter ad curules magistratus, Liv. 9, 34 : obsepta diutina servitute ora reseramus, Plin. Pan. 66. Ob-septnSi a , um > Part., from obsepio. ob-sequcla- ae, /. [obsequor] Com- pliance, complaisance, obsequiousness : " obsequela obsequium," Fest. p. 192 ed. Mtill. (ante-class, and in Sail.) : neque erat tuae benignitatis atque obsequelae, Turp. in Non. 215, 32 ; id. ib. 29 ; At'ran. ib. 21 6, 3 : obsequelam lacere (alicui), to show complaisance, Plaut. Asin. 1, 1, 50 : qui regi per obsequelam orationis cari erant, through obsiquiousncss in speaking, i. e. because they spoke as lie liked, Sail, fragm. op. Non. 215, 33. On metrical grounds, some propose obsequentia for obsequela in Plautus, Turpil . and Afranius ; cf. Neukirch, Fab. tog. p. 236. 1. obsequcnSi entis, Part, and Pa., from obsequor. 2. ObScquenS; entis. m. A Roman proper name? C. 1VL1VS OBSEQVENS, Inscr. ap. Mur. 824, 7. obsequenter* odv., v - obsequor, Pa., ad Jin. obsequentia^ ae, /. [1. obsequens] Compliance, complaisance, obsequiousness (extremely rare ; not in Cic.) : nimia ob- sequentia reliquorum, Caes. B. G. 7, 29. See, also, obsequela, ad Jin. 1 obsequiac* arum,/, [obsequor] for exsequiae, Funeral rites, obsequies, Inscr. ap. Fabr. p. 702, no. 235. (Burm. in Anth. Lat. II. p. 120, reads exsequias.) obseqmalis, e, adj. f obsequium] Complying, yielding, complaisant (late Lat.) : obsequialis amor, Venant. Cnrm. 6, 7, 274. obsequibiiis. ' . "<#• [obsequor] Com- plying, yielding, complaisant (post-clas- sical): Gell. 2, 29. obsequiOSUS; a, nm, adj. [obsequi- um] Complying, complaisant, obsequious (ante-class.) : alicui. Plaut. Capt. 2, 3, 57. ob-Sequium, ii. ». [obsequor] Com- pliance, yildingnrss, complaisance, in- dulgence (quite class.): " prosequinm a prosequendo, obsequium ab obsequendo dicuntur," Fest. p. 226 ed. Mull. : obse- quium amicos, Veritas odium parit, Ter. Andr. 1, 1, 41 : o. atque patientia. Cic. Pis. 2: o. et comitas, id. Att. 6, 6: ventris, i. e. gluttony, Hor. S. 2, 7, 104: animo su- mere, to follow the bent oj one's inclina- tions, Plaut. Bac. 4, 10, 7. — Of inanimate things : flectitur obsequio curvatus ab ar- bore ramus, by yielding, by its pliancy, Ov. A. A. 2, 179. — In the plur. : omnia ei obsequia polliceor, Plane, in Cic. Fam. 10, 11. II, In partic. : A, Compliance in love, Copulation, coition, of men and ani- mals, Petr. 113 ; Col. 6, 27 ; Curt. 6, 7. B« Obedience : jurare in obsequium al- icujus, to swear obedience or allegiance to one. Just. 13, 2: o. erga aliquem exuere, to throw off, Tac. A. 3, 12. ob-SCquor. cutus (quutus), 3. v. dep. To accommodate one's self to the will of a person ; to comply with, yield to, gratijij, hnmor, submit to ; with the dat. of the person or thing (freq. and quite class.) : Cato R. R. 5 : quum huic ohsecutus sis, illi est repugnandum, Cic. Tusc. 5, Wfn. ; id. Cluent. M Jm. ; id. Q. Fr. 1, 1, 11 : vol- untati alicujus, id. Fin. 2, 6. — (fj) With the ace. of the thing (ante- and post-clas- sical) : et id ego percupio obsiqui gnato meo, in this. Plant. Asin. 1, 1, 61 ; so, ea, Gell. 2, 7. II, Transf. : &. To yield to. give one's seljup to, indulge in a thing: Plaut. Trin. 2, 1, 8 : studiis suis, Ncp. Att. 2 : fortunae, Caes. in Cic. Att. 10, 8: tempestati, Cic. Farn. 1, 9: animo, to Jnllow one's inclina- tions, Plaut. Mil. 3, 1, 83. B. Of inanimate things, To be yielding, pliant, ductile: acs regulare mnlleis obse- quitur, Plin, 34, 8. 20. Impers. : volo amori obsecutum illius, Plaut. Asin. 1, 1, 62— Hence obsequens, entis (separate, vin' tu tc mild ob esse sequentem an nevis ? Plaut. 1030 O B SE Merc. 1, 1, 39), Pa., Yielding, compliant, obsequious: obsequens obediensque est mori et imperiis patris, Plaut. Bac. 3, 3, 55 : patri, Ter. Heaut. 2, 3, 18. — Comp. : animus obsequentior, Sen. Ep. 50. — Sup. : curae mortalium obsequentissimam esse Italiam, Col. 3, 8 Jin. B, In partic., An appellation of the gods, Favorable, indulgent, gracious, pro- pitious ■■ bonam atque obsequentem De- am, Plaut. Rud. 1, 5, 3. Esp. of Fortuna, Plaut. Asin. 3, 3, 126; Inscr. Orell. no. 1750; 1751.— Hence, Adv., obsequenter, Compliantly, ob- sequiously (perh. not in Cic.) : haec colle- gae obsequenter facta, Liv. 41. 40 Jin. : parere alicui, Plin. Ep. 4, 11. — Sup. : vix- it in contubernio aviae severissime, et ta- men obsequentissime, entirely according to her wishes, Plin. Ep. 7, 24. obscquutio, -vrtor, v. obsecutio, -cutor. 1. ob-SCrO, avi, atum, 1. v. a. [ob-se- ra] To bolt, bar, fasten or shut up (not in Cic. or Caes.) : I, Lit. : ostium, Ter. Eun. 4, 6, 25 : aedificia. Liv. 5, 41 : fores, Suet. Tit. 11.— II. Transf. : aures, Hor. Epod. 17, 53 : palatum (for os), i. e. to be silent, Catull. 55, 21. 2. ob-scroi sevi, sltum, 3. (inj. perf. sync, obsesse, tor obsevisse. Att. in Non. 395, 27) v. a. To sow or plant about : I. Lit. (quite classical): frumentum. Plant. Trin. 2, 4, 129. — Comically, pugnos, to give a good drubbing: Plaut. Men. 5, 7, 23. B. Transf, To soiv or plant with any thing: sepimentum virgultis aut spinis, Var. R. R. 1, 14 : terrain frugibus, Cic. Leg. 2, 25; Col. 2, 9 ; Var. R. R. 1, 44.— Hence, too, 2. In gen., To cover over, Jill with any thing: Lucr. 5, 1377; so, loca obsita vir- gultis. Liv. 28, 2 ; and, Rura obsita pomis, Ov. M. 13, 719: — pannis annisque obsi- tum, Ter. Eun. 2, 2, 5 : obsitus illuvie ac squalore, Tac. A. 4, 28 ; so, vestis obsita squalore, Liv. 2, 23 ; and, legati obsiti squalore et sordibus, id. 29, 16 : obsita te- nebris loca, Enn. in Cic. Tuoc. 1, 21 : ob- situs aevo, Virg. A. 8, 307: Io jam setis obsita, id. ib. 7, 790: terga (marinae be- luae) obsita conchis, Ov. M. 4, 724. II. Trop.: Tun' is es, in me aerum- nam obsevisti, hast brought upon me, oc- casioned me, Plaut. Epid 4, 1, 30. obscrvabilis. e, adj. [observo] Re- markable, observable (post-Aug.) : manus, Quint. 9, 1, 20 : patientia, remarkable, App. M. 11, p. 798 Oud.- obscrvans- nntis, Part, and Pa., from observo. obscrvantCl') adv., v. observo, Pa., ad Jin. Obscrvaniia, ae, / [observans] A remarking, noting, regard, observance : I. In gen.: temporum observantia, Vellej. 2, 106. — II, In partic: A. Observance, attention, respect, regard, reverence shown to another : " observantia est, per quam aetate, nut sapientia, aut honore, aut ali- qua dignitate antecedentes veremur et colimus, Cic. Inv. 2, 22: officia observanti- amque dilexit, id. Balb. 28 : amicos obser- vantia, rem parsimonia retinere, id. Q uint. 18 Jin. : observantia, qua me colit, id. Fam. 12, 27: in regem, Liv. 1, 35: eadem pro libertis adversus patronos, Quint. 1, 1, 66. B. An obedient observance; a keeping, Jollowing, performing of laws, customs, etc. : prisci moris observantia, Val. Max. 2, 7 : juris, Pomp. Disr. 1, 2, 2. — Hence, 2. An. observance oj religious duties, divine worship, religion : fides Catholicae obser- vance, Cod. Theod. 16, 5, 12. observate. <*dv., v. observo, Pa., ad Jin., no. B. observation onis, /. [observo] A watching, observing, observation ( quite class.) : I. In gen. : observation! operam dare, Plaut. Mil. 2, 6, 5 : siderum, Cic. de Div. 1, 1. — B, Transf.. objectively, An observation, remark, precept, rule (post- Aug.): Plin. 17, 21, 35, 5: dare observa- tiones aliquas coquendi, id. 22, 23, 47 : sermonis nntiqui. Suet. Gr. 24. II. In partic: A. Circumspection, care, exactness: summa erat observatio in bello movendo, Cic. Off. 1, II.— B. Re- gard, respect, esteem, reverence (post-clas- O B SE f sical) : religionibus suam observatioueni reddere, Val. Max. 1, 1, 8: Christianita- tis, Cod. Theod. 12, 1, 112. Observatory 01 "i s . m. [id.] A watcher, observer (perh. not ante-Aug.) : nemo ob- servator, nemo castigator ' assistet, Plin. Pan. 40 : o. et custos bonorum, Sen. Ep. 41 :— Catholicae legis, Cod. Theod. 16, 5, 1. observatriXi Icis, /. [observator] She that observes (eccl. Lat.) : fides obser- vatrix, Tert. Cor. mil. 4. observatllS) us, m. [observo] Ob- servation (ante-class.) : Var. R. R. 2, 7, 3. obscrvitO) avi, v. intens. a. [id J To carefully watch, note, observe (quite class.) : Assyrii . . . trajectiones motusque stella- rum observitaverunt, Cic. de Div. 1, 1, 2, Moser, N. cr. : deorum voces, id. ib. 1, 45, 102 : omina, App. de Deo Socrat. p. 164 Oud. : caerimonias, Massur. Sabin. in Gell. 10, 15 Jiit. ob-SCl'VO. avi, atum, 1. v. a. To watch, note, mark, heed, observe a thing ; to take notice oj, pay attention to a thing (quite class.): I, In gen. : ne me observare possis, quid rerum geram, Plaut. Aul. 1, 1, 14: fetus, to watch Jor, seek to catch, Virg. G. 4, 512: lupus observavit, dum dormitarent canes, watched, waited, Plaut. Trin. 1, 2, 133 : motus stellarum, Cic. de Div. 1, 1 : o. occupationem alicujus, et au cupari tempus, to watch in order to lake advantage of, id. Rose Am. 8 : tempus epistolae alicui reddendae, to watch oi wait Jor, id. Fam. 11, 16 : o. et insidiari, to be on the watch, id. Or. 62 : — postquam poeta sensit, scripturam suam Ab iniquis observari, to be scrutinized, Ter. Ad. prol. 1 : sese, to keep a close watch over one's self, Cic. Brut. 83. II, In partic. : A. To watch, guard, keep any thing : januam. Plaut. Asin. 2, 2, 7 : fores, id. Mil. 2, 3, 57 : greges, Ov. M. 1, 513. B. To observe, respect, regard, attend to, heed, keep, comply with a law, precept, rec- ommendation, etc. : leges, Cic. Off. 2. 11 : praeceptum diligentissime, Caes. B. G. 5, 35 : imperium, Sail. J. 82 : foedus, Sil. 17, 78 : eentesimas, to adhere to, Cic. Att. 5, 21 : commendationes, to attend to, regard, id Fam. 13, 27 : auspicia. Tac. G. 9 : ordines, to keep in the ranks, Sail. .1. 55. C. To pay attention or respect to ; to re- spect, regard, esteem, honor one : tribules suos, Cic. Plane. 18: regem, Virg. G. 4, 210 : me, ut alterum pntrem et observat, et diligir, Cic. Fam. 5, 8 : o. et colere ali- quem, id. Att. 2, 19 : aliquem perofficiose et amanter, id. ib. 9, 20. — Hence, A, observans, antis, Fa.: \ m Watch- ful, regardjul, observant : observantior aequi Fit populus, Claud. IV. Cons. Hon- or. 296. — Sup. : observantissimus omnium officiorum, Plin. Ep. 7, 30. — 2. Attentive, respectful : observantissimus mei homo, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3.— Hence, Adv., observanter, Carejully, sedu- lously (post-class.) : sequi, Macr. Somn. Scip. 1, 1. — Comp. : observantins, Amin. 23, 6. — Sup.: aliquid observantissime vi- tare. Gell. 10, 21. B. observate, adv.. Observantly, per- spicaciously (post-class.) : observate curi- oseque animnd vertit M. Tullius, Gell. 2, 17. OD-Ses (archaic orthogr., OPSES, in the first Epit. of the Scipios ; v. in the follg. : Inscr. in Jahn, Spec, epigr. p. 5, no. 11), idis, m. and f. [ob-sedeo] A hostage: I. Lit: OPSIDES ABDOVCIT, first Epit. of the Scipios, q. v. in Append. : obsides reddere, Naev. 7, 4 : ut obsides accipere, non dare consueverint. Caes. B. G. 1, 14: obsides alicuiimperare, Cic. deimp. Pomp. 12 : dedere, Sail. J. 54 : retinere aliquem obsidem, as a hostage, Nep. Them. 7 : me tamen accepta poternt deponerc helium Obside, Ov. M. 8, 48. II. Transf. beyond the polit. sphere, in gen., A surety, security, bail, pledge : Phocion se ejus rei obsidem fore, pollicitus est, to be. surety, to answer Jor it, Nep. Phoc. 2: accipere aliquem obsidem nuptiarum, Cic. Clu. 66: dare obsides, with a follg. ace. c. inf., to give a surety or guarantee : tantum quod oratoribus Metellus obsides non dedit, se nulla in re Verri similem futurum, id. Verr. 2, 3, 53. — Also of inani- mate subjects : haberaus a C. Caceare sen O B SI tentiam tnmquam obsidcm perpetuae in rerapublicain voluntatis, Cic. Cat. 4, 5; so id. Coel. 32 ; id. Cluent. 30/?». ; Quint. 12, 7, 3. obsesSlOi onis,/ [obsideo] A besieg- ing, encompassing, a blockade of a place (quite class.) : obsessio templorum, Auct. orat. pro dom. 3: militaria viae, Cic. Pis. 17 : castrorum, Suet. Caes. 58 : obscssio- nem omittere, Caea. B. C. 3, 24. obscssor- oris, m. [id.] One who sits, stays, abides in a place ; afrequenler, haunt- ** '• I. i n gen. (so only ante-class, and poet.) : lioc ego tiii hodie solus obsessor fori, sat in the forum alone, Plaut. Ps. 3, 2, 18 . aquarum, i. e. a water-snake, Ov. F. 2, 259. — II, In par tic., miiit., A besieger, invester, blockader : obsessor curiae, Auct. orat. pro dom. 5 : urbis, Liv. 'J, 15 : plus pavoris obsessis quam obsessoribu3 intu- lit, Tae. H. 3, 73. ObsesSUSi a . um > P a rt-i from obsideo. ob-SlbXlOi 1- o. a. To whistle away, to rustle (post class.) : arbores dulces strepi- tus obsibilabant, App. M. 11, p. 768 Oud. obsidatus. us, m. [obses] Hostage- ship (post-class.) : obsidatus specie viri celebrcs altrinsecus dautur, Amra, 23, 7. ob-Sldec- edi, essum, 2. v. n. [ob-se- deo] I. Neutr., To sit, slay, remain, abide any where (only poet.) : dorni obsidere, Ter. Ad. 4, 6, G : in limine, Val. Fl. 3, 237. II. Act, To sit on or in, to remain on or in, to haunt, frequent a place : A. ' ri gen.: aram, Plaut. Rud. 3, 3, 36: ranae stagna et rivos obsi&tmt, frequent marshes, Plin. 11, 18, 19: obsedit limina bubo, Sil. 8, 636. B. I" par tic, milit, To sit down be- fore, to besiege, invest, blockade a place : quum omncs aditus armati obsiderent, Cic. Phil. 2, 35 fin.: Curio Utiram obsi- dere instituit, Caes. B. C. 2, 36 : consiliis nb oppugnunda urbe ad obsidendam ver- sis, Liv. 2, 11 : propius inopiam erant ob- sidentes quam obsessi, id. 25. 11 : ut Car- thaginem crederent extemplo Scipionem obsessurum, id. 30, 7 : totam Italiam, Cic. Agr. 2, 28 : vias, Caes. B. G. 3, 23. 2. To occupy, fill, possess : corporibus omnis obsidetur locus, is filled, Cic. N. D. 1, 23: palus obsessa salietis, fall of osier- thickets, Ov. M. 11, 363— b. Trop. : ali- cujus animum, Just. 42, 4 : qui meum tempus obsideret, who took up my time, Cic. Verr. 1, 2 fin. 3. To have one's eye vpon, to watch close- ly, be on the look-out for an opportunity to do something : jacere humi ad obsiden- dum stuprum, Cic. Cat. 1, 10: rostra, id. Flacc. 24 : quum obsideri aures a fratre cerneret, that they were continually besieg- ed by his brother, Liv. 40, SO fin. * obsidialis; e, adj. [obsidium] O/or for besieging, siege- : admotis obsidiali- bus machinamentis (al. obsidionalibus), Auct. Kin. Alex. 47 ed. Maj. ObsiiianuS) a ' um > v -Obsidius, no.n. ob-SldlO' onis./. [obsideo] A siege, in- vestment, blockade of a place: I, Lit.: ob- sidionem potius-dicendum esse, quam ob- sidium, adjuvat nos testimonio suo Enni- us in Telamone, Fest. p. 198 ed. Mull. ; cf. Mull, ad loc. : partim vi, partim obsidione urbes capere, Cic. Mur. 9: quum spes major Romanis in obsidione quam in op- pugnatione esset, Liv. 5, 2 : obsidione ex- imere, to free or release from, id. 38, 15 : obsidione cingere, to besiege, blockade, Just. 22, 4 : obsidionem tolerare, to stand, Tac. H. 1, 33 : obsidionem exsequi, to car- ry on, id. Ann. 15, 4 : obsidionem omitte- re, to raise, id. ib. 5. B. Transf., Capacity (post-class.): Just. 2, 12. II. Trop., Pressing, imminent danger: obsidione rempublicam liberare, Cic. Rab. perd. 10 : feneratores ex obsidione exi- mere, to free from the danger of losing their money, id. Fam. 5, 6. obsididnaliS) e, adj. [obsidio] Of ox belonging to a siege : corona, a crown of grass, granted as a reward to a general who had delivered others from a stale of siege. Fest. p. 190 ed. Mtt'll. ; cf. Plin. 22, 3 sq. ; Gell. 5, 6 : Aur. Vict. Vir. ill. 59. obsiiior. ari, v. dep. [obsidium] To lie in wait for, to waylay one (perh. only post-Aug.) : alicui, Col. 9, 14, 10.— (In Cic. OB SI Scaur, p. 40, instead of obsidietur, Mai more correctly reads obsepiatur ; v. ob- sepio.) 1. obsidium) "> "■ [obsideo] A siege, investment, blocitadc (mostly ante-class. and post-Aug ; in Cic. and Caes. not at all; but cf. obsidio): I, Lit.: obsidium dictum ab obsidendo, quominus hostis egredi posset hide, Var. L. L. 5, 16, § 90 : " obsidium, tarn quam praesidium, subsid- ium, recte dicitur," Fest. p. 193 ed. Mull. : obsidio preinere aliquem, Enn. in Non. 216, 29 : obsidium facere llio, Plaut. Bac. 4, 9, 24 : obsidio circumdare, Tac. A. 13, 41: obsidium urgere, id. Hist. 4, 28: tol- erare, id. ib. II. Trop.: A. A waylaying, an am- bush : Col. 8, 27. B. Attention, foresight: curatoris, Col. 9, 9, 1. 2. obsidium> ". »■ [obses] The con- dition of a hostage, hostageship ( Paciteau) : Meherdates obsidio nobis datus, Tac. A. 11, 10, 5 Rupert. ObsidlUS) '■• "*■ -^ Roman surname, Flor. 1, 18, 7.— H. Hence Obsidianus, a, um, adj., Of or belonging to an Obsidi- vs, Obsidian : lapis, named after an Obs/d- ins, who discovered it in Ethiopia, peril. Vulcanic glass, lava-glass, obsidian, Plin. 36, 26, 67 ; so, vitrum, resembling the for- mer, id. ib. ob-SldO; ere, v. a. [ob-sido] To beset, invest, besiege, blockade (mostly poet.) : ne auriculam obsidat caries, ne vennicu- lique, Lucil. in Non. 21, 25 : vias oculo- ruin, Lucr. 4, 350: certas partes, id. 4, 1085 : pontem, Sail. C. 45, 2 Kritz N. cr. : portas, Virg. A. 9, 159 : Italos lines, id. ib. 7,334: Campos, Tib. 2, 6, 23: Troica moe- nia, Catull. 64, 345. obsignation onis, f. [obsigno] A seal- ing, sealing up (post-class.) : tabularum, Gell. 14, 2. obsignator* oris > m - t id -] A sealer, sealer up (quite class.) : literarum obsig- nator, Cic. Clu. 66. — Esp., The witnesses who set their seals to a will : Cic. Clu. 13 : testamenti, id. Att. 12, 18 : decisionis, id. Flac. 36. ob-sigHO> ii y i> atum, 1. v. a. To seal, seal up (u. will, a letter) (quite class.) : I. Lit.: cedo tu ceram ac linum actutum : age obliga, obsigna cito, Plaut. Bac. 4, 4, 96 : cellas, id. Casin. 2, 1, 1 : lagenas, Q. Cic. Fam. 16, 26 : epistolam, Cic. Att. 8, 6. — Esp., tabulas, testamenta. to sign and seal, as a witness : istam ipsam quaestio- nem, dicite, quis obsignavit? Cic. Clu. 66: tabellas ejus rei conditionisque, id. Quint. 21 : testamentum signis adulterinis, id. Cluent. 14. — Proverb.: agere cum ali- quo tabellis olisignatis, to deal with one with sealed writings, i. e. in the strictest form., Cic. Tusc. 5, 11. 32 Klotz and Mos. B. In p a r t i c. : I, To seal an accusation against one : qui contra Scaurum patrem suum obsignaverat, Cic. Scaur, fragui. in Ascon. — 2. 7*o pledge or mortgage under one's hand and seal : tria agri jugera ad aerarium obsignaverat, Val. Max. 4, 4, 7. II. Trop., To stamp, impress : formam verbis, Lucr. 4, 569 : aliquid obsignatum habere, to impress on the mind, id. 2, 582. ob-sipOi °re, v. a. [supo] To sprinkle at or upon (ante-class.) : obsipat aquulam, proverb., it refreshes, cheers me, Plaut. Cist. 2, 3, 37. ob-SlstOj st M> stitum, 3. v. n. To set, place, or post one's self before any thing (quite class.) : I, In gen. : hie obsistam, ne, etc., will station myself, Plaut. Mil. 2, 3, 62 : alicui obviam, to plant one's self in another's way, id. Capt. 4. 2, 11. — H. I n partic., To set one's self against ; to op- pose, resist, withstand: qui quum obsis- tere ac defendere conarentur, Cic. Verr. 2, 4, 43 : omnibus ejus consiliis, id. Cat. 3, 7 : dolori, id. Tusc. 2, 12 : odiis, id. Off. 2, 7 : vitiis, id. ib. 10 : visis, to disapprove of, id. Fin. 3, 9 : opinionibus, id. Acad. 2, 34. — With a follg. inf. : obstitit Oceanus in se simul atque in Herculem inquiri, oppo- ses, forbids, Tac. G. 34. — Impers.: mag- nitudine animi facile potest repugnari ob- sistique fortunae, Cic. Fin. 4, 7. — Hence, B. In relig. lang. : 1. obstitus, a, um, Pa., Over against, opposite: luna radios solis ! obstiti vel adversi usurpat, App. de deo O BSO Socrat. — 2. obstitus, a, um, Pa., lit., Op posing, inimical ; hence, in augurs' lang., struck by lightning : " obstitum C". jatius et Aelius Stilo esse aiunt violatum attac- tumque de coelo. Cincius quom qui deo deaeque obstiterit id est qui vident, quad videri ncfas esset, Fest. p. 193 ed. Mull. .- ETRVRIAE PRlNCIPEri PROCVRAN- TO, IDEMQVE FVLGVRA ATUVE OBST1TA P1ANTO, Cic. Leg. 2, 9. obsitUSi a > Uln » Part., from 2. obsero. obsdlefaClO) leci, factum, 3. v. a. ; in the pass., obsolefio, faetus, fieri [ob- soleo-facio] To wear out, spoil, sully, de- grade, lower, make common (mostly post- Aug.) : rivi non opere, nee fistula, nee ullo coaeto itinere obsolefacti, sed sponte currentes, Sen. Ep. 90 : auctoritas obso- lefacta, id. ib. 29 : admonebat, ne pate- rentur noinen suum commissionibus ob solefieri, Suet. Aug. 89 : obsolefiebant dig- nitatis insignia, Cic. Phil. 2, 41. 105 dub. {al. obsolescebant; al. obsolebant). obsolefactuSi a . um > Part., from ob- solefacio. obsolcOj ere, v. obsolefacio, ad fin. obsolcsco, levi, letum, 3. v. inch. n. [obsoleo] To gradually wear out, to grow old, decay, fall into disuse, lose its value, become obsolete (quite class.) : his (verbis) oportet, si possis, non uti : sic enim ob- solescent, Var. L. L. 9, 10, § 16 : haec ne obsolescerent. renovabam, cum lieebat, legendo, Cic. Acad. 1, 3 : obsolevit jam oratio, id. de imp. Pomp. 17 : vectigal, id. Agr. 1, 7 : laus, Tac. A. 4, 26 : claritudo, App. Flor. 17. — Hence obsoletus, a, um, Pa., Old, worn out, thrown, of)': erat veste obsoleta, Liv. 27, 34 : vestitu obsoletiore, Cic. Agr. 2, 5 : homo obsoletus, in a. worn-out dress, id. Pis. 36 : tectum, old, ruinous, Hor. Od. 2, 10, 5 :— verba, obsolete, Cic. de Or. 3, 37 : 0. et vulgaria, id. Quint. 18. — II. Transf., Common, ordinary, poor : crimina. id. Verr. 2, 5, 44 : gaudia, Liv. 30, 42 : obso- letior oratio, a too ordinary, too negligent style, Cic. de Or. 3, 9 : honores, of little worth, Nep. Milt. 6 : color, Col. 4, 30 : o nee paternis obsoleta sordibus. Hor. Epod. 17, 46 : dextra obsoleta sanguine, defied, Sen. Agam. 977. — Hence, Adv., obsolete, In an old or worn-out style, poorly, meanly : paulo tamen obso- letius vestitus, Cic. Verr. 2, 1, 58. obsolete, avi, 1. v. a. [obsoletus] To degrade, soil, sully (eccl. Lat.) : I, Lit.: qui vestitum obsoletassent nuptialem, Tert. adv. Gnost. 6. — H. 'Prop.: majes- tatis vestigia obsoletant, id. Apol. 15. obsoletus- a. nm, P"< from obsoles- co, ad Jin. * obsdlldatUS) a - » m . Part., from the obsol. obsoiido [ob-solido] Made solid, firm : tectorio rigide obsolidato, Vitr. 2, 3. * ObsonatlO (ops.), onis, /. [I. obso- no] A buying of victuals ; a catering, marketing, Don. ad Ter. Andr. 2, 2, 32. obsdnator (ops.), oris, m. [id.] A buy- er of victuals: a caterer, purveyor: obsona- tor optiraus, Plaut. Mil. 3, 1, 73 ; Sen. Ep 47; Inscr. ap. Mur. 916, 10. * obsdnatUS (ops.), us, m. [id.] A ca- tering, marketing : dare minam in obso- natum, Plaut. True. 4, 2, 27. obsdnitO" avi, 1. v. intens. n. [id.) To feast, entertain: Cato iu Fest. p. 201 ed. Mull. Obsonium (ops.), ii, n. [o^m'iov] That which is eaten with bread ; victuals, viands, espec. fish : tu facito obsonatum nobis sit opulentum obsonium, Plaut. Bac. 1, 1, 64 : curare, id. Merc. 3. 3, 22 : obso nare, id. Stich. 3, 1, 36 : seindere, Sen. Vit. B. 17 : condire, Plin. 31, 7, 41 : coemere, Hor. S. 1,2, 9.— Also of/r»«, Plin. 15, 19,21. 1. obsono (ops.), avi, arum. 1. v. a., and obsonor- atus, 1. v. dep. [dipmeieo] To buy provisions, to cater, purvey (quite class.): I, Lit.: postquam obsonavit he- ms, Plaut. Aul. 2, 4, 1 : obsonium, id. Stich. 3, 1, 36 : vix draehmis est obsonatus de- cern, Ter. Andr. 2, 6, 20. — B. Transf., To feast, treat, to furnish an entertainment: obsonat, potat, olet unguenta de meo, Ter. Ad. 1,2,37; soid.ib.5;"9,7.— *H. Trop.: obsonare ambulando famem, to cater or provide, an appetite, Cic. Tusc. 5, 34. 2. ob-SOnO) 1- "• "■ To interrupt br- 1031 O B ST a sound; trop. : alicui sermone, i. e. to in- terrupt by ."peaking, Plaut. Ps. 1, 2, 74. + ©bsopcSCO, 3. »• "• To fall asleep : ■' obsopit, obsopitus. obsopesco," Not. Tir. p. 135. Ob-SOpiO; !v >, or "i itum, 4. v. a. [ob- sopio] To put or lull to sleep (post-class.) : a somni tempore prohibere, no obsopian- tur, Scrib. Comp. 180 : somno obsopitus, fallen asltep, Sol. 12: odoris novitate ob- sopitus. made faint, stupefied, id. ib. obsopitus, a, urn, Part., i'r. obsopio. Ob-SOl'bcO, u >, 2. v. a. [ob-sorbeo] To sup or drink up, to swallow or gulp down. (poetical): J. Lit: Plaut. Mil. 3, 2, 21: aquam, id. Cure. 2, 3, 34 : placentas, to gulp down, bolt, Hor. S. 2, 8, 24.— H, Trtfnsf. : fores, Quae obsorbent quicquid venit in- tra pessulos, swallow vp, Plaut. True. 2, 3, 29. ob-SOrdeSCO; dui, 3. v. inch. n. To become dirty, be soiled (ante- and post- class.): I. Lit.: ne coma t'urao obsor- descat, Prud. Apoth. 214. — II, 'Prop., To wear cut, decrease: obsorduit jam haec in me aerumna. i. e. is moderated, Caecil. in Non. 147, 7. ob-StaCUlum> '■ «• [obsto] A hinder- anee, obstacle (post-class.) : rumpere ob- stacula, Prud. Ham. 601 ; so App. Flor. p. 90 Oud. ; Arn. 2, 02. obstans, antis, Part., from obsto. obstantia, ne,/- [obsto] A. standing * before or against, a resistance, hinderance, obstruction (only in Vitruv.) : aeris, Vitr. 6, 1 : umbrarum, id. 8, 1. ob-SternO) stravi, 3. v. a. [obsterno] To strew or east before, to throw in o?ie's way (post-class.) : uxorem puero, App. Apol. p. 593 Oud. obstetrlcius ( n pst) <"" -tins» a, um. adj. [obstetnxj Of or belonging to a mid- wife, obstetric (post-Aug.) : I, Lit.: ma- nus obstetriciae, Arn. 3, 166. — B. I'r op.: Front, de orat. p. 24fi. — H. Subst., ob- stetricia, orum, n.. Midwifery, obstetrics: Jove Liberum parturiente inter obstetri- cia dearum, Plin. 35, 11, 40, 33. obstctriCO (°ps-)i are, v. a. [obste- trixj To perform the office of a midwife (ec- cles. I/at.) : 'Pert, ad Nat. 2, 12 : (* mulie- rem, to assist ia child-birth, Vulg. Exod. I, 16). ODStetrix (opst), Icis, /. [obsto] A midwife: peperit Sine obstetricis opera, Plaut. Cist. 1, 2, 22: mittere ad obstetri- cem, Ter. Ad. 3, 1, 5 : obstetricum nobili- tas, Plin. 28, 6, 18. Obstinate) ado., v. obstino, Pa., ad fin. obstluatlOi oms, f [obstino] Firm- ness, in a good and bad sense ; determina- tion, inflexibility, stubbornness, obstinacy (quite class.) : quae ego omnia obstina- tione sententiae repudiavi, out of adher- ence to my principles, Cic. Prov. Cons. 17 : obstinatio animi, Sen. Ep. 94 : fidei, Tac. II. 3. 39 : taciturna, obstinate silence, Nep. Att. 22.— !n the plur., 'Pert, ad Nat. 1, 17. obstinatllS; a, um, Part, and Pa., from obstino. + obstinct dicebant antiqui, quod nunc oslendit, Fest. p. 197 ed. Mull. obstlHO; *vi, atum, 1. v. a. [a lengthen- ed form o: obstoj To set about a thing with firmness or resolution, to set one's mind firmly on, to persist in, be. resolved on a thing (as a verb. fin. extremely rare; for the most part only as a Pa.) : («) c. ace. : id inliiat, ea affinltatcm banc obstinavit gratia, Plaut. Aid. 2, 2 fin. — In the pass. : obstinari exorsus, Pac. in Fest. p. 193 ed. Mull. — (ij) c.ivfi: obstinaverant animis nut vincere, autmori, Liv. 23, 29. — Hence obstTnatus, a, um, Pa, Firmly set, fixed, resolved, in a good or bad sense : in- flexible, resolute, stubborn, obstinate (quite class.;, obstinato animo aliquid faiere, Att. in Fest. p. 193 ed. Miill. : ad decertan- dum ob-tinati animi, Liv. 6, 3 : contra ve- ritatem, Quint. 12, 1, 10: pudicitia, Liv. 1, 58 : Hiles, 'Pac. H. 5, 5 : aures, Hor. Od. 3, 11, 7. — With an inf. : jam obstinatis inori spes affulsit, I/iv. 42, 65 : — obstinatum est tibi, yon are firmly resolved, Plin. Pan. 5. — Comp.: voluntas obstinatior, Cic. Att. J, 11 : o. adversus lacrimas muliebres, firm- er, more steadfast, Liv. 2, 40. — Sup.: vir- tue obstinatissima, the most resolute, Sen. Ep. 71. — Hence, 1032 OB ST Adv., obstinate, Firmly, inflexibly, in a good and bad sense ; resolutely, pertina- ciously, stubbornly, obstinately (quite clas- sical) : ita me obstinate aggressus, ut, etc.. Plaut. Asin. 1, 1, 10: operam dat, Ter. Andr. 1, 5, 8 : negari, Caes. B. G. 5, 6.— Comp. : obstinatius omnia agerc, Suet. Caes. 29. — Sup. ■. obstinatissime recusare, Suet. Tib. C7. obstipeSCOi v - obstupesco. * ObstipOj are, v. a. [obstipue] To lean to one side : obstipat verticem, Plaut. Merc. 4, 5, 16. obstipus, a, nm, adj. [ob-stipes] Bent or inclined to one side; opp. to rectus (poet, and in post-Aug. prose) : I. I n gen., Oblique, shelving: omnia mendose fieri atque obstipa, necessum est, Lucr. 4, 517: "obstitum (leg. obstipum) ohliquum. Enn. Libr. XVI. : montibns obslitis (leg. obstipis) obstantibus, unde oritur nox. Et in Libr. VIII.: amplius cxaugere obstipo- lumve (leg. obstipo luminc) soils. Caecil- ius in imbros (leg. Imbris) : resupina ob- stito (leg. obstipa) capitulo sibi ventum fa- cere cunicnla (leg. tunicula). Lucretius : omnia, etc. ; v. supra," Fest. p. 193 ed. Miill. ; v. Mull., ad loc. — A, Bent or drawn bach, said of the stiff neck of a proud per- son : cervix rigida et obstipa, Suet. Tib. 68. — B. Pent forward, bent or bowed down : stes capite obstipo, multum similis metu- enti, Hor. S. 2, 5, 92. So of one lost in thought : obstipo capite et figentes lumine terram, Pers. 3, 80. — C. Bent or inclined to one^ide, of the Dragon's head, a transl. of the Gr. Ao£6i< Ka/irj : obstipum caput et tereti cervice reflexum, Cic. Arat. N. D. 2,42. obstltUS and obstltUSj a, um, v. oh- sisto, no. II., B. ob-sto, stiti, atum (obstaturus, Front. Aquaed. 123 ; Quint. 2, 11, 1 ; Stat. Th. 7, 247), 1. v. n. To stand before or against any thing . I, I n g e n. (so extremely sel- dom) : dominae obstas, Stat. S. 1, 2, 23 ; so, summis a postibus, id. Theb. 4, 17 : ob- viam, to stand in the way, Plaut Stich. 2, 1, 14. II. In partic, To stand against or in the way of a person or thing : to withstand, thwart, hinder, oppose, obstruct (the class, signif. of the word) ; constr. with the dat., abs., with a follg. quin, quominus, cur, or ne: (a) With the dat. .- alicui, Plaut. Mil. 4, 2, 6 : cur mihi te offers ae meis commodis officis et obstas ? Cic. Rose. Am. 38/n. ; cf. id. ib. 2, 6 : vita cetera eorum huic sceleri obstat, their former life stands opposed to this crime, secures them against the suspi- cion cf this crime, Sail. C. 52, 31. — (0) Abs. : Enn. 147, 10 : obstando magis quam pugnando castra tutabantur, Liv. 40, 25: exercitus hostium duo obstant, block up the way, Sail. C. 58 ; Plaut. Trim 1, 1, 15: si omnia removentur, quae obstant et im- pediunt, Cic. Acad. 2. 7— (y) With a follg. quin : quihus non humana ulla, neque di- vina obstant, quin, etc., Sail. Epist. Mithr. — (r5) With quominus: quid obstat, quo- minus sit beatus? Cic. N. D. 1,34. — (t) With cur: quid obstat, cur non verae nup- tiae fiant? Ter. Andr. 1, 1, 76. — (C) With ■ne: Histiaeus Milesius, ne res conficere- tur, ohstitit, Nep. Milt. 3. — b. Impers. : nee, si non obstatur, propterea etiam per- mittitur, Cic. Phil. 13, 6; so, obstari, Ov. M. 11, 788. — c. The part, praes. in the plur., obstantia, subst. : et obstantia silva- rum amoliri, hinderanccs, obstructions, Tac. A. 1, 50. obstrag-ulum* *• «■ [obsterno] a strop, luce, luchel, that fastened the sandal to the foot : crepidarum obstragulis, Plin. 9, 35, 56. obstranglilatUS) »• mn, Part., from the obs. obstrangulo [ob-strangulo] Stran- gled; trop. (post-class.): obstrangulata mens, Prud. Cath. 7, 10. obstrepcruS; a - um, adj. [obstrcpo] Clamorous, chirping (post-class.) : App. Flor. n. 13, p. 46 Oud. 0bstrepitaculum< i> "• [obstrepito] A clamor against, an outcry (eccl. Lat.) : 'Pert. adv. Marc. 3, 20. obstrepito, L». inlcns. n. [obstrcpo] To sound against, to interrupt by noise or clamor (poet.) : obstrepitant lamenta choris, Claud. Rapt. Pros. 2, 355. OB ST ob-strepo, ui, itum, 3. v. n. To make a noise at, to clamor at or against any thing ; to accompany with sound, to make, it- self heard, to sound (quite class.) : I, Lit. : («) Abs. : nihil sensere Poeni, obstrepen- te pluvia, Liv. 21, 56 : avis, sings the while. Sen. Oed. 454. — (j4) c. dat. : multaque na- tivis obstrepit arbor aquis, Prop. 4, 4, 3: fontesque lymphis obstrepunt mananti- bus, Hor. Epod. 2. 27 : tympana raucis so- nis, Ov. M. 4, 391. — Impers.: secretus ab oinni Voce locus, si non obstreperetur aquis, did it not resound, id. F'ast. 6, 9. II, Trop., To interrupt or disturb with a noise, to prevent from being heard while speaking, to drown with clamor ; c. dat. : certatim alter alteri obstrepere, to drown each other's voices, Liv. I, 40 : sibi ipsi. Cic. de Or. 3, 13. — Impers. : tamen ejusmodi res, etiam cum leguntur, obstrepi clamo- re milituin videntur, et tubarum sono, to be drowned, Auct. or. Marcell. 3. — Hence, B. In gen., To annoy, disturb, molest, im- pede: alicui Uteris, Cic. Fam. 5, 4; Plin. 11, 37, 65. 1. obstrictUS) a, um, Part, and Pa., from obstringo. i 2. obstrictllS) l " ls > m - [obstringo] A binding, clasping : accendat flammam ipso obstrictu {al. affrictu), Sen. Q. N. 5, 14. obstXlgillator* oris, m. [obstrigillo] An oppose/; blamer (ante-clasa) : Var. in Non. 492, 18. obstrigillo or obstriugillO) avi, atum, 1. v. a. [obstringo] To hinder, op- pose, impede (ante-class.) : restitant, oc- currunt, obstant, obstrigillant, ol,agitant Enn. in Non. 147, 10: innocenti, Var. ib. : multa (al. obsigillant). Sen. Ep. 95. t ©bstrigillus, i, ™- [»d.] A shoe-sole, sandal, fastened to the foot by straps, Isid. Or. 19, 34. Ob-String-O, nxi, ctum, 3. v. a. : J. To bind to or about; to bind, tic, or fasten up (so extremely seldom) : follem ob- stringit ob culam, Plaut. Aul. 2, 4, 23 : tau- ros aratro, to yoke. Val. Fl. 7, 602. — H. To bind, bind up, close up by binding: A, Lit. (also rarely): laqueo collum, Plaut. Aul. 1, 1 : ventos, Hor. Od. 1, 3, 4 : viminibus, Col. 4, 29. — 2. Transf., To trim or ornament with any thing: vestis obstricta gemmis, Flor. 4, 11. HI, 'Prop., To bin d, fetti r, tic, hamper ; to oblige, lay under obligation (the class, signif. of the word) : donis aliquem ob- stringere, Cic. Clu. 66 : civitatem jnreju- rando, Caes. B. G. 1, 31 : legibus, Cic. Inv. 2, 45 : foeddre, id. Pis. 13 : aliquem aero alieno, to bring into debt, id. Fam. 11, 10: jurejurando, to bind by an oath, Tac. A. 1, 14 : — quam plurimas civitates suo sibi benehcio habere obstrictas volebat, bound, under obligation, Caes. B. G. 1, 9: Atti- cum officiis, Cic. Fam. 3, 18 : — qui se tot sceleribus obstrinxerit, has been guilty of so many crimes, Cic. Verr. 2, 1, 3 : se par- ricidio, to commit, perpetrate, id. Phil. 11, 12 : se perjurio, Liv. 26, 48 : aliquem con- scientia, to bind by privity, by participa- tion, Tac. H. 4, 55: aliquem societate see- lerum, id. Ann. 4, 57 : fidem suam alicui, to pledge one's word, to promise positively, Plin. 7, 1, 1 ; Plin. Ep. 4, 13. — Mid. : qui alienum . . . sustulit, furti obstringitur, makes himself guilty, becomes guilty, Sa- bin. in Gell. 11, IS fin.— Hence obs trie tus, a, um, Pa. ; ace. to no. II., A, Bound, obliged; in Comp.: obstrictior Debitor, Paul. Nol. Nat. Felic. 9, 145. Ob-Structio, onis, / [obstruo] A building before or against, a closing up by building, a blocking up : I, Lit. (post- class.) : obstructio corporum, Arn. 2, 63. — II, Trop., An obstruction, a barrier: haec obstructio non diuturna est, Cic. Sest. 9, 22. obstrUCtUS) a , um . Port., from ob- struo. obstriido, ere, v. obtrudo. obstrudulcntus, a, um. v. obtrudo. ob-StrUO (opstr.), xi, (turn, 3. v. a. To build before or against ; to build., block, or wall up ; to stop up, barricade, render impassable, (quite class.) : J. L i t. : vnli- dum pro diruto obstruentes murum, l.iv. 38, 29: frontem castrorum auxiliis, id. 5, 1 .— Esp., TobuiUl before so as to obstruct the light : obstructae fenestrae, Var. K. R. 1, OBSU i- so, FENESTRAS Ol'STRVITO, Lex. Putcol. up. Unit. 207, 2: luminihus alicu- jtis, Auct. orat. pro dom. 44 : jus lumi- num obstruendorum rcdimere, to pur- chase permission of a neighbor to build so as to obstruct his light, Inscr. ap. Uuarin. Comment, in vet. monument, 1, p. C4 : — portas, Cues. B. C. 1, 27 : valvus aedis, Sep. Pans. 1 : aditus, Cic. Brut. 4 : aqua- rum veims, l'Hn. 31, 3, 28: paxa, placed in the way, Ov. M. 3, 570: — cujus aures mor- bus ohstruxit, has stopped up, made deaf, Sen. Hen. 3, 17. II. '1'rop., To impede, obstruct: Cato- nis luminihus obstruxit hnec postcriorum quasi exaggerate altius oratio, was a hin- derance to, Cic. Brut. 17 : — viri ileus ob- utruit aures, raiders deaf, inexorable, Virg. A. 4, 440 : perfugia improborum, Cic. Sub. 28 : cognitionem difiicultatibus, to impede, obstruct, Cic. Acad. 2, 3 : mentes, Tnc. H. 3, 21. ob-struSUSi a , um , Part., from ob- Btrudo. v. olitrudo. ob-stupc-f aCIO, feci, factum, 3. v. a, ; in the pass., obstupelio, factue, fieri, To astonish, amaze, astound, stupefy ; to render senseless, deprive of feeling, benumb (quite class.) : cum timidum obstupefecit pudor, Ter. Ph. 2, 1. 54 : ipso miraculo audaciae obstupefecit hostes, Liv. 2, 10 : nisi metus macrorem obstupefaceret, id. 25. 38 ; cf. Tac. H. 4. 72,— In the pass. : Aenonon adeo commotam, uti amissa inen- te obstupefierct, Diet. Cret. 4, 21 : obstu- pefactis hominibus, Cic. Dcjot. 12 : obstu- pefacti hostes, Tac. Agr. 18 : obstupefac- tis nervis, Val. Max. 3, 8, fi extr. obstupefactuS; a , um, Part., from obstupetacio. obsttVfcf lO, ne >'i, v. obstupefacio. ob-stupeSCO (obstip.), pui, 3. v. inch, v. To become Senseless, lose feeling ; to be stupefied, bennmbtd (quite class.): I. Lit.: apes obstupescunt potanr.es, Var. R. R. 3, 16 : ejus aspectu quum obstupu- isset buhulcus, Cic. de Div. 9, 23 : corpus, Plin. 36, 7, 11. II. Trop., To be astonished, astound- ed, amazed: ob baec beneficia, quibus illl obstupescunt, Cic. Att. 5. 21. — Qi) c. ace, To wundir or beastonished at any thing (post-class.) : Cassiod. Variar. 2, 39. Ob-Stupidus* ". "m, adj. Amazed, confounded, b, side one's self, senseless, stu- pefied (ante- and post-class.) : quid asti- tis'ti, obslupida ? Plaut. Mil. 4, 6, 39 : atto- nitus et obstupidus. Gell. 5, 1 feu. : con- atematus ac prorsus obstupidus, App. M. 1, p. 79 Oud. obstupratuSj a . um, Part., from the obsol. obstupro [ob-stupro] Defiled, dis- honored (post-class.) : Lampr. Commod.3. * ob-sufflo. !• "• "• To blow against or at : Auct. Quint. Decl. 7. ob-SUin» m ' or offui, obesse (archaic collat. form of the/»!. : "OBESCET, ob- crit vel adcrit," Fest. p. 188 ed. Mull.), v. v. To be against, be prejudicial to ; to hinder, hurt, injure : opp. to prodesse (quite class.) : Ty. Nunc falsa prosunt. Heg. At tibi oberunt, Plaut. Capt. 3, 5, 48 ; so Ter. Hec. 3, 5, 13 : cf, qui (pudor) non modo non obessetejus orationi, sed etiam probitatis commendatione prodesset Cic. de Or. 1, 26 fin. ; Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12: subjicimus id, quod nobis adjumento futurum sit, aut otfuturnm illis e contra- rio, Auct. Her. 4, 23 : obsunt auctoribus nrtes, Ov. M. 7, 562. — With a subject- clause : nee, dum degrandlnat, obsitAgres- ti fano supposuisse pecus, Ov. F. 4, 755. ob-SUO; fiii utum, 3. v. a. : J. To sew on (extremely seldom) : obsutum caput, Ov. F. 2, 577.— II. To sew up, sew togeth- er ; to stop or close up (poet, and in post- Aug. prose) : nares, et spiritus oris obsui- tur, Virg. G. 4. 301 : sporta auri obsuta, Suet. Rhet. I fin. : obsuta lectica. the cur- tains of which are sewed together all around. Suet. Tib. 64. ob-SUrdeSCOj dui. 3. v. inch. n. [ob- surdescoj To become deaf (quite class.) : I, Lit.: hoc sonitu completae aures ob- surduerunt, Cic. Rep. 6. 18. — II. Trop., To be deaf, not to give car : obsurdesci- mus tamen, nee ea, quae ab ea (natura) ruonemur, audimus, Cic. Lael. 24, 8S. obsutllSj a > »™, Part., from obsuo. OBTE obteCtUS) «• um Part., from obtego. obtcgo (collat. form, obtigo, Plaut. Most. 1, 3, 8; v. in the follg.), xi, ctum, 3. v. a. [ob-tego] To coeir over, cover up (for protection or concealment) (quite clues.) : I, Lit.: insuper lingua bubula obtegito, Cnto R. R. 40 : in pectus per- pluit meum, nequc jam umquam obtigcre possum, Plaut. Most. 1.3,8: minis, Cues. B. C. 3, 19 -. se servirum et libertorum corporibus, Cic. Scst. 35 : OS, Cels. 3, 22. — II. Trop., To veil, hide, conceal, keep secret : obtegere errata, Plaut. Trin. 3, 2, 23 : vitia multis virtutibus obtecta. Cic. Coel. 18: ut adolescentiae turpitudo ob- scuritate obtegatur, id. Vatin. 5 : nihil, id. Att. 1, 18: scclera nnper reperta priscis verbis, Tac. A. 4, 19 : flagitia. id. ib. 13, 33. Willi the gen. : animus" audax, sui obte- gens, id. ib. 4, 1. obtemperanter» adv -> v - obtempc- ro, Pa., ad Jin. obtempcratio. onis,/ [obtempe- ro] A complying with or submitting to ; compliance, submission, obedience ; con- nected with the dot. of the verb : si justi- tia est obtempcratio 6criptis legibus, Cic. Leg. 1, 15, 42. ob-tempero (opt), avi, atum, 1. v. a. To comply with, attend to, conform to, sub- mit to, obey (quite class.) : (n) c. dot. : te audi, tibi ohtempera, Cic. Fam. 7, 2 : ali- cui obtemperare et parere, id. Plane. 39 : imperio populi R., Caes. B. G. 4, 21 : vol- ur.titi s'lii-ujus. id B. G 1 re am-toritaii senatus, id. ib. 1, 1 : ration], Var. L. L. 9, 1 : naturae. Suet. Tib. 59 : qui obtempe- ret ipse sibi, et decretis suis pareat, who conform to their own precepts, Cic. Tusc. 2, 4 : tibi dcos certo scio obtemperaturos magis, theu will regard you, Ter. Ad. 4. 5, 70. — (/3) With ad : ad id, quod ex verbis intclligi possit, obtemperare, Cic. Caecin. 18. — (y) With the ace. of the nev.tr. (perh. only in Plaut.) : non ego illi obtempero quod loquitur, shall not mind what lie smjs, Plaut. Am. 1. 1, 293: so, quae dico. id. Most. 2, 2, 89.— b. Impers. : Lex. Jul. Monicip./». ap. Haul), p. 133 : si mihi es- set obtemperatum, Cic. Off. 1, 11. — Hence obtempe ranter, adv., Willingly, readily, obediently (post-Aug.) : se obtem- peranter nobis accommodat, M. Aurel. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 5, 11 ed. Maj. : annuit, Prud. o-eij). 2, 112. ob-tcndO; d'> tum . 3. v. a. [ob-t'-ndo] I. Td draw, stretch, spread, or place before (not freq. till after the Aug. per.). A. Lit. : proque viro nebulam et ven- tos obtendere inanes, Virg. A. 10, 82: su- darium ante faciem, Suet. Ner. 48- — Poet , obtenta nocte, i. e. in dark night. Virg. G. 1, 2481 — 2. Mid., obtendi : oculis mem- brana obtenditur, is drawn over, Plin. 11, 37, 55 : Britannia Germaniae obtenditur, lies over against Germany, Tac. A<:r. 10. B. Trop., To pretend, allege, plead as an excuse: matris preces obtendens, Tac. A. 3, 17: valetudinem corporis, id ib. 35: suae imbecillitati sanitatis appellatJonem obtendunt, Quint. 12, 10, 15 : rationem turpitudini, Plin. Ep. 8, 6. II. Transf, To cover, hide, conceal: A L i t. : obtendunt limina silvis, Stat. Th 2, 248 ; so, lucem pulvere, Sil. 10, 228 : diem nube atra, Tac. H. 3, 56. B. Trop., To envelope: quasi velis ob- tenditur uniusenjusque natura, Cic. Q. Fr. 1, 1. 5. ob-tenebresCOi ere, v. inch. n. To become or grow dark (eccl. Lat.) : Hieron. in lesaj. 5, 12. 1. ob-tenebrOi are > "■ a. To make dark, to darken (eccl. Lat.) : obtenebrabitur dies lucis (al. tenebrabitur), Lact. 4. 19; so in the pass., stellae, Hieron. in lesaj. 6, 13, 10 : sol, id. ib. 12. * 0b-teHSUS) fe m - [obtendoj, for ob- tentus, A pretext: Front, ad ainic. 2, 6 Jin. ed. Maj. cb-tentio, onis, /. [obtendo. no. II.) A covering, veiling ; trop., obscurity, dark- ness (post-class.) : aliquid obtentionibus al- legoricis claudere, by mi allegorical dress, Arn. 5, 181: so id. ib. 182. ob-tentO) ,ir e. A corrupt reading in Cic. Att. 9, 10, 3 : v. Orell. ad loc. 1. Obtentns» a, um: I. Port., from obtendo. — H, Part., from obtineo. OBTI 2. cbtcntus, iis, m. [obtendo] I, A drawing, spri adlug. or placing before \\ict- et !:iul | - t-A::-, ) A~ I jt frsiidis. Virg. A. 1 1, 66: nuliium. Plin. 31, 1, 1. B, Trop.. A pretense, pretext, color : ob- tentum habere, Tac. A. 12, 7 : tempora reipubl. obtentui sumptn, assumed as a pretext, id. ib. 1, 10: sub obtentu libera- tionis, .lust. 5, 8. II. (ace. to obtendo, no. II.) A covering, cover, veil, allegorical dress (post-class.) : vera sunt, quae loquuntur poetrie, sed ob- tentu aliquo specieque vi lata, Lact. 1, 11 : — non terror obtentui est, a hindcrance, Nazal". Pan. Constant. 5. ob-tero, trivi, tritum, 3. (syncop.^»«- qnamyiif. cnij., obtrisset for obtrivisset, Liv. 3, 56, 8 Draki N.cr.) v. a. : I. To bruise, crush, or break to pieces (quite class.) : Lit. : ne in stabulo infantes grcx bourn obtereret, Var. R. R. 2, 5 : ranas, Pbaedr. 1, 29, 10: puerum, Suet. Ner. 5: locusta- rum ova, Plin. 1 1 , 29, 35 : crura, Col. 8, 8. II. Trop., ?'u crush, trample on, de- grade, disgrace, contemn, disparage, de- stroy: calumniam. Cic. Caecin. 7: laudem imperatoriam. id. Verr. 2, 5, 1 : jura pop- uli, Liv. 3, 56 : legionarios, Tac. A. 15, 11 : Graeeiam, Just. 5, 2: militem verbis, to de- grade, Liv. 24, 15 : Penates, Sen. Oed. 645. * II. P° TU0 ■' dtntes carbone, App. Apol. p. 395 Oud. ob-tCStatlC) onis,/. [obtcstor] An ad- juring, conjuring ; an engaging ox oblig- ing to any thing by calling God to wit- ness (quite class.): " obtestatio est, quum deus testis in meliorem partem vocatur: deteslatio. quum in detcriorem," Fest. p. 184 ed. Mull. : quid ergo ilia tua obtestatio tibicinis ? Auct. orat. pro dom. 48 : viri, Cic. Clu. 12; Coel. in Cic. Fam. 8, 10/«. — H, Transf., A vehement entreaty, ad- juration, obtestation (so rarely ; perh. not ante-Aug.) ; in theplnr. : matronae in pre- ces obtestationesque versae, supplications, Liv. 27, 50: senatus ad infimas obtestatio- nes procumbens, Tac. A. 1, 12. Ob-testor* af"- 9 , L v. dip. [ob-testor] To call as a witness to any thing ; to pro- test or assert by a person or thing (quite class.): I. In gen.: dequo te, te. in qua m, | patria, obtcstor, et vos Penates, patriique Dii, me, etc., Cic. Sest. 20 (Orell. testur) : sacra regni, dcos et bospitales mensas, Tac. A. 2, 65: summam rempubl. a'gi ob- testans, id. ib. 12, 5 : aut militum se man- ibus aut suis morimrum obtestans, id. Hist. 3, 10; Suet. Calig. 15/n. II. Trans f.. To conjure by calling God to witness ; to entreat, besce.-h, supplicate, implore: Plaut. Aul. 4, 9. 4 : per omnes de- os te obtcstor, ut. etc., Cic. Att. 11. 2 : vos obtestor atqne obsecro, ut, etc , id. Sest. 69 : id sibi ne eripiatis, vos obtestatur, id. Sull. 33.— With a double ace. : Illud te . . . pro Latio obtestor, ne, etc., Virg. A. 12, 819. Purl., obtestatus, a, um, in the pass, sig- nif, Earnestly entreated, supplicated, im- plored: obtestatus prece impensa, Am in. 31,9. ob-teXOi xiii, 3. v. a. (a post-Aug. word) : I. To weave to or over any thing: papilio tila araneosa alarum lanu^ine ob- texit, Plin. 1 1, 19, 21 .— H. Qs. To weave over, i. e. to ovirspread, cover with any thing: coelum obtexitur umbra. Virg. A. 11,610: per nubi s cotlum aliud obtex- ens, Plin. 2. 38, 38: jaculis obtexitur aer, Claud. 1. Cons. Stil. 1, 258. * obticentiai ae -/ [obticeo] A pause, sudden br.ak in the mid.-t of a discourse, as a rhetor figure: 'ATroc-tw-nnatS, quam Cicero rcliamiiam, Celsus obticewiam, nonnulli interritplionem appellant, Qu.nt. 9, 2. 54. ob-tlceOj e n ', "■ "■ [ob-taceo] To be sili m. Ter. Eun. 5. 1, 4. obtice^CO; cfli. 3. v. inch. n. [obt ceo] To he. -nme or be struck silent ; in the pert'., to be silent : ■' obti> uir obticescit" Not. Tir. p. 90: quidnunc obticnisti? Tir. Ph 5,8, 2: repenteobticuit.Ju.-t. 32. 2: nee prius obt'ruit quam. tie, Ov. M. 14, 523; Hor. A. P. 284. oMm ere. v. obtego. Obtineo (optineo), tirmi, tentnm, 2. (archaic ortbogr. of the perfi. OPTENVI, filth Epit. of the Scipios ; v. Append. - ) v. a. and n. [ob-teneo] 1033 O B T I 1. Act.: *A. To hold by any thing: i -obtine aures, amabo, Plant. Casin. 3, 5, 16. I B, To hold, have, possess ; to preserve, keep, maintain, etc. (so quite class.): suam I quisque domum turn obtinebat, Cic. Phil. 2, 19: armis Galliam at que Italiam. Liv. 30, 19 : cum imperio Hispaniam citerio- rem, to have as his province, to be governor in it, Cic. Fam. 1, 9 ; cf., ex qua insula numus nullus, me obtinente, erogabitur, during my administration, id. Att. 5, 21; and, QVEI AERARIVM PROVINCIAM OBTINEBIT, who will have the. adminis- tration of the public treasure, Lex Tac-r. § 20 ed. Rudorn'. p. 168 ; Lex de scribis ap. Huubold. p. 85 : necessitudinern cum publicanis, id. Q. Fr. 1, 1, 12 : vitam et tamam, to preserve, id. Rose. Am. 17 : auc- toritatem suam, to maintain, id. ib. 48 : jus, to assert, maintain, Tac. A. 1, 32 : — noctem insequentem eadem caligo obti- nuit, occupied, took up, prevailed during, Liv. 29, 27 : proverbii locum obtinet, i. e. is become proverbial, Cic. Tusc. 4, 16 : pa- rentis gravitatem, id. Sull. 6: numerum Deorum, to be numbered among, belong among, id. N. D. 3, 20 : summam opinio- nem in scholis, Quint. 10, 5, 18 : admira- tionem, to be admired, Plin. 34, 2, 2 : patriae nomen, id. 15, 18, 19. 2. In par tic, of speech, To assert, maintain, i. e. to show, prove, demonstrate : possumus hoc teste (id) quod dicimus, obtinere? Cic. Verr. 2, 3, 71 : duas con- trarias sententias, id. Fin. 4, 28 : dill pug- nare in iis, quae obtinere non possis, Quint. 6, 4, 15: recta apud tnrpes, id. 3, 8. 38 : quaednm (leges) an obtineri pos- Bunt. id. 2, 4, 39 ; id. 6, 1, 7 : quod orator praecipue silii obtinendura intelligit, id. 3, 6, 9 Spald. N. cr. (al. proponendum) ; cf. id. 12, 10, 53 : si defecerint omnia, turn videndum erit, an obtineri possit, ne illud quidem recte factum, id. 5, 13, 24. C. I n c h o a t i v e 1 y, To get possession of; to gain, acquire, obtain something (likewise quite class.): quanta instru- inenta habeat (homo) ad oblinendam adi- piscendamque sapiontiam, Cic. Leg. 1, 22 Jiu.; so, impetrare et obtinere, Gell. 12, lijiil.; Cic. Fam. 1, 8, 5: malas causas semper obtinuit, in optima concidit, gain- ed, id. Att. 7, 25 ; cf. id. Rose. Com. 4 ; so, jus suum contra aliquem, id. Quint. 9 Jin.. .- Romani si rem obtinuerint, if they gained the victory, Caes. B. G. 7, 85: vo- luimus quaedam ; obtenta non sunt, Cic. Balb. 27 ; so, aditu regis obtento. Just. 21, 6. — With de : quia de intercalando non obtinuerat, Coel. in Cic. Fam. 8, 6 fin. — With lit or ne : his obtinuit, ut praeferre- tur candidato, Liv. 35, 10 : obtinuit, ne reus fieret. Suet. Caes. 23. II. Neutr. (cf. teneo, no. II.), To main- tain itself; to hold, last, stand, continue, obtain (so not in Cic.) : quod et plures tradidere auctores et fam a obtinuit, Liv. 21, i&fin. ; cf. with a subject-clause : pro vero antea obtinebat, regna atque impe- ria Fortunam dono dare, Sail, de rep. or- din. init.; cf, non ipsos quoque fnisse pastores obtinebit, quod 1 etc., Var. R. R. 2,1, 9: si dissentirent, sententia plurium obtineret, would prevail, Paul. Dig. 42, 1, 36 : quod merito obtinuit. Ulp. Dig. 2, 4, 4. ob-ting"0> tig', 3. v. a. and n. [ob-tan- go] "J, Act,, To touch, strike: mustulen- tus aestus nares obtigit, Plaut. fragm. ap. Non. 415, 16. (The same fragm., ib. 64, 2, has attigit.) II, Neutr., To fall to one's lot. ; of events, to happen to, befall one (in the lat- ter signif. much rarer than the synonyms accidere, contingere, and evenire) : nau- fragio res contigit. Nempe ergo haud fortuna obtigit, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23 fin. : nullus est, quoi non invideant rem secundam obtingere, Plaut. Bac. 3. G, 14 : quod cuique obtigit, id quisque teneat, Cic. Off. 1, 7: mini obtinget sors, Plaut. Casin. 2. 4, 21 ; cf., quum tibi aquaria pro- vincia sorte obtigisset, Cic. Vat. 5 : quum optatissirnum nuncium act^-pissem, te mi- hi quaestoreiri obtigie«e, id. Fam. 2, 19; id. de D:v. 2, 17 : quam mihi obtigisse di- cis r.Ti prmi, numqunra deseram, id. Art. 1, 20: omnia, quae hominibus forta ooti- gerunt, Quint. 3, 7, 13 : quae (vox, latus, etc.) si modica obtigerunt, possunt rationo 1034 O B t a ampliari, id. Praef. § 27. — With a follg. ut: quum ei (L. Paullo), bellum ut cum rege Perse gereret, obtigisset, it had fallen to his lot, Cic. de Div. 1, 46 Jin. — Ot events: eloquere, ut haec res obtigit de filia, has happened, taken place, turned out, Plaut. Rud. 4, 6, 7 : istuc tibi ex sententia tua obtigisse, laetor, Ter. Heaut. 4, 3, 5 : hoc conriteor jure mi obtigisse, id. Andr. 3, 5, 3: si quid obtigeritpiequo animo parato- que moriar, if any thing should happen to me, Cic. Cat. 4, 2. — In the plur. : exoptata obtingent, Plaut. Asin. 3, 3, 136.-— Cf., re- specting this signif. of the word, Klotz in Jahn's Neue Jahrbb., vol. xl., p. 20 and 21. ob-timu©> iie, v. n. To tingle: App. Apol. p. 505 Oud. tob-torpeO) « re , *>• n - To be numb : " torpet, intorpet, contorpet, obtorpet," Not. Tir. p. 94. ob-torpescOi pQi, 3- «• inch. n. To become numb or stiff; to be benumbed, be- come insensible, lose feeling : I, Lit. : tor- pedo . . . piscium qui securi supernatan- tes obtorpuere, corripiens, Plin. 9, 42, 67 : manus prae metu, Liv. 22, 3 : oculi, Auct. orat. pro dom. 52 : squamae, grow hard, Plin. 8, 27, 41.— II. Trop. : subactus mi- seriis obtorpui, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 28 : circumfuso undique pavore, ita obtorpuit, ut, etc., Liv. 34, 38 Jin.: obtorpuerunt quodammodo nnimi, id. 32, 20, 2. ob-torqueo, si, turn, 2. v. a. : * I. To turn toward ; to turn : dextrasque ob- torquct in undas Proram, Stat. Th. 5, 414. -II. To turn round, twist, writhe, wrench (esp. the neck) (rare, and class, only in the part, pcrf.) : collum, Aurel. Vict. Vir. illustr. 6(i : obtorto collo ad praetorem trahor, Plaut. Poen. 3, 5, 45 ; so Cic. Clu. 21 fin. ; and, obtorta gula in vincula abri- pi jussit, by the throat, id. Verr. 2, 4, 10 : — obtorto valgiter labello, twisted, contorted, Pctron. fragm. ap. Fulg. p. 566, 2 : circu- lus obtorti ami, twisted, wreathed, Virg. A. 5, 559. tobtortlO) onis, /. [obtorqueo] A twisting, writhing, distortion: "valgia sunt labellorum obtortiones, Fulgent, de prise, set m. p. 565, 33. obtortUS; »i u m, Part., from obtor- queo. + obtractat) contra sententiam trac- tat, Fest. p. 187 ed Mull. * ob a trahO; ere > v - a - To turn to- ward: si tentationibus gradum obtraxe- rit, Tert. Virg. vel. 15 dub. (al. obst'rux- erit). obtrectatlO» onis, /. [obtrecto] An envious detracting, disparaging ; detrac- tion, disparagement (quite class.) : " ob- trectatio est ea, quam intelligi {riXorinriav volo, aegritudo ex eo, quod alter quoque potiatur eo, quod ipse eoncupiverit." Cic. Tusc. 4, 8, 18 : invidia atque obtrectatio, id. Invent. 1, 11 fin. ; cf. id. Brut. 42, 156 Orell. N. cr. ; and Liv. 28, 40: o. et ma- levolentia, Cic. Q. Fr. 1, 1, 15 : o. et livor, Tac. H. 1, 1: quorum malevolentissimae obtrectationes, Cic. Fam. 1, 7, 7 ; cf., ma- levolorum obtrectationes etinvidias pros- ternere, Vat. in Cic. Fam. 5, 9. — (fi) e.gen. obj. : laudis, Caes. B. C. 1, 7 : gloriae ali- enae, Liv. 2, 40, 11. obtrcctator, oris, m. [id.] A detract- or, traducer, disparager (quite class.) : ,; obtrcctator est, qui facit quid contra rec- te tractantem," Fest. p. 199 ed. Mull. : beneticii, Cic. Fl. 1 : multi communes ob- trectatores atque omnium invidi, multa finxerunt, id. Plane. 23, 57 : obtrectatores et invidi Scipionis, id. Rep. 1, 19 : contra inimicos atque obtrectatores, Quint. 11, 1, 23 : laudum mearum, Cic. Brut. 1. — (fi) c. dat.: huic sententiae obtrectatores am- ici regis erant, Just. 31, 6. 0btrCCtatUS< ""• »»• [«!•]• Port., from obtero. 2. obtritUSi Q 3 > "*• [obtero] A bruis- ing, crushing (post-Aug.) : herbae obtri- tu, Plin. 18, 28, 67, 4. ob-trudo (collat. form, obstrudo ; v, in the follg.), si, sum, 3. v. a. [ob trudo) To thrust into (ante- and post-class.) : ^. In gen.: titionem inguinibus, App. M. 7, p. 502 Oud. B. In partic. : 1. To gulp down, to swallow hastily : pernam, sumen, glandi- um, Plaut. Cure. 2, 3, 87 ; so in the form obstrudo : stans obstrusero aliquid stre- nue, Stich. 4, 2, 12; cf., " obstrudanl ob- satullent, ab avide trudendo in gulam, non sumendo cibum. Unde et obstrudulcn- turn . . . dixit Titinius : obstrudultnti ali- quid, quod pectam sedens," etc., Fest. p. 193 ed. Mull. 2. Transf., To thrust, press, or force upon one : virginem alicui, Ter. Andr. 1, 5, 15: — palpum alicui, to wheedle, cajole one: Plaut. Ps. 4, 1, 35. II. To stop, close a thing : os obtrndite (al. obstrudite). Prud. crop. 5, 95 : multi aperta transeunt, condita et obstrusa ri- mantur, Sen. Kp. 68 med. Ob-truncatio, onis,/. [obtrunco] A cutting away, trimming, pruning (post- Aug.) : obtruncatio vitis, Col. 4, 29, 4. ob-truncO) avi, atum. 1. v. a. To cut off, lop away ; to trim, prime : I. Li t. (post-Aug. and very rarely) : vitem. Col. | 4, 29, 13.— II. In gen., To cut down, cut vp, cut to pieces, kill (not in Cic. or Caes.) : (Medea) puerum interea obtruncat, Poet, ap. Cic. N. D. 3, 26, 67 : ccteri vice peco- rum obtruncabantur, Sail, fragm. ap. Non. 497,27: caedere alios, alios obtruncare, id! Jug. 97 : legem, Liv. 1, 5 : cervos feno, Virg. G. 3, 374 : gallum, Plaut. Aul. 3, 4, 10. ob-trUSlO; onis,/. [obtrudoj A thrust- ing in (post-classical): eorpusculorum, Coel. Aur. Aeut. 1 praef. ob-tueori 6ri (archaic inf., obtuerier; v. in the follg.— A collat. form, obtuor, till, is cited in Forcell., from Att. in Non. 2, 696 ; but the word is not found there), v. | dep. a. To look at, gaze upon (a Phuitin. word) : aliquem, Plaut. Most. 1. 1, 60 : id. Amph. 3, 2, 19 : terrain, id. Bacch. 4, 4, 17. — II. To see, behold, perceive : non quis obtuerier, Plaut. Most. 3, 2, 153. obtuitUSi «s. v - obtutus. ob-tundO; tudi' tusiim (and tunsnm), 3. v. a. : I, To strike al or on a thing ; to beat, thump, belabor (so extremely sel- dom ; perh. only ante and post-class.) : pectora pugnis, Firm. Math. 5, 5 : obtun- dit os mihi, breaks my jaw, Plaut. Casin. 5, 2, 50; cf, obtunso ore, id. ib. 5, 1, 8 ; cf , nam sum obtusus pugnis pessume, id. Amph. 2, 1, 59. II. To blunt, dull, by striking : A. Lit. (likewise very seldom) : telum. Lucr. 6, 399: gladios, Claud. Cons. Mall. Theod. 166. B. Transf., To blunt, weaken, deprive of strength : aciem oculorum. Plin. 22, 25, 70 ; so. auditum, id. 24, 11, 50 : — aures or aliquem. or simply obtundere, to stun or din the ears ; to deafen one by saying a thing too often or too long ; to annoy or tease with importunity : ne brevitas de- fraudasse aures videatur, neve longitudo obtudisse, Cic. Or. 66 : aliquem longis cpistolis, to annoy, molest, id. Att. 8. 1 : al- iquem, id. Fam. 5, 14. — With a follg. ob- ject-clause : obtuderunt ejus aures, te socium prnetoris fuisse, they dinned into him that, etc., Timarch. in Cic. Verr. 2, 3, 67 :— aliquem de aliqua re, to importune, annoy, Ter. Ad. 1, 2, 33 : obtundis, tametsi intelligo, etc., id. Andr. 2. 2, ll:-voecm, to blunt, weaken, Lucr. 4, 615 ; Cic. de Or. 2,70; Liv. 7, 2: mentem, Cic. Tusc. 1, 33: ingenia, id. de Or. 3, 24 : aegritudinen.', id. Tusc. 3, 16.— Hence O B U M obtusus (obtunsus), a, um, Pa., Blunt, dull, obtuse (quite? class.): A, Lit. : Calx obtusa ct hebes. Col, 4, 24 : pugio, Tac. A. 15, 04 : vomer, Virg. G. 1, 261 : — angulus, Lucr. 4, 356. B. Transf., Blunted, blunt, dull, weak, faint, powerless : animi acies obtusior, Cic. de Sen. 23 : obtusi et hebetes ad ali- quam rem, id. I'ragm. ap. Lact. 3, 14 : au- res, blunted, dull of hearing, Auct. Her. 3, 9 : vox, thick, not dear (app. clara), Quint. 11, 3, 15 : fauces, id. ib. 20 Spald. : stoma- chus, weakened, spoiled, Plin. Ep. 7, 3 : pec- tora, insensible, without feeling, Virg. A. 1, 567 : vires, enfeebled, Lucr. 3, 453 : nimio ne luxu obtusior usus Sit genitali arvo, too blunted, too enfeebled, Virg. G. 3, 135 : vigor animi, Liv. 5, 18 : venerium, power- less, Calpurn. Eel. 5, 94 : — quo quid dici potest obtusius? Cic. N. D. 1, 25, 70. — Sup. does not occur. — Hence, Adv., obtuse. Dully, not keenly (post- class.) : crocodili in aqua obtusius vident, in terra acutissime, Sol. 32. obtunsio. onis, /. [obtundo] A beat- ing upon any thing ; a banging, belabor- ing (post-class.) : Lampr, Commod. 10. ob-tunsiis. a, um, Part, and Pa., from obtundo. ob-tuor. i. v - obtueor, ad inil. Obturaculum, i. n - [obtuvol A stop- per, stopple (post-class.) : Marc. Emp. 35. obturamentum, i. "■ [id.] a stop- per, bung : Mm. 16, 8, 13 ; so id. 33, 4, 21. obtui'bator. oris, m. [obturbo] A troubier, disturber (late Eat.) : Ascon. ad Cic. de Div. in Caecil. id fin. ob-turboj avi, atum, 1. v. a. To stir up. make turbid: I. Lit. : obturbata pro- rulcatione prius aqua, Plin. 8, 18, 26. — If, Trop., To throw into disorder or confu- sion ; to disorder, trouble, disturb: obtur- bare hostes, Tac. H. 3, 25 : ne me obtur- ba, ac tace, Plaut. Poen. 1, 2, 49 : lecto- rem, Suet. Aug. 86 ; cf., obturbatur mili- tum vocibus, Tac. H. 3, 10 : — me scriptio et literae non leniunt sed obturbant, distract, Cic. Att. 12, 16 Tin. : — solitudinem, to dis- turb, id. ib. 12, 18. — Abs. : obturbabant patres specie detestandi, to raise a disturb- ance, make an interruption. Tac. A. 6, 24. 0b-tlirg°eSC0> tursi, 3. v. inch. n. To begin to swell, to swell np (extremely rare ; not in Cic.) : obturgescit pes, Lucr. 6, 659 ; Fest. s. v. BOVA, p. 30 ed. Mall. : obtursi ebrius, Eucil. in Prise, p. 870 P. obturOi avi. atum, 1. (archaic inf. pass., obturarier, Cato R. R. 154) v. a. To slop up. to close (quite class.) : J, L i t. : gutturem, Plaut. Aul. 2, 4, 25: foramina, Plin. 19, 10, 58 : dolia operculis, Vitr. 7, 12: aures, i. e. to refuse to listen, Hor. Ep. 2, 2, 105 : obstructas eas partes et obturatas esse. Cic. Fat. 5. II. Trop.: amorem edendi, to as- suage, allay, Lucr. 4, 870. obtuse- udv.. v. obtundo, Pa , ad fin. obtUSlOj c-ms. / [obtundo] Blunlness, dullness (eccl. Latin) : obtusio sensuum, Tert. adv. Marc. 3, 6. obtusus? a > um > P&rt. and Pa., from obtundo. obtutUS) us, m. [obtueor] A looking at any thing ; a look, gaze (quite class.) : "obtnlu quasi obtuitu a verbo tuor quod significat video," Fest. p. 187 ed. Miill. : oculorum, Cic. de Or. 3, 5; so id. Univ. 8 ; id. N. D. 3, 4 : obtutura aliquo figere, id. poet. N. D. 2, 42 : — dura stupet, obtu- tuque haeret defixus in uno, Virg. A. 1, 495 : — in obtutu malorum, in the contempla- tion of Ov. Tr. 4. 1, 39.— In the plur. : nil intercurrensobtutibus.Prud. Hamart.915. + obultroneUS; a. «m, adj. [ob-ultro- neus] Voluntary, spontaneous : " ultrone- us, obultroneus," Not. Tir. p. 83 : J " obul- troneus, ,,{$ tiptroi,'' Gloss. Philox. dbumbratio. 6nis, /. [obumbro] A shading, darkening ; trop., an obscuring (post-class.) : allegoricae caecitatis obum- bratio, Arn. 5, 186. obumbratrix, icis, /. [id.] She that shades or darkens (eccl. Latin) : arbores templi oburabratrices scelerum, Tert Apol. 9. 6b-umbro> avi, atum, 1. v. a. To overshadow, to shade (poet, and in post- Aug. prose): I. Lit.: gramineus madi- dam caespes obumbrat humum, Ov. Am. O B V E 2, 16, 19 : sibi, to shade itself, Plin. 17, 21, 35,6. II. Transf. : A. To darken, obscure: obumbrant anthora telis, Virg. A. 12, 573 : nubessolem obumbrant, Plin. 2, 42, 42. — 2. In gen., To cover over: germina ob- umbrata, Pall. 12, 1. B. Trop., To overcloud, darken, ob- scure: nomina, Tac. H. 2, 32 : candorem aequitntis, Mamert. Grat. act. ad Julian. 5. — 2. To cover, cloak, conceal ; to screen, de- fend : crimen, Ov. Pont. 3, 3, 75 : simula- tionem lacrimis, Petr. 101 : masnum regi- nae nomen (euin) obumbrat, Virg. A. 11, 223. db-UncatUS* a, um, adj. Bent in- ward (post-class.) : obuncatis unguibus, Coel. Aur. Tard. 2, 14. ob-unctus. a, «m, Part, [ungo] Anointed (post-classical) : capillus guttis Arabicis obunctus, App. M. 2, p. 109 Ourl. ob-^lliculus. a, um, adj. dim. [ob- uncus] Slightly bent inward: Tit. in Non. 536. 19; cf. Neukirch. Fab. tog. p. 141. db-UnCUS* n i un1 ' af 0- Bent in, hook- ed (poet.) : rostroque immanis vultur ob- unco, Virg. A. 6, 597: pedes. Ov. M.6, 516. * ob-UndatlO) Onis. /• fob-undo] An overflowing, inundation : tluminis, Flor. 4. 2, 27 dub. (Duker: abundatio). db-UStuSi a, um, Part, [ob-uro] Burnt around, burnt, hardened in the fire (poet- ical) : hie torre armatus obusto, Virg. A. 7. 506: sudes, id. ib. 11, 894: gleba gelu, pinched, Ov. Tr. 5, 2, 66. ' ob-vaglOi i'"<\ »■ »• To whine or whimper about: Plaut. Poen. prol. 31. obvagulatum, v - the *°% art + obvaJ° r ulO) atu m, 1 . To demand aloud (lit, with clamor, outcry) ; in Roman ju- rid. lang., of the summons addressed to a person to appear as a witness before court : " vagulatio in L. XII. significat quaestionem cum convicio. CVI TKS- TIMONIVM DEFVERIT, IS TERTII8 DIEBVS OR PORTVM (i. e. domum) ORVAGVLATVM ITO." Fest. s. v. VA- GULATIO, p. 375 ed. Mull.; cf. Dirks. Transl. p. 208-214 ; Rein, Privatr. p. 465. ob-vallO) avi, atum, 1. v. a. To sur- round with a wall or rampart; to forlifu, intrench: I. Lit: urbem, Fest. 8. v. OB, p. 179. — * II. Trop.: locus omni ratione obvallatus, Cic. Agr. 2, 1, 3. f Ob-varicator? oris.m. [obvaro] qui cuipiam occurrit, quominus rectum iter conficeret. Fest. p. 194 et 195 ed. Miill. * ob-Varo* 1- v - w - To be opposed to ; to cross, thwart : nam consiliis obvarant, Enn. in Non. 147, 22. obvenientiai ae./. [obvenio] Chance, accident (eccl. Lat.) : Tert. adv. Valent. 29. ob-veniO) veni, ventum, 4. v. v. To come before or in the way of, to meet (quite class.) : eas daturas eram ei, qui mini pri- mus obvenisset, Cic. Att. 2, 12 fin., Orell. N. cr. (al. obviam venisset) : se in tempo- re pugnae obventurum, would come np to the fight, join in the battle, Liv. 29, 34, 8 Dra'k. N. cr. II. Transf.: A. To come or fall to one ; to fall to 07te's lot : si istiusmodi mi fundus hereditate obvenerit, Var. R. R. 1, 12, 2 ; so, hereditas ei, Cic. Verr. 2, 2. 1 : Syria Scipioni. Caes. B. C. 1, 6 ; so, Aemilio no- vum helium Etruria sorte obvenit, Liv. 9, 31, 1; and cui classis obvenisset, id. 30, 40. 12. B. Still more gen., like obtingere, of an event To fall out, to befall, happen, oc- cur to one : obvenit occasio, Plaut. Asin. 2, 2, 15 : vitium (at the auspices), Cic. Phil. 2, 33 ; id. Otf. 2, 21, 74 : quaecum- que obvenissent, Suet. Vesp. 21. obventlClUS or -tius, a, um, adj. [obvenio] Accidental, adventitious (eccl. Latin) : obventicia bonitas, Tert. adv. Marc. 2, 3. obventio. onis,/. [id.] Income, reve- nue, from rents, etc. (jurid. Lat.) : obven- tiones et reditus, Ulp. Dig. 14, 1, 1 ; so id. ib. 27, 9, 12 ; 7, 1, 7, et al. ob-veatus- us, m. [id.] A meeting^ (eccl. Lat.) : Tert. Anim. 41. ob-verberOj L "■ a. To soundly beat, to bang (post-class.) : asinum baculo, App. M. 7, p. 198. ob-versor* afus, 1. v. dep. (act. collat. form, ObVERSO, are, ace. to Prise, p. O B V I 799 P.) To move to and fro before some- thing ; to go about, show one's self (quite class.): I. Lit: magnam partem i orurn palam Carthagini obversari dici, Liv. 31, 11: sedebant judices, obversabantur ad- vocati, Plin. Ep. 5, 21 : limini, who were about the threshold, id. Ep. 6, 16 : in urlje inter coetus, Tac. A. 3, 37. B. Trop., To hover or float before, to appear to one : illius et nomen dulce ob- versatur ad aures, Lucr. 4, 1055 : mihi ante oculos obversatur reipublicae digni- tas, Cic. Sest. 3 : obversantur animo hou- estae species, id. Tusc. 2, 22 : animis, oc- ulis, Liv. 35, 11. II. To oppose, withstand, resist (eccles. Lat.) : malo obniti et obversari, Tert. adv. Gnost 4. obvci'SUSj a, um, Part, and Pa., from obverto. ob-VertOi ti, sum, 3. v. a. : I, To turn toward or against, to direct toward any thing (not in Cic. or Caes.) : cujus ob os Graii ora obvertebant sua, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39; also Cic. Fam. 9, 26, 2: mihi cornua, Plaut. Ps. 4, 3, 3: arcus in aliquem, Ov. M. 12, 605 : fenestras in aqui- lonem, Plin. 14, 21, 27: proras pelago, Virg. A. 6, 3 ; so too without pelago : cor- nua velatarum obvertimus antennarum, direct, id. ib. 3, 549 Heyne ; cf., obstantes dum vult obvertere remos, Ov. M. 3, 676 : ordines ad clamorem, Liv. 27, 28.— Mid., To turn one's self, turn to any thing: ob- vertor ad undas, Ov. Her. 19, 191 : profli- gatis obversis, the opponents, enemy, Tac. A. 12, 14. So esp. obversus, a, um, Pa., Turned dr di- rected toward : faciemque obversus in ag- men utrumque. Ov. M. 12, 467 : ad ma- trem, Tac. A. 4, 54 : domicilia (apinm) ad orientem, Col. 9, 7, 5 ; for which, irons (ornithonis) orienti, id. 8, 3, 1. — With the simple ace. : obversus orientem. App. M. 2, p. 161 Oud. — B. Trop.: ad sangui- nem, et caedes, Tac. H. 3, 83 : obversis militum studiis, id. ib. 11. ob-Viam- "d". (sometimes also writ- ten separate, ob viam) Lit, In the way ; hence, with verbs of motion (in a good or bad sense), toward, against, to meet : " ob Trojam dnxit exercilum pro ad, similiter- que vadimonium obisse, id est ad vadinio- nium isse, et obviam ad viam," Fest. p. 147 : nee quisquam tarn audax fuat homo, qui obviam obsistat mihi. as to put himself in my way, Plaut. Am. 3, 4, 2: censent eo venturum (eum) obviam, Naev. 6, 3; so, quum in Cumamim mihi obviam venisti, Cic. Fam. 2, 16, 3 ; cf., si qua ex parte ob- viam contra veniretur, an advance or at- tack should be made, Caes. B. G. 7, 28 : ali- cui obviam advenire, C. Gracch. in Gell. 10. 3, 5 : quem quaero, optime ecce ob- viam mihi est. is coming to meet me, Plaut Bac. 4, 4, 16: fit obviam Clodio ante fun- dum ejus, meets, Cic. Mil. 10: o.ire alicui, to go to meet, id. Mur. 32, 67, et saep. : pro- cedere alicui. to go to meet, id. Phil. 2, 22 : prodire alicui, id. ib. 24: properare, id. Fam. 14. 5: profirisci, Caes. B. G. 7, 12: exire, id. B. C. 1, 18 : progredi, Liv. 7, 10 : mittere, to send to meet, Cic. Fam. 3. 7: se offerre, to go to meet, to meet, Ter. Ad. 3, 2, 24 ; so, se dare, Liv. 1, 16 : effundi, to pour out to meet, to go to meet in great numbers, id. 5, 23 : de obviam itione ita faciam, Cic. Att. 11, 16, 1. II. Trop.: nee sycophantiis, nee fucis ullum raantellum obviam est, ?'s at hand, Plaut Capt. 3, 3, 6: amanti mihi tot ob- viam eveniunt morae. present themselves, interpose, id. Casin. 3, 4, 28 : ire periculis, to courageously meet, to encounter them, Sail. J. 7: — cupiditati hominum obviam ire, to resist, oppose, Cic. Verr. 2, 1, 41 ; so, ire superbiae nobilitatis, Sail. J. 5 : ire sccbri, id ib. 35 ire: iniurlae. id. ib. 14 ire irae, Liv. 9. 14 : ire fraudibus, Tac. A. 6, 16. — Also, in a good sense, To meet an evil, i. e. to remedy, prevent it : ni Caesar obviam isset tribuendo pecunias pro mo- do detrimtnti, Tac. A. 4, 64 : infecunditati terrarum, id. ib. 4, 6 : timori, id. Hist. 4, 46: dederori, id. Ann. 13, 5. *ob-yiffilo>atum. l.v.n. Tobe watch- ful, vigilant : ohvisilato 'st opus, Plaut. Bac. 3,"2, 14 Ritsch.^K cr. ob-V10) 1- "■ n - To meet (post-class.) : 1035 O CC A I. In gen. : alicui, Hicr. Ep. 5, 1. — H. In partic: A. '" "" inimical sense, To withstand, resist, oppose: alicui. Macr. S. 7, 5. — B. To prevent, hinder, obviate: gran- dini, i'all. 1 . 35, 14 ; so, vermibus, id. Mart. 10,4. ob-viclo, 1- v. a. To violate: ossa, Inscr. Grut. um > Port. Entan- gled (post-class.) : bos obviis radieibus ob- volutatus, Vci>. Vet. 3, 4. ob-vdlutiO) finis,/, [obvolvo] A wrap- ping round,/ uvehping ; an envelope (post class.) : aetherea obvolutio, Macr. Somn. Scip. 1,J l_fin. obvdlutUS) a, um, Part., from ob- volvo. Ob-Volvo» vi, utuin, 3. v. a. To wrap round, muffle up, overall over (quite clas- sical) : I. Lit.: pictor ille vidit, obvol- vendum caput Agamcmnonis esse, Cic. Or. 22, 74 ; so freq., capite obvoluto, with his head muffled up, Cic. Vcrr. 2, 5, 28 ; Liv. 4, 12 fin. ; cf. id. 23, 10, 9 : os obvolutum est folliculo, Cic. Inv. 2, 50. 149: brachi- inn lanis faseiisque, Suet. Dom. 17. — B. Tran sf. : fax obvoluta sanguine, covered' Pac. in Cic. de Div. 1, 31 *||. Trop. : verbisque decoris Obvolvas vitium, cloak, disguise. Hor. S. 2, 7, 42. OCca, ae > /■ A harrow (po6t-c!ass.) : " occa rastrum," Gloss. Isid. : " ticca fiojXn- KOtrnpn" Glos6. Philox. ; Veg. Vet. 1, 56. toccabus, >i m. = oKKutiuS, An armlet, a collar: *' okkuGoS r ' Ttipi rde (if \ii)va ^cXlm," Hesych. : "OCCABO ET CO- RONA," Inscr. Orell. no. 2263; so Inscr. ap. Mar. 333. oc-caccatio (obcaec), finis,/ [oc- caeco| // hiding, concealing : occatio oc- caccatio est, Seren. in Non. 61, 31. 1036 OCCA OC-caCCO (obc.), avi, atum, 1. v. a. [ob-caecoj To make blind, to blind, to de- prive of sight : I. Lit. (so only post-Aug.): oculos, Cels. 8, 4 : quidam subito occae- cati sunt, are made blind, lose their sight, id. 6, 6. 57 : requirendum est, num oculi ejus occaecati sint, id. 8, 4 : liostem, Plin. 10, 3, 3. B. Trans f..: 1, To ma lie dark; to darken, obscure : ' solem vides, Satin* ut occaecatus est prae liujus corporis cando- ribus, Plaut. Men. 1, 2, 66: densa caligo occaecaverat diem, Liv. 33, 7. — 2. P° hide, conceal (so too in Cic.) : terra se- men occaecatum cohibet, Cic. de Sen. 15, 51 : fossas, Col. 2, 2, 9 ; 10. II. Trop.: A. Of speech. To make dark, obscure, unintelligible: obscura nar- ratio totam occaecat orationem, Cic. de Or. 2, 80,— B. Mentally, To make blind, to blind: stultitia occaecatus, Cic. Fam. 15, 1: occaecatus cupiditate, id. Fin. 1, 10: consilia, Liv. 42, 43.— (J. To render dull, heavy, senseless; to benumb (poet.) : timor occaecaverat artus, Virg. Cul. 198. * OC-C. n. [ob-cedo] To go toward, go to, go up to one (ante-class.) : in conspectum alien jis occedere, Plaut. Most. 5, 2, 4 : obviam ali- cui, to go to meet, id. Asin. 2, 3, 24 ; 2, 4, 6 ; Stich. 5, 2, 24 ; Var. R. R. 3, 17— In the collat. form, occido: cui nos occidi- mus. id. ib. 3, 17, 10 Schneid. N. c.r. ; < f, occidamus Plautus ponit pro contra ccda- mus, cum plurimae aliae praepositiencs famiharcs huic verbo sint, Fest. p. 181 ed. Man. * OCCCnSUS (obc), a, um, Part, [ob- candeo] Burnt, burnt up : omncs occisi obcensique in nocte serena, Enn. in Fest. s. v. OB, p. 201 ed. Mull. occcnlatio, onis, / [ occento ] A sounding, braying (post-class.) : bncina- rum, Symmach. Or. in Valent. 2, 14. OCCentO ("be), avi, atum. 1. v. a. [ob- canto] To sing at or before, i. e. : * I, To serenade a person : quid, si adeom ad fo- res atque occentem ? Plaut. Cure. 1, 2, 57.— II. In a bad sense, To sing a satir- ical song or pasquinade against any one (quite class.): " occtntassint antiqui dice- bant, quod nunc convicium feccrint dici- mus : quod id clare, et cum quodam ca- nore fit, ut procul exaudiri possit," Fest. p. 181 ed. MU11. : si quis occentavisset, sive carmen condidis6et, quod infamiam face- ret flagitiumve alter!, Cic Rep. 4, 10 O C C I (fragm. ap. Aug. Civ. D. 2, 9) ; cf. Dirks. Traiihl. p. 507 sq., and Rein's Criminal- recht, J». 357 sq. : ostium, to sing a lam- punn or pasquinadebeforeone's ihnr, Plaut. Pers. 4. 4, 20 ; Merc. 2, 3, 73,— B. T r a n St., of birds of ill omen : bubo ocerntans fu- nebria, singing dismal songs, Amm. 30, 5. occentusi us, m - (occino), A sing- ing, a cry t,post-Aug.) : soricum, Plin. 8, 57, 82; so, soricis, Val. Max. 1, 1, 5. OCCC-pso, v. occipio, ad init. OCCeptOj HV 'i 1- (archaic form of the per/, con/., ocecptassit; v. in the follg.), v. intens. ti. [occipio] To begin (n I'lautin. word) : occeptat insanire, Plaut. Men. 5, 5, 18: ei attigerit sive oeceptassit, id. Rud. 3, 4, 70. ocelli, orum, ni. A kind of trees in Hyrcuu/a, resembling the fig-tree, from which ho net/ flowed in the morning, peril. the manna sainfoin or prickly hedysarum : Plin. 12, 8, 18. Occia. ae, / The name of a Vestal, Tac. A. 2, 86. OCCldaneUS) ". um, " rf j- [occidens] Of or belonging lo the west, western, west- (post-class.) : ventus, Innocent, de cas. liter, p. 228 Goes. OCCldcns, entis, Part, and Pa., from occido. Occidentalism «■<#■ foccidens] West- ern, westerly, west- (post-Aug. ): ab occi- dental! latere septentiionis, Plin. 18, 34, 77, § 338 : ventus, Gell. 2, 22. OCCidlO* onis, /. [occido] A massacre, utter destruction, extermination (quite clas- sical) : ornre ne in occidione victoriam ponerot, Liv. 3, 28. — Esp. frequent in the phrase, occidione occidere or caedere, a complete cutting off, utter destruction. : equi- tatus occidione occisus, Cic. Farn. 15, 4 ; so Liv. 28, 43 : omnes occidione caesi, Just. 26, 2 ; 28, 2. So too, occidione oc- cumbere, to be wholly cut off, Tac. A. 12, 38 : equi, vii'i, cuncta victa occidioni dan- tur, every thing captured was destroyed, id. ib. 13, 57 : occidioni exempti, id. ib. 12, 56 fin. — Of animals and plants : nee ad oc- cidionem gens interimenda est. Col. 9, 15, 3; so, occidionem gregis prohibens, id. 7, 5, 16 : — nee ad occidionem universum ge- nus perduci patimur, id. 4, 17, 3. OCCldium* i'> "• lid.) Destruction, ruin (post-class.) : occidium sentit jam jamque futurum, Prud. Apotli. 695 {al. exciiliuin). 1. OCCldo ( ooc -)t cldi, cisum, 3. (ar- chaic occisitfor occiderit, Lex Num. Pom- pil. ap. Fest. s. v. OCCISUM, p. 178 and 179 ; v. Append. ; also Lex XII. Tab. ap. Mncr. S. 1, 4 ; v. Append., and Dirks. Trans], p. 564 sq.) v. a. [ob-caedo] To strike down, strike to the ground ; to beat, smash, crush. I. Lit.: A. In gen. (so very rarely) : aliquem pugnis, Ter. Ad. 4, 2, 20 : oecare id est comminuere, ne sit gleba : quod ita occidunt, oecare dictum, to crush, Var. R. It. 1,31, 1. B. 1 " partic, To strike or cut down ; to cut off, kill, slay (so quite class, and very freq.) : L. Virginius filiam sua manu occidit, Cic. Fin. 2, 20 : copias nostrum, id. Phil. 14, 14 : ipse pro castris fortissimo pugnan3 occiditur, Caes. B. G. 5, 36 : oc- cidione occidere, to completely cut off, de- stroy : v. occidio : ad unum omnes. to cut off all to the last man, Liv. 3, 23:— aliquem veneno, to destroy with poison, Suet. Claud. 44. II, Transf., To plug uc to death ■■; to tor- ture, torment, pester (so very rarely ; not in Cic. or Caes.) : occidis me, Quum is- tuc rogitas, Plaut. Ps. 4, 1, 21 : aha occi- dis fabula, id. Men. 5, 5, 23 : occidisti me tuis fallaciis, Ter. Ph. 4, 3, 67 : occidis saepe rogando. Hor. F.pod. 14, 5 : legendo, id. A. P. 475. — Hence occisus, a, um, Pa., Ruined, lost, un- fortunate (Plautin.) : occisa est haec res, nisi, etc., Plaut. Capt. 3, 4, 7. — Sup. : oc- cissimus sum omnium, qui vivunt, 7/ am Uie most unfortunate, Plaut. Casin. 3, 5, 52. 2. OCCido* cldi, casum, 3. v. n. [ob- cado] To fall down, fall. I. Lit.: A. In gen. (so rarely): et alia Sign» de coelo ad terram occidunt, Plaut. Rud. prol. 8 : ut alii super alios oc- ciderent, Liv. 21 35 : arbores ita incide- OCC1 rant, ut memento levi impulsae occide- rent, id. 23, 24. B. In partic: 1. Of the heavenly bodies. To go down, set (quite class.) : prope jam occidente sole, Pac. in Cic. de Div. 1, 14, 24 : soles occidere, et ri'dire possunt: Nobis, cum semel occidit brevie lux, Nox est perpetua una dormienda, Catull. 5, 4 : Capra, Col. 11, 2: occasura pars coeli, i. e. western, Plin. 2, 25, 23 : — SOL OCCASVS SVPREMA TEMPF.S- TAS ESTO, i. e. snndomn, sunset, Lex XII. Tub. ; v. Append., and Dirks. Tmnsl. ; cf. Gell. 17, 2 (Var. L. L. 6. 2, § 5, gives, instead of it, OCCASVS SOLIS ; v. 2. oc- casus) : so, ante solcm obcasum, before sunset. Plant. F.pid. 1, 2. 41. 2. Preen., To fall, perish, die (quite class.) : exstincto colore, occidimus ipsi et extingnimur, Cic. N. D. 2, 9: in hello, id. Fain. 9, 5 : Eudcmus proelians ad Syr- acusas occidit, id. do Div. 1, 25: eperans hostium saevitia facile enm occasurum, Sail. .1. 7 : occiderit ferro Priamus t Virg. A. 2, 581 : sua dcxtra, to die by one's own hand (by suicide), id. ib. 12, 659. II. Trnnsf., To perish, be ruined, lost. etc. : A. Of persons : sin plane occidi- mus, Cic. Q. Fr. ], 4. — So, esp., occidi, an exclamation of despair, lam lost, undone: Ter. Andr. 3, 4, 26 : nulla sum, nulla sum : tota tota occidi, Plaut. Casin. 3, 5, 1. — Of inanim. and abstr. things : non hercle occiderunt mihi etiam fundiquc atque ae- des, I hove not yet lost, Plaut. True. 1, 2, 72: o. spes nostra, is gone, id. Most. 2, 1, 2: oculorum lumen, Lucr. 3, 416: vita, Cic. Tufc. 1, 45: o. ornntus (mundi), per- ishes, id. Acad. 2, 38 : vestrn beneficia oc- casura esse, id. Mil. 36. — Hence occidens, entis, Pa. ; subst. m., The quarter of the setting sun, The west, the Oc- cident (quite class.) : ab oriente ad occi- dentem, Cic. N. D. 2, 66 : vel occidentis us- que ad ultimnm sinum, Hop. Epod. 1, 13. 3. ocrido? for occedo ; v. occedo. OCcidualis, e, adj. [occiduns] West- cm (post-classical) : occidualis Oceanus, Prud. adv. Symni. 2, 597. OCCiduUS) a, urn. adj. [occido, no. I.] I. Going down, setting (poet, nnd in pest- class, prose) : sole jam fere occiduo, Gell. 19, 7 : oriens occiduusque dies, Ov. F. 4, 832; so, nox, Calpurn. Eel. 3, 82; Stat. Th. 3, 33. B, Transf., Western: ah occiduo Sole, Ov. F. 5, 558 : occiduae aquae, id. ib. 1, 313 : o. primaeque domus, in the west and in the east, Stat. S. 1, 4, 73 : Mauri, Luc. 3, 294: montes, Val. Fl. 2, 621 : horn, the evening hour, hour of sunset, Calpurn. Eel. 5, 34. II, Sinking, failing : labitur occiduae per iter declive senectae, Ov. M. 15, 226. — B. Frail, perishable : exsortes animae carnis nb occiduo, Paul. Nol. Carm. 34, 306. ! OCCillator. oris. m. [occillo] A hnr- rowtr : " occillator, flu}, ok ottos," Gloss. Philox. * OCClllO) iu^e, v. a, [occo] To break, smash : qui mi advenienti os occillct pro- be, Plant. Am. 1, 1, 28 dub. (al. osciilet). OCcinOi f'ii 3. v. n. [ob-cano] To sing or chirp inanspiciously, to croak, etc. (not in Cic. or Caes.) : si occinuerit avis, i. e. if by its chirping it gives an unfavorable omen, Liv. 6, 41, 8 Drak. N. cr. ,- so, cor- vus voce clara occinuit. id. 10, 40 fin.; and, occinentes in eum adversum corvi, Val. Max. 1, 4. 2.— II. In gen., To sing, chirp, cry: animalia inter se, App. Flor., no. 13. occipio. cepi (coepi), eptum, 3. (ar- chaic form of the fut., exact, occepso for occepero, Plaut. Am. 2, 2, 41 ; Casin. 5, 4, 22: occepsit for occeperit, id. Asin. 4, 1, 49) v. a. and n. [ob-capio] To begin, com- mence any thing (not in Cic. or Caes.) : I. Act. : nunc quod occepi, obsonatum per- gam, Plaut. Mil. 3, 1, 154 : enntionem, id. Stich. 5, 5, 19 : quaestum, Ter. Andr. 1, 1, 52: sermonem cum aliquo, id. Eun. 4, 1, 8: magistratum, lo enter upon, Tac. A. 3. 2. — Pass.: istuc quicquid est, qua hoc occeptum est causa, loquere, Ter. Heaut. 4. 1, 36.— (/5) c. inf. : loqui, Plaut. Trin. 4, 3, 35 : agere armentum. Liv. 1, 7. — Pass. : fabula occepta est agi, Ter. Eun. prol. 22. — II. Neutr., To begin, commence: modo O C C IJ dolores occipiunt primulum, Ter. Ad. 3, 1, 2: hiems, Tac. A. 12, 12. OCCipitilMPi >'■ "• [ob caput] Theback part of the head, the poll, the occiput : in occipitio quoque habct oculos, pessima. Plant. Aul. 1, 1, 25: humeri» ad occipiti- um ductis, Quint. 11, 3, 160; Cels. 4,2: — ne post occipitium exercitus rclinqueret, behind his back, Var. in Non. 245, 15. Of animals: Plin. 11, 29, 35. — Proverb.: frons occipitio prior est ; v. Irons, p. 653, b. OCCiput. 'tis, n. [id.] The back part of the. head, the poll, occiput (less freq. than occipitium) : Pers. 1, 62. OCCisiOt onis,/. [1. occido] A massa- cre, slaughter, murder (rare, but quite class. ; sometimes interchanged in the MSS. with occidio; cf. the explanation at Cic. Phil. 14, 14, 36; Liv. 3, 10, 11; 3, 28, 9) : si cnedes et occisio facta non erit, Cic. Caccin. 14 : Fabii ad unum occisiono perierunt, Aur. Vict. Vir. ill. 14. OCCisitanturj sacpe occiduntur: C. Gracchus, in Fest. p. 201 ed. Miill. [1. oc- cido]. OCCisor. oris, m. [1. occido] A slay- er, murderer: regum, Plaut. Mil. 4, 2, 64. OCClSOliuS) »i um, adj. [occisor] Of or for slaughter (eecl. Lat): animalia, Tert. Anim. 33. OCCISUS. a. um, Part, and Pa., from 1. occido. OC-clamitO (obcl.), 1. v. intens. a. [oh-clamito] To cri/ out, cry aloud, bawl : Plaut. Cure. 1, 3,27. OCClaudo (obcl.), ere, v. occludo. occludo. si. sum, 3. (syncop. form, oc- clusti for oeclusisti. Plaut. Trin. 1, 2. 151. — Collat. form, occlaudo, Cod. Theod. 11, 24, 1) v. a. [ob claudo] To shut or close up: I. Lit. (quite class.): FORES OCLV- DITO, Lex Puteol. ap. Haubold. p. 72: occlude ostium: et ego hinc occludam, Plaut. Most. 2, 1, 78: aedes, Ter. Eun. 4, 7, 14 : tabernas, Cic. Acad. 2, 47 ; Catil. 4, 8 fin. : furax servus, cui domi nihil sit nee obsignatnm nee occlusum, id. de Or. 2, 61 : ego occlusero fontem, Att. in Non. 139, 8 : — me non excludet ab se. sed apud se eccludet domi, Plaut. Men. 4. 2, 108. H, Transf., To restrain, stop: so. bin- guam, i. e. to prevent from speaking (ante- class.) : Plaut. Mil. 3. 1, 10:— libidinem, to restrain, Ter. Andr. 3, 5, 25. — Hence occlusus (obcl.), a, um. Pa.. Shut or closed up ; Comp. : qui occlusiorem habe- ant stultiloquentifim, they would keep their foolish talk more lo themselves, Plant. Trin. I, 2, 185. — Sup. : ostium occlusissimum, Plaut. Cure. 1, 1, 15. occlusus, a. um, Part, and Pa., from occludo. OCCO) ^vi) atum, 1. v. a. To harrow : " oecare et occatorcm Verrius dictum pu- tat ab occaedendo, quod caedat grandis globos terrae : cum Cicero venustissime dicat nb occaecando fruges satas," Fest. p. 181 ed. Miill.: segetem, Hor. Ep. 2, 2, 16l:triticum, Plin. 18",21, 50.— Also of vine- yards. To break up and level the ground which has been dug up : oecare, id est comminuere, Var. R. R. 1, 31 ; so Pallad. 6. 4, 1. OCCOenOt are < A corrupt reading in Var. L. L. 7, 3, § 67, for which Miill,, by conjecture, obscoena ; v. Miill. ad loc. OCCOepi, v. occipio. OCCUbltUS; us. m. [occumbo) A go- ing down, setting (eccl. Lat.) : solis, Hiex. Ep. 108, n. 34. OCCubO) *> re > 1. v. n. [ob-cubo] To lie in a place ; to rest, repose in the grave (poet.) : ad tumulum, quo maximus oc- cubat Hector, Virg. A. 5, 371 : Paris urbe paterna occubat, id. ib. 10, 706 : — rrudeli- bus occubat umbris. reposes with the dead, id. ib. 1, 546 : flcbili leto. Sen. Hipp. 997. OCCnlcO (obc), avi, atum, 1. v. a. [ob- calco] To tread or trample down (mostly ante-class.) : bene occulcato, Cato R. R. 49, 2 : palea occulcata pedibus, Var. R. R. 1, 13, 4 ; Liv. 27, 14, 7 Drak. N. cr. OCCUlo (cbc), cului, cultum, 3. v. a. [ob-colo] To cover, cover over. I, In gen. (so extremely seldom) : vir- gulta multa terra, Virg. G. 2, 346. II, In partic, To cover up, hide, con- ceal (so quite class., esp. in the Pa. ; v. in the foils.) : vitia corporis fuco, Plaut. Most 1037 o ecu 1, 3, 118 : vulnera, Cic. Att. 5, 15 : feminae parietum umbras occuluntur, are kept con- cealed, id. Tusc. 2, 15, 36 : hastatos, Liv. 33, 1 : classem sub rupe, Virg. A. 1, 309 : puncta argumentorum, Cic. de Or. 2, 41 fin.: narratum ab iis, Tac. A. 3, 16 : vitia, Quint. 12, 8, 10. — Abs. : si quis et impru- dens aspexerit, occulet ille, Tib. 1, 2, 37. — *B. t)f burying: "occultum efferre significat sub terrain i'erre, ponere," Fest. p.~205 ed. Miill. — Hence occultus (archaic orthoar., OQVOL- TVS, SC. de Bacch. ; v. in "the follg.), a, um, Pa., Hidden, concealed, secret (very freq. and quite class.) : hi saltern in oocul- tis locis prostant, vos in foro ipso, Plaut. Cure. 4, 2, 21 : res occultae et penitus ab- ditae, Cic. N. D. 1, 19, 49 : occultiores in- sidiae, id. Verr. 2, 1, 15 : occultior atque tectior cupiditas, id. Rose. Am. 36 : si quid erit occultius et reconditum, id. Fam. 11, 21 fin. : quum res occultissimas aperueris in hicemque protuleris, id. Acad. 2, 19, 62 : per occultos calles, Virg. A. 9, 383 ; so. via, id. ib. 3, 695 : nota. Ov. A. Am. 3, 630 : crescit, occulto velut arbor aevo, Fama Marcelli,/rom an obscure, remote age, Hor. Od. 1, 12, 45 : res, i. e. the hidden laics of nature, Lucr. 1, 146 : 425 ; Cic. Acad. 1, 4, 15 sq. ; 2, 41, 127 ; id. Fin. 3, 11, 37 ; 4, 7, 18, et al. — b. Of persons, Close, reserved, secret, not open : si me astutum et occul- tum lubet fingere, Cic. Fam. 3, 1.0, 8 : ab occultis cavendum hominibus consultis- que, Liv. 25, 16, 4 ; Tac. A. 6, 51.— With the gen. : occultus odii, dissembling' his hale, Tac. A. 4, 7. — (/?) occultus, adverbi- ally for occulte (Tacitean) : qui ejusmodi preces occulti illuderent, in secret, Tac. A. 3, 29; so id. ib. 4, 12; 40. B. In the neutr. abs. : 1. occulta, orum, Secret things, secrets: servi, quibus occulta creduntur, Cic. Coel. 23 fin. — With the gen. : occulta saltuum scrutari. Tac. A. 1, 61 : occulta conjurationis retexere, id. ib. 15, 74. 2 Adverbially, in occulto, In secret, se- cretin: SACRA IN OQVOLTOD NE QVI- QVAM FECISE VELET, SC. de Baceh. ; v. Append. : in occulto mussabant, Enn. Ann. in Fest. p. 144 ed. Miill. ; Plaut. Trin. 3, 2, 86: stare in occulto, Cic. Clu. ^Sfin. — So, per occultum (post-Aug.) : Tac. A. 6,7; so id. ib. 4, 71 J!».; 5,4; Claud. Cons. Mall. Theod. 124 : ex occulto, from a place of concealment, secret place, Ter. Enn. 4, 7, 17: ex occulto intervenire, Cic. Clu. 16, 47 : Jujurtha ex occulto repente nostras invadit Sail. .1. 59, 2.— Hence, Adv., in three forms, occulte (class.), occulto (ante-classical), and occultim (post-class.) : In concealment, in secret, se- cretly, privately: (a) Form occulte: neque id occulte fert, does not keep it secret, makes no secret of it, does not conceal it, Ter. Ad. 3, 2, 30 : ea nunc occulte cuniculis oppus;- natur, Cic. Agr. 1, 1 : proficisci, Caes. B. C. 1, 66 : inter se constituere aliquid, id. B. G. 7, 83 : nee clam illud occulteque fac- tum est, Plin. 36, 2, 2.—* (/3) Form occul- to : Afran. in Chnris. p. 186 P. — * (v) Form occultim : reptare. Sol. 4. — p. Comp. : co- nari occultius, Cic. Deiot. 6, 18 : erant praeterea complures paulo occultius con- silii hujus participes, Sail. C. 17 ; so Quint. 9, 4, 21.— Snp. : quam potuit occultissime reliquas cohortes duxit, Caes. B. C. 3, 67 ; so Sail. J. 91, 3, c. c. maxime occulte, id. ib. 35, 4. occultatio, onis, /. [2. occulto] A lading, concealing, concealment (rare, but quite class.) : I, Lit: aliae fuga se, aliae occultationetutantur, by hi ding themselves, Cic. N. D. 2, 50 : cuius rei nulla est occul- tatio, * Caes. B. G. 7, 21 fin. : in spelunca, Plin. 7. 45. 46,— II. Trop. : occultatione proposita. CK Fin. 2, 22, 73. OCCUltatOl'. ori3 . m - [> d -] That has been taken possession of: ager, Sicul. Flacc. p. 3 Goes. ; cf., % occupaticius. 1. OCCUpatUS; a , um , Part, and Fa., from 1. occupo. 2. OCCUpatUS, us. »»• [i Q -] An em- ployment, occupation (post-class.) : Claud. Mamert. in Sid. Ep. 4, 2. occupo, avi, atum, 1. (archaic, occu- pasBis for oecupaveris, Plaut. Most. 5, 1, o c cu 48: occupassit for occupaverit id. Asin. 4, 2, 9) v. a. [ob-capio : lit, to lay hold of; hence] To take possession of, seize, occupy any thing (esp. a place) (quite class.) : I, Lit.: totara Italiam suis praesidiis obsi- dere atque occupare cogitat, Cic. Agr. 2, 28 : locum, id. Fin. 3, 20 : possessiones, id. Phil. 13, 5 : urbes, Liv. 33, 31 ; montem, Tac. H. 4, 47: portum, Hor. Od. 1, 14, 2: regnum. Cic. Lael. 12 : tyrannidem, id. Off. 2, 23 : o. familiam optimam, has got hold of, has got into, Plaut. Trin. 5, 2, 12. — Poet, aliquem amplexu, to clasp in. one's arms, to embrace, Ov. F. 3, 509. B. Transf. : 1. To occupy, i. e. to take np,fill with any thing: atra nube polum, Hor. Od. 3, 29, 44 : urbem (sc. aedificiis), Liv. 5, 55: Tyrrhenum mare caementis, Hor. Od. 3, 24, 3. 2. To fall upon, attack one with any thing : 6ed Latagum saxo . • . Occupat os faciemque adversam, Virg. A. 10, 699 : al- iquem gladio, id. ib. 9, 770: aliquem mor- su. Ov. M. 3, 48 : canes ense, Prop. 4, 4, 82. 3, To get the start of, to be beforehand with, to anticipate, to do a thing first: occupat egressas quamlibet ante rates, Ov. Tr. 1, 10, 5 : — volo, tu prior ut occu- pes adire, that you should present yourself the first, Plaut. Ps. 4. 1, 15: bellum face- re, to begin the war first, Liv. 1, 14. II. Trop.: A. To seize, invade, en- gross: tantus timor omnem exercitum occupavit, Caes. B. G. 1, 39 : animos mag- nitudine rei, Cic. Fontej. 5. B. To take up, occupy, employ : hnt-r causa primos menses occupabit, Coel. in Cic. Fam. 8, 10: animum in funambu'o. Ter. Hec. prol. 1, 4 : — pecuniam, to yvi out or lay out money : pecuniam adoles- centulo grandi fenore occupavisti, have loaned it at a high rate, Cic. Fl. 21 : pecu- nias apud populos, id. Verr. 2, 1, 36 : pe- cuniam animalibus, to lay out, invest in cattle, Col. 1, 8 : pecuniam in pecore, id. 11, 1. — Hence occupatus, a, um, Pa., Talten up, oc- cupied, employed, busied, engaged (quite class.) : ut si occupati profuimus aliquid ' civibus nostris, prosimus etiam otiosi, Cic i Tusc. 1,3: in eo, ut Nep. Ale. 8 : tempo- : ra, Cic. Plane. 27. — Comp.: comitiorum i dilationes occupatiorem me habebant Coel. in Cic. Fam. 8, 4. — Sup. : non dubi- to, quin occupatissimus fueris, very much I occupied, Cic. Att. 12, 38. OC-CUrro (obc), curri, rarely cucur- | ri, cursum, 3. (archaic perfi, occecurri, 1 like memordi, peposci, Aelius Tubero in j Gell. 7, 9) v. n. To go or come up to, to go or come to meet, to meet (quite clas- I sical) : I, Lit. : illico Occucurri, atque in- I terpello, Plaut. Merc. 1, 2, 88 : Caesari ve- nienti, Caes. B. G. 3, 79 : scripsi ad enm. ut mihi Heracleam occurreret should come to meet me, Auct. Ep. ad Brut. 1, 6: obviam alicui, to go to meet, Plaut. Epid. 2, 2, 30 : amicis, Hor. S. 1, 4, 135. 2. In partic, To go against, rush upon, attack an enemy : duabus Fabianis legionibus occurrit, Caes. B. C. 1, 40 : ar- matis, id. ib. 2, 27. B. Transf. : 1, To come to, meet with any thing: quibuscumque signis occur- rerat, se aggregabat, Caes. B. G.4, 26. — 2. To go or come to any place ; constr. with the dat., or ad, or in : («) c. dat. : Liv. 31, 29. — (#) With ad : legati ad id concilium occurrerunt, Liv. 31, 29. — (y) With in : in aliam civitatem occurrere, Cic. Verr. 2, 3, 27. — 3. In a local sense, To meet, i. e. to stand or lie opposite to : apud Elegiam oc- currit ei (Euphrati) Taurus mons, Plin. 5, 24, 20. II, Trop.: A. To obviate or seek to obviate, to meet, oppose, counteract: omni- bus ejus consiliis occurri atque obstiti, Cic. Cat. 3, 7 : illi rationi, id. Fat. 18 : ma- livolentiae hominum, Brut in Cic. Fam. 11, 11. — Hence, 2. To cure or attempt to cure ; to relieve, remedy : venicnti occur- rite morbo, Pers. 3, 64 : exspectationi, Cic. Clu. 23 : rei, Nep. Pelop. 1. B. To meet with words, i. e. to- answer, reply, object: ut si dicenti, Quern video? i ita occurras, ego. Quint. 1, 5, 36 : Venus, Val. Fl. 7, 222, — Impers. : occurretur enim, sicut occursum est, Cic. Acad. 2, 14. C. To present itself, appear, occur : oc O CE A ulis ejus tot paludes occurrerent, Col. 2, 2 : animo, presents itself to Ids mind, oc- curs to him, Cic. de Or. 2, 24 : cogitutioni, quonam raodo, etc., Plin. 29, 1, 1 : neque vos paeon, aut herous ille conturbet: ipsi occurrent orationi, will present themselves, Cic. de Or. 3, 49 : haec tenenda sunt ora- tori: saepc enim occurrunt, often occur, id. Or. 32. — With the inf. : occurrit ali- qua diccrc et de magicis herbis, it seems proper, Plin. 24, 17, 99. occui'sacillum, '. «• [occurso] That which Meets or appears to one, an appear- ance, apparition (an Appuleian word) : noctium occursacula, nocturnal appari- tions, ghosts, App. Apol. p. 535 Oud. occursatio. bms, / [id.] A running to meet one, out of respect or lor the sake of courting favor ; attention, officiousness (quite class.) : facilis est ilia occursatio, et blanditiapopularis. Cic. Plane. 12. — In the plur. : vestras et vestrorum ordinum oc- cursationes, Cic. Mil. 35. occursatoi*. oris, m. [id.] One who runs up to others to salute or curry favor with them ; an attentive or officious person (post-class.) : Ans. Idyll. 2, 25. OCCUl-satrix, ieis, /. [id.] She that runs up to one: occursatrix artiheium, perdita spintyrnix, Fest. a. v. SPINTYR- NIX, p. 330 ed. Mull. OCCUl'sio. onis, /. [occurro] A meet- ing, a visit (post-Aug.) : a fraternis occur- sionibus {al. occursibus), Sen. Consol. ad Marc. 18 ; Sid. Ep. 7, 10. OCCUrsitOi arc, *>. inlcns. n. [occurso] To meet (post-class.) : alicui, Sol. 25. OCCUrsO; av i> atum, 1. v. intens. a. [occurroj To run, go, or come to meet ; to meet (not in Cic.) : l Lit. : occursare ca- pro, Virg. E. 9, 24 : fugientibus, Tac. A. 3, 20. — Also of things : occursantes inter se radices, Plin. 16, 2, 2. — B. 1° partic: 1. To rush against, attack, charge ; to strive against, oppose : occursat ocius gladio, Caes. B. G. 5, 44 : — inter invidss, occur- santes, factiosos, opposing, Sail. J. 85. — 2. To come to or toward: quid tu hue occur- sas, Plaut. True. 2, 2, 27. n. Trop. : A. To be beforehand with, to anticipate: fortunae, Plin. Pan. 25. B. To appear before, present one's self to: numinibus, Plin. Pan. 81. — 2. Esp., To appear to the mind ; to suggest itself, enter the thoughts, occur to one ; with or without animo ; also with the ace. of the person : occursant animo scripta, Plin. Ep. 5, 5 : occursant verba, id. ib. 2, 3 : — me occursant multae, occur to me, Plaut. Mil. 4, 2, 56. OCCUrsor; ° r is, "*• [id.] A mecter (late Lat.), Aug. Music. 6, 6. OCCUrsorillS, a, um, adj. [occursor] Of or belonging to meeting (post-class.) : occursoria potio, a whet taken before a meal, App. M. 9, p. 227 ; p. 207 Bip. OCCUl'SUS, us, m. [occurro] A meet- ing, falling in with (not in Cic. or Caes.) : vacuis occursu hominum viis, in the streets, where they met nobody, Liv. 5, 41 : occur- sum alicujus vitare, to avoid meeting him, Tac. A. 4, 60. — Also of inanimate things : rota stipitis occursu fracta ac disjecta, by meeting with a stump, Ov. M. 15, 522. — Of the Labyrinth : occursus ac recursus in- explicabiles, Plin. 36, 13, 19. Oceanensis. e, v. Oceanus, no. II., A. t OceaneolllSi U m - The name of o Roman, gens, Inscr. Grut. 882, 10. Oceanitis, idis, v. Oceanus, no. II., B. OccasiUS. i. »*•> '&KCav6s, Thegrcat sea that encompasses the land, the ocean: "om- nis terra parva quaedam insula e9t, eir- cumfusa illo mari, quod Allanticum, quod magnum, quern Oceanum appellatis in ter- ris," Cic. Rep. 6, 20 ; Enn. Ann. 16, 23 : Oceani ostium, Cic. de imp. Pomp. 12 ; cf. id. Verr. 2, 3, 89 : Oceani freta, i. e. the Straits of Gades, Straits of Gibraltar, id. Tusc. 1, 20 ; cf. id. N. D. 3, 10 : quae sunt maritimae civitates Oceanumque attin- gunt, Caes. B. G. 2, 34 : circumvagus, cir- cumfluent, Hor. Epod. 16, 41; cf., circum- fusus, Rutil. 1, 56: dissociabilis, Hor. Od. 1, 3, 22 : beluosus, id. ib. 4, 14, 48 : rubro, id. ib. 1, 35, 32. — In apposition with mare adjectively, mare Oceanum : quam (insu- lam) mare Oceanum circumluit, Tac. H. 4, 12 Rupert. ; so in the ace. : proximus O CIO mare Oceanum, Caes. B. G. 3, 7, 2 ; ct'., se in nostrum et Oceanum mare extendit, Mel. 2, 6, 2 ; in the dat. : mari Oceano, Amm. 23, 6 ; in the abl. : mari Oceano aut amnibus longinquis septum imperi- um, Tac. A. 1, 9. (Other examples of the adjectival U6e of Oceanus, as Oceano tluc- tu and litore, in Juv. 11, 94 and 113 ; Oce- anas aquas, Venant. Carm. 3, 9, 4 ; Ocea- nis aquis, id. ib. 7, 12, 56, are very dub.; since it is probably more correct to read in Juvenal, Oceani ; and in Venant, in the first passage, Oceanus, and in the sec- ond Oceani.) — 2. Personified, as A deity, the son of Caelum and Terra, the husband of Tethys, and the father of the rivers and nymphs, Cic. Univ. 11 ; id. N. D. 3, 19 ; Hyg. Fab. praef. ; Catull. 88, 6. According to the opinion of the ancient philosophers, that water is the primary element of all things : Oceanumque patrem rerum, Virg. G. 4, 382. B. Transf. : |. A large bathing-tub (post-class.) ; Lamprid. Alex. Sev. 25. 2. A Roman surname, Mart. 3, 95 ; 5, 24 ; 6, 9 ; Inscr. ap. Mur. 1453. II. Derivv. : +A. Occancnsis. e. adj., Of or belonging to the ocean, situated by the seaside: Eckhel. D. N. 8, p. 110. B. Occanitis, idis,/, A daughter of Ocean : Clioque et Berae soror, Oceaniti- des ambae, Virg. G. 4, 341 ; so Hyg. Fab. praef 6cella> ac > m - [ocellus, small-eyed] A Roman surname: Plin. 11, 37, 55. So Suet. Galb. 4 ; Inscr. Grut. 431, 2. OC.cllatuSi a, um, adj. [ocellus] Hav- ing little eyes (ante-class, and po6t-Aug.) ; altera exorat patrem libram ocellatorum, small stones marked with eyes, i. e. spots, like dice, Var. in Non. 213, 30: ocellatis ludere, Suet. Aug. 83. — H, As a proper name, ocellatae sorores, Vestals, perh. so called after an Ocella, Suet. Dom. 8. dccllinat ae, /■ [Ocella] Of or be- longing to an Ocella, Ocelline ; as a fe- male surname : Livia Ocellina, Suet. Galb. 3. + OCelluUlS. i, m. dim. [ocellus] A lit- tle eye, ace. to Diom. p. 313 P. ocellus- ii ">■■ dim. [oculus] A little eye, eyelet (mostly poet.): I. Lit.: ut in ocellis hilaritudo est ! Plaut. Rud. 2, 4, 8 : turgiduli, Catull. 3, 17 : irati, Ov. Am. 2, 8, 15. — As a term of endearment : ocelle mi ! my litlle eye ! my darling 1 Plaut. Trin. 2, 1, 18 : aureus, id. Asin. 3, 3, 101 : jucun- dissimus meus, Aug. in Gell. 15, 7. — So too of things, like our apple of the eye : cur ocellos Italiae, villulas meas, non vi- des? Cic. Att. 16, 6: insularum, Catull. 31, 1. Hi Transf., A bulb or knob on the roots of the reed, called also oculus, Plin. 21, 4, 10. OceluQb i> "•> "SIkiKov, A city in Gal- lia Cisalpina, now perh. Usselio, Caes. B. G. 1, 10 ; cf. Ukert, Gall. p. 451 and 452. t ochra» ae > /• = &XPa, Ochre, yellow ochre, a kind of earth that colors yellow, Plin. 35, 6, 12 ; Cels. 5, 18, 19 ; Vitr. 7, 7. OchuSi i> ™-> ""Qxos : I. A river in Bactriana, that empties into the Oxus, Plin. C, 16, 18; Curt 7, 10/«.; Amm. 23, 26.— II. A surname of Artaxerzes III., king of Persia, Curt. 3, 9 ; 10, 5.— HI. Son of Da- rius Codomannus, Curt. 4, 14. t pcimoideSt is, adj. = uiKiuoudis, Ocimum-like, of the ocimum kind: ll car- duum silvaticum alii ocimoides vocant," App. Herb. 109. tdcimuni) i. «— uiia/ior, Basil: Plin. 19, 7, 36 ; id. 20, 12, 48 ; Cels. 2, 20 ; Col. 10,319; Pers. 4, 21. f OCinum (also ocimum and ocymum), i, n. — LoKtvov, An herb which serves for fod- der, perh. a sort of clover : Cato R. R. 54 ; so Var. R. R. 1, 31 ; Plin. 17, 22, 35, § 198 ; 18,_16, 42. OClOr, ocius, Sup. ocissimus, a, um, adj. [wK£an>, wKiaroff], Swifter, fleeter (poet, and in post-Aug. prose) : J, Lit. : ocior et ventis, et fulminis ocior alis, Virg. A. 10, 247 : ocior cervis, ocior Euro, Hor. Od. 2. 16, 23 ; 24 : aura, id. ib. 1, 12, 48 ; id. ib] 2, 20, 13 : Tigris ocior remeat, Plin. 8, 18, 25 : ociore ambitu, id. 2, 8, 6 : ociore spa- tio, id. 2, 19, 7. II. Transf., of time, Quicker, sooner, O C T A earlier ; in the Sup. : ticorum ocissima se- nectus, Plin. 16, 31. 56: partus, id. 8, 43, 68 : pira, the soonest ripe, id. 15, 15, 16.— Hence, Adv., ociter, Comp. ocius, Sup, oris- sime (archaic collat. form, " OX [ME, ocis8ime," Fest. p. 195 ed. Mall.), Quick- ly, swiftly, speedily (quite class, only in the Comp. and Sup.; cf., "ocius secundae collationis et deinde tertiae ocissime frc- quentata sunt," etc., Fest. p. 181 ed. Mull.) : A, Posit, (post-class.) : profer ociter, App. M. 1 , p. 72 Oud. — B. Comp. : idque ocius faciei, si, etc., Cic. Rep. 6, 26 : ut ocius ad tuum pervenias, id. Quint. 13 : reerean- tur ocius, id. Tusc. 4, 14 : omnium versa- tur urna, serius, ocius Sors exitura, soon- er or later, Hor. Od. 2, 3, 26 : — angulus iste feret piper et tus ocius uva, sooner than, rather than, id. Ep. 1, 14, 23. — 2. Some- times the Comp. is used in gen. for Quick- ly, speedily : sequere hac me ocius, Ter. Heaut. 4, 7, 1 : gladio occursat, Caes. B. G. 5, 43: nemon' oleum fert ocius? quick- ly, Hor. S. 2, 7, 34 : heus exi, Phaedrome, exi, exi, exi, inquam, ocius, Plaut. Cure. 2, 2, 26. — Sup. : ocissime nos liberi possu- mus fieri, Plaut. fragm. ap. Fest. p. 181 ed. Miill. : quam ocissume adprovinciam ac- cedat, Sail. J. 25 : ferre, Plin. 17, 11, 16 : sanant ulcera, id. 34, 10, 22. OcnuS or -OS, "Okvos (sloth) : I. The founder of the city of Mantua, Virg. A. 10, 198. — II, An allegorical picture of Socra- tes the painter, which represented a man twisting a rope, while an ass kept gnawing it apart : Plin. 35, 11, 40, § 137. — Hence, proverb., of labor in vain, which never comes to an end : Prop. 4, 3, 21. * oc-qninisco (°bqu.), ere, v. inch. n. [O.VINO, kindr. with kiv£u> ; cf. conqui- nisco] To bend down, to stoop : Pomp, in Non. 146, 22 sq. 1. OCrea> ae, /• [perh. kindred with OK-pts, a prominence] A greave or leggin (made of mixed metal, and used to pro- tect the legs of foot-soldiers, and also of hunters and country people ; it was some- times worn only on one leg) : ocrea, quod opponebatur ob crus, Var. L. L. 5, 24, § 118 : " ocrejn montem confragosum dice- bant antiqui. Hinc ocrcae dictae inae- qualiter tuberatae," Fest. p. 180 ed. Miill. : ocreas et cristas invenere Cares. Plin. 7, 56, 57 : leves, Virg. A. 7, 634.— The Sam- nites wore a greave only on the left leg : sinistrum crus ocrea tectum, Liv. 9, 4 ; so Juv. 6, 256 (cf. Sil. 8, 419).— Worn by heavy-armed Romans on the right leg : Veg. Mil. 1, 20. — Worn by hunters ; v. ocreatus. By rustics, Virg. Mor. 121. 2. Ocrea, ae, m. A Roman surname : C. Luscius Ocrea, Cic. Rose. Com. 14. ocreatus, a, um, adj. [1. ocrea] Greav- ed: tu nive Lucana dormis ocreatus, Hor. S. 2, 3, 234 : crures, Plin. 19, 2, 7. dcresia ° r 5crlsia> ae,/. A female slave of Tanaquil, the mother of K in g Ser- viusTullius: Ov.F.6,627; Plin. 36, 27, 70. Ocriculum. i, «■■ A city in Umbria, the mod. Otricoli, Liv. 22, 11 ; Plin. Ep. 6, 25 ; Tac. H. 3, 78 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 480 sq. — II. Hence ©criculanus ( a] so Ocricolanus and Otriculanus), a, um, adj., Of or belonging to Ocriculum, Ocriculan: Ocriculana villa, Cic. Mil. 24. — The tribus OCRIC, Inscr. Grut. 189, 5 ; 194, 2 ; 1031, 4 ; cf. Orell. Inscr. II., p. 16.— In the plur. subst., Ocriculani, orum, m., The inhabit- ants of Ocriculum, the Ocriculan s, Liv. 9, 41. tocris» is, m. = bKPiS, A broken, rug- ged, stony mountain (ante-class.) : " oc- rem antiqui montem confragosum voca- bant, ut apud Livium : qui ascendunt al- tum ocrim ; et, celsosque ocris arvaque petria; et, namque Taenari celsos ocris ; et, in Pelio ocri, Fest. p. 181 ed. Miill. I cctachordos (octochordos), on. adj. ■=. oKTaxopoos, Eight-stringed, octa- chord, Vitr. 10, 13. t OCtaedroS, U m. and/. = os, Eight-sided, octahedron : Mart Cap. 6. 233. OCtag-dnOS) ▼■ octogonos. _ ' octameter, tra, trum, adj. = oKT ■ HCrptiS, Having eight feet, octameter ; in prosody : Mar. Victr. p. 2528 P. OCt-anffulus- a > um, adj. [octoan- gulus' Eight-cornered, octangular (post- 1039 O CT O class.) : octangula sphaera, App. Dogra. Plat. 1, p. 595 Oud. OCtans> lis, m. [octo] A measuring in- strument, A half quadrant, an octant: Vitf. 10, 11. OCtaphSron* v. octophoron. 1 OCtaSi ailis, f. = oKTJs, The number eight : Mart. Cap. 7, 242. t OCta-StvloS» on > adj. = oKT&6tv\oSi Having, eight columns, octastyle, Vitr. 3, 2. t octa-teuchus> '. m. = iicr~TevxoS, In eight volumes, oclateuch (late Lat.) : co- dex octateuchus, Cassiod. Instil. Div. 1. OCtaVanii iirum, m. [octavus] Sol- diers of the eighth legion : octavanorum colonia, Mel. 2, 5, 3 ; Plin. 3, 4, 5. oct-ivarius- »'. «m. "dj. l iJ -] Of or belonging to the eighth part (post-class.) : vectigal, a tar of the eighth part, Cod. Jus- tin. 7, 4, 65 lal. octavarum; v. octavus). — II, Subst., octavarius. ii, m„ A receiver of tkis tax : octavarii vectigal accipiant, Cod. Theod. 4, 61, 8, (*or, «cc. to others, this is the gen. of octayarium, i, ?*.). Octavia, ae,/., v. Octavius, OctaVlUSi a - '-The name of a Roman gens, Suet Aug. 1 sq. ; cf. Drumann, His- tory of Rome, vol. iv. p. 218 sq. : C. Octa- vius, the father of the Emperor Augustus, Cic. Att. 2, 1, 12; Phil. 3 6,15: Cn. Octa- vius, the first consul of this gens, Cic. Oft'. 1, 39 : M. Octavius Caecina, a tribune, of the people, id. N. D. 1, 38. — In the fern,, Oc- tavia, the name of the two sisters of the Em- peror Augustus, Suet. Aug. 4; 63; Tac. A. 4, 44. — Octavia was also the name of the daughltr of the Emperor Claudius and Messahua, Siiet. Claud. 27 ; Ner. 7 :— Oc- taviae Porticus, two halls in Rome, Vellej. 1, 11; 2, lj Suet. Aug. 29; Fest. p. 178 ed. Mail. II. Hence OctavianUS, a, urn, adj., Of or belonging to an Octavius, Ocldvian: Octaviano bello, i. e. in the war of the con- sul Cn. Octavius with China, Cic. de Div. 1, 2: milites, of M. Octavius, who fought for Pompey, Caes. B. C. 3, 9. — Esp., subst., Octavianus, i, m., A surname of the Emper- or Augustus, who was adopted out of the gens Octavia into the gens Julia, Cic. Fam. 12, 25; Tac. A. 13, C; Aur. Vict. Vir. ill. 79 ; id. Caes. 1. OCtiiVIXSj a > urn, adj. [octo] Theeighth (quite class.) : octava pars, Cic. Att. 15, 26 : legio, Caes. B. G. 2, 23: marmor, the eighth mile-stone, Mart. 9, 65. — II. Subst., octava, ae, /. : A. ( sc - hora) The eighth hour of the. day: Mart. 4, 8 ; so Juv. 1,49. — 5. (sc. pars) The eighth part, as a tax, Cod. Justin. 4, 61, 7 ; 4, 65. 7 (cf. octava- rius). — HI, Adverb., octavum, For the eighth time: Liv. 6, 36. octavus-decimus, <">. um > «V- The eighteenth: pars, Vitr. 3, 3: anno aetatis, Tac. A 13, 6. OCt-enniSi e . a ^j- [octo-annus] Eight years old (post-class.) : pucr, A mm. 18, 6. OCtlCS» adv. num. foctoj Eight times (quite class.) : septenos octies anfractus, Cic. Rep._6. 12 : victor, Plin. 7, 28, 29. OCtigfCSimuS; a , urn, v. octingente- simus. OCtingcnariuS) a. um, adj. [octin- genij Consisting of eight hundred (ante- class.) ; greges, Var. R. R. 2, 10/». ioctingeni and octingenteni, ae, a, num. distr. foctocentum] A hund- red each, ace. to Prise, p. 1353 P. octingentesimus (eyncop., Jocti- gesimus, ace. to Priac. p. 1353 P.), a, um, num. [octingenti] The eight hundredth : annus, Cic. de Sen. 2. octinjrenii. ae, a, num. [octo-cen- tumj Eight hundred : Cic. Plane. 25 : stadia, id. Acad. 2, 25. OCting'Cntics* a & v - num. [octingen- ti] Eight hundred times: sestertium bis mille octingenties, Vopisc. Tac. 10. OCtipes. edis, adj. [octo pes] Eight- footed (poet.): Cancer, Prop. 4, 1, 150; so Ov. F. 1, 312. OCtOi num. [oktoi] Eight: inillia mili- tum octo, Enn. Ann. 10, 23 : inillia pas- suum octo, Cues. B. G. 1, 21 : centum et octo nnni, Cic. Rep. 2, 10 : centuriae, id. ib. 2, 22: decern ct octo, l.iv. 10, 21, 6. OCto as. adis,/. [octo], for octas, The number eight (post-classical) : Terr. Prac- scr. 49. 1040 OCTO 1. October, hris, m. [id.] Originally, tho eighth month of the Roman year, reckoning from March onward, October : ultima parte Octobris, Col. 11, 3. — Con- nected with mensis : mense Octobri. Vel- lej. 2, 56. — Adjectively : Octobres Idus, Mart. 12, 67; so, Calendae, id. 10, 87:— " October equus appellatur, qui in campo Murtio mense Oct. immolatur, quot an- nis Marti, bigarnm victricum dexterior," Fest. p. 178 ed. Mull. t 2. October> A Roman surname, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arval. p. 564. OCtdchordoSj v - octachordos. OCtd-dccilil- num. [octo -decern] Eighteen : eohortes, Front. Strateg. 2, 5. OctdduruS; >• m - A town of the Ve- ragri, in Gallia Narbonensis. the modern Morligny, Caes. B. G. 3, 1 ; cf. Ukert Gall, p. 490.— II. Deri v., Octodurcnsis, e, adj., Of ov belonging to Oclodurus; in the plnr., Oi todurenses, lum, m., The inhabit- ants of Octodurus, the Octodurians, Plin. 3, 20, 24. 1 OCtdgamuSi >■ m - — OKTui-yiipoi, That has been married eight times (eccl. Lat.) : Hier. in Jovin. 1, n. 15. octogenarius, a, " m > ad .i- [octoge- ni] Containing eighty (post-Aug.) : exhe- redata ab octogenario patre, who was a man of eighty, was eighty years old, Plin. Ep. 6, 33 : fistula, eighty inches broad, Vitr. 8, 7. — II, Subst, Joctogenarius, ii, m., A commander of eighty soldiers, Inscr. Orell. no. 3628. OCtdgeni) ae, a, num. distr. [octo] Eighty each : data ex praeda militibus aeris octogeni bini, Liv. 10, 30. — H, I n gen., Eighty: fetus, Plin. 7, 51, 75. QctOgesa. ae, /. A city in Hispania Tarraconunsis, on the Jberus, near the modern La Gronja, Caes. B. C. 1, 61 ; cf. Ukert, Hispan. p. 452. OCtdgesimUS) a, um, num. [octogin- ta] The < ightieth : quartum annum ago et oct. 'gesimuin, Cic. de Sen. 10 : solstitia, Juv. 4, 92._ OCtdgieS) "-dv. [id.] Eighty times : ses- tertium eenties et octogies, Cic. Pis. 35. — Also in the form octuagics, Plin. 2, 108, 112. OCtOginta (oetuaginta, Vitr. 10, 17), num. [oito] Eighty (quite class.): octo- ginta regnavit annos, Cic. de Sen. 19. I octdgfonos (octagonos), i, m.=zuK- rtfi-yuiTu, Eight-cornered, octagonal: tur- ris marmorea octogonos, Vitr. 1, 6. OCto-jUgiS; e, adj. [octo-jugum] Eight in a team, eight together ; transf., in gen., for eight: nunc jam ontejuges ad imperia obtinenda ire, i. e. eight military tribunes, Liv. 5, 2. — n, Subst., One of the awns of Valentinus : Terr. adv. Val. 36. QctolopJlUS, i, m„ or Octolo- pllum. i. ". A city in Thessaly, Liv. 31, 36; 31, 40; 44^3. OCtd-mlnutalis, e, adj. Worth eight farthings, eight coppers (post-class.) : li- bra, Lampr. Alex. Scv. 22. OCtonariUSi a, um - aa J- [octoni] Con- sisting of eight : numerus, Var. L. L. 9, 49 : versus, an Iambic verse of eight feet, Quint. 9, 4, 72 ; Diom. p. 514 P. : fistula, the plate for which was eight inches broad, Frontin. Aquaed. 23; 42 ; Plin. 31, 6, 31. Octoni) ae, a, num. distr. [octo] Eight each : quum octonos alii lapides ctfe-dint, Plant. Capt. 3, 5, 66 : partes, Var. L. L. 9, 23, § 30 : hujus veneris octoni ordines due- tt, Caes. B. G. 7, 73, 8 : imperat Bellova- cis x (millia), octona Pictonibus, id. ib. 7, 75, 3 ; so, octona millia peditum praetori- bnsdata, Liv. 32, 28.— H, In gen., Eight: octonis iterum natalibus actis, Ov. M. 13, 753. t octophoron (octaph.), i, n. = iiicra- tjiopov, A litter earned by eight bearers : hominem portare octophoro, Cic. Qu. Fr. 2, 10 : so Suet. Calig. 43 ; Mart. 6, 84.— Adject.: lectica octophoro fcrcbatur, Cic. Verr. 2, 5, 11. OCtO-syllabuS, a, um, adj. [octo- syliaba] having eight syllables, octosyllab- ic (post-class.) : Mar. Victor, p. 2598 P. 1 OCtotopi; Oram, m. = iJi.-7-w rdtroi, in astrology, Eight places in the heavens, be- tween the lour cardinal points : Manil. 2, 968. t octovir, Iri, m. [octo-vir] A member O.CUL of a council of eight (usually written VIII. VIR), Inscr. Orell. no. 3658 ; 3699; 3963 ; 3966. OCtuagieS; adv., v. octogies. octuaginta; v. octoginta. OCtuplicatlO) onis,/. [octuplicatus] A making eight-fold, omuttiplying by eight (post-cla_ss.) : Mart. Cap. 7, 267. * octuplicatus- a, um. Part, [octu- plus] Made i iglu-fold, multiplied by eight, oclupled: octuplicato censu, Liv. 4, 24. ' OCtuplus- a, um, adj.= oKTuir\oi)S, Eight- foul, octuple (quite classical) : pars, Cic. Univ. 7.— Subst, octupluin, i, «., The eightfold penalty, the octuple: dam- nare aliquem octupli, Cic. Verr. 2, 3, 11; so, poena octupli, id. ib. : judicium in oc- tuplum, id. ib. ' OCt-USSiSi is. iu. [octo-a6] Eight asses : Quanti emptae? Parvo. Quanti er- go! Octussihus, Hor. S. 2, 3, 156. t OCUlariariUS, a, um, adj. [ocularis] Of or belonging to the eyes, eye-: FABER OCVLARIAR1VS, who inserted artificial eyes (of glass, silver, etc.) in statues, Inscr. Grut. 645, 1. ocularis- e, adj. [oculus] Of or be- longing to the eyes, eye- (post-class.) : oc- ularis medicus, an eye-doctor, oculist, Veg. Vet. 2, 17.— II. Subst, oculare, is, ?/., A medicament for the eyes, eye-salve : Pelag. Vet. 30. — Adv., ociilariter, Wilhtheeyes, ocularly (post-class.) : oculariter intueri, Sid. Ep. 7. dcularius. a, um, adj. [oculus] Of or belonging to the eyes, eye- : ocularius med- icus, an oculist, Cels. 6, 6, 8 : also, absol., ocularius, i, m., Scrib. Comp. 37: — CHI- RVRGVS, Inscr. Grut. 400, 7: claritas, of the eyes, Sol. 24 : aegritudo, a disease of the eyes, id. 4. dculata- ae,/ [oculatus] A hind of fish, pern, a lamprey, Plin. 32. 11, 53. oculatus. a, um, adj. [oculus] I. Furnished with or having eyes, seeing (mostly ante-class, and post-Aug.) : ocu- latus testis, an eye-witness, Plaut. True. 2, 6, 8: Clodius male oculatus, whose sight was bad, Suet. Khet 5. — Comp. : oculatior deus, that has better sight, Tert. adv. Marc. 2,25. — B. Transf., Eye-shaped: oculati circuli, Sol. 19. — H. That strikes the eye, exposed to viiw, conspicuous, visible: ne jiaOuTriS mea in scribendo sit oculatior tal. occultior), Cic. Att. 4, 6, Orel!. N. it. : oc- ulatissimus locus, Plin. 34, 6, 11 : die ven- dere, to sell on a visible pay-day, i. e. for cash (opp. caeca die), Plaut. Ps. 1, 3, 67. OClileuSj a, um, adj. [id.] Full of eyes , transf., sharp-sighted (ante- and post clas- sical) : I, Li t : Argus, Plaut. Aul. 3. 6, 19. — II, Transf.: oculeus totus, App. M. 2, p. 146 Oud. oculi-crcpida- ae, m. [oculuscre- po] A feigned name of a slave, whose eyes snap with the blows he receives, coupled with cruricrepida, Plaut. Trin. 4, 3, 14. oculissimus- a, um, adj. A comical- ly-formed Superl., from oculus, Dearest (cf. ocellus) : oculissime homo, Plaut. Cure. 1. 2, 28: — valuistin' oculissimum ostium? id. ib. 1, 1, 17 ; cf., " oculissimum, carissi- mum. Plautus : oculissimum ostium am- icae." Fest. p. 179 ed. Mull. * dculltUS. "di>- [oculus] As one's own eyes, i. e. most dearly : amare, Plant in Non. 147, 27 sq. ; cf, "oculitus quoquc dicitur. ut funditus, penitus, quo significa- tur tarn carum esse, quam oculum," Fest p. 179 ed. Mull. OCUlO; 1 v. a. [id.] I, To furnish with eyes, make to see (eccl. Latin): A. '-it.: pullos, Tert. Poen. 12. — B, Trop., To en- lighten : homines in agnitionem veritatis oculare, Tert. Apol. 2. — II, To make vis- ible or conspicuous (likewise eccl. Latin): vestcm purpura, Tert Pud. 8. OCUluS (eyncop., oclus, Prud. arvji. 10, 592 dub.), i, m. An eye : I, L i t : " quae (natura) primum ocidos membranis tenu- issimie vestivit et sepsit . . . sed lubricoa oculos fecit et mobiles," Cic. N. D. 2, 57 ; cf. Cels. 7, 7, 13 ; Tlin. 11, 37, 52 ; 54 sq. ; Cic. de Or. 3, 59 : venusti, id. Tusc. 5, 16 : eminentcs, prominent, id. Vatin. 2: oculos conjicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, id. Cluent 19 : adjicere alicui rei, to cast one's eyes upon, to covet, id. Verr. 2, 2, 15 : adjicere ad rem aliquum, id. Agr O D A 2, 10 : de aliquo nusquam dejicere, to nev- er turn one's eyes away from, to regard with Ji/xd attention, id. Verr. 2, 4, 13: dejicere ub aliqua re, to turn away, id. Phil. 1, 1 : in terrain figere, to fix one's eyes upon the around, Tac. II. 4, 72: dejicere in terrain, Ut rust doicti to, Quint. 1, 11. 9 : demitttre, Ov. M. 15, 612 : oculis cernere, to sec with erne's own eyes, Nep. Timol. 2: oculos au- ferre spectanti, to blind the eyes of an ob- server, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 Jin. : ponere sib] aliquid ante oculos, i. e. in imagine to one's self any thing, Cie. Agr. 2, 20 : proponere oculis suis aliquid, ill. Sc&t. 7: esse ante oculos, to be before one's eyes, id. Laid. 11 : res posita in ocu- lis, and ante oculos. that lies before one's eucs, is apparent, eeidtnt. id. Acad. 1, 2; id. de Or. 1, 43: — sul> oculis alicujus, be- fore a person's njes, in his presence : Vellej. 2, 79 : sub oculis doraini esse, Col. 9, 5 : — inque meis oculis Candida Delos erat, before my eyes. Ov. Her. 21, 82 : esse in oc- ulis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with: in maxima celebritate atque in oculis civi- iitn quondam viximus, Cic. Oil. 3, 1,3: — habere in oculis, to keep in sight, to match, •lbs roe: Plaut. Ps. 3, 2, 66 : — esse in ocu- lis. to be beloved, esteemed: Cic. Att. 6, 2 : esse in oculis multitudinis, id. 'fuse. 2, 26: i'erre, gestare in oculis, to love, esteem, value: oderat turn, cum, etc. . . . jam fert in oculis, id. Phil. 6, 4 : rex te ergo in oc- ulis gestare, Ter. Eun. 3, 1, 11. — So as a term of endearment, The apple of my eye, my darling: ubi sunt isti Quibus vos oc- uli estis! quibus vitae? quibus suavia? Plaut. Ps. 1, 2, 46: bene vale, ocule mi! id. Cure. 1, 3, 47. — The ancients swore by their eyes : si voltis per oculos jurare, ui- hilo magis facietis, Plaut. Men. 5, 9, 1. B. Transf. : 1, The power of seeing, sight, vision : ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. de Div. 1. 24 : oculos perdere, Auct. Har. resp. 18: restituere alicui, Suet. Vesp. 7. 2, A luminary, said of the sun and stars (pout, and in post-Aug. prose) : mundi Opulus, t. e. the sun, Ov. M. 4, 227 : stella- rum oculi, Plin. 2, 3, 4. 3, A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc. : Plin. 8, 17, 23 : pavonum caudae, id. 13, 15, 30. 4, Of plants : a. An eye, bud, bourgeon : oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Virg. G. 2, 73 : gemmans, Col. 4, 24. — b. A bulb or knob on many roots, on the /eed, etc. : arundinis, Cato R. R. 6 ; Var. R.. R. 1, 24: seritur arundo bulbo radicis, quern alii oculum vocant, Plin. 17, 20, 33. — C. A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102. IX. Trop. : A. A prime ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effode- runt (.Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38. B. The eye of the soul, the mind's eye : mentis oculis videre aliquid, Cic. Or. 29 : — oculos pascere re aliqua, to feast one's eyes on any thing : Cic. Verr. 2, 5, 26 : fructum oculis capere ex aliqua re, Nep. Eum. 11 : — oculi dolent the eyes aclie, i. e. Utr. sight is pained: Ter. Ph. 5,8, 64 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 14. Ocyalej es, / One of the Amazons, llyjz. Fab. 163. Ocydi'omc. es,f.=i>KvSp6un, Swift- ruuner. one of Actaeon's hounds, Hyg. Fab. 181. dcydrdmUS; h m ^=^>KvipoiioS, Swift- run in r. one of Actaeon's hounds, Hyg. Fab. 181. OCymum. v - ocinum. ocyor» ocyssimissj and ocyus- more correctly ocior, etc. OcypetCj es,/.^wKU3£7)7. Swift-flier, nne of the Harpies, Serv. Virg. A. 3, 209. OcypotC' es, /. = CiKv-'i-rj, Swift-flier, • mv_ or Actaeon's hounds, Hyg. Fab. 181. Oryrrhde or Ocyrhoe, es, /., ilKvf>fi6i}, A daughter of Chiron : quam . . . vocavit Ocyrhoen, Ov. M. 2, 637. ©Cythdus» i. m.= a)K''8oof. Swift- rnnnc . one of Actaeon's hounds, Hyg. Fail. 181. oda> ae ' v - ode. Uuu ODIU { odunarius- ii. ™- [ odarium ] A tin, her of singing : MAG1STSR ODA- RIA1UVS. Inscr. Orell. no. 2634. ' odarium. ii, n. = i\iSapioi', A song, ode (post-Aug.) : Pctr. 53, 11. t ode or oda. ao^ijiAj, A song, esp. a lyric song, an ode. (post-class.) : Auct. Carm. Philom. 13; id. ib. 25. odefacit' dicebant pro olfacit. quae vox a Graeco 6oeu) tracta est, Fe6t. p. 179 ed. Mull. OdeSSOS or OdeSSUS, Uf. 'OiV<"ii. A city of Lower Motsia, on the PontUS Euxinus, Mela, 2, 2 ; Plin. 4, 12, 18 ; also written Odyssus (os), Amm. 32, 9. t odeum, i. «— t;s." Gloss. Philox. ddoratlO* onis, /. [odoror] A smell- ing, smell (extremely seldom) : qualis est haec aurium delectatio, tales sunt oculo- 1041 ODYS rum, et tactionum. et odorationum et sa- porum, Cic. Tusc. 4, 9. 7'he smell, the sense of smelling : odoratio in duas nares n sum mo artifice di visa est, Lack Opif. D.10. odorativuS; a, um . adj. [odoroj Fra- grant, odoriferous (post-class.) : semen, App. Herb. 79. 1. ddoratUSi a , um > P a < from odoro. 2. odoratus. u Si m - [odoror] I. A smelling, smell (quite class.) : eorum ju- i undus non gustatus solum, sed odoratus ctiam, et spectatus, Cic. N. D. 2, 63.— II. Transf.: A. The sense of smell: nihil necesse est de gustatu et odoratu loqui, Cic. Acad. 2, 7, 20 : insecta habent oculos, aliqua et odoratum, Plin. 11, 4, 3. — B. A smell, scent, odor which a thing gives out : Plin. 25, 13. 95. . "idori-fer? era, erum, adj. [odorfero] Bringing or spreading odors, fragrant, odoriferous (poet, and in post- Aug. prose) : S. Lit. : lances, Prop. 2, 10, 23.— B. Pro- ducing perfumes or spices : gens odorife- i'!l, i. e. Persae, Ov. M. 4, 209: Arabia, Plin. :>, 11, 12.— *II. Trop., Sweet, flattering, reductive: non habemus ista odorifera, Sen. Ep. 33. * 6dori-sequUS> a, um, adj. [odor-se- Cjuor] That follows the scent (of a trail) : canes, Liv. Andron. in Terent. de metr. p. 2426 P. ; cf. Serv. Virg. A. 4, 132. pdoro- avi, atum, 1. v. a. [odor] To give a smell or fragrance to, to perfume a thing (poet, and in post-Aug. prose) : odo- rant aera fumis, Ov. M. 15, 734 : niella, Col. 9, 4. — Hence odoratus, a, um, Pa., That has a smell, that emits an odor, odorate; espec., sweet- smelling, fragrant : quid tibi odorato re- feram sudantia ligno Balsama ? Virg. G. 2, 119 : cedrus, id. Aen. 7, 13 : pabula, Col. 3, 17 : capilli, Hor. Od. 3, 20, 14 : comae, Ov. A. A. 2, 734 : Indi, in whose country sweet-smelling spices grow, Sil. 17, 658 : Armenii, Tib. 1, 5, 36 : dux, the prince of the Partkians or Assyrians, who border on Arabia, Prop. 4, 3, 64. — Comp. : vina mus- lis odoratiora, Plin. 21, 7, 18. — Sup. : odo- ratissimi tlores, Plin. 28, 8, 28. dddror? atus, 1. v. dep. [id.] To smell at, examine by smelling: I, Lit. : pallam, Plant. Men. 1, 2, 55. — Hence, B. Transf., To smell out, detect by the scent ; to scent : ibo odorans, quasi canis venaticus, Plaut. Mil. 2, 2, 113: cibum, Hor. Epod. 6, 10: hominem, Col. 6, 2 : sagacius, Plin. 10, 09,88. II. Trop.: A. To aspire to, aim at a thing, in a contemptuous sense, qs. to sn ujf, to nose, as a dog: quos odorari hunc de- eemviratum suspicamini, Cic. Agv. 2, 24. — B. T° search out, trace out, investigate : odorabantur omnia etpervestigabant, Cic. Verr. 2, 4, 13 : quid sentiant, id. de Or. 2, 44 : pecuniam, id. Cluent. 30. — C. To get an inkling or smattering of any thing: odoratus philosophiam, Tac. Or. 19, 3. odoruS; a , um . adj. [odor] Emitting a scent or odor, odorous (mostly poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit.: A. Sweet- smelling, fragrant : flos, Ov. M. 9, 87 : ar- bor, i. e. myrrha, id. A. A. 1, 287 : res, Var. .!L. L. 6, 7, § 83 dub. — Comp. : odorius, Plin. 20, 17, 69.— B. Ill-smelling, slink- . ing (post-class.) : lumen odorum Sullure, Claud. VI. Cons. Honor. 32-1— H. That tracks by the smell, keen-scented : odora ca- > nuim vis, Virg. A. 4, 132. dd09> v - odor, ad init. ©diysae> arum.m., ' 'OSpvaaj, Apeople of Thrace, on the llebrus, now Humili, Liv. 39, 53; Plin. 4, 11, 18 ; also written Odru- sae, Tac. A. 3, 38,— II. Deriv., Odrysi- •HSi "i unl i "'V- Odrysian, poetical for Thracian.: rex, Ov. M. 6, 490: tyrannus, /. e. Tereus, id. Rem. Am. 459 : dux, i. e. Rhesus, id. A. A. 2, 130 : domus, ('. e. of Te- reus, king nf Thrace, Sen.Thyest. 273 : car- ■ aicn, of Orpheus, Val. Fl. 5, 440. — Subst., Odrysius, ii, m., The Odrysian, Thracian, i. c. Orpheus : Val. El. 5, 100. — In the plnr., Odryeii, orum, m., Odrysians, Thracia?is : ■ Ov. Pont. 1. 8, 15. odynoly tesi ae, m. = iivvo\mnt (freer from pain), A fish which was said to relieve the pains of childbirth (al. odynoly- ontes), Plin. 32, 1, 1. Odvssea> *e, /'., ' OSwaua, The Odyssce f .Homer: Ov. Tr. 2, 375.-H. A poem 1042 f, OB DI ofLivius Andronicus, Cic. Brut. 18 ; Gell. 3, 16. — Odysseae portus, the southern ex- tremity of Sicily, Cic. Verr. 5, 34, 87. (* Al. leg. Edissae.) Oca. ae, /. A town of Africa, now Tripoli : Mela 1, 7, 4. OcagTUS; ii ni., Oiarpos, A king of Thrace, the father of Orpheus, Ov. lb. 482; Hyg. Fab. 14,— II. Deriv., OcagriuSj a, um, adj., OldypwS, Oeagrian, poet, for Thracian : Oeagrius Hebrus, Virg. G. 4, 524 : Haemus, where Orpheus was torn in pieces, Ov. M. 2, 219 : dulcius Oeagrios pulsabat pectine nervos, played on the cilh- ara like Orpheus, Sil. 4, 463. Ocbalia, ae, /., OiliaMa, Another name for Tarenlnm, Virg. G. 4, 125 ; cf. Hor. Od. 2, 6, 12; Plin. 3, 11, 16. OebaluS; >• M -. O'iSaXos, A king of Sparta, the father of Tyndarus and grand- father of Helen, under whose guidance the Parthenians went to Lower Italy and founded Tarentnm, Hyg. Fab. 78. — H. Deriv.: A. Oebalides, ae, m., OWaXi- SnS, A male descendant of Ocbalus, an Oe- bolide, Spartan : Oebalides puer, i. e. Hy- acinthus, Ov. lb. 590 : Oebalides, i. e. Pol- lux, Val. Fl. 4, 293.— In the plur., Oebali- dae, arum, m., Castor and Pollux, Ov. F. 5, 705.-B. Oebalis, Wis, /., Of or be- longing to Ocbalus, Oebalian, Spartan : applicor in terras, Oebali nympha, tuas, 1. e. Helen, Ov. Her. 16, 126.— 2. For Ital- ian, Roman : Oebalides matres, Ov. F. 3, 230.— C. OcballUS, a, um, adj., Oili i\t- 05, Of or belonging to Ocbalus, Oebalian, Spartan : Oebalii fratres, i. e. Castor and Pollux, Stat. S. 3, 2, 9 : alumnus, i. e. Pol- lux, Val. Fl. 1, 422 : maims, of Castor, id. 6, 220: puer, i. e. Hyacinthus, Mart. 14, 373 : vulnus, of Hyacinthus, Ov. M. 13, 396 : pel- lex, Helen, id. Rem. Am. 458 : amores, of Helen, Stat. S. 2, 0, 27 : master, Pollux, Stat. Th. 6, 822.-2. Sabine : Ov. F. 1, 260. Oechaliai ae, /., OlxuMa, The name of several cities : I. In Euboea, Virg. A. 8, 290 ; Ov. Her. 9, 1 ; Hyg. Fab. 35.— JI. In Messenia, Plin. 4, 5, 7. — HI. Deriv., 0e- chalisi idis,/., OlxaXis, A female Oecha- lian : Ov. M. 9, 330. Oeclcus (dissyl), ei and eos, m., 01- k).c< i, The father of Amphiaraus, and grandfather nf Alcmaeon, Hyg. Fab. 128. — II. Deriv., Oeclldes» ae, m., OiVAuV. The son nf Oeclcus, i. e. Amphiaraus : Ov. M. 8, 317. OeclllS; i> m - The name of a Centaur, Ov. M. 12, 450. t OCCOndmiai &e,f- = olKovotiia, The management nf household affairs, domestic economy; hence, a proper division, ar- rangement, economy (of an oration, a play, etc.) (post-Aug. ; in Cic. Att. 6, 11 ; 7, 1, 1, written a3 Greek) : Quint. 3, 3, 9 ; so id. 1, 8, 9. t OecdndmiCUSj a, um, adj. = oko- voiiikcs : I, Of or relating to domestic economy ; subst. : in eolibro, qui Oeconom- icus inscribitur, Cic. Off. 2, 24.— H. Of or belonging to a proper (oratorical) divi- sion or arrangement ; orderly, methodic- al: oeconomica totius causae dispositio, Quint. 7^10, 11. loecondmuS) *• m. = okovtuos, a housekeeper, steivard, overseer (post-clas- sical) : Cod. Justin. 1, 3, 33. t f OeCUmeniCUS; a, um, adj. = ol- KOVueviKuS, Of or belonging to the whole inhabited world, ecumenical (post-class.) : Eckhel. D. N. t. 3, p. 336 ; so ib. p. 372. t OCCUS; i. m. = oiKos, A mom in a house ; a hall, saloon (only in Vitruv. and Plin.) : occi magni, in quibus matresfa- miliarum cum lanificis habent sessiones, Vitr. 6, 10 ; Plin. 36, 25, 60. Cf. Becker's Gallus, 1, p. 90, 91. OcdiPUS; odis and i (gen., Ocdipodis, Cic. Fin. 5, 1,3; ace. Oedipum, id. de Sen. 7,22; Fat. 13, 30; abl, Oedipode, id. ib. 14, 33 ; Star. Th. 7. 513 ; and also, Ocdipo, Plaut. Poen. 1, 3, 34 ; plur. ace, Ocdipo- das, Mart. 9, 26), m., Ol6iirovs< A king of Thebes, the so?i of Laius and Jocasta. He unwittingly killed his father; he solved the riddle of the Sphinx ; he unwittingly married liii own mother, who had by him Eteocles, Polyneices, Ismene, and Antigo- ne ; when the incest was discovered, he put out his own eyes, and wandered forth OENO to Athens, where a temple was afterward dedicated to him, Hyg. Fab. 66 ; 67 ; 242; Serv. Virg. A. 4, 470 ; 6, 609 ; Sen. Oedip. ; Cic. Fat. 13 sq. — Proverb, for a solver of enigmas: isti orationi Oedipo Opus con- jectore est, qui Sphingi interpres fuit, Plaut. Poen. 1, 3, 34 : Davus sum, non Oedipus,"/ am no Oedipus (that can solve all riddles), Ter. Andr. 1, 2, 23,— II. Oe- dipus Coloneus, The title of a tragedy of Sophocles, Gr., OlSlnovs £xi KoXuvw, Cic. de Sen. 7, 22. Derivv. : A. OcdipodeSi ae, m„ O/oV trddns, A collat. form for Oedipus : Claud, in Eutrop. 1, 289 : impii Oedipodae nup- tiales faces, Sen. Here. Fur. 496 ; so Stat. Th. 1, 48 ; 163 : abl., Oedipoda, Sen. Oed. 942. B. Ocdipddia» ae, /., OlSmoiia, A fountain in Bneotia, named after Oedi- pus, Plin. 4, 7, 12. C. OedipddldmdeS) ae, m.. The son nf Oedipus : of Polyneices, Stat. Th. 1, 313 : Oedipodionidae fratres, i. e. Etencles and Polyneices, Aus. Epigr. 139 ; cf. Stat. Th. 7, 216. D. OedlpodioniUS; a, um, adj., OlSnTootdvios. Of or belonging to Oedipus: Ov. M. 15, 429 : ales, i. e. Sphinx, Stat. Th. 2, 305. OeensiS) e, adj. [Oea] Of or belong- ing to Oea : civitas Oeensis, Plin. 5, 4, 4 ; cf. Sil. 3, 257.— In the plur. subst., Oeen- scs, rum, 7«., The inhabitants of Oea, Plin. 5, 5 fin.; Tac. H. 4, 50. t oenanthe* es, /. = ohavQri -. I. The grape of the wild vine, Plin. 12, 28, 61. — II. ^ thorny plant, pimpinclla-Uke drop- wort ; Oenanthe pimpinelloides, L. ; Plin. 21. 24, 95. — HI, A bird, called also parra, Plin. 10, 29. 45. I ©cnailthinus? a, um, adj.— olviv divos, Made from the grape of the wild vine: vinum, Plin. 14, 16, 18 : oleum, id. 15,7,7: unguentum, id. 13, 1, 2. OGnailthlumj ". "• ("• oleum, un- guentum) An oiiumenimadeframthe grape nf the wild vine: Lampr. Heliog. 23. 1. OeilCUS (dissyl.), ei and eos, m., Olvcfs, A king of Aelolia or Calydon, the husband of Althaea, and father of Melea- ger, Tydcus, Dejanira, Gorgo, etc., Ov. M. 8, 260 sq. ; Hyg. Fab. 172 ; Stat. Th. 2, 165 ; 586; Cic. poet. Tusc. 2, 8,20,— II. Derivv.: A. OeneiS;idis,/., Ohnis, The daugh ter nf Ocncus, i. e. Dejanira: Sen. Here Oet. 583. B. OeneiuSi a, um, adj., Ohi'iios, Oencan: Oeneius heros, i. e. Tydcus, Stat. Th. 5, 661. C. OcnCUS (trisyl.), a, um, adj., 0'wq- i'o?, Oencan : Oeneos per agros, i. e. nf Calydan or Aetnlia, Ov. M. 8, 281. 3D. OcmdeS) ae, m., OiveicnS, A male descendant nf Ocncus : atmanus Oenidae variat. i. e. Meleager, Ov. M. 8, 414 ; so Val. Fl. 3, 690: et generum Oeniden, Appule Daune. tuum, i. c. Diomedcs, snn of Tydc- us, Ov. F. 4, 76 ; cf. id. Met. 14, 512. 2. OeneuSi a, um, v. 1. Oeneus, no. II., C. OeniadaC; arum, m„ OlviaSat, Apeo- ple of Acarnania, Liv. 38, 11 ; 26, 24 sg. OeiudcS; ae, v. 1. Oeneus, no. II., D. t oeni^enoS) unigenitos, Fest. p. 195 ed. Mull. t oend°COCtUS> a, um. adj. [vox hybr., from ujwjs-eoctus] Stewed in wine (post- Aug.) : vituli, Petr. S. 47 : so, gallus, id. ib. 74 : porcellus, Apic. 8, 7 (al. oenogaratus). * oenogaratus; a, um, adj. [ocno- garum] Cooked with wine-sauce: porcel- lus, Apic. 8, 7 (al. oenococtus). t oenogarum, i, «■ = ofafyapor, Wine- sauce, Apic. 1, 31. Oenomaus, '. «<■> Ohi/iaos, A king of Elis and Pisa, the father of Hippodamia, grandfather of Alrcns and Thycstcs, and father-in-law of Fclnps, Hyg. Fab. 8, 4 ; 250; Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12; Stat. Th 1, 274.— II. The title of a tragedy of Ald- us: Oenomao tuo nihil utor, Cic. Fain. 9, 16, 4 ; cf. id. ib. § 7. t oend-meli) 't°s, n. = olvSptch, Wine- honey, a kind nf mead, Ulp. Dig. 33, 6, 9; cf. Pall. 11,17. OcndnCi e*. /. Olvm-n ■■ I. -4 Phrygi- an nymph, the daughter of Cebren, beloved by Paris, but afterward deserted by him. O F E L Ov. Her. 5 ; Diet. Oct. 3, 21 ; Suet. Dom. 10. — II, Another name for the Island of Aegina, ncc. to Plin. 4, 12, 10 fin. i oend-phorum, i> n, = olvotbc'pov, A Wine-holder, wine basket : [lor. S. 1, 6, 109 ; 80 Pers. 5, HO. 1 Ocno-phdi -as. i. / = Oho>j>f>pm, The wine-carrier, a female statue ot Prax- iteles, Plin. 154, 8, 19, § 69. Geiiopia. ae,/., Oivoniu, Another name for the Island of Aegi.no, Ov. M. 7, 472 and 47:! Jahn N. cr. — H. Hence OcnopiUS, n, um, adj., Of or belonging to Ucuopia, Omopian: muri, Ov. M. 7, 490. Ocnopion, on 's, "'-, Olvmriav, A king of Chios, the father of Merope, Cie. Arat. 673: Germ. Arat. 656; Avien. Ar. 1182. OcnopillS. a, urn, v - Oenopia, no. II. t oend-pollum» i. n,=z oivoirtaXsiov, .1 wine-shop, vintry (a Plautinian word) : Plant, Asin. 1, 3, 48. t oenothera> ae,/, or ocnothcris, idis,/. = o(i;ofl^a or olvoOnps, Aplartt, the juice of which, drunk in wine, produces sleep: Oenothera, sive ojturis, hilaritatem atterensin vino. Plin. 26, 11, 69: Tne same : Oonctri coluere viri, Virg. A. 1, 532 : ter- rae. Sil. 9, 473 : orae, id. 8, 221 : fines, id. 13, 51. oentlS» a, um. An ancient form for unus, Cic. Leg. 3, 3, 90. t oconisticc. < ■ -• f- — olmvianKfj, The divination of the augurs, augury (post- class.) : Mart. Cap. 9, 303. t oestrUS; i. m - = o7ffrpoS, A gad-fly, horse-fly, breese; pure Lat., asilus: voli- tans, cui nomen asilo Romanum est. oes- trum Graii vertei'e vocantes, Virg. G. 3, 148; nnscuntur in extremis favis apes graridiores, quae ceteras fugant: oestrus vocatur hoc malum, Plin. 11. 16, 16. — H, Transf, Frenzy of a prophet or poet, inspiration (in post-Aug. poets) : Stat. Th. 1, 32 ; so Nemes. Cyneg. 3 ; Juv. 4, 123 ; of., " oestrum furor Graeco vocabulo," Fest. p. 195 ed. Mllll. OeSUS. An ancient form for usus. Cic. Leg. 3, 4. toesypuniii'" =«'«u~oSi Thcgreasy sweat and dirt of unwashed wool : Plin. 29, 2, 10 ; cf. id. 29. 6, 36 ; 30, 4, 10 sq. ; also as a cosmetic of the Roman ladies : Ov. A. A. 3, 213; so id. R. Am. 354. Oeta> ae. or Qctc. es, /. (respecting the sender, cf. Schneid. Gramm. 2, p. 18 ; and 'Bach on Ov. M. 9, 165), Oit,, The mountain range between Thcssaly and Ma- cedonia, where Hercules ascended the fu- neral pile, now Kumayta, Plin. 4. 7, 13 ; I.iv. 36, 15; Cic. Tusc. 2, 7, 19 ; Ov. M. 9, 165 ; 204 ; 230 ; id. Her. 9, 147 ; Virg. Cul. 201 ; Sillig. N. cr. — Proverh. : tibi deserit Hesperus Oeten, for, your wish is gratified, Mr.'. E. 8, 30.— n. Hence OctaeuS) a, um, adj.. Of or belong- in j to Oela : in monte Oetaeo, Att. in Cic. N. II. 3, 16, 41. So, juga, Prop. 1, 13, 24 : deus, i. e. Hercules, id. 3, 1, 32 ; also abs., Oetaeus, Ov. Ih. 349. + oetor> •*. An Archaic form for utor : OETANTVR, Lex Thoria lin. 11, p. 147 ed. Rudorrf. OETIER, an old rogation in Fest. s. v. PVBLICA PONDERA, p. 246 ed. Mull. i oetulil. i. n.=zoiTov. An F. ?""''"*> plant, ollu noise unknown: Plin. 21, 15,52. 1. 6 fell a. ae, /. dim. [oifa] A bile, bit, mouthful, morsel (post-Aug.): I, Lit.: Juv. 11, 142: so Mart. 10, 48; 14, 221; OFPE I'rud. orccb. 10, 383.— II. Transf., A little bit : Seren. Sam. 46, 840. 2. Of clla. ae, m. A Roman surname : Q. Lucretius Ofella, Cic. Brut. 48; Liv. Epit. 86 ; 88 ; Vellej. 2, 27. offa- ae, / A bile, bit, morsel; esp. a little ball or ]iellel made of flour: "auti- qui offam vocabant abscisum globi forma, ut manu glomeratam pultem," Fest. s. v. POENITAM OFFAM, p. 242 ed. Mull.: ott'am eripere alicui, Plin. 18, 8, 7; Var. R. R. 3, 5 : ott'am objieit, Virg. A. 6, 420 : pultis, Cic. de Div. 2, 35. — Proverb., in- ter os ct ott'am, as we say in Eng., be- tween the cup and the lip, Cato in Gel!. 13, 17 ; cf., " vctus est provcrbium inter os et offam, idem significans quod Graecus ille -tiDiniuwdns versus: noXA'i ptTu\v trivet kvMkoS Ka't xf a, "m, Pan. [tarcino] Stuffed or crammed full, loaded (eccl. Lat.) : c. abl., Tert. adv. Marc. 4, 24. + offariUSi a, um, adj. [oft'al A maker of minced meal (post-class.) : Isid. Or. 20, 2. offatinv a dv- [id-] I"- '-"' s ' by bits or little pieces (ante- and post-class.) : jam herele ego te hie hac (machaera) ott'atim conficiam, Plaut. True. 2, 7, 52 ; Isid. Orig. 20, 2. offcctlO" onis,/ [officio] A staining, coloring, dyeing (post-class.) : Arn. 5, 164. + offectdres c0 ' 0, ' um infectores, Fest. p. 192 ed. Miill. ; cf., " INFECTORES qui alienum colorem in lanam coieiunt : OF- FECTOPtES, qui proprio colori novum officiunt." id. p. 112 ed. Miill. 1. offectUSt a, um, Part., from officio. 2. offectuSj us, in, [officio] A bewitch- ing, a charm (poet.) : Grat. Cyn. 406. Offendiculum, h «•.[!•' ottendo] A stumbling-block, obstacle, hindcrance (post- Aug.) : sunt enim in hac ott'endicula non- nulla, Plin. Ep. 9, 11: Paul. Nol. carm. 27, 96. offendimentum, v. offendix. tofiendiX; icis, /. [1. offendoj Tlic knot of a band or the band itself: Titius in Fest. p. 205 ed. Miill. : " ojj'endiccs dice- bant ligaturae nodos, quibus apex retine- hatur. Id, quum pervenisset ad mentum, dicebant OFFENDIMENTVM," Paul, ex Fest. p. 204 : — " offendices nodi quibus 11 bri signantur," Gloss. Isid. I, ofiendOi dij sum, 3. v. a. [ob-FEN- DOJ To thrust, strike, or dash against something (quite class.): I, Lit. : often- dere caput ad fornicem, Quint. 6, 3, 67 : pedem, Auct. B. Hisp. 23 : latus. Cic. Clu. 62 : coxam, to hurl himself in the haunch. Col. 5. 9 : solido, against something solid, Hor. S. 2, 1, 77 : puppis oft'endit in scopu- lis, strikes on, Ov. Pont. 4, 14, 21 : in cor- nua, Sol. 40 : — ne quern in cursu capite, aut cubito, aut pectore oft'endam, aut ge- nu. Plaut. Cure. 2, 3, 2: visco, id. Poen. 2,37. B. Transf, To hit upon, light upon a person or thing, i. e. to come vpon, meet with, find : haec, quum a foro reverter, faeite ut oftendam parata, Plaut. Ps. 1, 2, 30: paululum si cessassem, Domi non offendissem, Ter. Eun. 4, 4, 5: si te in platea ott'endero hac post umquam, peri- isti, id. ib. 5, 9, 34; id. Phorm. 5, 1, 32: imparatum te oftendam, will come upon you unawares, will surprise you, Cic. Fam. 2, 3 : eundem bonorum sensum, id. ib. 1, 9 med. II. Trop. : A. ' n gen.-: quis est tam Lynceus, qui in tantis tenebris nihil of- fender, nusquam incurrat? Cie. Fam. 9, 2: in causis, id. de Or. 2, 74: ad fortu- nam, Phaedr. 4. 14, 6. B. In parti c.. To stumble, blunder, make a mistake, commit a fault; to commit an offense, to be offensive: in quo ipsi of- fendissent, alios reprehendissent. Cic. Clu. 36 : sin quid ott'enderit, sibi totum, tibi ni- O F F E hil oftenderit, id. Fam. 2, 18: apud ali- quern, to offend, give offense to, id. Att. 10, 4 : neque in eo solum oftenderat, quod, Nej). Phoc. 2: legi, to offend against or violate the law, Papin. Dig. 22, 1, 1. — Of things, To be offensive: quum nihil aliud ott'enderit, Liv. 2, 2. C. To find fault with, be displeased with, take offense at any thing : at credo, in Coe- sarem probatis, in me oftenditis, Cacs. B. C. 2, 32 : si in me aliquid oftendistis, have taken any offense at me, Cic. Mil. 36. U, To fail in any thing, i. c. to hare u misfortune, to be unfortunate: apud judi- ces ottendere, opp. causam iis probare. Cic. Clu. 23: cum multi viri fortes often- derit, id. Verr. 2, 5. 50 : naves in redeun- do offenderunt, Caes. B. C. 3, 8. — Im pers.: sin aliquid esset oft'ensum, Cie. Fam. 1, 7 : quoties culpa ducis esset of fensura, Caes. B. C. 3, 72. B. To shock, offend, displease one : me exquisisse aliquid, in quo te oftenderem. Cic. Fam. 3, 8 : tuam aestimationem, id. ib. : neminem umquam non re, non vcr- ho, non vultu denique ott'endit, id. Balb 26: aliquem contumclia, id. Att. 6, 3: splendor, id. Fam. 1, 7 . — polypodion of- fenditstomachum, disagrees with, Plin. 26, 8, 37 : ne colorum claritas aciem oculo- rum oft'enderet, id. 35, 10, 36. — Pass.: multis rebus meus oft'endebatur animus, Cic. Fam. 1, 9. — With the inf. . ut non of- fender subripi (ista munera), so that I am not offended at their being taken from me, Phaedr. 4, 11, 6 : componi aliquid de se. oifendehatur, he took it ill, if, etc., Suet. Aug. 87. — Hence offensus, a, um, Pa. : A. Offensive, odious : o miserum atque invidiosum of- fensumque ordinem senatorium ! Cic. Verr. 2, 3, 62 : ott'ensum et invisum esse alicui, id. Sest. 58. B. Offended, displeased, incensed, im- bittered : o. et alienatus animus, Cic. Att. 1, 17: o. et aliena populi voluntas, id. Tusc. 5, 37. — Comp. : quem cum esse offensio- rem arbitrarer, id. Att. 1, 5, 2 ; so, quem sibi oftensioremsciebat esse, id. Cluent.62. * 2. ofiendo, mis, /. [1. ott'endo] An offense : Afran. in Non. 146, 32 : ('* offendo, ott'ensio," Non.). offensa* ae, /. [1. oftendo, like repul- sa, from repello] A striking or grating against any thing : I. L i t. (so very rare- ly) : donee cerussae similis fiat, nulla den- tium oftensa, and does not grit against the. teeth, Plin. 34, 10, 22 : sine oftensa fricaii- tium, id. 35, 15, 52. II, Trop. : A. Offense, disfavor, dis- pleasure, hatred; enmity: magna in often- sa sum apud Pompeium, Cic. Att 9, 2 : oftensam subire, to incur hatred, Coel. in Cic. Fam. 8, 16 : gravissimam contrahere, to fall into disgrace, Suet. Vesp. 4: often- sam habere, to cause hatred, Quint 9. 2, 72 : ne minus gratiae quam oftensae merea- mur, id. 4, 2. 39. — Hence, 2. I» jurid. Lat, An offending against or violating a law, an offense : oftensa edict! Ulp. Dig. 3, 1, 6 ; so, levis oftensae contrahere culpam, Cod. Theod. 4, 11, 1 : sub qualibet culpae auterroris offensa, ib. 6, 10, 1. B. 4n injury received; an offense, af- front, wrong (so perh. only since the Aug. per.) : gustus, Col. 12, 21 : — oftensas vindicet ense suas, Ov. Tr. 3, 8, 40 : in of- fensis exorabilis, Vellej. 2, 29. — Hence, 2. Of a 6tate of injury, A complaint, in- convenience, indisposition : sine oftensa corporis animique, Petr. 131 : si quid of- fensaein coena sensit, indisposition, Ceils. 1, 6 ; Sen. Ep. 7 ; cf. in the plur., id. Tranq. 2. oftensaculum» i. "■ [ oftenso ] a striking against, a stumbling (post-class.) : I, Lit. : crebris oft'ensaculis contusa cru- ra, App. M. 9, p. 610 0\id.— II. Transf, The object aaainst which one stumbles, A stumbling-block : lapis ecce nostro fix- us off'ensaculo est, Pnid. Apoth. 45; so, adversaries nostris oft'ensacula pedibuB latenter opponit, Lact. Opt. D. 1. offensa tlO. onis,/. [id.] A hitting or striking against any thing (post-Aug.) : I. Lit.: Plin. 28, 16, 72 : ut ott'ensatione ilia (hastae) commoneretur (Demosthenes), Quint. 11, 3, 130.— II. Trop., A stumbling, 1043 O F F E tripping ; a slip, blunder : debemus pati- enter ferre otfensationes memoriae laben- tis, Sen. Ben. 5, 25. pfFensator» oris. A false reading for offensatus, in Quint. 10, 3, 130. offcnsibllis-' . adj. 0- offendo] Liable to stumble, stumbling (eccl. Lat.) : qui of' fensibilibus et caducis gressibus per viam mortis incedit (al. otfensilibus), Lact. 4, 26. offensilis. v. offensibilis. offensio, onis, /. [1. ofl'endo] A strik- ing against anything; a stumbling (quite class.): I. Lit.: pedis offensio, Cic. de l)iv. 2, 40; so in the plur., offensiones pe- dum, Plin. 2, 7, 5, § 24. B. Transf., That against which one stumbles, A stumbling-block : ut nihil of- fensionis haberet, Cic. Univ. 6. II. Trop. : A. An offense given to any one ; hence, disfavor, aversion, dislike, ha- tred : sapiens praetor otfensionem vitat aequalitate decernendi, Cic. Mur. 20 : sus- cipere invidiam atque otfensionem apud aliquem, id. Verr. 2, 2, 55: in odium of- Ibnsionemque alicujus incurrere, id. ib. 12 : cadere, id. N. D. 1, 30 : otfensionem excipcre, id. Inv. 1, 21 : subire, Plin. 35, 4, 7 : accipere et deponere, Cic. Att. 1, 17 : offensiones accendere, Tac. A. 2, 57 : hoc apud alios otfensionem habet, displeases them, Plin. 19, 1, 2, 1. B. An offense which one receives ; dis- pleasure, vexation : habere ad res aliquas otfensionem atque fastidium, Cic. Tusc. 4, 10: mihi majori offensioni sunt quam de- lectationi possessiunculae meae, give me more vexation than pleasure, id. Att. 13, 23. —Hence, 2. A complaint, indisposition ,• an acci- dent, misfortune, mishap : graves solent offensiones esse ex gravibus morbis, Cic. lam. 16, 10 : corporum offensiones, id. Tusc. 4, 14: — offensiones belli, misfor- tunes, defeats, id. de imp. Pomp. 10 : of- fensiones timere, i. e. refusals, id. Off. 1, 21. Offensiuncula, *>e,/. dim. [offensio, no. II., B] A slight offense, disgust, dis- pleasure ; a slight 7nishap (quite class.) : si qua otfensiuncula facta est animi tui, Cic. Fam. 13, 1 : in ista aedilitate otfensi- uncula accepta, some slight checks, id. Plane. 21. pffenso; avi, atum, 1. v. intens. a. [1. offendo] To strike or dash against (not in Cic. or Caes.) : I, Lit: sponte sua of- fensando semina rerum, Lucr. 2, 1057 ; so id. 6, 1051: omnes offensare capita, dash their heads against the wall, Liv. 25, 37. — II. 'Pro p., To stumble, trip, falter in speak- ing : Quint. 10, 7, 10 ; so, si incertior le- gendo velut offensatus fuerit, id. 10,3, 20; v. Zumpt, ad loc. (al. otfensator). ofibnsor* o" 8 . m - I'd.) An offender, injurer (eccl. Lat.) : in gratiam suis cum offensoribus redire, Arn. 7, 216. 1. offcnsuSi a, um, Part, and Pa., from 1. otfendo. 2. offensUSi us, m. [1. offendo] A striking against, a shock (poet, and in post-class, prose) : J. Lit.: Lucr. 4,359; so Tert. adv. Marc. 4, 39.— H. Transf., A lighting upon, meeting with : per offen- sus armorum, Stat. Th. 12, 283. off Crcntia. ae, /. [offero] A present- ing, offering (eccl. Lat.) : causarum, Tert. adv. Marc. 24. offero (obf.), obtfili, oblatum, v. a. (ob-feroj To bring before ; to present, of- fer ; to show, exhibit (quite class.). I. In gen. : incommode illis fors ob- tulerat adventum meum, Ter. Hec. 3, 3, 10 ; cf., opportune te obtulisti mihi obvi- am, Ter. Ad. 3, 2, 24 ; Cic. Att. 3, 10 :— apeciem offerre, to present, exhibit, Cic. de Div. 1, 37, 81. — In the pass., offerri, mid., To show one's self, appear ; to meet, encounter : multis in diificillimis rebus prae8ens auxilium ejus (numinis) obla- tum est, Cic. Verr. 2, 4, 49 : oblata religio est, a religious scruple struck him, id. Fam. 10, 12: metu oblato, id. ib. 13, 1. H. In par tic. : A. To offer, expose ; to bring firrward, adduce : ne offeramus nos periculis sine causa, Cic. Off. 1, 24 ; so, ee morti, Caes. B. G. 7, 77 : se ad mor- tem, Cic. Tusc. 1, 15 : vitam in discrimen, id. Sest. 28 :— moram offerre alicui, Plaut. Poen. 1, 3, 17 : — criminibus oblatis, brought forward, adduced. Cic. Lael. 18. 1044 O F F I B. To offer, proffer; to bring, cause, oc- casion ; to inflict, etc. : in omnia ultro su- am offerens operam, Liv. 40, 23 : dii tibi semper omnia optata offerant, Ter. Ad. 5, 9, 21 : alicui optatissimum beneficinm, Caes. B. G. 6, 41 : ut nunc hac re mihi opem et auxilium offeras. bring me aid and assistance, kelp me, Lucil. in Non. 360, 25 : laetitiam, to procure, Ter. Hec. 5, 3, 18 : alicui injuriam, id. ib. 5, 1, 14 : vitium virgini, id. ib. 3, 3, 23 : stuprum alicui, Cic. Phil. 2, 38 : mortem alicui, id. Sest. 21 : sibi molestiam atque aerumnam offerre, to bring, procure, occasion, Lucil. in Non. 360, 23.-2. I" eccl. Lat., To offer to God, to consecrate, dedicate, Prud. Cath. 5, 150 ; also, to offer up, sacrifice, Sulpic. Sever, dial. 2, 2. oflfertor (obf.), oris, m. [offero] An of- ferer (late Lat.) : Commod. Instruct. 39. offcrtorium (° bf -). ". »■ [id-] a place to which offerings were brought, an. offer- tory (eccl. Lat.) : " offertorium tali ex cau- sa sumpsit vocabulum. Fertum enim di- citur oblatio, quae altari otfertur, et sacri- ficatur a pontificibus, a quo oft'ertorium nominatur, quasi propter fertum," Isid. Orig. 6, 19. *1. offerumenta (ohf.).ae,/. [id.] A present ; comically, of a stripe, cut : offe- rumentas in tergo habere, Plaut. Rud. 3, 4,48. 1 2. offerumenta. 6rum, n. [id.] Of- ferings : " offerumenta dicebant quae of- ferebant (sc. diis)," Fest. p. 188 ed. Mull. offeX; icis, m. [officio] A hinderer : " of- fex impeditor, qui officit," Gloss. Isid. off icialis* e, adj. [officium] Of or be- longing to duly, office, or service, official (post-class.) : libri, which treat of duties, Lact. 6, 11 : operae, official ■performances, Ulp. Dig. 38, 1, 6.— H, Sub st., officialis, is, m., A magistrate's servant or attendant, an official ; for the class, apparitor : App. M. 1 ad fin. : praefecti, Ulp. Dig. 36, 4, 5: universi officiales diversorum officiorum, Cod. Theod. 8, 7, 2 ; Inscr. Orell., no. 2952. — B. In gen., A servant, attendant: ae- mulationi occurrant necesse est officia- les suae, ira, discordia, odium, Tert. adv. Marc. 1, 25. offlCina< R e, /■ [contr. from opifici- na, from opitex ; the uncontracted prim, form, opificina, is 9till found in Plaut. Mil. 3, 3, 7, and Jul. Val. Res. gest. Alex. Magn. 3, 83 fin. ed. Maj.] A work-shop, manufac- tory (quite classical) : I, Lit. : nee enim quicquam ingenuum potest habere offici- na, Cic. Off. 1, 42 : armorum, a manufac- tory of arms. Caes. B. C. 1, 34 ; Nep. Ages. 3; for which, ferraria, Auct. B. Afr. 20: aerariorum, Plin. 16, 6, 8: fullonum, id. 35, 11, 40, § 143 : pictoris, id. ib. : plasta- rum, id. 35, 12, 45 : tingentium, id. 9, 38, 62 : tonstrinarum, id. 36, 22, 47, et al. : promercalium vestium, a shop in which garments arc made for sale, Suet. Gramm. 23 : cetariorum, a place where fish are salt- ed. Col. 8, 17. — 2. I n partic., in eco- nom. lang. for ornithon, A place where fowls are kept, in order to lay their eggs and hatch their young, A poultry house or yard, Col. 8, 3, 4,— B. Transf., A mole- ing, formation : in magnis corporibus fa- cilis officina sequaci materia fuit, Plin. 11, 2, 1. II. Trop., A work-shop, manufactory, laboratory : falsorum commentariorum, et chirographorum officina, Cic. Phil. 2, 14 : nequitiae. id. Rose. Am. 46 : dieendi, id. Brut. 8 : sapientiae, id. Leg. 1, 13 : spi- randi pulmo, Plin. 11, 37, 72. offlCinator* oris, m. [officina] One who keejys a work-shop, a master-workman, an artificer, artist (post-Aug.) : Vitr. 6, 11: noster, App. M. 9, p. 219 ; Inscr. Orell. no. 1090 : OFFICINATORES ET NVMMV- LARI OFFICINARVM ARGENTARIA- RVM, ib. no. 3226; so, OFF. and OFFIC. MONETAE, ib. no. 3227. X Officinatrix, icis, /. [officinator] A woman that keeps a work-shop: Inscr. Orell. no. 4257. officio (obf), eci, ectum, 3. v. n. and a. [ob-facio] To come before, draw near, approach ; esp., to be, in the way of, to hin- der, slop, obstruct (quite class.). J. Lit.: (»i) Neutr.: rum detnum, pu- erili aevo florente, juventas Officit, then al O F FI lengthyouth approaches, Lucr. 5, 887.— More freq. in a bad sense : nunc quidem paullulum, inquit, a sole : offecerat videli- cet apricanti, hindered him from sunning himself, stood before him so as to intercept the sunshine, Cic. Tusc. 5, 32, 92; eo the standing expression, o. luminibus, to ob- struct one's light by building, id. Rab. Post 16; Gaj.Inst.2, 31; id. Dig. 8, 2, 2 ; 10; 23; Ulp. Dig. 8, 2, 15; 39, 1, 5, et saep. : de- moliri ea, quorum altitudo officeret aus- piciis, Cic. Off. 3, 16, 66 : ipsa umbra ter- rae soli officiens noctem efficit. interven- ing before, id. N. D. 2, 19, 49 : quum alii in angustiis ipsi sibi properantes officerent, Sail. J. 58 fin. : hosfium itineri, id. ib. 52: prospectui, Auct. Bell. Afr. 52.— ((3) Act. (only ante- and post-class.) : quapropter simul inter se retrahuntur et extra Offici- untur, are impeded, Lucr. 2, 155 ; id. 5, 774 ; id. 4, 765 :— (iter, Auct Bell. Afr. 61, is prob. a gloss). II. Trop., To stand in the way of, to oppose, obstruct, to be detrimental or hurt- ful to, to hurt : cur te mihi offers, ac meis commodis, officio simulato, officis et ob- stas? Cic. Rose. Am. 38/«.; cf. id. ib. 2: consiliis alicujus, Sail. C. 27 : timor animi auribus officit, id. ib. 58, 2 : nomini, i. e. famae, Liv. praef. 1 : officiunt laetis fru- gibus herbae, hurt, Virg. G. 1, 69 : lactu- cae officiunt cla itati oculorum, Plin. 20, 7, 26. — With a follg. quominus: nee vero Isocrati, quominus haberetur summus or- ator, offecit, quod, etc., Plin. Ep. 6, 29. officiose, adv., v. officiosus, ad fin. officidSltas, atis, /. [officiosus] Obligingness, complaisance, readiness to serve, officiousuess (post-classical) : Sid. Carm. 23, 478. offiClOSUS, a, um, adj. [officium] I, Full of courtconsness or complaisance, obliging, ready to serve, officious (esp. to- ward one'6 superiors) (quite class.) : ho- mo, Cic. Fam. 13, 21 : amicitia, id. Plane. 19: sedulitas, Hor. Ep. 1, 7, 8 : voluntas, Ov. Pont. 3, 2, 17. — Comp. : estne quis- qunm, qui tibi officiosior, liberaliorque vi- deatur? Cic. Rose. Com. 6. — Sup. : offici- osissima natio candidatorum, id. Pis. 23 ; for which with summe: homines Lamp- saceni summe in omnes cives Rcmanos officiosi, id. Verr. 2, 1, 24. II. Dutiful, in accordance with duty: dolor, Cic. Tusc. 3, 28 : labores, id. Mil. 5 : pietas, Sen. Ep. 99. — B. Subst., officiosus, i, m., An official or attendant at a bath : Petr. 92. — 2, Officiosa, ae, /., A Roman surname : Inscr. ap. Malvas. Marm. Fels. p. 57. — Hence, Adv., officiose. Courteously, oblig- ingly, officiously (quite class.) : officiose et amice factum, Cic. Lael. 20, 81 : aliquid facere, Afran. in Charis. p. 247 P. — Comp. : officiosius fecit, quod, etc., Cic. Att. 6, 1. — Sup. : officiosissime venit ad me, Plin. Ep. 10, 32. offici-pcrda. ae, m., and offici- pcrduS; i' m - [officium-perdo] I, One who makes an ill use of the favors of others : Cato Distich. 4, 43. — H, In another sig- nif. : "officipcrdi qxii sui laboris non ha- bent remunerationem," Gloss. Isid. Officium^ "> «• [ob-facio] qs. That which one docs for another, A service, whether of free will or of (external or moral) necessity (quite class.). I. A voluntary service, a kindness, fa- vor, courtesy, etc. A. In gen.: altera sententia est, quae definit amicitiam paribus officiis ac volun- tatibus, Cic. Lael. 16, 58: odiosum sane genus hominum officiaexprobrantium. id. ib. 20. 71 : nihil est vicissitudine studio- rum officiorumque jucundius, id. ib. 14, 49 : filicem cum officio vicini decidcrc, so as to do him a service, Col. 2, 15 : summo officio praeditus homo, exceedingly oblig- ing, Cic. Verr. 2, 1, 51. B. Iu partic.: 1, A ceremonial ob- servance, ceremony, attendance (on a festive or solemn occasion) (so mostly post-Au- gustan) : officio togae virilis interim, Plin. Ep. 1, 9, 2; cf. Suet. Claud. 2: per sol- lenne nuptiarum celeberrimo officio de- ductuin ad se, id. Ner. 28 ; cf. id. Claud. 26; id. Calig. 25: relicto statim novorum consulum officio, id. Caes. 50: in officio salutationis, id. Aug. 27: vitans practer- OFFI navigantium officia, id. Tib. 12 : officia pro- sequendum, id. Caes. 71 : quod suprcmis in matrein olticiis dcfuissot, at the payment J of the last offices, at the funeral, Tac. A. 5, 2. 2. I" an obscene sense, Complaisance, favor of a lover : of the man, Pro]). 2, 22, [ 24 : so Ov. Am. 3, 7, 24 ; cf., virile, Theod. Prise. 2, 11; of the woman, Petr. 140. II. An obligatory service, an obligation, diui/, part, office (so most freq. in prose and poetry of all periods): "nulla vitae pars nequepublieis ncque privatis neque ibrensibus neque domesticis in rebus, ne- que si tecum agas quid, neque, si cum altera contrahas, vacare officio potest: in eoque et colendo eita vitae est honestas omnia et in negligendo turpitudo," etc., Cic. Off. 1, 2, 4 sij. : "perfectum officium rectum opinor vocemus, quod Graec: k«- T6pJu)fAa : hoc autem commune kuO/jkov volant," id. ib. 1, 3. 8 : meminisse officium suuin, to remember one's duty, Plant. Trin. 3, 2, 71 : o. suum facerc, to do one's duty, Ter. Ad. 1, 1, 44 : omnia officia amicitiae servare, to observe all the obligations of friendship, Cic. Fam. 5, 17: exsequi, id. Att. 3, 15 : fungi officio, id. Fam. 3, 8 : sat- isfacere officio, to perform, id. de Div. in Caecil. 14 : officium suum deserere, to dis- regard one's duty, not perform it, id. Off. 1, 9 : discedere ab officio, id. ib. 10 : deesse officio suo, id. Fam. 7, 3 : officii duxit, con- sidered it his duty, Suet. Tib. 11. — Of ani- mals : canes fuuguntur officiis luporum, act the part of, Auct. Her. 4, 34. — Of things : neque pes neque mens satis suum officium facit, Ter. Eun. 4, 5, 3 : officium corporis, the function or property of a body, Lucr. 1, 337 ; so id. 1. 363. B. In par tic, An official duty, a serv- ice, employment, business, office (so espec. in the times of the emperors) : toti officio maritimo M. Piibulus praepositus cuncta administrabat, naval service, Caes. B. C. 3, 5 fin. ; so id. ib. 3, 8 : celeriter equitatus ad quotidianum itineris officium reverti- tur, id. ib. 1, 80, 4 : confecto legationis officio, id. ib. 3, 103, 4 : o. laboriosissimura et maximum, office, Plin. Pan. 91 : nova officia excogitavit, Suet Aug. 37 ; cf., no- vum officium instituit a voluptatibus, id. Tib. 42 : obligationes, quae non propriis viribus consistunt. neque officio judicis, neque praetoris imperio neque legis po- testate contirmantur, Papin. Dig. 44, 7, 27: qui ex officio pro aliis interveniunt, by vir- tue of their office, Ulp. ib. 21, 1, 31, § 14.— Hence, 2, Transf., in concreto : a« The offi- cials or attendants on a magisiratr=offici- alium corpus (post-class.): sub praetextu adventus officiorum vel militum, Ulp. Dig. 1, 18, 6 ; Hermogen. ib. 21, 2, 74 : deponere aliquid apud officium, Paul. ib. 2, 4, 17. b. An office or court of a magistrate : ipse me Regulus convenit in praetoris officio, Plin. Ep. 1, 5. offlgO (obf.), xi, ctum, 3. v. a. [ob-figo] To drive in, fix in, fasten (ante- and post- class.) : furcas circum offinito, Cato R. R. 48, 2; Lex Puteol. ap. Grut. 207, 1: ita densos offigunt implicantque ramos, Liv. 33, 5, 10 Drak. N. cr. : ut offigantur bis pedes, bis brachia, Plant Most. 2, 1, 13 (al. offigantur) : manum alicujus ad ostii tab- ulam grandi clavo, App. M. 4, p. 259 Oud. offirmatc (obf), adv., v. offirmo, Pa , ad fin. offirmatus (obf.), a, um, Part, and Pa., from offirmo. offirmo (obf.), avi, atum, 1. o. a. [ob- firmo] To render firm, durable, or stead- fast (quite class, only in the Pa.) : J. L i t. : pertica, qua stahuli fores offiimari sole- bant, arrepta, to fasten, boll, App. M. 7, p. 501 Oud. : corium, id. ib. — II. Trop., To holdfast to. persevere in : certum offirmare est viam me, quam decrevi persequi, Ter. Hec. 3, 5, 4 : — se, to persist, be obstinate, id. Heaut. 5, 5, 8. So too without se neittr. : id. Eun. 2, 1, 11. — With the inf. : offirm- a6tin' occultare, quo te immittas, pessu- me ? Plaut. Pers. 2, 2. 40.— Hence offirmatus (obf.). a, um, Pa., Firm, resolute, obstinate : animus fortis atque offirmatus, Plaut. Am. 2, 2, 15. — Comp.: mini videtur illius voluntas obstinatior, et in hac iracundia offirmatior, Cic. Att. 1,11. — Adv., of fir mate (obf.), Firmly, siab- OFFU bornly (post-Aug.) : offirmatc rcsislerc, j Suet. Tib. 25. offlai v. offula. " ofilccto (obtl.), Sre, v. a. [ob-flecto] To turn about : navcm, Plaut. Rod. 4. 3, 74. offoco (obf.; collat. form, OFFVCO, v. in the follg.), are, 1. v. a. [ob-faux] To strangle, cfto/ce, suffocate (post-class.) : cum otibcandas iuvicem fauces praebuiseent (al. effocandas), Flor. 2, 11 : quicumque fluctus ejus otfocant, Tert. Idol. 24 : — "of- fucare aquam in fauces ad sorbendum dare," Fest. p. 192 cd. Mull. offrcnatus (obfr.), a, um, Part, [ob- frenoj Bridled ; only trop., curbed, tamed (ante- and post-class.) : Plaut. Capt. 8, 5, 96 : Cerberus, App. M. 6, p. 418 Oud. offringO (obfr.'J, egi, actum, 3. v. a. fob-lrango] /. t. of agriculture, i. q. iterare, To plough a second time ; to cross-plough : " terram cum primum arant, proscindere appellant; cum iterum, offiringere dicunt, to cross-plongh, Var. R. R. 1, 29 ; so id. ib. 32: glebas, Col. 2, 11 ; cf, "ojj'ringi terra dicitur, quum iterum tran9verso sulco aratur," Fest. p. 199 ed. Mull. offucia. ae, /. [ob-fucus] A paint, wash for the face (ante- and post-class.) : I. Lit. : Plaut. Most 1,3, 107.— II. Trop., A trick, delusion : Plaut. Capt. 3, 4, 123 : id praestigiarum atque offuciarum genus, delusions, Gell. 14, 1. 1 off UCOi v - otfoco. I offudas. fallacias, Fest. p. 192 ed. Mull. tal. OFFVCIAS; v. offucia). offula (syncop., offla), ae, /. dim. [of- fa] A little bit, a small piece (peculiar to the vulg. lang. ; cf. Suet. Claud. 40) : " of- fula dicta, ut offa minima e suere," Var. L. L. 5, 22, § 110 ; id. R. R. 2, 4, 11 ; so, carnis, Col. 12, 53, 4 : polentae caseatae, App. M. 1, p. 17 Oud. : panis, Veg. Vet. 4, 18 ; cf. Pall. 1, 29. — Pro v.: quis potest sine offula vivere? Claud, ap. Suet. Claud. 40. — Transf., as a term of abuse applied to a bad slave: quid faciat crucis offla, corvo- rum cibaria 1 this gallows-bird. Petr. 58. offulciO (obf.). (6i). turn, 4. v. a. [ob- fulcio] To slop up (an Appul. word) : vul- nus, qua maxime patebat, spongia offul- ciens, App. M. 1, p. 49 Oud. : raultis laci- niis otfulto vulnere, id. ib. 4, p. 261 Oud. offlllgeo (obf), si, 2. v. n. [ob-fulgeo] To shine against or upon ; to appear (not ante-Aug.) : continuo nova lux oculis of- fulsit, Virg. A. 9. 110 ;— Pil. 13, 114— H. Trop. : lucrum, Pseudo-Quint Decl. 12, 4. offultllS) Part., from offulcio. offundo (obf.), udi, usum, 3. v. a. [ob- fundoj I. To pour before or around ; to pour out, pour down (quite class.) : A. Lit. : cibum (avibus), Plaut. Asin. 1, 3, 64. 2. Transf., mid., To pour itself out ; to spread, extend : nobis aer crassus offun- ditur, i. e. surrounds ns, Cic. Acad. 2, 25 : rubor gravissimis quoque viris oftundi- tur, Sen. Ep. 11 : ignis oculorum offusus, Cic. Univ. 14 : — asinus offunditur, tumbles down, App. M. 4, p. 144. Bi Trop., To pour or spread out any thing over a person or thing : quasi noc- tem quandam rebus offundere, Cic. N. D. 1, 3: baec indoctorum animis offusa cali- go est, id. Tusc. 5, 2 : tamquam si offusa rei publicae sempiterna nox esset, id. Rose. Am. 22 : omnium rerum terrorem oculis et auribus, Liv. 28, 29 : pavorem incompositis, id. 11, 5 : errorem alicui, to cause, id. 34, 6. H. To spread over, i. e. to cover a thing with something. A. Lit. : ut enim obscuratur et offun- ditur luce solis lumen lucernae, Cic. Fin. 3,14; so, oculi clarissima in luce tenebris offusi, Val. Max. 2, 7, 6. B. Trop.: offusus pavore, filled, Tac. A. 1], 31: Marcellorum meum pectus memoriae oft'udit, has filled, Auct. or. pro Marc. 4. offuSCatlO (obf.), onis, /. [offusco] A darkening, obscuring ; only trop., a vili- fying, degrading (eccl. Lat) : deorum, Tert. ad Nat. 1, 10 ; so id. Res. earn. 43. offllSCO (obf.), are, v. a. [ob-fusco] To darken, obscure ; only trop., to vilify, de- grade (eccl. Lat.) : justitiam, Tert. adv. Marc. 2, 12 ; so, aliquem. id. Spect. 22. offusus (obf.). a, um, Part., from of- fundo. O I N O Ofilius (Oft"), a. The name of a Ro man gens. So, A. Ofilius, A celebrated lawyer, Cic. Fum. 7, 21 ; Att. 8, 37 ; 13, 37. ' Cgdoas. udis, /. = iyioiis, The num- ber eight (eccl. Lat ) : Hier. Ep. 36, n. 9.— H. In par tic, One of the aeons of Val- entin us, Tert. adv. Val. 7 and 20. OgganniO (obg.), ivi or ii, Itum, 4. v. n. |ob -gannioj To yelp, snarl, or growl at (ante- and post-class.) : ogganniuut, Enn. in Non. 147, 11 : quin ccnties eadem iin- perem atque ogganniam, Plaut. Asin. 2, 4, 16 : aliquid alicui ad aurem, Ter. Ph. 5, 8, 41 Kuhnk. : aliquid in aurem alicujus, App. M. 2, p. 115. OggerO (Obg.), ere, v. a. [ob-geroj To profftr, bring, give (a Plautin. word) : amor amarum oggerit, Plaut. Cist. 1, 1, 72: osculum alicui, id. True. 1, 2, 8. OguluiUS» i'. "'■ A Roman proper name, Liv. 10, 6. dgyges, 's, also Ogygus, i, aDd Ogy- gius, n, m., 'Slyvyijf, "ilyvyos, 'SlyiywS, The mythic founder and king of Thebes, in Bototia, in whose reign a great deluge is said to have occurred : oppidum The- bae, quod rex Ogyges aedificarit, Var. P^. R. 2, 1, 2 : ante cataclysmon Ogygi, id. ib. § 3 : hoc factum Ogyge rege dicebnnt, Var. fragm. ap. Aug. C. D. 21, 8. — Form Ogyges, Fest. p. 179 ed. Miill. — Form Ogy- gius, Aug. Civ. D. 18, 8.— H. Derivv. : A. Ogygldac- arum, m., The de- scendants of Ogyges, poet, for the The- baus : Stat. Th. 2, 586. B. OgygiuS? a, um, adj., 'Slyiirio,, Ogijgiau, poet, lor Theban : deus, i. e. Bacchus, who was especially honored at Thebes, Ov. Her. 10, 48; also, Lyaeus, Luc. 1, 675 : populus, the Thebans, Sen. Oedip. 589 : chelys, i. e. of Amphion, king of Thebes, Sid. Carm. 16, 3 : — " Ogygia inoe- nia, i. e. Thebae," Fest. p. 178 ed. Miill. * Ogygia) ae, /. One of the seven daughters of Amphion and Niobc, Hyg. Fab. 69. Ogygidae» arum, v. Ogyges, no. OgygiuS) a, um, v. Ogyges, no. II., B. o£ iincrj. An expression for the most various emotions of the mind. Oh ! O .' ah! oh, tibi ego ut credam furcifer? Ter. Andr. 3, 5, 12 :— oh iniquus es, id. Heaut. 5, 3, 8 :— oh perii ! Plaut. Casin. 2, 3, 19 : — oh, probus homo sum, id. Most 1, 3, 86. — Repeated. Oh, oh, ob, as an exclama- tion of lamentation : id. Capt. 2, 1, 6 : — oh, oh, as an exclamation of exultation : id. Most. 1, 4, 1.2 (al. oh, al. ohoho). 6 lie, interj. Ho ! holloa ! soho ! ho there ! ohe, inquam, si quid audis, Plaut. Asin. 2, 3, 4 : ohe, Jam satis est, Hor. S. 1, 5, 12 ; so Mart. 4, 91. oho. interj. An exclamation of sur- prise or joy, Oho ! aha ! oho. amabo, quid illuc non properas ? Plaut. Poen. 1, 2, 51 dub. 'al. ohe); id. Pseud. 4, 2, 32 dub. (al. ebo). ohoho. v. oh. oi) interj. An exclamation of com- plaint of one weeping: Ph. I intro nunc jam. Dv. Oi, ei, Ter. Eun. 4, 4, 49; so, Oi ! hui ! id. Phorm. 4, 3, 58. dileus (trisyl.), ei and eos, m., "Oi'Xt- vc : I. A king of Locris, father of the Ajaz who violated Cassandra, and who was call- ed, from his parentage, Ajax Oilei (to dis- tinguish him from Ajax Telamonius) : Cic. Tusc. 3, 29: nee mihi Oilei profera- tur Ajax, Lucil. in Non. 158, 12 ; so, unius ob noxam et iurias Ajacis Oilei, Virg. A. 1, 41 ; and in the form Oileos : Ov. M. 12, 622 ; so also, multos, inquit Antonius, pos- sum tuos Ajaces Oileos nominare, Cic. de Or. 2, 66, 265.— Transf. for Ajax: fulmi- ne et ponto moriens Oileus, Sen. Med. 662. B. Derivv.: X OllcuS, a, um, adj. .Oi- lcan : Ay,>x,i.e.theson of Oileus, Hyg. Fab. 81 ; Diet. Cret. 1, 17.— 2. ©lliades. ac, m., 'OiAi rife, The son of Oileus, i. e. Ajax : (al. Oilides), Sil. 14, 479—3. dllldes, ae, m., patron.. 'OiXti&nS, The son of Oile- us, i. e. Ajax : victor Oilide, Prop. 4, 1, 117. H, One of the Argonauts, Hyg. Fab. 14. i o'inos. a, um. An archaic orthogr. for unus : HONC OINO, for nunc unum, second Epit. of the Scipios ; v. Appendix. — So, OINA, adv., for una, Lex Tlior. Ho. 21, p. 153 ed. Rudorff. 1045 OLEN -!' oinuorsci, f°>' universi, SO de Bacch., v. Appendix. dlax, acis, adj. [oleo] Smelling, hav- ing a smell, odorous (post-class.) : Mart. Cap. 1, 81. Olbia, ae,/., 'OXSia, The name of sev- eral cities: I, A city in Pamphylia, Plin. 5, 27, 26. — IJ, A city in Bithynia, afterward called Nicaea, Plin. 5, 32, 43— B. Hence OlbianilS; a, inn, adj. : sinus, now Golfo d'Ismid, Mel. 1, 19, 4.— III. A city in Gal- lia Nnrbonensis, Mela 2, 5. — IV. -d <&-V in Sardinia, Cic. Q. Fr. 2, 6 ; 8 ; Flor. 2, 2, 6 ; Val. Max. 5, 1, 2; cf. Mann. Ital. 2, p. 493 sq. — Deriv., Olbiensis- e, adj., Of or be- longing to Olbia, Olbian: epistola, from. Olbia, Cic. Q. Fr. 2, 3 fin. : ager, the terri- tory of Olbia, Liv. 27, 6. Olbidpdlita; ae, adj. Of or belong- ing to Olbiopolis or Olbia, in Sarmatia; in the plur. subst., The inhabitants of that place, Capitol. Anton. 9. olca, ae,/. A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 65. * OlcadeSi um. nt. A people in His- pania Tarraconensis, beyond the Ebro, Liv. 21, 5, 3; cf. Okert, Hispan. p. 307 and 314. OlciniateS; ium, m. The inhabitants of Olcinium, a sea-port in lllyricvni. the modern Dulcigno : immunes fore Olcini- atas, Liv. 45, 26, 2. t olea, ae (dot. plur., oleabus, Gell. in Charis. 1, 40), iXaiu, An olive, olive-berry : "olea ab elaea," Var. L. L. 5, 22, § 108: oleas caducas, et albas condire, Cato R. R. 58 : oleam cogere, legere, stringere, verberare, id. ib. 344; cf. Plin. 15, 2, 3, § 12. — II, Transf, An olive-tree: agricola cum tlorem oleae videt. baccam quoque se visurum putat, Cic. de Div. 2, 6 ; so id. Rep. 3,9; Quint. 8, 6, 48 ; 8,3,8; 10: ure mares oleas, Ov. F. 4, 741. oleaceus,a,um,arf/. [oleum] Like oil, oily ; like the olive-tree (a Plinian word) : liquor, Plin. 35, 15, 51 : — folia oleacea (al. folia oleae), id. 21, 4. 10, § 18. oleagineuS; also oleaglntus and ole- aginus, a. um, adj. [olea] I, Of or belong- ing to the olive-tree (for the class, oleari- us) : oleagineum seminarium, Cato R. R. 48 : radix, Virg. G. 2, 31 : virgulae, Nep. Thras. 4 : "oleagineis coronis ministri triumphantium utebantur, quod Minerva dea belli esse putabatur," Fest. p. 192 ed. Mull. — II. Resembling an olive-tree or an olive: vitis oleaginia, Col. 3, 2: uva, Plin. 14, 3, 4, 7. — B. Olive-colored : berylli ole- agini, Plin. 37, 5, 20. oleamen, mis, and dleamentum, i,?i. [oleum] An oil-ointment, Scrib. Comp. 222; 269. dleariSi e, adj. [id.] Of or belonging to oil, oil- (a Plinian word) : oleares cotes, i. e. which are moistened with oil, oil-stones, Plin. 34, 14, 41. dlcariUS- a, um, adj. [id.] Of or be- longing to oil, oil- (quite class.) : cella vi- naria, olearia, Cato R. R. 3 ; Cic. de Sen. 10 : dolia, Plin. 15, 8, 8: mercatores, Scae- vola Dig. 50, 4, 5.— II; Subst., olearius, ii, m„ An oil-grinder or oil-seller : in vela- bro olearii, Plaut. Capt. 3, 1, 29 : diligen- tcs. Col. 12, 50. dlearos (-us), or oliaros (-us), i, /., 'ilXenpnS, 'UXinpoS, One of the Cyclades ■near Paros, now Anliparos, Mel. 2, 7, 11 ; Plin. 4, 12,22; Virg. A. 3, 126: Oliaros, Ov. M. 7. 469 ; cf. Mann. Greece, p. 753. dleastelluS, i. m. dim. [oleaster] A Calabriau species of olive-tree, Col. 12. 49, 3. oleaster, stri, m. [olea] The wild ol- ive-tree, oleaster : " oleaster, dypuXaiu " Gloss. Philox. ; Virg. G. 2, 182 ; cf. id. ib 314 ; Plin. 17, 18, 30 ; 16, 44, 89 ; 15, 4, 5. olcastrum; >> «• i- q- oleaster: Calp. olcatus. :l um, adj. [oleum] Moisten- ed with oil, put up in oil (post-class.) : pul- tos oleatae, Coel. Aur. Acut. 2, 37. ! olcf acio. ere, v. olfacio. pleitas, atis, /. [olea] The olive-gath- ering, olive-harvest (ante- and post-class.) : ubi vindemia et oleitas facta erit, Cato R. R. 68 ; id. ib. 144. So, too, Minuc. Fel. 17, 9 ; Mamert. Grat. act. 22. Olenides, ae, v. l. Olenos; oicmc. is, SleniUSj a, um, v. 2. Olenos. olenSj entis, Part, and Pa., from oleo. 6'cntia. ae, / [oleo) A smell, scent (eccl. Lat.) : Tcrt. adv. Marc. 2, 22. 1046 OIEU 'dJentica. ofum, n. [id.] Stinking places : Fest. p. 192 ed. Miill. dlentlCetum, h «■ [id.] A slinking place, a. dung-puddle, in the trop. eignif. (post-class.) : Claud. Mamert. Stat. anim. 2, 9 : o. et foetut'ma, App. Apol. p. 278. 1. Olenos « r -USj i- m -, "SIXei'oS, The husband of Ltthaea, who was changed with her into a stone, Ov. M. 10, 69. — H. Hence OlenideS) ae, m., 'QXcviSnc, The son of Olenns : Phoeeaque Oleniden, Val. Fl. 3, 204. 2. Olenos or -us» i- /•. "JlXcros, An ancient city in Ar.haia, between Pairae and Vymo, Plin. 4, 5, 6. — B A city in Aetolia, Hyg. Astr. 2, 13; Sen! Troad. 826.— H. Derivv. : A. OleniC- es, /., Olenian, po- et, for Achaian, Aetolian : capra Olenie, ?'. e. the goat of Amallhea, Manil. 5, 130. — B. Olenitis, a, um, adj.. 'QXevtos, Ole- nian, poet, for Achaian, Aetolian : capel- la, Ov. F.5, 113: pecus, the goat of Amah thea, id. Her. 18, 188: Tydeus, of Caly- don, in Aetolia, Stat. Th. 1. 402. oleo, lui, 2. (collateral form, olo, ere : Praes. conj., olat, Afran. in Non. 147, 2 : olant, Plaut. Toen. 1, 2, 56; Pompon, in Non. 147, 5), v. n. and a. [o'^u] To smell (quite class.) : I, To emit a smell, to smell of any thing: A. Lit. : cojistr. absol. or with the ace, less freq. with the abl. of that of which any thing smells: quid (ju- ra) olennt. nescias, nisi id unum. ut male olere intelligas, Plaut. Most. 1, 3, 120 : mu- lieres ideo bene olere, quia nihil olebant, videbantur, Cic. Att. 2, 1 : eeram crocum olere, of wax, id. de Or. 3, 25 : olet ungueu- ta, Ter. Ad. 1, 2, 37 : vina fere dulces olu- erunt mane Camenae, Hor. Ep. 1, 19, 5. — With the abl. : cur nardo flammae non oluere meae? Prop. 4, 7, 32; so, Arabo rore, Ov. Her. 15. 76 : sulphure, id. Met. 5, 405. — In a bad sense : cui os oleat, i. e. who has afoul breath. Ulp. Dig. 21. 1, 12. B. Trop., To smell of, savor of any thing; to indicate, betray any thing : olere peregrinum, to savor of, betray, Cic. de Or. 3, 12 ; so, nihil ex Academia, id. N. D. 1, 26 : malitiam, id. Rose. Com. 7 : ver- ba alumnum oient, betray. Quint. 8, 1, 3. II. To betray itself or be observed by its smell : aurum huic olet, i. e. he smells out, observes that I have money, Plaut Aul. 2, 2, 39 : non olet, unde sit, quod dicitur cum illis ? don't you perceive whence it comes ? Cic. Or. 45.— Hence 61 ens. entis. Pa., Smelling, odorous (mostly poet.), viz. : A. Sweet-smelling, fragrant, odoriferous : olentia pascua, Ov. A. A. 1, 95 : mentae, id. Met. 10. 729 : Hymettus, Stat. Th. 12. 622.— B. Stinking, foul, rank : leno, Plaut. Men. 5, 2. Ill : maritus (i. e. hircus), Hor. Od. 1, 17, 7: stagna Palici, i. e. olentia sulphure, Ov. Pont. 2. 10, 25: agri (with the smell of dead bodies), Luc. 7, 821. — 2. Trop.: quaedam jam obliterata et olentia, qs. hav- ing a musty smell, musty, Tac. Or. 22 fin. dledSUS, a, um, adj. [oleum] Oily, full of oil (a Plinian word) : semen, Plin. 27, 12, 81 : butyrum, id. 28, 9, 35. dleraceilS, a, um, adj. [olus] Resem- bling herbs, herb-like (a Plinian word) : frutex, Plin. 26, 8, 53. Idlcrarium, >> «• ['<'•] A garden of vegetables; a kitchen-garden: "olerarium, Xdxnv'lpiov," Gloss. Vet. !' dlerator, «ris, m. [olero] A kitchen- gardener, market-gardener : "olerator, Xaxavow&Xiis," Gloss. Phil. * dlero, 1- ''• a. [olus] To plant with vegetables : hortulos, Mattius in Prise, p. 722 P. J dlesco, ere, v. inch. n. [OLO, whence adoleo, aboleo, proles, etc.] To grow: " suboles ab olescendo, id est crescendo dictae," Fest. s. v. SVBOLES, p. 309 ed. Miill. ! oleto. L "■ <•■ [2. oletum] To foul, defile : Front. Aquaed. 97. .1. olettim, '. "• [olea] A placeplanted with olive-trees : an olive-yard (ante-class, for the class, olivetum) : Cato R. R. 1. 2. oletum, i. n. [oleo] Filth, dirt, ex- crement (extremely seldom) : " oletum, stercus humantim," Fest. p. 203 ed. Miill. : facere oletum, i.e. alvum exonerare, Pers. 1, 112. t oleum, i, n. = l\uiov, Oil, olive-oil: OLIM I. Lit. : "Cato R. R. 64 sq. ; Var. R. R. 1, 55; Col. 12, 50; Plin. 15, 6, 6;" Lex. Thor. lin. 95 ed. Rudorff. p. 191 : instillate oleum lumini, Cic. de Sen. 11 : juventus Nudatos humeros oleo perfusa nitescit, Virg. A. 5, 135 ; so Ov. Tr. 3, 12, 21 : caules ungere oleo meliore, Hor. S. 2, 3, 125 ; Inscr. Orell. no. 748 : BALNEVM CVM OLEO GRATVITO DED1T, ib. no. 3738. — As a fig. of softness, gentleness : oleo tranquillior, quieter, gentler, stiller than oil: Plaut. Poen. 5, 4, 66.— Proverb. : oleum et operam perdere (alluding to nocturnal labors), to lose one's time and trouble, to spend them in vain, Plaut. Poen. 1, 2, 119 ; so Cic. Fam. 7, 1, 3 ; and, ne el opera et oleum philologiae nostrae perie- rit, Cic. Att. 2, 17 ; cf, ante lucem quum scriberem contra Epicureos, de eodem oleo et opera exaravi nescio quid ad te, id. ib. 13, 38 :— oleum addere camino, to add oil to the fire, i. e. to aggravate an evil, Hor. S. 2, 3, 321.— II. From the use of oil to anoint the bodies of wrestlers, transf., for The palaestra : Catull. 63, 65. — And hence, transf. : B. Of Literary contests or rhetorical exercises : genus verborum niti- dum, sed palaestrae magis et olei, quam hujus civilis turbae ac fori, more proper for exercises in the school or for disputa- tions, than for use in public, Cic. de. Or. 3 , 18, 81. Ol-faciO, ec '> actum, 3. (non-con- tracted collat. form, OLEFACIO-: " ole- facit, olefecit. oh factum," Not. Tir. p. 167) v. a. [oleo-facio] To smell, scent some- thing (quite class.): I, Lit.: ea. quae gustemus, olf'aciamus, tractemus, audia- mus, Cic. Tusc. 5, 38, 111 : delphini sa- gaeissime olfaciunt, have a very keen scent, Plin. 11, 37, 50 : laurus folia trita olfacta- que, smelled, Plin. 23, 8, 80; so, gith tusum, olfactum, id. 20, 17, 71.— B. Trop., To smell, scent, surmise, detect any thing : non sex totis mensibus olfecissem, Priusquam, etc., Ter. Ad. 3, 4, 32 : numum, Cic. Agr. 1, 4 : nomen poetae, Petr. 93. * II. To cause to smell at any thing : ol- facere labra (agni) lacte, Var. R. R. 2, 2, 16. olfactO, avi, atum, 1. v. intens. a. [ol- facio] To smell at any thing (ante-class, and post-Aug.): I, Lit. : vestimentum, Plaut. Men. 1, 2, 56 : membrana olfactata, Plin. 28. 16, 63 : pulegii ramum, id. 20, 14, 54. — II, Trop., To smell, snuff, detect, perceive : hoves coelum olfactantes, Plin. 18, 35, 88. * olfactona, ae, /. [olfacto] A nose- gay, bouquet: Fronto de Orat. p. J ed. Maj. olfactdridlum, i. *• dim. [oll'acto- rium] A smelling-bottle, scenl-bo'tlc (post- class.) : " olt'actoriola vaseula sunt mulie- bria, in quibus odoramenta gestantur," Isid. Or. 19, 31 ; Hier. in Jesai. 2, 3, 18. olfactorium, ". n - [olfacio] A nose- gay or smelling-bottle (post-Aug.) : Plin. 30, 11, 29 ; so id. 20, 9, 36. * olfactrix, icis, /■ [olfacto] She that, smells, that has the sense of smell : Plin. 17, 24. 37, § 239. 1. olfactUS, a, um, Part., from ol- facio. 2. ol-factUS, us, m. [olfacio] A smell- ing, smell (post-Aug.): thymi, Plin. 21, 21, 89; id. 23, 3. 13.— H. Transf, The sense of smell : delphini nee olfactus ves- tigia habent, Plin. 11, 37, 50; so id. 10, 70, 90. olflCUS, a, um, adj., prob. i. q. olfaci- ens, Smelling, in a play of words with Al- phicus, Mart. 9, 96, 1. Oliaros, tor olearos, q. v. plldus, a, um, adj. [oleo] Smelling, emitting a smell (mostly post-Aug.) : vasn picata bene olida, Col. 12, 17 ; so, bene oil dae amphorae, id. 12, 38, 4.— Of a bad smell, Stinking, rank, fronzy : olida c«- pra, Hor. Ep. 1, 5, 29 : senex, Suet. Tib. 45 : vulpes, Mart. 10, 37 : aures, Plin. 25, 5,18. — Sup. : nosbasia olidissima, Petr. 21. i OilgOChroniUS. a, um, adj.^oXi- Y"XP 'viuS, Lasting but a short time, short- lived (post-class.), Firm. Math. 3, 5. _ olim, "dv. [ollus, archaic for ille] ; accordingly, lit., At that (sc. remote) time: hence, I, Of past time, Some lime ago, oner upon a time, formerly, in times past, whilom, erst (so freq. and quite class.) : versibu', O L IV 'luos olim Fauni vatcgque cancbnnt, Enn. \nn.7, 2: sicenim olim loquebantur, Cic. in Or. 2, 43 : olim, vel nuper, id. de Div. :, 25 ; eo corresp. to. hoc tempore, id. Fam. 7, 24 : olim . . . mox, Tae. H. 1, 67 : ut crant olim, Cic. Att. 13, 39 ; cf., alium esse censes nunc me, atquc olim, Ter. Andr. 3, 3, 13 ; Cic. Fam. 15, 20 : fuit olim cenex : ei filiae Duneerant, there was once an old man, Plaut. Stich. 4, 1, 33. B. Transf., Now for a Ions time, this good while, long ago (so mostly post- Aug. ; not in Cic.) : olim non librum in manus Bumpsi: olim nescio, quid sit otium, Plin. Ep. 8, 9; Juv. 6, 345: provisum erat, Tac. A. 13, 15: corruptismoribus, id. ib. 14, 15: olim jam nee perit quicquara mihi nee acquiritur, Sen. Ep. 77. II. Of the future, One day, on a future i day, at a future lime, hereafter (so rarely, but quite class.) : utinam coram tecum olim, potius quam per epistolas ! Cic. Att. 11,4; Virg. A. 4, 625 : non, si male nunc, et olim Sic erit, Hor. Od. 2, 10, 17 : nomi- ualiuntur, Quint. 10, 1, 104. C. Jn gen., At any lime, ever; and in propositions which state, as the result of experience, that any thing is wont to take place, at times, sometimes, ofaimes, etc. (so only ante-class, and poet.) : an quid est olim homini salute melius? Plaut. Asin. 3, 3, 128 : vestra meos olim si fistula dicat HiMoivs, Virg. E. 10, 34 : — nunc lenonum et scortorum plus est fere, Quam olim in uscaru most, cum caleturmaxime, Plaut. True. 1, 1, 45; cf. id. Mil. 1, 1, 2; so id. l'ocn. 1, 3, 143 ; cf. also id. Trin. 2, 4, 123 ; (saxum) Tumidis submersum tunditur olim fluctibus, etc., Virg. A. 5, 125 : ut pue- ris olim dant crustula blandi Doctores, ■ Hor. S. 1, 1, 23 Heind. and Orell. : utcal- ceus olim. Si pede major erit, subvertet, si minor, uret, id. Ep. 1, 10, 42; id. Od. 4, 4, 5 : parentis olim si quis impia manu i Senile guttur fregerit, id. Epod. 3, I : ut ' olim amisso dubiae rege vagantur apes, Ov. F. 3, 555 : color oris erat. qui frondi- hus olim Esse solet seris, id. ib. 6, 149 ; id. Met. 14, 429. i OUpor> oris, m. [prob. from Auli puer. like Marcipor. Quintipor] A Roman surname. Inscr. ap. Mur. 154, 2. dllsipO; a ' s0 Olysippo (Illys.), onis, m. A city of Lusitania, the mod. Lisbon, Win. 4, 22, '35 ; 8. 42, 67 : Olysippo, Var. R. R 2, 1, 19 ; cf. Ukert, Hispan. p. 394.— neriv.. dlisiponensis (Olys.), e, adj., Of or belonging to Olisipo: ager, Plin. 4, 22,35. — In thep///r. subst, Olisiponenses, ium, m.. The inhabitants of Olisipo, the Olisiponians, Plin. 9, 5, 4. 61i tor (hoi.), oris, m. [olus] A kitchen- gardener, cabbage-gardener : Var. L. L. fi, 3, § 20 : so Col. 10. 229 ; 11, 1, 2 : Plin. 19. 5, 23.— Proverb., Plaut. Mil. 2, 2, 38. dlitoriUS (hoi.), a, um, adj. [olitor] Of or belonging to a kitchen-gardtner or to vegetables: forum olitorium erat anti- quum, macellum, ubi olerum copia,'' Var. L L. 5, 32, § 146. So, forum, the green- market, Liv. 21, 62 : ostiola, Plin. 19, 8, 38 : hor>i, Ulp. Dig. 50. 16, 198. dliva» ae. f. [digammated from cAaiol I. An olice. Col. 12, 50; 2, 22; Plin. 15. 3, 3; Plaut. Cure. 1, 1, 90; Afran. in Non. 478. 26: lecta de pinguissimis Oliva ramis arborum, Hor. Epod. 2. 56. — JJ t An olice tree: Aristaeus. qui olivae inventor dici- tur, Cic. N. D. 3, 18; id. ib. 2, 8: herum an baccis opulentet olivae. Hor. Ep. 1, 16, 2 : numquam fallens, id. Epod. 16, 45. — B. Transf. (poet.): 1. An olive-branch : undique decerptam fronti praeponere oli- vam. Hor. Od. 1, 7. 7.-2. A staff of olice- wood, an olive-staff: Ov. M. 2, 681. oil vans, antis, Part, [oliva] An olice- gatltmr (post-Aug.) : Plin. 15. 3, 3, § 12. | dliyarius. a, um, adj. [oliva] Of or belonging to olives, olive-, oil- (post-Aug.; peril, only post-class, for olearius) : oliva- ' riae metretae (al. oleariae), Col. 12, 49 : ! molae, Pomp. Dig. 33, 7, 21 ; Paul. 3, 6. 36. i t oliveta and olivitai ae, /. [id.] The olive-harvest: "olivetam dicebant ab oleis, ut a vino rindemiam," Fest p. 192 ed. Miill. : olicilam antiqui dicebant, quom olea cogebantur . . . quamvis quidam olivi- latem earn dicant,'' Fest. p. 202 Mull. N. cr. ollvetum, ". "• I'd.] A place planted OlOR with olive-trees, an olive-yard (quite class.) : quo pluris sint nostra oliveta, Cic. Rep. 3, 9 : vineta, segetes, oiiveta, id. N. D. 3, 36 ; Var. R. R. 1, 22, 3 ; Col. 3. 11, 3 ; id. 5, 9, 1 sq. : " veteris proverbii meminisse con- venit, eum qui arct olivetum, rogarc fruc- tum ; qui stercoret, exorare ; qui caedat, cogere," id. ib. § 15. dllvi-fbr, era, erum, adj. [olivafero] Olive-bearing (poet.) : Mutuscae, Virg. A. 7, 711 : arva, i. e. Sabina, Ov. F. 3, 151 : corona, of olive-branches. Mart. 12, 99 : Eu- rotas, Stat. Th. 4, 22,7. pliVltaSi atis,/. [oliva] The olive-gath- ering, olive harvest : Var. in Non. 148, 4 ; so Col. 12, 47 ; 50. — In the plur. : largissi- mis olivitatibus exuberare, Col. 1, 1, 5. Cf. Joliveta. oiivitor, oris.m. [id.] One who plants and tends olive-trees, an olivc-drcsser (post- class, for olitor) : colles exercentur vini- tori et olivitori. Sid. Ep. 2, 9 ; so App. Flor. 71. 15 dub. (al. olitori). ollVTUTl, i> "• [id.] Oil (poet, and in post-class, prose for oleum) : erne die coe- ca hercle olivum, id vendito oculata die, Plaut. Ps. 1, 3, 67 ; so id. Asin. 2, 4, 26; id. Pseud. 1, 2, 76 ; Lucr. 2, 391 ; so, leve, id. 0, 1072 : inolens, id. 2, 850 : pingue, Virg. E. 5, 68 ; Ov. M. 10. 176 : pisces perfun- dere olivo, Hor. S. 2, 4, 50.— In prose first used by Appuleius ; from the use of oil to anoint wrestlers, abstr. for the palaestra : cur olivum vetat ? Hor. Od. 1, 8, S ; cf., oleum. — II, Transf., An ointment, un- guent : Syrio fragrans olivo, Catull. 6, 8 ; Prop. 3, 15, 31. olla, ae (archaic form, aula : " anlas autiqui dicebant, quas nos dieimus ollas, quia nullam literam geminabant. Itaque AVLICOCIA cvta, quae in ollis coqueban- tur. dicebant, id est elixa," Fest. p. 23 ed. Mull. Examples with aula, for olla, are found in Cato R. R. 52, 1; 81; 85 sq. : Plaut. Aul. 2, 8, 20 ; 22 ; 3, 6. 44 ; 47 ; 4, 2, 4 ; 7 ; Capt. 1, 1, 21 ; 4, 2, 66, et saep. ; cf. also Non. 543, 8. — With respect to the no- tice from Festus, given above, concern- ing the non-reduplication of consonants, the orthography of the fern, praenomen, AVLLA CORNELIA, in the second Epit. of the Scipios, deserves particular atten- tion), /, A pot or jar (quite class.) : Var. in Non. 543, 12 : ollam denariorum im- plere, Cic. Fam. 9, 18 : fictilis, Col. 8, 8 : bibula aut male cocta, id. 12. 45, 3: ET OLLAS PRECATI SVNT, Inscr. Fratr. Arv. tab. 41, a ; cf. Marini Atti, p. 593. — For preserving the ashes of the dead : Inscr. Grut. 865, 10 ; cf. Inscr. Orell. no. 4)44 ; Jahn, Specim. Epigr. p. 29 sq. — Proverb. : olla male i'ervet, i. e. the af- fair goes poorly, looks bad, Petr. 38, 13 : ipsa olera olla legit, the pot culls its own herb-;, i. e. every one follows his own calling, Cat. 94. 2. ollaris. e. a v - 1 . olus, no. II. olusculum- i- "■ dim. [1. olus] .-( small herb or vegetable, a little cabbag, (quite class.) : Cic. Att 6, 1 ; so Hor. S. 2, 6, 64 ; Juv. 11, 79. t olvatum Antistius Labeo ait esse mensurae genus, Fest p. 205 ed. Mull. ; v. Mull., sub voce. OlybriuS* u. m - The surname of several Roman consuls. To one of them, the consul Anicius Olybrius, is addressed a poem of Claudian. — Hence Olybri- acus. "• u 'u, adj., Olybrian : Prud. in Symm. 1, 556. Glympeni. orum. m. The inhabit- ants of the city of Olympus, in Lye.ia : agri Olympenorum, Cic. Agr. 1, 2. Olympia. ae, /., 'OAiwTria, A sacred region in EUs Pisatis, with an olive-wood, where the Olympian games were held ; thert, too, were the famous temple and statue of Juppiter Olympius : quumOlympiam vt- nisset maxima ilia quinquennali celebri- tate ludorum. Cic. de Or. 3, 32 ; id. N. D. 2, 2 fin. : quum uno die duo suos filios victores Olvmpiae vidisset, id. Tusc. 1. 46. Ill; id.'ib. 2, 20. II. Derivv.: A. 61ymplacus,-'.uir.. adj.. '0\vu-tat:6s. Oivmpie: cursus. Alter. Her. 4, 3 : palma, Virg. G. 3. 49 : corona. Suet. Ner. 25: rami, ?'. e. oleaster, r-r.: Th. 6, 554 : palaestra, Luc. 4, 614. B. dlympianus; a, um, adj., Olym- lie (post-class.) : Marc. Emp. 35. C. dlympiCUSi a . um (gen. plur., Olympicum lor Olympicarum. Plaut. Trin. 2. 4, 23), adj., ^OXvu-ikcc. Olympic (poet, and in post-class, prose) -. pulvis, Hor. Od. 1, 1, 3 : certamen. Just. 12. 16. D. dlympiUS) a > um, adj.. 'OM'i>- -ioS, Olympic (quite class.) : delubrum Olympii Jovis, Mel. 2, 3, 4 ; so Plin. 4, 5. 6. There was also a temple of Juppiter Olympius in Athens, Suet. Aug. 60: and in Syracuse, Liv. 24. 21 : equa, that had run in the Olympic races, Plin. 28, 11, 49. 2. Subst : a. olympius, n. »'- ^" appellation bestowed on distinguished nun by the Greeks and Romans ; so of Pericles, Plin. 34, 8, 19, § 74 ; Val. Max. 5, 10, 1 ear. ; of the Roman emperors, Hadrian and Commodus, Eckhel. D. N. t. 6, p. 518. b. Olympiumj "• n - Tlte temple of the Olympic Jupiter: Liv. 24, 23. C, Olympia. orum. «., Gr. to. 'Q\iu- -.ia (scf itpu), The Olympic games helA 10J7 O M AS svery four years at Olympia : sicut fortis oquus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, in the Olympic games (Gr. 'OAii/a- irtu vik&v), Enn. in Cic. do Sen. 5: ad Olympia protieisci, Cic. de Div. 2, 70 : Olympia magna coronari (Gr. 'OXvp-ma ri pc/oha ; opp. to the games held else- where), Hor. Ep. 1, 1, 50: Olympiorum eolenne ludicrum, Liv. 28, 7 : Olympio- rum victoria, the victory in the Olympic games, Cic. Tusc. 2, 17, 41. E. Olympias, adis, /.,'OAuu,;ids,^rc Olympiad j the period of four years that elapsed between the Olympic games, and which the Greeks usually employed in the computation of time : centum et octo annis, postquam Lycurgus leges scribere instituit, prima posita est Olympias, Cic. Rep. 2, 10 : si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, id. ib. ; id. ib. 2, 15 ; ante primam Olympiadem condita, id. ib. 2, 23 : sexta Olympiade, Veil. 1, 8. — In the poets sometimes for lustrum, i. e. a period of five years : quinquennis Olympias, Ov. Pont. 4, 6, 5 ; so Mart. 7, 40. — A Muse, because the Muses were said to dwell on Mount Olympus : Var. L. L. 7, 2: — Olympias, the mother of Alex- ander the Great, Cic. N. D. 2, 27. P. dlympieum, "> «•» 'OXvpmeiov, A temple uj i/iu Olympic Jupiter. Vellej. 1, 10. 1. 01ympiaS,adis,/. An Olympiad; v. Olympia, no. 11., E. 2. Olympias, adis, /. A Muse ; v. 1. Olympus, no. 11. 3. Olympias, adis,/., 'OXvp-ids, The consort oj King Philip of Macedon and mother of Alexander the Great, Cic. de Div. 1,231; 2,06; id. N. D.2, 27; Curt. 5,2/m. 4. Olympias, adis, m., 'OAu/i7rids, A northwest wind, that blows on the Island of Euboea, Plin. 2, 47, 46 ; 17, 24, 37, § 232. dlympiCUSi a, um, v. Olympia, no. II., C _ dlympieum* '. v - Olympia, no. II., F. Olympiodorus, ', m -> 'OXvumeda)- pos, A Gteek proper name. So the in- structor of Epaminondas on the flute, Nep. Ep. 2. dlympiOIUCeS; ae, m., 'OXvpmuvi- Kni, A victor at the Olympi-c games : Atynnas pugil, Olympionices, Cic. Fl. 13 ; so id. Tusc. 1, 46. — Adject. : Olympioni- carum equarum, Col. 3, 9, 5. Olympiscus, h PP : diva [Olympio] A caressing form for Olympio : Olympisce mi, Plaut. Casin. 3, 6, 14. OlvmpiUS, a , um, v. Olympia, no. II., D J 1. Olympus, i> m -> "OXvpiroS, The name of srceial mountains, the most cele- brated of which is one on the boundary of Macedonia and Thcssaly, of great height, and consequently regarded as the seat of the gods, Mel. 2, 3, 2 ; 4, 8, 15 : musae quae pedibus magnum pulsatis Olympum, Enn. Ann. 1, 2 : his diis Helicona atque Olympon attribuerunt homines, Var. R. R. 3, 16, 7 : frondosus, Virg. G. 1, 282 : opacus, Hor. Od. 3, 4, 52. — 2. Transf, poet, ior Heaven: Var. I,. L. 7, 2, §20; Virg. E. 6, 86 : annuit (Juppiter) et totum nutu tremefecit Olympum, id. Aen. 9, 106 : stelliger, Sen. Here. Oct. 1907. — II. De- riv., Olympiades, "m, /•■ The Muses (perh. only ace. tu the follg. statement) : "coelum dicuntGraeci Olympummontem in Macedonia omnes, a quo potius puto Musas dictas Olympiadas," Var. L. L. 7, 2, §20. 2. Olympus, >, m - A pupil of Mar- gyas, OvT M. 0, 393; id. Pont. 3, 3, 42; Hyg. Fab. 165. Olynthus or -os, i, A "O,W0os, a city of Thrace, on the borders of Macedo- nia, Mol. 2, 2, 9 ; Plin. 4, 11,18; Nep. Pe- lop. l ; Juv. 12, 47.-IJ. Olynthius, a, um, adj., Of Olynthus, Olyiithiun, Curt. 8, 8, 19. Subst. : A. Olynthia, ae, /., The region about Olynthus: Var. R. R. 1, 44. — B. Olynthii; orum, m„ The inhab- , kants of Olynthus, the Olynthians, Nep. Timoth. 1 ; Just. 8, 3. tdlyraj at 'i f = />Xvpu, A hind of grain, called also arinca, which greatly resembles xjielt, Plin. 18, 10, 20 ; 22, 25, 57. Qlyssipo, v. Olisipo. If Omasum; i> »• [ A Gallic word, v. m 1048 O MIS the follg.] Bullock's tripe (poet and in post-Aug. prose) : "omasum fi-'tiov kottc- ov Xi-apov rjj twv TttWujv } X(i>rru," Gloss. Phiiox. : patinas coenabat om'asi, Hor. Ep. 1,15, 34; Plin. 8, 45,70: pingui tentus omaso, with his fat paunch, Hor. S. 2, 5, 40. t ombl'ia.j ae, f. = op6pia, A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 6^. omen, (archaic form, OSMEN, v. in the follg.), Tnis, n. ["omen quod ex ore pri- mum elatum est, OSMEN dictum," Var. L. L. 6, 7, § 76 ; cf., " OSMEN, e quo S ex- tritum." id. ib. 7, 5, 97 : "omen velut ore- men, quod fit ore augurium, quod non avi- bus aliove modo fit," Fest, p. 195 ed. Miill. Perh. kindr. with antra and bip, orig. n pro- phetic voice; hence, transf, in gen.] Any indication or action regarded as a fore- boding, A foreboding, prognostic, sign, to- ken, omen (quite class.) : neque solum de- orum voces Pythagoraei observaverunt, sed etiam hominum. quae vocant omina, Cic. de Div. 1, 45: mi paler, inquit (filiola L. Paulli), Persa (catellus) periit. Turn ille Accipio, inquit, mca fil 'a, omen, I take it as a good omen (of a victory over King Perses), id. de Div. 1, 46 : qui discedens mecum ita locutus est, ut ejus oratio omen fati videretur, id. Phil. 9, ifin. : quibus An- tonius (o di immortales, avertite et detcs- tnmini, quaeso hoc omen !) urbem se di- visurum esse promisit, id. ib. 4. 4, 10; of, atque hoc quidem detestabile omen aver- tat Juppiter, id. ib. 11, 5, 11 ; id. de Div. 1, i5fin. ; cf. id. ib. 2, 40 : exire malis omin- ibus, id. Sest. 33 : quam (rem) tu ipse ominibus optimis prosequeris. id. Fam. 3, 12, 2: cum bonis ominibus incipere, Liv. praef. fin. ; so, i secundo omine, go in God's name, good luck attend you, Hor. Od. 3, 11, 50. U. Transf. : A. A solemn assurance : ea lege atque omine, ut, etc., Ter. Andr. 1 , 2, 28.— B. A solemn usage: hie sceptra accipere et primos attollere fasces Regi- bus omen erat, Virg. A. 7, 174. dmentatus, «, um, adj. [omentum] Filled mith omentum (post-class.): isicia omentata, Apic. 2, 1. omentum, h "• The fat-skin, adipose membrane ; fat, esp. in men (post-Aug.) : ast illi tremat omento popa venter, Pers. 6,74. — B. I" partic. : 1. Thcmcmlrane which incloses *he bowels, the caul: Cels. 4, 1 ; Plin. 11, 37, 80.— 2. The bowels: Pers. 2, 47: porci, Juv. 13, 116.— H. Transf., Any skin which envelops an internal part of the body, a membrane: Macr. S. 7, 9 ; of the meninges, ib. dminalis, c, adj. [omen] Portentous, ominous (post-class, for ominosus) : tnm- quam ominalem diem plerique vitant tal. inominalem), Gell. 5, 17. ominatlO, onis,/. [ominor] A fore- boding, prognostic : Fest. p. 88 ed. Miill. * ominator, °ri s > m. [id.] A diviner: Plaut. Am. 2, 2, 90. ornino, are, v. ominor, ad init. ominor, «tuej l. ». dtp. (act. collat. form ante-class. : ut tibi bene sit, qui om- inas, Pompon, in Non. 474, 11) [omen] To forebode, prognosticate, to augur, presage, predict, prophesy (quite classical) : malo enim (alienae), quam nostrae (rci publi- cae), ominari, Cic. Off. 2, 21, 74 : melius, quaeso, ominare, id. Brut. 96, 329 : felix faustumque imperium, Liv. 26, 18 ; Vel- lej. 2. 71 : — optnmus tibi ominamurque in proximum annum consulatum, Plin. Ep. 4, 15; cf., clamor militum et sibi adversa, et Galbae prospera ominantium, wishing, Suet. Ner. 48. — Of inanim. and abstr. sub- jects : naves velut ominatae, as if they had divined, had had a presentiment, Liv. 29, 3, 5: male ominatis Parcite verbis, words of evil omen, Hor. Od. 3, 14, 11. dmuidse, adv., v. ominosus, ad fin. OminoSUS, °. um . "dj- [omen] Full of foreboding, portentous, ominous (post- Aug.) : mons avibus ohscenis ominosus, Messala in Gell. 13, \Afin.: ominosa res, Plin. Ep. 3, 14 fin. — Adv., ominose, Om- inously: ominose retentus, Pseudo-Quint. Decl. 6, 5. omissio, onis,/. [omitto] An omitting, omission (post-class.) : laudis, Sym. Ep. 3, 48 ; so id. ib. 10, 62. omissus, a > um, Pari, and Pa., from omitto. OMNI O-mitto, > s 'i issum, 3. v. a. [ob-mitto] To let go, let loose, let fall: \, Lit. (so rarely ; perh. not in Cic.) : Plaut. Mil. 4, 3, 2: mulierem, Ter. Ad. 2, 1, 18: habe- nas, to let go, Tac. H. 1, 86 : arma, to let fall, Liv. 21, 11 : animam, to give up the ghost, to die, Plaut. Am. 1, 1, 85. II. Trop. (so quite class.) : A. In gen-. To lay aside, neglect, disregard: omittere tristitiam, Ter. Ad. 2, 4, 3 : iracundiam, id. ib. 4, 7, 36: apparatum, Liv. 37, 10: pietatem et humanitatem, to disregard, Cic. Oft'. 3, 10 : omitte timorem, lay aside, id. Rep. 6, 10 fin. : voluptates, id. Fin. 1, 10 fin. : omnibus omissis rebus, laying aside all those things, Caes. B. G. 7, 34 : primam navi^ationem ne omiseris, do not neglect, Cic. Q. Fr. 2, 6. B. In partic. : \ t To pass ovei\ say ■nothing of omit, in speaking : ut omittam cetera quae sunt innumerabilia, Cic. Brut 76 fin. ; of., ut alia omittam, id. Quint. 22: omitto ilia Vetera, quod, etc., id. Att 8, 3, 3 : innumerabiles viros, id. Rep. 1, 1 : de reditu, id. Pis. 22 ; cf. id. Rab. Post. 12. 34. 2. Of an action, To leave off, give over, cease doing any thing ; cum hif. : iratus esse, Plaut. Pers. 3, 3, 26: lugere, Cic. Brut. 76 : curare aliquid, id. Coel. 22, 54 : mira- ri, Hor. Od. 3, 29, 11.— Hence omissus, a, um, Pa., Negligent, heed- less, remiss (nnte-class.) : animo esse omis- so. Ter. Heaut. 5. 2, 9. — Comp. : ab re Omissior, in respect of property, id. Ad. 5, 3, 44. *ommentO (obm.), are, v. n. To wait any where: Liv. Andr. in Fest. p. 190 ed. Miill.; cf., "omental exspectat, dictum a mantando, id est diu manendo," Placid, p. 492. *omni-CanUS, a, um, adj. [omnis- canoj That sings every thing or every where: oratio, App. Flor. p. 349. s Omni-CarpUS, a, um, adj. [omnis- carpoj That crops every thing : " capra carpa, a quo scriptum Omnicarpae ca- prae," Var. L. L. 5, 19, § 97. omni-cdlor, 01 'i s > "■$]■ [omnis-eolor] Of all colors (post-class.) : pictura, Prud. oTttp. 12, 39. omnif ariam, adv., v. omnifarius, ad fin. OmnifariUS, a, um, adj. [omnis] Of all sorts. In the adj. only in the gloss : " omnifarius, Travrotos," Gloss. Phiiox. — Hence omnifariam, adv., On all sides, every where, in every way (post class.) : cum Oceanus omnes terras omnifariam et un- diqueversum circumrlunt, Gell. 12, 13 ; Macr. S. 7, 13 med.; Capitol. M. Aurel. 11. A Omni-fer, era, erum, adj. [omnis- feroj All bearing, all-sustaining : vultus, Ov. M. 2, 275. omni-fbrmis, e , adj. [onjnis-fo'rma] Of all shapes (post-class.) : mundus re- ceptaculum omniformium specierum, App. Trismeg. p. 78 Elm. ; id. ib. p. 98 Elm. ; so, machina, Prud. . 10, 339. 1. Omni-genUS, a, um {gen. plur., omnigenum, Virg. A. 8, 698), adj. [om- nis-genus] Of all kinds (poet, and in post- class, prose) : colores, Lucr. 2, 759 ; so id. 2, 821 : principia, id. 5, 440: coetus. id. 5, 429 : omnigenumque deu'm monstra, Virg. A. 8, 698 : doctrinae, Gell. 14. 6. 2". omni-g°enus, a. am. adj. [omnis- gignoj All-beg eti in g, all-producing (post- class.) : Pater, Prud. in Sym. 1, 12. omni-medens, adj. [omnis-medeor] All-healing (post-class.) : Dominus, Paul. Nol. Carm. 26, 45. omnimode, omnimodis, adm., i. q. omnimodo, Lucr. 1, 684 ; App. Flor. 1. omnimddo (also written separate, omni modo), adv. [omnis-modus] By all means, altogether, wholly (not ante-Aug.) : evitemus omnimodo, ne dcliberasse vide- amur, Sen. Ben. 2, 1 : non omnimodo res ea desperationem habet, Cels. 7, 4, ?> fin. : Gell. 18, 15 ; Pompon. Dig. 29, 2, 11. Omni-mdduS, a, um, adj. [id.] Of all sorts or kinds (post-classical) : App. Apol. p. 508 Oud. : voculae, id. Met. 5, p. 364 Oud. omni-morbia, ae, / foranis-mor- bus] All-disease, the name of a plant re- garded as a panacea : polion a Graecis, a OMNI Lntinis omirimorbia, quod multis morbis subveniat, Isid. Orig. 17, 9. omnillOi a dv. [ omnia ] Altogether, wholly, entirely, utterly : Ncoptolemus apud Ennium philosophari sibi ait neces- ee esse, sed paucia: nam omnino haud placere, entirely, i. e. constantly, Cic. Tusc. 2, 1, 1 ; also cited in Cic. de Or. 2, 37 Jin. : lion omnino jam peril : est reliquum quo peream magis, Plaut. Asin. 1, 3, 80: aut omnino aut magna ex parte, Cic. Tusc. 1, 1 : non raultum aut nihil omnino, not at all, id. ib. 1, 3 : Clodium sanxisse, ut vix aut omnino non posset . . . intirmari sua lex, not at all, id. Att. 3, 23, 2 : non omni- no quidem, sed magnam partem, id. Fnm. 9, 15, 3: quae aut omnino nut certe facil- ius conscquentur, id. Balb. 19 : eos omit- tamus, qui omnino nusquam reperiuntur, id. Lael. fi : causas omnino numquam at- tigerunt id. de Or. 2, V.ifin. : non usquam id dicit omnino, sed quae dicit idem vn- lent, absolutely, i. e. expressly, explicitly, id. Tusc. 5, 9: non tamen omnino Teu- cros delere paratis, Virg. A. 9, 248 : ne faciam, inquis, Omnino versus, Hor. S. 2, 1, 6 : nihil omnino, te recitanto placet, Mart. 3, 45. — Connected with omnis : non ego omnino lucrum omne esse utile hom- ini existimo, nil and every, of all kinds whatever, Plaut. Capt. 2, 2, 75; so, hoc ge- nus et cetera necessaria et omnino omnis argumentatio, etc., Cic. Inv. 1, 46, 86 ; and, vis et injuria et omnino omne, quod ob- futurum est, id. ib. 2, 53, 164. Vid. also in the follg. — Connected with prorsus: non justa, injusta prorsus, omnino obsequor, Ter. Ad. 5, 9, 33. II. In par tic.: A, With numerals. In all: quinque omnino fuerunt, Cic. Clu. 28: diebus omnino decern et octo, Caes. B. G. 4, 19 fin. : sane frequentes fuimus : omnino ad ducentos, Cic. Q. Fr. 2, 1 : erant omnino itinera duo, there were only two ways, Caes. B. G. 1, 6. B. In concessive clauses, By all means, certainly, to be sure ; with a folltr. sed : re- stricti omnino esse nullo modo debemus, sed in deligendis idoneis judicium et dili- gentiam adhibere, etc., Cic. Oft'. 2, 18 : oanda opera est omnino . . . sed, etc., id. ib. 20. C. In making a statement of general application, In general, generally, uni- versally : de hominum genere, aut omni- no de animalium loquor, Cic. Fin. 5, 11, 33 : non modo tantnm causam perorare, sed omnino verbum facere conari, id. Quint. 24 ; Plin. Ep. 5, 4,— So at the be- ginning of a general proposition : omni- no fortis animus et magnus duabus rebus maxime cernitur, Cic. Off. 1, 20 : omnino omnium horum vitiorum atque incommo- dorum una cautio est, ut, etc., id. Lael. 21. Omni-parenS> tis, adj. [omnis-pa- rensj All- bearing, all-producing (poet, and in post-class, prose) : per terras om- niparentes, Lucr. 2, 706 : terra, Virg. A. 6, 595 : mundus, App. de Mundo. p. 67 Elm. (al. omnia parentis). omni-patcr. tris, m. fomnis-pater] The father of all, the universal father (post- class.) : Deus, Prud. area). 3, 70. omni-pavuS" a . um > "<0- [omnis-pa- veo] All-fearing (post-class.) : panphobi, quos nos omnipavos dicere poterimus, Coel. Aur. Acut. 3. 12. * omni - peritus, <*■ um . <"#■ [omnis- peritus] Skilled in all things : Aeetis suc- cis omniperita suis, Albinov. 2, 110. omni-pollenst tis, adj. [omnis-pol- leo] Allpnwerful, almighty (post-class.): Deus, Prud. Apoth. praef. 31. Omni-pdtens, tis, adj. [omnis -po- tens] All-powerful, almighty, omnipotent (poet, and in post-class, prose) : Enn. in Non. Ill, 15 : Neptunus, Turp. in Cic. Tusc. 4, 34 : Juppiter, Catull. 64. 171 : reg- ina, i. e. Juno, Val. Fl. 1, 81 : fortuna, Virg. A. 8. 334. — Sup. : deus ille omnipotentis- 6imns, Macr. Somn. Scip. 1, 17 med. : Aug. Conf. 1. 4. omm-potentla.i ae,/. [omnipotens] Almighty power, omnipotence (post-class.) : Macr. S. 1, 16. omnis. e, adj. All, evert/: omnium nomine, quicumque ludos faciunt, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 9 : ab omni, quod abhor- ret, etc:, id. Off. 1, 35 : omnes omnium or- O NC O dinum homines, id. Rab. perd. 7 : omni- bus precibus petere contendit, with pray- ers of every kind, most urgently, Caes. B. G. 5, 6 : quis est omnium, qui? etc., Cic. Tusc. 5, 23 : unus ex omnibus, id. de Or. I, 22 : omnia facere, to do every thing, make every exertion : Cic. Lael. 10 : — om- nia fore prius arbitror, quam. etc., I should have believed any thing rather than, that, etc. : Cic. Att. 8, 11 : — omnia mihi sunt cum aliquo, 7 agree with him on all topics : Cic. Fam. 13, 1 : — in eo sunt omnia, every thing depends on that : id. ib. 15, 14 : — esse omnia alicui, to be one's all : Ov. Her. 12, 161: Demetrius iis unus omnia est, Liv. 40, 11:— per omnia, in all points, in every respect: Quint. 5, 2, 3 : vir nlioqui per omnia laudabilis, Vellej.2, 33 : — eadem omnia, just the same : mihi certum est ef- ficere in mc omnia eadem, quae tu in te faxis, Plaut. Asin. 3, 3, 23 : — alia omnia, just the contrary: te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem, Plin. Ep. 7, 15. Cf. also alius, no. 6 : — omnia, adverbially, Altogether, entirely, in every respect : tramites, omnia plani et ex facili mobiles. Sen. Cons, ad Marc. 25. II. In the sing, also, Every, all, the whole : militat omnis amans, every lover, all lovirs, Ov. Am. 1, 9, 1 : sine omni peri- clo, without any danger, Ter. Andr. 2, 3, 17 : omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum, Caes. B. G. 5, 13 : coelum, Cic. Fin. 2, 34 : corpus intenditur, id. Tusc. 2, 22 : sanguinem suum omnem profundere, id. Clue.nt. 6 : omnis in hoc sum, I am wholly engaged hi this, Hor. Ep. 1, 1. 11. omni-sonilS) a > um - atl J- fomnis-so- no] Uttering nil kinds of sounds, omniso- nous (post-class.) : harmonia, Paul. Nol. Carm. 24, 81 : mela, Mart Cap. 9, 309. omni-tenens, tis, adj. [omnis-te- nensj Holding all things, all-swaying (eccl. Lot.): Tert. Carm. adv. Marc. 5, 202. Omni-tuenS) '' s ' a,l J- fomnis-tueor] All-seeing (poet, and in post-class, prose) : Lucr. 2, 940 ; Val. Fl. 5, 247 : sol, App. de Mundo. p. 71. * omsii-vagUSj a, um, adj. [omnis- vagusj Roving every where, omnivagant : " Diana," Cic. N. D. 2, 27, 68. * omni-VoluS) a, um, adj. [omnis- volo] Willing every tiling : omnivoli furta Jovis, Catull. 68, 140. * omni-vdruSi a, um, adj. [omnis- voroj Alldeeouring, omnivorous : boves, Plin. 25. 8, 53. * Omophagia) ae,f.=uuo m. = d u m - T/le name of a Roman stuoc, lnscr. Grut. 883, 1. i dnesiphorus, i, "»•, 'OvnciQopoc, A Roman surname : Inscr. ap. Mutt. Mus. Ver. 286, 3. + 6nesiS) isttnd idis,/., "Ovnais,A Ro- man surname: lnscr. ap. Matt'. Mus. Ver. 477, 4 ; id. ib. 269, 4. + dnCSitropilUS, i> "«• A Roman sur- name: lnscr. ap. Fabr. p. 84, n. 144. t dnirocrites, ae, m. = ovEipo/cptrnS, An interpreter of dreams (post-classical) : Fulg. Myth. 1. OllirOS) i> m - = ovup^i (dream), The wild poppy, so called trom its soporific qualities, App. Herb. 53. t oniscus or -osj >• m - = ov'wkos, a wood-louse, milieped, Plin. 29, 6, 39; 30, 8, 21. tonitiS; idis,/. = ivlrti, A plant, oth- erwise unknown, a kind of origanum, Plin. 20, 17, 67 ; App. Herb. 122. t onotirychisj iQ is, /. = />uxis> a plant, called also palmes asini, 1'lin. 24, 16, 98. onocardlOll- i>. "• A plant, called also chamaeleon, App. Herb. 25. t dndcentaurUS; i. m - = ivoKcvrav- pos, An ass-centaur, a fabulous animal; transf.. of an impure person : Hicr. in Je- sai. 6, 13, 22. t onochiles, is, and onochelis, is, /. = oro.xctAfc, di'u%aXi5, A plant, a kind ofbugloss, riin. 22, 21, 25. tdnoCOeteSi ae, m - = 'OvoKoirnS (he who lies in an ass's manger), A mocking epithet applied by the heathen to Christ : Tert. Apol. 16 ; cf. id. ad Nat. 1, 14 (at. Ononychites. ae, m. = 'Ovovvxirns* lie who has ass's hoofs, likewise a nickname of Christ). ■ t onoCl'otaluS» i, m.-=dvois: Var. L. L. 6, 3, § 22 ; cf, " Opalia dies festi, quibus supplicatur Opi," Fest. p. 185 ed. Milll. ; Macr. S. 1. 10. <5paiis- e, adj. [Ops] Of or belonging to Ops : Opale sacrum, i. e. the Opalia (v. the preced. art), Aus. Eel. de Fer. Rom. 15 (al., Opis ante sacrum). opaluS; >, "'• A precious stone, opal, Plinf 37, 6, 21 ; Isid. Orig. 16, 12. opclla, ae, /. dim. [opera] A little or light pains, labor, service (poet.) : parva opella, Lucr. 1, 1107: forensis, Hor. Ep. 1, 7, 8. opera, ae (syncop. gen., oprae : op- rae pretium, Enn. in Sen. Ep. 108; and also, operae pretium, Enn. Ann. 1, 4 ; 120), /. [opus] Pains, exertion, work, labor. 1. Lit: A. In gen.: operam exigere, Cic. Oft'. 1, 13: omnes, quorum operae, non quorum arte's emuntur, id. ib. 42: sine hominum manu atque opera, id. ib. 2, 4 : operam perdere, id. de Or. 1, 28 : praebere amicis, id. Brut. 47 : operam in re ponere, id. Cluent 57 : operam curam- que in rebus honestis ponere, id. Oft". 1, 6 : 0. et laborem consumere in aliqua re, to bestow labor andpains on any thing, id. de Or. 1, 55: 0. studiumque in res obscuras conferre, id. Off. 1, 6 : tribuere rei publi- cae, id. de Div. 2, 2 : sumere, id. Verr. 2, 4, 31 : impendere, id. ib. 30 : insumere, Liv. 10, 18 : dicare alicui, Ter. Ph. 1, 2. 12 : interponere, to bestow, employ, Cic. de Div. in Caecil. 19 : ipse dabat purpuram tan- tum, amici operas, gave their work thereto, i. e. wrought it, id. Verr. 2, 4, 26 : ibo, at- que illam adducam, Quam propter opera est mihi, on whose behalf I am engaged, Plaut. Mil. 4, 2, 93. B. I 11 partic., A service, rendering of service : Cn. Pupius, qui est in operis ejus societatis, in the service of the society or company, Cic. Fam. 13,9: P. Terentius, qui operas in portu et scriptura pro mag- istro dat, serves as director, id. ib. 65 : fer- rum istud bonas edet operas, will do good service, Sen. Prov. 2 : musis operas red- dere, to do service to, to serve, Cic. Fam. 16, 10 : dare operas alicui, Plaut. Bac. 1, 1, 11. II. Transf.: A. Care, attention, exer- tion bestowed on any thing. So esp. l'req. : 1, Operam dare, To bestow care or pains on, to give attention to any thing; constr. with the dat., with vt, or ne: (u) <:. dat. : dant operam simul auspicio augurioque, Enn. Ann. 1, 95: dare operam funeri, to attend, Cic. Att 15, 1 : bellis, aut foro, Ov. R. Am. 165: amori, Ter. Heaut 1, 1, 58: liberis (to Ihegrlling of children'), Cic. Fam. 9, 22 : memoriae alicujus, to attend to what brings a person to mind, Coel. in Cic. Fam. 8, 1 : tonsori, to get shaved, Suet. Aug. 79 : alicui, to attend to one, listen to him, Plaut. Trin. 4, 2, 52 : sermoni, Cic. Leg. 2, 1 : amico, to serve, Plaut. Merc. 2, 2. 17 : me huic dedisse operam malam, that I have done him an ill turn, id. dipt. 3, 5, 43. — (/3) With ut : da operam, ut valeas, Cic. Att. 16, 16. — (y) Wilh ne: dent operam Coss., ne quid respublica detrimenti capi- at, Caes. B. C. 1, 5. 2. In the abl., opera me5, tua, etc., Through my (thy, etc.) means, agency, fault : fateor Abiisse eum abs te, rnea opera atque astutia, Plaut. Capt. 3, 5, 21 : non mea opera, neque pol culpa evenit, Ter. Hec. 2, 1, 31 : mea opera, Q. Fabi, Tarentum recepisti, Cic. de Sen. 4, 11. 3. Und or eadem opera, In the same manner, al the same lime (ante-class.) : una opera mihi sunt sodales, qua iste, Plaut. Capt. 3, 4. 31 : eadem opera a praetore sumam syngrapham, id. ib. 2, 3, 89. B. Leisure, spare time for any thing OPE R (quite class.) : operae ubi mihi erit, ad te venero, as soon as I can spare the time, Plaut. True. 4, 4, 30 : si operae illi essct, ?/ he had time, Liv. 5, 15 : dicam, si tibi videam esse operam, aut otium, Plaut. Merc. 2, 2, 15 : — de versibus, quos tibi a me scribi vis, deest mihi quidem opera, Cic. Q. Fr. 3, 4. C. 1» concrete- : 1, A day's work or la- bor (usually in the plur.) : quaternis opc- ris singula jugera confodere, Var. R. R. 1, 18: puerilis una opera, Col. 11, 2, 44: bubulcorum operae quatuor, id. 2, 13. — Hence, too, 2. A da-tj-laborcr, journeyman ; also, in gen., a laborer, workman (usually in the plur.) : plures operas conducere, Col. 3, 21 : nona, a ninth laborer (ou his farm), Hor. S. 2, 7, 118.— Hence, transf, in a bad sense, operae, Hired aiders, abettors, tools, etc. (of political or theatrical parties): mercenariae (corresp. to, multitudo con- ducta), Cic. Phil. 1, 9, 22 ; cf„ erat mihi contcntio cum operis conductis et ad diri- piendam urbem concitatis, id. Sest. 17 : Claudianae, id. Q. Fr. 2, 3- cf. id. Att. 4, 3, 3: theatrales, parlies for the purpose of applauding, theatrical factions, Tac. A. 1, In: VETERES A SCENA, Inscr. Grut. 467, 7. 3. That which is wrought or produced, a work : operae aranearum, i. e. spiders' webs, Plaut. Asin. 2, 4, 19 : exstabit opera peregrinationis hujus, Cic. Att. 15, 13, 6. operanSt ontis, Part, and Pa., from operor. operanus. a . nm, adj. [opera] Of or belonging to labor (quite class.): homo, Cic. Att. 7, 2 : pedis, working-cattle, Col. 6, 2: vinum, for working-men. Plin. 14, 10, 12. — II. Subst. : &, operarius, ii, m., A laborer, workman, operative: operarii quin- que, Cato R. R. 10: 0. barbarique, Cic. Tusc. 5. 36 : — lingua celeri et exercitata, a fluent talker, bad orator, id. de Or. 1, 18. ~ B. operaria, ae, /., A work-woman, in a .■omic lusus verbb. for a bawd : Plaut. Bac. 1, 1, 41. dperatlO) onis, /• [operor] A work- ing, work, labor, operation (not in Cic. or Caes.) : I, In gen.: insidiantur aquanti- bus (apibus) ranae, quae maxima earum est operatio, cum sobolem faciunt, Plin. 11, 18, 19; so id. 11, 24, 28; Vitr. 2, 9.— 11. I n partic. : A. A religious perform- ance, service, or solemnity, a bringing of offerings .- operotiones denicales, offerings, Fest. s. v. PRIVATAE FERIAE, p. 242 ed. Mull. ; Inscr. a. 286, p. Chr. ap. Orell. no. 2234. — B. I" Christian authors, Be- neficence, charity: Lact. 6, 12; so Prud. Psych. 573. operator; 6r is, m. [id.] A worker, operator (post-class.) : Firm. Math. 3, 9 ; so Tert. Exhort, ad castit. 3 ; Apol. 23 fin., et al. dperatrix* Icis, /. [operator] She that works, a worker, cffcctcr, producer (ce- des. Eat.) : vis operatrix, Tert. Anim. 11 : morris, id. ib. 52. dperatUS; a > um > P"< v - operor, ad fin. operculo? ayi, atum, 1. v. a. [oper- culum] To furnish or cover with a lid, to cover (post-Aug.) : dolia, Col. 12, 30, 1 : vasa, id. 12, 15, 2 : opercular! favi, id. 11, 2, 50 ; 57. operculum) i. «■ [operio] A cover, lid (quite class.) : " quibus operibantur operimenla et pallia opercula dixcrunt," Var. L. L. 5, 35, ^ 167 : aspera arteria fegi- tur quasi quodam operculo, Cic. N. D. 2, 54 ; Col. 8, 8, 7 : sorba m urceolos picatos adjicito et opercula picata imponito, id. 12, 16, 4 : ambulatorium, a movable cover, Plin. 21, 14, 47. Of the covering of walls, Wainscoting, panel-work : OPERCVLA AB1EGNIA IMPONITO, Lex Puteol. ap. Grut. 207, col. 2. operimentum (syncop., opermen- tum, al. oprimentum, Prud. Psych. 461), i, 77. [id ] A covering, cover, lid (quite clas- sical) : '■ quibus operibantur opcrimenta et pallia opercula dixerunt," Var. L. L. 5, 35, § 167 : operimenta decern, Cato R. R. 10 : equis paria operimenta erant, Sail, fragm. ap. Serv. Virg. A. 11, 770 : nuces gemino protectae operimento. Plin. 15, 22, 24 : ful- men, quo dolia exhauriuntur intactis oper- imentis, the lids, id. 2, 51, 52 : oculorum. OP E B. id. 8, 42, 64 : — redditur terrue corpus et ita locatum ac situm quasi operimento mntris obducitur, * Cic. Leg. 2, 22, 56. operio. " ' ertum, 4. (archnic/«z., oper- ibo : ego operibo caput, Pomp, in Non. 507, 33), v. a. [PARIO or PERIO, whence the opp. aperio, to uncover] To cover, cov- er over any thing (quite class.). I. Lit.: Troadeexibunt capitibusoper- tis, tlentes ambae, Naev. 1, 20 ; so, operire capita, Plaut. Poen. 3, 4. 34 ; cf., capita operto esse, Cic. de Sen. 10, 34 ; Quint. 1 1, 3, 141 ; id. Praef. § 24 : aeger multa veste operiendus est, Cels. 3, 7 fin. : foils tluctu totus operiretur, nisi, Cic. Verr. 2, 4. 53 : summas amphorns auro et argento, Nop. Hann.9. — Comically: aliquem loris, Weav- er over, i.e. to lash soundly, Ter. Ad. 2, 1, 28. B. Transf.. To shut, close: fores, Plaut. Men. 2, 3, 1 : ostium, Ter. Heaut. 5, 1, 33 : operta leetica latus est, Cic. Phil. 2, 41 : ocnlos, tn shut, close (opp. patefacere), Plin. 11, 37, 55 ; cf., opertos compressosve (oculos), Quint. H, 2, 76. II. Trop., To hide, conceal, keep from observation, dissemble: quo pacto hoc ope- riam ? Ter. Hec. 4, 3, 6 Bentl. (al aperi- am) : non in oratione operienda sunt quae- dam, Quint. 2, 13, 12; so, quotiens dictu deformia operit, id. 8, 6, 59 ; cf. id. 5, 12, 38: luctum, Plin. Ep. 3, 16: domestica mala tristitia, Tac. A. 3, 18 : — contumeliis opertus, loaded, Cic. Verr. 2, 4, 50 ; cf, ju- dicia operta dedecore et infamia, id. Clu- ent. 22. — Hence opertus, a, um, Pa., Hidden, concealed (quite class.) : operta quae fuere, aperta sunt, Plaut. Capt. 3, 3, 9 : res, Cic. Fin. 2, 2. — In the neutr. abs., Apollinis operta, the dark, ambiguous oracles, Cic. de Div. 1, 50 : opertura Bonae Deae, the secret place or seC7-e( service, id. Parad. 4 : literarum, a se- cret, Gell. 17, 9.— Adv., operte, Covertly, figuratively (post-class.) : operte et sym- bolice, Gell. 4, 11. 0peri0r> v - opperior. ppcrmentumi v - operimentum, ad in it. operor. atus, 1. v. dcp. n. [opus] To work, labor, toil, take pains ; to be busied (not in Cic. or Caes.) ; constr. abs. or with the dat. I. Lit.: A. I n gen- : (a) Abs.: senio- res (apes) intus operantur, Plin. 11, 10, 10 : servi, qui operari in agro consueverunt, Ulp. Dig. 28, 5, 35.— (Ji) c. dat., To bestow pains upon n thing; to devote one's self to, be engaged in or occupied with a thing : connubiis arvisque novis operari, Virg. A. 3, 136 : ornandis capillis, Ov. Am. 2. 7, 23 : testis Minervae, Tib. 2, 1, 65 : materiis cae- dendis, Tac. H. 5, 20 : studiis literarum, id. Ann. 3. 43 : scholae, Quint. 10, 3, 13 : au- ditioni in scholis, Plin. 26, 2, 6 : rebus do- mesticis, Col. 12, 4 : reipublicae, Ulp. Dig. 48, 5, 15. B. l n partic, in relig. lang., To serve the gods, perform sacred rites, sacrifice : " operari est deos religiose et cum summa veneratione sacrificiis litare," Non. 523, 9 ; Pompon, in Non. 523, 13; Afran. ib. 14: sacra refer Cereri latis operatus in herbis, Virg. G. 1, 339 : Cynthia jam noctes est operata decern, Prop. 2, 24, 1 : sacris, Liv. 1, 31 : viditque se operatum, et sananino sacro respersa praetexta, Tac. A. 2, 14 : vesta fave : tibi nunc operata resolvimus ora, the mouth devoted to thee, Ov. F. 6, 249. II. Transf., To work, have effect, to be active, to operate (post-class.) : nihil deni- que praetermitteret, quod ad crudelitatem videretur operari. to be effectual. Capitol. Maxim. 13 : ad sui dispendium, to avail. Cod. Justin. 5, 12, 7 : o. venenum, operates, Lampr. Commod. 17. — Hence, A. operans, antis, Pa., Active, efficient, effectual (post-Aug.) : operantes apes spec- tare, Plin. 21, 14, 47. — Comp. : bonitas ope- rantior, Tert. adv. Marc. 2, 4.— Sup. : clys- teres adhibcre operantissimos, Coel. Aur. Acut. 2, 39. B. operatus, a, um, Pa.: I, Pass., Performed, effected (eccles. Lat.) : tot cha- rismata perperam operata, Tert. Praescr. 29. — II. Act., Efficacious, effective: falla- ciae vis operatior, id. Anim. 57. dperdse* n ^ p - v - operosus, ad fin. operositaSjatis,/. [operosus] Excess- ive pains, overmtich nicety, elaborate work- OPH I mansliip (post-Aug.): "est etiam. quae r/epiep. iu voeatur, superrncun. lit sic dix- erim, operosilas. Quint. B, '■'. 55 : operoei- tas suadendi, Tert. Anim. 2 Jen. vitreo- rum, Vop. Tac. 11. operosus. "> um, adj. [opera] I. Tak- ing gnat pains, painstaking, active, bu.-ij, industrious, laborious (quite class.) : se- ncctus, opp. to languida atque inns, Cic. de Sen. 8 : colnnus, Ov. de nuce 57 : am- bae cultibus, id. Am. 2, 10, 5. — Poet, with the Gr. ace. : Cynthia non operosa comas (ul. comis), Prop. 4, 8, 52. — Likewise poet, with the gen.: dierum, Ov. F. 1, iOl. — Sup. : Syria in hortis operosissizna, ix crcdiug/ij industrious in gardming, Plin. 20, 5, 16. B. Transf., of a medicine, Active, pow- erful (poet.) : herbae, Ov. M. 14, 22. H. That costs much trouble, troubli some, laborious, difficult, elaborate, opirose: labor operosus et molestus, Cic. N. D. 2, 23 : ar- tes, handicrafts, id. Off. 2, 5 : opus, id. Q. Fr. 2, 14 : res, Liv. 4, 8 : templa, costly, sumptuous, Ov. M. 15, 067 : moles mundi, the artfully constructed fabric of the uni- verse, id. ib. 1, 258: castaneae cibo, hard to digest, Plin. 15, 23, 25: carmina, elabo- rate, Hor. Od. 4, 2, 31. — Comp.: ne quis sepulcrum faceret operosius, quam quod decern homines effecerint triduo, Cic. Leg. 2, 26.— Hence, Adv., ope rose, With great labor or pains, laboriously, carefully (quite class ) : nee fiat nperose. Cic. Or. 44 : condita vina, Ov. F. 5, 269.— B. Transf., Exactly, ac- curately (post Aug.) : dicemus mox paulo operosius, Plin. 18, 26, 65, n. 2. dpertaneus, ••>. um. adj. [opertus] Concealed, secret (post-Aug.) : opertanea sacra, for the secret rites of the Bona Dea, Plin. 10,56,77; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 198 : — dii opertanei, who dwell in the bowels of the earth, Mart. Cap. 1, 16. operte. adv., v. operio, Pa., ad fin. * opcrflO. onis, /. [operio] A covering, a cov. r (for operimentum) : Var. L. L. 5, 10. J 72. Operto» ^re. v. intens. a. [id.] To cover (ante-class.): "opertat saepeopertit," Fest. p. 191 ed. Mull. ; Enn. in Non. 223, 30. dpcrtorium. ». »■ [id.] A cover (post- Aug.): Sen. Ep. 87.— II. In partic, A grave (post-class.) : Sid. Ep. 3, 12. opertum. i. "•, f. operio, ad fin. 1. OfCltllS. a, um, Part, and Pa., from operio. 2. opcrtUS; As, m. [operioj A cover- ing (post-class.) : App. Apol. p. 518 Oud. dpeiula; ;l£> . /• '^ m - [opera] A little trouble, slight service (post-class.) : Ulp. Dig. 50, 14, 3.— II. Transf., Earnings, gain (post-class.) : operulas merere, App. M. 1, p. 370 Oud. opes, opum, v. ops. OpctiS) i s - /• A plant, called also aris- tolochia, App. Herb. 19. VOlfellO and OffslliO) onis- m - A Roman surname: Inscr. in Maff. Mus. Ve- ron. 283, 3. + OphelllUS. ii- m - A Roman sur- name: Inscr. Grut. 463, 2. dpheltes* ae - ">■• 'Otpeyry;, A proper name: I. Son nf Lycurgus, king of Thrace, Stat.Th. 5. 538.— II. One of the E'rnscan seamen. Ov. M. 3. 605.— HI. A Cijzicenc, Val. Fl. 3, 198. opheostaphyle» es., f, v. ophios- tapbyle. f Cphiaca- orum, n.plur. = r~ '0 'Oioyereif, A people of Asia Minor, who cured snake- bites, Var. in Prise p. 894 P. ; Plin. 7. 2, 2. 1 1. ophloni bnis, 777. = eq> mv, A fab- ulous animal of Sardinia: Plin. 28, 9, 42. 1051 O P IF 2. OphlOIl] oms >. ">•> 'Oi/iiuii', 'l prop- er /iamv, : | B CMe «/ *Ae giants : Claud. Rapt. Pros. 3. 348. — II. 0«e (if the compan- ions of Cadmus % hence, OphldlllUS, a > um, «'(?., Of or belonging to Uphnm, poet, for Thebau : 0])liionia caedes, i. e. of Pen- iheus, Sen. Oed. 483. — HI. The. father of Amycus the centaur ; hence, <$pludni- des, ae, '"■■< The son of Ophiou, the Ophi- ouide, of Amyous, Ov. M. 12, 245. Ophidphagi, orum, m„ 'Oibiotb iyot, Snahi.-eacers. a people of Africa, Plin. 6, 29, 34. t ophiostaphyle, es, /. = btbwtiTatp- v\fi (snake-grape), A kind oj caper-bash : quidam id cynosbaton vocant, alii ophios- taphylen. Plin. 13, 23, 44. (©phiostaphylon, >• '"•=■• owaTa m > 'OiptoilxoS, The Serpent-holder, a constellation : Manil. 1, 331. ophiusa or ©phiussa, ae,/. = dipt- ouaa or 6j)iounou t A magical htrb grow- ing on the Island of Elephantine, Plin. 24, 17, 102. _ ©phlUSiUS, a, um, adj., 'Othweatos, Of or oelonging to Ophiusa (an old name of the Island of Cyprus), Ophiusian, Cyp- rian. : arva, Ov. M. 10, 229. t dphryS, y° s > f- = doipu's-, A plant with two leaves, twyblade, bifoil. Plin. 26, 15,93, re, 2. t ophthalmias* i|C . m - = AJish. called m pure Lat. oculata : Plaut. Capt. 4, 2. 70. t ophthalmicus,', m - = H>0u\uik6s, An oculist (post-Aug.) : Mart. 8, 74. topicerda or ovicerda, ae, f„ Sheep's dung, rest. s. v. SUCEKDA, p. 302 dub. opicillum, i, »■ dim. [ops] A little help (ante-class.) : inuxorculae opicillum, Var. in Non. 83, 25. ! Opiconsiva or Opeconsiva, orum, n. Thi festival o/Ops Consivia, cel- ebrated on the 25iA of August : ''Opecon- siva dies ab dea Ope Consivia, quojus in Regia sacrarium," Var. L. L. 6, 3, § 21 ; so Calend. Maff. in Orell. Inscr. 2, p. 396 and 311 ; ef. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 113. dpicilS, a, um, adj. [a fuller form for Opsus, Obscus, and Oscus, and there- fore, lit., Oscan ; cf. Fest. p. 188 ed. Miill. Hence, transf., forj Clownish, rude, stupid, ignorant, foolish (not in Cic.) : M. Cato in Plin. 29. 1,7: ut nostri opici putaverunt, Gell. 13, 9, 4 : chartae, rough, coarse, un- polished, Aus. Prof. 22; Juv. 6, 454. opidum, •> n < v. oppidum. opifCT, a » urn, adj. [ops-fero] Aid- bringing, helping (poet, and in post-Aug. prose) : Deus, Ov. M. 15, 653 : FORTVNA, Inscr. Orell. no. 1753,— Of things : folia, Plin. ^6, 13, 24. dpifex, > c i'> "■ fopus-facio] One who doe» a work, A worker, maker, framer, fab- ricator ; esp. a workman, handicraftsman, mechanic, nrtisan (quite class.) : I. L i t . : opifex aedificatorque inundi deus, Cic. N. D. 1, 8 ; cf, opifex natura. Plin. 31, 1, 1 : apes, Var. R. R. 3, 16 : — opitices oinnes in 8ordida arte versantur, Cic. OH'. 1,42; cf. id.N. D. 2.60; id. Flacc. 8 ; id. Rep. 1, 22 : o. atqin; servitia, Sail. C. 49. II. 'Prop. : verborum.Cic. 'Pusc. 5,11 : rhctoriee persuadrndi opifex, Quint. 2. 15, 4. — Poet, with a follg. inf. : mire opifex . . . mai'cm strepitum fidis intendisse Latinae, Pers. 6, 3. opif lCina, ae, / A workshop ; v. of- ficinn, at iuit. dpificium, >>. n - [opifex] A work- ing, the doing of a work, a work (ante- and 1052 O PIN post-class.) : Var. R. R. 3, 16 : in opificiis opera, App. Flor. no. 9. 0pig-enaj ae./ [Ops-gigno] The mid- icij'i, an epithet of Juno, as the tutelar goddess of lying-in women : Cap. 2, 38 ; cf.. " Opigenam Jnnouem matronae cole- bant, quod ferre earn opem in partu labo- rautibus credebant," Fest. p. 20U ed. Miill. ; cf., also, Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 64. opillO) on ' s i !"■ [f° r ovilio, from ovis] A sh,pherd etir.m cpihs. qui paGC.it alii nas oves, Plaut. Asin. 3, 1, 36 ; so Virg. E. 10, 19 ; Col. 7, 3,— II, A kind of bird, oth- erwise unknown, Fest. p. 191 ed. Miill. OpillUSj i, m - A Roman surname. So, Aurolius Opilius, a grammarian and author, Suet. Gr. 6. — II, Another Aureli- us Opilius, a physician, Plin. 28, 4.— HI. M. Opilius Severus Macrinus, Emperor of Rome, A. D. 218. dpXmatUS; a, um, Pa., v. opimo, ad fin. Opime, adv., v - opiinus, ad fin. dpimianUS, a > ura , v - Opimius, no. II. dpimitas, atis,/. [opimus] Plentiful- rets», abundance (ante- and post-class.) : maximae, Plaut. Capt. 4, 1, 2 ; so id. Asin. 2, 2, 16 : praedarnm, Amm. 19, 11. dpimius (archaic orthosr., OPEIMI- VS, Eckh. D. N. 5, p. 264), a. The name of a Roman gens. So, L. Opimius, con- sul A.U.C. 633, Cic. Brut. 83 : Q. Opimi- us, consul A.U.C. 600, id. de Or. 2, 68.— In the fern., Opimia, a Vestal, Liv. 22, 57. — Adject. : basilica Opimia, Var. L. L.5, 32, § 156.— II, Deriv., ©pimianuSj a, um, adj., Of or belonging to an Opimius, Opimian : Opimianum vinum, and absol., Opimianum, i, n., Very celebrated wine of the vintage of A.U.C. 633, when Opimius was con s u l, Mart. 3, 82; 9,88; 10,49; Petr. 34 ; cf. Cic. Brut 83 ; Plin. 14, 4, 6. opimo, av '> atum, 1. v. a. [opimus] To fatten, make fat (post-Aug.) : I, L i t. : turtures, Col. 8. 7.— B. Transf. : 1. Of the soil, To make fat or fruitful, to fertil- ize : terram, App. de Mundo, p. 341 Oud. — 2. To enrich, fill, load; auctumnum, Pomona, tuum September opimat, Aus. Eel. de mensib. 9. — H. Trop. : Aus. Ep. 15, 1.— Hence opimatus, a, um, Pa., Fat (post-clas- sical) : abdomen, Aus. Idyll. 10, 105. opimus, a i um > a um i P a ; v - opinor. ad fin. 2. * dpinatUS, us > "'■ [opinor] Opin- ion, supposition, imagination : animi, Lu- cret. 4, 465. Opinio, onis,/. [id.] Opinion, supposi- tion, conjecture, fancy, belief (quite class.) : apud homines barbaros opinio plus valet saepe, quam res ipsa, Cic. fragm. Scaur. 7 : est ergo aegritudo opinio recens mali praesentis . . . laetitia opinio recens boni praesentis . . . metus opinio impendentis mali . . . lubido opinio venturi boni, etc., id. Tusc. 4, 7 : magna nobis pueris opinio fuit, L. Crassum non plus attigisse doc- trinae, quain, id. de Or. 2, 1 : ut opinio mea est, as I suppose, as 1 believe, id. Fam. 9, 11 : ut opinio mea fert, as I believe, id. Fontej. 13 : mea fert opinio, ut, etc., TJIp. Dig. 24, 1,32: — cujus opinionis etiam Cor- nelius Celsus est, Celsus is also of this opinion, Col. 2, 12: Romulus habuit opi- nionem, esse, etc., held the belief that, Cic. de Div. 2, 33: esse in opinione aliqua, to be of an opinion, to believe, id. Cluent. 51 : adducere aliquem in earn opinionem, ut, id. Caccin. 5 : venlt in earn opinionem Cassius, ipsum finxisse helium, Cassius fell it?ider suspicion of having, was believed to have, Coel.inCic. Fam. 8, 10 : praebere opinionem timoris, to convey the impres- sion that one is afraid, Caes. B. G. 3, 17: afferre alicui, Cic. Off, 2. 13 : incidere in opinionem, to fall into the belief, Dolab. in Cic. Kara. 9, 9 : in opinionem discedere, Cic. Fam. 6, 14 : opinione duci, to be. led by one's belief, id. Mur. 30: — contra, prae- ter opinionem, contrary to one's expecta- tion : dicere contra opiniones omnium, id. Rose. Am. 15: etsi praeter opinionem res ceciderat, Nep. Milt. 2 : — opinione citi- us, quicker than had been supposed, Var. in Non. 356, 27. So with comparatives : is- tuc curavi, ut opinione illius pulcrior sie, handsomer than he imagines, Plaut. Mil. 4, 6, 23 : opinione celerius, Cic. Fam. 14. 23. II. ln parti c. : A. -4 good opinion which one entertains of another. czjn< ra- tion: opinione fortasse nonnulla, qu.uti de meis moribus habebat, Cic. Lael.il: integritatis meae, id. Att. 7, 2 : non fillam opinionem tuam, id. Fam. 1, 6: genus scriptorum tuorum vicit opinionem me- am, exceeded my expectation, id. ib. 5, 12. B, A report, rumor : oxiit opinio, prox- imo lustro descensurum eum ad Olym- pia, Suet. Ner. 53 : opinionem serere, to spread a report, Just. 8, 3, opinipSUS, a, um, adj. [opinio] Full of suppositions or opinions (quite class.) : Antipater et Archidemus opiniosissimi homines, * Cic. Acad. 2, 47 ; Tert. adv. Marc. 4, 35. dplniuncula, ae,/. dim. [id.] A slight opinion (late Lat.) : tenuis opiniuncula, Salv. de Avarit. 5. 6pi.no, are, v. opinor, ad. fin. opinor, atus, 1. v. dip. To be of opin- ion, to suppose, deem, believe, think, judge (freq., and quite class.) ; constr. with the ace, an object-clause, with de, or abs. : ali- quid opinari, Cic. Mur. 30: quoad opina- tus sum, me in provincial» exiturum, etc., id. Fam. 7, 17 : de vobis hie ordo opinatur non secus ac, etc., think, id. Pis. 20 : male de Caesare, to think ill of Suet. Aug. 51 : — opinor or ut opinor. as I think, accord- ing to my opinion : Cipius, opinor, olim . OPIU non omnibus dormio, Cic. Fam. 7, 24 : sed, opinor, quiescamus, id. Att. 9, 6 : a primo, ut opinor, animantium ortu pctitur origo Hummi boni, id. Fin. 2, 10. 1. Act. collat. form, opino (ante-class.) : tncere opino esse optimum, Enn. in Non. 473, .">; so Pac. Cnecil. and Plaut. ib. — 2. upinatus, a, um, in the pass, eignif. as a Pn., Supposed, imagined, fancied (quite i;Ib88.): bona, main, Cic. Tusc. 4, 6. — Post- classical, Celebrated, famous: certamen, Ainm. 31, tj. oplnus- a . um . v - necopinus. Oiiipare» "do-, v. opiparus, ad fin. onioaris, e > v - tne 1°1^. art, a d init. opioaruS) «• um (post-class, collat. form, opiparis, e, v. in the follg.), adj. [ops- paro| Richly furnished, splendid, sumptu- ous (ante- and post-class.): "opiparum magnarum copiarum apparatum," Fest. p. 188 ed. Mull. : Athenae, Plaut. Pers. 4, 4, 1 : munera, App. M. 5. p. 350 Oud. — In the form opiparis : App. M. 1, p. 73 Oud.— Adv., opipare, Richly, splendidly, sump- tuously (quite class.) : instructa domus opime atque opipare, Plaut. Bac. 3. 1, 6 : paratum convivium, Cic. Olf. 3, 14. 1. dpiSi is./, 'fliris : I. A nymph in the train ofDiana,V\rg. A. 11, 83G ; cf. Macr. 5. 5, 22.— II. A Naiad, Virg. G. 4, 343. 2. dpisj/. 2. Ops. t opisthoddmusi i. /• = o-iad itiouof, A rear-house, the bark part of a temple or house, an opisthodome: Front. Ep. ad M. Caes. 1, 8 ed. Maj. t opisthographus, a, um, adj. = ontoUo i0m{, Written on the hack, opts- thographic (post- Ails.) : commentarii, Plin. Ep. 3, 5. — Subst, opisthosraphum, i, n. : testari in opisthographo, Ulp. Dig. 37, 11, 4. t opisthotonus "<"■ /■ = fatodoTovia, A disease in which the head is drawn back- ward (post-class.) ; opp. to emproslhotonia, in which the head is drawn forward, Coel. Aur. Acut. 3. 6. Cf. opisthotonos. tdpi?thotdnicus> a . um > arf j-=f °™- Ootovik i. Laboring under opisthotony (post- Aug.) : sanat opisthotonicos, Plin. 20, 18, 75. t opisthotonos) '. m - = 0-108 hovos, a disease in which the head is drawn backward (post-Aug.): Plin. 28. 12, 52.— II. A disease 'hat causes a person to fall backward (ec- cles. Lat.) : Hier. 3 Ep. ad Ephes. 6, 4. Opitcr. iteris and itris (cf. Prise, p. U95 1> : gen. also, OPETRIS. cf. Borghes. f'ramm. de' Fasti cons. 1, p. 66), m. [ob- pater| A Roman praenomen : " Opiter est, cujus pater avo vivo mortuus est," Fest. p. 184 ed. Mull. So, Opiter Virginius, Uv. 2, 17; 54. 6pitergium> «. "■ A cit 'J °f Jla! !/< in the territory of the Vcneti, now Oderio or Vder-.o, Plin. 3, 19, 23 : cf. Mann. Ital. 1, p. 93 s?.— n. Deriv., dpItei'gTlIlUS, a, P, adj., Of or belonging to Opitergium, Opi- tergian : Plin. 3, 18,22.— In the.plnr. subst., Opitergini, orum, m.. The inhabitants of Opitergium, the Opitcrgiavs, Flor. 4, 2. dpitulatlOjOnis,/. [opirulor] A help- nig, assisting, help, assistance (post-class.) : Am. 4, 129 ; so Ulp. Dig. 4, 4, 1. opitulator. oris. m - [id.] A helper, aider, succor er (post-class.) : opitnlus Jup- piter, et opitulator dictus est, quasi opis iator, Fest. p. 184 ed. Mull. : sodalis opitu- lator. App. Flor. 3, p. 64 Oud. opitulatuS. us, m. [id.j A helping, help, aid (post-classical) : ejus opitulatu, Fnlg. Myth. 3, 8. opitnlor; stus, 1. (archaic inf. pracs., opitularier, v. in the follg.) v. dep. n. [ops- TULO. whence tuli] To bring aid ; to help, aid. assist, succor (quite class.) : amanti ire opitulatum, Plaut. Mil. 3, 1, 27 : ami- cura amico opitularier, id. Cure. 2, 3, 54 : sontibus, Cic. Fam. 4, 13: inopiae, to re- lieve, Sail. C. 34 : pernmltum ad dicen- dum, Cic. Inv. 2, 2, 7.— (/J) With contra, To be good against, to relieve; of reme- dies : contra vanas species opitulari, Plin. 2a 8, 27. Act. collar, form, opitulo, are (ante- class.) : corrige, opitula, Liv. Andron. in Non. 475, 11. + opitulus. i. v. opitulator. opium or -or)! i. n. = d~ioi; Poppy- mice, opium : Phn. 20, 18, 76 ; id. 25, 10, 81. O PP E opobalsametum. i. «• [opobalsa- muili] A place planted with balsam-trees (post-class.) : silva palmeto ct opobalsa- meto distinguitur, Just. 36, 3. t opobalsamum- i. *• = o-roS iAoa- pov, The juice of the balsam-tree, opobal- sam, balsam, balm: Stat. S. 3, 2, 141. Used for embalming bodies : Inscr. Grut. 692, 10. f opocarpatbon. i. "• = «St.ik ip- irndov, The juice of the carpnthum, Plin. 28, 10, 45.^ t ODopailuJt. acis, m. = d~oirdm\. The juice of the herb panax : Plin. 20, 24, 100. Opor.l- ae. \ovMfa, autumn] A Ro- man surname: Inscr. Grut. 993, 11. i opdncc, es, /. = c!™pi/o), A medi- cine prepared from tree-fruits (quinces, etc.), Plin. 24, 14, 79. t oporotheca» ae . or oporothecej es, f:= oTTwpiiOiiKT), A place for keeping fruits, a fruit-room, fruitery (ante-class.) : Var. R. R. 1, 59, 2; so id. 1, 2, 10. oportct "it. 2- »• impcrs. [2. opus] It is necessary, needful, proper, becoming, or reasonable ; it behooves; J (thou, he, etc.) must or ought ; constr. with a subject- clause, the conjunctive, or abs.: tamqunm ita fieri non solum oporteret. sed etiam necesse esset, Cic. Verr. 2, 4, 39 : hoc fie- ri et oportet et opus est, id. Att. 13, 25 : te ipsum hoc oportet profiteri et proloqui, Enn. in Non. 232, 24 : unde habeas quae- rit nemo, sed oportet habere, id. ap. Juv. 14, 207 : hanc scire oportet, filia tua ubi sit, Plaut. Cist. 4,2, 51: servum herclete esse oportet et nequam et malum, you must be a truly good-for-itothing slave, id. Poen. 5, 2, 70 : — non oportuit relictas (i. e. relictas esse ancillas), Ter. Heaut. 2, 3, 6 : adolescenti morem gestum oportuit. id. Adelph. 2, 2, G : ut ut erat, mansum tamen oportuit, he ought to have stayed, id. Heaut. 1 2, 26 : nee mediocre telum ad res ge- rendas existimare oportet benevolentiam civium, Cic. Lael. 17: pecunia, quam his oportuit civitatibus pro frumento dari, that toas to be given, id. Verr. 2, 3, 75. — With the conjunctive : ox rerum cogni- tione efHorescat et redundet oportet ora- tio, Cic. de Or. 1, 6 : valeat possessor opor- tet, Hor. Ep. 1, 2, 49. — Abs. : si denique aliquid non contra ac liceret factum dice- retur, sed contra atque oporteret . . . est enim aliquid, quod non oporteat, etiam si licet; qtiicquid vero non licet, certe non oportet, Cic. Balb. 3 fin. ; cf, ne quid fiat secus quam volumus quamque oportet, id. Att. 6, 2, 2 : alio tempore atque opor- tuerit, Caes. B. G. 7, 33.— (/3) Personally, in the plur. (ante-class.) : ut ea, quae opor- tuerint, facta non sint, Caecil. in Prise, p. 827 P. : haec facta ab illo oportebant (al. oportebat), Ter. Heaut. 3, 2, 25; cf. id. Andr. 3, 2, 1. oppalleSCO (obp.), ui, 3. v. n. [ob- palleo] To turn pale (post-class.): carni- tex stupore oppalluit, Prud. inf 1, 92 ; so Coripp. Joann. 6, 156. oppandOi pansum or passum, 3. v. a. [ob-paudo] To spread or stretchout against or before, to spread out (post-class.) : ali- quid ad flatus helices, Grat. Cyn. 55 : cor- nibus oppansis et 6umma fronte corus- cum (of the cross of Christ), Prud. Psych. 410 : aulaei vice oppansa, Tert. Apol. 48. — Hence oppansum (-passum), i, «., subst., A covering, envelop (eccl. Latin) : corporis, Tert. Anim. 53. oppango (obp.), pegi, pactum, 3. v. a. [ob-pango] To fasten or r fiz on, to affix (an- te-class, and in post-Aug. prose) : ubi savi- um oppegit, fugit, imprinted, Plaut. Cure. 1, 1, 60 : rcpagula, quae ... ex contrario oppanguntur, Fest. s. v. REPAGULA, p. 281 ed. Mull. OppanSUS; a . um > Part., fir. oppando. oppriSSUS- a . um , Part., fr. oppando. oppecto (obp.), ere, t>. a. [ob-pecto] I To comb off; transf, of eating, to pluck or pick off, to pick, to eat (a Plautin. word) : Plaut. Pers. 1, 3, 30. * oppedp (obp.), ere, v. n. [ob-pedo] To break wind at any one ; trop. for to i deride, mock, insult ; c. dat. : curtis Judae- is oppedere, Hor. S. 1, 9, 70. opperior (°bp.), perltus and pertus, 4. ! v. dfp. n. and a. [kindred with experior, from perior, whence peritus] To wait for OPPI a person or thing; or, act, to await, ex- pect some one or something: "opperiri exspectare," Fest. p. 187 ed. Mull, (quite class. ) : I, Neutr. ■■ aut ibidem opperiar, aut, etc, Cic. Att. 3, 10 : ego in Arcnno op- perior, dum ista cognosco, id. ib. 10, 3. — II. Act. (• [id.] By towns, in the towns, in every town (post-Aug.) : ludos oppidatim constituerunt, Suet. Aug. 59: quum oppidatim victimae caederentur, id. Galb. 18. Oppido adv. Very, very much, ex- ceedingly (already obsolete in the time of Quint. : "oppido sunt usi paullulum tern pore nostro superiores." Quint. 8, 3, 25. Confined altogether to familiar discourse ; we meet with no example of oppido in Cicero's orations): "oppido, valde mul- turn. Ortum est autem hoc verbnm ex sermone inter se confabulantium, quaii turn quisque frugum faceret, utque mul titudo significaretur, saepe respondeba tur, Quantum vel oppido satis cssct. Hinc in consuetudinem venit, ut diceretur op- pido pro valde mulrum," Fest. p. 164 eii. Mull. : oppido interii, lam complet.-lu abut. for, Plaut. Am. 1, 1, 143: iratus, grrnthi, Ter. Ph. 2, 2, 3 : opportune, id. Ad. 3. 2. 24 : ridiculus, Cic. de Or. 2, 64 : panel, id. Fam. 14, 4: inter se differunt, id. Fin. 3, 10: adolescens, Liv.42.28, 13.— In alusns verbb. with oppidum : lignum a me toto oppido et quidem oppido quaesitum, App. in Apol. p. 326 Elm. : — oppido quam, ex- ceedingly, Vitr. 8, 3 : quam parva, Liv. 39, 47, 2.— In giving assent, Certainly, to be sure : Plaut Bac. 4, 4, 29. oppidulum- i. n - dim ~ [oppidum] A small town (quite class.) : Cic. Att 10, 7 ; id. Q. Fr. 2, 12, 1 : mansuri oppidulo, 1053 O PPO quod versu dicere non est (viz., Equus Tuticus), Hor. S. I, 5, 87 ; v. Heindorf, ad loc. oppidum. i {gen. plur., oppidum : Sulpic in Cie. Fam. 4, 5, 4. — Archaic or- thogr. of the abl. plur., OPPEDEIS, Lex. Servii.), n. [ops-do, that which affords aid, shelter] J. A town (of towns other than Rome, which was called Urbs ; though occasionally the term oppidum was ap- plied to Rome) (quite class.) : " oppidum ab opi dictum, quod munitur opis causa, ubi sit : et quod opus est ad vitam gerun- dam," Var. L. L. 5, 32, § 141 ; of. Fest. p. 202: "hi coetus (hominum) sedem pri- mum certo loco domiciliorum causa con- Btituerunt, quam quum locis manuque sepsissent, ejusmodi conjunctionem tec- torum oppidum vel urban, appellaverunt," Cic. Rep. 1, 26: Afhenas antiquum opu- lentum oppidum Contempla, Enn. in Non. 470, 5 : Segesta est oppidum pervetus in Sicilio, Cic. Verr. 2, 4, 33 : praesidia in op- pidis, Cic. Att. 8, 11 B, § 1 : Romana per oppida, Virg. G. 2, 176 : urbe (i. c. Roma) oppidove ullo, Suet. Oth. 1. — Of Rome: per totum oppidum, all through the town, i. e. Rome, Var. L. L. 6, 13, § 14 : eos (le- gates) in oppidum intromitti non placuit, Liv. 42, 36 : oppidum Martis, Mart. 10, 30. — In like manner, oppidum denotes Ath- ens, in Nep. Milt. 4 ; and Thebes, id. Pel. 1. IE. A fortified wood, among the Britons, Caes. B. G. 5, 21. HI. The barriers of the circus (ante- class.) : "in Circo primo unde mittuntur equi, nunc dicuntur carceres, Naevius op- pidum appellat," Var. L. L. 5, 32, § 153 : cf. Fest. p. 184. . oppiglierator (obp.), oris, m. [op- pignero] One who takes apledge, who lends on a pledge (eccl. Lat.) : Aug. Ep. 215. Oppignero (obp.), avi, atum, l. v. a. [ob-pignero] To pledge, pawn (rare, but quite class.) : I. Lit.: libelli pro vino etiam saepe oppignerabantur, Cic. Sest. 51: anulum, Mart. 2, 57.— II. Trop. : fil- iam, Ter. Heaut. 4, 5, 46 : verbo se oppig- uerare, Sen. Ben. 3, 5. OppilatlO (obp.), onis, /. foppilo] A stopping up, obstructing (post-class.) : na- rium, Scrib. Comp. 47. Oppilo (obp.), avi, atum, 1. v. a. [ob- piloj To stop up, shut up (rare, but quite class.): metretam novam amurcacolluito, oppilato, Cato R. R. 100 : ostia, Lucr. 6, 725 : scalis tabernae oppilatis, Cic. Phil. 2, 9. OppiUSi a - The name of a Roman gens. So, C. Oppius, a friend of Caesar, Cic. Att. 4, 16, et al. : L. Oppius, a Roman knight, id. Flac. 13 : P. Oppius, a quaestor, defended by Cicero ; v. the fragm. in Orell. p. 444.— In the fern., Oppia, the wife of L. Mindius, Cic. Fam. 13, 28, 2. — Adject., Oppia lex, proposed by the people's tribune, C. Oppius, against womc?i's extravagance in dress, Liv. 34, 1 ; Tac. A. 3, 33 ; 34 :— Oppius mons, one of the summits of the Esquiline Hill, Var. L. L. 5, 8, § 50 ; Fest. s. v. SEPTIMQNTIUM, p. 340 ed. Mull. °PPleo (obpl.), evi, etum, 2. v. a. [ob- PLEO, plenus] To fill up, fill (quite class.) : I. Lit: oppleta tritici granaria, Plaut. True. 2, 6, 42 : aedes spoliis, id. ib. 41 ; Var. R. R. 1, 8 : nives jam omnia oppleverant, Liv. 10, 46. — B. Transf. : alienus odor nares opplet, Var. R. R. 3, 4. — II. T rop. : jam meas opplebit aures sua vaniloquen- tia {al. oppilabit). Plaut. Rud. 4, 1, 14 : haec opinio Graeciam opplevit, Cic. N. D. 2,24 : mentes tenebris ac sordibus, id. de Sen. 4. oppletUSi a > um i Part., from oppleo. * oppldro (obp.), are, v. n. [ob-ploro] To cry or wail at, against., or in. any thing : auribus alicujus meis, Auct. Her. 4, 52. oppono (obp.), eui (in Plaut., sivi), situm, 3. (syncop,, oppostus for opposi- tus, Lucr. 4, 151) v. a. [ob-pono] To set or place against, to set before or opposite, to oppose (quite class.): j. Lit.: so venicn- tibus in itinere, Caes. B. C. 3, 30: huic equites, id. ib. 45: turrim ad introitum portus, id. ib. 39 : armatos homines ad omncfl introitus, Cic. Caecin. 8 : Eume- ncm adversariis, Nep. Eum. 3. — To place or put before, to hold before : ante oculos npposuitmanus, Ov. F. 4, 177: oculis ma- ntis, id. ib. 3, 45: manum fronti, id. Met. •', 276 : gnllinae se opponent (pullis), Cic. 1054 OPPO N. D. 2, 52 : foramini oculos, to keep before the opening, Petr. 96 : — licet antestari ? ego vero Oppono auriculam, offer, present, Hor. S. 1, 9, 76 : — oppositas habere fores, i. e. closed, Ov. Her. 17, 7. B, In par tic, To set against as a pledge, to pledge, mortgage : pono palli- um : ille suum annulum opposuit (al. op- posivit), Plaut. Cure. 2, 3, 77 : ager oppos- itus est, pignori ob decern minas, Ter. Ph. 4, 3, 56. II. Trop., To set before, to oppose, to allege: pericula intendantur, formidine9 opponantur, Cic. Quint. 14 : — auctorita- tem suam, id. Acnd. 2, 20 : his quatuor causis totidem medicinae opponuntur, id. de Or. 2, 83 : — opposuisti 6emel Ciceronis nostri valetudinem : conticui, id. Q. Fr. 2, 10 : muri causam, id. Off. 3, 10. B. In partic. : 1. To speak against, oppose: ut opponeret Stoicis, summum bonum esse frui iis rebus, Cic. Acad. 2, 42. — 2. To set against, oppose, by way of comparison : multis secundis proeliis unum adversum, et id mediocre, oppo- nerent, Caes. B. C. 3, 73. C. Jusjurandum alicui, To impose an oath on one : Paul. Dig. 37, 14, 6. — Hence opposltue, a,um, Pa., Placed or stand- ing against or opposite, opposed, opposite (quite class.) : moles oppositae fluctibus, Cic. Off. 2, 4 : luna opposita soli, id. de Div. 2, 6 : — oppositam petens contra Zancleia saxa Rhegion, Ov. M. 14, 47.— H. In the neulr. subst., opposita, orum, n. plur., Op- posite, i. e. contradictory tkings (post-clas- sical) : opposita (.AvTiKtipeva Graeci di- cunt), Gell. 16, 8. t opporto (obp.), are. To bring: '■ portat, subportat, obportat," Not. Tir. p. 11. opportune; adv., v. opportunus, ad fin. opportumtas (obp.), atis, /. (oppor- tunus ] Fitness, convenience, suitableness (quite class.) : loci, Caes. B. G. 3, 14 : cor- poris, Cic. Leg. 1. 9 : anuli, id. Off. 3, 9 : membrorum, id. N. D. 1, 33 : aetatis, Sail. J. 6. — H. In partic: A. A fit, oppor- tune, or favorable -time, a favorable oppor- tunity: optima opportunitate ambo au- tem venistis, Plaut. Epid. 2, 2, 19: sci- entia opportunitatis idoneorum ad agen- dum temporum, Cic Off. 1, 40. — Personi- fied as A goddess, Opportunity : Plaut. Ps. 2, 3, 3. B. An advantage : tales igitur inter vi- ros amicitia tantas opportunitates habet. Cic. Lael. 6 : opportunitate aliqua data, if some advantage offered itself Caes. B. G. 3, 17. opportunus (obp.), a, urn, adj. fob- portus, lit., at or before the port ; hence] Fit, meet, convenient, suitable, seasonable, opportune (quite class.) : tempus actionis opportunum, Graece evkdipia, Latine ap- pellator occasio, Cic. Off. 1, 40 : locus, id. Rose, Am. 24 : aetas opportunissima, id. Fain. 7, 7 : nihil opportunius accidere vi- di, id. ib. 10, 16: neut. plur., locorum op- portuna, Tac A. 4, 24. II. ln partic. : A, Advantageous, serv- iceable : ceterae res, quae expetuntur, op- portunaeeuntsingulae rebus singulis, Cic. Lael. 6. B. Fit, suitable, adapted to any thing : ad omnia haec magis opportunus nemo est, Ter. Eun. 5, 9, 47. C. Exposed, liable to any thing : Roma- nus cedentem hostem effuse sequendo opportunus huic cruptioni fuit, Liv. 6, 24 : injuriae, Plin.9, 31,51: opportunioramor- bis corpora, id. 18, 7, 12 n. 2. 'Adv., opportune, Fitly, seasonably, opportunely (quite class.) : Ter. Ad. 1, 2, 1 : venissc, Cic. N. D. 1, 7. — Sup. : nunciis opportunissime allatis, Caes. B. C. 3, 101 ; so Liv. 32, 18. OppoSltlO (obp.), onis, /. [oppono] An opposing, opposition (quite class.): dispm'ntum est id, quod ab aliqua re per oppositionem negationis separator, hoc moilo : sapcre, et non sapere, Cic Inv. 1, 28: so Gell. C, 1. 1. OppdsitUS) n . " in i Part, and Pa., from oppono. 2. OppdsituSj As, m. [oppono] I. A placing against, an opposing: laterum nostroram oppositus et corporum pollicc- OPPR mur, Auct. or. Marc. 10 ; so Sil. 10, 212.— II. A placing or lying before, an interpo- sition, intervention : oppositu globi noc- tem afferente, Plin. 2, 71, 73 : aedium, Gell. 4, 5.— III. A citing against one : oppositu horum vocabulorum commotus, Gell. 14, 5 fin. OppreSSlO (obpr.), onis,/. [opprimo] A pressing down; trop., force, violence: violent seizure ; oppression (quite class.) : Ter. Ad. 2, 2, 29 : — occupatio fori, oppres- sio curiae, Auct. or. pro Dom. 3 : — legum et libertatis, Cic. Off. 3, 21. oppressiuncula (obpr.), ae,/. dim. [oppressio] A slight pressing, gentle press- ure (a Plautin. word) : papillarum horrid- ularum oppressiunculae, Plaut. Ps. 1,1,65. * Oppressor^ °" s . m - [opprimo] A crusher, destroyer : oppressores domina- tionis, Pseudo-Brut, in Ep. ad Brut. 1, IB. . 1. oppressus (obpr.), a, um, Part., from opprimo. 2. oppressus (obpr.), us, m. [oppri- mo] A pressing down, pressure (poet, and in post-class, prose) : in oppressu valido, Lucr. 1, 850: montis, Sid. Ep. 9, 11. opprimo (obpr.), essi, essum, 3. v. a. [ob-premo] Topress against, press togeth- er ; to press down (quite class.) : I. Lit. : voluit Deus ora loquentis Opprimere, Ov. M. 3, 295: oculos, to press together, i. e. close the eyes, se. of a dying person, Val. Max. 2, 6, 8 : fauces manu, Suet. Cal. 12 : tlammam in ore, to repress, Enn. in Cic. de Or. 2, 54. — To press down: taleam pede, Cato R. R. 46 : opprimi ruina conclavis, to be crushed, Cic. do Div. 2, 8 : terra op- pressus, id. ib. 23: senem injectu multae vestis, to smother, stifle, Tac. A. 6, 50. B. Transf.: oppressit jaculo redeun- tem ad frena leonem, struck down, Val. Fl. 3, 24. II, Trop. : A. P° press together; to close, shut : os opprime, shut your mouth . hold your tongue I Plaut. Asin. 3, 2, 40 ; Ter. Ph. 5, 8, 93.— B. To press or bear down : opprimi onere, Cic. Rose Am. 4. — C. To put down, suppress, quash: quae oratio a censore opprimenda est, id. Fin. 2, 10 : sine tumultu rem omnem oppres- sere, Liv. 2, 4 : tumultum, id. 31, 11: frau- dem, to baffle, thwart, id. 26, 6. — D. To overthrow, overpower, prostrate, subdue : Antonium, Cic Fam. 10, 20 : Graeciam, Nep. Them. 8 : nationcm, Cic Font. 12:— invidiam acerbitate, Nep. Dion. 6 : liber- tatem, id. Alcib. 3 : aliquem iniquo judi- cio, Cic. Quint. 2 : intolerandam poten- tiam, to overthrow, id. Rose Am. 13 : ali- quem, to crush one with false accusations. Liv. 2, 52; cf, insontem oblato falso criin- ine, id. 1, 51 : quaestionem, id. 26, 15. — In gen., To have the. upper hand, get the best of it, be victorious: Plaut. Mil. 4, 5, 10. E. To bear down, overcome : opprimi acre alieno, Cic. Cat. 2, 4 : invidia, id. ib. 2 : totius corporis doloribus, id. Fnm. 9, 14 : metu, Liv. 24, 33 : senatus oppressus et afflictus, Auct. orat. in Sen. 7. P. To foil upon, surprise, seize, catch : occasionem opprimere, Plaut. Asin. 2, 2, 15 : imprudentem, Ter. Andr. 1, 3, 22 : in- cautos, Liv. 26, 12 : Antonium mors op- pressit, Cic. Verr. 2, 3, 91 : ne subito a me opprimantur (sc. interrogando), id. ib. 4, 67 : oppressi luce copias instruunt, Cr.es. B. G. 8, 14. CS*. To bury, hide, conceal, suppress : quod quo studiosius ab ipsis opprimitur et absconditur, eo magi6 eminet et appa- ret, Cic. Rose Am. 4i : ita ejus rci op- pressa mentio est, Liv. 23, 22 : iram, Sail. J. 75 : infamiam, Just. 12, 13. opprobraincntum (obpr), i, ". [opprobro] A reproach, disgrace (a Plau- tin. word) : opprobramentum, aut ilagi- tium rmiliebre, Plant. Merc. 2, 3, 87. opprobratlo (obpr.), onis, /. [id.] A reproaching, upbraiding (post-class.): op- probratione permotus, Gell. 12, 12: repre- hensionis, id. 2, 7. opprobriOSUS (obpr.), a, um, adj. [opprobrium] Opprobrious (post-cla69.) : Cod. Just. 1, 3, 41. Opprobrium (obpr.), i, n. [ob-pro- brum J A reproach, scandal, disgrace, dis- honor, opprobrium (not in Cic. or Caes.) : vcrcor, nc civitati mene sit opprobrio, si, etc., lest it should be a reproach. Nop. Con. OPS 3 : et turpitudo generis opprobrio multis fuit, Quint. 3, 7, 19 : opprobriii culpae, Hor. Ep. 1, 9, 10,— n. Transf. : A. A reproach, taunt, abusive word or language : morderi opprobriis falsis, Hor. Ep. 1, 16, 38: fundcre, id. ib. 2, 1, 146: dicere, Ov. M. 1, 758 ; so Inscr. Lnnuv. (133 B.C.) ap. Mommsen de Collegiis in fin. — B. Of persons, A reproach, disgrace : opprobria Romuli Remique, Catull. 28, 14 : majorum, Tac. A. 3, 66. Opprobro ( obpr. ), without per/., atum, 1. v. a. [ob-probrum] To reproach, taunt, "upbraid (ante- and post-class.) : op- probrare, probrum objicere, Fest.p. 187 ed. Mull. : cgone id exprobrem, qui mihimet cupio id opprobrarier ? Plaut, Most. 1, 3, 143 : rus alicui, id. True. 2, 2, 25 : adver- 6ariis, Cell. 17, 1 : mollities cuidam op- probrata acerbe, id. 3, 5 in lemm. oppugrnatio (obp.), Onis, /. [oppug- no] A storming, assaulting, besieging ,• an assault, siege (quite class.): I, Lit.: de oppidorum oppugnationibus, Cie. de Or. 1, 48 : oppugnationem sustinere, Caes. B. G. 5, 36 : inferre, Cie. Coel. 9 : propul- sare, id. ib. : relinquere, to raise, Tac. A. 15, 16. — H. Trop., An assault, attack with words : Cie. Vatin. 2, 5 ; SO id. Q. Fr. 2, 8. oppugnator (obp.), oris, m. [idj An assaulter, attacker (quite clnss.) : I. Lit. : oppugnator patriae, Cie. Phil. 12, 3 ; so Toe. H. 3, 71. — H, Trop. : meae sa- lutis, Cie. Plane. 31. oppugliatoriUS (obp.), a, um, adj. [oppugnator] O/or belonging to a siege (only in Vitruv.) : res, Vitr. 10, 22; so ib. 19. 1. Oppngno (obp.), avi, atum, 1.«. a. [ ob-pugiio J To fight against, to attack, assault, storm, besiege (quite class.) : I, Lit.: oppidum, Cie. Fam. 2, 10: castra, Caes. B. G. 6, 41 : locum, id. ib. 5, 21 : op- pugnante aliquo, Just. 9, 5. — SI. Trop., To attack, assault, assail : aliquem, Cie. Fam. 5, 2 : pecunia aliquem, id. ib. 1, 1 : rem, id. de Or. 2, 38 : aliquem clandesti- nis consiliis, id. Or. 66 : aequitatem ver- bis, id. Caecin. 24: consilia alicujus, Plaut. Most. 3, 1, 154 : delictum, id. Bacch. 5, 2, 52 : — sonipes celer Oppugnat frenis, strug- gles against, resists, Coripp. Joann. 4, 468. 2. OppugHO (obp.), without pcrfi, atum, 1. v. a. lob-pugnus] To beat with fists, to buffet (a Plautin. word) : os, Plaut. Casin. 2, 6, 56. opputo (obp.), are, v. a. [ob-puto] To prnnf (post-Aug.) : Plin. 17, 21, 35, § 156. + oppuviat. verberat, a puviendo, id est feriendo, Fest. p. 188 ed. Mull. ODrimcirhim. v - operimentum. 1* ops> bpis (nom. sing, docs not oc- cur ; and the dat. perhaps only once in Front Ep. ad Ver. 6 fin. ; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 421), /. [prob. kindr. with opus and the primitive of copia], lit., that which furthers or promotes ; hence, both Power and aid. I. Power, might, strength, ability, in abstr. : summa ope niti, Sail. C. 1: omni ope atque opera enitar, will employ all my strength and efforts, Cie. Att. 14, 14 : om- nibus viribus atque opibus repugnare, with all our powers, id. Tusc. 3, 11 : qua- cumque ope possent, id. Mil. 11, 30 : gra- tes persolvcre dignas Non opis est nos- trae, is not in our power, Virg. A. 1, 601. B. In concreto, Mentis of any kind that one possesses ; property, substance, wealth, riches, treasure ; military or polit- ical resources, might, power, influence, etc. (in this signif. mostly in the plur.) : ut sci- as, quanto e loco, Quantis opibus, quibus de rebus lapsa fortuna occidat, Enn. in Cie. Tusc. 3, 19, 44: nos tamen efficimus pro opibus nostris moenia, Plaut. Stick. 5, 4, 13 : condere, to hoard vp treasures, Virg. G. 2, 507 ; cf, magnas inter opes inops, Hor. Od. 3, 16, 28 ; so, parvae ruris, Ov. IV. 3, 10, 59 : amplae, Plin. 9, 35, 59 : vita opibus firma, copiis locuples, gloria ampla. virtute honesta, Cie. Att. 8, 11, 1 : cui tenues opes, nullae facilitates, exiguae amicorum copiae sunt, id. Quint 1: in bonis numerabis divitias, honores, opes, id. Fin. 5, 27 ; cf, divitiae ut utare, opes uf. colare, honores ut laudere, id. Lael. 6 : opibus et copiis affluentes, id. Agr. 2, 30 : ipes violentas concupiscere, id. Phil. 1 , 12 : O PTI Trojanas ut opes et lamentabile regnum Eruerint Danai, Virg. A. 2, 4. — In the sing. : vidi ego te, astante ope barbarica, etc., Enn. in Cie. Tusc. 3, 19, 44 ; so, bar- barica, Virg. A. 8, 685. IJ, Aid, help, support, assistance, suc- cor : arripe opem auxiliumque ad banc rem, Plaut Mil. 2, 2, 65 , Cie. Att. 9, 16 : sine tua ope, id. Att 16, 13: aliquid opis reipubl. tulissemus, id. Fam. 4, 1 : opem petere ab aliquo, id. Tusc. 5, 2 : confuge- re ad opem alicujus, id. Fontej. 11 : opem ati'erre, Iq yield assistance, Ov. M. 8, 601 : admovere, id. R. Am. 116. 2. Ops. Opis (nom. sing., Opis, Hyg. Fab. 130),/. [a personification of 1. ops] The goddess of plenty, riches, and power, the wife of Saturn, and the patroness of hus- bandry ; identical with Terra, Var. L. L. 5, 10, § 57; 64 ; Macr. S. 1, 10 ; Cie. Univ. 11; Phil. 1,7; Ov. M. 9, 497; cf. Hartung, Rclig. der R6m. 2, p. 129 sq. Opsoniumi v - obsonium. OptabiliSi e - «dj- [°pt°] To be wished for, desirable (quite classical) : quaeexpe- tenda atque optabilia videntur, Cie. de Or. 1, 51 : mihi pax imprimis fuit optabi- lis, id. Phil. 7, 3 : tempus. Ov. M. 9, 758 : quae ut concurrent omnia, optabile est, Cie. Off. 1, 14. — Comp. : bono viro opta- bilius, Cie. Pis. 14.— Sup. seems not to oc- cur. — Adv., optabiliter, Desirably (post-class.) : Val. Max. 5, 1/«. OptatlO) onis, / [id.] A wishing, a wish (quite class.) : Theseo quum tres op- tationes Neprunus dedisset, Cie. Off. 3, 25. — II Rhetor, fia:. : optatio atque exsecra- tio, id. de Or. 3,^53 ; cf. Quint. 9, 1, 32; 9, 2, 3. optotlVUSj a, um, adj. [id.] O/or be- longing to a wish, expressing a wish, op- tative (post-class.) : modus optativus, the optative, Diom. p. 330 P. : adverbia, Mart. Cap. 3, 83. OptatOj adv., v. opto, Pa., ad fin. optatUS) a, um. Part, and Pa., from opto. toptice? es, / = d-7iM/, Optics: opti- ces non ignarus, Vitr. 1, 1. optimas (optum.), utis, v. the follg. art. optimates (optum.), um and lum, c. [oprimus] The adherents of the best men, in a political sense, i. e. the aristocratic party, the aristocrats, in opposition to pop- I ulares, the popular party : " qui ita se I gerebant, ut sua consilia optimo cuique i probarent, optimates habebantur . . . sunt principes coneilii publici, sunt, qui eorum | sectam sequuntur," Cie. Sest. 45 : quum i (summa rerum) est penes delectos, turn , ilia civitas optimatium arbitrio regi dici- tur (opp. to the regnum and the civitas I popularis), id. Rep. 1, 26 ; so, in optimati- um dominatu, id. ib. 1, 27 : contra volun- : tatem omnium optimatum, id. Inv. 2, 17 : plebis, et optimatium certaroina, Tac. A. 4, 32. — lu the sing. : dum pudet te parum ! optimatcm esse, Coel. in Cie. Att. 10, 9, A, I 2. — Adject.: respnblica, quae ex tribus I generibus illie, regali et optumati et pop- [ ulari conf'usa modice, Cie. Rep. 2, 23 (Irom Non. 342, 31) : matronae opulentae, opti- I mates, Enn. in Cie. Fam. 7, 6. Optimo (optum.), adv., v. bonus, ad fin. OptimitaS; atis, /. [optimus] Excel- lence (post-class.): Mart. Cap. 4, 109. Optimus (optumus), v. bonus. l.OptlOi onis,/. [opto] Choice, free j choice, liberty to choose, option (quite clas- i sical) : optio haec tua est, utram harum ! vis conditionem, accipe, Plaut Casin. 2, i 4, 13 : utro frui malis, optio sit tua, Cie. j Fat. 2: vobis datur, utrum velitis, you j have your choice, id. Caecin. 23 : potesta- tem optionemque facere alicui, ut eligat, to let a person have his choice, id. de Div. j Verr. 14. 2. optlO" onis, m. [id.] A helper whom one chooses for himself, an assistant (an- te- and post-class.) : tibi optionem sumito Lconidam, Plaut. Asin. 1, 1, 88 : fabricae, Aur. Arcad. Dig. 50, 6, 6. II. In partic, in milit king., An ad- jutant: Var. L. L. 5, 16, 91 : "in re mili- tari optio appellatur is, quem decurio aut centurio optat sibi rerum privatarum min- istrum, quo facilius obeat publica officia," Paul, ex Fest p. 184 ed. Miill. ; " optio qui OPUL nunc dicitur, antea appellabaturaccensus. Is adjutor dabatur centurioni a tribuno militum: qui ex eo tempore, quem velint, centurionibus permissum est optare, et nomen ex facto sortitU3 est," Fest p. 198 ed. Miill. : "optiones ab optando appella- ti, quod," etc., Veg. Mil. 2, 7. So very ireq. in inscrr. : Grut. 551, 3; Malvas. Mann. Fels. p. 317, et saep. OptionatUS) "*, ™- [2- optio] An ad- jutancy (ante-class.) : Cato in Fest. p. 201 ed. Miill. OptlVUS) a . ur ". "dj- [°P to l Chosen (pott, and in post-class, prose): cogno- men, Hor. Ep. 2, 2, 99 : "optivi vocantur hi (tutores) qui ex optione sumuntur," Gaj. Inst. 1, 154 (opp. to dativi). Opto. avi, atum, 1. (archaic, optassis, for optaveris, Plaut Mil. 3, 1, 75) v. a. [root 0:1, whence Gr. OflTfl, oxpouui; qs. to look out, pick out, legere, eligere] To choose, select (ante-class, and poet.) : utrum vis, opta, dum licet Plaut. Rud. 3, 6, 14 : non video hie, quid magnopere optem, Lucil. in Non. 358, 13: inhoneste parere divitias, Ter. Andr. 4, 5, 2 : locum tecto, Virg. A. 1, 425 : externos duces, id. ib. 8, 512. — Hence, in relig. lang. : " optatam hos- tiam, aYiioptimam, appellant earn, quam Ae- dilis tribus constitutis bostiis optat, quam immolari relit," Fest. p. 186 ed. Miill. II. Transf, To wish, wish for, desire any thing (the predominant signif. of the word) : nihil nisi quod honestum sit, Cie. Off. 1, 20: vestirus, quem cupimus opta- musque, Cie. Phil. 14. 1 : fortunam, id. Pis. 14. — With nt: (Phaefhon) optavit, ut in currum patris tolleretur, Cie. Off. 3, 25 ; so id. Cat 2. 7. — With the simple con- junct. : optavi, peteres coelestia sidera tarde, Ov.Tr. 2, 57.— With the inf.: hunc videre saepe optabamus diem, Ter. Hec. 4, 4, 29 : — optare alicui aliquid, To wish one any thing, in a good or bad sense : tibi optamus earn rempublicam, in qua, etc., Cie. Brut. 97 : furorem et insaniam optare alicui, id. Pis. 20 : — aliquid ab ali- quo, To desire, require, demand any thing of any one : quodvis donum et praemium a me optato, id optatum teres, Ter. Eun. 5, 9, 27.— Hence optatus, a, um. Pa., Wished, desired, agreeable, pleasant, dear (quite class.): op- tati cives, populares, incolae, Plaut. Aul. 3, 1,1: rumores, Cie. Fam. 16, 21. — Comp.: nihil mihi fuit optatius, quam.ut, etc., Cie. Fam. 1, 5. — Sup. : vale, mi optime et op- tatissime frater, Cie. Q. Fr. 2, 8. — B. Sub St., optatum, i, n., A wish, desire: dii tibi semper omnia optata offerant, Ter. Ad 5, 9. 21 : cf, afferant, Plaut. Capt 2, 2, 105 : impetrare optatum, Cie. Off. 3, 25 : prae- ter optatum meum, against my wish, id Pis. 20 : meis optatis fortuna respondit, id. Fam. 2, 1 : mihi in optatis est, I icish, id. ib. 13. — Hence, Adv., optato, According to one's wish (quite class.) : optato venire, Plaut. Am. 2, 2, 26 : mihi veneris, Cie. Att 13, 28 Jin. : vclut optato ventis aestate coortis, Virg. A. 10, 405. + 1 Optpstrdtum> ■> «• [o~t's arpw t6v] A brick pavement : Not. Tir. p. 164. Optume (optim.), adv., v.bonus, adfin. optumus (optim.), v. bonus. t optutUi quasi opruitu, a verbo, quod est tuor ; et siimificat video, Fest. p. 186 ed. Miill. opuleilSj entis, and, more freq., opu- lentUSi a . um. adj. [ops] Rich, wealthy, opulent (quite class.) : I. Lit: "opulent! terrestribus rebus copiosi," Fest. s. v. OPIS, p. 187 ed. Miill. : c. abl., auro opu- lentus, rich in gold, Plaut. Epid. 2, 2, 115 : opulentium fortuna (opp. pauperes), Nep. Chabr. 3 : opulens matrona, App. M. 10, p. 714 Oud. : opulentimi oppidum, Caes. B. G. 3. 80: opulentissima civitas, Cie. N. D. 3, 33 : Numidia agio virisque opulen- tior, Sal). J. 19.— e.gen.. Rich in any tbing : Hor. Od. 1, 17, 16 : provincia pecuniae opulenta, Tac. H. 2, 6. II. Transf: A. Rich, fine, splendid: opulentum obsonium, Plaut. Bac. 1, 1, 64 : opulentissima dona, Suet Aug. 30: ora- tio, Gell. 7, 3 : opulentissimus liber, id. 14, 6. B. Of respectability or rank, Respecta- ble, powerful, noble : opulenti atque igno- 1055 OPUS biles, Enn. in Gell. 1], 4 : regens, Sail. C. 57: opulentior factio, Liv. 32, 32.— Hence, Adv., opulente and opulenter, Richly. sumptuously, splendidly (rare; not in Cic. or Caes.) : neque illos arte colam, me opulenter, Sail. J. 85, 34 : opulente or- nata domus, App. Apol. p. 586 Oud. — Comp.: ludos opulentius facere, Liv. 1,35. opulentia. ae, /. [opulens] Miches, wealth, opulence (not in Cic. or Caes.) : J. Lit.: habemus publice egestatem, priva- tim opulentiam, Sail. C. 52, 22 : opulentia negligentiam tolerabat id. ib. § 9 : metal- lormn, Plin. 2. 93, 95.— In the plar. : Plaut. Bac. 3, 4i 22 : copiis atque opulentiis an- teire, Gell. 20, 5. — B. Trans f., like opes, Resources, power, of a people : invidia ex opulentia orta est. Sail. C. 6 ; so Nep. Cim. 2 : Lydorum, Tae. A. 4, 55. — JJ, Trop. : linguae, Claud. Cons. Mall. The- od. 21. dpulentltaS; atis, /. [id.] Wealth, power (ante-class.) : Plaut. Mil. 4, 4, 35 : nostra, Caeeil. in Non. 14S, 14. opulent»! are, v. a. [id.] To make rich, to enrich (poetical and in post-Aug. prose) : herum baccis olivae, Hor. Ep. 1, 16, 2 : mensam pretiosis dapibus, Col. 8, 1, 2. opulentus, *• opulens. * opulescO) ere, v. inch. n. [opes] To grow rich : in patriis opulescere campis, Furius poet. ap. Gell. 18, 11 (also cited in Non. 148, 17). OpuluSj i. /• A kind of maple-tree : in arboribus, quas vocant opulos, Var. R. R. 1, 8 ; so Col. 5, 6, 4 ; 5, 7, 1, et al. X Opunculo- onis, m. [opilio] A bird that imitates the shepherd's song : Paul, ex Festo, p. 191 ed. Mull. dpuntlUS; a > um > v - 3- Opus, no. II. 1. OPUS? eris, n. Work, labor: quod in opere faciundo operae consumis tuae, in doing your work, Ter. Heaut. 1, 1, 21 : menses octo continuos opus hie non de- fuit, cum vas nullum fieret, nisi aureum, Cic. Verr. 2, 4, 24 : oratio in causarum contentionibus magnum est quoddam opus, atque haud sciam, an de humanis operibus longe maximum, id. de Or. 2, 17. — Of agricultural labor : opus i'aciam, ut defatiger usque, Ter. Eun. 2, 1, 14; so Cic. de Sen. 7 : — grave Martis opus, Virg. A. 8, 515. A military work, either a de- fensive work, fortification, or a work of besiegers, a siege-engine, etc. : Mutinam operibus munitionibusque sepsit, Cic. Phil. 13, 9 : operibus Toletum cepit, Liv. 35, 22 : operibus oppugnare urbem, id. 37, 5. — Of honey-making, Honey : foris pascuntur (apes), intus opus faciunt, Var. R. R. 3, 16. — Of sexual intercourse : Plaut. Asin. 5, 2, 23. II. Transf., A work that has heen done or made. So of buildings : aedium 6acrarum, publicorumque operum depop- ulate, Cic. Verr. 1, 4 : de exstruendis re- ficiendisve operibus, Suet. Tib. 30,— Of writings, A book : habeo opus magnum in manibus, Cic. Acad. ], 1. — Of works of art: quorum iste non opere delectabatur, sed pondere, id. Verr. 2, 4, 56 : hydria Boethi manu facta praeclaro opere, of ad- mirable workmanship, id. ib. 14 : hacc om- nia antiquo opere. id. ib. 21. B. In gen., A deed, action, perform- ance, business : ut si mures corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum, mon- strum putemus, Cic. de Div. 2, 27 : opus meae bastae, Ov. M. 12, 112. — So connect- ed with magnus, tantus, quantus, magno opere, tanto opere, quanta opere, and, joined together in one word, magnope- re, tantopere, quantopere, lit, with great, such, or what labor, v. h. vv. 2. dpUSj "■ indccl. Lit, Need, 7tcr.es- ftity ; bunco, I. Opus est, It is needful, necessary ; opus est mini, tibi, etc., I (thou, etc.) have need of, need, want. The person who needs any thing is put in the dot., and the thing needed in the nom. or abl., rarely in the gen., ace., inf., ace. c. inf.. or with ut. — (,i) With the nom. of the thing need- ed as subject : materiem, et quae opus sunt, dorninus praebebit, Cato R. R. 14 : minus multi opus Bunt boves, Var. R. R. 1, 18: maritumi milites opus sunt tibi, Plaut. Capt. 1, 2, 61 : dux nobis, et auctor 1056 ORA opus est, Cic. Fam. 2, 6 : hujns nobis exempla permulta opus sunt, id. Just. 2, 19. — (,d) c - au l- '■ magistratibus opus est, there is need of, they are needed, Cic. Leg. 3, 2 : viro et gubematore opus est, Liv. 24, 8 : o. est auctoritate tua, Cic. Fam. 9, 25. — So with the abl. of the part. perf. : maturato opus est, there is need of haste, it is necessary to act speedily, Liv. 8, 13 ; cf., erat nihil cur properato opus esset. Cic. Mil. 19. — So too with the abl. of the Supin. : ita dictu opus est it is neces- sary to say, I must say, Ter. Heaut. 5, ), 68 : est scitu, Cic. Inv. 1, 20. — (y) c. gen. : ad consilium pensandura temporis opus esse, Liv. 22, 51 : quanti argenti opus fuit, id. 23, 31. — (<5) c. ace. (ante-class.) : puero opus est cibum, Plaut. True. 5, 10 : est modium unum (calcis). Cato R. R. 15. — (c) c. inf. : quid opus est de Dionysio tam valde affirmare ? Cic. Att. 7, 8.— Elllpt. : quid opus est plura? (sc. proferre), id. de Sen. 1. — (() With the ace. c. inf. : nunc opus est te animo valere, id. Fam. 16, 4. — (i;) With ut: opus nutrici antem, utrem ut habeat veteris vini largiter, Plaut. True. 5, 11. B. Sometimes opus est is employed without the notion of strict necessity, as i. q. expedit, juvat, conducit, It is good, useful, serviceable, beneficial: atque haud sciam, an ne opus sit quidem, nihil urn- quam omnino deesse amicis, Cic. Lael. 14 fin. ; id. Off. 3, 11 ; cf. id. ib. 3, 22 ; Hor. S. 1,9,27; 2,6, 116. II. Opus habere, To have need of (very rarely) ; c. abl. : Col. 9, 1, 5. 3. OpUS; untis, /., 'OwovS, A town of Locris, in Greece, the mod. Talmua, Liv. 28, 7; Ov. Pont. 1, 3, 73 ; cf. Mann. Gr. p. 130 sq.—U. Deriv., OpuntlUE, a, «m, adj., Opuntian: sinus, Mel. 2, 3, 6; Plin. 4, 7, 12 : herba, Plin. 21, 17, 64 : Philoda- mus, of Opus, Cic. Verr. 2, 2, 44. — In the plur., Opuntii, orum, m., The inhabitants of Opus, the Opunlians. Liv. 28, 6 fin. dpusculum? i> n. dim. [1. opus] A lit- tle work (quite class.) : Myrmecides minu- torumopusculorum fabricator, Cic. Acad. 2, 38 : mea, Hor. Ep. 1, 19, 35. 1. Ol'a. ae, /. [1. os] The extremity of a thing: the border, edge, margin, coast, end, boundary. I. Lit. (quite class.): omnesavidispec- tant ad carceris oras, at the barriers, Enn. Ann. 1, 102 : oras pocula circum, Lucr. 4, 13 : clipei, Virg. A. 10, 243 : vestimento- rum, Fest p. 182 ed. Mull. : — gemmae, Plin. 37, 10, 66 : vulneris, Cels. 5, 26. 23 : aether, extrema ora et determinate mun- di, Cic. N. D. 2, 40 ; cf., regiones, quarum nulla esset ora, nulla extremitas, id. Fin. 2, 31. Of the margin of the land next the sea, The coast, sea-coast : Graeciae, Cic. Fam. 12, 5 : Asiae, Nep. Ale. 5 : maritima, Caes. B. G. 3, 8 : oram solvere, to cast loose from the shore, to stand out to sea: cum alii resolutis oris in ancoras evehun- tur, Liv. 22, 19 ; so Quint. 4, 2, 41 ; Ep. ad Tryph. 3 : oras et ancoras praecidunt, cut the hawsers and cables, Liv. 28, 36. B. Transf., A region, clime, country: quacumque in ora ac parte terrarum, Cic. N. D. 2, 66 : gelida, Hor. Od. 1. 26, 3 : con- nexa arbustorum ratio est, quas in oras debeant spectare, Plin. 17, 2, 2: Trojae qui primus ab oris Italiam venit, Virg. A. 1, 1 ; cf. id. ib. 3, 97 ; 10, 706.— Hence, po- et., luminis orae, for the world, the earth, life, light ; and, Acherontis orae, for the Lower Regions: tu produxisti nos intra luminis oras, Enn. Ann. 1, 180 : se quae de- derat in luminis oras, id. fragm. ap. Fest. s. v. SVM, p. 298 ed. Mull. ; Lucr. 1, 23 : inde enoscitur atque oras in luminis exit, i«l. 1,171; id. 1,180; cf. so too id. 5, 225 ; 779 ; 1388 ; 1454 :— quem Rhea sacerdos Furtivnm partu Eub luminis edidit oras, Virg. A. 7, G60 : sponte sua quae se tollunt in luminis oras, id. Georg. 2, 47 : — animas Acheruntis in oras Ducere. Lucr. 6, 764. — For zone: globum terraeduabus oris dis- tantibus habitabilem, Cic. Tusc. 1, 28. II. Trop. (very rarely, and only in poets) : qui potis ingentes oras cvolvere belli, qs. to unroll the edges of the picture of this war, Enn. Ann. 6, 49 ; imitated by Virgil : aspirate canenti . . . Et mccum in- gentis oras evolvite belli, Virg. A. 9, 528 ; O R AT cf. Serv., ad loc, and Macr. S. 6, 1 : in lu- minis oras eruere, to bring to light, Lucr. 5, 1388 ; 1454. 2. dra> ae, /. The name cf Hersilea, as a goddess, Ov. M. 14, 851. + orabllis. e, adj. [oro] Exorable: Not. Tir. p. 106. draculum (syncop., oraclum : fatidi- camque Themin, quae tunc oracla tene- bat, Ov. M. 1, 321), i, n. [id.] A divine an- nouncement, an oracle (quite class.). I, Lit.: "oracula ex eo ipso appellata sunt, quod inest in his deorum oratio," Cic. Top. 20: quid est enim oraculum? nempe voluntas divina hominls ore emin- ciata, Sen. Controv. 1 praef. : edere, Cic. Tusc. 1, 48 : petere a Dodona, id. de Div. 1, 43 : quaerere, Virg. G. 4, 449 : poscere, id. Aen. 3, 456 : consulere, Ov. M. 3, 8. II. Transf.: A. l n gen., A prophetic declaration, a prophecy : exposui somDii et furoris oracula, Cic. de Div. 1, 32 ; so id. ib. 1, 50 fin. Bi A place where oracular responses were given, an oracle: illud oraculum Delphis tam celebre, Cic. de Div. 1, 19 : Hammo- nis, Plin. 12, 23, 49. C. An oracular saying, oracle pro- nounced by a man : haec ego nunc phys- icorum oracula fundo, Cic. N. D. 1, 24 : inde ilia reliqua oracula : nequam agrico- lam esse, etc., Plin. 18, 6, 8. drariuHl; ii, n. [I. os] A napkin, hand- kerchief: Lucil. in Non. 539, 22 : oculum ligavit orario, Aug. Civ. D. 22, 8, n. 7. Made use of in signifying applause, Vo- pisc. Aur. 48 fin. OrariUS; a > um . °<#- [1- ora ] Of or be- longing to the coast (post-Aug.) : naves, coasting-vessels, coasters, Plin. Ep. 10, 26. drata* ae > m - An appellation bestowed on a certain Sergius, on account of his fondness for the gilt bream (aurata, orata, v. the art. auro, p. 179, b), Var. R R. 3, 3, 10; Col. 8, 16, 5; Fest. p. 182 ed. Mull. * oratirn» adv. [1. ora] Coast-wise, from coast to coast : Sol. 3 dub. (al. moratim). oratio? 6nis, /. [oro] A speaking, speech, language. 1. In gen.: eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. in Gell. 11,4; Enn. in Non. 512, 7: aliamnunc mi- ni orationem despoliato praedicas, Plaut Asin. 1, 3. 52 : eorum ego orationes sino praeterfluere, Cato in Plin. H. N. praef. § 30 ; Ter. Andr. 1, 5. 16 : natura vi ratio- nis hominem conciliat homini et ad ora- tionis, et ad vitae societatem. Cic. Otf. 1, 4 : Epicurus re tollit, oratione relinquit deos, id. N. D. 1, 44: — in historiis, quas Timaeus oratione Graeca composuit, in the Grecian speech, in the Greek language, Gell. 11, 1. II. I" partic. : A. A set speech of an orator ; a harangue, an oration ; opp. to sermo, i. c. ordinary speech : " quamvis omnis locutio oratio est, tamen unius ora- toris locutio hoc proprio signata nomine est," Cic. Or. 19 (v. the entire chapter) : o. gravis, erudita, liberalis, admirabilis, polita, id. de Or. 3, 25 : diserta et oratoria, id. ib. 1, 54 : orationem facere et polire, id. ib. 14: distinguere et illustrare, id. Inv. 2, 15: habere adversus rempublicam, Caes. B. G. 2, 18 : habere multam de re aliqua, Cic. Tusc. 5, 33 : habere in sonatu, id. Plane. 30 : recitare, id. ib. : de scripto dicere, id. ib. : scribere, Quint 2, 17, 13 : instituerc, Caes. B. G. 3, 17. 2. Trans f., Oratorical talent, elo- quence : satis in eo fuit orationis atque ingenii, Cic. Brut. 45. B. Prose, opp. to poetry : et in poMma- tis et in oratione, Cic. Or. 21. C. A prayer, in cccl. Lat, saepiss. oratiuncilla. ae, /. dim. [oratio] A little speech, a brief oration (quite class.) . Cic. Brut. 19: aureola, id. N. D. 3, 1' . Quint. 4, 3, 17. orator oris, m. [oro, one who speaks , only in the espec. signif.]. J. A speaker, orator (of course, times without number in all periods and styles of writing) : cum (oratorem) puto esse, qui et verbis ad audiendum jucundis et sententiis ad probandum accommodati9 uti possit in causio forensibus atque com- munibus. Hunc ego appcllo oratorem, eumque esse praeterea instructum voce ORBI et nctione et lcporo quodam volo," Cic. de Or. 1, 49, 213 ; id. Or. 19 : spernitur or- ator bonus, horridus miles amatur, Enn. Ann. 8, 31 : additur orator Cornelius sua- vi loquenti Ore, id. ib. 9, 3 : — oratorem ce- leriter complexi sumus, i. c. eloquence, Cic. Tusc. 1, 3. B, Praegn., The orator, i. e. Cicero, Lact 1, 9. II. -^ speaker, spokesman of an embas- sy ; an embassador charged with an oral message : orator sine pace redit regique refert rem, Enn. in Var. L. L. 7, 3, § 41 : Aetolos pacem velle : de ea re oratores Kotnam profectos, Cato in Fest. p. 182 ed. MUU. : Veicntes pacem petitum oratores Romam inittunt, Liv. 1,15: FOEDERVM, l'ACIS, BELLI, INDVCIARVM ORATO- RES FETIALES 1VDICESVE SVNTO, Cic. Leg. 2, 9. III. One who prays or supplicates for any thing, An cntrcatcr, beseecher (Plau- tin.) : Plaut. Poen. 1, 2, 145 ; 60 in the two- fold signif. of embassadur and beseecher, id. Stich. 3, 2, 39. oratdric. adv., v. oratorius, ad Jin. oratdrius. a, um, adj. [oratorj I. Of or belonging to an orator, oratorical (quite class.) : Cic. de Or. 1, 54 : ornamenta, id. Brut. 75 : vis dicendi, id. Acad. 1, 8 : ars, Quint. Pracf. § 17: gestus, id. 11, 3, 125 : id. 6, 3, 39. — B. Sub6t, oratoria, ae, /. (sc. ars). The oratorical art, oratory, Quint. 2, 14, 1 ; 2. If. Qfor belonging to praying ; hence, subst, oratorium, ii, n. (sc. templum), A place of prayer, an oratory (eccl. Lat.) : in oratorio nemo aliquid agat, nisi, etc., Aug. Ep. 109. — Hence, Adv., oratorie, Oratorically (quite class.) : pulchre, et oratorie dicere, Cic. Or. 68 ; Quint. 9, 1, 13. OratriXj lc ' 3 i /■ [id.] I. She that prays or beseeches, a female suppliant (rare, but quite class.) : me oratricem haud sprevis- ti. Plaut. Mil. 4, 2, 80 : pacis et foederis, ■ Cic. Rep. 2, 8. — H, A transl. of pnropiKi), V'tctoric, oratory, Quint. 2, 14, 1. oratum* '. v - °ro, ad fin. oratUS, us (only in the abl. sing, and plur.), m. [oro] A praying, entreating : a request, entreaty (very rare, but quite clas- sical) : Cic. Fl. 37, 92 : magnis oratibus, Coripp. Laud. Just. 2, 4. orbatio. enis, /. [orbo] A depriving, privation (post-Aug.) : Sen. Ep. 87 ad fin. prbatOFj oris, m - [ 'd- ] One who de- prives others of children or parents, a bc- reaver (poet.) : nostri orbator Achilles, Ov. M. 13, 500. ! orbcfaciOi ere, v. a. [orbus-facio] To bereave, to make an orphan : " orbefa- cio, 6p:ivK,. m - dim. [orbis] A small disk ; a sheave, roller, pullei/, etc. (ante-clas- sical and post-Aug.) : Cato R. R. 3; Vitr. 10, 5 : radix concisa in orbiculos, cut in little disks or slices, Plin. 25, 13, 94 ; Inscr. Orell. no. 2519. OrblCUS, a - um - a dj- [id] Circular (an- te- and post-class. 1 : motus, Var. in Non. 148, 16;jso Arn. 2, 83. * Orbi-f ICO, are, v. a. [orbus-facio] To bereave, make childless: Att. in Non. 179, 26. *Orbllc, i R i n. [orbis] The periphery of a wheel, the felloe : Var. R. R. 3, 5, 15 dub. (Schneid., orbis . . lteneus.) Orbilius, a. The name of a Roman gens. So, Orbilius, agrammnrian in Rome, in the time of Cicero, Hor. Ep. 2, 1, 71 ; Suet Gramm. 9. Xxx ORBI orbis, i° (nom., orbs, Venant. Carm. 8, 5. — Abl., orbi, Lucr. 5, 75; Cic. and P. Ru- til. in Charis. p. 112 P.), m. A circle ; any thing of a circular shape, a ring, round surface, disk, hoop, orbit (quite class.). I, Lit. : in orbem torquere, Cic. Univ. 7: curvare aliquid in orbem, Ov. M.2, 715: certumque equitavit in orbem, id. ib. 12, 468: rotae, id. lb. 178. Of a ring: et dig- itum justo commodus orbe tcras, fit exact- ly, id. Am. 2, 15, 6 : unionum, roundness, Plin. 9, 35, 56. — Of a circle formed by men : ut in orbem consisterent, place themselves in a circle, form a circle, Caes. B. G. 5, 33 : quum illi, orbe facto, se defenderent, id. ib. 4, 37-. orbem volventes suos increpans, Liv. 4, 28 : — signifer, the zodiac : Cic. N. D. 2, 20 : lacteus, the Milky Way ■■ id. Rep. 6, 16. — Of the orbit of a heavenly body : si- dera circulos suos orbesque conticiunt, id. ib. 6, 15.— Of the windings of a serpent : immensis orbibus angues Incumbunt pe- lago, Virg. A. 2, 204. — Of a circular sur- face or disk : orbis mensae, a round table- top, Ov. Her. 17, 87. Also, simply orbes, a round table : Mart. 2, 43. — Of a quoit or discus : ictus ab orbe, Ov. Ib. 590. — Of the scale of a balance : instabilis natat alterno depressior orbe, Tib. 4, 1, 43. — Of a mir- ror : addidit et nitidum sacratis crinibus orbem, Mart. 9, 18.— Of a shield : ilia (has- ta) per orbem Aere cavum triplici . . . Transiit, Virg. A. 10, 783; Petr. 89.— Of the mill-stones of an oil-mill, Cato R. R. 22. — Of the wooden disk placed over olives in pressing them. id. ib. 18. — Of the hoop of a wheel : rotarum orbes circumacti, Plin. 8, 16, 19.— Of the wheel itself: un- daque jam tergo ferratos sustinet orbes, Virg. G. 3, 361.— Of the socket of the eye : inanem luminis orbem, Ov. M. 14, 200. — Of the eye itself : gemino lumen ab orbe venit, id. Am. 1, 18, 16. — Of (Ae sun's disk or orb : lucidus orbis, Virg. G. 1, 458. — Of the moon's disk or orb : quater junctis implcvit comibus orbem Luna, quater plenum tenuata retexuit orbem, Ov. M. 7, 530. — Of the circle of the world, the world, the universe : Juppiter arce sua totum cum spectet in orbem, id. Fast. 1, 85 : renatus, the new-bom day, Sil. 5, 56 :— terrarum or terrae, the. circle or orb of the earth, the world (since the ancients regarded the earth as a circular plane or disk) : per- mittitur intinita potestas orbis terrarum, Cic. Agr. 2, 13 : ager Campanus orbis ter- rae pulcherrimus, id. ib. 28. Also, simply orbis : hie, ubi nunc Roma est orbis caput, arbor et herbae, Ov. F. 5, 93. — Hence, also, country, region : Eoo dives ab orbe redit, the East, Ov. F. 3, 466 : Assyrius, Juv. 2, 108 : noster. Plin. 12, 12, 26.— .4 kind of fish, Plin. 32, 2, 5. II. Trop., A circle: A. Of things that return at a certain period of time, A rota- tion, round, circuit : ut idem in singulos annos orbis volveretur, Liv. 3, 10 : insigne rcgium in orbem per omnes iret, ill rota- tion, id. ib. 36 : — orbis hie in republica est conversus, the circle of political changes, Cic. Att. 2, 9. — B. Doctrinae, " quam Graeci iyKVk-Xiov -abtiav vocant," Quint. 1, 10, 1. — C. Of speech, A rounding off, roundness, rotundity: circuitum, et quasi orbem verborum conticere, Cic. de Or. 3, 51 : orationis, id. Or. 71 : historia non tarn finitos numeros quam orbem quendam contextumque desiderat Quint. 9, 4, 129. Orbita, ae, /. [orbis] I, A track or rut made in the ground by a wheel : A. Lit. (quite class.) : impressa orbita. Cic. Att. 2, 21 ; so id. Verr. 2, 3, 3.— B. Trop.. A track, course, path (ante-class, and poet) : ncque id ab orbita matrum familias insti- tuti, quod, etc., Var. in Non. 542. 28 : vete- ris culpae, i, e. bad example, Juv. 14, 37.— II. An impression, mark left by a ligature : viheuli, Plin. 17, 23. 35, §210.— HI. A cir- cuit, orbit : orbita lunae, Auct. Aetn. 230. Orbitana, ae, /■ A city in Asia, be- yond the Caspian Sea, Amm. 23. Orbitanium, i> "• A city in Sam- ninm, Liv. 24, 20. OrbitaS) atis, /. [orbus] Bercnvemenl of parents or. children, of a husband or other dear person, childlessness, orphan- age, widowhood (quite class.) : I. Lit.: in orbitatem liberos producere, Plaut. Capt. 3, 5, 105 : misera orbitas, Cic Fin. 5, 28 : — O RCH tutorem inetituere (filiorum) orbitati, id. de Or. 1, 53, 228 : — horum uxores cum viderent exstlio additam orbitatem, Just. 2, 4: — maxima orbitate reipubl. virorum talium, at a time, when the slate is greatly in want of such men, Cic. Fam. 10, 3. — In the plur., Arn. 5, 188.— H. Transf, in gen., A deprivation or loss of a thing (post- Aug.) : luminis (of an eye), Plin. 7, 37, 37 : tecti, id. 35, 3, 6. orbitOSUS, a, um, adj. [orbita] Full of cart-ruts (poet.) : Virg. Catal. 8, 17. Orbitudo, J"' 8 . /■ [orbus] Bereave- ment, orphanhood (ante-class, for orbitas) : miseret orbitudinis, Att. in Non. 146, 17; so Pac. and Turpil. ib. 18 sq. Orbo, avi, atum, l.v. a. [id.] Tobereaw of parents, children, or other dear per- sons; to make fatherless, motherless, child- less, etc. (quite class.) : I, Lit: filio or- batus, Cic. Off. 1, 10: mater orbata filio, id. Cluent 15: orbatura patres fulmina, Ov. M. 2, 391.— II. Transf., in gen., To deprive, bereave, of any (espec. precious) thing: Itnliam juventute, Cic. Pis. 24 : pa- tria multi8 Claris viris orbata, id. Fain. 4, 9 : sensibus, id. Acad. 2, 23 : tanta gloria orbatus, id. Tusc. 1, 6 : forum voce eru- dita spoliatum atque orbatum, id. Brut. 2. Orbdna, ae, / [id.] The tutelary god- dess of parents benft of their children: Cic. N. D. 3, 25 ; cf. Plin. 2, 7, 5 ; Arn. 4, 131 ; Tert ad Nat. 2, 14 ; v. Hartung. Relig. d. R6m. 2, p. 257. orbus, a, um, adj. [bpifx's, whence dp tj>tivos\ Bereaved, benft, of parents or chil- dren ; parcntlcss, fatherless, childless (quite class.) : I. Lit. : senex, Cic. Parad. 5, 2 ; cf., parens liberorum an orbus sit, Quint. 5, 10, 26 ; id. 7, 4, 23 : tilii mei, te incolu mi, orbi non erunt, Cic. Q. Fr. 1, 3. — c. gen.: Memnonis orba mei venio, Ov. M- 13, 595. — With ab : a totidem natis orba, Ov. Her. 6, 156. — Subst, orba, ae,/., An or phan : ut orbae, qui sunt genere proximi. iis nubant, Ter. Ph. 1, 2, 75 : Quint. 7, 4, 24. H. Transf., Deprived, bereft, destitute., devoid of any thing, esp. of something pre- cious : plebs orba tribunis, Cic. Leg. 3, 3 : ab optimatibus concio, id. Flac. 23 : — re- bus omnibus, id. Fam. 4. 13: forum liti bus, Hor. Od. 4, 2, ,43 : regio animantibu . Ov. M. 1,72: verba viribus, id. Her. 21, 142: pectora fide, id Am. 2, 2, 42: orbus omnibus sensibus, Vellej. 1, 5 : — cubile. empty, widowed couch, Catull. 66, 21 : pal- mites, benft of buds, Col. 4, 27.— (/3) With the gen. : orbus nuxilii opuinque, Plaut. Rud. 2, 3, 19 : pedum, Lucr. 5, 838 : lumi- nis, Ov. M. 3, 518. 1. orca, ae,/. [opul] A kind of wlialc, an ore, Plin. 9, 6, 5. — II. Transf. : A. A large-bellied vessel, a butt, tun : " orca ge- nus marinae heluae maximum dicitur: ad cujus similitudinem vasa quoque fica- ria orcae dicuntur : sunt enini teretes, at- que uniformi specie," Fest p. 180 ed. Miill. : orcae in Hispania fervore musti ruptae, Var. R. R. 1, 13 : o. Byzantia (which had contained pickled tunny-fish), Hor. S. 2,. 4, 65. — B. A tunnel used for throwing dice, a dice-box : Pers. 3, 50: interim dum contemplor orcam, taxillos perdidi, Pom, pon. in Prise, p. 615 P. 2. Orca, ae. A Roman surname, e. g. Q. Valerius Orca, Cic. Fom. 13, 4 sq. Orcades, um ' /• Islands near Scot land, now the Orkneys, Mel. 3, 6, 7 ; Plin. 4, 16, 30. Orchamus, >, ™~, "Opxauos, a king ■ of Babylonia, the father of Leucolhoe, Ov. M. 4, 212. Orchas, adis, f. A kind of edible ol- ive : Virg. G. 2, 86. t orchesta, ae, m.^dpxnnrris, A dan- cer, a pantomime (late Lat.) : horcistarum (leg. orchestarum) loquacissimae manus, Cassiod. Var. 4, 51. t orchcstopolarius, "■ m - lopxw r'VoAos] A juggler, tumbler, dancer (post- class.) : Firm. Math. 8, 15. 'orchestra, ae, f. = bpxrjiJTpa, The- place where the Senate sat in the theatre. the orchestra : in orchestra senatorum sunt sedibus loca destinata, Vitr. 5, 6 ; so Suet. Caes. 39; Aug. 35; 44; Claud. 21, ctsaep. — H. Transf, The Senate (poet) : similem videbisOrchestram, et populum,- Juv. 3, 177. 1057 ORDI 1 orchlon. "• »■ = bpxts, testiculus, A plant, calted also testiculata, App. Herb. 82. f orchis, is, f = opxu ■■ I. A plant with routs in the shape of testicles, the or- chis : " mirabilis est orchis herba, sive se- rapias, gemina radice testiculis simili," Plin. 26, 10, 62.— II, A fish, otherwise un- known: (orchis) rotundus est, et sine squamis, totusque capite cpnstat, (* al. or- bis), Plin. 32, 2, 5. t orchita, ae,/., and orchitis, is, /• = 6px~tnS, A kind of olive: albam pause- am, vel orchitam, vel radiolum, Col. 12, 47;— Cato R. R. 6. ©rehomenus or - s, i, »»• (and -on or -um, i, u. ; v. in the follg.), 'Opx f >ptvof : I. The son of Athamas mid Themislo, Hyg. Fab. 1. — II. A city in Boeotia, Caes. B. C. .'!, 55 ; Plin. 8, 53, 83 ; 31, 2, 11— B. De- 'iv., Orchomenius, a, um, adj., 'Op- Xopevtiii, Orchomeuian ; lacus, Plin. 16, 36, 66 : calamus, id. ib. — In the plur. subst, Orchomenii, orum, m., The inhabitants of Orchomenos, the Orchomenians, Just. 11, 3. — HI, A city in Arcadia : Liv. 32, 5 ; so, sub Orchomenon, Ov. M. 5, 607 : Orcho menum, Plin. 4, 6, 10. Orcinianus, a, um, adj. [Orcus] Of or belonging to Orcus or to the dead (po- et.) : sponda, >. e. a bier, Mart. 10, 5. Orcinus or Orcivus, a, um, adj. fid.] OJ or belonging to the realms of the dead : orcino traditus thesauro (al. Orcio, Orcivo), to the infernal regions, Naev. in Gell. 1, 24 : liberti, set free by the last will of their masters, Ulp. Dig. 33, 4, 1 : senato- res, who had got into the Senate by means of Caesar's testament. Suet. Aug. 35. Ol'CUla, ae, / dim. [1. orca] A small tun, a cask (ante- and post-class.) : oleas in orculam Calcato manibus siccis, Cato R. R. 117 ; Auct. de limit, p. 253 Goes. orculaiis, e, adj. [orcula] Of or be- longing to a cask or rundlet (post-class.) : termini, Auct. de limit p. 251 Goes. Orcus, i, m - [prob. from urgeo : "Or- oim quem dicimus. ait Verrius ab antiquis dictum URAGUM," Fest. p. 202 ed. Mull. Hence, prop., That which impels, con- strains, confines] The Lower World, the abode of the dead, Onus: Acherusia tem- pla alta Orci salvete infera, Enn. in Var. L. L. 7, 2, § 6 ; so Lucr. 1, 116 ; 6, 763 ; Virg. A. 6, 273.— II, Transf.: A. The god of the infernal regions, Orcus, Pluto : ut Verres alter Orcus, venisse Ennam, etc., Cic. Verr. 2, 4, 50 : pallidus, Virg. G. 1, 277; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 86.— B. Death (mostly poet.) : hcrriferis nccibant vocibus Orcum, Lucr. 5, 993 ; so Hor. Ep. 2, 2, 178 : Orcum morari, to hes- itate to die, id. Od. 3, 27, 50 : cum Oreo rationem habere, to risk one's life, Var. R. R. 1, 4. t orcynUSi i> m. = opKvvoS, A kind of large sea-fish of the tunny-fish species, Plin. 32, 11, 53. ordeum, and its derivv., v. hord. ordia prima, for primordia, Lucr. 4, 32. r ordinalis, e, adj. [ordo] That denotes an order of succession, ordinal : ordinale nomen, an ordinal numeral (primus, se- cundus, etc.). Prise, p. 581 P., et al. ordinane, adv., v. ordinarius, ad fin. ordinarius, a, um. adj. [ordoj Of or belonging to order, orderly ; according to the usual order, usual, customary, regu- lar, ordinary (quite class., but not in Cic. or Caes.) : f. Of persons ; ordinarii con- sules, regular, elected in the usual maimer at the beginning of the year, opp. to suf- fecti, Liv. 41, 18 : pugiles (c. c, legitimi), Suet. Aug. 45 : gladiatores, Sen. Ep. 7 : — "ordinarium hominem Oppius ait dici solitum scurram et improbum ... At Aelius Stilo, qui minime ordine viveret. . . Sunt quidam etiam, qui manipularem, quia infimi sit ordinis, appeilatum credant ordinarium," Fest. p. 182 ed. Mull. B. In partic, subst.: 1. An overseer who keeps order : Ulp. Dig. 14, 4, 5.— 2. In niilit. lang., ordinarius, The commanding officer of a legion, Inscr. Grut. 542, 8 ; Veg. Mil. 2, 15 ; cf. Mommsen, Tribus, p. 123, Anmerk. 112. II. Of inanim. and abstr. things: ordi- narium oleum, oil obtained in the usual manner from sound, ripe olives (opp. to 1058 O EDI oleum cibarium, made of bad olives pick- ed up from the ground), Col. 12, 50 : vi- tes, standing in regular order, id. 3, 16 : Bilices, stones so laid that those of each row cover the joints of the row beneath it, Vitr. 2,8: consulatus, regular, Suet, Galb. 6 : consilia, usual, ordinary, Liv. 27, 43 : ora- tio, regular, connected, Sen. Ep. 39 : phi- losophia non est res succisiva : ordinaria est, domina est, it must be constantly prac- ticed, must govern all the relations of life, id. ib. 53 : i'uit ordinarium, loqui, etc., it was. usual, customary, Ulp. Dig. 38, 6, 1. Adv., ordlnarie, In order, methodical- ly (eccl. Lat.-) :' Tert Res. Cam. 2. ordinate, »■&»., v. ordinOj./'a., ad fin. ordinatim, a <&>, [ordinatus] 1 ire order or succession ; in good order : I, L i t. : honores ordinatim petere in republica, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 3 : — ille iit pas- sim, ego ordinatim, in good order, with unbroken ranks, Brut, in Cic. Fam. 11, 13, 2. — II, Transf., Regularly, properly : musculus ordinatim structus, Caes. B. C. 2, 10, 5. ordinatiOj onis,/. [ordino] A setting in order, regulating, arranging ; an order, arrangement, regulation (mostly poskAu- gustan) : I, Lit: " architecture constat ex ordinatione, quae Graece raits dicitur, et ex dispositione. Ordinatio est modica membrorum operis commoditas separa- tim, universaeque proportionis ad sym- metriam comparatio, Vitr. 1,2. — Of vines : Col. 4, 29. II. 'Prop. : A. In gen., An ordering, regulating, orderly arrangement: comiti- orum, Vellej. 2, 124 : anni, Suet. Aug. 31 : vitae, Plin. Ep. 9, 28. B. In partic: 1, An orderly regula- tion of state affairs, rule, government : quid ordinatione civilius? porro quam turpe, si ordinatio eversione, libertas servitute mutetur? Plin. Ep 8, 24.-2. An appoint- ing to office, installation of magistrates, governors : cur sibi visum esset ordina- tione proxima AeL'ypto praeficere Metium Rufum, Suet Dom. 4. — 3. ^ regulation, ordinance of an emperor : cum rerum omnium ordinatio . . . observanda sit, turn, etc., Nervain Plin. 10, 66. ordinatiVUS) a, um, adj. [id.] Indi- cating or signifying order, ordinalive (post-classical) : principatus, Tert. adv. Herm. 19 : adverbia. Prise, p. 1022 P. ordinator, oris, "*• [id.] An orderer, regulator, arranger (post-Aug.) : litis, Sen. Ep. 109. ordiaatriK, icis, /. [ordinator] Site that orders or arranges (eccl. Lat.) : mens ordinatrix rerum omnium, Aug. Ep. 56. CI" dllia fcus, a, um, Part, and Pa., from ordino. ordino, avi, atum, 1. v. a. [ordo] To order, set in order, arrange, regulate: I, In gen. -(quite class.) : ordinare agmina, Hor. Eporl. 17, 9 : aciem, Just. 11, 9: vine- am paribus intervallis, Col. 3, 13 : partes orationis, Cic. Inv. 1, 14 : litem, id. ib. 2, 11 : causam, Paul. Dig. 40, 12, 24 : judici- um, Gaj. ib. 25 : testamentum, Mart. ib. 5, 2, 2: cupiditates improbas, to arrange, draw up in order of battle, Sen. Ep. 10 : res publicas, to draw up in order, to narrate the history of public events, Hor. Od. 2, 1, 10. II. In partic. (post-Aug.): A. To rule, govern a country : ordinare statum liberarum civitatum, Plin. Ep. 8; 24 : Ma- cedoniam, Flor. 2, 16.— B. To ordain, ap- point to office : magistratus, Suet Caes. 76 : tribunatus, pracfectuvas, et ducatus, to dispose of, give away, Just. 30, 2. — Hence ordinatus, a, um, Pa., Well ordered, orderly, ordained, appointed (quite class.) : compositus ordinatusque vir, Sen. Vit. Beat. 8 : — igneae formae cursus ordinatos definiunt. perform their appointed courses, Cic. N. D. 2, 40. — Comp.: vita ordinatior, Sen. Ep. 74. — Sup. : meatus ordinatissimi, App. de Deo Socrat — Hence, Adv., ordinate, In an orderly manner, in order, methodically (quite class., but not in Cic. or Caes.) : ordinate disponere, Auct. Her. 4, 56. — Comp.: ordinarius re- tractare, Tert. adv. Marc. 1, 19. — Sup.: or- dinatissime subjunxit, Aug. Retract. 1, 24. ordior, orsus, 4. (ful., ordibor for or- diar : non parvam rem ordibor, Att in Non. 39, 22:— part, perfi, orditus, Sid. Ep. ORDO 2, 9) v. dep. Lit, To begin a web, to lay the warp; hence also, in gen., to begin, undertake a thing: "ordiri est rei princi- pium facere, unde et togae vocantur ex- ordiae," Fest. p. 185 ed. Mull— I. L i t, To warp, begin to weave a web : araneus ordi- tur telas, Plin. 11, 24, 28.— So too, of the spinning of the Fates : Lachesis plena or- ditur manu, Sen. Apocol. II. In gen., To begin, commence, set about, undertake (so quite class.) ; constr. with the ace, de, inf., or abs. : («) c. ace. .- reliquas res, Cic. Fam. 5, 12: reliquos, to relate, describe, Nep. Ale. 11 : querelae ab initio tantae ordiendae rei absint, Liv. Praef. § 12.— (/3) With de : paulo altius de re ordiri, Cic. Verr. 2, 4, 47 ; so, eloquen- tia, de qua disputare ordimur, id. Brut. 6. — (y) c. inf. ; cum sic orsa loqui vates, Virg. A. 6, 125. — (<5) Abs. : unde est orsa, in eodem terminetur oratio, Auct. or. pro Marc. 11 : Veneris contra sic filius orsus, thus began (to speak), Virg. A. 1, 325. — Hence orsus, a, um, in pass, signif., Begun, commenced (not ante-Aug.) : quum ex de- pressiore loco fuerint orsa fundamenta, Coh 1, 5. — B, Subst, orsa, orum, n., Beginnings, commencement : ut (dii) orsis tanti operis successus prosperos darent, Liv. Trooem. fin. ; so, orsa juvare, Val. Fl. 1, 21. — 2. In partic, Words, speech (poet.) : sic orsa vicissim Ore refert Virg. A. 7, 435 ; so id. ib. 10, 632 ; Val. Fl. 5, 472. orditus, a, um, Part., from ordior. Ordo, "lis, m - A regular row or series, methodical arrangement, order (quite clas- sical) : I, In gen.: "ordinem sic defini- unt compositionem rerum aptis et accom- modatis locis," Cic. Off. 1, 40 : vis ordinis et collocationis, id. ib. : arbores in ordi- nem satae, i. e. planted hi a quincunx, Var. R. R. 1, 7 : fatum appello ordinem seri- emque causarum, Cic. de Div. 1, 55 : nihil est pulchrius in omni ratione vitae dispo- sitione atque ordine, Col. 12, 2 : adhibere modum quendam et ordinem rebus, Cic. Off. 1, 5 : mox referam me ad ordinem, will soon bring myself to order, return to order, id. Acad. 2, 20 ; res in ordinem re- digere, to reduce to order, Auct. Her. 3, 9 ; so, in ordinem adducere, Cic Univ. 3 : or- dinem conservare, id. Rose. Com. 2 : eun- dem tenere, to preserve, id. Phil. 5, 13 : se- qui, id. Brut. 69 : immutare, to change, id. Or. 63 : perturbare, to disturb, id. Brut. 62 : cogere or redigere in ordinem, to reduce to order, to humble, degrade: Decemviri querentes, se in ordinem cogi, Liv. 3, 51 ; so, in ordinem redactus, Suet. Vesp. 15 ; cf. trop., gula reprimenda et quasi in ordi- nem redigenda est, Plin. Ep. 2, 6. Differ- ent from this is, grammatici auctores ali- os in ordinem redegerunt, alios omnino exemerunt numero, received into the rank of authors, into the canon, Quint 1, 4, 3. B. Special adverb, expressions: 1, Ordine, ir> ordinem, per ordinem, in ordine, ex ordine, In order, in turn : Ple- gioni rem enarrato omnem ordine, Tcr. Ad. 3, 2, 53 ; so, interrogare, Cic. Part 1 : — tabulae in ordinem confectae, Cic. Rose. Com. 2 : — sortiti nocte singuli per ordi- nem, Quint. 4, 2, 87 : — hos Corydon, illos referebat in ordine Thrysis, Virg. E. 7, 20 : — ut quisque aetate et honore antecede- bat ita sententiam dixit ex' ordine, Cic. Verr. 2, 4, 64. 2. Ordine, Regularly, properly: an id recte, ordine, e republica factum esse de- fendes 1 Cic. Verr. 2, 3, 84 : si hoc recte atque ordine factum videtur, id. Quint. 7. 3. Ex ordine, In. succession, without in* tcrmission : vendit Italiae possessiones ex ordine omnes, Cic. Agr. 1, 2: septem ilium totos perhibent ex ordine menses Flevis se, Virg. G. 4, 507. 4. Extra ordinem : a. Out of course, in an unusual or extraordinary manner extra ordinem decernere provincinm ali- cui, Cic. Prov. Cons. 8 : crimina proban- tur, ia an illegal manner, Paul. Dig. 48, 1, 8. — p. Extraordinarily, i. e. uncommonly, eminently, especially : ad earn spem, quam extra ordinem de te ipso habemus, acce- dunt tua praecipua, Cic. Fam. 6, 5. II, In partic: A. A rmD of benches or seats: terno consurgunt ordine rerni, in three rows of oar-banks, Virg. A. 5. Ill) ORES 60, sex ordinum navem invenit Xenago- ras, Plin. 7, 56, 57.— Id tho theatre, A row of scats : post senatorea ex vetere institu- te quntuordecim graduum ordines eques- tri ordini assignati fuere, Suet. Aug. 44 : sedisti in quatuordecira ordinibus, Cic. PhU. 2, 18. B. Iu milit. lang. : 1. A line or rank of soldiers in battle array : auxilia regis nullo ordine iter fecerant, Caes. B. C. 2, 26 ; so, 6ine signis, sine ordinibus, Sail. J. 102 : conturbare ordines, id. ib. 54 : ob- 8ervare, id. ib. 55 : restituerc, id. ib. 2, A band, troop, company ot" soldiers : viri fortissimi atque honestis9imi, qui or- dines duxerunt, who have led companies, have been officers, Cic. Phil. 1, 8 : L. Pupius primipili centurio, qui hunc eundem or- dinem in exercitu Pompeii antea duxerat, Caes. B. C. 1, 13— Hence, b. Transf. (u) A captaincy, a command : ordinem alicui adimere, Tab. Heracleens. ap. Mazoch. p. 423, u. 47 ; cf., on the contrary : alicui da- re, Inscr. Orell. no. 3456. — (ji) Ordines, Chieftains, captains: tribunis inilitumpri- misquc ordinibus convocaris, the captains oflhejirst companies, Caes. B. G. 6, 7 fin. C. In a polit. respect, An order, i. e. a ran It, class, degree of citizens. In the time of Cicero there were three principal class- es, ordo senatorius, equester, and plebei- us: Fidiculanius cujus erat ordinisJ sen- atorii, Cic. Clu. 37 : proximus est huic dig- nitati equester ordo, Auct. or. pro dom. 28; Suet Aug. 41 : — ordo amplissimus, i. e. the Senate: quem absentem in ampUssi- mum ordinem cooptarunt, Cic. Coel. 2 ; also termed SPLENDIDISSIMVS OR- DO, Inscr. Orell. no. 1180 ; 1181 ; also, praegn., Ordo, the Order, for the Senate : Ordo Mutinensis, Tac. H. 2, 52; Inscr. Grut. 425, 1 : — trecentos ex dediticiis elec- tos utriusque ordinis, i. e. of the two upper classes. Suet. Aug. 15. 2. In gen., A class, rank, condition : publicanorum, Cic. Fam. 13,9: aratorum, pecuariorum, mercatorum, id. Verr. 2, 2, 6 : homo ornatissimus loco, ordine. nom- ine, id. Verr. 2, 1, 48 : libertini, Suet. Gr. 18. So in the inscrr. : SACERDOTVM, HARVSPICVM, etc., Inscr. Grut. 320, 12 ; 304, 7 ; 302, 2, et saep. OrdoviceS; um > m - A people of Brit- ain, Tac. A. 12, 33 ; Agr. 18. dreae* arum,/. [1. os] The bit of a bri- dle (ante-class.) : Titin. in Fest. p. 182 ed. MUD. : oreas equo derrahere, Coel. ib. Oreasi adis, /., 'Opttds. A mountain- nymph, Oread (poet.) : quam mille secu- tae Hinc atque hinc glomerantur Orea- des, Virg. A. 2, 502; so Ov. M. 8, 787; Calpurn. Eel. 4, 136; cf, OREOS. *6reon< i> ®.=.fipeiov, A mountain- plant, a kind q/"polygonos, Plin. 27, 12, 91. X Oreos Liber pater, et Oreades Nym- phae appellontur, quod in montibus fre- quenter apparent, Fest. p. 182 ed. Mull. t oreoselinon (-um)> >> «• — °/>«- ncAriw, Mountain-parsley, Plin. 19, 8, 37. Oresitrophos, i, /• nam. pr., 'Opiai- rpoipos (mountain -fed), One of Actacon's honuds, Ov. M. 3, 233. Orcstae- arum, m., 'Opforai, A peo- ple of Macedonia, Liv. 33, 34 ; Plin. 4, 10, 17; Curt. 4, 13 Mutz. JV. cr. Orestes. ' 3 an d ae > m ., 'Opcarns, The son of Agamemnon and Clytcmnestra, w^o avenged his father's death by slaying his mother, and, in company with his faithful friend Pylades and his sister Iphigcnia, priestess of Diana in the Tauric Cherso- nese, carried away the image of Diana to Italy, near Aricia: Agamemnonius Ores- tes. Virg. A. 4, 471 ; Enn. in Non. 306, 28 : quum Pylades Orestem se esse diceret, Cic. Lael. 7: quum Orestem fabulam do- ceret Euripides, id. Tusc. 4, 29, 63 : da- man tem nomen Orestis, Ov. Her. 8, 9: quod fuit Argolico juvenis Phoceus Ores- tae, id. Am. 2, 6, 15 (vnlg. Oresti) : voc, tristis Oresta, Ov. Tr. 1, 5, 22. — jj. De- riv., OresteuS; a > »m, adj., 'Opinrttof, Of or belonging to Orestes, Orestean • Orestea Diana, whose image was carried away by Orestes to Aricia, Ov. M. 15, 489. t OrcstiadeS" nymphae montium cultrices, Fest. p. 185 ed. Mull. or estioilj "i n. A plant, called also he- lenium and nectarea, Plin. 14, 16, 19, n. 5. O RIG f OVCxis- is . /• = bpt\ts, A longing, ap- petite (post-Augustan) : Juv. 11,217: rabi- dam facturus orexim, id. 6, 426: orexin, Lampr. Elag. 29 fin. OrganariUS, », m. [organum] A mu- sical-instrument maker (post-class.) : Firm. Math. 3,J4._ t Ol'ganiCUS. a, um, adj. =z ip) aviKoi : I, O/'or relating to implements, mechanic- al : telarum organica administrate, Vitr. 10, 1. — II, Of ax belonging to musical-in- struments, instrumental, musical : alterum (Melos), quod vocant organicon, Cato in Non. 77, 9: saltus, Lucr. 3, 132.— B. Subst., . organicus, i, m., A musician: Lucr. 5, 335 ; so id. 2, 412. i organum? i, n. = 6'p}avov, An im- plement, instrument, Engine of any kind (mostly post-Aug.): Col. 3, 13,— Of mil- itary or architectonic engines (whereas machina denotes one of a larger size and more complicated construction), Vitr. 10, 1. — Of musical instruments, A pipe: Quint. 11, 3, 20. — Of hydraulic engines, An organ, water-organ: organa hydrau- lica, Suet. Ner. 41. — Of a church-organ : Cass. Expos, in Psalm. 150; soAug.Enarr. in Psalm. 150, no. 7. — B. Transf.: orga- num oris, the tongue of a man, Prud. orctp. 10, 2. — II, Trop., An implement, instru- ment : Quint. 1, 2, 30. Orgcssum. >■ "• A castle in Mace- donia, Liv. 31, 27. Orgia* orum, n., "Opyta, A nocturnal festival in honor of Bacchus, accompanied by wild bacchanalian cries, the feast or or- gies of Bacchus: I. Lit. : Virg. A. 4, 303. — B. Transf., in gen., Any secret fran- tic revels, orgies: Juv. 2, 91. — U, Trop. : Itala per Graios Orgia ferre choros, the mysteries of love in the Latin tongue. Prop. 3, 1, 2 : naturae, secrets, mysteries, Col. 10, 217. Orglophantai ae, m., 'OpyioQdvTni, A presi^ri over the orgies, an orgiophant : SACERDOTES ORGIOPHANTAE, In- scr. Grut. 66, 9. Olia, v - horia. Oribasus- i> "'•> 'OpdSaaof (Mount- ain-climber), One of Actacon's hounds: Ov. M. 3, 210. t oribata, ae, m.=cjp£<6rin;f, A mount- ain-climber (post-class.) : Firm. Math. 8, 17. I oiiclialcum ( als ° erroneously writ- ten aurichalcum, and derived from au- rum), i, n. = opcixu^Kog, Yellow copper ore, also the brass made from, it : I, L i t. : Cic. Off. 3, 23 fin. ; Hor. A. P. 202 : album, Virg. A. 12, 87. — It was highly prized by the ancients, Plaut. Cure. 1, 3. 46 ; id. Mil. 3, 1, 64 ; id. Pseud. 2, 3, 22 ; cf. Plin. 34, 2, 2. — H, Transf, of Brass implements. So of a brazen tuba, Val. Fl. 3, 61. Of arms of brass, Stat. Th. 10, 660. * Ol'icilla (aur.), ae./. dim. [auricula, auris] An ear-lap : mollior . . . imula ori- cilla, Catull. 25, 2. ©ncos or OricuS) i> /> or Ori- cum- '• '*-. 'QpixbS and 'SlpiK&v, A sea- port town of Epirus, now Oreo, Caes. B. C. 3, 8 ; Liv. 24, 40 ; Mela, 2, 3, 12.— H. Derivv. : A. Oricini, orum, m.. The inhabitants of Oricum, the Oricians : Ori- cinorum fines. Liv. 26, 25. — B. Ol'icius» a, um, adj.. Of or belonging to Oricum, Orician : Oricia terebinthus, Virg. A. 10, 136. oricula, v - auricula. oricularius. », "«'• T - a«nc. X Ol'iduriUS, a, um, adj. [1. os-durus] Hard-mouthed, of horses : " oridurius, dK^npoaT'poi," Gloss. Philox. 6 rions. entis, Part, and Pa., v. orior. 6rientali% e, adj. [miens] Of or be- longing to the East, Eastern, Oriental (post-class.) : periculorum et operum ori- entalium socii, in the East, Just. 14, 3 : venti, Gell. 2, 22,— H. Subst. : A. Ori- eutales, ium, m.. The Orientals : Just. 36, 3. — B. Orientales, ium. /. (sc. ferae), Wild beasts designed for hunting exhibi- tions (as lions, tigers, panthers, etc.) : In- scr. ap. Mur. 654, 1. dnf icium- h\ n. [1. os] An opening, orifice (post-class.) : ventris sunt duo ori- ficia, Macr. S. 7, 4 : cistulae, App. M. 9, p. 672 Oud. oriffa, ae, m. An old form for auriga, Var. R7R. 2, 8, 4. O RI O orig-anitcs vinum [origanum], SpiccdTtoitli origanum, Cato R. R. 127, 2. t origanum and .on, i, «., and ori- ganus, i, m. — optiyavov, ipiyavov, and opetyavo^, or opiyavus, The plant wild mar- joram, origan : Plin. 20, 17, 67 ; Seren. Sam. 47, 879. origlnaliS) e i <"(/'■ t or 'g°] Primitive, original (jjost-class.) : Ceres frugum pa- rens originalis, App. M. 11 iuit. : coloni, Cod. Theod. 11,1, 14.— Hence, Adv., originaliter, Originally (eccl. Lat.), Aug. Trim 3, 9. driginarius* a, um, adj. [id.] Orig- inal, vrigiuary ( post -class. ) : colonus. Cod. Theod. 11, 48, 7.— JI. Subst., orig- inarius, ii., ?«., A native : id. 10, 38. origination °nis, /• [id.] The deri- vation of words, etymology (post-Aug.) : Quint. 1. 6, 28. origini'tuS) adv. [ id. ] Originally (post - class.) : Pereae, qui sunt originitus Scythae, by origin, Amm. 31, 2. 1. origOj mis, /. [orior] Earliest be- ginning, source, descent, birth, origin (quite class.). I, Lit: originem rerum quaerere, Cic. Univ. 3 : origo tyranni, id. Rep. 2, 29 : principio autem nulla est origo : nam ex principio oriuntur omnia, id. ib. 6, 25 : summi boni, id. Fin. 2, 10 : omnium vir- tutum. id. ib. 4, 7 : fontium qui celat orig"- ines Nilus, Hor. Od. 4, 14, 45 : originem ducere ab aliquo auctore, to derive one's origin from, to descend from, id. ib. 3, 17, 5 : accipere, to take its origin, originate, Quint. 5, 1 1, 19 : ducere ex Hispania, to be of Spaitish derivation, id. 1, 5, 57 : de- ducere nb aliquo, to derive one's origin from, descend from, Plin. 6, 20, 23: ab al- iquo habere, to draw one's origin from, descend from, id. ]5, 14, 15 : trahere. id. 5, 24, 21: PATRONVS AB ORIGINE, i. c. from his ancestors, Inscr. ap. Fabr. p. 101, n. 232. — B. In partic, Origines, The title of an historical work by Cato : Nep. Cat. 3 : quod (M. Cato) in principio scrip- sit Originum suarum, Cic. Plane. 27. 66. Hence, in allusion to this title, quam ob rem, ut Die solebat, ita nunc mea repetet oratio populi origines ; libenter enim eti- am verbo utor Catonis, Cic. Rep. 2, 1 Mos. II, Transf. : A. A race, stock, family : Vitelliorum originem alii aliam tradunt : partim veterem et nobilem. partim vero novain et obscuram, atque etiam sordi- dam, Suet Vit 1. B. Of persons, An ancestor, progenitor, founder : celebrant carminibus antiquis Tuisconem Deum terra editum, et filium Mannum, originem gentis conditoresque, Tac. G. 2 : eaeque urbes brevi multum auctae, pars originibus suis praesidio, aliae decori fuere, their mother-cities, Sail. J. 22. 2. Origo. mis, /. A female proper name, Hor. S. 1, 2, 55. ' Ol'inda. ae, f. — opLvSnS, Ethiopian bread : Apic. 2, 2. Orine, es, /. nom. pr., 'Opetvrj, sc. ) fj (The hill country), A region of Judea : Plin. 5, 14, 15. — B. A Roman surname : Inscr. in Mur. 1295, 3. oriola* v. horiola. Orion^ 6nis and onis, m., 'Slpiuiv, The storm- and rain-bringing constellation, Orion ; ace. to the myth, a hunter trans- ported to heaven, Ov. F. 5, 495 ; Hyg. Fab. 195; Virg. A. 1. 535; 4, 52; Hor. Od. 1, 28,^21j 3, 27, 18, et saep. drior- ortus, fut., oriturus, 4. (orere- tur for oriretur, Paul. Nol. carm. 15, 59), v. dep. [root Or, Gr. OP, whence Spw pat] To raise itself, rise; to become visible, appear : I, Esp. of the heavenly bodies. To rise: stellae, ut quaeque oriturque ca- ditque, Ov. F. 1, 295 : orta luce, in the morning, Caes. B. G. 5, 8 : orto sole, at sunrise, Hor. Ep. 2, 1, 112 : postera lux oritur, id. Sat. 1, 5, 39. II. Transf, in gen., To come forth, be come visible ; to arise, proceed, originate : hoc quis non credat ab te esse ortuin 3 Ter. Andr. 3, 2, 9 : Rhenus oritur ex Le- pontiis, takes its rise, Caes. B. G. 5, 4, 9 : clamor, id. ib. 5, 5, 1 : o. controversia, arises, Cic. Clu. 69 : tempestas, Nep. Tim. 3 : ulcera, Cels. 6, 13 : ea officia, quae oriuntur a suo cujusque genere virtutum, 1059 O RN A Cic. Fin. 5. 24 : tibi a me nulla orta est injuria, J have caused you no injury, Ter. Adelph. 2, 1, 35. — Of persons, To be born : in quo (solo) tu ortus et procreatus es, Cic. Leg. 2, 2. — To begin, lake its beginning : ab aliquo serrao oritur, id. Lael. 1. — Hence, JL. oriens, entis, Pa.; subst, The quarter where the sun rises, the East, the Orient (opp. to occidens, the West, the Occident): ab oriente ad occidentem, Cic. N. D. 2, 66 : aestivus, the quarter where the sun ?-iscs in summer, Plin. 17, 14, 24 : hi- bernus, Col. 1, 6 : vermis, Gell. 2, 22.— B. Poet, for Day : Septimus hinc oriens cum se demiserit undis, Ov. F. 1, 653. B. ortus, a, um, Pa., Sprung, descend- ed, bom : ex eodem loco ortus, sprung, Ter. F.un. 2, 2, 10: a Germanis, Caes. B. G. 2, 4 : equestri loco, sprung from the equestrian order, Cic. Agr. 1, 9 : loco ob- ecuro tenuique ibrtuna, Liv. 26, 6. t oripelargTUS? i> m. — dpenteXapyog, The mountain-stark, Plin. 10, 3, 3. + OriputlduSv », "m, adj. [I. os-puti- dus] Tnal has a stinking mouth : " oripu- tidus, o^uotouos," Gloss. Philox. 6 rites, ae, m., or oritiSi Mis, /., v. oritis. drithyla (quadrisyl.), ae, /., 'Slpti- Ovlu, A jtmate proper name: \. A daugh- ter of Erechthcus, king of Athens; she was seduced by Boreas, and became the mother of Calais and Zeles : Ov. M. 6, 683 ; so Virg. G. 4, 463 ; id. Aen. 12, 83 ; Sil. 8, 5, !6 ; Cic. Leg. 1, 1, 3.— JI. A queen of the Amazons, Justin. 2, 4. toritiSi Idis, f.=. Spirts, A precious stone (* by some called sideritis), otherwise unknown. Plin. 37, 10, 65. driunduS? a, um > aa J- [oriorj De- scended, sprung from any person or place (rare, but quite class.) : o sanguen dis ori- undum, Enn. Ann. 1, 181 : Poenos Didone oriundos, id. ib. 7, 11: coelesti semine, Lucr. 2, 991 : ab ingenuis. * Cic. Top. 6, 29 : ex Etruscis, Liv. 2, 9 : si modo liberis parentibus, Col. 1, 3 : unde oriundi sient, Plaut. Aul. 3, 6, 6: quod Hide oriundus enit, plebi carus, Liv. 2, 32 : — hand repu- dio Carfhaginem : inde sum oriundus, / was born there, Plaut. Poen. 5, 2, 95 : ori- undi ab Svraeusis, Liv. 24, 6 : ORIVN- DVS LEPTI, Iuscr. ap. Don. 6, 167: ORI- VNDVS GAZA, ib. 168.-Of inanim. and ubstr. things : Plaut. Cure. 1, 1, 11 : fluens aqua e montibus oriunda, derived, Col. 1, 5 : alba oriundum sacerdotium, Liv. 1, 20. Ormcnis, Wis, /-, 'Jiftucxi'?, The fe- male descendant (grand-daughter) of Or- menius, i. e. Astydamia: voc, Ormeni nympha. Ov. Her. 9, 50. orminalis and horminalis, is, /. (hurmiuumj A plant, called also satyrion, App. Herb. 15. omamen? Ini 9 i n. [orno] Decoration, ornament (post-class, for ornamentum) : Cap. 6, 192. t ornamentarius» a > u ™. "%■. [° r - namentumj Adorned with the insignia of an ojjire, without filling the office itself: DECVRIO, Inscr. ap. Donat. 349, 1. ornamentumj i, »'• [orno] I. Appa- ratus, accoutrement, equipment, furniture, trappings, etc. (quite class.) : ceterae co- piae, ornamenta, praesidia, Cic. Cat. 2, 11 : ornamenta bubus, ornamenta asinis in- strata tria (collar, saddle, etc.), Cato R. R. 11: elephantorum, Auct. B. Air. 86: per or- namenta percussus, i. e. arms, Sen. Ep. 14. II. I n partic, An ornamental equip- ment, ornament, decoration, embellishment, jeirel. trinket : pecuniam, omniaque or- namenta ex tano Herculis in oppidum contulit, jewels, Caes. B. C. 2, 18: quae (urbs) prnesidio et ornamento estcivitati, id. B. G. 7, 15: ipse ornamenta a chorago liaec sumpsit, i. e. a dress, costume, Plaut. Trin. 4, 2, 16 :— AB ORNAMENTIS, one who has charge of the imperial ornaments, Inscr. Grut. 578, 9 : — ornamenta trium- phalia, consularia, etc., the insignia of tri- umphing generals, consuls, etc. (The em- perors distributed, honoris causa, such ornaments to men who had distinguished themselves): pluribus triumphalia orna- menta decernenda curavit, Suet. Aug. 38 : decern praetoriis viris consularia orna- menta tribuit, id. Caes. 76 : — o. uxoria, ti- tle, rank, id. Ner. 35. 1060 ORNO B. Trop., An ornament, a distinction: decus atque ornamentum senectutis, Cic. de Or. 1, 45 : Q_. Hortensius, lumen atque ornamentum reipublicae, id. Mil. 14 : vir optimus, et inter praecipua saeculi orna- menta numerandus, Plin. Ep. 8, 12 : orna- mentis afneere aliquem, Cic. Balb. 19 : quaecumque a me ornamenta ad te pro- ficiscentur, id. Fam. 2, 19: honoris, id. Cat. 3, 11 : o. atque insignia honoris, id. Sull. 32. — Of rhetorical ornament: orato- ria ornamenta dicendi, id. Brut. 75 ; so, dicendi, id. de Or. 2, 28 : sententiarum, id. ib. 37. ornate, adv.. v. orno, Pa., ad fin. ornatlO* onis, /. [orno] An adorning, adornment, ornament (not ante-Aug., and very rare) : Vitr. 5, 7 : STATVAE, Inscr. in Nov. lett di Firenze, t. ii., p. 600. omator? oris, m. [id.] An adorner, dresser (not ante-Aug., and very rare) : deorum ornatores, Firm. Astron. 3, 6, 9 : HVIVS LOCI, Inscr. Orell. no. 3171.— H. An office under the emperors : ORNATOR GLABR. (/. e. glabrorum, puerorum deli- catorum), Inscr. Orell. no. 694. omatriXi Jcis, /. [ornator] A female adorner, a tire-woman, a slave who dressed her mistress's hair (poet, and post-Aua. ; esp. freq. in inscrr.) : Ov. A. A. 3, 238 : matris meae, Suet. Claud. 40 ; so Inscr. Orell. no. 2878 ; 2933 ; 4443, et saep. ornatulus. a, um, adj. dim. [ornatus] Fine, smart (a Plautin. word) : muliercu- la, Plaut. Cist, fragm. p. 19 ed. Maj. ornatura. "e. /■ [orno] Ornament, trimming, esp. of the borders of a fine dress (post-class.) : Edict. Diocl. p. 20. 1. OmatUS) a > um . Port, and Pa., from orno. 2. ornatUS; us (gen., ornati, Ter. Andr. 2, 2, 28.— Dal., ornatu, C. Caes. in Gell. 4, 16), m. [orno] (quite class.) : A furnishing, providing: J. Lit: A. In gen. (so very rarely) : in ornatibus pub- licis (i. c. epulis, conviviis), Var. R. R. 3, 9. B. ln partic, An adornment, decora- tion, embellishment (so quite class.) : por- tarum, itinerum, locorumque omnium, Hirt. B. G. 8, 51.— 2. Transf., in con- creto, Splendid dress, attire, apparel : " or- natus appellatur cnltus ipse, quo quis or- natur,'' Fest. p. 184 ed. Mull. : nauclericus, Plaut. Mil. 4, 4, 41 : militaris, Cic. Oft'. 1, 18 : regalis, id. Fin. 2, 21 : equus regio or- natu instructus, trappings, Plin. 8, 42, 64. — So of a woman's head-dress : Ov. A. A. 3, 133. II. Trop.: A. in gen., Furniture, equipage: eloquentia . . . quocumqne in- greditur, eodem est instructu ornatuque comitata, Cic. de Or. 3, 6.— B. ' n par- tic, A decoration, ornament: aedilitatis, Auct. orat. pro dom. 43 : afferre ornatum orationi, Cic. Or. 39. — Of the world, cor- resp. to the Gr. kocu-oS : id. Acad. 2, 38 ; cf. Plin. 2, 4, 3. OrneUS; n > um , adj. [ornus] Of the wild mountain-ash : frons, Col. 11, 2. i OmithiaSi a c, rn., dpviBinc, The bird- wind, a wind that blows in spring and brings with it the birds of passage : "Fa- vonium quidam a. d. VIII. Cal. Mart. Chc- lidoniam vocant, ab hirundinis visu : non- nulli vero Ornithian, uno et sexagesimo die post brumam, ab adventu avium, flan- tern per dies novem," Plin. 2, 47, 47 ; so Vitr. 1, 6 ; Col. 11,2. The Etesiae are also sometimes called Ornithiae, Plin. 1. 1. t ornithoffale. <*./• = SpviBoydl-n, a plant, the star of Bethlehem, Plin. 21, 17, 62. tornithon>6m s ! m - =:= "/""ft«iK, a bird- house,poullry-house ; pure Lat., aviarium : ornithonas dico omnium alitum, quae in- tra parietes villae solent pasci, Var. R. R. 3, 3 ; so Col. 8, 3. ornO) av '> atum, 1. (archaic orthogr. of the perf, ORNAVET, Column, rostr. ; v. in the follg.) v. a. To fit out, furnish, pro- vide with necessaries ; to equip, to get ready, prepare (quite class.) : J. In gen.: orna- tur ferro, Enn. Ann. 3, 9 ; so, aliquem ar- mis, Virg. A. 12, 344 : decemviros appari- toribus, scribis, librariis, praeconibus, ar- chitectis, praetorea mulis, tabernaculis, centuriis, supcllectili, Cic Agr. 2, 13 : ali- quem peennia, Plin. Ep. 3, 21 :— CLARES- QVE NAVAI.ES PRIMOS ORNAVET, fitted out. Column, roetr. ; v. Append. ; OKO so, classem, Cic. de imp. Pomp. 4 : naves, Liv. 40,26: convivium, Cic. Verr. 2, 4, 20: provincias, to furnish money, arms, and attendants to governors setting out for their provinces, id. Att. 3, 24 ; so too, consules, id. ib. II. In partic, To ornament, adorn, embellish: A. Lit.: Italiam ornare quam domum 6uam, maluit: quamquam, Italia ornata, domus ipsa mihi videtur ornatior, Cic. Otf. 2, 22 : cornua sertis, Virg. A. 7, 488: collum, Ov.M.5,52.— Of dressingthe hair: Ov. Am.l, 14,5 : capillos, id. 2, 7, 23. B. Trop., To adorn, set off; to com- mend, praise ; to honor, show honor to, dis- tinguish : aliquid magnificentius augere atque ornare, Cic de Or. 1, 21 : seditiones ipsas, id. ib. 2, 25 : aliquem suis sententiis, id. Fain. 15, 4 : civitatem omnibus rebus, Caes. B. G. 7, 33: aliquem maxitnis bene- ficiis, Cic Att. 6, 1 : aliquem laudibus, id. Phil. 2, 11 : egressum alicujus frequents sua, id. Pis. 13 : candidatum suffragio. Plin. Ep. 2, 1. — Ironically: ornatus esses, would have been rewarded, Ter. Ad. 2, 1, 22. — Hence ornatus, a, um, Pa.: A. Fitted out, fur?ihhed, provided with necessaries, equip- ped, accoutred, splendidly furnished (quite class.) : sapiens plurimis artibus instruc- tus et ornatus, Cic. Fin. 2. 34 : scutis telis- que parati ornatique, id. Caecin. 21 : equ- us ornatus, Liv. 27, 19 : elephantus, Nep. Hann. 3 : — naves paratissimae, atque cm- ni genere armorum ornatissimae, Caes. B. G. 3, 14 : fundus, Cic. Quint. 31 : Graecia copiis non instructa solum, sed etiam or- nata, not provided merely, but also splen- didly furnished, id. Phil. 10, 4.-B. In partic, Ornamented, adorned, embel- lished, handsome, ornate: sepulcrum flori- bus ornatum, Cic. Fl. 38. — Comp.: nihil ornatius, id. de Sen. 16. — So esp., Adorned with all good qualities, excellent, illustri- ous : lectissimus atque ornatissimus ado- lescens, Cic. de Div. in Caecil. 9: in di- cendo, id. de Or. 1, 10: homo ornatissi- mus loco, ordine, nomine, virtute, inge- nio, copiis, id. Verr. 2, 1, 48 : — ornati elab- oratique versus, id. Or. 11; so, oratio.id. de Or. 1,12: locus ad dicendum ornatissimus, admirably adapted, id. de imp. Pomp. 1. Adv., ornate, With ornament, ornately, elegantly (quite class.) : dicere, Cic. de Or. 3, 14 : o. splendideque facere, elegantly, id. Oft'. 1, 1. — Comp.: causas agere ornatius, Cic. Fam. 9. 21.— Sup. : causam ornatissi- me etcopiosissime defendere, Cic. Brut. 5. omilS; 'i /■ T ue wild mountain-ash : steriles orni, Virg. G. 2, 1 11 ; so Hor. Od. 3.27,58; Plin. 16,18, 30; Col. Arbor. 16.— II. Transf, A lance made of the wood of this tree : Aus. Ep. 24, 108. 6ro> avi, atum, 1. (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63) v. a. [1. os] : "oro ab ore," Var. L. L. 6, 7, § 76] To speak. I. In gen., so obs.: '■ orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod ora- tores dicti et causarum adores et qui rei- publicae mandatas causas agebant, Fest. p. 198 ed. Miill. : bonum aequumque oras, Plant. Most. 3, 1, 151 : talibus orabat Juno, Vira. A. 10, 96. II. In partic: A. To treat, argue, phad (as an embassador or advocate) (so class., but very rarely): REM VBI PA- GVNT ORATO, Fragm. XII. Tab., v.Wb. vol. iv., p. 1029 : matronis ipsis, quae rap- tae erant, orantibus, i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7 : causam capitis, to argue, plead, id. Brut. 12: so. orandae litis tem- pus accommodare, id. Oft'. 3, 10, 43 : cum eo de salute sua orat, treats, speaks, Caes. B. C. 1 , 22. — Hence, 2. Of oratorical speak- ing, eloquence (freq. in Quint.) : ars oran- di, the oratorical art, art of oratory, Quint prooem §4; so id. 2, 15, 20; 9,4.3: oran- di scientia, id. 1, 10, 2: orandi studium, id. 9,4. 110; id. 8, 6,20. B. To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles) ; constr. usually with the ace. of the pers. and of the thing, and with ut, nc (the less freq. constructions, v. in the follg.) : (//) With double ace. of the pers. and thing: illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1: mnlta deos orana, Virg. A. 9, 24 : aliquem libertatem, Suet Vesp. 16.— (IS) With the ace. of the pera. ORPH only : virginem orare, Liv. Andr. in Diom. p. 379 P. : quum deaubito me orat inulior laciumans, Enn. in Non. 517, 15 : te pater orat, id. ap. Feat. p. 198 ed. Mull. • Vid. in the I'ollg. no. <5.— (y) With the ace. of the thing only for which one asks : uxorem gnato, to request a wife for one's son, Ter. Andr. 3. 2, 48: legati Romam missi, aux- ilium ad bellum orantea, to ask assistance, Liv. 21, 6: opem rebus aft'ectia orantes, id. 6, 9: auxilia, Tac. A. 2, 46.— ((5) With a follg. ut : rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Roac. Am. 491 : te, U. Flave, oro et obtestor, ut, etc., id. Plane. 42, 104 : to etiam atque etiam oro, ut, etc., id. Att. II, 1. — (t) With the simple conjunct.: orant, ignoacamua peccatum suum, Plant. Am. I, 1, 101: idque sinas, oro, Ov. Pont. 4, 1, 19. — (Q With a I'ollg. ne: rogat eoa atque orat, ne, etc., Cic. Verr. 2, 2, 39. — (»/) With the impcr. : absiste inceptis, oro, Sil. II, 336.— (3) With the inf. or an ob- ject-clause: jampridem a me illos abdu- cere Thestylis orat, Virg. E. 2, 43: vel Aegypti praefecturnm concedi sibi oraret, Suet. Ner. 47. — (() With cum aliguo : si is mecum oraret Plant. Casin. 2, 5, 15 : te- cum oro et quaeso, ut, id. Cure. 3, I, 62 : egi, atque oravi tecum, uxorem ut duce- res, Ter. Hoc. 4, 4, 64. Perhaps here too belongs the passage cited above, no. II., A, from Caes. B. C. 1, 22. |). Oro te, I pray thee, prithee, a formu- la of politeness : die, oro te, clarius, Cic. Att. 4, 8. Oroanda» ae, /• A city in Pisidia, Liv. 38, 37.— II. Derivv. : A. Oloan- densCS, ium, m.. The inhabitants of Oro- auda: legati Oroandensium, Liv. 38, 18. — B. Orbandicus, a, ™, adj.. Of or belonging to Oroouda: Oroandicus ager, Cic. Agr. 2, 19 : tractus, Plin. 3, 32, 42. orobanche, es,/. (dp:,8 i\ %'i) A plant, broom-rape, choke-weed, Plin. 18, 17, 44. ' orobiaSi ae, m. = dpo&iaS, A kind of incense, in small grains, resembling the chickpea, Plin. 12, 14, 32. t drdbinUSi a, urn, adj. =zdp 'Si voc, Of or resembling the chick-pea: color, Plin. 37, 10, 59. ' drobitis. is. f — 6poSiris (like the chick-pea ; hence, sc. chrysocolla) Borax di/cd of a yellowish color by means of the plant latum, Plin. 33, 5, 27. Orodcs. ia and i (the latter in Cic. Att. 5, 18, 1 Orell. N. cr. ; ib. 5, 21, 2; Earn. 15, 1, 2), m., 'OpwJi/f, A male proper najiie : I. A king of the Parthians, ivho took Cratsus prisoner and put him to death, Cic. Att. 6. 1, 14 ; Vellej. 2, 46 ; Flor. 3, 11. —II. A king of the Colchians, Flor. 3, 5.— III. A king of the Albanians, Eutrop. 6, 11. — JV. The name of a wairior slain by Mezentius, Virg. A. 10, 732. dromedon* ontis, w., '&lpopi5u>i', One of the giants : Prop. 3, 9, 48. Orontes? > 9 or ae (gen., Oronti, Serv. Virg. A. 1, 216), m., 'Opovrns. Theprincipal river of Syria, Mel. 1, 12, 5 ; Plin. 5, 21, 18; Prop. 2, 23, 21,— n. Deriv., dronteus, a, mn, adj.. Of or belonging to the Oron- tes, Oronlian ; poet, for Syrian : Orontea myrrha, Prop. 1, 2, 3. Oropus» >i '"•• 'ilpoi-of, A town of Boe- otia. on the borders of Attica, Cic. Att 12, 23; Liv. 45, 27; Plin. 4, 7, 11; cf. Mann. Gr. p. 241. OrOSlUS* "j nt. A Christian ecclesias- tic in Spain, who flourished at the end of the fourth and the beginning of the fifth century after Christ ; he wrote, by the ad- vice of St. Angnstin, a history from the be- girting of the world to his own times : His- toriarum libri VII. adversus Pasianos. Cf. liahr's Gesch. d. Rom. Lit. § 238. Orozelum* i* "• ^ plant, called also chamaepitys, App. Herb. 26. Orphalcus. a , um > v - Orpheus, no. iL, C. t orphanotrophium, », «• = ip4>a- vorp ipd'in, An orjjlian-asnluni (post-clas- sical). Cod. Ju*t. 1.2,17; 22. t orphanotrdphus, i» >»■ = 0 "">- Tp'ipoi, A briuger-up of orphans, a foster- father of orphans, Cod. Justin. 1, 3, 32; Venant Vit. S. Mart. 2, 405. orphaS' v < orphus. Orpheus (dissyl.), i (Gr. da'.„ Orphei, Virg.E. 4, 57.— Gr. ace, Orphea. Ov. Pont. O RT H 3, 3, 41.— Foe, Orpheu, Virg. Cul. 291), m., 'Oppei j, The famous mythic singer of Thrace, the son of Ouagrus and Calliope, and husband of Eurydicc ; after her death he led ha- back from the Lower World, but lost her again on turning round to look at her, contrary to the promise he had given to Pluto. He was one of the Argonauts : Ov. M. 10, 3 sq. ; 11,5 sq. ; Hyg. Fab. 164 ; 251 ; Virg. E. 4, 35; Cic. N. D. 1, 33, et eaep. — II. Derivv.: A. Orpheus, a, ™, adj., 'Opfdm, Ot or belonging to Orpheus, Orphean (po- et.): vox, Ov. M. 10, 3: lyra, Prop. 1, 3, 42. B. OrphlCUS, a, urn, adj., 'OpQtKi's, O/or belonging to Orpheus, Orphic i,quite class.) : carmen, Cic. N. D. 1, 38 : sacra Orphica, id. 3. 23, 58. C. Orphaicus, «. uin , adj., 'Opu>ai- K^i, Orphic ; in the plur. subst., Orphaici, orum, m„ The Orphics, the followers of Or- pheus: Macr. Somn. Scip. 1, 12. * Orphne. es, /, nam. pr. — "Op(j>nn (Darkness), A nymph, Ov. M 5, 539. t orphus? i, m. — dp'jnis, A sea-fish, the gill-htad, Plin. 32, 11, 54 : — some, for or- phus, in Ov. Hal. 104, read orphas. ' orr hopygium (orrop.), ii, n.= dp'po- ttVj ion, 'The projecting tail-feathers of birds : anatia orrhopygium, Mart. 3, 93, 12. — H, Transf., Therump: App.fragm. Met. 10, p. 717 ed. Oud. orsa»°rum, 7i. [ordior] A beginning, an undertaking, attempt: operis, Liv. Praef. : Val. Fl. 1, 21. — Poet. Words, Virg. A. 7, 435 : Menandri, i. e. carmina, Aus. Idyl. 4, 46. Orsiloche* e9 > /• The name of the Tauric Diana : Amin. 22, 8. 1. OFSUSj a i um > Part, and Pa., v. or- dior. 2. OlSUS. us, m. [ordier] A beginning, commencement ; an undertaking, attempt (poet.) : pectoris, Cic. poet de Div. 2, 30 : tenuis, Virg. Cul. 1. t orthampeloS) i. /• = opd iuxektis, A straight vine, a vine that grows upright, and therefore needs no support : Plin. 14, 3, 4, § 40. ■I f orthembasis. is, /. = 6pQ6s-eu$a- an, A straight step. Not Tir. p. 152. • orthlUS? «i um, adj.zz^ipBiuS, High, lefty (post-class.) : carmen quod orthium | dicitur (Gr. v'pos opdtui), Gell. 16, 9 : or- thius (pes), qui ex tetrasemi elatione, id est arsi, et octusemi positione constabit : ita ut duodeeim tempora hie pes recepis- 6e videatur, Mart. Cap. 9, 332. i orthocissos. i> f. = 6p6'Kioaos, A kind oj tall ivy, opp.to the ehamaecissos, Col. 11, 2, 30. t OrthoColuS) a, urn, adj, = di)OJKu\oS, Stiff in the joints (post-class.) : Veg. Vet. 2, 54. t OrthbdoXUS) a, um, adj. = opd!!iii\- | oS, Orthodox (post-class.) : viri, Auct ap. Hier. Ep. 19: religio, Cod. Justin. 1, 2, 12: ecclesia. ib. 14. t orthogronluS) a, um, adj. = dp8o; w- vios, Rig/f -angled, rectangular, orthogon- al : trigonum, Vitr. 10, 11 : ossicla, Aus. praef. ad Idyll. 13. t orthograpbia, ae./. —/ipBo- pnfia, Orthography yjost-Aug.) : orthograpbia, id est formula ratioque scribeudi a grnm- maticis instituta, Suet Aug. 88 ; so Quint. 1, 4, 17; 1, 7, 11. — H. In architecture, An elevation, front view of a building, Vitr. 1, 2- t orthographus. a, um, adj. = dpBo- yp./0i.S, Onhosrajihic (post-class.) : Veri- tas, Capell. 1. 17.— H. Subst, orthograph- us, i, m. = op0uy/3a(/>uc, An orthographer : Cassiod. Orthogr. p. 2320 P. orthomastia poma, High breasted. I apples, a kind ot large apple : mammarum I effigie orthomastia mala, Plin. 15, 14, 15. I i orthophallicus. a, um. adj. = 6p- Ods-ipubX i, With an erect member, i. e. ob- scene : Var. in Non. 101, 3 dub. t orthopnoea. R e, /. = 6p8 'rrvoia, Difficulty of breathing, asthma, orthopny : Plin. 21. 21, 91: id. 32, 4, 14. I orthopnoiCUS, a, um, adj. = hp- 6 itvoikoe, Asthmatic : Plin. 20, 17, 74 ; id. 24, 16, 92. t Orthdsia, ae, /, 'Op9u>nia. A name of cities: J, A city in Phoenicia, Plin. 5, 20, 17. — II, A city in Caria, on the Maean- der, Liv. 45, 25 ; Plin. 5, 29, 29. OS orthostata, ao, m.=idpOooTdT)iS (that stands upright), in architect., The facing of a wall, in pure Lat, frons : Vitr. 2, 8 ; so id. 10, 19/n. ' orthragxjriscus, '. m. = bpOpny(- pianos, A sea-Jish, which, on being taken, IS said to grunt like a swine, Plin. 32, 2, 9. OrthruSt '■ '"■, "OpBpos : I. Geryon'» dog, Sil. 13, 845. — II. A Roman surname: Inscr. ap. Gud. 269, 2. ortivus, a. um, adj. [2. ortus] Of or belonging to rising, rising, orlite (post- class.) : App. M. 3, p. 229 Oud. : cardo, the eastern quarter of the heavens, Manil. 3, 138. 1. ortus, a, um, Part, and Pa., from orior, q. v. ad fin., no. B. 2. ortus. U9 > "'• [orior] I. A rising of the heavenly bodies (opp. to occasus, a setting) (quite class.) : solis, et lunae reliquorumque siderum ortus, obitua mo- tusque cognoscere, Cic. de Div. 1, 56: sol ab ortu ad ocensum commeana, from east to west, id. N. D. 2. 19 :— solis, sunrise, i. e. the orient, the east, id. Cat. 3, 8. — II. A rise, beginning, origin ; tribuniciae po- testatis, Cic. Leg. 3, 8 : juris, id. ib. 1, 6 ; Favonii, Plin. 17, 9, 8 : ab Elide ducimus ortum, we arc sprung, Ov. M. 5, 494 : or- tus nascentium, the birth, Cic. de Div. 2. 43 : Cato ortu Tusculanus, by birth, id. Leg. 2. 2. 1. ortygia or ortyga, ae, /. [bp- rv\) A quad, Hyg. Fab. 53. 2. Ortygia, ae, or Ortygie, es, f., 'Oprvyii : I. Another nauiejor the Isle 'of Delos, Serv. Virg. A. 3, 72 ; Ov. M. 15, 337 ; Fest. p. 183 ed. Mull. — B. Deriv., Ortyglus, a, um, adj., Ortygian : dea, i. e.Diuna, Ov. M. 1, 694 : boves, of Apollo, bred in Delos, id. Fast 5, 692.— H. An island near Syracuse, and which forms a part of it, Virg. A. 3, 694 ; Ov. M. 5, 499 ; id. Fast 4, 471. t ortyg-ometra, ae, f. = 6prvoun- rpa, Qiaail-molher, a bird that leads the quails in their migrations across the sea, the land-rail: orty>rometra duce, Plin. 10, 23, 33,— n. Traiisf, for A quail, Tert adv. Psych. 16. t OrtvXj ygia, /• = bp-vl, A plant, Plin. 21, 17, '61. drum» h v - aurum, ad ink. toryX; y=P s > m. = opvl, A kind of wild goat or gazelle: Gaetulus oryx, Juv. 11, 140 : cf. Plin. 2, 40, 40. drvza (oriza), ae. f.z=6'pvla, Rice: Hor. S. 2, 3, 155 ; cf. Plin. 18, 7, 13 ; Cels. 2, 21. I. OSj o" 9 (not used in the gen. plur.), n. 'The mouth : ex ore in ejus os inrlato aquam dato palumbo, Cato R. R. 90 : ad haec omnia percipienda os est aptissi- mum, Cic. N. D. 2, 53 : oris hiatus, id. ib. 47 : — in ore omnium esse, to be in every body's mouth, to be the common talk : in ore est omni populo, Ter. Ad. 1, 2, 13 : is- tius nequitiam in ore vulgi atque in com- munibus proverbiis esse versatam, Cic. Verr. 2, 1, 46 :— habere aliquid in ore, to have a thing in one's month, be constantly talking of it, id. Fam. 6, 18 : — poscebatur ore vulgi dux Agricola, unanimously, Tae. Agr. 41. So too, uno ore, unanimously i Ter. Ph. 4, 3, 20 : uno omnes eadem ore fremebaut, Virg. A. 11. 132: — volito vivu' per ora virum, soon become famous, F'nn. in Cic. Tusc. 1. 15: — in ora vulgi, or horn- inum pervenire, or abire, to get into peo- ple's moutlis, become the common talk : Ca- tull. 40, 5 ; Liv. 2, 36 : ire per ora Nomen, Sil. 3, 135. II. Tran sf. : A. I n gen., The face, countenance : figura oris, Ter. Eun. 2, 3, 25 : iratorum. Cic. Oft". 1, 29 : in tuo ore vultuque acquiesco, id. Dejot 2 :— conce- das hinc aliquo ab ore eorum aliquantis- per, come out of them, out from their pres- ence, leave them alone, Ter. Heaut 3, 3, 11 : laudare aliquem coram in os. to praise one to his face, id. Ad. 2, 4, 5: laedere alicui, to insult one to his face, id. ib. 5, 4, 10 : prae- bere os, to expose one's self to personal in- sults, id. ib. 2, 2, 7 : os praebere ad con- tumeliam,Liv.4, 35: jugulare filios in ore parentum, before their parents' eyes. Sen. Ben. 7, 19 : quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt Cic. Verr. 2. 2, 33 : in ore omnium quotidie versa ri. id. Rose. 1061 OS CI Am. 6. — So too of the face, front, as in- dicative of modesty or impudence : os durum ! you brazen face ! Ter. Eun. 4, 7, 35: durissimum, very bold, Cic. Quint. 24 : impudens, Ter. Eun. 3, 5, 49 : quo redibo ore ad earn, quam contempserim 1 with what face? id. Phorm. 5, 7, 24. — Hence, transf., for Boldness, effrontery, impudence : quod tandem os est illius patroni, qui, etc., Cic. de Or. 1, 38 : nostis os hominis, nostis audaciam, id. Verr. 2, 2, 20. On the con- trary, os molle, Modest, bashful : nihil erat mollius ore Pompeii, Sen. Ep. 11. B. For The head : Gorgonis os pulcher- rimum, cinctum anguibus, Cic. Verr. 2, 4, • 56 : truncis arborum antefixa ora, Tac. A. I 1, 61. C. Speech (poet.) : ora sono discordia signant, Virg. A. 2, 423. D. A mouth, opening, entrance: ingen- tem lato dedit ore fenestram, Virg. A. 2, j 482 : ponti, Cic. Verr. 2, 4, 58 : os atque aditus portus, id. ib. 7, 12 : specus, en- trance, Tac. A. 4, 59 : vascula oris angusti, Quint. 1, 2, 28 : ulceris, Virg. G. 3, 454 : Tiberis, Liv. 1, 33 : venarum, Cels. 2, 7. — Also of the Bources of a stream : fontem superare Timavi, Unde per ora novem, etc., Virg. A. 1, 245. E. Of The beaks of ships : ora navmm Rostrata, Hor. Epod. 4, 17. P. Os leonis, Lion's mouth, a plant : Col. 10, 98. > 2. OS; ossis (collat. form, ossum, i, Var. in Chads, p. 112 P. ; Att. in Prise, p. 750 ib. ; Tert. Carm. adv. Marc. 2, 196 : — ossu, u, Charis. p. 12 P.— In the plur., OSSVA for ossa, freq. in inscrr. : Inscr. Orell. 2906 ; 4361; 4806; Inscr. ap. Osann. Syll. p. 497, 1 ; Cardin. Dipl. imp. 2, 11 : — ossuum for ossium, Prud. art m - [°di] A hater (ante- and post-class.) : uxoris suae, Plaut. Asin. 5, 2, 9: horainum, App. de Deo Socr. p. 145 Oud. Cf., *'osorem dixerunt, qui aliquem odisset," Fest. p. 196 ed. Mull. OsphaSTUS, >> m - A r ' ver * n Mace- donia. L\\\\il, 39. ospicor. ari. An old orthogr. for au- spicor, Quadrig. in Diomed. p. 378 P. f OSpratura, ae,/., boizptov, The pur- chase of pulse (post-class.): Arcad. Dig. 50, 4, 18, § 19 dub. (al. hospitatura). Ossa, ae, /., "Oooa, A high mountain in Thessaly, Mel. 2, 3, 2 ; Plin. 4, 8, 15 : ter sunt conati imponere Pelio Ossam, Virg G. 1, 281.— II, Deriv., Ossaeus, a, um, adj., Ossean : saxa, Virg. Cir. 33 : rupes, Lue. 6, 334 : nee Ossaei bimembres, i. e. the centaurs who dwell about Ossa, Stat. Th. 12, 554. OSSarium, ». v - ossuarius, no. II. OSSeuS, a, um, adj. [2. os] Of bone (post-Aug.): cuneus, Col. 5, 11: cultelli, Plin. 12, 25, 54. — H. Like bone, hard as bone, bony: manus, Juv. 5, 53: ilex, Plin 16, 38, 73. OSSlCUlaris, e, adj. [ossiculum] Of or belonging to the small bones (post-clas- sical) : medicamentum, Veg. Vet. 4, 28. OSSlCUlatim, ad v. [id.] By bones, bone by bone (ante-class.) : legere aliquem, Cae- cil. in Non. 147, 29. ossiculum, i. »■ dim. [2. os] A small bone, ossicle (post-Aug.) : Plin. 11, 37, 49 : — MEA (al. OSSVCVLA), Inscr. ap. Fabr. p. 420, n. 381. OSSi-fragniS, a, um, adj. [2. os-fran- go] Bone-breaking : Cass. Sever, in Sen. Contr. 5, 33. — II. Subst., ossifragus, i, m., and ossifraga, ae,/., The sea-eagle, ospray: Plin. 30, 7, 20 : accipitres, atque ossifragae, Lucr. 5, 1078. OSSilag'O, inis,/ [2. os] A hardness as of bone, a bony hardness (post-class.) : tumor ossilagini similis, Veg. Vet. 2, 22. t ossilegium, ». «• [2. os-iego] a bone-gathering : "ossilegium, daroXfi) mr," Gloss. Philox. i OSSilegUSi a, urn, adj. [ossilegium] A bone-gatherer : " ossilegus, coro\6yos," Gloss. Philox. Ossipagra (Ossipanga, Ossipagina). ae,/. [2. os-pango] Bone-fastener, the god- dess who caused the bones of children to become firm and solid : Am. 4, 1131 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 241. ossuarium, ". «•. v - tne ibiig- art.. no. II. OSSUariuS, a, um. adj. [2. os] Of or for bones, bone- (post-clasB.) : OLLA OS- SVARIA, a vase to contain the bonts of a corpse, a bone-urn, Inscr. Orell. no. 2896. — II. Subst., ossuarium (also written ossa- O STE rium), ii, n„ A receptacle for the bane* of Hie d,nd, a bone-vault. charnrl-houM, Ulp. Dig. 47, 1','. 2 ; Inscr. Orel), no. 4511 ; 4556. ossiculum- v os "'' '""■ . OSSUm. i. n., v. 2. ossiculum. OSSUOSUS. a, um. adj. [2. os] Full of bones (post-class.) : loci, Vcg. Vet. 2. 13. OStcndo. di, sum and rum (ostensus, Ter. Ph. 5, 4, 7 ; Vnr. in Prise, p. 892 P. ; Luc. 2, 192: ostentus, Pac. and Var. in Prise. I. I, ; v. also the npoc. form, "OS- ! TENDE ostendam, ut permultis aliis ex- | emplis ejus generis manifestum est," Fest p. 301 ed. Miill. ; perh. used l>v Cato, v. Mall., ad loc. and cf. the let. E. p. 511). r. a. [obs-tendo] To stretch out or spread be- ) fore one : hence, to expose to vitw, to shotc, \ exhibit, display: J, Lit.: os suum popu- lo R. ostendere audet Cic. Verr. 2, 1, 1: i pectora, Sil. 2, (169 : humeros, Virg. A. 5, 376: dentem, Suet. Vesp. 5: se. to show one's self, appear, Ter. Hec. 4, 4, 5 : aciem, to display, Liv. 29, 7 : equites sese osten- dunt, show themselves, appear, Caes. B. C. i 1, 73. B. l n partic, To expose, disclose (po- et.) : Aquiloni glehns. Viri. G. 2, 26! : lu- cos Phoebo, Stat Th. 6, 90. II. Trop.. Tt/ shim, disclose, exhibit, manifest: non ego illi extemplo itu meum ! ostendam sensum, Plaut. Most. 5, 1, 21 : verum hoc facto sese ostendit, he has ex- posed himself, id. Asin. 5, 2, 12 : senten- tiam, Ter. Heaut. 2, 1, 7 : potestatem. id. Eun. 5. 9, 2: spem, metum. i. e. to prom- ise, threaten, Cic. Verr. 2, 4, 34, et saep. — Mid.. To show itself, appear: nisi quum major spes ostenderetur. Suet Aug. 25. B. In partic: 1, To show by speech or suns : to give to understand, to declare, say, make known, etc. ; constr. with the ace., with an object or relative clause, or abs. : illud ostendi, Cic. Art. 1, 1, 4 : — os- tendit se cum rege colloqui vclle. Nep. Con. 3 : — quid sui consilii sit ostendit, Caes. B. G. 1, 21:— ut ostendimus supra, as tee showed above, Nep. Ac. 1 : sed aliter, ntque ostenderam, facio. Cic. Fam. 2, 3. B. T° represent, pretend a thing to be something: sed quaedam mihi magnifica et praeclara ejus defensio ostenditur, Cic. Verr. 2, 5, 1. — Hence ostentus, a, um. Pa.: £±, Exposed (ante-class.) : aeer soli ostentus, Cato R. R. 6, 2; so id. ib. 4; Var. R. R. 1, 24, 1; 1,25 B. Subst, ostentum, i, n., A prod- igy, wonder, that announces something about to happen, a portent (quite class.) : " praedictiones vero et praesensiones re- rum futurarum quid aliud declarant, nisi hominibus ea, quae futura sunt ostendi, raonstrari, portendi. praedici ? ex quo ilia ostenta, monstra, portenta. prodigia dicun- tur," Cic. N. D. 2, 3 ; Suet. Cae"s. 32.-2. Transf. A wondrous thing, prodigy: scis Appium ostenta facere, Coel. in Cic. Fam. 8. 14. Ostensio. 6nis,/. [id.] A showing, ex- hibiting (post-class.) : tiova ostensio, App. M. 3. p. 189 Oud. ; so 'Pert adv. Marc. 5, 11: HOMIXVM ARMIGERORVM. a mi/s- tering, parade, Inscr. ap. Salm. ad. Lampr. Alex". Sev. 33. ostensionalis, e, aa J- [ostensio] That serves fur parade or display (post- class.) : milites, Lampr. Alex. Sev. 33. osteiisor. oris. m. [ostendo] A show- er, exhibitor (eccl. Lat.) : Tert. Apol. 11. OStensilS- a, um, Part., from ostendo. tostentabflis, e, adj. [ostento] Worth showing, tcorth seeing .- " ostenta- bilis, exiittKTiKeS," Glcss. Philox. + OStentaculum. i- "• [id] For os- tentum. A sign, indication : " osteutat, ostentaculum." Not Tir. p. 19. O stentamen. in >s, n . [id] Show, dis- play (post-class.) : Prud. Psych. 203. OStcntariUS' a, um, adj. [ostentum] Of or relating to prophetic indications, prophetic (post-class.) : ostentaria novitas (fll ostentatoria), Mart Cap. 2. 38.— II. Subst, ostentarium, ii, n.. A book of prog- nostics : Tuscum. Macr. S. 3, 7 ; so, arbo- rarium, id. ih. 2. 16. osteutaticius or -tins> a. « m - adj. [ostento] That serves for display, ostenta- tions (post-class.) : virginitas. Tert. Virg. veL 3. OSTE ostentatio. °nis, /. [id.] A shoving, exhibition, display: £ In gen. (so very rarely) : in ormorum magia quam toga- ram ostentatione, Plin. Pan. 56 Jin. : cog- nomen Imperinsi . . . nb ostentatione sae- ' vitiae ascitum, from an opcji display, Liv. 7, 4. II. In partic: A. An idle shotc, rain display, pomp, parade, ostentation (the pre- dom. signif. of the word) : vitanda etiam ingenii ostentationis suspicio, Cic. de Or. 2, 82 : magnifica et gloriosa, id. Flacc. 22 : insolens, id. Parad. 6: o. et gloria, id. Rah. Post. 14 : o. inanis et simulHtio, id. Off. 2, 12 : o. et venditatio, id. Lael. 21. — In the plur. : multorum annorum ostentationes meas nunc in discrimen esse adductas, that my many years' boastful promises (of an able administration) are now brought to the lest. Cic. Att 5. 13. B. A false, deceitful show, pretense, sim- ulation, deception : consul veritate. non ostentatione popularis, Cic. Agr. 1, 7 ; cf., ut in fronte ostcntntio sitintus Veritas oc- cultetur, id. Fin. 2, 24 : dolcris, feigned pain. Sen. Ep. 99 : (eaptivi) producti os- tentationis causa, Caes. B. C. 3, 71 fin. : qui latius ostentationis causa vagarentur, id. B. G. 7, 45. OStentatOX-, oris, m. fid.] A vain, self-satisfied ixhibitcr, a displaycr, paradrr, boaster, counter (quite classical, but not in Cic. or Caes.) : ostentatores meri. Plaut. Cure. 4, 1, 15: ostentatorem pecuniosum describere, Auct Her. 4. 50: factorum, Liv. 1, 10: omnium, quae diceret, Tac. H. 2, 80. OStcntatoriUSi T - ostentarius. OSteatatriXi icis -/- [ostentator] She that displays or boasts (post-classical) : I. Lit.: iramodica sui ostenta trix, App. Apol. p. 558 Oud. — n, Trop. : pompa ostenta- trix vani splendoris, Prud. Psych. 439. t OStentlfer» era, erum, adj. [osten- tum-fero] Portentous: " ostentiferum, tc- paTutScS," Vet. Gloss. OStentOi avi, atum, 1. v. intens. a. [os- tendo] To present to view, to show, exhibit (quite class.). I, In gen.: alicui jugula sua pro capi- te alicujus, to present, offer, Cic. Att. 1. 16 : — aliquem, Virp. A. 12, 479: campos ni- tentes, id. ib. 6, 678: passum capillum. Caes. B. G. 7, 48 : liberos, Suet Aug. 34. II. 1° partic: &. Tn show off with vanity or boastl'ulness, to display, boast of, taunt : ostentare prudentiam, Cic. Fam. 10, 3 fin. : quid me ostentem, why should I make a display of myself } id. Fam. 1, 4, 3 : o. et prae se ferre, id. Att 2, 23 : me- moriam. Auct. Her. 2. 30 : clientelas, Dol- abell. in Cic Fam. 9, 9, 2 : se in aliis re- bus, to exhibit themselves, Cic. Coel. 28: Ambiorigem ostentant fidei faciendae causa. Caes. B. G. 5. 41. B. To hold out for the purpose of offer- ing or giving: to proffer, promise: altera mami fert lapidem, panem ostentat alte- ra, Plaut Aul. 2, 2, 18 : aerum, Cic. Agr. 2. 28 : praemia. Sail. J. 707 C. To hold out in a threatening man- ner: to' threaten, menace: caedem, servi- tutem, Cic. Fam. 4, 14 : periculum capi- tis, id. Cluent 8. D. To shmc by speech or signs : to in- dicate, signify, reveal, disclose : largitio verbis ostentari potest re vera fieri, nisi exhausto aerario. nullo pacto potest Cic. ; Agr. 2. 4 : principem. to rextal, Plin. Pan. 4. — With a follg. relat clause : ostentans, quanta eos . . . invidia maneret, showing, declaring. Suet. Caes. 14. ostentum. i. "-. v - ostendo, ad fin. 1. OStentuS' a, um, Part, and Pa., ■ from ostendo. 2. ostentus- us, m. [ostendo] A show- : big, exhibiting, display (not in Cic. or Caes.) : corpora extra vallum abjecta os- | tentui, is a public spectacle, Tac. A. 1. 29: atrocitatis, Gell. 20, 1. — II, I n partic: A Show, parade, external appearance: no- ! vajuraCappadociae dedit ostentui magis, quam mansura. Trc. H. 1, 78. — B. A sign. ! proof: ut Jugurthae scelenim ostentui es- I sem, Sail. J. 26 : ostentui. mu'tum vitalis i spirirus egestum. as a proof that, Tac. A. i 15, 64. t OStes- BB,«fc = <3rm;f, A kind nfearth- | quake, App. dc Mundo, p. 331 Oud. OSTE Ostia. ae,/. (collat. form, Ostia, orum ace to Chans, p. 76 P.) [ostium] A sea port town in Latium, at the month of the Tiber, built by Ancns Martins: " Ostiam urbem ad exitum Tiberis in mare Huen tis Ancus Martius rex condidisse fertur," Feat p. 197 ed. MUD. : cf., urbs, quam se- cundum ostium Tiberis (Ancus Martius) p08uit, ex quo etiam Ostiam," id.s. v. QVI- R1T1VM. p. 254 ed. Mull. ; Enn. in Fest s. v. QVAESO, p. 258 : in ore Tiberis Os- tia urbs condita, Liv. 1, 33Ji«. Cf. Mann. Ital.l,p.612«o. — II, Deriv.. Ostiensis, e, adj., Of or belonging to Ostia, Ostian (quite class.): Ostiensie ager. Liv. 8, 12: populus, id. 27. 38 : villa. Cic. Verr. 3,'2, 7 : portus, Plin. 9, 6, 5 : provincia. the duly of one of the quaestors to superintend the aque- ducts leading to Rome, and the supplying of Rome with corn, Cic. Mur. 8, 18 : Suet. Claud. 24 : incommodum, the capture of the. Roman fleet by pirates at Ostia, Cic de imp. Pomp. 12. ostiarimni "• v - ~- ostiariua, no. II. 1. OStiariUS. ii. v. 2. ostiarius, no. I. 2, OStiariUS- a. um, adj. [ostium] Of or belonging to the door ; only subst. : J, ostiarius. ii, m., A door-keeper, porter: Var. R. R. 1, 13; Plin. 12, 14, 32.— By the rich tbey were, in early times, occasionally chained up : Suet. Rhet 3. — In the Chris- tian Church, A sexton. Cod. Theod. 1, 3. 6; 16, 2, 27. — H. osrjarium. Ii, n. r A tax "upon doors, a doortax : columoaria. ostia- ria. frumentum, vecturae imperabantur. Caes. B. C. 3. 32 (in Cic. Fam. 3, 8, 5 called exactio ostiorum). OStiatim. adv. [id.] From door to door, from house to house (quite class.): I, Lit. : ostiatim oppidum compilare, Cic. Verr. 2. 4, 24 : agere crimen, to enumerate the sev- eral houses where a crime was perpetrated. id. ib. 22: — nee scrutanda singula etvelul ostiatim pulsanda, Quint. 5, 10. 112. — n. Transf., By particulars or details (post class.) : quicumque ostiatim cupit noscc - re (tcishes to know the particulars), legat. Vop. Carin. 17. Ostiensis. e. v. Ostia, no. n. OStigOj inis. /. In the lang. of shep- herds. A kind of eruption or scab on lambs, also called mentigo, Col. 7, 5, 21 ; v. men- rigo. ostiolum. i. n. dim. [ostium] A little door (post-Ausr) : Col. 8, 14. 1: ostiola olitoria, Plin. 19, 8, 38. ostium- 'ii ". [1. os] A door (quite class.): I. Lit.: omnia istaec auscultavi ab ostio, Plaut Merc. 2, 4, 9 : observare. id. Mil. 2, 3, 81 : aperire, to open. Ter. Heaut 2, 3, 35: operire, U> shut. id. Phorm. 5, 3, 33 : obserare intus, to bolt, id. Eun. 4, 6, 25 : inscribat aliquis ARSE VERSE in ostio, Afran. in Fest p. 18 ed. Miill. : o. liraenque careens. Cic. Tusc. 5. 5: ex- actio ostiorum, doortax. id. Fam. 3. 8 : v. 2. ostiarius, no. II. : sepulcri, Ulp. Dig. 43, 23. 11. II. Transf., An entrance of any kind. Altae Acheruntis, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16, 37 : ne in rimis areae grana oblitescant, et ostia aperiant muribus ac formicis, en- trances, Var. R. R. 1. 51 : portus, Cic. Verr 2, 4, 53 : fluminis, mouth, id. Phil. 2 11 ; cf.. Rhodani. Caes. B. C. 2, 1 : Oceani, i. e. the Straits of Gibraltar, Cic. de imp. Pomp. 12. OStoCOpOS. i. m. = 6nroK'-oc, Bone- racking, a disease (as if the bones were giving way) (post-class.) : Seren. Samm. 48, 892 ; so Pelag. Vet 3 ; 10. t ostraciasTae, m ., and ostracitis, ltldis, f.=:6orp,iKii:S, 0arp,iKirtS. A simi- gem. prob. horn-stone or chalcedony, Phn. 37, 10, 65. t OStraClteSi ae, m. = dTrp<7k-iV^S, A precious stone, othencise unknown, Plin. 36, 19, 31. tostracltis, Idis,/. = (5ffr/)n/c7ri5: L Horn stone ; v. ostracias. — B;. A kind of cadmia, Plin. 34, 10, 22. f Ostl'acium. ii. «. = i"rpinm'. A muscle, also called onyx, Plin. 32, 10. 46. tostrea, ae. /• and (rarely) ostre- Hj0, i, n. = dorptiv. An oyster, muscle, sea-snail (quite classical): (-i) Form os- trea : ostrea nulla fuit,Luci].inNon.2l6, 6 : so Afran. : Turp. and Var. ib. : Plaut Rud. 2, 1, 8 ; Cic. frasm. ap. Non. 216, 14 : ostrearum vivaria. Plin. 9, 54, 79. — (ft) 1063 O T I A Form ostreum : luna alit ostrca, Lncil. in Cell. 20, 8; so id. ap.Non. 216,16; Var. ib. 20 : ostrea Circeis, Miseno oriuntur echini, Hor. S. 2, 4, 33 ; Ov. F. 6, 173.— In the sing. : Pall. 1, 51. ostrearius, », um, adj. [ostrea] Of or belonging to oysters, oyster- (post- Aug.) : panis, oyster-bread, bread eaten with oysters, Plin. 18, 11, 27.— n. Subst., ostreanum, ii, n., An oyster-bed : Plin. 9, 51, 74: in Baiano locare, Macr. S. 2, 11. OStreatuS, a, um, adj. [id. : qs. cov- ered with oyster-shells ; hence, transf.] Rough, scabby (a Plautin. word) : quasi ostreatum tergum ulceribus (i. e. verberi- bus).- Plaut. Poen. 1, 2, 186. OStreosuSi a, um, adj. [id.] Abound- ing in oysters : Cyzicus ostreosa. Auct. Priap. n.—Comp. : Catull. 18, 4. OStriag*0» lUis, /. A plant, otherwise unknown, App. Herb. 28. OStri-cdlor» ° r >8, adj. [ostrum-color] Purple-colored (poet.) : Sid. Carm. 5, 18. Ostri-fer. era, erum, adj. [ostrum- feroj Containing or abounding in oysters (poet.) : Virg. G. 1, 207 : Geraestus, Val. Fl. 1, 456 : Chalcedon, Luc. 9, 959. OStrinUSi a, um, adj [ostrum] Purple (ante-class, and poet.) : supparum, Var. in Non. 549, 12 : ricula, Turpil. ib. : colo- res, Prop. 3, 11, 7 : tunica, id. 2, 22, 26. Ostrdgfdthii orum, m. The Eastern Goths, Ostrogoths : Claud, in Eutr. 2, 153. —Sing., collect, in Sid. Carm. 2, 377. 'ostrum? i. n. = d'>Tpeov, The blood of the sea snail, purple : vestes ostro per- fusae. Virg: A. 5,111; soVitr. 7, 13; Plin. 9, 36. and 37,— H. Transf.: A. Stuff dyed with purple, a purple dress, purple cover- ing, purple: stratoque super discumbitur ostro, on purple-covered couches, Virg. A. 1, 704 ; Prop. 4, 3, 51.— B. The brilliancy of purple, purple: Auct. Aetn. 332. tostrya, «e, and pstrysi yos,/.= unrjjv,i, fj.irpvs, A tree with hard wood, perh. the common hornbeam: Plin. 13, 2L, 37. OSUS and OSUrilS) a, um, Partt., v. o'di. ' dsyriS) is,fi = oavpts, A plant, prob. the broom-like. goose-fool or summer cypress, Plin. 27, 12, 88. ©lacillUS; a. The name of a Roman gens. So, Utacilius Crassus, an adherent of Pompey, Caes. B. C. 3, 28 sq. : T. Ota cilius, a propraetor, Liv. 22, 56. — In the fern., OTACILIA,Inscr.Grut.29.2; Eckh. D. N. 7, p. 332.— H. Hence OTACILIA- NA VILLA, of an Otacilius, Inscr. ap. Ma- rin. Fratr. Arv. p. 577. ' otacustcs? •'"'. m. = i>raKoviTf)S, A listener, caves-dropper, spy (post-class.) : otneustarum relatio, App. de Muudo, p. 347 Oud. dthOj onis, 7«_, "OOwv, A Roman sur- name. So, I. L. Roscius Otho, A knight, a friend of Cicero, and author of the law that the knights should occupy the first fourteen seats in the theatre next to the or- chestra, Cic. Mur. 19, 40; cf. Ascon. in ' Cornel, p. 79 ed. Orell. — Hence, sic libi- tum vano, qui nos distinxit, Othoni, Juv. 3, 159. — II, M. Salvius Otho, A Roman, emperor, whose, biography is given by Sue- \ loniiis: mollis Otho, Mart. 6, 32. — B. De- riv., Othonianus, a, um, adj.. Of or be- longing to the Emperor Otho, Othonian : Othoniani duces, of the Emperor Otho, Tac. H. 2, 24 : partes, id. ib. 33. t Othonna. ae, / = bdovvu, A Syrian I plant, Plin. 27, 12, 85. Othrepte, e 8 ./- One of the Amazons, I HyL'. Fab. 963. OthryadeS; ae, m., 'OOpvdnnS, A male proper name : I, The son of Othrys, i. e. Panthus : Panthus Othryades, Virg. A. 2, 319. — II, A Spartan, general, who, in \ a battle against the Argives, was the sole i survivor, Ov. F. 2, 65 ; Val. Max. 3, 2 extr. 4. i Othrys* y° s > m -> "Odpvs, A mountain ! in Thessuly: Homolen Othrynque niva- I lam Linquentes, Virg. A. 7, 675 ; cf. Plin. 4, 8, 15. — Ace. to the later poets, situated in Thrace, Stat. Th. 4. 655; Val. Fl. 1, 24. i —II. Deriv., Othrysiua, «> um, adj., Ohrysian. poet, for Thracian : Othry- I sins pruinas (al. Odrysian). Mart. 10, 7 : orbis (al. Odrysius), i. e. Thrace, id. 7, 8. 1 6tia> ae, /. = u> riov (little ear), A kind ■if muscle, Plin. 32, 11, 53, § 149. 1064 OTlU . OtiabnnduS] a, um, adj. [otior] Hav- ing or enjoying leisure, keeping holiday (post-class.) : Sid. Ep. 4, 18. * otlolum. i. n. dim. [otium] A little leisure : otiolum meum, my little bit of leis- ure, Coel. in Cic. Fam. 8, 3. Otior. atus, 1. v. dep. [id.] To have or enjoy leisure, to be at leisure, to keep holi- day (rare, but quite class,) : quUm ee Syr- acusas otiandi, non negotiandi causa con- tulisset, * Cic. Off. 3, 14 : domesticus oti- or, I idle about at home, Hor. S. 1, 6, 128. otiose- adv., v. otiosus, ad fin. Otidsitas. atis, / [otiosus] Leisure; transf., a writing composed at leisure mo- ments (post-class.) : suas otiositates ede- re, the fruits of leisure, poems, Sid. Ep. 2, 10. Otiosus, a, um, adj. [otium] At leisure, unoccupied, disengaged (quite class.) : I, Of persons : quum essem otiosus domi, Cic. Brut. 3: rebus humanis aliquos otio- sos deos praeficere, id. N. D. 3, 39 fin. B. Ju parti c: 1, Without official em- ployment, free from public affairs : Cic. de Or. 1, 51 : otioso vero et nihil agenti, pri- vato quando imperium senatus dedit? id. Phil. 11, 8 : numquam se minus otiosum esse, quam cum otiosus, that he was never less at leisure than when free from official business, Cato in Cic. Off. 3. 1. 2. With respect to participation. Quiet, unconcerned, indifferent, neutral: spectato- rs otiosi Leuctricae ealamitatis, Cic. Off. 2, 7 : otiosis minabantur, id. Fam. 9, 6. 3. Without excitement, Quiet, passion- less, calm, tranquil: quum otiosus stilum prehenderat, Cic. Brut. 24, 93 ; so in the Sup., id. Agr. 2, 37. 4. That has leisure for any thing ; with the gen. : studiorum otiosi, Plin. H. N. praef. II, Of inanim. and abstr. things, At leis- ure, free, idle, unemployed : otioso in otio animus nescit, quid velit, Enn. in Gell. 19, 10; so, ego, cui fuerit ne otium quidem umquam otiosum, Cic. Plane. 27, 66: pe- cuniae, idle, unemployed (opp. to occupa- tus), Plin. Ep. 10, 62: senectus, Cic. de Sen. 14 : dies, id. Q. Fr. 3, 8 : quid quiete otiosius animi, Sen. Ira, 2, 13. B. Transf.: 1, Idle, useless, unprofit- able, superfluous : sententiae, Quint. 1, 1, 35 : sermo, id. 8, 2, 19 : otiosissimae occu- pation es, Plin. Ep. 9, 6. 2. Quiet, free from any thing ; con- nected with ab : animo nunc jam otioso esse impero, Ter. Andr. 5, 2, 1 : ab ani- mo, id. Phorm. 2, 2, 26 : a metu, Gell. 2, 29. 3. With a quiet or gentle motion, quiet, gentle: fons vel rivus hue conveniat otio- sus, flowing quietly, gently. Pall. 1, 37. Adv., otiose, At leisure, at ease, with- out occupation : A. Lit. : vivere, Cic. Off. 3, 26 : inambulare in foro, Liv. 23, 7/7?. — B, Transf. : 1, Calmly, quietly, without haste, gently, gradually : ambula ergo ci- to. Sy. Immo otiose, Plaut. Ps. 4, 1, 14 ; cf. id. True. 1, 2, 66 (opp. to properare) : bene et otiose percoquere, Cato R. R. 76 fin. : contemplari unumquodque otiose et considerare coepit, Cic. Verr. 2, 4, 15 : quacrere, id. Fin. 4, 13 : segniter, otiose, negligenter, contumaciter omnia agere, Liv. 2, 57. — 2. Free from fear, quietly, fearlessly: ademptum tibi jam faxo om- nem metum, in aurem utramvis otiose ut dormias, Ter. Heaut. 2, 3, 100. I Otis» ldis, /. = d)Ti j, A species of bus- tard, Plin. 10, 22, 29 ; 30, 14, 45. Otium? u» n - Leisure, vacant time, free- dom from business (opp. to negotium) (quite class.) : otio qui nescit uti plus ne- goti habet, Quam, etc., Enn. in Gell. 19, 10 : clarorum virorum atque magnorum non minus otii quam negotii rationem exstare oportere, Cato in Cic. Plane. 27, 66 : in otio de negotiis cogitare, Cic. Off. 3, 1 : o. in- ertlssimum et desidiosissimum, Cic. Agr. 2,33. II. In partic. : jfll. Ease, inactivity, idle life : hebescere et languescere in otio, Cic. Acad. 2, 2 : otio tabescere, id. Att. 2, 14 : o. segne trahere, Tac. H. 4, 70. B. Leisure, time for any thing : o. mod- eratum atque honestum, Cic. Brut. 2: oti- um conBumere in historia scribenda. id. de Or. 2, 13 : otium rei si sit. Plaut. Mil. 3, 1, 105 : o. habere ad aliquid faciendum, O VIN Ter. Ph. 5, 5, 4 : auscultandi, time to hear, id. AoS3, 4, 55 : horum libros delectation! causa, cum est otium, legcre soleo, when I have time, Cic. de Or. 2, 14 : si modo tibi e6t otium, if you have time, id. Part. 1 : o. studio suppeditare, to devote time to study, Auct. Her. 1, 1 : in otium venire, Cic. Att 1, 7. — Hence, 2. The fruit of leisure : otia nostra, i. e. my poems, Ov. Tr. 2, 223. C. Rest, repose, quiet, peace: pax, tran- ouillitas, otium, Cic. Agr. 2. 37 : multitudo insolens belli diuturnitate otii, Caes, B. C. 2, 36 : res ad otium deducere, id. ib. 1, 5 : valde me ad otium pacemque converto, Cic. Q. Fr. 3, 5 : ex maximo bello tantum otium toti insulae conciliavit, Nep. Timol. 3 : studia per otium concelebrata, in times of peace, Cic. Inv. 1, 3. I). In the abl., otio, adverbially, At leisure, leisurely: quam libet lambe otio, Phaedr. 1, 24, 6. t dtbpeta* ae, m. = wrorrtTflf, Long- ear (pure Latin, auritus), poet, for hare, Petr. 35. tl. otus, h m. = Z>ros or "'• [ovo] A shunting, rejoicing (poet.) : Val. Fl. 6, 187. ovccula, v. ovicula. OViariuS! a, um, adj. [ovis' of or be- longing to sheep, sheep- (pout- A «a.) : pecus (al. oviaricum), Col. 7, 6.— H, Subst., ovi- afia, ae, /., A flock of shi.jp : Var. R. R. 2 praef § H. *oyiCO; 1- *>■ a - iC/nm] To mix with the white of an egg : r"mi. Val. 1, 17. ovicula (ovora'.a), ae,/. dim. [ovis] A little sheep (post-j'-issical) : ovicula, Aug. Dottr. Chr. 3, ?j ; so, ovecula, Tert. Pall. 3 : — Q. Fabiu» Max. Cunctator Ovicula dictus est i.tt.orum dementia, Aur. Vict. Vir. ill. 43. Ovidiu& "■ Ovid, the name, of a Ro- man gens, So, esp., P. Ovidius Naso, a celebrated Latin poet. Another of this name : M.irt. 7, 44. 6 vile. is. n. [ovi6] A sheep-fold : non lu- pus inoidias explorat ovilia circuni, Virg. G. 3. 537 ; so Ov. Tr. 4, 1, 79— Also of a fold for goats: aliis in ovilibus haedi, id. Met. 13, 828. — H. Ovile, An inclosed, space in the Campus Martius, where the Romans voted at their comilia : Liv. 26, 22 ; cf. Serv. Virg. E. 1, 34. dviliOj 6nis, m. [id.] A shephrd (post- class for opilio) : pastores oviliones, Ja- bolen. Dig. 33, 7, 26. OViliS) e . a( i>- f'd.] Of or for sheep, sheep- (post-class.) : stabulatio, App. M. 4, p. 249 Oud. dvillinus. a, um, adj. [id.] Of or 6c- longing to sheep (post-class.) : lac, sheep's milk, Theod. Prise, de diaeta 3 : caro, mut- ton, id. ib. 6. b villus, a, um, adj. [id.] Of or belong- ing to sheep (quite class.) : caseus, Cato R. R. 76 : grex. Liv. 22, 10 : pecus, Col. 7, 2 : lac, Plin. 28, 9, 33. Ovinius, ii, ">. [id.] A Roman snr- O X YB name: "nominn multa habemus ab utro- que pecore, a wiuore Porcius, Ocinius, Caprilius. Vut. It. R. 2. 1, 10. 6 VlnuSi a, um, adj. fid.] Of or belong- ing to sheep, slurp's (.post-class.) : cauda, Sen n. .-jininuii 14, 254. Oviparus, ", uui, adj. [ovum pario] That utys eggs, oviparous (post-class.) : vivipiiri et ovipari : ita eniin appello, quae Graeci ; U or< «,-u, kui wur Ku, App. Apol. p. 481 Oud. ; so Aus. Idyll. 10. 132. ovis. is (ace, ovim, Plaut Merc. 3, 1, 26. — .lot., ovi, ace. to Var. L. L. 8, 37, § 66)./. (77/-. Var. in Non. 216, 23; cT. Fest. p. l$o ed. .Mull.) [digammated from ais] A sh Vt with the dii:amma] ^477 egg : ovum parere. to lay, Cic. Acad. 2, 18 : gignere, to lay, id. N. D. 2, 51 : edere, Col. 8. 3 : ponere. Ov. M. 8, 258 : ovi pu- tamen, an eggshell. Col. 8, 5 : pullos ex ovis excludere, to hatch, Cie. N. D. 2, 52 : ova euiti. to hatch, Col. 8, 11 : incubare ova, to sit on, brood on, hatch, Var. R. R. 3, 9 : for which, incubare ovis. Col. 8, 11. — The Romans usually began their meals with e^gs and ended them with fruit; hence, integram famem ad ovum atf'ero, until the egg, i. e. the beginning of the meal, Cic. Fam. 9, 20. And, ab ovo Usque ad mala citaret, Io Bacche, i. r. front the beginning to the end, Hor. S. L, 3, 6. — Ace. to the myth. Leda became pregnant by Jupiter, who visited her in the shape of a swan ; she laid two eggs, one by Jupiter and the other by Tyndarus ; from the for- mer of which were born Pollux and Hel- en, and from the latter Castor and Cly- temnestra ; hence, nee gemino bellum Trojanum orditur ab ovo, Hor. A. P. 147: Castor gaudet equis : ovo prognatus eo- dem Pugnis./row the same egg. i. e. of the same parentage, id. Sat. 2, 1, 26. — In the circus seven wooden eggs were set up, one of which was removed at the com- pletion of each circuit: hence, non modo ovum illud sublatum est, quod, etc., Var. R. R. 1, 2 : ova curriculis numeraudis, Liv. 41. 27. H. Transf. : &. An eggshell (as a mea.-ure), an egg shellfnl: Plin. 22, 25, 67. — B. .477 e erg-shape, oval shape, oval: Calpuru. Eel. 7, 34. t OXalis, His,/. = ol-iXis, A sort of sor- rel, garden sorrel, Plin. 20, 21, 85. OSalme. es, f. = 6ia\un, A pickle or Bauer, made of vinegar and brine, Plin. 23, 2,26. OxartcSj i s . ro - A Persian, the father of Ruzana. wife of Alexander the Great, Curt- 10. 3. OzathreSi is, m. Brother of the Per- sian king DanusCodomannus, Curt 3, 11. oxiaie. v - ocius. Oximum, i, "• A ci'y in Italy, also calhd AUiimum. Liv. 41, 21. OS03 or .us, i- ™-, ''S.i-S. Tlie Oxus, a rir, r in Asia, which rises on the borders of Hiircanin and Sogdiaua, and flows into the Caspian Sea, now the Amu or Jihon, Mel. 3. 5, 6; Plin. 6, 16, 18; Curt. 7, 4. OXUS, '• v. Oxos. t osybaphus, '*• m —6i fiaiov. Lit., A vinegar-dp ^pure Lat, acetabulum) ; | hence, a liquid measure, containing 15 draclims (post-class.) : Rhemn. Fann. de ponder. 75 ; cf. Isid. Orig. 16, 26. t oxycedros- >. /• — fiVKtSpos, A spe- cies oj cedar with pointed leaves, Plin. 13, 5,10. t oxy-Comina, orum, n. plur. Pick- led ulics : t,aL oxycominia), Petr. 66. ' OXyg"ala, ae, / = d£u;uAu, rd (sour milk), The thick part of curdled milk, curds: Col. 12, 8.— Ace. to the Gr., as a neulr. : Plin. 28, 9, 35. tpxygfaruui5'i"- = o^;"/ ) '"'. Asauce of vintgur and yarum: Mart 3. 50. t oxylapathum, i> ». = o\v\n-a6ov, A kind of sorrel, sharp-pointed dock, Plin. 20, 21, 85. t Oxy-meli, 'tis. n. = di,ipc\t, Vine- gar-honey, a mixture of vinegar and hon- ey, oxymel : Plin. 23, 2, 29. — Also written oxymelli : brassica ex aceto oxymelli et sale sparsa (al. oxymelle, al. oxymela), Cato R. R. 157 ; so Col. 12, 56. t oxymorus. a. um, adj.=^oi.ipu>poi. Acutely silly : oxymora verba, expressions which at first sight appear absurd, but which contain a concealed point; so especially of such apparently contradictory asser- tions as, quum tacent clamant, etc, Pseu- do-Ascon. ad Cic. de Div. in Caecil. 1. t oxymyrslne, es, /. = o\vpvpaivn. The piuul prickly myrtle, butchefs broom (pure Latin, ruscus), Plin. 15, 7, 5. t oxypaederotinus, «. um, adj. = b\v-aiciep\nmoi. Opal-colored: vestes, Vop. Aur. 46. t osyporuSi a, um, adj. = olv-'po;, That passes quickly through, penetrating ; of food, easily d-igested : of medicine, that operates quickly: moretum, Col. 12, 56; so Plin. 20, 7, 26; ib. 23, 96; 24, 8, 36; Stat S. 4, 9, 36. * Oxyrrhoe or Oxyrae, es, / = 'Olvpp -ii, Oneoj ActaeotCs hoioids, Hyg. Fab. 181. t OXVS) Jos, m. = 6\'s (sharp): I. Common wood-sorrel, Plin. 27, 12, 8y.— II. A kind of sharp rush, Plin. 11, 18, 69. t oxysaccharum, '. n.= divodnxa- pov, Vinegar-sugar, a drink made of vine- gar and sugar. Constant. Afer. 7, 1. t oxyschoenos, U m. = olvos, Akind-ofrush, Plin. 21, 18. 69. i OXytdnOU, i. "- := uliirovov. Wild poppy, App. Herb. 53. t oxy-triphyllon, ; . n - = olvrpi u \- "kov, Sharp-leaced trefoil, Plin. 21, 9, 30. OXyZOmUS, a . um i adj. = dl lupus. Seasoned with sour sauce (post-class.) : pul- lus. Apic. 6, 9. t OZaena, ae, /. = S',,aiva : I. A kind of polypus: ozaena, dicta a gravi capitis odore. Plin. 9, 30, 48. — II, A polypus in the nose : narium ozaenae, id. 25, 13, 102. t OZaenltis, Mis, /. = IfyuvtTK, Bas- tard nard: Plin. 12, 12, 26. OZaenOSUS, a, um, 77^. [ozaena, no. II. J AJfected with a poltfvus of the nose (late Lat) : loca, Pelag. Vet. 16. Ozogardaua, ae, /. A city of Meso- potamia, Amm. ^5, 4. * Ozomene, «*, /■ Tlie wife of Thau- mas and mother of the Harpies, Hyg. Fab. 14. OZymum- i. n - T - ocinum. p. Fp, the fifteenth letter of the Latin 1 alphabet the character for which is made by shonening and bending round the right leg of the Greek U, as is shown by inscriptions and coins, which exhibit the P in the forms T and P. The P-sonnd, like the K- and T-sounds, was not aspirated in the ancient language ; whence the spelling TRIVMPE for tri- umphe, in the Song of the Arval Brothers. As an initial, P combines, in pure Lat- in words, only with the consonants I and r ; the combinations pn, ps, and pt belong to words borrowed from the Greek, with the sole exception of the pron. sufiixp2e. — Asa medial, its combination with s and ( was so suited to the organ of tlie Latins that ps and pt are often put for 6s and bt ; so, OrSIDESQVE and OPTENVT in the P AB U Epitaphs of tlie Scipioa ; and so, too, in later inscrr., APSENS, APSENTI, SVP- S1GNARE, etc — A final p occurs only in the apocopated volup. For the very frequent interchange of p and b, see under B. — P is put for v in opi- lio for ovilio, from ovis. — An instance of its commutation with palatals appears in lupus and \. /.os, and perhaps alto spoli- um and nKbXov, as, on the other hand, je- cur and rjxnp ; cf, also, the letter Q. — Its commutation with a lingual is shown in pavo and raui. and perhaps also in hos- pes and hostis. — P is assimilated to a lol- lowing/in otiicina for opiticina, and is al- together elided by syncope in Oseus for Opscus. — It is euphonically inserted be- tween 777S and 771/, : suiupsi] sumptum. As an abbreviation, P denotes most frequently the praenomen Puuliue, but also stinds for parte, pater, pedes, pia, pondo, populus. posuerunt, publicus, 7tc, P. C. stands for patres conscripti, patro- nus civitatis or coloniae, ponendum cu- ravit, potestate censoria, etc, P. M. pon- tifex maximus, patronus municipii. po- suit merito. P. P. pater patriae, praepos- itus, primi pilus, pro parte. P. R. popu- lus Romanus. P. S. pecunia sua. Pa pro parte (leg. patre) et PO pro po- tissimum positum est in Saliari carmine, Fest p. 205 ed. Miill. + Pabo, onis, m. A one-wheeled vehicle, awheil-barrow : "pabo vehiculum unius rotae," Gloss. Isid. pabularis, e, adj. [pabulum] Of or fit for Jodder: vicia, Col. 2, 14, 1; Pailad 1, 6, 14; Plin. 18, 16,41. ipabularius, »■ um.adj. [id.] Of or belonging to loader or pasture: PABV- LARIORVM "COLLEGIVM, perhaps the farmers of the public pastures, lnscr. ap. Don. el. 9, 77. 3 and 20. pabulatio, onis,/. [pabulor] Pasture: I. Lit. : Var. R. R. 3. 16; so Col. 7, 97171. —II, Transf, in milit lang., A collecting fonder, a foraging : omnes nostras pabu- lationes frumentationesque observabat, Caes. B. G. 7, 16 : premi pabulatione, id. B. C. 1, 78 : pabulatione intercludi, id. B. G. 7, 44. pabulator, oris. m. [id.] I. A fodder- er, a Herdsman : only according to the gloss: "pabulator pastor, qui bubus pa- bula praebet," Isid. Gloss.— H. In mdit lang., A forager : Caes. B. C. 1, 55 ; so Li\\ 29. 2. pabulatdrius, »■ um, adj. [pabula- toi] Oi or jor fodder: corbis, Col. 6,3,5; so id. il. 2, 99. pabulor, atos, 1 . v. dep. n. and a. [pa- bulumj I. 77£7«r. : A. To eat fodder, to feed, graze : capella placide et lente pa- bulatur, Col. 7, 6 ; so id. 8, 15 : pabulanria jumenta, Front, p. 2203 P. B. Tu seek fodder ; hence, in gen., to seek a subsistence ; of fishermen : ad mare hue prodiinus pabulatum, Plaut. Rud. 2. 1, 6. 2. In partic, in milit lang., To fur- age: an^ustius pabulantur, Caes. B. C. 1, 29 : quum Caesar pabulandi causa tres legiones misisset. id. B. G. 5, 17 : pabulan- tes nostros profligant Tac. A. 12, 38 fin. * n. Act., To nourish, manure: timo pabulandae sunt oleae, Col. 5, 9, 13. pabuldSUS, a > um . aa J- ['d-J Abound- ing in fodder (late Lat): insula, Sol. 22. pabulum, i> "• [pasco] Food, nour- ishment : I. L i t. : A. Of men (so only- poet.) : mundi, Lucr. 5, 941 : pabula dira (of the human food of Polyphemus), Val. Fl. 4, 105. B. Of animals, Fodder (so very freq., and quite class.) : bubus pabulum parare, Cato R. R. 54 : secare pabulum, Ciies. B. G. 7, 14: supportare, id. B. C. 3, 58: hi- ruudo pabula pnrva legens, Virg. A. 12, 475: pabula decerpere, Ov. M. 13, 943: pabula carpit ovis, id. Fast 4, 750; id. Pont 1, 2. 122 : viciam conserere in pabulum, Col 11, 2, 71 : cervi noctu procedunt ad pabula, Plin. 8, 32, 50 : subus serpentes in pahulo sunt id. 11, 53, 115. K, Trop.. Food, nourishment, suste- nance (quite class.) : Acheruntis pabulum, fond for Acheron (said of one who de- serves to die), Plaut Casin. 2. 1, 11 : amo- ris, Lucr. 4, 1056 : est enim animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi 1065 •f P ACI pabulum consideratio contemplntioque naturae, Cie. Acad. 2, 41 : pabulum studii atque doctrinae, id. de Sen. 14 : dederatque gravi nova pabula morbo, Ov. M. 8, 876. pacallSi e, adj. [pax] Of or belonging to peace, peaceful (a poet, word) : olea, Ov. M. 6, 101 : laurus, peaceful, that betokens peace, id. ib. 15, 591 : pacales tlammae, on the altar of the goddess of Peace, id. Fast. 1, 719. pacatC, adv - v - ~- paco, Pa., ad fin. pacati©, onis,/. [2. paco] A peace- making, pacification, peace: Front. Stra- teg. praef. pacator. oris. m. [id.] A peace-maker, pacificator (post- Aug.) : gentium, Sen. Hen. 5, 15 : terrae Iberael Sil. 16, 246 : ORBIS, Num. ap. Eckh. D. N. 7, p. 190. pacatdriUS; a, urn, adj. [pacator] Peace-promoting, pacific (post-class.) : ju- dicium, Tert. adv. Marc. 4, 29. Pacatula, ae, /. dim. [pacata] A fe- male proper name : Hier. Ep. 128, n. 4. pacatUS* a. um i Part, and Pa., from 2. paco. Paccnsis. e, adj. [Pax Julia] I. Of or belonging to the city of Pax Julia (in Lusitania), the modern Beja; hence, PA- CENSES, ium, m., The inhabitants of that city: Inscr. Grut. 199, 4. — H. Pacensis colonia, The city of Forum Julii, the mod. Frejus : Plin. 3. 4, 5.— HI. The colony of Deultum, in Thrace, the mod. Derhon: Num. ap. Mionnet Descr. des medaill. 1, p. 383. Pachynum, i, « ■, and Pachynus (-OS)i > (Pachynus, Avien. Perieg. 645; Prise. Perieg. 482,), m. and/., n xuvos, The southeastern promontory of Sicily, looking toward Greece, now CapodiPassaro: ipsius promontorium Pelorus vocatur vergens in Italiam, Pachynum in Graeciam, Lily- baeum in At'ricam, Plin. 3, 8, 14 : classis Pachynum appulsa, Cic. Verr. 2, 5, 35 ; so Liv.25, 27 : obversa Pachyuos ad austros, Ov. M. 13, 726 ; so roc, Pachyne, id. ib.5, 350. Cf. Mann. Ital. 2, p. 341. PacidejaSlUS* i- m - ■* famous glad- iator, whose cumbat with Aeserninus the Samnite, mentioned by Lucilius, became proverbial, Lucil. in Non. 393, 30 ; Cic. Opt. gen. or. 6, 17 ; id. Tusc. 4, 21 ; id. Q. Fr. 3, 4, 2 ; Hor. S. 2, 7, 97. pacifer», era , erum, adj. [pax-fero] Piaeebringing, that makes or announces peace, peaceful, pacific: sermo, Luc. 3, 305 :— oliva, Virg. A. 8, 116 : laurus, Plin. 15, 30, 40 ; of the same, virga, Val. Fl. 4, 139. — A frequent epithet of the gods ; so of Mercury : pacifer Cyllenius, Ov. M. 14, 291 ; so Inscr. Orell. 1411 ; of Jupiter, Inscr. ap. Gud. 7, 7 ; of Mars, Inscr. Orell. no. 1353 ; of Apollo, Inscr. Grut. 38, 7 ■ of Hercules, id. ib. 49, 1 ; 1013,4; of Miner- va, Inscr. ap. Reines. el. 1, n. 228 ; of Ge- nius (perhaps of Mercury), Inscr. Orell. no. 1412. -t paciferO; are [id-] To keep peace : "pacifiro, cipi'jvnv ayu," Gloss. Gr. Lat. pacificatio, onis, / [pacifico] A peace-making, pacification (quite class.) : spes pacificationis, Cic. Att. 7, 8 : opem et gratiam alicujus ad paciticationem quae- rere, id. ib. 9, 11 ; id. Fam. 10, 27 : ubi ista pacilieatio perpetrari nequivit, Gell. 7, 3. pacificator, oris, m. [id.] A peace- maker, pacificator (quite class.) : Allobro- gum, Cic. Att. 1, 13 : Servius pacificator, id. ib. 15, 7 ; Li v. 27, 30 ;— Quint. 1 1, 3, 1 1 9. * paciflcatoriUS, a, um, adj. [paci- ficator] Peace-making, pacificatory : lega- tio, Cic. Phil. 12, 1. pacified adv., v. pacificus, ad fin. pacific©? avi, atum, 1. v. a. (ante- and po.-t-class. ; also as a deponent ; v. in the follg., and cf. Prise, p. 799 P.) [pax-facio] To make or conclude a peace (not in Cic. or Caes.) : I. Lit.: quo Metellus initio, Jugurtha pacificante, praesidium imposu- erat, at the beginning of Jugurlha's nego- tiations for peace, Sail. J. 60 : legati pneifi- catum venerunt, Liv. 5, 23; cf. id. 7, 40. — (ft) As a deponent: pacificari cum altero stiituit, Just. 6, 1 ; so. pacificatus cum Car- thaciniensibus, id. 23, 1. H. Transf., in gen., To pacify, ap- pease : satin' ergo tecum pacificatus sum Antipho? Plant. Stich. 4, 1, 13: coelestes pacificasset, Catull. 68, 75; so, divos, Sil. 1066 P ACI 15, 423 : aures Pieriis modis, Claud, in Ruf. 2 praef paclflCUS, a. «m, adj. [id.] Peace- making, pacific (quite class.) : persona, '•'< Cic. Att. 8, 12, 4 : secures, the axes in the fasces of the lictors, Luc. 7, 63 : Janus, Mart. 8, 66.— Hence, Adv., pacifice, Pacifically (post-clas- sical) : consulere, Cyprian. Ep. 41. + paciO; onis,/. A contract, covenant (ante-class, for pactio) : "pacionem anti- qui dicebant, quam nunc pactionem dici- mus: undeetpac/'sdadhuc et paco in usu remanet," Fest. p. 250 ed. Mull, fperh. too, in Fest. s. v. NVPTIAS, p. 170, instead of ratio we should read pacio, ace. to the conject. of Dae. on the preced. passage). paClSCO, ere, v. paciseor, ad fin. paclSCOr, paetus, 3. v. dep. n. and a. (act. collat. form, v. at the end) [1. paco] To make a bargain, contract, or agreement with any one ; to covenant, agree, stipulate, bargain, contract respecting any thing. 1. Lit.: A. ' n gen.: (a) Neulr. : pa- cisci cum illo paulula pecunia potes, Plaut. Bac. 4, 8, 24 ; Cic. Verr. 2, 3, 14 : pacisei- tur magna mercede cum Celtiberorum principibus, ut, etc., Liv. 25, 33 ; cf, pacti sunt inter se, ut die statuta. Just. 1, 10: votis pacisci, Ne Cypriae Tyriaeque mcr- ces Addant avaro divitias mari, Hor. Od. 3, 29, 59 : — de mercede, Suet. Gramm. 7. (ft) Act. : ea pacisci modo scis, sed quae pacta es, non scis solvere, Plaut. Ps. 1, 2, 89 : quam (provinciam) sibi paetus erat, Cic. Sest. 25 : omnibus proscriptis, redi- tum salutemque paetus est, Liv. 38, 77, 2: paetus in singulos (homines) minas de- I cem a tyranno. Plin. 35, 10. 36. — With an | object-clause : Leucippo fieri paetus uter- , que gener, Ov. F. 5, 702: dimitti (eum) ' paetus, si, etc., Plin. 8, 7, 7. — In the pan. fvt. pass. : ut firma fierent paciscenda, Amm. 31, 12. B. In partic, of a marriage contract, To betroth a girl : ex qua partus esset vir domo, in matrimonium duceret, Liv. 4, 4, 10; cf. id. 44, 30, 4 Duker N. cr. IX. Trop., To barter, hazard, stake (po- et.) : vitam pro laude pacisci, Virg. A. 5, 230 ; so, letnm pro laude, id. ib. 12, 48 : aevum pro luce, Stat. Th. 1, 317. A. Act. collat. form, pacisco, ere (ante-class.) : id quoque paciscunt, Naev. in Non. 474, 17 : paciscit, obsides ut red- dant, id. ib. 18. B, paetus, a, um, in pass, signif., Agreed upon, settled, determined, covenant- ed, stipulated (quite class.) : pactum pre- tium, Cic. Off. 3, 29 ; id. Q. Fr. 3, 3: foe- dus, id. Sest. 14 fin. : cum hoste pactae induriae, id. Off. 1, 10. — In the abl. abs. : quidam pacto inter se ut victorem res se- queretur, ferro decreverunt, by agreement, Liv. 28, 21 ; so Sil. 14, 97. 2. In partic., of betrothed persons, esp. in the fern., pacta, ae, Betrothed, a be- trothed wife: haec tibi pacta 'st Callicli filia, Plaut. Trin. 5, 2, 59: cujus filio pacta est Artavasdis filin, Cic. Att. 5, 21. 2 : Tur- nus, cui pacta Lavinia fuerat, Liv. 1, 2. — Less freq. without the dal. subst: gremiis abducere pactas, Virg. A. 10, 79 ; Vellej. 2, 1. And of a betrothed husband, bridegroom, Stat. Th. 3, 172. 3. Subst, pactum, i, n., An agreement, covenant, contract, compact, pact, " pactum est, quod inter aliquos convenit," Cic. Inv. 2, 22 ; cf. Auct. Her. 2, 13; and Rein's Pri- vatr. p. 299 and 340 : pacta et promissa semperne servanda sint, Cic. Off. 3, 24 : mansit in conditione atque pacto, id. Verr. 1, 6. 16 : pacti et conventi formula, id. Caecin. 18 ; cf, ex pacto et convento, id. Att. 6, 3; and, pacta conventaque, Sen. Ben. 3, 15: stare pacto, Liv. 9, 11. — Poet.: sacrum, i. e. a marriage contract, Val. Fl. 8, 401. (ft) In gen., in the abl, pacto, like rati- one and modo, Manntr, way, means (quite class.) : percontat Aeneas, quo pacto 'Pro- jam urbem liquerit, Naev. 2, 1 ; Plaut, Am. prol. 137 : nescio quo pacto semper hoc fit, how, Cic. Mur. 21 : non tncebo um- quam alio pacto, nisi, etc., Plaut. Rud. 5, 3, 46 : aliquo pacto verba his dabo, Ter. Heaut. 4, 4. 13 : quoquo pacto tacito est opus, id. Ad. 3, 2, 44: si nullo alio pacto, id. Phorm. 2, 1, 71 : alio pacto docere, Cic. PACT Inv. 1, 21 : fieri nullo pacto potest, ut, etc., id. Fin. 1, 8: 6ervi mei si me isto pacto metuerent, id. Cat. 1, 7. + 1. paco, ore, prim, of paciseor and pango, To make or come to an agreement, to agree together respecting any thin> m -> IIoktidMs, A river in Lydia which was said to bring down golden sands, the mod. Sarabat, Plin. 5, 29, 30 ; Hyg. Fab. 191; Ov. M. 11, 142: Pactolus aureas undsis agens, Var. in Non. 243, 20 ; cf. Hor. Epod. 15, 20,— II. Hence Pac- tolis. Mis,/, Of or belonging to Pacta- lus : nymphae Pactolides, Ov. M. 6, 15. * pactor, oris, m. [paciscor] One who makes a contract, a contractor, negotiator : societafis pnetores, Cic. Verr. 2, 5, 21. pactum. v - paciscor, ad fin. Pactum ejus. '. m. A suppositi- tious sun of' Cauidia: Hor. Epod. 17, 50. 1. pactus, a, um, Part, and Pa., from paciscor. 2. pactus. a, um, Part., from pango. 3. pactus. i, '«■. v - paciscor, ad fin. 4. pactus. Ss. m. [paciscor] An agree- ment, bargain, pact : unius noctis pactu (al. tractu, al. tactu). Petr. 81. Pactye, es, and Pactya* »e. /, UuKrvij, A town of Thrace, Nep. Ale. 7; Plin. 4, 11, 18. Pacuvius. a. The name, of a Roman gens. So esp., Pacuvius, ii, m., A celebra- ted Roman poet, a notice of Brnvdisinm, nephew of Ennius, and contemporary of P. Scipio Africanus, Cic. Opt. gen. or. 1, 1; Brut 64 ; Fin. 1, 2 ; Hor. Ep. 2, 1, 56 ; Quint. 10, 1, 97; cf. Bahr's Rom. Life- Gesch. § 40, 3d edit. — He is also said to have distinguished himself as a painter, Plin. 35, 4, 7.— II. Hence Pacuvianus» a, um, adj., Pacuvian : physicus, Cic. de Div. 1, 57 : testudo, described by Pacuvius, Tert. Pall. 3 : ex quibus est Pacuvianum illud : nam si qui, etc., that Pacuvian verse, Gcll. 14, 1 fin. Fadaei* orum, m. A people of fur- tker India, at the mouth of the Indus. Ace. to Herodotus (3, 99) they were cannibals : vicinus Phoebo tenet arva Pedaeus, Tib. 4, 1, 144. PadaneuS) a . um, v. Padus, no. II., A. Padanus. a, um, v. Padus, no. II., B. ' ' padi. orum, m. [a Gallic word] Pitch pines: Plin. 3, 16, 20 fin. Padus. i. ">• The Po, the principal riecr of Italy, Mel. 2, 4, 4 sq. ; Plin. 3. 16, 20 : sive Padi ripis, Virg. A. 9, 680 : pop- uliferque Padus, Ov. Am. 2, 17, 32.— H, Derivv. : A. Padaneus. n, um, adj., Of or on the Po : silvae. Sol. 33.— B. Padanus. a, um, adj., Of or belonging to the Po : silvae, Sol'. 20: culices, Sid. Ep. 1, 8. Padusa* ae,/ A canal running from the Po to Ravenna, now the canal of St. Albe.rli: piscosove amne Padusae, Virg. A. 11, 457 ; cf. Plin. 3, 16, 20. Paean, anis, m., Hatdv : I, An appel- lation of Apollo, o.s the healing deity : sig- num Paeanis, Cic. Verr. 2, 4, 57 : Paeana voca, Ov. M. 14, 720; Juv. 6, 171. Cf. Fest. p. 222 ed. Mull. ; Macr. S. 1, 17. II. Transf., A religious hymn, orig. in honor of Apollo, but also transf. to other deities, a festive hymn, hymn of triumph or praise, a paean : conclamant socii lae- tum paeana secuti, Virg. A. 10, 738 ; Prop. 3, 13, 42 : Herculeum paeana canunt, Stat. Th. 4, 157. — As a simple exclamation, like hymenaee : dicite io Paean, et io bis dicite Paenn, shout huzza 1 Ov. A. A. 2, 1. Paeantiades, Pacantius. Pae- as, v. Poeant. pacantis. Mis, /. A precious stone, otherwise u.nknown,S6\.9; Isid. Orig. 14, 4. paedagdga, ae, /. [paedagogus] A goierncss : Hier. Ep. 128, n. 4. paedagogatusj as, m. [id.] Edur.a- Hon, instruction (post-class.) : Tert. adv. Val. 13. paciagogianus. a, um, adj. [pae- dagogium] Of or belonging to the paeda- gogiiim (post-class.) : puer, Amm. 26, 6 ; 29. 3 : qui ministeriales et paedagogiani exsistunt, reared to serve at court, Cod. Theod. 8, 7. 5. t paedagdgium> ». »• = mn&iyo- y£?or, The plae where boys of servile birth inlen dedfor pages were educated, the pases 1 hall (not ante-Aug.) : Plin. Ep. 7. 27,— H. Transf., The boys in a paedngogium : paedairosium pretiosa veste euccinritur, Sen. Vife B. 17; id. Ep. 123. — B. In P AE N p ft r t i c, Boys reared for purposes of lewd- ness : ingenuae conditionis paedugogia, Suet. Ner. 28 ; cf. Plin. 33, 12, 54. pacdagogo. are, v. a. [paedagogus] To educate, insiruct (ante- and post-class.) : depulsum mamma paedngo<:nndum ncci- pit, Pac. in Fest. 8. v. REI'OTIA, p. 281 ed. Milll. ; Fulg. Plane, de contin. Virg.^m. ' paedagogus» '. m - = iraifaiyuybt, lit., A slave who took the children to school and had the charge of them at home, A governor, preceptor, pedagogue : I, Lit. : nutrices et paedngogi, Cic. Lael. 20, 74 : tamquam quicquam aliud sit sa- piens quam humani generis paedagogus, Sen. Ep. 89 med. : de paedagogis hoc am- plius, ut nut sint eruditi plane, aut se non esse eruditos sciant, Quint. 1, 1, 8; cf. ib. 11 ; 1, 2, 10 ; 25 ; 1, 3, 15 ; 6, 1, 41, et saep. — Terence jestingly gives the name pae- dagogus to a young man who accompa- nied his sweetheart to and from school, Ter. Ph. 1, 2, 94.— (/3) Adjectively : lex paedngoga, Paul. Nol. carm. 21, 681. II. Transf.: A, ' n go"-. A leader, guide: Suet. Galb. 14: unicuique nostrum paedagogum dnri deum inferioris notae, Sen. Ep. 110; cf. id. ib. 50 ; Col. 1, 1. B. A pedant : hie dux, hie ille est pae- dagogus, Plaut.Ps. 1,5, 32; cf. Suet. Ner. 37. t paederOSj °ti s . m. — Trtitbepws : I. A precious stone : A. An opal, Plin. 37. 6, 22,— B. An amethyst, Plin. 37, 9, 40,— H. A plant, a kind of bear' s-f not, Plin. 22, 22, 34. pacdicator. °" s > m - [!• paedico] A paederast : Licin. Calv. in Suet. Caes. 49. 1. pacdlCO (pedico, Auct. Priap. 68), are, v. a. [i:iuSiKds] To commit paederasty : I. Lit.: paedicare cupis meos amores, Catull. 21, 4; so, puerum. Mart. 11. 94. — Of unnatural lewdness with a woman : Mart. 11, 104. Also of the abuse of a man by a woman : id. 7, 67. II. Transf., of the tunic: Mart. 11. 99. 2. paediCO) onis, m. [1. paedico] A paederast, Mart. 6, 32 ; 12, 86. paediduSi a, um, adj. [paednr] Nasty, stinking: '• pacdidos sordidos significant atque obsoletos : tractum vocabulum a Graeco, quia ttiiTScs, i. e. pueri, talis sint aetatis, ut nesciant a sordibus abstinere," Paul, ex Fest. p. 222 ed. Miill. : senex, Lucil. in No». 166. 13 (al. perditus, al. ar- thriticus) : paedidissimi sei-vi, Petr. 34. pacdor. oris, m. Nastiness, filth : I. Lit.: barba paedore horridu, Po6t. ap. Cic. Tusc. 3, 12 : membra horrid» paedo- re, Lucr. 6, 1266; plur., Cic. Tusc. 3. 26, 62 : exuere paedorem, Tac. A. 6, 44 : lon- gus in carcere paedor. Luc. 2, 72. — H, Transf, A stink, stench (post-classical): sine paedore, Aug. Civ. D. 14, 24. paegnlaiius, a -um,a^;. [paegnium] Of or belonging to play. Thus the name paegniarii was given to gladiators who fought only in jest: Suet.Cal.26: APRIL- IS PAEGN1AR, Inscr. Orell. no. 2566. Pacgaium. «> n - Udi}Vtov (play- thing), A Roman slave-name : Plaut. Pers. 5, 1. 20. paeminosus. a, um. adj. In econom. lnng., Full of chinks, uneven, rough: area, Var. Ft. R. 1, 51 (also cited in Non. 163, 14). paene (pone), adv. Nearly, almost (quite class.) : fores paene effregisti, Plaut. Bac. 4, 2, 4 ; so id. Amph. 4. 2, 6 ; id. Bacch. 4, 9, 26 ; id. True. 2, 6, 37 : aliquem p. per- dere, Ter. Heaut. 4, 6, 10 : p. amicus, Cic. Fam. 1. 4: p. valens, id. Att. 15, 1 : Bru- tum non minus amo. quam tu : paene dixi qiuim te, id. ib. 5, 20 ; id Rose. Com. 6 : non solum in omnibus civitatibus, sed pae- ne etiam in singulis domibus, fnctiones sunt, Caes. B. G. 6, 10 : quam paene fur- vae regna Proserpinae . . . vidimus, Hor. Od. 2, 13, 21 : paene manu. quod amo, tan- ta est vicinia, tango : Saepe sed heu lacri- mas hoc mini paene movet. Ov. Her. 18, 179. — Sup. : ita mea consilia perturbat pnenissime (penissime). Utterly, completely, Plaut. Most. 3, 1, 127 ; so id. Aul. 3, 4, 7 ; App. M. 8, p. 523 Oud. ; cf. Prise, p. 608 and 1008 P. paeninsula (pen.), ae, / [paene- insula] A peninsula: Liv. 26, 42; Catull. 31, 1; Plin. 3, 10, 15. paemila (pen.), ae,/. A woolen out- er garment covering the whole body, a kind of cloak or mantle, worn on journtijs, and P AE T alto m the city in rainy weather (cf. Beck- er's Gall. 2, p. 93 sq., and the authorities there cited) : Ulp. Dig. 34, 2, 23 : paenu lam in caput induce, ne te nuscat, Pomp, in. Non. 537, 8 ; so Lucil. ib. : paenula ir- retitus, Cic. Mil. 20: incolumi Khodos . . . facit quod Paenula solstitio, Hor. Ep. 1, 11, 18; Plin. 8, 48, 73: non quaerenda est homini, qui habet virtutem, paenula in imbri, Var. in Non. 537, 12; so Juv. 5, 79; cf. Var. in Non. 1. 1. : paenulis intra Urbem frigoris causa ut senes uterentur, permisit . . . motronas tamen intra Urbem paenulis uti vetuit, Lampr. Alex. Sever. 27. — In later times also worn by orators : Tac. Or. 39. — P r o v e r b. : paenulam alicui scin- dere, i. e. to press one strongly to stay; opp. to vix paenulam alicui attingere, Cic. Att. 13, 33, 4. II. Transf, A covering, cover, envel- ope: Var. in Non. 448, 27 : ne paenula de- sit olivis. Mart. 14, 1 : supra catinum pae- nula, ut infundibulum inversum, est at- temperata, Vitr. 10, 12. B. Paenula, ae, A Roman surname. Liv. 25, 19,9. pacnularius. ii, m. [paenula] A pae- nula-maker : consequitur paenularium, Nov. in Non. 148, 33 (ace. to Non , paenu- larium is a neutr.. having the sense of " theca et vagina paenula," a receptacle in which the paenula is kept) : CN. COSSV- TIVS PAENVLARIVS, Inscr. Grut.646,5. pacnulatus, a, um, adj. [id.] Wear- ing the paenula: Cic. Mil. 10, 28; so id. ib. 20, 54 ; Sen. Ben. 3, 28. Pacnulcus. % um, adj. [id.] Of the paenula, paenulean: Lampr. Diadum. 2. pacnultimus (pen.), a, um, adj. [pae- neultimus] The last but one (post-class.) : paenultima meta Novembe/, Aus. Eel. quotae Cal. sint mens. 12. — II. Subst., paenultima, ae, /. (sc. syllaba), The penult- imate syllable, the penult : paenultimam circumflectere, Gell. 4, 7. pacnuria. ae,/., v. penuria. t paeon. on ' s . m.=:ira( a e,v. Paeones. no. II., A. paCOniCUSi a. um, adj. [paeon] Of or belonging to the fool paeon, paeonic : metrum, Diom. p. 506 P. Paeonis. Mis, v. Paeones, no. II., B. 1 . Paeonius. ft um, v. Paeones, no. II., C. 2. Paeonius. a, um, adj., Uatunins, Of or belnng ing to the god of medicine (Ji'iUjjv), heating. me'Hcinal (a poet, word): herbae. Virg. A. 7, 768 : ope Paeonia. Ov. M. 15, 535: fontes, Sil. 14, 27 : unda, Claud, de Apon. 67: cura, id. B. G. 121. Paestum>i, «• A city of Lucania, for- merly called Posidonia, celebrated for its twice-blowing roses, now Pesti : biferique rosaria Paesti, Virg. G. 4, 119; cf. Ov. M. 15, 708 ; prop. 4, 5, 59 : oppidum Paestum Graecis Posidonia appellatum, Plin. 3. 5, 10. Cf Mann. Ital. 2, p. 132 sq.— H. Deriv., PaestanUS» »• um, adj., Of or belonging to Paestum, Paestan : sinus, Cic. Att. 16, 6: rosae, Ov. Pont. 2, 4, 28.-In the plur., Paestani, orum, m., The Paes- tans, Liv. 37. 10. * paetlilus. a. um - ad J- dim - [P»etu'a] Having a slight cast in the eye, slightly blink-eyed : redeo ad deos : ecquos si non tam strabones. at paetulos esse arbitra- mur? Cic. N. D. 1, 29, 80; cf. paetus. 1067 P AGI paetus. a. U| n. adj., Having leering eyes, with a cast in the eyes, blinking or winking with the eyes, blink-eyed ; esp. as an epithet of Venus, prettily leering, with a pretty cast in her eyes, prettily blinking : "Poetics, «uwu/ ruis oppaoiv," Gloss. Pni- lox. " uni iuiiniiilimn homiui depruvnn- tur oculi: untie Strabonum et Pactoram cognomina," Plill. 11, 37, 55 : Plaut. fragm. ap. Fest. s. v. VALGOS, p. 375 ed. Mull. : Strabonem Appellat paetum pater, Hor. S. 1, 3, 45. — Of Venus : non haec res de Venere paeta strabam tacit? Vhi\ in Prise, p. 684 P. : si paeta est, Veneri similis, Ov. A. A. 2, G59 : Minerva flavo lumine est, Venus paeto, Auct. Priap. 37. — H, Paetus as A surname : Q. Aelius Paetus, consul with M. Junius Pennus, A.U.C. 537. I'. Aelius Paetus, an augur, Liv. 27, 36. L. Papirius Paetus, a friend of Cicero, Cic. Att. 1, 20, 7; 2, 1, 12. To him are ad- dressed the letters of Cicero, id. Fain, 9, 15-26. . Paganalia, I«m, »■ [pagus] The. fes- tival of the pagus, celebrated in January ; the country festival, rural festival: Var. L. L. ti, 3, § 24 ; cf: ib. § 26 ; Macr. S. 1, 16 ; v. also Haitung, Relig. d. Rom. 2, p. 77 ; and Moinmsen, Tribus, p. 17. paganiCUS; a, um, adj. [id.] O/or be- longing to the country, rural, rustic: I, Lit. : " pagauicae feriae," Var. L. L. 6, 3, § 26; cf. Paganalia. IOVI FAGAN1CO SACR., Inscr. Orell. no. 1250.— Absol. : bona habere in paganico (sc. solo oragro), Cod. Justin. 6, 21, 1; cf. paganus : — pila paganica, a ball stuffed with down, u^ed at first in the country, but afterward also in the city, Mart. 7, 32; 14, 45. II, 1° eccl. Lat., Heathenish, pagan, Salvian. de Gub. 1. pag-anifas, atis, /. [paganus] Hea- then ism. pagan ism (post-class.): stolidae paganitatis error, Cod. Theod. 15, 5, 5. pag-anuS) «• um . adj. (P n g Ui J I. °/or beltju n tug to the country or to a village, rustic: PORTICVS, Inscr. (A.U.C. 659) ap. Orell. 3793 : lex, Plin. 28, 2, 5 : foci, Ov. F. 1, 670. — JB, Subst. : paganus, i, m., A countryman, peasant, villager, rustic: nulli pagani aut montani, Auct. or. pro dom. 28, 74: pagani et oppidani, Ilirt. B. Alex. 36: pagani vel decuriones, Cod. Theod. 7, 21, 2. II, Opposed to military, Civil, civic ; and, subst., paganus, i, m., A citizen : vel paganuinestpeculium velcastrense, Cod. Justin. 3, 28, 37.— Subst. : Tac. U. 3. 24 : pagatiorum turba, Suet. Galb. 19 : milites ct pagani, Plin. Ep. 10. 18 ; Juv. 16, 34. III. Trans f.. Rustic, unlearned: cul- tus. Plin. Ep. 7, i5 fin.; cf. semipaganus. B. 'n eccl. Lat. like gentilis, far Heathen, pagan (opp. to Jewish or Christian) ; and, subst .a heathen, a pagan: ritus cultusque, Cod. Theod. 16, 7, 2 : sacerdotales paga- nae superstitionis, ib. 16, 10, 20 ; — 'Per. Cor. mil. 11 : deorum falsorum multo- rumque cultores paganos vocamus, Aug. Retract. 2. 43; Hier. in Psalm. 41. Paffasa» "«..■••.'"' Pagrasae, arum,/, Ilayrio.i., A maritime town of Thessaly, aft- erward called Demetrias, where the Argo was built : urbem Pairasam amplexus, Mel. 2, 3, fi; Prop. 1, 20, 17:— plur., Val. Fl. 8. 451; bo Plin. 4, 8, 15.— H. Dcrivv. : A. Fagrasacus, a, um, adj., Of or be- longing to I'agasa, Pagasaean: sinus, Mel. 2, 3, 6 : colics, Ov. F. 5, 401 : puppis, the Argo, id. Met. 7, 1 ; also called carina, id. ib. 13, 24 : Jason, id. ib. 8. 349 : conjux Pagasaea, i, e. Alcestis, id. A. A. 3, 19. — B. Pa-Jascius, ». um, adj., Pagasaean ': pup"*, the Argo, Val. Fl. I, 422.— C. Fa gfasicUS» a * um i adj.. Pagasaean : si- nus. Plin. 4, 8. 15; 4, 12, 23. pag'atinii "du. [pagus] By districts ox milages, in every village : templa puga- tim sacrata, Liv. 31. 26, 10 ; so id. 31, 30, 6. + pag-ciei, v - pagus, ad init. pageiia, ne, /. dim. [pagina] A Ill- tie page. : Cic. Fain. 11. 25 jm. { paves* compactio, unde compages et propiiiSre. Non. 64, 28. Paffldas » r Pag-Ida, "c "<■ ■• I. A river i„ AJii a.'Yaa. A. 3, 20. — H, A river in Phoinieia, near Mount Carrnel, also alli- ed llelus, Plin. 5. 19. 17. ca »e,/ [PAGO, pjongo] A writ- * ° 1U68 PAL A ten page or leaf: "paginae dictae, quod ... in illis versus panguutur, id est figun- tur," Fest. p. 221 ed. Miill. : I, Lit. : quum hanc paginam tenerem, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3 : complere paginam, id. Att. 13, 34 ; Plin. 13, 12, 24 : censoriarum legum paginae, id. 8, 5 1, 77: — P r o v e r b. : paginam utram- que facere, to fill both sides of the account, confer both good and ill fortune (alluding to account books, in which the receipts were written on one page and the ex- penses on the opposite one) : Plin. 2, 7, 5. II, T r a n s f. : ^, For That which is written, a paragraph or an entire book : varie sum affectus tuis Uteris : valde pri- ore pagina perturbatus, paulum altera re- creatus, Cic. Fam. 16, 4; id. Att. 6, 2, 3: lasciva est nobis pagina, vita proba, Mart. 1,5. B. A leaf, slab : vel tabellas qualescum- que marinoreas aut paginas imprimemus, Pall. 6, 1 1 fin. : insignis honorum, a plate on which are engraved a person's titles and honors, Juv. 10, 58. C, In vine-dressers' lang., Four rows of vines joined together in a square, a bed or quarter : Plin. 17, 22, 35, 5 169. paglnatUS» a > um . a,l j- [pagina] Join- ed together (post-class.) : navis, Paul. Nol. carm. 21, 353. paginula, ae, /. dim. [id.] A page : Cic. A,t. 4, 8 Jin. ; so Not. Tir. p. 124. pagmentum, i. «• [p»g°] (* com- pact.», res compact», Forcell.) : qui sunt ante secundum pagmentum, Vitr. 4, Gfiu. (* al. leg., secundum antepagmentum). IpagO» ere, v. pango, ad init. tpagrus (phagr.) or pager (ph.), ri, m.z=irayuoS (t/nlypoS), A jtsn, otherwise unknown : p. tiuviatilis, Plin. 32, 10, 38 ; so id. 9, 16, 24. Fa2"Urj ■> m - A fish, otherwise un- known (pcrh. i. q. the preced.) : rutilus pagur, Ov. lialieut. 108. t pagUTUS) i' '"• = Ttdyovpos. A kind of crab fish, pcih. apwngcr, Plin. 9, 31, 51; Pall. 1, 35. Pag'US i (archaic orthogr. in the gen. PAGKIEI, which prob. is an error for PAGEI, Inscr. Orell. no. 3793), m. [most prob. kindr. with pasco, qs. pascui com- munio, a pasture in common, a common, Doed. Synon. it, p. 6 ; Mommsen, Tribus, p. 16] A district, car/ton, province, opp. to the city, the country : paganalia (feriae sunt eorurn) qui sunt aliquoius pagi, Var. L. L. 6, 3, § 24 ; cf. id. ib. § 26 : Lemonia tribus a page Lemonio appellata est, Fest. p. 15 : pagos et compita circum, Virg. G. 2, 382: omissis pagis vicisque, Tac. A. 1,56: MAGISTER PAGI, a country magistrate, Inscr. Orell. no. 3793 sq. — Of the districts, cantons, of the Gauls and Germans : in Gallia ... in omnibus pagis partibusque, Caes. B. G. 6, 11; so id. ib. 1, 12; 4, 1 ; 22 ; 6, 23 : 7, 64 ; Tac. G. 39.— H. T r a n s f. : A. Pagus, The country, for the country people: festus in pratis vacat otioso Cum hove pagus, Hor. Od. 3. 18, 11 : pagus agat festum, Ov. F. 1, 669.— B. Novem Pagi, A city in Bclgic Gaul, now Vieuic, Amm. 16,2. Palaj e\e, f. [contr. from pagela, from PAGU, paiiL'o : "pala a pangendo," Var. L. L. 5, 31, 5 134] A spade: I. Lit.: sar- cula VIII.. palas 1III.. Cato H. R. 10, 3 : palae innixus, Liv. 3, 26 : juncosus ager verti pala debet, Plin. 18, 6, 8 ; so id. 17, 17,27; Col. 10, 45. II. Tran sf. : A. A peal for putting bread into the oven. Cato R. R. 11/«. B, A wiiuiowing-shovel: Tert. Praeser. 3 ; so Juvcnc. 1, 371. C. The bezel of a ring=rfunda: palam anuli ad palmam convertere, Cic. Off. 3, 9, 38. D The shoulder-blade, Coel. Aur. Acut. 2, 35": 'Paid. 3, 2. E An Indian tree, the plan to in -tree, Musa Pnradisiaca, L.; Plin. 12, 6, 12. palabundus, «, "'", adj. [palor] Wandering about, straggling (a post- class, word) : Judaei dispersi palabundi, Tort. Apol. 21 ; so, equites, Auct. Itin. Alex. 56 ed, Maj. tt palacra "»n, adj. Of or belonging to Palaephatus (a Grecian my- thourapher), Palncphatian : Virg. Cir. 87. Palaepolitanus) «. "">. "<#• Of or belonging to the Companion city Pa- laepolis, joined to A'eapolis, Palaepalitan. Subst., Palaepolitani, drum, m., The in- habitants of Palaepolis, Liv. 8, 22. Palaeste, es, /., l1a\amTJj, A sea- port in Epirus: Caes. B. C. 3, 6 fin. dub. (al. Pharsalia). — II. Deriv., Palaesti- nus> a. um. adj., Of or belonging to Pa- laeste or Epirus (as the entrance to the Lower World), Palacstian : Palaestinae deae, the Furies, Ov. F. 4, 236 : arenae. Luc. 5, 460. t palacstes* ae i m - = ir7$, a wrest.hr: Lampr. Alex. Sev. 27 fin. Palaestlna, «e, and Palaestinc, es, /.. k.ohimTirn, The country of Poles- line, in Syria, Mela, 1, 11, 2; Plin 5, 12, 13 sq.— II. Derivv. : A. PalaCStinuS» a, um, adj.. Of or belonging to Pabsiiue: aqua, the Euphrates. Ov. F. 2, 464 : Syrns, Tib. 1, 8, 17 : Palaestini simul Hebraeique liquores, Stat. S. 5, 1, 213. — In the plur., Palaestini, drum, m., The inhabitants of Palestine, Ov. M. 4, 46.-B. Palacstl- HCnsiSt e > a,l J-< Palestinian, Spart. Sev. 9. t palaestra, ne, /. = na\ainTpa; A wrestling-school, wrestling-place, place of exercise, palestra, where youths, with their bodies naked and anointed with oil, prac- ticed gymnastic exercises. Such palaes- trae were also attached to private houses: in palaestram venire, Plaut. Bac. 3, 3,20; cf. id. ib. 27 : in palaestra atque in foro, id. Amph. 4, 1,3: statuas in palaestra ponere, Cic. Verr. 2, 2, 14 : pars in gramineis ex- ercent membra palaestris, Virg. A. 6, 642. Of the palaestrae in private houses : Var. R. R. 3, 13 : (Fibrenus) tantum complec- titur quod satis sitmodicae palaestrae loci, Cic. Leg. 2. 3, 6 ; so id. Q. Fr. 3, 1, 2. II. Transf. : A. A wrestling in the palaestra, the exercise of wrestling : indicat ipse motus, didicerintne palaestram an nesciant, Cic. de Or. 1, 16, 73 : exercent patrias oleo labente palaestras Nudati 60- cii, Virg. A. 3, 281 : uncta palaestra, Ov. Her. 19, 11; so, nitida palaestra ludere, id. ib. 16, 149 ; cf. Luc. 4, 615. — Mercury was regarded as the founder of wrestling com- bats, Hor. Od. 1, 10, 4 : Luc. 9. 661. B. In the vxilg. lang. of comedy, A bawdy-house, brothel: Plaut. Bac. 1,1, 34; so Tor. Ph. 3, 1, 20. C. Exercises in the school of rhetoric, rhetorical exercises, a school of rhetoric, a school : nitidum genus verborum sed pa- laeBtrae magis et olei, quam hujus civilis turbne ac fori. Cic. de Or. 1, 18 : non tam armis institutes, quam palaestra, id. Brut. 3 id Or *. cf id it: i:i>fiv Antipnter habuit (in scribenda historia) vires agres- tcs illc quidein atque horridas sine nitore ac palaestra, id. Leg. 1, 2. * B, An art or skill : utemur ea palaes- tra, quam a te didicimus, Cic. Att. 5, 13, 1. palaestrice nnJ palaestricos, adnv., v. palnestricus, ad fin. tpalaestricus,"' um ' <"&• = ™^aiff- rptKoS, Of or belonging to the palestra, pa- lestric: Plaut. Rud. 2, 1, 7 : palaestrici motus, the motions of a dancing-master, Cic. Off. 1, 36: magister, Quint. 2, 8. 7; cf, doctores, id. 12, 2, 12 : facies decora et succi palaestrici plena, App. Apol. p. 334 Oud. — Sarcastically of Verres : p. prae- tor, because he illegally decided a cause PAL A in fRvor of a company of wrestlers, Cic. Verr. 2, 2, 22. II, Subst. : A. palacstricus, i, m., A teacher of the art of wrestling : Quint. 1, 11, 15. B. palacstrica, ae, /., The art of wrest- ling : Quint. 2, 21, 11.— Hence, Adv.: 1. palaestrice, After the man- ner nf the palestra : paluestricc epatiari in xjrato, Cic. opt. gen. or. 3. — 2. J» the Gr. form, palaestric6s = nnSuiarpiKioi, the same (ante class.) : Afran. in Non. 154, 12; cf. Neukirch. Fab, tog. p. 209. I palacstrita, ae, m. = ita\aiarptnis, The director of a wrcstiin g-school: Cic. Verr. 2, 2, 14 ; so id. ib. 2, 2, 22 : Lubricus palaestrita, Mart. 3, 58. palam, adv. Openly, publicly (syn- on. with aperte, and opp. to clam, occul- tc, sccreto, etc.) (quite class.). I. Lit.: haec quae in foro palam Syra- cusis . . . gesta sunt, Cic. Verr. 2. 2, 33 : palam atque aperte, Plaut. Bac. 2, 3, C8 ; eo, non ex insidiis, sed aperte ac palam elaboratur, Cic. Or. 12, 33 ; and, palam ngere coepit et aperte dicere occidendum Milonem, id. Mil. 9, 25; cf. also id. Verr. 1, 7, 18 : PALAM LVCI, Tab. Bant. vers. 15 ; so ib. vers. 22; cf., arma in templum Cns- toris luce pnlam comportarentur, Cic. Pis. 10, 23 ; so, ut luce palam in foro saltet, id. Off. 3, 24, 93 : — gaudia clamque palamque, Enn. Ann. 7, 103 ; so Cic. Coel. 9 : non per praestigias, sed palam, id. Verr. 2, 4, 24 : non occulte sed palam, id. ib. 2, 4, 22/».: palam . . . obscurius, id. Acad. 2, 5 : bestiae furtim frnuntur (frumento), domini pa- lam et libere, id. N. D. 2, (13 : nee palam nee secreto, Liv. 44, 34 ; cf. Tac. A. 2, 72 : palam . . . intus, id. ib. 4, 1 : quod palam abnuerot inter secreta convivii largitur, id. Hist. 2, 57. II. T ransf. ; A. Palam est or factum est, It is public, well known : palam est res, Plaut. Aul. 4. 9, 18 : haec commemoro quae sunt palam, Cic. Pis. 5, 11: palam ante oculos omnium esse. id. Verr. 2, 5, 26 : palam factum est. id. Att. 13, 21 : quum exspirasset Tarquinius celata mor- te, suns opestirmavit: turn demum palam facto, Liv. 1, 41. — With a subject-clause: pi6ces audire palam est, it is well known, Plin. 10, 70, 89 : — dicere, to say openly, Suet. Caes. 27. B. Analogous to clam and coram, as a prep, with the abl., Before, in the presence of one (so only since the Aug. per.): te palam, Hor. Epod. 11, 14 : meque palam de me tuto male saepe loquuntur, Ov. Tr. 5, 10, 39; so, meque palam, id. A. A. 2, 549; Albin. 1, 444: rem creditori palam populo solvit, Liv. 6, 14 : palam senatu, Aur. Vict. Caes. 5. Palamedcs. is, "»■■ tlaXapriSiis, Son of Naupl/us, king of Enboea, who lost his life before Troy, thrortgh the artifices of Ulysses. Cic. Tusc. 1, 41; id. Off. 3, 26; Auct. Her. 2, 19. He is said, by observ- ing the flight of cranes, to have invented the letters O, H, . X, ace. to others the let- ters T and £, Plin. 7, 56, 57 ; Mart. 13, 75. —II. Deriw.: A. Palamedeus. a, am, adj., Palamcdcan : Manil. 4. 206. — B. Palamcdiacus- a, um, adj., Palame- dic : Palamed.iaci calculi, the counters in the game of draughts which Palamedes in- vented. Cassiod. Variar. 8, 31.— C, Pal- amedicus, a, urn, adj., Palamedic: Aus. Techn. de monosyll. 25. palanga, v - phalanga. PalantCS- um, ro. The immigrantswho accompanied Ecandcr, Var. L. L. 5, 8. 53. PalantOi u s > f- The wife of Lalinus, Var. L. L. 5, 8, 83 Mull. N. cr. palara* ae, /. A bird, otherwise un- known : dulce palara sonat, quam dicunt nomine drostam, Auct. conn, de Phil. 1 1. pilaris, e, adj. fl. palus] Of or be- longing to pales or stakes: silva pilaris, from which pales arc fetched, Ulp. Dig. 7, 1, 9. — II. Subst., palaria, ium, 7/.. The exer- cise nf tilting against a stake; also, the place of this exercise, Veg. Mil. 1, 11 ; 2, 23 ; cf. Charis. p. 21 P. palasca and plasca, ae,/ The tail- piece or buttock of an ox offered for sac- rifice. Am. 7, 230. t palatha. ae, f. = miX&Bt), The inside of figs, Vulg. Judith. 10, 5. PALE Palatinus, a, um, v. Palatium, no. II. palatlO, onis, / [1. palusj A driving in of pales or stakes: Vitr. 2, 9. Palatium (Pallatium, Mart. 1,71; 9, 102), li, v., llnX irtov, UaXMvnavi One of the seven hills of Rome, that which was first built upon, Var. L. L. 5, 8, 53 cd. Milll. : cf., " Palatium id est mons Romae, appel- latus est, quod ibi pecus pascens balare consueverit, vel quod palarc, id est erra- re, ibi pecudes solercnt; alii, quod ibi Hyperborei filia Palanto habitaverit. quae ex Hercule Latinum peperit, alii eundem, quod Pallas ibi sepultus sit, aestimnnt ap- pellari," Feat. p. 220 ed. Mull. See. re- specting the Palatine Hill, Becker's AI- terth. P. I., p. 88, 105, and esp. p. 415 syq., and the authorities there cited. — Augus- tus had his residence on the Palatine ; hence, since the Aug. period, B. Appellat. t ransf., palatium, ii, n., A palace: pnlatia fulgent, Ov. A. A. 3, 119 : magni palatia coeli, the pala.ee of the sky (of "the seat of Jupiter), id. Met. 1, 176. II. Deriv., PalatinUS (Pallatinus, Mart. 8, 39; 9,25; 80; 87; 11,8; 13,91), a, um, adj.. Of or belonging to the. Pala- tium, Palatine : pastores, Var. L. L. 5, 8, 51 : Evander, Virg. A. 9, 9 : colles, Ov. M. 15, 560 : aves, the vultures which Remus saw on the Palatium, id. Fast. 5. 152 : Apol- lo, so called because he had a temple on the Palatine Hill, built by Augustus, in which also was a library founded by him, Hor. Ep. 1, 3, 17; Suet. Aug. 29: dei, Mart. 5, 19 : ludi, which Livia caused to be celebrated in honor of Augustus, Suet, Ca- lig. 56 : colossus, the colossal statue of Nero, on the Palatium, Mart. 8, 60 ; cf. Suet. Ner. 31 ; Vesp. 18 : Palatina pars urbis, the tenth region, also called simply Palatina, Plin. 18, 3, 3 : Palatina tribus, one of the four city tribes: Calvu' Palatina vir nobi- iis nc bonu' bello, Lucil. in Non. 462, 28 : C. Claudius C. F. Palatina, Cic. Verr. 2, 2, 43 ; Inscr. Grut. 36. 11, et saep. B. Trans f„ Of or belonging to the imperial palace, imperial: palatina laurus, which stood in front of the imperial palace, Ov. F. 4, 953 : atriensis, Suet. Cal. 57 : do- mus, id. Aug. 29 : Parfhenius palatinus, Domilian's chamberlain. Mart. 4, 45; cf. id. 8, 28 : p. Tonans, i. e. Domitian, id. 9, 40 : officia, offices about the court, Aur. Vict. Ep. 14/». ; Trebell. Gall. 17. 1 Palatua- ae, /. The tutelary god- dess of the Palatine, Var. L. L. 7, 3, § 45 ed. Mull.— II. Deriw. : A. Palatua- liSj e . an *); Of or belonging to Palatua: tlamen, Var. L. L. 7, 3, § 45 ed. Mull. ; cf., " Palatualis flamen constitutes est, quod in tutela ejus deae Palatium est," Fest. p. 245 ed. Mull. ; Var. L. L. 7, 3— B. PALA- TUAR. aris (euphon. for PALATVAL, v. Append, to Preface), n., An offering made at Rome on the Palatine : Fest. s. v. SEP- TIMONTIVM, p. 348 ed. Milll. palatum* >. «■• and (rarely) pala- tuSi i. "'■ The palate : I. L i t. : Van R. R. 3, 3, 7 : nee enim sequitur, ut, cui cor sa- piat, ei non sapiat palatus, Cic. Fin. 2, 8, 24 : quae (voluptas) palato percipiatur, id. ib. 2, 10, 29 : dare membra bourn palato, Ov. M. 15, 141 : subtile palatum, Hor. S. 2, 8, 38; Virg. G. 3, 388 ; Ov. Am. 2, 6, 47; cf., cum balba feris annoso verba palato, Hor. S. 2, 3, 247.— In the plur. : palata docta et erudita, Col. 8, 16, 4. B. Trop.: As the ora;an of taste and judgment: (Epicurus) dum palato quid sit optimum judicat, Cic. N. D. 2, 18 Jin. : orationis condimentum, quod sentitur latente judicio velut palato, Quint. 6, 3, 19. *H Transf. (of the form of the pal- ate), A vault : coeli, Enn. in Cic. N. D. 2, 18/«. palatUS- i. v- palatum, ad inil. Ipalei es,/. = 7t "•] Of or belonging to chaff: arista, Venant. Vit. S. Mart. 3, 284. palcarium? ii. «• fid.] A chaff-loft: Col. 1, 6. 9. palcatus* a. um, adj. [id.] Mixed with chaff': lutum, Col. 5, 6 ; so id. 12, 43 ; Plin. 15, 17, 18, 71. 4. PaleS; W, f. (Pales, is. m... Var. ap. Serv. Virg. G. 3, 1; Mart. Cap. 1, 16; Arn.3, 113) The tutelary deity of shepherds and cattle: " Pales dicebatur dea pastorum, cujus fes- ta Pulilia dicebantur; vel, ut alii volunt, dicta Parilia, quod pro partu pecoris ei- dem sacra fiebant," Fest. p. 222 ed. Mull. : ipsa Pales agros . . . reliquit, Virg. E. 5, 35 : silvicolam tepido lacte precare Palem. Ov. F. 4, 746 ; Tib. 1, 1, 14 : fecunda, Calpurn. Eel. 7, 22. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, 148 sq. PalestlnUS) v - Palnestinus. PaliCa* ae, / A town in Sicily. — Hence Palici, orum, m., The Palicans, Sil. 14. 219. Palicanus nl ' Pahkanus, '. "■. A Roman surnume in the gens Lollia, which sprang from the Sicilian town of Palica, Cic. Verr. 2, 3, 25; Att. 1, 1 ; 1, 18: M. Lollius Palicanus, Val. Max. S, 8, n. 3. Palicit orum (sing.. Palicus, i, m„ Virg. A. 9, 585,; Ov. Pont. 2. 10,25), m. The sons of Jupiter and the nymph Thalia or Aetna. When she found herself pregnant, shewished, on account of her dread of Juno, to be swallowed up by the earth, which ac- cordingly took place ; and when the proper time arrived., the earth opened again and her twin sons came forth. They were wor- shiped at Palica, in Sicily, where were a temple and two lakes sacred to them, as en- forcirs of oa'hs, promoters of fertility, and as sragods, Macr. S. 5, 19 ; Serv. Virg. A. 9, 584: stagna Palicorum, Ov. M. 5, 406; Stat. Th. 12, j 55. Palilia» Sum. v. Palilis. Palilicius, a. "m. adj. [Palilia] Of or belonging to the Palilia, Palilian : Pa- lilicium sidus, the Hyadcs, because they vanished in the evening twilight on the fes- tival of the Palilia: Plin. 18, 26, 66, S 247. Palilis. e, adj. [Pales] Of or belong- ing to Pules : flamma Palilis, afire of straw and hay, over which they leaped at the feast of Pales, Ov. F. 4, 798.— H. Palilia, i"m (euphon. collat. form, Parilia. Var. R. R. 2, 1, 9 ; Col. 7, 3, 1 1 ; Plin. 19, 5. 24 ; 18. 25, 66, et saep. : cf. Prob. ad Virg. G. 3 ink. ; Charis. p. 43 P. ; Mar. Victor, p. 2470 ib.), n.. The feast of Pales, the shepherd festival, celebrated on the 21st of April, the anni- versary of the foundation of Rome, Var. L. L. 6. 3, 15 ; Cic. do Div. 2, 47 ; cf. also, Ov. F. 4, 721 ; Tib. 2, 5, 89 : Prop. 4. 1. 19; id. 4, 4, 75; Pers. 1, 72; Serv. Virg. G. 3 in. ; Fest. p. 236 ed. Midi. tpalildgia, ae, /. = TmAAoyfa, The emphatic repetition of a word or idea: Mart Cap. 5, 174, who cites from Cic. Cat. 1, 1, nos, nos, dico aperte, nos consules desu- mus. 1 palimbacchius, ii m. = -n\^6aK- Xeioi, In prosody, i. q. antibacchius, An antibacchic, -^, Quint. 9, 4,82; Diom. p. 461 and 476 P. i palimpissa, ae, / = mMu-iaaa, Filch boiled twice : Plin. 24, 7, 24. i palimpsestusi '■ m - — KaMptpifroi. A parchment from which the old writing has been erased for the. purpose of writing upon it again, a palimpsest : Cic. Fam. 7, 18: so Catull. 22, 5. 'palinodia. ae, f:=m\tvaiSia, The repetition of a song: I. Lit.: Aram. 18 5. — II. Transf, A recantation, palinode. pnlinodiam canere, to recant, Macr. S. 7. 5 PalinuTUS, '■ m - naXirovpic, The pi 1069 PAL L lot of Aeneas, who fell asleep at the helm and tumbled into the sea off the coast of Lucania, whence the name of the promon- tory near the spot. Virg. A. 5, 847; 871 ; 6, 381 ; Lue. 9, 42 ; Mel. 2, 4, 9; cf. Mann. Itat. 2, p. 136. — In a lusus verbb. with ita- Xiv ovpav, iteruni meiens: Mart. 3, 78. * palltanSi antis, Part., from the ob- 6C-1. palito, Wandering about : cum haec (oves) eunt sic a pecu palitantes, Plaut. Bac. 5, 2, 4 (Ritsch., balitantes). palliiraeus, », «m, adj. [paliurua] Covered with Christ's thorn: prata, Fulg. Myth. 1 init. tpaliurUS) ii m. = Tra\iovpos, A plant, Christ's thorn : Virg. E. 5, 39 ; cf. Plin. 24, 13, 71; 16,30,53. palla, ae, /. [kindr. with pellis ; cf. Doed. Syn. 5, p. 211] A long and wide up- per garment of the Roman ladies, held to- gether by brooches : Plaut. Asin. 5, 2, 35 ; id. True. 5, 54 : pro longae tegmine pal- lae Tigridis exuviae per dorsum a vertice pendent, Virg. A. 11, 576 : palla superba, Ov. Am. 3, 13, 26: obscura, Mart. 11, 104. II. Transf. : A. I n me poets also of a male garment, e. g. of the dress of a tragic actor: personae pallaeque reper- tor honestae Aeschylus, Hor. A. P. 278 ; so Ov. Am. 2, 18, 15 ; 3, 1, 12 ; of the citha- ra-player Arion, Ov. F. 2, 107; of Phoebus, id. Met. 11. 166; id. Amor. 1, 8, 59 ; lib. 3, 4, 35 ; of Bacchus, Stat. Achill. 1, 262 ; of Jason, Val. Fl. 3, 718. S3. An nnder-garment : Auct. Her. 4, 47 : pallamque induta rigentem insuper aurato circumvelatur amictu, Ov. M. 14, 261 ; so Val. Fl. 3, 525 ; Mart. 1, 93 ; Stat. Th. 7, 39 ; App. Flor. n. 15. C. A curtain : " TrepiTriraa^a, velum, palla," Gloss. Philox. : cum inter dicentes et audientem palla interesset, Sen. de Ira 3, 22. — P r v e r b. : pallas inter pecus, said of inefficient precautions ; Cic. Rep. 4, 4. i pallaca. ae, /. = TtaWaKt], A concu- bine ; pure Lat, pellex : Suet. Vesp. 21 ; so Plin. 35, 10, 36, n. 12. pallacana; ae, /. A kind of onion, a leek, also called gethyum, Plin. 19, 6, 32. Palladium! ", v. 1. Pallas, no. II., B. 1. PalladlUS, a, um, v. 1. Pallas, no. II. 2. PalladlUS; ii, m - -A Roman sur- name. So, Palladius Rutilius Taurus Ae- milianus, probably a Roman by birth, who lined in the fourth century of the Christian era, the author of a work on agriculture, in fo urteen books ; cf. Bahr's Rom, Lit. Gesch. §99. Pallanteum, i, v. 2. Pallas, no. II., A., 2. PallanteuSi a, um, v. 2. Pallas, no. II., A. PallantlaS* adis, v. 2. Pallas, no. II., B. PallantiS; idis and idos, v. 2. Pallas, no. II., C. PallantlUS, a, um, v. 2. Pallas, no. II., D. ! pallaris, e, adj. [palla] Of or be- longing to the palla : "palla, pallaris," Not. 'fir. p. 157. 1. Pallas, adis. and ados,/., XloXXds, The Greek name for Minerva, the goddess of war and wisdom ; the inventrcss of work- ing in wool, and of the cultivation of the olive, on which account the olive-tree was sacred to her: "Pallas Minerva est dicta, quod Pallantem Gigantem interfecerit, vel, sicut putabant, quod in Pallante pa- lude nata est," Feet. p. 220 ed. Mull. : Pallas . . . Proelii8 audax, Hor. Od. 1, 12, 19: Palladis ales, the owl, Ov. F. 2, 89: Palladia arbor, the olive-tree, id. A. A. 2, 518: invita Pallade, i. q. iuvita Minerva, id. Fast. 3, 823. B. T r a n a f. : 1. Oil : Ov. Tr. 4, 5, 3 ; so id. Her. 19, 44. 2. The Palladium : Helenum rapta cum Pallnde captum, Ov. M. 13, 99 : Pal- Indc conspecta, id. 'Prist. 2, 293. 3. The number seven: Macr. Somn. Scip. 1, 6; so Mart. Cap. 7,241. 4. For Vesta, because the Palladium stood in the temple of Vesta: Pallados ignos, Prop. 4, 4, 45. II. Deriv., PalladlUS, a. UIn . atl J-< IluWiidios, Of or belungiiig to Pallas. Pal- Indian : nurnen Palladium, ('. e. Pallas, Ov. Tr. 1 , 1 0, 1 2 : aegis, of Pallas, Luc. 7 570 : 1070 PALL Palladia gaudent silva vivacis olivae, Virg. G. 2, 181 : Palladia rami, the olive-tree, id. Aen. 7, 154 : latices, oil, Ov. M. 8, 275 : corona, an olive-wreath, id. A. A. 1, 727: arx, Troy, Prop. 3, 7, 42 : arces, Athens, Ov. M. 7, 399 : honores, shown to Pallas, Ov. Her. 17, 133: pinus, the Argo, because built under Minerva's direction, Val. Fl. I, 475 : metu8, inspired by Pallas, id. 6, 408: forum, the Roman forum., because there stood a temple of Minerva, Mart. 1, 3: Palladia Alba, because Domitiau caus- ed the Quinquatria in honor of Pallas to be annually celebrated there, id. 5, 1 ; cf. Suet. Dom. 4 : Palladia Tolosa, because the sciences flourished there, Mart. 9, 100 : manus, i. e. skillful, Stat. S. 1, 1, 5 : ars, Mart. 6, 13 : lotos, the flute, id. 8, 51. _ B. Subst, Palladium, .". «■> The image or statue of Pallas, which, in thereign of Ilus, fell from heaven at Troy, and dur- ing the Trojan war was carried off by Ulys- ses and Diomed, because the fate of the city depended on the possession of this image. It afterward came, from Greece to Rome, where Mctcllns saved it from the temple of Vesta when the latter wasburned down, Virg. A. 2, 165 ; Serv. ad Aen. 2, 227 ; Cic. Phil. II, 10, 24 : id. Scaur. 2, 48 ; Plin. 7, 43, 45. 2. Pallas, antis (800., Palla, Virg. A. 10, 411, et al. ; also, Pallas and Pallan, ace. to Prise, p. 702), m., TldWaS, The name of several mythic personages : A. S° n °.f Pandion, the father of the fifth Minerva, Cic. "N. D. 3, 23 ; Ov. M. 7,' 500,— B. A king of Arcadia, the great-grandfather of Evander, Virg. A. 8, 54 Serv. — (J. S° n °.f Evander, id. ib. 8, 104,— D. One of the giants, Claud. Gigant. 94 ; Fest. s. v. PAL- LAS, p. 220. II. Derivv. : A. PallanteUS, a, um, adj., Of or belonging to Pallas (the ances- tor of Evander), Pallantian: moenia Pal- lan tea, i. e. of the city of Pallnnteum, in It- aly (v. in the follg.), Virg. A. 9, 196 : apex, of the Palatine, Claud. VI. cons. Honor. 644. — 2. Subst, Pallanteum, i, n. : a. A city in Arcadia, the residence of Pallas, Liv. 1, 5 ; Just. 43, 1. — )>. The. city found- ed by Evander in Italy, on the site where Rome afterward stood, Virg. A. 8, 54 ; 341. B. Pallantias, adis, /., Aurora, so called because descended from Hyperion, the uncle of the giant Pallas : Ov. F. 4, 373 ; id. Met. 9, 420. C. Pallantis, idos and idis,/., Au- rora (v. the preced. art.) : Ov. M. 15, 700 ; 9, 420. D. Pallaniius, a, um, adj.. Of or belonging to Pallas, Pallantian : Pallan- tius heros, ?'. e. Evander, Ov. F. 5, 647. PallatinUS, "■ Palatinus. Pallene, es,/.. IlaXXjjvn, A peninsula and town of Macedonia, on the Thermaic Gulf, also called Phlegra, where the battle between the gods and the giants took place, Plin. 4, 10, 17 ; Ov. M. 15. 356 ; Val. Fl. 2, 17 ; Sen. Here. Fur. 979.— II. Derivv. : A. Pallenaeus, a, um, adj.. Of or be- longing to Pallene: Luc. 7, 150: trium- ph!, Stat. s. 4, 2, 56,— B. Pallenensis, e, adj., Pallenian : ager, Liv. 44, 10: isth- mus, Plin. 4, 10, 17. pallens, entis, Part, and Pa., from palleo. Ualleo, ui, v. n. 2. To be or look pale : I. Lit.: sudat, pallet, Cic. Phil. 2, 34: pal- lent amisso sanguine venae, Ov. M. 2, 824 : Tib. 3, 5, 25 : morbo, Juv. 2, 50 : fame, Mart. 3, 38. — Esp. of lovers : palleat omnis amans, hie est color aptus amanti, must look pale, Ov. A. A. 1, 729 ; so Prop. 1, 9, 17.— Also through indolence : Mart. 3, 58. B. Transf. : 1. To be or look sallow, yellow: saxum quoque palluit auro, Ov. M. 11,110: area palleat nummis, Mart. 8, 44 ; id. 9, 55. 2. To lose its natural color, to change color, to fade: et numquam Herculeo nu- mine pallet ebur, always remains white, Prop. 4, 7, 82 : ne vitio coeli palleat aegra seges, Ov. F. 1, 688 : pallet nostris Aurora venenis, id. Met. 7, 208 : pallere diem, Luc. 7, 177. — (Ji) c. ace.: multos pallere colo- res, to change color often, Prop. 1, 15, 39. II. T r o p. : A. To grow pale, be sick with desire, to long for, eagerly desire any thing: nmbitione mala aut argenti pallet amore, Hor. S. 2, 3, 78 : nummo, Per». 4, PALL 47 : nunc utile multia Pallere, i. e. studere, Juv. 7, 96 : vigilandum, nitendum, pallen- dum est, Quint. 7, 10, 14. B. To grow pale at any thing, to be anx- ious or fearful : c. dat., pueris, i. r, on ac- count of, Hor. Ep. 1, 7, 7: ad omnia ful- gura, Juv. 13, 223: Marco sub judice pal- lcs ? Pers. 5, 8.— (/3) c. ace. : scatentem Belluis pontum, Hor. Od. 3, 27, 26 ; fra- ternos ictus, Petr. 122 ; Pers. 5, 184. * C. To grow pale by excessive appli- cation to a thing : iratum EupolideD prae- grandi cum sene palles, read yourself pair over Eupolis, Pers. 1, 124. — Hence pallens, entia, Pa., Pale, wan (poet and in post- Aug. prose). A. Lit.: simulacra modis pallentin miris, Lucr. 1, 124 ; so, umbrae Erebi Virg. A. 4, 26 : animae, id. ib. 4, 244 : reg na, of the Lower World, Sil. 13, 408 ; cf., undae, i. e. the Styx, the Cocytns, Tib. 3, 5 21 : — pallens morte futura, Virg. A. 8, 709 : pallentes terrore puellae, Ov. A. A. 3, 487. 2. Transf.: a. Of a faint or pale col- or, pale-colored, greenish, yellowish, dark- colored : pallentes violae, Virg. E. 2, 47 ; Ov. M. 11, 145: gemma e viridi pallens, Plin. 38, 8, 33.: hedera, Virg. E. 3, 39 : her- bae, id. ib. 6, 54 : lupini, Ov. M. fac. 69 : faba, Mart. 5, 78 :— sol pallentes jungit equos, Tib. 2, 5, 76 : toga, Mart. 5, 78. b. Poet., That makes pale : morbi, Virg. A. 0, 275 : philtra, Ov. A. A. 2, 105 : curae, Mart. 11, 6. B. Troy.. Pale, weak, bad: fama, pale, Tac. Or. 13 J?n. : mores, bad, vicious, Pers. 5, 15. palleSCO, Uui, 3. e. inch. n. [palleo] To grow or turn pale, to turn sallow or dark-colored : J, Lit. : ut qui timent. san- guine ex ore decedente pallescant, Gell. 19, 4 : pallescere curis, Prop. 1, 13, 7 : nul- la pallescere culpa, Hor. Ep. 1, 1, 16 : pal- leseet super his. will turn pale with emo- tion, id. A. P. 428 : umbratili vita palles- cere, Quint. 1, 12, 18 ; so id. 12, 10, 76.— II. Transf., To turn pale, sallow: pal- lesc ant frondes, wither, Ov. A. A. 3, 704 : viso pallescit flamma veneno, Val. Fl. 7, 586 ; Plin. 9, 17, 30. palliastrum, i. »• [pallium] A rag- ged, sorry mantle: App. M. 1, p. 28 Oud. ; so id. Flor. p. 350. palliatus, ft > um, adj. [id.] Dressed in a pallium, cloaked, usually said of Greeks : I. Lit. : isti Graeci palliati, Plaut. Cure. 2, 3, 9 : Graeculus judex modo palliatus, modo tosatus, Cic. Phil. 5, 5 ; Suet. Caes. 48 : Pythagoras, Val. Max. 2, 6, ». 10 : pal- liata signa Phidiae, Plin. 34, 8, 19, •«. 1 - illi palliati topiariam facere videantur, i. i Grecian statues, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5:- fabulae palliatae, comedies in which Green characters were introduced in the Greek dress, opp. to the fabulae togatae, in which Roman manners and dresses predomina- ted, Var. in Diom. 4, p. 487 P. ; Don. fragm. ante coram, in Ter. II. T r o p., Guarded, fortified : Val, Max. 3, 8, n. 3. * pallldulus, a, um, adj. dim. [palli- dus] Palish : Catull. 65, 6. pallldus, a, um, adj. [palleo] Pale, pallid: I. Lit. : vides ut pallidus omnis Coena desurgat dubia, Hor. S. 2, 2, 76: ora buxo pallidiora, Ov. M! 4, 134 ; Prop. 4, 5, 70 : Asturii scrutator pallidus auri, Luc. 4, 298; id. 1, 618: oriene, Plin. 18, 35, 78 : stellae, quae sunt omnium palli- dissimae, id. 2, 25, 22. — Esp. of the Lower World : pallida turba, Tib. 1, 11, 38 : di- tis profundi pallida regna, Luc. 1, 456. . B. Transf.: 1. That makes pale, pal- lid : 'pallida mors, Hor. Od. 1, 4, 13 : vina, Prop. 4, 7, 44 : aconita, Luc. 4, 32?. 2 Musty, mouldy : vetustate ficus fit pallidior, Var. R. R. 1, 67. II. T r o p. : A. Tale with love, in love : Prop. 3, 6, 28 : p. in lenta Naide Daphnis erat, Ov. Am. 3, 6, 25 ; so id. A. A. 1, 371. B Pole with fright, affrighted : Ov. Her.'l2, 97; so id. ib. 1, 14. pallidlatim, adv. [pallium] Dressed in a mantle (extremely rare) : palliolatim amictus, Plaut. Ps. 5, 1, 29 : saltare, Front de onit. 1 ed. Maj. palliolatUS, a, um, adj. [palliolumj Covered with a cloak-cape or hood: pnllio- latus novo more praesedit, Suet. Claud. PALM 2 ; Mart 9, 33 : tunica» pulliolatac, hood- ed mantles, Vop. Bonos. 15 ; cf. Scaev. Dig. 34, 3, 39. pallidlum> •> "• d'" 1 - [pallium] I, A small (Jreek mantle or cloak : sacpe est etiam sub palliolo sordid» sapientin, Cae- cil. in Cic. Tusc. 3, 83, 56 : palliolum in collum conjicc, Plaut. Epid. 2, 2, 10; Mart. ]1, 27 : opertus palliolo, App. M. 1, p. 02 Oud. — H. T r a n s f„ A covering for the head, a hood: palliolum, sicut fascias et focalia et aurium ligamenta, sola excu- sare potest vnletudo, Quint. 11,3, 144 ; Ov. A. A. 1, 733 ; Sen. Q. N. 4, 13. pallium) '. "■ ^ covering, cover : I, In gen. .Soot' a-coverleti etgravius justo pallia pondus habent, Ov. Her. 21, 1G9 : tunc queror in toto non sidere pallia lecto, Prop. 4, 3, 31 ; Suet. Ner. 84. Of a pall : arrcpto pallio retexi corpora, App. M. 3, p. 190 Oud ; so id. Flor. p. 18 Oud. Of a curtain : quae testis suspendam pallia portis? Prud. adv. Symm. 2, 726. II. l n partic., A Greek cloak or man- tle, esp. as the dress of the Grecian phi- losophers. The Romans were accustom- ed to wear it only when they resided among Greeks. It was also the dress of the hetaerae, both Greek and Roman : Plaut. Mil. 3, 1, 93: pallium in collum cun- jicere (as was customary with persons about to exert themselves), id. Capt. 4, 1, 12 : solcas mihi date : pallium injice in me hue, id. True. 2, 5, 26 ; id. Capt. 4, 2, 8 : humcrum pallio onerare, Ter. Ph. 5, 6, 4 : quum iste cum pallio purpureo talnrique tunica versaretur in conviviis muliebri- bus, Cic. Verr. 2, 5, 13 : consularis homo soccos habuit et pallium, id. Rab. Post. 10 : arnica corpus ejus texit suo pallio, id. de Div. 2, 69: cum pallio et crepidis irc- anibulare in gymnasio, Liv. 29, 19 : togam veteres ad calceos usque demittebant ut GrHeci pallium, Quint. 11, 3, 143. — Pro- verb.: manum intra pallium continere, el e. to speak calmly, without Jire, Quint. 12, 10, 21 : tunica propior pallio est, my skirt is nearer to me than my coat, Plaut. Trim 5, 2, 30. B. Transf., The toga.ani. in gen., an upper garment of any kind, Wart. 3, 63; 8,59; 11, 16 and 23. pallor; oris, m. [palleo] Pale color, pattinss, leanness, pallor : I. Lit: pudo- rem rubor, terrorem pallor et tremor con- sequitur. Cic. Tusc. 4, 8 : albus ora pallor inficit, Hor. Epod. 7, 15 : luteus, id. ib. 10, 15 : gelidus pallor, Ov. 'Prist. 1, 4, 11. Esp. of lovers : tinctus viola pallor amantium, Hor. Od. 3, 10, 14 ; Prop. 1, 5. 21.— Of the Lower World: pallor hieinsque tenet late loca senta, Ov. M. 4, 436 ; Luc. 5, 628. B. Transf. : I. Hastiness, mouldiness : pallor, fineae omnia caedunt, Lucil. iu Non. 462, 26: venti hurmdi pallore volu- mina (bibliothecarum) corrumpunt, Vitr. 6, 7 : ne (dolia) pallorem capiant, Col. 12, 50, 16; so id. 12,41, 4. 2. A disagreeable color or shape, un- siglulincss : Lucr. 4, 337 : pallorem du- cere, Ov. M. 8, 759 : obscurus solis, Luc. 7, 200 ; Plin. 2, 30, 30. H, 'Prop., Alarm, terror: palla pallo- rem incutit Plaut. Men. 4, 2, 46 : hie tibi pallori, Cynthia, versus erit Prop. 2, 5, 30 : quantus pro conjuge pallor, Stat. S. 5, 1, 70. Hence Pallor, personified as The god of Fear : Liv. 1, 27 ; so Lact 1, 20 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 164. pallula* ae,/. dim. [palla] A little cloak or mantle: conscissn pallula est, Plaut. True. 1, 1, 32 ; so id. ib. 2, 2, 16 ; 2, 6, 55. tl. palma* ae,/.= naXi'turi, Thepalm of the hand : I. Lit: Cic. Or. 32; Cels. 8. 18 : cavis undam de flumine palmis Sus- tulit Virg. A. 8, 69 : aliquem palma con- cutere, Plin. Ep. 3, 14 : contundere pal- ma, Juv. 13, 128. II. Transf.: A. (pars pro toto) The hand : compresson' palma an porrecta fe- rio ? Plaut. Casin. 2, 6, 53 : palmarum in- tentus, Cic. Sest 55 : passis palmis salu- tem petere, Caes. B. C. 3, 98 : teneras ar- cebaut vincula palmas, Virg. A. 2, 406 : duplices tendens ad sidera palmas, id. ib. 1, 93: amplexus tremulis altaria palmis, Ov. M. 5. 103 ; Val. Fl. 8, 44. B. The sole of a goose's foot : palmas pedum anseris torrere, Plin. 10, 22, 27. PALM C. The broad aid or blade of an oar: palmnrum pulsus, Leber, in Non. 151, 27: caerula verrentes abiemiis aequora pal- mis, Catull. 64, 7 ; Vitr. 10, 8. D. A palm-tree, a palm, iboTvii, Hk 13, 4, 9; 13, 11, 21; 16, 42, 81; Cell. 3, 6.— Hence, again, 2. Transf. : a. The fruit of the palm- tree, a dale (poet.) : quid vult palma sibi rugosaque curica, Ov. F. 1, 185 ; Pers. 6, 39. f), A palm-branch ; e. g. which was sus- pended in wine to make it sweeter, Cato R. R. 113; Col. 12, 20, 5.— Hence, also, a broom made of palm-twigs : ten' lapides varios lutulenta radere palma, Hor. S. 2, 4, 83 (" pro scopis ex palma confectis," Schol.) ; 60 Mart. 14, 82. — But esp. freq. is, /3. A palm-branch or palm-wreath, as a tokeu of victory ; hence also, transf, for a token or badge of victory, the palm or prize ; and still more gen., for victory ; also, honor, glory, pre-eminence : eodem anno (461 A.U.C.) . . . palmae primum, translato e Graecia more, victoribus da- tae, Liv. 10,47; cf., more victorum cum palma discucurrit, Suet. Calig. 32 : IMP. CAES. EX SICILIA EID. NOV. TRI- VMPHAVIT, PALMAM DEDIT, dedica- ted to Jupiter, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 607 : plurimarum palmarum gladiator, Cic. Rose. Am. 6, 17 : quum palmam jam primus acceperit, id. Brut. 47 : quos Elea domuin reducit Palma coelestcs, Hor. Od. 4, 2, 17 : quam palmam utinam dii immor- tales tibi re6ervent Cic. de Sen. 6, 19 : docto oratori palma danda est id. de Or. 3, 35; id. Att. 4, 15; id. Phil. 11, 5: a'.icu- jus rei palrnam alicui deferre, id. de Or. 2, 56, 227 : cf. Var. R. R. 2, 1 : palma do- nare aliquem, Ov. A. A. 2, 3 : arbiter pug- nae posuisse nudo Sub pedc palmam Fer- tur, Hor. Qd. 3, 20, 11.— Of things : Sicu- lum mel fert palmam, bears away thepalm, has the prtference, Var. R. R. 3, 16, 14. — Poet, of the victor himself: post Helymus subit et jam tertia palma Diores, Virg. A. 5, 339 ; so Sil. 16, 504, 574.— Also, of one about to be conquered, and who is to be- come, as it were, the prize of the victor : ultima restabat fusis jam palma duobus Virbius, Sil. 4, 392. E. A branch on a tree, esp. on a vine, for palmes, Plin. 17, 23, 35, § 202; 24, 1, 1 ; Var. R. R. 1, 31, 3 ; Col. 3, 17, 4 ; 4, 15, 3 ; 4, 24, 12 sq. P. The fruit of an Egyptian tree, Plin. 12, 22, 47. Gr. An aromatic plant growing in Afri- ca and Syria, Plin. 12, 28, 62. H. A marine plant, Plin. 13, 25, 49. 2. palma. ae. A collat form for par- ma, v. parma, ad inil. palmftris. e, adj. [1. palma] I, A hand's breadth or palm, in length, width, etc. : virgulae, Var. R. R. 1, 35 : spatia, Col. 8, 3 ; 11, 3 : scrobes. Pall. 3, 24 : pal- marera in minutiem contrahi, Am. 6, 204. — II, Of palms, full of palms, palm- : lu- cus, Amm. 24, 4. — B, Trop., That merits the palm or prize, excellent (quite class.) : statua, Cic. Phil. 6, 5 Jin. : sententia, id. N. D. 1, 8, 20 : dea, the goddess of Victory, because she is represented with a palm- branch, App. M. 2, p. 91 Oud. palma.vius. ». «m, adj. [id.] Of or belonging to palms : Insula Palmaria, the Isle of Palms in the Tyrrhenian Sea, now Palmarola, Var. R. R. 3, 5, 7 ; Plin. 3, 6, 12; cf. Mann. Ital. 1, p. 760.— Hence, II. Transf., subst : palmarium, ii, n. : *A. That which deserves the prize, a master- piece: id vero est, quod ego mihi puto palmarium, Ter. Eun. 5, 4, 8. — B. The fee of a successful advocate : Ulp. Dig. 50, 13, 1, § 12 ; cf, "palmarium, a\ibviKov" Gloss. Philox. ' palmatiaSi ae, ">■ = rraXuariac, A slight earthquake, App. de Mundo, p. 331 Oud. palmatus- a , u m, Part, and Pa„ from palmo. palmes» itis, m. [1. palma, ne. H., E.] A young branch or shoot of a vine-, a vine- sprig, vine-sprout : J, Lit: "palmitesvi- tium sarmenta appellantur, quod in mo- dum palmarum humanarum virgulas quasi digitos cdunty ' Fest p. 222 ed. Mull. : palmitum duo genera 6unt, alterum pam- pinarium, alterum fructuarium, Col. 5, PALM 6, 26 sq. ; so id. 3, 10, 14 ; 4, 82. 10 ; Plin. 17, 22, 35; Plin. 14, 1, 3: jam ineto turgent in palmite gemmae, Virg. E. 7, 4b; Ov. F. 1, 152. II. Transf.: &. A vine ; a vineyard : Icario nemorosus palmite Gaurus, Stat. S. 3, 1. 147 ; Mart. 8, 40. B. In gen., A bough, branch : crudus arboris, Luc. 4, 3 17 ; to, palinites arborum, Curt. 4, 3, 10; Plin. 13,4,7. palmctum, i, «■ [ L palma] A palm- grove : Hor. Ep. 2, 2, 184 : Hiericus pal- metis consita, Plin. 5, 14, 15; cf. Tac. H. 5, 6. In the sing., Just. 36, 3. palmeuSi "■ ura , adj. [id.] I. A hand's breadth or palm, in length, width, etc. : or- chis herba, caule palmeo, etc., Plin. 26, 10, 62. — n. Of or made of palms, palm-: tabu- lae, Vitr. 10, 20 : tegetes, Col. 5, 15 : vi- num, Plin. 12, 17, 40 : sporta, Pall. 3, 27. palmiccus and palmicius, a, urn, adj. [id.] Of or made of palm.-, palm- . palmicea sporta, Sulpic. Sever. Dial. 1, 11 and 14. palmifer> era, erutti, adj. [1. palma- fero] Palm-bearing, abounding in palms, palmifcrous : Memphin palmii'eramque Pharon, Ov. Am. 2, 13, 8 : Thebae, Prop. 4, 5, 25 : Idume, Sil. 3, 600. palmig'er, era, erum, adj. [1. palma- gero j palm-braring, holding a palm- branch: Plin. 35. 4, 10. palnupedalis. e, adj. [palmipes] A fool and a palm iu height, breadth, etc. : iimen'altum palmipedale, Var. R. R. 2, 4, 14 : malleolus, Col. 3, 19, 1 : cardiues, Vitr. 10, 20. palmipes, edis, adj. |1. palma pes] 1, Broad footed : volucres aut palmipe- dum in genere sunt, uti anseres, etc., Plin. 10, 11, 13; so id. 11, 47. 107.— H. A fool and a palm high : Plin. 17, 20, 32 : gradus spectaculorum ne minus alti sint palmi- pede (a/, palmopede), Vitr. 5, 6 fin. palmiprimus, a, um, adj. (I. palma- primus] viuum, A kind of Jig-wine, Plin. 14, 16, 19, § 102. palmo, without a pcrf., atum, 1. v. a. [1. palma] J, To make the j/riiit or mark of the palm of one's hand : Pseudo-Quint Decl. 1, 12, p. 31 ed. Burm. ; v. in the follg. Pa. — *n. To tie up a vine: palmare hoc est materias alligare, Col. 11, 2, 96.— Hence palmatus, a, un'. Pa.: A. Marked with the palm of a hand : palmatus paries. bearing the mark of a bloody hand, Pseu- do-Quint. Decl. 1, 11 and 12, p. 30 and 31 Burin. : cervi palmati, with antlers shaped like the palm of a hand, Capitol. Gord. 3 fin. — B. Containing the figure of a palm- tree : lapis, Plin. 36, 18, 29.— Hence. 2. Worked or embroidered with palmbranch- es: tunica, usually worn by generals in their triumphal processions, Liv. 30, 15 fin. ; 10, 7 ; so, togae, Mart. 7, 1 : Testis, Val. Max. 9, 1, no. 5 ; also, absol , palma- ta, ae, f. Vopisc. Prob. 1, 5 fin. ; 8, 6 ; 8 : Pacat Pan. ad Theod. 9 ; Sid. Carm. 5. 4 : palmatus consul, clothed with the palmata tunica, Hier. Ep. 23, 3. palmopes- edis, v. palmipes. palmdSUSj »> um . ad j- [1- palma] Abounding in palm-trees: palmosa Seli- nus, Virg. A. 3, 705. : painiula- a e, /■ dim. [id.] The palm of the hand: I, Lit: Var. in Non. 372. 29 : saevientes, App. M. 8, p. 534 Oud. — 11, Transf.: £^ The blade of an oar. an oar li palmulae appellantur remi a simil- itudine manus humanae," Fest p. 220 ed. Miill. ; Virg. A. 5, 163.— Hence, also, of the wing of a bird : color psittaco viridis et intimis plumulis et extimis palmulis («,'. parmulis), App. Flor. n. 12. — B. The fruit of the palm-tree, a date : Var. R. R. 1, 67 : so id. 2, 1, 27 ; Cels. 2, 20 ; Suet. A us. 76 : Claud. 8. palmularis. e, adj. fpalmula] Of or with thepalm of the hand : frietus. Cnpell. 8,271. palmUS. i, m. [1. palma] Thepalm of the hand : J, Lit: manus palmum, Vitr. 2, 3: Graeci antiqui dorou palmum vo- cabant : et ideo dora immera, quia manu dareutur, Plin. 35, 14, 49.— B. Transf., as a measure of length, A span, or twelve digits : Var. R. R. 3, 7 : amomum frutex myrtuosus. palmi altitudine, Plin. 18, 13. 1071 PALP 23:- -minor, a smaller measure, a palm, or four digits, ace. to Vitr. 3, 1, 5. Palmyra (Palmira), ae,/. (IliAftipa, Hiihfitp.i) A cay of Syria, whose ruins still remain, the sml of the empire of Od.eualhus and Zenobia, Plin. 5, 24, 21. — (* Hence PalmyrenusCaimir.), a, um, adj., of Palmyra, Mm, 5, 24, 21.) pilo, avi, atum, 1. v. a. [1. palus] To support with pales, stakes, or props ; to prop up : reliqtiae partes vinearum nunc pa- landae et alligandae sunt, Col. 11, 2, lb': ut vitis paletur, id. ib. fin. ,- Tali. 12, 15. palor, atus, 1. v. dtp. (act. collat. form, palo, are, Sulpieia Sat. 1, 43 in VVernsd. Poet. Lat. min. 3, p. 90) To wander hither and thither, wander about ; to be dispersed, to struggle (not in Cic. or Caes. ; most freq. in the purl, praes.) : I, Lit. : pal antes comites quoin montes inter opaeos Quae- rimus et magna dispersos voce ciemus, Lucr. 4, 577 ; cf. id. 5, 972 : vagi per agros palantur, Liv. 5, 44 : agmen per agros pa- latur, Liv. 27, 47 : palantes in agris op- pressit, id. 1, 11 : paiantes extra castra, Tac. A. 1, 30 : palatos aggressus, Liv. 35, 51 : ex i'uga palati, id. 8, 24 ; id. 3, 5 : — terga dabant palantia Teucri, Virg. A. 12, 738 : palantia sidera coeli, Lucr. 2, 1031 ; so, paluntesque polo Stellas, Virg. A. 9, 21 ; Plin. 9, 35, 55 : palante amni (Nilo), Plin. Pan. 30— II, 'Prop. : errare atque viam palantes quaerere vitae, Lucr. 2, 10 ; so, palantes homines (al. nnimi) passim ac rationis egentes, Ov. M. 15, 150. palpablliSi e. adj. [l.palpoj That can be touch: d, palpable (late Lat.) : tenebrae crassitudiue palpabiles, Oros. 1, 10 : tene- brae, Hier. in Jesai. 10, 32, 14. palpamcni mis, n. [id.) A stroking, caressing (late Lat.) : Prud. Hamart. 302. palpamentum; i. ; »• [id-J a strok- ing, flattering (post-class.) : muliebria palpameiita, Amm. 27, 12. * palpatio) onis, /■ [id.] A stroking, flattering, flattery ■■ uufer hinc palpationes, Plaut. Men. 4, 2, 43. palpatory oris, m. [id.] A slrokcr, trup., n flatterer: Plaut. Rud. 1, 2, 38; so id. Men. 2, 1, 35. palpebra; ae, /. (collat. form, palpe- bruin, i, it. , Non. 218, 19; Coel. Aur. Tard. 2, 1), An eyelid (usually in the plur.): I, Lit.: palpebrae sunt tegmenta oculo- rum . . . munitaeque sunt palpebrae tam- quam vallo piloriim, etc., Cic. N. D. 2, 57 ; Lucr. 4, 950 : Regulum rcsectis palpe- bris vigilando necaverunt, Cic. Tis. 19; cf. Tubei'o in Gell. 6, 4, 3. — In the sing.: Cels. 5, 2«, 23.— II. Transf., The eye- lashes: Plin. 11, 37, 56: capnos evulsas palpebral renasci prohibet, id. 25, 13, 99. palpcbralis, e, adj. [palpebra] Of or on the eyelids : palpebrales setae, Prud. Hamart. 880. palpebraris, e. ad j- ['d-1 °f or f° r the eyelids : collyria palpebraria, Coel. Aur. Tard. 4, 2 flu. palpcbratlO, ""is, /. [palpebro] A blinking with the eves: Coel. Aur. Acut. 1, 3; so id. Tard. 1,5. palpebro. '" I.e.». [palpebra] To iqinlt frequently, to blink: Coel. Aur. Acut. 2, 10. palpebrum> >. v - palpebra, ad ink. palpitatlO, onis, /• [palpito] A fre- quent and rapid motion, a palpitation. : cordis, a palpitation of the heart, Plin. 32, 5, 18 : oculorum, a blinking, id. 32, 10, 46 : partium singularum, id. 11, 4, 3. palpitatUS) us (occurring only in the abLsiug.) m. [id.] A frequent and rapid motion : Plin. 9, 30, 48. palpito. avi, atum, 1. v. intens. n. [ pulpu ] To move frequently and quickly, to tremble, throb, pant, palpitate: I, Lit.: cor palpitat, *Cic. N. D. 2, 9 : palpitat (lingua recisa), Ov. M. 6, 559: cerebrum uni hoinini in infanria palpitat, Plin. 11, 37, 49: in ovo gutta sanguinis salit palpi- tatque, id. 10. 53, 74 ; id. 11. 37, 65 —lisp. of persons or animals in the struggles of death : palpitat et positas aspergit san- guine mensas, Ov. M. 5, 40: semianimes palpiliintesque. Suet. Tib. 61 : jam palpi- tat arvis I'haedimus. Stat. Th. 8, 439 ; so id. ib. 9. 756; Calp. Eel. 2. 62— In an ob- bcene sense of coition : Juv. 3, 132. — Of things : hie arduus ignis Palpitat, Stat. Th 1072 PALI' 12, 70. —II. Trop. : animum palpitantem percussit. Petr. 10. I. palpo, avi, atum, 1. v. a., and pal- por, atu&, 1. v. dep. a. To stroke, to much sojily (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit.: modo pectora praebet Virginea pal- panda manu (al. plaudenda), Ov. M. 2, 866 Jahn : palpate lupos, Manil. 5, 702 : cum equum permulsit quis vel palpatus est, Ulp. Dig. 9, 1, I ; Sen. Ira, 3, 8. II. Transf., To carets, coax, wheedle, flutter : '„) abs. : hoc sis vide ut palpa- tur ! nullus est quando occepit, blandior, Plaut. Merc. 1, 2, 57; Lucil. in Non. 472, 6 : palpabo, ecquonam modo possim, etc., * Cie. Alt. 9, 9.— (/?) c. dat. : quam blande mulieri palpabitur, Plnut. Am. 1, 3, 9: cui male si palpere, recalcitrat undique tu- tus, Hor. S. 2, 1, 20. — (y) c. ace. : quem munere palpat Carus, Juv. 1, 35 ; App. M. 5, p. 379 Oud. 2. palpo, onis, m. [1. palpo] A flatter- er: Pei-s. 5, 176. palpum, i, » . or palpus, i. ™~ [i palpo] A stroking, caressing, flattering (a Plaulin. word) : timidam palpo percutit, Plaut. Am. 1, 3, 28 ; id. Pseud. 4, I, 35. Paluila, ae, /. (dressed in the mili- tary cloak). An epithet of Minerva : Enn. Ann. 1,24 ("Pallida apaludamentis," Var. L. L. 7^3, §37). paludamentum* i. «• A military cloak, soldier's cloak : I. In gen. (so very rarely) : cognito super humeroa fratris paludamento sponsi, quod ipsa confece- rat, Liv. 1, 26; so Sail. fr. ap. Non. 539, 3. — Far more freq.: H, In partic, A general's cloak: "paludamenta (sunt) in- signia atque ornamenta militaria . . . quae propterea, quod conspiciuntur qui ea ha- bent, ac hunt palam, paludamenta dicta," Var. L. L. 7, 3, § 37 ; cf., " omnia milita- ria ornamenta paludamenta dici (ait Ve- ranius)," Fest. p. 253 ed. Mall. ; Liv. 9, 5: paludamento eircum laevum brachium intorto, id. 25, 16 fin. : coccum imperato- riis dicatum paludamentis, Plin. 22, 2, 3 ; Val. Max. 1, 6, n. 11 : indutus aureo palu- damento, Aurel. Vict. Epit. 3. Agrippina, the mother of Nero, wore the paludamen- tum at the naval combat exhibited by the Emperor Claudius, Plin. 33, 3, 19 fin. (ace. to Tac. A. 12, 56 : ipse, Claudius, insigni paludamento neque procul Agrippina chlamyde aurata praesidere). — Ut illi, quibus erat moris paludamento mutnre praetextam, i. e. to exchange civil admin- istration for military command, Plin. Pan. 56 ; cf, togam paludamento mutavit, i. e. peace for war, Sail, fragm. ap. Isid. Orig. 19, 24. DaludatUS* a, um . a $- Dressed in a military cloak' (v. paludamenrum) : I. In gen. (so extremely seldom): "virgi- nes," Fest. p. 329 ed. Mall. — Hence for A soldier : qui invident stipendia paludatis, Sid. Ep. 5, 7. — Far more freq., II. I n partic, Dressed in a general's cloak : quum proficiscebamini paludati in provincias . . . consules vos quisquam pu- tavit ? Cic. Pis. 13 fin. ; cf. id. Sest. 33, 71 ; id. Att. 4, 13, 2 : Pansa nosier paludatus a. d. III. Kalend. Jan. profectus est, Cic. Fam. 15, 17, 3 : ut paludati (consules) exeant, Caes. B. C. 1, 6, 6 ; so Liv. 41, 10, 5 Drak. N. cr. : praesedit paludatus, Suet. Claud. 21 ; cf. Tac. A. 12, 56 : cumque pa- ludatis ducibus, Juv. 6, 399 : — aula, i. e. imperial, Claud. VI. Cons. Hon. 596. paludcstcr, trie, tre, adj. [2. palus] Marshy, swampy (late Lat.) : illuvies, Cas- siod. Variar. 2, 32. paludicdla, ae, comm. [2.palus-co1o] A dweller in fens or marshes, a bog-trotter (post-class.) : paludicolae Sicambri, Sid. Ep. 4. 1 fin. : Ravenna, id. Ep. 7, 17. * pallldlfer, era, erum, adj. [2. palus- fero J Marsh-making, swamp -making : aquae, Auct, Carm. de Philom. 42. paludlgfcna. ae„g. c. [2. palus-gigno] Miirshborn, that grows in marshes: palu- digena papyrus, Poet, in Anth. Lat. 2, p. 462 Rurm. paludivagus, "• «m, adj. [2. palus- vagorj Wandering about or among mo- rasses (a poet, word) : alumni, Avien. Pe- rieg. 312. paluddsus* «. urn, adj. [2. palus] Fenny, boggy, marshy) a poet word) : P AMP humus, Ov. M. 15, 268 : Nilus, Stat. S. 3, 2, 108 : Ravenna, Sil. 8, 602. palum, '. v. 1. palus, ad init. p&lumba; ae, v. palumbes. I pammbarius. », m. [palumbes] A kind of hawk, which attacks doves especial- ly : " palumbarius, thaaaoihovoi," Gloss. Philox. palumbes, is, m - and/, (collat. form, palumbua, l, m.. Cato R. R. 90; Col. 8, 8; Mart. 13, 67; also as the proper name of a gladiator, Suet. Claud. 21: — palumba, ae, /., Cels. 6. 6, 39) A wood-pigeon, ring- dove: macrosque palumbes, Lucil. in Non. 219,6; Pompon, ib. 9; Var.R.R.3,9; Cic. poet. ap. Serv. Virg. E. 1. 58: raucae. tua cura, palumbes, Virg. E. 1, 58. — Pro- verb.: palumbem alicui ad areain addu- cere, to furnish one a good opportunity to do a thing, to bring the fish to one's net: Plaut. Poen. 3, 3, 63 : — duae unum expeti- tis palumbem. the same cock-pigeon, i. e. the same lover, id. Bacch. 1, 1, 17. Palumbinum; h «• a town of the Samni'es, Liv. 10, 45. palumbinus, a, um, adj. [palumbes] Oj wood-pigeons : caro, Plin. 30, 12, 36 : liiuum, id. 30, 8, 21 : ovum, Lampr. Alex. Sev. 13. palumbulllSj i. m. dim. [id.] Little wood-pigeon, little dove, as a term of en- dearment (a post-class, word) : teneo te meum palumbulum, meum passerem, App. M. 10, p. 720 Oud., et al. palumbUS, '. m -i v - palumbes. 1. palus, i,- m. (neutr. collat. form, palum, i, Var. in Non. 219, 18; v. in the i'ollg.) A stake, prop, stay, pale : I. L i t (very freq. and quite class.) : ut figam pa- lum in parietem, Plaut. Mil. 4, 4, 4 ; id. Men. 2, 3, 53 : damnati ad 6upplicium tra- diti, ad palum alligati, Cic. Verr. 2, 5, 5 : palis adjungere vitem, Tib. 1, 8, 33 ; Ov. F. 1, 665 : palos et ridicas dolare, Col. 11, 2 ; Var. 1. 1. — The Roman soldiers learn- ed to light by attacking a stake set in the ground, Veg. Mil. 1, 11 ; 2, 23 ; hence, aut quis non vidit vuinera pah? Juv. 6, 246. And, transf, exerceamur ad palum : et, ne imparatos fortuna deprehendat Hat nobis paupertas familiaris, Sen. Ep. 18. — In the lang. of gladiators, palus primus or palusprimus (called also machaera Her- culeana, Capitol. Pert. 8) signified a glad- iator's sword of wood, borne by the secu- tores, whence their leader was also called primus palus: Lamp. Commod. 15; Inecr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 094. II. Transf, The virile member: Hor. S. 1, 8, 5. 2. palus, "dis (gen. plur. paludum. Caes. ^S. G. 4, 38, 2 Oud. : paludium, Liv. 21, 54, 7 Drak. ; Just. 44, 2 fin.) f. A swamp, marsh, 7norass, bog, fen, pool: I, Lit. : illepaludes siccare voluit, Cie. Phi). 5, 3 : paludes emere, id. Agr. 2, 27: palus erat non magna inter nostrum atque hos. tium exercitum, Caes. B. G. 2, 9; id. ib. 2, 16 : Cocyti tardaque palus innabilis un- da, Virg. G. 4, 479 : sterilisve diu palus ap- taque remis, Hor. A. P. 65. — H. Transi., A reed that grows in marshes : tomentum concisa palus Circense vocatur, Mart. 14, 106 ; id. 11, 32. palusca, ficus. A kind of fig, Cloat in Macr. S. 2, 16 dub. palustcr; trie, tre, adj. [2. palus] Fen- ny, marshy, swampy: I, Lit.: ager, Liv. 36, 22 ; id. 22, 2 : ulva, Virg. G. 3, 175 ; Col. 8, 14. — In the plur. sub^t, palustria, ium, it., Swampy places, Plin. 14, 16, 19, no. 5. — II, T r o p. : lux, i. e. a filthy, vicious life, Pers. 5. 60. pammachum, i. ■><■ = -anuhxiov, An athletic contest, consisting of wrestling, boxing with the naked fists, and boxing with the cestus : in quibus (ludis) conteridit pammachum (al. pammacho) quod nos pancratium vocamus, Hyg. Fab. 273 ; so InFcr. ap. Fabr. p. 106, n. '226. Pammcncs, is, ">■ A Greek rhetori- cian, insiructur of Brutus, Cic. Brut. 97; id. Or. 30 ; id. Att. 5, 20.— Hence, Pamme- nia ilia niihi non placent, Cic. Att. 6, 2, 10. PamphajniS, i, ">■ The name of a dog, Ov.M.3, 210. PamphlhlS, i. m.., njuib^os, ^Gre- cian proprr name. So, I, A disciple of Pla- to, whom Epicurus heard, Cic. N. D. 1, 26. PAN — II. A celebrated painter, a native of Am- phipolis, the instructor of Apclles, Plin. 35, 10 and 11. — HI. A rhetorician, Cic. de Or. 3,21; Quint 3, 6,33. Pamphyha, ae, /., JlapthvXia, A country on the sea-coast of Asia Minor, be- tween Lycia and Cilicia, Mel. 1, 14 ; 1'lin. 5, 27, 26; Cic. de Div. 1, 1, 2; Stat. S. 1, 4. 77.— H. Deriv., Pamphylms, «, um, adj., Pamphijlinn : tellus, Luc. 8, 249: mure, l'lin. 5, 31, 30. — In the plur, Pam- phylii, orum, ?«., The Pamphylians : Cic. de Div. 1, 15. pampinaccus. a, um, i. q. pam- pffieus, Col. 12, 20, 5 dub. pampinarius. n, um, adj. [pampi- nus] Of or belonging to tendrils, that has tendrils: palmitum duo genera sunt : al- terum, quod, quia primo anno plerumque frondem sine fructu affort, pampinarium vocant, etc., Col. 5, 6, 29 : sarmentum, id. 3, 10, '5: virga, id. 3, 10, 7; materiae, id. 4. 24, 11. — (fi) Sub St.: pampinarium, ii, «., i. q. pampinarium sarmentum, A ten- dril-branch, leaf-branch : Plin. 17, 21, 35, n. 3. pampmatlO. onis, /■ [pampino] A breaking off of superfluous teiidrils and leaves of vines, a lopping or trimming of vines : ut frequenti pampinatione super- vacua detruhantur, Col. 4, 6, 1 ; cf. ib. § 5 ; 4, 7, 1 ; 4, 28, 1 ; Plin. 17, 1, 1 : prima, Col. 11, 2, 38. pampinator. oris, m. [id.] One who plucks or lops off the superfluous tendrils and leaves of vines, a vine-trimmer : Col. 4, 10, 2 : industrius, id. 4, 27, 5. 1. pampinatus, «. »m> ?'"'-. from pampino. 2. pampinatus. a, «m, adj. [pam- pinus] Having tendrils and leaves: I. Lit: lanceam argenteam pampinatam libraram triginta, Gallien. in Ep. ap. Treb. Claud. 17. — II. Transf., Tendril-shaped, tendril-like: Plin. 16, 42, 82. pampineus a, um, adj. [id.] Full of tendrils or vine leaves, consisting of ten- drils: uvae, Ov. Pont. 3, 1,13: vites, id. ib. 3, 8, 13 : umbrae. Virg. E. 7, 58 : auctum- nus, id. Georg. 2, 5 : haetae, wrapped round with vine leaves, id. Aen. 7, 396 : ratis, decked with vine-branches, Prop. 3, 15, 26 : odor, the perfume of wine, id. 2, 24, 29 : corona, of vine-leaves, Tac. A. 11, 4. pampino? 5vi, atum, 1. v. a. [id.] To pluck or top off the superfluous tendrils, shoots, and leaves of vines, to trim vines : I. Lit.: "pampinarc est ex sarmento co- les qui nati sunt, de iis, qui plurimum va- lent, primum ac secundum, nonnum- quam etiam tertium relinquere, rcliquos decerpere," Var. R. R. 1, 31, 2 ; Cato R. R. 33 : pampinandi modus is erit, ut opa- cis locis humidisque et frigidis aestate vi- tis nudetur, foliaque palmitibus detrahan- tur, Col. 5, 5, 14 : vineas, Plin. 18, 27, 67, no. 2; Col. Arb. 11. — II. Transf.. in gen., To trim or prune trees : salix non minus, quam vinea pampinatur, Col. 4, 31, 2 ; id. 5, 21 ; so id. 11, 2. pampinosus. », um, adj. [id.] Full of foliage, leafy, branchy: vitis, Col. 5, 5; Plin. 23, 1, 16. pampillllS, I, m. and/, (in the /em. : circumtiua pampinus, Claud. III. Cons. Stil. 366 : opaca, id. Epith. Pall, et Celer. 5; cf. Donat. p. 1747 P.; Serv. Virg. E. 7, 58. ace. to which Varro often used the word as a/em.) A tendril or young shoot of a vine; a vine-leaf: I, Lit: Col. 4, 22 : ex gemmis pampini pullulant id. 3, 38 : pampinos detergere, Plin. 17, 22, 35, n. 11 : pampinos detrahere, id. 17, 22, 35, n. 19, — Of a vine-leaf, the foliage of a vine : uva vestita pampinis, Cic. de Sen. 15 ; Virg. G. 1, 448 : ornatus viridi tempore pampino Liber, Hor. Od. 4, 8, 34 : pam- pini den9itas, Col. 3, 2. II. Transf., A clasper or tendril of any climbing plant : Plin. 16, 35, 63 ; id. 9, 51,_74. Fan. Panos- '"■. Uav, Pan, the god of the woods and of shepherds, the son of Mercury and Penelope, Cic. N. D. 3, 22 ; Hyg. Fab. 224 : Pan erat armenti eustos, Pan numen equarum, Ov. F. 2, 277. He was represented under the form of a goat ; hence. Pan semicaper. Ov. M. 14, 316; cf. Sil. 13, 327. His mistress, Sy- Y y y P AN C rinx, was transformed, at her request,.by the nymphs into a thicket of reeds, from which Pan made the shepherd's pipe (ot- peyl), Lucr. 4, 590 ; Ov. M. 1, 689. He is also said to have fallen in love with Luna, and to have gained her favor by the pres- ent of a ram, Virg. G. 3, 391 Serv. In war he was regarded as the producer of sudden, groundless (panic) terrors, Val. Fl. 3, 46. — He was called, at a later pe- riod, the god of All (rb ttSv), Macr. S. 1, 22. — II. In the plur., Panes, Gods of the woods and fields resembling Pan, Ov. Her. 4,171; id. Met. 14, 638. In the ace, Punas, Col. poet. 10, 427. panaca, -4 hind of drinking-vessel, Mart. 14, 100 in lemm. t panacea, ae, /., panaccs. is. »•■ also panax, acis, m. = navaKcia, niivaKei, jtitvai. : I, An. herb to which was ascribed the power of healing all diseases, all-heal, panacea, " Plin. 25, 4, 11 sq. :" odorifera panacea, Virg. A. 12, 419 : panaces ipso nomine omnium morborum remediapro- mittit, Plin. 25, 4, 11 ; id. 26, 8, 58 : panax levi et subacta terra rarissime disseritur, Col. 11, 3, 29.— II. A plant, called also li- gusticum silvestre : ligusticum silvestre panacem aliqui vocant, Plin. 19, 8, 50. — III. A plant, called also cunila bubula, Plin. 20, 16, 60.— IV. Personified, Pana- cea, ae, /., One of the four daughters of Aesculapius, Plin. 35, 11, 40, § 137. Panactius. ii, »«■, Havdinos, A cele- brated Stoic, a native of Rhodes, the in- structor and friend of Scipio Africanus the Younger, Cic. Off. 1, 26 ; id. de Or. 1, 11 ; id. Off. 1, 1 ; 3, 2 ; Hor. Od. 1, 29, 14 ; Vellej. 1, 13. PanaetoIlCUSi a, um, adj., Uavat- to)\ik6s, Of or belonging to the whole of Aetolia, Panaetolian : concilium, Liv. 31. 32. PanaetollUS; a, um, adj., Tlavairu- Ajof, Pertaining to the whole of Aetolia, Panaetolian : I. Concilium, A general as- sembly or congress of the Aetolians : Liv. 31, 29 : concilium, Liv. 31, 32 ; 35, 32.— II. Tanaetolium, (*prob. sc. 6'pos), A very high mountain in Aetolia, Plin. 4, 2, 3. panaricium. ii. «■ [corrupted from paronychium] A disease of the finger- 7i ails : App. Herb. 42. pananolum. i, >'■ dim. [panarium] A small bread-basket : Mart 5, 49. panarium, ", «• [panis] A bread- basket : " hinc panarium, ubi id (sc. pa- nem) servabant, sicut granarium, ubi gra- imm frumenti- condebant, unde id dic- tum, Var. L. L. 5, 22, § 105 ; Plin. Ep. 1, 6 ; Suet. Calig. 18 ; Stat. S. 1, 6, 31. I panarius. ii, m - [id-] A bread-seller : "panarius, apToruXqs," Vet. Gloss. tpananftthenaicon, i. n. = 7rava6iiva- , AH ointment made in Ailtcns, Plin. 13, 1, 2. Panathcnaicus- a, um, adj., Tlara- dnva'iKOs, Of or belonging to the Panathc- naea (a popular festival of the Atheni- ans) ; hence, subst : I. Panathenaica, drum, 7i. (sc. solemnia), The Panathenaea, Var. in Serv. Virg. G. 3, 113.— H. Pana- thenaicus, i, m. (sc. liber), A holiday ora- tion of Isocrales pronounced at the Pana- thenaea, Cic. Or. 12; id. de Sen. 5; cf. Aus. Prof. 1, 13. Panax- acis, v. panacea. i pancarpineus. a, um, adj. [pan- carpus] Composed of all kinds of fruits : cibus, Var. in Non. 264, 27. t pancarpius and pancarpus, a, um, 007. = irayicnpirfOS and TrayKap-o;, Consisting or composed of all kinds of fruits: I. Lit: "pancarpiae dicuntur coronae ex vario genere florum factae," Fest. p. 220 ed. Mull. : Jesum cognomi- nant Soterem et Christum . . . Quam propius fuit de Atticis historiis pancarpi- am vocari (alluding to the olive-branch, ornamented with all sorts of fruits, which was carried about by boys in Athens on a certain festival), Tert. ad Val. 12.— H. Transf, Of all sorts : nomine pancarpi, qui in ludicris muneribus edi solet, prop- ter omnium generum, quae inerant, bes- tias, exagitatis Arcam Noe, Aug. adv. Se- cund. 23. Panchaeus. v. Panchaia. Panchaia. ae./, Uayxaiu, A sandy P AN D region in Arabia Felix, where good frank incense greto: totaque tiiriieris Panchaia pinguis arenis, Virg. G. 2, 139 ; cf. l'lin. 10, 2, 2; Val. Fl. 6, 119 ; Claud. III. Cons. Honor, f. — II. Deriw. : A. Panchae- us, n , uni, adj., Pmichaeau : odores, Lucr. 2, 417 ; so Virg. G. 4, 379 ; Ov. M. 10, 478. -B. Panchaicus. a, um, adj.. Pan- chaean : resinulae, Aril. 7, 233. — C. Pan- chaius. !1 t um, adj., Panehocan : tellus (al. Panachaica), Ov. M. 10,309: cinnama. Claud. Nupt Honor, et Mar. 94. panchrcstarius. ii. >"■ [panchres- tun] A confectioner : coquos, panchresta- rios, Am. 2, 70. ' panchrcstus (parich'ristue), a. um, adj., T7iiyxpr]<>™f, Good or useful for every thing : medicamenta, Plin. 36, 20, 38 ; id. 23, 7, 71. — II. Quum omnes ejus comites iste sibi suo illo panchresto medicamento amicos reddidisset, by his sovereign reme- dy, i. e. money, Cic. Verr. 2, 3, i^5. t panchromos, i, »"■ = ndyxpupos (all-colored), A plant, called also verben- aca, App. Herb. 3. ' panchrus. i, m. = Tn'^xpo-'i (°f , a " colors), A variegated precious stone, Plin. 37, 10, 66. I PanchrySOS. en, adj. = miyxpvoof, All golden : Berenice urbs, quae Panchry- sos cognominata est, Plin. 6, 29. 24. pancratias. ae, ™-. for pancratias- tes, A paucratiast: Gell. 13, 27, 3 (al. pan- cratiastae). 1 pancratiastes. ae, m. = Trn; xpa- riaorfitt A combatant in the pancratium, a paucratiast : Diagoras tres filios adoles^ centes habuit, unum pugilem, alterum pancratiasten, tertium luctatorem, Gell. 3, 15; Plin. 34, 8, 19, no. 3 : Quint. 2, 8, 13. * pancratlCC. adv. After the maimer of the pancratiasts : pancraticc atque atli- letice valere, i. e. heartily, finely, Plaul. Bac. 2, 3, 14. t pancratium, ii. »■ = nay K p*Tiov ■. I. A complete combat, a kind ot gymnastic contest which included both wrestling and boxing; cf. Quint. 2, 8, 13: etpatitur duro vulnera pancratio, Prop. 3, 12, 8 ; Sen. Ben. 5, 3 : Autolycos pancratio vie tor, Plin. 34, 8, 19, no. 17; cf. id. 35, 11, 40, no. 32.— II, The herb succory, Plin. 20, 8, 30. — HI. A plant, called also scilla pu- silla, Plin. 27, 12, 92. t pancr atlUS. a, -im, adj. = TtayKpd- rwi, Pancratian : metfum pancratium, a trochaic metre, consisting of a monome- ter hypercatalectus, Serv. Centimetr. p. 1819 P. 1. Panda, ae, /. [2. pando] A Roman goddess ; ace. to Aelius in Non. 44, 7, Ce- res ; Varro, however, distinguishes her from Ceres : Var. in Gell. 13, 22, 4 : quod T. Tatio, Capitolinum ut capiat collum, viam pandere atque aperire permissum est, dea Panda est appellata vel Pantica, Arn. 4, 128 : " Panda, dpijvnS Sefs,'' Gloss. Philox. cf. Hart. Relig. d. Rom. 2, p. 76 sq. 2. Panda, ae, m. A Scythian river, Tac. A. 12, 16. Pandana, ae,/ [2. pando] One of the oldest gates of Ro7ne, so called because it always stood open: "Saturnia porta, quam Junius scribit, ibi, quam nunc vo- cant Pandanam," Var. L. L. 5, 7, § 42 : " Pandana porta dicta est Romae, quod semper pateret," Fest. p. 220 ed. Mull. Pandataria (Pandateria or Panda- toria), ae, / A small island in the Tyr- rhenian Sea, a place of exile under the em- perors, now the Island of St. Maria, Var. R. R. 1, 8, 5 ; 3, 5, 7 ; Suet. Tib. 53 ; Tac. A. 1, 53. pandatio. onis, / [1. pando] A warping ot wood : Vitr. 7, 1. t pandcctei', eris, m. = -navhKrr'ip (all-containing), The title of the fourth book of the 7cork of Apicius. tpandectes or „ta, ae, m. = 7rai- SeKTyS, A book that co7Uains every thing, a complete repertory, a title frequently giv- en to books; cf. Gell. 13, 9; Plin. H. N. praef., § 23 : I, In gen.: ripvissime Tiro in Pandecte non recte dici ait, Charis. p. 186 P. — II. In partic. : Pandectae. arum, m., The title of the collection of Ro- man laws made by order of Justinian from the writings of Roman jurists ; the Pan-, dccls : Justinian, in Ep. ad Senat 1073 P AN D 1 pandcmus; a, " m > a ^j- — -navlnpos, Affecting all the people, public, general : lues, an epidemic, Amm. 19, 4, 7. + pandicularis dicebatur dies idem et communicarius, in quo omnibus diis communiter sacrificabatur, Fest. p. 220 «■d. Mull. pandlCUlor, ari, v. dep. [2. pando] To stretch one's self: ut pandiculans osci- tatur, Plaut. Men. 5, 2, 80; cf., "pandicu- lari dicuntur, qui toto corpoi'e oscitantes I'xtenduntur, eo quod pandi fiunt," Fest. [j. 230 ed. Mall. Pandioni 6nis, m., TIavfiiuiv : I. A king of Athens, father of Prague and Phil- nmela.Myg. Fab. 48 ; Ov. M. 6, 426 : Pandi- ouis populus, i. e. the Athenians, Lucr. 6, L142 : Pandione nata, i. e. Progne, Ov. M. 6, G34 ; also, transf., for the nightingale, Ov. Pont. 1, 3, 39: Cecropiae Pandionis ;u-ces, Mart. 1, 26. — B. Deriv., PandlO- aias, a, urn, adj., Pandionian : Pandio- iiine 'Athenae, Ov. M. 15, 430 : Pandionia Orythia, the sister of Pandion, Prop. 1, 20, 31 : res Pandioniae, the Athenian state, Claud. IV. Cons. Honor. 506: arces, the citadel of Athens, id. Rapt. Pros. 2, 19 ; also called mons, Stat. Th. 2, 720 : volu- t'res, the nightingale and the swallow, Sen. 1 )ctav. 8 : cavea, the Athenian theatre, Sid. Oarm. 23, 137. II. A son of Jupiter and Luna, Hyg. Fab. praef. 1. pandO; avi, atum, 1. v. a. and n. [pandus] I, act., To bend, bow, curve any thing : pandant enim posteriora, Quint. II, 3, 122 : manus leviter pandata, id. 100. — (/3) Mid., To bend itself, to bend: de- secti quoque (cucumeres) 6i quid obstet, rersi pandautur curvanturque, Plin. 19, 5, ■23 ; id. 16, 42, 81 ; so id. 16, 39, 74 ; 40, 79 ; id. 11, 10, 10: firmiora juga sunt alligan- rta, ut rigorem habeant nee pandentur onere fructuum, Col. 4, \6fin. — H, Neutr., To bend itself, to bend : ulmus et fraxi- nus celeriter pandant, Vitr. 2, 9 ; id. 6, 11. 2. pando- pandi (ace. to Prise, p. 891 P), pansum and passum, 3. v. a. To spread nut, extend; to unfold, expand: I, Lit.: pandere palmas Ante deum delubra, Lucr. 5, 1199; so, pennas ad solem. Virg. G. 1, 398 : vela, Cic. Tusc. 4, 5 : retia, Plin. 9, 8, 9 : telas in parietibus latissime, id. 29, 4, 27: aciem, to extend, deploy, explicare, Tac. H. 2, 25 ; 4, 33 : rupem ferro, i. ; e. to split, Liv. 21, 37,— (|3) Mid.: immenea panditur planities, spreads itself out, Liv. 32, 4 : ubi mare coepit in latitudinem pandi. Plin. 6, 13, 15. 2. In panic, in econom. lang., To spread out to dry, to dry fruits : ficos pan- .lf;re,Col.2,22,3: uvas in sole, id. 12, 39, 1. B. Transf., To throw open, to open any thing by extending it; and, mid., to open itself, to open (mostly poet.) : pan- dite atque aperito propere januam hnnc Orci, Plaut. Bac. 3, 1, 1 : pandite, sulti', ienas (?'. c. palpebras), Enn. Ann. 12, 7 (in Fest. s. v. GENAS, p. 94 ed. Mall.) : divi- diinus inuros et moenia pandimus urbis, Virg. A. 2, 234 : (Cerberus) tria guttura pandens, id. ib. 6, 421 : agros pingues, to lay open, i. e. to plough up, Lucr. 5, 1247 : piceae tantum taxique nocentes Interdum nut hederae pandunt vestigia nigrae, dis- close, Virg. G. 2, 257. — Mid. : panduntur inter ordines viae, Liv. 10, 41: cum Cau- da omnis jam panditur Hydra, i. e. dis- plays itself, appears, Cic. Ar. 449. II. Trop. : A. To spread, extend; and with se, to spread or extend itself: et quum r^mpora se veris florentia pandunt, Lucr. ii, 359 : ilia divina (bona) longe lateque ee .janduntcoelumquecontingunt, Cic. Tusc. \ 25 : pandere vela oratlonis, id. ib. 4, 5 ; see also under Pa., B. B. To open: viam alicui ad dominatio- ru-in," Liv. 4, 15 : viam fugae, id. 10, 5. 2. I" partic, To unfold in speaking, ut make known, publish, relate, explain (mostly poet.) : omnem rorum naturam dictis, Lucr. 5, 55 ; so, primordia rerum, id. 1,50: res alta torra et caligine mersas, Virg. A. 6, 267 ; id. ib. 3, 252 ; id. ib. 3, 479 : nomen, Ov. M. 4, 679 : fata, Luc. 6, 590 : Hesiodus agricolis praecepta pandere or- alis. Plin. II. N. 14 praef. — Hence, A. pansus, a, urn, Pa., Spread out, outspread, outstretched, extended (mostly 1074 PANE post-Aug.) : manibus et pedibus pansis, Vitr. 3, 1 : suppliciter pansis ad numina paluiis, Germ. Arat. 68 : sago porrectius panso, Amm. 29, 5 : pansis in altum bra- chiis, Prud. Cath. 12, 170: panso currere carbaso, id. adv. Symm. praef. 1, 48. B. passus, a, um (cf, "ab eo, quod est pando passum veteres dixerunt, non pansum," etc., Gell. 15, 15), Pa., Outspread, outstretched, extended, open: A. Lit.: velo passo pervenire, under full sail, Plaut. Stich. 2, 2, 45 ; so, velis passis per- vehi, Cic. Tusc. 1, 49, 119 : passis late pal- mis, Caes. B. C. 3, 98 : passis manibus, Plin. 7, 17, 17 : — crinis passus, and more freq. in the plur., crines passi, loose, disheveled hair: capillus passus, Ter. Ph. 1, 2, 56; Caes. B. G. 1, 51; id. ib. 7, 48; eo Liv. 1, 13 ; Virg. A. 1, 480 ; Gell. 15, 15, et saep. 2. Transf, Spread out to dry (v. su- pra, no. I., 2) ; hence, dried, dry : uvae, Col. 12, 39, 4 ; Front. Ep. ad M. Caes. 4, 4ed. Maj. ; so, acini, Plin. 14, 1, 3 : racemi, Virg. G. 4, 269 : rapa, Plin. 18, 13, 34 : uva passa pendilis, Plaut. Poen. 1, 2, 99 :— lac passum, boiled milk, Ov. M. 14, 274. — Transf.: rugosi passique senes, dried up, withered, Lucil. in Non. 12, 5. b. Sub St., passum, i, n. (sc. vinum), Wine made from dried grapes, raisin-win e : "passum nomioabant, si in vindemia uvam diutius coctam legerent, eamque passi es- sent in sole aduri," Var. in Non. 551, 27 : passo psythia utilior, Virg. G. 2, 93 ; cf. " Col. 12, 39 ; Plin. 14, 9, 11 ; Pall. 11, 19 :" passum quo ex sicciore uva est, eo va- lentius est, Cels. 2, 18. B. Trop., verba passa, Prose (post- class.) : App. Flor. p. 15. Pandora; se {gen., Pandoras, Plin. 36, 5, 4, § 19),/., Yiav&oipa, The first wom- an, made by Vulcan at Jupiter's command, and presented with gifts by all the gods, the wife of Epimetheus and mother of Pyrrha, Hyg. Fab. 142. — Proverb., Pandora Hesi- odi, of a work executed by several hands, Tert. adv. Valent. 12. pandoras or pandurus, '. '".., i. q. pandura, Isid. Orig. 3, 20, 8. Pandosia, ae, /., n«>«Wi «™; adj.-=irnvnyv- ptKv*;, Of or belonging to a public assem- bly or festival ; hence, subst, panegyri- cus, i, to,, The festival oration of Isocratcs, in which he eulogized, the Athenians : Cic. Or. 11 ; so Quint. 10, 4, 4.— II. Transf, Praising, laudatory, eulogistic : libelli, panegyrics, Aus. Prof. 1, 13. — More freq. subst., panegyricus, i, m., A eulogy, pane- gyric : Quint. 2, 10, 1 1 ; cf. id. 3, 4, 14 : eti- nm malos panegyricis mendacibus adu- lantur, Lact. 1, 15. t panegyxistai «e, m. = mvriyvpta- rrjs, A eulogist, panegyrist : Sid. Ep. 4, 1. I panerOS; Otis, fi = navc'po>s, A pre- cious stone, supposed to have the property of ■making fruitful, Plin. 37, 10, 66,— it. l'aneros, A Roman surname, Suet. Ner. 30. —As a slave-name, Inscr. ap. Marin. Fr. Arv. p. 631. P ANI Pangraeus, i, m., and Pangaeai orum, n., Hayxatov opoS, A mountain of Thrace, on the borders of Macedonia, near Philippi: Mons Pangaeus, Plin. 4, 11, 18: flerunt Rhodopeiae arces Altaque Pan- gaea, Virg. G. 4, 462.— H. Deriv., Pan- faCUS; a » ura > adj., Pangaean ; also for hracian : nemora, Sil. 2, 73 : juga, Val. Fl. 4, 631 : arx, id. 1, 575. paDgOj nx '. nctum, and pegi or pepi- gi, pactum, 3. [PACO or PAGO; whence also paciscor] v. a. To fasten, fix; to drive in, sink in. 1, Lit.: "pangere figere ; unde plan- tae pangi dicuntur," Fest. p. 213 ed. Mull. : clavum, Liv. 7, 3 ; v. clavus : tonsillam pegi laevo in litore, Pac. in Fest. s. v. TONSILLA, p. 356 ed. Mull. ; Col. poet. 10, 252 ; Pall. 3, 9. B. Transf.: 1, To set, plant any thing : ramulum, Suet. Galb. 1 : vicena millia malleolorum, Col. 3, 12, 3 : lactu- cam, id. 11,. 3 : taleam olearum, id. 11, 2. — Hence, transf, filios, to beget children, Tert. Apol. 9 fin. 2. To set or plant any thing ?oith any thing : ipse eeram vites pangamque ex ordine colles, Prop. 3, 17, 15; so, vitiaria malleolis, Col. 11, 2, 18. II, T r o p. : A, versus or carmina, like componere, To make, compose : hor- rida Romuleum certamina pango ducl- lum, Enn. Ann. 1, 1 ; cf, hie vostrum panxit maxuma facta patrum, id. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 : carmina, Lucr. 4, 8 ; so, versus de rerum natura, id. 1, 26 : aliquid Sophocleum, Cic. Fam. 16, 18 fin. : avex- Sora, id. Att. 2, 6, 2: poemata, Hor. Ep. 1, 18, 40 : chartas, Mart. 11, 3 : pangendi facultas, Tac. A. 14, 16; Val. Max. 2, I fin. B. To fix, settle, agree upon, conclude, stipulate, contract (quite class., but only in the perf forms ; for the pracs. and fut., pacisci was used) : ducentis Philippis rem pepigi. Plaut, Bac. 4, 8, 38 : terminos, quos Socrates pepigerit (al. pegerit), Cic. Leg. 1, 21, 56 : lines, id. Pis. 16 : si quia pepige- rit ne illo (medicamento) usquain postea uteretur, id. Off. 3, 24 ; so with a follg. ne, Tae. A. 13, 14 : pacem nobiscum pepigis- tis, ut, etc., Liv. 9, 11 : inducias pepigisse. id. 27, 30 : non fuit armillas tanti pepigis- se Sabinas, Ov, Am. 1, 10, 49 : resumere libertatem occultis insidijii pepigerant, Tac. A. 14, 31 : cui pretium pepigerat, id. ib. 14, 42. Freq. of a marriage contract : quod pepigere viri, pepigepunt ante pa- rentes, Catull. 62, 28: te peto quam lecto pepigit Venus aurea nostro, Ov. Her. l(i, 36 : tiaec mini se pepigit, pater hanc tibi. id. ib. 20, 157.^ t pazigfOniUSi iij m. = Trnyyuivtog, A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37. 10, 66. Panhormus »nd Panhormita- nUSj v - Panormus. panicclluS) •. m - dim. [panis] A little loaf: Plin Val. 1, 6. paniceus; a . um > <*4i- [ icl -] Made of bread : milites panicci (a comic expres- sion), Plaut. Capt. 1, 2, 59 : raensae, i. c. large cakes of bread, Serv. Virg. A. 3, 257. paniciumi "> «• T'd.] I. Any thing baked, as bread, cakes, etc. : Cassiod. Var. 9, 5. — II. For panicum, Italian panic- grass : Paul. Nol. Ep. 3 ad Sever. ; so Edict. IMocl. p. 27 ; cf. Not. Tir. p. 112. panicula ( als0 > panucula, Fest. p. 220 ed. KlCUl., and contr., panucla, Non. 149, 22), ae, /. dim. [panus] A tuft, a panicle on plants: I. Lit.: panicula tcctoria. tufts of thatch, i. e. the tufts of reeds used for thatching. Plaut. Mil. 1, 1. 17 ; cf. id. Rud. 1, 2, 34; Plin. 16, 10, 19: Graecula rosa convolutas habet foliorum panicu- las, id. 21, 4, 10 : panicum a paniculis dic- tum, id. 18, 7, 9, n. 3.— H. Transf., A swelling, tumor: Scrib. Comp. 82; eu App. Herb. 13. paniClinii J> ". Italian panic-grass, panicum Italicum, L. : Caes. B. C. 2, 22 ; cf. Plin. 18, 7, 10, «. 3. panifoXi icis, m. [panis-facio] A bread- maker, baker: Theod. Prise. 4, 2; cf, "pa- nifcx, apTOKOtCs," Gloss. Philox. paniflClUm (panef), ii, n. [id.] Th' making of bread: J, Lit: "a pane et faciendo panificium coeptum did," Var. L. L. 5, 22, § 105. —II. Transf., Any PANN ihi.ug bakca. ; as, bi end, cakes, etc. : Ccls. 2, 18 ; id. ib. : verbenas coronasque et pa- .iticia libcrtus obfilisse ei visus est, offer- ing-cakes, Suet. Vesp. 7. p anion, iii n - A plant, also called sa- tyiion, App. Ileii.. 15. FaniOniUS) a, um, adj., Ilanuivioi;, Of or belonging to all Ionia, sacred to all Ionia, Pantonian : regio omnibus It li- bus sacra et idee Panionia appellata, PI in. 5, 29, 31 : Apollo, Vitr. 4, 1.— (/?), Subst., Panionium, ii, n., i. q. regio Panionia: ibi est Panionium, sacra regio, et ob id eo nomine appellata, quod cam communiter [ones colunt. Mela, 1, 17, 2. panis* i 8 » m - (neutr. collat. form, pane, is, Plaut Cure. 2, 3, 88, ace. to Non. 218, 12, and Charis. p. 69 and 114 P. ; cf. also, •' non item apud vos est positum hoc pane et hie panis ? etc., Am. 1, 3(1. — In the gen. plur., panium, ace. to Caes. in Cha- ris. p. 69 and 114 P., panum, ace. to Prise, p. 771 ib.) [also, in Oscan and Sicilian, pa- nos ; cf. MU11. Etrusk. 1, p. 39] Bread, a loaf: J. Lit. 1 : tunc farinam aqua eparsit et assidua traetatione perdomuit finxitquc panem, etc.. Sen. Ep. 90 med. : a pistore panem petimus, vinum ex oenopolio, Plaut Asin. 1, 3, 48; id. Pers. 4, 3, 2: co- messe panem tres pedes latum potes, id. Bacch.4, 1,8: panis rubidus, id. Casin. 2, 5, I : cibarius panis, coarse bread (v. cibari- us), Cic. Tusc. 5, 34 : secundus, black bread, Hor. Ep. 2, 1, 123: ater, Ter. Eun. 5, 4, 17 : durus ac sordidus, Sen. Ep. 119 : siccus, dry bread, id. Ep. 83 : panis ple- bcius, 8iligneus, id. Ep. 119; cf., panis te- ner et niveus mollique eiligine factus, Juv. 5, 70 : vetus aut nauticus, Plin. 22, 25, 68 : lapidosus, Hor. S. 1, 5, 88 : mollia panis, the crnmb, Plin. 13, 12, 36 : panis crusta, the crust, id. 13, 12, 36 : mncida caerulei panis consumere frusta, Juv. 14, 128. II. Transf, A mass in the shape of a lonf a loaf: panes aeris, Plin. 34, 11, 24 : aut panes viridantis aphronitri, Stat. S. 4, 9, 37. PanisCUS; j. m -y Tiuvioicos : I. A little Pan, a rural deity : si Nymphae, Panisci etiam et Satyri, Cic. N. D. 3, 17 ; id. de Div. 1, 13 fin. ; 2, 21, 48.— II. A Roman surname, lnscr. ap. Gud. 172, 3. pannaiius, a, um, adj. fpannus] Of or pertaining to cloth ; subst., pannaria, orum, n., Presents of cloth, Stat. S. 1, 6, 31. i panncus, a, um, adj. [id.] Ragged, tattered: " panneus, pa^n'os." Gloss. Phil. pannicularius. a, urn, ai, j- [pannic- ulusj OJ or belonging to rags or tatters : pannicularia causa, Ulp. Dig. 48, 20, 6. — II. Subst., pannicularia, orum, n., Rags, tatters, ragged clothes : Ulp. Dig. 48, 20. 6. panniculitis, i. m - dim. [pannus] A small piece of cloth, a rng : Cels. 7, 20 ; cf. id. 6, 18, 8 : panniculus bombycinus, a light, short garment, Juv. 6, 258. — II. Panniculus, i, m., The name, of a mime, Mart. 2, 72 : 3, 86 ; 5, 61. Fanndnia. ae, /., llnvvovia, A coun- try lying between Dacia, Noricum, and II- lyria, Plin. 3, 25, 28 ; Ov. Tr. 2, 225. Cf. Mann. Germ. p. 554 sq. — H. Derivv. : A. Pannoniacus. a, um, adj., Pannoni- an : augures. Spart. Sever. 10. — B. Pan- ndniCUS» a, um, adj., Pannonian : bella, Suet. Aug. 20 : cattae, Mart. 13, 69 : Pan- nonicae stirpis canes, Ncmes. Cyn. 126 : pilei, Veg. Mil. l, 20.— c. Fannonis, idis,/., Pannonian : Pannonis ursa. Lue. 6, 220.— D. PannoniUSi a, um, adj., Pan- nonian ; subst., Pannonius, ii, m„ A Pan- nonian : fallax Pannonius, Tib. 4, I, 108; more freq. in the plur.. Suet. Tib. 17; Stat. S. 1, 4, 78 ; Claud. I. Cons. Stil. 2, 191. pannositaS) atis,/ [pannosus] Rag- geducss, flabbiucss : cutis veluti ruginosa vel sulcata pannositas, quam Graeci fia- «ixtiv vocant, Coel. Aur. Acut. 1, 11. pannOSUS- a, um, adj. [pannus] Full "frags, ragged, tattered : I. Lit.: homi- nes, Cic. Att. 4, 3, 5 ; so Just. 2, 6 fin. ; 21, 5. H. Transf.: A. Rag like, flabby, shriveled, wrinkled: macies, Sen. Clem. 2, 6 : mammae, Mart. 3, 72 : faex acti. that looks like rags, mother y, Pers. 4, '62. — ££, Ragged, tattered, poor : resculae, App. M. 4, p. 265 Oud. pannuceatus, a, um, adj. [pannu- P ANT ecus] Ragged, tattered : Pannuceati, The title of a comedy of Pompouius, Non. 18, 21 ; 31 ; 19, 22, et saep. pannuccus and pannucius, a, um, adj. [pannus] Ragged, tattered: I. Lit.: vestis, Pctr. 14. — II. Transf., Wrinkled, shriveled, flabby : mala, Plin. 15, 14, 15 ; Cloat. in Macr. S. 2, 15 : Baucis, Pers. 4, 21 : mentula, Mart. 11, 46. panniilus. '. m - dim. [id.] A small piece of cloth, a rag: A mm. 31, 2. — II, Plur., pannuli, orum. m.,*Rags, ragged clothes : App. M. 7, p. 455 Oud. j pannunculaiia. orum, n., i. q. pannicularia (v. paunicularius) : "pan- nus, pannunculus, pannuncularia," Not. Tir. p. 155. I pannunculus. i, ™-, >• q- pannicu- lus, v. the preced. art. pannus. i, m - (neutr. collat. form, pannum, i, Nov. in Non. 218, 27. — Vat. and abl. plur., pannibus. Knn. in Charis. p. 40 P. ; Pompon, in Non. 488, 32) [jrij- voi, Dor. navoi] A cloth, a garment: \, Lit: tides albo velata panno, Hor. Od. 1, 35, 21 ; Mart. 2, 46. Esp. of torn, worn- out clothes, Rags, tollers : pannis annis- que obsitus, Ter. Fun. 2, 2, 5; so Lucr. 6, 1268 ; Sen. Contr. 1, 6 ; Sen. Ep. 20 med. : Petr. 83 fin. II. Transf.: A. <4 ra g "• unusetalter Assuitur pannus, Hor. A. P. 15; id. Epod. 17,51: membraque vinxerunttinctis fer- rugine pannis, Ov. lb. 235; Sen. de Ira, 3, 19 .A?;. ; Plin. 20, 6, 37 ; Col. 6, 12. B. A head-band, fillet, Val. Max. 7, 2, n. 5 ext. ; 6, 2, n. 7. C. A bag, satchel : Petr. 135. D. A (perh. rag-like) substance that grows on the tree aegilops, besides its acorns, Plin. 16, 8, 13. ! pannuvclhum. ii. it. TJie wound- up yarn of the woof, the bobbin of the shut- tle, with the yarn wound upon it: Var. L. L. 5, 23, § 114 ed. Mull. J PannychiSi Idis, /. A Roman sur- name : lnscr. ap. Fabr. p. 195, n. 460. t pannychismus. i. <»• = rtawvxia- uts. A watching all night long: Am. 5, 173. ' pannychlUS. ". um, adj. = savvv- yios, That lasts all night: negotium, Marc. Aur. ap. Front. Ep. ad. M. Caes. 3, 5, ed. Maj. Panomphaeus* i. '»■. Tiavojifrfof (the author ot all oracles), An epithet of Jupiter: Ov. M. 11, 198. 1. Panope, es, and Pandpea, «e, /., llavfari, A sea-nymph : Panopea virgo, Virg. A. 5, 240 ; so ib. 825 : Panope ma- tertera. Albin. 1, 435. 2. Panope; es, /. A town in the south of Phocis : Panopes arva, Ov. M. 3, 19 ; Stat. Th. 7, 344. Panopion; onis, m. \iT"viimiii)V, all eye] A Roman surname : Val. Max. 6, 8, n. 6. Panormitanus (Panhorm.), a, um, v. Panormus, no. I., B. Panormus (Panh.), i,/., and Pan- ormum (Panh.), i, «., n ivopuos. The name of several cities : I, A city in Sicily, the mod. Palermo: oppida Panormum, Solus, etc,, Plin. 3, 8, 14 : tergemino venit nuinero fecundo Panormus, Sil. 14. 262: judicia Panhormi, Cic. Verr. 2, 2, 26. Cf. Mann. Ital. 2, p. 398.— B. Hence Pan- Ol'mitanus (Panh.), a, um, adj., Panor- mitan : legati Panhormitani, Cic. Verr. 2, 2, 49 : civitas. id. ib. 2, 3, 6.— H. '' city of Samos, Liv. 37, 10 and 11. pandSUSj °. um, adj. [panis] Like bread : cibus panosus, Coel. Aur. Tard. 3, 14. 1. pansa. ae, adj. [pando] Broad-foot- ed, splay-foot: Plaut. Merc. 3, 4, 55. 2. Pansa; a e > m - A Roman surname, e. g. C. Vibius Pansa, Cic. Fam. 10, 33 ; 15. 17 ; Phil. 5, 19 ; 11, 9, et saep. ; cf. Plin! 11, 45, 105. , t pansebastus °r ■os> i, /• = ™voi- CaoTos, A precious stone, called also pane- ros, Plin. 37, 10, 66. pansuSi a, um, Part, and Pa., from 2. pando. t pantagathuS* '. «• = -«array-ados, (all good) : I, A bird of good omen : Lampr. Anton. Diadum. 4 fin. — H. A plant, also called pulegium, App. Herb. 92. P ANU Pantagiast Pantagiesi and Pantagia. ae, m., navrayirii, nannt- yia{, A river of Sicily, now the Fiume di Porcari : ostia Pantagiae, Virg. A. 3, 689 Serv. ; (ace, -ien), Ov. F. 4, 471 ; (ace, -iam), Claud. Rapt. Pros. 2, 58. Pantalcon, ontis, m., riavrnXiuv, A Greek proper name, Liv. 42, 15. Pantarccs. i 8 . m - {Tavrapnijs, all- helping] A surname of Jupiter, also aproji er name : Arn. 6, 199. ! ' pantclllinii ii. n.=zTravTeXetov (all- perfect), A holocaust ojjered in the worship of Mithras : lnscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 358. pantCXi 'ci 8 . usually only in the plur., panliccs, cum, m. The paunch, the bow- els : Plaut. Ps. 1, 2, 50 : et aestuantes doc- te solvis pantices, i. c. sausages, Virg. Ca- tal. 5, 31 ; Mart. 6, 64. — In the sing., Auct. Priap. 83 dub. Pantheon or . um , i, «., mv6tov, Yl^vUctov, The great temple of Jupiter, built by Agrippa, and restored by Hadrian, M. Aurelius, Sepdmius Severus, and Car. acalla, now the Tempio di S. Maria Ro- tonda : Pantheon Jovi Ultori ab Agrippa factum, Plin. 36, 15, 24, n. 1; cf. lnscr. Orell. no. 34 ; Spart. Hadr. 19 ; Amm. 16, 10. 11. The statue of a god; adorned with the symbols of several other deities, Aus. Epigr. 30; lnscr. Grut. 1, 3 sq. ; cf. Spon. Miscell. antiqu. p. 19. I. panther< cris, v. 1. panthera. 1 2. panther* cris, m. = -rrdvOnpov, A hunting-net for catching wild beasts : '■ rete quoddam panther," Var. L. L. 5, 20. § 100. I I. panthera^ Re, /. = v.ivdypa (masc. collat. form, panther, Auct. Carm. Philom. 50), A pmither : pictarumque ja- cent fera corpora pantherarum, Ov. M. 3, 669 ; cf. Plin. 8, 17, 23 : panthera impru- dens olim in foveam decidit, Phaedr. 3, 2, 2. — The Romans were fond of intro- ducing it in their combats of wild beasts, Cic. Fam. 2, 11 ; Coel. ib. 8, 4 ; 9. t2. panthera» se, fi=irav9t,p t, An entire capture, all that is caught at oure : emere pantheram ab aucupe, Ulp. Did 19, 1, 11, § 18. . pantherin.US. a, um, adj. [1. pan- thera] Of panthers: I. Lit: pellis, Plin 35, 11, 40,«. 32— B. Transf., Spotted IV e a panther: mensae. Plin. 13, 15, 30. — f JJT. Trop., Cunning, crnfty : pantheriniu.i genus (hominum), Plaut. Epid. 1, 1. J6. Pantheum. i. v- Pantheon. PanthiUS; ii. m. One ofthejify »..»» ofAcgyptus, Hyg. Fab. 170. Panthous a"d Panthus» >. "< . Tlui'Ooos (ovs), The nephew of Hecuba and father of Euphorbus : Panthus Otriades, Virg. A. 2, 319 : Panthous, Hyg. Fab. 1 15 —In the voc, Panthu, Virg. A. 2, 322.— H. Deriv., PanthdideSi «c, m.. The son of Panthous, Euphorbus. Pythagoras maintained that his soul animated the | body of Euphorbus at the time of the Trojan war, for which reason he also was called Panthoides : Panthoides Euphor : Iras cram, Ov. M. 15, 161 : habentque Tar- ! tara Panthoiden iterum Oreo Demissum, Hor. Od. 1, 28, 10. Pantica* ae, v. I. Panda. pantices» um, v. pantex. Pantolabusj i. "'• [^urroXuSos, that takes all] The name of a parasite, Hor. S. ' 1, 8, 11; 2, 1.22. pantomima. ae ./ [pantomimus] A female ballet ■ dancer, pantomime : Sen. Consol. ad Helv. 12. panto mimic US, a, um, adj. [id.] Of or belonging to pantomimes, pantomimic : ornamenta, Sen. Ep. 29_/wi. ' pantomimus. i. m. = iraitrcfuuos, A ballet-dancer, pantomime: I. Lit, Suet Aug. 45 ; Calig. 36 ; 55 ; 57, et al. ; Macr. S. 2, 7.— H. Transf., A ballet, panto mime : Plin. 7, 53, 54. t- panucla- ae, v. panicula, ad inn. ^panuncula. &e,f.dim. [panus] The thread wound upon the bobbin in a shuttle : Not. Tir. p. 160. 1 panus. i, m. = 5rr/rof, Dor. navos, The thread wound upon the bobbin in a shuttle : I. Lit. : intus modo stet rectus subtemi- nis panus, Lucil. in Prise. 3/., and in Non. 149, 24 ; cf., " panus tramae involucrum. 1075 P API quern diminutive panuclamvocsimvLS, Non. loc. cit. — II. Transf. : A. A swelling, tumor: "tumor quoque inguinum ex ibr- mae sirailitudine sic (sc. panus) vocatur," Non. 149, 21; Nov. in Non. ib. 28; so Afran. ib. 25 : panos aperit sevum pecu- dum, Plin. 30, 8, 22 ; id. 26, 4, 16 ; id. 35, 17, 57 ; id. 21, 21, 93 : viscum panos miti- gat id. 24, 4, 6. B. An ear of millet : Plin. 18, 7, 10, §54. Panyasis- i. m -> n«i/iW», Paphie,es, and PapniUS; a i um t v - Paphos. Paphlag"0 (-on), onis, m., U.aij)\a- yuiv, A Paphlagonian : Paphlagonum sata, Avien. Perieg. 969 ; so Curt. 6, 11. —II. Deriv., PaphlagroniUS, a, urn, adj., Paphlagonian, Plin. 6, 2, 2 : subst, Paphlagdnia; ae, /. The province of Paphlagonia, between Bitltynia andPon- tns. Cic.^Agr. 1, 2 ; Liv. 1, 1 ; Mel. 1, 19, 8. 1. Paphos or -US» V«ra., Ilathoe, Son of Pygmalion, and'founder of the city of the same 7mme-(v. 2. Paphos), Ov. M. 10, 297 ; Hyg. Feb. 242. 2. Pa pnos (-us), i, /., n&dos, A city on the Island of Cyprus, sacred to Venus, with a celebrated temple of Venus, Mel. 2, 7, 5; Plin. 5, 31, 35; Tac. H. 2, 2: estcel- sa mihi Paphos, Virg. A. 10, 51 : ilia Pa- phon veterem linquens, Stat. Th. 5, 61 : qui eum de Pharsalica fuga Paphum per- secuti sunt, Cic. Phil. 2, 15 fin.— H, De- rivv. : A. Paphiacus, a, um, adj'., Pa- phian : Avien. Perieg. 227. — B, Pa- phlC- es, /, The Paphian, i. e. Venus : sive cupis Paphien, Mart. 7, 74 ; so Aus. Idyll- 14, 21.— 2. A sort of lettuce that grew on the Island of Cyprus, Col. 10, 193. — C.PaphlUS; a, urn, adj., Paphian: Pa- phiac rayrti, Ov. A. A. 3, 181 : Paphja Ve- nus, Tac. II. 2, 2 : lampades, the planet Ve- nus, Stat. S. 5, 4, 8 : Nicocles, of Paphos, Plin. 11, 37, 63. — In iheplnr., Pap'hii, brum, m., The inhabitants of Paphos, Cic. Fam, 13, 48. — 2. Paphii thyrsi, the stalks of the Cyprian lettuce, Col. "l0, 370. Papia lex, v. Papius. papillO. onis, m. A butterfly : I, Lit.: f'erali mutant cum papilione (iguram, Ov. M. 15, 37C ; cf. Plin. 11, 19. 21 ; 21, 14, 47 ; 28, 10, 45. — Also of other winged insects : Plin. 11, 32, 37 ; id. 11. 23, 27. II. Transf., A lent, pavilion : in expe- ditionibus apertia papilionibus prandit atque coenavit, Lampr. Alex. Sev. 51 ; «part. Pescenn. 11 ; so Trcbell. in XXX. Tyr. 16; Tert. ad Mart. 3. The Fratres 1076 P AP Y Arvales also made use of such tents when making their offerings in the grove of Dia, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. n. 41. papihunculus, i. »»• dim. [papilio] A liule butlerfiy : Tert. Anim. 32. papilla, ae, /. A nipple, teat, on the breast of men and animals : " papillae cap- itulamammaium dictae, quod papularum sint similes," Fest. p. 220 ed. Mill]. ; Plin. 11, 40, 95 : uberis, Col. 9, 11 ; Plin. Ep. 3, 6. II. Transf. A : Poet., The breast: Ca. full. 66,81 : hasia sub exertam donee per- lata papillam Haesit, Virg. A. 11, 803. B. A pustule, pimple : Seren. Samni. 64, 1100 ; so id. 10, 133. C. A rose-bud : Auct. Perv. Ven. 14 ; so id. ib. 21. papillatus, a, um, adj. [papilla, no. II., C. J Shaped like a bud: corymbus.Poet in Anth. Lat. 1, p. 699 Burm. ; so Hier. Ep. 66, n. 1. Papilas, i> m - A Roman surname: Mart, i, 48. PapinianUS, i. "'• A celebrated Ro- man jurist under Septimius Secerns, be- headed at the command of Caracalla, Spart. Sever. 21; Caracall. 4; 8.— H. Deriv., Papinianista, ae, m., A follower or ad- mirer of Papiniaiu Justin, in Ep. praef. Digest. 2. PapinUS, i> m - A mountain in Cis- alpine Gaul, Liv. 45, 12. s Papirius (old form, Papisius, Cic. Fam.tC2L ; Fest. p. 23 ; 242 ed. Mull), a. The designation of a patrician and plebe- ian gens, Cic. Fam. 9, 21. So, c. g. The dictator, L Papirius Cursor, Liv. 8, 30 ; Cic. 1- 1— II. Hence, A. PapiriUS, a, um, adj., Oj or belonging to a Papirius, Pa- pirian : Papiria lex, Plin. 33, 3, 13 : tribus, one of the rural tribes, Liv. 8,37 ; Val. Max. 9, 10, no. 1 ; Fest. p. 232 ed. Mull. ; Inscr. Grut. 766, 2, et saep,— B. PapIrianilS, a, um, adj., Papirian: domus, Cic. Fam. 7, 20 : saevitia, Liv. 10, 3 ; ■ci. id. 8, 30 : jus civile Papirianum, a juridical compilation ofS. Papirius, Pompon. Dig. 1, 2, 2. PapiUS, a. The designation of a Ro- man gens. So, C. Papius, a tribune of the people, the originator of the lex Papia de peregrinis exterminandis, Cic. Off. 3, 11 : M. Papius Mutilus, a consul, who, together with his colleague Poppaeus, passed, in the reign of Augustus, the lex Papia Poppaea, for the promotion of marriages, Tac. A. 2, 32 ; 3, 25 ; 28 ; Suet. Claud. 23 ; Ner. 10 ; Aus. Epigr. 89 : — Papia tribus, Inscr. Grut 307,7; 879,6, et saep. papo, v - pappo. pappa, v. papa. paparium, ",«■[!• papa] Pap: Sen. CbntrT 2, 9. t pappas (papas), ae and atis, m. = nanwai, A governor, tutor : Juv. 6, 632 ; Inscr. ap. Mur. 1297, 11. pappo (papo), are, v. a. Toeatpap,to eat: Plaut. Epid.5, 2, 62 ; so Pers. Sat. 3, 17. t pappus, i. m - = Tta-T.-Koi : I, An old Tnan: Var. L. L. 7, 3, § 30. Also for a grandfather : Aus. Idyll. 4, 18. H. The woolly, hairy seed of certain plants : " Lucr. 3, 387," in Fest. p. 220 ed. Mull. : semen ei lanuginis, quam pappon vocant, Plin. 21, 16, 57. IH, A plant, also called erigeron : quare i earn Callimachus acanthida appellat, alii pappum, Plin, 25, 13, 106. papula- ae, /• dim. A pustule, pim- ple, " Cels. 5, 28, 18 :" ardentes papulae, Virg. G. ". n™, « rf j- [papyrus] Made of papyrus : Ellychnium papyra- ceum, Plin. 28, 11, 47 : naves, id. 6, 22, 24, papyrjfer, a, um, adj. [papyrus-fero] Papyrus-bearing, that produces papyrus : PEpyrtfar Hilus Ov. M 1;, ":-3 id Tnst 3, 10, 27. papyrinus, t> um - ttd .'h [papyrus] of or belonging to the papyrus plant : stilus, Var. in Non. 168. 14. PAR papyrio, onis, m. [id.] A place where papyrus grows abundantly, Vulg. Exod. papyrius, a, um, adj. [id.] Of pa- jryrits, of paper : Aus. Ep. 7, 47. t papyrus, i. ">■ and /., and papy- rum. i. u.=:TTum>poS, The paper-reed, pa- pyrus: I, Lit.: " papyrum ergo nascitur in palustribus Aegypti, aut quiescentibus Nili aquis . . . triangulis lateribus, decern nonamplius cubitorumlongitudineingra- cilitatem fastigatum," Plin. 13, 11,22. Ships were made of it, id. ib. ; Luc. 4, 135 ; and sails and cordage from its bark : Cels. 5. 28, 12 ; so Col. 6, 6 ; Pall. 3, 33 ; also shoes : Mart. Cap. 2, 28 ; so Tert. Carm. ad Senat 22 ; and wicks : Veg. Vet. 2, 57. As for clothes and paper, see no. II. — The root? were used instead of wood, Plin. 13, 11, 22 ; and likewise for funeral piles, Mart. 10, 97. II. Transf.: A. A garment made from the bark of the papyrus ; Juv. 4, 24. B. Paper made of papyrus-bark : Juv. 7, 100 ; Catull. 35, 1. par, paria (collat. form of the fern . paris, Atta in Prise, p. 764 F.—Abl., pari and pare, ace. to Charis. p. 14 ib. ; Prise, p. 763 ib. ; the latter poet. — Gen. plur.. usually parium ; parum, ace. to Plin. in Charis. p. 110 P.), Equal. I. Lit, adjectively : "par est, quod in omnes aequabile est," Cic. Inv. 2, 22 : par et aequalis ratio, id. Or. 36 : aequo et pan jure cum civibus vivere, id. Off. 1, 34 - vita beata . . . par et similis deornm. id. N D. 2, 61 : est finitimus oratori poeta nr paene par, id. de Or. 1, 16 : pari atqu»* eadem in laude aliquem ponere, id. Mur- 9 : intelliges de hoe judicium meum et horum par et unum fuisse, id. Sull. 2 : pa- res in amore atque aequales, id. Lael. 9 : libertate esse parem ceteris, id. Phil. 1 , 34: verbum Latinum(tio2«p(o«)parGrae- co (qdovn) et idem valens, id. Fin. 2, 4 : pares ejusdem generis munitiones, of equal she, Caes. B. G. 7, 74 : similia om nia magis visa hominibus, quam paria, Liv. 45, 43 : pares similesque (affectus). Sen. de Ira, 1, 19, et saep. : quod in re pari valet, valeat in hec, quae par e6t... valeat aequitas, quae paribus in causia paria jura desiderat, Cic. Top. 4, 23 : si ingenia omnia paria esse non possunt: jura certe paria debent esse eorum inter se, qui sunt cives in eadem re publica, Cic. Rep. 1, 32 : necesse est earn esse naturam, ut omnia omnibus paribus paria respondeant, id. N. D. 1, 19, 50 ; id. Fam. 5, 2, 3 : equites Ariovisti pari intervallo constituerunt, Caes. B. G. 1, 43 : hi (equi- tes), dura pari certamine res geri potuit etc., i. e. horsemen against horsemen, id. B. C. 1, 51. — Poet, with a respective gen,, or inf. : aetatis mentisque pares, Sil. 4, 370 : et cantare pares et respondere parati. Virg. E. 7, 5.— (/3) The thing with which the comparison is made is most freq. added in the dat. : quern ego parem sum- mis Peripateticis judico, Cic. de Div. 1, 3, 5 : in his omnibus par iis, quos antea commemoravi, id. Cluent. 38, 107 ; id. Plane. 11, 27; id. Fontej. 12, 26.— In the Sup. : QVOIVIS FORMA VIRTVTEI PARISVMA FVIT, Epit. of the Scipios, v. Append. : parissumi estis iibus, Plaut. Cure. 4, 2, 20.— (y) c. gen. (in which case par is treated as a substantive ; so rare- ly, but quite class.) : ei erat hospes, par illius, Siculus, etc., his counterpart, Plaut. Rud. prol. 49 : cujus paucos pares haec civitas tulit, Cic. Pis. 4 : quem metuis par hujus erat, Luc. 10, 382 : ubique eum pa- rem oni Jpvenies, Front. Ep. ad amic. 1, 6. — (<5) e. «lit- (so very rarely, and not in Cic.) : scalas pares moenium altitudine, Sail. Hist, fragm. ap. Arus. Mess. p. 253 ed. Lindem. : in qua par facies nobilitate sua, Ov. F. 6, 804— (e) With cum (quite class.) : non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae conditionem subire, Cic. Rep. 1,4: ut enim cetera paria Tuberoni cum Varo fuissept, etc., id. Leg. 9, 27 : quem tu parem cum. liberis tuis regnique participem fecisti, Sail. J. 14, 9 (also cited in Arus. Mess. p. 253 ed. Lindem, But in Cic. Phil. 1, 14, 34, we should read parem ceteris). — (Q With inter se : 6unt omnca pares inter se, Cic. Parad. 1, 2, 11 ; id. de PAR Or. 1, 55, 23G.— (r,) With et, atque (ac) (quite class.) : quum par habetur honos summie et infimia Cic. Rep. 1, 34 : omnia luisse in Themistocle paria et Coriolano, i(i. Brut. 11, 43: — quos postea in parcm juris libertatieque eonditionem ntque ipsi emit, receperunt, Caes. B. G. 1. 28 ; so with atque, id. ih. 5, 13, 2 : — si parem sa- pientiam hie habet ac formam, l'laut. Mil. 1, 6, 36 : neque mihi pur ratio cum Lu- cilio est ac tecum t'uit, Cic. N. D. 3, 1, 3 : — in quo oft'ensae minimum, gratia par, ac si prope adessemus, Sail. J. 102, 7. B. I" partic. : 1, Equal to, a match for any one in any respect : quibus ne dii quidem immortales pares esse possint, Caes. B. G. 4, 7 fin. ; so, qui pares esse nostro exercitu (dat.) non potuerint, id. ib. 1, 40, 7 ; cf., ille, quod neque se parem armis existimabat, et, etc., Sail. J. 20, 5 : habebo, Q. Fabi, parem, quern das, Han- nibalem, an opponent, adversary, I,iv. 28, 44 : ope Palladia Tydidem Superis parem, Hor. Od. 1, 6, 15: cui (fletui) repugno, quoad possum. Sed adhuc pares non sumus, Cic. Att. 12, 15 : cxime nunc mihi scrupulum, cui par esse non possum, Plin. Ep. 3, 17. 2. Equal in station or age, of the same rank, of the same age : ut coeat par Juu- gaturque pari, Hor. Ep. 1, 5, 25 : si qua voles apte nubere, nube pari, Ov. Her. 9, 32; Petr. 25, 5.— Proverb. : pares ve- tere proverbio cum paribus facillime con- gregantur, e. e. birds of a feather flock to- gether, Cic. de Sen. 3. 3. Par est, /( is fit, meet, suitable, prop- er, right: (a) With a 6ubject-clause (quite class.) : par estprimum ipsum esse virum bonum, turn, etc., Cic. Lnel. 22 : sic par est agere cum civibus, id. Off. 2, 23, 83 : dubitans, quid me facere par 6it, id. Att. 9, 9, 2 : quicquid erit, quod me scire par sit, id. ib. 15, 17 fin.: quibus (ornamentis) fretum ad consulatus petitionem aggredi par est, id. Mur. 7, 15 ; id. Rab. perd. 11, 31 ; cf., ex quo intelligi par est, eos qui, etc., id. Leg. 2, 5, 11.— (5) Ut par est (erat, etc.) (likewise quite class.) : ita, ut con- stantibus hominibus par erat, Cic. de Div. 2, 55, 114 : ut par t'uit, id. Verr. 2, 5, ifin. — * (y) With a follg. ut: non par videtur neque sit consentaneum. .. ut, etc., Plaut. Bac. 1, 2, 31. 4. Par pari respondere or referre, To return like for like: par pari respondet, Plaut. True. 5, 47 ; cf., paria paribus re- spondimus, Cic. Att. 6, 1, 23 ; and, ut sit unde par pari respondeatur, id. ib. 16. 7, li : — par pari referto, quod earn mordeat, Ter. Eun. 3, 1, 55. 5. Paria facere. To equalize or balance a thing with any thing, to settle, pay (post- Aug.) : cum rationibus domini paria fa- cere, to pay, Col. 1, 8, 13 ; 11, 1, 24.— (/3) Trop. : quum aliter beneficium detur, aliter reddatur, paria facere difficile est, to return like for like, to repay with the same coin. Sen. Ben. 3. 9 : denique debet poenas : non est quod cum illo paria fa- ciamus, repay him, id. de Ira, 3, 25 : nihil differamus, quotidie cum vita paria faci- amus, settle our accounts with life, id. Ep. 101 ; Plin. 2, 86, 88. — So too, parem rati- onem facere, Sen. Ep. 19 Jin. 6. Ludere par hnpar, To play at even or odd, Hor. S. 2, 3, 248 ; August, in Suet. Aug. 11 fm. 7. Ex pari, adverbially, In an equal manner, on an equal footing (post- Aug.) : sapiens cum diis ex pari vivit, Sen. Ep. 59 vied. II. Transf., subst, par, paris, n., A pair : gladiatorum par nobilissimum, Cic. Opt. gen. or. 6, 17 : ecce tibi geminum in scelere par. id. Phil. 11, 1, 2 : par nobile fratrum. Hor. Sat. 2, 3, 243: par columba- rum, Ov. M. 13, 833 : par mularum, Gaj. Inst. 3, 212: par oculorum, Suet. Rbet 5 : tria aut quatuor paria amicorum, Cic. Lael. 4: 6cyphorum paria complura, id. Verr. 2, 2, 19: paria (gladiatorum) ordi- naria et postulaticia, Sen. Ep. 7 : pocula oleaginea paria duo, Labeo Dig. 32, 1, 30. — Hence, Adv., par 5 ter. Equally, in an equal manner, in like manner, as well: A. In gen.: riispartinntur patiis bona pariter, Afran. in Non. 375, 1 : ut nostra in amicos PARA benevolentia illorum erga nos benevolen- tiae pariter aequaliterque respondeat, Cic. Lael. 16 : laetamur amicorum laetitia ae- que atque nostra, et pariter dolcmus an- goribus, id. Fin. 1, 20: caritate non pari- ter omnes cgemus, id. Off. 2, 8: ut pariter extrema tcrminentur, id. Or. 12 ; Phaedr. 5, 2, 10 : et gustandi et pariter tnngendi magna judicia sunt, Cic. N. D. 2, 58, 146. — (II) With cum: Siculi mecum pariter mo- leste Cerent, Cic. Verr. 2, 5, C7: pariter no- biscum progredi, Auct. Her. 3, lfin. — (y) With a follg. ut, atque (ac) : is ex se hunc reliquit filium pariter moratum, ut pater avusque hujus fuit, Plaut. Aul. prol. 21 : pariter hoc fit, atque ut alia facta sunt, id. Amph. 4, 1, 11; Cic. Parad. 6, 2: vultu pariter atque animo varius, Sail. .1. 1 13 : pariter ac si hostia adesset, id. ib. 46. — (i) c. dat. : pariter ultimae (gentea) propin- quis, impcrio parerent, the remotest as well as the nearest, Liv. 38, 16. — *(e) With a follg. qualis: pariter euades, qualis es, Plaut. Rud. 3, 6, 37. B. In partic: 1, Like simul, of equality in time or in association, At the same time, together: nam plura castella Pompeius pariter, distinendae manus cau- sa, tentaverat, at the same lime, together, Caes. B. C. 3, 52 ; cf, plura simul invadi- mus, ei aut tarn infirma sunt, ut pariter impelli possint, aut, etc., Quint. 5, 13, 11 ; so, p. multos invadere, id. 5, 7, 5 : pariter ire, id. 1, 1, 14; id. 1, 12, 4. — (J3) With cum (so commonly in Cic.) : eonchyliia omnibus contingere, ut cum luna pariter crescant pariterque decrescant, Cic. de Div. 2, 14, 33 ; cf. id. de Or. 3, 3, 10 : stu- dia doctrinae pariter cum aetate crescunt, id. de Sen. 14 fin.: pariter cum vita sen- sua amittitur, id. Tusc. 1, 11, 24 : equitea pariter cum occa6u solis expeditos educit, Sail. J. 68, 2-.— (j ) With et, atque, que: in- ventionem et dispositionem pariter exer- cent, Quint. 10, 5, 14 ; id. 1, 1, 25 : quibus mens pariter atque oratio insurgat, id. 12, 2, 28 : seriis jocisque pariter accommoda- to. id. 6, 3, 110. — (6) c dat. (poet.) : Stat. Th. 5, 122: pariterque favillis Durescit glacies, Claud. Rapt. Pros. 1, 165. 2. In order to give greater vivacity to the expression, reduplicated pariter . . . pariter, As soon as (poet, and in post-Aug. prose) : hanc pariter vidit, pariter Caly- donius heros Optavit, Ov. M. 8, 324 ; Plin. Ep. 8, Zi fin. parabllis. e > °-dj- [paro] To be easily procured, easy to be had, of easy attainment (quite clas6.) : divitiae, Cic. Fin. 1, 13 fin.; cf. id. Tusc. 5, 33, 93 : namque parabilem amo venerem facilemque, Hor. S. 1, 2, 119: cultus (corporis), Curt. 3, 5: res, Sen. Ep. 5 med. t parabola, ae, and parabole, es, /. = :T(jpu6'uA/). A comparison: I, Lit.: in omni parabole aut praecedit similitudo, res sequitur ; aut praecedit res, similitudo sequitur. Quint. 8, 3, 77 ; id. 6, 3, 59 : qui simpliciter et demonstrandae rei causa eloquebantur, parabolis referti sunt, Sen. Ep. 59. II. Transf., in eccl. Lat, An allegor- ical relation, a parable, Tert. adv. Marc. 3, 5; Aug. Quaest. Evang. 2. 45, et saep. parabdlanus, ■> m - [paraboius, lit., a reckless person] A sick-nurse, esp. in infectious diseases: Cod. Justin. 1, 3, 18 ; cf. Cod. Theod. 16, 2, 42 and 43. parabolicc, ndv. [parabole] Meta- phorically: dictare aliquid, Sid. Ep. 5, 17. t paraboius, i. ">■ = -a» ifoAos, A reckless fellow, who risks bis life on any thing: Cass. Hist. trip. 11, 17. ' paraccnterium. u. n. = xapnKsv- Tnpi"V, A surgical instrument for making a perforation, a couching -needle: Veg. Vet 2, 18. t paracentesis, is. fi = itapaKhry- ate, a surgical 1. 1.. A perforation, a couch- ing or tapping : Plin. 25, 13, 92; so Coel. Aur. Tard. 3, 8. i paracharactcs. "e, m.—. x„p„xa- p turns, A counterfeiter of coin, Cod. The- od. 9. 21, 9. paracharaximus. a, um, adj. [W P'X'ip KrnS J Counterfeit, adulterinus : adulterina nomismata et paracharaxima, Cassian. Colat. 1, 20. Paracheldis, idis and Tdos, /., Ua- P ARA puxtXuii, A city in Thcssaly, on the Ache- Ions, Liv. 39, 26. ' paraclctus (e scanned short, Prud. Cath. 5, 160; "•• napairCvtoi, A sea-port town in Northern Africa, be- tween Egypt and the Syrtes, Plin. 5, 5, 5 : Ov. Am. 2, 13, 7; id. Met. 9, 773,— H. Deriv., Paraetonlus. a, um, adj., Par- aetonian : portus, Mela 1, 8, 2. — Subst. Paraetouium, ii, n., A certain white and pure chalk found near Paraetonium, Par- aetoniuvi-white, Plin. 35, 6, 18; 33, 5, 27; Vitr. 7, 7. — B. Transf., Egyptian, Afri can : Paraetonius Nilus, Stat. Th. 5, 12 ; urbs, i. e. Alexandria, Luc. 10, 9: litus. Egyplian, Claud. B. Gild. 160: serpens, African, Sil. 17, 450. tl paragauda- ae, and parag-au- disi 1 is, /. A border, lace, worked on a garment: I, Lit: auratae paragaudae, Cod. Justin. 11, 8, 2— H. Transf., A laced garment : interulas paragaudas du- 1077 PARA as, Val. in Vop. Prob. 4 : paragaudem tri- uncem unam, id. ap. Trebell. Claud. 17. Iparagrog^e, es, /. = -napayayti, in gram., A Ungilwniug of a word, the addi- tion of a letter or syllable to a word, para- gogc (e. g. facio, facesso), Charia. p. 226 P. ; Diomed. p. 309 ib. t paralogia. Orum, 7). = napayti- ) tn, Aqueducts, Cod. Justin. 11, 42, 10. 1 paragramma. atis, n. = napA- j papua, An error In writing : Hier. lip. 71, no. 5. 1 Faralipomena^ orum, n. = T a KapaXentouti-u (.things omitted, not relat- ed), The books of the Chronicles in the Bi- ble, Hier. Ep. 53, n. 8. i parallUS (-os), on, adj.-=zT, a pihoS, That grows by the seaside, Plin. 20, 19, 78 ; 26, 8, 41. t parallelogrammus. a, um, adj. = TTupttWoXtiypafxpoS, Consisting of par- allel lines: mensura, Frontin. de Colon, p. 116 and 130 Goes. parallelonius) a > um , ad j-, i- q- par- allels, Parallel : terminus, Auct. de Lim- it, p. 310 Goes. tparallclus; a, um, and paralle- 10S) °»i adj. = napaXXriXos, Parallel : par- allels linea, Vitr. 5, 8: circuli paralleli, or absol., paralleli, concentric circles on the celestial globe, parallels of latitude : Plin. 6, 33, 39 ; Mart. Cap. 8, 276. ParalllSi i> »»• — HapaXos (of or be- longing to the sea), An Athenian hero whose portrait was painted by Protogenes : Plin. 35, 10, 36, «.20; so Cic. Verr. 2, 4, 60 Zumpt. 1 paralysis, is, /• = napiXvats, Pal- sij, paralysis: paralysi mederi, Plin. 20, 3, 8 : paralysi periclitari, id. 20, 15, 59 : ado- lescens paralysiu cave, Petr. 120. t paralyticus; a, um, adj. = Traflti- XvriKbs, Struck wall palsy, paralytic : Plin. 20, 9. 34 ; Petr. 131 : graditur paralyticus, Claud, epigr. 49/«.: paralyticos restrin- gere, i. e. to heal, Tert. Apol. 21. ; parumesc. es, /. = irup-ipior), The string next to the middle ; hence, the next to the middle note, B ]y in the treble, Vitr. 5, 4. H, Transf., The ring-finger, v. hy- pate. t paranete- es, /. = Trapavijrn, The last string but one ; hence, the note next to the highest : Vitr. 6, 1 ; cf. id. 5, 4. , t parang"arius> a, um, adj. — ^ a pa- ayyapia, That is done besides the service to which one is bound : praestatio, Cod. Jus- tin. 1, 3, 2.— II. Subst. : parangaria, ae, /., A service over and above that which one is bound to render, extra service, Cod. Jus- tin. 12, tit. 51 ; Cod. Theod. 8, tit. 5. t paranymphus; i> m - = ™p ivvnQos, A bridesman : Aug. Civ. D. 14, 18; so id. 0', 9 ; Venant. Carm. 8, 5, 305. — In the /cm., paranympha; ae, A bridcmaid = r,ro- nuba, laid. Ong. 9, 7. t parapaesftlS! *• ™- = mpenataros, Afoot in poetry : "Anapaestus, parapaes- tus," Not.,Tir. p. 184. Parapamisus> v - Paropamisus. 1 parapegma, atis, n. = napnn) pa (something fixed on or bung up ; hence), A table of astronomical calculations, made of brass, and fixed or suspended to a pil- lar : Vitr. 9, 7. t parapetasiUS, a, um, adj. = nap- a-ner-aws, Covering, that serves to cover or shelter; hence, aedilicia parapetasia, pent- houses, sheds : Cod. Theod. 15, 1, 39. fparapetCuma,atis, = K. naptmcrcv pa, A ticket for which corn was received, a corn-ticket : Cod. Justin. 11, 24, 2. t paraphoros, on, adj. = nap 'nncts, A figure of rhetoric, where one says one will not speak of such and such, a thing, but, in the verif act of so doing, mentions it: "parasiopesis: hoc est, cum aliquid nos reticere dicimus et tamen taciturn in- telligitur," Rutil. Lup. de fig. sentent. 2, 11. parasita, ae,/. [parasitus] A female parasite : ciniflones, parasitae, Hor. S. 1, 2, 98. — n, Transf.: imitatrjx avis ac parasita, Plin. 10, 23, 33. parasitaster* tri, m. [id.] A mean, sorry parasite: parasitaster parvulus, Ter. Ad. 5, 2, 4; cf. Prise, p. 610; 618 and 628 P. paraSltatlO; onis, /. [id.] A playing the parasite, sponging : Plaut. Am. 1, 3, 23. parasiticus; a, um, adj. [id.] Para- sitic: perjuratiunculae, Plaut. Stich. 1, 3, 77 : ars, id. Capt. 3, 1, 9 : mensa, Aug. ap. Suet. Vit. Hor. parasitor> an, v. dep. [id.] To play the parasite, to sponge : parasitarier, Plaut. Stich. 4, 2, 54 : parasitando pascere ven- tres suos, id. Pers. 1, 2, 3. tparasituSi i> m. = nupiotros, lit., One who eats with another ; hence, I, In gen., A guest, pure Lat. conviva, par asiti Jovis, the gods, Var. in Aug. Civ. D. 6, 7 ; App. M. 10, p. 709 Oud,— Hence, parasitus Phoebi, a player, actor : Mart. 9, 29. II. In partic, in a bad sense, One who, by flattery and buffoonery, manages to live at another's expense, A sponger, toad-eater, parasite : nos parasiti planius . . . Quasi mures semper edimus alienum ci- bum, etc., Plaut. Capt. 1, ], 7 ; cf. id. Pers. I, 2 ; id, Stich. 1, 3 : parasitorum in co- moediis assentatio, Cic. Lael. 26 : edaces parasiti, Hor. Ep. 2, 1, 173.— Comically, of a whip : ne ulmos parasitos faciat, that he will make his elm-twigs stick to me like parasites, i. e. give vie a sound flogging, Plaut. Epid. 2, 3, 5.— The tutelar deity of parasites was Hercules, Plaut. Cure. 2, 3, 79 v tparastaS; adis, f. = napaaras, A four-cornered pillar or column, a pilaster, Vitr. 10, 15. Cf. the follg. art. tparastata; ae, f = itnpiararns, A square pillar or column, a pilaster : Cato in Isid. Orig. 19, 2, 11 : columnae haben- tes post se parastatas, etc., Vitr. 5, 1 (al. parastaticae). t pafastaticUS; a, um, adj. — TTopa- CTartK s, Of nr belonging to pilasters, par- astatic : Inscr. ap. Fabr. p. 688, n. 100.— II, Subst., parastatica, ae,/. = Trapaara- TiKt] : A, A square pillar or column, a pi- laster : columnae atque parastaticae (a/, parastatae). Plin. 33, 3, 15 ; Vitr. 9, 9 ; cf. Inscr. ap. Labus Epiarafe Lat. Scop, in Egitto, p. 7. — B. In the plur., parastati- cae, arum,/., Two bones in the knee of a horse, Veg. Vet. 4, 1. t parastichis, Mis, f.=itdpaaTixis, A word -formed ot the initial letters of verses, An acrostic, Suet. Gramm. 6 (in Gell. 14, 6, written as Greek). t parasynaxis; is, /.= irapaavvalts, A secret, nnlavfnl assembly: parasynaxes et conventicula, Cod. Justin. 1, 5, 8, § 3. . paratallUS. a. um, adj. [l.paro]£as- ily procured, parabilis : Apic. 8, 6 dub. par ate, a . To express one's self in a tragic, pompous manner : ut pavatragocdiat car- nifex, Plaut. Ps. 2, 4, 17 (al. paratragoedat) paratura, ae, /. [I. paro] A prepar- P A RC ing, preparation (post-class.): materia- rum, Tert. Pall. 3 fin. ; so id. Spect. 4 ; Coron. mil. 1 ; Virg. vel. 12. 1. paratUS, a, um, Part, and Pa., from 1. paro. 2. paratus, us, m. [1. paro] A pre- paring, fitting out, preparation, provision =: apparatus (not in Cic. or Caes.) : para- tu militum et armorum, Sail. fr. ap. Gell. 2, 27 ; Liv. 10, 41, 3 Drak. N. or. : proviso ante funebri paratu, Tac. A. 13, 17: nata- lem Vitellii diem eclebravere ingenti pa- ratu, id. Hist. 2, 95 : mensaeque paratu Regitico, Val. Fl. 2, 652. — In the plur. : largis paratibus uti, Ov. Her. 16, 191 ; id. Met. 8, 683 : Tyrios induta paratus, cloth- ing, id. Fast. 3, 627: ventris et gnneae. Tac. A. 3, 52: fortunae, id. ib. 11, 30. tparaveredus; i. m - l vox hibr., from 7Trtpu-veredus] A horse for extraordinary occasions, An extra post-horse, Cod. Jus- tin. 12, 51, 2; 19; Cod. Theod. 8, 15, 7; 15 sq. ; Cassiod. Variar. 5, 39 ; 11, 14. t parazonium. ii. «.= irapayunoi, A dagger. Mart. 14, 32 in lemm. Farca* ae, /. [from the root PAR ; whence partior and pars, corresp. to the Gr. Moipat, from pipos, the apportioning goddesses ; cf. Doed. Synon. 4, p. 149] . One of the goddesses of Fate ; plur., the Fates ; whose Latin names are Nona, Decuma, and Morta, Caesell. Vindex in Gell. 3, 16, 11 (* or, ace. to Gell. 1. c, for Morta we should read Moira. Their Greek names are Clotho, Lachesis, and Atropos, Hyg. Fab. 171) : Parcae, Hesper- ides, etc. : quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt, Cic. N. D. 3, 17 fin. : Parcae fatalia nentes Stamina non uili dissoluen- da deo, Tib. 1 , 8, 1 : immites, Prop. 4, 11 , 13 : iniquae, Hor. Od. 2, 6, 9 : veraces, id. Carm. Sec. 25: sicplacitum Parcis, id. Od. 2, 17, 16. — In the sing. : Parca non men- dax, Hor. Od. 2, 16, 39 : tenax veri, Pers. 5, 48 : dura Parca, Ov. Pont. 4, 15, 36. parce> adv., v. parcus, ad fin., no. A. parciloquium- ii, »■ [parce-loquor] A speaking sparingly, reserve in conversa- tion (post-class.) : App. M. 5, p. 343 Oud. parcimciua and parcimonium> v. parsim. parcIprdmUS; i. m - [parcepromo] One that gives sparingly, a niggard, cur- mudgeon (a Plautin. word) : qui cum ge- niis suis belligerant parcipromi, Plaut. True. 1, 2, 81 ; id. Pseud. 5, 1, 22. parcitas, atis, /. [parcus] Sparing ness, parsimony (post-Aug.) : animadver sionum, Sen. Clem. 7, 22: moderatio, par- citas, sobrietas, Macr. Somn. Scip. 1, 8. parcitcr. adv., v. parcus, ad fin., no. Ii. parcOi peperci, less freq. parsi (the former constantly in Cic. and Caes., the latter ante-class, and post-Aug. ; v. in the follg.), parcitum and parsum, 3. (pcrfi, parcuit, Naev. in Non. 153, 21) [parcus] To act sparingly, be sparing with respect to a thing, to spare a thing ; constr. usu- ally with the dat. or abs. ; ante-class, also with the ace. I, Lit. (so very seldom) : (a) c. dat. .- nihil pretio parsit, filio dum parceret, Plaut. Capt. prol. 32 : te rogo sumptu ne parcas, Cic. Fam. 16, 4, 2 : non parcam operae, id. ib. 33, 27 : nee impensae, nee labori, nee perieulo parsurum, Liv. 35, 44 : petit, ne cui rei parcat ad ea perficiendn. Nep. Pans. 2 fin. — (/3) Abs. : frumenrum se exigue dierum XXX. habere, sed paul- lo etiam longius tolerare posse paroendo, Caes. B. G. 7, 71, 4. — (y) c.acc: oleas. Cato R. R. 58 : pecuniam, Plaut. Cure. 3. 11 : argenti atque auri memoras quae multa talenta, Gnatis parce tuis, spare, reserve for your children, Virg. A. 10, 532 Serv. II. Trop. : A, To spare, i. e. to pre- serve by sparing, to use carefully, to not injure: tibi parce, Ter. Heaut. 1, 1, 1 12 : justitia autem praecipit. parcere omni- bus, consulere generi hominum, Cic. Rpp. 3, 12: aedificiis omnibus publicis et pri vatis, id. Verr. 2, 4, 54 : amicitiis et digni- tatibus, id. Or. 26 ; id. Phil. 2, 24 : non aetate confectis, non mulicribue, non in- fantibus pepercerunt, Caes. B. G. 7, 28 ■ subjectis, sed debellare superbos, Virg. A. 6, 854 : ne reliquis quidem nepotibus par- surus creditur, Suet. Tib. 62 : — alicujus PARD auribue, i. e. to refrain from' speaking on disagreeable topics, Cic. Quint. 12; so, au- ribusetconsuetudini.id. deOr. 3,43: vale- tudini, id. Fam. 11, 27 : t'aniue, Prop. 1, lfi, 11: oculis, i. e. lo turn away one's eyes from an unpleasant sight, id. 4, 9, 35 : lu- minibus, Tib. 1, a, 34 ; Suet. Dora. 11 : — parce in feminam, App, M. 1: thyrso par- cente ferire, lightly, Stat. Aehill. 1, 572. B. To spare any action ; to abstain or refrain from doing a tiling ; to forbear, leave off, let alone, omit a thing • " meo la- bori non parsi," Cato in F'cst. p. 242 ed. MU11. ; cf. Plaut. Pa. 1, 1, 3 ; so, neque parcetur labori, Cic. Att. 2, 14 fin. : aux- ilio, to make no use of proffered assistance, Cic. Plane. 35 : lamentis, Liv. 6, 3 : bello, Virg, A. 9, 656 : hibernis parcubant flati- bus Euri, id. Georg. 2, 339 : parce metu, id. Aen. 1, 257— (#) c. inf., To refrain, for- bear : hanccine ego vitam parsi perdere, 'Per. Hec. 3, 1, 2 : proinde parce, sis, fidem ac jura societatis jactare, Liv. 34, 32 : par- cite oves nimium procedure, Virg. E. 3, 94 : pias scelerare manua, id. Aen. 3, 41 : defundere vinum, Hor. S. 2, 2, 58. — * (y) c. ace. : parcito liuguam in sacrifices di- cebatur, i. c. coereeto, contineto, taceto, Fest. p. 222 ed. Mull. — * (,5) With ab : pre- cantes, ut a caedibus et ab incendiis par- ceretur, Liv. 25, 25, C. parous? a, um. adj. (perh. contr. from paribus, kindr. with parum, Trnupoi] Spar- ing in any thing, esp. in expenditure; in a good and bad sense, frugal, thrifty, eco- nomical; niggardly, penurious, parsimo- nious: detrusisti me ad senem parcissi- nium, Plaut. Aul. 2, 5, 9 : patre parco ac tenaci, Cic. Coel. 15: optimus colonus, parcissimus, mode6tissimus, frugalissi- mus, id. de Or. 2, 71 : parcumque genus patiensque laborum, Ov. M. 7, 656 : parca manu offerre aliquid, Hor. Od. 3, 16, 43. — (|3) c. gen. : veteris non parcus aceti, Hor. S. 2, 2, 62 : donandi parca juventus, id. ib. 2, 5, 79: pecuniae, Tac. H, 1, 49 : pecuniae parcus ac tenax, Suet. Tib. 46. B. i n 3 en -* Sparing, chary, moderate in any thing : opera haud fui parcus mea, Plant. Rud. 4, 2, 14 : nimium parcus in largienda civitate, Cic. Balb. 22 : non tam vereor, ne me in laudibus suis parcum, quam ne nimium putet, Plin. Pan. 3, 3 : inodica cultu, parca comitatu, id. ib. 3, 83 : civium sanguinis parcus, Tac. H. 3, 75 ; so, parcissimus somni, Luc. 9, 590: parcissi- mus vini, Suet. Aug. 77 : acies non parca fugae, Sil. 10, 30 : bencficiorum parcissi- mus «estimator, Plin. Pan. 21, 2:— in libi- dinem pvojecti, in cibum parci, Just. 41, 3. EI. Transf., Spare, scanty, little, small, slight (poet, and in post-Aug. prose) : par- co sale contingere, Virg. G. 3, 403 : tellus, Stat. S. 4, 5, 13 : lncerna, Prop. 4, 3, 60 : vulnus, Sil. 16, 111 : merito parcior ira meo, Ov. Pont. 1, 2, 98 : questaque sum vento lintea parva dari, id. Her. 21, 79 : optima mors parca quae venit apta die, after a short time, Prop. 3, 3, 40 : et brevis somnus, Plin. P"an. 49. B. Trop., Small-souled, narrow-mind- ed: parcissimum hominem vocamus pu- silli animi et contractu Sen. Ben. 2, 34. Adv., In two forms, parce (ante- and post-class.) and parcilcr. A. Form parce: J,, Sparingly, fru- gally, thriftily, penuriouslij : parce p.r- cus, Plaut. Aul. 2, 4, 35: vivere parce, continenter, severe, sobrie, Cic. Off. 1, 30, 106 ; cf., p. ac duriter so habere, Ter. Ad. 1, 1, 20 ; and, p. et duriter vitam agere. id. ib. 1, I, 47: nimium parce facere sump- tum, id. ib. 2, 6, 19 : frumentum parce et paullntim metiri, Caes. B. G. 7, 71 : cur id tain parce tamque restricte faciant, Cic. Fin. 2, 13. 2. In gen.. Sparingly, moderately, cau- tiously : scripsi de te parce et timide, Cic. Fam. 6. 7 : p. et molliter aliquem laedere, id. ib. 1, 9 fin. — Comp. : parcius dicere de laude alicujus, Cic. Mur. 13 ; so Virg. E. 3, 7; Ov. Her. 8, 13; Hor. Od. 1, 25, 1; Quint. 9, 2, 69. — Sup.: civitatem Roma- uam parcissime dedit, Suet. Aug. 40. B, Form parelter, Sparingly : Pom- pon, in Non. 515, 6 : praelibare, Claud. Mamert. praef Pardala and Pardalas* ae, m., HapcdAas, A Roman surname, Inscr. ap. PARE Donat. 470, 11 ; ap. Grut. 863, 3 ; ap. Jahn. Spec, epigr. 49, no. 3. tpardalianches* i B . «■= rrup5,i\i- ayxes, An epithet of a poisonous plant (aconitum) which chokes panthers, Plin. 27, 2, 2; 8, 27, 41; Sol. 17 fin. ' pardalios, ii, m. = -nap6i\cws (sc. Xitius), A precious stone spotted like a pan- ther, jasper, Plin. 37, 11, 73. t partialis* is. /• — TitipSahs, A fe- male panthir: Curt. 5, 1. pardiiilum, ii, «• [partialis] A hind of ointment, that smells like a panther: Plin. 13, 1, 2, § G. tparduSi 'i m.=.TT'ipoi:i, A male pan- ther: "nunc varias (pantheras) et pardos, qui mares sunt, appellant in eo omni ge- nere creberrimo in Africa Syriaque," Plin. 8, 17, 23; id. 10, 73, 94 ; id. 11,37, 65; Juv. 11, 123. I pare-as or parlas, ae, m. = nap- da', A kind of snake: Luc. 9, 721; cf., "pareas serpens, qui semper in Cauda am- bulat et sulcum facere videtur," Isid. Orig. 12, 4. tparectatus* ». »™. adj. = -napUra- roe. Grown up, marriageable (ante-class.) : Lucil. and Var. in Non. 67, 11 sq. t paredrOSj i, m - == tt 'p£<5/>os, That sits by one's side, remains with one: paredri spiritus, familiar spirits, Tert. Anim. 28. f pareg-oria, ae, f. = r;aprryopia, Al- leviation, ease : paregoriam praestare, App. Herb. 24. . pareg-oriCUS) a, um, adj. [parego- ria J Alleviating, assuaging : adjutoria, Theod. Prise. 1, 9 : remedium, Marc. Em- pir. 36. tparelion* h n. = traprikiov, A mock sun, parhelion: " parelia sunt imagines solis in nube spissa et vicina in modum speculi. Quidam parelion ita definiunt : nubes rotunda et splendida, similisque soli," Sen. Q. N. 1, 11 : solent et bina fieri parelia, id. ib. 1, 13. 1. parens* entis, Part, and Pa., from pareo. 2. parens* entis, v. 2. pario, ad fin. DarentaUa* > um , v - parentalis, 710. II.7B. parentalis* e, adj. [2. parens] Of or belonging to parents, parental : umbrae, of my parents, Ov. Tr. 4, 10, 87. — II, In partic, Of or belonging to the. festival in honor of dead parents or relatives: dies, the day of the. festival in honor of the dead, Ov. F. 2, 548 : Mars, the annually repeated combat of the birds which rose from Mem- non's funeral pile, and which were therefore regarded as his children, id. Met. 13, 620 (cf. id. Am. 1, 13. 3).— B. Subst., paren- talia, ium, 7?., A festival in honor of dead relations: ut parentalia cum suppHcatio- nibus miscerentur. Cic. Phil. 1, 6 ; so In- scr. Orell. Tio. 3927 ; 4084 : —gen., PAR- ENTALIORVM, Inscr. Orell. no. 3999.— Also the title of a work by Ausonius. parentatlOt onis,/. [parento] Fune- ralobsequies (post-class.) : Tert. Spect. 12. parentcla. ae, /. [2. parens] Rela- tionship (post-class.): Capitol. Gord. 23. parentia* v. parientia. + parenticida* ae, m. [parens-caedo] A patricide : Not. Tir. p. 79. parento* ayi* atum, 1. v. a. [2. parens] To offer a solemn sacrifice in honor of de- ceased parents, relatives, or other beloved persons: I, Lit. : cujus sepulcrum us- quam exstet, ubi parentetur. Cic. Phil. 1, 6 : parentemus Cethego, id. Flacc. 38 : Februario mense mortuis parentari volu- erunt, id. Leg. 2, 21 : hostia maxima par- entare, id. ib. : Cenot. Pis. in Orell. Inscr. ?io. 643 : mortuis certe interdiu parenta- tur, Sen. Ep. 122; Plin. 18, 12, 30: non sacrificamus, nee parentamus : sed neque de sacrificato et parentato edimus. Tert. Spect. 13. II. Transf., To revenge a person's death by that of another, to make therewith an offering to his manes: praestare, om- nes perforre acerbitates, quam non civi- bus Romanis, qui Genabi perfidia Gallo- rum interissent parentarent, Caes. B. G. 7, 17 fin. : parentandum regi sanguine conjuratorum esse, Liv. 24, 21 ; Curt. 7, 2 ; id. 5, 6 ; .lust. 12, 15, 6 : ejus supplicio uxoris Manibus parentavit. id. 39, 3, 12 ; so, Manibus eorum vnstatione Italiae, etc,, P AftH Flor. 2, 6, 8; id. 3, 21, 20: umbris Mem nonis sollenni caede, Ov. Am. 1, 13, 3. B. Trop. : iuternecione hostiurn jus- tae irae parentntum est, Curt. 9, 5 ; Flor. 2, 6 ; Just. 13, 3 ; Petr. 81. pareo* ui, paritum, 2.7J.71. [kindr. Willi pario, to bring forth ; neutr.] To come forth, appear, be visible, show one's self; to be pres- ent or at hand: I. Lit. (so rarely ; not in Cic. or Caes.) : immolanti jocinera replica- ta paruorunt, Suet. Aug. 95 : quoties paruil Hermogenes, Mart. 12, 29 : haec (fenestra) videt Inarimen, illi Prochyta aspera pa- ret, Stat. S. 2, 2, 76 ; Quint. 1, 12, 4. II. In partic: A. 1° appear (as a servant) at a person's commands, to at- tend, wait upon (likewise very rarely, for the usual apparerc) : mngistratibus in pro vincias euntibus parere etpraeministrarr servorum vice, Gell. 10, 3 ; Spart. Pesc. 7. — Hence, 2. Transf. : a. To obey, be obedient to: to submit to, comply with (the class, sighif. of the word) : ''parere, obedire," Fest. p. 221 ed. Miill. : hie parebit et obediet prae- cepto illi veteri, Cic. Tusc. 5, 12 : obedire et parere alicujus voluntati, id. N. D. 1, 8 : non ut pareret et dicto audiens esset huic ordini, etc., id. Phil. 7, 1 : (noster populus) in bello sic paret, ut regi, id. Rep. 1, 40 : lea- ibus, id. Off. 2, 11 : religionibus, id. N. D. 2, 3 : imperio, Caes. B. G. 5, 2 : populo patiente atque parente, Cic. Rep. 2, 36. — Impers. : dicto paretur, Liv. 9, 32: re- missius imperanti melius paretur, Sen. Clem. 1, 24 : ut arbitri sententiae parea- tur, Ulp. Dig. 4, 8, 23: si paritum fuerit conditioni, id. ib. 40, 4, 12. — Poet, with a respective ace. : non adeo parebimus om- nia matri, Stat. Ach. 1, 660. — Of inariim. and abstr. subjects : lucra petituras freta per parentia ventis Ducunt instabiles si- dera certa rates, Tib. 1, 10, 9 ; cf. Ov. M. 8, 470: Quint. 11,3,65. b. To be subject to, elependent on ; to be subservient to : nulla fuit civitas, quin Cae- sari pareret, Caes. B. C. 3, 81: oppidum, quod regi paret, Plin. 6, 28, 32; Just. 1,2: — quae homilies arant, navigant, aedifi; cant, virtuti omnia parent, Sail. C. 2, 7 : so Hor. S. 2, 3, 96. C. To submit to, comply with, indulge, gratify, yield to : necessitati parere, Cic Or. 60 : et tempori et voluntati, id. Vatin. 1 : cupiditatibus, id. Fin. 1, 16 : dolori et iracundiae, id. Att. 2, 21 : extremo furori, Val. Fl. 7, 154. d. To yield lo one's promises or repre- sentations ; to satisfy, give, pay : parent promissis, Ov. F. 5, 504 :— pensionibus, Paul. Dig. 19, 2, 54. B. Impers., paret, It is clear, evident, manifest (quite class.) : quid porro quae- rendumest? factumne sit? atconstat. A quo ? at paret, Cic. Mil. 6, 15. — Esp. in the formula SI PARET, if it appear, if it bi proved : Cic. Rose. Com. 4, 11 ; so Verr. 2, 2, 12; cf., SI PARET ADVERSVM EDICTVM FECISSE, id. ib. 2, 3, 28; and id. ib. 2, 3, 22 ;— Fest p. 233 ed. MU11.— Hence parens, entis. Pa., Obedient: parenti- ores exercitus, Cic. Oft'. 1, 22 lal. parati- ores). — II. Subst., A subject: parentes abunde habemus, Sail. J. 102, 7 : vi qui- dem regere patriam aut parentes quam- quam possis, etc., id. ib. 3, 2 ; Vellej. 2, 108 ; Tac. A. 1, 59 (ace. to others, paren- tes. in this pa8saue, signifies parents; cf. Kritz on Sail. C. 6, 5). t pareoron* U n - = ^apfiopov, a plant: Pythagoras heliotropion (vocat) pareoron, App. Herb. 49. t parerg'On* ', "■ = -' pepyov, An ex- tra ornament, a. parergy : adjecerit parvu- las naves longas in iis, quae pictores par- erga appellant, Plin. 35, 10, 36, § 101 ; Vitr. 9, 9 ; Inscr. Grut. 59, 2 ; so id. ib. 77, 3 et al. Parhedrus* i, m - = n 'pefpos, a male proper name : Cic. Fam. 16, 18, 2 ; so Inscr. Grut. 969, 7. tparhippUS* U m. = ir' pnneos. An ex- tra horse above the number allowed, de- manded by a person who travels by the public post, Cod. Theod. 8, 5, 14 ; id. Jus- tin. 12, 51. 4. t parhypate* es, /. = napv^'irn, The string neu to the. uppermost, the note next to the lowest, Vitr. 5, 4. 1079 PA EI t pariambodes» ' 8 > n - = itapiap&&- ftji, The metrical foot ^ — ■-' (e. g. petltlones), Diom. p. 479 P. tpariambus, i. m. — irapiaub'oc: I. A 7/ictrical foot, consisting of a, short and two longs : •— , Diom. p. 475 P. — H. A metrical fool, consisting of a long and four shorts: — ~^^-^-^, Diom. p. 478 P. — HI, A metrical foot, consisting of two shorts, commonly called a pyrrhichius, Diom. p. 471 P. ; cf. Mar. Victor, p. 2486 ib. Parianus» a, «m, v. Parium, no. II. parias- ae, v. paveas. pariatlO. onis, /. [1. pario] A balanc- ing, settling of accounts : Scaev. Dig. 12, (i, 67. pariator ; ° r is> ni. [id.] A balancer, settler of an account: Paul. Dig. 35, 1, 79. pariatdria, ae,/. [1. pario] A balanc- ing, settling (late Lat.) : Aug. in Psalm. 61. + parici. v - parricidium. paricida, -cidalis, -cidium, v. parricida, etc. parienSi entis, Part., from 2. pario. paricntia? ae, f. [pareo] Obedience (post-class, and dub. ; others read patien- tia) : parientiam accommodare, Cod. Jus- tin. 3, 4, 1 : commodare, Cassiod. Variar. 7, 27 : monstrare, id. ib. 3, 24. paries» etis, m. A wall : aut perma- oeret paries percussus trifaci, Enn. in Pest. 8. v. TRIFAX, p. 367 ed. Miill. : tosti alti stant parietes, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 : perfodere parietem, Plaut. Mil. 2, 1, 64 ; eo, perfodere parietes, id. Asin. 3, 2, 17 : quasi mus, in medio pariete vorsabe- re, id. Casin. 1, 52 ; id. Trin. 4, 3, 32 : quae (damns nostra) non ea est, quam parietes nostri cingunt, etc., Cic. Rep. 1, 13 ; cf. id. ib. 3, 9 ; id. Mil. 27 ; id. Top. 4 : parietem disturbare, id. Parad. 4 : itaque parietes modo urbis stant; rem vero publicam penitus amisimus, the vails, the houses, id. Off. 2, 8, 29 ; interiores templi parietes, id. Verr. 2, 4, 55: intra parietes aluit earn glo- riam, quam, etc., id. Brut. 8 ; id. Quint. 11 : parietes turris lateribus exstruere, Caes. B. C. 2, 9 ; Virg. A. 5, 589 : fissus paries tenui rima, Ov. M. 4, 65 : quae pro pariete sub- jectae et omni opere conjimctae, like a wall, Caes. B. G. 4, 17.— Of walls of wick- er-work : et paries lento vimine textus erat, Ov. F. 6, 262 : craticii parietes, Vitr. 2,8; Plin. 17, 10, 11,— Proverb. : tua res agitur, paries quum proximus ardet, Hor. lip. 1, 18, 84 : utrosque parietes linere, to be Jack on both sides, Petr. 39 : duos pari- etes de eadem fidelia dealbare, to hill two birds with one stone, Cur. in Cic. Fam. 7, 29 fin.: in caducum parietem inclinare, to lean on a broken reed, Spart. Hadr. 23. — II. Trop. : neve inter vos significetis, ego ero paries, Plaut. True. 4, 3, 14. parlctalis, e, adj. [paries] Of or be- longing to walls : parietalis herba, the herb pellitory, Mare. F.mp. 13 ; cf. the follg. art. no. II. parictarius. a, urn, adj. [id.] Of or belonging to walls : structor, Firm. Math. 8, 24 ; Inscr. ap. Reines. cl. 11, n. 112 : pictor, Edict. Diocl. p. 19.— H. Sub St., parietaria, ae,/., The lierb pellitory or pari- clary : herbam perdicalem Latini mura- lem et parietariam, alii vitriariam appel- lant, App. Herb. 81. — Ace. to Aur. Vict. Epit. 41, Constantine the Great bestowed on the Emperor Trajan, on account of the numerous inscriptions which he had i-aused to be placed on buildings, the sob- riquet of herba parietaria (Amm. 27, 3, has instead, herba parietina). pane tinus. a. um, adj. [id.] Of or belonging to walls : parietina forma, the .shape of a wall. Tert. Pud. 20 : herba, v. parietarius. no. II. — H, Subst, parieti- • nae, arum./., Old fallen-down walls, ruins 'quite «lass.) : villarum, Sisenn. in Non. 141, 28-: Corinthi, Cic. Tusc. 3, 22; id. Fam. 18, 11 : aizoum minus in muris pari- etiaisque nascitur, Plin. 25, 13, 102. — Trop. : in tantis tenebris et quasi parie- tinis reipulilicae, Cic. Fam. 4, 3. Parilla, ium, v. Palilia. Parilicium> v - palilicium. pariliS) ft adj. [par] Equal, like (ante- class, and poet.) : et noctes pariles agitare diebus, Luor. 1, 1065: aetas, Ov. M. 8, 631 : vox, id. Trist. 1, 8, 26 : furor, Nemee. Eel. 4, 5. (But in Var. L. L. 9, 23, 29, paria is .1.080 PARI the better reading ; v. Mull, ad loc.) — Adv., parlliter, Equally, Charis. p. 191 P. pai'llitas, atis, /. [parilis] Equality (a post-class, word) : virtutum, Gell.14, 3; so App. M. 2, p. 114 Oud. ; Auct. Itin. Alex. 3 and 8 ed, Maj. parilitGr» adv., v. parilis, ad fin. Parilitlus? a, um, v. Palilicius. 1. pario? avi, atum, 1. v. a. and n. [par] I, Act., To make equal ; hence, mid., to be equal (a post-class, word) : pa- riari deo, Tert. Res. earn. 6. — Hence, B. In partic., To settle, pay hi full a debt: numos alicui, Ulp. Dis. 40, 1, 4 : QVIS- QVIS MENSIB. CONT1NENTER NON PARIAVER1T, has not paid his share, In- scr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. De collegg. et sodalicc. Romann. — In the part. perf. mid.: PARIATVS, that has ■paid his share, ead. inscr. ib. — II, Neulr., To be equal : Tert. Anim. 30 fin. ; id. ib. 32 fin. 2. pario» peperi, paritum, and par- tum, 3. (with the fid., paribis for paries, Pompon, in Non. 508, 3. So inf., parire, Enn. in Var. L. L. 5, 10, § 59, and in Diom. p. 378 P. ; Plaut. fragm. ap. Philarg. Virg. Eel. 2, 63), v. a., To bring forth, to bear ; of animals, to drop, lay, spawn, etc. : I, L i t. : si quintam pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum, Cic. de Or. 2, 66 : ut ea liberos ex sese pareret, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : gallinas teneras, quae primum parient, concludat, Cato R. R. 89; so, quae gallina id ovum peperisset, Cic. Acad. 2, 18 ; cf., ova parire solet, etc., Enn. 1. 1. : nam audivi feminam ego leonem eemel parire, Plaut. 1. 1. B. Transf. : 1. Of men. To beget (poet.) : " apud Tragieos : Et jam lea pa- met, at pater est," Quint. 8, 6, 34 ; so Cae- cil. in Non. 464, 22 (in a corrupt passage). 2, In gen., To bring forth, produce: ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt, Lncr. 2, 899 : ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores, Var. R. R. 1, 32, 2 ; cf. id. ib. 1, 41, 5 : fru- ges et reliqua, quae terra pariat, Cic. N. D.1,2; Plin. 16, 37,68; id. 31, 10,46, § 112. II. Trop., To produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. : ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et pro- creet, verum ut educet atque confirmet, Cic. de Or. 2, 87 : dolorem, voluptatem, id. Fin. 1, 15 : dissidium, Lucr. 1, 220 : taedium, Quint. 9, 4, 43 : spinosiora mul- ta pepererunt, Cic. Or. 32 ; so, quibus eti- am verba parienda sunt, id. Fin. 3, 1, 3 ; and, hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere, Just. 4, 1 : — ne quicquam nobis pariant ex se incommodi, Plaut. Most. 2, 1, 17 : alicui aegritudinem, id. Trin. 2, 2, 35 : fiduciam, Sail. Or. c. Sull. med. : ali- cui curas, Prop. 1,18, 23: obsequium ami- cos, Veritas odium parit, Ter. Andr. 1, 1, 41 : sibi maximam laudem, Cic. Off. 2, 13 ; id. Cat. 4, 1 ; id. Sull. 17 : praeda improbe parta, id. Fin. 1, 16 : aliquem honeste par- tis bonis privare, id. Quint. 23 ; id. Sull. 28 : sibi salutem, Caes. B. C. 3, 69 : ante partam rei inilitaris gloriam amittere, id. B. G. 6, 39 : gratiam ingentem apud ali- quem, Liv. 34, 44 : sibi decus et victoriam, id. 30, 14 : amicos officio et fide, Sail. J. 10: alicui somnum mero, Tib. 1, 7, 27: qui sibi letum Insontes peperere manu, Virg. A. 6, 434 ; Tib. 4, 13. 20.— Hence, A. parens, entis, m. and/, (gen.plur., parentum and parentium, cf. Var. L. I,. 8, 37, § 66 ; Charis. p. Ill P. ; Diom. p. 282ib.; Schneid.Gramm.2,p.247: "mas- culino genere parentem appellabant anti- qui etiam matrem," Fest. p. 151 ed. Miill. ; so, Gracchus, Charis. p. 79 P.) A procrea- tor, a father or mother, a parent : most freq. in tho plnr., parents. I, Lit. : SI PARENTEM PVER VER- BERIT...DIVIS PARENTVM SACER ESTO, Lex regia, v. Append. : quis pa- rentem aut hospitem Necasset, Enn. in Non. 153, 29 : parens tuus, Cic. Sull. 29, 81 ; Hor. A. P. 313 : ilium et parentis cre- diderim sui Fregisse cervicem, id. Od. 2, 13, 5 : alma parens Idaea deum, Virg. A. 10, 252 ; so, an tu reris eum (Orestem) occisa insanuisse parente 1 etc., Hor. S. 2, 3, 134. — In the plnr. : quae (caritas) est inter natos et parentee, Cic. Lael. 8, 27 : PARI parentes cum liberis, Caes. B. G. 5, 14, 4 , id. Verr. 2, 5, 42 : opus a parentibus raa- joribusque meis relicrum, id. Rep. 1, 22: in' parentum loco, id. Plane. 11 Jin. — Of animals, A sire or dam, Var. R. R. 3, 7 fin. ; Plin. 8, 42, 66; Cels. 6, 6, 39; Stat. Th. 10. 231. B. Transf.: 1, Grandparents, and, in gen., progenitors, ancestors: " appella- tibne parentis non tantum pater, sed eti- am avus et proavus, et deinceps omnes superiores continentur : sed et mater et avia et proavia," Gaj. Dig. 50, 16, 51 ; cf. Ulp. ib. 2, 4, 4 ; Fest. p. 221 ed. Mull. ; Cic. Inv. 1, 54 fin. ; so Virg. A. 9, 3 ; 10, 76 ; 619 ; Ulp. Dig. 23, 3, 5. 2, Relations, kinsfolk, kindred (so rare- ly, and not ante-Aug.) : solent rei capitis adhibere vobis parentes. Duos ego ira- tres nuper amisi, Curt. 6. 10 ; Lampr. Alex. Sev. 67 ; Capitol. M. Aurel. 5 ; Flor. 3. 18, 5. — (Whether we are also to take it in this sense in Liv. 34, 32, 12, is very doubtful.) II. Trop., A father, founder, inventor, author (quite class.) : me quem nonnulli conservatorem istius urbis, quem paren- tem esse dixerunt, Cic. Art. 9, 10: operum parens eft'ectorque, id. Univ. 11 : Socra- tes parens philosophiae, id. Fin. 2, 1 ; cf., Tullius facundiae Latiarumque literarum parens, Plin. 7, 30, 31 ; and, Homerus pri- mus doctrinarum et antiquitatis parens, id. 25, 2, 5 : (Mercurius curvae lyrae pa- rens, Hor. Od. 1, 10, 6 :) Cic. Leg. 1, 24.— As an honorary appellation : quid prius dicam solitis Parentis laudibus, i. e. Jupi- ter, Hor. Od. 1, 12, 13 : Latius, i. e. Domi- lian, Stat. S. 1, 2, 178. * B. partus, a, um, Pa., That has borne: parta nutrici consociata, etc., the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3. Parion< v - Parium. Paris» "lis, m., n : ptS : I. The son of Priam and Hecuba, also called Alexandres. As soon as he was born, on account of an ominous dream of his mother, he was ex- posed on Mount Ida to perish ; he was there reared by the shepherds, and there he de- cided the dispute between Juno, Pallas, and Venus in favor of the last, who promised him Helen, the most beautiful of women, as a reward ; by carrying her ojf to Troy, he was the cause of the Trojan war, in which he fell by the arrow of Philoctetes : qua- propter Parim pastores nunc Alexan- drum vocant, Enn. in Var. L. L. 7, 5, § 82 : culpatus Paris, Virg. A. 2, 601 : judi- cium Paridis spretaeque injuria ibrmae, id. ib. 1, 27 : voc, Pari, Prop. 2, 2, 47.— B. Cicero sarcastically applies the name oi Paris to C. Memmius, on account of his intercourse with the wives of Lucullus and Pompey, Cic. Att. 1, 18, 3.— H. The name of an actor, a freedman of Domilia, Suet. Dom. 3 ; Tac. A. 13, 21 ; Juv. 6. 87. — III. The name of a pantomime, Suet. Dom. 10. Parisii» orum, m. A people of Gaul, bordering on the Senones, in the region where stands the modern city of Paris, Caes. B. G. 7, 4 ; 35 ; 75 ; Plin. 4, 18, 32. Their chief city was called Lutetia Pari- siorum and Parisii, Caes. B. G. 6, 3 ; 7, 57 ; Amm. 20, 4 and 5. Cf. Ukert, Gall. p. 327 and 478.— II, Deriv., Parisiacus» a, um, adj., Of or belonging to the Parisians, Parisian : arx, Venant. Vit S. Mart. 4, 636 : NAVTAE, Inscr. ap. Mur. 1066, 5. I parison- i» n.=zir&piaoi, An even balance in the members of a sentence. Mart. Cap. 5, 174 (in Quint 9, 2. 76, written as Gr.). paritas. atis,/. [par] Equality, parity (a post-class, word) : in impari paritas contineri nequit, Arn. 2, 78. paritcr» ad »-> v - P ar » "dfin. parito» are, v. intens. a. [I. parol To prtpare, get ready, be about to do a thing (a Plautin. word): quo nunc ire paritas? Plaut. Merc. 3, 4, 64.— With a follg. ut : id. Pseud. 1, 5, 71. paritor. or ' s » m - [pareo] A servant, attendant, body-guard (post-class.) : Aur. Vict. Caes. 2 fin. Parium or -on» "» «■» Udptor, A city of AJi/sia, on the Propoutis, Mel. 1, 19 ; Plin. 5, 32, 40 ; Val. Fl. 2, 622.— H, Deriv., ParianUS) <*. um » " rf j- Ofm belonging to Parium, Parian : civitas, Cic. Faiu. 13, P ABO 53 : colonia, i. e. Parium, Plin. 4, .1, 18 : colias, a kind offish, id. 30, 11, 53. PariUS» a i um - v - Par08, no. II. I . parma (collat. form, pahna, Tib. 1, 9, 80 ; and 60 many MSS. in Prop. 2, 19, 44 ; 4, 10, 40 ; Liv. 22, 1, 9), ae (archaic gen., parmai, Lucr. 4, 848), /. = -upfoi, A small, round shield, a target, carried by the light infuntry and the cavalry: J. Lit: contigunt parmam, Enn. Ann. 17, 18 ; Var. in Non. 550, 30 : desiliunt ox equis, pro- volant in primum agmen et pro antesig- nanis parmas objiciunt, Liv. 2, 20 ; id. 31, 35 fin. : hie miles (veles) tripedalem par- mam habet, id. 38, 21 fin. ; id. 26, 4 ; Sail. fragm. ap. Non. 554, 23 ; Prop. 4, 10, 21. II. Transf. : A. ' n g en -. A shield (poet.) : (Pallas) parmamque ferens has- tamque trementem, Virg. A. 2, 175; so Mart. 9, 21. EJ A gladiator armed with a parma, a Thre'z (v. Threx) (poet.) : Mart, 9, 69. Q The valve in a pair of bellows : Aus. Idyll" 10, 267. 2. Parma, ae, /. The city of Parma, in Gallia Cispadana, between Cremona and Placenlia, famed for its breed of sheep, Plin. 3, 15, 20 ; Cic. Fam. 12, 5. 2 ; 10. 33, 4 ; Liv. 39, 55 : velleribus primis Apulia, Parma secundis Nobilis, Mart. 14, 155 ; cf. id. 2, 43 ; 5, 13— II. Deriv., Parmen- Sigj e, adj., Of or belonging to Parma, Parman : Cassi Parmensis opuscula, Hor. Ep. 1, 4, 3. — In the plur., Pnrmenses, ium, m., The inhabitants of Parma, the Par- mans, Cic. Phil. 14, 3 ; Brut, in Cic. Fam. 11, 13, a. parmatus. ». ura > ad J- t 1 - P»™«) Armed with the parma : parmata coliors, Liv. 4, 38, 3 (al. annata, v. Drak. ad loc.) : ut panotitis, novae cohorti hostium, locus detur, id. 4, 39. ParmenideS) is > m -< napucviUns, a celebrated Grecian philosopher, a native of Elca, who, with Zeno, was at the head of the Eleatic school, Cic. Acad. 2, 42 ; 37 : id. N. D. 1, 11. Parmensis- e, v. 2. Parma, no. II. Parmessis, v. Permessis. parmula> ae, /. dim. [1. parma] A lit- tle, round shield, a small target: I, Lit. : relicta non bene parmula, Hor. Od. 2, 7, 10 ; Fest. p. 238 ed. Mull.— H. Trop. : parmulam ventilare, Front, de Or. ep. 1 ed. Maj. parmulariUS, ». m - [l- parma, no. II., B. J I, An adherent of the party of the Threces, who were armed with the parma, a Parmularian : Suet. Dom. 10 ; Quint. 2, 11, 2. II. A servant of the pontifices aimed with the parma, Inscr. Grut. 1087, 6. Parnasus and -osj also Parnas- sus or -OS, i, m., Hapvna<''s, afterward impvano^e, A high mountain in Phocis with two pealcs, sacred to Apollo and the Muses, at whose foot was the city of Delphi and the Castalian spring, now Japara, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 3, 4 : mons ibi verticibus petit arduus astra duobus, Nomine Par- nasus, Ov. M. 1, 317 ; so, biceps, id. ib. 2, 221 ; Pers. prol. 2 : uterque, Stat. Th. 7, 346 : Parnasi deserta per ardua, Virg. G. 3, 291 : Parnasus gemino petit aethera colle, Luc. 5, 70. Cf. Mann. Griechenl. p. 157 sq. n. Deriw. : * A. Parnaseus ( p ar- nasseus), a, um, adj., Parnassian : Phoe- bus, Avien. Arat. 619. * E. Parnasis (Parnassis), idis, /. adj., Parnassian : lauro Parnasside vinc- tus, Ov. M. 11, 165. C. Parnasius (Parnassius), a. um, adj., Parnassian : rupes, Virg. E. 6, 29 : laurus, id. Georg. 2. 18 : templa, of Apollo, Ov. M. 5, 278 : Themis, so called because she possessed the Delphic oracle before Apollo, id. ib. 4. 642 : vox Parnasia, the Delphic oracle, Val. Fl. 3, 618 : tu, precor, ignarum doceas, Parnassia, vatem, O muse! Claud. Cons. Prob. et Olybr. 71. Parnes. efhis, m., ILi/n^s, -vnBos, A mountain range in Attica, on the ben-ders of Bocotia, famous for its wine, and abound- ing in game: Parnesque benignus vitibus, Stat. Th. 12, 620 ; so Sen. Hippol. 4. 1. pare, avi, atuui, 1. v. a. [kindr. with 0, pario] To make or get ready, to prepare, furnish, provide ; to order, con- trive, design, etc. (freq. and quite class.) : P ARO with personal, non-personal, and abstract objects ; constr. usually with the ace. or an object-clause, rarely with ut, ne, or absol. !• Lit. : A. ' n ge n. (a), c. ace. : omne palatum est, Ut jussisti . . . prandium, Plant. Men. 2, 3, 14 ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 27 : turres, falces, testudinesque, Caes. B. G. 5, 42yi« : incendia, Sail. C. 27, 2 : ad inte- grum bellum cuncta parat, id. Jug. 73 ; Ter. And. 4, 4, 2: quod parato opus est, para, id. ib. 3, 2, 43 : — qunm hie fugam nut furtum parat? id. Phorm. 1, 4, 14 ; so, fugam, Cic. Att. 7, 26 : luctum tilio, Ter. Hec. 2, 1, 13 : cupiditates in animo, id. Phorm. 5, 4, 2 : bellum, Caes. B. G. 3, 9 : insidias alicui, Sail. C. 43 : defeusionem, id. ib. 35 : leges, to introduce, id. ib. 51, 40 : verba a vetustate repetita gratiam novi- tati similem parnnt, furnish, Quint. 1, 6, 39 : — hisce ego non paro me, ut rideant, Ter. Eun. 2, 2, 18 ; cf., quin ita paret se, ut, etc., id. Hec. 1, 1, 11 : se ad discendum, Cic. Or. 35: hue te pares, haec cogites, id. Fam. 1, 7, 9 : alterutri se fortuuae pa- rans, Vellcj. 2, 43, 2 ; Prop. 2, 24, 48 : mul- titude, quam ad capiunda arma parave- rat. Sail. C. 27 ./in. — In the pass. : si ita natura paratum esset, ut, etc., so ordered, ordained, Cic. de Div. 2, 59 : ut simul in omnia paremur, may habituate ourselves, Quint. 11, 3, 25. (/3) With an object-clause, To prepare, intend, determine, be on the point of, be about to do any thing: Enn. in Var. L. L. 7, 3, § 46 : maledictis deterrere (poetam), ne scribat, parat, Ter. Ph. prol. 3 : mu- nitioues institutas parat perticere, Caes. B. C. 1, 83 : omni Numidiae imperare pa- rat, Sail. J. 13 : proticisci parabat, id. Cat. 46, 3 Kritz : in nemu9 ire parant, Virg. A. 4, 118 : multa parantem Dicere, id. ib. 4, 390. (; ) With a follg. nt or ne (very seldom) : Age jam, uxorem ut arcessat, paret, Ter. Heaut. 5, 1, 75 : animo virili praesentique ut sis, para, id. Phorm. 5, 7. 64 : — aequom fuit, Deos paravisse, uno exemplo ne omnes vitam viverent, have so ordered it, Plaut. Mil. 3, 1, 132. (5) Abs., To make preparations, to pre- pare one's self (likewise very rarely) : at Romani domi militiaeque intenti lestina- re, parare, alius alium hortari, etc.. Sail. C. 6, 5 ; so, contra haec oppidani festinare, parare, id. Jug. 76, 4 ; id. ib. 60 : jussis (militibus) ad iter parare, Liv. 42, 53. B. I n p a r ti c., of fate, To prepare, des- tine any thing (poet.) : cui fata parent, quern poscat Apollo, for whom the Fatfs prepare (death), Virg. A. 2, 121 ; so, quid fata parent, Luc. 1, 631 ; 6, 783 : motus fata parabant, id. 2, 68. H. Transf, To procure, acquire, get, obtain (freq. and quite class.): A. In gen.: jam ego parabo Aliquam dolosam tidici- nam, Plaut. Epid. 3, 2, 37 : ille bonus vir nobis psaltriam Paravit, Ter. Ad. 3, 4, 31 ; id. Eun. 4, 6, 32 : enm mini precatorem paro, id. Heaut. 5, 2, 49 : cetera parare, quae parantur pecunia . . . amicos non parare, Cic. Lael. 15, 55 : regnum sibi, Sail. C. 5, 6 : exercitum, id. ib. 29 : com- meatus, id. Jug. 28 : claritudinem, id. ib. 7 : quin ei velut opes sint quaedam pa- randae, Quint. 10, 1, 15. B. I n partic, To procure wilhmoney, to buy, purchase : trans Tiberim hortos, Cic. Att. 12, 19 ; id. Flacc. 29, 71 : jumen- ta, Caes. B. G. 4, 2 : servi aere parati. Sail. J. 31, 11 ; so, argento parata manci- pia, Liv. 41, 6 Jin. — Hence parat us, a, um. Pa., Prepared ; hence, A. In gen., Ready (quite class.) : ex pa- rata re imparatam ornnem facis, Plaut. Capt. 3, 4, 6 ; so opp. to imparata, id. Casin. 4, 4, 8 : tibi erunt parata verba, huic horn- ini verbera, Ter. Heaut. 2, 3, 114 : quos locos multa commentatione atque medi- tatione paratos atque expeditos habere debetis, Cic. de Or. 2, 27 : propositum ac paratum auxilium, Q. Cic. Petit, cons. 6 : omnia ad bellum apta ac parata, Caes. B. C. 1, 30; Plin. Pan. 88: obvius et paratus humor, id. Ep. 2, 17 fin. : parata victoria, an easy victory, Liv. 5, 6. — (ft) c. inf. : id quod parati sunt facere, Cic. Quint. 2, 8 : paratos esse et obsides dare et imperata facere, Caes. B. G. 2, 3 : omnia perpeti pa- rati, id. ib. 3, 9. — (> ) c. dat. (poet, and in PARO post-Aug. prose) : fcrri ncies . . . parata neci, Virg. A. 2, 334 : animus sceleribus, Tac. A. 10, 47 : provincia peccantibus, id. Agr. 6 : athlcta certamini paratior. Quint. 8, 3, 10. B. I" partic,: I. Prepared, provided, furnished, fitted, equipped with any thing: intelligit mc ita paratum atque instruc- tum ad judicium venire, ut, etc., Cic. Verr. 1, 3 ; cf., ad permovendus animos instruc- ti et pnrati, id. Or. 5 : scutis telisque pa- rati ornatique, Id. Caecin. 21 ; Id. Tusc 4, 23 fin. ; id. Fam. 2, 4 : quo paratior ad usum forensem promptiorque esse pos- sim, id. de Div. in Caeeil. 13 : expedite nobis homine et parato opus est, id. I L 10: homo ad omne facinus paratissiinus, id. Mil. 9 : paratus ad navigandum, id. Att. 9, 6 : ad omnem eventum paratus sum, id. Fam. 6, 21 : ad mentiendum paratus, id. Lael. 26, 98 : animo simus ad dimican- dum parati, Caes. B. C. 3, 85 fin.: pnrati- orcs ad omnia pericula subeunda, id. B. G. 1, 5 : ad dicendum parati, Cic. de Or. 1, 9. — (/3) With ah. : ab omni re snmus paratiores, Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 6 : si paratior ab exercitu esses, Coel. ib. 8. 10,— (y) With in c. abl, Well versed, skill- ed, experienced in any thing : Q. Scaevola in jure paratissimus, Cic. Brut. 39, 145: prompta et parata in agendo celeritas, id. ib. 42, 154. 2. Of mental preparation, Prepared, in a good and bad sense : ut ad partes para- tus veniat, Var. R. R. 2. 5, 1 ; so, fabulam compositam Volsci belli, Hernicos ad par- tes paratos, Liv. 3. 10, 10 : ad quam (causa- rum operam) ego numquam, nisi paratus et meditatus aceedo, Cic. Leg. 1, 4, 12 ; so id. Verr. 2, 2, 6, and id. Quint. 11, 39 ; id. Verr. 2, 2, 15 : — itane hue paratus adve- nis? Ter. And. 5, 4, 6. — Hence, Adv., parate: 1. Preparedly, with preparation : ad dicendum parate venire, Cic. Brut. 68 : paratius atque accuratius dicere, id. de Or. 1, 33 2. Transf.: a. Carefully, vigilantly : id parate euravi ut caverem, Plaut. Rud. 1, 3, 9. — 0. Readily, promptly: paratius venire, Cic. Rose. Am. 26, 72 : paratissime respondere, Plin. Ep. 3,9. 2. paro* fl re. v. a. [par] To make equal, esteem equal: ~'I, In gen.: eodem her- cle vos pono et paro : parissumi estis iibus, Plaut. Cure. 4, 2, 20,— H. In par- tic, To agree, arrange with any one : se paraturum cum collega, Cic. Fam.1,9, 25; cf. Fest. p. 234 ed. Miill. 3 parOj onis, m. = xapiZv. A small, light ship, Cic. poet. ap. Isid. Orig. 19, 1, 20 (in Orell. IV., 2, p. 572) ; Gell. 10, 25 fin. ; cf., ,l parones navium genus, ad cu- jus similitudinem myoparo vocatur," Fest. p. 222 ed. Miill. . tparocha. ae, /. = -apuxn, A supply- ing of necessaries to traveling public-offi- cers, purveyance (cf. parochus), Cic. Att. 13, 2, 2. fardcllia, ae, v. paroecia. pa'rochus. i. m. = -'ipoxoS. A pur- veyor, a person who, for a certain sum, furnished traveling magistrates with the most indispensable necessaries, as beds, hay, straw, salt, etc. : I. Cic. Att. 13, 2; Hor. S. 1, 5, 45 Heind.— n. Transf., An entertainer, host : Hor. S. 2, 8, 36. tparddla* ^e,f~=w'hptfSia (a counter- song), A reply retaining nearly the same words or the same turn, a parody, Pseudo- Ascon. Cic. Verr. 1, 10. t paroecia; and, corrupted, paro- chia- ae, /. = irapoi)cia, An ecclesiastical district, a parish : castellum ad paroeciam Hipponensis Ecclesiae pertinebat, Aiie. Ep. 261 ; Hier. Ep. 51, no. 2 : nulla in des- olatis cura dioecesibus parochiisque, Sid. j Ep. 7. timed.— H. Transf, The place of jurisdiction of a parish : per rusticas sol- itudo paroecias, Sid. Ep. 7, 6 (al. paro- chias). paronomasia, ae, f=-zapwojmair, A figure of spierh, called, in pure Latin, agnominatio. Rutil. Lup.l, 3.p.ll Rlnink. paronychia, ae. /. and paro- nvchiuni' '■ ». = -»/>ui»vi. ■> > rl "<- low : Plin. 21, 20, 83 ; so id. 23, 9, 81.— In the neulr. : Petr. 31 : so, ad paronychia et pterygia unsuium, Plin. 24, 19, 119 ; and id. 28, 8, 2lt 1081 PARR (* Paropamisus or Farapami- SUS; HapoirafXiadS or Ylapa7rauto6s : I, A mountain beyond the Caspian Sea, Plin. 6, 17, 21. — Hence Paropamisadae (Parap.), arum, m., Its inhabitants, Curt. 7, 3, 5; also, Paropamisii, Mela, 1, 2. — H, A river in or near Scythia, Plin. 4, 13, 7.) tparopsis (also written parapsis), xdis, f.^zirupoipis, A small disk on which the dessert was served up, a dessert-dish ; also, for a small dish in gen. : Juv. 3, 141 ; so Mart. 11, 27 ; Petr. 50 : parapsidem pro- jicere, id. 34 ; Ulp. Dig. 34, 2, 20. tparoptUSj 1, um, adj. = TidpoiTToSt Roasted on the outside, slightly roasted ■ paroptus pullus, Apic. 6, 9. Farorea and Parorla» <>e, /, n«- Cuipeta, A region in 'Thrace, Liv. 39, 27 ; 42, 51. ParOS (-us), i, /., Tldpoi , One of the Cyclades, famous for its white marble and as the birth-place of the poet Archilochus, Mel. 2, 7, 11 ; Plin. 4, 12, 22 ; Nep. Milt. 7 ; Liv. 31, 15 ; cf. Mann. Griechenl. p. 751 sq. : marmoreamque Paron, Ov. M. 7, 465 ; cf., olearon niveamque Paron, Virg. A. 3, 126. — II, Deriv., PariUSj a , um, a dJ-< Parian : crimine Pario accusatus, with respect to Paros (the failure to capture Paros),Nep. Milt.8: Glycerae nitorSplen- dentis Pario marmore purius, Hor. Od. 1, 19, 5; so, marmor, Ov. Pont. 4, 8, 31; Petr. 126 : lapis, Virg. A. 1, 592 : iambi, of Archilochus, Hor. Ep. 1, 19, 23. — In the plur., Parii, orum, m., The inhabitants of Paros, the Parians, Liv. 31, 31 ; Nep. Milt. 7 ; Plin. 36, 5, 4. i parotis- Wis, /. :=7m/>wWs, A tumor near the ears, a parotis : parotidas tollere, Plin. 20, 21, 84 ; so, parotidas reprimere, id. 20, 9, 36 : comprimere, id. 28, 11, 48 : cohibere, id. 35, 17, 57 : discutere, id. 20, 15, 59 : lenire, id. 28, 7, 23 : sanare, id. 20, / 1, 2.— In the sing. : id. 24, 5, 10 (in Cels. 5, 18, 18 ; 6, 16, written as Greek).— II. Transf., A bracket or console of a hyper- thyruni, Vitr. 4, 6. 1. parr a, ae, /• A bird of ill omen, 77(e common or barn owl ; ace. to others, the green woodpecker or the lapwing : im- pios parrae recinentis omen Ducat, etc., Hor. Od. 3, 27, 1; cf. Plin. 10, 29, 45 ; 18, 29, 69, no. 5. 2, Parra> ae, m. A Roman surname: Var. R. R. 3, 5 fin. Parradunurri) i. %■ a town in vin- delicia, Notit. Imp. in Itin. Anton. Partha- num. ParrhaSia; ae,/, Xlappaaia, A town of Arcadia, Plin. 4, 6, 10. II. Deriw. : A. Parrhasisj Idis,/., Parrhasian, poet, for Arcadian : Parrha- sis ursa, the Great Bear, Ov. Her. 18, 152: Arctos, id. Trist. 1, 3, 47 : Parrhasides stellae, i. c. septemtriones, id. Fast. 4, 577. — Subst., Parrhasis erubuit. i. e. Callisto, Ov. M. 2, 460. B. ParrhaslUS, a, um, adj., Arca- dian : Evander Parrhasius, Virg. A. 11, 31 : dea, i. e. Carmenta, the mother ofFvan- dcr, Ov. F. 1, 618 : nives, id. ib. 2, 27G : virgo, i. e. Callisto, id. Trist. 2, 190 : pen- nae, i. c. given by Mercury, who was an Arcadian, Luc. 9, 6G0 : triones, Charles's Wain, Mart. 6, 58 ; called also Parrhasi- um jugum, id. 6, 25 : ursa, the Great Bear, id. 4, 11: axis, the north pole, Sen. Here. Oct. 1281. 2. Trans f., Palatine, imperial (lie- cause Evander the Arcadian settled on the Palatine Hill) : Parrhasia domus, Mart. 7, 56 ; so. aula, id. 7, 99 ; 8, 36 ; 12, 15. 1. ParrhasiuSj a, urn, v. Parrhasia, no. II., B. 2. Parrhasius, ». m., xiafytiaios. A celebrated Greek painter, a native of Kphe- sus, Plin. 35, 10, 36, § 67 sq. ; Cic. Tusc. 1,2; Prop 3,9,12; Hor. Od. 4, 8, 6; Sen. Contr. 5, 34_. t parrhesiastesj ae, m.=-K„f(,naiao- rfc, A free speaker : Sen. Ira, 3, 23. parricida (pari.) (archaic collateral form of the nam. sing., PARIC1DAS, Frazm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. PARRICI, p. 221 ed. Mllll. ; v. the i'ollg.), ae, com. (the etymol. is disputed ; most prob. it is for patricids, from patercacdo, by assim- ilation of the t to r, Quint. 8, 6, 35 ; Cha- ns, p. 244 P. ; cf. Rein's Criminalrrcht, p. 1082 PARS 450] The murderer of his or her father or parents, a parricide: I. Lit.: Cic. Rose. Am. 25: nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem quam si humilem necarit, id. Mil. 7, 17 : Telegoni juga par- ricidae, Hor. Od. 3, 29, 8 ; Plin. 7, 45, 46, § 149. II, Transf.: A. The murderer of a near relative : " parricida matris quoque aut fratris interfector," Quint. 8, 6, 35 : Virginius occisa filia, ne se ut parricidam liberum aversarentur, etc., Liv. 3, 50; so, the murderer of his sister, Flor. 1, 3 ; 3, 1 ; cf, lege Tompeia de parricidis tenetur, qui patrem, matrem, avum, aviam, fra- trem, sororem, patronum, patronam Oc- cident, Paul. Sentent. 5, tit. 24.—* 2. A d- ject. : parricida nex, fratricidal, Am. 3, 115 fin. B. The murderer of the chief magistrate (as the father of the country). So of the murderers of Caesar: si parricidae (sunt), cur? etc., Cic. Phil. 2, 13, 31 (v. the passage in connection) ; cf. id. Fam. 12, 3 : Brutus suarum prius virtutum quam patriae pa- rentis parricida, Val. Max. 6, 4, 5. C. Still further transf, The murderer of a free citizen, a murderer, assassin: SI QVI HOMINKM LIBERVM DOLO SCI- ENS MORTI DVIT, PARICIDAS ESTO, lex Numae Pompilii in Fest. p. 221 ed. Miill. ; Lex tribunic. ap. Fest. s. V. SA- CER MONS, p. 318 ed. Mull. : parricida civium, Cic. Cat. 1, 12 ; Sail. C. 14. D. Lastly, in the most general sense, One guilty of high treason, a traitor (qs. the murderer of his country), a rebel, a sacrilegious wretch, etc. : SACRVM SA- CROVE COMMENDATVM QVI CLEP- SERIT RAPSERITQVE PARRICIDA ESTO, Cic. Leg. 2. 9, 22: magno cum do- lore parricidarum, i. c. of Antony's adher- ents, Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 5 : par- ricidae reipublicae, Sail. C. 51, 25 : vos de crudelissimis parricidis quid statuatis cunctamini ? id. ib. 52, 31 : Catilinae ob- strepere omnes : hostem atque parrici- dam vocare, id. ib. 31, 8; so Tac. H. 1, 85. * parricidatus- us, m. [parricida] Parricide: Quint. 1, 6, 42. parricidialis or parricidalis (paric), e, adj. [id.] Pertaining to or pro- ducing the crime of pai-ricide, parricidal, murderous: INSIDIATORES, Inscr. in Boeckh. Corp. Inscr. no. 2971 : horror, Am. 3, 116 : manus, Prud. Hamart. 14 praef. : scelus, Just. 27, 1 : discordiae, id. 39, 3 : bellum, i. e. the civil war, Flor. 3, 21. — Ado., parricldlaliter. Murderously : perire, Lampr. Alex. Sev. 1 ; so Aug. Ep. 168. parricidlUHli ii, n - [id.] The murder of one's father or parents, parricide: I, Lit: patris et patrui parricidium, Cic. Phil. 3, 7, 18 ; id. Rose. Am. 26 fin. B, Trop. : vituperare quisquam vitae parentem (philosophiam) et hoc parrici- dio se inquinare audet? Cic. Tusc. 5, 2. II. Transf. : A. The murder of one's mother, brother, relation, etc. : matris, Suet. Ner. 34 : fraternum parricidium, Cic. Clu. II ; so, fratris, Liv. 40, 24 : filii, id. 8, 11 : patrui, Cic. Phil. 3, 7, 18: ne parricidio macularent partus suos, nepotum illi, li- berum hi progenlem, Liv. 1, 13, 2. E$, The murder of a free citizen : facinus est vinciri civem R. : scelus verberari : prope parricidium necari, Cic. Vcrr. 2, 5, 66. C. Treason, rebellion (cf., parricida, no. II., D) : patriae parricidium, Cic. Phil. 2, 7, 17 ; so, patriae, id. Sull. 2, 7 ; id. Off. 3, 21, 83 : publicum, Liv. 28, 29 :— " parrici- dii quaestorcs appellabantur, qui solebant creari causa rerum capitalium quaercn- darum. Nam parricida non utique is, qui parentem occidisset, dicebatur, scd qua- lemcumque hominem indemnatnm," Fest. p. 221 ed. Miill,— Hence, 2, Transf., A designation of the Ides o/ March, as the day when Cuesar was killed: "Idus Martias parricidium norni- nari (placuit)," Suet. Caes. 88. parr,, partis (archaic gen. sing., PAR- TvS, Tab. Bantina in Klenze, Philolog. Ahhnndl. lin. 10: — ace, partim, Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9: 23, II, 11 ; v. infra ad fiv.: — obi., parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; PARS Lucr. 4, 516 :— gen. plur., pnrtum, Caes. in Charis. p. 114 P.),/. A part, piece, por- tion, share, etc. 1. In gen. :,ne expers partis esset de nostris bonis, Ter. Heaut. 4, 1, 39 : urbis, imperii, Cic. Verr. 2, 5, 32 : duae partes frumenti, id. ib. 2, 3, 19 : magna6 partes habuit publicorum, id. Rab. Post. 2 : dare partes amicis, id. ib. : Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni, Caes. B. G. 1, 1 : copias in quatuor partes dis- tribuerat, Sail. J. Ill : locare agrum par- tibus, Plin. Ep. 9, 37. 2. Magna, bona, multa, major, maxima pars, Many, a good many, the majority : magna pars in iis civitatibus, Cic. Balb. 8 : major pars populi, id. Agr. 2, 9 : maxima pars hominum, Hor. S. 2. 3, 121. 3. Pars, partitively for partim : pars levem ducere equitum jacturam ; pars, etc., Liv. 22, 8 : pars triumphos suo6 os- tentantes, Sail. J. 34 : pascebantque pelli- cula, pars virtule, multi ferocia et cupidi- ne praemiorum, Tac. H. 5, 11 : tergora deripiunt costis et viscera nudant: Pars in frusta secant, Virg. A. 1, 211. 4. Parte, In part, partly : (poma) quae Candida parte, Parte rubent, Ov. M. 3, 483 : melichloros est geminus, parte flavus, parte melleus, Plin. 37, 11, 73. 5. Pro parte, For one's share or quota : Cic. Verr. 2, 2, 59. 6. Ex parte, In part, partly : ex parte gaudeo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3 ; Liv. 6, 41. So, ex ulla, ex aliqua, ex magna, ex maxima parte : si ulla ex parte sententia hujus in- terdicti infirmata sit, Cic. Caecin. 13 : id. Rose. Com. 12: ex magna parte tibi as- sentior, id. Att. 7, 3 : aut omnino, aut mag- na ex parte, id. Tusc. 1, 1. 7. Multis partibus, By a great deal, muck, omnibus partibus, in all respects, altogether: non multis partibus malit, Cic. Fin. 3, 11 : quoniam numero multis parti- bus esset inferior; Caes. B. C. 3, 84 ; so id. ib. 3, 80: multis partibus plures, Cic. Film. 1, 2; Coel. in Cic. Fam. 8, 9: omnium virorum bonorum vitam omnibus parti- bus plus habere semper boni quam roali, in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31. 8. In parte, In part, partly : in parte expedition in parte difficilior, Quint. 5,- 7, 22 ; so id. 11, 2, 34 : in parte verum vide- tur, id. 2, 8, 6 ; 4, 5, 13 ; 10, 7, 25. 9. Pro mea, tua, sua parte, or simply pro parte, For my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability : qui- bus allquid opis fortasse ago pro mea, hi pro tua, pro sua quisque parte ferre po- tuisset, Cic. Fam. 15, 15 : sciunt ii, qui me norunt. me pro ilia tenui inhrmaque parte id maxime defendisse, ut, etc., id. Rose. Am. 47: quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat, Ov. F. 4, 301. 10. Magnam, maximam partem, In grcalpart.for themostpart: magnam par- tem ex iambis nostra constat oratio, Cic. Or. 56 ; Liv. 5, 14 :— maximam partem lacte atque pecore vivunt, Caes. H. G. 4. 1. — So, bonam partem, Lucr. 6, 1248. 21. In earn partem : a, ® n in at side : in earn partem accipio, i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37 : in earn partem pec- cant, quae cautior est, Cic. Rose. Am. 20. — |). On that account, with that intent, to the end that : moveor his rebus omnibus, sed in earn partem, nt salvi shit vobiscum omnes, Cic. Cat. 4, 2 : has literas scripsi in earn partem, ne me motum putares, id. Att. 16, I fin. 12. Iri utramque partem, On both sides, for arid against, pro and con ; nullam in partem, on neither side ; in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner : Cic. Att. 15, 23 : mag- na vis est fortunae in utramque partem, vel secuudas ad res, vel adversas, id. Oft'. 2, 6 : — neutrain in partem, id. ib. : neque ego ullam in partem disputo, id. Verr. 2, 5, 3 : — mitiorem in partem intei-pretari, id. Mur. 31 : in optimam partem aliquid accipere, id. Att. 10, 3 ; id. Fam. 14, 2 : in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4. 13 Nulla parte, By no mcan3, not at all, Ov. Her. 7, 110 ; Quint. 2, 16, 18 :— omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely : gens omni parte PARS pacata, Liv. 41, 34 ; so Hor. S. 1, 2, 37 : quod sit orani ex parte . . . perfectum, Cic. Lael. 21 : omnique a parte placebam, Ov. Ep. 15, 45. s . 14. P er partes, Parthj, partially : quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summa tamen tit compendiosum, Col. 1, 4 : per partes emendare nliquid, Plin. Ep. 2, 5 ; so Ulp. Dig. 12, 1, 13. 15. 1° omnes partes, In every respect, altogether : Brundusii jacere in omnes partes est molestum, Cic. Att. 11, 6 ; id. Fam. 4, 18 ; so id. ib. 13, 1. II. ' n par tic.: A. A party (so usu- ally in the plur.) : (a) Sing. : timeo huic nostrae parti, quid hie respondeat, Ter. Andr. 2, 5, 8 : cum non liceret mihi nul- lius partis esse, Cic. Fam. 10, 31: nee ex advocatis partis adversae judex eligen- dus, of the opposite party, Quint. 5, 6, 6 ; so id. 7, 9, 14; 12, 9, 19, et saep.— ((]) Plur.: Cic. Phil. 13, 20 : erat, inquit, illarum par- tium, id. Quint. 21 : in duas partes disce- dunt Numidae, Sail. J. 13 : ita omnia in duas partes abstructa sunt, id. ib. 41, 5 : mihi a spe, metu, partibus rei publicae animus liber erat, id. Cat. 4, 2 : ducere idiquem in partes, Tae. A. 15, 51 ; so, tra- here, id. ib. 4, 60 : transire in partes, id. Hist. 1, 70. B. A part, character, on the stage : pri- ma» partes qui aget, is erit Phormio, the first part, the principal character, Ter. Ph. prol. 27 : cur partes seni Poeta dederit, quae sunt adolescentium, a youthful part, id. lieaut. prol. 1 ; id. ib. 10: esse prima- rurn, secundarum, aut tertiarum partium, Cic. de Div. in Caecil. 15 : servus prima- rum partium, id. Flacc. 27, 65.— Hence, 2. Transf. beyond the lang. of the theatre, A part, function, office, duty, etc. : sine ilium priores partes hosce aliquot dies apud me habere, Ter. Eun. 1, 2, 71 : in scribendo priores partes alicui tribu- ere, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4 : puero me hie ser- mo inducitur, ut nullae esse possent par- tes meae, so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4 : constantiae, raod- erationis, temperantiae, verecundiae par- tes, id. Off. 1, 28 : has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docu- it semper egi libenter, id. Mur. 3 : partes accusatoris obtinere, id. Quint. 2; id. Rose. Am. 34 : ingenii, literarum, eloquentiae primae partes, id. Brut. 21 : — tuum est hoc munus, tuae partes, etc., Cic. Fam. 11, 5, 3 : promitto atque confirmo, me . . , im- peratoris suscepturum otlicia atque par- tes, id. ib. 3, 10 : Antonii audio esse par- tes, ut de tota eloquentia disserat, id. de Or. 2, 7 : transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis, id. ib. 2, 4 ; id. Att. 7, 26 : ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Var. R. R. 2, 5 ; so, ad partes parati, Ov. Am. 1, 8, 87 ; cf., Liv. 3, 10, 10.— In the sing. : videri alia quoque hujus partis atque officii, Quint. 11, 3, 174 : pars defensoris tota est posita in refutatione, id. 5, 13, 1 : negligentiae, hurnilitatis, id. 9, 4, 35. C. A portion, share, of food : Petr. 33 : equiti Romano avidius vescenti partes suas misit, Suet. Calig. IS. — Also, of the re- mains of a meal : App. M. 2, p. 151 Oud. D. A task, lesson : puer frugi est, de- cern partes dicit, Petr. 75 ; so id. 46 ; 58 ; Inscr. Grut. 625, 8. E. A part, place, region of the earth ; in the plur. : Cic. Fam. 12, 7 fin. : Orien- tis partes, id. Mur. 41, 89 : in extremis ig- noti partibus orbis, Ov. Tr. 3, 3, 3 ; cf. Ruhnk. on Ov. Her. 18, 197. P. Of The sexual parts, Ov. F. 1, 437; A. A. 2, 584 ; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7. — Also, of a testicle, Col. 7, 11. — Hence partim, adverbially, Partly, in part, a part : (u) c. gen. : quum partim illorum saepe ad eundem morem erat, Cato in Gell. 10, 13 : atque haud scio an partim eorum fuerint, qui, etc., id. ib. 7, 3, 16 : utrum negligentia partim magistratuum, an, etc., nescio, Quadrig. in Gell. 10, 13 fin. : Bruttios Apulosque, partim Samni- tium ac Lucanorum defecisse ad Poenos, Liv. 23, 11. — Partitively, partim . . . par- tim : quum partim ejus praedae proi'un- dae libidines devorassent, partim nova quaedam et inaudita luxuries, partim eti- am, etc., Cic. Pis. 21 ; id. Off. 2, 21 : partim PART copiarum ad tumulum expugnandum mittit, partim ipse ad arcem ducit, Liv. 26, 46. — Q3) With ex : ex quibus partim tecum fuerunt, partim, etc., Cic. Vatin. 7 : quum partim e nobis ita timidi eint, ut, etc partim, etc., id. Phil. 8, 11: ex du- biis partim nobis ipsis ad electionem sunt libera, partim aliorum sententiae eom- missa, Quint. 3, 4, 8. — (y) Abs. (so most freq.) : animus partim uxoris misericor- dia devinctus, partim victus hujus inju- riis, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq. : partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus, id. ib. 3, 3, 3 : amici partim de- seruerint me, partim etiam prodiderint, Cic. Q. Fr. 1, 3, 5; Quint. 7, 1, 3 : partim duetu, partim auspiciis suis, Suet. Aug. 21 : partim cupiditate . . . partim ambitio- ne . . . partim etiam inscientia, Quint. 12, 11, 14.— Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive propo- sition : Caesar a nobilissimis civibus, par- tim etinm a se omnibus rebus ornatis, trucidatus, Cic. de Div. 2, 9, 23 ; id. Verr. 2, 2,65. — Sometimes it corresponds to ali- us, quaedam, etc. : bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites, Cic. N. D. 1, 37 : multa inusitata partim e coelo, alia ex terra oriebantur, quaedam etiam, etc., id. de Div. 1, 42 : castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant, Sail. J. 21, 2 ; cf. ib. 13, 2 ; Gell. 2, 22. B. Transf., For the most part, chiefly, principally (ante-class.) : mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod parting, faciunt argentarii, Plaut. Pers. 3, 3, 28 : bubulcis obsequitor, par- tim quo libentius boves curent, Cato R. R. 5 ; id. ib. 6. parsimonia (also written parcimo- ma), ae,/. (collat. form, PARCIMONIVM, Inscr. Donat. 35, 4) [parco] Sparingncss, frugality, thrift, parsimony .- I, Lit.: dies noctesque estur, bibitur. neque quisquam parsimoniam adbibet, Plaut. Most. 1, 3, 78 ; Ter. Heaut.3, 1,32; Cic. Verr. 2, 2, 3 : res familiaris conservatur diligentia et parsi- monia, id. Off. 2, 24 : non intelligent hom- ines, quam magnum vectigal sit parsimo- nia, id. Parad. 6, 3, 49 : instrument! et su- pellectilis, Suet. Aug. 73. — In the plur. (ante- and post-class.) : utinam veteres mores veteresque parsimoniae majori ho- nori essent, Plaut. Trin. 4, 3, 21 : adesto castis, Christe, parsimoniis, i. e. at the fasts, Prud. Cath. 7, 3.— Pro verb. : sera parsi- monia in fundo est, it is too late to spare when all is spent, Sen. Ep. \ fin. (cf. the Gr. ceirn <3' ivl -nvQu'evi ipeidui, Hesiod. "1 py. 369). II. Trop. : sunt pleraeque aptae hujus ipsius orntionis parsimoniae, Cie. Or. 25, 84 (see the passage in connection). . + parsimonium (pare), ii, v. par- simonia, ad init. Parstrymonia, ae, /. A tract of country oil. the Strymon, in Thrace, Liv. 42, 51. ParthaOIli 6nis, m., XlapBaoiv, Son of Agenor and Epicaste, king of Calydon, and father of Oeneus: ego te simitu novi cum Parthaone, I know you as well as I do Parthaon, i. e. not at all, Plaut. Men. 5, 1, 45 : Parthaone nate, i. e. Oeneus, Ov. M. 9, 12 ; cf. Hyg. Fab. 175 ; 239 and 242. —II. Deriw. : A. Parthabnides- ae, m., A descendant of Parthaon : Parthaon- ides dux, i. e. Tydcus, the grandson of Parthaon ; ace. to others, Meleager, the brother of Tydeus, Val. Fl. 3, 705. — B. ParthadniuS? a, um, adj., Parthao'- nian : Parthaoma domus, the house of Oeneus, Stat. Th. 1, 670. Partheni or Parthini. orum, m., Uuptieivni or Llapdivoi, A people of Illyria, near Dyrrhachium, Plin. 3, 23, 26; Cic. Pis. 40; Caes. B. C. 3, 11; cf. Oud. Suet. Aug. 19. Pai'thenia, ae,/. Another name for the Isle of Samos, because Juno dwelt there when a virgin, Plin. 5, 31, 37 : Lact. 1, 17. i Partheniae, arum, m., UapOcritu (maidens' children), A name given to the colonists of illegitimate birlk who emigra- ted with Phalantus from Sparta and found- ed Tarentum, the Parthenians, Just. 3, 4 ; 20,1. PART Parthenianus, a, um, v. Partheni US, 710. IV. Parthenias. ae, m., IlapOeviaf (maid- ish), An epithet of Virgil, on account of the purity of his morals, Serv. Virg, A. init. ; Aus. Idyll. 13 fin. t parthcniCC. es, /. — irapOevtKy, A plant, called also parthenium : Catull. 61, 194. i parthemcon, i. n. = mipOcviKtv, a plant, called also pulegium, App. Herb. 92. partheniS) idis, /. = napScv'tS, A plant, called also urtemisia, Plin. 25, 7, 36. t parthenium, ii, "• == itapOivtov, The name of several plants : \, A plant called also pcrdicium, Plin. 22, 17, 20. — II. A plant, called also leucanthes or tarn- nacus, Plin. 21, 30, 104.— HI. A plant, called also linozostis, hermupoa, and mer- curialis, Plin. 28, 5, 18. Paithenius, ii, m ., llapOhios •■ I. A mountain in Arcadia, Liv. 34, 26 ; Mel. 2, 3, 5 ; Plin. 4, 6, 10.— B. Adject. : Parthe- nii saltus, Virg. E. 10, 56 : Parthenium nemus, Ov. M. 9, 188 ; Stat. Th. 4, 285 : Partheniae valles, Ov. Her. 9, 49 : Parthe- nia antra, Prop. 1, 1, 11. — f J. A river in Paphlagonia, Mela, 1, 19 ; Plin. 6, 2, 2; Val. Fl. 5, 104 ; Ov. Pont. 4, 10, 49.— III. A • Grecian erotic poet and grammarian, an instructor of Virgil, Suet. Tib. 70 ; Gell. 13, 26 ; Macr. S. 5, 17.— IV. A male prop- er name. Mart. 9, 50. — Hence Farthe- nianilS) a, um, adj. : toga, given by Partheuius, Mart. 1. 1. Parthenon, oms, m., TlapBev&v, The. celebrated temple of Athene on the Acropolis of Athens, the Parthenon : Plin. 34, 8, 19, § 54. — Hence, n. Transf., A portico in the villa of Pomponius Atticus, Cic. Att. 13, 40. Parthenopacus, i, m -, Hopdepo- 7:aios, The son of Meleager and Atalante, one of the seven who went against Thebes: inclitus armis Parthenopaeus, Virg. A. 6, 480 Serv. ; so Stat. Th, i, 248 ; cf. Hyg. Fab. 99. Farthenope; es,f, Xlapdevo-r,, One of the Sirens, who, on the departure of Ulysses, threw herself , for grief, into the sen. and was cast up on the shore where Naples afterward stood, on which account that city was in early times called by her name, Sil. 12, 33 ; Virg. G. 4, 564 ; Ov. M. 15, 711.— H. Deriv., Parthencpeius. a, um, adj.. Of or belonging to Purthenope, i. e. to Na- ples, Neapolitan : moenia, Ov. M. 14, 101. Parthenopolis, is, /, lia/ifltvoTro- A(J, A city in Lower Moesia, on the Euxine Sea, Plin. 4, 11, 18; Eutr. 6, 6. Parthi» orum, m., i'.dpQoi, The Par- thians, a Scythian people, situated to t/u northeast of the passes of the Caspian and south of Hyrcania, famed in antiquity as roving warriors and skillful archers, Just. 41, 1 ; Cic. Att. 5, 18 ; Phil. 11, 14 ; Virg. G. 4, 314 ; Ov. A. A. 1, 209 ; Hor. Ep. 2, 1. 112, et saep,— In the sing. : Inscr. Orel]. 2982.— Collect., The Parthian : Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 1 : ecce fugnx Parthus, Ov. R. Am. 155 : animosus versis equis. Hor. Od. 1, 19, 12. II. Deriw. : A. ParthtlSj a, um, ad:. Of or belonging to the Parthians, Parthi- an : eques, Cic. Fam. 9, 25, 1 ; Ov. Tr. 2, 228 : manu, id. Fast. 5, 580. B. Parthia; ae,/, Uapdia, The coun- try of the Parthians, Parthia, the mod. Koheslan, Plin. 6, 15, 17 ; Luc. 8, 350. C. ParthlCUS) a , um , adj., O/or 6c- longing to the Parthians, Parthian, Par- thic : equitatus, Flor. 4, 9 : regnum, Plin. 37, 2, 8 : bellum, with Ike Parthians. Cic. Fam. 2, 10, 2 ; 12, 19, 2 : damna, Luc. 1, 106 : pellis, leather dyed of a scarlet-red, prepared by the Parthians : Marc. Dig. 39, 4, 16, § 7 ; hence too, cingula, of Parth ian leather, Claud. Rapt. Pros. 2, 94 :— Par- thicus as a surname of the Emperor Tra- jan, Orell. Inscr. n. 795 sq. ; of the Em- peror Scptimius Severus, ib. n. 905 sq. D. Parthiene, es, /., for Parthia, The country of the Parthians, Parthiene, Parthia, Curt. 6, 2 ; 3, et saep. E. Parthieili, orum, Another name for Parthi, the Parthians, Curt. 4, 12; 9, 10 ; cf. Mutz. Curt. p. 316 sq. P. Parthicarius, a, um, adj., Of or belonging to Parthian peltry or wares : negotiatores, Imp. Constant. Cod. Justin. 1083 PART 10, 47, 7 : PRAETOR, who had jurisdic- tion over the dealers in Parthian peltry, Inscr. Grut. 350, 7. Parthinus, ". um > T - 3 - Parfhus. 1. ParthuSi a, ura > v - Parthi, no. II., A. 2. PartUUS, '. m - A Parthian ; v. Pnrthi. 3. Parthus, u /■ A c > l y in Blyria, near Dyrraehium ; hence Parthini (P ar " theni'), orum, m., The inhabitants of Par- thus, ' Parthinians, Mel. 2, 3, 11 ; Plin. 3, 22, 26, § 143 ; Cic. Pis. 40 ; Caes. B. C. 3, 11; 41; 42; Liv. 29, 12; 33, 3ifin.; Fas- ti Capit. ap. Grut. 297 ; Marin. Fr. Arv. p. 607. — In the sing., Parthinus, An appella- tion of C. Asinius Pollio, the conqueror of the Parthinians ; hence Parthina gens, of Asinius Pollio, Suet. Aug. 19. And, in gen., Parthinus, A surname, Inscr. Mur. 1186, 8. partiarius, a. ™. adj. [pars] Going shares, that shares with another ; shared, that is shared with another (ante- and post- class.) : colonus, who pays his rent with a part of the produce, Gaj. Dig. 19, 2, 25 : le- gatarius, id. Instit. 2, § 254 : pecora partia- ria pascenda suscipere, so that their in- crease is shared between the owner and the herdsman, Cod. Justin. 2, 3, 8 : res, that is shared with many: honor, App. M. 4, p. 303 Oud.— B. In t Qe abl. adverb., partia- rio, On shares : calcem partiario coquen- dam dare, Cato R. R. 16 ; so id. ib. 137 ; App. M. 9, p. 646 Oud. II. Subst., partiarius, A sharer, partak- er: AGELLVLI, Inscr. Grut. 1004, 4:— errnris, Tert. adv. Mare. 3, 16; so, sen- tentiae, id. Resurr. earn. 2. partiatimi adv. [pars] In different parts or places (post-class.) : Coel. Aur. Acut. 1, II, partlbllis. p . adj. [id.] Divisible (post- class.) : unima, Claud. Mamert. Stat. anim. 1, 18 (al. partilis). particeps, <=ipis, adj. [pars-capio] Sharing, partaking, participant (quite class.); constr. usually with the g en. , rare- ly also with the dat. or with prepositions ; I. Adject: (a) c. gen.: fac participes nos tuae sapientiae, Plaut. Epid. 2, 2, 81 : nuncii, Ter. Heaut. 3, 1, 19 : esse parti- eeps leti. i. c. to be mortal, Lucr. 3, 463 : an- imus rationis compos et particeps, Cic. Univ. 8: fortunarum omnium socius et particeps, id. Fontei. 17 : arris, id. de Div. 1, 18; id. Invent. 2, 30: virtutes ita eopu- latae connexaeque sunt, ut oinnes omni- um participes sint, id. Fin. 5, 23 : praedae ac praemiorum, Caes. B. C. 3, 82.— (/3) c. dat. : aliquem participem studiis habere, Ov. Pont. 2, 5, 41 (al. studii) : — alicujus consilii tbrtibus viris esse participem, Curt. 6, 7; cf. id. 6, 6 : natalis particeps ad omne secretum Pisoni erat, Tac. A. 15, 50. — (■. ) With a prep. . non licet de obso- nii mna me participem fieri, Plaut. True. 4, 2, 34. — (ti) With a relative clause: is speculatum hue misit me, ut, quae fierent, fieret particeps, Plaut. Aul. 4, 1, 19. II. Subst., A sharer, partaker, partner: praedam participes petunt, Plaut. Most. 1, 3, 154 : meus particeps, Ter. Heaut. 1, 1, 98 : hujus belli ego particeps et socius et adjutor esse cogor, Cic. Att. 9, 10, 5 : in qu'adam conjuration-e quasi participes nominati, Suet. Calig. 56. participalis, e, adj. [particeps] Sliaring, partaking, participant (ante- and post-class.) : participates curae, Aurcl. Ar- cad. Dig. 1,11, 1 (al. principali). — In gram., Participial : verba, Var. L. L. 10, 1, 34. participation finis . /• [participo] A sharing, partaking, participation (a post- class, word) : imperii, Spart. Jul. 6 fin. ; Aug. de quaest. 83, n. 24. participatUS) " s > m. [id.] A sharing, participation, partnership (post-cla6sical) : Spart. Sever. 8 fin. : ad participatum im- perii Severum vncans, id. Pesc. 5: filio Diadumeno in participatum ascito, Capi- tol. Macr. 5; Mart. Cap. 1, 9. participialiS; e, adj. [participium] In grammar, lang., Of the nature of a par- ticiple, parlicipi/il : verba, Quint 1, 4, 29 ; cf. so of supines and gerunds, Prise, p. 808; 822 P. — Adv., participialiter, In the manner of a participle, participialllj : Feet. s. v. OSTENTVM, p. 194 cd. Mull. ; 80 id. s. v. TORRENS, p. 352 ed. Mill], 1084 PART participium^ ". »• Jparticeps] a sharing, partaking, participation : I. L i t. (post-class.) : omni ad ilia participio in posterum abstinere, Cod. Justin. 1, 4, 34, § 3. — Far more freq., II. Transf, in grammat. lang., A verbal form which par- takes of the functions of a noun, i. e. A participle, Var. L. L. 8. 32, § 58 ; 9, 63, § 110 ; Quint. 1, 4, 19 ; 27 ; 1, 5, 47, et saep. ParticipOi avi, atum, 1. v. a. and n. [ia] To share ; viz., to cause to partake of, to impart ; and also, to partake of, partici- pate in (in both senses mostly ante- and post-class. ; only once used by Cicero himself). I. To make partaker of, to acquaint with, make privy to, inform of any thing : A. Lit. : aliquem sermoni (al. sermone) euo, Plaut. Mil. 2, 2, 108 : aliquem sui consilii, id. Cist. 1, 3, 17 : ubi sint, quid agant ec- quid agant, Neque participant nos, neque redeunt, id. Stich. 1, 1, 33. — In the pass. : uti dentes sensu participentur, Lucr. 3, 692 : sequitur igitur ad participandum ali- um ab alio homines natura esse factos, * Cic. Leg. 1, 12. B. Transf., aliquid cum aliquo, To share with, impart to one : suas laudes cum aliquo, Liv. 3, 12, 5 ; Spart. Hadr. 26.— In the pass. : participato cum eo (fratre) reg- no, Just. 34, 2 fin. ; so, participato imperio, Trebell. Gall. 12. II. To share in, partake of, participate in any thing : parem pestem, Poet ap. Cic. 'fuse. 2, 17: lucrum, damnum, Pom- pon. Dig. 17, 2, 55: consilium alicujus, Mamert. Grat. act. Julian, in.it. ■■ ad par- ticipandas ejusmodi voluptates, Gell. 15, 2 fin. — Hence participatum, i, n. (lit, made to par- ticipate; hence), in grammat. lang., A par- ticiple (post-class.) : Mart Cap. 3, 50. particular ae, /. dim. [pars] A small part, a little, bit, a particle: \, In gen. (quite classical) : tenuissimae particulae, Cic. de Or. 2, 39 : ut ne qua particula in hoc sermone praetermissa sit, id. Rep. 1, 24 fin. : coeli, id. ib. 1, 39 : justitiae, id. Oft'. 2, 11 : particula parva, id. Pis. 35 : arenae, Hor. Od. 1, 28, 23 : minutae re- nim particulae, Quint. 3, 11, 21. II. I n partic. : A. 1° rhetor, lang., A clause of a sentence : Quint. 9, 4, 69 ; so id. ib. 4, 5, 25 ; 7, 10, 6 ; 8, 3, 63 ; 10, 3, 30. B. ln grammat. lang., A particle, Gell. 2, 17; 19; 7,7; 11, 3, et saep. particularism e, adj. [particula] Of or concerning a part, partial, particular (post-class.) : propositiones aliae univer- sales, aliae particulares, App. Dogm. Plat. 3, p. 273 Oud. : publicatio, Cod. Justin. 9, 6, 6. — Adv., particulariter, Particu- larly : App. Dogm. Plat. 3, p. 271 Oud. ; so opp. to generaliter, Firm. Math. 1, 5 fin. ; opp. to universaliter, Aug, Retract. 1, 5 fin. particulatim* adv. [id.] Part after part, bit by bit, one by one, piecemeal, sin- gly, severally : si summatim, non partic- ulate narrabimus, by particulars, Auct. Her. 1, 9 : grex particulatim facilius quam universus convalescit, Col. 7, 5: quamvis fundus particulatim veniret, omnes par- tes servitus sequitur, Paul. Dig. 8, 3, 23 ; Var. in Serv. Virg. G. 2, 267 : hominem particulatim excarnefacere, Sen. Ep. 24 med. ; Var. R. R. 2 praef. § 2. parti CUlatlO. onis,/. [particulo] A dividing into small parts or pieces (post- class.), Mart. Cap. 9, 322. particulo, onis, m. [particula] A sharer, partaker, participator (ante-class.) : " particulones dicti sunt coheredes, quod partes patrimonii sumant," Non. 20, 6 sq. partilis, e, adj. [pars] Divisible ; sin- gle (post-class.) : corporeum omne, quod partile, Aug. Trin. 12, 9: — Nemesis parti- libus praesidens fatis, 2. e. over the fate of individuals, Amm. 14, 11 med. — Adv., par- tiliter, Partially, in part: cum ea, quae fiant, non partiliter fiant, sed ad census surnmam redeant, not in favor of a part, Arn. 1,8; id. 6, 192. partim, v. pars, ad fin. 1. partio* ° n is, /• [pario] A bear- ing, bringing forth young (ante- and postf class.) : horre6co misera, rnentio quotica fit partionis, Plaut. True. 1, 2, 92; Afran. in Non. 217, 31: mulieris, Gell. 3, 16, 9; PART id. 12, 1; 20.— Of hens, A laying of eggs : hae (gallinae) ad partiones sunt aptiores, Var. R. R. 3, 9, 4. 2. partio, M> Ivi, or itum, 4. v. a., and partior, partitus, 4. v. dtp. [pars] To share, part ; to divide, distribute (Cicero 6eems, in the verb.finit., to have used only the deponent form; so, too, Caes. and Quint. ; but the part. perf. was employed by them also in a passive sense). I. Lit. : (u) Form partio, ire : tu par- tem laudis caperes, tu gaudia mecum Par- risses, Lucil. in Non. 475, 23 ; aeternabilem divitiam partissent, Att. ib. 24 : praedam, Plant. Asin. 2, 2, 5: bona sua inter aliquos, id. Mil. 3, 1, 113 : bona testamento, Afran. in Non. 475, 21 : (sol) aetheris oras Partit, Lucr. 5, 683 : consules designati provincias inter se partiverant, Sail. J. 43, 1 Kritz. N. cr. ; so, regnum Vangio ac Sido inter ee partivere, Tac. A. 12, 30. (/3) Form parti or, itus, iri: genus uni- versum in species certas partietur ac di- videt, Cic. Or. 33; id. Rose. Com. 17: id ipsum in ea, quae decuit membra partitus est id. Univ. 7 : pupillis bona erepta cum eo partitus est, id. Verr. 2, 4, 17 : suum cum Scipione honorem partitur, Caes. B. C. 3, 82 : id opus inter se Petreius atque Afra- nius partiuntur, id. ib. 1, 73 fin. ; cf. id. ib. 1, 38, and Cic. Phil. 14, 6 : (praedam) so- cios partitur in omnes, Virg. A. 1, 194 : partiri limite campum, id. Georg. 1, 126. (y) In a dub. form : dulcemque in am- bos caritatem partiens, Phaedr. 3, 8, 13 ; so, pensa inter virgines partientem, Just. 1, 3. — But the forms partiturus, Caes. B. C. 1, 4, 3, and partiendum, Cic. Fin. 1, 7, 22, are to be attributed, on account of the other examples of this word in Cic. and Caes. (v. supra), to partior. (<5) Part perf.. partitus, a, urn, in pass, signif., Shared, parted, divided: (animi na- tura) partita per artus, Lucr. 3, 710: di- visio in sex partita, Var. R. R. 1, 37, 4 : membra partita ac distribute, Cic. de Or. 3, 30, 119 : Caesar partitis copiis cum C. Fabio legato, Caes. B. G. 6, 6 ; cf., partito exercitu, id. ib. 6, 33 ; id. ib. 7, 24, 5 : regi- onibus partitum imperium, Liv. 27, 7 ; Ov. A. A. 3, 593 : carcere partitos equos, part- ed, separated by the barriers, id. Fast. 4, 680. — Hence partito, abl.,Distribulively: di- videre, Ulp. Reg. tit. 24, 25. II. Transf: *A. To cause to share or participate in any things participare: eandem me in sUBpicionem sceleris par- tivit pater, Enn. in Non. 475, 25. *B. Inter se, To agree among them- selves: vos inter vos partite, Plaut. Am. 4, 5, 1. — Hence, * Adv., partite, With proper divisions, methodically : dicere, Cic. Or. 28, 99. partltlO. onis,/. [2. partio] A sharing, parting, partition ; a division, distribution. I. In gen. : si qua in re dlscrepavit ab Antonii divisione nostra partitio, Cic. de Or. 3, 30 : aequabilis praedae partitio. id. Off. 2, 11, 40 : aerarii, id. Sest 24, 54 : id. Caecin.5, 15: partitionem artium face re. id. de Or. 1, 6, 22 ; id. Fin. 1, 13, 45 ; Qu.nt. 3, 4, 1. II. in partic: A. Inphilosoph.lang., A logical division into parts or members, a partition: " definitionea aliae sunt par- litionwm, aliae divisionum : partitionnm, quum res ea, quae proposita est, quasi in membra diacerpitur. . . divisionum aurem definitio formas omnea complectitu r, q uae sub eo genere sunt, quod definitur," etc., Cic. Top. 5, 28 ; cf, " in partitione quasi membra sunt: ut corporis caput, humeri, manus, latera, crura, pedes et cetera : in divisione formae sunt, quas Graeci tiias vocant: nostri, si qui haec forte tractant, species appellant," id. ib. 6 fin. sq. ; so id. ib. 8, 34 ; Quint. 4, 5. B. In rhetor, lang., A rhetorical division into parts or heads, a partition, the Gr. oi- aipeots; also used as a title of rhetorical treatises: recte habita in causa partitio il- lustrem et perspicuam totam efticit ora- tionem, Cic. Inv. 1, 22; Quint. 1, 2, 13. So the title of Cicero's treatise, De Parti- tione oratoria. partito, v - 2. partio, Part, perf, ad fin. partitor, oris, m. [partior] A diridir, distributer: quum te partitorem ad parti- endns merccs miesum putares, Cic. Vatin. P AR.U 5, 12 dub. (al. portitorem) ; cf., "partitor, pcpiarijs," Gloss, Philox. partitudoj mis, /. [pnrio] A bear- ing, bringing forth young, parturition (ante- and post-class.) : propinqua parti- tudo, Plant. Aul. 1, 1, 36 ; so id. ib. 2, 3, 9 (both passages nlso cited in Non. 217, 28 and 30) ; Cod. Theod. 9, 42, 10. partitus. a, unit Part., from 2. partio. partoi'. °''' 9 > v - postpartor. partualis. e, adj. [2. partus] Of or be- longing to bearing or birth : sanguis, Tert. adv. Marc. 4, 20. Partula, ««. /• [itl-1 The goddess who presides over birth, Tert. Anim. 37. * partura. »e, /. [pario] Bearing : Var. R. R. 2, 1, 26 (al. paritura). psurturiOj I y i or li, "*■ (archaic imperfi, parturibat, 1'haedr. 4, 21, \) v. desid. a. [id.] To desire to bring forth, to be in travail or labor : said of women and of animals. I. Lit.: Ter. Hec. 3, 3, 53: tu (Lnci- na) voto parturientis ades, Ov. F. 3, 256 : parturiens canis, 1'haedr. 1, 18, 3. — Pro- vorb. : Parturiunt montes, nascetur ri- diculus mus, said of those who promise great things, but accomplish little or noth- ing ; like the Eng. expression, great cry and little wool, Hor. A. P. 139 (after the Greek proverb, ivhivtv dpoi, etra uvv uni- tckcv) ; cf., also, Phaedr. 4, 21, 1 sq. II, Transf. : A. To be big or preg- nant with any thing; to brood over, medi- tate, purpose: Cic. Mur. 39: ut aliquando dolor populi Romani pariat, quod jamdiu parturit ! id. Phil. 2, 46, 118 ; so. quod diu parturit animus vester, aliquando pariat, Liv. 21, 18. 12: ingentes parturit ira mi- nas, Ov. Her. 12, 208. * B. To be anxious or concerned : qua ( 8ecuritate ) frui non possit animus, si tamquam pnrturiat unua pro pluribus, Cic. Lael. 13, 45. C. In gen., To bring forth, produce, yield, generate, etc. (poet.) : quis Parthum paveat... Quis Germania quos horrida parturit Fetus incolumi Caesare? Hor. Od. 4, 5, 26 : et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos, is budding forth, Virg. E. 3, 56: so id. Georg. 2, 330; cf., Col. poet. 10, 10 : — neque parturit imbres Perpetuus (Notus), Hor. Od. 1, 7, 16 : fe- licemque uterura, qui nomina parturit an- nis, i. e. the yearly consuls, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 204 : parturit innumeros angusto pectore mundos, to conceive, im- agine, id. Cons. Mall. Theod. 81. parturitlO) onis. /. [parturio] A de- siring to bring forth, labor, travail (late Lat.) : I. Lit : Hier. adv. Jovin.l,n.22. — II. Trans f., A bearing or bringing forth, parturition : novae vitae, Aug. Conf. 8, 6 : cordis, c. c. conceptio, id. Ep. 34 (al. 31). 1. partus, a- uni, Part., from pario. 2. partus. us (archaic gen., parti, Pac. in Non. 486. 6 : partuis, Var. ib. 8. — Dal. sing., partu. Prop. 1, 13, 30), m. [pa- rio] A bearing, bringing forth, birth (equal- ly common in the sing, and plur.) : I. In abslr. : propinquitas parti, Pac. in Non. 486, 6 : quum esset gravida Auria, et jam appropinquare partus putaretur, Cic. Clu. 11 : Diana adhibetur ad partus, id. N. D. 2, 27 ; cf. id. ib. 40 fin. B. T r o p. : et Graeciae quidem ora- torum partus atque fonte9 vides, i. e. be- ginnings, Cic. Brut. 13. II. In concr., The young or offspring of any creature, the fetus or embryo: bes- tiae pro suo partu propugnant. Cic. Tusc. 5, 27 fin. : partum ferre, i. e. to be preg- nant, Plin. 8, 32, 50 ; so, partum gerere, id. 8, 47, 72 : partum eniti, to bear, bring forth, id. 7, 3, 3 ; also, partum edere, id. ib. : partum reddere, id. 10, 12, 15 : par- tum abigere, id. 14, 18, 32 : partum eji- cere, id. 24, 6, 20 : partum pellere, id. 22, 21, 26 : partum trahere, id. 20, 8, 30 : par- tus gravidarum extorquere tormentis, Flor. 3, 4.— Of plants : Var. R. R. 1, 8 fin. ; so Col. 3, 10,16; Plin. 17, 2, 2. B. Trop.: neque concipere aut edere partum mens potest, nisi, etc., Petr. 118. + 3. partu» gen., from pars, v. pars, ad ink. t parum. a . Parum est, It is not enough, not suf- ficient ; parum habere, to deem it not enough, to be not content with any thing : parumne est, quod nobis succenset senex, ni instigemus etiam? Ter. Ph. 3, 3, 13: parumne est, quod tantum homines fefel- listi, ut negligeres auctoritatem senatus, Cic. Sest. 14 : parum est, lit in curiam venias, nisi, etc., Plin. Pan. 60 : ceu parum sit in tantam pervenire altitudinem, Plin. 31, 1, 1 : non nocuisse parum est ; pro- dest quoque, Ov. F. 2, 415 : quid satis est, si Roma parum? Luc. 5, 274 : — haec talia facinora impune suscepisse parum habu- ere, Sail. J. 31 , 9 : templum violare parum habuisse, nisi, etc., Liv. 42, 3 ; Vellej. 2, 76 fin. 2. With adverbs : nemo parum diu visit, qui, etc., not enough, not sufficiently, Cic. Tusc. 1, 45, 109 : cui rei parum dili- genter ab iis erat provisum, Caes. B. G. 3, 18,6. II. Transf., in gen., Not particularly, not very, little. A. With adjectives : sunt ea quidem parum firma, Cic. Art. 10, 11: si parum multi sunt, qui, etc., id. Plane. 7 fin. ; so, parum multae necessitudines, id. ib. 30 ; cf, semper fuerunt non parum multi, qui, etc.. not few. Quint. 6, 2, 3 ; so, scripsit non parum multa, id. 10, 1, 124 : dum pudet te parum optimatem esse, Coel. in Cic. Att. 10, 9, A, 2 : parum Claris lucem dare coset. Hor. A. P. 448. B. With verbs : non sunt composita mea verba : parum id facio, I care little for it, Sail. J. 85. 31 Kritz. : dolebimus. sed parum. Sen. Ep. 116 : nihil, aut certe parum, intererat, Plin. Pan. 20, 3 : (litera M) etiamsi scribitur, tamon parum expri- mitur, it is hardly sounded, Quint. 9, 4, 40 ; id. 8, 3, 5 : possessa ipso transitu Vicetia : quod per se parum, etc., Tac. H. 3, 8. — Whether, in Cic. Tusc. 5, 14, 41, we should read qui parum meruit, or qui parva me- tuit, as some MSS. have it. is doubtful ; cf. Moser, ad loc, and the authorities there cited, which are in favor of parum. parumper. aa " v - a little bit ,• with reference to time, for a little while, for a short time, a while: "parumper significat paulisper, quasi perparvum, i. e. valde parvum ; refertur autem ad tempus." Fest. p. 221 ed. Miill. (quite class.) : I. Lit.: tace parumper, Plaut. Cure. 2, 3, 78 : mane dum parumper, id. Bacch. 4, 6, 24 ; cf. Ter. Andr. 4, 2, 31 : parumper et ipse conticuit et ceteris silentium fuit, Cic. de Or. 3, 35 fin. : discedo parumper a somniis, ad quae mox revertar, id. de Div. 1, 23 fin. : abduco parumper animum a molesths, id. Att. 9, 4, 3 ; so id. Lael. 1, 5 : dent operam parumper. id. Rep. 1, 7 ; Quint. 6, 2, 34 ; id. 2, 4, 1 : pulsusque pa- rumper Corde dolor rristi, a while, Vire. A. 6, 382 ("paulo post rediturus," Doed. Synon. 1, p. 147). II, Transf, In a short time, quickly (poet.) : hie campum celeri passu per- mensa parumper Conjicit in silvam sese, Enn. in Non. 378, 20 ("cito et velociter," Non.) ; id. ib. 17 : di hoc audite parumper, id. ib. 150. 7 ; id. ap. Fest. s. v. SOLVM, p. 301 ed. Miill. parunculus. i. ™- dim. [3. paro] A small boat, a little bark : Cic. fragm. ap. Isid. Orig. 19, 1, 20. 1. parus- i, m - A bird, a titmouse, tomtit .- Auct. carm. de Phil. 9. 2. Parus. i- The Isle of Paros : v. Paros. parve> «<*<>•• v - parvus, ad fin. * parvi-bibulus, «, um, adj. [par- P A.RV vus - bibo] That dt inks little : phrenetici, Coel. Aur. Acut. 'J, 15. parvl-COllis, e, adj. [parvus-col- lum J Short-necked, a trans], ot the Gr. fit- Kporpaxn^as, Coel. Aur. Tard. 2, 12. parvi-f acio. ere [parvus] To make light of, to despise (as one word only an- te-class.) : parvifaciatur, Titin. in Prise, p. 789 P. parvipcndo, ere, more correctly written separate, parvi pendo. parvitas, utis./. [parvus] Smallness, littleness (rare, but quite class.) : vincula talia quae cerni non possent propter par vitatem, * Cic. Univ. 13. 41 ; Plin. 2, 1 1. 8 : parvitates et magnitudines rerum, Gell. 1, 'A fin. : — quaestionis, id. 7, 17: mea parvi- tas ad favorem tuum decurrit, i. e. my humble self, Val. Max. piaef. parvulum. ado., v. parvulus, ad fin. parvulus. a, um, adj. dim. [parvus] Very small, little, petty, slight (quite class.) : ne dum parvulum hoc consequimur, illud amittamus, quod maximum est, Cic. Inv. 2, 3 : impulsio, id. ib. 2, 8 : res, id. Quint. 16 : pecunia, id. Rose. Com. 8 : stridor, Plin. 17, 24, 37, n. 3 : proelium, Caes. B. G. 2, 30 : detrimentum, id. ib. 5, 50 : causa, Lucr. 4, 139. II. In parti c. : A. Of age, Little, young : a parvulo, from his childhood, Ter. And. 1, 1, 8 ; cf., ab parvulis, from their infancy, Caes. B. G. 6, 21 ; cf, a par- vula aetate, Just. 12, 5 : 6i quis mihi par- vulus aula luderet Aeneas, Virg. A. 4, 328. — Of animals : (ursi) parvuli excepti, Caes. B. G. 6, 28, 4. B. Too little, i. e. not equal to, not suf- ficient for a thing : quam illae rei ego eti- amnunc sum parvulus ! Plaut. Ps. 3, 1, 17. C. Deficient in understanding, indis- creet : Am. 1, 25. — Hence, Adv., parvulum, Little, not much (not in Cic. or Caes.) : aut nihil aut parvulum, Cels. 7, 18 : parvulum ditfert, Plin. Ep. 8, 17/«. parvus* a, um, adj. (irreg. Comp. and Sup., minor, minimus ; Comp., volantum parviores, Coel. Aur. Tard. 2, 1. — Sup., rictus parvissimus, Var. in Non. 456, 10 : parvissima corpora, Lucr. 1, 616 ; 622 ; 3, 200 :— " MINERRIMVS pro minimo dix- erunt," Paul, ex Fest. p. 122 ed. Mull.) Little, small, petty, puny. I, Pnsit. : in parvis aut mediocribus rebus, Cic. de Or. 2, 20 : quam parva sit terra, etc., id. Rep. 1, 17 ; cf. id. ib. 6, 16 : commoda parva ac mediocria, id. Q Fr. 3, 8 : in parvum quendam et angustum locum concludi, id. Leg. 1, 5 : beneficium non parvum, id. Caecin. 10 : parvi pis- eiculi, id. N. D. 2, 48 : haec parva et in- firma sunt. id. Cluent. 34 : si parva licet componere raagnis, Virg. G. 4, 176 : mer- ces, Hor. S. 1, 6, 86 : succus, Plin. 21, 31. 105, et saep. : — liberi, Cic. Rep. 2, 21 ; so of children, salutaria appetant parvi, the little ones, Cic. Fin. 3, 5 ; cf., memini quae placosum mihi parvo Orbilium dictare. Ho? . Ep. 2. 1, 70 ; and Suet Aug. 48 : a parvis didicimus: SI IN IV8 VOCAT, etc., when little, in childhood, id. Leg. 2, 4, 9 ; so, puer in domo a parvo educrus, from infancy, Liv. 1, 39 fin.— Of time : parvae consuetudinis causa, slight, short. Ter. Andr. 1, 1, 83 ; cf, in parvo tempore. Lucr. 5, 107 : nox, Luc. 4, 476 : vita, id. 6, 806 : — parvam fidem habere alicui, Ter. Eun. 1, 2, 117 : hie onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus, Hor. Ep. 1, 17. 39 ; so, homo parvo ingenio, Plin. Ep. 6, 29 : parvum carmen, Hor. Ep. 2, 1. 257 : — hoc onus, hoc studium parvi pro- peremus et ampli, both small and great, id. ib. 1, 3, 28 ; so freq. with reference to value or consequence, meam herus esse operam deputat parvi pretii, Ter. Hec. 5, 3, 1 : pretio parvo vendere, Cic. Verr. 2. 4, 60 : parvi sunt foris arma, nisi est con- silium donii, of little value, id. Off. 1, 22 : parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi. etc., it matters little, id. Q. Fr. 1,1, 7. Hence, parvi facere, aestimare, ducere. pendere, etc., to lightly esteem, care little for : parvi ego illos facio, Plaut. Mil. 4, 8, 41 : parvi aestimo, si ego hie peribo, id. Capt. 3, 5, 24 ; Cic. Fin. 2, 8, 24 : nequam hominis ego parvi pendo (also written in one word, parvipcndo) gratiam, Plaut. Bac. 3, P A R V 6, 29. — So too in the. abl. : signa nbs te diligenter parvoque curata sunt, Cic. Att. 1, 3; so, quanti emptus? purvo 1 Hor. S. 2, 3, 156 : — parvo contentus esse possum, with little, Cic. Att. 12, 19 ; cf., vivitiii' par- vo bene, Hor. Od. 2, 16, 13 ; and, agrico- lae prisci, fortes parvoque beati, id. Ep. 2, 1, 139 : necessarium est parvo assuescere, Sen. Ep. 123 : — parvo, as an abl. of meas- ure with comparatives (rarely ; pern, not ante-Aug.) : ita ut parvo admodum plures caperentur, a very little more, Liv. 10, 45, 1 1 Diak. N. cr. : parvo brevius, Plin. 2, 67, 67, § 168 : haud parvo junior, Gell. 13, 2, 2. — So too in designating time: parvo post, Plin. 16, 25, 42. U. Comp., minor, us, Less, lesser, small- er, inferior : quod in re majore valet, va- leat in minore, Cic. Top. 4, 23 : si ea pe- cunia non minor esset facta, id. Leg. 2, 20 : Hibernia dimidio minor quam Britannia, Caes. B. G. 5. 13 : minus praedae quam speraverantfuit, Liv. 4, 51 : sociis dimidio minus quam civibus datum, id. 41, VSfin.: calceus ... si minor (pede), uret, Hor. Ep. 1 . 10, 43 : neve minor, neu sit quinto pro- ductior actu Fabula, less than five acts, id. A. P. 189 : genibus minor, i. e. down upon his knees, on his bended hues, id. Ep. 1, 12, 27 ; cf., minor in certamine longo, worsted, id. ib. 1, 10, 35 : numero plures, virtute et honore minores, inferior, id. ib. 2, 1, 183 ; cf, sapiens uno minor est Jove, id. ib. 1, L0, 106 : et sunt notitia multa minora tua, too trivial = leviora,' Ov. Tr. 2, 214: dies sermone minor fuit, shorter, id. Pont 2, 10, 37. — With the abl. of measure : Cic. Verr. 2. 1, 45 : ut uno minus teste haberet Ra- bonio 1 id. ib. 57 Zumpt : bis sex Hercu- leis ceciderunt me minus uno, i. e. eleven, Ov. M. 12, 554. Of age : qui minor est natu, younger, Cic. Lacl. 9 fin. : aliquot annis minor natu, id. Acad. 2, 19 : aetate minor, Ov. M. 7, 499 : minor uno mense. Hor. Ep. 2, 1, 40 : filia minor Ptolemaei regis, the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112 : — minor viginti annis, less than twen- ty years old, under twenty years of age, Ulp. Dig. 30, 99, 1 ; so with the gen. : minor quam viginti quinque annorum natu, Prae- tor ap. Ulp. Dig. 4, 4, 1 ; and Papin. ib. 50, 2, 6 : si pupilla minor quam yiripqtens nupserit, Labeo ib. 36, 2, 30. So, absol., minor, aperson under age (under five-and- twenry), a minor : De minoribus, Dig. 4, tit. 4 : si minor negotiis majoris interve- nerit, Paul. Dig. 4, 4, 24 : si minor prae- tor vel consul jus dixerit, valebit, Ulp. ib. 42, 1, 57. Poet, absol. for children : SiL 2, 491. Also, for descendants, posterity — pos- ter!: nunc fama minores Italiom dixisse ducis de nomine gentem, Virg. A. 1, 532; so id. ib. 733: minorum gentium, v. gens. In specifications of value : vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris, cheaper, Cic. Off. 3, 12 : minoris pallium addiccre placuit, Petr. 14 : omnia minoris aestimare, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : (tidein suara) non minoris quam pub- licnm ducebat, Sail. J. 32 fin. — ((3) Poet. c. ace. respect. : frontemque minor trun- cam amnis Acarnan, Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582. — ( ) Likewise poet. c. inf. : tanto cer- tare minor, Hor. S. 2, 3, 313 : heu Fatis Superi certare minores ! Sil. 5, 76. III. Sup., minimus, a, urn (whence a new Sup., minimissimus diritorum, Arn. 5, 160 and 166 ; cf., in the Gr., t\„xi"T0- tuto;, from i\ ixtcros), The least, smallest, •tc. : quum sit nihil omnino in rerum na- fura minimum, quod dividi nequeat, Cic. Acad. 1, 7: minimae tenuissimaeque res, id. de Or. 1, 37: minima pars temporis, I laeu. B. C. 1 , 70 : qua minima altitudo flu- iriinis erat, id. B. G. 1, 8 : in maxima for- iimu minima licentia est, Sail. C. 51, 13 : 'tin. Hor. S. 1, 3, 69: — in. digitulus, the li tie linger, Plaut. Rud. 3, 4, 15 ; so, m. digitus, Plin. 11, 45, 103.— Of age: mini- inus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14; so, ex bis omnibus natu minimus, id. Cluent. 38: Hiempsal, qui minimus ex illis erat, Sail. J. 11, 3: mini- mus filins, .lust. 42, 5. — In specifications of value: deos minimi facit, Plant. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse earn posse emi minimo minis, id. Epid. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocnt, fur a tri- 108G P.UV fie (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 : ("mini: mo provocare dicuntur hi qui in respon : sione plus ipsi promittunt quam exigxint ab adversario," Schol.). — Proverb. : min- ima de malis. of two evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105. — With a negation em- phatically : non minimo discrimine, i. e. maximo, Suet. Aug. 25 ; so, res non min- imi perieuli, id. ib. 67. — Absol.: praemia apud me minimum valent, very UtUe, Cic. Fam. 1, 9 mcd. : minimum distantia miror, Hor. Ep. 2, 1, 72 : dormiebat minimum, Plin. Ep. 3, 5 : medica secatur sexies per annos : quum minimum, quater, (*a( least), Plin. 18, 16, 43: ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant, Liv. 6, 41. — With the gen. : minimum firmitatis min- imumque virium, Cic. Lael. 13 ; so, min- imum pedibus itineris confectum, Liv. 44, 5 ; and, unde minimum perieuli erat, id. 27, 15. — Adverb.: quam minimum cre- dula postero (die), as little as possible, Hor. Od. 1, 11, 8 : ita fiunt omnes partes mini- mum octoginta et una, (* at least), Var. R. R. 2, 1, 12: quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat, Quint. 5, 10, 5 : in quo non minimum Aetolorum ope- ra regii fugati atque in castra compulsi sunt, chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6 Drak. JV. cr. — Hence, Adv. : A. Posit., parve, A little, slight- ly (extremely rare) : Vitr. 9, 6. B, Comp., minus, Less: aut ne quid faciam plus, quod post me minuo fecisse satis sit, too little . . . too much, Te". Hec. 5, 1, 4 : ne quid plus minusve faxit, id. Phorm. 3, 3, 21 ; v. plus, under multus, p. 973 : ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata : si satis de omnibus, in- finita esse videatur, Cic. Sest. 50 : metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc., id. de Div. 2, 72 : minus multum et minus bo- num vinum, Var. R. R. 1,7: ita imperium semper ad optimum quemque a minus bono transfertnr, less good, not so good, Sail. C. 2 : quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi, id. Jug. 18 Jin. : minus diu vi- vunt, Plin. 14, 22, 28. — Rarely with a com- parative : minus admirabilior, Flor. 4, 2, 46 Duker. (But in Cels. 6, 6. 29, minus expeditus is the correct reading) : quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. in Gell. 9 ; 1: civilem admodum inter initia ac paulo minus quam priva- tum cgit, little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26: dimidio minus, Var. R. R. 1, 22, 3 : sociis dimidio minus quam civibus datum, Liv. 41, 13. With a follg. quam: respondebo tibi minus fortasse ve- hementer, quam abs te sum provocatus, Cic. Plane. 30. With a follg. atque: qui peccas minus atque ego ? Hor. S. 2, 7, 96. And elliptically, without a particle of comparison : minus quindecim dies sunt, quod, etc., less than thirty days, not yet thirty days, Plaut. Trin. 2. 4, 1 : madefac- tum iri minus XXX. diebus Graeciaru sanguine, Cic. de Div. 1, 32 : minus quin- quennium est, quod prodiere, Plin. 15, 22, 24 : cecidere duo millia haud minus pedi- tum, Liv. 42, 6 : quum centum et quin- quaginta non minus adessent, id. ib. 28 ; Var. R. R. 2, 2 fin. ; so. ut ex sua cujus- que parte ne minus dimidium ad Trebo- nium perveniret, Cic. Verr. 2, 1, 47: ut antequam baccae legantur, ne minus tri- duum serenum fuerit, Col. 12, 38, 6. 2. In partic. : a. Non (haud) minus quam (atque), Not less, no less, quite as : exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam, etc,, Cic. Sest. 12 : patria hominibus non minus cara esse debet quam liberi, id. Fam. 4, 7 : non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur, id. Cat. 3, 1; Sail. J. 10; Quint. 2, 4, 8; id. 3, 7, 20: laudibus hand minus quam praemio' gaudent mili- tuin animi, Liv. 2, 60: haud minus ac jus- si faciunt, Virg. A. 3, 561. b. Nihil minus, in replies, as a strong negation. By no means: Ter. Eun. 3, ], 46: Py. At tu apud nos hie mane, Dnm redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29. C, Minus minusque, minus et (ac) mi- nus, Less and less : mihi jam minus mi- nusque obtemprrat. Tor. Hnaut, 3, 3, 33: minus et minus, Ov. Pont. 2. 8. 73; id. Her. 2, 129 : minus ac minus, Plin. 1 1 , 10. 10. P AS C 3. Transf., to make an emphatic ne- gation, Not at all, not: quod intellexi mi- nus, Tcr. Eun. 4, 5, 10 : nonnumquam ea quae praedicta sunt, miuus eveuiunt, Cic. de Div. 1, 14 : Syracusis, si minus suppli- cio affici, at custodiri oportebat, id. Verr. 2, 5, 27 ; id : de Or. 1, 22 fin. : qupd si as- secutus sum, gaudeo : sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc., id. Fam. 7, 1 fin., et saep. ' .' b. Quo minus, also written as one word, quominus, That not, from: Ter. And. 1, 2, 25 : si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires, Cic. Fam. 7, 1 ; id. ib. fin. : hieraem credo pro- hibuisse, quo minus de te certum habere- mus, quid ageres, id. Fam. 12, 5 : deter- rere aliquem, quominus, etc., id. Tusc. 1. 38: stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur, Caes. B. C. 2, 13 fin. ; Quint. 12, 1, 16.— Ante-class, also in the reverse order, minus quo : ne vereatur, minus jam quo redeat domum, Ter. Hec. 4, 4, 8. C. Sup., in two forms, parvissime (post- class.) and minime (quite class.), Least, very little. X. parvissime: memorare aliquid, with very few words, Coel. Aur. Acut. 2, 38. 2. minime: quum minime vellem, minimeque opus fuit, Ter. Eun. 2, 3, 41 : quum minime videbatur, turn maxime philosophabamur, Cic. N. D. 1, 3 ; id. Or. 66 : mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat, id. Brut 57 : quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies, id. Fam. 14, 13 : quod minime ad eos mercatores saepe commeant, extremely seldom, Caes. B. G. 1, 1, 3 ; Cic. de Or. 3, 79.— Strengthened by omnium and gentium: al te minime omnium pertinebat, Cic. Rose. Am. 34 : — minime gentium, Plaut. Poen. 3, 3, 77 : heus, inquit, puer, Pamphilam Arcesse . . . ilia exclamat, Minime gentium, not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11 ; id. Ad. 3, 2, 44. 2. In partic: a. For minimum, sal- tern, Al least : is morbus erit longissimus minimeque annuus, Cels. 2, 8 fiu. Targ. : pedes decern vel minime novem, Col. 1, 6 : sed id minime bis anno arari debet, id. 5, 9 ; id. Arb. 16 med. b. In replies, as an emphatic negative, By no means, not at all: Plaut. Cure. 1, 3, 50 : Ba. Sed cessos 1 Pn. Minime equi- dem: nam hodie, etc., Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero. Cic. Tusc. 1, 6 : num iuitur pecca- mus? Minime vos quidem, id. Att. 8, 9: minime, minime hercle vero ! Plaut. Tnn. 3, 3, 23.— Strengthened by gentium (cf. supra): Nan. Moriton' hoc meo vidctur factum? De. Minime gentium, Ter. Ph. 5, 8, 44. Fasargadae or Persagadae> arum,/., Ylaaapy fiat, The old residence and treasury of the Persian kings, now the ruins of Murghub, Plin. 6, 23, 26 ; ib. 26, 29 ; Curt. 5, 6, 10 ; v. Miitz. ad loc. nit., and the authorities there cited. paSCaliSj Q < a ^j- [f° r pascualis, from pascuumj Pasturing, grazing : "pascalcs oves Cato posuit pro pascuales," Fest. p. 243 ed. Miill. ; cf. ib. p. 242 : pascali peco- re ac montano, Lucil. in Fest. s. v. Solox. p. 301 ed. Mull. paSCColUS i. ">• [0a(7A'nAoS, uoku^os] A leathern money-bag: " ex alnta saccu- ]us,'' Non. 151, 10: pueri in ludo solcnt pasceolos farari, Cato in Non. 1. 1. 14 ; so Lucil. ib. 13 : centum minae Philippicae in pasceolo, Plaut. Rud. 5, 2, 27. pascha* ae, /., and atis, ?!. = rfi'o\-a (Hebr. np3), The feast of the Passover, Easier: sollennibus Paschne, Tert. ad Ux or. 2, 4 : lege dedit pnschdm, id. in carm. adv. Marc. 2, 80 : pascharum dies, Symm. Ep. 10, 77: dominicum pascha celebrarc, Hier. Ep. 96, no. 20 : post sanctum pascha, Aus. Ep. 10, 17. paschalis> p. adj. [pascha) Of or h- longing to the Passover or to Easter, pas- chal : paschale tempus, Cod. Thcod. 9, 35, 4 : dapes, Sedul. init. : liber, that treats of the Passover, Hier. Ep. 99, n. I. * pascito, are, v. frcq. a. [pasco] To pas'itre, to feed : (apes), quae in silvestn- P AS C bus locis pascitant, Var. R. R 3, 16, 19 dub. (al. pastitant). pasco. pavi, pastum, 3. v. a. [riAu, TriaKin] To pasture, drive to pasture. 1. Lit.: quum sues puer pasceret Cic. de Div. 1, 17 : greges arrnenta pavit, Ov. M. 6, 395 ; Virg. E. 1, 78. B. Transf. : 1. To feed: quotgreges et quantos sit pasturus, Var. R. R. 2, 1 : bestias pascere, Cic. Oft'. 2, 4 : a quo (Ca- tone) quum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret ? respondit : " Bene pascere." Quid secundum? "Satis bene pascere." Quid tertium ? " Male pas- cere," id. ib. 2, 25, 89 : quid refert, quan- tum pascat aut feneret? Sen. Ep. Sfin.: plures calones atque caballi pascendi, Hor. S. 1, 6, 103. 2. In gen., To feed, nourish, maintain, support : olusculis nos soles pascere, used to feed us with vegetables, Cic. Att. 6, 1, 13 : quos dives Anagnia pascis, quos Amasene pater, Virg. A. 7, 684 : servi, ad quos pas- cendos transmarinarum regionum est op- tanda fcrtilitas, Sen. Ep. 17 : viginti ven- tres pasco et canem, Petr. 57 : servos, Juv. 3, 141 : nulla provinciarum pascente Italiam, Plin. 18, 3, 4 ; Juv. 7, 93. So too of one who gives frequent entertain- ments, to feast, entertain: quum plurimos suis sumptibus pasceret, Spart. Hadr. 17 ; so^Lampr. Alex. Sev. 41. — Poet., barbam, I. e. to cherish, to let grow, TTu>yiovoTpo v - pascalis. pasCUOSUS) a. um. adj. [pascuum] Full of pasture, fit for pasture (late Lat.) : herba, App. Herb. 92. ?aSCUUS> a , tim, adj. [pasco] Of or pasture, grazing (quite class.) : ager, Plaut. True. 1, 2, 47 : agri, arvi et arbusti et pascui, Cic. Rep. 5, 2 : pascua rura, Luer. 1247 : silva, Paul. Dig. 50, 16, 30 ; cf. in the follg. II. Subst: A. pascuum, i, »., A pas- ture (usually in the plur.) : I, L i t : ab viridi pascuo, Var. R. R. 2, 11 : ne esuri- ens mittatur in pascuum, Col. 8, 14 : rus quod pascuo caret, id. 7, 1 ; Plin. 8, 47, 42. — (/3) Plur. : in censorum pascuis, Cic. Agr. 1, 1 : grcgem in pascua mittere, Vira. G. 3, 323 : pascua laeta, Ov. F. 4, 476 : pascua herbosa, id. Met. 2, 689 : Lucana, Hor. Epod. 1, 27 : exire in pascua, Plin. 10, 44, 61 : — " etiam nunc in tabulis cen- P ASS soriis pascua dicuntur omnia, ex quibus populus reditus habet, quia diu hoc solum vectigal fuerat," Plin. 18, 3, 3, § 11.— 2. Transf., Food (post-class.) : p. jurulenta, App. M. 2, p. 104 Oud. B. pascua, ae,/. (sc. terra), A pasture (post-class.) : Tert. Apol. 22. Pasicompsa, ae, /. [rras-Kouipu, all- adorned] A female proper name, Plaut. Merc. 3, 1, 18 sq. Pasiphae, ea, and Pasiphaa, ae, Uaaob-in (the All-shining), Daughter of Helios, sister of Circe, wife of Minos, and mother of Androgens, Phaedra, and Ari- adne, and also of the Minotaur by a beau- tiful bull, which Venus, out of hatred, had inspired her with a passion for, Cic. N. D. 3, 19 ; id. de Div. 1, 43 ; Serv. Virg. A. 6, 14; Hyg. Fab. 40: Pasiphacn nivei sola- tur amore juvenci, Virg. E. 6, 46 : Pasi- phaae fano, Cic. de Div. 1. 1. — |f. Deriv., FasiphaClUS. a, um, adj., Pasiphaean ; in the fem. subst., Pasiphaeia, Phaedra, Ov. M. 15, 500. Fasithea, ae, and Pasithee, es, f, [InatOia, One of the three Graces : dea Pasithea, Catull. 63, 43 : Pasithee, Stat. Th. 2, 286. PasitlgTiSj idis, m., Tlacniypa, The River Eulueus, near the gulf, after the union of all its arms, now Dijlahi-Kudak (i. e. Little Tigris), Curt. 5, 3, 1 ; v. Mutz., ad loc. X passales et ove3 et gallinae appel- lantur, quod passim pascuntur, Paul, ex Festo, p. 222 ed. Mull. passaiius, a, um, adj. [passus, a, um, from pando] Dried in the sun : ficus, Cap- itol. Alb. 11. Passaron. and Passaro* ™is, /•, Tianauuuiv, A city of Epirus, in the district of Molossis, Liv. 45, 26 ; 33. 1. passer; eris, m. A sparrow (re- garded by the ancients as exceedingly lecherous) : Cic. Fin. 2, 23 ; cf. " Plin. 10, 36, 52 ; 10, 38, 54 ; 18, 17, 45 ; 30, 15, 49 ;" Cic. de Div. 2, 30. — As a term of endear- ment : meus pullus passer, mea columba, mi lepus, Plaut. Casin. 1, 50. — In an ob- scene sense, Catull. 2 ; 3 ; Mart. 11, 6. II. Transf.: ^, Passer marinus, An ostrich (marinus, because brought from a distance by sea), Plaut. Pers. 2. 2, 17; Aus. Ep. 11, 7 ; "Festus, p. 222 ed. Mull.— In this siin. also passer alone : Inscr. Grut. 484, 6. B. A sea-fish, a turbot, Plin. 9, 20, 36 ; Ov. Hal. 124; Hor. 3. 2, 8, 20 ; Col. 8, 16,7. 2. Passer, cris, m. A Roman sur- name : Var. R. R. 3, 2, 2. . passercula, ae,/. dim. [L passer] A little sparrow, sparrowlet, as a term of en- dearment applied to a girl (perh. only in the follg. passage) : M. Aurel. ap. Front Ep. ad M. Caes. 4, 6 ed. Maj. passerculus; >. "»• dim. fid.] A little sparrow, sparrowlet : Cic. de Div. 2, 30. — As a term of endearment: Plaut. Asin. 3, 3,76. 1. passerinus, a, um, adj. [id.] Of or fit for a sparroio : prandium, Pomp, in Non. 112, 7. 2, FasserinUSj ', '"■ The name of a very fleet horse, Mart. 7, 7 ; 12, 36. In the orthogr. PASSARINVS, the name of a circus-horse, Inscr. Grut. 341. ' passernix. icis [a Celtic word] A whetstone. Plin. 36, 22, 47. passibilis, e. adj. [patior] Capable °J feeling or suffering, passible (a post- class, word) : Arn. 7, 214 : Prud. Apoth. 74; Tert adv. Prax. 29.— Adv., passibil- i t e r, Possibly : Tert. Anim. 45. passibllltas, atis, /. [passibilis] Ca- pability of suffering, passibility (post- class.) : Arn. 2, 62. passibilltCl'i adv., v. passibilis, ad fin. Passienus- i- ™- A Roman surname, Sen. Contr. 5 praef. ; Inscr. Grut. 106, 4 ; Inscr. Murat. 1612, 13 sq. — In the fern., PASSIENA, Inscr. Murat. 1612, 12 sq. passim) "do. [passus, from pando] lit., Spread or scattered about ; hence, at or to different places, here and there, hither and thither: J, Lit. (quite class.) : ille iit passim, ego ordinatim, Brut. in Cic. Fam. 11, 13, 2 : sive pilatim sive passim iter fa- cere volebat, Asellio ap. Serv. Virg. A. 12, 121 : Numidae quadam barbara consue- P ASS tudine nullis ordinibus passim consede- rant, Caes. B. C. 2, 38 : volucres passim ac libere solutas opere volitare, Cic. de Or. 2, 6 ; cf, volucres hue et illuc passim vagantes, id. de Div. 2, 38 : passim per forum volitat, id. Rose. Am. 46 ; id. anil. 15 : senatus num crimen putat ad pran- dium invitare ? minime, sed vulgo, pas- Eim : quid est vulgo ? universos, every one, id. Mur. 35 : p. carpere, colligere un- dique, id. de Or. 1, 42 ; — Luer. 2, 9 : quin etiam passim nostris in versibus ipsis Multa elementa vides, etc., id. 1, 823 ; 2, 688 ; id. 6, 29. II. Transf., Promiscuously, indiscrim- inately, at random: scribimus indocti doctique poemata passim, Hor. Ep. 2, 1, 117 ; Tib. 2, 3, 69 Dissen. : ut Saturnali- bus exaequato omnium jure passim in conviviis servi cum dominis recumbant, Just. 43, 1 : hunc puto eft'udisse hoc pas- sim, Lact. 3, 9. passio, onis, /. [patior] A suffering, enduring (a post-class, word): £, Lit.: Maximian. Gallus, 3, 42 ; Prud. ore it- dim. [panis] A little loaf or roll : "pastiiius forma panis parvi utique deminutivum est a pane" Paul, ex Fest. p. 222 ed. Miill.— II. Transf., Med- icine in the form of a round ball or cake, A lozenge, troche, trochisch : Plin. 22, 12, 14 : * emplastra pastillique, quos rpoyj-a- kovs Graeci vocant," Cels. 5, 17, 2 ; cf. id. 5, 20 : succum in sole coctum dividunt in pastillos, Plin. 13, 22, 43 : digerere aliquid in pastillos, id. 12, 27, 60 : pastillos cogere, id. 20, 1, 2 : densare, id. 25, 13, 95 : dilu- ere, id. 25, 12, 91. — Also, of aromatic lozen- ges, which were chewed in order to im- part an agreeable smell to the breath : pastillos Rufillus olet, Hor. S. 1, 2, 27 ; so id. 1, 4, 92 ; Mart. 1, 88. pastinaca, ae, /. A parsnep, a term including also our carrot, " Plin. 19, 5, 27 ; 25, 9, 64 : Isid. Orig. 17, 10."— H. A fish of prey, the sting-ray, "Plin. 9, 42, 67 ; 9, 48, 72 ;" Cels. 6, 9. pastmatio. onis,/. [pastino] The act ojpreparing the soil of a vineyard, by dig- ging and trenching it : I, Lit: pastina- lionem suscipere, Col. 3, 12 fin. ; id. 3, 13. — II. Transf., Ground so prepared : pas- tinatio vitibus conserenda est, Col. 11, 2 ; so id. 3, 15 ; 3, 3 fin. pastinator, oris, m. [id.] One who digs and trenches the ground of a vine- yard : Col. 3, 13, 12. pastinatum, i> «-, v. pastino, ad fin. pastinatUS, us . m - [pastino] The act ofaigging and trenching the ground of a vineyard : Plin. 17, 20, 32. pastino, avi, atum, l.v. a. [pastinum] To dig arid trench the ground, to prepare the ground, for the planting of vines : pas- tinandi agri rationem tradere, Col. 3, 13 : solum, Plin. 17, 21, 35, n. 4 : vineas, id. 18, 26, 65, n. 2 : pastinatae de integro vineae, Plin. 14, 1, 3.— Hence pastinatum, i, n. (sc. solum), Ground dug and trenched, ground prepared for planting the vine : Col. 3, 13 : vineam in pastinato serere, Plin. 17, 22, 35, n. 9 : Col. 3, 3 fin. : humidum pastinatum, id. 3, 16. pastinum, i> »■ A kind of two- pronged dibble, both for loosening and preparing the ground and for setting plants with : " pastinum vocant agrieolae ferramentum bifurcum, quo semina pan- guntur," Col. 3, 18, 1 ; id. ib.— H. Transf.: A. The act of digging tip and trenching the ground : Pall. 1, 40; so id. 3, 9 fin.— B. Ground so prepared : Pall. 3, 9 : lati- tude) pastinorum, id. 1, 7; so id. 1, 34 : in- stituere, Ulp. Big. 24, 3, 7. pastlO, 6nis, /. [pasco] A pasturing, grazing, feeding : pastio, quae conjungi- tur a plerisque cum agricultura, Var. R. R. 2, 13; so id. ib. 3, 2 : pastiones villati- cae, pecuariae, Col. 8, 1, 2. — II, Transf., concr., A pasture : Var. R. R. 2, 10 : pas- tiones laxae, id. ib. 1, 12 : magnitudine pastionis, Cic. de imp. Pomp. 6. pastltO, v^pascito. f pastpphori, orum, m. = -aaTo(j>6- poi, A kind* of priests who carried about the images of their deities in a Utile shrine for the purpose of collecting alms : App. M. 11 Jin. ; Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 230. t pastophorium, >>> n - — ~ita m - = Trarayts, A sort of disease, Plaut. fr. ap. Macr. S. 5, 19 ; cf. Fest. p. 221 ed. Miill. Patalene, es, /., HarnXijvn, An isl- and at the mouth of the Indus, with a city of the same name. Mel. 3, 7, 8 ; Plin. 3, 72, 75; 6, 20, 23; Avien. Perieg. 1295.— H. Deriv., PatalltanUS, a, um, adj., Of or belonging to the Island of Patalene : portus, Mart. Cap. 6, 193. pataliSj 6- A false reading for patu- lus, v. h. v. PataBtamiS, a, um, v. Patalene, no. II. Patara, ae, /., Xlarapa, A sea-port town of Lycia, with a celebrated oracle of Apollo, Mel. 1, 15, 3 ; Plin. 5. 27, 28 ; Liv. 33, 41 ; Serv. Virg. A. 4, 143.— II. Derivv. : A. Patareus (trisyl.), ei and eos, m., llarapic'f. The Patarean, a surname of Apollo : Delius et Patareus Apollo, Hor. Od. 3, 4, 64.— B. Pataracus. a, um, adj., Pataracan : regia, Ov. M. 1, 516 : du- tn'eta, Stat. Th. 1, 696.— C. Patareis, idis, adj. /., Pataracan : arx, Avien. Pe- rieg. 684.— D. PataranUS, a, \>m,adj. : Pataracan ; hence, in the plur. subst, Pa- tarani. orum, m.., The inhabitants of Pata- ra : Cic. Fl. 32. r Patavlnitas, atis, /. [ Patavium ] The mode of speaking of the Patavians, Patavinity (censured in Livy by Pollio), Quint. 1, 5, 56 ; 8, 1, 3. PATE Patavium, li. n. An important city of Gallia Cisalpina, in the territory of the Veneti, founded by Antenor, the birth- place of Livy the historian, the mod. Pad- ua, Mel. 2, 4, 2 ; Plin. 3, 19, 23 ; Liv. 10, 2 fin.; Virg. A. 1, 247; Suet. Tib. 14; Sen. Cons, ad Helv. 7, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 89 sq.— II. Deriv., Patavinus, a, um, adj., Pataviuian, Paduan : tunicae, Mart. 14, 143 : volumina, i. e. Lwy's Ro- man history, Sid. Carm. 2, 189. — In the plur. subst., Patavini, orum, m., The. in- habitants of Patavium., the Patavinians, Cic. Phil. 12, 4 ; Liv. 10, 2 ; Plin. 3, 16, 20. Patefacio, eci, actum. 3. (scanned patefecit, Lucr. 4, 346 ; and in the pass., patefiet, id. 6, 1000) v. a. [pateo-facio] To make or lay open, to open, throw open (freq. and quite class.) : I. L it : iter, Cic. N. D. 2, 56 : p. et munire alicui aditum ad aliquid, id. Fam. 13, 78 : aures assentatoribus, id. Off. 1, 26 : i portas, Liv. 2, 15 : ordines, aci- em, id. 28, 14 : sulcum aratro, Ov. M. 3, 104 : oculos, Plin. 11, 37, 55 : patefacta tri- umphis Janua, Prop. 1, 16, 1 : iter per Alpes patefieri volebat, Caes. B. G. 3, 1 ; cf. Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 27. — Poet. : pos- tera lux radiis latum patef'ecerat orbem, i. e. had exposed to view, made visible, Ov. M. 9, 795. II. Trop., To disclose, expose, detect, bring to light : si hoc celatur, in metu ; sin patefit, in probro sum, Ter. Ph. 5, 4, 6 : odium suum in aliquem, Cic. Att. 1, 13 : p. verum et illustrare, id. Lael. 26 : rem, id. Q. Fr. 2, 6 : p. et proferre aliquid, id. Mil. 37 : Veritas patetacta, id. Sull. 16; id. Acad. 2, 39 : Lentulus patefactus indiciis, convicted, id. Cat. 3, 6 : qui ea proferenda et patefacienda curavit, id. Flacc. 2: se aliquid patefacturam, id. Acad. 2, 14. patefactio, =nis, / [patefacio] A laying open, disclosing, making known : patefactio quasi rerum opertarum, Cic. Fin. 2, 2, 5. patefactes, a, um. Part., from pate- facio. patef 10, ner i' v - patefacio. Patelana, ae, v. 2. Patella. 1. patella, ae, /. dim. [patina] A small pan or dish, a plate ; a vessel used in cooking, and also to serve up food in : I. Lit: Var. in Prise, p. 681 P.: patella esurienti posita, id. ap. Non. 543, 33 ; Hor. Ep. 1, 5, 2; Mart 5, 78 ; Juv. 10, 64 : sina- pi in patellis decoctum, Plin. 19, 8, 54 : ci- cadae tostae in patellis, id. 30, 8, 21. B. in par tic. A vessel used in sacri- fices, an offering-dish : "patellae vasula parva picata sacris faciendis apta," Fest. p. 248 and 249 ed. Miill. : oportet bonum ci- vem legibus parere et deos colere, in patel- lam dare, uixpbv xpias, Var. in Non. 544; Cic. Verr. 2, 4, 21 ; id. Fin. 2, 7 ; so, too. Liv. 26, 36 ; Ov. F. 6, 310 ; 2, 634 ; Pers. 3, 26 ; Val. Max. 4, 4, n. 3, et al. II. Transf.: A. The knee-pan, patella, Cels. 8, Ifin. ; 8, 21. — B. -4 disease of the olive-tree : Plin. 17, 24, 37, n. 4. 2. Patella and Patellana (also written Patelana), ae,/ [pateo] A goddess that presided over the shooting of grain : " Patellana numen est et Patella : ex qui- bus una est patefactis, patefaciendis re- bus altera praestituta, Arn. 4, 131 : Pate- lana. Aug. Civ. D. 4, 8. Cf. Hartung, Re- lig. d. Rom. 2, p. 132. patcllanus, a, um, adj. [1. patella] Of or belonging to a dish or plate : patel- larii dii, platter-gods, i. e. the lares (because food was set before them in a platter) : Plaut. Cist. 2, 1, 46 ; cf. Schol. in Pers. 3, 26. patena, ae, v. patina. patens, enti8, Part, and Pa., ir. pateo. patenter, adv., v. pateo, Pa.., ad fin. pateo, u i> 2. v. n. To stand open, lie open, be open : I. Lit. : januae, aedes pa- tent, Plaut. Asin. 1,3, 89: facite totae pla- teae pateant, id. Aul. 3, 1, 2: nares sem- per propter necessarins utilitates patent Cic. N. D. 2, 57: omnibus haec ad visen- dum patebant quotidie, id. Verr. 2, 4, 3 : semitae patuerant Caes. B. G. 7, 8 : nc fugae quidem patebat locus, Liv. 27, 18 : patuere fores, Ov. M. 2, 768 : fencstrae patent, Plin. Ep. 2, 17, ot saep. B. I" partic. : 1. To lie open, be ex- posed to any thing : patens vulneri equus, Liv. 31, 39. PATE 2. To stretch out, extend : Helvetiorum fines in longitudincm millia piissuum CXL. patebnnt, Caea. B. G. 1, 2; so id. ib. 1,10; Plin. 12, 14, 30. II. Trop. : A. In gen., To be open, free, allowable, accessible, attainable: si no- bis is cursus pnteret, Cic. Att. 10, 12 : nd quos omnis nobis aditus, qui paene solis patuit, obstrucjtus est, id. Brut. 4 : praemia quae pateant stipendiariis, id. Bafb. 9 : ut intelligant omnia Ciceronis patero Trebi- ano, id. Fam. 6, 10; id. ib. 13, 29:— alieui, to yield to one's desires : si mea virginitas Phoebo patuisset amanti, Ov. M. 14, 133 ; so id. A. A. 1,362; Auct. Priap. 83 :— con- stare inter omnes video patere aures tuas querelis omnium, Cic. Q. Fr. 1, 86 ; so, patent aures alicujus ad disputationem al- iquam, id. Fam. 3, 36, and id. Phil. 14, 7. B. In partic. : 1. To be exposed or subject to any thing : Cic. Off. 1, 21 : lon- gis morbis senectus, acutis adolescentia magis patet, Cels. 2, 1. 2. To extend: in quo vitio latissime pa- tet avaritia, Cic. Off. 1, 7 Jin. ,- id. de Or. 1, 55, 235. 3. To be clear, plain, well known, evi- dent, manifest: operta quae fuere, aperta sunt, patent praestigiae, Plaut. Capt. 3, 3, 9 : quum ilia pateant in promptuque sint omnibus, etc., Cic. de Or. 1, 6; id. Phil. 2, 37: in adversariis (hoc nomen) patere contendit, id. Rose. Com. 2. — With a sub- ject-clause : cum pateat aeternum id esse, quod, etc., Cic. Tusc. 1, 23. — Abs. : quid porro quacrendum est? factumne sit? at constat: a quo? at patet, Cic. Mil. 6. — Hence patens, entis. Fa., Open, accessible, »■ obstructed, passable : A. Lit,: coelumex omni parte patens atque apertum, Cic. de Div. 1, 1 : patentes campi, Sail. J. 101 : — in locis patentioribus, Caes. B. G. 7, 28 : via patentior, Liv. 7, 36. — J.. Transf., Open, wide : dolium quam patentissimi oris, Col. 12, 6. — B. Trop., Open, expos- ed: dornus patens et exposita cupiditati et voluptatibus, Cic. Quint. 30— 2. Evi- dent, manifest: causa, Ov. M. 9, 536.— "Adv., patenter, Openly, clearly; in the Comp. : patentius et expeditius (opp. to implicite et abscondite), Cic. Inv. 2. 23. pater» tris, m - [Gr. narnpi A father, sire: I. Lit.: Acs. F.hem, pater mi, tu hie eras ? Vc. Tuus hercle vero et ani- mo et natura pater, Ter. Ad. 5, 7, 3 : pa- tre certo nasci, Cic. Rose. Am. 16 : Servi- us Tullius captiva Corniculana natus, pa- tre nullo, matre serva. i. e. by an unknown father, Liv. 4, 3 : SI PATER FILIVM TER VENVM DVIT FILIVS A PATRE LIBER ESTO. Lex XII. Tab., v. Ap- pend. : CORNELIVS SCIPIO BARBA- TVS GNA1VOD PATRE PROGNATVS, Epit. of the Scipios, ibid. : ego a patre ita eram deductus, by my father, Cic. Lael. 1 : — pater patrimus, v. h. v. IT Transf.: A. Paterfamilias and pa- terfamiliae, v. familia, p. 598, II., A., 1, b. B. In the plur., patres, Fathers, forefa- thers : patrum nostrorum aetas, Cic. Or. 5: memoria patrum, id. de Or. 1, 40: apud patres nostros, id. Off. 3, 11 : patres majoresque nostri, id. de Div.in Caecil. 22. C. PATRES for parentes, Parents : Inscr. Grut. 707, 5 ; so ib. 656, 2 ; 692, 1 ; 704, 1. I). As a title of honor, Father. So, in the first place, of a deity, esp. of Jupiter : Jovem patreni suum optumum appellat supremum, Naev. 3. 4 : divum pater at- que hominum rex, Enn. Ann. 6, 19 : ipse pater media nimborum in nocte corusca Fulmina molitur oTextra, Virg. G. 1, 328 : Gradivumque patrem Geticis qui praesi- det arvis, id. Aen. 3, 35 : Lemnius pater, *'. e. Vulcan, id. ib. 8, 454 : Lenaeus, i. e. Bacchus, id. Georg. 2, 7 : pater Tiberine, Enn. Ann. 1, 20; so of the Tiber, Liv. 2, 10: Appenninus, Virg. A. 12, 703 Wagn. So, too, of the creative or generative powers of nature as deities : pater Aether, Lucr. 1, 250 : aequoreus, i. e. Ocean, Col. poet. 10, 200. — As an honorable designation ap- plied to senators : principes, qui appellati sunt propter caritatem patres, Cic. Rep. 2, 8 : patres ab honore palriciique proge- nies eorum appellati, Liv. 1, 8 : — patres conscripti. v. conscribo, p. 352, 1 : pater Zzz P ATI patrum, pater sacronim, pater nomimus, was the title given to the high-priest of Mithras, Inscr. Grut. 28, 2; 315, 5; 1102, 2 ; Inscr. Orell. 710. 5059 : patratus, v. h. v. under patro, Pa. — Pater patriae, the fa- ther of his country : Cic. Pis. 3 ; so, quem Q. Catulus, quem multi alii sacpe in sen- atu patrem patriae nominarant, id. Seat. 57; cf. Juv. 8, 245. So of Marius : Cic. Rab. perd. 10, 27 : at tu etiam nomen pa- tris patriae recusabas, Plin. Pan. 21 ; cf. Sen. Clem. 1, 14. — As a term of respect applied to an old man : Virg. A. 5, 521 ; so ib. 533. E. Pater coenae, The host, Hor. S. 2, 8, 7. — Hence, by way of opposition, *F. Pater esuritionum, The father of hunger-pains, said of a very poor man who suffers from hunger, Catull. 21, 1. Or. Of animals : virque paterque gre- gis, Ov. A. A. 1, 522 ; so Petr. 133 fin. ; Col. 6, 37. patera» ae, /. fpateo] A broad, flat dish or saucer, used esp. in offerings; a libation-saucer or bowl: Var. L. L. 5, 26, 5 122 ; cf. Macr. S. 5, 21 : Themistoclem aiunt, cum taurum immolavisset, exce- pis6e sanguinem patera, etc., Cic. Brut. 11 : vinaque marmoreas patera fundebat in aras, Ov. M. 9, 160; Hor. S. 1, 6, 118 : "pateram pcrplovere" in sacris cum dicitur significat pertusam esse, Fest. p. 250 ed. Man. Paterculus» i> m - [pater] A Roman surname, e. g. C. Velleius Paterculus, the historian, v. Velleius. — H, Deriv., JPa- tercularins» a, urn, adj., Of or belong- ing to Paterculus : Not. Tir. paterfamilias» ae, v. familia, p. 598, II.; A., 1, b. paternitas» atis, /. [paternus] Fa- therly feeling or care (late Lat) : Aug. Ep. 232. patemns» a, um, adj. [pater] O/or be- longing to a father, fatherly, paternal: I, Lit. : paterna injuria, against the father, Ter. Heaut 5, 2. 38 : horti, Cic. Phil. 13, 17 : bona paterna et avita, id. Coel. 14 : hos- pitium, Caes. B. C. 2, 25 : regna, Virg. A. 3, 121: res, Hor. Ep. 1, 15, 26: animus, Hor. Od. 2, 2, 5. II. Transf: A. Of one' s native coun- try : paterni fluminis ripae, Hor. Od. 1, 20, 5 : terra, Ov. Her. 13. 100. B. Of animals : Col. 6, 37; so id. 7, 2. C. In gramm., casus paternus, The gen- itive case, Prise, p. 670 P. pateSCO» Qi. "■ inch. n. [pateo] To be laid open, to be. opened, to open (mostly poet, and in post-Aug. prose ; only once in Cic.) : I, Lit. : atria longa patescunt, Virg. A. 2, 483 : portus patescit, id. ib. 3, 530 : patescens fungus, v\m. 22, 22, 46. B. Transf., To stretch out, extend: paulo latior patescit campus, Liv. 22. 4 : neque poterat patescere acies, Tac. H. 4, 78 : civitates, in quas Germania patescit, id. Germ. 30 ; id. Ann. 2, 61 fin. ; cf., la- tius patescente imperio, Liv. 32, 27. II. Trop., To be disclosed., to become visible, evident, manifest : * Lucr. 5, 613 : quae res patescit, Cic. Phil. 14, 6, 15 : nunc primum certa notitia patescente, Plin. 6, 23, 26: turn vero mnnifesta fides Dnnaumque patescunt insidiae, Virg. A. 2,309. t patetUS» a, um, adj. = rntrrirH (trod- den ), subst., patetae, arum, /. (sc. caryo- tae), A kind of dates (which, when they burst open, look as if they had been trod- /den upon): Plin. 13, 4, 9 ; so Coel. Aur. Acut. 2, 18 : id. Tard. 4, 8. ' pathcticus. a, um, adj. = rafVi- k(-S, Full of pathos, affecting, pathetic (post-class.) : oratio. Macr. S. 4. 2, 5; 6. — Adv., pathetice, Pathetically: tractare aliquid, Macr. S. 4, 6. t pathicUS» a, um, adj. = Tra6iK6c, Who submits to unnatural lust,pathic; of men : Aureli pathice et cinaede Furi, Ca- tull. lfi, 2; Juv. 2, 99; of women, Auct. Priap. 25, 41 and 76 : — pathicissimi libelli, most lascivious, Mart. 12, 96. Pathusa» ae, /. [Tu9uvan, that has suffered] A Roman surname : Inscr. Grut. 689, 14. patlbllis. e, adj. [patior] I, Pass., Supportable, endurable: patibiles et dolo- rcs et labores putandi (sunt), Cic. Tusc. P ATI 4, 23. — II, Act.: A. Sensitive, passible i patibilem naturam habere, Cic. N. D. 3, 12. — B. Suffering, passive: alterum elemcn- tum activum, alterum patibile, Lact 2, 9 med. patibulatUS» °, um, adj. [patibulumj Fastened tu the patibulum ; yoked, gibbet- ed : Plaut. Most. 1, 1, 53 : p. ferar per ur- bem, deinde afligar cruci, id- fr. ap. Non. 221, 13 (al. patibulum) : exitiabili nexu patibulatum relinquens, gibbeted, App. M. 4, p. 147 (.al. patibulum). Patibulum» i- "• (masc. collat. form, patibulus, i, Var. in Non. 221, 12 ; v. in the follg.) [pateo] A fork-shaped yoke, placed on the necks of" criminals, and to which their hands were tied ; also, a fork-shaped gibbet: A. Lit.: Plaut. Mil. 2, 4, 7: pft- tibulo eminens affiigebatur, Sal!, fr. ap. Non. 4, 355 : caedes, patibula, ignes, cni- ces, Tac. A. 14, 33; Cic. Verr. 2, 4, 41 fin. — m. : deligat ad patibulos, Var. in Non. 221, 12. II A forked prop for vines : Plin. 17, 23, 35, n. 27 ; Cato R. R. 26. B. A wooden bar for fastening a door : Titin. in Non. 366, 16. 1. patibulus. a, um, adj. [id.] Fas- tened to a patibulum; yoked, gibbeted: Plaut. fragm. ap. Non. 221, 13, and App. M. 4, p. 147, although in both these places others read patibulatum ; v. patibulatus. 2. patibulus» i. ">. A fork-shaped yoke or gibbet ; v. patibulum. 1 Paticabulum* i «• Perhaps from pateo, in the sense of A cistern or pond: Inscr. ap. Marin. Attide'Fratelli Arv. p. 70. patiens» entis, Part, and Pa., from pa- tior. patienter» adv., v. patior, Pa., ad fin. patientia» ae,/. [patior] The quality oj'hearing, suffering, or enduring, pa- tience: I, Lit.: A. I" gen.: "patientia est honestatis aut utilitatis causa rerum arduarum ac difficilium voluntaria ac di- utuma perpessio," Cic. Inv. 2, 54 : pati- entia famis et frigoris, id. Cat. 1, 10 : pau- pertatis, id. Agr. 2, 24, 64 : audiendi, Quint 11, 2, 8 ; 12, 9, 9. B. I n partic, Submission to unnatu- ral lust, pathicisrn, Cic. Verr. 2, 5, 13 ; Sen. Q. N. 1, 16 ; id. Vit. beat 13 ; Tac. A. 6, 1 ; Petr. 9 and 25. II. Transf: A Forbearance, indul- gence, lenity: constantiam dico ? nescio* an melius patientiam possem dicere, Cic. Lig. 9 : quousque tandem abutere, Catili- na, patientia nostra? id. Cat. 1, 1 ; id. Pis. 2, 5 : quem duplici panno patientia velat Hor. Ep. 1, 17, 25 : levius fit patientia quic- quid corrigere est nefas, id. Od. 1, 24, 19. B. In a Dfl d sense. Indolence, want of spirit: ne quis in me aut nimiam patien- tiam, aut nimium stuporem arguat, Por- cius Latro in Sen. Contr. 2, 15 ; Plin. Ep. 6, 31 : in patientia firmitudinem simulans, Tac. A. 6, 46. C, Submissiveness, subjection : usque ad servilem patientiam demissus, Tac. A. 14,. 26 ; id. Agr. 16 ; so id. Hist 2, 29. Patigran or Patigrana»/ ■& city in Media, Amm. 23, 23. 1. patina (also written patena), ae, /. [Sicil. itarSva} A dish, pan, stew-pan : 1, Lit: ut patinae fervent, Plaut Ps. 3, 2, 51: jamdudum animus est in patinis. i. e. my belly has been crying cupboard- Ter. Eun. 4, 7, 46 ; Cic. Att 4, 8 : muraena in patina porrecta, Hor. S. 2, 8, 43 ; Plin. 23,2,33: fictiles, id. 34, 11, 25: orobanche estur et per 8e et in patinis, i. e. cooked, id. 22, 25. 80.— II. Transf.: A. A kind of cake, Apic. 4, 2. — B. A crib, manger, Veg. 1. 56. 2. Patina» ae, m. .A Roman sur- name: T. Patina, Cic. Mil. 17, 46. patinarius» a, um, adj. [1. patina] Of or belonging to a dish or pan : piscis patinarius, stewed in a pan with sauce, Plaut Asin. 1, 3, 27 : strues patinaria, a pile of dishes, id. Men. 1, 2, 25 : aliis incen- diarium et patinarium vociferantibus, i. e. gormandizer, Suet. Vit. 17. — Via patinaria, A place in Rome, P. Vict, de reg. Urb. R. patio» ere, v. patior, ad init. patior» passus, 3. v. dep. (act. archaic collat form, PAT1 VNTO, Cic. Leg. 3, 4 : patias, Naev. in Diom. p. 395 P.) To bear, support, undergo, suffer, endure : I. Lit.- P AT R A. I" gen.: p. fortiter malum, Plaut. Asin. 2, 2, 58 : o passi graviora ! Naev. 1, 24; Virg. A. 1,199; Cic. Univ. C: 6ervitu- tcm, id. Phil. 0, 7 : p. toleranter dolores, id. Tusc 2. 18 : gravissimum euppliciurn, Caes. B. C. 2, 30 : omnia saeva, Sail. J. 15 : et facere et puti fortiter, Liv. 2, 12: haec patienda censco potius, quam, etc., id. 21, 13 : exilium, Virg. A. 2, 638 : pauperiem, Hor. Od. 3, 2, 1 : necem indignam, Ov. M. 10, 627 : mortem, id. 'Frist. 1, 2, 42, et saep. — (IS) Abs. : Dolor tristis res est ... ad patiendutn tolerandumquc difficilis, Cic. Tusc. 2, 7 ; so Ov. Am. 1, 8, 75. B, 1" partic.: 1, In an obscene sense, To submit to another s lust, to pros- titute one's self, Plaut. Capt. 4, 2, 87 ; Sail. C. 13 ; Sen. Q. N. 1, 16 ; Petr. 25; 140. 2. To suffer, to pass a life of suffering or prioation (poet.) : certum est in Silvia inter spelaea ferarum Malle pati, Vim. E. 10. 53; so Luc. 5, 313 ; Sen. Tliyest. 470. H. Transf. : A. To suffer, allow, per- mit, let : neque tibi bene esse patere, et illis, quibus est, invides, Plaut. Ps. 4, 7. 36 ; 'Per. Ph. 3, 3, 3 ; id. Heaut. 4, 5, 13 : ista non modo homines, sed ne pecudes qui- dem passurae esse videntur, Cic. Cat. 2, 9 : nobiscum versari jam diutius non potes : non feram, non patiar, non sinam, id. ib. 1, 5 ; id. de Or. 2, 1 : nullo se implicari negotio passus est, id. Lig. 1 : nullum pa- tiebatur esse diem, quin in foro diceret, id. Brut. 88. Hence, facile, aequo animo pati, to be well pleased or content with ; aegre, iniquo animo, moleste pati, to be displeased, offended, indignant at : quaeso aequo animo patitor, Plaut. Asin. 2, 2, 108 : apud me plus officii residere facillime pa- tior, Cic. Fam. 5, 7 ; id. ib. 1, 9 : consilium meum a te probari . . . facile patior, id. Att. 15, 2 ; id. Verr. 2. 3, 2 : cum indigne pate- retur nobilis mulier ... in conventum su- nm rnimi filiam venisse, id. ib. 2, 7, 12 : periniquo patiebar animo, te a me digredi, id. Fam. 12, 18 ; Liv. 4, 18.— In a good sense: fortiter malum qui patitur, idem post patitur bonum, Plaut. A6in. 2, 2, 58 ; id. Poen. 3. 3, 82. B. In gramm., To be passive, to have a passive sense: (verbum) quum haberet naturam patiendi, apassive nature. Quint. 1, 6, 10 ; so, modus patiendi, id. ib. 26. — Hence patiens, entis, Pa., Bearing, support- ing: I. Lit: amnis navium patiens, i. e. navigable, Liv. 21, 31, 10: vomeris, Virg. G. 2, 223: vetustatis, lasting. Plin. 11. 37, 76 : eqilus patien9 sessoris. Suet. Caes. 61. B. Transf.: 1, That has the quality of enduring, Patient: patientissimae au- res, Cic. Lig. 8 : meae quoque literae te patientiorem lenioremque fecerunt, id. Q. Fr. 1, 1, 14 : patientissimus exercitus, Caes. B. C. 3, 96. 2. That has the power of endurance, Firm, unyielding, hard (poet.) : patiens jaratrum, Ov. Am. 1, 15, 31: saxo patien- dor ilia Sicano, Prop. 1, 16, 29.— Hence, Adv., patienter, Patiently: alterum tjKitienter accipere, non repugnanter, Cic. Lael. 25: p. et fortiter ferre aliquid, id. -Phil. 11, 3: p. et aequo animo ferre diffi- ittultatcs, Caes. B. C. 3, 15 : prandere olus, .Hor. Ep. 1, 17, 14. — Comp. : patientius ali- cujhs potentiam ferre, Cic. Fam. 1, 8. — Sup. : patientissime ferre aliquid, Val. Max. 4.3, n. 11. patiscens. v. patesco. Patmos or -US, If, ll'>ruos, An isl- ■ and of the Aegean Sea, one of the Sporadcs, a place of banishment of the Romans, now Patino. Plin. 4, 12, 23. pator, oris, m. [pateo] An opening (post-class.) : App. M. 1, p. 02 Oud., and freq. in App.: narium, Scrib. Comp. 46 .and 47. Patrae, arum,/., niirpat, A very an- i.-ient city in Achaia, on the promontory of .Rhinm, the mod. Patrasso. Patras, Cic. Fam. 7, 28 ; 13, 17 ; 16, 1 ; Liv. 27. 29 ; Mel. 2, 3, 9; Plin. 4, 4, 5; Ov. M. 6, 417: of. Mann. Gr. p. 405 sq.—JJ, Dcriv., Pa,. trensis» e - a 'V-> Of or belonging to Pa- true, Patracan; Ly so Patrensis, of Patrae, Cic. Fam. 13, 19 : bibliotheca, Gell. 18, 9.— .In the plur., Patrenses, ium, m., The Patra- ■ cans : Patrensium leges, Cic. Fam. 13, 19. t patraster, '"• '"■ [pater] A father- " 1090 PATH inlaw : Inser. ap. Maff. Mus. Ver. 360, 7 ; so Inscr. ap. Mur. 1632, 9 ; 1958, 6. patratlO, onis, /. [patro] An effect- ing, achieving, accomplishing (rare, and post-Aug.): I, In gen.: Vellej. 2, 98.— II. ln partic, Copulation, Schol. ad Pers. 1, 18 ; Theod. Prise. 2, 11. patracOT. oris, m. [id.] An effecter, achiever, accomplisher (post-Aug.) : necis, Tac. A. 14, 62 : amoris, Avien. Arat. 20. patratUS; a, WD, Part., from patro. — Pater patratus, v. patro, ad fin. Patrensis, e, v. Patrae, no. II. patriate, v. l.patrius, no. II., C, no.1. patriarch» a " d patriarches, ■■><■• m. = nurpitipxis, The father or chief of a tribe, a patriarch: I. Lit.: secundum patriarchas et ceteros majores, Tert. Idol. 17 ; so id. Cor. mil. 9 ; Prud. Psych. 534 :— gen. plur., patriarchum, Paul. Nol. Carm. 24, 209.— B. Transf., A chief bishop, a patriarch : Vop. Firm. Saturn. 8. — II, 'Prop. : philosophi, patriarchae ut ita dix- erim, haeretieorum, Tert. Anim. 3. patriarchlCUS, a, um, adj. [patri- archa] Of or belonging to a patriarch, pa- triarchal: sedes, Justinian. Novell. 7. patrice* adv., v. patricus. ad fin. patriciatus, "s. >»• [patricius] The rauk or dignity of the patricians : Suet. Aug. 2. — From the time of Constantine this was a court charge, which conferred on its holders a rank next to that of the Emperor, Cassiod. Vnriar. 6, 2. patriClda, v. parricida. Patricia Colonia, The Roman col- ony of Corduba, in Hispania Bactica, Plin. 3, l, 3, § 11.— II. Deriv., JPatricien- siSj e , "4)-i Of ur belonging to the city of Corduba : Inscr. Grut. 432, 7 ; so id. ib. 460, 10. patricii, orum, v. patricius, no. II. I patricidlus. i, '"■■ dim., from patri- cius, aec. to Prise, p. 610 P. patricius (written PATRITI VS, Aug. Mon. Ancyr.). a, um, adj. [patres] Of the rank or dignity of the patres; belonging to the patricians, patrician, noble: patricii pueri, Plaut. Capt. 5, 4, 5: familia, Cic. Leg. 2,3; Vellej. 2, 59: gens, Juv. 10, 332: sanguis, Pers. 1, 61 : ostrum, Stat. S. 1, 4, 97 : — " Patricius Vicus Komae dictus eo, quod ibi patricii habitaverunt" (the mod. Via Urbana), Fest. p. 221 ed. Mull.— Pa- tricia Colonia, v. sub. h. v. II. Subst.. patricii, orum, m„ The patri- cians, the Roman nobility, divided into pa- tricii majorum and minorum gentium (of the older and younger families) : "patres I ah honore, palririique progenies eorum appellati," Liv. 1, 8 fin. ; Cic. Caecin. 35; id. Fain. 9, 21, 2: (Sulla) primus e patri- ciis Corneliis igiii voluit creraari, of the Cornelian patricians, id. Leg. 2, 22, 57 : exire c patriciis. to pass, by adoption, into a plebeian family, Auct. or. pro domo 14. — In the sing.: Cic. Mur. 7, 15; id. Brut. 16, 62. — B. From the time of the Emper- or Constantine, Patricius became The ti- tle of a person high in office at court, Inscr. Grut. 1076, 2 ; Sidon. 2, 90. patriCUS, a, um, adj. [pater] Of or belonging to a father, fatherly, paternal ; in grammat. lang., patricus casus, the gen- itive, V:\i-. L. L. 8, 37, § 66 ed. Mali. ; 8, 38, 5 67 ib. ; 9, 37, § 54 ib. ; 9, 46, § 67 ib. ; 9, 49, § 85 ib. — Adv., patrice, Paternal- ly (ante-class.) : Plaut. Casin. 3, 6, 4. patrie, adv., v. 1. patrius. ad fin. X patl'imes- v . patrimus, ad init. patrimonialis, e, adj. [patrimoni- um] Oj or belonging to a patrimony, pat- rimonial (jurid. Lnt.) : munus, Hermogen. Dig. 50, 4, 1 : fundi, Cod. Theod. 11, 16, 1; 2; 9. patrimoniolum, '. "• dim - ['«■] a lit- tle patrimony (late Latin) : Hier. Ep. 45, n. 15. patrimonium. u, «• [pater] An es- tate inherited from a father, a paternal es- tate, inheritance, patrimmiy: I. Lit.: Cic. Mil. 35: lauta et copiosa patrimonia, id. Rah. Post. 14 ; id. Flacc. 36 : populi Ro- mani, id. Phil. 2, 39: amplum et copio- sum, id. Rose. Am. 2 : expellere aliquem e patrimonio. id. ib. 50 : patrimonio orna- tissimo spoliari, id. Sull. 20 : naufragium patrimonii luov.l: ntissimi. id Phil \i. 8: patrimonia effundere, id. Off. 2, 15 : devo- PATE rare, id. Phil. 2. 27 : eripere patrimoniuni alicui, id. Sest. 52 : amplificare, Col. 1 pro- oem. ; Aug. Monum. Ancyr., et saep. II. Trop. : Mucius,quasi patrimonii propugnator sui, Cic. de Or. 1, 57 : — pa- terni nominis, Auct. orat. pro domo 58. Patrimus, a, um (collat. form, " MA- TK1MES ac PATRIMES dicuntur, qui- bus matres et patres adhup vivunt," Fest. p. 126 ed. Mull.), adj. [id.] That has a fa- ther living: decern ingenui, decern vir- gines patrimi omnes matrimique, Liv. 37, 3, 6; so Auct. Harusp. resp. 11 ; Tac. H. 4, 53 ; Gell. 1, 12 ; Fest. s. v. PATRIMI, p. 245 ed. MU11. — (The statement of Servius, ad Virg. G. 1, 31, that patrimi and matri- mi were names applied to the children that sprung from a marriage contracted by confarreatio, appears to be unfounded.) t patrisso (patrlzo), are, v. n. = ttu- Tfii r ui, To take after one's father (ante- class.) : si patrissat Alius, Plaut. Ps. 1, 5, 27 ; Ter. Ad. 4, 2, 25. patl'ltuSj a, um, adj. [pater, like avi- tus from avus] Of one's father or forefa- thers (an archaic word, which, however, in Cic. Tusc. 1, 19, 45, is suspected with- out sufficient cause) : avito ac patrito mo- re, Var. in Non. 161, 6: secundum leges patritas, id. ib. 161, 8 : patrita et avita phi- losophia, Cic. Tusc. 1, 19, 45 ; Lex. Thor. lin. 28 :— subleva misericordia aetatem fa- miliarem tibi et patritam, Front. Ep. ad amic. 2, 6 fin. : in sedem patritam referri, Arn. 2, 87 : — Jesum Valentiniani cognom- inant Soterem de patritis, after the exam- ple of their fathers or forefathers, Tert. adv. Val. 12. 1. patrius, ». um. «<#• [pater] Of or belonging to a father, fatherly, paternal: I. Lit: animus patrius, Cic. Rose. Am. 16 : res patria atque avita, id. Verr. 1, 5 : monumentum, Ter. Eun. prol. 13 : amor, Virg. A. 1, 643 : arae, i. e. of Father Apollo, Ov. M. 15, 723: donare mimae patrium fundum laremque, Hor. S. 1. 2, 56 : dolor pedum, hereditary, Plin. Ep. 1, 12 : acer- bitas, i. c. of his father, Liv. 7, 5, 7: dii pa- trii, of one's forefathers, like 3toi ltarptoi, family godz, household gods, penates. Cic. Phil. 2, 30; Tib. 2, 1, 17; Hyg. in Macr. 5, 3, 4 fin. : — hoc patrium est, potius con- suefacere filium sua sponte recte facere quam alieno metu, Ter. Ad. 1, 1, 49. B. In partic, in grammat. lang.: p. casus, The genitive, Gell. 4, 16 ; cf. patri- cus and paternus. II. Transf., in gen.: A. Handeddown from one's forefathers, old-established (very rarely) : mos, hereditary, old-established custom, Cic. de Or. 1, 18ftn. B. Hereditary, innate, peculiar (poet.) : praediscere . . . patrios cultusque habitus- que locorum, Virg. G. 1, 52: pavor genti, Sil. 15, 722 : adde. cruentis Quod patrium saevire Dahis, Val. Fl. 2. 157,— Hence, C. Subst: 1. patria, ae, /. (sc. ter- ra), One's fatherland, native land or coun- try, native place: patria, quae communis est omnium nostrum parens, Cic. Cat. 1, 7; id. Off. I, 17 : o pater, o patria, o Pri- ami domus, Enn. in Cic. Tusc. 2, 19, 44 ; cf., o patria, o divum domus Ilium, Enn. in Serv. Virg. A. 2, 241; imitated by Virg. 1. 1. : Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6 : o Romule, Romule die, Qualem te patriae custodem di genuerunt, Enn. Ann. 1 , 179 ; Cic. Tusc. 1, 43: patria, Atheniensis an Lacedaemo- nius, id. Invent. 1, 24: Hi9paniam sibi an- tiquam patrinmesse, Sail, fragm. ap. Serv. Virg. A. 1, 380 : — habuit alteram loci pa- triam, alteram juris, Cic. Leg. 2, 2. 5: eo of a dwelling-place, home : Italiam quaero patriam, Virg. A. 1, 38*0; cf. id. ib. 11, 24. Hence, proverb. : patria e6t. ubicumque est bene, Poet. (Pacuv. ?) ap. Cic. Tusc. 5, 37. — Poet, of things : (Nilus) Qui patriam tantae tarn bene eclat aquae, the home, i. e. the source, Ov. Am. 3, 6, 40 ; so, nimbo- rum in patriam, Virg. A. 1, 51 : divisae ar- boribus patriae, id. Georg. 2, 116. *2. patrium, li, n. (sc. nomen), i. q patronymicum, A patronymic : Quint. 1 5,45. *B. Adv., patrie, Paternally : patrie monere. Quint. 11, 1, 68. 2. patrius, a, um, adj. [patria] Of or belonging to one's native country or home, native: patrius sermo, Cic. Fin. 1, 2 ; Hor. P AT R A. P. 57 : mos, Cic. Parad. 4 : ritus, id. Leg. 2, 9 : Mycenae, i. e. their home, Virg. A. 2, 180: palaestrae, id. ib. 3, 281.— If. In pnrtic., in gramm. : nomen patrium, A gentile noun (like Romanus, Athcnien- sis, ota), Prise, p. 580 P. patrizOi " le . v - patrisso. patrO» u-vi, atum, 1. v. a. [probably eontr. and transp. from parito, v. intent*. from pario or paro] To bring to pans, ex- ecute, perform, achieve, accomplish (rarely used by Cic., by Caes. not at all): I, In gen.: ubi sementim patraveris, Cato R. R. 54: conata, Lucr. 5, 386: OPERIBVS PATRATIS, Cic. Leg. 2, 8, 19: promissa, Cic. Att. 1, 14 fin. : bellum, to bring the war to an end, Sail. J. 75, 2 ; Vellej. 2, 79 ; 123 j Tac. A. 2, 26 ; Flor. 2, 15 ; cf. Quint. 8, 3, 44 : inccpta, Sail. J. 70, 5: facinus, id. Cat. 18 ; Liv. 23, 8 fin. : consilia, Sail. J. 13 : cuncta, id. Cat. 53 : pacem, to con- clude a peace, Liv. 44, 25 : jusjurandum, as pater patratus (v. infra), to pronounce the customary form of oath in making a treaty, id. 1, 24 : jussa, to execute, Tac. H. 4, 83 : patrata victoria, obtained, gained, id. Ann. 13, 4 1 fin. : patrati remedii gloria, the glory of the effected cure, id. Hist. 4, 81 : uiuhas mortes jussu Messalinac patratae, id. Ann. 11, 28. If. In partic., in an obscene sense, of copulation : patranti fractus ocello, i. e. with a lascivious eye, Pel's. 1, 18. (Cf., re- specting the obscene accessory notion of patrare, Quint. 8, 3, 44.) The Part, prrfi, patratus, act (as if from patror, ari), in the phrase pater pa- tratus, Thefelial priest, who ratified a treaty with religions rites: "pater patratus ad jusjurandum patrandum, id est sancien- dnin tit foedus." Liv. 1, 24. 6; cf. Serv. Virg. A. 9, 53 ; 10, 14 ; 12, 206, and v. Ad- am's Antiq. 1, p. 429. PatrdblUS» u, m. A Roman surname, Pliu. 35, 13,47; Suet. Galb. 20; Inscr. ap. Mur?] 329, 3. ! patrocinalis» < "dj. [patrocinium J Of or belonging to protection or patron- age : TABVLAE PATROCINALES, the patronage tablets, on which was engraved the decree of the chief magistrate of a municipium or a colony, whereby some personage was appointed as the patron of the same, and which was transmitted to such person. Inscr. ap. Romanelli, To- pogr. Napol. torn. iii. p. 147. patrdcinatus» a. um, v. patrocinor, ad /iit. patrocinium. h, "• [contr. from pa- tronocinium, trom patronusj Protection, defense, patronage. I, In gen.: ''/«^roci/t/a appellari coep- ta, cum ])lebs distributa est inter patres, ut eorum opihus tuta esset," Fest. p. 233 ed. iMiill. : illud patrocinium orbis terrae vei'ius, quant imperium poterat nominari, Cic. Off. 2, 8 : cujus patrocinio civitas plu- I'imuin utebatur, Sail. C. 41 ; id. or. Phi- lippi contra Lepid. : utraque factio Mace- douum patrociniis nitebatur, Nep. Phoc. 3, 1 : Inscr. Grut. 354, 1. B, Trop., Defense, protection: volup- t„t s, Cic. Fin. 2, 21 ; id. Parad. 1, 4 : mol- Irine, Liv. 5, 6 : difficultatis patrocinia praeteximus segnitiae, Quint. 1, 12, 16; cf. ib. 10. 1, 28 ; and Ov. Tr. 1, 1, 26 ; Plin. 13, 3, 3. II. 1" partic, A defense in a court of justice, a pleading : hoc dicendi genus ad patrocinia mediocriter aptum videbatur, :Ci.:. Prut. 29 : legitimarum et civilium < onr-"oversiarum patrocinia suscipere, id. (Jr. 34 : arripero patrocinium aequitatis, id. de Or. 1, 57: aliquae (controversiae) n meum quoque inciderunt patrocinium, Quint, 7, 2, 5; id. 5, 13, 40 : patrocinium ti.neratorum. Liv. 6, 15. 3. Transf.. concr., patrocinia, A per- son defended, a client: Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 1. patrocinor» atus. L »• <%>• «• [patro- cinium] To protect, defend, support, pat- ronize (.mostly post- Aug. ; not in Cic.) : indotatis patrocinari, Ter. Ph. 5, 7, 46 : ut non homini patrocinemur sed crimini, Quint. 2, 4, 23 : patrocinari sibi, Plin. 14, 22, 28 : nonne indignus est, cui exceptio patrocinetur? Ulp. Dig. 2, 11, 2: loco, to defend the place, Auct. Bell. Hisp. 29 fin. PAIR Part, perf., patrocinatus, in a pass, sig- nify Protected, defended (post-class.) : Tcrt. adv. Gnost. 4. Fatroclcs, 's, v. Patroclus. Patl'OClianus» a. "m, v. Patroclus, no. II. Patroclus» > (collat. form, Patrocles, is, Poet. ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38 ; Cic. ib. 2, 17, 39 ; Prop. 2, 8, 33), m., n irpoiAoS and HarpoKXTii : I. Son of Menoetius and Sthcnelc, the friend of Achilles, slain in single combat by Hector, Hyg. Fab. 97; Ov. Pont. 1, 3, 73, et al.— H. A man, otherwise unknown, from whom the Patroclianae scl- lae (i. e. latrinae) take their name, Mart. 12, 77, 9,— HI. The name of an elephant of King Antiochus, Plin. 8, 5, 5. patrbna, ae, /. [patronus] A protect- ress, patroness: I. Lit.: Ter. Eun. 5, 2, 48. — B. In partic, The mistress of a freedman, a patroness : Plin. Ep. 10, 4. II. Trop., A protectress : provocatio patrona ilia civiti.'is ac vindex libertatis, Cic. de Or. 2, 48 ; Mart. 7, 72.— Of the tongue : Plaut. Asin. 2. 2, 26. . patrdnalis, e, adj. [id.] Of or belong- ing to a patron : verecundia, toward one's patron, Marcell. Dig. 39, 5, 20 : HONOR, Inscr. Grut. 1101, 1 'al. PATRONATus HONOR). patronatus. us, >». [id-] The charac- ter and condition of a patron, palronship, patronage: Inscr. ap. Mur. 564, 1: jus patronatus, the sum of the rights of a pa- tron over his freedman,D\«. 37, tit. 14 : omni commodo patronatus carere, Mart. Dig. 37, 14, 3 : amissi patronatus jus recipere, Hermog. ib. 21. Cf. Rein's Privatr. p. 285 sg. patronus» '■ m - [pater] A protector, defender, patron (either of individuals, or of cities and entire provinces ; also, the former master of a freedman) : PATRO- NVS SI CL1ENT1 FRAVDEM FECE- RIT SACER ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Serv. Virg. A. 6, 609 ; cf. Dirks. Transl. p. 604 sg. : quot enim clientes circa sin- gulos fuistis patronos, tot nunc, etc., Liv. 6, 18 : ego me patronum prohteor plebis, id. ib. : — civitatum et nationum, Cic. Oft*. 1, 11 ; id. Pis. 11 ; cf., turn conventus ille Capuae, qui me unum patronum adopta- vit, etc., id. Sest. 4 ; and Inscr. A.U.C. 742 ap. Marin. Fratr. Arv. p. 782 ; see also Orell. n. 956 ; 1079 ; 3056 sg. : patronus, defensor, custos coloniae. Cic. Sull. 21 ; id. de Div. in Caecil. 1.— Of the former master of a freedman : civis Romani lib- erti hereditatem Lex XII. Tabularum pa- trono defert, si intcstato sine suo herede libertus decesserit, Ulp. fragm. tit. 29, § 1 ; cf. Gaj. Inst. 3, 40 ; Cic. Fain. 13, 21 fin. : corrupti in dominos servi, in patronos liberti, Tac. H. 2, 2. II, Transf.. A defender before a court of justice, an advocate, pleader: judicis est semper in causis verum sequi, patroni nonnumquam verisimile, etiamsi minus sit verum, defendere, Cic. Off. 2, 14 ; id. de Or. 2, 69: patronus alicui causae eon- stitui, id. Mur. 2, 4 ; cf., his de causis ego huic causae patronus exstiti. id. Rose. Am. 2; Lex. Servil. lin. 9: p. partis adversae, Quint. 4, 1, 11 ; cf., p. adversarii. id. ib. B. In g en - -4 defender, advocate: earn legem a vestrorum commodorum patro- no esse conscriptam, Cic. Am*. 3, 1 : foe- derum ac foederatorum. id. Balb. 10 : jus- titiae, id. Lael. 7 fin. — Comically : video ego te, propter malefacta qui es patronus parieti, /. e. standing like a patron in front of the wall (of one who, for fear of blows, places himself with his back to the wall), Plaut. True. 4, 3, 48. i patronymlcus, a, urn, adj.= na- Tpwi'vidtKos, Formed ofler one's father's name, patronymic; in gramm., patronymi- cum nomen, a patronymic, as Anchisides from Anchises, Prise p. 582 P., et saep. patruelis. e (abl, patruele, Nep. fragm. ap. Charis. p. 113 P.), adj. [patru- us] Of or descended from a father's brother (opp. to consobrinus, descended from a mother's sister): I, Lit.: "patrueles ma- rium fratrum tilii ; consobriui ex duabus editi sororibus," Non. 557, 12: "item fra- tres patrueles, sorores patrueles, id est qui quaeve ex duobus fratribus prosene- rantur." Gaj. Dig. 38,10,1, § 6: L.Cicero P AUC frater noster cognatione patruelis. amore gcrmanus, my cousin by blood, my brolhtr in affection, Cic. Fin. 5, 1 ; so, frater, id. Plane. 11 ; also abs., patruelis suus, Suet. Dom. 15 : alterum e patruelibue, id. ib. 10 : patruelis nulla, Pers. 6. 52. II, Transf.: £^ m A father's sister's son, a cousin, Cic. Coel. 24. B. Adject., Of or belonging to a fa- ther's brother's child or children, of one's cousin or cousins (poet.) : patruelia regua, i. e. of Dauaus, Ov. Her. 14, 61 : patruelia dona. 7. e. the arms of Achilles (whose fa- ther was the brother of Ajax's father), id. Met. 13, 41 : origo, id. ib. 1, 350. 1. r atl'UUS. i. '«• [pater] A father's brother, pattrnal uncle (opp. to avunculus, a mother's brother, maternal uncle) ; cf, Paul. Dig. 38, 10, 10. 1, Lit: L. Cicero patruus, Cic. de Or. 2, 1, 2 : tutor et patruus, id. Verr. 2, 1, 53 ; Hor. S. 1, 6, 131 : — "major patruus avi et aviae patruus," Paul, ex Fest. p. 136 cd. Mull. II. Transf., A severe reprover (as un- cles are apt to be toward their nephews) : pertristis quidam patruus, censor, magis- ter, Cic. Coel. 11: ne sis patruus mihi, Hor. S. 2, 3, 87 : quum sapimus patruos, Pers. 1, 11. 2. patlUUSi a, um, adj. [1. patruus] Of or belonging to a father's brother, of an uncle (poet.) : patruae verbera linguae, an uncle's, Hor. Od. 3, 12, 2 : ense cadit patruo, Ov. F. 4, 55 (al. patrui).— Comic, in the Sup. : patrue mi patruissime, my uncle, mif best of uncles'. Plaut. Poen, 5, 4, 24 ; 26. ♦ . PatulcianUS» a, u m, adj. Of Patul- cius; v. Patulcius, no. II. PatulciUS» a > um, adj. [pateo, stand- ing open] j, A surname of Janus, because in time of war his temple stood open : Ov. F. 1, 129 ; cf. Macr. S. 1, 129. , This epithet was also applied to Jupiter and Juno: Inscr. ap. Spon. Miscell. ant. p. 81. — II, A Roman guaeslor, a debtor of Cic- ero ,- hence, nomen Patulcianum, the debt of Patulcius: Cic. Att. 14, 18, 2. patulus» a, um, adj. [pateo] Standing open, open : I, Lit.: locus patulus, Var. L, L. 5, 33, § 161 : pinna duabus grandi- bus patula conchis, etc., Cic. N. D. 2, 48 : patulae aures, Hor. Ep. 1, 18, 70 : nares, Virg. G. 1, 375 : cavo aut patulo maxime ore. Quint. 9, 4, 33 : fene6trae, Ov. M. 14, 752 : latitudo, Tac. A. 15, 40. B. Transf., Spread out, spreading, ex- tended, broad, wide : mundus, Lucr. 6, 107 : rami, Cic. de Or. 1, 7 : quadra, Virg. G. 1, 375 : puppes, id. ib. 3, 362 : patulae in latitudinem naves, Plin. 36, 9, 14, n. 3 : loca urbis, Tac. A. 15, 40 : aves alls patu- lae, Gell. 6, 6: patulos boves, (^broad- homed). Fest. p. 221 ed. Mflll. 'II. Trop., qs. Open to all, i. e. Com- mon : patulus orbis, the beaten round, Hor. A. P. 132. pauci» v - paucus. pauciCS (pauciens), adv. [paucus] A ftw times, seldom, rarely (ante-class.) : tu- am uxorem pauciens video, Titin. in Fest. p. 220 ed. Mull, and in Non. 157, 17 : in urbem paucies venire, id. ap. Non. 157, 18 ; cf. Neukirch. Fab. togat. p. 112 ; Coel. in Non. 157, 19. pauciloquium» ft "■ [paucus-lo- quor] A spcuking but little, Plaut. Merc. 1, 1, 31. paucitas» atis, /. [paucus] A small number, fewness, scarcity, paucity (quite class.) : quanta oratorum sit semperque fuerit paucitas, Cic. de Or. 1, 2 : portuum, Caes. B. G. 3, 9 : militum, id. B. C. 3, 111. — Without a gen. : de panfheris agitur mandatu meo diligenter ; sed mira pau- citas est, Cic. Fam. 2, 11, 2 ; Caes. B. G. 3, 2, 3 : Sail. C. 53, 4 ; Cic. Inv. 1, 22 ; Quint. 5, 7, 23. pauculus» a, um, adj. dim. [id.] Very fete, very little ^mostly ante- and post- class., and commonly in the plur.) : inter pauculos amicos, Cato- in Front. F.p. ad Anton. 1, 2 : mane, paucula etiam scisci- tare prius volo, Plaut Merc. 2, 3, 52 : volo te verbis pauculis. id. Epid. 3, 4, 24 : loqui- tor paucula. Ter. Heaut. 4, 6, 24 : in die- bus pauculis, Plaut. True. 2, 8, 13 : ut ibi pauculos dies C6set, Cic. Att. 5, 21, 6. — In 1091 PAUL the sing.: post pauculum tempus, App. M. 11, p. 814 Oud. pauCUS* h. " m (g en - P lur -j paucum, Enn. in Gell. 12, 4 fin. — Vat. plur. fem., paucabus, Cn. Gellius in Charie. p. 39 P.), adj., Fate, Utile (commonly used only in the plur.) : verbuni Paucum, Enn. Ann. 7, 108 (in Gell. 12, 4 fin.) : in diebus paucis Chrysis moritur, Ter. Andr. 1, 1, 77 ; so, paucis diebus post mortem Africani, Cic. Lael. 1, 3 ; cf., his paucis diebus, a few days ago, id. de Or. 1, 37, 168 ; id. Tusc. 5. 35 : causae modicae et paucae, id. de Or. 2, 32 : pauci admodum familiares, id. Lael. 1, 2 ; id. Q. Fr. 3, 1, 1 ; id. Fam. 2, 7. — Gomp. : ne pauciores cum pluribus ma- num consererent, Sail. J. 49, 2 ; 60, pau- ciora navigia, Auct. Bell. Afr. — Sup. : quam paucissimae plagae, Cels. 7, 2. — (fl) In the sing. : tibia tenuis simplexque foramine pauco, Hor. A. P. 203 : injurias pauco aere diluere, Gell. 20, 1.— II. Subst. : A. Pau- ci, Few, a few : ut metus ad omnes, poena ad paucos perveniret, Cic. Clu. 46 : pauci sciebant, id. Mur.ll : calumnia paucorum, .Sail. C. 30, 4 : paucorum potentia, id. ib. 39. — Sometimes pauci is used in the sense of the firm, the select few, in opp. to multi, the many, the multitude : non paucis . . . ac sapientibus esse probatum, Lucil. in Non. 519, 10 : paucorum judicium, Cic. Or. 3 fiu. — B. Pauca, A few words : phi- losophandum est paucis, Enn. in Gell. 5, 15 : pauca sunt, tecum quae volo, Afran. in Charis. p. 214 P. : audite pueri pauca, Afran. in Non. 403. 21 : in pauca confer, Plaut. Poen. 5, 4, 54 : ausculta paucis, Ter. Andr. 3. 3, 4 f paucis te volo, id. ib. 1, 1, 2 : pauca respondere, Hor. S. 1, 6, 61 : cetera quam paucissimis absolvam, Sail. J. 17, 2. paulatim (paullatim). adv. [paulum] By little and little, by degrees, gradually: I, Lit,: paulatim Germanos consuescere Rhenum transire, Caes. B. G. 1,33: collis leviter fastigatus paulatim ad planitiem redibat, id. ib. 2, 8 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 17 : ubi paulatim licentia crevit, Sail. C. 51 ; Virg. E. 4, 28. II. In par tic, of the succession of parts one after the other, A few or a little at a time : paulatim ex castris discedere coeperunt, non omnes simul, sed subinde pauci, Caes. B. G. 4, 30 ; Paul. Dig. 49, 14, 47. — With the gen. : aquae paulatim addito, add water a little at a time, Cato R. K. 74. Paulianus (Paullianus), a, um, v. 2. Paulus, no. II., A. PaulinilS (Paullinus), a, um, v. 2. Paulus, no. 1)., B. paulisper (paullisper), adv. [paulum- per] For a little while, for a short time : quasi solstitialis herba, paulisper fui : Re- pente exortus sum, repentino occidi, Plant. Ps. 1, 1, 36 ; id. Aul. 4, 10, 75 : p. inane, id. Asin. 5, 2. 30 ; Ter. Ad. 2, 2, 45 : p. tace, Plaut. Mil. 2, 2, 41 ; id. Rud. 2, 7, 32; id. Bacch. 3, 3, 12: lectica p. deposita, Cic. Verr. 2, 4, 24 ; id. Leg. 1, 13 : p. in- termittere proelium, Caes. B. G. 3, 5. — (ji) With a follg. dumoT donee : Plaut. Am. 2, 2, 65 ; id. Rud. 4, 3, 97 : Milo paulisper, dum se uxor, ut fit, comparat, commoratus est, Cic. Mil. 10 : — sedit tacitus paulisper, do- nee nuntiatum est, etc., Liv. 28, 26 fin. paulo (paullo), abl, v. 1. paulus. paululatim (paullulatim), adv. dim. ipaululus] By little and little, by degrees, gradually (an Appul. word) : App. M. 5, p. 357 Oud. ; id. ib. 2, p. 127 Oud. paululo (paullulo), abl, v. paululus. paululum (paullulum), adv., v. pau- lulus, ail fin. paululus (paullulus), a, um, adj. dim. (1. paulus] Very little, very small (most freq. in the iieul. and adverbially) : pila, Cato R. R. 14, 2 : pecunia, Plaut. Bac. 4, 8, 24 : de paulo paululum hoc tibi dabo, id. Cure. 1, 2, 31 : spntium, Ter. Ph. 4, 4, 22: via, Liv. 8, 11 : equi hominesque paululi et graciles, id. 35, 11 : admixto paululo sale, Pall. 12, 22,— ((i) Abs., paululum, i, n., A little bit, a trifle: paululum pecu- niae, Ter. Hec. 3, 5, 56; so with the gen. : obsoni, id. Andr. 2, 2, 23: operae, id. Eun. 2, 2, 50 : morae, Cic. Cat. 1, 4, 9 : nihil aut admodum paululum, id. N. D. 2, 46 : pau- lulum ad beatam vitam deesse, id. Tusc. 5, 8 fin. — Hence, in the abl, paululo, A little, somewhat : si nequeas paululo, at 1092 PAUL quanti queas, Ter. Eun. 1, 1, 30 : valeo, sicut soleo : paululo tamen etiam dete- rius quam soleo, Luccei.in Cic. Fam. 5, 14. — Hence, Adv., paululum, A little .- abscede paululum istuc, Plaut. Asin. 5, 2, 75 ; so, concede istuc paululum audin'? Ter. Eun. 4, 4, 39 : p. opperier si vis, id. ib. 5, 2, 51 : p. respirare, Cic. Quint. 16 : scaphae pau- lulum progressae, Sail, fragm. ap. Gell. 20, 26 : si paululum intermissa fuerit, Quint. 1, 6, 8 : paululum tempore nostro superi- ores, id. 8, 3, 25. paulum (paullum), adv., v. 1. paulus, ad fin. 1. paulUS (paullus), a, um, adj. Lit- tle, small (usually in the neut. and as an adverb) : paulo momento hue vel illuc impelli, Ter. Andr. 1, 5, 31 : paulo sump- tu, id. Ad. 5, 4, 22 : pauper a paulo lare, Var. L. L. 5, 17, § 92: paula trua, Titin. in Non. 19, 19. — (#) Abs., paulum, i, «., A little, a trifle .- de paulo paululum hoc tibi dabo, Plaut. Cure. 1, 2, 31 : quasi vero paulum intersiet, Ter. Eun. 4, 4, 15 ; 18 : an paulum hoc esse tibi videtur? id. ib. 5, 2, 18 ; id. ib. 5, 9, 38 : paulum agelli, id. Ad. 5, 8, 26 : supplici, id. Andr. 5, 3, 32 ; so, negoti, id. Heaut. 3, 1, 92 : lucri, id. ib. 4, 4, 25: paulum huic Cottae tribuit par- tium, allotted a small part of his defense, Cic. de Or. 1, 53, 229 : nihil aut paulum abstulerit, Hor. Ep. 1, 15, 33.— In the abl., paulo, By a little, a little : paulo prius, Plaut. Men. 4, 3, 7 : liberius paulo, Cic. Or. 24 : civis hand paulo melior, quam, etc., id. Att. 2, 12 : paulo secus, id. de Or. 3, 30 : haud paulo plus, id. Fam. 7, 1 : paulo minus consideratus, id. Quint. 3 : paulo magis aifabre factus, id. Verr. 1, 5 : verbis paulo magis priscis uti, id. Brut. 21 : paulo longius processerant, Caes. B. G. 2, 20 : maturius paulo, id. ib. 1, 54 : — paulo minus quatuordecim annos, a little under, Suet. Ner. 40 : paulo minus, quam privatum egit, id. Tib. 26 : paulo minus octogesimo aetatis anno decessit, Plin. Ep. 7, 24, 1 : paulo minus quinque millia, id. Pan. 28, 4:— quae paulo ante praecep- ta dedimus, Cic. Part. 39 ; so. paulo ante, id. Verr. 2, 4, 3 : post paulo, Sail. C. 18 ; so Liv. 22, 60 : — magnitudine paulo ante- cedunt, Caes. B. G. 6, 26 : — verba paulo nimium redundantia, Cic. de Or. 2, 21 : histrio si paulo se movit extra numerum, id. Par. 3 : paulo ultra eura locum, Caes. B. C.3, 66 : paulo mox, Plin. 18. 28. 68, n. 2 : — paulo qui est homo tolerabilis, Ter. Heaut. 1, 2, 30 : ut non solum gloriosis consiliis utamur, sed etiam paulo salubri- bus, Cic. Att. 8, 12 : — aut nihil aut paulo cui turn concedere digna, Lux mea, etc., Catull. 68, 131.— Hence, Adv., p a u 1 u m, A little, somewhat : epis- tolae me paulum recreant, Cic. Att. 9, 6 : paulum differre, id. Agr. 2,31: requiescere, id. de Or. 1, 62 : commorari, id. Rose. Com. 10. — (/?) c. praep. : post paulum, Quint. 9, 4, 19 ; so id. 2, 17, 25 ; 11, 3, 148 : ultra paulum, id. 11,3, 21 : infra jugulum, Suet. Caes. 82. — (y) c. comp. : haud pau- lum major, Sil. 15, 21 : tardius, Stat. Th. 10, 938; cf. also, paulum praelabitur ante, Cic. poet. N. D. 2, 43. 2. PaulUS (Paullus), i, m. A Roman surname (not a praenomen ; cf. Borghesi Framm. de' fasti cons, i., p. 49, and his Dec. numism. 4, n. 10) of the Acmilian family, e. g. L. Aemilius Paulus, a consul who fell in the battle near Cannae ; also, his son of the same name, the adoptive fa- ther of the younger Sr.ipio and the con- queror of Perseus. Q. Paulus Fabius Max- iraus, a consul A.U.C. 743, Front. Aquaed. 100. Julius Paulus, a celebrated jurist Under Alexander Scverus, a colleague of Papinian, Lampr. Alex. Sev. 26,— H,De- rivv. : A. PaulianUS, ". «m, adj., Of or belonging to a Paulus, Paulian : Pau- Hana victoria, the victory of L. Aemilius Paulus over Perseus, Val. Max. 8, 11, n. 1. — Pauliana responsa, of the jurist J. Paulus, Dig. praef. ad Antecess. § 5- — B. PaU- linus (Paullinus), a, um, adj., Of or be- longiug to a Paulus, Pauline, as a Roman surname : C. Suetonius Paulinus, Tac. A. 14, 29. In the fem., Lollia Paulina, wife of the Emperor Caligula, Suet. Calig. 25 ; Tac. A. 12, 1 ; Plin. 9, 35, 58. P AUP pauper, Sris (fem., paupera, Plaut. fragm. ap. Serv. Virg. A. 12, 519, which form is specified by Var. L. L. 8. 39, § 77, as obsolete. — Neutr., pauperum, Coel. Aur.Tard. 1,1, 33. — Gen. plur., pauperum, Petr. 46 dub. ; Inscr. ex. ann. p. C'hr. n. 341: AMATOR PAVPERORVM. ap.Fea, Framm. de' fasti cons. p. 90), adj. [perh. from pauc-per; cf. perperus, prosperus] Poor, i. e. not wealthy, of small means, that has on ly eu ough for his moderate expen ses : pauper, cui opera vita erat, ruri fere Se continebat, Ter. Ph. 2, 3, 16 : qui (judiees) saepe propter invidiam adimunt diviti, Aut propter misericordiam addunt pau- peri, id. ib. 2, 1, 47 ; cf. id. Andr. 4, 5, 3 : servus domini pauperis, id. Eun. 3, 2, 33 ; Cic. Parad. 6, 3, §, 50 : sisne ex pauperrimo dives factus. id. Vatin. 12: si abundans opi- bus pauperem se vocet, Quint. 11, 1, 21 : quod Aequo pauperibus prodest, locuple- tibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25 : meo sum pauper in aere, id. ib. 2, 2, 12 : pauperum tabernae, id. Od. 1, 4, 13 : pauperum coe- nae, id. ib. 3, 29, 14 : pauperum sepulcra, id. Epod. 17, 47: pauperiorum turbae, id. Sat. 1, 1, 111. — (/3) e.gen. : horum Semper ego optarim pauperrimus esse bonorum, Hor. 9. 1, 1, 79 : pauper Opimius argenti positi intus et auri, id. ib. 2, 3, 142 : aquae, id. Od. 3, 30, 11. 2. Of inanim. and abstr. things, Poor, scanty, inconsiderable, small, meagre (most- ly poet, and in post-Aug. prose) : paupe- res res inopesque, Plaut. Rud. 1, 5, 24 : ager, Tib. 1, 1, 23 : mensa, id. 1, 1, 23 : pauperis tuguri culmen, Virg. E. 1, 69 : et carmen vena pauperiore nuit, Ov. Pont. 4, 2, 20: pauper pudor, Phaedr. 2, 1, 14 : nomina pauperis aevi, Luc. 10, 151: elo- quentia, Quint. 10, 5, 5. — With the gen. : pauper sulci cerealis Abella, Sil. 8, 545. B. Transf., for egenus, Needy, indi- gent : homo Pauper, qui educit in eges- tate liberos, Caecil. in Gell. 2, 23 fin. : in- opes ac pauperes, Cic. Parad. 6, 3 ./in. II. Trop. (extremely seldom): miser enim et (ut ita dicam) pauper orator est, qui, etc., Quint. 8 prooem. § 28. — Hence, Adv., Poorly ; in the Comp. : pauperius incedit, Tert. Cult. fem. 11 fin. pauperculuSi a. um, adj. dim. [pau- per] Pnor (not in Cic.) : Plaut. Aul. 2, I 49 : anus paupercula, Ter. Heaut. 1, 1, 44 ; Var. R. R. 1, 17 : paupercula mater, Hor. Ep. 1,17,46. — Of things: res nostrae sunt, pater, pauperculae, Plaut. Pers. 3, 1, 17. pauperiCS, ei, /. [id.] Poverty (poet, and in post-Aug. prose for the class, pau- pertas) I. Lit.: in pauperie mea senex graviter gemam, Enn. in Non. 494, 5 ; Ten Heaut. I, 1, 59 : pauperiem et duros per- ferre labores, Vinr. A. 6, 437 : angustam pauperiem pati, Hor. Od. 3, 2, 1 : immun- da, id. Ep. 2, 2, 199 : importuna, id. Od. 3, 16, 37 : dura, id. ib. 4, 9, 49 : proba, id. ib. 3, 29. 55 ; Tac. H. 4, 47 : vixit in summa pauperie et pacne inopia, Suet. Gramni. 11: impoenitendae pauperiei se commit tere. App. M. 11, p. 813 Oud. II. T rani f., in jurid. Lat., Injury, damage, loss, which one suffers from an animal (perh. mentioned in the Twelve Tables) : si quadrupes pauperiem fecisse dicntur, Dig. 9, tit. 1 : pavperics est dam- num sine injuria facientis datum : nee enim potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret, Ulp. Dig. 9, 1, 1. Cf. Dirks. Transl. p. 532-539 : Rein's Privatr. p. 306. pauperius. adv., v. pauper, ad fin. paupcro, avi, atum, 1. v. a. [pauper] Tu make pnor, to impoverish (ante- and post-class., and once in Hor.): I. Lit.: boni viri me pauperant, improbi alunt, Plaut. Ps. 4, 7, 27 ; Titin. in Non. 157, 9 ; cf. Var. ib. 11: defectio civium paupera- torum, Sid. Ep. 6, 12. — H. Transf. : ali- quem aliqua re, To rob or deprive one of any thing: quam ego tanta pauperavi per dolum pecunia, Plaut. fragm. ap. Non. 157, 7 : dominum pretio, id. Mil. 3, 1, 134 : aliquem cassa mice, Hor. S. 2, 5, 36 : luna pauperata luminibus, Firm. Math. 1, 2. paupertas. atis, /. [id.] Poverty, small means, moderate circumstances (quite class.) : I. Lit.: " pecuniaque erat par- va ; ab eo paupertas dicta," Var. in Non. 43, 33 : " non video quid aliud sit pauper- tas quam parvi possessio," Sen. Ep. 87 ;' PAUS cf., non est paupertas, Neetor, habere ni- hil, Mart. 11, 32 ; and, paupertas est non quae pauca possidet, sed quae multa non possidet, Sen. Ep. 87 : paupurtatem vel potius egestatetn ac mendicitatem t'crre, Cic. Parad. G, 1 fin. ; id. Tusc. 3, 23, 56 : de paupertate agitur : multi patientes pauperes commemorantur, id. ib. 3, 24 ; cf., homines . . . patientia paupertatis or- nati, id. Agr. 2, 24, 64 ; Tib. 1, 1, 3 : casta, Sil. 1, 609 : paupertntem inopin mutare, Val. Max. 4, 6, «. 2. — (ji) Plur. : pote9 an- imo adrertere et horum temporum divi- tias et illoruin paupertates, Var. in Non. 162, 2U ("nova podium nump.ro plurali," Non.) : ex multis paupertatil>us divitiae liunt. Sen. Ep. 87 ad fin. B. Transf., for egestts, inopia, Need, want, indigence: Cic. Fin. 5, 28: cum propter paupcrtatem sues puer pasceret, id. de Div. 1, 17: infelix, Juv. 3, 152. II. '1'rop., Poverty (post-Aug.) : pau- pertate sermonis laboramus, Quint. 8, 3, 38; id. 12, 10,34; id. 2, 1, 4. paupcrtatula, ae,/ dim. [paupertas] Poverty (\»te Lat.) : Hier. Ep. 127, n. 14. paupertinus. a, um, adi. (pauper] Poor, sorry (ante- and post-class.) : Var. in Non. 162, 23 : homo. Cell. 20, 1, :!0 : lit- erae, id. 14, 6 fin. : coenula, App. M. 3. p. 195 Oud. : contubernia, Amm. 25, 2. — II, Trop. : cor, Arn. 6, 191 : ingenium, Sym. Ep. 1, 8 (al. 14). t pausa, ae, / = nautili, A pause, halt, stop, cessation, end (an ante- and post-class, word): Neptunus saevus undis asperis pausam dedit Enn. in Macr. S. 6, 2 : pau- sam facere fremendi, Enn. in Var. L. L. 7, 5, § 104 : pausam dare loquendi, Lucil. in Non. 158, 9; so Att. ib. 8: pausam fa- cere, Plaut. Toen. 2, 13 ; id. Rud. 4, 6, 1 : vital pausa, Lucr. 3, 943; so id. 3, 872: dare pausam conciliis, id. 2, 118: pausam stare fragori, id. 1, 748 : p. parva tit ardo- ris, id. 4, 1112: bibendae nivis, (Jell. 19, 5: pausifm pacemque tribuere saevis casi- bus, App. M. 11. p. 754 Ond. — I, In par- tic, in the later relig. king., p: u *"■■» tluvaavias: I. Son of Cleombrotus. the leader of the Spar- tans in the battle of Ptataea, Cic. Oft'. 1, 22 ; Nep. Vit. Paus. — H, A prince of Pherae, Liv. 36, 9. — m. A praetor of the Epiroles, Liv. 32, 10. — IV. A Macedonian, the mur- derer of Phiiip, Just. 9, 4; 6; 7. paUSariUS, «> m - Tpausa] I. A com- mander oj the rowers, who with a hammer gave them the signal when to stop, a row- ing-master: Sen. Ep. 56 (cf. Ov. M. 3, 618. and v. hortator and portisculus). — II, PAVSARII, orum, m., The priests of Isis, who made processions in honor of the goddess, Inscr. ap. Reines. cl. 1, «. 139 dub. (Reines. and Marin. Att. de'frat. Arv. p. 249, instead of CORPORA PAVSARIORVM, read CORPOKATI AVRARIORVM). pausate, adv., v - pauso, Pa., ad fin. pausatlO* onis, /■ [pauso] A halting, pausing, end (post-class.) : pausatio spiri- tus, Hier. Ep. 28, n.2: POST NOSTRAM PAVSATIONEM, i. e. after our death. In- scr. (ex ann. p. Chr. n. 359) ap. Mur. 381, 1. pausatus, a, um, Part, and Pa., from pauso. pausea (posea and pausia), ae,/. A kind of olive, which yielded an excellent oil, Cato R. R. 6 ; 7 ; Var. R. R. 1, 24 ; 1, 60 ; Col. 5, 8 ; 12, 47 so. ,- Plin. 15, 3, 4 ; cf. Serv. Virg. G. 2, 86. Pausias- »<-"■ <*■« ITouirins, A celebrated painter, a native of Sicyou, contemporary with Apelles, Plin. 21, 2, 3; 35, 11, 40 — Hence PausIaCUS» a, um. adj., Of Pan- eias: tal-ella, Hor. S. 2, 7, 95. pausillulum (paus.), adv. [pausil- lus (paux.)J A little, Plaut. Rud. 3. 4, 24. V 1. pauSllypon> i: "—miuBiAinrw (ending (aim, A tomb, Inscr. Fabr. 750, n. 573. 2. Pausllypum, i- "•. UavaiXv-irov, A mountain buween Naples and Puteoli, PAVE which projects into the sea, now Punta di Posilipo, Plin. 3, 6, 12; 9, 53, 78. There Vedius Pollio had a villa, which he left to Augustus, and which was afterward pos- sessed by the Emperor Trajan, Inscr. F"abr. p. 199, n. 486. PatlsistratUS* i> »"■. nuvoiarfaros, A general of Rhodes, Liv. 33, 18 ; 3b, 45. pailSO) * v 'i> atum, 1. v. n. [pausa] To halt, cease, pause (ante- and post-class.) : Plaut. Trin. 1, 2, 150: cum capitis pausa- verit dolor, Coel. Aur. Tard. 1, 1, n. 16: pausante vomitu. id. Acut. 3, 21. H. Prcgn., To rest in the grave = re- quiesccre (late Lat): PAVSAT IN PA- CE, Inscr. ap. Boldetti Cimeter. p. 399; Inscr. ap. Matt. Gall, antiqu. p. 55. — Hence pausatus, a, um, Pa., That has halted or paused; al rest, resting (post-class.): jumentum, Vcg. Vet. 1,38: etsauciat pec- tus pausatae circa arboris robur (i. e. qui- escentis in antro), Arn. 5, 160 dub. (al. pausate). Fausus, ', "t- [id-] The god of Rest : Arn. 1, 15. pauxillatim» adv. [pauxillus] By lit- tle and little (ante-classical) : ad aliquem pauxillatim accedere, Plaut. Epid. 2, 2, 63; id. Rud. 4, 2, 24. pauzillisper, adv. [ pauxillus] By little bits, by degrees : plus decern pondo arnoris pauxillisper perdidi, Plaut. True. 5, 21 (id e6t per particulas, Non. 156, 2). pauxillo, v. pauxillus. pauxillulum» adv., v. pauxillulus. pauxillultlS (pausill.), a, um, adj. dim. [pauxillus] Very little, very small (ante- and post-class.) : in libello hoc obsignato ad te attuli pauxillulo, Plaut Ps. 2, 4, 16 : Lembus, id. Merc. 1, 2, 81 : poeulum, id. Stich. 1, 3, 115; fames, id. ib. 1, 3, 9 : ad- monitiones, Gell. N. A. praef. med. — (/?) Aug. : reliquum pauxillulum numorum, Ter. Ph. 1, 1, 3.— Hence, Adv., pauxillulum, A little : Plaut. Rod. 3, 4, 24 (al. pausillulum) ; Sid. Ep. 8, 9 ; so id. ib. 2, 9. pauxillum» adv., v. pauxillus. pauxillus (pausill.), a, um, adj. dim. [paucusj Little, small (mostly ante-class.) : res, Plaut. Poen. 3, 1, 63 : peccatum, Tur- pi! in Non. 363, 15 (al. pausillulum) : ossa pauxilla atque minuta, Lucr. 1, 835 : sem- ina, id. 3, 229.— (/?) Abs., pauxillo, By a little, a little: pauxillo prius me convenit, Alian. in Charis. p. 191 P. : pauxillo levi- us, Cels. 5, 28, 71. 18. — Adv., pauxillum, A little : sed si pauxillum potes contentus esse, Plaut Capt 1, 2, 73. pava» ae, /. [pavus, for pavo] A pea- hen, Aus. Epigr. 69 ; cf. 1. pavo, ad inil. paye-f aCIO» factus, 3. v. a. [paveo] Tojrighten, alarm, terrify (extrem. rare) : " pavefario, cet^oirotw," Gloss. Philox. : Ov. M. 13, 878 : pavefacta pectora, id. ib. 15, 636 : pavefactus infans, Sen. Here, fur. 1022. Paventia, ae, /. [id.] The goddess who guarded children against sudden ter- rors : Aug. Civ. D. 4, 11 ; cf. Hartung, Re- lig. d. Rom. 2, p. 242. paveo» pavi, 2. v. n. and a. To be struck wi'.k fear or terror, to tremble or quake with fear, to be afraid : act, to fear or dread any thing (perh. not used by Cic. , not in Caes.) : I, Neutr. : nam et intus paveo et foris formido, Plaut. Cist. 4, 2, 20 : mihi paveo, Ter. Ph. 1, 4, 10 ; Plaut. Cure. 2, 1, 10 : ne pave, id. Amph. 5, 1, 58 ; id. Mil. 3, 3, 21 : quaeres, quando iterum paveas, Hor. S. 2, 7, 69 : paventes ad om- nia, Liv. 5, 42, 4 : repente Maurus incerto vultu pavens ad Sullam aecurrit in great fear. Sail. J. 106 ; Ov. M. 8. 89 : admira- tione paventibus cunctis, seized with aston- ishment, Liv. 7, 34, 7 ; cf, speque metu- que pavent, Ov. F. 3, 362. II, Act. : et illud paveo et hoc formido, Plaut Cist 2, 1. 59 ; so with a general ob- ject : ad hoc mulieres . . . miserari parvos iiberos, rogitare, omnia pavere, Sail. C. 31, 3 :— noctem paventes, Poet ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23 : quis Parthum paveat, quis geli- dum Scythen 1 Hor. Od. 4, 5, 25 : lit pavet acres Agna lupos capreaeque leones ! id. Epod. 12, 25 : tristiorem casum, Tac. H. 1.29: mores alicujus, id. ib. 50 : mortem, Plin. 2, 12, 9 : funera, Hor. Od. 4, 14, 49 : — (Castanea) pavet novitatem, Plin. 17,20, PAVI 34. — In the pass. : ita ut pavercntur ante hie ulcera, Plin. 31, 9, 45 fin. : nee pedi- bus tantum pavendas serpentes, id. 8, 23, 35. — Perh. here too belongs, "paveri fru- menta dicebant antiqui, quae de vagina non bene exibant," Fest. p. 251 et 253 ed. Mull. ; v. Mull., ad loc. — (/J) With an object- clause (poet) : pavetque Laedere jactatis" maternas ossibus umbras, Ov. M. 1, 388. pavesCO) erc > ">• inch; n. and a. (pa- veo] To begin to be afraid, to become alarmed; to begin to fear or dread any thing (mostly post- Aug.) : (u) Neutr. : om- ni strepitu pavescere, Sail. J. 72, 2 : paves- cere ad ejusmodi tactum, Col. 6, 2: ad nocturnas imagines, Plin. 29, 4, 20 : p. scn- sim et quasi albescere, Gell. 19, 1. — (tf) Act. c. ace. : bellum, Tac. A. 1, 4 : prodr- gia deum, Sil. 16, 127. pavibunduS,a,um,a4;\ [id.] Fearful, anxious (post-class.) : trepidationes, Arn. 7, 221. payicula< ae, /. [pavio] A rammer r " paviculae, bpa).iarijpes," Gloss. Philox. ; Cato R. R. 91 ; so id. ib. 129 ; Col. 1, 6, 13 ; so id. 1, 6, 12 ; 2, 20, 1 ; 11, 3, 34. t paviculo or pavlclo; are, v. a. [pavicula] To beat down: "paviclat, irooi- S£i, c6aQiX,ci," Gloss. Vet pa vide» adv., v. pavidus, ad fin. pavidus. «, ut n, adj. [paveo] Trem- bling, quaking, fearful, terrified, alarmed, timid, timorous (perhaps not in Cic.) : I, Lit. : timida atque pavida, Plaut Cure. 5, 2, 49 ; Lucr. 5, 972 ; cf. id. 5, 1229 : castris se pavidus tenebat, Liv. 3, 26 : matres, Virg. A. 2, 489 : miles, Tac. A. 2, 23 : p. semper atque anxius, Suet. Dom. 4 : le- pus, Hor. Epod. 2, 33 : aves, Ov. F. 1, 400 : — pavida ex somno mulier, startled out of her sleep, Liv. 1, 58, 3 : ad omnes suspici- ons pavidus, Tac. H. 2, 68. — Comp. : quos pavidiores accepimus, Plin. 11, 37, 54. — Sup.: Sil. 10, 65.— (/3) c. gen.: nandi pa- vidus, Tac. H. 4, 14 : offensionum non pa- vidus, id. Ann. 4, 38: maris, Luc. 8, 811: lucis, Sen. Here. Fur. 293 : leti, id. ib. 1076. — (y) c. inf. (poet.) : Carthalo non pavi- dus fetas mulcere leaenas, Sil. 1. 406. — fc. In the neutr. adverbially : pavidum blan- dita, Ov. M. 9, 567. II. Tra nsf. : A. Accompanied with fear or anxiety, anxious, disturbed: pavidum murmur, Luc. 5, 255 : furtum, id. 2, 168 : fuga, Sil. 13, 133: quies pavida imagini- bus, Suet Calig. 50. B. That produces fear, fearful, terrible, dreadful : pavidae religiones, Lucr. 2, 43 : metus, Ov. F. 1, 16 : lucus. Stat Th. 5, 567. Adv., pavide, Fearfully, timorously (very rare) : fugere, Liv. 5, 39 : dicere, Quint 11, 3, 49. t pavimentarius» ", »»• [pavimen- tum] A maker of pavements, a pavior : In- scr. ap. Don. cl. 9, n. 35 ; ap. Murat 527, 6. pavimentOj avi, atum, l. ». a. [id.] To cover with a pavement, to pave : porti- cus pavimentata, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1. — H, To make a pavement : Plin. 27, 4, 5. pavimentum, U «■ [pavio] A floor composed of small stones, earth, or lime, beaten down with a rammer, A hard floor, a pavement: ibi de testa arida pavimen- tum struito : ubi structum erit pavito fri- catoque oleo, uti pavimentum bonum si- et, Cato R. R. 18 ; so id. ib. 9 ; Var. R. R. 1, 51 : " pavimenla Poenica marmore Nu- midico constrata 6ignificat Cato, quum ait,*' etc., Fest. p. 242 ed. Mull. : facere, Q. Fr. 3, 1, 1 : mero tingere pavimentum, Hor. Od. 2, 14, 26 : pavimenta fistueis pa- vita, Plin. 36, 25, 61 ; cf. Vitr. 7, 1 ; Caes. B. C. 3, 105. — Also, of the covering of a roof, Tiling : Alexandriae aedificia tecta sunt rudere aut pavimentis, Auct Bell. Alex. 1. pavio» I v 'i, Itum, 4. v. a. [Mndr. with ttiu'o)] To beat, strike: I. Lit. : pavit ae- quor arenam, Lucr. 2, 375 : terrain, Cic. de Div. 2, 34 fin. II. Transf., To beat, ram, or tread down : aream esse oportet solidam, terra pavita, Var. R. R. 1, 51 : sato pavitur ter- ra, Plin. 19, 7, 36 : pavimenta fistueis pa- vita, id. 36, 25, 61 : pavitum solum, Col. 1, 6. — Hence pavitum, i, n., A hard-beaten floor, a pavement (post-class.) : Paul. Nol. carm. 25,37. 1093 PAX pavitatio. onis, f. [pavito] A trem- bling, quaking (post-claS6.) : App. de Mun- do. p. 331 Oud. (* pavitensis- e, adj. [pavio] Beaten close: vestis, opp. to levidensis, lsid. Orig. 19, 22.) pavitOj are, B. iutens. n. and a. [pa- veuj To tremble or quake with fear, to be very fearful, be greatly afraid (ante-class, and poet.) : quae pueri in tenebris pavi- tant, Lucr. 2, 57: prosequitur pavitans, \ r irg. A. 2, 107 : effusis pavitantem fletibus, Val. Fl. 7, 410 : pavitante gressu sequere fallaces vias, Sen. Oed. 1047. — XJ, In par- tic., To shake or skiver with the ague, to have the ague : 'Vet. Hec. 3, 1, 41. 1. pavo> oms (ante-class, collat. form, pavus, i, Enn. in Charis. p. 75 P. ; Arn. 7, 215; Tert. Pall. 5; Anim. 33 ; Aus. F.pigr. 69 ; Ep. 20, 10 ; whence the fern., pava, v. h. v.), m. [rads] A peacock, sacred to Juno, " Var. L. L. 5, 11. § 75 ; id. R. R. 3, 6; Col. 8, 11; Plin. 10, 20, 22 ; Pall. 1,28;" Cic. Fin. 3, 5, 18. As a delicacy : Juv. 1, 143. The male, for the sake of distinc- tion, is called masculus pavo : Col. 8, 11 ; and the female, femina pavo : Gell. 7, Ifi. — From the tails of peacocks By -Haps were made ; cf. Mart. 14, 67, and v. pavo- ninua. 2. PaVOj oms - m - A Roman surname: Fircellius Pavo, Var. R. R. 3, 2. * pavonaceus. a, «», adj. [1. pavo] Of or belonging to a peacock ; transf., like a peacock's tail, pavonnceo us : Plin. 36, 22, 44. pavdninnSi a . um . adj. [id.] Of or be- longing to a peacock ■: j. Lit.: ova pavo- nina. Var. R. R. 3, 9, 10 : pulli, Col. 8, 11, 13 : muscaria, fiy-fiaps made of peacocks 1 tails, Mart. 14, 67 in lemm. — U, Transf., Colored like a peacock's tail-, pavonine: lectus pavoninus, a couch of citron-wood, Mart. 14, 85 in lemm. pavor (archaic nam., pavos. Pac. in Cic. Or. 46, 155), oris, m. [paveo] A trem- bling, quaking, throbbing, panting with fear, desire, joy, etc.. anxiety, fear, dread, alarm, etc. (peril, not used at all by Cic. himself) : " pavorem metum mentcm loco moventem ; ex quo illud Enni : Turn pa- vor sapicntiam omnem mihi ex animo tx- pectorat," Cic. Tusc. 4, 8, 19 (this verse of Ennius is also cited in Cic. de Or. 3, 38, 154) : hie exsultat enim pavor ac metus, Lucr. 3, 142; Hilt. B. G. 8, 13, 3: tantus terror pavorque omnes occupavit, ut, etc., Liv. 24, 20 : pavor ceperat milites ne, etc., id. 24, 42 : pavorem injicere, id. 28, 3 : in- cutere, id. 27, 42 ; Virg. G. 1, 330 : pavo- rem deponere, Ov. M. 10, 117 : pellere, Luc. 7, 732 : lenire, Sil. 8, 77.— Of expect- ant or joyful trembling : quum spes arrec- tae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, Virg. G. 3, 106: laeto pa- vore proditus, Sil. 16, 432: — pavor aquae, dread of water, hydrophobia : Plin. 25. 2. 6 : so id. 29, 5, 32 (in Cels. 5, 27, 2. aquae ti- mor, Gr. hfoothuBia). — (ft) In the plur.: venia est tantorum danda pavorum, Luc. 1, 521 ; Val. Fl. 7, 147 : contra formidines pavoresque, Plin. 28, 8, 29 ; so, rcpentini, id. 32, 10, 48 ; nocturni, id. 28, 8, 27 ; Tac. H. 4, 38. — H, Pavor, personified as The god of Fear, Liv. 1, 27; Lact. 1, 20; v. pallor, ad fin., p. 1071, a.— His priests are called Pavorii : Serv. Virg. A. 8, 285. pavus- i. v. pavo, ad init. 1. pax* pads, /. [from the root PAC, PAG, pacisco, pango : "pacem a pactione conditionum putat dictam Sinnius Capito, quae utrique inter so populo sit observan- da," Fest. p. 230 ed. Mull. ; orig., an agree- ment, contract, treaty ; hence pregn. ] Peace, concluded between parties at vari- ance, esp. between belligerents : orator sine pace redit, Enn. Ann. 6, 41 : pacem inter sese conciliant, id. ap. Auct. Herenn. 2, 25, 39 : videndum est cum omnibusne pax esse possit, an sit aliquod belluin in- expiabile, Cic. Phil. 13, 1 ; id. ib. 12, 5 : pax est tranquilla libertas, id. ib. 2, 44, 113: nihil est tarn populare quam pax, tranquillitas, otium, id. Agr. 2. 37; cf. id. Q_ Fr. 1, 1, 1 : esse pacem alicui cum iili- quo, id. Phil. 7, 3 ; 8 : 9 : pacem habere, id. Att. 7, 14; conciliare inter cives, id. Fam. 10, 27: contiiere, id. Flacc. 12: co- agmentare, id. Phil. 7, 7 : eervare, id. ib. 7, 8 : confinnare cum aliquo, id. ib. 1, 2 : 1094 PECC pace uti, id. Prov. Cons. 2: dimittere ali- quem cum pace, id. Mur. 15 : pacem pe- tere, Caes. B. G. 1, 27 : pangere cum ali- quo, Liv. 9, 11 : componere, id. 2, 13 : im- petrare, id. 30, 35 : classis bona cum pace accepta est, id. 28, 37 : itaque pax populo Caeriti data, id. 7, 20 : Bocchus neque hel- lo neque pace antea cognitus, Sail. J. 22 : pacem agitare, id. ib. 15 : rumpere, Virg. A. 12, 202 : et sumpta et posita pace, Prop. 2, 1, 36 : pacem turbare, Tac. A. 12, 65 : additis qui pacem nostrara metuebant, i. e. the peace granted by us, id. ib. 12, 33 Walth. ; so id. ib. 12, 29 : pace belloque rempublicam regere, Suet. Aug. 61 ; id. Tib. 37 : bello ae pace, both in war and in peace. Liv. 8, 35; so Stat. Th. 4, 839.— (/3) In the plur. : hostibus victis, paribus per- fects, etc., Plaut. Pers. 5, 1, 1 : ventorum paces, Lucr. 6, 1229 ; Var. in Non. 149, 15 : jura, judicia, bella atque paces penes pau- cos eranr, Sail. J. 31 ; Hor. Ep. 2, 1, 102. 2. Personified, Pax, The goddess of Peace, Peace, Ov. F. 1, 709 so.; 3, 881; Suet. Vesp. 9 ; Petr. S. 124 ; Nep. Timoth. 2; Inscr. Orell. 1823; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 223 and 253 sq. B. Transf.: 1, Grace, fa cor, assist- ance of the gods : pacem ab Aesculapio petas, Plaut. Cure. 2, 2, 20: divum pacem votis adit, Lucr. 5, 1228 : ab Jove Opt. Max. pacem ac veuiam peto, Cic. Rab. perd. 2: pacis deum exposcendae causa lectisternium fuit, Liv. 7, 2 : exorat pa- cem divum, Virg. A. 3, 369 ; so id. ib. 3, 261 ; id. Georg. 4, 534 ; Just. 20, 2, et al. 2. Pace tua, alicujus, With your (or his) good leave or permission : pace quod fiat tua, Ter. Eun. 3, 2, 13 : pace tua dix- erim, Cic. Tusc. 5, 5 : pace majestatis ejus dixerim, Vellej. 2, 129 : pace diligentiae Catonis dixerim, id. 1, 7 : pace loquar Ve- neris : tu dea major eris, Ov. Am. 3, 2, 60. 3. Dominion, empire, of the Romans (post-Aug.) : Sen. Clem. 1, 8; cf. ib. 1, 1 ; 4 : immensa Romanae pacis majestate, Plin. 27, 1, 1. 4. Pax, as an interj., Peace '. silence ! enough ! pax ! abi, Plaut. Mil. 3, 1, 213 ; so id. Pseud. 5, 1, 33 ; id. Stich. 5, 7, 3, et al. : capillus passus, prolixus, circum caput rejectus negligenter : pax ! Ter. Heaut. 2, 3, 49 ; so id", ib. 4. 3, 39 ; Aus. Idyll. 12 fin. H. Trop., Peace, tranquillity of mind: temperantia pacem animis affert, Cic. Fin. 1, 14.— So, REQVIESCIT IN PACE, a formula very frequently found in later, esp. in Christian epitaphs, borrowed from Jewish grave -stones, on which n?J' C31 7C3, etc., very frequently occurred ; v. the Lat.-Hebr. epit. on a Jewess, in Mu- rat. p. 1842, 4, and cf. the inscr., ib. p. 1674, 3). 2. PaX> acis, m - A slave's name, Plaut. Trin. 4, 2, 94. pajrilluSi i. ™. = 7r/!offnXn«, A small stake, a peg : X. Lit: Var. in Non. 153, 9; Col. 4, 16 ; so id. 8, 8 : dodrantales paxil- li, Plin. 17, 21, 35, n. 2. *H, Transf.: novam haeresim novo paxillo suspendi8se, Var. in Non. 153, 9. peccamen. "»8, n. |pecco] A fault, sin (late Lat.) : Prud. Apoth. 979 ; id. Cath. 9,96. peccanS; antis, Part, and Pa., from peuco. peccantcr, adv., v. pecco, Pa., ad filf. peccantia, ae,/. [pecco] Sm (post- class.), Tert. adv. Jud. 10. pcccatcla, ae, /. [id.] Sin (post- class.), Tert. anim. 40. peCCatlOi onis,/. [id.] A failing, fault, sin (post-class.) : Gell. 13. 20, 19. pe.CCator* oris. m - [ iu M A transgress- or, sinner (post-class.): Lact. 3, 26; so Tert. Spect. 3. pecCatdriUSi a, urn, adj. [peccator] Sinful (post-class.) : Tert. adv. Marc. 2, 24 ; so id. Cam. Chr. 8. peccatriX) Icis,/. [id.] A female sin- ner (post-class. l : Paul. Nol.carm.28, 127; so Hier. adv. Joann Jerosol. n. 4. — (ft) Adject., Sinning, sinful: peccatrix ani- ma, Prud. Cath. prooem. 35 : gens, Tert. Spect. 3. peccatum- >> «• [pecco] A fault, vr- PE CT ror, transgression, sin: pro peccatis sup- plicium sufferre, Ter. Andr. 5, 3, 17 : cor- rigere, id. Ad. 4, 3, 2 : admissa peccata re- mordent, Lucr. 3, 840 : recte facta sola in bonis actionibus ponens, prave, id est pec- cata, in malis, Cic. Acad. 1, 10 : ut pecca- tum est, patriam prodere, parentes viola- re, fana depeculari, quae sunt in effectu; sic timere, sic maerere, sic in libidine esse, peccatum e6t, etiam sine effectu, id. Fin. 3, 9 : culpa ac peccatum, id. Fam. 5, 21 : multitudo vitiorum peccatocumque, id. Phil. 2, 17 ; id. Att. 8, 13 : quo illi crimine pecca toque perierunt? id. Coel. 30: libi- dinum peccatorumque bcentia, id. Lael. 22: confiteri, id. N. D. 2, 4; id. de Or. 1, 27 : luere peccata, Virg. A. 10, 32 : peccati conscius, Ov. Am. 2, 7, 11 : peccatis poe- nas aequas irrogare, Hor. S. 1, 3, 118: peccatis veniam commodare, Tac. Agr. 19 : abstinere peccatis, Plin. Ep. 8, 22. — Here, too, doubtless belongs, ea jam aeta- te sum, ut non siet peccato mihi ignosci aequom, (abl. abs. or causae) in case of a fault, because of a fault, Ter. Hec. 5, 1, 10 (ace. to others, peccato is the dat. of the part. pass, used deponentially). peCCatUS, us, m. [id.] A failing, fanh, trespass (very rare) : in manifesto pecca- tu teneri, Cic. Verr. 2, 2, 78, ace. to Gell. 13, 20, 17 sq. (al. peccato). peccp? av '* atum, 1. v. n. and a. To miss or mistake any thing; to do amiss, to transgress, to commit a fault, to offend, sin : "peccare est tamquam transilire lineas," Cic. Parad. 3, 1 : alius magis alio vel pec- cat vel recte facit, id. Fin. 3, 14 ; id. Or. 47. — With the ace. : si unam peccavis6es syl- labam, Plaut. Bac. 3, 3, 29 : aliquid, to of- fend in any respect : plura in nliqua re, Ter. Ad. 1, 2, 44 : Empedocles multa alia peccat, Cic. N. D. 1, 12: eadem fere, id. ib. fin. : talia peccandi jam mihi finis erit, Ov. Pont. 3, 7, 10. — With in c. ace.: si quid in te peccavi ... in me ipsum pecca- vi vehementius, Cic. Att. 3, 15 : in rem- publicam, id. ib. 7, 1 (al, in republica). — With erga aliqucm : Plaut. Aul. 4, 10, 62 : — in aliquo or in aliqua re : quod in eo (Valerio) peccandi Germanis causa non esset, Caes. B. G. 1, 47 : in 6ervo necando semel peccatur, Cic. Parad. 3, 2 : in hoc eodem peccat Hieronymus, id. Fin. 2, 10 : non modo in vita sed saepissime et in po- ematis et in oratione peccatur, id. Or. 21 : -de aliqua re : Caeeil. in Gell. 2, 23, 13. B. In partic, Of sexual sin: quid inter-Est in matrona, ancilla, peccesve to- gata? Hor. S. 1, 2, 63 ; Ov. Her. 16, 295 ; so Mart. 1, 35. II. Transf., of animals and inani- mate' things, To fail, miscarry : ne Peccet (equus) ad extremum ridendus, Hor. Ep. 1, 1, 9: — unus de toto peccaverat orbe comarum Anulus, Mart. 2, 66 : si senseris vina peccatura. Pall. 11, 14. — Hence, 1. peccans, antis, Pa. ; subst, An of- fender, sinner: non prodest latere pee- cantibus, Sen. Ep. 67 : peccantium poena, id. ib. : — ad officium peccantes redire co- geret, Nep. Ages. 5.—Comp.: peccantius, more faulty, worse, Coel. Aur. Acnt. 3, 8, n. 88 — Adv., peccanter, Wrongly, incor- rectly, falsely : Coel. Aur. Acut. 2, 9, n. 40 : definire aliquid, id. ib. 3, 1 med. 2. peccatus, a, um, in an act. signif., v. peccatum, ad fin. pecoralis, e, adj. [pecus] Of or be- longing to cattle : aestimatio pecoralis multne, Fest. s. v. OVIBVS, p.202ed. Mlill, tPecdrariUS, 11 ' m - [ id 'l A farmer of the public pastures and herds : " Pccorari- us, Trj>:,6>iTth6ris," Onomast. Vet. pecorosus, a, um, adj. [id.] Rich in cattle (poet.) : pecorosa Palatia. Prop. 4, 9, 3 : Phyllos, Stat. Th. 4, 45 : ver, id. ib. 10, 229. pccteri' ini 8 . ">• [pecto j A comb : X. Litf: Plaut. Capt. 2, 2, 18; Ov. Am. 1, 14, 15; id. Met. 4, 311; id. ib. 12, 409; Petr. 126 ; Spart. Hadr. 26. II, Transf, Of things resembling a comb: A. The reed or slay of n weaver's loom : arguto tenues percurrens pectine telas, Virg. A. 7, 14 ; Ov. F. 3, 819 ; cf. id. Met. 6, 55. — Hence, 2. 'l' lie weaver's art, weaning : victa est Pectine Niliaco jam Babylonis acus, Mart. 14, 150. B. An instrument for heckling flax or PECT combing wool, a comb, card, heckle: Plin. 11, 23, 27 ; Claud. Kutr. 2, :)82. C. A rake : tonsam raro pectine verrit humum, Ov. R. Am. 1D1 ; Plin. 18, 30, 30 ; Col. 2, 20. J}, A clasping together of the hands : Ov. M. 9, 299 : triixtis obliquu pectine re- mis, Luc. 3, «09 dub. (al. pec tore). E. Pecten deutium, A ruw of teeth, Prud. ot£0. 10, 934. P, A stripe or vein in wood : Plin. 16, 38, 73. Or. The hair of the privities, merles : Juv. (i, 369 ; Plin. 29, 1, 8.— Also, The share- bone : Cels. 8, 1. H, A kind of dance : Amazonius, Stat. Acli. 2, 156. I. An instrument with which the strings of the lyre were struck : jamque eadem digitis, jam pectine pulsat eburno, Virg. A. 6, 646 Serv. ; Jnv. 6, 381.— Hence, 2. Transf. : a. A l W e - : Val. Fl. 3, 159.— b. A poem or song : duin canimus sacras al- terno pectine Nonas, i. e. in distiches, Ov. F. 2, 121. K. A kind of shell-fish, a scallop: pec- tinibus patulis jactat se molle Tarentuni, Hor. S. 2, 4, 34 ; Plin. 9, 33, 51 ; so id. 9, 5J, 74; 11,37,52; 51, 112; 32,11,53. X*. Pecten Veneris, A plant, perh. Ve- nus's comb, needle-weed : Plin. 24, 19, 14. '! pectinarms. a. um, adj. [pecten] Ofur belonging to combs: Inscr. ap.Spon. Miscell. antiq. p. 231, and ap. Murat. 982, 7. — IJ, Subst, Jpectinarius, ii, m„ A comb-maker : Inscr. ap. Alessi, Antich. d'Este, p. 181 ; Inscr. Grut. 648, 2, et Fabr. p. 701, n. 221. pectinatimj adv. [id.] In the form of a comb, like the teeth of n comb : cuni- culntim, pectinatim divisa, Plin. 9, 33,52: digitis pectinatim inter se implexis, id. 28, 6, 17 (ct'., digitis inter se pectine junctis, Ov. M. 9, 299) : serrati (dentes) pectina- tim <. oeuntes, Plin. 11,37.61 ; so. p. stipan- te se dentinm serie, id. 8, 25, 37 ; id. 8, 25, 48 ; Vitr. 1. 5. t pectinator- oris.m. [id.] A comber, carder: "pectinator, nrevtarfjSt" Gloss. Philox. pectlnatUS) a, um, Port, and Pa., v. peutino. pcCtinO) avi, arum. 1. v. a. [pecten] To comb, card, heckle : I. Lit.: caudae sStas, App. M. 6, p. 437 Oud.— H. Transf.. 'I'o harrow: segetem, Plin. 18, 21, 50. — Hence poctinatus, a. um, Pa., Combed, i. p. sloped two ways like a comb .- li pectena- tum (so not written pectinatum) tectum dicirur a similituditie pectinis in duas partes devexum. ut testudinatum in qua- tuor, Fest. p. 212 and 213 ed. Mull. pectiSi i^is, /. A plant, called also consolida and symphyton, App. Herb. 59. pectltUS- a , um, Part., from pecto. pecto- pexi, pexum, and pectitum, 3. c. a. [ttlktcu] To comb: f. Lit.: tenues comas, Tib. 1, 9, 69 ; so. longas comas, id. 2, 5, 8 : caesariem, Hor. Od. 1, 15, 14 : ca- pillos, Ov. Her. 13, 31 ; cf. pexisti capil- lum, Maec. in Prise, p. 903 P. : pectebat ferum (cervum), Virg. A. 7, 489: capilli pexi, Juv. 11, 150; so, pexa barba, Mart. 7, 58: — ille pexus pinguisque doctor, Quint. 1, 5, 14.— In a Greek construction : ipsa comas pectar. Ov. Her. 13. 39. II. Transf.: A. To comb, card, heckle: stuppa pectitur ferreis hamis, Plin. 19, 1, 3 : pectitae lanae, Col. 12, 3, 6. — Hence, 2. Comic, aliquem fusti or pugnis, To give one a dressing or thrashing : leno pugnis pectitur, Plant. Rud. 3. 2, 47 ; so, puguis, id. Men. 5, 7, 2S : aliquem fusti, id. Capt. 4, 2, 116. B. To dress, hoe, weed: Col. 10, 148; so. pectita tellus, id. 10, 94. — Hence pexus (as a surname, written PEX- SVS. PEXSA, inscr. Grut. 487, 1 ; Marin. Iscriz. Alb. p. 91), a, um, Pa., Woolly, that still lias the nap ov, new: pexa tunica, Hor. Ep. 1, 1, 95 : vestes, Plin. 8, 48, 73.— Hence, pexa munera, prob. a. new woolly toga, Mart. 7. 46.— B. Transf.: folium, woolly. Col 11. 3, 2«. pectoralis, e, adj. [p. ctus] Of or belonging to the breast, breast-, pectoral: pectorale os. the breast-bone, Cels. 8, 1 : tunicula, Amm. 14, 9 : cinctum, App. M. PECU 11, p. 261: fascia, Hier. Jesaj. 2, 3, 24,— Hence, XI. Subst, pectorale, is, n., A breast- plate: Var. L. L. 5, 24,$ 115; Plin. 34, 7, 18. pCCtdrdSUS) a > u 'n, adj. [id.) With a large or high breast, fall-breasted, broad- breasted : sint ergo matrices quadratae, pectorosae, magnis capitibus, Col. 8, 2, 8 ; Plin. 14, 22, 28 : — nemo est teroci pecto- rosior Marte, Auct. Priap. 37. pcctunculus- i, "'■ i> m - [pecten] A small scallop : Col. 8, 1«, 7 ; Plin. 9, 29, 45. pectus, or is. ri. The breast, in men and animals : I. L i t., The breast, the breast- bone : " pectus, hoc est ossa praecordiis et vitalibus naturn circumdedit," Plin. 11, 37, 83; cf. Cels. 8, 7 fin.; 8, 8, no. 2: dig- nitas, quae est in latitudinc pectoris, Quint. 11, 3, 141: summis digitis pectus appe- te re, id. 11, 3, 124; id. 11, 3, 122 : pectore adverso, id. 2, 15, 7 : aequo pectore, up- right, not inclined to one side, id. 11,3. 125; Virg. A. 9. 347 : in pectusque cadit pronus, Ov. M. 4, 578 : latum demisit pectore cla- vum, Hor. S. 1, 6, 28 ; id. ib. 2, 8, 90, et saep. — In the poets freq., in the plur., of a person's breast : hasta volans perrumpit pectora ferro. Liv. Andron. in Prise, p. 760 P. ; Ov. M. 4, 555. II. Transf: A The stomach (poet.) : reserato pectore diras Egerere inde dapes . . . gestit, Ov. M. 6, 663. B. The breast : I. As the seat of atfec- tion, courage, etc., the heart, feelings, dis- position : in amicitia, nisi, ut dicitur, aper- tum pectus videas, etc., Cic. Lael. 26 : si non ipse amicusper se amatur toto pecto- re ut dicitur, id. Leg. 1, 18 : in eodern pec- tore nullum est honestorum turpiumque consortium, Quint. 12, 1, 4 ; id. 2, 5, 8 : te vero . . . jam pectore toto Accipio, Virg. A. 9, 276 : his ubi laeta deae permnlsit pectora dictis, id. Aen. 5, 816 ; Hor. Od. 2, 12, 15: o mihi Thesea pectora juncta fide, Ov. Tr. 1, 3, 66 ; id. A. A. 1, 759 : mol- lities pectoris, tender-heartedness, id. Am. 3, 8, 18 ; id. Her. 19, 192.— So, pectus ami- citiae, a friendly heart, a friend: Mart. 9, 15 ; Stat. S. 4, 4, 103 ; Manil. 2, 600.— Of courage, bravery : quum tales animos ju- venum et tam certa tulistis Pectora, Virg. A. 9, 249 : te vel per Alpium juga . . . Forti sequemur pectore, Hor. Epod. 1, 11 ; Val. Fl. 6, 288. — Of conscience : vita et pectore puro, Hor. S. 1, 6, 64: pectora casta, Ov. H. 13, 30. 2. The soul, spirit, mind, understand- ing : de hortis toto pectore cogitemus, Cic. Att. 13, 12; id. de Or. 3, 30; Liv. 1, 59 : pectus est quod disertos facit et vis mentis, Quint. 10, 7, 15 : at Cytherea no- vas artes nova pectore versat Consilia, Virg. A. 1, 661 : oculis pectoris aliquid haurire, Ov. M. 15, 63 ; id. Trist. 3, 1, 63 : memori referas mihi pectore cuncta, Hor. 5. 2, 4, 90 ; Ov. Pont. 2, 4, 33 : succincta- que pectora curis, Stat. S. 5, 1, 77 : dicere de summo pectore, i. e. without much re- flection, Gell. 17, 13. — Of inspired persons : incaluitque deo quern clausum pectore habebat, Ov. M. 2, 641 ; Virg. A. 6, 48 ; Stat. Th. 4. 542. pcctusculumj i. n - A ™- [pectus] a little bnast (late Lat) : Hif r. Ep. 22, n. 30 : '•pectus, peclusculum." Not. Tir. p. 58. 'Pectuscum Palatij a pan of Rome: Pectuscum Palati dicta est ea re- gio Urbis, quam Romulus obversain po- suit ea parte, in qua plurimum erat agri Romani ad mare versus, et qui (/. qua) mollissime adibatur Urbs, etc., Fest p. 213 ed. Miill. [pectus, qs. breast-work]. pecu, dat. pecui, plur. pecua. pecuda, n. [pecus] Cattle (mostly ante-class.): squamosum, i. e. fish, Plaut. Rud. 4, 3, 5 ; id. Bacch. 5, 2, 5 and 20: cum haec eunt sic a pecu balitantes, id. ib. 5, 2, 5 ; id. ib. 20:— luna muribus fibras Et pecui addit, Lucil. in Gell. 20, 8. 4. — In the plur. : pas- tores pecuaque salva servassis, an old for- mula of prayer in Cato R. R. 141,3: hom- ines, pecua beluasque. Naev. in Non. 159, 6 ; so Att. ib. 9 ; Var. R. R. 2, 1. 3 ; Liv. 35. 21, 6; Plin. g, 43, 68: pecua run pas- cere, Plaut. Merc. 3, 1, 11; so, pecua. id. i True. 5, 64 : — " pecuum," Cato in Fest. p. 246 ed. Miill. : greges pecuum, Hostil. in Prise, p. 719 P. : pccubusbalantibus, Lucr. 6, 1131. PECU pecnaliSj e . adj. [pecu] Of or belong- ing to cattle (late Lat.) : animal pecuale, Sedul. 1, 146. pecuarius, s. um, adj. [id.] Of or be- longing to cattle: pecuarii greges, herds of cattle, Var. R. R. 2, 5 : quaestio, id. ib. 2, 2 : negotiatio, Col. 8, 1 : canis, id. 7, 12 : res, a stock of cattle, live stock, Cic. Quint. 3. II. Subst. : A. pecuarius, ii, m., A cat- tle-breeder, grazier : Var. R. R. 2, 4 : dili- gentissimus agricola et pecuarius, Cic. Dejot 9. — 2. A farmer of the public pas- tures : damnatis aliquot pecuariis, Liv. 10., 47, 4; Inscr. ap. Don. cl. 9, n. 13. B. pecuaria, ae, /., Cattle- breeding ; a stoc/c of cattle: omnis pecuariae pecus fun- damentum, Var. R. R. 2, I : ipse pecuari- as habui grandes, in Apulia oviarias, in Reatino equarias, id. ib. 2 praef. § 6; id. ib. 2, 1, 3; id. ib. 3, 1 fin. C. pecuaria, brum, n., Herds of cattle : mitte in Venerem pecuaria primus, Virg. G. 3, 64 ; Pers. 3, 9 ; Plin. 8, 9, 9. + pectiasCO) ere, v. inch. n. [pecu] To pasture cattle: Minuc. Sentent. de finib. Genuat. 1, 32, p. 6 ed. Rudortf. pecuatllS) a . um, adj. [id.] Beastly, brutal, i'ulgmt. in Moral, n. 35; cf., "pt- cuatns, StjiituiSnS," Onomast. Vet. pecuda, v. pecu and 2. pecus. pecudalis) e > adj. |pecuj Of or be- longing to cattle (post-class.) : Mart. Cap. 8, 272. t PeCUdlffer» era, erum, adj. [pecu- fero, cattle-bearing] An epithet of Sylva- nus: Inscr. ap. Mur. 70, 6. peCUinuS; a , um, adj. [pecu] Of cat tie (ante- and post class.) : daps, Cato R. R. 132, 2 : ossa, App. M. 8, p. 588 Oud.— II. Trans f., Beastly, brutal : animus, App. Apol. p 1 412 Oud. peculator) or i s > "'■ [peculor] An em- bezzler of public moneys, a peculator: Cic. Off. 3. 18 ; Salvian. Gub. D. 7, 21. peculatorius. a, um. A corrupt refd.ng in Var. L. L. 5, 19, § 95 ed. Mull. ; v. Miill. ad loc. peculatus (PEQVLATVS, Lex de apparit, v. in thelollg.), us, m. [peculor] An embezzlement of public moneys, peculation : " peculatus t'urtum publicum a pecore dic- tum, sicut et pecunia, eo quod antiqui Ro- mani nihil praeter pecora habebant, ' Fest. p. 212 ed. Mull. ; Cic. Phil. 12, 5 : pecula- tum facere, id. Rab. perd. 3 : accusari pec- ulatus, Auct. Her. 1, 12 fin.: peculatus damnari,Cic.F1.18; Liv.33,47: SINE MA- LO PEQVLATV, Lex. de apparit. Grut. 628 : judices qui peculatu provincias quas- savissent Cod. Tlieod. 9, 28, 1 : ad legem Juliam peculatus, Dig. 48, tit. 13.— H. Transf, Of a courtesan who confine** herself to one man : Plaut. Cist 1, 1. 74. peculiaris, e, adj. [peculium] Of or relating to private properly : I, Lit. : pe- culiaris causa, concerning property, Pa- pin. Dig. 41, 2, 44: peculiar! nomine, on account of properly, Ulp. ib. 14, 12, 16. II. Transf. : A. One's own, belonging to one : etiam opilio, qui pascit alieuaa oves, aliquam habet peculiarem, Plaut Asin. 3, 1, 36 ; Var. R. R. 1, 17 : aedee. Pompon. Dig. 15, 1, 22; 23: numi, Paul, ib. 12, 1, 31 : vinum, Ulp. ib. 33, 6, 9 : SER- VVS VERVA, who has a property of his own, Inscr. ap. Murat 892, 1 : peculiares servi, belonging to him, his own, Suet. Caes. 76 ; id. Galb. 12. B. One's own, belonging particularly to one's self not held hi common with others : proper, special, peculiar : venio ad Lysa- niam, peculiarem tuum, Deciane, te6tem, Cic. Fl. 21 ; id. Q. Fr. 2, 10 : edictum, id. Verr. 2, 3, 14 ; Liv. 3, 19 : quasi proprio suo et peculiari deo, Suet. Aug. 5; Plin. 17, 18. 30, n. 2 : haec sunt peculiaria Ara- biae, id. 12, 17, 38 ; id. 19, 8. 41, n. 3 : luce peculiari nitere, Mart. 4, 64. C. Singular, particular, extraordinary, peculiar (post-Aug.): peculiari merito. Suet. Vit. 4 : peculiare munus, Just. 36, 4. Adv., pecullariter : A. As private property : quaedara etiam ignorantes pos- sidemus, id est quae servi peculiariter paraverunt, Paul. Dis. 41, 2, 3; Mart. ib. 20, 6, 8. B. Especially, particularly, peculiarly -■ folia peculiariter eruribus vitiosis utilia, Plin. 26, 8, 33 : medicinae peculiariter stu> 1095 PE CU diosus, id. 25, 2, 2 ; Quint. 1, 2, 16 ; id. 11, 3, 130 ; id. 8, 2, 8. — Corny. : aematites cro- co aimilis peculiarius splendet {al. cla- rius), Plin. 36, 20, 37. peculiarius; a, um, adj. [peculium] Ofov relating to private property (a post- class, form for the class, peculiaris) : res, Ulp. Dig. 44, 4, 4 : causa, Pomp. ib. 15, 1, 4 Jin. (al. peculiar!) : Inscr. ap. Murat. 1640, 7 : " Peculium peculiarius" Not. Tir. peculiatllS) a, um, Part, and Pa., from peculio. peculioi avi, atum, 1. v. a. [peculium] To give one something for one's self, as one's private properly: aliquid te peculia- bo (in an obscene double sense), Plaut. Pers. 2, 2, 10.— Hence peculiatus, a, um, Pa., Furnished with property of his own, that has private properly ; A. Lit. : servus, Gaj. Dig. 21, 1, 18 Jin. ; Ulp. Dig. 19, 1, 13.— B. T r a n s f. : \ w Furnished, provided with money : bene peculiatus, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32.-2, In an obscene sense, Furnished, i. e. hung : pulchre pensilibus peculiati, Auct. Priap. 53. X peculldlumi >> »■ dim. [id.] A Utile private properly : Quint. 1, 5, 46. * peCullOSUSi a, um, aa J- [id.] Hav- ing a large private properly, wealthy, ser- vus, Plaut. Rud. 1, 2, 24. peculium) ii, "■ [pecus] Lit., Properly in cattle ; hence, as in early times all prop- erty consisted of cattle, in gen., property. 1. Lit. : A In gen. : cupiditas peculii, Cic. Parad. 5, 2 Jin. : cura peculi, Virg. E. 1, 33 Sew, ; so Hor. A. P. 330. B. In partic, Private property: 1, What the master of the house saves and lays by, Money laid by, savings : Cels. Dig. 32. 1, 77. 2. What a wife owns as her independ- ent property, and over which her hus- band has no control, A private purse: Ulp. Dig. 23, 3, 9, & 3. 3. That which is given by a father or master to his son, daughter, or slave, as his or her private property : adimere ser- vis peculium, Var. R. R. 1, 2, 17 ; id. 1, 17, 5: tilii, Liv. 2, 41: Juliam uxorem pecu- lio concesso a patre praebitisque annuis, l'raudavit, Suet. Tib. 50. 4. Castrense, Private property acquired by military service, Macr. Dig. 49, 17, 11; Paul. Sent. 3, 4 ; cf. Ulp. Dig. 37, 6, 1. 5. In an obscene sense, A man's privy member : Plaut. Ps. 4, 7, 92 ; so Petr. Sat. 8 ; Lampr. Elag. 9 ; cf, peculiatus. II. Trop., That which belongs to one's self, one's own : sine ullo ad me peculio veniet 1 without any thing for myself, Sen. Ep. 12 L peculOT; ari, v. dep. n. [peculium] To dejrand the public, to embezzle the public money, to peculate : Flor. 3, 17. peCUUia (° n the oldest inscrr., also written PEQVNIA, and likewise PEQV- DES, PEQVLIVM), ae,/. [pecus : "pecus : a quo pccunia universa, quod in pecore pecuniatum consistebatpastorihus," Var. L. L. 5, 19, § 95 ed. Mttll. ; cf. Fest. s. v. PECVLATVS, p. 212 and 213] Property, riches, wealth. I. In gen.: "pccunia sacrificium fieri dicebatur, cumfrugum fructuumque cau- sa mola pura offerebatur in sacrificio, quia omnis res familiaris, quam nunc pe- cuniam dicimus, ex his rebus constaret," Fest. p. 245 et 244 ed. Mull. : SI FVRIO- SVS EST AGNATORVM GENTILIVM- QVE IN EO PECVNIAQVE EIVS PO- TESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50; ap. Ulp. Fraem. tit. 11, § 14 ; cf. Dirks. Transl. p. 320 sq. : QVI OORONAM PARIT IPSE PECVNIAVE EIVS VIRTVTIS ERGO DVITOR EI, Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5: pecu- niara facere, to accumulate property, Cic. de Div. 1, 49 : in alienam pecuniam inva- dere, id. Rose. Am. 2 : ut pecunia fortu- nisque nostris contentus sit, id. ib. 3 : fa- miliae aliquot cum mapalihus pecoribus- que suis (ea pecunia illis eat), etc., Liv. 29, 31. II. In partic, Money: praeaenti pe- cunia mercari aliquid, Plaut. Capt. 2, 2, 8 : pecunia numerata, Cic. Top. 13 : pecu- nia publica ex aerario erogata, id. Verr. 2,3,71: potestas pecuniae conficiendae, 1096 P E CU id. Agr. 2, 13 : pecuniam extorquere a civitatibus, id. ib. : pecuniam numerare alicui ab aerario, id. ib. : pecuniam publi- cam domum suam convertere, id. ib. : pe- cunias civitatibus distribuere . . . avertere atque auferre, id. ib. 2, 3, 73 : devorare pecuniam publicam, id. ib. 2, 3, 76 : pecu- niam alicui dissolvere, id. ib. 2, 3, 77 : sol- vere alicui, id. Att. 5, 21 : conferre ad sta- tuam, id. Verr. 2, 3, 77 : alicui conferre in usum ejus, id. Flacc. 23 : transferre in quaestum et fenerationem, id. ib. : defer- re alicui, id. ib. : credere alicui, id. ib. : gravi fienore occupare, id. ib. 25 : collo- catam habere, id. de imp. Pomp. 7: ex aerario exhaurire, ex vectigalibus redige- re, id. Agr. 2, 36 ; so, in the plur., pecu- niae exigere, capere. imperare, id. Pis. 16 ; pecunias auferre ab aliquo, id. Verr. 2, 3, 76, et saep. DIES PECVNIAE, the. day of payment, Inscr. Grnt. 207, 3. — Hence, 2. Personified, Pecunia, The goddess of Gain, Arn. 4, 132. Also, an epithet of Jupiter, Aug. Civ. D. 4, 21. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 69 and 261. pecumalis, e, adj. [pecunia] Of or belonging to money, pecuniary (post-clas- sical) : quaestus, Coel. Aur. Tard. 1, 5. pecuniariCj adv., v. pecuniarius, ad fin. pecuniaris, e, adj. [pecunia] Of or belonging to money, pecuniary (post-class, and rare for pecuniarius) : damnatio, i. e. to pay a fine, Macr. Dig. 48, 19, 10 fin., dub. {a,l. pecuniaria). — Hence pecuniar iter, adv., Relating to money, pecuniarily, Ulp. Dig. 47, 1, 3. pecuniarius, a, urn, adj. [id.] Of or belonging to money, pecuniary (quite clas- sical) : rei pecuniariae socius, in a money matter, Cic. Rose. Am. 40, 117; so, res, Tac. A. 6, 5 : praemia rei pecuniariae magna, great, rewards in money, Caes. B. C. 3, 59: lis, Quint. 6, 1, 50: quaestiones, id. 12, 1, 26 : poena, Ulp. Dig. 3, 1, 1 med. : condemnatio, to pay a fine, Paul. ib. 42, 1, C. — II. Subst. : "pecuniarius, xpnuaTia- rr'is," Gloss. Gr. Lat. — Adv., pecuniarie, i. q. pecuniariter, Dig. 16, 2, 10. Pecunidla; ae, m. dim. [id.] The sur- name of one P. Aureiius in the first Punic mar, Val. Max. 2, 7, n. 4. pecuniOSUS; a, um, adj. [id.] That has much money, moneyed, rich, wealthy : I. Lit. (good prose) : turn erat rea in pe- core et locorum possessionibus, ex quo pecuniosi et locupletes vocabantur, Cic. Rep. 2, 9 : homines copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi. id. Rose. Com, 15 : feminae pecuniosiores, Suet. Aug. 25 : homo pecuniosissimus, Cic. Verr. 2, 5, 9. — II, Transf, That brings money, gain- ful : artes, Mart. 5, 56. 1. pecus, pecoris, n. Cattle, as a col- lective, a herd (opp. to pecus, pecudis, a single head of cattle) : I, L i t. : A. I n gen. : bubulum pecus, horned cattle, Var. R. R. 2, 12 ; so, ovile, sheep, Col. 1 prooem. : caprile, id. ib. : pecus majus et minus . . . de pecore majore, in quo sunt ad tres species natura discreti, boves, asini, equi, Var. R. R. 2, 1, 12; so, equinum, a stud, Virg. G. 3, 72 : setigerum pecus, the bristly herd, i. e. the herd of swine, Ov. M. 14, 288 : flammatum pecus, the thirsty steeds, Stat. Th. 4, 733: volatile pecua, fowls, hens, Col. 8, 4 : ignavum fucos pecus a presepibus arcent, i. e. the drones, Virg. G. 4,168; so of bees, Col. 9, 8, 6. Of fishes: omne cum Proteus pecus egit altoa viaere montes, Hor. Od. 1, 2, 7; cf, aquatile, Col. 8, 17. B. In partic., of sheep, Small cattle, a flock : pecori et bubus diligenter eub- sternatur. Scabiem pecori et jumentis cavcto (shortly after, frondem substerni- to ovibns bubusque), Cato R. R. 5, 7 : boni pastoris est pecus tondere non deglubere, Tiber, in Suet. Tib. 32 : balatus pecorum, Virg. G. 3, 554 ; Plin. 8. 47. 72. II, Transf. : A. Of a single animal: inque pecus magnae eubito vertare paren- tis, the young lion, Ov. Ib. 459. B. Contemptuously or as a term of abuse, of persons, Cattle: mutum et tur- pe pecus, Hor. S. 1, 3, 100 : o imitatoree, aervum pecus, id. Ep. 1, 19, 19 : simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora, Ca- tull. 63, 13. 2. peCUS» udis, /. (masc. : pecudi ma- PE D A rito, Enn. in Prise, p. 659. — In the plur. collat. form, neuir., pecuda, Att., Sisenn., and Cic. in Non. 159, 11 ; v. in the follg.) [pecu, pecus, oris] A single head oj cattle, a beast, brute, animal, one of a herd (opp. to pecus, pecoris, cattle collectively ; dif- ferent from animal, which includes man alao). I, Lit. : A. In 8 e n. : Neptuni pecudea, terrestres pecudes, Plaut. Ps. 3, 2, 45: squammigerum pecudes, the fishes, Lucr. 2, 345 : genera pecudum ferarum, Var. R. R. 2, 1 : anates buxeis rostria pecudes, Var. in Non. 460, 9 : qua pecude (sc. sue) nihil genuit natura fecundius, Cic. N. D. 2, 64 : quantum natura homini8 pecudi- bus reliquisque bestiis antecedat, domestic animals, id. Off. 1, 30: ista non modo homines, sed ne pecudes quidem mihi passurae esse videntur, id. Cat. 2, 9 ; id. Att. 1, 16. — In the plur. n., pecuda: va- gant, pavore pecuda in tumulis deserunt, Att. in Non. 159, 11 ; Sisenn. ib. 17 : quum adhibent in pecuda pastores, Cic. Nep. fragm. ap. Non. 159, 13. B. In partic.: 1, A head of small cattle, one of a flock : at variae crescunt pecudes armenta feraeque, Lucr. 5. 229. — 2. A sheep: hoedi cornigeras norunt ma- tres agnique petulci balantum pecudes, Lucr. 2, 367 ; Ov. F. 4, 903 : pecus et cap- rae, Plin. 24, 11, 53. II. Transf., As a term of reproach for an ignorant, stupid, filthy person, A beast, brute: istius, pecudis ac putidae carnis consilium, Cic. Pis. 9 : istius impu- rissimae atque intemperantissimae pecu- dis sordes, id. ib. 29 ; id. Phil. 8, 3. 3. peCUS» us, m., i. q. 1. pecus, Lucil. in Cell. 20, 8, 4. * pecusculum, i, *■ dim. [1. pecus] An animalcule : Juvenc. 2, 593. + peda, ae, /. A footstep : " peda ves- tigium humani praecipue pedis," Fest. p. 210 ed. Mull.: "peda, pedalura, ixvos," Gloss. Philox. pedalioU; ii, n - -A plant, called also proserpinaca, App. Herb. 18. pedalis, e. adj. [pes] Of or belonging to the Jbot, foot-: j. In gen.; hence, subst., pedalis, ia, /. (sc. aolea), A slipper, Petr. 56 — H, In partic., Of the she of a fool, of a .foot, as a measure ; a foot in length, breadth, thickness, etc.: 60l mihi videtur quasi pedalis, a foot in diameter, Cic. Acad. 2, 26 ; cf. Sen. Q. N. 1, 3 : trans- tra ex pedalibus in latitudinem trabibus, Caes. B. G. 3. 13 : longitudo, Col. 4, 7, 3 : crassitudo, Plin. 17, 8, 4 : altitudo, id. 20, 22, 91 : spatium, Col. 4, 16, 2 : intervalla, Plin. 21, 4, 10 : sulcus, id. 17, 20, 33. pedamen, i"K and pedamen- tum, i, "■ [L pedo] A stake ov prop, with wnich trees and vines are supported: quibus stat recta vinea, dicuntur pedamen- ta: quae transversa junguntur, juga . . . Pedamentum fere quatuor generum, etc., Var. R. R. 1, 8 ; Col. 4, 1 ; id. 4, 26 ; id. 4, 30 : pedaminibus annexae vites, id. 5, 4 ; Plin. 17, 20, 34. pedaneus, a, um, adj. [pes] Of the she of a. foot, afoot in length, breadth, etc. : I, Lit. (so very rarely): p. rudus indu- cere, afoot thick, Pall. 6, 11, 2 : pedanei ra- muli, Sol. 2. — II. Transf: A. Pedanei judices, Petty judges that tried only tri- fling cases (perh. so called becauae they had only a low seat and no tribunal) : Ulp. Dig. 3, 1, 1, § 6 ; so id. ib. 2, 7, 3 ; Paul. ib. 48, 19, 38, § 10; cf. Psendo-Ascon. ad Cic. de Div. in Caecil. 15. — B. Pedanei sena- tori's, for pedarii senatores. Gell. 3, 18 7m. PedailUS; a, um, v. 2. Pedum, no. II. pedariUS, a, um, adj. [pes] Of or be- longing to the foot, foot- ; transf. I. peda- rii senatores, those senators who hod not yet. been entered, by the censors on the list or roll of senators, and who had no vote of their own, but could merely sig.ntf-: •&%& angi-ii. !cj,!>z!_ qfsnoikaiy "J/ar. in Gell. 3, 18; :l Tin:. A. 3, 65. Alfco Hbs., pedarii, orum, m. : Cic. Att. 1, 19 ; id. ib. 1, 20 :' pe- daria seutentia, the opinion of a senator pedarius, Laber. in Gell. 3, 18 fin, (me. reg., pedarii, perh. more correctly). IS Of the she of a foot, a foot long, broad, etc. : EX TiGNO PKDAIUO, 1. c. afoot wide. Lex. Puteol. ap. Grut. 207, 2, Pcdasa, orum, and Pcdasum, ', "• P E D E Ylfiiaaa and IliiSaoov, A city in Carta, Liv. 2), 30, 3 ; 1'lin. 5, 29, 39 (perh. two different cities in Caria). * pedatim. "^ - [v es ] F° ot by foot, onejuot after another : leo tantum et ca- meius (gntdiUDtur) pedatim, lioc est, ut sinister pes non transeat dextrum sed eubsequatur, Plin. 11, 45, 105. 1. pedatura. ae, / [id.] The space or extent of a jool : Veg. JUL it, 8 ; laser. Grut 896, 14 ; so Inscr. ap. Don. 168, 1 ; np. Don. cl. 13. n. 29. 2. pedatura. ae,/ [l.pedo] A prop of a fine : ViNEAE, lnscr. Grut. 215, 2. 1. pedatus, a, urn, v. 1. pedo, no. II 2. pedatUSi us (collat form of the abl.sing., pedato, Cato ; v. in the foils.) m. [1. pedo J An attack, a charge against an enemy (iin ante class, word) : nisi ped- atu tertio cmnes afilixero, Plaut. Cist. 2, 1, 50 ; for which, igitur tertio pedato no- bis bellum fecere, Cato in Non. 64, 20 ; cf., '• tertio pedatu, Tpirn Trtpt &*t," Glos9. Phil.; and, " ptdaio positum pro repetitu vel ac- cessu quasi per pedem, sicuti nunc vulgo dicilur tertio pedato," Non. 64, 16 sq. ; Cato in Non. 64, 20 ; id. in Charts, p. 191. pedeplana. orutn, n. (sc. loca) [pes- phmuti] Kooms on the ground-floor (post- class.) : Cod. Theod. 7, 8, 13. pedepressim. adv. [pes-premo] Cautwusty : "ptdutnlim et pedepressim dictum est caute, quasi lenta et tarda itio- ne," Non. 29, 3. pedes* it" 6 ' m - [P es ] One that is or goes on fool : LI" gen. : etiara si pedes incedat, on foot, afoot, Liv. 28, 9, 15 : quum pedes iret in hostem. Virg. A. 6, 881 : sil- va pedes errat in alia. Ov. M. 14, 364 ; Curt. 8, 1. TT , Inpartic. : A. A foot-soldier : postulavit ne quem peilitem ad colloqui- um Caesar adduceret, Caes. B. G. 1, 42 : equitum et peditum copiae, foot-soldiers, foot, Pompei. in Cic. Att. 8, 12, C, 1. — Also, 2. Collect., in the sing.. Fool-sol- diers, infantry : cum pedes concurrit, Liv. 30, 34 : simul pedes, eques, classis apud praedictum amnem convenere, Tac. A. 1,60; id. Hist. 4, 70.— And, 3. Transf.: equites pedites, as a general designation for The entire people : Cic. Leg. 3, 3 : om- nes cives Romani equites peditesque. Liv. 1, 44 : Romani tollent equites peditesque cachinnum, Hor. A. P. 113. Also, in the sin,?. : Plaut. Poen. 4, 2, 10. B. A land-soldier (opp. to a marine, classicus) : peditum expeditiones, Veil. 2, 121. pedesterj WSi tre, adj. [id.] On foot, thai goes, is dune, etc., on foot, pedestrian : 1. Lit.: gratior illi videtur statua pedes- tris futuin, quam equestris, Cic. Phil. 9, 6 : equestres et pedestres copiae./otXsoMiers, infantry. Cic. Fin. 2, 34, 112; 60, copiae, Caes. B. G. 2, 17, et al. ; Tac. H. 2, 11/rt. ; so. pedester exercitus, Nep. Eum. 4, 3 : pedestre scutum, of a fool-soldier, Liv. 7, 10 : pugna, id. 22, 47 ; so, proelium du- plex equestre ac pedestre commisit, Suet. Dom. 4 : pedestris acies, Tac. A. 2, 17. — 2. In the plur. subst. pedestres. Fool-sol- diers, Just. 11, 9. — 3. " Pedestria auspi- cia nominabantur, quae dabantur a vulpe, lupo. equo, ceterisque animalibus quad- rupedihus," Paul, ex Fest. p. 244 ed. Mull. B. Transf., On land, by land: pedes- tres navalesque pugnae. Cic. de Sen. 5 : pedestria itinera, the roads by land, Caes. B. G. 3, 9 ; cf. id. B. C. 2, 32 : transitus, Plin. 3, 11, 16 ; Mart. Spect 28. II, Trop.,liketheGr.T7£C s,J\'ot rising aboce the ground, not derated ; of style : A. Written in prose, prose (not in Cic.) : Plato multum supra prosara orationem et quam pedestrem Graeci vocant sur- git, Quint. 10, 1, 81 : pedestres historiae, Hor. Od. 2, 12, 9. B, Plain, common, without poetic flights, without pathos, prosaic : sermo, Hor. A. P. 95: Musa. id. Sat 2, 6, 17 (for which, sermones repentes per humum, id. Ep. 2, 1. 251): opus. Aus. Ep. 16, 78: fabulae, Tcr. Maur. p. 2433 P. pedetentim (pedetemptim), adv. [pestendo : qs. by stretrhin» out the feet, cf. Doed. Syn. 3, p. 98 ; hence] Step by step, slowly: *|. Lit : pedetentim et se- date nisu, Pac. in Cic. Tusc. 2, 21, 48. PE DI 11 . Trop., By degrees, gradually, cau- tiously (quite class.) : sensira et pedeten- , tim. Lucil. in Non. 29, 7 ; cf. Cic. de Off. 1, 33. 120 : pedetentim et gradatim acces- sus, id. Fam. 9, 14, 7; cf., paulatim et ut dicitur pedetentim interrogando, Quint i 5, 7, 20 : timide et pedetentim istuc de- scendunt Cic. Quint. 16 ; cf., caute pede- : tentimque omnia dicere, id. Cluent. 42: viam tentare, Cato in Charis. p. 190 P. : di bene vortant quod asas ! pedetentim tamen, Ter. Ph. 3, 3, 18.— In the Comp. : pedetemptius tibi consulam, M. Aur. in Front. Ep. ad M. Caes. 3, 2. Pedianus. i. v - Asconius. Pediatiaj ae, /. A nickname of the Riiman knight J. Pediatius, on account of his unnatural lust, Hor. S. 1, 8, 39. pedica- ac, /. (pes) A shackle, fetter, or chain for the feet, a springe, gin, snare: I. Lit: Plaut. Poen. 3, 1.10; Liv. 21, 36: tunc gruibus pedicas et retia ponere cer- vis, Virg. G. 1, 307 : quid, si pedes pedi- ; cis coarctentur ? App. Flor. p. 78 Oud. — B. Trans f., of the spider's web : Plin. ; 11, 24, 28. H T r o p., A shackle,fettcr (post-class.) : amoris, App. M. 2, p. 95 Oud. : nuptiales, id. ib. 6. p. 182. * pedicellus. •• m - dim - [pedicuius] a ( little louse: Petr. 57 dub. (al. peduclum). pedicinus, i. ">• [pes] The foot of a press: Cato R. R. 18, 3. pediclus. v. pedicuius. pedlCOSUS. a, um, adj. [pedis] Full I oflitx, lousy: Titin. in Fest. s. v. PEDI- BVS, p. 210 ed. Mull. pedlcularis, e, adj. [pedicuius] Of or belonging to lice, pedicular .- herba j pedicularis, louse wort (so called because i it kills lice), Col. 6, 30. 8 ; v. pedicularius : j morbus, the lousy distemper, phthiriasis, Serv. Vir». G. 3, 564. 1. pedicularinsi a , um, ai f [id-] Of or belonging to lice, pedicular: sta- 1 phis agria, quam herbam pediculariam ' quidam vocant, quod pediculos necat, j louse-wort. Scrib. Comp. 166. 1 2. -nedlcularlus) ". m - tmvrova- ' pioz. One who pressed the scabellum with ■ his foot, qs. a lime-marktr, Gloss. Philox. ^pedlCulatlOj'/'ltepi'iG'iS. Gloss. Phil. pediculo. are, (p6etp-^a, Gloss. Phi- lox pediculosus, a, um, adj. [pedicuius] Full of lice, lousy: Mart. 12, 59. pedicuius (pediclus), i. m. dim. [pes] A tittle fool : I. Lit.: Plin. 9, 28, 44 : Paul. Dig. 34. 2, 33. B. Transf.: £. The foot-stalk or pedi- cle of a fruit or leaf: pediculi Punicorum, ! Col. 12, 44, 2; so, uvarum. id. 12. 43, 1: pediculo brevi sunt folia oleae, Plin. 16, 24. 38 : fungorum, id. 22, 23, 47. B. A louse: qui inter pilos palpebra- rum pediculi nascuntur : id tjjBetpiactv Graeci nominant. Cels. 6, 6, 15 ; Plin. 29, I 6, 38: ocimi cibus pediculos facit, id. 20, ' 12.48; Col. 8, 7: — pediculi terrae, another ! name for the scarabaei terrestres, Plin. 30, , 5, 12, § 39 : pediculi (marini), id. 32, 7, 25 ; id. ib. 8, 28. — In the form peduculus, Pe- lag. Vet. 7 med. ; cf.. "peduculus, m - = lMyu«n>s ■ L PEJU I ne winged horse of the Muses, who sprang from the blond of Medusa when sfte was slain, and with a blow of his hoof caused the fountain of the Muses (Hippocrene) to spring from Mount Helicon. Bellerophon afterward caught him at the fountain of Pi- rene, near Corinth, and, with the aid of his hoofs, destroyed the Chhnaera. But when Bellerophon wished to fly on the back of Peg- asus to heaven, the latter threw him off and. ascended to the sides alone, where he was changed into a constellation, Ov. M. 5, 785 ; 5, 262 sq. ; id. Fast. 3, 458 ; Hor. Od. 4, 11, 27 ; Hyg. Fub. 151 ; Astr. 2, 18.— Applied in jest to a swift messenger : Cic. Quint. 25 Jin. — Of winged horses in gen. : Plin. 8. 21, ISO ; cf. Mel», II, 6. B. Derivv. : 1, Peg-aSClUS, a, um, adj., Pegasean, i. e. poeac : melos, Pers. praef. 14. 2.. Peg-aseuS) a, ">". adj., Of or be- longing to Pegasus, Pegasean : volatus, Catull. 55, 24 : habeuae, Claud, in Ruf. 3, 262 : aquae, Hippocrene, id. Epigr. 5, 4. — Pegaseum stagnum, a lake in Ionia, Plin. 5, 27, 31 : aetas Pegaseo corripict gradu, i. e. with rapid step, Sen. T road. 385. S.Peg'asis. idis,/., Of Pegasus: Pe- gasides undae, the waters of Hippocrene, the fountain of the Muses, Ov. Tr. 3, 7, 15; so, unda, Mart. 9, 59. — Subst., Pegasides, The Muses : Ov. Her. 15, 27 ; so Prop. 3, 1, 19. — Pegasis, Tdis, /. (trayy), A fountain- nymph: Pegasis Oenone Phrygiis celeber- rima silvis, Ov. Her. 5, 3. II. PeffaSUS; i. m > A celebrated jurist in the reign of the Emperor Vespasian, Dig. 1, 2, 2,_§ 47 ; Juv. 4, 77.— B. Deriv., Pe- gasianUr, a, um > udj., Prgasian : sena- tus consultum, Justin. Instit. 2. tit. 23. t pege> es, /. = nnyn, A fountain : Prop. 1, 20, 33. i pegHia» atis, n. = nrjyua, A fixture ■made of hoards, for use or ornament, be- longing to a house: I, I n gen.: atrio- ram pegmata, Aus. Epigr. 26; Ulp. Dig. 33, 7, 12. II. ^ n partic. : A. A book-case: Cic. Att. 4, 8, a Jin. B. A piece of wooden machinery in the theatre, which rose and sank, opened and shut of itself, and with which players were suddenly raised aloft : .Sen. Ep. 88 ; Plin. 33, 3, 16: si automatum vel pegma vel quid tale aliud parum cessisset, Suet. Claud. 34; Phaedr. 5, 7, 7 ; Juv. 4, 122; Mart. 8, 33 ; Vop. Carin. 19. pegmariS) e, a <'j- [pegma] Of or 6c- longiug to the pegma or theatrical ma- chine: pegmares gladiatores, Suet. Calig. 26 dub. pejeratlO; onis, /. [pejero] Perju- ry : Sidvian. Gub. D. 4, 16. pgjerOj or, m the orig. form, perjiiro (also perjero, Plaut. True. 1, 1, 9), avi, atum, 1. v. v. and a. [pcrjuro] To swear falsely, to forswear or perjure one's self: I, Lit. : non enim falsum jurare pejerare (nl. perjurare) est. sed quod EX ANIMI TVI SENTF.NTIA juraris, sicut verbis concipitur more nostra, id non facere perjurium est, Cie. OH'. 3, 29 ; cf., ilium verbis conceptis pejerasse, id. Cluent. 48; so Plaut. Asin. 3, 2, 16; Quint. 5, 11, 13; id. 5, 6, 2; Cic. Rose. Com. 16; so, qui facile ac palam mentitur, pejerabit, Quint. 5, 10, 87; Mart. 7, 20:— per consulatum pejerat Vatinius, by the consulship, Catull. 52,3; so too with the arc.: Stygias qui pejerat undas, by the waters of the Styx, Luc. 6, 749. — Poet. : bellum pejerans, oath- breaking, treaty-breaking war, Stat. S. 4, 3, 4. — (ft) Poet, in the /Mr*, perf pass. : jus pejoratum, a false oath (analog, to jus ju- randum), Hor. Od. 2, 8, 1 : et perjuratos in mea damna deos, ojfended by perjury, Ov. Am. 3, 11,22. II. Trans f, in gen., To lie (Plautin.) : jjerge : optime hercle perjuras, Plaut. Pocn. 2, 34 : da pignus, ni nunc perjures, id. ib. 5, 4, 72 ; id. Merc. 3, 1, 42. pejuv, us > v - malus. pejorOi «re [pejor] v- a. and n. (a post -classical word) 1, Act., To render worse : statum sunra pejorare, opp. to ineliorcm facere, Paul. Sent. 2, tit. 18. — II Neu.tr., To grow worse: pejorans mor- bus, Coel. Aur. Acut. 2, 1; Tard. 2, 17!«. PC] US, a '^'- Worse; V. male. * J 1098 PEL E pel . . . ' n composition before 1, i. q. per . . . pelage, n. pi. The sea ; v. pelagus. pelag'ia, ae, v. pelagius, no. II., A. t peiaglCUS* a, um, adj^= m\a) iKi'n, Of or belonging to the sea, sea- (pure Lat., marinus) : plsces, Col. 8, 17_/e«. pelagi «m< "> v - pelagius, no. II., B. 'pelaglUSi a, um, adj. = tfekiyios, Of or belong ing to the sea, sea- (pure Lat., marinus) : pelagii greges piscium, Var. R. R. 3, 3, 10 : pelagiae eonchae, sea-mus- cles, Plin. 9, 29, 46 : cursus, Phaedr. 4, 20, 7 : matrona ornata phaleris pelagiis, i. e. with pearls and corals, P. Syrus in Petr. 55. — II, Subst. : A. pelairia, ae,/.. A kind of pearl-muscle: Plin.. 9, 37, 61. — B. pela- glum, ii, n., Purple color: Plin. 9, 38, 62; so id. 9. 40, 64. Pelag , dneS) um ," J '.neAayi5v£S, Apeo- pie of Macedonia, the later Paeonians, Liv. 45, 30.— n. Deriv.. PelagTOnia, ae./, A district and cilyof the Pelagouiaus, in the north of Macedonia, Liv. 26, 25; 31, 28; 39 ; 45, 29. t pelagfUS) i (plur. Grace, pelage, Lucr. 6, 6^0 ; ace. to some, also, 5, 36, where, however, pelagi is the better read- ing; cf., on the Gr. plur. form, Ruddim. 1, p. 149, not. 50; Schneid. Gramm. 2, p. 309), n. = TTt'Aa, of, The sea (poet, and in post- Aug. prose for the Lat. mare) : fervit aes- tu pelagus, Pac. in Cic. de Or. 3, 39 : in pelago, Lucr. 4, 433 : pelagus tenuere ra- tes, the open sea, the main, Virg. A. 5, 8 : pelago dare vela patenti, Virg. G. 2, 41 : qui fragilem truci Commisit pelago ra- tem, Hor. Od. 1, 3, 11: pelago terraque pericula passus. Ov. Tr. 3, 2, 7 : lustrare pelagus, Val. Fl. 3, 608; Plin. 9, 10, 12: saeviente pelago, Tac. A. 15, 46 : vortices pelagi. Just. 4, 1 : nantes lubrico pelagi, Val. Max. 3, 2, 10. "II. Transf., poet., A swift stream, a flood: pelago premit arva sonanti, with a rushing flood, Virg. A. 1, 246. t pelamisi idis, and pelamys, yd-is, /. = nyXopis and irn^ap- 5, A young tunny- fish (before it is a year old, afterward called thynnus), Plin. 9, 15, 18 ; 32, 11, 53 ; Juv. 7. 120. Pclasgi; orum, m., TlyXaayoi, The oldest inhabitants of Greece, who were spread likewise over a part of Asia Minor, and over Crete, Laiiiim, and Elruria, Serv. Virg. A. 2, 83 ; 8, 600 ; Mel. 1, 16 ; 19 ; 2, 2; Plin. 3, 5, 8— II. Transf., poet, for Greeks : quern . . . Pelasgi . . . Demisere neci, Virg. A. 2, 83: so Ov. M. 12, 19; 13, 13 ; 14, 562 ; id. Fast. 2, 281, et al. II. Derivv.: A. Pelasgia, ae, /.: 1. An old name of the Peloponnesus, Plin. 4, 4, 5.-2. A district of Thessaiy, Plin. 4, 7. 14.— 3, The Isle of Lesbos, Plin. 5,31, 39. B. Pelasgias, adis, adj. /., Pelas- gian, poet, tor Grecian : Pelasgiades ur- bes, Ov. Her. 9, 3. C. Pelasgis, idis, adj.f., Pclasgian, poet, lor Grecian, Lesbian : P. Sappho, Ov. Her. 15, 217. D. Pelasg'HS. a, um, adj., Pclasgi- an, for Grecian : quum veter occubuit Priamus sub Marte Pelasgo, Enn. Ann. 1, 23 : pubes Pelasga, Virg. A. 9, 154 : ars, id. ib. 2, 152 : quercus, Dodonean, Ov, A. A. 2, 541 : laurus, Plin. 15. 30. 39. t pelecanus and pelicanus, }, m. = TreXtKtu', TitXtKas, -c\tKui>u$, A pelican, Hier. in Psalm. 10L. t pclecinon» i. "■ = ircAcKinoS, A kind of sun-dial in the shape of a two-edged axe, Vitr. 9, 9. t pelccinos, U m. = ntXcKivos, Hatch- et-vetch, a weed that grows among lentils, Plin. 18, 17, 44, § 155. Collat. form, pcle- cinn. Not. Tir. p. 168. PelciUS) ". um > v - Peleus, no. II., A. peiethronia) ac, v. the follg. art. Pelcthronius. a, um, adj. Of or belonging to a region of Thessaiy inhabit- ed by the Lapithac and Centaurs, Pelelhro- niau : Lapitha, Virg. G. 3, 115 : antra, Luc. 6, 386 : pinus, a spear cut on the Pth.thro- nian mountains, Stat. Th. 2, 593 : Peie- thronia citharn, of Achilles (because he, a native of Thessaiy, had learned of Chiron the Thesealian to play the cithara), Auct. Priap. 17 :— peiethronia, ae, /., Centaury, App. Herb. 34. PELL PeleuS) ci and eos (gen., Peleos, Val. Fl. 1, 131.— Ace, Pelea, Hor. Od. 3, 7, 17. — Voc, Peleu, Catull. 64, 26; Hor. A. P. 104.— Abl., Peleo, Cic. de Or. 3, 15, 57), m„ YlnXe'f, A king of Thessaiy, son of Aca- ens, brother of Telamon, half-brother of Phocus, husband of Thetis, father of Achil- les, and a sharer in the expedition of the Argonauts, Hyg. Fab. 14 ; Ov. M. 11, 221 ; Catull. 64, 19; Hor. A. P. 96; Val.Fl. 1, 131. II. Derivv. : A. Peleius, a, um, adj., Peteian, poet, for Achillean. : tacta, Sil. 13, 803: virgo. of Achilles (Briseis), Stat. Ach. 2, 210.— B. PelldeS) «e> m -. The son of Peleus, i. e. Achilles : Ov. Her. 8, 83 : Pe- lidae currus, Virg. A. 12, 350 ; Hor. Od. 1, 6, 6 : lites inter Peliden et inter Atriden, id. Ep. 1. 2, 12 ; Ov. M. 12, 605. Pelia» ae, v. 2. Pelias, ad ink. Peliacus- a, »i v. Pelion, no. II., A. 1. Pelias, adis./ : I. O/or belong- ing to Pelias ; v. 2. Pelias, no. II. — H. Pe- lias, adis, /., Of or belonging to Pelion ; v. Pelion. no. II., C. 2. Pelias (nom., Pelia, Sen. Med. 201; 276), ae, m., llsXiac, A king of Thessaiy, sou of Neptune and the nymph Tyro, broth- er of Neleus, half-brother of Aeson, and fa- ther of Acaslus. Being appointed by his brother Aeson guardian to the lattefs son Jason, he sought, when Jason grew up, to rid himself of the charge by inciting him to join the Argonantic expedition. After Jaso?i } s return, Pelias was slain by his own daughters, at the artful instigation of Me- dea, Ov. M. 7, 304 ; Hyg. Fab. 24 ; Enn. in Cic. de Or. 3, 58, 217; Val. Fl. 1, 22, et saep.— II. Hence PeliadeSj The daugh- ters of Pelias, who, at the instigation of Medea, who had promised to restore him to youth, cut him to pieces, and boiled him in a caldron : Phaedr. 4, 7, 16 ; cf. Hyg. Fab. 24. pelicanus, v. pelecanus. PelldeS- ae, v. Peleus, no. II., B. PeligTlii orum, m. A people of Cen- tral Italy, contiguous to the Frenlani and Marrucini, descendants of the Sabines, in the mod. Abruzzo citeriore, Caes. B. C. 1, 15 ; Liv. 8, 6 ; 9, 41 sq. ; Mann. Ital. 1, p. 498 ; Abeken, Mittelitalien, p. 91 ; Nie- buhr, Gesch. 1, p. 100 sq. : — in Pelignos prohcisci, into the Pelignian territory, Liv. 8, 6 ; so, in Pelignis, in the country of the Peligni, Plin. 11, 14, 14. H. Deriv., pe- lignuSi a, um, adj., Of or belonging to the Peligni, Pelignian : Peligna cohors, Enn. Ann. 8, 5 : miles, Ov. F. 3, 95 : fri- gora, Hor. Od. 3, 19, 8 : Peligni ruris alum- nus, i. e. Ovid, who was born in the Pe- lignian city of Sulmo, Ov. Am. 3, 15, 3 ; ci. id. ib. 8 : Pelignae anus, i. e. sorceresses (because the Pelignians, as neighbors of the Marsians, were reputed to practice sorcery), Hor. Epod. 17, 60. t Pelina, ae, /. A goddess of the Pe- lignians, Inscr. ap. Mur. 99, 3; 367, 1. Pelion, ii, n. (masc. collat. form, Pe- lios. Plin. 4, 8, 15. — Pelio, scanned as a dissyl. per syniz., Sil. 3, 495), LyXiov, A high mountain in Thessaiy, a continuation of Ossa, now Petras, Plin. 2, 65, 65 ; Virg. G. 3, 94 ; Ov. M. 12, 513 ; 1, 155. II. Derivv. : A. PeliaCUS, a, um, adj., Of or belonging to Pelion : vertex, Catull. 64. 1 ; so, apex, Ov. F. 1, 308 ; and, juga, Stat. Ach. 1, 321 : trabs, i. e. the Argo (because built of timber from Pelion), Prop. 3, 22, 12 ; also,^ P. carina, Val. Fl. 8, 417 ; cf. also, P. cuspis, of Achilles, cut on Pelion, Ov. M. 12, 74 ; so, axis, the chariot of Achilles, Sen. Troad. 414. B. PeliuS) a, um, adj.. Of or belong- ing to Pi lion, Pelian: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22. 34 ; so, in im- itation, nemus, Phaedr. 4, 7, 6. C. FeliaSi adis, /., That comes from Pelion : Pelias hastn, the spear of Achilles (because its shaft came from Pelion), Ov. Her. 3, 126 : pinus, the Argo, Stat. Th. 5, 335 : — Pelias, abs. for a spear, Auct. Pan. ad Pis. 165. Pelia, ft", nnci Pelle, cs, /, UiWa, A city of remote antiquity in Macedonia, the birthplace of Alexander the Great, now Pilla, Plin. 4, iO. 17; Liv. 44, 46; 36, 7; 42,51; Cic. Att. 3, 8, 2. —II. Deriv., Pel- lacus, a. um, adj., Of or belonging to Pelia, Pcllaean: A. Lit.: unus Pellaeo juveni non sufficit orbis, i. e.for Alexan- PELL der, Juv. 10, 168 ; also, ductor, Luc. 3, 233 : tvrannus, Mart. 9, 44 : Pellaeus Eoum qui domuit Porum, Claud. II. Cons. Honor. 373: Pellaeo ponte Niphaten ndstrinxit, Sil. 13, 765 : Pellaei proles vesana Philip- pi, Luc. 10, 20.— B. Trans f. : 1. Mace- donian : gladius, Luc. 9, 1073: sarissae, id. 8, 298 : aula, Claud. IX. Cons. Stil. 32. 2. Because Alexander founded Alex- andria, in Egypt, Alexandrian : Pellaeae arces, Luc. 9, 153 : mnri, id. 10, 511 : gula, because the Alexandrians were famous I gourmands, Mart. 13, 85. — And, 3, In a gen. 6ense, Egyptian : Pellaei gens fortunata Cauopi, Virg. G. 4, 287: puer, i. e. Ptolemy, Luc. 8, 007; also, rex, id. 9, 1016; cf., diadema, id. 5, 60: ecep- tra, Sil. 11, 383 : domus, the palace of the Ptolemies, Luc. 8, 475. pellacia. ae, /. [pellax] An allure- ment, enticement, blandiskmeal : I, I n gen. (poet. and. very rarely; pern, itirai. ■fpnu. far in Virj. C 4, 44-j, falkeia is the critically correct reading; v. Wagner, ad loc.) : placidi pellacia ponti. Lucr. 5, 1002. — IIi ' " partic, Seduction (post-class.) : Jovialis monumentum pellaciae, Am. 5, 171 ; id. 4, 147. PellaeuS) a . um, v - Pelln, no. II. pellariuS) "i "i. [pellis] One that pre- pare skins, a furrier (a post-class, word ; I cf. Var. L. L. 8, 30, § 55 ed. Miill.) : Firm. Math. 4, 7; cf., "pellarius, irsWopdtpoS," Gloss. Philox. pellax» acis, adj. [pellicio] Seductive, deceitful (poet, and post-class.): invidia pcllacis Ulixi, Virg. A. 2, 90; Arn. 5, 188. pellcatus. n, urn, adj. [pellis] Cloth- ed iu it skin or skins: Paul. Nol, carm. 17, 243 dub. (al. pilentus). pcllccebrac. v. perlecebrae. * peiicctlO. onis, /. [pellego] A read- ing through : Cic. Att. 1, 13, 1 (al. per Icctionem). pcllectUSi "■ ™, Part., from pellicio. ^pelldg"Oj ere, v. perlego. Pelleiie, es, /., ncMiirn, A city of Aehuia, on the Gulf of Corinth, between Sic- yon and Aegira, Liv. 33, 15. — ||, De- rivv. : A, Pcllcnacus. % «m> adj., Pclhuiritt : hence, subst., Pellenaei, drum, m., Tin inhabitants of Pellcne, Plin. 4, 5, 6. — B. Pcllencnsisi e, adj., Pelle.nian: ager, Liv. 33, 14 : Timocrates, of Pellene, id. 34. 29. Pcllendones and Pelcndoncs. tun, in. A Celtiberian people, Plin. 3, 3, 4 ; 4. 20, 34 ; Inscr. Grut. Ill, 5. vpclicsuina^ ae, /. A shop in which skins or /tides were dressed and sold, a furrier's shop, a leather-dresser's shop, a leather-shop: Var. L. L. 8, 30, § 55 ed. Mull.: '• PELLES VMA (leg. PELLESVI- NA) iJvpntiov (a tannery),'' Gloss. Philox. (The word seems to be composed of pel- lis-suo.) tpelleX; ieis, /., KaWaKiS, A kept mis- tress, concubine of a married man (usual- ly with the gen. of the wife whose rival she is). I, Lit. : " antiqui proprie earn pcllicem nominabant, quae uxorem habenti nube- bat. Cui generi mulierum etiam poena constihita est a Noma Pompilio hac lege : PELLEX ARAM IVNONIS NE TANGI- TO," etc., Paul, ex Fest. p. 222 ed. Miill. ; cf. Gell. 4. 3, 3 ; and. libra Memoriali-mi Masuritis scribit : Pellicem apud antiquos earn habitant, quae, quum uxor non esset, rum aliquo tamen vivebat eamque nunc vero nomine amicam, paulo honestiore coneubinam appellari, Paul. Di£t 50, 16, 144; Plaut. Cist 1. 1, 39; id. Merc. 4, 1, 24: filiae pellex, Cic. Clu. 70, 199 (also cited in Cic. Or. 30, 108) : tune eris et matris pollex et adultera patris? Ov. M. 10, 347 : — ilia Jovis niagni pellex metuen- da sorori, id. Her. 14, 95 : fugit (Medea) ulta pellicem. Ma v - a - [pellisj To cover over with skins: opercula vasorum, Col. 12, 39 : vas, id. 12, 46 : "pellicularr, hepua- rtonat, vKoScpiiaTi^av," Gloss. Philox. pelllg'eri era, erum, adj. [pellis-gero] Clod in skins or furs, Venant. Fort. 9, 5 (al. belligeri). Pellinaeuni. i, n - A city in Thes- saly, Liv. 36, 10; 13 ; 14 ; Plin. 4, 8, 15. Jjellinus. a, um, adj. [pellis] Made of skins: femoralia, Jul. Valer. res gest. Alex. M. 3, 28 J ed. Maj. pellio. onis. m. [id.] A furrier : supel- lex pellionis, Plaut. Men. 2, 3, 52 ; so Lampr. Alex. Sev. 24 ; Aurel. Arcad. Dig. 50, 66 fin. pellion. i>> "• A plant, called also daphnbides, App. Herb. 58. + pcllionarius; ", ">• [pellio] One who prtpared skins for the use of soldiers, a military furrier, lnscr. ap. Don. cl. 2, ■a. 1. pellirem galerum, quia fiebat ex pelle, Paul, ex Fest. p. 204 ed. Miill. pellis; ' s . /■ A skin, hide (of a beast), PELL whether on the body or taken off; a felt, pelt, etc. I. Lit. : Var. R. R. 2, 1, 6: rana rugo- sam inflavit pellem, Phaedr. 1, 23, 4 ; Col. 6, 13, 2 : nationes caprarum pellibus ves- titae, Var. R. R. 2, 11, 11; cf, quam tu numquam vides nisi cum pelle caprina, Cic. IN. D. 1, 29/«. : pelles pro velis, Caes. 15. G. 3, 13 : fulvique insternor pelle leonis, Virg. A. 2, 722: pelles pellicere, Plin. 24, 11,56: pelles Candidas conficere, id. 13,6. 13 : pelles colore aureo ducerc, id. 28, 9, 40. — Poet., of the human skin : frigida pellis Duraque, Lucr. 6, 1193 ; so Piaut Aul. 3. 6, 28 ; Capt. 1, 2, 32 -.—"pellem ha- bere Hercules tingitur, ut homines cultus antiqui admoneantur. Lugentes quoquc diebus luctus in pellibus 6unt" Paul, ex Fest, p. 207 ed. Miill. — Proverb.: detra- here pellem, i. e. to pull off the mask which conceals a person's faults, Hor. S. 2. 1, 64 : introrsum turpis, speciosus pelle decora, with a showy outside, id. Ep. 1, 16, 45 ; cf. Pers. 4, 14 : quiescere in propria pelle, to be content with one's own state or condi- tion, Hor. S. 1, 6, 22 (v. pellicula) : cani- nam pellem rodere, i. e. to speak ill of a slanderer, Mart. 5, 60. n. Trail sf. : A. ^ garment, article of clothing made of skin : Col. 1, 8 ; cf. Ov. Tr. 3, 10, 19: pes in pelle natet, in the shoe, id. A. A. 1, 516 ; Pers. 5, 140. B. A lent for soldiers (because it was covered with skins) ; usually in the phrase sub pellibus, in the camp : ut non multum imperatori sub ipsis pellibus otii relinqua- tur, Cic. Acad. 2, 2 ; Caes. B. G. 3, 29 .fin.. ^Caesar) sub peilibus hiemare constituit, id. B. C. 3, 13/». ; cf. Liv. 37, 39 : durare sub pellibus, id. 5, 2 : Tac. A. 13. 35 :— pelli- umnomina. for maki?ig shields, Cic. Pis. 36. C. Parchment : pellibus exiguis artatur Livius ingens, on little parchments, Mart 14, 190. pcllltllS. a , "m, tdj- [pellis] Cover- ed with skins, clad in skins : testes, i. e. the witnesses from Sardinia, where skins were used for clothing, Cic. Scaur. § 45; cf. pelliti Sardi, Liv. 23, 40 : patres, Prop. 4, 1, 11 : — pellitae oves, sheep which, for the sake of protecting their jive wool, were covered with skins, " Var. R. R. 2, 2, 18 ;" Hor. Od. 2, 6, 10 : habitus, garments of skin, Prud. Psych. 226. pellOj pepiili, pulsum, 3. (plusqnomp. pulserat, Amm. 30, 5 /7/.) v. a.. To beat, strike, knock any thing or at any thing ; to push, impel, propel. I. Lit: A, In gen. (so mostly poet.): pectora pellite tonsis. Enn. in Fest. s. v. TONSA, p. 356 ed. Mill]. : terrain pede, Lucr. 5, 1401 ; so, terram ter pede (in the tripudium), Hor. Od. 3, 18, 15: humum pedibus, Catull. 61, 14: fores, Ter. Ad. 4, 5. 4 ; so id. ib. 5, 3, 2 : spumat sale rate pulsum, Enn. Ann. 14, 6; cf, unda pulsa remis. Cic. Acad, fragm. ap. Non. 162, 30; so, vada remis, Catull. 64. 58 : (arbor) Ven- n's pulsa, Lucr. 5, 1095 : nervi pulsi, struck, Cic. Brut. 54 ; so. lyra pulsa manu. Ov. M. 10, 205 ; cf., classica pulsa, i. c. blown, 'lib. 1,1,46. B. In partic. : J. To drive out, thrust or turn out, expel ; esp. milit, to drive bach, discomfit, rout the enemy (so freq. and quite class.) : quum viri boni lapidibus e foro pellerentur. Cic. Pis. 10, 23 ; so. om- nes ex Galliae finibus, Caes. B. G. 1, 31, 11 ; and, praesidium ex arce, Nep. Pclop. 3, fin.: a i'oribus pellrre, Plaut. Am. 1, 1, 113; so, pellor ab agris patriis, Ov. M. 14, 477 ; cf. Ter. Eun. 2, 1, 9 ; and, aliquem a sacris, Ov. Ib. 624 : aquam de agro, Plin. 18. 26, 62: possessores suis sedibus. Cic. Off. 2, 22, 78 ; so, aliquem sedibus. Fall. J. 41,8: aliquem possessionibus, Cic. Mil. 27, 74: aliquem civitate, id. Parad. 4: loco, Liv. 10, 6 : aliquem regno, Hor. S. 1 , 6, 13 ; Just. 35, 1.— Without indicating the place whence : qui armis pel territus, fugatus, pulsus est, Cic. Caecin. 11, 31 : hostes pel- luntur, Caes. B. G. 7. 62, 3; cf., milites pulsi fugatique, Sail. J. 74 fin. : exsules tyrannorum injuria pulsi, driven out, ban- ished, Liv. 34, 26, 12 ; so, Athenienses Dia- goram philosopbum pepulerunt,Val.Max. 1, I, 7 extr. — Specifying the place whith- er : miles pelliturforas. Ter Eun. 5. 9. 11: in exsilium pulsus, Cic. de Or. 2, 13, 56. 1099 PELO 2. In milit. lang., To beat, conquer, over- come the enemy : exercitum ejus ab Hel- vetia pulsuni et sub jugum missum, Caes. B. G. 1, 7, 4 : compluribus his proeliis pul- sia, id. ib. 1, 10, 5 : Romanos pulsos super- atosque, id. ib. 2, 24 /re., etc. II. Trop.: A. In gen., To strike, touch, move, affect, impress, etc. (quite clas- sical) : totum corpus hominis et ejus ora- nis vultus omnesque voces, ut nervi in fidibus, ita sonant, ut a motu animi quoque sunt pulsae, Cic. de Or. 3, 57, 216 : quem- admodum visa nos pellerent, id. Acad. 2, 10, 30 ; cf., visa enim ista quum acriter mentem sensumve pepulerunt, accipio, id. ib. 2, 20, 66 ; id. Fin. 2, 10 Jin. : species utilitatis pepulit eum, id. Oft'. 3, 10, 41 ; cf. id. de Div. 1, 36/re. : quamquam nulla me ipsum privatim pepulit insignis injuria . . . tamen, etc., id. Fam. 4, 13, 2 : ipsum in His- pania juvenem nullius forma pepulerat captivae, Liv. 30, 14: longi sermonis ini- tium pepulisti, qs. you have struck the chord of a long discussion, Cic. Brut. 87 Meyer. JV. cr. B. In partic. : 1. To drive out or away, to expel: maestitiam ex animis, Cic. Fin. 1, 13, 43 : procul a me dolorem, Plaut. Most. 3. 2, 27 : pulsus corde dolor, Virg. A. 6, 382 : famem glande, Ov. M. 14, 216 ; so, sitim, Hor. Od. 2, 2, 14 ; frigoris vim tectis, Cic. Oft'. 2, 4 : somnum, Sil. 7, 300 ; Col. poet 10, 69 : morbos arte Phoebea, Ov. F. 3, 827 ; curas vino, Hor. Od. 1, 7, 31. 2. To beat, conquer, overcome (very rare- ly) : si animus hominem pepulit, actum'st : animo servit non sibi ; Sin ipse animum pepulit. vivit, victor victorum cluet, Plaut. Trin. 2, 2, 32 sq. : alicui pudicitiam, id. Kpid. 4, 1, 15. Pelldllia, ae./ [pello] A goddess who puts the enemy to flight, Arn. 4, 128; Aug. Civ. D. 4, 21 Jin. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 257. tpelloS; ii "4/- = tteAV;? or 7te'AAo$, >;, of, Dark-colored : Plin. 10, 60, 79. pelluceo "nd perlucco, xi, 2. ■». n. [per-luceo] To shine through, shine forth, he visible ; to be seen through, to be trans- parent pellucid (quite class.) : I. Lit. : ita is peilucet, quasi Interna Punica, Plaut. Aul. 3, 6, 29 : perlucens aether, Cic. N. D. 2, 21 : amethysti perlucent omnes viola- ceo colore. Plin. 37, 9, 40 : perlucens amic- tus, Ov. M. 4, 313: Cretice pelluces, i. e. you wear a transparent Cretan garment, Juv. 2, 78 : perlucens toga, Sen. Ep. 114 ; Plin. 9, 15, 20 : — perlucens avena, i. e. with many holes, Tib. 3, 4, 71 : perlucens ruina, Juv. 11, 13 : peilucet omnis regia (because the walls are fallen down), Sell. Her. Fur. 1001. II. Trop., To shine through or forth, to appear ; to be transparent, pellucid : illud ipsum quod honestum decorumque dici- mus quasi perlucet ex eis, quas common- oravi, virtutibus, Cic. Oft'. 2, 9, 32 : pellu- cens oratio, id. Brut. 79 : mores dicentis ex oratione pelluceant, Quint. 6, 2, 13 : perlucet omne regiae vitium domus, is apparent, Sen. Ag. 148. * pclluciditas (perl.), atis,/. [peiiu- cidus] Transparency, peltucidness : vitri, Vitr. 2, 8. peilucidulus (perl.), a, urn, adj. dim. [id.] Bright, shining, glittering : la- pis, Catull. 69, 3. pelluClduS (I'erl.), a, uin, adj. [per- luceo] Transparent., pellucid: I, Lit: membrana, Cic. N. D. 2, 57 : deos induxit Epicurus perlucidos et perflabiles, id. de Div. 2, 17: ions, Ov. Her. 15, 157; cf.. ar- canique tides prodiga perlucidior vitro, Hor. Od. 1, 18, 16: — perlucidus, crepida- tus, armillatus, in a transparent garment, Sen. Const. Sap. 18; so, pellucidus ostro, Mart 12, 38. II. Transf., Very bright: illustris et perlueida stella, Cic. de Div. 1, 57. , v. perluo, pelluo, rpelluvia; ae,/, " nfI Jpelluvium! 11, n. A vessel for washing the feet in, a fool-tub : Fest. p. 160 and 161 cd. Miill. ; cf., "PELLVV1VM, voiuviiTTlip," Gloss. Philox, Pelopea, Pclopcias, Pelope- iiS) Pelopc'ius, Pelopeus, Pelopl- dac» »■ PSlopu. Pcldpidas, ae > m -i UiMntiu{, A celc- 1100 PELO brated Theban general, a friend of Epami- nondas. Just. 6, 9 ; Nep. Vit. Pelop. Peldpius, a. "ni, v. Pelops. PeloponnesUS) i. /•> UeXtiirivvyaos (the Island of Pelops), The Peloponnesus, the southern part of Greece, so named from Pelops, who settled there, the mod. Morea, Mela, 2, 3, 3 ; 4 ; 7 ; 8 ; 2, 7, 10 ; Plin. 4, 4, 5; Cic. Rep. 2, 4, 8: Tusc. 3, 22; Fam. 7,28, 1. — Proverb.: nos juve- ni, ut rogas, suppeditabimus et Pelopon- nesum ipsam sustinebimus, i. e. will exert ourselves to the utmost, will try to make im- possibilities possible (prob. an intensive form of the Gr. prov., 'Apmdiav p' aircis, uiya u' ahcis), Cic. Att. 10, 12 ./ire. ; cf. id. 10, 5, 2. II. Transf. : A. Feloponnensis, e, adj., Pcloponnesian ; hence Pelopon- nenses, rum, in., The Peloponnesians (post- class.) : Just. 13, 5. B. Poldponnesiacus, a, « ra , adj., Peloponnesiaa : litus, Mel. 2, 7. 16 : ora, id. 2, 3, 8 : gentes, id. 2, 3, 5 : bellum, Cic. Rep. 3, 32 ; id. Off. 1, 24, 84.— In the plur., Peloponnesiaci, drum, m., The Peloponne- sians, Mel. 2, 3, 9. C. Feloponncsius, a, um, adj., Peloponnesiaa : civitates, Cic. Att. 6, 2, 3 : bellum, Nep. Alcib. 3 ; Thras. 1 : circa Peloponnesia tempora, about the lime of the Peloponnesiaa war, Quint. 12, 10, 4. — Hence Peloponnesii, orum, to., The Pelo- ponnesians, Var. R. It. 2, 6, 2 ; Vellej. 1, 2. Pelops, opis, m., IJiAoU/ : I. Son of Tantalus, king of Phrygia, father of Aire- us and Thycstes, grandfather of Agamem- non and Menelaus ; in his childhood he was served up to the gods by his father for food, but was recalled to life by Jupiter, who gave him an ivory shoulder in place of the one eaten by Ceres (humeroque Pe- lops insignis eburno, Virg. G. 3, 7). Being afterward driven out of Phrygia, he went to Elis, and by artifice obtained the hand of Hippodamia, daughter of King Oenomaus, whom he succeeded on his throne. By means of the wealth which he brought with him, he acquired so great an influence, that the en- tire peninsula was called., after him, the Island of Pelops (Peloponnesus), Hyg. Fab. 83, 84 ; Serv. Virg. G. 3, 7 ; Cic. N. D. 3, 21 ; Tusc. 1, 44 ; 2, 27 ; 3, 12.— Pelo- pe natus, i. e. Thijestes, an old poet (Pac. or Att.) in Cic. Tusc. 3, 12,26. B. Derivv.: 1. Pelopeias, adis,/, Pelopian, Pelopounesiau: Pelopeiadesque Mycenae, Ov. M. 6,414. 2. Pelopeis. Wis, / adj., Pelopian, Pcloponnesian : Pelopeides undae, the sea that surrounds the Peloponnesus, Ov. F. 4, 285. — Hence, Pelopeides, um, /., The Ar- give women, Stat. Th. 10, 50; 12, 540. 3. PclopeiUS; a. ™, adj.: a . Pelo- pian : Pelopeius Atreus, Ov. Her. 8, 27 : virgo, i. e. Iphigenia, daughter of Agamem- non, id. Trist. 4, 4, 67 : arva, i- e. Phrygia, the native country of Pelops, id. Met. 8, 622. — Subst, Pelopeia, ae. /., A female de- scendant of Pelops, Ov. M. 8, 81. — b. Pclo- ponnesian : Pelopeia sedes, i. e. the seat of Creon, king of Corinth, Sen. Med. 891 : op- pida, Claud, in Rutin. 2, 188: regna, the Peloponnesns,_Stat. Th. 1, 117. 4. Pelopcus, ", »m, adj. : a. Pelo- pian : P. Agamemnon, Prop. 4, 6, 33 : do- mus, the race of the Pelopides, id. 3, 17, 19 : P. Orestes, Luc. 7, 778.— Subst, Pelopea, ae,/, The daughler of Pelops, Ov. Ib. 361 ; Claud, in Eutr. 1, 291. — The name of a tragedy, Juv. 7, 92; Mart. 11, 13.— b. PA oponnesian: Pelopea phalanx, the Argive army, Stat. Th. 7, 422. — Poet, in a more extended sense, for Grecian : Pelopea ad moenia venturam, i. e. to Greece, Virg. A. 2, 193. 5. Pclopidae» arum, to., The de- scendants of Pelops (notorious for their crimes), the Pelopides, Hyg. Fab. 86 : an eld poet in Cic. Fam. 7, 28, 2; 7. 30, 1 ; id. Att. 14, 12, 2 ; 15, 1 1, 3 (applied by Cic. to the adherents of Caesa.'). 6. PelopillSj a . " m , adj., Pelopian : Pelopia domus, Sen. Agam. 7. — II. A slave's name, Cic. Att 14, 6, 1. Felorias, adis,/., UeXiDpitrf; A prom- ontory at the northeastern extremity of Sic- ily, tlio mod. Capo di Faro : jamque Pelo- riaden . . . lustrarat, Ov. F. 4, 479. PENA t 1. pcloris. idis, / = neXupis, A large slulljish, the giant muscle, Var. L. L. 5, 12, 5 77; Hor. S. 2, 4, 32; Cels. 2, 29 ; Plin. 32, 9, 31 ; Mart. 6, 11 ; 10, 37. 2. PeloriS) idis, / = UeXapis, A promontory on the northeastern extremity of Sicily, the mod. Capo di Faro, Mel. 2, 7, 15 ; 16 : ad Peloridem accedere, Cic. Verr. 2, 5, 3. Feldrus (os), i, m., and Pelorum» i, n., ulAwpoi, A promontory on the north- eastern coast of Sicily, the mod. Capo di Faro : Peloros, Ov. M. 13, 727 : Pelorus, Sil. 14, 78 : Pelorum, Plin. 3, 5, 10.— H. Deriv., PeldritanUS» a, um, adj., Pelo- rian: regio, Sol. 5. I pclta> ae, / = TreXrn, A small, light shield in the shape of a half-moon, origin- ally used by the Thracians and other bar- barous people, Liv. 28, 5, 11 ; Virg. A. 1, 490 ; 7, 743 ; Ov. Pont. 3, 1, 96 ; Sil. 2, 80 ; Plin. 12, 5, 11 ; Sen. Hipp. 402. t pcltastac- arum, to. = TrcXrdorai, A soldier armed with the pelta, a peltasl : Liv. 28, 5, 11: cetrati, quos pellaslas vo- cant, Liv. 31, 36. pcltatus, a, um, adj. [pelta] Armed wiTh the pelta : Ov. Am. 2, 14, 2 ; id. Her. 21, 117: Amazon, Mart. 9, 102: cohors, Claud. Fescenn. de nupt Honor, et Mar. 33. peltlfci'j era, erum, adj. [pelta fero] Bearing, i. e. armed with the pelta : puel- lae, i, e. Amazons, Stat. Th. 12, 761. PcluSlUni) n> re-i nnXovmov, An Egyptian city at the eastern mouth of the Nile, the mod. Castle of Tineh, Mel. 1, 9, 9 ; Plin. 10, 30, 45 ; Caes. B. C. 3, 103 ; Liv. 44, 19; cf. Mann. Afric. 1, p. 489 so.— II. Derivv. : A. PcluSiaCUS, a, um, adj., Pelttsiac : leus, Virg. G. 1, 228 : linum, Plin. 19, 1, 2, n. 3: ostium Nili, Mel. 1, 9, 9 ; Plin. 5, 10, 11 : via, leading to Pelusi- um, id. 6, 29, 33. — B. Pelusianus- a, um, adj., Pelusian : mala, Col. 5, 10 Jin. — C. Pelusiota or Felusiotes, ae, m., 'the Pelusians: Pelusiotae caepe non edunt, Gell. 20, 8: ace, Pelusioten, Hier. adv. Jovin. 2, re. 7. — J}. PcluSlUSj a, um, adj., Pelusian : vada Pelusia, Luc. 8, 466 : linteum, Phaedr. 2. 5, 12 : munera, Mart. 13, 9. jpclvicula, ae, / dim. [pelvis] A small basin : "pelvis, pelvicula," Not. Tir. p. 164. pelvis, is (ace, pelvim. v. in the follg., and cf. 1-risc. p. 757 P. ; abl., pelvi and pel- ve, v. in the follg.), / [irtAiS, to'Aus] A ba- sin, laver : ace, pelvim, Laber. in Non. 543, 27; so Caecil. ib. 28: patulas ett'undere pelves, Juv. 3, 276 ; id. 6, 440 : abl., pelvi, Plin. 31, 3, 27 ; so id. 28, 8, 27 : unguentum in argentea pelve, Petr. 70 ; Plin. 30, 2, 2. t pcmmai atis, n, =i nippa, Pastry: panis, pemma, lucuns, Var. in Non. 131, 24 : vinum, pemma, lucuns, id. ib. 26. penariUS; a, um, adj. [penus] O/or for provisions : cella. Cic. de Sen. 16, 56 ; so id. Verr. 2, 2, 2 ; cf, "a celando cellam appellarunt; penariam, ubi penus," Var. L. L. 5, 33, § 162 ; and, "penora dicuntur res necessariae ad victum quotidianum, et locus eorum penarius," Paul, ex Fest p. 211 ed. Miill. PenaS) atis, v. Penates. Penates* i um (" Penatis singulariter Labeo Antistius pos6e dici putat, quia plu- raliter Penates dicuntur, quum patiatui proportio etiam Penas dici, ut optimas, primas, Antias," Fest. p. 253 ed. Miill. A singular, however, is inconceivable as ap- plied to these deities, which always ap- pear in the plural: and for AENASrz fiE- NAS, which some assume in Dion. Hal. 1, 68, it is prob. most correct to read AIS MA1'NI2, v. Ambroech, Studien und An- deut vol. i., p. 231 sq. — Ace. plur., PF.NA- TEIS, pern. Tab. Bant. lin. 22), m. [from the root PEN, whence penitus, penetro, expressing the idea of entering, interior; hence, as deities of the interior of the house] The Penates, old Latin guardian deities of the household, and of the state formed of a union of households, whose seat was originally in Lavinium ; usually connected with dii : IN VELIA APVD AEDEM DKVM PENATIVM. Inscr. ap. Var. L. L. 5, 8, & 54 ; cf., aedes deorum Penatium in Vrlia. Liv. 45. 16; and, AE- DEM DEVM PENATIVM IN VELIA, P E ND Monum. Ancyr. : dii Penates, Plaut. Mere. 5, 1, 5 sq. : in mensa penntium deorum, Naev. in Prob. Virg. E. 6, 31 Scalig. : Sanc- tis Penatium deorum larumque tiimiliari- ura sedibus, Cic. Rep. 5, 5 ; id. Deiot. 5, 15 : MENS. IANVAR. SACRIFICANT. DIS. PENATIBVS, Calend. Fames, ap. Orell. Inscr. 2, p. 380 : V. S., Inscr. Orell. n. 1677 ; cf. ib. 1675 and 1678 : DIIS. DE- ABVS PENATIBVS FAMILIARIBVS ET IOVI CETERISQVE DIIBVS, ib. 2118. — Without dii : vos penates patriique dii, Cic. Sest. 20, 45 : Ilium in Italian! portans victosque penates, Virg. A. 1, 68 ; id. ib. 5, 62: impudens liqui patrios penates, Hor. Od. 3, 27, 49 : ho9tia Mollivit aversos pe- nates, id. ib. 3, 23, 19 ; so, iniqui, id. ib. 2, 4, 15: 1VNIANI, Inscr. Orell. n. 1587,— Cf., respecting the Penates, Cic. N. D. 2, 27; Var. and Nigid. in Am. 3, 123; Macr. 3, 4 ; Serv. Virg. A. 2, 296 and 325 ; Har- tung, Relig. d. Rom. 1, p. 75 sq. ; Klau- sen, Aeneas und die Penaten. II. Transf., A dwelling, home (cf. La- res, no. II.) : Quintius a suis diis penati- bus praeceps ejectus, Cic. Quint. 26 : nos- tris succede penatibus hospes, Virg. A. 8, 123 : ferro Libycos populare penates, id. ib. 1,227: conduct! penates, Mart. 8, 75. — Poet, of the cells of bees : Virg. G. 4, 155. Also, of the temple of a god : Stat. Th. 1, 643. * penfitig'cr. era, erum, adj. [pena- tes-geroj Bearing with him his guardian gods i Ov. M. 15, 450. penator. or i s t m - [penus] One who carries provisions : Cato in Fest. p. 237 ed. Miill. ; cf. Meyer Oratt. fragmm. p. 51 ed. alt. pendens, entis, Part, and Pa., from pendeo. pendeo» pependi, 2. v. n. [pendo] To hang, hang down, be suspended : I. L i t. : gominique hinc ubera circum Ludunt pendentes pueri. Enn. Ann. 1, 73; imita- ted by Virg. A. 8, 632: pendent penieula- monta, Enn. Ann. 11, 13: in candelabro pendet strigilis, Var. in Non. 223, 7 ; Cic. Yerr. 2, 3, 23 : sagittae pendebant ab hu- mero, id. ib. 2, 2, 34 : ex arbore, id. ib. 2, 3, 26 : horrida pendebant molles super ora capilli, Ov. Pont. 3. 3, 17: capiti pa- tiar sacros pendere corymbos, Prop. 2, 23. 35: telum . . . summo clypei nequic- quam umbone pependit, Virg. A. 2, 544 : deque viri collo dulce pependit onus, Ov. F. 2, 760. Of garments : chlamydemque ut pendeat apte, collocat, Ov. M. 2, 733 : ti- gridis exuviae per dorsum a vertice pen- dent, Virg. A. 11, 577.— Of slaves, who were suspended when they were flogged : Plaut. Asin. 3, 3, 27 : quando pendes per pedes, id. ib. 2, 2, 35 : ego plectar pen- dens, nisi, etc., Ter. Ph. 1. 4, 43 ; id. Eun. 5, 7, 20. — Poet, of suspended votive offer- ings : omnibus heu portis pendent mea noxia vota, Prop. 4, 3, 16 ; Tib. 1, 1, 16 : pendebatque vagi pastoris in arbore vo- tum, id. 2, 5, 29; so, pendebit fistula pinu, Virg. E. 7, 24 : multaque praeterea sacris In postibus arma. Captivi pendent currus, etc., id. Aen. 7, 184.— Of one who hangs himself: Mart. 8, 61 : e trabe sublimi triste pependit onus, Ov. R. Am. 18 : pedentem volo Zoilum videre, Mart. 4, 77. — Of any thing hung up for public notice. So of the names of persons accused, Su3t. Dom. 9; Plin.Ep. 4, 9; of goods hung up, exposed for sale, Phaedr. 3, 4, 1 ; transf, of a debtor whose goods are exposed for sale, Suet. Claud. 9 Jin. — Proverb., pen- dere filo or tenui filo, to hang by a thread, i. e. to be in great danger: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. Ann. 3, 19 : omnia sunt hominum tenui pendentia filo, Ov. Pont. 4, 3, 35 ; Val. Max. 6, 4, 1. B. Transf. (mostly poet.): 1. Qs. To hang in the air, be suspended, to Jloat, hover : per speluncas saxis structas aspe- ris, pendentibus, Enn. in Cic. Tusc. 1, 16, 37 ; imitated by Lucretius, Lucr. 6, 195 : hinc scopulus raucis pendet adesus aquis, Ov. Her. 10, 26 : dum sicca tellure lice», dum nubila pendent, Virg. G. 1, 214 : hi summo in fiuctu pendent, id. Aen. 1, 106 : illisaque prora pependit. id. ib. 5. 206; so, Curt. 4. 2, 9 : dumosa pendere procul de rupe videbo (capros), Virg. E. 1, 77 ; go, peudentes rupe capellae, Ov. Pont. 1, 7, PE N D 51. So of birds, which float or hover in the air: olor niveis pendebat in aera pen- nis, Ov. M. 7, 379 ; id. ib. 8, 145 : et supra vatem multa pependit avis, Mart. Spect. 21. — Hence, too, of a rapid course : ra- raque non fracto vestigia pulvere pen- dent, Stat. Th. C, 638. 2. To hang loosely, be unstable, mova- ble: Ov. M. 11,232. 3. To hang about, linger any where : nostroque in limine pendes, Virg. A. 6, 151. 4. To hang down, be flaccid, weak, with- out strength : fluidos pendere lacertos, Ov. M. 15, 231 : pendentesque genas et anilcs aspice rugas, Juv. 10, 193. II. Trop. : A. To hang, rest, or de- pend upon a person or thing (quite class.) : tuorum, qui ex te pendent, Cic. Fam. 6, 22 : spes pendet ex fortuna, id. Parad. 2, 17: ex quo verbo tota causa pendebat, id. de Or. 2, 25, 107 ;. id. Fam. 5, 13, 1 ; so, hinc omnis pendet Lucilius, Hor. S. 1, 4, 6: salus nostra, quae spe exigua extre- maque pendet, Cic. Fl. 2 ; so, oblite, tua nostram pendere salutem, Sil. 3, 109 : in sententiis omnium civium fumam nos- tram fortunamquc pendere, Cic. Pis. 41 ; so Luc. 5, 686 : deque tuis pendentia Dnr- dana fatis, Sil. 13, 504 ; Hor. Ep. 1, 1, 105. B. To hang upon a person's mouth, to gazejixedly, listen attentively to one (poet, and in post-Aug. prose) : (Dido) pendet iterum narrantis ab ore, Virg. A. 4, 79 ; so, narrantis conjux pendet ab ore viri, Ov. Her. 1, 20 : ab imagine pendet, Sil. 8, 93 ; cf. Quint. 11. 3, 72 : pervigil Arcadio Ti- phys pendebat ab astro, Val. Fl. 1, 481 : nttentus et pendens, Plin. Ep.l, 10. — Poet., with a terminal claxtse : e summo pen- dent cupida agmina vallo, Noscere quis- que suos, Stat.^Th. 10, 457. C. Opp. to motion, To be suspended, interrupted, discontinued (poet, and in post-class, prose) : pendent opera inter- rupta, Virg. A. 4, 88 : mutui datio inter- dum pendet, Pomp. Dig. 12, 1, 8 : condic- tio pendet, Ulp. Dig. 7, 1, 12 ^?z. .- actio negotiorum gestorum pendeat, id. ib. 3, 5, 8; Id. ib. 24, 1, 11. D. To hang suspended, be ready to fall: nee amicum pendentem corruere patitur, Cic. Rab. Post. 16. 43. E. To be in suspense, to be uncertain, doubtful, irresolute, perplexed : animus tibi pendet? Ter. Ad. 2, 2. 18: nolo suspen- sam et incertam plebem Romanam ob- scura spe et caeca exspectatione pendere, Cic. Agr. 2. 25: ne diutius pendeas, id. Att. 4, 15 ; Sen. Ep. 69 : mortales pavidis cum pendent mentibus, Lucr. 6, 50. — So esp. treq., pendere anirai : Clitipho cum spe pendebit animi, Ter. Heaut. 4, 4. 5 : exanimatus pendet animi, Cic. Tusc. 4. 16 : pendeo animi exspectatione Corfiniensi, id. Att. 8, 5 : animi pendeo et de te et de me, id. ib. 16, 12 : ego animi pendeo, quid illud sit negotii, Plaut. Merc. 1, 2, 18 ; so with a relative-clause : ostendis te pende- re animi, qunmnam rationem, etc., Cic. Att. 11, 12 ; id. Leg. 1, 3, 9.— Less freq., animo : atque animo noctu pendens even- ta timebat, Cic. pogt. ap. Non. 204, 8. In the plur., animis: quodsi exspectando et desiderando pendemus animis, crucia- mur, angimur, Cic. Tusc. 1, 40, 96: solli- citis ac pendentibus animis, Liv.7, 30 fin. dub. 'al. animi, v. Drak. ad loc). — Hence pendens, entis, Pa. : A, flanging ; in eeonom. lang., of fruits which are still on the tree, not yet plucked or gathered : vinum, Cato R. R. 147; so, vindemia, Ju- lian. Dig. 19, 1, 25 : olea, Cato R. R. 146 : fructus, Gaj. Dig. 6, 1, 44. B. Pending ; hence, in jurid. Lat, in pendenti esse, to be pending, undecided, uncertain : quando in pendenti est, an, etc., Pomp. Dig. 38, 17, 10 : in pendenti est posterior solutio ac prior, Ulp. ib. 46, 3, 58 ; id. ib. 7, 1, 25.— So, in pendenti habe- re aliquid, to regard a thing as uncertain, doubtful, Triphon. Dig. 49, 17, 19 fin. t pendiculus. i- m - [pendeo] A cord, noose, snare: " pendiculus, ap-thwv. dn-e- Staviov" Gloss. Cyrill. pendlg'Ojiiis,/. [id.] Lit., An intern- al injury of the body (post-classical) : I. Lit: Veg. Vet. 2. 44: pendiginem cir- cumcides ad vivum, id. ib. 2, 55.— H. PE ND Transf, A hollow space inside of a statue: simulacri pendigines, Arn. 6, 201. I pendix. ifis,/. [id] Perh. i. q. pen- digo : A PENDICE CEDRI, Inscr. Grut. 601, 10 and 11. pendo. pependi, pensum, 3. (pendis- sent, for pependissent, Liv. 45, 26 fin. : penderit for pependerit, Paul. Nol. Carm. 14, 122) v. a. and n. Lit., To cause to hang down, to suspend; esp. of scales in weighing. 1. Act., To weigh, weigh out : A. L i t. (so very rarely) : unumquodque verbum statera auraria pendere, Var. in Non. 455, 21 : da pensam lanam, Titin. in Non. 369, 21 : laser ad pondus argentci denarii pen- sum, Plin. 19, 3, 15 : acre gravi quum ute- rentur Romani, penso eo, non numerato debitum eolvebant, Fest. s.v. PENDERE, p. 208 ed. Miill. : pensas examinat herbas, Ov. M. 14, 270. 2. Transf, To pay, pay out (because, in the earliest times, payments were made by weighing out the metals ; v. in the pre- ced. the passage from Fest) (quite class.) : militis stipendia ideo, quod earn stipem pendebant, Var. L. L. 5, 36, § 182 : Achaei ingentem pecuniam pendunt L. Pisoni quotannis, Cic. Prov. cons. 3; id. Att. 12, 25 : vectigal populo Rom., Caes. B. G. 5, 23 ; so, vectigal, Liv. 25, 8 : tributum pro navibus, Tac. A. 13, 51 : pretium. id. ib. 2, 87: coria boum in usus militares, id. ib. 4, 72 : mercedem alicui, Juv. 3, 15.— Abs. : aliubi pro pabulo . . . pendunt, pay, Plin. 12, 14, 32^?/. — Impers. : iterumque impe- rii nostri publicanis penditur, id. ib. — As punishments consisted of fines in money or cattle, pendere poenas, supplicia, etc., signified To pay, suffer, nndago a penal- ty : " pendere poenas solvere significat," Fest. p. 268 ed. Mull. : Syrus mihi tergo poenas pendet, Ter. Heaut. 4, 4, 6 : maxi- mas poenas pendo temeritatis meae, Cic. Att. 11. 8 : satis pro temeritate unius hom- inis suppliciorum pens\im esse, Liv. 34. 61 : capitis poenas, Ov. F. 3, 845 : poen»s violatae religionis sanguine et caedibus, Just. 8, 2: magna supplicia perfidine. id. 11, 4 : crimen, culpam, Val. Fl. 4, 477. — Rarely in this signif. abs., To suffer any thing (poet.) : tuis nam pendit in arvis Delius, Val. Fl. 1, 445. B. Trop. : 1. To weigh mentally, to ponder, consider, aecide (quite class.) : vos earn (rem) suo, non nominispondere pen- ditote, Cic. Verr. 2, 4, 1 : in philosoph a res spectatur, non verba penduntur, id. Or. 16 : causam ex veritate, id. Quint. 1 : rem levi conjectura, id. Rose. Am. 22 Hence, ]>. To value, esteem, regard a thing ; with the gen. of the value (mostly ante- class, and poet.) : Plaut. Cure. 2, 2, 12 ; so, aliquem. Ter. Ad. 5,4,25: quern tu vidisse beatus Non magni pendis, Hor. S. 2, 4, 93 : nee jam religio divum neque nu- mina rnagni Pendebantur, Lucr. 6, 1276: unice unum plurimi pendit, Plaut. Bac. 2, 2, 29 : nequam hominis ego parvi pendo gratiam, lightly esteem, id. ib. 3, 6, 29 ; so, parvi, Ter. Andr. 3, 2, 46 ; id. Heaut. 4, 3, 37 ; id. Hec. 3, 5, 63 : minoris pendo ter- gum illorum, quam meum, care less for, Plaut. Most. 4, 1, 29 ; so, aliquem minoris, id. ib. 1, 3, 58 : aliquem nihili, id. ib. 1, 3, 88 ; so, nihili, id. Men. 5, 7, 4 ; id. Trin. 3. 1, 6 ; Ter. Ad. 3, 4, 6 ; cf, ego non flocci pendere, Ter. Eun. 3, 1, 21 : sese expertu- rum, quanti sese penderem, Plaut. True. 2, 4, 44 ; so, tu ilium numquam ostendisti quanti penderes, Ter. Heaut. 1, 1, 103. — 2. (ace. to no. A, 2) To pay, render (poet.) : dignas pendere grates, Stat Th. 11, 223. H. Neutr., To weigh (poet, and in post- Aug. prose): A. Lit: Lucr. 1, 362: in Transpadana Italia scio vicenas quinas li- bras farris modios pendere, Plin. 18, 7, 12, n. 2; id. 9, 15, 17.— B. Trop., To weigh, have weight or value : bona vera idem pen- dunt, Sen. Ep. 66. — Hence pensus, a, um, Pa., lit.. Weighed; hence, trop., esteemed, valued, prized, dear (so in the adj. not in Cic. or Caes.) : utra sit conditio pensior. Virginemne an vidu- am habere ? Plaut. Stich. 1, 2, 61 : ut nihil quicquam esset carius pensiusque nobis quam nosmetipsi, Atej. Capitoin Gell. 12, 5. — Esp. freq., nihil pensi habere aliquid, To lay no weight or stress upon a thing, to 1101 P£NE attack no value to it, be indifferent to it, care nothing about it : sua pnrvi pendere, aliena cupere, . . . nihil pensi neque mod- erate habere, Sail. C. 12, 2 : nihil pensi neque saneti habere, id. Jug. 41, 9 : neque id quibus modis assequcretur, quiequam pensi habebat, id. Cat. 5, 6 : prorsus ne- que dieere, neque facere quiequam pensi habebat, id. ib. 23, 2 : nihil pensi habuit, quit], etc., Suet. Dom. 12 ; id. Ner. 34 : ut neque fas neque tidem pensi haberet, Tac. A. 13, 15. So too (but very rarely), non pensi ducere : Val. Max. 2, 9, n. 3,— Also, non adest or est alicui pensi: nee mihi adest tantillum pensi jam, quos eapiam calceos, / don't care in. the least, am per- fectly indiff \rent, Flaut. True 4 2 b£ "sed illis nee quid dicerent, nee quid facerent, quiequam umqam pensi t'uisse, they never cared at all, Liv. 34, 49 : quibus si quie- quam pensi umquam fuisset, non ea con- silia de republica habuissent, if they had ever had regard for any considerations, Sail. C. 52.— Adv., pense, Carefully, con- siderately (post-class.) : peusius, Flav. in Symm. Ep. 2, 34. B. pen sum, i, n., A portion weighed out as a day's work for spinners of wool ; hence, in gen., A task, piece of work: 1. Lit. (so mostly ante-class, and poet.) : pensum fucere, Plaut. Merc. 2, 3, 63 : noc- turna earpentes pensa puellae, Virg. G. 1, 391 : famulasque ad lumina longo Exercet penso, id. Aen. 8, 412; Prop. 3, 15, 15 : cas- trensia, i. e.for military garments, id. 4, 3, 33 : laniticam revocas ad sua pensa ma- num, Ov.Am.l, 13,24; Justin. 1,3,— Poet, of the threads spun by the Fates : durne peragunt pensa sorores, Sen. Here. Fur. 181 : jamque in tine dies et inexorabile pensum Deficit. Stat. S. 3, 3, 172: mortale resolvere, to unbind his mortal thread, i. e. to make him immortal, Calpurn. Eel. 4, 137. 2. 'Prop., A charge, duty, office (so too in Cic.) : pensum meum lepide aecurabo, Plaut. Bac. 5, 2, 33 ; cf., meum confeci, id. Pers. 2, 4, 1 : absolvere, to perform one's duty, Var. R. R. 2, 2 : me ad meum mu- nus pensumque revocabo, Cie. de Or. 3, 30 ; id. Verr. 2, 3, 46: nominis familiaeque, Liv. 4, 52 : operis sui peragere, Col. 3, 10. pcndulusvi, urn, adj. [pendeo] Hang- ing, hanging down, pendent, pendulous (poet, and in post-Aug. prose) : J, Li t. : eollum, Hor. Od. 3, 27, 58 : libra, Ov. F. 4, 386: palearia, id. Met. 7, 117: tela, id. Her. 1, 11 : genae (ebrii), Pliri. 14, 22, 28. — B. Tran'sf., of places, Overhanging : Mart. 13. 112 : loca et macriora, Col. 2, 18. • — Of persons, Hanging, swinging : puta- tor arbustis, Col. 10, 229. — In an obscene sense : Venus. App. M. 2, p. 132 Oud. — H. 'Prop. : neu fluitem dubiae spe pendulus horae. in suspense, Hor. Ep. 1, 18, 110; Hadrian, in Vop. Saturn. 8. pend adv., v. paene. Peneis> id's, v. Peneus, no. II., A. PeneiuSj «, um, v. Peneus, no. II., B. PcncleuSj ei and eos, m. Son of Hippnlais and Aslerope, one of Helen's suitors, Hyg. Fab. 81. Penelope* es. and Pcnelopa, ae, /., tnvcX tin.. Daughter of lcarius and Pe- riboea, wife of Ulysses, and mother of Te- lemarhus, celebrated for her chastity and constancy, Ov. Her. L ; Hyg. Fab. 126 ; Plaut. Stich. 1. 1, 1 ; Cic. N. D. 3, 22 ; Acad. 2, 29; Hor. Od. 3, 10, 11 :— sponsi Penelo- pae, for sensualists, Hor. Ep. 1, 2, 28. — B. Transf., poet, for A chaste wife: Mart! 1, 63.— II. Deriv., Peneldpeus, »- u«n, adj., Of or be- longing to Penelope, Penelopean : Telem- achus, i. e. the sou of Penelope, Catull. 61, 231 : fides, Ov. Tr. 5, 14, 36.— Abs., Penel- opea for Penelope, Auct Priap. 70, 20. tpenelops* opis, m. = irnvcXoip. A kind of duck, also called Meleagris, Plin. 37, 2, 11, n. 1. penes, praep. c. ace. [perh. from the rout 1 J EN, whence penitus, penetro, Pe- nates; the prim. idea being thatof intern- al connection, the belonging of one thing to another, possession] With, in the possession or power of; connected only with names of persons (quite class.). I, Chiefly to denote possession : virtue omnia in se habet; omnia H86unt bonn, quern penes est virtus, Plaut Am. 2,2, 21 ; 1102 PE NE id. Capt. 2, 1, 37 ; cf. id. True. 5, 9 : ogri, quorum penes Cn. Pompeium omne ju- dicium et potestas debet esse, Cic. Agr. 2, 19, 52 ; cf'., penes quern est potestas, id. Fam. 4, 7, 3 : eloquentia non modo eos or- nat, penes quos est, sed, etc., id. Or. 41, 142; id. Brut 74 : quod penes eos summam victoriae constare intelligebant, Caes. B. G. 7, 21 fin. ; id. B. C. 1, 87 : si volet usus, Quern penes arbitrium est et jus et nor- ma loquendi, Hor. A. P. 72: me penes est unum vasti custodia mundi, Ov. F. 1, 119. — So, penes se esse, to be in the posscssio?i of one's faculties, to be one's self, be in one's senses : penes te es ? Hor. S. 2, 3, 273 (for which, apud te esse, 'Per. Heaut 5, 1, 47). II. Transf., in gen., to signify a being With, without the notion of possession : sine dote, quum ejus rem penes me habe- am domi, Plaut. Trin. 3, 3, 5 ; so, thesau- rum tuum Me esse penes, id. ib. 5, 2, 22 ; and id. True. 1, 1, 4 ; id. Aul. 4, 4, 27 : is- thriec jam penes vos psaltria'st? Ter. Ad. 3, 3, 34 : hi (servi) centum dies penes ac- cusatorem quum fuissent, Cic. Mil. 22 fin. ; Caes. B. C. 1, 76, 4 : si penes servum tabu- lae fuerint, Ulp. Dig. 43, 5, 3. So rarely with an abstract object: plures ejus rei causas aft'erebat, potissimam penes incu- riam virorum feminarumque, the princi- pal (cause) consisted in the indifference, etc.. Tac. A. 4, 16. Penestac, arum, m., Ylcvearat, A peo- ple in Grecian lllyria: Liv. 43, 21.— H, Their country was called Penestiai ae, /. : in Penestiam exercitum reducit, Liv. 43, 19.— B. Hence Penestianus, a, urn, adj., Penestian : Liv. 43, 16. penetrabilis. e, adj. [penetro] I. Pass., That can be pierced or penetrated, penetrable (poet and in post-Aug. prose): corpus nullo penetrabile telo, Ov. M. 12, 166 : quum sit nulli penetrabilis, Sen. Const. Sap. 3 : pectus ferro, Stat. Th. 2, 653: terra, Just. 4, 1: caput haud pene- trabile Nili, inaccessible, Stat. S. 3, 5, 21. — II. Act., Piercing, penetrating (poet, and in post-class, prose) : Boreae pene- trabile frigUB, Virg. G. 1, 93 : penetrabile telum, id. Aen. 10,"481; so, arundo, Sil. 7, 649 : fulmen, Ov. M. 13, 857 : vinum pen- etrabilius in venas, Macr. 7, 12: querimo- nia, Gell. 10, 3, 4. penetral; alis, v. penetralis, ad fin. penetralis, e.ndj. [penetro] I. Pierc- ing, penetrating (ante-classical) : frigus, Lucr. 1, 495 ; so, ignis, id. 1, 536 : fulmi- neus multo penetralior ignis, id. 2, 382. — II. 'Pransf., Inward, inner, internal, in- terior, innermost (quite classical) : tecta, Virg. G. 1 , 379 : aeternumque adytis ef- fert penetralibus ignem, id. Aen. 2, 297 : abditi ac penetrales foci, Auct. Har. re6p. 27 : " dii Penates . . . nb eo, quod penitus insideret : ex quo etiam penetrales a poe- tis vocantur," Cic. N. D. 2, 27; so, per penetrales deos. Sen. Oed. 265; Phoen. 340: " penetrate sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur : unde et penetralia cujusque dicuntur ; et penes nos, quod in potestnte nostra est," Fest. p. 250 ed. Mull. — Adv., penetraliter, In- wardly, internally (post-class.) : Venant. Vit S. Mart. 4, 597.— Abs., penetralia, lum (less freq. in the sing., penetrale, or, in the eollat. form, penetral ; v. in the follg.), n.,The inner part, interior of any thing, esp. of'a building; the inside space, an inner room (mostly poet. ; in Cic. and Caes. not at all) : I. Lit. : A. In gen.: penetrale urbis, Liv. 41, 20, 7: apparent Priami et veterum penetralia regum, the inner chambers. Virg. A. 2, 484; eo. p. nlta medio tecti, id. ib. 7, 59 : magni anmis penetralia, Ov. M. 1, 574; Sil. 7, EOT.— B. In partic, A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel: "penetralia sunt penatium deorum sacrnria," Fest. p. 208 ed. Miill. : Capitolini Tonantis, Mart. 10, 51.— Hence, 2. 'Pransf., poet, The Penates, guardian deities: Sil. 13, 62. — II. Trop., An inner place, secret place, secret (post-Aug.) : Stat. S. 3, 5. 56 : loci aperire penetralia, Quint. 6, 2, 25. With esp. ref- erence to the signif. sanctuary (v. supra, no. I., B) : ut tantum intra suum pen- etral existimes adorandam (philosophi- am), Macr. S. 7, 1 : sanctum penetral ani- mi tui nesciunt, Symm. Ep. 2, 34. PE NI penetratlOj onis, /. [penetro] A purcing, penetrating (post-class.): App. Flor^p.89 Oud. pcnetratori oris, m, [id.] One who penetrates, o. penetrator (post-class.) : do- mus alienae penetratores, Aug. Ep. 199 : Prud. Hamart 883; Paul. Nol. Carm. 20, 285. penetro* & v ', atum, 1. v. a. and n. [PEN, peuitus, penates, to insert or thrust into the inside] J. Act. : A. To put, place, or set any thing into any thing (ante- and post-class.): 1. Lit: penetrare pedem intra aedes, Plaut. Men. 5, 2, 64 ; so id. ib. 2, 3, 49 : se, to betake one's self, go in any direction, Plaut. Trin. 2, 2, 1 ; so, se in fit- gam, to take to flight, id. Amph. 1, 1, 94 : in earn (specum) me penetro et recondo, Gell. 5, 14, 18 : ea intra pectus se pene- travit potio, Plaut, True. 1, 1, 23. In the same sense also mid. : quae penetrata qucunt sensum progignere acerbum, hav- ing entered, having penetrated, Lucr. 4, 672; so id. 4, 1242.— 2. Trop.: Labeo Antistius in grammaticam sese atque dia- lecticam literasque antiquiores altiores- que penetraverat, had penetrated into, Gell. 13, 10, 1. B, Aliquid, To pierce into any thing ; to enter, penetrate any thing (poet, and in post-Aug. prose) : 1. Lit. : Lucr. 4, 895: (semen) penetrare locos nequi t, id. 4, 1242 : vox aures penetrat, id. 4, 615 : cor hom- inum quum vini vis penetravit Acris, id. 3, 475 : lllyricos sinus, Virg. A. 1, 243 : nave Aegyptum, Suet. Caes. 52. — In the pass. : ut (India) penitus nequeat pene- trari, Lucr. 2, 540; so, penetratae cum victoria Media, Albania, etc., Vellej. 2, 40 : penetrata limina montis, Stat. S. 4, 6, 104 ; Lucr. 1, 230 : iter L. Lucullo penetratum, Tac. A. 15, 27.-2. Trop. : id Tiberii an- imum altius penetravit, Tac. A. 1, 69; cf. id. ib. 3, 4. — With a subject-clause : turn penetrabat eos, posse haec, etc., it entered their thoughts, it occurred to them, Lucr. 5, 1261. II, Neutr., To enter, penetrate into any thing (so quite class.) : A. Lit : in palaee- tram, Plaut. Bae. 1, 1. 32 : sub terras, Cic. Verr. 2, 4, 48 : ad urbes, id. Prov. Cons. 13: per angustias, id. Tusc. 1, 20: intra vallum, Liv. 39, 31 : in urbem, id. 2, 53 : quum eo penetrasset, thus far, Nep. Chabr. 4 : astra per coelum penetrantia, Cic. Univ. 9 : vox penetrat ad aures, Ov. M. 12, 42. — Impers.: in earn speluncam penetratum cum signis est. Liv. 10, 1. — B. Trop.: Romuli animus haec ipsa in templa penetravit, Cic. Rep. 6, 22 : homi- num ratio in coelum usque penetravit, id. N. D. 2, 61 : nulla res magis penetrat in animos, id. Brut. 38 : p. ad sensum ju- dicis, id. Part. 36 : quo non ars penetrat? Ov. A. A. 3, 291 : in provincias quoque grammatica penetraverat, Suet. Gram. 3. PcnCUSi ', m -. tlnrefS, A principal river of Thessaly, which rises in Mount Pindus. flows through the Valley of Tcmpe, and falls into the Gulf of Thcrma: in mythology, a river-god, the father of Cy- rene and Daphne, Ov. M. 1. 569 so. ; Plin. 4, 8, 15 ; Liv. 32, 15 ; Virg. G. 4, 351 ; Hyg. Fab. 161 ; 203 : voc, Penee, Ov. Am. 3, 6, 41,— II. Derivv. : A. Peneis, His,/., Unvnis, Of or belonging to the Peneus, Pe- ncan (poet.) : undae, Ov. M. 1, 504 : Nym- pha, i. e. Daphne, id. ib. 472. — B. Pene- 1US> a, urn, adj., UnvnioS, Of or belonging to the Peneus, Pencan (poet.) : Peneia Tempe, Virg. G. 4, 317 : arva, Ov. M. 12, 209 : Daphne, id. ib. 1, 452: amnis, i. e. the Peneus, Luc. 8, 33. — C. Peneus? a , "m, adj., Pencan (poet.) : undae, Ov. M. 7, 230. penicillum, '. ■"■< mA penicillus, \,m.dim. [peniculus] A little tail; hence, ace. to diverse usage, I, A painter's brush or pencil: "cau- dam antiqui pencm vocabant, ex quo C6t propter similitudinem penicillus," Cic. Fam. 9, 22, 2 ; Cie. Or. 22 ; Quint. 2, 21. 24 : setae e penicillis tectoriis, Plin. 28, 17, 71.— B. Transf. : X. Painting: Plin. 35, 9, 36, n. 1. — 2. Sufie of composition : mo- do mihi date Britanniam, quum pingnm coloribus tuis, penicillo meo, Cic. Q. Fr. 2, 15. II. A roll of lint, a tent, for wounds, etc. Cels. 2, 10 ; so id. 7, 7, 6 ; Plin. 34, 11, 26 PE NI III A sponge, for wiping : Col. 12, 18: Plin. a, 45, Ii9. IV. A *'"<' of eyc-salee : Inscr. up. T6- chon, cachets des ocul. p. 66 nnd 71. peniculfimcntum. '<■ "■ [peniculus] I. ') tail, Irani: Arn. 5, 163 (11). — II. Trans f., A train of n garment (unte-clas- sical) : pendent pcniculiimenta unum ad quemquc pedum, Enn.Ann. 11,13; so Lu- eil. and Cnecil. in Non. 149, 33 and 15U, 3. pcmculus. i, m. dim. [penis] Lit., A little tail; hence. I. A brush tor re- moving dust (for which oxtails and horse- tails were used) : (a pene) peniculi, quis calciamenta tergentur, quod e codis ex- tremis facichant antiqui, etc., Fest. p. 230 ed. Milll. : juventus nomen fecit Pcniculo inilii. ideo quia mensam, quando edo. de- tergco, Plaut. Men. 1.1,1; of. id. ib. 2, 3, 40.— II, // sponge : Tor. Eun. 4, 7, 7 ; cf., "penicnti sponginc longae propter simili- tudinem caudarum appellatae." Paul, ex Feet. p. 208 ed. Mull. — HI. A painter's pencil: Mareian. Dig. 33, 7, 17. — IV. Perh., in an ambiguous sense, of A mans yard: Plaut. Men. 2, 2, 12. peninsula, v. paeninsula. PeniBUSi a, mn, v. Pcnninus. penis, is, '"■ (abl, peni, Nacv. in Fest. p. 23U ed. Miill.) A tail: I. In gen. (an- te-class.) : caudam antiqui peucm voca- bant, Cie. Fam. 9, 22, 2 : ". . . lares luden- tes peni pinxit bubulo," Naev. in Fest. p. 230 ed. Miill. — II, In par tic, A man's yard, penis ; also, by meton., for lust (quite class.) : "hodie penis est in obscenis," Cic. Fam. U, 22, 2: gnneo, manu, ventre, pene bona patria laceraverat, Sail. C. 14, 2 ; Hor. Epod. 12, 8 ; Juv. 9, 43. penissime (paen.), v. paene, ad Jin. penitc. adv., v. 1. penitus, ad fin., no. A. 1. penitus, °, ™. odj. [ PEN, whence penetro, penates, penes] Inward, inner, interior (ante- and post-class.) : exscrea usque ex penitis faucibus, Plaut. Asiu. 1, 1, 28 : scaturigo fontis, App. M. 6, p. 405 Oud. ; ventres piscium, id. Apol. p. 467 Oud. ; rnente penita conditum, id. Met. 11, p. 766 Oud. — Comp. : penitior pars domus, App. Fragm. ap. Prise. 3 init. — Sup. : ad- vecta ex Arabia penitissima, Plaut. Pers. 4, 3, 53 ; so ib. 71 : in latebras abscondas pectore penitissimo, id. Cist. 1, 1, 65: Scythae illi penitissimi, the most remote, Gell. 9, 4 : de Graecorum penitissimis litteris, Macr. S. 5, 19. — Abs. : qui in ejus penita praecipitatur Oceanus, its inmost parts, Mart. Cap. 6, 195. — Hence, Ado., in two forms, penite (poet, and post-class.) and penitus (quite class.). A.penite, Inwardly. iniernnlly : Catull. Gl, 178. — Sup. : penitissime, Sid. Ep. 4, 9. B. penitus, Inwardly, internally, in the inside: I, Lit.: a. I" gen. (so only poet.) : extra penitusque coacti Exagitant venti, Sev. Aetn. 317: penitusque deus, non fronte notandus, Manil. 4, 309. — ]>, In par tic, Deeply, far within, ituo the inmost part (so quite class.) : saxum peni- tus excisum, Cic. Verr. 2, 5, 27 : jacent penitus defosaa talenta, Virg. A. 10, 526 : penitus penetrare, Cels. 5, 26, vo. 7 : peri- culum inelusum penitus in venis, Cic. Cat. 1, 13 : Suevos penitus ad extremos tines se recepisse, Caes. B. G. 6. 9 ; so, p. in Thra- ciam seabdidit, Nep. Ale. 9. — (ji) Trop. : penitus ex intima philosophia haurien- dain juris disciplinam putas, from, the very depths of philosophy, Cic. Leg. 1, 5 : opinio tnm penitus insita, so deeply rooted, id. Cluent. 1 : bene penitus sese dare in fa- miliaritatem alicujus, id. Verr. 2, 2, 70 : demittere se penitus in causam, id. Att. 7. 12. — 2. Transf. (qs. through and through, to the bottom of a thing, i. e), Thoroughly , completely, wholly, entirely, ut- terly (likewise quite class.) : caput et su- percilia penitus abrasa, Cic. Rose. Com. 7 ; id. N. D. 1. 42 : res penitus perspectae, id. de Or. 1, 23 : p. pernoscere omnes ani- morum motus, id. ib. 5: intelligere all- quid, id. Att. 8, 12: amitterehanc consue- tudinem et disciplinam, id. Off. 2, 8: diffi- dere reipublicae, id. Fam. 5, 13 : perdere se ipsos, id. Fin. 1, 15 : te penitus rogo ut, etc., Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 8: dilecta penitus, Hor. Od. 1, 21, 4. — Hence, to strengthen the Comp., penitus crudelior, PE N N far more, Prop. 1, 16, 17 ; and, to strength- en the Sup., vir penitus Komano nomini iufestissimus, Vcllcj. •_', 27. .* 2. penitus, "• um > a n "-)> a . ura , adj. [penna] Furnished with feathers or wings, feath- ered, winged (poet., and in post -Aug. prose) : hie Jovis altisoni subito pennata (al. pinnata) satelles, Cic. poet. Div. 1, 47 : apes, Plin. 11,1,1: p. equi, quos pecasos vocant, id. 8, 21, 30 : Zephyrus, Lucr. 5, 737 : ferrum, an arrow, Plin. 34, 14, 39. Abs. : peunatorum infecunda sunt, quae aduncos habent ungues, Plin. 10, 52, 73. — Comp., voto pennatior, Auct. Iu'n. Alex. 69. — II. Tran3f. : "pennatasimpennatasque agnas in Saliari carmine spicas significat cum arisris, et alias sine aristis . . . [Aelius oves veteres et] agnas novas voluit intel- ligi," Paul, ex Fest. p. 211 ed. Miill. pennCSCO, ere, r. n. [id.] To put forth PENS feathers or wings, to become fledged (po t class.) : Cassiod. Varinr. 1, 38. pennifcr, 6fl>i erum, adj. [ penna- feroj Feathered, winged (in post-class, prose) : nrmi, Sid. Carm. 2, 309. pennig'Cr, era, erum. adj. [ pennu- geruj Feathered, toingedi I. Lit.: (quite class.) : genus animau-tium. Cie. Univ. 10: rex apum, Plin. 11, 16, 16. — H. Transf (poet.) : sagittae. Sil. 3. 375. Fenninus Penlnus '"' Poeni- nus ; the latier orthugr. on account of the false derivation from Poeni, because Hannibal marched over this mountain to Italy, Liv. 21, 38, 6 ; Plin. 3, 17, 21), a, um, adj. | peril, from the Celtic Pen or Penn, summit, peak] Of or belonging to the Pennine Alps (between the Valais and Upper Italy, the highest point of which is the Great St. Bernard). Pennine: Alpes, Plin. 3, 17, 21 ; Tac H. 1, 87 ; called also, juga, id. ib. I, 61 : mons, i. e. the Great St. Bernard, Sen. Ep. 31; also, abs., "Penni- nus, Liv. 5, 35 ; 21, 38 : iter, over the Great Si. Bcmard,Tnc.H.l,10: VALLIS POE- N1N, the Valais, Inscr. Grut. 376, 6: DEO PENINO D. D., the local deity of the Pen- nine Alps, Inscr. ap. Spon. Misc. ant. p. 85, 7i.30; called also IVPPITER POEN1- NVS, and simply POENINVS, Inscr. Orel!, no. 228 sj. cenni-pes, edis, adj. [penna-pes] That has wtngs on his feet, wing-footed: Perseus. Catull. 55, 24. Penni-potens (I'inn. ; cf. Don. p. 1748 P.), cutis, adj. [penna-potens] Able to fly, winged (a poet, word) : Lucr. 5, 787 : so id. 2, 878. * pennpr, ari, v. dep. n. [penna] To put forth wings, become fledged : Dracont. 1, 262. pennula, ae./. dim. [id.] A little wing (rare, but quite class.) : quum pulli pen- uulis uti possunt, Cic. N. D. 2, 52: tensn, Venant. Carm. 3, 22, 9. + pennUS, a, um, adj. Pointed, sharp: "peitnum antiqui acutum dicebant: unde et avium pennae) quia acutae," Isid. Orig. 19, 19. — A Roman surname: T. Quinctius Pennus, Liv. 4, 26. i pensa, ?e, /. [pendo] A day's pro- visions, a ration for a day : Edict. Diocl. p. 19. pensabitis, e, adj. [penso] Reparable (post-class.): damna Amm. 31, 13. pensatio, onis, /. [id] A weighing, weighing out, a recompense, compensation (post-Aug.) : multorum bonorum pensa- tio, Petr. 141 ; so Ulp. Dig. 16, 2, 7.— IL Trop., A weighirg, pondering, consider- ation (post-class.) : Amm. 16, 12. pense, adv., v. pendo, Pa., ad fin. pcnsiculate, adv., v. pensienlo, ad fin. t pensiculator, oris, m. [pensiculo] A weigher, examiner : " pensiculatores, i\tTaarai," Gloss. Philox. pensiculo, are. v. fl. [pendo] To weigh, ponder, consider (post-class.) : pen- sicula utrumquc, modubireque (al. pen- siculate moderateque), Gell. 13, 20, 11 : scripta. App. Flor. p. 364 : dictum, id. ib. p. 102 Oud,— Hence pensiculate. adv., Carefully (post- class.) : pensiculate (al. pensim) scripta, Gell. 1. 3, 12. pciisilis. e. adj. [pendeo] Hanging, hanging down, pendent, pensile (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit. : restim volo mihi emere, qui me faciam pensil, m. Plant. Pa. 1,1, 86: vehetur pensilibns plu mis, 7. e. in a bed, Juv. 1, 158 : lychnuchi, Plin. 34, 3, 8 : uva, which are hung up to be preserved during the winter. Hor. S. 2. 2, 121 ; cf. Plin. 14, 1, 3, § 15 ; so in a double sense, alluding t8 the hanging of one's self: Plaut Poen. 1, 2, 99; Plin. 19. 5, 24. — B. Subst, pensilia, ium, 77. : 2, Fruit hung up to be preserved: pensilia, ut uvae, mala, et sorba, Var. R. R. 1, 68. — 2. (sc. membra) The virile member (for penis) : pulcre pensilibus peculinti, Auct Priap. 53. — It In architect. Supported on arches, hanging, pensile: fabrica, CoL 1,6: horreum, id. 12. 50: ambulatio, Plin. 36, 13, 18 : urbs, id. ib. 15, 24, n. 2 : horti, hanging gardens, id. ib. 14, 20 ; Curt 5, 1 : balneae, shower-baths or vapor-baths, Plin. 9, 54, 79 ; Val. Max. 9, 1, 1 ; Macr. S. 2, 1 1 1103 PENS tribus, on movable seats (in the theatre), Plin. 36. 15, 21, n. 8. pcnsim, "dv. Another reading for pensiculate; v. pensiculo, ad fin. pcnsio, onis, /. [pendo ; lit., A weigh- ing, weighing out; hence] J, A weight (so only in Vitr.) : Vitr. 10, 16 ; so id. 10, 8. II. Transf, A paying, payment, a term of payment (so quite classical) : "pertdere poenas solvere significat, ab eo, quod aeri gravi quum uterentur Romani, penso eo, non nuraerato debitum solvebant: unde etiam pensiones dictae," Paul, ex Fest. p. 208 ed. Mull. : nihil debetur ei, nisi ex ter- tia pensione, Cic. Att. 16, 2 : prima, id. Fain. 6, 18 : altera tributi, Plin. 16, 8, 12. — Transf, sarcastically : etenim ista tua minime avara conjux, nimium debet diu populo Rom. tertiam pensionem, i. e. Iter third marriage (after your death), Cic. Phil. 2, 44. B. I." partic. : 1. A lax, impost (post- class.) : Aur. Vict. Caes. 39 : vectigalium, id. Epit. 9. 2. Rent of a house or land (post-Aug.) : Suet. Ner.44; so Ju v. 9,63; Paul. Dig. 33, 7, 18. 3. Interest of money (post-classical) : Lampr. Alex. Sev. 26. pensitatio, onis,/. [pensito] f. Lit., A paying, payment (post-class.) : Ascon. ad Cic. Verr. 2, 2, 1 ; so Eumen. Graft act. ad Constant. 12. — If. Transf. : A. -d '" e <> ompense, compensation (post-Aug.) : Plin. 19, 6, 32. — B, An expense, expenditure (late Latin) : diurna pensitatio, Sulpic. Sever. Hist. sacr. 2, 8. pensitator; o" 8 , m. [id.] A weigher, pouderir, coasidercr (post-class.) : verbo- rum, Gell. 17, 1, pensitOj avi, Stum, 1. v. inlens. a. Ipenso] To weigh, weigh out. f. L i t. : lanam, Aur. Vict. Orig. gent. R. 22. — Trop. : vitam aequa lance, Plin. 7, 7, 5. If. Transf: A. To pay (rarely, but quite class.) : praedia, quae pensitant, Cic. Agr. 3, 2 : vectigalia, id. de imp. Pomp. 6. B, To weigh, ponder, think over, con- sider (so not in Cic. or Caes.) : rem, Liv. 4. 41 ; virtutes, Gell. 1, 4 : aliquid mora- sissime, Suet. Aug. 16 : de aliqua re, Gell. 2, 27. — With a relat. clause : Tiberius sae- pe apud se pensitato, an, etc., Tac. A. 3, 52. C. To compare by examining (post- class.) : philosophorum sectatores cum veteribus Pythagoricis pensitans, Gell. 1, 9 fin.; so, incommoda cum emolumento spei, id. 1, 13. * pensiuncula. ae. /. dim. [pensio] A smalt payment : fenoris, Col. 10 praef. 1. pensOj avi, atum, l.v. inlens. a. fpendo] Tit weigh or weigh out carefully (not freq. till after the Aug. per. ; pern, in Cic. not at all, for in Off. 2, 19 fin., compensan- dum is the more correct reading. Neither is it found in Plant, Ter., Lucr., or Caes.). f. Lit.: aurum, Liv. 38, 24 ; so Sil. 4, 153; Col. 12, 51, 2: C. Gracchi caput au- ro pensatum, paid for with its weight in gold, Flor. 3, 15. — Proverb. : pensare ali- quem eadem trutina, to weigh one in the same balance, judge one by the same stand- ard, Hor. Ep. 2, 1, 29. ff. Transf: A. To counterbalance with any thing, to compensate, recompense, repay, make good, repair, requite ; for the usual compensare : exigua turis impensa tanta beneficia pensaturi, Curt. 8, 5 : ben- eficia beneficiis, Sen. Ben. 3, 9 ; Suet. Aug. 25 : praematuram mortem immortali nominis sui memorid, Vellej. 2, 88 ; Tac. II. 3, 26 Jin. : — vicem alicujus, to supply the place of a thing, to compensate for a thing, Plin. 31, 8,44 ; so, transmarinae res quadam vice pensatae, Liv. 26, 37 : iter, to shorten the way, Luc. 9, 685. B. To pay, repay, punish with any thing : to purchase with any thing: nece pudo- rem. Ov. Her. 2, 153 : omnia uno ictu, Sen. Oedip. 936: nefarium concubitum volun- taria morte, Val. Max. 1, 8, 3 : — vitam au- ro, Sil. 2, 35: victoriam damno militis, Vellej. 2, 115. C. To exchange for any thing: palatia coelo, Calpurn. Eel. 4, 141. J) To allay, quench: sitim, Calpurn. Eel. 5, 111. B To weigh, ponder, examine, consider : 1104 PENT ex factis, non ex dictis, amicos pensare, Liv. 34, 49 ; Curt. 3, 6 : singula animi con- sulta, id. 7, 8 : stat pensala diu belli sen- tentia, Sil. 7, 223. pensor, oris, m. [id.] A weigher, exam- iner (eccles. Latin) : elementorum, Aug. Conf. 5, 4 fin. ; so id. Civ. D. 15, 27. pensum, ii v - pendo, Pa., no. B. pensuva, ae, /. [pendo] A weigh- ing: Var. L. L. 5, 36, § 183. pcnsus< a, um, Part, and Pa., from pendo. t pentachordus. a, um, adj. = xcv- Tiixopous, Five-stringed (post-class.), Mart. Cap. 9, 325. '< pcntadactylus- i> m. — trevra6,iK- tv\os, A pentadactt/l, a kind of shellfish, Plin. 32, 11, 53.— ff. For pentaphyllon, App. Herb. 2. pentadoros, on, adj. [ ntvrahi&poi ] Containing five palms or handbreadths, Vitr. 2, 3, 3 ; Plin. 35, 14, 49. 1 1 pentactericus, a, um, adj.—ntv- rar.rnptKos, Ojfiveyears: Inscr. Grut499, 6. t pentag'OniUS) a , um, adj.z^irtvra- ytivios and pentagjdnus, a, um := nev- rayiovoc, Quinquangular, pentagonal ; subst, pentagonium, a pentagon (post- class.) : pentagonii ratio, Auct. de limit. p. 257 Goes. : pentagonum, i, «., for pen- taphyllon, App. Herb. 2. t pentameter^ '". ™- = xevTiipeTpos (containing five metrical feet), A pentam- eter : in pentametri medio, Quint. 9, 4, 98 ; so id. ib. 109 : heroicus, Diom. p. 506 P. : pentametrum elegum, id. p. 502 ib. t penta-numus (nummus), i, m. [vox hybr., trom nitre and numus] A silver coin of the value of five ascs, i. q. quinarius (post-class.) : Auct. de limit, p. 265 Goes. t pentapetes, ls . "• = ircvfairercS, Five-leaf cinque-foil : quinquefolium Graeci vocant pentapetes, sive pentaphyl- lon, Plin. 25, 9, 62. I pentapharmacum. i, ».— wwri- (pfipnaKov, A meal consisting of five dishes (post-class.), Spartian. Ael. Ver. 5. t pentaphyllon- i. «■ = ™vrd(pv\- Xoi/, i. q. pentapetes, Five-leafed grass, cinque-foil : Graeci pentaphyllon, alii pen- tapetes, alii pentagonon, alii pentadacty- lon, alii pentatomon, Itali quinquefolium (vocant), App. Herb. 2. t Pcntapolis. is, /• = HevrivoXis : I. A district of five towns on the Dead Sea, So- lin. 35. — ff. A district of Gyrene, on the Libyan Sea ; whence Pcntapolitanus, a, um, adj., of or belonging to Pcntapolis, i. e. to Cyrene, Cy- renaic: Pentapolitana regio, Plin. 5, 5, 5. t pcntaprotla. ae,/. = 7r£iTa7r/MT£i'a, The first five men, a board or college of five superior officers (post-class.), Cod. Justin. 12, 29, 2. I pentaptdta- Orum, 7i. = 7r£i um, adj.=z-h- Tcaijtulpa, tolium, A kind of costly spice: Mart. Dig. 39, 4, 16, § 7. t pentastichoe portions = Tzvraari- %oi, Having five rows of columns, Trebell. Gall. 18. tpentasyllabus; a» "m, adj. = w TuaiXXalioi, Having five syllables, quin- quesyllabic (post-cla68.) : Mall. Theod. de metr. 2. tpentatcuchus, '» »>., or penta- tcuchum, i. n.z=TTevT.hcvxoi. The five books of Moses, the Pentateuch, Tert. adv. Marc. 1, 10, et saep. tpentathlos or -us, i. m.z=nhra6- \nc, One who practised the Jive exercises of pitching the quoit running, leaping, wrest- ling, and hurling (post-Aug.) : Plin. 34, 8, 19, 6 57 ; so ib. § 68 and 72. ! I pcntathlum, i> "• = mvraSXov, The contest of the five exercises ot pitching the quoit, running, leaping, wrestling, and P E NU hurling (post-class.) : "pcntathlum antiqei quinquartium dixerunt Id autem genua exercitationis ex his quinque artibus con- stat, jactu disci, cursu, saltu, jaculatione, luctatione," Paul, ex Fest. p. 211 ed. MUU. ' pcutatdmon, i. «• = revraropas, Five-leaf cinque-foil, App. Herb. 2 ; v. pentaphyllon. t pcntccostalis. e, adj. [pentecoste] O/or belonging to Whitsuntide or Pente- cost, Pentecostal (eecl. Lat.) : festum pen- tecostale, Tert. Idol. 14. I pentCCOStC, es, /. = TttvrnKoarfi (sc. Siptip-i), The fiftieth day after Easier, Whit- sunday, Pentecost (eccl. Latin): Tert. Idol. 14. PentelensiSi e < ad J- PentcUc: mons, Vitr. 2, 8 : v. the follg. art. PentellCUS, a. um, adj. = ITtrrtAi- koS, Of or belonging to a mountain near Athens (in the demos of Il£i?;), cele- brated for its while marble, PentcUc : Her- mae Pentelici, ofPentelic marble, Cic. Att 1, 8, 2. t penteloriSj e, °dj. [vox hibr. from jrf vre and lorum] Having five thongs or five stripes, Vop. Aur. 46. tpenteris» is, f. = trcvrfirns, A ship witnfive banks of oars : Auct. B. Alex. 47 ; so id. B. Afric. 62/71. Pentethr onicus, a, u m, adj. A fic- titious word : pugna pentethronica, Plaut Poen. 2, 25 1 PentheiUSi a, um, v. Pentheus, no. II., A. tpenthemimcres or-ift i9 ./ = ircvBnpipcpns (* c - ropri ; consisting ot five halves, i. e. ot'2J parts), A part of a verse, consisting of its first two feet and a half, esp. of a hexameter or iambic trimeter, a penlhemimeres : Aus. Ep. 4, 85 and 89 ; Ter. Maur. p. 2440 P. Penthesilea- ae, /., TtevdeaiXaa, A queen of the Amazons, who fought before Troy against the Greeks, and was slain by Achilles : Virg. A. 1, 495 Serv. ; cf. Prop. 3, 11, 14 ; Just. 2. 4. Pentheus, Si and eos, m., XlivQtvs- Son of Echion and Agave, grandson of Cadmus, and king ofThtbes; having treat- ed with contempt the rites of Bacchus, he was torn in pieces by his mother and her sisters when wider the influence of the god, Ov. M. 3, 514 ; Prop. 3, 17, 24 ; 3. 22, 33 ; Hor. Od. 2, 19, 14.— ff. Deriw. : A. Pentheius. a, um, adj., Of or belonging to Pentheus, Penthean : mater, Sid. Carm. 22, 94. — B. Pentheus, a, um, adj., nevdtios, Of or belonging to Pentheus, Penthean : Stat Th. 2, 575,— C. Fenthldes, ae, m., Ha- Beidiji, A male descendant of Pentheus, Ov. Ib. 449 and 609. i pentdrdboil, i, n.^trcvrfpuHov, A plant, called also paeonia, Plin. 27, 10, 10. . Pentri* orum, m. A Samnite people : Liv. 9. 31. penu, V- penus, ad inil. penuarms, a, um, adj. [penus] Of or for provisions (post-class, for penari- us) : cellae, Ulp. Dig. 33, 9, 3, § 11. penula, ae, v. paenula. pcnultimus, a, um, v. paenultimue. pcntiria, ae,/. [-nuua, hunger] Want, need of anything (quite class.): f. Lit So esp. of want of the necessaries of life ; constr. with or (less freq.) without a gen.: cibi, Lucr. 5, 1005; so, victus, Hor. S. 1, 1, 98 : edendi, Virg. A. 7, 112 : aquarum, Sail. J. 20. — Absol. : neque enim est umquam penuria parvi, he is never in want who re- quires but little, Lucr. 5, 1118 : penuriam temporum sustinere, to supply their tem- porary wants, Col. 9, 14, 17 : in penuria. in time of scarcity : Plin. 18, 13, 34. — Of want of other things: civium, Ter. Ad. 3. 3, 88 ; eo, magna sapientium civium bono- rumque penuria, Cic. Brut. 1, 2: cujus generis (amicorum) est magna penuria. id. Lacl. 17, 62 : liberorum, Sail. J. 22, 2 : mulierum, Liv. 1,9: colonorum, Plin. Ep. 3, 19 : — agri, vectigalium, pecuniae, Cic. Inv. 2, 39, 115: rerum necessariarum, Sal). J. 23, 2 : argenti, Liv. 23, 21 : arborum, Col. 7, 9, 7.— If. Trop. : consilii, Plin. 8, 6, 6 • vivae voci6, Gell. 14, 2. penus, us and i, m. and /, also pe- num, i, and penus, oris, n. (gen., peneris, peniteris, only ace. to Gell. 4, 1 ; a collat. form, penu, Afran., ace. to Cliaris. p. 1 13 PER P. ; cf. also Don. Ter. Eun. 2, 3, 18 ; and v. Schneid. Gnimm. 2, p. 345 and 454) | from the root PEN ; whence, also, pcne- tro, penates, and penes : The inside, or that which is inside ot the house] (quite class.) : |. Store or provision of food, provisions, Victuals : "est enim omne, quo vescuntur homines, pains," Clc. N. D. 2, 27, 68; of. other and different explanations in " Gell. 4, 1," and tit. : De penuria legnta, Dig. 33, 9: annuus, Plaut. Ps. 1, 2, 45: omne pe- nus, ib. ill : ut sibi penum aliud ornet, id. Capt. 4, 4, 12 : magna penus, Lucil. in Non. . 2111, 2!) : vinum pcnumque omnem, Pom- lion, ib. 30: in penum herile, Afran. in Prise, p. 659 P. : aliquem penore privare, Auct. np. Prise, p. 659 P. : portet irumen- ta penusque, Hor. Ep. 1, 16, 72 : ne situ penora mucronem contrahant, Col. 12, 4, 4 : quuin ea res innoxia penora eonservet, id. ib.fui.: avium cujusque generis mul- tiplex penus, Suet. Ner. 11 : in locuplete penu, Pers. 3, 73. — H, The innermost part of a temple of Vesta, ike sanctuary : "pe- nus vocatur locus intimus in aede Vestac," Fest. p. 250 ed. Mull. ; cf. Serv. Virg. A. 3, 12: in penum Vestne, quod, etc., irrupit, Lampr. Elag. 6. Peparcthus <"' -os> >./. n t rr 'ipnOos, A small island in the Mgcan Sea, with a town of the same name : ferax Peparethos olivae, Ov. M. 7, 470 ; cf. Liv. 28, 5 ; 31, 28—11. Hence Peparethlus. a, um, adj., Of or belonging to Peparethos, Pepa- rethian : vinum, Plin. 14, 7, 9. i pcpliSi idis,/. = 77t7rAis, The name of two plants, one of which was also called porcilaca, Plin. 20, 20, 81 ; and the other syce, meconion, or mecon aphrodes, Plin. 27, 12, 93 ; id. 20, 20, 81. t peplum, b n ... and pcplus. i. ™- = TTftrXov and ttettXos, The robe of stn-te of Minerva at Athens, with which her statue was solemnly invested every five years at the Panathenaea : Plaut. Frngm. ap. Serv. Virg. A. 1, 484 ; Virg. A. 1, 480 ; so id. Cir. 21 sq. ; Stat. Th. 10, 56. — H. Transf. : A, A splendid upper garment, a robe of state, either of gods or men (post- class.) : Claud. Nupt. Honor. 123 : impera- torium, Trebell. XXX. Tyrann. 23.— B. Still more gen., A broad upper garment : Manil. 5, 387. — Q. A disease of the eye (by which the eye is covered or veiled, as it were), Seren. Samm. 13, 220 (al. plum- bum). t pepo» on's, m. =z iriiruv, ovos, A spe- cies of large melon, a pumpkin : Plin. 19, 5, 23 ; so id. 20, 2, 6 ; Tert. Anim. 32 ; adv. Marc. 4, 40. f peptlCUS) "• um < adj. = 7r£irr(K(Sf, That promotes digestion, peptic (post- Aug.) : medicinae, Plin. 20, 18, 96. t pcpunculusi i. »"• dim. [pepo] A smalrpumpltin : Not. Tir. p. 168. Pepuzitae* arum, m. A sort of here- tics, also called Montanistae, so named aft- er the Phrygian town o/Pepuza, Cod. Jus- tin. 1, 5, 5. per* praep. c. ace. (by solecism, c. abl. : PER QVO, Inscr. Miseni repert. ex a. p. Chr. n. 159, ap. Orell. Inscr. n. 3300), denotes, like the Gr. Sib., motion through a space, or extension over it, Engl. Through, through the midst of, throughout. I, Lit, of space: per amoena salicta aliquem raptare, Enn. Ann. 1, 44 ; cf. id. ib. 67 : (equus) indu Fert sese campis per coerula laetaque prata, id. ib. 5, 10 : per nmoenam urbem leni Unit agmine fiumen, id. ib. 5, 19 : per membrana9 oculorum cernere, Cic. N. D. 2, 57 : coronam aure- am per forum ferre, id. Att. 14, 16 : se per munitiones dejicere, Caes. B. G. 3, 26 : per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ig- nes, Hor. Ep. 1, 1, 46 : — per vias fabulari, in the streets, Plaut. Cist. 5, 1 : qui per im- perii tui provincias ei credidissent, in the provinces, Cic. Fam. 1, 7 : invitati hospi- taliter per domos, Liv. 1, 9 : via secta per ambas (zonas), Virg. G. 1, 237 ; id. ib. 244 : nascuntur in Beleafibus ac per Hispanias, in, Plin. 19, 30 : per illas gentes celebra- tur, throughout, Tac. A. 12, 12. — Placed after the noun, viam per, Lucr. 6, 1263 : transtra per et remos et pictas abiete pup- pes, Virg. A. 5, 663. II. Transf.: A. Of time, Through, throughout, during .- quod des bubus per 4A PER hiemem, the winter through, during the winter, Cato K. R. 25 : nulla res per trienni- nm, nisi ad nutum istius, judicata eat, Cic. Verr. 1, 5 : nulla aba te per hos dies cpis- tola . . . venerat, during these days. id. Att. 2, 8: per decern dies ludi fncti sunt, id. Cat. 3, 8 : per idem tempus, during, at, id. Brut. 83: per noctem cernuntur side- ra, during the night, in the night-time, Plin. 2, 11, 7: per inducias, during, Liv. 38, 2: per multa bella, id. 8, 13: per lu- dos, id. 2, 18 : per comitia, Suet. Caes. 80 : per somnum, id. ib. 45. B. To indicate the instrument or means; Through, by, by means of : statue- runt injurias per vos ulcisci, Cic. Verr. 2, 2, 3 : detrimenta publicis rebus per hom- ines eloquentissimos importata. id. deOr. 1,9: quid ais? vulgo occidebantur? Per quos ? et a quibus? by whom? and by whose command? id. Rose. Am. 29, 80: quae domi gerenda sunt, ea per Caeciliam transiguntur, id. ib. 51, 149 : quod nefari- um stuprum non per ilium factum est, id. Cat. 2, 4, 7. — So, per se, per te, through himself, by himself, of himself, etc. : homo per se cognitus, sine ulla commendatione majornm, Cic. Brut. 25 : satis per te tibi consulis, Hor. Ep. 1, 17, 1. — Connected with ipse: Cic. Sull. 24: ipsum per se, sua vi, sua natura, sua sponte laudabile, id. Fin. 2, 15, 50.— So, to form another ad- verbial expression : non dubitavi id a te per literas petere, by letter, Cic. Fam. 2, 6: per summum dedecus vitam amittere, in the most infamous manner, most infa- mously, id. Rose. Am. 11: per iram face- re aliquid, in anger, id. Tusc. 4, 37 : per ludum et jocum, sporting and jesting, in sport and jest, id. Verr. 2, 1, 60 ; cf. id. ib. 2, 5, 70. C. To designate the reason, cause, in- ducement, clc. ; Through, for, on account of, for the sake of: per metum mussari, Plaut. Aul. 2, 1, 12 : quum antea per aeta- tem nondum hujus auctoritatem loci at- tingere auderem, Cic. de imp. Pomp. 1 ; so Caes. B. G. 2, 16 fin. : Druso propin. quanti quasi per officium obviae fuere le- giones, Tac. A. 1, 24 : ut nihil eum delec- taret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret, Cic. Mil. 16 : et quum pervaletudinem posses, venire tamen no- luisti, id. Fam. 7, 1. So, per me, per te, etc., as far as concerns me, you, etc. : per me vel stertas licet, Cic. Acad. 2, 29 ; cf., sin hoc non licet per Cratippum, id. Off. 3, 7, 33 : per me ista pedibus trahantur, id. Att. 4, 16 ; Ter. Audr. 4, 2, 16 : inspi- cere vitia nee per magistros nee per aeta- tem licebat, Macr. S. 1, 24. — Hence, in oaths, entreaties, asseverations, etc., by a god, by men, or by inanimate or abstract things; By: IOVRANTO PER IOVEM, etc., Tab. Bant. lin. 15; cf, si per plures deos juret, Cic. Rab. Post. 13 : quid est enim, per deos, optabilius sapientia? id. Off. 2, 2 : per deos atque homines, id. de Div. 2, 55: per dexteram te istam oro, id. Deiot 3 ; cf. Ter. And. 1, 5, 54 : nunc te per amicitiam et per amorem obsecro, id. ib. 2, 1, 26 : per pietatem ! Plaut. Trin. 2, 2, 4 : per comitatem edepol, pater, etc., id. ib. 52. — In this signif. often separated from its noun : per ego te deos oro, Ter. Andr. 3, 3, 6 ; 5, 1, 15 : per ego te, fili . . . precor quaesoque, etc., Liv. 23, 9 : per vos Tyr- rhena faventum Stagna deum, per ego et Trebiam cineresque Sagunti Obtestor, Sil. 12, 79 sq. ; Stat. Th. 11, 367.— Sometimes to indicate an apparent or pretended cause or inducement, Under the show or pretext of, under color of: qui per tutelam aut societatem aut rem mandatam aut fiduciae rationem i'raudavit quempiam, Cic. Caecin. 3 : naves triremes per causam exercendorum remigum ad fauces por- tus prodire jussit, under pretext of, Caes. B. C. 3, 24 ; v. causa, p. 253, 1. 2 : per spe- ciem alienae fugendae vicis suas opes iir- mavit, Liv. 1, 41 fin. : per simulationem officii, Tac. H. 1, 74. D. 'u composition, it usually adds in- tensity to the signif. ; Thoroughly, perfect- ly, completely, exceedingly, very much, very : pervelle, perfacilis, peramanter ; some- times it denotes the completion of an ac- tion, e. g: perorare, peragere. — It i'req. occurs in tmesi : nobis ista sunt pergrata PE R A perque jucunda, Cic. de Or. 1, 47 : .per mihi mirum visum est, id. ib. 49 : per enim magni aestimo, id. Att. 10, 1 : Platoni per luit familiaris, Gell. 2, 18 : per, inquit. magister optime, exoptatus mihi nunc veni8, id. 18, 4 : — per quam (also written in one word, perquam), extremely: per quam brevitcr perstrinxi, id. de Or. 2, 49 : per quam modicn civium merita, Plin. Pan. 60 : per quam velim scire, very much indeed, id. Ep. 7, 27: PARENTES PEI! QVAM INFELICISSIMI, Inscr. ap. Mur. 953, 2. As one word : illorum mores perquam meditate tenes, Plaut. Bac. 3, 6, 16: propidit perquam indignis modis, id. Rud. 3, 3, 9. — Separated by an interven- ing word : per pol quam paucos reperias, Ter. Hec. 1, 1, 1. t pcra, ne,f.=Ttrjpa, A bag, wallet : pc- ras iinposuit Juppiter nobis duas, Phaedr. 4, 10, 1 : cum baculo peraque senex, of a Cynic philosopher, Mart. 4, 53 ; cf. App. Apol. p. 440 Oud. per-absurduSi a. um, adj. Very ab- surd (quite class.) : haec quia videntur perabsurda, etc., Cic. Part. 15 ; id. Fin. 5, 11. — Separated : per enim absurdum est. Paul. Dig. 22, 3, 25 ; v. per, 710. II., D. * per-accommodatus> a. um, <"0- V ery suitable, viry convenient : per fore ac- commodatum tibi, si, etc., Cic. Fam. 3, 5, 3. per-acer< cr > 8 ' cre ' a, V- Very sharp : I. Lit. : acetum, Plaut. Bac. 3, 3, 1. — II. Trop. : judicium, Cic. F'am. 9, 16, 4. per-acerbuS; a, um, adj. Very harsh to the taste : I. Lit. : uva peracerba gus- tatu, Cic. de Sen. 15, 53. — H. Trop., Very painful: mihi peracerbum fuit, quod, etc., Plin. Ep. 6, 5 fin. per-aceSCO) Clli, 3. v. inch. n. To be- come sour through and through, thorough- ly sour ; hence, trop., To become vexed, to grow vexatious (a Plautin. word) : ita mihi pectus peracuit, Plaut. Aul. 3, 4, 9 : hoc, hoc est, quodperacescit: hoc est de- mum quod percrucior, that vexes me, id. Bacch. 5, 1, 13. *peractlO; 6nis,/. [perago] A finish- ing, completion : aetatis, Cic. de Sen. 23^/?;/ peractUSj a . um . Part., from perago. pcrncutC; adv., v. peracutus, ad Jin. per-acUtllSj a, um, adj. Very sharp: I. Lit.: falx. Mart. 3, 24.— B. T r a n s £, of a sound, Very clear or penetrating : vox, Cic. Brut. 68, 241.— II. Trop., Very keen, very acute, very penetrating : quum peracutus esset ad excogitandum, Cic. Brut. 39 : oratio, id. ib. 76 ; id. Verr. 2, 2. 44. — Adv., peracute, Very sharply, very acutely: moveri, Cic. Acad. 1, 9 fin.: pera- cute querebare, quod, etc., id. Fam. 3. 7, 2. * per-adolcsccns, entis, adj. Very young: homo peradolescens, Cic. deimp. Pomp. 21. per-adolescentulus, i, »>■ A very young man : Nep. Eum. 1. peradpdsitus; a . »™. v. perapp. 1. Peraeai ae,/., riepaia (sc. yfi, the land beyond the sea or river ; hence) I. A strip of land in Caria, along the coast opposite to Rhodes, and subject to the Rho- dians, Liv. 32, 33 ; 35; 33, 18.— H, A part of Palestine beyond the Jordan, the capital of which was Gadara, Plin. 5, 14, 15. 2, Pcracai ae, /., Hepaia, A city in Aeolis, a colony of the Milyleneans. Liv.. 37, 21. per-acdif icatws- a. um, adj. Com- pletely built, built up : Col. 4, 3. peraeqnatlO; onis, /. [peraequo] A making perfectly equal (a post-class, word):: I, In gen.: temporum, Sol. 1 : similitu- dinum, Tert. adv. Marc. 4, 29. — H. I n partic, An equalizing, equal distribu- tion of taxes : Cod. Theod. 5, 4, 3. peraequator? oris, m. [id.] An equal- izer, esp. of taxes, an equal distribute}- ( jurid. Lat.) : Cod. Theod. 13, tit. 11 ; Cod. Justin. 11, tit 57 ; Inscr. Grut. 361, 1. per-aequc. adv. Quite equally or evenly (quite class.) : hos numquam mi- nus, ut peraeque ducerent dena millia HS ex melle recipere esse solitos, on an average, Var. R. R. 3, 16, 11 : atque hoc peraeque in omni agro decumaiio reperi- etis, Cic. Verr. 2, 3, 52 : quod quum per- aeque omnes, turn acerbissime Boeotii senserunt, id. Pis. 35 ; id. Verr. 2, 4, 21 Zumpt. N. cr.: tenia millia aeris perae- 1105 PE RA que in singulos nienses, uniformly, Nep. Att: 13. per-acquo. avi, atum, 1. v. a. To make quite equal (a post-Aug. word) : oc- togenae stirpes ... septenos culeos perae- quarent, filled up, i. e. yielded, produced, Col. 3, 3, 3 ; so id. 3, 3, 10 : amphorns, id. 3, 9, 2 : partes, Vitr. 9, 4 : contracturam, id. 5, 1 : iter, id. 9, 4 : annum lunari com- putatione, Sol. 1. per-aestimo, V- «■■ t- To greatly es- teem (post-class.) : Cod. Theod. 6, 2S.2 fin. per-aglto* avi, atum, 1. v. a. To drt.oe or limit about greatly, to harass, dis- turb (not in Cic.) : f. Lit.: vehementius peragitati ab equitatu, Caes. B. C. 1, 80 : Aetna majore vi peragitata, Sen. Ben. 3, 37. — B. In partie., To stir up anything, esp. a liquid : ut permisceatur medica- men rutabulo ligneo peragitare conveni- et. Col. 12, 24, 4 : mustum, id. 12, 19, 4.— II. Trop., To excite, impel: animos, Sen. de Ira, 1, 7. per-a|JO- egi, actum, 3. v. a. : I. To thrust through, pierce through, transfix; to pass through, traverse (so only poet, and in post-Aug. prose) : Theseus latu9 ense peragit, transpierced, Ov. Her. 4, 119 ; so, aliquem ardenti quercu, Val. Fl. 1, 146 ; cf., externa peragi dextra, Sil. 11, 364. — Hence, transf., for To hill, slay, Mart. 5, 37 : — freta, to traverse, Ov. Her. 15, 65 ; so, quum sol duodena peregit Signa, id. Met. 13, 618. II. To drive about, harass, disturb a person or thing (extremely 6eldom) : pe- cora peragens asilus.Sen. Ep.58: — totum Sempronium usque eo perago, ut, tic, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 1. III. To carry through, go through with, execute, finish, accomplish, complete, etc. (the class, signif.) : multum egerunt, qui ante nos fuerunt, sed non peregerunt, Sen. Ep. 64 fin. : fabulam, Cic. de Sen. 19 : comitia, id. N. D. 2, 4 : concilium. Caes. B. G. 6, 4 : partes suas, Plin. Ep. 7, 33 : in- ceptum, Virg. A. 5, 422 : cursum, id. ib. 4, 653 ; cf., iter ineeptum, Ov. F. 1, 188 : dona, to finish distributing, Virg. A.5,362: mandata, Ov. M. 7, 502 : aetatem, vitam, aevum, id. Trist. 4. 8, 13 ; 41 ; Met. 15, 485.— B. 'n partie, in jurid. Lat. : reum, to continue a prosecution till the defendant is condemned, Liv. 4, 42 ; Plin. Ep. 3, 9 ; Ov. Pont. 4, 6, 27 ; Val. Max. 6, 2, 4. So, ac- cusationem, to prosecute to the end, Plin. Ep. 6, 31. IV. In gen., To work, or work up any thing: humum, to till, Ov. F. 4, 693: ci- lium, to digest, Plin. 9, 60, 86. B. Trop., To go through, go over, to relate, describe (so not ante-Au peragro, ad fin. * peragTatio, onis, /. [peragro] A wandering or traveling through, a travers- ing : itin'erum, Cic. Phil. 2, 23, 57. peragratrix, icis, /. [id.] She that wanders or travels through (post-class.) : coelicolarum, Mart. Cap. 6, 192. per-UgTO, avi, atum, I, v. a. (Part., peragratus, in the depon. signif., Vellej. 2, 97 ; v. in the follg.) To wander or travel through, to go through, lraverse,etc. (quite class.): I, Lit: piovincias, Cic. de Or. 2, 64 : of bees, saltus silvasque, Virg. G. 4, 53 : in peragranda Aegypto, Suet. Aug. 93. — Of sailing: litora liburnicis, Suet. Cal. 37; so, eques Rom. qui haec com- mercia et litora peragravit, Plin. 37, 3, 11, n. 2 ; so Flor. 2, 7 ; Just. 12, 10.— (#) Dep. : peragratus omnes Germaniae partes, etc., Vellej. 2, 97. II. Trop., To go through, traverse; to search through, penetrate : omne immeii- sum peragravit mente animoque, Lucr. 1, 74 : eloquentia omnes peragravit insulas, Cic. Brut. 13 : cujus res gestae omnes gentes terra mnrique peragrassent, id. Balb. 16; id. Mil. 35; id. Coel. 22: orator ita peragrat per animos hominum, ut, etc., id. de Or. 1, 51 : — gula peragrans, a rov- ing appetite, Cell. 7, 16. — Hence 1106 PEftA * p e r a g r a n t e r, ado., In roving about : Amm. 14, 1. per-albuSj a, um, adj. Very white (post-class.) : equus, App. M. 1, p. 103 : avis, id. ib. 5, p. 171. * per-altus* a, um, adj. Very high : arbusta, Enn. in Macr. S. 6, 2, dub. (al. praealta, al. per alta). pcr-amanS) antis, Part, [amo] Very loving, very fond : homo peramans sem per nostri fuit, Cic. Att. 4, 8, 6, 3. — Adv., peramanter, Very lovingly: aliquem observare, Cic. Fam. 9, 20, 3. per-ambulO' avi, atum, 1. v. a. To ramble through, go through ; to traverse, perambulate (poet, and in post-Augustan prose) : I. Lit. : aedes, Plaut. Most 3, 2, 122 : rnultas terras, Var. R. R. 1, 2 : om- nium cubilia, Catull. 29, 8 : — viridia, Phaedr. 2, 5, 14: rura, Hor. Od. 4, 5, 17. — In the pass. : perambulatum Romanis legionibus Niphatem, Sid. Carm. 23, 93. — Poet. : frigus perambulat artus, runs through, Ov. Her. 9, 135 : recte necne crocum foresque perambulet Attae tabu- la, si dubitem, rightly trod the stage (which was sprinkled with perfumed waters and strewed with flowers), i. e. was properly constructed, well written, Hor. Ep. 2, 1, 79. — "II. In partie, of aphysician, Tovis- it patients in succession : Sen. Ben. 6, 16. i pcr-anilCUS! a. um, adj. Very friendly: Auct Itin. Alex. M. 56 ed. Maj. pcr-amocnus, a, um, adj. Very pleasant : aestas, Tac. A. 4, 67. pcr-amplusi a, um, adj. Very large, very ample : simulacra, Cic. Verr. 2, 4, 49 : regnum, Val. Max. 5, 2. 4. per-anceps- ipitis, adj. Very doubt- ful, very uncertain, Amm. 29, 5. perangustei adv., v. perangustus, ad fin. per-angustus, a, um, adj. Very •narrow (good prose) : fretum, Cic. Verr. 2, 5, 66 : aditus, Caes. B. G. 7, 15 : via, Liv. 22, 4 : termini Macedoniae, Just. 7, 1. — Adv., peranguste, Very narrowly : Cic. de Or. 1, 38, 163. Peranna, v. Perenna. pcrannOj avi, 1. v. n. [per-annus] To live through a year : puella nata non per- annavit, did not live a year, Suet. Vesp. 5 ; so Macr. S. 1, 12. pcr-antiquus* a, um, adj. Very an- cient: Cic. Brut. 10, 41: sacrarium, id. Verr. 2, 4, 2. per-appositus (adpos.), a, um, adj. Very suitable or apposite : alicui, Cic. de Or. 2, 67 fin. pCT-ardcOi si, 2. v. n. To burn vio- lently : Paul. Nol. Carm. 23, 404. pcr-arduus, a, um, adj. Very dif- ficult: mini autem hoc perarduum est demonstrate, Cic. Verr. 2, 3, 71. per-aresCO* arui, 3. v. inch. n. To grow very dry : Var. R. R. 1, 49 ; Col. 4, 24. per-argUtllS! a, um, adj. : I. Very shrill (Appuleian) : tintinnabulum, App. M. 10, p. 713 Oud. : carmen, id. Flor. p. 46 Oud. — If, Very acute, very witty: ho- mo, Cic. Brut. 45, 167. per-ariduS) a, um, adj. Very dry, very arid : Irons, Cato R. R. 5, 8 : solum, Col. 3, 11 fin. ; id. 2, 19. per-armo? avi, atum, 1. v. a. To arm or equip well (post-class.) : exercitus, Curt. 4, 9 : maiium gladius perarmat, Prud. Cath. 6, 85. pcr-aro» avi, atum, 1. v. a. Lit, To plough through; hence, I, To plough through, to traverse the 6ea: pontum, Sen. Med. 650. — II, To furrow: rugis anilibus ora, Ov. M. 14, 96. — HI, To furrow or scratch over, to injure: cerebrum crebra vibice peraiatum, Sid. Ep. 3, 13. — IV. To scratch letters with the style on a waxen tablet To write : talia perarans manus, Ov. M. 9, 563 : literam, id. A. A. 1, 455 ; cf. id. Trist. 3, 7, 1 : peraratae tabel- lae, id. Amph. 1, 11, 7. pcr-aspcr, 6ra, erum, adj. Very rough : Cels. 5, 28, 14. pcr-astutulus, a, um, adj. Very crafty : mulier ad hujusmodi flagitia per- astutula, App. M. 9, p. 600 Oud. t pcraticum, i,n. = nfim«A, A spe- cies of the bdellium-tree, Plin. 12, 9, 19. * pc-ratim, adv. [pera] By bags or wallets : peratim ductare, i. e. to cheat one PE RC out of the money in his wallet, Plaut Epid 3, 2, 14. perattentej adv., v. porattentus, ad fin. ^ per-attentUSj a, um, adj. Very at- tentive: animus, Cic. Verr. 2, 3, 5. — Adv., perattente, Very attentively : audire ali- quem, Cic. Coel. 11. . * per-attlCUS) a, um, adj. Very At- tic, i. e. very elegant : philosophus, Front. Ep. ad M. Caes. 2, 1 ed. Maj. * pcr-audiendus; a, um, adj. That must be heard through, heard to an end: Plaut. Mil. 1, 1, 34. per-bacchorj atus, 1. v. dep. a. To carouse or revel through: multos dies, Cic. Phil. 2, 41 : domos, Claud. B. G. 242. per- baslOj are, v. a. To kiss heartily : Petr. 41. pcr-bcatus, a, um, adj. Very fortu- nate : Cic. de Or. 1, 1. per-belle» adv. Very prettily, very finely: simulare, Cic. Fam. 16, 18, 1: fe- ceris, si, etc., id. Att 4, 4, 6, 1. per-bene, adv. Very well : prandi perbene, Potavi, Plaut. Men. 5, 9, 81 : pol ego haud a pecunia perbene, id. Aul. 2, 2, 9 : loqui Latine, Cic. Brut. 28 : fecisse for- tunam, quando, etc., Liv. 45, 8. I pcr-bene-meritus, a, um, adj. Very well deserved., Inscr. ap. Mur. 1923, 5. pcr-bencvolus. a, um, adj. Very friendly: alicui, Cic. Fam. 14, 4 fin. pcr-bcnigTie; adv. Very kindly: Ter. Ad. 4, 5, 68. — Separate : per mihi benigne respondit, Cic. Q. Fr. 3, 9, 2. Pcrblbcsia, ae, /. [perbibo] Guzzlc- dom, analogous to Peredia, a comically- formed name to signify a country where people are always drinking, Plaut. Cure. 4, 74. pcr-bibO) blbi, 3. v. a. (to drink much ; hence) : * I, To drink or suck up: at ego perii, cui medullam lassitudo perbibit, Plaut. Stich. 2, 2, 16.— H, To drink in (poet, and in post-Aug. prose) : Cato R. R. 130: lana quosdam (colores) non per- bibit, Sen. Ep. 71 : lacrimas, Ov. M. 6, 397 : medicamina, Col. 7, ifin.— B. Trop., To imbibe, receive : haec cum persuasi mihi et perbibi. Sen. Ep. -94 : liberalia studia, id. ib. 36 : nequitiam, id. de Ira 1, 16 : ra- lriem, Ov. Ib. 233: Latinum sermonem, Quint. perbltOi ere, v. n. : I, To go over to a place (an ante-class, word) : Pac. in Non. 153, 24 : utinam te . . . malo cruciatu in Siciliam perbiteres, Plaut. Rud. 2, 6, 12.— II. To perish : ne fame perbitat, Liv. An- dron. in Non. 153, 28 ; so Enn. and Titin. ib. 26 and 30 : qui per virtutem perbitat non intent, Plaut. Capt. 3. 5, 32 dub. : cru- ciatu inaximo, id. Pseud. 3, 1, 12; cf., " perbitcrr. Plautus pro perire posuit," Paul, ex Fest p. 215 ed. Mull. perblandCi adv., v. perblandus, ad fin. per-blandus>a> um > adj. VeryeXarm- ing, very engaging : successor, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3: oratio, Liv. 23, 10.— Adv., per- blanrie, Very winningly: aliquem salu- tnre, Macr. S. 1, 2. per-bdnUSi a. um, adj. Very good : prandium, Plaut Most. 3, 2, 3 : ager, Cic. Fl. 29 : toreumata, id. Verr. 2, 4, 18 : per- bono loco res erat, id. Att. 6, 1. per-brevis? e> adj. Very short, very brief: orator perornatus et perbrevis, Cic. Brut. 43 : perbrevi tempore, id. Verr. 2, 3, 9. — 'Separate : altera pars per mihi brevis videtur. id. Cluent 1. — In the abl., per- brevi, adverbially, In a very short time : id. Fam. 6, 12. — Adv., perbrevi ter, Very briefly: quid sentiam, perbreviter expo- nam, Cic. de Orat 2, 58. per-bulllO; ivi and ii, 4. v. n. To boil thoroughly : Theod. Prise. 4, 1. t perca? oe, /. = -niOKv, A kind offish, a pfrch : Plin. 9, 16, 24 ; cf. id. 32, 9, 34 ; ib, 10, 40; ib. 11, 53; Aus. Idyll. 10, 115. pcr-cacdo, cecidi, caesum, v. a. To cut up completely (post-class.) : exercitum, Flor. 3, 20 : terga hostium, id. 4, 12. pCl'-calefaCIO) feci, factum (also contr., pcrcnlfactum). 3. v. a. To make very warm, to heat thoroughly (mostly an- te- and post-class.) : omnia motu Percale- facta, Lucr. 6, 177 : glebae a sole pcrcale- factae, Var. R. R. 1, 27 : multii igrti per- calfacto cubiculo, Val. Max. 9, 12, 4 : per PERC calcheri cogit aquam, to become very warm, Vitr. 8, 3. pcrcalef io> fieri, v. the previous art. pcr-calcsco, 'ui, 3. »• inch. n. To becume very warm : inde ubi percaluit vis ventr, Lucr. 6. 280; Ov. M. 1, 417. pcr-calleo, ui, ere, v. a. To know or understand well: quinque et viginti gen- tium linguae, Gell. 17, 17, 2. pcr-callcsco, lui, :). v. ineh. n. and a. : *I. Neutr., To become very hardened, very cations : civitatis patientia percallu- erat, Cic. Mil. 28.— IL Act, To get a good knowledge of; in the per/., to be well ac- quainted with, to know well, be well versed in : usum rerum, Cic. de Or. 2, 34 fin. ; so, disciplines Stoicas et dialecticas, Gell. 1,22: leges, id. 20. 1,20. pcr-candef acio, 3. v. a. To make very hot, to heat thoroughly : terram, Vitr. 8,3. per-candidllS, a, um, adj. Very while: compositio, Cels. 5, 19, 24: gem- ma, Sol. 37. pcr-carus, a, um, adj. Very dear: 1, Lit., Very dear, very cosily : Ter. Ph. 3, 3, 25. — II. Trop., Very dear, very much beloved : alicui, Cic. Scaur. § 39, p. 266 ed. Orcll. ; so Tac. A. 2, 74 ; Just. 12, 12. pcr-cautus, a, um, adj. Very cau- tious : Cic. (1. Fr. 1, 1, 6, § 18. •[■' pcicedo, essi, ere, v. a. : " Cedit, cessil, percedit, pcrccssit," Not. Tir. p. 17. pcr-cclcber, oris, bre, adj. Very famous, very celebrated : templum vetus- tate et religione percelebre, Mel. 2, 3 : gloria, Plin. 10, 5, 6. pcr-celcbroi avi, atum, 1. v. a. To practice, a thing very frequently : I, In gen. (post-class.): ut exercerent, utge- rerent, ut percelebrarent haec mala, Arn. 2.73. — H, In partic, To pronounce fre- quently, to have often in one's mouth (so quite class.) : de qua muliere plurimi ver- sus tota Sicilia percelebrantur, Cic. Verr. 2, 5, 31 : pervulgata et percelebrata ser- monibus res est, id. Coel. 29. pcr-celei', eris, adj. Very quick or swift: interims, Cic. Coel. 24. — Adv., per- celeriter, Very quickly, very soon: Cic. Fam. 6, 12, 3. per-cellOi euli, culsum, 3. (collat. form, perculsi for perculi, Amm. 17, 8) v. a. To beat down, throw down ; to overturn, upset (quite class.) : I. Lit. : ventus Cer- cius plaustrum oneratum percellit, Cato in Gell. 2, 22 Jin.: magnas quercus, Enn. in Macr. S. 6, 2; so. abietem, Var. in Non. 152, 11 : Perii ! perculit me prope, Plaut. Pers. 5, 2, 28 ; Ter. Eun. 2, 3, 87 : radices arborum, Plin. 18, 34. 77, n. 1 : Mar6 com- munis saepe spoliantem jam et exsul- tantem evertit et perculit ab abjecto, Cic. Mil. 21. — Proverb.: Perii, plaustrum perculi ! I've upset my cart, i. e. I've done for myself, Plaut. Epid. 4, 2, 22. S. Transf., To strike, smite: feciali Postumius genu femur perculit, Liv. 9, 10 Jin. ,• cf. id. 9, 11, 11 : aliquem cuspide, Ov. Am. 2, 9, 7 ; so id. ib. 1, 7, 31.— Poet. : vox repens perculit urbem, struck, reached, Val. Fl. 2, 91. II, Trop.: A, T° crtS( down, overthrow, ruin, destroy: adoleecentiam perculisse atque atHixisse, Cic. Coel. 32 Jin. : rem publicam, Tac. A. 2, 39 : aliquem, Suet. Tib. 55. B. To deject, daunt, dispirit, discourage, dishearten: haec te vox non perculit? non perturbavit? Cic. Verr. 2, 3, 57: civitates atrocibus edictis, Tac. H. 1, 53 ; Flor. 1, 10 : aniinos (timor), Val. Fl. 4, 651. C. To urge on, excite: aliquem ad tur- pitudinem, App. Apol. p. 413 Oud. Perf, perculit, in a neutr. signif., for pcrculsus est: Flor. 3, 10 med. pcr-censeOi ui, 2. v. a. To go through or over a thing : I. L i t., To count over, reckon up, enumerate : inveniendi locos, Cic. Part 36 ; Liv. 10, 36, 15 : nume'ruin legionum, Tac. A. 4, 4 : res Caesaris, Plin. ?, 26, 27. II. Transf., in gen., To survey, view; lit. and trop., to review, examine: manipu- los, Var. R. R. 1, 50 : orationes, Liv. 32, 21 : orarionera acri subtilique ingenio, Gell. 7, 3. B. To go over, travel through: Thessali- am, Liv. 34, 52 : totum orbem, Ov. F. 3, 109. PERC pcrccnsio. on»,/, [percensco] Ago- ing over, a survey, review, Front, de orat. ep. 3 ed. Ma.j. perception onie,/, [percipio] A tak- ing, receiving: I, Lit., A gathering in, collecting : frugum fructuumque reliquo- ruin, Cic. Off. 2, 3; so, fructuum, Col. 1, 3, 2. — II, Trop., Perception, comprehen- sion : animi perceptiones, notions, ideas, Cic. Acad. 2,7: cognitio autperceptio, aut si verbum e vcrbo volumus comprehen- sio, quatn KnTuhi*pii> ilii vocant, id.ib. 2, 6. pcrccptor, oris, m. [ id. ] A receiv- er, imbiber (late Latin) : sapientiae, Aug. Soliloq. 1, I fin. pcrccptus, a, um, Part., from per- cipio. t perccrnis, e, adj. [per-cerno] Eas- ily visible: Inscr. ap. Fabr. p. 615. n. 127. percido, cidi, cisum, 3. v. a. [caedo] To beat to pieces, to smash: I, In gen.: os alicui, Plaut. Pers. 2, 4, 12 ; so id. Ca- sin.2,6,52; Sen. Q. N. 4, 4,— H, In par- tic, in an obscene sense, i. q. paedicare : Mart. 4, 48 ; so id. 7. 62 ; 6, 3!), et al. ; Sen. Prov. 5; Mart. 12,35; cf., "percisus, pae- dicatus, irciroYiapivoS," Gloss. Philox. So too, alicui os, i. q. irrumare : Mart. 2, 72 (al. praecisum). per-Cieo, iv i and ii, itum, 2., and per-ClOj i y i and Ii, Ttum, 4. v. a. To move greatly, to stir up, excite : I, I n g e n. : irai fax subdita percit Lucr. 3. 304 ; id. 3, 185 : ubi me divina voluptas perciit, id. 3, 28: verbum saepe unura perciet aureis Omni- bus, id. 4, 565. — II, In partic, To name, call: aliquem impudicum, Plaut. Asin. 2, 4, 69. — Hence p e r c i t u s, a, um. Pa., Greatly moved, roused, stimulated, excited : A. Lit.: am- oris causa percitus, Plaut. Asin. 4, 2, 13 : ira percitus, id. Casin. 3, 5. 6 : atra bili per- cita est, id. Amph. 2. 2, 95 : incredibili re atque atroci percitus, Ter. Hec 3, 3, 17 : animo irato ac percito aliquid facere, Cic. Mil. 23, 63,— B. Transf., Excitable: in- genium percirum ac ferox, Liv. 21, 53 : corpore et lingua percitum, Sail, fragrn. ap. Prise p. 704 P. perciOi ire, v. percieo. * percipibllis, e, adj. [percipio] Perceptible : aer ictus auditu percipibilis, Mar. Victorin. p. 2451 P. per-Cipio, eepi, ceptum, 3. (archaic form of the plusqnamp., percepset for per- cepisset, Pac. in Cic. OS'. 3, 26) v. a. [ca- pio] To take up wholly, to seize entirely : 1, Lit: A. T° ia ^ e possession of, to seize, occupy : mini horror misero membra per- cipit dictis tuis, Plaut Am. 5, 1, 66; id. Stich. 2, 2, 17 ; Lucr. 5, 603. B, To take to one's self, to assume: va- rii sensus animantibus insunt, quorum quisque suam proprie rem percipit in se, Lucr. 6, 984 : rigorem, Ov. M. 4, 744 : colorem, Plin. 21, 5, 13 : succum thymi, Col. 11, 3. C, To get, obtain, receive: 6erere, per- cipere, condere fructus, to gather, collect, Cic. de Sen. 7 : praemia, Caes. B. C. 2, 32 : fructum ex olea, Plin. 15, 1, 1 : civitatem ab aliquo, Just. 43, 5 : hereditatem, Suet. Tib. 15 ; Pet* 141. II. Trop. (somosti'req. in class. lang.): A. To perceive, to feel : ne, quod hie agi- mus, herns percipiat fieri, Plaut. Cure. 1, 3, 1 : quod neque oculis, neque auribus, neque ullo sensu percipi potest Cic. Or. 2 : voluptatem, id. Fin. 1, 11 :— luctus, id. Fam. 14, 1 ; so, dolores, id. ib. : gaudia, Ov. Pont. 2, 1, 60. B. To learn, comprehend, understand, conceive : res percepta et cognita, Cic. Acad. 2, 14 : p. et comprehendere, id. ib. 2, 8 : cognoscere et percipere, id. Fin. 1, 19 ; aliquid animo, id. de Or. 1, 28 : artifi- cium aliquod, id. ib. : virtutem et human- itatem, id. Q. Fr. 1, 1, 10 : philosophiam, id. de Or. 1, 51 : praecepta artis, id. Off. 1, 18 : omnium civium nomina perceperat, knew, id. de Sen. 7 : percipite quae dicam, id. Cat. 1, 11 : querelas, to /tear, Liv. 2, 35 ; Caes. B. C. 3, 84 : nomen Graecum, sed perceptum usu a nostris, known, Cic. N. D. 2, 36.— Hence perceptus, a, um, Pa., Perceived, ob- served : hence, percepta artis, doctrines, principles, rules : percepta appello, quae dicuntur Graecis Sewpfipara, Cic. Fat. 6. PERC percis, Idis, jC A sea-muscle: Plin. 32ril,03. percisus, a, um, v. percido. pcr-cito, avi, atum, 1. v. a. To thor- oughly, strongly, vehemently excite (ante- class.) : Pac. in Feet. s. v. REC1PROCA- RE, p.274ed. Mull. : matronae percitatac tumultu, Att. in Non. 467, 27. percitus, «, um, Part, and Pa., from percieo. pcr-civilis, e, adj. Very courteous affable, civil : sermo, Suet. Tib. 28. pcr-clamOi are, v. a. To cry out aloud: quot perclamanda ! Plaut. True. 1, 1, 8 dub. per-clareSCOi rtl, 3. v. inch. n. To become very clear, very well known (post- class.) : Symm. Ep. 10, 72 ; id. ib. percludOi ere. A false reading for praecludo. t percnopterus, i, "»■ (= xtpKvonTt- poS. dusky - winged) A mountain-stork, i. q. oripelargus, Plin. 10, 3, 3. t pcTCIiOS, i, m - (= Tripmos, dusky) A kind of eagle, Plin. 10, 3, 3. percoctus, a, um, Part., from per- COqUO. + per-COCnare? axodeinvnaai, Gloss. Philox. percogriitus, a, um, Part, and Pa., from percognosco. per-COgHOSCO) 6vi, itum, 3. v. a. To become perfectly acquainted with : ali- quem, Plaut. True. 1, 2, 50 ; Plin. 4, 14, 28.— Hence percognltus, a, um, .Pa., Wellknown: Plin. 2, 45, 45. per-c61apb.Oi are, v. a. To buffet well : Petr. 44 dub. percolation onis > /• [ *• percolo ] A straining through, a filtering : Vitr. 8, 7. 1, per-CdlO) avi, atum, 1. v. a. To strain through, to filler, percolate : I. L i t. : turn vinum percolato, polentam abjicito, Cato R. R. 108 ; Cels. 6, 9 ; Col. 12, 41 ; Plin. 31, 6, 37. II, Transf., in gen., To cause to pass through: humor per terras percolatur, passes through, Lucr. 2, 473 : cibos et po- tiones, to pass through one, i. e. to swallow and digest. Sen. Q. N. praef. : terra bibula crebros imbros percolat atque transmit- tit, Plin. 18, 11, 29. 2, per-ColO) colui, cultum, 3. v. a. To perfect, finish, complete: I. Lit. : in- choata percolui, Plin. Ep. 5, 6. — H. Transf.: A. To deck, beautify, adorn: aliquid eloquentia, Tac. Agr. 10. — B. To greatly honor, revere, reverence : patrem tuum si percoles, Plaut. Trin.2,2, 4 : con- jugem liberosque, Tac. A. 4, 68 ; so, ali- quem honore, id. Hist. 2, 82. per-cdmis- e, adj. Very friendly, very courteous : Cic. Brut 58 fin. percommodc, a ^ -, v - percommo- dus, ad fin. per-commodus. a, um, adj. Very suitable, very convenient, very opportune : alicui rei, Liv. 22, 43. — Adv., p e r c o m- mode, Very suitably, very conveniently, very well : percommode accidit, quod, etc., Cic. Caecin. 27: percommode factum est, quod, etc., id. Tusc. 4, 30 : hoc percom- mode cadit quod, etc., id. Verr. 1, 2. percontatio ( percunct. ), onis, /. fpercontorj An asking, inquiring after any thing; a question, inquiry (quite clas- sical) : tempus percontatione consumere, Cic. Univ. 1 : aliquid percontationibus re- perire, Caes. B. G. 5, 13 : percontatio quid in senatu esset actum, Cic. Brut. 60 fin. : collocutio atque percontatio, Plin. 11, 30, 36. — As a figure of speech, Cic. de Or. 3, 53. percontativc (percunct), adv., v. in the follg. art., ad fin. perCOntatlVUS (percunct), a, um, adj. [percontor] Universally known (post- class.): Coel. Aur. Tard. 4, 8.— Adv., per- contative, Inquiringly, Charts. p. 161 P. percontator (percunct.), oris, m. [id.] An askcr, inquirer : Plaut. Men. 5, 5, 31 : percontatorem fugito : nam garrulus idem est, Hor. Ep. 1, 18, 69. perconto (percuneto), are, v. the follg. art., ad fin. percontor (percunctor), atus, 1. (ar- chaic inf., percontarier, Plaut Am. 2, 2, 78 ; id. Asin. 2, 2, 76 ; id. Casin. 3, 3, 8 ; id. Most. 4, 2, 47, et al.— Act. collat form, 1107 PEEC v. infra, ad Jin.) v. dep. a. and n. [per- cunctusj To ask particularly, to question strictly, to inquire, interrogate, investigate (quite class.) : coquum percontabatur, possentne, etc., Plaut. Capt. 4, 4, 9 : per- contari banc panels hie volt, id. Pers. 4, 4, 49 : percontarier, utrum, etc., id. Bacch. 4, 1, 4 : me infit percontarier, ecquem noverim Demaenetum, id. Asin. 2, S, 76 : tu numquatn mihi percontanti aut quae- renti aliquid defuisti, Cie. de Or. 1, 21 ; id. ib. 2, 71 : percontando atque interrogando elicere alicujus opinionem, Cic. Fin. 2, 1 : percontari ab aliquo, id. Acad. 1, 1 : cum percontaretur ex anicula quadam, quanti aliquid venderet, id. Brut 46 ; cf. id. de Div. 2, 36 : — aliquem ex aliquo, to ask a person respecting another : Plaut. Asin. 2, 4. 95 : — aliquem de aliqua re, Cic. Rep. 6, 9 Jin.; Liv. 40,21: — aliquem aliquid, Plaut. Ps. 1, 5, 47 : meum si quis te percontabi- tur aevum, Hor. Ep. 1, 20, 26. II. To find out by inquiry, App. M. p. 113, 8 Elm. 1. Act. collat. form, perconto (per- enncto), are (ante- and post-class.) : docte percontat, Aeneas quo pacto, etc., Naev. in Non. 474, 7 : si percontassem, etc., Nov. ib. 5 : quod sedulo percontavcram, App. M. 11, p. 793 Oud.— 2. Percontor, atus, in pass, signif. : de ovium dentibus opili- ones percontantur, are questioned (pre- ceded by, quae a grammatico quacrenda sunt), Gell. 16, 6 : percontato pretio, App. M. 1, p. 73 Oud. * pcr-contumax- acis, adj. Very obstinate, very contumacious : Ter. Hec. 3, 5,54. percdpidse; adv., v. percopiosus, ad fiti. per-copiosus- a > urn, adj. Very abundantly supplied ; hence, Very rich in expression, very copious : Plin. Ep. 9, 31, 1. — Adv., pereopiose. Very copiously: Sid. Ep. 4, 7. per-coquO' x 'i ctum, 3. v. a. To boil thoroughly, boil soft: J. Lit.: bubulas carnes, Plin. 23, 7, 64 : lens non bene per- cocta, id. 22, 25. 78. — II. Transf. : A. To heat : humorem, Lucr. 6, 858. — B. To ripen : mora percoquit uvas, Ov. R. Am. 83 : sol percoquit fructus, Sen. Ben. 7, 31. — C. To scorch, to blacken by the heat of the sun : virum percoctaque secla calore, Lucr. 6, 722. PcrcosiUS- a, urn, adj., rir/u-cicrios, Of or belonging to Percosius, king of Cyz- iais : Percosia conjux, i. e. Clyte, wife of King Percosius, Val. Fl. 3, 10. PcrcdtC. es, /., TltpKUTn, A Trojan town on the. coast of Mysia, Plin. 5, 32, 40; Val. Fl. 2, 622. per-crassus» a . um . adj. Vcr 'J <'" c ' c ■' C'eis. 5, 26, 20. per-crebesco, ™. and per-cre- bresCO; brui, 3. v. n. To become very frequent or prevalent, to be spread abroad (quite class.) : cum hoc percrebrescit, Cic. Att. 1. 1, 1 : quae (opinio) etiam apud ex- teras nationes omnium sermone percre- bruit, id. Verr. 1, 1 : res percrebuit : in ore atque sermone omnium coepit esse, id. ib. 2, 2, 23 : cum haec fama percrebu- erit, id. ib. 2, 4, 30 : fama percrebuit, id. ib. 2, 4, 43 : cum fama per orbem terra- rum percrebuisset. ilium a Caesare obsi- deri, Caes. B. C. 3, 43 : conjugia percre- bruisse, Tac. A. 12, 6. per-crepO) &i> Hum, I. v. a. and n. To sound very much, to resound, ring : J, Intr. : lucum percrepare vocibus, Cic. Verr. 2, 5, 13. — n. Act., To make resound, to loudly celebrate : pugnam, Lucil. in Non. 255, 14. per-CreSCO; ere, v.n. To grow great- ly: Seren. Samm. 36, 679. per-cribro. avi, atuin, 1. v. a. To sift thoroughly: Scrib. Comp. 87 : res contu- sae et percribratae, id. ib. 289. pcr-criicio; are, v. a. To greatly tor- ment or vex : hoc est demum quod percru- cior, for which I vex myself grieve, Plaut. Bac. 5, 1, 13. per-cruduS) a, um - "<&'■ Qjiite raw : coria, Vitr. 10, 20— H, Transf., Quite un- ripe or crude: pruna, quite green, Col. 12, 10,4. pcr-cudo. di. 3. v. a. To strike or break through : an pnlli rostellis ova per- 1108 pe rc cuderint, Col. 8, 5, 14 (Schneid. : pertude- rint). 1. perculsuS) ". um > Part,, from per- cello. 2. perculsUS, us, m. [percello] A shock : 'Pert. Anim. 52. pei'Cultor, oris. "'• [percolo] An ar- dent adorer or revereucer : doctorum, Aur. Vict. Caes. 1. percnltllS) a > um i Part., from per- colo. percunctatio. onis. v. percontatio. percunctatrve «nd percuncta- tlVUSj v - percontativus. percunctator* oris, v - percontator. pcrcuncto, are, and pcrcunctor, ari, v. percontor. pcr-CUpiduSi a, um. adj. Very partial to, very fond of one ; with the gen. : per- cupidus tui, Cic. Fam. 1, 7. per-CUpiOj ere, v. a. To greatly wish, earnestly desire, to long (ante-class.) : per- cupio obsequi gnato meo, Plaut. Asin. 1, 1, 61 ; Ter. Eun. 5, 2, 57. per-CUriOSUSf a . um > adj. Very cu- rious or inquisitive : Cic. Clu. 62 fin. pcr-CUrO? av i* atum, 1. v. a. To thor- oughly heal, completely cure (perh. not an- te-Aug.) : I, Lit. : percurato vulnere, Liv. 21, 57: tarde percurabitur, Col. 6, 12: do- nee strumae percurentur, Plin. 32, 8, 28 : desperata a medicis vitia, Sen. Gx. N. 3, 1. — II. Trop. : mentem aegram, Sen. Ep. »4 ; id. Tranq. 15. per-CUrrO» percucurri or percurri, cursum, 3. v. a. and n. : I, Act., To run through, hasten through; to pass through, traverse (quite class.): A. Lit.: percur- rere agrum Picenum, Caes. B. C. 1, 15 : conventus, Hirt. B. G. 8, 46 : Tenchteros et Cattos, Flor. 4, 12: aristas, to sjwed over, Ov. M. 10, 654 : percurrens luna fenes- tras, Propert. 1, 3, 31 : pecrine telas, Virg. A. 7, 1 4 : tempora nodo, i. e. to wind or bind round, Val. Fl. 6, 63. — In the pass. : Plin. 13, 12, 26 : hortus fontano humore percur- ritur, Pallad. 1, 6. B. Trop., To run through: amplissi- mos honores percucurrit, i. e. filled the highest offices one after another, Suet. Nor. 3. 2. To run over in speaking, to mention cursorily : partes, qtias modo percucurri, Cic. de Or. 3, 14 : quae breviter a te per- cursa sunt, id. ib. 1, 47 : multas res ora- tione, id. de Div. 2, 46 • omnia poenarum nomina, Virg. A. 2, 627 : celebres in ea arte quam maxima brevitate, Plin. 35, 8, 34 : modice beneficia, to mention in a cursory manner, Tac. A. 4,40: paucis, quae cujus- que ductu gens, Vellej. 2, 38. 3. To run over in the mind or with the eye, to scan briefly, to look over : multa an- imo et cogitatione, multa etiam legendo, Cic. de Or. 1, 50 : oculo, to run over, Hor. S. 2, 5, 54 : pasinas in annalibus magistra- tuurn, to run through, to look over, Liv. 9, 18,— Impers. : Cic. de Or. 2, 80. II. Ncutr., To run along to or over any thing (quite class.) : curriculo percurre (* i. e. ad villam), run thither quickly, Ter. Heaut. 4, 4, 9 : ad forum, id. Andr. 2, 2, 18 : ad aliquem, Coel. in Cic. Fa/n. 8, 16 : per temonem (currus), to run along the pole, Caes. B. G. 4, 33 fin. percursatlO. onis, /. [percursoj A running or traveling through : Italiae, Cic. Phil. 2, 25 ; so, absol., id. ib. 2, 39. perCUrS10> on ' s >/- [percurro] A run- ning through or over ; trop., |, A rapid or hasty thinking over a thing : propter an- imi multarum rerum brevi tempore per- cursionem, Cic. Tusc. 4, 13 fin. — H, Rhe- tor., A rapid or hasty passing over a sub- ject : huic (commorationi) contraria sae- pe percursio est, Cic. de Or. 3, 53, 202. percui'SOn are, v. intens. a and n. [id.] 1. Act., To range through, ramble over (perh. not ante-Aug.) : ripas, Plin. Pan. 12. — II, Neutr., To range or rove about : fini- bus nostris, Liv. 23, 42. pcrcursor, oris. m. fid.] One who runs through: viae, Lact. 6, 7 dub. (al. praecursor). percursus? a, um, Part., from per- curro. percussibilis, e, adj. [percutio] Pen- etrating, pervading (post class.) : odor, Coel. Aur. Acut. 1, 16: virtue, id. Tard. 2, 13. PEED perCUSSlO) onis, /. fid.) A beating. striking (quite class.): J, Lit.: capitis percussiones, beatings on the head, Cic. Tusc. 3, 26 : digitorum, a snapping, id. Off. 3, 19. — II, Transf., in music and rhetoric, A beating time; hence, concr., time: percussiones numerorum, Cic. de Or. 3, 47 : percussionum modi, id. Or. 58 fin. ; so Quint. 9, 4, 51 ; 11, 3, 108, et al. pcrCUSSOr* oris, m. [id.] A striker, stabbtr, shooter : I, In gen. (post- Aug.) : leo vulneratus percussorem novit, Plin. 8, 16, 19. II. I n partic, A murderer, assassin, ban dil (quite class.) : Cic. Phil. 2, 29 : sub- ornatus alicui, Suet. Ner. 34 : nocturnus, Petr. 9. percussura, ae,/. [id.] A blow, stroke, thrust (post-class.): percussuraferro fac- ta, App. Herb. 31 ; Veg. Vet. 2, 20. 1. pei'CUSSUSj a > um > Part., from per- cutio. 2. perctlSSUS. us, m. (only in the abl. sing.) (percutio] A beating, striking (poet, and in post-Aug. prose) : caducis Percus- su crebro saxa cavantur aquis, Ov. Pont. 2, 7, 40; Sen. Q. N. 2, 6 : venarum, Plin. 7, 51, 52. per-CUtio, cussi, eussum, 3. (perf. contr., percusti for percussisti, Hor. S. 2, 3, 273) v. a. [quatio]. 1. (with the notion of the per predom- inating), To strike through and through, to thrust or pierce through. A. Lit. : percussus cultello, Var. R. R. 1, 69, 2 : gladio percussus, Cic. Mil. 24, 65 : Mamilio pectus percussum, Liv. 2, 19, 8 : vena percutitur, a vein is opened, blood is let, Sen. Ep. 70 : — fossam, to cut through, dig a trench, Frontin. Strat. 3, 17; Piin. Ep. 10, 50. B. Transf., To slay, kill (quite class.) : aliquem securi, to behead, Cic. Pis. 34, 84 ; so id. Fin. 1, 7, 23 ; Liv. 39, 43 : aliquem veneno, App. M. 10, p. 731 Oud. : hostem, Suet. Calig. 3 ; Ov. Her: 4, 93,— Hence, p. foedus, to make a league, conclude a treaty (because an animal was slaughtered on the occasion). Auct. B. Alex. 44. II. (with the idea of the verb predom- inating) To strike, smile, shoot, hit. A. Lit.: 1, In gen. (quite class.): ceu lapidem si Percutiat lapis autferrum, Lucr. 6, 162 : quum Cato percussus esset ab eo, qui arcam ferebat, had been struck, Cic. de Or. 2, 69, 279 : januam manu, Tib. 1, 6, 3 : turres de coelo percussae, struck with lightning, Cic. Cat. 3, 8 ; cf., hunc nee Juppiter fulmine percussit, id. N. D. 3, 35 : percussus ab aspide calcata, stung, bitten, Plin. 23, 1, 27 ; cf.. PERCVSSVS A VIPERA, Inscr. ap. Vermigl. Iscriz. Pe- rug. p. 319 : — color percussus luce reful- git, struck, Lucr. 2, 799 : auriculae voce percussae, Prop. 1, 16, 28. 2. In partic: a. To strike, stamp, coin money (post-Aug.) : ut numum ar- genteum nota sideris Capricorni percus- serit, Suet. Aug. 94 ; so id. Ner. 25. b. To strike, play a musical instrument (poet.) : lyram, Ov. Am. 3, 12, 40. C. So meraclo flore, to get drunk, Plaut. Casin. 3, 5. 16 (cf., sauciare se flore Liberi, Enn. in Fulg. 562, 25). B. Trop.: 1. To strike one (said of misfortunes) (quite class.) : percussus ca- lamitate, Cie. Mur. 24 : percussus fortu nae vulnere, id. Acad. 1, 3. 2. To strike, shock, make an impression upon, deeply affect, move, astound (quite class.) : percussisti me de oratione prola- ta, Cic. Att. 3, 12 ; id. Mil. 29 : audivi ex Gavio, Romae esse hominem, et fuisse assiduum : percussit animum, it struck me, made me suspicious, id. Att. 4, 8 : ani- mos probabilitate, id. Tusc. 5, 11 : percus- sus atrocissimis litteris, id. Fam. 9, 25. 3. To cheat, deceive, impose upon one (quite class.) : aliquem probe, Plaut. Ps. 2, 2, 9 : hominem eruditum, Cic. Fl. 20 : hominem strategemate, id. Att. 5. 2 : ali- quem palpo, to flatter, Plaut. Am. 1, 3, 28. 4. (ace. to no. II., A, 2, a) To strike, stamp (post-Aug.) : facta dictaque tua una forma percussa sunt, Sen. Ep. 34 fin. * perdagatus* a > um . Part., from the obsol. perdago, like indago, Explored : Claud. Mamert. Stat. anim. 2, 3. per-decorus; a > um > <*$)• i' er v c <> mr - PERD ly, xtry pretty (post-Augustan) : Plin. Ep. 3, 9, 28. per-dcleo, ere, v. a. To utterly de- stroy, exterminate (post-class.): Tert. ndv. Jml. U; so Veg. Vet. 3, 10. pcr-delll US. a . uin, "dj- Very silly tit foolish (poet.) : Lucr. 1, 693. pcr-denSUSi a i um i "•. v - perdo. Pa., ad fin. * pcrditim- "dv. [perdittts] Desperate- ly, to desperation : aliquam amare, Afran. in Charis. p. 191 P. perditlO) °nis, /. [perdo] Ruin, perdi- tion (post-class.) : perditionis iter, Alcim. 4, 138 ; cf., " perditio, axtiXcia,'' Gloss. Philox. perditor» oris, m. [id.] A miner, de- stroyer (rare, but quite class.) : perditor rei publicae, Cic. Plane. 36 fin. : vexator et perditor, id. Pis. 34. perditriXi icis,/ [perditor] She that ruins or destroys (eccl. Lat) : Tert Ex- hort, ad cast. 13 ; so Hier. Ep. 123, n. 8. perditUSj a > um > Port, and Pa., from perdo. per-diu< o-dv. F° r a g r eat while, very long (rare, but quite class.) : Var. R. R. I, 158 : perdiu nihil eram auditurus, Cic. Att 3, 22 ; id. de Or. 1, 2. 8. per-dlUS' a . um, aa J- [dies] All day long, the livelong day (post-class.) : stare 6olitus Socrates dicitur, pertinaci statu perdius atque pernox, Gell. 2, 1 ; App. M. 5, p. 329 Oud. ; id. 9, p. 600 Oud. per-diuturnus, a > um , adj. That lasts a very long lime, very lingering oi protracted (rare, but quite class.) : Cic. N. D. 2, 33: helium, id. Sest 27. per-dlveS' 't' s . "dj- Very rich : Cic. Att. 6, 1, 3 : mulier perdives et nobilis, id. Verr. 2. 4, 26. t perdix» icis, c. = vipSi I. A partridge, "Pliu. 10,33,51:" perdicas Boeotios, Var. in Non. 218, 18 : picta, Mart. 3, 58.— In mythology, Perdix, icis, m., The nephew of Daedalus, Or. M. 8, 241 sq. ; Hyg. Fab. 274. pcr-do» didi, ditum, 3. (archaic form ofihe praes. indie, perduunt for per- dunt, Plaut Rud. prol. 24 : — conjunct., perduim, Plaut. Aul. 4, 6, 6 : perduis, id. Amph. 2, 2, 215 ; id. Capt. 3, 5, 70 : per- duit, id. Epid. 1, 1, 64 ; id. Poen. 3. 4, 29; but esp. freq., perduint. Plant Asin. 2, 4, 16i, 3. v. inch. «. [per- dolro] To feel great pain or grief : nee perdolescit, fligi socios morte, Att in Non. 1 10, 31 : suam virtutem irrisui fore per- doluerunt - Caes. B. C. 2, 15. per-dolo. avi, atum. 1. v. a. To hew out, to J'ashion with hewing (post-Aug.) : PE HD quum in materiem perdolantur, Yitr. 2, 10 : arbor perdolata, id. 2, 9 : fomes per- dolatus, Am. 6, 209. per-ddmincT» ari, "■ dtp. n - [per- domiiiur] To rule or reign throughout n period of time : annum, Claud. Fesc. do Nupt. Honor. 77. per-donntori °ns, m. (perdomo] A tamer, subduer (eccl. Lat.) : mortis, Prud. Cath. 4, 12. pcrdomitUSj a > um . P ar t., from per- domo. per-d5mO> u '. itum, are, t>. a. : J, To thoroughly lame or subdue, to completely subjugate (not in Cic. or Caes.) : ad per- domandum Latium exercitum circumdu- cere, Liv. 8, 13 : Apulia perdomita, id. 9, 20 : gentes, Vellej. 2, 95 : serpentes, tau- ros feroccs, to tame, subdue, Ov. Her. 12, 163. — B. Transf, To work through, to knead : farinam assidua tractatione, Sen. Ep. 90. — U, Trop. : ut nono demum sul- co (solum) perdometur, Plin. Ep. 5, 6. per-dormisco. 3. v. n. [dormio] To sleep on (a Plautin. word) : perdormiscin' usque ad lucem i Plaut. Men. 5, 5, 29. per-duco. xi, ctum, 3. (imper., pcr- duce for perdue, Seren. San.m. 40, 754), v. a. Lit., To lead or bring through ; hence: J. To Uad, bring, conduct a per- son or tiling to any place: A. In gen. (quite class.) : legiones ad aliquem, Cic. Fam. 12, 19, 2 : coroprehensos eos ad Cae- 6arem perduxerunt Caes. B. G. 7, 13 ; cf. id. B. C. 3, 28 : legionern in Allobrogos, id. ib. 3, 6 : bovem errantem ad stabula, Virg. E. 6, 60. B, In partic.: 1. To draw over, bring over a woman to the embraces of a lover : hue Tertia perducta est Cic. Verr. 2, 5, 12; so Suet. Tib. 45; id. Calig. 25; id.Vesp. 22; Hor. S. 2 5, 77; Ov. Am. 3, 12 11. 2, To bring, carry, lead, conduct to a place, viz., buildings, ditches, water (esp. freq. in Frontin.) : a lacu Lemano ad monfem Juram murum perducit, Caes. B. G. 1, 8: — Appia (aqua) perducta est Frontin. Aquaed. 6 ; cf, turn duumviri aquae perducendae creati sunt, id. ib. ; and, aquas in urbem perducere, id. ib. 7 ; so, Anionem in Capitolium, id. ib. : Vir- ginem in agro Lucullano collectam Ro- mam, id. ib. 10 ; id. ib. 13, et saep. : navi- gabilem alveum es nortu in Nilum, Plin. 6, 29, 33. C. Transf. : 1, To spread over, be- daub, besmear with any thing (poet) : cor- pus odore ambrosiae, Virg. G. 4, 415 : Pers. 2, 55 : corpus stercore gallinae, Seren. Samm. 39, 739 : artus succo, id. 49, 922. — Hence, fc. To rub out, erase (post-class.) : si aliquid interleverit, perduxerit, JuL Dig. 29, 1, 20. 2. To draw in a drink, to drink off or up, to quaff (post-class.) : cyceonis liquo- rem. Arn. poet. 5, 175; so. aqua frigida perducta, Scrib. Comp. 135 fin. H. Trop., To draw out, lengthen, pro- long, continue, to bring a person or thing to a certain goal, to a certain period, etc. (quite class.) : res disputatione ad medi- an] noctem perducitur, Caes. B. G. 5, 30 ; Cic. Fam. 10, 1 : — Valerium Corvum ac- cepimus ad centesimum annum perdux- isse, brought it to a hundred years, i. e. lived to be a hundred years old, id. de Sen. 17 : se medicina usque ad longam senectam, Plin 29, 1, 8 : — aliquem ex humili loco ad summam dignitatem, Caes. B. G. 7, 39; so, aliquem ad amplissimos honores, Cic. Lael. 20 : artem ad magnam gloriam, Plin. 35, 9, 36, K. 2 : aliquem ad perniciem, Var. R. R. 2, 3 : aliquid ad effectum, Pompon. Dig. 33, 1, 7 : aliquid ad exitum, Cic. Inv. 2, 56 : eo rem perduxit ut brouglu the matter to that pass, iliat, Nep. Dion. 5 : al- iquid ad liquidum confessumque, Quint 5, 14, 28. B. In partic. To draw ovbring over, to persuade, induceto any thing (to an opin- ion or an action) (quite class.) : si dictis ne- quis perduci. ut vera haec credas. Plaut Most. 1, 3, 41 : aliquem ad suam senttnti- am, Cic. Att 16. 8 ; for which, aliquem /7» suam sententiam, Caes. B. G. 7, 4 : ali- quem ad se magnis pollicitationibus, to bring over to one's side, to gain over, id. ib. 6, 11 : hominem ad HS LXXX., to in- duce to pay, Cic. Att 5, 21. 1109 PEKD perductio. onis, /. [perduco, no. I., A, 2J A leading, conducting of water (only in Vitruv.) : aquarum perductiones ad habitationes, Vitr. 8,. 6. pcrductO. are, 1. v. intens. a. [perdu- co J To lead, conduct to or over a place (Plautin. in the double sense of perdue- tor, v. the follg. art.) : quicquid est, errabo potius, quam perductet quispiam, Plaut. Most. 3, 2, 160. perductor. oris, m - [id.] ■<* leader, con- ductor ; in partic, a pimp, pander (cf. per- duco, no. I., B, 1) : lenonum, aleatorum, perductorum nulla mentio fiat, Cic. Verr. 2, 1, 12 : (" lenones sunt scortorum : per- ductores etiam invitarum personarum, ct in quibus stupra exercita legibus vindi- cautur," Ascon. ad h. 1.) ; Lact. 6, 17 mcd. — *II. A guide, conductor, in a double sense with the preced. signif. : Si. Eho is- tum, puer, circumduce hasce aedes et con- clavia. Th. Apage istum a me perducto- rera : nihil moror ductarier, Plaut. Most. 3, 2, 159 sq. pcrductuS; a, um . Port., from per- duco. * per-dudum. adv. A very long time ago: Plaut. Stich. 4, 1, 69. perduellio, onis. /• [perduellis] J, Hostile conduct against one's country, trea- son, whether consisting of an attempt against the state, its institutions, and chief ruler, or of union with a foreign enemy, desertion, etc. ; cf. Rein's Criminalrecht, p. 464 sq. (quite class.) : " qui perduellio- nis reus est, hostili animo adversus rem- publicam vel principem animatus est," Ulp. Dig. 48, 4, 11 ; Cic. Pis. 2, 4 : (Clodi- us) actionem perduellionis intenderat (for causing the execution of the Catilinarians who were Roman citizens), id. Mil. 14, 36 : perduellionis judicium, id. Rabir. perd. 3 : turn Sempronius, perduellionis se judica- re Cn. Fulvio dixit, that he accused Fulvius of high treason (for allowing himself to be defeated), Liv. 26, 3 : duumviros, qui Hora- tio perduellionem judicent, secundum le- gem facio (for killing his sister, which was regarded as a usurping of the preroga- tive of punishment, and hence as a crime against the state), Liv. 1, 26; cf. Rubino, Untersuchungen iiber Rom. Verfass. und Geschichte, vol. i., p. 490 sq., and Kost- lin, die Perduellio unter d. Rom. Koni- gen, p. 66. II. Transf., concr., A (foreign) en- emy of one's country, a public enemy ; for the usual hostis (censured as a bombastic expression) : Auct. Her. 4, lOjJn. per-duelliSi is, rn. [per-duellum, i. e. bellum] A public enemy, an enemy actu- ally waging war against a country (most- ly ante-class, for the class, hostis) : " quos nos hostes appellamus, eos veteres perdu- elles appellabant, per earn adjectionem in- dicantes, cum. quibus bellum esset," Gaj. Dig. 50, 16, 234 : " equidem illud etiam an- imadverto, quod qui proprio nomine per- duellis esset, is hostis vocaretur, lenitate verbi tristitiam rei mitigante," Cic. Off. 1, 12; Var. L. L. 5, 1, § 3: Apud Ennium per- duelles dicuntur hostes," Var. L. L. 7, 3, § 49 : perduelles superati, S. C. ap. Liv. 45, 16, 7 : pirata non est ex perduellium nu- mero, sed communis hostis omnium, Cic. Off. 3, 29, 107 ; Plaut. Am. 1, 1, 94 ; id. Cist. 1, 3, 53. — II, Transf., A private en- emy, an enemy, inimicus (Plautin.): Plaut. Ps. 2, 1, 8; id. ib. 15 (v. these passages in connection). It is worthy of remark, that perduellis was not used in the signif. of traitor to one's country, analog, to perduellio (v. h. v.) (at least, we know of no example of the kind) ; parricida is used instead of it ; v. parricida, no. II., D. * perduellum. ii «■• War ■■ Att. in Non 22, 15. Ferduis, i*. etc., v - perdo, ad init. pcr-dulcis, e, adj. Very sweet ; Sup., t. perdulcissimus, Inscr. ap. Reines. cl. 20. n. 150. pcr-duro. av i> atum, 1. v. a. and n. 1. Act., To make hard, to harden (late Lat- in) : teneras plantas, Prud. Psych. 447. — II. Neutr., To last or hold out, to endure (poet, and in post Aug. prose) : Ter. Hec. 2, 2, 27 : — probitas longum perdurat in ae- vum, Ov. Med. fac. 49 ; Stat. Th. 1, 142 : 1110 PERE non perdurasse in senectutem, Sen. Ben. 7,28. pcr-duruSj a, um . adj. Very hard (post-class.) : interpretatio, Papin. Dig. 48, 3, 2. Perediaj *>e, /. [peredo] Gobbledom., Eating-land, a comically-formed name of a country, analog, to Perbibesia, Plaut. Cure. 3, 74. 1. pcr-edo. edi, esum, 3. v. a. To eat up, consume (poet.) : I. Lit. : cibum, Plaut. fragm. ap. Prise, p. 893 P. — B. Transf: nee peredit Impositam celer ignis Aetnam, Hor. Od. 3, 4, 75 : lacrimae peredere humore exsangues genas, an old poet in Cic. Tusc. 3, 12 : saxa peresa, Lucr. 1, 327 ; id. 3, 414 : saxa, Tib. 1, 4, 14 : vellera morbo peresa, Virg. G. 3, 561. — II. Trop. : quos durus amor crudeli tabe peredit, Virg. A. 6, 442 : languoribus peresus, Catull. 55, 31. * 2, pcr-edo. 3. v. a. [per-edo] To give forth : an old poet in Sid. Ep. 9, 14. per-efflo« avi» 1- v - a - 'l'° breathe out entirely, breathe away (post-class.) : ani- mam, App. M. 8, p. 545 Oud. * per-effluo. 3. v. n. To flow through or out, to overflow ; (* to transgress) : Vulg. Hebr. 2, 1. pereg'crj gris, c. [per-ager] Who has gone through lands, i. e. Who is on a journey, abroad, away from home (post- class.) : si pereger factus sit, Ulp. Regul. tit. 17 ; Aus. Ep. 17 : susceptor peregrum, Venant. Carm. 4, 10, 14. — Hence, Adv., in two forms, peregre and (ante- and post-class.) peregri ; Abroad, away from, home: A. Form peregre, answer- ing to the question Where? whence? or whither? 1. To the question Where? qui peregre depugnavit, abroad, Cic. Phil. 5, 11 : — dum peregre est animus sine cor- pore velox, Hor. Ep. 1, 12, 13.— 2. To the question Whence ? From abroad, from foreign parts : epistola peregre allata, Plaut. Asin. 4, 1, 16 : p. redire, Ter. Ph. 2, 1, 13 : in regnum Romam accitos, Liv. 2, 16 : nunciare, id. 28, 11. — In connection with ab : a peregre, from abroad, Vitr. 5, 7 — 3. To the question Whither? Abroad, to foreign parts : peregre abire, PHn. 35, 12, 43 : proficisci, Suet. Caes. 42 : exire, Hor. S. 1, 6, 103. — B. Form peregri, Abroad, away from home, to the question Where ? (ante- and poet-class.) : peregri- que et domi, Plaut. Am. prol. 5 (al. pere- gre) ; so id. ib. 1, 1, 196 (al. peregre) : pa- triam ut colatis potius quam peregri pro- bro, Naev. in Charis. p. 189 P. : peregri necandus, Prud. areij). 4, 89. peregre» adv., v. pereger, ad fin. per-egregiuS; a, "™. adj. Very excellent (post- classical) : tragoedia, App. Apol. p. 479 Oud. peregri; adv., v. pereger, ad fin. peregrinabundus. «. um > ad J- [peregrinorj Traveling about (rare; not in Cic. or Caes.) : dux, Liv. 28, 18. i peregrinati \tvirtvtt, Gloss. Gr. Lat. pcregTinatio, onis, /. [peregrinor] A being or living abroad, a traveling in foreign parts, a traveling about, travel, peregrination (quite class.) : I, Lit. : per- petua peregrinatio, Cic. Tusc. 5, 37 : tem- pus in peregrinatione consumere, id. Att. 16, 3.— In the plur. : id. Lael. 27, 103.— II. Transf., of animals: bestiae peregrina- tione laetantur, Cic. Fin. 2, 33, 109. Of muscles : Plin. 32, 6, 21. * peregrlnator» oris, m. [id.] One who travels about, a peregrinator : Cic. Fam. 6, 18 fin. peregTimtas. atis, f. [peregrinus] I, The condition of a peregrinus or for- eigner, opp. to that of a Roman citizen, alienage, peregrinily (post Aug.): pere- grinitatis reus, Suet. Claud. 15 : in pere- grinitatem redigere aliquem, id. ib. 16 ; Ulp. Dig. 2, 4, 10.— II. Transf, Outland- ish ways, foreign habits or manners (quite class.): quum in urbem nostram infusa est peregrinitas, Cic. Fam. 9, 15. — B. In partic, A foreign tone or accent in speak- ing (post-Aug.) : 08, in quo nulla peregri- nitas resonet. Quint. 11, 3, 30. peregrinor. »"". L »• dep. n. [id.] To be or live in foreign parts, to sojourn abroad, to travel about (quite class.) : I, PE BE Lit.: peregrinari tota Asia, Cic. Brat. 13 : in aliena civitate, id. Rab. perd. 10. II. Trop. : A. To go abroad, to travel about ; to roam, rove, or wander about : haec studia pemoctant nobiscum, pere- grinantur, rusticantur, Cic. Arch. 7 : ani- mus late longeque peregrinatur, id. N. D. 1, 20 : in intinitatem omnem, to roam through all infinity, id. Tusc. 5, 39, 114 — B. To be abroad, be a stranger : philoso- phiae quasi civitatem dare, quae quidem adhuc peregrinari Romae videbatur, Cic. Fin. 3, 12 : vestrae peregrinantur aures ? id. Mil. 12. peregTinUS; a. «m, adj. [peregre] That comes from foreign parts, outlandish, strange, foreign, exotic ; and, subst, per- egrinus, a, A foreigner, stranger, alien. 1. Lit. : A. ' n gen. : 1. Adject. : ad portum mittunt servulos. ancillulas : per- egrina navis, etc., Plaut. Men. 2, 2, 65 : fa- des, id. Pseud. 4, 2, 9 : mulier, Hor. Od. 3, 3, 19 : coelum, Ov. Tr. 4, 8, 25 : amnes, id. Met. 8, 836: arbores, Plin. 15, 13, 12 : aves, id. 9, 17, 29 : morbus, id. 26, 10, 61 : pere- grina omnia relinque : Athenas nunc col- amus, Plaut. Stich. 5, 2, 21 : labor, i. e. of traveling, Catull. 31, 8 : amores, for for- eign women, Ov. Her. 9, 47 : fasti, of for- eign nations, id. Fast. 3, 87 : terror, of a foreign enemy, Liv. 3, 16 : velut peregri- num otium alicui permittere, almost the leisure of a stranger, Tac. A. 14, 53: — "per- cgrina sacra appellantur, quae coluntur eorum more, a quibus sunt accepta," Fest. p. 237 ed. Miill. 2. Subst., A foreigner, stranger (very freq., and quite class.) : hominem pere- grinum irridere, Plaut. Poen. 5, 2, 71 : per- egrini atque advenae, Cic. Agr. 2, 34 : per- egrini et incolae officium est, id. Off. 1, 34 : peregrini reges, id. Sull, 7. — In the fern., peregrina, ae, /., subst, A foreign woman (poet.): Ter. Andr. 1, 1, 119 ; id. ib. 3,1,11. B. I n partic, opp. to a Roman citi- zen, A foreign resident, an alien : neque civem, neque peregrinum, Cic. Verr. 2, 4, 35 : peregrinus fit is, cui aqua et igni in- terdictum est, Ulp. Regul. tit. 11 ; id. Dig. 28, 5, 6 : — praetor, who decided causes be- tween foreign residents, Pomp. Dig. 1, 2, 2 : — " peregrinus ager est, qui neque Roma- nus, neque hosticus habetur,"Fest.p. 245; cf, " agrorum sunt genera quinque, Ro- manus, Gabinus, peregrinus, hosticus, in- certus," etc., Var. L. L. 5, 4, § 33 : — pere- grini milites, Roman troops who were not Roman citizens, Inscr. Orell. no. 3467 sq. ; their quarters m Rome were called, after them, CASTRA PEREGRINA, and were situated in the second region, by the mod. 5. Stefano Rotondo, Inscr. Orell. no. 9 ; cf. Marin. Atti dei Frat. Arv. p. 434 sq. II. Trop., Strange, raw, inexperienced (quite class.) : nulla in re tironem ac ru- dem, nee peregrinum atque hospitem in agendo esse, Cic de Or. 1, 50 ; id. Att. 6, 3. per-elegans. antis, adj. Very neat, fine, or elegant (quite class.) : genus, Cic. de Or. 2, 67 : oratio, id. Plane. 24 : inge- nium, Vellej. 1,7. — Adv., pereleganter, Very finely, very elegantly : pereleganter dicere, Cic. Brut. 52. ?cr-elixo. are, 1. v. a. To boil thor- ... hly (post-class.) : denuo eum perelix- abis (al. perlaxabis), Apic. 7, 7. pcr-eldquens. eritis. adj. Very elo- quent : Cic Brut. 70. + per-emensus. a, um, adj. All meas- ured out: " permensus, peremensus," Not. Tir. p. 118. peremnc, is. v. the follg. art. peremniSi e, adj. [per-amnis] Of or belonging to crossing a river ; only in au- gural lang., peremne auspicium, and abs., peremne, is, n., The auspices taken by mag- istrates on crossing a river or a spring : "peremne dicitur auspicari, qui amnem aut aquam, quae ex sacro oritur, auspi- cato transit," Fcst. p. 245 ed. Miill. ; id. p. 250 ed. Miill. : bella nullis auspiciis ad- ministrantur : nulla peremnia servantur, nulla ex acuminibus, Cic N. D. 2, 3, 9. pcrcmo. ere, v, perimo. percmptalis. e, adj. [peremptus] O/or belonging to destruction or abolition, abolishing, canceling ; only in augural lang., fulmina, lightnings that destroy tht effect or portent of former lightnings; P B RE " peremptalia fulgura Gracchus ait voca- ri, quae superiora fulgura aut portenta vi sua perimant," Feat. p. 214 : "perempta- lia fulmina, quibus tolluntur priorurn fill- rainura minae," Sen. Q. N. 2, 49. pcrcmptio (peremtio), onis,/. [peri- mo J A destroying, killing (eccles. Lat), Aug. Tract, in Joann. 27. pcrcmptor (pcremtor), oris, m. [id.] A destroyer, slayer, murderer (post-class.) : regis, Sen. Oed. 221 : mariti mei, App. M. 8, p. 544 Oud. : puer illc peremptor meus, i.e. who has plagued mc almost to death, id. ib. 7, p. 492 Oud. peremptonus (peremtor.), a, um, adj. [id. J I, Lit., Destructive, deadly, mor- tal (post-cla9s.) : venerium, App. M. 10. p. 243 Oud. : spiculum, Tcrt. Anim. 25. — II, Trop., qs. That destroys or precludes all debate, i. e. Decisive, final, peremptory (ju- rid. Lat.) : " peremptorium edictum inde hoc nomen sumpsit, quod perimeret dis- ceptationem, hoc est ultra non pateretur adversarium tergiversari," Ulp. Dig. 5. 1, 70 : " dicuntur exceptiones nut peremp- toriae aut dilatoriae. Peremptoriae sunt, quae perpetuo valent nee evitari possunt," etc., Gaj. Instit 4, § 120 so., et 121 ; cf. id. Dig. 44, 1, 3. pcremptrix (peremtr.), icis, /. [pe- remptor] She that destroys or kills (eccl. Latin) : mors peremptrix sensu9, Tert. Anim. 42. pcremptus (peremtus), a, um, Part., from perimo. perendie. "do. [etymol. unknown (* ace. to some, from Trtpnv-dies)] On the day after to-morrow (quite class.) : eras agito, pcrendie agito, Plaut Merc. 2, 3, 41; id. Aul. 2, 1, 34 fid. Stich. 4, 1, 12 : scies igitur fortasse eras, summum perendie, Cic. Att. 12. 44, 3. pcrcndinatio. onis, /. [perendinus] A putting off till the day after to-morrow (post-class.), Mart. Cap. 9, 304. perendinus- a, u m, adj. [perendie] After to-morrow (quite class.) : " tot homi- nes tarn ingeniosos, per tot annos statuere non potuisse, utrum diem terlium. an pe- rendinwm dici oporteret," Cic. Mur. 12: perendino die, Caes. B. G. 5, 30. — Abs. (ante- and post-class.) : tu in perendinum paratus sis. against the day after to-mor- row, Plaut. Trin. 5, 2, 65: "dies perendi- ni," Gell. 10, 24, 9. Fercnna, ae,/., v. Anna. perenne. adv., v. perennis, ad Jin. perennis (written J peremnis, Inscr. Ann. p. Chr. 341 ap. Guattani Monum. in- edit. 1. 5, p. 39). e (abl. sing., perenne, Ov. Her. 8, 64 ; id. Fast. 3, 654), adj. [per-an- nusj That lasts or continues the whole year through (post-Aug.) : aves perennes, that remain with us all the year round, Plin. 10, 25, 36.— II, T r a n s f., Everlasting, never failing, unceasing, perpetual, perennial (quite class.) : aquae perennes, Cic. Verr. 2,4,48: tons, Caes. B.G. 8,43: aqua, Liv. 1, 21: amnis, id. 4, 30 : rivi, Plin. Ep. 5, 6, 11 : cursus stellarum, Cic. N. D. 2, 21 : vi- num, i. c. that bears keeping, Col. 3, 2 : ad- amns, Ov. M. 15, 813. — Comp. : exegi mon- umentum aere perennius, more lasting, more enduring, Hor. Od. 3, 30, 1. — B. Trop.: perennis et contestata majorum virtus, Cic. Fl. 11 : continuata motio et perennis, id. Tusc. 1, 10: loquacitas, id. de Or. 3, 48 : animus in rempubl., id. Prov. Cons. 9. — Hence, Adv., in two forms, perenne (post-Aug.) and perenniter (post-class.). A. Form perenne: 1, Lit, All the year through: Col. 12, 18.— 2. Transf., Constantly, perpetually (post-class.) : abies perenne durabilis, Pall. 12, 15 : p. vivax, Paul. Nol. Carm. 11. B. Form perenniter, Constantly, continually, always, perpetually : arbor frondens perenniter, Aug. Doctr. Christ. 2, 16 : p. servare amicitias, Sid. Ep. 7, 9. * perenni-servus. i. '»• [perennis] One who is always a slave : Plaut. Pers. 3, 3, 16. perennitasi atis ./■ [id.| Laslingness, continuance, perpetual duration, perpetuity (quite class.) : fontium perennitates, Cic. N. D. 2, 39 : cibu9 perennitatis, constant food, Plaut. Pers. 3, 1, 2 : perennitatem conditis frumentis afferunt. Col. 1, 6, 10. PE RE — Pcrcnuitas, A title of the Roman emper- ors: vestrn, your perpetuity, your ptren- nily, Symm. Ep. 10; 45. pcrcinio, avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] I, Act., To /cecji or Reserve, long (post- Aug.) : ea res, etiamsi non in totum pe- rennat, certe usque in alteram vindemiam plerumque vini saporem servat, Col. 12, 20 ; id. ib. 19. — II, Neutr., To laslformany years, to last, continue, endure (poet, and in post-Aug. prose) : arte perennat amor, Ov. A. A. 3, 42 : ut diu tins perennent boves, Col. 1,9; id. 2, 9; Ov. K. 1,721: gens ultra aevi nostri terminos perennans, Sol. 52. * percnticida, ae, m., for pericida [peru-caedo] A cut-purse (a word comic- ally formed with allusion to parenticida) : Plaut. Ep. 3, 2, 13. pcr-eo. ii (ivi), itum, ire (periet for peribit, Coripp. Johann. 7, 27), v. It.: I, To go or run through (poet, and in post- Aug. prose) : dolium lymphac pereuntie, Hor. Od. 3, 11, 27; Plin. 21, 6, 17. II. To pass away, come to nothing ; to vanish, disappear ; to be destroyed, to perish (the predom. and quite class, signif. of the word) : aedes cum fundamento perierint, Plaut. Most. 1, 2, 69 : tantam pecuninm tarn brevi tempore perire potuisse, Cic. Phil. 5, 4 : totum exercitum periturum, Nep. Ep. 7 : fac pcreat vitieo miles ab hoste tuus, (in the game of chess) let your knight be taken by a pawn, Ov. A. A. 2, 208 : urbes pereunt funditus, Hor. Od. 1, 16, 19 : peritura regna, Virg.,G. 2, 498. B. Iu par tic: 1, To perish, lose one's life, die (quite class.) : non intelligo, quamobrem, 6i vivere honeste non pos- sunt, perire turpiter velint ; aut cur mino- re dolure perituros se cum multis, quam ai soli pereant, arbitrentur, Cic. Cat. 2, 10 : imrnrno cruciatu supplicioque, id. N. D. 3, 33 : fame perire. id. Inv. 2, 57, 172 : eodem leto esse pereundum, id. de Div. 1, 26, 56 : — uterque juravit, periturum inter nos secretum, that it should perish with us, Petr. 21. 2. To pine axcay with love, to be desper- ately in love ; to love to desperation (poet.) : indigno cum Gnllus amore periret, Virg. E. 10, 10 ; Catull. 45, 3 : quo beatus Vulne- re, qua percat sagitta, Hor. Od. 1, 27, 11 : ipse Paris nuda fertur periisse Lacaena, Propert. 2, 12, 13.— With the ace. of the beloved object : Plaut. Poen. 5, 2, 135. 3. To be lost, wasted, spent in vain : ne et oleum et opera perierit, Cic. Att. 2, 17 : nullus perit otio dies, Plin. 11, 6, 5. 4. To be lost, ruined, undone : quid fie- ri turn potuit? jampridem perieramus, Cic. Att. 14, 10: meo vitio pereo, id. ib. 11, 9. — Hence, peril, as an exclamation of despair, I am lost, I'm undone: hei mini, disperii ! vocis non habeo satis : vicini, in- terii, perii, Plaut. Most 4, 3, 36 : perii, in- terii, occidi ! quo curram ! quo non cur- ram? id. Aul. 4, 9, 1 : periimus, actum est, we are lost, it is all over with us, Ter. Adelph. 3, 2, 26. So, too, peream, si, nisi, in asseverations, May I perish, may I die, if ox if not : Ov. Her. 17, 183; Cass, in Cic. Fam. 15, 19. Gerund and gerundive : nisi illud perdo argentum, pereundum est mihi, Plaut Asin. 1, 3, 91 : puppis pereunda est probe, must be lost, id. Epid. 1, 1, 70. per-cquito. av i. atum, I.e. n. and a. [per-equito] To ride through, ride hither and thither, ride about ; to drive about (quite class., but not in Cic.) : (a) Neutr. : inter duas acies perequitans, Caes. B. C. 1, 46 : longe ex via, Liv. 23, 47 : per omnes par- tes, to drive about, Caes. B. G. 4, 33. — ((j) Act. : aciem, Liv. 5, 28 : puer delpliino maria perequitans, Plin. 9, 8, 8. per-erro. avi, atum, 1. v. a. [per-erro] To wander through, to roam or ramble over (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit: fallacem circum vespertinumque pererro Saepe forum, Hor. S. 1, 6, 113 : freta, Ov. Her. 14, 10, 3 : saltus et fontes, Val. Fl. 3, 537 : orbem, Col. praef. 1 : cellas, Petr. 97 : reges, to roam about from one king to another, Sen. Q. N. 3 praef. — In the pass. : arva pererrantur Peligna, Ov. Am. 2, 16, 5 : orbis pererratus, id. Fast. 1, 234 ; cf., perer- rato ponto, Virg. A. 2, 295.— H. Transf.: totumque pererrat Lu minibus tacitis, sur- veys all over, Virg. A. 4, 363 : sonus per- P E RF errat cornua, i. e. errat per tubam, Sil. 4, 174. per-cruditus, "• urn ' adj. Very learn ed : homo, Cic. Att. 4, 15, 2. pcrcsus. ", um, Part., from peredo. pcr-excrucio. avi, i.e.' a. To plagui thoroughly: nisi perexcruciavero, Plaut Stich. 3. 1, 32 (al. probe excruciavero). perexigue. <"&>■! v. perexiguus. ad Jin. pci'-CXlgUUSi a, um, adj. Very small, very little (quite class.) : semen percxigu- um. Cic. N. D. 2, 32 : dies, very short, id. Verr. 1, 2: et pcrminuta bona corporis id. Tusc. 2, 13 : loci spatium, Caes. B. G 5, 15: ignes, Nep. Hann. 9:— frumentum. Caes. B. C. 3, 42. — Adv., perexigue. Very little, very sparingly: perexigue et yXiaxpiai praebere, Cic. Att. 16, 1, 5. pcr-CXllis. e, adj. Very slen dcr (post . Aug.) : vitis, Col. 11,2, 60. per-CXOptatUS) a, um, adj. Greatly desired, much longed for (post-class.) : in tmesi: per, inquit, exoptatus venis, Gell. 18, 4, 2. pcr-cxpcdltus? a, um, adj. Very easy or obvious : perfacilis et percxpedita de- fensio, Cic. Fin. 3, 11. per-explicatuSj a, um, adj. Wholly completed (post-class.) : sexto reditu per- explicato. Sid. Carm. 23, 385. per-exsiccatus, a, um, adj. Quite dried up (eccl. Latin) : proluvies, Am. 7, 230. ; pcrextimeoi ui, 2. v. n., and tper- CXTimesco* ui, 3. v. n. To greatly fear : Not. Tir. p. 71. per-fabriCO. avi, 1. v. a. To work or use np ; trop., to take in, overreach, chouse (a Plautin. word) : aliquem, Plaut. Pers. 5, 2, 4. per-facetej adv., v. perfacetus, ad fin. per-f acetllS) a, um, adj. Very witty, very facetious (quite class.) : of persons. Cic. Brut. 27 :— of words, aliquid p. dice- re, id. Plane. 14, 35. — Adv., per-facete. Very wittily: perfacete dicta, Cic. Verr. 2, 1, 46. perfacile? a dv., v. perfacilis, ad fin. per-f" acillSn e, adj. : I, Very easy (quite class.) : disciplina cognitu perfaci- lis, Cic. Tusc. 4. 3 ; id. Leg. 2, 7 : perfacile factu «sse conata perficere, Caes. B. G. 1, 3.— II, In partic, Very courteous (quite class.) : perfacilis in audiendo, Cic. de Or. 1, 20.— Hence, Adv., in two forms : perfacile (quite class.) and f perfacul. A. Form perfacile : 1, Very easily (quite class.) : perfacile hunc hominem de medio tolli posse, Cic. Ro9c. Am. 7 : sese tueri, id. Verr. 2, 5, 4. — 2. Very will- ingly (ante-class.) : perfacile patior, Att. in Non. 5, 40 ; Plaut. Most. 3, 1, 93. B. t perfacul antiqui et per se Jfa- eul dicebant, quod nunc facile dicimus. Fest. p. 214 ; cf. Paul, ex Fest p. 215 ed. Mull. per-facimduSi a, um, adj. Very eloquent (post-class.) : in concionibus per- facundus, Just. 22, 1. per-familiaris. e, adj. Very inti- mate, very familiar (quite class.) : perfa- miliaris alicui, Cic. Q. Fr. 2, 23. — In tme- sis : Phaedon Socrati per fuit familiaris. Gell. 2, 18.— II. Subst, perfamiliaris, is. m., A very intimate or familiar friend (quite class.) : meus, Cic. Fam. 13, 51 : Epicuri, id. Fin. 5, 31 : M. Antonii, id. Brut. 45. per-f atuus. a, um, adj. Very fool- ish, very silly : togae, Mart. 10, 18 (al. fii- tuae). perfecte. adv., v. perficio, Pa., ad fin. pcrfectio* onis,/. [perficio] A finish ing or perfecting ; perfection (quite class.) : hanc absolutionem perfectionemque in oratore desiderans, Cic. de Or. 1, 28 : p. atque absolutio optimi, id. Brut. 36 ; id. Or. 29 fin. ; id. Fin. 3, 9 fin. per-fectissimatus. us, m. [perfec- tus] The rank and station of a Perfectissi- mus under the later emperors (* v. perficio. Pa.), Cod. Theod. 8, 4. 3. pcrfector. oris. ™- [perficio] A fin- isher, perfecter (rnre. but quite class.) : mearum "voliiptatnm, Ter. Eun. 5, 9, 4 : dicendi, Cic. de Or. 1, 60. perfectris, icis, /. [perf'ector] She r 1111 PERF that finishes or perfects (extremely rare) : philosophia beatae vitae perfectrix, Nep. in Lact 3, 15. 1. perfeetus, a, «>«. Pwt- and Pa ' trom perficio. 2. perfectUS. «s, m. [perficio] A fin- ishing or perfecting, perfection (very rare) : perfeetus elegantes, Vitr. 1, 2. pcr-f ccundus (perfoec), a, urn, adj. Very fruitful (post- Aug.) : generatrix, Mel. 1,9. perferenS) entis, Part, and Pa., from perfero. ' per-f ercntia. ae, /. [perfero] A hearing, suffering ; endurance (eccl. Lat.) : malorum perferentia, Lact. 3, 11. pcr-f ero. tuli, latum, ferre, v. a. To hear or carry through to a certain place or end: I. Lit. (poet and in post-Aug. prose) : lapis nee pertulit ictum, did not bring the blow home, did not reach the mark, Virg. A. 12, 906 : partum, to go the full lime, Plin. 7, 11, 9 ; 7, 13, 11 : Aeneas tulit patrem per ignes, et pertulit, Sen. Ben. 3,37. B. Transf. : \, To carry, bring, con- vey (quite class.) : perferre mandata ali- cujus ad aliquem, Cic. Q. Fr. 3, 1, 5 : lit- eras ad aliquem, id. Fam. 2, 6 : alicui nun- eium alicujus rei, id. Q, Fr. 1, 1, 1. — In the pass., perferri, To be brought, conveyed to a person or place, to arrive, come : quum ad cum fama tanti exercitus perlata esset, Liv.28, 13: perfertur circa collem clamor, resounds round the hill, id. 7, 36. — Hence, |>. In partic, To convey news, to an- nounce (quite class.) : et Uteris multorum et sermone omnium pertertur ad me, in- credibilem tuam virtutem etfortitudinem esse, / am informed, Cic. Fam. 14, 1 (poet, and post-Aug.).— 2. Se, To betake one's self somewhere, to go, Virg. A. 1, 389. I£. Trop.: A, To bear, support, or en- dure to the end: decern annorum poe- nam, Nep. Arist. 1 : intrepidos ad fata no- vissima vultus, kept, maintained,Ov. M. 13, •178. B. To bring to an end, to carry through, carry out ; to complete, accomplish : Stat. Th. 12, 406 : — est utique jus vetandi, quum lex ferar.ur, quamdiu non perfertur, C'C. Cornel, fragm. ap. Ascon. : legem pertu- lit, ut, etc., carried it through, got it passed, Liy. 33, 46 : actionem, Paul. Dig. 48, 16, 11 : causam, Papin. ib. 5, 2, 6. C. To carry out, conduct, manage (post- Aug.) : patronum perferendae pro se le- garionis eligere, Suet. Claud. 6. D. In gen., To bear, suffer, put up with, brook, undergo, endure (quite class.) : perfer, si me amas, Cic. Att. 5, 21 : perfero et perpetior omnes, id. de Or. 2, 19 : per- ferre, pati, non succumbere, id. Tusc. 2, 7 : frigore, et fame, et siti, ac vigiliis per- ferendis, id . Cat. 2, 5 : luxuriem, crudeli- tatem, avaritiam, superbiam, id. Verr. 2, 2, 3 : omnes indignitates contnmeliasque, Caes. B. G. 2, 14. — With an object-clause : Achilles Cessare in tectis pertulit arma sua, Prop. 2, 7, 17.— Hence per-ferens, entis, Pa., Bearing, brook- ing, patient ; with a gen., analog, to pa- tiens : injuriarum, Cic. de Or. 2, 43, 184. per-feruSi a > "nil adj. Very wild or savage (ante-class.) : boves. Var. R. R. 2, 1,5. * per-ferveflo» fieri, v. n. To become very hot (ante-class.); in tmesi: terra sole perferve ita fit, ut, etc., Var. R. R. 1, 9, 2 dub. (ace. to Gesn. and Schneid., a gloss). pcr-ferveo» ere, 2. v. n. To be very hot (post-Aug.) : perfervet (fons). Mel. 1, 8. * per-fervlduSi a, »™, adj. Very hot: aestas, Col. 5, 5 dub. (Schneid., prae- fervida). Perfica, °e,/., v - perficus. PCr-f icio, 'eci, fectum, 3. v. a. [per- facio] To achieve, execute, perform, dis- patch, finish, complete (quite class.): I, Lit: comitiis perficiendis undecim dies tribuit, Caes. B. C. 3. 2 : aliquid absolvi et perfici, Cic. N. D. 2, 13 : multa, id. Or. 30: scelus, to pirrpelrale, id. Cluent. 68: cogitata, id. I)ejot. 7 : comita, Caes. B. G. 1, 3 : nihil eEt siinul et inventum et per- fectum. Cic. Brut. 18:— centum annos, to complete, live, Hor. Ep. 2, 1, 39. II. Transf. : A. To work, work over, workup: candelabrum perfectum e gem- 1112 PERF mis claris6imis, Civ. Verr. 2, 4, 28 : cibos ambulatione, to digest, Plin. 11, 53, 118 : coria, to dress or curry, id. 23, 1, 16: lanas, id. 35, 15, 52 : minium, id. 33, 7, 40.— In an obscene sense : cum muliere, Capitol. Maxim. 4 ; Mart. 3. 79. B, To make perfect, to perfect : aliquem cithara, Ov. A. A. 1, 11 : expleta et per- fecta forma honestatis, Cic. Fin. 2, 15. C. To bring about, to cause, effect ; with a follg. nt : Cic. Agr. 1, 9 : eloquentia per- fecit, ut, etc., Nep. Ep. 6. — Hence perfeetus, a, um, Pa., Finished, com- plete, perfect, excellent, exquisite (quite class.): A. Of persons: oratorem plenum atque perfectum esse, etc., Cic. de Or. 1, 13 : homines in dicendo, id. ib. : p. et ab- soluti philosophi, id. de Div. 2, 72 : homi- nes, id. Off. 1, 15 : perfeetus Uteris Grae- cis, id. Brut. 20; so, in geometria, id. Fin. 1, 6 : in arte, Ov. A. A. 2, 547.— Perfectis- simus, A title of honor under the later em- perors, Cod. Const. 12, tit. 33.— B. Of in- anim. and abstr. things : naturae, Cic. N. D. 2, 12 ; id. ib. 13 : p. atque absolatum officium, id. Off. 3, 3 : p. cumulataque vir- tus, id. Sest. 40 : aetas, full or ripe age, the age of five-and-twenty, Paul. Dig. 4, 4, 32. — Comp. : valvae perfectiores, Cic. Verr. 2, 56 : aliquid perfectius, id. de Or. 1, 2. — Sup. : quod ego summum et perfectissi- mum judico, Cic. Or. 1. — Adv., perfecte, Fully, completely, perfectly (quite class.) : eruditus. Cic. Brut 18. — Comp. : App. Flor. n. 16.— Sup. : Gell. 11, 16. pcrf icus, a > um, a dj. [perficio] Com- puting, perfecting (poet.) : perfica natura, Lucr. 2, 1114.— II. Sub st, Perfica, ae, /., The completing goddess, i. e. the deity who presides over coition, Arn. 4, 131 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 71. pcrf idCi adv., v. perfidus, ad fin. per-f ldclisj e, adj. Very trusty, very faithful : homo, Cic. Att 2, 19/71. pcr-fldcnSj entis, adj. Trusting greatly, confiding strongly (post-class.) : pugnandi arte perfidens, Aur. Vict. Caes. 17. perf ldia> ae. / [perfidus] Faithless- ness, dishonesty, treachery, falsehood, perfi- dy (quite class.) : in plur., Plaut. Capt. 3, 3,7: perfidia deceptus. Cic. Rose. Am. 38: fraude et perfidia aliquem fallere, id. ib. 40; id. Fam. 1,2; id. Phil. 11, 5: admitte- re perfidiam in aliquem, Suet Caes. 75 : perfidiae tantae (fuit), ut, etc., id. Ner. 5 : — sub ipsis positum labris in acoris perfid- iam vinum repente mutari, Arn. 1, 12. perf idlOSCi adv., v. perfidiosus, ad fin. perfidiosus- a, um, adj. [perfidia] Faithless, dishonest, treacherous, false, per- fidious (quite class.) : I, Of persons : fal- lax, perfidiosus, Cic. Pis. 27 : p. et subdo- lus animo, Tac. A. 16, 32. — Sup.: omni- um perfidiosissimus, Cic. N. D. 3, 32. — II, Of inanim. and abstr. things : nihil perfid- iosum et insidiosum et failax in amicitia, Cic. Fam. 3, 10 ; id. Rose. Com. 6.— Adv., perfidiose, Faithlessly, dishonestly, treach- erously, perfidiously (rare, but quite class.): multa perfidiose facta, Cic. Rose. Am. 40. — Comp. : perfidiosius rebellantes, Suet. Aug. 21. perfidus. a, u >n, ad .h [per-fides] That breaks his promise, faithless, false, dishon- est, treacherous, perfidious : I, Lit. (quite class.) : vanum et perfidiosum esse, Cic. Quint. 6, 26 : omnes, aliud agentes, aliud simulantes,perfidi,improbi,malitiosisunt, id. Off. 3, 14.— (/5) c. gen, (poet.) : gens perfida pacti, faithless, Sil. 1, 5. — 1), Of inanim. and abstr. things (poet.) : perfida bella, Sil. 15, 819 : nex, effected by treachery, Sen. Agam. 887 : arma, Ov. F. 4, 380 : ver- ba, id. R. Am. 722,— c. Adverbially : per- fidum ridens Venus, Hor. Od. 3, 27, 67.— II. Transf., Treacherous, unsafe, danger- ous (poet, and in post-class, prose) : freta, Sen. Med. 302 : saxa, id. Agam. 570 : gla- cie flumen, Flor. 3, 4 : p. et lubrica via, Prop. 4, 4, 49 : vappa, wretched wine that has a good appearance, Mart. 12, 48. — Adv., perflde, Faithlessly, perfidiously (post- Aug.) : perfide recuperantem, Sen. Contr. 4, 26 : rumpere pactum, Gell. 20, 1. per-f lgt>> x 'i xum, 3. v. a. To pierce through, transfix, only in part. perf. ; trop., perfixus, a, um, Pierced through, trans- fixed (a Lucrctian word) : telis perfixa PEEf pavoris, Lucr. 3, 306 : desiderio, id. 2, 360 ; id. 6, 392. + p cr fines, perfringas, Fest. p. 205 ed. Miill. IperfinSTOi ere, v. a. [per-fingo] To form, represent : VARIOS AVIVM" CAN- TVS, Inscr. ap. Fabr. p. 685. per-finXOj ' r e, v. a. To end fully, to finish, Lucr. 1, 612. perflabilisi e, adj. [perflo] That can be blown through, pcrflable (rare, but quite class.) : deos inducere perlucidos et per- flabiles, Cic. de Div. 2, 17 : terra, Sol. 27 : ' locus, exposed to the wind, airy, Pall. 1, 36 : aer, id. 1, 6. per-flagitlOSUS, a, urn, adj. Very shameful, very flagitious : c. c. pei'turpe, Cic. Coel. 20 fin. pcr-flagratus, a, um, Part, [flagro] Blazing greatly (post-class.) : Mart. Cap. 6, 189. perflamen- inis, n. [perflo] A blow- ing through, a blast, breath (eccl. Lat.) : Prud. Apoth. 760. perflatllis. e, adj. [id.] That can be blown through, exposed to the wind (post- class.) : patulus et perflatilis locus, App. M. 4, p. 276 Oud : pator, id. ib. 3, p. 137 Elm. perflatio, onis, /. [id.] A blowing through, a blast (post-class.) : Mart. Cap. 1,11. pcrflatUS) fl s, m - .['d-] -A blowing through ; concr., a wind, breeze (post- Aug.) : ut perflatus aliquis accedat, Cels. 3, 19 : loca perflatum non habentia. Plin. 18, 17, 44, n. 2 : ulmus in perflatu firma, id. 16, 40. 79.— In the plur., Col. 1, 5 ; Plin. 17, 19, 31. per-flctus. a, um, Part, [fleo] Wept through (post-class.) : visu perfleto, App. M. 2, p. 148 Oud. (* p. 41 Bip.). per-flO) avi, Stum, 1. v. a. and n. To blow through, perflate (not in Cic. or Caes.): I, Act. : quum venfi nubila perfiant, Lucr. 6, 132 ; cf. ib. 136, and Ov. R. Am. 369 : unde (nubilarium) commodissime perflari possit, Var. R. R. 1, 13 : venti terras tur- bine perflant, Virg. A. 1, 83 : granaria per- flari undique malunt, Plin. 18, 30, 73 :— murmura concha, to sound by blowing through, Luc. 9. 348. II. Neutr., To blow through, to blow: Col. 2, 21 : perflantibus undique procellis, Plin. 2, 107, 111. per-fluctUO, are, v. a. To flow through, to swarm over (poet.) : animan- tum copia perfluctuat artus, Lucr. 3, 721. per-fluo. xi, 3. v. a. and n. To flow or run through : I, Act. (post-class.) : pluvi- alibus nimbis perfluuntur, Arn. 6, 191. — H. Neutr.: A. Lit, To flow or run through (poet and in post-Aug. prose) : per colum vina videmus Perfluere, Lucr. 2, 392 ; Petr. 23.-2. In gen., To flow: Lucr. 3, 949: Belus amnis in mare perfluens, Plin. 36, 26, 65. — b. To drip with any thing (post- class.) : sudore perfluere, App. M. 1, p. 52 Oud. — c. Of long clothes, To flow or float (post-class.) : App. M. 11, p. 759 Oud. — * B. Trop.: hac atque iliac perfluo, 7 leak, i. e. I can not keep the secret, Ter. Eun. 1, 2, 25. perfiuuSi a, um, adj. [perfluo] Flow- ing, undulating, waggling ; transf., effem- inate, wanton (post-class.) : incessus, App. M. 11, p. 769 Oud. per-f OCO) Sre, v. a. [per-fauces] To sti- fle, suffocate (post-class.) : qui partum per- focat, Paul. Dig. 25, 3, 4 (al. praefocat). pci'-fodio, lodi, fossum, 3. v. a. To dig through, pierce through, transfix (quite class.) : montem, Var. R. R. 3, 17 : parie- tes, Cic. Vat. 5: Atho perfosso, id. Fin. 2, 34: — thorax perfossus, Virg. A. 11, 10; Petr. 32 : pectus, Plin. Ep. 3, 16. perfoccundus, v. perrecundus. I pcrfoederatus) a, um, Pan. [per- foedero] Strongly leagued together: Not. Tir. p. 71. perf6raculum>i.n- [perforo] A bor- er, an auger or gimlet (post-class.), Arn. 6, 200; cf., " perforaculum, rpinavov, ripe- rpov," Gloss. Philox. pcr-formido, atum, 1. v. a. To fear greatly: Not. Tir. p. 71: puer performi- date, Sil. 3, 608 a.nm, adj. Very fearful (post-class.) : Aur. Vict. Caes. 4. pcr-formon 1. v. a. To form thor- P E RF /Highly, to form (ecclea. Lat.) : ad malum pcrformantur (al. praefonnantur), Tort. Apol. 1. pcr-forOi avi, atum, 1. {in tmcsi, per- que forare, Lucr. 5, 1267), v. a. To bore through, pierce through, perforate: J. Lit. (quite class.) : navem, Cic. in Quint. 8, 6, 47 : p. ae demergere triremem, Auct. B. Alex. 25 : pectora, Ov. M. 12, 377 : latus ense, id. Trist 3, 9, 26 : Stabianum, to cut through for the sake of a prospect, Cic. Fam. 7, 1 : duo lumina perforata, perfo- rated, made, id. N. D. 3, 4 : berylli perfo- rati, I'lin. 37, 5, 20. — In an obscene sense : Auct. Priap. 78.— H. Transf., To pierce through, penetrate (poet.) : sol perforat CUlmina, Stat. S. 1, 5, 45. pcr-fbrtitcr> a dv. Very bravely (poet.) : Ter. Ad. 4, 2, 28. tperfoSSHfconis./ [perfodio] A dig- ging through, perforation: " perfossio, itopuyfi, iiopvyuos," Gloss. Philox. I perfosso, are, 1. v. a. [id.] To dig through: "perfosso, diopuaaw," Gloss. Gr. Lat. pcrfossor, oris, m. [id.] A digger through, breaker through (ante- and post- class.) : perfossor parietum, a housebreak- er, Plaut. Ps. 4, 2, 23 ; App. Apol. p. 468 Oud. X perfbssura, ae, /. [id.] A digging through : " periossura, ciopuyn," Gloss. Gr. Lat ' per-fbssuS) n > um > Part., from perfo- dio. pcr-fdveOi 2. v. a. To warm through (post-class.) : pert'ovet aegros, Sedul. 4, 25; cf. Not. Tir. p. 134. per-fractus. a, um, Part., from per- fringo. pcr-fl'emo, ui, 3. v. n. To roar or snort along (ante-class.) : perfremunt del- phini, Att. in Cic. N. D. 2, 35, 89. per-freqjuenS; entis, adj. Very crowd- ed, much frequented : emporium, Liv. 41, 1. per-fretO) av *i 1- "■ "■ [per-fretum] To sail over (post- class.) : Sol. 27. pe]>friCOj c ui, catum and ctum, are, v a. To rub all over, to rub or scratch (quite class.) : caput unguento, Cic. Verr. 2, 3, 25 : totam faciem fuligine, Petr. 22 ; Cels. 3, 14 : toturn corpus, id. 1, 3 ; Plin. 28, 12, 51 : perfrictis oculis, App. M. 2. p. 151 Oud. : — caput sinistra manu perfri- cans, scratching his head, Cic. Pis. 25. — II, Transf.: frontem, faciem, os, To rub one's forehead or face, in order to make one's blushes disappear; hence, to lay aside all sense of shame, to cast off shame (quite class.) : quum os perfricuisti, Cic. Tusc. 3, 18 : quum perfricuit frontem po- suitque pudorem, Mart. 11, 27 : perfrica frontem et die, Calv. in Quint. 9, 2, 25 : perfricui faciem, Plin. H. N. praef. 1. perfrictio, onis, /. [ perfrigesco ] A catching cold, a violent cold (post-Aug.) : Plin. 20, 14, 55.— In the^ur..- id. 26, 12, 76. 2. perfrictio, onis, /. [perfrico] A rubbing, abrasion (post-Aug.) : Plin. 21, 18, 69. * pcrfrictiuncula, »e, /. dim. [l. perfrictio] A slight cold : M. Aur. in Front. Ep. ad M. Caes. 4, 6. pci'ff ictus- a, um, Part., from per- frico. * per-frlgefacio, ere, v. a. [per-fri- gefacto] To make very cold, to benumb : mihi Syrus cor perfrigefacit, strikes a chill to my heart, makes me shudder with fear, Plaut. Ps. 4,_7, 117. t per-frlfjeOj ere, V. n. To take cold : " perfrigeo. KuTuipCxu)," Gloss. Philox. per-frlfferoi atum, 1. v. a. To make cold, to cool off, to let grow cold (post- Aug.) : Plin. 25, 13, 103 (al. refrigerare) ; Scrib. Comp. 271 ; Not. Tir. p. 113. per-frig'eSCO) ixi, 3. v. inch. n. To grow very cold, to catch cold: ne canes perfrigescant, Var. R. R. 2, 9 ; Plin. 31, 6, 33: ei, qui perfrixit, opus est in laconico sedere, donee insudet, Cels. 1, 3; Juv. 7, 194. — II, Trop. (post-class.) : M. Aur. in Front. Ep. ad M. Caes. 4, 5. pcr-frigflduSj a, um, adj. Very cold : tempestns, Cic. Verr. 2. 4, 40 : vinum, Cels. 1, 3. I perfring'O) fregi, fraetum, 3. v. a. [poT-frango] To break through, to break or dash in pieces, to shiver, shatter (quite class.): I, Lit.: perfracto saxo 6ortes PE RF erupere, Cic. de Div. 2. 41 : nucom, Plin. 10, 12, 14 : aliquid, Ter. Adelph. 1, 1, 11 : naves perfregerant proras, Liv. 22, 20. — B. I" par tic., To break or burst through, to force one's way through any obstacle : hostium phalangem, Caes. B. G. 1, 25: p. ac subruere muros, Tac. H. 3, 20 : p. do- mos, to break into, id. ib. 4, 1. II. Trop. : A. To break through, vio- late, infringe: decreta scnatus, Cic. Mil. 32 : leges, id. Cat. 1, 7 : p. ac prosternere omnia cupiditate ac furore, id. Cluent. 6. — B. To break or burst through : omnia repagula juris, pudoris et officii perfrin- gere, id. Verr. 2, 5, 15 : p. et labefactare tantam conspirationem bonorum omni- um, id. Cat. 4, 10 : animos suavitate, to af- fect powerfully, id. Brut. 9. pcr-frio, are, v. a. To rub to pieces, to crumble up (post-Aug.) : baccas myrti, Col. 12, 38, 5. pcr-frivolus, a, um, adj. Very worth- less, very frivolous ( post- class. ) : Vop. Aur. 6. perfructio or perfruitio, 6nis,/ [perfruor] Complete enjoyment or fruition (eecl. Lat.) : perfructio summi et veri boni, Aug. Quant. Anim. 33 : sine perfru- itione, id. Trin. 6, 10. pcr-fructusj ». um, Part., from per- fruor. per-frUOr> ctus, 3. v. dcp. To enjoy fully or thoroughly (quite class.) : (a) c. abl. : his ego rebus pascor, his delector, his perfruor, Cic. Pis. 20 : laetitia, id. Cat. 1,10: salva republ., id. ib. 4, 6 : sapientiae laude, id. Brut. 2 : vita modica, id. Leg. 1, 21 : otio, id. Fam. 7, 1, — (fi) In the pass. : ad perfruendas voluptates, Cic. Off. 1, 8. — II. Transf., To fulfill, perform (poet.) : mandatis perfruar ipsa patris, Ov. Her. 11, 128. perfugra, ae, m. [perfugio] A deserter to the enemy (quite class.): " per fug am Gallus Aelius ait, qui liber aut servu9 aut hostis sua voluntate ad hostes transierit : qui idem dicitur transf uga. Quamquam sunt, qui credant, perfugam esse, non tarn qui alios fugiat, quam qui ob spem com- modorum ad quempiam perfugiat," Fest. p. 214 ed. Mull. : iste, qui initio proditor fuit, deinde perfuga, Cic. Rose. Am. 40 ; Crass, in Cic. Or. 66 : perfuga ab eo (Pyr- rho) venit in castra Fabricii, Cic. Off. 3, 22 : de perfugis gravius, quam de fugiti- vis consultum, Liv. 30, 43. pcr-f UgfiOj fugi, 3. v. n. To flee to a place for refuge: I. Lit: A. 1" gen. (so rarely ; in Cic. Pis. 36 fin., profugisti is the more correct reading) : ad aliquem, Liv. 1, 9 : Corinthum, Nep. Dion. 5 : Bac- tra, Curt. 6, 6 : ad tribunal, Tac. A. 1, 32. — B. In par tic, To go over or desert to the enemy (so quite class.) : nemo a Cae- sare ad Pompeium transierat, quum paene quotidie a Pompeio ad Caesarem perfu- gerent, Caes. B. C. 3, 61 ; Cic. Balb. 9, 24 : servos, qui ad eos perfugissent (al. profu- gissent), poposcit, Caes. B. G. 1, 27, 3 Drak. — II. Trop., To take refuge in any thing (post-class.) : qui quum in culpa et in maleficio revicti sunt, perfugiunt ad fati necessitatem, Gell. 6, 2. pei'f Ugiuni; ii. n. [perfugio] A place to flee to, a shelter, asylum, refuge (quite class.) : perfugii sibi copiam comparare, Plaut. Casin. 3, 5, 2 : quum propter sieci- tates paludum, quo se reciperent non haberent, quo perfugio superiore anno fu- erant usi, Caes. B. G. 4, 38 : portum ac perfugium esse, Cic. Clu. 3 : p. et prae- sidium salutis, id. Rab. perd. 2 : p. unum, una spes reliqua est Roscio, id. Rose. Am. 52 : desperatissimum, id. Verr. 2, 2, 41 : p. omnium laborum et sollicitudinum sommis, id. de Div. 2, 72. per-fulciO; Isi, 4. v. a. To prop up, to sustain, support (post-class.) : eloquio perfulcire senatum (al. permulcire), Auct. Pan. ad Pis. 86 : perfulsit, Not. Tir. p. 117. per-fulgerat (fulgurat), Impers. It flashes or gleams brightly: multoque la- tus perfulgerat (al. praefulgurat) ense, Stat. Th. 7,"502; cf. Not. Tir. p. 118. per-functlo, onis, /. [perfungor] A performing, discharging of an office (quite class.) : honorum perfunctio, Cic. de Or. 3, 2 : laborum, an undergoing, en- PE RF during (along with pcrpessio dolorum), id. Fin. 1, 15. pcrfimctorie, adv., v. p»rfunctori- us, ad Jin. perfunctorius, «, um, adj. [per- functus ; dispatched, i. e.\ Done in a care- less or superficial manner, slight, careless, negligent, perfunctory (jurid. Lat.) : per- functoria examinatio, Nov. Val. 3, de pos- tul. 2, 11, e. 1. § 1.— Adv., Slightly, care- lessly, negligently, perfunctorily : me coe- pit non pcrfunctorie verberare, Petr. 1L: p. debitum officium impleverant (al. de- functorie), Papiri. Dig. 29, 5, 21. perfunctuS) a . um , Part., from per- fungor. per-fundo; fudi, fusum, 3. v. a. To pour over, to wet, moisten, bedew, be- sprinkle (quite class.) : I, Lit. : aqua fer- venti Philodamus perfunditur, Cic. Verr. 2, 1, 26, 67 : pecus fluviis, Virg. G. 3, 445 : perfusus liquidis odoribus, Hor. Od. 1,5, 2: postquam perfusus est, had bathed, Auct Her. 4, 9 : panis perfusus aqua frigida, Suet. Aug. 77 : pisces olivo, Hor. S. 2, 4, 50: aliquem lacrimie, Ov. Her. 11, 115: perfundi nardo, Hor. Epod. 13, 9 : boves hie perfunduntur, bathe themselves, Var. R. R. 1, 13. B. Transf. : 1, To pour into any thing (post-Aug.) : sextarios musti in vas, Col. 12, 24. 2. To cause to flow out, i. e. to knock out an eye (post-class.) : alicui oculum, Ulp. Dig. 9, 2, 5 dub. 3. Of perspiration or of streams, To pour or flow over, to drench, bathe (poet, and in post-Aug. prose) : ossaque et artus Perfudit toto proruptus corpore sudor, Virg. A. 7, 459 : tot amnium fontiumque ubertas totam Italiam perfundens, Plin. 3, 5,6. 4. Of the dyeing of garments, To bathe, steep, dye 'poet) : ostro perfusae vestes, steeped in purple, Virg. A. 5, 112. 5. To scatter or sprinkle over, to be- sprinkle, bestrew (poet) : canitiem immun- do perfusam pulvere turpans, Virg. A. 12, 611 : Lethaeo perfusa papavera somno, id. Georg. 1, 78 : scena perfusa croco, Lucr. 2, 416. 6. To cover (post-Aug.) : auro tecta, Sen. Ep. 115 : pedes amictu, Mart. 7, 33. 7. Of the sun's beams, To flood or fill (post-Aug.) : cubiculum sole perfunditur, Plin. Ep. 5, 6. H. Trop.: A. To imbue, inspire, fill with any thing (quite class.) : ad perfun- dendum animum tanquam illiquefactae voluptates. Cic. Tusc. 4. 9 : sensus jucun- ditate quadam perfunditur, id. Fin. 2, 3 : sensus dulcedine omni quasi perfusi, id. ib. 34 : dii immortales, qui me horror perfudit ! id. Att. 8, 6 : laetitia, id. Fin. 5, 24 : gaudio, Liv. 30, 16 : timore, id. 2, 63. — 2. In par tic, To fill with the appre- hension of any thing, i. e. To disturb, dis- quiet, alarm : nos judicio perfundere, Cic. Rose Am. 29. B. To merely moisten, i. e. to slightly imbue, make superficially acquainted with any thing (the fig. being borrowed from dyeing) (post-Aug.): perseveret perbi- bere liberalia studia, non ilia, quibus per- fundi satis est, sed haec, quibus tingen- dus est animus. Sen. Ep. 36 ; cf., accepe- rit: si ilia (notitia) se non perfuderit, sed infecerit, id. ib. 110. per-ftmg"or> nctus, v. dep. n. To ful- fill, perform, discharge (quite class.) : (a) c. abl. : munere quodam necessitatis, et gravi opere perfungimur, Cic. de Sen. 21 : honoribus amplissimis et laboribus maxi- mis, id. Fam. 1, 8: reipubl. inuneribus, id. de Or. 1, 45 : rebus amplissimis, id. Brut 2. — (0) c. ace. (post-Aug.) : onera quaesto- ria perfunctus est, Front. Ep. ad Verum 7. II. Transf.: A. To go through, un- dergo, endure ; to gel through with, get rid of: pericula, quibus nos perfuncti sumus, Cic. Mur. 2 : molestia, id. Fam. 5, 12: fato, Gell. 10, 18 : Mta, i. e. to die, Lucr. 3, 982. — (IS) With ab (ante-class.) : sues perfunc- tas esse a febri, et a foria. are free from etc, Var. R. R. 2, 4, 5. (Others omit the prep, a.) — (y) c. ace. (post-class.) : timo- rem ilium satis inanem perfuncti, App. M. 8, p. 208 ; so. coenulam Milonis (al. coe- nula), id. ib. 3, p. 196 Oud.— (i) Abs. : jam 1113 PERG perfimctus sum, explevi animos invido- rura, / have gone through it, have stood it out, Auct. or. pro Dom. 17 : judices. quod se perfunctos jam esse arbitrantur, quum de reo judicarunt, negligentius attendunt cetera, Cic. Clu. 41. — In a pass, signif, : memoria pert'uncti periculi, Cic. Sest. 4. B. To enjoy (extremely seldom), c. obi. : omnibus bonis, Sulpic. iu Cic. Fam. 4, 5 : epulis, Ov. A. A. 2, 227. per-furo> ;J - »■ a - and n - To ra ge through, ran furiously through (poet.) : I, Act. : Eoas domos, Stat. Th. 4, 388.— II. Neutr., To rage throughout, to rage on : incensus et ipse Perfurit, Virg. A. 9, 343 : ita perfurit acri Cum fremitu pontus, Lucr. 1, 275. * perfuse; adv. [perfundo] Profuse- ly : perfuse atque abunde sparsa vasa, Si- senn. in Non. 516, 31 (Lips., profuse). perf USlOi on\s,f. [id.] A pouring over or upon, a wetting, moistening (post-Aug.) : perfusio corporis ex aqua calida, Cels. 4, 8: Plin. 18, 7, 14. Of baptism, Lact. 4, 15.— In the plur. : malarum perfusiones, washes for the cheeks, Plin. 23, 9, 82. tperfusor; ° r 's, »*■ [i of or belonging to the city of Pergamum, Perga- mean (poet.) : deus, i. e. Aesculapius (who was worshiped at Pergamum), Mart. 9, 17. per-gaudeO; ere, v. n. To rejoice grcatlij : Trebomum meum a te amari pergaudeo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3. 1114 PE 11 G pcr-genitus, a, um, adj. Engen dered, produced (late Lat.) : Pelag. Vet. 11. per-gliscoi 3.V. n. To become quite fat (post-Aug.) : gallina pergliscit, Col. 8, 7, 4. per-STnaiUS; a, um, adj. That has a thorough knowledge of, that is very experi- enced, well versed in any thing (extremely rare) : locorum pergnari, Sail, fragmm. ap. Non. 554, 21 (al. perignari) : colendi, App. Apol. p. 451 Oud. pergfO) perrexi, perrectum, 3. v. a. and n. [per-rego] J, Act., To go on, continue, proceed with any thing (esp. a motion), to pursue, prosecute any thing (so rarely, and in Cic. only with an object-clause) : (n) c. ace. : pergnm, quo coepi. hoc iter, Ter. Hec. 1. 2, 119 ; so, iter, Sail. J. 79 ; Auct. B. Afr. 69.— (/3) With an object-clause : confestim ad eum ire perreximus, Cic. Acad. 1, 1 : perge igitur ordine quatuor mihi istas partes explicare, proceed, id. Part. 8 : animum exsolvere pergo, Lucr. 1, 931 : pergitin' pergere ? Plaut. Ps. 5, 1, 4; so id. Poen. 1, 3, 24. — B. I" par tic. : 1. To wake up, awaken a person : "per- gere dicebant cxpergefacere," Paul, ex Fest. p. 215 ed. Miill. — 2. To proceed with, undertake a thing (post-Aug.) : prospere cessnra quae pergerent. si, etc., their en- terprise would succeed if, etc.. Tac. A. 1, 28. II, Neutr., To proceed, i. e. to go or come (the predom. signif. of the word) : A, Lit.: horsum pergunt, they arc coming this ivay, Ter. Hec. 3. 4, 36 : quis hie est, qui hue pergit? id. Eun. 2, 1, 22 : eadem via pergere. Cic. de Div. 2, 54 : in Mace- donian) adPlanciumque. id. Plane. 41 : do- mum, Sail. .T. 45 : advorsum bostee, in sol- itudines, id. ib. 77 : ad castra, Caes. B. G. 3, 18 : obviam alicui, to go to meet, Auct. Her. 4, 51 : ad litora, Sil. 7, 171 : obsona- tum pergam, Plaut. Mil. 3, 1, 154. — Poet, of things : Lucr. 6, 323. — I m p e r s. : ad plebem pergitur, Caecil. in Non. 513, 8. B. Trop., To pass on, proceed to any thing (esp. an action) ; to go after any thing: pergamus ad reliqua, Cic. Brut. 43 : id. Tusc. 5, 5. — Impers. : Macr. S. 7, 16. 2. In par tic, in speaking: a. Togo on, proceed: pergam atque insequar lon- gius, Cic. Verr. 2, 3, 20 : sed perge de Cae- sare, go on and relate, id. Brut. 74 : si per- gis, Liv. 2. 40. — }>, Of one who has not yet spoken, To begin a.nd go on, to proceed (poet.) : pergite, Pierides, Virg. E. 6, 13. per- gracilis, e. adj. Very slender (post-Aug.) : caulis, Plin. 25, 13, 101. per-gTaeC0r> ari, v. dep. n. To live just like the Greeks, to play the Greek, i. e. to revel, carouse (ante-class.) : Plaut. Most. 1, 1, 21 : "pergraecari est epulis et pota- tionibus inservire," Paul, ex Fest. p. 215 ed. Mull. per-grandesCOj ere, v. inch. n. To grow very large (ante-class.) : Att. in Non. 115, 9. per-grandis, e. adj. Very large, very great (rare, but quite class.) : gemma, Cic. Verr. 2, 4, 27 : lucrum, Plaut. Pers. 4, 3, 23: — pergrandis natu, very old, very aged, Liv. 29, 29. Per-graphlCUS, a, um, adj. Very skillful, very artful (ante-class.): syco- phanta, Plaut. Trin. 5, 2, 15. per»gTatUS> a, um, adj. Very agree- able, very pleasant (quite class.) : literae, Cic. Q.. Fr. 3, 1,6: id mihi pergratum per- que jueundum erit, id. ib. 4 : pergratum mihi feceris, si, yon. would do me a great pleasure, a great favor, id. Lael. 4. — In tmesis : per mihi, per, inquam, gralum feceris, si, etc., Cic. Att. 1, 20 fin. per-grayis» e ' an J- Very weighty or grave, very important (quite class.) : per- gravia (haec) opp. levia, Ter. Hec. 3, 1, 12: testes, Cic. Coel. 26 : oratio, id. Sest. 50. — Adv., pergraviter, Very gravely, very seriously (quite class.) : pergraviter offen- sus, Cic. Att. 1, 10: reprehendere aliquem, id. de Or. 1, 53. pergTUla» ae,/. [pergo: cf.tegula.from tego] A projection or shed in the front of a house, used as a booth, stall, shop : Plin. 21, 3, 6 : (Apelles) perfecta opera propo- nebat pergula trnnseuntibus, id. 35, 10, 36. n. 12; so of a painting-room, studio : Lu- cil. in Lact. 1, 22. — As a shop: Dip. Dig. 5, 1, 19. — As a school, a lecture-room : mafh,- PKEH ematici pergula, Suet. Aug. 94 : in pergula docuit, id. Gramm. 18 : pergulae magis- trales, Vop. Sat. 10./«!. : cui cedere debeat omnis Pergula, concr., the whole school, all the scholars, Juv. 11, 138. — As a brothel: Plaut. Ps. 1, 2, 78.— Of a vine-arbor : Col. 4,21; id. 11,2: umbrosae, Plin. 14, 1, 3.— Of a hut, hovel : in pergula natus, Petr. 74. pergiilana, vitis [pergula] A vine trained over an arbor, Col. 3, 2, 28. PcrgUSj i, m - A lake '" Sicily, near the city of Enna, where Pluto is said to have carried ojf Proserpine. Ov. M. 5, 386: Claud. Rapt. Pros. 2, 112. per-haurio, si, stum, 4. v. a. To drain completely, to drink up: calicem uno haus- tu, App. M. 10, p. 709 Oud. ; Tert. ad Nat. I, 15. (Also, in Plaut. Mil. 1, 1, 34, some read, auribus perhaurieuda sunt for per- audienda; cf. Lindem. ed. maj. p. 102 edit. II.) perhaustus, a, um, Part., from per- haurio. per-hlbeo< lu > itum, 2. (archaic inf. prues. pass., perhiberier, Plaut. in Gell. 7, 7) v. a. [habeo] To hold out, extend, pre- sent, produce, bestow, grant, give ; to attrib- ute, ascribe, etc.: I. In gen. (so mostly ante-class, and post-Aug.) : operam rei- publicae, Cato in Gell. 3, 7 : locum alien* apud se, Plaut. Merc. 3, 1, 46 (al. praehi- bere) : magnanimitatis exemplum, Plin. 7, 25, 26 : testimonium, to bear witness, Var. R. R. 2, 5, 1 ; so Col. 3, 9 ; Plin. 7, 30, 31 ; 7, 38, 39 : si ecastor nunc habeas quod des. alia verba perhibeas, you, would use other words, would hold a different lan- guage, Plaut. Asin. 1, 3, 36 ; so, verba (al. praehibere), id. Rud. 1, 2, 50: in causa universorum creditorum, qui sine eo, quern Caecilius suo nomine perhiberet, facile causam communem sustinerent, to bring forward, furnish, Cic. Att. 1, 1, 4 : — magnam auctoritatem huic animali perhi- bet Nigidius, attributes, Plin. 29, 6, 39 : ali- cui rei palmam, to give the preference, id. 31, 7, 39 : cui (vettonicae) tanta vis perhi- betur, ut, etc., id. 25, 8, 55; id. 18, 11, 26: ut rebus praecipuis honos in primis per- hibeatur, id. 29, 1, 9. II. I» p a r t i c, To produce, pro- nounce, or utter words, i. e. To say, as- sert any thing ; to call, name any thing (so quite class.) : quos omnes Erebo perhi- bent et Nocte creatos, Enn. Ann. 1, 27 : ut perhibent viri, Plaut. Cist. 1, 1, 08 : ut per- hibetis, Cic. Lig. 8 : Electra, ut Graii per- hibent, Atlantide cretus, Virg. A. 8, 135 : — est locus Hesperian) quam mortales per- hibebant, called, named, Enn. Ann. 1, 36; Cic. poet. N. D. 2, 42, 109 : bene qui con- jiciet, vatem hunc perhibebo optimum, id. de Div. 2, 5. — In the pass.: Enn. Ann. 1, 15 : sane ego me volo fortem perhiberier virum, Plaut. fragm. in Gell. 7, 7 ; id. Trin. 3, 2, 66 : montes, qui esse aurei perhiben- tur, are said to be, id. Stich. 1, 1. 25 : Tyn- daridae fratres, qui nuncii fuisse perhi- bentur, Cic. Tusc. 1, 12 : Dec minus est Spartiates Agesilaus ille perhibendus, to be named, cited, id. Fam. 5, 12. pcrlllbltUS, a, um, Part., from per- hibeo. per-hiemo (per-hyemo), are, v. n. To winter through, pass the winter ; to lie or remain all winter (post-Aug.): Col. 11,3. * per-hilum, adv. Very little (poet.) : Lucr. 6, 576. per-hdnestUSi a, um, adj. Very hon- orable (post-class.) : Arn. 2, 76. perhonorif ICC, adv., v. perhonorifi- cus, ad fin. per-honorificuS) «. um , adj.: i. That does one much honor, very honorable : consalutatio forensis perhonorihea, Cic. Att. 2, 18 : discessus, id. Prov. cons. 19. — II. That shows much honor to another, very respectful: collega in me perhonorificus, Cic. Att. 1, 13. — Adv. pSrhfinorificc, Very respectfully: Cic. Att. 14, 12, 2. per-horreo> u ', 2. v. a. To tremble or shudder greatly at, to have a great hor- ror of m\y thing (post-class.) : horum tela perhorrebimus, Jul. Valer. res gest. Alex. M. 2, 9 ed. Maj. per-horrcsco, rui, 3. v. inch. n. and n. To tremble or shudder greatly (quite class.) : toto corpore perhorresco, Cic. de Div. in Caecil. 13 : — clamore perhorruit PERI Actne, trembled, shook, Ov. M. 13, 876 : la- tunique perhorruit ncquor (ventorum jac- tibus), id. ib. 6, 704. — II, c. ace. To shud- der greatly at, to have a great horror of any thing (quite class.) : hanc tantnm re- ligionem noil perhorrescis ? Cic. Verr. 2, 4,35: vexationem virgiuum Vestalium perhorrosco, id. Cat. 4, 6. pcr-horndus. a, urn, adj. Very dreadful or frightful, most horrid: stagna perhorridn situ, Liv. 23, 16, 4. pcr-humanitcr. adv., v. perhuma- nus, ad Jiu. pcr-humanus, n, um, adj. Very hind, very courteous, very polite (quite class.) : serine-, Cic. Q. Fr. 2, 6 : epistola, id. Att. 16, 12. — Adv., perhumaniter, Very kindly, very politely : scribere ad ali- quem, Cic. Fam. 7, 8. per-hyemOi are. v. perhiemo. penaioffOS' i- m. = 7rr/?ia/*.oio? (the very unreasonable (father) ), The title of a work by Orbilins, Suet. Gr. 9. penambuS" i, "'• A metrical foot, consisting of two shorts, usually called a pyrrhichius : Quint. 9, 4, 80. Periandei"' dri. m., Wepiarcpoe, Son of Cypselns, a king of Corinth, and one of the seven wise men of Greece, Gell. 16. 19, 4; Aus. Lud-sept. sapient./)!.; Hyg. Fab. 221. peribdetosi h m - and fi — -xcpi66n- rvs. Cried up, i. e. celebrated, famous (post- Aus.): Plin. 34,8, 19, §69. Peribomius» '. m. The name of a sham< less person, Juv. 2, 16. fpencarpum- '. n.=t!cp(Kaomv, A khuL of bulbous plant, Plin. 25, 10, 82. pcrichristanon. »• "• = -£<"'• XP'oroi, A kind of eye-salve: Marc. Emp. 8. ' perichytc- es,f. = xtpixvrfi. A kind of gladiatorial combat, An inclosing, en- veloping (post-class.) : Cod. Justin. 3, 43, 3. PericleSi 's and i, m„ Lrpi/cAi"f, A famous Athenian orator and statesman, Cic. Rep. 1, 16 ; 4. 10 ; id. Brut. 15 ; id. de Or. 3, 34, et saep. perichtabundus- a, um, adj. fperi- clitor] Trying, Ustiug, making a trial or essay (post-class.) : («) c. ace. .- puncto pollicis extremam aciem (sagittae) peri- clitabunda, App. M. 5, p. 362 Oud. : volun- tatcm, id. Apol. p. 546 Oud. — (Ji) c. gen. : sui. App. ML 3, p. 213 Oud. * periclltatlO- onis./. [id.] A trying, a trial, experiment : aliquid usu et peri- clitatione percipere, Cic. N. D. 2, 64. periclitor- atus, 1. (periclitatus, in a pass, signif. ; v. infra, ad fin.) v. dep. a. and n. [periculuin] I, Act., To try, prove, test any thing, to make a trial of, put to the test (quite class.) : periclitatus animum sum tuum, quid faceres, Plaut. Am. 3, 2, 33 : belli fortunam tentare ac periclitari, Cic. Verr. 2, 5, 50 : omnia, id. Quint. 31 : ndem alicujus, Sol. 19 : in periclitandis experiundisque pueris, id. de Div. 2, 46 : periclitandae vires ingenii, id. de Or. 1, 34 : exerceri in rebus cominus noscendis per- iclitandisque, Gell. 13, 8. B. ln partic, To put in peril, to en- danger, risk, jeopard (rarely, but quite class.): non est saepius in uno homine saius summa periclitanda rei publicae, Cic. Cat. 1, 5. II, Neutr. : A. To try, attempt, make an attempt (quite class.) : periclitari volui, si, etc, Plane, in Cic. Fam. 10, 18 : quotidie quid nostri auderent, periclitabatur, Caes. B. G. 2, 8. — 2. Pregn., To venture, to be bold or enlerprising~(vost-Aug.) : proeliis et periclitando tuti sunt, Tac. G. 40. B, To be in danger or peril, to incur or be exposed to danger, to be endangered or periled (quite class.) : ut potius Gallo- rum vita quam legionariorum periclitare- tur, Caes. B. G. 6, 33 : ne de summa im- perii populus R. periclitetur, Aug. in Suet. Tib. 21. — (#) c. abl. : fama ingenii. Liv. 40. 15 : capite, to have one's head in dan- ger, be. m danger of losing one's head, Mart. fi. 26 : veneno, Just. 37, 3 : paralysi, Plin. 20, 15. 59,— (y) c. gen. (post-class.) : capitis, to be in peril of one's life. App. M. 8, p. 590 Oud. — (c~) c. inf. (post-Aug.) : peri- clitabatur totnm paene traaocdiam ever- tere, Petr. 140: rumpi. Quint. 11, 3. 42; Plin. 26, 11. 69.-2. Trop. : ut verba non periclitentur, that the words may run no PERI danger (of losing the cause), Quint. 7, 3, 17. — Heuce periclitatus, a, um, Part. perf. In a pass, signif., Tried, tested : periclitatis moribus amicorum, Cic. Lacl. 17, 63. 1 1. periclymcnos or -us. >. »"■ = neputXi uei'ut,, A climbing plant, the wood, bine or honeysuckle, also called clymenus, Plin. 27, 12, 94. 2. Pcriclymenus. >> m - = ncpwh't- ueros, Sou of Neletis and brother of JVes- tor, one of the Argonauts, who had re- ceived from Neptune the power of changing his shape at pleasure, Ov. M. 12, 556. + pericopc. es, /. = j:cptK0-mi, A sec- tion of a book, etc. (eccl. Lat.) : Ilier. in Joel. 2. pericillor, atus sum, ari, v. dep. [per- iculum] i. q. periclitor, Cato in Fest p. 242 ed. Mull. periculose* "dv., v. periculosus, ad fin. periculosus. a. um, adj. [periculum] Dangerous, hazardous, perilous ( quite class.) : in nosmetipsos periculosi, Cic. Att. 13, 27 : consuetudo. id. Acad. 2, 21 : p. et grave bellum, id. de imp. Pomp. 2 : p. et mfestum iter, id. Phil. 12. 10 : vul- nera, id. ib. 14, 9 : curationes, id. Off. 1, 24: c.dat.: Caes. B. G. 1, 32— Comp.: ira periculosior, Sen. de Ira, 3, 3 : inimieitiae, Tac. G. 21.— Sup. .- locus, Cic. Phil. 7, 3 : annus, Liv. 27, 35 : bellum, Flor. 1, 17. — Hence, Adv., periculose, Dangerously, haz- ardously, perilously, with danger, risk, or peril (quite class.) : periculose aegrotans, Cic. Att. 8, 2 : periculose dico, id. Phil. 7, 3 : periculose a paucis emitur, quod mul- torum est, Sail. J. 8. — Comp. .- nihilo peri- culosius, without any greater risk, And. B. Alex. 64.— Sup. : periculosissime aliquid facere, with the greatest danger, Sen. de Ira. 3, 22. periculum ( contr., periclum, ex- ceedingly freq. in the poets, e. g. Plaut. Bae. 4, 7, 29 ; Ter. Andr. 2, 2, 13 ; 5, 1, 2 ; 5, 2, 26. et al. ; Lucr. 1, 60 ; 581 ; 2, 5, et saep.; Virg. A. 2, 709 ; 751; 3, 711, et saep.), i, n. [Iperior, whence peritus, experiorj A trial, experiment, attempt, proof, essay (quite class.). I, Lit: tac periculum in Uteris, Ter. Eun. 3, 1, 23 : alicujus fidei periculum fa- cere, to make trial of to try, Cic. Verr. 1 , 12 : qua in re tute tui periculum fecisti, id. de Div. in Caecil. 8. H, Transf. : A. Concr., An attempt made in writing, an essay : faciunt impe- rite, qui in isto periculo non ut a poe'ta, sed ut a teste, veritatem exigent (speak- ing of a poem in honor of Marius), Cic. Lej. 1, 1 ; Aus. Idyll. 10. 215. B. Bisk, hazard, danger, peril (which usually accompanies an attempt) (the pre- dom. signif. of the word) : si ei subito sit allatum periculum discrimenque patriae, Cic. Oft*. 1, 43 : salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur. id. de imp. Pomp. 5 : discriminum et periculo- rum comites, id. N. D. 2, 66 : obire peric- ula ac Iahores, Liv. 1, 54 : periculum adi- re capitis, to run the risk of one's life, Cic. Rose. Am. 38 : subire pro amico, id. Part. 19 : suscipere, to take upon one's self, id. Mur. 36: ingredi, id. ib. 2 : conrlare alicui, to cause, occasion, id. Sull. 4 : intendere in aliquem. id. Rose. Am. 3: intendere ali- cui, id. Att. 2, 19 : mortis alicui injicere, id. Caecin. 29 : facessere innocenti. id. de Div. in Caecil. 14 : facere alicui. Sail. C. 34 : creare alicui, Cic. Att. 22 : comparare alicui, id. Flacc. 38 : moliri optimis civibus, id. Sest. 1 : amici depellere, id. Cluent. 6 : subterfugere, id. Fam. 15. 1 : — adducta est res in maximum periculum et extremum paene discrimen, id. PhiL 7, 1 : se in peric- ulum capitis atque in vitae discrimen in- ferre, id. Balb. 10 : arcessere aliquem in summum capitis periculum, id. Rab. perd. 9 : includere in periculum. id. Cluent 55 : in periculum se committere, to get into danger, id. Inv. 2. 8 : eripere ex periculo, id. Cluent. 26 : extrahere ex periculo, to release from danger, id. Sest 4 : rempubl. a periculo prohibere, id. de imp. Pomp. 7 : Hberare periculis. id. de Or. 1. 8 : res in periculo vertitur, the affair becomes peril- ous, Plaut. Merc. 1, 2, 12: esse in pericu- PE RI lo, Cic. Fam. 4, 15 : in periculo versari, id. Rab. Post. 9 ; id. Fam. 4, 15 : a securi negat ei periculum esse, that danger threat- ens him, id. Verr. 2, 5, 44 : periculum est, ne, there is danger that, id. Tusc. 5, 40 : pe- riculo meo, tuo, suo, at my, your, his risk, Cic. Sest. 52 : credo audacter meo peric- ulo, Plaut Poen. 4, 2, 51 : meo periculo rem gero, id. Bacch. 4, 4, 100 ; id. Asin. 2, 4, 51 : des ei numos fide et periculo meo, Marc. Dig. 46, 1, 24 : navem sumptu peric- uloque suo armatam mittere, Cic. Verr. 2, 5, 20 ; id. Flacc. 17 : — rem periculi sui fa- cere, to do a thing at one's own risk : Try- phon. Dig. 23, 5, 16 : — bono periculo, safe- ly, without danger (post-class.) : App. Apol. p. 320. 2, In partic. : a. d trial, action, suit at law (quite class.) : meus labor in priva- torum periculis caste integreque versa- tus, Cic. de imp. Pomp. 1 : aliquem in periculis defendere, Nep. Phoc. 2. 1>. A writ of judgment, a sentence: unum ab iis petivit, ut in periculo suo inscribe- rent etc., Nep. Ep. 8 : pericula magistra- tuum, Cic. Verr. 2, 3, 79. C, A sickness, attack of sickness (post- Aug.) : in acutis vero periculis nullis dan- dum est vinum, Plin. 23, 1, 29. i. Ruin, destruction (post-class.) : tre- mcfactae nutant usque ad periculum civ- itates, Arn. 1, 4. per-idoneus. a, um, adj. Very fit, suitable, or proper, very well adapted to any thing (quite class.) : (a) c.dat.: locus pe- ridoneus castrie, Caes. B. C. 2, 24 ; Tac. A. 4, 12. — (/j) With ad: gens ad furta belli peridonea, Sail, fragm. in Non. 310, 15, and in Serv. Virg. A. 11, 515. pfSriegfesiS)^ 3 -/- = -ipu'iynon, A lead- ing round to exhibit whatever is worth notice; hence, a geographical description. This term is used as the title of a poem by Avienus. perignaruSi a , um . v - pergnaru9. t perileuCOSi i. /• = -epi\evKog (white all round), A precious stone, other- wise unknown : Plin. 37, 10, 66. Perilla. ae, /. A female proper name, Ov. Tr. 3, 7, 1 ; 3, 2. 437 ; App. Apol. p. 279. Perillus> '. '"- HtpiAAo?, A famous Athenian worker in metal, who made abrazen bull for the tyrant Phalaris, in which crimin- als were to be inclosed and roasted to death, and was the first that sujfered in this man- ner, Ov. A. A. 1, 653; Si]. 14,212; Plin. 34, 8, 19, n. 32.-H. Deriv., PerilleuS, a. um. adj.. Of or belonging to Peritlus, Pe- rillean (poet.) : Ov. Ib. 439. per-illustris. e, adj. .- I, Very brill- iant, very notable : quod sub ipsa proscrip- tione perillustre fuit, Nep. Att 12. — "Q. Greatly distinguished, highly honored': Cic. Att. 5, 20. t perimachiaj ae, /. = Tttpiuaxia, An attack, hostile assault (post-class.) : Sid. Ep. 1, 7. per-imbecillus, a, um, adj. Very weak or feeble: Var. R. R. 3, 10; Cic. Att. 10, 18. PerimcdeUS. a, um. adj. Of or be- longing to the sorceress Pirimcde. Pirimede- an. magical (poet.) : gramina, Prop. 2. 4, 8. Perimele, es. /. A nymph, daughter of Hippodamas, ?cho was changed into the island of the same name, Ov. M. 8, 590. tperimetros) i. f = -ip pcrpos, A circumference, perimeter: Front. Aquaed. 26 ; id. ib. 40 ; Vitr. 5, 6. perimo (orig. form, peremo, Cato in Fest p. 217 ed. Miill.), emi, emptum (em- rum), 3. v. a. [per-emo] To take away en- tirely, to annihilate, extinguish, destroy ; to cut off, hinder, prevent: I, In gen. (quite class.) : senEU perempto, Cic. Tusc. 1,37: luna subito perempta est, was taken away, i. e. vanished, disappeared, id. poet. Div. 1, 11, 18 : divum simulacra peremit ful- minis ardor, id. ib. 1, 12, 19 : Troja pe- rempta, destroyed, ruined, Virg. A. 5, 787 : ne quid consul auspici peremat, should hinder, prevent, Cato in Fest. p. 217 ed. Miill.: reditum. Cic. PlaDC 42: nisi aliqui casus consilium ejus peremisset. id. Oft'. 3,7 : si causam publicam mea mors pere- misset, id. Sest. 22; id. fragm. ap. Ncr. 450. 5. — Abs. : sin autem (supremus ille dies) perimit ac delet omnino, quid meli- us, quam? etc., Cic. Tusc. 1, 49, 117. — If, 1115 PERI In par tic, To kill, slay (poet, and in post-Aug. prose) : " perempta et interempta pro interfectis poni solet a poetis," Fest. p. 217 ed. Mull. ; Lucr. 3, 899 : crudeli inorte peremtus, Virg. A. 6, 163: nunc, ubi tam teneros volucres matremque per- emit (translate from Homer), Cic. poet. Div. 2, 30, 64 ; Ov. M. 8, 395 : conceptum aboitu. Plin. 8, 44, 69: — caedes fratrum indigne peremptorum, Just. 7, 6. per-impedltUS> a. "m, adj. Very much obstructed, very difficult to pass: lo- cus, Auct. B. Afr. 58. tperinaeon and penneon. >. »•= •nepivawv, -zpiveov. The space between the sexual parts and the fundament, the perine- um (post-class.; : Coel. Aur. Tard. 5, 4. per-inccrtus. a. "'«, adj. Very un- certain : Sail, fragm. in Gell. 18, 4, 4. perincommddc* "do., v. perincom- modus, ad Jin. . per-incommodus. >»>""': J^ry inconvenient, very troublesome or annoy- ing: alicui, Liv. 37, 41. — Adv., perin- commode, Very inconveniently, very un- fortunately: acciditperincommode, quod, etc., Cic. Att. 1, 17. per-inCOnsequenSi entis, adj. Very inconsequent, very absurd (post-class.) : per tmesin, Gell. 14, 1, 10. per-illdCj adv. A particle of compar- ison, /// the same manner, just as, quite as, equally ; in Wee manner, just so (quite class.): I, In gen.: Vivendi nrtem tan- tam tamque operosam et perindo fructu- osam relinquere, Cic. Fin. 1, 21 Jin. : si perinde cetera processisscut, Liv. 8, 17 Jin. : non Pyrrhuin, aut Antiochum pop- ulo R. perinde metuendos fuisse, Tac. A. 2, 63 : utilissimum munus, sed non perin- de populare, Plin. Ep. 1, 8 : — Mithridates corporc ingenti, perinde armatus, in a corresponding manner, accordingly, Sail, in Quint. 8, 3, 82 : perinde laudaret casti- gnrctque,Liv.27,8; id. 2, 17; Tac. A. 12, 41. II. ' n par tic, with the conjunctions atque (ac), ut, ac si, quasi, prout, quam, etc. (so most freq.) : (a) With atque (ac) : non perinde atque ego putaram, not ex- actly as I had expected, Cic. Att. 16, 5: per- inde ac 6atisfacere et fraudata restituere vellent, just as if, etc., Caes. B. C. 3, 60.— (0) With ut, utcumque. Just as : Cic. Brut. 50 : perinde sunt ut aguntur, id. de Or. 3, 56, 213 : perinde ut afticeretur, just as, ac- cording as, Suet. Claud. 15 : perinde ut- cumque temperatus sit aer, ita, etc., in whatever way, Cic. de Div. 2, 42. — (; ) With a follg. ac si, Just as if: id. Rose Corn. 5 : perinde aestimans, ac si usus esset, Caes. B. C. 3, 2.— (6) With a follg. qnasi : atque haec perinde loquor, quasi debueris aut potueris, Cic. Quint. 26.— ( £ ) With a follg. prom, Just according as : Plin. Pan. Wfin. — (\) With a follg. tamquam. Just as much as ifi jnst the same as if: Liv. 4, 3. — (n) With a follg. et or que. Equally with, the same as (Tacitean) : perinde odium pravis et honestis, Tac. A. 2, 2: perinde divina hunninaque obtegens, id. ib. 1,26; id. Hist. 5, 6. — (5) Perinde ut, So that, to the extent that: Julianus nimius religionis Christi- anae insectator. perinde tamen, ut cruo- re abstineret, Eutr. 10, 16. — (i) Perinde quam, So much as: nulla tamen re perin- de motua est, quam response mathemati- ci, Suet. Dom. 15.— (k) Perinde quam si, The. same as if (Tacitean) : jusjurandum perinde aestimandum, quam si .lovem fe- fellisset, Tac. A. 1, 73.— (>) Haud perinde — quam, Not as well . . . as (post-Aug.) : Tac. H. 2, 39.— b. E 1 1 i p t. : coxendice et femore et cm re sinistra non perinde vale- bat, sc. ac dextro, Suet. Aug. 80. pcr-indag"CO, ere, v. n. To need very much, to be in great need (eccl. Lat.) : Tert. adv. Gnost. 13. pcr-indignet adv., v. perindignus, ad Jin. per-indigUUSt a > ura , adj. Very un- worthy, very unbecoming : .Sid. Ep. 4, 4. — Adv., perindigne, Very indignantly (post-Aug.) : tulit pi vindigue actum a se- natu, ut, etc., Suet. Tib. 50. pcr-indulgenSi entis, adj. Very in- dulgent, very tender : qui pcrindulgens in patrein. idem acerbe eeverus in fratrem, Cic. Off. 3, 31 fin. pezvinfamisi e > adj. ^ cr v infamous * 1116 PERI (post-Aug.) : vir amore libertinae perinfa- mis, Suet. Vit. 2. — With a gat. denoting on what account, App. M. 3, p. 202 Oud. per-infirmuSi a, um, adj. Very weak or feeble: si quis perinhrmus est, Cels. 2, 14 : — sunt enim levia et perinfirma, quae dicebantur a te, Cic. Fin. 2, 16. per-ingenidsus, "• um > adj. °f good natural abilities, very clever : homi- nes, Cic. Brut. 24, 92. per-ingTatUS, a. "m, adj. Very un- grateful (post-Aug.) : Sen. Ep. 98. per-iniquus, a, um, adj. : I. Very unfair, very unjust : quare videant, ne sit periniquum et non ferendum, Cic. de imp. Pomp. 22. — II. Very unwilling, very dis- contented: etsi periniquo patiebar animo, te a me digredi, id. Fain. 12, 18. per-injuriUS. a, um, adj. Very un- just, very wrong (ante-class.) : Cato in Prise p. 694 P. pcr-insignis. e, adj. Very remarka- ble, very conspicuous : corporis pravitates, Cic. Leg. 1, 19, 51. I per-insolens- entis, adj. Very un- usual : Not. Tir. p. 47. per-integcr. g™, grum, adj. Very honest, very virtuous (post-class.) : Gell. 3, 5. Perinthus (-os), i. /•. UeptvBos. A city of Thrace, afterward called Heraclea, the mod. Erckli, Mel. 2, 2, 6 ; Plin. 4, 11, 18 ; Liv. 33, 30.— II. Deriv., Perinthl- US, a, um, adj. Perinlhian (poet.) : Me- nander fecit Andriam, et Perinthiam, the Pcrinthian, i. e. a comedy in which one of the principal characters was a girl from Pe- rinthus, Ter. Andr. prol. 9. pcr-inundo, are. v. a. To completely overflow or inundate (poet.) : Alcim. 1, 267. per-inunlTO* ere, v. a. To anoint all over (ante-class.) : tonsas recentes codem die perinungunt vino et oleo (al. perun- gunt), Var. R. R. 2, 11, 7. per-inviSUS. a, um, Part, [invldeo] Much hated, very odious : homo diis ac no- bilitati perinvisus, Cic. Cornel, fragm. ,/m. per-invltusi a, um, adj. Very unwill- ing : ne perinvitus legerem tuas literas, Cic. Fanx 7, 33 >i. ,• Liv. 40, 57, 3. t pcndcha- ae, / = itiptoyfi, A sum- mary, compendium, the title of a work by Ausonius. periddeutai ae, m., -KepioSevrfis, One that goes about, a visitor, Cod. Just. 1, 3, 42. ' penodlCUS- a, l 'ni, adj. = -nrpiaii- k's, That returns at stated times, periodical (post-Aug.) : Plin. 20. 3, 8. tperiddus (perihodus, Fest. p. 217 ed. Mull.), i, /. = irepioSuS ■ I. A com- plete sentence, a period (not used by Cic.) : in toto circuitu illo orationis, quem Grae- ci nepioSov, nos turn ambitum, turn circu- itum, turn comprehensionem, aut contin- uationem, aut eircumscriptionem dicimus, Cic. Or. 61; cf. id. Brut. 44, and Quint. 9, 4, 14.— II. The circuit of the four Gre- cian games (the Pythian, Isthmian, Neme- an, and Olympian) : " in gymnicis certa- minibus periodon vicisse dicitur, qui Pythia, Isthmia, Nemea, Olympia vicit, a circumitu eorum spectaculorum," Fest. p. 217 ed. Miill. t peripatetici) orum, m. = Ttcpma- rr/riKoi, Philosophers of the peripatetic (.Aristotelian) school, peripatetics, Cic Acad. 1, 4 ; they were so called because Aristotle delivered his lectures while walking about (xepmunn). t peripateticus, a, um, adj.=mp.i- rtarnnKoS, Of or belonging to the peripa- tetic (Aristotelian) philosophy, peripatetic : peripatetica secta, Col. 9, 3 : philosophia, Gell. 1,3: disciplina, id. 19, 5: Theophras- tus, the peripatetic, id. 2, 18. • peripetasmata. "m, n.=zTrtpnrc- riapara, Coverings, curtains, hangings, carpels (quite class.) ; Attalica peripetas- mata, Cic. Verr. 2, 4, 12 : de peripetas- matis, id. ib. Pcriphas» antis, m., ncp : as: I. A king of Zttica, Ov. M. 7, 400,— H. One of the companions of Pyrrhus, Virg. A. 2, 476. —III. One of the Lapithac, Ov. M. 12, 449. . t peripheral; «e, f. — Tnpi4'cptia, A circumference, periphery ( post - class. ) : Mart. Cap. 8, 278 ; pure Latin, linea cir- cumcurrene. t Periphorctus, i. »'• = nepup 'pi'oi PERI (carried about), An epithet of Arlcmon (who caused himself to be carried about in a litter) : Plin. 34, 8, 19, n. 2. . t periphrasis) is,f. = Ktpipaois, a circumlocution, periphrase (post-Aug.): Suet. Gramm. 4; so Quint. 8, 3, 53; Gell. 3, 1, 6 ; pure Latin, circuitus eloquendi, circumlocutio. i peripluSj ' m.=n;cp'in\ovs, A sailing round, circumnavigation, Plin. 7, 48, 48. t peripneumonia) ae, f. = Tzepnr- vivpovia, Pulmonary consumption, perip- neumony, Coel. Aur. Acut. 2, 25 ; 1'6 ; 27. t peripneumdnicas ( m a 1 ter cor- rupt form, peripleumonicus, 'Veg. Vet. 1, 28 ; and peripleumoniacus, Theod. Prise. 2, 4), a, um, adj. = T,tpnivevu a, um, adj. Very angry : alicui, Plaut. True. 3, 1, 11 ; Cic. Fain. 9, 6,3. fperiscelis) Wis, f. = T7ipiaKt\ic, A leg -band, anklet, worn by females : sae- pe periscelidem raptam sibi flentis, Hor. Ep. 1, 17, 56 : tortae, Petr. 67, 4. i periscelium. "\ n. — irtpinKftiov, i. q. periscelis, An anklet, Tert. Cult. fem. 13. perisseuma ° r peritteuma, an- other reading for parapeteuma, v. h. v. ' perissdehdregia. ae, . — -tpia- ooxupn; ia, A present over and above, an extra present : Cod. Theod. 14, 26, 2. t periSSologlSlj ae, /. = irep,iauii\o- yia, Redundancy of expression, Serv.Virg. A. 1, 658. ' pcrissoni i. n. = -ntpioobv, The. name of a plant, also railed strychnion, Plin. 21, 31, 105 ; App. Herb. 74. t peristasiS; is. /• = TttpicraatS, A subject, theme : Petr. 48, 4. t peristcreon? onis, and periste- reos- '• m. := T.tpinreptiiv, Vervain, peris- tcreon, Plin. 25, 10, 78; 25, 9, 59; App. Herb.j} ; Coel. Aur. Acut. 3, 17. _ i peristroma. atis, n.=.-Kipina, A covering, curtain, carpet : Babylonia peristromata, Plaut. Slich. 2, 2, 54 ; so id. Pseud. 1, 2, 12 : conchyliata peristromata, Cic. Phil. 2, 27. t pcristrdphc- es, f. = t;epioTpor). A turning about, the turning of an oppo- nent's argument against himself (post- class.) : Mart. Cap. 5, 186. t peristyliuni) ii. n.=i:tpioTvXiov, a place surrounded with columns on the in- side, a peristyle, Vitr. 3, 1 ; 5,11; Suet. Aug. 82 ; cf. the follg. art t peristylum. ', n - — lrtptorv^ov, The part of a building inclosing the court- yard, surrounded by columns on the in- side : Var. R. R. 3, 5 ; Auct. or. pro dotno, 44 ; Aus. de Urb. 5. perite» adv., v. perirus, ad fin. Penthous. i. v - Pirithous. peritia. ae, /. [peritus] Experience, knowledge gained by experience, practical knowledge, skill (not in Cic. or Cae6.) : (a) c. gen. obj. : locorum et militiae, Sail. J. 46: legum, Tac. A. 4, 58 : morum, id. ib. 1, 69: futurorum, Suet. Tib. 67: castra metandi, Plin. 18. 6, 7 : gratiae ac volup- tatis (conciliandae), Quint. 2, 15, 24. — (ft) Abs. : peritia et arte praestans, Tac. H. 1, 30 ; so, arte servi vel peritia uti, Ulp. Dig. 7, 1, 27. peritOi are, v. inlens. n. [pereo] To perish (ante-class.) : Plaut. Capt. 3, 5, 32 ; Lucr. 3, 710. i peritonaeum and peritoneum» i, ii. = nipiTdvaioi' and rttpnovtiov. The membrane inclosing the intestines contain- ed in the abdomen, the peritoneum : Coel. Aur. Acut. 3, 17 (in Cels. 4, 1, and 7, 4, written as Greek). t peritdnaeos) on, adj.z=inpiTovs, Of or belonging to the peritoneum, perito- neal: membrana, Coel. Aur. Tard. 3, 4; 4,7. peritUS) a > u m, adj. [PERIOR.whcnce also pciiculum and experior) Experienced, practiced, practically acquainted, skilled skillful, expert. PERL I. Lit. : (a) Abs. : mihi jnm nihil novi Ofterri potest, quia eim peritus, Plaut. Pers. 2, 3, 19 : doctos homines vel usu peritos, Cic. Oft'. 1, 41 : ub hominibus cal- lidis ac periti8 animadverso, id. de Or. 1, 23 : decedo peritis, Hor. Kp. 2, 2. 13 : rae peritus discet Iber, id. Od. 2, 20, 19 : homo peritissimus, Cic. de Or. 1, 15 : peritissirni duces, Cacs. B. C. 3, 73.— (fi) c. gen.: multarum rerum peritus, Cic. Fontei. 7 : earum regionum, Cacs. B. C. 1, 48 : coe- lestium prodigioruin, Liv. 1, 34 : peritio- rcs rei milituris, id. ib. 3, 61 : peritissirni coeli ac siderum vates, Curt. 4, 10 : vir movendarum lacrimarum peritissimus, Plin. Ep. 2, 11. — ()) c. abl. : jure peritus, Lucil. in Charis. p. 62 P. ; so, jure peritis- simus, Aur. Vict. Epit. 19 : quis jure peri- tior ( Cic. Clu. 38 : peritus hello, Vellej. 2, 29, 3 : peritus disciplina militari, Gell. 4, 8 : arte fabrica peritus, Paul. Die. 33, 7, 19.— (cj) With ad: ad usum et disciplinam peritus, Cic. Fontei. 15. — (t) With in c. abl. : sive in mnore rudis, sive peritus erit, Prop. 2, 34, 82.— (s) With de : de agricultu- re peritissimus, Vnr. R. R. 1, 2. — (»;) c. ace. (poetical) : arma virumque peritus, Aus. Epigr. 137. — (S) With an inf. or an object- clause (poet, and in post-Aug. prose) : soli contare periti Arcades, Virg. E. 10, 32 : pe- ritus obsequi, Tac. Agr. 8 ; — Pers. 2, 34 : rex peritus fortius adversus Romanes au- rum esse quam ferrum, Flor. 3, 1. H. Transf., of abstract things, Skill- fully constructed, clever : peritae labulae, Aus. Epist. 16, 92. — Hence, Adv., perite, In an experienced man- ner, skillfully, expertly, cleverly : quod insti- tutum perite a Numa, Cic. Leg. 2, 12 : pe- rite et ornate dicere, id. de Or. 2, 2 : cal- lide et perite versari in aliqua re, id. ib. 1, 11 : distributa perite, id. ib. 2, 19. — Comp. : Sen. Ep. 90. — Sup. : aliquid peritissime et callidissime venditare, Cic. Verr. 2, 2, 54 : suavissime et peritissime legere, Plin. Ep. 5, 19. perisyomenos. on, adj. — zeptlvi- uivoS, Scraping himself off (in the bath), the name of a statue by Antigonus, Plin. 34,8. 19, §26. i pcrizdma> atis, n. = ^cpi^apa, A girdle, lsid. Orig. 19, 22. perjero. are > v - pejero. pcrjucundc. adv., v - perjucundus, ad fin. per-jucundus, a, um, adj. Very agreeable, very pleasing : cui quidem lit- erae tuae perjucundae fuerunt, Cic. Fam. 1, 7 : disputatio, id. de Or. 2, 7 In tme- sis : id mihi pergratum pcrque jucundum erit, id. Q. Fr. 3, 1, 4. — Adv., p e r j u c un d e, Very agreeably, very pleasantly : versari in aliqua re, Cic. Coel. 11 ; id. Att. 13, 52. * perjura tumcula, ae,/. dim. [per- juro J A petty perjury: Plaut. Btich, 1,3,76. * perjuriosus. a, urn. adj. [perjuri- umj Full of pcrjuri/, pcijured, perfidious : Plaut. True". 1, 2. 52. perjunum- u. n. [perjurus] A false oath, perjury: I, Lit. (quite class.) : quod ex animi tui sententia juraris id non face- re perjurium est, Cic. Off. 3, 29 : perjurii poena, id. Leg. 2, 9 : sceleratorum homi- num perjuria, id. Fontei. 16, 35 ; Ov. F. 5, 681 : perjurns merito perjuria fallunt, id. A. A. 1. 657. — II. Transf., concr., perju- ria Graia, poet, for perjuri Graii, the per- jured or perfidious Greeks, Sil 17, 425. periuro, are, v. pejero. periui'US. a, um, adj. [per-jus] Who breaks his oath, perjured (quite class.) : quid inter perjurum et mendaeem 1 Cic. Rose. Com. 16 : perjurissimus leno, id. ib. 7 : perjura Troja, Vire. A. 5, 811 : perjura fides, Hor. Od. 3, 24, 59.— Transf., in gen., Who lies under oath, false, lying (Plautin.) : Plaut. Mil. 4, 2. 74.— Comp. : id. ib. 1, 1, 21. per-labor- psus. 3. (archaic inf. praes., perlabier, Lucr. 5, 765), v. dep. n. To slip or glide through (mostly poetical : perh. Cic. Tusc. 1, 12, 28, is also a poet, rem- iniscence): isque (aer) ita per nostras acies perlahitur omnes, Lucr. 4, 428 ; id. 4, 358 ; id. 5, 763 sq. : atque rotis summas levibus perlabitur undas, glides along the * surface of the waves, Virg. A. 1, 147 : ad nos vix tenuis famae perlabitur aura, id. ib. 7, 646 ; Stat. S. 4, 6, 4 : indc perlapsus PERL ad nos et usque ad Occanum Hercules, Cic. Tusc. 1, 12, 28. * pcr-lnctus, a, um, adj. Very joy- ful or glad, full of joy : supplicatio, Liv. 10, 21. perlapsus- a, um, Part.,- from pcr- labor. p_er-late> <"'"• ' '"V widely, very exten- sively : perlate patere, Cic. de Or. 2, 4, 17. pcr-lateo, l 'i, ere, v. n. To lie hid al- ways, Ov. A. A. 3, 416. perlatlo, 6viB,f. [pcrfero] I. A bear- ing away, a transferring (post-class.): Hyg. Astron. 1 praef. — H. A bearing, en- during (post-class.) : malorum perlatio, Lact. 5, 22. perlator. oris, m. [id.] A bearer, car- ritr, conveyer (post-classical) : literarum, Symniach. Ep. 5, 28: perlatore capto, Amm. 21, 16. perlatrix» ic ' 9 , / [perlator] She that bears or carries: perlatriccs querelarum literae, Ennod. Ep. 1, 22. perlatUSj '<• um, Part., from perfero. per-laudabllis. e, adj. Very com- mendable: forma, Diet. Cret. 6, 14. per-lavo, are, v. a. To wash or bathe thoroughly (post-class.) : aliquem, Tert Poen. 4. pcrlaKO, are, v. a. To relax great- ly, Apic. 7, 7. perlecebra (pellecebra), ae,/. [pelli- cio ] An enticement, allurement (Plaufini- an) : probri perlecebrae, Plaut. Bac. 5, 2, 47 ; so id. Asin. 1, 2, 7. perlectlO) v. pellectio. per-leg'O (pellego ; ace. to Prise, p. 571 P. ), legi, lectum, 3. v. a. : I, To view all over, to thoroughly examine, scan, sur- vey (so only poet.) : omnia oculis, Virg. A. 6, 33 : perlege dispositas generosa per atria ceras, Ov. F. 1, 591 ; Stat. Th. 3, 499. — II. In partic., To read through, read to the end (quite class.) : has (tabellas), Plaut. Bac. 4, 9, 64 : tertium (librum) de natura deorum, Cic. de Div. 1, 5 : libri perlegendi, Plin. H. N. 1 praef. : reliquum deincipe die perlecturus, App. Flor. n. 16. — Abs.: sine perlegam, Plaut. Bac. 4, 9, 104. B. T r a n s f, To read any thing through : leges perlege, Plaut. Asin. 4, 1, 2 : senatum, to read over the names of all the senators, Liv. 38, 28 : historiam, Suet. Claud. 41. * per-lepide, adv. Very pleasantly, very prettily : narrare, Plaut. Casin. 5, 2, 46. per-lepidus- a, um, adj. Very pretty, Plaut. Ps. 2'4, 53 dub. per-levis» e, adj. Very light, very slight: momentum, Cic. Agr. 2. — Adv., perleviter. Very lightly, very slightly: commotus, Cic. Q. Fr. 2, 6 ; id. Tusc. 3, 25 ./in. pcrllbens. entis, v. perlibet, ad fin. perlibcnici'- adv., v. perlibet, ad Jin. per-llberaliS) e, adj. Very well bred, very genteel: 'Per. Hec. 5, 4, 24. — Adv., perliberaliter, Very graciously, very liberally: Cic. Att. 10, 4 : agere, id. Rose. Am. 37 fin. per-libet flubet), ere, v. impers. It is very pleasing or agreeable, I should very much like : colloqui, Plaut. Capt. 4, 2, 53 : scire, id. Rud. 2, 3, 23.— Hence perlibens (lubens), entis, Pa. Doing or seeing a thing very willingly, i. e. with good will or pleasure : ausculto perlubens, Plaut. Trin. 3, 3, 50 ; 4, 3, 34 : me perlu- bente allisus est. to my great delight, Cic. a Fr. 2, 6, 6.— Hence, ^4di).,perlibenter (perlubenter). Very willingly, with great pleasure, Cic. Univ. 1; id. Att. 8, 14. perllbratlO) onis, /. [perlibro] A leveling ot water : Vitr. 8, 6. per-HbrOi avi, atum. 1. v. a. To make exactly level, to level: I, Lit. : Col. 3, 13 : permensum et perlibratum opus, id. 3, 13 fin.: planicies non perlibrata, sed exigua prona, not level, not horizontal, id. 2, 2. — 11. Transf, To hurl with a librating or vibratory motion (poet.) : saevamque bi- pennem Periibrans mediae fronti, Sil. 2, 189 : hastam, id. 5, 321 : jaculum a terao ad ossa, id. 15, 699. + per-Hcett ere, v. impers. It is per- fectly allowable : " licet, perlicet." Not. Tir. p. 35. perliclo- ere, v. pellicio. PERM per-limoi urc - v - "■ Lit., To file i hence, to sharpen, make clearer: oculorum speciem, Vitr. 5, 9 med. per-linio* > ro . v - t' 11 -' foiig. art. pcr-lino. without a pcrfi, litum, 3. and perlinio, ire, v. a. To smear all over : pice liquida porlinuntur, Col. 7, 5 ; so, perlinetur. Pall. 3, 30 : custos novum loculamentum perliniat, Col. 9, 12, 2 (Schneid., perlinat) : servulum melle per- lituni alligavit arbori, App. M. 8, I». 565 Oud. — The follcr. is dub. : crudelitate san- guinis perlitus (al. praeditus), polluted. Cic. Rose. Am. 52, 150. pcr-hquidus, »■ um, adj. Viry liq- uid : Cols, 2. 4 fin. per-IlteratuS) », um, adj. Very learned: homo, Cic. in Hieron. Ep. 2. per-llto, avi, atum, 1. v. n. To sacrifice very auspiciously, with very favor- able omens : res divinae rite perlitatae, Valer. Antias in Gell. 1, 7 ; Liv. 41, 15. — Impers.: primis hostiis perlitatum est, Liv. 36, 1 : — diu non perlitatum tenuerat dictatorem, it being long before the sacri- fices gave a favorable omen, Liv. 7, 8, 5. pcrlituSi a - um i Part., from perlino. per-litteratus- v - periitcratus. perlong'e; adv., v. perlongus, ad fin. pcr-longinquus, a, um, adj. Last- ing very long : Plaut. Bac. 5, 2, 77. per-longTUSi a, um, adj. Very long: I. Lit.: via, Cic. Att. 5,20:— perlongum, adverbially, very long, Aus. Epigr. 1, 7. — II. Transf, Very tedious : Plaut. Trin. 3, 3, 17. — Adv.. perlonge, A very long way off, very far : perlonge est, Ter. Eun. I 3, 5, 61. perlubens, entis. v. perlibet, ad fin. perlubenter. adv., v. perlibet, ad fin. pcrlubet. v - perlibet. perluceo. ere, v. pelluceo. per-luctudsus. a, um, adj. Very mournful. : lunus, Cic. Q. Fr. 3, 8, 5. pcr-ludo. 3- v. a. To play about : j Manil. 5, 81 dub. {al. praelidere, al. prae- i cludere). I per-lumino. 1. "• a. To shine j through, gready illumine: carnem cae- j cam, Tert. de Cam. Chr. 4 med. per-luo (pelluo, Front. Ep. ad M. Caes. 4), ui, utum, 3. v. a. To wash off, to lave : manus unda, Ov. F. 5, 435 : ali- quid aqua marina, Col. 12, 20 : aedem madentibus pennis. Plin. 10, 44. 61 : siti- entes artus, Petr. 120 : — sudore perlutus, bathed in sioeat, wet wi'h perspiration, App. M. 2. p. 165 Oud. Mid., To wash one's self, to bathe : in fiuminibus perluuntur. Caes. B._G L 6, 20; Hor. Ep. 1, 15, 4. perluSOriUS, a, um, adj. [perludo] Sportive, in sport, in jest: judicium, Ulp. Dig. 49, 1, 14 dub. (al. prolusorium). pei'-lustro. avi, atum, 1. v. a. : I. To go or wajider all through, to traverse com- pletely: A. Lit: hostium agros, Liv. 7, 34 : perlustrata armis tota Germania, Vellei. 2, 106.— B. Trop., To view all over, to examine, survey: aliquid animo, Cic. Part. 11 : omnia oculis, Liv. 25, 9 : perlustrans diu oculis, id. 23, 46 : perlus- tra mea dicta, examine, consult, Stat S. 4, 3, 143. II. To completely ptirify ov hallow with religious acts : sulphure et bitumine ali- quid perlustrare, Col. 8, 5, 11. pcrlutus. a, um, Part., from perluo. per-maceo. ere, v. n. To be very thin, very weak : permacet paries, Enn. in Fest s. v. TRIFAX, p. 367 ed. Mull. per-macer. era, crum, adj. Very lean : caro doraestica, Cels. 2, 21 : creta, Plin. 18, 6, 7, n. 2. pcr-macero. are- v. a. To soften thoroughly: calculos, to slake completely. Vitr. 7, 2, 1. per-madef acio, ere, v. a. To wet through, to drench thoroughly : amor per- madefecit cor meum, Plaut. Most. 1, 2, 63. per-madesco. dui, 3. t. inch. n. To become thoroughly wet, guile moist : I. Lit. : quasi hibernis pluviis terra perma- duerit, Col. 2, 4 ; Prud. arctp. 10, 1010.— II. Trop., To grow soft or effeminate: deliciis, Sen. Ep. 20 fin. : enervata felici- tate animi permadescunt, id. Prov. 4. Per-maestUS (moestus), a, um, adj. Greatly afflicted or dejected (post-class.) : interim tiliae, Diet. Cret 1, 23. 1117 PERM per-magnif lCUS. a, um, adj. Very sumptuous, very magnificent : convivium, Vulg. Esth. 2, 18. per-mag-nuS) a, um, adj. Very great: accessio, Cic. Fin. 1, 17: heredi- tas, id. Verr. 2, 1, 10 : numerus, Caes. B. G. 7. 31: beneficium, Cic. Agr. 2, 1. — In the neutr. abs., permagnum, A very great thing, something very great : Cic. Tusc. 1, 46 : permagni interest, id. Part. 24 ; so in tmesis : per enim magni aestimo tibi fac- tum nostrum probari, Cic. Att. 10, 1 : de- cumas permagno vendere, at a very high price, very dear, id. Verr. 2, 3, 39 Jin. pcr-male, a - Vary badly : pugna- re, Cic. Att. 1. 19, 2 dub. (al. male). permananter, adv. [permano] By flowing through, Lucr. 6, 916. * permanascOi ere, v. inch. n. [per- manoj To flow to ; hence, trop., to pene- trate to a place : ad aliquem permanasce- re, to penetrate to his ears, to reach his ears, Plaut. Trin. 1, 2, 118. ■ pcr-maneo, ns '' «sum, 2. «. n. To stay to the end ; to hold out, last, continue, endure, remain ; to persist, persevere (quite class.) ; constr. usually abs. or in aliqua re : («) Abs. : ut quam maxime permane- ant diuturna corpora, Cic. Tusc. 1, 45 ; id. Fin. 2, 27: ira tam permansit diu, Ter. Hec. 3, 1, 25 ; Sail. J. 5 : Athenis jam ille mos a Cecrope permansit, Cic. Leg. 2, 15 : c. ad: solus ad extremos permanet ille rogos, Ov. A. Am. 2, 120. — With in and ace. : ultima quae mecum seros perman- sit in annos, id. Trist. 4, 10, 73.— (fl) With in: Seleucus in maritimaora permanens, Liv. 37, 21 : in voluntate, Cic. Fam. 5, 2 : in pristina sententia, id. Att. 1, 20 : in proposito susceptoque consilio, id. Oft". 1, 31: in officio, Caes. B. G. 5, 4. — * (y) c. gen. : virtus sola permanet tenoris sui, Sen. Ep. 76. pcr-mano, avi, atum, 1. v. n. To flow through, press through, penetrate: I, Lit. (so rarely): in saxis ac speluncis permanat aquarum Liquidus humor, Lucr. 1, 349 : permanat calor argentum, id. 1, 495 : primordia singula per quojus- que foramina permanare, id. 2, 397; so id. 6, 953 ; and id. 3, 701. II. Transf., To flow to any place; to penetrate, reach any where (quite class.) : succus permanat ad jecur, Cic. N. D. 2, 55: venenum in omnes partes corporis permanat, id. Cluent. 62 : quo neque per- manent animae neque corpora nostra, penetrate, reach, Lucr. 1, 123. B. Trop.: 1. To penetrate, reach, ex- tend to any place : amor usque in pectus permanavit, Plaut. Most. 1, 63 ; Lucr. 3. 254 :-conelusiunculae ad sensus mm per- manantes, Cic. Tusc. 2, 18: ut sermones hominnm ad vestras aures permanarent, id. Ball). 25: macula permanat ad ani- mum, id. Rose. Am. 24 : Pythagorae doc- trina permanavi6se mihi videtur in hanc civitatem, id. Tusc. 4, 1. * 2. P- palam, To be divulged, become known : Plaut. Capt. 2, 1, 25. permansio, onis, /. [permaneo] A remaining, persisting (good prose) : num- quam laudata est in una sententia per- petua permansio, Cic. Fam. 1, 9: perse- vernntia est in ratione bene considerata stabilis et perpetua permansio, id. Invent. 2, 54; id. Att, 11, 18. per-marinus. a, um, adj. That ac- companies through the sea: lares, marine lares, guardian deities of those who travel by sea, Liv. 40, 52, 7 ; M. Aurel. ap. Front. Ep. 3, 9; cf, "permarini, iiairivrtai," Gloss. Philox. ; and v. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 58. per-maturescO) rfli, 3. v. n. To be- come quite ripe, to ripen fully : ubi pomum pcrmaturuit, Ov. M. 4, 165 ; Cels. 2, 24. per-maturO) are, v. n. To become quite ripe : ubi permaturavit (al. perma- turuit), Hyg. Fab. 136. per-maturus, a, um, adj. Quite ripe: Col. 12, 48; Cels. 6, 13. pcrmaximc. ado., v. permaximus, ad fin. pcr-maximus, a, um, adj. Very great indeed, extremely great: solitudo, Pore. Latro decl. in Cat. 21. — Adv., pcr- maxime. Very greatly, particularly : Ca- to R. R. 38, 4 (Schncid., maxime\ 1118 PERM permeabilis, e, adj. [permeo] That can be passed through, passable: latitudo, Sol. 47. pcrmeator- oris, m. [id.] He that passes through: Tert. Apol. 21. per-mediocris, e, adj. Very mod- crate: motus, Cic. de Or. 1, 51, 220. per-meditatus, a, um, adj. Well prepared, well trained: Plaut. Epid. 3, 2, 39. per-mensiO) onis, /. [permetior] A measuring out : terrae, geometry, Mart. Cap. 7 init. permensus, a, urn, Part., from per- metior. per-meo, avi, atum, 1. v. a. To go or pass through, to cross, traverse : I, Lit : Euphrates mediam Babylonem per- means, Plin. 5, 26, 21 : Alpheus in ea in- sula sub ima maria permeat, id. 31, 5, 30: saxa et sagittae longius in hostes permea- bant, Tac. A. 15, 9 : permeato amne, Amm. 21, 13. — Impers. : iter, quo ab usque Politico mari in Galliam penneatur, Aur. Vict. Caes. 13.— B. Transf., To go for- ward, go on: Col. 11, 1. — H, Trop., To penetrate, pervade: intelligentia per om- nia ea permeat, Cic. Acad. 2, 37 fin. *per-mereo, «i 2. v. n. To go through service, to serve out as a soldier: Stat. S. 1, 4, 73. PerillCSSUS, i, m., Tltpunoa6<;, A river in Boeotia sacred to Apollo and the. Muses, which rises in Mount Helicon and flows into the Copaic lake, Virg. E. 6, 64. — H, Derivv. : A. Permessis, Mis or idos, adj. /., Permessian : lympha, Mart. 1, 77. — B. PermessiUS. a, um, adj., Per- messian : fons, Claud. Laud. Seren. 8. pcr-nactlOIN ensus, 4. v. dep. a. To measure through, measure out, measure (quite class.): I. Lit. : solis magnitudi- nem, quasi decempeda, Cic. Acad. 2, 41, 126. — II, Transf., To travel through, traverse : permensus est viam ad vos, came over, Plaut. True. 2, 2, 49 : Siciliae oras errabundus permetiens, Consol. ad Polyb. 36 : elassibus aequor, Virg. A. 3, 157: iter, Stat. S. 1, 2, 202: — secula, to live through. Mart. 9, 30. — Hence, Part, pcrfi, permensus, a, um, in a pass, signif., Measured out: permensum et perlibratum opus, Col. 3, 13 fin.; App. M. 8, p. 557 Oud. : — gradatim permensis honoribus, id. ib. 10, p. 247. pcr-metiieitS; entis, Part. Greatly fearing, dreading: poenas Danaum per- metuens, (* al. praemetuens), Virg. A. 2, 572. per-militO; avi, l. v. n. To serve out one's time as a soldier: Ulp. Dig. 27, 1, 9. * per-mingp, nx '> ■*• v - "■■ kit., To bepiss ; hence, like the Gr. vposovpciv, transf., i. q. paedicare : Hor. S. 1,2,44. per-minlmUS) a . um, adj. Exceed- ingly small : pars, Juvenc. 3, 584. * per-minutUSt a. um, adj. Very small, very trifling : Cic. Tusc. 2, 13, 30 (al. minuta). pcr-mirabllis, e, adj. Very won- derful : Aug. Genes, ad litt. 1, 10. per-mirandus> a, um, adj. Very wonderful (post-class.) : per hercle rem mirandam Aristoteles dicit (in tmesi), Gell. 3, 6 ; Jul. Valer. res gest. Alex. M. 3, 27 ed. Maj. pcr-mirUSj a, um, adj. Very won- derful (quite class.) : ut mihi permirum videatur, quemqunm exstare, etc., Cic. de Div. 2, 47 ; id. Fam. 3, 10.— In tmesi : per mihi mirum visum est, id. de Or. 1, 49. per-misceOi sc\x\, stum and xtum, 2. v. a. To mix or mingle together : J, L i t. : naturam cum materia, Cic. Univ. 7 : per- mixti cum suis fugientibus, Caes, B. G. 7, 62 : fructus acerbitate permixti, Cic. Plane. 38 ; Plin. 28, 17, 67 : omnes ill ora- tione esse quasi permixtos et confusos pedes, Cic. Or. 57 ; id. ib. 56 : gagates la- pis cerae permixtus strumis tnedetur, Plin. 36, 19, 34 : alicui corpus totuni en- scm, to plunge his whole sword into his body, Sil. 10, 259. II. Trop.: A. To mix or mingle to- gether: ne tuas 6ordes cum clarissimo- rum virorum eplendore permisceas, Cic. Vat. 5 : tristia laetis, Sil. 13, 385 ; Luc. 700. B. In partic. To confound, disturb, throw into confusion : Cic. Verr. 2, 2, 50 : omnia, id. Plane. 17 ; cf, omnia divina hu- PE RM manaque jura permiscentur, Caes. B. C. 1, 6 fin. ; so Sail. J. 5 : Graeciam, Cic. Or. 9 : omnia gravi timore, Flor. 1, 18. — Hence permixtus, a, um, Pa. : A. Promis- cuous : permixta caedes, Lucr. 3, 644 ; so id. 5, 1312. — B. Filled: permixtus dolo- re, App. M. 9, p. 667 Oud. — Adv., per- mixte, Confusedly, promiscuously : Cic. Inv. 1, 22 ; id. Part. 7. permission onis,/. [permitto] A giv- ing up, yielding, ceding to another's will and pleasure; an unconditional surren- der : Liv. 37, 7. — Hence, B. A rhetor, fig- ure, in which a thing is committed to the decision of one's opponent, Permission, Auct. Her. 4, 29 ; Quint. 9, 2, 25 ; 9, 3, 90. — H # In partic, Leave, permission (so very rarely ; more freq. permissus) : mea permissio mansionis tuae, Cic. Q. Fr. 3, I, 3, § 9. permissor? or ' s . m - [id.] A permitler (post-class.) : mali, Tert, adv. Marc. 1. 22. 1. pcimisSUS, a, um, Part, and Pa., from permitto. 2. permissus, us, m. [permitto] Leave, permission: permissu legis, Cic. Agr. 2, 14 ; id. Balb. 19 : permissu tuo, id. Verr. 2, 3, 80 : citra permissum praetoris, Ulp. Dig. 42, 1, 15. per-mitis* e, adj. Very mild : sor- baf Col. 12, 41. per-mitto, misi, missum, 3. v. a. To let through, suffer to pass through : I. Lit. (so extremely seldom) : fenestellae permittant columbas ad introitum exit- umque, Pall. 1, 24, 1. II. Transf., To let go, letloose: equon permittunt in hostem, Liv. 3, 61 : equum concitatum ad hostium aciem, Sisenn. in Non. 162, 3 : se incautius in hostem, i. e. to rush upon, Hirt. B. G. 8, 48 : multi ex summo se permitterent. sprang down, Si- senn. in Non. 162, 5 : gregem campo, to turn out into, Nem. Eel. 7. — Mid. : odor permittitur longius, spreads further, Lucr. 4, 688 : deserta regio ad Arimphaeos us- que permittitur, extends, Mela, 1, 19, 20. 2. In partic: a. To send away, (de- port : caseos trans maria. Col. 7, 8. b. To let fly, cast, hurl, so as to reach the mark : 6axum permittit in hostem, Ov. M. 12, 282 : longius tela, Hirt. B. G. 8, 9 : quacumque datur permittere visus, to direct, Sil. 3, 534. B. Trop.: 1. To let loose, let go: tri- bunatum, to give full swing to, to make free use of, exercise without reserve, Liv. 2, 56 : se ad aliquam rem, to strive after a thing : Gell. 6, 16. 2. To give up, leave, concede, surrender, commit: totum ei negotium permisi, Cic. Q. Fr. 2, 9 : alicui potcstatem infinitum, id. Agr. 2, 13 : aliquem judicum potestati, id. Fontei. 14 : alicui summam belli ad- ministrandi, Caes. B. C. 1, 36: fortunas suas fidei alicujus, id. B. G. 5, 3 : alicui li- centiam agendarum rerum, Sail. J. 110: permissum ipsi erat, faceret, quod vellet, Liv. 24, 14 : aliquem vitne, to give one his life, Luc. 7, 731 : — permittere se, to give up or surrender one's self: se suaque om- nia in fidem atque potestatem populi R. permittere, Caes. B. G. 2, 3: se suaque omnia corum potestati permittere, id. ib. 2, 31 ; Liv. 36, 28 : se in deditionem con- sulis, id. 8, 20. 3. To give leave, allow, suffer, permit : neque discessisset a me, nisi ego ei per- misiseem. Cic Fam. 13, 71 : tibi permitto respondere, ne, etc., id. N. D. 3, 1 : quis Antonio permisit, ut. etc, id. de Or. 2, 90 : ipsis judicibns conjecturam facere, id. Verr. 2, 5, 9 ; Caes. B. C. 1, 50 : ibi per- misso, ut, etc., Liv. 34, 31 : ut tuto transire permittatur, Sen. Ben. 4, 12 : non permit- titur reprimere impetum, id. Ira 1,7: si conjectare permittitur, Plin. 4, 14. 28: p. sibi, with a follg. object-clause, to allow or permit one's self, to venture to do a thing, Quint. 1, 4, 3: — permitto aliquid iracun- diae tunc, to allow, concede. Cic. Sull. 16; so, inimicitias cum aliquo susceptas tem- poribus reipublicne, to sacrifice them to the state of the country, id. Sest. 33. — Hence permissus, a, um, Pa. : A. Permitted ; hence, subst., permissum, i, n„ A permis- sion : utar permisgo, Hor. Ep. 2, 1, 45 ; so Inscr. Grut. 80, 13.— B. Let go : Plaut. ex Feet. p. 215 ed. Mull. PE EM pcrmixtc, a ^ v -< v - permiscco, Pa., ad Jin. permixtim, adv. [permisceo] Con- fusedly, promiscuously (post-class.) : Prud. are. 11, 191 : cxponerc, Justin. Inst. 2, 20, 3. pcrmixtio < pcrmistio ), onis, /. [id. ] I, d mixing together ; concr., tilings mixed together, a mixture : Cic. Univ. 12. — B. I" parti c, A mixture, permixtion, Pall. 11, 20.— If. A confusion, disturbance (post-class.) : reipublicae permixtio, Aur. Vict. Caes. 41. permixtus (permistus)» «, « m , Pun. and Pa. from permisceo. per-modestus, a, "■", adj. Very modt.rale, very modest : homo, Cic. Cat. 2. (i ; so id. Att. 4, 8, b, 3 : verba sensu per- modesto, Tac. A. 1, 7. pcrmodiCC, adv., v. permodicus, ad fin. per-modlCMS, a, um, adj. Very mod- erate, very small: locus, Suet. Aug. 6: res farailiaris, id. Tib. 47 : dos, Ulp. Dig. 11, 7, 20. — Adv., permbdi ce, Very little: Col. 5. 11, 7. pcr-mocstus, a, um, v. permnestus. pcrmolcstc, adv., v. permolestus, ad Jin. pcr-molcstus, a, um, adj. Very troublesome: atque hi non sunt permolesti, Cic. Att. 1, 18. — Adv., permoleste, With much trouble or difficulty : permoleste fer- re aliquid (*(o be much vexed at a thing'), Cic. Verr. 2, 4, 58 ; id. Att. 15, 17, 1. per-molliSi e, adj. Very soft : quod etiam in carminibus est permolle, Quint. 9, 4, 65. per-molO) ere, v. a. To grind tip: I. Lit: piperis grana, Seren. Samm. 19, 334. — H. Transf, In an obscene sense: alienas uxores, Hor. S. 1, 2, 34. * per-monstrans, amis, Part [mon- stro ] Accurately showing, explaining : Amm. 18, 6, 9. pcr-mor ior i m or '> »■ °^ e P- n ■ To die .- Commod. Instruct. 27 ; so id. 29. t pcr-mdroi> ari, v. dep. n. To delay or Carry long : Not. Tir. p. 104. per-motatus» a, um, Part, [moto] Greatly moved, violently excited : vino per- motati, Commod. Instruct. 12. pcr-mdtlO. onis,/. [permoveo] A moving, exciting, excitement: trop.: men- tis permotio, Cic. de Div. 2, 3, 9 : permo- tionis causa, to move or stir the feelings, id. de Or. 2, 53. II. In par tic, abs., An emotion of the mind : permotiones istae animis nostris datae, Cic. Acad, 2, 44, 135. permOtUSi a, um, Part., from per- moveo. per-mdveoj 6vi, otum, 2. v. a. To move or stir up thoroughly: I, Lit. (so very rarely ) : mare permotum ventis, Lucr. 0, 726: terram sarritione, Col. 2, 12 : resinae uncias tres dolio immergunt et permovent, to stir about, shake up, Pall. II, 14. H, Trop. : A. Of the mind, To move deeply ; to stir up, rouse up, excite ; to in- duce, persuade, prevail on, etc. (so freq. and quite class.) : si quern aratorum fugae, ca- lamitates, exilia, suspendia denique non permovent, Cic. Verr. 2, 3, 62: in commo- vendis judicibus, iis sensibus permoveor, id. de Or. 2, 45 : mentem judicum, id. Or. 38 : aliquem pollicitationibus, Caes. B. C. 3, 9 : labore itineris, id. IS. G. 7, 40 : sive iracundia, sive dolore, sive metu permo- tus, Cic. Att. 10, 4: his rebus adducti at- que auctoritate Orgetorigis permoti, Caes. B. G. 1, 3 : plebes dominandi studio per- mota, Sail. C. 34 : mente permotus, in an ecstasy or phrensy, Cic. de Div. 1, 57, 120. B. To stir np, raise, excite a passion (post-Aug. and rarely) : invidiam, miseri- cordiam, metum et iras permovere, Tac. A. 1, 21. per-mulceot si, sum , and ctum (v. in the follg.), 2. v. a. To rub gently, to stroke: I, Lit. : ut pulverem Manibus is- dem, quibus Ulixi saepe permulsi, ablu- am, Pac. in Gell. 2, 26, 13 ; so, aliquem manu, Ov. F. 4, 550: capite permulso, Var. in Prise, p. 871 P. : barbam, Liv. 5, 41 : alicui malas, Suet. Ner. I : comas, Ov. M. 1, 733. II, Transf. : A To touch gently: PERM nram flatu permulcet spiritus austri, blows softly upon, Cic. poiit N. D. 2, 44 : arteriae leni voce permulsae, Auct. Her. 3, 12 : medicata lumina virga, Ov. M. 1, 716. B. To soften : cera picem lenitate per- mulcet, Pall. 10, 11. IH, Trop.: A. To charm, please, de- light : sensum voluptate, Cic. Fin. 2, 10 : aures, id. Or. 49 : aliquem permulcere at- que allicere, id. de Or. 2, 78. B. To soothe, appease, allay : eenectu- tem, Cic. de Senect. 2 : eorum animis pcr- mulsis et confirmafis, Caes. B. G. 4, 6 : lib- eralibus verbis permulcti sunt, Sail, fragm. ap. Prise, p. 871 P.: iram alicujus, Liv. 39, 23 : aliquem mitibus verbis, Tac. A. 2, 34 : comitate militem, id. ib. 1, 29. permulctUS; a, um, Part., from per- mulceo. pcrinulsio, 6n>s, /■ [permulceo] A stroking : manuum, Non. s. v. mansvk- tvm, p. 59, 25. pcrmulsus, a, um, Part, from per- mulceo. permulto and permultum. v. per- multus, ad Jin. per-multus, a, um, adj. Very much, very many (quite class.) : nescio quantu- lum attulerit; verum hand permultum attulit, Plaut. Bac. 2, 3, 86 : permultae par- tes, Var. L. L. 8, 1 : imitatores, Cic. Leg. 3, 14 : colles, Caes. K. C. 3, 43 : permul- tum erit ex maerore tuo diminutum, id. Fam. 5, 16: permultum interest, utrum, etc., id. Off. 1, 8 : permulta rogatus Fecit, Hor. S. 1, 4, 97— II. Adverb. : A. Per- multo, Very much, by far : permulto cla- riora, Cic. de Div. 2, 61. — B. Permul- tum, Very much : permultum ante, very frequently before, Cic. Fam. 3, 11. pcr-mundO' are, V. a. To cleanse thoroughly, Theod. Prise. 1, 19. per-mtinduSi a, um.adj. Very clean- ly : volucres, Var. II. R. 3, 7, 5. per-munio, iv i or "• Itum, 4. v. a. To fortify completely, to finish fortifying (not in Cic. or Caes.) : I. Lit : quae mu- nimenta inchoaverat, permunit, Liv. 30, 16 : permunitas Athenas esse, Just. 2, 15. — II. Transf., in gen., To fortify com- pletely or thoroughly : castris permunitis, Liv. 7, 16 : locorum opportuna permuni- vit, Tac. A. 4, 24 ; id. ib. 2, 7. pcrmutatlO, onis,/. [permuto] I. A changing, altering, change: magna re- rum permutatio, Cic. Sest. 34 : tr.mporum, id. Parad. 6 : defensionis, Quint. 5, 13, 41. II, An exchanging, exchange: partim emptiones, partim permutationes, Cic. Pis. 21 : haec res permutationem non re- cipit, Papin. Dig. 30, 1, 51. — So of an ex- changing of merchandise, bartering, bar- ter: rerum, Paul. Dig. 19, 5, 5. — Of ex- changing money, negotiating a bill of ex- change, Cic. Fam. 3, 5 ; id. Att. 5, 13. B. 1" rhetor, lang., An exchanging of one expression for another, permutation, Auct. Her. 4. 34. per-muto. avi, arum, 1. v. a. : I, To change throughout, to alter or change completely : sententiam, Cic. Cat. 2, 7 : omnem reipublicae statum, id. Leg. 3, 9. H, To interchange, exchange one thing for another : nomina inter se, Plaut. Capt. 3, 5, 19 : domum, id. Pers. 4, 5, 8 : cum jecore locum, Plin. 11, 37, 80 : virus ut hoc alio fallax permutet odore, Mart. 6, 93 : plumbum gemmis, for precious stones, Plin. 34, 17, 48. B. 1" partic., in the lang. of business. I, To exchange money: placuitdenarium sedecim assibns permutari, Plin. 33, 3, 13. — Esp, of payments by exchange : illud, quod tecum permutavi, what you remitted to me by bill of exchange, Cic. Att. 5, 15 :■ ait se curasse, ut cum quaestu populi per- mutaretur, id. Fam. 2, 17: sed quaero, quod illi opus erit Athenis, permutari ne possit, an ipsi ferendum sit, id. Att. 12, 24 : velim cures, ut permutetur, Athenas, quod sit in annum sumptum ei, id. ib. 15, 15j!n. 2. To buy : equos talentis auri permu- tare, Plin. 6, 31, 36 : serichatum permuta- tur in libras denariis sex, id. 12, 21, 45 ; id. 19, 1, 4. III. To turn about, turn round (post- Aug.) : arborem in contrarium, Plin. 17, II, 16 ; so id. 16, 40, 77. PERN perna, ae, / = itipva, A haunch or ham logellicr with the leg : I. Lit. : A. Of men : his (militibus) pernas succidit, Enn. in Fest. 8. v. svpernati, p. 304 and 305 (for which, in Liv. 22, 51, succisis femin- ibus poplitibusque). B. Of animals, esp. of 6Wine, A thigh- bone, with the meat upon it to the knee-joint, a leg of pork, a ham or gammon of bacon : addito ungulam de perna, Cato R. R. 158 ; id. ib. 162 : frigida, Plaut. Pers. 1, 3, 25 : praeter olus fumosae cum pede pernae, Hor. S. 2, 2, 117; Mart. 10, 48: aprina, Apic. 8. 1 : ossa ex acetabulis pernarum, Plin. 28, 11, 49. II. Transf., of things of a similar shape : A, ^ sea-muscle : pernae concha- rum generis, Plin. 32, 11, 54. B. A part of the. body of a tree sticking to its slickers whenpulled off: stolones cum perna sua avelluntur, Plin. 17, 10, 13. ! pernariUS, n, m. [pernaj A ham- seller: lnscr. in Giorn. Arcad. t. 28, p. 358. t per nari'O' v - "■■ !• To narrate com- pletely : " pernarro, cufriiyouuut," Gloss. Philox. per-navig-atns, a, um, Part, [navi- go ] Sailed through or over : Plin. 2, 67, 67. per-neccssarius- a, um, adj.: I, Very necessary: tempus, Cic. Att. 5, 21. — II. Very closely connected vtiih one: homo, Cic. FL 6. per-ncccsse, adj. indecl. Very nec- essary, indispensably necessary : quum pernecesse esset, Cic. pro Tull. fragm. 49. per-neco- avi, 1. v. a. To kill or slay oufrighl: Aug. Serm. 17 (21). pci'-neg'O) avi, atum, 1. v. a. : I, To deny altogether ; to steadily, stoutly, or flatly deny: Negas? Ly. Pernego immo, Plaut. Aul. 4, 10, 34 : pernegabo atque ob- durabo, id. A6in. 2, 2, 56 : pyxidem tradi- tam pernegaret, Cic. Coel. 27. — II. To re- fuse or decline altogether (post-Aug.) : Ca- toni populus R. praeturam negavit, con- sulatum pemegavit, Sen. Ben. 5, 17 ; Mart. 4, 82. per-neo, evi, etum, 2. v. a. To spin out, spin to an end, poet, of the Fates : cum mihi supremos Lachesis perneverit annos, Mart. 1, 89 ; Sid. Carm. 15, 167. pernetus* a, um, Part., from perneo. perniCiabllis, e, adj. [pernicins] De- structive, ruinous, pernicious : id pernicia- bilc reo, Tac. A. 4, 34 : nix oculis pernici- abilis, Curt. 7, 3. pcrnicialiS) e, adj. [id.] Destructive, deadly, fatal: discidium, Lucr. 1, 451: morbi, Liv. 27, 23 : proelia, Plin. 8, 5, 5. pernicies. ei (archaic form of the gen. pernicii or pernici, Sisenn. in Gell. 9, 14, 12 ; and in Non. 486, 30 ; Cic. Rose. Am. 45, 131, ace. to Gell. 9, 14, 19, and ace. to Non. 486, 28. But Charis., p. 53 P., gives for the passages of Cicero above cited the form pernicies ; cf., also, Diomed., p. 281 P. — Dat., pernicie, Liv. 5, 13, 5, Drak. N. cr. ; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 357), / [per- neco] Destruction, ruin, disaster, calami- ty : I. Lit: quanta in pernicie siet, Plaut. Bac. 4, 7, 29 : de pernicie populi It. et ex- itio hujus urbis, Cic. Cat. 4, 5 : videbam perniciem meam cum magna calamitate reipublicae esse conjunctam, id. ib. 1. 5 : perniciem reipublicae moliens, id. ib. 1, 2 : cum tua peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui, etc., id. ib. 1, 13 : incumbere ad perniciem alicujus, id. Mur. 28 : in aper- tam perniciem incurrere, id. N. D. 3, 28 : ad perniciem vocari, id. de Or. 2, 9 : Ro- manos inferendae pernicii csusa venisse, Sisenn. in Gell. and Non. 1. 1. : machinari alicui perniciem, Sail. C. 18: perniciem invenire sibi et aliis, Tac. A. 1, 74 : perni- cies in accusatorem vertit, id. ib. 11, 37; id. Hist. 3, 27 : in nepotum Perniciem, Hor. Od. 2, 13, 4. II, Transf., concr., A person or tiling that is ruinous or baleful, Destruction, ruin, bane, pest : egredere, herilis perni- cies ex aedibus, Plaut. Most. 1,1,3: per- lecebrae, pernicies, adolescentum exiti- um, id. Asin. 1, 2, 7 ; so, legirupa, perni- cies adolescentum, id. Pseud. 1, 3, 130 ; cf., leno, pernicies communis adolescentum, Ter. Ad. 2, 1, 34 : p. provinciae Siciliae, i. e. Verres, Cic. Verr. 1, 1, 2 : illam perniciem exstinxit ac sustulit, i. e. Clodius, id. Mil. 1119 PERN 31, 84 : pernicics et tempestas barathrum- que macelli, Hor. Ep. 1, 15, 31. pcrniClOj onis, /. [perneco] Destruc- tion (late Lat. for the class, pernicies) : Jul. Valer. res gest. Alex. M. 3, 6 ed. Mai. pCiniciosCi adv., v. perniciosus, ad pcrniciosus- a, um . adj. [pernicies] Destructive, ruinous, baleful, pernicious: perniciosae leges, Caes. B. C. 1, 7 : mor- bi animi perniciosiores sunt, quam corpo- ris, Cic. Tusc. 3, 3 ; Sail. J. 46 : pernicio- sissimum fore, Nep. Ages. 6 ; Inscr. Grut. 113, 2,— Hence, Adv., perniclose, Destructively, ru- inously, perniciously : multa perniciose, raulta pestifere sciscuntur in populis, Cic. Leg. 2, 5 : luxuriat vitis, Plin. 17, 22, 35, n. 11.— Comp.: Cic. Leg. 3, 14. — Sup. : Aug. Ep. 39. perniCltaS) atis, /■ [pernix] Nimble- ness, briskness, agility, swiftness, Jleetness (quite class.): pernicitas deserit : consi- tus sum senectute, Plaut. Men. 5, 2, 4 : adde pernicitatem et velocitatem, Cic. Tusc. 5, 15; Caes. B. C. 3, 84: pedum pernicitas, Liv. 9, 16 ; Gell. 9, 4 : equorum, Tac. H. 1, 79. perniciter> adv., v. pernix, ad fin. per-nlger* gra, gi'«m, adj. Very black : ocuhs pernigris, Plaut. Poen. 5, 2, 153. pcrnimiumi adv., v. pernimius. per-nimiUSi a , um > adj. Quite too great, altogether too muck: nimium inter vos ac pernimium interest, Ter. Ad. 3, 4, 28. — Adv., pernimium, Altogether too much : interpretatio pernimium severa, altogether too severe, Papin. Dig. 48, 3, 2. pernio; on ' s i »"• [perna] A kibe on the foot, a chilblain : Plin. 23, 3, 37 ; so id. 3, 6, 58 ; 28, 16, 62. per-niteO; ere, v. n. To shine very much : corpora pernitent, Mel. 3, 9, 2. pemiunculus, i, ™. dim. [pernio] A chilblain : Plin. 26, 11, 66, n. 2. perniXi ic i 3 > adj. [per-nitor, qs. striv- ing or pressing through] Nimble, brisk, active, agile, guide, swift, fleet: pernix sum manibus, Plaut. Mil. 3, 1, 36 : corporum pernicium, Liv. 28, 20 j Virg. A. 11, 718: pernicis uxor Appuli, Hor. Epod. 2, 41 : genus, Tac. H. 2, 13: nuncii, id. ib. 3, 40: temporis pernicissimi celeritas, Sen. Ep. 108: saltus, Plin. 9, 47, 71'.'— (|3) c. inf.: amata relinquere pernix, Hor. A. P. 165. Adv., perniclter, Nimbly, quickly, swiftly: Plaut. Am. 5, 1, 63: equo desi- lire, Liv. 26, 4 : exilire, Catull. 61, 8 : alites alte perniciterque volantes, Plin. 8, 14, 14. per-noblliSj e, adj. Very famous: epigramma, Cic. Verr. 2, 4, 57. pernoctatlO, ohis, /. [pernocto] A passing the night (late Lat.), Ambros. Serm. 90. pcr-noctOi avi, 1. v. n. To stay all night long, to pass the night (quite class.): J, Lit. : foris non est pernoctandum, Var. R R. 2, 3 : noctem pernoctare perpetem, Plaut. True, 2, 2, 22 : cum ibi pernoeta- ret, Cic. Clu. 37 : extra moenia, Liv. 27, 38. — II, Trop. : haec studia pernocta'nt nobiscum, peregrinantur,rusticantur, Cic. Arch. 7. PcrnonidcSn ae, m - [perna] A com- ically-formed patronymic, qs., Descended from a ham : laridum Pernonidem, a bit of ham, Plaut. Men. 1, 3, 27. per-nosco, ovi, otum, 3. v. a. : I, To examine thoroughly : pernoscite, furtum- ne factum existimetis, an, etc., Ter. Ad. prol. 12. — II, To become thoroughly ac- quainted with, to get a correct knowledge of: ingenium alicujus, Plaut. Bac. 2, 3, 42: facta alicujus, id. Aul. 3, 5, 29 ; cf. id. Trin. 3, 2,39: hominum mores ex eorpore, ocu- lis, vultu. etc., Cic. Fat. 5: motus animo- rum suntpenitus oratori pernoscendi, id. de Or. 1, 5. pernotesCO* tai . :i - »• *»<*■ n - To be- come, every where or generally known (post- Aug.) : impers. c. ace. et inf., Tac. A. 1, 23 : ubi incolumem esse pernotuit, id. ib. 14, 8 ; so id. ib. 13, 25. pernotus, a , um . 'Part., from P e '"- nosco. PCr-n0Xi octis, adj. Continuing through Ike night, that lasts all night (not in Plaut., Ter., Lucr., Cic, or Caes.) : luna 1120 PE KO pernox erat, was vp all night, was at her full, Liv. 5, 28 : addit et exceptas luna pernocte pruinas, by the light of the full moon, Ov. M. 7, 268: stare pertinaci statu perdius atque pernox, Gell. 2, 1 : luditur alea pernox, Juv. 8, 10. per-noXlUS, a, um, adj. Very harm- ful, very dangerous : Mel. 1, 19, 10. per-numero, avi, atum, 1. v. a. To count out, reckon vp : argentum, Plaut. Epid. 5, 1, 25 : pecuniam, Liv. 28, 34 fin. : opes, Mart. 12, 62. t pcrnuncio? ar e, v. a. To announce : Not. fir. p. 42.^ ! pernuiiculus- i, »"• dim. [perna] A ham : Not. Tir. p. 167. 1. pero» oms i ™- A kind of boot made of raw hide, worn chiefly by soldiers and wagoners : crudus, Virg. A. 7, 690 : alto per glaciem perone tegi, Juv. 14, 185 ; App. M. 7, 465 : perones efl'eminati, Tert. Pall. 5. _ 2. PerOj onis,/., Unpa, The daughter ofNcleus, and sister of Nestor and Periclym- enus, whom her father declared he would give to wife only to him who should bring him the cattle of Iphiclus. The adventure was accomplished by Melampus out of affec- tion for his brother Bias, who afterward re- ceived Pero to wife. Prop. 2, 2, 17. per-obsCUrtlS) a > um > adj. Very ob- scure : quaestio, Cic. N. D. 1, 1 : fama, Liv. 1, 16. per-6dij osus, disse, v. a. To hate greatly, to detest (not in Cic. or Caes.) : cul- pam, Manil. 5, 409. — Usually in the Part, perf. : lucem perosi, detesting, Virg. A. 6, 435; so, genus omne femineum, id. ib. 9, 141 : Creten longumque perosus Exsilium, Ov. M. 8, 183; so, ignem, id. ib. 2, 379: opes, id. ib. 11, 146: Aehillem, id. ib. 12, 582 ; id. ib. 14, 693 ; id. Trist. 4, 4, 81 : plebs consulum nomen perosa erat, Liv. 3, 34, 8 Drak. : superbiam perosos regis, id. 3, 39, 5 : populum Rom. perosi sunt, Aug. in Suet. Tib. 21 : perosus decemviro- rum scelera, id. 3, 58, 1 ; Val. Max. 3, 3, 1. perosus, a, um, Pa., in pass, signif., Thoroughly hated or hateful (post-class.) : Veritas tanto perosior quanto plenior, Tert. Anim. 1 fin. : nihil deo perosius glo- ria, id. Virg. Vel. 16. per-6dlOSUSn a, um, adj. Very griev- ous or troublesome, very annoying : lippi- tudo, Cic. Att. 10, 17 ; id. ib. 13, 22, 4. pcr-off icidsc ado. Very obliging- ly, very attentively : aliquem observare, Cic. Fam. 9, 20, 3. per-oleO; ere, "•*"• To emit a pene- trating stench : Lucr. 6, 1153. pcr-dlcsCQH evi, 3. v. inch. n. To grow up : Lucil. in Prise, p. 872 P. perdnatUS; a, um, adj. [1. pero] Hav- ing on boots oj vntanncd leather, rough- booted : arator, Pers. 5, 102. per-dpaCUSj a > urn, adj. Very shady : spelunca, Lact. 1, 22. per-opportune; adv., v. per-oppor- tunus, ad Jiu. per-opportunus; a > " m . adj. Very seasonable, very convenient or opportune : diversorium, Cic. de Or. 2, 57 fin. — Adv., peropportune, Very seasonably, very opportunely: venire, Cic. N. D. 1, 6 fin.: p. fortuna te obtulit, id. Verr. 2, 5, 15 : p. hoc cecidit quod, etc., id. de Or. 2, 4. per-OptatO; adv. [ optatu9 ] Very much to one's wish : peroptato nobis da- tum est, Cic. de Or. 2, 5, 20. pcr-opus, adv. Vary necessary^ : per- opus est, hunc cum ipsa colloqui, Ter. Andr. 1, 5, 30. pcr-6ratlO. «nis, /. fperoro] The finishing part, the close or winding up of a speech, the peroration : exstat ejus pero- ratio, qui epilogus dicitur, Cic. Brut. 33 : jubent exordiri . . . deinde rem narrare . . . post autem dividere causam . . . Turn alii conclusionem orationis et quasi per- orationem collocant : alii jubent, ante- quam peroretur, digredi, deinde conclu- dere, ac perorare, id. de Or. 2, 19 ; id. Or. 35 ; cf. id. Brut. 51 ; id. Or. 37 ; id. Inv. 1, 62; Auct. Her. 2, 30. perorig-a, praeurig-a> an d prd- rig'a. An erroneous reading tor per origam, i. e. aurigam, Var. R. R. 2, 7, 8 ; 2, 8, 4 ; Plin. 8, 42, 64 ; v. Schncid. ad Var. R. R. 2, 7, 8. PE RP per-ornatuSi a, um, adj. Very or- nate : Crassus in dicendo perornatus, Cic. Brut. 43, 158. per-ornO; avi, atum, 1 . v. a. To adorn greatly or constantly .- Tac. A. 16, 20. pcr-dro, avi, atum, 1. v. a. To speak from beginning to end, to plead or argue throughout (quite class.) : I, I, it. : Fragm XII. Tab. ap. Gell. 17, 2, 10; cf. Dirks. Trans., p. 168 sq. : contra tales oratores tantam causam perorare, Cic, Quint. 24 : a Quinto Hortensio causa est P. Sestii per- orata, id. Sest. 2 : et breviter peroratum esse potuit, nihil me commisisse, Liv. 34, 31 : jus perorandi, Tac. A. 2, 30; id. ib. 3,17. II, In partic, To bring a speech to a close, to wind vp : strepitu senatus coac- tus est, aliquando perorare, Cic. Att. 4, 2 : alii jubent antequam peroretur digredi, id. de Or. 2, 19 : dicta est a me causa et perorata. id. Coel. 29 ; id. Inv. 2, 15 : per- orata narratione, Auct. Her. 1, 10 : quoni- am satis multa dixi, est mihi perorandum, id. Acad. 2, 48. B. In gen., To bring to an end; to conclude, finish a thing: res illo die non peroratur, dimittitur judicium, Cic. Verr. 2, 2, 29 : de qua cum dixero totum hoc crimen decumanum perorabo. id. ib. 2, 3, 66 ; id. Att. 5, 10. per-OSCUlpr* ar "i "• dep. To kiss again and again : hos (uniones) peroscu- latur. Mart. 8, 81 (al. deosculatur). perosus» a, um, v. perodi. per-paCO) avi, atum, 1. i). a. To qui- et completely, reduce to quiet : omnibus per- pacatis, Liv. 36, 21 : Brennos perpacavit, Flor. 4, 12 ; Aur. Vict. Vir. ill. 33. per-pallldus, a, um, adj. Very pale : color, Cels. 2, 6. pcr-parce ; adv. Very sparingly or parsimoniously : et quod dicendum hie siet, Tu quoque perparce nimium, are al- together too sparing, Ter. Andr. 2, 6, 24. pcr-parum» adv. Very little : Veg. Vet. 3, 3* (In Cic. Verr. 2, 3, 57, we should read perparvum, v. perparvus.) per-par Vulus. a, um, adj. dim. Very Hide, vei-y small : sigilla, Cic. Verr. 2, 4, 43. per-parVUS; a, um, adj. Very little, very small : semina, Lucr. 3, 217 ; id. 5, 588 : quae et cum assunt perparva sunt, Cic. Leg. 1, 19 : culpa, id. Deiot 3 : con- troversia, id. Leg. 1, 20 : p. et tenuis civi- tas, id. Verr. 2, 3, 38 ; id. ib. 57. per-pasCO* Pavi, pastum, 3. v. a. To graze, pasture : I, Lit.: Var. L. L. 5, 19, § 95. — II, Transf. : perpascor, To lay waste, devastate: fluvius perpascituragros, Sever. Aetn. 489. — Hence perpastus, a, um, Pa., Well fed, in good condition: canis, Phaedr. 3, 7, 2. per-pauculus, a, ™, adj. dim. Very little, very few : deduxit in Academiam perpauculis passibus, Cic. Leg. 1, 21 ; M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 1, 3 ed. Maj. per-pailCUSi a, um, adj. Very little, very few : si perpauea mutavisset, Cic. Acad. 2, 43 : perpauea loquens, Hor. S. 1, 4, 18.— Sup.: Col. 3, 20 fin. per-paillulus (paullul.), a, um, adj. dim. Very tittle in deed ; hence perpaulu- lum, i, 71., A very little indeed: perpaulu- lum loci, Cic. de Or. 2, 35. per-paullim (paullum), adv. A very little indeed: declinare, Cic. Fin. 1, 6, 19. pcr-paupcr> eris, adj. Very poor .- Alran in Non. ; Cic. Att. 6, 3, 4. pci-pauxillus, a, um, adj. Very lit- tle; hence perpauxillum, i. n., A very lit- tle: Plaut. Capt. 1,2,74. * per-pavefacio, ere, v. a. To frighten very much, to make one afraid : Plaut. Stich. 1, 2, 28. per-pedlO) ire, «■ a. To hinder, im- pede, Att. in Non. 238, 10. per-pellOj puli, pulsum, 3. v. a. to strike or push violently: I. Lit. (so rare- ly ; perh. in Cic. not at all, for in Cic. Coel. 15 fin. the true reading is pepulerunt) : alii perpellit pedem, Naev. in Isid. Orig. 1, 26 : nixurit, qui niti vult, et in conatu saepius aliqua re perpellitur, Nigid. in Non. 144, 21. II, Trop., To drive,vrge,force, compel, constrain, prevail upon : " Perpulit, per- suaeit, impulit," Paul. ex. Fest. p. 216 cd. PERP MU11. (so esp. freq. since the Aug. per.) : si animus hominem perpulit actum est ; animo servibit non sibi : sin ipse animum perpulit, dum vixit, victor victorum clu- et, Plaut. Trin. 2, 2, 24 : callidum senem callidis dolis compuli et perpuli, ut, etc., id. Bacch. 4, 4, 4 : numquam destitit sua- dere, orare, usque adeo, donee perpulit, Ter. Andr. 4, 1, 38 : Aulum spe pactionis perpulerat, ut, etc. Sail. J. 38 j Liv. 2, 61 : perpellit, ut legatos ad Scipionem mittat, id. 29, 23 ; id. 32, 32 : aliquem perpellere ne, etc., Sail. C. 26.— With a terminal clause (so perh. only in Tac.) : Mithrida- tes Pharasmanem pepulit dolo et vi cona- tus suos juvare, Tac. A. 6, 33 ; so id. ib. 11,29; 13,54. pcrpendicularis, e, and per- pendicularius. a, «■», adj. [ per- pendiculum] perpendicular. Front, expo- sit, form. p. 32 Goes. perpendiculator. oris, m. [id.] An arusan who uses a plumb-line, A stone-ma- son : Aur. Vict. Epit. 14. pcrpendiculatus. a, um, adj. [id] Perpendicular, Mart. Cap. 6, 193. perpendiculum, i. "• [perpendo] A plummet, plumb-line: J t Lit : non ege- remus perpendiculis, non normis, non regulis, Cic. fragm. in Non. 163, 3 : ad per- pendiculum columnas exigere, to examine by a plumb-line, id. Verr. 2, 1, 51 : ad per- pendiculum, perpendicular, id. ib. ; id. Fat. 10 : tigna non directa ad perpendiculum, sed prona et fastigiata, Caes. B. G. 4, 17 : perpend iculo respondere, opp. to habere proclinationes, Vitr. 6, 11 ; Plin. 35, 14, 49. II. Trop. : ad perpendiculum seque suosque habuit, Aus. Parent. 5. per-pendo. pendi, pensum, 3. v. a. To u-eihik carefully or exactly: I, Lit.: (so very seldom) : in librili pendere, Gell. 20, 1. — II, Trop., To carefully weigh, ex- amine; to ponder, consider, perpend (so quite ,class.) : aliquid acri judicio, Lucr. 2. 1042 : diligentissime perpendens mo- menta officiorum, Cic. Mur. 2: aliquid ad disciplinae praecepta, id. ib. 36 fin. : hoc non arte aliqua perpenditur, id. de Or. 3, 37: judicareetperpendere, quantum quis- que possit Q. Cic. Pet. cons. 6 : quid in amicitia fieri oportet quae tota veritate perpenditur, which is considered or esteem- ed altogether according to its truth, Cic. Lael. 26 : singulorum vires, Just. 29, 3 fin. : perpendendum erit praetori, cui po- tius subveniat, Ulp. Dig. 4, 4, 13 : ut ante perpensum et exploratum habeamus, an, etc., Col. 3, 3 : homo judicii perpensi, Am. 2, 52. — Hence perpense, adv.. With deliberation, de- liberately (post-class.) : Corny., Amm. 26, 5 fin. ; so id. 25, 10/7». perpensatio. onis, /. [perpenso] An exact weighing, a careful consideration, perpension : honorum atque officiorum. Gell. 2. 2, 8. perpense^ adv., v. perpendo. ad fin. perpenso. are, v. intens. a. [perpendo] To carefully weigh or heft ,- trop., to pon- der, consider (post-class.) : Grat. Cyn. 298 ; Amm. 19, 11. perpensns, a, um, Part., from per- pendo. perperam an <3 perpere- adw., v. perperus, ad fin. perperitudo- inis, /. [perperus] Heedlessness, thoughtlessness (ante-class.) : Att in Non. 150, 14. Perperna or Perpenna, ae, m. a Roman surname. A famous person of this name was M. Perperna, the murderer of Sertorius, who was defeated by Pompey, Liv. Epit 96. t perperus.. a > um, adj. = wep-cpos (prop, heedless, inconsiderate ; hence in gen.), Not properly constituted, faulty, de- fective, wrong (as an adj. only ante- and post-classical) : populares, Att in Non. 150, 12: nihil perperum, Vop. Tac. 6. — Hence, ■Adv., A.perperam (a form like clam, coram, palam ; and in the plur. alias, alte- ras), Wrongly, incorrectly, untruly, falsely (quite class.) : loqui, Plaut Am. 1," 1, 92 : suadere aliquid, id. Capt 2, 2, 78 : insani- re, id. Men. 5, 5. 59 : dicere aliquid. Ter. Ph. 5. 1, 18 : si aspires perperam, Niffid. in Gell. 13. 6 : seu recte, seu perperam 4 B PERP fecerunt, Cic. Quint 8 : recte an perpe- ram judicare, id. Caecin. 24 ; Suet. Aug. 92 : pronunciare, Plin. Ep. 3, 5. — 2. m a milder signify Erroneously, by mistake: Var. R. R. 1, 69 : perperam praeco non consulem, sed imperatorem pronuncia- vit, Suet. Dom. 10. B. perpere. Wrongly, falsely : opin- iones perpere praesumptae, Claud. Ma- mert. Stat. anim. 1, 1. per-peS) ens, arlj. [like perpetuus, from pur-peto] Lasting throughout, con- tinuous, uninterrupted, continual, perpetu- al (ante- and post-class.) : '•perpetem pro perpetuo dixerunt poetae," Fcst p. 217 ed. M011. : luna proprio suo perpeti can- dore, App. de deo Socratis, init.: silenti- um, id. Flor. 4, 17 : rivus cruore tluebat perpeti, Prud. Cath. 10, 42. — So of time, Keeping on, never ending, perpetual, entire, whole: noctem perpetem, Plaut. Am. 1, 1, 123 ; so id. ib. 2, 2, 100; and id. True. 2, 2, 23 : nocte perpeti, Capitol. Ver. 4 : perpe- tem diem alternis pedibus insistunt Sol. 52 : per annum perpetem, Lact. Mort persec. 33 fin. : perpes aevi aeternitas, Jul. Valer. res gest Alex. M. 1, 34 ed. Maj. — Hence, Adv., perpetim, Constantly, without intermission, perpetually : ulcus perpetim (ol. perpetuo) humore manans, Plin. 20, 6, 21 ; App. Apol. p. 549 Oud. perpessicius or -tius. a, um, adj. [perpeiior] That can endure much, that has endured much, patient, enduring (a post-Aug. word) : etiam a duro et perpes- sicio confessionem accipit Sen. Ep. 53 : Socrates perpessicius senex, id. ib. 104. perpesSlO) onis,/. [id.] A bearing, suf- fering, enduring : harum rerum perpes- sio, Cic. Rab. perd. 5 : laborum, id. Inv. 2, 54 : rerum arduarum ac difficilium, id. ib. : dolorum, id. Fin. 1, 15 : fortitudinis patien- tia et perpessio et tolerantia rami sunt, Sen. Ep. 67 : p. fortis atque obstinata tor- mentorum, id. ib. 66. perpessitinS) a . unl - v - perpessicius. perpessusj a . un >. Pan., from per- petior. perpetim. adv., v. perpes, ad fin. per-petior> pessus, 3. v. dep. n. and a. [patior] To bear steadfastly, suffer with firmness ; to stand out, abide, endure (quite class.) : animus aeger neque pari neque perpeti potest Enn. in Cic. Tusc. 3, 3, 5 : o multa dictu gravia perpessu aspera, Cic. poet Tusc. 2, 8 : facile omnes perpetior ac perfero, id. de Or. 2, 19 : mendicitatem, id. Fin. 5, 11 : dolorem, id. ib. 1, 14 : affirmavi quidvis me potius perpessurum, quam, etc., id. Fam. 2, 16 : ille casus illi perpetienti erat voluntarius, id. Fin. 2, 20 : mihi omnia potius perpetienda esse duco, quam, etc., id. Agr. 2, 3: dolorem asperum et diffici- lem perpessu, id. Fin. 4, 26 : audax omnia perpeti gens humana, Hor. Od. 1, 3, 25 : fulmina, noctem, imbres .... perpetimur Danai, Ov. M. 14, 470. — With an object- clause : aliam tecum esse equidem facile possim perpeti, Plaut. Asin. 5, 1, 17 ; Ter. Eun. 3, 5, 3 : non tamen hanc sacro vio- lari pondere pinum Perpetiar, Ov. M. 3, 621. — Transf., of abstract things : vehe- mentius quam eracilitas mea perpeti pos- set Plin. Ep. 2,11. perpetrabilis, e, adj. [perpetro] That may be done, allowable, permissible (post-class.) : Tert ad Ux. 2, 1. perpetratio, onis,/. [id.] A perform- ing, committing, performance, perpetration (post-class.) : Tert. Poen. 3 : maU, Aug. Triu. 13, 6. perpetrator, oris, m. [id.] A per- former, committer, perpetrator (post-class.): peccati, Aug. Civ. D. 20, 1 : caedis infaus- tae, Sid. Ep. 8, 6. per-petro, avi, atum, 1. v. a. [patro] To carry through, effect, achieve, execute, perform, accomplish, perpetrate (mostly ante-class, and post-Aug. ; in Cic. and Caes. not at all) : "perpetrat, peragit, per- ricit" Fest p. 217 ed. Miill. : opus, Plaut Ps. 5, 1, 24 : prima parte (operis) perpe- trata, Var. L. L. 7, 6 fin. : caedem, Liv. 1, 6 : sacrificium, id. 25. 12 : pacem, id. 33, 21 : perpetratum judicium, id. 1, 6 : ad reliqua Judaici belli perpetranda, Tac. H. 4, 51 ; id. Ann. 14, 11 : qui sibi manus in- tulit et non perpetravit Mart. Dig. 48. 21, PERP 3. — With an object-clause : nisi id efficere perpetrat Plaut. True. 2, 5, 12. perpetualis, o, adj. [perpetuus J Tltut holds every where, universal, general (a word formed by Quint as a transl. ot the Gr. KaOoXtKo;, joined with universa- lis) : Quint 2, 13, 14. pcrpetuariUS, a, um, adj. [id.l Con- stant, permanent ; always employed, con- stantly engaged in any business or callini: (a post-Aug. word) : mulio, Sen. Apocol. med. — Subst, perpetuarius, ii, m., A fee- farmer, hereditary tenant, Cod. Justin. 11, 70,5. perpetuitas. atis, /. [id.] Uninter- rupted or continual duration, uninterrupt- ed progress or succession, continuity, per- petuity (good prose) : non ex singulis vo- cibus philosophi spectandi sunt sed ex perpetuitate atque constantia, i. e. from their consistency, Cic. Tusc. 5, 10 : ad per- petuitatem. to perpetuity, forever, id. Otf. 2. 7: in vitae perpetuitate, through the whole course of our lives, id. ib. 1,33: perpe- tuitas verborum, an unbroken succession, Cic. de Or. 3, 49 : sermonis, id. ib. 2, 54. — In the plur. : et opacae perpetuitates, un- broken tracts of land, Vitr. 2, 10. * perpetuito. are, v. intens. a. [2. perpetuo] To cause a thing to continue uninterruptedly, to make perpetual, to per- petuate : libertatem nt perpetuitassint. Enn. in Non. 150, 30. 1. perpetuo, adv., v - perpetuus, ad fin. 2. perpetuo» avi, atum, 1. v. a, [per- petuus] To cause a thing to continue un- interruptedly, to proceed with continually, to make perpetual, perpetuate (rare, but quite class.) : amator qui perpeluat data, Plaut Ps. 1, 3, 72 : ut si cui sit infinitus spiritus datus, tamen eumperpetuare ver- ba nolimus, Cic. de Or. 3, 46: judicum potestatem perpetuandam . . . putavit, id. Sull. 22 : dii te perpetuent may the gods preserve you I a form of salutation ad- dressed to the emperors, Lamprid. Alex. Sev. 6. per-petUUS, a. um, adj. (Comp., per- petuior, Cato in Prise, p. 601 P. Sup., perpetuissimus, id. ib.) [peto] Conlhiuing throughout, continuous, unbroken, unin- terrupted, constant, universal, general, en- lire, whole perpetual : sulcos perpetuos du- cere, Cato R R. 33 ; Plaut. Most. 1, 2, 67 : agmen, Cic. Pis. 22: munitiones, Caes. B. C. 3, 44 : palus, id. B. G. 7, 26 : milites dis- posuit perpetuis vigiliisque stationibus- que. id. B. C. 1, 21 : perpetuis soliti patres considere mensis, Virg. A. 7, 176 : vescitur Aeneas . . . perpetui tergo bovis, id. Aen. 8, 182 : Apenninus perpetuis jugis ab Al- pibus tendens ad Siculum fretum. Plin. 3. 5, 7 : tractus, id. 6, 20, 23 : oratio perpet- ua, opp. to altercatio, Cic. Att. 1, 16 : cf. Liv. 4, 6 : disputatio, Cic. de Or. 2, 4 ; so id. Top. 26 : perpetua historia, a continu- ous or general history, id. Fam. 5, 12 : — diem perpetuum in laetitia degere, this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5 ; so, triduum, id. ib. 4, 1. 4 : biennium, id. Hec. 1, 2, 12: ignis Vestae perpetuus ac sempiternus, Cic. Cat. 4, 9 : lex perpetua et aeterna, id. N. D. 1, 15 : stellarum perennes cursus atque perpetui, id. ib. 2, 21 : stabilis et per- petua permansio, id. Inv. 2, 54 : voluntas meaperpetuaetconstansinrempublicam, id. Phil. 13, 6 : assidua et perpetua cura, id. Fam. 6, 13 : perpetui scrinia Silli, of the immortal Silius, Mart. 6, 64.— Hence, in perpetuum (sc. tempus), for all time, for- ever, inperpetuity : in perpetuum compri- mi, Cic. Cat 1, 12; id. Agr. 2, 21: obti- nere aliquid in perpetuum, id. Rose. Am 48. So in perpetuum modum, Plauf Most 3, 1, 5. II. 1° partic. : A. That holds con- stantly and universally, universal, gener- al : perpetui juris et universi generis quaestio, Cic. de Or. 2, 33: nee arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi pos- se, Plin. 17, 2, 2 : ne id quidem perpetuum est does not always hold good, Cels. 2, 10. B. In augural lang., perpetua fulmina. perpetual lightnings, i. e. whose prognos- tics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2. 47. C. In grammar, perpetuus modus, the- infiniline mode. Diom. p. 331 P. — Hence 1121 PERP Adv., In two forms : perpe tuo (quite elass.) and perpetuum (poet.). A. Form perpe tuo, Constantly, un- interruptedly, perpetually, always, forever: perpetuo perire, Ter. Eun. 5, 9, 13 : opin- ionem retinere, Cic. Agr. 3, 1 : loquens, id. Acad. 2, 19 ; Caes. B. G. 1, 31. B. Form perpetuum, Constantly, uninterruptedly, perpetually : Stat. S.- 1, 1,99. per-peKUS; a , ""I, adj. Well combed (post-class) : barba, Firm. Math. 5, 5. per-pingniS) e, adj. Very fat (post- class.) : arenae, Auct. Itin. Alex. M. 45 ed. Maj. per-placeo* ere, v. n. To please greatly : ecquid placeant, me rogas ? im- mo hercle vero perplacent, Plaut. Most. 3, 3, 4 : ea (lex) mihi perplacet, Cic. Att. 3, 23, 4. per-planUSj a, um, adj. Very plain (post-class.) : expositio, Diom. p. 431 P. perplexabllis, e, adj. [perplexor] Perplexing : verburn, obscure, ambiguous, Plaut. Asin. 4, 1, 47 (also cited in Non. 151, 31). — Adv., perplexabillter, In a per- plexing manner, perplexinghj, Plaut. Stich. 1, 2, 28. perplexe. adv., v. perplexus, ad Jin. perplexim> adv. [perplexus] Intri- cately, confusedly, perplexedly : Plaut. Stich. 1, 2, 18; Cass. Hemina in Non. 515, 20. perplexlO) onis,/. [plocto] Perplexi- ty, ambiguity: inplur., Pore. Latro decl. in Cat. 33. perplesitas. atis,/. [perplexus] Per- plexity, obscurity (post-class.) : Amm. 18, 6. perplezori ari, »• dep. [id.] To make confusion, cause perplexity : Plaut. Aul. 2, 2, 81. per-plesUS; a, um, adj. [plecto] En- tangled, involved, intricate, confused (not in Cic. or Caes.) : J, L i t. : figurae, Lucr. 2, 101 ; cf. id. 2, 459 ; 463 : foramina lin- guae, id. 4, 623 : corpora terrai, id. 5, 451 : iter silvae, Virg. A. 9, 391 ; Plin. 9, 2, 1.— II. Trop., Intricate, involved, confused, ambiguous, obscure, inscrutable : serrno- nes, Liv. 40, 5 : perplexius carmen, id. 25, 12 : perplexum Punico astu responsum, id. 35, 14 fin. : ignorare se dixit, quidnam perplexi sua legatio haberet, id. 34, 57 : ra- tio perplexior, Plin. 2, 15, 13. — Hence, Adv., perplex e, Confusedly, perplex- edly, obscurely : perplexe loqui, Ter. Eun. 5, 1, 1 : defectionem haud perplexe indi- ■>cavere, Liv. 6, 13. — Comp. : perplexius er- irare, Prud. adv. Symm. 2, 847. * per-plicatus, a, um, Part, [plico] ^Interlaced, entangled ; in tmesis : Lucr. 2, .394. I pei'-plor O. are, "■ n. To weep great- ly : InscrT Grut. 928, 11. per-pluo (archaic form, perplouere, in Fest. s. v. fateba, p. 250 ed. Miill. ; v. in the follg.), ere, v. n. and a. : I. Neutr., To rain through, rain in : A. Impers. : cir- cuire oportet, sicubi perpluat, Cato R. R. 155. — B. To let the rain through, admit the rain : venit imber, perpluunt tigna, Plaut. Most. 1, 2, 30 : quum coenaculum perplu- eret, Quint. 6, 3, 64 : — " pateram perplouere in sacris cum dicitur significat, pertusam esse," Fest. s. v. patera, p. 250 ed. Mull. — T r o p. : benefacta benefactis aliis per- tegito, ne perpluant, Plaut. Trin. 2, 2, 46. II, Act. : A. To rain any thing through or into any thing; trop.: tempestas, quam mihi amor in pectus perpluit meum, has rained into, Plaut. Most. 1, 3, 6.—* B. To profusely sprinkle a thing with some- thing : crocus capellas odore perpluit, App. M. 10, p. 255. per-pollO, 'vi, itum, 4. v. a. To pol- ish well : I, L i t. : aurum tritu perpoli- tum, Plin. 33, 4, 21.— II. Trop., To pol- ish, perfect, finish, put the finish ing hand to (quite class.) : opus, Cic. de Or. 2, 13 ; p. et absolvere aliquid, id. Univ. 13 : p. atque conficere, id. de Or. 2, 28 : perpoliendi la- bor, id. Balb. 7 : ea, quae habes inatituta, perpolies, id. Fam. 5, 12. — Hence perpolitus, a, um, Pa., Thoroughly polished or refined : homines, Cic. de Or. 1, 13 : Uteris perpolitus, id. Pis. 29 : vita perpolita humanitate, opp. to immanis, id. Sest. 42 : oratio, id. de Or. 1, 8 : expli- cate, id. ib. 2, 27. — Hence, 1122 Adv., perpdlite, In a very polished manner; in the Sup. : perfecte et perpoli- tissime absolutae, Auct. Her. 4, 32 fin. perpolitlO) onis, /. [perpolio] A thor- ough polishing, elaborating: Auct. Her. 4, 13. perpolitus; a, um, Part, and Pa., from perpolio. per-populor* atus, 1. v. dep. a. To lay quite waste, ravage, devastate ; to plun- der or pillage completely : agrum Placen- tinum, Liv. 34, 56 ; Tac. A. 14, 26. Part, perf., in a pass, signif., Completely laid waste : perpopulato agro, Liv. 22, 9, 2. per-poi'to. are, v. a. To carry or transport a thing to a place ; praedam Carthaginem, Liv. 28, 46 fin. perpotatlOj onis,/. [perpoto] A con- fined drinking, a drinking-bout : intem- perantissimae perpotationes, Cic. Pis. 10; Plin. 29, h 8, §27. per-pdtiori iri, v. dep. n. To gel en- tirepossession of, to hold or enjoy completely (jurid. Lat.) ; c. abl. : privilegiis, Cod. Jus- tin. 7, 37, 2 : nomine tribunorum, ib. 12, 7, 2 : beneficiis, ib. 12, 21, 2. per-potOj avi, 1. v. a. : I. To drink or tipple without intermission, to keep up a caro use : totos dies, Cic. Verr. 2, 5, 33 fin. ; cf. id. ib. 38 : perpotavit ad vesperum, id. Phil. 2, 31.—* II. To drink off: amarura Absinthi laticem, Lucr. 1, 939. perpremo* « r e, v. perprimo, no. I. perpressa» ae, / A plant, called also bacchar : Plin. 21, 19, 77 ; so id. 26, 8,55. per-prlmo» e9s 'i essum, 3. v. a. [pre- mo] To press hard, to press perpetually (not in Cic. or Caes.) : I. In gen. : cubi- lia, to lie upon, Hor. Epod. 16, 37 : humo- rem perprimit (al. perpremit), Sen. Ep. 99. — H, In par tic, in an obscene sense, To press or urge hard (of coition) : Ov. A. A. 1, 394. * per-prdperej ad/o. Very hastily, very quickly : peri perpropere, Plaut. Mil. 2, 4, 10. per-pr6pinquUS; a, um, adj. Very near: commutatio rerum, Att. in Cic. de Div. 1, 22/ti. per-prosper, era, erum, adj. Very favorable, very prosperous : valetudo, very good, excellent, Suet. Claud. 31. per-prurisco, ere, v. inch. n. To itch all over: ubi perpruriscamus usque ex unguiculis, Plaut. Stich. 5, 5, 20 ; App. M. 10, p. 720 Oud. per-pudeSCO; ere. »• n- To feel great shame : Cornelia in Nep. fragm. XII., 2, p. 37 Bos. . per-pugliax, aeis, adj. Very pugna- cious : perpugnax in disputando, Cic. de Or. 1, 20 fin. ,- so Aug. contra Acad. 3, 4. per-pulcherj chra, chrum, adj. Very beautiful : dona, Ter. Eun. 3, 2, 15. per-pillsUS; a, um, adj. [pello] Great- ly smitten : me malis perpulsum, Front. Ep. ad Verum, 9 ed. Maj. Jter-pung°0> nx i> nctum, 3. v. a. To pierce through and through (post-class.) : Coel. Aur. Auct 2, 10. per-purgfOj avi, atum, 1. v. a. To cleanse or purge thoroughly, to make quite clean : I, Lit. : alvum, Cato R. R. 115 : se, Cic. N. D. 2, 50 : perpurgata ulcera, Cels. 5, 26, n. 36 : perpurgatis auribus, i. e. with the greatest attention, Plaut. Mil. 3, 1, 179. II. Trop., To clear up, explain: locus orationis perpurgatus ab iis, qui ante me dixerunt, Cic. Mur. 26, 54 ; cf. id. de Div. 2, 1, 2. — Absol. : de dote tanto magis per- purga, settle, arrange, id. Att. 12, 12. * per-pur US. a, um, adj. Very clean : lana'Var*R. R. 3, 16, 28 Schneid. N. cr. (al. purpurea). * per-pusilluSt a, um, adj. Very small, very little: pusillus testis proces- sit . . . Non accusabis : perpusillum roga- bo, in a double sense (adj. or adv.), I will ask very little, or, the very little man, Cic. de Or. 2, 60, 245. per-putO; are, V. a. To explain fully : argumeutum alicui, Plaut. Cist. 1, 3, 7. per-quadratUS, a, um, adj. Per- fectly square, Vitr. 5, praef. 4 Schneid. perquam, v - per. pcr-quiescOi 3. v. n. To reel all through, to spend in rest: totam noctem, App. M. 8, p. 211. PE EE perquiritatus! a, um, adj. [perqul- ro] Greatly sought after : opusculum us- quequaque perquiritatum, Claud. Mam. Stat. anim. 1 praef. per-quiro. slvi, 'sltum, 3. v. a. [ qnae- ro 1 To diligently ask or inquire after, to make diligent search for any thing : per- quirunt, quid causae siet, Plaut. Stich. 1, 3, 49 : vasa, Cic. Verr. 2, 4, 18 ; id. Coel. 22 : a contemplandis rebus perquirendisque deterreri, id. Fin. 5, 18 : aditus viasque in Suevos perquirit, Caes. B. G. 6, 8; Plin. 6, 8,8. — Impers.: perquiritur a coactori- bus, Cic. Clu. 64. — H, To examine : cog- nitionem rei, id. de Or. 3, 29.— Hence perquisite, adv., Exactly, accurately ; in the Comp. : perquisitius conscribere. Cic. Inv. 1, 41/re. perquiSltor* °ris, m. [perquiro] A seeker out, a hunter after any thing : auc- tionum, Plaut. Stich. 2, 2, 61. ' perquiSltUSj a, um, Part., from per- quiro. perrar O) a &o. v. perrarus. per-raruS? a, um, adj. Very uncom- mon, very rare (as au adj., not in Cic.) : Liv. 29, 38 : perrarum est, ut, etc., Plin. 31, 3, 23. — Adv., perraro, Very seldom, very rarely : si quando id efficit, quod perraro potest, Cic. Rep. 2, 40 fin. ; id. Fin. 2, 16, 51 : perraro haec alea fallit, Hor. S. 2, 5,50. .per-recondltuSj a. um, adj. Very hidden or abstruse, very recondite: ratio consuetudinis, Cic. de Or. 1, 30. perrectUS, a, um, Part., from pergo per-repO; psi, ptum, 3. v. n. and a. . I. Neutr., To creep or crawl through to e place : ad praesepia, Col. 6, 5 ; so, in ali- ena jugorum compluvia, id. 4, 24. — U, Act., To crawl through or over any thing : tellurem genibus, Tib. 1, 2, 85. perreptO) ay i, atum, l. v. intens. n. and a. [perrepo] I, Neutr. : To creep or crawl about: in omnibus latebris, Plaut. Rud. 1, 4, 4. — II, Act., To creep or crawl through : omnes plateas perreptavi, Plaut. Am. 4, 1, 3 : perreptavi usque omne op- pidum ad portam, Ter. Ad. 4, 6, 3. Perrhaebit orum, m., YicppatSoi, a people of Thessaly about Tempe and Mount Olympus, the Perrhaebians, Liv. 33, 32 ; 34 ; 42, 53.— II. Deriw. : A. PerrhaebuE- a, um, adj., Perrhaebiau, Thessalian : Pin- dus, Prop. 3, 3, 55 : Caeneus, Ov. M. 12, 172.— B. Perrhaebia, ae, /., rieppai- Sia, The country of the Perrhaebians, Per- rhaebia, Cic. Pis. 40, 56; Liv. 31, 41. perridicule. adv., v. perridiculus, ad fin. per-ridiculus, a, um, adj. Very laughable, very ridiculous : doctrina, Cic. de Or. 2, 19, 77. — Adv., perridicule, Very laughably, very ridiculously : Cic. de Or. 2, 59, 239 : perridicule homines augu- rabantur, id. Verr. 2, 2, 6 Zumpt, N. cr. per-rimosus. a, um, adj. Full of clej'ts or chinks, Var. R. R. 1, 51, 1 (al. paeminosus). per-rddO; s '> sum, 3. v. a. To gnaw or eat through : non plures sinus perrose- rint. Cels. 5, 28, 12 ; Plin. 34, 18, 55 ; id. 30, 16. 53. i perrogatio, onis,/ [perrogo] A decree : lnscr. ap. Maff. Mus, Ver. 288, 4. * per-rogito, are, v. intens. a. To ash through in succession, to ask one aft- er another : defessus perrogitando adve- nas de natis, Pac. in Prise, p. 634 P. per-rdgfOj avi, atum, 1. v. a. : I, To ask through in succession, to ask one after another (perh. not ante- Aug.) : sententias, Liv. 29, 19 ; Tac. H. 4, 9 ; Suet. Aug. 35. — II, T r a n s f., To carry through, to pass (a law) after proposing it: tribunus ple- bis legem perrogavit, Val. Max. 8, 6 fin. ; id. ib. 1, 2 ext. 1. per-rumpO) upi, upturn, 3. v. n. and a. To break through: I, Neutr., To break or rush through, to force one's way through : per medios hostes perrumpunt, Caes. B. G. 6, 39 : in vestibulum templi, Liv. 3, 18 : in triclinium usque, Suet. Oth. 8. — Im- pers. : nee per castra eorum perrumpi ad Capuam posse, Liv. 26, 7. II, Act., To break through any thing, ut rates perrumperet, Caes. B. C. 1, 26 : perrumpitur concretus agr, Cic. Tusc. 1. 18 : limina bipenni, Virg. A. 2, 479 : late PERS rum crateni, Ov. M. 12, 369: costam, Cels. 8,9. 2. In par tic, To force one's way through any thing: paludem, Caes. B. G. 7, 19 : media acie perrupta, Tac. H. 2, 44 : perruptus hostis, id. Ann. 1, 51 : Acheron- ta, Hor. Od. 1, 3, 36. B. Trop., To break through, break down, overcome : leges, Cic. Off. 3, 8 : per- iculum, id. Part 32 : quaestiones, id. Verr. 2, 1, 5 : perrumpi affectu aliquo, Tac. A. •'), 13 : magistratus, qui te invito perrum- punt, overcame your modesty, id. ib. 4, 40 : fastidia, Hor. Ep. 1, 10. 23. " perruptus» a> uui, Pan., from per- ruaipo. 1. Pcrsa, ae, m., v. Persae. 2. Pcrsa, ae, /., Xliparj, Daughter of ()- /• = ncpoea, A sacred tree in Egypt and Persia, Plin. 13, 9, 15 ; 15, 13, 13. per-seco» cui, ctum, 1. v. a. To cut up, extirpate ; to cut out, excise ; trop. : vi- tium, Liv. 40, 19 fin. : rei publicae vomi- cas, Auct. ap. Quint 8, 6, 15 : — rerum naturas, to dissect, lay bare the secrets of nature, Cic. Acad. 2, 39. (For perseca. Cic. Att. 13, 23/«., v. persequor.) persector» ar i, v. intens. [persequor] To follow or pursue eagerly, to investigate (a Lucretian word) : Lucr. 4, 1007 : nee persectari primordia sinsrula quaeque, id. 2, 165. persecutlO, onis, / [id.] A following after, a chase, pursuit: I. Lit: bestiae, Ulp. Dig. 41, 1, 44 : eo Gaj. ib. 4 ; App. M. 4, p. 297 Oud.— II. Transf. : £^ A prosecu- tion, action, suit : Cic. Or. 41, 141 ; so Flor. Dig. 46, 4, 18. — B. A persecution of Christians : De fuga in persecutione, the title of a treatise by Terlullian.—C, A fol- lowing up, prosecution of an affair: nego- tii, App. M. 10, p. 730 Oud. persecutor» or ' s ' m - I'd.] A pursuer (a post-class, word) : flagitiorum turpium, Capitol. Albin. 11. — A persecutor of Chris- tians, Lact de Mort persecut. 1. — A pros- ecutor, plaintiff, Macer. Dig. 48, 3, 7. persecutorins» v ' prosecutorius. persecutriX' icis, / [persecutor] She that pursues or persecutes, Aug. Con- sens. Evang. 1, 25. persecutus and perseqnutus» a , um, Part., trom persequor. per-sedco? edi, essum, 2. v. n. To re- main sitting, to sit or stay long any where (not in Cic. or Caes.) : Lucr. 1, 307 : in equo dies noctesque persedendo, Liv. 45, 39 : qui multis apud philosophum annis persederint. Sen. Ep. 108 : etiam meridie, Suet. Claud. 34. pei'-segnis- e, adj. Very sluggish or inactive : proelium, Liv. 25, 15. Perseis» idis,/, v. 2. Persa, no. II., B. PerseiuSi "• um, v. 2. Persa, no. IL, A. and 1. Perseus, no. B., 2. per-senesco» nui, 3. ». inch, n. To grow old any where (post-class.) : ibi per- senuit, Eutr. 1, 11. per-senex» is, adj. Very old (post- Aug.) : Suet. Gramm. 9. per -senilis» e > a 'U- Very old or aged (late Lay : aetas, Vulg. Ios. 23, 1. per-SentlO» si» sum, 4. v. a. To per- ceive plainly: f, Virg. A. 4, 90; App. M. 7, p. 467 Oud. — n. T° feel deeply : pec- tore curas, Virg. A. 4, 448. per-sentisco- ere, r. intens. a.: I. To perceive clearly, to detect (ante-class.) : ubi possem persentiscere. nisi essem la- pis, Ter. Heaut 5, 1, 43.— H, To feel deep- ly : viscera persentiscunt Lucr. 3, 250. Persephone» es,/, HepoeQorr, Pros- erpine: Ov. F. 4, 591 ; so Stat. Th. 12. 276 : Inscr. Orell. no. 4849. — II. Transf. Death: at mihi Persephone nigram dc- nunciat horam, Tib. 3, 5, 5 ; Or. Her. 21 . 4P. t persephdnium» ii, «- = rtpot-bc- viov. Wild poppy, App. Herb. 53. Persepolis, ^-f- v - Persaepolis. PCr-sequaX» acis, adj. Eagerly pir 1123 PEES suing (post-class.) : ales oculis persequax, App. Flor. n. 23 : in reatu pervestigando, Sid. Ep. 4, 9. persequens. entis, Part, and Pa,., from persequor. per-sequor- cQtus and quutus, 3. v. dep. a. and n. (act. collat. form of the jm- per., persece for perseque, Poet. ap. Cic. Att. 13, 23 fin. ; v. in the follg.) : 1 Act., To follow perscverixgly, to follow after, pur- sue: A, Lit: 1, In gen.: certum est persequi, Ter. Ph. 3, 3, 18 : me in Asiam persequens, id. Andr. 5, 4, 32 : (" perseqnens dicit perseverationem sequentis osten- dens. Persequitur enim quinon desinitse- qui," Don. ad h. 1 ) : aliquem, Cic. Verr. 2, 5, 35 ; id. Att. 7, 22, 2 : aliquem ipsius vestigiis, id. Brut. 90; so, vestigia alicujus, id. de Or. 1, 23 ; Virg. A. 9, 217. 2. In par tic, To follow after, clinse, pursue: fugientes usque ad flumen perse- quuntur, Caes. B. G. 7, 67 : deterrere hos- tes a persequendo, Sail. J. 50: feras, Ov. Her. 9, 34 : beluas, Curt. 8, 14, 13. b. To go through a place in pursuit of any thing, to search through : omnes soli- tudines, Cic. Pis. 22, 53. B. Transf., To folloio up, come up willi, overtake : quo ego te ne persequi quidem possem trieinta diebus, Cic. Fam. 3, 6, 3 ; Cic. de Div. 2, 71, 149 : mors et fugacem persequitur virum, Hor. Od. 3, 2, 14. C. Trop. : I, In gen., To follow perse- veringly, to pursue any thing : omnes vias persequar, Cic. Fam. 4, 13 fin, ; so, viam, Ter. Hec 3, 5, 4 : eas artes, Cic. Fin. 1, 21 fiu. 2. In par tic, a. With the accessory notion of striving after, To pursue, hunt after, seek to obtain, strive after, appetere, atfectare : quis est, qui utilia non studio- sissime persequatur? Cic. Oft'. 3, 28, 1 : ego mini alios deos penates persequar, Plaut. Merc. 5, 1, 7 : hereditates prrsequis, Ter. Andr. 4, 5,20: hereditates nut syngraphas, Cic. Leg. 3, 8 : cujusquemodi voluptates, id. Fin. 2, 7, 22 : — ego mcum jus perse- quar, / will pursue or assert my right, Ter. Ad. 2, 1. 9 ; so Cic. Caecin. 3, 8 ; and, per- scquendi juris sui potestas, id. de Div. in Caccil. it Jin. : bona tua repetere ac perse- qui lite atque judicio, id. Verr. 2, 3, 13 : rem suam, id. Quint. 13 fin. :— quum tri- bunus plebis poenas a seditioso cive per bonos viros judicio persequi vellct, sought to obtain, id. Fam. 1, 9, 15. b. To follow, be a fullowcr of; to imi- tate, copy after a person or thing as a guide or pattern : si vcro Academiam veterem persequainur, Cic. Acad. 1, 2, 7 ; so, sec- tain et instituta alicujus, id. Verr. 2, 5, 71 : ego neglects barbarorum inscitia te per- sequar, id. Fam. 9, 3, 2 ; id. Acad. 2, 23 fin. : ut, quae maxime excellant in eo, quern imitabitur, ea diligentissime perse- quatur, id. de Or. 2, 22. C. To pursue, proceed against, prosecute ; to revenge, avenge, take vengeance upon a person or thing : aliquem bello, Caes. B. G. 5, 1 : inimicitias, id. B. C. 3, 83 fin. : ali- quem judicio, Cic. Fl. 20 : alicujus injuri- as ulcisci ac persequi, id. Verr. 2, 2, 3 Jin. ; so, injuriam, id. Mur. 21, 44 ; Sail. J. 14, 23 ; cf. Kritz. ad Sail. C. 9 fin. : mortem alicujus, Cic. Fam. 9, 3, 2 ; Phil. 13, 18 ; Caes. B. G. 7, 38 ; Liv. 40, 11 fin. : adulte- rium, Sen. Contr. 3, 20. d. To follow any thing in writing, to take down, minute down : celeritate scri- bendi. quae discuntur, persequi, Cic. Sull. 14. 42. C. To follow up with action, to follow out, perform, execute, bring about, do, ac- complish, etc. : hoc, ut dico, factis perse- quar, Plaut. Merc. 3, 2, 11 : imperium pa- tris, id. Stich. 1, 2, 84 : ex usu quod est, id persequar, Ter. Hec. 4, 3, 10: mandata, Cic. Q. Fr. 2, 14, 3: si idem extrema per- Bequitur qui inchoavit, id. Prov. Cons. 8, 19: vitam inopem et vagam, to lead, id. Phil. 12, 7,— Hence, (/3) I n p a r ti c, To follow out any thing in speech or writing, to set forth, treat of, re- late, recount, describe, explain, etc. : aliquid voce, Cic. Plane 23, 5fi : dum rationes Pel - sequor, set forth, treat of, discuss the rea- sons, Lucr. 5, 57 : quae versibus persecu- us eetEnnius, Cic. de Sen. 6, 16 : philoso- 1124 PEES phiam Latinis literis, id. Acad. 1,3/7!.. • ali- quid scriptura, id. Fam. 15, 21, 4 : obscenas voluptates, id. N. D. 1, 40, 111 : res Hanni- balis, id. de Div. 1, 24, 49 ; id. Off. 2, 24 fin. : quae persequerer, si commemorare possem sine dolore, id. Fam. 5, 13, 3. — And here doubtless belongs, da te in ser- monem et persece Et confice, etc. (where the lect. vulg. perseca makes no sense), an old poet in Cic. Att. 13, 23 fin. *II. Neulr., To follow or come after: exacta vindemia gramine persecuto, when the grass has grown again, Pall. 3, 26 fin. In a pass, signif. (post-class.) : ilia se in mare praecipitavit, ne persequeretur, Hyg. Fab. 198 dub.— Hence persequens, entis, Pa.: * A. A pur- suer, practicer: flagitii, Plaut. Cas. 2, 1, 13. — 'B, A revenger : inimicitiarum perse- quentissimus, Auct. Her. 2, 19, 29. 1. per-sei'O; sevi, 3. v. a. To sow or plant (post-class.): quod (semen) non per- sevit, Sid. Carm. 7, 385. 2. per-SCl*0. ere, 3. v. a. To stick or run through (post-class.) : resticulas per ficos maturas perserunt, Var. R. R. 1, 41, 5. * pcr-servio, ire, v. n. To serve througliout : alicui, Vop. Prob. 18 dub. per-sei'VOj avi, arum, 1. v. a. To pre- serve (post-class.) : patientiam, Tert. Pa- tient. 5. PerseSj ae, >"-. Tlf pons : I. A Persian ; v. Persae. — H. Son of Perseus and An- dromeda, the progenitor of the Persians, Plin. 7, 56, 57.— HI. Son of Sol and Per- sa, brother of Aeetes and Circe, Hyg. Fab. praef. — JV. The last king of Macedonia, who was conquered by Aemilius Paulus, Cic. Cat. 4, 10, 21 ; id. Agr. 2, 19 ; id. Tusc. 3, 22 ; 5, 40 ; id. N. D. 2, 2 ; Prop. 4. 11, 39. Called, also, after the Gr. form, Per- seus, Liv. 40, 57 sq. ,- 41, 23 sq. ; 44, 32 sq. ; .Tust. 32, 2 sq. Gen., Persi, Sail, in Chads, p. 52 P. ; Tac A. 4, 55. — B. Hence, Per- sicUS, a » um > adj.. Of or belonging to King Perses, Perscan : bellum, Fast. Con- sul, ad ann. U. C. 582 ap. Grut. 293 ; Cic. Oft'. 1, 11 fin. (erroneously regarded by Zumpt as a gloss) : Plin. 18, 11, 28. 1. PerseUS, ei and eos, to., Ucpocv;: I. Son of Jupiter and Danac, who was ex- posed to perish by his grandfather Acrisius, but was rescued and brought up by Poly- dectcs, king of Seriphus. When he was grown up, lie undertook, at the instigation of Polydectcs. an expedition against the Isl- ands of the Gorgons, for which purposeke was furnished by Vulcan with a sickle- shaped sword, by Mercury with winged shoes, and by Minerva with a shield and the flying horse Pegasus. Thus armed, he killed and cut off the head of Medusa, whose look turned every thing into stone. On his way back, he, by means of it, turned into stone a sea-monster to whom Andromeda, the daughter of Cepheu.s, was exposed, and married her. Their son Perses became the progenitor of the Persians. After his death, Perseus was placed among the constella- tions, Ov. M. 4. 609 sq. ; Hyg. Fab. 64 ; 244 ; Astron. 12; Cic. N. D. 2, 44 ; Prop. 2, 30, 4 ; 2, 28, 22 ; Serv. Virg. A. 4, 246.— B. Hence, I. Perseus, <£ um > $'i Of or belonging to Perseus, Perscan : Prop. 3, 22, 8 : Perseos alter in Argos scinditur, i. e. where Perscus's grandfather, Acrisius, reigned, Stat. Th. 1, 255: Persei culmina montis, the mountain where Perseus first mounted Pegasus, id. ib. 3, 633 : Persea Tarsos, founded by Perseus, Luc. 3, 225. — 2. PerseiU«!> a, um > Persean : castra, Ov. M. 5, 128. II. The last king of Macedonia; v. Per- ses, no. IV. 2. Perseus* n > um ' v - ^c preced. art, no. I., B, 1. pcrseverabllis, e, adj. [persevero] Persevering (post-class.) : tcnacitas, Coel. Aur. Acut 3, 21. perse VCrans. *i s > Part, and Pa. Per- severing ; from persevero. pcrscverantcr- adv. Persevering- ly ; v. persevero, Pa., ad fin. pcrscverantia, ae, / [persevero] Steadfastness, constancy, perseverance : '■ pcrsevcrautia est in rationo bene con- sidcrata stabilis et perpetna permansio," Cic. Inv. 2, 54, 164 ; id. Phil. 7, 5 ; dispu- tandum est aliud an idem sit pertinacia PE RS et perseverantia, id. Part. 19: nautarum. Caes. B. C. 3, 26.— B. Transf., object- ively, Long continuance, tediousness: bel !i, Just. 3, 4. perseveration 6ni9, /. [id.] Contin nance, duration (post-class.) : App. ad As clep. fin. persevere; adv.,v. perseverus, ad fin. persevero? avi, atum, 1. v. n. and a. [perseverus] To strictly abide by or adhere to anything: I, Neut., To continue stead- fastly, to persist, persevere in any thing (quite class.) : perseveras tu quidem et in tua vetere sententia permanes, Cic. Leg. 3, 12 ; so, in sua sententia, id. Phil. 4, 4 : in vitiis, id. Inv. 2, 2 : in errore, id. Phil. 12, 2: in eo perseveravit, jus publicano non dicere, id. Prov. Cons. 5. — Impers.: perseveratum in ira est, Liv. 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 39 : in eo perseverandum pu- tabat, Caes. B. C. 1, 26, 2. H. Act., To steadily go on or proceed with ; to persist, persevere in any thing (quite classical) ; usually constr. with an object-clause ; rarely with the ace. : (a) With an object-clause : injuriam facere, Cic. Quint. 8 fin. : aliquem conservare, Curius in Cic. Fam. 7, 29 : bello persequi, Caes. B. G. 1, 13, 4 : quum Orestes perse- veraret, se esse Orestem, stuck to it, Cic. Lael. 7, 24 ; so, quum id facturos se per- severarent, Vellej. 2, 92. — (0) c. ace. : ne- que te ipsum id perseverare et transigere potuisse, Cic. Quint. 24 : religiosam ob- servantiam, Symm. Ep. 1, 90 (96). — In the pass.: ob haec illi quatriduo perseverata inedia est, Just. 12, 6. — Hence perseverane, antis, Pa., Persevering . perseverantior in caedendis hostibus, Liv. 5, 31: perseverantissimus sui cultus, Val. Max. 6, 6, 1 : perseverantissimum stndi- um, Col. praef. 1, § 19. — Adv., perseve- ranter, Perseveringly : tueri, Liv. 4,60. — Comp.: perseverantius saevire, id. 21, 10. — Sup. : aliquem perseverantissime dil- igere, Plin. Ep. 4, 21. per-severus, a, um, adj. Very strict : imperium, Tac. A. 15, 48. — Adv., perse- vere, Very strictly: inquirere, Plin. Ep. S, 5. Persia, ft e, v. Persae, 7io. II., A. Persianae aquae, v - Persius, III. PersianUS, a. «""-, v - Persius. per-sibus, a, um, adj. [SIBVS, cslli- dus sive acutus, Fest. p. 336] Very know- ing, vei-y acute : Plautana Naev. in Fest, p. 217 ; cf., Naevius in Demtrio : persibus a perite, Var. L. L. 7, 6, $ 107.— Adv., per- si b c, perite, Naev. in Var. L. L. 66. per-siccatUS, a , um, adj. Quite dri- ed, perfectly dry : Apic. 7, 6. per-sicCUS, a, um, adj. Very dry : oculi, Cels. 3, 6: tempus, Fest. s. v. SVB- STILLVM, p. 306 and 307 ed. Mull. Pcrsice, adv., v. Persae, no. II., B, ad Jin. 1. Persicus, a, um, v. Persae, 710. II., B, and Perses. 710. IV., B. 2. persicus, corrupted for persibus. per-sideo, edi, essum, 2. v. n. (i. q. per-sedeo) To continue silting, remain long silting any where : Plin. 17, 24, 36, 71. 4. pcr-Sldo, edi, essum, 3. v. n. To sink or settle down, to penetrate anywhere (po- et.) : pestilitas fruges persidit in ipsas, Lucr. 6, 1125 ; id. 1, 308 : ubi frigidus im- ber Altius ad vivum persedit, Virg. G. 3, 442. per-signo, "re, v. a. (extremely rare ; not in Cic. or Caes.) I. To note down, re- cord: uni dona, Liv. 25, 7. — H. To mark : notis corpus, Mel. 1, 19 ; so Firm. Math. 3, 7, 71. 12. t persillO, i re > «• "• To leap through : Not.l'ir. p. 146. per-similis, e, aa J- Very KS« or *?'ot- ilar (quite class.) : Cic. Part. 7 : statuam istius pcrsimilem deturbant, id. Pis. 38 : isti tabulae fore librum Persimilem, cujua, etc., Hor. A. P. 7. per-simplex, icis > a 4i- Very plain or simple: victus, Tac. A. 15, 4^ fin. Persis, '«lis, v. Persae, 710. II., A. pcr-sisto- stiti, 3. 71. 71. To continue steadfastly, to persist (extremely rare) : in impudentia, Liv. 38, 14, 11 : divulsusque triens prohibet persistere bessem, to re- main, permanere, Aus. Eel. 1, 22. PBRS per sites* ae, "'• A plant, a species of tilhynialus, App. Herb. 108. PcrsiuS; ii> m. A Roman surname. The following are well known : I, C. Per- ■Mti.r, an orator, a cotemporary of the Grac- r.hi, Cie.de Or. 2,6; id. Brut. 126; id. Fin. I, 3. — JI, A. Pcrsius Flnccus, a celebrated satirist of Volaterrae, in Etruria, who died in the reign of Nero, at the age of twenty- eight, A.D. 62; cf. Bahr's Geseh. d. Rom. Lit., vol. i., p. 383 sqa. (3d edit.), and the authorities there cited. — B. Hence Fer- Siauus, a, um > Of or belonging to the poet Persius, Persian : P. illud, that pas- sage of Persius, Lact. 2, 2.— III. A third Persius, otherwise unknown, has given his name to the Pcrsianac aquae. perh. near Carthage, App. Flor. 3, p. 353. persolata, ae,/. A plant, the brown muileu : " persolata, quaui Graeci arcion vocant" (al. persollata), Plin. 25, 9, 66. pcr-solido, are, v. a. To make quite solid : Stat. Th. 1, 352. ! per-solltus. a, um, adj. Very usu- al : Not. Tir. p. 46. pcrsolla, ae , / dim. [persona] A little musk ,- hence, as a term of abuse, you lit- tle fright ! Plaut. Cure. 1, 3, 36. persollata- ae, v. persolata. * pcr-solus, a, uln , adj. Quite alone: oculum effodito persolum mihi, si, etc., my only eye, Plaut. Men. 1, 2, 46. pcrsoluta» ae, /. Ail Egyptian plant used for making garlands, Plin. 21, 33, 108. persolutus, a, um, Part., from per- solvo. per-solvo, solvi, soliitum, 3. v. a. To rel. use or discharge completely ; ace. to the signif. of the simple verb: J, To pay, pay out: stipendium militibus, Cic. Att. 5, 14 : pecuniam alicui, Tac. A. 1, 37 : pecuniam ab aliquo, to pay by a draft on any one, Cic. Fl. 20: alienis nominibus, to pay the debts of others. Sail. C.35: legata cum tide, Suet. Calig. 16 : veteranis promissapraemia, id. Aug. 15. B. Transf,, in gen., To pay, give, show, render what is due to another : alicui la- borum praemia, Cic. Plane. 42; Virg. A. 5, 483 : grates, to render thanks, id. Aen. 1, 600 ; cf., meritam diis immortalibus gra- tiam persolvere, Cic. Plane. 33 : honorem diis, to pay due honor to the gods by sacri- fices, Virg. A. 8, 62 : vota, to fulfill, Tac. A. 3, 64 : velim reliquum, quod est pro- missi ac muneris tui mihi persolvas, Cic. Fam. 3, 9; id. Verr. 2, 5, 71: quod huic promisi, id ei persolvere, id. Plane. 42 : — p. justa, to pay due honors to the dead : Sen. Oedip. 998 ; so Curt. 6, 6 : poenas, (o suffer punishment: poenas diis nomini- busque meritas debitasque persolvat, Cic. Phil. 11, 12 ; so Caes. B. G. 1, 12 ; Virg. A. f, 423 ; cf., supplicia persolvit, Tac. A. 6, 26 fin. — On the contrary : poenae alicui ab omnibus persolutae, imparted, inflicted 'nj all, Cic. Or. 63 ; so, mortem alicui, i. c. to kill, put to death. Suet. Calig. 26 : — epistolae, to answer : Cic. Att. 14, 20, 2. * II, To unravel, solve, explain : si hoe mihi {firnua persolveris, magna me mo lestia liberaris, Cic. Att. 7, 3, 10. persona, ae, /. [ace. to Gabius Bas- eu3 in Gell. 5, 7, from per-sono, to sound through, with the quantity of the second syllable altered] I, A mask, esp. that used by players, which covered the whole head and was varied according to the different characters to be represented : Gell. 5, 7 : personam tragicam forte vulpis viderat, Phaedr. 1, 7 : personam capiti detrahere, Mart. 3, 43 : persona adjicitur capiti, Plin. 12, 14, 32. The masks were usually made of clay : cretea persona, Lucr. 4, 296 ; cf. Mart. 14, 176. And sometimes of the bark of wood : oraque corticibus sumunt hor- renda cavatis, Virg. G. 2, 387 : ut tragicus cantor ligno tegit ora cavato, Prud. adv. Symra. 2, 646. The openingfor the mouth was very large : Juv. 3, 175 : — " personis wti primus coepit Roscius Gallus praeci- puus bistrio, quod oculis obversis erat, nee satis decorus in personis nisi parasi- tus pronunciabat," Diom. p. 486 P. — Heads with such masks were used as ornaments for water-spouts, fountains, etc. : Dibuta- des tigiilus primus personas tegularum extremis imbricibus imposuit, quae inter jcitiJi prolypa vocavit, Plin. 35, 12, 43 fin. : PER6 personae, e quarum rostris aqua salire so- let, Ulp. Dig. 19, 1, IT fin. II, Transf., A personage, character, part, represented by an actor: parasiti persona, Ter. Eun. prol. 25 sg. : sub per- sona militis, Gell. 13, 22 : (tragici) nihil ex persona poetae dixerunt, Vellej. 1, 3, 2. — Hence, B, Also, transf, beyond the scenic lang., in gen., The part or character which any one sustains in the world (quite class.) : quam magnum est personam in republi- ca tueri principis, Cic. Phil. 8, 10 : perso- nam sustinere, id. Pis. 11 : personam, quam mihi tempus et respublica imposuit, imposed upon me, id. Sull. 3 : partes lcnita- tis ct misericordiae semper egi libenter : illam vero gravitatis severitatisque perso- nam non appetivi, sed a republica mihi impositam sustinui, id. Mur. 3 : petitoris personam capere, accusatoris deponere, id. Quint. 13: personam suscipere, id. de Or. 1, 37 : gravissimam personam susti- nere, id. Pis. 29 : personam tenerc, id. de Or. 3, 14 : personam gerere, id. Off. 1, 32 : abjecta quaestoria persona comitisque as- 8umpta, id. Plane. 41 : alienam personam ferre, Liv. 3, 36 : non hominibus tantum, sed et rebus persona demenda est et red- denda facies sua, Sen. Ep. 24 med. — Hence, 2, A human being who performs any function, plays any part, A person, person- age: Cic. Att. 8, 11 D, § 7: ecquae paci- fica persona desideretur, id. ib. 12, 4 : hu- jus Staleni persona, populo jam nota at- que perspecta, id. Cluent. 29 ; id. Fam. 6, 6 : certis personis et aetatibus, to people of a certain standing and of a certain age. Suet. Caes. 43 : minoribus quoque et per- sonis et rebus, to persons and things of less importance, id. Tib. 32 ; — id. Aug. 27 : ipse sua lege damnatus, quum, substituta filii persona, amplius quingentorum juge- rum possideret, Plin. 18, 3, 4 : denique haec fuit altera persona Thebis, sed tamen se- cunda, ita ut proxima esset Epaminon- dae, the second chief personage, Nep. Pe- lop. 4. — So of persons, opp. to things and actions : omne jus quo utimur, vel ad per- sonas pertinet vel ad res vel ad actiones, Paul. Dig. 1, 5, 1. 3, In the grammarians, A person : quom item personarum natura triplex esset, qui loqueretur, ad quern, de quo, Var. L. L. 8, 8, § 20 ; so id. ib. 9, 24, § 32, et saep. personalis; e, adj. [persona] Of or belonging to a person, personal (jurid. Lat.) : usus, Paul. Dig. 8, 3, 37 : tale bene- ficium personale est, id. ib. 24, 3, 13 : ac- tiones, Ulp. ib. 50, 16. 178.— II. In gram- mar, verbum, a personal verb, i. e. a verb which has three persons in bothnumbers. — Adv., p e rs 6 n all t e r, Personally : etiam- si personaliter ignoramus qui sint Lares, etc., Am. 3, 124 : loqui, Salv. Gub. D. 6.— B. iu grammar, dicere, i. e. with a person expressed or implied, Gell. 15, 13, 9. personata. ae, /. A kind of large burdock, said to be synonymous with per- solata, Col. 6, 17 ; App. Herb. 36 ; v. per- solata. pcrsonatus, a, um, adj. [persona] Provided with or wearing a mask, masked: I. Lit.: Roscius, Cic. de Or. 3, 59: pa- ter, i. e. the father in the play, Hor. S. 1, 4, 54 : — "personata fabula" (* the name of a play of Naevius), v. Fest. p. 217 ed. Mull. II. Trop.. Assumed, pretended, conn- lerfeited, fictitious : pcrsonatus ambulare, in an assumed character, Cic. Att. 15, 1 : personata felicitas, Sen. Ep. 80 : personati fastus, affected, Mart. 11, 2. per-SonO) ui, Itutn, 1. (perfi, persona- viu App. M. 5, p. 344 Oud. : personassc, Prud. areip. 34 praef.) v. n. and a. To sound through. I, Neutr. : £. To sound through and through, to resound : cum domus cantu et cymbalis personaret, Cic. Pis. 10 : ut quo- tidiano cantu vocum et nervorum et tibi- arum nocturnisque conviviis tota vicini- tas personet, id. Rose. Am. 46, 134 ; id. Phil. 2, 41 : domus Molossis personuit ca- nibus, Hor. S. 2, 6, 114 : aures personant hojusmodi vocibus, Cic. Fam. 6, 18. B. To make a sound on a musical in- strument, to sound, play .- cifhara lopas personat, Virg. A. 1, 741. PE RS II, Act. : A. To fill with sound or noise, to make resound (poet, and in post-cla6s. prose) : Cerberus haec regna latratu per- sonat, Virg. A. 6, 417 : aurem, to bawl in one's ear, Hor. Ep. 1, 1, 7 : pulpita socco, to play in comedy, Claud. Cons. Mall. The- od. 314 : mons choris Aegipanum undique personatur, Sol. 24. B, To cry out, call aloud (so rarely, but quite class.) : illae vero non loquuntur so- lum, verum etiam personant, hue unius mulieris libidinem esse prolapsam, Cic. Coel. 20: totam inde per urbem perso- nat, ut, etc., Val. Fl. 2, 163 ; Tac. A. 14, 10. C. To sound or blow any thing upon an instrument (post-class.) : personavit clas- sicum, App. M. 5, p. 344 Oud. pcr-s6nus> a, um, adj. Resounding, ringing (post-Aug.) : Io ovanti persona sistro, Val. Fl. 4, 418 : verno persona can- tu virgulta, Petr. 120 ; Mamert. Grat. act. ad Jul. 10. per-sorbeo, bui, 2. v. a. To suck or drink up, to absorb : spongiae persor- bentes, Plin. 31, 11, 47; cf. Not. Tir. p. 168. perspectc, «<&>., v - perspicio, Pa., ad fin. perspectio, onis,/. [perspicio] A see- ing v-ito, perception (post-classical) : re- rum coelestium, Lactant. 2, 8/«. ,• so id. Ira D. 1. perspecto, avi, atum, 1. v. intens. a. [id\] * I, To look at or behold to the end : quinquennale certamen gymnicum per- spectavit, Suet. Aug. 98. — II. To look through, look all about : otiose perspecta- re, Plaut. Most. 3, 2, 128. perspectori oris, m. [id.] One who understands, a discerner (eccl. Lat.) : men- tis perspector Jesus, Juvenc. 2, 275 (al. prospector). I. perspectus, a, um, Part, and Pa., from perspicio. .2.. perspectus. us, m. [perspicio] A viewing thoroughly, an inspection, Luc. 8, 484 (al. prospectus). per-speculor, atus, 1 . v. dep. To ex- amine or explore thoroughly, to reconnoiler well: perspeculatus locorum situs, Suet. Caes. 58 : cum de vallo perspecularetur, Auct. B. Afr. 31. per-sperg"0, ere, v. a. To besprinkle, to wet: I, Lit. : ligna amurca cruda per- spergito, Cato R. R. 130 : — Prusiadem ur- bem perspergit Hylas lacus, Sol. 42. II, Trop.: orationem tamquam sale, Cic. de Or. 1, 34. perspicabllis. e, adj. [perspicio] That may easily be seen, conspicuous (post- class.) : urbs, Amm. 14, 8; so Aug. Ep. 32 ad Paul. perspicace. adv. [id.] Shaiy- sighted- hi, acutely : quam perspicace, Afran. in Non. 513, 19, and 515, 31 dub. (pcrh. to be read perspicate). perspicacitas, atis, /. [perspicax] Shurp-sightedness, aculeness, perspicacity . Cic. Att. 1, 18 fin. perspicaciter, adv., v. perspicax, ad fin. perspicate. adv., v. perspicace. perspicax; acis, adj. [perspicio] Sharp-sighted, penetrating, acute, perspica- cious: perspicax prudentia, an old poet in Cic. Off. 3, 26 : homo, c. c. astutus, Ter. Heaut. 5, 1, 1 : ad aliquam rem, id. ib. 2, 3, 129 : sequemur et id, quod acutum et perspicax natura est, Cic. Off. 1, 28 : — homo perspicacior Lynceo vel Argo et oculus torus, App. M. 2, p. 124. — Adv., perspicaciter, Acutely, sharp-sighted- ly : Amm. 29, 4. perspiciblliSi e, adj. [id.] That may be clearly seen, bright : solis splendor, Vitr. 9,4. perspicientia, at,/ [id.] A full per- ception or knowledge of a thing: veri, Cic. Off. 1, 5. perspicio. exi, ectum, 3. ■». a. To look or see through, to look into, look at: I, Lit. : quo ne perspici quidem posset, Caes. B. G. 2, 1" : epistolas, to look through, read through, Cic. Att. 16, 5 fin. : coelum, to look at tdie sky, Liv. 40, 22. B. Transf., To look closely al, to view, examine, inspect: Domum, Cic. Fam. 5, 6: minimis id grnnis constat, ut vix perspici quaedam pos?int ( * are scarcely visible), PUn. 17, 10, 14,— With a relat. clause : 1125 pe as perspicito prius, quid intus agatur, Plaut. Cas. 3, 6, 24. II. T r o p., To perceive, note, observe, explore, prove, ascertain, etc.: res gestas, Lucr. 1, 478 : cum se ipse perspexerit, Cic. Leg. 1, 22 : eed tu perspice rem et pertenta, id. Q. Fr. 1, 4 ; cf. id. de Or. 2, 78 : hoc, quaeso, perspicite atque cognos- cite, id. Agr. 2, 35 : aliquid conjectura, to guess, id. de imp. Pomp. 9 : cujus virtu- temhostes, misericordiam victi, fidem ce- teri perspexerunt, id. Verr. 2, 2, 2 : nollem accidisset tempus, in quo perspicere pos- ses, quanti te facerem, id. Fam. 3, 10 : qui- dam saepe in parva pecunia perspiciun- tur, quam sint leves, id. Lael. 17 : perpau- cos, quorum in se fidem perspexerat, re- linquere in Gallia decrevit, Caes. B. G. 5, 5. — Hence perspectus, a, um, Pa., Clearly per- ceived, evident, well known : ars rebus, cognitis penitusque perspectis contine- tur, Cic. de Or. 1, 20 : virtus alicujus ex- perta ntque perspecta, id. Balb. 6 : benev- olentia mihi perspectissima, id. Art. 3, 15. — Ado., perspecte, Intelligently, sensi- bly: ut docte et perspecte eapit, Plaut. Mil. 3, 1, 161. perspicue, adv., v. perspicuus, ad fin. perspicuitas, atis, / [perspicuus] Transparency, clearness: I, Lit.: vitrea perspicuitas, Plin. 37, 10, 54 ; so id. 37, 10, 5 fin,— II. Trop., Evidentness, clearness, perspicuity : nihil est clarius ivapytiq, perspicuitatem, aut evidentiam nos, si placet, nominemus, Cic. Acad. 2, 6 : per- spicuitas argumentntione elevatur, id. N. D. 3, 4 : — perspicuitas in verbis praecipu- ara habet proprietatem, Quint. 8, 2, 1. perspiCUUS, a, um, adj. [perspicio] Transparent, clear: I, Lit.: aquae, Ov. M 5, 588 : sal, Plin. 31, 7, 39 : calix, Mart. 4. 86 : gemma, id. 8, 68 : nives, i. e. crys- tals, Stat. S. 3, 3, 94. II. Trop., Evident, clear, manifest, per- spicuous (so very freq. and quite class.) : quasi vero hoc perspieuum sit constetque inter omnes, Cic. N. D. 3, 4 : quid potest esse tam apertum, tamque perspieuum, id. ib. 2, 2 ; id. Rose. Am. 7. Adv., perspicue, Evidently, clearly, man ifeslly, perspicuously : plane et per- spicue expedire aliquid, Cic. Fin. 3, 5, 19: aperte et perspicue, id. Verr. 1, 7 : per- spicue falsa, id. Coel. 11 : dilucide atque perspicue, Plin. 18, 28, 68, n. 3. per-spirO; are, v. a: I. To breathe every where : Cato R. R. 157.— II. To blow constantly : venti perspirantes, Plin. 2, 45, 45. per-sterno, stravi, stratum, 3. v. a. To pace all over, to make quite even or lev- el: viam, Liv. 10, 47; Vitr. 7, lfin. pcr-stimulo- are, "■ a. To stimulate violently: Tac. A. 4, 12 fin. per-stO; stiti, statum, 1. v. n. To stand firmly, continue standing: I, Lit. (so rarely) : frenatis equis equites diem totum perstabant, Liv. 44, 33 fin. ; so, ex- ercitus a mane usque ad horam X. diei perstiterunt, Auct. B. Afr. 61. B. T ran st'., To remain steadfast or constant, to last, endure : nihil est toto quod perstet in orbe, cuncta fluunt, Ov. M. 15, 177 ; id. Her. 18, 206 : laurea fla- minibus, quae toto perstitit anno, Tollitur, id. Fast. 3, 137. II. Trop., To stand fast or firm, to hold out, continue, persevere, persist in any thing (so quite class.) ; usually constr. with in c. abl. ■■ negant posse, et in eo perstant, Cic. Oft". 3, 9 : pertinaci66imus fueris, si in eo perstiteris, id. Fin. 2, 33 : in pravitate, id. Acad. 2, 8 : in impudentia, id. Rose. Com. 9 : in sententin, id. ib. 18, 56; Caes. B. G. 7, 26; Liv. 37, 52, 10: in incepto, Liv. 8, 33, 6 Drak. N. cr. ; 8, 34, 4; 10, 13, 10: in pertinaci simulatione inopiae, id. 38, 14, 13 : in belln, Just. 14, 2 : in iisdem dictis, Val. Fl. 4, 143.— I m p e r b. : ut in de- creto perstaretur, Liv. Epit. 49 : si persta- retur in bello, Tac. A. 13, 37 : optimates in Romana societate perstandum cense- bant, Liv. 37, 9 — (/J) Abs. : nunc quoque mens eadem perstat mihi. Virg. A. 5, 812: talia perstabat memorans, id. ib. 2, 650 : persta atque obdura, Hor. S. 2, 5, 39: per- stitit Narcissus, persisted in his determina- tion, Tac. A. 11, 29.— (y) With an object 1126 PERS clause : persto condere semen tamo, Ov. Pont. 1, 5, 34 : perstas non cedere terris, Val. Fl. 7, 58; Tac. A. 4, 38, 3. perstratuS) a, um, Part., from per- sterno. per-strenuei adv. Very vigorously or actively, Ter. Ad. 2, 1, 13 (al. prae- strenue). per-strepo, u 'i Hum, 3. v. n. and a. To make much noise (poet, and in post- Aug. prose) : I. Neutr., To make a great noise ; to resound, echo, ring : abeunt lava- tum, perstrepunt, Ter. Eun. 3, 5, 32: — tellus perstrepit, Sil. 8, 430 : p. rumor in aula, Stat. Ach. 2, 76.— II. Act., To sound through, make a noise through, to make re- sound: turba perstrepit aedes, Claud, in Ruf. 1, 213 : cubiculum jubilis suis, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caesarem 4, 5 ed. Maj. — In the pass. : clamore januae perstrepi, App. M. 3 init. f'erstrictio, onis, /. [perstringo] A bing, friction (post-class.) : Veg. Vet. 1,35; soib. 38. perstrictus. a, um > Part., from per- stringo. perstridO) ere, v s a - To whistle through : perstridunt caerula (maria) venti, Germanic. Arat. 1, 6. per-stringo, nxi . ctum, 3. v. a. .• I. To bind tightly together; to draw together, draw up, contract : vitem, Cato R. R. 32 : — perstrictus {al. praestrictus) gelu, Plin. 17, 24, 37, 7i. 1: stomachus nimio rigore per- strictus, Veg. Vet. 3, 53 ; Grat Cyneg. 296. H. To graze, graze against a thing : A. Lit. : femur, Virg. A. 10, 344: solum ara- tro, to plough through : Cic. Agr. 2, 25 : poram vomere, to graze against, id. Phil. 2, 40. 2. T r a n s f., To blunt by grazing against, to make dull, to dull : aciem gla- dii, Plin. 15, 14, 15 : aures minaci murmu- re, to stun, deafen, Hor. Od. 2, 1, 18. (But for p. oculos, aciem, etc., v. praestringo.) B. Trop., To seize: horror ingens spectantes perstringit, Liv. 1, 25 ; eo Val. Fl. 7, 81 ; cf. id. 7, 194. 2. In par tic: a. To graze, touch, wound slightly with words ; to blame cen- sure, reprimand, reprove (quite class.) : al- icujus voluntatem asperioribus facetiis, Cic. Plane. 14 : aliquem vocis libertate, id. Sest. 6 : aliquem suspicione, id. Sull. 16 : aliquem oblique, Tac. A. 5, 11 : cul- tum habitumque alicujus lenibus verbis, id. ib. 2, 59 : modice perstricti, id. ib. 4, 17 : ad perstringendo8 mulcendosque militum animos, id. Hist. 1, 85. 1). In speaking. To touch slightly, to glance over, to narrate briefly: leviter tran- sire ac tantummodo perstringere unam- quamque rem, Cic. Rose. Am. 32: per- quam breviter perstringere atque attinge- re, id. de Or. 2, 49 : celeriter perstringere reliquum vitae cursum, id. Phil. 2, 19. per-struOi x i> ctum. 3. v. a. To build completely, buildup: parietem in altitudi- nem, Vitr. 7, 4. perstudldse; adv., v - perstudiosus, adrfin. pcr-studiosus, a, um, adj. Very de- sirous, very fond of any thing : musico- rum, Cic. Tusc. 5, 22 : Graecarum litera- rum, id. de Sen. 1. — Adv., perstfi diose, Very eagerly, very fondly : audire aliquem, Cic. Brut. 56. per-suadeo, si, sum, 2. v. a. To bring over by talking, to convince of the truth of any thing, to persuade : I. In gen., constr. absol., with an object-clause and a dat., rarely with an ace. of the pers. : oratoris officium est dicere ad persuaden- dum accommodate, Cic. de Or. 1, 31 : im- primis hoc volunt persuadere, non inte- rire animas, Caes. B. G. 6, 13 : — velim tibi ita persuadeas, me, etc., Cic. Fam. 11, 5 : : hoc cum mihi non modo confirmasset, sed etiam persuasisset, id. Att. 16, 5 : — ne I si forte de paupertate non persuaseris, sit aegritudini concedendum, id. Tusc. 4, 27 : — quia te persuasit, Enn. in Serv. Virg. A. 10, 10. II. In par tic, To successfully advise or urge, to prompt, induce, prevail upon, persuade to do any thing (quite class.) ; usually constr. with alicui, ut, or ne ; rare- ly aliquem or with an object-clause : per- I suasit nox, amor, adolescentia, Ter. Ad. 3, PERT 4,24: metuebat ne sibi persuaderes, ut, etc., Plaut. True 1, 2, 98: duo aunt terapo- ra, quibus aliquid contra Caesarem Poin- peio suaserim, unum, ne, etc. . . . alteram ne, etc. . . . quorum si utrumvis persuasia- sem, etc., Cic Phil. 2, 10 : huic magnis praemiis pollicitationibusque pereuadeiit, uti, etc., Caes. B. G. 3, 18 : huic Albinus persuadet, regnum ab senatu petat, Sail. J. 39 :— persuasit ei tyrannidis .finem fa- cere, Nep. Dion. 3 : — aliqua die te per- suadeam, ut, etc., Petr. 46. — I m p e r s. : his persuaderi, ut, etc., non poterat, Caes. B. G. 1, 40 : persuasum est faeere, Plaut. Bac. 4, 9, 93. persuasibiliSi .e, adj. [persuadeo] Convincing, persuasive (post-Aug.) : rhet orice est vis inveniendi omnia in oratdone persuasibilia, Quint. 2, 15, 13 ; so id. ib. 17. In the sing., persuasibile, ib. § 16 and 21 — Adv., persuaslbillter, Convincing- ly, persuasively : dicere, Cels. in Quint. 2, 15, 14. persuasiO,° n > 9 >/ [id] A convincing, persuading, persuasion : dicere apposite ad persuasionem, Cic. Inv. 1, 5 : dimcilis, Just. 34, 4. — II, Transf., Conviction persuasion, belief, opinion (post-Aug.) Iiilsam sibi scientiae persuasionem indu erunt, Quint. 1, 1 : arrogans de se per suasio, id. 2, 4, 16 : persuasionis plenu9 cuncta fato agi, Suet. Tib. 69: — persuasio est, it is a prevalent opinion, Plin. 30, 13, 39 ; so, p. durat in magna parte vulgi, id. 25, 2, 3. persuastrix, Icis, /. [id.] She that persuades, a (female) persuader: pellece- brae et persuastrices, Plaut. Bac. 5, 2, 47. — Collat. form, persuasitrices, Mart. Cap. 5, 167. 1. persuasus, a, um, Part., from persuadeo. 2. persuasilS; ns, m. [persuadeo] A persuading, persuasion : persuasu servi, Plaut. Epid. argum. 1. : hujus persuasu et inductu, Cic. in Quint. 5, 10, 69. per-SUayis, (> > adj. Very sweet, very pleasant, delightful: polus, Jul. Val. res gest. Alex. M. 3, 30 ed. Maj. — Adv., per- suavlter, Very pleasantly, Aug. Music. 4,13. per-SUbtlliSt e. adj. Veryfineor del- icate, very subtle : animus pcrsubtilis at- que minutis Perquam corporibus factus, Lucr. 3, 180. — H, Trop., Very ingenious: oratio, Cic. Plane 24. per-SUlCO; without a pirfi, Stum, 1. v. a. To furrow through, to plough up ; trop., maria, App. M. 4, p. 157 Elm. (al. persultantcs) : rugis persulcata geuns, Claud, in Ruf. 1, 136. persultator, or > 9 > m - One who leaps or skips about any where (post-class.) . li- toris, Symm. Ep. 6, 23 (22)., per-sulto, av i* atum, 1. v. a. and n. [salto] To leap, skip, or prance about in a place (not in Cic or Caes.) : I. Lit. : A. Neutr. : in agro, Liv. 34, 20 : solo stabili, id. 44, 9 : ante vallum, Tac A. 4, 47: no- tis vadis, id. Hist. 5, 15 : super durata gla- cie stagna, Sen. Pro v. 4 }in.— B. Act., To leap or ship through, to frisk about, range about a place : pecudes persultaul pabula, Lucr. 1, 14 : captam Italiam, Tac ft 3, 49 : campos exercitu, id. Ann. 11, 9 — It Transf., of the voice : A, Neutr., To sound, resound: vox persultat, Prud. Hamnrt. 10 praef. — B. ^ cl -< To command imperiously : haec persultanti, Prud. ore$ 1,77. t per-SUOj ere, v. a. To sew through, sew up: Not. Tir. p. 136: "pcrsuo, Siafi- fia-nrta," Gloss. Philox. per-tabeSCOt bin. 3. v. inch. 7!. To be gradually consumed, to waste away : Auct. Aetn. 472. pertacdeo, v - pertaedet pertaedesco, dui, 3. v. inch. n. [per- taedet] To become disgusted or wearied with any thing (ante- and post-class.) : ne pertaedescat, Cato R. R. 156 : quum jam omnes pertaeduissent, Gell. 1, 2, 6. pcr-taedetj taeeum est, 2. ("quidam pertisnm volunt: quod consuetudo non probavit," Cic. Or. 48; cf. Fest. p. 216 and 217 ; 72 and 273 ed. Mull.), v. impers. and n. To be disgusted or wearied with any thing : me sermonis pertaesum est, Plaut. Most. 1, 4, 4 : quem pertaesum est esse PERT domi, Lucr. 3, 1074 : pertaesum est enim (ine) levitatis, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2 ; Nep. Att. 15: quarum matrimonii pertaedebat, Gell. 15, 20 : lentitudinis eorum pertnesa, Tac. A. 15, 51. — (Jt) c - dat. : usque adeo pertae- sum vos ixiihi esse, Gracch. in Diom. p. 291 P. — (y) c. ace. : pertaesus ignaviam suam, Suet. Caes. 7. pertaesus, a> ra, Part., from per- taetlet. per-tang°Oj ere, "■ "■ To touch all over, i. e. to basic well (post-class.) : pul- lum suo sibi jure, Apic. 6, 9 ; 60 id. 8, 8. per-tegfO) x i> ctum, 3. v. a. To cov- er all over (ante-class.) : I. Lit. : villnm, Plaut. Rud. 1, 2, 35.— II. Trop. : bene- facta benefactis pertegito, ne perpluant, Plaut. Trin. 2, 2, 41. per-temerariusj «• »n>. ad J- Very rash ; in tmesis : cum perabsurdum per- que temerarium sit, Cod. Justin. 12, 21, 2. pcr-tendO) di, sum, 3. v. a. and n. Prop., To stretch out, extend ; hence, transf. : * I, Act., To carry out, go on with, perform any thing : video non licere ut coeperam hoc pertendere, Ter. Heaut. 5, 5, 9. — H. NeiUr. : A. Prop., To strive forward, lo push on to a place ; hence, to go right on, proceed to a place (not in Cic. or Caes. ; in Cic. Balb. 5, 11, tie correct reading is perpendemus) : pars maxima Romaui pertenderunt, Liv. 5, 8 : perten- dit ad alteram ripam, Suet. Caes. 32; id. Vit. Plin. ; id. Caes. 4. B. Trop., To keep on, persevere, per- sisl : verum si incipies, neque pertendes naviter, Ter. Eun. 1, 1, 6 ; Var. L. L. 5, 1, §2; Prop. 2. 15, 17. per-tcneo. ui. 2. v. a. To hold con- stantly, keep hold of, hold fast (late Lat) : utinam (me) pertinuisset, Hier. Ep. 66, n. 13. per-tentOi avi, atum, 1. v. a. To feel all over ; hence, I. To prove, try, test any- thing : A. Lit. (so very rarely): quum utrumque pugionem pertentasset, Tac. H. 2, 49. — B. Trop. (also rarely, but quite class.) : aliquem, Ter. Andr. 3, 4. 9 : animum cohortis, Tac. H. 1, 29 : rem, lo cortsidtr or weighwell, Cic. Q. Fr. 1, 4 : om- nia pertento, omnia experior, Plin. Ep. 1, 20. — H, To pervade, invade ; to seize, af- fect (poet, and in post-Aug. prose) : dum prima lues . . . Pertentat sensus, Virg. A. 7, 350 : pertentant gaudia pectus, id. ib. 1, 502 : tremor pertentet corpora, id. Georg. 3, 250 : vinolentia ac fatigatione pertenta- tus, App. M. 1, p. 107. per-tenniSj e > ail j- Very thin, very small or fine: j. Lit : sabulum pertenue, Plin. 18,6, 7, n. 2.— II. Trop., Very slight or slender, very weak : spes salutis, Cic. Fara. 14,3: discrimen.id. Agr. 2, 32: sus- picio, id. Cluent. 60 : areumentum, id. Verr. 1, 6 : ars, id. de Or. 1, 23. per-tepiduS) a, unl > °4?: Very luke- warm, very tepid .- aqua, Vop. Carin. 17. per-terebro, avi, atum, 1. a. a. To bore through : columnam, Cic. de Div. 1, 24 : lapis perterebratus, Vita 4 . 8, 7 ; Am. 3, 107. per-terjjeOj ersi, ersum, 2., and pertergOj ere, v. a. To wipe off, wipe dry: I. Lit.: gausapepurpureo mensam pertersit, Hor. S. 2, 8, 11 : spongia vas.a, Col. 12, 9.— *H. Transf., To gently rub or touch against : (aer) quasi pertergit pu- pillas, Lucr. 4, 248. per-tero. without a perf, tritum, 3. v. a. To rub, bruise, or pound to pieces: myrti bacam, Col. 12, 38, 7: uva pertrita, id. 8, 5, 21. perterref acio, f eci > factum, 3. v. a. [perterreo-facio] To frighten or terrify thoroughly : Davum, Ter. Andr. 1, 1, 142: te perterrefacto. Brut, in Cic. Fam. 11, 20, 2 {Orell., pertimefacto). perterrefactus, »> um > Port., from perterrefacio. per-terreo, >»■ itum, 2. v. a. : I. To frighten or terrify thoroughly : aliquem, Ter. Eun. 5, 3, 13 : alios magnitudine poe- narum, Caes. B. G. 7. 4 : metu perterriti, Cic. Caecin. 10 : obstupefactus ac perter- ritus, id. Cat. 2. 7 : maleficii conscientia perterritus, id. Cluent. 13. — H, To fright- en away, drive away by fear : a talis aedi- bus vi atque armis perterritus, Cic. Cae- cin. 13. PERT perterricrepus, R , ur ". a,, j- [P er- terrcocrepo] That clatters or rallies most terribly (ante-class.) : an old poet in Cic. Or. 49, 164 : sonitus, Lucr. 6, 129. perterxito, are . "• intent, a. [perter- reo | To frighten or terrify thoroughly (post-class.) : Avien. Arat. 1169. perterritus, a, urn, Part., from per- terreo. per-texo, xui > "turn, 3. v. a. To weave through ; hence, I, Lit.: A. To weave throughout^ weave entirely : palla bysso tenui pertexta. i. e. byssina, App. M. 11, p. 759 Oud.— B. To interweave.i. e. to furnish, decorate, adorn with any thing: Odeum, quod Pericles naviiim malis et antennis pertexuit, Vitr. 5. 9. — II. Trop., To go through with, perform, accomplish : inceptum dictis, Lucr. 6, 41 : locum, Cic. Att. 1, 14 : pertexe modo quod exorsus es, id. de Or. 2, 13. pertextns, a . " m > Part., from P er " texo. pertica. ne- /■ A P ole < a lorl ? sln ff : I. In gen.: Plaut. Asin. 3, 2, 43: pertica suspensos portabat longa maniplos, Ov. F. 3, 117 : perticis oleas decutere, Plin. 15, 3, 3 : messis perticis flagellatur, id. 18, 30, 72 ; id. 16, 37, 68 : pcrticae, quibus ara- neae deterguntur, Ulp. Dis. 33. 7, 12,— H. In partic: A. A set, slip, young tree; of willows, Plin. 17, 20, 32.— B. A meas- uring-rod, with which the grants of land were measured out to the soldiers ; a pole, perch (usually called decempeda) : abstu- lit excultaa pertica tristis opes, Prop. 4, 1, 130 ; Valer. Cato in Diris 45 ; cf. Serv. Virg. Eel. 9, 7.— b. Transf, A portion t.f land measured out with the pertica : quod- cumque coloniae est assignatum, id uni- versum pertica appellatur, Front, de limit, agr. p. 43 Goes.— 2. Trop., A measure: Plin. Ep. 8, 2. perticalis, e, adj. [pertica] That serves for poles or stakes: salix, Col. 4, 31 ; so Plin. 17, 20, 32. ; perticarius. a, um, adj. [id.] O/cr belonging to poles : negotians perticari- us, Inscr. ap. Marang. Delle cose gentil. p. 488. perticatus, a, ™, adj. [id ] Fur- nished with or carrying a staff: Mart, o, 12 (al. pertinaci). pertimef acio. feci, factum, 3. v. a. To put in great fear, to frighten greatly : pertimefactus maerore animi, Pac. in Non. 467, 33. Ace. to Orell. also Brut, in Cic. Fam. 11 , 20, 2 : v. perterrefacto. per-time 0< ui, 2. ». fl . To fear great- ly, to be very timid : Laet- 6, 17 (al. prae- tim.). per-timesco- mfii, 3 - y. inc!t - "■ and n. To become very much frightened, lo be greatly afraid of any thing, to fear great- ly: si tantam religionem non pertimes- cebas, etc., Cie. Verr. 2, 4, 35 : id vero non mediocriter pertimesco, id. Quint. 1: no- men imperii etiam in levi persona perti- raescitur, id. Agr. 2, 17 : fames esset per- timescenda, Caes. B. G. 5, 29 : — ne quid peccasset, pertimescebat, Cic. Sest. 49 fin. : — de aliqua re, id. de Div. in Caecil. 21JIK. pertinacia, »e, / [pertinax] Perse, verance, constancy, in a good sense: and (more freq.) in a bad sense, obstinacy, per- tinacity: "quum demonstraturinquonon debet pertendi et pertendit. pertinacia est ; in quo oportet manere, si in eo perstet, perseverantia est," Var. L. L. 5, 1, § 2; cf., "unicuique virtuti finirimum vitium repe- rietur, ut pertinacia, quae perseverantiae finitima est" Cic. Inv. 2, 54 ; v. also Att. in Non. 432, 32 sg. : certamen instituit non pertinacia et studio vincendi, sed, etc., Cic. Acad. 1, 12 : desistere pertinacia, Caes. B. G. 1, 42 : pertinaciae finem facere, id. B. C. 3, 10 : muliebri pertinacia accendi. Tac. H. 4, 56 : pertinaciam alicujus vincere, id. Ann. 2, 81. — In a good sense : Liv. 42, 62 : patientia et pertinacia hostis. Suet. Caes. 68 : avictorum pertinacia, steadfast opin- ion, Plin. 37, 3. 13.— Personified, The sis- ter of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, VJ fin. pertinaciteri <"*»•> v - pertinax, ad per-tinax, ac i 9 i «- »• a - To 8™* • tes- timonium alicui (al, retribucre), Plin. Ep. 10, 18, 2; so id. Pan. 95 (al. perhibere). per-trlCOSUS) a, um, ndj. Very con- fused or perplexed, very strange : res per- tricosa, Mart. 4, 63, 14 dub. (al. praetri- oosa). pcr-trisids, e, adj. Very sad or * 1128 PERT mournful: I. Lit.: carmen, Cic. poet. Div. 1, 8, 14. — II, Transf., Very austere or morose: patruus, Cic. Coel. 11, 25. 1, pertritUSj a> um, Tart. Rubbed to pieces ; from pertero. 2. per-tritllSi a ,um, adj. Quite worn out, very hackneyed or common, very trite (post-Aug.): quaestio, Sen. Controv. 18 med. : scio pertritum jam hoc esse, Sen. Ep. 63, 10. pcr-tl'UX, ucis, adj. Very savage or terrible: bestiae, App. M. 5, p. 166 dub. (Oud., trucis). X per-tumeSCO) ™ui, 3. v. inch. n. To swell up greatly : Not. Tir. p. 115. per-tumidllS) a . um, adj. Greatly swelled out •■ luna (Elm., protumida), App. de deo Socr. ink. per-tumultuose, "d». In a very ag- itated or tumultuous manner : aliquid nun- ciare, Cic. Fam. 15, 4, 3. Pertundai ae >/ [pertundo] Tlie god- dess that presides over coition, Arn. 4, 131 ; Tert. ad nat. 2, 11 ; Aug. Civ. D. 6, 9 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 71. per-tundOj tudi, tiisum, 3. v. a. To beat, push, or thrust through, to make a hole through, to bore through, perforate (mostly ante-class. ; not in Cic. or Caes.) : latu' per- tudit hasta, Enn. in Pris. p. 891 P. : tere- bra vitem, Cato R. R. 41 : calicem per fun- dum, id. ib. 52 : crumenam, Plaut. Ps. 1, 2, 37 : gutta saxa pertundunt, Lucr. 4, 1283: tigna terebrare et pertundere perque fo- rare, id. 5, 1266 : tunicam, Catull. 32, 11 : lapide ungulam, Col. 6, 15 : crebra fora- mina, Vitr. 10, 22. — Hence pertusus, a, um, Part. Perforated, that has a hole or opening : pertusa sella, Cato R. R. 157 : compita, passable, Pers. 4, 28.' — Proverb. : congerere aliquid in per- tusum dolium, i. e. to spend one's time to no purpose, to labor in vain : Plaut. Ps. 1, 3, 135 ; Lucr. 3, 949. perturbate, adv., v. perturbo, Pa., ad fin. perturbatio, onis,/. [perturbo] Con- fusion, disorder, disturbance : J, Lit.: coeli, opp. to serenitas, Cic. de Div. 2, 45. — II. Trop.: A. I n gen., Menial dis- turbance, disquiet, perturbation : motus at- que p. animorum atque rerum, Cic. Agr. 1, 8 : conversio rerum et perturbatio, id. Flacc. 37 : p. vitae et magna confusio, id. N. D. 1, 2: rationis, id. Parad. 3 fin.: to- tius exercitus, Caes. B. G. 4, 29. B. In partic., An emotion, passion: " quae Graeci iraffrj vocant, nobis perturba- tiones appellari magis placet, quam mor- bos," Cic. Tusc. 4, 5: "est igitur Zenonis haec definitio, ut perturbatio sit aversa a recta ratione, contra naturam animi com- motio : quidam brevius perturbationem es- se appetitum vehementiorem," id. ib. 4, 6 : ex vitiositate concitantur perturbationes, quae sunt turbidi animorum concitatique motus, aversi a ratione et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae, id. ib. 4, 15 : perturbationes sunt genere quatuor, par- tibus plures, aegritudo, formido, libido, laetitia.id. Fin. 3, 10: impetu quodam an- imi et perturbatione magis, quam judicio aut consilio regi, id. de Or. 2, 42 : pertur- bationem afferre, id. de Div. 1, 30: in per- turbationes atque exanimationes incide- re, id. Oft'. 1, 7, 36. perturbativus, a, um, adj. [id.] Causing disturbance, Cassiod. perturbator> oris, m. [id.] A disqui- eter, troubler, disturber (eccl. Lat.) : eccle- siarum, Sulpic. Sev. Hist. sacr. 2, 49. perturbatrix, icis,/. [id.] She that disquiets or disturbs : Cic. Leg. 1, 13. pcrturbatus, a, um, Part, and Pa., from perturbo. pcr-turbldus, a, um, adj. Very unquiet, full of disturbance : civitas, Vo- pisc. Saturn. 7. pcr-turbo- avi, atum. 1. v. a. To throw into confusion or disorder, to con- fuse, disturb: I, Lit: provinciam, Cic. Sull. 20 : aetatum ordinem, id. Brut. 62 : conditiones pactionesquc bellicas perju- rio, id. Off. 3, 29 : reliquos (milites) nicer- tis ordinibus perturbaverunt, Caes. B. G. 4, 32 : aciem, Sail. J. 59. B. Trans f., To mix or mingle together : inulam et lauri folia, Pall. 12, 18. II, Trop., To disturb, discompose, cm- PERU barrass, confound : clamore perturbari Cic. Rab. perd. 6 : animum, joined with concitare, id. Or. 37 : de rei publicac sa lute perturbari, id. Mil. 1: haec te vo:« non perculit? non perturbavit? id. Verr 2, 3, 57 : magno animi motu pcrturbatus, id. Att. 8, 11.— Hence perturbatus, a, um, Pa.: A. Troub led, disturbed, unquiet : perturbatissimum tempestatis genus, Sen. Q. N. 7, 10. — B Disturbed, embarrassed, discomposed: bo mo perturbatior metu, Cic. Att. 10. 14.— Adv., perturbate, Confusedly, disorder ly : ne quid perturbate, ne quid contorte dicatur, Cic. Inv. 1, 20, 29 ; id. Or. 35. per-turpis, e, adj. Very shameful, scandalous, abominable: Cic. Coel. 20 fin. pertusura. ae,/. [pertundo] A thrust- ing or boring through, perforation : Coel. Aur. Tard. 5, 1, n. 18. pertUSUS* a, um, Part, and Pa., from pertundo. per-ubique* adv. Every where (post- class.), Tert. Pall. 2 fin. perula; ae, /. dim. [pera] A little wal- let, a pocket : J, Lit.: Diogenes fregit ex- emptum e perula calicem, Sen. Ep. 90. — II. Transf., of the belly of a pregnant woman : App. M. 5, p. 347 Oud. perunctlO, onis, /. [perungo] A be- smearing, anointing : Plin. 24, 15, 80, et al. perunctus, a, um, Part., from per- ungo. per-UngO) nx '> ctum, 3. v. a. To be- smear, anoint (quite class.) : corpora oleo, Cic. Tusc. 1, 47 : ora manu, Ov. A. A. 3, 755 : vulnera, Plin. 29, 4, 28 ; id. 28, 9, 37 : nardo perunctus, Hor. Epod. 5, 59 : faeci- bus ora peruncti, id. A. P. 277. perurbanc, adv., v. perurbanus, ad fin. per-u'rbanUS, a, um, adj. Very polite, pleasa nt, or witty : I, Lit.: L. Torquatus el- egans in dicendo, toto genere perurbanus, Cic. Brut. 68 : C. Lucilius et doctus et per- urbanus, id. de Or. 1, 16. — II. Trans f., with a bad accessory signif., Over fine, over polite : cum rusticis potius, quam cum his perurbanis, Cic. Att. 2, 15 fin. — Adv., perurbane, Very elegantly: responde- re, Sid. Ep. 5, 17 fin. per-UrgeO) si, 2. v. a. : I, To greatly press upon, oppress, distress: cum Aureo- lus perurgeret Illyrium, Treb. Gall. 5; so Amm. 29, 1. — II. In gen., To press or urge greatly: aliquem ad capessendam rempublicam, Suet. Tib. 25: — sacra, to take great pains with, to apply one's self earnestly to, Auct. Aetn. 226. per-uro, ussi, ustum, 3. v. a. To burn through and through ; hence, J, L it. : A, To burn up, consume: perussit ignis multa, Lucr. 5, 397 : perusti late agri, Liv. 24, 20 : vas, Plin. 34, 17, 49. — Esp., To be burned or scorched by the 6un : Libyco sole perusta coma, Prop. 4, 9, 46 : mixti Garamante perusto, sunburned, swarthy, Luc. 4, 679: perusti Indiae populi, Sen. Med. 484 : zo- na perusta, Macr. Somn. Scip. 2, 8. B. To heat, burn, inflame : febri peruri, Plin. Ep. 7, 1 : sitis praecipue fatigataa perarebat. Curt. 4, 16, 12. C. To inflame, gall, rub sore : Ibericis peruste funibus latus, Hor. Epod. 4, 3 : oneri colla perusta, Ov. Pont. 1, 5, 24 : tempora, Luc. 6, 193. 2, Trans f., of cold, To nip, pinch substramentis per hiemem operito, ne per- uratur, Cato R. R. 161 : aliquid frigore, Sen. Q. N. 4, 13 : terra perustu gelu, Ov. Tr. 3, 4, 48 : p. congelationibus vulnera. Col. 4, 8. II. Trop., To burn, inflame, consume: hominem perustum gloria volunt incen- dere, Cic. Fam. 13, 15: valido perurimur aestu, Ov. A. A. 3, 543: (uniones), qui ma- le cor meum perurunt, Mart. 12, 49 ; Val. Fl. I, 76: paupertntis maledictum quos- dam perurit, Sen. Const. Sap. 17. PerUSia* ae, /. One of the twelve con- federate towns of Etruria, the mod. Peru- gia, Liv. 9, 37 ; Suet. Aug. 14 ; Vellej. 2, 74; Flor. 4, 5; cf. Mann.Ital. 1, p. 414 sq., and MUll. Etrusk. 1, p. 103; 125; 132; 220 sq. — II. Deriv., PcrusinuSi a , um, adj., Perusian : Perusina cohors, Liv. 23, 17 : contentio, i. e. the siege of Perusia by Oc- tavius, Plin. 7, 45, 46 ; the famine produced in the town by this siege (cf. Flor. 4, 5) ia PE B.V referred to in Perusina-fames, Luc. 1, 41 : fumes, Aus. Ep. 22, 42 : funera, Prop. 1, 22, 3 — Subst : Pcruaini, orum, m., The Peru- tiaus, Liv. 10, 30 sq.— Perusiuum, i, B., A country scat in the Perusian territory, Pliu. Ep. 1, 4. pcrustuSi a, urn, Part., from peruro. perutiliS) e > adj. V m J useful : ope- ra, Cic. Att. a, 17 Jin. pcr-vado- si, sum, 3. v. n. To go or come through, to pass or press through, to spread through (quite class.). I, Lit.: pervade polum, Att. in Var. L. L. 7, 2, 5 13 : incendium per agros per- vasit, Cic. Verr. 2, 3, 26 : per aequa et in- iquu loca pervadunt, Liv. 25, 14 : p. usque ad vallum, id. 26, 5 ; id. 37, 25 : — venenum cuuetos artus pervasit, Tac. A. 13, 16 : im- petu equi pervasit, id. ib. 2, 17. — In the pass.: pervasa urbe, Amm. 24, 3; so, per- vasis regionibus, id. 31, 3. B. Transf., To go, come, arrive any where : ut quaedam calamitas pervadere videretur, Cic. Verr. 2, 3, 16 : in nares, id. N. D. 2, 57 : ad castra, Liv. 7, 36. II. Trop. : A. To spread through, pen- etrate, pervade : opinio, quae per animos gentium barbararum pervaserat, Cic. de imp. Pomp. 9 ; id. Sull. 19 : c. ace. : cum lama ea urbem atque forum pervasisset, Liv, 5, 7 : murmur concionem pervasit, id. 26, 15 : pervasit jam multos ista per- suasio, ut, etc., Quint. 8, 2, 21 : «liquid, to break through, overcome, Sail. or. ad Caes. de rep. ord. 2, 6. B. To arrive at, reach a place : sum* mum aetatis pervadere finem, Lucr. 1, ~ioti : locus, quo non nostrorum hominum libido pervaserit, Cic. Verr. 2, 3, 89. pervag-abllis, e, adj. [pervagor] Ranging or sweeping through (post- class.) : cymbulae, Sid. Ep. 2, 2. pervagatus* a ' um ' Part. anc - -P"m from pervagor. pei'-vaffor- atus, 1. v. dep. n. and a. To wander or range through, to rove about, overrun (quite class.) : I, Lit. : hie prae- donum naviculae pervagatae sunt, Cic. Verr. 2, <>, 37 : natio pervagata bcllo pro- pe orbem terrarum, Liv. 38, 17 ; id. 1. 29. II, Trop.: A. To spread out, extend : quod in extcris nationibus usque ad ulti- mas terras pervagatum est, Cic. Verr. 2, 4, 28. B. To spread through, pervade : timo- res omnium mentes pervagantur, Cic. Leg. 1, 12 : dolor omnia membra perva- gabatur, Plin Ep. 1, 12 ; id. ib. 6, 10. C. To be widely spread, to become com- mon : ne is honos nimium pervagetur, Cic. Inv. 2, 39.—Hence pervagatus, a, um, Pa.: A. Spread out, wide-spread, well known : longe et late pervagata anteponantur angustis, Cic. Top. 18 : pervagatissimus versus, id. Or. 43 : declamatio, id. Plane. 19 ; cf. id. de Or. 1, 36 : gloria, id. Marc. 8, 26. B. Common, general: pervagatior pars, of a more general nature, Cic. Inv. 2, 14. per-yagTIS- a, um, adj. Wandering or roaming all about : puer, Ov. A. A. 2, 18 ; so Sabin. Ep. 1, 91. * per-ValeO* u 'i ••• ->■ "• To be very able or very strong : Lucr. 6, 917. pcr-validus. a, um, adj. Very strong: aguiina, Amm. 29, 1. pcrvariCj adv., v. pervarius, ad fin. per-yariUSf a ' um - adj. Very vari- ous: utilitates, App. de Deo Socrat, p. 42 dub. — Adv., pervarie, Very variously: pervarie narrantur, Cic. de Or. 2, 80. pervasiO' onis, /. [pervado] An in- vading, invasion (late Lat.) : rerum alien- arum pervasio, Salv. Gub. D. 5, 10. pervaSOr» oris. m. [id.] An invader (late Lat.) : Cassiod. Var. 4, 20. pCi'-vas tOj avi, atum, 1 . v. a. To lay waste, devastate: fines, Liv. 6, 4: pervas- tatis passim agris. id. 8, 19 ; so, pervasta- ta Italia, Tac. A. 15, 45 : Boii Laevos quum pervastassent, Liv. 33, 37, 6. pervasus- a, um, Part., from pervado. pervector* oris m. [perveho] A bringer, conveyor (late Lat) : apicum, a letter-carrier, Symm. Ep. 4, 65. pervectUSi a . um > Part., from per- veho. per-VehOj xi. ctum, 3. v. a. To bear, carry, or convey through: I, Lit.: com- PE R V meatus, Liv. 44, 6. — Mid.: pervehi, To pass through, traverse : Oceanum pcrve- hitur, Tac. A. 2, 8. II. Transf., To carry, bring, convey any thing to a place : virgincs Caere per- vexit, Liv. 5, 40 : corpus . . . Romam us- que pervexit, Suet. Tib. 7 : sandaracha et ochra inde pervehuntur ad nos, Plin. 35, 6, 22 : volo molliter me pervehat (sc. equ- us), App. de Deo Soer. p. 174 Oud. — M id.: pervehi, To ride, drive, sail, etc., to come or go to a place: dictator ubi currum insi- dit, pervehitur usque nd oppidum, Enn. in Var. L. L. 5, 32, § 153 : in portum, Cic. Att. 14, 19 ; id. Tusc. 1, 49 : pervectus Chalci- dem, Liv. 31, 23 : pervectus in Africam, Vellej. 2, 55 : Gades usque pervectus, Plin. 2, 67, 67. — Poet., of pedestrians : cito pas- su pervecta ad litora, Sil. 8, 126. pcr-vcllo. elli, 3. v. a. To pull or pluck hard ; to pull, twitch any thing : I. Lit.: nates, Plaut. Pers. 5, 2, 66: aurem, Phaedr. 5, 5, 32; also, proverb., aurem, to pull one's ear, i. e. to remind one of any thing, Sen. Ben. 5, 7 ; Val. Max. 1, 5, 8.— -B. Transf., To excite, sharpen : stomachum, Hor. S. 2, 8. 8.— II. Trop. : A. To twitch, pinch: fortuna pervellere te lorsitan po- terit et pungere, ect., Cic. Tusc. 3, 17 : si te forte dolor aliquis pervcllerit, id. ib. 2, 20 : — jus civile, i. e. to revile, disparage, Cic. de Or. 1, 62. — B. To arouse, enliven : ad referendum gratiam fides languet : hanc pervellamus, Sen. Ben. 5. 23. per-VeiUO» v *----> ventum, 4. (archaic form of the futur., pervenibunt. Pompon, in Non. 508, 6 ; inf. praes. pass., perveni- rier, Ter. Ph. 4, 3, 35), v. n. To come to, arrive at, reach a place, I, Lit.: Germani in fines Eburonum pervenerunt, Caes. B. G. 4, 6 : ad portam, Cic. Pis. 25 : ad quem non est perventum, id. Att. 1, 17 : in summum montis, Ov. M. 13, 909 : in portum, Quint. 2, 17, 24.— Of things : si ad herum haec res pcrvenerit, Plaut. Mil. 2, 4, 50: si lupinum ad siliquas non pervenit, does not come to pods, does not form pods, Var. R. R. 1, 23 : duodecim secures in praedonum potestatem perve- nerunt, Cic. ds imp. Pomp. 12: ut omnis hereditas ad filiam perveniret. id. Fin. 2, 17 : serrula ad Stratonem pervenit, id. Cluent. 64 : annona ad denarios L in sin- gulos modios pervenerat, had risen to, Caes. B. C. 1, 52: pervenit res ad istius aures, Cic. Verr. 2, 4, 28 ; for which poet, with the simple ace: verba aures non pervenientia nostras, Ov. M. 3, 462. II, Trop., To come to, arrive at ; to reach, attain to any thing: sine me perve- nire, quo volo (in my story), Ter. Eun. 1, 2, 44 : calamitas colonum ad fructus per- venire non patitur, Var. R. R. 1, 4 : in max- imam invidiam, Cic. Verr. 2, 2, 18 : in sen- atum, to get into the Senate, i. e. to become a senator, id. Flacc. 18 : ad primos comoe- dos, to become a first-rate comedian, id. Rose. Com. 11 : in scripta alicujus, to be mentioned by a person in his writings, id. Fam. 5, 12 : ad id, quod cupiebat, id. Off. 13, 113 : quo contendisset, pervenire, id. Scaur. 16, 2 ; Caes. B. C. 1, 26 : deditio, ex qua ad Jugurtham scelerum impuni- tas, in rempublicam damna atque dede- cora pervenerint, Sail. J. 35: in odium al- icujus, Nep. Lys. 1 : in amicitiara alicujus, id. Alcib. 5 : ex tot procellis civilibus ad incolumitatem, id. Attic. 10 : ad despera- tionem, Caes. B. C. 2, 42: in magnum ti- morem, ne, etc., id. ib. 1, 61 : ad septua- gesimum regni annum pervenit, Cic. de Div. 1, 23. * per-venoT> ar -. »• & oris, m. [id.] A comer, ar- river (post-class.) : Sid. Ep. 3, 13. per-venuStUS) «. «m. adj. Very comely (post-class.) : homo, Sid. Ep. 3, 13. perverse (pervorse), adv., v. perver- to, Pu., ad fin. perverslO; on - s ' /• [perverto] A turn- ing about, inversion ; a wresting, perver- sion : Auct. Her. 4, 32 ; so Tert. adv. Marc. 4, 5. pe av pcrvcrsitaSi atis,/. [perversus] Fro- wurdacss, untowardncss, perversity : quae est autem in hominibus tanta perversitas. ut, etc., Cic. Or. 9 : opinionum, id. Tusc. 3, 1 : magna perversitas, id. Oft'. 1, 40: al- icujus, id. Q. Fr. 1, 1, 13 : molestissima diligentiae perversitas, Quint. 1, 6, 34 : mo- rum, Suet. Aug. 62. perversus (pervorsus), a, um, Part., from perverto. per-VertO (vorto), ti, sum, 3. v. a. To turn around or about, to overturn, over- throw, throw down (quite class.) : I, Lit. : pinus proceras pervortunt, Enn. Ann. 7, 31 (in Macr. S. 6, 2) : coqui aulas pervor- tunt, Plaut. Cas. 4, 1, 16 : turrim ballista, id. Bacch. 4, 4, 59 : regem ipsum pervortito, id. Stich. 2, 1, 14 : arbusta, virgulta, tecta pervertere, Cic. de Div. 1, 24 : perversae rupes, broken, craggy rocks, Liv. 21, 33. II, Trop. : A. To overthrow, subvert ; to destroy, ruin, undo, corrupt: labefactare atque pervertere amicitiam aut justitiam, Cic. Fin. 3, 21 : omne officium, id. Off. 1, 2 : omnia jura divina atque humana. id. ib. 8; id. Brut. 79: aliquem amicitia alicujus, Tac. A. 13, 45: aliquem, id. Hist. 3, 38. B. To put down, to silence one : num- quam me ullo artificio pervertet, Cic. de Div. in Caecil. 14. — Hence perversus (pervorsus), a, um, Pa., Turned the wrong way, askew, awry : A. Lit. : rectus perversusque partus, Var. in Gell. 16, 16 : perversas induit comas, sets her false hair on awry, Ov. A. A. 3, 246 : pondere capitum perversa ova, Plin. 10, 16, 18 : perversa vestis, i. e. pulla, Sen. Ira 1, 16: esse perversissimis oculis, dreadful- ly squint-eyed, Cic. N. D. 1, 28. B. Trop., Perverse, not right, wrong, evil, bad: dies pervorsus atque advorsus. Plaut. Men. 5, 5, 1 : nihil pravum et per- versum, Cic. Rose. Com. 10 : homo prae- posterus atque perversus, id. Cluent. 26 : 6apientia, id. Mur. 36 : mos, id. Rose. Com. 18 : helium contra fata deum perverso numine poscunt, Virg. A. 7, 584 : perversa grammaticorum subrilitas, Plin. 35, 3, 4. — In the neutr. absol., A wrong, evil : in per- versum sollers, Sen. Vit. beat. 5. — Hence. Adv., perverse (pervorse), Awry, the wrong way: J. Lit.: sella curulis in senatu perverse collocata, Suet. Galb. 18. — 2. T r o p., Perversely, wrongly, badly, ill : erras pervorse pater, Plaut. Most. 4, 2, 36 : interpretari, id. True. 1, 2, 41 : si quid perverse tetreque factum est, Cato in Gell. 10, 23 : uti deorum beneficio, Cic. N. D. 3, 28 : imitari, id. Off. 3, 32 : dicere, id. de Or. 1, 33. — Comp.: perversius, Tert. Apol. 2. — Sup. : perversissime suspicari, Hier. in Matth. 1, 25. * per-Vesperii a ^ D - Very late in the evening: ad aliquem venire, Cic. Fam. 9, 2. pervestig-atio, 6nis, /. [pervestigo] A searching into, examining, investiga- tion : scientiae, Cic. de Or. 1, 3. pcrvcstlgator- oris, m. [id.] A searcher, investigator : divinae bibliothe- cae, Hier. Vir. illustr. 81. per-vestlg'O,. avi. atum, 1. v. a. To trace out, search out: I. Lit, of hounds; hence of spies : canes venaticos diceres, ita omnia odorabantur et pervestisrabant, ut, etc., Cic. Verr. 2, 4, 13.— -H, Trop., To seek out, examine, investigate: operara ut sumam ad pervestigandum, ubi sit il- laec, Plaut. Merc. 5, 2, 94; Cic. de Or. 2, 34 : quae a me pervestigata et cognita sunt, id. Verr. 2, 5, 68. per-VettlS> eris, adj. Very old : sig- num ligneum, Cic. Verr. 2, 4, 3 : oppidum, id. ib. 2, 4, 33 : amicitia, id. Fam. 13, 17 : epistola sed sero allata, id. Q. Fr. 3, 1, 4 : vinum non pervetus, Cels. 5. 26, 30. per-VetustUS) a, um, adj. Very old: verba, Cic. de Or. 3, 52, 201. Per-Viam» adv. [per-via] Accessible (cf. pervius) (ante-class, and post-Aug.): angulos aedium perviam facitis, i. q. per- vios, Plaut. Aul. 3, 2, 24 ; Front, de ora- tion. I fin. ed. Maj. : divus Augustus rep- rehendens Ti. Claudium ita loquitur : Scri- bis enim perviam avri rov obviam, Charis. p. 187 P. * per-viatlCUm, '■ n - Money for a journey: perviaticum publice decretum, Front, ad amic. 2, 6 ed. Maj. pervicacla, »e, /. [pervicax] Firm. 1129 PERV ness, inflexibility ; in a bad sense, stubborn- ness, obstinacy : avaritia, ambitio, mulie- rositas, pervicacia, Cic. Tusc. 4, 11 : haec pervicacia tua et superbia coegit me lo- qui, Liv. 9, 34. — H. 'f ransf., in a milder eignif., Firmness, steadiness : Att. in Non. 432, 32 sq. (v. the passage under pervi- cax) : quanta pervicacia m hostem, tanta benificentia adversus supplices utendum, Tac. A. 12, 20. — Of things : castanea ped- amentis omnibus praefertur perdurandi pervicacia, Plin. 17, 20, 34. pervicaciter, adv., v. pervicax, ad Jin. pervicaK» acis, adj. [pervico, torper- vinco] Firm, determined ; esp. in a bad sense, stubborn, obstinate, headstrong, will- ful (not in Cic. or Caes.) : " tu pertina- ^iam esse, Antioche, hanc praedicas : Ego pervicaciam ajo et ea me uti volo. Nam pervicacem dici me esse et vincere Per- facile patior : pertinacemnilmoror. Haec fortis dicitur, illam indocti possident. Tu addia quod vitio est ; demis quod laudi datur," Att. in Non. 432, 32 sq. ; Ter. Hec. 4, 1, 17 : accnsatio, Tac. A. 13, 33 ; id. ib. 3, 33 : pervicacissimi Latinorum, Flor. 1, 11: pervicacioris irae fuit, Curt. 8, 5: hom- ines pervieaci audacia, pertinaci spe, App. de Deo Socr. p. 126 Oud.— II. Transf.; in a good sense, Steadfast : recti pervicax, constans adversUs metus, Tac. H. 4, 5. — Hence, Adv., pervicaciter, Stoutly, stiffly, stubbornly, obstinately : pervicaciter per- stare, Ulp. Dig. 26, 10, 3. — Comp.: pervi- cacius causam belli quaerere, Liv. 42, 14; Tac. A. 4, 42; id. ib. 13, 54 fin. peifvictUSj "> um , Part., from per- vinco. pervious, a > um > adj. [pervico, ' for pervinco] Stubborn, obstinate (ante-class, collat. form of pervicax) : pervico Ajax animo atque inorabili, Att. in Non. 487, 15 ; Plaut. fragm. ib. pervidens, entis, Part, and Pa., from pervideo. per-Vldeo> Wi, Isum, 2. v. a. To loolc over, look on: I. Lit.: sol pervidet om- nia, Ov. Ml 14, 375.— B. Transf., Tolook at or upon, to view : cunctaque mens ocu- lis pervidet ilia suis, Ov. Pont. 1, 8, 33 : cum tua pervideas oculis male lippus in- unctis,Hor.S.l,3,25.— II. Trop. : A. To consider, examine: pervideamus, uti'um, etc., Lucr. 1, 954 : videbo te et pervidebo, Cic. Att. 4, 11 ; id. ib. 15, 4.— B. To per- ceive, discern : Lucr. 2, 88 : meritorum meorum fieri accessionem pervidere te spero, Cic. Fam. 10, 9 : infirmitatem ani- morum, id. Att. 12, 38. — Hence *pervidens, entis, Pa., Sagacious, intelligent : pervidentissimus princeps, Front. Aquaed. 11 dub. (al. providentissi- mus). . * per-vigeO) gfii> 2. V. n. To con- tinue blooming, to bloom to tile last : ho- noribus perviguere, i. e. remained in con- slant possession of, etc., Tac. A. 4, 34. per-vlgil; is (collat. form, pervigilis; cura, App. M. 11, p. 808 Oud.), adj. Ever watchful (poet, and in post-Aug. prose) : pervigil in mediae aidera noctia eras, Ov. Am. 1, 6, 44 ; so id. Met. 10, 369 ; id. Her. 12, 60 : pervigiles et insomnes, Plin. Pan. 63. — IS. Transf.: nox, passed without sleep, Just. 12, 13. pervigilatlO) onis, /. [pervigil] A devotional watching, a vigil: nocturnae pervigilationes, Cic. Leg. 1, 15, 37. pervigiliai ae,/. [id.] A watching all night long : pervigiliae malum, Just. 24, 8 ; cf. Charis. p. 43 P. pervigilium, u, ™- [id.] A watching all night, a remaining awake or silting up all night long : I. In gen.: Plin. 11, 53, 108: pervigilio fatigati, Juat. 13, 8. — II, In par tic, A devotional watching, a vig- il : castra pervigilio neglecta, Liv. 23, 35: celebrare, Tac. A. 15, 44 : indicere, Suet. Cal. 54 : pervigilio anniversario colcre, id. Galb. 4: agere, id. Vit. 10; Plin. 18, 12, 32. —Pervigilium Veneris, A little. Latin poem by an unknown author ; cf. Bahr's Gesch. d. Rom. Lit. 1, p. 424 sq., and 2, p. 701 (3d edit.). per-VlgilO) avi > atum, l. v. n. To remain awake or watch all night ; to re- 'main awake during, to watch through any 1130 PERV period : vigilare leve est, pervigil are gra- ve, Mart. 9, 69, 9 and 10 : noctem, Cic. Rose. Am. 35: in armis, Liv. 24, 38: ad lutniuis ignes, Virg. G. 1, 291 : nox pervigilata in mero, Ov. F. 6. 326 : sollicitaa trivio per- vigilare moras, Prop. 1, 16, 10. — Veneri, to keep a vigil all night in honor of Venus, Plaut. Cure. 1, 3, 25.— II. Transf. : et tecum longos pervigilare dies, Tib. 3, 6, 54. per-viiiS) e, adj. Very cheap: anno- nafLiv. 31, 50; Paul. Nol. Carm.18, 219. pervinca, v - vinca pervinca. pervincOi > c >i ictum, 3. v. n. and a. To conquer completely: I. Lit. : A. Neutr., To conquw completely, gain a complete victory : pervicit Bardanes, Tac. A. 11, 10. — B. Act., To conquer or defeat complete- ly : ne noa perfidia pervineamur, Plaut. Mil. 3, 3, 67.— II. Transf. : &. To carry a point, maintain one's opinion : restitit ac pervicit Cato, Cic. Att. 2, 1. — B. To surpass, outdo, exceed : sonum, Hor. Ep. 2, 1, 200. — C. To induce or prevail upon with great effort, to effect with much labor : multis rationibus pervicerat Rhodios, ut, etc., Liv. 42, 45 : at illam non verbera, non ignes pervicere, quin, etc., Tac. A. 15, 57 : — pervicerunt quidem remis, ut tenerent terram, they brought it about, Liv. 37, 16 : neque pervincere potuit, ut referrent Con- sules, id. 4, 12 : — hoc est tibi pervincen- dum, Catull. 76, 15 ; Tac. A. 14, 14.— p. To prove, demonstrate : aliquid dictis, Lucr. 5, 100. IPervillCUSi a, adj. (achieving) A Roman surname : Inscr. Grut. 16, 7. per-VlO, are, v. n. To go on, proceed : Auct. Itin. Alex. M. 104 ed. Maj. per-VirenS) entis, Part, [vireo] Ever flourishing, ever green (post-class.): Paul. Nol. Carm. 7, 11. per-Viridis> e, adj. Very green: campus, Mel. 2, 5 : color, Plin. 6, 22, 24. per-VisOj ere, v. a. To behold, con- template : coelum, Manil. 4, 925. per-yiVO; x >> ctum, 3. v. n. To live on, survive to a certain time (ante-class.) : pervixi usque adhuc, Att. in Non. 238, 2 : pervivo usque adsummam aetatem, Plaut. Capt. 3, 5, 84. perviuSj a , um , adj. [per-via] That has a passage through; hence, I. Lit., That may be passed through, affording a passage through, passable, pervious (quite class.) : aedea, Ter. Ad. 5, 7, 14 : transi- tiones, thoroughfares, passages, Cic. N. D. 2,27: hostea saltus pervios ceperant, Liv. 9, 43 : pervius usus Tectorum inter se, Virg. A. 2, 453 : Phoebo non pervia taxua, i. e. impervious to the sun's rays, Luc. 6, 645 : pervius hastis, id. 2, 310 : rima per- via flatibus, Ov. M. 15, 301: loca equo pervia, id. ib. 8, 376 : unde maxime per- vius aranis, is most fordable,Tac. A. 12, 12: Phasis pontibus CXX. pervius, Plin. 6, 4, 4. — Hence, subst., pervium, ii, n., A thor- oughfare, passage : no pervium ilia Ger- mania exercitibus esset, Tac. H. 3, 8. B. Transf.: X. Act., That makes a passage through, penetrating : ensis, Sil. 10, 249. 2. Perforated, pierced : annulus, Fabius Pict. in Gell. 10, 15. II. Trop.: cor mihi nunc pervium est, my heart is now open, i. e. light or easy, Plaut. Ps. 2, 4, 69 : nihil ambitioni pervi- um, accessible, Tae. A. 13, 4. per-VolatlCUS, a, um, adj. Flying about, unstable, volatile (post-class.) : vis vaga et pervolatica, Tert. Anim. 46. pervolgTO, «re, v. pervulgo. pcrvolitantia, ae, /. [pervolito] A flying around, circumvolation : mundi cir- ca terram. Vitr. 9, 7. pcrvolitO) are, v. intens. n. [pervolo] To fly through or around, to flit about (a poet, word) : per dissepta domorum, Lucr. 6, 952 ; id. 2, 346 : omnia loca, Virg. A. 8, 24 : tecta, Val. Fl. 4, 505. 1. per- Volo, avi, atum, 1. v. n. To fly through or about, to fly to a place : I. Lit. : A. To fly about, fly through a place: aedea, Virg. A. 12, 473: aBrium iter. Ov. F. 2. 252 : rumor agitatis pervolat alia, id. ib. 6, 527. B. To fly to a place: Pegasus in niten- tem pervolaturua aetheram, Poet. ap. Au- gust. Music. 3, 3 : — animua velociua in hanc eedem pervolabit, Cic. Rep. 6, 26. PES II. Transf, ot swift motion in gen., To fly or dart through: perque volare mare ac terras (of the sun's beams), Lucr. 4, 203 : sex et quinquaginta millia passu- um cisiia pervolavit, Cic. Roac. Am. 7: totam urbem, Juv. 6, 397 ; cf, axe citato Flaminiam, id. 1, 60. 2. per -vdlo, volui, velle (archaic form of the praes. conj., pervolit, Lucr. 2, 1047), v.n. To wish greatly, lo be very de- sirous (quite classical) : quo pervolit ire, Lucr. 2, 1047 : quern videre pervellem, Cic. Att. 11, 14 : mihi ignosci pervelim, id ib. 1, 1 : pervelle aliquid videre, Liv. 39, 43. pervdluto, are > v ' intens. a. [pervolvo? . To roll over and over ; hence, in partic, to turn over books, to read : libros, Cic. Att 5, 12, 2: ecriptores, id. de Or. 1, 34, 158. Pervolutas, a > um > Part., from per volvo. per-VOlVO, volvi, volutum, 3. v. a. To roll or tumble about : I. Lit: aliquem in luto, Ter. Andr, 4, 4, 37.— Mid. : in suo pervoluta sanguine, weltering, App. M. 8, p. 545 Oud— B. Transf., To turn over a book, to read: Smyrnam incana diu secu- la pervoluent, Catull. 95, 6. — H, Trop., To be very busy or much engaged in any thing: ut in iis locia pervolvatur animus, Cic. de Or. 2, 35. pervorse, pervorsus, pervor- to, v - perverto. pervulgfate, <"&"-. v - pervulgo, Pa., ad Jin. pervulgratUS, a, um, Part, and Pa., from pervulgo. pervwlgfo (yoigo), avi, atum, 1. v. a. To communicate to the people, to make publicly known, to publish, spread abroad (quite class.) : I. Lit.: Lucr. 5, 1160 : de re illustri et facile etiam in vulgus pervul- gata, Cic. Fin. 2, 5: in re tam clara, tarn tcstata, tam abs te ipso pervulgata, id. Verr. 2, 2, 42: illas tabulas pervulgari atque edi populo R. imperavi, id. Sull. 15: praemia virtutis in mediocribus hominibus pervul- gari, id. Inv. 2, 39 ; Q. Cic. Pet. cons. 11. B. I" partic, in an obscene sense, of women, To make one's self common, to prostitute one's self: mulier, quae se om- nibus pervulgaret, Cic. Coel. 16. II. Transf., To visit often, to frequent, haunt a place (poet.) : litua pervolgana fu- ror, Pac. in Var. L. L. 7, 5, § 88 : solis per- volgant lumina coelum, Lucr. 2, 163 : et quae pervolgant nemora avia pervolitan- tes, id. 2, 346,— Hence pervulgatus (pervolg.), a, um, Pa. : A. Very usual, very common : Plaut. Bac. 4, 9, 149 : at hoc pervolgatum est nimis, id. Pseud. 1, 2, 121 : consolatio pervulga- ta, Cic. Fam. 5, 16: notius pervulgatius- que, Gell. 7, 17: pervulgatissima verbo- rum dignitaa, Auct. Her. 4, 8. — B. Wdl known : maledicta pervulgata in omnes, Cic. Coel. 3. — Adv., pervulgate, Afta the manner of the people, as the vulgar do : loqui, dicere, Gell. 12, 10; 16, 7. pes, pedis, m. [from the same root as ttoi's, 7to66c] A foot of a man or beast. I. Lit.: Bi pes condoluit, Cic. Tusc. 2, 22 : calcei apti ad pedem, id. de Or. 1, 54 : nee manus, nee pedes, nee alia membra, id. Univ. 6 : pede terram pulsare, i. e. to dance, Hor. Od. 1, 37, 1; cf., alterno pede terram quatere, id. ib. 1, 4, 7, and id. ib. 4, 1, 27 : aves omnes in pedes nascuntur, are born feet first, Plin. 10, 53, 74 : pedem ferre, to go or come, Virg. G. 1, 11 : si id fundo pedem posuisses, Cic. Caecin. 11 : — pedem efferre, to step or go out : Plaut. Bac. 3, 3, 19 ; Cic. Att. 6, 8 :— pedem re- ferre, revocare, to go or come back, to re- turn : profugum referre pedem, Ov. Her. 15. 186 : revocatque pedem Tiberinua ab alto, Virg. A. 9, 105 : — pedibus, on foot, afoot : quum ingressus iter pedibus sit, Cic. de Sen. 10; Suet. Aug. 53.— Pregn., By land : quum illud iter Hispaniense pe- dibus fere confici soleat : aut 6i quis nav- igare velit, etc., Cic. Vatin. 5 : seu pedibus Parthoa sequimur, seu claese Britannos, Prop. 2, 20, 63 :— ego me in pedea (conji- cio), take lo my heels, make off, Ter. Eun. 5, 2, 5 : — servua a pedibu8, a footman, lack- ey : Cic. Att. 8, 5 : — sub pedibus, under one's feet, i. e. in one' 3 power: Virg. A. 7, 100 ; Liv. 34, 32 : — sub pedibus esae or ja- cere, to be or lie under one's feet, i. e. to bt PES disregarded (poet.) : sorS ubi pesaima re- rum, Sub pedibus timor est, Ov. M. 14, 490 : umicitine nomen Ke tibi pro vili 9ub pedi- busqu.- jacet, id. 'Prist 1, 8, 16: — pedem oppom-re, to put one's foot against, i. e. to withstand, resist, oppose (poet.) : Ov. Pont 4, 6, 7 : — pedem trahere, to drag one's foot, i. e. to halt, limp ; said of scazontic verse : Ov. R. Am. 377 : — trnhantur baec pedibus, may be dragged by the heels, i. e. as we say, may go to the dogs (quite class.) : frntrem mecuin ct te ei habebo, per me ista pedi- bus trahantur, Cic. Att. 4, 16 ; so id. Fam. 7, 32 : ante pedes esse or ante pedes posi- ta esse, to lie before one's feet, i. c. as we say, to lie before one's nose, to be evident, palpable, glaring (quite class.) : iatuc est saperc, non quod ante pedes modo est, videre, sed ctiam ilia, quae futura sunt, prospicere, Ter. Ad. 3, 4, 22 : transilirc ante pedes posita, et alia longo repetita sumere, Cic. de Or. 3, 40 : — omni pede sta- re, i. e. to use every effort, make every exer- tion : Quint 12, 9, 18 : — pes deleter, felix, eecundus, i, e. a happy or fortunate arriral : adi pede secundo, Virg. A. 8. 302 : felix, Ov. F. 1, 514 ; cf., boni pedis homo, id est cujus adventus att'eiat aliquid i'elicitatis, Aug. Ep. ad Maxim, gramm. 44 : — pedibus pecunia compensatur, said proverbially of distant lands purchased at a cheap rate, but which it costs a great deal to get to, Cato in Cic. Fl. 29. B. In partic. : l p Milit. 1. 1.: descen- dere ad pedes, to altght, dismount, said of cavalry, Liv. 9, 22 : pedibus merere, to serve on foot, as a foot-soldier, id. 24, 18 : ad pedes pugna ierat, they fought on foot, id. 21, 46 : pedem conferre, to come to close quarters : collato pede rem gerere, id. 26, 39; Cic. Plane. 19.— 2. Publicist's 1. 1. : pedibus ire in sententiam alicujus, to adopt one's opinion, take sides with one : quum omnes in sententiam ejus pedibus ireut, Liv. 9, 8, 13 ; so id. 5, 9, 2.-3. In an obscene sense : pedem or pedes tol- lere, extollere (ad concubitum), Mart. 10, 81; 11, 71; hence the lusus verbb. with pedem dare and tollere, Cic. Att. 2, 1, 5. II. T ran si'.: A. A foot of a table, stool, etc. : mensae sed erat pes tertius impar, Ov. M. 8, 660 ; cf., pedem et nos- trum clicimus, et lecti, et veli, ut carminis (v. in the follg.), Sen. Ben. 2, 34 : triclini- orum, l'lin. 34, 2, 4. B. Pes veli, A rope attached to a sail for the purposo of setting it to the wind, A sheet : sive utrumque Juppiter Simul aecundus incidisset in pedem, Catull. 4, 19 : pede labitur aequo, i. e. before the wind, with the wind right aft, Ov. F. 3, 565 ; cf., also, the passage quoted above from Sen. Ben. 2, 34. — Hence, facere pedem, to veer out one sheet, to take advantage of a side wind, to haul the wind : una omnes fecere pedem : pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus, Virg. A. 5, 828; Plin. 2, 47, 48. C. The foot of n mountain (post-class.) : Orontes imos pedes Cash montis praeter- means, Amm. 14, 8. D. Ground, soil, territory (post-class.) : in Caesariensis pede, Sol. 3, 2 : omnis Africa Zeugitano pede incipit, id. 27. E. The stalk or pedicle of a fruit esp. of the grape, together with the husk : vr- naceorum pes proruitur, Col. 12, 43; so ib. 36.— Of the olive : Plin. 15, 1, 2 :— pes milvinus or milvi, the stalk or stem of the plant batis. Col. 12, 7,— Hence as a name for several plants : pedes gallinacei, a plant .- Capnos prima, quam pedes galli- naccos vocant, Plin. 25, 13, 98 : — pedes be- tacei, beetroots : Var. R. R. 1, 27. P. Pedes navales, pern. Rowers, sail- ors, Plaut. Men. 2, 2, 75. G-. The barrow of a litter, Catull. 10, 22. H. Poet., of fountains and rivers : cre- pante lympha desilit pede, Hor. Epod.16, 47 : liquido pede labitur unda, Virg. Cul. 17. — Of wine : ipse suo flueret Bacchus pede, of itself, Auct Aetna, 13. I. A metrical foot : adheroum nos dac- tyli et anapaesti et spondei pedem invi- tas, Cic. de Or. 3, 47 : pedibus claudere verba, to make verses, Hor. S. 2, 1, 28 : musa per undenos emodulanda pedes, in hexameters and pentameters, Ov. Am. 1, 1, 30 : inque suos volui cogere verba pedes, BESS id. Trist 5, 12, 34.— Hence, 2. A kind of verse, measure: et pede, quo itebent l'ortia bella geri, Ov. lb. 645 : Lesbius, Hor. Od. 4, 6, 35. K. In music, Time (post-Aug.) : Flin. 29, 1, 5. Xi. A foot, as a measure of length (quite class.): ab aliquo pedem discessisse, Cic. Deiot. 15 : pedem e villa adhuc egreaai non sumus, id. Att. 13, 16 : pea Justus, Plin. 18, 31, 74. — Hence, transf. : pede suo se metiri, to measure one's self by one's own foot-rule, i. e. by one's own powers or abilities, Hor. Ep. 1, 7, 98. M. Pedes, Lice: "pedibus obsitum id est pediculis . . . Pedes autera pro pedicu- lis sic Plautus rcfert in Curculione (4, 2, 13) : ut muscae, culices, pedesque, polices- que," Fest p. 210 ed. Mull. : e capitc et e collo eorum crebro eligendi pedes, Var. R. R. 3, 9. Pcsccnnms. «• Name of a Roman gens ; so, Pescennius, ii, m,, A friend of Cicero, Cic. Fam. 14, 4. — Esp. Peacennius Niger, A Roman emperor ; hence Pcs- cennianuS; a . ura > a 'U- Pertaining to the Emperor Pescennius: reliquiae, Spart. Sev. 15 (* domua, id. in Pescenn. Nig. 12). t pCSCia i" Sah'ari carmine Aelius Stilo dici ait capitia ex pellibus agninis fac- ta, quod Graeci pelles vocentpesce neutro genere pluraliter, Fest p. 210 ed. Mull. + pesestas significare videtur pesti- lentiam, Fest. p. 210 ed. Mull. ; cf., " PE- SESTAS dicebatnr pestilentia," Paul, ex Fest. p. 211 ed. Mull. t pesniSj for pennis, ace. to Fest. p. 205 ed. Mull., v. penna. pessarium* >>. »■ A pessary, i. q. 2. pessum, 'Pheod. Prise. 3, 5. pcssimCi adv., v. 1. malus, Adv. pessimo. a ''e, v. a. [pessimus] To make perfectly bad, to spoil completely, to ruin (eccl. Lat.) : plebem, Vulg. Sirac. 36, 11 : te ipsum pessimabis, ib. 38, 22. pessimus, a, um, v. 1. malus. Pessinus and Pesinus, untis, /., Xleooivovs and Hcoivobs, A very ancient tow7i in Galatia, on the borders of Great Phrygia, celebrated for its worship of Cyb- ele, Cic. Fam. 2, 12, 2 : Plin. 3, 32, 45 : si mater Idaea a Pessinunte Romam ad- vecta foret, Liv. 29, 10. — H. Derivv. : A. PessinuntlCUS) a, um . <"#■> Pessinun- tic, in the/cm. subst, Pessinuntica, ae,/., Cybelc, App. M. 11, p. 762 Oud.— B. PeS- sinuntius- a i om, adj., Pessinuntian : sacerdos magnae Matris, Cic. Sest. 26 : aselli, Gell. 7, 16. 1. pessulum. •. n - dim. [pessum] A pessary : Coel. Aur. Acut. 3, 18. 2. pessulum, '. n - A *°' £ ; v. the follg. art, ad iuit. pessuluS" ii m - (neut. collat. form in thenar., pessula, Paul. Nol. Carm. 18, 412), [naaoaXos] A bolt (ante- and post- class.) : occlude sis fores ambobus pessu- lis, Plaut Aul. 1, 2, 25 : pessulum ostio obdo, shoot the bolt, lock the door, Ter. Eun. 3, 5, 55; id. Heaut. 2, 3, 37; pessulos injicere, to shoot the bolts, App. M. 3, p. 199 Oud. : ad claustra pessuli recurrunt id. ib. 1, p. 50 Oud. 1. pessum. "dr. [most prob. related to pes, 7T^u, 7T£(W ; cf. Klotz, in Jahn's Neue Jahrb., vol. xl., 1844, p. 26 and 27 ; and therefore orig. footward, toward the feet; hence, in gen.] To the ground, to the bottom, down (mostly ante-class, and post- Aug. ; esp. freq. in the connection pessum ire and pessum dare : v. the follg.). I. Lit: nunc earn (cistellulam) cum navi scilicet abivisse pessum in altum, Plaut Rud. 2, 3, 64; ao, quando abiit rete pesaum, id. True. 1, 1, 15 ; and, ne pes- sum abeat (ratis), id. Aul. 4, 1, 12 : multae per mare pessum Subsedere urbes, have gone to the bottom, been swallowed np, Lucr. 6, 589 : ubi dulcem caseum demiseris in earn (muriam), 6i pessum ibit, etc., opp. to si innatabi t, goes to the bottom, sinks, Col. 12, 6, 2 (cf. also the tig. taken from a ship, in no. H.) : ut (lacus) folia non innatantia ferat, sed pessum et penitus accipiat Mel. 3, 9, 2 : sidentia pessum Corpora caesa tenent, Luc. 3, 674 : quam celsa cacumina pessum Tellus victa dedit, sent to the bot- tom, id. 5, 616 : pesaum mergere pedes, Prud. praef. in Symm. 2, 36. PEST H. Trop. : A. Pessum ire, and rarely pessum sidere, To fall to the ground, go to ruin ; to sink, perish : quia miser non eo pessum, etc., Plaut. Cist. 2, 1, 12 : pes- aum ituroa fecundissimos Italiae campos, si, etc., Tac. A. 1, 79 : pessum iere vitae pretia, Plin. H. N. 14 prooem. : — vitia civ- itatis degenerantis et pessum sua mole si- dentis, Sen. Const. Sap. 2. B, Pessum dare (also in one word, pes- sumdare or pessundare), rarely peasum premerc, agerc, dejicere, qs. To press or dash to the ground, to force to the bot- tom, i, e. To send to the bottom, to sink, ruin, destroy, undo ; to put out of theworld, put an end to : pessum dare aliquem ver- bis, Cic. fragm. ap. Quint. 8, 6, 47: pes- sum dedisti me blandimentis tuia, Plaut. Rud. 2, 6, 23 ; id. Merc. 5, 2, 6 : exemplum pessumum pessum date, do away with, re- move, id. Rud. 3, 2, 3 : quae res plerum- que magnas civitates pessum dedit, Sail. J. 42, 4 ; Ter. Andr. 1, 3, 3 : multoa etiam bonoa peasum dedit, Tac. A. 3, US fin. : in- gentea hostium copias, Val. Max. 4, 4, 5 : sin (animus) ad inertiam et voluptatem corporis pessumdatua est, has sunk into indolence, Sail. J. 1 : — aliquem pro suis factis pessumis peasum premere, Plaut. Most. 5, 2, 49 : — aetate pessum acta, i. e. brought to an end, Auct. ap. Lact. 1, 11 : — nee sum mulier, nisi earn pessum de tan- tis opibus dejecero, App. M. 5, p. 341 Oud. t2. pessum» \ "• (collat form, pes- sus, i, m„ Plin. Valer. 1, 5 fin. ; Theod. Prise. 2, 5) == nccodv, ireaaes, in medical laug., A pessary, App. Herb. 121 ; Theod. Prise. 3, 5 (in Cels. 5, 21, written aa Greek). pessus» i- v - 2. peasum, ad mil. pestlbllis» e, adj. [pestis] Pestilential, destructive, noxious (post-class.) : fundus, Cod. Justin. 4, 58, 4. pestifer and (rarely) pestiferus* a, um, adj. [ pestis-fero ] I, Pestilential: odor, Liv. 25, 26, 11.— II. In gen., That brings destruction, destructive, baleful, nox- ious, pernicious, pestiferous (quite class.) : res pestiferae et nocentes, Cic. N. D. 2. 47 : accessus ad res aalutares, a pestiferis re- cessus, id. ib. 2, 12 fin. : acutu9 et pesti- fer morbus, Cela. 4,1,1: sudor, id. 2, 6 : aquae, Val. Fl. 4, 594 : aer, Col. 10, 331 : helium, Cic. Fam. 4, 3 : Antonii pestifer reditus, id. Phil. 3, 2 : — " pestiferum fulgur dicitur, quo mors exsiliumve significari solet," Fest. p. 210 ed. Miill. ; cf., " peslife- ra quae mortem aut exsilium oatendunt," id. p. 245 ib. — Adv., pestifer e, Balrful- ly, pestiferously (rare, but quite class.) : Cic. Leg. 2, 5, 13. pestllenS) entis, adj. [pestis] Pesti- lential, injected, unhealthy, unwhoiesomii (quite-class.): I # Lit: loci, opp. to salu- bres, Cic. Fat. 4 : p. et gravis aspiratio, id de Div. 1, 57 : Africus, Hor. Od. 3, 23, 5 : aedes, Cic. Oft'. 3, 13. — Comp. : fundus pea- tilentior, Var. R.K.1,4; annus, Liv. 4, 21. — Sup. : gravissimus et pestilentissimus annus, Cic. Fam. 5. 16. II. Trop.. Pestilent, noxious, destruct- ive (qtiite class.) : homo pestilentior pa- tria sua, Cic. Fam. 7, 24 : pestilens col- legae munus esse, Liv. 2, 71 : invidia, Sen. Hippol. 489. pestilential ae, /. [pestilens] An in- fectious or contagious disease, a plague, pest, pestilence : I. Lit. (quite class.): Maa- silienses gravi pestilentia conflictati, Caea. B. C. 2, 22 : pestilentia gravis incidit in urbem, Liv. 27, 23 : pestilentiae eontagia prohibere, Plin. 23, 8, 80. B. Transf., An unwholesome atmos- phere, weather, or region (quite class.) : agrorum genus propter pestilentiam vas- tum atque desertum, Cic. Agr. 2, 26 : pea- tilentiae gigna, opp. signa salubritatis, id. de Div. 1, 5, 7 : — pestilentiae possessores, id. Agr. 1, 5. II," Trop., A plague, pest, pestilence (poet, and in post-class, prose): oratio plena veneni et pestilentiae, Catull. 44, 11. — In the plur. : animorum labes et pesti- lentias, Gell 1, 2. pestilentiarius, a, um, adj. [pesti- lentia] Pestilential (eccl. Lat.) : cathedra, Tert Spect. 27. pestilentiosus.a. »m.4 [id] Pat- ilenlial, unhealthy ( post- class. ) : locus, Ulp. Dig. 43, 8, 2. 1131 PETA pcstilcntus, a, «m, adj. [pestis] Pest- ilential, unhealthy (ante-class, for pesti- lens) : loca, Laevius in Gell. 19, 7, 7. pestflis» e, adj. [id.l Pestilential, un- wholesome (ecclesiastical Latin) : aurae, Arn. 1, 11. pestllltas. atis, /. [pestilis] Plague, pest, pestilence, lor pestilentia (poet.): Lucr. 6, 1097 ; ib. 1124 and 1131 (the first verse also quoted in Non. 158, 2). t pestimus. a, um, adj. [pestis] Plague-bringing, pestilential: " Xoiuoibo- po;, pestimus," Gloss. Gr. Lat. pestis. is, f. A deadly, esp. an infec- tious or contagious disease, a plague, pest, pestilence ; also, a noxious atmosphere, un- healthy weather (quite class.) : I, Li t. : hos pestis necuit, Enn. in Prise, p. 861 P. : ibes avertunt pestem ab Aegypto, Cic. N. D. 1, 3C : avertere a populo pestem, Liv. 4, 25, 3 ; so id. 5, 14 ; 25, 26 : alii alia peste absumpti sunt, Liv. 25, 19.— Poet. : cru- delem nasorum internee peetem, i. e. stinking smell, Catull. 69, 9. — In the plur. : in omnibus morbis ac pestibus, Col. 7, 5 Jin. ; so id. 2, 9. IX. Transf., in gen., Destruction, ruin, death (quite class.) : quanta pernis pestis veniet ! Plaut. Capt. 4, 3, 3 ; Lucr. 3, 348 : detestabilis pestis, Cic. Oft'. 2, 5 : p. ac per- nicies civitatis, id. Rab. perd. 1 ; id. ib. 9 : occidam oppetamque pestem, will seek my death, Plaut. Asin. 1, 1, 7 ; id. Capt. 3, 3, 11 : servatae a peste carinae, i. e.froni the fire, Virg. A. 5, 699 : pestem miserrimam im- portare alicui, Cic. Dejot. 15 fin.: machi- uari alicui, id. N. D. 3, 26 : minitari, Liv. 2, 49. B. Concr., of a destructive thing or person, A pest, curse, bane : peste interi- mor textili (of the poisoned and fatal gar- ment of Nessus), Cic. poet. Tusc. 2, 8 : ilia furia ac pestis patriae (of Clodius), id. Sest. 14 : post abitum hujus importunis- simae pestis, id. Verr. 2, 3, 54. — In the plur. : quaedam pestes hominum, social pests, Cic. Fam. 5, 8. Petai ae. /■ [peto] The goddess of praying or beseeching ; Arn. 4, 131. M pctalum, U n.=.Triru\ov, A metal plate: " pctalum, aurea lamina in fronte poutificis, quae nomen Dei tetragramma- ton Hebraicis litteris habebat scriptum," Isid. Orig. 19, 21. petamlnarius, ". >»■ Utrantvos] a tumbler, rope-dancer (post-class.; : Firmic. Math. 8, 15 ; so Salv. Gub. D. 6, 3. petasatus, a, "m. adj. [petRsus] With a traveling-cap on, i. e. ready for a jour- ney (quite class.) : petasati veniunt, Cic. Fam. 15, 17 ; Var. in Non. 4, 319 ; Suet. Aug. 82 ; Hier. prooem. in Zachar. 1. 2. ' petasio and petaso, °nis, ">■ = ™- rauuiv, A leg or pestle of pork, esp. the shoulder (opp. to perna, the ham) : e Gallia apportantur Romam pernae toma- cinac et taniacae, et petasiones, Var. R. R. 2, 4, 10 : pulpam dubio de petasone voras, i. e. that has already begun to turn, Mart. 3, 77. 1. petasunculus, '. m - dim. [peta- so] A little leg or pestle of pork : siccus petasunculus, Juv. 7, 119. 2. petasunculus; >, m - dim. [peta- susj A small traveling-cap : Arn. 6, 198. t petasus. i, m.=ziriraoos, A traveling hat or cap, with a broad brim : I Lit: Plaut. Ps. 2, 4, 45 ; Arn. 6, 197. — II. Transf., Something in the shape of a cap, placed on a building, A cap, cupola : Plin. 36, 13, 19, § 92. tpetaurista and -es> ae, m. = ntTav- piarifi, A tumbler, vaultcr, rope-dancer : I. Lit. : "pelaurislac a veteribus dicebantur qui saltibus vel schemis levioribus move- rentur, et haec proprietas a Graeca nomi- nationedescendit, n-no TOVTrcraaOat" Non. 56, 26 ; Var. in Non. 1. 1. ; cf, " petanristas Lucilius a petauro appellatos existimare videtur. At Aelius Stilo, quod in aere vo- lent," Fcst. p. 206 ed. MU11.— II. T r a n s f, of animals that leap very high : Plin. 11, 33, 39. t petauristarius, ». m - [petaurista] A tumbler, rope-dancer (post- Aug.) : Pctr. 03 i so id. 60 j Firm. Math. 8, 15. t pctaurum. i, «■ = niravfov, A stage or spring-board used by tumblers and rope-dancers : Lucil. in Fest. 8. V. PE- 1132 PE TI TAVRISTAE, p. 206 ed. Milll. ; Juv. 14, 265;_soManil. 5, 434. pctax, acis, adj. [peto] Catching at, striving after, greedy for any thing ; with the gen. (post-class.) : omatuspetax, Fulg. Myth. 2, 1 : potentiae petax, id. ib. 3. Petelia (also, Petilia and Petellia), ae, /., lUrnXla : I. A very ancient town in the Drultian territory, north of Croton, col- onized by Lucanians, near the mod. Stron- goii, Liv. 23, 30 ; Virg. A. 3, 402 ; Mel. 2, 4, 8 ; Plin. 3, 10, 11 : cf. Mann. Ital. 2, p. 211 sq.—B. Deriv., Petelinus (Petel- lin.), a, um, adj., Petclian : Petelinus lu- cus, near Rome, Liv. 6, 20: Petelina tides, Val. Max. 6, 6 fin. — Subst. : Petelini, orum, m., The inhabitants of Petelia, Inscr. Orell. no. 3678 ; the Petelians, id. ib. II. A city on the western coast of Luca- nia, between Paestum and Velia.Val. Max. 9, 8, extr. 1. — B. Hence | Petelini, orum, m„ The Petelians, Inscr. Orell. no. 137 ; 3939 ; cf. Romanell. Topogr. Napol. 1, p. 346 sq. Petelinus (Petell.), a, um, v. Petelia, no. I., H.and II., B. Petcon. om fl > /., Tlerctiv, A town in Boeotia, Stat. Th. 7, 333 ; Plin. 4, 7, 12. pctcsso and petiSSO* ere, v. intens. a. (petoj To repeatedly or eagerly strive after or seek for any thing, to pursue any thing ; with the ace. (rare, but quite class.) : l 'petissere antiqui pro petere dicebant. Sed, ut mihi videtur, quum significabant saepius petere," Fest. p. 206 ed. MUU. ; cf, "pelissere petere," Paul. ex. Fest. p. 212 ib. : pugnam caedesque petessit, Lucr. 3,618: auras petissens, id. 5, 808: laudem, Cic. Tusc. 2, 26, 62. petiginosus. a, um, adj. [petigo] Full oj scabs or eruptions, scabby (post- class.), Theod. Prise. 1, 12. petlg'O" ims i /; A scab, an eruption (ante-class.) : " petigo genus morbi. Lu- cilius, lib. XXX.: Illuvies, scabies... pet- igo," Non. 160, 17 sq. (Others read, deque petigo ; so too in Cato R. R. 157 fin., Schneid. reads depetigini.) Petilia, ae, v. Petelia. Fctihanus. a, um, v. Petilius. petllium. "°> "■ An autumnal flower, otherwise unknown, Plin. 21, 8, 25. PetlllUS, a. Name of a Roman gens. —II. Derivv. : A. Petilius. a, um, adj., Of or belonging to a Petilius, Pelil- ian : lex, Liv. 38, 55.— B. Pctilianus. a, um, adj., Petilian : regna, i. e. the villa of a certain Petilius, othertoise unknown, Mart. 12, 57. pctilus, a, um, adj. Thin, slender (ante-class.) : "petilum tenue et exile," Non. 149, 7 sq. ; Lucil. and Plaut. in Non. 1. 1. : "pclilam suram, siccam et substrie- tam vulgo interpretantur : Scaevola ait, ungulam equi albam ita dici," Fest. p. 205 ed. Muell. petimen, ' n > 8 > n - Perh. A sore on the shoulder of beasts of burden or draught (ante-class.): " petimina in humeris ju- mentorura ulcera : Eo nomine autem et inter duos armos suis quod est aut pectus solitum appellari, testatur Naevius," Fest. p. 209 ed. Miill. ; cf., "petimina in hume- ris jumentorum ulcera," Paul, ex Fest. p. 208 ib. Petina, ae,/. Aclia, a wife of the Em- peror Claudius, whom he divorced before marrying Messalina, Suet. Claud. 26. petloluSj ii m - dim. [pesj A little foot, little leg (post-Aue.) : I. l, i t. : nu- dus, Afr. in Non. 160, 16 ; Cels. 2, 18 : in petiolis capitulisque haedorum et vitulo- rum et agnorum, id. 2, 22. — II. Transf., A stem or stalk of fruits : petioli, quibus mala pendent, Col. Arb. 23. Of the olive : id. 12, 49, 8. PctisiuS, a, um, adj. Petisian ; mala, a small sort of apple, paradise-apples, Plin. 15, 14, 15. pctisso, ere, v. petesso. petitio, Onis, /. [peto] I, An attack on anything: A. L i t., An attack, a blow, thrust, pass : tuas petitionee etfugi, Cic. Cat. 1, 6; cf., u pctitioncs proprie dicimus impetus gladiorum," Serv. Virg. A. 9, 439. B. T r o p., An attack made in words before a court of justice : Cic. Or. 68 fin. II, An aiming at, a requesting, desir- ing: A. In gen., ^4 requesting, beseech- PETO ing ; a request, petition for any thing (post- Aug.) : Plin. 29, 4, 19 ; so id. Ep. 10, 23 : Gell. 11, 16 fin., et al. B, I» partic: 1, An applying or soliciting for office, an application, solicit- ation, candidates/tip : Cic. Att. 1, 1 : con- sulates, Caes. B. C. 1, 22 : pontificatu6. Sail. C. 49 : regni, Just. 1, 10 : magistra- tus, Val. Max. 6, 4 : dare alicui petitionem con6ulatus, to admit one as a candidate for the consulship, Suet. Caes. 26 ■• abstinere petitione honorum, Tac. A. 2, 43: petitio- ni se dare, to solicit mi office, Cic. in Fam. 13, 10. 2, A laying claim to any thing, a suit, petition, in private or civil cases (opp. to the accusatio, in criminal cases) : petitio pecuniae, Quint. 4, 4, 6 : hereditatis, Ulp. Dig. 44, 5, 3. 3. A right of claim, a right to bring an action of recovery : cavere, neminem, cu- jus petitio sit, petiturum, Cic. Brut. 5; Florent. Dig. 2, 14, 56. i pctitiuncula, ae, /. dim. [peti- tioj A little petition : "petiliuncula, ocijai- (:iov," Gloss. Philox. peti tor. or '8, m - [peto] I. I n gen., A, seeker, strivcr after any thing (poet.) : famae, Luc. 1, 131. — U. In partic: A. As a publicist's t. t., An applicant or can- didate for an office (very rarely ; not in Cic.) : Scip. Afric. in Macr. S. 2, 10 : hie generosior Descendat in campum petitor, Hor. Od. 3, 1, 10.-B. As a judicial (. t., A claimant, plaintiff, in private or civil suits (whereas he who prefers the complaint in a criminal case is termed accusator) (so quite class.) : quis erat petitor? Fannius : quis reus ? Flavius, Cic. Rose. Com. 14 : petitoris personam capere, accusatoris de- ponere, id. Quint. 13.— C, A suitor, wooer (post-class.): App. M. 4, p. 309 Oud,— D. In late Lat. : MILITIAE, A recruiting of- ficer, Inscr. ap. Grut. 531, 10 ; ap. Murat 788, 7 ; 794, 7. petltorius, a, um, adj. [petitor] I. In gen., Of or belonging to solicitation (post-class.): artes petitorias exercere, Mamert. Grat. act. ad Jul. 16. — II. In partic, Of or belonging to the prosecu- tion of a judicial claim, petitory (post- class.) : judicium, Gaj. Dig. 6, 1, 36. petitrix, Icis, /. [id.] I. A female ap- plicant or candidate for office (post-Aug.) : Auct. Quint. Decl. 252. — H, As a judicial t. t., A female claimant or plaintiff (post- class.) : contra petitricem pronunciavit, Paul. Dig. 36, 1, 74. petlturio, ' re > •>■ detid, a. [peto] To de- sire to sue for office, to long to become a can- didate (rare, but quite class.) : video hom- inem valde petiturire, Cic. Att. 1, 14/«. 1. pctitus. a, um, Part., from peto. 2. petitus. us, m. [peto] I. A seeking for, inclining toward any thing (poet.) : terrae petitus, Lucr. 3, 173. — H. A desire, request (post-class.) : cum consensu peti- tuque omnium, Gell. 18, 3 fin. peto, ' v ' and ii, itum, 3. (pcrfi, petit, Virg. A. 9, 9; Ov. F. 1, 109) v. a. [UETfl, the root of TriVrw, and therefore orig. to fall, fall upon ; hence, to endeavor to reach or attain any thing], 1. To fall upon any thing : A. Lit: X. In an inimical sense, To rush at, attack, assault ; to let fly at, aim a blow at, etc (quite cla6s.) : gladiatores et vitando cau- te, et petendo vehementer, Cic. Or. 68 : cujus latus mucro ille petehat, id. Lig. 3 : non latus aut ventrem, sed caput et collum petere, to thrust at, id. Mur. 26 : aliquem spiculo infeste, Liv. 2, 20 : ali- quem malo, to throw an apple at any one, Virg. E. 3, 64 : alicui genas ungue, Ov. A. A. 2, 452: aliquem saxis, id. de Nuce 2: aprum jaculis, Suet. Tib. 72 : aera disco, Hor. S. 2, 2, 13 : bello urbem, Virg. A. 3, 603 : armis patriam, Vellej. 2, 68, 3. 2. I" a good sense : p. collum alicujus amplexu, to fall upon one } s neck, to cm- brace one, M. Cocl. in Quint. 4, 2, 124. — So esp. freq., To seek, to direct one's course to, to go or repair to, to make for, travel to a place : grues loca calidiora petentee, Cic N. D. 2. 49 : Cyzicum, id. Fam. 14, 4: Dyrrhachium, id. Plane. 41 : naves, to seek, lake refuge in their ships, Nep. Milt. 5 : eoelum pennis, to fly, Ov. F. 3, 457 : Graiis Phasi petite viris, visited by tin P E TO Greeks, id. Pont. 4, 10, 52.— Transf, of things : campum petit amnis, Virg. G. 3, 521 : mons petit nstra, lowers toward the stars, Ov. M. 1, 316 : polygala palmi olti- tudinem petit, attains the height, Plin. 27, 12, 76 : — aliquem, to seek, go to a person : ut te supplex peterem, et tua limina adi- rem, Virg. A. 6, 115 : — aliquid in locum or ad aliquem, to go to a place or person for something, to go in quest of, go to fetch : visum est tanti in extremam Italiam pe- tere Brundisium ostreas, to go to Brun- disium for oysters, Plin. 9, 54, 79 : myr- rhain ad Troglodytas, id. 12, 15, 33 : are- na ad Aethiopas usque petitur, id. 36, 6, 9 : collis, in quem vimina petebantur, id. 16, 10, 15: quaeque trans maria petimus, fetch, id. 19, 4, 19 ; 4 ; 2. II. 'Prop.: A. To attack, assail one with any thing (quite class.) : aliquem epistola, Cic. Att. 2, 2 : aliquem fraude et insidiis, Liv. 40, 55 : aliquem falsis crimin- ibus, Tac. A. 4, 31. B. 7'o demand, require : 1. In gen.: ita petit asparagus, Var. R. R. 1, 23 : ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus, Cic. de Or. 3, 31 : aliquem in vinculo, Quint. 7, 1, 55 : — aliquem ad supplicium, id. ib. 6, 6 : poenos ab aliquo, to seek sat- isfaction from or revenge one's self on any one, Cic. AtL 1, 16. 2. In parti c: a. To demand or claim at law, to bring an action to recover, to sue for any thing : qui per se litem contesta- tur. sibi soli petit, Cic. Rose. Com. 18 : aliquid ab aliquo, id. Cluent. 59 : qui non calumnia litium alicnos fundos, sed cas- tris, exercitu, signis inferendis petebat, id. Mil. 27. 1). To beg, beseech, ask, request, desire, entreat: a te etiam atque etiam peto at- que contendo, ut, etc., Cic. Fam. 13, 1 : peto quaesoque, ut, etc., id. ib. 5, 4 : peto igitur a te, vel. si pateris, oro, ut, id. ib. 9, 13 : p. in beneticii loco et gratiae, ut, id. Verr. 2, 5, 82 : p. precibus per literas ab aliquo, ut, id. Sull. 19 : pacem ab aliquo, Caes. B. G. 2, 13 : — opem ab aliquo, Cic. Tusc. 5, 2 : vitam nocenti, Tac. A. 2, 31 : petito, ut intrare urbem liceret, Just. 4, 3, 5. — With a t'ollg. object-clause (poet.) : arma humeris arcumque animosa petebat Fer- re, Stat. Ach. 1, 352 : — de aliquo, for ab al- iquo. to beg or request of one (post-class.) : 9i de me petisses, ut, etc., Ulp. Dig. 13, 6, 5 : — ab aliquo aliquid alicui, to beg a thing of one person for another (quite class.) : M. Curtio tribunatum a Caesare petivi, Cic. Q. Fr. 2, 15. — Hence, petitum, i, n., A prayer, desire, request, Catull. 68, 39. — (/3) In publicist's lang., To apply or solicit for a7i ojjice, to be a candidate for office (differ- ent from ambire, to go about among the people to collect their votes, to canvass, which took place after the petitio) : nemo est ex iis, qui nunc petunt, qui, etc., Cic. Att. 1, 1 : consulatum, id. Phil. 2, 30 : prae- turam, id. Verr. 1, 8; Liv. 1, 35, — ( y ) To woo, court, make suit to : multi illam peti- ere, Ov. M. 1, 478. C. To solicit a person, to seek or long for a thing; of the pleasures of love: libi- dine sic accensa Sempronia ut viros sae- pius peteret quam peteretur, Sail. C. 25 : quae tuus Vir petet, cave, ne neges ; Ne petitum aliunde eat, Catull. 61, 151. d. To endeavor to obtain or pursue, to seek, strive after any thing : petere salu- tem fuga, Nep. Hann. 11 : praedam pedi- bus, Ov. M. 1, 533 : gloriam, Sail. C. 5, 7 : eloquentiae principatum, Cic. Or. 15 : san- guinis profusio vel fortuita vel petita. in- tentional, designed, produced by artificial means, Cels. 2, 8 : — c. inf. : bene vivere, Hor. Ep. 1, 11, 29: aliquem transfigere ferro, Mart. 5, 51, 3. e. To fetch any thing: cibum e flamma, Ter. Eun. 3, 2, 38 : alfius initium rei de- monstrandae, Cic. Caecin. 4: aliquid a Graecis, id. Acad. 1, 2 : a Uteris exiguam doloris oblivionem (* to obtain), id. Fam. 5, 15 : suspirium alte, to fetch a deep sigh, Plaut. Cist. 1. 1, 57 ; cf., latere petitus imo spiritus, Hor. Epod. 11, 10: and, gemitus alto de corde petiti, Ov. M. 2, 622 : haec ex veteri memoria petita, Tac. H. 3. 5, 1. £ To lake, belakeone's self to any thing: iter a Vibone Brundisium terra petere contendi, Cic. Plane. 40 : diversas vias, PETE Val. Fl. 1, 91 : alium cursum, to take an- other route, Cic. Att. 3, 8 : aliam in partem petebont fugam, betook themselves to flight, fled, Caes. B. G. 2, 24. tt petoi'itum or pctorntum, i. n. [Celtic pe tor, tour, and rit, wheel] An open, four-wheeled carriage, of Gallic ori- gin : " petoritum et Gallicum vehiculum esse, et nomen ejus dictum existimant a nuuiero quatuor rotarum : alii Osce, quod hi quoque petora quatuor vocent : alii Graece, sed a'loXiKds dictum," Fest. p. 206 ed. Mull. ; Hor. Ep. 2, 1, 192 ; id. Sat. 1, 6, 103. So ace. to Plin. 34, 17, 48 ; Aus. Ep. 5, 35 ; 8, 5. Petosiris. idis, m., UeroalpiS, A cele- brated Egyptian mathematician and astrol- oger, Plin 2, 23, 21. — Hence, transf, for A mathematician, astrologer, in gen. : Juv. 6, 580. PetOVlO (hi inscrr., POETOVIO), 6nis. A city in Pannonia, the mod. Pet- tau, Tac. H. 3, 1 ; Inscr. Orell. no. 3592. t 1. petra. ae, /. = nerpa, A rock, a crag, sione; pure Lat,, saxum : "petra- rum genera sunt duo. quorum alterum naturale saxum prominens in mare ; al- terum manufactum ut docet Aelius Gal- lus : Petra est, qui locus dexlra ac sinistra fornicem expletur usque ad libramentum summi fornicis.'* Fest. p. 206 ed. Mull, (of the latter 6ignif. there is no other exam- ple known) : gaviae in petris nidificant, Plin. 10. 32, 48 : alga, quae juxta terrain in petris nascitur, id. 32, 6, 22 ; id. 34, 12, 29. 2. Petra. ae,/., JJirpa, The name of several cities: I, A city in Arabia Petraea, now the ruins of Wadi Musa, Plin. 6, 28, 22.— B. Hence PetraeUS; a . Urn. adj., Petrean : balanus, Plin. 12, 21, 46 : hype- ricon. id. 12, 25, 54. — JJ, A city in Pieria, Liv. 29, 26.— ni. A city in Thrace, id. 40, 22. — IV. A city in Umbria, called, Petra Pertusa, Aur. Vict. Epist. in Vespas. 17. — V. ^ kill near Dyrrachium, Caes. B. C. 3, 42. 3. PetT um . ad j> v - ~- Pe- tronius, no. If, B. 1. pctrbruus. a. nm, adj. [petra] Rock-, crag-, mountain- (extremely rare) : canes, Grat. Cyneg. 202. 2. PctrbniUS. «■ Name of a Roman gens. So esp. Petronius Arbiter, a Ro- man knight, a favorite of the Emperor Nero, the author of a Latin romance which is pre. served in a fragmentary state, Tac. A. 16, 17 sq. ; cf. Bahr's Gesch. d. Rom. Lit 2, p. 363 sqq. (3d edit.) and the authorities there cited. — In the fern., Petronia, ae, The first wife of the Emperor Vitellius, Tac. H. 2, 64 ; Suet. Vit 6. II. Derivv. : A. Petronius, a , um. adj., Of or belonging to a Petronius, Pe- tronian : " Petronia amnis est in Tiberim profluens, quam magistratus auspicato transeunt, quum in campo quid agere vo- lunt : quod genus auspicii peremne vo- catur," Fest. p. 250 ed. MU11. :— P. lex, re- specting slaves : post legem Petroniam et senarusconsulta ad earn legem pertinen- tia, dominis potestas ablata est ad bestias depugnandas suo arbirrio servos tradere, Modest. Dig. 48, 8, 11, § 3 ; so Hermog. ib. 40, 1, 24. B. PetronianUS) a. um, adj., Of or belonging to a Petronius, Pctronian : Pe- troniana Albucia, Fulg. Myth, praef. 1. t petroselinum» >. n-—irtrpoo&i- vov, Rock-parsley, Plin. 20, 12, 47 ; Pallad. 5,3. petrosus. a. um, adj. [1. petra] Rocky (post-Aug.) : loca, Plin. 9, 31, 50.— Subst, petrosa, orum, n., Rocky places : mariti- ma, Plin. 26, 8, 29. Pcttalus. i. "'• The. mythic name of a hero who sought to attack Perseus at the court of Cepheus, Ov. M. 5, 115. petulans- antis, Part, [from the ob- sol. petulo, from peto, qs. falling upon or assailing in jest, i. e.) Forward, pert, saucy, impude7tt, wanton, freakish, petulant : I, In gen. (quite class.): " petulantes et pe- tulci etiam appellantur, qui protervo im- peril, et erebro permit laedendi alterius gratia, Fest. p. 206 ed. Mull. : homo, Cic. de Or. 2, 75 : effuse petulans, id. Pis. 5 : animalia, Gell. 17, 20 : pictura, Pun. 35, 11, 40, n. 33 : p. et furiosum genus dicen- di, Cic. Brut. 68. — Comp. : Arn. 4, 151. — Sup. : imitatio petulantissima, Petr. 92. II, In p a r t i c, Wanton, lascivious (quite class.) : petulans in aliqua genero- sa nobili virgine, Cic. Porad. 3, 1. — Adv.. petiilanter, Pertly, wantonly, impudent- ly, petulantly (quite class.) : in aliquem invehi, Cic. Att. 2, 19 : vivere, id. Coel. 16. — Comp.: petulantius, id. ib. 3. — Sup. : petulantissime, id. Att. 9, 19. petillantia. ac. /. [petulansj Sanci- ness, freakishness, impudence, wantonness, petulance (quite class.) : " itaque a peten- do petillantia, a procando, id est poscen do, procacilas nominata est," Cic. fragm. ap. Non. 23, 18 : p. et libido magis est ado- lescentium quam senum, id. de Sen. 11 : p. et audacia, id. Caecin. 35. — In the plur.. petulantiae dictorum, bold expressions Gell. 3, 3. — B. in a. milder sense, Care- lessness, heedlessness (ante-class.) : Plaut. Cist. 4, 2, 3. II. Transf: A. Of animals. Vicions- ness : cornuti fere perniciosi sunt prop- ter petulantiam, Col. 7, 6. — B. Of things, Exuberance, luxuriance : ramorum, Plin. 16, 30, 53 : morbi, violence. Gell. 12, 5. petulcuS) a. um, adj. [peto ; cf. petu- lans, ad init.] Putting, apt to butt, with the horns or head (poet, and post-Aug.) : I. Lit. : agni, Lucr. 2, 26, 7 : haedi, Virg. G. 4, 10 : caper vel aries, Col. 7, 3. — II. Transf., Frisky, wanton: "haedi pe- tulci dicti ab appetendo : unde et mere- trices petulcas vocamus," Serv. Virg. G. 4,10. 1 1. peuce. es, /. = -evKri : I. The pine-tree, pitch-pine-tree : Plin. 11,35, 41. — II. A kind of grape, Plin. 14, 9. 9. 2. Peuce! es,/. : I. The name of an island in the Danube, Plin. 4. 12, 24; Luc 1133 PH AE 3, 202.— II. In mythology, The wife of the Ister : Stat S. 5, 2, 137 ; so Val. Fl. 8, 217. Ipeuccdanum or -on, U «■. and peucedanos, i, m - = mvKeSavov or -os, The plant hog's-fennel, sulphur-wort : Plin. 25, 9, 7 ; so Luc. 9, 919 : a Graecis dicitur peucedanos ; Latini pinastellum vo- carunt, App. Herb. 94. Pcucetia, ae, / A region in Apu- lia, Plin. 3, U, 16. — H, Hence Peuce- tlUS' a, um, adj., Peucetian: sinus, Ov. M. 14, 512 ; cf. Serv. Virg. A. 8, 9. i pcumciie, es, f. = Trtvuivn, A kind of spume or scum- of silver, Plin. 33, 6, 35. pcxatus, a, um, adj. [pexus] Clothed in a garment that has a nap on it (post- Aug.) : pexatus pulcre rides mea, Zoile, trita, Mart. 2, 58 : p. et gausapatus, Sen. V. B. 25. pexitas, atis, / [id.] perh. Thickness, closeness (post-Aug.) ; of a spider's web : telae, Plin. 11, 24, 28. pcxus, a i um > Part., from pecto. t pezicae or pezitae, arum, /. s= Trf^iK-tf, nilgai, Mushrooms without a root or without a stalk, Plin. 19, 3, 14. Phacelinus, a, um, v. Facelinus. Phaeaces>um,m., aia/cES, ThePhae- acians, the fabled luxurious inhabitants of the Isle of Scheria (in historic times, Cor- cyra), Cic. Brut. 18 ; Virg. A. 3, 291 ; Ov. M. 13, 719. — In the sing., Phaeax, acis, m., A Phaeacian, transf., of a man in good case, Hor. Ep. 1, 15, 24. And adject, Phaeax populus, Juv. 15, 23. II. Derivv. : A. Phaeacia, ae, /., 4>uiuKi'a, The country of tlie Phaeacians, the Isle of Scheria (Corcyra), in the Ionian Sea : Corcyra Homero dicta Scheria et Phaeacia, Cailimacho etiam Drepane,Plin. 4, 12, 19 ; Tib. 1, 3, 3. S3. Phacacis, Mis, adj., Raima's, Phaeacian ; subst, Phaeacis, Idis, /. (sc. Musa), A poem on the sojourn of Ulysses in Phaeacia: Ov. Pont 4, 12, 27 j so id. ib. lfi, 27. C. PhacaClUS, a, um, adj., cl>aio/ao£, Phaeacian : tellus, Tib. 4, 1, 78 ; Ov. Am. 3, 9, 47. D. Phacacus, a, um, adj., atuico5, Phaeacian : silvae, Prop. 3, 1, 51. phaecasia, ae, v. phaecasium. phaecasiani Dii [phaecasium] A sort of deities of whom nothing further is known (perh. shod with phaecasia), Juv. 3, 218 (al. phaecasiati). phaecasiatus, a, um, adj. [id.] Shod with phaecasia: milites, Petr. 72: quae decent phaecasiatum palliatumque, i. e. a Grecian philosopher, Sen. Ep. 113. J phaecasium) ii, n., and phaeca- sia, ae, /. = (fratKtioiov, A hired of white shoe, worn at Athens by the priests : Sen. Ben. 7, 21 : inauratae, Petr. 67. Phaedo or Phaedon>6nis,m., a i- d. 479 sq. (3d edit). i phacnion, % n.=aiae6a>v (the shiner) : I. Son of Helios and Clymene, Cic. Off. 3, 25, 94 ; Ov. M. 2, 47 sq. — B, An epithet of the sun (poet.) : Virg. A. 5, 115.— II, Derivv. : A. Phaethonteus, a, um, adj., $ a c 66vr€tos,Of or belonging to Phaethon, Phae- thontean (poet) : ignes, Ov. M. 4, 246 : Pa- dua (because Phaethon is said to have fall- en into the Padus), Mart 10, 12 : favilla, i. e. fulmen, Stat. Th. 1, 221 : umbra, i. e. of thepoplar (because the sisters of Phaethon were changed into poplars), Mart. 6, 15. B. Phaethontias, adis,/, <$at6ov Ttas, A Phaethontiad, i, e. a sister of Phae- thon. They wept for their brother, and were changed into poplars (ace. to others, into alders), while their tears were con- verted into amber : Phaethontiadum silva sororum, Sen. Here. Oet. 185; so Virg. E. 6, 62 ; Ov. M. 2, 340. C. Phaethontis,Idis,/., ibaedovris, subst, i. q. Phaethontias, A Phaethontiad, a sister of Phaethon (poet.) : Avien. Arat. 792 : gutta, amber (into which the tears of Phaethon's sisters were said to be con- verted), Mart. 4, 32. D. Phacthontius, a, um, adj., a£ - B^vrtos : 1, Oj or belonging to Phaethon, Phaethontian : fabula, Stat. S. 2, 4, 9 : am- nis, i. e. Padus (v. Phaethonteus), Sil 7, 149. — 2. Of or belonging to the sun: ora, the suit's disk, Sil. 10, 110. Phaeihusa, ae, /., bakdovoa (the shiner), A sister of Phaethon, Ov. M. 2, 346. tphagedaena* ae, /., qiayeoaiva (voracity), An eating cancer: Plin. 23, 7, 63 ; plur., id. 26, 11, 68. t phagedacnicus, a, um, adj.—i^a- ytSiHviKOS, Spreading like a cancer: vul- nera, Plin. 24, 4, 5. tphager or phagrus, i, m. = £.=: iSayftS, Poles to carry burdens on, carrying-poles : Vitr. 10, 8 : proelium Afri contra Aegyptios primum fecere fus- tibus, quos vocant phalangas, Plin. 7, 56, 57 ; so id. 12, 4, 8. II. In p a r t i c, A wooden roller, to place under ships and military machines for the purpose of moving them along (quite class.) : Var. in Non. 163, 23 sq. ; Caes. B. C. 2, 10,/in. 1. phalangarius or palanga- PH AL rins (in inscrr., also, falancarics and falancahivs), ii, m. [phalangae] One who carries burdens with the aid of a long pole, a carrier, porter, Vitr. 10, 8 ; Non. 163, 23 sq. (v. the art phalangae); In- scr. ap. Fabrett p. 10; in Ginrn. Pisan. Tom. 16, p. 192; ap. Marin. Atti, p. 151; ap. Kellerm. in Orell. Analect epigr. (In- dex Lection. Acad. Turic. aestiv. 1838) p. 43, no. 4090. 2. phalangarius, ii, «*■ [phalanx] A soldier belonging to a phalanx, a phalan- gary (post-class.) : Lampr. Alex. Sev. 50 ; cf. phalangitae. phalangion, ii, «■, v. phalangium. t phalangitae; arum, m. = Qahiyy'i- rat, Soldiers belonging to a phalanx, pha- langites : Liv. 37, 40 ; so id. 42, 51. 'Phalangites, ae, m. — u\nyyiov: I. A kind of venomous spider, Cels. 5, 27, 9 ; Plin. 18, 17, 44, no. 3 ; 8, 27, 41 ; 11, 24, 28.— H. Spider-root, anthericnm, for phalangites, Plin. 27, 12, 98 phalango or palango, are, ». a. [phalangae] To carry away oh a pole (an- te-class.) : Afran. in Perotti Cornucop. ad epigr. 115. (The passage is otherwise un- known.) PhalannacUS, a, um, adj. Of or be- longing to Phalanna, a city of Thessaly, Phalannaean : ager, Liv. 42, 65. PhalantUS, i, m-, tfoWrof, A Spar- tan who emigrated to Italy and there found- ed Tarentum : et regnata petam Laconi Rura Phalanto, i. e. Tarentum, Hor. Od. 2, 6, 11 ; so Just 3, 4, 7— II. Derivv. : A. Phalanteus, a, um, adj., Phalantcan: P. Tarentum, Sil. 11, 16. — B. Phalan- tinus? a, um, adj., Phalantine, poet, for Tarentine: P. Galesus, Mart. 5, 37, 2. I phalanx, angis,/. = ^a«yj : I. In gen., A band of soldiers, a host drawn up in close order (poet.) : Agamemnoniae phalanges, Virg. A. 6, 489 : densae, id. ib. 12,662: Tuscorum,id.ib.551.— B, Trop., A host, multitude (post-class.) : culparum, Prud. Psych. 816. II, In partic. : A. Among the Athe- nians and Spartans, A division of an army drawn np in battle array, a battalion, pha- lanx, Nep. Chabr. 1, 2 ; Pelop. 4, 2. B. The Macedonian order of battle, a Macedonian- phalanx (a compact parallel- ogram of 50 men abreast and 16 deep) : Nep. Eum. 7, 1 ; Curt 3, 2, 13 ; Liv. 31, 39, 10 ; cf., quae (cohortes) cuneum Mace- donum (phalangem ipsi vocant) perrum- perent, id. 32, 17, 11. — Hence, 2. An order of battle of the Gauls and Germans, forming a parallelogram : Hel- vetii confertissima acie. phalange facta, etc., Caes. B. G. 1, 24 : phalangem perfrin- gere, id. ib. 25. Phalara, orum, n., <\>aktif>a, A harbor of Phthiotis, in Thessaly, on the Sinus Ma- liacus, now Sdllida, Liv. 27, 30. phalarica, v. falarica. 1. phalaris (phalens), idis,/ = 0„- \apis or (haXripls: I. The plant canary- grass, Phalaris canadensis, L. ; Plin. 27, 12, 102. — H A water-hen, coot, Var. R. R. 3, 11 fin. ; Col. 8, 15 ; Plin. 10, 48, 67. 2. Phalaris, Mis (ace, Phalarin, Claud. B. Gild. 186), m., QdXaptS, A tyrant of Agrigentum, for whom Perillus made a brazen bull, in which those condemned by him were to be roasted alioe. He caused Perillus to be the first to suffer by it (see Perillus) ; but afterward experienced the same punishment himself at the hands of his exasperated subjects, Cic. Off. 2, 7 ; id. Rep. 1, 28 ; id. N. D. 3, 33; id. Verr. 2, 4, 33 ; Plin. 7, 56, 57 ; Ov. A. A. 1, 653 ; Sil. 14, 211, et al. Phalasarneusi a, um, adj., * a Aa- onpmiof, Of or belonging to the Cretan city of Phalasarne, Phalasarnean : Liv. 42, 51 ; cf. Plin. 4, 12, 20. t phalerae; arum,/, (newer., pbalera posita, Plin. 33, 1,6) = « tp'iXapn: I. Lit: A, A smooth, shining ornament for the breast, worn by men, esp. as a military decoration : " phalerae sunt belli orna menta," Non. 554, 15 sq. ; Cic. Verr. 2, 4, 12 : phaleris ct torque aliquem donare PHAR Id. ib. 2, 3, 80 : phaleras deponere, Liv. 9, 46 ; cf. Plin, 33, 1, 6 : phaleris hie pectora fulget, Sili 15, 255. As a military mark of distinction : equites donati phaleris, Liv. 39, 31 ; Virg. A. 9, 458 Heyn. and Wagn. — Worn by women : matron» ornata phaleris pelagiis, P. Syrus in Petr. 55. — B. A trapping for the forehead and breast of horses : Liv. 32, 52 : primus equum phaleris insignem victor habeto, Virg. A. 5, 310 ; so Plin. 37, 12, 74. As a trapping for elephants, Gell. 5, 5. II. Trop., An external ornament or decoration (poot. and in post-class, prose) : ad populum plialeras ! trappings for the people ! who allow themselves to be de- ceived by externals, Pers. 3, 30. — Of rhe- torical ornament : Mart. Cap. 3 init. : lo- quendi, Symni. Ep. 83 : heroicoium, Sid. ilp. 1, 9 fin. phaleratus, a, um, adj. [phalerne] Wearing an ornament for the forehead and breast: equi, Liv. 30, 17: cursor, Petr. 28 : turba Mnzacum atque curso- rum, Suet. Ner. 30. — H. Trop., Decora- ted, ornamented : phaleratis dictis aliquem ducere. with fine speeches, Ter. Ph. 3, 2, 14. Phalereus, >. and Phalericus, a, urn, v. Phalerum. phaleris, v. 1. phalaris. Phalerum, i, n., 'baXnptv, The oldest harbor of Athens, connected with the city by a long wall, with a Demos of the same name belonging to it, Plin. 4, 7, 12. H. Derivv. : A. Phulcrcus (most- ly trisyl.), ei and eos, m„ 'vaXnptvS, Of or from Phalerum, a Phalerian : Demetrius Phalereus, or simply Phalereus, a ruler of Athens and a famous orator, aboutlS.C. 300, Cic. Leg. 2, 25 ; id. Fin. 5, 19 ; id. de Div. 2, 46. Scanned as a quadrisyllable : Demetrius, qui dictus est Phalereus. Phaedr. 5, 1, 1. — Ace, Phalerea, Quint. 2, 4, 41. — Phalereus portus, v. Phalericus. B. Phalericus. a, urn, adj., $ or -vi- trobolum, i. "•» -4 drinking-vesselshaped like a phallus, Capitol. Pertin. 8 dub. t phallus, i. m- = (haXX6c, A figure of the virile member, which was carried about at the festival of Bacchus as a symbol of the generative power of nature ; a phallus : Arn. 5, 176 ; cf. Aug. Civ. D. 7, 21, and jaartung, Relig. d. Rom. 2, p. 140. Phanae, arum, /, «i«ii, A harbor and promontory in the Isle of Chios, noted for its wine, Liv. 36, 43, 11. — H, Hence Phanaeus- a . um, adj., Phanaean : rex Phanaeus, the king of Phanae, poet, of Phanaean wine, Virg. G. 2, 98. tphanerosis, is, f. = ois, A manifestation, revelation (eccl. Lat.), Tert. adv. Haer. 30. Phanotc. es, and Phanotea. ae, /., tiuvtirn, 't'u.vorua. The name of several cities : I, A city in Epirm, with a castle : Liv. 43, 21. — II, A city in Phocis, also called Panope, Liv. 32, 18. tphantasia, ae-, f.=.ij>avTaaia, An idea, notion, fancy (post-Aug.) : Nicetas longe disertius hanc phantasiam movit, Sen. Suas. 2. — As a term of reproach : phantasia, non homo, a mere notion or fancy, the mere semblance of a man, Petr. 38 (in Cic. Acad. 1, 11 ; 2, 6, et al., written as Greek). t phantasma, atis, n. = *vraapa : I. An apparition, spectre, phantom (post- Aug.) : Plin. Ep. 7, 2, 7 : si phantasma fuit Christus, Tert. adv. Marc. 5, 7. — II. In gen., An image, appearance, phantasm of an object (eccl. Lat.) : Alexandriam quum eloqui volo, quam nunquam vidi, praesto est apud me phantasma ejus, Aug. de Trinit. 8, 6 ; Vulg. Marc. 6, 49. Phantasos, i. "»-, 4>avraaoS, A son ofSomnus, Ov. M. 11, 642. Phaon, 6nis, m. = .ia)y : I, A yotlh of Lesbos beloved by Sappho, but whom he did not love in turn, Ov. Her. 15, 11 ; Mart. 10, 35; Plaut. Mil. 4, 6, 32—11. Phaon, ontis, m., Afrecdman of the Emperor Nero, Suet Ner. 48 and 49. Pharaeus, a, um, adj., QapaioS, Of PHAR or belonging to the city of Pharae, Pharae- an : duces, Stat Th. 2, 163. pharanltis, id* 8 . /■ Pharanltis, a kind uf amethyst, Plin. 37, 9, 40. Fharao, «nis, m., iapau) (Hebrew n^"13), Pharaoh, the title of the Egyptian kings : '* Pharao nomen est non homi- nis, 6ed honoris, sicut apud nos Augusti appellantur reges. quum propriis nomi- nibus censeantur," laid. Orig. 7, 6 ; Prud. Cath. 12, 141. I pharetra. ae,/. = (paper pa, A quiv- er lo r holding arrows (poet.): succinc- tam pharotra, Virg. A. 1, 323: nee ve- nenatis gravida sagittis, Fusee, pharetra, Hor. Od. 1, 22, 3: pharetram solvere, lo undo, open, Ov. M. 5. 379. — H, Transf., A kind of sun-dial in the form of a quiver, Vitr. 9, 8, 1. pharetratUS, a , um > «<*/'■ [pharetra] Furnished with or wearing a quiver, quiv- ered (poet.) : pharetrata Camilla, Virg. A. 11, 649: Persis, id. Georg. 4, 290: Geloni, Hor. Od. 3, 4, 35 : puer, i. e. Cupid, Ov. M. 10, 525: virgo, i. e. Diana, id. Am. 1, 1, 10. t pharc ira-zonium. ii, «• ^ quiv- cr-bett : Not. Tir. p. 126. pharetriger, a. urn, adj. [pharetra- geroj Qnivtr-bearing (poet.) : clade pha- retrigeri regis, i. e. of the Persian king Xerxes : regis, Sil. 14, 286. Pharia UVa. A kind of grape in the neighborhood of Pisa, Plin. 14, 3, 4, §, 39. PhariacUS,a, um, v. Pharus, no. II.. A. t pharicon °r -um, i, "• = Qapmov, A kind oj poison, so named from its invent- or, Pharicus, Plin. 28, 10, 41. Pilaris, is,/., 'tdpts, A city in Mcsse- nja, afterward called Pharae or Pherae, Stat. Th. 4, 226. Pharisaei, orum, m., ap< »»•. tytp»*!?)S '■ I. The name of two kings of Pontus ; A. Grand- father of Mithridales, Just. 38, 6 ; Plin. 33, 1 2, 54. — B. Son of Mithridales, dcfialed by Caesar, Cic. Dejot. 5; id. Att. 11, 21 sq. ; Suet.Caes.37; Luc. 10. 476.— H, The name of a slave of Cicero, Cic. Att. 13, 30 ; 44. Pharos, i, v. Pharus. Pharsalos pr Pharsalus, '. ./-. apou\os, A city in Thessaly, where Caesar dejeated Pompey, now Farsa, Liv. 32, 33 ; 34, 23 ; 36, 14 ; Luc. 6, 350 ; Lucr. 6, 350.— 11. Derivv : A. PharsalicUS, a, um, adj., Ofov belonging to Pharsalus, Pharsa- lian : pugna, in which Caesar defeated Pom- pey, Cic. Phil. 14, 8 ; Flor. 4, 2 : acies, Cic. Lig. 3, 9 : fuga, Cic. de Div. 1, 32, 68.— B. PharsallUS, a, um, adj., Pharsalian : terra, Liv. 33, 6 fin. : tecta, Catull. 64, 37. — In the fern, absol., Pharsalia, ae, Theregion about Pharsalus, Catull. 64, 37 ; Ov. M. 15, 824 ; Tac. H. 1, 50, ct al. Pharus, ° r -OS>i>/-, QipoS, An island near Alexandria, in Egypt, where King Ptolemy Philadelphus built a famous light- house, hence called pharus, now Pharillon, Mel. 2, 7, 6 ; Auct. B. Alex. 19.— Of the light-house (* in the Island of Pharos) : "Pharus est in insula turris. magna alti- tudine, mirificis operibus exstructa, quae nomen ab insula accepit," Caes. B. C. 3, 112: (*of other light-houses): pharon subiit, Val. Fl. 7, 84 : turris phari terrae PH AS motu Capreis concidit, Suet. Tib. 74. — B. Transf., poet, for Egypt: region Phari, Stat. S. 3, 2, 102: pctimus Pharon arva- que Lagi, Luc. 8, 433. II. Derivv. : A. Phanaeus. a, um, adj., Oj or belonging lo Pharus, Pharian, Egyptian (post-class.) : sietra, App. M. 2, p. ItilOud. B. Pharius, "> um, adj., ituptos, Of or belonging lo Pharus, Pharian ; of the light-house : Mammae, Luc.fl, 1004. — Poet., transf., for Egyptian : Pharia juvenca, i. e. Io, Ov. F. 5, 619; but Isis, Mart. 10, 48; hence, turba, the priests of his, Tib. 1, 3, 32 : conjux, i. e. Cleopatra, Mart. 4. 11 : do- lores, the lamentations of the Egyptian women at the festival of Isisfor the lost Osi- ris, Stat. S. 5, 3, 244 : piscis, i. e. the croc- odile, Ov. A. A. 3, 270 :— Pharia, ae, /., ab- sol. Isis : SACRUM PHARIAE, Vet. Ka- lend. ap. Grut. 138. C. Pharitae, arum, m., The inhab- itants of Pharos, Auct. B. Alex. 19. + phascola appellant Graeci, quas vulgus peras vocat, Paul, ex Fest. p. 223 ed. Mtill. [= ru u- anXirai, The inhabitants of Phaselis, the Phaselians (.gen., Phaselitum), Cic. Agr. 2, 19. — II, A city in Judca, with a neighbor- ing valley abounding in palm-trees, Plin. 13, 4, 9; Luc. 8, 251.— B. Hence Pha- sellHUS, a. um, adj., Of or belonging lo Phaselis: oleum, palmoil, Plin, 23, 4, 49. t phaselus ( al so written phasellus and fas.), i, m. and / = n.—faayaviov. The sword-lily, gladiole, pure Lat., gladiolus, Plin. 25, 11, 88. PhasiaCUS, a. um , v. 1. Phasis, no. II., B. phasianariUS (f"S-). i, m. [phasiana] A pheasant-keeper (post-class.): Paul. Dig. 32, 64. phasianinus- a, um, adj. [id.] Of or belonging lo pheasants, pheasant- (post- class.) : ova, Pall. 1, 29. Phasianus, a, um, and Phasias, adis, v. 1. Phasis, no. II. tphasidlos ,('as.), i, m. = 0atTi'oAos, A plant, also called isopyron, Plin. 27, 11, 70. I. Phasis, Wis or idos (ace., also, Phasin), m., tidais, A river hi Colchis, which ernpties into the Euxine Sea, now Rion or Rioni, Mel. 1, 19, 12 ; Plin. 6, 4, 4 : limosi Pha6idos undae, Ov. M. 7, 6 : sua jura cruentum Phasin habent, Stat. Th. 5, 457 : Phasidis ales, a pheasant (v. in the follg., Phasiacus), id. Silv. 4. 6, S.—Voc, Phasi, Ov. Pont. 4, 10, 52 B. Transf., A town and its harbor lying al the mouth of the Phasis, a colony of the Milesians, now Putili or Poli, Mel. 1, 19, 12 ; Plin. 6, 4, 4. II. Derivv. : A. Phasis, Idis, adj.fi, Phasian, poet, lor Colchian : volucres, i. e. pheasants, Mart. 13, 45. — Subst., Phasis, idis, /., The Colchian, a term applied to Medea : ace, Phasida, Ov. F. 2, 42. B. PhasiaCUS, a, um, adj., $>a ad J-< *»»'«• v6c, Of or belonging to the Phasis, Pha- sian: Phasianae aves, the pheasants, Plin. 1135 PHEE 10, 46, 67. — Also abs., phasiana, ae, /, A pheasant : Plin. 11, 133, 39. More freq., phasianus (fasian.), i, m. : Suet. Vit. 13 ; so Pall. 1, 29; Sen. Cons, ad Helv. 9; Paul. Dig. 32, 64 ; Lampr. Alex. Sev. 41 fin. ; Edict. Diocl. p. 14. According to the myth, it is the metamorphosed Itys, daughter of Tereus; v. Itys. D. PhasiaS) adis, adj.,f., <]>aaoua, An appa- ritiun, spectre, phantom : I. fhe title of a comedy of Menander, Ter. Eun. prol. 9. — 11. The titte °f a poem by a mimograph named Catullus, Juv. 8, 186. PhatnaC; arum, /. = larval, The Cribs, the space between two stars in the constellation Cancer, pure Lat. Praesepia, Cic. fragm. ap. Prise, p. 1170 P. phaullUSi a, um, adj. — npov6ri, A female soothsayer, Plin. 10, 3, 3 ; 10, 8, 9 ; Stat. S. 2, 2, 39. PhcncOS or -us, '. /■> 9>evtoS, A town of Arcadia, with a lake of the same name, the fabled Stygian waters : Ov. M. 15, 332 ; so Liv. 28, 7; Virg. A. 8, 165. The city is called Pheneum, ' n plin - 4 . 6 > 10.— II. Hence Pheneatae, arum, m., il>«/£u- rai. The inhabitants of Pheneus, the Phc- ncans, Cic. N. D. 3, 22. ' phengltes. ae, m.= fl. = 0£w;, A prickly plant, also called stoebe, Plin. 21, 15, 54 (al. phleos). Phcrac. arum,/., 'tcpai, The name of several cities ; the most celebrated are, I. The capital o/Thessalia Pelasgiotis, the res- idence of Admctus, now Firino, Plin. 4, 8, 15 ; Cic. de Div. 1, 25 ; Liv. 32, 13— B. Hence Pheraeus, a > um, «<#■. Of or belonging to Pherae, Pheraean ; poet, also, for Thessalian: Jason, of Pherae, Cic. N. D. 3, 28 ; Plin. 7, 50, 51 ; Val. Max. 1, 8, : vaccae, of Admetns, Ov. Her. 5, 151 : du- ces, Thessalian, Stat. Th. 2, 16, 3 : campi, Thessalian, Val. Fl. 1, 444. — In the plur. abs., Pheraei, orum, m., The inhabitants if Pherae, Cic. Inv. 2, 49 ; Liv. 36, 9.— Q, A city in Messcnia, a colony of Sparta, near the mod. Kalamata, Liv. 35, 30; Nep. Con. 1. Pherccleus. a, um, adj., ifip£ic\tios. Of or belonging to Phereclus (who built the ships with which Paris carried off Hel- en), Phereclcan : puppis, Ov. Her. 16, 22. Phcrecra tins, a, um, adj. Of or belonging to the Grecian poet Pherecratcs, Pherecralian : metrum dactylicum trime- Irum Pherecratium constat ex spondeo, et 'nctylo, (* et spondeo), sive trocheo, ut est 1136 PHIL ap. Hor. (Od. 1, 5, 3), grato, Pyrrha, sub antro, Mall. Theod. de Metr. 4 ; Sid. Ep. 9, 13 in Carm. Pherecyadae» v - Pheretiades, no. Pherecydes. is, m., ^tpmilni ■■ I. A celebrated philosopher from Syros, an in- structor of Pythagoras, Cic. Tusc. 1 , 16. — B. Hence Pherecydeus, a, um, adj., Of or belonging to Pherecydes, Pherecyde- an : Pherecydeum illud, that saying of Pherecydes, Cic. de Div. 2, 13.— H. An Athenian chronicler, about 480 B.C., Cic. de Or. 2. 12, 53. PhcretiadeSi ae, m., cpnrti6at, The inhabitants of Naples, the Neapolitans ; so named after Pheres, king of Pherae: Pheretiadum muri, Sil. 12, 159. Pheretus, i, "»• Son of Jason and Medea, Hyg. Fab. 239. Pherinum, i> n. A castle in Thessa- ly, Liv. 32, 14. t pherombros. i, m - = cp6p6pos (rain-bringing), Another name for cucumis silvaticus, App. Herb. 113. pheuxaspldiorijii " Another name of the plant polion, App. Herb. 57. 1 1. phiala, ae, / = (j>ta\ri, A broad, shallow drinking-vessel, a saucer : Juv. 5, 37 ; so Mart. 8, 33 ; 51 ; 3, 41 ; 14, 95 ; Plin. 33, 12. 55. , 2. Phiala, ae, or Phiale, es, /., «<5m?, A famous sculptor, contemporary with Pericles, who made the celebrated statue of Jupiter Olym- pus, Cic. Acad. 2, 47 ; id. Tusc. 1, 15 ; id. Rep. 3, 32; Plin. 34, 8, 19.— II. Hence PhldiacUS; a , um, adj., Of or belong- ing to Phidias, Phidian: caelum, Mart. 6, 13 : manus, Stat. S. 2, 2, 66 : ebur, Juv. 8, 103._ Phidippidcs, is, m., ^tilt-Firicris, A famous courier at Athens : Phidippidem- que cursorem ejus generis, qui fjpepofpb- pot vocantur, Lacedaemonem miserunt (Athenienses), Nep. Milt. 4, 3. PhidippuS, ii m -< tetSnntoi, Grand- son of Hercules, one of Helen's suitors, Hyg. 'Fab. 81. phidltia, 6rum, v. philitia. Phldon. oni s > m - 'telHwv, A descend- ant of Hercules, to whom is attributed the invention of weights and measures, Plin. 7, 56, 57. Phlladclpheni, °rum, m., The in- habitants of the city of Philadelphia in Lydia, Philadelphians, Plin. 5, 29, 30 ; Tac. A. 2, 47. Phlladclphus. i. »»• 'tiXiSe^os (lov- ing one's brother or sister), A Grecian and Roman surname: Ptolemaeus Phila- delphia, a king of Egypt, founder of the great Alexandrian library, Plin. 13, 11, 21 ; Gell. 6, 17: — Anniu3 Philadelphus, Cic. Phil. 13, 12. So Philadelphus, a slave of Atticus, Cic. Att. 1, 11, 2 : l. calpvhnivs I. L. philadelphvs, Inscr. in Matf. Mus. Veron. 274, 9. Phllae, arum, /., n! <]>i'Ani, A small island in the Nile, south of Elephantine, with a city of the same name, now Jeziret el Birbch, Plin. 5, 9, 10 , Sen. Q. N. 4, 2 ; Luc. 10, 313. Phllaeni; orum, m., 't'Diaivoi, Two Carthaginian brothers, who, out of love for their country, submitted to be buried alive, Sail. J. 79; Val. Max. 5, 6.— Philaenfin Arae, A frontier town of Cyrene named after them, the southernmost point of the Great Syrtis, Sail. J. 19 ; called also Phi- laenorum Arae, Mel. 1,7, 1 ; Plin. 5, 4, 4. Philammon. onis, m., $i\ /• = QtlMpm- ■of {sc. herba), Goose-grt, um aparine, L. ■grass, clivers, Gali- Plin. 24, 19, 116. PHIL , f philargicus, «. ™, adj.z=.oc- apyitcus, Fond of ease (post-class.) : "'phi- iosophi tripartitam humanitatis voluerunt esse vitam, ex quibus primam theoreli- cam, secundam practicam, tertiam philar- gicam voluere, quas nos Latine conlem- plativam, activam, volvptariam nuncupa- mus," Fulg. Myth. 2, 1. Philemo or .oil) onis, m., 'JtiXfipoiv : I. A Greek comic poet, a native of Soli, in Cilicia, and a contemporary of Menander : Plaut. Trin. prol. 10; cf. Quint. 10, 1, 72; Gell. 17, 4 ; App. Flor. 3, p. 353.— H. A historian, Plin. 4, 13, 27.— IB. In mythol- ogy, A pious rustic, the husband of Baucis, Ov. M. 8, 631 sq. tphiletaeria, ae,/=0iX£rai'pio>/, a plant, called also polemonia, Plin. 25, 6, 28. PMletaS) ae, m., i7r7roi, A city in Macedonia, on the borders of Thrace, celebrated for the battle in which Octavia- nus and Antony defeated Brutus and Cas- sius, now Filibeh, Mel. 2, 2, 9 ; Vellej. 2, 70; Flor. 4, 7.— II. Derivv. : A. PhiliP- pensis, e, adj., Of or belonging to Pni- lippi, Philippian : Philippense bcllum, Suet. Aug. 9: proelium, the battle of Phi- lippi, Plin. 7, 45, 46 : Brutus, who fell al Philippi, id. 34, 8, 19, n. 21.— B. Phll- ippeuS, a, um, adj., Of or belonging to Philippi, Philippian : campi, Vellej. 2, 86; Manil. 1, 906.— C. PhilippiCUSj a, um, adj., Of or belonging to Philippi, Philip- pian : in Philippicis campis, Plin. 33, 3, 12.— D. i Philippianus. a. um, adj., Philippian: cohortes, i. e. who fought at Philippi, Inscr. in Maff. Mus. Ver. 325. 1. PhilippiCUS, a, um. Of or be- longing to Philippi; v. Philippi, no. II., C. 2. PhilippiCUS, a, um. Of or be longing to Philip; v. Philippus, no. II., B. Philippus, i. m -\ *'Ai7rsof, Philip, the name of several kings of Macedonia the most celebrated of whom was the son of Amyntas, and father of Alexander tht Great, Cic. Off. 1, 26; Nep. Eum. 1; id Reg. 2; Just. 7, 4 sq.— B. Transf.. yS gold coin struck by King Philip, a Phil ippe d'or : Plaut. Bac. 4, 8, 27 ; so ib. 38 . 41 ; 78, et al. ; Hor. Ep. 2, 1, 223 ; and, ii gen., of other coins : Aus. Ep. 5, 19. II. Derivv. : A. PhllippeuS (collat form, Philippius, Plaut. Poen. 1, 1, 38), a, um, adj., iuXiirnewi, Of or belonging to Philip, king of Macedonia, Philippian : P. sanguis, i. e. Cleopatra, because the Egyp- tian sovereigns were descended from Philip of Macedon, Prop. 3, 9, 39 : — Philippeus numus, a gold coin struck by Philip, of the value of twenty drachmae, a Philippe d'or: numi Philippei aurei, Plaut. Asin. 1, 3, 1 ; Liv. 39, 7 : P. aurum, from which the Phil- ippe d'or was struck, Plaut. Cure. 3, 70. — Hence, also abs., Philippeum, i, n. : Var. in Non.78, 11. And, transf, of other coins : argenteos Philippcos minutulos, Val. Imp. in Vop. Aur. 9. B. PhilippiCUS, a, um, adj.. i>,i;- irmoi. Of or belonging to Philip, Philip- pic : P. talentum argenti, Plaut. True. 5, 1, 60 : aurum, a gold mine of Philip's in Mac- edonia, Plin. 37, 4, 15.— Cicero's orations against Antony were called orationes Philippicae, after those of Demosthenes against King Philip, Cic. Att. 2, 1, 3:— 'they were also called Philippica, orum, «,, Juv. 10, 125. Philistaea .(* -thaea), ae, / (* The southwestern portion of Canaan, Philistia); ace. to Hieronymus, Another name for Palaeslina, Hier. in Isai. 14, 29 and 31. Philistinus, a, um, adj. Philistinae Fossiones, The Philistine Fosses, at the mouth of the Po ; and, Philistina fossa, Plin. 3, 16, 20, § 121. PHIL Philistloni « n ' 9 . m -< *iXt»ri«uv : I. A celebrated physician, Plin. 20, 5,9; Gel]. 17, 11.— n. A pantomime. Mart. 2, 41, 15. PhilistUS> i> m,Qi\ioros,A historian in' Syracuse, in the reign of the tyrant Di- onysius, an imitator of Thucydides, Cic. de Or. 2, 13 ; 23 ; id. Brut. 17 ; id. Q. Fr. 2, 13 ; Nep. Dion. 3. phllltia (in MSS. also, phiditia), orum, H. = 0iAiria (tpiSirta), The public meals of the Lacedaemonians : Cic. Tusc. 5, 3-1, 98 Klotz. and Mos. N. cr. Phillyrides- v - Philyrides, in Phil- yra. Phllo or -oil) on ' s ' m., iNAuv : I. An Academic philosopher, Cic. Brut 69; id. Acnd. 2, 6 ; id. Tusc. 5, 37 ; id. N. D. 1, 40. — 11. A celebrated architect in Athens, Cic. de Or. 1, 14, 62 ; Vitr. 7 praef. ; cf. Sillig. Catal. artif. 3. h. v. — fit A physician, the inventor of an eye-salve; Cels.6, 6, 3; after whom is named Philonianum antidotum, Macr. Emp. 20 ; called also, abs., Philo- nium,Ser.Samm.22,396.— IV. A Roman surname : Q. Publicius Philo, a consul A.U.C. 439 ; Grut 291. * phllocalia. ae, /. = #iAoici n.—>ti\oKwfid- oiur (tippling-lriend), The name of a girl in Platans, Mil. 2, 5, 8. Philocteta °r Philoctct.es. ae (corrupted form, JPhilotes, etis, lnscr. Grut. 42, 7), m„ ♦lAoitnJri/s, Son of Pocas of Thcssaly, celebrated as an archer, a com- panion of Hercules, who gave him at his death the poisoned arrows without which Troy could not be taken. On account of '.he stench proceeding from his wounded foot, he was left by the Greehs on the Isle ofL(mnos, but was afterward taken to Troy by Ulysses, where he slew Paris, Hyg. Fab. 102; Ov.M.13,313s?.,- Cic. Tusc. 2~ 7i id. Fin. 2, 29; id. Q. Fr. 2, 10 Jin.— U. Deriv., Phlloctctaeus, a, um, adj.. QtXoK- rnra7o<. Of or belonging to Philoctetes, Philoctetaean : clamor, Cic. Fin. 2, 29. PhilodemuS' i. m -. QtXd&nuot, A fa- mous Epicurean philosopher in the time of Cicero, the author of a work -xtpi uovotKrjS, and of several epigrams, Cic. Fin. 2, 35 ; cf. id. Pis. 29, and Ascon. ad loc. t philograecus. a > um, adj.= iAopi/Atoy, A 4C PHIL city in Great Phrygia, now Bularcandi, Cic. Fam. 3, 8 ; 15, 4 ; id. Verr. 2, 3, 83.— II, Hence Phildmelonses> "'m, m - The inhabitants of Philomeliuni, the Philo- melians, Cic. Verr. 2, 3, 83 Zumpt, N. cr. (al. Philomelienses). Philomctor. oris, m., iAo/jijrw/> (mother -loving), An appellation of the sixth Ptolemy of Egypt, on account of his love for his mother Cleopatra, who had ruled the kingdom well during his minority. Just. 34, 2. Philonianus, a, um, and Philo- nium. ii, v - l'luio. no. ill. philopacSi aedis, m., tAora'r/coS. A lover of the flesh : Auct. ap. Hier. Ep. 61. philosophaster. tri, m. [philoso- phus] A bad philosopher, a philosophaster : Aug. Civ. D. 2, 27. t philosophia; ae . f. = ip&oeoti>ia. Philosophy: 17 Lit.: nee quicquam aliud est philosophia, si interpretari velis, quam studium sapientiae, Cic. Off. 2, 2 ; so id. Acad. 1, 2 : id. Fin. 5, 1 ; id. de Or. 1, 15 ; Sen. Ep. 89, et saep.— Jl. Transf. : A. A philosophical subject or question : Nep. Epam. 3, 3. — B. In l\iaplur„ philosophiae, arum, /, Philosophical systems or sects : exercitatio propria duarum philosophia- rum (z. e. Academicorum et Peripateti- corum), Cic. de Or. 3, 27, 107; so Gell. 4, 1 j 5, 3. philosophicc. <^dv., v. philosopbic- us, ad fin. '< phildsophiCUS, a. um, adj. = (j>i\o- ttotbiK'S, Of or belonging to philosophy, philosophic (post-class. ; for in Cic. Tusc. 5, 41 fin., the proper reading is philoso- phiae or philosophas) ; Macr. S. 7. 1. — Adv., philosophice, In a philosophical manner, philosophically: vivere, Lact. 3, 14 fin. philosopher) atus, 1. v. dcp. n. Jphi- losophus] To apply one?s self to philoso- phy, to play the philosopher, to philosophize (quite class.) : philosophandum estpaucis, Enn. in Gell. 5, 15 fin. (cited periphras- tically in Cic. Rep. 1, 18 ; id. de Or. 2, 37. 156 : id. Tusc. 2, 1) ; Cic. Tusc. 1, 37 ; id. N. D. 1. 3 : sed jam satis est philosopha- tum, Plaut. Ps. 2, 3, 21. t phild Sophus, a, um, adj.-= *iAo{n' s hos- pitable), A Roman surname: C. Aviunae Philoxenus, Cic. Fam. 13, 35. ' philtrodotcs> ae, m. = $ a, um. adj., Philyrean : Philyreius heros, i. e. Chi- ron, Ov. M. 2, 676 :— Philyreia (al. Phily- rea) tecta, i. e. of Chiron, id. ib. 7, 352. — B. Philyrides (Phill.), ae, m., Chiron, the son oj Philyra : Ov. A. A. 1, 11 ; Prop. 2, 1, 61 ; Virg. G. 3, 550. tphilyrinuS) a, um, adj. =^ ni., The Phintians r Plin. 3, 8, 14. Phintias. ae. m., ^ivriaS, A Pythago- rean, celebrated for his friendship with Da- mon. Cic. Off. 3, 10, 45; Val. Max. 4, 7.. extr. 1. '' phlebotomia (fleb.). ae, f. = &\e- Sorouiu, Blootf-htting, phlebotomy: phlc- botomiam adhibere. Coel. Aur. Acut 2. 18 ; so, phlebotomia uti, Veg. Vet. 1, 14. t phlebotomice, es. f=

ic6oTout- /oj, Blood-letting, phlebotomy : Coel. Aur. Acut. 1, 3. t phlebotomo (fleb.), avi, atum, 1. v. a. = tj>\ef)0T0iieu>, To let blood from, to bleed, phlebotomize: aliquem. Coel. Aur. Acut. 1, 14: utrum phlebotomandi necne sint aegrotantes . . . non phlebotomari magno adjutorio privantur, id. Tard. 2;- 13 ; Veg. Vet. 1, 24. 1137 P H O C t phlcbdtdmus (Heb.), i, m.=:0A£- 6oto^os, A lauccl, a fl ^kyoa, A country uf Macedonia, afterward called Pallene, where the giatits are fabled to have been struck with lightning when fighting with the gods, Plin. 4, 10, 17 ; Stat. Th. 2, 595 ; Vnl. Fl. 1, 564 ; Sen. Here. fur. 444. 12. Hence PhlegTaeUS, n. um, adj., Phlegraean : Phlegraei campi, Ov. M. 10, 151: tumultus, Prop. 2, 1, 39 : castra, Stat. Ach. 1, 484 : pugnae, Val. Fl. 5, 693 : vic- toria, Mart. 8, 78. B. T r a n s f. : 1. Campi, A plain abounding in sulphur, between Puteoli and Naples, the mod. Solfatara, Plin. 3, 5, 9 ; so Sil. 8, 540 : vertex, i. e. the volcano of Vesuvius, Sil. 8, 657. 2. Poet., of a bloody battle : campus, i. e. Pharsalus, Prop. 3, 11, 37. 1. Fhlegraeusj a, um, v. Phlegra, no. II. 2. Phlcgrraeus, i. ?"■> ^typalos, Our. of the Centaurs, Ov. M. 12, 378. Phlegyaej arum, m. A predatory people from Thrace or Tkessaly, who de- stroyed the temple at Delphi, Ov. M. 11, 414. PhlegyaSi ae, m., $\eyvas, The son of Mars, king of the Lapilliae. and father of Ixion and Coronis, Virg. A. 6, 618 Serv. ; Stat. Th. 1, 713. phle0S> v - pheos. PhliasiUSi a . »n, adj., v. Phlius, no. II.. A. Phlmntli; orum, m., v. Phlius, no. II. PMlUSj untis, m., Aiots, A city of Peloponnesus, between Sicyon and Argolis, at the sources of the Aesopus, Liv. 28, 7 ; Cic. Tusc. 5,3, 8; Plin. 4, 5, 7.— H. Hence PhliasiUS. ». um, adj., Of or belonging to Phlius, Phtiasian: sermo, Cic. Tusc. 5, 4 : regna. Ov. Ib. 329. — In the plur. subst, Phliasii, orum, m., The Phliasians. Cic. 1'usc. 5, 3, 8 ; Rep. 2, 4. 8. In the latter passage, Cicero, misled by analogy, had at first written Phliuntii : Cic. Att 6, 2, 3. t pbldginoSi i. m.=\oyh>]S, i. q. phlogitis, Sol. 37. t phldgltiS; idis,/— 0A oy ; 7 (;, Aflame- colored gem, otherwise ttnknown, Plin. 37, 11, 73. 1 phldmiSi idis, f. = X6uos, Mullein, pure Lat., verbascum, Plin. 25,10,73; cf. the preced. art. 'phlox, phlogis, /. = AtfJ (llame), A flower, otherwise unknown, Plin. 21, 11, 38. Phobctor. oris, m., iloSfiTup, Son of Morpheus, Ov. M. 11, 640. t phoca. ae.and phoce. es,/.=0i5/o7, A seal, sea-dog, sea-calf, pure Lat., vitula iiiarina : Virg. ft. 4, 432 : deformes pho- 1138 PH O E cae, Ov. M. 1, 300; so id. ib. 2, 267; Plin. 9, 7, 6. Proteus had a span of sea-dogs, Val. Fl. 2, 319. A grandson of Cephisus is fabled to have been changed by Apollo into this animal, Ov. M. 7, 388. Phocaea. ae, /, ifrunaia, A maritime town of Ionia, a colony of the Athenians, whose inhabitants fled, to escape from Per- sian domination, and founded Massilia, now Fohia, Mel. 1, 17. 3 ; Plin. 5, 29, 31 ; 5, 30, 33 ; Liv. 37, 31 ; Gell. 10, 16.— H. Hence, A. PhdcaeensiSi e. adj., Phocacan : Graeci. Plin. 3, 4, 4. — In the plur. subst., Phocaeenses, lum, m., The Phocaeans, Liv. 37. 32; Plin. 3,4, 5; Just. 43, 3.— B. Phdcaeii orum, m., The Phocaeans, Mel. 1. 19 ; 2, 5 ; Hor. Epod. 16, 17.— C. PhocaiCUS) a, um, adj., Phocacan : mu- re x, which was taken near Phocaea,Ov.M. 6,9. — 2. Transf., Massilian: ora, Sil. 4, 52. — Phoeaicae emporiae. A Spanish town founded by the Massflians, id. 3, 369.— D. PhdcaiS) Mis, /., Phocaean, poet, for Massilian :' juventus, Luc. 3, 301 : ballis- ta, constructed with great skill by the Mas- silians, Sil. 1, 335. — B. Phoccnses, lum, m., The inhabitants of Phocaea, the Phocaeans, Just. 37, 1. Phocaicus. a, um, v - Phocaea, no. II., C, and 2. Phoeis, no. II., D. PhdcaiSi Wis, v. Phocaea, no. II., D. PhdcenseSi > l >m, v. Phocaea, no. II., E. PhdCensiS; e , v . 2 - Phoeis, no. II., A. PhoceuS) a, um,v.2.Phoci6, no.U., B. PhdClUS; a, um, v. 2. Phoeis, no. II.. C. Phocioil) 6 n ' s > m -> 'S>Ktti)V, An Athe- nian general, a contemporary of Demos- thenes, whose life is written by Nepos. 1. phdciSj Mis, /. A kind of pear- tree on the Isle of Chios, Plin. 17, 24, 37, § 9. 2. Phoeis, Idis, /., Juki's, The. coun- tnj between Bocotia and Aetolia, in which were the mountains of Parnassus and Hel- icon, the Castalian spring, and the River Cephisus, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 3, 4 ; Liv. 28. 5 ; Ov. M. 1, 313 ; Stat. Th. 1, 64. B. Transf, erroneously, in consequence of the similarity in the sound of the words, for Phocaea : Phocide relicta, Graii, qui nunc Massiliam colunt, etc., Sen. Cons, ad Helv. 8 ; Luc. 3, 340 ; so id. 4. 256 ; Sid. Carm. 23, 13 ; Gell. 10, 16. II, Derivv. : A. Phoccnscs. ium, m., The Phocians, Plin. 3, 5, 10; Just. 8, 1, 2 ; Sol. 2.— B. FhoCCUS. ». um, adj., Phocian : rura, Ov. M. 5, 276: Anetor, id. ib. 11, 348 : juvenis, Pylades, son of King Slrophius of Phoeis, id. Trist. 1. 5, 21. — C. Phocii, orum, m., The Phocians : Cic. Pis. 40.— D. PhocaiCUS. a, um, adj., Phocian : tellus, Ov. M. 2, 569 : lau- rns, i. e.from Parnassus, Luc. 5, 143. PhocUSi '. ™-> 1 I>wkoS, Son of Aeacus, who was slain by his brother Peleus, Ov. M. 7, 477 : 11, 267. PhoebaSi adis, v. Phoebus, no. II., C. Phoebe! es, /, $oi6ri > I, The moon- goddess, sister of Phoebus, i. e. Diana, Luna, or the moon : vento semper rubet aurea Phoebe, Virg. G. 1, 431 : alma, id. Aen. 10, 220: Phoebe venantibus assit, Ov. Am. 3. 2, 51 : jaculatrix Phoebe, id. Her. 20, 229: innu'pta, id. Met. 1, 476. — B. Transf., Night : tertia. Ov. F. 6, 235,— H. A daughter of Leda and sister of Helen, Ov. Her. 8, 77.— HI. Daughter of Leucip- pus, Ov. A. A. 1, 679; Prop. 1, 2, 15. Phoebcum, i. "■■ 'froilltwv, A temple of Phoebus, from which a place near Spar- ta received its name, Liv. 34, 38. PhocbeiUSi n, um, v. Phoebus, no. II., A. PhoebeilS) °. um, v. Phoebus, no. II.. B. Phoeblffena, ae, m. [Phoebus-gig- no] Son of Phoebus, poet, an appellation of Aesculapius : Virg. A. 7, 773 ; so Ser. Samm. 12, 186. Phoebus, i, ■>"■• 'I'wTfio? (the radiant), A poetical appellaiion of Apollo : quae mihi Phoebus Apollo praedixit, Virg. A. 3, 251 : dinn rediens fugat astra Phoebus, Hor. Od. 3, 21, 24 ; Ov. M. 2, 109 : tristior ic- eirco nox est. quam tempora Phoebi, id. Rem. Am. 585. II. Derivv. : A. PhoebeiUSi a. um, adj., Phoebenn, Apollinian: juvenis, i. e. PHOE Aesculapius, Stat. S. 3, 4, 6 : anguis, of | Aesculapius, Ov. M. 15, 742 : ictus, of tho sun, id. ib. 5, 389 : ales, the raven, so call- ed because metamorphosed by Apollo, Stat. S. 2, 4, 17 : oscen, Aus. Idyll. 11,*15: Idmon, son of Phoebus, Val. Fl. 1, 228 : Circe, daughter of Sol, Petr. 135. B. Phoebcus, a, um, adj., Phoebean, Apollinean : carmina, Lucr. 2, 504 : lam- pas, the sun, Virg. A. 4, 6 : virgo, Daphne, Ov. Pont. 2, 2, 82 : laurus, id. Trist. 4, 2, 51 : Rhodes, where the worship of Apollo prevailed, id. Met. 7, 365 : lyra, 'id. Her. 16, 180: sortes, oracle, id. Met. 3, 130: tripodes, id. A. A. 3, 789 : Phoebea arte morbos pellere, id. Fast. 3, 827. C. Phoebas, adis, /., Priestess of Apollo ; hence the inspired one, the proph- etess, Ov. Am. 2, 8, 12 ; id. Trist. 2, 400 ; Luc. 5, 128 ; 165. Fhocnice» «s, /•, 'txuviitq, Phoenicia, a country of Syria, especially celebrated for the purple which came from there ; its principal cities were Tyre and Sidon : Mel. 1, 12 ; Plin. 5, 12, 13 ; 5, 19, 17 ; 36, 26, 65 ; Cic. Acad. 2, 20 ; Phil. 11, 13 fin. —Called also Phoenicia» ae. /. Cic. Fin. 4, 20 ; Mart. Cap. 6, 219 ; 220 ; Serv. Virg. A. 1, 446 ; 3, 88.-2. A small islana in the Aegean Sea, otherwise called Ios, Plin. 4, 12, 23.— 3, A town of Epirus, Liv. 29, 12. II. Hence, A. Phoenlccs. um, m., The Phoenicians, celebrated as the earliest navigators and as founders of many colo- nies, especially of Carthage, Mel. 1, 12; Plin. 5, 12, 13 ; Cic. N. D. 2, 41 ; Rep. 3, 36 : Luc. 3, 220.— In the sing., Phoenix, A Phoenician, Plin. 7,56, 57. — 2. Transf., The Carthaginians : Sil. 13, 730 ; in the sing., id. 16, 25. — Adj., Phoenician: elate, Plin. 29, 3, 13. 23. phoeniCeilS (poeniceus, foeni- ceus), a, um, adj., qjoivintos, Purple-red: aut phoeniceum tlorem habet aut purpu- reum, aut lacteum, Plin. 21, 23, 94 ; cf. Gell. 2, 26: poeniceas vestes, Ov. M. 12, 104. C. PhoemClUSi a, um, adj., Phoeni- cian : mare, Plin. 5, 12. 13 : — corium, made purple-red with blows, Plaut. Ps. 1, 2, 92. 3D. Phocilissa, »e.f.,oivtoan,Phoe- niciav, a Phoenician woman : Dido, Virg. A. 1, 672 : exsul, i. e. Anna, Ov. F. 3, 595 : Tyros, id. Met. 15, 288. — Phoenissae, The Phoenician women, the name of a tragedy by Euripides ; also, of one by Seneca. — 2. Transf. : a. Thcban, because Cad- mus was a Phoenician : cohors, Stat. Theb. 9, 527 — b. Carthaginian : classis, Sil. 7, 409 : juventa, id. 17, 632.— In the neuter plur,, Phoenissa agmina, Sil. 17, 174. — Subst, Phoenissa, ae, /., Carthage, Sil. 6, 312. E. PhoeniciaS; ae, m., The south- southeast wind, Plin. 2, 47, 46. Phocmcea. ae, /., poivutea, A land of barley, mouse-barley, Plin. 22, 25, 65. Phoenicia! ae, v. Phoenice. 1 phoctlicitis, Idis, /.= fnw?n[, A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 66. PhoeniClUSi a, um, v. Phoenice, no. II., C. t phoemcobalanus, '. m.=oiviKoutTu, One of the Aeolian islands, Plin. 3, 9, 14. Phoenissa! ae,v. Phoenice, no. II., D. 1. Phoenix* Icis. A Phoenician; v. Phoenice, no. II., A. 2. Phoenix, Ms. '»■. Qoivii, The son of Amynlor, who was given by Peleus to Achilles as a. companion in the Trojan war, Ov. M. 8, 307 ; id. A. A. 1, 337 ; Cic. de Or. 3, 15 ; Prop. 2, 1, 62. He brought to Pe- leus the news of the death ot Achilles : Plaut. Bac. 1, 2, 49.— b. A son of Agenor, brother of Cadmus and Europa, Hyg. Fah. 178. PH O S 3. phoenix? icis, m. The phoenix, a fabulous bird in Arabia. It was said to live 500 years, and from its ashes a young phoenix arose, Plin. JO, 2, 2; Tac. A. 6, 28 ; Aur. Vict. Caes. 4 ; Ov. Am. 2. G, 54 ; id. Met. 15, 391 ; Stat. S. 2, 4, 3«; Claud. Laud. Stil, 2, 4)7. Pholoc- BS|/., 'foArfij: I. A forest-clad mountain in Arcadia, on the borders of Elis, Plin. 4, 6, 10; Ov. F. 2, 273'; Stat. Th. 10.228. — II. A mountain in Thessaly, the abode of the Centaurs, Luc. 3, 198; Stat. Ach. 1, 138.— B. Hence Pholocticus. a. urn, adj., Of or belonging to Mount Pholoe, in Thessaly : monstra, i. c. the Centaurs, Sid. Carm. 5, 230. PhdluS, i> m -> 'r-wAo,-, A Centaur, son of Ixitm, Virg. G. 2, 456; Ov. M. 12, 306; Luc. 6, 391 ; Serv. Virg. A. 8, 294. phonascus, U 'm. = (j > ijovaaK6i (sing- ing-master ; hence), I. A teacher of sing- ing and declamation : phonascus assum voci9 suscitabulum, Var. in Non. 176, 30: Suet. Ner. 23: dare operam phonasco, id. Aug. 84 ; Quint 11, 3, 22.— U. -4 musical director, chorister: psalmorum hie modu- lator et phonascus, Sid. Kp. 4, 11. i phonema (ton.), atis, n. = it>u>vr)pa, A saying : Plntonis fonemata, Front, de Eloqu. p. 236 ed. Maj. PhonolcnideS) ae, m. Son of Pho- nolenus, a Lapitha, Ov. M. 12, 433. ' phonos (-us), i, m. — i/mro? (murder), Another name of theplant atractylis: atrac- tylis sanguineum succum t'udit: qua de causa phonos vocatur a quibusdam, Plin. 21, 16, 5fi. Phorbas, antis, m., np6as. The name of several mythic personages, Ov. M. 5, 74 ; 11, 414; 12,322; Hyg. Fab. 14. PhorciS' idis, v. 2. Phorcus, no. II., A. t 1. phoVCUS, '• m - A sea-fish, other- wise unknown, Plin. 32, 11, 53. 2. Phorcus? > (also Phorcys, yos, and Phorcyn, ynos, ace. to Prise, p. 690 P.), m., i|> pxos, *t>»pKvS, and tidpuvv, Son of Nrptunc, father of Medusa and the other Gorgons, (*and of the Graeae), who was changed after death into a sea-god, Cic. Univ. 11 : Phorci chorus, Virg. A. 5, 240; or, Phorci exurcitus. i. c. sea-gods, id. ib. 5, 824 : pater Phorcys. Val. Fl. 3, 726 : Luc. 9, 645.— H. Derivv. : A. Phorcys, ydos (Phorcis, idis), /., A female descendant of Phorcus : ora Phorcydos, i. e. of Medusa, Prop. 3, 21, 8: geminas habitasse sorores Phorcydas unius partitas luminis usum, i. e. the Graeae. Ov. M._4, 773. B. PhorcyniS) Mos and idis, /., The danxhitr if Phorcus, i. e. Medusa: Ov. M. 5, 230 ; Luc. 9, 626. phorimon, >, «■> tpc'pipov, a hind of alum. Plin. 35, 15, 52. phorineum vinum, h «• a kind of wine, Plin. 14, 8, 10. t 1. phormiO ( torm ), onis, m.=0(,'p- fitov, Wicker-work of reeds or rushes, a mat, a straw covering, Ulp. Dij. 33, 7, 12 ; Don. Ter. Ph. prol. 27 ; 1, 2, 72. 2. PhprmiO, oois, m. : I. The name of a parasite in Terence, in a play of the same name. — H, A peripatetic philosopher of Ephcsus, who delivered a lecture in the presence of Hannibal on the duties of mil- itary commanders and on the art of war, Cic. de Or. 2, 18, 75 ; hence, transf., of a silly person, who talks about things which he dors not understand : egomet in mul- tos jam Phormiones incidi, id. ib. 2, 19, 77. — Ill A Roman surname : Cic. Caecin. 10, 27. PhordneUS (trisyll.), ei and eos, m., «^op orivs. Son <>f Inachus, king of Argos, and brother of />, Hy<;. Fab. 124 ; 143; 225; 274 ; Plin. 7, 56, 57 ; Stat. Th. 4, 889.— II. Derivv. : A. PhdronCUS. a, um, adj., Phoronean, poet, tor Argive : Phoroneis sub mtris, Stat. S. 3, 2, 101.— B. Phdr- dniSj 'dia, /., Phoronean, poet, for Ar- gire : Phoronides latuere venae, i. e. the River Inachus, Sen. Thyest. 115. — Subst., Phoronis, Idis, /., Io : Ov. M. 1, 668 ; so id ib. 2, 524. phosphorens, a, «m, o-dj. [Phospho- rus ] Of or belonging to the morning-star : Prud. Cath. 5, 147 {al. Bosphoreum). t Phosphorus, i- m -= , t'u>sf6pos (the light-bringer) : I, The morning ■ star : PHRY Phosphore redde diem, Mart. 8, 21, 1 ; Mart. Cap. 9, 305.— H, A name of Hor- pocralcs : Inecr. Grut. 88, 13. PhotinUS, 'i m i Qfiaruvtf, A male proper name. So esp., The Bishop of Sir- mium, founder of a Christian sect, the ad- herents of which arc called Photiniani, Isid. Ori'g. 8, 5 ; Cod. Justin. 1, 5, 5. Phraates " r Phrahates,. ae, m., typa iTn±, The name of several kings of Parlhia, Hor. Od. 2, 2, 17 ; Ep. 1, 12, 27 ; Just. 41, 5. Phradmon, om3 > ">■ A celebrated statuary of Argos, Plin. 34, 8, 19. Phragandae, arum, f. a city in Thrace, Liv. 26, 25. t phragmites, is, m. = ippnypiryc, A kind of reed growing in hedges, Plin. 32, 10, 52. Phrahates, is, v. Phraates. i phrasis, is, f — "• A plant, i. q. anem- one, Plin. 21, 23,94. phrenltlcus, a , urn, v - phreneticus. fihrenitis, idis, v. phrenesis. phrenitlZO, are, v. n. = 4ipe>'irK,oi, To be mad, crazy, frantic : Coel. Aur. Acut. praef. Phrixus (erroneously written Phryx- us), i, m., f&pilos. Son of Athamas and Nephele, and brother of Helle, with whom he fled to Colchis on a ram with a golden fleece ; he there sacrificed the ram, andhung up its golden fleece in the grove of Ares, whence it was afterward brought back to Greece by Jason and the Argonauts, Hyg. Fab. 2; 3; 14; 21; Ov. Her. 18, 143: Phrixi litora, i. e. the shores of the Helles- pont, Stat. Ach. 1, 28; called also, semita Phrixi, id. ib. 1, 409 : portitor Phrixi, i. e. the constellation Aries, Col. 10, 155. — H, Hence Phrixeus (Phryxeus), a, um, adj.. Of or belonging to Phrixus, Phrix- ean : vellera, the golden fleece, Ov. M. 7, 7 ; so Col. 10, 368: stauna Phrixeae sororis, i. e. the Hellespont, Ov. Fast. 4, 287 ; called also, pontus, Luc. 6, 56 ; and, mare, Sen. Here. Oet. 776 : aequor, Stat. Th. 6, 542 : Phrixei Colchi, where Phrixus was hospi- tably received, Val. Fl. 1, 391 : maritus, i. e. a ram. Mart. 14, 211 : agnus, the constella- tion Aries, id. 10, 51. — B. ^ or Aegean : Phrixeum mare, the Aegean Sea, Sen. Agam. 564. t phrdnesis, is, /. = iji/ii5v);-is, Under- standing, good sense, prudence ; in Mart Capella, personified as The mother of Phi- lology : Mart. Cap. 2, 27 ; so id. ib. 28. phryganion, ''• "• An animal, oth- erwise unknown, Plin. 30, 11, 30. Phryg , es, um , , "- < 1 > P' ; . «• The Phryg- ians, a people of Asia Minor, noted among the ancients for their indolence and stupid- ity, and also for their skill in embroidering in gold. Mel. 1, 2. 5 : Plin. 8, 48, 74 ; Cic. de Div. 1, 41 ; id. Leg. 2. 13.— In the sing., Phryx Aesopus, the Phrygian, Phaedr. 3 prooem. 52. In partic, of Aeneas, Prop. 4. 1, 2 ; Ov. F. 4. 274 ; of Marsyas, Stat. Th. 1, 709 ; of a priest of Cybele (v. Gal- lus). Prop. 2, 22, 16 : and with a contempt- uous allusion to the emasculated condi- tion of these latter, Virg. A. 12, 99.— Pro- verb. : sero sapiunt Phryges (alluding to the obstinate refusal of the Trojans to de- liver up Helen), Liv. Andron. or Naev. in Fest. p. 342 ed. Mull. ; cf. Cic. Fara. 7, 16, 1 ; and Bothe, Poet. Seen. Lat. V., 1, p. 11, fragm. 2 : utrurn igitur nostrum est an PHTH ve6trum hoc provcrbium, Phrygem plagit fieri so/ere meliorem ? Cic. Fl. 27. — Poet, Romans (as descendants from Aeneas), Sil. 1, 106. II. Derivv. : A. Phrygia, ae, /., pvvtov, A plant, called also poterion, Plin. 27, 12, 97 ; 25, 10, 76. phrynOS, i- m -> 'bpvvos, A kind of ven- omous frog, living in thorn-hedges, Plin. 32, 5, 19. 1. Phryx. ygis, m., pi\, A river in Ionia, rising in Lydia, and emptying it- self into the Hermus, otherwise called Hyl- lus. Plin. 5, 29, 31. 2. Phryx, ygis. v. Phryges, ad init., and no. II., H. Phryxeus, v. Phrixus. Phryxianus, a, um, adj. Curly, frizzled. Tlike Phrygian wool : toga, Plin. 8, 48, 74. Phryxonides nymphae. The fabled rearers of the first bees, Col. 9, 2, 3. PhrVXUS, v - Phrixus. Phthas, m., Wis, The Egyptian Vul- 1139 PH YL can : secundus Vulcanus Nilo natus, Plitlias, ut Aegyptii appellant, Cic. N. D. 3. 22. 55. _ Phthia. ae,/., 0i'a, A city in Thessa- liotis, the birthplace of Achilles, Mel. 2, 3, 4 ; Vii'g. A. 1, 284.— II. Derivv. : A. Phthias. adis,/., A Phlhian wom- an : Ov. Her. 7, 165 (al. Phthia). B. Phthiota, ae, and Fhthlotes, ae, m., 4>tiiBeipiaatS, The lousy disease, pklhiriasis. Plin. 26, 13, 86; 20, (i, 23 ;_25, 5, 26, et al. Phthiridphagi, brum, m„ <&9cipo- d>di oi (lice-eaters), A people of Sarmatia, J'lin. 6, 4, 4. t phthirophoros. hfi^Guptyopos, A kind of pine-tree that bears very small cones, Plin. 16, 10, 19. tphthlSlCUS, a, um, adj. = Soyyos, A sound, tone: Saturnum dicebat Dorico moveri phthongo, Jovem Phrygio, Plin. 2, 22, 20 ; — pure Lat., sonus. tphthdrius* a, um, adj. = oT', A kind of vale- rian, mix). 12,12,26; Scrib. Comp. 176; 177. phui, interj. Foh ! fugh ! phui in ma- lam crucem, Plaut. Ps. 5, 2, 5 ; cf. Charis. p. 213 P. ; Prise, p. 1024 ib. phy. iutcy- Pish ! tush .' Ter. Ad. 3, 3, o9; cf. Prise, p. 1024 P. PhyaceS; ae, m - A king of the Ge- tae : nee vincet saevum Cyclops feritate Phyaceji, Ov. Pont. 4, 10, 23. tphycisi idis, f = es . /■> *uAa<«/ : I. A city of Thtssaly, where Protesilaus reigned, Plin. 4, 9, 16,— B. Derivv. : 1, Phyla- ceis, Idis, adj., /., Phylacian : matres Phylaceides, 6v. Her. 13, 35. — Subst., Phylaceis, (''ace, Phylaceida), Laodamia, wife of Protesilaus, Stat. S. 5, 3. 273.-2. PhyiaceiuS) a . um, aii j-, Phylacian : Conjux, i. c. Laodamia, Ov. Tr. 5, 14, 39. —3. Phvlacides (Phyll.), ae, m., Phy- lacides, i. e. Protesilaus: Ov. A. A. 2, 356 : respice Phylaciden, id. ib. 3, 17 : heros, Prop. 1, 19, 7.— II, A city of the Molos- sians in Epirus, Liv. 45, 26. phylacista, ae, m. = 0uAn«v \aKTrjpwv : I. An amulet : dolorem oeu- lorum ut non patiaris . . . de tribus cera- sis lapillos pertundes et lino inserto pro phylacterio uteris, Marc. Emp. 8. — II. In p a r t i c. : A. Thongs worn by the Jews on the forehead and the left arm, phylacte- ries (r^fln), Hier. in Matth. 4, 23, 5.— B. Chains and medals worn by gladia- tors around their necks as tokens of victory, Vet. Schol. ad Juv. 3, 68. . t phylarchus, i> m.—q>6\apxa^ The chieyoj a tribe, a prince, emir : p. Arabum, Cic. Fam. 15, 1 ; so. Saracenorum, Amm. 24, 2; Sex. Kuf. Brev. 14. Phyle> es,/., if>t\ij, A castle in Attica, Nep. Thras. 2 ; Just. 5, 9. PhyllacideS) i- q- Phylacides. t phyllanthes. is, «• = Qv^XavBis, a plant with prickly leaves, Plin. 21, 16, 59. PhylleiS; idis, adj., /., QvMnis, Of or from the city of Phyllus, in Thessaly : Phylleides matres, i. e. Thessalian, Ov. Her. 13, 35.^ Phylleiusj a, " m . <>&}■• 'r-vXXijios, Of or belonging to Phyllus in Thessaly, Phyl- leian : juvenis, i. e. Caeneus, Ov. M. 1.2, 479 : mater, peril. Laodamia, id. A. A. 3, 783. Phyllis, idis and Iflos, /., ilmXAi's : I. Daughter of King Sithon of Thrace', she was changed into an almond-tree, Ov. Her. 2, 98 ; Hyg. Fab. 59, 243 ; Plin. 16, 26, 45 ; Serv. Virg. E. 5, 10; Pers. 1, 34. — B. Transf., An almond-tree: Pall, de insit. 149 — II. A female proper name, Virg. E. 3, 78 ; Hor. Od. 4, 11, 3. PhylliuS; ii. m. A Boeotian who was in love with Cygnus, Ov. M. 7, 372. Phylldddce. es, /. A sea-nymph, daughter of Nereus and Doris, Virg. G. 4, 336 ; Macr. S. 5, 17 ; Hyg. Fab. praef. I phyllorit i. ». = ^i''AXov, A plant, called also leucacantha, Plin. 22, 16, 18. Phyllos» i> /• A region in Arcadia, Stat. Th. 4, 45. tphyma; at' 9 , n- = v (potbelly, fat-paunch), An epithet of Ptolemy Etterge- tes II. of Egypt, Just. 38, 8 ; Tert. Pall. 4. t physema> atis, n. = tbvonun (a blad- der; hence), A hollow, empty pearl : Plin. 9, 35, 54._ physstCF) eris, m. = orum, v. physicus, no. II., B. physiCC, ttlv., v. physicus, ad fin. t physicus (scanned physicus, Sid. Carm. 15, 101), a, um, adj., tpvniK'i, Of 'or belonging to natural philosophy or phys- ics, natural,physical : quiddam physicum, something relating to physics, Cic. de Div. 2, 59: ratio, id.N. D. 2, 21: homines, nat- uralists, Marc. Emp. Carm. de med. 19. — II. Subst. : A. physicus, i, m., A natu- ral philosopher, naturalist : ut ait physi- cus Anaxagoras, Var. R. R. 1, 40 : non pudet igitur physicum, id est speculato- rem venatoremque naturae, petere, etc., Cic. N. D. 1, 30 : id. Rep. 5, 3.— B. phys- Ica, orum, n., Physics : physicorum igna- rus, Cic. Or. 34 : so, in physicis alienus, not versed in, id. Fin. 1, 6. — Hence, Adv., phy sice, In the manner of natu- ralists, physically : diccre, Cic. N. D. 3, 7. t physiognomon* °m s > m. = qjvaio- yvii/iov (a knovver of nature ; hence, one who knows a person's character from his features), A physiognomist : Zopyrue physiognomon, qui se profitebatur homi- num mores naturasque ex corpore, ocu- lis, vultu, fronte pernoscere, Cic. Fat.5, 10. 1 physidlog-ia. ae, f. = a, um, adj.=q>vow\- oyos, Of or belonging to physiology, phys- iological; — hence, physiologa, orum, n., Physiology, a work by Juba: Fulg. Myth. 2, 4. physiSj is,f.=(bvtrts, Nature: I, Lit: seu cupis genitor vocari et auctor orbis aut physis ipsa Panque, Poet, in Anth. Lat. t. 2, p. 474 Burm. — H. In partic, Party-colored precious stones which had jio distinctive name, freaks of nature, Plin. 37, 12, 74. t phytcuma? atis, n. = ipxiTivpa, Groundsel, Plin. 27, 12, 99. piabllis. <~, a Aj- [pio] That may be expiated, expiable: p. fulmen,Ov.F.3,289. piaCU.lariSi e, adj. [piaculum] Aton- ing, expiatory, piacular (rare ; not in Cic.) : hostia, Var. L. L. 64, § 30 : sacriti- cia, sin-offerings, Liv. 1, 26 ; also abs. : ut piacularia Junoni tierent, id. 42, 3 : "pi- aciduria auspicia appellabant, quae sacri- fieantibus tristia portendebant, quum aut hostia ab ara effugisset, aut percussa mu- gitum dedisset, aut in aliam partem cor- poris quam oporteret cecidisset," Paul, ex Fest. p. 244 ed. Mull. : " piar.ularis por- ta appellatur propter aliqua piacula, quae ibidem tiebant," Fest. p. 212 ed. Mull. — Comically, transf. : Plaut. Epid. 1, 2, 36. — Adv., piaciilariter, Sinfully: nega- re, Tert. Pud. 22 (al. peculiariter). piaculO) are, v. a. [id.] To appease or propitiate with an offering: Mars Pater, te hisce suovetaurilibus piaculo, Cato R. R. 141, 4. piaculum (syncop. collat. form, pin- clum, Prud. orttb. 14, 219), i, to. [pioj A means of appeasing a deity; hence, I. Lit.: A. A sin-offering, propitiatory sacrifice : porco piaculo facito, Cato R. R. 139 ; id. ib. 140 : porco femina piaculum pati, to bring, Cic. Leg. 2, 22 : piaculum hostia caedi, Liv. 8, 10 ; Hor. Od. 1, 28, 33. — 2. Concr., An animal offered up in sac- rifice, a victim : due nigras pecudes, ea prima piacula sunto, Virg. A. 6, 153. — Transf. : piaculum rupti foederis, Liv. 21, 10; id. 10. 28.— In gen., A remedy, Hor. Ep. 1,1,36. B. Punishment : Dea a violatoribus (sui templi) gravia piacula exegit, Liv. 29, 18, so Just. 8, 2 ; Val. Max. 1, 1, to. 14 ; Sil. 13, 702. II. Transf., That which requires expi- ation : A. *4 wicked action, sin, crime ; guilt : Fab. Pict. in Gell. 10, 15 : palam mutire plebeio piaculum est, Enn. in Fest. s. v. mvtire, p. 145 ; Plaut. True. 2, 1 , 13 : sine piaculo rerum praetermissarum, Liv. 39, 47 : piaculum committere, id. 5, 52 : commissa piacula, Virc. A. 6, 568 : solutus piaculo, Tac. A. 1, 30 f Plin. Pan. 37. B An unhappy event, a misfortune ■■ Plin. 25, 8, 46. * piameil) 5n ' s > n - [id-] A means of ex- piation, an atonement : Februa Romani dixere piamina patres, Ov. F. 2, 19. piamentum, i, "■ [id.] A means of expiation, an atoning sacrifice (perh. not ante-Aug.) : terrae, Plin. 25, 9, 59; id. 25, 4,10; cf, "piamenta, quibus utitur (in) ex- piando," Fest. s. v. piatrix. — H. Trop. : Sen. Cons, ad Helv. 16 ; Plin. 37, 1, 2. piatlOi onis,/. [id.] An appeasing or propitiating of the gods by offerings (post- Aug.) : Plin. 28, 2, 5. piatrix. Scis,/. [id.] She that appeases the gods by a sacrifice : "piatrix dicebatur sacerdos, quae expiare erat solita, quam quidam simulatricem, alii sagam, alii ex- piatricem vocant," Fest. p. 213 ; Plaut. Mil. 3, 1, 101. pica* ae, /. A pic, magpie, Plin. 10, 33, 50 ; 10, 42, 59 ; Ov. M. 5, 294 sq. ; Pers. prol. fin. Picanus. ii m. A mountain in the territory of the Piccntines, Sil. 4, 304 ; Avien. Perieg. 500. PICT picariai a e. / [pix] ^ place where pitch is made, a pitch-hut : Cic. Brut. 32 : Vectigal picariarum, Ulp. Dig 50, 16, 17. 1. picatus* a, nm, Part., from pico. 2. i picati appellantur quidam, quo- rum pedes lormati sunt in speciem sphin- gum : quod eas Dori /teas vocant, Fest. p. ■206 ed. Mull. piccai ae, /. [pix] The pitch-pine : Fi- lms silvestris, L. : Ov. Her. 12, 67; so Plin. 16, 10, 18 ; 19 ; 16, 24, .13. piceatuSi a, urn, adj. [id. J Bedaubed with pilch, pitchy; hence of hands to which others' property seems to stick, thievish: manus, Mart. 8, 59. PlCCnS; cntis, v. Picenum, no. II., A. Piccntiaj ae,/ A city in Campania, southeast of Salernum, the mod. Vicenza, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 9 ; Sil. 8, 579 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 754 sg., and Abeken, Mit- telital. p. 114. — II. Hence Picentl- 11US. a. um, adj.. Of or belonging to Pi- centia, Picentian : ager, Plin. 3, 5, 9. PlCCntlnus, a, um, v. Picentia, no. II., and Picenum, no. II., C. Picenum. i. »■ [ace. to Fest., from picus : "Picena regio in qua est Asculum, dicta, quod, Sabini quum Asculum profi- ciscerentur, in vexillo eorum picus con- sederit," Paul, ex Fest. p. 212 ed. Mull.] A district in the eastempart of Italy which produced fruits and oil of excellent quality, the territory of the mod. Ancona, Mel. 2, 4, 6 ; Plin. 3, 13, 18 ; Cic. Att. 8, 8 ; Caes. B. C. 1, 12 ; Liv. 27, 43, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 449 sg.— II. Derivv. : £, PlCCIlSj entis, adj., Of or belonging to Picenum, Picene : ager, Cic. de Sen. 4, 11 : populus, Liv. 10, 10 Jin. : M. Acilius Palicanu9, Pi- cetis, Quint. 4, 2, 2 : panes, Macr. S. 2. 9. — In the plur. subst., Picentes, The inhab- itants of Picenum, the Piccnes, Cic. Sull. 8 : gen., Picentium, Var. R. R. 1, 2 ; Plin. 3,13, 18 : Picentum, Sil. 10, 313.— B. Pl- cenuSi a, um, adj., Picene (only of things ; whereas Picens is used both of persons and things) : ager, Cic. Brut. 14 ; Liv. 21, 62; Sail. C. 27 : viris, Plin. 14, 3, 4, n. 7: poma, Hor. S. 2, 3, 272 : olivae, Plin. 15, 3, 4 ; cf. Mart. 5, 78 ; 11, 52 ; 13, 36, et al. — C. Picentinus, a, um, adj., lit., Of or belonging to the Picentes, Picentian, Picene (very rare) : Ceres, Mart. 13, 47. piceUS, a > u "i> «&'. [pix] Black as pitch, pitch-black : picea crassus caligine, Virg. G. 2, 308: turbine fumans piceo, id. Aen. 3, 572 : lumen, id. ib. 9, 75 : nubes, Ov. M. 11, 549 : coelum, Val. Fl. 2, 507 : nimbus, id. 2, 115 : oves, id. 3, 439 : dentes, Mart. 2,41: imberpiceus crassusque.Plin. 16, 33, 61. piciaus. a, um, adj. [id.] Pitch-black: uva, Plin. 14, 3, 4, § 42. pico» avi, atum, 1. v. a. [id.] To bedaub with pitch, to pitch, to tar: I, Lit. : dolia picata, lacus, vinarius picatus, Cato R. R. 25 sg. : dolia, Suet. Claud. 16 : parietes, Plin. 36, 22, 48; id. 1 1, 7, 6.— II. Transf., To season with pitch : vinum, Col. 12, 23. — Hence picatus, a, um, Pa., Pitchy: vinum picatum, wine that has naturally a pitchy taste, Plin. 23, 1, 24 ; 14, 2, 4, n. 3 ; Mart. 13, 107. nicra» ae i /• Prob., A medicine made oj aloes : picrae solutio, Theod. Prise. 1, 19. picridiae, arum,/. Bitter salad, Aug. Serm. ad Catecbum. de cataclysm. $ fin. t picris. idis, / = m Kpis : I. Bitter let- tuce, a kind of salad : ace, picrida, Plin. 19, 8, 38. — II. A plant that blootns all the year round, Plin. 21, 7, 65. pictacium- i, «•, I q. pittacium, La- ber. in Gell. 16. 7, 9, v. pittacium. Pictavii oram, m. A later appella- tion of the Pictones (v. h. v.), Amm. 15, 21 ; Venant. Carm. 6, 7, 215; 2, 19, 2.— II. Derivv. : £, PictaVa> ae,/., The capi- tal of the Pictavi, the mod. Paictiers, Sulp. Sev. de Vit. S. Mart. 5.— B. Pictavf- CUSj *• um, adj., Pictavian : rhetor, Aus. Epigr. 51. 2. Picti, orum, m. [pingo, the painted people] A people of Britain, the Picls or ancient Caledonians (so named from their practice of tattooing themselves), Amm. 17, 8 ; Claud. III. Cons. Hon. 54 ; Laud. Stil. 2, 254. PIER pictllis; e > a( lj- [pictus] Embroidered : bafteus, App. M. 10, p. 713 Oud. PictdneSi um, to. A people in Agui- tanian Gaul, in the mod. le pays de Pol- teau, Caes. B. G. 3, 11 ; Hirt. B. G. 8, 26 ; 27; Plin. 4, 19,33; Luc. 1,436; cf. Ukert, Gall. p. 273 and 392— H, Hence Picto- nicuS? a, um, adj., Pictouic : Pictoni- cum litus, Aus. Up. 9, 36. pictor? 0I I 8 > m - [P' n g°] ^ painter: Cic. Acad. 2, 7 ; so id. Verr. 2, 4, 13 ; Hor. A. P. 9; Plin. 35, 8 sg.— If. A surname in, the gens Fabia ; e. g. C. Fabius Pictor, Cic. Tusc. 1, 2 ; Q. Fabius Pictor, an an- cient Roman historian, id. de Or. 2, 12. pictorius, a, um, adj. [pictor] Of or belonging to painters, pictorial : licentia, Tert. adv. Marc. 1, 3 : operae, Jul. Dig. 38, 1, 23. pictura, ae, / [pingo] Painting, the an of painting : I. Lit.: una est are ra- tioque picturae, Cic. de Or. 3, 7 ; id. Brut. 18, 70 ; App. Mund. p. 334 Oud. B. 1° P ar tic., A painting of the face : Plaut Most. 1, 3, 105. C. Transf., concr., A painting, pic- ture : Cic. Or. 11 : nego ullam picturam neque in tabulis neque textilem fuisse, quin conquisierit, id. Verr. 2, 4, 1. So of embroideries : Lucr. 2, 35. Of paintings in mosaic, Virg. Cul. 64. II. T r o p., A painting, picture in words : Homerum tradunt caecum fuis- se, ut ejus picturam, non poesin videmus, Cic. Tusc. 5, 39 ; id. ib. 5, 5. picturatus, a, um, adj. [pictura] Painted, pictured, i. e. : I, Party-colored, variegated (a poet, word) : agger floribus, Stat. Th. 6, 58 : volucres, Claud. Ep. ad Seren.3. — If, Embroidered: vestes, Virg. A. 3, 483. pictUS) a > um i Part, and Pa., from pin go. picul? • ae, / dim. [pix] A little pitch : App. Herb. 36 ; so Veg. Vet. 1, 11 ; 2, 46. Picumnus, i. »»•■ and Pilumnus» i, m. Two brother deities of the Romans ; the first a personification of the woodpecker (picus), and the second a personification of the pestle (pilum) ; both were companions of Mars, and tutelary deities ofmarriedpeople and little children : Var. in Non. 528, 11 sg. ; Aemil. Macer. in Non. 518, 26 ; cf. Serv. Virg. A. 9, 4 ; 10, 76 ; and Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 173 sg. — ff. Pilumnus, An ancestor of Turnus, Virg. A. 9, 4. 1. piCUSj i. iu. A woodpecker, one of the birds used in augury (cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 173 sq.) : Plaut Asin. 2, 1, 12 : sunt et parvae aves uncorum unguium, ut pici, Martio cognomine in- signes et in auspicatu magni, Plin. 10, 18, 20 ; so id. 11, 37, 44 ; Non. 518, 24. f f , A fabulous bird, the griffin : '' picos veteres esse voluerunt, quos Graeci yai- xas appellant. Plautus Aulularia (4, 8, 1) : pici divitiis, gui aureos montes colunt, Ego solus svpero," Non. 152, 7 sq. 2. PlCUSji-" 4 ' Son of Saturn, grand- father of Latinus, king of the aborigines, and a prophet ; he was changed by Circe, whose love he had slighted, into a wood- pecker, Ov. M. 14, 320 ; Virg. A. 7, 189 Serv. pie* adv., v. pius, ad fin. pienSj.eutis, v - P>us. Plena* ae, /., Uupin : f. A country of Macedonia, south of the Haliacmon, Mel. 2, 3, 2 ; Plin. 4, 10, 17 ; 14, 20, 25 ; Liv. 39, 26. — B. Hence PieriCUS) R > um > aa J-> Pierian: pix, Plin. 14, 20, 25. — ff. A country of Syria, between Cilicia and Phoe- nicia, with a mountain of the same name, and the capital city Seleucia Pieria,-Cic. Att. 11, 20 ; Plin. 5, 12, 13 ; 5, 21, 8. PierOS (-US)j i. '"•> Ui£p>S, King of Emathia. who gave to his daughters the names of the nine Muses, Ov. M. 5, 302. According to others, A Macedonian, fa- ther of the nine Muses, Cic. N. D. 3, 21, 54. ff. Derivv. : A. PieriSj idis or Idos, /., Daughter of Pierus, a Muse, Hor. Od. 4, 3, 17; Ov. F. 4, 222.— In the plur., Pi- erides, um, The Muses, Cic. N. D. 3, 21, 54 ; Virg. E. 8, 63. B. PieriUS* <*> " m > «47-> Pierian, Thessalian ; sacred to the Muses, poetic : quercus, from Mount Pierus, in Thessaly, Prop. 2, 10, 5 : jugum, Phaedr. 3 prol. 17 : nee vir Pieria pellice saucius, Thessalian PIGE Hor. Od. 3, 10, 15 : via, Ov. Pont. 2, 9, 62: modi, Hor. A. P. 405 : chori, Ov. Pont. 1, 5, 58 : dies, dedicated to the Muses, Stat. S. 1, 3, 23 : tuba, an heroic poem, Mart. 10, 64 : frons, poet's brow, id. 8, 70 : corona, laurel, id. 12, 52: grex, the Muses and po- ets, id. 12, 11. — Subst., plur., Pieriae, arum, /., The Muses, Cic. N. D. 3, 21. 1. pietaSt atis,/ [pius] Dutiful con- duct toward the gods, one's parents, rel- atives, benefactors, country, etc., sense of duty. 1. Lit. : A. With respect to the gods, Piety : " est enim pietas justitia adversus deos," Cic. N. D. 1, 41; id. ib. 1, 2; cf., aequitas tripartita dicitur esse una ad su- peros deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secun- da sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur, id. Top. 23 : pietas adversus deos, id. Fin. 3, 22 : deos placatos pietas efticiet et sanctitas, id. Off. 2, 3 ; id. Rep. 1, 2 : senex fretus pietate deum, Naev. B. Punic. 3, 1 ; so Enn. in Non. 160, 2 : nee pietas ulla est, velatum saepe videri Vor- tier ad lapidem atque omneis accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1197. Hence, also, conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 5, 707. B. With respect to one's parents, rel- atives, country, benefactors, etc.. Duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriot- ism, gratitude, etc. : "justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur," Cic. Partit. 22 : quid est pietas, nisi vo- luntas grata in parentes? id. Plane. 33: justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, turn in patria maxima est, id. Rep. 6, 15 ; cf., pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet, id. Inv. 2, 22 ; id. Rose. Am. 13 : pietas in matrem, id. Lael. 3, 11 ; id. Att. 13, 39 : solemnia pietatis, the last offices, Tac. Agr. 7: egregium narras mira pietate parentem, Catull. 66, 29 : pietas erga aliquem, Cic. Fam. 1, 1 : in aliquem, id. ib. 1, 9 : hie tui omnes valent summa- que pietate te desiderant, id. ib. 6, 20 . nee publicae pietatis intererat, quid vocarere, to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3: militiae, Luc. 4, 499. — The formula, PIETATIS CAVSA Or EX PIETATE (Opp. tO ex testamento), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled to by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692 ; Inscr. ap. Fabrett p. 710, n. 314. ff. Transf, in gen. (mostly poet, and in post-Aug. prose) : A. Justice : at tibi . . . pro talibus ausis Di, si qua est coelo pietas, quae talia curet, Persolvant gratea dignas, etc., Virg. A. 2, 536 ; id. ib. 5, 687 : summa deum pietas, Stat. S. 3, 1. B. Gentleness, kindness, tenderness,pily, compassion -. permitrite P. C. a pietate vestra impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis, Suet. Dom. 11 : senatus, Plin. Pan. 79, 4. 111. Pietas, personified as A goddess, Piety, Cic. Leg. 2, 8, 19 ; 2, 11, 28 ; id. de Div. 1, 43, 98 ; Plin. 7, 36, 36 ; Val. Max. 5,4,7; Fest. p. 209 ed. Mull. ; Inscr. Orell. no. 1824 sq. ; 3291 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 243 and 262. 2. PietaS; atis. A Roman surname, Inscr. ap. Marin. Atti, p. 329. — Also, The name of a ship, Inscr. Orell. no. 3608. — Pi- etas Julia, A Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23. pietaticultrix, icis, / [pietas-cul- trix] Thai practices maternal care : cico- nia pietaticultrix, Petr. 55. plgeo* gu'i an( I pigltum est, 2. v. a. To feel annoyance or reluctance at; to repent of a thing : I. As a verb, person, (so ex- tremely seldom) : factum id esse non ne- gat, neque se id pigere, Ter. Heaut. prol. 18 : verba pigenda, Prop. 4, 1, 76. II. Impers., It irks, troubles, displeases, chagrins, disgusts one ; / (thou, he, etc.) dislike, loathe, etc. ; with the ace. of the person and the gen. of the thing ; with the inf. ; with the ace. c. inf. ; with two accusatives, etc. : mea mater, tui me mi- seret, mei pigct, Att. in Cic. de Div. 1,31: dolet pudetque Graium me et vero piget, 1141 P I G M id. ap. Non. 424, 3 : hortari pudet, non prodesse id piget, id. ib. 4 : pudet piget- que mei me, id. Turp. ib. 5: fratris me nuidem pigit pudetque, Ter. Ad. 3, 3, 37 : clum me civitatis morum piget taedetque, Sail, J. 4 : — non dedisse ipsum pudet, me, quia non accepi, piget, Plaut. Ps. 1, 3, 47 : nisi forte pudet aut piget recte face- re, Sail. or. contr. Lep. med. : nam postea quae fecerit incertum habeo, pudeat ma- gis an pigeat disserere, id. Jug. 95 : neque eniui me piguit quaerere, Petr. 127: ut Silanum non piguerit sententiam suam interpretatione lenire,Suet.Caes.l4: nee pigitum parvos lare3 . . . subire, Sil. 7, 173 ; Auct. ap. Gell. 13, 21 : — oratione multitu- do ad misericordiam inducitur, ad pu- dendum, ad pigendum, Cic. Brut. 50. B. Transf. : 1. For poenitet, /( re- pents one ; I (thou, fie, etc.) repent (ante- and post-class.) : "pigere interdum pro tardari, interdum pro poenitere poni so- let," Fest. p. 213 ed. Mull. ; Paul, ex Fest. p. 212 ib. : ne quid plus minusve faxit, quod nos post pigeat, Ter. Ph. 3, 3, 31 : pigere eum facti coepit, Just. 12, 6 : pro- feeto vos hujus omnia injuriae pigeret, App. M. 7, p. 496 Oud. 2, It makes one ashamed ; I (thou, lie, etc.) am ashamed : fateri pigebat, Liv. 8, •2 fin, ; App. Apol. p. 472 Oud. Differ» S ra i gruni (late Lat. collat. form ofihe Sup., pigriesimus, Tert. Exhort, ad Castit. 13), adj. [piget] That goes at a thing with unwillingness or dislike: I, Lit.: A. Unwilling, averse (so very rare- ly) : gens pigerrima ad militaria opera, Liv. 21, 25 : ad literas scribendas pigerri- mus, Coel. in Cic. Fam: 8, 1 : piger scri- bendi ferre laborem, Hor. S. 1, 4, 12. II. Transf.: A Backward, slow, dull, lazy, indolent, sluggish, inactive (of per- sons and things) : interdum piger, inter- dum timidus in re militari videbare, Cic. Fam. 7, 17 : — mare pigrum ac prope im- motum, i. e. flowing slowly, sluggish, Tac. G. 45 ; so, p. mare et grave, id. Agr. 10 : palus, Ov. Pont. 4, 10, 61 : annus, that moves lazily, passes slowly, Hor. Ep. 1, 1, 21 : bellum, that advances slowly, Ov. F. 2, 727: campus, nnfruilful, Hor. Od. 1, 22, 17 : pigriora sunt ista remedia, operate loo slowly, Col. 2, 17.— ((i) c. gen. (poet.) : militiae piger et malus, Hor. Ep. 2, 1, 124 : pericli, Sil. 14, 264 : serpit Arar per rura pigerrimus undae, id. 15, 504. — Hence, poet, transf, 2. Sluggish, i. e. that makes sluggish, benumbing : sopor, Catull. 63, 37 : frigora, Tib. 1, 2, 29 : senecta, id. 1, 11, 40. B. Dull, dispirited, dejected, sad (poet, and in post-class, prose) : vultus, Mart. 2, 11 : pigrum aliquem facere, id. 10, 104 : piger tristisque, App. M. 4, p. 312 Oud. Adv., pigre, Slowly, sluggishly (post- Aug.) : in servitutem transiens, Sen. de Ira, 3, 17 : p. ac segniter agere, Col. 7, 5. -Comp.: pigrius, Plin. 10, 34, 52; so Luc. 5, 434. piget» v. pigeo. piffmentariUS) a, um, adj. [pigmen- tuin] Of or belonging to paints or un- guents : institor pigmentarius, a dealer in paints or unguents, Scrib. Larg. Comp. 22.— More freq., H. Subst, pigmentarius, ii, 1n., A dealer in paints or unguents : "pigmentarius xP^U'iTonMnS, ibupuaKo- ™Xi){, uvpoTtMnS," Gloss. Philox. : Attius pigmentarius, Cic. Fam. 15, 17 ; Mart. Dig. 48, 8, 3 ; Firm. Math. 8, 27 med. ; Pelag. Vet. 13. piffmentattlSi a, um, adj. [id.] Paint- ed, colored: Tert. Cult. km. fin. : crinis, Prud. Hamart. 316. pigrnentum, i, «• [pingo] A mate- rial for coloring, a color, paint, pigment: J, Lit. : 1. For painting, A paint: as- persa temere pigmenta in tabula, oris lin- camenta efficere possunt, Cic. de Div. 1, 13 : vela in cortinam pigmenti ferventis mersa, Plin. 35, 11, 42.— Jocosely : quern Apelles Zeuxisque duo pingent pigmentis ulmeis, i. e. beat black and blue, Plaut. Epid. 5, 1, 20. 2 For cosmetics, A paint, pigment: Plin! 16, 43, 84. B. Transf., Thejuice of plants (post class") : Firm. Math. 8, 17 ; v. Coel. Aur. Acut. 2, 9 med. 1142 P I GN II. Trop., of speech, Coloring, orna- ment : meus autem liber totum Isocratis uvpoBfiKiov atque omnes ejus discipulo- rum arculas et nonnihil etiam Aristotelia pigmenta consumpsit, Cic. Att. 2, 1 : pig- mentorum flos et color, id. Brut. 87 : sen- tentiae, tarn verae, tarn sine pigmentis fu- coque puerili, id. de Or. 2, 45. pigneraticius (tins) and pigno- raticius (-tius), a, um, adj. [pignero] Of or belonging to a pledge : fundus, i. e. given as a pledge, pledged, mortgaged, Pompon. Dig. 13, 7, 6 : creditor, who lends on a pledge, a pawnbroker, mortgagee, Mart. ib. 39, 2, 15 : actio, and abs., pigne- raticia, ae, /., an action on account of a pledge, which the debtor demands back again from the creditor, Ulp. ib. 13, 7, 1 ; 9 ; 11 ; or for a pledge which the credit- or demands from the debtor, Mart. ib. 1, 32 ; so, judicium, id. ib. 13. 7, 24. piffneratio, onis,/. [id.] A pledging, pawning, mortgaging Cjurid. Lat.) : pig- nerationem recipere, Gaj. Dig. 20, 1, 9. pignerator» 6™% m. [id.] One who takes apledge ; apledgee, pawnee, or mort- gagee : Cic. Verr. 2, 3, 11. pignero» avi, atum. 1. v. a. [pignus] To give as a pledge, to pledge, pawn, mort- gage : I, Xi'i £': unionem, Suet. Vit. 7 : bona tan turn, quae publicari poterant, pig- neranda poenae praebebant,/«r7iisi«rf as security for the penalty, i. e. left to be con- fiscated, Liv. 29, 36 : cujus et alveolos et laenam pignerat Atreus, which the poet Rubrcnus, while he was writing the Atreus, was compelled by necessity to pawn, Juv. 7, 73 : ancilla pignerata, Ulp. Dig. 40, 5, 46. II- Trop.: A. To pledge one's life, etc. : velut obsidibus datis pigneratos ha- bere animos, Liv. 24, 1. B. T° bind a person or thing to one's self, to make one's own: pignerare aliquem sibi beneficio, App. M. 3, p. 215 Oud. : op- timates viros curiae suae, Nazar. Pan. ad Constant. 35. — With se, To pledge one's self: se coenae alicujus, to promise to dine with one, App. M. 3, p. 195 Oud. pigneror» atu9 > i- "■ <*«p- "■■ [id-] prop., To take as a pledge ; hence, trop. : I. To make one's own, to appropriate (rare, but quite class.) : Mars ipse ex acie fortissi- mum quemque pignerari solet, Cic. Phil. 14, 12 : maximas ingenii, consilii partes sibi ad utilitatem suam, id. Rep. 1, 4 (also cited in Non. 477, 31 sq.) : fidem militum praemio pigneratus, Suet. Claud. 10. II. I'o accept as certain : quod das mi- hi, pigneror omen, Ov. M. 7, 621. piffnoraticiUS» v. pigneraticius. * pignoriscapio» pnis, /. [pignus- capio] A taking or seizing as a pledge : Cato in Gell. 7, 10. t piffnosa» v - tne follg. art., ad init. pignus» oris and eris (archaic form in the plur. : " pignosa pignora eodem modo quo valesii, avselii . . . diceban- tur," Fest. p. 213 ed. Mull.), n. A pledge, gage, pawn, security, mortgage (said of persons as well as things) : I. Lit.: op- ponere se pigneri, Plaut. Ps. 1, 1, 85 : quo facto pignore animos centurionum de- vinxit, Caes. B. C. 1, 39 : marium pignora, male hostages, Suet. Aug. 21 : rem alicu- jus pignori accipere, Tac. H. 3, 65 : sub pignoribus mutuas pecunias accipere, Gaj. Dig. 13. 7, 12 : habere aliquid pignori, Papin. ib. 20, 4, 2 : liberare pignus a cred- itore, Pompon, ib. 4 : pignoribus cavere alicui, Ulp. ib. 43, 3, 2 : aurum pignori apud aliquem ponere, id.- ib. 13, 7, 27. — Esp. of the security for the payment of his fine, which was taken by the consul of a senator who failed to attend in the Senate : pignus auferre, Cic. de Or. 3, 1 : pignoribus terreri, Crass, ib. ; so, sena- tores pignoribus cogere, id. Phil. 1, 5 : pignora capere, Liv. 3, 38 :— of hostages, id. 33. 22 ; Suet. Aug. 21 : — pignus prae- torium, the security which the praetor look as a guarantee for the preservation of a thing, when he put it in the possession of a creditor, or fidei commissarius, Ulp. Dig. 13, 7, 26 ; Paul. ib. 41, 5, 12. B. Transf: 1, The object of a wa- ger, a wager, stake : da pignus, ni ea sit fdia, lay a wager, bet, Pliiut. Epid. 5, 2, 34 ; so id. ib. 36 : pignore certare cum aliquo, Virg. E.3, 31: quovis pignore contendere, PIL A to lay any wager, bet any thing, CntUU, 44, 4 : et quaerit posito pignore vincat uter, Ov. A A. 1, 168 : in quodvis pignus vocare, ni, etc., Gell. 5, 4 : ponere pignus cum aliquo de re aliqua, Vul. Max. 4, 3, 3 2, A contract in which security is given, Ulp. Dig. 13, 7, 1 ; 20, 6, 3. II. Trop. : A, Apledge, token, assur ance, proof: magnum pignus ah eo rei publicae datum, se, etc., Cic. Phil. 1, 2. pignora voluntatis, id. Coel. 32 : injuriae, id. Phil. 13, 3 : societatis, Tac. H. 4, 61 : sceleris, id. ib. 4, 57 : imperii, id. ib. 3, 72 : reconciliatae gratiae pignus, Curt. 6, 7 fin. : pignora da genitor, per quae tua vera propago credar, sure tokens, Ov. M 2, 38 : in vultu pignora mentis habet, id. A. A. 2, 378. B. Conor, Children, parents, brother» and sisters, relatives, as pledges of love (so only after the Aug. period) : nunc tibi commendo communia pignora, natos, Prop. 4, 11, 73; Ov.M.11,542: prolemquo gemellam pignora bina dedi, id. Her. 6, 121 : tot natos natasque et pignora cara nepotes, id. Met. 3, 134 : ascita pignora, Stat. S. 2, 1, 86 : pignora eonjugum ac liberorum, Liv. 2, 1, 5 : obsecratio ilia ju dicum, per carissima pignora, utique. si et reo sint liberi, conjux, parentes, utilis erit. Quint. 6, 1, 33 : habens filiam, uxo rem, nepotem, sorores, interque tot pig nora veros amicos, Plin. Ep. 1, 12 : Tac. A. 12, 2 : proxima pignora, id. ib. 15, 36 : ne in conjugem, in familiam, in cetera pignora ejus saeviret, id. ib. 16, 26 ; id. Germ. 7 : frangi aspectu pignorum suo rum, id. Agr. 38. — Hence, in gen., of «n; thing especially valuable or dear: Luc. 7 i 376.— And, transf., 2. Poet., A graft, scion : Pall, de insit 109. pigre» adv., v. piger, ad fin. piffredo» mis./, [piger] Slothf illness, indolence (late Lat.) : Vulg. Prov. 19, 15. piPTeO» ere, v - n - [id.] To be slow, sluggish, (* reluctant), (ante-class.): pre aetate pigret suft'erre laborem, Enn. in Non.219, 12 : omnes gaudent facere recte, male pigrent, Att ib. 14. pigTesCO, ere, v. inch. n. [pigreo] To become slow, sluggish: Nilus pigrescit, Plin. 18, 18, 47. J'piffritaS) atis,/. [piger] Slolhfulness, indolence: "pigritRS, dpyia, "Gloss. Lat.Gr. pigritia, ae, and pigrities, ol, f. [id.] Sloth, sluggishness, laziness, indo- lence : I. Lit: "pigritiam defininnt me- tum consequentis laboris," Cic. Tusc. 4, 8: propter pigritiam aut ignaviam.id. Off. 1, 29 : noli putare pigritia me facere, quod non mea manu scribam, id. Att. 15, 15 : nox Romania pigritiem ad sequendum fecit, Liv. 44, 42: ingenua pigritia, honor- able repose, Mart. 11, 79.— II. Transf: stomachi, weakness of the stomach : Sen. Prov. 3. piffritor» atus, 1. v. inlens. n. [pigror] To be slow, sluggish, tardy, Vulg. Act. Apost. 9, 38 : " "SlKvriaa, pigritatus sum," Gloss. Graec. Lat. piffTO» avi, atum, 1. v. n. [piger] To be indolent, slow, dilatory (ante-class.): Lucr. 1, 411 : meliu'st pigrasse, nam pro- perasse est nefas, Att. in Non. 154, 2: cur propter te pigrem haec ? id. ib. 153, 32. * 1. piffror» atus, 1. v. dep. [id:] To be slow, slack, dilatory : tu scribere ne pi- grere, Cic. Att. 14, 1. 2. pigror» 6 r ' 8 > *>■• [id-] Sluggish- ness, indolence (ante-class.): obrepsit pi- gror torporque, Lucil. in Non. 219, 11. IpigUUS» a, um, adj. [pigeo] Indolent, ace. to Prise, p. 635 P. I. pila» ae, /. A mortar: pila, ubi triticum pinsant, Cato R. R. 14 ; Ov. Ib. 573 : zeae granum tunditur in pila lignea, Plin. 18, 11, 29, n. 2. II. Transf.: A. Apillar: "pila, quae parictem sustentat, ab opponendo dicta est," Paul, ex Festo, p. 204 ed. Milll. : lo- cavit pilas pontis in Tiberim, Liv. 40, 51 : salax taberna a pilentis nona fratribus pila, of the temple of Castor and Pollux, Catull. 37, 1 : nulla taberna meos habeat, neque pila libt'llos, i. e. they are not to he publicly sold (as the booksellers had their stalls around the pillars of public build- ingB), Hor. S. i, 4, 71; Vitr. 6, 11: pilas PIL A operibus eubdere, Sen. Q. N. 6, 30 ; Plin. 11, 10, 10; Mart. 7, 61. B A P* er or niole of stone : saxea, Virg! A. 9, 711 ; so Vitr. 5, 12 ; Suet. Claud. 20 ; Sil. 4, 297. 2 pila, ao (archaic gen. sing., pilai, Lucr/s, 711 ; 719 ; 725), /. A ball, play- iug-ball : I. Lit. : pila cxpulsim ludere, Var. in Noil. 104, 29 : dii nos quasi pilas homines habent, Plaut. Capt. prol. 22 : pilae studio teneri. Cic. de Or. 3, 23; Hor. S. 1, 5, 49 : quum lapsa e manibus fugit pila, Virg. Cir. 149 ; Prop. 3, 12, 5 : pila cadit aut mittentis vitio, aut accipientia . . . (pila) jactata et excepta, Sen. Ben. 2, 17 : pilam scite et diligenter excipere . . . apte et expedite remittere, id. ib. 2, 32 : pilam repetere, quae terram contigit, Petr. 27 : reddere pilam, Mart. 14, 46. There were lour sorts of pilae : trigonalis, paganica, follis, harpastum. — Proverb. : niea pila est, / have the ball, I have caught it, Toe toon : Plaut. True. 4, 1, 7 : — claudus pilam, v. claudus : — Fortunae pila, the foot-ball of fortune, Aur. Vict. Epit. 18. II. Transf., Of any thing round, A ball or globe of any material ; a baltolhig-ball, ballot : pilae lanuginis, Plin. 12, 10, 21 : scarabaei e timo ingentes pilas aversi pe- dibus volutant, id. 11, 28, 34.— Of the globe of the earth (ante-class.) : Enn. Ann. 1, 158: in terrae pila, Var. in Non.333, 25. — The ancients made use of a glass or crys- tal ball filled with water as a burning- glass : cum addita aqua vitreae pilae sole adverso in tantum excandescunt, ut vea- tes exurant, Plin. 36, 26, 67 ; id. 37, 2, 10. —The Roman ladies carried a crystal or amber ball to keep their hands cool : Prop. 2, 18, 60; Mart. 11, 8— Of the ball or lump of earth which adheres to the roots of a bush when torn up, Col. 5, 9. — Of the ballots or balls used by judges in voting: Prop. 4, 11, 19; Ascon. argum. TAUon.fin. — Of stuffed balls or human fig- ures : "pilae et effigies viriles et mulie- bres ex lana Compitalibus suspendeban- tur in compitis, quod nunc diem festum esse deorum inferorum quos vocant La- res, putarent : quibus tot pilae, quot cap- ita servorum ; tot effigies, quot essent liberi, ponebantur, ut vivis parcerent et essent his pilis et simulacris contenti," Paul, ex Fest. p. 239 ed. Mull. Bulls were baited by throwing similar 6tutfed figures at their heads : Mart. Spect. 19 : quantus erat cornu, cui pila taurus erat ! id. ib. 9 ; hence, sed qui primus erat lusor dum floruit aetas, Nunc postquam desiit ludere prima pila e6t, id. 10, 86. As these effigies were usually torn by the throwing, the term is also applied to a torn toga : Mart. 2, 43. B. I n par tic. : pilae Nursicae, i. e. rapae rotundae, Mart. 13, 19. pilanus, i, m - [pilum] A triarius, one ot the soldiers forming the third rank in battle : " pilani pilis pugnantes," Paul, ex Fest. p. 204 ed. Miill. : "pilani triarii quo- que dicti quod in acie tertio ordine extre- mis subsidio deponebantur," Var. L. L. 5, 16, | 89 ; Ov. F. 3, 129. pilaris* e, adj. [2. pila] Of or belong- ing to a ball : lusio, a game of ball, Stat. S. 4 praef. X pilarium, -'. n - [1- Jul"] A burial- place where the ashes of the dead were depos- ited in cylindrical vases : Inscr. ap. Fabr. p. 13, n. LI1. pilarius, ii, ">■ ["-• pila] One who per- forms tricks with balls, a ball-thrower, jug- gler : Quint. 10, 7, 11; Inscr. Orell. no. 2590 : " hierosalpinctes, pilarius," Not. Tir. p. 173. t pilastilus. i. m. Perh. A javelin- maker, Inscr. ap. Murat. 538. pilates (pellates ?) lapidis genus, eu- jus meminit Cato originum 1. V. : lapis candidior quam pilates, Fest. p. 237. pilatim, adv. [ 1. pila ] Pillar-wise, with pillars : |. Lit.: pilatim aedificia agere, Vitr. 6, 11. IX. TranBf., in milit. lang.. In close bodies, in solid columns: sive pilatim. sive passim iter facere volebat, Asellioin Serv. Virg. A. 12, 121 : pilatim exercitum duxi, Scaur, ib. ; cf.l. pilo, and, under it, pilatus. * pilatrix, Icis,/. [3. pilo] She that robs or plunders : p. pallii, Titin. in Non. 102, 4. PILO 1. pilatus, a, um , P" rt - an< l Pa -> v - 1. pilo. 2. pilatus, «■ um, adj. [pilum] Armed with javelins : agmina, Virg. A. 12, 121 : cohors, Mart. 10, 48. pileatus, a, urn, adj. [pileus] Cover- ed with the pileus or fell-cap, wearing the pileus : (this was worn in Rome at enter- tainments, shows, and festivals, esp.at the Saturnalia ; slaves received it at their manumission aa a token of freedom) : pileati aut lana alba volatia capitibus vo- lonea epulati sunt, Liv. 24, 16 Jin. : rex, id. 45, 44 : colonorum turba pileatorum currum sequentium, like a general's freedmen, id. 33, 23 : nee per omnia nos similes esse pileatae turbae voluisses, i. e. the Roman populace, who wore the pileus at the Saturnalia, Sen. Ep. 18 ; so, pileata Roma, Mart. 11,6: tantum gaudium (mors Neronis) publice praebuit, ut plebs pileata tota urbe discurreret (as a sign of libera- tion from slavery), Suet. Ner. 57 : — ad Parthos procul ite pileatos, the bonneted Parthians, of whose ordinary apparel the pileus waa a part, Mart. 10, 72 ; cf. Aur. Vict. Caes. 13 ; Paul. Nol. Carm. 17, 242 : — pileati fratres, i. e. Castor and Pollux, Catull. 37, 2 :— pileati servi, bonneted slaves, i. e. slaves offered for sale with a pileus on, to indicate that the seller did not warrant them : Gell. 7, 4. pilentum, '. "• An easy chariot or carriage, used by the Roman ladies, and in which the vessela, etc., for sacred ritea were carried : " pilentis et carpentis per urbem vehi matronis concesaum est, quod, cum aurum non reperiretur, ex voto, quod Camillus voverat Apollini Del- phico, contulerunt, Fest. p. 245 ed. Mull. ; cf. Liv. 5, 25 : castae ducebant eacra per urbem Pilentis matres in mollibus, Virg. A. 8, 666 ; Hor. Ep. 2, 1, 192. pileOj avi, atum, 1. v. a. [pileus] To place the pileus on a person's head, to bonnet him, in token of manumission : pileari et rudem accipere possunt, Ulp. Collat. Leg. Mosaic, tit. 11, leg. 7. pileolus, i, m., and pileolum, i, ri. dim. [id.] A small felt-cap, a skull-cap: ut cum pileolo (portes) soleas conviva tribu- lis, Hor. Ep. 1, 13, 15 ; Col. Arbor. 25 ; so Hier. Ep. 85, n. 6, ib. 64, n. 13. pileus, i, in-, and pileum- '• «■=='"- Aos, A felt cap or hat, made to fit close, and shaped like the half of an egg. It was worn by the Romans at entertain- ments and festivals, eap. at the Saturna- lia, and was given to a slave at his en- franchisement aa a sign of freedom : I. Lit. : pileum quem habuit deripuit, Plaut. fragm. in Non. 220, 14 ; id. Amph. 1, 1, 305 : haec mera libertas, hanc nobis pilea donant, id. Pers. 5, 82. Free-born persons who had fallen into captivity, also wore the pileus for a while after the recovery of their freedom, Liv. 30, 45; 34,52; Val. Max. 5, 2 ; 5 and 6. Gladiators who had often been victorious, also received the pileus at their discharge, Tert. Spect. 21. There were also leathern pilei, called Pannonian, which were worn by soldicra when off duty, in order that, by being al- waya accustomed to wear something on their heads, the helmet might seem less burdensome, Veg. Mil. 1, 20. — Meton., Liberty, freedom : servos ad pileum vo- care, to summon the slaves to freedom, Liv. 24,32; Suet. Tib. 4; Sen. Ep. 47 fin.; Val. Max. 8, 6, 2 : totis pilea sarcinis redemi, i. e. I have made myself independent by sell- ing all my goods, Mart. 2, 68. — To signify a protector: te obsecro, Pileum meum, mi sodalis, mea salubritas, Plaut. fragm. in Non. 220, 16. II. Transf., The membrane which en- velopes the head of thefectus, a child's caul : Lampr. Diadum. 4. pilicrepus, i, «*• [2. pila-crepo] A ball-player : Sen. Ep. 56 ; so Inscr. Orell. no. 2591; cf. Morcell. Stil. Inscr. Lat. 1, p. 454 ed. Patav. 1. pilo, without perfi, atum, 1. •». a. [-lAaoJ qs. To ram dnwn ; hence, in gen., to thrust home (ante-class, and rare) : has- tam pilans prae pondcre frangit, Hostius in Serv. Virg. A. 12,121 ("pilaus id est figens," Serv.). — Hence pilatus, a, um, Pa., Closcpressed,thick, PILU dcKse=:densus, prossus: A. Lit: "pila turn (agmen), quod sine junientis incedit sed inter se densum est, quo facifius per iniquiora loca tramittatur," Var. in Serv- Virg. A. 12, 121 :— inde loci liquidas pila- tasque aetheris oras Cnntemplor, Dim. ib. (" firmas et stabiles significat et quasi pilis fultas," Serv.).— B. Trop. : senten- tia praesto pectorc pilata, Hostius in Serv. Virg. A. 12, 121 ("id est tixa,"' Serv.). 2. pilo, * vi - Stum, 1. v. n. [1. pilus] To put forth hairs, to grow hairy : "pilai piles habere iJliipit illES pre ditrr.hit pi los, a quo dcpilati, Paul, ex Fest. p. 204 ed. Miill.: "pilare dictum est, ut plu- mare, pilis vestiri," Non. 39. 25 : corpus meum nunc pilare primum coepit, Afran. ib. 27 ; Nov. ib. 28. 3. pilo, are, v. a. [ctymol. unknown ; ace. to some, from 1. pilus ; ace. to oth- ers, kindr. with qjiXijriis : cf. also Fest. p. 205 ed. Miill.] perh. orig. like uWXr'w, To rub smooth, rub bare ; hence : I, To de- prive of hair, make bald, depilate : nates. Mart. 6, 56: uxores, id. 12, 32, 33.— II. Transf., like ipi\6u>, To plunder, pit lage (very rarely, and not ante -Aug.: whereas compilare is quite class.) : castra inimica, Amm. 31, 2 : villas, id. ib. 5 : ma- lam parram pilavit, Petr. 43, 4 dub. pilbSUS, a, um, adj. [1. pilus] Hairy, shaggy : ovis ventrera habet pilosum. Var. R. R. 2, 2: genae, Cic. Pis. 1 : pilosi ora folia, Plin. 20, 16, 64 : ursis asperior pilosiorque, Auct. Priap. 47. pilula, ae,/. dim. (2. pila] A little ball, globule: I. In gen.: Plin. 16, 7, 10 ; so Pelag. Vet. 14.— II. In partic, in med- icine. A pill : Plin. 28, 9, 37. pilum, '• •»■ A pounder, pestle of a mortar: I. Lit.: pilum fabarium, Cato R. R. 10 ; id. ib. 18 : quasi tollenonem aut pilum Graecum reciproces plana via, a pounder, in using which, one side was raised while the other was depressed. Plaut. fragm. in Fest. s. v. becipbocahe, p. 274 ed. MUll. : pinsente pilo praeferrato, Plin. 18, 10, 23. II. Transf., The heavy javelin of tin Roman infantry, which they hurled at the enemy at the commencement of the action, and then took to their swords : caput fixum gestari jussit in pilo, Cic. Phil. 2, 2 : pilum, haud paulo quam hasta, vehementius ictu inissuque telum, Liv. 9, 19; cf. Veg. Mil. 2, 15: milites e loco superiore pilis missis facile hostium pha- langem perfregerunt, Caes. B. G. 1, 25. They were also used in sieges, being hurled at the enemy from the walls : these were called pila muralia, id. ib. 5. 40. — Proverb.: pilum in jicere alicui, to make, an attack on one, Plaut. Most. 3. 1,43. + pilumnoe poploe in carmine Sa- liari Romani, velut pilis uti a6sueti, vel quia praecipue pellant hostes, Fest. p. I 205 ed. Miill. [the first is undoubtedly the ! only correct derivation ; the singular still I occurs in Pilumnus ; v. h. v. sub Pieum- i nus]. Pilumnus, i, v. Picumnus. 1. Pilus, i< m - A hair: f. Lit.: ca- pra pilos ministrat ad usum nauticum, Var. R. R. 2, 11 : munitae sunt palpebrac vallo pilorum, Cic. N. D. 2, 57 : caudae equinae, Hor. Ep. 2, 1, 45 : duris aspera crura pilis, Ov. A. A. 3, 194: Amtra pilum equum fricare, Pelag. Veter. 26. II Transf.: A. Collect., The hair, hair, Plin. 11, 37, 47. B. As a designation of insignificance. A hair, a trifle ; usually joined with a neg- ative, nol a hair, not a bit, not a whit (quiFe class.) : ego ne pilo quidem minus me amabo, Cic. Q. Fr. 2, 16 : interea e Cap- padocia ne pilum quidem, id. Att. 5. 20, 6 : ne ullum pilum viri boni habere dicatur. has not a hair of a good man about him. Cic. Rose. Com. 7 : non facit pili cohor- tem, does nol value it a straw, Catull. 10. 13 ; cf., nee pili facit uni, cares not a pin about it, id. 17, 16. 2. pilus, i. '"• [pilum] regularly join- ed with primus : primus pilus (in the gen. written also as one word, primipili): The division of the triarii in the Roman army : P. Sextius Baculus, primi pili ce'n- I turio, Caes. B. G. 3. 5 ; so id. B. C. 1, 13 : 1143 PIN A T. Bnlventius, qui superiore anno primum piliim duxerat, had been leader, captain of the triarii, id. B. G. 5, 35 ; so Liv. 42, 34, 11: aliquem ad primum pilum transdu- cere, to transfer, advance to the triarii, Caes. B. C. 3, 53, 5 : primos pilos ademit, took the command of the triarii, of the pri- mipili, Suet. Calig.44 : — vetus consuetudo tenuit, ut ex primo principe legionis pro- meretur centurio primi pili, qui non so- lum aquilae praeerat, verum etiam qua- tnor centurias in prima acie gubernabat, Veg. Mil. 2, 8. — Without primus : ret'eres pili praemia, Mart. 6, 58 ; so id. 1, 32. II. Transf., primipilus (ininscrr. also written pnraopiL, and abbreviated p.p.), The chief centurion of the triarii (the transf. arose from the circumstance that the chief centurion of this division was originally designated by the term primi pili, with the omission of the easily sup- plied centurio, as is shown by the follow- ing citation from Liv. 7, 41, 5 ; soon, how- ever, from primi pili, a, new word, primi- pilus or primopilus, wife formed) : primus centurio erat. quern nunc primi pili ap- pellant, Liv. 7, 41, 5 : primipilo P. Sext Haeulo vulncribus confecto, Caes. B. G. J, 25: aquilnrum altera vix convelli a pri- mipilo potuit, Val. Max. 1, G, n. 11 ; Inscr. (of the timo of Trajan) ap. Orell. no. 799 : SEX. AVLIEXO SEX. F. PIUMOFIL. II., Inscr. (of the time of Tiberius or Caligu- la) ap. Orell. no. 3426 M. P. Pimpleis (Pipleis), tdis and idos, adj., f., Uqi-Xifii, Of or belonging to Pimpla (a city and fountain in Pieria sacred to the Muses), Pimplcan ; hence, as subst. : I. The territory around Pimpla : si riguam laetis recoils Pimpleida Musis, i. c. if yon devote yourself to the Muses, compose poet- ry, Aus. Kp. 1 4, 9. — II, (sc. Musa) A Muse : "Musae ab tcrrestribus locis aliis cog- iU)U\\iy t \U\c Libclhrides, Pimpleides, Thespi- ades. Heliconides," Var. L. L. 7, 2, § 20 : " J'hujileides Musae a fonte Macedoniae dictae propter liquoris ejus unicam sub- tilitatem," Paul, ex Fest. p. 212 ed. Mull. ; Mart. 11,3. PimpleuS (Pipleus), a, lira, adj. Pimplcan (v. the preced. art.) ; hence, sa- cred to the Muses : mons, Catull. 105, 1 : antrum, Mart. 12, 1. — Subst, Pimplea (Piplea), ae, /, A Muse: necte meo La- miae coronam, Pimplea dulcis, Hor. Od. I, 26, 9. — Also, The fountain of Pimpla, Stat. S. 1, 4, 25. Pimplias. adis, /., YltunXiaf, A Pirn- pliad (v. art. Pimpleis), i. e. a Muse (in later poetry for the more usual Pimpleis) : Var. L. L. 6, 2 : hie et Pimpliadas indux- erat optimus Orpheus, Sid. Carm. 10, 17 ; id. ib. 22, 77. finai ae. v. 2. pinna. pinacotheca* ae, f>nd pinaco- thece» es, /. = TuvuKoBhKu, A picture- gallery : ut videant pinacothecas, Var. II. R. 1, 2 : lit in pinacothece faciant, id. ib. 1, 59, 2 ; Vitr. 6, 5 ; so id. 6, 18 ; Plin. 35, 2, 2: celeberrimi pictores, quorum tabulae pinacothecas implent, id. 35, 11, 40, ?/.43: FLAVIVS ATOLLONIVS QVI FVIT A pinacothecis, director of the picture- galleries, Inscr. ap. Fabr. 724, n. 443. PinariUS) a. The name of a Roman sacerdotal family : Pinaria domus, Virg. A. ■*. 270: Pinaria gens, Aur. Vict. Orig. Gent. It. 8: — Pinaiia tribus, Fest. s. v. popillia, p. 233 ed. Miill. The Pinarii and Potitii presided at the. celebration of certain sa- cred rites in honor of Hercules, originally instituted by Evander and re-established by Romulus. The Pinarii having on one occasion arrived after the cxta were con- sumed, it was ordained that, as long as the family remained, they should not par- take of the exta, Liv. 1. 7 : Fest. p. 237 erl. MU11. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 29 sq. Plnarus. i. »"■. niV.piS, A river in Cilicia, Plin. 5, 27, 22: Curt. 3, 12. pinastcllus. i. "<■■ ; ""l -nm> i. «• [pinus] A plant, also called peucedanum, App. Herb. 94. pinaster) W, m. [id.] A wild pine : piniister nihil aliud est, quam pinus eil- vestris, Plin. 16, 10, 16. ! pinax- acis, m.=znivn{. A picture on a wooden tablet, a picture : Pinax Cebctis, 1144 PING the title of a work by the Theban philoso- pher, Cebes, Tert. adv. Haeret. 39. t pinccr na, ae, m. zzz ircyKepvns (v. Du Cange, Gloss. Graec. s. h. v. : prop., one who mixes drinks ; hence, in gen.), A cup-bearer (post-class.) : Ascon. Cic. Verr. 2, 1. 26 ; Lampr. Alex. Sev. 41 ; so Hier. Quaest. in Genes. 40, 1 ; Inscr. Orell. no. 2881. JPincillS. a. The name of a Roman gens, Grut. 352, 5. Perh. after them was named the Mons Pincius, the eighth hill of Rome, situate outside the city, but in- closed by the Aurelian wall ; called, at an earlier period, Collis hortorum, now Monte Pincio. — H. Deriv., PincianuS; a, um, adj., Of or belonging to the Mons Pincius, Pincian : domus, Cassiod. Var. 3,10. PindarUS* i, "»■■ nivSaDoS : I. Pin- dar, a celebrated lyric poet of Thebes, con- temporary with Aeschylus, " Hor. Od. 4, 2, 1 ; Quint. 10, 1, 61 ;" Cic. Fin. 2, 34.— B. Derivv. : 1, Pindareus. a, um, adj., Pindaric : Pindaream chelyn referre, Mart. Cap. 2, 29.-2. PindariCUS. n, um, adj., Pindaric: Camenae, Hor. Od. 4, 9, 6 : tons, id. Ep. 1, 3, 10 : lyra, Mart. 8, 10 ; Ov. Pont. 4, 4, 28 : OS, Prop. 3, 15, 40 : — Pindaricum metrum, consisting of a trimeter brachycatalectus (e. g. medium rapido mare Tibris adit fluvio), Serv. Cen- timetr. p. 1822 P. — II. Name of a slave, Cic. Att. 16. 1, 5 ; Inscr. ap. Murat. 619, 2. Pindenissus, ; . p : . or -um, i, « A fortified town in Cilicia, taken by Cice- ro, Cic. Att. 5, 50, 5 ; 6. 1, 9 ; id. Fam. 2, 10, 3 ; 15. 4, 10. — Pindenissae, The inhab- itants of Pindenissus, id. Att. 5, 20, 1. Pindus or -OS» i. m., UivSos, A lofty mountain in Thessaly. on the borders of Macedonia and Epirus, the seat of the Muses, now Mczzara. Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 8, 15 : Othrysque Pindusque et Pindo major Olympus, Ov. M. 7, 225: juga Pin- dl, Virg. E. 10, 11 : super Pindo, Hor. Od. 1, 12. 6. pinea* ae, v. pineus, no. II. pinetuni) j - n - [pinus] A pine-wood, pine-grove : cinctaque pinetis nemoris juga Nonacrini, Ov. F. 2, 275; id. ib. 4, 273 j Plin. 27, 8, 43. pineuS) a, nm, adj. [id.] Of the pine, piny. pine-: pinea velamina, pine-wreaths, Lucr. 4, 588: ardor, afire of pine-wood, Virg. A. 11, 788 : silva, id. ib. 9, 85 : plaga pinea, a piny tract, id. ib. 11, 320 : claus- tra, i. e. of the wooden horse before Troy, id. ib. 2, 258 : fert avidas in pinea Turnus texta faces, i. e. into the ships, Ov. M. 14, 530 ; so, pinea moles, a ship. Prop. 4, 6, 20 : compages, Mart. 9, 76 : nuclei, Cels. 6, 11; 2, 22": nuces, Plin. 15, 10, 9.— II. Subst, pinea, ae, /., A pine-nut, a pine- cone: pineam serere, Col. 5, 10 ; so id. 10, 239 ; Lampr. Commod. 9. ping"0, nxi, rtum, 3. v. a. To repre- sent pinorially with the pencil or needle, to paint, embroider : I. Lit. : Cic. Fam. 5, 12 : tabulas. id. Inv. 2, 1 : tabula picta, a painting, picture, id. Brut. 75 : p. hominis speciem, id. de Or. 2, 16 : Helenae simu- lacrum, id. Inv. 2, 1 : Nero princeps jus- serat Colosseum se pingi, Plin. 35, 7, 33. — Proverb.: quae quidem dieunt, qui numquam philosophum pictum, ut dici- tur, viderunt, of those who speak of things they know nothing at all about Cic. Fin. 5, 27.— Of embroidering : strngulum tex- tile, macrnifieis operibus pictum, Cic. Tusc. 5, "21: pingere acu, Ov. M. 6, 23: picti reges, in embroidered garments, Mart. 10, 72 : picti tori, with embroidered cover- lets, Ov. Her. 12, 30 : toga, the embroider- ed toga worn by a triumphing commander, Lampr. Alex. Sev. 40. B, Transf. : I, To paint, stain, color with any thing (poet.) : palloribus omnia pingnnt Lucr. 4, 336 ; so id. 2, 374 : san- guineis frontem moris et tempora pingit, Virg. E. 6, 22 : id. ib. 2, 50 ; Mart. 14, 5. 2. To adorn, decorate, embellish : her- bas floribus. Lucr. 5, 1395 : bibliothecam aliqua re, Cic. Att. 4, 5 /in. : stellis pingi- tur aether, Sen. Med. 310. H. Trop., of speech, To paint, color, embellish : verba, Cic. Brut. 37 : locus, quern ego varie meis orationibus soleo pingere, id. Att 1, 14 : modo mini date PING Britanniam, quam pingam coloribus tuis penicillo meo, id. Q. Fr. 2, 15 ; id. Att. 2, 21, 4. — Hence p i c t u s, a, um, Pa. : A, Of speech, Ornamented, ornate : orationis pictum et expolitum genus, Cic. Or. SI fin. : Lysia nihil potest esse pictius, id. Brut. 95, 293. — * B. Merely painted, i. e. apparent, un- real, empty, vain: pictos experiere metus, Prop. 4, 6, 50. t ping-uamen, inis, n. [pinguis] Fat: " pinguamen, XnroS," Gloss. Gr. Lat pingnedO) inis- /• [id.] Fatness, fat (post- Aug.) : Plin. 12, 15, 35 ; Pall. 3, 29 ; so id. 11, 20; Sid. Ep. 2,2. pinguefaclO) feci, factum, 3. v. a. [pinguis-facio] To make fat, to fatten (post- Aug.) : Plin. 16, 44, 93 : pinguefactuB est, Tert adv. Psych. 6. pingnesCO) ere, v. n. [pinguis] To become or grow fat: I. Lit.: emaciatum armentum medica (herba) pinguescit, Col. 2, 11, 2 : attilus (piscis) in Pado inertia pinguescens, Plin. 9, 15, 17 ; id. 18, 14, 36 : frumenta pinguescunt, id. 17, 2.2: campos sanguine, Virg. G. 1, 491.— II. Transf.: A. To grow fat, rich, or oily : vinum Ma- roneum vetustate pinguescit, Plin. 14, 4, 6 ; so, nuces juglandes, id. 19, 5, 30. — B. To become shining, like fat : achates poli- tura pinguescit, Plin. 37, 10, 65.— C. To aspirate in speaking : Aeolenses Graeci, in quibusdam dictionibus, ut pihguescant, diaramma apponunt ut pro Elena dieunt Velena, Serg. p. 1827 P.— III. Poet, To increase, grow more violent : tiammae pin- guescunt, Sil. pinguiariUS) ". m. [id.] One who likes fat: Mart. 11, 100. * pinglUCuluS; a, um, adj. dim. [id.] Somewhat fat, fattish: plantae, Front Ep. ad M. Caes. 4, 12 ed. Maj. piniTuiS) e > adj. = iritilv, Fat; opp. to macer: I. Lit: pingues Thebani, Cic. Fat 4 : pingui tentus omaso Furius, Hor. S. 2, 5, 40 : me pinmiem et nitidum bene curata cute vises, id". Ep. 1,4, 15: pinguem facere gallinam. Col. 8,7: pinguior agnus, Plaut Aul. 2, 5, 5 : pinguissimus haedu- lus, Juv. 1. 65 : — merum, rich, oily wine— plenum, Hor. S. 2, 4, 65 Bentl. and Heind. — In the neut. subst, pingue, is, n., Fat, grease : Plin. 11, 37, 85 ; Virg. G. 3, 124 : taurorum, leonum ae pantherarum pin- guia, Plin. 28, 9, 38. B. Transf.: 1. Fat, rich, fertile; also, plump, in good condition: ager, Col. 1, 4 ; Plin. 17, 4, 3 ; cf, sanguine pinguior cam- pus, Hor. Od. 2, 1, 29 : sulcus, i. e. drawn, in a rich soil, Luc. 6, 382 : fimus, Virg. G. 1, 80 : hortus, id. Georg. 4, 48 : stabula, of bee-hives, rich, full of honey, id. ib. 4, 14 : ticus, plump, juicy, Hor. S. 2, 8, 3 : flamina, of incense : tura pingues facien- tia flammas, Ov.Tr. 5, 5, 11 : corpora suc- ro pinguis olivae splendescunt, id. Met. 10, 176 : pingues taedae,/»W of pitch, Luc. 3, 681 : pingues arae, full of fat and blond, Virg. A. 4, 62 : <;oma, anointed, Mart 2, 29 (different from Suet. Ner. 20 ; v. in the follg. n. 3) : mensa, rich, luxurious, Catull. 62, 3,— Of color, dull, faint, Plin. 37, 8, 37.— Act, That makes fat; hence, meton.,J'ertil- izing: pingui flumine Nilus, Virg. A. 9, 31. 2. Bedaubed, besmeared: pinguia crura Into' Juv. 3. 247 : virga, limed twigs, Mart 9, 55. 3. Thick, aense: coelum pingue ot con- cretum, opp. to coelum tenue et purum, Cie. de Div. 1. 57 : folia pinguissima, Plin. 21, 9, 29 : toga, Suet. Aug. 82 : lacernae, Juv. 9, 28 : pinguissima coma, very thick, luxuriant hair, Suet. Ner. 20. 4. Of taste, Dull, insipid, not sharp, not pungent : sapor, Plin. 15, 27, 32. II. Trop.: A. Of the mind, Bull, gross, heavy, stupid, doltish : Cordubae natis poeti8 pingue quiddam sonantibus et peregrinum, Cic. Arch. 10 : pingue vi- debatur et sibi contrarium, id. Acad. 2, 34 : nee prave factis decorari versibus opto, ne rubeam pingui donatus munere, Hor. Ep. 2, 1, 267 : pingue sed ingenium mansit, Ov. M. 11, 148 : "insubidius nescio quid facies et pinguius, Gell. 13, 20: — pinguis Minerva, v. Minerva. B Stout, bold, strong: verba, Quint 12, 10, 35: facundia, Gell. 17, 10. C. Calm, quiet, comfortable, easy (poet PINS and in post-Aug. prose) : et pingui mem- bra quiete levat, Ov. R. Am. 206 ; so id. Am. 1, 13, 7 : amor, id. ib. 2, 13, 25 ; se- eessue, Plin. Ep. 1, 3 : p. et mollis vita, id. ib. 7, 29 : pinguius otiura, id. ib. 5, C. D. Sleek, spruce, trim, nitidus : pexus pinguisque doctor, Quint. 1, 5, 14 Spald. Ado., pinguiter, Fatly, with fatness: Col. 2, 2.—1. Transf., Abundantly, lib- erally: pinguius succurrere, Paul. Dig. 44, 2, 14. — 2. Trop., Dully, stupidly: pin- guius aliquid accipere, Paul. Dig. 42,1, 49. pingmitia. ae, and pingiuties, ei, f. [pinguis] Fatness (postclasB.) : Arn. 7, 236 ; App. M. 10, p. 245 Oud. ping"uitudo> i"is, /. [id.] Fatness: X. Lit. : vere sus usque adeo pinguitudi- ne crescere solet, ut, etc., Cato in Var. R. R. 2, 4 ; Var. R. R. 2, 4 ; Plin. 31, 37, 71 :— olei, Col. 12, 50: soli, id. 4, 24 : palmitis, Pallad. 3, 12.— n. Transf., Broadness, coarseness of pronunciation : opp. to exil- itas, Quint. 1, 11, 4. ping~uiusculus. a , um, adj. dim. [id.] Somewliat fat, fatlisk : corpora, Sol. 11. pinifer- era, erum, adj. [pinus-fero] Pine-bearing, that produces pines : Maena- lus, Vire. E. 10, 14 : caput Atlantis, id. Aen. 4, 248 : "Ida, Stat. S. 3. 4, 12. piniff cr, era, erum, adj. [pinus-gero] Pine-bearing : Ov. F. 3, 84 : Othrys, Val. PI. 6, 393 : Simois, Stat. Th. 12, 225. 1. pinna» ae,/. A feather: v. penna. tjj. pinna (pina), ae, /. = xivva, A kind of muscle, the sea-pen, Cic. Fin. 3, 19; N. D. 2, 48, 123 ; Plin. 9, 42, 66. pinnaculum. i, n, [1 pinna] Apeak, pinnacle of a building (late Lat.) : Tert. adv. Jud. 8. pinnatus, a, um, adj. [id.] Feathered, punned, winged : I. Lit.: Jovis Satelles Pinnata cauda, old poet in Cic. Tusc. 2, 10, 24 : Musa pinnato gradu intulit se, Pore. Latro in Gell. 17, 21 : Cupido, Cic. N. D. 3, 23.— II. Transf., Feathered, pin- nate : abies folio pinnato densa, feathered, i. e. having leaves that lie on each other like feathers, Plin. 16, 10, 19 : fraxinus pin- nata et ipsa folio, id. 16, 13, 24 ; so id. 27, 3,55. Pinnicillum, i, n. (* f° r penicillum, Pall. Mart. 1). pinnig"cri era, erum, adj. [I. pinna- gero] Feather-bearivg, i. e. feathered, wing- ed .- I, Lit.: haec pinnigero. non armige- ro in corpore tela exercentur, i. e. against birds, Att. in Cic. Fam. 7, 33 : Amor, Lucr. 5, 1074. — H, Transf, Having fins, finny : piscis, Ov. M. 13, 963 ; 60 Coripp. Johann. 4, 981. pinnipotens- T - pennipotens. pinnirapus, t m - [pinna-rapio] A pea/c-snatcher, i. e. a gladiator who fought with a Samnite having a peak to his helmet, and which he tried to snatch away .- Juv. 3, 158 Schol.^ t pinndPhylaS" acis, m. = iru>vo0u- }.a\, A species of crab, called also pinnote- res, Plin. 9, 42, 66. ipinndtcres and pinnotheres, ae, m.=n;irvoTnpris ov Trivvodnpyji, The pin- na-guard, a species of crab found in the shell of the pinna, and fabled to keep watch over it, Cic. Fin. 3, 19, 63 ; Plin. 9, 31, 51. pinnula, ae, /. dim. [1. pinna] A little pVnme or wing : I. Lit.: Plaut. Am. prol. 143; so Col. 8, 5.— H. ^ little fin.: Plin. 9, 57, 83 L pinsatio- onis, /. [pinso] A stamping, pounding, crushing: Vitr. 7, 1. tHnsitUS, a > utn > Part., from pinso. pinso °>' piso, e ' and sui, pinsum, pinsitum, and pistum, 3. (The form pin- so, are, on ace. of Var. R. R. 1, 63, rests on a false reading; pinsatur should there be read, not pinsetur. — Archaic form of the impcrfi, pinsibant Enn. in Var. L. L. 5, 4, § 23) v. a. [vioow, 7rn'<7 and i, /., virvS- A pine, pine- tree ; a fir, fir-tree, Pinus eilvestris, L. ; Plin. 16, 20, 33 ; 16, 25, 40 : ex alta pinu, Virg. G. 2, 389 : pinos loquentes, id. Eel. 8, 22 : evertunt actas ad sidera pinus, id. Aen. 11, 136: Idaeae sacro de vertice pi- nus, id. ib. 10, 230: gummi in cerasis, re- sina pinis, Plin. 37, 3, 11, n. 2. — The pine was sacred to Cybele. Ov. M. 10. 103; Macr. S. 6, 9 ; Phaedr. 3, 17, 4 ; to Diana, Hor. Od. 3. 22, 1; Prop. 2, 15, 17; Pan was represented with a pine-wreath, Ov. M. 14, 637 ; Sil. 13, 331 ; so, too, Faunus, Ov. Her. 5, 137. The victors at the Isth- mian games were also crowned with a pine-wreath, Plin. 15, 10, 9. — Ace. to the fable, Pitys, i. e. pinus, was beloved by Pan; hence, pinus amata Arcadio deo, Prop. 1, 18, 29. B The stone-pine, which bears an edi- ble fruit, Plin. 16, 10, 16. H, Transf., Any thing made of pine, e. g. a ship: quos Mincius infesta ducebat in aequora pinu, Virg. A. 10, 206 ; Hor. Epod. 16, 57 : orbata praeside pinus, Ov. M. 14, 88. — A pine torch : atque manum pinu flagranti fervidus implet, Virg. A. 9, 72. — A lance, spear: Stat. Th. 8, 539. — An oar, Luc. 3, 531. — A wreath of pine-leaves, Ov. M. 14, 637. piOi av >> atum, 1. v. a. [pius] I, To seek to appease, to appease, propitiate by sacri- fice : A- Lit.: Silvanum lacte piabant, Hor. Ep. 2, 1, 143 : ossa, Virg. A. 6, 379 : busta ('. e. Manes), Ov. M. 13, 513 : Janus Agonali luce piandus erit, id. Fast. 1, 318. B. Transf. : 1, To honor with relig- ious rites, to celebrate : ubi piem Pietatem, Plaut. Asin. 3, 1, 3 : aras ture, Prop. 3, 10, 19 : in magieis sacra piare focis, to per- form sacred rites, id. 1, 1, 20. 2. To purify with sacred rites: si quid ti- bi piandum fuisset, Auct. or. pro Dora. 51. 3. To make or seek to make good, to alone for, expiate : damna, Ov. A. Am. 3, 160: fulmen, to avert by sacrifice the mis- fortune portended by ligldning, id. Fast. 3, 291 : nefas triste, to atone for, avert the penally, Virg. A. 2, 184 ; Ov. Her. 19, 193 : cometes terrificum sidus, ae non leviter piatum, Plin. 2, 25, 23 : culpam morte, to punish^ avenge, Virg. A. 2, 140. 4. To free from madness : " Fest. p. 213 ed. Miill. :" jube te piari de mea pecunia : nam ego quidem insanum te esse certo scio, Plaut. Men. 2, 2, 17 ; so id. ib. 3, 2, 51. * II. To love tendcr!y=pie amare : nemo est qui magis suos piet liberos, Naev. (?) in Perott. Cornucop. 8. h. v. I pipatlO. onis, /. [pipo] A pipping, chirping, whimpering : "pipatio clamor plorantis lingua Oscorum," Paul, ex Fest. p. 212 ed. Mull. pipatus- us, m. [id.] A peeping pip- ping, chirping: pullorum, Var. L. L. 7, 5, § 103. piper, piper is, n. = -nL-epi, Pepper: I. Lit. : " Plin. 12, 7, 14 sq. ; Cels. 2, 27 :" et piper et quicquid chartis amicitur in- eptis, Hor. Ep. 2, 1, 270 : rugosum piper, Pers. 5, 55 : sacrum piper, a term intimat- ing that the miser is as sparing of it as if it were something sacred, id. 6, 21. — H, Trop., of sharp, biting speech : piper, non homo, Petr. 44 ; Hier. Ep. 31, n. 2. piperatarius, »■ um . ad J- [piper] Containing pepper (late Lat.) : horrea pi- perataria, Hier. in Chron. Euseb. ad a. XCII. p. Chr. n. piperatUS. a, um, adj. [id.] Peppered, seasoned with pepper : I, Lit.: garum pi- peratum, Petr. 36 : acetum, Col. 12, 47. — B. Subst. piperatum. i, 7/., Pepper-sauce, Cels. 4, 19 ; A pic. 3, 14,— H. Trop., Pep- pery, pungent : piperata facundia, Sid. Ep. 5, 8 ; so id. Ep. 8, 11. pipei'ltis, is and \&is,f. = TzcntplTiS, Pepperwort, prob. Indian pepper: piperi- tis, quam et siliquastrum appellavimu3, Plin. 20, 17, 66. pipilo. are, v. n. [pipio] To peep, pip, chirp : ad solam dominam usque pi- pilabat (passer), Catull. 3, 10; so Poet, in Anth. Lat. torn. 2, p. 294 Burm. PIRI pipinna, ae, = pan a mentula, Mart. 7271 dub. ; al. leg. pisinnum. 1. pipio, are, v. n. 'To pip, chirp, whimper : infantes pipiantes, Tert. Mo- nog. 16 ; so, imbres pipiavit, id. adv. Va- lent. 15. 2. pipio. ire, v. n. To peep, pip, chirp : aviarius auscultctur, - (pulli) pipiant, Col. 8, 5, 14 ; so Auct. Carm. Philom. 30. 3. pipio, onis. m. A young pipping at chirping bird, a squab : serves habuit vec- tigales qui eos (palumbes) ex ovis et pul- liccnis ac pipionibus alerent, /row* the prod- uce of llie eggs and chickens, Lampr. Alex. Sever. 41. pipizo, onis, 17». [pipio] The young of the crane : Hier. Ep. 22, n, 28. pipo, are, v. n. To peep, pip, chirp : mugit bos, balat ovis, equi hinniunt, gnlli- na pipat, Var. in Non. 150, 25; so of the hawk. Auct. Carm. Philom. 24. pipulum, '■ "•> and pipulns, '■ '«• [p>- po] A peeping, pipping, chirping ; hence, 1, A whimpering, crying: filioli, Front. Ep. ad Anton. 1, 3 ed. Maj. — H. An out- cry, upbraiding: te pipulo hie difieram ante aedes, Plaut. Aul. 3, 2, 32 ; cf., "pipu- lo te differam id est convicio, declinatum a pipatu pullorum," Var. L. L. 7, 5, § 103: pipulo poscere, Cn. Mattius in Gell. 20. !). piracium, >>. "• [pirurn] Perry: Hier. adv. Jovin. 2, n. 5; so Venant. Vit. S. Ha- deg. 15. Piraeeus (trisyii.) and Piraeus, '. 771., ritipuit< 5, The celebrated port of Athens, about Jive Roman miles from the cili/, with which it was connected by long walls; the Piraeus, now Porto Dracone or Porto Le- one : "venio ad Piraeea : in quo magis reprehendendus sum, quod homo Roma- nus Piraeea scripserim, non Piraeeum (sic enim omnes nostri locuti sunt), quam quod in addiderim : non enim hoc ut op- pido praeposui, sed ut loco .... Secutus sum Terentium (Eun.3, 4, 1): hcrialiquot adolescentuli coimus in Piraeeum," Cic. Att. 7, 3, 10 : ex Piraeeo abirc, Ter. Eun. 2, 2, 59 : Piraeeus ille magnifiens, Cic. Rep. 3, 32 ; id. Brut. 13, 51 : e litoribus Piraei, Catull. 64, 74 : poetic form in n. pi., Bulli- on expositum Piraeaque tuta recessu lin- quit, Ov. F. 4, 563 : Piraeeus et Phalera portus, Plin. 4, 7, 11. — Hence, Piraeus, a, um, adj., Of or belonging to the Piraeus, Piracan : Piraea litora, Ov. M. 6, 446 ; so, litus, Sil. 13, 754 : portus, Prop. 3, 21, 23. tpirata, ae, m.=:-cipaTi/s, A sea-rob- ber, corsair, pirate : nam pirata non est ex perduellium numero detinitus. sed com- munis hostis omnium, Cic. Off. 3, 29 ; id. Rose. Am. 50 ; Vellej. 2, 31 ; Luc. 3, 228, et al. T pir atiCUS. a, um, adj- = -eipariK^, Of or belonging to pirates, piratic, piratic- al: myoparone piratico capto, Cic. Verr. 2, 5, 28 : statio, Plin. 3, 26, 30 : laurea. vic- tories over the pirates, Luc. 1, 122. — H. Subst., piratica, ae, /., Piracy (post- Aug.) : '•piraticam quoque ut musicam fabricam dici adhuc dubitabant mei praeceptores," Quint 8, 3, 34 : piraticam facere, to prac- tice piracy, Cic. Red. Sen. 5 ; or, piraticam exercere, Just. 8, 3 /71. ; 22, 1. Pirene, es, /., Ileiptirn, A fountain in the citadel of Corinth (Acrocorinthus), which sprung up from a blow of the hoof of Pegasus ,- hence sacred to the Muses, Plin. 4, 4, 5 : Plaut. Aul. 3, 6, 23 ; Stat. S. 1, 4, 25 ; Helieoniadasque pallidamque Pirenen, Pers. prol. 4.— II. Deriv., Pirenis, idis, f, Xltip-qvis, Of or belonging to Pirene, Pirenian : Ephyre, 1. e. Corinth, Ov. M. 7, 391 : unda, id. ib. 2, 240 : Pirenida ces- sit ad undam (al. urbem), to Corinth, id. Pont. 1, 3, 75 : Tantalus securus undas hauriat Pirenidas, as kin;; of Corinth, Sen. Med. 745. Pirithdus, >', m -< Iieipidoos, Son of I.tiou, king of the Lapilhae, husband of Hippodamia, and friend of Theseus. Aft- er the death of Hippodamia, he descended, in company with Theseus, to the infernal regions, to carry away Proserpine ; but was, together with Theseus, seized and de- tained in chains. Theseus was afterward delivered by Hercules, who vainly endeav ored to save Pirithous also, Ov. M. 8, 302 sq. .- amatorem trecentae Pirithoum co- hibent catenae, Hor. Od. 3, 4. 79 ; id. ib 1145 PISC 4, 7, 27 ; Aegidae Pirithoique fides, Ov. Pont. 2, 6, 26. pirumi i> "• A pear, " Cato R. R. 7 ; Col. 5, 10 fin. ; Plin. 15, 15, 16; Clout, in Macr. S. 2. 15 j" Plaut. Poen. 2, 38 : insi- tiva decerpens pira, Hor. Epod. 2, 19 ; id. Ep. 1, 7, 19. pirus, i, /• A pear-tree: insere nunc Meliboee piros, Virg. E. 1, 74 ; Plin. 16, 24, 38 ; so id. 16, 26, 27 ; 46. Pirustae, arum, m. A people in II- lyria, Caes. B. G. 5, 1 ; Liv. 45, 26. 1. Pisa, ae, T - P-sum. 2. Pisa, ae, ar.d, less freq.. Pisae, arum, /., luaa: I. A city of Elis, on the Alphcus, near which the Olympic games were celebrated: aut Alphea rotis prnelabi flumina Pisae, Virg. G. 3, 180 ; so, Pisa, Ov. lb. 327 ; Stat. Th. 4, 238 : Pisae Oenomai, Mela, 2, 3, 4. — H. Deriv., PisaeUS, a, um. adj., Of or belonging to Pisa, Pisae- an : Arethusa, so called because, ace. to the myth, it rose in Elis, Ov. M. 5, 409 : hasta, of Oenomaus, king of Elis, id. Am. 3, 2, 15 : Pisaea lege trementem currere et Oenomai fremitus audire sequentis, i. e. the law by which any one 20/10 demanded, Hippodamia in marriage, was compelled to contend in the chariot-race with her father Oenomaus, a.nd, if defeated, was put to death, Stat. S. 1, 2, 41 : Pisaeique tori legem, Ne- mes. Cyn. 23 : ramus olivae, Juv. 13, 99 : praemiii, prizes, Att. in Prise, p. 698 P.: annus, in which the. Olympic games took place, Stat. S. 1, 3, 8 ; id. Theb. 1, 421 : ebur Pisaeo pollice rasum, by the hand which wrought the Olympic Jove, i. e. that of Phidias, Stat. S. 4, 6, 29.— B. Subst., Pisaea, ae, /.. Hippodamia, Ov. Tr. 2, 385. Pisae, arum, /. A very ancient city of Elruria, a colony of Pisa in Elis, still called Pisa : Alpheae ab origine Pisae, urbs Etrusca solo, Virg. A. 10, 179 Serv. ; Just. 20, 1; Luc. 2. 401 ; Liv. 21, 39. Cf. Maun. Ital. 1, p. 348 si?.— Derivv. : A. Pl- SanUS, a, um, adj., Pisan : ager, Liv. 39, 2. — In the plitr., Pisani, drum, m„ The Pi- sans : Liv. 40, 43. — B. + Pisas, atis, adj., Pisatic, Pisan: laser, Orell., no. 4048. — C. Plsatilis, e < arl j-> Born at Pisa, for Pi- sanus, found in Naev., ace. to Fest. p. 210 ed. Mull. [prob. Latinized from the Greek form, Tliadrns]. PIsander, d", m -< Tieiaavopus, Son of Polyctor, and one of Penelope's suitors, Ov. Her. 1, 91. PisamiS, a , um ' v - Pisae, no. II., A. JPlsas, atis, v. Pisae, no. II., B. *' pisatlO, on ' 8 > /■ [P is °] A stamping, crushing : (al. spissatio), Sen. Ep. 86. Pisaurum, '• n - A cit 'J °f Umbria, at the month of the Pisaurus, the mod. Pe- saro. Mel. 2, 4, 5 ; Liv. 39, 44 ; Vellej. 1, 15 ; Caes. B. C. 1, 11 sq. ; Cic. Fam. 16, 12 : id. Att. 2, 7 ; cf. Mnnn. Ital. 1, p. 456 *?•— II. Deriw. : A. Pisaurensis, e, adj., Pisaurian: T. Accius Pisaurensis, of Pisaurum, Cic. Brut. 78. — In the plitr-.; Pisaurenses, lum, m., The PLsaurians, Inscr. Grut. 276, 3 ; 481, 9 ; 1085, 12. — B. t PisauriUS; ''> m -> Name of a slave liberated by the city of Pisaurum, Inscr. ap. Fabr. p. 438, n. 17. piscariUS, a, um, adj. [piscis] O/or belonging to fishing or Jish, fish- : copia piscaria, Plaut. Cos. 2, 8, 65 : forum pis- carium, the. fish-market, id. Cure. 4, 1, 13 : hamulus, id. Stich. 2, 1, 17,— H. Subst. : A. piscarius, ii, m., A fish-monger : nullus in piscaria piscis erat : inter piscarios ne- mo vendebat, Var. in Perott. in Cornucop. — B. piscaria, ae,/., A fish-market; v. the preced. passage. piscatlO. finis, /. [piacor] A fishing, fishery : piscatio thynnaria, Ulp. Dig. 8, 4, 13 ; so id. ib. 7, 1, 9. piscatol'i oris, m. [id.] A fisherman, fisher : Plaut. Rud. 4, 3. 48 ; 55 : coqui, fartores, piscatores, aucupes, Ter. Eun.2, 2, 26 : piscatores ad se convoeat, Cic. Off. 3, 14 : piscatores propolae, Inscr. np, Fabr. p. 731, n. 450: patronvs corporis piscatorvm, Inscr. Orell. no. 4115. piscatorius, a, um, adj. fpiscator] Of or belonging to fishermen, fishing- : na- ves, fishing-smacks, Caes. B. C. 2, 4 : casa, Petr. 115 : arundo, a fishing-rod, Plin. 16, 36, 66 : Una, of which nets were made, id. 24, 9, 40 : forum, Col. 8, 17 :— " piscatorii 1146 PISC ludi vocantur, qui quotannis, mense Ju- nio trans Tiberim fieri solent a praetore urbano pro piscatoribus Tiberinis," Fest. p. 238 ed. Mull. ; cf. Ov. F. 6, 239 -.—"pis- catorium aes vetu6to more appellator, quod in monte Albano datur pro pisci- bus," Fest. p. 210 ed. Mali. piscatriXi icis,/. [id.] She that fishes : rana, quae in inari piscatrix vocatur, Plin. 9, 42, 67 ; Inscr. ap. Gud. 192, 8. piscatura, ae, /. [piscor] A fishing (post-class., lor piscatus): Tert. adv. Marc. 4,9. piscatus. us (gen., piscati, Pomp, and Turpil. in Nou. 488, 16 sq.), m. [id.] A fishing, catching offish: Plaut. Rud. 4, 2, 6 sq. : esse et in piscatu voluptatem maxime testudinum, Plin. 6, 22, 24. — In the plur. : quos venatus. aucupia, pisca- tusque alebont,id.8, 16, 17. — H, Transf., concr., Fishes, fish : parare piscatum, Plaut. Most. 1, 1, 63 : inopia turn erat pis- cati, Turpil. in Non. 1. 1, : omne piscati genus, Pompon, ib. ; Cic. Fin. 2, 8, 23. + piscicapus, i. m - [piscis-capio] A fish-catcher, Jisher : Inscr. Orell. no. 3700, c. pisciculus. i> ™. dim. [piscis] A little fish: Var. R. R. 3, 5 : minuti, Ter. Andr. 2, 2, 32 : parvi, Cic. N. D. 2, 48.— H. Pis- ciculus, A Roman surname: Junius Pis- ciculus, Plin. 36, 5, 4, n. 12. piscina? ae, /. [id.] A pond in which fish are kept, a. fish-pond: I, Lit.: " pis- cinarum genera sunt duo, dulcium et sal- sarum," Var. R. R. 3, 17,2; so id. ib. 3, 3, 2 ; 5 ; 10 ; Col. 1. 6, 21 ; 8, 17 ; Cic. Purad. 5, 2 ; so id. Att. 2, 1. II. Transf. (post-Aug.) : A. A pond for bathing or swimming, whether of warm or cold water ; a basin, pool : Plin. Ep. 5, 6 : cohaeret calida piscina, ex qua natantes mare aspiciunt, id. ib. 2. 17 ; Sen. Ep. 86 ; Suet. Ner. 27 ; Lampr. Elag. 19 : piscinam peto, non licet natare, Mart. 3, 44 : — " piscinae publicae hodiequc nomen manet, ipsa non exstat, ad quam et nata- tum et exercitationis alioqui causa venie- bat populus," Fest. p. 213 ed. Mull. — Also, of a pond where cattle might bathe and drink : piscinae pecoribus instruantur, Col. 1, 5, 2; id. 1, 6,21. B. A flood-gate, sluice, lock, Plin. 3, 5, 9. C. A cistern, tank, reservoir: piscinae ligneae,_Plin. 34, 12, 32. piscinalis. e, adj. [piscina] 0/or be- longing to a bath : cellae, bathing-rooms, Pall. 1, 40, 4. piscinarius, a, um. adj. [id.] Of or belonging to fishponds : Var. R. R. 3, 17 ex conject. Pouted. ; v. Schneid. in loc. — II. Subst., piscinarius, ii, m., One fond of fish-ponds : Cic. Att. 1, 19, 6 ; so id. ib. 1, 20, 3 ; Macr. S. 1, 11. piscinella and piscinula, ae,/. Am. [id.] A small fish-pond, Var. L. L. 9, 45, 74. pisclnensis, e, adj. [id.] Of or be- longing to fishponds : piiiril est, Lucil. in Fest. s. v. piscinae, p. 213 ed. Miill. piscis, is, nt. A fish: I. Lit: Ubi lanigerum pecus piscibus pascit, Enn. in Fest. s. v. cvpnio, p. 59 ed. Mull. ; id. ap. App. Apol. p. 487 Oud. ; Plaut. Asin. 1, 3, 26 ; id. True. 2, 3, 1 : pisces ut saepe mi- nutos magnu' comest, Var. in Non. 81, 11 : etsi pisces ut aiunt, ova cum genuerunt, relinquunt, Cic. N. D. 2, 51 ; Hor. Od. 4, 3, 19 :— p. femina, Ov. A. A. 2, 181. II. Transf., as a constellation: A. Pisces, The Fishes, a constellation consist- ing of3i stars. Ace. to the myth. Cupid and Venus, during the war of the Titans, were carried for safety aci-oss the Euphra- tes by fishes, who were on this account placed among thtt stars, Ov. F. 2. 458 ; Hyg. Astr. 2, 30 ; 3, 29 ; Col. 11, 2, 24 ; 63 ; cf. nodus, no. I., B, 7. B. Piscis major, Avien. Arat. 806. Prob. the same constellation in the southern heavens, which Virg. G. 4, 234, calls Pis- cis aquosus ; cf. Manil. 1, 428. piscor, atus. 1. v. dep. n. [piscis] To fish : ut ante suos hortulos piscarentur, Cic. Off. 3. 14 : piscemur, venemur, Hor. Ep. 1, 6. 57 : hamo, Puet. Aus. 25 and 83 : piscatus est retc aurato, id. Ner. 30: retia in piscando durantia, Plin. 19, 1, 2, n. 3. — Proverb.: in aere, to give one's self use- less trouble, to labor in vain : Plaut. Asin. 1, 1, 86. PIST pisCOSUS, a, um, adj. [id.] Full of fish- es, abounding in fish: amnes, Ov. F. 3, 581 : scopuli. Virg. A. 4, 255. pisCUlentUS; a, um, adj. [id.] Full of fishes, abounding in fish (ante- and post-class.) : fluvius, Cato in Non. 151, 7 sq. : loca, Plaut. Rud. 4, 2, 2 : promonto- rium omnibus mari nantibus pisculentis- simum, Sol. 5. — H. Subst., pisculentum, i, «., A remedy prepared from fish : App. Apol. p. 499 Oud. PlSldae (archaic orthogr., peisidae, Plebisc. de Therm.), arum, m., Xlioidni. A people of Taurus, in Asia Minor, border- ing on the Phrygians, Mel. 1, 2, 5 ; Cic. Leg. 2, 13; id. de Div. 1, 1; 15; 41; id. Att. 6, 5, 3 ; Liv. 35, 13 ; Claud, in Eutr. 2, 241. — In the si?ig.: Cic. de Div. 1, 47: Pisida ferox, Avien. Periea. 1023. II. Derivv. : A Plsldia, «e, /., H,- ctoiu, The country of the Pisidiaus, Pi- sidia : Liv. 37, 54 and 56. — B. PlSldl- CUS> a . um, adj., Pisidian : iris, Plin. 21, 7, 19. plsimiUS. a, um, adj. Small, little : Mart. 11, T2(*al. leg. pipinnam or vepe- nem). — Subst., pisinni, brum, in., Little ones, children : crudum manduces Pria- mum Priamique pisinnos, L-abeo ap. Schol. Pers. 1, 4. Pisistratus, i. m-. Uunlmparoi : I. Pisistralus, tyrant of Athens, Cic. N. D. 3, 33 ; id. Brut. 7 ; id. Rep. 1, 44 ; id. de Or. 3, 34 ; Phoedr. 1, 2, 5. — B. Deriv., Pisis- tratidae, arum, »n., The Pisislratidae, i. e. Hippias and Hipparchus, sons of Pisis- tralus, Liv. 31, 44. — II. A Boeotian chief, a friend of the Romans, Liv. 33, 27 sq. pisito, are, v. n. To utter the natural cry of the' starling, Auct. Carm. Phil. 17. 1. piso, are and ere, v. pinso. 2. piSO, oms, m. A mortar: marmorc- us, Marcell. Empir. 8. 3. PiSO, onis, m. A Roman surname in the gens Calpurnia; v. Calpurnius: Cic. Font. 13,— II. Hence Fisdnianus, a, um, adj.. Of or belonging to a Piso, Pisoni- an: Pisoniana conjuratio, Suet. Nero 36: Pisoniano vitio, cum loqui nesciret, tacere non potuit (with ref. to' Cic. Pis. 1, where Cicero charges Piso with lack of elo- quence), Hier. Ep. 69, 2. t pissasphaltUS, i. ni.z^Tnaij'uKbdX- tos, Earth-pilch, pissasphalt (* a kind oj soft bitumen), Plin. 24, 7, 25; 35, 15, 51. .tpisselaeon, i. n. = ma m.z^mtJOCKnpos, Pilch- wax, work of pitch and wax, the second foundalion of the honey-comb : prima fun- damenta commosin. vocant periti, secunda pissoceron, tertia propolin, Plin. 11, 7, 6. 1 pistacia, ae,/.=:7riora/«'a, A pisla chio-tree, Pall. 3, 25^7». Ipistacium, ». "i" pistaccum, ei, n. =. lriariiKiov, The fruit of the pista- chio-tree, a pistachio-nut : Plin. 13, 5, 10 ; so Pall. 11, 12 ; de insit. 157. pistana, ae, /., for sagitta, A plant, arrow-head, Plin. 21, 17, 68. I pistlCUSi a, um, adj. z= ninriKdi, Pure, genuine (late Lat.) : Vulg. Johann. 12, 3. pistillum, i. « •. and pistillus, i, "■• A pounder, pestle of a mortar : Plaut. Aul. 1, 2, 17 : semen sinapis in mortarium con- jicito et pistillis conterito, Col. 12, 55 ; Plin. 34, 18, 50 : pistillum prande est, Auct. ap. Non. 221, 5 (yet pastillum appears to be the more correct reading). pisto, avi, atum, 1. v. interns, a. [piso, pinso] Jo pound (late Lat): Veg. Vet 1, 32: hcrba senecion pistata cum axungia, App. Herb. 75. t pistdldchia, ae,/. = iri(7roAaxr«, A plant facilitating parturition, Plin. 25, 8, 54 (al. plistolochia). pistor, oris, m. [pinso: a pounder: in partic] One who pounds corn in a mortar or grinds it in a hand-mill, a. miller: I, Lit: nee pistorcm ullum nossent, nisi eum, qui in pistrino pinseret farinam (far?), Var. in Non. 152, 14; cf. id. ib. 16; Plin. 18, 11,28. PITA II. Trnnsf,, A baker: ut tuus pistor bonum faceret panem, etc., Vnr. in Gell. 15, 19 ; Suet Caes. 48: mitto hasce artes vulgares, coquos, pistorea, lecticarios, Cic. Hose. Am. 46, 134 ; id. Fin. 2, 8. — A sur- name of Jupiter, because, when the Romans were besieged in the Capitol, he gave them the idea of hurling bread, as though they had an abundance of it, at the besieging Gauls, Ov. F. 6, 350; 394; Lact. 1, 20.— Pastry-cooks were also called pistorea, Mart. 11, 32; 14,222; Petr. BO.— At Rome the linkers formed a separate guild, Inscr. ap. Don. cl. 9, n. 11 ; Inscr. Grut. 81, 10 ; 255, 1 ; Gaj. Dig. 3, 4, 1 ; Papinian. 27, 1, 46. pistoncus, a. um, "dj. [pistor] Of or belonging to a baker: opera, Ulp. Dig. 32, 1,71 (n/. pistoria). Fistdriuni) u, «■ A city in Etrttria, where Catiline was defeated and slain, the mod. Pistoia, Plin. 3, 5, 8 ; cf. Mann. Ital. I, p. 392.— II. Hence Fistoricnsis. c, adj., OJ or belonging to Pistorium, Pisto- riau : ager, Sail. C. 57 : — milites Pistori- enses, with a comical play upon the word pistor, Plant. Capt. 1, 2, 47. pistonus, a, urn, adj. [pistor] O/or belonging to a baker, baker's : opus pisto- rium, pasiry, Cels. 2, 18; so Plin. 18, 11,27. pistrigrjr. era, erum, adj. [pistris- gero] Whalcbcariug : p. Triton, i. e. car- rying a whale's body, ending in a whale's tail, Sid. Ep. 4, 8. pistrilla. ae, /. dim. [pistrina] A little pounding-mill: Ter. Ad. 4, 2, 45. pistrina. ae, f. [pinso] A bake-house, bakery : Plin. 18, ir, 20 ; so id. 19, 8, 52; Lucil. in Charis., p. 55 P. , pistrinalis. e, adj. [pistrina] Of or belonging to a bakery: pecus, swine fat- tened there. Col. 7, 9, 3. pistrinarius, ii, w». [pistrinum] The manager of a pounding-mill, amiller: Ulp. Dig. 16, 3, 1. pistriliensiS; e, adj. [id.] O/or be- long ing to a pou ndingmill, mill- : jumen- ta, Suet. Cal. 39. pistrinum.' it. [pinso] A place where corn is pounded, a pounding-mill, mill; usually worked by horses or asses ; but sometimes a lazy or otherwise bad slave was forced to perform this labor : I, Lit. : ut ferratus in pistrino aetntem conteras, Plant. Bac. 4, 6, 11: in pistrinum tradi, id. Most. 1, 1, 16: te in pistrinum, Dave, de- dam usque ad necem, Ter. Andr. 1, 2, 28: oratorem in judicium, tamquam in ali- quod pistrinum, detrudi et compingi vi- debam, Cic. de Or. 1, 11 ; Pall. 1, 42.— As a term of reproach, said of bad slaves, pistrinorum civitas, Plaut. Pers. 3, 3, 15. — II. T r a n s f. : A. ■<* bakery : exercere pistrinum, Suet Aug. 4. — B. Of A wea- risome, oppressive labor, drudgery : tibi mecum in eodem est pistrino, Crasse, vi- vendum, Cic. de Or. 2, 33. 1 1. pistils or pristis, is, also pis- trix or pristix, icis,/. := kiot/jU, npiortS, Any sea-monster ; a whale, shark, saw-fish: postremo immani corpore pistrix, of Scul- la, Virg. A. 3, 427 : in Indico mari pristes ducenum cubitorum, Plin. 9, 3, 2: jamque agmine toto Pistris adest, Val. Fl. 2, 530 : marina pistrix, Flor. 3, 5. II. Transf. : A. The constellation of the Whale: ad Pistricis terga, Cic. Arat. 152: Auster Pistrin agit, German. Arat. 358. B. A species of swift-sailing ship : Qua- drig. in Non. 535, 26 ; Liv. 35, 26.-2. Name of a ship in the fleet of Aeneas, Virg. A. 5, 116. 2. pistrix. icis, /. [pistor] A woman who pounds corn; hence, transf., a female baker. Lucil. in Var. L. L. 5, 31, § 138. and in Fest s. v. mamphula, p. 142 ed. Mull. pistura. ae, /. [pinso] A pounding of corn, a grinding : Plin. 18, 10, 23. pistUSi a, um, Part., from pinso. t pisum. i> «• (late Lat. collat. form, pIsa, ae, /., Apic. 5, 4; Pall. 11, 14) = iri"- aov, A species of leguminous plant, pease, the pea : Col. 2, 10, 4 ; Plin. 18, 12, 31 ; 33. PltanCj es, /., riir:-)^ : I. A city on the Aeolic coast of Asia Minor, now San- darlik, Mel. 1, 18,' 1 ; Ov. M. 7, 357.— H. Hence PitauaeUS» a, um, adj., Of Pi- lone, Pitanean : Apolloniu9 Pitanaeus, l*lin. 29, 6, 38,— HI. A town in Laconia, PIUS on the Eurotas, Plin. 4, 5, 8 ; Aus. Epigr. 24,3. t pithecium. ", n. = mOi'iKiov : I. A little ape: Plaut Mil. 4, 1,42,— II. A plaut, called also antirrhinon, App. Herb. 86. J' t pithecus, i, "'• = iriOnKos, An ape : "pithecus, cercopithecus, cercops," Not. Tir. p. 176. Pithccusa. ae, and Pithecusae, arum,/, l\ttinKo8i. II. Transf, act, Eqfily pacifying, ap- peasing, moderating, propitiating (ante- 1147 PL AC and post-class.) : te ipsum purgare ipsis coram placabilius est, is more fitted to ap- pease, 'Per. Ad. 4, 3, 17 ; so id. Phorm. 5, 7, 68 : si una hostia placabilis, placabilio- res utique hostiae plures, Lactant. 4, 28. — Adv., placabiliter, act, Soothingly, ap- peasingly : Geil. 7, 3, 19. placabllltasi atis, /. [placabilis] Readiness to be appeased, placable disposi- tion, placability .- nihil magno et praecla- ro viro dignius placabilitate atque cletnen- tia, Cic. Off. 1, 25, 88. placabiliter* adv., v. placabilis, ad fin. placameil) inis, n - [placo] A means of pacifying or appeasing, a lenitive: coe- lestis irae placamina, Liv. 7, 2 : due prae- dicta sacris duro placamina Diti, Sil. 13, 415. Cf. the follg. art. placamentum» }, n. [id.] A means of pacifying or appeasing, a lenitive (post- Aug.) : hoc veluti placamento terrae blan- diuntur, Plin. 21,7, 19. — In the plur.: de- lim placamenta, Tac. A. 15, 44 ; so id. Hist. 1, 63. placate* a dv., v - placo, Pa., ad fin. placatio, onis,/. [placo] A pacifying, appeasing, propitiating : deorum immor- talium, Cic. N. D. 3, 2; id. Tusc. 4, 28. placatoriUS) a, "m, adj. [id.] Of or be- longing to pacifying, appeasing, or propi- tiating ; appeasing, placatory (post-class.): hostia, Tert. Patient. 13. placatriX; icis, /■ I'd-] She that ap- peases or propitiates (late Lat.) : dei (ec- clesia), Salv. Gub. D. 3, 9. placatlXS) a, «m, Part, and Pa., from placo. placenta* ae, / = irAfficoiiS, A cake, Cifto R. K. 76 ; Hor. S. 1, 10, 10 ; 2, 8, 24 ; Juv. 11, 60 ; Mart. 5, 39 ; 6, 75 ; 9, 91. -I placentarius, ", »*• [placenta] A pastry-cook, confectioner : "xXuKovvTaptoS, placentarius, dulciarius," Gloss. Philox. 1. placentia, ae, /. [placeo] Suavi- ty, coiirteousness (post-class.) : App. Dogm. Plat. 2, p. 15. 2. Placentia, ae, /. A city in Gal- lia Oispadana on the Po, the mod. Pla- centa, Liv. 21, 25 ; 56 sq. ; 27, 39 ; 31, 10, et al. ; Vellej. 1, 14 fin. ; Cic. Att. 6, 9, 5 ; Sil. 8, 593 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 209 sq.— H. Hence PlacentinUS, a, um, adj., Of or belonging to Placentia, Placcntian, Placentine: municipium, Cic. Pis. 23 : ca- lices, id. ib. 27 : turma, Liv. 44, 40 : Tinea, from Placentia, Cic. Brut. 46. — In the plur. subst., Placentini, Orum, m., The inhabit- ants of Placentia, the Placentines, Liv. 27, 10 ; 31, 21, et. al. — B. In a burlesque dou- ble sense, Placentini milites, Placentine soldiers and placenta (cake) soldiers, i. e. pastry-cooks. Plaut. Capt. 1, 2, 59. placeo, cui and citus, citum, 2. v. n. (once in part. fut. pass. : dos placenda, Plaut. Trin. 5, 2, 35) To please, to be pleas- ing or agreeable, to be welcome, acceptable, to satisfy (quite class.). 1. Lit.: A. In gen.: non placet An- tonio consulates meus : at placuit P. Ser- vilio, Cic. Phil. 2, 5; Ter. Ad. 1, 1, 34 : et quae vobis placita est conditio, datur, id. Hec. 2, 1, 44: nee dubito, quin mihi (Eri- gona) placitura sit, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, ^ 13 : exspecto quid illis placeat de epistola ad Caesarem, id. Att. 13, 1 : tibi ne Enipeus Plus justo placeat, Hor. Od. 3, 7, 24 : dis, quibus septem Placuere colles, id. Carm. Sec. 7 ; id. Ep. 1, 7, 45 ; id. ib. 1, 17, 35 : quid placet aut odio est, id. ib. 2, 1, 101 : quod spiro et placeo (si placeo) tuum est, id. Od. 4, 3, 24 ; Plin. 12, 7, 14 ; sibi non placere, quod (Aristides) cupide elaboras- set, ut, etc., Nep. Arist. 1. B. ln partic: 1. In scenic lang., of players or pieces presented. To please, find favor, give satisfaction: primo actu placeo, Ter. Hec. prol. alt. 31 : cui sceni- co placenti, Suet. Ner. 42 ; so id. Galb. 12; Vitell. 11 : populo ut placerent quas fe- cisset fabulas, Ter. And. prol. 3; so id. Phorm. prol. 12 : ubi (fabulne) sunt cog- nitae, Placitae sunt, id. Hec. prol. alt. 13. 2. p- sibi, To be pleased or satisfied with one's self, to flatter one's self, to pride or plume one's self: ego numquam mihi mi- nus qmim hesterno die placui, Cic. de Or. 2, 4 : nolo tibi tarn valde placeas, Petr. 120; Plin. 35, 9, 36, no. 2: omnes com- 1148 PL AC petitores placebant sibi, omnes omnibus displicebant, Sid. Ep. 7, 9. II. Transf., placet mihi (tibi, etc.), or simply placet, It pleases me, it seems good to me; it is my opinion, I am of opinion, Ihold. A. In gen.: (u) c. dat. : utipsiaucto- ri hujus disciplinae placet, Cic. Fin. 1, 9 : ut doctissimis sapientissimisque placuit, id. de Div. 1, 49 : postea mihi placuit, ut summorum oratorum Graecas orationes explicarem, id. de Or. 1, 34, 155 : ita nobis placitum est, ut, etc., Auct. Her. 2, 1 : sic Justitiae placitumque Parcis, Hor. Od. 2, 17, 16 : si placitum hoc Superis, Val. Fl. 3, 296. — With a subject-clause : duo pla- cet esse Carneadi genera visorum, Cic. Acad. 2, 31 ; id. Rep. 1, 38 : sic visum Ve- neri, cui placet impares Formas, etc., mit- tere, Hor. Od. 1, 33, 10 : quis paria esse fere placuit peccata, laborant, Quum, etc., id. Sat. 1, 3, 96.— 0) Without a dative : Cic. Rep. 1, 46, 70 ; so, sed, si placet, in hunc diem hactenus, id. ib. 2, 44 fin. ; id. Sest. 51 : placitum est, ut in aprico max- ime pratuli loco considerent, id. Rep. 1, 1 2, 18. — With a subject-clause : placet enim esse quiddam in re publica praestans et regale, etc., Cic. Rep. 1, 45 ; id. ib. 1, 36 : si enim pecunias aequari non placet, id. ib. 1, 32 >t. B. In partic.: 1, In publicists' lang., To resolve, will, order, determine: senatui placere, ut C. Pansa, etc., Chil. Phil. 14, 14, 38 : senatui placere, C. Cassium, etc., id. ib. 11, 12, 30 : deliberatur de Avarico in communi concilio. incendi placeret an defendi, Caes. B. G. 7, 15 : quamobrem placitum est mihi, ut, etc., Cic. Att. 8, 12, A, § 4 : edixit, mulieres ante horam quin- tain venire in theatrum non placere, Suet. Aug. 44 fin. 2. Si dis placet, please the gods ; v. de- us, p. 460, c. — Hence, * A. p 1 a c e n s, entis, Pa., Pleasing, charming, dear : placens Uxor, Hor. Od. 2, 14, 21. B. p 1 a c 1 1 u s, a, um. Pa., Pleasing, agreeable, acceptable (mostly poet.) : placi- ta es siraplicitate tua, yon are pleasing, you please, Ov. Am. 2, 4, 17 : oliva, Virg. G. 2,425: amor, id. Aen. 4, 38: bona, Ov. Her. 17, 98 : in locum ambobus placitum exer- citus conveniunt, Sail. J. 81 : artes, Tac. A. 2, 66 ; so, exemplum, id. ib. 4, 37 : eum (regem creari) quasi placitissimum diis, qui, etc., Just. 18, 3, 9 (the other reading, acceptissimum, is a later emendation). 2, Subst., placitum, i, n. : a. Prop., That which is pleasing or agreeable : ultra placi- tum laudare, more than is agreeable, Virg. E. 7, 26. — }). Transf., An opinion, senti- ment; a determination, prescription, order (post-Aug.) : Catonis placita de olivis, Plin. 15, 5, 6 : medicorum placita, id. 14, 22, 28. placibllis, e i °,dj. [placeo] That can phase, pleasing (post-class.), Tert. Resurr. Cam. 43. placide< a ^ v -i v - placidus, ad fin. PlacideianuS, i. v. Pacideianus. placiditas, ans i /• [placidus] Mild- ness, gentleness of nature or disposition, placidity (very rare; not in Cic): oves assumptas propter placiditatem, Var. R. R. 2, 1 ; Auct. ap. Gell. 13, ^2 fin. placidoi avi, are, v. a. [id.] To soothe, calm (late Lat.) : cursus suos, Ambros. de Virg. 3. placiduluS) a, um, adj. dim. [id.] Gentle, quiet, still (post-class.) : cinis pla- cidula, Aus. Parent. 27. placidus, a, um, adj. [placeo, qs. pleasing, mild ; hence] Gentle, quiet, still, calm, mild, peaceful, placid (quite class.) : I, In gen.: A. Of persons : Clemens, placidus, Ter. Ad. 5, 4, 10 : reddere ali- quem placidum, id. ib. 4, 1, 18 ; Cic, Cae- cin. 1 0. — B. Of concr. and abstract things : coelum, Sil. 12, 667 : p. et serenus dies, Plin. Ep. 5, 6 : mare, id. ib. 9, 26 : amnis, Ov. M. 1, 702 : placida quietaque constan- tia, Cic. Tusc. 4, 5 : p. ac lenis senectus, id. de Sen. 5 : oratio, id. de Or. 2, 43 : vita, Lucr. 5, 1121 : mors, Virg. A. 6, 522 : som- nus, Ov. F. 3, 185 : urbB, Virg. A. 7, 46.— Comp. : nihil illis placidius, aut quietius erat, Liv. 3, 14 : loca placidiora, less vis- ited with unfavorable weather, Pall. 1, 6. — PL AG Sup. : placidissima pax, Cic. Tusc. 5, 16 : tellus placidissima, Virg. A. 3, 78. — H. I n partic: A. Of fruits, Ripe, mellow: uva, Sedul. 1, 29.— B. Of plants, trees, etc., Plot wild, fruitful : arbores placidiores, Plin. 16, 5, 6,— Hence, Adv., placide, Softly, gently, quietly, calmly, peacefully, placidly (quite class.) : forem aperire, Plaut. Bac. 4, 7, 35 : ire, gently, lightly, Ter. Ph. 5, 6, 28 : progre- di, Caes. B. G. 6, 7 : p. et sedate ferre do- lorem, Cic. Tusc. 2, 24 : p. et 6edate loqui, id. Or. 27 : p. et benigne verba facere, Sail. J. 102 : p. et comiter loqui, Gell. 19, 1. — Comp. : plebem in magistratu placidi- us tractare, Sail. C. 39. — Sup. : placidis- sime respondit, Aug. Conf. 6, 1. tplacitis, idis, /. =:7rXa(cJr(f, A kind of calamine produced in a furnace, Plin. 34, 10, 22. * placitoi are, v. intens. n. [placeo] To be very pleasing : neque placitant mo- res, Plaut. Bac. 4, 10, 6. placitum, i> n., v - placeo, Pa., no. B, 2. placituS, a, um, Part, and Pa., from placeo. + placlVUSi a, um, adj. [placeo] Pleas- ing : "apeoros, placivus," Gloss. Gr. Lat. placo, avi, atum, 1. v. a. To quiet, soothe, calm, assuage, appease, placate, rec- oncile (quite class.) : agedum, fac, ilia ut placetur nobis, that she be reconciled to ns, Ter. Ph. 5, 3, 1 : numquam is animo pla- cari potuit in eum, a quo erat violatus, Nep. Pelop. 5 : placare aliquem reipubli- cae, Cic. Cat. 2, 8 : homo quietus et sibi ipsi placatus, at peace with himself, tran- quil, id. Tusc. 4, 17 : animos placare ac lenire, id. Fin. 1, 14 : p. et mitigare ani- mum, id. Phil. 10, 3 : numen Deorum im- mortalium, Caes. B. G. 6, 15 : aliquem beneikiis, Liv. 4, 33 : iram deorum donis, Cic. Leg. 2, 9 : benevolos objurgatores, id. N. D. 1, 3 : invidiam. Hor. S. 2, 3, 13.— Poet.: Hippotades quum vult, aequora placat, Ov. M. 11, 432 : esca ventrem ira- tum, Hor. S. 2, 8,5 : sitim, to quench, Mart. 1, 50. — H, To endeavor to appease, Hor. Od. 2, 14, 6 ; Ter. Ad. 1, 2, 62.— Hence placatus, a, um, Pa., Soothed, calmed, quiet, gentle, still (quite class.) : animi quietus et placatus status, Cic. Tusc. 5, 6 : tranquilla, quieta vita, id. Fin. 1, 21 : p. ac minime turbulentae res, id. Or. 19: maria, Virg. A. 3, 69.— Comp. : placatiore animo aliquid facere, Liv. 37, 45 ; id. 2, 60 : dii, Plin. 12, 18, 41.— Sup. : quies pla- catissima, Cic. Tusc. 1, 41. — Hence, Adv., placate, Quietly, gently, calmly, composedly (quite class.) : omnia humana placate et moderate feramus, Cic. Fam. 6,1. — Comp.: remissiu8 etplacatius ferre, id. ib. 6, 13. placor, or ' s > "'■ [placeo] Contentment, approval, satisfaction (eccl. Lat), Vulg. Sirac. 4, 13; 39, 23; cf., "placor, Apt- CKBta," Gloss. Cyrill. placusa and placusia, v. plagusia. PlaetoriUS) a. The name of a Roman gens. Thus, L. Plaetorius. Cic. Clu. 60 : M. Plaetorius, id. ib. 45 ; 53 ; id. Fam. l. 8, l.— II. Deriw. : A. Plaeto- rius, a, um, adj., Plaetorian : lex, a law of the tribune of the people, Plaetorius, for the protection of minors, Var. L. L. 6, 2, § 5 ; Censor, de die nat. 24. — B. Plaetori- anUS, a, um, adj.. Of or belonging to a Plaetorius, Plaetorian: incendium, Cic. Att. 5, 20, 8. 1. plaga* ae,/.=7rXi)Vi7, A blow, stroke, stripe (quite class.). I. Lit.: A. 'n gen.: Cic. Verr. 2, 5, 51 : (trocho) daut animos plagae, Virg. A. 7, 382 ; Ov. M. 12, 487 ; Gell." 5, 15.— Of the shock of atoms striking together : Cic. Fat. 20. B. In partic, A blow which wounds or injures ; a stroke, cut, thrust ; a wound (quite class.) : plagis costae Calient, Plaut. Ps. I, 2, 4 : plagas pati, Ter. Eun. 2, 2, 13: plagas perferre, to bear, receive blows, Cic, Tusc. 2, 17: pliigam mortiferam infligere, to inflict a mortal wound, id. Vatin. 8: pla- gam alicui imponere, id. Sest 10: p. me- diocris pestifera, id. Off. 1, 24, 84: ver- bera et plagas repraesentare, stripes anil blows. Suet. Vit 10 : plagis confectus, Cic. Verr. 2, 5, 54 : plagam curare, Cels. 5, 26, PL AG 24 : 8uere, id. ib. 23 : scorpionum et ca- num plagas sanare, Plin. prooem. 1, 23. II. Trop., A blow, stroke; an injury, misfortune (quite class.) : ilia plaga est iu- jecta petitioni tuae maxima, that great blow was given, that great obstacle was pre- sented, Cic. Mur. 23 : sic nee oratio pla- gara gravem tacit, nisi, etc., makes a deep impression, id. Or. 68: levior est plaga ab amico, quam a debitore, loss, injurij, id. Fain, 9, lli : liac ille perculsus plaga non suecubuit, blow, disaster, Nep. Euin. 5. 2. plajja. ae, / = r\ayos : I. A re- gion, tract (mostly poet.) : coeli scrutan- tur plagas, an old poet in Cic. de Div. 2, 13 : et si quem extenta plagarum Quatuor in medio dirimit plaga solis iniqui, zones, Virg. A. 7, 226 : ardens, the torrid zone, Sen. Here. Oet. 67 ; also called fervida, id. ib. 1219 : septentrionalis, Plin. 16, 32, 59 : aetheria, the ethereal regions, the air, Virg. A. 1, 394. B. In partic, A region, district, can- ton (only in Liv.) : Liv. 9, 41. I|, A hunting-net, snare, gin ( quite class.): A, Lit: canes compellunt in plagas lupum, Plaut. Poeu. 3, 3, 35 : ten- dere plagas, Cic. Off. 3, 17 : extricata den- sis cerva plagis, Hor. Od. 3, 5, 3 ; Ov. M. 7, 767: nodosae, id. Fast. 5, 110: inque plagam nullo cervus agente cadit (al. pla- gas), id. A. A. 3, 428 : aut trudit . . . Apros in obstantes plagas, Hor. Epod. 2, 32. — 2. Transf., Of The spider's web: Plin. 11, 24. 28. B. Trop., A snare, trap, toil (quite class.) : se impedire in plagas, Plaut Mil. 4, 9, 11 : se in plagas conjicere, id. Trin. 2, 1, 11 : quas plagas ipsi contra se Stoici texuerunt Cic. Acad. 2, 43, 147 : in illas tibi majores plagas incidendum est id. Verr. 2, 5, 58 : Antonium conjeci in Cae- saris Octaviani plagas, id. Fam. 12, 25 : speculabor, ne quis nosrro consilio vena- tor assit cum auritis plagis, i. e. arrectis attentisque auribus, Plaut. Mil. 3, 1, 14. HI. Perh., A bed-curtain, a curtain (an- te-class.) : Var. in Non. 162, 28 : ebumeis lectis et plagis sigillatis, id. ib. 378, 9 : chla- mydes, plasae, vela aurea, id. ib. 537, 23. plagiarius, «- »•■ Ipiagium] I. a man-stealer, kidnapper (quite class.) : Cic. Q. Fr. 1, 2, 3; Sen. Tranq. 8; Ulp. Dig. 21, 1, 17 ; 47, 2, 49 ; 53 ; 48, 15, 1 ; Cal- listr. ib. 6. — II. A literary thief, plagia- rist (one who gives himself out to be the author of another's book) : Mart. 1, 53, 9. X plagiaticius, a, urn. adj. [plagia- torj Of or belonging to a plagiarist, pla- giary : " plagium, plagiarius, plagiati- cius." Not. Tir. p. 80. plag'iator. ori s. ™- [plagium] Same as plagiarius : \,A man-stealer. kidnapper (eccl. Lat) : Tert. adv. Marc. 1, 23.— H. A seducer, corrupter of youth (eccl. Lat.) : Hier. Ep. 5, n. 3. + 1 plagiaules, ae, m. = 7;),ayiai\ns, A player on the cross-flute : " plagiaules, monaules, axaules," Not. Tir. p. 173. plagi-g^er» era, erum, adj. [1. plaga- gero] Stripe-bearing, born to be flogged (ante-class.) : genera hominum, Plaut. Ps. 1, 2, 20. plagi-g-erulus; a, ™- ad J- [i-plaga- gerulus) Stripe-bearing, born to be flogged (ante-class.) : Plaut. Most. 4. 1,19. Plagiosippus and Plagrioxip- PUSj i. "*• [plaga] A fictitious name. Beat- a; Bruiser : Auet. Her. 4, 31 fin. dub. plag-i-patlda. ae, m. [1. plaga-pati- or] A buffet-bearer (ante-class.): Plaut. Capt. 3, 1, 12 : plasripatidae, ferritribaces viri. id. Most. 2, 1, 9. plagium! "• n - Man-stealing, kid- napping, the selling of freemen as slaves, Callistr. Dig. 48, 15, 6 ; Ulp. ib. 1. plagfO. avi, are, v. a. [1. plaga] To strike, wound (eccl. Lat) : aliquem, Aug. Civ. D. 21, 11. plagTOSUS. a. um, adj. [id.] Full of blows : I. Ac t, Fond of flogging (poet.) : Orbilius, Hor. Ep. 2, 1, 70. — it Pass., Full of blows or wounds (post-class.): dor- sum, App. M. 9, p. 222 : crura, id. ib. 8, p. 203. plagula* ae, /. dim. [2. plaga] I. A bed-curtain, a curtain (quite class., but not in Cic. or Caes.) : deme plagulam de lecto. Afran. in Non. 378, 10 : Var. ib. 86, PLAN 7 : ii primura vestem stragulam pretio- sam, plagulas et alia textilia Romam nd- vexerunt, Liv. 39, 6; Suet. Tit 10. — H. A part of a garment which is to be sewed to the other parts, a breadth (ante-class.) : Var. L. L. 9, 47. — B. A sheet of paper (post- Aug.) : Plin. 13, 12, 23. plagUSia, ae. /. A kind of fish: pla- gusias (al. placusas or placusias), Plaut. Rud. 2, 1, 9. plana» ae, /. [piano] A plane (late Lift.) : Am. 6, 200. planaratum. i, "■ [planus-aratrum] A kind of plough, shovel-plough (post- Aug.) : Plin. 18, 18, 48 (dub. al. planara- trum, plaustratrum, or plaustraratrum). Planaria* ae > /• An island in the Tyrrhenian Sea. near Elba, another name for Planasia, Plin. 3, 6, 12. planaris- <"• adj. [planus] On a level surface, flat, plane (post-class.) : Mart. Cap. 6, 228. planarius. a, um, adj. [id.] On level ground, level (post-class.): conflictus, Amm. 19, 5: interpellatio, which took place before the judge ascended the tribunal, Cod. Justin. 3, 11, 4. Planasia; ae, /., T]\avaoia, An isl- and in the Tyrrhenian Sea, south of Ilva (Elba), now Pianosa, Var. R. R. 3, 6 ; Plin. 3,6,12; Tac.A.1,3; cf.Mann.ltal.l,p.432. p la nc a- ae, /. = ttAuS, A board, slab, ptank (post-Aug.) : " plancae tabulae pla- nae," Paul, ex Fest. p. 231 : roboreae, Pall. 1, 21. — II. A slab of marble, slab upon graves, Inscr. ap. Don. 278, 3 ; Iuscr. ap. Murat. 1427, 4. + Plancianus. a, um, v. 2. Plancus, no. 11. Plancina. ae, /. Wife ofCn. Calpur- nins Piso, Tac. A. 2, 43 ; 55 ; 75 ; 6, 26. PlanClUS; a. The name of a Roman gens. Thus, Cn. Plancius. a friend of Cicero, and defended by him, against a charge of bribery, in an oration still extant. planctUS. Qs, IB. [plango] A striking or beating accompanied by a loud noise, a banging, rustling, roaring (post-Aug., and mostly poet.) : unum omnes inces- sere planctibus, of the flappings of the Harpies' wings, Val. Fl. 4, 494 : tremuit perterritus aether Planctibus insolitis, Petr. 136: p. illisae cantibus undae, of the roaring of the waves, Luc. 6, 690. — II, In partic, A beating of the breast, arms, and face in mourning; a wailing, lament, plaint: Sen. Troad. 92 : pectora illisi so- nent Contusa planctu, id. Thyest 1045 : verberabam aegruin planctibus pectus, Petr. 81; Luc. 2, 23: gemitus ac planctus, groans and lamentations, Tac. A. 1, 41; Flor. 4, 1 med. 1 1. plancus. U m. = rXiyKof, A kind of eagle, Plin. 10. 3, 3, § 7. 2. PlancnSj t m - (flat-footed) A Ro- man surname: "plancae tabulae planae, ob quam causam et planci appellantur qui supra modum pedibus plani sunt,'' Paul, ex Fest. p. 231 ed. Mull. : vola hom- ini tantum, exceptis quibusdam : namque ethinc cognominainventaPtanc?, Plauti, Scauri, Pansae, Plin. 11, 45, 105: "plancus, -\arv-ove," Gloss. Cyrill. : " (rrcyavftro- ees, planci," Gloss. Gr. Lat. So, Munatius Plancus, v.Munatius. — II. Hence JPlan- CianuS' a, um, adj., Plancian : diana, who had a shrine in the house of the Planci, j Viscont Mus. Pio-Clem. 2, p. 21 ed. Mediol. pland adv., v. 1. planus, ad fin. planes- etis, v. plancta. 1 * planeta, ae, m.z=7rXavnTnc, A wan- dering star, planet (late Lat. for the class, stellae errantes. erraticae, errones), Gell. 14, 1. 12 (al. planetes) ; Firm. Math. 2, 2 ; Serv. Virg. A. 3, 284 ; Aus. Eclog. de no- min. sept. dier. ; Inscr. ap. Fabr. p. 709. 71.307. planetarius. ", «*. [planeta] An as- trologer (eccl. Lat): illos planetarios, quos mafhematicos vocant, Aug. Conf. 4, 3 (al. pianos). planetlCUS, a, um, adj. = -Xavr)-t- k6c, Wandering, wandering about (post- class.) : sidera, Sid. Ep. 8, 11. planffOj nxi, nctum. 3. v. a. [from the root nAAr, -\rjoow] To strike, beat, esp. with a noise : I. In gen. (poet) : fluctus plangentes saxa. Lucr. 2, 1154 ; id. 6, 115 : moribundo vertice terram, Ov. M.12, 118: PLAN humum. id. Her. 16, 334 : quanta plan- guntur litora fluctu ! id. ib. 19 : tympana palmis, Catull. 64, 261 : nunc (Boreas) ip- sas alia plan»et stridentibus Alpes, Sil. 1, 588.— Mid., of a bird when caught: plan- gitur, beats with its wings, Ov. M. 11, 75. II. ^ n partic, To beat the breast, head, etc., as a sign of grief (poet, and in post- Aug. prose) : laniataque pectora plangens, Ov. M. (i. 248 : femur moerenti dextra, id. ib. 11, 81: lacertos, id. ib. 9, 635: pectus, Petr. 111. — Mid.: scissaeque capillos Planguntur matres Calydonides Eveninae, beat tliemselecs for agony, Ov. M. 8,, 525. B. Transf., To lament aloud, wring the hands ; with aliquem or aliquid, to be- wail a person or thing (poet and in post- Aug. prose) : planxere sorores Naides . . . Planxere et Dryades plangentibus adso- nat Echo, Ov. M. 3, 505 : ab omni plangi- tur arce. Stat. Th. 11, 417 : agmina plan- gentia, Virg. A. 11, 145 ; so, plangentium gemitus, Just 19, 2. With an object : ten- dit palmasj, ceu sit planctura relictam An- dromedam, Caes. Germ. Arat 198 ; Val. Fl. 3, 297 : Memphitem bovem (i.e. Apim), Tib. 1, 8, 27 : damna, Stat. Th. 11, 117 : malum, Claud. Rapt Pros. 3, 159. plang°Or> or ' 3 - m - (plangoj A striking, beating, attended with noise: I. In gen. (poet.) : (undae) leni resonant plangorc cachinni, Catull. 64, 272: feminis. Auct. Her.3,15; Ov. M. 3, 498.— H. In partic, A beating the breast or face in token of grief; loud mourning, wailing, lamenta- tion (quite class.) : plangore et lamenta- tione complere forum, Cic. Or. 38 : femi- nei, Virg. A. 2, 487 : dare plangorem, to make, Ov. M. 14, 420. piangruncula. ae,/. dim.—r\aYyoiv, A little wax doll : inventae sunt quinque plangunculae matronarum (al. laguncu- lae or imagunculae), Cic. Art 6, 1, 25 Orell. N. cr. plani-loquuS' a , um ' adj. [plane- loquor] Speaking clearly or intelligibly, speaking plainly (ante-class.) : di immor- tales, ut planiloqua est! Plaut. True 4, 4, 11. planipes. edis, m. [planus-pes, flat- foot, barefoot] A kind of pantomime or ballet-dancer, who performed without the comic soccus or the tragic cothurnus : ex- sultat planipes, Atta in Diom. p. 487 P. : planipedes audit Faoios, Juv. 8, 189 : p. saltans, Gell. 1, 11. *planitas>atis,/. [planus] Plainness; trop., distinctness, perspicuity : sententia- rum, Tac. Or. 23 fin. (al. plenitas, sanitas. gravitas). planities. ei (collat form, plani- tiai ae, very rare ; not in Cic. or Sail.), and plur., planitiae, /. [id.] A flat or even surface, level ground, aplain (quite class.) : aequata agri planities, Cic. Verr. 2, 4, 48: erat inter oppidum et collem planities, Caes. B. C. 1, 43 : planities erat inter sin- istros montes, Sail. C. 59, 2 : so id. Jug. iS Jin.: speculi, Lucr. 4, 294: propter planitiem regionum, Cic. de Div. 1, 1 : CLIVOM IVIARTIS IX PLANICIESI REDEGK- rvnt s. p. Q. R., Inscr. Grut 152, 6 ; a similar inscription with the form plani- tiam, Inscr. Grut 152, 7 :— nulla planitia dividit Auct. B. Hisp. 28 fin. : planitiae coronarum, Vitr. 7, 3. -T plani tudO; inis, /. [id.] Evenness, Icvelness : ''• planitudo, bpaXia," Gloss. Philox. piano, are, v. a. [id.] To level, make plain (post-class.): planate vias, Coripp. Laud. Justin. 2, 223. planta. ae, /. : I, Any vegetable pro- duction that serves to propagate the spe- cies, A sprout, shoot, twig, sprig, sucker .- A, A twig, graft, scion, slip, cutting: Var. R. R. 1, 55 : malleoli, plantae, sarmenta. viviradices, propa^ines, Cic. de Sen. 15 ; so Virg. G. 2, 23.— B. A young tree that may be transplanted, A set, slip : Ov. R. Am. 193 : plantas ex seroinario transferre in aliud. Plin. 17, 11. 14.— C. A plant, in gen. : Juv. 3, 226 ; Col. 11, 3, 29. II. A sole, sole of the foot : ah! tibi ne teneras slacies secet aspera plantas. Virg. E.10, 497 citae, Ov. M.10, 591: cubitales. Plin. 7, 2, 2 : pedum plantae, Virg. A. 8, 458 : assequi planta, in the course, Sil. 13. 246 : certamina plantae, a race, id. 16. 458 : 1149 PLAN quadrupedem planta fodiens, i. e. calcari- bus, id. 6, 212 : exsurgere in plantas, Sen. Ep. 111. — Proverb.: supra plantam, like ultra erepidam, Val. Max. 8, 12/«. plantaffO) mis, /• A plantain, Plin. 25, 8, 39. plantaris, e, adj. [planta] I. Of or belonging to sets ; subst., plantaria, ium, n. pi., Suts, slips, or young trees : Virg. G. 2, 2G : plantaria transferuntur, Plin. 21, 10, 34 : non Epicurum Suspicit exigui laetum plantaribus horti, trees, plants, }\iv.\3, 123. — B. Transf., The hair, Pers. 4, 39.— H. Of or belonging to the sole of the foot (poet.); of Mercury: summa pedum pro- pere plantaribus alligat alis, Stat. Th.l, 304. plantarlum, ". »• [id.] A nursery- garden, nursery : plantaria instituunt an- nieulasque transferunt, et iterum bimas, Plin. 13, 4, 8 : caedua, id. 17, 20, 34. plantation onis, /. [id.] A setting, planting, transplanting (post-Aug.) : Plin. 21, 4, 10. plantatori Sns, m. [id.] A setter, planter, transplanter (eccl. Lat.), Aug. Ep. 89; 112. plantig"erj era, erum, adj. [planta- gero] Having shoots, branching (post- Aug.) : siligna, Plin. 13, 8, 16. plantOj are, v. a. [planta] To set, plant, transplant -. hoc modo plantantur puni- cae, Plin. 17, 10, 13 ; Pall. 4, 5. planula, ae, /. dim. [1. planus] A little plane : " planula, iy/conis," Gloss. Philox. 1. planUS; a, um . a dj. Even, level, flat, plane (quite class.). I. Lit.: facilis et plana via, Plaut. Trin. 3, 2, 19 : quum duae formae prae6tantes sint, ex solidis globus, ex planis circulus aut orbis, Cic. N. D. 2, 18 : p. et aequabile corpus universitatis, id. Univ. 5 : p. et ae- quus locus, id. Caecin. 17 : litns, Caes. B. G. 4, 23 : carina, id. ib. 3, 13 : pisces, flat- fish, Plin. 9, 20, 27 : aedificia, quae piano pede instituuntur, on level ground, Vitr. 6, 11. — Comp. : adieus planior, Liv. 34, 29. — Sup. : plani8simus locus, Cic. Agr. 2, 35. B. Subst., planum, i, n., Level ground, a plain : aciem in planum deducit, Sail. J. 49 : per planum ire, Ov. A. A. 2, 343 : cadere in piano, id. Trist. 3, 4, 17 : in pla- num deferre aliquid, Sen. Tranq. 10 : cas- tra in piano erant, Flor. 4, 12 : — de piano, on level ground : Ulp. Dig. 13, 6, 5 ; Aus. Grat. act. 21. — In partic, jurid. 1. 1., e pia- no or de piano, On level ground, below, not on the bench, i. e. out of court, extraju- dicially : aut e piano aut e quaesitoris tribunali, Suet. Tib. 33 : custodiae non solum pro tribunali, sed et de piano au- diri possunt, Paul. Dig. 48, 18, 18. II. Trop. : A. Lowly, inconsiderable, humble (post-Aug.) : haec magnanimitas melius in tribunali, quam in piano con- spicitur, shows better in one of high than of lino station, Sen. Clem. 5 : — de piano, without difficulty, easily (poet.) : hoc tibi de piano possum promittere, Lucr. 1,411. B. Plain, clear, distinct, intelligible (quite class.) : satin' haec sunt tibi plana ct certa I Plaut. Pers. 2, 2, 1 : narrationes, Cic. Top. 20: conjectatio, Plin.2,7,5: pol planum id quidem est, it is plain, clear, evident, Plaut. Capt. 3, 4, 32 : planum fa- cere, to make plain, clear, or intelligible, to set forth : Cic. Verr. 2, 5, 64 : planum fa- cere multis testibus, id.ib. 1,14: p. facere atque probare, Lucr. 2, 932. — Hence, Adv., plane, Plainly, evenly; trop., simply, clearly, distinctly, intelligibly (quite class.) : plane loqui, Plaut. Am. 2, 1, 30 : planius dicere, opp. to dicere obscurius, Cic. de Or. 2, 80 : p. et dilucide loqui, id. ib. 1,32: p. et per6picue expedire aliquid, id. Fin. 3, 5: p. et Latine loqui, to speak plainly, rigid out, without circumlocution, id. Phil. 7, 6. — Comp. : planius atque aper- tius dicere, Cic. Rose. Com. 14. — Sup. : apertissime planisBimeque explicare, id. Verr. 2, 2, 64. B. Transf., Wholly, entirely, complete- ly, quite (quite class.) : Plaut. Epid. 3, 4, 55 : p. scire, Ter. Heaut. 5, 1, 24 : carere sensu communi, Hor. S. 1, 3, G6 : quod reliquos coheredes convenisti, plane bene, you have acted quite right, Cic. Att. 13, 6 : illud plane moleste tuli, quod, etc., id. Fam. 3, 10, 11: ex rebus penitus perspectis 1150 PLAT planeque cognitis, id. de Or. 1, 23 : prope- raodum, vol plane potius, id. Brut. 97 : p. perfecteque eruditus, id. ib. 81 : p. atque omnino rem defuisse, id. ib. 59 : — p. quum, particularly as, Inscr. Grut. 208. — Hence, 2. I" partic, in affirmative answers, Certainly, by all means, to be sure, exactly so (ante-class.) : ego et domi privates sum et perii : Ge. Plane istuc est, Plaut. True. 2, 7, 57 ; id. Pseud. 4, 7, 73 : De. Etiam argentum est ultro objectum, ut sit, qui vivat, dum aliud aliquid flagitii conficiat. Ge. Planissime, Ter. Ph. 5, 2, 3. t2. planUS; i, m - = rridvos, A va- grant, vagabond; a juggler, impostor, cheat (quite class.) : ille planus improbis- simus, Cic. Clu. 26 ; Petr. 82. i plasma» atis, n. — -nXaoua, Some- thing formed or moulded, An image, fig- ure, a creature (eccl. Lat.) : emancipator servientis plasmaris, Prud. Cath. 7, 184. — B. Transf., An affected modulation of the voice (post-Aug.) : Pers. 1, 17 : sit lec- tio non in camieum dissoluta, nee plas- mate, ut nunc a plerisque fit, effeminata, Quint. 1, 8, 2.— II. Trop., A fiction (post- class.) : Aus. Ep. 10, 1 ; Mart. Cap. 9, 3, 36. plasmatic onis, /. [plasmo] A form- ing, fashioning, creating (eccl. Lat.) : Hier. Ep. 22, n. 38. plasmator* 6ri s ! m. [id.] A former, fashioner, creator (eccl. Lat.) : deus hom- inis plasmator, Tert. adv. Jud. 2. plasmo- avi, atum, 1. v. a. [plasma] To form, mould, fashion (eccl. Lat.) : cor- poris effigiem, Prud. Apoth. 933: homo plasmatus, Tert adv. Jud. 13 med. tplasSO; ar e, 1- v. a. = n\ , for plasmo, To form,mould, shape (post-class.): Apic. 2, 1. i plastcSi ae > »». = 7T/\a as, m. — vXardvioTtfH, A fish in the Ganges, otherwise unknown : Plin. 9, 15, 17. iplatanon> om8 > m.=i&aTavw', A grove of plane-trees : Vitr. 5, 11 : postero die in eundem platanona descendi, Petr. 131 ; Mart. 3, 19 (in Plin. Ep. 1, 3, 1, writ- ten as Greek). t platanus, i (ws (broad -horn) Having spreading horns, broad-horned: acc.pl., platycerotas, Plin. 11, 37, 45. t platycoriasis, is,/.=7rAaTu/ro/>iV (7if, An excessive dilatation of the pupil of the eye, Veg. Vet. 2, 16. t platyophthalmus» i, m.= TrAnru- otfidaXu'iS (eye-dilator), A name tor anti- mony, because it enlarges and beautifies the eye, Plin. 33, 6, 34. t platyphyllon, i, «•= jrAarfyuA W ( broad ■ leaf), A broad-leaved species of the plant tithymalus, Plin. 26, 8, 44. tplatVS» yos, adj. — trXatvS, Broad (post-Aug.) ('found only in nam. sing.) : nervus, qui platys appellatur, Plin.26,8,58. plaudo (p'odo, Var. in Non. 478, 5, and Quint. 6, 1, 52), si, sum, 3. v. a. and n. : I. Act., To clap, strike, beat any thing (poet.) : Virg. Cir. 179 : pectora manu, Ov. M. 2, 866 : clipeum pectore, Stat. Th. 7, 134 : aquas, id. Silv. 1, 3, 74 : choreas pedibus, to execute a choral dance, stamp- ing with the feet, Virg. A. 6, 644 : plausis alis, Ov. M. 14, 507. II, Neu.tr., To clap, strike, beat (said of two bodies striking together) : A. I n gen. (poet and in post-Aug. prose) : alis Plaudentem figit sub nube columbam, Virg. A. 5, 51 5 ; so, pennis, with her wings, Ov. M. 8, 238 : rostro, id. ib. 6, 97.— Abs., palma cum palma collata plausum tacit, Sen. Q. N. 2, 28. B. In partic, To clap the hands in token of approbation, to clap applause, to applaud, clap (quite class.) : manus suas in plaudendo consumere, Cic. Att. 16, 2, 3 : huic ita plausum est, ut salva re pub- lica Pompeio plaudi solebat, id. ib. 2, 19, 3. — In the theatre, at the close of the piece : nunc, spectatores, Jovis summi causa clare plaudite, Plaut. km. fin. ; so id. Epid. fin. ; cf., usque Sessuri, donee cantor, vos plaudite, dicat, Hor. A. P. 155; and, quum ventum est ad ipsum illud, quo veteres tragoediae comoediaequeclauduntur, Plo- dite, Quint 6, 1, 52 Spald. N. cr. ; cf. also, manibus clnre, Plaut. C&sm.fin.: — in ali- quem, to express disapprobation nfany one by clapping, pounding, stamping, i. e. to hiss him off, Mine. Fel. Octav. 14. 2. Transf, in gen., To express appro- bation, to approve, applaud : plaudit srpul- tis, Hor. Ep. 2, 1, 88 : diis hominibusque plaudentibus, Cic. Q. Fr. 2, 4 : — sibi, to applaud one's self, to be satisfied or well contented with one's self: populus me sib- ilat : at mihi plaudo Ipse domi, Hor. S. 1, 1, 66 : nee ipse tibi plaudis, Plin. Ep. 9, 14. plausibllis, e, adj. [plaudo] Deserv- ing applause, praiseworthy, acceptable, pleasing, plausible (quite class.) : nomen, PL AU Cic. de Div. in Caecil. 3 : oratio, Sen. Ep. .i, 9: locus, Quint. 4, 3, 1. — Adv., plau- sibiliter, With applause (post-class.): ingeniuin plausihilius manifestare, with more applause, Sid. Ep. 8, 10. plausilis. e, adj. [plaudo] Thai daps applause, applauding, plausive (post-clas- sical) : plausilibus ulnis (ai.plausibilibus;, Sid. Ep. 9, 14: c£, "plausilis, plausibilis," Not. Th\ p. 172. plausito, are, v. intens. n. [id.] To clap (pocl.) : plau6itat arborea clamans de IVonde palumbes. i. e. jlaps Us wings. Auct. Carm. Philom. 21. plausor (plosor, Sid. Ep. 9, 3 ; id. Carm. 9, 300), oris, m. (id.] One who claps applause, an appiaudcr (poet, and in post- Aug. prose) : in vacuo laetus sessor plau- sorque theatro, Hor. Ep. 2, 2, 130 ; Petr. 5 ; Suet. Ner. 25. plaustraratrum, v. planaratrum. plaustrarius (plostr.), a, utn, adj. [plaustrum, plostrum] Of or belonginglo a wagon, wagon- : asini, Cato R. R. 11, 1 : juga duo, id. ib. 2. — II, Subst., plaustra- rius (plostr.). ii. m. : A, d wagon-maker, wlieel -wrighl : plaustrariorum vectisal, Lampr. Alex. Sev. 24. — B. -4 wagon-driv- er, wagoner: 6i Aquiliae actione plaustra- rium (al. plostrarium) teneri placet, Ulp. Dig. 9, 2, 27 Jin. plaustrilucus. a, »m, adj. [plaus- trum-luceo] Shining like Charles's Wain, brilliant (post-class.) : Mart. Cap. 9, 309. t plaustrix. icis, /. [plausor] A fe- male appiaudcr, ace. to Non. 150, 29. plaustrum (plostrum, Cato R. R. 2, 10; 62 ; Var. R R. 1. 22. 3 ; cf. Suet. Vesp. 22), i, n„ A vehicle for carrying heavy loads, A wagon, wain, carl: I. Lit. (quite class.): vendat plostrum vetus, Cato R. R. 2, 7 ; Plaut. Aul. 3, 5, 31 : in plaus- trum conjici, Cic. de Div. 1, 27 : striden- tia plaustra, Ov. Tr. 3, 10, 59.— Proverb., plaustrum perculi, I have upset my apple cart '. I am done for! Plaut. Epid. 4, 2, 22. — H, Transf., The constellation Charles's Wain, the Great Bear (poet.) : rlexerat ob- liquo plaustrum temone Bootes, Ov. M. 10. 447 : so id. Pont. 4, 10, 39. 1 . plausuSi a, «a Part., from plau- do. 2. plausuS' i. v - 3. plausus, ad init. 3. plausUS (plosus, Macr. S. 6, 1), us (a later collat form, plausus, i, Cod. Theod. 15, 9, 2), m. [plaudo] A clapping sound, the noise that arises from the beat- ing or striking together of two bodies : I, In gen. (poet, and in post-Aug. prose). of cocks : plausu premunt alas, Enn. in Cic. de Div. 2. 26. Of doves : plausumque exterrita pennis Dat tecto insentem. Virg. A. 5, 215 : laterum, Plin. 10, 21, 24 : aeris, id. 11, 20, 22 : palma cum palma collata plausum facit. Sen. Q- N. 2, 28. — n. In partic, A clopping of hands in token of approbation, applause (so quite class, and very freq.) : Cic. Sest. 58 : a plebe plausu maximo est mihi gratulatio significata, id. Art. 4, 1 : tantis plausibus, tanta approba- tione infimorum, id. ib. 14, 16 ; id. de Sen. 18 : alicui plausus impertire, id. Art. 2. 18 : plausus quaerere in aliqua re. id. ib. 8, 9 : captare, id. Tusc. 2, 26 fin. : petere, Quint. 4, I fin. Plautianus. a. um, v. Plaufius, no. II., B. PlautillUS. a. um. v.2. Plautus, no. II. Plautius (Plotius), a. Name of a Ro- man gens. So, M. Plautius Rvpsaeus, a consul A.U.C. 630, Cic. de Or." 1. 36 : M. Plautius Silvanus, a tribune of the people A.U.C. 666, Ascon. Cic. Corn. p. 79 : L. Plotius Gallus, a rhetorician in the time nf Marias, Suet. Rhet 2 : L. Plotius, a poet who celebrated the Milhridalic war, Cic. Arch. 9. — n. Derivv. -. A, Plautius (Plot.), a, um. adj.. Of or pertaining to a Plautius (Plotius), Plautian, Plotian : Plautia lex, of Ike tribune of the people M. Plautius Silvanus, Ascon. Cic. Corn. p. 79 : Plautia or Plotia lex de vi. Sail. C. 31 ; Cic. Mil. 13 : Plautia rogatio, Gell. 13, 3 ; or. Plotia rogatio, Suet Caes. 5.— B. Plau- tianus (Plotianus), a, um, adj.. Plauti- an : tabulae, of the comic poet Plautius. Gell. 3, 3 : — de bonis Plotianis, belonging to a certain Plotius, Cic. Fam. 13, 8. 1 . plautUS (p'otus), a, um, adj. Flat, PLE B I broad ; " plauli appellantnr canes, quo- I rum aures languidae sunt ac flaccidae et larius videntur patere," Paul, ex Fest p. i 231 ed. Miill.— |f, Among the Umbrians, Flat-footed: [■' Plntos'' appellant] Umbri pedibus planis [natos...unde el Macci]-\is poeta. quia Umber Sarsinas erat a pedum planiriu initio Plotns, postra Plnutus coep- tus est dici," Fest. p. 2:18 ; cf. Paul, ex Fest. p. 239 ib. 2. PlautUS. >. tn. [flat-foot, v. the preced. art.] An Vmbrian surname. So, T. Mnccius Plautus, a celebrated Roman comic poet, a native of the Vmbrian vil- lage Sarsina. Respecting the name Mac- cius, instead of the earlier Accius or At- tius, v. Ritschl, De Plauti poetae nomini- bus, in his Parergon Plautinorum I., p. 3- 43 ; and respecting his lite and writings, id. p. 47-579 ; Bahr's Gesch. d. Rom. Lit. 1, p. 154-175 ; 2, p. 685 and 687 (3d edit.), and the authorities there cited : Cic. Brut 15. 60. — n. Hence PlautinnSi a. um. adj., Of or belonging to Plautus, Plauli- an : pater, ?'. e. a fatlter in a play of Plau- tus, Cic. Brut. 2 : numeri et sales, Hor. A. P. 2, 70 : sermo, Quint. 10, 1, 99 : stilus, Gell. 3, 3, 13 : prosapia, i. e. poor, mean, because Plautus had to labor in a mill, Minuc. Fel. Octav. 14. — In the Sup. : ver- sus, Plautinissimi, most Plaulus-like. alto- gether in Plautus's manner, Gell. 3, 3, 4. plebecula (plebicula, Jul. Valer. res gest. Alex. M. 2, 36), ae, /. dim. [plebs] The common people, the populace, the mob, rabble (quite class.) : misera ac jejuna, Cic. Art. 1, 16 ; Hor. Ep. 2, 1. 158. plebeius. a, um, adj. [id.] I. Of or belonging to the common people or com- monalty, plebeian, in distinction from pa- tricius : Cic. Fam. 9. 21 : familia, id. Mur. 7 : consul, Liv. 6. 40 ; id. 10. 23 : Pndici- tia, ike goddess of Chastity nf the plebeians, as there was also a Pudicitia patricia, id. ib. ; cf. Fest p. 237 ed. Mull. : ludi, popu- lar sports, shows instituted by the common- alty : LiT. 29, 38 fin. — Subst, plebeius, i, m., A plebeian .- Enn. in Fest s. v. sivtire, p. 145 ed. Mull. II. Transf, in a contemptuous sense, Plebeian, opp. to refined, elevated ; com- mon, vulgar, mean, low (quite class.): quam- quam nos videmur tibi plebei et pauperes, Plaut Poen. 3, 1, 12 : licet concurrant ple- beii omnes philosophi : sic enim ii. qui a Piatone, et Socrate, et ab ea familia dissi- dent appellanai videntur. Cic. Tusc. 4, 23; id. Sest 8 : vina, Plin. 14, 6, 8, n. 6 : char- ta, id. 13, 22, 23 : gemma, id. 37, 9, 45 :— sermo. Cic. Fam. 9, 21.— Abs. : Petr. 93. plebes. is and ei, v. plebs. plebicdla. ae, comm. [plebs-colo] One who courts the favor of Ike common peo- ple, a friend of Ike people (quite class.) : ab hoc plebicola tribuno plebis ejicitur, Cic. Act. 2, 31 ; id. Sest 52 ; Liv. 3, 33. plebis. y- plebs. plebiscitum. i. n - (.abU plebis scitu, ! Decret in Cic. Art 4, 2, 3) [plebs-scitum] ; A decree or ordin anceof Ike people (opp. to senatus consultum), Auct or. Dom. 17 ; i v. under scisco. Pa., no. B, a. plebltaS) atis./. [plebs] The rank of \ a common citizen, plebeian rank or condi- tion (ante-class.) : propter tenuitatem, et plebitatem, Cato in Non. 149, 4 ; Hemina, ib. 5 (."plebitatem, ignobilitatem," Non.). plebs (in inscrr. freq. |pleps. also | plebis; and in archaic lang. generally) plebes. is, and (esp. archaic) ei and i, f. The common people, the commons or com- monalty, the plebeians, opp. to the patri- cians, senators, and knights (whereas populus signifies the collective people, in- cluding, therefore, the Senate) : Cic. Leg. 3,3 ad fin.: plebes dominandi studio per- mota a patribus secessit, Sail. C. 33, 3 : ita tribuni plebei creati duo, Liv. 2, 33, 2 : dum decern tribunos plebi faceret, id. 3, 65, 4 : non enim populi, sed plebis eum (sc. tribunum plebis) magistratum esse, Liv. 2, 56 : populo plebique Romanae, Cic. Mur. 1 : in duas partes ego civitatem divisam arbitror in patres, et plebem, Sail. Or. ad Caes. 2. 5; Liv. 2, 56 : Martia Roma triplex equitatu. plebe, senatu, Aus. Idyll. 11, 78. II. Transf., in gen.: A. The great mass, tlte multitude : Cic. Tusc. 1, 45 : PLE M plebem et infimam mulrjtudinem delinire, id. MiL 35. B. The populace, the lower class or or- der, the mass (poet, and in post-Aug. prose) : multitudo de plebe, Liv. 5, 39 : siquadrin- gentis sex 6eptem millia desunt, Plebs eris, you shall beplibeian, Hor. Ep. 1, 1, 59 : —plebs Superum, Fauoi, Satyrique, La- resque, Fluminaque, et Nymphae, Semi- deumque genus, Ov. Ib. 81.— Of bees, A stock, swarm, hive, meaning the great mass, opp. to the queen ; in the plur. : tres al- | veorum plebes, Col. 9, 11, 1. plcctibllis, e, adj. (2. plecto] De- [ serving puniskmenl (post-class.) : invidia, I Sid. Ep. 4, 6 : usurpatio, Cod. Theod. 14, i 3. 16. — H. Act, Penal: severitas, Cod. Theod. 12, 1, 161. plectlliS) e, adj. [1. plecto] Platted : I. Lit (ante-class. ) : corona plectilis, I Plaut Bac. I, 1, 37.— H. Trop., Compli- j cat ed, involved, intricate (post class.) : syl- logismi, Prud. Apoth. praef. 2, 36. 1. plectOj xi "id, xui, xum, 3. v. a. [irArxtij] I, 'l'o plait,braid, inlerweave(rare; mostly in the part. perf. and poet; not found in Cic. or Caes.) : £^ L it. : crines plexueris. Vulg. Judic 16. 13 : — "plexa col- ligata significat ex Graeco. cui nos etiam pracpositionem adjicimus, quum dicimus perplexa," Fest p. 230 ed. Miill. : plexae coronae, Lucr. 5, 1398 : flores plexi, Ca- tulL 64, 284 : colligationes, Vitr. 10, 1— B. Trop., plexus, a, um, Pa., Involved, intri- cate, ambiguous (ante-class.) : plexa, non falsa autumare dictio Delphis solet, Pac. in Non. 237, 4. — Q. To twrisi^ bend, turn : monstrabat vitulus quo se pacto plecte- ret, Phaedr. 5, 9, 3 dub. (al. rlecteret). 2. plecto. ere, v. a. [-xXnTTui] To pun- ish ; in class, lang. usually in the pass., to be. punished : J, Act. (post-class.) : capite aliquem plectere, Cod. Just 9. 20. 7: quae sibi ignoscunt et plectunt deum, Aus. Idyll. "6 praef. — n. Pass. : £. Lit: ego plectar pendens, Ter. Ph. 1, 4, 43 : tergo plecti, Hor. S. 2. 7, 105 : ut in suo vitio quisque plectatur, Cic. Leg. 3, 20 : ut in judiciis culpa plectatur, id. Cluent 2 : jure igitur plectimur, id. OtF. 2, 8 : mul- tis in rebus negligentia plectimur, because of negligence, id. LaeL 26. — With the gen. : insimulationis falsae plecti, App. Apol. p. 330Oud.— B. Transf.ingen., Toblame: cavit ne qua in re jure plecteretur, Nep. Att. 11. plectripotens. ends, adj. [plectrum- potens] Master of or skillful with theplec- tram, great in lyric poetry (post-class.) : Sid. Ep. 9, 13. plectrum. i> n.^-X^Krpoi' (a strik- er, an instrument to strike 'with ; esp.) I, A little slick with which the player struck the chords of a stringed instrument, a quill, plectrum : Cic. N. D. 2, 59 ; Ov. M. 11, 167 : plectra movere, id. Her. 3. 113. — B. Poet, transf, A lyre or lute ; also, a lyricpoem, lyric poetry : plectro modulatus eburno. Tib. 3, 4, 39 : et te sonantem plenius au- reo, Alcaee, plectro, Hor. Od. 2, 13. 26 : id. ib. 2. 1, 39 ; id. ib. 1, 26, 11.— O. A helm, rudder (poet) : non plectro ratis Parcitur, SU. 14, 549 ; id. ib. 403. Pleias and Pleias (dissyl.), (Plias), adis, /.. nXniris and QXeias, One of Ike Seven Stars, a Pleiad ; usually in the plur. : Pleiades (Pliades). n>eidceg. The constellation of the Seven Stars, the Pleia- i des or Pleiads ; in pure Lat called Ver- j giliae : ace. to the myth, tke seven daugh- \ lers of Atlas and Pleione (Electra. Halcy- ! one. Celaeno, Maia. Sterope, Taygete. and > Merope) : Pleias enixa est. Ov.'M. 1. 670 : ; Plias. Stat. S. 1, 6, 22 : Ov. F. 3, 105 : P1I- adum nivosum Sidus, Stat S. 1, 3, 95. — II. Poet, transf., A storm or rain : Val. Fl. 4, 268 : id. 2, 405 : Pliada movere, to cause the Pleiads to rise, id. 2, 357. Pleionei es. /, nAnioi-v, A daughter of Oceanus and Tetkys. wife of Atlas, and mother of the Pleiades : hinc sata Pleione cum coelifero Atlante, Ov. F. 5, 83 : Plei- ones nepos. i. e. Mercury, son of Maia. id. i Her. 16. 62 • Val. Fl. 1, 738.— II. The con- stellation of the Pleiades, Val. Fl. 2, 67. Plemmyrium! h, n., ninuiivpwi, A promontory of Sicily, near Syracuse, ! now Punta di Gigante : undosum. Virg. I A. 3, 693. 1151 PLEN pleilCi adv., v. plenus, ad Jin. plcmlumumi "• "■ ( scil - tempus) |plenus-luna] The full moon: Col. 11, 2, S5 : cum vero occidente sole orietur ex ndverso, ita ut pariter aspiciantur ; tunc erit plenilunium, Plin. 18, 32, 75 ; in plur., id. 9, 15, 20. plenitaS; atis > /• [plenus] A being full, fullness, repletion (post - Aug.) : I, Lit. : nubes propter plenitatem et gravi- tatem liquescendo disperguntur, Vitr. 8, 2; id. 5,9. — II, Transf., Abundance, co- piousness : humoris plenitas, Vitr. 6, 1. plemtudOj mis,/, [id.] A being full, fullness, plenitude (generally post-Aug. ; not in Cic. or Caes.) : I, Completeness : plenitudo syllabarum, Auct. Her. 4, 20. — 2|, Thickness, stoutness, e. g. of a rod, of a man (post-Aug.) : Col. 4, 30, 4 ; Plin. 11, 37, 88. plenuSi a i um , adj. [PLEO, to make fullfto till ; whence compleo, expleo, sup- pleo] Full, filled with any thing (quite class.). 1. Lit.: A. In gen. : plenum et inane, Cic. Acad. 2, 37.— With the gen. : Gallia est plena civium Romanorum, Cic. Font. 1 : domus p. caelati argenti, id. Verr. 2, 2, 14 : vini, somni, id. de Sen. 6 : stellarum, id. Rep. 6, 11. — With the abl. : plena do- mus ornamentis, Cic. Verr. 2, 4, 57 : vita plena et conferta voluptatibus, id. Sest. 10 : — plenissimis velis navigare, with swell- ing sails, Auct. orat pro Dom. 10. — In the neut. abs., ad plenum, To repletion, copi- ously (poet.) : Virg. G. 2, 243. B. In partic. : 1, Of bodily size, Stout, bulky ,portly, plump, corpulent (quite class.) : pleni enective simus, Cic. de Div. 2, 69 : vulpecula pleno corpore, Hor. Ep. 1, 7, 31: frigus inimicum est tenui : at prodest omnibus plenis, Cels. 1, 9. — Comp. : tauros palea ac i'eno facere ple- niores, Var. R. R. 2, 5. — Sup. : plenissi- mus quisque, Cels. 2, 1. b. So too of pregnant females, Big, big-bellied, with child, pregnant (likewise quite class.) : et quum te gravidam et quum te pulchre plenam aspicio, gaudeo, Plaut. Am. 2, 11, 49 ; Ov. M. 10, 469 ; Val. Fl. 1, 413 : — sus plena, Cic. de Div. 1, 45 ; cf., Telluri plenae victima plena datur (be- fore gravida), Ov. F. 4, 634. 2. Filled, satisfied (poet.) : Ov. Am. 2, 6, '29 ; sated with the pleasures of love, Hor. Ep. 1, 20, 8. 3. Full packed, laden : quadrupedes pleni dominis armisque, Stat. Th. 4, 812 : vitis, Ov. Am. 2, 14, 23 : crura thymo ple- nae (apes), Virg. G. 4, 181 : exercitus ple- nissimus praeda, Liv. 41, 28. 4. Entire, complete, full, whole: ut ha- beret ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum, Cic. Mil. 9 : gau- rlia, id. 'fuse. 5, 23 : numerus, id. Rep. 6, 12 : pleno aratro sulcare, with tne whole plough sunk in the ground, Col. 2, 2: sus- tineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto, Ov. Pont. 2, 7, 77: pleno gradu, at full pace, at storming pace, Liv. 4, 32.— In the ncul. abs., in plenum, On the whole, generally (post-Aug.) : Plin. 13, 4, 7 ; Sen. Ep. 91. 5. Of the voice, Sonorous, full, clear, strong, loud (quite class.) : vox grandior et plenior, Cic. Brut. 84 : voce plenior, id. de Or. 1, 29. 6. Of letters, syllables, words, Full : pleniores syllabae, Auct. Her. 4, 20 : ut E plenissimum dicas, Cic. de Or. 3, 12 : sifit plenum est, sit imminutum, id. Or. •17 : plenissima verba, Ov. M. 10, 290. 7. Of food and drink, Strong, hearty, substantial : pleniores cibi, Cels. 3, 20 : vinum, id. 1, 6. 8. Full, abundant, plentiful, much: non tarn Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesse- rat, Cic. Verr. 2, 2, 4 : urbes, id. Pis. 37 : pecunia, much money, id. Rose. Am. 2 : mensa, Virg. A. 11, 738. — Comp. : serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9 : tres uno die a te accepi literas, unam brevem, duas pleniores, fuller, larger, id. ib. 11, 12. -Sup. : plenissima villa, Hor. S. 1, 5, 50. 9. Of age, Full, advanced, ripe, mature.: jam plenis nubilis annis, marriageable, Virg. A. 7, 53 : plenus vita, Stat. S. 2, 2, 1152 P L E B, 129 : annis, full of years, that has reached extreme old age, Plin. Ep. 2, 1 : plenior an- nis, Val. Fl. 1, 376 : annus vicesimus quin- tus coeptus pro pleno habetur, Ulp. Dig. 50, 4, 8. II. Trop., Full, filled: A In gen.: pletius fidei, Enn. in Cic. de Sen. 1 ; so, with the gen. : consilii, Plaut. Epid. 1, 2, 49 : vitii probrique, id. Mil. 2, 5, 13 : frau- dis, sceleris, parricidii, perjurii, id. Rud. 3, 2, 37 : officii, Cic. Att. 7, 4 : negotii, full of business, id. N. D. 1, 20 : irae, Liv. 3, 48 : ingenii, Cic. Fl. 6 : laboris, Plin. 6, 19, 22 : quae regio in terris nostri non plena laboris? is not filled with our fame? Virg. A. 1, 460. — With the abl. : plenus sum exspectatione de Pompeio,/«H of expecta- tion, Cic. Att. 3, 14 ; Caes. B. C. 1, 74. B. In partic: X. Complete, finished, ample, copious (quite class.) : orator ple- nus atque perfectus, Cic. de Or. 1, 13 : ple- nior, opp. to jejunior, id. ib. 3, 4 : oratio plenior, id. Oft'. 1, 1. 2, Full of, abounding or rich in any thing : quis plenior inimicorum fuit C. Mario? Cic. Prov. cons. 8: pleno ore lau- dare, with full mouth, i. e. fully, liberally, heartily : id. Off. 1, 18. Adv., plene: A. L't.-) Full (post- Aug.) : vasa plene infundere, Plin. 14, 22, 18. B. 'Prop., Fully, wholly, completely, thoroughly, largely (quite class.) : plene cumulateque aliquid perficere, Cic. de Div. 2, 1 : p. perfectae munitiones, Caes. B. G. 3, 3 : aliquid vitare, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13 : p. sapientes homines, id. Off. 1, 15 : praestare aliquid, perfectly, Hor. Ep. 1, 11, 14. — Comp.: plenius facere aliquid, Ov. Pont. 2, 11, 20 : alere, Quint. 2, 2, 8 : os- tendere, more particularly, more completely, Plin. 18, 28, 68, n, 3.— Sup. : quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris, id. Ep. 5, 8. + pleOj ere, v. n. To fill, to fulfill, the root of plenus, compleo, expleo, suppleo : " plentvr antiqui etiam sine praepositi- onibus dicebant," Fest. p. 230 ed. Mull. plednasmuS; '• ">. = 7TA£s. Serving to fill out, complemental (post- class.) : termini plerotici, Frontin. de Co- lon, p. 131 Goes. plerumque, r. plerusque. pleruSi a, um, adj. [ple, ple-us, i. e. plus, v. multus, p. 973, b] Very many, a very great part, most (ante-class, prim, form for the class, plerusque, plerique) : ager, campestris plerus, for the most part, Cato in Prise, p. 668 P. : pater Achaeos in Caphareis saxis pleros perdidit, Pac. ib. : plera pars, id. ib. et ap. Fest. p. 230 ed. Mllll. : MINORES MAGISTRATES, PARTITI IURIS, PLURES IN PLERA 8UNTO PUBL., Cic. Leg. 3, 3. — In the neut. adverbially, plerum (like plerumque, v. plerusque), For the most part, mostly, commonly : fieri solet plerum, ut, etc., Asell. in Prise. 668 P. plerusque; raque, rumque, adj. [a strengthened form from plerus] Very many, a very great part, the most, most (very rarely in the sing., but in the plur. very freq., in all periods and styles) : (a) Plur. : habent hunc morem plerique ar- gentarii, Plaut. Cure. 3, 7 : pleraeque hae (meretrices) sub vestimentis secum habe- bant retia, id. Epid. 2, 2, 32 : Ter. Eun. 1, 2, 38 : multi nihil prodesse philosophiam, plerique etiam obesse arbitrantur, Cic. Inv. 1, 36 : ut plerique meminietis, id. Sest. 3 : plerique Belgae, Caes. B. G. 2, 4 : pleraeque boves, Var. R. R. 2, 5 : tecta . . . alia, etc., Liv. 27, 3 : plerique e Graecis, Plin. 5, 1, 1 : pleraeque gentium, id. 21, 15, 50. In connection with omnes, Almost all: Naev. 1, 5.; so, plerique omnes ado- lescentuli, Tor. Andr. 1, 1, 28 ; and Nep. Cum. 12 ; cf. also, dixi pleraque omnia, 'Per. Heaut. 4, 7, 2. Less than plurimi : dcum ipsum multi Aesculapium, quidam PLIN Osirim, plerique Iovem, plurimi Ditem patrem conjectant, Tac. H. 4, 8 fin. — Abs., pleraque, n. plur., All, every thing: nee ratione animi quicquam, sed pleraque vi- nous corporis administrabant, Cic. Inv. 1, 2. — Also adverbially, Mostly, for the most part (post-class.) : is erit pleraque impec- cabilis, Gell. 17, 19. — (fl) Sing. : juventus pleraque Catilinae favebat, the greatest or largest part, Sail. C. 17 ; so, pleraque nobilitas, id. ib. 23 fin. : qua terapestate Carthaginienses pleraeque Africae imper- itabant, id. Jug. 79 : exercitum plerumque opperiri jubet, id. ib. 54, 9 : Graecia, Gell. 17, 21 : comae pleramque contegebant fa- ciem, App. M. 9, p. 651 Oud. — Neutr. : pie- rumque, subst., with the gen., The great- est part : ubi plerumque noctis processit, Sail. J. 21: Europae, Liv. 45, 9. — More freq., plerumque, For the most part, most- ly, commonly, very often, very frequently : haec ipsa fortuita sunt : plerumque enim non semper eveniunt, Cic. de Div. 2, 5 : plerumque casu, saepe natura, id. Or. 51 ; Plaut. Rud. 4, 7, 11 : ridiculum acri For- tius et melius magnas plerumque secat res, Hor. S. 1, 10, 15. Post-Aug., in a less emphatic sense) Often, frequently : pie rumque permoveor, num ad ipsum re- ferri verius sit, Tac. A. 4, 57 ; so id. Hist. 5, 1 ; id. Germ. 13 ; 45 ; id. Or. 15 ; Paul, et Ulp. Dig. 2, 14, 25 and 26. (* Plestinai ae, /. A town of the Marsi, Liv. 10, 3.) pletura, ae,/. [pleo] Fullness, a fill- ing (post-class.) : Paul. Nol. Carm. 21, 47. — II. Transf., Fullness of blood, excess of blood, plethora (post-class.) : Veg. Vet. ], 35. Fleumosii or Pleumoxn, oi um, m. A people of Belgic Gaul, Caes. B. G- 5,39. tpleuriCUS) a. um. adj. = 7t\evfitKfa At or on the side, lateral (post-class.) : ter- mini, Front, de Colon, p. 117 Goes. pleurisis* is, /• Another form for pleuritis, Pleurisy ( post-class. ) : Prud. OTttji. 10, 484. t pleuritlCUS; a, um, adj. = w\cuptti- KOi, Affected with pleurisy, pleuritic (post- Aug.) : medentur pleuriticis, Plin. 27, 4, 3. tpleuritis. ldis,/. = 7rX£U/)Tr(S: I. A sharp pain in the side, pleurisy ; pure Lat., dolor lateria : arthritis, tussis, pleuritis. phthisis, Vitr. 1, 6. — II, The register in » hydraulic organ, Vitr. 10, 13 dub. {al. plinthis). Pleuron, onis, /., \l\tvpiiv, A city in Aetolia, Pliu. 4, 2, 3; Stat. Til. 2, /27.- Deriv., PleurOniUS» a, " m > adj., n'Aeu- piivios. Of or belonging to Pleuron. Plenru- nian : P. Acmon. Ov. M. 14, 494. — Subst.. Pleuronia, ae, /., Aetolia, or that part of Aetolia in which Pleuron is situated : Aus Epitaph. 10. Plexippus, i, ™-. nA^^irTOJ : I. Out of the fifty sons of Aegyptus, Hy». Fab 170. -(* II, A son of Thestins, id! ib. 173.; 1. plexus» a, um, Part, and Pa., from 1. plecto. * 2. plexus, us, m. [1. plecto] A twin ing, plaiting, braid (poet.) : Manil. 5, 141 dub. (al. fiexum, nuctum). PliaS and Pliades v. Pleias. plicatlliS) e, adj. (plico] That may be folded together or doubled up, flexible pliable (post-Aug.) : upupae crista, Plin 10, 29, 44 : naves, id. 5, 9, 10. plicatura, ae, /. [id.] A folding oi doubling, a fold, plicature (post-Aug.) : vestis, Plin. 7, 51, 52. fllCltUS; a, um, Part., from plico. llCO (plicavi, plicui. ace. to Prise, p. P.), plicatum and plicitum, are, v. a. [nXeKia] To fold, to lay or wind together, to double up (poet, and in post-classical prose) : Lucr. 4, 823 : quaedam plicata, id. 6, 1086 : chartam, Mart. 4, 83 : seque in sua membra plicantem (anguem), wind- ing or coiling himself up, Virg. A. 5, 279 ; Gell. 17, 9 : plicitus, Mart. Cap. 7, 239. PllIHUS) a. PI' ay, name of a Roman gens. The most celebrated are, C. Plin- ius Secundus, also called Major (the Eld- er), author of an encyclopedical work in 37 books; and his nephew, C. Plinius Cae- cilius, also called Junior (the Younger), author of Letters and a Panegyric on the Emperor 'Trajan ; v. Blihr's Gesch. d. PLOR Rom. Lit. 2, p. 471 eq., and 342 sq. (3d ed.) : Plinius Valerianus, a physician in the time of the Emperor Constantine. — H, Hence PliniailUSj a, um, adj., Belong- ing to or named after a Pliny, Plinian : rnsn, Plin. 15, 25, 30. t plinthiSi id[a,f.=n\ivdis (a square tile) : X. A square ; in architect, a square base, a plinth, for plinthus, Vitr. 3, 2 ; in land surveying, for plinthue, Hyg. de Con- dit. ngror. p. 210 Goes. — f|, A register in the hydraulic organ ; v. pleuritis. ' plinthlum, ii. »•• = ir\iii8tov, A hol- low square Jig are, a kind of sun-dial, Vitr. 9,9. 1 plinthus, i. m - nnd/. = 7rAiV0os (a tile) : J. In architect., The large, flat mem- ber under the inferior moulding of a col- umn, the base, plinth : Vitr. 4, 7 H, In land surveying, A tile-shaped, figure, con- taining a hundred acres of land : quae centuriae nunc appellantur plinlhi, id est laterculi, Hyg. de Condit. agror. p. 205 Goes. plisima, v. multus, p. 974, a. Plisthenes, is, »»., iWun-Mvrfi ■. I. The sou of Pelops, brother of Atrcus and Thyestes, father of Agamemnon and Men- elaus, who were brought up by his brother Atrcus (whence they are called Atridae), Serv. Virg. A. 1, 458 ; ace. to others, the son of Atrcus, Hyg. Fab. 86 and 97. — B. Derivv. : 1. Plistheilldes, ae. m.', nXetodevidns, A male descendant of Plis- thenes, a Plisthenide : felix Plisthenide, i. e. Menclaus, Sabin. Ep. 1, 107. — 2. PlistheniUS, a, ran, adj., Of or belong- ing to Plisthenes, Plisthenian : P. torus, i. e. of Agamemnon, Ov. R. Am. 777. — H. The son of Thyestes, Sen. Thyest. 726 ; Hyg. Fab. 88. Plistia, ae,/ A city of the Samnites, Liv. 9. 21; 22. plistolochia, v. pistolochia. t plistidycia, ae, /. A plant, also cnllZd althaea, Plin. 20, 21, 84. (* PlistoniCeSj ae, m. An epithet of Apion the grammarian, Gell. 5, 14.) (* Plitcndum, 'i "• A town of Asia, Liv. 38, 18.) plocc, es, /. = 7rXt»ci) : I. In rhetoric, A repealing of the same word with a differ- ent meaning. Mart. Cap. 5, p. 174 ; Jul. Rulin. p. 236 Ruhnk. (in Quint. 9, 3, 41, written as Greek). — If, In music, A com- bining of different tones together, Mart. Cap. 9, p. 323. plddo, ere, v. plaudo. plorabllis. e, a ^j- [ploro] Lamenta- ble, deplorable (poet.) : plorabile si quid Eliquat, Pers. 1. 34 : plorabile quiddam, Claud, in Eutr. 1, 261. ploratio, on 's, /• [id.] A wailing, weeping, lamentation (eccl. Lat.) : a con- valle plorationis, Aug. Serm. de S. S. 17. plorator. oris, m. [id.] A waller, la- metiler, mourner (poet.) : Mart. 14, 54. ploratttSi «9, "'• [id-] A wailing, weep- ing, lamenting : I, Lit.: virginalem plo- ratum edere, Cic. poet Tusc. 2, 8 : plora- tum infantis cohibere, Plin. 36, 5, 4. n. 8. In the plur. : omnia mulierum ploratibus sonant, Liv. 29, 17,— H, Transf., of the weeping or bleeding of a tree : Plin. 12, 25, 54. ploro, avi, atum, 1. v. n. and a. : * I. To cry out, to cry a?ond = clamare : si pa- RENTEM PVER VERBERIT. AST OLLE PLO- rassit, and he cry out, Lex. Serv. Tull. ap. Fest. p. 230 ed. Mull. II. To wail, lament, to weep aloud : A. Neutr. (so quite class.) : ego hercle faci- am plorantem ilium, Plant. Poen. 1, 2, 164 : earn plorare, Ter. Ph. prol. 8 : plo- rando fessus sum, Cic. Art 15, 9 : date puero panem, ne prolet, Auct ap. Quint. 6, 1, 47 : lacrimandum est, non ploran- dum. Sen. Ep. 63 : jubeo te plorare, I bid you howl (in a double sense, alluding to their lachrymose poetry and to the chas- tisement its authors deserve), Hor. S. 1, 10, 92. B. Act., To weep over any thing, to la- ment, bewail (poet.) : (a) c. ace. : turpe commissiim, Hor. Od. 3, 27, 38 : funera, Stat. S. 5, 3, 245. — (/3) With an object- clause : Plaut Aul. 2. 4, 29 : ploravere, *uis non respondere favorem Speratum meriris, Hor. Ep. 2, 1, 9. 4I> PLUM plosor, oris, v. plausor. plostcllum, i, n. dim. [plostrum, pluustrum] A small wagon or cart : p. Poenicum, Var. R. R. 1, 52 : plostello adjungere mures, Hor. S. 2, 3, 247 ; Aug. Civ. D. 7, 21. plostrarius. a, um, v. plaustrarius. plostrum, i, v. plaustrum. plosusi v. plausus. Plotac, arum,/. An ancient name of the Slrophades, Mela, 2, 7 ; Plin. 4, 12, 19. 1 1 ploxcmum, ploximum, or ploxenum, i> n. | a Gallic word] A wag- on-box : gingivae vero ploxemi nabet ve- teris, Catull. 97, 6 (also quoted in Quint. 1, 5, 8, and in Fest. p. 230 ed. Mull.). pluit, v. pluo. pluma. ae, /. A small, soft feather ; in the plur., plumae./ne, soft feathers, down : 1, Lit. (quite class.): animantes pluma obductas, Cic. N. D. 2, 47 : plumae versi- colores, id. Fin. 3, 5 : mollis, Virg. A. 10, 192 : in plumis delituisse Jovem, i. e, in the form of a swan, Ov. Her. 8, 68. — They were used esp, for stuffing pillows and the beds of litters : dormit in pluma, Mart. 12, 17 : pensilibus plumis vehi, i. e. in lit- ters, Juv. 1, 159. — As an image of light- ness, triviality, insignificance, like/rafAer with us : homo levior quam pluma, Plaut. Men. 2, 3, 22 : levior pluma est gratia, id. Poen. 3, 6, 17 : ipsi pluma aut folio facili- us moventur, Cic. Art 8, 15: — pluma hand interest, patronus, an cliens probior siet, there is not a pin to choose, Plaut. Most. 2, 1,60. II. Transf. : A. Of the first beard, Down (poet.) : insperata tuae quum ve- niet pluma superbiae, Hor. Od. 4, 10, 2. B. Of the scales on a coat of mail : equus, quem pellis ahenis In plumam squamis auro conserta tegebat, Virg. A. 11, 771 ; Sail, fragm. ap. Serv. ad Virg. I. 1. ; Stat Th. 11, 542. Plumacium, i, "• [pluma] A feather- pillow (eccl. Lat.) : Ambros. Ep. 26, n. 12. plumalis, e, adj. [id.] Feathered (po- et.; : Of Leda : plumalem de Jove fecit avem (Jupiter, who, for love of her, changed himself into a swan), Poet, in Anthol. Lat. 1 1, p. 691 ed. Burm. plumariUS; a, um, adj. [id.J Of or belonging to soft feathers ; transf, em- broidered with feathers : vestes plumaria arte contextae, the art of embroidering, Hier. Ep. 29, n. 6. — H, Subst, plumarius, ii, m., An embroiderer : Var. in Non. 162, 27 : plumariorum textrinae, Vitr. 6, 7 fin. ; so too Inscr. Grut. 649, 8 ; Inscr. ap. Reines. cl. 11, no. 114. plumatile, is,'?t. (sc. ve6timentum) [from pluma: embroidered like feathers] An embroidered garment : cumatile aut plumatile, Plaut. Epid. 2, 2, 49. plumbago, mis,/ [plumbum] I. A species oj lead ore, black-lead, plumbago, also called molybdaena, Plin. 34, 18, 50. — B. Transf, A leaden color in gems: Plin. 37, 5, 18. — II. A plant, also called molyb- daena, lead-wort, flea-wort, Plin 25, 13, 97. plumbariUS* a, um, adj. [id.] Of or belonging to lead, lead- : artifices plum- barii, workers in lead, lead-founders, plumb- ers, Vitr. 8, 7 ; also called simply plumba- rii, Aur. Arcad. Dig. 50, 6, 6 : officinne, plumbers' shops, Plin. 34, 18, 54 : metal- lum, a lead-mine, id. 33, 7, 40. — Subst, plumbarium, ii, n., A place to keep leaden vessels in : " plumbum, plumbeus, plum- barium," Not. Tir. p. 164. plumbatura, ae, /. [plumbo] A sol- dering with lead (post-class.) : Paul. Dig. 6, 1, 23. DlumbeilS; a, um, adj. [plumbum] Oj or belonging to lead, made of lead, leadeni, lead-: I. Lit: plumbea glans, Lucr. 6, 305 : pistillum, Plin. 34, 18, 50 : vas, id. 33, 6, 35 : ictus, blows given with a scourge to which a leaden ball is attacked, Prud. ut£0. 10, 122. — Subst, plumbeum, i, n., A leaden vessel : Cato R. R. 105 : Ni- cerotiana, Mart. 6, 55 : — plumbea, ae,/., A leaden ball : Spart Sever. 21. B. Transf. : 1. Leaden, blunt, dull (quite class.) : plumbeo gladio jugulatus, Cic. Att. 1, 16 : o plumbeum pugionem! id. Fin. 4, 18. — 2. Leaden, bad (poet.) : numus, Plaut. Casin. 2, 3, 40 ; id. Trin. 4, 2, 120 ; id. Most. 4, 2, 11 : vina, Mart. 10, PLUO 49 : mala, id. ib. 94 : carmina, Aus. Ep. b, 1. — 3. Leaden, i. e. heavy, oppressive, bur- densome (poet.) : nee plumbeus Auster Autumnusque gravis, Hor. S. 2, 6, 18. II. T r o p. : A. Leaden, i. e. heavy, weighty (ante-class.) : si quid peccatuin est, plumbeas iras gerunt, Plaut Poen. 3, 6, 16. — B, Leaden, dull, stupid, stolid (quite classical) : caudex, stipes, aBinus. plumbeus, Ter. Heaut 5, 1, 3 : nisi plant- in physicis plumbei sumus, Cic. Tusc. 1,29. plumbo, avi, atum, 1. v. a. [id.] I, To lead, to solder with lead (ante-class, and post-Aug.) : modiolos indet et plumbet, Cato R. R. 21 : argentum, Plin. 34, 17, 48 : scyphum alieno plumbo, Pompon. Dig. 41, 1, 27.— II. To make a thing of lead ; hence plumbatus, a, um, Part., Leaden (post-Aug.) : plumbatae eagittae, Plin. 10. 33, 50 : jacula, Sol. 3, 3 : canales, Front. Aqnaed. 124: tabulae, Val. Max. 3, 7, n. 2. — B. Subst, plumbatae, arum, / : 1. Leaden balls, Veg. Mil. 1, 17. — 2. Scourges to which leaden balls arc attached: plum- batarum ictus, Cod. Theod. 9, 35, 2. plumbosUS) a, um, adj. [id.] Full of lead, having much lead mixed with it (post- Aug.) : plumbosa molybdena, Plin. 34, 18, 53. — Sup. : faex plumbosissima, Plin. 33. 6, 34. plumbum, i, n. Lead : I, L i t : A. In gen. : dolia plumbo vincito, Cato R. R. 39 : p. album, tin, Lucr. 6, 1077 ; Caes. B. G. 5, 12 ; called also candidum, Plin. 34, 16 ; but p. nigrum, lead, id. ib. B. In partic. : I. A leaden ball or bullet (poet.) : Balearica plumbum Funda jacit, Ov. M. 2, 727 ; so Virg. A. 9, 587.— 2, Leaden pipes (poet.) : purior in vicis aqua tendit rumpere plumbum, Hor. Ep. 1, 10, 20. — 3. A scourge with a leaden ball o.l the end of it (poet.) : Prud. are(j>. 10, 116. — II. Transf, A defect in the eye (post- Aug.) : plumbum (quod est genus vitii) ex oculo tollitur, Plin. 25, 13, 97. t plumclla, ae, /. dim. [pluma] A small feather : " pluma, plumella," Not. Tir. p. 171. plumesco, ere, v. inch. n. [id.] To be- gin to have or get feathers, to become jledged (post-Aug.) : Plin. 10, 53, 74. plumeus. a, um, adj. [id.] I, Lit: Downy, covered or filled with down, down- (quite class.) : culcita plumea, Cic. Tusc. 3.19: aures,Plin.l0,23,33,— II. Transf.: A. Downy, like down i. e. light, soft, deli- cate (poet, and post-class.) : plumea pon- dera, Mart. 4, 19 : nives, Arn. 2, 84 : p. et. lactea cutis, App. M. 3, p. 198 Oud. — B. Embroidered : indumenta, Prud. Hamart. 295. plunri-ger, era, erum, adj. [pluma gero] Feather - bearing, feathered ( post- Aug.) : p. anseres, Plin. 10, 22, 27 : series i. e. pennae, Prud. Cath. 3, 44. plumi-pes, edis, adj. [pluma-pes] Feather -footed, with feathered feet (poet): adde hue plumipedas, Catull. 55, 27. plumo, avi, atum, 1. v. a. and n. [plu- ma] I. Act. : A. To cover with feathers, to feather (poet and post-Aug.) : plumato corpore corvus, Cic. poet N. D. 2, 44 : molli plumata lanugine, Plin. 8, 32, 50 : p. se in avem, i. e. to transform. App. M. 3, p. 212 Oud. — B. To embroider (poet, and post-class.) : pars auro plumata nitet, pars ignea cocco, Luc. 10, 123 ; so Vop. Carin. 20. — C. To cover with scales (post-class.) : loricae plumatae, Just. 41, 2. II, Neutr., To put forth or get feathers, to become fledged (post-class.) : pullis jam jam plumantibus, Gell. 2, 29. plumdSUS, a, um, adj. [id.] Full of down or feathers, covered with featkers. feathered: I. Lit: aucupium, Prop. 4, 2, 34.— n. Transf. : folia, Plin. 25, 6, 29. plumula, ae. /• di m - [id-] A little down-feather, a little feather (post-Aug.) : Col. 8, 5, 19 ; so App. Flor. p. 43 Oud. pluo, plui or pluvi, 3. v. n. often im pers., To rain : I. Lit. : pluet credo her- cle hodie, Plaut. Cure. 1, 2, 42 : nt mul- tum pluverat,id.Men.prol,63: has Graeci Stellas Hyadas vocitare suerunt, a plucn- do : vav enim est pluere, Cie. N. D. 2, 43 : aqua, quae pluendo crevisset, by the rain. id. Top. 9 : effigies, quae pluit, which was rained down, Plin. 2. 56, 57.— With the ace : sanguinem pluisse senatui nuncia- 1153 PL UT turn est, Cic. de Div. 2, 27.— With the abl. : lacte pluisse, rained milk, Liv. 27, 11 ; so, lapidibus, id. 35, 9 : lacte, sanguine, carne, Plin. 2, 56, 57. — In the pass, form : qua pluitur et ningitur, App. Floi\ p. 7 Oud. II. Transf, of other things, To rain (poet.) : nee de concussa tantum pluit ilice glandis, Virg. G. 4, 81 : stridentia fun- dae saxa pluunt, Stat. Th. 8, 416 : jam bel- laria adorea pluebant, id. Silv. 1, 6, 10. pluor, oris. m - [P^ l, °] Rain (ante-clas- sical) : pluor, Laber. in Non. 220, 33. pluralis, e, adj. [plus] Belonging or relating to more than one, relating to many, plural (post-Aug.) : I. In gen.: pluralis elocutio testium, Ulp. in Dig. 22, 5. 12. — II. ' n par tic., a grammat. (. (. : praete- rea numeros, in quibus nos singularem ac pluralem habemus, Graeci et Svitcbv, Quint. 1,5,42; so, genitivus, of the plural, id. 1, G, 26. — Ab8. : quum singulari plu- ralis subjungitur, the plural, Quint. 9, 3, 8 : singularia pluralibus miscet, id. ib. 63 ; so id. 1, 5, 16; et. 8, 6, 28.— Adv., plurali- ter, 7/t the plural, grammat. t. t. : tonitrua nos pluraliter dicimus. Sen. Q. N. 2, 56 ; so Quint. 1, 6, 25 ; 8, 3, 35 ; 8, 6, 28. plurali tas, atis,/. [pluralis] gramm. (. L, The plural number, Charis. p. 50 P. pluraliter? adv., v. pluralis, ad fin. piura tlVUS, a. «'"■ adj. [plus J Plural. grammat. (. t. (post-class.) : p. numerus, Gell. 19, 8. — Subst., plurativum, i, n., The plural number, the plural (post-class.) : tnei interrogandi casus est, et ab eo decli- natur, quod est ego. Hujus deinde plura- tivum est nos, Gell. 20, 6. plures» v. plus, under multus, p. 973. pluries (-ens), adv. [plus] Often, often- limes, frequently (quite class.) : cohortes pluries subsistebant, Caes. B. C. 1, 79. plurifariam, adv. [id.] In many parts or places (post-Aug.) : Suet. Aug. 46 ; so id. ib. 80 ; id. Tib. 43 ; id. Calig. 54 ; id. Ner. 24 ; id. Vitell. 9 : gladiatoria munera plurifariam exhibuit, id. Claud. 21 (al. plurifaria). — H. In many ways, manifoldly, variously (post-class.) : App. Flor. p. 79 Oud. : mons Taurus pro gen- tium ac linguarum varietate plurifariam ■ nominatus, Sol. 38. plurif ariUS, a, um, v. plurifariam. pluri-formis, e, adj. [plures-forma] .Having many forms, manifold, varied (post-class.) : pluril'ormi modo, App. Flor. p. 10 Oud. plurflaterUS» a, ™n. adj. [plus-latus] fjaning several sides (post-class.), Fron- tio. Expos, form. p. 35 ed. Goes. plurimusi a , um, v - multus, p. 974, a. * plurl-VOCUS, a, um, adj. [plus- vox] Having several or many significa- tions: quaeritur quid sit aequivocum, quid univocum, quid, ut ita dicam, plurivocum, Mart. Cap. 4, 97. plug, pliiris, v. multus, p. 973, b. plusculus, a, um, adj. dim. [plus] Somewhat more, a little more ; rather many (only as subst. quite class.): turn pluscu- la supellectile opus est, Ter. Ph. 4, 3, 60 : sal, Col. 12, 50 : ad cujus noctis exemplar similes adstruximus plusculas, several nights, App. M. 2 p. 133 Oud. : pyxides, id. ib. 3, p. 212 Oud. — In the neut. abs. : plusculum etiam, quam concedit Veritas, amori nostro largiare, Cic. Fam. 5, 12. — With a follg. gen. : plusculum negotii, id. de Or. 2, 24. — B. Adv., plusculum, Somewhat more, rather more (ante-class.) : invitavit sese in coena plusculum, Plaut. Am. 1, 1, 127 : p. annum, somewhat more than a year, id. Pers. 1, 1, 121: laborare, loo much, Var. R. R. 2, 7. plusimus, for plurimus, Var. L. L. 6, 3. i plutcarcus or plutiarius, "■ ™- [piuteus] A maker of balustrades : Inscr. ap. Don. 417, 9. pluteUS, >. m-i less frcq., pluteum, i, n. : I, A pent-house, shed, or mantlet, made of hurdles covered with raw hides, and used to protect besiegers: '• plutei crates corio crudo intcntae, quae sole- bant opponi militibus opus facientibus. et appellabantur mililares. Nunc etiam tabu- lae, quibus quid praesepitur, eodem nom- ine dicuntur," Paul, ex Fest. p. 231 ed. Miill. ; cf. Veg. Mil. 4, 15 ; pluteos prae- ferre, Amm. 21, 12. So Caen. B. C. 2, 9 ; 1154 PO Liv. 21, 61, et al. — Transf. : ad aliquem vi- neas pluteosque agere. i. e. to turn all one's weapons against him, Plaut. Mil. 2, 2, 111. II. -^ permanent breast-work, a parapet, on towers, etc. : pluteos vallo addere, Caes. B. G. 7, 41 : plutei turrium, id. ib. 25 ; id. B. C. 3, 24 : rates a fronte atque ab utroque latere cratibus ac pluteis pro- tegebat, id. ib. 1, 25. III. The back-board, back, of a settee or couch: Suet. Cal. 26. — Meton., A couch, dining-couch, Prop. 4, 8, 68. IV. The back-board of a bed : Mart. 3,91. V. The board on which a corpse is placed : Mart. 8, 44, 13. VI. A bookshelf, book-case : Pers. 1, 106 ; Juv. 2, 7. VII. ^ partition-wall between two col- umns, a balustrade, parapet : Vitr. 4, 4. Pluto .or Proton; ° nis > m -, Mod- Tuiv, The khig of the Lower World, the hus- band of Proserpine, and brother of Jupi- ter and Neptune, Cic. N. D. 2, 26 ; Hyg. praef. ; Vim. A. 7. 327; Juv. 13, 50.— Ace. Grac, Plutona, Hor. Od. 2, 14, 7.— II. Deriv., PlutOXUUS, a. «m. adj., Of or belonging to Pluto, Plutonian : et do- mus exilis Plutonia, i. e. the realms of death, the Lower Regions, Hor. Od. 1, 4, 17. Subst., Plutonia, drum, n. pi., A pestilen- tial district in Asia, Cic. de Div. 1, 36. plutor, °ri s > m - [P m °] The rainer, he who sends rain (eccl. Lat.) : Aug. Serm. de divers. 8, 3. PlutUS, i. m , nXouroS, Plulus, the god of riches, Phaedr. 4, 12, 5. pluvia, ae,/. (sc. aqua) [pluvius] Rain (quite class.) : pluvias metuo, Cic. Att. 15, 16 : tenues, Virg. G. 1, 92 : ingens, id. ib. 325. — Transf., of a fall or shower of blossoms : Claud. Nupt. Honor. 298.— II. Rain-water (post-Aug.) : admixta pluvia, Plin. 33, 6, 34. (* Pluvialia, ae, /, sc. insula. One of the Fortunate Isles, Plin. 6, 32, 37.) pluvialis, e, adj. [pluvia] Of or be- louging to rain, rainy, rain- : Auster, rain- bringing, Virg. G. 3, 429 : Haedi, id. Aen. 9, 668 : fungi, which are produced by rain, Ov. M. 7, 393 : aqua, rain-water, Sen. Q. N. 3,1: dies, Col. 2, 13 : imbres, Tac. H. 5, 23. pluvia ticus, a, um, adj. [id.] Of or belonging to rain, rain- (post-classical): aqua, Marc. Emp. 8. pluviatllis, e, adj. [id.J Of or be- longing to rain, rain- (post- Aug.): aqua, Cels. 4, 12 fin. ; 7, 3 ; Col. 9, 1, 2. pluVlOSUS, a, um, adj. [id.J Full of rain, rainy (post-Aug.) : hiems, Plin. 18, 25, 60. plUVlUS, ". um, adj. [pluo] Rainy, causing or bringing rain, rain- (quite class.) : si aqva plvvia nocet, rain- water, Fragm. XII. Tab. ; cf., aquae, Cic. Mur. 9 fin. : tempestates, Cato R. R. 2 : coelum, Var. R. R. 1. 13 : Hyades, rain- bringing, Virg. A. 3, 516 : venti, Hor. Od. 1, 17, 4 : rores, rain, id. ib. 3, 3, 56 : ar- cus, rainbow, id. A. P. 18 : Juppiter, who dispenses rain, Tib. 1. 8, 26 : dies, Col. 2, 15 : coeli status, id. ib. 10 : nomen, Plin. 2, 39. t pneumaticus, a. um, adj. = m/ev- uajiK s, Of or belonging to air or to wind, air-, wind-, pneumatic ; of machines that are driven by the force of air : Ctesibius, qui pneumaticas res invenit, Vitr. 9, 9 ; so, organa, Plin. 19, 4,20: ratio, id. 7, 37, 38. Pneumatomachi, orum, m., n™ uaTO/«iX"< (fighters with the Spirit), A sect of heretics, Cod. Justin. 1, 5, 5. t pnig'eus (dissyl.), ei, m. = ttviyt&S, A cover or damper, which keeps down the rising air in the hydraulic organ, Vitr. 10, 13. t pnigrtiSi Mis, /. == 7ri adj. [id.] Drinka- ble, potable : Q. Scaevola in Gell. 4, 1, 17 dub. (perh. we should read potulentum ; v. potulentum). poculum (contracted, poclum, Arn. 5, 175), i, n. [from Ttdoi, irivui] A drink- ing vessel, a cup, goblet, bowl, beaker (quite class.) : et nobis idem Alcimedon duo po- cula fecit, Virg. E.3, 44 : p. grande, Plaut. Cure. 2, 3, 89 : magnis poculis aliquem invitare, id. Rud. 2, 3. 32: exhaurire po- culum, to empty, Cic. Clu. 11 ; also, ducere, Hor. Od. 1, 17, 21 : siccare, Petr. 92: pos- cunt majoribus poculis (scil. bibere), out of goblets, Cic. Verr. 2, 1, 26. — Proverb. : eodem poculo bibere, i. e. to undergo the same sufferings, Plaut. Casin. 5, 2, 52. II. Trans f. : A, A drink, draught, potion (mostly poet.) : pocula sunt fontes liquidi, Virg. G. 2, 528 : amoris poculum, i. e. a philter, Hor. Epod. 5, 38 ; also, de- siderii, id. ib. 17, 80 : prae poculis nesci- cntes, through drunkenness, Flor. 2, 10. — B. A drinking bout, a carouse (ovate clas- sical) : in ipsis tuis immanibus poculis, Cic. Phil. 2, 25 ; cf, is sermo, qui more majorum a summo adhibetur in poculis, while drinking, id. de Sen. 14. — C. -^ draught of poison: alicui poculum dare, Cic. Clu. 10 fin.; so Ov. M. 14, 295; Val. Fl. 2, 155. tpddager, g", m. = xod(iyp'S, One who has the gout, a gouty man (ante- and post-class, for podasrricus) : Enn, in Prise, p. 829 P. ; Claud. Epigr. 29. t podagra, ae, /. = m>d iyp a, The gout in the feet, podagra : doloribus po- dagrae cruciari, Cic. Tusc. 2, 19 ; so, cum arderet podagrae doloribus, id. Fin. 5, 31: nodosa, Ov. Pont. 1, 3, 23 ; cf. Plin. 26, 10, 64,— In the plur. : Cels. 5, 18. t pddagTlCUS, a, um, adj. = woSaypi- Ko• = ™<5f pns, A long garment descending to the an- kle, worn by the priests, Tert. adv. Jud. 11 ; cf. Isid. Orig. 19, 21. podex, icis, m. [perh. from pedo. ere] The fundament, anus: Hor. Epod. 8, 5: levis, Juv. 2, 12. podia, ae, /. A rope fastened to one of^the lower corners of a sail, for the pur- pose of setting it to the wind ; in Eng. nau- tical lang., a shecf, gerv. Virg. A. 5, 830. — Others read, podium. t podlariUS, h m - [podium] One who performs mimes on the stage, a mime, "Not. Tir. p. 174:" "podiarius, inter mimos," Gloss. Isid. podlCUS, a, um, adj. [jroEs] Of or be- longing to a. foot, podic (post-class.) : sed temporum alia simplicia sunt, qo&e.podica etiam pcrhibentur. Pes veri est numeri prima progressio, Mart. Cap. 9, 328. podismatUS, "i um . adj. [podismus] PO E N Measured out by feet (post-class.) : ager, Frontin. de Colon, p. 132 Goes. t pddismUSj !> »«■ = no6taiJi6s, A meas- . ] Wring out byjcel,foot-measure(\)ost-c\u88.) : ; ad podismum dimetiri loca, Veg. Mil. 2, 7 fin. ; eo id. ib. 3, 15; Frontin. de Colon, p. 130 Goes. ; Inscr. Orell. no. 4570. t podium» »' ». = ™5 '>. "• ^"kotriuattov* a little or short poem (post-Aug.) : Plin. Ep. 4, 14 ; so id. ib. 27 ; Aus. Idyll. 7. PoemeniS) JdiBi /• The name of a dog, Ov. M. 3, 215 ; Hyg. Fab. 181. ' poena» ae, f. — wotvr/ (quit-money, fine ; hence, in gen.), Indemnification, compensation, satisfaction, expiation, pun- ishment, penalty. I, Lit. : si, iNJvniAM faxit alteri VIGINTI QVINQVE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tab., v. Append. III. : mi o.alido dabi' sanguine pocnas, Enn. Ann. 1, 123 ; imitated by Virgil : tu tamen inte- rea calido mihi sanguine poenas Persolves amborum, Virg. A. 9, 422 Serv. ; so, poe- nas justas et debitas solvere, Cie. Mil. 31 fin. : poenas pendere, Plaut. Bac. 3, 3, 21 ; cf. id. Asin. 2, 4, 77 ; and. maximns poenas pendo temeritatis meae, Cic. Att 11, 8 ; PO E N cf., rei publicae poenas aut morte aut ex- silio dependcre, id.Sest. 67: ut vobia victi Poeni pocnas Buttcrant, Plaut. Cist. 1, 3, 54; so, poenas suft'erre, id. Amph. 3, 4, 19 : poenas luere, old poet in Cic. N. D. 3, 38 : poenam dignam suo scelere susci- pere, Cic. de imp. Pomp. 3 : poenas a se- ditioso cive persequi, id. Fam. 1, 9 : poc- nas doloris sui ab aliquo petere, id. Att. 1, 16 ; so, repetere poenas ab aliquo, id. Rose. Am. 24 : afficere aliquem poena, id. Off. 2, 5 fin.: multS et poend multare ali- quem, id. Balb. 18 : poena falsarum lite- rarum, id. Flacc. 17 : reticentiae poena, id. Off. 3, 16. B. Poena, The goddess of Punishment or Vengeance ; in the plur., Poenae, The goddesses of Vengeance, sometimes iden- tified by the poets with the Furiae : o Poenae, o Furia sociorum ! Cic. Pis. 37, 91 ; cf., saeva sororum Poena parens, Val. Fl. 1, 796; so in the sing., Stat. Th. 8, 25 ; in the plur., Var. in Non. 390, 9 ; Val. Fl. 7, 147. II, Transf., Hardship, torment, suffer- ing, pain, etc. (post-Aug.): frugalitatem exigit philosophia, non poenam, Son. Ep. 5 med. ; Plin. 23, 2, 28.— In the plur. .- in tantis vitae poenis, Plin. 2, 7, 5 : balaenae patiendi poenis invalidae, id. 9, 6, 5. poenaliS; e, adj. [poena] Of or be- longing to punishment, penal (post-Aug. ; esp. freq. in the jurists) : p. opera, Phn. 18, 11, 29 : p. aquae dirisque genitae, in the infernal regions, id. 4. 8, 15 : ex lege poenali aqua et igne interdici, by the penal law, Gai. Inst. 1, § 128 : actio, Modest. Dig. 40, 12, 21 : causa, UIp. ib. 46, 3. 7 : conditio, Scaev. ib. 22, 2, 5 : stipulatio, Paul. ib. 19, 2, 54, et saep. — Abs.. poena- les, Men subject to punishment, criminals : career poenalium, Cod. Justin. 10, 19, 2. — In the Sup. : inter haec horrenda et poenalissima, exceedingly punishable or criminal, Salv. Avar. 2, 10. — Adv., poe- naliter, By punishment or penalty (post- class.) : reus poenaliter interibat, Amm. 16,8. pOCnariUS, », ™, adj. [id.] Of or be- longing to punishment, penal, criminal (post-Aug.) : actiones, Quint. 4, 3, 9 ; 7, 4, 20. Pocni* orum, m. The Phoenicians, i. e. the Carthaginians (descended from the Phoenicians) : Poeni stipendia pendunt, Enn. in Var. L. L. 5, 36, 50 ; Cic. Rep. 2, 4; Poeni foedifragi, id. Oft'. 1, 12, 38 : Poe- norum crudelitas'id. N. D. 3, 32 : ponunt- que ferocia Poeni Corda, Virg. A. 1, 302. — Gim.^ur., Poenum.Sil. 7,714; 17,311. In the sing., Poenus, i, m., A Carthaginian : Poenus plane est, he is a true Carthagin- ian, i. e. full of cunning, trickish, Plaut. Poen. prol. 113.— Pregn., for Hannibal: Cic. de Or. 2, 18, 77. — Collectively : si uterque Poenus Serviat uni, i. e. the Car- thaginians in Africa and Spain, Hor. Od. 2, 2. 11. II. Derivv. : A. PocmUS, a, um, adj., Punic, Carthaginian (poet.) : leones, Virg. E. 5, 27 : columnae, Prop. 2, 23, 3 : sermo, Stat. S. 4, 5, 45 : vis saeva, Sil. 6, 338. B. PuniCUS (also written Poen.), a, um. adj., Punic, Carthaginian (the class, form): cLASEis.POENiCAS.OM(nes devi- cit), Inscr. Column, rostr., v. Append. IV. : regna, Virs. A. 1, 338 : lingua, Plin. 4, 22, 36: vocabula, Var. L. L. 8, 36: literae. Cic. Verr. 2, 4, 46 : laterna, Plaut. Aul. 3, 6, 30 : bellum primum, secundum, tertium, Cic. Off. 1, 13, 39 ; id. Brut. 14, 57 ; id. Verr. 2, 4, 33 : fides, i. e. bad faith, faithlessness (because the Romans considered the Car- thaginians perfidious), Sail. J. 108; cf. Liv. 21, 4 fin. ; 42, 47 ; Flor. 2, 2, 6 and 17 ; Val. Max. 7, 4, 4 extr. ; so too, ars, Liv. 25, 39 : — P. malum, or simply Punicum, i, n., A pomegranate, Plin. 13, 19, 34 ; 15, 11, 11 ; id. ib. 28. 34, et saep. : arbos, i. e. a pomegranate-tree, Col. poet. 10, 243 : cera, exceedingly white, Plin. 21, 14, 49. — 2. Poet., transf., Of the Phoen ician color, pur- ple colored, purple-red : p. rostra colum- barum, Prop. 3, 3, 32 ; so, rostra psittaci, Ov. Am. 2, 6, 22 : punico Lugubre muta- vit sagum, Hor. Epod. 9, 27. — Hence, Adv., Punice (Poen.), In the Punic or Carthaginian manner or language: adibo hosce atque appellabo Punice, Plaut PO E S Poen. 5, 2, 22 ; so, loqui, in Punic, id. ib. 23 : salutare, id. ib. 40. Pocnice» adv., v. Poeni, no. II., B, ad fin. PocniceuSj a, um, v. Phoeniceus. PoeniCUSi a, um, v. Poeni, no. II., B. PoeninuSt a > um . v - Penninus. pocnio, ire, v. punio, ad init. poenitenS) cutis, Pa., from poeniteo. pocnitenter. adv., v. poeniteo, Pa., A., ad fin. pocnitcntia, ae, /. [poeniteo] Re- pentance, penitence (not in Cic. ; cf Aus. Ep. 12, 10) : serae dant poenas turpes poenitentiae, Phaedr. 1, 13, 2: celerem poeuitentiam sequi. Liv. 31, 32; Sen. Q. N. 2 praef. : coepti, Quint. 12, 5, 3 : dic- ti, id. 9, 2, 60 : gestae rei, Plin. 17, 12, 19 ; Plin. 10, 23, 33. poeniteo (also incorrectly written paenit), ui, 2. v. intens. a. and impers. [poenio, punio : orig., to punish, torment, disturb ; hence, in gen.]. I, Act., To make repent, to displease (an- te-class.) : et me quidem haec conditio nunc non poenitet, causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50. II. Impers., poenitet me (alicujus rei, aliquid, quod), It repents me, i. q. J re- pent, am sorry, regret, rue : hoc dicam, non poenitere me consilii de tua mansio- ne, Attic, in Cic. Att. 9, 10 fin. ; cf. Cic. Fam. 9, 5 ; and, poenitebat modo consilii, modo poenitentiae ipsius, Curt. 10, 7 : sa- pientis est, nihil quod poenitere possit, facere, Cic. Tusc. 5, 28 : quaeri oportet, utrum id facinus sit, quod poenitere me- rit necesse, id. Inv. 2, 13 : eificiunt, ut me non didicisse minus poeniteat, id. de Or. 2, 19 : valde ego ipsi, quod de sua senten- tia decesserit, poenitendum puto, id. Att. 7,3: etsi solet eum, quum aliquid furiose fecit poenitere, id. ib. 8, 5 : tanta vis fuit poenitendi, id. Tusc. 4, 37 : corrigere er- rorem poenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24 : Athenienses primi poenitere coepe- runt, Just. 11, 3 : neque te neque quern- quam arbitror tuae poeniturum laudis, Att. in Non. 158, 5 ; cf, " Sallustius usque eo processit, ut non poeniturum pro non acturo poenitentiam dixerit," Quint. 9, 3,12. B. In gen., in a like construction, It discontents or displeases me, i. q. lam vexed, angry, offended (also quite class.) : ut me imperii nostri poenit°.ret, Cic. Rep. 6, 16 fin.; cf., num hujusce te gloriae poenite- bat I id. Phil. 1, 13, 33 ; and id. Rep. 3, 35 : num igitur, si ad centesimum annum vix- isset senectutis suae eum poeniteret ? id. de Sen. 6 : poenitere se virium suarum, Liv. 8, 23 : quantum proficias, non poeni- tebit, Cic. Oft'. 1, 1, 2 : ait, se poenitere, quod, etc., id. Att. 11, 13 : an poenitet vos, quod, etc.. Caes. B. C. 2, 32, 12,— Hence, A. poenitens, entis, Pa., Rueing, re- penting, repentant : optimus est portus poenitenti mutatio consilii, Cic. Phil. 12, 2 fin. : Lepidum poenitentem consilii, Sail, in Charis. p. 224 P. : signa poenitentis de matrimonio dederat, Suet Claud. 43.— Adv., poeni tenter, With regret, repent- antly (late Latin) : auguria poenitenter omissa, Minuc. Fel. Oct. 26. B. poenltendus, a, um, To be re- pented of, blamable, objectionable (peril, not ante-Aug.) : itaque hie ager sive exer- cetur, seu cessat, colono est poenitendus, Col. 3, 2. — Freq. with a negative: sub hand poenitendo magistro, Liv. 1, 35 : dic- ta non poenitenda, Gell. 1, 3 : gens Fla- via rei publicae non poenitenda, Suet. Vesp. 1. _ poenitio) 0I " S ' v - punitio. poeni tudo, Inis,/. [poeniteo] Repent- ance (ante- and post-cla6s. for poenitentia): Pac. in Non. 152, 30, and 169, 25. Poenulus. i. "»■ dim. [Poeni] The Young Carthaginian, the title of a com- edy of Plautus. 1. PoenUS, i,v. Poeni. 2 PoenUS. a > um,v. Poem,«o. 1 1., A. t poesis (pcesis, Prud. in Symm. 2, 52), is,/.= mjiV'S : I. The art of compos- ing poems, poetry, poisy (rarely so used) : Quint. 12, 11, 26,— II. A poem, poems (so quite class.) : ut pictura. poesis erit : quae, si propius stes, Te capiat magis, etc., Hor. A. P. 361 ; Cic. de Or. 3, 2^ fin. : Anacre- 1155 PO L I otitis tota poesis est amatoria, id. Tusc. 4, 33. 1 poeta, ae, m. — notnrfc: I. In gen., A maker, producer (ante-class.) : nee falla- ciam Astutiorem ullus fecit poeta, a con- triver, trickster, Plaut. Casin. 5, 1, 7 : tu poeta et prorsus ad earn rem unicus, you arc just fit for it, id. Asin. 4, 1, 3. — II, In partic, A poet (quite class.): visus Ho- merus adesse poeta, Enn. 1, 5 ; Cic. de Or. 2, 46 fin. : versificator quam poeta inelior, Quint 10, 1, 89 : pictoribus atque poetis Quodlibet audendi semper fuit ae- qua potestas, Hor. A. P. 9. (* PoctellUS. a. A Roman gentile name : C. Petelius, a consul, Liv. 9, 24.) poetica. ae, v. poeticus, no. II. 1. poetice. es, v. poeticus, 710. II. 2. poetice. adv., v. poeticus. t poetlCUS; a, um, adj. = T,ott)TiK.o's, Poetic, poetical : verbum., Cic. de Or. 3, 38 : numerus et modus, id. ib. 1, 33 : dii, represented by the poets, id. N. D. 3, 31 ; so, quadrigae, id. Q. Fr. 2, 15: mella, Hor. Ep. 1, 19, 44. — Adv., poetice : loqui, aft- er the manner of poets, poetically, Cic. Fin. 5, 4; so Plin. Ep. 8, 4; Petr. 90.— H. Subst, poetica, ae, and poetice, es, /. = TOtJjTiK)), The poetic art, poetry, poesy : o praeclaram emendatricem vitae poeti- cam ! Cic. Tusc. -.4, 32 ; so id. ib. 1, 1 fin. : — attigit quoque poeticen, Nep. Att. 18 : a poetice alienus, Plin. Ep. 7, 4. (* Poetneum> ei, n. A fortress of Atliamania, Liv. 39, 25.) poeto. al ' e , v - poetor. pdetoi'i ari, v. dep. [poeta] To be a. poet, to write poetry, to poetize (ante- and post-class.) : numquam poetor nisi poda- ger, Enn. in Prise, p. 829 P. : ineptia poe- tandi, Aus. Idyll. 6 praef. — In an active collat. form : priusquam poetare incipio, Verus in Front. Ep. ad Caes. 2, 8, ed. Maj. 1 pdctria. 8eif.=:itoirjrpid, Apoetess: fabularum poetria, Cic. Coel. 27 ; so Ov. Her. 15, 183 ; Pers. prol. 14 (al. poetridas). tpdetris» Idis or idos, f. = TioiriTpis, A poetess, Pers. prol. 14 (al. poetrias). t pogdniaSs ae, m.=Truiy m - A harbor in Argolis, Mela, 2, 3. poll intcrj., v. Pollux, ad fin. Pola. ae,/. A maritime town of Islria, Mela, 2, 3 ; Plin. 3, 19, 23. t polea, ae, f.=mui\inv. The dung of an ass's foal, Plin. 28, 13, 57. Polemo or .-mon) °nis, m., TtoXi- rwv ' I. A Grecian philosopher at Athens, c disciple of Xenocrates and teacher of Zc- no and Arccsilav.s, Cic. Acad. 1, 9 ; id. de Or. 3, 18 ; id. Fin. 4, 6 ; Hor. S. 2, 3, 254 ; Val. Max. 6, 9, 1 extr. — B. Hence Pole- IBOneuS; a, um - aa> j-> Polemonian : P. Sto- icus, Cic. Acad. 2, 43. — H. A king of Pon- tus after Mithridates, Suet. Ner. 18; Eutr. 7, 14.— B. Hence Pdlemdniacus. a, um, adi., Polemonian : Pontus, Aur. Vict. Caes. 15 ; Vop. Aur. 21 fin. ; Eutr. 7, 14. t polcmdnia. ae, /. = TtoXeuiiviov, Greek valerian, otherwise called philaete- ria, Plin. 25, fi, 28. Pdlemdniacus, a, um, v. Polemo, no. II., B. pdlentai ae, /. (collat. form, polenta, Orum, 71., Macr. S. 7, 15) [perh. from xJ\n = pollen] Peeled barley, pearl barley, Cato R. R. 108 ; Col. 6, 17, 18 ; Plin. 18, 7, 14 ; 24,1,1; 27,8,37; Ov.M.5,450: Pers.3,55. pdlcntarius, a, um, adj. [polenta] Of or belonging to pearl-barley : crepitus, caused by eating pearl-barley, Plaut. Cure. 2, 3, 16 : damnum, the loss of a mouthful of pearl-barley, App. M. 6, p. 418 Oud. 1 1, polia. ae, /. = Tro/\ci, A precious stone of a gray color, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 73. 1 2. polia> ae ' /■ = » oXei'a, A stud of horses, Ulp. Dig. 21, 1, 38/». pdlimcn, i™ 8 . n - 0- polio] I. Polish, brightness (post-class.) : baltei polimina, App. de Deo Socr. p. 54. — H. Polimina, The testicles, Am. 7, 230. polimcntai orurn, n. [id.] The testi- cles: p. porcina, Plaut. Men. 1, 3, 28; cf. Fest. p. 234 ed. Mull. polindrum, i. "• Fictitious name of a spice, Plaut. Ps. 3, 2, 43. 1156 POLL 1. polio* Ivi and ii, itum, 4. (archaic imperf., polibant, Virg. A. 8, 435), V. a. To smooth, furbish, polish (quite classic- al) : I. Lit.: bogvm ascia ne polito, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23; so, parietem tectorio, Col. 8, 8: daedala signa, Lucr. 5, 1450 : gemmas cotibus, Plin. 37, 8, 32 : ligna squatinae piscis cute, id. 32, 9, 34 : marmora, id. 36, 6, 9 : scabritiam ferri hircorum sanguine, id. 28, 9, 41. B. Transf., To set off, adorn, decorate, embellish : campi politi, Enn. in. Non. 66, 26 : vestes, to scour, Plin. 35, 17, 57 ; cf., vestirnenta, Ulp. Dig. 47, 2, 12 : domus polita, well-ordered, Phaedr. 4, 5, 26; cf., regie polita aedificia, Var. R. R. 1. 2. II. Trop., To polish, refine, improve, adorn : ignarus poliendae orationis, Cie. de Or. 1, 14 fin. : ut opus poliat lima non exterat, Quint. 10, 4, 4 : verba, id. 8, 6, 63: materiam versibus senariis, Phaedr. 1 prol. 2 : carmina, Ov. Pont. 1, 5, 61 : mo- res, Petr. 8. — Hence poll tus, a,um, Pa. (in the trop. sense) Polished, accomplished, refined, cultivated, polite (quite class.): doctrina homines, Lucr. 3, 308 : homo politus e schola, Cic. Pis. 25 : politus artibus, id. Fin. 1, 7 fin. : aliquem politum reddere, Plin. Ep. 1, 16 : accurata et polita oratio, Cic. Brut. 95: so, epistola, Plin. Ep. 7, 13. — Comp. : Cras- sus (in dicendo) politior et ornatior, Tac. Or. 18 : facundia politiorem fieri, Val. Max. 2, 2, 2 : homo politioris humanitatis expers, Cic. de Or. 2, 17. — Sup. : vir omni liberali doctrina politissimus, Cic. Fam. 13, 1/71.— Hence, Adv., polite, /71 a polished manner, ex- quisitely, elegantly : polite subtiliterquc effici, Cic. Acad. 2, 38 : p. apteque dicere, id. Fin. 4, 3 ; so, ornate politeque dicere, id. Coel. 3 fin. : scribere, id. Brut. 19. — Comp. : politius limare, Cic. Acad. 1, 1. — S«p. : perfecte et politissime, Auct. Her. 4, 32/71. 2. polio? °nis, m. [1. polio] A fur- bisher, polisher, Dig. 50, 6, 6 (al. pellio). I polion or -iuili) ii, n. = v6\wv, A strong-smelling plant, perh. the poley-ger- mander, Teucrium polinm, L. ; Plin. 21, 7, 21 ; ib. 20, 84 ; Scrib. Comp. 83. PdliprceteS) ae, m., iioAio/>«77>;s, (The besieger or stormer of cities), A sur- name of Demetrius, king of Macedonia, Plin. 7, 38, 39 ; Sen. Ep. 9 /71. ; Vitr. 10, 22 ; Amm. 213, 4 ; 24, 2. polite; adv., v. 1. polio, Pa., ad fin. TPollteS; aR > '"•• IloXirnS, A son of Priam, killed by Pyrrhus, Virg. A. 2, 526 ; 5, 564. ' politia, ae, /. = noXircia, The State, the name of one of Plato's works, Cic. de Div. 1,29, 60; 2,27 /71. t politlCUS- a, um, adj. = ttoXitik's, Of or belonging to civil polity or to the State, political, civil ■ libri, Coel. in Cic. Fam. 8, 1 : p. Sroas, Cic. Att. 9, 4 : virtutes, Macr. Somn. Scip. 1, 8. politic? onis,/. [1. polio] A smoothing, furbishing, polishing: I, Lit. (post-Au- gustan) : speculi, Vitr. 7, 3. — Of smooth- ing or plastering a wall, id. 7, 4. — H, Transf., An improving, cultivating : agrorum, Cato R. R. 136. pdlitor- oris, m. [id.] One who furbish- es or polishes, a polisher : I. Lit.: gem- marum, Firm. Math. 4, 7/71. — H, Trans f., A cultivator, improver : agri, Cato R. R. 5, 136 ; Cels. in Ulp. Dig. 17, 2, 52. (* Politorium» ". «• A town "f La- Hum, Liv. 1, 33 ; Plin. 3, 5, 9.) pplitura, ae, /. [id.] A furbishing, polishing, smoothing, working at, etc. (post-Aug.) : chartae, Plin. 13, 12, 25 ; so, marmoris, id. 36, 6, 9 : gemmarum (of the vine), id. 17, 26, 39 : vestium, finish- ing, dressing. — In the plur. : Vitr. 7, 1. politUS) a, um, Part, and Pa., from polio. poliuni) ". v - polion. Pollai ne > /• [another form for Paul- la, Paula] A female proper name. So, the wife ofD. Brutus, Cic. Fam. 11, 8, 1.— The wife of the poet Lucan, Stat. S. 2, 7, 62 ; 82 ; Mart. 7, 21 ; 23 ; 10, 64. pollen, inis, «., and pollis. Inis, comm. [iraXn] Fine flour, mill-dust, Cato R. R.156; 157; Plin. 13, 12, 26 ; 18,9,20; Ter. Ad. 5, 1, 60.— H. Transf., Fine dust POLL of other things : piperis, Cels. 4, 4 : turis. Col. 6, 30, 6; Plin. 29, 3, 11 : aliquid in pollinem tundere, Plin. 19, 5, 29. pollens, entis, Part, and Pa., from polleo. pollentcr. adv., v. polleo, Fa., ad fin. 1. pollcntia. ae, /. [polleo] Might, power ( ante-class. ) : impiorum, Plaut. Rud. 3, 2, 4 ; id. Casin. 4, 4, 3. — Personi- fied as The goddess of Power or of Victo- ry, Liv. 39, 7 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 255. 2. Pollcntia (also written Polentia), ae, /." I, A city in Picenum, now Urbi- saglia, Cic. Phil. 11, 6; id. Fam. 11, 13.— B. Hence Ppllentuiij orum, 771., The Pollentians, Plin. 3, 13, 18. — II. A citi/ in Liguria, Col. 7, 2, 4 ; Mart. 14, 157 ; Sil. 8, 598 ; cf. Mann. Ital. 1. p. 296.— B. Hence PollentinUS (Polent.), a, um. «," Gloss. Philox. : quia mihi pol- linctor dixit, qui eum pollinxerat, Plaut. Poen. prol. 63 ; App. Flor. p. 94 Oud. : figmenta hominum mortuorum curate pollincta, Amm. 19. 1. — Transf., of an old man near his grave : pollinctum corpus, Val. Max. 7, 7, 4. + 1. pollio, ' re : "pollit, pila ludit," Paul, ex Fest p. 243 ed. Mull. 2. PolllO, onis, m. A Roman sur- name. So esp., Asinius Pollio. v. Asinius. — Trebellius Pollio, v. Trebcllius. pollis. is, v. pollen. pollubl'Um (or polubr.), i, n. [polluo] A wash-basin, tavcr : "polubrum pelluvi- um vas, quod nos pelvem vocamus," Paul. ex Fest. p. 247 ed. Miill. : " polubr um quod Graeci xcp'nSa, nos trulleum vocamus. Livius : argenleo polubro (ace. to Horn. Od. 1, 136) : Fabius Pictor, lib. xvi. : polu- br um sinistra manu tenelo," Non. 544.22 sq. pollucco, xi, ctum, 2. v. a. (perh. only another form for porricio, Hartung, Re- lig. d. Rom. 1, p. 163) In relig. lang., To place upon the altar as a sacrifice to the deity, to offer, offer up : Jovi dapali culig- nam vini quantumvis polluceto . . . Quum pollucere oportebit, sic facies, etc., Cato R. R. 132: ut decumam partem Herculi, Plaut. Stich. 1, 3, 80 : pisces, Cass. Hemi- ua in Plin. 32, 2, 10 : " pollucere merces [quas cuivis deo\ liceat sunt far, polenta, vinum, panis fermentalis, ficus passa, su- ilia, bubula, agnina, casei, ovilla, alica, ses- ama et oleum, pisces quibus est squama praeter scarum : Herculi autem omnia esculenta, potulenta," Fest. p. 253 ed. Mull. II. Transf., out of the sphere of re- ligion : A, To serve up as a dish : non ego sum pollucta pago, I am no dish for the village, (* like the Eng. saying, / am meat for your master), Plaut. Rud. 2, 4, 11. — B. To entertain, to treat with a thing (ante- and post-class.) : * 1, Lit, jocose- ly : polluctus virgis servus, Plaut. Cure. 1, 3, 37. — *2. Trop., To cause to share in or partake of any thing : Am. 5, 164. — Hence, A. polluctum, i, n., The thing offer- ed, an offering ; also, a sacrificial banquet : "polluctum quod a porricendo est Actum. Quum enim ex mercibus Hbamenta por- recta sunt Herculi in aram, turn polluc- tum est" Var. L. L. 6, 7, § 54 : ad polluc- tum emere, Cass. Hemina in Plin. 32, 2, 10 : polluctum Herculis, Macr. S. 2, 12 fin. ; Plaut. Rud. 5, 3, 63. B. pollucte, adv., With rich offerings, sumptuously, magnificently : pollucte prod- igus, Plaut. fragm. ap. Fest. s. v. prode- geris, p. 229 ed. Mull, (so probably we should read, instead of the productae of the MSS.). PolluceS' ' s > y. Pollux, ad init. pollucibilis- e, adj. [polluceo: boun- tifully distributed ; hence, in gen.] Sump- tuous,rich, magnificent (post-class.): coe- na, Macr. S. 2. 13 fin. — Comp. : obsonandi pollucibilior, Tert Jejun. 17. — Adv., pol- lucibiliter, Sumptuously, magnificently (ante-class.) : obsonate, Plaut. Most 1, 1, 23 : pergraecamini, id. fragm. ap. Ful- gent. Myth. 1, 2. * pollucibilitas. arts,/, [pollucibilis] Magnificence, excellence .- Fulg. Myth. 1, 2. pollucibiliter- adv., v. pollucibilis, ad fin. polluctej adv., and polluctum. i, n., v. polluceo, ad fin. * polluctura- ae, /. [polluceo] A sumptuous entertainment, a feast, banquet: Plaut Stich. 5, 4, 6. polluctUSj a, «m, Part., fr. polluceo. pollulus, v. polulus. polluo, ui, utum, 3. v. a. To soil, de- file, pollute : I. Li t (so very rarely) : dapes ore, Virg. A. 3, 234 : ora cruore, Ov. M. 15, 98 : pollui cuncta sauie, odore, contactu, Tac. A. 4, 49 : polluta mensa cruore, Sil. 7, 183.— H. Trop., To defile POLY morally, to pollute, contaminate, violate, dishonor, desecrate, etc. (so quite class.) : polluta et violata sacra, Cic. Verr. 2, 5, 72 ; cf. id. Rose. Am. 26: deorum hominum- que jura inexpiabili seelere, id. Phil, 1 1, 12 : fratii» h'liam inccsto, Plin. Ep. 4, 11 : famam domus stuyro turpi, Phaedr. 3, 10, 17: mentem 6Uam et aures hominum ne- faria voce, Tac. A. 3, 50: jejunia, to violate, break, Nigid. in Isid. Orig. 20, 2 : Jovem, to insult, Prop. 4, 9, 8.:. ferias, to desecrate (by labor), Gell. 2, 28 : avaritia invadit, polluit, vastat omnia, Sail. J. 41 ; Ov. M. 2,794: polluta pax, Virg. A. 7, 467 : pollu- endam perdendamque rem publicam re- linquere, Tac. H. 2, 76. B. In par tic, To violate, dishonor a woman (post-Aug.), Tac. A. 12, 46 ; id. Agr. 31. — Hence pollutus. a, um, Pa., Polluted, i. e. vicious, unchaste : temina, Liv. 10, 23. — Comp. : senectus, more vicious, more sin- ful, Sil. 1 1, 4'/.— Sup. : dives, App. M. 9, p. 366 Oud. (* pollutlO, 6nis, /. [polluo] Defile- ment, contamination, pollution, Pall. 9, 10.) Pollux, i'cis (collat form of the nom., Polluces, Plaut. Bac. 4, 8, 52 : cf. Var. L. L. 5, 10, § 73. — Voc, pol, edepol, v. infra), 777., UoXvdevKns, A famous pugilist, son of Tyndarus and Leda, and brother of Castor, in connection with whom, as the constella- tion of the Twins (Gemini, v. 2. Castor), he serves as a guide to mariners, Cic. N. D. 3, 21 ; id. Leg. 2, 9 ; Hyg. Fab. 14 ; 173 : ita me . . . Castor, Polluces . . . dique omnes ament, Plaut. Bac. 4, 8, 52. — Poet : gem- inus Pollux, i. e. Castor and Pollux, Hor. Od. 3, 29, 64 : facere aliquem de Polluce Castora, i. e. to make a knight of a pugil- ist (pugil), Mart. 7, 57. — As a deity, devs vixcivs pollvx, Inscr. ap. Reines. cl. 1, n. 218. — In the voc, contracted pol, and lengthened edepol (cf. ecastor, equirine, etc.), by Pollux ! indeed! truly! pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus, Enn. in Cic. Tusc, 3, 19, 44 ; id. Ann. 1, 122 ; Plaut. Aul. 2, 7, 2 : per pol quam paucos reperias meretricibus fideles, Ter. Hec. 1, 1, 1 : pol, me miserum. patrone, vocaree, Hor. Ep. 1, 7, 92 ; id. ib. 2, 2, 138. — In connection with other particles of affirmation : pol profecto, indeed, truly, Plaut. Men. 5, 9, 5 ; cf. in the follg. : so, pol certe, Ter. Eun. 4, 5, 5 : sane pol, id. Andr. 1, 4, 2 : pol vero, id. Phorm. 5, 8, 65. — In the form edepol : certe edepol scio, Plaut. Am. 1, 1, 115 : credo edepol equi- dem dormire Solem. id. ib. 126; id. ib. 180. With other particles : nae edepol, Plaut. Am. 1, 1, 27 : non edepol volo profecto, id. ib. 215: certe edepol, id. ib. 243 : im- mo edepol vero. id. Most 3, 2, 78. * polose- adv. [polus] Going through the poles (post-class.) : obliqua decussata polose, Mart. Cap. 1, 14 dub. (al. oblique decussatos polos). IpolteOi P r o ulteriore, Fest p. 205 ed. Mull. polubrum< v - pollubrum. polulus (poll.), a, um, adj. [a rustic form for paululusj Little (only in the two follg. passages) : labellum. Cato R. R. 10, 2 : sublaminae, id. ib. 21, 3. f polus- i, m.=znii\oS, The end of an axis, a pole : " terra a verticibus duobus, quos appellaverunt polos, centrum coeli est nee non Signiferi oblique inter eos siti,*' Plin. 2, 15, 13 ; so id. 2, 70, 71; 5, 9, 10 ; Ov. M. 2, 74 ; id. Pont. 2, 7, 64 : p. gla- cialis, the north pole, id. ib. 173 ; or, geli- dus, id. Her. 18, 151 ; also abs., the north pole, id. Tr. 4, 3, 15 : p. australis, id. Met. 131 ; or, austrinus, the south pole, Plin. 5, 9, 10.— H. Transf. : A. The polar star, Vitr. 9, 6 fin. — B The heavens, Virg. A. 3, 586 ; 5, 721 ; Hor. Od. 1, 28, 6 ; 3, 29, 44; id. Epod. 17, 77; Val. Fl. 1. 622.— (* Polus, i, 771., A celebrated Greek tragic actor, Gell. 7, 5.) Polusca- ae, / A small and very an- cient town in Lalium, Liv. 2, 33 ; 39 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 645. t pdlvacanthos. i, m - = tr&vaicav 80S, A kind of thistle, Plin. 21, 16, 56. ( P61yaeg"0Sr '■ /•• noWaiyos, An island of the Aegean Sea, Mela, 2, 7 ; Plin. 4, 12, 23.) Fdlyaeiiusj h m -> TloXvnivos, a math- POLY ematician, a friend and follower of Epicu- rus, Cic. Fin. 1, 6 ; id. Acad. 2, 33. ' polyandrion. 'i, n. = no\viviptov, A common burial-place, grave-yard, ceme- tery, Arn. 6, p. 194. > polyanthemum. i, n - = iro\vavOe- uov, pure Lat. ranunculus, A caustic plant, otherwise called batrachion (perh. Ranun- culus polyanthemos, L., many -flowered crowfoot) : Plin. 27, 12, 90. ('' Polybe» es, /. One of the fifty daughters of .Danaus, Hyg. Fab. 170.) PdlyblUS) ". m -. MoAiifiioS, A celebra- ted Greek historian from Megalopolis, in Arcadia, the son of Lycortas and friend of the younger Scipio Africanus, Cic. Rep. 1, 21 ; 2, 14 ; 4, 3 ; id. Off', 3, 32; Liv. 30, 45. PolybuS) i. "•■> U-oXvSoi ■ I. A king of Corinth, at whose court Oedipus was brought up, Stat. Th. 1, 64 ; Hyg. Fab. 66; 67; Sen. Oedip. 12. — H, One of Penelope's suitors, Ov. Her. 1, 91. t polycarpoSi i. /• == TtoXvKapiros, A plant, also called polygonus, App. Herb. .1:8. f polychronius, a, um > adj. = ™Xv- \pwios. Long-lived (late Lat.): Firm. Math. 8, 28 med. (' PdlycleSi is. ™., YloXvKXfiS, A cele- brated sculptor of Athens, Plin. 34, 8. 19.) Polycletus (e scanned short, Prud. amp. 10, 269), i, m., TloXi'KXciros, A cele- brated Grecian sculptor from Argos or Sicyon, contemporary with Pericles, Plin. 34, 8. 19, no. 2 ; Cic. Brut. 18 ; 86 ; id. de Or. 2, 16; 3, 7 ; Mart. 8, 51. — H. Hence Pdlycleteus (-taeus), a, um, adj., Po- lycleicau : caelum, Stat. S. 2, 2, 67. t polycnemoilt ir n.—.-nnXiiKvriuov, A plant, otherwise unknown, Plin. 26, 14, 88. Polycratcs, >s, m., noXuKpdrns, A prince of Samos, and friend of Amasis, celebrated for his good fortune, but at last crucified by the Persian governor Oroetes, Cic. Fin. 5, 30 ; Val. Max. 6, 9, 5 ex.tr. (* Polycratia, ae, /. Wife of the Achaean chief Aratus, Liv. 27, 31.) (* Pdlydacmon- onia . m - A descend- ant of Semiramis, slain by Perseus, Ov. M. 5, 85.) Polydamas (the o made long by the requirements ol the verse), antis, m., UoXvd iuas : L A Trojan, (*son of Pan- theus and) friend of Hector, Ov. M. 12, 547 ; id. Her. 5. 94 ; id.Pers. 1, 4.— B. Hence Polydamanteus, a, «m, adj., Of or belonging to Polydamas : arma, Sil. 12, 212. — II. A famous athlete, Val. Max. 9. 12, 10 extr. Polydectcs °r -ta> ae, m -< ^IoXvUk- rr/i, A king of Seriphus, who brought up Perseus, Ov. M. 5, 242; Hyg. Fab. 273; Astr. 2, 12. (* Polydector» oris > m - ° ne °f tne fifty sons of Aegyptus, Hyg. Fab. 170.) Polydorus; i> m ., lioXufopos, a son of Priam and Hecuba, killed by the Thru- dan Polymnestor, Cic. poet, de Or. 3, 58 fin. ; Virg. A. 3, 45 Serv. ; Ov. M. 13, 432 «7— II. Hence Polydoreus, a, um, adj., Of Polydorus, Polydorean : sanguis, Ov. M. 13. 629. t polysfala, ae. fl—-noXiyaXov, The herb millf-wort, Plih. 27, 12, 96. Polygfnotus, i. m -< TloXvyvuTOS, A celebrated Grecian painter and statuary of Thasus, contemporary with Socrates, Plin. 35, 6,25; Cic. Brut. 18,70. ' pdlygfdnaton* >> n. = noXvY&vaTov, The plant called Solomon's seal, Convalla- ria polygonatum, L. ; Plin. 27, 12, 91. — (*Also, Another name for leucacantha.) polygomum. ii, v. polygonos. f pdlygrouiuSi a > um . adj. ~ JroAuyeii- vtoi, Having many angles, polygonal : turres, Vitr. 1, 5. I polyg-onoidcs, is, f. = rroXvYovoet- df/i, A species of the plant clematis, Plin. 24, 15, 19. t polygxmos or . U s, i, /, or poly- fronon, > (polygonium, ii, Scrib. Comp. W.)),n. = iroXv< ovos and -o\; A plant called in pure Latin hcrba sanguinalis or simgui- naria, knot-grass, Plin. 27, 12, 91 ; 26, 15, 9. t polygonum j i> " ■ — *oX i'ywvoi>, A polygon : Censor, de Die nat. 8 med. i polygrammos, i. f- = m\vypau- uos, A sort of jasper, with many white streaks, Plin. 37, 9, 37. 1158 POLY i polygy naecon, i. n . An assembly of wonfen, 'Plin. 35, 11, 40, § 134 (al. syngenicon). Polyhistor, oris, m., UoXviarwp (The much -knowing or learned man), The title of a book by C. Julius Solinns ; cf. Bator's Gesch. d. R6m. Lit. vol. ii. p. 479 sq. (3d ed.).— (* Also, A title of the grammarian Cornelius Alexander, Suet. Gramm. 20 ; Plin. 9, 35, 56.) Polyhymnia (Polymnia, Poet, in Anth. Lat. 1, p. 51 ed. Burm.), ae, /., [lo- Xvuvia (She of many hymns), One of the Muses, Hor. Od. 1, 1, 33 ; Ov. F. 5, 9 ; Mart. 4, 31j Aus. Idyll. 20. (* Pdlyidus. h ni., riuXiiiSos, A sooth- sayer, native of Corinth, Cic. de Div. 1, 40 ; id. Leg. 2, 13.) PolymachaeroplacideS) ae, m. [7roAvr-fifJ-placidua] A fictitious name of a soldier, Plaut. Ps. 4, 2, 31. Polymestor, v. Polymnestor. polymitarius, «> ™- [polymitus] A damask-weaver, Venant. Carm. 5, 6 praef. ; Vulg. Exod. 35, 35. t polymitus. a, um, adj. = 710X^1- roi, Wrought with many threads : alicula, Petr. 40 : ars, the art of weaving, Hier. Ep. 64, 12.— Subst, poly mi t a, orum, «., Damask, Plin. 8, 48, 74. Polymnestor and Pdlymestor, oris, to., lioXviivf/oTbjp and XloXvpfjaTivp, A king of Thrace, the husband of Ilione, daughter of Priam ; he killed his brother- in-law Polydorus, who had been intrusted to his charge, Ov. M. 13, 536 ; Hyg. Fab. 109. Polymnia. v. Polyhymnia. ' polymyxos, i, adj. f. = noXviiv\oS, Having many wicks : p. lucerna, a lamp with many tubes, Mart. 14, 41 in lemm. I poly neuron, i. n. — TroXvvevpov, A plaut, called in pure Latin plantago ma- jor, great plantain, App. Herb. 1. PdlyniceS) is, m., HoXuvtiKm, Son of Oedipus and Jocasta, brothel' of Eteo- cles, and son-in-law of Adrastus, Stat. Th. 7,689; Hyg. Fab. 68; 72; Quint. 5,10, 31. t pdlydnymos> i> /•='roAuwiXv(pdY0S, A glutton, gormandher : Suet. Ner. 37. Polyphemus, i. »»■ noXiTn\>- %a (that has many folds or leaves), Ac- count-books, registers (post-class.), Veg. Mil. 2. 19 ; Cod. Theod. 1, 26, 2 ; ib. 28, 13. t polypus, i. m - (fern., Lucil. in Non. 220, 4) = JroXimovs (many-footed), A poly- pus: I, An aquatic animal, sea-polypus, Sepia octopodia, L. ; Plin. 9, 12, 14 ; ib. 19, 35, et al. ; Lucil. 1. 1. ; Enn. in App. Apol.p.299; Ov. Hal. 30 (with the o short) — Transf., of rapacious men : Plaut. Aul. 2, 2, 21. — II A polypus in the nose, Cels. 6,8,2; 7, 10; Plin. 24. 16, 92 ; Hor. Epod. 12, 5 (with the o long). t polyrrhlZOS, on, adj. = iroXfpptt,os, Having mam/ roots, an appellation of sev- eral plants, Plin. 25, 8, 54 ; 55, et al. — H. Subst., polyrrhizon, i, n., A plant, other- wise unknown, Plin. 27, 12, 102. I polysemus. a . um >. adj.^-nc-Xiari- pits, Having many significations (post- class.) : sermo, Serv. Virg. A. 1, 1. polysigfma, noXv-oi-) pa, A too fre- quent repetition of the letter 9; as Sosia in Solario soleas sarciebat suas, Mart. Cap. 5, p. 167 Grot. 1 polyspaston, i, n.z=izoXvaT\aarov, POMI A hoisting -tackle with many pulleys, Vitr. 10, 5, and 16. (* Polytimetus, i, m. A river of Sogdiana, Curt. 7, 10.) t pdlytrichon, i, '«. = mAlii7>!Xoy: I. The herb golden-hair, Vcnus's hair, Plin. 22, 21, 30 ; called also polythrix» tri- chos, f. = TToXi6ptl, Pliii. 26" 14, 87.— JI. A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 73. _ Polyxena, ae,/, UoXvlivn, A daugh- ter of Priam, whom Pyrrhus, the son of Acliilles, sacrificed at his father's grave, Ov. M. 13, 448 ; Sen. Troad. 368 ; Hyg. Fab. 110.— II. Hence PolyxeniUS) a, um, adj. Of Polyxena, Polyxenian: cae- des, Catull. 64, 369. PdlyXO» us, /., UoXvlii : I. A proph- etess in Lemuos, Stat. Th. 5, 90 sq. ; Val Fl. 2, 316 sq.— (* II, One of the Hyades, Hyg. Fab. 191.) ' polyzonos, i, /• = ^Xi^wvos, A kind of black precious stone with many stripes, otherwise unknown, Plin. 37, 11 , 73. (* Pomanus, '• ">■ A navigable river of India, Plin. 6, 20,25.) pomanus, a, um, adj. [pomum] Of or belonging to fruit or fruit-trees, fruit- : seminarium, Cato R. R. 48. — II. Subst. : A, pomarius, ii, m., A fruit-sellir, fruit- erer, Hor. S. 2, 3, 227 ; Lampr. Elag. 27 ; Inscr. Grut. 651, 11. — Bt pomarium, ii, n. : X.A fruit-garden, orchard, Var. R. R. 1, 2, 6 ; Col. 5, 10 ; id. Arb. 8 ; Cic. de Sen. 15 fin. ; Sen. Ep. 122 ; Plin, 34, 14, 39 ; Hor. Od. 1, 7, 13 ; Ov.de Nuce, 111. — 2. A store-room for fruit, a fruit-loft, fruilery, Var. R. R. 1, 2 ; Plin. 15, 16, 18, no. 1 (ace. to Charis. p. 23 P., pomarius,. ii., vi., sc. locus, but without proof). pdmeridianus (postm.), a, um, adj. (post-meridianusj In the afternoon, post- meridian : " impetratum est a consuetu- dine, ut peccare suavitatis causa liceret, et pomeridianus quadrigas quam postme- ridianus libentius dixerim," Cic. Or. 47, 157 : pomeridinnum tempus, id. de Or. 3, 5, 17 ; also, postmeridian um tempus, id. Tusc. 3, 3 fin. ; Suet. Gramm. 24 ; Vitr. 1, 6 : pomeridiana sessio (opp. ambulatio antemeridiana), Cic. de Or. 3, 30/«. ; id. Att. 12, 53 fin. pomerium and pomocrium (the first is most t'req. in inscrr., the latter in MSS. ; but the better manuscripts have also, Var. R. R. 1, 2, 13, and Tac. A. 12, 23 and 24, pomerium. A third form, post- moerivm, in Var. L. L. 5, 32, § 143, seems merely to have been assumed i'rom the etymology ; a fourth archaic form is "po- siMEBivM pontificate pomoerium, ubi pontifices auspicabantur," Paul, ex Fest. p. 248 ed. Miill.), ii, n. [post-moerus = murus] The open space left free from build- ings within and without the walls of a town, bounded by stones (cippi or termini), and limiting the city auspices, Var. L. L. 5, 32, § 143 ; Liv. 1, 44 ; Gell. 13, 14 ; Tac. A. 12, 23 and 24 ; cf. Miill. Etrusk. ii. p. 147 sq. : Becker, Rom. Alterfh. p. 95 sq. : po- merium, Inscr. (a. 746 A.U.C.) ap. Orell. n. 1 ; so Inscr. ap. Grut. 242 (Orell. 1, p. 567) ; Inscr. Orell. no. 710 ; Inscr. (a. 121, p. Chr. n.) ap. Orell. n. 811 : pomoerium intrare, transire, Cic. N. D. 2, 4, 11 : de pomoerii jure, id. de Div. 2, 35 fin. H, Trop., Bounds, limits (ante- and post-class.) : qui minore pomerio finierunt, who have prescribed n arrower limits to them- selves, Var. R. R. 1, 2, 13; MarT. S. 1, 24. Pometia» ae, / (collat. form, Po- metiij orum, m„ Virg. A. 6, 776), A very old town of the Volsci, in Latium, alsocalled Suessa Pometia ; perhaps the mod. Torre Pelrara or Mesa, Cic. Rep. 2, 24 ; Liv. 1, 53; 2, 16; 2, 25, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 643 seq. ; Abeken, Mittelital. 1, p. 74 — 11, Hence Pometmus, a, um, adj., Of or belonging to Pometia, Pomelian : ma nubiae, Liv. 1, 55. pomotum, i, u. [pomus] A place planted with fruit-trees, an orchard (post- class, for pomarium), Pall. 1, 36. pomifbr. era . erum, adj. [pomum- ferol Fruit-bearing, fruit-bringing (poet, and m post- Aug. prose) : arbor, Plin. 12, 3, 7: auctumnus, Hor. Od. 4, 7, 11: annus, id. ib. 3, 231, 8 : svlvanvs, Inscr. ap. Mu- rat. 70, 6. POMP pomocrium» ». v. pomerium. Pdmdnaj ae, /. [ pomum ] The god- dess of fruit and fruit-trees, Pomona, Var. L. I/. 7, 3, § 45 ; Ov. M. 14. 623 ; Serv. Virg. A. 7, 190 ; Arn. 3, p. 118 ; cf. Hartung, Re- lig. d.Rom. 2, p. 133.— B. Trnnsf., Fruit- planting, fruit-growing (po6t-Aug.) : Plin, 23 prooem. § 1 : Thyle larga et diutina Pomona eopiosa est, Sol. 22 med. — H. De- rive. : A | Pomonal, alis, The temple of Pomona, Feat. p. 250 ed. Mull.— B. PomdnaliS) e, adj., Of or belonging to Pomona, Pomonal: tlamen, Var. L. L. 7, 3, J 45 ; cf. Fest 8. v. maximae dignatio- nis, p. 154 and 155 ed. Mali. pomosus- a, uin, adj. [id.] Full of or abounding in fruit (poet) : horti, Tib. 1, 1. 21 : arva, Prop. 4, 7, 81 ; cf., pomosi Tiburis arva, Col. poet. 10, 138 : corona, a chaplet of fruits, Prop. 4, 2, 17. pompa* ae, /• = foyt-nfi, A solemn pro- cession, a public procession of any kind (at public festivals, games, triumphs, mar- riages, funerals, etc.) : I. Lit: in pompa quum magna vis auri argentique ferretur, Cic. Tusc. 5, 32 : per Dionysia pompam ducere, Plaut. Cist. 1, 1, 92 : 6ollemnes or- dine pompas Exequi, Virg. A. 5, 53 : sol- lemnes ducere pompas Ad delubra juvat, id. Georg. 3, 22 : Pontico triumpho inter pompae fercula trium verborum protulit titulum : veni, vidi, vici, Suet. Caes. 37; so, p. Indica, i. e. the triumphal procession of Bacchus, Mart. 8, 78 : cadaver Clodii spoliatum exsequiis, pompa, Cic. Mil. 13 ; so of a funeral procession, Nep. Att 22; cf., pompam funeri6 ire, to attend a funer- al, Ov. F. 6, 663. — The slowness of such processions is referred to in the follg. pas- sage : pomparum ferculis similes esse, Cic. Oft'. 1, 36. B. I" partic, Of The processions at the Circensian games, Liv. 30, 38 fin. ; Tert. Spect 7 ; Suet. Caes. 76 ; id. Tit. 2 ; id. Aug. 16 ; id. Calig. 15 ; id. Claud. 11 ; Ov. F. 4, 391 ; id. Am. 3, 2, 43 sq. ; id. A. A. 1, 147 ; Inscr. Grut 622, 9. II. Trail sf. : A. A (rain, suite, retinue, row of persons or things (quite cla9S.) : Plaut. Cure. 1, 1, 1; Ter. Heaut. 4, 4, 17 : molesta haec pompa lictorum meorum, Cic. Fam. 2, 16 : postremo tota petitio cura ut pompae plena sit, Q. Cic. Petit, cons. 13. — Of things : pecuniae pompa, Sen. Ep. 110 med. : ventri portatur pom- pa, i. e. rich repast, Plaut. fragm. in Macr. S. 2, 12 : munerum, Tib. 3, 1, 3 : sarcina- rum, Mart. 12, 32 fin. B. Parade, display, ostentation, pomp (likewise quite class.) : rhetorum pompa, Cic. Tusc. 4, 21 : in dicendo adhibere quan- dam speciem atque pompam, id. de Or. 2, 72: detraxit muneri suo pompam, Sen. Ben. 2, 13 : ad pompam vel ostentationem nliquid accipere, Ulp. Dig. 13, 6, 3/re. : — genus orationis pompae quam pugnae ap- tius, Cic. Or. 13/n. ; so, eorum partim in pompa, partim in acie illustres esse volu- erunt, id. de Or. 2, 22/n. pompablliS) e, adj. [pompa] Pomp- ous, splendid (post-class.) : Comp., nihil pompabilius, Treb. XXX. tyrann. 30. pompabillter- adv., v. pompalis, ad fill. pompalis- e, adj. [pompa] Showy, pompous, splendid (post-class.) : vultus, Capitol. Gord. 6. — Adv., pompaliter, or- natus, Treb. Gallien. 8 (al. pompabiliter). pompalltaS) atis, /. [pompalU] Splendor, brilliancy ot style (post-class.), Prise, p. 1320 P. pompallteri adv., v. pompalis, ad fin. pompatlCUS, a, urn, adj. [pompa] Showy, pompous, splendid (post-class.) : femina, Tert. Cult fern. 9 : favor, App. M. 10, p. 734 Oud. pompatus» a. um, v. pompo. Pompeia» ae, v. Pompeius. Pompeianus» a, um, v. Pompeii, no. II., and Pompeius, no. II., B. Pompeii; orum, m. A maritime city in the south of Campania, overwhelmed, to- gether with Herculaneum and Stabiae, by an eruption of Vesuvius, A.D. 79, Mel. 2, 4, 9 ; Liv. 9, 38 ; Sen. Q. N. 6, 1 j cf. Mann. Ital. 1, p. 746 s?.— II, Deriv., Pompei- anus. a, um, adj., Of or belonging to Pompeii, Pompeian : regio, Sen. Q. N. 27 : Sarnus, Stat S. 1, 2, 265 : vinum, Plin. 14, POMP 6, 8, no. 6 : brassica, id. 19, 8, 41, no. 3.-2. Subst. : a. Pompeianum, i, n„ A villa of Cicero, near Pompeii, Cic. Fam. 7, 3 ; 4, etal. — b, Pompeiani, orum.m., The in- habitants of Pompeii, the Pompeians, Cic. Sull. 21 ; Sen. Q. N. 6, 1. (* PompeiopoliS) is, /• ■• I. a city of Cilicia, Jormcrlycalled Soli, Plin. 5, 27, 22 ; Tac. A. 2, 58. — II. A city of Paphlagonia, Plin. 6, 2, 2.) Pompeius (trisyi.) or Pompeius (quadrisyl.), a. Name of a Roman, gens. So the famous Cn. Pompeius Magnus, the triumvir. — In the fern., Pompein, ae, his sister ; another, his daughter, Suet. Caes. 6. See, respecting the Pompeii. Drumann, Geschichte Roms, vol. 4, p. 306-594. — II. Derivv. : A. Pompeius (Pompeius), a, um, adj., Of or belonging to a Pompey, Pompeian : domus, Ov. Pont. 4, 5, 9 : lex, Caes. B. C. 3, 1 ; Cic. Fin. 4, 1 : porticus, at Rome, Prop. 2, 23, 45; cf. Plin. 35, 9, 10; Suet Caes. 81 : via, leading through Sicily, Cic. Verr. 2,j>, 66 : ficus, Plin. 15, 18, 19.— B. Pompeianus. a, "m, adj.. Of Pom- pey, Pompeian : equitatus, Caes. B. C. 3, 58 : classis, id. ib. 3, 101 : triumphi, Luc. 3, 166 : caedes, id. 10, 350 : porticus (usu- ally called Pompeia porticus). Vitr. 5, 9 : theatrum, Mart. 6, 9; 14, 29; hence also, Notus, which blew in Pompeifs theatre, id. 11, 21 : ficus (also called Pompeia ficus), CloatinMacr.S.2,16.— 2. Subst, Pom- peiani, orum, to., The adherents or sol- diers of Pompey, Pompey 1 s party, Pompey 1 s troops, Caes. B. C. 3, 46 ; Vellej. 2, 52 ; Sen. de Ira, 3, 30 fin.— In the sing. : Tac. A. 4, 34 ; so, Pompeianus Cilix, Luc. 4, 448. (* Pompcum. i. "■ A building at Athens, Plin. 35, 11, 40, 33 Hard.) ' pompholyx, ygis, / = Tiou<>)>v1,, A substance deposited from the smoke of smelting furnaces, pompkolyz, Plin. 34, 13, 33. PompillUS) a. Name of a Roman gens. The most celebrated is Numa Pom- pilius, the second king of Rome, Hor. Od. 1, 12, 33. -Hence, A. PompillUS, », um, adj., Of or belonging to rompilius, Pompiiian: sanguis, i. e. descendants of Numa Pompilius, Hor. A. P. 292. — B. PompilianuS) n » u m. adj., Pompiiian : curia, built by Numa, Vop. Aur. 41 : indi- gitamenta, Arn. 2, 95. + pompllus» h to- = iro/i77i'A0{, A sea- fish (that follows ships), the pilot-fish, rud- der-fish; Gasterosteus ductor, L., Ov. Hal. 101 ; Plin. 32, 11, 54 ; id. 9, 15, 20.— This name was applied by some to the nauti- lus, id. 9, 29, 47. pompO) without per/., atum, 1. v. a. To make or do any thing with pomp (post- class.) : grandisonis pompare modis, Se- dul. 1, 2. — Hence • pompatus, a, um, Pa., Magnificently ordered, pompous, splendid : pompatior suggestus, Tert Spect. 7. PomponiUS) a - Name of a Roman gens. So esp. : I. L. Pomponius, AnAtel- lane poet ofBononia, Gell. 12, 10, 7.— H. T. Pomponius Atticus, A friend of Cicero, whose life is written by Nepos, Cic. Att. 1, 5. —HI. P. Pomponius Secundus, A tra- gedian, Quint. 8, 3, 31.— IV. Sex. Pom- ponius, A lawyer, Lampr. Alex. Sev. 68. — V. M. Pomponius Matho, A praetor, Liv. 22, 7; and augur, id. 29, 38.— VI. Pom- ponius Mela, A geographer of the first cen- tury, author of a treatise De Situ Orbis. — In the fern., Pomponia, ae, The mother of Scipio Africanus, Sil. 13, 615. — Hence PomponianuS) a. um - adj., Of or be- longing to a Pomponius, Pomponian : pi- ra, Plin. 15, 15, 16 : versus, of the Atellane poet L. Pomponius, Gell. 10, 24. pompoSUS) a » " m > aa J- [ pompa ] Pompous, stately, solemn (post-class.) : in- cessus, i. e. dignified, slow, Sid. Ep. 4, 9 : — poemata, Venaut Carm. 3, 23, 7. — Adv., pompose: scribere, Sid. Ep. 9, 9 med. PomptlIlUS(I > °m1 n -)-a, um.arf;'. An appellation given to a district in Latium, near Pometia: ager, Liv. 6, 5: palus, and freq. in the plur., paludes, the extensive marsliy district exposed to the inundations of the Amasenus and Vfens, still called the Pomplinc {Pontine) Marshes, Plin. 3, 5, 9 ; 26,4,9; Suet. Caes. 47; Mart. 10, 74; Luc. 3, 85 ; cf Mann. Ital. 1, p. 623 sq., and 637 POND sq. ; Abeken, Mittelital. p. 73.— XX. Sub- stant, Pomptinum, i, n., The Pomplinc district, Liv. 2, .'14 ; perh. the same also in the /em. (sc. regio) : Cic. Att. 7, 5, 3 dub. pomum. i, n. Fruit of any kind (ap- ples, cherries, nuts, berries, figs, dates, etc.), Var. R. R. 1, 31; Plin. 15, 18, 20; 15, 24, 30 ; 16, 26, 49 ; 17, 26, 39 ; Cic. in Macr. S. 2, 16; hence, poma, fruit, Virg. E. 7, 54 ; Ov. M. 13, 812. Of truffles, Mart. 13, 50. Of grapes, Paul. Dig. 50, 16, 205; Nemes. Eel. 3, 38. — II, Transf., for pomus, A fruit-tree, Cato R. R. 28 ; Virg. G. 2, 426 ; Pli^lS, 26, 65, Tie. 2; Plin. Ep. 5, 6. pomus, i. /• A fruit-tree of any kind (v. pomum, ad ink.), Tib. 3, 1, 43. — JJ, Transf., for pomum, Fruit, Cato in Plin. 15, 18, 20. pomusculum. i. »• dim. [pomum] Small fruit, fruit: Poet in Anfhol. Lat. 1, p. 461 ed. Burm. ponderabilis,' adj. [ponderoj That can be weighed, ponderable (post-clasB.): corpora, Claud. Mamert. Stat. anim. 2, 4. ! pondcralC) '■• "■ [pondus] The pub- lic scales, Inscr. ap. Reines. cl. 7, n. 15 ; v. ponderarium. ponderanSt antis, Part, and Pa., from poudero. ! ponderarium» »• »■ [pondero] The place where public weights are kept and, things are weighed, the public scales, Inscr. Orell. n. 144 and 4344. ponderatio, onis, /. [pondus] A weighing, poising (post- Aug.) : plur., Vitr. 10, 8 med. : aequa ponderatione confici, Theod. Prise. 1, 13. ponderator. oris, m. [pondero] A weigher (post-class.) : De ponderatoribus, Cod. Theod. 7, 12 ; Cod. Justin. 71, 10 ; cf„ "ponderator, craQuiorhi o ivyooTarnS," Gloss. Lat. Gr. . I ponderatura. ae,/- [id.] A weigh- ing : " craOudi, ponderatura," Gloss. Gr. Lat. ponderatuS) a. um , Part, and Pa., from pondero. * ponderitaS) atis, /. [pondus] Weight : hominis, Att. in Non. 156, 6. pondero» avi, atum, 1. v. a. [id.] To weigh a thing : I. Lit: granum, Plin. 18, 7, 12, no. 2 : semper amatorum ponderat ilia 6inus, Prop. 2, 13, 12: pugnos, Plaut. Am. 1, 1, 156: in unum omnia ponderata confunduntur, Scrib. Comp. 106. — H. Trop., To weigh in the mind, to ponder, consider, reflect upor. (quite class.) : im- primis, quo quisque animo fecerit. pon- derandum est, Cic. Off. 1, 15: momento suo unamquamque rem ponderandam, id. Fontej. 6: verborum delectum aurium judicio, id. de Or. 3, 37 : non esse fidem ex fortuna ponderandam, id. Part. 34 : dum inventa ponderant et dimetiuntur, Quint. 8 prooem. § 27. — Hence, A. ponderans, antis, Pa., inaneuter sense, Weighing, weighty, heavy (post- class.) : affectu ponderantiore, Sid. Ep. 8. 6 med.. dub. (al. ponderatiore). B. ponderatus, a,um, Pa., Weighed, pondered, well considered: ponderatiora beneficia, Nep. fragm. 2. — See also under ponderans. ponderOSUS) a, um, adj. [id.] Of great weight, weighty, heavy, ponderous : I. Lit. : compedes. Plaut Capt. 3, 5, 64 : frumentum, Var. R. R. 1, 52/71. : verbera, Val. Max. 1, 8fin,— Comp. : lana pondero- sior, Var. R. R. 2, 11 ; Plin. 21, 17, 67.— Sup. : ponderosissimi lapides, Plin. 36, 19, 30. — n. Trop.: ponderosa epistola. tceighty, significant, Cic. Att. 2, 11: vox, weighty, imposing, Val. Max. 6, 4, 1 extr. pondiculum. i, n.dim. [id.] A small weight (late Latin), Claud. Mamert. Stat, anim. 2, 4. pondO) v - pondus, ad fin. pondus» eris, n. fpendo] A weight: I, Lit, A weight used in a scale, Cic. Tusc. 5, 24, 69 : pondera ab Gallis allata iniqua. Liv. 5, 48 fin.: utuntur taleis fer- reis ad certum pondu9 examinatis pro numo, Caes. B. G. 5, 12; Ulp. Dig. 19, 1,32. 2. In partic, The wiight of apound, a pound (very rarely for the usual pon- do) : dupondins a duobus ponderibus, quod unum pondus assipondium diceba- tur Id ideo, quod as erat libra pondus, 1159 PONE Vnr. L. L. 5, 36, § 169 : argenti poudera quinque, Mart. 7, 53. B. Tranaf., in abslr.: a. Heaviness, weight of a body : moveri gravitate et pon- dere, Cic. Fat. 11 : raagni ponderis 6axa, Caes. B. G. 2, 29; 7, 22: emere aliquid pondere, by weight, Plin. 12, 7, 14 ; 35, 17, 57 ; cf., in his quae pondere constant, Gaj. Dig. 18, 1, 35 med. ; and, id, quod pondere continetur, Ulp. ib. 30, 1, 47. ]>, Balance, equipoise, equilibrium : ter- tius raotus oritur extra pondus et plagam, quum declinat atomus, Cic. Fat. 10 ; so id. ib. 20 : (* In these examples from Cic. pondus seems rather to have its gen. meaning of yeight) : trans pondera (cor- poris) dextram porrigere, out of balance; (* ace. to others, over (intervening) obsta- cles, see no. 2), Hor. Ep. 1, 6, 50. 2. In concreto : a. ^ heavy body, a weight, mass, load, burden : in terrain fe- runtur omnia suo nutu pondera, Cic. Rep. 6, 17 : grande auri pondus, id. Verr. 2, 1, 17 ; so, innumerabile pondus auri, id. Sest. 43 : magnum argenti pondus expositum, Caes. B. C. 3, 96 : aeris magnum pondus, id. ib. 3, 103 ; Stat Th. 6, 648 : immania pondera baltei, Virg. A. 10, 496 : Spartani pondera disci, Mart. 14, 164. — Poet, of the fruit of the womb, Ov. M. 9, 684 ; id. Am. 2, 14, 14 ; Prop. 4, 1, 96 : Mart. 14, 151 ; of the privy parts, Catull. 63, 5 ; Stat. S. 3, 4, 77. 1>, A quantity, number, multitude (ante- class, and very rarely) : magnum pondus omnium artilicum, Vnr. in Non. 466, 5. II, Trop. : A. Weight, consequence, importance, consideration, influence, au- thority, etc. (quite class.) : persona non qualiscumque testimonii pondus habet, Cic. Top. 19 : grave ipsius conscientlae pondus est, id. N. D. 3, 35 : id est maximi momenti et ponderis, id. Vatin. 4 : qui pondus habent, id. Att 11, 6 : habet vim in ingenio et pondus in vita, id. de Or. 2, 74^1«. : magnum pondus accessit ad tol- lendum dubitationem, judicium et con- silium tuum, id. Fam. 11, 29: ut is intelli- gat. hanc meam commendationem mag- num apud te pondus habuisse, id. ib. 13, 25 : tuae literae maximi sunt apud me ponderis, id. ib. 2, 19 Jin. : ejus hlius eo- dem est apud me pondere, quo fuit ille, id. Att. 10, 1 : omnium verborum ponder- ibus est utendum, id. de Or. 2, 17 Jin. ; so of style, Hor. A. P. 319 ; cf., nugis addere pondus, id. Ep. 1, 19, 42. B. Oppressive weight, burden (poet, for onus) : curarum, Luc. 9, 951 ; Stat. Th. 4, 39 : rerum, Ov. Tr. 2, 237 ; Mart. 6, 64 : p. amara senectae, Ov. M. 9, 438. C. Weight of character, i. e. firmness, constancy (poet.) : nulla diu femina pon- dus habet, Prop. 2, 25, 22.— Hence pondo, heterocl. abl. adv., By weight, in weight. A. 'n gen. (so rarely): nequepiscium ullam unciam hodie pondo cepi, an ounce weight, Plaut. Rud. 4, 2, 8 : ut exercitus coronam auream dictatori libram pondo decreverit, a pound in weight, weighing a pound, Liv. 3, 29 ; so id. 4, 20 ; and, vet- tonicae tusae pondo libra, Plin. 26, 7, 19 ; so too, pretium in pondo libras denarii duo, id. 33, 12, 56 : styracis, resinae tere- binthinae pondo sextantes, Cels. 5, 25, 16 : scxtarium aquae cum dodrante pondo inellis diluunt, Col. 12, 12. — More freq., B. I" partic, supplying libra, as the visual measure of weight, as a nom. in- decl., A pound : compedibvs qvindecim pondo . . . vincito, Fragm. XII. Tab., v. Append. III. : quot pondo te censes esse nudum ? Plaut Asin. 2, 2, 33 : auri quin- que pondo abstulit, Cic. Clu. 64 : argenti pondo viginti millia, Caes. B. C. 2, 18 ; Plin. 33, 3, 15 ; id. 11, 42, 97.— In the gen- itive relation: rettuli auri pondo mille octingentum septuaginta, Var. in Non. 149, 19: corona aurea pondo ducentum, id. ib. 163, 33. pondusculum, i. n - dim. [pondus] A small weight (poat-Aug.) : saxi, Col. 12, 51: si cooriatur procolla, iipprehensipon- dusculo lapilli (apes) Be librant, Plin. 11, 10, 10. pone, a ''*>- a "d praep. [perh. contr. Irom posine, posne, kindr. with the Gr. jreri for up '•<, ; cf. also, posimehivm for pomerium] I. Adv., After, behind, back=. 1160 P O NO post, a tergo ; opp. to ante, before (rarely, and mostly poet. ; by Quint. 8, 3, 25, con- sidered as archaic ; cf. also, "pone gravi sono antiqui utebantur pro loci signifiea- tjone," Fest. p. 249) : (moveri) et ante et pone, ad laevam et ad dextram, Cic. Univ. 13 fin. : (remiges) Pone petunt, exin re- ferunt ad pectora tonsas, Enn. Anu. 7, 40 (ap. Fest. s. v. tonsam, p. 356 cd. Mull.) : pone venire, Prop. 3, 15, 30 : pars cetera pontum Pone legit, Virg. A. 2, 208 : pone subit conjux, id. ib. 2, 725 : pone sequens, id. ib. 10, 226 ; Sil. 8, 561 : respicere, Val. Max. 1, 7, 1 extr. — Connected with vor- sum, behind, backward : pone vorsum il- iac mare est, Cato in Charis. p. 191 P. ; cf. in the follg., ad Jin. II. Praep. c. ace, Behind (also rarely) : pone quos aut ante labantur, Cic. Univ. 10 fin. : pone me, Plaut. Cure. 4, 2, 1 ; cf., pone nos recede, id. Poen. 3, 2, 34 : pone aedem Castoris, id. Cure. 4, 1, 20 ; id. Trin. 3, 2, 37 : pone castra, Liv. 40, 30 fin. : vinctne pone tergum manus, Tac. H. 3, 85. — Connected with vorsus : postquam au- spicavi atque exercitum adduxi pone vor- sus castra hostium, Cato in Charis. p. 191 P. pono- posui, positum, 3. (archaic form of the perfi, poseivei, Inscr. Orell. n. 3308 : posivi, Plaut. Ps. 5, 1, 35 : posivi- mus, id. fragm. ap. Prise, p. 898 P. : posi- verunt Cato R. R. praef. 1 : po6iveris, id. ib. 4, 1 ; Plaut. Trin. 1, 2, 108 : fosierw«(, Inscr. Orell. no. 5061 : posit, contr. from posivit for posuit, Inscr. Orell. no. 71 ; 732; 1475 ; 3087, et al. — Part. perf. syncop., pos- tus, a, um, Lucr. 1, 1058 ; 3, 870 ; 884 ; 6, 966 ; Sil. 15, 553), v. a. [prob. contr. from posino, to let down; v. sino, ad init.] To put or set down a person or thing, to put, place, set, lay, etc. 1. Li^ : A. 'n gen. : tabulas in aera- rio ponere, Caes. B. C. 3, 108 : castra, (*to pitch), id. ib. 1, 65 fin. ; also, p. castra in- iquo loco, id. ib. 1, 81 ; and, millia pas- suum tria ab eorum castris castra ponit, id. B. G. 1, 22 fin. : qui indicabantur, in senatu sunt positi, Cic. fragm. ap. Quint. 9, 3, 50 : tabulas obsignatas in publico, Cic. Fl. Sfin. : tyrnnnicidae imago in gym- nasio ponatur, Quint. 7, 7, 5 ; cf. id. 1, 7, 12 : collum in Pulvere, Hor. Od. 4, 6, 11 ; cf., artus in litore ponunt, Virg. A. 1, 173 ; and with the simple abl., saxo posuit la- tus, Val. Fl. 4, 378 : in curulibus sellis sese posuerunt, seated themselves, Flor. 1, 13 : oleas in solem, Cato R. R. 7 : stipitem in flammam, Ov. M. 8, 452 ; so, aliquid in ignes, id. R. Am. 719 ; Liv. 38, 35, 4 : coro- nam in caput, Gell.3, 15 : — ubi pedem po- neret non habebnt, might set his foot, Cic. Fin. 4, 25 : genu or genun, to bow the knee, to kneel, Ov. F. 2, 438; 5, 507; Curt. 8, 7. B. I" partic.: 1, In milit. lang., To place, post, set, station a body of troops : ibi praesidium ponit, Caes. B. G. 2, 5 ; so, praesidium ibi, id. B. C. 1, 47 fin. : legio- nem.tuendne orae maritimae cnusn, id. ib. 3, 34 : insidiaa contra aliquem, Cic. Agr. 2, 18, 49. 2. To set iip, erect, build (mostly poet.) : opus, Ov.M. 8, 160: templa, Virg. A. 6,19; so, aras, id. ib. 3, 404 : tropaeum, Nep. Dat 8 ; and so on inscrr., of erecting monu- ments of any kind, posvit, ponendvm cvravit (usually abbreviated P. C), etc. — Hence, poet, To form, fashion works of art : Alcimedon duo pocula fecit Or- pheaque in medio posuit, Virg. E. 3, 46 : hie saxo. liquidis ille coloribus sollers nunc hominem ponere, nunc deum, Hor. Od. 4, 8, 8. 3. To set, set out, plant trees, etc. (poet, and in post-Aus. prose) : pone ordine vi- tes, Virg. E. 1, 74 ; so, vitem, Col. 4. 1 ; cf., ille et nefasto te (arbor) posuit die, plant- ed thee, Hor. Od. 2, 13, 1. 4. To lay, stake, wager, as a forfeit ; to lay down, propose, as a prize : pono pal- lium ; Ille stuim anulum opposuit Plaut. Cure. 2, 3, 76 ; so, pocula fagina, Virg. E. 3, 36 : invitat pretiis animos et praemia ponit, id. Aen. 5, 292 ; so, praemia, id. ib. 5, 486: praemium, Liv. 41, 23, 10. 5. In business lang., To put out at in- terest, to loan, to invest (less freq. than col- locare) : pecuniam in praedio ponere, Cic. Tull. § 15 ed. Orell. ; cf., pecuniam apud PONO aliquem. id. Verr. 2, 3, 70 ; and, dives po- sitis in fenore numis, Hor. A. P. 421 ; so, pecuniam Quaerit Kalendis ponere, id. Epod. 2, 70. 6, To place, set, appoint a person, e. g. as a watch or guard, accuser, etc. (less freq. than apponere) : Dumnorigi custo- des ponit, ut, quae agat, scire possit, Caes. B. G. 1, 20 fin. ; so, custos frumento publi- co est positus, Cic. Fl. 19, 45 : alicui accu- sntorem, Coel. in Cic. Fnm. 8, 12, 3. 7. To serve vp, set before one at table (rarely, for the class, apponere) : Cato R. R. 79 ; so, ib. 81 : posito pavone, Hor. S. 2. 2, 23 Heind. ; so id. ib. 2, 4, 14 ; 2, 6, 64 ; 2, 8, 91 ; id. A. P. 422 ; positi Bacchi cor- nua, Ov. A. A. 1, 231 ; so, vinum, Petr. 34, 7 : calidum scis ponere sumen, Pers. 1, 53 : porcum, Mart 8, 22 : da Trebio, pone ad Trebium, Juv. 5, 135. 8, To lay aside, take off, put down, lay down, etc. (as clothing, arms, books) : quum pila ludere vellet tunicamque po- neret, Cic. Tusc. 5, 20, 60 ; so, velamiua, Ov. A. A. 2, 613 ; cf., velamina de corpore, id. Met. 4, 345 : arma, Caes. B. G. 4, 37 : sarcinam, Petr. 117, 11 : barbam, Suet. Calig. 5 : libros de manibus, Cic. Q. Fr. 1, 1, 8 ; cf, quum posui librum, id. Tusc. 1, 11, 24. 9. To lay in the grave, to bury, inter (poet, and in post-class, prose) : corpore posto, Lucr. 3, 885 : te . . . patria decedens ponere terra, Virg. A. 6, 508 ; Ov. F. 5, 480 : ubi corpus meum positum fuerit, Ulp. Dig. 34, 1, 18 fin. ; Inscr. Orell. no. 4370 : IN HAC CVPA MATEB ET FILIVS POSITI svnt, Inscr. ib. no. 4550 ; Inscr. ib. no. 4495 : Hie posiTvs est, Inscr. in Boeckh. C. I. Gr. no. 4156 : cinekes, Inscr. Orell. no. 4393 ; so Inscr. ib. 4489. 10* P- calculum or calculos, transf., To weigh carefully, to ponder, consider : si bene calculum ponas, Petr. 115, 16 : ex- amina tecum, omnesque, quos ego movi, in utraque parte calculos pone, Plin. Ep. 2, 19-JSn. 11, Neutrally, of the winds, To fall, abate (poet.) : quum venti posuere omnis- que repente resedit Flatus, Virg. A. 7, 27 ; so, turn Zephyri posuere, id. ib. 10, 103. II, Trop.: A. In gen., To set, place, put, lay a thing any where : non ponebat enim rumores ante salutem, Enn. Ann. 8, 28 : pone ante oculos laetitiam senatus, Cic. Phil. 2, 45 : al te apud eum, dii boni ! quanta in gratia posui, id. Att. 6, 6, 4 ; cf. id. ib. 5, 11, 6 ; so Coel. in Cic. Fam. 8, 6 Jin. ; and in another construction, apud Lentulum ponam te in gratiam (Ern. con j., in gratia), Cic. Att. 5, 3, 3 ; with which cf., aliquem in crimen populo ponere, Plaut. Trin. 3, 3, 11 : in laude positus, Cic. Sest 66, 139 : aliquem in metu non po- nere, i. e. not to fear, id. Top. 13 fin.: vir- tutum fundamenta in voluptate tamquam in aqua ponere. id. Fin. 2, 22, 72 ; cf. id. Pis. 4, 9 : aliquid in conspectu animi, id. de Or. 3, 40, 161 ; cf., sub uno aspectu po- nere, Q. Cic. Petit, cons. 1 : ponendus est ille ambitus, non abjiciendus, to lay down gently, i. e. close gracefully, Cic. Or. 59. — Elliptically : et quidem quum in men- tem venit, ponor ad scribendum, when it occurs to Caesar, he sets me (i. e. my name) as a signature to the Senate's decrees, Cic. Fam. 9", 15, 4. B. In partic: 1, P. aliquid in aliqua re, To put or place a thing in something, to cause a thing to rest or depend vpon something : credibile non est, quantum ego in consiliis et prudentia tua, quantum in amore et fide ponam, Cic. Att. 2, 23 Jm. : spem in aliquo, id. ib. 6, 1, 11 : salutis aux- ilium in celeritnte, Caes. B. G. 5, 48 ; cf., spem salutis in virtute, id. ib. 5, 34, 2 : ut in dubio poneret, utrum, etc., regarded as doubtful, doubted, Liv. 34, 5, 3 : sed hnec haud in magno equidem ponam discrimi- ne, 1 shall attach no great importance to it, id. Prooem. § 8. — But in the passive, posi- tum esse in aliqua re, To be based or found- ed vpon, to rest vpon, depend vpon : ut salutem praesentium, spem reliquorum, in vestris sententiis positnm esse etdefix- am putetis, Cic. Fl. 1 fin. ; id. Agr. 2, 9, 22 ^ omnia posita putnmus in Planci tui liberal- itate, id. Att 16, 16, Ffiv. ; id. Or. 8. 27 : in te positum est, ut, etc., id. Att. 16, lfi, B, § 8. PONS 2. To lay out, spend, employ a thing, cap. time, in any tiling : tempus in cogi- tatione poncre, Cic. de Or. 3, 5 : diem to- tnm in consideranda causa, id. Brut 22 ; cf. id. Fam. 5, 2L ; and id. Att. 6. 2 mcd. : sumptum, id. Q. Fr. .'), 1, 2 ; id. Fam. 13, 64/«. ; cf., totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitionc ponere, Cic, Mur. 22 : id multo turn faciemus liberius totosque nos in contemplandis rebus pcrspiciendisque ponemus, id. Tusc. 1, 19, 44 : apud gratos homines benoficium ponere, id. Fam. 13, Mfiu. 3. To put., place, couttt, reckon, con- sider a tiling in or among certain things : mortem in malis, Cic. Fin. 3, 8, 29 : in bencticii loco, id. Fam. 15, 4, 12 ; id. Cat. 2, 9, 20 : in lnude, to regard as praisewor- thy, id. Top. 18 : in vitiis poni, to be re- garded as a fault, Nep. Epam. 1. 4. To appoint, ordain, make something: leges, Cic. Verr. 2, 5. 11 ; so, festos lae- tosque ritus, Tac. H. 5, 5 fin. : ut male posuimus initia, sic cetera sequentur, Cic. Att. 10, 18, 2 : spem, to hope for, reckon upon, Plaut Capt. 5, 2, 4 : — nomen, to ap- ply or give a name : sunt enim rebus no- vis nova ponenda nomina, Cic. N. D. 1, 17 ; Virg. A. 7, 63 : qui tibi nomen Insano posuere, Hor. S. 2, 3, 48 : — rationem, to furnish, an account, (*to reckon). Suet. Oth. 7 ; cf. Col. 1. 3 : (* pecuniae, Scaev. in Pand. 46, 3, 89). 5. In speaking or writing, To lay down as true, to stale, assert, maintain, allege, cite, etc. : quamobrem, ut paulo ante po- sui, si, etc., Cic. Fam. 1, 9, 21 ; id. Fin. 2, 31 : recte Magnus illc noster, me audiente, posuit in judicio, rem publicam, etc., id. Leg. 2, 3 : etsi non fuit in oratorum nu- mero. tamen pono, satis in eo fuisse oratio- nis atque ingenii, etc., id. Brut. 45 : aliquid pro certo ponere, Liv. 10, 9 fin. 6. To put hypothetically, to assume, sup- pose: varum pone, esse victum cum, at, etc., Ter. Ph. 4, 3, 23 ; Ulp. Dig. 47, 10, 5 : positum sit igitur in primis, etc., Cic. Or. 4 : hoc posito atque concesso, esse quan- dam vim divinam, etc., id. de Div. 1, 52, 118; cf'., quo posito, id. Fin. 3, 8, 29. 7. To propose, offer, fix upon a theme for discussion : mihi nunc vos quaestiun- culam, de qua meo arbifratu loquar, po- nifis? Cic. de Or. 1, 22, 102; id.ib. 2, 1, 2: ponere aliquid, ad quod audiam, si tibi non est molestum, volo, id. Fat. 2, 4 ; cf., ponere jubebam, de quo quis audire vel- let ; ad id aut sedens aut ambulans dispu- tabam, id. Tusc. 1,4,7; and impersonally, doctorum est ista consuetudo eaque Grae- corum, ut iis ponatur, de quo disputent quamvis subito, id. Lael. 5. 8. To put away, leave off, disjniss, fore- go, lay down, sufrender: vitia, Cic. de Or. 3, 12, 4ti ; 80, inimicitias, Coel. in Cic. Fam. 8,6 : curas, Liv. 1,19; (* flammae vires po- suere, Virg. A. 5, 681 :) metum, Plin. Ep. 5, 6 : iram, Hor. A. P. 160 : moras, id. Od. 4, 12, 25 ; Ov. F. 2, 816 : animos feroces, Liv. 8. 1 ; so, corda ferocia, Virg. A. 1, 302 : si in hac cura atque administratione vita mihi ponenda sit, if I had to sacrifice my life, Cic. Fam. 9, 24/n.: rudimentum, to give the first proof of one's skill, Liv. 31, 11 fin.; Suet Ner. 22; also, tirocinium, Just. 12, 4. — Hence p 6 s i t u s, a, urn, Pa., Of localities^ Placed, situated; situate, standing, lying any where: Roma in montibus posita, Cic. Agr. 2, 35 : Delos in Aegaeo mari po- sita, id. de imp. Pomp. 18 fin.: portus ex adverso urbi positus, Liv. 45, 5 : tumulus opportune ad id positus, id. 28, 13 : urbs alieno solo posita, id. 4. 17. (*Trop., somno positus. for sopitus, lulled to sleep, Virg. A. 4, 527.) 1. poHSj Das . m - ^ bridge across a riv- er, ditch, or marsh, between towers, etc. X. In gen.: pars oppidi mari disjuncta angusto, ponte rursus adjungitur et conti- netur, Cic. Verr. 2, 4, 52 fin. : facere pon- tem in flumen, to throw a bridge over the stream, Caes. B. G. 1, 13; so Plane, in Cic. Fam. 10, 1 5, 3 ; Nep. Milt. 3 ; also, injicert; pontcm. Liv. 26. 6 ; Tac. A. 15, r9 : flumen ponte jungere, Liv. 21, 45; Curt 3, 7; 4, 9 : imponere pontem tlumini, id. 5, 1 : pontibus palude constrata, Hirt B. G. 8, PONT 14 : pontem navibus efficere, Tac. A. 6, 37 : ponte flumen transgrcdi, id. ib. 13, 39; also, ponte flumen transmitterc, Plin. Ep. 8, 8 ; and, ponte flumen trajicerc. Flor. 4, 12 : — interscinderc pontem, to break down, Cic. Leg. 2, 4, 10 ; also, rescindere, Nep. Milt. 3 ; mterrumpere, Plane, in Cic. Fam. 10, 23 : rumpere, Quint. 2, V3fin. ; Tac. A. 2, 68 : abrumpere, id. Hist. 3, 6 ; recidere, Curl. 4, 16: solvere, Tac. A. 1, 69: dissol- vere, Nep. Them. 5 ; vellere, Virg. A. 8, 650. II. In par tic: A. The bridge at the Contitia, over which the voters passed one by one to the septum, to deposit their voles, Cic. Att. 1, 14, 5 ; Auct Her. 1, 12 ; Ov. F. 5, 634. Hence the proverb, sexagenarios de ponte, v. sexagenarius. B. A wooden draw-bridge, to be let down from besieging towers to the walls of a town or fortress, Tac. A. 4, 51 ; Suet Aug. 20. C. A plank bridge thrown from a vessel to the shore, Virg. A. 10, 288, 654. D. The deck of a ship on which the mili- tary engines were placed, Tac. A. 2, 6. — So also, E. A floor of a tower, Virg. A. 9, 530 ; 12. 675. F. A wooden bridge on a narrow wall between two towers, Virg. A. 9, 170. 2. Pons* itis> m - A geographical proper name. So Pons Argenteus, the modern Argens, Lepid. in Cic. Fam. 10, Zifin. ; 10, 35 : P. Campanus, Hor. S. 1, 5, 45; Plin. 14,6, 8: Aureoli, Trebell. XXX. tyr. Aureol., et al. pontaticum. i, n. [1. pons] The loll taken at a bridge, Amm. 5, 1. Pontia, ae, /., IIoiTia, An island in the Tuscan sea, Suet. Tib. 54 : — plur., Fontiae. arum, Liv. 9, 28 ; Mela, 2, 7 ; Plin. 3, 6, 12.) pontlCUluS; i. m - Xluvros, The Black Sea, called in full Pontus Euxinus, Mel. 1, 1, 5 ; 1, 3, 1 ; Plin. 4, 12, 24 ; Cic. Verr. 2, 4, 58; id. Tusc. 1, 20; 39; Val. Fl. 8, 180, et al. — B. Transf, The region about the Black Sea : Medea ex eodem Ponto pro- fugisse, Cic. de imp. Pomp. 9, 22; so Ov. Tr. 5, 10, 1. — 2. ' n partic, Pontus, a province in Asia Minor, Cic. Asrr. 1, 2; 2, 19 ; id. de I. P. 3, 7 ; Vellej. 2, 38 ; Flor. 3. 5, et al. — H. Hence PontlCUS» a, um, adj., Of or belonging to Pontus, Pontic: mare, Liv. 40, 21 ; Mel. 2, 1, 5 : terra, Ov. Tr. 1, 2,94: populi, Mel. 1.2,6: pinus. Hor. Od. 1, 14, 11: absinthium, Col. 12, 35: nuces, a kind of hazel-nuts, Plin. 15, 22, 24 : mu- res, ermines, id. 8. 37, 55 ; 10, 73, 93 : ser- pens, the dragon that watched the golden fleece, Juv. 14. 114: radix, rhubarb, Cels. 5, 23 ./in. ; also called Rha, Amm. 22, 8. popa* ae, m. A Roman inferior priest, a priest's assistant or minister, whobrought the victim to the altar and felled it with an axe, Suet. Calig. 32/n.. ; Prop. 4, 3, 62 : Cic. Mil. 24 ; Serv. Virg. A. 12, 120.— Alluding to the corpulence of such priests, popa venter, a fat paunch, glutton, Pers. 6, 74. — * II. In the /cm., philema popa de insvla, of doubtful signification, Inscr. Orell. no. 2457. pdpanum. i. n.=z-ir;avav, A sacri- ficial cake, Juv. 6, 541. popellus, i. m.dim. [populus] The rab- ble, mob, populace, Hor. Ep. 1, 7, t}5 ; Pers. 4, 15. Popilia (Popill.) tribus, v. Poblilia. Popilius and PopilllUSj a. The name of a Roman gens. So esp. M. Po- pillius Laenas, a consul A.U.C. 395, Cic. Brut. 14 : — C. Popilius Laenas, the assas- sin of Cicero, Liv. Epit 120 ; Sen. Suas. 7. — In the fern.. Popilia, ae, The wife of Q_. Catnlus, Cic. de Or. 2, 11, 44— H. Hence Popilius, a, uni, adj., Of or belonging to a Popilius, Popilian : gens, Cic. Leg. 2, 22, 55. _ poplna. ae, f. [m™, t/tttw, to cook] A cook-shop, victualing -house, eating- house : bibitur, estur, quasi in popina, Plaut Poen. 4, 2, 13 ; so Cic. Phil. 2, 28 ; 13.11; Suet. Tib. 34; id. Ner. 16; Hor. S. 2, 4, 62 ; id. Ep. 1, 14, 21 ; Mart. 1, 42, 10 ; 5, 70, 3.— II. Transf, The food sold at a cook-shop : Cic. Phil 3, 8 ; id. Pis. 6. popinalis, e, adj. [popina] Of or 5c- longing to a cook-shop: deliciae, Col. 8, 16, 5 : luxuria, App. M. 8, p. 201. popinarius. "• '"■ ['d-J A cook, via- ualer (post-class.). Lampr. Alex. Sev. 49 fin. ; Firm. Math. 4, 15. pdplnator, ori5 > m - f' d -] A frequenter oj cook-shops, a gormandizer, Macr. S. 7, 14 ; cf. the follg. art. popinOi S'" 5 . m - l id l. A frequenter of eating-houses, a gormandizer, Lucil. and Var. in Non. 161, 16 sq. ; Hor. S. 2. 7, 39 ; Suet. Gramm. 15. popinor, ari. v. d/p. n. [id.] To fre- quent caling-houses, to gormandize (post- V 1161 P OPU class.) : dum Gallienus popinatur, Trebell. XXX. Tyrann. 29. poples, itis'i m. The ham of the knee, the hough: genua poplitesque et crura, Col. 6, 12, 3 : succisis feminibus popliti- busque, Liv. 22, 51 ; so, succiso poplite, Virg. A. 9, 762 : elephas poplites intus tlec- tit hominis modo, Plin. 11, 45, 102 ; id. 28, 6, 17. — If, Transf., in gen., The knee: Luc. 9, 771 ; Lucr. 4, 953 : duplicate pop- lite, i. c. with bended knee, Virg. A. 12,927: contento poplite, with a stiff knee, Hor. S. 2, 7, 97 r poplitibus semet excipit, he sank down upon his hiees. Curt. 6, 1. FopllCUla (Poplicola) or Publicd- la (the very ancient inscr. in Or. no. 547, has poplicvla, the palimpsest of Cicero's Rep. 2, 31, 53 ; 55, twice Publicola), ae, m. [populus-colo] (A favorer or friend of the people) A surname of P. Valerius, and of his descendants: Inscr. Orell. no. 547 : hi- de cognomen factum Publicolae est, Liv. 2, 8 : Poplicola, ingentis Volesi Spartana propago, Sil. 2, 8 ; — so Inscr. Grut. 480, 5 : Poplicola atque Corvimis, Hor. S. 1, 10, 28. — Poet., in the plur. as an appellative : Sid. Carm. 23, 80. poplicitus, adv., v. puhlicitus. POpliCUSi a , um i v - publicus. roplifugia (Popiillfugia), orum, n. [populus-fugio] A festival in memory of the people's flight to the rescue of the Latins, celebrated on the nones of July, poplif. np., Calend. Maff. ap. Orell. Inscr. 2, p. 394 ; cf. Var. L. L. 6, 3, § 18 ; Piso in Macr. S. 3, 2 ; Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 66 sg. poplus and pdpdlus, i, v. populus, ad iuit. Poppaeus, a. The name of a llo- man gens. So : I, m., Poppaeus Sabinus, Tac. A. 1, 80 ; 4, 46 ; 5, 10 ; 6, 39 : Poppae- us Silvanus, Tac. H. 2, 86 ; 3, 50.— H Jem., Poppaea (on inscrr. also Poppea and Pop- PAIA), ae, Sabina, Wife of the Emperor Ne- ro, Suet. Oth. 3 ; id. Ner. 35 ; Tac. A. 13, 45 sq. ; id. Hist. 1, 13 ; 78 ; Inscr. Orell. no. 731 : 733 ; Inscr. Fratr. Arval. ap. Marin, tab. XVII. b, p. 123.— B. Hence Pop- paeanUS» a, um , adj., Named after Pop- paea, Poppaean: pinguia, a species of cos- metic (bread-dough moistened with asses' milk), Juv. 6, 461. 1 pojjpysma, atis, n., and poppys- muS; l > m - — xfanvaua and Tromrvauos, A smacking or clucking with the tongue, as a sign of approbation, Juv. 6, 584 : — on occasion of lightning, as a religious cere- mony, Plin. 28, 2, 5. — In an obscene sense : cunni, Mart. 7, 18. poppysmus, i. v - poppysma. t poppyzoil; ontis, m. = Ttonnv^wv, One who clucks with the tongue : quum pingeret poppyzonta retinentem equum, Plin. 35, 10, 36, § 20. populabllis, e, adj. [populor] That may be laid waste or ravaged, destructible (poet.) : quodcunquefuitpopulabileflam- mae. Ov. M. 9, 263. pdpulabundus, a, «m, adj. [id. J Laying waste, ravaging ( rare ) : agros populabundus, Sisenn. in Non. 471, 23 ; cf. Gell. 11, 15, 7: in fines Romanos ex- currerunt populabundi, Liv. 1, 15. popularia* lum, v. popularis, no. popularis, ' \adj. [1. populus] Of or belonging to the people, proceeding from or designed for the people, agreeable to the people, popular. I, In gen.: populares leges, i, e. laws instituted by the people, Cic. Leg. 2, 4 : ac- cessus, id. Q. Fr. 1, 1, 8 Jin. : coetus, id. Acad. 2, 2 : munus, a donation to the peo- ple, id. Off. 2, 16 : popularia verba usitata, id. ib. 2, 10 ; cf., ad usum popularem at- que civilem disserere, id. Leg. 3, 6 ; and, dictio ad vulgarem popularemquc sensum accommodata, id. de Or. 1, 23 ; so, popu- lari nomine aliquid appellare, Plin. 13, 4, 9 : laudes, in the mouths of the people, Cic. Acad. 2, 2: aura, popular favor, Hor. Od. 3, 2, 20 : p. civitas, dimocracy, Plin. 7, 56, 57 (opp. to regia civitas, monarchy) : "pop- ularia sacra sunt, ut ait Labeo, quae cra- nes cives faciunt nee certis familiis attri- buta sunt, Fest. p. 253 ed. Mull. :— nihil tarn popular*; quam pacem, etc., Cic. Cat. 4,8. — B. Subst., popularia. Turn, n. (sc. (subeellia), The scats of the people in the 1162 P OPU theatre, the common scats, Suet. Claud. 25 ; id. Dom. 4 fin. II. In partic. : A. Of or belonging to the same people or country, native, indigen- ous. So as an adj. rarely : flumina, of the same district, Ov. M. 1, 577 : oliva, native, id. ib. 7, 498. — But freq. and quite class., 2. As a subst. : popularis, is, m., A countryman, fellow-countryman: redire ad 6uos populares, Naev. in Fest. s. v. stu- prum, p. 317 ed. Mull. : o mi popularis, salve, Plaut. Poen. 5, 2, 79 : o populares, Ter. Eun. 5, 8, 1 ; id. Ad. 2, 1, 1 : popula- ris ac sodalis suus, Cic. Acad. 2, 37 : ego vero Solonis, popularis tui, ut puto, etiam mei, legem negligam (for Cicero had also lived in Athens), id. Att. 10, 1, 2 : popula- ris alicujus definiti loci (opp. civis totius mundi), id. Leg. 1, 23; Sail. J. 58: tibi popularis, Ov. M. 12, 191. b. Transf.: («) Of animals and plants of the same region : p. leaena, Ov. Ib. 503 : (glires) populares ejusdem silvae (opp. alienigenae, amne vel monte discreti), Plin. 8, 57, 82 : populares eorum (pruno- rum) myxae, id. 15, 13, 12. (ji) Of persons of the same condition, occupation, tastes, etc., Companions, part- ners, associates, accomplices, comrades : meus popularis Geta, fellow (i. e. a slave), Ter. Ph. 1, 1, 1 : populares conjurationis, Sail. C. 24 ; so, sceleris, id. ib. 22 : invitis hoc nostris popularibus dicam, the men of our school, i. e. the Stoics, Sen. Vit. beat. 13. B. Jn a political signification, Of or be- longing to the people, attached or devoted to the people (as opposed to the nobility), popular, democratic : res publica ex tri- bus generibus illis, regali et optumati et populari confusa modice, Cic. Rep. 2, 23 (in Non. 342, 31) : homo maxime popula- ris, Cic. Clu. 28 : consul veritate non os- tentatione popularis, id. Agr. 1, 7 fin. : an- imus vere popularis, saluti populi eonsu- lens, id. Cat. 4, 5 ; so, ingenium, Liv. 2, 24 : sacerdos, i. e. Clodius, as attached to the popular party, Cic. Sest. 30 fin. — Hence, subst, populares, The people's par- ty, the democrats, opp. to the optimates, the aristocrats : " duo genera semper in hac civitate fuerunt . . . quibus ex generibus alteri se populares, alteri optimates et habe- ri et esse voluerunt Quia ea quae facie- bant, nmltitudini jucunda esse volebant, populares habebantur," Cic. Sest. 45 : ex quo evenit, ut alii populares, alii studiosi optimi cujusque videantur, id. Off. 1, 25. C. Of or belonging to the citizens (as opposed to the soldiery) ; only subst, popularis, A citizen (post-class.): mul- ta millia et popularium et militum, Capi- tol. Ant Phil. 17 ; Ulp. Dig. 1, 12, lfin. D. Belonging to or fit for the common people ; hence common, coarse, mean, bad : sal, Cato R. R. 88 : pulli (apium), Col. 9, 11, 4 : — popularia agere, to play coarse tricks, Laber. in Non. 150, 25. — Hence, Adv., populariter : A. After theman- ner cf the common people, i. e. commonly, coarsely, vulgarly : Cic. Rep 6, 22 : loqui, id. Fin. 2, 6 : scriptus liber (opp. to lima- tius), id. ib. 5, 5. — B. I 71 a popular man- ner, popularly, democratically: agere, Cic. Otf. 2, 21, 73 : conciones seditiose ac popu- lariter excitatae, id. Cluent 34 : occidere quemlibet, Juv. 3, 37. popularitas, atis, /. [popularis] *i. (ace. to popularis, no. II., A) A being of the same country, fellow-citizenship : pop- ularitatis causa, Plaut Poen. 5, 2, 81. — II, (ace. to popularis, no. II., B) Popularity, but only subjectively, an effort to please the people, a courting of popular favor, popular bearing (post-Aug.): ne quid popularitatis praetermitteret Suet. Tit. 8 ; so id. Calig. 15 ; id. Ner. 53 : quanto rarior apud Tiberium popularitas, tanto, etc., Tac. A. 3, 69 : gratus popularitate, Stat. S. 2, 7, 69. populariter^ adv., v. popularis, ad fin. populatim, adv. [1. populus] From people to people, among all nations, every where, universally (ante -class.) : poeta placuit populatim omnibus, Pompon, in Non. 150, 20 ; Caecil. ib. 154, 14. 1. population onis, /. [populor] A laying waste, ravaging, plundering, spoil- ing, devastation, etc. (not in Cic.) : I. Lit. : populationem effuse facere, Liv. 2, P O PU 64. — In the plur. : populationibus incur- sionibusque, Liv.3, 'ifin. : hostem rapinis, pabulationibus populationibusque prohi- bere, Caes. B. G. 1, 15.— B. Tran sf. : 1. Concr., Things plundired, plunder, boo- ty : Veientes pleni populationum, Liv. 2, 43. — 2. -^ ravaging, destroying done by animals : a populatione murium formi- carumque frumenta defendere, Col. 2, 20 ; so, volucrum, id. 3, 21.— H, Trop., De- struction, corruption, ruin (post-Aug.) : morum, Plin. 9, 34, 53 ; so, of ruin through luxury, Col. 1, 5, 7. 2. population onis, /. [1. populus] Population ; concr., a people, a multitude (late Latin) : flebat populatio praesens, Sedul. 4, 275. populator, oris , m - [populor] A dev- astator, ravager, spoiler, plunderer (perh. not ante- Aug.) : I, Lit. : agrorum, Liv. 3. 68 fin. : Trojae (Atrides), Ov. M. 13, 655. — Poet, transf.: Tuscae glandis aper, Mart. 7, 26 : Calabri arvi Sirius, Val. Fl. 1, 683. — II, Trop., A destroyer, consumer: luxus p. opum, Claud, in Ruf. 1, 35. pdpulatriX) icis, /. [id.] She thai wastes or destroys (poet.) : Siculi popula- trix virgo profundi, i. e. Scylla, Stat. S. 3, 2, 86 : catervae, Claud. Rapt. Pros. 3, 167. — Poet, transf.: p. Hymetti, apis, Mart. 13, 104. populatuS; > ls , m. fid.] A laying waste, a devastating, devastation (poet) : Luc. 2, 634 : squalent populatibus agri, Claud, in Eutr. 1. 244. populctum- i, «■ [2. populus] A pop- lar wood, Plin. 14, 6, 8. pqpuleuSi a , u m . aa J- [' d Of or be- longing to poplars, poplar- : frondes, Virg. A. 8, 32; 10, 190: corona, Hor. Od. 1, 7, 23 : umbra, Virg. G. 4, 511. populifer, era, erum, adj. [2. popu- lus fero] Poplar-bearing (poet): Padus, whose banks abound with poplars, Ov. Am. 2, 17, 32; so. Spercheos, id. Met 1, 579. Popiillfugia, orum, v. Poplifugia. populiscitum, i. »•. °r better writ- ten separately, populi scitum, A decree of the people, Nep. Arist 1 : — scitum populi, Liv. 45, 25. * populito, are, v. intens. a. [populor] ToVuy waste, to plunder: fructus agrorum, Papin. Dig. 49, 1, 21/n. (al. popularentur). populneuS; a, urn, adj. [2. populus] Of poplars, poplar- : frons, Cato R. R. 5, 8 ; Col. 6, 3, 7; cf., populea fruns, Enn. in Aus. Idyll. 12 in Grammat. 19 : scobis, Col. 12, 43, 4. populnus, », «m, adj. [id.] Of pop- lars, poplar- : sors, Plaut. Casin. 2, 6. 32. SdpulO) are, v. populor. . Populonia. ae,/. [populor] (She who protects against devastation) A sur- name of Juno, Macr. S. 3, 11 ; Am. 3, 118; Mart. Cap. 2, 38; Aug. Civ. D. 6, 10 fin. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom, 2, p. 44. 2. Populonia, ae,/, also Populo- nium, H, «., and Populonii- orum. m., A town on the coast of Elruria, now the ruins of Poplonia, near Piombino. The form Populonia, in Virg. A. 10, 172; Mel. 2. 4, 9 :— Populonium, Plin. 3, 5, 8 :— Pop- ulonii, Liv. 30, 39. Cf. Mann. Ital. 1, p. 359.«?.— II. Hence Popiilonicnscs, ium, m.. The inhabitants of Populonia, the Populonians, Liv. 28, 45. populor, atus, 1. v. dep., and popu- lo, are, v. a. [1. populus ; prop., to spread or pour out in a multitude over a region ; hence, transf. to the result] To lay waste, ravage, devastate, desolate ; to spoil, plun- der, pillage (quite class.) : I, Lit: (a) Form populor: Romanus excrcitns insu- lam integram urit, populatur, vastat, Naev. in Non. 90, 29: noctu populabatur agros, Cic. Off. 1, 10/h.. ; Caes. B. G. 5, 56 : arva ferro populatur et igni, Luc. 2. 445 ; so, omnia igni ferroque populatus, Flor. 2, 17 fin. : consules Aequos populantur, Liv. 3, 'Xifin. — (j.i) Form populo (in Cicero so only in the part. pcrf. pass.) : patriam pop- ulavit meam, Pac. in Non. 39, 32: agrum populare coeperunt, Quadrig. ib. 471, 20 : litora vestra Vi populat, Virg. A. 12, 263. — In the pass. : urbem Romanam drum ira morbo populari, Liv. 3, 6 ; id. 3, 3 fin. : populata vexataque provincia, Cic. Verr. 2, 3, 52yi;i. ; cf., Siculi nunc populati ntque vexati, id. de Div. in Caecil. 1 : arva Marte PORC populata, Hor. Od. 3, 5, 23 : populates mes- sibus, Plin. 8, 55, 81. II. Transt'., in gen., To destroy, ruin, spoil (so mostly poet, and in the active form) : Plaut. in Diom. p. 395 P. : popu- latque ingentem farris acervum Curculio, Virg. G. 1, 185: capillos, Ov. M. 2, 319: po[>ulata tcmpora raptis Auribus, mutila- ted, deprived- of, Virg. A. 6, 496 : popula- turn exspuit haraum, robbed of tlie bail, Ov. Hal. 36. — In a deponent form : (ven- tus in Aetna) Putriamultivagispopulatur tlatibus antra, lays waste, Claud. Rapt. Pros. 1, 176. populdSltas, atis, /. [populosus] A multitude (post-class.) : deorum, Arn. 3, p. 102: luminum Argi, Fulg. Myth. 1, 24. populosus. a, um, adj. [1. populus] Abounding in people, populous, numerous (post-class.) : gens populosa, App. Flor. p. 342 : familia, id. Met. 5, p. 162 : Briareus populoso corpore. Sid. Carm. 15, 27. — Comp. : populosior globus, Veg. Mil. 3, 19 Jin. — Sup. : insula populosissima, Sol. 52. 1. pdpulus (contr. poplus, Inscr. Co- lumn, rostr., v. Append. IV.; Plaut. Am. prol. 101 ; id. ib. 1, 1, 103 ; id. Aul. 2, 4, 6 ; id. Casin. 3, 2. 6, et saep. Also written popolvs, Tab. Bantin., et »!.), i, m., A people: I, Lit. : A. In gen. : "res pub- lica res populi : populus autein non om- nia hominum coetus quoquo modo con- gregatus, sed coetus multitudinis juris con- sensu et utilitatis communione sociatus." Cio. Rep. 1, 25: populus Romanus, id. Phil. 6, 5: exspectabat populus, Enn. Ann. 1, 104 : tene magis salvum populus velit an populura te, Hor. Ep. 1, 16, 27 : casci populi Latini, Enn. Ann. 1, 37 : hi populi: Atellani, Calatini, etc.. Liv. 22. 61 Jin. — Opp. to the Senate, in the formula sena- tus populusque Romanus (abbreviated S. P. Q. R), saep. ; cf., et patres in populi fore potestate, Liv. 2, 56. Opp. to the plebs : non enim populi, sed plebis eum (tribunum) magistratum esse, Liv. 2, 56 : ut ea res populo plebique Romanae bene eveniret, Cic. Mur. 1. — Rarely for plebs: dat populus, dat gratus eques, dat tura senatus, Mart. 8, 15 : — urbanus, the citizens, opp. to the military, Nep. Cim. 2. II, Transf., A multitude, host, crowd, throng, great number of persons or things (poet, and in post- Aug. prose) : ratis pop- ulo peritura recepto, i. c. with the great multitude of passengers, Luc. 3, 665 : fra- trum, Ov. Her. 14, 115; so. in tanto pop- ulo sileri parricidium potuit, Just. 10, 1 : sororum, Ov. Her. 9, 52 ; App. Apol. p. 504 Oud. : apum, Col. 9, 13, 12 : — populus to- tidem imaginum, Plin. 33, 9, 45; so Sen. Q.N. 1,5: spicarum, Pall. 7, 2 : scelerum, Sid. Ep. 6, 1 Jin. 2. populus- i. /• ^ poplar, poplar-tree, Plin. 16:23,35; 16,18,31; 17,11,15; Ov. Her. 5, 27 ; sacred to Hercules, Virg. E. 7, 61 ; Ov. Her. 9, 64 ; Plin. 12. 1, 2 :— alba, the silver-poplar, Hor. Od. 2, 3, 9. por« I° r puer, i. e. servus ; e. g. Marci- por, Lucipor, etc., i. e. servus Marci, etc., Prise. 6. — Thus also, p o r a, for puera, i. e. serva. Inscr. in Reines. Class. 17, n. 180. porCclj ae, /. [porcus] A female swine, a fow, Cato R. R. 134 ; Pall. 3, 26.— By poet, license for a male swine, a boar, Virg. A. 8, 641 Serv. ; cf. Quint. 8, 3, 19,— fl. Transf., in agricult. lang. : A. The ridge between two furrows, a balk, Var. L. L. 5, 4, § 39 ; id. R. R. 1, 29 ; Col. 11, 3, 44,— B. In Spain, A measure of land, Col. 5, 1, 5. porcarius, a . u,n . ail J- [porcus, porca] Of or belonging to a swine, swine- : vulva, that has farrowed properly, Plin. 11, 37, 84. — II, Subst., porcarius, li, m., A swine-herd, Firm. Math. 3, 6, 6. porcastrum- i v- a plant, also called portulaca, purslain, App. Herb. 103. porcellinus- a. um, adj. [porcellus] Ofyoung swine, pig- : glandulae, Apic. 4, 3 : caro, Theod. Prise, de diaeta, 6. porcelllO; onis, m. A cheslip, wood- louse, sow-bug, Coel. Aur. Tard. 1, 4, 119 ; Pelag. Vet. 5. porcelluSj I, m. dim. [porculus] A lit- tle pig, Var. R. R. 2, 4, 14 ; Suet. Ner. 33 ; Plin. 30, 6, 16.— Wild, Phaedr. 2, 4, 15. porceo (poexi, ace. to Charis. p. 217 P., without any example), 2. v. a. fporro- arceo] To keep off, keep back, to hinder, POUE restrain (ante class.) : "parcel quoque dic- tum ab antiquis qua.si porro arcct," Paul, ex Fest. p. 15 ed. Mull. : •' parcel eignificnt prohibet," Non. 159,33: non te porro pro- cedere porcent, Lucil. in Non. 160, 9: civium porcet pudor, Enn. ib. 6; Var. ib. 8 ; so too Pac. and Att. ib. 2 and 5. porcetra» ae , /. [porca) A sow that has once Mured, Meliss. in Gell. 18, fi, 4. porcilaca- ae,/., for portulaca, Purs- lain, Plin. au, 20, 81. porcika, ae, /. [porca J A young sow, Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin, n. 41, lin. 22 ; cf Not. Tir. p. 167. ! porciliaris, e, adj. [porcilia] Of or belonging to a young sow : extae. Iuscr. Fratr. Arval. ap. Marin, n. 41, lin. 18. I porcmarium. •'. n. [porcus] A hog'peu, pig-sty : '■ voipopbdov, porcina- rium," Gloss. Gr. Lat. * porcinarius, "> m- [id.] a pork- scller : Plaut. Capt. 4, 3, 5. porcinus. a, um, adj. [id.] Of a hog, hog's, swine's : polimenta, Plaut. Men. 1, 3, 28 : vox, Sen. de Ira, 2, 12 : numen, Petr. Frag. 35. — B. Subst, poreina.ae, /. (sc. caro), Swine's flesh, pork, Plaut. Capt. 4. 2, 69. — II, Transf, in military lang. : p. caput, A swine's head, a' wedge- shaped order of battle, Veg. Mil. 3, 19 fin. Porcius., a. The name of a Roman gens. The most celebrated are the two called M. Porcius Cato. — In the /in»., Por- cia, ae, A sister of the younger Cato, wife of Domitius Ahenobarbus, Cic. Att. 13, 37; 48. — H, Hence PorClUS» «i um > "dj., Of or belonging to a Porcius, Porcian : lex, of the people's tribune P. Porcius Lae- ca, Liv. 9, 10; Cic. Rab. perd.4: id. Verr. 2, 5, 63 ; Sail. C. 51 : basilica, named after the elder Cato, Liv. 39, 44. * porCUla? ae, /. dim. [porca] A little sow, Plaut. Mil. 4, 2, 68. porculatio. onis, /. [porculus] Swine-breeding, Var. R. R. 2, 4, 13. porculator, or ' s i m - pdj One who rears young swine, a swine-breeder, Var. R. R. 2, 4, 1 ; Col. 1 praef. § 26 ; 7, 9, 12. porculctum, >■ "• [porca, no. II.] A futd divided into beds, Plin. 17, 22, 35, § 9. porculus. '• '"■ dim. [porcus] A young swine, yonns pis. a porker, porkling, Plaut. Men. 2, 2. 36 ; id. Rud. 4, 4, 126 ; Gell. 4, 11.— II, Transf: A P- marinus, A sea- hog, porpoise, Plin. 9, 15, 17. — B. -d hook in a wine- or oil-press, Cato R. R. 19, 2. porcUSj i, m. [old Italian, k' picas, Var. L. L. 5, 1 9, § 97] A tame swine, a hog, pig : villa abundat porco, haedo, agno, callina, etc., Cic. de Sen. 16 ; Mart. 8, 22 : Scrofa alat suos porcos, Iter pigs, Var. R. R. 2, 4, 13 : — porcus femina, a female swine, sow, Cato R. R. 134 ; so Cic. Leg. 2, 22 fin.— Of a glutton, as a terra of reproach, Hor. Ep. 1, 4. 16; Catull.39, 11— fl. Transf.: A. P- marinus, The sea-hog, porpoise. Plin. 32, 5, 19 ; also called simply porcus, id. ib. 32, 2, 9. — B. The private parts of a female, Var. R. R. 2, 4, 10. — C. Caput porci, in milit. lang., A wedge-shaped order of battle, Amrn. 17, 13 med. ; cf. porcinus, no. II. porffOj ere, v. porrigo, ad init. < porphyreticus. a . um, adj. [-op- i>pa] Purple-red, porphyretic : marmor, Suet. Ner. 50 : saxa, Lampr. Elag. 24 : porticus, Vop. Prob. 2 : columnae, Capi- tol, in Anton. Pio, 11. t porphyriO) 6nis, m. = nopfapiuiv, A species of water-fowl, the suuana-hen, por- phyrin, Fulica porphyrio, L. ; Plin. 10, 46, 63. Porphyrion* °nis. m -, nopi>vpiu>v ■. I. One of the giants, Hor. Od. 3', 4, 54 ; Mart 13, 78, 8 ; Claud. Gigant. 35 ; 115— II, An ancient commentator on Horace, Charis. p. 196 P. ' porphyritcS) ae, m. = 7rop0i>/>:Vjjj, A purple ■ colored precious stone in Egypt, porphynj, Plin. 36, 7, 11 ; ib. 13, 19, no. 2. t porphyritiS! Mis, adj.f. = KopQvpi- ri5, Purple-colored: ficus, Plin. 15, 18, 19. porraceus. a. um, adj. [porrum] Oriceks : folia, Plin. 21, 18. 70.— H, Like leeks, leek-green : color, Plin. 37, 10, 58 ; id. 24, 4, 6. poiT ec te, ado., v. 1. porrigo, Pa., ad fin. porrectio, onis, /. [1. porrigo] A stretching out, extending, extension • aigi- torum (opp. contractio), Cic. N. D. 2, 60 : PORE brachii, Auct. Her. 3, 15 (Lambin. conj. projectio). porrectus. •>> um, Part, and Pa., fruin 1. porrigo. porriciae, arum. /. [porricio] The parts of the victim consecrated to the gods, sacrificial pieces, Arn. 2, p. 231; Sol. 5 med. (a/, prosiciae). porricio, eci, ectum, 3. v. a. (In the old relig. lang. for projicio) To lay before, to offer sacrifice to the gods : txta porrici- unto, diis danto in altaria, Veran. in Macr. S. 3, 2 : atrocia porriciunt exta mini6tra- tores, Naev. in Non. 76, 6 ; Plaut. Ps. 1, 3, 31 : cruda exta in mare porricit, Liv. 29, 27; cf, extaque salsos Porriciam in flue- tus, Virg. A. 5, 238 and 776; Fenest. in Non. 154, 21. — Proverb. : inter caesa et porrecta. between the slaying and the of- fering of the victim, perh. i. q. at an un- seasonable time, Cic. Art. 5, 18, 1. — * II. Transf. apart from relig. lang.. To bring forth, produce any thing : seeea frumen- tum porricit, Var. R. R. 1, W'fin. porriginOSUS, a . um, adj. [2. por- rigo] Full of dandruff, scurfy: caput, Plin. Val. I, 4. 1. porrigO) r exi, rectum, 3. (contr. collat form, porgite, Virg. A. 8, 274 : por- ge, Aus. Idyll. 4, 37: porgebat, Sil. 9, 458: porgens, Val. Fl. 2, 656 : porgi, Stat. Th. 8. 755 : porxit. id. Silv. 2, 1, 204 ; cf, " an- tiqui etiam porsam dixerunt pro porri- gam," Fest. p. 218 ed. Miill. Ace. to Lach- mann, in the Neun Rhein. Mus,, 1845, p. 615, in Hor. S. 2, 6, 59, instead of perditur, we should read porgitur ; v. perdo, ad init.) v. a. (po, i. q. pro and rego] To stretch or spread out before one's self, to put forth, reach out, extend (quite class.). 1. Lit.: A. In gen.: animal membra porrigit, contrahit, Cic. de Div. 1, 53 : ma- num ad tradendam pyxidem, id. Coel. 26 fin. ; so, crus, Liv. 8, 8 : brachia coelo, Ov. M. 1, 767 : aciem latius, Sail. J. 52.— Mid., To stretch or spread one's self out, to be stretched out, extended : (Tityos) per tota novem cui jugera corpus Porrigitur, extends, Virg. A. 6. 596 : serpens in Ion- gam porrigi alvum, Ov. M. 4, 574 ; cf, ser- pens centum porrectus in ulnas, Sil. 6, 153 ; Plin. 11, 52, 114. So extremely freq. of localities. To stretch out, extend, to-lit (mostly post-Aug.) : cubieulum porrigi- tur in solem, Plin. Ep. 2, 17 : cujus (loci) pars colles erant, pars in planitiem porri- gebatur, Tac. A. 13, 38 : Creta inter ortum occasumque porrigitur, Plin. 4, 12, 20 ; Just. 42, 2. B. I" partic: 1. To lay at full length, to stretch on the ground (rare) : in plenos resolutum carmine somnos, Exanimi sim- ilem, stratis porrexit in berbis, Ov. M. 7, 254 : utrumque ab equis ingenti porrigit arvo, Val. Fl. 6, 553 : in spatium ingens ruentem porrexit hostem, Liv. 7, 10.$?;. ; Mart. Spect. 15. 2. To hold forth, reach out, to offer, pre- sent: dexteram alicui, Cic. Deiot. 3, 8: so, dextram, Plin. 11, 45, 103 : bona alicui, Cic. N. D. 3, 34 ; cf, munera, Ov. M. 8, 95 : pocula, Hor. Ep. 1, 18, 92 : gladium alicui ad occidendum hominem, Cic. Mil. 3 Jin. : Ov. Pont. 3, 1, 13. 3. P- manum, in voting, To put forth or hold up the hand, Cic. Fl. 6. — Hence, transf, i. q. to express one's assent or ap- proval : quare si tu quoque buic senten- tiae manum porrigis, Symm. Ep. 7, 15. II, Trop., To extend, stretch out. in- crease (very rarely): A In g en - : Qui 9 gradus ulterior, quo se tua porrigat ira, Restat? Ov. Tr. 3, 11, 5. B. In partic.: 1. To protract, pro- long with respect to time : ut morbus porrigatur in id tempus, etc., Cels. 2, 5. 2. (ace. to no. I., B, 2) To offer, to grant a thing : praesidium clientibus porrigere atque tendere, Cic. de Or. 1, 40^«. .- et mini forsan, tibi quod neearit, Porriget hora, Hor. Od. 2, 16, 32.— Hence porrectus, a, um, Pa., Stretched out, extended, long: A. tit: porrecta ac aperta loca, Caes. B. G. 2, 19 ; so, locus, Hor. Ep. 1, 7, 41 :— syllaba, long, Quint. 1, 7, 14 ; cf, mora, Ov. Pont. 4, 12, 14 :— se- nex, stretched out, i. e. dead, Catull. 67, 6. Comp. : porrectior acies, Tac. Agr. 35 fi„ : — porrectior frons, i. e. more cheerful J 1163 PORT (opp. to contractor), Plaut. Casin. 2, 4, 3. — 2. S u b s t. : a. Extent : Thessaliae in porrectum longitudo, Plin. 4, § 16. — }), A straight line, Vitr. 10, 8 c. A plain, Gaj. Dig. 8, 3, 8. — B. T r o p., Widespread, ex- tended : famaque et iinperi Porrecta maj- estas ad ortum Solis ab Hesperio cubili, Hor. Od. 4, 15, 15.— Hence, Adv., porrccte, Widely, extensively, far (post-class.) : Comp., porrectius ire, Amm. 21, 9 ; id. 29, 5. 2. porrigfOj Inis, /. A cutaneous dis- ease between the hairs of the head, The scurf, dandruff, Cels. 6, 2 : Plin. 20, 6, 23 ; 27 ; 28, 11, 46 ; 32, 4, 14 ; Hor. S. 2, 3, 126 : — also of other hairy parts of the body, Scrib. Larg. 243 : — also of animals, per- haps the mange: porci, Juv. 2, 79. PorillMi ae, /. A Roman goddess worshiped by women, pern, only another name for Carmentis, Ov. F. 1. 633; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 199. porrina. ae, /. [porrum] A bed of leeks, Cato 11. R. 47 ; Arn. 2, 85 ; Scaev. Dig. 7, 1, 58. * porrixo. are, v. intens. a. [1. porrigo] To stretch out strongly: App. M. fragm. p. 717 ed. Ond. J)0T¥O> a dv. [rr^ppto] Forward, onward, further on, to a distance ; at a distance, afar off, far. 1 , L i t., in space, with verbs both of motion and of rest (so rarely and mostly ante-class.) : Ter. Hec. 3, 1. 18 : p. agere armentum, Liv. 1, 7 : ire, id. 9, 2. So el- liptically, porro Quirites. on ! hither ! ye Romans .' Laber. in Macr. S. 2, 7 ; Tert. adv. Val. 13 (al. proh). — With verbs of rest : habitare, Plaut. Rud. 4, 3, 95 : inBci- 'i m - [porta] A door-keep- er, porter, Vulg. Reg. 2, 7, 11. portatlO, onis, /. [porto] A carrying, carriage, conveyance (very rare) : armo- rum atque telorum portationibus, Sail. C. 42, 2 ; Vitr. 10. 1 med. portatoriUS; a. »ni, adj. [id.] That serves for carrying : sella, a sedan, Coel. Aur. 1, 1, 15. X portatriK< 'cis, /. [id-] She that car- ries, Inscr. Orell. no. 1373. + portclla, ae, /. dim. [porta] A small door: "portella, pvponv\tov, rrapaTrvXtov," Gloss. Lat. Gr. portendo> di, turn, 3. (archaic inf. •acs., portendier, Plaut. Poen. 3, 5, 4) v. a. [an archaic collat. form, belonging to relig. lang., from protendo, to stretch forth ; hence] To point out, indicate (fu- ture events, misfortunes, etc.), to foretell, predict, presage, portend: ea (auspicia) illis exeuntibusin aciem portendisse deos, Liv. 30, 32, 9 ; cf., dii immortales mihi sacriticanti . . . laeta omnia prosperaque portendere, id. 31, 1 fin.: magnitudinem imperii portendens prodigium, id. 1. 55 : populo commutntionem rerum portendit fore, Att. in Cic. de Div. 1, 22 fin. : triginta annos Cyrum regnaturum esse portend), Cic. de Div. 1, 23. — Mid., To foreshow it- self (as a sign), to threaten, impend: nobis periculum magnum portenditur, Plaut. Asin. 3, 1, 27 : haruspices dudum dice- bant mihi, malum damnumquc maximum portendier, id. Poen. 3, 5, 4 ; cf., malum quod in quiete tibi portentum est id. Cure. 2, 2. 22 ; and, quod in extis nostris portentum est, id. Poen. 5, 4, 35 : quid spei Latinis portendi 1 Liv. 1, 50. — Hence portentum, i, n., A sign, token, omen, portent: I, Lit.: ex quo ilia ostenta, monstra, portenta, prodigia dicuntur. Cic. N. D. 2, 3 ; cf. Fest. p. 245 ed. Mull. ; and Paul, ex Fest. p. 244 ib. : nam si quod raro fit, id portentum putandum est, sapientcm esse portentum est, Cic. de Div. 2. 28: portentum inusitatum conllatum est re- 1"' PORT cens, Poet. ap. Gell. 15, 4 : alii portenta atque prodigia nunciabant, Sail. C. 30 : ne quaere profecto, Quern casum portenta ferant, Virg. A. 8, 533. II. Transf.: A. "4 monster, monstros- ity : Lucr. 5, 38; so Hor. Ep. 2, 1, 11: quale portentum neque militaris Daunias latis alit esculentis Nee, etc., id. Od. 1, 22, 13 : quae virgineo portenta sub inguine latrant, i. e. the dogs of Scylla, Ov. Am. 2, 16, 23 : praeter naturam hominum pecu- dumque portentis, monstrous births, mon- sters, Cic. N. D. 2, 5, 14 ; cf., bovem quen- dam putari deum, multaque alia portenta apud eosdem, id. Rep. 3, 9. — In a moral sense, A monster of depravity : P. Clodius, fatale portentum prodigiumque rei publi- cae, Cic. Pis. 4 : Gabinius et Piso, duo rei- publicae portenta ac paene funera, id. ProV. Cons. 1. B. -4 marvelous or extravagant fiction, a strange tale, a wonderful story : cetera de genere hoc monstra et portenta loqu- untur, Lucr. 4, 592 : poetarum et picto- rum portenta, Cic. Tusc. 1,6, 11: portenta atque praestigias scribere, Gell. 10, 12. portentifbl'! era, erum, v. portentifi- cus. portentlf 1CUS, a, um, adj. [porten- tum facio] Marvelous, monstrous, unnat- ural, extraordinary (poet, and in post-class, prose) : venena, Ov. M. 14, 55 Jahn. (al. portentifera) : figurae animalium, Lact. 2, 13. portentOSUS) a. um , ad J- [porten- tum] Full of monsters, monstrous, portent- ous, unnatural, hideous, revolting, etc. (quite classical, but not used of abstract things till after the Aug. period) : si quan- do aliqua portentosa aut ex pecude aut ex homine nata dicuntur, Cic. de Div. 2, 28 : puer portentoso parvoque capite, Suet. Dom. 4 : portentosissima genera ciborum, id. Calig. 37 : labyrinthi, vel portentosissi- mum humani impendii opus, Plin. 36, 13, 19 : mendacia Graeciae, id. 5, 1, 1 : scien- tia, i. e. of wonderful things, id. 23, 1, 27 ; so, ars, id. 30, 1, 2 : ingenia, id. 9, 41. 65 : quo quid fieri portentosius potest? Sen. Ep. 87 med. : oratio portentosissima, id. ib. 114. portentum; ii v - portendo, ad fin. portentUS; a > um . Part., from por- tendo. t Porthmcus (dissyl.), ei and eos, m. — TlopOpEi's, The ferryman, a rie given to Charon (poet.): navita Porthmeus, Petr. 121.— Ace. Porthmea, Juv. 3, 266. porthmos, i, m. = nopBjjoS : I. A strait (pure Latin, fretum), Plin. 3, 5, 10. — (* II. Porthmos, A town of Euboea, Plin. 4, 12, 2.) porticatlO, onis,/. [porticus] A row of galleries or porticoes, Macer. Dig. 11, 7,37. porticula, ae, /• dim. [id.] A small gallery or portico, Cic. Fam. 7, 23, 3. — Collat. form, porticvlvs, i, Inscr. ap. Murat. 1716, 14. t posticuncula. ae. f. dim. [id.] A smairgallcry, Inscr. Orell. no. 4821. porticus, us, /■ [porta] A walk cov- crtd by a roof supported on columns, a col- onnade, piazza, arcade, gallery, porch, por- tico, arc- i. I. Lit.: omnes porticus commetiri, Plaut. Most. 3. 3, 7 : porticum aedificare, id. ib. 3, 2, 69 ; Cic. Att. 4, 16, 14 : inam- hulare in porticu, id. Rep. 1, 12: viae la- tac, porticus. etc., id. ib. 3, 31, 43: porti- cuuni laxitas, Suet. Calig. 37; so, porti- cuum, id. Dom. 14; Vitr. 5, 1 : in amplis porticibus, Virg. A. 3, 353 ; Hor. F.p. 1.1,71. - In the upperstory : Ncrat. Dig. 39, 2, 47. II. Transf.: *A. The entrance or porch of a tent (poet.): saucii opplent porticus, the porches, Att. in Cic Tusc. 2, 16, 38. B -4 pent-house, shed, Col. 9 praef. § 2 ; 9, 7, 4 ; 9, 14, 14,— So A long shed or gal- lery, to protect soldiers in sieges, Caes. B. C. 2, 2. C. The Porch or Portico, meaning the school of the S'oics (from nnui, porch, the place where Zeno taught), the Stoic philos- ophy, the Stoics: Chrysippus, qui i'ulcire putatur porticum Stoicorum, Cic. Acad. 2, 24 ; cf. Hor. S. 2, 3, 44 : clamnt Zeno et tota ilia porticus tumultuiitur, Cic. fragm. ap. Aug. contr. Acad. 3, 7 ; Gell. 12, 5, 10. PORT portio, onis, /. [kindr. with pars and ir6pu, to share, impart] A share, part, por- tion (mostly post-Aug. ; in Cic. perh. only in the phrase, pro portione, v. in lolly;. 740. II.; not found in Caes.) : I, Lit.: Luna aequa portione divisa, Plin. 2, 9, 6 : ex his portio in Italia consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4 : hereditatis, id. 36, 2; cf. id. 21, 1 : mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei, Plin. 34, 9, 20 : pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc., Cela. 4, 24 ; cf., glandis cortex et nitrum paribus portionibus, id. 5, 18, 4 : nil natura portionibus parit, by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, no. 11: — p. brcvissimu vitae, Juv. 9, 127: pars Acar- naniae, quam in portionem belli accepe- rut, as his share for his services in the war, Just. 28, 1 : so, vocare aliquem in portio- nem muneris, id. 5, 2 : magna mortalium portio, Plin. 8, 28, 47. H. Transf., A relation to anything, proportion, i. q. proportio : in general, ad- verbially, pro portione, portione, ad por- tionem, etc., In proportion, proportionally, relatively : pro portione ca omnia facito, Cato R. R. 106 fin.: pro portione ad ma- jorem fundum vel minorem addere, Var. R. R. 1, 18, 3 : Mamertinis pro portione imperaretur, Cic. Verr. 2, 5, 21 ; id. Place. 14, 32 ; Liv. 34, 50 : oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis prin- cipia pro portione rerum praeponere, in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79. So, pro rata portione, Plin. 11, 15, 15 : pro sua scilicet portione, Quint. 10, 7, 28 ; Cen- sor, de Die nat. 3. — In the simple abl. : cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem : sed homo portione maxi- mum, proportionally, Plin. 11, 37. 49 ; so id. 11, 37, 70 ; 11, 2, 1 ; cf., hac portione mediocribus agris semina praebenda, Col. 2, 1), 1 ; so too, quadam portione, Quint. 6, 1, 26 ; and, (pars) posterior eadem por- tione altius qua cinctura terminatur, id. 11, 3, 139 (ace. to Spalding's conjecture; the Codd. have quam instead of qua) : — ad portionem, Plin. 14, 21, 27 ; so id. 24, 8, 31 : ad suam quisque portionem, id. 36, 16, 25 : supra portionem, Col. 7, 1, 2. — Out of the adverbial connection : eadem ad de- cern homines servabitur portio, the same proportion, Curt. 7, 11, 12 : portionem ser- vare, Col. 11, 2, 87 ; cf., proportione ser- vata, id. 8, 11, 6. portionalis, e, adj. [portio] O/or be- longing to a part, partial (post-class.) : Tert. Virg. vel. ifin. ■■ jejunium, id. adv. Psych. 9. portiscullIS) i. m. A truncheon or hammer with which the master of the row- ers gave signals, and beat time to make them keep stroke : tonsamque tenentes Parerent, observarent, portisculu' signuni Quum dare coepisset, Enn. Ann. 7, 37 (in Non. 151, 26); so Cato in Fest. p. 234 ed. Miill. ; Laber. in Non. 151, 28.—* H. Trop., Guidance, direction. Plaut. Asin. 3, 1, 15. * portito- ar e> °- intens. v. [porto] To bear, carry : servus crumenam portitans, Gell. 20, 1, 13. 1. portitor. oris, m. [portus] A toll- gatherer (at a sea-port), a receiver or col- lector of customs, a custom-house officer, Plaut. Asin. 1, 3, 7 ; Cic. Oft. 1, 42 ; id. Agr. 2, 23 ; id. Rep. 4, 7 (in Non. 24, 22). They forwarded letters : epistolam ... ad por- titores esse delatam, Ter. Ph. 1, 2, 100.— On account of their strict examinations, transf., Of a woman who pries into every thing, Plaut. Men. 1, 2, 8. 2. portitorj " r ' s > "<• [from the root por, whence porto. and perh. also porta, a bearer, carrier] I. A carrier, conveyer : viz.: A. Usually one who conveys peo- ple in a boat or ship, A ferryman, boatman, sailor, mariner (poet, and in post-Aug. prose) : Plato quum flumen nave transis- set, non ab illo quicquam portitor exegis- set, etc., Sen. Ben. 6, 18. — 2. I n partic., A poetic appellation of Charon : ubi por- titor aera recepit, etc., Prop. 4, 11, 7 ; so Virg. G. 4, 502; id. Aen. 6, 298; Stat. Th. 12, 559 ; Val. Fl. 1, 784, et saep.— B. Also by land, A carrier, carter, wagoner : Por- titor Ursae, i. e. the constellation Bootes, who, as it were, drives the wain, Stat. Th. 1, 693. — II, A bearer, carrier (so mostly PORT post-class.) : Helles, i. e. the Ram, Col. 10, 155 (in Mart. 9, 72, we read proditor Hel- les) : p. lecti sui, Claud. Epigr. 49, 17 : fru- menti, Cod. Justin. 11,4,1: ciborum, Prud. 0Tc "!. = -o')o!, A passage, channel (of the urine) : pori meatus, Plin. 20, 21, 84 (al. permeatus). t2. porUS) '. m. = TTwpaS, Tufa, Plin. 36, 17, S8 j ib. 6, 9. 3. PdrUSj i. m., H&pos, A king of In- dia, Curt. 8, 13 sq. ; Claud. IV. Cons. Ho- nor. 375 ; Laud. Stil. 1, 258 ; Sid. Carm. 2, 446. pOSCa (pusca, Veg. Vet. 2, 48), ae, /. [perh. Mo), poto] An acidulous drink of mingled vinegar and water, Plaut. Mil. 3, 2, 23 ; id. True. 2, 7, 48 ; Cels. 4, 5 fin. ; Plin. 27, 4, 12 ; 28, 5, 14 ; Scrib. Comp. 46 ; Suet. Vit. 12 ; Spart. Hadr. 10; cf, "pos- ca, oifiKpaTov, 7rfoi5," Gloss. Philox.— (* H. Posca, ae, m., A Roman surname : M. Pi- narius Posca, Liv. 40, 18.) * poSCinumius (-nummius), a, urn, adj. [posco-numus] Money-seeking, mer- cenary : oscula, App. M. 10, p. 716 Oud. POSCO. pbposci, 3. (archaic perfi, pe posci, Val. Antias in Gell. 7, 9, 9) v. inch, a. [perh. from pet-sco, from peto ; ace. to others, for pacisco] To ask for urgently; to beg, demand, request, desire. I In gen.: constr. usually with ali- 1165 PO SI quid, aliquem (sibi) ; aliquid ab aliquo ; also with a double ace, with ut, or wholly abs. : "poscere est secundum Varronem, quotiens aliquid pro merito nostro depos- cimus : pelere vero est quum aliquid hu- militer et cum precibus postulamus," Serv. Virg. A. 9, 194. — (u) c. ace. or abs. : posco atque adeo flagito crimen, Cic. Plane. 19, 48 ; cf. id. Verr. 2, 5, 28 : argen- tum, id. ib. 2, 4, 20 ; id. ib. 2, 3, 34 : pug- nam, Liv. 2, 45, 6 : nee mi aurum posco, Enn. Ann. 6, 26 (in Cic. Off. 1, 12) : si quid poscam, Plaut. Aul. 2, 5, 10 : pulvi- nos, Cic. de Or. 1 , 7 fin. ; id. Plane. 19/x. : vades poposcit,id.Rep.2,36jfi?j. : aliquam sibi uxorem, Plaut. Aul. 2, 2, 42 ; cf., au- daciae partes Roscii sibi poposcerunt, Cic. Rose. Am. 13 : peccatis veniam pos- centem (preceded by postulare), Hor. S. 1, 3, 75.— ((3) With ab : fac, ut audeat tibi credere omnia, abs te petere et poscere, Ter. Heaut. 5, 1, 53 : diem a praetore pe- poscit, Valer. Antias in Gell. 7, 9, 9 : abs te literas, Cic. Verr. 2, 4, 16 ; id. ib. 2, 2, 47 : tutorem ab aliquo, Suet. Aug. 94. — (y) With a double ace. : parentes pretium pro sepultura liberum poscere, Cic. Verr. 2, 1, 3 : magistratum numos, id. ib. 2, 1, 17 : aliquem causam disserendi, id. Tusc. 3, 3 fin. : claves portarum magistratus, Liv. 27, 24, 8 : non ita creditum Poscis Quintilium deos, Hor. Od. 1, 24, 12 : cur me in decursu lampada poscis 1 Pers. 6, 61. — Hence in the pass., poscor aliquid, I am asked for something, something is asked or demanded of me (poet, and in post-class, prose) : gravidae posceris exta bovis, they ask you for the entrails, Ov. F. 4, 670 ; cf., poscor meum Laelapa, they demand of me my Laelaps, id. Met. 7, 771 ; and, nee tan- tnm segetes alimentaque debita dives Poscebatur humus, id. ib. 1, 138 ; so, quod rationem pecuniae posceretur, Gell. 4, 18 fin. So, To be called upon or invoked to inspire a poet or to sing : aversus Apollo Poscitur invita verba pigenda lyra, Prop. 4, 1, 76 ; cf., Palilia poscor : Non poscor frustra ; si favet alma Pales, Ov. F. 4, 721 ; so without object : poscimur Aonides, Ov. M. 5, 333 ; and, poscimur, Hor. Od. 1, 32, 1. — (<5) With ut : poscimus, ut coenes eiviliter, Juv. 5, 112 ; so, poscimus ut sit, etc., id. 7, 71 ; and Tac. H. 2, 39. But whether the words from Cic. de Rep., quoted in Aug. Civ. D. 2, 21, poposcit, ut liaec ipsa quaestio diligentius tractaretur, etc., are taken verbatim from Cicero, or are paraphrased, is uncertain. — (t) With an object-clause (poet, and in post-Aug. prose) : esse sacerdotes delubraque ves- tra tueri Poscimus, Ov. M. 8, 710 : con- traque occurrere poscunt, Val. Fl. 4, 194 ; Pers. 1, 128 ; Claud, in Eutr. 1, 151. — In prose : ego vero te etiam morari posco inter voluptates, Sen. Contr. 1, 8 ; Arn. 7, p. 254. So too perh. (ace. to Stephanus's conjecture) : vos fallere poscunt, Rutil. Lup. de Fig. 2, 19, p. 181 ed. Frotsch.— © EIHptically : poscunt majoribus poculis, sc. bibere, they challenge to drink from larger goblets, Cic. Verr. 2, 1, 26. B. Of inanimate and abstract subjects, To demand, require, need: quod res pos- cere videbatur, Caes. B. G. 7, 1 : quum usus poscit, id. ib. 4, 2: quod negotium poscebat, Sail. J. 56, 70 ; Quint. 11, 3, 162, ct saep. II. In parties A. To demand for pun- ishment, to ask to be given up : accusant ii, quos populus poscit, Cic. Rose. Am. 5, 13. B. To call one (ante-class, and poet.) : clamore hominem posco, Plaut. Cure. 5, 3, 5 : so, gemitu Alciden, Sen. Here. Oet. 1887. — In the pass. : ego poscor Olympo \dat. act.), Olympus calls me, summons me to the combat, Virg. A. 8, 533. — 2. I n P a r- tic, To call upon, invoke: 6upplex tua numina posco, Virg. A. 1, 666. C. In selling : 1. To a:>k, demand for a thing, to offer at a price : tanti quanti poscit, vin' tanti illam emi ? Plaut. Merc. 5, 4, 22. — 2. To ask, bid, offer a price for a thing : agite licemini. Qui coena pos- cit! ecqui poscit prandio? Plaut. Stich. 1, 3, 68 ; so id. Merc. 2, 3, 101 ; Plin. 35, 10, 36, no. 13. posea, ae, v. pausea. (* Posidcs. ae, m. Afircdman of the Emperor Claudius, Suet. Claud. 28; Juv. 1166 POSS 14, 1. — Hence Posidianus, a, urn, adj., Po- sidian : aquae, Plin. 31, 2, 2.) (* Posideum» i> "• : I. A promontory of Ionia, Plin. 5, 29, 31 ; Mela, 1, 7. — H. A promontory of Pallene, Liv. 44, 11;) (* P6sid6llia7 ae,/. The Greek name of Paestum, Plin. 3, 5, 10; Liv. Epit. 14.) PoslddlUUSi "> m -< Roon&tbvios, A celebrated Stoic at PJiodes, a disciple of Panaetius and instructor of Cicero, Cic. Att. 2, 1, 2 ; id. Off. 3, 2 ; id. N. D. 1, 3 ; id. de Div. 1, 3, et al. 1 posimerium, ii, v. pomerium. positlO; onis, /■ [pono] A putting, placing, setting (not freq. till after the Aug. per. ; in Cic. not at all : for in Cic. FI.26, 62, possessione is the correct read- ing ; also not in Caes.) : I. Lit : calicis positio, Front. Aquaed. 36 : surculi, Col. 3, 17 : linearum, id. 3, 3 fin. : brassicae, id. 11, 3, 24. B. Transf., A position of the body or of places, a posture, situation : corporis nostri positio, Sen. Q. N. 1, 16 : coeli lo- cique, Col. 3, 4 ; so, loci, Quint. 3, 7, 26 : pro situ et positione locorum, id. 3, 21, 9 : labyriuthi positio, Plin. 36, 13, 19, no. 2 : Italiae procurrentis, id. 37, 13, 77: unius- cujusque stellarum forma et positio, Gell. 14, 1. II. Trop. : A. 1. A placing, use of a word ; ncnavvuia est nominis pro nomine positio, Quint. 8, 6, 23 ; so id. 1, 5, 51. 2. In partic, Affirmation: paupertas non per positdonem sed per detractionem dicitur, Sen. Ep. 87 fin. B. Transf. : X. I". rhetor., A propo- sition, theme, subject, argument : Quint. 2, 10, 15 ; id. 7, 4, 40. 2. In grammar, An ending, termina- tion : Quint. 1, 5, 60 ; so id. ib. 65 ; 1, 6, 10; 12; 22. 3. In prosody: a. A downward beat, in marking time : a sublatione ad positio- nem, Quint. 9, 4, 48 ; so ib. 55 ; Mart. Cap. 9, p. 331. — q, p. syllabae, The place of a short vowel before two consonants, by which the syllable becomes long, position, Quint. 1, 5, 28 ; 9, 4, 86 ; Diom. p. 423 P., et saep. 4. A state of mind, mood: in quaeum- que positione mentis sim, Sen. Ep. 64. 5. Positiones, Circumstances of a thing, Quint. 7, 4, 40. pdsitlVUS) a , um , a &j- [id.] Positive, in grammat. lang. : I, Settled by arbitrary appointment or agreement, opp. to natural : nomina non positiva esse sed naturalia, Gell. 10, 4 in lemm. — JJ, p. nomen, An ad- jective in the positive degree, Cledon. p. 1893 P. — III, p. nomen, A substantive, Macr. S. 1, 4. positor» or i 3 > m - [id.] A builder, found- er (a word used by Ovid), Ov. M. 9, 448 ; id. Fast. 2, 63. positura. a <3,/- [id.] Position, posture, situation (poet, and in post-class, prose) : corporum, Lucr. 1. 686 : ligni, Gell. 5, 3 : sideris, id. 2, 21. With a subjective gen. : dei. i. e. the formation of the world, Prop. 4, 3, 36.— II. Trop.: verborum, Gell. 1, 7 fin. — B. m grammar, Pointing, inter- punclion, Don. p. 1742 P., et al. 1. positUfS, a, um , Part, and Pa., from pono. 2. pOSltuSj u3 > m - [pono] A position, situation, disposition (rare ; ante- Aug., perh. only once in Sallust ; v. the follg.) : positu variare capillos, Ov. Med. fac. 19 : ossium, Cels. 8, 1 : siderum, Tac. A. 6, 21 : insulae, Sail, fragm. ap. Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 47 (p. 247 ed. Gerl.) ; so, regionis, Tac. A. 4, 5 ; cf., urbs dubium positu, Ov. Pont. 4, 7, 23. pOSSeSSlO; 6nis, /. [possideo] A pos- sessing, possession (quite class.): J, Lit.: A. In abstracto : "possessio est, ut definit Gallus Aelius, usus quidam agri, aut aedi- ficii, non ipse fundus, aut ager," Fest. p. 233 ed. Mull. ; cf. Paul, ex Fest. p. 222 ib. : "possessio appellata est, ut Labeo ait, a sedibus, quasi positio, quia naturaliter te- netur ab eo, qui ei insistit, quam Graeci Kariixnv dicunt," Paul. Dig. 41, 21 : certa re et possessione deturbari, Cic. Fam, 12, 25 : hortorum, id. Mil. 27 : fundi, id. ib. : mittere aliquem in possessionem, to put in possession, id. Quint. 26: in possessio- nem proficisci, to come into possession, id. POSS ib. 27 ; also, in possessionem venire, id. Att. 4, 2 : possessionem restituere, id. Fam. 10, 27 : esse in possessione bono rum, id. Caecin. 7 : possessionem bono- rum dare alicui, id. Fam. 7, 21 : tradere, Caes. B. G. 1, 44: tenere, Nep. Tim. 2: ponere se in possessione, to take posses- sion, Sen. de Ira, 1,7: ignis prima pos- sessio rerum fuit, at first the possession of the world belonged to fire, fire possessed the world, Just. 2, 1. B. Transf., in concreto, A thing pos- sessed, a possession, property, esp. an estate : " possessiones appellantur agri late paten- tes, publici privatique : qui non mancipa- tions sed usu tenebantur, et, ut quisque occupaverat, possidebat," Fest. p; 241 ed. Miill. : prata et areas quasdam magno aes- timant, quod ei generi possessionum min- ime noceri potest, Cic. Parad. 6 ; Caes. B. C. 1, 17 : .qui trans Rhodanum vices pos- sessionesque habebant, id. B. G. 1, 11 : ur- banae, Nep. Att. 14 : aes alienum meis no- minibus ex possessionibus solvere pos- sem, Sail. C. 35. II. Trop., Possession: prudentiae doc- trinaeque possessio, Cic. de Or. 3, 31 : ju- dicii ac defensionis, id. ib. 2 49 : laudis, Plane, in Cic. Fam. IP, 7 : Victorias, id. ib. 21. possessiuncula, ae,/. dim. {pos- sessio, no. I., B.] A small possession, a small estate : meae, Cic. Att.. 13, 23, 3. . posseSSlVUS) a, um. adj. [possideo] O/or relating to possession, possessive; a gramm. t. t. (post-Aug.) : nomina (e. g. Ciceronianus, Evandrius), Chads, p. 128 P. and A. : — pronomina (e. g. meus, tuus, suus), Quint. 1, 5, 45 : casus, the possessive or genitive case, Prise, p. 670 P. possessor^ °" 3 . m - [id.] A possessor (quite class.) : Cic. Phil. 5, 7 : bonorum, id. Quint. 8 : regni inertis, i. e. Pluto, Luc. 6, 779; Hor. Ep. 1, 2, 49.— H. Trop., A possessor : Aquilo possessor Italici litoris, Petr. 114. pOSSeSSOIlUS) a, um, adj. [posses- sor] Of or relating to possession, possessory (post-class.) : interdictum, Gaj. Instit. 4, § 145 : actiones, Tryphon. Dig. 38, 2, 50. 1. poSSeSSUS) a, um, Part., from pos- sideo and possido. 2. pOSSeSSUSi u3 (only , in the abl. sing.), m. [possideo] Possession (post- class.) : App. Apol. p. 419 Oud. pOSSestriX; icis, / [possessor] She that possesses (ante-class.) : Afran. in Non. 150, 28. p0SSlbllis< e, adj. [possum] That may exist or may be done, possible (post- Aug.) : "melius qui tertiam partem dixe- runt dvvarov, quod nostri possibile nomi- nant," Quint. 3, 8, 25 : conditiones, Pom- pon. Dig. 28, 3, 16 : — possibile est, with a subject-clause, Paul. ib. 25, 2, 3. pOSSlbilitaSt atis, / [possibilis] Abil- ity to do a thing, possibility, power (post- class.) : Arn. 1, 25 : fandi, Mart Cap. 4, 96 : pro possibilitate, according to ability or strength, Amm. 19, 2. possideo (archaic orthogr., fosidet, Epitt. of the Scipios ; v. Append. V. ; Sen- tent, de limit. Genuat. ed. Rudorff ; in the latter also, posident, posidebvnt, posi- DETO, POSIDERE, as Well aS POSEDEIT and posedet, for possedit), edi, essum, 2. v. a. [po-sedeo] To have and hold, to be master of to own, possess. I, Lit: " uti nunc possidetis eum fun- dum q. d. a. (1 e. quo de agitur) quod nee vi nee clam nee precario alter ab altero possidetis, ita possidentis : adversus ea vim fieri veto," an ancient formula of the praetor in Fest. p. 233 ed. Miill. : qui in aliena potestate sunt, rem peculiarem te- nere possunt, habere et possidere non pos- sunt ; quia possessio non tantum corporis; sed etiam juris est." Papin. Dig. 41, 2, 49 : bona possidere, Cic. Quint. 6 : partem agri, Caes. B. G. 6, 11 : solum bello cap- turn, Liv. 26, 11 : Galli Italiam maximis plurimisque urbibus pdssident, Just. 38, 4: unioiies, Plin. 9, 35, 58. — b. Absol., To have possessions, to possess lands, be settled : juxta htora maris possidere, Cal- listr. Dig. 47, 9, 7 ; so, p. trans flumen, Ulp. ib. 43, 14, 1. B. Transf., for possido, To hold in possession, have possession of, to occupy P o ss (very rarely) : ferro septus possidet sedes sacras, Att. in Cic. de Or. 3, 26, 102 : forum armatis cntervis perditorum hominum, Auet. orat. pro dom. 42. II, Trop., To possess, to have a thing (quite class.) : possidere nomen, Plaut. Mil. 2, 5, 27 : palmam, id. Most. 1, 1, 31 : eecli mores in se, id. True. prol. 13 : inve- recundum animi ingenium, old poet in Cic. Inv. 1, 45: plus lidei quam artis, plus veritatis quam disciplinne possidet in se, Cic. Rose. Com. 6; id. Rose. Am. 24 ; Ov. F. 1, 586. POSSldOj Sdi, essum, 3. v. a. [po-sido] To take possession of, to possess one's self of (quite class.) : bona alieujus sine testa- mento, Cic. de Or. 2, 70 : regnum, Auct. B. Alex. 34. — Of inanimate subjects (poet, and in post-class, prose) : aer omnc inane possidet, Lucr. 1, 387: cireumfluus humor Ultima possedit, took possession of, Ov. M. 1, 31 : ignis cuncta possedit, Just. 2, 1. II. Trop., To take possession of, pos- sess itself of, to occupy (quite class.) : brevi tempore totum hominem. totamque ejus praeturam posscderat, Cic. Verr. 2, 3, 68. possum) pbtui, posse (archaic forms, potissum or ports sum, for possum, Plaut. Cure. 5, 3, 23 ; so, potessunt for possunt, id. Poen. 1, 2, 17: — potessim for possim, id. Pers. 1, 1, 41 : potisit, sc. de Bacch., v. Append. 1 V. : potesset for posset, Lucil. in Non. 445, 29: potesse for posse, very freq., Plaut, Aul. 2, 4, 30 ; id. Cist. 1, 1, 32 ; id. Epid. 2, 2, 43 ; id. Bacch. 3, 6, 30, et al. ; Lucr. 1, 666; 2, 225; 1010 : — possiem, Plaut. Bac. 4, 5, 2 ; id. Stich. 3, 2, 25 :— possies, id. Asin. 4, 2, 10 ; id. Aul. 4, 10, 17 ; id. Most. 2, 2, 34 ; 3, 2, 147 ; id. Men. 5, 9 45 i— possiet, id. Cist. 1, 3, 37 ; id. Bacch. 3, 1, 3; id. Most. 1, 1, 13, et al.— In the pass. : potestur, Pac. in Non. 508,29 ; Qua- drig. ib. 30; Lucr. 3, 1024 :— poteratur, Coel. in Non. 508, 27 : possitur, Lex Ser- vil. ed. Haubold. p. 59 ; Scaurus in Diom. p. 381 P. :— possetur, Quadrig. in Non. 508, 18), v. n. [ports-sum] To be able, have pow- er ; I (thou, he, etc.) can : quantum vale- am, quantumque possim, Cic. Fam. 6, 5: quantum potes et vales, id. Att. 4, 13 : con- 6ilio, quantum potero, labore plus paene quam potero excubabo, id. Phil. 6, 7 : ut, quoad possem et licerct, a senis latere nunquam discederem, id. Lael. \,— With a Snp. : Caesari te commendavi et tradi- di, ut gravissime diligentissimeque potui, as earnestly and warmly as I possibly could, Cie. Fam. 7, 17 : — potest fieri, it may be, is possible ■■ potest fieri, ut fallar, Cic. Fam. 13, 73 : — non possum quin, / can not but : non possum quin exclamem, ut ait ille in Trinumo (Plaut. Trin. 3, 2, 79), id. de Or. 2, 10 : ut nihil ad te dem litterarum, face- re non possum, I can not help writing to you, Cic. Att. 8, 14. — Abs., potest (sc. fieri), it may be, is possible : potest, ut alii ita ar- bitrentur, Plaut. Ps. 2, 2, 38 : non, non sic futurum est, non potest, Ter. Ph. 2, 1, 73. So, quantum potest, as much or as far as possible: ibo atque arcessam medicum, quantum potest. Plaut. Men. 5, 2 ; Ter. Eun. 5, 1, 20 ; nos in senatu dignitatem nostram, ut potest in tanta hominum per- fidia, retinebimus, Cic. Fam. 1, 2. — In urg- ent questions : possum scire, quo profec- tus, cujus sis, aut quid veneris ? may I know ? can 1 learn ? pray, will you. tell me ? Plaut. Am. 1, 1, 190 : possumne ego hodla ex te exsculpere verum ? Ter. Eun. 4, 4, 44. II. ' n P ar t' c - : A. To be able, to have influence or efficacy, to avail (quite class.) : vocat me, quae in me plus potest, Plaut. True. 4, 2, 42 : qui turn et poterant per vim et scelus plurimum, et quod poterant, id audebant, Cic. Quint. 21 : qui apud me et amicitia, et beneficiis, et dignitate plu- rimum possunt, id. Rose. Am. 1 : plus ali- quanto apud te pecuniae cupiditas. quam judicii metus potuit, Cic. Verr. 2, 3, 57 ; id. de Or. 2, 42 : quid aristolochia ad mor- su9 serpentum possit, id. de Div. 1, 10. B. F- aliquem, To be able to embrace one (poet.), Mart. 3, 32. — Hence potens, entis, Pa., Able, mighty, pow- erful, potent (quite class.) : amplae atque potentea civitates, Cic. Inv. 2, 56 : familiae clarae ac potentes, Liv. 23, 4 : amici magni et potentes, Suet. Aug. 56 : ne quis ex plebe contra "I'tentiorem auxilii egeret, POST Caes. B. G. 6, 10 : duo potentissimi reges, Cic. de imp. Pomp. 2: potcutissimus et clarissimus civis, id. Plane. 21.— (fi) c. gen.: quanta sit humani ingenii vis, quam potens efficiendi quae velit, Quint. 12, 11, 10. — ( ) c. abl. : Roma potens opibus, Ov. F. 4, 255 : pecunia et orbitatc, Tac. H. 1, 73. — (<3) c. inf.: compensare potens, Ulp. Dig. 16, 2, 10. B. in partic. : 1, Having power over, ruling over, master of a thing ; with the gen.. : dum mei potens sum, as long as I am my own master, Liv. 26, 13 : sanus men- tisque potens, in his right mind, Ov. Tr. 2, 139 : p. mei non eram, Curt. 4, 13 : poten- tes rerum suarum atque urbis, having •made themselves masters of, Liv. 23, 16 : consilii, id. 8, 13 : diva potens Cypri, that reigns over Cyprus, i. c. Venus, Hor. Od. 1, 3, I: Naiadum potens Bacchus, id. ib. 3, 25, 14 : silvarum potens Diana, id. Carm. Sec. 1 : diva potens uteri, i. e. Lucina, Ov. 9,315: rerum omnium potens Juppiter, Tac. H. 4, 84 : Musa potens lyrae, that pre- sides over lyric poetry, Hor. Od. 1, 6, 10 : irae, master of his anger, Curt. 4, 2: im- perii, able to rule, Liv. 22, 42 : mariti, rul- ing her husband, Tac. A. 14, 60: animal potens leti. that can kill, deadly, Luc. 6, 482. 2. Fit for, capable of any thing ; with the gen. : potens regni. Liv. 24, 2: hostes neque pugnae, neque fugae satis potentes caeduntur, tenable either to fight or flee, id. 8, 39. 3. Partaking of, having attained a thing ; with the,eeM. (poet.) : pacis poten- tes, Plaut. Poen. 5, 4, 9 : voti, Ov. M. 8, 80 : jussi. having fulfilled the command, id. ib. 4, 509. 4. Strong, mighty, powerful, efficacious, potent (mostly poet, and in post-Aug. prose) : fortuna in res bellicas potens, Liv. 9, 17 : herba potens ad opem, Ov. Her. 5, 147 : verba, id. Amor. 3, 11, 31 : herba po- tens adversus ranas, Plin. 25, 10, 81 : pas- sum ex uvis contra haemorrhoida potens, id. 23, 1, 12. — Comp. : nihil esse potentius auro, Ov. Am. 3, 8, 29 : quaedam ad effici- endum potentiora, Quint. 6, 1, 26,— Sup.: potenrtssimae cantharidea. Plin. 29, 4, 30 : argumenta, Quint. 6, 4, 22. — Hence, Adv., potenter: A. Strongly, might- ily, powerfully, effectually (poet, and in post-Aug. prose) : se ipsam potenter atque efficaciter defendere, Val. Max. 1, 1, 1: dicere, Quint. 12, 10, 72. — Comp. : aurum . . . perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo, Hor. Od. 3, 16, 9 ; Quint. 6, 4, 18. — B. According to one's ability or powers (poet.) : lecta potenter res, Hor. A. P. 40. post; a dv- etndpraep. [prob. contr. from pone est]. I. Adv., Behind, back, backward (quite class.) : ante aut post, Liv. 22, 5, 8 : servi, qui post erant, Cic. Mil. 10 : lacerrts priora genua post curvantur, backward, Plin. 11, 45, 101 : sed ubi periculum advenit, invi- dia atque superbia post fuere, remained behind, were forgotten, Sail. C. 23. B. Of time, Afterward, after : nunc et post semper, old poet in Plin. 35, 10, 37; Enn. Ann. 1, 51 : initio . . . post autem, Cie. Fam. 7, 5 : post oritur, id. Fin. 3, 6 : — multis post annis, many years after, Cic. Fl. 23 : paucis diebus posf, Plaut. Men. prol. 36 : multis annis post, id. ib. 5, 9, 72 : biennio post, Cic. Brut. 91 : quam te post multis tueortempestatibusl after how long a time ? Pac. in Non. 414, 3 : — aliquanto post, some time after, shortly after, Cic. Caecin. 4 : p. aliquanto, id. Or. 30 :— paulo post valens, a little later, id. Fam. 16, 5: post paulo, soon after, Caes. B. C. 1, 29: — multo post quam, long after, Cic. Att. 12, 49 : post tanto, so long after, Virg. G. 3, 476 : post non multo, not long afterward, Nep. Paus. 3 : neque ita multo, and not very long afterward, id. Cim. 3. — In con- nection with inde, deinde, And afterward, and then : inde pedes et crura mori, post inde per artus, etc., Lucr. 3, 528 : primum . . . post deinde, Ter. Andr. 3, 2, 3 ; Nep. Eum. 5. II. Praep. c. ace. Behind : A. Of place : post me erat Aegina, ante Megara, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 4 ; Plaut. Epid. 2, 2, 52 : post nostra castra, Caes. B. G. 2, 9 : post tergum, id. ib. 7, 88 : post carecta, Virg. E. 3, 20: post mortem oppositum, id. POST | Georg. 3, 373 : p. se alligare, Plin. 26, 8, 1 58. — Trop.: neque erat Lydia post Chlo- en, Beneath, inferior to, Hor. Od. 3. 9, 6 : ut nemo tibi post te videatur, si aliquis ante te merit, Sen. Ep. 104. B. Of time, After, since: aliquot post menses, Cic. Rose. Am. 44 : maxima post hominum memoriam classis, since the memory of man, Nep. Them. 5: post M. Brutum proconsulem, after the proconsul- I ate, Cic. Phil. 2, 38 : sexennio post Veios captos, after the taking of Veil, id. de Div. ! 1, 44. — With a follg. quam : decessit post annum quartum quam expulsus fuerat, Nep. Arist. 3 ; cf, post annum quintum, quo expulsus erat, id. Cim. 3 : — post id, post ilia, after this, after that, afterward : post id cum lassus fueris, Plaut. Casia. 1, 42 : eum numquam post ilia vidi, id. Cure. 4, 2, 43 ; postilla, Ter. Ph. 2, 2, 33 :— post . haee deinde, then after this, and next, Col. 3, 4 (* post Hectora, Ov. M. 12, 607.) post-auctumnalis (autumn.), e, adj. Post-autumnal (post Aug. ) : pira, Plin. 15, 15, 16. pOSt-6ri> adv. [post- abl. e&] After this or that, hereafter, thereafter, afterward : P. Considius, qui in exercitu P. Sullae, et postea in M. Crassi fuerat, Caes. B. G. 1, 21 ; Cic. N. D. 2, 35 ; id. Brut. 3 : postea vero quam equitatus in conspectum ve- nit, Caes. B. G. 4, 37 ; Cato R. R. 156 : pos- tea aliquanto, a little while after, Cic. Inv. 1, 51 : non multo postea, not long after, id. Cat. 1, 6. — In connection with deinde, Then, after that, afterward: lesati deinde postea missi nb rege, Liv. 41, 24 ; so, inde postea, id. 44, 24 : p. deinceps, id. 45. 14 : — postea quam (also written as one word, posteaquam), After that : at posteaquam avim de templo Anchisa spexit, Naev. 1, 10; Cic. Verr. 2, 2, 56: posteaquam ho- noribus inservire coepi, id. Off. 2, 1 fin. So. too, postea vero quam, Cic. Fam. 3, 7 fin. ; Sail. J. 29 ; Nep. Dion. 4, et al. :— postea loci for postea : postea loci consul pervenit in oppidum, Sail. J. 102. II. Transf. : A. Afterward for then, besides (ante-class.) : Plaut. Merc. 2, 3, 35. — B. Quid postea? What next? what fur- ther ? what then ? Ter. Eun. 4, 7, 23 : quid postea, si Romae assiduus fui ? Cic. Rose. Am. 33 : at enim nemo post reges exact09 de plebe consul fuit: quid postea? Liv. 4, 4. posteaquam- adv., v. postea, no. I. ! postclla, a e, /, i- q- postilena, A crupper, ace. to Isid. Oris. 20, 16. post-CO. ire, v. 7i. Togo after or be- hind, to be inferior; trop., with an ace. (post-class.): aliquem honore, Sid. Ep. 1, 11. poster, v L posterus. posterganeus, «, »m. adj. [post- tergumj That is behind one's back (post- class.) : Arn. 4, 130 : raptus, Coel. Aur. Acut. 3, 6. posteri, 6rum, v. posterus, no. I. posterior, u 9> Comp., from posterus. posteritas, arts,/, [posterns] Future time, futurity, after ages, succeeding gen- erations, posterity (quite class.) : sperarc videor, Scipionis et Laelii amicitiam no- tam posteritati fore, Cic. Lael. 4 : infinita, id. Att. 12, 19 : omnium seeulorum, id. Phil. 2, 22 : sera, a late posterity, Ov. Pont 4, 8, 48 : aeterna, id. Her. 16, 374 : poster- itati servire, one's fame with posterity, Cic. Tusc. 1, 15 : posteritaris otio consulere, Cie. Fam. 2, 18 : habere rationem poster- itatis, Caes. B. C. 1, 13 : — in posteritatem, in future, hereafter: Just. 2, 3. B. Transf., of animals, Offspring (poet.) : Juv. 8, 62. II. Trop., The last place, inferiority (eccl. Lat.) : principalem veritati, et pos- teritatem mendacitati deputare, Tert Praescr. 31. postero, aT 'i 1- »• "■ [id-] (* kit, To be behind or later, to come after. Trop., To be inferior to, to want, to come short of — veiTcpitS) (post-class.) : cum oliva tota nigrescet, quod speciei merito posteravit, fundendi ubercate compensat, Pall. 12, 4. posterula, ae . /• v - Postumius. pOSthumUS, a, um, v. posterus, no. IIlfB. post-lbi, a ^ v - [post-ibi] Hereupon, aft- erward, then : Plaut. Poen. prol. 108 ; id. Rud. 3, 1, 8 ; 4, 7, 37. postica, ae, v. posticus. posticipo, are i L »• a - [post capio] To take or receive afterward (post-class.) : opp. anticipare, Claud. Mam. Stat. anim. 1,21. postlcula, ae, /. dim. [postica] A lit- tle back-door (post-class.) : brevi6posticula, App. M. 2, p. 146 Oud. posticulutn, i. *■ l ^ m - [posticum] A small back building (a Plautinian word): Plaut. Trin. 1, 2, 157 ; so id. ib. 4, 3, 78. pOStlCUm, '. "•■ v - posticus, a, um. posticus, a, um, adj. [post; like anti- cus from ante] That is behind, hinder, POST bach-, posterior (quite class., but not in Cic. or Caes.) : est etiam hie ostium aliud pos- ticum nostrarum aedium, back-door, Plaut. Stich. 3, 1, 40; cf., "posticum ostium dici- tur in posteriore parte aedium. Ceterum antiqui etiam vicinum habitantem ad pos- teriorem partem aedium sic appellarunt," Paul, ex Fest. p. 220 ed. Mull. : locus erat posticis aedium partibus, Liv. 23, 8 : per- rexit in interiores partes domuis posticae, of the back-building, out-house, Var.in Non. 217, 7; so, domo postica eirressus, Val. Max. 5, 7, 3 : muri, Var. L. L. 5, 7, § 42: vicinus, v. Paul, ex Fest. 1. 1. : non pepe- fit verum postica parte profudit, with the posteriors, Lucil. in Non. 217, 17 : sannae, made behind the back, Pers. 1, 62: pedes, hind feet, Sol, 26: "posticam lineam in agris dividendis Serv. Sulpicius appella- vit, ab exoriente sole ad occidentem quae spectabat," Fest. p. 233 ed. Mull. : " quae ante nos sunt, antica : et quae post nos sunt, postica dicuntur : et dextram anti- cam, sinistram poslicam dicimus. Sic eti- am ea coeli pars, quae sole illustratur ad meridiem, antica nominatur, quae ad sep- tentrionem postica," Paul, ex Fest. p. 220 ed. Mill. ; cf., " ejus templi partes quatuor dicuntur : sinistra ab oriente, dextra ab occasu, antica ad meridiem, postica ad septentrionem," Var. L. L. 7, 2, § 7. H, Subst. : A. postica, ae,/., A back- door (post-class.) : App. M. 9, p. 594 Oud. ; Ulp. Dig. 7, 1, 13. B. posticum, i, n. : X. A back-door (the prevailing form for this signif.) : per posticum se conferre, Plaut. Most. 3, 3, 27 : atria servantem postico falle clientem, Hor. Ep. 1, 5, 31. 2. The back part of a building, the back front : Titin. in Non. 217, 19 : in pronao, et postico, Vitr. 3, 1. 3. A back-house, privy (ante-classical) : Lucil. in Non. 217, 20. 4. The posteriors, the fundament (ante- and post-class.) : retrimenta cibi, quae exierunt per posticum, Var. in Non. 217, 24 ; also in the plur., Arn. 2, 54. postldea, adv., ante-class, prolonged form for postea, After that, afterward: nunc quo profectus sum, ibo, postidea domum me recipiam, Plaut. Aul. 1, 2, 40 ; so id. True. 2, 4, 67.— In connection with loci, Afterward: postidea loci, Qui deli- quit, vapulabit, Plaut. Cist, grex 3. postllena, ae, /. [post] A crupper : Plaut. Castn. 1, 1, 37. postillO, v - postulatio, II., A. postilla, or separate, post ilia, adv. [post-ille, formed analog, to postea, in composition] After that, afterward (ante- class, and poet.) : postilla, germnna soror errare videbar, Enn. Ann. 1, 46 (in Cic. de Div. 1, 20) : saepe post ilia operam rei- publicae fortem perhibuit, Cat. in Gell. 3, 7 : sed eum, qui mihi vendidit illam, num- quam postilla vidi, Plaut. Cure. 4, 2, 43 ; Ter. Ph. 2, 2, 33 ; Catull. 84, 9. postis, is (abl. sing., posti, Ov. M. 5, 120), m. A post, door-post : I, Lit (quite class.) : Ov. Am. 2, 1, 27: caput legis in curiae poste figere, Cic. Att. 3, 15: armis Herculis ad postern fixis, Hor. Ep. 1, 1, 5: — tenere postern, said of him who conse- crates a temple, Liv. 2, 8 ; so Auct. orat. pro domo 46,— Also of other edifices: am- bulationis postesnemo umquam tenuitin dedicando, Auct. orat. pro dom. 46. B. Poet., transf., A door (usually in the^wr.) : postes a cardine vellit Aeratos, Virg. A. 2, 480 : aerati procumbunt car- dine postes, id. ib. 493 ; Val. Fl. 7, 322.— In the sing. : poste recluso, Luc. 5, 531. II. Trop. (poet): videtur Cernere res animus, sublatis postibus ipsis, i. e. the eyes, Lucr. 3, 370. pOSt-liminium, ». «■ [post-limen] Prop., A return behind one's threshold, i. e. to one's home ; hence, a return to one's old condition and former privileges, the right to return home and resume one's former rank and privileges, the right of recovery, reprisal, postliminium : " cum ipsius post- liminii vis quacritur, ct verbum ipsum notatur, Scrvius noster nihil putat esse notandum, nisi post ; et liminium illud productionem esse vcrbi vult, ut in finiti- mo, legitimo, acditimo non plus inesSe ti- mum, quam in meditullio tullium. Scae- POST vola autem P. F. junctum putat esse ver- oum, ut sit in eo etpost, et limen : ut quae a nobis alienata sunt, cum ad hostem per- venerint, et ex suo tamquam limine exie- rint, dein cum redierint post ad idem li- men, postliminio videantur rediisse," Cic. Top. 8, 36 : quern pater suus aut populus vendidisset, aut pater patratus dedidisset, ei nullum esse postliminium, has no right to return to his house and his old privi- leges, id. dc Or. 1, 40: postliminii jus, Papin. Dig. 29, 15, 5 : postliminium dare alicui, id. ib. — Hence, B. In the abt., postliminio, adverbially, By the right of postliminium : postliminio redeunt haec, homo, navis, equus, etc., Cic. Top. 8 ; id. Balb. 11 : civi Romano licet esse Gaditanum, sive exsilio, sive post- liminio, sive rejectione hujus civitatis, i. e. when he returns to Gades, where he was a citizen before being one at Rome, and recov- ers his right of citizenship, which he had lost by the attainment of Roman citizenship, id. ib. 12. 2, T r a n s f., By the right of return, i. c. bach, again, anew (post-class.) : postlim- inio in forum cupedinis reducens, leading bach again, App. M. 1, p. 76 Oud. : corpus postliminio mortis animare, after death, id. ib. 2, p. 127. II. T r o p., A return : postliminium ecclesiasticae pacis, reconciliation, Tert. Pud. 15. postmcridianus. a, urn, v. pomeri- dianus. post-modo- adv. Afterward, present- ly, shortly (mostly poet. ; not in Cic, Caes., or Quint.) : sentiet ilia tuas postmodo eapta manus, Prop. 2, 10, 18 ; Ov. Am. 1, 14, 56: negligis inimeritis nocituram Post- modo te natis fraudem committere ? Hor. Od. 1, 28, 31 : publicum in praesentia de- decus, postmodo periculum, Liv. 2, 43, 8. Cf., postmodum. postmodum. "'< [post-modus] Aft- erward, presently, shortly (not in Cic. or Caes.) : Ter. Hec. 2, 1, 11 : saepe ex inju- ria postmodum gratiam ortam, Liv. 1, 9 fin. : ue postmodum tiecti precibus aut donis regiis posset, id. 2, 1, 9 ; id. 4, 7. t postdmis- Idis, /. [perh. from irp'to- rouui] A barnacle, twitch, an instrument fixed upon the nostrils of unruly horses ; hence, transf., of a drinking-ciip, which, as it were, is always at a tippler's nose (ante-class.) : Lucil. in Non. 22, 27 (al. prostomides) : "postomis, h-wroiiis" Glos. Lat. Gr. post-pai'tor. oris, m. An inheritor, successor, heir (ante-class.): unde ante- parta demus postpartoribus, Plaut. True. 1, 1, 42. post-pono- Bui, situm, 3. v. a. To put after, postpone ; to esteem less, to neg- lect, disregard (quite class., but perh. not used by Cicero himself) : ut omnia post- ponere videretur, Caes. B. G. 6, 3 : omnia postposui, dummodo praeceptis patris pa- rerem, Cic. fil. in Cic. Fam. 16, 21, 6 : p. scorto honestum officium, Hor. Ep. 1, 18, 34 : p. Hannibalem Alexandro Magno, Just. 30, 4 : omnibus rebus postpositis, laying every thing else aside, Caes. B. G. 5, 7 ; Plin. Ep. 10, 19. postpositus. a, urn, Part., from post- pono. post-principia* 6mm, n. [principi- um] Continuance ot a thing after it is b"- gun, course, progress, sequel (ante-class.) : ut quisque rem accurat suam, sic ei pro- cedunt postprincipia, Plaut. Pers. 4, 1, 4 : voluptas disciplinarum in postprincipiis exsistit, in principiis vero ipsis ineptae et insuaves videntur. Var. in Gell. 16, 187m. ; so id. ib. 16, 9, 5 : postprincipia atque ex- itus vitiosae vitae, old poet, in Cic. Sest. 55, 118. post- put 0> avi, l.v.a. To regard as secondary, to esteem less, to disregard (an- te-class.) : curn te postputasse omnes res prae parente intelligo, Ter. Hec. 3, 5, 33 ; id. Ad. 2, 3, 9. postquam- also separate, post quam, conj. After that, after, since, as soo?i as_ when : abeo ab illis, postquam video, me sic ludificarier, Plaut. Capt. 3, 1, 27 ; id. Most 3, 3, 22 ; Ter. Hec. 5, 3, 28 : eo post- quam Caesar pervenit, obsides. arma po- p«scit, Caes. B. G. 1, 27 : undecimo die 4E POST postquam a te discesseram, Cic. Att. 12, 1 : quod post accidisset, quam dedissem ad te liberto litcras, id. ib. 6, 3 : quartum post annum, quam redierat, Nep. Dion. 10. — With a follg. post: postquam come- dit rem, post rationem putat, Plaut. Trin. 2, 4, 15. II. With an accessory idea of cause, Sittce, because (so very rarely) : nunc ego illam me velim convenire, postquam ina- nis sum, Plaut. Bac. 3, 6, 2 : postquam po- eta sensit, scripturam suam ab iniquis ob- servari, Ter. Ad. prol. 1 ("postquam pro quoniam,'' Don.). postrcmitas- at> s - /■ rpostremus] The last, the end, extremity (postclass.) : Macr. Somn. Scip. 1, 11. ?iostremo and postremus, a, um, losterus, no. 111., A. postridie- adv. [contr. from posteri die, analog, to die crastini, forpostero die] On the day after, the following or next day (quite class.) : Cic. Phil. 2, 25 : haud dubi- tavit postridie palam in castris docere, id. Rep. 1,16, 23; id. ib. 2, 31, 55: prima luce postridie constituunt proficisci, Caes. B. C. 1, 67. — With a follg. gen. : postridie ejus diei mane eadem perfidia usi Germa- ni, Caes. B. G. 4, 13 ; so, postridie ejus diel id. ib. 1, 23, 1; 1, 48, 2; 1, 51, 1, et saep. — With a follg. ace, The day after : venatio, quae postridie ludos Apollinares futura est, Cic. Att. 16, 4.; so, Calendas, Nonas, Idus, Liv. 6, lfin. : — absolutionem, Coel. in Cic. Fam. 8. 2, 19 (al. absolutio- nis).— With a follg. quam : quid causae fuerit, postridie intellexi, quam a vobis discessi, Cic. Fam. 14, 7 ; so id. Q. Fr. 2, 9 ; id. Att. 9, 5. In the collat. form, pos- triduo : postriduo natus sum ego, quam Juppiter ex Ope natus est, Plaut. Mil. 4, 2,90. postriduanus or postridianus- a, um, adj. [postridie] That is, comes, or happens on the following day (post-class.) : dies, Macr. Sat. 1, 15/». postriduo- adv., v. postridie, ad fin. post-scenium- ", n. [postscena] The part of the theatre behind the scenes, the postscenium ; trop., for secret, mystery : postscenia vitae, those parts of life which are behind the scenes, Lucr. 4, 1182. post-SCribo- ere, V. a. To write aft- er or under, to add in writing (post-Aug.): Tiberii nomen suo postscripserat, Tac. A. 3, 64. post-si griani- orum, m. (sc. milites) [signum] The soldiers who are stationed behind the standards : opp. antesignani, Frontin. Strat. 2, 3, 17 ; so Amm. 18, 8 : 24,6. post-sum- a ' s0 separate, post sum, fui, esse, v. n. To be after ov future: in post-futuros,/or posterity. Sail, in orat. Le- pid. ad P. R. ; Plin. 7, 55, 56 : — turn vide- bitur lex in postfuturum loqui, Gell. 17, 7 fin. — * II. To fall to the rear, to retreat : ubi periculum advenit, invidia atque su- perbia postfuere, Sail. C. 23 fin. (Kritz: post fuere). I postuiarius. a, um, adj. [postulo] Thai demands or claims ; p. iulsura, which sign ify thai a forgotten vow must be per- formed, or a neglected sacrifice be offered, Fest. p. 245 ed. Miill. ; for this is found postulatoria, Caec. in Sen. N. Q. 2, 49. postulaticiUS- a, um, adj. [id.J De- manded, requested (post-Aug.) : gladiato- res, Sen. Ep. 7. postulatio- onis, /. [id.] A demand- ing, requiring ; a demand, request, desire: I, Lit. (quite class.) : p. aequa et hones- ta . . . brevis, Cic. Rose. Am. 2 fin. : igno- scendi, a begging pardon, id. Inv. 2. 34 : concedere postulationi alicujus, id. Mur. 23: postulationi resistere, id. Q. Fr. 2, 11. H, In partic. : A. A claim of a deity upon men, a demand for a forgotten sac- rifice : postulationes esse Jovi, Saturno, Neptuno, Auct. Har. resp. 10 : Telluri pos- tulatio deberi dicitur, a demand of Tellus is still to be satisfied, id. ib. 14^7*. In this signif. the forms postilio and postu- llO are also used (ante- and post-class.) : deum Manium postilionem postulare, Var. L. L. 5, 32, § 148 : in caeremoniis vestris postulionibus locus est, Arn. 4, 148. B. A complaint, expostulation (ante- class.) : Plaut. Casin. 3, 2. 26;: acris, id. POST Bacch. 3, 3, 45: neque lites ullae inter eas, postulHtio numquam, Ter. Hec. 1, 2, 105. C. 'n a court of justice, A complaint, an application for redress : postulationes ingerere, Suet. Claud. 7 ; Plin. Ep. 5, 14. — So, too, An application to the praetor to allow the presentation of a complaint : Coel. in Cic. Fam. 8, 6. postulator, oris, m. [id.] A claimant. esp. a plaintiff (post-Aug.) : postulatori- bus per libellos respondere, Suet. Ner. 14. postulatoriUS) a. um, adj. Demand- ing, poslulnlory ; v. postuiarius. postulatrix. ici8 . /• [postulator] She that demands (eccl. Lat.) : sollemnitates postulatrices (al. solemnitatee, populari- tates), Tert. Cor. mil. 13. postulatum- >. v - postulo, ad fin. postulatus, us, m. [postulo] A claim or demand in a court of justice, a suit : ventum in jus est: postulatu audito, etc., Liv. 4, 9. postulio, onis, v. postulatio, no. II., A. postulo, avi, atum, 1. v. a. [posco] To ash, demand, require, request, desire ; constr. with aliquid, aliquid ab aliquo. ali- quem aliquid, with ut (ne), dc, an object- clause, or absol. I, In gen.: incipiunt postulare, pos- cere, minari, Cic. Verr. 2, 3, 34 : nemo in- ventus est tam audax, qui posceret, nemo tarn impudens qui postularet ut venderet. id. ib. 2, 4, 20 ; cf. Liv. 2, 45 : tametsi causa postulat, tamen quia postulat, non fiagitat, praeteribo, Cic. Quint 3, 13; cf. id. Leg. 1, 5 : postulabat autem magis quam pete- bat, ut, etc., Curt. 4, 1 : dehinc postulo, sive aequnm est, te oro, ut, etc., Ter. Andr. 1, 2, 19 : ita volo itaque postulo ut fiat. id. ib. 3, 3, 18 ; Plaut. Aul. 4, 10, 27 : suum jus postulat, Ter. Ad. 2, 1, 47; cf., aequum postulat, da veniam, id. Andr. 5, 3, 30 ; and, quid est? num iniquum postulo? id. Phorm. 2, 3, 64 : nunc hie dies alios mo- res postulat, id. Andr. 1, 2, 18 : fidem pub- licum, Cic. Att. 2, 24 : istud, quod postulas, id. Rep. 1, 20; id. Lael. 2, 9 : ad senatum, venire auxilium postulatum, Caes. B. G. 1, 31 : — postulo abs te, ut. etc.. Plaut. Capt. 5, 1, 18 ; so, quam maxime abs te postulc , atque oro, ut, etc., Ter. Andr. 5, 1, 4 ; and quidvis ab amico postulare, Cic. Lne!,, in , 35 ; cf. in the pass. > quum aliquid ab um- icis postularetur, id. ib. — With two accu satives : orationes me duas postulas, Cic. Att. 2, 7, 1 (al. a me, as it seems, moiv correctly; cf. also Cic. Fam. 3,8,6, where, likewise, a me postulasseni is more cor- rectly read) ; cf. infra the passages with an object-clause. — With ut (ne) : quodam modo postulat, ut, etc., Cic. Att. 10, 4, 2 : postulatum est, ut Bibuli sententia divide- retur, id. Fam. 1, 2. (For other examples with ut, v. supra) : legatos ad Bocchuu> mittit postulatum, ne sine causa hosti* populo R. fieret, Sail. J. 83.— With de: sapientes homines a senatu de foedere postulaverunt, Cic. Balb. 15 ; so, Ariovis- tus legatos ad eum mittit, quod antea dc colloquio postulasset id per se fieri licere. Caes. B. G. 1, 42. — With an object-clause freq. to be rendered, To wish, like, want : Enn. in Gell. 18, 2, 7: o facinus inipudi cum ! quam liberam esse oporteat servi- re postulare, Plaut. Rud. 2, 3, 62; id. Men. 2, 3, 88: me ducere istis dictis posrulas 1 ' Ter. Andr. 4, 1, 20; id. Eun. 1, 1.16: (lu- pinum) ne spargi quidem postulat deci- dens sponte, Plin. 18, 14, 36. So with a double object: quas (sollicitadines) levari- tua te prudentia postulat, demands of you, Luccei. iu Cic. Fam. 5, 14, 2. II. In partic: A. la jurid. lang., To summon, arraign before a court, to prose- cute, accuse, impeach : Gabinium tres ad- hue factiones postulant : L. Lentulus, qui jam de majestat-e pastulavit, Cic. Q. Fr. 3. 1, 5 : aliquem apud praetorem de pecu niis repetundis, id. Cornel, fragm. ; instead of which, aliquem repetundis, Tac A. 3, 38; and, aliquem repetundarum, Suet- Caes. 4 : aliquem aliqua lege. Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 3 : aliquem ex aliqua causa reum, Plin. 33, 2, 8: aliquem impietatis reum, Plin. Ep. 7, 33 : aliquem injuriarum. Suet. Aus. 56 ./Zh. : aliquem capitis, Papin.. Dig. 46, 1, 53. II, Likewise in jurid. lang., To- demand a writ or leave to prosecute, from the prae— 1169 PO T A Tor or other magistrate : " postulare est desiderium suuin vel amici sui in jure apud eum qui jurisdictioni praeest expo- nere vel alterius desiderio contradioere," etc., Ulp. Dig. 3, 1, 1 ; cf. this whole sec- tion : De postulando : in aliquem delatio- nem nominis postulare, Cic. de Div. in Cae- cil. 20 : p. servo9 in quaestionem, id. Rose. Am. 28, 77 : quaestionem, Liv. 2, 29, 5. * C. P- cum aliquo, for expostulare, To dispute or expostulate with one about a thing : Plaut. Mil. 2, 6, 35.— Hence postulatum, i, n., usually in theplur., postulata, orum, A demand, request (quite class.) : intolerabilia postulata, Cic. Fam. 12, 4; id. Phil. 12, 12: deferre postulata alicujus ad aliquem, Caes. B. C. 1, 9 : cog- noscere de postulatis alicujus, id. B. G. 4, 11 Jin. : postulata facere, Nep. Alcib. 8. postumatUS; us > m - [postumus] The last or luwest place (post-class.) : opp. prin- cipals, Tert. adv. Val. 35. Postumius (erroneously written Posthumius ; v. postumus, under poste- rus, no. III., B), a. Name of a Roman gens. So Postumius Tubertus, a Roman consul, Liv. 2, 16.— Postumia, ae, /., Wife of Sulpicius, Cic. Fam. 4, 2 ; a vestal, Liv. 4, 44 ; a woman addicted to tippling, Catull. 27, 3.— B. Adj., Postumius. a, urn, Pos- tamian: lex, Plin. 14, 12, 14 : P. via, leading toward Genua, Tac. H. 3, 21.— H. Hence PostumianuS, ». um, adj., Of or be- longing to a Postumius, Postumian : im- peria, i. e. of the Dictator A. Postumius Tubertus, Gell. 1, 13 ; Liv. 4, 29 : caedes, i. e. of M. Postumius Regillensis, id. 4, 51. pOStumO) are, v. n. [postumus] To come after, be inferior (eccl. Lat.) : alicui, Tert. Apol. 19 : omnis consummatio, etsi ordine postumat, etfectu tamen anticipat, id. Res. earn. 45. postumus; a. " m i Sup., v. posterus, no. HI., B. postus- a, ura > v - pono, ad init. pOSt-VeniO) i re > »■ n. To come after (post-Aug.) : nunc praecurrente tempes- tatum significatu, quod npoxriuaaiv Grae- ci vocant: nunc postveniente, quod £7ri- Xe'uaotv, Plin. 18, 25, 57. Post-verta or Postvorta, ae, /. [verto] A goddess presiding over child- birth, who was invokedwhen the child made a wrong presentation : Carmentes.quarum una " Postvcrta nominata est, Prosa altera, a recti porversique partus et potestate, et nomine," Var. in Gell. 16, 16 ; so Ov. F. 1, 633. Ace. to Macrobius, A goddess pre- siding over the futnre, opp. to Antevorta, Macr. S. 1, 7. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 199 sq. % PostVdta» ae, /. An epithet of Ve- nus : " Serv. Virg. A. 1, 720." pdtablliS; e > a0 J- [poto] That may be drunk, drinkable, potable (post-classical) : Aus. Clar. urb. 14, 31 : medicamina, Coel. Aur. Tard. 1, 4, n. 112. potaculum. h «• [W-] A drinking, toping (eccl. Lat.) : Tert. Apol. 39. t pdtamantiSi Wis, /. An Indian plaut, also called thalassegle, Plin. 24, 17, 102. (* PotamOj finis. m - The secretary of the quaestor Caecilius in Sicily, Cic. in Caecil. 9.) t potamogeton or potamoai- ton> onis,/. = TTimmoyeiTo}v (a neighbor of the river), A water-plant, water-milfoil, pond-weed, Plin. 26, 8, 33 ; 32, 5, 19. I 1 pdtamdphylacia, ae, f. = ttoto- i'bs-■ [id-] Might, pow- er: I, In gen. (eccl. Lat.): Arn. 1, 31. — Hi In par tic, Political power, rule, do- minion, command (so quite class.) : post interitum Tatii quum ad eum potentatus omnis recidisset, * Cic. Rep. 2, 8 Mai. and Mos. N. cr. : de potentatu contendere, Caes. B. G. 1, 31 ; Liv. 26, 38, 7,— In the plur. : honores etpotentatus contemnere, Lact. 6, 17 med. pd tenter- adv., v. possum, Pa., ad fin. 1. potential ae, /. [potens] Might, force, power: J, Lit. (quite class.): ar- morum tenendorum potentia, Liv. 21, 54 fin. : p. acrior solis, Virg. G. 1, 92 : ven- tosa, Ov. Am. 2, 16, 27: formae, id. Met. 10, 573 : raorbi, id. ib. 7, 537. . B. Transf., Efficacy, virtue (poet, and in post-Aug. prose) : herbarum potentia, Ov. M. 1, 522 : dictamni, Plin. 25, 8, 53 : p. achatae contra scorpiones, id. 37, 10, 54 : aquarum, id. 31, 1, 1. II, Trop. : A. In gen., Ability, fac- ulty, capacity (post-class.) : supra huma- nam potentiam, Just. 12, 16. B. Political power, authority, sway, in- fiuence (quite class.) : " potentia est ad sua conservanda et alterius obtinenda idonearum rerum facultas," Cic. Inv. 2, 56 : postquam divitiae honori esse coepe- runt et eas gloria, imperium, potentia se- quebatur, Sail. C. 12 ; Caes. B. G. 6, 14 : erant in magna potentia, qui consuleban- tur, were in great authority, Cic. Mur. 11 : potentiam alicujus criminari, id. Mil. 5 : singularis, the -ride of an individual, mo- narchical power, Nep. Dion, 9 : rerum, su- preme dominion, sovereignty, Ov. M. 2, 259. — In the plur. : contra periculosissimas hominum potentias, Cic. Coel. 9. 2. Potentia; ae, /. ; 1. A town in Picenum, ("Liv. 39, 44; Cic. Har. Resp. 28) ; Plin. 3, 13, 18 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 463.— II. Hence PotentinUS, a, um, adj., Potentian : ager, Front, de Colon, p. 123 Goes. — (* 2. A town in Lucania.) — (* Potentini; orum, m., The inhabit- ants of Potentia, in Lncania, Plin. 3, 11, 15.) potentialiter* «<*»• [potential Might- ily, powerfully (post-class.) : Sid. Ep. 7, 14. PotentinUS) a, um, v. 2. Potentia, no. II. pdteriOU) i'. n. = rror/iptov, A plant, also called phrynion, pern, tragacanth, Plin. 25,10, 76 ; 27, 12, 97. t pdterium; ". »• = irorripiov, A drink- ing-vcssel, goblet (Plautinian), Plaut. Stich. 5, 4, 12 : id. Trin. 4, 3, 10. pdtesse and potessim; v - possum, ad init. potestaSi atis, / [possum] Ability, power of doing any thing, esp. legal pow- er, right over or to a thing (quite class.) : " potestalis verbo plura significantur : in persona magistratuum imperium, in per- sona liberorum patria potestas, in persona servi dominium : at quum agimus de noxae deditione cum eo, qui servum non defendit, praesentis corporis copiam fac- ultatemque significamus. Ex lege Atinia in potestatem domini rem furtivam ve- nisse videri, et si ejus vindicandae potes- tatem habuerit, Sabinus et Cassius aiunt," Paul. Dig. 50, 16,215. I. Li'- : A. In gen. : si fvbiosvs est AGNATOBVM GENTILIVIHQVE IN EO PECV- NIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Fl'ligm.XII. Tab., v. Append. III.: vim tantam in se et potestatem habere tantae astutiae, to have such a, power of craftiness, to be able to de- vise such tricks, Ter. Heaut. 4, 3, 32 : jus potestatemque habere faciendi nliquid, Cic. Phil. 11, 12; id. Inv. 2, 7: ("habere potestatem vitae necisque in aliquem, id. Dom. 29) ; id. Q. Fr. 1, 1, 3 : potestatem alicui deferre beneficioruin tribuendo- rum, id. Balb. 16. — Poetic, c. inf. : potes- tas occurrere telis... ensem avellere dex- tra, Stat. Th. 3, 296; (*Luc. 2, 40) :— ease POTE in potestate alicujus, to be hi one's power, to be subject to, to obey him : mittuntur le- gati, qui nuncient, lit sit in senatus popu- lique R. potestate, Cic. Phil. 6, 2 : esse in ditione ac potestatp alicujus, id. Quint. 2 ; id. Att. 1, 40 : (* esse in sua potestate, to be one's own master, Nep. Att. 6 ; so, esse suae potestatis, Liv. 31, 45) : — quum con- sulis ea de re jus ac potestatem esse dix- isset, had jurisdiction and authority over it, Liv. 24, 39 : (* est mea (tua, etc.) potes- tas, I have the power, 1 can, Cic. Att. 2, 5 ; 4, 2; Ter. Heaut. 4, 3, 42):— habere fa- miliam in potestate, to retain one's slaves in one's power, not to free them : Liv. 8, 15. Bi In parti c. : 1, Political power, dominion, rule, empire, sovereignty : Thes- saliam in potestatem Thebanorum redi gere, Nep. Pelop. 5 ; Liv. 24, 31; (* so, sub potestatem Atheniensium redigere, Nep Milt. 1) : esse in potestate alicujus, Cic Verr. 2, 2, 54 : tenere aliquem in sua po testate ac ditione, id. ib. 2, 1, 38 : esse ii alicujus ditione ac potestate, id. Quint. 2 venire in arbitrium ac potestatem alicu jus, id. Verr. 2, 1, 57. 2, Magisterial power, authority, office, magistracy : potestas praetoria, Cic. de imp. Pomp. 24 : qui togatus in republica cum potestate imperioque versatus sit, id. Phil. 1, 7 : imperium aut potestatem as- sequi, id. Verr. 2, 4, 11 : cum potestate aut legatione in provinciam proticisci, id. ib. 5; id. Cluent. 27 : censores dederunt ope- ram, ut ita potestatem gererent, ut, etc., so to administer the office, id. Verr. 2, 2, 55 ; (* Nep. Cat. 2 ; Cic. Agr. 2, 6). In the plur. : imperia, potestates, Jegationes, id. Leg. 3, 3 : in potestatibus gerendis, Auct. Her. 3, 7. — Hence, *b. By metonymy, A person in office, a public officer, magistrate : a magistratu aut ah aliqua potestate legit- ima evocatus, by some lawful authority, Cie. Tusc. 1, 30 : (* hominum divumque potestas, i. e. Jupite^Virg. A. 10, 18) : ju- risdictionem potestatibus per provincias demandare, Suet. Claud. 23. 3. Of inanimate things, Power, force, ef- ficacy, effect, operation, virtue, value: po- testates colorum, Vitr. 7, 14 : potestates visque herbarum, Plin. 25, 2, 5 ; (* Virg. A. 12, 396) : — pecuniarum, value, Gai. Dig. 13, 4, 3 : haec potestatibus praesentibus di- judicanda sunt, (* circumstances, state of things), Gell. 1, 3 : actionum vis et po- testas, Ulp. Dig. 9, 4, 1 : quaternarius nu- merus suis partibus complet decadis ipsi- us potestatem, compass, Mart. Cap. 2. 26 : — plumbi potestas, nature, quality, proper- ties, Lucr. 5, 1241 : naturalis, Vitr. 9, 4. — (* Of a word, Meaning, signification, Gell. 10, 29.) H. Trop. : A. Power, control, com- mand (quite class.) : dum ex tanto gaudio in potestatem nostram redeamus, recover our self-control, come to ourselves, Cato in Gell. 7, 3 : exisse ex potestate dicimus eos, qui eft'renati feruntur aut libidine, aut ira- cundia, to have lost the control of their rea- son, to be out of their minds, Cic. Tusc. 3, 5; cf., qui exisse ex potestate dicuntur, idcirco dicuntur, quia non sunt in potes- tate mentis, cui regnum totius animi a natura tributum est, id. ib. ; cf, also, id. ib. 4, 36. B. Power, ability, possibility, opportu- nity (quite class.): ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae, Cic. Fam. 10, 13 : quoties mihi certorum hom- inum potestas erit (al. facultas), whenever I find men on whom I can rely, id. ib. 1, 7 : — facere potestatem, to give opportunity, leave, permission : si quid de his rebus di- cere vellet, feci potestatem, Cic. Cat. 3, 5: quae potestas si mihi sacpius fiet, utar, shall present itself, id. Phil. 1, 15: alicui potestatem optionemque facere. ut, etc., id. de Div. in Caecil. 14 : facio tibi inter- pellandi potestatem, id. Rose. Am. 27: ego instare, omnium mihi tabularum et literarum fieri potestatem oportere, must be allowed the use of, id. Verr. 2, 4, 66 : — potestatem sui facere, to allow others to see or have access to one, to give an oppor- tunity of conversing with one: quum ne- que praetores diebus aliquot adiri pos- sent vel potestatem sui facerent, allowed themselves to be spoken to, id. Q. Fr. 1, 2, 5. So, facere omnibus conveniendi sui po- P O TI testatem, to admit to an audience, id. Phil. 8, 10 : qui potestatem sui non habuissent, who had not been able to speak with him, Suet Tib. 34 : — (* potestatem sui facere, to give an opportunity of fighting with one, Cues. B. G. 1, 40 ; Nep. Ages. 3). III. Personified, A daughter of Pallas and Styx, Hyg. Fab. prooem. potcstativus, <«. um, adj. [potestas] Denoting or containing power, potestative (eccl. Lat.) : principatus, Tel't. adv. Herm. 19. ^ Potcstur. v. possum, ad init. PotlunuS' i. "'■ The assassin of Pom- pcy, Uaes. B. C. 3, 108; 112 Jin. ; Luc. 8, 423. I pdthos» i. m. = tt60os (Desire) : I. A summer Jluwcr, otherwise unknown, Plin. 21, 11, 39. — H, A celebrated statue of Scopus, Plin. 36, 5, 4, n. 7. Pdtica» ae, /• [poto] The goddess of drinking among children, Don. ad. Ter. Ph. 1, L15; v. Potina. ' Potidaca. ae, /., nori£uia, A city of Pallene, afterward called Cassandrca, Pliu.2,58, 59j 4, 10, 17; Mela 2, 2 fin.) Potidania. ae./.. Ylori&avia, A town in Aetolia, Liv. 28, 8. potiliSi e i ac U- [P°t°] That pertains to drinking, drinking- (nnte-and post-class.): potilis nidus, a drinking -vessel, Var. in Non. 145, 4 : raptus, a drawing in when drinking, sipping, Cocl. Aur. Tard. 5, 10. potin' ' a used, I. for potisne; potin' es? i. e. potes? can your are you able? Ter. And. 2, 2, 6 ; Plaut. in Gell. 7, 7.— II. For potisne est, i. e. potest: potin' ut desinas ? can you leave off.' i. e. pray leave off, Ter. Ad. 4, 1, 23 : potin' ut taceas ? i. e. be silent, Plaut. Poen. 4, 2, 94. Pptina» ae, /. [poto] The. goddess that presides over children's drinking, Var. in Non. 108, 19 ; Aug. Civ. D. 4, 11 ; Arn. 3, 25 ; of. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 241. 1. PdtiOt onis, /. [id.] A drinking, a drink, draught, abstr. and concr. (quite class.): I. In gen.: in media potione, Cic. Clu. 10 : — cum cibo et potione fames sitisque depulsa est, id. Fin. 1, 11 : multo cibo et potione completi, id. 'fuse. 5, 35 : A potione, a cup-bearer, lnscr.Grut.57S, 1. II. lu particular: A, -4 poisonous draught : potione mulierem sustulit, Cic. Clu. 14. B. A draught or potion given by phy- sicians : dare potionis aliquid, Plaut. Men. 5, 5, 21 : potiones ad id efficaces, Cels. 4, 8. C A magic potion, philter (poet.) : Hor. Epod. 5. 13. 2. potio- ivi, ire, v. a. [potis] To put into the power of, to subject to any one : eum nunc potivit pater Servitutis,- made a slave of him, reduced him to slavery, Plaut. Am. 1, 1, 23 : — potitus, a, um, v. 1. potior, ad fin. X potionarlus. ». um, adj. [1. potio] Of or belonging to drinking or to a drink : Not. Tir. p. 169. potidnO) no perf, atum, 1. v. a. [1. potio] To give to drink (in the verb, finit., post-class.) : aliquem potione, Veg. Vet. I, 46 ; so id. ib. 1, 34 ; 38 ; 3, 59.— Hence potionatus, a, um. Pa., That has had a potion given him (post-Aug.) : potiona- tus amatorio medicamento, Suet. Cal. 50. 1. potior» itue, 4. (archaic inf.praes., potirier, Plaut. Asin. 5, 2, 66. — Ace. to tii3 third conj. : auro Vi potitur, Virg. A. 3, ~M : capto potimur mundo, Manil. 4, 882 ; Ov. M. 13, 130; Catull. 64, 402. So, poti tor potiri, Pae. in Non. 475, 29. — Act. col- lat. form, potio, ire ; v. infra, ad fin.) v. dcp. n. [potis] To become 7naster of, to take possession of, to set, obtain, acquire, re- ceive ; constr. with the gen., ace., abl., and abs. (quite class.) : (n)c.gcn.: illius regni potiri, Cic. Fam. 1, 4 : urbis potiri, Sail. C. 47 : vexilli, Liv. 25, 14 : voti, Sil. 15. 331. (/J) c. ace. (very rarely) : regnum, Pac. in Non. 481, 32 ; so, sceptrum, Att. ib. 30 ; cf., Homerus sceptra potitur, Lucr. 3, 1051 : oppidum, Auct. B. Hisp. 13: summum im- perii, to get possession of the supreme do- minion, Nep. Eum. 3: urbem, Cic. Tusc. 1, 37 fin. ; Moser and Klotz, iV. cr. ; so Cic. Fat. 7, 13 ; id. OS'. 2, 23, 81.— (y) c. abl. : natura iis potiens, Cic. Tusc. 3, 18 : impe- rio totius Galliae, Caes. B. G. 1, 2 : victo- n«*,id. ib. 3, 24 : impedimentis cftsrripqn , POTI id. ib. 1, 21: sccptro, Ov. Her. 14, 113: pane, I.ucil. in Priac. p. 881 P. : thalamo, Naev. ib. — ( atum, or potum, 1. v. a. and n. [7r'^w, ttiVqj]. I, Act., To drink (ante-class, and post- Aug.) : Caecil. in Gell. 2, 23 : aquam, Suet. Ner. 48 : vinum, Plin. 14, 5, 7 : — ut edor- miscam hanc crapulam, quam potavi, this intoxication which I have drunk myself into, Plaut. Rud. 2, 7-, 28- B. Transf., poet. : flumen aliquod. To drink from a stream, i. q. to dwell by it : fera. quae sreiidum potat Araxen, Sen. Hipp. 57 : staiina Tagi, Claud. Cons. Mall. Theod. 286,— Of inanimate subjects. To drink np, to suck or draw in, to absorb moisture (poet, find in post-Aug. prose) : vestis sudorcm potat, Lucr. 4, 1124 : po- tantia vellera fucuin, Hor. Ep. 1, 10, 27 ; fVn P. 3P T. 1171 PR AE Yl.Nr.utr., To drink: A, In gen. (quite class.) : redi simul mecum pota- tum, Plaut. Ps. 5, 2, 28 : potaturus e9t apud me, Ter. Ph. 5. 5, 8 : si potare velit, Cic. Brut. 83 : p. dilutius, id. fragm. ap. Amm. 15, 12 : potum veniunt juvenci, Virg. E.7, 11: cornibus, from horns, Plin. 11, 37, 45. B. In partic., To drink, tope, tipple (quite class.) : obsonat, potat, olet unguen- ta de meo, Ter. Ad. 1, 2, 37 : ibi primum insuevit exercitus populi R. amare, po- tare, Sail. C. 11 : frill voluptate potandi, Cic. Tusc. 5, 41 : totos dies potabatur, id. Phil. 2, 27.— Hence potus, a, um, Part.: I, Act., That has drunk, drunken, intoxicated (quite class.) : domum bene potus redire, Cic. Fam. 7, 22 : inscitia pransi, poti, oscitantis ducis, id. Mil. 21 : anus, Hor. Od. 4, 13, 5.— II. Pass., That has been drunk, drunk up, drunk out (quite class.) : sanguine tauri poto, Cic. Brut. 11, 43 : cadi taece tenu9 poti, Hor. Od. 3, 15, 16 : amygdalae ex aqua potae, Plin. 23, 8, 15. potori oris, m. [poto] A drinker : I. In gen. (poet.) : aquae potores, Hor. Ep. 1, IS), 2. — B. Transf. : Rhodanique po- tor. i. e. the dweller by the Rhone, Hor. Od. 2, 20, 20,— II. In partic, A hard drink- er, a drunkard, sot, toper, tippler ( poet, and in post-Aug. prose) : potorum rixae, Prop. 1, 16, 5 ; Hor. S. 2, 4, 59 : acres, id. ib. 8, 37 : nobilis, Mart. 6, 78 ; Plin. 23, 8, 75 ; so id, 23, 4, 50 ; 20, 23, 99. potoriUS. a, um, adj. [potor] Of or belonging to drinking, drinking- (post- Aug.) : potoria vasa, Plin. 36, 7, 12 : ar- gentum, silver drinking -vessels, Pomp, big. 34, 2, 22 : si], i. e. liquidum, Pelag. Veter. 21 : — peaepositus auhi potorii, superintendent of the golden drinking- vessels, an officer at court, Inscr. Grut. 1111, 13. So tOO, AB ARGENTO POTORIO, Inscr. Grut. 582, 9; Inscr. Murat. 895, 2.— II. Subst, potorium, ii, n., A drink- ing -vessel, goblet (post-Aug.): potoria gemmata, Plin. 37, 2, 6 : aurea, id. 33, 10, 47 : parvula, id. ib. 12, 55. BOtriX) i c ' s > /• I'd-] -^ female tippler (poet.) : Phaedr. 4, 5, 25. Pdtua> ae, /. [poto] The goddess of drinking : Victa et Potua, Am. 3, 115. PotulanilS; a > nm, adj. Potnlan : vinum, a kind of Sicilian wine: Plin. 14, 6, 8, § 66. potulentllS (also written pocul.), a, um, adj. [potus] I. That may be drunk, drinkable (rare, but quite class.) : Subst., plur., potulenta, orum, n., Drinkables, drinks : gustatus habitat in ea parte oris, qua esculentis et potulentis iter natura patefecit, Cic. N. D. 2, 56 fin. ; 60, escu- lenta omnia et potulenta, Gell. 17, 11, 2 ; cf. Q. Scaevola in Gell. 4, 1, 17. — H. Drunken, intoxicated (post-Aug.) : Suet. Oth. 2 ; so App. M. 3, p. 131 Oud. 1. potllSi &, nm, Part., from poto. 2. potuSi us, m. [poto] A drinking, drink: I, Lit: A. In gen. (quite class.): immoderato obstupefacta potu atque pas- tu, Cic. de Div. 1, 30 : medicamentum quod potui datur, Cels. 2, 13 fin. : medic- amentorum potus stomacho inimici, Plin. 26, 3, 8 : potum exiguum equis impertiri, id. 8, 42, 65 : unguenta in potus addunt, id. 13, 3, 5. — B. I n partic, Drinking, tippling, toping (post-Aug.) : in potu at- que hilaritate, Plin. 21, 3, 9 : potu impleri, id. 36, 21, 42.— II. Transf., Urine (post- Aug.): Plin. 17, 9,6. t practlCUS- a, um, adj. = 7; paKTiK6s, Active (post-class.) : vita, Fulg. Myth. 2, 1. prae- "dv. and prarp. c. abl. [dat.fem., answering to pro as dat. masc. of per]. I, Adv., Before: A. Lit. (ante-class.): abi prae, Sosia, Jam ego sequar.g'o before, go in advance, Plaut. Am. 1, 3, 45 ; so, i prae, sequar, Ter. Andr.l, 1,144; id. Eun. 5, 2, 69 : i tu prae, virgo : non queo, quod pone me est, servare, Plaut. Cure. 4, 2, 1 : age, age nunc tu, i prae, id. Pers. 4, 4, 56. B. Trop., as a particle of comparison, in connection with ut and quam (also written in one word, praeut and prae- quam), In comparison with, compared with (ante- and post-class.) : parum etiam, praeut futurum est praedicas, Plaut. Am. 1, 1, 218 ; id. Bacch. 4, 9, 5 : modestior 1172 PRAE nunc quidem est de verbis, prae ut du- dum fuit, id. Men. 5, 5, 33; id. ib. 2, 3, 25 : nihil hercle quidem hoc, Prae ut alia di- cam, id. Mil. 1, 20 ; id. Merc. 2, 4, 2 : lu- dum dices fuisse, praeut hujus rabies quae dabit, Ter. Eun. 2, 3, 9 : — parva res est voluptatum praequam quod molestum est, in comparison with the trouble, Plaut. Am. 2.2, 3: nihil hoc est, prae quam alios sumptus facit, id. Most. 4, 2, 66 : jam mi- noris omnia facio prae quam quibus mo- dis Me ludificatus est, id. ib. 5, 2, 25 ; id. Aul. 3, 5, 33 ; Gell. 16, 1, 3. II. Praep. c. abl. (once c. ace. : prae literas, Petr. 46, 1, ace. to the MS. read- ing ; al. prae Uteris), Before. A. Lit.: cavendum erit, ut (villa) a tergo potius quam prae se flumen habeat, before it, Col. 1, 5, 4 : limina alia prae aliis erant, App. de Mundo, p. 346 Oud. Esp. freq., prae se ferre, agere, mittere, To bear, drive, or send before one's self: ille qui stillantem prae se pugionem tulit Cic. Phil. 2, 12, 30; so, argenti prae se in aera- rium tulit quatuordecim millia pondo, Liv. 28, 38, 5 ; and, prae se ferens Darium puerum, Suet. Calig. 19 : prae se armen- turn agens, Liv. 1, 7, 4 : singulos prae se inermes mittere. Sail. J. 94, 2 : — prae man», and, less freq., prae manibus, At hand, on hand (ante- and post-class.) : pa- tri reddidi omne aurum, quod fuit prae mami, Plaut. Bac. 4, 3, 9 ; Ter. Ad. 5, 9, 23 : cum prae manu debitor (pecuniam) non haberet, Ulp. Dig. 13, 7, 27 : si Caesa- ris liber prae manibus est, promi jubeas, Gell. 19, 8. B. Trop.: 1. In gen., prae se ferre, less freq., prae se gerere, declarare, etc., prop., To carry before one's self, as if to show it ; hence, To show, exhibit, mani- fest, reveal, make known, betray, discover, indicate (freq. and quite class.) : Cic. Agr. 2, 2 : fortasse ceteri tectiores : ego sem- per me didicisse, prae me tuli, id. Or. 42 : nee vero quum venit, prae se fert, aut qui sit aut unde veniat, Cic. Rep. 2, 3 fin. : scelus et facinus prae se ferens et conn- tens, id. Mil. 16 : ceteris prae se fert et ostentat, id. Att. 2, 23 : beata vita glorian- da et praedicanda et prae se ferenda est : nihil est enim aliud quod praedicandum et prae Ee ferendum sit, id. Tusc. 5, 17 : — conjecturam prae se gerere, id. Inv. 2, 9, 30 ; so, animum altum et erectum prae se gerebat, Auct. B. Air. 10 : prae se de- clarant gaudia vultu. Catull. 64, 34 : prae se maximam speciem ostentare, App. Flor. p. 16 Oud. 2. In partic., a. In comparisons, In comparison with, compared with (quite clas- sical): omnium unguentum odorpraetuo nautea est, Plaut. Cure. 1, 2, 5; id. Men. 1, 2, 67 : Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est, Caes, B. G. 2, 30 : videbant omnes prae illo parvi futuros, Nep. Eum. 10 ; Cic. Agr. 2, 35 ; veros illos Atticos prae se paene agrestes pntat, id. Brut. 83 : non tu qui- dem vacuus molestiis, sed prae nobis be- atus, id. Fam. 4, 4 ; Hor. Ep. 1, 11, 4. 3, In giving the cause, which, as it were, goes before, For, because of, by rea- son of, on account of (likewise quite clas- sical, esp. in negations) : Ulixi cor frixit prae pavore. Liv. Andron. in Serv. Virg. A. 1, 92 : prae laetitia lacrumae praesili- unt mihi, Plaut. Stich. 3, 2, 13 : prae lassi- tudine opus est ut lavem, id. True. 2, 3, 7 ; Ter. Heaut. 1, 1, 71 : prae gaudio ubi aim nescio, id. ib. 2, 3, 67 : vivere non quit Prae macie, Lucr. 4, 1160 : nee loqui prae maerore potuit, Cic. Plane. 41 ; id. Phil. 15, 9 : solem prae jaculorum multitudine non videbitis, id. Tusc. 1, 42 ; Liv. 31, 24 fin. : vix sibimet ipsi prae nee opinato gaudio credentes, id. 39, 49. In composition, prae usually de- notes: I. Before: praedico, praebibo, prae- caveo, etc. ; so too, praeceps, head-fore- most, headlong. — In time : praecanus, gray before one's lime. — 2. Enhancing the main idea, qs. in advance of oth- ers : praealtus, extremely high ; praecla- rus, very celebrated ; praevalidus, very strong, etc. prac-acuOi utum, 3. v. a. To sharp- en before or at one end, to sharpen to a point : surculum praeacuito . . . eum pri- P.RA E morem praeacuito, Cato R. R. 40, 2 and 3. — Hence praeacutus, a, um, Pa., Sharpened be- fore or at the end, pointed : surculus ari- dus praeacutus, Cato R. R. 40, 3 : cacu- mina, Caes. B. G. 7, 73, 2 : sudes, Sail. C. 56 : tigna paulum ab imo praeacuta, Caes. B. G. 4, 17 : cuspis, Ov. M. 7, 131 : bipen- nis, Plin. 8, 8, 8 : scopuli, id. 9, 10, 12,— Hence praeaciite, adv., Very acutely, App Apol. p. 296. 26 Elm. + praeaequO) are, v. a. [prae-aequo] To make equal before : Not. Tir. p. 76. praealte> adv., v. praealtus, ad fin. prac-altus, a, um, adj. Very high, very deep (not in Cic. or Caes.) : I. Very high: praealtae rupes, Liv. 40, 58: jugum, Auct. B. Afr. 37, 3 : volatus volucrum, Plin. 2, 10, l.—Comp. : Saturni praealtius omnibus sidus, Mart. Cap. 8, 299. — H. Very deep: ostium fluminis praealti, Liv. 10, 2 : mare, Plin. 5, 19, 17 : proxima ter- rae praealta sunt, Sail. J. 78 : paludes, Tac. H. 5, 15. — Sup. : praealtissimus puteus, App. M. 8, p. 365 Oud.— Adv., praealte, Very deeply (post-class.) : trabes in terram praealte deflgitur, Veg. Mil. 4, 21. prae-ambulo. are, *>• »■ To walk before (post-class.) : Mart. Cap. 9, 306. praeambulllS) a, um, adj. [prae- ambulo] Walking before (post-class.): Mart. Cap. 9 fin. : matre praeambula, id. 2fin. prac-auditus. a, um, Part, [audio] Heard before, examined before (post-class.): custodiae, Ulp. Dig. 1, 16, 6. praebeOi ui, itum, 2. v. a. [contr. from praehibeo, from prae-habeo] To hold forth, reach out, proffer, offer (quite class., esp. in the trop. signif). I, Lit.: canis parvulo praebens ubera, Just. 1, 4 : cibum de manu, Col. 9, 1 : col- lum cultris, Juv. 10, 269 : jugulum, Sen. Ag. 973 : cervicem, Petr. 97 : os ad contu- meliam, Liv. 4, 35 : manus verberibus, Ov. A. A. 1, 16 : aures, to give ear, listen, attend, Liv. 38, 52. II, Transf., in gen., To give, grant, furnish, supply : panera praebere, Nep. Them. 10: sumptum, Just. 31, 4: 6pectacu- lum, Sail. J. 17 : sponsalia, Cic. Q. Fr. 2, 6 : vicem, to supply the place of: praebere vi- cem postium, to supply the place of posts, serve as posts, Plin. 8, 10, 10 : eundem usnm, id. 28, 11, 49. B. Trop., To give, furnish, cause, make, occasion ; and with se, to show, approve, behave one's self: praebere operam rei- publicae, Liv. 5, 4 : materiam seditionis. id. 3, 46: honorem alicui, Plin. 35, 4, 5: fidem alicui in periculis, Nep. Att. 4 : se talem alicui, qualem, etc., Cic. Rose. Am. 4 : in re misericordem se praebuit, id. Caecin. 10 : se in malis hominem prae- buit, id. Fam. 15, 17 : se dignum 6uis ma- joribus, id. ib. 2, 18. So also neut., with- out 6e : Phormio in hac re ut aliis stre- nuum hominem praebuit, Ter. Ph. 3, 1. 12 ; so too, without se, of a woman, to surrender herself to her lover: odi quae praebet, quia sit praebere necesse, Ov. A. A. 2, 685 : — praebere se legibus, i. e. to resign one's self to, submit to. Sen. Ep. 70 : — praebere causam tollendi indutias, to give, Liv. 30, 4 : suspicionem insidiarum, Nep. Dat. 6 : spem impunitatis aut locum peccandi, Col. 11, 1 : gaudium et metum, Liv. 25, 27 : tumultum, id. 28, 1 : opinio- nem timoris, Caes. B. G. 3, 17 : sonitum, Liv. 7, 36 : caput argutae historiae, mat- ter for an entertaining story, Prop. 3, 20, 28 : ludos, to furnish sport, Ter. Eun. 5, 7, 9. — With an object-clause, To permit, al- low, let a thing be done (poet.) : quae to- ties rapta est, praebuit ipsa rapi, suffered herself to be carried off, Ov. Her. 5, 132. — Hence praebita, orum, n., What is furnished for support, allowance (post-Aug.) : Col. 1, 8. 17 : praebitis annuis privavit, Suet. Tib. 50. ■! praebia: orum, n. [praebeo] An amulet: " praebia a praebendo ut sit tu- tus, quod sint remedia in collo pueris," Var. L. L. 7, 6, § 107 : "praebia, remedia," Paul, ex Fest. p. 235 : " v\iiKT>)ptov, ser- vatorium, amolimentum, amuletum, prae- bia," Gloss. Cyrill. PEAE prae-bibo- hi, 3. v. a. To drink be- fore, drink to one (rare, but quite class.): ei cui venerium praebiberat, * Cic. Tusc. 1, 40, 96 Mos. N. cr. ; App. M. 10, p. 708 Oud. : dabimus aquam praebibendam, Coel. Aur. Tard. 1, 4, n. 93 : " irpoTrivu, propino, probibo (leg. praebibo)," Gloss. Gr. Lot. praebita, orum. v. praebeo, ad fin. pracbitlOi 6 nis , /■ [praebeo] A giv- ing, furnishing : I, In gen. (ante-class.) : Var. in Non. 152, 33. —II. In par tic, A supplying, providing for the use of the State (post-classical) : gravari copiarum praebitione, Just. 38, 10 : adventiciae olei frumentique, Aur. Vict. Caes. 41. praebltor, oris, m. fid.] A giver, fur- nisher, supplier (rare, but quite class.) : minister et praebitor, a provider, distrib- utor, * Cic. Off. 2, 15, 53. — H. In par tic, A purveyor, contractor for government : Inscr. in Giorn. Arcad. t. 24, p. 82. praebltUS; a, um, Part., from prae- beo. prae-cadens» entis, Part. [ cado ] Falling forward, projecting (post-class.) : podex praecadens, Coel. Aur. Tard. 5, 4. praecaedo; ere > v - praecido, ad init. prae-calefactus and prae-cal- factUS; a , " m , Part, [calefacio] Warm- ed very much heated (post-class.) : prae- calefacta apponere, Coel. Aur. Acut. 1, 17 ; — Scrib. Comp 156 : cera praecalfacta, id. ib. 238. prac-calldus, a, um, adj. Very warm, hot (post-Aug.) : potio, Tac. A. 13, 16 : sanguis, Prud. in Symin. 2, 320. prae-calvusi ^ um > aa J- Vm J ^ a ld (post-Aug.) : caput, Suet. Galb. 21. prae-candidus, a, um, adj. Very white (extremely rare): margarita (al. percandida), Maecen. in Isid. Orig. 19, 32. prae-CanO> e re , v - "•■' I. To foretell, predict (post-class.): Tert. adv. Jud. 10; id. adv. Marc. 4, 40 ; Mamert. Genethl. 10 (al. praecinebant ; v. praecino, no. II.). — * II, To anticipate, i.,e. prevent, destroy in advance the power of an enchantment : aiunt, viperam praecanere, Plin. 29, 4, 21 (al. praecavere). prae-cantatio, onis, /• [praecanto] An enchantment (late Lat.) : Aug. in Jo- ann. 7 med. ; Quint. Decl. 19, 4 ; Isid. Orig. 8, 9 ; Pelag. Vet. 7 med. prae-cantator, oris, m. [id.] An en- chanter, sorcerer (late Lat.) : Aug. in Jo- ann. 7 med. prac-cantatrix, icis, /. [praecan- tator] An enchantress, witch (ante-class.): Plaut Mil. 3, 1, 99. prae-canto. atum, 1. v. a. [prae-can- t°] : L To foretell, prophesy (ante-class.) : Lucil. in Non. 102, 9.— II. To enchant, be- witch (post-Aug.) : Petr. 131. prae-Cantlix, Icis, /. [praecano] An enchantress, sorceress (ante-class.) : Var. in Non. 494, 27. prae-canus, a, um, adj. Gray be- fore one's time: corporis exigui, praeca- num, Hor. Ep. 1, 20, 24 ("ante tempus canum," Schol. Cruqu.). praecarpO; v ^ praecerpo. prae-catechizatuS) a > um . Part. [catechizo] Previously instructed (eccl. Lat.) : praecatechizatus a prophetis, Vul- gat. Interpr. Iren. 4. praecautio. onis,/. [praecaveo] Pi :- caution (post-class.) : passionis averten- dae praecautio, Coel. Aur. Acut. 1, 15. prae-cautus, »> •"*•. Part., from praecaveo. prae-CaveOi cavi . cautum, 2. v. a. and n. [prae-caveo] To guard against be- forehand : I, Act., To guard against, seek to avert, obviate or prevent (quite class.) : illud praecavendum est mini, Plaut. Men. 5, 2, 107 : peccata, quae difficillime prae- caventur, Cic. Rose Am. 40 : quod a me ita praecautum atque ita provisum est, id. Art 2, 1 : res mihi tota provisa atque prae- cauta est. id. Verr. 2, 4, 42 : venena, Suet. Cal. 23 : injurias, Gell. 7, 3. II. Neutr., To take care or heed, to use precaution, to be on one's guard, to beware (quite class.) : Plaut. True 2, 5, 21 : provi- dentem autem ante et praecaventem, Cic. Plane. 22 : — ab insidiis, to guard against, Liv. 9, 17. — With ne : quod ne accideret, magnopere praecavendum sibi Caesar PRAE existimabat, Caes. B. G. 1, 38.— With the dat., To care for one's safety : sibi, Ter. Andr. 3, 5, 18. — In the part, ptrfi: sed praecauto est opus, ne, etc., there is need of caution, Plaut. Merc. 2, 2, 61. prac-cedo, essi, essum, 3. v. a. and n. [prae-cedoj To go before, precede (seems not to occur in Cicero). I. Act., To go before, precede a person or thing : A. Lit. (poet, and in post-Aug. prose) : aliquem, Suet. Dom. 14 : cuato- des, Just. 14, 4: agmen, Virg. A. 9, 47. — Of inanimate subjects: at quae venturas praecedet sexta Calendas, Ov. F. 1, 705 ; Vellej. 2, 129. B. Trop., To surpass, outstrip, outdo, excel (so rarely, quite class.) : Helvetii reliquos Gallos virtute praecedunt, excel in bravery, Caes. B. G. 1, 1, 4 : in quo prae- cessit omnes D. Silanus, Plin. 18, 3, 5. II. Neutr., To go before, precede (quite class.) : A. Lit: opus esse et ipsos prae- cedere ad confirmandam civitatem, Caes. B. G. 7, 54: cervi maria tranant capita imponentes praecedentium clunibus, Plin. 8, 32, 50. — Of inanimate subjects : fama loquax praecessit ad aures Deianira tuas, Ov. M. 9, 137 ; Plin. 31, 6, 33 : nulla prae- cedente injuria, without previous injury, id. 11, 37, 55. B. Trop., To surpass, excel; with the dat. (ante-class.) : ut vestrae fortunae me- is praecedunt, Plaut. Asin. 3, 3, 39. prae-celer, 6ris > e > "., v. praeceptivus, ad Jin. prac-ceptivus, a, um, adj. [praeci- piol preceptive, didactic (post-Aug.) : pars philosophiae, quam Graeci itapuivtriKi'iv vocant, nos praeceptivam dicimus, Sen. Ep. 95 : portemus praeceptivo mode- di- cens, in the preceptive, hortatory mode, Tert. Res. earn. 49. — -Hence, Adv., praeceptive, Preceptively, di- dactically (eccl. Latin) : portemus inquit, non portabimus, praeceptive, non promis- sive, Tert. adv. Marc. 5, 10. t praeceptO, are, v. freq. a. [id.] To prescribe often : •' praece.plat, in Saliari car- mine est saepe praecipit," Fest. p. 205 ed. Mull. praeceptor, oris, m. [id.] I, One who seizes beforehand, an anticipater (post- class.) : servilium praeceptor operum (al. praereptor, al. praecerptor), Paul. Nol. Ep. 23, n. 4. — II, A commander, ruler (post-class.) : Gell. 1, 13. — HI, A teacher, instructor, preceptor (quite class.) : prae- ceptor tuus, qui te hanc i'allaciam docuit, Plaut. Ps. 4, 7, 96 : vivendi atque dicendi, Cic. de Or. 3, 15: p. et auctor omnium consiliorum totiusque vitae, id. Phil. 2, 6 : fortitudinis, id. Fam. 5, 13: philosophiae, Nep. Epam. 2 : recti bonique, Petr. 88. praeceptdriUS; % »m, v - praecur- Borius. pracccptrix, icis, /. [praeceptor] A preceptress (.quite class.) : sapientia prae- ceptrice, Cic. Fin. 1, 13 : p. et magistra, Vitr. 10, 1. pracccptum. h «■. v. praecipio, adfin. praeceptUS) a, um, Part., from prae- cipio. prae-cerpo (praecarpo, Oppius in Macr. S. 2, 15), psi, ptutn, 3. v. a. [carpo] I, To pluck, break off, or gather before the time (poet, and in post-Aug. prose) : mes- ses, Ov. Her. 20, 143 : germinum tenera, Plin. 18, 19, 49, n. 2 : mala citrea (opp. to maturescere), Oppius in Macr. 1. 1. — B. Trop., To pluck beforehand ; and, hence, to diminish (quite class.) : non praecer- po fructum officii tui, Cic. Verr. 2, 4, 37: praecerpta laetitia, previously enjoyed, not entire, not fresli, Liv. 45, 1 ; so, purpu- rae decus praecerptum praefloratumque, Plin. Pan. 58 fin. : gratiam novitatis, id. Ep. 5, 20. — * II, To pluck out in front ; jubas, Stat. Th. 9, 193. — * HI. To make extracts from, to excerpt: Aristotelis libros, Gell. 2, 20 fin. praeccrptUS; ", um, Part., from praecerpo. * prae-certatio, onis, /. A contest for precedence : Auct. Her. 4, 30 dub. prac-ccssor-) oris, m. [praecedo] A predecessor (eccl. Latin) : alicujus, Tert. adv. Prax. 1 ; Hier. in Ruf. 3, no. 20. praecia, a e> m. [prae-cieoj A public crier or herald who preceded the flamen and bade the artisans leave off their work for a while, in order not to desecrate the solemnities : " Paul, ex Fest. p. 224 ;" App. M. 11, p. 773 Oud. (ace. to conject, codd. plerique). — They were also called praeci- amitatores : Fest. p. 249 ed. Mull. (ace. to Muller, observation on r-RAECiA, p. 224, a, praeciamitatores is perhaps corrupted from praeciaminatores, which is formed from praeciaminare, a protracted form for praeciare, from praecia ; but the word was most probably corrupted at an early period from praeciamitatores). Praccianus? a, um > aa J- ■' vinum, a celebrated kind of wine, Plin. 14, 6, 8, n. 1. (* P. pirum, Macr. S. 2, 15.) praecidaneus, a, um, <"*j- [P>' a e- caedoj That is slaughtered or sacrificed before (ante- and post-class.) : porca prae- cidanea, the preliminary sacrifice of a sow, Cato R. R. 134 ; so, "quod humatus non 1174 PRAE sit, heredi porca praeeidanea suscipienda Telluri et Cereri : aliter familia pura non est," Var. in Non. 163, 21; cf., "praecida- neae hostiae dicuntur, quae ante sacrificia sollemnia pridie caeduntur. Porca etiam praeeidanea appellata, quam piaculi gra- tia, ante fruges novas fieri coeptas immo- lari Cereri mos fuit. si qui familiam fu- nestam aut non purgaverant, aut aliter earn rem, quam oportuerat, procurave- rant, Gell. 4, 6, 7 ; and, praeeidanea agna vocabatur, quae ante alias caedebatur. Item porca quae Cereri mactabatur ab eo, qui mortuo justa non fecisset, idest gle- bam non objecisset, quia mos erat eis id facere, priusquam novas fruges gusta- rent," Paul, ex Fest. p. 233 ed. Mull.— II. Transf. : feriae praecidaneae, A prelim- inary festival, Atej. Capito in Gell. 4, 6 fin. praccidanus, a, um, adj., for praecidaneus, Mar. Victorin. p. 2470 P. prae-Cldo (archaic form, praecaedit, Quadrig. in Gell. 9, 13 fin.), idi, isum, 3. v. a. [caedo] To cut off in front ; hence, in gen., to cut off: I, Lit. (quite class.) : linguam alicui, Plaut. Aul. 2, 2, 12 : ma- nus, Hirt. B. G. 8, 44 : caput, Quadrig. in Gell. 1. 1. ; so, capita, Petr. 1 : medici mem- bra praecidunt, Quint. 8, 3, 75 : capillos, id. ib. 105 : aures, nasum et labia alicui, Just. 1, 10 : ancoras, to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34 : fistulas, quibus aqua sup- peditatur, id. Rab. perd. 11 : traducem, Plin. 17, 23, 35, n. 26. B, Transf.: J. To cut in piieces (quite class.) : cotem novacula, Cic. de Div. 1, 17 : naves, to cripple, make unfit for service, id. Att. 9, 6. — 2. To beat to pieces, to smash (ante-class.) : praecide os tu illi, Plaut. Casin. 2, 6, 52. — 3. P- sinum maris, To cut off, avoid, i. e. to sail straight (post-Aug.) : Sen. Ep. 53 : medium mare. Auct. Quint. Decl. 12, 22. II, Trop., To cut short, abridge; to cut short one's words, to break off or finish abruptly : dum te obtuetur, interim lin- guam oculi praeciderunt, Plaut. Mil. 4, 6, 56 : maximam partem defensionis, Cic. Verr. 2, 2, 62 ; id. ib. 3, 7 : sibi licentiam libertatemque vivendi, id. ib. 5, 1 : sibi reditum, id. Pis. 22 : per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus, Auct. Her. 4, 54 : — ■ brevi praecidam, in a word, in short, brief- ly. Cic. de Sen. 16 : praecide, inquit, cut it short, be brief, id. Acad. 2, 43 : — amici- tias repente praecidere, to break off sud- denly, opp. sensim dissuere, id. Oft'. 1, 33: plane sine ulla exceptione praecidit, ("flatly refused), Cic. Att. 8, 4 : cupiebam eum esse nobiscum : quod quia praeci- derat, id. ib. 10, 16. — Hence praecisus, a, um, Pa. : A. L i t., Cut or torn off, separated (poet.) : Trinacria Italia praecisa, Manil. 4, 630. — Subst, praecisum, i, n., A piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.) : Naev. in Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib. — 2. Transf.: a. Castrated (post-class.) : Lampr. Elag. 7, — b. Broken off, steep, abrupt, precipi- tous (poet, and in post-Aug. prose) : acuta silex praecisis undique saxis, Virg. A. 8, 233 : iter, Sail. J. 92 : rupes, Quint. 12, 9. 2. B. Trop.: 1, Shotlened, short, brief (post-Aug.) : praecisis conclusionibus ob- Bcuri, Quint. 10, 2, 17 : comprehensio, id. ib. 7, 3, 15. — 2. Troublesome (post-class.) : ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem, Arr. Menand. Dig. 49, 16, 4. — Hence, Adv., praecise : \ m In short, in few words, briefly, concisely (quite class.) : prae- cise dicere, opp. plene et perfecte dicere, Cic. N. D. 2, 29.-2. Positively, absolutely (quite class.) : praecise negare alicui, Cic. Att. 8, 4 : non praecise, sed sub conditio- ne, Ulp. Dig. 36, 3, 1. praccinctio, ams, f. [praecingo] Lit., A girding about, a girdle ; hence, transf, the broad landing-place or lobby around the amphitheatre, or between each tier of seats : Vitr. 5, 3 ; so id. 2, 8. praecinctdrrum, "> " [> d -l A gird- le, apron (eccl. Lat.) : fecerunt praecinc- toria de foliis fici, Aug. de Genes, cont. Manich. 2, 2. prae-cinctura< ae, /. [id.] A gird- ing, girdle : Macr. S. 2, 3 ; Vitr. 10, 21 Schueid. N. cr. PRAE I. praecincttts, a > um, Pun., from praecingo. 2. praecinctUS- us, m. [praecingo] A girding: I, Lit. (ante-class.): castula est palliolum praecinctui, Var. in Non. 548, 30. — II, Transf., In gen., A dress- ing, dress (post-class.) : in praecinctu po- nens omnem decorem, Macr. S. 2, 9. prae-cing°0; nx '. nctum, 3. v. a. To gird about, to gird: I, Lit.: aliquem, Mart. 14, 153 : ilia cultro, Grat. Cyn. 341. More freq., mid., praecingi, To gird one's self: quum strophio accurate praecinge- rere, Cic. fragm. ap. Non. 538, 12 : et latro et cautus praecingitur ense viator, Ov. Tr. 2, 271 : praecincti recte pueri, proper- ly girded, girded up, Hor. S. 2, 8, 70 : ut male praecinctum puerum caverent, Suet. Caes. 45. — Poet.: iter . . '. altius ac nos Praecinctis unum, to those more girded up, i. e. to more rapid travelers, Hor. S. 1, 5, 6. II. Transf, In gen., To surround, en- circle with any thing (poet, and in post- Aug. prose) : lontem vallo, Prop. 4, 4, 7 ; so, litora muro, Sil. 3, 243 ; villam vite ni- gra, Plin. 23, 1, 17. — In the pass. : Brundisi- um portu praecinctum, Enn. in Gell. 6,6: gemma per transversum linea alba media praecingitur, Plin. 37, 9, 37; cf. id. 37, 7, 27 : tellus praecincta circumfluo mari, id. 2, 66, 66 ; so, praecingitur gens mari, id. 5, 32, 40 : parietes testaceo opere prae- cincti, covered, overlaid, Plin. Ep. 10, 48. prae-CinOi clnfii (praececinit, Tert. Idol. 15), centum, 3. v. n. and a. [cano] : I, Neitlr., To sing or play before (quite class.) : et deorum pulvinaribus et epulis magistratuum fides praecinunt, Cic. Tusc. 4, 2 : prnecinere sibi tibias jussit, Flor. 2, 2 : praecinente cithara, Gell. 1, 11. — B. In partic, To ntU v an incantation : car- mine cum magico praecinuisset anus, Tib. 1, 5, 11. — II, Act., To foretell, predict : magnum aliquid deos populo R. prae monstrare et praecinere, Auct. Haru*p resp. 10 : lucos praecinuisse fugam, Til). 2, 5, 74 : lymphati futura praecinunt, Plin. 8, 46, 71 : responsa, i. e. to give responses respecting the future, to utter predictions, id. 25, 9, 59. praecipes! P is . v - praeceps, ad init. prae-opio, cepi, ccptum, 3. v. a. [ capio J To take or seize beforehand, to take or receive in advance (quite class., csp. in the trop. sense). I. Lit.: A. In gen.: Lucr. 6, 1049: nisi aquam praecepimus ante, id. 6, 804 : a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat, Caes. B. C. 3, 31 : aliquantum viae, to get the start somewhat, Liv. 36, 19; so, longius spatium fugu, id. 22, 41 fin. : iter, id. 3, 46 : Piraeeum quill - queremibus, to preoccupy, id. 32, 1 6, 5 ; so, mons a Lusitanis praeceptus, Sail, fragm. ap. Gell. 10, 26 : si lac praeceperit aestus, 2. e. have previously dried up, Virg. E. 3, 98. B. I n partic, in jurid. lang., To re- ceive (esp. an inheritance) in advance : Plin. Ep. 5, 7 : si heres centum praecipe- re jussus sit, Julian. Dig. 30, 122 ; so Gaj. ib. 36, 1, 63 : quantitatem dotis, Papin. Dig. 17, 2, 81 : dotem, Paul. ib. 10, 2, 46. II. Trop. : A. I' 1 gen., To takcor ob- tain in advance, to anticipate : aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt, gained some advantage in time, Liv. 30. 8 fin. ; so id. 1, 7 : celeres neu praecipe Parcas, do not hasten in ad- vance of, do not anticipate, Stat. Th. 8, 328 ; so, veneno fata praecepit, Flor. 3, 9 : prae- cipio gaudia suppliciorum vestrorum, / rejoice in advance, Anton, in Cic. Phil. 13, 20 ; so Hirt. B. G. 8, 51 ; cf, jam animo victoriam praecipiebnnt, figured to them- selves beforehand, Caes. B. C. 3, 87 fin.; and, spe jam praecipit hostem, Virg. A. 11, 491 : praecipere cogitationc futura, to conjecture or imagine beforehand, Cic. OS'. 1, 23, 81 ; so Virg. A. 6, 105; cf, haec usu ventura ophiione praeceperat, had already suspected, Caes. B. G. 7, 9. B. I» partic, To give rules or pre- cepts to any one, to advise, admonish, warn, inform, instruct, leach: vilici officin, quae dominus praecepit, Cato R. R. 142 : Philo- comasio id praecipiendum est. ut sciat, Plaut. Mil. 2, 2, 92: docui. monni, hem- praecepi semper quae potui omnin, 'Per Ad. 5, 9, 6 : quicquid praecipies, esto bre- P R AE vie, Hor. A. P. 335 : p. de oloquentia, Cic. de Or. 2, 11 fin.; so, de agricultural, IMin. 18, 24, 56 : alicui aliquid praecipere, Cic. Mur. 2 ; so, glossemata nobis, Aein. Gall, in Suet. Gramm. 22 : cantus lugubres, Hor. Od. 1, 24, 2: artem nandi, Ov. Tr. 2, 486 : humanitatem, Plin. Ep. 1, 10, etc. : justitia praecipit, parcere omnibus, Cic. Rep. 3, 12 ; so with an object-clause : pae- oniam praecipiunt eruere noctu, Plin. 25, 4, 10 ; and, codicillos aperiri testator prae- cepit, Scaev. Dig. 31, 1, 89: illud potius praecipiendum fuit, ut, etc., Cic. Lael. 16 fin. : recte etiam praccipi potest in amici- tiis, ne, etc., id. ib. 20, 75 : (* without ut) : praecipit atque interdicit, omnes unum peterent Indutiomarum, Caes. B. G. 5, 58: his praecipit, oinnes mortales pecunia aggrediantur, Sail. J. 28 : consulentibus Pythia praecepit, ut, etc., Nep. Milt. 1 : D. Claudius edicto praecepit, decreed, com- manded, Callistr. Dig. 48, 10, 15.— Absol., Of a teacher : Cic. Rep. 1, 46 ; so, jam prope consummata fuerit praecipientis opera, Quint. 2, 6, 6 ; and, in numero prae- cipientium, id. 2, 3, 5 : adolescenribus p., Suet. Gramm. 10 : alicui, id. Ner. 7. — Hence praeceptum, i, n, (ace. to no. II., B), A maxim, rule, precept ; an inj unction, doc- trine, etc. (quite class.) : quo praeccpto ab lis diligentissime observato, Caes. B. G. 5, 35 : so, sine praecepto nllius sua sponte struebatur acies, Liv. 9, 31; aud, trans- vectae praecepto ducis alae, Tac. Agr. 37 : — hoc praeceptum patet larius, Cic. Tusc. 2, 24 ; cf, hoc praeceptum officii diligen- ter tenendum est, id. Oft'. 2, 14. In the plur. : tuis monitis praeceptisque, Cic. Fam. 5, 13, 3 : abundare praeceptis phil- osophiae, id. Off". 1, 1 : dare praecepta di- cendi, id. Brut 76; cf, studiosis dicendi praecepta tradere, id. Or. 41 : deum prae- cepta secuti, orders, commands, Virg. G. 4, 448. pi'accipitantcr. "dv., v. praecipito, ad Jin. praecipitantia, »e,/ [praecipito] A falling headlong, a rapid Jail (post- class.), Gell. 6, 2; 9, 1. praecipitatio, onis, /. [id.] A fall- in» headlong, headlong hurrij, incousidtr- att haste (post-Aug.), Vitr. 5, 12; Sen. de Ira 1, I'ifin. ; App. de Mundo, p. 308 Oud. praecipitium. «, "• [praeceps] A steep place, an abrupt descent, a precipice (post-Aug.) : in praecipitium propellere, Suet. Aug. 79. — B. Trop. : per praecipi- tia labi, Lact. 6, 17 (perb. ace. to Cic., v. c Rep. 2, 41 Mos.).— II. Transf., A fa 'ng headlong, a falling down, a fall : iluui aliorum praecipitium vident, Lact. 2, 3: (herba urceolaris) contra, lapsus et praecipitia singularis, Plin. 22, 17, 20. praecipito, avi, atum, 1. v. a. and n. [id. ] To throw or cast down headlong, to precipitate (quite class.). 1. Act.: jjj. Lit; usually with se or mid.: se de montibus ad terram, Lucr. 4, 1014 : se e Leucade, Cic. Tusc. 4, 18 : se a tecto, Sen. Ep. 4 : se de turri, Liv. 23, 37 : sese in fossas, Caes. B. C. 3, 69 : prae- cipitasse se quosdam constabat, threw them- selves into the river, Liv. 23, 19. — Mid.: quum alii super vallum praecipitarentur, threw themselves down. Sail. J. 58, 6; so Ov. F. 4, 164 ; and, lux praecipitatur aquis, sinks ill the ocean, sets, id. Met. 4, 91. — Rarely active with another object : quad- rupedes Praecipitant currum scopulis, hurl against, Ov. M. 15, 518 ; so, truncas rupes in tecta domosque, StatTh. 10, 881 : pinus, id. Achill. 2, 546. — Abs. : si quando his (parvis) ludentes minamur praecipi- taturos alicunde, extimescunt. that we will throw them down from any place, Cic. Fin. 5, 11, 31. 2. Transf., in gen., To bend a thing down: vitem, Cato R. R. 32; so, palmi- tem, Col. 4, 20; 5, 6,33. ■» B. 'Prop. : X. To throw or cast down, to precipitate : praecipitari ex altissimo dignitatis gradu, Auct. or. pro domo 37 ; cf , in tanta mala praecipitatus ex patric regno, Sail. J. 14, 23: semet ipse prae- cipitare, to hasten to ruin,, destroy one's self, id. ib. 41, 9 : se in exitium, Cels. 3, 21 : furor iraque mentem Praecipitant, Virg. A. 2, 317 : spem festinando praecip- itare, Ov. Pont. 3, 1, 140: in senectam P R AE praecipitare, to cause to grow old prema- turely, Plin. 17, 12, 19. — In the pass. : Cic. Rep. 2, 23, 43 : nox praecipitata, declin- ing, i. e. drawing to a close, Ov, Tr. 1, 3, 47 ; cf , aetas praecipitata, opp. adolescens, declining age. Mat. in Cic. Fam. 11, 28, 5. 2. To hasten, hurry a thing (mostly poet, and in post-Aug. prose) : quae Prae- cipitent obitum, hasten their setting, Cic. Arat. 349 : vindemiam, Col. 3, 21,10: con- sulta viri, Sil. 3, 166 : ne praecipitetur cdi- tio, Quint. Ep. ad Tryph. 2: consilia rap- tim praecipitata, precipitate, Liv. 31,32. — Poet. : moras, i. c. exchange delay for haste, Virg. A. 8, 443 ; 12, 699. 3. With an object-clause, To hasten, press, urge to do any thing (poet): dare tempus praecipitant curae, Virg. A. 11, 3 ; so, si precipitant miserum cognoscere curae, Stat. Th. 1, 679. H. Neutr., To hasten or rush down, to sink rapidly, to fall (likewise quite class.). A. Lit. : praecipitare istuc quidem est, non descendere, Cic. N. D. 1, 32: ubi Ni- lus praecipitat ex altissimis montibus, id. Rep. 6, 18, 19 ; cf , Fibrenus . . . statim praecipitat in Lirem, id. Leg. 2, 3, 6 ; and, in amni praeeipitante, id. de Or. 3, 487m. : nimbi praecipitant in vada, Virg. A. 9, 670 ; id. ib. 11, 617 : in fossam, Liv. 25, 11, 6 ; so, in insidias, id. 2, 51 ; 5, 18 : — sol prae- cipitans, Cic. de Or. 3, 55, 209 ; so, jam nox coelo praecipitat, is sinking, draws to a close, Virg. A. 2, 9 ; and, hierns jam praecipitaverat Caes. B. C. 3, 25. B. Trop.: 1, To fall down, to fall or sink to ruin: qui in amorem Praecipita- vit, pejus perit quam si saxo saliat Plaut. Trin. 2, 1, 31 : praecipitantes impellere, certe est inhumanum, Cic. Rab. Post. 1, 2; so, praecipitantem impellamus, id. Cluent. 26 : ubi non subest, quo praecipitet ac decidat, he may tumble down, id. Rep. 1, 45 Ji?i. : praeeipitante re publica, id. Sull. 1 ; cf id. ib. 31. 87 ; and, quum ad Cannas praecipitasset Romana res, Liv. 27, 40 : ad exitium praeeipitans, Cic. Att. 3, 15 Jin. — Hence praecipitanter, adv., Hastily, precipitately : agens mannos, Lucr. 3, 1076. 2. To be too hasty : Cic. Acad. 2, 21, 68. praecipue. adv., v.praecipuus, ad fin. praecipuus, a, urn, adj. [praeeip- io] That is taken before oilier things: "ez- cipnum quod excipitur, ut praecipuum, quod ante capitur," Paul, ex Fest. p. 80 ed. Miill.— Hence, I. Particular, peculiar, especial (quite class.): opp. communis, Cic. Sull. 3; cf id. ib. 4 ; and id. Fam. 4, 15 ; cf. also id. Prov. Cons, lfin.: non praecipuam, sed parem cum ceteris ibrtunae conditionem subire, id. Rep. 1, 4. — B. 1° partic, in jurid. lang., That is received beforehand (espec. as an inheritance), special ; and, subst., praecipuum, ii, n., That which is re- ceived from an inheritance before the gen- eral distribution of the property : praeci- pua dos, Ulp. Dig. 33, 4, 2 fin. : peculium, Papin. ib. 40, 5, 23; so Suet. Galb. 5.— Here belons, Ter. Ad. 2, 3, 5 ; and Plaut. Rud. 1, 3, 6. II, Transf, like eximius, Special, principal, excellent, distinguished, extraor- dinary : opera praecipua, Plane. in ( Cic. Fam. 10, 9 : jus, Cic. de imp. Pomp. 19 : quos praecipuo semper honore Caesar babuit, Caes. B. G. 5, 52: natura ingene- rat praecipuum quendam amorern in eos, qui procreati sunt, Cic. Off. 1, 4 : Cicero praecipuus in eloquentia vir, Quint. 6, 3, 3 ; cf , praecipuus scientia rei militaris, Tac. A. 12, 40; and, vir praecipuus cor- pore viribusque, Plin. 7, 48, 49 ; so too abs.: ex quibus praecipuos attingemus, Quint. 8, 3, 89 ; so, ponendus inter prae- cipuos, id. 10, 1, 116 ; and with the gen. : philosophorum Platonem esse praeci- puum, id. 10, 1, 81 ; so, praecipui amico- rum, Tac. A. 15, 56 fin. : — remedia calculo humano, Plin. 11. 49, 109 ; so, herba den- tibus, id. 25, 13, 107 ; cf, herba ad serpen- tium ictus, id. 8, 27, 41. B. I n partic, in the philosoph. lang. of the Stoics, praecipua, orum. n., Prin- cipal or considerable things, things that come next to absolute good, the Greek upon) pha, Cic. Fin. 3, 16, 52 (see the pas- sage in connection). — Hence, Adv., praecipue, Especially, chiefly; PRAE particularly, peculiarly, principally (quite class.) : praecipue de consularibus di9pu- tare, Cic. Sull. 29 fin. : praecipue florere, id. de Or. 1, 8 : semper Aeduorum civi tati praecipue indulserat, Caes. B. G. 7. 40 : rationem praestat praecipue analo- gia, Quint. 1, 6, 1 : praecipue quidem apud Ciceronem, id. 1, 8, 11 : fortasse ubique. in narratione tamen praecipue, id. 10, 1, 51 : inferioribus praecipueque adolescen- tulis parcere decet, id. 11, 1, 68 : praeci- pue sanus, Hor. Ep. 1, 1, 108. praccise» arf»., v. praecido. Pa., ad fin. praccisiO) onis,/ [praecido] I, Acut- ting off (post-Aug.) : genitalium, App. M. 1, p. 39 Oud. — B. Transf, concr., The piece cut off, a cut, cutting : tignorum. Vitr. 4, 2 ; abs., 5, 7. — H. ' n rhetoric, A breaking off abruptly, Auct. Her. 4, 30. praecisura, ae, /. [id.] a cutting, cut, paring ( post- class. ) : asparagorum, Apic. 4, 2 : agrorum, Front, de Colon, p. 102 ; 126 ; 140 Goes. praecisus. a, um , Part, and Pa., from praecido. t praeclamitator, v. praecia. prae-clamo. avi, 1. v. n. To call out beforehand (post-class.) : Paul.Dig.48, 8, 7 (al. proclamaverit) ; so, " proclamat, praeclamat." Not. Tir. p. 93. placclarc adv., v. praeclarus, ad fin., no. A. * prac-clarco- ui, 2. v. n. To shine form (late Lat.) : Alcim. Avit. ad soror. 6, 508. prasclaritas. atis, /. [praeclarus] Excellence (late Lat.), Vulg. Interpr. Sap. 8,18. praeclariter. adv., v. praeclarus, ad fin., no. B. prae-clarUSi a > um . a dj. Very clear, very bright. I. Lit. (so only poet, and extTemely seldom): lux, Lucr. 2, 1031: sol, id. 5, 121 : iaspis. Juv. 5, 42. II. Transf, Very beautiful (physically or morally), splendid, noble, remarkable, distinguished, excellent, celebrated (quite class.) : vulfus, Lucr. 4. 1030 : urbs situ praeclaro ad aspectum, Cic. Verr. 2, 4, 52 fin. : aries praeclarior, Att. in Cic. de Div. 1, 22, 44 : — homo praeclara virtute et for- ma, Plaut. Mil. 4, 2, 51 : praeclaris operi- bus laetari, Cic. Fam. 1, 7 : praeclara in- doles ad dicendum, id. de Or. 1, 29 : genus dicendi magnificum atque praeclarum, id. ib. 2, 21 fin. : eximia et praeclara, id. Off. 1, 20 : praeclara et magnifica. id. Or. 4 : multi praeclari in philosophia et no- hiles, id. de Or. 1, 11 : gens bello praeclara, Virg. A. 8, 480 ; 12, 347 : nee quicquam est praeclariusaut praestantius, Cic.Fam. 10, 5 : praeclarissimum facinus, Nep. Ti- mol. 1 : res, distinguished wealth, opulence, Hor. S. 2, 5, 46. Of medicines that oper- ate excellently : rubrica in medicina res praeclara haberur. Plin. 35, 6, 14 ; so id. 20, 7, 26 ; 27, 4, 14 ; cf , usus, id. 23, 3, 36 ; and, p. utilitas, id. 22, 24, 51. — In a bad sense : sceleribus suis ferox atque prae- clarus, Sail. J. 14. — ($) c. gen. : T. Livius. eloquentiae ac tidei praeclarus, Tac. A. 4, 34. — Hence, Adv., in two forms: praecldre and prae- clariter. A, Form praeclare: 1. Very clear- ly, very plainly : praeclare aliquid expli- care, Cic. Acad. 1, 9 : praeclare intelligo T id. Fam. 13, 7 : praeclare memini, id. ib. 4, 7 : invenire, Plin. Ep. 3, 13 : p. et ap- posite et facete scribere, Gell. 2, 23. — 2. Excellently, admirably, very well: praeclare nobiscum actum iri, si, etc., Cic. Verr. 2. 1,4; cf, omnino praeclare te habes, quum, etc., id. ib. 2, 4, 61 : simulacrum praeclare factum e marmore, id. ib. 2, 4, 44 : prae- clare facitis, qui, etc.. id. Pha 3, 10 : prae- clare dicere aliquid, id. Rose. Am. 13: praeclarissime aliquid facere, id. Mil. 35, 96. — Of medicines that operate excellent- ly : radix coeliacis praeclare facit, Plin. 22, 19, 22 ; so id. 26, 15, 90 ; 29, 4, 25 ; 32, 4,14. — As an expression of assent : pa- cem vult M. Lepidus : praeclare, si, etc., very good, very well, Cic. Phil. 13, 9. B. Form praeclariter, Excellently: rebus praeclariter gestis.Quadrig. in Non. 5, 6, 12. praeclavium. »> "■ [prae-clavus 1175 PR AE The part of the dress before the purple stripe, Afrart. in Non. 64, 22 sq. prae-cludo, si, sura, 3. v. a. [claudo] To shut m front, hence, in gen., To shut to, to close (quite class.) : I. Lit.: portas praeclusit, Caes. B. C. 2, Wfm. : p. portas consuli, id. ib. 3, 12 : fores, Prop. 2, 4, 21 : portus classi, Luc. 9, 39 : horrea, Suet. Calig. 26 fin. : — via lapidum ruina prae- clusa, blocked up, Suet. Oth. 8 fin. — Transf., with a personal object: prae- clusit cunctos negotiatores, i. e. closed their shops, Suet Ner. 32. II. Transf, To close a thing to any one, i. e. to forbid access to, deprive of the use. of a thing : omnem orbem terrarum civibus Horn., Cic. Verr. 2, 5, 65 ; so, sibi curiam, id. Pis. 17 : omnes sibi aditus mis- ericordiae judicum, id. Verr. 2, 5, 8 fin. : — effugium alicui, Lucr. 1, 973 : vocem alicui, Liv. 33, 13, 5 ; cf., linguam cani, ne latret, Phaedr. 1, 22, 5. prae-clue-O. ere, v. n. To be very famous or renowned (post-class.) : qui in vetusta praecluent comoedia, Ter. Maur. p. 2433 P. : praecluens potestas, Prud. Cafh. 4, 37. — In the collat. form ace. to to the 3d. conj. : vos, qui ex ubertate ter- rae praecluatis, Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 38 ed. Maj. praecluiSi e, adj. [prae-cluo, clueo] Very celebrated (post-class.) : liberi, Mart. Cap. 1, 2 ; 10 : conventus, id. 9, 307. praecluO, ere, v. praeclueo. praeclusio. onis, /. [praecludo] A skulling or damming up, a reservoir (post- Aug.) : aquarum, Vitr. 9, 9 med. praeclusor> oris, m - [id.] One that shuts up ,- trop., a hindsrer, precluder (post- class.) : legis, who impedes an understand- ing of the law, Tert. adv. Marc. 4, 27 fin. pracclusus, a, um , Part., v. prae- cludo. praecO; °nis, m - A crier, herald, in a court of justice, in popular assemblies, at auctions, at public spectacles, games, or processions, etc. : Cic. Verr. 2, 2, 30 fin. : Var. L. L. 6, 9, § 86 and 87 :— haec per praeconem vendidit, Cic. N. D. 3, 34 fin. ; cf., ut praeco, ad merces turbam qui co- git emendas, Hor. A. P. 419 ; — Cic. Fam. 5, 12, 8 :— indictivum funus, ad quod per praeconem evocabantur, Paul, ex Fest. p. 106. II, Transf., A publislier, herald : o for- tunate adolescens, qui tuae virtutis Home- rum praeconem inveneris ! Cic. Arch. 10, 24. praecoctus, a, um, Part., from prae- coquo. * prae-coepi, pisse, v. a. To begin before : urbem, Auct. Itin. Alex. M. 84 ed. Maj. praeco gitatio, onis,/. [praecogitol A thinking or considering beforehand, forethought, precogilation (post-class.) : praecogitationem, Tert. adv. Marc. 4, 39. prae-cbgitoi avi, atum, 1. v. a. To think upon, ponder or consider beforehand, to premeditate, precogitate (perh. not ante- Aug.) : plura, Quint. 12, 9, 20 : abscessum, Cod. Theod. 8, 4, 20 : multo ante praecog- itatum facinus, Liv. 40, 4 fin. : praecogitati tnali mollis ictus venit. Sen. Ep. 76 fin. praecogmitlO, 6ms, f. [praecognos- co] Foreknowledge, precognition (late Lat), Boet Consol. phil. 5, 4. prae-COg'noSCO. no perfi, gnitum, 3. v. a. Foreknow, foresee (extremely rare) : praecognito nostro adventu, Plane, in Cic. Fam. 10, 15 fin. .- mors praecognita est, Suet. Aug. 97. prae-colo, no perf., cultum, 3. v. a. : I. To cultivate beforehand, trop. : animi habitus, ad virtutem quasi praeeulti et praeparati, Cic. Part. 23. — * Jl, To high- ly honor, esteem, revere: nova et ancipitia praecolere, Tac. A. 14, 22. — Hence praecultus, a, um, Pa. (ace. to no. I.), Highly ornamented (post-Aug.) : tunc do, iflis sacro praeculta auro, Stat. Th. 2, 298 ; gfcjnus eloquentiae praecultum, Quint, 11, 1,:B1. prae-commodoi ar e. "• "■■ To ad- vance as a loan, to givt as n favor (post- class.)): quingentos solidos, Cud. Theod. 14, 27, 2-: linguam, Coripp. Laud. Justin. 1, 7. *prae-comm6veo, ere, v. a. To move greatly: liberos, Sen. Thyest, 302, 1176 PR AE prae-compositus, a, um, Part. [ compono ] Composed or prepared before- hand : praecomposito ore, Ov. F. 6, 674. prae-concimiatus. a, um. Part. [concino] Arranged or prepared before- hand (post-class.) : praeconcinnato men- dado fallere, App. M. 5, p. 370 ed. Oud. (al. reconcinnato). prae-COndlOj "'£> "■ a - To season be- forehand (post-class.) : leporem, Apic. 8, 8 med. * praecomatio. onis, /. [praeconi- iim] High commendation (late Lat), In- terpr. Iren. 3, 3. Pracconinus, i. rn. [praeco] A Ro- man surname, Suet. Gramm. 3 ; Plin. 33, 1, 7. praeconium, ii, v . praeconius, no. II. pracconius. a, um, adj. [praeco] Of or belonging to a praeco or public crier : quaestus, the offi.ee or business of a public crier, Cic. Quint. 31. — Far more freq., II. Subst, praeconium, ii, n. : A. The office of a public crier : facere, to be a pub- lic crier, Cic. Fam. 6, 18 ; Suet. Gramm. 3. B. Transf., A crying out in public; and, in gen., a proclaiming, spreading abroad, publishing : tibi praeconium de- feram, Cic. Aft. 13, 12 ; App. M. 6 p. 394 Oud. : praeconio contendere, in strength of voice, Suet Ner. 24 : domesticum, Cic. de Or. 2, 20 fin. : plur., praeconia famae, Ov. Her. 17, 207 : peragere praeconia ca- sus, id. Trist. 5, 1, 9. 2. Ln partic, A publishing, celebrat- ing, laudation, commendation : praeconi- um alicui tribuere, Cic. Fam. 5, 12 fin. .- mandare versibus laborum praeconium, Auct or. pro Arch. 9 : formae praeconia, Ov. Am. 3, 12, 9. praecdnor* ari, v. dep. n. [id.] To per- form the office of public crier or herald, to herald, proclaim ; to praise (post-class.), Interpr. Iren. 5 : fama praeconans, Mart. Cap. 1, 17. prac-consumo- no perf, ptum, 3. v. a. To waste or spend beforehand (an Ovidian word) : suas vires bello, Ov. M. 7, 489 ; so id. Trist 4, 6, 30. * prae-contrccto, are, v. a. To feel or handle beforehand, i. e. in thought: prae- contrectare videndo, Ov. M. 6, 478. praecoque, adv., and praecoquis, e, adj., v. praecox, prae-coquo, xi, etum, 3. v. a. : I, Toboil beforehand : Plin. 18, 29, 69, no. 4 : rutam, Coel. Aur. Acut. 2, 34.— II. To ripen fully : praecocta uvu (sole), Plin. 14, 9, 11. praecoquus, a, um, v. praecox. praecordia, orum, n, [prae-cor] The muscle which separates the heart and lungs from the abdomen, the midriff, diaphragm : "exta homini ab inferiore viscerum parte separantur membrana, quae praecordia appellant, quia cordi praetenditur, quod Graeci appellaverunt , atum, 1. v. a. To condemn beforehand, to prtcondemn (not in Cic. or Caes.): J. Lit.; praedamnatuscol- lega, Liv. 4, 41 Jin. : araicum, Suet. Aug. 56. — II, Trop. : spem, i. e. to give it up or renounce beforehand, Liv. 27, 18,8: se perpetuaeinfelicitatis, think them selves con - demncd to perpetual misery, Val. Max. 6, 9. pracdaticius or -tius> », «m ad J- [praedorj Taken asbooty or plunder (post- class.): pecunia,Gell.l3, 24/j;.; 14,18./!«. pracdatio. onis, /. [id.] A taking of booty, plundering, pillaging (post-Aug.) : latrociniis ac praedationibus infestato ma- ri, Vellej. 2, 73 ; so in the plur., Tac. A. 12, 29. In the sing. : Lact. 5, 9. praedator. oris, m. [id.] A plunder- er, pillagtr: I, Lit. (quite class.): quos ego in eodem genere praedatorum direp- torumque pono, Cic. Cat 2, 9fin.: exer- citus, praedator ex sociis, Sail. J. 44. — H. Transf.: A. A hunter fpoet) : praeda- tor aprorum, Ov. M. 12, 306 ; so Stat. Th. 4, 316. — Transf. : corporis, i. e. a ravish- er, Petr. 85. — * B. A rapacious or avari- cious man : Tib. 2, 3, 43. praedatoriUS, a, um, adj. [praeda] Plundering, rapacious, predatory : manus (militum), marauders, Sail. J. 20 fin. ; Tac. A. 4, 24 fin. : naves, pirate-ships, Plaut. Men. 2, 2, 69 ; Liv. 34, 36 ; so, classes, id. 29, 28. pracdatrix, icis, /. [praedator] She that plunders, pillages, robs (poet, and in post-class, prose) : Herculei praedatrix cedat alumni, i. e. the nymph Dryope, who stole away Hylas, Stat. S. 1, 5, 22.— Adj. : bestia, a beast of prey, Amm. 26, 6. 1. praedatUS, a, um. Making booty ; v. praedor. 2. prae-datus. a, um, Part, [do] Given beforehand (post-class.). Coel. Aur. Acut. 2, 37 med. ; 3, 17 ; id. Tard. 1, 1 ; 2, 1; 3, 7 fin. _ prae-deceSSOrj oris, m. A prede- cessor (post-class.), Symm. Ep. 10, 47. * prae-delasSO, are, v. a. To weary out or weaken beforehand : quae (moles) incursus praedelassat aquarum, Ov. M. 11, 731. prae-deleffatio, onis, /. An as- signment or delegation before the time (post-class.), Cod. Justin. 11, 5, 3. pi'ae-densus. a, um, adj. Very thick, very dense (post-Aug.) : farrago, Plin. 18, 16,41: id. 18, 7, 10, «o.3: terra, id. 18, 18,48. prae-desiguatus, a, um, Part, [de- signo] Designated beforehand (post-clas- sical) : praedesignatus vobis Christus, Tert. Res. earn. 22 fin. . praedestinatio, onis, /. [praedes- tino] A determining beforehand, predesti- nation (eccl. Lat.), Boe'th. de Consol. phi]. P R AE 4. In the title of a book by Augustin. : de praedestinatione Sanctorum, et saep. prac-dcstino- avi, atum, 1. v. a. To determine beforehand, to predestine (not ante-Aug.) : triumphos, Liv. 45, 40 fin. : nuptiarum gaudia sibi, Auct. Paneg. ad Max. ct Constant. 7 ; Prud. Cath. 12, 67. * prae-dextcr- era, erum, adj. Very skillful : Grat. Cyn. 67 (ace. to Barth, i. q. ambidexter, aequimanus). praediator, oris, m. [praedium] A purchaser of mortgaged estates sold at auc- tion, a dealer in landed estates, Cic. Att. 12, 14 ; 17. Persons who followed this busi- ness were very familiar with mercantile law, and hence were often consulted on points relating to it as lawyers, Cic. Balb. 20 ; id. Dig. 23, 3, 54 in lemm. : "praedia- tor, wvnrhs Eurapx^rwi'," Gloss. Philox. praediatdrius* a, um, adj. [praedi- ator] Relating to the sale of estates at auc- tion, predialory ; jus, Cic. Balb. 20 ; Val. Max. 3, 12, 1 : lex, Suet. Claud. 9. pracdiatura, ae, /. [praedium] The purchase oj estates at auction : Gal. Inst. 2, 61. praediatus, a, um, adj. [id.] I. Pos- sessing lauded property (post-class.) : bene praediatus, App. Flor. p. 40 Oud. — B. ' n ge n., Wealthy : in omnibus praediatus, Mart. Cap. 1. 16. — II. "^ pledges his lands to the State : " praediatus vntp <$>6. pov dnpov ivceScphof," Gloss. Philox. pracdicabllis. e, adj. [1. praedico] Praiseworthy, laudable ■ aliquid praedica- bile, Cic. Tusc. 5, 17. pracdicatio. onis,/. [id.] I. A public proclaiming, a proclamation, publication (quite class.) : of the praeco, luctuosa et acerba praedicatio, Cic. Agr. 2, 18 ; so, man- data pracdicatio, App. Mr6, p. 394 Oud. : praedicatio societatis, Cic. Verr. 2, 3, 61. II. A praising, praise, commendation (also quite class.) : pracdicatio tua, Plaut. Mil. 4, 6, 22; Cic. Q. Fr. 1, 1, 14 : grata, Plin. Ep. 9, 9 fin. ; Plin. 20, 10, 42 : vana, Flor. 4, 2 ; cf. Plin. 35, 3, 5. pracdicativus, a, um, adj. [id.] De- daring, asserting, predicative (post-class.): propositio, categorical, App. Dogm. Plat. 3 init. : syllogismus, Mart. Cap. 4, 127. praedicator. oris, m. [id.] One who makes a thing publicly known, a proclaim- er, publisher, crier (post-class.), App. M. 6, p. 395 Oud. — II. In partic. : A. One who publicly commends a thing, a praiscr, eulogist (so quite class.) : beneficii, Cic. Balb. 2 : te ipso praedicatore ac teste, id. Fam. 1, 9 ; Plin. Ep. 7, 33, — B. In eccl. Lat., A preacher : Tert. adv. Marc. 4, 28 med. piaedicatoriUS, a, um, adj. [prae- dicator] Praising, laudatory (late Lat.) : verba, Salvian. adv. avar. 19 fin. praedlcatrix, Icis, /. [id.] She that makes known (post-class. ) : summarum potestatum, Tert. de Anim. 46. 1. prae-dico. avi, atum, l. v. a. ■. I, To cry in public, make known by crying in public, to publish, proclaim: A. Lit., of a public crier : praeco pracdicat, Plaut. Bac. 4, 7, 17 ; cf., si palam praeco praedi- casset, Cic. Verr. 2, 3, 16 : so Plaut. Stich. 1, 3, 42 ; Cic. Quint. 15 fin. ; id. Otf. 3, 13, 55 ; id. Fam. 5, 12/n. B. Transf., in gen., To make public- ly known, to say, relate, slate, declare (quite class.) : utrum taceamne an praedicem ? Ter. Eun. 4, 4, 53 : si quidem haec vera praedicat, id. Andr. 3, 1, 7 : qui ingenti magnitudine corporum Germanos esse praedicabant, Caes. B. G. 1, 39 ; so with an object-clause : Sail. C. 48 ; and Caes. B. C. 3, 106, 4 : barbari paucitatemque nos- trorum militum suis praedicaverunt, re- ported, id. B. G. 4, 34 : injuriam in eripi- endis legionibus praedicat, displays, id. B. C. 1, 32, 6 : ut praedicas, as you assert, Cic. Cat. 1, 9 : quod mihi praedicabas vi- tium, id tibi est. that you attribute to me, Plaut. Am. 1, 1, 146 : avus tuus tibi aedi- liciam praedicaret repulsam, would tell you. of the repulse thai P. Nasica suffered respecting the cdileship, Cic. Plane. 21, 51. 2, In partic., To praise, laud, com- mend, vaunt, extol; constr. with aliquid (de aliquo), de aliqua re, and abs. : Plaut Merc. 2, 2, 18 : quid ego ejus tibi nunc fa- ciem praedicem aut laudem? Ter. Eun. 3, 5, 17: beata vita glorianda et praedi- PR AE canda est, Cic. Tusc. 5, 17, 50; Plin. 19, 4, 19, no. 3 : aliquid miris laudibus, id. 25, 5, 18; 13, 24, 47; Plin. Ep. 1, 14/n. ; Plaut Trin. 2, 2, 54 : Galli se omnes ab Dite pa- tre prognatos praedicant Caes. B. G. 6, 17 ; so with an object-clause, Nep. Thras. 1 : — quae de illo viro Sulla, quam graviter saepe praedicaverunt ! Cic. Phil. 11, 13 : qui possit idem de se praedicare, num- quam se plus agere, etc., id. Rep. 1, 17, 27; cf. id. Pis. 1. — With de aliqua re : qui de meis in vos meritis praedicaturus non sum, Caes. B. C. 2, 32. — Aba. : qui bene- facta sua verbis adornant, non ideo prae- dicare, quia fecerint, sed, ut praedicarent, fecisse creduntur, Plin. Ep. 1, 8: vere- cundia in praedicando, Tac. Agr. 8 fin. II. For praedicere, To foretell, predict (eccl. Lat) : persecutiones eos passuros praedicabat, Tert. Fug. in persec. 6 ; 60, persecutiones praedicatae, id. ib. 12. 2. prae-dico, xi, ctum, 3. v. a. To say or mention beforehand, to premise. I. In gen. (so mostly post-Aug.) : Ter. Andr. 4, 4, 54 : hoc primum in hac re praedico tibi, id. ib. 1, 1, 19 : Davus dudum praedixit mibi, id. ib. 5, 1, 21 ; id. ib. 1. 2, 34 ; Quint 4, 2, 57 : tria, quae praedixi- mus, have mentioned before, id. 3, 6, 89 : so id. 2, 4, 24 : praedicta ratio, id. 8, 6, 52. II. ' n partic: A. To foretell, predict (quite class.) : defectiones solis et lunae multo ante praedicere, Cic. de Sen. 14 ; so, eclipsim, Plin. 2, 12, 9 : futura, Cic. de Div. 1, 1 ; Petr. 137 jm. ; Cic. de Div. 1, 1 : nihil adversi accidit non prnedicente me, that 1 had not predicted, id. Fam. 6, 6 : ali- quid, Sen. Q. N. 2, 32 med. : malum hoc nobis De coelo tactas memini praedicere quercus, Virg. E. 1, 17. B. To give notice or warning of, to ap- point, fix (so mostly post-Aug.) : Naev. in Non. 197, 16 : ubi praetor reo atque ac- cusatoribus diem praedixisset, Tac. A. 2, 79; so, praedictadie.id.ib.il, 27; cf. Plin. 10, 23, 31 : praedicta hora, Suet. Claud. 8. C. To say what one should do, to advise, warn, admonish, inform, charge, command (quite class.) ; usually constr. with ut or ne : Pompeius suis praedixerat, ut etc., Caes. B. C. 3, 92 ; so Nep. Them. 7 :— ei visam esse Junonem praedicere, ne id fa- ceret, Cic. de Div. 1, 24 ; so, praedixit ne destinatum iter peterent, Vellej. 2, 82; and Tac. A. 13, 36 ; cf. in the abl. abs., prae- dicto, ne in re pubiica haberetur, id. ib. 16, 33. — c. ace. : unum illud tibi . . . Prae- dicam, Virg. A. 3, 436; cf. with an object- clause : Mummius jussit praedici condu- centibus, si eas (statuas) perdidissent, no- vas eos reddituros, Vellej. 1, 13. — Hence prae dictum, i, n. : A. (ace. to no. II., A) A foretelling, prediction (quite clas- sical) : Chaldaeorum praedicta, Cic. de Div. 2, 42 ; so, astrologoram, id. ib. : va- rum, id. Leg. 2, 12 ; Virg. A. 4, 464 : ha- ruspicis, Suet. Oth. 6 ; Plin. 2. 7, 5 : deo- rum, Val. Fl. 4, 460.— B. (ace. to no. II., C) An order, command (Livian) : praedic- tum dictatoris, Liv. 23, 19, 5.— *C. An agreement, concert : velut ex praedicto, Liv. 33, 6, 8. praedictlO, onis,/. [2. praedico] J, A premising, in rhetoric, Quint 9, 2, 17. — 11, A foretelling, prediction : praedictio mali, Cic. de Div. 2, 25 ; so in the sing., id. ib. 2, 42 ; in the plur., id. ib. 1, 2 ; id N. D. 2, 3 ; Suet. Tib. 14. praedictivus. a, um, adj. [id. j Foretelling, predictive ; in medicine, prog nosticaling : item libro praedictivo, quem 7rpo(J/5>;rncoi'appellavit (Hippocrates), Coel Aur. Acut. 1, 12. pracdictum. i, v - 2. praedico, ad fin. praedictUSi a, um, Part., from 2. praedico. prae-difficilis, e, adj. Very difficult (post-class.) : Tert. Bapt 2 fin. *prae-diffcstus, a, um, adj. [dige- ro] That has well digested: corpus, Coel. Aur. Tard. 5, 2. praedidlum. ', «• dim - [praedium] A small farm or estate, Cic. de Or. 3, 27/n. ; id. Att. 16, 3; Plin. Ep. 1, 24/n. prae-dlrUS. a, um, adj. Very fright- ful, detestable (post-class.): facta dictu visuque praedira, Amm. 31, 8 med. : mu- lier, Poet, in Anth. Lat. 2, p. 329 ed. Burm. prae-disco, e re > *■ "■ T° lear)t be- P RAE forehand, make one's self acquainted with beforehand (rare, but quite class.) : aliquid, Cic. de Or. 1, 32 fin. : ventos et varium eoeli praediscere morem, Virg. G. 1, 51. prae-dispdsitus, a, um, Pari, [dis- pone-] Prepared beforehand : nuncii, Liv. 40, 56 fin. prae-dltllS> a > um > Part, [do] En- dowed or provided with, possessed of some- thing (above others) (freq. and quite clas- sical) ; constr. c. abl.: legiones pulchris armis pracditas, Plaut. Am. 1, 1, 63 : par- vis opibus ac facultatibus praeditus, Cic. de Div. in Caecil. 22: mundus p. animo et sensibus, id. N. D. 1. 8 : spe, id. Verr. !l, 3 Jin. : parvo metu, id. Tusc. 5, 41 : sin- gular! cupiditate, audacia, scelere, id. de Div. in Caecil. 2 fin. ; cf. id. ib. 2, 2, 42 ; so, p. levitate, egestate, perfidia, id. Flacc. 3: singulari immanitate et crudelitate, id. Sull. 3 : vitio grandi et perspicuo, id. Inv. 1, 47; Lucr. 5, 200. II. Of a deity, like praepositus, Placed or set over, presiding' over any thing (post- Aug.) ; constr. c. dal. : deus ei rei praedi- tus, M. Aur. in Front. F.p. 3, 9 ed. Maj. : Mercurius nunciis praeditus, Front, de Eloqu. vied. : quae praedita popular! amo- ri, App. Apol. p. 412 Oud. ; id. de Deo Socr. med. pracdium> ", »'■ [kindr. with praeda and praes] Land to be mortgaged, a farm, estate, a manor (either in town or coun- try): praedibusotpraediis populo cautum est, Cic. Verr. 2, 1, 54 fin. ; 55; 60 Liv. 22, 60 ; Cato in Fest. s. v. qnadrantal, p. 258 ed. MUU. ; Cic. Caecin. 4 : tot praedia, tarn pulchra, tam fructuosa, id. Rose. Am. 15: habet in urbanis praediis, id. Verr. 2, 3, 86 : hunc in praedia rustica relegarat, id. Eosc. Am. 15 : fructus praediorum, id. Att. 11, 2; Mart. 12, 72: ""urbana prae- dia omnia aedificia accipimus, non solum t a, quae sunt in oppidis, sed et si forte sta- bula sunt, vel alia meritoria in villis et in vicis, vel si praetoria voluptati tantum de- servientia, quia urbanum praedium non locus facit, sed materia," Ulp. Dig. 50, 16, 198. prac-diVCSj Itis, adj. Very rich, very plentiful (not in Cic. or Caes.) : opp. in- ops pecuniae, Liv. 45, 40: praedives et praepotens, Tac. A. 15, 64 : Senecae prae- divitis hortos, Juv. 10, 16 : praedivite eor- nu Auctumnum, Ov. M. 9, 91. * praediyinatio. onis./ [praedivi- no) A divining beforehand, presentiment : Plin. 8, 25, 37. prae-dlVlIlO: are, v. a. To have a presentiment of to divine beforehand : qui i'utura praedivinando soleant fori, falidiri dicti, Var. L. L. 6, 7, § 52 ; Plaut. True. 2, 3, 17: apes praedivinant ventos imbres- que, Plin. 11, 10, 10. prae-dlvinus, a, um, adj. Presag- ing, prophetic ( post- Aug. ) : praedivina somnia, Plin. 37, 10, 60 ; so Sol. 27. 1. praedOt are, v. praedor, ad fin. 2. praedOj onis, m. [praeda] One that maltes booty, a. plunderer, robber : " hostes sunt, qnibus bellum publice populus Ro- manus decrevit, vel ipsi populo Romano. Ceteri latrunculi vel praedones appellan- tur," Ulp. Dig. 49, 15, 24 ; Auct. Her. 2, 21 : urbes piratis praedonibusque patefactae, Cic. Verr. 1, 5 : praedones latronesque, Caes. B. C. 3, 110 : maritimus, a pirate, Nep. Them. 2; perfidus alta petens, ab- ductavirgine praedo,Virg. A. 7, 362: atne- que Persephone digna est praedone mari- to, i. e. of Pluto, who had stolen her, Ov. F. 4, 591.— H, Transf., Of drones, Col. 9, 15; of the hawk, Mart. 14, 116; of per- sons who turn to their own use the prop- erty of others, Ulp. Dig. 5, 3, 25 ; Gaj. ib. 9, 4, 13. prae-doceo> cm > ctum, 2. v. a. To leach, instruct, inform beforehand (very rare) : illi praedocti a duce arma mutave- rant. Sail. J. 94 : praedoctus esto, Plin. 18, 34, 77 : myrrheus Pulvis sepulcrum prac- docet, points nut, shows, Prud. Cath. 12, 72. * prae-ddmO) ui, 2 - v. a. To tame. or subdue beforehand : omnes casus prae- domuit meditando, mastered or surmount- ed beforehand, Sen. Ep. 113. * pracddniUS; a. u™, adj. [2. praedo] Predatory : more, Ulp. Dig. 5, 3, 25. tpraedonulusji)™' ('d.] A little rob- ' 1178 PR AE ber, petty robber : Cato in Fest. p. 242 ed. Miill. t praedopiont, praeoptant, Fest. p. 205 ed. Miill. | praed-opio, ere, as the prim, form of opto ; v. Mull. ibid. p. 204, a]. praedor; atus, 1. v. n. and a. (active collat. form, v. infra, ad fin.) [2. praedo]. 1, Ncutr., To make, booty, to plunder, spoil, rob (in war and otherwise) (quite class.) : spes rapiendi atque praedandi, Cic. Phil. 4, 4 : licentia praedandi, Liv. 22, 3 : praedantes milites, Caes. B. G. 7, 46 fin. : praedatum exire, Liv. 4, 55 : ex agris finitimorum praedari, Just. 23, 1 : classis pluribus locis praedata, Tac. Agr. 29: — de aratorum bonis praedari, Cic. Verr. 2, 3, 78 : p. in bonis alienis, id. ib. 2, 2, 19 : ex alterius inscientia praedari, to make use of another's ignorance to defraud him, id. Off. 3, 11 fin. Respecting Cic. Sest. 5, 12, v. infra, no. II. B. Transf., praedatus, a, um, That has made booty ; hence, well furnished with booty (Plautinian) : bene ego ab hoc praedatus ibo, Plaut. Ps. 4, 7, 39 ; id. Rud. 5, 2, 29 ; so id. Pers. 4, 4, 115. II. Act., To plunder, pillage, rob any thing (perh. not ante-Aug. ; for in Cic. Sest 5, 1'2, we should perhaps divide as fol- lows : quum . . . aestatem integram nac- tus Italiae calles et pastorum stabula, praedari coepisset). A, Lit. : dum socios magis quam hos- tes praedatur, Tac. A. 12, 49 : arces Ce- cropis, Val. Fl. 5, 647 : maria, Lact. 5, 9 med.: — bona vivorum et mortuorum, Suet. Dom. 12 : Hylam Nympha praeda- ta, Petr. 83. 2. Transf, To take or catch animals, birds, etc. : alia dentibus praedantur, alia unguibus, Plin. 10, 71, 91 : ovem, Ov. A. A. 3, 419 : pisces calamo praedabor, Prop. 4, 2,37. B. Trop., To rob, ravish, take (poet.) : amores alicujus, to rob one of his mistress, Ov. Am. 3, 8, 59 , cf., quae me nuper prae- data puella est, has caught me, id. Am. 1, 3, 1 : singula de nobis anni praedantur euntes, Hor. Ep. 2, 2, 55. 1, Act. collat. form, praedo, are, ace. to Prise, p. 799 P. — Hence, b. praedor, ari, in a pass, signif. (ante- and post-class.) : mihi istaec videtur praeda praedatum iri- er, Plaut. Rud. 4, 7, 16. — Subst., praeda- tum, i, n., Booty, Vopisc. Prob. 8. tpraedotiont, v - praedopiont. pi'ac-duCO; xi> ctum, 3. v. a. To draw, make, or put before or in front (not in Cic.) : fossam et maceriam, Caes. B. G. 7, 69 ; so, fossas transversas viis, id. B. C. 1. 27 ; Tib. 4, 1, 83 : fossas muris, Sil. 10, 411 ; cf. Sen. de Ira, 2, 8 fin. : murum, Caes. B. G. 7, 46 : lineas itineri, to mark out the way by drawn lines, Plin. 33, 4, 21. I praeductal, alis, «■ [praeduco] A pencil for drawing lines: " praeductal, itapiyp.iQot," Gloss. Philox. * praeductdriuS) a, um, adj. [prae- duco] Of or for drawing forward : lora, traces, Cato R. R. 135, 5. praeductUSj a, um, Part., from prae- duco. pr ac-dulcis- e, °-&j' Very sweet, lus- cious (perh. not ante-Aug. ; for in Lucr. 4, 637, we should read perdulcis) : I, L i t: mel, Plin. 13, 4, 9 : ficus, id. 15, 18, 19 : vi- na, id. 14, 6, 8, no. 3 : sapor, id. 12, 5, 11.— In the plur. absol., praedulcia, ium, n., Over-sweet things, Plin. 24, 1, 1. — II, Trop., Very pleasing or delightful: de- cus, Virg. A. 11, 155 : praedulcis eloquii suavitas, Plin. 11, 17, 18 ; cf. Quint. 8, 3, 56; and, praedulce illud genus, id. 2, 5, 22: malum (luxuries), Claud. I. Cons. Stil. 2, 132. — Adv., praedulce, Very sweetly ■■ Tyrrhenae volucres (i. e. Sire- nes) nautis praedulce minantur, Stat. S. 5, 3, 82. prae-durOi avi, arum, 1. v. a. To make very hard, harden very much (post- Aug.): succus praeduratus, Plin.23, 7, 71; so Apic. 6, 9; 7, 4 ; 8. — H. Trop., To harden, indurate : Prud. areip. 5, 177. prae-durUS; a, um, adj. Very hard (not in Cic. or Caes.) : I, Lit. : fabaprae- dura, Plin. 18, 12, 30 : radices, id. 26, 8, 29 : caput, id. 9, 29, 46 ; cf. Quint. 11, 3, 69 : corium, Tac. H. 1, 79 : dens, Mart. 13, 66 (a/.perjurus). — B. Transf., Very strong : PRAE homo praedurus viribus, Virg. A. 10, 748 : so, corpora, id. Georg.2, 531. — H, Trop. : aetas, opp. tenera aetas, Col. 6, 2, 1 : labor, Val. Fl. 1,235: sunt quidam praeduri oris, i. e. very impudent, Quint. 6, 4, 11 : verba, very harsh, id. 1, 6, 26. prae-elig-o, legi, ere, v. a. To choose rather, to prefer ; with an object- clause : Sid. Ep. 7, 4. prac-eminciltia, ae, /. Pre-emi- nence (post-class. ) : negotii, Claud. Ma- mert. Stat. anim. 1. praif. prac-emineOj ere, v. n. To project forward, be prominent: I, Lit. (post-clas- sical) : Aug. Conf. 6, 9 : praeeminentes oculi. Ulp. Dig. 21, 1, 12 (a/, eminentes). — II, Trop., To surpass, excel (post- Aug.) ; constr. with dat. and ace. : qui Graecis praeeminet, Sen. Contr. 1, 4 fin. ; so, gen- itis, Aus. Caes. n. 15 : — Cassius ceteros praeeminebat peritia legum, Tac. A. 12, 12 ; so, aliquem aliqua re, id. ib. 3, 56. tpraeemptorj6ris,m. Onewhopur- chases before others, a pre-emptor : " ir/)o* ayopaarris, praeemptor," Gloss. Gr. Lat. prae-eo (sometimes written on in- scrr. with one e : pkaebat, etc.), Ivi and li, Itum, ire, v. n. and a. To go before, lead the way, precede. 1, Lit.: i s n) Ncutr. : ut consulibus lie- tores praeirent, Cic. Rep. 2, 31, 55 : dom- ino praeire. Stat. Th. 6, 519 : Laevinus Romam praeivit, Liv. 26, 27 fin. : praetor dlctus, qui praeiret jure et exercitu, Var. L. L. 5, 14, § 80 ; cf., in re militari praetor dictus, qui praeiret exercitui, id. ib. 5, 16, § 87 : praeeunte carina, Virg. A. 5, 186 ; Ov. F. 1, 81. — (fi) Act. : per avia ac dc- rupta praeibat eum, Tac. A. 6, 21. II. Trop. : A. Ln gen., To go before, precede(rt\re, but quite class.): (a) Neulr.: natura praeeunte, Cic. Fin. 5, 21. — (/3) Act. : acto raptim agmine, ut famam sui praeiret, to outstrip, Tac. A. 15, 4. B. Di parties., a relig. and publicist's t. I., To precede one in reciting a formula (as of prayer, consecration, an oath, etc.), i.e. to repeat first, to dictate any thing (the predom. signif. of the word) ; constr. most freq. with aliquid (alicui), and less freq. with verbis, or absol. — (a) Aliquid (alicui) : praei verba, quibus me pro le- gionibus devoveam, Liv. 8, 9 : aedem Con- cordiae dedicavit, coactusque pontifex maximus verba praeire, to dictate the formula of consecration, id. 9, 46 : prae- euntibus exsecrabile carmen sacerdoti- bus, id. 31, 17 ; so, sacramentum, Tac. H. 1, 36 ; 2, 74 : ob6ecrationem, Suet. Claud. 22: — quum scriba ex publicis tabulis sol- lemne ei praecationis carmen praeiret, Val. Max. 4, 1, no. 10. — (fi) Praeire ver- bis : praei verbis quid vis, Plaut. Rud. 5, 2, 48.— (y) Absol., with the dat. of the per- son : praeivimus commilitonibus jusjuran- dum more sollemni praestanribus, Plin. Ep. 10, 60 : de scripto praeire, to read be- fore, Plin. 28, 2, 3 : — ades, Luculle, Ser- vili, dum dedico domum Ciceronis, ut mini praeeatis, Auct. or. pro dom. 52, 133 2, Transf., apart from technical lang. To recite, read, sing, or play before one (rarely, but quite class.) : ut vobis voce praeirent, quid judicaretis, Cic. Mil. 2 : si legentibus singulis praeire semper ipsi velint, wish to read before, Quint. 2, 5, 3 ; so id. 1, 2, 12; and, praeeunte aliqua ju- cunda voce, id. 1, 10, 16 : tibiam C. Grac- cho cum populo agenti praeisse ac prae- monstrasse modulos ferunt, Gell. 1, 11,10. *b. In partic, To order, dictate some- thing to be done (so very rarely) : omnia, uti decemviri praeierunt, facta, Liv. 43, 13 fin. : — si de omni quoque officio judicis praeire tibi me vis, Gell. 14, 2, 12. t praeesus» a, um, Part, [prae-edo] Eaten before: Not.Tir. p. 166. prae-eHercitamentum, i. n. A previous or preparatory exercise (post- class.), as a transl. of the Gr. npoyvpwia- para, Prise, g. 1329 P. t prae-f aciliS) e, adj. Very easy . NotrPir. p. 51. praefactriS; a, um, v. 1. praefectus. prac-famcil) ">is. n. [praefor] A preface (post-class.) : Symm. Ep. 2, 34. pracf atio. onis, /. [praefor] A say- ing beforehand ; concr., viz. : J, That which is said or repeated beforehand, Pit AE something dictated, A form of words (esp. relig. or jurid.), formula : praefatio dona- tions, Cic. Verr. 2, 3, 80 Jin. : sacrorum, Liv. 45, 5, 4 : ultionis, Val. Max. 6, 3, 1 : triumphi, Plin. 7, 26, 27. II, That which precedes a discourse or writing, A preface, introduction, pro- logue (post-Aug.) : vocabula rustica aut externa cum honoris praefatione ponen- da, saying, By your leave, Plin. H. N. praef. § 13 : numquam tristiorem senten- tiam sine praefatione clementiae pronun- ciavit, Suet. Dom. 11 : C. Cassius num- quam sine praefatione publici parricidii nominandus, Val. Max. 2, 8, 8 : jucundis- sime Imperator (sit enim haec tui prae- fatio verissima), qs. appellation, title, Plin. H. N. praef. § 1 : nulla praefatione facta judici rem exponere, without preface, with- out any introduction, Gaj. Dig. 1, 2, 1 Of prefaces to books : praefationem di- cere, Plin. Ep. 1, 13 ; so id. ib. 2, 3 ; 4, 11 fin. ; 4, 14 j Quint. 8, 3, 31 ; Mart. 3, 18, et al. . pracfatllincula, ae,/. dim. [praefa- tioj A short preface or opening (late Lat), Uier. Ep. 04, no. 8 ; 112, no. 20. , praef atUS, us, m. [praetor] A say- ing beforehand, a prediction (post-class.) : Symm. Ep. 10, 22. . praefectianus, a, um, adj. [prae- fectus] Of or belonging to the praetorian prefect (post-class.) : apparitor, Amm. 17, 3 fin. ; also, absol., praefectianus, i, m., Cod. Justin. 12, 53, 2 ; 3. * praefectio. onia,/. [praeficio] A set- ting before : a praefectione praefica dicta, Var. L. L. 7, 3, § 70. pracfcctorhlS, a, um, adj. [praefec- tus ] O/or belonging to a prefect : vir, an ex-prefect, Ulp. Dig. 1, 9, 1 ; also, absol., praefectorius, ii, m., Sid. Ep. 1, 11. praefectura* ae,/. [id.] The office of a president or overseer, a presidency, super- intendence, prefecture. 1. In gen. : villae, Var. R. R. 1, 17 fin. ; cf., in praefectura tua, Plaut. Casin. 1, 11 : morum, the superintendence of the public morals (a part of the duty of the censor), Suet. Caes. 76 : nunc ibo ad praefectu- ram, I'll cuter on my government, Plaut. Capt. 4. 3, 7 ; cf. Plin. 28, 5, 14 : equitum Gallorum, the command of the cavalry, Hirt. B. G. 8, 12 ; so, alarum, Suet. Aug. 38: urbis, Plin. 7, 14,12; Suet. Aug. 37; id. Tib. 42 ; id. Vesp. 1 ; Ulp. Dig. 1, 12, 1 (al. Urbi) : praetorio, Aur. Vict. Caes. 9 fin. II, In partic: A. In milit. lang., The office of commander or governor in the prov- inces, the government of a country or town (which was conferred by the proconsuls and propraetors), a prefectship, prefecture: praefecturas sumere, Cic. Att. 6, 1, 4 ; cf., praefecturam petivit : negrtvi me cuiqnam negotianti dare, id. ib. 5, 21, 10 : multorum consulum praetorumque praefecturas de- latas sic accepit, ut, etc., Nep. Att. 6, 4. B. The administration of a province: aliquem ad praefecturam Aegypti prove- here. Suet. Aug. 66 ; so, Aegypti, id. Ner. 47. — Hence, 2, Transf. : a. ^n Italian city gov- erned by Roman authorities (praefecti) and according to their edicts, a prefecture : " praefecturae eae appellabantur in Italia, in quibus et jus dicebatur et nundinae age- bantur, et erat quaedam earum res publi- ca, neque tamen magistratus suos habe- bant, in quas legibus praefecti mitteban- tur quotannis qui jus dicerent, etc., u Fest. p. 233 ed. Mull. ; Cic. Sest. 14 : Capua in formam praefecturae redacta, Vellej. 2, 44 ; cf. Liv. 26, 16 ; Inscr. Orell. no. 3699. tl. 7'he territory of a prefecture, a dis- trict, province, government (post-Aug.) : Aegyptus dividitur in praefecturas oppi- dorum, quas nomos vocant. Plin. 5, 9, 9 : proximae praefecturae, Tae. A. 11, 8 : praefecturae magis quam imperia, Front. Princ. hist. med. C, In the agrimensores, The land allot- ted to a colony, Sicul. Flacc. de Condit. agr. p. 21 Goes. ; Front, de Limit, p. 43 ib. ; Aggen. in Front, p. 56 ib. 1. prae-fectuS (praefactus), a, um, Part, [facio] Done beforehand (post clas- sical), Coel. Aur. Acut. 3, 17 Jin. ; id. Tard. 2/72. ; 5, 4. 2. praefectUSi a i um i Part, and Pa., from praeficio. p a AE 3. praefectus* i, m., v. praeficio, adfin. prae-f'ecundus, a, um, adj. Very fruitful (post-Aug.) : Plin. 16, 17, 51. X praef ericulum, i, n. [praefero] A broad brazen dish used at sacrifices : " praef ericulum vas aeneum sine ansa pa- tens summum, velut pelvis, quo ad sac- rificia utebantur," Paul, ex Fest. p. 248 (whether at the sacrifices in honor of Ops can not be determined, on account of the mutilated state of the words relat- ing to it in Fest. p. 249, b.). prae-ferO> tfili) latum, ferre, v. a. To bear before, to carry in front. I. Lit.; A, In gen. (quite class.); dextra ardentem facem praeferebat, Cic. Verr. 2, 4, 34 ; cf., alicui facem ad libidi- nem, id. Cat. 1, 6 : in fascibus insignia laureae, Caes. B. C. 3, 71 : fasces praeto- ribus, Cic. Verr. 2, 5, 9 ; Ov. F. 2, 336 — 2, Mid., praelatue, Riding by, hurrying past : praelatus equo, Tac. A. 6, 35 : prae- latos hostes adoriri, Liv. 2, 14 fin. : prae- ter castra sua fuga praelati, id. 7, 24 ; cf. id. 33, 27. — Also with the ace. : castra sua praelati, hurrying past the camp, Liv. 5, 26. B. In partic., To carry in front, to bear along a thing in public, and esp. in religious and triumphal processions : sig- na militaria praelata, Liv. 3, 29 ; so id. 31, 49 : Politico triumpho trium verborum praetulit titulura : veki . vidi . vici, Suet. Caes. 37 : statuam Circensi pompa, id. Tit. 2 ; Plin. 21, 3, 7. II, T r o p. : A. I n gen., To carry be- fore, to place or set before, to offer, present (very rare) : clarissimum lumen praetu- listis menti meae, Cic. Sull. 14 : suam vi- tam, ut legem, praefert suis legibus, to car- ry one's life before, let it shine before as a guiding law (the image is borrowed from the bearing of torches before a thing), id. Rep. 1,34, 52Mos. : — opem, to furnish aid: Stat. Th. 6, 476 : — causam, excusationem, to offer as a cause, as an excuse : Sisenn. in Non. 58, 17. B. in partic; 1, To place a person or thing before another in esteem, to pre- fer (so very freq.) : quem cui nostrum non saepe praetulit? Cic. Att. 9, 13 fin. ; so, aliquem alicui, id. Brut. 26, 101 : se al- icui, id. de Or. 2, 84, 342 : pecuniam ami- citiae, id. Lael. 17, 63 ; so, jus majestatis atque imperii ipsi naturae patrioque amo- ri, id. Fin. 1, 7, 23: vestram voluntatem meis omnibus commodis et rationibus, id. de imp. Pomp. 2ifin. : ergo ille . . . ipsis est praeferendus doctoribus . . . Equidem quemadmodum urbes magnas viculis et castellis praeferendas puto, sic, etc., id. Rep. 1, 2; so, Brutus cuilibet ducum prae- ferendus, Vellej. 2, 69. — With an object- clause : To choose rather, prefer : cur alter fratrum cessare et ludere et ungi Praefe- rat Herodis palmetis pinguibus, Hor. Ep. 2, 2, 184 ; so, ut multi praetulerint carere penatibus, Col. 1, 3. 2, To take beforehand, to anticipate (very rarely; not in Cicero): diem tri- umphi, Liv. 39, 5, 12 ; cf, praelato die, Form, praet. ap. Ulp. Dig. 2, 13, 1 ; so Modest, ib. 48, 10, 28. 3. To show, display, exhibit, discover, manifest, expose, reveal, betray, etc. (rare- ly, but quite class.) : quum praeferremus sensus aperte. Plane, in Cic. Fam. 10, 8, 4 : avaritiam praefers, Cic. Rose. Am. 31, 87: amorem, Ov. Her. 17, 36 : fons Calirrhoe aquarum gloriam ipso nomine praeferens, Plin. 5, 16, 15 : aures in equis animi indi- cia praeferunt, id. 11, 37, 50 : duae aquilae omen duplicis imperii praeferentes, Just. 12, 16 : modestiam praeferre et lascivia uti, Tac. A. 13, 45. prae-ferpX; oc ' 9 > a §3- Very fierce, bold, violent, impetuous, insolent (perhaps not ante-Aug.) : praeferoces legatos, Liv. 5, 36 ; Tac. A. 4, 60 : praeferocem ingenio, id. Hist. 4, 32 ; id. ib. 4, 23 ; so. multiplici successu praeferocem, Suet. Caes. 35. prae-ferratUS, a, um, adj. Tipped or shod with iron : modius, Cato R. R. 11 : pilum, pointed with iron, Plin. 18, 10, 23. — Transf.: praeferratus apud molas tribu- nus, i. e. chained, fettered, Plaut. Pers. 1, 1,22. prae-fertUiS; e, adj. Very fruitful or fertile (post-class.) : germen, Prud. adv. Symm. 2, 1025 : terrae ubere, Alcim. 5, 119. PR AE prae-fervidus, a, um, adj. Very hot, burning hot, torrid (perh. not ante-Aug.) : I, Lit.: regio, Col. 3, 1, 3 : balneum, Tac. A. 14, 64. — u, Trop. : ira, glowing, burn- ing, Liv. 9, 18. * prac-festinatim, odv. [praefesti- no] Very hurriedly, in hot haste, very hast- ily : praefestinatim et cupide, Sisenn. in Non. 161, 29. prae-festino, avi, atum, 1. v. a.: I. To hasten before the time, to hasten too much (very rare ; not in Cic. or Caes.) : praefestinare praeloqui, Plaut. Rud. 1, 2, 31 : ne deficere praefestinarent, Liv. 23, 14 Jin. •• praefestinatum opus, Col. 11, 2, 3. — II. To hasten past : sinum, Tac. A. 5, 10. praef lea, ae, /. [praeficio] A woman hired to lament at thehcad of a funeral pro- cession : "praefica dicta, lit Aurelius scri bit, mulier, ad luctum quae condueere- tur, quae ante domum mortui laudes ejus caneret . . . Claudius scribit : quae prae- ticeretur ancillis quemadmodum lamen- tarentur, praefica est dicta. Utrumque ostendit a praefectione praeficam dictum," Var. L. L. 7, 3, 5 70; so Lucil., Plaut, and Var. in Non. 66, 31 sq. ; Plaut. True. 2, 6, 14. — In apposition: tamquam mulierum voces praeficarum, Gell. 18, 7. prae-flCIOi feci, tectum, 3. v. a. [fa- cio J To set over any thing (as officer, su- perintendent, leader, etc.), to place in au- thority over, appoint to the command of (freq. and quite class.) : te cum securi caudicali praeficio provinciae, Plaut. Ps. 1, 2, 25: aliquem curatorem, qui statuis faciundis praesit, Cic. Verr. 2, 2, 59 : ali- quem pecori, id. Plane. 25 fin. : certum magistratum alicui procuration!, id. Leg. 2, 26 Jin. : imperatorem bello, id. de imp. Pomp. 16 fin. : legatos legionibus, Caes. B. G. 5, 24 : pontifices sacris, Cic. Rep. 2, 14 : aliquem sacerdotio Neptuni, Plin. 9, 8, 8 : libertos rationibus, libellis et episto- lis, Tac. A. 6, 8 : aliquem provinciae, id. ib. 13, 46 ; id. ib. 2, 4 : aliquem classi, Nep. Milt. 4 ; Liv. 35, 42, et saep. : Juno sacris praefecta maritis, Ov. Her. 12, 87 : — in eo exercitu fratrem praefecerat, had given him a command, Cic. Sest. 18 fin. — H. Trop. (rarely): nee locus nee materia invenitur, cui divinationem praeficere pos- simus, Cic. de Div. 2, ifin.— Hence praefectus, i, m., Adjectively with the dat., That is placed in office, put in au- thority, appointed to command ; more freq. subst., An overseer, director, president, chief, commander, prefect. A, In gen.: gymnasii praefectus, Plaut. Bac. 3, 3, 22: villae, Var. R. R. 1, 17 fin. : tu (censor) es praefectus moribus, Cic. Clu. 46 ; cf., praefectus morum, Nep. Hamilc. 3 : Nee vero mulieribus praefec- tus praeponatur, Cic. Rep. 4, 6 (in Non. 499, 13) ; cf. Plaut. Aul. 3, 5, 30 : quum praefectus custodum quaesisset, etc., Nep. Eum. 11 : his utitur quasi praefectis li- bidinum suarum, Cic. Pis. 6. B. In partic, As A title of particular civil or military officers : p. aerarii or ae- rario, a treasurer, Plin. Ep. 3, 4 ; id. Pan. 92 ; Gell. 13, 24 fin. ; Capitol. Gord. 4 : an- nonae, a superi?itendenl of grain or of the markets, Tac. A. 11, 31 ; inscr. Orell. no. 1084; 1186; 1091; 3169: castrorum or cas- tris, an officer who attended to thepitching of the camp and all matters connected there- with, a quarter-master, Vellej. 2, 119 ; Tac. A. 14, 37 ; 1. 20 ; cf. Veg. Mil. 2, 10 : clas- sis, an admiral, Cic Verr. 2, 5, 34 ; Liv. 26, 48 ; 36, 20 ; 42 ; Flor. 3, 7 ; afterward also for a captain of a ship, Tac. H. 3, 12; Veg. Mil. 4, 32 ; Inscr. Orell. no. 3596 ; who was for- merly called p. navium, Liv. 36, 44 ; Flor. 2, 5: fabrum, in the army, a superintend- ent of the military engines, chief engineer, Caes. in Cic. Att. 9, 7, C ; id. B. C. 1, 24, 4 ; Nep. Att. 12; Vellej. 2, 76; Plin. 36, 6, 7; Inscr. Orell. no. 4906 ; in the free towns and colonies, a superintendent of public works, Inscr. Orell. no. 516:— equitum, a commander of the cavalry, as we say, a col- onel or general of cavalry, Hirt. B. G. 8, 12 ; called also simply praefectus, Caes. B. G. 1, 39 ; 3, 7 ; Cic. Fam. 3, 8 ; cf„ cohortium. Sail. J. 48 : legionis, in the time of the emperors, the same that was previously called legatus legionis, a commander of the lesion, i. q. our colonel, Tac. H. 1, 82; Suet. , 1179 PR AE Claud. 12 ; id. Galb. 11 ; 14 ; id. Calig. 56 : id. Ner. 21; Inscr. Grut 465, 2; cf. Veg. Mil. 9 : — p. regis or regius, a commander- in-chief, generalissimo, Nep. Alcib. 5 ; id. Ages. 2 ; cf. Flor. 3, 5 ; 11 :— p. praetorio and praetorii, in the time of the emperors, a commander of the imperial body-guard, prctorian prefect, Tac. A. 1, 24 ; id. Hist. 1, 13; 19: Dig. 1, 11, et saep. ; in later times, a governor of a province of the Ro- man empire : — p. urbi or urbis, governor of the city of Rome, in the times of the re- public, appointed only to represent the consul during the latter's absence ; under the emperors, a perpetual office with a particular jurisdiction, Var. in Gell. 14, 7 ; Tac. A. 6, 10 ; 11 ; Plin. 11, 38, 90 ; Suet. Aug. 33 ; Inscr. Orell. no. 3153 sq. : vigi- lum or vigilibus, a captain of the watch, Paul. Dig. 1, 15, 3 ; Julian, ib. 47, 2, 58 ; Inscr. Orell. no. 801 ; 1088 ; 1929 :— Aegyp- ti, the governor of the province of Egypt, Suet. Aug. 18; 66; id. Vesp. 6; Ulp. Dig. 1, 17 ; Inscr. Orell. no. 709 ; 3651 ; bo, Lyd- iae, loniae, totiusque Phrygiae, Nep. Dat. 2 fin.: Alpium, Plin. 10, 48, 68; Inscr. Grut. 287, 7. prae-fidenS) entis, Part, [fido] Trusting too much, over-confident (rare, but quite class.) : praefidena sibi, self-con- fident, rash. Poet. ap. Cic. de Or. 3, ilfin. ; 60, homines sibi praefidentes, Cic. Off. 1, 26. — Adv., p r a e f i d e n t e r (late Lat.) : Comp., praefidentius, Aug. Ep. 55. prae-figfOj xi> xum, 3. v. a. To fix or fasten before, to set up in front, to fix on the end or extremity of: f. Lit. (quite class., but not in Cic.) ; ripa erat acutis sudibus praefixis munita, Caes. B. G. 5, 18 ; so, p. aeneos cancellos foraminibus, Col. 8, 17, 6 : arma puppibus, Virg. A. 10, 80 ; cf., vexillum in biremis puppe, Suet. Ca- lig. 15 : rostrum lupi villarum portis, Plin. 28, 10, 44 : caput hastae, Suet. Caes. 85. — Poet : nigrum theta (i. e. Q, as a sign of death on Roman inscriptions) vitio, to mark crime with the black theta, i. e. to con- demn it, Pers. 4, 13. II. Transf. : aliquid aliqua re : A. To fix on the extremity or end of any thing ; to tip, head, point, etc. : asseres cuspidibus praefixi, Caes. B. C. 2, 2 ; so, jacula prae- fixa ferro, Liv. 26, 4 ; and, ferro praefix- um robur acuto, Virg. A. 10, 479 : ora ca- pistris, to fasten zoith muzzles, to muzzle, id. Georg. 3, 399. B. To close, block up (post-Aug.) : pros- pectus omnes, to wall up, build up, Plin. 19, 4, 19, no. 3 : fenestrae praefixae, Gaj. Dig. 8, 2, 5. *C. To pierce, transfix with something; latus praefixa veru, Tib. 1, 7, 55. * D. To enchant, bewitch : Auct. Quint. Decl. 10, 8. praef ig-uratio, 6nis,/. [praefiguro] A prefiguration (late Lat.), Aug. Civ. D. 16,2. prae-flgfurOt avi, atum, 1. v. a. To prefigure (eccl. Lat.), Lact. 6, 20 ; Cypr. Ep. 2, 3. prac-f miot ivi and ii, itum, 4. v. a. To determine, fix, or appoint beforehand, to prescribe (quite class. ; a favorite word with Cic.) : praetinire non est meum, Cic. Tusc. 5, 8 : aliquid restricte, id. Leg. 2, 18 : praefinit succesaori diem, id. Prov. Cons. 15 ; so, ad certum praefinitumque tempus, Suet. Galb. 14 fin. ; and, dies certus prae- finitus, Gell. 1, 25 fin. : sumptum fune- rum, Cic. Leg. 2, 27: neque de illo quic- quam tibi praefinio, quo minus, etc., id. j Verr. 2, 5, 68 : p., quo ne, etc., id. Fam. 7, 2. — Ab6ol. : nee res praetiniet ipsa, limit, set bounds, " Lucr. 1, 619. — Hence *praefinito, abl., adverbially, In the prescribed manner: praetinito loqui, Ter. Hec. 1, 2, 19. prae-f initio, onis. /• [praefinio] A determining or fixing beforehand, appoint- ment, prescription (post-class.), Julian. Dig. 36,2, 19; Mnrcell. ib. 20. pracf inito. adv., v. praefinio, ad fin. pracfiscmc and pracfiscini* adv. [ adverbial form from prae-fascinum ; cf. Non. 153. 12] Meaning no evil, without of- fense, without vanity (mostly ante-class.) : pol tu ad laudem addifo pracfiscini, ne puella f'ascinetur, Titin. in Charis. p. 210 ; Afran. ib. : pracfiscine (al. -cini) hoc nunc I 1180 PR AE dixerim, Plaut. Asin. 2, 4, 84 ; id. Casin. 5, 2, 51 : homo praefiscini frugi, Petr. 73. praeflctus. a, um, v. perfletus. prae-fidreo* ere, v. n. To flower or blussom before the time (post-Aug.) : Plin. 16, 29, 51. prae-fldro. avi, atum, l. v. a. [flos] To deprive of its blossoms beforehand ; only trop., To lessen, diminish, tarnish (very rare, and perh. not ante-Aug.) : gloriam ejus victoriae praefloratam apud Ther- mopylas esse, Liv. 37, 58 fin. ; cf, decus praecerptum praefloratumque, Plin. Pan. 58: gaudii fructum, Gell. 14, 1 fin.: vidua ab alio praeflorata, App. Apol. p. 332. prae-fluOj ere, v. n. and a. To flow by or past (rare ; perhaps not ante-Aug.) : (a) Neutr. : infima valle praetluit Tiberis, Liv. 1, 45 fin. ; Inscr. Orell. no. 199.— ([)) Act.: Aufidus, Qui regna Dauni praefluit Appuli, Hor. Od. 4, 14, 26 ; so, Aquileiam, Plin. 3, 18. 22 : castra, Tac. A. 15, 15. praefluus, a, um, adj. [praetluo] Flowing by or past ( post-Aug.) : amnis, Plin. 19, 4, 20 L praefocablliS) e, adj. [praefoco] That has the power of choking, suffocating (post-class.) : spiratio, Coel. Aur. Acut. 2, 35 : loca, id. ib. 37 : sensus, id. Tard. 3, 2. praefocatlO) onis, /. [id.] A chok- ing, suffocation (post-class.), Scrib. Comp. 100 ; Coel. Aur. Acut. 2, 6. prae-f OCO* avi, atum, 1. v. a. [faux] To choke, strangle, suffocate (poet, and post-class.) : aniraae viam, Ov. Ib. 560 : partum, Paul. Dig. 25, 3, 4 : messis prae- focata, Calpurn. Eel. 4, 115 : ex abundan- tia praefocari, Macr. Somn. Scip. 1, 12. prae-fddiO) fodi, 3. v. a. : I, To dig before or in front of: portas, Virg. A. 11, 473 ("id est ante portas fossas faciunt," Serv.). — 1|, With respect to time, To dig or bury before : scrobes, to make pits before- hand, Plin. 17, 11, 16: aurum, to bury be- fore, Ov. M. 13, 60. praefbecundus* a, n «n, v. praefe- cundus. prae-f omento. are, v. a. To warm or foment beforehand (post-class.) : vulne- ra aqua gelida, Theod. Prise. 1, 19 med. prae-for, i'5tus, 1. (archaic imperat., praefato, Cato R. R. 134, 1 : praefamino, id. ib. 141, 2), v. n. and a. To say or utter beforehand, to premise, preface ; esp. in a relig. sense, to utter a preliminary prayer, to address in prayer beforehand : majores nostri omnibus rebus agendis Qiiod bo- num, faustum, felix fortunatnmque esset, praefabantur, Cic. de Div. 1, 45 : pontifice maximo praefante carmen, Liv. 5, 41, 3 Drak. : priusquam hasce fruges condan- tur . . . ture, vino Jano, Jovi, Junoni prae- fato, offering wine an d incense, say a prayer to Janus, etc., Cato R. R. 134, 1 ; also with the object-acc. of the deity : Janum Jo- vemque vino praefamino, id. ib. 141, 2; so, divos, Virg. A. 11, 301 : — quae de deo- rum natura praefati sumus, etc., Cic. Univ. W fin. ; so, quum praefatus fuero, quae, etc., Col. 1 prooem. fin. ; Gell. 9, 15 : sibi Asiam sufficere praefatus, Just. 11, 5: — si dicimus, Illepatrem strangubivit, honorem non praefamur : sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos praefandus est, we do not preface it by saying, With permission, with respect be it spoken, Cic. Fam. 9, 22 ; cf. Plin. 7, 51, 52 ; and, in praefanda incidere, i. e. foul expressions, Quint. 8, 3, 45 Spald.: veniam, to ask leave before speaking, App. M. 1 init. ; id. Flor. init. : — Aristoteles, quem in iis magna secuturus ex parte praefandum reor, to mention or name as an authority in advance, Plin. 8, 16, 17. H, In p a r t i c, To foretell, predict, prophesy (very rarely) : Catull. 64, 383 ; Liv. 22, 1, 16 Drak. N. cr.— Hence praefatus, a, um, in a pass, signif, Mentioned or stated before (post-class.) : condemnatus ex praefatis causis, Mart. Dig. 20, 4, 12: so, jura, Paul. ib. 10, 3, 19 : sic etiam nostro praefatus habebere libro, named at the beginning, Au6. praef. 2 Jin. : sine honoribus praefatis appellare aliquid, without saying, By your leave, Arn. 5, 176: vir praefata reverentia nominandus, Vo- pisc. Aur. 1. — Hence, 6ubst., prael'atum, i, 71., for praefatio, A preface: praefato opus est, Symra. Ep. 6, 3. praeformator, Oris, m. [praeformo] PRAE T/tat forms or arranges beforehand (post- class.) : Tert. Praescript. 30. prac-formido* no perf, atum, l.v.a. To fear beforehand (post-Aug.) : Quint. 4, 5, 5 Zumpt N. cr. (al. perform., al. re- form.) : Sil. 3, 608 (al. perform.). prae-ibrmo; avi, atum, l. v. a. To form or fashion beforehand, to instruct be- forehand, to prepare, etc. (post-Aug.) : his praeformat dictis, Sil. 7, 385; so Tert. Apol. I fin. : velut praeformata materia, Quint. 2, 6, 5 : praeformatae infantibus literae, traced beforehand, id. 5, 14, 31. prae-fortis, e, adj. Very strong (post-class.) : opp. infirmus, Tert. Cam. Chr. 5 med. prae-fotus, a, um, Part, [foveo] Warmed or fomented beforehand (post- class.) : partes aqua marina, Coel. Aur. Tard. 4, 2. praefracte* adv., v. praefringo, Pa., ad fin. praefractus* a, um, Part, and Pa., from praefringo. prae-frigldus»a, um, ad/. Verycold: pruefrigidus Auster, Ov. Pont. 4, 12, 35 : aqua vel tepida vel praefrigida, Cels. 2, 30: unda, Just. 11, 8: situs, Plin. 17, 20, 34. prae-fringTO» fregi, fractum, 3. v. a. To break off before or al the end, to break to pieces, shiver (quite class.) : ne caulis praefringatur, Cato R. R. 33 (also cited in Plin. 17, 22, 35, § 20) : hastas, Liv. 8, 10 ; so, primam aciem telo, to break off the point of the missile, Just. 6, 8 : coruu ga- leae, id. 27, 33 : praefracto rostro (trire- mis), Caes. B. C. 2, 6 : praefracta strigilis, Lucil. in Gell. 3, 14 : praefracta ligna, Lucr. 1. 891.— Hence praefractus, a, um, Pa. : A. In rhet- oric, Broken, abrupt : Theodorus (al. Thu- cydides) praef'ractior, Cic. Or. 13. — B. In character, Stern, harsh, inflexible : Aristo Chius, praefractus, ferreus, Cic. fragm. ap. Non. 155, 14 : praef'ractior atque ab- scissior justitia, Val. Max. 6, 5 fin. : prae- fractius perseverantiae exemplum, stern- er, firmer, id. 3. 8, 3 extr. — Adv.. praefrac- te, Sternly, infiexibhj, resolutely: aerarium defendere, Cic. Off. 3, 22, 88 (Non. 155, 11, reads praefractum). — Comp., Val. Max. 9, Ifin. prae-f Ugfio> fugi, 3. v. n. To flee be- fore (post-class.) : Tert. Anim. 33 med. prae-fulcio, si, turn, 4. v. a. : I. To prop up, support a thing : * A. Lit. ; mol- lire praefultum torum, Prud. oretb. 5, 335. — B. Trop. : primum illud praef ulci at- que praemuni, quaeso, ut simus annui, secure, Cic. Att. 5, 13 : aliquid multis mo- dis, Gell. 7, 3. 44 : servitus, ubi ego omni- bus Parvis magnisque miseriis praeful- cior, qs. am propped up, i. e. surrounded, hedged in by, Plaut. Ps. 3, 1, 6.—* II. To place under as a prop or stay ; trop. : quin me suis negotiis praefulciat, ttse me as a prop, Plaut. Pers. 1, 1, 12. prae-fulg'eO; si, 2. v. n. To beam or shine forth, to shine greatly, to glitter (not in Cic. or Quint.): I, Lit: nitor smaragdi collo praefulget tuo (sc. pavo- nis), Phaedr. 3, 18, 7 : equus praefulgens dentibus aureis, Virg. A. 8, 553 : equita- tus phaleris praefulgens, Gell. 5, 5. — H, Trop.: ne splendore praefulgeant, glit- ter too much, Auct. Her. 3, 19: militarium (rerum) praefulgent nomina, Vellej. 1,14: praefulgebant Cassiu6 atque Brutus, Tac. A. 3, 76 : Poppaeus Sabinus consulari de- core praefulgens, id. ib. 13, 45 : enituit et praefulsit decori et honesti dignitas, Gell. 12, 5 med. prae-fulgldtlS, a, um, adj. Very bright : nubes coeli, Juvenc. in Matth. 3, 330, 18. prae-fulgnro, nre ' »■ "■ and a. To flash forth (poet.) : (u) Neutr.: latus prae- fulgurat ense, Stat. Th. 7, 502.— (/$) Act.: etrictoque vias praefulgurat ense, fllls with flashes of light, illuminates, Val. Fl. 3, 1 19 : aulam augustam cultu, Coripp. Laud. Jus- tin. 3, 222. praefultuSi a, um, Part., from prae- fulcio. t prae-fundO; fudi, 3. v. a. To add be- sides (post-class.) : Simplic. p. 87 ed. Goes. praefurnium, ii, n. [prae-furnus] The month of a furnace or kiln : Cato R. R. 38 ; so Vitr. 5, 10 ; 7, 10. PRA E prac-furO' ere, v. n. To rage vio- leiuly (poet.) : torvus praefurie, Stat. Th. 2, 420 ; id. ib. 4, 822. prae-fuscus. a, um, adj. Very swarthy or black : Manil. 4, 721 dub. prac-g~elldus. a, um, adj. Very cold (not in Cic. or Caes.) : in locis praegelidis, Liv. 21, 54 : frigora, Col. 4, 8 : hiems, Plin. 9, 16, 24 : rivi, Sil. 4, 226. prae-grcncratus, a - nm < Fan - fe e - nero] Generated before (late Lat.) : Pros- per Aquit Epitaph, haeres. Nestor, et Pe- lag. init. prae-g-crmino, are. v. a. To bud forth early : praetlorent talia et praeger- minant, Plin. 16, 29, 51. prae-g'cro. estum, 3. v. a. : J. To bear or carry before (post-class.) : specu- lum, App. M. 4, p. 309 Oud. — B. To do before ; only in the part, perfi, praegesta, ornm, n., sub St., Things done before, former things : oblivio praegestorum, Coel. Aur. Tard. 1, 5, n. 150. prac-g"estio- ire, v. n. To desire greatly, to delight (rare, but quite class.) : videre, Cic. Coel. 28 : ludere, Hor. Od. 2, 5,9. praeg"cstus- a, um, Part., from prae- gero. * prac-gigrio. ere, v. a. To bring forth, to generate : morera praegigni, i. e. oriri, Plaut. Ps. 1, 5. 77 (al. progigni). i prac-grloriosus- a. "m, adj. Very famous, very glorious (post-class.) : Sup., Inscr. Orell. no. 1182. praegnans» antis (collateral form, praegnas, ads, Plaut. True. 1, 2, 95 ; 4, 3, 37 ; M. Aurel. in Front. Ep. ad Caes. 4, 6 ed. Maj. ; Macr. S. 3, 11 fin. ; ace. to some, also Cic. Att. 1, 10, 4), adj. [contr. from prae-genans] With child, pregnant; of an- imals, big with young (quite class.) : I, Lit.: gravida est, quae jam gravatur con- ceptu : praegnans velut occupata in gen- erando, quod conceperit: inciens propin- qua partui, quod incitatus sit fetus ejus," Paul, ex Fest p. 97 ed. Miill. : uxor, Cic. de Or. 1, 40 : soror, id. Att. 1, 10, 4 : facere aliquam praegoantem, Juv. 6, 404 : — sus, Var. R. R. 2, 4 : ovis, id. ib. 2 : equa, Plin. 10, 63, 83 : perdices, id. ib. 33. II. Transf. : A. Of plants : Plin. 12, 14, 32 : surculi, id. 17, 14, 24 : oculi arbo- rum, id. ib. 21, 35, n. 2. — Of stones: est autem lapis iste praegnans, intus, cum quatias, alio, velut in utcro, sonante, Plin. 10, 3, 4 : paeantides gemmae, id. 37, 10, 66. — Of other things : nitrariae, Plin. 31, 10, 46, n. 3. B. In gen., Full of, swollen with any thing: praegnans succo herba, Plin. 24, 15, 80 : ostrea multo lante, id. 32, 6, 21 : ve- nenovipera, id. 11,37, 62: cucurbita, Col. 10, 379: stamine fusus, Juv. 2, 55. — In the lang. of comedy, placae, hard, stout, smart i blows, Plaut. Asin. % 2, 10. praegHaS) atis, v. praegnans, ad init. \ praegnatio. onis, /. [praegnas] A i getting with child or with young, a mak- i ing pregnant : a being with child or with young, pregnancy (ante- and post-class.) : I I. Lit. : App. M. 1, p. 40 Oud.— Of ani- mals : Var. R. R. 2, 1.— B. Transf.. Of plants: Var. R. R. 1, 44.— H. Trop.: App. Trismeg./n. pracgrnatus- «s, m. [id.] Pregnancy (eccl. Lat.) : juvenculae, Tert. adv. Jud. 9. *prae-g r naviter> ailv - Ver u dil- igently (ante-class.) : Plaut. Pers. 4, 4, 39 dub. (al. prognaviter, al. prognariter). praegrnaK, acis, adj.'\ praegnas] Often pregnant, inclined to pregnancy : divitiae, Fulgent. Myth. 2, 3. prae -gracilis, e, adj. Very slender, very lank (post-Aug.) : proceritas, Tac. A. 4, 57. * prnegTado. ore, v. a. fprae-gradus] To go before, precede : Pac. in Non. 65, 3. prae-grandis. e, adj. Very large, huge, colossal (ante-class, and post-Aug.) : I. Lit.: praegrandi gradu, Pac. in Fest. s. v. torvitas, p. 355 ed. Miill. : arbores, Plin. 13, 25, 49: aures, id. 4, 13, 27; cf., oculi, id. 8, 33. 51 : boves, id. ib. 45, 70 : domus, id. 3, 16, 20 : fel, id. 11. 37, 71 : lo- custa, Suet. Tib. 60.— JJ. Trop., Very great, powerful : praegrandis senex, i. e. I the great Aristopkanes.Pers. 1, 124. prae-gravidus, a. um, adj. Very ' PR AE heavy, ponderous (poet.): moleB, Stat. Th. 6, 700. prac-gravis, e, adj. Very heavy (mostly poet, and in post-Aug. prose) : f , Lit. : praegrave onus, Ov. Her. 9, 98 : ca- put, Plin. 8, 21, 32 : unda, Mart. 4, 18, 4 : perdix feta praegravem nut delumbcm esse 8imulans, heavy, clumsy, Plin. 10, 33, 51 : cibo vinoque praegraves, Tac. H. 2, 21. — II, Trop., Very heavy, oppressive, burdensome : praegraves pavonum gre- ges, i. e. very expensive, Var. in Non. 440, 14 (al. graves) : servitium, Plin. 7, 8, 6. — Of persons, Very wearisome (Tacitean) : delatoree, Tac. A. 4, 71 : vir principi prae- gravis, id. ib. 11, 19 ; id. ib. 14, 3. prac-gravo, avi, atum, 1. v. a. To press heavily, to oppress with its weight, to encumber (quite class., but not in Cic. or Caes.): I, Lit.: exonerare praegravante turba regnum cupiens, Liv. 5, 34 : prae- gravata telis scuta, burdened, heavy, id. 7, 23 : caper praegravantibus auribus, droop- ing. Col. 7, 6. — B. Transf, To exceed in weight, preponderate : ne praegravet fruc- tus parte aliqua, Plin. 17, 22, 35, n. 15. II, Trop., To weigh down, depress : qui praegravat artes, Intra se positas, qs. press- es tltem down by his own superiority, Hor. Ep. 2, 1, 13. — B. To preponderate : cito apparebit, pars civitatis deterior quanto praegravet, Sen. Clem. 1, 24 ; Suet. Caes. 76. prac-gredior. essus, 3. v. dep. n. and a. [gradiorj To go before or in ad- vance, to precede ; constr. with the dat., ace, or absol. ; to pass by, go past a thing ; with the ace. (quite class.): I. Lit, To go before, precede : (a) c. dat. : gregi prae- greditur, Var. R. R. 2, 7. — (/3) c. ace. : prae- gredi aliquem pedibus, Suet. Tib. 7 : non solum nuncios, sed etiam famam adven- tus sui, Liv. 28, 1.— (y) Absol. : Cic. Phil. 13, 2.— B. To pass by, go past ;• with the ace. : castra, Liv. 35, 30, 11 : fines, Tac. A. 14. 23. — II. Trop., To surpass, excel: al- iquem, Sail. Or. ad Caes. 1, 1. * prae-gressio, onis. /• [praegredi- orj A going before, precedence: causae, Cic. Fat. 19. 1. praegressus- a, um , Part., from praegredior. .2. prae-gTCSSUS. «s, m. [praegre- dior] A going in advance, anticipation (post- class.) : anteversio et praegressus, Ainm. 21, 5. prae-gTibernans. antis, Part, [go- berno] Steering or guiding forward (post- class.) : Sid. Ep. 5, 13. prac-grustator. oris, m. [praegusto] One who tastes the meats and drinks be- fore they are served on the table of a prince, A foretnster, taster, cup-bearer : I, Lit.: Suet. Claud. 44 : divi avgvsti, Inscr. Grut. 602, 4 ; so ib. 582. Also with private persons : Inscr. Grut. 626, 2. — II. T r o p. : praegustator libidinum tua- rum, Auct. or. pro dom. 10 : in omnibus nuptiis praegustator, Lact. Mort. pers. 38. prae-g"UStO, avi, arum, 1. v. a. To taste beforehand ; in gen., to take, eat, or drink beforehand (poet, and in post-Auc. prose) : cibos, Ov. Am. 1, 4, 33 ; Plin. 2l, 3, 9 : potum regis, Just. 12, 14,— II. In gen.. To take, eat, or drink beforehand : medicamina, for antidota, Juv. 6, 659. prac-g~ypso- are, "• "• To cover over with gypsum (post-class.): os vasculi, Coel. Aur. Tard. 3, 2. prae-hibeOi e re .- "• <*■ [habeo] (for praebeo, which comes from it) To hold forth, offer, furnish, grant, supply (a Plau- tinian word) : vestem, aurum, Plaut. Ps. 1, 2, 49: alicui cibum, id. ib. 3, 134: alicui locum, id. Merc. 3, 1: alicui operam atque hospitium, id. Pers. 4. 3. 41 : verba, to ut- ter, speak, id. Rud. 1, 2, 5. prae-infundo; fudi, fusum, 3. v. a. [ infundo] To pour into beforehand (post- class.) : Coel. Aur. Acut. 2, 34. * prac-innUO. ere, v. a. To indicate beforehand : Var. in Non. 91, 4 dub. (al. pertimuerint). prac-jaceo. Si, 2. v. n. To lie before, be situated in front of any thing ; with dat., ace, or abs. (post-Aug.) : (a) c. dat. : vastum mare praejacens Asiae, Plin. 4, 12, 24. — (fi) c. ace. : campus qui castra prae- jacet, Tac. A. 12, 36.— (y) Absol. : prae- jacentibus stagnis, Plin. 3, 4, 5. P R AE prae-jacio (praejicio, Fest. 8. v. po- ne, p. 249 ed. Miill.), jeci, jactum, 3. v. a. To cast or throw up in front (post-Aug.) : I. Lit. : moles, Col. 8, 17. — II. Trop., To cast up, object, utter reproachfully : multis in contumeliam (iniccorum prae- jactis probris, Dictys Cret. K. Troj. 2, 24. prae-jactus, ", una, Part., from praejacio. prae-jlClO» v - praejacio, ad init. tprae-judex. "-'is, m. [prae judex] One who judges beforehand: "praejudex, 7rpo6iKaari)i," Gloss. Philox. praejudicatusi a, um, Part, and Pa., from praejudico. pracjudlCialis. e, adj.: I, Belong- ing or according to apreceding judgment or decision (post-class.): multam, Cod. Theod. 11, 30, 50. — H. Of or belonging to apreceding examination: actioncs, Jus- tin. Inst. 4, 6 : formulae, Gaj. Inst. 4, 44. prae •judicium) »> «• A preceding judgment, sentence, or decision, a prece- dent (quite class.): " praejudiciorum vis omnia tribus in generibus versatur : re- bus, quae aliquando ex paribus causis sunt judicatae, quae exempla rectius di- cuntur: judiciis ad ipsam causam perti- nentibus : unde etiam nomen ductum est : aut cum de eadem causa pronunciatum est, etc., Quint. 5, 2, 1 : de quo non prae- judicium, sed plane judicium jam factum putatur," Cic. de Div. in Caecil. 4 : ("prae- judicium dicitur res, quae cum statuta l'uerit, affert judicaturis exemplum, quod sequantur : judicium autem res, quae cau- sam litemque determinat," Ascon.) : apud eosdem judices reus est factus. cum is duobus praejudiciis jam damnatus esset, Cic. Clu. 2, 2: Cicero pro Milone non ante narravit, quam praejudiciis omnibus reum liberavit, from all preceding judg- ments, Quint. 6, 5, 10 : postulavit, ne cog- nitioni Caesaris praejudicium fieret, pre- ceding judgment, precedent, Plin. Ep. 7, 6. II. Transf.: A. Any thing that pre- cedes another thing in such manner that we can judge or conclude from it what is further to happen, A precedent, example : Pompeius nullo proelio pulsus, vestri facti praejudicio demotus Italia excessit. by the exo.mple of your conduct (which he feared would be imitated), Caes. B. C. 2, 32 : an Africi belli praejudicia sequimini, id. ib. fin. : statim quaestor ejus in praejudicium aliquot criminibus arreptus est, as an ex- ample of what vas to happen to himself, Suet. Caes. 23. B. A damage, disadvantage, prejudice : praejudicium in patrem quaeri. Sen. Ben. 4; 35: absque praejudicio, Gell. 2, 2 : neque enim alimentorum causa veritati facit praejudicium, does no harm, Ulp. Dig. 1, 6, 10 : sine ullo litis praejudicio, Tryph. ib. 26, 2, 27. C, A judicial examination previous to a trial : quoties de hoc contendirur, an quia libertus sit. etc redditur praejudicium, Ulp. Dig. 40, 14, 6 : patronus in praejudi- cio possessor esse videtur, id. ib. 22, 3, 18. B, -4 decision mode beforehand or be- fore the proper time : Liv. 3, 40. prae-judlCO. avi, atum, 1. v. a. To judge, pass sentence, or decide beforehand, to prejudge (quite class.): I. Lit, in the judicial sphere : Cic. Verr. 2, 3, 65. II. Transf., apart from judicial lang, : de iis censores praejudicent, let the cen- sors give their preliminary judgment (be- fore the case is brought before the juds- es), Cic. Leg. 3, 20. B. To oe injurious, prejudicial ; with the dat. (post-class.) : res inter alios ju- dicatae aliis non praejudicant. Marc. Dig. 42, 1, 63 ; Ulp. ib. 47, 10, 7.— Hence praejiidicatus, a, um, Pa., Decided beforehand, prejudged : praejudicatum eventum belli habetis, Liv. 42, 61 : res, Cic. Clu. 17: opinio, a preconceived notion, prejudice, id. N. D. 1, 5. — In the Sup. : vir praejudicatissimus, whose talents are al- ready clearly ascertained, Sid. post carm. 22. — B. Subst, praejudicatum, i,n.: 1. Something decided beforehand : Liv. 26, 2. — 2. A previous opinion, prepossession : postulo, ut ne quid hue praejudicati affe- ratis, Cic. Clu. 2. + praejuratiOj onis./. [prae-juratioj A previous taking of an oath which others 1181 PR AE then repeat : " praejuraliones facere di- cuntur hi, qui ante alios conceptis verbis jurant : post quos eadem verba jurantes tantummodo dicunt : " Idem ill me," Fest. p. 224 ed. Mull. prae-JUVO. uvi, 1. v. a. To aid be- fore (post- Aug.): affectam ejus fidem praejuvisse, Tac. H. 3, 65. prae-labor< psus, 3. v. dcp. n. and a. [prae-laborj To glide, flow, fly, swim before or along ; to move, glide, flow, fly, or swim quickly by or past (mostly poet, and in post- Aug. prose) : J, L i t. : insula, in quara Gerraani nando praelabebantur, Tac. H. 2, 35 : piscis praelabitur ante, Cic. poet. N. D. 2, 43 : amnis, Luc. 9, 355,— With the ace. : rotis flumina, to drive along, Virg. G. 3, 180.— II. Trop., To glide past, to hasten by a thing ; with the ace. : ira eruditas mentes praelabitur, Petr. 99 : praelabens tempus, Col. 11, 1. prae-lambo, ere, v. a. To lick or taste beforehand (poet.): I. Lit.: (mus) praelambens omne, quod affert, Hor. S. 2, 6, 108.— II. Transf., To lick in front, to wash or touch lightly, of a river that flows by a place : arenas, Prud. Hamart. 357 ; Avien. Perieg. 494. praelapsilS; », um, Part., from prae- labor. prae-largus, a, um, adj. Very co- pious or abundant (poet.) : pulmo ani- mae praelargus, Pers. 1, 14 : dapes, Ju- venc. 3, 754. * prae-lassatUS) a . um, Part, [las- so] Wearied beforehand : Front. Strateg. 2,5. prae-latlO, onis,/. [praefero] A pre- ferring, a preference (post- class.) : Val. Max. 7, 8, n. 4 : alterius, 'Pert. Apol. 13. prae-lator> oris, m. [id.] One that prefers, a preferrer (eccl. Lat.) : miseri- cordiae praelator quam sacriticii, Tert. Pudic. 2. prae-latUS) a . um > Part., from prae- fero. prae-laVO> ere, "■ «■■ To wash or rinse beforehand (post-class.) : os, App. Apol. p. 396 Oud. : cinis praelavatus, The- od. Prise. 1, 27. prae-lautUS* a, um, adj. Very ele- gant, sumptuous, or luxurious (post-Aug.): homines, Suet. Ner. 30 ; id. Vitell. 2. prae-laxatus, a, um, Pan. [laxo] To widen or relieve beforehand (post-clas- sical) : Coel. Aur. Tard. 2, 1, n. 27. prae-lCCtlO; onis, /. [2. praelego] A reading aloud to others, a lecture, prelec- tion (post-Aug.) : Quint. 1, 2, 15; id. 2, 5, 4. prae-lecton °''' 3 > m - [id.j 0" e w l w rca'ds an author to others and adds explana- tions, aprelector (post-class.) : Gell. 18, 5, 6. praelectus; a . um i Part., from 2. praelego. 1 . pr ac-lcg'O. avi, atum, 1. v. a. To bequeath beforehand, i. e. to bequeath a thing to be given before the inheritance is divided (post-Aug.) : earn coronam testamento ei praelegavit, Plin. 33, 2. 11: peculia tiliis, Scaevol. Dig. 33, 8, 26 : i'undum, Papin. ib. 31, 1, 69. 2. prae-legOj egi, ectum, 3. v. a. : I, To rend any thing to others, adding expla- nations, to lecture upon an author (post- Aug.) ; auctores. Quint. 1, 5, 11: Virgilium et alios poetas, Suet. Gramm. 16. — jtl. To pick or choose out, to select (post-class.) : praelectus hircus, App. M. 7, p. 465 Oud. — III, To sail past a place ; c. ace. : Campa- niam, Tac. A. 6, 1 : Alsia praelegitur tel- lus, is sailed by, Rut. Itin. 1, 223. pracllbatlO, onis, /. [praelibo] A tasting or taking away beforehand (post- class.) : I, Lit., An offering of the first fruits: " praemetium, quod praelibationis tfausa ante praemetitur," Paul, ex Fest. s. v. praemetivm, p. 235. — H, T r o p., A lessening, diminution : Tert. Anim. 58. prac-llber» era, erum, adj. Very or entirely free (post-class.): Prud. Apotb.155. prae-libo> are, "• *■ To la sl.e before- hand, foretaste (poet.): I. Lit.: nectar, Stat. S. 3, 4. 60.— II. 'Prop.: vultus ac pector.i Uiy^seB Praelibat visu, examines, inspects, Stat. Ach. 2, 88. prac-hcen tcr, adv. Too freely, too boldly (post-class.) : verba finxit, Gell. 16, 7: disponens, Amm. 16, 5. prac-li"-amen> inis, n. [praeligo] 1182 PRAE Something bound on in front or about one, an amulet (post-class.), Marc. Ernp. 8. prac-lig^aneus, a, um, adj. [2. prae- lego ] Picked beforehand : vinum, a poor hindof wine made of unripe or bad grapes gathered before the vintage, Cato R. R. 23. prac-lig'O- avi, atum, 1. v. a. : I, To bind on before, to bind : arida earmenta praeligantur cornibus bourn, Liv. 22, 16 : cauda pecoris quam arctissime praeliga- ta, Plin. 29, 2, 10 : salice marginem, id. 17, 14, 24. II, To bind around, tie about a thing : statuae coronam Candida fascia praeliga- tam imponere, Suet. Caes. 79 : pars pal- mitis praeligata, Plin. 17, 22, 35, n. 13 : li- num, quo praeligata infra caput vipera pepeuderit, id. 30, 5, 12. — 2. T r a n s f. : a. To bind up: os praeligatum, Cic. Inv. 2, 50 : vulnera nodo Herculis, Plin. 28, 6, 17. — b. To cover, veil : vestibus capita, Petr. 102. B. Trop., To bind, fetter, charm: o praeligatum pectus ! bound up, i. e. obdu- rate, Plaut. Bac. 1, 2, 28. prae-linO) n0 porf, litum, 3. v. a. To smear or daub in front, to plaster over (post- class.): cura fucatur atque praelinitur, Gell. 7, 14 : villas tectorio, id. 13, 23. praeiltus, a , um, Part., from prae- lino. praelium, v. proelium. prae-loCOj av >> atum, 1. v. a. [prae- loco] To set or place before, to put first or foremost (post-class.) : si pro trochaeo pae- nultimo spondeum praelocaveris, Mart. Cap. 5, 170; Aug. de Gen. ad lit. 7, 17: consonans, 'Per. de syllab. p. 2390. pracldcuilO onis, /. [praeloquor] A speaking before: I, Lit. (post-Aug.): Sen. Excerpt, controv. 3praef. — H. Transf, A preface, preamble : Aug. Doctr. Chr. 4, 2. praeldcutus* a. um, Part., from praeloquor. praelong'O) avi, 1. v. a. [praelongus] To lengthen out very much, to make very long (post-Aug.) : pedum crura, Plin. 11, 2, 1. prae-long°US> a, um, adj. Very long (not in Cic. or Caes.) : homo, Quint. 6, 3, 67 : gladii, Liv. 22, 46 : cauda, Plin. 8, 33, 51 : hasta, Tac. A. 6, 3 : gracilitas, Plin. 13, 4, 9 : sermone8, Quint. 10, 3, 32. prae-loquor? cutus (quutu9) 3. v. dep. : * I. To speak beforehand, to speak be- fore another, to forestall another in speak- ing: occupas praeloqui, quae mea est ora- tio, Plaut. Rud. 1, 4, 28.— II. To say before- hand, in the way of preface or introduc- tion, to premise: Plin. Ep. 8, 21; id. ib. 4, 5. — III, To foretell, predict, Lact. prac-lilCCO, *i, 2. v. n. : I. To give light before, to hold or carry a light before, to light: A. Lit.: 1. Of those who car- ry a light : 6ervus praelucens, Suet. Aug. 29 : alicui, Stat. S. 1, 2, 89.-2. Of the light itself: praeluxere faces, Mart. 12.42: ne ignis noster praeluceat facinori, Phaedr. 4, 11, 9. B. Trop., To shine forth, be bright: amicitia bona spe praelucet in posterum, Cic. Lael. 7. — Ic. ace. : lumenque tuae prae- luce.o vitae. Aus. Idyll. 4, 95. — 2, In par- tic, To shine brighter, to outshine, sur- pass : nullus sinus Baiis praelucet, Hor. Ep. 1, 1, 83. * II. To shine very much : baculurn praelucet, Plin. 32, 10, 51. prae-luciduSt a » um, adj. Shining greatly, very bright (post-Aug.) : candor circuli praelucidus, Plin. 37, 6, 23. prae-ludOt s '> 9um > 3 "• a - To play beforehand, by way of practice or trial ; to prelude, essay, rehearse (post-Aug.) : I, Lit: Nero Pompeiano praeludit, sings beforehand, preludes, Plin. 37, 2, 7 : tragoe- diis, Gell. 19, 11. — c. ace. : pugnam prae- ludere, to prepare one's self for fighting, Rut. Itin. 1, 257. — II. Trop.: aliquid operibus 6Uis praeludere, to premise, pre- face, Stat. S. 1 praef. : ac Mariana qui- dem rabies intra Urbern praeluserat, qua- si experiretur, had only made a prelude, Flor. 4, 2. praelum» v. prelum. praclumbo, are, v. a. [prae-lumbus] To make hipshot (ante-class.): Nov. in Non. 156, 12. prac-luminatus, a , um, Part, [lu- PR AE mino] Illustrated or explained before (eccl. Lat.) : Tert. Res. earn. 33. praeluSlOjonis,/. [praeludo] A pre- lude (post- Aug.): praeiusio atque praecur- sio, Plin. Ep. 6, 13 fin. ; 60 Marc. Emp. 20. prae-lustris, e, adj. [1. lustro] Very illustrious or magnificent (poet.): prae- lustria vita, shun worldly grandeur, Ov. Tr. 3, 4, 5. prac-macero* are, v. a. To soak or steep beforehand (po9t-class.) : mala cydo- nia, Scrib. Comp. 193. prae-maledlCO>xi,3.?>.a. To curse beforehand (eccles. Lat.) : aliquem, Tert. adv. Marc. 5, 3. 1. prae-mando< avi > atum, 1. v. a. To order or command beforehand; with ut (very seldom) : ut conquireretur, prae- mandavi, Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 fin — H, To order eye procure beforehand: puerum. aut puellam, Plaut. True. 2, 4, 49. 2. prac-mandoi ere, v. a. To chew beforehand ; trop., to explain accurately and clearly (post-class.) : aliquid alicui, Gell. 4, 1. praemature* adv., v. praematurus, ad fin. prac-maturus, a, um, adj. Very timely, i. e. : I, Very early, early : fructus, Col. 11, 3. — II. Too early, untimely, pre- mature : denunciatio, Plane, in Cic. Fam. 10, 8 : mors, Plin. 7, 51, 52 : hiems, Tac. A. 1, 30 : honores, id. ib. 4, 17 : canities, id. ib. 14, 57. — In the neutr. sing. : castrari agnos,nisi quinquemestres, praematurum existimatur, is thought too early, prema- ture, Plin. 8, 48, 75. — Adv., praemature, Too soon, untimely, prematurely (ante- and post-class.) : praemature vita careo, Plaut. Most. 2, 2, 69 : cum significandum est co- actius quid factum, et festinatius, turn rec- tius praemature factum id dicitur, quam mature, Gell. 10, 11. — Comp. : praematuri- us agi. Papin. Dig. 45, 1, 118. prae-medlcatUS) a. um, Part, [med- ico] Protected by medicines or charms (po- et., and eccl. Lat.) : Aesonides, Ov. Her. 12, 15 : antidoto praemedicatus, Tert. Je- jun. 12. praemedltatlO, onis, /. [praemedi- tor] A considering beforehand, premedita- tion (used by Cic.) : futurorum malorum, Cic. Tusc. 3, 14 : diuturna, id. ib. 15. pracmeditatonum. ii. *■ [id] a place for preparation (eccl. Lat.) : v. med- itatorium, Tert. Jejun. 6. prae-meditor* ^us, l. v. dep. a. To think over, to muse or deliberate upon be- forehand, to premeditate ; with an object- or relative-clause, or absol. (quite class.) : («) With an object- clause: eftugere illo- rum errorem praemeditamur, qui, etc., Lucr. 4, 822: praemeditari id ferendum modice esse, Cic. Phil. 11, 3.— (0) With a relative-clause: praemeditari, quo animo accedam ad Urbem, Cic. Att. 6, 3.— (y) Absol. : tentans citharam et praemeditans, preluding, Tac. A. 14, 15. — Hence praemeditatus, a, um, In a pass, signif., Previously considered, premedita- ted: mala praemeditata, Cic. Tusc. 3, 15, 32 : nihil cogitati praemeditatique, Quint. 4, 5, 2. prae-mcrcort atus, 1. v. dep. To buy before or beforehand (ante-class.) : Plaut. Epid. 3, 3, 25 : ni pretio minus pai'cerent, eaque praemercarentur, should forestall the markets, Cassius Hemina ap. Plin. 32, 2, 10. praemessum, v. praemetium. } praemetium ("'■ Jpraemessum), ii, it. [prae-metior] The offering of the Jirst fruits measured out beforehand for Ceres: "■praemetium quod praelibationis causa ante praemetitur," Paul, ex Fest. p. 235 ed. Mull. ; cf, "praemetium de spicis, quas pri- mum messuissent, sacriticabant Cereri," Paul, ex Fest. s. v. sackima, p. 319 ; and, "praemetium (al. praemetivum), i) npd 5c/)m/jou &vu.orpai Svoia," Gloss. Philox. prae-metor> «tus, 1. v. dep. a. [prae- metor] To measure or measure out before- hand (post-class.) : Sol. 40. — Hence pracmetatus, a, um, In a pass. Big- nif., Measured or meted out beforehand: praemetata Divum itinera, predestined, Mart. Cap. 8, 273. praemetuenS; entis, Part, and Pa., from praemetuo. PEAE piae-mctucntcr, ad »-< v praeme- tuo, Pa., ad Jin. prac-metuo, ; '- »• «■ and a. To fear or be in fear beforehand (extremely sel- dom) : I, Neutr. : mens, Lucr. 3, 1032 : — Caesar praemetuens suis, fearing for, anxious about his men, Caes. B. G. 7, 49. — H, Act., To fear something beforehand : duin praemetuit cultua inolescere Chris- ti, Prud. in Symm. 3, 681. — Hence praemetuens, entis, Pa., Fearing be- forehand ; with the gen. obj. : ovis prae- metuens doli, Phaedr. 1, 16, 4. — *Adv., pracmetuenter, Anxiously, solicitous- ly : errorem vitare, Lucr. 4, 825. piaemiator, oris, m. [praemior] A robber (ante -classical) : Nuev. in Non. 150, 23. pracmiatrix, icis, /. [id.] She who rewards (post-class.) : bonorum praemia- trix Adrastia, Amm. 14, 11. prac-miCOj are, v. n. To gleam or glitter forth, to glitter very much (post- class.) : lucerna claro lumine praemicans, App. M. 5, p. 356 Oud. : galea nitore prae- micans, id. 10 Prud. creib. 1, 84. prae-migTOi are, v. n. To move away before (post-Aug.) : ruinis imminen- tibus musculi praemigrant, Pliii. 8, 28, 42. praemmeo. v. praeemineo. prac-ministcr. tri, m. A servant, an attendant (post-class.) : deorutn . . . flaminum, Macr. S. 3, 8 ; so Tert. Or. 1. prac-ministra. ae, /. A female at- tendant or minister (post-class.) : lingua mendaciorum et amaritudinum praemin- istra, App. Apol. p. 305 Oud. ; so Macr. S. 3,8. prae-ministro, are, v. n. and a. : I. Neutr., To wait or attend upon, to minister to any one (post-class.) : mngistratibus, Gell. 10, 3 : alicui, App. M. 5, p. 160.— H, Act., To furnish, supply, hand to any one : Tert. Baptism. 11. praC-ZUinori 1. «■ dtp. To threaten luforehaud, to threaten greatly (post-class.): c. inf., Tert. adv. Marc. 5, 19 ; so App. M. 8, p. 563 Oud. praemior- ari, v - d-ep. [praemium] To stipulate for a reward (post- Aug. ): constabat, in cognitionibus patriis nundi- nari praemiarique solitum, Suet. Tit. 7. praemiOSUS, a, urn, adj. [id.] Rich (ante-class.): "praemiosam, pecuniosam, dixit Cato," Fest. p. 242 ed. Mull. ; cf., " praemiosa, peeuniosa," Paul, ex Fest. p. 243 ib. : divitem ac praemiosam anum, Att. ace. to Perott. Cornucop. p. 713 Bas. praemisSUSt a, um, Part., from praemitto. prae-mistus or pracmixtus, a, um.Pa?^. [misceo] Mixed beforehand (post- class.) : praemixta olera, Apic. 4, 5. prae-mitis. e, adj. Very gentle (po- et. ) : asina, Juvenc. 3, 633. prae-mittOi isi, issum, 3. v. a. To send forward or before, to dispatch in ad- vance : I. Lit. (quite class.) : a portu me praemisisti domum, Plaut. Am. 2, 1, 55 : nuncium, id. True. 2, 4, 58 : legiones in Hispaniam, Caes. B. C. 1, 39 : legatum ad flumen, Sail. J. 54 : petebant uti ad eos equites praemitteret, sc. nuncios, Caes. B. G. 4, 11 : odiosas literas, Cic. Att. 10, 8 : — hunc Acheruntem praemittam prius, Plaut. Casin. 2, 8, 12. — B. Transf., in gen., To set before or in front : ficetis ca- prificus praemittitur, Plin. 15, 19, 21. II, Trop., To sen d out in advance (post- Aug.) : cervicem gladio caesim graviter percussit, praemissa voce : Hoc age, say- ing first. Suet. Cal. 58 : cogitationes in longinqua praemittimus, send our thoughts into the distance, Sen. Ep. 5. — Hence praemissa, orum, n., subst, Things sent in advance, the ftrst-fruits=primitiae (post-Aug.): Plin, 12, 1,2. praemium* «, «• [prae : what one has before or better than others] The profit that arises from booty ; hence, also, for booty; then, in gen., profit, advantage, privilege, prerogative, distinction, and esp. reward (quite class., esp. in the latter sig- nif). I, Profit derived from booty, booty (po- et.) : rapta praemia veste ferre, Tib. 1, 2, 25 : ferre ad patrios praemia dira lares, Prop. 2, 23, 67 : spectat sua praemia rap- tor, Ov. M. 6, 518. — Also, Game killed, PRAE prey, Prop. 3, 11, 46 ; Hor. Epod. 2, 36 ; Vol. Fl. 8, 253. II. 1" {f en M Profit advantage, prerog- ative, distinction (quite class.) : Lucr. 3, 969 ; so id. 5, 5 : absens fnctUS aedilis, continuo praetor : licebat enim celerius legis prnemio, Cic. Acad. 2, 1. B. In p a r t i c, Reward, recompense (the predom. signif. of the word) : donum et praemium, Ter. Eun. 5, 9, 27 : legibus praemia proposita sunt virtutibus, Cic. de Or. 1, 58 : persuadere alicui magnis prae- miis et pollicitationibus, Caes. B. G. 3, 18 : praemiis ad perdiscendum commoveri, Cic. de Or. 1, 4 : praemia alicui dare pro re aliqua, id. Mur. 4 : praemio afficere al- iquem, to reward. Quint. 3, 6, 41 : augere, Tac. A.l, 42: inducere, Sail. J. 13: illicere, id. ib. 102 : invitare, Cic. Lig. 4 : elicere ad faciendum aliquid, id. Balb. 16 : evo- care, Quint. 1, 1, 20 : praemium persol- vere alicui, to give, Cic. Coel. 29 : reddere alicui pro re aliqua, Catull. 64, 157 : re- pendere, Stat. Th. 9, 50 : proponere, to propose, offer, Caes. B. C. 1, 17 : consequi, to obtain, id. B. G. 1, 42 : promittens, si sibi praemio foret, se Arpos proditurum esse, if he were rewarded, Liv. 24, 45. — Ironic, Reward, for punishment, Ov. M. 8, 503. — Transf., An act deserving a re- ward, an exploit, Virg. A. 12, 437. prae-moderans, amis, Part, [mod- eror] Prescribing a measure (post-class.) : in proelia ingredi praemoderante cithara gressibus, Gell. 1, 11. prae-modulatus; a, um, Part. [modulor] Measured out or modulated be- forehand (post-Aug.) : cogitationem ges- tu, to adapt the thoughts beforehand to the gestures, Quint. 11, 3, 109. prae-rnodum, adv. [prae -modus] Beyond measure (ante-class.) : " Livius iu Odyssea praemodum dicit, quasi admo- dum. Parcentes, inquit, praemodum : quod signiticat supra modum : dictumque est quasi praeter modum," Gell. 7, 7 fin. prac-moeniO; ire . v - praemunid. x prae-molestia, ae,/. Trouble be- forehand, anxiety, apprehension ; another term for metus : " alii metum praemoles- tiam appellabant, quod est quasi dux con- sequents molestiae," Cic. Tusc. 4, 30. pr ac-mohor . i ri, t>. dcp. To prepare or make preparations for beforehand (not in Cic. or Caes.) : res, Liv. 28, 17. prae-molllO, no perf, itum, 4. v. a. 7\j soften beforehand (post- Aug.) : I, Lit.: praemollitus sulcus, Quint. 2, 9, 5. — II, Trop., To soften or mollify beforehand : Quint. 4, 3, 10 : judicum mentes, id. 6, 5, 9. prac-mollis- e. adj. Very soft (post- Aug.) : ova, Plin. 9, 51, 75 : involucrum, id. 11, 37, 69. prae-mdneo; «>> itum, 2. v. a. To forewarn, to advise or admonish before- hand, topremonish; of prophecies, to fore- tell, presage (quite claBS.). I, In gen., To remind beforehand, to forewarn ; constr. aliquem with ut or ne, with a simple subjunctive, with quod, with de, aliquid (of a thing) : me praemonebat, ut magnopere caverem, Cic. Verr. 1, 8 : ut te praemonerem, plurimum tibi cre- das, Plin. Ep. 6, 22 : praemonito filio, ne alii crederet, Just. 12, 14 : — praemoneo, numquam scripta quod ista legat, Ov. Tr. 5,1, 16: — de impendenribus periculis voce Jovis praemoneri, Auct. Har. resp. 5 : — coeli varietatem praemonitus, Col. 11, 2 : — ut futuri principes praemonerentur, qua via possent ad gloriam niti, Plin. Ep. 3, 18. II. * n par tic., of prophecies, To fore- tell, foreshow, predict, presage (poet, and in post-Aug. prose) : futura, Just. 43, 1 : ven- tos et imbres, Plin. 18, 35, 79,— ((3) With an object-clause : et vatum timeo moni- tus, quos, igne Pelasgo Ilion arsuram, praemonuisse ferunt, Ov. Her. 17, 239. — Hence praemonitum, i, n., A premonition (post-class.) : praemonita et praecepta, Gell. 14, 2. ^ praemoni'tlO. onis, /. [praemoneo] A forewarning, premonition (eccl. Lat.) : Tert. adv. Marc. 2, 4. pracmonitor. oris, m. [id.] A fore- warner, premonitur (post-class.) : App. de Deo Socrat. p. 156 Oud PRAE praC-monitOliuS) a, um, adj. [prae monitor] That gives previous warning, premonitory (eccl. Lat.) : edictum, Tert. Anim. 3. 1. praemonitus; a, um, Part., from praemoneo. 2. prae-momtuS> &s, m. [praemo- neo] A forewarning, premonition (poet.): Deiim, Ov. M. 15, 799. praemonstratioi onis, /. [prae- monstro] A showing or indicating before- hand, a premonstration (eccl. Lat.) : Lac- tant. 7, 14, 12. pracmonstrator, oris, m. [id.] One who shows or points out beforehand, a guide, director (poet.) : monitor et praeraonstra- tor, Ter. Heaut 5, I, 2. prae-monstroi avi, amm, 1. v. a. To show beforehand, to point out the way, to guide, direct: I, In gen. (poet.): prac- monstra docte, Plaut. Pers. 1, 3, 68: cur- renti spatium pracmonstra, Lucr. 6, 92 : te praemonstrante, under thy guidance, Stat. Th. 1, 66: praemonstro tibi. ut, I cau- tion, you, that, Plaut. Trin. 2, 2, 61. II. In partic, To denoiebeforchand, to predict, presage, prognosticate : magnum aliquid populo R. praemonstrare et prae- cinere, Auct. Har. resp. 10: ventos, Cic. poet. Div. 1,7 : hanc suavitatem praemon- stratum efficaci auspicio, Plin. 10, 29, 43. prae-mordeO) orsi and ordi, orsum, 2. v. a. To bite into, to bite (poet, and in post-Aug. prose) : I, Li t. : nifugissem, me- dium, credo, praemorsisset, Plaut. fragm. in Gell. 7, 9 : linguam, Luc. 6, 567 : pro- jected, Sen. Clem. 1, 5. — II. Transf, To bite off, snip off, crib : aliquid ex aliqua re, Juv. 7, 217. praemordlCUSi a, um, adj. [prae- mordeo] Bitten off in fron* or at the end (late Lat.) : olera praemordica, of which only the tops are eaten (e. g. asparagus), Hier. in Reg. S. Pachom. 52. prae-morior> tuus > ;i - ?■ *y- [prae- morior] To die early or prematurely, to die (mostly poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit. : aut ego praemoriar, primoque ex- stinguar in aevo, Ov. Her. 8, 121 : parte corporis velut praemortua, Suet. Gramm. 3. — II. Trop., To decay: praemoritur visus, auditus, decays, fails, Plin. 7, 50, 51. — Hence praemortuus, a, um, Pa., Dead: £^ m Lit: jacuere, velut praemortua, mem- bra, Ov. Am. 3, 7, 65. — B. Trop. : pudor praemortuus, Liv. 3, 72. pracmorsus, a, um, Part., from praemordeo. praemortuus, a, um, Part, and Pa., from praemorior. praemdtUS, a, um, Part., from prae- moveo. prae-mpveOi no perf, otum, 2. v. a. To move beforehand, to stir greatly (post- class.) : Coel. Aur. Tard. 1, 5 : corpus, id. ib. 5, 7 ; id. ib. 2, 1. prae-mundatus. a,um, Part, [mun- do ] Cleansed beforehand (post-class.) : praemundatis oculis, Theod. Prise. 1, 10. prae-muniO (also written praeraoe- nio, Gell. 13, 27 ; 14, 2), ivi, itum, 4. v. a. [prae-munio] To fortify or defend in front (quite classical): I, Lit.: aditus magnis operibus, Caes. B. C. 3, 58 : Isthmum, id. ib.55.— II. Trop.: A. To fortify, protect, secure : metu venenorum praemuniri med- icamentis, of securing himself, Suet. Cal. 29 : praemuniendae regalis potentiae gra- tia, Vellej. 2, 6 : genus dicendi praemuni- tum, et ex omni parte causae septum, Cic. de Or. 3, 9 : praemunitus scientia lin- guarum, fortified, Aug. Doct. Chr. 3, 1. " B. To place a thing before another for defense or strengthening : quae praemuni- untur omnia reliquo sermoni, quo facilius, etc., are premised to obviate objections, said by way of premunition, Cic. Leg. 1, 12 : ilia, quae ex accusatorum oratione praemu- niri intrlligebam, brought forward or ad- duced in defense, id. Coel. 8 : primum il- lud praefulci et praemuni, quaeso, ut si- mus annui, take care of or secure before- hand, id. Att. 5, 13. prae-munitio,. onis, /. [praemunio, «o. II., B] A fortifying or strengthening beforehand ; trop., of an orator, who pre- pares the minds of bis hearers for what he has further to say, a preparation, pre- 1183 PR AE munition : Cic. de Or. 3, 53 : orationis, id. ib. 2, 75 ; Quint. 9, 2, 17. * prae-narro, 5v '. atum, l. v. a. To tell or relate beforehand : rem, Ter. Eun. 5, 5, 12. prae-!iato, are, v. n. : I. To swim be- fore or in front : praenatans musculus, Plin. 9, 62, 88,— II. To swim or flow by : domos amnis praenatat, Virg. A. 6, 705. praenavigatlOi onis, /. [praenavi- go] A sailing by or pasl (post- Aug.) : prae- nafigatio Atlantis, Plin. 6, 31, 36. prae-navig°0! avi, !■ "■ «• To sail by or past any thing (post-Aug.) : I, Lit.: Plin. 6^23, 26. — With the ace. : praenavi- gans litus, Val. Max. 1, 8, n. 9 : oppida praenavigari tradunt, Plin. 6, 28, 32. — II. T r o p., To sail past, to hurry past a thing : praenavigamus vitam, pass, spend, Sen. Ep. 70. Pracncstc* i s > n - A town in Latium, famed for the beauty of its roses, for its nuts, and still more for its temple of For- tune and the oracle connected with it, now Palestrina: altum Praeneste, Virg. A. 7, 682 : frigidum, Hor. Od. 3, 4, 22 : sacrum, Stat. S. 4, 4, 15 : Praeneste sub ipsa (sc. urbe), Virg. A. 8, 561. Cf. Mann. Hal. 1, p. 659 «?.— II. Hence Pracnestlmus, a, urn, adj., Of or belonging' to Praeneste, Praenestine : nuces, Cato R. R. 8 : urbs, the town of Praeneste, Virg. A. 7, 678 : Prae- nestinae moenia sacra Deae, i. e. Fortunae, Ov. F. 6, 62 : sortes, the oracles of Prae- neste, Cic. de Div. 2, 41 : rosae, Plin. 21, 4, 10 : via, from Rome to Praeneste, id. 31, 3, 25. — S u b s t., Praenestini, orum, m., The inhabitants of Praeneste, the Praenestines, Plaut. True. 3, 2, 23 ; id. Trin. 3, 1, 8 ; Liv. 6, 21 sq. prac-nexus. a, «m, Part, [necto] Tied or bound up in front (post-class.) : praenexo obsignatoque ore, Sol. 1. praC-nlmiS; aa ^ v - Too much, quite too (post-classical) : praenimis plebeium, Gell. 19, 10, 9. prac-niteOj ui, 2. v. n. To shine or glitter forth (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit.: vestes praenitent, App. M. 5, p. 337 Oud. : lima subito praenitens, Plin. 2, 9, 6 : juvenis veste nivea praeni- tens, App. M. 11, p. 770 Oud— With the dat. : cur tibi junior praeniteat, appear more attractive, Hor. Od. 1, 33, 4 : unins facies praenitet omnibus, shines brighter than them all, outshines them all, Sen. Med. 93. — II. T r o p. : gentes, quarum titulis forum Augusti praenitet, Vellej. 2, 39 : vir- tus Catonis conspicua atque praenitens, id. ib. 35. prae-noblliSi e, adj. Very famous or celebrated (post-class.) : praenobilis po- tio, App. M. 10, p. 727 Oud.— Comp.: prae- nobilior, id. Flor. p. 16. prae-ndmeih inis; n. The name which stood before the gentile name, the first name, pracnomen. Thus, in M. Tullius Cicero, Marcus is the praenomen, (* prae- nomina were usually abbreviated, as A. Aulus, C. Caius, Cn. Cnaeus, etc.) : Quin- tilius cum filio, cui Mario praenomen erat, Liv. 30, 18 : quod sine praenomine famil- iariter ad me epistolam misisti, Cic. Fam. 7, 32 : Quinte, puta. aut Publi (gaudent praenomine molles Auriculae), Hor. S. 2, 5, 32. — " praenominibus feminas esse ap- pellatas testimonio sunt Oaecilia et Tari- acia, quae ambae Gaiae solitae sint appel- lari, pari modo Lucia et Titia," Fest. p. 224 ed. MUll.— II. Transf., in gen., An appellation or title placed before a person's name: praenomen Imperatoris, Suet. Caes. 76; id. Tib. 26;Jd. Claud. 12. prae-nomino, no pcrf, atum, l. ». a. [praenomen] To give one the praenomen or title of, to name (very rare) : Numerios praenominabant, Var. in Non. 352, 29. prac-nosco. ere, v. a. To learn or become acquainted with beforehand, to fore- know (quite class.) : nos praenoscimus, Plaut. Asin. 1, 1, 46: futura praenoscere, Cic. de Div. 1, 38; Ov. F. 3, 159: ventu- rum coeli laborem, Stat. Th. 3, 490 : re- rum fata, Sil. 3, 7: omina, id. 16, 124. * praenotioi oni8 > /• rpraenosco] a previous notion, preconception, a transla- tion of the Epicurean npiXr/XpiS : sive an- ricipatio sive praenotio deorum, innate idea, Cic. N. D. 1, 17, 44. 1184 PEAE prae-noto> av '. atum, 1. v. a. : I. To mark or note before or in. front: profert quosdam libros Uteris ignorabilibus prae- notatos, App. M. 11, p. 801 Oud. : aureos anulo, to seal, id. ib. 10, p. 696 Oud. — Hence, B. To entitle : ut de Deo Socratis praeno- taret librum, Aug. Civ. D. 8, 14 : librum nomine Pamphili martyris, Hier. Ep. 133, n. 3 : liber hoc titulo praenotatus, Aug. Retract. 2, 14. II, To note or designate beforehand, to predict: prophetae duos adventus Christi praenotarunt, Tert. adv. Jud. 14. III. To note down, write down : fabel- lam, %pp. M. 6, p. 183. prae-nubilusi a , ™. «dj. Very cloudy, very dark or gloomy (poet.) : densa praenubilus arbore lucus, Ov. Am. 3, 13, 7. praenumi >? n - An implement for combing flax, a hatchel, Gloss. Philox. Hence, II. Transf., An instrument of torture, a rack : Tert. Apol. 5. praenuncia, v. praenuncius. praenunciatio or -nuntiatio. 6ms, /. [praenuntio] A prediction (eccl. Lat.) : Tert. Anim. 46. praenunciatlvus, a, urn, adj. [prae- nuncio] 'That announces beforehand, fore- warning (post-Augustan) : ignes, (* beacon lights), Plin. 2, 71, 73. praenumciator, oris, m. [id.] One who announces beforehand, a foreteller, pre- dieter (eccl. Lat.) : Aug. Conf. 9, 5. praenunciatrix, icis, /. [id.] She that foretells or predicts (eccl. Lat.) : glo- riae, Prud. oreiji. 2, 29. prac-nunciO (praenunt.), avi, atum, 1. v. a. To announce or publish before- hand, to foretell, foreshow, predict ; constr. with the ace, de, or an object-clause (quite class.) : I, Lit. : futura, Cic. de Div. 1, 6: de adventu alicujus, Nep. Eum. 9 : abi, praenuncia, banc venturam, Ter. Ph. 5, 2, 12.— H. Transf, Of things: juglans, frangi se, praenunciat strepitu, Plin. 16, 42, 81 : praenunciant, id. 18, 35, 89. prae-nunClUS (praenuntius), a, um, adj. That foretells or forebodes ; subst., a foreteller, harbinger, foreboder, an indica- tion, token, omen (quite class.) : Zephyrus Veneris praenuncius, Lucr. 5, 736 : lucis praenuncius ales, i. e. the cock, Ov. F. 2, 767 ; id. ib. 6, 207 : stellae magnarum ca- lamitatum praenunciae, Cic. N. D. 2, 5: inquisitio candidati, praenuncia repulsae, id. Mur. 22 : futuri eventus alicujus id praenuncium est, Plin. 2, 84, 86: istorum procellarum quaedarn sunt praenuncia, Sen. Ira 3, 10. prae-nuncupo» are, v. a. To name beforehand (eccl. Lat.) : Prud. Cath. 7, 179. * prae-obturanS) antis, Part, [obtu- ro ] Slopping up in front : Vitr. 10, 12. prae-OCCldo* ere, v. n. To go down or set before; of constellations (post-Aug.): c. drt. Plin. 18, 29, 69, § 3. praeoccupatio, onis,/. fpraeoccu- po] : I. A seizing beforehand, preoccupa- tion : locorum praeoccupatio, Nep. Eum. 3. — II, Rhetor, fig., ,4ft anticipation cf what properly comes afterward, prolrpsis, Beda de Schem. et Tropis, init. — HI, A disease that violently distends the abdomen : quae passio Graece emphragma, Latine praeoccupatio dicitur, Veg. Vet. 1, 40. prae-OCCUpOi av '> atum, 1. v. a. : I, To seize upon, to take possession of or oc- cupy beforehand, to preoccupy : hie ne in- trare posset saltum, Datames praeoccu- pare studuit, Nep. Dat. 7 : Macedonian!, id. Eum. 2 : loca opportuna, Liv. 44, 3 : iter. Caes. B. C. 3, 13 : Asiam, Vellej. 2, 69. B. Trop. : animos timor praeoccupa- verat, Caes. B. G. 6, 41 : hilaritas praeoc- cupaverat mentes, Petr. 113 : quns (par- tes) praeoccupavit oratio tua, Cic. Phil. 10, 1 : praeoccupati beneficio animi, Liv. 6,20. II. To anticipate, prevent : ne alter al- teram praeoccuparet, Nep. Dion. 4. — With an object-clause : legem de multa- rum aestimatione ipsi praeoccupaverunt ferre, hastened to bring the bill sooner be- fore the people, Liv. 4, 30. prac-oleo- ere, v. n. To emit or ex- hale an odor beforehand (post-Aug.) : ut crocus, ita somnus prius quam prope ad- sit, longe praeolet, Front. Ep. ad M. Caes. 1, 4 ed. Maj. P R AE prae-opimus- a. um, adj. Very fat (eccl. Lat.) : vitulus, Tert. Poen. 8. prae-opto. avi, atum, 1. v. a. To choose or wish rather, to desire more, to prefer (quite class., but not in Cic.) : con- str. with aliqnid alicui, with an object- clause, or with nt : praeoptantes exsilio modicam domi fortunam, Liv. 29, 30 fin. , so, suas leges Romanae civitati, id. 9, 45 : Punicam societatem Romanae, id. 23, 43 : filiam equitis Romani nuptiis generosa- rum, Nep. Att. 12. — With an object-clause : multi praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare, Caes. B. G. 1,25; so, perire, Tac. H. 4, 48 ; cf, lit puerum praeoptares perire, potius quam, Ter. Hec. 4, 1, 17.— With ut : Plaut. Trin. 3, 2, 21 . prae-ordinatus. a > uni,,Pd«. [or- dino] Ordered beforehand, preordained (post-class.) : causae, Coel. Aur. Acut. 1, 4. ! praeoroj are, v. a. [praeoro] To pray before : Not. Tir. p. 100. prac-ostcnsus> a, um, Part, [osten- do ] Foreshown (eccl. Lat.) : sabbatum praeostensum et praedictum, Tert. adv. Jud. 4 : saerificia, id. ib. 5. prae-palpanSi antis, Part, [palpo] Stroking or palling before or in front (post-class.) : Paul. Nol. Ep. 49. prae-pandOi ere, v. a. To open or spread before, to spread out, extend (poet, and in post Aug. prose): I, Lit.: Virg. Cul. 16 : vestibula, Plin. 11, 24, 28, — if. Trop.: lnmina menti alicujus, Lucr. 1, 145 : hibernos praepandens temporis or- tus, Cic. Arat. 40. praeparatlO; onis, /. [praeparo] A gelling or making ready, a preparing, preparation (quite class.) : priusquam ag- grediare adhibenda est praeparatio diS- gens, Cic. Off. 1, 21 : provisio animi et praeparatio ad minuendum dolorem, id. Tusc. 3, 14 : belli, Veil. 1, 12 : futurae im- pensae, Front. Aquaed. 124.— H. Rhetor., A preparation of the hearers for what is to follow : Quint. 7, 10, 12 ; so id. 9, 2, 17. pracparato, "dv., v. praeparo, Pa., ad Jin. pracparator, oris, m. [praeparo] A preparer (eccl. Lat.) : Joannes praepara- tor viarum Domini, Tert. adv. Marc. 4, 33. praeparatoriUSt a, um, adj. [prae- parator] Preparatory (post-class.) : inter- dictum, Ulp. Dig. 43, 29, 3. praeparatura. ae, / [praeparoj A preparing, preparation (eccl. Lat.) : prae- paratura viarum Domini, Tert. adv. Marc. 4,18. 1. prae-paratus, a, um, Part, and Pa., from praeparo. 2. prae-paratUS, Qs, m. [praeparo] A preparation. (post-Aug.) : praeparatus Caesaris contra Antonium, Vellej. 2, 76 : rei rusticae, Gell. 10, 11. prae-parCUSj a, um, adj. Very sparing, very niggardly (post-Aug.): I. Lit. : apes praeparcae, opp. prodigae at- que edaces, Plin. 11, 19, 21.— H. trop. : animus, Plin. 22, 24, 51. prae-paro, av 'i atum, 1. v. a. To get or make ready beforehand, to prepare (quite class.). I, Lit.: Cic. Rose. Am. 8 : praeparn- verat ante naves, Liv. 30, 20 : locum do- mestici belli causa, Caes. B. G. 5, 9 : se et suos milites ad proelia, Sail, fragm. in Veg. Mil. 1, 9 : praeparat se pugnae, prepares himself for the combat, Plin. 8, 20, 29 : ex- ercitum majori operi, Vellej. 2, 109 : clas- sem, Curt. 3, 5 : arva frumentis, Col. 2, 16 : profectionem, to make preparations for one's departure, Suet. Tib. 38 : necem fratri, Tac. A. 11, 8 : praeparare res ne- cessarias ad vitam degendam, to provide, Cic. Oft'. 1, 4 ; so, cibos hiemi, Plin. 8, 37, 56 : — anchusae radix praeparat lanas pre- tiosis coloribus, prepares, id. 22, 20, 23 ; id. 24, 11, 58 ; id. 29, 6, 34 : potum canthari- dum, id. ib. 4, 30 : ova, to prepare for eat- ing, to cook, dress, Mart. 1, 56. II. Trop.: animos ad sapientiam con- cipiendam, Cic. fragm. in Non. 12, 23 : gra- tiam adversus publicum odium, Tac. H. 1, 72 : excusationem, Petr. 139 : aditum ne- fariae 6pei, Curt. 5, 9. — Hence praeparatus, a, um, Pa., Prepared, provided with any thing (quite class.) : praeparatos quodam cultu atque victu proficiaci ad dormiendum, Cic. de Div. 2, PttAE 58 : praeparato animo se traderc quieti, id. ib. 1, 53 : bene praeparatum Pectus, Hor. Od. 2, 10, 13 : praeparatis auribus, Cic. Or. 28. — Hence, adverbially, praepa- rato or ex praeparato, With 'preparation : quam nihil praeparato, nihil festinato fe- cisse videtur Milo! Quint. 4, 2, 1: ex ante praeparato, Liv. 10,41: non enim ex prae- parato locutus est, sed subito deprehen- 9us, Sen. Ep. 11. prac-par VUS< a, um, adj. Very small (poet.) : Juvenc. 2, 819. prac-patlor- pati, v. dep. To suffer very much (post-class.) : Coel. Aur. Acut. 2,34. pracpcdimentum,i < fpraepedio] .4 hinderance, impediment (ante -class. ) : Plaut, Poen. 3, 2, 29. prac-pedlO. Jvi, ». itura, 4. v. a. [prae- pesj To entangle the feet or other parts of the body ; to shackle, bind, fetter (mostly poet, and post- Aug.) : I. Lit.: praepedi- tus latera forti ferro, Plaut. Poen. 4, 2, 5 : praepeditis Numidarum equis, tied to the manger, Tac. A. 4, 25 : sine modo sese praepediant, let them hamper or embarrass themselves, Liv. 8, 38. II. Transf., in gen., To hinder, ob- struct, impede : singultu medios praepe- diente sonos, Ov. Tr. 1, 3, 42 : timor prae- pedit dicta linguae, Plaut. Casin. 3, 5, 25; Ov. Her. 14, 18 : si forte aliquos flumina, nives, venti praepedissent, Plin. Pan. 68: fugam hostiura, Pac. Pan. Theodos. 40 ; Plin. Ep. 2, 19 : praepediri valetudine, to be prevented by illness, Tac. A. 3, 3 : prae- peditus morbo (al. perditus), Cic. Rab. perd. 7, 21. prae-pendeO) ere, v. n. To hang be- fore, to hang down in front (quite class.): ubi tegumenta praependere possent ad defendendos ictus, Cae9. B. C. 2, 9 ; id. ib. ; Prop. 2. 24, 37 : lacinia praependens im- pedit, App. Apol. p. 435 Oud. prae-pes. etis, adj. [ prae-peto ] A. Flyiug excellently, swift of flight, nimble, fleet (poet.) : praepetibus pennis ausus se credere coelo, Virg. A. 6, 15 : Boreas, Val. FI. 1, 578: volatus, Plin. prooem. 7: fer- rum, Enn. in Macr. S. 6, 3 : Victoria, Cn. Mattius in Gell. b', 6 : cursus, Sen. Hippol. 1061 : dextra, Aus. Ep. 146, 20 : — "praepe- tes aves quidam dici aiunt, quia secundum nuspicium faciant praetervolantes, alii quod aut ea, quae praepetamus, indicent, aut quod praetervolant : alii ex Graeco tractifm putant, quod ante conspectum volent nostrum. Ceterum poetae pro- miscue omnes aves ita appellant," Fest. p. 205, ed. Mull. 2. In gen.. Winged: tela praepetis Dei, i. e. Cupidinis, Ov. Her. 8, 38. B.Subst.: l.Abird: Ov. M. 13, 617 : Jovis, !. e. aquila, id. ib. 4, 713 : quae (co- lumba), super ingenti circumdata prae- petis umbra, i. e. accipitris, Val. Fl. 8, 32. |j. In par tic, A prophetic bird, from whose flight something favorable was predicted : praepetis omina pennae, Virg. A. 3, 359: ("praepetes sunt, quae secundo auspicio ante eum volant, qui auspicatur. Praepetes aut superiora tenent, et prae- petes vocantur; aut inferiora, et dicunrur inferae. Praepetes autem ideo, quia om- nes aves priora petunt volantes : vel a Graeco nirou-ai, id est volo," Serv. ; cf. the passage from Fest. cited above). — 2. Me- dusaeus, Pegasus, Ov. M. 5, 257. — 3. Of Perseus himself, Luc. 9, 662 and 688. II. Transf., Lucky, fortunate (ante- class.) : praepetibus hilares, Enn. in Gell. 6, 6 : portus, id. ib. * prae-petO) ere, v. a. To strive dil- igently after : Fest. s. v. praepetes, p. 245, ed. Miill. (* v. praepes, A., 1). prae-pigrncratus. «■ um, Pan. [pig- nero] Pledged, bound, obliged (post-clas- sical) : Amm. 29, 2. prae-pilatus. a, um, P" rt - [pua] Furnished in front, i. e. tipped with a ball or button (not in Cic. or Caes.) : J, Lit. : pila praepilnta, Auct. B. Afr. 72 : missilia, darts or javelins with a blunt point round- ed like a ball, that they might not inflict wounds, something like our foils, Liv. 26, 51 : hasta, Plin. 8, 6, 6.— H, T r o p. : dee- lamationes, quibus ad pusnam forensem. velut praepilatis, exerceri solebamus, Quint. 5, 12, 17 : locustarum cornua, quae 4F PR A E sunt propria rotunditate praepilata, Plin. 9, 30, 50. prae-pilo. no l" :r f- atum, 1. r. a. [prae-pilum] To point in front or at the end like a pilum ; (*acc. to others, To throw or hurl before) (post-class.) : prae- pilatis missilibus, Amm. 24, 6 : utrinque magnis concursum est viribus : praepi- labantur missilia, id. 16, 12. prae-ping-uiSi e, adj. Very fat (poetical and in post- Aug. prose): J. Lit.: solum, Virg. A. 3, 698 : sues, Plin. 8, 51, 77: ubertas, id. 18, 17, 45. — H. Trop. : vox praepingui», too thick. Quint. 11,3,32. ! praeplecto- ere, v. a. [prae-plecto] To strike'brfore: Not. Tir. p. 107.— In the part, pcrf : '• praeplexus," Not. Tir. p. 107. pi*ae-pollco< ere, v. n. To exceed or surpass in powei', to be very powerful, to be very remarkable or distinguished (perh. not ante-Aug.) : quibus additis praepolle- bat, he had the superiority, Tac. A. 2, 45 ; id. ib. 2, 51 : Phoenices mari praepolle- bant, id. ib. 11, 14 : puella praepollet pul- critudine, App. M. 6, p. 424 Oud. — Hence praepollens, entis, Pa. Very power- ful, very distinguished : gens divitiis prae- pollens, Liv. 1, 57 : virtute, id. 5. 34. — Comp.: vis oculorum praepollentior, Aug. C. D. 22, 29. X* praeponderatio, onis, /. [prae- pondero] Preponderance : " praepondera- tio, fiortn," Gloss. Lat Gr. prae-pondero- are, v. n. and a. [id.] I. Nev.tr., To be of greater weight, to pre- ponderate (post-Aug.) : ne portionum ae- quitate turbata, mundus praeponderet, Sen. Q. N. 3, 10; id. Clem. 1, 2. — B. Trop. : X. To be of more weight or influ- ence, to have the preference : honestas prae- ponderat, Gell. 1," 3 : exsul, Stat. Th. 8, 615. — 2. To turn the scale, give a decision : si neutro litis conditio praeponderet. de- cides neither one way nor the other. Quint. 7, 2, 39 : quo praeponderet alea fati, in- clines, Luc. 6, 603. II, Act., To outweigh (quite class.) : qui omnia metiuntur emoluments et commo- dis, neque ea volunt praeponderari hon- estate, to be surpassed, Cic." Off. 3, 4. prae-pdnOt sui, situm, 3. (archaic perf, prauposivi, Plaut. Rud. 4, 2, 11. — Syncop. form, praepostus, Lucr. 6, 998) v. a. To put or set before, to place first : I, Lit.: A. Iu gen.: versus, in prima fronte libelli, Ov. Tr. 1, 7, 33 : praeponens ultima primis, Hor. S. 1, 4, 58 ; Cic. Att. 7, 3 : oportet, ut aedibus ae templis vesti- bula et aditus, sic causis principia propor- tione rerum praeponere, id. de Or. 2, 79 : de qua priusquam respondeo, pauca prae- ponam, I will first make a few observations, id. Fam. 11, 27. B. In par tic., To place or set over as chief, commander or superintendent, to place at the head of, intrust with the charge or command of; to appoint or depute as: unum ilium ex omnibus delegistis, quem hello praedonum praeponeretis, to appoint commander in the war, Cic. de imp. Pomp. 22 : hibernis Labicnum praeposuit, Caes. B. G. 1, 54 : sinistro cornu Antonium prae- posuerat, id. B. C. 3. 89 : aliquem provin- ciae, to appoint as governor, Cic. Fam. 2, 15 : negotio, to charge with the manage- ment of an affair, id. ib. 15, 4 : navibus. to appoint admiral, id. Verr. 2, 5, 38 : vecti- galibus, to appoint minister of finance, Tac. A. 15, 18: Bibulus toti officio maritimo praepositus, superintendent of all mari- time affairs, Caes. B. C. 3, 5 : praepositus cubiculo, chamberlain, Suet. Dom. 16: sacerdos oraculo praeposita, that presides over, Cie. de Div. 1. 34 : aliquem custo- dem alicui loco, to appoint keeper of a place, Ov. Tr. 3, 1, 67. II, Trop., To set before or above, to pre- fer: lucrum praeposivi sopori et quieti, Plaut. Rud. 4, 2, 11 : se alteri, Ter. Andr. 1, 1, 38 ; id. Eun. 1, 2, 59 : 6alutem rei- publ. vitae suae, Cic. Phil. 9, 7 : amicitiam patriae, id. Rab. perd. 8. — Hence praepositus, a, um, Pa., Subst. : A. praepositus, i, m., A prcfect,president, head, chief, overseer, director, commander: lesra- torum tuorum, Cic. Pis. 36 ; Tac. H. 1, 36 : quod (milites) praepositos suos occide- rant, Suet Oth. 1 : rerum curae Caesaris, director, S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6 : aquarum, PR AE water -inspector, Front. Aquaed. 17; 117. Of the governor of a province, Suet. Galb. 12. B. With the Stoics, praeposita, drum. n., for the Gr. irponypiva, Preferable or advantageous things, but whicli are not to be called absolutely good ; such as wealth, beauty, etc. (quite class.) : ista bona non dico, sed dicam Graece irpon) ucva, Lalirie autem producla : sed praeposita, aut prae cipua malo, Cic. Fin. 4, 26 : bonum nega* esse divitias, praepositum esse dicie, id. ib. prac-porto. 1. ". a. To bear or car- ry before (poet.): tela, Lucr. 2, 621; Ca- rull. 64, 193: prae se Scorpius infeatn» praeportans flebile acumen, Cic. Arat. 433. praepositio. onis,/. [praepono] I, A putting or setting before, apreferring, pref- erence: Cic. Fin. 3, 16. — H, A placing or setting ovir as commander or president, an appointing to command (post-class.) : aliquem navi, Ulp. Dig. 14, 1, 1, §12.— HI. In grammat. lang., A preposition: Cic. Or. 47 : praepositio in privat verbum ea vi. quam haberct, si in praepositum non fuisset, id. Top. 11; so Var. L. L. 6, 7; Quint. 1, 4, 13, et saep. pracpdsitlVUSi a . um, adj. [id.] In grammat- lang., That is set before, preposi- tive: vocales, Prise, p. 561 P. : conjunctio, Diom. p. 409 ib. praepositura- ae, /. [id.] The office o/a chief or overseer, etc. (post-class.) : militares, Lampr. Elag. 6 : horreorum et pagorum, Cod. Just. 10, 70, 2. 1.. praepdsitUS; a > um, Part, and Pa., from praepono. 2. praepositus» i, »»., v. praepono. Pa., no. A. prae-possum. potui, posse, v. n. To be very powerful or more powerful, to /tan the superiority, get the upperhand (in verb, fin it. only post-Aug.) : postquam Mace- dones praepotuere, Tac. H. 5, 8. — Hence praepotens, tis, Pa., Very able or powerful, prepotent (quite class.) : A. Of persons : praepotentes viri, Cic. Rab. Post 16. — With the abl. : praepotentes opibus i. e. very rich, Plin. 36. 5, 4, n. 14. — With the gen. : rerum omnium praepotens Ju- piter, Cic. de Div. 2, 18. — Subst., prae- potentes, ium, m., The powerful : opes praepotentium, Cic. Lael. 15 : more prae potentium, Col. 1, 3 : iniquitas praepoten tium, Plin. 12, 19, 42.— B. Of inanimate and abstract things : praepotens terra ma rique Carthago, powerful on land and sea, Cic. Balb. 15 : philosophia, id. de Or. 1, 43 : p. gratae mentis impetus, Val. Max. 5, 2, n. 8 : imperia, id. ib. 7, 2, n. 1. praepostere. adv., v. praeposterus, ad Jin. praeposteritas, atis,/. [praepostc- rusj A reversed order, inversion (post- class.) : si Juno est aer, Graeci nominis praeposteritate repetita, i. e. by transpos- ing the letters of the words dhp and "Hp„. Am. 3, 118: pabens afflictus prae- posteritate NATURAE HUNC FILIUM uniccm hic coNDiDr, Inscr. Grut. 684, 6. praeposterc avi, 1. v. a. [id.] To re- verse, invert (post-class.) : ordinem, Auct. Quint, decl. 9. praeposterus» a, um, orfj. Reversed, inverted; perverted; confused: distorted : ab- surd, preposterous (quite class.) : I, Of per- sons, Absurd, preposterous : ut erat sem- per praeposterus atque perversus, Cic Clu. 26 : imperator, id. Pis. 38 : homines, - Sail. J. 85.— II, Of things concr. and ab- stract : praeposteri ficus, figs out of sea- son, that grow too early or loo late, Plin. 16. 27, 51 : natalis, an inverted birth, i. e. with the feet foremost, id. 7, 8, 6 : dies, id. 17. 24.. 37, 7!. 1 : frigus, Sen. Ep. 23 : — quid tarn perversum praeposterumve dici, aut ex- cogitari potest? Cic. Rab. Post. 13 : ut ne quid perturbatum ac discrepans, aut prae- posterum sit, id. de Or. 3, 1 1 : tempora, id. ib. 13 : gratulatio, id. Sull. 32 : consilia, id. Lael. 22 : ordo, Lucr. 3, 622 : p. et intem- pestiva oratio, Plin. Ep. 6, 5.— Hence, Adv., p r a e p o s t e r e, In a reversed or- ■ der, irregularly (quite class.) : liters.» red- dere, Cie. Att. 7, 16 : praepostere agere cum aliquo, id. Acad. 2, 20 : laevus colce- us praepostere inductus, the left instead of the right, Plin. 2, 7, 5 : syllogismo uti, Gell. 2, 8. 1185 P R A E pracpostus. «. um, v. praepono, a chra, chrum, adj. Very beautiful (poet.) : Juvenc. 1, 432. prae - purg"0> are, v. a. To purge or cleanse beforehand (post-classical) : Coel. Aur. Tard. 1, 4, n. 128. praeputlatlO, onis, / [praeputio] A retaining of the foreskin, the slate of be- ing uncircumciscd, uncircumcision ; opp. to circumcisio (eccles. Lat.), Tert. adv Marc. 5, 4. pracputiatus? a, um, Pa., from praeputio. praeputio, are, v. a. [praeputium] To draw out the foreskin: Schol. Juv. 10, 206.— Hence praeputiatus, a, um, Pa., Having the foreskin, nncircumcised (eccl. Lat): Tert. adv. Marc. 5, 9. prae-putium, ■'. «• [™ x hybr. prae-7n cQiov] The foreskin, prepuce: Juv. 14, 99 ; 6, 327. praequam* adv., v. prae. prac-quCStuSi a, um, Part, [que- rorj Complaining beforehand (poetical): multa praequestus, Ov. M. 4, 251. prae-radio, are, "• n - ar >d a - '■ I. To beam or glitter forth (poet.) : pilenta prae- radiant, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 286. — II. To outshine : Bacchi conjux redi- mita corona Praeradiat stellis signa mi- nora suis, Ov. Her. 6, 115. prae-rado, n0 v er f-> aum . 3. »■ a..: I, To scrape or shave off in front : vitis utrum- que latus alteram praeradito oblique, Ca- to R. R. 41 ; Paul. Nol. Ep. 7, sect. 2.-H. To shear or shave off before : praerasi ca- pilli, Coel. Aur. Tard. 5, 4. * prae-ranciduSt a, um, adj. Very stale; trop. , obsolete: linitiones, Probus in Gell. 13,20. prac-rapidus. a, um, adj. Very swift, very rapid (post- Aug.) : I. Lit.: amnis, Sen. Apocol. — II. Trop., Very ea- ger, very ardent : praerapidus juvenis, Sil. 17, 180 :— celeritas, Sen. Q. N. 1, 1 : t'uga, Sil. 16, 564. pracraSUSi a, um, Part.., from prae- rado. pracrcptor- <<"*, '"■ [praeripio] One who seizes a thing before another, a forc- staller (eccl. Lat.) : tilius, qui ad benedic- tionem fratris praereptor adstiterat, Hier. Ep. 36, n. 15. praereptus, a, um, Part., from prae- ripio. prac-ngrcsco, gui, ere, v. n. To be- come exceedingly stiff (post-Aug.) : ita prae- riguieae manus, Tac. A. 13, 35. prae-riglduS) a, um, adj. Very stiff, very rigid (late Lat.) : mens, Auct. Quint. Reel. 17, 7. prac-ripia* Arum, n. [ripa] Places on 'he banks of a river (post-class.) : pracrt- pia fluminis, App. Apol. p. 396 Oud. prae-rlpiO, n "pui, reptum, 3. v. a. [rapio] To lake away a thing before anoth- ■ tr, qs. to snatch out of one's mouth, to snatch 1186 V H, a m or tear away, to carry off (quite class.) : quid hue venisti sponsam praereptum me- an) ? Plaut. Cas. 1, 14 : patrem, id. Men. 5, 9, 21 : aliquem alicui, Ter. Eun. 1, 2, 81: arma Minervae, Ov. Am. 1. 1, 7 : aliis lau- dem, Cic. Rose. Am. 1 ; Hirt. B. G. 8 pro- oem., § 5 : cum ea praerepta et extorta de- fensioni suae cerneret, in quibus, etc., Plin. Ep. 3, 9 : alicui cibos, Plin. 10, 9, 11. II. 1° par tic. : A. To snatch away before the time, to carry off prematurely : deorum beneficium festinatione, Cic. Phil. 14, 2 : immatura morte praereptus, Aur. Vict. Vir. ill. 5 : brevibus praereptus in annis, snatched away prematurely, scil. by death, Val. Fl. 5, 571 : IN pbimo aetatis floke peaekeptvs, Inscr. Grut. 350, 6. B. To take away quickly : nee dulces oceurrentosculanati Praeripere, to snatch kisses, Lucr. 3, 909 : codicillos to take or seize hastily, Suet. Ner.'49. C. To forestall, anticipate: non praeri- piam, I will not anticipate, Cic. Att. 10, 1 : scelere praerepto doles, Sen.Thyest. 1104. D. With se, To lake one's self off hasti- ly, to make one's escape : praeripuit se ad amicum, Ulp. Dig. 21, 1, 17. prae-roboratus; a, um, Part, [ro- boro] Strengthened beforehand (post-clas- sical) : praeroboratum corpus, Coel. Aur. Tard. 4, 1. prae-rodOi no perf, sum, 3. v. a. : I. To gnaw in front, to gnaw at the end or lop (poet, and in post-Aug. prose) : digitos, Plaut. Ps. 3, 2, 93 : teneros pampinos, Col. Arbor. 15. — H, To gnaw, bite or nibble off: praeroso hamo, Hor. S. 2, 5, 25 : prae- rosa dentibus lingua, Plin. 7, 23, 23: con- tier et muraena caudas inter se praeroden- tes, id. 9, 62, 88. praerdgatlO, onis, /. fpraerogo] A distributing beforehand (post-class.) : an- nonae, Fulg. Myth. 1, 2. praerogrativarlus, «. m. [id.] One that enjoys certain privileges or preroga- tives (late Lat.) : Cassiod. Var. 11, 27. praerogativus* a, um, adj. [id.] That is asked before others for his opinion, that votes before ov first, prerogative (quite class.) . centuria praerogativa, Cic. Plane. 20. Also, absol., praerogativa, ae, /., The tribe or century to which it fell, by lot, to vote first in the Comitia., Cic. de Div. 1, 45 : prae- rogativa Veturia juniorum (because it was double, juniorum and seniorum), Liv. 26, 22 ; cf., cum sors praerogativae Aniensi juniorum exisset, id. 24, 7 : Q. Fabium et praerogativae et primo vocatae omnes centuriae consulem dicebant, id. 10, 22 ; cf., '• praerogativae sunt tribus, quae pri- mae suffragium ferunt ante jure vocatas. Mos enim fuerat, quo faeilius in comitiis concordia populi firmaretur, bina omnia de iisdem candidatis comitia fieri : quo- rum tribus primae praerogativae diceban- tur, quod primae rogarentur, quos vel- lent consules fieri : secundae jure vocatae, quod in his, sequente populo, ut saepe contigit, praerogativarum voluntatem, ju- re omnia complerentur," Ascon. in Cic. Verr. 1, 9. — Collect., praerogativa. with the plur. : praerogativa tribunum militum non petentem creant, Liv. 5, 18 : — omen praerogativum, the prerogative omen, i. e. the choice of the century that voted first, which was regarded as an omen, Cic. Mur. 18 : — praerogativam referre, said of the herald who informed the magistrate hold- ing the comitia, of the choice of the centu- ry chat voted first : id. de Div. 2, 35. — Be- cause the other tribes or centuries readi- ly followed the praerogativa ; hence, H, Transf., praerogativa, ae, /. : A. -^ V?- vious choice or election : praerogativa mil- itaris, Liv. 21,3: praerogativa comitiorum militarium, id. 3, 51. B. ^ sure sign, token, prognostic, omen : triumphi praerogativa, Cato in Cic. Fam. 15. 5 : praerogativa voluntatis, Cic. Verr. 1, 9 : fecunditatis in feminis, Plin. 7, 16, 14. C. Preference, privilege, prerogative : praerogativa decoris in gemmia, Plin. 37, 9, 46 : mngni enim faciunt provinciales, servari sibi consuetudinem istam, et hu- jusmodi praerogativae, Ulp. Dig. 1, 16, 4 : vctus ilia imperatoriae domus praeroga- tiva. Eum. Pan. ad Constant. 2. prac-rogatus, a, um, Pa., v. prae- rogo, ad fin 1' K A K prae-rdjJOj avi, atum, 1. v. a. : I. To ask before another, to ask first : sententias, non more atque ordine, sed prout libuis- set, praerogabat. Suet. Aug. 35. — H. To pay beforehand : pensioners, Ulp. Dis;. 19,2, 19 : expensas, Cod. Just. 10, 31, 20.— Hence praerogatus. a, um, Pa.. Asked before (quite class.) : cujus in honore non unius tribus pars, sed comitia tota comitiis fue- rint praerogata, Cic. Plane. 20 : lex, pro- posed previously, Cod. Theod. 16, 11, 1. praerosus? a, um, Part., from prae- rodo. prac-rumpo- upi, upturn, 3. o. a. To break or tear off before or in front (quite class.) : retinacula classis, Ov. M. 14, 547 : funes praerumpebantur, were broken off, Caes. B. G. 3, 14 : uncus praerumpituv, Col. 3, 18.— Hence praeruptus, a, um, Pa., Broken or torn off; hence, of places, steep, abrupt, rugged: A. Lit.: praerupta saxa, Cic. Verr. 2, 5, 56 : loca, Caes. B. G. 7, 86 : p. atque asperum jugum, id. B. C. 2, 24 : p. undique oppidum, Hirt. B. G. 8, 40: p. et difficilis descensus, id. ib. : nemus, Hor. S. 2, 6. 91 : mons, Virg. A. 1, 109 : rapes, Suet. Tib. 40: fossae, Tac. H. 2, 41.— Absol., praerupta, orum, n., subst., Sleep or ruggedplaces: praerupta collium, Just. 41, 1: petere, Plin. 8, 42, 6i.— Comp.: praeruptior eollis. Col. 3, 13. — Sup. : om- nes oppidi partes praeruptissimis saxis esse munitas, Hirt. B. G. 8, 33, B. T r o p.. Hasty, rash, precipitate (post-Aug.): 1 B Of persons: juvenis ani- mo praeruptus, Tac. A. 16, 7. — 2. Of ab- stract things : dominatio, hard, stern, Tac. A. 5, 3 : p. atque anceps periculum, critic- al, extreme, Vellej. 2, 2 : seditio, dangerous, Ulp. Dig. 28, 3, 6,— Hence, Adv., praerupte, Abruptly, ruggedly (post-Aug.) : mons praerupte altus, Plin. 34, 14, 43. prae-rutllULS. a, um, adj. Very red (poet.) : Auct. carm. de Judicio Dom. 202. 1. praes, praedis, m. [kindr. with praedium : prop., a possessor ; hence, one who can give surety by virtue of his possessions] A surety, bondsman (in mon- ey matters ; whereas vas denotes a surety in general) (quite class.): I. Lit. : "prae- dia dicta, item ut praedes, a praestando : quod ea pignore data publice mancupis fidem praestent," Var. L. L. 5, 4, § 40 : — praes, qui a magistratu interrogans, in publicum ut praes siet, a quo et cum rc- spondet, dicit praes;" id. ib. 6, 7, § 74 ; cf. Paul, ex Fest. p. 223 ed. Mull. : " manccjis dicitur qui quid a populo emit conducitve : qui idem praes dicitur, quia tarn debet praestare populo quod promisit, quam is, qui pro eo praes factus," Fest. s. v. man- ceps, p. 151 ed. Miill. : "praedes dicuntur satisdatores locupletes pro re, de qua apud judicem lis est, ne interea, qui te- net, diffidens causae, possessionem dete- riorem faciat, tecta dissipet, excidat arbo- res, et culta deserat," Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 45 : praedes pecuniae publicae accipe- re, Cie. Fam. 2, 17 : praedem esse pro aliquo, id. Att. 12, 52: praedes dare, id. Bab. Post. 4 : praedem fieri, id. Att. 13, 3 : per praedem agere, id. ib. 9, 9 : praedes tenentur, id. Fam. 5, 20 : cavere populo praedibus ac praediis, an old formula, signifying to procure security to the people by bondsmen and their properly, id. Verr. 2, 1, 54 : quis subit in poenam capitali ju- dicio ? vas. Quid, si lis fuerit numma- ria 1 quis dabitur 1 praes, Aus. Idyll. 12. — II. Trop.: cum sex libris, tamquam praedibus, me ipsum obstrinxerim, Cic. Att. 6, 1. 2. praes, «at mihi animus, frustra me ire. Plaut. Aul. 2, 2, 1 : hoc ipsum praesaaiens ani- mo, Liv. 30, 20 ; Prop. 3, 9, 5 : aliquid in i'uturum, Cels. 2, 2; equi praesagiunt pug- nam, Plin. 8, 42, 61. II. Trans t'., To forebode, foreshow, predict, presage : exiguitas copiarum re- eeseum praesagiebat, foretold to me, Coel. in Cic. Fam. 8, 10 : galli canendo Boeotiis praesagivere vietonam, Plin. 10, 21, 24 : luna tempestatem praesogiet, id. 18, 35, 79. praesagitlOi «"is, f [proesagio] A presentiment, foreboding, the faculty of di- vining or presaging (quite class.) : inest in annuls praesagitio extrinsecus injecta, atque inclusa divinitus, Cic. de Div. 1, 31 : divina, id. ib. 54 : praesagitio dicta, quod praesagire est acute scntire. Unde sagae dictae anus, quae multa sciunt, et Sagaccs canes, qui t'erarum cubilia praesentiunt, Paul, ex Fest. p. 255 ed. Midi. praesagium< », n - ['d-] A presenti- ment, foreboding, prognostic, presage (po- et, and in post-Aug. prose) : vatum prae- sagia, Ov. M. 15, 873 : mentis, id. ib. 6, 510 : tempestatis futurae, Col. 11, 1: p. atque indicia futuri periculi, indications, Veliej. 2, 57. prae-sagTUS- a , um > a dj- Forebod- ing, foretelling, divining, prophetic, pre- saging (poet, and in post-Aug. prose) : mens presaga mali, Virg. A. 10, 843 : i'ul- minis ignes. id. ib. 177 : luctus suspiria, Ov. M. 2, 124 : verba, id. ib. 3, 514 : ars, Vol. Fl. 5, 434 : astra, Stat. Th. 8, 145 : re- sponsa, Tac. H. 2, 1 : nares, Firm. Math. 8, 9. ! pracsaltor, oris, m. [praesalto] He who led the dajices of the Salii: "prae- saltor, b iv rois iepois itpoopxoiiptvoi," Vet. Gloss. prae-sanO) avi, atum, 1. v. a. and n. [prae-sanoj To heal up prematurely (aPHn- ian word) : I, Act. : vulnera praesanata, Plin. 2fi, 41, 87. — II. Neulr n To heal, be healed vp prematurely : cicatrices, quae praesanavere, Plin. 24, 10, 43. prae-sauclatus, a, um, Pan. [sau- cioj Severely wounded (post-class.) : vires, Coel. Aur. Acut 1, 3. prae-scatens. entis, Pan. [scateo] Overflowing, abounding (post-class.) : li- ber doctrinis omnigenis praescatens, Gell. 14,6. praescicntia, " ' [praescio] Fore- knowledge, prescience (eccles. Lat.) : Dei bunitas et praescientia, Tert. adv. Marc. 2, 5: Dei, Aug. Civ. D. 5, 9. "' prac-scindo. 3. v. a. To cut off in front : inferiores sedes praescindantur, Vitr. 5, 7. piae-scio- Ivi, Ituin, 4. v. a. To know beforeliand, to foreknow (poet, and in post- Aug. prose) : Ter. Andr. 1, 5, 4 : eum haec praescisse. Suet. Tib. 67. prae-SCisCp) ere, v. inch. a. To find out or learn beforehand (not in Cic. or Caes.) : animos vulgi, Virg. G. 4, 69 : prae- sciscere volebant (al. praescire), Liv. 27, 35 : exploratam fugam, Col. 9, 9 : adver- sos subitosque motus, Amm. 20, 7. praOSCltlO, onis,/. [prncscio] Afore- knowing, /»'0^»0s(7c (post-class.) : numine praescitionum auctore, Amm. 29, 1. praescitum, i < [id.] A prognostic, presage, presentiment (a Plinian word) : praescita animi quiescentis, presentiments, Plin. 10, 75, 93: picorum, omens, id. ib. 18. § 20. prae-SCltuS, us, m. [id.) A foreknow- ing, prescience (post class.) : quae sint tbrtassis reei praescitui, Valer. res gest. Alex. M. 1, 49. prae-SClUS- a. um, adj. Foreknow- ing, prescient (poet, and in post-Aug. prose) : corda, Virg. A. 12, 452 : lingua, Ov. F. 1, 538. — With a gen. obj.: vates Praescia venturi, Virsr. A. 6, 66 : vox sor- tis, Val. Fl. 5. 529 : t'acere aliquem prae- scium rei alicujus, to inform one of some- thing in advance, Tac. A. 11, 29 : pericu- lorura. id. ib. 6, 21. prae-Scribo, psi- ptum, 3. v. a. [prae- scribo] To write before, toprefix in writing. I. Lit.: pagina quae sibi Vari nomen praescripsit, Virg. E. 6, 11 : monimentis cousulum nomina, Tac. A. 3, 57 : nomen ipsius virtutis libro, Gell. 11 , 16 : epistola, PRAE cui titulus praescriptus est, plnria, non plura dici debere, id. 5, 21. B. Transf., To trace out: praescripta lineamenta, Plin. 35, 10. 36, n. 15. II, 'Prop. : A. To order, appoint, direct, command, prescribe : tinem rebus, Ter. Andr. 1, 1, 124: sic enim praescripsimus iis, quibus ea negotia mandavimns, ut, etc., Cic. Fam. 13, 26: cum ei praescriptum esset, ne, etc., id. Att. 16, 3 : si ipse populo It. non praescriberet, quemadmodum suo jure uteretur, etc., Caes. B. G. 1, 36 : quid fieri oporteret, ipsi sibi praescribere pote- rant, id. ib. 2, 20 : ut majorum jura mo- resque praescribunt, Cic. Font. 16 : cura- tionem valetudinis, id. de Div. 2, 59 : jura civibus, id. de Sen. 9 : senatui quae sunt agenda, id. ib. 6 : p. et constituere aliquid, id. Caecin. 27 : p. aliquid et quasi impe- rare, id. Acad. 2, 3 : praescriptis verbis agendum est, Cels. Dig. 19, tit. 5, 2. B. In law, To bring an exception against, to except, object, or demur to: ig- nominioso patri filius praescribit, Quint. 7, 5, 3 ; Macer. Dig. 47, 15, 3. C. To dictate : carmina. Tib. 4, 1, 177. B. To write down, put down in writing: testamentum Uteris, Paul. Dig. 29, 1, 40. E. To plead as an excuse or in defense, to use as a pretext : aliquem, Tac. A. 4, 52 ; so id. ib. 11, 16. — Hence praescriptum, i, n.. Something pre- scribed, a copy to imitate or to get by heart (quite class.) : A. Lit.: puerile prae- scriptum, Sen. Ep. 44 : pueri ad prae- scriptum discunt, id. ib. B. 'Prop., A precept, order, ride: prae- scripta calcis, i. e. metae, Lucr. 6, 91 : om- nia legum imperio et praescripto fieri vi- debitis, Cic. Clu. 53 : praescripta servare, id. Off. 1, 26 : agere ad praescriptum, ac- cording to order, Caes. B. C. 3, 51 : ad praescriptum consulis, Liv. 10, 22: ex communi praescripto civitatis, Cic. Inv. 2, 45 : ex Augusti praescripto, Suet. Ner. 10 : ultra praescriptum, beyond or contrary to rule, irregularly, illegally, id. Caes. 28. prae-scriptio. onis,/ [id.] I. A writ- ing before or in front ; hence, meton., a title, inscription, preface, introduction, com- mencement : praescriptio legis, Cic. Agr. 2, 9 : tribuniciae potestatis, Tac. A. 1, 7. II. Trop.: A. 4 pretext, pretense: ut honesta praescriptione rem turpissimam tegerent, Caes. B. C. 3, 32. B. ^ precept, order, rule, law : dum- modo ilia praescriptio moderatioque tene- atur, Cic. Coel. 18: hanc normam, hanc regulam, hanc praescriptionem esse na- turae, a qua, etc., id. Acad. 2, 46 : rationis, id. Tusc. 4, 9 : in hac praescriptione serni- horae, id. Rab. perd. 2: sine praescrip- tione generis aut numeri, without previous limitation, Tac. A. 6, 15. C. lu law, An exception, objection, de- murrer : aut intentio. aut praescriptio ha- bet controversiam, Quint. 7, 5, 2 : prae- scriptionem alicui opponere, Julian. Dig. 44. tit. 1, 11. 2. Transf.. A philosophical objection, a subtlety, sophism: exceptiones et prae- scriptiones philosophorum, Sen. Ep. 48. B, Limitation as to time, prescription, Paul. Dig. 18. 1. 76. pracscriptlvc, adv., v. praescripti- vus, ad fin. praescriptivust «• um , nd J- [prae- scribo, no. II., BJ Of ov relating to a legal exception or demurrer (post-class.) : prae- scriptivae quaestiones, Jul. Vict. Art. rhet. 3, 10: quaestiunculae, id. ib. 4, 1: prae- scriptivum praecedens, Sulpic. Victor In- stit. or. p. 232. — Adv., praescripti ve, IVith an exception (eccl. Lat.) : occurrere, Tert. adv. Marc. 4, 1. 1. praescriptus- a. um, Part., from praescribo. 2. praescriptus* »3. ™- [praescri- bo] A precept (eccl. Lat.) : Tert. Exhort, ad cast. 3. # praeseca (praesica), ae,/. [praeseco) for brassica, A cabbage (ante-class.) : bras- sica ut praesica, quod ex ejus scapo min- utatim praesicatur, Var. L. L. 5, 21, § 104. praeseco- cui, catum and ctum, 1. ». a. To cut off before or in front, to cut off or out (not in Cic.) : I. Lit.: pars cultello praesecatur, Var. R. R. 3, 16: brassica ut praesica, quod ex ejus scapo minutatim PRAE praesicatur, id. L. L. 5, 21, § 104 : partem. Ov. R. Am. 112: projecturas tignorum, Vitr. 4, 2: lineam, Plin. 32, 2, 5: praesecta vitis, id. 17, 15, 25 : praesecata gala, App. M. 1, p. 108. — 2. 'Prop.: praesectum de- cies non castigavit ad unguem, has no', corrected by the pared nail, i. e. to perfect accuracy, Hot. A. P. 294. praesectus, a, um, Part., from prae- seco. pracsegmen- mis, n. [praeseco] A puce cut off, a paring (ante- and post- class.) : tonsor omnia abstulit praesegmi- na, Plaut. Aul.2, 4, 33; cf., "praesegminu proprie Plautus in Aulularin ea dici volu- it, quae unguibus eminulis praesecantur." Non. 151, 33 : cadaverum, App. M. 2, p. 140 Oud. praeseminatio, onis,/. [praesemi- noj A Joe'. its (only in Vitruv.) : Vitr. 2. 9. prae-semino) »o per/., atum, l. v. a. To sow or plant beforehand (post-class.) : I, Lit.: non nr.ti sunt homines tamquam ex draconis dentibus praeseminati, Lact. 6, 10: vis naturalis, et quasi praesemina- ta, Aug. dc Genes, ad lit. 3, 14. — H. 'Prop., To lay the foundation for, to prepare for, to undertake a thing : majora sibi prae seminans, Amm. 30, 2. praesens, entis, v. praesum. ad Jin. praesensio, onis, /. [praesentio] A foreboding, presentiment (quite class.) : praesensio et scientia rerum futurarum. Cic. de Div. 1, 1 : praedictiones et prae- sensiones rerum futurarum, id. N. D. 2, 3. — Absol. : per exta inventa praesensio. Cic. Top. 20. — II, A preconception, Cic. N. D. 2, 17. praesensus- a, um, Part., from prae- sentio. praesentaliSi e, adj. [ praesens ] Present (post-class.) : lnilites, Cod. Justin. 12, 36, 18 : domestici, id. ib. 17, 4. pracscntanee, adv., v. praesenta- neus, ad Jin. pracsentaneus. », um, "d/. [prae- sens] That opirates quickly or immediate- ly, presentaneous (post-Aug.) : remedium, Plin. 21, 31, 105: venenum, id. 24, 1, 1. Subst., praesentaneurn, i, «., A remedy that operates quickly, id. 30, 9, 23. — Adv., prae- sentanee, Forthwith, immediately (post- classical) : Theod. Prise, ad Timoth. fr. praef. 1. praesentarius. a, «m, adj. [id.] That is al hand, ready, quick, prese?it (an- te- and post-ciass. for praesens) : id quod mali (haruspices) promittunt, praesenta rium est, opp. pro spisso evenit, happens immediately, Plaut. Poen. 3, 5, 47 : argen- tum, ready money, id. Most. 2, 1, 14 ; id. Trin. 4, 3, 74 : venenum, that operates in- stantly, presentaneous, App. M. 10, p. 695 Oud. praesetltatlO. onis, /. [praesento] A placing before, a showing, representa- tion (post-class.): Cod. Justin. 12, 28, 2 {al. praestatio). praesentia, ae, /. [praesens] A be- ing before, in view, or at hand; presenter (quite class.) : alicujus aspectum praesen- tiamque vitare, Cic. Cat. 1, 7 : desideri- um praesentiae tuae, id. Fam. 5. 8 : urget praesentia Tumi, Virg. A. 9, 73. — In the plur. : deorum praesentiae, Cic. N. D. 2, 66 : — praesentiam sui facere, to present one's self, to appear: Hermog. Dig. 42, 1, 53 : — praesentia animi, presence of mind, resolution, courage : Caes. B. G. 5, 42 ; Cic. Mil. 23 ; so Plin. 8, 25, 38 :— in prae- sentia, For the present, al present, note ; at the time, then : quiescendum in praesen- tia decreverunt, Nep. Ale. 4: cum in prae- sentia rex abesset, id. Them. 8; Liv. 24, 22 : satis habebat in praesentia hostem populationibus prohibere, Caes. B. G. 1, 15 : haec in praesentia nota esse debe- bunt, Cic. Fin. 5, 8 ; Ter. Ad. 5, 2, 14 : hoc- video in praesentia opus esse, Cic. Att. 15, 20 : Plin. 12, 3, 7 : — in praesentia, present, at hand: id quod in praesentia vestimen- torum fuit, arripuit, Nep. Ale. 10. 2, Impression, efficacy, effect : tanta est praesentia veri, Ov. M. 4, 6F1. II. I n partic, Protection, assistance: PRAESENTIAE MATKIS DEVM, InsCr. GrUt. 28,4. prae-sentio. sensi. sersura, 4 (clV lat form, praesentisse for praesensiss»^ 1187 PttAE Pile, Pan. Thcodos. 3). v. a. To feel or pirnive beforehand, to have a presentiment of, to presage, divine (quite class.) : nisi hiuc praosensissct canes, 1'laut. Tvin. 1, •■>, 135 : animo piacsentire atque videre, Luer. 5, !:Ml : animo providere ct prae- s-i-ntire, Caes. B. (>. 7, HO: futura, Cic. de l)iv. 2, 48: animus ita praesentit in pos- terum, ut, etc., id. Rab. pc-rd. 10 : alicujus adventum, Ov. M. 1, CIO: amorem, id. ib. 10, 404 : dolos, Virg. A. 4, 297: eventus bellurum, Suet. Aug. 96 : «liquid, Plin. 2, 70, St. — Imp era.: praesensum e3t, Liv. 21, 49. '' praescntisco. ere, v. inch. a. [prae- seniioj To beg hi to have a presentiment of: Ter. Heaut. 4, 5, 21, ace. to Prise, p. 824 P. («(. persentisccres). pracscilto? "o perf, atum, 1. v. a. [praesens] To place before, exhibit to view, to show, present (post- Aug.) : sarcitis bu- bulas carnes praesentat, looks like, Plin. 37, 10, 67 : caput ab Achilla Caesari prae- sentatum est, handed or presented to, Aur. Viet. Vir. ill. 77 : supplieanti statim sese Juno praesentat, shows herself, App. M. 6, p. 390 Oud. praesepe. is, »•, and praesepes or praesepis. is,/. ; also, praesepia. ae, an, i praesepium.ii- "• [praesepioj prop., An inctosiire of any kind; hence, a stable, stall, fold, pen : praesepis bubus hi- bernas, Cato R. R. 14 : si villa habebat praesepias laxas, Var. R. R. 1, 13, 6 /al. praesepes, al. praesepis) : stabant ter cen- tum (equi) nivei in praesepibus altis, Virg. A. 7, 275 : in praesepibus ursi, id. ib. 17 : nocturna claudere praesepia, folds, Cal- purn. Eel. 1, 38. — A crib, manger : bona3 praesepis, Cato R. R. 4 : in praesepiis, Var. R. R. 2, 5 : accedit ad praesepe, Phaedr. 2, 8, 22 : non altius edita esse praesepia convenit, quam, etc., Col. 1, 6 : praesepi- um menm hordeo passim repleri jubet, App. M. 7, p. 472 Oud. II. T r a n s f. : A. A hut, hotel ; a dwell- ing, tavern : scit, si id impetret, futurum, quod amat, intra praesepis suas, i. c. in his own house, in his power, Plaut. Casin. prol. 56 : vocat me hie intra praesepis ineas, into my house, id. Rud. 4, 3, 99 : fii- i-os a praesepibus arcent, i. e.from the hives, Virg. G. 4, 168: audis in praesepibus, in drinking-shops, Cic. Pis. 18. — B. A crib, lor a table : scurra vagus, non qui certum praesepe teneret, Hor. Ep. 1, 15, 28. praesepia. ae, v. praesepe. prae-sepio. psi. ptum, 4. v. a. To fence in front, to block up, barricade (quite classical) : aditus atque itinera trabibus, Caes. B. C. 1, 27 : loca montuosa sublicis, id. ib. 3, 49 : omni aditu praesepto, id. B. G. 7, 77. , praesepis» is, and praesepium, ii, v. praesepe. praescptus. a, um, Tart., from prae- sepio. Prae-sepultus. a. urn, Part, [sepe- lio] To bury beforehand, (post-classical): Auct. Quint. Decl. 9 ; Amin. 14, 11. prae-sero. ere, v. a. To sow before- hand (post-class.) : scmina laetitiae, Paul. Nol. Carm. 32, 445. pracscrtim. adv. [prae-sero ; cf., praecipue.i'rom praecipio] Especially, par- ticularly (quite class.) : Ter. Hec. 4.4, 83 : praescrtim ut nunc sunt mores, id. Phorm. 1, 2, 5 : pracsertim homines tantuiae stat- urae, Caes. B. G. 2, 31 : non tam ista me sapientiae fama delectat, falsa pracsertim, quam quod, Cic. Lael. 4 ; id. Fam. 1, 4 : cum pracscrtim eonhderem, nullam esse gratiain, quam, id. ib. 2, 6; id. Place. 17; id. Fam. 14, 2. prae-servio. ire, »• "■ To serve as a slave (ante- and post-class.): I. Lit.: alicui, Plaut. Am. prol. 124. — H. Trop. : verbum ncquc numcris, ncque generibus pracscrviens, Cell. 1, 7. prac-SCrVOi "VO, V. a. To observe be- forehand (pust-cla6S.) : illiquid, Cocl. Aur. Acut. 3, 8. praescs» Mis, adj. fpraesideo] Sit- ting before a thing, to guard, take care of, or direct it ; presiding, protecting, guard- ing, defending ; subst, A protector, guard- ian, defender (quite class, only as subst.) : locux, a place of refuge. Plaut. Casin. 5, 1, 11 dub.: doxtra, Sen. Med. 247.— Subrt.: 1188 Pit AE senatus reipuhlicae custos, praeses, pro- pugnator, Cic. Sest. 65: patrii Penates, qui huic lirbi et reipublicae praesides es- tis, Auct. or. pro dom. 57 : tribunus ple- bis, quem majores praesidem libertatis custodemque esse voluerunt, Cic. Agr. 2, 6; Liv. 6, 16: praesides dii, protecting de- ities: Tac. H. 4, 53. II. Transf., in gen., One that presides over, a president, superintendent, head, chief, ruler : praeses belli, t. e. Minerva, Virg. A. 11, 483 : uti praesides olim, nunc dominos destinatis, Sail, in or. Macri Li- cin. ad pleb. : provinciarum, governors, Suet. Aug. 23 ; cf, "praesidis nomen gen- erale est, eo quod etproconsules et legati Caesaris, et omnes provincias regentes (licet senatores sint) praesides appellen- tur," Macer, Dig. 1, tit. 18. prae-siccatus, a, um, Pan. [sicco] Dried beforehand (post-class.): succus sole praesiccatus, App. Herb. 124. prae-siCGUS- a, um, adj. Very dry (post-class.) : vulnera, Prud. areqi. 5, 141. , praesidalis or pracsidialis. e > adj. [praeses] O/or belonging to the gov- ernor of a province, gubernatorial (post- class.) : jus, Trebell. in XXX. Tyr. 24 : jussio, Cod. Justin. 4, 24, 11 : judicium, id.ib. 9, 1, 18 : oflieium, Amm. 28, 1 : appa- ritor, id. 17. 3 : vir, who has been a govern- or, Symm. Ep. 4, 71. praesidarius. v. praesidiarius. pracsidatus (praesidiatus), us, m. [praeses] The office of governor of a prov- ince, governorship (post-class.) : Dalma- tiae, Vop. Carin. 17 : praesidatu regere, Aur. Vict. Caes. 29 ; Modest. Dig. 27, 1, 6. pr aesidens. enlis, v. praesideo, ad fin . prac-SldeOj sedi, ere, v. n. [sedeo] To sit before or in front of: I. Lit. (eccl. Lat.) : Lact. 1, 20. II. Trop. : &, To guard, protect, de- fend ; with the dat. or ace. : (a) c. dat. : ego hie tibi praesidebo, Plaut. Most. 5, 1, 47 : urbi praesidere, Liv. 22, 11 : Gallia, quae semper praesidet atque praesedit liuic imperio, Cic. Phil. 5, 13: huic urbi, atque huic imperio, id. Sull. 31. — (/?) c. ace. : proximum Galliae litus, Tac. A. 4, 5. B. To preside over, to have the care or management of, to superintend, direct, com- mand ; constr. with the dat., ace, or abs. : (a) c. dat. : ut idem ad portas urbanis praesideat rebus, Caes. B. C. 1. 85 : Mars . . . praesidet armis, Ov. F. 3, 85 : Actiacis ludis. Suet. Tib. 6 : spectaculis, id. Claud. 7. — (/?) e. ace. : P. Atellio, qui Pannoniam praesidebat, who commanded in Pannonia, Tac. A. 12, 29: exercitum, to command, id. ib. 3, 39. — (y) Abs. : princeps praeside- bat, presided, Plin. Ep. 2. 11. — Hence praesidens, entis, Pa., subst., A pres- ident, director, ruler (post-Aug. for prae- ses) : superbia praesidentium, governors, Tac. A. 3, 40 : praesidentium apparitores, Cod. Theod. 8, 7, 13. i pracsidero. are, v. n. [prae-sidus] To be in advance of the constellations: praesiderare dicitur, cum maturius hi- berna tempestas movetur, quasi ante si- deris tempus, Paul, ex Fest. p. 223 ed. Miill.; cf. Plin. 18, 25,57. pracsidialis. e, v. praesidalis. pracsidianus. a, um, adj. [presid- ium] That serves for defense or protection (not in Cic. or Caes.) : praesidiarii milites, garrison soldiers, Liv. 29, 8; cf., "dicti praesidiarii milites ante alios collocati qui erant, ant in alio loco praepositi," Fest. s. v. svbsidivm, p. 306 ed. Miill. : classis, Ascon. ad Cic. Verr. 2, 1, 34. — 2. In par- tic, Of or belonging to the governor of a province, gubernatorial (post-class.) : to- gam praesidiariam accepit {al. praesida- riam), Spart. Sev. 1. — B. Subst, prae- sidiarium, ii, n,, A garrison : Not. Tir. p. 56. II. Transf.: praesidarii malleoli, kept as a reserve in casc*the vine should fail, Col. 4, 15 : palmes, i. q. resex, id. ib. 21. praesidiatus. v - pracsidatus. pracsidiolum. i. »'• dim. [praesid- mm] A small garrison : Not. Tir. p. 56. ! pracsidior. ari, v. dep. [id.] To watch. guard: " pracsidior, ApmiaSi," Gloss. Lat. Gr. ' praesidium." " [praeses] A presid- ing over ; hence, defense, protection, help, P RAE aid, assistance ; esp. of soldiers who are to serve as a guard, garrison, escort, or convoy. 1. Lit.: proficisci praesidio suis, Nep. Ag. 3 : praesidio esse alicui, id. ib. 7 : tec- tus praesidio firmo amicorum, Cic. Sull. 18 : absque me foret et meo praesidio, etc., Plaut. Pers. 5, 2, 55 : ut meae stulti- tiae in justitia tua sit aliquid praesidii, Ter. Heaut 4, 1, 33 : in tutela ae prae- sidio bellicae virtutis, Cic. Mur. 10. — Esp. of soldiers acting as a guard, convoy, es- cort: legiones, quae praesidio impedi- ments erant, Caes. B. G. 2, 19. II. Transf. : A, That which aids, de- fends, or protects, Defense, assistance, pro- tection : ad hoc ipsum judicium cum prae- sidio venit, Cic. Rose. Am. 5: armatorum. id. Phil. 2, 44. 2. in partic, in milit lang., Those who by their presence protect a place, a camp, or a supply of arms or provisions, A guard, garrison, convoi), escort : " prac- sidium est dictum, quia extra castra prae- sidebant loco aliquo, quo tutior regio es- set," Var. L. L. 5, 16, § 90 : occupatoque oppido, ibi praesidium collocat, garrison, Caes. B. G. 1, 38 : locum presidiis firmare. with a garrison, with troops, Sail. J. 25 : contirmare, Cic. Agr. 1, 16 : obsidere at- que occupare, id. ib. 2, 28 : ex oppido edu- cere, Caes. B. C. 1, 13 : dimittere, Cic. Fam. 2, 17 : oppido imponere, Liv. 24, 7 : praesidium dedit, ut eo tuto perveniret, an escort, Nep. Epam. 4 : p. ex arce ex- pellere, a garrison, id. ib. 10 : p. ex regio- nibus depellere, id. Paus. 2 : praesidia in- terficere, troops, id. Milt. 4: praesidia cus- i todiasque disponere, posts, pickets, Caes. B. G. 7, 55 : Italia tota armis praesidiisque tenetur, troops, Cie. Att. 9, 3 : praesidia deducere, Caes. B. G. 2, 33. B. Anyplace occupied by troops, as a hill, a camp, etc.; a post, station, intrenchment, fortification, camp : qui propter metum praesidium relinquit, leaves his post, Cie. Tusc. 3, 8 : praesidio decedere, Liv. 4, 29: procul in praesidio esse, Nep. Timol. 1 : praesidium occupare et munire, Caes. B. C. 3, 45 : cohortes ex proximis praesidiis deductae, ib. B. G. 7, 87 : milites in prae- sidiis disponere, id. ib. 34 : in praesidii. 1 -- esse, in the camp, with the army, Cic. Lig 9 : in adversariorum praesidiis, id. Rose. Am. 43, 126 : posito castello super vesti- gia paterni praesidii, fort, Tac. A. 1, 56 : obsidium coepit per praesidia, redoubts, id. ib. 4, 49. — Trop. : de praesidio et sra tione vitae decedere, Cic. de Sen. 26. C. In gen., Aid, help, assistance of any kind : Plaut. Pers. 1, 3, 45 : quod satis esset praesidii, dedit every thing needful for his support and safety, Nep. Them. 8, 5 : quaerere sibi praesidia periculis, et adjumenta honoribus, Cic. de imp. Pomp. 24 ; id. ib. 24 : p. magnum sibi ad beatani vitam comparare, id. Tusc. 2 : omnibus vel naturae, vel doctrinae praesidiis ad dicendum parati, id. de Or. 1,9: ad prae- sidium aquae calidae decurritur, Col. 12, 50. — T r o p. : fortissimum praesidium pu- doris, Cic. Sull. 28 : insigne moestis prae- sidium reis, Hor. Od. 2, 1, 13. 2. In partic, A remedy against dis- eases : aurium morbis praesidium est, Plin. 22, 22, 44 : contra serpentes prac sidio esse, id. 28, 4, 7. praesigrnator, oris, m. [praesigno] One who marks out or designates before- hand : Inscr. Fabr. p. 38, n. 184 ; so Inscr. ap. Mur. 915, 6. praesignificatio. onis,/. [praesig- niflco] A showing or signifying before- hand, presign ijication (eccl. Lat) : prae- significatio et figuramajorisrei, Lact.7,15. *prae-sig:nifico, ar c v. a, 'To show or signify beforehand, to foreshow, prcsignify : praesignificare hominibus fu- tura, Cic. de Div. 1, 38. prae-signis. c, adj. Distinguished before or above others, remarkable, illus- trious, excellent (poet.) : praesignia tem- pore cornu, Ov. M. 15, 611 : p. facie Cor- niculana fuit id. Fast. 6, 628 ; Stat. S. 4, 8, 12. prae-sigHO) arc, v. a. To mark be- fore (ante-class, and post-Aug.) : ad sum- mum praesignato (al. pcrtundito), Cato R. R. 154 : fuiunculos, Plin. 28, 4, 7. PR AE prae-SlllO) i' e > °- "■ [salio] To spring or guslt fiirlh (ante-class.) : laerimae prae- siliunt mihi ! Plaut. Stich. 3, 2, 13) prac-Sipio. ere, r. a. [sapio] To feel befortjiand, huve a presentiment of: proesa- gire est praedivinare, prnesipere, Feet. 8. v. praesagire, p. 233 ed. Miill. ; c£, "ad- sipere et praesiptre dicebant antiqui a sa- picudo, Paul, ex Fest. s. v. adsipere, p. 21 ed.'Mull. piae-solldus. a, um, adj. Very sol- id (late Latin): I, Lit.: Coripp. Laud. Justin. 3, 291.— II. Trop., Very firm, very constant or steadfast: praesolidum Simo- »em dignum cognomine Petri, Juvenc. 1, 436. piae-SOno. ui, 1. v. n. : I, To sound before (poet.) : praesonuit solemni tibia rantu (al. personuit), Ov. Am. 3, 13, 11.— H B To sound louder than, to sound above ; with the ace. : qui posset avena Praeso- nuisse ehelyn, Calpurn. Eel. 4, 65. prae-spargo (or -spergo), ere, r. a. [ prae - spar:;o J To scatter or strew before : Lucr. 5, 736. prae - spcculatus. a. «m> Part. [epeculor] In pass, signif., Examined into beforehand (post-class.) : utilitate prae- speculata, Ann. 25, 8. praespergTOi v - praespargo. prae-spcro- "vi, l. v. a. To hope beforehand (eccl. Lat.) : qui praenuncia- batur, ille et praesperabatur, Tert. adv. Marc. 5, 17. t praespiciO) ere, v. a. fprae-specio] To look at before : Not. Tir. p. 43. praestabilis. e. adj. [2. praesto] Pet-eminent, distinguished, excellent (quite class. ; usually only of things concr. and abstr.) : res magnitudine prnestabiles, Cic. de Or. 2, 85 : p. insignisque virtus, Auct Har. resp. 19 : ingenium atque lingua, Gell. 10, 16 : — lingua ac facundia praesta- bilis, id. 1 8, 3 : c. inf. : Calchas praestabi- lis ariolari, i. e. ariolando, App. de Deo So- crat. p. 161 Oud. — Comp. : dignitas prae- stabilior, Cic. Prov. Cons. 16 : fuerat prae- stabilius, preferable, better, Ter. Hec. 3, 1, 1 : nihil amicitia praestabilius, Cic. Lael. 27 : utrum huic reipublicae melius fuisse et praestabilius me civem nosci an te ? more advantageous, Cic. Vat 4 : neque maju5 aliud, neque praestabilius invenias, i Sail. J. 1. Pracstana, ae, /. [2. praestol The goddess of Excellence, who was worshiped because Romulus had surpassed all oth- ers in throwing javelins : " Praestana est, ut perhibetis, dicta, quod Quirinus in jac- uli missione cunctorum praestiterit viri- bus," Arn. 4, 128. praestans» antis, Part, and Pa., from 2. praesto. praestanter. ad"-, v. 2. praesto, Pa., ad fin. praestantia. ae, /. [praestans] Pre- eminence, superiority, excellence (quite clas- | sical) : excellentiapraestantiaqueaniman- lium reliquorum. over other creatures, Cic. | Oft". 1, 28 : prae6tautia virtutis, ingenii, lortunae, pre-eminence in, id. Lael. 19 : dii omnium rerum praestantia excellentes, in nil things, id. de Div. 2, 63: dignitatis, id. de Or. 2, 52 : remedii, Plin. 18, 3, 7 : vulneribus sanaudis tanta praestantia est, ut, etc., of such superior efficacy, id. 27, 6, 24. praestat. *- 2. praesto. praestatlO, onis, /. [2. praesto] A guaranty, warranty (post-Aug.) : ut ad praestationem scribant, iflkey pledge them- selves for the truth of what they write, Sen. Brev. vit 14; Paul. Dig. 45, 1, 2— H. Transf., in gen., Payment of any thing due (post-class.) : praestatio dotis, Modest, ib. 31, 1, 35 : vectigalium, Ulp. ib. 10. 3, 7 : usumfructumlocare subcertaannuaprae- statione, Cod. Justin. 3, 33, 10. praestator- oris, m. [id] A surety (post-class.) : qui advocantur ut praesta- | tores, Front, de Col. praef. p. 128 ed. Goes. I praestergUS, a,um, adj. Another] Ibrni tor praetersus, from prae-tergo, ; Wiped off beforehand : vorsa, praesterga, strata, Plaut Ps. 1, 2, 30 dub. (perh. more correctly read, vorsa, sparsa, tersa, strata ; c£ Diom. p. 375 P.). prae-sternO' ere, v. a. To strew or spread beforehand, to prepare (mostly ante- and post-class.) : eo praesternebant folia PRAE farfcri (al. prostcrnebnnt), Plaut. Poen. 2, 32: altaria, to prepare, Stat S. 3. 2, 114 ; App. M. 10, p. 225Pric. dub. Oud. (p. 715), et al. praestruunl : — illud peto, praester- nas, etc. (al. praestruas), Plin. Ep. 5, 8. praCStCSi Itis, comm. [2. praesto] In relig. laug.. An epithet of deities, Presid- ing, protecting ; protector, guardian, (po- et, and post-class.) : " praestitem in eadem significatione dicebant antiqui, qua nunc dicimus antistitem," Paul, ex Fest p. 223 ed. Miill. : praestitibus Laribus, Ov. F. 5, 129 : versus Orphici Libcrum evSovXqa vocantes, boni consilii hunc Deum prae- stitem monstrant, Macr. S. 1, 18; Capell. 2, 40: praestiti jovi, Inscr. Grut 22, 1. . prae-stigiae, arum (rarely in the sing., v. intra)./, [perhaps from prae6trin- go] Deceptions, illusions, jugglers' tricks, sleights, feats of legirdemain, prestiges; lit. and trop. (quite class.) : patent prae- stigiae, Plaut Capt 3, 3, 9 : verborum, de- ceptive use of words, Cic. Fin. 4, 27: quasi praestigiis quibusdam et captionibus de- pelli, id. Acad. 2, 14 : omnes meos dolos, fallacias, Praestig'as praestrinxit (al. prae- stinxit) commoditas patris, Poet. ap. Cic. N. D. 3, 29 : uon per praestigias, sed pa- lnm compilare, by stratagem, secretly, Cic. Verr. 2, 4, 24 : Graecae istorum praestj- giae philosophari sese dicentium, Gell. 13, 23: nubium, the deceptive images formed by the clouds, App. de Mundo. p. 321 Oud. — In the sing. : praestigiae plausum pete- re, Quint 4, 1, 77. prae-stigiator, oris, m. [praesti- giae] A juggler, cheat, impostor, deceiver (ante-class, and post-Aug.) : praestigiator hie quidem Poenus probu'est Plaut. Poen. 5, 3, 6 ; Sen. Ep. 45. prae-stigiatriXi iCiu,/ [praestigia- tor] She who plays tricks, juggles, or de- ceives (Plautin.) : Plaut. Am. 2, 2, 150. * praestigio. are, v. a. [praestigiae] To deceive by juggling tricks: ilia tibi numinis praestigiat divinatio, Jul. Valer. res gest. Alex. M. 1, 63. '. praestigior. ari, v. dep. [id.] To practise sleight of hand: "praestigior. ^n," Gloss. Cyrill. praestigiosus. a, um, adj. [id.] Full oy deceitful tricks, delusive (post-class.) : Gell. 7, 14 : nihil praestigiosum, aut sub- dolum, Arn. 1, 32. + praestigium, i>, »• -^ delusion, illusion : '-' Vunreia, praestigium," Gloss, ad Prud. Onom. vet. prac-stingUO. nxi, 3. v. a. To ex- tinguish; trop., to obscure, weaken (ex- tremely rare) : fata omnem animi ejus aciem praestinxerant Vellej. 2, 118 dub. (al. praestruxerant al. praestrinxerant). Dub. also in Plaut, v. Lindem. ad Mil. 1, 1, 4 ed. maj. ; p. 99, ed. II. praestinO) av >. Stum, 1. v. a. [praes] To buy, purdiase (ante- and post-class.) : ego eo in macellum. ut piscium quidquid est pretio praestinem, Plaut. Ps. 1, 2, 36 ; so, pisces. id. Capt. 4. 2. 68 : cf., "p-aesli- nare apud Plautum prneemere est i. e. emendo tenere," Paul, ex Fest. p. 223 ed. Miill.: vigintidenariispraestinavi (al. per- stinavi), App. M. 1, p. 73 Oud. : id omne praestinaturus. id. ib. p. 26 Oud. : caveae modico praestinatae pretio, id. ib. 4, p. 149 Elm. dub. (al. praedestinatae). praestitor. oris, m. [2. praesto] A giver (post-class.) : praestitor et tributor, App. Trism. p. 92 Elm. praC-StltaO) ui, utum, 3. v. a. [sta- tuo] To determine or appoint beforehand, to prescribe (quite class.) : diem praestituit operi faciundo, Cic. Verr. 2, 1, 56 : nobis tempus, id. Ouint. 9. — With a relative- clause : praetor numquara petitori prae- stituit qua actione ilium uti velit id. C;te- cin. 3: — nulla praestituta die, without ami fixed term, id. Tusc. 1, 39. praestltuS) a, um, Part., from 2. praesto. 1. praesto (praestvs fvi, Inscr. in Grut. 669, 4), adv. [prae-sto] Al hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and quite class.) : I. L i t : sed ubi est frater 1 Chacr. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20 ; id. Heaut 1, 1, 120 : ibi mihi praesto fuit L. Lucilius, Cic. Fam. 3, 5 : togulae lictoribus ad portam praesto fue- ruht, id. Pis. 23 : tibi nulla fuit dementia P RAE prae6to ? hadsl thou no compassion ? Ca- tull. 64, 137. — Also without esse (poet.) : hera, cecum praesto militem, Plaut. Mil. 4, 6, 1 : ipsum adeo praesto video, Tor. Andr. 2, 5, 4 ; Stat. Th. 6. 643 :— praesto esse, to arrive, appear: hirundines aestivo tempore praesto 6Unt, Auct. ad Her. 4, 48. II, In partic, praesto esse: £^, To be al hand, to attend or wait upon, to serve, aid : jus civile didicit prae6to multis fuit, Cic. Mur. 9 : praesto esse clientem tuum '' id. Att 10, 8 : saluti tuae praesto esse, id. Fam. 4, 14 : ut ad omnia, quae tui velint ita assim praesto, ut etc., id. ib. 8. — So too connected with adire : pauper erit praes- to tibi. praesto pauper adibit primus, will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61. B. With esse, To present one's self in a hostile manner, to resist, oppose: si quis mihi praesto merit cum armatis homini- bus, Cic. Caec. 30 : quaestores cum fasci- bus mihi praesto fuerunt id. Verr. 2. 2, 4. 2, praesto. iti (avi), itum and atum, 1. v. n. and a. I. Neutr., To stand before or in front : A. Lit: dum primae praestant acie6, Luc. 4. 30 (al. perstant). B. Trop., To stand out, be superior, to distinguish one's self: alicui aliqua re, in aliqua re, or abs. (quite class.) : quantum praestiterint nostri majores prudentia ce- teris gentibus, Cic. de Or. 1, 44 : qua re homines bestiis praestent id. Inv. 1, 4 : hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc., id. Lael. 5 : Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare, id. Inv. 2, 1 : — suos inter aequales longe prae- stitit id. Brut. 64 fin. : probro atque petu- lantia maxume praestabant, were pre-emi- nent, distinguished themselves, Sail. C. 38 : truculentia coeli prae6tat Germania, Tac. A. 2, 24. — 2. Praestat, with a subject- clause, /( is preferable or belter : nimio praestat impendiosum te, quam ingratum dicier, it is much better, Plaut. Bac. 3, 2, 12 : mori millies praestitit, quam haec pati, it was better, Cic. Att. 14, 9 : praestare di- cunt Gallorum, quam Romanorum impe- ria perferre, it is belter, Caes. B. G. 1, 17 : sed motos praestat componerc fluctue, Virc. A. 1, 135; id. ib. 6,38. H, Act. : & m To surpass, outstrip, ex- ceed, excel (so rarely ; perh. not in Cic. or Caes.) : qui primus in alterutra re prae- stet alios, Var. in Non. 502, 23 : quantum Galli ceteros mortales virtute praestarent Liv. 5, 36 : honore ceteros, Nep. Att 18 fin. : eloquentia omnes eo tempore, id. Epam. 6 : aliquem, Stat. Th. 4, 838. B. To become surety for, to anstcer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (quite class.) : ut omnes ministros imperii tui reipublicae praestare videare, Cic. Q. Fr. 1, 1,3": quem tamen ego praestare non poteram, id. Att 6, 3 : quanto magis arduum est alios prae- stare quam se, tanto laudabilius, Plin. Pan. 83 : — communem incertumque casum ne- qui vitare quisquam nostrum, nee prae- stare ullo pacto potest Cic. Fam. 5. 17 : simus ea mente ut nihil in vita nobis prae- standum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep our- selves clear of guilt, id. ib. 6, 1: impetus populi praestare nemo potest no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28 : periculum judicii, id. Mur. 2 : damnum alicui, id. Off. 3, 16 : invidiam, id. Sest. 28 : nihil, to be responsi- ble for nothing, id. Q_. Fr. 3, 1, 3.— With ab aliqua re : ego tibi a vi praestare nihil pos- sum, id. Fam. 1, 4. — With de : quod de te sperare. de me praestare possum, id. ib. 4, 15. — With an object-clause : praedoues nullos fore, quis praestare poterat? Cic. Fl. 12. C. In gen., To fulfill, discharge, main- tnin. perform, execute: arbitramur nos ea praestitisse. quae ratio et doctrina prae- scripserit, Cic. N. D. 1, 3 : ultima exspec- tato, quae ego tibi et jucunda et houesta praestabo. id. Fam. 7, 17 : suum munus praestare, id. de Or. 2, 9 : hospitii et an- icitiae jus officiumque praestare, id. Fam. 14, 4 : ne quem ejus poeniteret praestiti, I took care, exerted myself. Liv. 30. 30 ; Ov. Tr. 5, 14, 19 : quamcumque ei tidem de- deris, ego praestabo, J will fulfill, keep the promise, id. Fam. 5, 11 ; so, fidem alicui, 1189 PRAE Liv. 30, 15 : pacem cum iis populus R non ah se tantum, sed ab rege etiam Mas- iuissa praestitit, maintained, id. 40, 34. — Hence, 2, I' 1 partic. : a. To keep, pre- serve, maintain, retain : Cic. Att. 11, 4 : omnes socios salvos prnestare poteramus, id. de imp. Pomp. 18: mors omnia prae- stat, Vitalem praeter sensum calidumque vaporem, Luer. 3, 215. j). To show, exhibit, to prove, evince, manifest : Pomptinius praestat tibi memo- riam benevolentiamque, quam debet, Cic. Fam. 3, 10: neque hercule in iis ipsis re- bus earn voluntatem, quam expectaram, praestiterunt, id. ib. 1, 9 : virtutem. Caes. B. G. 2, 29: benevolentiam, Cic. Att. 11, 1 : consilium suum fidemque, id. de Or. 3, 33. — With se, To show, prove, or behave ones self as : praesta te eum, qui, etc, show thyself such, as, etc., id. Fam. 1, (i: se incolumem, Lucr. 3, 220: se invictum, . Ov. Tr. 4, 10, 104 : toque praesta constan- ter ad omne Indeclinatae munus amici- tiae, show thyself constant, id. ib. 5, 23 : nunc quoque victoria se praestet, show it- self, id. ib. 2, 169 : sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam prae- stare nos possumus, prove ourselves inno- cent even according to that rule, Sen. de Ira, 2, 28 : juris periti consultatoribus se praestabant, showed themselves accessible, Pomp. Dig. 1, 2, 2. C To show, exhibit, manifest: honorem debitum patri, Cic. Phil. 9, 5 : i'ratri pie- tstem, id. Brut. 33 : virtutem et diligenti- . am alicui, id. Fam. 14, 3 : frequentiam et officium alicui honores petenti, Hirt. B. G. 8, 50 : obsequium, Sen. Q. N. 2, 59: 6edu- litatem alicui rei, to apply, Plin. Ep. 3, 18. d. To give, offer, furnish, expose : alicui certain summam pecuniae. Suet. l)om. 9 : cervicem. Sen. in Diom. 1, 362 : caput ful- minibus, to devote, expose, Luc. 5, 770 : Hi- berus praestat nomen terris, id. 4, 23 : an- ser praestat ex se pullos atque plumam, Col. 8, 13 : cum senatui sententiam prae- staret, gave his vote, Cic. Pis. 32 : terga hosti, to turn one's back to the enemy, to ftcc^ Tac. Agr. 37.— Hence p r a e s t a n s, tis, Pa., Pre-eminent, supe- rior, excellent, distinguished, extraordina- ry (quite class.) : 1. Of persons : omni- bus praestans et ingenio et diligentia, far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10 : usu et sapientia praestantes, noted for their ex- perience and wisdom, Nep. Timoth. 3. — Comp. : virginibus praestantior omnibus Herse, superior to all, Ov. M. 2, 724. — Sup. : in illis artibus praestantissimus, Cic. de Or. 1, 50 : praestantissimi studio atque doctrina, id. Acad. 1, 4. — With the gen. : o praestans animi juvenis, distinguished for courage, Virg. A. 12, 19 : belli, Sil. 5, 92 : armorum, Stat. Th. 1, 605 : praestan- tissimus sapientiae, Tac. A. 6, 6.— Poet, with an object-clause : quo non praestan- tior alter Aere ciere viros, whom no other excelled in rousing the men, Virg. A. 6, 164. — 2. Of things concrete and abstract, Pre- eminent, excellent, remarkable, extraordi- nary, distinguished: praestanti corpore Nymphae, Virg. A. 1, 171 : natura excel- lens atque praestans, Cic. N. D. 1, 20 : praestanti et singulari fide tractare ali- quem, id. Fam. 3, 10 : praestans pruden- tia in omnibus, Nep. Ale. 5 ; Cic. Tusc. 5, 13 : quid praestantius mihi potuit accide- re ? id. Vat. 3. B. In partic, Efficacious : medicina praestans, Plin. 13, 24, 47 : usus praestan- tior, id. 18, 13, 34 : calamus praestantior odore, id. 12, 22, 48 : succus sapore prae- stantissimus, id. 15, 1, 2: praestantissima auxilia, id. 27, 13, 120.— Hence, Adv., praestanter, Excellently, ad- mirably (post-Aug.) : Sup., praestantissi- me, Plin. 28, 12, 50. praestolor, atus, 1. v. dcp. n. and a. (active collat. form, praestolaras, Liv. Andr. in Non. 475, 32 : praestolabo, Tur- pi! il). 31) [1. praesto] To stand ready for, to wait for. expect a person or thing : " praestolari dicitnr is, qui ante stando, ibi. quo venturum excipere vult, mora- tur," Paul, ex Fest. p. 223 ed. MU11. ; cf. " praestolari est praesto esse et apparere," Pon. ad 'Per. Eun. 5,6,5. — {„) c.dat.: qui tibi ad forum Aurelium praestolarentur armati, Cic. Cat. 1,9; so, ut in Formiano 1190 PRAE tibi praestoler, id. Att. 2, 15 fin. — (/?) c. ace: aliquem, Plaut. True. 2, 3, 15: quem praestolare, Parmeno ? Ter. Eun. 5, 6, 5. — (y) Absol. : ego illam illic video prae- stolarier, Plaut. Epid. 2, 2, 33 : ad Clupe- am praestolans, Cues. B. C. 2, 23.— *(<5) c. gen. : advenientium cohortium prae- stolari, Sisenn. in Non. 161, 32. prae-strangiilo, are, «• «■ To choke, deprive of breath ( post- class. ) : ne anxium oratorem praestrangulet, i. e. ne cogat tacere, Auct. Quint, declam. 3. praestrictlO) onis, /. [praestringo] A binding fast, binding np (eccl. Lat.) : praestrictio sensus {al. praestructio), Tert. Res. earn. 49. praestrictusj a, um, Pari., from praestringo. prae-stringo* inxi . ictum, 3. v. a. .- I. To bind fast or hard, to bind or tie up (poet, and in post-Aug. prose) : praestric- ta fauce, Ov. Ib. 551: praestricta manus, Sen. Troad. 560 : pollices vincire, nodo- que praestringere, Tac. A. 12, 47 : draco- nes circumplexu facili (elephantos) am- biunt, nexuque nodi praestringunt, Plin. 8, 11, 11 : p. et strangulare, id. 17, 24, 37, n. 9 ; vehementer praestringere aliquid, id. 10, 72, 92: ventus praestringit atque percellit radices arborum, i. e. comprimit, id. 18, 34, 77 : panis datur ex vino ad dis- cutienda, quae praestringi opus est, i. e. coerceri, sisti. id. 22, 25, 68. — B, T r a n s f., To bind or wind about (poet.) : alicujus tempora sertis, Stat. S. 5, 1, 112— H. To graze, touch : Taifalorum terras prae- stringens, Amm. 31, 3. — HI. To weaken, blunt, make dull: acies ferri praestringi- tur, Plin. 7, 15, 13 : nitorem eboris, to dim, id. ib. : vites, to deprive them of their eyes or buds, id. 17, 24, circa med. praestnictim, adv. [praestructus] With preparation (eccl. Lat.) : ut ad horn- inem praestructim perveniretur, Tert. Pall. 3. praestructio. 5ni s, /■ [praestruo] a foundation, preparation (eccl. Lat.) : Tert. adv. Marc. 4, 14. praestXUCtura, ae, /. [id.] A foun- dation, preparation (eccl. Lat.) : Evangelii, Tert. adv. Marc. 4, 2. praestructus^ a, um. Part, and Pa., from praestruo. prae-StruOj *>> ctum, 3. v. a. To build before, as a preparation for other buildings, to lay a foundation: praestruc- ta, opp. ea, quae superposita incumbent, Co'. 1,5. B. T r a n s f., To build vp in front, to block or stop up, to make impassable or in- accessible (poet.) : ille aditum vasti prae- struxerat obice montis {al. perstruxerat), Ov. F. 1, 563 : hospitis effugio praestrux- erat omnia Minos (al. praecluserat), id. A. A. 2, 21 : porta f'onte praestructa, stop- ped up, id. Met. 14, 797 : pulcros ferro praestruxerit artus {al. perstrinxerit), Stat. Ach. 1, 480. II. Trop., To make ready or prepare beforehand for any thing : fraus fidem in parvis sibi praestruit, ut, cum operae pretium sit, cum mercede magna fallat, prepares or secures for itself credibility in trifles, Liv. 28, 42 : praestruit ad illud quod dicturus est, multa esse crimina in Verre quae, etc., A6Con. ad Cic. de Div. in Caecil. 8 ; Claud, in Ruf. 2, 280 : prius agmina saevo praestrue Marti, id. IV. Cons. Hon. 319. B. To arrange or contrive beforehand : cum praestructum utrumque consulto esset, whereas it had all been concerted be- forehand, Suet. Tib. 53 : id scilicet prae- struentes, Amm. 31, 7. — Hence praestructus, a, um, Pa., Prepared: praestructum bellis civihbus hostem, Claud. B. Gild. 285. t praestultUS. a, um, adj. Extreme- ly foolish : " praestultus, tt^vu dvonroi," Gloss. Cyrill. * prac-stupesco, ere, v. inch. n. To be greatly astonished : ad quam iortunam ceteris praestupescentibus, Jul. Valer. res gest. Alex. M. 1, 66. prac-stupidus* a, um, adj. Very senseless, very stupid (late Lat.) : prae6tu- pido corde, juvenc. 4, 200. prac-sudo- are, v. n. To sweat be- fore (poet): I, Lit: dum matutinis PRAE praesudat solibus aer, Claud. Rapt. Pros. 2, 120.— II. Trop., To exert one's self be- forehand : Stat Th. 6, 4. praesul, filis, t. [praesilio] One who leaps or dances before others, a dancer in public, public dancer: I. Lit. (quite class.) : Cic. de Div. 1, 26 ; id. ib. 2. 66.— B. 1° partic, The leader of the Salii, who annually leaped and danced through the city, bearing the ancilia : fuit in eo sa- cerdotio (Saliorum) et praesul et vates et magister. Capitol. M. Aurel. 4. II. Transf., in gen., A prcsidcr, pres- ident, prefect (post-class.): agri praesul, Pallad. 1, 6 : fori, Sid. Ep. 4, 14 : p. crea- tus Uteris. Aus. Ep. 4, 79; Pallad. 1, 6: An- gerona, diva praesul silentii, Sol. 1 ; Mart. Cap. 6 : et Junone calent hie arae prae- sule 6emper, Avien. Perieg. 519. prae-SUlSUS; a, um, adj. [salsusj Salted very much, very salt (post-Aug.) : adeps, Col. 6, 2, 7. praesultator, oris, m. [praesnlto] One who leaps or dances before others, a public dancer (only in Livy) : Liv. 2, 36. prae-SUltO; are, v. n. [salto] To leap or dance before (only in Livy) : praesul- tare hostium signis, Liv. 7, 10.- praesultor; or > s . m - [praesilio] One who leaps or dances before others, a public dancer (post-class, for praesul) : Lact. 2, 7. praesum? '•"> esse . »• "• To be be- fore a thing ; hence, to be set over, to pre- side or rule over, to have the charge or command of, to superintend a thing; con- str. with the dot. or abs. (quite class.) : (u) c. dat. : omnibus Drnidibus praeest unus, Caes. B. G. 6, 12: qui oppido praeerat, id. ib. 2, 6 : regionibus, id. ib. 5, 22 : provin- ciae, Sail. C. 42, 3 : censor fnctus, severe praefuit ei potestati, Nep. Cat. 2 : classi. to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25 : exercitui, id. ib. 57 : alicui ne- gotio, to have charge of it, to carry it on, id. ib. 61 : ei studio, Cic. de Or. 1, 55 : ar- tificio, id. Fin. 4, 27 : vigiliis, to superin- tend, Sail. C. 32: regiis opibus, Nep. Con. 4 : rebus regiis, id. Phoc 3 : statuis faci- endis, Cic. Verr. 2, 2, 59 : aedibus, i. e. ae- dilem esse, Pomp. Dig. 1, 2, 2. — (/3) abs. : p. in provincia, to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77,— II. Transf.: A. To be the chief person, to take the lead in any thing: non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit, Cic. Lael. 11 : illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam inter- esse, id. Att. 9, 6. — B. To protect, defend (poet.) : stant quoque pro nobis, et prae- sunt moenibus Urbis, Ov. F. 5, 135. — Hence praesens, entis (abl. sing., of persons, usually praesente ; of things, praesenti), adj. : A. That is before one, in sight or al hand, present, in person : aseum praesens praesenti tibi. J am with you, man to man, Plaut. Most. 5, 1, 27 : non quia ade9 prae- sens, dico hoc, because you happen to be present, Tcr. Ad. 3, 4. 30 : quo praesente. in whose presence, Cic. de Or. 1, 24 : quod adest quodque praesens est, id. Off. 1, 4 ; so, nihil ni9i praesens et quod adest, id.' Fin. 1, 17 : vivi atque praesentes, id. ib. 44: praesens tecum egi. myself, in per- son, id. Fam. 2, 1 : perinde ac si ipse in- terfuerit, et praesens viderit, id. Invent. 1, 54 : praesens sermo, communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8 : praesens in praesentem multa dixerat, id. Att. 11, 12 : Ter. Ad. 4, 5, 34 : — praesente like absente, for praesentibus (ante-class.) : nee nobis praesente aliquis quisquam, nisi servus, affuit, Plaut. Am. 2, 2, ] 94 : praesente tes- tibus, Pomp, in Non. 154, 17: his, Att. ib. 19 : suis, Fenest ib. 20 : omnibus, Novius. ib. 23 : legatis, Var. in Don. Ter. Eun. 4, 3,7: amicis, Pomp.ib. : nobis, Ter. ib. :— vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus, now in use, Gell. 1, 10 : — in praesens tempus, and more freq. abs., in praesens, For the present : pleraque diffe- rat, et praesens in tempus omitrat, Hor. A. P. 44; so, opp. in posteritatem, Cic Cat. 1, 9 : si fortuna in praesens deseruit, Tac. H. 4, 58. — In like manner, ad praeBens tem- pus, or simply praesens, For the present: Harpagus ad praesens tempus dissimula- to dolore, for the moment, Just. 1,5: quod factum aepere acceptum ad praesens. mox, etc., at the time, Tac. A. 4, 31 ; id. ili PR A E 40: munimentum ad praesens, in poste- rum ultionem, id. Hist. 1, 44 : vocem adi- mere ad praesens, for a sliorl time, Plin. 8, 23, 34 : — praesenti tempore and in prae- senti, At present, now: praesenti tempore, Ov. F. 3, 478 : haec ad to in praesenti scripsi, ut speres, Cic. Fam. 2, 10 ; so, in praesenti, Nep. Att. 12. — Subst., prae- sentia, ium, »., Present circumsta?iccs, the present slate of affairs : cum hortatur fe- renda esse praesenti», Suet. Aug. 87 : prae- sentia sequi, Tac. H. 4, 59 :— in rem prae- sentem venire, to go to the pla.ee itself go to the very spot, for the sake of a closer ex- amination : Cic. de Or. 1. 58 : in rem prae- eentem venias oportet, quia homines nm- plius oculis quam auribus credunt, Sen. Ep. 6: in rem praesentem perducere au- dientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123 : — in re praesen- ti, in the place itself, on the spot : in re praesenti, ex copia piscaria consulere, quid emam, aequum est, when I am on the spot, Plaut. Casin. 2, 8, 65 ; Liv. 40, 9 : eo- dem anno inter populum Carthaginien- sem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fueruut, id. 40, 17 ; Quint. 6, 2, 31. B. That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct: praesens poena sit, the punishment might be instant, Cic. de Div. 2, 59 : preces, im- mediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 : prae- sens diligentia, prompt activity. Sail. C. 45 : merenri praesenti pecunia, with ready mon- ey, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8 ; so Cic. Clu. 12; and, numerare praesentes denarios ducentos, Petr. 109 ; so, too, numi, id. ib. 137 : 6upplicium, instant execution, Tac. A. 1, 38 : Maelium praesenti morte mul- tavit, Flor. 1, 26 : p. debitum, Ulp. Dig. 12, 1, 9 ; Mart. ib. 20, 1, 13. — Hence praesens, opp. to in diem, Forthwith, immediately : si, cum in diem mihi deberetur, frauda- tor praesens solvent, in ready money, in, cash, Ulp. Dig. 42, 9, 10 : quod vel prae- sens vel ex die dari potest, Paul. ib. 7, 1, 4: — praesenti die dari, in ready money: quoties in obligationibus dies non poni- tur, praesenti die pecunia debetur, Ulp. ib. 45, 1, 41 : libertatem aut praesenti die, aut sub conditione dare, Gaj. ib. 28, 7, 22. C. That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful : prae- sens auxilium oblatum est, Cic. Verr. 2, 4, 49 : quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae, Virg. G. 2, 126 : praesentissimum remedium, Col. 6, 14 : praesentissima pericula, Quint. 10, 7, 1. — With an object-clause: o Diva . . . Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc., mighty, able, Hor. Od. 1, 35, 2. D. Of disposition or character, Present, collected, resolute: animo virili praesenti - que ut sis, para, Ter. Ph. 5, 7, 6 : si cui virtus animusque in pectore praesens, Virg. A, 5. 363 : animus acer et praesens, Cic. de Or. 2, 20: non plures, sed etiam praeserftioribus animis, Liv. 31, 46 : prae- sentissimo animo pugnare. Auct. B. Alex. 40 : Crassus, ut praesens ingenio semper respondit, Plin. 17, 1, 1. E. Present, aiding, favoring, propi- tious: Hercules tantus, et tarn praesens habetur deus, Cic. Tusc. 1, 1, 12: modo Diva triformis Adjuvet, et praesem in- gentibus adnuat ausis, Ov. M. 7, 177 ; Flor. 4, 7. praesumo* m psi and msi.mptum and mtum, 3. v. a. To take before, take first, take to one's self. I, Lit. (poet, and in post-Aug. prose) : neve domi praesume dapes, Ov. A. A. 3, 757 : allium, Plin. 25, 5, 21 : p. cibis frigi- dam, id. 28, 4, 14 : remedia, Tac. A. 14, 3 : heres meus rem illam ilium permitte prae- 8iimere, et sibi habere, Gaj. Epit. Inst. tit. 13 : praesumptum diadema, assumed before the legal age, Claud. IV. cons. Honor. 166. II. T r o p. : A. To take in advance : praesumere male audiendi patientiam, to provide (Die's self with beforehand, Qnint. 12, 9, 9 : inviti judices audiunt praesu- mentem partes suas, who takes to himself, who encroaches ifpon, id. 11, 1, 27; id. 1, 1, 19 : ditferenda iiritur quaedam, et praesu- menda, id. 8, 6, 63 : ilia in pueris natura minimum spei dederit, in qua ingenium PRAE judicio praesumitur, in which wit is pre- ceded by judgment, where judgment takes the place of the inventive faculty, id. 2, 4,7. B. To perform beforehand, to anticipate: heredum oiiicia praesumere, Plin. Ep. 6, 10 : hanc ego vitnm voto et cogitatione praesumo, i. e. I imagine or picture to my- self beforehand, id. ib. 3, 1. C. To spend or employ beforehand: se- mentibus tempora plerique praesumunt, Plin. 18, 25, 60 : Vitellius fortunam prin- cipals inerti luxu ac prodigis epulis prae- sumebat, enjoyed beforehand, Tac. H. 1, 62. B, To imagine, represent, or picture to one's self beforehand : arma parate animis, et spe praesumite helium, Virg. A. 11, 18: futura, Sen. Ep. 107. — Hence, praesump- tum habere, Tit presuppose, take for grant- ed : Tac. A. 14, 64. E. To see before, to foresee, to infer be- forehand, to believe, suppose, presume : for- tunam alicujus, Tac. A. 12, 41 : graviorem militiam praesumebant, Just. 6, 2 : ab hos- tibus reverso filio, quern pater obiisse falso praesumpserat, Papin. Dig. 12, 6, 3 : vulgo praesumitur, alium in litem non debere jurare, nisi, etc., Ulp. ib. 12, 3, 7. P, To undertake, venture, dare (post- class.) : tantum animo praesumere, Auct. Pan. ad Const. 2 : illieita, Sulpic. Sever. Hist. sacr. 1, 47. — Hence praesumptus (praesumtus), a, um, Pa., Taken for granted, assumed, presumed, preconceived (post- Aug.) : praesumptades- peratio, Quint. 1 prooem. : opinio, precon- ceived opinion, prejudice, id. 2, 17: spes, Sil. 7, 582 : suspicio, Tac. A. 2, 73.— In the neut., praesumptum est, It is supposed, imagined, presumed: praesumptum est, quosdam servos bonos esse, Ulp. Dig. 21, 1, 31. — Comp. : praesumptior, Coripp. Jo- hann. 4, 550. — Hence, Adv., praesumpte, Confidently, boldly (post-class.) : veritatem dicere.Vop. Car. 4. praesumptlO, 6nis, /. [praesumo] |, A taking beforehand, a using or enjoy- ing in advance, anticipation: rerum, quas assequi cupias, praesumptio ipsa jucunda est, Plin. Ep. 4, 15: bonae famae prae- sumptione perfrui, id. 9. 3. — IJ. In rhet., A taking up and answering in advance, an anticipation of possible or suspected objections : mire in causis valet prae- sumptio, quae irpo^y^ii dicitur, cum id, quod objici potest, occupamus, Quint. 9. 2, 16. — m, A representing to one's self beforehand, a conception, supposition, pre- sumption : multum dare solemus prae- sumptioni omnium hominum, Sen. Ep. 117: cum contra praesumptionem suam annis decern in obsidione tenerentur, Jus- tin. 3, 4 : non levi praesumptione credere, Papin. Dig. 41, 3, 44. — 2. in partic. : a. Boldness, confidence, assurance, audacity, presumption (post-class.): illieita prae- sumptione rex ad vicem sacerdotis holo- eaustum obtulit, Sulpic. Sever. Hist. sacr. 1, 33 : timor fundamentum salutis, prae- sumptio impedimentum timoris, Tert. Cult. fern. 2; App. Apol. p. 559 Oud. — Ij, Stubbornness, obstinacy: mira contra pla- garum dolores praesumptione munitus. Td. Met. 8, p. 584 Oud. — c. Prejudice: Tert. Apol. 49. praeSUmptiose> adv - [praesumpti- osus] Boldly, presumptuously : loqui, Sid. Ep. 7, 6. praeSumptlOSUS) a, um, adj. [prae- sumptio] Full of boldness, presumptuous (post-class.) : (al. praesumptuosum), Sid. Ep. 1, 11. praesiimptor* oris, m. [praesumo] I. One who takes possession beforehand, a preoccupier (post-class.) : Cassiod. Var. 1, 18. — II, A bold, confident, or presumptuous person : Tert. Poen. 6 : Petrus ex egregio praesumptore tam creber negator etfec- tus, Aug. Ep. 120, c. 14. praesumptdrie, »<*»• [praesump- tor] Boldly, confidently, presumptuously (eccl. Lat.) : p. aliquid elocutus, Tert. adv. Marc. 4, 41. praesnmptUOSC) adv - [praesumo] Presumptuously (post-class.) : p. arrogan- terque loqui, Sid. Ep. 7, 6. praesumptUOSUS) a. um, v. prae- 8umptiosus. praesumptus (praesumtus), a, um, Part, and Pa. from praesumo. P RA E prae-SUO> ">. utuin, 3. v. a. To sew over, sew up ; hence, to cover over (poet, and in post-Aug. prose) : hasta foliis prae- suta, Ov. M. 11, 8: surculos rccentibus coriis, Plin. 12, 19, 43. prae-SUrg'Oj rexi, 3. v. 71. To rise beforehand (poetical) : Avien. Prognost. Arat. 172. " prae-SUSpectOi (l >e, v. a. To sus- pect beforehand : Valer. res gest. Alex. M. 1, 43. pracsutus. a, um, Part., i'rom prae- suo. praetactUS) ". om, Part., from prae- taugo. t prae-taedescitt 3. v. impere. it disg usts beforehand : " praetaedescit, prae- taesus," Not. Tir. p. 177. tprae-taeSUS, a, um. Feeling dis- gust beforehand: •■praetnedeseit, praetae- sus," Not. Tir. p. 177. prae-tang'Oj no p fr f, tactum, 3. v. a. To touch beforehand or previously (post- class.) : I. Lit.: Coel. Aur. Tanl. 5,7: leviter oleo Hispano praetactus, id. ib. 4. 3. — II, Trans f., To attack ; of violent diseases: praetactanervositas. Coel. Aur. Acut. 1,9: praetacta membra, id. ib. 2, 11 . praetectio,onis,/. [praetego] Aror- eriugover: oculorum, Coel. Aur. Acut. 1,9. praetectUS) a, um, Part., from prae- tego. prae-tegfo» exi, ectum, 3. v. a. To cover over, to shelter, protect (poet, and in post-Aug. prose) : cavo praetegit aere ca- put tal. protegit), Prop. 3. 12, 12 : quae somnium (tuum) saxa praetexerint, i. e. the rocks that sheltered your repose, Plin. Pan. 15: praetecto capite, Coel. Aur. Tard. 1, 5, n. 112 : vitia sua capillis et pallio, et (quod maximum est velamentum) divitiis praetegebat, Lact. 5, 2. prae-tendo) di, tu m, 3. v. a. To stretch forth or forward, to extend. 1, Lit. : praetenta Tela, stretched forth . presented, Ov. M. 8, 341 : propagines e viti- bus altius praetentos, shooting forth, Fab. Pict. in Gell. 10, 15 : cornua, Plin. 11, 37. 45 : ubi visum in culice natura praeten- dit ? set out, stationed, (*i. e. extendit, et posuitin anteriore oris parte, Face. Lex.), id. ib. 11, 2, 1. B. Transf. : 1. To spread before or in front: membrana, quae praecordia ap- pellant, quia cordi praetenditur, Plin. 11. 37, 77 ; id. 9, 6, 5. 2. To spread, draw, hold, or place a thing before another : segeti praetendere sepem, Virg. G. 1, 270 : vestem tumidis praetendit ocellis, holds before, Ov. Am. 3, 6, 79 : ramum praetendit olivae, holds out, Virg. A. 8, 116: fumosque manu praeten- de sequaces, id. Georg. 4, 230 : docreto sermonem, to prefix, Liv. 3, 47 : quicqnid castrorum Armeniis praetenditur, Tac. H. 2, 6.— Hence, Ij. Of places, praetendi, To stretch out before or in front of, to lie over against or opposite to : praetentaque Syrtibus arva, Virg. A. 6, 60 : tenue litus praetentuin, Liv. 10, 2: Armeniae praetentus Iber, Val. Fl. 5. 167 : gens nostris provinces late prae- tenta, Tac. A. 2, 56 : Baeticae latere sep- tentrionali praetenditur Lusitania, Plin. 3, 1, 2 : a tergo praetendantur Aethiopes, id. 5, 9, 9 ; id. 6, 20, 23 : extremis legio prae- tenta Britannis, i. e. opposita custodiae causa, Claud. B. Get. 416. II. Trop. : A. To hold out or bring forward as an excuse, to allege, pretend : hominis doctissimi nomen tuis immani- bus et barbaris moribus (soles) praeten- dere, to allege in excuse for, Cic. Vat. 6 : praetendens culpae splendida verba tuae, Ov. R. Am. 239 : vultum, et tristitinm, et dissentientem a ceteris habitum pessimis moribus praetendebant, Quint, prooem. § 15; Plin. Ep. 4, 16 : ignorantia praetendi non potest, Quint. 7, 1, 35 : haec a se fac- titari praetendebat, Tac. A. 6, 18 : p. fns- sam aetatem et actos labores, id. ib. 3, 59 ; Flor. 3, 5. B. To allege, assert a thing : nee con- jugis" umquam Praetendi taedas, / never pretended to be your husband, Virg. A. 4, 338: debitum, to demand a debt, sue for payment of a debt. Paul. Dig. 2, 14, 9. prae-tener, *>, »>«'■ a 'h- Ve ry soft or tender (post-Aug.) : capnos, Plin. 25. 13, 99. 1191 PR AE prae-tcntatusi us (only in the abl. sing.), m. [praetento] A groping or feel- ing out one's way (post- Aug.): Plin. 11, 37, 52. prae-tento, avi, atum, 1. V. a. : I. To feel, search, or grope out beforehand, to examine previously (mostly poet, and in post-Aug. prose) : praetentare baculo, lu- rainis orbus, iter, Ov. lb. 262 : praetentat manu silvas, id. Met. 14, 18!) : praetentat pollice chordas, id. ib. 5, 339 : pedibus praetentat iter, Tib. 2, 1, 77 : cochleae corniculis praetentant iter, Plin. 9, 32, 51 : sinum, Suet. Aug. 35 : culcitis et stragulis praetentatis et excussis, id. Claud. 35. II. To tes t or try beforehand : vires, Ov. M. 8, 7 : judicis misericordiam, Quint. 4, 1, 28. III. To hold before one's self: praeten- tat pallia laeva, Claud. B. Gild. 438. praetcntura. ae. /. [praetendo] A military guard on the boundaries of a province, a frontier-guard (post-class.): Mesopotamiae tractus praetenturis et sta- lionibus servabantur agrariis, Amm. 14, 3. praetentUSj a . urn. Part., from prae- tendo. prae-tenuiS) e, adj. Very thin or slender (post-Ausr.) : tolium pinus, Plin. 16. 10, 10 : fila, id. ib. 31, 56 ; id. 19, 6, 34 : bracteae, id. 33, 6, 32 : pons, id. 8, 50, 76. — * II. Of sound, Very thin or shrill : Quint. 11, 3, 41. prae-tepeO) ui, 2. v. n. To glow be- fore : trop., of love (poet.) : si tuus in quavis praetepuisset amor, Ov. Am. 2, 3, 6. praetcr? a ^ v - an( ^ praep. [prae, with the demonstrative suffix ter, as in inter, subter, propter] signifies motion by or past, and hence, also, beyond, or rest outside a thing. I. Adv., Past, by, beyond, in the trop. sense : i". e., ij,. Comparatively, Before, beyond, above, more than (so only ante-class.) : quae prae- ter sauiet quam placet parentibus, Plaut. Pers. 3, 1, 38 : quod mihi videre Facere prapter quam res te adhortatur tua, Ter. Heaut. 1, 1, 8. B. Exceptionally. Except, excepting, un- less, save (so quite class., but rare) : etiam e Grnecis ipsis diligenter cavendae sunt quaedam familiaritates, praeterhominum perpaucorum, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16 : di- em statuit, ante quam liceret sine fraude ab armis discedere, praeter rerum c?.pi- talium damnatis, Sail. C. 36, 2: rehgio- num usquequaque contemptor, praeter unius deae Syriae, Suet. Ner. 56 ; id. Claud. 4 fin. : exsules, praeter caedis damnati, restituebantur, Just. 13, 5 : nil praeter salices cassaque canna fuit, Ov. F. 6, 406 : Papirius, Gell. 1, 23 fin.— So in connection with the particles, si, quod, que : praeter si aliter nequeas, unless, Var. R. R. 1, 41 fin. : praeter quod epulis alienis voluptates meas anteferrem, etc., besides that, App. M. 2, p. 134 Oud. : mon- tes in Arcadia Cyllene, Lycaeus . . . prae- terque ignobiles octo, and besides, and also, Plin. 4, 6, 10 ; so, praeterque, id. 5, 1, 1; 8, 42. 67; 9, 39, 64; 11, 4, 3,— For praeter quam connected into one word, v. under praeterquam. C. Praeter propter, prop., Near by, i. e. lliereabouts, about (ante- and post-class.) : incerte errat animus, praeter propter vita vivitur, Enn. in Gell. 19, 10 ; 12 ; so Cato and Varro, ib. ; see the whole discussion respecting the phrase in Gell. loc. cil. ff, Praep. c. ace, Past, by, before, along. £^ Lit., of place (rare, but quite class.): mustela murem mini abstulit praeter pe- des, Plaut. Stich. 3, 2, 7 : videntur magni montes solem succedere praeter, Lucr. 4, 141 : praeter castra Caesaris suas copias transduxit, Cae9. B. G. 1, 48 ; servi ejus praeter oculos Lollii haec omnia ferebant, before the eyes of, Cic. Verr. 2, 3, 25 : Ligu- rcs praeter oram Ktrusci maris Naepolim transmisit, Liv. 40. 41 : praeter radices montis lapsus an:nis, Plin. 6. 3, 4 : praeter ora suorum, Tac. Et. 4, 30 : tela volant . . . praeter utrumque latus praeterque et lu- men et aures, Ov. M. 5, 158. B. Trop.: 1. In gen., of passing be- yond a point, Over, beyond: against, con- trary to : nihil praeter rem locuti sumus, beside the matter irrehvant, Auct. Her. 4, 1192 PRAE : praeter aequumdelinquere, Plaut. Bac. 3, 3, 14 : multa praeter spem evenisse, id. Rud. 2, 3, 69 ; so, praeter naturam prae- terque fatum, Cic. Phil. 1, 4 : quum lacus Albanus praeter modum crevisset, id. de Div. 1, 44 : quod mihi videre praeter aeta- tem tuam facere, Ter. Heaut. 1, 1, 7. 2. In partic. : a. Comparatively, of that which goes beyond something else, Beyond, above, more than : praeter cete- ros laborabis, Cic. Q. Fr. 1, 1, 15; id. Sull. 3: ut Argonautas praeter omnes candi- dum Medea mirata est ducem, Hor. Epod. 3, 9 ; Ter. Andr. 1, 1, 31. b. Of that besides which there is some- thing else in addition, Besides, together with, in addition to : ut praeter se denos ad colloquium adducerent, Caes. B. G. 1, 43 : praeter imperatas pecunias, id. B. C. 3, 32 : ut praeter auetoritatem vires quo- que haberet, id. ib. 57 : praeter illud com- modum, quod, etc., turn etiam, etc., Col. 4,18. C Exceptionally, Besides, exctpl: hoc nemini praeter me videtur, Cic. Att. 1, 1 : omnibus sententiis praeter unam condem- natus est, id. Cluent. 20 : neque vestitus, praeter pelles habeant, Caes. B. G. 4, 1 : f'rumentum omne, praeter quod secum portaturi erant, comburunt. id. ib. 1,5; so Cic. Att. 5, 3 : — praeter haec, for prae- terea, Besides that, besides, moreover : Ter. Ad. 5, 3, 61 ; Cels. 2, 4. 5^p°In composition, praeter has the signification of p a s t, by, and b e- yond or besides; e. g. praeterducere ; praetermittere ; praeterea. praeter-ag"o, no per/., actum, 3. v. a. To drive by or past (poet, and post-class.) : diversoria nota Praeteragendus (est) equ- us, Hor. Ep. 1, 15, 10 ; Jul. Valer. re9 gest. Alex. M. 1. 3. praeter-bltOp ere, v. n. and a. To go by, to pass (Plautinian) : ne inter vias praeterbitamus, metuo, Plaut. Poen. 5, 3, 43. — With the ace. : cave praeterbitas ul- las aedes, quin, etc., Plaut. Epid. 3, 4, 1. praeter-Clirro. no perf, cursum. 3. v. 7i. and a. To run past or by (post-class.) : equis praetercurrentibus, Veg. Mil. 3, 24 : praetercursa Chalcedone, Amm. 22, 9. practcr-duco, ere , «• a - To lead past or by (Plautinian) : pompam, Plaut. Mil. 1, 1, 67. praeter-ea; aa "v. [is] : I. Beyond this or that, besides: nihilne vobis in men- tern venit, quod praeterea Crasso requi- ratis 1 Cic. de Or. 1, 35 : auxiliis, equita- tuque comparato, multisque praeterea vi- ris fortibus Tolosa et Narbone evocatis, Caes. B. G. 3, 20 : quicquid praeterea na- vium habebat, id. ib. 4, 22 ; Cic. Balb. 12. II, Di6tributively in succession, Be- sides, moreover : multae sunt causae . . . primum . . . praeterea, Ter. Eun. 1, 2, 65: primum . . . turn praeterea . . ., id. Adelph. 3, 2, 47 : quicumque bona patria lacera- verat; quique alienum nes grande confla- verat ; praeterea omnes undique parrici- dae ; ad hoc quos, etc., postremo omnes, quos. etc.. Sail. C. 14 : nam et . . . prudenti- am mihi tuam exposuit : et praeterea sua- vitatem tuam adjunxit: praeterea sum- mam erga se liberalitatem, Cic. Fam. 10,3. HI, In continuation, Henceforth, here- after; thenceforth, thereafter : etquisquam numen Junonis adoret Praeterea, Virg. A. 1, 52 : neque ilium . . . praeterea vidit, id. Georg. 4, 500. practcr-co- •"> " nd more freq., fi, Hum, ire, v. n. and a.: I, Neutr., Togo by or past, to pass by : si nemo hac praeteri- it, Plaut. Cist. 4. 2, 15 : ut arbitri sint, qui praetereant per vias, id. Merc. 5, 4, 46 : praeteriens modn, in passing by, Ter. Andr. 1, 5, 18 : quasi praeteriens eatisfa- ciam universie, Cic. de Div. in Caecil. 15; cf. id. Brut. 54. — Of impersonal and ab- stract subjects : ncc, quae praeteriit, ite- rum revocabitur unda, nee quae praete- riit hora, redire potest, Ov. A. A. 3, 63 : nocte hac, quae praeteriit, proxima, Plaut. Merc. 2, 1, 3. II. ^ct, To go by or past, to pass by a person or thing : A. Lit. : praetorire pis- trinum, Plaut. Capt. 4. 2, 27 : jam hunc non ausim praeterire. id. Asin. 3, 4, 15: hortos, Cic. Fin. 5, 2. — Of inanimate sub- PRAE jects : ripas Flumina praetereunt, flow past their banks, Hor. Od. 4, 7, 3. B, Trop.: 1. To pass by an evil, tn escape a danger : nescis, quid mali praete- rieris, Ter. Hec. 3, 4, 4. 2. Res praetcrit aliquem, To escape one, i. e. to escape one's knowledge, be unknown to one: non me praeterit . . . me longius prolapsum esse, Cic. Caecin. 35 : sed te non praeterit, quam sit difficile, id. Fam. 1, 8 : nee dubitamus multa esse, quae ct nos praeterierint, Plin. H. N. praef. 3. To pass by or over, i. e., a. To pass over, leave out, omit, not mention: quae nunc ego omnia praetereo ac relinquo, Cic. Verr. 2, 3, 44 : . . . ut hoc praetere- am, quod, etc., id. ib. 77 : omitto jurisdic- tionem contra leges, caedes relinquo, li- bidines praetereo, id. Prov. cons. 3 : et quod paene praeterii, Bruti tui causa feci omnia, what I had nearly failed to mention, id. Att. 6, 3 : aliquid silentio, id. Brut. 22 : praeteream, referamne tuum . . . Dede- cus? Ov. F. 6, 319: ut nihil praeteream, Plin. 2, 98, 101: ne quid praetereatur, id. 16, 10, 20. 1), To pass over, omit, make no use of: locus, qui praeteritus negligentia est, Ter. Ad. prol. 14. C. To pass over, to omit, leave out. in reading or writing: Mart. 13, 3: literas non modo, sed syllabas praeterit, Suet. Aug. 88. d. To neglect or forget to do a thing ; with an object-clause : verum, quod prae- terii dicere, neque ilia matrem, etc., Plaut. Merc. 2, 3, 68 : quod sciscitari paene prae- terivi, App. M. 3, p. 218 Oud. e. In elections, legacies, invitations, do- nations, etc., To pass over, take no notice of, to neglect, reject, exclude any one : pop- ulus solet nonnumquam dignos praeteri- re : nee, si a populo praeteritus est, etc., Cic. Plane. 3 : cum sapiens et bonus vir suffragiis praeteritur, id.Tusc.5, 19: Phil- ippus et Marcellus praetereuntur, were passed by, received no appointment, Caes. B. C. 1, 6: i'ratris filium praeteriit, has passed by, bequeathed nothing to, Cic. Phil. 2,16 : me quoque Romani praeteriere pa- tres, neglected, me, forgot me, Ov. F. 5, 312 : quid repente factum. Quod sum praeteritus vetus sodalis? Mart. 7, 86. £ To go beyond, to surpass, excel: hos nobilitate Mago Carthaginiensis praeteriit, Var. R. R. 1, 1 : virtus alios tua praeterit omnes, Ov. Pont. 4, 7, 51. — Hence, A. praetereunter, adv., In passing, cursorily (eccl. Lat.) : loqui, Aug. Tractat 118, in Joann. B. praeteritus, a, um, Pa., Gone by, past, past and gone, departed : nee prae- teritum tempus unquam revertitur, Cic. de Sen. 19 : aetas, id. ib. 2: anni, Virg. A. 8, 560 : nox, Prop. 2, 11, 9 : culpa, Ov. Her. 20, 187 : labor, Quint. 10. 7, 4 : secula, id. 12, 4, 2: vita, Just. 42, 1 : viri, dead and gone, departed, Prop. 2, 10, 52 : — negotian- tes venid in praeteritum donavit, for the past, for their past conduct, Suet.€?om. 9. — In grammar, tempus, The past or pre- terit tense: quaedam verba etiam mutan- tur, utfero in praeterito, Quint. 1, 4, 29 : — praeterita, orum, n.. Things gone by, the past: sevocatus animus a contagione corporis meminit praeteritorum, praesen- tia cernit, futura praevidet, Cic. de Div. 1,30; id. Fat. 7: monet ut in reliquum tempus omnes suspiciones vitet: prae- terita se fratri condonare dicit, Caes. B. G. 1, 20: invidiam praeteritorum con- temptu praesentium demere, Just. 21, 3. — In partic, praeterita, orum, n., Things passed over (a transl. of the Gr. iraptihcts noucva), A name of the books of Chronicles, because they contain what had been omitted in the books of Kings, Hier. Ep. 18, n. 1. praeter-equitans) «n f > 8 . Pa-ru [equito] Hiding by (only in Livy) : Liv. 3, 61. praetereuntur? ° d «r v - praetereo, ad fin., no. A. praetcr-ferO) no perf, latum, ferre, v. a. To carry by or past : pass., praeter- ferri, To come, run, drive, or fly past (rare ; not in Cic.) : latcbras eorum practerlata acics est, Liv. 21, 55: pars vocum prae- terlata, Lucr. 4, 569. practcr-fluoj e re , »■ «• and o. To p a ae flow by or past (quite class.) : J. L i t. : aqua quae praeterrtuat, Var. R. R. 3, 16. — With the ace. : Humeri, quod Valenri- am praeterfluit, Sail. fr. in Prise, p. 680 P. : amnis praeterfluens moenia. Liv. 41, 11. — U, 'Prop., To go by or past, to pass atcay : eorum ego oratioues siuo practer- fluere, Cato in Pliu. H. N. pratf. : volup- tatem praetertluere sinit, to escape, van- ish, Cic. Tusc. 5, 33. practcr-gredior. essus, 3. v. dtp. n. and a. [grudior] To walk or march by, to go or pass by (quite class.): I, Lit. : qui praetergrediebantur, Sail, in Non. 556, 19. — With the ace. : castra, to pass the camp, Cic. Fain. 3, 7 : fines, to march by, Tac. A. 14, 23. — II. Trop., To surpass, excel: in te maxurae, qui tantuin alios praetergressus es, uti, etc., Sail, in or. ad Caes. 1. practer-hac, also separate, prae- tor hac* adv. [hie] Beyond this, besides, furthermore, moreover (Plautin.) : 61 prae- terhac unum verbum taxis hodie, ego tibi comminuam caput, Plaut. Rud. 4, 4, 73; id. Men. 1, 2, 3 : — non patiar praeterhac, id. ib. 5, 1, 25 ; id. Most. 1, 1. 72. praeteriens> Part., from praetereo. praeter-inquiro, ere, v. a. To inquire further (post-class.) : in negotium, Ainra. 15, 5. praeteritio. 6nis, /. [praetereo] A passing over, omission (post-class.) : Cod. Justin. 6, 29, 4. practerituS" a, um, Part, and Pa., from praetereo. praeter-labor. P sus > 3 - »• d cp. n. and a. To glide or flow by. to fly or run past : praeterlabentia fiumina, Quint. 10, 3, 24. — With the ace: tumulum, Virg. A. 6, 874: hanc (tellurem) pelago praeterlaba- re, necesse est, to sail past, id. ib. 3, 477. —II, Trop., To slip ateay : (definitio) ante praeterlabitur, quam percepta est, Cic. de Or. 2, 25. praeter-lambo* ere, v. a. To tick or touch in passing, to flow by (post-clas- sical) : oppidum, quod Mosa fluvius prae- terlambit Amm. 17, 2. praeterlatus. a, um, Part., from praeterfero. praeter-luens, ends, Pan. [luo] Washing as it flows past (post-class.) : flu- vius, App. M. 6, p. 177. praeter-meo- "re, v. n, and a. To go by or past (poet, and post-class, prose) : eaepe salutantum tactu praeterque mean- turn (in tmesi), Lucr. 1, 318. — With the ace. : quos (tractus) praetermeat Ister, Amm. 31, 8 : ripas, Claud. Cons. Mall. Theod. 234. praetermissiO) onis,/ [praetermit- to ] I. A leaving out. omission : sine ul- lius t'ormae praetermissione, Cic. Top. 7. — II. A passing over, neglecting: prae- termissio aedilitatis, id. Off. 2, 17. praetermissus; &> um, Part., from praetermitto. praeter-mitto, isi, issum, 3. ». a. .- I, To let go by, let pass (quite class.) : A. In gen. : nullum diem, Cic. Att. 9, 14: nullam occasionem profectionis, Auct B. Afr. 1 : neminem, Cic. Fam. 11, 21. B, In partic. : \, To omit, neglect: nullum ofticium, Cic. Fam. 1, 8 : volupta- tes, id. N. D. 3, 15 : scelus, id. Att. 9. 11 : praetermittendae defensionis plures so- lent esse causae, id. Off. 1, 9.— With an ob- ject-clause : reliqua quaerere praetermit- tit, Caes. B. C. 2, 39 : quod facere nullum diem praetermittebat, Nep. Cim. 4. 2. In reading or writing, To pass over, leave out, make no mention of, omit : quod verba sint praetermissa, Cic. de Or. 2, 26 : 6i quid aut praetermissum aut relictum sit, id. ib. 29 ; so id. Off. 3, 2 : officii prae- termissi reprehensio, id. Att. 11. 7 : nihil videmur debere praetermittere, quod, etc., Nep. Epam. 1 : quod dignum memoria visum, praetermittendum non existimavi- mus, Caes. B. G. 7, 25 ; Cic. Q. Fr. 3, 3 ; id. Att. 6, 3. 3. To pass by, overlook, wink at: do, praetermitto, overlook, Ter. Ad. 1, 1, 26. — With an object-clause : praetermittet te humanis concedere rebus, Lucr. 4, 1184. * II, To let over, carry over, transport : an facili te praetermiserit unda Lucani rabida ora maris ? Stat S. 3, 2, 84. PRAE praeter -monstrans- antis, Part. [monstro] Pointing out besides (scil. one's self), pointing out or showing another (poet- class.) : Gell. 20, 10, 6. praetcrnavig-atio, "«is. /• [prae- ternavigoj A sailing by (post-Aug.) : Plin. 4, 12, 19. praetcr-navig-o. are, v. n. and a. Tu sail by or past (post-Aug.): vitans prae- ternavigantium orficia, Puet. Til). 12. — With the ace. : Uaiiiiiuni sinum, Suet. Ner. 27. prac-terO) trivi, 3. v. a. To rub off or wear down in front (ante-class, and in post-Aug. prose) : januam lima praeterunt (al. proterunt), Plaut. Men. 1, 1, 9 ; Plin. 11, 37, 63. praetcr propter, v - praeter, no. praetcr-quam (separate, praeter eniin quam, Cic. Leg. 3, 19), adv. Beyond, besides, except, save (quite class.) : neque, praeterquam quns ipse amor molestias habet addas, Ter. Eun. 1, 1, 32 : verbum si mihi unum, praeterquam quod te rogo, faxis, cave, id. Andr. 4, 4, 14 : nullum prae- mium postulo, praeterquam hujus diei memoriam sempiternam, Cic. Cat. 3, 11: sine ullis doloribus, praeterquam quos ex curatione capiebat, Nep. Att. 21 : nee quod nos ex connubio vestro petamus, quic- quam est, praeterquam ut, etc., Liv. 4, 4 : cuncta potest . . . vetustas, Praeterquam curas attenuare meas, Ov. Tr. 4, 6, 17. — With a follg. etiam, quoque, turn vero : Syr- acusarum oppugnatio ad finem venit, praeterquam vi ac virtute ducis. intestina etiam proditione adjuta, Liv. 25, 23: lusit . . . praeterquam Decembri niense, aliis quoque festis ac profestis diebus. Suet. Aug. 71 : declamaverat Antonius praeter- quam semper alias, turn vero nimium quantum delectabiliter, Gell. 15, 1 : — prae- terquam si, Except when, unless: hippo- potamus tergoris impenetrabilis, praeter- quam si humore madeat, Plin. 8. 25, 39 : — praeterquam quod, Except that: omnes mihi labores fuere leves, praeterquam tui carendum quod erat, Ter. Heaut. 2, 3, 19 : praeterquam quod sine te, ceterum satis commode, etc., Cic. Q. Fr. 2, 14 : praeter- quam quod ita Quintio placeret, Liv. 35, 25. — With a foils, praeterea : praeter enim quam quod comitia ilia essent armis gesta scrvilibus, praeterea, etc., Cic. Leg. 3, 19. II, For praeterquam quod, Except that : Plin. 20, 10, 42. * praetcr-r ado- ere, v. a. To scrape in passing, to grate along (poet.) : vox praeterradit fauces, Lucr. 4, 530 dub. (Forbig., propterea radit, etc.). J>racter-sum> esse, v. n. To be out ofTnol present at (eccl. Lat.) : ipsis rebus praetersumus, Terr. Apol. 38. * praetervectio. onis, /. [praeter- veho) A riding, sailing, or passing by: p. omnium, qui, etc., Cic. Verr. 2, 5, 66 fin. praetervectnsi a, um, Pan., from praetervehor. praeter-vehor> ctus sllm (also sep- arate, praeter erant vecti, Ov. M. 13, 711), 3. v. dep. n. and a. Prop., To be borne past, to drive, ride, or sail by (quite clas- sical) : I, Lit: qui praetervehebantur, Cic. Fin. 5, 18 : praetervehens equo. rid- ing by, Liv. 22, 49. — With the ace. : Apol- lonian], Caes. B. C. 3, 26 : ostia, Virg. A. 3, 688: Dulichios portus, Ov. M. 1$ 711: Judaeam, Suet Aug. 93 : Puteolanum si- num, id. ib. 98 : Velabrum, id. Caes. 37. B. Transf, To pass by, of foot sol- diers : cito agmine forum praetervecti, Tac. H. 3, 71. II. Trop.: periculosissimum locum silentio sum praetervectus, passed over in silence, Cic. Phil. 7, 3 : scopulos praeter- vecta videtur oratio mea, passed by, id. Coel. 21 : oratio, quae non praetervecta sit aures vestras, sed, etc., id. Balb. 1 ; Plin. Pan. 56. * praeter-verto, ere, v. a. To go or pass by (post-Aug.) : solem (al. prae- vertebat), Plin. 2, 71, 73. praeter-vdlOi are, r. n. and a. To fly by or past (quite class.) : f , Lit: prae- tervolans aquila, Suet Claud. 7. — With the ace. : quem praetervolat Ales, Cic. Arat 412. B. Transf. : hasta medias praetervo- PRAE lat auras, Sil. 10. 114 : puppe lacum prae- tervolat, Claud. B. G. 321. II, Trop., To slip by, to escape: sen- tentiae saepe acutae non acutorum homi- num sensus praetervolant, Cic. de Or. 3, 59: dum eententias animis attends exci- piunt, fugit eos et praetervolat numerus, slips away, escapes, id. Or. 58 : haec duo propoeita non praetervolant, eed ita dila- tant, ut, etc., i. e. do not pass over cursorily, id. Acad. 2, 13. prae-testor» atus sum, 1. v. dep. a. To bear witness to beforehand (eccl. Lat) : praetestata viam vitae, Tert carm. adv. Marc. 3, 176. prae-teXOi *ui, xtum, 3. v. a. To weave before or in front, to fringe, edge, border. 1. L i t (mostly poet.) : purpura saepe ruos fulgens praetexit amictus, Ov. Pont 3, 8, 7 ; Val. Fl. 3, 436 ; Plin. 16, 1, 1 : prae- texit arundine ripas Mincius, Virg. E. 7, 12 : litora curvae Praetexunt puppes, id. Aen. 6, 5: fontem violis, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 249 : limitia ramis, Rapt. Pros. 2, 320 : ripam ulvis, Aus. Idyll. 10, 45 : eicubi odoratas praetexit araaracus umbras, spreads over, Col. 10, 297 : utrac- que nationes Rheno praetexuntur, are bor- dered by the Rhine, Tac. G. 34. B. Transf. : j. To place before or in front : auctorum nomina, Plin. H. N. praef. : auctores quos praetexuimus vo- lumini huic, id. ib. 18, 25, 57 : tibi maxi- mus honor excubare pro templis, posti- busque praetexi, i. e. that your statues stand before the temples, Plin. Pan. 52. 2. To border, to furnish, provide, or adorn with any thing : ex primo versu cujusque sententiae primis literis illius sententiae carmen omne praetexitur, the whole poem is bordered (like an acrostic) with the initial letters from the first verse of every sentence (oracle), Cic. de Div. 2, 54 : omnia quae aguntur acerrime, leni- oribus principiis natura praetexuit has provided with, etc., id. de Or. 2, 78 : prae- texta quercu domus, Ov. F. 4, 953 ; id. ib. 5, 567 : summaque praetexat tenuis fasti- gia chartae, Indicet ut nomen, litera facta, meum, let my name be inscribed upon it, Tib. 3, 1, 11. II. Trop. : A. To allege as an excuse, to pretend, to assign as a pretext : cupidi- tatem tiiumphi, Cic. Pis. 24 : nomina spe- ciosa, Tac. H. 1, 72. — With an object- clause : ubicumque ipsi essent, praetex- entes esse rempublicam, Vellej. 2, 62 : Tigellinus T. Vinii potentia defensus, prae- texentis, servatam ab eo filiam, Tac. H. 1, 72. — B. To cover, cloak, conceal, disguise with any thing : hoc praetexit nomine culpam, Virg. A. 4. 172 : funera sacris, id. ib. 500 : fraudem blando risu, Claud. Ruf. 1, 99.— Hence praetextus. a, um, Pa., Clothed with or wearing the toga praetexta : praetex- tus senatus, for praetexta indutus. Prop. 4, 1, 11 ; so, pubes, Aus. Prof. 18, 7. B. In partic.: 1, Toga praetexta, and usually absol., praetexta, ae, /., The outer garment, bordered with purple, worn by the higher magistrates and by free- born cldldren till they assumed the toga virilis, Cic. PhiL 2, 43 : id. Verr. 2. 5, 14 ; id. Q. Fr. 2, 12; Liv. 27, 37; 33, 42; Plin. 9, 39, 63 ; 33, 1, 4, et saep. : " praetexta pulla nulli alii Iicebat uti, quam ei. qui funus faciebat," Paul, ex Fest p. 236. — Hence, b. praetexta, ae, /. (sc. fabula), A tragedy, because celebrated Romans (like Brutus, Decius, Marcellus) were repre- sented in it : nostri vestigia Graeca Ausi deserere, et celebrare domestica facta, vel qui praetextas vel qui docuere toga- tas, Hor. A. P. 286 ; Pollio in Cic. Fam. 10, 32 : praetextam legere, id. ib. 2. praetextum, i, n. : a. An orna- ment (qs. something wrought or fastened in front) (post-Aug.) : pulcherrimum rei publicae praetextum, Sen. Ep. 71 med. — b. A pretense, pretext (likewise post-Aug.) : et praetextum quidem illi civilium armo- rura hoc fuit : causas autem alias fuisse opinantur, Suet. Caes. 30: ipse Ravennam devertit praetexto classem alloquendi, (* wider pretext), Tac. H. 2, 100 : praetexto rei publicae, id. ib. 3, 80. 1193 PR AK praetexta, ae,/., v. praetexo, ad fin., no.H, 1. prae-textatus, »» «m. "dj- [prae- texta, under praetexo, ad fin., no. B, 1] Clothed with or wearing the toga praetexta (quite class.) : Clodius, qui numquam an- tea praetextatus fuisset, Cic. Pis. 4 : pu- pillus, id. Verr. 2, 1, 58 ; id. Phil. 2, 38 : delectu edicto, juniores ab annis septem- decim, et quosdam praetextatos scribunt, Liv. 22, 57 ; Suet. Rhet. 1 :— imagines, id. Ner. 57 : aetas, ttie age under seventeen years, Gell. 1, 23 : praetextata cultus ami- citia, from childhood, Mart. 10, 20. II. Transf., verba praetextata, prop., Veiled or disguised words ; hence, transf., equivocal, obscene, unchaste expressions (post- Aug.) : praetextatis verbis abstinere, Suet. Vesp. 22 ; so, impudica et praetex- tata verba, Macr. S. 2, 1 ; and, non prae- textatis, sed puris honestisque verbis, Gell. 9, 10, 4. So too, mores, Juv. 2, 170. praetextum; >, "•> v - praetexo, Pa., no*B, 2. 1. practextus? a, um , Part, and Pa., from praetexo. 2. practextus, tt«i m. [praetexo] J. Outward appearance, consequence, author- ity (post-Aug.): majore praetextu, Tac. H. 1. 19: praetextu senatus, id. ib. 1, 76. — II. ^ pretense, pretext (likewise post- Aug.) : ad praetextum mutatae volunta- tis, under pretext or color nf, Suet. Aug. 12 : sub praetextu, Petr. 97 : hoc prae- textu, under this pretense, Just. 29, 3. prae-timeo- u >> 2. v. a. and n. To fear beforehand, to be in fear (poet, and in post-Aug. prose) : sibi praetimet, Plaut. Am. prol. 29 : et frustra immeritum prae- timuisse velit, Tib. 3, 4, 14 : nil est miseri- us, quam praetimere, Sen. Ep. 98: (*prae- timens ne sibi desit (pecunia), Lact. 6, 17, 17 : aeternitatem praetimendam, Tert. Res. Carn. 35). prae-timidus, a, um, adj. Very fearful, very timid (late Lat.) : Auct. carm. de Jona et Ninive, 65. prae-tingfo- nx i, nctum, 3. v. a. To dip in or moisten beforehand (poet, and in post-class, prose) : semina praetincta ve- neno, 6v. M. 7, 123 : aqua, in qua fuerit candens ferrum praetinctum, Coel. Aur. Tard. 1, 4. prae-tondeo. totondi, 2. v. a. To clip in front (post-class.): cum ejus pin- nas praetotonderit, App. M. 5, p. 377 Oud. praetor» °ris, m. [for praeitor, from praeeo] Prop., A leader, head, chief, presi- dent, praetor : regio imperio duo 6unto : iique praeeundo, judicando, consulendo, praetores, judices, consules appellantor, Cic. Leg. 3, 3, 8. — So, in gen., of the chief magistrate or mayor of Capua, Cic. Agr. 2, 34 : of the Roman consul as chief judge, Liv. 3, 55 ; of the dictator, praetor maxi- mus, id. 7, 3 : aerarii, president of the treasury, Tac. A. 1, 75 ; id. Hist. 4, 9. Of the suffetes in Carthage, Nep. Hann. 7, 4. Of generals, commanders of foreign na- tions, Cic. de Div. 1, 54 ; id. Inv. 1, 33 ; Nep. Milt. 4, 4, et saep. II. In partic, A praetor, a Roman magistrate charged with the administration of justice, first chosen A.U.C. 387 ; after 'the first Punic war there were two : prae- tor urbanus for Roman citizens, and prae- tor peregrinus for strangers : Cic. Lael. 25 Tin. ; id. Mur. 20 : praetor primus cen- turiis cunctis renunciatus, i. e. appointed first, id. de imp. Pomp. 1, 2. 2. Transf., for propraetor, Aproprae- tor, an officer who, after the administration of the praetorship, was sent as governor to a province, Cic. Verr. 2, 4, 12 ; 2, 4, 25, et al. 1. praetdlianus, a, um, adj. [prne- torium J Of or belonging to the body- guard, praetorian (post-Aug.) : praetoria- nus miles, a soldier of the imperial body- guard, a praetorian, Tac. H. 2, 44 : pars praetoriani equitis, id. Ann. 1, 24 : milites, Plin. 6, 29, 35 : cohortes, id. 9, 6, 5 : exer- citus, Suet. Veep. 6 : praefectura, i. e. praefecti praetorio. Aur. Vict. Epit. 10. 2. practdrianUS) a. <"", adj. [prae- tor) Of or belonging to the praetor, praeto- rian (post-class.) : tutor, Ulp. Regular, tit. 12 : pretin, money earned by the praetor's administration of justice, Aug. Cont. 6, 10. practoricius or -tius. a, um, adj. 1194 PRAE [id.] Praetorian (post-Aug.) : praetoricia corona, received at the public games from the praetor, Mart. 8, 33,— n. Sub St., One who has been praetor, an ex-praetor : Inscr. Grut. 398, 1. praetoridlurrij ', "• dim. [praetori- um] A small country-seat (post-class.) : In- scr. in Mus. di Mantova, p. 23. praetorium; «> «■ [praetor] I. a general's tent: Liv. 10, 33 : dictatoris, id. 7, 12: imperatoris Aequorum, id. 3, 25; Cnes. B. C. 1, 76. B. Transf.: 1, A council 'of war (be- cause held in the general's tent) : praeto- rio dimisso, Liv. 30, 5 ; so id. 37, 5. 2. The official residence of the governor in a province : Cic. Verr. 2, 4, 28 : curri- tur ad praetorium, id. ib. 3, 35. 3. A princely edifice, a palace ( post- Au- gustan) : sedet ad praetoria regis, Juv. 10, 161. 4. In gen., A magnificent building, a splendid country-seat (post-Aug.) : ampla et operosa praetoria, Suet. Aug. 72 : in exstructionibus praetoriorum atque villa- rum, id. Cal. 37 ; id. Tib. 39 : alternas ser- vant praetoria ripas, Stat. S. 1, 3, 25 ; Juv. 1, 75 ; Modest Dig. 31, 1, 35 ; Ulp. ib. 50, 16, 198. 5. Of other dwelling-places. So of The cell of the queen-bee : et circa regem atque ipsa ad praetoria densae Miscentur, Virg. G. 5, 75.— Of Diogenes's tub : utcumque sol se inclinaverat, Diogenis simul prae- torium vertebatur, Hier. adv. Jovin. 2, \A. II. The imperial body-guard, the guards, whose commander was called praefectus praetorio : in praetorium accepti, Tac. H. 4, 26 fin.: meruit in praetorio Augusti cen- turio, Plin. 7, 20, 19 ; so, militare in prae- torio, id. 25, 2, 6 : ascriptis veteranis e praetorio, Suet. Ner. 9. praetdriUS; a, um, adj. [id.) I, Of or belonging to the praetor or praetors, praetorian : jus, proceeding from the prae- tor, consisting of his decisions, Cic. Off. 1, 10: comitia, the election Of praetor, Liv. 10, 22 : potestas, the office of a praetor, Cic. de imp. Pomp. 24 : turba, to be found about the praetor, accustomed to wait upon him, id. Verr. 2, 1, 52 : jus praetorium, quod prae- tores introduxerunt adjuvandi, vel sup- plendi, vet corrigendi juris civilis gratia : quod et honorarium dicitur, Papin. Dig. 1, 1, 7 : pignus, Moetian. ib. 35, 2, 32. B. Sub St., praetorius, ii, m., One who has been praetor, an ex-praetor : Cic. Att. 16, 7. II, Of or belonging to the propraetor, propraelorian: domus deferebantur, Ms official residence in a province, Cic. Verr. 2, 5, 56 : exercitus, Flor. 3, 19. III. Of or belonging to a general : prae- toria cohors, the cohort or body-guard at- tached to every general, a praetorian co- hort, Caes. B. G. 1, 40; cf., "praetoria co- hors est dicta, quod a praetore non disce- debat. Scipio enim Africanus primus for- tissimum quemque delegit, qui ab eo in bello non discederent et cetero munere militiae vacarent et sesquiplex stipendi- um acciperent," Paul, ex Fest. p. 223 ed. Miill. — Hence, derisively : scortatorum cohors praetoria, Cic. Cat. 2, 10. — The emperors especially had cohorts as a body-guard, Suet. Tib. 37 ; Tac. A. 4, 2 : navis, the flag-ship, the admiral's ship, Liv. 26, 39 : puppis, Flor. 2, 7 : imperium, the chief command, Cic. de Div. 1, 32: porta, the gate of the camp that opened from before the ge?icral's tent directly toward the enemy (opp. to the porta decumana, which was on the side furthest from the enemy), Caes. B. C. 3, 94 : "praetoria porta in cas- tri8 appellator, qua exercitus in proelium educitur, quia initio praetores erant, qui nunc consules, et hi bella administrabant, quorum tabernaculum quoque dicebatur praetorium," Paul, ex Fest. p. 223 ed. Miill. prae-torqueo<. no perf-, tum i 3 - "• <*• To twist forward, twist round (ante-class, and post-Aug.) : I. Lit.: praetorto capite et recurvato, Col. 3, 18. — II, Trop: prae- torquete injuriae collum, Plaut. Rud. 3, 2,12. prae-torridus* a, um, adj. Very hat, very dry (poet.) : aetas, Calpurn. Eel. 2, 80. practortus, a, um, Part., from prae- torqueo. PRAE praetractatus, Bo, »»., only in the abl. sing, [prae-tractatus] A -preliminary treatise, an introduction, preface (eccl. Lat.) : Tert. Fuga in persecut. 4. prae-trepidans, antis, Pan. [trep- idoj Trembling greatly, very hasty or im- patient (poet.) : mens praetrepidans avet vagari, Catull. 46. 7. prae-trepidus a, um, adj. Trem- bling very much (post-Aug.): I, Lit.: cor, palpitating, throbbing, Pers. 2, 52. — H. Trans f., Trembling greatly, very anxious, disquieted : praetrepidus vixit, Suet. Tib. 63 : Romam praetrepidus rediit, id. Ner. 41. prac-trunCO; are, v. a. To cut off be- fore or in front, to cut off, clip (Plautin.) : collos (for colla) tergoribus, Plaut. Capt. 4, 3, 2 : linguam alicui, id. Mil. 2, 3, 47. prae-tumidus. a, um, adj. Much swollen, puffed up (poet.) : furor, Claud, in Ruf. 1, 225 : praetutnidi supplex Orientis, id. II. Cons. Stil. 81 : mens, Juvenc. 584. praetura> ae ./ [praetor) The digni- ty or office of a praetor, the praetorship (quite class.) : Cic. Mur. 26 : praeturae jurisdictio, id. Flacc. 3 : praetura se ah- dicare, id. Cat. 3, 6; Tac. A. 3, 30. ! praeturinus- a, um, adj. [praetu- raj Of or belonging to the praetorship, praetorian : Not. Tir. p. 61. Praetutlii orum, m. A people of Pi- cenum. — II. Derivv. : A. PraetutlUS; a, um, adj., Praetulian: vina. Plin. 14, 6, 8,_n. 5 : pubes, Sil. 15, 571.-B. Prae- tutianus» a, um, adj., Praetulian : ager, Liv. 22, 9 ; 27. 43 ; Plin. 3, 13, 18 ; Inscr. ap. Delfico dell' Inter. Pretuz. p. 118. prae-ulceratus, a, um, Part, [ul- cero) Caused to ulcerate or made sore be- forehand (post-class.) : loea praeulcerata, Coel. Aur. Tard. 5, 1, n. 18. prae-umbrans) antis, Part, [um- bro) Casting a shade ; trop., darkening, obscuring (postAug.) : Tac. A. 14, 47. prae - UllCtuS) a, um, Part., from praeungo. prae-ungTO; no perfi, nctum, 3. v. a. To smear or anoint before (post-class.) : praeungendum est vulnus, Theod. Prise. I, 19: digitus praeunctus adipe anserino, Coel. Aun Tard. 4, 3. prac-uro» no perfi, ustum, 3. v. a. To burn before or at the end (quite class., but not in Cic.) ; esp. freq. in the part. nerf. : ne (uvae) praeurantur, Col. Arb. 1 1 (al. peru rantur): hastapraeusta,Liv.l,32: stipites ab summo praeacuti et praeusti, Caes. B. G. 7, 73, 6; cf., multae praeustae sudes, id. ib. 5, 40 ; so, sudibus praeustis, Virg. A. 7, 524: praeusta et praeacuta materia. Caes. B. G. 7, 22 fin. : tela, hardened in the fire, Tac. A. 2, 14. — Also of cold : praeus- tis in transitu Alpium nive membris, kibed, frost-bitten, Plin. 3, 20, 24 ; cf. aduro. praeustus, a, um, Part., from prae- uro. praeutj/. prae. prac-valenS; entis, Part, and Pa., from praevaleo. praevalentia, ae,/. [praevaleo] Su. per tor force (post-class.) : Paul. Dig. 6, 1,23. prae- vale 0i ui, 2. v. n. To be very able, have distinguished power or influ- ence; to be more able, have greater powci- or worth; to have the superiority, prevail (not ante-Aug.) : virtute semper praeva- let sapientia, wisdom prevails over, has more power than bravery, Phaedr. 1, 13, 14 : sed praevalebant jam fata consiliis, Vellej. 2, 118: qui praevalet arcu, is a distinguished archer, Stat. Ach. 2, 122: vulturum praevalent nigri, distinguish themselves, rank the first, Plin. 10, 6, 7; aranei cum praevaluere (supra npes), id. II, 19, 21 : in Acgypto hie mos praeva- let, prevails, id. 17, 22, 35, n. 15: ita sac. pius digni, quam gratiosi, praevalebant, had the advantage, Plin. Ep. 3, 20 : certa- men acerrimum, amita potius an mater apud Neronem praevaleret, had the most influence, Tac. A. 12, 64 : auctoritate et praesentia, to prevail, to get the upper hand, Suet. Gnlb. 19: gratia, id. Ner. 28: aucto- ritas Cluvii praevaluit, ut, etc., prevailed, Tac. H. 2, 65 : fuum erit consultare, utrum praevaleat, quod ex Arminio concepit, an quod ex me genita est, which should have more weight, id. Ann. 1,58; Ulp. Dig. 1,5, 10 II, In partic, Of medicines, To be oj PR AE grtai virtue or efficacy : trifolium praeva- let contra serpentiura ictus, Plin. 21, 21, 88 : lac praevalct ad vitia in facie sananda, id. 28,7, 21.— Hence praevalens, entis, Pa., Very strong, very powerful : populue, Liv. praef : prae- valens corpore. Vellej. 2, 108 ; Plin. 5, 24, 20. pracvalcSCO, ere, v. inch. n. [prae- valeoj To become or grow very strong (post-Aug.) : ante, quain arbor praevales- cat, Col. 5, 6. praevallde; <"*»•> v - praevalidus, ad'fin. pracvaliduS' a. um, adj. [praevnleo] Very strong (not in Cic. or Caes.): J, Lit.: fl Of persons: juvenis, Liv. 7, 5: logio- nes. Vellej. 2, 69 : cohortes, Tac. H. 2, 28. — B. Of things: manus, Ov. Her. 9, 80: ramus. Suet. Vesp. 5. If. Trop., Very strong, very powerful ; prevailing, prevalent : A. Of persons : Tac. A. 3, 35. — B. Of things concr. and abstr. : urbes, Liv. 27, 39: neu (terra) se praevalidara primis ostendat aristis, too strong, Virg. G. 2, 252: nomina equitum, great, imposing, Tac. A . 12, 60 : p. et adulta vitia, prevalent, id. ib. 3, 53. — Hence, Adv., praevalide, Very strongly (post-Aug.) : Plin. 17, 14, 24. prae-vallOi «re, "■ "■ To fortify in front (post-class.) : pontem, Auct. B. Alex. 19; Claud, in I. cons. Stil. 2, 188. prac-vaporo. no perf., atum. I. v. a. To fumigate or perfume beforehand (post- class.) : ioca, Coel. Aur. 1, 3: praevapo- rata loca, Theod. Prise. 1, 2. praevariCatiO) onis, /• [praevari- cor] A stepping out of the line of duty, a violation of duty : esp. of an advocate who has a secret understanding with the oppo- site party, the making of a sham accusation or defense, collusion, prevarication (quite class.) : Cic. Part. 36 : de praevaricatione absolutus, id. Q. Fr. 2, 16: praevaricatio est, transire dicenda. Praevaricatio eti- am, cursim et breviter attingere, quae sint inculcanda, infigenda, repetenda, Plin. Ep. 1, 20 : praevaricationis crimine corraere, id. ib. 3, 9 : praevaricationis damnatus, id. ib. prae-varicator. oris, m. [id.] One who violates his duty ; esp. of an advocate who is guilty of collusion with the oppo- site party, a sham accuser or defender, a. prevaricator (quite class.) : " praevaricalo- res a praetergrediendo sunt vocilati," Paul. ex Fest. p. 226 ed. Mull. : "praevaricator si oris, adj. Very fleet or swift (post-Aug.) : praevelocibus came- lis fugientes, Plin. 11, 13, 36: — memoria, Quint. 11, 2, 44. prae-yeniO" eni, entum, 4. (in tmesi: praeque diem veniens, Virg. E. 8, 17) v. n. and a. To come before, get the start of, to outstrip, anticipate, to prevent (pnrh. not till after the Aug. period ; for, in Cic. Off. 3, 7, the correct reading is peremisset) ; constr. abs. or with the ace. : I, L i t, abs. : hostis breviore via praeveuturus erat, Liv. 22, 24 : praevenerat non fama so- lum, sed nuncius etiam ex regiis servis, id. 24, 21 : Lucifero praeveniente, Ov. F. 5, 547. — (j8) c. ace. : talia agentem mors praevenit, anticipated him, prevented the execution of his plans, Suet. Caes. 44 : de- siderium plebis, Liv. 8, 16: damuationis ignominiam voluntaria morte praevenit anticipated, Val. Max. 1, 3, n. 3. — In the pass., To be prevented : quod non prae- ventum morte fuisse, dolet, prevented by death, Ov. Tr. 5, 4, 31 : peregissetque ulti- onem, nisi morte praeventus fuisset Just. 32, 3 : praeventus est ab Agrippina, Suet. Claud. 44 ; Plin. Ep. 9, 1 : nisi praeveni- retur Agrippina, i. e. if she had not been killed beforehand, Tac. A. 14, 7 : si maritus sit in magistratu, potest praeveniri a pa- tre, the father can bring the accusation first, Ulp. Dig. 48, 5, 15. II. Trop., To surpass, excel, be superior (post-Aug.) : Noinentanae vites fecundi- tate (Amineas) praeveniunt Col. 3, 2, 14. pvae-ventor. oris, m. [praevenio] A kind of soldiers, perh. those who began the attack (post-class.), Amm. 18, 9. 1. praeventus. a, um, Part., from praevenio. 2. praeventus. us (only in the abl. sing.), m. [praevenio] A preventing (eccl. Lat.) : mortis, Tert. adv. Marc. 5, 12. praeverbium- n, n. fprae-verbum] In grammar. A preposition (ante- and post-class.) : Var. L. L. 6, 5, 5 38; id. ib. 6,8, §82; Gell. 7, 7. prae-Vernat. are. v. impers. To be spring too early or before the time (post- Aug.) : quando praevernat, when spring opens too soon, Plin. 18, 26, 65, n. 2, § 239. prae-VClTO' ere, v. a. To sweep or brush before (poet.) : veste vias, Ov. Am. 3, 13, 24 : praeverrit cauda silices (al. per- verrit), Virg. Mor. 23. prae-verto (vorto), ti, and prae- vertori sus > 3, v. a. : I. To prefer : ne me uxorem praevertisse dicant prae repub- lica. Plaut. Am. 1, 3. 29: si vacas animo. neque habes aliquid. quod hnic sermoni praevertendum putes, Cic. de Div. 1, 6 ; Gell. 4. 3. II. To go before, precede, outstrip, out- run. A. Lit (poet): ventos cursu pedum. Virg. A. 7, 807 : equo ventos. id. ib. 12, 345] vestida cervae, Catull. 64, 341; Stat. 111. 5, 69 1: B. Trop.: I. To be beforehand with, to anticipate; with the ace, to prevent, make PRAE useless : nostra omnin lis est : pulcre prae- vortar viros, will anticipate, he I» forehand with them, Plaut Casin. 2, 8, 75 : aggerem et vineas egit, turresque admovit: quo- rum usum lorte oblata oppoxtunitas prae- vertit, has rendered useless, Liv. *, Hi: praevertunt, inquit, me fata, prevent me, Ov. M. 2, 657 : celeri praevertit tristia lcto, Luc. 8, 29: quae absolvi, quoniam mors praeverterat nequiverunt, Gell. 17, 10. 2. 'To lake possession of beforehand, to preoccupy, prepossess : vivo tentat prae- vertere amore Jampridem resides am- mos, to prepossess, Virg. A. 1, 124 ; cf., ne- que praevorto poculum, take before my turn, Plaut Mil. 3, 1, 59. 3. To surpass in worth, outweigh, ex- ceed, to be preferable, of more importance : herilis praevertit metus, Plaut. Am. 5, 1, 16: quoniam pietatem amori tuo video praevortere, outweigh, exceed, id. Pseud. 1, 3, 59 : nee posse, cum hostes prope ad portas essent, bello praevertissc quic- quam, Liv. 2, 24. 4. To turn one's attention first or prin- cipally to, to do first or in preference to any thing else, to dispatch first ; with the dot., ace, ad, in c. ace, an adv., relative clause, or abs. ; used esp. in the dep. : (a) With the dat. : rei mandatae omnes sa- pientes primum praevorti decet to apply themselves principally to it, to dispatch it first, Plaut. Merc. 2, 3, 40: stultitia est, cui bene esse licet, eum praevorti litibus, to occupy one's self with contentions, id. Pers. 5, 2, 20 : cave, pigritiae praevorte- ris, do not give yourself up to indolence, id. Merc. 1, 2, 3 : etsi ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen huic rei praevertendum existimavit Caes. B. G. 7, 33. — (ji) With the ace, To do or attend to in preference: hoc praevortar principio, Plaut. Ps. 2, 2, 8 : si quid die- turn est per jocum, non aequum est, id te serio praevortier, to take it in earnest, id. Amph. 3, 2, 39 ; Liv. 8, 13 : aliud in prae- sentia praevertendum sibi esse dixit, that must be attended to first, id. 35, 33. — ( ) With ad, To apply one's self particularly to any thing : quare non intempestivum est, nos ad ea praeverti, quae, etc.. Col. 3, 7: si quando ad interna pracverterent, Tac. A. 4, 32,— (o) With in e ace : hostes ad occursandum pugnandumque in eos praevertentur, Gell. 3, 7. — ( £ ) With an ad- verb of place : illuc praevertamur, let us first of all look at this, Hor. S. 1, 3, 38. — (I) With a relative clause: proximum erat narrare glandiferas quoque, ni prae- verti cogeret admiratio, quaenam esset vita sine arbore ulla, Plin. H. N. 16 praef. — (?/) Abs. : in rem quod sit, praevortaris, potius quam. etc., do, perform, attend to, Plaut Ps. 1, 3, 8. prae-vetitus. a . ™. Port, [veto] Forbidden beforehand (poet.) : Sil. 13, 155. prae-vesatus- a. um, Part, [vexo] Ill-treated, abused, or impaired previously or very much (post-class.} : aeger viribus praevexatus, Coel. Aur. Tard.'l, 1, n. 18: praevexatae vires, id. Acut 2. 32. prae-vians, antis, Part, [vio] Going before (eccl. Lat.) : Amhros. in Luc. 3, 21. prae-video. Mi, isum, 2. v. a. To see beforehand, to foresee (not in Cic. or Caes., who, however, often use provide- re) : an, quia praevisos in aqua timet hos- tia culti'os ? Ov. F. 1, 327 : praevisa loco- rum utilitate. Tac. A. 12. 63 : nee praevi- derant impetum hostium milites, nee, si praevidissent, satis virium ad arcendum erat id. Hist. 4, 15 ; Plin. Ep. 1, 20: Tac. A. 12. 40: non tantum praevisa, sed subita expedire. id. ib. 14, 55 : praevisum peri- culum subterfucere, Suet. Aus. 10. prae-vincioj nxi, nrtum. 4. v. a. (post-class.): I. Lit, To bind before or in front, to fetter: laqueo praevinctus, Gell. 15, 10—11, Trop. : ferinis volup- tatibus praevinctus, Gell. 19, 2. prae-virldans* antis. Pa. [virido] Being riry green or verdant ; ti'ansf., very bloominsr or vigorous (ante-class. ) : La- ber. in Maer. S. 2, 7. * prae-Viridis, e. adj. Very green -. color, Front. Aquaed. 7 dub. (al. perviri- dis). praevisUS» °, un) , Part., from prae- vidto. 1195 PR AN prae-vitiO) uo ?»■/, atum, l. v. a. To corrupt or vitiate beforehand (poet, and in post-class, prose) : gurgitem, Ov. M. 14, 55 : ex alio morbo praevitiati, Coel. Aur. Tard. 2, 1, n. 15. pracviUS; a, um, adj. [prae-via] Go- ing before, leading the way (poet.) : prae- vius Aurorae, Solis Noctisque satellis, Cic. Arat. in Non. 65, 9 : nunc praevius anteit, Ov. M. 11, 65 : praevia luci Pallantias, id. ib. 15, 190 ; Stat. Th. 4, 485 : cui (luci) praevius est sol, Aus. Idyll, de monosyl- lab. 12. prae-VOlO) avi, 1. v. n. To fly before or in advance (quite class.) : grues in ter- go praevolantium colla et capita repo- nunt, Cic. N. D. 2, 49 : aquila velut dux viae praevolavit, Tac. H. 1, 62 : covisse mores me tuos meditate decet, curamque adhibere, ut praevolet mihi, quo tu velis, (* i. e. to anticipate your every wish), Plaut. Mil. 1, 1, 40. praevulsuSj a , ™, Part., from praevello. t pragma.! &tis, n. = -Kpaypa, A mat- ter, affair, business (post-class.) : Jul. Vict. Art. rhet. 3, 4. prag-maticariuS) »'. m. [prazmati- cus] One who writes down and prepares imperial edicts, rescripts, and the like (post- class.), Cod. Justin. 1, 23, 7. t pragrmaticUSj a. um, adj. = Trpay ua TtKu$, prop., Skilled in business, esp. ex- perienced in matters of law; hence, I. Subst. : A. pragmaticus, i, m.= -payixaTiKOs, One skilled in the law, who furnished orators and advocates with the principles on which they based their speech- es : itaque ill i disertissimi homines (Grae- ci) ministros habent in causis juris peri- tos, cum ipsi sint imperitissimi, et qui pragmalici vocantur, Cic. Or. 1, 59 : ora- tori pragmaticum adjutorem dare, id. ib. fin. (ib. 1, 45, written as Greek) ; Quint. 12, 3, 4 ; Juv. 7, 123 ; UIp. Pig. 48, 17, 9. B. Pragmatica, orum, n.. The title of a work by Atlius, Gell. 20, 3 ; perh. the same which is called by Pliny Praxidica and Praxidicnm, Plin. 18 ind. ; 18, 24, 55. II. Adj. : Relating to civil affairs. So in late jurid. Lat., pragmatica sanctio, or jussio, or annotatio, or constitutio, an im- perial decree that referred to the affairs of a community, a pragmatic sanction, Cod. Justin. 1, 2, 10; also called pragmaticum rescriptum, Aug. Collat. cum Donatist. 3, c. 2; and absolutely, pragmaticum, i, n., Cod. Theod. 6, 23, 3; 16, 5,52. f pramnipn* *i> n - -^ precious stone, the darkest kind of rock crystal, Plin. 37, 10. 63. Pramnium vinum. rtpiumos ol- ios, A kind of wine in the neighborhood of Smyrna, Plin. 14, 4, 6. prandeo» ">• sum, 2. v. n. and a. [prandium] J, Neutr., To lake breakfast, to breakfast (v. prandium) (quite class.) : hie rex cum aceto pransurus est et sale, Plaut. Rud. 4, 2, 32: — Caninio consule scito nominem prandisse (because he was elected in the afternoon, and resigned his office on the following morning), Cic. Fam. 7, 30 : sic prandete, commilitone6, tamquam apud inferos coenaturi, Val. Max. 3, 2, n. 3 : ad satietatem, Suet. Dom. 21: Plin. 28, 5, 14. II. Act,, To breakfast on any thing, to take as a luncheon ; or, in gen., to eat : cal- idum prandisti prandium, Plaut. Poen. 3, 5, 14 : luscinias prandere, Hor. S. 2, 3, 245 : olus, id. Ep. 1, 17, 13.— Hence pransus, a, urn, Pa., That has break- fasted (like potus, that has drunk) : pran- sus non avide, Hor. S. 1, 6, 127 ; id. ib. 5, 25 : pransa Lamia, id. A. P. 340.— Because soldiers were accustomed to eat before an engagement, hence, pransus paratus, or curatus et pransus, of soldiers, fed, i. e. ready, fit for fighting : exercitus pransus, paratus, Cato in Gell. 15, 13 ; so Var. in Non. 459, 2 : ut viri equique curati et pransi essent, Liv. 28, 14 : — pransus, po- tus, over-fed, gluttonous : adde inscitiam pransi, poti, oscitantis ducis, Cic. Mil. 21. i prandiculumi '. n - dim - [i^] Break- fasC: " pr.andicula antiqui dicebant, quae nunc jcntacula," Fest. p. 250 cd. MUM. ; cf.. " prandicula, jentacula," Paul, ex Fest. p. 251 ib. 1196 ] A small PEAS prandiolum, i, "■ ''"»■ [id. breakfast : Not. Tir. p. 166. prandium) if, n- [Doric irpav for tt/Juii, early] A breakfast, luncheon, usually taken at noon, composed of bread, fish, cold meats, etc. (it was thought gluttonous to have several dishes and wine at the pran- dium) : ire ad prandium, Plaut. Capt. 3, 1, 18 ; id. Stich. 4, 2, 45 : adducere aliquem ad se ad prandium, id. Poen. 5, 5, 3 : co- quere alicui prandium, id. Men. 2, 3, 37 : apparare, to get ready, prepare, id. ib. 1, 2, 61 : accurare, id. ib. 3, 25 : ornare, id. Rud. 1, 2, 53 : dare, to give, id. Amph. 2, 2, 33: obsonare alicui, id. Poen. 5, 5, 16: an- teponere, to set before, serve up, id. Men. 2, 2, 2 : comedere, id. ib. 3, 2, 55 : prande- re, id. Poen. 3, 5, 14 : in prandio aliquem accipere apud se, id. Cist. 1, 1, 12 : invita- re ad prandium, Cic. Mur. 35 : prandio- rum apparatus, id. Phil. 2, 39 ; id. Verr. 2, 1, 19 : ad prandium surgere, Suet. Cal. 58 : sine mensa prandium, Sen. Ep. 83. — The candidates gave such prandia to their tri- bules, Cic. Mur. 32; the emperor to the people : Suet. Caes. 38 ; id. Tib. 20. H. Transf. : A. Poet, for A meal, in gen. : qui scribit prandia saevi Tereos, Mart. 4, 49, 3. B. Of The feed or fodder of animals : bubus glandem prandio depromere, Plaut. True. 3, 1, 1 : prandio dato ipsis jumen- tisque eorum, Val. Max. 3, 7, n, 1. pransitoj avi . L «?• f n °- »■ anu "■• [prandeo] To cal heartily in the forenoon, to breakfast (mostly ante- and post-class.) : I. Neutr. : ad rivum accumbentes viato- res pransitare solent, Vitr. 8, 3 : pransi- tans et coenitans, Lampr. Elag. 27. — H, Act., To breakfast upon, eat at breakfast or luncheon: polentam, Plaut. Asin. 1, 1, 20: prolem, Arn. 4, 143. — Impel'!.: ut pran- sitaretur et coenitaretur, Macr. S. 2, 13. pransor* oris, m. [id.] One that eats breakfast, that partakes of a meal in the forenoon, a guest (ante-class.): bonum anteponam prandium pransoribus, Plaut. Men. 2, 2, 2 ;, Veran. in Macr. S. 3, 6. Pransorius. a, um, adj. [pransor] Of or belonging to breakfast or luncheon (post- Aug.) : candelabrum pransorium, for hu- mile, ft to breakfast by (when a lamp was not needed), Quint. 6, 3, 99. pransus» a > um , P a i from prandeo. prapedllon. i> and prapedion. "i, n. The herb lion's foot, also called leon- topodion, App. Herb. 7. Prasiac. arum, /., Ylpaaiai, A town- ship in Attica, Liv. 31, 45. Prasiane» es,/. An island in the In- dus, Plin. 6, 20, 23. — Deriv, Prasia- nUS> R < lin1 , adj-i Of or belonging to Pra- siane : gens, Plin. 6, 22, 24. Praslii orum, m. A tribe on the Gan- ges, Plin. 6, 19, 22. prasmatuSi «• um, adj. [prasinus) Having a leek-green garment (post-Aug.) : ostiarius prasinatus, Petr. S. 28. prasinianus, «> um, adj. [id.] Leek- green, prasinian (post-class.): Volucri equo prasino aureum simulacrum fece- rat, quod secum portabat, i. e. of the leek- green party of charioteers in the circus : in hujus equi gratiam primum coepe- runt equi aurei postulari. In tanto au- tem equus ille honore fuit, ut ei a populo prasinianorum saepe modius aureorum postularetur, Capit. Ver. 6: si prasinia- nus es famosus, (* in ed. Bip. etsi prasia- nus es, etc.), Petr. 70. tpraSinUSi a i um, «a um, adj. [pravus cor] That has a depraved heart (eecl. Lat.) : Aug. in Psalm. 146, n. 7. pravitaSi at i s i /• [pravus] Crooked- ness, inequality, irregularity, deformity (quite class.) : I, Lit.: pravitas membro- rum, Cie. Tusc. 4, 13 : corporis pravita- tes, id. Leg. 1, 19 : oris, a distorting of the. mouth in speaking, id. de Or. 2, 22 ; id. Fin. 5, 17 : statuminum, Col. 4, 20 : cur- vaturae, Pall. 4, 11. II. Tro p., Irregularity, impropriety, bad condition, perverseness : quae ista est pravitas quaeve amentia? Ter. Heaut. 5, 2, 20 : ne mala consuetudine ad aliquam deformitatem pravitatemque veniamus, impropriety in speaking, in gestures, etc., Cic. de Or. 1,34: ominis, a bad omen, Gell 1, 22 : tortuosae orationis, id. 5, 20. B. " n par tic, of character, Vicions- ness, nntowardness, perverseness, depravi- ty : animi, perverseness, Q. Cic. Petit, cons. 10 : mentis, Cic. Vatin. 6 : in ista pravitate perstabitis ? id. Acad. 2, 8 : eonsilii, Tac. H. 3, 4 1 : interims pravitatis, Cic. Fin. 2, 9 ; Tac. A. 14, 38 : morum, id. Hist. 4, 44. praVUSi "i um, adj. Crooked, not straight, distorted, misshapen, deformed (opp. to rectus) (quite class.). I, Lit: prava, cubantia, prona, supina atque absona tecta, Lucr. 4, 518: si qua in membris prava, aut debilitata aut im- minuta sunt, Cic. Fin. 5, 17 : talus, Hor S. 1, 3, 48. — Absol., in pravum, Into crook cdncss (post-Aug.) : elapsi in pravum ar tus, Tac. H. 4, 81. II. Trop., Perverse, irregular, improp er, wrong, vicious, bad : A. Of living be ings : pravus factus est, Plaut. Bac. 3, 3, 8 : impulsores, Tac. H. 4, 68 : vir pravus, Sen. Ira 1, 16 : praviasimus homo. Vellej. 2, 80: quae bellua ruptis, Cum semel effugit, reddit se prava catenis? i. e. stulta, in- cauta, Hor. S. 2,7.71,— (()) e.gen. (poet): pravus fidei, faithless, Sil. 3, 253 : pravus togae, id. 8, 260: audendi pravus, id. 12, 464. — B. Of tilings abstr. and concr. : ni- hil pravum, perversum, Cic. Rose. Com. 10 : affectio, id. Tusc. 4. 13 : dociles irni- tandis Turpibus et pravis omnes sumus, Juv. 14, 40 : a rectis in vitia, a vitiis in prava, a pravis in praecipitia pervenitur, Vellej. 2, 10 : ad honesta, seu prava juxta levis, Tac. A. 11, 33: aemulatio, id. Hist 4, 48: spes, id. Ann. 3, 5G.—Comp.: quo pravius nihil esse possit, Cic. Tusc. 3, 33, 80. — Sup. : pravissima consuetudinis reg- ula, id. Brut 74. — Absol., in pravum, In perversity: in pravum indurescere, Quint. 1, 3, 12— Hence, Adv., pravc, Crookedly ; trop., improp- erly, wrongly, amiss, ill, badly (opp. to recte) (quite class.) : hoc mihi videtur fac- tum prave, Tor. Hec. 4, 4, 24 : prave (fac- ta), opp. recte facta, Cic. Acad. 1, 10: ille porro male, prave, nequiter, turpitcr roe- nabat id. Fin. 2, 8 : p. sectus unguis, Hor Ep. 1, 1, 104 : sive ego prave, Seu recte ; hoc volui, id. Sat. 2, 3, 87 : p. facti versus, P RE C id. Ep. 2, 1, 266 : pudens prave, id. A. P. 88 : prove aliquid intelligere, Plin. 17, 9, 8 : p. detorta verba, Tae. A. C, 5 : facundus, id. ib. 1, 53: p. et perperam nppeUare, Gell. 4, 9. — Sup. : pravissume, Sail, or. Lepidi adv. Sull. Praxagoras. ae, in., Upalay.6p.a;, A physician uj Cos, instructor oj Ptisto/ticus, Ccls. praef. : (* Plin. 20, 4, 33 ; 26, 2, 5). Pramdica. v. pragmaticus, no. I., B. Praxillcus or Praxillius, a, um, adj. O/'or belonging to Ike Sicyonian po- etess Praxilla: " Praxilleum metrum Ioni- cum majiis trimetrum brachycatalec- turn," Serv. p. 1824 P.: "id «utem, quod trocliaeum recipit, Praxillium dixerunt, ut metrum Praxillae poetriae Sicyoniae, quod est trimetrum braehycatalectum, habens semper in secunda regione tro- chaicam basin post lonicam primam,'' Marius Victor, ib. p. 2538 P. Praxiteles, is, "*., liptilirehiS, A cel- ebrated Grecian statuary: Prop. 3,7, 15; cf. Cic. Verr. 2, 4, 2 ; Plin. 34, 8, 19, n. 10. —Hence PraxitellUS; a, um t adj.; Of or belonging to Praxiteles, Praxilelian : capita, Cic. de Div. 2, 21 fin. : Venus, Plin. 36, 5, 4, no. 5. — H, An artist in bass-relief in the time of Pompcy, Cic. dc Div. 1, 36, 71 ; (* Plin. 33. 9, 45). tprecabllis, e, arfj. [precor] Byway of prayer or request, praying : " precabile, bxnrtKov, cvktikov,'' Gloss. Lat. Gr. precabundus, ». <""> adj. lid.] En- treating, beseeching (late Latin) : Pac. Pan. 36. precamen. mis, n. [id.] A praying, prayer (poet.) : fundens precamina mille, Poet, in Wernsd. Poet. Latin, mini 6, p. 386, v. 35. precario, adv., v. precariue, ad fin. * precarium, »> "• [precor] An ora- tory, a chapel (post-Aug.) : Petr. 30 dub. precariuS) a, um , a(i j- I'd-] Obtained by begging, entreaty, or prayer (not treq. till after the Aug. period ; perh. used by Cic. only adverbially ; v. infra). I, Lit.: non orare solum precariam opem, sed pro debito petere, obtained by entreaty, from mere favor, Liv. 3, 47 ; cfv, tribunicia potestas, precarium, non jus- tum auxilium ferens, id. 8, 35 : vita, Tac. H. 4, 76 : precariam animam inter infen- sos trahere, id. Ann. 1, 42: imperium, id. Hist. 1, 52: — "precarium est, quod preci- bus petenti utendum conceditur tamdiu, quamdiu is, qui concessit, patitur : quod genus liberalitatis ex jure gentium de- scends, et distat a donatione co, quod qui donat, sic dat, ne rccipiat : qui precario concedit, sic dat, quasi tunc recepturus, cum sibi libuerit precarium solvere," Ulp. Dig. 43, tit. 26, 1. II, Transf., Depending on the will of another, Doubtful, uncertain, transient, precarious : forma, Ov. M. 9, 76 : sapiens corpus suum, seque ipsum inter precaria numerat, precarious, uncertain, transitory things, Sen. Tranq. 11 : fulgor, passing quickly by, very transient, Symm. or. in Val. 1, 6. — Hence, Adv., precario, By entreaty or request (quite class.) : hoc petere me precario a vobis jussit, Plaut. Am. prol. 24 : vel vi vel clam vel precario, Ter. Eun. 2, 3, 27 : si precario essent rogandi, Cic. Verr. 2, 5, 23 : exegit, Suet. Claud. 12 : praefuit, Tac. Agr. 16 : quibus ex causis precario studeo, am obliged., as it were, to beg time for study, Plin. Ep. 7, 30 : concedere aliquid, Ulp. Dig. 43, 25, 1. precatlO. onis, /. [id.] A praying, pnit/er (quite class.) : sollemnis comitio- rum precatio, Cic. Mur. 1 : precatione uti, id. Tusc. 1, 47 Jin. : precationem facere, Liv. 39, 18 ; Plin. 28, 2, 3. II. Trans f., concr., A form of pray- er with superstitious people (post-Aug.) : Plin. 28, 4, 9. precative, adv., v. precativus, ad fin. X precatiuncula. ae, /. dim. [pre- catio] A slight request: " Atnoidiov, pre- catiuncula, petitiuncula," Gloss. Philox. precatiVUS. a, «m, adj. [precor] Prayed for, obtained by entreaty (post- class.) : pax, Amm. 17, 5 : precativo mo- do, by prayer or entreaty, Ulp. Regul. tit. 24. — Adv., precative, By request, by en- treaty (post-class.) : Ulp. Regul. tit. 25. PRE H precator» oris, m. I'd.] Onewhoprayt, an intercessor (ante-class.) : precator et patronus, Plaut. Pa. 2, 2, 12; Ter. Hcaut. 5, 2, 22 : ad precatorem adcam, id. Phonn. 1, 2, 90. precatdrius, a, ".<". «*J- [precator] Of or belonging to petitioning, precatory . ars, Don. Ter. Ph. 1, 2, 92. precaius, U8f vi. [precor] A prayer, request (poet, and post-class.) : Stat. Th. 10, 71: concordi precatu tentnre aliquid, Amm. 24, 6 : ('dabitur precatui tuo, Sid. Ep. 8. 15 : precatibus citicacissimis obti- nere, id. ib. 9, 3). preces, v. prex. preciae or pretiae, arum, /. A kind of grape-vine, Virsr. G. 2, 95 ; Col. 3, 2, 23 ; Plin. 14, 2, 4, no. 4. Preciani, orum, m. A people in Gallia Aquitanica, on the borders of Spain, Caes. B. G. 3, 27. Proclaims, «> " m , ad). The name of a kind of pear, Cloat. in Macr. S. 2, 15. precor? atus, 1. v. dep. n. and a. [prex] To beg, pray, beseech, entreat : to pray to, supplicate, invoke. I. In gen. (quite class.); constr. ali- quem, aliquid, ab aliquo, with a follg. ut, with a simple conjunctive, an object- clause, with ad or abs. : («) With the ace. of the person : deos colore, precari vene- rarique, Cic. N. D. 1, 42 : quid veneramur, quid precamur deos, id. ib. 44 ; id. Cat. 2. 13. — (/}) With the ace. of the thing : haec precatus sum, Cic, Pis. 20. — (y) Ab aliquo (aliquid) : a diis deabusque precor pacem, Cic. Rab. perd. 2 : ab indigno, id. Lael. 16 : dixit, se hoc a diis semper preeatum, ut. etc., Nep. Timol. 5 fin. — (6) With a follg. ut : deosque precetur et oret, ut, Hor. A. P. 200 ; Auct. or. pro dom. 57. — (e) With the simple conjunctive (poet.) : hoc quoque dux operis moneas, precor, Ov. F. 4, 247 ; id. Pont. 2, 2, 68.— (s) With an object-clause (poet.) : numquam placi- das esse precarer aquas, Ov. Her. 19, 81. — (n) With ad: dii, ad quos precentur ac supplicent, to whom they pray, Liv. 38, 43. — ($) Absol.: parce, precor, fasso, I pray, prithee, Ov. Her. 16, 11: ossa quieta, pre- cor, tuta requiescite in urna, id. Am. 3, 9, 67. II. In par tic, To wish one (well or ill) (quite class.) : salutem, incolumitn- tem, reditum precari, Cic. Pis. 14 : alicui longam precari diem, Prop. 3, 9, 49 : nos perpetuam felicitatem rei publicae pre- cari, Suet. Aug. 58 : sibi et suis evBavaaiav similem precabatur, id. ib. 97 : alicui im- mortalitatem, Curt. 8, 5, 16 : — mala alicui, morbum, aut mortem, aut cruciatum pre- cari, Cic. Pis. 19 : tibi proticiscenti evenit, ut omnes exsecrarentur, male precaren- tur, uttered imprecations against you, id. ib. 14. 1. Act. form, preco, are, ace. to Prise, p. 779 P. — 2. precor, ari. in a pass, sig- nif. : Var. in Non. 480, 27 : genitore pre- cato, Juvenc. 3, 85. prehendo, and, syncop., prendo. di, sum, 3. v. a. [prae-HENDO, xuvddvu)} To lay hold of, to grasp, seize, catch, take (quite class.). 1, Lit. : A. In gen. : prehendere ali- quem auriculis, to take one by the car-laps, Plaut.Asin.3,3,78: fauces alicui, id. Most. 1, 3, 62 : quis me properantem prehendit pallio ? catches me by the cloak, id. Epid. 1, 1, 1 : dexteram, id. ib. 2, 3, 65 ; cf., ali- quem manu, Cic. de Or. 1, 56: perdix aucupem jam jam prehensurum effugi- ens, Plin. 10, 33, 51 ; id. 30, 5, 12.— Poet. : Italiae oras, to reach, Virg. A. 6, 61. B. I n p ar ti c. : 1. To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him : tuus pater modo me prehen- dit : ait, etc., Ter. Andr. 2, 2, 16 : prendo hominem solum : Cur non, inquam, id. Phorm. 4, 3, 15 : Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi. id. Heaut. 3, 1, 89; Coel. in Cic. Fam. 8, 11: prende C. Septimium, Cic. Att. 12, 13. 2. To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in c. abl., the simple abl., or gen. : prehendi in furto, Plaut. Asin. 3, 2, 17 : in patenti prensus Aegaeo, Hor. Od. 2, 16, 1 : — prensus manifesto fur- to, Gell. 11, 18 : — prensus manifesti furti, Plaut. Bac. 4, 4, 45 : aliquem mendacii, to catch one in a lie, id. ib. PRE M 3. Of trees, To take root ■ quarum stir- pes tellus amplcxa prehendit, Cic. Arot. 116: ut cum (pirorum plantae) prehen- derint, inserantur, Pall. 3, 25 : vites trans- ferre, sine ambiguitato prehendendi, id. ib. 10. 4. Poet.. To take in with the eye, to reach with the eye : prendere aliquid ocu- lis, Lucr. 4, 1136: vix oculo prendente modum, taking in, embracing, Luc. 4, 19. II. Trop., Of the mind, To seize, ap- prehend, comprehend (very rare) : cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit, Cic. Leg. 1, 23. prchcnsio or prensio, onis,/ [pro- hendoj A seizing, apprehending : I, Lit. (ante-class.) : tribuni plebis prensionem habent, the right of arresting any one, Atei. Capito in Gell. 13, 12 : in magistrate habent alii vocationem, alii prensionem, Var. ib. — H, Transf. (abstr. pro concr.), A machine for raising or screwing up any thing, a jack-screw : turris tectum prehen- sionibus tollere, Caes. B. C. 2, 9, 5 ; id. ib. §6. prehenso- and more lreq. prenso. avi, atum, 1. v.freq. a. [id.] To grasp, seize, catch, lay hold of (not freq. till after the Aug. per.): I. In gen.: prensare manu brachia, Hor. S. 1, 9, 64 : t'astigia dextrin, Virg. A. 2, 444 : tenaci forcipe ferrum, id. ib. 12, 404 : lubrica prensantes effugit um- bra manus, Ov. F. 5, 476 : prehensare hostium tela, Tac. H. 3, 28. lit In partic, To take hold of, detain a person, in order to talk with him, thank him, entreat him, etc. : ami», genua, ves tigia prensando, nexere militum animos, Tac. H. 1, 66 : commanipularium pectora, id. ib. 4, 46 : itaque prenso amicos, sup- plico, ambio domos, Plin. Ep. 2, 9 : prensa- tas exeuntium manus, Liv. 4, 60. — Hence, B. Transf., To sue or solicit for an office : circumire et prehensare patres, Liv. 1, 47. So too absol. : prensat unus P. Galba, solicits for the consulship, Cic. Att. 1, 1. prehensus and prensus. a, um, Part., trom prehendo. Prelius or PrillUS ( c <>d. Erf, Pe- relius) lacus, A small lake in Elruria, now Logo di Castiglione : Cic. Mil. 27, 74 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 362. prelum* h n - [premo] A press-beam for pressing grapes, olives, etc. ; also, me- ton., a wine-press, oil-press (quite class.) : Cato R. R. 31 : cola prelorum, Virg. G. 2, 242 : ("prela trabes sunt, quibus uva jam calcata premitur," Serv.); Vitr. 6, 9; Plin. 18, 31, 74 ; Ulp. Dig. 19, 2, 19. Prema. ae, /. [id.] A goddess pre- siding over the coition of newly-married pairs: Aug. Civ. D. 6, 9, n. 3 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 71. premO) essi, essum, 3. v. a. To press (quite class.). 1. Lit: pede pedem alicui premere, Plaut. Asin. 4, 1, 30 : et trepidae matres pressere ad pectora natos, Virg. A. 7, 518 : veluti qui sentibus anguem Pressit humi nitens, id. ib. 2, 379 : novercae monstra manu premens, id. ib. 8, 288 : pressit et inductis membra paterna rotis, ?'. e. drove her chariot over her father's body, Ov. Ib. 366: trabes Hymettiae premunt colum- nas, press, rest heavily upon them, Hor. Od. 2, 18, 3 : genu premere terga alicujus, Ov. Am. 3, 2, 24 : libera plena, i. e. to milk, id. Fast. 4, 769 : vestigia alicujus, to tread in, to follow one's footsteps, Tac. A. 2, 14 : frena dente, to bite into, to champ, Ov. M, 10, 704 : ore aliquid, to chew, cat, id. ib. 5, 538 ; cf., aliquid morsu, Lucr. 3, 664 : pres- sum lac, i. e. cheese, Virg. E. 1, 82. B. Transf.: 1, Poet., To bear down upon, to touch: premere litora. Ov. M. 14. 416: aera, i. e. to fly, Lucr. 7, 835. 2. Poet., To hold fast, hold, grasp : pre- mere frena manu, Ov. M. 8, 37 : ferrum. to grasp, Sil. 5, 670 : capulum, id. 2, 615. 3. Poet., as it were, To press a place with one's body, i. e. to sk, stand, lie, fall, lay, or seat one's self on any thing: toros. Ov. Her. 12, 30 : sedilia, id. Met. 5, 317 : et pictam posita pharetram cervice pre- mebat, id. ib. 2, 421 : frondes tuo premis ore caducas, id. ib. 6, 649 ; Sen. Hippol. 510. 4 To cover, to conceal by covering 1197 P RE M (mostly poet.) : molli fronde crinem, Virg. A. 4, 147 : canitiem galea, id. ib. 9, 612 : mitra capillos, Ov. F. 4, 517 : aliquid ter- ra, to conceal, bury in the earth, Hor. Epod. 1, 33 : nonurnque prematur in annum, id. A. P. 388 : omne lucrum tenebris altapre- mebat humus, Ov. Am. 3, 8, 36 j Plin. 2, 79, 80. 5. To make, form, or shape any thing by pressing (poet.) : quod surgente die mul- sere horisque diurnis, Nocte premunt, they make into cheese, Virg. G. 3, 400 ; Cal- purn. Eel. 5, 34. 6. To press hard upon, to crowd, set upon, closely pursue : hostes premere de loco superiore, Caes. B. G. 7, 19 : Pom- peiani nostras premere et instare eoepe- runt, id. B. C. 3, 46 : hac fugerant Graii, premeret Trojana juventus, Virg. A. 1, 471 : Pergamenae naves cum adversaries pre- merent acrius, Nep. Hann. 11 : hinc Ru- tulus premit, et murum circumsonat ar- mis, Virg. A. 8, 473 : obsidione urbem, Caes. B. G. 7, 32. — So of the pursuit or chase of animals : in retia cervum, Virg. G. 3, 412: aut spumantis apri cursum clnraore prementem, id. Aen. 1, 324. 7. Topress down, burden, load, freight : et natat exuviis Graecia pressa tuis, Prop. 4,1, 114: pressae carinae, Virg. G. 1,303: pressus membra mero, Prop. 2, 12, 42 : pressus gravitate soporis, Ov. M. 15, 21 : magno ot gravi onere armorum pressi, Caes. B. G. 4, 24 : auro phaleras, to adorn, Stat. Th. 3, 567. 8. To press into, force in, press -upon : (caprum) dentes in vite prementem, Ov. F. 1, 355 : presso sub vomere, Virg. G. 2, 356 ; cf., presso aratro, Tib. 4, 1, 161 : alte ensera iu corpore, Stat. Th. 11, 542 : et nitidas presso pollice tinge comas. Prop. 3, 8, 14 : et cubito remanete presso, lean- ing upon, Hor. Od. 1, 27, 8. — Hence, b. To mark with any thing (poet.) : aeterna nota, Ov. F- 6, 609 : litera pressa articulo premente, id. Her. 10, 140 : multa via pres- sa rota, id. ib. 18, 134. 9. Topress down, to let doion : nee pre- me, nee summum molire per aefhera currum, Ov. M. 2, 135 : humanaeque me- mor sortis, quae tolliteosdem, Et premit, id. 'Prist. 3, 11, 67 : mundus ut ad Scythi- am Rhiphaeasque arduus arces Consur- git, premitur Libyae devexus in Austros, sinks down, Virg. G. 1, 240 ; Sen. Here. Fur. 155. — Hence, b. I n par tic. : (a) To set, plant: vir- gulta per agros, Virg. G. 2, 346 ; id. ib. 26. — ((3) To make or form by pressing down, to make any thing deep, to dig : premere sulcum, to draw a furrow, Virg. A. 10, 290 : fossam transversam inter montes pressit (nl percussit), Frontin. Strat. 1, 5 : fossa pressa, Plin. Ep. 10, 69 : cavernac in alti- tudinem pressae, Curt. 5, 1. — (v) To strike to the ground, to strike down : trcs fauiu- los, Virg. A. 9, 329 : paucos, Tac. H. 4, 2. 1 0. To press together, to close : oculos, Virg. A. 9, 486 : alicui fauces, Ov. M. 12, 509 : laqueo collum, to strangle, Hor. Ep. 1, 16, 37 : angebar ceu guttura forcipe pressus, Ov. M. 9, 78 : presso gutture, Virg. G. 1, 410: amplexu presso, united, in close embrace, Sen. Oed. 192 : pressa oscula jungere, to exchange kisses, Ov. Her. 2, 94 ; so, pressa basia, Mart. 6, 34 : presso gradu incedere, in close ranks, foot to fool, Liv. 28, 14 : pede presso, id. 8, 8. — Hence, b. In partic. : (a) To shorten, tighten, draw in : pressis habenis, Virg, A. 11, 600 ; so, frena inanu, Ov. M. 8, 37. — ((3) To keep short, prune : Galena falce vitem, Hor. Od. 1, 31, 9: luxuriem falce, Ov. M. 14, 628 : falce prernes umbras (i. c. arbores um- brantes), Virg. G. 1, 157 ; id. ib. 4, 136.— (y) To check, arrest, slop : premere san- guinem, Tac. A. 15, 64 : vestigia pressit, Virg. A. 6, 197 : attoniti pressere gradum, Val. Fl. 2, 424 : dixit, pressoque obmutuit ore, teas silent, Virg. A. 6, 155. IX. T r o p. : A. 'To press, crowd, incom- mode, importune, pursue, to press close or hard, etc. (quite class.) : quae necessitas eum tunta premebat, ut, etc., Cic. Rose. Am 31 : ea. quae premant, et ea. quae im- pendent]', id. Fam. 9, 1 : aerumnae, quae me premunt, Sail. J. 17 : pressus gravitate soporis, bound by heavy, deep sleep, Ov. M. 1198 P RE M 15, 21 : cum aut aere alieno, aut magni- tudine tributorum, aut injuria potentium premuntur, Caes. B. G. 6, 12 : invidia et odio populi premi, Cic. de Or. 1, 53 : premi periculis, id. Rep. 1, 6, 10: — cum a me premeretur, id. Verr. 2, 1, 53 ; cf., ahquem verbo, id. Tusc. 1,7 : cri minibus veris pre- mere aliquem, Ov. M. 14, 401 : cum a pie- risque ad exeundum premeretur, exire noluit, was pressed, urged, importuned, Nep. Ages. 6 : numina nulla premunt : mortali urgemur ab hoste, Virg. A. 10, 375 : premere reum voce, vultu, Tac. A. 3, 67: — crimen, to pursue obstinately, Quint. 7, 2, 12 : confessionem, to force a confession from one, id. ib. 1 : argumen- tum etiam atque etiam, to pursue steadily, Cic. Tusc. 1, 36 : ancipiti mentem formi- dine pressus, Virg. A. 3, 47 : maerore pressa, Sen. Octav. 103 : veritate pressus negare non potuit, Lact. 4, 13. B. Transf. : j, qs., To conceal by pressing down, To repress, hide, conceal (mostly poet.) : dura nocte prementur, Virg. A. 6, 828 : curam sub corde, id. ib. 4, 332: odium, Plin. Pan. 62: iram, Tac. A. 6, 50 : pavorem et consternationem mentis vultu, id. ib. 13, 16 : interius om- ne secretum, Sen. Ep. 3 med. : dolorem silentio, Val. Max. 3, 3, 1 exlr. ; cf., silen- tia, Sil. 12, 646 ; and, aliquid ore, Virg. A. 7, 103. 2. To lower, diminish, undervalue, dis- parage : premendorum superiorum arte sese extollebat, Liv. 22, 12 : arma Latini, Virg. A. 11, 402 : famam alicujus, Tac. A. 15, 49 : premere ac despicere, Quint. 11, 1, 16 : p. tumentia, humilia extollere, id. ib. 10, 4, 1. — Hence, b. To surpass, exceed: facta premant annos, Ov. M. 7, 448 : ne prisca vetustas Laude pudicitiae saecula nostra premat, id. Pont 3, 1, 116 : quan- tum Latonia Nymphas Virgo premit, Stat. 5, 1, 2, 115. — c. To rule (poet.) : premere ditione populos, Virg. A. 7, 737 : imperio, id. ib. 1, 57 : Mycenas Servitio premet, id. ib. 288. 3. To compress, abridge, abbreviate : haec enim, quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat, Cic. N. D. 2, 7. 4. To check, arrest, repress : cursum in- genii tui, Brute, premit haec iinportuna clades civitatis, Cic. Brut. 97 : sub imo Corde gemitum, Virg. A. 10, 464 : vocem, id. ib. 9, 324 : sermones vulgi, to restrain them. Tac. A. 3, 6. — Hence pressus, a, xim, Pa., Of an orator or of speech : &. Compressed, concise, plain, without ornament (quite class.) : hunt pro grandibus tumidi, pressis exiles, fortibus temerarii, etc., Quint. 10, 2, 16: cum At- tici pressi et integri, contra Asiani inflati et inanes haberentur, id. 12, 10, 18. — Of speech : pressa et tenuia, et quae mini- mum ab usu quotidiano recedant, id. 10, 1. 102 : p. et demissus stilus, Plin. Ep. 1, 8 ; Quint. 4, 2, 117. —Comp. : in concioni- bus pressior, et circumscriptior, et ad- ductior, more moderate, keeping more with- in bounds, Plin. Ep. 1, 16. B. Close, exact, accurate: Thucydides ita verbis aptus et pressus, ut, Cic. de Or. 2, 13 : quis te fait umquam in partiundis rebus . . . pressior ? more exact, more accu- rate, id. fragm. ap. Non. 364, 24 :— sicuti taxare pressius crebriusque est, quaui tan- gere, Gell. 2, 6 : quod (periculum) obser- vandum pressiore cautela censeo, stricter, greater, App. M. 5, p. 328 Oud. : .cogitatio- nes prcssiores, id. ib. p. 342 Oud. — Hence, Adv., presse : A. With pressure, vio- lently (quite class.) : artius pres6iusque conflictata, Atej. Capito in Gell. 10, 6. B. Closely, lightly: 1. Lit.: vites pres- sius putare, Pall. 12, 9 : pressius colla ra- dere, Veg. Vet. 1, 56. 2. 'Prop. : a. Of pronunciation, Short- ly, neatly, trimly : loqui non aspere, non vastc, non rustice, sed presso, et aequa- biliter, et leniter, Cic. de Or. 3, 12 ; id. Off. 1, 37. b. Of the mode of expression, etc., Con- cisely, not diffusely : definirc presse et an- gustc, Cic. Or. 33 : abundanter dicere, an presse, Quint. 8, 3, 40 : pressius et astric- tius scripsi, Plin. Ep. 3, 18.— (/3) Without ornament, simply : unum (genus orato- rum) attenuate pressoque, alterum subla- te amplequc dicentium, Cic. Brut 55 : ali- P RE S qnib describere modo pressius, modo ela- tius, Plin. Ep. 4, 14. — (y) Closely, exactly, correctly, accurately : mihi placet agi sub- tilius, et pressius, Cic. Fin. 4, 10: detini- unt pressius, id. Tusc. 4, 7 : anquisitius, et exactius pressiusque disserere, Gell. 1, 3. prendo» ere, v. prehendo. * prensatio* onis, /. (prenso. v. pre- henso] A soliciting, stiing, canvassing for an office : praepropera prensatio, Cic. Att. 1, 1. prensltO; «re, v.freq. a. [id.] To lake or catch hold of (post-class.) : cum libiti- nam ipsam flentes omnes prensitarent, Sid. Ep. 2, 8. prcnsoi "re, v. prehenso. X prensorium, ", «• [prenso] A trap, mouse-trap : •'prensorium, Inos," Gloss Lat. Gr. prcnsuSi a> uni. Part., fr. prehendo f presbyterj eri, m. = npeo6iiTepos An eider (eccl. Lat.) : Tert. Cor. mil. 15 — 11. J n parti c, An elder or presbyter it the Christian Church : Tert. Baptism. 17 presbyteratUSi «s, m. [presbyterj The ojjice uf a presbyter or ofapriest,pres- bylerale, priesthood (eccl. Lat.) : diacona- tum et presbyteratum ambire, Hier. Ep. 22, n. 28. presse* adv., v. premo, Pa., ad fin. Ipressicius, a, urn, adj. [pressus] Pressed : Not. Tir. p. 39. pressing adv. [id.] With pressing, by pressing to one's self (post class.) : me pressim deosculato, App. M. 2, p. 127 Oud. : linteolo pressim agglutinato, i. e. closely pressed, id. ib. p. 166 Oud. pressi©; bnis, /. [premo] A pressing, pressing down, pressure (only in Vitruvi- us : pressio cacuminis, Vitr. 10, 8. — If, Transf., The prop or fulcrum under a lever while the burden is raised : pressio, quod Graeci vxouox^tov appellant, Vitr. 10, 8. presSO) ° re , v. freq. a. [premo] To press (poet.) : vomicam, Plaut. Pers. 2, 5. 11 : pressatur pede pes, mucro mucrone, viro vir, Furius Antias in Macr. S. 6, 3 : cineres ad pectora pressant Ov. M. 8, 538 : ubera manibus pressanda, i. e. to be milked, id. ib. 15, 472; Prop. 3, 15, 18. X pressors oris, m, [id.] A kind oj hunter, ace. to Isid. Orig. lOfiti. pressoriuS) a > U|n ' adj. [id-] That serves for pressing grapes, olives, etc. (post- Aug.) : pressoria vasa, Col. 12, 18. — ff, Subst.,pressorium, i\,n.,A press : Amm. 28, 4 : exprimere in pressorio, Plin. Val. 2,17. prcssulC; adv., v. pressulus, ad fin. preSSUlllS* um > Part, and Pa., from premo. 2. prcssuSi "a, m. [premo] A press- ing, pressure (quite class.) : (a) c. gen. subj. : animus intentione sua depellitpres- sum omnem ponderum, Cic. Tusc. 2, 23. — ((i) c. gen. obj. : hie pressu duplici pal- marum continet anguem, Cic. poet. N. D. 2, 42 : ipso oris pressu, i. e. a proper press- PRE T ure of the lips, so as not to pronounce too broadly, id. de Or. 3, 11. t prCSter» eris, m. — npr)0"rqp [burn- ing] I. A. fiery whirlwind, which descends in the form of a pillar of tire, a water-spout, sand-spout: " pr ester as Graii quos ab re nominitarunt," etc., (* In cd. Creech, writ- ten as Greek), Lucr. 6, 424: "turbo ar- dentior accensusque dum furit prcstcr vo- catur, amburens contacta pariter, et pro- terens," Plin. 2, 48, 50: "spiritus cum ma- jore vi torti sunt, lit procella tcrrestris, et a Graecis prestcr nomen acccpit," App. de Mundo, p. 818 Oud. II. A kind of serpent, whose bite causes a burning thirst : prester quern percusse- rit, distenditur, enormique corpulcntia ne- catur extuberatus, Sol. 27 : torridus pres- ter, Luc. 9, 791; Plin. 20, 20, 81 ; id. 24,111,73. Prctij orum, m. A people of India, beyond the Ganges, Plin. 6, 19, 22. prctlOi are * v - a - [pretium] To prize (lute Lut.) : Cassiod. Var. 5, 40. prctlOSCi adv., v. pretiosus, ad Jin. prctiositas, atis,/. [pretiosusj Pre- ciuusuess, costliness (extremely rare) : an- nul! pretiositas, Atei. Capito in Macr. S. 7, 13; App. M. 2, p. 123, 4 Elm. pretidSUS* a, um, adj. [pretium] Of great value, valuable, precious: I. Lit. : equus, Cic. Off. 3, 23: odores. Col. 3, 8 : subiitque argentea proles Auro dcterior, fulvo pretiosior acre, Ov. M. 1, 115: res pretiosissimue, opp. vilissimae, Cic. Fin. 2, 28 ; Plin. 1 1, 39, 52 : prctiosissimuin huma- ni animi opus, id. 7, 29,30. — H, Trans f.: A. Of great cost, costly, dear, expensive: operaria, Plaut. Bac. 1, 1, 41 : Thais, Prop. 4, 5, 43: — pretioso pretio emere aliquid, dear, high, Plaut. Epid. 1, 2, 17 : fames, which is satisfied at much expense, Mart. 10, 96, 9 : silentia, dearly bought, id. 5,69. — B. That gives a great price, extravagant: pre- tiosus emptor, Hor. Od. 3, 6, 32 : — Hence, Adv., pretiose, In a costly manner, expensively, richly, splendidly, (quite clas- sical) : vasa pretiose caelata, Cic. Inv. 2, 40: p. armatus exercitus, Gell. 5, 5: pre- tiosius sepeliri, Curt. 10. 1. pretium? n > "• Worth, value, price (quite class.). I, Lit.: pretium statuere merci, To set, fix, Plaut. Mil. 3, 1, 133: p. certum con- stituere, Cic. Att. 12, 33: enumerare, id. Rose. Am. 46*: pacisci pro re aliqua, to agree upon, settle, id. Off. 3, 29 : exsolvere, Plaut. Men. 5, 6, 26: quibus hie pretiis porci veneunt 1 at what prices are they sold here ? id. ib. 2, 2, 15 : vendere aliquid pretio suo, id. Pers. 4, 4, 30 ; id. Pseud. 1, 2, 36 : parare sibi pretio aliquid, id. Merc. 2, 3, 7 : multi extulerunt eorum pretia, Var. R. R. 3. 6 : jaeent pretia praediorum, are low, down, fallen, Cic. Rose. Com. 12: — magni, parvi pretii esse, to be high or low inprice, of much or little worth, of great or of small value: nullus est tam parvi pretii, quin, Plaut. Aul. 4, 10, 60: nae tu habes servum graphicum, et quantivis pre- tii ! id. Epid. 3. 3, 29 : agrum majoris pre- tii nemo habet, Ter. Heaut. 1, 1, 12: noli spectare, quanti homo sit : parvi enim pretii est, qui jam nihil est, Cic. Q. Fr. 2, 2, 4: de illis potissimum jactura lit, quia pretii minimi sunt, Sail. or. ad Caes. 2, 9 : — pretium habere, to have a value, to be worth something: vendat oleum, si preti- um habeat, Cato R. R. 2; Cic. Verr. 2, 3, 78 : — in pretio esse, to be of worth, value, or estimation, to be in repute, Plin. 33,1,6: — pretium facere, to fix or set a price, or value; of a seller: indica, fac pretium. Do. Tuamerxest; tua indicatio est, Plaut. Pers. 4, 4, 37 ; of a purchaser, quis faceret pretium, nisi qui sua perdere vellet Om- nia? Mart. 1, 86: Paul. Dig. 10, 3, 19. B. Transf. : 1, Money spent for any thing: nil pretio parsit, tilio dum parce- ret, Plaut. Capt. prol. 32: femina. . . ur- bem Exiguam pretio posuit,/or money has founded a small city, Virg. A. 4, 211: vec- tigiilia parvo pretio redempta habere, for little money, cheaply, Caes. B. G. 1, 18 : pretio mercari ordinem senatorium, to purchase, to gain with money, Cic. Verr.2, 2, 49 : permutare pretio noluit, aliave merce, Plin. 9, 55, 81. — Hence, p. In gen., Money's worth, money, wealth, etc. (poet.) : Ov. Pont. 2, 8, 5: in pretio pretium nunc P Jl I A est, id. Fast. 1, 217 : eonvereo in pretium deo, i. e. into a shower of gold, Hor. Od. 3, 16, 8. 2. Wages, reward (poet.) : pro pretio fecio ut opera apparent, Plaut. Ps. 3, 2, 59 : operam Epidicl nunc me iniurc pretio pretioso velim, id. Epid. 1, 2, 17 : reddcre alicui pro benefactia, id. Capt. 5, 1,20: palmae pretium vietoribus, Virg. A. 5, 110. II. 'Pro p., Worth, value: qualcs ex hac die experiundo cognovit, perindc ope- rae eorum pretium faceret, would estimate their services, Liv. 27, 17: eive aliquod morum . . . est pretium, Ov. Tr. 1, 9, 43: eorticis etiam ad medicamenta pretium est, Plin. 12, 25, 54 ; id. ib. L9, 43. B. Transf., Pay, hire, wages, reward, price, in a good and bad sense : majores seorsum atque diversum pretium para- vere bonis atque strenuis, decurionatus... aliosque honores, Cato in Fest, s. v. op- tionatvs, p. 201, ed. Mull. : pretium cu- rae, and more frcq., pretium operae, a reward for trouble: mihi visum est pre- tium curae, ipsum S. C. quacrere, seemed to me worth the trouble, worth while, Plin. Ep. 8, 6: facturusne operae pretium si, etc., . , . nee satis scio, what wilt pay fur the trouble, Liv. praef. : operae pretium ha- bent libertatem, civitatemque, id. 25, 6; id. 21, 43 : reddere alicui pro factis operae pretium, Enn. in Sen. Ep. 108: audire est operae pretium, etc., Enn. Ann. 1, 120; so Liv. 3, 26: quo in genere est operae pre- tium diligentiam majorum recordari, it is worth while, Cic. Agr. 2, 27 : capta urbe, operae pretium fore, Sail. J. 83: Ger- manico pretium fuit convertere agmen, thought it of importance, Tac. A. 1, 57 : ni pretium foret Pisonis sententias noscere, were it not worth while, were it not of im- portance, id. ib. 2, 35 : — posse eum, si ope- rae pretium faciat, principem popularium esse, if he does any thing worth while, any thing of importance, Liv. 25, 30 ; so, duos 6ervos ad hostes transfugisse et operae pretium fecisse, have done valuable serv- ice, Quadrig. in Sen. Ben. 3, 23. — In a bad sense, Reward, punishment (poet.) : si ma- los imitnbor, turn pretium pro noxa dabis, Liv. Andr. in Non. 365, 27 : verbera com- pedes, molac.haec pretia suntignaviae. Plaut. Men. 5, 6, 10: ego pretium ob stul- titiam 1'cro, Ter. Andr. 3, 5, 4 : et peccare nefas, ;iifi pretium emori, Hor. Od. 3, 24, 24 : ille crucem pretium sceleris tulit, hie diadema, Juv. 13, 105. — Also, of Bribery : adduci pretio ad hominera condemnan- dum, Cic. Caecil. 10 : pretio judicem cor- rumpere, id. ib. 25 : nee prece, nee pretio a recta via deduci, Auct. Her. 3, 3. preX; ecis (in the nom. and gen. sing. obsol. ; most freq. in the plur.). /. A prayer, request, entreaty (quite class.) : I, In gen.: nunc te oro per precem, Plaut Capt. 2, 1, 47 : nihil est preci loci relicrum, Ter. Andr. 3, 4,22 : oro te prece, Hor. S. 2, 6, 13: multa prece prosequi aliquem, id. de. Or. 4, 5, 33 : cum magna prece ad aliquem scribere, Cic. Att. 11, 15 : prece et obaecratione humili ac supplici uti. id. Inv. 1, 16: nee prece, nee pretio, nee gra- tia, nee simultate a recta via deduci, Auct. Her. 3, 3: — omnibus precibus te oro et obtestor, ut, etc., Cic. Att 9, 11, A, § 3 : omnibus precibus petere, ut, etc., Caes. B. G. 5, 6; Liv. 38, 2 : fatigare aliquem pre- cibus, id. 1, 11 : precibus flecti, Virg. A, 2, 6Si) : moveri. Ov. Her. 7, 3 : frangi, id. ib. 86: adduci, Caes. B. G. 1, 16: ad miseras preces decurrere, Hor. Od. 3, 29, 59. II. I n partic. : A, A prayer to a de- ity : in prece totuseram, Ov.F.6, 251 :— eo- rum preces et vota exaudiens, Cic. Plane. 41 : vota et preces repudiare, id. Cluent. 70 : tribuunt ei successus petitionum a potestatibus, et a Diis etiam precum, Plin. 29, 4, 19. — B. A curse, imprecation : om- nibus precibus detestatus Ambiorigem, Caes. B. G. 6, 30 : misit Thyesteas preces, Hor. Epod. 5, 86 ; Ov. M. 15, 505.— C. An ■intercession (poet.): jam prece Pollucis, jam Castoris implorata, Catull. 78, 64. Friamus» h »"., npiauos, A son of Laomedon, king of Troy, husband of He- cuba, and father of Hector, Helenus, Paris, Deiphobus, Polyxena, Cassandra, etc. ; he was slain by Pyrrhus,the son of Achilles : Enn. Ann. 1, 23 : o pater, o patria, O Pri- PttlD ami domus ! id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 ; id. ib. 1, 35, 85. C£ Hyg. Fab. 89 mid 90. — B. Hi» grandson, named after him, the son of PolU.ee, Virg. A. 5. 564. II. Derivv.: A. Pnamcis, idis,/., Uptufiyi>i, Priam's daughter : Atridcs visa Prianu-ide, i.e. Cassandra. Ov. Am. 1,9, 37 : Priameida vidt rat ipsam, id. A. A. 2, 405. B. Pnameius* ". u»j> adj., npw/iij- I t0S% Oj or belonging to Priam : (" s-cep- tra, Virg. A. 7, 252) : virgo Cassandra, id. ib. 2, 403 : conjux, i. e. Hecuba, Ov. M. 13, 401 : hot-pry, i. e. Paris, id. A. A. 2, 5: he- ros, i. e. Hector, Auct. Pan. ad. Pieon. 102. C. Pnamidcs, oe, m., it ptajAt&w, A son oj Priam: Priamiden llelcnum reg- nare, Virg. A. 3, 295: P. Deiphobus, id. ib 6, 494 : nee quas Priamides in aquosae vallibus Idae Contulit, i. e. Paris, Ov. F. 6, ^k>: deploratos Priamidas, Priam's sons, id. Met. 13, 482.— Me ton., Trojans, Sil. Priantaci arum, m. A Thracianpeo* pic, Plin. 5, 11, 18; Sol. 10. Pnapeius? Jl « um > aci J-> v - Priapus, no. C. t priapiscuSv '- m.= i;ptairloKO$, A plant irhi.lt ezr.it id lust, fool stones, orchis, also called satyrion, App, Herb. 15. 1 priapismus) i. m. =vpia-niou>'$, a morbid erection oj' the penis, priapism, Coel. Aur. Acut. 3, 18. Priapoxmesus or -ost '. /•> n^tti- 7Tov vi}-)uS. An island of the Aegean Hea, near Caria, Plin. 5, 31, 36. PriapuSj b wt -. IlpiaTi-05, Priapus, the god of Procreation: hence, of gardens and vineyards, where his statues were placed, having a large generative organ : Col. 10, 108 ; cf. Hor. S. 1, 8, 2 ; Virg. G. 4, 111 ; Ov. M. 9, 347, etsaep.— B. Transf.: X. The virile member, penis : Priapus vi- treus, a dr in Icing-vessel of this shape, Juv. 2, 95: siligineus, a cake of the same, shape, Mart. 14, 69; Petr. 60.-2.^ lecherous person, Catull. 47, 4. — C. Ueriv,, Pria- peiUS* a - um i a( lj-i Of ov belonging to priapus, Priopian : metrum, Diom. p. 512 P. — Priapeia> orum, n. (*c. carmina), A collection of poems upon Priapus, by va- rious authors ; cf. Bahr's Gesch. d. Rom. Lit- (3d ed.) i., p. 504 sq.— |I. A town of Mifsia, on the Hellespont, Plin. .5, 32, 40. — III. An island near Ephesus, id. ib. 31, 38. PriaticUS Campus. A place near Mnrouea, in Thrace, Liv. 38, 41. pridem; °dv. [from the obsol. pris; whence prior, primus, pridie, and the de- monstrative demj Long ago, long si?tce t a long time ago : with a negative, non pri- dem, haud pridem, not long ago. a short time ago, lately (quite class.). With a neg- ative : hoc ego mali non pridem invent, Ter. Heaut 2, I fin. : recens Natura est mundi, neque pridem exordia cepit, Lucr. 5, 332 : haud ita pridem, (* not so very long ago), Hor. S. 2, 2, 46 : Themistocles fuit T nostra civitate non ita pridem dominatu regio liberata, (*not long before), Cic. Brut. 10. — Without a negative : ita me pridem facere atriensem voluerat, Plaut. Casin. 2, 8, 29 ; id. Rud. 4, 7, 23 : quam pridem sibi hereditas venisset, docet, Cic. Verr. 2, 1, 48 ; id. Rose. Com. 3 : quod ad me pridem scripseras, id. Fam. 5, 6. — In old times, aforetime, formerly: nunc jam non clas- sem, in quam, sicuti pridem, confugiant, superesse, Just. 5, 7 : Italiam notiorcm sibi nunc, quam pridem fuisse, id. 31, 3 : eo- dera igitur furore in poenitentiam, quo pri- dem in iram versus, mori voluit, Just. 12, 6. pridianus. a» um, adj. [pridiej Of or belonging to the day before, that hap- pened, was used, eaten, etc., the day before, yesterday's (post- Aug.) : pridianaacseme* sa opsoniaapposuit, Suet. Tib. 34 ; id. Vit. 13: cibus,id.Cal.58: balinea, Plin. 28, 19, 77 : reliquiae, Catull. in App. Apol. p. 393, Oud. : pluvia, id. Met. 7, p. 484 Oud. : pru- ina, id. ib. 11, p. 768 Oud. pri-die-i a dv. [from the obsol. pris; whence prior, primus pridem ; and dies] On the day before (quite class.) : opp. pos- tridie, Plaut. Stich. 1, 2, 65; so, cui cum pridie frequentes essetis assensi, postri- die ad spem estis inanem pacis devoluti, Cic. Phil. 7, 4 : postero die tropaeum po- suit, quo loco pridie pugnatum est, Nep. Hat. 8 : pridie asservata materia, Plin. IP, 11,26. — With a follg. quam: si hie pridie 1199 PRIM natus foret, quam hie est, Plaut. Mil. 4, 2, 91 : pridie quam ego Athenas veni, Cic. Att. 5, 11 : haec epistola est pridie data quam illn, id. ib. 3, 8. — With a follg. gen. : pridie ejus diei, on the day before this day, the day before, Caes. B. G. 1, 47 : insidia- rum, the day before the ambush, Tac. A. 15, 54 : Calendarum, Ulp. Dig. 28, 1, 5.— With a follg. ace. : pridie Idus, Cic. Att. 13, 25: Compitalia, id. ib. 2, 3 : Quinquatrus, id. ib. 9, 13 : eum diem, id. ib. 11, 23 : Parilia, Liv. 40, 2 : Circenses, Suet. Cal. 55 : con- stitutam diem, Just 1, 10 : nuptiarum di- em, Fest. s. v. regiljlis, p. 286 ed. Mtill. : vindemias, Ulp. Dig. 24, 3, 7 : aequinocti- um autumnale, id. ib. 43, 19, 1 : EX. A. D. v. KAL. DEC. AD PR. KAL. JAN. SEXT., for SIX years, to the 31s* December, Inscr. Orell. no. 594: — pridie Cal., a9 subject: literarum datarum pridie Cal. Januar. suavem ha- buit recordationem clarissimi juri6juran- di, the 31st of December, Cic. Att 6, 1— II. Transf,, in gen., Before, several days be- fore (post-class.) : Mart. Dig. 40, 5, 10. Priene, es, /., Wpiitvri, A maritime town of Ionia, the birth-place of Bias, Cic. Parad. 1, 1, 8 : plures esse, Bias, pra- vos, quem clara Priene, etc., Aus. VII. Sap. de Lud. 11, and Biant. 1.— II. De- rivv. : A. Prienacus, a, urn, adj.. Upi- nvaioi. Of or belonging to Priene, Prieni- an : Bias, Sid. Carm. 2, 161. — B. Prie- neiisis, «■ a m - ( sc - centurio), The captain or centurion of this company (post- Aug.) : testamenta primipilarium, Suet. Cal. 38 ; Inscr. Orell. no. 517; id. ib. 748 ; 3568.— B. Transf. : 1, One who has been primipilaris, an exprimiyilar : Quint 6, 3, 92. — 2. In eccl. Lat., Of A bishop : concla- matissimus primipilaris, Sid. Ep. 6, 1. .primipilariuS) ", m. [id.] i. q. pri- mipilaris, The centurion of the first mani- ple of the triarii (post-Aug.) : Sen. Const. Sap. 18 ; Spart. Jul. 5. piimipilatus. us, m. [id.] The of- fice of chief centurion of the triarii, the pri- mipilate (post-class.): Cod. Justin. 12, 63. 1. primipilum. i, «• [id-] The. office of chief centurion of the triarii (post-clas- sical) :' Inscr. ap. Mur. 799, 6. primipilus or primopilus, i, v. 2. pilus. primipotenS; entis, adj. [primus-po- tens] The. first in power (post-classical) : Deus primipotens, App. Trism. p. 92 Elm. < Pl'imis, is, TlpiuiS. A town of Ethi- opia, on the Nile, Plin. 6, 29, 35.) primiscrinius- "■ "». [primus-seri- nium] The chief of an official department or college (post-class.) : Cod. Justin. 12, 50, 12 ; Inscr. Orell. no. 2953. primiter, adv., v. primus, ad fin., no. D. primitiae (primiciae), arum, /. [pri- mus] Tlie jirst things of their kind, first- lings, premiccs: I, Lit., First-fruits: pri- mitias Cereri farra resecta dabant, Ov. F. 2, 520 ; id. Met. 8, 274 : pomiferi Laribus consuevimus horti Mittere primitias, Cal- purn. Eel. 2, 64. B. Transf., of other things : primitiae metallorum, the first produce of the mine, Tac. H. 4, 53 : vitis, the first shoots, Col. 4, 10 : plantae, id. 10, 147. II. Trop. : primitiae juvenis miserae, his Jirst unhappy essays, Virg. A. 1 1, 156 : tori, the first nuptial joys, Sil. 3, 111 : ar- morum, the first fruits of war, Stat. Th. 11, 285 : lacrimarum, id. ib. 6, 146 : pri- mitiae et quasi libamenta ingenuarum ar- tium, Gell. N. A. praef. : spectaculi, App. M. 10, p. 734 Oud. : commeatus, the begin- ning of navigation, id. ib. 11, p. 765 Oud. primitlVUS. a, um, adj. [id.] The first or earliest of its kind, primitive (post-Aug.): flore8, that blossom first, Col. 9, 13 : anni, the first, id. Arb. 23 : fetus, first-born, Prud. areii. 10, 828 : verba, primitives, Prise, p. 824 P. primitus, adv. [id] At first, for the first time (ante-class, and poet.) : primitu', Lucil. in Non. 154, 29 : primitus cum exit vitis, Var. R. R 1, 31 : primitus oritur herba, id. ib. 2, 2; Virg. Cir. 490; Catull. 19, 10. Jprimivirgius, % m - [primus-virga] One zoho carries the rod first before the king, head verger: " irpunopMovxos, P ri " PRIM mivirgius," GIobs. Or. Lat. : — " primivir- gius, caballarius, quod primus est militiae in virgis," Gloss. Isid. prlmo? adv., v. primus, ad fin., no. A. primog-enitalisj e, adj. [primo-gen- itus] The first of all as to origin, original, primogenial (eccl. Lat), Tert adv. Val. 20. primog-enitus, a, um, adj. [pri- mus-genitusj First-born (post-Aug.) : Plin. 11, 40, 95: vitulus, Pall. 1, 39: — filius, Lact.4, 11. primopilus and primopilaris, v. primip. primoplastus- i. »»■ [■oox. hybr., from primus-7rAiiarr>£ ] The first-created (eccl. Lat.) : Prud. Cath. 9, 27. Primordial orum (separated and transposed, ordia prima, Lucr. 4, 32). rarely in the sing., primordium, ii, n, [primus-ordior] The first beginnings, or- igin, commencement (quite class.) : pri- mordia rerum, Cic. Part. 2 : a Jove Mu- sarum primordia, id. poet. Leg. 2, 3 : mun- di, Ov. M. 15, 67 : gentis, Luc. 10, 177 : ve- terum vocum, Pers. 6, 3 : dicendi, Quint. 1, 9, 1 : terrena, Col. 3, 10 : in primordiie, Pall. 4, 12.— In the sing. : a primordio ur- bis, Liv. in. ; Col. 1, 1 : in operum suo- rum primordio stare, in the first begin- ning, Curt 9, 2; Just. 2, 1. — n. Absol.. The beginning of a new reign, Tac. A. 1, 7. primordialis, e, adj. [primordia] That is first of all, original, primordial (eccl. Lat.) : lex, Tert adv. Jud. 2 : causa, Amm. 30, 1. — Adv., prlmordialiter, From the beginning, originally (post- class.) : in regiones suas, unde primordi- aliter exsistunt, corpore naturaliter fe- runtur, Claud. Mamert Stat. anim. 2, 5. primordium^ ii, v. primordia. * primordius, a, um, adj. [primor- dia] Original (post-Aug.) : primordii se- minis mistu, Col. 6, 37, 7 dub. (al. primor- diis seminum). primoris, is. adj. [primus] The first: I. In gen. (so rarely): imbres, Var. R. K. 2, 2 : dentes, the first teeth after birth, Plin. 7, 16, 15 : in primore pueritia, in earliest childhood, Gell. 11, 19: anni, Sil. 1, 511: primori Marte, in the first part ox- beginning of the war, id. 11, 143: primore aspectu, at first sight, Gell. 2, 7. II. I n p a r t i c. : A, The foremost part, fore-part, tip, end, extremity (so quite clas- sical) : sumere aliquid digitulis primori- bus, with the tips of one's fingers, Plaut Bac. 4. 4, 24 : versabatur mihi (nomen) in labris primoribus, is at my tongue's end, id. Tiin. 4, 2, 65 ; so, aliquid primoribus labris attingere. to touch slightly, Cic. dc Or. 1, 19, 87 ; cf. id. Coel. 12 ; Fragm. id Non. 428, 3 : surculum primorem praea- cuito obliquum primores digitos duos, Cato R. R. 40; Lucil. in Non. 427, 27: eduxique animam in primoribu' naribus, id. ib. 32 : nasi primoris acumen, Lucr. 6, 1191: pilo primori inest pyxis ferrea, Plin. 18, 11, 29, 71. 2: Cauda late fusa pri- mori parte, id. 8, 54, 80 : in primore libro, al the beginning of the book, Gell. 1, 18: usque in primores manus ac prope in digitos, as far as the fore-part of the hayids, id. 7, 12 : primori in acie versari, Tac. H. 3, 21 : dimicare inter primores, among the foremost, Curt. 4, 6. B, The first in rank or dignity, chief principal: primore juventute conscripta, Liv. 24, 20 : Argivorum viri, Catull. 68, 87: feminae, Tac. A. 2, 29 : venti, chief cardi- nal, Gell. 2, 22.— Hence, b. Subst., pri- mores, um, m., The men of the first rank, the chiefs, nobles: primores populi arri- puit, Hor. S. 2, 1, 69 : civitatum primores atque optimates, Col. 12, 3 : primores, ac duces, Juv. 15, 40: ex primoribus, Tac. A. 13, 30. primotlCUS, v. primotinus. primotinus- a, um, adj. [primus] That grows first, early ; opp. to serotinus (post-class.) : Apic. 4, 5 (al. primotica). primuhim> "«., Forefa- thers, ancestors, the ancients (poet, and in post-Aug. prose) : abiturus illuc, quo pri- ores abierunt, Phacdr. 4, 18, 16 : nomen dixerc priores Ortygiam, Virg. A. 3, 693: nostri, Plin. Ep. 3, 4 : more priorum, Ov. M. 10, 218. II. Trop., Belter, superior, preferable, more excellent or important (so not in Cic. and Caes.) : bellante prior, Hor. Carm. Sec 51 : color puniceae tiore prior rosae, id. Od. 4, 10, 4 ; Ov. Her. 18, 69 : ut nemo haberetur prior, Liv. 27, 8 : aetate et sa- piential Sail. J. 10 : consilio et manu, id. ib. 101 : neque prius, neque antiquius quid- quam habuit, quam, etc., Vellej. 2, 52. Adv., prius, Before, sooner (quite clas- sical) : quern fuit aequius, ut prius introi- eram in vitam, sic prius exire de vita, Cic. Lael. 4 : oppidum Formiac, Hormiae pri- us olim dictum, earlier, Plin. 3, 5, 9. 2. With a follg. quam, Before that, before (often also joined in one word, prius- quam) : prius quam lucet, assunt, before it dawns, Plaut. Mil. 3, 1, 115: nihil prius mihi faciendum putavi, quam ut, etc., Cic. Att. 4, 1 : eui prius quam de ceteris rebus respondeo, de amicitia pauca dicam, be- PRIS fore, id. Phil. 2, 1 : quod ego, prius quam loqui coepisti, sensi, id. Vat. 2 : neque pri- us fugere destiterunt, quam ad tiumen Rhenum pervenerunt, Caes. B. G. 1, 53 : quid potius faciam, prius quam me dor- mitum conferam, non reperio, Cic. Fam. 9,26 : (* priusquam aggrediar, etc., id. Balb. 7 : prius quam ad portam venias, Ter. Ad. 4,2,44.) — In the signif, Sooner, rather: Ae- gyptii quamvis carnificinam prius subie- rint, quam ibin, aut nspidem violent, Cic. Tusc. 5, 27 ; id. Lig. 12 : Caes. B. C. 3, 1. — Sometimes in an inverted order : ad hoc genus hominum duravi, quam prius me ad plures penetravi, Plaut. Trill. 2, 2, 13 ; Prep. 2, 14, 11. B. 1° gen., Formerly, in former times (poet.) : Catull. 51, 13 : sed haec prius fu- ere : nunc, etc., id. 4, 25. pridratUSj Q 9 > *>■ [prior] Priority, preference (eccl. Lat.) : Tert. adv. Val. 4. priorsum and priorsus, adv. [pris- versus] Forward (post-class.) : corpus aut accedit priorsum, aut retrorsum recedit (al. prorsum), Macr. S. 7, 9 : pergere, id. ib. 13 : movetur corpus priorsus ac re- trorsus, Claud. Mamert. Stat. anim. 1, 18. prisce, adv., v. 1. priscus, ad fin. Priscianus, i> m - ■ I. A celebrated grammarian in the time of the Emperor Justinian. — H, Theodoras Priscianus, A physician in the time of the Emperors Gra- tian and Valentinian II. 1. priscus, a, um, adj. [pris, whence prior, primus, pridem, pridie] Of or be- longing to former times, old, olden, ancient, antique. Like the Greek lipxaloc, it de- notes that which existed before our time, while pristinus is applied also to those things which have existed in our day (quite class.). 1, Lit. : credendum est veteribus et priscis viris, Cic. Univ. 11 : prisca ilia et antiqua reipublicae forma, Vellej. 2, 89 : illud erat insitum priscis illis, quos cascos appellat Ennius, Cic. Tusc. 1, 12 : in pris- cis Graecorum Uteris, id. N. D. 3, 10 : et illud quod loquitur priscum visum iri pu- tat, id. de Or. 3, 11 : priscae sanetimoniae virgo, Tac. A. 3, 69 : — "prisci Latini pro- prie appellati sunt ii, qui prius quam con- deretur Roma, fuerunt," Paul, ex Fest. p. 226 ed. MiAU. : li priscae Latinae coloniae appellatae sunt, ut distinguerent a novis, quae postea a populo dabantur," Fest. p. 241 ed. Mull. : tempus, Ov. F. 1, 197. Priscus has the accessory idea of venera- ble, and is applied to whatever has refer- ence to the earliest and best times : p. gens mortalium, Hor. Epod. 2, 2 : p. In- achus, id. Od. 2, 3, 21 : pudor, id. Carm. Sec. 57 : prisco more, id. ib. 2, 282 : pris- co ritu, Plin. 12, 1, 2. II. T r a n s f. : A. Former, previous (po- etical) : quid si prisca redit Venus ? Hor, Od. 3, 9, 17 : nomen, Ov. M. 14, 850.— B. Old-fashioned, i. e. strict, severe (poet.) : prisci praecepta parentis, Catull. 64, 159 : prisca supercilia, Virg. Cop. 34. — Hence, Adv., prisce, In the old-fashioned man- ner, strictly, sternly (quite class.) : utrum me secum severe, et graviter, et prisce agere malit, an remisse, ac leniter, et ur- bane, Cic. Coel. 14. 2. Priscus- ', "*■ A Roman surname: " Priscus Tarquinius est dictus, quia prius fuit quam Superbus Tarquinius," Paul, ex Fest. p. 226 ed. Mull. : T. Numicius Priscus, Liv. 2, 63. 'prisma- 6tis, n.-=xpiay.a, A geomet- rical figure, the prism: Mart. Cap. (i, 233. I prista. ae, m.=nrpioTnS, A sawyer: PlinT 34, 8, 19, n. 3 1. pristinus, a. um > a,1 J; [from the obsolete pris; whence also, priscus, prior, primus, pridem, pridie] Former, early, primitive, pristine (* v. priscus) (quite class.) : tua pristina dignitas et gloria, Cic. Fam. 1, 5 : labor meus pristinus, id. Sull. 9 : vestra pristina bonitas et misericordia, id. Rose. Am. 52: veterem consuetudinem fori et pristinum morem judiciorum re- quirere, id. Mil. 1 : pristinum anin'ium erga populum R. conservare, Liv. 31, 2 : pro pristina amicitia, Nep. Eum. 4 : rcmi- niscens pristini temporis, id. Alcib. 6 . consuetudo, Caes. B. C. 1, 32 : p. omnium conflrmatur opinio, id. ib. 3, 82 : in pristi- num statum redire, id. B. G. 7, 51 ; so too. PR IV simply, in pristinum restituere. Nep. Ti- raol. 1 : annotations, Gell. praef. II. In par tic: A. J> lst P ast < preced- ing, previous, of yesterday : diei pristini perfidia, Caes. B. G. 4, 14 : somnium pris- tinae noctis, Suet. Aug. 94. — B. ' n ,ne signif. of priscus, Old-fashioned, old, for- mer, early (ante-class, and post-Aug.) : in vobis resident mores pristini, Plaut. True, prol. 6 : tribus pristinum nomen possi- dent, Col. 5, 1 : aetas, Claud. II. Cons. Stil. 124. 2. pristinus or pistrinus, a, um, adj. [pristis tor pistrix] Of or belonging to (the constellation ot) the Whale (post- Aug.) : ex occasu pristini 6ideris, Col. 11, 2. pristis, v. pistrix. priUS «nd prmsquam. v. prior, Adv. privantia, um . "■, v - privo, no. n., A. ■i privatarius, a, um, adj. [priva- tus ) Private (post-class.) : Edict. Dioclet. p. 22. ■i privaticius, a, um, adj. [id.] Priva- tive, negative: " privaticia, arcpnriKa," Gloss. Lat. Gr. privatim* ad v. [id.] Apart from State afiairs,for one's self, as an individual, in private, privately ; opp. to publice (quite class.) : eloquentia et privatim et publice homines perverse abutuntur, Cic. Inv. 1, I : aut privatim gerere aliquid malunt, nut capessunt rempublicam, id. Fin. 5,20: p. mandare rem alicui, id. Rose. Am. 39 : p. degeneres, in publicum exitiosi, Tac. A. 11, 17 : p. et publice rapere vasa cae- lata, Sail. C. 1, 11 : publice privatimque gratiam petere, Cae9. B. G. 5, 53 : fidem sanctam habuit tam privatim, quam pub- lice, toward individuals, Gell. 20. 1. II. In partic. : A. Apart, separately, especially, particularly (post-Aug.) : de iis privatim condidit volumen Amometus, Plin. 6, 17, 20 : oleum cicinum privatim dicitur purgare praecordia, id. 23, 4, 41 ; Quint. 8, 2, 5. — B. At home (in Livy) : nee privatim se tenuit, in foro inambulavit, Liv. 23, 7. pnvatlO» oni9 > /. [privo] A taking away, privation of a thing (quite class.) : doloris, Cic. Fin. 1, 11 ; id. ib. 2, 9 : culpae, Gell. 2, 6. priyatlVUSi a, um, adj. [id.] Denot- ing privation ; in grammar, privative, negative (post-class.) : ne particula priva- tiva est, Gell. 13, 22 fin. ; cf., pars, quam Graeci Kara cripnatv dicunt, id. 5, 12, 10. privato, a dv., v. privo, Pa., ad fin. privatus, a, um, Part, and Pa., from privo. + priveras, mulieres privatas dice- bant, Paul, ex Fest. p. 252 ed. MiiH. [prob. from prives, era, erum, as a collat. form of privus]. Privernum, '. "■ A very ancient loion of Latium, now Piperno, Liv. 8, 1 ; 20; Virg. A. 11, 540; cf. Mann. Ital. 1, p. 642; Abeken, Mittelital.p.74.— H. Deriv., PriyemaSj at ' s . acl J-i Of or belonging to Privernum. Privernian : fundus. Cic. de Or. 2, 55 ; id. Cluent. 51, 141 : ager, id. Aar. 2, 25: de senatu Privernate ita decre- tum, Liv. 8. 20 : bellum, id. ib. 19 :— in Privernati, in the territory of Privernum, Cic. Clu. 51, 141. — In the plur., Priverna- tes, um, m., The inhabitants of Privernum : Privernatium causa, Liv. 8, 21. + privicloes, privis id est singu'. ; s, Fest. p. 204 ed. Mull, [archaic dat. or abl. plur., from priviclus, dim. from privus]. privigivus, i- m ■. and privigua, ae, /. [instead ot privigenus, trom pri- vus-gigno ; prop., that forms a separate race] A step-son ; a step-daughter (quite class.) : '.' uxor liberis ex alia uxore natis noverca dicitur : matris vir ex alio viro natis vitricus appellatur: eorum uterque natos aliunde privignos privignasque vo- cant," Modest. Dig. 38, 10, 4 ; Cic. Q. Fr. 3,3,2: pRiviGNvs MEVs.Monum. Ancyr. : de uxore Tuberonis et privigna, Cic. Att. 13, 20: illic matre carentibus Privignis mulier temperat innocens. step-children, Hor. Od. 3, 24, 18. II. Transf., Of plants (poet.) : adj., privignae proles, Col. 10, 161. privilegiariuS) U, »». [privilegium] One who has a privilege, a privileged per- son (post-class.) : Ulp. Dig. 14, 5, 3. privilegium)''' n - [pr'.vu.=-iex] a mi P R I V or law against an individual (quite clas- sical) : "in privates homines leges ferri noluerunt : id est enim privilegium," Cic. Leg. 3, 19 ; cf. id. Seat. 30 : de te privile- gium tulit, id. Parad. 4; id. Brut. 23: licuit tibi ferre non legem, sed nefarium privi- legium, Auct. or. pro dom. 11 : privilegia irrogftre, id. ib. 42: vim et crudelitatem privilegii publicis Uteris consignavit, id. Post. Red. in Sen. 11, 29. II, In the post-Aug. period, An ordi- nance in favor of an individual, privilege, prerogative : coloniam habuisse privilegi- um, etvetustissimum morem, arbitrio suo rempublicam Hdministrare, Plin. Ep. 10, 56; Traj. in Plin. Ep. 10, 110: quaedam privilegia parentibus data sunt, Sen. Ben. 3, 11 : privilegio munitus, Ulp. Dig. 38, 17, 2. priVO, avi, atum, 1. v. a. [privus] J, To bereave, deprive of any thing (quite class.) : («) c. abl. : aliquem approbatione, Cic. Acad. 2, 19 : praepositio in privat verbum ea vi, quam haberet, si in praepositum non fuisset, id. Top. 11: aliquem eomno, id. Att. 9, 10: se oculis, id. Fin. 5, 29 : aliquem vita, id. Phil. 9, 4 : aliquem communi luce, id. Quint. 23 : patriam aspectu suo, id. Fam. 4, 9. — (j3) c. gen. (ante-class.) : me privasti tui, Afran. in Non. 498, 17. — (y) c. ace. (ante-class.) : quo tu res vis hanc privari pulcras, quas uti solet? Nov. ib. 500, 16. II, To free, release, deliver from any thing ; c. abl. : aliquem injuria, Cic. Agr. 1, 4 ; so, exsilio, id. Att. 1, 16 : molestia, id. ib. 12, 26 : dolore, id. Fin. 1, 11,— Hence, A. privantia, um, n., Privatives, a transl. of the Gr. orepnrtKa : '.' sunt enim alia contraria, quae privantia licet appel- lemus Latine, Graece appellantur arepn- Ttica," Cic. Top. 11. B. privatus, a, um, Pa.: 1, Apart from the State, peculiar to one's self, of or belonging to an individual, private (quite class.) : privata acdiricia incendunt, Caes. B. G. 1, 5 : nihil privati ac separati agri, id. ib. 4, 1 : utatur privatis ut suis uti, Cic. Off. 1, 7 : privatus illis census erat brevis, Commune magnum, Hor. Od. 2, 15, 13: vestem mutare privato consensu, opp. publico consilio, Cic. Sest. 12: de communi quicquid poterat ad se in pri- vatam domum sevocabat, id. Quint. 3 : res quae ipsius erant privatae, private proper- ty, id. ib. 4 : homines, private persons, id. Leg. 3, 19: " privatae feriae vocantur sa- crorum propriorum, velut dies natales," Fest. p. 242 ed. Mull. : — vir privatus, or simply privatus, A private individual, one who is not a magistrate, or in any public office : privato viro imperium extra ordi- nem dare, Cic. Phil. 11, 10: an vero P. Scipio pontifex max. Ti. Gracchum priva- tus interfecit, Catilinam nos consules per- ferernus ? id. Cat. 1, 1 : Bibulus ex iis, qui privati sunt, id. Fam. 1. 1 : p. an cum po- testate, id. Inv. 1, 25 : vita privata et qui- eta, a private life, withdrawn from State af- fairs, id. de Sen. 7 : — in privato. In private, opp. in publico, in public, Liv. 39, 18 : — in privatum, For private use: tabernas ven- didit in privatum, Liv. 40. 51 :— ex priva- to, From one' s private property : tributum ex privato eont'erre, Liv. 30, 44. 2, In the time of the emperors, Private, i. e. not imperial, not belonging to the em- peror or to the imperial family : id sibi (Domitinno) maxime formidolosum, pri- vati hominis (i. e. Agricolae) nomen supra principis attolli, Tac. Agr. 39 : ut summum fastigium privati hominis impleret, quum principis noluisset, Plin. Ep. 2, 1 : spectac- ula, not given by the emperor, Suet. Ner. 21. privato, adv., At home (extremely rare) : privato nos tenuissemus. Liv. frag- ment in Prise, p. 1009 P. priVUS, a, um, adj. Single (so only in Lucr.) : in dies privos, Lucr. 5, 732: privas mutari in horas, id. ib. 275 : in privas quo- niam (vox) se dividit aures, id. ib. 4, 566. II. Transf. : A. Each, every (so too in Livy) : prlvam quamque particulam venti sentire, Lucr. 4, 263. — Distributively, One. each : ut privos lapides eilices privasque verbenas secum ferrent, each a stone, Liv. 30, 43; Lucil. in Non. 35, 22. B. One's own, private, peculiar, particu- lar: viden' ut pauper conducto navisno aeque Nauseat, ac locuples. quern diuit PRO priva triremis? Hor. Ep. 1, 1,92: turdus, Sive aliud privum dahitur tibi, id. .Sat. 2, 5, 10 : milites singulis bobus binisque pri- vis tunicis donati, Liv. 7, 37 ; Gell. 11. 16. 1, pro (archaic collat. form, posi in posimekivm, and po in pono, from po- sino ; cf. the Greek collat. form, iron and vor with rtp6i), adv. and praep. [neut. dat. form for proi, with the fern. dat. form prae, for prai, kindr. with the Greek npo] signifies, orig., Before, in front of: and, transf., for, with the idea of protection, substitution, or proportion. 1, Adv., found only in the transf. com- parative signif. (v. infra, no. II., B, 3), in connection with quam and ut : pro quam and pro ut (the latter usually written in one word, prout), like prae quam and prae ut, In proportion as, just as: *A. Pro quam : nee satis est, pro quam lar- gos exaestuat aestus, Lucr. 2, 1137. — B. Pro ut or prout, According as, in propor- tion, accordingly, proportionally as, just as, as (quite class.): compararat argenti bene facti, prout Thermitani hominis iac- ultates ferebant, satis, Cic. Verr. 2, 2, 34 : tuas literas, prout res postulat, exspecto, id. Att. 11, 6 Jin. : id, prout cujusque in- genium erat, interpretabantur, Liv. 38,50: prout locus iniquus nequusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout nu- merus, varia pugnae fortuna est, id. 38, 40 fin. — With a corresp. ita : ejusque ratio- nem ita haberi, prout haberi lege liceret, Cic. Phil. 5, 17, 46 : prout sedes ipsa est, ita varia genera morborum 6unt, Cels. 4, 4, 5 : prout nives satiaverint, ita Nilum increscere, Plin. 5. 9, 10. II, Praep. c. abl. (late Lat, c. ace. : pro salvtem svam, Inscr. Grut. 4, 12; ib.46, 9; Inscr. Orell. no. 2360), Before, in front of. A. L ' '•> of place : sedens pro aede Castoris, Cic. Phil. 3, 11 : praesidia, quae pro templis cernitis, id. Mil. 1 : ii qui pro portis castrorum in statione erant, Caes. B. G. 4, 32 : castra pro moenibus locata, Liv. 2, 53 ; so, pro muro, id. 30, 10 : pro vallo, Plin. 2. 37, 37 ; Vellej. 2, 19,— With verbs of motion : Caesar pro castris suas copias produxit, before the camp, Caes. B. G. 1, 48 : hasce tabulas hie ibidem pro pedibus tuis abjicito, before your feet, App. Apol. p. 598 Oud. 2. In partic, with the accessory idea of presence on the front part, on the edge or brink of a place, On or in the front of: often to be translated by a simple on or in: "PRO CENSV CLASSIS IVNIOBVM, Serv. Tullius quum dixit, accipi debet in censu, ut ait M. Varro, 6icuti pro aede Castoris, pro tribunali, pro teslimonio," Fest. p. 246 ed. Mull. ; cf., pro significat in, ut pro ros- tris, pro aede, pro tribunali," Paul, ex Fest. p. 228 ib. ; and, "pro sententia ac si dica- tur in sententia, ut. pro rostris id est in rostris, id. p. 226 ib. : hac re pro suggestu pronunciata, qs. standing on the front part of the tribune, or, as we would say, ore the tribune, Caes. B. G. 6, 3 : pro tribu- nali cum aliquid ageretur, was transacted before or at, my tribunal, Cic. Fam. 3, 8, 21 ; so, pro tribunali, id. Pis. 5, 11 : lauda- tus pro concione Jugurtha, Sail. J. 8, 2 ; so. Liv. 38, 23 Jin. : pro munimentis cas- telli manipulos explicat, before, on the for- tifications, Tac. A. 2, 80 ; so id. ib. 12, 33 : stabat pro litore diversa acies, in front of or upon the shore, id. ib. 14, 30 ; so, legio- nem pro ripa componere, id. ib. 12, 29 : velamenta et infulas pro muris ostentant, in front of, from the roofs, Tac. H. 3, 31 : ad hoc mulieres puerique pro tectis aedi- ficiorum saxa et alia, quae locus praebe- bat, certatim mittere, standing on the edge of the roofs, from the roofs, Sail. J. 67, 1 Kritz : — uti pro consilio imperatum erat, in the conn ail. Sail. J. 29, 6 ; cf., sup- plicatio in triduum pro collegio decemvi- rum imperata fuit, Liv. 38, 36 ; so, ponti- fices pro collegio decrevisse, Gell. 11, 3 ; and, pro collegio pronunciare, Liv. 4, 26, 9 : suas simultates pro magistratu exer- cere, id. 39, 5. B. Transf.: 1. To signify qs. a stand- in» before or in front of, for defense or protection ; hence an acting For, in favor of, for the benefit of (opp. to contra) : veri inveniendi causa contra omnia dici opnr- tere et pro omnibus, Cic. Acad. 2, 18, GO; 1203 PRO cf., hoc non modo non pro me, sed con- tra me est potius, id. de Or. 3, 20. 75 ; and id. Cluent. 22 fin. ; so too, haec quum contra legem proque lege dicta essent, Liv. 34, 8 : pro Romano populo armis certare, Enn. Ann. 5, 6 : quae ego pro re publica fecissem, Cato in Front, p. 149 : nihil ab eo practermissum est, quod aut pro re publica conquerendum fuit, ant pro ea disputandum, Cic. Sest. 2 : omnia me semper pro amicorum periculis, nihil umquam pro me ipso deprecatum, id. de Or. 2, 49, 201: convenit dimicare pro leg- ibus, pro libertate, pro patria, id. Tusc. 4, 19, 43; so, dulce et decorum est pro patria mori, Hor. Od. 3, 2, 13 ; cf. id. ib. 3, 19, 2 : pro sollicitis non tacitus reis, id. ib. 4, 1, 14 : spondere levi pro paupere, id, A. P. 423.— Hence, 2. Also, to signify the taking of anoth- er's place, In the place of, instead of, for: numquam ego argentum pro vino congi- ario . . . disdidi, Cato in Front, p. 149 : ego ibo pro te, si tibi non libet, Plaut. Most. 5, 2, 10 : ego pro te molam, Ter. Andr. 1, 2, 29 ; Cic. Leg. 2, 5 : mutata (ea dico), in quibus pro verbo proprio subjicitur aliud . ..ut quum mmMKm dicimus animumpro parvo, etc.. id. Or. 27, 92 sq. ; cf., libenter etiam copulando verba jungebant, ut so- des pro si audes, sis pro si vis . . . ain' pro aisne, nequire pro non quire, malle pro magis velle, nolle pro non velle. Vein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus, id. ib. 45, 154 : pro vitula statuis dulcem Aulide natam, Hor. S. 2, 3, 199 : pro bene sano ac non incauto fictum as- tutumque vocamus, id. ib. 1, 3, 61 ; cf. Suet. Caes. 70. — So esp. freq. in connec- tion with the title of any officer, to denote his substitute ; pro consule, pro praetore, pro quaestore, pro magistro, etc, (which phrases were afterward joined into one word, as proconsul, propraetor, proquaes- tor, promagister, etc.), Proconsul, proprae- tor, proquaestor, vice-director ■■ quum pro consule in Ciliciam proficiscens Athenas venissem, Cic. de Or. 1,18; cf., quum L. Philippus pro consulibus eum se mittere dixit, non pro consule, instead of the con- suls, not as proconsul, id. Phil. 11, 8, 18 : nee pro praetore Caesarem (vocat), id. ib. 13, 10 ; so, Liv. 35, 1 : quum Alexandriae pro quaestore essem, Cic. Acad. 2, 4 ; cf. id. Phil. 10, 11 fin. : P. Terentius operas in portu et scriptura Asiae pro magistro dedit, id. Att. 11, 10 ; cf. id. Verr. 2, 2, 70 ; so id. Fam. 13, 65. So too the words proconsul, promagister, propraetor, pro- quaestor, etc. — Pro is also frequently used to denote the viewing, judging, consider- ing of a thing as something, For, the same as, just as, as : hunc eduxi a parvulo, ha- bui, amavi pro meo, as my own, Ter. Ad. 1, 1, 23 : Cato ille noster qui mihi unus est pro centum millibus, whose voice I re- gard as equal to that of thousands, Cic. Att. 2, 5 : Sieiliam nobis non pro penaria cella, sed pro aerario fuisse, id. Verr. 2, 4, 2 fin. : quum pro damnato mortuoque es- set, as good as condemned and dead, id. ib. 2, 4, 15 : adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur, as a boaster, Liv. 39, 49 : pro certo habere aliquid, to consider as certain, Mat. in Cic. Att. 9, 15, et saep. ; v. certus, p. 263, c. — Hence, also, pro eo, For the same thing, as just the same : ut si a Caesare, quod speramus, impetra- rimu8, tuo beneficio nos id consecutos esse judicemus : sin minus, pro eo tan- tum id habeamus, quum a te data sit ope- ra, ut impetraremus, Cic. Fam. 13, 7 fin. So, connected with the particles of com- parison, atque (ac), ac si, quasi, Just the same as, even as, as though : pro eo ac de- bui, just as was my duty, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5 : pro eo ac si concessum sit, Cic. Inv. 1, 32; so, pro eo est atque si ad- hibitus non esset, Ulp. Dig. 28, 1, 22 : pro eo erit quasi ne legatum quidem sit, Pomp, ib. 30, 1, 38 : — pro eo quod, For the reason that, because : pro eo quod ejus tiomcn erat magna apud omnes gloria, Cic. de Or. 2, 18: pro co quod pluribus verbis vos quam volui fatigavi, veniam a vobis petitam velim, Liv. 38, 49 fin. Lastly, from this idea of taking the place of another object, comes the frequent use 1804 PROA of pro in phrases denoting payment, re- ward for or on account of any thing : misimus, qui pro vectura solveret, Cic. Att. 1, 3 : dedit pro corpore numos, Hor. S. 1, 2, 43 : pro vapulando abs te merce- dem petam, Plaut. Aul. 3, 3, 8 ; Ter. Kun. 5, 4, 19 : aliquem amare pro ejus eximia suavitate, Cic. de Or. 1, 55 : pro quibus meritis quanto opere dilectus sit, Suet. Aug. 57. 3. Pro is used in its most genera! sense in stating the relation between two objects or actions, In proportion, in comparison with, according to or as, conformably to, by virtue of, for, etc. : pro viribus sapere, according to one's ability, Enn. in Non. 475, 4 : (*agere pro viribus, Cic. de Sen. 9) : aliquem pro dignitate laudare, id. Rose. Am. 12 : proelium atrocius quam pro nu- mero pugnantium fuit, Liv. 2.1, 29 : pro imperio. imperiously, dictatorially, id. 2, 56 ; Ter. Ph. 1, 4, 18 : pro tua prudentia, Cic. Fam. 4, 10 fin.: quum in earn ratio- nem pro suo quisque sensu ac dolore lo- queretur, id. Verr. 2, 1, 27: quibus aliquid opis fortasse ego pro mea, tu pro tua, pro sua quisque parte ferre potuisset, id. Fam. 15, lS/i/i. ; so, pro virili parte, (* according to one's ability), id. Sest. 66 init. ; and esp. freq., pro rata parte and pro rata, in pro- portion, proportionally ; v. ratus : pro se quisque, each according to his ability, each one for himself, id. Off. 3, 14 ; Caes. B. G. 2, 25, et saep. : pro tempore et pro re, ac- cording to time and circumstances, id. ib. 5, 8 : pro facultatibus, Nep. Epam. 3. — So too, pro eo, quantum, ut, In proportion to, as, according to, according as : eaque pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda, Cic. Fin. 4. 21 : equidem pro eo, quanti te facio, quicquid feceris, ap- probabo, id. Fam. 3, '3 fin. : tamen pro eo ut temporis difficultas tulit, etc,, L. Metell. in Cic. Verr. 2, 3, 54. In composition the o is long in some words, in others short (through the influ- ence of the Gr. too-) : prodeo, profiteor ; and even in words borrowed from the Greek, as prologus. — Its signification has reference cither to place, Before, for- ward; or to protection, for: procedo, procurro, profanus ; procuro, propugno, prosum, protego. 2. pro or pvoh! inter/. An exclama- tion of wonder or lamentation. O '. Ah '. Alas! (quite class.): proh 1 bonae frugi hominem te jam pridem esse arbitror, Plaut. Casin. 2, 4, 4 : pro .luppiter ! Ter. Andr. 4, 3, 17; id. Eun. 3, 5, 2; id. Ad. 1, 2, 31 ; cf., pro supreme .luppiter, id. ib. 2, 1, 42; and, pro Juppiter, hominis stultiti- am ! id. ib. 3, 3, 12 : pro di immortales, id. ib. 3, 7, 1 ; cf., pro, dii immortales ! Cic. de imp. Pomp. 12 : pro curia inversique mores ! Hor. Od. 3, 5, 7 : pro scelus, Mart. 2, 46 : pro, quanta potentia regni Est, Ve- nus alma, tui, Ov. M. 13, 758: etmea, pro! nullo pondere verba cadunt, id. Her. 3, 98. —((3) c. ace. : pro divom fidem ! Enn. in Don. Ph. 22, 25 ; Ter. Ad. 4, 7, 28 ; cf., pro deum atque hominum fidem ! id. And. 1, 5, 2 ; 11 ; id. Heaut. 1, 1, 9 ; id. Hec. 2, 1, 1 ; Cic. Tusc. 5, 16 ; instead of which, el- liptically, pro deum immortalium ! Ter. Ph. 2, 3, 4 : pro fidem deum ! facinus foe- dum, id. Eun. 5, 5, 1. — (y) c. gen. : pro malae tractationis ! Tort. Poen.Jm. i proacdifxcalum. i «■ [pro-aedifi- coj A balcony: '• proaedificatum dicitur, quod ex private loco processit in publi- cum solum," Fcst. p. 242 ed. Mull. t proag-orus, >> m - = irpofiyopos, A director, the highest magistrate in some towns of Sicily, Cic. Verr. 2, 4, 23 ; 39. pro-amita, ae,/. A great-grandfa- ther's sister, Gaj. Dig. 38, 10, 1 ; Paul. ib. 10. t prdapoddsiS; is, /• = 7rpoa7r<5 a(1 j- [■ /■. f P rob .° ] I. A try- ing, proving ; a. trial, inspection, examina- tion (quite class.) : athletarum probatio, Cic. Off. 1, 41 ; Var. R. R. 1, 20 : oesypi, Plin. 29, 2, 10; croci 6inceri, id. 21, 6, 17 : pumicis, id. 36, 21, 40 : gemmae recusant limae probationem, id. 37, 13, 76: equi- tum, a review, Val. Max. 2, 2, 9. II, In partic. : A. Approbation, ap- proval, assent (quite class.) : ob probatio- nem pretium datum, Cic. Fontei. 4. H, Proof demonstration (post-Aug.) : Quint. 5, 10, 8: potentissimae, id. ib. 38: ad cujus rei probationem immittit indices, Just. 32, 2 fin. : oculorum, ocular demon- stration, Plin. 2, 2, 2. — C. ln partic, in PROB rhetoric, The third part of a discourse, also called confirmatio or tides orationia, in which the orator enumerates his argu- ments, Quint. 3, 9, 1. I probation* "> n - = irpoSirtov, A plant, also called arnoglossa, App. Herb. 1. prdbatiVUSi a , um, adj. [probo] Of or belonging to proof, probative (post-class.) : quaestiones, Auct Quint. Decl. 299. probatory oris, m - [id. J An approver (rare, but quite class.) : quid interest in- ter suasorem facti et probatorem? Cic. Phil. 2, 12: rationis, id. Caecin. 29: inge- nii, Ov. Pont. 2, 2, 106. probatoria* a «, /■ < sc - epistoia) [id.] A letter of recommendation (trom the em- peror), a certificate of qualification (post- class.) : sacra probatoria. Cod. Justin. 12, 58,2: emissa sacri scrinii probatoria, ib. 60, 6. probatus, a, urn. Part, and Pa., from probo. probe* tdv., v - probus, ad fin., no. A. Prdbianus, a, nm, v. Probus, no. II. probltas, at 'S. /■ [probus] Goodness, worth, uprightness, honesty, probity ; mod- esty (quite class.) : virtus, probitas, integ- ritas in candidato requiri solet, Cic. Plane. 25; id. Film. 13, 10: probitatis commen- datio, id. de Or. 1, 26 fin. : spectatae prob- itatis femina, Tac. A. 13, 12 ; Quint. 6, 4, J 1 fin. : exempla probitatis sinceritatis- que, Cell. 14, 2. probiter» adv., v. probus, ad fin., no. B. f problema, atis (abl. plur., proble- matis, Gell. 19, b'), n. = -npoHXypa, A ques- tion proposed for solution, a problem (post- Aug.) : Suet. Gramm. 4 : problemata tpi- \ouml>o>''ua>a, Sen. Contr. 1, 3 : Aristotelis li- bri sunt, qui Problemata physica inscribun- tur. Gell. 19, 4; so, Aristoteles in septimo problematum, id. 3, 6 (al. problemato- rurn) : in problematis Aristotelis, id. 19, 0. probo* avi, atum, are, v. a. [probus] I, To try, test, examine, inspect, judge of any thing in respect of its goodness, fit- ness, etc. (so very rarely ; not in Cic. or Caes.) : A. Lit : militem neque a mori- bus neque a fortuna probabat. sed tantum a viribus, Suet. Caes. 65 : tus probatur candore, etc., Plin. 12, 14, 32: mucronem cultri ad buccam, Petr. 70 : terrain ama- rum sive macram. Plin. 17, 5, 3 : denarios, id. 33, 9, 46 ; so, pecuniam, African. Dig. •16, 3, 39. B„ Trop. : tuo ex ingenio mores alie- nos yrobas, judge of, Plaut Pers. 2, 2, 30 ; so id. Trin. 4, 3, 42 : amicitias utilitate, Ov. Pont. 2, 3, 8. II, T° esteem as good, serviceable, fit, just, etc. ; to be satisfied with, to approve a thing (quite class.) : quis est, qui non probet, qui non laudet! Cic. Mil. 28: is- tam rationem laudo vehementer et probo, id. Fam. 7, 1 : Cato ea sentit, quae non probantur in vulgus, id. Parad. prooem. ; id. Fin. 2, 1 : Asia picem Idaeam maxime probat, Plin. 14, 20, 25.— With a follg. ob- ject-clause : Caesar maxime probat co- actis navibus mare transire et Ponipeium sequi, Caes. B. C. 1, 29. B. In par tic, To declare any thing well done, to express approbation of to ap- prove a thing: laudant fabrum atque ae- Ses probant, Plaut. Most. 1, 2, 20 : domutn, Cic. Fam. 5, 6 : villam, Liv. 4, 22 : peten- tibus, ut ad opera probanda, anni et sex mensium tempus prorogaretur, id. 45, 15. IH. To represent or show a thing to be good, serviceable, fit. right, etc. : to make acceptable, to recommend ; and. aliquid ali- cui, to convince one of any thing: quos (libros), ut spero, tibi valde probabo, Cic. Att. 4, 14: officium meum P. Servilio, id. Verr. 2, 4, 38 : causam alicui, id. Quint. 30 : nostrum officium ac diligentiam, id. de Div. in Caecil. 22: factum suum alicui, id. Att. 16, 7 : omnia facta dictaque mea sanctissimis moribus tuis, Plin. Ep. 10, 20. — With de : quibus de meo celeri reditu non probabam, Cic. Att 16, 7: — se alicui, to make one's self acctp'able : Epicurus multis se probavit, id. Fin. 2, 25 : qua in legatione (Ligarius) et civibus et sociis ita se probavit, ut, etc., id. Lig. 1. B. In partic, To make a thing credi- ble, to show, prove, demonstrate : crimen, Cic. Flacc. 37: hisegojudicibus non prob- abo, C. Verrem contra leges pecunias ce- P H,0 B pisse ? id. Verr. 2, 1, 4 : causam paucis ver- bis, id. Balb. 21 : perfacile factu esse illis probat, conata perficere, Caes. B. G. 1, 3 : hoc difficile est probatu, Cic. 'fuse. 5, 1 : et patrio pater esse metu probor, my pa- ternal fear shows that I am your father, Ov. M. 2, 91.— Hence probatus, a, um, Pa.: A. Tried, test- ed, proved, of approved goodness, good, ex- cellent: 1, Of persons: ceterarum homi- nes artium spectati et probati, Cic. de Or. 1, 27 : ingeniosos et opulentos, et aetatis spatio probatos, dignos, quibus credatur, putant, id. Top. 19 : operum probatissimi artifices, Col. 11, 1 : probatissima femina, most excellent, Cic. Caecin. 4. — 2. Of things : argentum, Plaut. Pers. 4, 6, 1 : pro- bata experimento cultura, Quint. 10, 2: boleti probatissimi, Plin. 16, 5, 11 : proba- tissima palma, id. 23, 5, 52 : probatissima statua, id. 34, 8. 19 : p. et exspectata ado- lescentia, Lucil. in Non. 437, 13. — B. T ran si'., Pleasing, agreeable: ut nemo probatior primoribus patrum esset, Liv. 27, 8 : probatissimus alicui, Cic. Plane. 11. t prdbdle* cs, /. = npoSoXij, A put- ting forth, production (eccl. Lat.) : Tert. Praescr. 46. t proboscis* Idis, /. = npoSooKis, A trunk, proboscis, a snout: I. In gen.: Var. in Non. 49, 11.— II. In partic, The trunk or proboscis of an elephant : probos- cidem amputare, Plin. 8, 7, 7 : proboscide abscissa, Flor. 1, 18. t probrachys* y°s> m. = vpoBpaxvs (sc. noiis), A metrical foot, consisting of one short and four long syllables (e. g. rediin- daverunt), Diom. p. 478 P. prdbrdse* adv., v. probrosus, ad fin. probrositas* atis, /. [probrosus] Shumtf ulness, ignominy, infamy (late Lat- in) : Salvian. Gub. D. 3, 9. probrosus, ". um, adj. [probrum] Shameful, ignominious, infamous (quite class.) : A. Of persons : vita probrosus, et opertus infamia, Tac. A. 3, C>8 : feminae, Suet. Dom. 8 : sordidissimus, et probro- sissimus, Claud. Mamert. Grat. act. ad Jul. 19. — B. Of things : crimen, Cic. Fontej. 12 : o maizna Carthago, probrosis Altior Italiae ruinis! Hor. Od. 3, 5, 39: natura, Suet. Cal. 11 : carmina, lampoons, Tac. A. 14, 48: sermones, abusive discourses, id. ib. 2, 50 : probrosae mollitiei homo, Plin. 28, 8, 27 : compellationes, Gell. 1, 5.— Adv., probrose, Disgracefully, infamously (post-Aug.) : probrose leno illam prosti- tuit, Sen. Contr. 1, 2 : objicere, Gell. 17, 21. probrum* i> n - -^ shameful or dis- graceful act (quite class.): I, Lit.: A. In gen.-, qui, nisi probrum, omnia alia indelicta aestimant, Attius in Fest. p. 229 ed. Miill. : flagitium probrumque magnum expergefacis, Plaut. Cure. 1, 3, 42 : igna- viaeluxuriaequeprobra, Sail. J. 48: emer- gere ex paternis probris ac vitiis, Cic. Verr. 2, 3, 69. _ B. ln partic. Unchaste or immodest conduct, lewdness, unchastity, adultery : Alcumenam insontem probri Amphitruo accusat, Plaut. Am. 3, 1, 9 : exsequi, id. True. 2, 5, 8 : vitii probrique plena, id. Mil. 2, 5, 13 : probri insimulasti pudicissi- mam feminam, Cic. Phil. 2, 38 : "probrum Virginia Vestalis ut capite puniretur," Fest. p. 241 ed. Miill. II. T r a n s f. The disgrace arising from an infamous act, shame, reproach, disgrace, dishonor, infamy: ea turn compressa pa- rk huic puerum. sibi probrum, CaeciL in Fest. p. 229 ed. Mull. : nemo id probro du- cet Alcumenae, Plaut. Am. 2, 1, 30 : quern (Curium) censores senatu probri gratia moverant, Sail. C. 24 : vita rustica, quam tu probro et crimini putas esse oportere, to be reproachful, shameful, Cic. Rose Am. 17 : postquam divitiae honori esse coepe- runfc paupertas probro haberi. Sail. C. 12 : probrum castis, labem integris, infamiam bonis inferre, Cic. Coel. 18: probrum at- que dedecus, id. Rose. Am. 24. B. In partic. Abuse-, insult, reproach- ful language, a reproach, libel, opprobri- um: epistolae plenae omnium in me pro- brorum, Cic. Att. 11, 9 : aliquem probris maledictisque vexare. id. Flacc. 20 : in isto tuo maledicto probrum inihi nullum oh- jectas, Auct. or. pro dom. 29 : probra di- cere alicui, Ov. A. A. 3, 49 : jactare in ali- PRO C quem, Liv. 29, 9 : increpare multis ac scr- vilibus probris, Tac. A. 11,37: probra ja- cere, id. Hist. 4,45: componere, id. Ann. 16, 21. *probrUS* a ; um , a <#- [probrum] Dis- graceful, ignominious, infamous: anima- lia spurca atque probra, Gell. 9, 2, 9 (al. probrosa). 1. probUS* a , um ' <"??• Good, proper, serviceable, excellent, able; esp. in a moral point of view, well-disposed, upright, hon- est, honorable, excellent, virtuous, etc. (quite class.) : A Of persons: frugi et probum esse, Plaut. Most. 1, 2, 53 : probum patrem esse oportet, qui gnatum suuin esse pro- biorem, quam ipsus fuerit, postulat, id. Pseud. 1, 5, 23 : cantorcs probos, skillful, excellent, fine, id. ib. 3, 132 : faber, id. Poen. 4, 2, 93 : architectus, id. Mil. 3, 3, 40 : nrti- fex, Ter. Ph. 2, 1, 29 : lena, Plaut. True. 2, 1, 14 : amator, id. ib. 20 : ad aliquam rem, fit, id. Poen. 3, 3, 67.-2. In partic, Well- behaved, well-conducted : quam cives vero rumificant probam, id. Amph. 2, 2, 46 : p. et modesta mulier, Ter. Ad. 5, 8, 7. — B. Of things abstr. and concr. : affer hue duas clavas, sed probas, Plaut. Rud. 3, 5, 20: argentum, id. Pers. 4, 3, 57 : numi, id. ib. 3, 3, 33 : materies, id. Poen. 4, 2, 93 : merx, id. ib. 1, 2, 129 : occasio, id. Casin. 5, 4, 2 : navigium, Cic. Acad. 2, 31 : res, id. Or. 51 : ager, Col. Arbor. 3 : sapor, id. ib. : color, id. ib. 8, 2 : — poeta peccat, quum probam orationem affingit improbo, Cic. Or. 22. 2. ProbUS* I, m - A Roman surname, Suet. Gram. 24. — PrdbianUS* a , um , Of or named from a Probus : purpura, Lampr. Alex. Sev. 40. Adv., in two forms, probe (class.) and probiter (ante-class.): A Form probe, Rightly, well, properly, fitly, opportunely, excellently (quite class.) : milites armati atque animati probe, Plaut. Bac. 4, 9, 18 : aedes factae probe, id. Most. 1, 2, 19 : p. lepideque concinnatus, id. Men. 3, 2, 1 : usque adhuc actum est probe, id. Mil. 2, 6, 107 : p. curare aliquid, id. Rud. 2, 3, 50 : satis scite et probe, id. Trin. 3, 3, 56 : An- tipater, quem tu probe meministi, Cic. de Or. 3, 50 : de aquaeductu probe fecisti, id. Att. 13, 6 : scire, id. Fam. 2, 12 : exercitns satis probe ornatus auxiliis, id. ib. 10 : iJ- lud probe judicas, id. Att. 7. 3 : de Servio probe dicis, id. Brut. 41 ; id. Off. 1, 19. 2, Tran9f, in gen., simply intensive, Well, fitly, very, very much, greatly, finely, capitally, bravely: appotus probe, Plaut. Am. 1, 1, 126 : percutere aliquem, id. ib. 162 : decipere, id. ib. 268 : errare, id. ib. 3, 3, 20 : vide, ut sit acutus culter probe, id. Mil. 5, 4 : tui similis est probe, Ter. Heaut. 5, 3, 18. — So in responses, as a token o applause, Well done ! good ! bravo ! unde agis te 1 Ca. Unde homo ebrius. Philo. Probe, Plaut. Most. 1, 4, 28 : miles concu- binam intro abiit oratum suam, ab se ut abeat. Acr. Eu, probe ! id. Mil. 4, 4, 9 : probissime, very well, Ter. Ad. 3, 4, 53. B. Form probiter, Well, fitly, capi- tally (ante-class.), Var. in Non. 510, 29; cf. Prise p. 1010. Prdca, ae > m i v - Procas. prdcacia* ae , /• [procax] Boldness, shumelessness, impudence (post-classical) : Aus. Ep. 22. procacitas, atis, /. [id.] Boldness, shumelessness, impudence (quite classical) : "itaque a petendo petulantia, a procando, id est poscendo, procacitas nominata est," Cic. Rep. 4, 6 (in Non. 23, 19) : procaeita- tem alicujus coercere, Nep. Timol. 5: pro- cacitatis et petulantiae certamen, Tac. H. 3, 11 : lepida, Mart. 2, 41, 17 : galli gallina- cei, lechery, Col. 8, 2 fill. procaciter* aa ^ v -< v - procax, ad fin. X procalare* provocare ex Graeco na- Aril/, id est voco, Paul, ex Fest. p. 225 ed. Miill. tprdcapis* progenies, qua ab uno capite procedit, Paul, ex Fest. p. 225 ed. Miill. Procas and Proca, a «. m - A ,n "# of Alba: Proca Numitorem atque Amuh- um procreat, Liv. 1, 3 : Ov. M. 14, 622 ; (* id. Fast 4, 52 ; 6, 143) : prosimus ille Procas, Virg. A. 6. 767. prdcatiO; onis,/. [proco] A demand- ing in marriage, a suing, wooing (post- class.) : App. Apol. p. 544 Oud. 1205 PRO C prOCSUC; acis, adj. [proco] Bold, shame- less, i?npudent, insolent, forward, -pert, -wan- ton, procacious (quite class.) : A. Of per- sons : leno procax, rapax, trahax, Plaut. Pers. 3, 3, 6 : procaciores estis vos, id. True. 1, 2, 52 : non solum meretrix, sed etiam procax, Cic. Coel. 20 : procax in la- cessendo, id. Fam. 7, 13 : procax ore, Tac. H. 2, 23 : ingenio, id. Ann. 14, 15 : lingua, id.ib.l, 16: moribus, id. Hist. 3, 62.— With the gen. : procax otii, i. e. in otio, Tac. A. 13. 46. — B. Of things abstr. and concr, : procaces manus, Plin. 22, 6, 7 : Fescenni- na locutio, Catull. 61, 126 : sermo, Sail. C. 26: libertas, Phaedr. 1, 2, 2: nequitiae pro- caciores, Mart 5, 2 : aliquem procacibus scriptis diffamare, Tac. A. 1. 72 : procacis- sima lixarura ingenia, id. Hist. 2, 87. — Of the vine : maritas populos complexae, at- que per ramos earum procacibus brachiis ecandentes, with wanton arms, i. e. entwin- ing tendrils, Plin. 14. 1,3. — Poet.: Auster, i.e. stormy, Virg. A. 1, 536.— Hence, Adv., procaciter, Boldly, impudently, wantonly (not in Cic. or Caes.) : flnem pro- caciter orto sermoni im]>onere, Curt. 8, 1 : proencius stipendium Hagitare quam ex modestia rnilitari, Liv. 28, 24 ; Tac. A. 5, 4 : procacissime patris tui memoriam il- ludunt, Curt. 8, 1. pro-cedo, cssi, essum, 3. v. n. Togo forJt or before, to proceed (quite class.). 1. Lit.: A. I" gen.: procedere ad fo- rum, Plaut. Casin. 3, 3, 2 : illuc procede, id. Capt. 5, 2, 1 : a portu, Cic. Fam. 16, 9: ante agmen, Hirt. B. G. 8, 27. B. 1" partic. : 1. In milit. lang., To go forward, to advance : Caes. B. C. 3, 34 : lente atque paulatim proceditur, id. ib. 1, 80 : processum in aciem est, Liv. 25, 21. 2. Of processions, To go on, set for- ward, move on : funus interim procedit : eequimur, Ter. Andr. 1, 1, 101 : tacito pro- cedens agmine, Sil. 7, 91 ; id. 6, 443. C. Transf. : 1, To go forth or out, to come forth or out, to advance, issue: fori- bus foras procedere, Plaut. Ps. 2, 2, 12 : c.astria, Virg. A, 12, 169 : extra munitiones, Cae9. B. G. 5, 43: in medium, Cic. Verr. 2. 5, 36 : e tabernaculo in solem, id. Brut. 9 : in pedes procedere nascens, contra naturam est. Plin. 7, 8, 6: media procedit nb aula, Ov. M. 14, 46. — Hence, |), In gen., To show one's self, to appear: cum veste purpurea procedere, Cic. de Div. 1, 52 : obviam alicui procedere, to go toward, go to meet, id. Sest. 31, 2. Of plants, To put forth, spring forth (ante-class, and in post-Aug. prose) : ante- quam radices longius procedere possint, Var. R. R. 1, 23 : plerumque germen de cicatrice procedit, Col. 4, 22 : gemma sine dubio processura, Pall. 7, 5. 3. Of place, To project, extend: ita ut in pedes binos fossa procednt, Plin. 17, 21, 35, 4 : Lydia super Ioniam procedit, id. 5, 29, 30 : promontorium, quod contra Pelo- ponnesum procedit, id. 4, 2, 3 ; Cels. 8, 1. II, 'Prop.: A. Of time, To advance, pass, elapse (quite class.) : ubi plerumque noctis processit, Sail. J. 24 : jamque dies alterque dies processit, Virg. A. 3, 356 : dies procedens, Cic. Tusc. 3, 22 : proce- dente tempore, in process of time, Plin. Ep. 6, 31 : in processa aetate, in advanced old age, Scrib. Comp. 100 : si aetate proces- serit, Cic. Phil. 5, 18. B. To come or go forth, to appear, to present or show one's self (poet, and post- Aug.) : nunc volo subducto gravior pro- cedere vultu, i. c. to conduct myself more gravely, to undertake more serious matters, Prop. 2, 10, 9 : quis postea ad snmmim Thucydidis, quisHyperidis ad famam pro- cessit? Petr. 2. 2. In partic, To go or get on, to ad- vance, make progress (quite class.) : dicen- di laude multum, Cic. Brut. 36 : in philo- sophia, id. Fin. 3, 2 : honoribus longius, id. Brut. 48 : ambitio et procedendi libido, a passion for getting on, for rising in the world, Plin. Ep. 8, 6 : longius iras, Virg. A. 5, 461 : perspicuum est, quo compositio- nes unguentorum processerint, to what ex- lent. lu,w far, Cic. N. D. 2, 58 : ut ratione et via procedat oratio, id. Fin. 1,9: eo ve- cordiae processit, ut, went so far in folly, Hall. J. 5 ; so, processit in id furoris, Vel- lej. 2, 80. 1206 PRO C C To run on, continue, remain : ut iis stipendia procederent, Liv. 25, 5. J}. To go on with, to begin, commence a thing: non imitor XaKnovtnubv tuum: alte- ra jam pagella procedit, Cic. Fam. 11, 25. E. To turn out, result, succeed, prosper (quite class.) : nonnumquam summis ora- toribus non satis ex sententia eventum di- cendi procedere, Cie. de Or. 1, 27 : alicui pulcherrime, id. Phil. 13, 19 : alicui bene, id. Rab. Post 1 : quibus quum parum pro- cederet, Coel. in Cic. Fam. 8, 12 : omnia prospere procedent, Cic. Fam. 12, 9. — Absol., To turn out or succeed well : mane quod tu occoeperis, id totum procedit di- em, Plaut. Pers. 1, 3, 34 : Syre, processisti hodie pulcre, have succeeded finely, Ter. Ad. 5, 9, 22 : si processit, Cic. Verr. 2, 3, 98: si Andranodoroconsiliaprocessissent, Liv. 24, 26. 2. To turn out favorably for, to result in favor of, to benefit, be of use (o one : to- tidem dies emptori procedent, Cato R. R. 148 : benefacta mea rei publ. procedunt, Sail. J. 87 ; Ov. Her. 9, 109. F, To go or pass for, to be counted or reckoned as any thing (ante- and post- class.) : ut binae (oves) pro singulis pro- cedant, shall be reckoned as one, Var. R. R. 2, 2 ; Paul. Dig. 5, 3, 32 : quod ita proce- dit, si ea, cui donabatur, eum interposuit, Ulp. ib. 24, 1, 11. Gr. To happen, take place, occur (ante- class.) : numquid processit ad forum ho- die novi 1 Plaut. Most. 4, 3, 7. H. To come or proceed from, to. be de- rived from (post-class.): res, quae a sac- ratissimis imperatoribus procedunt, Cod. Justin. 7, 37, 3. In the Part. pass. : in processa aetate, advanced, Scrib. Comp. 100. t proceleusmaticus. '. m.=Tr)>i>iee- AcvoimrtKos (770CJ), A metrical foot of four short syllables ; as animula miserula, Di- om. 513 P. ; cf. Mar. Victorin. p. 2546 P. prdcella- ae, /. [procello] A violent wind (by which things are prostrated), a storm, hurricane, tempest (quite class.) : I. Lit.: " procella distat latitudine a vortice et a turbine disjecta nube verius quam rupta," Plin. 2, 49, 50 : imbres, nimbi, pro- cellae, turbines, Cic. N. D. 3, 20 ; Plaut. Trin. 4, 1, 17 : creber procellis Africus, Virg. A. 1, 85 ; cf id. ib. 102 ; Hor. Od. 3, 29, 58 ; 2, 9, 3 : proecipites, Ov. Tr. 4, 6, 35 : Thalle, turbida rapacior procella, Ca- tull. 25, 4. —With the gen. : validi venti collecta procella, Lucr. 6, 123. H. Transf., A storm, tumult, violence, commotion, vehemence : tempestates etpro- cellas in illis fluctibus concionum, Cic. Mil. 2 (also cited in Quint. 8, 6, 48, and particularly mentioned as a figure, ib. § 7) : vita tranquilla et quieta remota a pro- cellis invidiarum, Cic. Cluent. 56 : ut pro- cellam temporis devitaret, id. Verr. 1, 3 : agitari tribuniciis procellis, Liv. 2, 1 ; cf'., seditionum procellae, id. 28, 25 ; and, pro- cellae civiles, civil commotions, Nep. Att. 10 fin. — So in milit. lang., A charge, onset, sudden attack of cavalry : hac velut pro- cella ita con6temavit equos, ut, etc., Liv. 37, 41 fin. : equestrem procellam excite- mus oportet, id. 30, 18 ; so, equestris, id. 29, 2 ; Tac. H. 3, 53.— So milit., of A fierce battle in gen. : hie secunda belli Punici procella desaevit, Flor. 2, 6 ; so Luc. 8, 203. — Of A storm of eloquence : prius- quam illam eloquentiae procellam effun- deret (Ulixes), Quint. 11, 3, 158. pro-cello- ere, v. a. [cello ; whence celsus, celer, celox, antecello, etc.] To throw down in front, i. e. to throw or cast down to the ground (ante-class.) : "procel- lo, itcpirpexo)," Gloss. Philox. : procellunt se et procumbunt dimidinti, i. e. lie down (at table), Plaut. Mil. 3, 1, 167; cf., '"pro- cellunt, procumbunt," Paul, ex Fest. p. 225 ed. Mflll. prdcclldSC; adv., v. procellosus, ad fin. procellosus, a, um, adj. [procella] Full of storms, stormy, tempestuous, bois- terous (perh. not ante-Aug.) : ver procel- losum, Liv. 40, 2: status coeli, Col. 9, 4 : mare, Val. Fl. 3, 621 ; cf. in the Sup. : pro- ccllosissimum pelagus, Aug. Civ. D. 5, 22 fin. : ventus, stormy winds, i. e. which raise storms, Ov. Her. 2, 12 • id. Am. 2, 6, P R O C 44. — Adv., procellSse, Boisterously (late Lat): genus humanum procellose tumi- dum, Aug. Conf. 13, 20. prdcerj eris, usually in the plur., pro- ceres, um (ante-class, collat. form, pro- cus, i, in the gen. plur. : " pkocvm pa- tricivm in descriptione classium quam facit Serv. Tullius, significat procerum," Fest. p. 249 ed. Mull. ; cf., jam (ut censo- riae tabulae loquuntur) fabrvm et pko- cvm audeo dicere, non fabrorum et pro- corum," Cic. Gr. 46, 156), m. A chief, no- ble; plur., the leading men, chiefs, jtobles, princes (quite class.) : scindunt proceres Pergamum, the Grecian chiefs, princes. * Plaut. Bac. 4, 9, 130 : audiebam nostros proceres clamitantes, * Cic. Fam. 13, 15, 1 : ego proceribus civitatis annumeror, Tac. A. 14, 53 : Caecina Largus e proceribus. Plin. 17, 1, 1 ; Virg. A. 3, 58 : eastrorum, Luc. 7, 69 : in procerum coetu, id. 8, 261. — Transf., of bees: procerum s^ditio, Col. 9, 9, 6. — In the sing.: agnosco pro- cerem, Juv. 8, 26 : in pueritia fuit pastor nonnumquam et procer, a leader, captain, Capitol. Maxim. 2,— H. Trop., The fore most or most celebrated men, the masters in an art, science, etc. (post-Aug.) : proceres artis ejus (medicinae), Plin. 29, 1, 8 ; so, sapientiae, id. 7, 30, 31 : gulae, id. 9, 17, 30 : indicatis in genere utroque (pinuen- di) proceribus, id. 35, 11, 40, no. 32. 038. prOCCrC) adv., v. procerus, ad fin. proceres* um . v - procer. proceritas. atis,/. [procerus] A high growth, height, tallness : I. L i t. (good prose) : candor hu jus te et proceritas. vul- tus oculique perpulerunt, his tall stature, Cic. Coel. 15, 36 ; so abs., Tac. A. 12, 44 ; 4. 57; Suet. Vit 17; Gell. 9, 11; cf., corpo- ris, Plin. Ep. 1, 10 ; Just 13, 1.— Of plants : quum admiraretnr proceritates arborum, Cic. de Sen. 17 : palmetis est proceritas et decor, Tac. H. 5, 6; so, herbarum, height, Plin. 17, 4, 3 : tiliae, id. 16, 14, 25 : balsami, id. 12, 25. 54. II. Transf., in gen., Length: quae (animalia) altiora sunt, ut anseres, ut cygni, ut cameli, adjuvantur proceritate coliorum, Cic. N. D. 2, 47 Jin. : alces, ni proceritas aurium et cervicis distinguet, jumento similis, Plin. 8, 15, 16 : pediculi (glandis) proceritas brevita6que, id. 16, 6, 8\ rubri, id. 17, 13, 21 :— pedum, Cic. Or. 63. proceritudo, mis, /. [id.] High stat- ure, height, tallness (late Lat. for proceri- tas), Solin. 1 ; Aue-t Itin. Alex. M. 112 ed. Maj. proccrulus, a, um, adj. dim. [id.] Rather long, longish (post-class.) : manus, App. Flor. 2, p. 53 Oud. procerus; a, um, adj. [procello] High, tall: I, Lit. (quite class.): proce- rum collum, Cic. Brut. 91 : boves corni- bus proceris, Col. 6, 1, 3 : in procero cor- pore, Plin. Ep. 4, 9 fin. : homo procerae staturae, Suet. Vesp. 23: habitu procerus, Tac. H. 4, 1 : pueritia, id. ib. 4, 14 : homo procerior, Col. 3, 8, 2 : usus est calcea- mentis altiusculis, ut procerior videre- tur, Suet. Aug. 73: (Galatea) floridior pratis, longa procerior alno, Ov. M. 13, 790 : procerissimus quisque, Suet Calig. 47: cohortes, Sil. 15, 717, — Of plants, trees : procerissimae populi, Cic. Leg. 1, 5 : quid enim abiete procerius 1 Plin. 17, 4, 3 : proceras lauros, Catull. 64, 289 : sil- vae, Ov. Her. 16, 107 ; Plin. Ep. 5, 6. B. In partic, perh. The name of a company of tall soldiers, similar to our grenadiers : veteranvs ex pboceriobi- bvs, Inscr. ap. Mur. 800, 2. II. Transf, in gen., Long, extended: passus, Lucr. 4. 824 : aves procero rostro, Cic. N. D. 1, 36 : lupi. long, Hor. S. 2, 2. 36 ; cf., thoea, luporum id genus est, pro- cerius longitudine, Plin. 8. 34, 52 : proce- rior cauda, id. 8, 45, 70: dextera, id. 11, 43, 99 : proceriores unioncs, id. 9, 35, 56: cucurbitae, id. 19, 5, 24 : — syllabae proce- rae sunt, quae vocalem longam habent in paenultima, ut facultas, Var. in Diom. p. 423 P. : anapaestus, procerior numerus, Cic. de Or. 3, 48. — Poet. : plangebant aliae proceris tympana palmis, i. e. outstretched, upraised, Catull. 64, 289,— Hence, * Adv., procere: Comp., brachium procerius projectum. stretched out to a great length, Cic. de Or. 3, 59. PROC proccssio, onis, /. [procedo] A marching onward, an advance: a militi- bus nostris reditus magis maturus quam processio longior qunereretur, * Cic. de imp. Pomp. 9, 24 ; so in the sing., Capitol. Pertin. 11; in thenar., Vcg. Mil. 2, 22. 1. processus- a, uin, Pan., from pro- cedo. 2. processus^ us . m - [procedo] A going forward, advance, course, progres- sion, progress, process: I. In gen. (quite class.) : tantos processus efficiebat, Cic. Brut. 78, 271 : processus dicendi, id. ib. 65 fin. : processum vult, the advance, prog- ress of the discourse, id. Or. 62, 210 : in Graecis literis magnum processum habe- re, Attei. Philol. ap. Suet. Gramm. 10: sin in processu coepit crudescere morbus, in its course, Virg. G. 3, 504. — In the plur. : sic tua processus habeat fortuna peren- nes, Ov. Tr. 4, 5, 25 ; cf, Juv. 1, 38 ; aver- satio nlienorum processuum, Sen. Tranq. 2 : inimica semper alienis processibus in- vidia, success, good fortune, id. Consol. ad Polyb. 28 : queruntur et de consiliis et de processibus suis, of their results, id. Ep. 115 fin. II. In partic: &, A projection, proc- ess : Cels. 8, 1. B. Of time, A passing away, elapsing, ' lapse (post-class.) : ternis dierum nc noc- tium processibus, Prud. Cath. 7, 121. i prdchos agrios, m.==irp6 X os orpi- ns, A plant, perh. pure Lat., saxitraga, App. Herb. 97. Frochyta, ae, and Prcchy td es, f, Ylpox<'T*l, A small Italian island near Campania, the mod. Procida, Mel. 2, 7, 18 ; Plin. 2, 88, 89; 3, 6, 12; Vire. A. 9, 715; Ov. M. 14, 89; cf. Mannert, Ital. 1, p. 759 and 760 ; Abeken, Mittelita). p. 109. . procidentia, "./ [l.procido] A fall- ing down or forward of a part ot the body out of its place, a procidence, prolapse: ani, Cels. 6, 6, 8 fin. : vulvarum, Plin. 23, 9, 81 : sedis, id. 26, 8, 58 ; cf., procidq, Pa. 1. pro-Cldo. idi, 3. v. n. [cado] To fall down forward, to fall flat, fall pros- trate (pcrh. not ante-Aug.) : I. In gen.: ad pedes alicujus, Hor. Epod. 17, 13 : prae- ceps procidit ante proram, Liv. 26, 39 : in corpus amici, Stat. Th. 9, 47 ; Ov. M. 9, 649 : impulsa cupressus Euro Procidit late. Hor. Od. 4, 6, 10: muri pars proci- derat, Liv. 31, 46/«. — H, In partic, Of a part of the body, To fall down or for- ward out of its place : oeuli procidunt, Cels. 6, 6, 8 Jin. ; so, ocnli procidentes, Plin. 24, 13, 73 : si procidant vulvae, id. 23, 6, 54 : pastilli ex acacia sistunt vulvam et sedem procidentes, id. 24, 1.2, 67. — Hence procidentia, ium, Pa., n. pi, Parts of the body that fall out of their place, Plin. 23, 1, 27; 24, 11,59. { 2. procido. isum, 3. v. a. [pro-cae- do] To strike down: Not. Tir. p. 18: — "procisus, praecisus," ib. prociduus. a, urn, adj. fl. procido] : I, Fallen down, prostrate (a post-Aug. word) : salix procidua, Plin. 16, 32, 57 ; so Stat. Th. 3, 127; Sid. Carm. 23, 415.— II. Ot' parts of the body, Falling down or forward, prociduous : sedes, Plin. 21, 20, 87 : umbilicus, id. 20, 20, 81. pi'6-Cieo, no perf, itum, 2. v. a. To call forth, demand (post-class.) : ma- trem procitum plurimi venerunt, Liv. Andr. in Paul, ex Fest. p. 225 ed. Mull. (a transl. of the Homeric, rbnooi unrip' fyiijv ui>u>i't /• [proclino] A bending or inclining forward ; in con- crete, a slope, declivity (Vitruvian) : Vitr. 5, 12. — In the plur. : ne structurae habe- ant ulla in parte proclinationes, id. 6, 11. pro-cllno? avi, atum, 1. v. a. To bend or incline forward, to bend, incline (not in Cic.) : I, Lit: turn mare in haec mag- nus proclinet litora Nereus, Ov. Am. 2, 11, 39; Vitr. 2, 8fia.: curvatura montis pro- clinata ad mare. id. 2, 10 : proclinatum la- tus, id. 5, 12 — II. Trop., in ihepart.pass., Inclining or verging to a. consummation, tottering to its fall : adjuvat rem proclina- tam Convictolitanis, Caes. B. G.7, 42: pro- clinata jam re, id. ap. Cic Att. 10, 8, B. procllVCt adv., v. proclivis, ad fin., no. A. proclivis, e (collat. form. prOclivus, a, um, Plaut. Mil. 4, 2, 27; Var. R. R 2, 2, 7 ; Lucr. 6, 728 ; Sen. Apoc. 13), adj. [pro- clivus] Sloping, steep, going downward or downhill. I, Lit. (so rarely : not in Cic. or Caes. ; cf., on the other hand, no. II.) : solum, Var. R. R. 2, 2, 7 : per proclivem viam duci, Liv. 35, 30: omnia procliva sunt; facile descenditur, Sen. Apocol. 13. — Subst, proclive, is, n„ A slope, descent, de- clivity : et procursus item in proclive vo- lubilis exstat, to the bottom. Lucr. 2, 455 : pelli per proclive, downhill, downward, Liv. 5, 43 : in proclive detrudi, Auct. B. Alex. 76 : per proclivia devolare, Col. 9, 5. — Of persons, Going downward or down- hill (poet.) : Claud. III. Cons. Honor. 178. PROC II. Trop. : A. Downward, descending, declining (rare, but quite class.) : proclivi cursu et facili delabi, Cic. Rep. 1, 28 : jam proclivi senectute, declining, drawing to n close, App. Fl. 4, p. 361. — Absol. : proclivi currit oratio, flows precipitately, Cic. Fin. 5. 28, 84 Orell. N. cr. (al. proclivius). B. Inclined, or disposed to a thing, Ha ble, prone, subject ; ready, willing (so freq. and quite class. ; mostly in a bad sense ; v. proclivitas) ; constr. usually with ad ali- quid, more rarely with the dat. or circa. ( um , v - proclivis, ad init. pro-ciudo, ere. 3. v. a. To shut up (post-class.; : Pall. 3, 26 (al. praecludat). Frpcne, es, v. Progne. proCO) ire, v. a., and proCOr, ari, v. dep. To ask, demand (very rare) : parere mea vos majestas procat, Liv. Andr. in Non. 24, 7 : a procando, id est poscendo. procacitas nominata est, Cic. Rep. 4, 6 (ap. Non. 24, 3) : "procare^ poscere, unde procaces meretrices ab assidue poscendo, et proci uxorem poscentes in matrimo- nium." Paul, ex Fest p. 224 ed. Miill. : "poscere prorare dictum," Var. L. L. 7, 5. § 80: perit, inquit, procari, si latet, Sen. Q. N. 4 praef. ' procoeton, finis, ni. = npoxoirSv, An ante-room, ante-chamber (post-Aug.) : Plin. Ep. 2, 17 (in Var. R. R. 2 prooem. § 2, written as Greek). i procomion, ii- n.=irpoK6piov, The hair on the front part of the head, the front hair ; pure Lat, antiae, Veg. Vet. 3, 11, 4 Schneid. N. cr. (*al. leg. protocomia). PrdconnesUS, i,/, 1ipoKj[vvnaos, An island in the Proponlis, abounding in wine and marble, now Marmora, Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 32, 44. -II. Derivv., A. Prd- COnnensis, e, adj., Of Proconncssus. Proconnessian : marmor, Solm. 37 meo,— B. PrOCOnneslUS, a, um, adj., Pro- connessian: ancilla, Plin. 7, 11, 9: mar- mor, id. 36, 6, 6; 37, 10, 70; Vitr. 2, 8. prd-COnsul (also written separate, pro ccnsule; v. pro, no. II., B, 2; and ab- breviated, FROCOS.), is, m. One who at the 1207 PRO C close of his consulship in Rome (and some- times willuml having been consul), was gov- ernor of a province, or military command- er under a governor ; a proconsul: Cic.de Div. 2, 36, 76 : Domitium proconsulem arcessivit, Sal!, fragm. ap. Prise, p. 902 P. : agendas propraetoribus, proveconsulibus grates, Tac. A. 15, 22 : L. Manilius Procos , Caes. B. G. 3, 20,— H. Under the emper- ors, who shared the provinces with the Senate, A governor in the provinces of the Senate, Suet. Aug. 47. prdcoiisularis. e, adj. [proconsul] Of or belonging to a proconsul, proconsu- lar (not in Cic. or Caes.) : proconsularis vir, i. e. a proconsul, Tac. Agr. 42: imago, of the military tribunes/tip, which was in the place of a consulate, Liv. 5, 2 : jus, Tac. A. 13, 21 : imperium, Gell. 5, 14 : p'ko- vincia. of Africa, Inscr. Grut. 361. 1. proconsulatus» us, m. [proconsul] The dignity or office of a proconsul, a pro- consulship (post-Aus.) : Plin. 14, 22, 28 ; so Tac. A. 16, 23, 30; Plin. Ep. 3, 9, et mult. al. — II. A propraetorskip, Suet. Aug. 3. procor, ari, v. proco. t procrastinatio, onis, /. [procras- tino ] A putting off to the morrow or from day to. day, procrastination : tarditas et procrastinatio, Cic. Phil. 6, 3, 7. pro-crastino. avi, atum, 1. v. a. [pro crastinusj To put off till the morrow; hence, in gen., to put off, defer, delay, pro- crastinate (quite class.) : rem differre quo- tidie ac procrastinare, Cic. Rose. Am. 9 ; Front. Ep. ad amic. 2, 6 med. ed. Maj. — in the pass. : res non procrastinatur, Cic. Verr. 2, 4, 45 : quae procrastinata sunt ab eo, Gell. 17, 10. procraxe» >■ 9,- procraxisse, i. e. cla- mas.se (from npiitjn), Luer. 5, 1158. pro-creatlO) onis, /. [procreo] A begetting, generation, procreation (quite class.) : procreatio liberorum, Cic. Tusc. 1, 14 : hominum procreationes, id. de Div. 2, 46. prO-Creator> oris, m. [id.] A beget- ter, producer, creator (quite-class.) : file procreator mundi deus, author, creolor, Cic. Univ. 8 : a procreatoribus amari, by one's parents, id. Fin. 4, 7. prdcreatrix, icis, /. [ procreator ] Site that brings forth, a mother (quite clas- sical) : philosophia artium procreatrix quaedam et quasi parens, Cic. de Or. 1, 3 ; Auct. Pervjg. Ven. 64. prd-creoj ** v '> atum, 1. v. a. To bring forth, beget, generate, procreate, pro- duce (quite class.) : I, Lit.: multiplices fetus, Cic. N. D. 2, 51 : de matrefamilias duo filios, id. Rep. 2, 19 : liberos ex tribus uxoribus, Nep. Reg. 2 : hoc solum, in quo tu ortus et procreatus es, Cic. Leg. 2, 2 : — natura nine sensus animantum procreat omnes, Lucr. 2, 878 : terra ex minutissi- mis seminibus tantos trnncos ramosquc procreat, Cic. de Sen. 15. II. Trop., To produce, make, cause, oc- casion (quite class.) : Lucr. 4, 833 : tribu- natus, cuius primum ortum inter arma civium procreatum videmns, Cic. Leg. 3, 8 : vetus verbum est : Leges bonae ex malis moribus procreantur, Macr. S. 2, 13. pr6-crcsco. ere, 3. v. n.: I. To grow forth, spring up, arise, proceed (in Lucr.): quatuor ex rebus posse omnia procresce- re, Lucr. 1, 714. — B. Trop.: vis morb'i procrescit, Lucr. 6, 664. — H, To continue tagrow, to grow up, grow larger, increase: ' A* Lit.: genitas procrescere posse, Lucr. 2, 566. — * B. Trop. : qui (amor) si officiorum ratione coleretur, non ultra myrtos laurusque procresceret, Front. Ep. ad M. Caes. 1, 2 ed. Maj. Procrisi i9 an,i idis > /■• Pp '*/>«, a daughter of the Athenian king Erechlheus, wife of Cephalus, who shot her in a wood, mistaking her for a wild beast, Ov. M. 7, 795 sq. ; (id. R. Am. 453 ; Virg. A. 6, 445). Procrustes; nej m., upimp,> nrnu a noted highwayman in Allien. He had a bed upon loltir.h lie made, traeclns to lie down when they were longer than the bed, he cut off their legs ; and when they were shorter, he stretched them out to its length. He was tlaln by Theseus: vidit et immitcm Co phisias ora Procrusten, Ov. M. 7, 438 : tor- rus, id. Her. 2, 69. Cf. Hyg. Fab. 38. 1208 P KO C X procubltdrcs dicuntur fere veli- tes, qui noctu eustodiae causa ante castra excubant, cum castra hostium in propin- quo sunt, ut M. Cato In eo, quern de re militnri scripsit, the night-watch, Fest. p. 253 ed. lTii.il. pro-CUbOi are, 1. v. n. To lie stretch- ed out, to tie along (poet.) : ubi saxea pro- cubet umbra, Virg. G. 3, 145 : procubat horrendus Getico GradiVus in Haemo, Claud. Consol. Prob. et Olyb. 119. prd-CUdO; dii sum, 3. v. a. : I. To bent, thrust, or drive forward (in Lucret.) : extemplo procudit agitque Aera, Lucr. 4, 247 ; so lb. 281.— -II. To fashion or make by hammering, to forge a thing : A, Lit. (poet.) : in acuta et tenuia posse Mucro- mim duci fastigia procudendo, Lucr. 5, 1263 : enses, Hor. Od. 4, 15, 19 : vomeris obtusi dentem, Virg. G. 1, 261.— (* b. To stamp, coin : nomen, Hor. A. P. 59, ace. to ed. Bentl. ; al. producere.) 2. Trans f., in gen., To bring forth, produce: igncm, Lucr. 2, 1115: prolem propagando, id. 5, 854. B. Trop., To form, cultivate (rarely, but quite class.) : legendo et scribendo vitam procudito, Var. in Non. 156, 28 : non solum acuenda nobis, neque procu- denda lingua est, sed, etc., Cic. de Or. 3, 30 fin. 2. Transf., in gen., To forge, i. e. to bring forth, produce (ante-class.) : dolos, to forge artifices, Plaut. Ps. 2, 2, 20 : vo- luptatem, Lucr. 3, 1095. prOCUl) udv. [procello, to drive away] In. the distance, at a distance, a great way off. far, afar off, from afar. I. Lit., Of place (quite class.): cuja vox sonat procul 1 Plaut. Cure. 1, 2, 18 : sequi procul, id. Poen. 3, 3, 6 : non jam procul, sed hie praesentes sua templa dii defendunt, Cic. Cat. 2, 13: ubi turrim constitui procul viderunt, Caes. B. G. 2, 30 : jubet, ut procul tela conjiciant, neu propius accedant, id. ib. 5, 34 : procul at- tendcre, Cic. de Or. 2, 36 : procul e fluctu Trinacria, Virg. A. 3, 554 : procul et e longinquo, Plin. 27, 3, 2: omnibus arbi- tris procul amotis, Sail. C. 20 : procul o, procul este. profani, keep aloof! Virg. A. 6, 258. — In connection with other par- ticles of place, as hiuc, inde, aliennde, longe, etc. : procul hinc stans, at a dis- tance from this place, Ter. Hec. 4, 3, 1 : istic procul, Plaut. Mil. 4, 4, 33 : istinc procul, id. Rud. 4, 4, 104 : procul inde, Ov. Am. 3. 14, 18 : procul alicunde, Cic. Verr. 2, 2, 20 : procul longe, Plaut. Cure. 2, 2. 10. — In connection with a or ab, Far from, far away from (quite class.) : procul a terra abripi. Cic. de Or. 3. 36 : esse pro- cul a conspectu, far out of sight, id. Agr. 2, 32 : a castris, Caes. B. G. 5, 17 : a pa- tria, Virg. E. 10, 46,— With the simple abl., Far from, far away from : patria procul, Enn. in Cic. Fam.7, 6: urbe, Ov. Pont. 1, 5, 73 : mari, Liv. 38, 16 : haud procul cas- tris, Tac. H. 4, 22 : non procul Euripidis poetae sepulcro, Plin. 31, 2, 19. II. Trop., Far, distant, remote ; con- str. with ab, the abl., or absol. : conscia mini sum a me culpam hanc esse procul, Ter. Ad. 3, 2, 50 : p. ab omni metu, Cic. Tusc. 5. 14 : viri, qui sunt procul ab aeta- tis hnjus memoria, id. Rep. 1, 1 : coeleetia procul sunt a nostra cognitione, id. Acad. 1, 4 : res procul ab ostentatione positae, Quint. 1 piooem. § 4 : quis tarn procul a literis, quin sic incipiat, so unacquainted with letters, so unlettered, id. 7, 1, 46. — With a simple abl. : procul negotiis, Hor. Epod. 2. 1: ambitione, id. Sat. 1, 6, 52: voluptatihus habere aliquem, to keep one aloof from enjoyments, deprive him of them, Tac. A. 4, 62 : procul dubio, without doubt, Quint. 1, 5, 14; 9, 1, 27 ; Plin. 9, 61, 87; for which, dubio procul, Flor. 2, 6 : pro- cul vero est, far from the truth, untrue, Col. 1 prap.t. fin. — Absol.: assentatio viti- orum adjutrix procul amoveatur, Cic. Lael. 2, 4, 89 : homines superbissimi pro- cul errant, err widely, greatly. Sail. J. 89 : - n. m procul est quin, it does not want mi.Ji of etc., almost, nearly, Sil. 2, 335. B. In partic. (post-Aug. and very rarely): 1. In estimation of value, Far removed from, much inferior to : aes suo colore pretiosum, procul a Corinthio (est), PR O C i is far beneath or inferior to, much poorer than, Plin. 34, 2, 3. *2. ^ n time, Long: durabisne procul? Stat. Th. 12, 810. Pr6cula< ae, /. A proper name, Juv. 2, 68 ; 3, «03. pioculcatio. onis, /. [proculco] A treading down (post-Aug.): I. Lit.: ob- i turbata proeulcatione aqua, Plin. 8, 18, 26. — II, Trop.: ruina et proculcatio, Sen. Trail q: 11. prdculcator, oris, m. [id.] One who goes or runs before; in the pint., procul- catores, Advanced troops, scouts (post-clas- sical) : Amm. 27, 10 (al. procursatores). proCulcatUSi »> urn,- Part, and Fa., from proculco. pro-culco. avi, atum, 1. v. a. [pro-cal- coj To tread down, trample upon (poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: cres- centi segetes proculcat in herba, Ov. M. 8, 290. Of a Centaur : pedibusque virum proculcat equinis, id. ib. 12, 374 : solum, Col. 3, 13 : aliquem, Tac. H. 3, 81 : mate- riam, Just. 38. 10. — II, Tro p., To trample upon, tread under foot, despise: qui fata proculcavit, Sen. Phoen. 193: proculcato senatu, Tac. H. 1, 40. — Hence proeulcatus, a, urn, Pa., Trodden down : trop., like tritus, trodden under foot, mean, low, common (post-classical) : verba proculcata vulgo et protrita, Gell. 18, 4. Prdculeiani) v - Proculus, ad fin. ProcuieiuSj *• m - A Roman, knight intimate with Augustus. Hor. Od. 2, 2, 5 ; Plin. 7, 45, 46 ; 36, 24, 59. Prdculianii v - Proculus, ad fin. i prOCuHunt) promittunt, ait signifi- care Antistius de jure pontificali L. Villi., Fest. p. 253 ed. Mull. Proculus. a. A Roman surname : 11 Proculum inter cognomina eum dicunt, qui natus est patre peregriuante a patria procul. Proculos sunt qui credant ideo dictos, quia patribus senibus quasi procul progressa aetate ntiti sunt," Paul, ex Fest. p. 225 ed. Miill. Se esp., Proculus, i, m., A Roman senator, to whom Romulus is said to have imparted his desire to be worshipped as Qnirinus, Cic. Rep. 2, 10, 20; id. Leg. 1, 1, 3; Liv. 1, 16.— Also, A celebrated Ro- ma?! jurist, whose disciples arc called I*ro- culiani or Proculciani. Ulp. Dig. 37. 14^ 17. pro-cumbOi cubui, cubitum, 3. v. n. To fall forward, fall or sink down, to pros- trate one's self; of the wounded, the dy- ing, suppliants, etc, (quite classical) : pro- cumbunt Gallis omnibus ad pedes Bituri- ges, ne pulcherrimam urbem succendere cogerentur, Caes. B. G. 7, 15; so, genibus, Ov. M. 13, 585 : ad genua alicujus. Liv. 25, 7: templis, Tib. 1,5, 41 :— qui vulneribus confecti procubuissent, Caes. B. G. 2, 27 ; so, in genua, Curt. 9, 5 : — Coroebus Pene- lei dextra Procumbit, Virg. A. 2, 424 : sibi tres legiones procubuisse, had yielded, Tac. A. 1, 59. — Poet, To fall upon, attack : Mart. 1, 61. — To lean or bend forward: pro- cumbuntdimidiati, dum appetunt, i. e. they lean forward with half their bodies over the table, Plaut. Mil. 3. 1, 167 : olli certamine summo Procumbunt, i. e. they bend to their oars, Virg. A. 5, 197. B. Transf.. of inanimate subjects, To lean forward, bend down, sink (quite clas- sical) : tigna prona ac fastigiata, ut secun- dum naturam iluminis procumbcrent, Caes. B. G. 4, 17 : frumenta imbribus pro- cubuerant, i. c. were beaten down, id. ib. 6, 43: ulmus in aram ipsam procumbebat, Plin. 16, 32, 57. II. Trop., To fall, or sink down (post- Aug.) : procumbere in voluptates, to sink into sen sunlit)/. Sen. Ep. 18: procumben- tem rempublicam restituere, sinking, Vel- lej. 2, 16. prO-CUptdO) ii' s . /■ A previous de- sire (post-clasf.) : amoris, ?'. «. anteiep- tus amor, Minuc Fel. Octav. 26. procuration onis,/ [procuro] A car in g for, taking care of, having the charge of a tiling ; a charge, superintendence, administration, management, procuration (quite class.) : dum me reipublicae non solum cura, sed quaedam etiam procura- tio multis officiis implicatum et constric- tnm trnebnt, Cic. Acnd. 1, 3: procumtio templi, Var. R. R. 1, 2: mearum rerum PROC cxistimationisquc meae, Cic. Fam. 15, 13: annumie, id. Att 4, 1 : male gesta, Quint. 7,4,35. — In the plur. : adamplissimas pro- curationes promotua, charges, offices, Plin. Ep. 7. 31. — Also, A caring for, desire for j any thing (post class. ) : quia benignitas eum per sese ipsa delectet, sine ulla re- J cipiendae gratiae procuratione, Gell. 17, 5. II. - n par tic., of religious acts, An I averting or expiating of an evil omen or crime by offering the proper sacrifices, An expiatory sacrifice, expiation (quite class.): cum terrae motus factus esset, ut sue ple- na procuratio fieret Cic. de Div. 1, 45 : procurationes incesti, Tac. A. 12, 8. procura tiuncula- ae. /. dim. [pro- curatioj A small charge or administration (post-Aug.) : Sen. Ep. 31. procurator ('!><* fi rst ° scanned shurt, Ov. A. A. 1, 587), oris, m. [procure] A manager, overseer, superintendent, agent, administrator, deputy, procurator: I. I n gen. (quite classical): procurator peni, Plaut. Ps. 2, 2, 14 ; Cic. Caecin. 20 : agere aliquid per procuratorem, id. Att. 4, 16: regni, a. viceroy, Caes. B. C.3, 112: curatori aquarum procuratorem subjicit. Front Aquaed. 105: aviarii, Var. R. R. 3, 6. ff_ In partic. : A, -4 manager of an estate, a steward, bailiff (quite class.) : Cic. de Or. 1, 58 : procurator rationes accipi- ebat, Petr. 30. B. In the time of the emperors, One who had charge of the imperial revenues in a province, an imperial collector, Tac. A. 12, 60: Suet. Claud. 12; Plin. Pan. 36. procuratorius, a, um, dj. [pro- curator] belonging to an agent or man- ager, proc.uralory (post-class.) : nomen, Ulp. Dig. 3, 3.31. tproCUratriXjicis,/. [id.] A govern- ess, protectress : sed cum sapientiam toti- us bominis custodem et procuratricem esse vellent, Cic. Fin. 4, 7, 17. pro-CUrO (the first o scanned short, Tilf 1, 5, 13 ; Ov. A. A. 1, 587), avi, atum, 1. v. a. and n. To take care of, attend to, look after any thing: I. In gen. (quite class.) : (a) Act.: nunc tu te interim, qua- si pro puerpera, hie procuras, Plaut. True. 2, 4, 59: pueros, id. Poen. prol. 28: cor- pora, Virg. A. 9, 158 : sacrificia, Caes. B. G. 6. 13 : sacra. Nep. Them. 2 : arbores, Cato R. R. 43 : semina, Pall. 7, 9 : plantas, id. 12, 7.— (ji) Neulr., c. dot.. To look after, care for (ante- and post-class.) : bene pro- curas mihi, Plaut. Stich. 1, 2, 36: victui po- tuique, Arn. 3, 115. II. ' n partic, To take care of , to man- age one's atfairs (quite class.): (a) Act. : procurat negotia Dionysii. Cic. Fam. 12, 24 : hereditatem, id. Att. 6, 4. — Of religious acts. To attend to, i. e. to avert or expiate evil omens by offering the proper sacrifi- ces, To avert or expiate by sacrifice : mon- 6tra, id. de Div. 1,2: p. atque expiare sig- na, quae a Diis hominibus portenduntur, id.ib.2,63: ostentum. Phaedr.3,3. 16: ful- gur, Suet. Galb. 4.— (/j) Neut.r., To hold a charge or administration, to be procurator: cum procuraret in Hispania, Plin. Ep. 3, 5. — With the dot., of the person (post- class.) : procurare patri. Scaev. Dig. 32, 1, 33. — Of religious acts, To make expiation or atonement: vt consvl hostiis maio- RIBVS IOVI ET MARTI PROCVRARET, S. C. ap. Gell. 4, 6, 2. — With a follg. we: ipse procuravi, ne possent saeva nocere Som- nia, ter sancta deveneranda mola, Tib. 1, •5, 13. — Impers.: simul procuratum est, quod tripedem mulum Reate natum nun- ciatum erat, Liv. 40, 2. prd-CUrrO» cucurri and curri. cur- sum. 3. v. n. To run forth, rush forward: J, Lit. (quite class.) : si Romani ferocius procucurrissent, Liv. 25, 11 : cum infestis pilis, Caes. B. C. 3. 93: in proximum tu- mulum, id. B. G. 6, 39 : ad repellendum, et prosequendum hostem, id. B. C. 2, 8 : longius, to rush further on, Virg. A. 9, 690. B. Trans f. : X. Of locality. To run or jut out, to extend, project (poet, and in post-Aug. prose) : infelix saxis in procur- rentibiis" haesit, Virg. A. 5, 204 : terra pro- currit in aequor, Ov. F. 4, 419 : motis pro- currit in occidentem, Col. 6, 17 : procur- rens per medium Euxinum promontori- um, Plin. 4, 12, 26.-2. Of plants, To ex- tend : radix in longitudinem procurrens, PROD id. 18, 13,34. — 3. Of money, To increase: in ipso procurrentis pecuniae impetu rap- tus, Sen. Ep. 101. * II, T r o p., To go on, advance : ut pro- ductus studio, ultra facile procurras, that you may advance beyond it. Auct. Her. 4, 47, 60. procursatio. onis, /. [procurso] In milit. lang., A charge, sally, onset (only in Livy) : ubi a velitibus per procursatio- nein commissa pugna esset, Liv. 28, 33 : Numidarum, id. 22. 41. pi O-cursator. oris, m. [id.] A fore- runner; in military lang., procursotores, skirmishers, sharp-shooters (very rare; not ante- Aug.): Liv. 42, 64. procursiOi onis,/ [procurro] A run- ning forward, an anticipation: *"I. Lit., Of an orator : procursio opportuna, bre- vis, moderata, rara, Quint. 11. 3, 126. — * II, T r o p., A digression : Quint. 4. 3, 9. procurso. are, v. interns, n. [id.] To run forth, to sally out, make attacks or on- sets ; of skirmishers : cum ab stationibus procursaretur, Liv. 27, 2 ; so Plin. 8, 5, 5 fin. ; Amm. 27, 10. procursdrius; a. um, adj. [id.] That runs forth or before (late Latin) : index, Amm. 31, 3, 6 (al. praecursorius). prOCUrSUS; " 8 . m - [id-] -4 running forth or forward ; espec, in milit. lang., a sallyingforth, onset (not in Cic. or Caes.) : procursu militum, Liv. 22, 41 ; — Lucr. 2, 454. — B. Transf., A jutting out, projec- tion (post-Aug.) : angulosus, Plin. 5, 10, 1 1. — II, Trop., A course, progress (post- class.) : procursus virtutispatefacere, Val. Max. 3, 2 in it. pro-CUt'VO- are, 1. v. a. To bend or curve forward (poet.): aliquem, Stat. 1'h. 6, 852 : pomilerique simul procurvant brachia rami. Auct. Carin. de Genesi 14. prd-CUrVUS) a - um . "dj- Curved for- ward, crooked, winding (poet.) : falx, Virg. G. 2, 421 : litora, id. Aen. 5, 765. 1. proCUS) -• A noble ; v. procer, ad init. 2, prOCUSi h m - -^ wooer, suitor : u proci dicuntur, qui poscunt aliquam in matrimoniura, Graece uvnirnpii- Est enim procure poscere," etc., Fest. p. 249 ed. Mull. ; Virg. A. 12. 27 : Penelope difficilis procis, Hor. Od. 3, 10. II; App. M. 6, p. 437 Oud. : proci loripedes, said of slow people, Plaut. Poen. 3, 1, 7.—* II. Trop., A suitor: impudentes proci, Cic. Brut. 96. Procyoil! onis, m., V.Ook6u>v (Fore- dog), A constellation that rises before the dog-star ; pure Latin, Antecanis : Cic. Aral. 222. prodaci'US' a, um, Part., from pro- digo. * pr6-dcambulO' are, v. n. To walk abroad, take a walk: Ter. Ad. 5, 1, 3. prodeo. ->> Hum, ire (lengthened ante- class, form, prodinunt. for prodeunt, Enn. in Fest. p. 229 ed. Miill —Post-class., pro- dient, for prodibunt, Lact. 7, 16 fin.), v. n. [pro-eo] Togo or come forth (quite class.). 1. Lit.: prodinunt famuli, Enn. 1. 1. : prodi atque ostium aperi, Plaut. Aul. 2, 6, 1 : foras, to come out of doors, id. Poen. 5, 2, 158 ; Cic. de Or. 2, 86 : in proelium, Caes. B. C. 3, 86: ex portu, id. ib. 7: in aciem. Cic. Fam. 6. 1 : ad colloquium. Caes. B. G. 5, 26 : in publicum, Cic. Att. 8, 11 : obviam alicui, to go to meet one, id. Mur. 33 : in concionem, Nep. Them. 1 : in scenam, to come upon the stage, make one's appearance, id. praef. — With a simple abl. : prodire uteromatris, Ov. F. 1, 33: foribns, id. Am. 3, 11, 13: tumulo, id. R. Am. 253. B. Transf.: 1, Of plants, To come forth, spring or grow up, appear: ea seges serius prodit, Var. R. R. 1, 45: prodeiin- tia semina. Col. 11, 3 : folia ex radice pro- deuntia, Plin. 25, 7, 37. 2. Of elevations. To stand out, project : et immodico prodibant tubere tali, Ov. M. 8, 807 : Plin. 9, 25. 41. II. Trop.: A. To come forth, show it- self, appear (quite class.) : novae quae pro- deunt comoediae, Plaut. Casin. prol. 9 : Juppiter certo prodit in tragoedia, id. Amph. prol. 93 : si haee consuetudo pro- dire coeperit. Cie. de Div. in Caecil. 22 : cum tot prodierint colores, have come up, become the fashion, Ov. A. A. 3, 171. B. Tc go forward, advance, proceed PROD (quite class.) : est quadam prodire tenus, Hor. Ep. 1, 1, 32: p. sumptu extra mo* dum, Cic. Off 1, 39: prodeuntibus annis, with advancing years, in the course of time, Petr. 25. — Impers.: no ad extremum prodeatur, Cic. Inv. 1, 20. pi'ddessc- v. prosum. 1. prddiciUS or -tius- a, urn, adj. [ prodo ] Treacherous (eccl. Lat.) : Tert ad Nat. 1, 7. 2. PrddlClUS* a , uin, <"0- Of or be- longing to Prodicus; v. Prodicus, no. II. pro-diCO- x 'i ctum, 3. v. a. : I, To say beforehand, to foretell, predict (rare, but quite class.) : hominibus ea, quae sint, ostendi, monstrari, portendi, prodici : ex quo ilia ostenta, monstra, portenta, prodi- gia dicuntur, Cic. N. D. 2, 3 : ne, nisi pro- dicta die, quis accusetur (al. leg. prodita), fixed or appointed beforehand, Auct. or. pro dom. 17. — U, To put off, defer (only in Livy) : diem prodicere, to adjourn the lime of trial, Liv. 2, 61. pro-dictator- oris, m. A vice-dicta- tor (only in Livy) : prodictatorem popu- lus creavit Q Fabium Maximum, Liv. 22, 8 ; instead of which, pro dictators, id. 22, 31/». prodictlO' onis./. [prodico, no. II.] A deferring, adjournment, Fest. p. 253, b, ad fin., ed. Miill. prddictus- a, um, Part., from pro- dico. PrddicuS) ■• "■•> T poSiKoi, A Grecian sophist of Ceos, contemporary with Socrates, author of the story of The Choice of Hercu- les, Cic. Brut. 8. 85: id. de Or. 3, 32. 128; Quint. 3, 1, 12.— Hence, H. ProdlClUS, a, um, adj., Of or belonging to Prudicus: P. Hercules, Cic. Off 1, 32, 118. prddlg-alltas, atis, / [ prodigus ] Wasteful/its*, prodigality ( extremely rare) : summa, Auct. Deri, in Cat 9. prodig'C) adv., v. prodigus, ad fin. prodlgcntia; ae, / [prodigo] Ex- travagance, profusion, prodigality (Tacit- ean) : prodigentia opum, Tac. A. 6, 14 ; so, opp. to avaritia, id. ib. 13, 1 ; id. ib. 15, 37 ; prddlgialis- e , a ur ". a< ij- [prodigo] Waste- ful, lavish, prodigal: I. Lit. (quite clas- sical) : "omnino duo sunt genera largo- rum, quorum alteri prodigi, alteri libera- les. Prodigi, qui epulis et viscerationibus et gladiatofum muneribus, ludorum vena- tionumque apparatu, pecunias profun- dunt in eas res, quorum memoriam aut levem aut nullam omnino sint relicturi," Cic. Off. 2, 16 : largitor et prodigus, id. Cat. 4, 5. — With the gen.: peculii sui prodigus, Plaut. Most. 4, 1, 19 : aeris, Hor. A. P. 164. — B. Transf.: 1. Causing great expense, costly, expensive (post-Aug.): margaritae, prodiga res, Plin. 37, 2, 6. 2. Rich, abounding in any thing (poet). —With the gen. : locus prodigus herbae, Hor. Ep. 1, 7, 42.— Absol., tellus, rich, fer- tile, Ov. M. 15, 81. 3. Abundant, great, strong (post-Aug.) : odor, Plin. 13, 3, 5 : alvus, great, stout, Aus. Idyll. 10, 104. II. Trop., Lavish, prodigal : prodigus suae alienaeque et fortunae et pudicitiae, Vellej. 2, 48 : arcanique fides prodiga, Hor. Od. 1, 18, 16 : judicii sui, Gell. 11, 5 : libi- dines in cibos atque in Venerem prodigae, id. 19, 2 : prodigis oculis intueri, with greedy eyes, with voluptuous glances, Auct. Quint. Decl. 292: animaeque magnae Pro- digum Paulum, prodigal of life, Hor. Od. 1, 12, 38 ; cf., prodiga gens animae, Sil. 1, 225. — Hence, Adv., prodige, Lavishly, extravagantly, prodigally (quite class.) : prodige vivere, Cic. Phil. 11, 6 : uti aliqua re, Sen. Ep. 88. prddinuntj v. prodeo, ad in it. 1. prdditio* 6ms, /. [prodo] I. A discovering, betraying ; a discovery, betray- al, treason, treachery (quite class.) : mul- torum in nos pertidiam, insidias, proditi- onem notabis, Cic. Fam. 5, 12 : amicitia- rum proditiones, id. Acad. 2, 9 : arcano- rum, Plin. 7, 45, 46; Flor. 3, 18. — n. A putting of, deferring ; the right of defer- ring (ante-class.) : Cato in Fest. s. v. pko- didisse, p. 242 ed. Mull. 2. prodltlO, °nis, /. [prodeo] A go- ing or coming forth, an appearance (post- class.) : Sid. Ep. 5, 13. prodltpr> °™> m - [prodo] A betrayer, traitor ( quite class. ) : proditor patriae, Cic. Fin. 3, 19 ; id. Fam. 12, 3 : discipli- ne, Liv. 2, 59. — Poet, transf.: risus proditor latentis puellae, betraying, treach- erous, Hor. Od. 1, 9, 21. proditriXjicis,/. [proditor] A female betrayer, a traitress (post-class.) : patris, Lact. 1, 10 : proditrices numinum, Serv. Virg. E. 8, 30. proditllS) a > unfl . Part., from prodo. prodlUSi adt> : [prodeo] Further on- ward: " prodius dictum interius, longius, a prodeundo, quasi porro eundo," Non. 47, 13 eg. ; Var. in Non. 1. 1. prd-dO) didi, ditum, 3. (archaic pro- duit, for prodiderit, Fest. p. 229 cd. Mull.) v, a. I, To give or bring forth (quite class.) : prodit fumoso condita vina cado, Ov. F. 5, 518 : suspiria pectore. id. Met. 1, 656 : hydraulam et choraulam, to show, Suet. Ner. 54 : exemplum turpe, to give a bad example, Vellej. 2, 119, 4 : perniciosum exemplum. Cic. Fl. 11: prodendi exem- 1210 PROD pli causa, of setting an example, Liv. 1, 11. — B. In partic. : 1. To bring forth, bear, produce (ante-class.) : parva prodite pa- tria, Ace. in App. de Deo Socr. p. 176 Oud. 2, To put forth in writing, i. e. to publish, make known, relate, report, record : cum decretum proditur, lex veri rectique pro- ditur, Cic. Acad. 2, 9 : — Procilius non idem prodidit, quod Piso, Var. L. L. 5, 32 : ca, quae scriptores Graeciae prodiderunt, Cic. 'fuse. 1, 13 : haec monumenta nobis literae prodiderunt, id. Plane. 39 : Thu- cydides ossa ejus clam ab amicis esse se- pulta, memoriae prodidit, Nep.Them. 10: hujus bella gesta multi memoriae prodi- derunt, id. Hannib. 13 : ut produnt, as they say, Plin. 34, 7, 16. — Also, prodere memoria, for memoriae : quos natos in insula ipsa, memoria proditum dicunt, Caes. B. G. 5, 12 : ut quod proditum me- moria est, Cic. de Rep. 2, 31.— So esp., To publish, proclaim, i. e. to appoint, elect, create a public officer of any kind : cum populo agendi jus esto ei, quem produnt patres consulum creandorum ergo, id. Leg. 3, 4 : flaminem, id. Mil. 17 : interre- gem, Auct. or. pro dom. 14 : dictatorem, Pomp. Dig. 1, 2, 2. — To make known, dis- close, discover, betray : Plaut. Cist. 4, 2, 75 : homine prodente conscios, Cic. Tusc. 2, 13 : crimen vultu, Ov. M. 2, 447. 3. To betray perfidiously : si Brutum prodideritis, et deserueritis. Cic. Phil. 10, 3 : is me deseruit ac prodidit, id. Flacc. 3, 3 ; cf. id. Verr. 2, 1, 33 : prodebas ca- put et snlutem meam, id. Pis. 24 : classem praedonibus, id. ib. 5, 41 : hosti rem pub- licam, Sail. J. 35 : patriam, Cic. Fin. 3, 9. 4. To give up, surrender, abandon : rem summam, Enn. Ann. 16, 27 : suam vitam, et pecuniam omnem, Ter. Heaut. 3, 1, 70. II. To give further, let go further : £^, To put off, difer (ante-class.) : Fest. p. 242 ed. Miill. B. To hand down, transmit, bequeath (quite class.) : qui sacra suis posteris pro- diderunt, Cic. Mil. 30 : jus imaginis ad memoriam posteritatemque prodendae, id. Verr. 2, 5, 14 : regnum a Tantalo pro- ditum, id. Off. 3, 21. C. To propagate (poet.) : qui genus alto a sanguine Teucri Proderet, Virg. A. 4, 230. * prd-ddceO; ere, v. a. To teach out, i. e. to show by teaching, to inculcate : haec Janus 6ummus ab imo Prodocet, Hor. Ep. 1, 1, 55. prd-dormiO; W or Ji, 4. v. n. To sleep before. (post-Aug.) : sive prodormias, sive pervigiles, Front. Ep. ad M. Caes. 1, 4 ed. Maj. ; so id. ib.' 4, 6 ; 5, 22. tprodrdmUS; >, m. = 7rp dpouos: I. A certain north-northeast wind that blows eight days before the rising of the dog-star: prodromi nulli, Cic. Att. 16, 6 ; so Plin. 2, 47, 47.— II. A kind of early fig, Plin. 16, 26, 49. pi'6-ducO; x 'i ctum, 3. (produxe, for produxisse, Ter. Ad. 4, 2, 22) v. a. To lead or bring forth : I. L i t (quite class.) : fidicinam intus, Plaut. Epid. 3, 4, 40 : ali- quem floras ante aedes, id. Capt 2, 2, 2 : aliquem e latebris, Petr. 126 : castris om- nem exercitum, Plaut. Am. 1, 1, 62 : co- pias pro castris, Caes. B. G. 1, 48 : aliquem in conspectum populi R., Cic. Verr. 2, 1, 47 : quempiam in concionem, id. Pis. 6 : harum rerum omnium auctores testes- que, id. Verr. 2, 5, 50 : in judicium, to bring before a court, id. ib. 43 : aliquem in Sestium, id. Q. Fr. 2, 4 : aliquem ad necem, id. ib. 60. — Of an actor, To repre- sent, perform : nihil ab hoc (Roscio) pra- vum et perversum produci posse arbi- trabantur, id. Rose. Com. 10. — To expose for sale : ancillam produxit, vendidit, Ter. Eun. 1, 2, 53 ; so, servos, id. Heaut. 1,1, 92 ; Suet. Gramm. 4. — To draw or place one thing before another (poet.) : producere malo aliquam moram, Ter. Andr. 3, 5, 9 : scamnum lecto, Ov. A. A. 2, 211 : nubila menti, Stat S. 5, 3, 13— To draw or stretch out, to lengthen out, ex- tend (poet, and post-Aug.): pelles denti- bus, Mart. 9, 75 : ferrura incude, Juv. 15, 165 : lincas ex argento nigras. Plin. 33, 6, 31 — To conduct to a place: non tu eum rus hinc modo produxe niebas? Ter. Ad. 4, 2, 22. — To conduct to the grave, soil, a PROD corpse or a funeral procession (poet.) : nee te, tua funera, mater Produxi, Virg. A. 9, 486 : longum funus ad tumulos, Luc. 2, 298 : — To lead or bring along, to bring away : qui et procurrentem retrahat, et cunctantem producat, to drag forward. Col. 6, 2. B. I" partic, To bring forth, bring into the worH, to bear or beget (quite clas- sical) : ego is sum, qui te produxi, pater, Plaut. Rud. 4, 4, 129: liberos, Lucil. in Non. 373, 2 ; Cic. Verr. 2, 1, 12,— Of other subjects, To produce, make (post-Aug.) : cibis utendum est carnem producentibus, Cels. 8, 7, n. 7. 2. In pronunciation, To lengthen, pro- long (quite class.) : inclitus dicimus brevi prima litera, insanus producta, Cic. Or. 48 : syllabam, Ov. Pont. 4, 12, 13 ; Quint. 1, 5, 18. II. Trop.: A. To bring forward (to distinction), to raise, promote, advance (quite class.) : producere aliquem ad ali- quam dignitatem, Cic. Fin. 3, 16 : aliquem omni genere honoris, Liv. 40, 56. — Absol. : quem tu non pro illius dignitate produx- eras, Auct. or. pro dom. 9 : beneficia, quae non producunt, nee honestiorem faciunt. Sen. Ben. 2, 9. — B. To lead, induce one to do any thing: product! sunns, ut lo- queremur, Auct Her. 1, 3 : productus ad aliquid faciendum, Plin. 9, 35, 59. C. To draw or drag out, to lengthen out, prolong, protract (quite class.) : produce- re pauperi vitam ad miseriam, Plaut. Trin. 2, 2, 59 : coenam, Hor. S. 1, 5, 70 : convi- vium ad multam noctem vario 6ermone, Cic. de Sen. 14 : sermonem in multam noctem. id. Rep. 6, 10 : sermonem longi- us, id. Brut. 71 : somnnm ultra primam lucem, Suet. Aug. 78 : rem in hiemem, Caes. B. G. 4, 30.— To put off, to amuse, delude one with fallacious promises : ali- quem falsa spe producere, Ter. Andr. 4, 1, 24 : aliquem conditionibus, Cic. Quint. 8. B. Of time, To pass, spend (poet.) : di- em cyathos sorbillans, Ter. Ad. 4, 2, 52. B. To bring up, educate : audientem dicto, mater, produxistifiliam, Plaut Asin. 3, 1, 40 : laevo monitu pueros avaros, Juv. 14, 228.— Hence productus, a, um, Pa., Lengthened, long, prolonged, protracted, etc. /quite classical) : productiore cornuum sinistra, (* at. cornu sinistro or cornu in sinistra), Tac. A. 13, 40 : productissimum flagellum, Col. 3, 10 : — commoditates tarn productae temporibus, Cic. Fin. 4, 12: dolores lon- ginquitate producti, id. Tusc. 5, 40: exitus (orationis), id. de Or. 2, 53 : — productiora alia, et quasi immoderatius excurrentia, too long, id. Or. 53. So, p. syllaba, opp. to 6hort, id. Or. 47 : nomen, formed by pro- longation, id. N. D 2, 26 : neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula, longer, Hor. A. P. 189. B. Subst, producta, orum, n., Prefera- ble things (a transl. of the Gr. ri trponi pi- va) : in vita non ea, quae primano loco sunt, sed ea, quae secundum locum obti- nent, irponyuiva, id est producta nominan- tur ; quae vel ita appellemus (id erit ver- bum e verbo), vel promota, et remota, vel, ut dudum diximus, praeposita, vel prae- cipua ; et ilia rejecta, Cic. Fin. 3, 16. — Hence, Adv., producte, In a lengthened man- ner, long (quite class.} : producte dicere literam, opp. breviter, Cic. Or. 48. — Cnmp. :, syllaba productius pronunciata, Gell. 4, 17. t productfliS. e, adj. [produco] That may be drawn out, ductile, productile : "pro- ductile, iXurdv," Gloss. production °nis, /. [id.] A lengthen- ing, prolonging (quite class.) : productio temporis, Cic. Fin. 3, 14 : verbi, id. Top. 8. — H, A lengthening in pronunciation: ut aut contractione brevius fieret, aut pro- ductione longius, Cic. de Or. 3, 50 : voces aut productione aut correptione mutatae, Quint, 9, 3, 69. *pr6duct0> are > "■ intcrts. a. [id.] To draw one thing before another, to inter- pose: ut huic malo aliquam prodnctem moram, Ter. Andr. 3, 5, 9 dub. 'al. produ- cam). ! productor, Oris, m. [id.] A leader away, an enticcr (perh. a pander) : ''pro- ductor, xpoayuiyCs," Vet. Gloss. PRO F productllSj a i " m . Part, and Pa., from pruduco. produK. ueis, m. [produco] A twig, shoot, layer; trop. (eccl. Lat.) : Tert. Carn. Chr. 20. procbia, orum, n., v. praebia. (* procginenoii. h »•> -xnony^ivov, in pure Lat., productum ; v. produqta, in produco, ad Jin. A preferable thing, ace. to the Stoic philosophy, Cic. Fin. 3, 4, 15.) piochalis. e, v. proeliaris. proeliaris (prael.) and prochalis, c, adj. [ proelium] Of or belonging to a battle (ante- and post-class.) : pugnae proe- liares, pitched battles, Plaut. Cure. 4, 4, 17; so, acies, App. M. 8, p. 553 Ond. : "proeli- ares dies appellantur, quibu9 fas est hos- tem bello lacessere," Paul, ex Fest. p. 266 cd. Miill. ; called, also, proeliales dies, " Maer. 1, 16 :" proeliaris dea, i. e. Miner- va, App. M. 10, p. 74lOud. prooliator (prael.), oris, m. [id.] A fighter, jearrior, combatant (post- Aug. ): Tac. A. 2, 73 : proeliator insignis, Just. 15, 4 fin. proelio. ar e> v. proelior, ad Jin. proclior (prael.), atus, 1. v. dep. n. [proeliumj To join battle, to engage, fight (quite class.): I, Lit: legiones in ipsis fluminis ripis proeliabantur, Caes. B. G. 2, 23 : pedibus, id. ib. 4, 2 : ad Syracu- eas, Cie. de Div. 1, 25 : ita proelians in- terficitur, Caes. B. C. 2, 42 : fortissirae proeliando, Hirt. B. G. 8, IS Jin. Trop., To fight, contend: vehementer proeliatus sum, Cic. Att. 1, 16, 1. I. Act. collat. form, proelio, are (an- te-class.) : ita mortales inter se pugnant, proeliant, Enn. in Non. 472, 31 ; cf. Prise, p. 799 P.— 2. Proeliatum est, impers. : Just. 19, 1 med. proclium (prael.), ii, n. [pro or prae- ire, to go forward, advancej A battle, com- bat (quite class.) : I, Lit.: induperatores pugnare ac proelia obire, Lucr. 4, 968 : non proeliis, neque acie bellum gerere, Sail. J. 54 : exitus proeliorum, Cic. Fam. 6, 4 : p. facere, to engage, id. Tusc. 4, 19: inire, Liv. 25, 38 : committere cum ali- quo. Cic. de Div. 1, 35 : redintegrare, Caes. B. G. 1, 25 : restituere, id. ib. 53 : coniice- re, Hirt. B. G. 8, 28 : miscere, Prop. 4, 1, 28 : proelio dimicare cum hoste, Cic. N. D. 2, 2 : proelio decertare, id. Prov. con9. 1, 3: proelium suinere, to join battle, en- gage, Tac. H. 2, 42 : singulare, single com- bat, Aus. perioch. Iliad. 7. — P o e t, A war- rior, combatant : armigera proelia sevit humo, Prop. 3, 9, 9 ; (* Stat. Th. 1, 8). B. Trans f., Of inanimate subjects (poet.) : ventorum proelia, Virg. G. 1, 318. II. Trop., Contest, strife (quite class.) : proelia te mea causa sustinere, Cic. Fam. 9, 11. — Humorously, of great feasting and drinking: in eo uterque proelio potabi- mus, Plaut. Men. 1, 3. 3 : sed quid cessa- mus proelium committere 1 id. Pers. 1, 3,32. Jpro-eminCO, ere, 2. v. n. To pro- ject. : " irpoK utttu), proemineo," Gloss. Gr. Lat. (*Proerna> ne . /•. HpUpva, A town of TkessuUj, Liv. 36, 14.) ProetUSi i. "'•■ II|)o?™s, A king of Tiryns, brother of Aerisins, Ov. M. 5, 238 sg. — Proctldes, um, /, n/Joirife, His daughters, who being punished with mad- ncss by Juno for their pride, imagi.ied themselves to be cows: Proetides imple- runt falsis mugitibus agros, Virg. E. 6, 48 : (* Ov. M. 15, 326 ; Plin. 25, 5, 2). profanatiO, 6nis,/. [2.profano] Prof- anation (eccl. Lat.) : Tert. Idol. 18. prdfanator> 0, "' s . ™- [' n l A profaner (eccl. Latin): prufanator Christi, Prud. Apoth. 246. profanCi adv.. v. profanus, ad fin. prdfamtas, atis, / [profanus] Pro- fancness, profanity (eccl. Lat.) : superio- rum profanitas, i. e. the ancient heathen writers, Tert Pall. 2. 1. prpfano, Sv ^> atum, 1. v. a. [pro- fanuni] To bring any thing to a god be- fore the temple, i. e. to dedicate, consecrate, offer in sacrifice (ante-class.) : daps profa- nata, Cato R. R. 50 : profanato sine con- tagione, id. ib. 132: decimam Herculi, Massur. Sabin. in Macr. S. 3, 6 : ad aram decimam bovum, Fest. 6. v. potitivm, p. PROF 237 ed. Miill.: eo Aur. Vict. Orig. gent. Rom. 6: "polluctum quum profanatum dicitur, id est proinde ut sit fani factum ; itaque olim fano consumebatur omne quod profanum erat," Var. L. L. 6, 7, § 54 (the passage is corrupt). 2. profano- avi, atum, 1. ?.'. a. [pro- fanus] To render unholy, dtprivc of its sanctity, to wnhallow, desecrate, profane (perh. not ante-Aug.) : dies festos, sacra, sacerdotes, Liv. 31, 44 : sacrum, Ov. Am. 3, 9, 19 : festum, id. Met. 4, 390,— II. Transf.: A. To violate, pollute: pudo- rem, Curt. 5, 1 : os, Quint. 11, 1, 84.— B. To disclose, reveal, betray: secreta, App. M. 5, p. 343 Oud. : res profanata non va- leat, Pall. 1, 35. profanus- a. um - adj. [profanum ; prop., before the temple, i. e. without the temple ; hence, opp. to the temple as a 6acred object] Unholy, not sacred, common, profane. 1, Lit, "profanum quod non est sa- crum, Plautus : Sacrum an profanum ha- beas parvi penditur," Paul, ex Fest. p. 228 ed. Miill.; cf., "profanum est, quod fani religione non tenetur," Fest. p. 253 ed. Miill. : loci consecrati an profani, Cic. Part. 10 Jin.: opp. sacrum, Plaut. Merc. 2, 3, 27 : cum omnia ilia victoria sua profana fecisset, Cic. Verr. 2, 4, 55 : res profanae et usu pollutae, Tac. A. 13, 57: flamma, Ov. F. 6, 440: usus, Plin. 15, 30, 40.— Of persons : procul o, procul este profani, Conclamat vates, ye uninitiated, Virg. A. 6, 258 ; so, Cereris ritus vulgare profanis, Ov. A. A. 2, 601 ; and, profanum vulgus, Hor. Od. 3, 1, 1 ; so, vulgus, Gel]. N. A. praef. Jin. II, Transf.: &, Wicked, impious (po- et.) : profana mens, Ov. M. 2, 833 : verba, id. Trist. 3, 5, 48 : odia, Stat. Th. 1, 1 : pro- fanus Phorbas, Ov. M. 11, 413.— Absol., profanum, i. n., Wickedness, impiety (post- Aug.) : civilium bellorum profano, Plin. 16, "4, 3. B. Unlearned, ignorant (post-class.) : c. gen. : literarum profani, opp. doctrina initiati, Macr. Somn. Scip. 1, 18. C. Ill-boding (poet.) : profanus bubo, Ov. M. 6, 431,— Hence, Adv., profane, Wickedly, profanely (post-class.) : illudere, Lact 6, 23. prdfatum, >• v - profor, ad fin. prdfatuS) us (only in the abl. sing.), in. [profor] A speaking out, uttering, say- ing, pronouncing (post-Aug.): etfreno nimbos aequare profatu, Stat. S. 5, 3, 103 : vocis, Sen. Apocol. 7 : voces dictu profa- tuque ipso tetrae, Gell. 18, 11. profcctlClUS or -tius. a, um, adj. [prohciseor] That proceeds from some one (post-class.) : " profecticia dos est, quae a patre vel parente profecta est, de bonis vel facto ejus," Ulp. Dig. 23, 35. prdfectlOjOnis,/. [id.] A going away, setting out, departure (quite class.) : pro- fectione laeti, Pac. in Cic. de Div. 1, 14 : < profectio et reversio alicujus, Cic. Phil. 1, 1 : profectionem parare, to prepare for setting out, Caes. B. C. 1, 27 : Cethegi pro- fectio in Hispaniam, Cic. Sull. 25. — II. Transf, Of things, The source whence any thing is obtained : profectio ipsius pecuniae requiratur, Cic. Clu. 30, 82. prdfecto, adv. [pro-facto] A particle of affirmation, confirmation, and declara- tion, Actually, indeed, really, truly, surely, certainly, etc. (very frequent and quite class.) : profecto edepol, Plaut. Ps. 5, 1,7: p. hercle, id. Casin. 5. 2, 29 : non est ita, judices, non est profecto, Cic. Fl. 22 : pro- fecto negare non potes, id. Verr. 2, 2, 18: meministi enim profecto, id. Lael. 1, 2; Hor. A. P. 315. + profeutor. oris, m. [proficiscor] A traveler: "icK&nuas, protector, Gloss. Gr. Lat. l.proffectuS; a, um, Part,.: I, From proticio. — H, From proficiscor. 2. prdfectus (with the first syllable short, Aus. Idyll. 4, 70), us, m. [proficio] Advance, progress, effect, increase, growth, profit (poet, and in post-Aug. prose) : sine profectu, Ov. M. 9, 50 : verbaque profectu dissimulata carent, id. Pont. 3, 9, 40 ; Quint. 10, 3, 2 : in quo quantum esset ingenii, quantum etiam profectus, sermo primus ostendit, progress, Sen. Ep. 11 : puermag- PRO F ni profectus in ea arte obiit, Plin. 35, 4, 7. — In the plur.: in similitudinem et tem- porum et profectuum, Vellej. 1, 16. pro-fcro» tub, latum, ferre, v. a. To carry or bring out, to bring forth (quite class.): I, Lit: Al. Vin' proferri pate- ram? Am. Proferri volo. Al. Fiat: tu, Thessala, intus pateram profcrto foras, Plaut Am. 2, 2, 137 : arma tormentaque ex oppido, Caes. B. C. 2, 22 : numos ex ar- ea, Cic. Rose. Com. 11. — To extend, stretch, or thrust out: linguam in tussiendo, Plaut. Asin. 4, 1, 50 : manum, id. Pseud. 3, 2, 72 : digitum, Cic. Caecin. 25. — p. se, To raise 07i.e's self show one's self, appear (post- Aug.) : draco e pulvino se proferens, Suet. Ner. 6. — p. alicui aliquid, To offer, proffer one any thing: alicui minas viginti ar- genti, Plaut. Asin. 3,3, 60.— p. gradum or pedem, 'To go on, proceed : gradum profe- ram, progredi properabo, Plaut. Men. 5, 2, 2 : longe pedem, Quint. 11, 3, 160. B. Transf.: 1. To bring forth, pro- duce ; of plants (post-Aug.) : coelum lau- rum patitur, atque etiam nitidissimam profert, Plin. Ep. 5, 6 : semen. Plin. 17, 13, 20. — 2. Of pronunciation, To utter, pro- nounce (post-Aug.) : extremas eyllabas, Quint. 11, 3, 33. — 3. P° extend, enlarge (quite class.) : castra, Caes. B. C. 1, 81 : pomoerium, Gell. 13, 14. — 4. T° P ul °S. defer (quite class.) : rem aliquot die9, Cat. in Gell. 7, 3 : auctionis diem laxius pro- ferre, Cic. Att. 13, 14: aliquid in diem posterum, Gell. 1, 23. — 5. Of a painter, To bring out, to represent distinctly (post- Aug.) : venas protulit, Plin. 35, 8, 34. II, Trop.: A. With se, To raise, ele- vate one's self (post-Aug.) : qui se ipsi pro- tulerunt, who have raised themselves from ignorance, Sen. Ep. 52 ; Plin. Ep. 1, 13. B. To bring out, make known, produce in public (quite class.) : ejus (orationis) proferendae arbitrium tuum, Cic. Att. .15, 13 : artem, to exhibit publicly, Suet. Ner. 25. C, To bring forth, produce, invent, dis- cover, make known, reveal (quite class.) : artem, Cic. Acad. 2, 1 : palam proferre aliquid, Ter. Ad. 3, 2, 41 : cum ilia indicia communis exitii indagavi, patefeci, pro- tuli, Cic. Mil. 37 : aliquid foras, id. Coel. 23 : rem in medium, id. Fam. 15, 2 : se- creta animi, Plin. 14, 22, 28. D. To bring forward, quote, cite, men- tion (quite class.) : libros, Cic. N. D. 1, 40 : testes, legatos, id. 3alb. 18 : auctores, id. de Or. 2, 61 : nominatim multos, id. Rose. Am. 16 : paucos belli duces praestnntissi- mos, id. de Or. 1, 2 : vinolentiam alicujus, id. Phil. 2, 39 : vim, potentiam, factiones, divitias, clientelas, affinitates adversario- rum. Auct Her. 1, 5 : aliquid in medium, Cic. Verr. 2, 4, 52 ; id. Fin. 2, 23 ; Plaut. Am. 2, 1, 41 : memoriter progeniem suam usque abatvo atque atavo, Ter. Ph. 2, 3, 48 : exempla omnium nota, Cic. de Div. 1, 46. E, To extend, enlarge: fines officiorum, Cie. Mur. 31 : memorial» alicujus, to pro- long, Plin. Ep. 5, 12. P. To impel ■■ si paulo longius pietas Caecilium protulissct, Cic. Sull. 23. Or. To lengthen out, prolong (quite class.) : beatam vitavn usque ad rogum proferre, Cic. Fin. 3, 22 : ut depositi pro- ferret fata parentis, Virg. A. 12, 395. prdfcssio. onis, /. [profiteor] A pub- lic acknowledgment, declaration, expres- sion, profession, promise (mostly post- Aug.): I, In gen.: professio bonae vol- untatis. Plane, in Cic. Fam. 10, 8 : Cani- dius timidius decessit quam professioni ejus congruebat, Vellej. 2, 87 : memorcs professionis, of our promise (of brevity), id. ib. 89 : aperta, Plin. 27, 3, 2 : suae opin- ionis, expression, Gell. 7, 3 : summa stul- titiae, id. ib.: flagitii.Tac. A.2.85: pictatis, id. Agr. 3.— B. Transf., A sign, token (post-class.) : vitiorum, Pallad. 3, 9. II. lnpartic.,^ public declaration or specification of one's person, name, prop- erty, business, etc. (quite class.) : is. apvd. QVEM. EA. PEOFESSIO MET, etc.. Tabu]. Heracl. in Eaubold. Monum. legal, p. 101 sg. ; Liv. 35, 7 : tu vero confice professio- nem, si potes. Etsi haec pecunia ex eo genere est, ut professione non egeiit. Cic. Fam. 16, 23: post professionem de fidei- commisso lactam, .label. Die. 49. 14. 2; Tert. Apol. 42.— Hence, B. Tra n s f. : J. 1211 PROF A public register of persons or property thus given in (quite class.) : in Leontino jugerum subscriptio ac professio non est plus triginta millium, Cic. Verr. 2, 3, 47. — 2. A business or profession which one publicly avows (quite class.) : professio bene dicendi, id. de Or. 1, 6 : grammati- cae, Suet. Gr. 8 : sapientiae, Plin. 7, 30, 31 : magicae artis, Curt. 7, 4 : ista salutaris, the art of healing, medicine, Cels. praef. : ultimae professionis homines, i. e. vilissi- mi arrificii, Lampr. Elag. 20 ; Paul. Dig. 2, 13. 9. i professionariuS) «« m. [professio] Peru., A registrar oj wares, one who fixed the duties on imported goods : Inscr. ap. Marin. Frat. Arv. p. 151. professor) oris, in. [profiteor] A pub- lic teacher, professor (post-Aug.) : sapien- tiae professores, Cels. praef'. : ceterarum artium, Quint. 12, 11, 20: Latinae simul Graecaeque eloquentiae, Suet. Rhet. 5 : astrologiae, Col. 1, 4 : juris civilis, Ulp. Dig. 50, 13, 1. — Absol. : opus etiam con- summates professoribus difficile, Quint. 1, 9, 3: non obscurus professor, id. 2, 15, 36: circa scholas professorum. Suet. Tib. 11. — Of A physician, Cels. 2, 6. professdriUS. a, um, adj. [professor] Of or belonging to a public teacher, pro- fessorial (post-Aug.) : professoria lingua, Tac. A. 13, 14 fin. prdfessuSi a, um, Part., from profi- teor. pro-festUSi «, mo, adj. [pro-festus ; cf. profanus] Non-festival, not kept as a Itolidaij, common ; of days, working-days : " profestum diem dicebant qui festus non erat," Paul, ex Fest. p. 252 ed. Miill. : "profesti dies a festivitate vacui," Non. 434, 3 ; Plaut. Aul. 2, 8, 11 : ut carpentis, testis profestisque diebus, per urbem vec- temur, Liv, 34. 3 : pejor, qui profestis di- ebus ageret, quod feriatis deberet, Plin. 18, 6, 8, no. 1 : luces, working-days, Hor. Od. 4, 15, 25; so, lux, id. Sat. 2, 2, 116: " prof estum facere est tamquam profanum facore, id est facere, quod feriis facere non licet," etc.. Fest. p. 253 ed. Miill. II. Transf., like profanus, Uninitia- ted, uncultivated, uneducated (post-classic- al) : profestum et profanum vulgus, Gell. praef. fin. prof lClCnter; adv., v. proficio, ad fin. prpficio* feci, tectum, 3. v. n. and a. [pro-facio] To go forward, gain ground, make progress : I, Lit. (extremely rare) : quum quinqueremis sola non proficeret, Plin. 32, 1, 1. II. 'Prop., To go on, advance, make progress ; to profit, derive advantage ,- to perform, eject, promote, etc. (quite class.): A. Of persons : si nihil in oppuimatione oppidi profecisset, Caes. B. G. 7. 20 ; id. ib. 3. 21 : plus multitudine telorum, id. ib. 7, 82 : loci opportunitate, id. B. C. 3, 23 : antesignani tantum profecere, ut pel- lerent omnes, id. ib. 85 : multum profecit, Nep. Eum. 10 : si modo in philosophia aliquid profecimus, have mode any prog- ress, Cic. Oft'. 3, 8. — B. Of inanimate sub- jects (mostly post-Aug.) : id (vitis genus) quod humore proficit grows, increases. Col. 3, 20 : proficiente pretio, rising. Plin. 14, 4, 6. — In the pass. : sed etiam ad sum- mam profectum aliquid puto, Cic. Att. 7, 13 : postquam nihil proficiebatur, Plin. 6, 26,30. — 2. In par tic, To be useful, serv- iceable ; to effect, accomplish ; to help, to contribute, conduce (quite class.) : ea suo quaeque loco, ubi plurimum proficere et valere possent, colloeabat, Cic. Brut. 37 : nulla res tantum ad dicendum proficit, quantum scriptio, id. ib. 24; Liv. 3, 61: profei tura aliquid turn tua verba puta, Ov. Pont. 3, 1, 138.-Of remedies: radicc vel herba Proficiente! nihil, Hor. Ep. 2, 2, 150 : nee alia res celerius proficit, is of service, Plin. 27, 11. 72 : haematites profi- cit oculorum lacrimis, id. 36, 20, 37 : ax- ungia proficit ad strumas, id. 28. 9, 37 : pi- rorurn ligni cinis contra fnngos efficacius proficit, id. 23, 7, 62 : radix anethi vel in febrilms proficit, id. 20, 23, 98,— Hence proficienter, adv., Successfully (eccl. Lat.): Aug. Ep. 80. proflciscO) 6r °. v - proficiscor, ad fin. proficiscor, fectus, 3. v. dep. n. | pro-facio, facesao, faciscor ; orig., to make, 1212 PROP i. e. put one's self forward ; hence] To set out, go, march, travel, depart, break up, etc. (quite class.). I. Lit.: proficisci ad dormiendum, to go to sleep, Cic. de Div. 2, 58 : ad somnum, id. ib. 1, 30 : subsidio alicui, Nep. Iph. 2 : ad earn domum, Cic. Verr. 2, 1, 27 : Pu- teolos, id. Acad. 2, 31 : in Illyricum, Caes. B. G. 3, 7 : in pugnam, id. B. C. 3, 99 : ad bellum, Nep. Ale. 4 : in exercitum, Plaut. Am. 5, 2, 7 : hinc in pistrinum recta via, Ter. Andr. 3, 4, 21 : recta domum, id. Phorm. 5, 6, 20. — Absol. : proficisci, w make a journey, Ulp. Dig. 17, 2, 52 : — ab urbe, to set out, depart, Caes. B. G. 1, 7 : ex castris. to break up, id. B. C. 1, 78 : Athe- nis, Nep. Milt. 1 : de Formiano, Cic. Att. 2, 8. B. Transf., To be going or about to go, to intend to go to a place (ante-class.) : p6tin' ut me ire, quo profectus sum, si- nas ? Plaut. Trin. 3, 2, 2 : tu profectus alio fueras, Ter. Eun. 2, 2, 49. II. Trop.: A. In gen.. To go, come, proceed: nunc proficiscemur ad reliqua, Cic. Verr. 2, 3, 5. B. In partic: 1. To set out, begin, commence : ut inde oratio mea proficisca- tur, unde, etc., Cic. de imp. Pomp. 2. — 2. To come forth, spring, arise, proceed, orig- inate from any thing: ex medicina nihil oportet putare proficisci, nisi quod ad corporis utilitatem spectet, id. Inv. 1, 38 : quaecumque a me ornamenta ad te profi- ciscentur, shall pass from me to you, i. e. you shall receive from me, id. Fam. 2, 19; cf. id. ib. 3, 1 : ut plura a pareute profi- cisci non potuerint, Nep. Att. 9 : qui a Ze- none profecti sunt, who have proceeded from him, his disciples, Cic. de Div. 1, 3 ; cf., omnes ab Aristotele profecti, id. ib. 35. Act. collat. form, proficisco, ere (ante- class.) : prius quatn proficisco, Plaut. Mil. 4, 8, 19 : hortatur hominem, quam pri- mum proficisceret, Turpil. in Non. 471,2. prof ICUUSj a , um - adj. [ proficio ] Beneficial, advantageous, conducive (late Lat.) : quibus mora potest esse proficua, Cassiod. Var. 1, 39. prof iteof > fessus, 2. (archaic form of the inf., PHOFiTEEEr, and of the imper., profitemino, several times in the Tabul. Heracl. in Haubold. Monum. legal, p. 99 sq. ; v.in thefollg.7io.il.. E) v. dep. a. [pro- fateor] To declare publicly, to freely own, acknowledge, avow, to openly confess or profess (quite class.). I, In gen.: ita libenter confitetur, ut non solum f'ateri, sed etiam profiteri vide- atur, Cic. Caecin. 9 : fateor atque etiam profiteor et prae me fero, id. Rab. perd. 5 : profiteri et in medium proferre ali- quid, id. Fin. 2, 23. —With an object- clause : profitentur Carnutes. se nullum periculum recusare, Caes. B. G. 7, 2 ; Cic. N. D. 1, 5. — With a follg. de : de parrici- dio p., Suet. Cal. 12: de semet professo, id. Dom. 8. — If, In partic: A. P- se aliquem, To declare one's self or profess to be something: profiteri se grammaticum, Cic. Tusc. 2, 4 : p. se patrem infantis, Suet. Cal. 25 : se legatum, id. Galb. 10. — In connection with esse : triduo me jure consultum esse profitebor, Cic. Mur. 13 : me omnium provinciarum defensorem esse profitebor, id. Verr. 2, 3, 217. B. P- aliquid, To profess an art. science, etc. : profiteri philosophiam, to declare one's self a philosopher. Cic. Pis. 29 : medi- cinam, to profess medicine, to practice as a physician, Cels. praef. — In the pass. : rem non professam apud nos tenemus, Auct. Quint. Decl. 341. — Absol., profiteri, To be a teacher or professor (post Aug.): cum omnes qui profitentur, audiero, Plin. Ep. 2, 18 : translatus est in Siciliam, ubi nunc profitetur, id. ib. 4, 11. C. P- indicium, To give evidence, make a deposition against accomplices : multis hortantibus indicium profitetur, Sail. J. 3 : summum supplicium decernebatur, ni professus indicium foret, Tac A. 6, 3. D. To offer freely, propose voluntarily, to promise : ego vero tibi profiteor atque polliceor eximium et singulare meum 8tndium in omni genere officii, Cic. Fam. 5, 8 : si vns in earn rem operam vestram profitemini, id. Rose. Am. 53 : Varro pro- fitetur se altera die ad colloquium ventu- rum, Caes. B. C. 3, 19 : sumunt gentiles PROF anna professa manus, arms that promist a combat, Ov. F. 2, 198. B. To make a public statement or return of any thing (as of one's name, property, business, etc.) : Tabul. Heracl. in Hau- bold. Monum. legal, p. 99 so. (q. v.) : ut aratores jugera sationum suarum profite- rentur, Cic. Verr. 2, 3, 15 : apud decem- viros, quantum habeat praedae, id. Agr. 2, 22: greges ovium ad publicanum, Var. R. R. 2, 1 : frumentum, Liv. 4, 12: nomen, to give in one's name, announce one's self, id. 26, 18 ; also without nomen : Catili- na prohibitus erat petere consulatum, quod intra legitimos dies profiteri nequi- verit, Sail. C. 18: nam et quaesturam pe- tentes, quos indignos judicavit, profiteri vetuit, Vellej. 2, 92 : profesBae (sc. femi- nae), i. e. common prostitutes, who had to give in their names to the aedile, Ov. F. 4, 866. — So, trop.: in his nomen suum profitetur, among these he reckons himself, Ter. Eun. prol. 1. — Hence professus, a, um, Pa., in a pass, sig- nif., Known, manifest, confessed (poet, and in post-Aug. prose) : culpa professa, Ov. Am. 3, 14, 6 : dux, Just. 8, 4 : — ex profes- so, Openly, avowedly, intentionally, profess- edly: Sen. Ep. 14: vir ex professo mollis, Macr. S. 2, 9. — So too, de professo (post- class.) : ac ne id quidem de professo au- det, openly, App. Apol. p. 379 Oud. i proBamcni ">is, m. [pro-flamen] A fiamen's substitute, proftamen, Inscr. Orell. no. 2270. pro-flatus, us, m. [proflo] A blow- ing, breeze (poot-Aug.) : aestivo proflatu refrigerari, Col. 5, 9. — ff, Transf, A snoring: proflatu terrebat equos, Stat Th. 10, 320. pro-flictus, a > um , Part., from 2. profligo. profllgratiOjOnis,/. [I. profligo] Ruin, destruction (post-class.) : bonorum profli- gatio, Aus. Perioch. Odyss. 2. prdfligatorj 6ns, m. [id.] A spend- thrift, prodigal (post-Aug.) : ganeo et protligator, Tac. A. 16, 18. profllgatuS; a , "ni, Part, and Pal, from 1. profligo. 1. pro-flig'O) avi, atum, 1. v. a. To strike or dash to the ground, to cast down, overthrow, overcome, conquer (quite class.) : f. Lit: inimicos profligare, Plaut. Mil. 2, 2, 75 : copias hostium, Cic. Phil. 14, 14 : classem hostium, Caes. B. C. 2, 32: hos- tes, Nep. Dat. 6; proelia, Tac. A. 14, 36. — II. Trop. : A. To overthrow, ruin, de- stroy : rempublicam, Cic. de Or. 3, 1 : tan- tas opes, Nep. Pelop. 2 : undique se suos- que profligante fortuna, Liv. 33, 19 : vale- tudinem, Gell. 19, 5. B. To bring almost to an end, to almost finish, dispatch : bellum commissum ac profligatum conficere, Liv. 21, 40; so, pro- fligatum bellum ac paene sublatum, Cic. Fam. 12, 30 : proffigata jam haec, et paene ad exitum adducta quaestio est, id. Tusc. 5, 6 : sperans, ante Vitellii adventum pro- fligari plurimum posse, that it would be. brought nearly to an end, Suet. Oth. 9. — Hence profligatus, a, um, Pa.: A. Cast down, wretched, miserable, vile (quite clas- sical) : maerore afflictum esse et profliga- tum, Cic. Cat. 2, 1 : senatoria judicia per- dita profligataque, id. Verr. 1, 3. — B. ' n a moral sense, Corrupt, dissolute, abandon- ed, profligate (likewise quite class.) : tu omnium mortalium profligatissimc ac per- ditissime, Cic. Verr. 2, 3, 26 ; id. Rose. Am. 13. — C. Of time, Advanced (post Aug.): profligatae actatis homo, Sen. Ot. sap. 29. — In the ncutr. absol. : in profligato C6Se, to be almost ended, Gell. 15, 5. 2. prd-fllgrp, xi > ctum, 3. v. a. To strike clown, ruin, destroy (post-classical) : proflictae res, cast down, ruined, Gell. 15, 5, 2. pr6-flOi 5vi, atum, 1. v. a. To blow forth, breathe out: I. Lit. (poet): leo profiat ferus ore calores, Q. Cic. poet. ap. Aus. Eel. : flammas, Ov. F. 1, 573 : pecto- re sanguineos rivos, Stat. Th. 11, 266. — B. T r a n 6 f., To melt, liquefy by blowing (post- Aug.) : massa proflatur in primis, mox in proflatum additur, etc., Plin. 34, 9, 20.— f I. Trop., To blow or breathe out (poet and post-Aug. ) : toto proflabat pectore som- PROF num, i. c. was snoring, Virg. A. 9, 326: iras, i. e. to puff and blow, to fret, fume, Plin. 8, 4, 5. profluCnSi Part, and Pa., from pro- fluo. proflucntcr. adv., v. protluo, Pa., ad Jin. * profluentia, «e,/. [profliioj A flow- ing forth (trop.) : inauis quaedam proflu- entia loqucndi, a stream of words, fluency, Cic. Part. 23. pro-fluO) "i, xum, 3. p. n. To flow forth or along (quite classical) : J. L.i t. : Mosa prorluit ex monte Voge60, Caes. B. G. 4, 1U: si lacrimac ab oculis et pituita a naribus proiluent. Col. (i, 7 : per tbssas, Plin. 33, 4, 21 : — ad mare, Cic. do Div. 1, 44. B. Transf.: gravedo protluit, Plaut. Asiu. 4, I, 51 : videndum est an adstric- tum corpus sit, an protluat, is relaxed, Cels. 3, 6 : si venter protluit, id. ib. II. 'Prop., To flow forth, issue, proceed (quite class.) : quae ab hoc fonte proftu- ant, Var. L. L. 8, 33 fin. : cujus ore sermo melle dulcior prolluebat, Auct. Her. 4, 33: equidem ab his tbntibus ])rotluxi ad hom- inum f'amam, Cic. Coel. 3: ad incognitas artes, to proceed to, to fall or hit upon, Tac. A. 11, 2b\— Hence pro 11 u e n s, entis, Part., Flowing along (quite class.): A. Lit: aqua protluens, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2.-2. Subst, protlu- ens, entis, /. (sc. aqua), Running water (quite class.) : in prolluentem deferri, Cic. Inv. 2, 50. — B. T r o p., of speech, Flowing, fluent: genus sermonis affert non liqui- dum, non fusum ac protluens, sed exile, aridum, concisum, Cic. de Or. 2, 38 : p. et perennis loquacitas, id. ib. 3, 48 : p. atque expedita celeritas, id. Brut. 61 : protluens quidilam habuit Carbo, id. de Or. 3, 7 : el- oquentia, Tac. A. 13, 3. — Hence, Adv., profluenter, Flowing!;/ ; trop., easily (quite class.): ergo omnia proflu- enter, absolute, prospere, Cic. 'Pusc. 5, 18. — Comp., of speech, Mure fluently (post- class.; : profluentius exsequi, Cell. 14. 1. prpfluuSi a , tim, adj. [profluo] Flow- ing firth, flowing, streaming (post-Aug.) : recessus, Col. 8. 17 : lacrimae, Sid. Ep. 4,23. profluvium! ", »• [id-] A flowing forth, a flowing, flow (poet, and in post- Aug. prose) : sanguinis, Lucr. 6, 1203 : san- guinis per nares, Col. 6, 33: narium, Plin. 32, 10,42: urinae. id. 28, 6, 17: alvi.aflux, diarrhoea, Col. 9, 13. — II, In partic: A. Looseness, flux, diarrhoea : si corpus as- trictum est, digerendum esse : si proflu- vio laborat, continendum, Cels. praef. — B. Monthly flux, menses, Plin. 7, 15, 13. — C. Genitale, seminal flow, Plin. 17, 14, 12; also, geniturae, id. 22, 22, 40. pi'dfluviuS" a. U1 ", adj. [id.] Flow- ing ; trop., fluctuating, inconstant : pro- fluvia fides, Caecil. in Prise, p. 699 P.— H. Sub St., profluvius. ii, m., for profluvium, A flux, Veg. 1, 17, 19; 1,38,4. pr6-iOl> atus, 1. (Inf., profarier, Prud. ortip. 10, 939) v. dep. a. To say or speak out, to say, speak (mostly poet, and in post-Aug. prose): I. In gen.: veteres Casmenas cascam rem volo profari, tell, relate, Att. in Var. L. L. 7, 3, § 28 : turn breviter Dido vultum demissa profatur, Virg. A. 1, 561 : et sic accensa profatur, id. ib. 4, 364 : qui- bus ille profatur : Forsitan, etc., Ov. M. 11, 289 : vera profari, Petr. 121 : plura, Hor. S. 1, 6, 57. II. I n partic, To foretell, predict, prophesy : quando dies adveniet. quern profata Morta est, Liv. Andron. in Gell. 3, 16 (ace. to Horn. Odyss. 2, 99) : Pythia quae tripode ex Phoebi lauroque profa- tur, Lucr. 1, 740: Delio profante, Petr. 89; Ulp. Dig. 21, 1.1. In a pass, signif: quamquamsunt a me multa profata, Multatamen restant, Lucr. 6, 80. — Hence, subst, prof atum, i, n., A statement, proposition, axiom (post-class ) : " a\til>uar «"I. ad f [profugio] That flees or has fled, fugitive (not in Cic. or Caes.): I, In gen.: profugus domo, Liv. 1, 1 : urbe, Tac. II. 4, 49 : ex Pclo- ponneso, Liv. 1, 8 : e proelio, Tnc. H. 2, 46 : a proelio, Flor. 4, 2 : ad rebelles, Tac. A. 1, 57. — With the gen. : Tiridates regni profugus, Tac. A. 15, 1. B. Transf., Fleeing hither and thither, roving, wandering, unsettled (poet.) : pro- fugi Scythae, Hor. Od. 1, 35, 9. II. ' n partic, That flees from his na- tive, country, fugitive, banished, exiled: Hannibal patria profugus, Liv. 34, 60 : Trojani, qui profugi incertis sedibus vag- abnntur, Sail. C. 6: classis, Ov. M. 13, 627. — B. Subst., profugus, i, m., A fugitive, banished person, exile (poet.) : prof u go af- ter opem, Ov. Pont. 2, 9, 6. * prd-fundatUS, "> um, Part. 12. fun- do] Provided with a bottom, founded, laid : carina profundata, Plaut. Mil. 3, 3, 43 dub. (al. probe fundata). prdfundC) adv., v. profundus, ad fin. pi'dfunditaSi atis, /. ( profundus ] Depth ( post- class. ) : J, Lit.: corporum tres sunt dimensiones, longitudo, latitu- do, profunditas, Macr. Somn. Scip. 1, 6. — II. Trop.: Imparlance, greatness, power : Hadrian, in Vopisc. Sat. 8 : disciplinae, Macr. Somn. Scip. 1, 7. prd-fundO) K"Ji, fusum, 3. v. a. To pour out or forth, to shed copiously, to cause to flow (quite class.) : J, Lit. : 6an- guinem suum profundere omnem cupit, dummodo profusum hujus ante videat, Cic. Clu. 6 : vim lacrimarum, id. Rep. 6, 14 : lacrimas oculis. Virg. A. 12, 154 : sau- guisem ex oculis, Plin. 10, 60, 79 : aquam, Plaut. Aul. 2, 4, 29 : vinum, id. Cure. 1, 1, 92 : aquas sub mensas, Plin. 28, 2, 5. — With se, To burst or gush forth : lacri- mae se subito profuderunt, Cic. Att. 11, 7. B. Transf. : 1. To stretch at full length, to prostrate (poet) : cum somnus membra profudit, Lucr. 4, 758. — Mid. : "profusus, abjectus jacens. Pacuvius : profusus gemitu murmuro," stretched at full length, poured out, Paul, ex Fest. p. 228 ed. Mull. 2. Topour or cast out, bring forth, pro- duce (quite class.) : postica parte profudit, Lucil. in Non. 217, 16 : ex alvo matris pu- erum natura profudit, Lucr. 5, 225 : soni- tus, id. 6, 400 : ignes, id. ib. 209 : pectore voces, to pour forth, utter, Catull. 64, 202 : vocem, Cic Tusc. 2, 23 : clamorem, id. Flacc. 6; id. Leg. 1, 8: palmites, Col. 5, 5. 3, With se, To pour forth, rush forth. Of bees : cum se nova profundent exami- na, Col. 9, 3. Of archers : omnis multi- tudo sagittariorum se profudit, Caes. B. C. 3, 93. Of luxuriant plants : ea, quae se nimium profuderunt, have shot out, Cic. de Or. 2, 21. II. T r o p., To cast or throw away : ventis verba profundere, Lucr. 4, 929 : quae si non profundere ac perdere vide- bor, Cic Fam. 5, 5. B. In partic: 1. To throw away, spend uselessly ; to lavish, dissipate, squan- der : profundat, perdat, pereat, Ter. Ad. 1, 2, 54 ; Cic. Verr. 2, 3, 67 : patrimonia, id. Cat. 2, 5: pecunias in res, id. Oil'. 2, 16. — In a good sense, To spend, sacrifice : non modo pecuniam, sed vitam etiam profundere pro patria, Cic. Oft'. 1, 24. 2. To pour out, vent ; to expend, exert, employ ; to set forth, explain : odium in aliquem, Cic. Pis. 7 : omnes profudi vires animi atque ingenii mei, id. Att. 1, 18 : res univcrsas, to set forth, explain, id. Acad. o 27. 3. With se, To pour itself forth, i. e. to rush forth, break out : voluptates cum in- clusae diutius, subito se nonnumquam PROF profundunt atque ejiciunt universae, Cic. Coel. 31 : si totum se ille in me profudis- set had wholly poured himself out to me, had been liberal, id. Att. 7, 3. — Hence profusus, a, urn, Pa. : A. Lit^ Spread out, extended, hanging down (antc- and post-class.) : cauda profusa usque ad calces, Var. It. It. 2,5. — Comp. : equi coma et cauda profusior, longer. Pall. 4, 13. B. Trop.: 1. Lavish, extravagant, pro- fuse (quite class.) : perditus ac profusus nepos, Cic. Quint. 12 : reus, id. Verr. 2, 1, 7. — With the gen.: nlieni appetens, sui profusus, lavish of his own, Sail. C. 5. — Of things abstr. and concr. : profusis sump- films vivcre, Cic. Quint. 30: p. luxuria in aedificiis. Vellej. 2, 33. — 2. In n good sense, Liberal (poet.) : mens profusa, Stat. S. 3, 1, 91 : homo, Mart. 8, 38.-3. Costly, expensive: amare profusas epulas, Cic. Mur. 36 : convivia. Suet. Tit. 7. — 4. Im- moderate, excessive, extravagant : profusa hilaritas, Cic. Tusc. 4, 7 : genus jocandi, id. Off. 1, 29: cupido, Tac. H. 1, 52,— Sup. : profusissima libido, Suet. Claud. 53. Adv., profuse: 1, Lit, Lavishly, ex- travagantly, profusely (post-Aug.) : aedes profuse exstructa, at an immoderate ex- pense, Suet. Aug. 72. — Sup. : festos et so- lemnes dies profusissinic celebrabat id. ib. 75. — 2. Trop., Immoderately, bajond bounds, excessively: consul obstitit pro- fuse tendentibus suis in castra, Liv. 10, 36: p. prolixeque laudare, Gell. 5, 1. — Comp. : eo profusius sumptui deditus erat, Sail. C. 13. piO-fundllS- fi, urn, adj. Deep, pro- found (quite class.): I. Lit. : mare pro- fundum et immehsum, Cic. Plane. 6 : Da- nubius, Hor. Od. 4, 14. 21 : fornax, Ov. M. 2, 229 : valles, Stat. Th. 10, 95 : vulnera, Eum. Pan. Constant 14. — Sup. : profun- dissimus gurges, Cic Sest. 45. 2. Subst., profundum, i, n., Depth: a. In gen.: esse in profundo aquae, Cic. Fin. 3, 14: maris, Suet. Tib. 40 : immensa ac profunda camporum. Just. 41., 1. 1j. In partic: («) The depths of the sea, the deep, the sea (poet, and in post- Aug. prose) : profundo Vela dahit, Virg. A. 12, 263: vastum, Val. Fl. 8, 314: indom- itum, Ov. Tr. 1, 11, 39 : pater ipse pro- fundi, i. c. Neptune, Val. Fl. 2, C06 : geni- tor profundi. Ov. M. 11, 203 : Pamphylium, Col. 8, 16. — (/j) In comic lang., An abyss, meaning Ike stomach, in a lusus verbb. with fundus : Plaut. Capt. 1, 2, 79. B. Transf.: 1, Thick, dense (poet, and in post-class, prose) : silvae, Lucr. 5, 42 : ursi villis profundioribus, Sol. 26. 2. Like altus, High (poet): coelum profundum, Virg. G. 4, 222 ; 60, coelum, id. Eel. 4, 51 ; Val. Fl. 7, 478.— b. Subst. profundum, i, «., Height : p. altum coeli, Manil. 5, 719. 3. In a great quantity, copious, unlim- ited, without stint (poet.) : rnerum, Stat. Th. 5, 262. II, Trop.: A. Deep, bottomless, pro- found, boundless, immoderate (quite clas- sical) : profundae libidines, Cic. Pis. 21 : avaritia, Sail. J. 81 : cupido imperii et di- vitiarum, id. in Ep. Mithrid. ad Arsac. : vitia animi, Plin. 30, 2, 5 : cupiditas con- fundendi omnia, Vellej. 2, 125 : securitas, Gell. 1, 15: otium, Nazar. Pan. Constant 35: profundissima pace florere, Mamert Pan. Maxim. 14 : immensusque ruit pro- fundo Pindarus ore, i. e. with inexhaustible copiousness of expression, Hor. Od. 4, 2, 7. B. Deep, obscure, unknown (post-Aug.): in profundo esse, to be unknown, Mart. Dig. 32, 15. C. Subst, profundum. i, n., A depth, abyss (post-class.) : in profundo veritatem penitus abstrudere, Cic. Acad. 2, 10 : in profundum ultimnrum miserinrum abjec- tus, Val. Max. 2, 10, n. 6 : immergere ali- quem miserabiliter pro 'undo cladium, id. ib. 6: in profundum injuriarum et turpi- tudinis decidere, id. 9, 1, n. 2. — Hence. Adv., profundo, Deeply (post-Aug.): in bibendo profundius nares mergere, Plin. 8, 42, 66. prdfusei <"^ v - v - profundo, Pa., ad fin. prdfuslo- Onis,/. [profundo] A pour- ing out, shedding, effusion (post-Aug.) : I, Lit: profusio sanguinis, Cels. 2,7; so id. 7, 21 : — alvi, looseness, diarrhoea, id. 1213 PROG 2, 7— B. In partic, profusiones, Liba- tions^ of wine, milk, water, blood, and other fluids, that were poured out on graves : Inscr. ap. Marin. Frat. Arv. p. 562 ; so Inscr. ap. Fabrett. p. 147, n. 182. II, Transf., Prodigality, profusion: intinitae sumptuum profusiones, Vitr. 10 praef. ; Suet. Ner. 30 : nimia, Plin. Ep. 2, 4 : clementiae, Tert. Poen. 8. prdfusor* °ris, m - [id.] A squanderer (eccl. Lat.) : Tert. adv. Marc. 1, 24. prdfusuSi a, um, Part, and Pa., from prufundo. pro-gemmans, antis, Pan. [gem- mu J Budding forth, budding (post-Aug.) : palmis progemmantibus, Col. 4, 27. PrO-ffCnerjii m - A grand-daughter's husband: "progenerum appellatavus nep- tis suae virum," Paul, ex Fest. p. 228 ed. Milll. : cf., socer dicitur uxoris meae pater : ego illius sum gener : socer magnus dici- tur uxori6 meae avus : ego sum illius pro- gen er. Item prosocrus mihi uxoris meae avia est : ego illius sum progener, " Modest. Dig. 38, 10, 5 ;" Suet. Aug. 19 ; Sen. Ep. 21 ; Tac. A. 6, 45 ; id. Hist. 5, 9. prog-eneratio, onis, /. [progene- ro] Engendering, procreation (post-clas- sical) : mularum, Plin. 8, 43, 68 ; so id. 18, 28, 67. no. 4. pro-generO; are, »• a - To beget, en- gender, generate (rare ; not in Cic. or Caes.) : nee imbellem feroces Progene- rnnt aquilae columbam, Hor. Od. 4, 4, 31 : of bees: fetus, Plin. 11, 16, 16.— In the pass. : qui (vituli) ex his progenerantur, Var. L. L. 9, 22, § 28 : si res exigit, ut plu- rimi mares progenerandi sint, Col. 7, 3, 12 ; so id. 9, 14, 6.— Absol. : Col. 3, 10, 15. i progeniculo- are [pro-geniculum] To fall on the knees, to beg on one's knees : " progeniculo, yovvuvuai," Gloss. Lat. Gr. : " progenicnlat, yovvrrtrei," id. progenies, ei (archaic gen. sing., progenii, Pac. in Gell. 9, 14, 13 ; and in Non. 490, 6)./ [progigno] Descent, lineage, race, family : I. L i t., in abstracto (so very rarely, but quite class.) : progeniem ves- tram usque ab avo atque atavo proferens, Ter. Ph. 2, 3, 48 : antiquitas quo propius aberat ab ortu et divina progenie, hoc me- lius, etc., Cic. Tusc. 1, 12 ; id. Rep. 1, 24 : virtutem, non progeniem quaeri oportere (preceded by, qui modo esset Herculis slirpe generatus), id. ib. 2, 12 fri- ll. Transf., in concrete, Descendants, posterity, offspring, progeny (the predom- inant signiflc. of the word) : Epit. of the Scipios, v. Append. V., no. 5 : veteres, qui se progeniem deorum esse dicebant, Cic. Univ. 11 : Priamum tanta progenie (i. e. quinquaginta filiis) orbatum, id. Tusc. 1, 35 : progenies mea, Claudia, id. Coel. 14 ; so, Sarpedon, mea progenies, Virg. A. 10, 470 : Bacchum Progeniem negat esse Jo- vis, Ov. M. 4, 3 ; Liv. 1, 16, 3 : progenies quoque, ut Apollo ac Diana Latonae, Quint. 3, 7, 8: ex magna progenie libero- rum (preceded by, ex tanta stirpe libe- rum), Liv. 45, 41 fin. ; cf. id. 1, 13, 2.— In the plur. : duces ducumque progenies, Sen. Consol. ad Polyb. 30. — Of animals : Virg. G. 1, 414; 4, 56; Col. 7, 5; 9,— Transf., of plants; vitis progenies, Col. 3. 9. — B. Trop., of poerns, as offsprings of the poet's mind (poet.) : stirps haec progeniesque mea est, Ov. Tr. 3, 14, 13. In Cic. Rep. 2, 22, the words, id est quasi progenies, seem to be a gloss. progenitor» or ' 9 > m - [id.] The found- er of a family, an ancestor, progenitor (very rare ; not in Cic. or Caes.) : Eurys- thenes progenitor majorum suorum, Nep. Ages. 7 ; progenitore Tonante Esse satam prodest, Ov^M. 11,319. prdgenltUS; "< Uln > Part., from pro- gigno 1 prO-gCrminOt are, v. n. To shoot forth, germinate (post-August.) : surculus progerminat, Col. 4, 10; so id. 4, 15. prd-gerOj gessi, gestum, 3. ». a. : I. To carry forth or out, to clear out, cast out (post-Aug.) : defunctas (apes), Plin. 11, 18, 20 : formicae ova progerentcs, id. 18, 35, 88: fimnm stabulis, Col. 1, 6, 22: urcei, quibus oleum progeritur, i. e. is laded out, id. 12, 50, 80,— II. To bear in front (post- class.) : App. M. 11, p. 784 Oud. : divinas effigies, id. ib. p. 788. 1214 PROG progestO) are > *■ inlens. a. [progero] To carry before one (post-class.) : nucleos, App. M. 6, p. 439 Oud. prd-gignO) geniii, genitum, 3. v. a. To beget, bear, bring forth, produce (rare, but quite class.) : Plaut. True. 4, 1, 1 : in seminibus vis inest earum rerurn, quae ex iis progignuntur, Cic. de Div. 1, 56 : te saevae progenuere ferae, Ov. Her. 7, 38 ; Lucr. 4, 670: so, novus motus rerum, id. 2, 80. | prO-gnare> "do. [gnarus] Notorious- ly, openly: "invenimus prognare signifi- care nperte," Paul, ex Fest. p. 95 ed. Mull. pro-gnaritcrt fl d». [id.] Very skill- fully, very expertly (ante-class.) : progna- riter armis Certare, Enn. Ann. 5, 6 (al prognaviter) : age, indica prognariter, de- cisively, definitely, Plaut. Pers. 4, 4, 39. Cf. Non. 150, 4, and 154, 30. prognatlO» °nis, /■ [prognatus] A birth (post class.) : Diomedis Tydeique prognatio, Mart. Cap. 6, 210. PrdgnatUS- a, um, Part, [prognatus, natus, fr. nascor] Bom, descended, sprung from some one ; of children or descend- ants : I. Lit. CORNELIVS LVCIVS SCIPIO BAREATVS GNAIVOD PATRE PROGNATVS, first Epit. of the Scipios, v. Append. V. ; so, prognatvm pvblio, 9 Epit. of the Scipios: corpore Tartarino (i. e. Chao) prognata Paluda virago (£. e. Minerva, A6r), Enn. Ann. 1, 24 : Sosiam Davo pro- gnatum patre, Plaut. Am. 1, 1, 209 : a meo patre prognatus, id. Men. 5, 9, 20 : Romu- lus deo prognatus, Liv. 1, 40: parentes, Patria et prognati, children, Plaut. Am. 2, 2, 20 : — Herculei prognati, the descendants of Hercules, Plaut. Casin. 2, 6, 46 ; cf, Tan- talo prognatus, Pelope natus, i. e. Alreus, grandson of Tantalus, Cic. Tusc. 3, 12: ex Cimbris Teutonisque prognati, Caes. 15. G. 2, 29 : Galli ab Dite patre prognati, id. ib. 6, 18:— Delphis prognatus Pythius Apollo, Naev. Bell. Punic. 2, 20: quali ge- nere prognatus? Plaut. Aul. 2, 2, 35 : Cas- tor gaudet equis, ovo prognatus eodem Pugnis, Hor. S. 2, 1, 26.— H, Transf., of plants : Peliaco quondam prognatae vertice pinus, Catull. 64, 1 : arundines in palude prognatae, Plin. 9, 16, 23. prognaviter) °d»., v - prognariter. Frogne (Procne), es, /., Rp6Kvn, Daughter of Pa.nd.ion, king of Athens, sis- ter of Philomela, and wife of Tereus; she ■was changed into a swallow, Ov. M. 6, 440 sq. ; Virg. G. 2, 4— H. Poet, transf.. A swallow, Virg. G. 4, 15; Ov. F. 2, 855; id. Trist. 5, 1, 60. — ( * HI. An island near Rhodes, Plin. 5, 31, 36.) t progndsticon or -um> i< n. =npo- yvwariKuv, A sign or token ot the future, a prognostic; hence, Prognostica, orum, 7/., The signs of the weather, the title to Cicero's translation of the YlpuyvwoTiic'i of Aratus ; v, the few fragments in Orel]. Cic. IV. 2, p. 555 and 556. tprdgramma> atis, n. = j;p6ypauu.a, A proclamation, edict, manifesto (post-clas- sical), Vulcat. Avid. Cass. 6 ; Cod. Justin. 1, 14, 3 ; Inscr. ap. Fabr. p. 529, n. 382. progredlO) ire i v - progredior, ad fin. pro-grcdior, essus, 3. (collat. form, ace. to the 4th conj., inf., progrediri, Plaut. Casin. 5, 1, 9 ; act. collat. form, v. infra, ad fin.) v. dep. a. [gradior] To come or go forth, to go forward, go on, advance, pro- ceed (quite classical) : I, L i t. : ut regredi quam progredi mallent, Cic. Off. 1, 10 fin. : si quo hie gradietur, pariter progredimi- nor, Plaut. Ps. 3, 2, 70: foras, id. Men. 1, 1, 33 : pedetentim, Lucr. 5, 539 : ex domo, Cic. Coel. 24 fin. : longius a castris, Caes. B. G. 7, 14 : in locum iniquum, id. B. C. 1, 45 : ad Inalpinos cum exercitu, Brut, in Cic. Fam. 11,4: ante signa, Liv. 7, 41 : ob- viam alicui, id. 7, 10 fin. II, Trop. : nunc ad reliqua progrediar, will proceed, Cic. de Or. 3, 30: procedere et progredi in virtute, id. Fin. 4, 23 fin. : longius progredi, to go on, id. Phil. 2, 4 : quoad progredi potuerit feri hominis amentia, id. ib. 11, 3: videamus, quatenus amor in amicitia progredi debeat, id. Lael, 11 fin. : divinatio conjectura nititur, ultra quam progredi non potest, id. de Div. 1, 14 fill, : progredientibus aetatibus, id. Fin. 5, 15 : paulum aetate progressus, advanced in age, become older, id. de Sen. 10 : in fld- PRO H ulationem progressus, Tac. A. 3, 47 : pau- lum aliquid ultra primas litems progres- si, Quint. 1, 1, 8 ; cf., incipientibus aut pau- lum progressis, id. 11, 3, 149. — Hence * progressus, a, um, Pa., Advanced; in the Comp. : ut progressiorreverteretur anima, Tert. Anim. 31. Act. colrht. form (ante-class.) : age, mo- ve te, in navem primus progredi, Nov. in Non. 473, 27. progression 6nis, /. [progredior] A going forth or forward, progression; in a trop. sense, advancement, progress, growth, increase (a favorite word with Cicero) : I, In gen. : omnium rerum principia parva sunt, sed suis progressionibus usa augen- tur, Cic. Fin. 5, 21 : progressio admirabilis ad omnem excellentiam, id. Tusc. 4, li progressionem facere ad virtutem, id. Fin. 4, 24 : discendi, id. Off. 3, 3.— H. In par- ti c, A fig. of speech, A progression, i. e. a progressive strengthening of expressions, Cic. de Or. 3, 54 ; Quint. 9, 1, 33. prdgreSSOr* or i s . m - [id-] One that goes forward, advances (late Lat.), Aug. Music. 6, 6. 1. progressus» a, um, Part, and Pa., from progredior. 2. progressus, us, m. [progredior] A going forward, advance, progress (quite class.) : I, Lit., of the planets : progres- sus et regressus constantes, Cic. N. D. 2, 20 : progressum praecipitem, inconstan- tem reditum videt, id. Att. 2, 21. *B. Transf., concr., A jetty, pier, mole, Vitr. 5, 12. II, Trop.: A, Advancement, progress, growth, increase, etc.: aetatis, Cic. Phil. 5, 17 : primo progressu, at the first outset, i. e. at the very commencement, id. Acad. 2, 28 fin. : in studiis progressus facere, id. Tusc. 4, 19 fin. ; cf, progressus habere in Stoicis, id. N. D. 1, 6 fin. B. In partic., Course, progress, of events : homo causas rerum videt, ea- rumque progressus et quasi antecessio- nes non ignorat, Cic. Off. 1, 4. * pro-gubemator; oris, m. An un- der-pilot, Caecil. in Non. 536, 11. tprdgymnasteS) ae, m. = npryvix- vaon'is, A slave who performs gymnastic exercises before his master, a fugleman, Sen. Ep. 83 med. prohi inter}., v. 2. pro. prb-hibeo, ui> itum, 2. (archaic forms, prohibessis, Cato R. R. 141 : prohibessit, Plaut. Ps. 1, 1, 11 : prohibessint, Cic. Leg. 3, 3 fin. :— prohibeat j?er synaeres. trisyll., scanned as a dactyl, Lucr. 1, 976) ». a. [habeo] To hold in front, i. e. I. To hold back, keep in check, to restrain, hinder, pre- vent, ward off, debar, avert (quite class.) : A. In gen.; usually con6tr. with ali- quem or aliquid ab, with the abl., with ut, ne, quominus, or an object-clause ; also with a simple ace, ; less freq. with de, the dat. or gen. With ab: quo ilium ab ilia prohibeas, Plaut. Epid. 2, 2, 103 : praedo- nes procul ab insula Sicilia, Cic. Verr. 2, 4, 64 fin. : hostem a pugna, Caes. B. G. 4, 34 : aliquem a familiaritate, congressione, patrio jure et potestate, Cic. Phil. 2. IS fin. : vim hostium ab oppidis, Caes. B. G. 1, 11 : se suosque ab injuria, to restrain them- selves, refrain from, id. ib. 2, 28 fin. — With de : vim de classe, Lucil. in Non. 528, 10. —With the abl. : itinere exercitum, to im- pede its march, Caes. B. G. 1, 10; so, hos- tem rapinis, pabulationibus population i- busque, id. ib. 1, 15. So with the abl. without an object : non prohibere aqua profluente, Cic. Off. 1, 16, 52.— With the dat. : aliquem alicui, to withhold from one, Plaut. Cure. 5, 2, 7.— With the gen. : cap- tae prohibere nequiret Cum Poenos aqui- lae, could not prevent the Carthaginians from capturing the standard, Sil. 6. 27. — With a follg. ut, ne, quominus: dii prq- hibeant, ut, etc., Cic. Rose. Am. 52 : quod potuisti prohibere, ne fieret, id. de Div. in Caecil. 10/«.: hiemem credo adhuc pro- hibuisse, quo minus, etc., id. Fam. 12, 5. — With an object-clause : qui peregrinos ur- bibus uti prohibent, Cic. Off. 3, 11 : qui Bibulum exire domo prohibuissent, id Fam. 1,9: audeat Canuleius proloqui, se delectura haberi probibiturum, Liv. 4, 2 fin. — With a simple ace. : Mars pater, ut tu morbns visos jnvVofquc. vidiirrf* *rrn PROI vastitudinemque . . . prohibessis, defondaa averruncesque, an old formula ot'pruyer in Cato R. K. 141 : motua conatusque al- icujus prohihere, Cic. Cat. 2, 12: prohi- benda maxime est ira in puniendo, id. Off. 1, 25: quod uti prohibitum irem, quod in me esset meo labori non parsi, Cato in Fest. 8. v. parsi, p. 242 ed. Mttll. : — "pro- hibcrc comic mdicitur vitiarcdiem morbo," Fest. p. 23fi ed. MU11. ; Cato in Fest. 1. 1. : — quod di prohibeant, which may the gods forbid ox avert, Tcr. Andr. 3, 3, 3(i ; and in the same sense : dii mala prohibeant, id. Hec. 2, 1, 10; cf. dii prohibete minas, di talem avertite casum, Virg. A. 3, 265 ; and, doos quaeso, ut istaec prohibeant, Ter. Ad. 2, 4, 11. B. In partic., To forbid, prohibit a thing : nemo hie prohibet nee vetat, Plnut. Cure. 1, 1, 33 : lex recta imperans prohi- bensque contraria, Cic. N. D. 1, 14 ; so Quint. 5, 10, 104 j cf., Athenis affectus mo- vere per praeconem prohibebatur orator, the orator was forbidden, id. 6, 1, 7. II. To keep away from a thing for the sake of safety (cf., defendo, no. II.), to keep, preserve, defend, protect (so rarely, mt likewise quite class.) : a quo periculo prohibete rem publicam, Cic. de imp. Pomp. 7 ; so with ab : adultam virginem nb armatorum impetu, id. Brut. 96. — With the abl. : haec damna multa mulierum Me nxore prohibent, keep me from a wife, Plaut. Mil. 3, 1, 105 : magnum civium nil- merum calamitate prohibere, Cic. de imp. Pomp. 7; so, tenuiores injuria, id. Off. 2, 12. — With a double ace. : id te Juppitcr Prohibcssit from that may Jupiter preserve you, Plaut. Pa. 1, 1, 11. probibitlO) °ms. / [prohibeo] A forbidding, prohibition (very rare, but quite class.) : sceleris, Cic. fragm. ap. Quint. 9, 2, 18 : alicujus actus, Ulp. Dig. 48, 19, 8. prohibitory or ' s . m - t'd-1 -^ withhold- er, restrainer, preventer (post-class.) : vale- tudiuum pessimarum, Arn. 7, 249 ; so Amm. 21, 12 ; 24, 4 , App. de Deo Socr. p. 163 Oud. prohibitdrins. a, urn. adj. [prohib- itorj Restraming, prohibitory (post-Aug.) : avis, i. e. that restrains from acting by un- favorable omens, Plin. 10, 14, 17 : interdic- tum, Ulp. Dig. 43, 26, 1. prdhibitUS; a, um, Part., from pro- hibeo. prd-hinC; adv. Hence, on this ac- count (post-class.) : App. M. 3, p. 188 Oud. ; so id. ib. 5, p. 322 ib. ; 11, p. 811 ib. proin* adv., v. proinde. pi'O-inde (abbrev. proin, like dein for deinde ; usually monosyl., Plaut. Am. 1, 1, 155 ; id. Capt. prol. 63 ; 3, 4, 20, et saep. ; Ter. Andr. 2, 4, 5 ; id. Eun. 1, 1, 11; id. Heaut. 1, 2, 3 ; dissyl., Catull. 20, 16), adv. : J, Just so, in the same manner, in like manner, equally, just, even ; usually with a follg. atque (ac) and quasi, rare- ly with ut and quam : tibi nunc, proinde ac merere, summas habeo gratias, Plaut. Trin. 3, 2, 33 ; cf. Cic. Tusc. 5, 2, 6 ; and, Scipiades . . . Ossa dedit terrae, proinde ac famul infimus esset, Lucr. 3, 1048. So too, proinde atque (ac) si : Lex Ruhr. lin. 17, in Haubold. Monum. leg. p. 146; cf, qua de re quoniam nihil ad me scribis, proinde habebo ac si scripsisses nihil esse, just as if, the same as if, Cic. Att. 3, 13. 1 ; and, proinde aestimans, ac si usus esset, Caes. B. C. 3, 1,5: — proinde expiscare quasi non nosses, Ter. Ph. 2, 3, 35 : pro- inde quasi nemo siet, Ita, etc., id. Heaut. 1, 1. 13 ; Cic. Rep. 1, 5 ; cf., proinde quasi nostram ipsam mentem videre possimus, id. Mil. 31 ; and, proinde quasi aut plures fortunati sint quam iufelices, aut, etc., id. Tusc. 1, 36, 86 : — haec curata sint Fac sis, proinde adeo, ut me velle intellegis, Plaut. Am. 3, 3, 27; so, faciam, sit, proinde ut dixi, Tragicomoedia, id. ib. prol. 63 ; cf., in the reverse order, quia, ut vos mihi domi eritis proinde ego ero fama foris, Ter. Hec. 2, 1, 21 ; and Lucr. 4, 650 :— equidem diis habeo gratiam, non proinde quia natus est quam, etc. (Gr. ovx oiinos . . us)i Gell. 9> 3, 5. — Absol. : hunc filii loco non proinde habere turpe mihi vide- tur, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 5 ; Petr. S3 : ut, sive dulcis esset sapor uvae sive PttOJ acidus, proinde aestimarent, Col. 11, 2, 68; Just. 41, '3 fin. II. Hence, therifore, accordingly, then, in expressions of advice, exhortation, en- couragement, etc. : Plaut Asin. 1, 1, 12: proinde hinc vos amolimini, Ter. Heaut. 1, 2, 3 : proin tu fac, apud te ut sies, id. Andr. 2, 4, 5 ; Cic. Fam. 12, 6 : proinde aut exeant aut quicseant, id. Cat. 2, 5 fin. ; Caes. B. G. 7, 38 fin. : proinde parati in- tentique essent signo dato Romanos inva- derc, Sail. J. 49 : proinde tona eloquio, so- litum tibil Virg. A 11, 384. projected adv., v. projicio, Pa., ad Jin. projee ticius or -tius. », um, adj. [projicio J Cast out, exposed (ante- and post-class.) : I, L i t. : puella, Plaut. Cist. 1, 3, 43 ; cf. Argum. Cist. 8.— II. Trop. : Palladius projecticiua, rejected, despised, Amm. 28, 6 med. projectio, onis, /. [id.] A throwing forward, a stretching out: I. Lit.: bra- chii, i. c. extension (opp. to contractio), Cic. Or. Wfin.: — projectiones aquae, j#s, Fest. 8. v. tvllios, p. 352 ed. Mull. — II, Transf., concr., like projectura, A pro- jection, in buildings ; also, the right to build a projection, Ulp. Dig. 43, 17, 3, § 5 and 6. projocto. are, v. intens. a. [id.] To reproach, accuse (ante-class.): aliqucm probris, Plaut. Bac. 3, 6, 38 : ego projec- tor quod tu peccas, Enn. in Rutin, de figur. sent. p. 222 ed. Ruhnk. projectOriUSi "• um, adj. [id.] Eject- ing, detergent (in later medicine): vis, Theod. Prise, de Diaet. 5 : herba projec- toriae virtutis, Aem. Macer. 4, 1. projectura> ae,/. [Id.] A jutiy,pro- jecture in buildings, Vitr. 3, 2 ; 3. 1. projectuSt a , um, Part, and Pa., from projicio. 2. projectus. us (only in the abl. sing.), m. [projicio] A jutting out, pro- jecting, projection (very rare) : corporis, Lucr. 3, 1000: frondis, Plin. 17, 11, 19. prd-jiciO; jeci, jectum, 3. v. a. [ jacio] To throw forth or before ; to fling down ; to throw, thrust, drive, or put out; to stretch out, extend. 1. Lit.: A, I" g e3 - : projectum odo- raris cibum, thrown before or to you, Hor. Epod. 6, 10 : cadavera projecta, Var. L. L. 5, 5, S 25 : crates, Caes. B. G. 7, 81 : aqui- lam intra vallum, id. ib. 4, 36 : aurum in media Libya, Hor. S. 2, 3, 100 : aliquid in ignem, Caes. B. G. 7, 25 : geminos cestus in medium, Virg. A. 5, 402 : tela manu, id. ib. 6, 836 : arma, Caes. B. C. 3, 98 : inse- pultos, Liv. 29, 9 ; Suet. Vesp. 2 : parvam, to cast out, expose, Plaut. Cist. 2, 3, 74 : ar- tus, to stretch out, Val. Fl. 7, 141 : hastam, to hold out, extend, Nep. Chabr. 1 ; so. scu- tum, to hold in front, to oppose, Sisenn. in Macr. S. 6, 4 ; Liv. 7, 10 ; cf, projecto prae se clipeo, id. 32, 25 : — p. se ad pedes ali- cujus, Cic. Sest. 11 fin. ; so, se ex navi, Caes. B. G. 4, 25 : se super exanimem amicum, Virg. A. 9. 444 ; cf., projecturus semet in flumen, Cxirt. 9, 4. B. I" partic. : 1. To cost out, expel; to exile, banish: tantam pestem evomere et projicere, Cic. Cat. 2, 1 fin. : aliquem ab urbe, Ov. M. 15, 504 : — Agrippam in insulam, Tac. A. 1, 3; so id. ib. 4, 71. 2, In architecture, To let any part of a building jut out, to cause to project: tec- tum, Cic. Top. 4 fin. ; 60, jus immittendi tigna in parietem vicini, projiciendi, pro- tegendi, etc., Gaj. Dig. 8, 2, 1. II, Trop. : A. To throw away, i. e. to give up, yield, resign, renounce, reject, dis- dain, etc. : nee pro his libertatem, sed pro libertate haec projicias, Cic. Phil. 13, 3 ; so, animas, Virg. A. 6, 436 : patriam virtutem, Caes. B. G. 2, 15 : spem salutis, Plin. Ep. 7, 27 : ampullas et sesquipedalia verba, Hor. A. P. 97: diem, to deprive one's self of the light of day, to blind one's self, Stat. Th. 2, 237. — With personal objects : aliquem, to neglect, desert, Caes. B. C. 2, 32, 8. B. With se. To throw one's self, i. e. to rusk into any thing : si qui se in hoc judi- cium forte projecerint, Cic. Coel. 9. 2, In partic. : a. To rush into dan- ger: epistolae tuae monent et rogant, ne me projiciam, Cic. Att. 9, 6 ; Att. ib. 9, 10. b. To throw one's self away, i. e. to de- PROL grade one's self: ac iu mulicbres Actus, Liv. 25, 37. C To obtrude itself: quae libido non se proripiet ac projiciet occultatione pro- posita, Cic. Fin. 2, 22, 73. C. To put u/T as to time, to defer, delay (post-Aug.) : ultra quinquennium, Tac. A. 2, 36. — Hence projectus, a, um, Pa. : A. L i t., Stretched out, extended, jutting out, pro- jecting: urbs projecta in altum, Cic.Verr. 2, 4, 10; so, projecta saxa, Virg. A. 3, 699 ; and, insula a septentrione in meridiem projecta, Plin. 3, 6, 12 : — ventre projecto, projecting, prominent, Suet. Ner. 51 ; cf. in the Comp., ventre paulo projection 1 , id. Tit. 3. — Hence, 2, Subst, projectum, i, n., A jutty, projection, projecturc in a build- ing, Labeo in Jabol. Dig. 50, 16, 242 ; Ulp. ib. 43, 17, 6 ; Venulei. ib. 43, 24, 22. B, Trop.: 1, Prominent, manifest projecta atque eminens audacia, Cic. Clu. 65 ; cf. id. Rep. 3, 7 (from Non. 373, 25). — Hence, 2, Inclined, addicted to any thing, im- moderate in any thing : homo ad auden- dum projectus, Cic. Verr. 2, 1, 1 : homi- nes in verba projecti, Gell. 1, 15 fin. — . Sup. : projectiesima ad libidinem gens, Tac. H. 5, 5. 3, Abject, mean, base, contemptible = abjectus, contemprus : non esse projec- tum consulare imperium, Liv. 2, 27 : pro- jecta patientia, Tac. A. 3, G5fin. — Comp. : quid esse vobis aestimem projectius ? Prud. arc i- q- proletarius, q. v. _ proletarius* "> m - [proles] Accord- ing to a division of the people by Servius Tullius, A citizen of the lowest class, who served the stale not with his property, but only with his children (proles), aproletary : '■ qui aut non plus mille quingentum aeris aut omnino nihil in strum censum praeter caput attulissent, prolelarios nominavit, ut ex iis quasi proles [id est quasi progeniesj civitatis exspectari videretur," Cic. Rep. 2,22; cf. Liv. 1,43; Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 16, 10 ; Erin. ib. : proletarium capite censum, dictum quod ex his civitas con- stet, quasi proles progenie ; iidem et proletanei, Fest. p. 228 ed. Mull. — * H. Transf., adjeetively, Low, common: ser- mo, Plaut. Mil. 3, 1, 157. * prO-levO) are > "• "■ P° draw forth, trop. : aliquem peccatorum fluctibus mer- sum, Tert. Poen. 4. prp-libOj are > "• <*• T° pour out, offer as a libation to the gods (a Plinian word) : vina diis, Plin. 14, 18, 22 ; ib. 19, 23 ; id. 28, 4, 11. — Impers. : fictilibus prolibatur simpuviis, id. 35, 12, 46. * pro-liceoi cui, 2. v. n. [liqueo] To run or flow forth: "proliccrc, emanare, effluere. Varro : demum ubi prolicuit dul- cis nnda," Gloss. Isid. prd-llCl©. i-ixi (Not. Tir. p. 149), 3. v. a. [lacio] To allure or entice forth, to en- tire, incite (poet, and in post-Aug. prose) : ejus amos cupidam me hue prolicit per tenebras, Plaut. Cure. 1, 2, 2 ; Ov. A. A. 2, 718 : aliquem ad spem, Tac. Ann. 3, 73 fin. tprojicitO; are, v. Jprocitare. prdlimen» mis. "• A space before the threshold, Hier. in Ezeeh. 12, 40, 8". pro-liquatus. a > unr, Part, [liquo] Liquefied, liquid : App. Apol. p. 422 Oud. prdlixe* adv., v. prolixus, ad fin. prolixitas» alls. /. [prolixus] Great length, breadth, or width, great extension (post-class.) : terrae. App. de Mundo, p. 303 Oud. : colubra prolixitatis immensae, Arn. 7, 250 : temporis, Ulp. Dig. 36, 1. 22. Of speech, Prolixity: ne forte prolixitas fastidium audientiae parial, Arn. 4, 138. *pr6lixitudO)iui9>/ [id-] Prolixity: Pacfin Non. 160, 11. " prolix©- «re, v. a. [id.] To lengthen, extend: aciem ferramenti, Col. 4, 24 fin. pr©-lixus. a < um . adj. [laxus] Stretch- ed far out, long, broad: I. Lit. (so not in Cicero) : capillus passus, prolixus, Ter. Heaut. 2. 3, 49 : caudae (opp. to breves), Var. R. R. 2. 2, 3 : villi, Col. 7, 3, 7 : arbo- res, Var. R. R. 1, 9. 5 ; so, ramus, Suet. Vesp. 5: cervix, Col. 7, 3, 7 : statura, id. 1, 9, 3 ; cf., prolixo corpore erat, Suet. Claud. 30: tunicae, Gell. 7, 12.— Camv.: arator prolixior, tall, stout, Col. 1, 9 : prolix- iora quaedam nascuntur, Var. R. R. 1, 6, 4. IL Trop.: A. I" gen., Long, extend- ed (ante- and post-class.) : prolixae aeta- tis homines, i. e. of great age, Callistr. Dig. 50, 6, 5 fin. ; cf., prolixioris temporis spa- tium, Paul. ib. 49, 14, 45 : non tarn prolixo provolat ictu, far, distant, Lucr. 4, 1238 : si cognitio prolixiorem tractatum habeat, Ulp. Dig. 33, 1, 13,— Sup.: labor (with largus), Jul. Valer. Res gest. Alex. M. 1, 57 ed. Maj. — In the neut. adverbially : pro- lixum ejulare, greatly, violently, App. M. 8, p. 533 Oud. B. In par tic: 1, In speech, Prolix (post-class.): cujus exemplum, ne sim prolixus, omisi. Macr. S. 3, 1 fin. 2, Comprehensive in meaning (post- ! class.) : existimo longe esse amplius, pro- lixius, fortius in significanda totius prope I civitatis multitudine mortales quam hom- ines dixisse, Gell. 13, 28. 3, Of circumstances, Favorable, fortu- j nale (so too in Cic.) : rebus secundis at- I que prolixis atque prosperis, Cato in j Gell. 7, 3 : cetera spero prolixa esse his | duntaxat, Cic. Att. 1, 1, 2. 4, Of disposition and conduct, Well- PROL disposed, obliging, courteous (Cicei on , prolixa beneficaque natura, Cic. Fam. 3, 8, 8 : animus libens et prolixus, id. Att 16, 16 C fin.: Ariobarzanes in Pompeium prolixior, id. ib. 6, 3, 5. — Hence, Adv., prolixe, Largely, abundantly, copiously (quite class.): p. cumulateque facere aliquid, Cic. Fl. 36 : p. et celeriter facere aliquid, id. Att. 16, 16, A, § 6 : p. fuseque laudare, Gell. 5, 1 : proihittere, Cic. Fam. 7, 5: in quo (delectu) parum prolixe respondent Campani coloni, do not announce themselves in very great numbers, id. Att. 7, 14 : arbores prolixe foliatae, App. M. 4, p. 240 Oud. — Comp. : largius prolixiusque fruere, Gell. 1, 22 : fabulari, id. 12, 1 ; Ter. Eun. 5, 9, 52 : fo- vere aliquem, Suet. Tit. 7. * prolocutor (proloquutor), oris, m. [proloquorj A pleader, advocate, Auct. Quint. Decl. Tribun. Marian. 3. ' prdlogiiim. >i, «•= ^poXoytov, A preface, introduction : "prologium, prin- cipium, proloquium. Pacuvius : quid est ? nam me exanimasti prologio tuo," Paul, ex Fest. p. 226 ed. Mull. 1 prdldgllSi •> ui-—.vp6\oyoS, A preface or introduction to a play, a prologue: Ter. Ph. prol. 15: in prologis scribundis opera abutitur, id. Andr. prol. 5 : in Hydriae (Menandri) prologo, Quint. 11, 3. 91 : in prologo Adelphorum, Suet. Vit. Ter. 2. — Hi Transf., The player who delivers the prologue : oratorem esse voluit me, non prologum, Ter. Heaut. prol. 11; id. Hec. prol. alt. 1. proloquium, ", «• [proloquor] *|, An introduction, preamble ; v. prologium. ■ — II, An assertion, proposition, axiom, the Gr. alioiua, Var. in Gell. 16, 8 : disjuncti- vum, Gell. 5, 11, 9. prd-lo0UOr> cutus (quutus), 3. v. dep. n. and a. To speak out, utter, declare, say (mostly ante-class, and poet.; not found in Cic., Caes., or Quint.) : "prolo- culum (dicimus), quum animo quod ha- buit, extulit loquendo," Var. L. L. 6, 7, § 56 ; so, p. cogitata, Ter. Ph. 2, 1, 53 : ver- bum. id. Andr. 1, 5, 21: cf., p. quicquam verbomim, Plaut. Am. 1, 1, 92 : aliquid apud aliquem, id. Capt. prol. 6 ; so, apud aliquem, id. Epid. 3, 4, 28 : vera, id. Aul. 2, 1, 18: falsum, id. ib. 3, 5, 45; Enn. in Cic. Tusc. 3, 26 fin. ; id. ap. Non. 232, 25 : pervagatissimus file versus, qui vetat Ar. tern pudere proloqui qvamfactites, Cic. Or. 43, 147 : nunc quam rem oratum hue ve- ni, primum proloquar, Plaut. Am. prol. 50 ; so with a relative clause : quid senti- atis proloquimini, Auct. B. Afr. 44 fin. — * II. I n p a r t i c, To foretell, predict : Prop. 3, 13, 59. proloquutor. or ' s > v - prolocutor. prdldquutuS; a > um > Part., from proloquor. + prd-lubldo< mis,/. Will, desire, in- clination: il prolu.bium (al. prolubicm) et prolitbidineni dici ab eo quod lubeat,' r Var. in Non. 64, 13. pro-lubiuni) 'i- «• [lubetj I. Sub- jectively, Will, desire, inclination (ante- and post-class.) : muliebre ingenium. pro- lubium, occasio, Att. in Non. 64, 8 ; so Nov. and Laber. ib. 10 and 12 ; Ter. Ad. 5, 9, 27; Gell. 16, 19. — II. Objectively, Pleasure (post-class.) : majus, Gell. 5, 10, 12 ; so, libidinis, App. M. 10, p. 719 Oud. (* al. proluvium). * pro-luceo, x 'i 2- »■ "• T° sn ine forth. Sen. Ot. sap. 32 (al. produxit). pro-ludO) s i. S" m i 3- «• n - P° Prac- tice beforehand, to prelude: I, Lit.: et sparsa ad pugnarn proludit arena, Virg. G. 3. 234. — II. Trop. : sententiis, *Cic. de Or. 2, 80 : jurgia proludunt, Juv. 5, 26 : per has mortalis aevi moras illi meliori vitae longiorique proluditur, Sen. Ep. 102 : quum per ista prolusum est, crescunt maria, id. Q. N. 3, 28. % prd-lugeO; ere, v. n. To mourn greatly: •'prolugere dicuntur qui solito diutius luuent," Paul, ex Fest. p. 226 ed. Mull. pro-luir? lui, lutum, 3. v. a. To wash forth or out, to cast out (mostly poet, and in post-Aug. prose; not found in Cic.; once in Caes. ; v. in the follg.): I, Lit. : genus omne natantum. Litore in extremo . . . ductus Prolnit, Virg. G. 3, 543 : — ven- PROM trem, i. e. to cause diarrhoea, Col. 7, 3 fin. — II. T ran St.: A. To wash off or away : tempestas ex omnibus montibus nivcs proluit, Caes. B. C. 1, 48 ; so, impetus aqunrum proluit terram, Col. 2, 18 ; cf., Virg. G. 1481 ; id. Aen. 12, 686.— Hence, transf., * 2. To make away with property, to squander, dissipate, Gcll. 2, 24, 11. — B. To moisten, wet, wash: in vivo prolue rore maims, Ov. F. 4, 778. — Poet., of drink- ing : leni praecordia mulso Prolueris me- lius, Hor. S. 2, 4, 26 ; so, se pleno auro, Virg. A. 1, 739; and, multa prolutus vap- pa\ Hor. S. 1, S, 16. — In comic lang., cloa- cam (i. e, ventrem), to wash out the stom- ach, i. e. to drink one's fill, Plaut. Cure. 1, 2, 29. — C. To overflow, inundate (post- class.) : prolutas esse regiones imbribus, App. de Mundo, p. 73 Oud. prolusion onis,/. [proludo] A prelude; transf., a preliminary exercise, trial, essay, Cic. de Or. 2, 80 ; id. de Div. in Caecil. Ufin. proluSoriUSj a, um , v - perlusorius. prolutus, a, um, Part., from proluo. proluvies* ei>/. fproluo] An overflow, inundation (not in Cic. ; for in Q. Fr. 3, 7, alluvies is the correct reading), Lucr. 5, 947 : alvi, i. e.filth cast forth, excrements, id. 6, 1198 ; Col. 6, 7 ; 12, 33 ; so, foedis- sima ventris, Virg. A. 3, 216. *proluvio> onis,/. [id.] An inunda- tion, App. de Mundo, p. 364 Oud. * prdluviosus, a, um, adj. [prolu- vio] Overflowing : pestis, i. e. spreading in all directions, Auct. ap. Fulg. p. 564, 13. I pro ly tac, arum, ni. = irpo\irai. Ju- rists tcho, after studying five years, were dismissed by their instructors with credit, Justin. Dig. praef. § 5. pro-magistcr, tri, m. One who presides, rules, etc., in the place of another, a vice-president, vice-gtrent, vice-director (in class. Latinity, pro magistro), Jnscr. ap. Fabr. p. 442, no. 49 ; Inscr. ap. Grut. 426, 5 ; 607, 1, et a].— Hence t prdmagisteriunv ij, «• The office of a promagister, a vice-presidency, lieuten- ancy, etc., Inscr. ap. Grut. 173, 5. t pro-magistratus. us, m. Admin- istration by a substitute or deputy, S. C. de Bacch., v. Append. VI, ; Inscr. ap. Grut. 629 fin. ; Inscr. ap. Murat. 582, 1. pro-matcrtcra, ae, /. A great- grandmother's sister, great grand-aunt, Gaj. Dig. 38, 10, 1; Paul. ib. 10. j promcllerc- litem promovere, PauCex Fest. p. 252 ed. Mull. t promencrvat ite m ( in Saliari car- mine) pro monet, Fest. p. 205 ed. Miill. prd-mercalis, e, adj. [merx] That is dealt in, that is bought and sold (post- Aug.) : res, Col. 1, 8, 13 ; 11, 1, 34 : vestes, Suet. Gramm. 23 : aurum, id. Caes. 54 ; Gell. 4, 1 fin. prdmcrciuni' i>> n - [id-] Trade, traf- fic, merchandise (post-class.). Mart. Dig. 48, 8, 3, § ii Paul. ib. 30, 1, 41, et al. prd-mei'COi ui, Itum, 2., and prd- mci'COl'i 'tus, 2. v. a. : I. To deserve, merit, in a good or bad sense (quite class.) : retineri nequeo, quin dicam ea, quae pro- meres, Plaut. Trin. 3, 2, 15; id. Amph. 5, 2, 12: quid mali sum promeritus, id. ib. 2, 1,20; so, reus levins punitus quam sit ille promeritus, Cic. Inv. 2, 28. — In a good sense : promeruisti, ut ne quid ores, quin impetres, Plaut. Men. 5, 9, 41. II. To deserve a thing of one, to earn any thing (good or bad) ; constr. usually with de or abs., rarely c. ace. : numquam referre gratiam possum satis, proinde ut tu promeritus de me, Plaut. Capt. 5, 1, 12: paratiores erunt ad bene de multis pro- merendum, Cic. Off. 2, 15: Plaut. Asin. 1, 2, 2: homines tenues unum habent in nostrum ordinem aut promerendi aut pro- ferendi beneficii locum, Cic. Mur. 34 : so- cios, Suet. Aug. 3 : principem, Plin. Pan. 62: per hostias deos laevos, i. e. to render favorable to one's self, Arn. 7, 229. — Hence p r 6 m e r 1 1 u in, i, n. Desert (good or evil), merit, guilt, Lucr. 1, 61 ; Ov. F. 4, 394 ; Plaut. Trin. 5, 2, 49 ; Auct. B. Afr. CO. Prometheus (trisyl.), ei and eos, 7n., HpoLindcvS (The Forefhinker), A son of Iapetus and Clymene, brother of Epime- theus, and father of Deucalion. He form- ed men of clay, and animated them by H 4 PROM means of firo brought from heaven ; for which he was fastened to Caucasus, where a vulture, or, as some say, an eagle, fed upon his entrails, until, at last it was slain by Hercules, Ov. M. 1, 82 ; Hyg. Fab. 54 ; 144 ; Virg. E. 6, 42 ; Prop. 3, 3, 29— Poet., transf., of o skillful poller : Juv. 4, 133. — 11. Derivv. : A. Prometheus, a, urn, Qdj'i Of or belonging to Prometheus, Pro- methean: juga, i. e. the Caucasus, Prop. 1, 12, 10 ; also called rapes, Mart 9, 46 : libra, of Prometheus, Val. Fl. 7, 356: creta, Col. poet. 10, 59: lutum, Mart 10, 39. — B. Pr 6methid.es, ne i m „ The son of Pro- metheus. Deucalion, Ov. M. 1, 390. prd-mico, are, v. v. and a. : I. Neutr., To gleam forth (post-class.): promicant mollc8 plumulae, i. e. grow out, App. M. 3, p. 213 Oud. : lacrimae, burst or gush fo-th, id. ib. 3, p. 191 ib.— H. A <*-> To throw out, deliver with vehemence: oratio- nem, Naev. in Non. 65, 6 (" promicare ex- tendere et porro jacere," Non.). promincns, entis, Part, and Pa., from promineo. prominenter, adv., v. promineo, Pa., ad fin. prominentia, ae, f. [prominens] A jutting out, projection, ■prominence (post- Aug.): ita uti summam habeant promi- nentiam (anterides), Vitr. 6, 11 ; so in the plur. of promontories, Solin. 27. pro-mineo, ui, 2. v. n. To stand or jut out, be prominent, to overhang, pro- ject (not in Cic. or Caes. ; cf. Moser ad Cic. Rep. 3, 7, p. 352 extr.) : I. Lit: Pha- selis prominet penitus in altum, Liv. 37, 23 ; so, in pontum, Ov. M. 13, 778 : ante frontem, Plin. 8. 32, 50 : ursis ungues pro- minent, id. 8, 36, 54 : qui (denies) promi- nent, id. 11, 37, 62 : — quum promineret ore, quantum, etc., Hor. Epod. 5, 35 ; so Val. Fl. 7, 30.— II. Trop., To reach, out, extend to any thing : maxima pars ejus (gloriae) in memoriam ac posteritatem promineat, Liv. 28, 43, 5. * prd-mino, are, v. a. To drive for- ward or along : jumenta ad lacum biben- di causa, App. M. 9, p. 645 Oud. prdminulus. a, um, adj. [promineo] Projecting a little, rather prominent (post- class.): venter, Capitol. Pert 12: mam- mae, Sol. 27 Jin. : labra, Mart. Cap. 3, 58. promiscam, promisee, and pro- miscue, advv., v. promiscuus, ad fin., A, B. and C. promiscus, a, um, v. promiscuus, ad init. promiscuus (collat. form, promis- cus, Gell. 11, 16 fin. ; 16, 13, 4 ; prob. also ante-class. ; v., below, the Adv., promis- cam), a, um, adj. [misceo] Mixed, not sep- arate or distinct, without distinction, in common, indiscriminate, promiscuous (as an adj. not used by Cic. or Caes.) : opera promiscua, Plaut. Rud. 4, 4, 138 : connu- bia, i. e. between patricians and plebeians, Liv. 4, 2; cf., consulatum promiscuum patribus ac plebi facere, id. 7, 21 ; so, mul- titudo, of patricians and plebeians, Tac. A. 12, 7: promiscua omnium generum cae- des, Liv. 2, 30 fin. : sepultura, Tac. A. 16, 16 fin. : jus, id. ib. 4, 16 : spectaculum, to which all are admitted without distinction, id. ib. 14, 14 : divina atque humana, Sail. C. 12 : privatae et promiscuae copiae, common, general, public, Tac. H. 1. 66. — With an object-clause : muta ista et inani- ma (sc. tecta) intercidere ac reparari pro- miscua sunt, may be destroyed and restored again, Tac. H. 1, 84 fin. — In the neutr. absol. : in promiscuo esse, to be univers- al, Liv. 29, 17 ; so, nee arma in promiscuo, sed clausa sub custode, i. e. in every man's hands, Tac. G. 44. B.Tn par tic, in grammat. lang., pro- miscuum nomen, i. e. epicoenum, Quint. 1, 4, 24. II. Transf., Common, usual (so very rare, and not ante-Aug.) : promiscua ac vilia mercari, Tac. G. 5 fin.: varia pro- miscaque cogitatio, Gell. 11, 16 fin. 'al. promiscua) : opinionis tarn promiscae er- rores, id. 16, 13, 4. — Hence, Adv., in three forms, promiscam, promisee, and p r 6 m i s c u e. A. Form promiscam (accus. form from promiscus), In common, indiscrimin- ately, promiscuously (ante-class.): "pro- PRO M miscam dicebant pro promiscue," Paul, ex Fest p. 224 ed. Mull. : ut mea laetitia laetus promiscam siet, Plaut. Ps. 4, 5, 11 : cetera promiscam voluit communia habe- ri, Var. in Non. 361, 25. B. Form promisee, In common, in discriminalely, indifferently (post-class.) : indistincte atque promisee annotare, Gell. N. A. praef. ; id. 7, 3 Jin. : p. atque indefi- nite largiri, id. 2, 24. C. Form promiscue (the classical form), In common, promiscuously : (mares et feminae) promiscue in tluminibus per- luuntur, *Caes. B. G. 6, 21 fin.: promis- cue toto quam proprie parva frui parte (Campi Martii) malletis, Cic. Agr. 2, 31 ; so id. Font. 6 ; id. de Or. 3, 19 ; Liv. 5, 55 ; Plin. 11, 37, 47, et al. promissio, onis, / [ promitto ] A promising, promise (quite class.) : provin- ciae, Cic. Att 8, 9 fin. : auxilii, id. Fam. 4, 13 : scelerum, id. Phil. 8, 3 fin. Cf. Don. Ter. Andr. 2, 3, 27. promissive, adv., v. promissivus, ad promissiVUS, a, um, adj. [promittol Promising, promissive ; in later grammat- ical lang., p. tempus, i. e. the future tense. Consent, p. 2061 P. : modus, Diom. p. 328 ib. — Adv., promissive (post-classical), Tert. adv. Marc. 4. 10. promissor, oris, m - [id-] A promiser (very rare), Hor. A. P. 138; Quint 1, 5 6 Zumpt prdmissum, >■ v - promitto, ad fin. 1. promissUS, a, um, Part, and Pa., from promitto. * 2. promissus. us, m. [promitto] A promise: Manil. 5, 577. prd-mitto, misi, missum, 3. (syncop. forms, promisti for promisisti, Ter. Ad. 5. 8, 17 ; Catull. 110, 3 : promisse for promi- sisse, Catull. 110, 5) v. a. To lei go for- ward, to send or put forth, to let hang down, let grow, etc. I. Lit. (so rarely ; not in Cic.) : ramos vel ferro compescunt vel longius promit- tunt, suffer to grow longer, Col. 5, 6, 11 ; cf, nee ulla arborum avidius se promittit (quam pinus), shoots np more rapidly, Plin. 16, 26, 44 : (Sonus lusciniae) promittitur revocato spiritu, is drawn out, prolonged. id. 10, 29, 43. So of the hair, the beard. To let hang down, let grow : satis constat multos mortales capillum ac barbam pro- misisse, Liv. 6, 16, 4 ; cf., pogoniae, qui- bus inferiorp ex parte promittitur juba, Plin. 2, 25, 22 ; v. infra, Pa. II, Trop., of speech : £^ To say before- hand, to foretell, predict, prophesy (so very rare) : praesertim quum, si mihi alteram utrum de eventu rerum promittendum esset, id futurum, quod evenit, explorati- us possem promittere, Cic. Fam. 6, 1, 5 : ut (dii) primis minentur extis, bene pro- mittant secundis, id. de Div. 2, 17. — So of signs or omens : pari in meliora praesa- gio in Caesaris castris omnia aves victi- maeque promiserant, Flor. 4, 7, 9 : pro- mittunt omina poenaa, Val. Fl. 6, 730 : cla- rum fore (Servium) visa circa caput flam- ma promiserat, Flor. 1, 6 ; id. 1, 7, 9. — And in gen., To denote beforehand : Stella . . vindemiae maturitatem promittens, Plin. 18, 31, 74. B. To promise, cause to expect, give hope or promise of a thing (the predom. signif. of the word in all periods and styles) ; constr. with the ace, an object-clause, or de: ea quae tibi promitto ac reclpio, Cic. Fam. 5, 8, 5: si Neptunus quod Theseo promiserat non fecisset, id. Off. 1, 10. 32: dii faxint ut faciat ea quae promittit ! id. Att 16, 1 fin.: — promitto, recipio, spon- deo, C. Caesarem talem semper fore ci- vem, qualis hodie sit, id. Phil. 5, 18 fin. ; cf, promitto, in meque recipio fore eum. etc., id. Fam. 13, 10, 3 ; and, quem inimi- cissimum futurum esse promitto et spon- deo, id. Mur. 41 fin. ; Plaut Men. 5, 4, 6 : — de alicujus voluntate promittere, Cic. Fam. 7, 5. 1 : — de me tibi sic promitto at- que confirm o, me, etc., id. Fam. 3, 10, 1 : promittere damni infecti, C sc. causS), i e. to promise indemn ification for, become an- swerable for the possible damage, id. Top 4. — Of things : terra ipsa promittit (aquas), gives promise of, leads one to expect water, Plin. 31, 3, 27 : debet extremitas (pictu- 1217 PROM rae) sic desinere, ut promittat alia post se, to lead one to suppose, to suggest, id. 35, 10, 36, no. 5. 2. In partic. : a. To promise to come, to engage one's self to dine, sup, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 19 sq. ; 4, 2, 16 ; Cic. de Or. 2, 7, 27 ; Phaedr. 4, 23, 15 ; Petr. 10. b. To promise something to a deity, i. e. to vow: donum .Tovi dicatum atque pro- missum, Cic. Verr. 2, 5, 72 ; so Tib. 3, 5, 33 ; Juv. 13, 233 ; Petr. 88 ; Flor. 1, 11, 4. C. To offer as a price (post-Aug.) : pro domo sestertium millies promittens, Plin. 17, 1, 1.— Hence promissus, a, um, Pa.: A. Lit., Hanging down, long ; of the hair : coma, Var. in Non. 362, 32 ; Liv. 38, 17 : Britan- ni capillo sunt promisso, Caes. B. G. 5, 14 ; so, capillus, Nep. Dat. 3. — Of the dewlap : boves palearibus amplis et paene ad ge- nua promissis, Col. 6, 1, 3. — Of the belly : sues ventre promisso, Col. 7, 9, 1. B. Subst., promissum. \,n.,A prom- ise (very freq. in prose and poetry) : Cic. Verr. 2, 5, 53 : voto quodam et promisso teneri, id. Att. 12, 18 : qoustantia promissi, id. Att. 4, 17 : promissum absolvere, Var. R. R. 2, 11 : facere, Cic. Off. 1, 10 ; 3, 25 : exigere, id. ib. 3, 25 : ludere aliquem pro- misso inani, Ov. F. 3, 685. — In the plur. : pacta et promissa servare, Cic. Off. 3, 24 : illis promissis standum non est, quae, etc., id. Off. 1, 10, 32 : multa fidem promissa levant, Hor. Ep. 2, 2, 10 : die aliquid dig- num promissis, id. Sat. 2, 3, 6 : quo pro- missa (Ennii) cadant, i. e. the expectations which he raises, id. Epist. 2, 1, 52. promO) mpsi (msi), mptum (mtum), 3. v. a. [pro-emo] To take, give, or bring out or forth, to produce (freq. and quite class.): I, Lit. : si quid tibi opus erit promptu, promito, Plaut. Cist. 1, 1,113: Pa. Prpmpsisti tu illi vinum? Lu. Non {«•ompsi, id. Mil. 3, 2, 16: pecuniam ex .'aerario, Cic. Verr. 2, 3, 84 mcd. ; so, signa ex aerario prompta, Liv. 3, 69/«.: med- icament* de narthecio, Cic. Fin. 2, 7 fin. : vina dolio, Hor. Epod. 2, 47 ; so. promp- tiim vagina pugionem, Tac. A. 15, 54 : al- iquid in usus, Go|. 2, 10 :— se, to come forth .or out : laetique cayo se rohore promunt, Virg. A. 2, 260 : so, yjtes promunt se, put forth, shoot out, Col. 3, 12. IX. Trop. : A. In S en .-> To bring, put, ar draw forth: est aliquid, quod non e:: usu forensi ... sit promendum et assu- naendum, Cic. de Or. 1, 14 : loci,.e,-quihus ai-gunaenta promuntur, id. Top. 2 : #unc promenda tibi sunt consilia, id. Att. 9, 13 : promere et exercere justitiam, Plin. Ep. 1, 10 /re. : nunc Mas promite vires, Virg. A. 5, 191. B. In partic, To bring to light, dis- close' utter, tell, express, relate, etc. : per- cuntanti promere omnia, Plaut. Asin. 1, 1, 10 : rerum ordinem, Vellej. 2, 48 fin. : verba, quae sensum animi nostri optime promunt, Quint. 8 praef, § 32 : animi vo- luntatem, id. 12, 10, 40 : promere aliquid loquendo, id. 2, 16, 15 : quid ipse sim se- cutus promam, id. 7, 1, 3 : qui pueris utile carmen prompturus est, wishes to publish, App. Flor. no. 17, p. 82 Oud. — Hence promptus (promtus), a, um, Pa., prop., Brought to light, exposed to view; hence, A Visible, apparent, evident, mani- fest (rarely, but quite class.) : amicitiam atque inimicitiam in fronte promptam gero, Enn. in Gell. 19, 8 ; so, aliud clau- «um in pectore, aliud promptum in lingua habere, Sail. C. 10 : tametsi hoc minime latet, quod ita promptum et propositum est, ut, etc., Cic. Rose. Am. 40 : prompta et aperta, id. Fin. 1, 9 : eminentia et prompta, id. de Or. 3, 57 : consilia, locos, prompta, occulta noverat, Tac. A. 2, 20. — Sup. : nihil tam clausum neque tam re- conditum, quod non istius cupiditati aper- tissimum promptissimumquo esset, Cic. Verr. 2, 4, 2. B. Transf.; 1. Athand, i.e. prepared, ready, quick, prompt, inclined or disposed to or for any thing = paratus, expeditus : (u) Absol. : laudat promptos, segniores castigat, Caes. B. C. 1, 3: promptissimus homo, Cic. Verr. 2, 4, 17 : cetera, quae tibi a multis prompta esse certo scio, a me sunt paratissima, id. Fam. 4, 13/». : (idem alicui promptam expositamque praebere, 1218 PROM id. Caecin. 27: quod cuique promptum, arma, equos, aurum offerentes, Tac. A. 1, 71 : sagittae, Ov. M. 3, 188 : prompta et profluehs eloquentia, Tac. A. 13, 3. — (/3) With ad or in aliquid (rarely in aliqua re) : ad bella suscipienda Gallorum alacer et promptus est animus, Caes. B. G. 3, Wfin. ; cf. Cic. Fam. 3, 11 : esse animo prompto ad jocandum, id. Q. Fr. 2, 13 : homines ad vimprompti,adseditionemparati,id. Agr. 2, 30: quo paratior ad usum forensem promptiorque esse possim, id. de Div. in Caecil. 13 : promptiores ad pericula, id. Off. 1, 24 : — promptus in pavorem, Tac. A. 15, 25 fin. ; so, in adulationes, id. ib. 15, 61 ; cf. in the Comp., promptior in spem, id. Agr. 35/». ; and in the Sup., Dalmataein latrocinia promptissimi, Flor. 4, 12: — ce- leritas prompta et parata in agendo, Cic. Brut. 42 : in rebus gerendis promptus, Nep. Them. 1. — (y) With adversns (very rare- ly) : promptus adversus insontes, Tac. A. 6, 48 fin. — (<5) c. abl. : non promptus inge- nio, Liv. 4, 3 ; so, lingua promptus, id. 2, 45 fin. ; cf., sermone promptus, Tac. H. 2, 86 : promptus audaci&, id. Ann. 1, 57 ; 14, 40: promptus animo, id. ib. 14,58. — Comp.: haud quisquam manu promptior erat, Liv. 2, 56. — (t) c. gen. : promptus animi, Tac. H. 2, 23 : — belli promptissimos delegebant, Sail, fragm. ap. Arus. MesB. ; so in the Sup., Plato veritatis omnibus exhibendae promptissimus, Gell. 10, 22. — (Q c. dat. (Tacitean) : promptus libertati aut ad mor- tem animus, Tac. A. 4, 46 ; so, seditioni, id. ib. 1, 48 : cuicumque ftagitio, id. ib. 15, 45 : ultioni, id. ib. 11, 32. — (»;) c. inf. (poet.) : promptus metuenda pati, Luc. 7, 105. I). ^ gen., Brave, courageous : maxi- me vellem, rem publicam in periculis a promptissimo quoque defendi, Sail. Or. Phil, contr. Lep. ; so Tac. Agr. 3 ; id. Hist. 2, 25 ; 3, 69. 2. Easy, practicable : facilis et prompta defensio, Cic. de Or. 1, 56 : moenia haud- quaquam prompta oppugnanti, Liv. 23, 1 fin. : expugnatio, Tac. A. 1, 68 : possessio, id. ib. 2, 5: aditus, obvia comitas, id. ib. 2, 2/n. : promptissima mortis via, id. ib. 16, 17 : — promptum est, with a subject-clause, It is easy: sed nee mihi dicere promptum, Nee facere est illi, Ov. M. 13, 10 ; Tac. A. 15, 41. — Hence, Adv., prompte (perh. not ante-Aug.) : 1, Readily, quickly, without delay, willing- ly, promptly : dare operam, Tac. A. 15; 52 : distribuere pecuniam legatis, Val. Max. 4, 3, 9. — Comp. : promptius adversari, Tac. A. 2, 38 : dirumpere imagines (opp. to cunc- tanter), id. Hist. 1, 55. — Sup. : promptissi- me adesse alicui, Plin. Ep. 4, 17 fin. — 2. Easily : promptius expediam, Juv. 10, 220 : viotoria promptissime licentiam summin- istrat, Val. Max. 6, 5, no. 1. t promonstra, prodigia, Paul, ex FestTp. 224. promontorium (scanned as a quad- risyl., promontorjutn, Ov. M. 15, 709), li, n. [pro-mons] I, The highest part of a chain of mountains, a mountain-ridge, Liv. 21, 35.— II, A part of a mountain project- ing into the sea, a headland, promontory, Cic. Verr. 2, 5, 56 ; id. Pail. 1, 3 ; Caes. B. G. 3, 12 ; Liv. 29, 27 ; Mel. 1,7 ; Ov. M. 15, 709, et saep. : (* Pr. Apollinis, in Africa, near Utica, now Zibib, Plin. 5, 4, 3 ; Liv. 30, 24 : Candidum, also in Africa, Plin. 5, 4, 3 : Pulchrum, east of Carthage, Liv. 29, 27 : Sacrum, in Portugal, now Cabo de St. Vincente, Plin. 2, 108, 112: Junonis, near Cadiz, now C. Trafalgar, Mela 2, 6 fin. ; Ampelusia, in Africa, now Cabo Spartel, Plin. 5, 1, 1). prdmotio? onis, /. [promoveo] Ad- vancement, preferment, promotion (post- class.), Lampr. Anton. Diadum. 2; Firm. Math. 3, 7, 5 ; Ascon. in Cic. Verr. 2, 1, 28. 1. prdmotUS) a, um, Part, and Pa., from promoveo. 2. promo tus, u8 > m - [promoveo] Ad- vancement, promotion (post-class.), Pert. Coron. mil. 3 fin. pro-mfiv&O, »vi, otum, 2. v. a. To move forward, cause to advance, push on- ward, advance: J Lit.: A» in S en - : saxa vectibus, Caes. B. C. 2, 11 : onera, Col. 11, 1 ; Plin. 19, 5, 23 : assa in alterum apody- terii angulum, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1 : legiones, Hirt. B. G. 8, 16 : castra ad Carthaginem, PROM Liv. 28, 44/n. : cornua utrimque (in acie), Quint. 2, 13, 3 : scalas et machinamenta, Tac. A. 15, 4 fin.: calculum, to push for- ward, move, Quint. 11, 2, 38 ; id. Hi 3, 113 : unum pedem triclinio, Phaedr. 4, 23, 28 : ibi te videbo et promovebo, will take you along with me, Cic. Att. 4, 12/». B. In partic, To widen by moving forward, to extend, enlarge : moenia Ostia tenus, Suet. Ner. 16 : imperium, Ov. Pont. 2, 2, 72 : vires in immensum orbem, id. Am. 2, 9, 17. II. Trop.: A. In gen., To bring to pass, effect, accomplish (ante- and post- class.) : promovere parum, Ter. Hec 4, 4, 81 ; so, nihil, Gell. 10, 22 fin. ; cf. in a lusus verbb. with movere se, Ter. Eun. 5, 3, 4 : quum in studio facundiae abunde promovisset, Gell. 5, 10. B.Tn partic: 1, To enlarge, increase: doctrina vim promovet insitam, Hor. Od. 4, 4, 33. — So, p. aliquem, to advance, pre- fer, promote, Suet. Oth. 1 ; id. Vesp. 16 ; Lampr. Elag. 20; Plin. Pan. 90/». 2. To bring to light, reveal : arcana pro- morat loco (i. e. ex intimo corde), Hor. Epod. 11, 14. 3. To put off, defer, postpone : nuptias alicui, Ter. Andr. 4, 2, 27.— Hence promotus, a, um, Pa.: A. Of time, Advanced, i. e. late : nocte promota, late at night, far into the night, App. M. 4, p. 287; id. ib. 7, p. 458 Oud.— B. Subst., promota. orum, n„ In the lang. of the Stoics, Things that are to be preferred, pref- erable things, as being next in degree to absolute good ; a literal transl. of the Gr. nponyueva, " Cic. Fin. 3, 19." promptarium> i>> v - promptuarius, no. II., B, ad fin. prompte; adv., v. promo, Pa., ad fin. prompting "dv- 0- promptus] Quick- ly, suddenly (post-classical for the usual prompte) : Tert. Carm. in Gen. 98. prompto. are, v. inlens. a. [promo] To give forth or out abundantly, to dis- tribute, dispose of a thing (Plautin.) : the- sauros Jovis, i. e. to be Jupiter's treasurer, Plaut. Ps. 2, 2, 33: ilium meum malum promptare malim quam peculium, to have the disposal of id. Bacch. 3, 3, 61. promptuarium, u, v. promptuari- us, no. II. promptuarius (promt.), a, um, adj. [promo] Of or belonging to distribution (scil. of things stored up), distributing : area vestiaria, armarium promptuarium, i. e. store-house, repository, Cato R. R. 11 ; also, cella, App. Apol. p. 516 Oud. ; and, in comic lang., of a prison, Plaut. Am. 1, 1, 4. — II, Subst, promptuarium, li, «., A store-room, repository, promptnary : e promptuario oleum profer, App. M. 1, p. 72 Oud. — B. Transf.: p. ornatissimura linguae tuae, i. e. the mouth, Symm. Ep. 9, 67 ; also, p. rationis et orationis, App. Dogm. Plat. 1, p. 212 Oud.— Collat. form (from prosodial necessity), promptarium, ii : Aus. Ep. 21 fin. promptuhlS, a. urn, <*<&■ dim. [1. promptus J Ready, prompt (late Lat.) : ad loquendum promptulus, Hier. in Daniel. praef. fin. 1. promptus, a, um, Part, and Pa., from promo. 2. promptus (promtus), us, to. [pro- mo : prop., a taking forth ; hence] I, An exposing to view, a being visible, visibility ; only in the phrase, in promptu (esse, ha- bere, ponere, etc.), public, open, visible, manifest, before the eyes: ut (decorum) non recondita quadam ratione cernatur, sed sit in promptu, Cic. Off. 1, 27 ; so, opp, reconditiora, id. Acad. 2, 4 ; and, opp. iuteriora, id. de Div. 2, 60 : aliquid ponere in promptu, opp. contegere atque abdere, id. Off. 1, 35: ingenium in promptu ha- bere, to display, Sail. C. 7: iram in promp- tu gerere, Plaut. Ps. 1, 5, 33 :— in promptu est, with a subject-clause, /( is clear, plain, evident : omnibus in promptu manifes- tumque esse videmus, etc., Lucr. 2, 148 ; 246. — II. Readiness ; only, in promptu es- se, habere, to be at hand, to have ready : ea dicam, quae mihi sunt in promptu, Cic Acad. 1, 2 ; Liv. 25, 29 fin. : in promptu habere, quantum natura hominis pecudi- bus antecedat, Cic. Off. 1, 30.— HI. Ease, facility ; only, in promptu esse, to be easy : PEON Sail. Or. ad Caes. 2 : quadrupcdes In promptu regere est, Ov. AI. 2, 84 ; so id. lb. 13, 161. promtus, a, una, Part, and Pa., from promo. I proraulcum, >> n. -4 tow-rope: u promulco agi dicitur Davis, quum sca- phac ducitur fune,'' I'aul. ex Fest. p. 224 ed. Miill. ; v. remulcum. promulgation onis, /. [promulgo] A making publicly known, a proclaiming, publishing, promulgation : leges nulla promulgations latae, Cic. Phil. 1, 10 ; eo id. ib. 5, 3 ; id. Fam. 1, 5. promulgator, oris, m. [id.] One that publishes or proclaims a thing, a pro- mulgator : Noma feriarum promulgator, Front, de Feriis Als. 3 ed. Alaj. promulgo, avi, atum, 1. v. a. [ety- mol. unknown] In publicist's lnng., To expose to public view (as a bill, a law, etc.), to make known, publish,promulgate : "pro- mulgari]eges dicuntur, quum primum in vulgus eduntur, quasi provulgari," Paul, ex Fest. p. 224 ed. Mull. : legem, Cic. Q. Fr. 2, 3 ; so, leges, id. Phil. 1, 10 ; Liv. 3, 9, et al. : rogationem, Cic. Att. 1, 14 ; Sest. 10 ; Sail. J. 40 : res multos dies promul- gata et cognita, Cic. Fl. 7 : proelia, id. Alur. 14 : dies fastos, Plin. 33, 1, 6, — U. Transf., in gen., To make known, to teach (so extremely rare) : majores oculorum medicamentis aconitum misceri saluber- rime promulgavere, Plin. 27, 3, 2. promulsidare, is, n. [promulsis] A troy on which the promulsis was served: in promulsidari, Petr. 31. In the plur., promulsidaria, Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 10. pro-mulsis, idis, /. [mulsum] A rel- ish of eggs, salt fish, mead, etc., served first at a Roman banquet, a whet, antepast, Cic. Fam. 9, 16, 8; 9, 20, 1. — II. Transf.: A. Of the first carnal intercourse, A fore- taste, whet: libidinis, Petr. 24 Jin. — B. F° r promulsidare, The tray for the antepast, Tert Pall. 5. pro-mulsus, »> um , Part, [mulceo] Stroked J'orward, smoothed down in frojil : caproneae, App. Flor. 1, p. 14 Oud. ■! promunctorium, rpouuKrripwv, Gloss. Gr. Lat prdmus- a, um, adj. [promo] In eco- nomic, lang., Of or belonging to giving out, distributing : cella, a store-room, lard- er, Tert. Res. earn. 27. — Aluch more freq., II. S u b s t, promus, i, m., A giver out, distributor of provisions (opp. to condus, the keeper of them) ; and hence, in gen., a cellarer, steward, butler, Plaut. Poen. 3, 4, 6 ; id. Pseud. 2, 2, 14 ; Vur. R. R. 1, 16, 5 J Col. 12, 3, 9; Aus. Ep. 22, 20. — B. Transf.: librorum, he who gives out books from a library, a librarian, App. Apol. p. 513 Oud. : — ego meo sum pro- mus pectori, I keep the key of my own breast, i. e. / guard my heart against evil, Plaut. Trin. 1, 2, 44. promuscis, Sdia. A corrupt form for proboscis, A trunk, proboscis .- " ele- phas, promuscis," Not. Tir. p. 174. t prO-mutuor> ari, v. n. To be loan- ed btforehand : " promutuor, -up oduvci{,o- (<«(," Gloss. Philox. J>rd-mutUUS, a, um, adj. Paid over beforehand, advanced, loaned: publicanis (imperabatur) insequentis anni vectigal promutuum, icas demanded in advance, as a loan, Caes. B. C. 3, 32 fin. (for which before, insequentis anni mutua pecunia, 3, 31, 2) : vectura, prepaid, Ulp. Dig. 19, 2, 15. — n. Sub St., promutuum, Ti, n., An advance, loan, Scaev. Dig. 40, 7, 40. pronaos, '. v. prona~us. pro-nato, ai 'e, v. n. To swim forth, swim along (post-class.) : delphines e toto mari pronatant ad Arionis cantum, Hyg. Astr. 2, 17 fin. 1. pronatus, a, um, Part., from prono. *2. prO-natUS>a,um. Sprung forth, born, for prognatus, Tert. de Anim. 2. ' pronaus or . s, i, m.= -poV na J., for pronus, a, um (* Bent Jorward, inclined downward: tra- bes pronis in humum accidens, Var. in Non. 8, 94). * pronitas, & ti8 > /• [pronus] Inclina- tion, propensity, proneness : naturae ad malum, Sen. Controv. pracf. dub. (the phrase is wanting in several AISS.). prono, avi, atum, 1. v. a. [id.] To bend forward, to bow (post-class.) : ipsi latrones adpavimentum defuncti ora pronaverant, Sid. Ep. 8, llfm. ; id. ib. 5, 17. t pronoea, ae, /. = npnvoia, Provi- dence ; pure Lat., providentia, Cic. N.JD. 2, 64, 160 (ib. 1, 8 ; 2, 22, written as Gr.). pro-nomen, injs, n. In grammar, A pronoun, Var. L. L. 8, 23, § 45 ; Quint. 1, 4, 19 ; 1, 5, 47 ; 26 ; 11, 3, 87, et saep. pionominalis- e, adj. [pronomen] Of or belonging to a pronoun, pronominal; constructio, Prise, p. 1069 P. pro-nominatio, oni8 > / A M" re of speech, by which another epithet is sub- stituted for a proper name (e. g. Africani nepotes, for Gracchi), Auct. Her. 4, 31, 42. prdnominO] are - v - a - [pronomen] In grammat. lang., To designate a person by a pronoun, Prise, p. 1064 P. pro-nuba. ae, f. [nubo] A woman who attended to the necessary arrangements nj a wedding on the part of the bride, a bridewoman (corresp. to the auspex on the part of the bridegroom), Var. in Serv. Virg. A. 4, 166 ; Fest. p. 242 ed. Mull. ; Paul, ex Fest. p. 244 ib. ; Tert. Exhort. ad cast 13 ; Catull. 61, 186 ; Stat. S. 1, 2, 11. — Hence Pronuba, An epithet of Juno, the patron goddess of Alarriage, Virg. A. 4, 166 ; Ov. Her. 6, 43.— Transf., of Bella- na, as the presider over a marriage in which the bride is obtained by war, Virg. A. 7, 319 : also, of one of the Furies, Ov. Her. 2, 117 ; Luc. 8, 90 ; App. M. 8, p. 542 Oud. — II. Transf, «rf/., of things pertain- ing to a marriage : nox, the bridal night, Claud. IV. Cons. Honor. 642: flamma, a bridal torch, id. Rapt. Pros. 1, 131 : dex- tra, id. Ep. 2, 53. — Poet: pronuba fit natura deis, ferrumque maritat Aura te- nax, Claud, de Alagnete, 38. * prpnubans- antis, Part, [pronuba] Arranging a marriage: pronubante no- bis maeeritia, Hier. Vit Alalch. no. 6. pro-numero. are, v. a. To count up, reckon, enumerate (post-class.) : versiculos pro morarum mercede, Sid. Ep. 2, 10. pronunciabilis (pronunt), e, adj. [pronuncio] Declarative, enunciative: ora- tio, i. e. a complete sentence, a proposition, enunciation, App. Dogm. Plat 3, p. 265 Oud. pronunciatlO (pronunt), onis, /. [id\] I. A public declaration, publication, proclamation, Caes. B. C. 2, 25 fin. ; so of the decision of a judge, Cic. Clu. 20 ; Petr. 80; Alart Dig. 48; of (he proclamation of a public crier, Val. Alax. 4, 8, 5. — II. Ex- pression, speech : cujus opera Graeca pro- nunciatione strategemata dicuntur, Val. Alax. 7, 4 init. • Gai. Dig. 45, 1, 74.— B. In parti c. : 1. In rhetoric, Delivery, ac- tion^ manner, Cic. Inv. 1, 7 ; Auct. Her. 3, lis?.; Quint. 11, 3, l,et saep.; Suet. Calig. 53 ; Plin. Ep. 2, 14. — 2. I n logic, A propo- sition : quid est cur non omnis pronunci- atio aut vera aut falsa sit ? Cic. Fat. 11 fin. pronunciative (pronunt), adv., v. pronunciativus, ad Jin. pronunciativus (pronunt.), a, um, adj. | pronuncio] Of or belonging to dec- laration, declarative, enunciative; in gram- mat, lang. : p. modus, i. e. the indicative mode, Diom. p. 329 P. — Adv., pronunci- ative, Don. II. Ter. Ph. 1, 2, 7. pronunciator (pronunt), oris, m. [id.] One who delivers any thing, a reciter : meae orationi AI. Caesar actor contigit et pronunciator, Front. Ep. ad M. Caes. 1. 6, ed. Alaj. — n. 1° S en < A rekUer, narrator: Thucydides rerum gestarum pronuncia- PRON tor sinccrus et grandis etiam fuit, Cic. Brut 83, 287. pronunciatum (pronunt), i, n., v. pnonuncio, ad Jin. pronunciatus (pronunt), us (only in the abl. sing.), m. [pronuncio] Pro- nunciation (post-class.) : ratio in pronun- ciatu, Gell. 4, 17 ; id. 15, 3. pro-nuncio (pronunt), avi, atum, 1. v. n. and a. To make publicly known, to publish, proclaim, announce: I. Lit: A, In gen.: palam de sella ac tribunali pro- nunciat, sese ejus nomen recepturum, Cic. Verr. 2, 2,38; id. Brut. 22: eententiam, id. Fin. 2, 12 : judex ita pronunciavit id. Off. 3, 16 : — leges, id. Phil. 1, 10 : signum, girt. B. G. 8, 15 : proelium in posterum diem, Liv. 24, 14 : iter, id. 30, 10: praemia mil- iti, id. 31, 45 : rem in venundando, to no- tify al the time of sale, Cic. Off. 3, 16 : jus- serunt pronunciare, ut, etc., Caes. B. G. 5, 33, 3; cfi, pronunciare jusserunt, ne quis ab loco discederet id. ib. 5, 34. — Of a pub- lic crier: p. victorum nomina, Cic. Fam. 5, 12 fin.; so Suet. Dom. 10. B. In par tic.. To nominate, appoint as public olficer : aliquem praetorem, Liv. 24,27. II, Transf. : A. To speak any thing in public, to recite, rehearse, declaim, deliver, etc. : versus multos uno spiritu pronunci- are, Cic. de Or. 1, 61 fin. ; so id. ib. 19 Jin. ; 2, 19 ; id. de Div. 2, 5 ; Quint. 11, 3, 12 sq. ; Plin. Ep. 3, 5: Gell. 7, 7, et saep. ; of an actor, Var. L. L. 6, 7, § 58 ; Plin. 7, 48, 49 ; Plin. Ep. 5, 19. B. Po tell, relate, narrate, report : mer- catores quibus ex regionibus veniant, pro- nunciare cogunt, Caes. B. G. 4, 5, 2 : quae gesta sunt pronunciare, id. ib. 7, 38 : ali- quid sincere, id. ib. 7, 20 : alius jam capta castra pronunciat, id. ib. 6, 36. — Hence pronunciatum (pronunt), i, n. In logic, A proposition, axiom ; a translation of the Gr. dUwua, Cic. Tusc. 1, 7, 14 ; cf. Gell. 16, 8. * pro-iiupci", adv. Quite lately : Plaut. Trin. 2, 4, 267 prd-nuniSj us ,/. A grandson's wife, Alodest Dig. 38, 10, 4 ; Paul, ex Fest. p. 224 ed. AIull. : pronurus et magni Laome- dontis ero, i. e. the wife of Paris, who was grandson of Laomedon, Ov. Her. 17, 206. J pronus, a, um, adj. Turned forward, it or inclined, leaning or hanging for- ward, stooping, bending down (quite clas- sical). 1. Lit: 1. Of living beings : puerum imponere equo pronum in ventrem, Var. R. R. 2, 7 : pronus pendens in verbera, leaning forward to strike, Virg. A. 10, 586: ipsum pronum sterne solo, id. ib. 11, 485: p. magister Volvitur in caput, id. ib. 1, 119 : pecora, quae natura prona finxit, Sail. C. 1 ; Ov. AI. 8, 378.— Poet, of those running swiftly : Ov. M. 10, 652 : leporem pronum carulo sectare sagaci, flying swiftly, id. R. Am. 201. — 2. Of things concr. and abstr.. Bending forward or downward, going or inclined downward: ilex paulum modo prona, dein tlexa. Sail. J. 93 : p. ac fastigi- ata tigna, Caes. B. G. 4, 17 : p. atqne ver- gentes ampullae, Plin. Ep. 4, 30 : p. demis- susque pulvinus, id. ib. 5, 6 : urbs prona in paludes, sinking down, Liv. 4, 59: cra- teres, overturned, Stat. Th. 5, 255 : — morus corporis, Cic. de Div. 1, 53 : cubitus, Plin. 28, 4, 14: prona via, Ov. AI. 2, 67: amnis, Virg. G. 1, 203 : currus, Ov. M. 5, 423.— Absol. : nihil habent proni, Cic. Tusc. 1, 18, 42 : per pronum ire, downward, Sen. Ep. 123 : per prona voluti, Sil. 15. 235. B. In par tic: 1. Of stars, Setting, sinking, declining (poet) : pronus Orion, Hor. Od. 3, 27, 18 : aidera, Prop. 1, IS, 23: Titan, Ov. AI. 11, 257 ; hence, too, dies, Stat. Th. 2, 41 : (* menses, Hor. Od. 4, 6, 39). 2. Of localities, Turned, looking, or ly- ing toward a place (post-Aug.) : (a) c. dot. : loca Aquiloni prona, Col. 3, 2 : aedificii so- lum pronius orienti, situated more to the east, id. 1, 5.— (/3) With ad: campo pa- tente et ad solem prono, Col. 2, 9. II. Trop., Inclined, disposed, prone to any thing (quite class.) ; usually constr. with ad, in aliquid, or the dat. ; poet, also, with the gen. A. In gen.: (a) With ad: rei publi- cae genus inclinatum et quasi pronum ad 1219 PROP pernicio6issimum statum, Cic. Rep. 2, 26, 47 : anxitudo prona ad luctum, id. ib. 2, 41 (from Non. 72, 31) : boves ad doman- dum proni, Var. R. R. 1, 2: pronus ad cu- jusque necem, Suet. Vit. 14 : ad poeticam, id. Ner. 50 : ad simulates, Plin. Pan. 84. — Sup. : ad indulgentiam pronissimus, Cap- it. Anton. 10. — (fl) With in c. ace. : in ob- sequium plus aequo pronus, Hor. Ep. 1, 18, 10 : in libidines, Suet. Caes. 50 : in om- nia mala, Flor. ifiu. — (j.) c. dat. : pronus deterioribus, Tac. Agr. 41,/i?!. — Comp.: au- res oftensioni proniores, Tac. A. 4, 29,/m. — (i5) cgen. (poet.) : ruendi In ferrum mens prona viris, Luc. 1, 461. — Comp. : unus au- dendi pronior, Claud. Rut'. 2, 400. B. 'ri partic. : J. Inclined to favor, favorable to any thing (post- Aug.) : (a) c. dat. : si modo prona bonis invicti Caesa- ris assint Numina, Stat. S. 4, 8, 61. — Comp. : cohors Cn. Dolabellae pronior, Suet. Galb. 12. — ((S) With in c. ace. : prona in eum aula Neronis, Tae. H. 1, 13. — Comp. : ut quis misericordia in Germanicum proni- or, id. Ann. 2, 73. — (y) Absol. : prona sen- tentia, Val. Fl. 8, 340 : pronis auribus ac- cipere illiquid, Tac. H. 1, 1. — Comp. : quos pronior fortuna comitatur, Vellej. 2, 69. 2. Easy, without difficulty (mostly post- Aug.) : omnia virtuti suae prona esse, Sail. J. 114 : omnia prona victoribus, Tac. Agr. 33: pronum ad honores iter, Plin. Ep. 8, 10; so, via ad regnum, Just. 1, 5: — pronum est, /( is easy : agere memoratu digna pronum erat, Tac. Agr. 1 ;'Lue. 6, 606. — Comp. : id pronius ad fidem est, is easier to believe, Liv. 21, 28. — Hence, Adv., prone, Downward, pronely (post- class.) : A. Lit: Paul. Petroc Vit. S. Mart. 4, 546. — "Q, Trop., Readily, willing- ly : Comp., pronius, Amm. 30, 8. t pro-oeconomia, ae, /. = -npooiKo- vou ia, A previous arrangement, Serv. Virg. A. 5, 858; (*9, 468). prdoemior- ari, v. dcp. [prooemium] To make an introduction or preface (post- Aug.) : prooemiatur apte, Plin. Ep. 2, 3, 3; Sid. Ep. 4, 3. _ t prooemium' ii> »• =■ npooiuiov, An introduction, preface, proem (quite class.) : " quod principium Latine vel exordium di- citur, majore quadam ratione Graeci vi- dentur xpooiuiov nominasse : quia a nos- tris initium modo significatur, illi satis clare partem hanc esse ante ingressum rei, de qua dicendum sit, ostendunt . . . certe prooemium est, quod apud judicem, priusquam causam cognoverit, prosit," Quint. 4, 1, 1 ; cf. id. 4, 1. 53 ; 2, 13, 1 ; 3, 9, 1 ; 3, 11, 28, et saep. : citharoedi prooe- mium, (* prelude), Cic. de Or. 2, 80: longo et alte petito prooemio respondere, id. Cluent. 21 : volumen prooemiorum . . . prooemio abuti . . . prooemium exarare, desecare, agglutinare, id. Att. 16, 6 : legis prooemium, id. Leg. 2, 7, 16. H, Transi'., in gen., A beginning (po- et.) : rixae, Juv. 3, 288. propagation onis,/. [1. propago] A propagating, propagation : I. L i t. (quite class.) : propagatio vitium, Cic. de Sen. 15 : propagationum genera tria sunt in usu maxime, Col. Arb. 7 : propagationes face- re, Paul. Dig. 19, 2, 24 : — quae propagatio et soboles origo est rerum pnblicarum, Cic. Oif. 1, 17 : nominis, id. Tusc. 1, 14. H, Trop., An extending, prolonging ; an extension, enlargement, prolongation (quite class.) : finium imperii nostri propa- gatio, Cic. Prov. cons. 12 : miserrimi tem- poris, id. Fam. 5, 15 : vitae, id. Tusc. 1, 35. propagator» oris, m. fid.] A propa- gator ; trop., an enlarger, extender (quite class.) : provinciae propagator, Cie. Att. 8, 3, 3 (al. prorogator). — An epithet of Jupi- ter, as the enlarger of boundaries : App. de Mundo, p. 371 Oud. propagres, is. / [id.] A set, layer; for the usual propago : l 'propages progenies a propagando : ut faciunt rustic], eum vi- tem vetulam supprimunt, ut ex ea una plures facinnt," Paul, ex Fest. p. 227. — H, Transi'., Offspring, progeny, posterity (an- te- and post-class.) : mea propages sangui- nis, Pac. in Non. 64, 30; Paul. Nol. Carm. 5,19. propagino, atum, 1. v. a. [id.] To propagate (post-class.) : populi propagi- nati, Tert. Pall. 2 fin. 1220 PROP * prdpagwen* I"' 8 . «• [id.] Propaga- tion ; trop., prolongation : vitae, Enn. in Non. 64, 32 L 1. propago. a-vi, atum, are, v. a. [pag, pangoj To propagate (quite classical) : I, Lit: Cato R. R. 52: castanea melius ex vicino pertica declinata propagatur, Col. 4, 23 : vitern, ficum, oleam, Punicam, rna- lorum genera omnia, laurum, prunos, Plin. 17, 13, 21 : abrotonum cacumine suo se propagat, id. 21, 10, 34 : — stirpem, Cic. Phil. 1, 6 : quum ipse sui generis initium ac nominis ab se gigni et propagari vellet, id. Verr. 2, 5, 70. II, Transf. : A, I n gen., To extend, en- large, increase : fines imperii, Cic. Rep. 3, 12, 21 : terminos Urbis, Tac. A. 12, 23 : au- gere et propagare imperium, Suet. Ner. 18 : propagatae civitates, Vellej. 1, 14 : sumptus coenarum, Gell. 2, 2ifin.: noti- tiam Britanniae, Plin. 4, 16, 30. B, In time, To prolong, continue, pre- serve: haec posteritati propagantur, are transferred to posterity, Cic. Sest. 48 : metis consulatus multa secula propagarit rei- publicae, has preserved the State for many centuries, id. Cat 2, 5 : vitam aucupio, to prolong, preserve, id. Fin. 5, 1 1 : memoriam aeternam alicui, Plin. 15, 14, 15: imperium consuli in annum, to prolong, Liv. 23, 25. 2. prdpagfo- inis, /. (m., Fab. Pict in Gell. 10, 15; 13) [1. propago] A set, layer of a plant, Cic. de Sen. 15 ; Col. Arb. 7 : ar- bores aut semine proveniunt, aut plantis radicis, aut propagine, aut avulsione, aut surculo, aut insito et consecto arboris trunco, Plin. 17, 10, 9. — Of any slip or shoot that may be used for propagating : pro- pagines e vitibus altuis praetentos non succidet, Fab. Pict. in Gell. 10, 15, 13; Hor. Epod. 2, 9. II. Transf., Of men and beasts, Off- spring, descendant, child ; children, race, breed, progeny, posterity (mostly poet.) : Lucr. 5, 1026 : clara Memmi, id. 1, 43 : ali- pedis de stirpe dei versuta propago, Ov. M. 11, 312 : Romana, Virg. A. 6, 871 : blan- da catulorum, Lucr. 4, 999. — In prose : aliorum ejus liberorum propago Liciniani sunt cognominati, Plin. 7, 14, 12: claro- rum virorum propagines, descendants, posterity, Nep. Att. 18. prd-palam< fl *>- Openly, publicly, notoriously, manifestly (quite class.) : mi- nus jam furtificus sum : rapio propalam, Plaut. Epid. 1, 1, 10: signis propalam col- locatis, Cic. de Or. 1, 35 : dicere, Liv. 34, 33 : alii propalam, alii per occultum, Tac. A. 6, 7 : propalam aspici, id. ib. 2, 39 : ti- meo, ne hoc propalam fiat, may become manifest, Plaut Mil. 4, 8, 38: — propalam est, It is clear, manifest (post-class.) : Ter. Maur. p. 2435 P. prdpalO; atum, 1. v. a. [propalam] To make public or manifest, to divulge (post-class.) : Sid. Ep. 9, 11 : propalata et publica Veritas, Oros. 6, 5. prd-pansus and pro-passus» a, «m. Part, [pando] Spread out, extended (post-class.) : propansis pinnis, App. M. 6, p. 407 Oud. : propassis pennis, id. Flor. p. 109 Oud. prd-patior, ti, *>■ dcp. a - To endure be- fore (post-class.) : Vet. Schol. Juv. 2, 50. t prdpator- oris, m - = Trpo-mlTwp, A forefather, ancestor (eccl. Latin) : Pert Praescr. 49. prd-patrUUS, •■ ™- ^ great-grand- father's brother, Gaj. Digi 38, 10, 1 ; Paul. ib. 10 L pro-patulus, a, um, adj. Open in front, not covered up, open, uncovered (quite-class.) : in aperto ac propatulo loco, Cic. Verr. 2, 4, 49.— More freq., n. S u b s t, propatalum, i, «., An, open or uncovered place (quite class.) : in propatulo ac sil vestribus locis, in the open air (opp. to domi sub tecto), Cic. fragm. in Col. 12, 1 : in propatulo aedium, in the open court, Liv. 24, 16 : statuas in propatulo abjicit, Nep. Hann. 9, 3. — Also, simply propatulo. In the open air (post-Aug.) : Mossyni propa- tulo vescuntur. Mel. 1, 19 : — in propatulo, Publicly (not in Cic. or Caes.) : pudici- tiam in propatulo habere, offer it publicly, expose it to sale, Sail. C. 13 : in propatulo esse, Gell. 18, 10. prope, adv. and praep. [ncntr. of the adj. propis, e, obsolete in the positive]. PROP 1, Adv. (the Comp., propius, and Sup., proxime, see under propior), Near, nigh. (quite class.): A. L it., in space : quae- nam vox mihi prope hie sonat? Quis hie loquitur prope 1 Plaut. Rud. 1, 4, 10 : prope ad aliquem adire, id. Casin. 3, 5, 32 : aedes accedere, id. Most 2, 2, 16 : prope alicubi esse, Cic. Fam. 9, 7 : intueri aliquid, id. de Sen. 14. 2. With a b, Near to. near by, hard by : bellum tarn prope a Sicilia, Cic. Verr. 2, 5, 2 : prope a meis aedibus, id. Pis. 1 1 : prope ab domo detineri, id. Verr. 2, 2, 3. B. Transf.: 1, In time, Near, nol far off: partus instabat prope, was near at hand : Ter. Ad. 3, 2, 9. — Esp. with quan- do, quum, ut, The time is near or nol far off, when, etc. : prope est, quando herus pretium ex6olvet, Plaut. Men. 5, 6, 25 : prope adest, quum alieno more vivendum est mihi, Ter. Andr. 1, 1, 125 : partitudo prope adest, ut fiat palam, Plaut. Aul. 2, 3, 9 : jam prope erat, ut sinistrum cornu pelleretur, Liv. 40, 32 : prope est factum, ut exirent, id. 25, 21 : — prope est, ut ali- quid fiat, something must be done, Papin. Dig. 35, 1, 67. 2. Nearly, almost : ejus filiam ille amare coepit perdite, prope jam ut pro uxore haberet, Ter. Heaut. 1, 1, 45 ; Cic. Verr. 2, 2, 4 : p. funeratus arboris ictu, Hor. Od. 3,8,7: prope firmissima earum regionum civitas, Caes. B. G. 5, 20 : prope annos nonaginta natus, Cic. Verr. 2, 1, 25 : p. de8peratis rebus, id. Fam. 7, 28. IS. Praep. c. ace, Near, near by, hard by ■' A. L i t: prope oppidum, Caes. B. G. 7, 36 : prope hostium castra, id. ib. 1, 22 : prope amnem, Virg. A. 8, 597 : non modo prope me, sed plane mecum habi- tare, Cic. Fam. 7, 23 fin. B. Transf.: 1, In time, Nigh, to- ward, about : prope lucem, toward day- break, Suet. Claud. 44. 2. With other abstract substantives, Near to, almost to, not far from : prope metum res fuerat, Liv. 1, 25 fin. : prope seditionem ventum est, Tac. H. 3, 21 ; Ulp. Dig, 17, 1, 29. propediem, fl - [prope-dies] At an early day, very soon, shortly (quite class.) : Plaut. Pers. 2, 4, 24 : prognostica mea pro- pediem exspecta, Cic. Att. 2, 1: prope- diem te videbo,id.deDiv.l,23; Sail. C. 56. pro-pello (propellat, Lucr. 4, 195 ; 6, 1025), puli, pu'lsum, 3. v. a. To drive be- fore one's self, to drive, push, or urge for- ward, to drive forth, to hurl, to propel. I, Lit. (quite class.) : sacerdotem anum praecipem propulit, Plaut Rud. 3, 3, 8 : oves potum, Var. R. R. 2, 2 : in pabulum, id. ib. : aera prae se, Lucr. 4, 286 : navem remis, Cic. Tusc. 4, 5 : p. ac submovere hostes. Caes. B. G. 4, 25 : hostem a cas- tris, Liv. 7, 24 : nuhes, Gell. 2, 22 : corpo- ra in prof'undum e scopulo, Ov. M. 8, 593 : hastam, Sil. 16, 571 : urbem, Val. Fl. 6, 383. II. T r o p. : A- To push or thrust for- ward (post-Aug.) : cruda studia in forum, Petr. 4. B. To drive on, impel (poet, and in post-Aug. prose) : corpus, Lucr. 3, 160 : terrore carceris ad voluritariam mortem, Tac. A. 11. 2 : agmina voce, Sil. 7, 530. C. To drive away, to keep or ward off : periculum vitae ab aliquo, Liv. 40, 11 fin. : injurias hominum ac ferarum, Col. 7, 12. prdpe-modon adv. [prope -modus] Nearly, almost (a less usual form for pro- pe-modum, q. v.) : Plaut. Ps. 1, 3, 42 : quum propemodo muris acceesisset, Liv. 24.20,11. prdpe-modum, a - [id-j Nearly, almost (quite class.) : propemodum jam scio, quid siet rei, Plaut. Men. 5, 2, 14 : quid enim sors est ! idem propemodum, quod micare, quod talos jacere, Cic. de Div. 2, 41 init. ; id. Fin. 1, 1, 2 : syllabas propemodum dinumerare, id. Or. 43 : pro- pemodum assentior, id. Rep. 1, 39 fin. t propempticon- h n - = Trpoirtii-aTt. k6v< A farewell poem., in which a prosper- ous journey is wished to any one : pro- pempticon Metio Celeri, Stat. S. 3, 2 in lemm. ; Sid. Carm. 24 in lemm. prd-pendeo> trora pro- pendeo. properabilis,e,a47- [propero] Hasty, rapid (eccl. Lat.) : p. calor, opp. rigor tardabilis, Tert. Anim. 43. prdperanSi antis, Part, and Pa., from propero. propei-antcr, adv., v. propero, Pa., no. A, ad fin. properantia. ae, /. [propero] A hastening, haste (very rare ; not in Cic. or Caes.): ex tanta properantia, Sail. J. 36 fin. : periculum ex properantia, Tac. A. 12, 20. proper atim. adv. [properatus] Hast- ily, quickly, speedily (ante-class.): prope- ratim conficere opus, Caecil. in Non. 153, 15 : pergis properatim, Pompon, ib. 155, 3. Also Sisenn. ace. to Gell. 12, 15. prdperatio- onis,/. [propero] A hast- ening, haste, quickness, speediness (rare, but quite class.) : Cic. Fam. 5, 12 ; Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 27. properato. adv., v. propero, Pa., no. B, ad fin. properatUS) a, um > Part, and Pa., from propero. propere and properltcr. advv., v. properus, ad fin., A and B. propero* a", atum, 1. v. a. and n. [properus] I. Act., To hasten, quicken, ac- celerate ; to prepare, make, or do with haste (poet and in post-Aug. prose) : vascula PROP intus pure propera, Plaut. Aul. 2, 3, 3: obsonia, id. Casin, 2, 8, 57 : fulmina, Virg. G. 4, 171 : pecuninm heredi, Hor. Od. 3, 24, 62: mortem, Tib. 4, 1, 205: coeptum iter. Tac. H. 3, 40 : dedicationem, id. Ann. 2, 22 : caedem, id. ib. 1] , 37 : naves, id. ib. 2, 6. — In the pass. : vellera properaban- tur, Hor. Epod. 12, 21 : telieri properentur amores, Dum vacat, let them be sung hasti- ly or briefly, Ov. Am. 3, 1, 69: hinc porticus, inde delubra properantur, Plin. Pan. 51. II. Neuir., To make haste, to hasten, be quick (quite class.) : *' aliud est propernre, aliud festinare. Qui unura quid mature transigit, is propcrat : qui multa simul in- cipit neque perficit is festinat, n Cato in Gell. 16, 14, 2 ; id. in Fest. p. 234 ed. Mull. ; and id. in Non. 441, 22: propera, fer pe- dem, Plaut. Men. 3. 3, 30 : properatin' oci- us ? id. Cure. 2, 2, 33 : simulabat sese ne- gotii causa properare, Sail. J. 76 ; Caes. B. C. 2, 20 : ad praedam, ad gloriam, id. ib. 3, 39 : Rotnam, Cic. Mil. 19 : in patri- am, id. Fam. 12, 25 : in fata, Luc. 8, 658 : sacris, for a sacris. Ov. M. 6, 201. — With the Supine: ultro licentiam in vos auc- tum, atque adjutum properatis, Sail, in or. Licin. ad pleb. — With the inf. : argentum propere propera vomere, Plaut. Cure. 5, 3, 10 : redire in patriam, Cic. Prov. cons. 14 : quin hue ad vos venire propero 1 id. Rep. 6, 15: signa inferre, Sail. J. 60. — Im- pers. : properatum vehementer, cum, etc., Cic. Sull. 19. — Transf., of inanimate subjects, with the inf. pass. : mala decerpi properantia, Plin. 15, 14, 15. — Hence, A. properans, antis, Pa., Hastening, hasty, rapid, speedy (quite class.) : ille pro- perans, festinans, Cic. Phil. 9, 3, 6 : haec properantes scripsimus, in haste, id. Att. 4, 4. — Comp. : rotam solito properantior urget, Claud, in Ruf. 2, 337.— Hence, Adv., properanter, Hastily, speedily, quickly (mostly poet, and in post-Aug. prose) : Lucr. 5, 301 : p. accepit codicil- los, Tac. A. 15, 24. — Comp. : beneficia pro- perantius, quam aes mutuum, reddere, Sail. J. 96 : ire, Ov. F. 4, 673.— Sup. : pro- perantissime aliquid aflerre, Cod. Theod. 11, 30, 8. B. properatus, a, um, Fa.. Hastened, accelerated, rapid, quick, speedy (mostly poet.) : properato itinere, Sail. J. 112 : ta- bellae. Ov. M. 9, 586 : mors, id. Trist 3, 3, 34: gloria rerum. id. Met 15, 748: meta cursibus, Mart 10, 50. — Comp. : propera- tius tempus, Solin. 26. — Absol.: prope- rato opus est, There is need of haste: accu- rato et properato opus est, Plaut. Mil. 3, 1, 210: erat nihil, cur properato opus es- set Cic. Mil. 19.— Hence, Adv., properato, Quickly, speedily (Tacitean) : properato ad mortem agitur, Tac. A. 13, 1. Prdpertius- "> m. A Raman sur- name. So, Sex. Aurelius Propertius, a celebrated elegiac poet, an older contempo- rary of Ovid : Ov. Tr. 4, 10, 53 : (* Plin. Ep. 9, 22 ; Quint 10, 1, 93 :—gen., Pro- perti, Ov. Tr. 2, 465. et a].). Cf.. respect- ing Propertius, Bahr's Hist. d. Rom. Lit. 1, p. 443 sq. (3d ed.), and the authorities there cited. properus. a, um, adj. Quick, speedy, hastening (mostly poet, and in post-Aug. prose) : " properam pro celeri ac strenua dixisse antiquos, testimonio est Cato," Fest. p. 253 ed. Miill. : properi aurigae, Virg. A. 12, 85 : Telamon, Ov. M. 7, 647 : spe ac juventa properus, Tac. H. 4, 68 : agmen, id. ib. 79 : sibi quisque properus, each one hastening for himself, Tac. A. 1, 65. — With the gen. (Tacitean): Agrippina oblatae occasionis propera, quickly seiz- ing the proffered occasion, Tac. A. 12, 66 ; so, irae. id. ib. 11, 26 : vindictae, id. ib. 14, 7. — With the inf. (Tacitean) : quoquo fa- cinore properus clarescere, ib. ib. 4, 52. Adv.. in two forms, propere and properlter. A, Form propere, Hastily, in haste, quickly, speedily : ut propere tonuit ! Plaut Am. 5, 1, 10: p. sequere me. id. Aul. 2, 2, 86 : egredere, Nep. Epam. 4 : p. Cumas se recepit Liv. 23, 36 : — propere propero, Plaut. Aul. 2, 8, 23 : p. cito in- troite, et cito deproperate, id. Casin. 3, 6, 17 : p. celeriter eloquere. id. Rud. 5, 2, 36 : fac te propere celerem, id. Trin. 4, 3, 1. PROP B. Form proper iter, Hastily, quick- ly (ante- and post-class.) : classem in al- tum properiter deducere, Pac. in Non. 155, 6: navem in fugam tradunt, Att. ib. 8. So too App. M. 6, p. 431 ; 7, p. 493 Oud. : Aus. Parent. 27. plo-pcs. edis, m. A rope, the loose part of the sheet with which a sail is trim- med to the wind (ante-class.) : Turpi!, in Isid. Orig. 19, 4. propetrare, mandare quod perfici- atur ; nam impetrare e6t exorare, et perpe- trate perficere, Paul, ex Fest p. 227 ed. MU11. pro-pexus. a, um, Part. [ pecto ] Combed forward, combed down in front, hanging down (poet.) : crines, Att. in Serv. Virg. A. 12, 605 : propexam in pec- tore barbam, Virg. A. 10, 838 : propexam ad pectora barbam, Ov. F. 1, 259: pro- pexa mento Canities, Stat. Th. 2, 97: pro- pexis in pectora barbis, Sil. 13, 310. 1 propheta and prophetes, ae, m. =-fio(priTris, A foreteller, soothsayer, proph- et : "prophttas in Adrasto Julius nominat antistites fanorum oraculorumque inter- pretes," Fest. p. 229 ed. Miill. : prophetae quidam. deorum majestate completi, ef- fantur ceteris, quae divino beneficio soli vident App. de Mundo, p. 288 Oud. : sa- cerdotes Aegyptiorum, quos prophelas vo- cant Macr. S. 7, 13. Of the Jewish proph- ets, Lact. ], 4, et saep. prophetalis, e, adj. [propheta] Pro- phetic, prophetical (eccl. Lat) : os, Hier. Ep. 54, n. 17. t prophetla, ae, f. — npottinreia, Pre- diction, prophecy (eccl. Lat), Tert. Anim. 35 fin., et saep. prophetialis, e, adj. [prophetia] Of or belonging to prophecy, prophetic (eccl. Lat.) : patrocinium, Tert. adv. Valent 28. prophetice. adv., v. propheticus, ad fin. t prdphetiCUS» a, um, adj.= irpo4>rjTt- k6$, Predicting, prophetic, prophetical (ec- clesiastical Latin) : Moyses propheticus, non poeticus pastor, Tert. Cor. mil. 7. — Adv., prophetice, Prophetically (eccl. Lat.) : prophetice dictum, Tert Monog. 4. i prophetis- Mis, /. = xpoqjrjTis, A prophetess (eccl. Lat.) : Tert. Res. earn. 11 . prophetissa. ae, / [propheta] A prophetess (eccl. Lat.) : Tert. Praescr. 51. prophetlZO- ire, v. a. [id.] To proph- esy (eccl. Lat): Vulg. Matth. 26, 68. prdphetOj atum, are, v. a. [id] To foretell, predict, prophesy (eccl. Lat.) : do- cet, instruit, prophetat, Prud. ae, /., for popina, A cook- shop, ace. to Isid. Orig. 15, 2 fin. prdplnatio. onis, /. [propino] A drinking to one's health, a propinalion (post-Aug.) : tralaticia propinatione dig- nus, Petr. 113 : propinationem ab aliquo accipere, Sen. Ben. 2, 21. — In the plur.: propinationibus crebris aliquem lacesse- re, id. de Ira, 2, 33 /n. — H. Transf., in gen., A funeral banquet, Inscr. Grut 753, 4. 'propino (the first o scanned long. Mart. 1, 69 ; 3, 82; 8, 6), avi, atum, 1. v. a.— irpottivui, To drink to one's health, to propine (quite class.) ; propino poculum magnum : ille ebibit Plaut Cure. 2, 3. 8 : salutem, to drink a health, id. Stich. 3, 2, 15 : propino hoc pulchro Critiae, Cic. Tusc. 1, 40. II. Transf: A. To give one to drink (post-class.) : propinas modo conditum Sabinum, Mart. 10, 49. — So of medicines, To give to drink, to give, administer : aquam comitialibus morbis, Plin. 28, 1, 2. — B. To give to eat, to set before one (post- class.): venenatam partem fratri edendam propinans, Capitol. M. Aurel. 15. — C. hi gen., To give, deliver, furnish to one (ante- and post-class.): mortalibus Versus flam- meos, Enn. in Non. 33, 8 ; Ter. Eun. 5, 9, 57 : puellas alicui, to furnish, procure, App. M. 5, p. 376 Oud. prdpinque. adv., v. propinquus, ad fin. propinquitaS; atis, /. [propinquus] Nearness, vicinity, proximity, propinquity (quite class.) : I. Lit , of place : ex lon- ginquitate, propinquitate, Cic. Inv. 1, 26: PROP hostium, Caes. B. G. 2, 21 : ex propinqui- tate pugnare, from a short distance, close at hand, id. ib. 31. — In the plur. : silvarum ac fluminum petunt propinquitates, Caes. B. G. 6, 29. II, Trop.: A. Relationship, affinity, propinquity : si pietate propinquitas eoli- tur, Cic. Quint. 6 : nobilis propinquitas, Nep. Dion. 1 : arcta, near relationship, Plin. Ep. 4, 4. — B. Intimacy, friendship (ante-class.) : ad probos propinquitate se adjungere, Plaut. Aul. 2, 2, 59. propinquo? SYii atum, 1. v. a. and n. [propinquus] I, To bring near, bring on, hasten, accelerate (poet.) : tu rite propin- ques Augurium, Virg. A. 10, 254: mor- tem, Sil. 2, 281. II. T° draw near, come nigh, approach (mostly poet, and in post-Aug. prose) ; with the dot. or ace. : A. Of persons : (a) c. dat.: scopulo propinquat, Virg. A. 5, 185. — (/J) c. ace. .- amnem, Sail, fragm. in Arus. Mess. p. 254 Lindem. (Fragm. IV., 36 Gerlach.). — B. Of things : Parcarum- que dies et vis inimica propinquat, Virg. A. 12, 150 : domui ejus ignis propinquat, Tac. A. 15, 39 ; Gell. 2, 23. pi'dpinquus. a, um, adj. [prope] Near, neighboring (quite class.): I. Lit., of place : propinquum praedium, Cic. Rose. Am. 46 : provinciae, id. Phil. 11, 13: insulae propinquae inter se, Sail, fragm. in Non. 495, 33. — c. gen.: in propinquis urbis locis, Nep. Hann. 5 : ex propinquis itineris loeis, Liv. 6, 25 Drak., al. itineri. — Comp. : exsilium paulo propinquius, Ov. Tr. 4, 4, 51. — Subst., propinquum, i, n., Neighborhood, vicinity : ex propinquo cognoscere, from being in the neighbor- hood, Liv. 25, 13 : ex propinquo aBpicio, id. 28, 44 : consulis castra in propinquo sunt, id. 24, 38 Jin.— H. Trop.: A. Of time : propinqua partitudo, Plaut. Aul. 1, 1, 36 : reditus, Cic. Att. 9, 15 : mors, id. de Div. 1, 30. — B. Near in resemblance, re- sembling, similar, like : motus finitimi et propinquihis animi perturbationibus, Cic. de Or. 2, 44 : significatio, Gell. 6, 16.— C. Near in relationship or connection, kin- dred, related: tibi genere propinqui, Sail. J. 10. — Subst. : propinquus, i, m., A rela- tion, relative, kinsman : societas propin- quorum, Cic. Off. 1, 17 : tot propinqui cog- natique, id. Rose. Am. 34 : propinquus et amicus, id. Off. 1, 18 ; (* Sail. J. 14).— In the fern., propinqua, ae, A female relative, kinswoman : virgo Vestalis hujus propin- qua et necessaria, Cic. Mur. 35. — Hence, Adv., propinque, Near, al hand, hard by (ante- and post-class.) : adest propin- que, Plaut. True. 2, 7, 21 ; Front. Ep. ad Anton. 2, 2 ed. Maj. propiO) atum, 1. v. n. [id.] To draw near, approach (post-class.) : nee domibus nostris propient mala, Paul. Nol. Carm. 23, 412. In the pass. : id. ib. 27, 405. propior* ius, oris, adj. Comp., and proximuS) a > um > ,nS, (* pro- pola, Lucil., v. infra), A forestaller, a re- tailer, huckster (quite class.) : sicuti cum primos fic,os propola recentes protulit, Lucil. in Non. 154, 27 ; (* Plaut. Aul. 3, 5, 38) : panis et vinum a propola, atque de cupa, Cic. Pis. 27 fin. — Adjectiv. : Inscr. ap. Fabr. p. 731, n. 450. tpropdlis, 's./^ffiioXij, Thelhird foundation in making honey, a gummy substance with which the bees clone the crev- ices of their hives, bee-glue, propolis : "pro- polin vocant, quod apes faciunt ad fora- men introitus protectum in alvum, max- ime aestate," Var. R. R. 3, 16 : prima fun- damenta comosin vocant periti, secunda pissoceron, tertia propolin, Plin. 11, 7, 6 ; 22, 24, 60. pro-polluo, ere, v. a. To defil* or pollute greatly : Tac. A. 3, 66 Rupert, and Bach. N. cr. i propdma? atis, n. — -npb-noaa, A drink taken before eating, a whet (post- class.), Pall. 3, 32 in lemm. pro-ponO' sui, situm, 3. v. a. To put forth, to set or lay out, to expose to view, to display, offer, propose (quite class.). I, Lit.: proponere vexillum, Caes. B. G. 2, 20 : pallcntesque manus, sanguine- umque caput, Ov. Tr. 3, 9, 29 : i puer et citus haec aliqua propone columna, Prop. 3, 23, 23 : aliquid venale, to expose for sale, Cic. Verr. 2, 2, 32 ; cf. Suet. Ner. 16 : gem- in um pugnae proponit honorem, offers, Virg. A. 5, 365: singulis diebus ediscen- dos fastos populo proposuit, Cic. Mur. 11 : legem in publicum, id. Agr. 2, 5 : in pub- lico epistolam, id. Att. 8, 9 ; id. Pis. 36 : vectigalia, to publish, publicly advertise, Su- et. Cal. 41 : oppida Romanis proposita ad copiam commeatus, Caes. B. G. 7, 14 : ne PRO P quid volucrum proponeretur, praeter, etc., should be served up, Plin. 10, 50, 71. II, Trop. : J\. To set before, propose, mentally ; to imagine : propone tibi duos reges, Cic. Dejot. 14 : aliquid sibi exem- plar, id. Univ. 2: eibi aliquem ad imitan- dum, id. de Or. 2, 2: vim fortunae ani- mo, Liv. 30, 30: spem libertatis, Cic. Rab. pcrd. 5. B, To expose: omnibus telis fortunae proposita est vita nostra, Cic. Fam. 5, 16. C, To point out, declare, represent, re- port, say, relate, publish, etc. : ut propo- nnt, quid dicturus sit, Cic. Or. 40 ; id. Brut. 60 : extremum illud est de iis, quae pro- posueram, id. Fam. 15, 14 : concione hab- ita, rem gestam proponit, Caes. B. G. 5, 50. — With de: de Galliae Germaniaeque moribus, et quo dirl'erant eae nationes in- ter se, id. ib. 6, 10. — With an object-clause : quod ante tacuerat, proponit, esse non- nullos, quorum, etc., id. ib. 1, 17. D, To offer, propose as a reward: propo- nere magna praemia alicui, Cic. Tusc. 5, 7 : populo congiarium, militi donativum, Suet. Ner. 7. — In a bad sense, To threaten, denounce: cui cum publicatio bonorum, exsilium, mors proponeretur, Cic. Plane. 41 : injuriae, quae propositae sunt a Cato- ne, id. Fam. 1, 5 : contentiones, quae mini proponuntur, id. Att. 2, 19 : improbis poe- nam, id. Fin. 2, 17. E, To lay before, to propose for an an- swer : aliquam quaestionem, Nep. Att. 20. p*. To purpose, design, determine : con- secutus id, quod animo proposuerat, Caes. B. G. 7, 47 : cum id mihi propositum ini- tio non fuisset, I had not proposed it to my- self, had not intended it, id. Q. Fr. 1, 1, 6. — c. inf. : propositum est mihi hoc facere, / am resolved, Cic. Brut. 6. — c. ut : propo- situm est, non ut eloquentiam meara per- spicias, sed ut, the design is, id. ib. 92. Cr. To say or mention beforehand (post- Aug.) : Col. 8, 17. H, To impose (post-class.) : novam mi- hi propono dicendi legem, Mamert. Ge- nethl. 5. — Hence propositum, i, n.: A. Apian, inten- tion, design, purpose (quite class.) : quid- narn Pompeius propositi aut voluntatis ad dimicandum haberet, Caes. B. O. 3, 84 : assequi, to attain, Cic. Fin. 3, 6 : tenere, to keep to one's purpose, Nep. Eum. 3; so, in proposito manere, Suet Gr. 24 : reprehen- dendi habere, Plin. Ep. 9, 19. — B. The main point, principal subject, theme (quite class.): a proposito declinare aliquantu- lum. Cic. Or. 40: egredi a proposito ornan- di causa, id. Brut. 21 : a proposito aberia- re, id. Fin. 5, 28: redire ad propositum, id. ib. 11 : ad propositum revertamur, id. Oft'. 3, 7. — C, A way, manner, or course of life (poet, and post-Aug.) : mutandum tibi propositum est et vitae genus, Phaedr. prol. 3, 15 : vir proposito sanctissimus, Veil. 2, 2. Prdpontis (Propontis, Manil. 4, 676), ido6 and idis, /., npo-ovrts, The Propon- tis or Sea of Marmora, between the Helles- pont and the Thracian Bosporus, Mel. 1, 1, 5 ; 1, 3. 1 ; Plin. 4, 12, 24 ; Liv. 38, 16 ; Tac. A. 2, 54 ; Flor. 3, 6 ; Ov. Pont 4, 9, 118.— II. Ueriv., Propontiacus- a, um, adj., Of or belonging to the Propon- tis : aqua, Prop. 3, 21, 1 : orae, Ov. Tr. 1, 10,29. pro-porro, adv. [pro-porro] (a Lu- cretian word) I, Furtliermore, moreover: et, sibi proporro quae sint primordia, quaerunt Lucr. 2, 979; id. 4, 89L — H, Transf., in gen., Altogether, utterly, whol- ly: Lucr. 3, 276; 282. prd-POrtioj onis, /. Comparative re- lation, proportion, symmetry, analogy, like- ness (quite class.) : " proportio, quod di- cunt dvi^oyov," Var. L. L. 10, 1 ; (*" Cic. Univ. 5) : li Pe?iatis singulariter Labeo An- tistius posse dici putat, quia pluraliter Pe- nates dicantur: cum patiatur proportio etiam Penas dici, ut optimas, primas, An- tias," Fest. s. v. fenatis, p. 253 ed. Mull. : id optime assequitur quae Graece ivaXo- yia, Latine (audendum est enim, quoniam naec primum a nobis novantur) compara- tio, proportiove dici potest, Cic. Univ. 4 ; (* Quint. 1, 6, 3) ; Cic. Verr. 2, 4, 21. proportidnalis, e, adj. [proportio] O/or belonging to proportion, proportion- PROP al (post-classical) : termini, Front. Colon, p. 111. proportionatus, a, um, adj. [Id.] Proportioned, proportionate (post-class.) : corpus, Firm. Math. 4, 13. propositio, onis, /. [propono] I. A (mental) setting forth or proposing, an intention, design, purpose (quite class.) : vitae, Cic. Tusc. 3, 18; cf. id. Inv. 2, 54. — II. A purpose, resolution (post-class.): propositio animi, Tryphon. Dig. 50, 1C. 225. — m In logic, The first proposition of a syllogism (quite class.) : "-propositio est, per quern locus is breviter exponitur, ex quo vis omnis oportet emanet ratioci- nationis," Cic. Inv. 1, 37; so Auct. Her. 2. 18. — Hence, B. Transf.: \, A princi- pal subject, theme (quite class.) : Cic. de Or. 3, 53. — And, 2. Still more generally, A proposition of any kind (post-Aug.) : Quint. 7, 1,47; so id. ib. § 9 ; Cell. 2,7/«. — IV. I» jurid. lang., A case in law, Afric. Dig. 16, 1, 19; Julian, ib. 36, 4, 6. propositus) a, um, Part:, from pro- pono. tprdpraefectus, >■ m - A vke-prc- /ecClnscr. in Mur. p. 17, n. 7. pro-praetor, oris, m., also proprae- tore or pro praetore, A magistrate in the times of tlie republic, who, after having ad- ministered the praetorship one year in Rome, was sent in the following year as praetor to a province where there was no army, a pro- praetor (quite class.) : Cic. de Div. 2, 36 ; id. Prov. 7 : — quaestor pro praetore, who administers the praetorship of a province in the absence of the praetor, Sail. J. 111. propria tim, adv. [proprius] Properly (post-class.): Arn. 3 fin. proprie* adv., v. proprius, ad fin. proprietarms, ", m. [proprietas] An owner, proprietor, proprietary (post- class.), Ulp. Dig. 7, 1, 15, et saep. — Adjec- tively : proprietaria res, belonging to one as his property, proprietary, Paul. Sentent. 5, 7, 3. proprietas, atis,/. [proprius] A prop- erty, peculiarity, peculiar nature, quality of a thing (quite class.) : singularum re- rum singulaeproprietates sunt, Cic. Acad. 2, 18 : terrae coelique, Liv. 38, 17 : detini- tio genere declaratur, et proprietate qua- dam, Cic. Part. 12: frusum proprietates. peculiar kinds, Liv. 45, 30 ; Plin. 13, 22, 41. B, Transf.: J, Ownership, right of possession, property (post-Aug.) : jumenti. Suet. Galb. 7 : Salaminae insulae, Just 2. 7; Ulp. Dig. 47, 2, 47: proprietatis domi- nus, proprietor, id. ib. 7, 1, 13. II. Trop., Proper signification (post- Aug.) : veriorum, Quint. 8, 2, 1 sq. : (* 10. 1, 21 ; 12, 2, 19 ; 1, prooem. 16; 5, 14, 34). propriO; avi, 1. (archaic form, " pro- pkiassit, proprium fecerit," Paul, ex Fest. p. 229 ed. Mull.), v. a. [id.] To appropriate (ante- and post-class.) : Coel. Aur. Tard. 5, 11 ; so id. Acut. 1, 15 fin. * propritim, adv. [id.] Properly: Lucif 2, 975. prdpriUS, a, um, adj. One's own, special, particular, peculiar, proper (quite class.): I, In gen.: nam virtutem pro- priam mortalibus fecit: cetera promiscue voluit communia habere, Var. in Non. 361. 25 : id est cujusque proprium, quo quis- que fruitur atque utitur, Cic. Fam. 7, 30, 2 : id non proprium senectutis est vitium. sed commune valetudinis, id. de Sen. 11 : proprium et peculiare, Plin. 7, 25, 26 : tria praedia Capitoni propria traduntur, to him for his own, Cic. Rose. Am. 8 : proprium id Tiberio fuit, was peculiar to him, Tac. A. 4, 19 : ira, personal resentment, id. ib. 2. 55. — In connection with a pron. possess. : ut cum ademerit nohis omnia, quae nos- tra erant propria, ne lucem quoque hanc. quae communis est, eripere cupiat, all that belonged peculiarly to us, Cic. Rose. Am. 52 : sua quadam propria, non com- muni oratorum facultate, id. de Or. 1, 10 : ut redeas ad consuetudinem vel nostram communem, vel tuam solius et propriam, Luccei. in Cic. Fam. 5. 14 : calamitatem aut propriam suam aut temporum queri, Caes. B. C. 3, 20. II. In partic. Lasting, constant, per- manent, perpuual (quite classical) : ilium amatorem tibi proprium futuruni in vita, Plaut. Most. 1, 3, 67 : Att in Non. 362, 5 : 1223 PROP nihil in vita proprium mortali datum esse, Lucil. ib. 15 : alicui proprium atque per- petuum, Cic. de imp. Pomp. 16 : perenne ac proprium manere, id. de Sen. 4 : parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt, Nep. Thras. 4. Adv., proprie: A. Specially, 'peculiar- ly, properly, for one's self; opp. to in com- mon (quite class.) : quod me amas, e6t tibi commune cum multis : quod tu ipse tam amandus es, id est proprie tuum, Cic. Fam. 9, 15 : promiscue toto (Campo Mar- tio), quam proprie parva parte frui mal- letis, for yourselves, individually, separate- ly, id. Agr. 2, 31. — B. In partic, Particu- larly, in particular : neque publice neque proprie, Cic. Sest. 16 (J. Properly, accu- rately, strictly speaking, in the proper {not tropical) sense : magis proprie nihil pos- sum dicere, Cic. Phil. 2, 31 : illud quidem honestum, quod proprie vereque dicitur, id. Oft'. 3, 3 : (* Liv. 34, 32 ; 44, 22 : uti verbo proprie, Cell. 9, 1 fin. ; 2, 6 ; 7, 11 ; 16, 5). propter; adv. an d praep. [contr. from propiter, 1'rom prope] J. Adv.. Near, hard by, at hand (rarely, but quite class.) : serito in loco, ubi aqua propter siet, Cato R. R. 151, 2: ibi angiportum propter est, Ter. Ad. 4, 2, 37 : propter dormire, id. Eun, 2, 3, 76 : araque Panchaeos exhalat propter odores, Lucr. 2. 417 : propter est spelunca, Cic. Verr. 2, 4, 48 t\al. prope) : vident unum virum esse . . . et eum propter esse, id. de imp. Pomp. 5, 13 : quum duo reges prop- ter assint, id. ib. 6, 16 ; id. N. D. 2, 47 : duo filii propter cubantes, id. Rose. Am. 23 ; id. Inv. 2, 4, 14 : adolescentia voluptates prop- ter intuens, id. de Sen. 14, 48 (also cited in Non. 367, 25) : cornix propter volans, Phaedr. 2, 6, 7 : — praeter propter, v. prae- ter. II. Praep. c. ace. (placed after the case, Cic. de Sen. 7; Virg. A. 12, 177; Plin. 10, 40, 56 ; Tac. A. 4, 48 ; 15, 47), Near, hard by, close to: A. Lit, of place (so rarely, but quite class.) : partem cohortium prop- ter mare collocat, Sisenn. in Non. 367, 32 : hie propter hunc assiste, Ter. Ad. 2, 1, 15 : propter earn porticum situm erat dolium, Var. in Non. 367, 31 : propter Platonis sta- tuam consedimus, Cic. Brut. 6 : propter aliquem assidere, id. Rep. 1, 11 (also cited in Non. 367, 28) : insulae propter Siciliam, id. N. D. 3, 22 : propter aquae rivum, Lucr. 2, 30 ; Virg. E. 8, 87.— Following the noun : viam propter, Tac. A. 15, 47 : hostem prop- ter, id. ib. 4, 48. B. Trop., In stating a cause, On ac- count of, by reason of, from, for, because of (the predom. signif. of the word) : parere legibus propter metum, Cic. Parad. 5, 1 ; cf, propter metum poenae, id. Sest. 46: propter earn ipsam causam, id. de Or. 1, 16, 72 : propter frigora frumenta in agris maturanon erant, Caes. B. G. 1, 16 : prop- ter humanitatem, Cic. Att. 7, 5 : bidentes propter viam facere, to sacrifice on account of a journey, Laber. in Non. 53, 26 ; cf., "propter viam fitsacrificium quod est pro- ficiscendi gratia, Herculi aut Sanco," Fest. p. 229 ed. Mull. : propter injuriam, to avoid injury, Pall. 12, 13 : — propter hoc, propter quod, On that account, for which reason : Var. R. R. 3, 16 ; Col. 1, 6.— Rarely refer- ring to persons in whom lies the cause of a thing : propter quos vivit, through whom he lives, to whom he owes life, Cic. Mil. 22, 58. And to things by means of which any thing takes place : quid enim rei'ert.utrum propter oves, an propter aves fructus ca- pias 1 Var. R. R. 3, 2 — Placed after the word : quod propter studium quum rem negligere familiarem videretur, Cic. de Sen. 7, 22; (*id. Pis. 7; id. Att. 10, 4; Plaut. Am. 4, 1, 8) : succum propter lactis, Plin. 10, 40, 56 : quam propter tantos po- tui perferre labores, Virg. A. 12, 177. propterea, adv. [propter-is] There- fore, for that cause, on that account (quite class.) ; quia mini natalis est dies, propte- rea te vocari ad coenam volo, Plaut. Capt. 1, 2, 71 ; (* propterea . . . quia, Cic. de Div. 1, 14 ; 2, 22 ;) id. Lael. 2, 6 : haec propte- rea de me dixi, ut, etc., Cic. 1-ig. 3 : ("' prop- terea . . . quoniam, Gell. 3, 6) : propterea, quod, because that, Cic. Re]). 1, 6 fin. ; id. Fam. 9, 18. — Pleonastieally : id propterea, Ter. Andr. 2, 5, 1 ; so, ergo propterea . . . , id. Hec. 1, 1, 6. 1224 PROP t pro ptosis, is, /. = irp 'nruioiS, A pro- lapse (post-class.) : Marc. Emp. 8. t propudianus, (*«, ", adj. [pro- pudium ] Offered on account of infamous deeds :) propudianus porcus dictus est, ut ait Capito Atteius, qui in sacrificio gentis Claudiae velut piamentum et exsolutio omnis contractae religionis est, Fest. p. 238 ed. Miill. prdpudlOSUS, a > urn, adj. [id.] Shame- ful, disgraceful, infamous (ante- and post- class.) : Plaut. Stich. 2, 2, 10: uxor, Gell. 2, 7 : ancilla propudiosissima, Sid. Ep. 9, 6 : facinus, Arn. 5, 175 : concubitus, id. 4, 149 : (meretrices, Min. Fel. 25, 9). propudium, ii, n. [pro-pudet] A shameful or infamous action (ante-class, and post-Aug.) : " propudium dicebant, cum maledicto nudare turpitudinem vo- lebant, quasi porro pudendum. Quidam propudium putant dici, a quo pudor et pudicitia procul sint," Fest. p. 227 ed. Miill. : propudii aliquem insimulare, Plaut. Mil. 2, 4, 11. — In the plur.: hoc cinere poto propudia virorum inhiberi, Plin. 28, 8, 32. —II. Transf., concr., A shameful person, vile wretch, a rascal, villain, a term of abuse (quite class.) : quid ais, propudi- um ? Plaut. Cure. 1, 3, 34 ; id. Bacch. 4, 1, 7 : propudium illud et portentum L. An- tonius, Cic. Phil. 14, 3, 8. prdpugHaCUlum? '• «■ [propugno] A bulwark, rampart, fortress, defense (quite class.): I. Lit. : pontes et propugnacula jungunt, Virg. A. 9, 170 ; Cic. Verr. 2, 5, 34 : eolidati muri, propugnacula addita, Tac. H. 2, 19 : moenium, id. ib. 3, 84 : na- vium, i. e. ships furnished with towers, Hor. Epod. 1, 2 ; cf., classes imponunt sibi tur- rium propugnacula, Plin. 32, 1, 1 : — domus ut propugnacula habeat, Cic. Fam. 14, 18. II, Trop., A bulwark, protection, defense (quite class.) : lex Aelia et Fufia propug- nacula tranquillitatis, Cic. Pis. 4 ; cf. id. Verr. 2, 3, 16 : tyrannidis propugnacula, Nep. Timol. 3 ; Gell. 7, 3, 47. proPugnatlO) 6nis, /. [id.] A fight- ing for, defense of a place (post-class.) : Val. Max. 5, 1, n. 4 extr. — II. A defense, vindication (quite class.); with the gen. or pro : propugnatio ac defensio dignita- tis tuae, Cic. Fam. 1, 7 : — propugnatio pro ornamentis tuis, id. ib. 5, 8. prd-pugnator, oris, m. [id.] One who fights in defense of a place, a defend- er, soldier (quite class.): I. Lit, : classis inops propter dimissionem propugnato- rum, of the marines, Cic. Verr. 2, 5, 33 : a propugnatoribus relictus locus, Caes. B. G. 7, 25: nudati propugnatoribus muri, Tac. A. 13, 39 ; Plin. 8, 7, 7. II. Trop., A defender, maintainer, champion : patemi juris defensor, et qua- si patrimonii propugnator sui, Cic. de Or. 1, 57 : sceleris, Just. 8, 2 : tribuno plebis auctorem se propugnatoremque praesti- tit, Suet. Caes. 16. — An epithet of Jupiter, Inscr. Grut. 300, 2. t propug-natrix, icis. /■ [propugna- tor] She that defends, a protectress : pro- fvgnathix meorvm pekicvlorvm, Inscr. ap. Marin. Iscriz. Alb. p. 136. pro-pugTlO- avi, atum, 1. v. n. and a. : I, To rush out to fight, to make sal- lies or sorties : ipsi ex silvis rari propug- nabant, Caes. B. G. 5, 9.— II. To fight or contend for, to defend a thing (quite clas- sical) : A. Lit. : uno tempore propugna- re et munire, Caes. B. C. 3, 45 : pro suo partu, Cic. Tusc. 5. 37. — (/}) c. dat. (post- class.) : propugnare fratri, App. M. 9, p. 663 Oud. ; so. puero misello, id. ib. 7, p. 500 ib. — B. Trop. : pro aequitate, Cic. Off. 1, 19 ; so, pro salute, id. Fam. 11, 16 : — absentiam suam, Suet. Caes. 23. propulsatlO. onis, /. [propulso] A driving back, a keeping or warding oj}, a repelling, repulse (rare, but quite class.) : periculi, Cic. Sull. 1 : criminis, Tiro in Gell. 7, 3. prdpulsatori P"*, m - [id-] One that drives back, a ward-er off, avertcr ( post- class,) : propulsatorem odio insecutus, Val. Max. 7, 8, n. 7 : valetudinum pessi- marum, Arn. 7, p. 249. propulso» av i» atum, 1. v. intens. a. [ propello ] To drive back, keep or ward off, to repel, repulse (quite class.) : I, L i t. : lupos, Var. R. R. 2, 9 : hostem, Caes. B. G. PRO R 1, 49 : populum ab ingressione fori, Cic. Phil. 5, 4 : et aquas hiemis et vapores aes- tatis propulsare radicibus, Col. 3, 15. — H. Trop., To ward off, avert, repel : i'rigus, fa- mem propulsare, Cic. Fin. 4, 25 : pericu- lum capitis legum praesidio, id. Cluent. 52 : suspicionem a se, id. Verr. 2, 3, 60 : bellum ab urbn ac moenibus, Liv. 3, 69 : morbos exquisitis remediis. Col. 6, 5 : vi- olentiam vini, Gell. 15, 2 : praesidio vim propulsaturus, Curt. 10, 8. propulsor, oris, m. [id.] One that wards off or drives back (post-class.) : cor- nigeri pecudis, Venant. Vit. S. Mart. 3, 301. 1. propulsus, a > um, Part., from pro- pello. 2. propulsus, us (only in the abl. sing.), m. [propello] A driving on or forth, propulsion, impulse (post-Aug.) : ventum propulsu suo concitare, Sen. Q. N. 5, 14. pro-pungo, ere, 3. v. a. To punish beforehan d (post-class.) : turn partium pro- pungentibus pilis capitis, Coel. Aur. Tard. 1, 1 dub. {al. turn praerasis piominenti- bus pilis, capiti). i pro-pui'ffo, are, v. a. To cleanse beforehand: NSt. Tir. p. 120. tpropylaeum or -oil) i, "• = nponv- Xamv.A gateway, entrance; esp. (*in the plur.) of the celebrated entrance to the temple of Pallas in the citadel of Athens, the Propylaeum : Phalereus Demetrius Pe- riclem vituperat, quod tantam pecuninm in praeclara ilia propylaea conjecerit, Cie. Off. 2, 17 : propylaea nobilia, id. Rep. 3, 32. — In the sing. : cum Afhenis propy- laeon pingeret. Plin. 35, 10, 36, n. 20. pro-quaestor» ° ris , m., or pro quacstorc A magistrate, who, after ad- ministering the quacstorship at Rome, was associated with a proconsul in the adminis- tration of a province, a proquaestor : pro- consul cum quae6toribus provequaestori- bus, Cic. Phil. 10, 11 fin. : cum Alexan- driae pro quaestore essem, id. Acad. 2, 4. Abbreviated, Proq., Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2. prdquam, an( i. separate, pro quam, According as ; v. pro, no. I. prd-qUiritO) atum, 1. v. a. To cry out or exclaim in public, to publish, pro- claim (post-class.) : epistolom saepe ape- riens proquiritabat, App. Apol. p. 566 Oud. : lex proquiritata, Sid. Ep. 8, 6. t prora» ae , /■ = vpiipa, The fore-part of a ship, the prow (opp. to puppis, the stern) (quite class.) : prorae admodum erectae, Caes. B. G. 3, 13 : rostrata, Plin. 6, 22, 24 : terris advertere proram, Virg. G. 4. 117 ; id. Aen. 7, 35 : prorae tutela Me- lanthus, i. e. the look-out statiimed at the prow — proreta, Ov. M. 3, 617. — Pro- verb.: mini prora et puppis, ut Graeco- rum proverbium est, fuit a me tui dimit- tendi, ut rationes nostras explicares, i, e. my intention from beginning to end, my whole design, Gr. irpuipa Kai npvuvn, Cic. Fam. 16, 24. — H. Poet., transf., A ship: quot prius oeratae steterant ad litora pro- rae, Virg. A. 10, 223 ; Ov. M. 14, 164. prd-repo, P s i, «ptum, 3. v. n. To creep forth, crawl out, come out in a grad- ual or unobserved manner (poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: (formica) non usquam prorepit, Hor. S. 1, 1, 37: cum prorepserunt primis animalia terris, id. ib. 1, 3, 99 : cochleae prorepunt e cavis ter- rae, Plin. 8, 39, 59.— II. Transf.: A. To creep along, crawl to a place : rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum, Suet. Claud. 10.— B. Of in- animate subjects, To come forth gradual- ly, to put forth, to ooze out, of the vine : prorepentes oculi, Col. 11, 2: tardaquo sudanti prorepunt balsama ligno, Claud. Nupt. Honor, et Mar. 96: — ne palmites libero excursu in luxuriam prorepant, Col. 5, 5 : humor lente prorepit, gradual- ly flows off, id. 2, i6 : nervus prorepit us- que ad ultimam partem caudae, extends, id. 7, 12. t proreta» ae , m - = ■npmpinm^ The lookout or steersman at theprow, the imder- pilot (ante- and post-class.) : 6i tu proreta isti navi es, ego gubernator ero, Plaut. Rud. 4, 3, 75 ; so Paul. Dig. 39, 4, 11. t prdrCUSi !,»»• = -xpuipeif, The steers- man at the prow, under-pilot (poet.) : Ov. M. 3, 634. PROS pi'0-ripio. pfli, reptum, 3. v. a. : J, To drag or snatch, forth (quite class.) : A. Lit.: homineni proripi jubet, Cic. Verr. 2, 5, 62 : nudos pedes, to spring forth, Ov. Am. 3, 7, 82. —With se, To rush out, to hasten or hurry forth : se ex curia repente proripuit, Auct. Har. resp. I : se ex curia domum, Sail. C. 32 : se porta foras, Caes. B. C. 2, 12: ee dorao, Li v. 29, 9. — B. Trop. : quae libido non se proripiet ac projieiet occultatione proposita? Cic. Fin. 2, 22. II. To snatch or hurry away : /^L\t: se in publicum, to rush into the street, Liv\ 8, 28 : se in silvam, to take refuge, Suet. Oth. 6 : se cursu, to run away, App. M. 7, p. 483 Oud. : also without se (poet.) : quo deinde ruis? quo proripis? Virg. A. 5, 741. — B. Trop. (poet.) : ne virilis Cultus in caedem, et Lycias proriperet catervas 1 Hor. Od. 1,8, 16. pro-rito. & r c, »• a. [from the same root as ir-rito, are] I, To provohe, pro- duce by irritation (post-Aug.) : Plin. 26, 8, 58. — H, Transf., To incite, entice, allure (also post-Aug.): nisi pretium proritat, Col. 2, 10 : quern spes proritat, Sen. Ep. 23 ; id. Tranq. 12 : stomachum varietate apta ciborum, Scrib. Comp. 104 : aliquem ad furias, Arn. 5, 178. prordg-atio. onis, /. [prorogo] J, A prolonging, extension of a term of office : prorogatio imperii, aprolongation of one's command, Liv. 8, 26 fn. — H. A putting off, deferring of an appointed time : diei, Cic. Att. 13, 43 : legis Maniliae, id. Mur. 23. — (In Liv. 42, 30 Jin., propagatio seems the more correct reading.) prorog-ativus, a, ">". °<5- NO 4* mitting of delay, prorogalive (post-Aug.) : prorogativa fulmina sunt, quorum minae differri possunt, Sen. Q. N. 2, 47. prdrdgator* or is, »*• [id-] One thai pays or gives out, a dispenser (post-clas- sical) : tritici, vini, et olei, Cassiod. Var. 10,28. pro-rog'O, avi, atum, 1. v. a.: I, To prolong, continue, protract, prorogue (quite class.) : ne quinquennii imperium Caesari prorogaretur, should not be pro- longed, Cic. Phil. 2, 10 : provinciam, id. Att. 5, 11 : aliquid temporis (in the prov- ince), id. Fam. 3, 10 : spatium praeturae in alterum annum, Front. Aquaed. 7 : spem militi in alium diem, Plaut. Aul. 3, 5, 57 : vitam hominibus, id. Pseud. 3, 5, 59 : moras in hiemes, Plin. 16, 22, 34. — Hence, B. Transf.: 1, To keep for a long time, to preserve (poet, and in post- Aug. prose) : alterum in lustrum, inelius- que semper Proroget aevum, Hor. Carm. sec. 67 : spiritum homini, Plin. Ep. 2, 20 : conditum prorogatur, Plin. 22, 22, 37.-2. To put off, defer, (quite class.) : dies ad solvendum, Cic. Phil. 2, 9. TT To pay down beforehand, to advance (post-class.) : vel prorogante eo, vel re- promittente, Ulp. Dig. 40, 1, 4 : pensionem integram, id. ib. 19, 2, 19. HI, To propagate (post-class.) : proro- gata familia, Val. Max. 3, 4, n. 6 : subo- lem, Justin. 2, 42, 1. prorsumj arfc - [pro-versum] I. For- ward (poet) : cursari rursum prorsum, to and fro, Ter. Hec. 3, 1, 35. — II. Straight on, directly (ante-class.) : simulate quasi eas prorsum in navem, Plaut. Pers. 4, 5, 5. — B. Trop., Straightforward, without ceremony, i. e. wholly, absolutely, at all (ante- and post-class.) : prorsum quod- cumque videbat fecisse, Cato in Charis. p. 189 P. : praedones p. parcunt nemini, Plaut. ib. : p. credebam nemini, id. Pers. 4, 3, 8 : p. nihil intelliao, Ter. Heaut. 4, 5, 28 : irritatus, Gell. 17,~3. 1. prorsus- ad "- [f° r pro-versus] I. Forward, straight on (ante-class.) : non prorsus, verum ex transvorso cedit, quasi cancer solet, Plaut. Ps. 4, 1, 45. H. Straight on, right onward, directly (ante- and post-class.) : Cato in Fest. p. 234 ed. Mull. : p. Athenas protinus abibo tecum, Plaut. Mil. 4, 4, 56 : tunc Arionem prorsus ex eo loco Corinthum petivisse, Gell. 16, 19. B. Trop.: 1. Straightway, by all means, certainly, truly, precisely, utterly, absolutely (quite class.) : prorsus perii, Plant. Aul. 2, 8, 27 : ita prorsus existimo, PROft Cic. Tusc. 2, 5 : nullo modo prorsus as- sentior, id. N. D. 3, 8 ; id. Att. 13, 45 : ver- bum prorsus nullum intelligo, not a sin- gle word, id. de Or. 2, 14 : venies exspec- tatus non solum nobis, sed prorsus omni- bus, id. Fam. 4, 10 : affatim prorsus, id. Att. 16, 1 : prorsus vehementer et severe, id. ib. 15 : hoc mihi prorsus valde placet, id. Fam. 6, 20 ; Plin. 14, 5, 7.-2. Exactly, just, precisely: Var. L. L.5, 3. — 3. (* After an enumeration of particulars), In short, in fine, in a word: igitur colos exsanguis, foedi oculi : citus modo, modo tardus incessus ; prorsus in facie vultuque ve- cordia inerat, Sail. C. 15 ; id. ib. 26. 2, prorsus (collat. form, prosus, v. in the follg. 7io. II.), a, um, adj. [for prover- sus] I. Straight forward, right onward, straight, direct (post-Aug.) : prorso tra- mite siste gradus (al. proso), Avian. 3 : "prorsi limites appellantur in agrorum mensuris, qui ad orientem directi sunt," Fest. p. 234, and Paul. ib. p. 235 ed. Miill. II. Trop., of speech, Straightforward, i. e. prosaic, in prose, opp. to verse (post- class.) : "prorsum est porro versum, id est ante versum. Hinc et prorsa oratio. quam non inflexit cantilena," Lion. Ter. Eun. 2, 3, 14 : et prorsa et vorsa facundia veneratus sum, in prose and verse, App. Flor. 4, p. 91 Oud. In this sense predom- inant (but not found in Cic.) in the form prosa oratio and absol. prosa, ae,/., Prose, Quint 1, 5, 18 ; 11, 2, 39 ; Vellej. 1, 17 ; Sen. in Gell. 12, 2 ; Col. 11, 1 ; 2 ; Plin. 5, 29, 31, et al. ; absol., Quint. 1, 8, 2 : 8, 6, 17 ; 20 ; 9, 4, 52, et saep.— Prorsa (Prosa) Dea, i. e. The goddess of births with the head foremost, opp. to Postverta, Var. in Gell. 16, 16 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 199. pro-rumpo- riipi, ruptum, 3. v. a. and n. : I. Act., To thrust or cast forth, to cause to break, burst, or rush forth, to send forth: A. Lit.: (Aetna) atram prorum- pit ad aethera nubem, Virg. A. 3, 572 : proruptus pons, broken down, Tac. H. 1, 86. — With se, To burst forth, dash forth : cerva in fugam sese prorupit, Gell. 15, 22. Also Mid., prorumpi, To rush or burst forth: hinc prorumpitur in mare venti vis, Lucr. 6, 435. B. Trop. : prorupta audacia, Unre- strained, licentious, Cic. Rose. Am. 24. II. Neutr., To rush or break forth, to burst out : A. Lit. : per medios audacis- sime proruperunt, Caes. B. G. 5, 15 : p. in hostes, Virg. A. 10, 379 : obsessi omni- bus portis prorumpunt, Tac. H. 4, 34. 2. Transf.: cum diu cohibitae lacri- mae prorumperent, Plin. Ep. 3, 16 : vis morbi in unum intestinum prorupit, Nep. Att 21 : incendium proruperat, afire had broken out, Tac. A. 15, 40. B. Trop.: ilia pestis prorumpet, Cic. Mur. 39 : eo prorumpere hominum cu- piditatem, ut, etc., id. Rose. Am. 5 : in hel- ium, to break out, Just. 24, 1 : in scelera ac dedecora, Tac. A. 6, 51 : ad minas, to break out into threats, id. ib. 11, 35 : ad quod victo silentio prorupit reus, at which he broke silence and burst forth, id. ib. 11,2. pro-ruOi ui, fltum, 3. v. a. and n. : I. Act., To tear down in front, to pull down, hurl to the ground, overthrow, overturn, de- molish (quite class.) : his (munitionibus) prorutis, Caes. B. G. 3, 26 : columnam, Hor. Od. 1, 35, 14 : Albam a fundamentis, to raze to the ground, Liv. 26, 13 : vallum in fossa8, id. 9, 14 : terrae motus montes, id. 22, 5: terrae motibus prorutae domus, thrown down, Tac. A. 12, 43 : prorutae ar- bores, id. ib. 2, 17 : p. ac profligare hostem, to overthrow, id. Hist. 3, 22. — With se, To rush out, hurry forth (poet.) : foras simul omnes proruunt se, Ter. Eun. 3, 5, 51. II. Neutr. : A. To rush forth, to rush or fall upon an enemy : ex parte, qua (dextrum cornu) proruebat, Caes. B. C. 3, 69 : proruere in hostem, Curt 4, 16. — B. To tumble down (post-Aug.): motu terrae oppidum proruit, Tac. A. 15, 22. pvo-ruptlO- onis, /. [prorumpo] A breaking or rushing forth, an eruption (post-class.) : hostium, a sally, sortie, Aur. Vict. Caes. 33 : — undarum, Mart Cap. 6, 201. proruptor» oris, m. [id.] One that PROS breaks forth, sallies out from a besieged place (post-class.) : Amm. 24, 5. proruptus, a > um i Part., from pro- rumpo. prorutus, a, um, Part., from proruo. 1. prosa oratio. and absol., pro- sa» v - 2. prorsus, no. II. 2. Prosa- ae, v. 2. prorsus, no. II. prosaicus- a , um, adj. [1. prosa] Prosaic, in prose (post-class.) : prosaico relatu, Venant Carm. 7, 11, 1.— II. S u b s t, prosaicus, i, m., A prose writer, prosaist (post-class.) : Venant. Vit. S. Mart. 2. prosapia. ae (collat. form, prosapics, ei or es, v. in the follg.). f. A stock, race, family (archaic word, ct. Quint. 1, 6, 40 ; 8, 3, 26) : " prosapia progenies : id est porro sparsis et quasi jactis liberis : quia suparc significat jaccre et disjicere," Paul, ex Fest. p. 225 ed. Mttll. : veteres prosa- pias (perh. to be read veteris prosapies, as a gen. sing.), Cato in Non. 67, 30 : de Co- clitum prosapia esse, Plaut. Cure. 3, 23 : rogitares, unde esset, qua prosapia, id. Merc. 3, 4, 49 : homo veteris prosapiae, Sail. J. 85 : et eorum, ut utamur veteri verbo, prosapiam, Cic. Univ. 11 : Galba magna et vetere prosapia, Suet. Galb. 2 : pro gloria veteris prosapiae, Just. 14 fin. ; Prud. Apoth. 1006. — Form prosapiee (v. supra) : tot stuprorum sordidam pro- sapiem, Prud. crc>, n. — irpoaKfivioi, The place before the scene where the actors appeared, the proscenium; also, in gen., the stage: Plaut. Am. prol. 91: veteres ineunt proscenia ludi, Virg. G. 2, 381 : theatrum et proscenium ad Apollinis lo- cavit, Liv. 40, 51 ; Vitr. 5, 6 ; Suet. Ner. 12 : proscenii contabulatio, App. Flor. 4, p. 83 Oud. — B. Transf. A theatre (post- class.) : Claud. Laud. Stil. 2, 403. t proscholus. ', m.=zxpdoxo>,os, An under-teacher, under-master (post-class.) : tam pauper, ut proscholus esset gram- matici, Aug. de serin. Apostol. serm. 178, n. 8 ; (*Aus. Prof. 22 in Lem.). pro-SCindO; Bcidi, scissum, 3. v. a. To tear open in front, to rend, split, cleave, cut up, cut in pieces (poet, and in post- Aug. prose) : I. Lit.: A. I n gen.: fer- ro proscindere quercum, Luc. 3, 434 : piscem, App. Apol. p. 493 Oud. : spumanti, Rhodanus proscindens gurgite campos, Sil. 3, 449. B. In partic, in agriculture, of the first ploughing, To break up the land : " rursum terram quum primum arant, proscindere appellant ; quum iterum, of- fringerc dicunt, quod prima aratione gle- bae grandes Solent excitari," Var. R. R. 1, 29, 2 ; so id. ib. 1, 27, 2 : terram transver- sis adversisque sulcis, Col. 3, 13 ; Plin. 18, 14, 49, 71. 2 : bubulcum autem per proscis- sum ingredi oportet, the trench, furrow, Col. 2, 2. — Poet, in gen., for arare, To plough : validis terram proscinde juven- cis, Virg. G. 2, 237 : terram pressis aratris, Lucr. 5, 210: ferro campum.Ov. M.7. 219. 2, Transf., To cut through, to cleave, furrow (poet.) : rostro ventosum aequor, Catull. 64, 12. II. Trop., To cut vp with words, to censure, satirize, revile, defame : aliquem, Ov. Pont. 4, 16, 47: equestrem ordinem, Suet. Calig. 30 : aliquem foedissimo con- vicio, id. Aug. 13 : carminibus proscissus, Plin. 36, 6, 7 ; so, aliquem famoso carmi- ne, Suet. Vit. Lucan. prdSCissiOt onis./. [proscindo, tio.I., B] In agriculture, The first ploughing, a breaking up : Col. 2, 13, 6. proscissus» a, um, Part., from pro- scindo. pro-scribo» P si > ptum, 3. v. a. To write before or in front of, to icrite over or upon, to inscribe. I. In gen. (post-Aug.): vultus volun- taria poenarum lege proscripti, written over, inscribed, Petr. 107. — Much more freq. and quite classical, II In partic: A, To publish any 1225 PROS thing by writing : ut quo die esse oporte- ret idus Januarias, eo die Calendas Mar- tias proscriberet, Cic. Verr. 2, 2, 52 : vena- tionem, id. Att. 16, 4 : legem, id. Verr. 2, 5, 69 : leges, Tac. A. 13, 51 : versiculos per vias, Gell. 15, i fin.— (/3) With an object- clause : senatum Calendis velle se fre- quentem adesse, etiam Formiis proscribi jussit, Cic. Att. 9, 17. B. To offer in writing any thing for sale, lease, or hire, or as to be sold by auc- tion, to post up, advertise: proscribere pa- lam sic accipimus, Claris Uteris, ut, etc., Ulp. Dig. 14, 3, 11 : Racilius tabulam pro- scripsit, se familiam Catonianam venditu- rum, Cic. Q. Fr. 2, 6 : Claudius proscrip- sit insulam, vendidit, id. Off. 3, 16. C, To publish a person as having for- feited his property, to punish one witfi con- fiscation : quaero enim, quid sit aliud pro- scribere. Velilis, jubeatis, ut M. Tullius in civitate ne sit, bonaque ejus ut mea sint, Auct. orat. pro dom. 17 : Pompeium, to confiscate the estates gained by him, Cic. Agr. 2, 36 : vicinos, to confiscate the lands of one's neighbors, id. ib. 3, 4 : possessio- nes, id. ib. : bona, Plin. Ep. 8, 18. U. To proscribe, outlaw one, by hanging up a tablet with his name and sentence of outlawry, confiscation of goods, etc. : posteaquam victoria constituta est, cum proscriberentur homines, qui adversarii fuisse putabantur, Cic. Rose. Am. 6 : con- tra legem Corneliam, quae proscriptum juvari vetat, one proscribed, an outlaw, id. Verr. 2, 1, 47 : proscriptorum liberos hon- ores petere puduit, Plin. 7, 30, 31. — 2. Trop. : cujus pudoris dignitas in concio- ne proscripta sit, has been brought into ill repute, rendered suspected, Pctr. 106. proscription onis, /. [proscribo] A making known publicly by writing (quite class.) : I. A written public notice of sale, an advertisement : proscriptio bonorum, Cic. Quint. 18 : quam ad diem proscrip- tiones venditionesque fiant, id. Rose. Am. 44, 128. — H. Proscription, outlawry, con- fiscation : proscriptionis miserrimum no- men, Auct. orat. pro dom. 17 : de capite civis et de bonis proscriptionem ferre, Cic. Sest. 30. pro-scriptori oris, m. [id.] One who proscribes or outlaws ; adj., proscriptive (post-Aug.) : proscriptor animus, Plin. 7, 12, 10. Cf. proscripturio. tpr6scriptura,ae,/. [id.] Proscrip- tion, outlawry : Not. Tir. p. 11. prdSCripturiOjire, v - desidcr. n. [id.] To desire or long to proscribe (a word formed sarcastically by Cic.) : ita sullatu- rit animus ejus et proscripturit diu, Cic. Att. 9, 10 ; 6 (also cited in Quint. 8, 6, 32). prdSCriptUS; a, um, Part., from pro- scribe prO-SeCOj cu 'i ctum, 1. v. a. To cut off from before, cut away or off : I, I n g e n. (post-class.) : prosectis naso prius ac mox auribus, App. M. 2, p. 165 Oud. — H, I n partic. : &, In agriculture, To cut up, break up with the plough (post-Aug.) : 60- lum, Plin. Ep. 5, 6, 10. — B. In relig. lang., To cut off the parts to be sacrificed : ubi exta prosecta erunt, Cato R. R. 134 : hos- tiae exta, Liv. 5, 21. — Hence, 2. I n gen., To sacrifice (eccL Lat.) : Aesculapio galli- naceum, Tert. Apol. 46. — Hence p r 6 a e c t u m, i, «., That which is cut off for sacrifice, the entrails, Var. L. L. 5, 22, 5 110 ; in the plur., Ov. M. 12, 152 ; Licin. Macer. in Non. 220, 20.— Collat. form, prosecta, ae, /., Lucil. in Non. 220, 22 dub. (al. prosicies). pro-secroi avi, 1- "• n. [sacro] To sacrifice (eccl. Lat.) : daemonibus, Lact. 4, 27. 1. prosecta^ ae,/., v. proseco, ad fin. 2. prosecta* orum, v. proseco, ad fin. prosectlOj on ' e > /• rprosecol A cut- ting off, amputation (post-classical) : ferri prosectio, Salv. Gub. D. 6, 16. prosector» ^ l 'i 8 » m ' [^-1 One who cuts in pieces, a cutter up, ■(* an anatomist,) (ce- des. Lat.): Tert. Anim. 25. 1. prosectus, a, um, Part., from pro- seco. 2. proSectUSjOs.m. [proseco] A cut- ling or slashing, a cut, stroke (an Appul. word) : prosectu gladiorum, App. M. 8, p. 584 Oud. : — dentium, a bite, id. ib. p. 520 ib. 1226 PROS pr osecutlO- onis,/. [prosequor] A fol- lowing or accompanying on the way, at- tendance (post-class.) : necessitas prose- cutionis, Cod. Theod. 8, 5, 47 : prosecutio opportuna, Symm. Ep. 7, 59. prosecutor (prosequutor), oris, m. [id.] An accompanier, companion, an at- tendant (post-class.) : Macer. Dig. 48, 3, 7 ; Cod. Theod. 8, 5, 47; 10, 72, 1; 12, 6, 12, et saep. : caterva prosecutorum, Sid. Ep. 4, 8. prdsecutdria, ae, /. (sc. epistola), [prosecutor] A letter relating to taking something in charge, a letter of authoriza- tion (post-class.) : Cod. Justin. 10, 72, 1. JirOSeCUtOS (prosequutus), a, um, it., from prosequor. prd-sedai ae, / [sedeo] (she who sits before a brothel), A common pros- titute, harlot (perh. only Plautin.) : Plaut. Poen. 1, 2, 53; cf., "prosedas meretrices Plautus appellat, quod ante stabula sede- ant. Eaedem et prostibulae,'' Paul, ex Fest. p. 226 ed. Mull. 1 1 proscdamumj i> "• [a Sarmatian word] Slowness of stallions in covering : Plin. 26, 10, 62. ProselenuSi i. m -> nporeA^oS , Older than the moon, a name by which the Ar- cadians called themselves, Cic. Fragm. p. 445 Orell. ; (* Serv. ad. Virg. G. 2, 342). tproselytuSj a, um, TrpoorjXvros, A new-comer, esp. one that has come over from heathenism to the Jewish religion, a proselyte (post-class.) : Tert. adv. Marc. 3, 21 ; Hier. Ep. 64, n. 8 ; — Inscr. ap. Fabrett. p. 465, n. 101. pro-seminator, oris, m. [prose- minoj A sower ; trop., a disseminator (eccl. Lat.) : Tert. ad nat. 2, 13. pro-seminO; avi, atum, 1. v. a. To sow or scatter about, to sow (rare, but quite class.) : I. Lit.: ostreas, Cic. fragm. ap. Non. 216, 13. — H. Trop., To disseminate, propagate : proseminatae sunt familiae, i. e. ortae, Cic. de Or. 3, 16; id. Manil. 1, 90. * prO-sentlO; sensi, 4. v. a. To per- ceive beforehand : Plaut. Mil. 4, 4, 16. I prosequium. «\ »• [prosequor] At- tendance: '* prosequium a prosequendo," Paul, ex Fest. p. 226 ed. Mull. prd-sequor> catus (quatus), 3. v. dep. a. To follow (in a friendly or hostile man- ner), to accompany, attend ; to follow after, pursue (quite classical) : I. Lit.: novum maritum volo rus prosequi, Plaut. Casin. 4, 2, 3 : eum milites electi circiter C XX. sunt prosecuti, Caes. B. C. 3, 91 : Dia- nam ture odoribusque incensis prosecu- tae sunt, Cic. Verr. 2, 4, 35 ; id. Att. 6, 3 : aliquem in domum, Gell. 18, 1 : exsequi- as, to attend a funeral, Ov. Tr. 1, 8, 14; 60, defunctum in conditorium, Petr. Ill ; cf., Bassus noster videtur mini prosequi se, as it were, to attend his own funeral, Sen. Ep. 30. — In a hostile sense, To follow aft- er, pursue: fugientes prosequi, Caes. B. C. 2, 41 ; so, hostem, id. ib. 2, 8 ; and, no- vissimos multa millia passuum prosecuti, id. B. G. 2, 11 : iste iratus hominem verbis vehementioribus prosequitur, Cic. Verr. 2, 2, 29 fin. ; so, p. aliquem contumeliosis vocibus, Caes. B. C. 1, 69 : aliquem lapidi- bus, Petr. 90. B. Transf., of inanimate and abstract sxibjects, To follow, pursue ,■ to accompany, attend : prosequitur surgens a puppi ven- tus euntes, Virg. A. 3, 130 : datae duae tri- remes ad prosequendum, Tac. H. 2, 9: Cattos suos saltus Hercynius prosequitur simul atque deponit, goes as far as their territory extends, and then ceases, id. Germ. 30 : eadem (existimatio Quintum) usque ad rogum prosequatur, Cic. Quint. 31 ; cf, (amici) mortui vivunt: tantus eos honos prosequitur amicorum, id. Lael. 7, 23. II. Trop. : A. To follow, imitate: cum verbis, turn etiam ipso sono quasi subrus- tico prosequebatur atque imitabatur anti- quitatem, Cic. Brut. 36 ; id. de Or. 2, 15. B. To honor, adorn, or present one with a thing, to bestow any thing upon one : be- nevolentia, aut misericordia prosequi ali- quem, Cie. Brut. 1 : aliquem honorificis verbis, id. Tusc. 2, 25 : virtutem alicujus grata memoria, id. Phil. 14, 11 : nomen al- icujus grato animo, id. ib. 4, 1 : memori- am cujuspiom clamore et plausu, id. ib. 10, 4 : aliquem laudibus, Liv. 9, 8 : ali- quem benefieiis ac liberalitate, Cic. Verr. PROS 2, 3, 41 : omnibus ofnciis, id. Fam. 16, 15 : delictum venia, Tac. A. 13, 35: aliquem testimonio, Plin. Ep. 10, 17: — prosecuti cum donis legatos sunt, Liv. 39, 55 ; cf., aliquem uberrimo congiario, Suet. Caes. 27 ; and, milites, id, Aug. 49. C. To pursue, continue, to go on or pro- ceed with an idea or fhenie : si (rem) non ad extremum, sed usque eo, quo opus erit, prosequemur, Auct. Her. 1, 9 : non prose- quar longius, Cic. Rose. Am. 30 : pascua versu, to describe at length, Virg. G. 3, 340 . stilo munificentiae rationem, Plin. Ep. 3, 8 : ex ordine domesticos mot us, to pursue, go through with, describe in order, Flor. 3, 12/». — Absol., To proceed with one's speaking (poet.) : prosequitur pavitans, et ficto pectore fatur, Virg. A. 2, 107. 1. pro-SCrOj s e v '. satum, 3. •». a. To bring forth or produce by sowing : I, Lit. (poet): segetem, Luc. 4, 411. — B. Transf., in gen., To produce, generate (post-class.) : Plato augustiore conceptu prosatus, sprung from, App. Dogm. Plat, p. 180 Oud. : placito Dea prosata mundo, Sol. fragm. in Anthol. Lat. t. 2, p. 381 Burm. — II. Trop., To produce (post- class.) : ex artibus artes Proserere, Grat. Cyn. 9. 2. pro-serOj rai, rtum, 3. v. a. To stretch forth, extend (post-class.) : proserit hydra caput, Avien. Arat. 1111 : se, id. Pe- rieg. 711. Proserpina) ae,/., Uepac6vn, Pros- erpine, daughter of Ceres and Jupiter, and wife of Pluto, who carried her away to the infernal regions as she was gathering flow- ers in Sicily: Cereris Proserpina puer, Naev. 2, 18. Cf. Cic. N. D. 3, 21 sq. ; 3, 34; Ov. M. 5, 391; Hyg. Fab. 146.— H. Poet., for The Lower World : sed me Im- periosa trahit Proserpina : vive, valeque, Hor. S. 2, 5, 109. proserpinaca. ae, /. A plant, also called polygonon, Plin. 26, 4, 11 ; 27, 12, 104 ; App. Herb. 18. pro'serpinalis; e, adj. Of or belong- ing to Proserpine; herba, the herb drag- onwort, Marc. Emp. 10. prd-SCrpO) ere, V. n. To creep for- ward or form, to creep or crawl along (an- te- and post-class.): I. Lit.: proserpens bestia, Plaut. Poen. 5, 2, 74 ; cf. id. Asin. 3, 3, 105 ; Var. L. L. 5, 10, § 68 :— servulus proserpit leniter, App. M. 4, p. 287 Oud. : de specu funesta proserpit ursa, id. ib. 7, p. 493 Oud. — Transf., of plants: sata in lucem proserpunt, Arn. 3, 119. — H, Trop., To move on imperceptibly, to glide or steal along (post-class.) : proserpit sd intima vulnus, Serenn. Samm. 14, 251 : malo proserpenti occurrere, Amrn. 15, 8. t proscucha. ae, / = npmcvxn, A place for prayer, an oratory : Juv. 3, 296 ; so Inscr. Grut. 651, 11. t prosferari) impetrari, Lucil. in Non. 158, 11 very dub. prosiciaCj arum, v. porriciae. prosicies^ ei,/. [proseco, no. II., B] The flesh cut off for sacrifice ( ante-class, for prosectum) : prosiciem extorum in mensam porricere, Var. in Non. 220, 23. — Collat. form, " pbosicium, quod prose- catum projicitur," Paul, ex Fest. p. 225 ed. Mull. 1 prq-sidens» entis, Part, [sedeo] Sit- ting before : Inscr. ap. Fabr. p. 367, n. 127. pro-silio; *>i (less freq., ivi or ii), 4. (fut., prosilibo for prosiliam, Auct. Quint. Decl. 4, 19) v. n. [salio] To leap or spring forth, to spring up (quite class.) : I. Lit.: repente prosiluerunt, Cic. Coel. 26 : ex tabernaculo, Liv. 28, 14 : ab sede, id. 2, 12 : puppe, Luc. 8, 55 : stratis, Val. Fl. 1, 310: de capitis paterni vertice, (of Miner- va), Ov. F. 3, 482: e convivio, Curt. 7, 4: de navi, Just. 11, 5 : in concionem, Liv. 5, 2 : in proelium, Just. 24, 8 : ad nccusatio- nem, Ulp. Dig. 48, 2, 7 : ad flumen, Suet. Caes. 32 : in publicum, Petr. 82. B. Transf, Of inanimate subjects, To spring or burst forth, to start out (poet, and in post-Aug. prose) : (sanguis) Emi- cat, et longe terebrata prosilit aura, Ov. M. 6, 260: prosiliunt lacrimae, Mart. 1, 34 : prosilit scintilla, Ov. F. 4,- 796 : castanea sponte prosiliens, Plin. 15, 23, 25 : frutices in altitudinem prosiliunt, shoot up, grow. Col. 7, 6: Peloponnesi prosilit cervix, i PROS t. the isthmus begins and runs out, Plin. 4, 3, 4. II. Trop. : A. To break forth (poet.) : vaga prosiliet frenis natura remotis, Hor. 5. 2, 7, 74. — B. To start up, to hasten ( poet ) : prosilui nmicum castigatum, Plaut. Trin. 1, 2, 179. * pro-sistens. entis, Part. [ sisto ] Standing out, projecting : foliis in modura radiorum prosistentibus, App. M. 11, p. 805 Oud. % prositus- propositua, Paul, ex Fest.p. 22« ed. Milll. ' proslambanonicnos. |i m. = npooXu/jliavoiicvoi (taken in addition), The note A in music, Vitr. 5, 4, 5. pro-soccr, eri, m, A wife's grand- father: cuique aenex Nereus prosocer e6se velit, Ov. Her. 3, 74 : uxor, et nurua, et pronurua, viro, et eocero, et proaocero furtum facere possunt, Ulp. I?!g. 25, 2, 15. So Plin. Ep. 5, 15 ; 8, 2. pro-socrus- us > /• A wife's grand- mother : prosoerua mihi uxoria meae avia est : ego illius sum progener, Modeat. Dig. 38, 10, 4. _ I prosodia, ae, /. = npoawSia, The tone or accent of a syllable (ante-class.) : Var. in Gell. 18, 12 : accentus quaa Graeci Ttpooii)(iias vocant, Quint. 1, 5, 22. t prosodiacus, a, um, adj. = npc-atp- StaKcs, Prosodial, prosodiac (post-class.) : metrum, Mar. Victor, p. 2580 P. : numeri, Mart. Cap. 9, 334. ' prosopis. idis,/., and prosopltcs, ae = xpoaojTzts and TrpooioniTiji, A plant, called in pure Lat. , pcrsonacia, App. Herb. 3C. — II. ProsopiteSj ae, m., A district of the Velta in Egypt, Plin. 5, 9, 9. prosopon- i. n -, npoouitov, A kind of herb, wild poppy, App. Herb. 53. t prosopopoeia] ae ' f=npocu>TTO- •jroiiu: I Pirsonijkation, Quint. 6, 1, 25; 1, 8, 3; 4, 1, 69; 11, 1, 41.— H. A drama- tizing : ad prosopopoeias irrumpuut, Quint. 2, 1, 2 ; so id. 3, 8, 49 ; 52. prosopopocicus, «, um, adj. [pros- opopoeia] Of or belonging to personifica- tion, personifying (post-clasa.) : sermo, Firm, de error, prof, relig. 8. prospecte, ado., v. prospicio, ad fin. prospectlVUS; «. um . ad j- [2. pros- pectus] Of or belonging to a prospect, furnishing a prospect, prospective (post- class.) : fenestrae, Cod. Justin. 8, 10, 12. prospCCto- avi, atum, 1. v. intens. a. [ prospicio] To look forth, look out ; to look at, view: I, Lit. : pars ex tectis fenestris- que prospectant, Liv.24, 21 : intentiproeli- nm equestre prospectabant, Sail. J. 60 : pontum, Ov. M. 3, 651 : Capitolia ab excel- ea aede, id. ib. 15, 841. — I m p e r a. : qua lon- gissime proapectari poterat, Tac. A. 3, 1. B. Transf. : 1. To look around or about : prospectare, ne uspiam insidiae sient, Plaut. Mil. 3, 1, 2. 2. Of localities, To look toward, to lie or be situated toward any quarter (poet. and in post-Aug. prose) : villa, quae mon- te summo posita Prospectat Siculum, Phaedr. 2, 5, 10 : villa, quae subjectos si- nus editissima prospectat, Tac. A. 14, 9 : septentrionem, id. Hist. 5, 6 : locus late . prospectans, furnishing a wide prospect, id. Ann. 3, 60. II. Trop.: A. To look forward to, to expect a thing ; to hope, await it (quite class.) : exsilium, Cic. Verr. 2, 5, 17 : diem de die prospectans, ecquod auxilium ab dictatore appareret, Liv. 5, 48. B. To await, threaten one : te quoque fata Prospectant paria, Virg. A. 10, 711. C. To foresee (post-class.) : prospec- tandi cognitio, App. Dogrn. Plat. 2, p. 253 Oud. prospector, oris, m. [id.] One that foresees, a provider (post-class.) : deus prospector humanarum necessitatum, Tert. Or. 1. 1. prospectus) ". um . Part; from prospicio. 2. prospectus» us, m. [prospicio] A look-out, distant view, prospect (quite clas- sical) : sterilis prospectus, Plaut. Mil. 3, 1, 15 : prospectum impedire, Caes. B. G. 2, 22: uon prospectu modo extra vallum adempto, sed propinquo etiam congredi- entium inter se conspectu, Liv. 10, 32. B. Transf. : 1. Sight, view: aliquem PROS in prospectum populi producere, Cic. Verr. 2, 1, 47 : esse in prospectu, to be in sight, Caes. B. G. 5, 10: lugubris, Tac. H. 1, 4 : praeclarus, Cic. Acad. 2, 25. 2. Poet., Sight, vision : late Aequora prospectu metior, Ov. Her. 10, 28. II, Trop.: A. Regard, respect (post- claes.) : cujus rationem prospectumquo Bias non habuit, Gell. 5, 11; so, prospec- tum officii deponere, Val. Max. 5, 1, 3 cxlr. — B. Foresight (eccl. Lat.) : liumanus prospectus, Tert. Spect 1. pro-spcculor> nr i »• »■ an <' a - : I. Neutr., To look into the distance, look out (very rare) : de vallo, Auct. B. Afr. 31. — B. Transf, To explore: L. Siccium pro- spcculatum ad locum castris capiendum mittunt, Liv. 3, 43. — * II, Act., To look out for, watch for: p. e muris adventum im- peratoria, Liv. 33, 1. prosper^ an( i more frcq., prospc- ruS) a. um, adj. [pro-6pero, answering to hope] Agreeable to one's wishes, favorable, fortunate, prosperous ( freq. and quite class.) : sperem veteres pro spein dixe- rnnt, unde et prospere dicimus, hoc est, pro spe, Non. 171, 25: auspicium prospe- rum, Naev. 4, 2 ; cf. in the Sup. : prosper- rimum augurium, Plin. 10, 8, 9 : prospera adversaque fortuna, Cic. N. D. 3, 37 : pro- sperae res, id. Brut. 3 ; so, exitus, id. Att. 9, 6 : successus, Liv. proef. fin. •• prosperrimo rerum eventu, Vellej. 2, 122 fin. : prospe- rior civium amor, Tac. A. 6, 51 : mox ce- cinit laudes prosperiore lyra, Ov. A. A. 3, 50 : prosperiua latum, id. Fast. 3, 614 : — nomina, of good omen, Plin. 28, 2, 5 ; so, verba, Ov. Pont. 4, 4, 38. — In the nom. sing. : prosper dicendi successus, Auct. ap. Prise, p. 693 P. : deinde est hominum generi prosperus et salutaris ille fulgor, qui dicitur Jovis, Cic. Rep. 6, 17 (also cited in Prise, p. 693 P.) : immorien8 magnis non prosperus ausis, Sil. 10, 202 : prospe- rus in Africam transitus, Val. Max. 3, 7, 1. — (ft) c - S al - (poet.) : noctilucam, prospe- ram frugum, beneficial to fruits, Hor. Od. 4, 6, 39. — H, Subs t., in the pi ur., prospe- ra, orum, n., Favorable circumstances, good fortune, prosperity (post-Aug.) : pro- spera belli, Luc. 5, 782 ; so, rerum, id. 7, 107 : tarn mala Pompeii quam prospera mundus adoret, id. 7, 708 : Germani pro- speris feroces, Tac. H. 5, 15 ; Plin. Pan. 7. Adv., in two forms, prospere and pros- periter : A. Form prospere, Agreeably to one's wishes, favorably, luckily, fortu- nately, prosperously (quite class.) : omnia profluenter, prospere, Cic. Tusc. 1, 18 : procedere, id. Fam. 12, 9 : prospere eve- niunt res, id. N." D. 2, 6G fin. : cedere ali- cui, Nep. Dat. 1 ; so, succedere, id. ib. 6 : cadere, Tac. A. 2, 46. — Comp. : aves quae prosperius evolant, with belter augury, Gell. 6, 6. — Sup. : prosperrime geruntur omnia, Vellej. 2, 97 : dimicare, Suet. Caes. 36. — * B. Form prosperiter, Favor- ably, fortunately, Enn. in Prise, p. 1010 P. t prospcratlO. KdTevddwois, (* Good fortune), Gloss. Cyrill. prospere» ad»-, v. prosper, ad fin., no. A. pro-spergO) no ?"/■> sum . 3. v. a. [ spargo ] 'To besprinkle .- hausta aqua templum prospersum est, Tac. A. 15, 44. prOSperitaS) atis, /. [prosper] Desir- able condition, good fortune, success, pros- perity (rare, but good prose) : vitae, Cic. N. D. 3, 36 : honestamm rerum, id. fragm. ap. Amm. 21, 16 : tanta prosperitate usus est valetudinis, ut, etc., such a desirable state cf health, such full health, Nep. Att. 21. — In the plur. : improborum prosperi- tates secundaeque res, Cic. N. D. 3, 36 fin. prosperiter) adv., v. prosper, ad fin., no. B. prospei'O) av i> atum, 1. v. a. [pros- per] I, 'To cause a thing to succeed, to render fortunate or happy, to prosper (not in Cic.) : vos precor, vti popvlo bo- MANO QVIRITIVM VIM VICTORIAMQVE prosperetis, an old form of prayer in Liv. 8, 9, 7 ; so, ut conailia sua rei publi- cae prosperarent, Tac. A. 3, 56 ; and, coepta, id. Hist. 4, 53 ; cf. too, patrum de- creta, Hor. Carm. sec. 18 : — banc tibi ye- niam prospero, i. e. make you happy with, etc., Plaut. Casin. 5, 4, 26 : prosperata fe- licitas, desired happiness, Tert. Apol. 6. — PROS Absol. : amico mco prosperabo, will mala my friend happy, Plaut. Pers. 2, 3, 11 : non proaperantibus avibua. the birds not giv- ing favorable omens, Val. Max. 7, 2, no. 5. — II, To render favorable or gracious (post-clasa.): prospcratus dcua, Prud. arc(p. 10, 365. prosperus. a . "t". v - prosper. prospcx, >cia, m. [prospicio] One foreseeing, a forescer (post-class.) : Tert. Teatim. anim. 5. prospicicntcr. "do., v. prospicio, ad fin., no. A. prospicicntia, ae, /. [prospicio] * 17 Foresight, forethought, precaution : vigilia et proapicientia, Cic. Phil. 7, 7. — * II. A view; hence, an appearance, shape, form : Tert. adv. Valent 26. prd-spiciO) exi, ectum, 3. v. n. and a. ^specio] I. Neutr., To look forward or into the distance, to look out, to look, see (quite class.): A. In gen.: neque post respiciens, nequc ante prospiciens, Var. in Non. 443, 2 : parum prospiciunt oculi, do not see well, Ter. Ph. 5, 1, 8 : grues vo- lant ad prospiciendum alte, Plin. 10, 23, 30 : ex superioribus locis proapicere in urbem, Caes. B. C. 2, 5 : multum, to have an extensive prospect, Cic. Fam. 7, 20. B. In par tic: 1, To look out, to watch, be on the watch : puer ab janua pro- spiciena, Nep. Hann. 12 ; Phaedr. 2, 4, 20. 2, To look or sec to beforehand, to look out for, take care of, provide for any thing: consulere ac prospicere debemus, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1, 58 fin. : quod ad vestram famam pertinet, prospicite atque consu- late, id. ib. 8 : ut prospicias et consulas rationibua meis, id. Fam. 3, 2 : consulite vobis, prospicite patriae, id. Cat. 4, 2: prospicite, ut, etc., id. Fontei. fin. : statu- ebat prospiciendum, ne, etc., Caes. B. G. 5, 7: in annum, Var. R. R. 1, 23. — I m- pers. : senatvtaconsulto prospectum eat, ne, etc., Paul. Sentent. tit. 4, 2. II. Act., To see afar off, to discern, de- scry, espy: A. In gen. (poet. and in post- Aug. prose) : Italiam summa ab unda, Virg. A. 6, 357 : campos Prospexit longe, ib. ib. 11, 909 : moenia urbis Tarpeia de rupe, Luc. 1, 195. — o, Transf, of situa- tions, To have or command a view of, look or lie toward, to overlook : domus prospi- cit agros, Hor. Epist. 1, 10, 23 : coenatio latissimum mare, amoenissimas villas pro- spicit, Plin. Ep. 2, 17 ; Plin. 5, 16, 15.— c. Trop.: aliquis infans decessit, cui nihil amplius contigit quam prospicere vitam, to see life, as it were, from a distance, to get a glimpse of life. Sen. Ep. 66 : turpe est seni aut prospicienti senectutem, etc., one who sees old age before him, id. ib. 33. B. In partic. : X. To look at attent- ively, to gaze at (very rare) : aliquem propter aliquid, Nep. Dat. 3. 2. To foresee a thing (quite class.) : multo ante, tamquam ex aliqua specula, prospexi tempestatem futuram, Cic. Fam. 4, 3 ; cf., longe prospicere futuros casus rei publicae, id. Lael. 12 : ex imbri soles, Virg. G. 1, 393.— With a relative clause : ut jam ante animo prospicere possis, qiti- bus de rebus auditurus sis, Cic. Quint. 10; so id. de Div. in Caecil. 13. 3, To look out for, provide, procure : habitationem alicui, Petr. 10 : sedem se- nectuti, Liv. 4, 49 fin. : maritum filiae, Plin. Ep. 1, 14. — In the pass. : nisi si pro- spectum interea aliquid est, desertae vi- vimus, Ter. Ileaut. 2, 4, 11 : commeatus a praetore prospectos in hiemem habere, Liv. 44, 16 : ad fen-amentd prospicienda, Cic. Bull. 19^n.— Hence, A. prosplcienter, adv., Providently, considerately, carefully (post-class.) : res prospicienter animadversas, Gell. 2. 29. B. prospecte, adv., Providently, de- liberately, considerately, advisedly, pru- dently (post-class.) : decernere, Tert. Apol. 6. — Sup. : adhaerebit bono, Aug. Ep. ad Maced. 55. prospicac. ad»., v. prospicuus, ad fin. prospiCUS) a. um, adj. [prospicio] Taking care : sibi prospica ac despica, Naev. in Non. 155, 25. prospicuus. a . UIrJ . flo J- ['d-] *I. That may be seen afar off, conspicuous .- turris, Stat. Th. 12, 15.— *H. Taking care, App. M. 6, p. 420 ed. Oud. — Adv., prosplcue, 1227 PROS Providently, cautiously, carefully, App. M. 1, p. 68 Oud. *pro-spirOj avi, 1- v. n - To breathe fonh, exhale : App. Apol. p. 508 Oud. iprostas, adie, /. =: 7rj9ooTaf, Aporclt, vestibule, Vitr. 6, 10. pi*6-stcrnOj stravi, stratum, 3. v. a. Tu strew along in front, to strew before one ; also, to throw to the ground, throw down, overthrow, prostrate: I, Lit.: eo prosternebant folia t'arferi, Plaut. Poen. 2, 31 {al. praesternebaut) : ceteros rue- rem . . . et prosternerem, Ter. Ad. 3, 2, 21 : pondere silvam, Ov. M. 8, 776 : prostra- turus humi corpus, Curt. 8, 5 ; cf. Liv. 9, 6 : se ad pedes alicujus, Cic. Phil. 2, 18 ; so, p. se et supplicare alicui, id. Plane. 20: — hostem prostravit, fudit, occidit, id. Phil. 14, 10. II, Trop: A. In gen., To spread out, to prepare, furnish (so very rarely) : tuis laudibus, tuis virtutibus materiam cam- pumque prosterni, Plin. Pan. 31. B. In partic.: 1. To throw to the ground, to overthrow, subvert, ruin, destroy, etc. (so freq. and quite class.) : omnia cu- piditate ac furore, Cip. Clu. 6 ; cf., jacet ille nunc prostratus, id. Cat. 2, 1 fin. ; and, afflicta et prostrata virtus, id. de Or. 0, 52 ; so, too, id. Leg. 2, 17 : malevolorum obtrectationes, Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 : mores civitatis, Plin. 36, 15, 24, no. 7 : car- minurn studium, Tac. Or. 11 : se (along with abjicere), to debase one's self, Cic. Parad. lfin. 2. To prostitute, Suet. Caes. 2; id. Tib. 35 ; id. Calig. 24 ; Just. 12, 7 ; Arn. 2, 73. prosthesis) is, /•. xpfaOcaiS, and prdthcsiSj is, '/■> irpoBtoiS, A grammat- ical figure consisting in the prefixing of a letter or syllable to a word, prosthesis ; as, gnatus for natus ; tetuli for tuli, Charis. 4 ; Diom. 2. prostlbllis, is. /• [prosto] A harlot, prostitute, Plaut. Pers. 5, 2, 56 dub. {al. prostibulam^. prostibula, ae, /. fid.] A prostitute, Plaut. in Non. 423, 18', Tert. Apol. 6. prostibulum, i, «• [id.] I. A prosti- lute, Plaut. Aul. 2, 4, 6. — B. Trans f., A male who prostitutes his body, Arn. 6, 199. —II. A brothel, Isid. Orig. 18, 42. pro-stltUO) ui. fltuin, 3. v. a. [statuo] 1, To place before or in front, Arn. 5, 177. — II. To expose publicly to prostitution, to prostitute: eras populo prostituam vos, Plaut. Ps. 1, 2, 45 ; so Sen. Controv. 1, 2 : quae (meretrix) sese toto corpore prosti- tuit, Catull. 110, 7 : pudicitiam suam, Suet. Ner. 29: faciem suam lucro, Ov. Am. 1, 10, 42. — B. Transf : famam alicujus, to prostitute, dishonor, sully, Cato in Gell. 17, 13 : vocem ingrato foro, Ov. Am. 1, 15, 5. — Hence prosti tutus, a, um, Pa., Exposed publicly, prostituted : infans, Mart. 9, 7 P. — Sup. : prostitutissima lupa Larentina, Tert. Apol. 25. — Subst., prostituta, ae, /., A harlot, prostitute, Plin. 30, 2, 5. — B. Trop.: sermones prostituti ac theatra- les, Sid. Ep. 3, 13 fin. prostitution onis,/. [prostituo] Pros- titution, Arn. 2, 53; Tert. Pudic. 6. — II, In gen., A dishonoring, profaning : im- aginum, Tert. Apol. 27. prostitutor, oris , m - [id] A prosti- tutor, pander, Tert. Cult. fern. 9. — H. In gen., A violator: Christiani sacramenti, Tert. Pudic. 10. prostltutus, a, um, Part, and Pa., from prostituo. pro-sto, stiti, stutum, 1. v. n.: *I, To standforth, stand out, project : angellie pro- stantibus, Lucr. 2, 428 — U. To stand in a public place : A. Of a seller, To offer one's wares for sale, carry on one's busi- ness : hi (lenones) saltern in occultis locis prostant, vos in foro ipso, Plaut. Cure. 4, 2, 21. — B. Of wares, To be set out or ex- posed for sale : liber prostat, Hor. Epist. 1, 20, 2.-2, In partic, To sell one's body, prostitute one's self: si mater tua prostitisset, Sen. Contr. 1, 2; so Juv. 1, 47 ; 3, 65 ; 9, 24 ; P. Syrus in Petr. 55 fin. ; Suet. Tib. 43/?i.— b. Transf.: illud ami. citiae quondam venerabile numen Prostat et in quaestu pro merctrice scdet, prosti- tutes herself, is venal, Ov. Pont. 2, 3, 20. PrOStdmiSi >dis, / An instrument * 1228 PROT o hold a horse by the nose, a barnacle, beak. Trop., A drinking-vessel, Lucil. ap. Non. 1, n. 84. Others read postomis, q. v. pi'OStratio, onis, /. [prosterno] An overthrowing, subverting, prostration (post- class.) : disciplinae, Tert. Praescr. 41. prdStrator* oris, m. [id.] An over- thrower, prostrator (late Latin) : hostium, Jul. Firm, de err. prof, relig. 21 fin. prostratus? a, um, Part., from pro- sterno. I prostyles, on, adj. = Trpi>oTv)\oS, Having pillars in front : aedes, Vitr. 3, 1 ; 7 praef. /n. prostypum, v. protypum. pro-SUblJJO, ere, »■ "■ ■' * I. To dig up, cast up : terram, Virg. G. 3, 256. — * H, To fashion beforehand, prepare: fulmina Cyclops Prosubigit, Val. Fl. 4, 288.—* HI. To tear down, trample on : molam pede, Prud. are w -, Hputrayo- petov, A dictum or maxim of Protagoras, Gell. 5, 11. i protasis, is, /• = npiraats : I. An assertion, proposition ; pure Lat., eflatum, App. Dogm. Plat. p. 265 Oud.— H, The be- ginning or first part of a play, Don. Ter. Andr. praef. i protatlCUS, a , um , adj.=. T .poran- kds, Appearing in the first part of a play, protatic : persona, Don. Ter. Andr. praef. ProtC» es,/. : I, One of the Stoecliades, islands on the southern coast of Gaul, Plin. 3, 5, 11. — II, An island of the Ionian Sea, Mela 2, 7. protcctio, 6nis, /. [protego] A cover- ing over ; trop., a protecting, protection (post-class.) : fidei, Tert. Fug. in persec. 2. pr6tCCtor> o™ 8 , m - [id-] A coverer; trop., a protector (post-classical) : legum protectores, Tert. Apol. 6. — H, In par- tic, One of the life-guard or body-guard (post-classical) : inter protectores suos, Spart. Carac. 7; so Amm. 14, 7; Cod. Theod. 6, 24 ; Inscr. Grut. 1028, 2, et al. protcctonus, a, um, adj. [protector, no. II. J Of or belonging to the lifeguard or bodyguard: dignitas, Cod. Theod. 7, 20, 5 ; Cod. Justin. 12, 47, 2. PROT pi'Otcctum, i, n. [protego, no. I., B] The projecting part of a roof, the eaves (post-Aug.), Ulp. Dig. 9, 2, 29 ; Gaj. ib. 47, 7, 0; Pompon, ib. 43, 25, 15; Inscr. ap. Maff. Mus. Veron. 448, 2: vinearum, Plin. 17, 12, 18. 1. protectus, a, um, Part., from protego. 2. protectus, us, m. [protego] A cov- ering (post-class.) : tignorum, Scaev. Dig. 8, 2, 41. prd-tego, xi, ctum, 3. v. a. To cov- er before or in front, to cover over, cover, protect (quite class.) : I, Lit.: tabernac- ula protecta hedera, Caes. B. C. 3, 96: ra- tes cratibus ac pluteis, id. ib. 1, 25 fin. : aedes, to furnish with a projecting roof, Cic. Top. 4 fin. : aliquem scuto, to cover, protect, Caes. B. G. 5, 43 ; so, se umbone, Ju6t. 33, 2: caput ciyitra solem, Plin. 31, 11, 47. B, In partic, To put up a shed, pent- house, or projecting roof (jurid. Lat.) : hie in suo protexit, Ulp. Dig. 9, 2, 29 : jus pro- jiciendi protegendive, Gaj. ib. 8, 2, 1. II, Trop. : A. To cover or shield from danger, to defend, protect (so rarely and quite class.) : jacentem et spoliatum de- fendo et protego, Cic. Sull. 18 : viros op- timos, Plin. Ep. 3, 9 fin. ; Tac. A. 1, 13/«. : aliquem adversus criminantes, id. Hist. 2, 60 : causam, Juv. II, 32. 2. Transf., To ward off, keep off: Me- rries, Stat. S. 3, 1, 121. B. To cover up, screen, conceal (very rarely) : nequitiam superciliotruci.Vellej. 2, 100 : risu protectis insidiis, Just. 38, lfin. pro-telo, avi, atum, 1. v. a. [telum] To drive forth or forward, to drive away, put to flight, repulse, remove (only ante- and post-class.) : I, Lit. : "protelare longe propellere, ex Graeco videlicet t^c, quod significat longe," Paul, ex Fest. p. 235 ed. Miill. : equites, Sisenn. in Non. 363, 18 : Romanos impetu suo protelant, id. ib. 4 : aliquem patria, Turpil. ib. 16: aliquem saevidicis dictis, Ter. Ph. 1, 4, 36 : hanc cladem de vestris manibus, App. M. 8, p. 557 Oud. II, Transf. : A. To prolong, protract, delay, defer : diem cautionis, Ulp. Dig. 39, 2, 4: admonitionem, id. ib. 5, 1, 2fin.: litem invito judice, Cod. Justin. 3, 1, 13: — annis qundroginta sexcenta millia hom- inum protclavit, prolonged, i. e. preserved their lives, Tert. adv. Marc. 4, 21. B. To lead or bring any where : ali- quem in poi turn divinae clementiae, Tert. Poen. 4 : isrnorantiam in occasionem, id. Spect. 1. pro-telum, i> "• A row of oxen, etc., harnessed together for draught, a team: protelo trini bovesunum aratrum ducent, Cato in Non. 363, 10 ; so Lucil. ib. 7 and 8 : bourn, Plin. 9, 15, 17 ; so, bina ternaque, id. 18, 18, 48 ; cf.. "jrrotelum, ilau-pov," Gloss. Philox. — II, Transf., A line, row, succes- sion (ante-class, and pcet.) : protelo plaga- rum continuato, Lucr. 2, 531 ; so id. 4, 190. prd-tendo, di, sum and rum, 3. v. a. To stretch forth or out, to extend (not in Cic): I, Lit.: hastas, Virg. A. 11, 606 Wagn. ; so, brachia in mare, Ov. M. 14, 191 : supinas manus ad genua alicujus, Petr. 17/«. : aciem (oculorum) in aestus pelagi, Catull. 64, 127 : cervicem, Tac. A. 15, 67 : cochleae bina ceu cornua proten- dentes contrahentesque, Plin. 9, 32, 51 : protentis hastis, Tac. A. 14, 37: pedes te- mo protentus in octo, Virg. G. 1, 171. — Mid.: inter digitos medius longissime protenditur, projects, Plin. 11, 43, 99 : pro- tenditur ad Bactros usque gens Mardo- rum, spreads, extends, id. 6, 16, 18 : anus haec in pellis periculum protenditur, is swelled out, distended with drink, Plaut fragm. ap. Schol. Hor. S. 1, 6, 22,— U, Trop., To lengthen, extend (post-class.): utramvis partem in plura verha proten- dere, App. Dogm. Plat. 3, p. 267 Oud. : syllabas, to pronounce long = producere, Gell. 2, 17; 4, 17.— Hence protentus, a, um, Pa., Stretched out, lengthened, extended (post-class.) : Phocis lucis in exortum protentior, extending further, Avien. Perieg. 597: — protentior vita, Solin. 30. protensio, 6nis, /. [protendo] A lit transl. of -npinnait, A proposition, App. Dogm. Plat 3, p. 265 Oud. PROT * prb-tcntatus- «, «m, Par'- [tento] Tried, tested : protentata mnnu, Avieu. 4rot. 85. prbtcntus, a, um , Part, and Pa., from prutendo. prdtenilS) ad»., v. protinus. pi'O-tcrminOi arc, «. a. To move for- ward, to widen, extend theboundaries (post- class.) : fines, App. M. 9, p. 665 Oud. : pos- aessionis metas in Rhodanum, Sid. Ep. 3, \fin._ pro-teroi trivi, tritum, 3. v. a. .- * I. To drive forth, drive away : ver proterit aetas Interitura, i. e. supplants, Hor. Od. 4, 7, 9. — II, To tread under foot, trample down, wear away, crush (quite class.) : A, Lit. : aliqucm pedibus, Plaut. True. 2, 2, 13 : homines elephantis proterendos sub- stravit, Val. Max. 2, 7, 14 : januam lima, Plaut. Men. 1, 1, 9 : equitatus aversos pro- terere incipit, Caes. B. C. 2, 41 : agmina curru, Virg. A. 12, 330,— B. Trans f., in gen., To overthrow, beat, crush, defeat : Marte Poonos, Hor. Od. 3, 5, 34 ; so, pro- trita hostium acies, Tac. H. 2, 26 : aliquem proterere et conculcare, Cic. Fl. 22 fin. ; ct'., pati urbem proteri atque conculcari, Auct. Her. 4, 53.— Hence protrltus, a, um, Pa., Worn out (by rubbing) ; hence, of words, of frequent use, common, trite, vulgar (post-class.) : verba, Gell. 5, 21; 12,2; 18, 4,6. prd-tei'rCO) ui, itum, 2. To frighten or scare away, to drive away by terror, to affright, terrify (rarely, but quite class.) : (ilium proterruisti hinc, Ter. Heaut. 3,,1, 37 : aliquem ad verso equo, Virg. A. 12, 291 : aliquem jaculo parmaque, Stat. Th. 2, 645 : ferns nrdentibus facibus, App. M. 8, p. 553 Oud. ;— Plaut. Trin. 3, 2, 77 : patria pulsus atque proterritus. Cic. Rep. 1, 3, 5: pro- territis hostibus atque in fugam conjectis, Caes. B. G. 5, 58. prdterritUS) a , um , Part., from pro- terreo. protci'VCi adv., v. protervus, ad fin., no A. prdterVia? ae i /■ [protervus] Wan- tnuntss, impudence (post-classical) : Aus. Idyll. 10, 172 : procorum, id. Perioch. Odyss. 22. protcrvio. ire, u. n. [id.] To be bold, shameless, impudent (post-class.) : Tert. Patient. 12 fin. protervitas, atis, /. [id.] Pertness, sauciness, boldness, impudence (quite clas- sical) : " protervitas levior est quaedam contumelia, procacitas major, petulantia maxima," Don. Ter. Heaut. 4, 6, 10 : coer- cere protervitatem, Pac. in Non. 121, 15 (protervitates, ace. to Fest. s. v. redhos- tibe, p. 270 ed. Mull.) : Ter. Heaut. 4, 6, 10 ; Cic. Coel. 12 : urit me Glycerae nitor, Urit grata protervitas, forwardness, wan- tonness, Hor. Od. 1, 19, 7. proterviter* adv., v. protervus, ad fin., no. B. protervus. a, um, adj. [protero ; qs. trampling on every thing; hence] Vio- lent, vehement : I. Lit. (poet.): venti.Hor. Od. 1, 26, 2 ; id. Epod. 16, 22 ; Ov. Her. 11, 14 : Stella canis, scorching, oppressive, Ov. Am. 2, 16, 4. — II, Trop., Forward, bold, pert, wanton, shameless, impudent (quite class.) : generally milder than procax and petulans ; v. protervitas : animus, Plant. Bac. 4, 3, 1 : homo, Cic. Fin. 5, 12; vidua, id. Coel. 16 fin.: Satyri, turba proterva, Ov. Her. 5, 136 : juvenes, Hor. Od. 1, 25, 2 : rixae, id. ib. 3, 14, 26 : oculi, Ov. Her. 17, 77 : manus, id. Met. 5, 671. — Comp. : Wieretrix protervior, Just. 30, 2. — Hence, Adv., in two forms, proterve and proler- viter : A. Form proterve. Boldly, wan- tonly, shamelessly, impudently (quite clas- sical) : aedes arietare, Plaut. True. 2, 2, 1 : proterve iracundus, Ter. Hec. 3, 5, 53 (" immoderate, superbe" Don.) : consectans aliquem proterve, Cic. Rep. 1, 44, 68. — Comp., Ov. A. A. 1, 599. — Sup., Aug. Civ. D. 5, 22. ■ 2. In a good sense, Boldly, with spirit : confidenter pro se et proterve loqui, Plaut. Am. 2, 2, 207. B. Form protervlter: Enn. in Non. 513, 11. Protesilaus, i. ™-. TlpivTeoiXaoS, A son of Iphiclus, a native of Phylace in Thessaly, the husband of Laodamia, and PROT the leader of the Thessalians against Troy, where he was the first killed, Ov. M. 12, C8 ; Hyg. Fab. 103 sq.— H. Deriv., Protest- Iaeus> a, um, adj., Protesilaean : domus, Catull. 67, 73. protestatio, onis, /. [protestor] A declaration, protestation (post-class.): amo- lis, Symm. Ep. 1, 56. pi'6-tcstori atus, 1. v. dep. a. (act. collat. form, protesto, are, ace. to Prise, p. 799) To declare in public, to bear witness, protest (post-Aug.) : quae mihi conscius sum, protestabor, Front, de nep. am. 2 ed. Maj. : flori8 species florem rerum protes- tatur, Macr. S. 1, 17 fin. : mulier magno fidem praesidis protestata clamore, App. M. 10. — With an object-clause: quippc protestantur, pietatis gratia id se facere, Ulp. Dig. 11, 7, 14. ProtcUS (dissyl.).ei and eos, m., T\pi,i- rei'S, A sea-god who often changed his form ; he was in the service of Neptune, and kept his sea-calves, Ov. M. 8, 733 ; Hor. Od. 1, 2, 7 ; Virg. G. 4, 388 ; Ov. F. 1, 367. — Transf, of a fickle person, Hor. Ep. 1, 1, 90; of a cunning person, id. Sat. 2, 3, 71. i prothebrema, atis, n. — xpoBcw- prjua, A considering beforehand, prccon- sidcration, Mart. Cap. 2, 35 Grot. prdthesis* v - prosthesis. . ' prdthymo adv. = -KpoBbuiiiS, Will- ingly, gladly, with pleasure ; only in Plaut. Ps. 5, 1, 23. i prbthyillia, ae, f—npoBvuia, Read- iness, willingness, inclination, Plaut. Stich. 4, 2, 53 ; 5, 2, 11 ; M. Aurel. in Front. Ep. 2, 5 ed. Maj. ' prbthyra, Brum. n. = np/Svpa : I, In a Grecian house, The space before the door, the vestibule, Vitr. 6, 10. — II, I" a Ro- man house, A railing or wicket before, the door, the Gr. iiuBvpa, Vitr. 6, 10. prOthyris» idis, /., vpoBupis, An or- nament over a door or i>illars, called also ancon, Vitr. 4, 6 dub. protinam (protenam), adv. [proti- nus] Forthwith, immediately (ante-class.) : "protinam a protinus, continuitatem sig- nificans," Var. L. L. 7, 6, § 107 : exinde me illico protinam dedi, Plaut. Cure. 2, 3, 84 ; of. id. Bacch. 3, 1, 7; so id. Casin. 5, 3, 13 ; id. Pers. 4, 5, 8 ; Ter. Ph. 1, 4, 13 ; Nov. in Non. 376, 13. protinis (protenis), adv. [id.] Forth- with, immediately : Afran. in Non. 376, 7 ; cf. Neukirch. Fab. tog. p. 204. prd-tinus (protenus). adv. [tenus] Before one's self, forward, further on, on- ward: I, Lit. (rarely, but quite class.): praecepisse, ut pergeret protinus, quid retro atque a tergo fieret, ne laboraret, Cic. de Div. 1, 24 : ipse capellas Protinus aeger ago, drive along before me. Virg. E. 1,13: qua (voce) protinus omne Contre- muit nemus, far and wide, id. Aen. 7, 513. II, Tran sf. : A. Bight on, continuous- ly, constantly, uninterruptedly (likewise rarely, and not in Cic.) : 1. In space : Plin. Ep. 5, 6 : trans Lygios Gothones reg- nantur . . . protinus deinde ab Oceano Ru- gii et Lemovii, Tac. G. 43, fin. — 2. In time or order : post ad oppidum hoc vetus continuo mecum exercitum protinus ob- ducam, Plaut. Ps. 2, 1, 13 ; Sisenn. in Non. 376, 28 ; Tubero ib. 376, 32 : trajecto mis- sa lacerto Protinus hasta fugit servatque cruenta tenorem, Virg. A. 10, 340. B. Forthwith, immediately, directly, in- stantly, on the spot 'the class, signif. of the word) : oratio protinus perttciens audito- rem benevolum, at the very outset, Cic. Inv. 1, 15 : hostes protinus ex eo loco ad flumen contendernnt, Caes. B. G. 2, 9 ; Hor. S. 2, 5, 21. — With a negative : non protinus, not immediately, Quint. 10, 1, 3. — Connected with ab, Immediately or di- rectly after: protinus ab ipsa curatione, Cels. 7, 26, 5 ; so, a partu, Plin. 20. 21, 84 : ab adoptione, Vellej. 2, 104. — With the particles ut, quam, quum, atque. As soon as, as soon as ever : protinus ut percussus est aliquis, Cels - 5, 26, 26; so, ut, Val. Max. 5, 7, 4 : quam, Plin. 10, 28, 40 ; 15, 17, 18, no. 4 : quum, id. 18, 17, 44, no. 2: atque, Sol. 46 fin. protdcomiumi ■■ ■"-. ~pii>tok6uiov, The place where the hair begins, Veg. Vet. 2, 11 dub. (al. procomium). Protogrenes, is, m,., npwro; fans, A PROT celebrated Grecian painter of Caunus, on the coast of Caria, Cic. de Or. 2, 5: id. Brut. 18 ; Plin. 35, 10, 36, no. 20 ; Gell. 15, 31. prd-tollO) ere, v. a. To stretch forth or out, to bring forth (ante- and post-clas- sical) : manum, Plnut. Ps. 3, 2, 71 : Pleia- das, Avion. Arat. 5C7. — U, Trop., To pro- long, protract, put off, defer: Lucil. in Non. 159, 23: vitam in crastinum, Plnut. Casin. 3, 5, 43 : mortem sibi, id. il). 2, 8, 11: fc- turam mulicrum non ultra decimum men- sem, Gell. 3, 16. 'protomedia, ac, /. — Tipivrouniia. An herb, otherwise unknown, Plin. 24, 17, 102. ' protomysta. ac, m. = -npuirouiaTriS, A chief priest in. mystic ceremonies, Sid. Ep. 2, 9. * pro-tdnO; are, v. a. To thunder forth: tali protonat ira, Val. Fl. 4, 205. t protoplastus ( protoplasms, Al- cim. 2, 35), i, m. = TrpioroTrXaoTiis (first formed), The first man ; in the plur., the first men, Tert. Exhort, ad castit. 2 fin. ; id. adv. Jud. 13 ; Alcim. 2, 35. ' prbtopraxia. ae, /. = TrouiTo-npalia, The privilege, of being preferred to other creditors = jus primae exactionis, Plin. Ep. 10, 109. prdtdsedcO; ere, v. n. [irptiros-se- deo] To sit in the first place, Tert. Cor. Mil. 15. 1 protostasia, ae, f.=zTrpivrooTaaia, The ojjice of chief collector of taxes in the municipia, the chief collectorship. Cod. Theod L ll, 23, 2 ; Cod. Justin. 8, 10, 41. i protot.dmus, a, um, adj.= -np M r6- rouoS, That is cut off first, of the first cut- ting : caules, the earliest cabbage-sprouts, Col. 10, 369; cf. Plin. 19, 8, 41, no. 1; so, coliculi, Mart. 14, 101 ; also subst., proto- tomi, orum, m„ Mart. 10, 48. ' prdtdtypia- ae, f. = r,punoTV7t'ui, The office of one who has charge of the com- mutation for recruits, Cod. Theod. 6, 35 ; 11, 23. I prbtdtypus. a, um, adj. = T .pivTo- Tv-os, Original, primitive (post-class.): metra, standard metre, Mar. Victorin. p. 2552 P. prbtractio. onis, /. [protraho] A drawing out, lengthening, protraction (post-class.) : Macr. Soma. Scip. 1, 12. 1. protractUSj a, um, Part., from protrano. + 2. protractuSi us, m. [protraho] A prolonging, protraction. : longi, Inscr. ap. Amadut. Anecd. litt. 2, p. 480. pro-trahOj xi, ctum, 3. (syncop.form, protraxtisforprotraxistis, Sil.16, 84. — Inf., protraxe for protraxisse, Lucr. 5, 1158), v. a. To draw or drag forth, to bring forth or out, to draw to a place (quite class.). 1. Lit.: Cels. 7, 12, 1: aliquem e ten- torio, Tac. H. 4, 27 : — aliquem capillo in viam, Plaut. Merc. 4. 4, 58 : aliquem hinc in convivium, Cic. Verr. 2, 4, 10 fin. : ali- quem in medium, Virg. A. 2. 123 ; so, ali- quem in medium manibus suis, Suet. Ner. 53 : ad operas m'ercenarias statim protra- hi, Cic. Phil. 1, 9 : pedibusque informe cadaver (Caci) Protrahitur, Virg. A. 8. 265. II. Trop. : A. In gen., To drag forth, to draw or bring any where : aliquid in lucem, Lucr. 4, 1182 : quicquid paulatim protrahit aetas In medium, id. 5, 1387: indicem ad indicium, Liv. 33, 28. B. In partic. : j. To bring to light, discover, disclose, reveal, expose^ betray : auctorem nefandi facinoris, Liv. 45, 5 : facinus per indicium, id. 27, 3 ; publicano- rum fraudes, Vellej. 2, 92 : Ov. Tr. 3, 4, 71. 2. To lengthen out any thing as to time, to prolong, protract (post-Aug.) : p. ac dif- ferre stipendia militum, Suet. Ner. 32 : convivia in primam lucem, id. Caes. 52 ; cf, epulas a medio die ad mediam noc- tem, id. Ner. 27 : in serum dimicatione protracta, id. Aug. 17.— Absol. : quinque horas protraxit, i. e. he lingered for five hours, id. Ner. 33 fin. 3. To extend, ' increase ( post- class. ) : utrum hoc usque ad Graecum sermonem tantum protrahimus, an verum et ad ah- um . . . dubitari potest, Ulp. Dig. 45, 1, 1 fin. : insolentiam, Val. Max. 1, 4, 8 (al. pertraheret). 1229 PRO V t protr cp tic on or -um> i. «■ = *po- rprnriK6v, An exhortation, a hortatory or prptreptical discourse, Trebell. Poll. Galb. 2 ; Stat. S. 5, 2 in lemm. ; Aus. Idyll. 4 prnef. ; Sid. Ep. 1, 25. t pro-triCO» ar e, »■ n. To make diffi- cutties beforehand : Not. Tir. p. 150. protrimentum, i. «• fprotero] A dull composed of various ingredients hash- ed together, a ragout, App. M. 8, p. 591. protri tus, a > um , Part, and Pa., from protero. protropum, ii n. = np6rponov, The first new wine that runs from the grapes before, pressing, Plin. 14, 9, 11. pro-trudo, e i, sum, 3. v. a. To thrust forward, push onward, to thrust or push out (quite class.) : J, Lit. : moles protru- ditur, Lucr. 4, 892 : cylindrum, Cic. Fat. 19: protrudi penatibus, to be thrust out of doors, Amm. 29, 1. — H. Trop., of time, To put off, defer : comitia in Januarium mensem, Cic. Fam. 10, 26 fin. prd-tubero, a re, v. n. To swell or bulge, out, to protuberate (late Lat.) : Sol. 45 : poma, id. 46 fin. pi'6-tumidus, RJ ™, adj. Swollen in front, protuberant, gibbous: luna, App. de Deo Socr. 117 Oud. d\A>. (al. pertumi- da). pro-turbo» avi, atum, 1. v. a. To drive on or forward, to drive or push away, to repel, repulse (mostly post-Aug. ; not found in Cic.) : I, Lit. : his facile pulsis ac proturbatis, Caes. B. G. 2, 19 fin.: hos- tes telis, Liv. 5, 47 : apes pigras et ignavas, Plin. 11, 19, 21 : extra tecta proturbantur, Col. 9, 15 : aliquem de domo, App. M, 9, p. 648 Oud. : aliquem laribus, Claud, in Eutr. 2, 513 ; Tac. H. 2, 85.— Poet. : silvas, to bear down, prostrate, Ov. M. 3, 80. — II, Transf. : anhelatum murmur pectore, to send forth, utter, Sil. 5, 605 : militum conviciis proturbatus, attacked, Tac. H. 1, 60: nuncius mine (Aeolum) solio Boreas proturbat ab alto, drives him from, his lofty seat, Val. Fl. 1, 597. pro-tutela, «fit/. A vice-guardian- ship, vice-tutelage, Ulp. Dig. 27, 5, 1 ; Paul, ib. 8, 3, 24. ' protypum? ', n. = irp6rvxov, A pat- tern, model, Plin. 35, 12, 43 (Salmas. pro- stypa. TrpdoTwjra, i. e. bass-reliefs). protyrum? h n - -4 kind of wine made in the Island of Lesbos, Vitr. 8, 3. pro-uti *»*• According as : prout res postulat, Cic Att. 11, 6 ; v 1. pro, no. 1 prdvectibilis e, adj [proveho] Co- pal)le of progress (post-class.) : Fulg. Con- tin. Virg. p. 747 Stav. prdvectlO) ™is,/. [id.] An advance- ment, promotion (post-class.): dignitatis, Lact. 5, 11. 1. provectuSj a > um , Part, and Pa., from proveho. 2. provectus, us, m. [proveho] (a post-class, word) I. Advancement, promo- tion to places of honor : honestiorum, Aur. Vict. Caes. 39 fin.— II. Progress, in- crease : aetatis, Sid. Ep. 4, 4 : praesentia domini provectus est asri, Pall. 1, 6. * prd-vegtSO (provig.), ere, v. a. To move forward: gradum, Pac. inNon.154, 5. pro-veho, <5| ctum, 3. v. a. To car- ry or conduct forward, to carry or convey along, to conduct, convey, transport, etc., to a place ; and freq, Mid., provehor, vec- tus, 3., To go, move, drive, ride, sail, etc., to a place (freq. and quite class.). I. Lit.: cam pol provexi : avehere non quivi, / look her on board the ship, Plaut. Rud. 3, 6, 24 : alvos apum mulis, Plin. 21, 13, 43 : aer a tergo quasi prove- hit atque propellit, Lucr. 6, 1025. — Mid. : cum classe freto provehi, Caes. B. C. 2, 3 : provehimur portu, Virg. A. 3, 72 ; Plin. 6, 31, 36 : provectus equo, Liv. 23, 47 : a terra provectae naves, Caes. B. C. 3, 8 : naves provectae in altum, id. B. G. 4, 28 fin. II. Trop.: ecquote tua virtus provex- isset 1 promoted, exalted, Cic. Phil. 13, 11 ; so, quosdam infimi generis ad amplissi- mos honores, Suet. Caes. 72 ; and, aliquem in consulatus, censuras et triumphos, Vel- lej. 2, 128; cf, studiosos amat, fovet, pro- vehit, Plin. Ep. 8, 12 : vim temperatam di quoque provehunt in majus, Hor. Od. 3, 4, 66 : haec spes provexit, ut ad conspec- 1230 PROV ta procul pecora decurrerent, carried them so far, brought them to such a pitch, that, etc., Liv. 2, 50, 5 ; cf., absol., illo etiam (forsitan pravo) gaudio provehente, quod, etc., id. 40, 14 : vitam in altum, qs. to drive it into a sea, i. e. into disquietude, Lucr. 5, 1433. — Mid.: ne videlicet ultra quam homini datum est nostra provehantur, advance, proceed, Quint. 6 prooem. § 10 : sentio me esse longius provectum quam proposita ratio postularet, have been car- ried further, have gone further, Cic. Fin. 3, 22 : quod si qui longius in amicitia pro- vecti essent, id. Lael. 10, 34 : imbecillitas in altum provehitur, id. Tusc. 4, 18 : pro- vehi in maledicta, Liv. 35, 48 : per alter- cationem ad continuas et infestas oratlo- nes provecti sunt, Tac. H. 4, 7. — Esp. freq. in respect of time, To proceed, advance : eum colere coepi non admodum grandem natu, sed tamen jam aetate provectum, Cic. de Sen. 4 ; so, provecta aetate mor- tua e6t, id. Tusc. 1, 39 fin. .- provecta nox erat, Tac. A. 13, 20.— Hence provectus, a, um, Pa., Advanced in respect of time (post-class.) : senectute provectior, Arn. 6, 195 ; Aus. Epigr. 19 : equis provectioribus tempora cavari inci- piunt, Pall. 4, 13 .fin. * prd-vendo, ere, v. a. To sell: Af- ran. in Don. Ter. Ad. 3, 4, 34 dub. (al. pro- venditur). pro-venio, veni, ventum, 4. v. n. To came forth, appear (not in Cic). j 1. Lit.: A. I n gen. (so mostly ante- class.) : proveniebant oratores novi, Naev. in Cic. de Sen. 6 fin. : in scenam, Plaut. Ps. 1, 5, 155 : — quibus feminis menstrua non proveniunt, Cels. 2, 7. B. In partic: 1. To come forth, be brought forth ; to originate, arise, be pro- duced (post-Aug.) : deductis olim, quique mox provenere, haec patria est, were born, Tac. H. 4, 65 : nee aliud ibi animal prove- nit, Plin. 9, 10, 12 ; id. 10, 54, 75 : insula, in qua candidum plumbum provenit, id. 4, 16, 30 : in stabulo meo Lana proveniat Ov. F. 4, 773 : sic neque fistulosus (case us) neque salsus neque aridus provenit, Col. 7, 8. 2. To grow np, grow, thrive (so also in Caes.) .■ frumentum propter siccitates an gustius provenerat, Caes. B. G. 5. 24 : vir. gas roscidas si recideris, parum prospere proveniunt Col. 4 30 fin.; Plin. 19, 7, 36 : arbores sponte sua provenientes, id. 17, 1, 1 tnit. II. Trop.: A, In gen., To come forth, appear (very rare) : Plaut. Capt. 2, 1, 26. B. In partic.: 1, To come to pass, take place, to arise, happen, occur: ut ex studiis gaudium, sic studia hilaritate pro- veniunt, Plin. Ep. 8, 19 fin. : cf, Alexandra simile provenisset ostentum, Suet. Aug. 94 : p. certa ratione, Col. 4, 29. 2. To go on, proceed in any manner ; to succeed, prosper, turn out : decumae pro- veniunt male, Lucil. in Non. 521, 3. — Transf, of personal subjects, to whom any thing turns out in any manner : quum tu recte provenisti, since it has turned out well with you, Plaut. True. 2, 6, 35 ; so id. Stich. 2, 2, 73 ; Ter. Ad. 5, 9, 22 ; cf., ne- quiter multis modis, Plaut. Rud. 3, 5, 57. b. Praegn., To go on well, to prosper, succeed = suecedere : ei destinata prove- nissent, Tac. H. 4, 18 : si consilium prove- nisset, id. ib. 3, 41 : carmina proveniunt animo deducta sereno, Ov. Tr. 1, 1, 39 : ut proveniant sine malo, Plaut. Most. 2, 1, 68. ut initia belli provenissent, Tac. H. 2, 20 fin. proventus, us , "i. [provenio] A com- ing forth, growing up, growth, increase ; produce, product, yield, crop (not in Cic.) : 1, Lit: proventu oneret 6ulcos, Virg. G. 2, 518 : papilionis, Plin. 18, 25, 57 : rosa- rum, id. 21, 5, 11 : olei, id. 17, 21, 19 : lac- tis, id. 20, 12, 48 : uberi vinearum pro- ventu, Suet. Claud. 16 fin. : ficus trifero proventu, Plin. 15, 18, 19. — In the plur., Plin. 19, 5, 24 ; 19, 12, 62. B. Transf, A supply, number : poeta- rum, Plin. Ep. 1, 13 ; so, clarorum viro- rum, Just. 13, 1 : murium, Plin. 10, 65, 85 : cuniculorum, id. 8, 55, 61. II, Trop.: A. In gen., An issue, re- sult: hujus peregrinationis, App. M. 2, p. 118 Oud. B. In partic, A fortunate issue, hap- PEOV py result, success : superioris temporis, Caes. B. C. 2, 38 : secundarum rerum, Liv. 45, 41 : orationis, Plin. Ep. 9, 13. prdverbialis» e, adj. [proverbium] Proverbial (post-class.) : versus, Gell. 2, 22,24.— -Adv., proverblaliter, Proverb- ially, Amm. 29, 2 fin. ; Sid. Ep. 7, 9 ; Don. Ter. Eun. 2, 2, 37. proverbium, ii- «■ [pro-verbum] An old saying, a saw, maxim, adage, proverb : ex quo illud factum est jam tritum eer- mone proverbium, etc., Cic. Off. 1, 10; cf. id. ib. 3, 19 : in proverbii consuetudinem venire, id. ib. 2, 15 fin. : illud in proverbi- um venit, Liv. 40, 46 : quod est Graecis hominibus in proverbio, Cic Verr. 2, 1, 20 : acta agimus, quod vetamur veteri pro- verbio, id. Lael. 22 fin. — In the plur. : in communibus proverbiis, Cic. Verr. 2, 1, 46 fin. : proverbia opportune aptata, Quint. 6, 3, 97. provcrsus, a > u m, Part., from pro- verto. prd-verto (-VOrto). no perf., sum, 3. To turn forward (ante-class.) : Not. Tir. p. 46 : ut transversus. non proversus cedit, quasi cancer solet, turned forward, i. e. straight forward, Plaut. in Var. L. L. 7, 5, 5 81 : — " provorsumfulgur appellator, quod ignoratur noctu an interdiu sit lac tum,"_e(c, Fest. p. 229 ed. Mull. provide^ a dv., v. providus, ad fin. providens, entis, Part, and Pa., from pro video. providenter, «*<*»., v. provideo, Pa., no. A, ad fin. providentia, ae, /. [provideo] I, Foresight, foreknowledge : "providentia est, per quam futurum, aliquid videtur ante quam factum sit," Cic. Inv. 2, 53, 160: timoris tormentum memoria reducit, pro- videntia anticipat, Sen. Ep. 5 fin. II. Foresight, forethought, forecast, pre- caution, providence : deorum providentia mundum administrari, Cic. de Div. 1, 51 fin. ; cf. id. N. D. 1, 8 ; 2, 22 ; Quint. 11, 1, 23 : alterum ex providentia timorem af- ferre solet, Sail. J. 7 : plurimum tibi et usus et providentiae superest, Plin. Ep. 3, 19 fin. — With an object, gen. : neque feri- endi neque declinandi providentia, Tac. H 4 29 providentia nliorum suorum, Pompon. Dig. 33, 1,7 fin. — In the plur. : agnosce bonitatem dei ex providentiis, Tert. adv. Marc. 2, 4 fin. B. Transf.: j. Providence, as a des- ignation of (Ae Deity (post-Aug.) : vis ilium (deum) providentiam dicere ? recte dices, Sen. Q. N- 2, 45 : oratio, qua nihil prae- stantius homini dedit providentia, Quint. 1, 10, 7 ; so id. 1, 12, 19 ; 6 praef. § 4 ; 5, 12, 19; 10, 1,109; 12,1,2. 2. Providentia, Providence, personified as a goddess, a transl. of the Gr. Ilpivoia, Macr. S. 1, 17. pro-video, vldi, visum, 2. v. n. and a. 1, Neutr. : A. Lit., To see forward or be- fore one's self, to see in the distance, to dis- cern, descry (very rarely) : ubi, quid peta- tur, procul provideri nequeat, Liv. 44, 35, 12. B. Trop.: 1, To look out, act with fore- sight, to take care (rarely, but quite class.) : actum de te est, nisi provides, Cic Fam. 9, 18 fin. 2. To see to, look after, care for ; to pro- vide, make preparation or provision for any thing (freq. and quite class.) ; constr. ab- sol., with the dot., de, ut, ne : multum in posterum providerunt, quod, etc., Cic. Agr. 2, 33 fin. : — nihil me curassis, ego mihi providero, Plaut. Most. 2, 2, 93 : rei fru- mentariae, Caes. B. G. 5, 8: conditioni omnium civium, Cic. Coel. 9 : ut consu- la8 omnibus, ut provideas saluti, id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin. ; cf, impers., a diis vitae hominum consuli et provideri, id. N. D. 1, 2 : ambitioni, Plin. 34, 6, 14 : — est autem de Brundusio providendum, Cic Phil. 11, 11 ; cf., de re frumentaria, Caes. B. C. 3, 34 : — ut quam rectissime agantur omnia providebo, Cic. Fam. 1, 2 fin. ; cura et pro- vide, ne quid ei desit, Cic. Att. 11, 3 fin. ; cf. impers., provisum est, ne, etc., Ter, Ph. 5, 2, 14 ; and, provisum atque praecautum est, ne quid, etc., Liv. 36, 17. II, Act. : A. L't., To see or perceive in the distance (very rarely) : nave provisa, Suet. Tib. 14 ; id. Domit. 14. . PEO V B. Trop. : 1, In respect of time, To tee or perceive beforehand, to foresee; to see before or earlier (quite class.) : quod ego, priusquamloqui coepisti, sensi atque pro- vidi, Cio. Vatin. 2; cf. Caes. B. G. 7, 30: medicus morbum ingravescentcm ratione providet, insidias iinperator, tempestates gubernator, Cic. de Div. 2, 6 : providere, quid ruturuin sit, id. Mur. 2 fin. : quod ad- huc conjectura provideri possit, id. Att. 1, 1 : tempestas ante provisa, id. Tusc. 3, 22: ratio explorata atque provisa, id. Verr. 2, 1, 6 : — non hercle te provideram, Plaut Asin. 2, 4, 44 ; so, aliquem, Hor. Ep. 1, 7, 69. 2. To see to, look after, care for ; to pre- pare or provide for any thing : eas cellas provident, ne habeant in solo humorem, Var. R. K. 3, 10, 4 : ut res tempusque pos- tulat, provideas atque administres, Cic. Fam. 14, 21 : providentia haec potissimum providet, ut. cic, id. N. D. 2, 22 : p. ea, quae ad usum navium pertinerent, Caes. B. G. 3, 9 ; so, rem frumentariam, id. ib. 6, 9 : cf., frumento exercitui proviso, id. ib. 6, 44 ; and, provisi ante commeatus, Tac. A. 15, 4 : verbaque provisam rem non iuvita sequentur, Hor. A. P. 311. — Hence, A , providens, entis, Pa., Foresee- ing, provident, prudent (quite class.) : ho- mo multum providens, Cic. Fam. 6, 6. — Comp. : id est providentius, more prudent, Cic. Fam. 3, 1. — Sup.: providentissimus quisque, Tac. H. 1, 85 ; so Plin. Ep. 9, 13.— Adv., providenter, With foresig la, prov- idently, prudently, Sail. .1. 90 ; Plin. Pan. 1 ; Ulp. Dig. 47, 3, 1. — Sup., providentissi- me, Cic. N. D. 3, 40; Plin. Ep. 10, 69; 81 V B. proviso, adv., With foresight or forethought, prudently: temere, proviso, Tac. A. 12, 39. providus, a > um , «4f. [provideo] I. Foreseeing : mens provida rerum futura- rum, Cic. de Div. 2, 57 : opinio provida futuri, Liv. 23, 36. — H. Cautious, circum- spect, provident, prudent : homines parum cauti providique, Cic. Rose. Am. 40: ani- mal hoc providum, sagax . . . quern voca- mus hominem, id. Leg. 1, 7 : orator pru- dens et providus, id. Part. 5 : dispice, ue sit parum providum, sperare ex aliis, quod tibi ipse non praestes, Plin. Ep. 2, 10. — HI. Caring or providing for, provident : natura consultrix et provida utilitatum oportunitatumque omnium, Cic. N. D. 2, 22 : rerum vestrarum providus, Tac. A. 4, 38 : opera providae sollertisque naturae, Cic. N. D. 2. 51 fin. : provida cura ducis, Ov. F. 2, 60.— Hence, Adv~, provide, Carefully, prudently (very rare) : provide elisere, Plin. 10, 33,50. provincial ae, /. [pro-vinco] A prov- ince, i. e. a territory out of Italy, acquired by the Romans (chiefly by conquest), and brought under Roman government ; freq., also, to be rendered provincial administra- tion, employment, etc. : Sicilia prima om- nium provincia est appellata, Cic. Verr. 2, 2, 1 : defendo provinciam Siciliam, id. de Div. in Caecil. 2, 5 : provincia Syria, id. Fam. 15, 2 : Asia provincia, id. Flacc. 34, 85 : provincia Gallia, id. Fontei. 1 : prae- ponere, praeficere aliquem provinciae, id. Fam. 2, 15 : tradere alicui provinciam. id. ib. 3, 3 : in provinciam cum imperio pro- ficisci, id. ib. 3, 2 : administrare provinci- am, id. ib. 15, 4 : de provincia decedere, to retire from the administration of a p. ov- ince, id. ib. : provinciam Lentulus deposu- it, gave up, resigned, id. Pis. 21 fin. : p. con- sulates, governed by a former consul (pro- consul), id. Verr. 2, 1, 13 : praetoria. gov- erned by a former praetor (propraetor), id. Phil. 1, 8. II. Transf., in gen., Official duty, of- fice, business, charge, province (quite clas- sical) : parasitorum, Plaut. Capt. 3, 1, 14 : sibi provinciam depoposcit, ut me in meo lectulo trucidaret, Cic. Sull. 18 fin. : qui earn provinciam susceperint, ut in balne- as contruderentur, id. Coel. 26: Sicinio Volsci, Aquiiio Hernici provincia evenit, i. e. roere given into his charge, were assign- ed to him to be subdued, Liv. 2, 40 fin. ; so, quum amho consules Appuliam provin- ciam haberent, id. 26, 22. — In the plur. : Plaut. Ps. 1, 2, 15 : ipsi inter se provincias partiuntur, Hirt. B. G. 8, 35. pro vincialiS) e, adj. [provincia] Of PRO V or belonging to a province, provincial : administratio, Cic. Q. Fr. 1, 1, 15 : scicn- tia, the administration of a province, id. ib. 7: raolestia, arising from the administra- tion of a province, id. Fam. 2, 7 : abstincn- tia, observed in the administration of a prov- ince, id, Sest. 3 ; so, integritas, id. ib. 5 : parsimonia, Tac. Agr. 4 : Dcllum, id. Hist. 1, 89 : crimina, id. Ann. 4, 20 fin.: aditus ad me minime provinciales, not as they usually are with provincial administrators, Cic. Att 6, 2. — H, Subst, provincia- les, ium, People ofaprovince, provincials: Cic. CI. Fr. 1, 1, 5 ; so Suet. Calig. 39 ; Ulp. Dig. 50, 16, 190. Opp. to the inhabitants of Italy : Italicus es an provincinlis/ Plin. Ep. 9, 23 ; so Suet. Vesp. 9 ; cf. adjective- ly : Col. 3, 3 fin. ' prbvinciatim- "^ 3 - ['<*•] Through the provinces, province by province : legio- nes provinciatim distribuit, Suet. Aug. 49. pro-vincO) v '<-'i. victum, 3. v. a. To conquer before, Paul, ex Fest. prd-vindemiatorj oris, m. a star over the right shoulder of Virgo, which rises just before the vintage; called, also, Vin- demiatrix, Vindemiator, Vindemitor, the Gr. rforov) ntfe, Vitr. 9, 4, 1 Schneid. jV. cr. (at. provindemia). prbvisio, onis, / [provideo] I. A foreseeing, foreknowing : provisio animi, Cic. Tusc. 3, 14, 30.— 1|. Foresight, prov- idence : genus longa animi provisione fu- giendum, Cic. Or. 56, 189. — III. Fore- thought, precaution for or against a thing; in the latter ca6e, hinderance, prevention : posteri temporis, Cic. Part. 20: annona- ria, i. e. a providing with provisions, pur- veying, Trebell. XXX. tyrann. 18: — ho- rum incommodorum una cautio est atque una provisio. ut, etc., Cic. Lael. 21. 1. proviso» adv., v. provideo, ad fin., no. B 2. pro-viso, ere, v. 7i. and a. . To go or come forth to see (ante-class.) : proviso, quid agat Pamphilus, Ter. Andr. 5, 5, 1 : hue proviso, ut, ubi tempus siet, dedu- cam, id. Eun. 3, 1, 4 ; id. Ad. 5, 6, 1 (."pro- viso duas res significat : procedo et video," Don.). — With the ace. : si quem hominem exspectant, eum solent provisere, to be on the look-out for him, Plaut. Sticb. 5, 1, 2. prdvispr> oris, m. [provideo] * I, A foreseer : iugruentium dominationum, Tac. A. 12, 47 — H. A provider: tardus utilium, Hor. A. P. 164 : pbovisobi. Ervs- DEsi. provinciae, Inscr. Orell. no. 105: oedinis (decurionum), ib. no. 3766. 1. proviSUS) a, um i Part., from pro- video. 2. proviSUS. us (only in the abl. sing.), m. [provideo] (a Tacitean word) * I. A looking before, looking into the dis- tance: ne oculi quidem provisu juvabant, Tac. H. 3,22. — n.Trop.: «A. Afore- seeing : periculi, Tac. A. 1, 27. — B. A car- ing for or furnishing beforehand, precau- tion, providing, providence: deiim, Tac. A. 12, 6 : — dispositu provisuque civilium rerum peritus, id. Hist. 2, 5 ; so, rei fru- mentariae, id. Ann. 15. 8 : — cura, provisu deinde agere ac si hosris ingrueret, id. ib. 12, 12. * pro-VlVOi ere, v. n. To live on : quam spe sustentatam provixisse reor, Tac. A. 6, 25. provocabllis. e, adj. fprovocoj Easily aroused, excitable (post-class.) : mo- tus liquidorum, Coel. Aur. Acut 3, 21. * prb-vocabulum, >• "• -4 word Uiat is used for another, a pronoun, provocable, Auct. ap. Var. L. L. 8, 23, § 45. provdcaticinSi a, um, adj. [pro- voco] Called forth, ercited (post-class.) : animatio, Tert. adv. Marc. 2, 3. provdcatiOi onis, /. [id.] I. A call- ing out, summoning, challenging to com- bat (post-Aue.) : ex provocarione hostem interemit, Vellej. 1, 12: so Plin. 7, 20. 20 ; ib. 28, 29 ; 33, 1, 4.— H. A citation before a higher tribunal, an appeal (so freq. and quite class.) : ad fofvlvm phovocatio esto, Cic. Leg. 3, 3 ; cf., Publicola legem ad populum tulit . . . ne quis magistrarus civem Romanum adversus provocatio- nem necaret neve verberaret, id. Rep. 2, 31; so id. ib. 2, 36; 37; 3, 32; id. de Or. 2, 48 ; id. Agr. 2, 13 ; Liv. 1, 26 : provoca- tionem interponere, to appeal, Mod. in ? RO V Pand. 49, 1, 18 : e6t provocatio, an appeal lies, Liv. 3. 55 : appellatio provocatioque, id. 3, 56, et saep. — In the plur. : provoca- tiones omnium rerum, Cic. Rep. 1, 40, 62. prbvocativus, a, ™, udj. [id.] Call- ed forth, clicked (post-class.) : crementu animae, Tert. Anim. 37 exir. provocator, oris, m. [id.] A dial- lenger to combat, Liv. Epit. 48 med. ; Just. 10,3; 33,4; Gell. 9, 13.— H. In partic, A kind of gladiator, Cic. Sest. 61, 134 ; Inscr. Orell. no. 2566 and 2568. * prbvbcatbrius, a, um, adj. [pro- vocutor] OJ or belonging to c/tallenging, provocatory : dona, given to one who had challenged and slain an enemy, Gell. 2, 11, 3. prbVOCatriZ) ' c ' 9 , /• [provoco] She that entices (post-class.) : improbitas, Lact. 6, 18 med. pro-voco, avi, atum, 1. v. a. and n. To call forth, call out. 1. Lit. : A. I" ge n - (very rare) : ali- quem, Plaut. Ps. 2, 2, 43; so id. Mil. 4, 3, 28 ; id. Bacch. 3, 3, 40 : mandant, ut ad se provocct Simonidcm, Phaedr. 4, 23, 25 : dum rota Luciferi provocet orta diem, lead up, call forth, Tib. 1, 9, 62 ; so, diem, Ov. F. 1, 456: — p. et elicere novas radicu- lar Col. 3, 15. B. In partic: \, To call out, chal- lenge, invite one to any thing (as to play, sing, drink, fight, etc.) : provocat me in aleam, challenged me to a game, Plant. Cure. 2, 3, 75 ; so, aliquem te6seris, Macr. S. 1, 10 : aliquem cantatum, Ter. Eun. 3, 1, 52 : aliquem ad puonam, Cic. Tusc. 4. 22 ; cf. Liv. 8, 7 ; and Flor. 2, 17, 11 Duker. : et oleo et mero viros provocant, Sen. Ep. 95; so, aliquem ad bibendum, Vopisc. Firm. 4. 2. In jurid. lang., To summon or cite be- fore a higher court, to appeal to a judge; in this sienif. usually neutr., ad aliquem ; act. only post-class., with the judge to whom the appeal is made as object (whereas the contrary is the case with appellare, v. h. v. p. 122, a) : (a) n. : ut de majestate damnati ad populum provo- cent, Cic. Phil. 1, 9 : provoco ad populum, Liv. 8, 33 : arreptus a viatore. Provoco, in- quit, I appeal, id. 3, 56 ; cf. id. 1, 26 : si a duumviris provocarit, provocatione cer- tato, id. ib. ; id. 3, 56 : ab omni judicio poenaque provocari licere, Cic. Rep. 2, 31, 54. — (J) Act., To appeal to a judge (post- class.) : si judicem provocent, Ulp. Dig. 8, 28, 6 : si praefectus urbi judicem dederit, ipse erit provocandus, qui eum judicem dederit, id. ib. 49, 3, 1. — Also, p. judicium ad populum, to bring the decision before the people by appeal: Val. Max. 8, 1, no. 1. . n. T r o p. : A. To challenge to a con- test, to contend with, vie with, provoke (post-Aug.) : aliquem virtute, to vie with him in virtue, Plin. Ep. 2, 7 ; so, elegia Graecos provocamus, Quint. 10, 1, 93 ; cf. ea pictura naturam ipsam provocavit, Plin. 35, 10. 36.— Of things : Plin. 16, 8, 12 : immensum latus Circi templorum pul- chritudinem provocat, Plin. Pan. 51, 3. B. To challenge, incite, provoke to any thing : Plin. Ep. 10, 7 : omni comitate ad hilaritatem et jocum provocare, Suet Ca- lig. 27 ; Claud. 21 ; so, tacentes ad com- munionem sermonis, id. Aug. 74. C. To excite, stimulate, exasperate, stir up, rouse with any thing (so quite class.) : qui non solum a me provocatus sed eti- am sua sponte solet etc., Cic. Fam. 1, 7, 3; so, aliquem beneficio, id. Off. 1, 15: sermonibus, Caes. B. C. 1, 74 : minis et verbis, Tac. H. 3, 24 : bello, id. ib. 4, 17 : injuria, id. Ann. 14, 49, et saep. D. To call forth, occasion, produce, cause : officia comitate, Tac. H. 5. 1 : mor- tem tot modis, Plin. 19 praef. : bellum, Tac. G. 35 ; Plin. Pan. 16. B. (ace. to no. I., B, 2) To appeal to any person or thing: quam id rectum sit tu judieabis : ne ad Catonem quidem provo- cabo, Cic. Att. 6, 1, 7: ad literas alicujus, App. Apol. p. 568 Oud. proVOlgTOj v - provulgo. pr6-vdlo, avL 1. v . n. To fly forth : Ii Lit : Plin. 10, 53, 79 : apes, id. 11, 18, 19. — II. Transf., To hurry or hasten, forth, to' rush out (quite class.) : capillo passo in viam provolarunt Quadrig. in Gell. 2, 19 : subito omnibus eopiis provo- 1231 PEUD laverunt, Caes. B. G. 2, 19, 6 : in primum infestis hastia provolant duo Fabii, Liv. 3, 62 fin. ; cf. id. 2, 46 fin. : ad primores pro- volat, id. 1, 12 : (* formicae provolant, Flin. 11, 31, 36). — Of things : sonitus provolat, Lucr. 6, 294. pro-Volvo, volvi, volutum, 3. v. a. To roll or tumble forth, to roll along, roll over and over, roll away (quite class., but not in Cic.) : aliquem in viam mediam, Ter. Andr. 4, 4, 37 : cupas ardentes in opera, Hirt. B. G. 8, 42 : congestas lapi- dura moles, Tac. A. 4, 51 : Galba projec- tus e sella ac provolutus est, id. Hist. 1, 41 ; Virg. A. 12, 533. B. I" partic., with se or mid., To cast one's self down, fall down, prostrate one's self at another's feet : se alicui ad pedes, Liv. 6, 3 : flentes ad genua consu- lis provolvuntur, id. 34, 11: provolutae ad pedes, Curt. 3, 12 : genibus ejus provo- lutus, Tac. A. 12, 18 ; Just. 11, 9. II, Trop., To snatch away, hurry on (post-Aug.) : multi fortunis provolveban- tur, i. e. are ruined, Tac. A. 6, 17 : — pro- volutus effususque in iram, Gell. 1, 26. * B. Mid., To humble one's self : usque ad libita Pallantis provoluta, submitting to the desires of, Tac. A. 14, 2. . pro-vomo, ere, v. a. To vomit forth : Lttcr. 6, 447. provorsus, a, um, Part., from pro- verto (vorto). pro-VulffO ( v olg-'), avi, atum, 1. v. a. To make publicly known, to publish, di- vulge (post-Aug.): conjuratiombus pro- vulgatis, Suet. Ner. 36 : operam, Sid. Ep. 9, 11. I prox, bona vox, p'est. p. 253 ed. Miill.i cf., "prox, bona vox, ut aestimo, quasi proba vox," Paul, ex Fest. p. 252 ib. tproxeneta, ae > ■m. = irpo\tvriT{,s, a negotiator, factor, broker, agent, Sen. Ep. 119 ; Mart. 10, 3 ; id. Dig. 50, 14. t proxeneticum, i, «■ — ^poltvon- k6v, Brokerage, factorage, Ulp. Diir. 50, 14, 1 ; 3. prOjrimatuS) "3, ™- [proximus] The next place after that of the magister scrini- orum. the proximate, Cod. Theod. 6, 26, 11 and 17. ■ proxime (proxume), adv., v. propior, no. 11., ad fin. proximitas, atia,/. [proximus] Near- ness, vicinity, proximity : \ m Lit., Vitr. 2, 9 med. ; Ov. de Nuce, 56. — H. Trop. : A. Near relationship, Ov. M. 10, 339 ; Quint 3, 6, 95. — B. Similarity, resemblance, Ov. A. A. 2, 662. — C, Connection, union, App. Dogm. Plat. 2, p. 240 Oud. 1. proximo; udv., v. proximus, un- der propior, no. II. 2. proximo; are , »• n - anQl "■■ [proxi- mus] To come or draw near, to approach, be near (only post-class. ; for in Cic. N. D. 2, 44, 1 12, we should read proxima) : dum in vicum proximamus, App. M. 2, p. 169 Oud. : alicui, Sol. 48 ; so, foribus, App. M. 6, p. 389 Oud. : ripam maris, id. ib. 11, p. 785 Oud. : — luce proximante, id. ib. 5, p. 332 Oud. proximus (proxumus), a, um, v. propior, no. II. prudens* entis, adj. [contr. form from providens ] |, Foreseeing, foreknowing (so mostly post-Aug., and very rarely) ; constr. with an objective clause : ob ea se peti prudens, Plin. 8, 31, 49 : ille contra urinam spargit, prudens, hanc quoque le- oni exitialem, id. 8, 38, 57 : — quos pru- dentes possumus dicere, id estprovideittcs, Cic. de Div. 1, 49/«. II. Transf. : A, Knowing, skilled, ex- perienced, versed, practiced in a thing (so quite class.) ; constr. with the gen. or in (in Cic. only with in) : (a) With Vnsgen. : veterum legum Prudens, Enn. in Gell. 12, 4 (Ann. 7, 114) : belli prudentes, Sail. Ep. Mithrid. med. ; so, rei militaris, Nep. Con. 1 : locorum, Liv. 34, OS fin. : artis, Ov. H. 5, 150 : animorum provinciae prudens, Tac. Agr. 19 : doli prudens, id. Hist. 2, 25 : agricolationis, Col. 2, 2, 15. — Comp. : pru- dentiores rerum rusticarum, Col. 4, 2, 1 ; so, earum rerum, Gell. 14, 2, — Sup. : adu- landi gens prudentissima, Juv. 3, 86. — (|3) With in : prudens in jure civili, Cic. Lael. 2. 2, In partic. : a. Ju " 8 prudens, also 1232 PRUN absol., prudens, like juris peritus, Skilled or learned in the law ; subst., one learned in the law, a lawyer, jurist, jurisconsult (only post-class.), Ulp. Dig. 38, 15, 2 fin. ; Pompon, ib. 1, 2, 2 ; Papin. ib. 1, 1, 7 ; 40, 7, 30 ; Justin. Inst. 1, 2. b. Like sciens, Knowing, wise, discreet, prudent ; usually connected with sciens : prudens animam de corpore mitto, Enn. in Non. 150, 8 (Ann. 5, 6) : quos prudens praetereo, Hor. S. 1, 10, 88 : ibis sub fur- com prudens, id. ib. 2, 7, 66. — With sci- ens : amore ardeo : et prudens, sciens, vi- vus vidensque pereo, Ter. Eun. 1, 1, 27 : ut in fabulis Amphiaraus " sic ego pru- dens et sciens ad pestem ante oculos po- sitam" sum prcfectus, Cic. Fam. 6, 6, 6 ; so Coel. in Cic. Att. 10, 9, A fin. ; Suet. Ner. 2 fin. B. In g e "-> Sagacious, sensible, intel- ligent, clever.judicious, etc. (so esp. freq.) : vir natura peracutus et prudens, Cic. Or. 5 : quis P. Octavio ingenio prudentior, jure peritior, id. Cluent. 38 : prudentem et, ut ita dicatn, catum, id. Leg. 1, 16 fin. : in existimando admodum prudens, id. Brut. 68 ; of., prudentissimi in disseren- do, id. ib. 31, 118 : virum ad consilia pru- dentem, id. Fontej. 15 fin. : quo nemo prudentior, id. Lael. 1, 5 : homines ami- cissimi ac prudentissimi, id. Rep. 1, 46. — Of abstract things : prudens . animi. sen- tentia, Ov. Her. 21, 137 : prudentissimura consilium, Nep. Eum. 3. C. Cautious, circumspect ( very rarely) : malebant me r.imium timidum quam satis prudentem existimari, Cic. Fam. 4, 14, 2. Adv., prudenter, Sagaciously, intelli- gently, discreetly, wisely, skillfully, learn- edly, prudently, etc. : facere, Cic. Fin. 5, 6 ; cf. id. Rep. 3, 9 fin. : rationem excogi- tare, id. ib. 2, 12, 23 : multa ab eo pru- denter disputata, id. Lael. 1, 1. — Comp., Aug. in Suet. Tib. 21 ; Quint 9, 2, 44.— Sup., Cic. de Div. 2, 72 fin. ; Val. Max. 3, 3, 4 extr. prudential ae, /. [prudens] I. A foreseeing (so very rare): "id enim est sapientis providere : ex quo sapientia est appellataprKdmtt'a," Cic. Fragm. ap. Non. 41, 31 : futurorum, id. de Sen. 21, 78. II. Acquaintance with a thing, knowl- edge of a matter, skill in a matter : juris publici, Cic. de Or. 1, 60: so, juris civi- lis, Nep. Cim. 2 : legum, Cic. Rep. 2, 36 : physicorum, id. de Div. 2, 11. III. Sagacity, good sense, intelligence, prudence, practical judgment, discretion : " prudentia constat ex scientia rerum bo- narum et malarum et nee bonarum nee malarum," Cic. N. D. 3, 15 : " prudentia, quam Graeci Qpivnaiv, est rerum expe- tendarum fugiendarumque scientia," id. Off. 1, 43 : prudentia cernitur in delectu bonqrum et malorum, id. Fin. 5, 23 : ut medicina vnletudinis. sic vivendi ars est prudentia, id. ib. 5, 6 : civilis prudentia, statesmanship, id. Rep. 2, 25; id. Inv. 2, 53 : ad omnes res adhibere prudentiam, id. Att. 12, ifin. PrudentlUS, ", »»• Aurelius Pru- dentius Clemens, A Christian poet of Cal- agurris, in Spain. He lived in the latter half of tlie fourth century ; concerning his life and writings, see Bahr, die Christl. Dicbter und Geschicht. Roms, p. 41 sq. t pruSUUm, P ro privignum, Paul, ex Fest. pT 226 ed. Mull. pruina, ne > /• Hoar-frost, rime, Cic. N. D. 2, 10; Sen. Q. N. 4, 3 fin.; Plin. 2, 60, 61 ; Var. R. R. 2, 2 ; Lucr. 2, 431, et saep.— In the plur., Cic. Cat. 2, 10 fin. ; Hor. Od. 1, 4, 4 ; Val. Fl. 2, 287, et al.— H. Transf.: A. Snow (poet, and in post- class, prose), Lucr. 2, 555; 3, 20; Virg. G. 3, 363 ; Val. Fl. 8, 210 ; Gell. 12, 5 fin.— B. Winter, Virg. G. 1, 230. (In Gargil. de re hortens. 2, 7, instead of pruina, we should doubtless read pituita). pruinosus, a, um, adj. [pruina] Full of hoar-frost, frosty, rimy : herbae, Ov. M. 4, 82 : nox, id. Am. 2, 19, 22 : axis (Auro- rae), id. ib. 1, 6, 65 ; 1, 13, 2 : equi Noctis, id. Pont. 1, 2, 56. — *II, Transf.: panni, i. e. cold, miserable, Petr. 83 fin. prima, ae, /. A burning coal, live al, Virg. A. 11, 788 Serv. ; 5, 103 ; Hor. 1, 5, 36 ; Plin. 20, 6, 23 ; 29, 3, 11, et al. prunitius, a, um, adj. [prunus] O/or PS AL from plum-tree wood : torris, Ov. M. 12, 272Jahn. prunulum; i> n - dim. [prunum] A lit- tle plum, Front, de Or. 1 ed. Maj. prunum? i> n - [prunus] A plum, Col. 107404 ; 12, 10, 2 : Plin. 15, 13 ; Ov. M. 13, 817 ; Mart. 13, 29. t prunus, ', /• — tpot'ivn, A plum-tree ; p. silvestris, the black-thorn, sloe-tree, Col. 2, 2, 20 ; Plin. 13, 10, 19 ; Pall. Nov. 7, 14. prurigindSUS) a > ««>. <*#• [prurigo] 1, Having the if.ch, scalled, scabby, prung- inous, Paul. Dig. 21, 1, 3. — JJ. Lecherous, lascivious, Auct. Priap. 64. prurigo, mis,/, [prurio] An itching, theitcb, Cols. 2, 8 ; Plin. 23, 8, 81 ; 25, 11, 87 ; 27, 4, 5 ; Mart. 14, 23.— n. A lecherous itching, lasciviousness, Mart. 4, 48 ; 11,73. prurio, ire, v. n. To itch : I. Lit. : os prurit, Scrib. Comp. 193.— H. Transf., To itch or long for a thing. Thus, for blows, stripes, Plaut. Poen. 5, 5, 36; id. Amph. 1, 1, 139; id. Bacch. 5, 2, 75; id. Mil. 2, 4, 44 ; after pleasure, to be lecher- ous, id. Pers. 1, 1, 32; id. Stich. 5, 5, 15; Catull. 88, 2 ; Mart. 3, 93 ; 6, 37 ; 9, 91 ; Juv. 1 1, 163, et al. ; in this sense also of things, Mart. 1, 36 ; 12, 96 : vitulus prurit in pug. nam, is eager for the combat, Mart. 3, 58, 11. pruriosus, a, u m, adj. [prurio] That causes itching : bulbus, Coel. Aur. Tard. 2, 1, 33. pruritivus, a, um, adj. [pruritus] That causes itching, itching : ulcera, Plin. 19, 8, 45. pruritus, us, m. [prurio] An itching, the itch, Plin. 9, 45, 68 ; 23, 1, 16 ; 24, 6, 14 ; 27, 7, 28 ; 30, 3, 8 ; Scren. Samm. 6, 87. Prusa, ae >/- A town ofBithynia, near Mount Olympus, now Brussa, Plin. 3, 32, 43. — Deriv., Prusenses, i" m , m., The ■inhabitants of Prusa, Plin. Ep. 10, 66. PrUSiaSt ae > m - Upavaias, A king of Bithynia, who hospitably received Hannibal, but afterward betrayed him to the Romans, Cic. de Div. 2, 24 ; Nep. Hann. 10 ; Val. Max. 3, 7, 6 ext.— II. Derivv., A, PrU- SiaCUS, a, um, adj., Of or belonging to Prusias, Frusiacan : orae, i. e. his king- dom, Sil. 13, 888. — B. Prusiades, ae, m., A male descendant o/(an older) Pru- sias, a Prusiade, applied to King Prusias himself, Var. in Nou. 345, 23. t prytanes or prytanis, is, »»• = Ttpvravts, One of the chief magistrates in some of the Grecian States, Sen. Tranq. 3 ; Liv. 42^45. t prytancum, i, "• = Trpvravuov, The town-hall, a public building in some of the Grecian States, where the Prytanes assem- bled and dined, and where those who had done special service to the State were enter- tained at the public expense, Cic. de Or. 1, 54 ; id. Verr. 2, 4, 53 ; Liv. 41, 20. Also in Rhegium, Inscr. Orell. no. 3838. prytanis, is, v. prytanes. Ipsallo, i, 3; v. n.z=\pd>.Xo>, To play upon a stringed instrument, eBpec. to play upon the cithara, to sing to the citkara: psallere et saltare, Cic. Cat. 2, 10 ; Orell. N. cr. ; Sail. C. 25, 2 : qui canerent voce et qui psallerent, Gell. 19, 9 ; cf., cantare et psallere jucunde, Suet. Tit. 3 ; and Aur. Vict. Epit. 14 : docta psallere Chia, Hor. Od. 4, 13, 7 ; id. Epist. 2, 1, 33.— Of sing- ing to the cithara : Calliope princeps sa- pienti psallerat ore, Caesius Bassus in Prise, p. 897 P. ; so Aur. Vict. Caes. 5 ; Prud. oTttb. 10, a37.— II, In partic, in eccles. Lat, To sing the Psalms of David. Hier. Ep. 107, 10; Aug. in Psalm. 46 ; 65, et saep. , . t psalma, atis, n. = \p iX/jia, A song sung to the accompaniment of stringed in- struments, a psa.lm (eccl. Lat.), Aug. in Psalm. 4 ; Hier. Ep. 28 ; Isid. Orig. 6, 19. psalmiccn, i»is, m. [psalmuscano] A psalm-singer (eccl. Lat), Sid. Ep. 5, 17. t psalmista, ae, m. = ipaXfttarns, A composer or singer of psalms, a psalm-writ- er, psalm-singer, psalmist (eccles. Latin), Hier. adv. Pelag. 1, 2; 3, 2, et saep. t psalmographus, i. "t. = uV a > uoypiioS, A. psalm-writer, psalmographer (eccl. Lat.), Tert. Carm. adv. Marc. 3, 130 ; Sid. in concione po9t ep. 7, 9. I psalmus, i. m.=ztp,Xn(s, i. q. psal- ma, A psalm (eccl. Lat.), Tert. adv. Prax. 11 ; Lact. 4, 8 ; 12, et saep. J?SE U t psaltcrium. ii. *■ = tp a ^ T ''iP"> v - ^ stringed instrument of the. lute hind, apsal- lery, Var. in Non. 215, 16; Auct. Harusp. 21 ; Virg. Cir. 178 ; Quint. 1, 10, 31 ; Arn. 6, 209. — II. Tranaf., A song sung to the psaltery : A. A satire, Var. in Non. 101, 3 ; Paul. Sent. 5, 4. — B. The songs of David, the Psalms, Hier. Ep. 53, 8 ; 125, 11, et saep. f psaltcs, «e, m.r=\^n\Tt]t, A player on the cithara, a musician, minstrel, Quint. I, 10, 18 ; Mart. Cap. 9, 313 ; Sid. Ep. 8, 9 ; Inscr. Grut. 331, 2. t psaltria, ae, /. = \pl\ rpta, A female player oh the cithara, a Intist, Ter. Ad. 3, 3, 34 ; 51 ; 4, 7, 41, et saep. ; Cic. Sest. 54, 1 16 ; id. Fragm. np. Non. 465, 16; Aur. Vict. Kpit. 76 ; Macr. S. 2, 1. Psamathe ? es,/,*api'.0);: I. Daugh- ter of Crolopus, king of Argos, Ov. lb. 573. — lit A sea nymph, mother of Phocus, Ov. M. 11, 398. — HI. A fountain in Laconia, near Psammathus, Plin. 4, 5, 9; Val. Fl. 1, 365. Psammathus* untis, /, tatipuBoes, A toton and harbor of La.conia, Plin. 4, 5, 8. Fsammctichus. •> m- *apphix«i, A king of Egypt, who is said to have been the designer of the lahryinth, Plin. 36, 13, 19. tpsar6niuSi>'.. m - = w>a?, A town of Ethiopia, Plin. 6, 29, 35. t psaphisma, atis, n. = xpnibirpa, An ordinance of the people among the Greeks = tlie plebiscitum of the Romans, Cic. Fl. 6 ; 7 ; 8 ; 10 ; Plin. Ep. 10, 52. t psephopaectes» ae, "<• = 4">0»- lpthernS, A juggler; pure Lat, praesti- giator, Jul. Firm. . Psesii <"• Pscssii, drum, m.. -iijnioi, Aii Asiatic tribe near the Maeotic Lake, Plin. 6, 7, 7. t psctta or psitta, ae,/. = uv^rra, A species of plaice or sole, called also vhom- Uus, Plin. 9, 16, 24. ' f pseudanchusa< ae, /. = xpev&dy- X<>vaa, A plant, bastard anchusa, alkanet, ox-tongue, bngloss, Plin. 22, 20, 24. t pSeudapOStdltlS, i. m. = 'i'tvb'axoa- ro~\us, A false apostle, Tert. Praescr. 4. I pseudenedrus- i. >». = ipeuShe- upuS, A feigned lier-in-aa.it, Firm. Math. 3, 8, 7 fin. i pseudisodomos. '. m. = ipevoiad- Soooi, A disproportionalebuilding, Vitr. 2, 8 ; Plin. 36, 22, 51._ Pseudo-antoninus. i- »». The false Antoninus, Pseudo- Antoninus, Lampr. Blag. 8. t pscudobunion. ii. "■• = if/cvSoSoC- vtoi', A plant, bastard-bunion, Plin. 24, 16, 96. Pseudd-CatO) 6 n ' s . m - A sham-Caw, Pseudo-Cato, Cic. Att. 1, 14 Jin. Pseudo-christus, i. m - A false- Christ, Pseudo- Christ, Tert. adv. Marc. 3, 3. tpseudocyperus or pseudocy- pruSi ii f- — Wtv&oKvttetpoi, A plant, false- cyperus, Plin. 17, 13, 20. Pseudo-damasippus, >, m. False- Damasippus, Pseudo -Damasippus, Cic. Fam. 7, 23, 3. pseudd-decimiana .P'ra. Pears similar to the decimiana pira, Plin. 15, 15, 16. t pseudo-diaconusi i. m - — *pcvSo- fiiaicoi'us, A false-deacon, Hier. Ep. 143, 2. i pscudodictamnum. i. "■. and -nOSi i. /• = - do/jivos, In logic, A false, sophistical speces of syllogism (in pure Lat., mentiens, Cic. de Div. 4, 11), Cic. Acad. 2, 48 ; id. Fragm. ap. Non. 329, 19. t pseudonardus, i. f. = ^zvo6vap- 6oi, Bastard-nard. Piin. 12, 12, 20. t pseudoncdrus» i. m - == 4>cvnf>ve- o(/oi, A sm-ct lier-in-wait, Firm. Math. 3, 8. i pseudo pa turn, i. "• = vWuM-«- rov, A false-jluor (in a house), Cod. Justin. 8, 10, 12. tpseudoperipteros, on, adj '.= 4 cv fioTrepiTrTtpuS, That seems to have columns all round, Vitr. 4, 1 fin. Pseudo-philippus,'.™ The false- Philip, Pseudo- Philip, i. e. Andriscus, who gave himself out to be Philip, son of King Perseus, Cic. Agr. 2, 33 ; Liv. epit. 49 ; Vel- lej. 1, 11 ; Flor. 2, 14: Val. Max. 7, 5, 4. ' pscudopropheta, ae, m, = \pcv- doTTpotbiirtis, A false prophet, Tert. adv. Haer. 4. •pscudoprophetia. ae,/. = uWo- KpoipnTcia, A false prophecy, Tert. Jejun. 11. tpseudoprdpheticus; ". um . a(l J- =z^.ev6oTrpii«jrirtK <'-s, Prophesying falsely, pseudo-prophetic: epiritus, Tert. Pudic. 21. i pscudoprophctis. idis, f = tpev- fioitpixbTiTis, A false prophetess, Tert. An- im. 57. Pscudopylae> arum, /., \f.tv56nv- Aai (false doors), The name (if two islands in the Arabian Gulf, near Aethiopia, Plin. 6, 29, 34. t pscuddselinum, i, n. = tpeufioni\i- vuv, A plant, basiard-selinum, App. Herb. 2. tpseudosmaragdus; i, m.= ifiai- ooouapay ooi, A false emerald, Plin. 37, 5, 19. tpseuddspheXjecis./.r^tuWo^jjf, A false wasp, Plin. 30, 11, 30. I pseudo thyrum, i, n.^=,^ev&'.0n- pov, A back door, private entrance, postern gate: palatii, Amm. 14, 1. — H, Trop., A secret mariner: (numi) per pseudothy- rum revertantur, Cic. Verr. 2, 2, SO fin. : non jauua receptis, sed pseudothyro intro- missis voluptatibus, Auct, Or. in senat. 6. pseudd-urbanus. a, um, adj. Imi- tating the fashion of towns : aediticia, Vitr. 6. 8 fin. ' psiathium> "• n - = ipiiBiw, A little rush mat, Hier. praef. in Reg. S. Pachom. 4. tpsila» ae,/. (sc. vesris) = \pt\i'i, A cov- ering shaggy on one side, a shaggy cover- ing, Lucil. in Non. 540, 26. Psile» cs,/ A small island in the Ae- gean Sea, near Samos, Plin. 5, 31, 38. t psildcitharista, ae, m. — ipi\oKiOa- pioriji, One who plays on the cithara with- out singing to it, a cithara-player, Suet. Domit. 4. C PsiloSi i. /■ An island near Ionia, Plin. 5 1 31. 37.) tpsildthrum* '■ "■ = ^fBpnv : I. An. unguent for removing the hair and making the skin smooth, a depilaton/, Plin. 24, 10, 47 ; ib. 9, 38 ; 32, 9, 47 ; Mart. 6, 93, 9. — II. A plant, called also ampelo- leuce, Plin. 23, 1, 16. tpsimmythium, ", n.-^^piu'avBiop, White-lead, ceru.se=zcerussa, Plin. 34, 18, 54. (* PsitaraS) ae, m. A river of Asiatic Scythia, Plin. 6, 17, 20.) psittacinus. a, um, adj. [psittacus] Of or belonging to a parrot : collyrium, parrot-colored, Scrib. Comp. 27 ; Marc. Empir. 8. i psittaCUSj i. m - = '/'Trawf, A par- rot, Plin. 10, 42, 58 ; Pers. prol. 8 ; (* Ov. A. 2, 6, 1). tpsdadlCUS) a. um, adj. = y/uaftk-os, Having pains in the buttocks or loins, Coel. Aur. Tard. 5, 1. psdleos* ii m - The virile member, pe- nis, Auct. Priap. 68. Psophis- Idis, /., ¥w0is. A city in Ar- cadia, west of Erymanthus, Mel. 2, 3, 5 ; Plin. 4. 6, 10 ; Ov. M. 5. 607 ; Stat. Th. 4, 296.— Deriv., PsophidlUS? a. um. adj., Of or belonging to Psophis, Plin. 7, 47, 46. PTE R Psophodccs, is, m., tofohfii, TJie Bashful Man, the title of a comedy of Menander, Quint. 10, 1, 70. t psora) ae, /. = C'wpu, The itch, mange. pure Lat., scabies, Plin. 20. 1, 2 ; ib. 5, 20 : 22, 22, 32. t psbi anthemis- idis, /. = ip u >pavdc- IJiS, A barren kind of rosemary, App. Herb. 79. t psdrlCUSi a, um, adj.=ipupx°- (pObpos, 'The soul-destroyer, an epithet of ApolUnarius, who denied the existenct of a human soul in Christ, Cod. Justin. 1. 1, A pronominal suffix appended to adjective and (more rarely) to substan- tive personal pronouns, esp. in the abla- tive ; the Eng. Self, own : meopte ingenio. Plaut. Ps. 3, 2, 14 : (* meapte malitia, id. True. 2, 5, 18) : tuopte ingenio, id. Capt. 2. 3, 11 : suopte pondere, Cic. N. Xx. 1, 25 : (* suapte manu, id. de Or. 1, 30): nostrap- te culpa, Ter. Ph. 5, 2, 1: — mepte fieri servum, Plaut. Merc. 5, 8, 10 : suumptc amicum, id. Mil. 2, 4, 38. Ptclcum or -on; ii «-i TIteXcov : I. . A port in Thessaly, over against Euboea, Mel. 2, 3, 6 ; Liv. 35, 43 ; 42, 67 ; Luc. 6. 352. — II. A city in Messenia, Plin. 4, 5, 7. —III. A city in Ionia, Pliiu 5, 29, 31. PtenethUi indecl., 71. A district of Lower Egypt, Plin. 5, 9, 9. Pterelas- ae, m., UrtpiXai : I, A prince of Taphus, Ov. Ib, 362. — H. One of Actaeon's hounds, Ov. M. 3, 212. t pteriSi idis, fi — itTspis, A species of fern, Plin. 27, 9, 55. i pternix. icis, /..= nreppil, The straight stem of a plant, Plin. 21, 16, 57. i pteroma. atis, n. — wTeptDna, The colonnade on the two sides of a Grecian temple, Vitr. 3, 2 ; 4, 4 ; 7. t pteroili i. "• = nrepov, The side walls of a building, Plin. 36, 5, 4, no. 9 ; ib. 13. 19, no. 2. (* Pterophorosi v /■. *rzpof6p ; (winged), A country near the Riphaean Mountains, Plin. 4, 12, 26.— Deriv., Pte- rdphdritae* arum, m.. The inhabitants of Pterophoros, Mela, 1, 2.) C" PterOS» i-/ -An island near Ara- bia, Plin. 6, 28, 32.) t pterdtOSi on, adj.=T:repu>Td(, Wing- - ed, with handles : calix, Plin. 36, 26, 66. f pterygium» ii."- = ir r£pijyiov: 1.A, PUBE film that grows over the eye, a pearl, web, or haw, Cels. 7, 7, 4 ; Plin. 32, 7, 24 ; 34, 10, 23. — II. A growth of flesh over the nails. Plin. 24, 4, 5 ; 26, 5, 14 ; 27, 4, 5 ; 30, 12. 37. — III. A cloudy spot in the beryl, Plin. 37, 5, 20. t pterygdma* atis, n. = TtrepuYo)uii, Something shaped like awing, a wing of a balista, Vitr. 10, 17 dub. Iptisana. ae, f = uTlaavn, Barley, :mshcd and cleaned from the hulls, barley- groats, pearl-barley, Cels. 2, 18, 24 ; Mart. 12, 72.— H. Transf, A drink made from barley-groats,' barley teat er. ptisan, Var. in Non. 550, 19 ; Plin. 18, 7, 15 ; 16. ptisanarium; U. »■ [ptisana] A de- coction of barley-groats, or, transf., of rice, Hor. S. 2, 3, 155. | ptocheum or -iumj i> n.=,vn>- Xtiov, A poor-house, Cod. Justin. 1,2, 15; 19. t ptochotropheum or -Ium> *. «• = Tt-ioxoTOoqitiov, A poor-house, Cod. Jus- tin. 1, 3, 35. I ptochbtrophus. i, m. — imixoTp'- 005, An overseer of the poor, Cod. Justin. (* Ptocmbari- orum, m. A people ■of Ethiopia, Plin. 6, 30, 35.) (* Ptoemphanae. arum, m. A peo- ple of Ethiopia, said to have a dog for their Mug, Plin. 6, 30, 35.) Ptdlemaeus, i> m., nn>Xcp»ios: I. Pl&lemy, the name of the kings of Egypt after Alexander the Great ; hence, in the plur., Ptolemaeorum manes, Luc. 8, 696. — B. Deriw. : l, Ptdlemaeeus. a, um, adj^ Of or belonging to Ptolemy, Plol- emae.au, Egyptian : Pharus, Prop. 2, 1, 30. —2. PtolemaClUS) a, um, adj., Ptole- macan, Ptolemaic: gymnasium, Cic. Fin. 5, 1, 1 (al. PtoJemaeum). — 3. Ptolema- IS, idis, f., Plolcmaean, Egyptian : aula, Aus. Idyll. 10, 311: gaza, Sid. Carm. 7, 94. — b. Subst. : (u) Cleopatra, daughter of Ptolemy Auletes, Luc. 10, 69. — (IS) The name of several cities: in Egypt, Cic. Fam. 1, 7, 9 ; in Phoenicia, formerly Ace, now St. Jean cTAcrc, Plin. 3, 19, 17.— Their in- habitants are called Piolcmcnscs- ium, m., Ulp. Dig. 50, 15, 1. — II. An as- trologer of the time of the Emperor Otlio, Tac. H. 1, 22. — (* HI. A king of Maurc- lania, Tac. A. 4, 23 ; 24.) t ptyas,- adis, /. = TtTV&s, A kind of serpent, said to spit venom into the eyes of men, Plin. 28, 6, 18 ; 31, 6, 33. Ptychia. ae, /., Urvxia, An island near Corfu, now Sciglio di Vido, Plin. 4, 12, 19. _ pubeda? a um . v - Publius, no. II. pubheanus, a, um, adj. [publicus] Of or belonging to the public revenue, or to the farming of the revenue : muliercula, the wife of a farmer-general (with an odi- ous secondary meaning), Cic. Verr. 2, 3, 34. — Prevailing use, H. Subst., publica- nus, i, m., A former-general of the Roman revenues, usually from the equestrian or- der, Cic. Plane. 9 ; id. Rab. Post. 2 ; id. Q. Fr. 1, 1, 11 ; Liv. 43, 16 ; " Dig. 39, 4." publicariUS, a, um, adj. [id.] That makes public (post-class.): Firm. Math. 3, 8. pilblicatlO) onis,/. [publico] An ad- judging to the public treasury, confisca- tion, Cic. Cat. 4, 5 ; id. Plane. 41, 97. publicator* 6™! m - fid-] One who makes known, a publisher, proclaimer (post- class.) : occulti, Sid. Ep. 3, 13. publicatrix, Icis, /. [id.] She that pub- lishes or exposes (post-class.) : Arn. 1, 20. publicc< adv., v. publicus, ad fin. PubllCianuSi a, um, v. Publicius, no. II., B. publlCltUS) "dv. [publicus] I. On the public account, at the public expense, by or for the State (so ante-class.) : publicitus aurum praebere, Lucil. in Non. 513, 4 ; so, dare p. cibaria, Pompon, ib. 10 ; and, prole- tariu' p. scutis Ornatur, Enn. in Gell. 16, 10 (Ann. 3, 8) : hospitio accipi, i. c. into im- prisonment, Plaut. Am. 1, 1, 8; so id. ib. 4, 2, 7 : aurum in aede Dianae publicitus servant, id. Bacch. 2, 3, 79.— H, Before the people, in public, publicly (so ante- and post-class.) : ut fiat auctio Publicitus, Plaut. Pers. 4, 3, 40; Caecil. in Non. 513, 8. In this signif. freq. in App. ; 60 Met. 3, p. 202 Oud. ; ib. 6, p. 394 Oud., et saep. PubllClUS, a. The name of a Roman gens. Esp. the brothers L. and M. Publi- cius Malleolus, aediles, Var. L. L. 5, 32 fin. ; Ov. F. 5, 288.— Deriw. : A. Publl- ClUS; a, um, adj., Publician : Clivus Pub- licius, a hill in Rome, Liv. 27, 37/». ; Ov. F. 5, 294— B. Publicianus, a, um, ■007'., Of or belonging to a Publicius, Pub- PUB L lician: locus, prob. the Clivus Publicius (v. supra), Cic. Att. 12, 38, 4 : actio, so called after a praetor named Publicius, id. Dig. 6, tit. 2 ; cf. Just. Inst. 4, 6, 4. publico; avi, atum, 1. v. a. [publicus] 1, To make public property, to seize and adjudge to the public use, to confiscate (quite class.) : regnum Jubae, Caes. B. C. 2, 25 : bona Cingetorigis, id. B. G. 5. 54 : privata, Cic. Agr. 2, 21 : censeo publican das eorum pecuniae, Sail. C.51 : aurarias, Tac. A. 6, 19. II, To show or tell to the people, to im- part to the public, make public or common (60 freq. only in the post-Aug. period, not in Cic. or Caes.) : bibliothecas Graecas et Latinas, to furnish for the use of the public, throw open to the public, Suet. Caes. 44 ; so Plin. 7, 30, 31 ; Suet. Aug. 43 : with se, to let one's self be heard in public, to come be- fore the public, id. Ner. 21 : oratiunculam, to publish, Plin. Ep. 5, 13 ; so id. ib. 1, 1. B. In partic. : 1. To make known, publish, reveal, disclose (very rare) : reti- cenda, Just. 1, 7 fin. : dies fasti pnblicati, Plin. 33, 1,6. 2. Corpus publicare, To expose one's self to common use, prostitute 07ic's self, Plaut. Bac. 4, 8, 22; so, publicata pudici- tia, Tac. G. 19. Pubhcola, v. Poplicola. publicus n inscrr. also foblicvs and poplicvs), a, um, adj. [contr. from populicus; whence poplicus, from popu- lus] Of or belonging to thepeople, Stale, or community ; that is done for the sake or at the expense of the State ; public, common. 1, Lit.: multi suam rem bene gessere et publicam patria procul, the business of the State, Enn. in Cic. Fam. 7, 6: publi- ca magnificentia, opp. privata luxuria, Cic. Mur. 36 : sacriticia publica ac priva- ta, Caes. B. G. 6, 12: injuriae, done to the State, id. ib. 1, 12: literae testimonium, Cic. Verr. 2, 3, 31 : memoria publica re- censionis tabulis publicis impressa, id. Mil. 27 : pecunia. id. Agr. 2, 30 : causa, an affair of State, Liv. 2, 56 ; also, a criminal process, Cic. Rose. Am. 21 : res publica, the commonwealth, the State ; v. res, II., G. B. Subst.: 1. publicus, i, m. : a. A public officer, public functionary, magis- trate: si quis aut privatue aut publicus, etc., Caes. B. G. 6, 12: metuit publicos, Plaut. True. 2, 7, 6. . b. A public slave, slave of the Slate, In- scr. Orell. no. 24, 68 sq. ; 2470 ; 2853, et al. 2. p u b 1 1 c u m, i, n. : a. Possessions of the Stale, public territory, communal prop- erty : publicum Campanum, Cic. Agr. 2, 30. b. The public purse, the public coffers or treasury, public income, revenue, etc. : soli- tus non modo in publico (in public, open- ly; v. under II., b), sed etiam de publico convivari, at public cost, Cic. Verr. 2, 3, 44 : bona alicujus vendere et in publicum re- digere, into the public treasury, for public use, Liv. 4, 15 fin. ; so, mille et ducenta talenta praedae in publicum retulit, Nep. Timoth. 1 ; Cic. Q. Fr. 1, 1, 11 : conduce- re publica, to farm the public revenues, Hor. Ep. 1, 1, 77 : habere publicum, to be a farmer of the public revenues, Plaut. True. 1, 2. 41 : frui publico, Cic. Prov. Cons. 5 : publicum quadragesimae in Asia egit, Suet. Vesp. 1 : publicum agitare, Sen. Ep. 119. — (/3) Transf.: qui hocsalutationum publicum exercet. who receives pay (like a porter) for admitting to an audience, Sen. Const, sap. 14. C. The commonwealth, Slate, community, city : consulere in publicum, to deliberate for the public weal, Plin. Ep. 9, 13/7?. II. Transf, Common, general, public (thus as an adj. very rarely, and mostly poet.) : publica lex hominum, Pers. 5, 98 : publica cura juvenum, Hor. Od. 2, 8, 7 : favor, the favor of all, Ov. Pont. 4, 14, 56: verba, common, usual, id. Am. 3, 7, 12; id. A. A. 1, 144 ; Sen. Ep. 3 ; 59.— Hence, 2. Subst: * a. publica, ae, /., A woman of the town, a common prostitute, Sen. Ep. 88. I), publicum, i, «., A public place, publicity (so very freq. and quite class.) : NEVE IN POPLICOD NEVE IN PHEIVATOD, S. C. de Bacchan. v. Append. No VI. : in. poplico. Tabul. Bantin. lin. 3 : in publico esse non audet, includit se domi, Cic. PUDE Verr. 2, 5, 35 : epi.-tolam in publico pro- ponere, publicly, id. Att. 8, 9: prodirc ill publicum, to go out in public, id. Verr. 2, 1, 31 fin. ; (*so, egredi, Tac. H. 4, 49) : ca- rere publico, uol to go out in public, to re- main at fiome, Cic. Mil. 7 ; so, abstinere publico, Suet. Claud. 38: lectica per publi- cum velii. id. Ner. y. B. General, in a bad sense, i. e. common, ordinary, bad (very rare) : structura car- minis, 6v. Pout. 4, 13, 5 : vena, Juv. 7, 53 : scrmo non publici saporis, Petr. 3. Adv., publice (poplice): £. On ac- count, at the cost, in behalf, or in charge of the State: aes. akgextvm. avkv.mve. pvplice. sig.nanto, to provide iciih the public stamp, Cic. Leg. 3, 3 : vt bona eivs poplice possideantvk facito, for the State, in charge of the State, Tabul. Bantin. lin. 9 : sunt illustriora, quae publice fiunt, Cic. Rep. 3, 12, 21 : disciplina puerilis pub- lice exposita, on the part of the State, by the State, id. ib. 4, 3: publico interfici, by or- der of the Stale, id. Brut 62, 224 : publice maximam putant esse laudem, quam la- tissime a suis finibus vacare agros, in a national point of view, Caes. B. G. 4, 3 : frumentum, quod Aedui essent publice polliciti, for the Slate, in the name of the State, id. ib. 1, 16: gratiam atque amiciti- am publice privatimque petere, on be- half of the public, and as individuals, id. ib. 5, 55 fin. : Minucius eandem publice curationem agens, quam Maelius priva- tim agendara susceperat, Liv. 4, 13 : ne- que publice neque privatim, Cic. Verr. 2, 1, 6 ; so, ut liliae ejus publice alerentur, at the public expense, Nep. Arist 3; and, in urbe, celeberrimo loco elatus publice. id, Dion, 10 ; cf. Liv. 5, 55 ; and Plin. 33, 1, 4. B. Generally, all together, unitersally : exulatum publice ire, Liv. 5, S3 fin. ; Ulp. Dig. 39, 2, 24 : Labeo consulentibus de jure publice responsitavit, all williout ex- ception, Cell. 13, 10. C. Before the people, openly, publicly= palam (so only post-class.) : publice dis- serere, Gell. 17, 21 : rumor publice cre- buerat App. M. 10, p. 711 Oud., et saep. Publipor* oris. m. [Publius-puer, the slave of Publius) I. The name of a slave. Quint. 1. 4, 26. — JJ. ^ proper name. Sail. in 1'risc. p. 700 P. Publius» Ui ***• ^ Roman praenomen ; iu writing, abbrev. P.— Deriv., Publia- nus< a i um > <"{/■! Of or belonging to a Publius: sententia, i. e. of Publius Syrus, Sen. Contr. 3. 18. Pucinuni' U «■, LToi'ittiw, A town in Illyria. now Proseck, Plin. 3, IS, 22. — De- riv., PucillUS) a, um, adj.. Of or belong- ing to Pucinum : vinum, Plin. 14, 6, 8. * pudefactUS' a . um . Part, [pudeo- facio] Ashamed : pudefactus oris defor- raitate. Gell. 15, 17. pudendus, a, um. Pa., v. pudeo, ad fin., no. B. pudens* entis, Pa., and pudenter. adr., v. pudeo, ad fin., no. A. pu de O' ui, or puditum est, ere, v. a. To be ashamed. In the verb.finit. extremely rare : ita nunc pudeo, Plaut. Casin. 5, 2, 3 : siquidem te quicquam. quod facis, pu- det, id. Mil 3, 1, 30 ; so Ter. Ad. 1, 2, 4 : idne pudet te, quia, etc., Plaut Epid. 1. 2, 4 : pudet, quod prius non puditum um- quam est id. Casin 5, 2, 4. — In the plur. : non te haec pudent ? Ter. Ad. 4, 7, 36 : so, semper nietuet quern Saeva pudebunt, Luc. 8, 495. — Chiefly used as a verb, im- p, r>-.. pudet, flit, or puditum est 2. ; constr. with aliquem alicujus rei, or with a sub- ject clause : quos, quum nihil refert, pu- det : ubi pudendum est ibi eos deserit pu- dor, quum usus est ut pudeat Plaut Epid. 2. 1, 1 sq. : sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat Cic. Verr. 1, 12 : pudet me non tui quidem, sed Chrysippi, etc, id. de Div. 2, 15, 35 : cujus eos non pudere demiror, id. Phil. 10, 10 fin. : ceteros pudeat, si qui, etc. . . . me autem quid pudeat ? id. Arch. 6 : cica- rricum et sceleris pudet Hor. Od. 1, 35, 33 : nam pudet tanti mali, id. Epod 11, 7 ; Plaut. Bac. 3. 1, 12: turn puderet vivos, tamquam puditurum esset exstinctos, Plin. 36, 15, 24, no. 3.— With a subjec»- clause : pudet dicere hac praesente ver- bum turpe : at te id nullo modo facere PU D I puduit, Ter. Heaut 5, 4, 20 : puderet me dicere non intelligere, si, etc.. Cic. N. 1). 1. 39 : servirc actcmos non puduisse deos ? Tib. 2, 3, .'JO: nee lusisse pudet sed non incidere ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36 : scripta pudet recitare, id. ib. 1, 19, 42 : nonne ee- set puditum. legatum dici Miienndrium 1 Cic. Fl. 22. — With the supine : pudet dic- tu.Tac. Agr. 32. — In the gerund: Donenim pudendo, sed non facieudo id, quod non decet, impudentiae nomen etfuzere debe- mus, Cic. de Or. 1, 26. — Hence," A. P u d e n s, ends, Pa., Sliamefaced, bashful, mode-it (quite class.) : muta, pu- dens est, Lucr. 4, 1160 : pudens et probus filius, Cic. Verr, 2, 3. 69 : cur nescire, pu- dens prave, quam discere malp >. Uor. A. P. 88 : nihil pudens, nihil pudicum in eo apparet Cic. Phil. 3, 11 ; id. Verr. 2, 1, 1 : animus, Ter. Heaut 1, 1, 78 : p. et liberalis risus, Auct Her. 3, 13. — Comp.: Cic. Pis. 17. — Sup. : vir, Cic. Fl. 20 : femina, id. Verr. 2, 1. 37 fin. — Adv., pudenter. Mod- tstly, bashfully. Afran. in Charis. p. 190 P.: Cic. Quint 11 fin. — Comp.: pudentius accedere. Cic. de Or. 2. 89 ; Gell. 12, 1 1.— Sup.: pudentissime aliquid petere, Cic. Att 16, 15. lin. B. pudendus, a, um, Pa., Of which one ought to be ashamed, shameful, scandal- ous, disgraceful, abominable (poet and in post-Aug. prose) : vita. Ov. Pont 2, 2, 108 : vuluera, Virg. A. 11, 55 : causa, Ov. Her. 2, 3, 98: parentes, Suet Vitell. 2: nego- tiationes vel private pudendas exercere, id. Vesp. 16 : pudenda miserandaque ora- tio, id. Tib. do : pudenda dictu spectantur, Quint 1, 2.8: cf., pudendumque dictu, si, etc., id. 6, 4, 7 : hoc quoque animal (sc blatta) inter pudenda est Plin. 29, 6, 39 : proh cuncta pudendi ! wholly shameful '. SiL 11, 90 : membra, the parts of shame, the privy parts, Seren. Samm. 36. 681. — 2. Subst, pudenda, orum, n. : a. The parts of shame, the privy parts, privy mem- ber (post-class.) : Aus. Perioch. Odyss. 6 ; so id. Idyll. 6. 85; Aug. Civ. D. 14. 17.— b. The breech, fundament : Minuc. Fel. Octav. 28 med. pudescit- ere, v. inch. n. [pudeoj To be ashamed (post class.) : piget pudescit, poenitet Prud. Cath. 2, 26: quos prius taedescit impudicitiae suae quam pudes- cit, Minuc. Fel. Oct 28 fin. pudet, v. pudeo. pudibllis! e . <"U- [pudeo] Shameful, abominable (post-classical) : membra, the parts of shame, privy parts. Lampr. Elas. 12 : so Auct Itin. Alex. M. 15 ed. Mai. pudibunduSi a .um.audor> oris, m. [pudeo] Shame, a tense ofshame, shamefaccdncss, shyness; mod- esty, decency, good manners, propriety, etc. (the general idea, while pudicitia is the particular one): I. Lit: ex hac parte pugnat pudor, illinc petulantia : hinc pu- dicitia, illinc stuprum, Cic. Cat 2, 11 : moderator cupiditatis pudor, id. Fin. 2. 34: adolescentuli modestissimi pudor. id. Plane. 11: pudore a dicendo et timidita- te ingenua refugisti id. Or. 3; Plin. 19, 8. 43: clvium, respeel for one's fellov-cilizens. Enn. in Non. 160, 6 ; so, famae (coupled with supplicii timor), Cic. Prov. Cons, (i : cf., quem paupertitis pudor et fuga tenet. shame on account of poverty, Hor. Ep. 1, 18, 24 : pudor est promissa precesque (meas) referre, 7 am ashamed, Ov. M. 14, 18 : sit pudor, be asltamed ! for shame 1 Mart 8, 3: 64; 11, 50: — omnium qui tecum sunt pudor, sense of proprielv, scrupulousness, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6; Quint 8. 3, 39: si pu- dor quaeritur. si probitas, si fides, Manci- nus haec attulit Cic. Rep. 3, 18. II, Transf.: A. Shame, a cause for shajne, ignominy, disgrace (so not in Cic.) : vulgare alicujus pudorem, Ov. Her. 11, 79 : amicitia. quae impetrata gloriae sibi, non pudori sit, should not be a disgrace. Liv. 34, 58 : notam materni pudoris, Just. 3, 4 : pro pudor! oh shame! Petr. 81 : Flor. 1, 11 ; Stat Th. 10. 674 ; Mart. 10, 68 ; so. o pudor, Val. Fl. 8, 267. *B. A redness of the shin : Claud. Nupt Hon. et Mar. 268. Cf., pudoricolor. pudoratus- a, um, adj. [pudor] Shamefaced, modest, chaste (post-class.) : mulier snncta et pudorata, Vuls. Interp. Sirac. 26. 19. * puddri-cdlorj or is, adj. [id.] Shame- colored,i.e. blushing, ruddiiTmrubens : au- rora. Laev. in Gell. 19, 7, 6. pudor OSUS' a ' um. adj. [id.] Bash- ful, modest: "aiSnfuor, modestus, pudo- rosus." Gloss. Gr. Lat. puella- ae {dat. and abl. plur.. puella- bus, Cn. Gell. in Charis. p. 39 P.)./. [puel- lus] A female child, a girl, maiden, lass: I. Lit.: A. In gen.: puellam parere. Ter. Heaut 4, 1, 14 : parvola puella, id. Eun. 1, 2, 29 : p. infans, Hor. Ep. 2, 1. 99 : pu- eri atque puellae, id. Sat. 1. 1, 85 ; so ib. 2, 3, 130 ; Cic. Att 1, 5 : audi. Luna, puel- las. Hor. Carm. sec. 36 : puellarum cho- rus, id. Od. 2, 5. 21. B. I" partic. : 1. A beloved maiden, a siceel'heart, mistress (poet.) : vixi puellis nuper idoneus, Hor. Od. 3. 26. 1 : prodi- tor puellae risus ab angulo, id. ib. 1, 9, 22: mendax, id. Sat 1. 5, 82. et al. — Transf.. of A bxc/i puppy. Mart. 1. 110. *2. ^ daughter: Danai puellae, Hor. Od. 3, 11, 23. n. Transf, in gen.. A young female, young woman, young wife (poet- and in post-Aug. prose) : puellae jam virum cx- pertes, Hor. Od. 3, 14. 10 : puellae utero laborantes. id. ib. 3, 22, 2 : viduae cessate puellae, Ov. F. 2, 557. So of Penelope, who was married. Ov. Her. 1. 115; ofAn- tiope, Prop. 3. 13, 21 : 34 : of Phaedra. Ov. Her. 4, 2 : of Helen, id. A. A. 1, 54. et al. ; of the wife of a second husband, Stat. S. 1. 2. 163 ; of Serrilia, wife of the exiled Pollio, Tac. A. 16, 30 ; of a youthful moth- er, Gell. 12, 1. puellariSj e . ad J- fpoella] Of or be- longing to a girl or young woman, girlish. maidenly, youthful: animi. of the youthful companions of ' Proserpine, Ov. F. 4, 433 : 1235 PUEB plnntae, of Europa when carried off, id. ib. 5, 611 : anni, Tac. A. 14, 2 : aetas, Quint. 6 prooem. § 5: suavitas, Plin. Ep. 5, 16: — augurium, which young ivives institute respecting their accouchement, Plin. 10, 55, 76 — Adv., puellariter, fnagirlishman- ner, girlishly : puellariter aliquid nescire, Plin. Ep. 8, 10 : rapere comas, Mart. Cap. 1, 21. _ * puellariUS) ". m - [puella] A lover of girls, Petr. 43, 8. * puellasco, ere, v. inch. n. [id.J To become a girl, i. e. to grow girlish or effem- inate : etiam veteres puellascunt et multi pueri puellascunt, Var. in Non. 154, 8 sq. pucllatorms. «. um, adj. [id.] Of or belonging to children ; tibiae, children's pipes, Sol. 5. pucllitor, ari, v. dep. n. [id.] To commit lewdness, to wench: Label - , in Non. 490, 22 dub. puellula* ae, /• dim. [id.] A little girl, Ter. Ph. 1, 2, 31 ; Catull. 61, 57. puellus, >, ui. dim. [contr.i'rom pueru- lus, from puer] A little boy, (ante-class.) : formosus puellus, Lucil. in Non. 158, 18 ; Enn. ib. 20 ; so Var. ib. 15 ; 23 ; 24 ; Plaut. in Fest. p. 249 ed. Miill. ; Lucr. 4, 1248 ; Poet. ap. Cell. 19, 11, 4. puer? eri (archaic voc, puere, Plaut. Asiij. 2, 3, 2 ; 5, 2, 42 ; id. Most. 4, 2, 32, et saep. ; Caecil. and Afran. in Prise, p. 697 P.), m. (v. in the follg.) [Lacon. -nb'ip, col- lat. form of na'tg], orig., A child, whether boy or girl. Thus, as fern. : sancta puer Saturni tilia, regina, Liv. Andr. in Prise, p. 697 P. : prima incedit Cereris Proserpi- na puer, i. e. daughter of Ceres, Naev. ib. : mea puer, mea puer, Poet. ap. Charis. p. 64 P. ; so Ael. Stil. and Asin. ib. — Hence freq. in the plur., pueri, Children, in gen. : Plant. Poen. prol. 28 ; 30 : infantiura pue- rorum incunabula, Cic. Rose. Am. 53 : ci- nis eorum pueros tarde dentientes adju- vat cum melle, Plin. 30, 3, 8 ; Hor. Ep. 1, 7, 7, et saep. II. ' n par tic, A male child, a boy, lad, young man (strictly till the seventeenth year, but freq. applied to those who are much older) : puero isti date mammam, Plaut. True. 2, 5, 1 : aliquam puero nutri- cem para, Ter. Hec. 4, 4, 104 ; cf. id. ib. 5, 2, 4 ; id. Ad. 4, 1, 21 : quo portas pue- rum 1 id. Andr. 4, 3, 7 : nescire quid antea quam uatus sis, accident, id est semper esse puerum, Cic. Or. 34 ; Ov. Pont. 4, 12, 20 : laudator temporis acti se puero, when he was a boy, Hor. A. P. 173. — Of grown- up youths : Cic. Fam. 2, 1 fin. Manut. : puer egregius praesidium sibi primum et nobis, deinde summae rei publicae com- paravit, of Octavian at the age of nine- teen, id. ib. 12, 25 (cf. Vellej. 2, 61 ; Tac. A. 13, 6) ; cf., of the same, nomen clarissi- mi adolescentis vel pueri potius, Cic. Phil. 4, 1 med. So of Scipio Africanus, at the age of twenty, Sil. 15, 33; 44 (coupled with juvenis, ib. 10 and 18). — A puero, and in the plur., a pueris, From a boy, from boyhood or childhood (cf. ab, p. 2 a.) : doc- tum hominem cosnovi, idque a puero, Cic. Fam. 13, 16 ; so id. Acad. 2, 3 ; Hor. S. 1, 4, 97 : ad eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, Cic. de Or. 1, 1 ; so id. Tusc. 1, 24. In like manner : ut primum ex pueris ex- cessit Archias, from the age of childhood, Cic. Arch. 3. — Of An unmarried man, a bachelor, Ov. F. 4, 226. B. Transf. : 1, A little son, a son (poet.) : Plaut. Am. 5, 1, 72 : Ascanius puer. Virg. A. 2, 598 : tuque (Venus) pu- erqueiuus (Cupido), id.ib.4, 94 ; cf. Hor. Od. 1, 32. 10 : Latonae puer, id. ib. 4, 6, 37 : Semeles puer, id. ib. 1, 19, 2. 2, A boy for attendance, a servant, slave : cedo aquam manibus, puer, Plaut. Most. 1, 3, 150; Cic. Rose. Am. 28 : persi- cos odi, puor, apparatus, Hor. Od. 1, 38, 1 : hie vivum mihi cespitem ponite, pueri, id. ib. 1, 19, 14 : coeua ministratur pueris tri- bus, id. Sat. 1, 6, 11(3: turn pueri nautis, pueris convicia nautae ingerere, id. ib. 1, 5, 11: rejiji, royal pages, Liv. 45, 6; Curt. 5, 2 : Iiteratissinii. Nep. Att. 13. * 3 Adject., Youthful,: puera fades, Paul. Nol.,Carm. 25, 217. puera, ae,/. [puer] A gir,l, lass, maid- en : mea puera, mea puera, Liv. Andr. in Prise, p. 697 P. : puerarum ruanus, id. ib. : 1236 PUG A properate vivere puerae, Var. in Non. 156, 14 : pueri liberi et puerae ministrabnnt, id. ib. 17. Cf. Suet. Calig. 8. puerascOi ere, v. inch. n. [id.] I. To attain the age of boyhood or youth : unus jam puerascens insigni festivitate, Suet. Calig. 7. — n. Transf., To grow young again (post- class.), Aus. Idyll. 4, 55; Claud. Mamcrt Stat. anim. 1, 1. t pueraster. tri, m. [id.] A stout lad : "dvrimiis, pueraster," Gloss. Gr. Lat. pucrculus, i, ™. dim. [id.] A small boy (post-class.), Am. 2, 59/«. ; 4, 134 ; 7, 247. * puerigCllUS, a. um, adj. [puer-gig- no] That "gets boys : semina, Fulgent. Myth, praef. (al. puerigera). puoriliSj e, adj. [puer] Boyish, child- ish, youthful (quite class.): puerili spe- cie, senili prudentia, Cic. de Div. 2, 23 : aetas, id. Arch. 3 ; cf., tempus, Ov. M. 6, 719 : disciplina, Cic. Rep. 4, 3 : delectiitio, id. Fin. 1, 21 : regnum, Liv. 1, 3 : blandi- tiae, Ov. M. 6, 626 : ostrum, the praetexta, Stat. S. 5, 2, 66 : agmen, a troop of boys, Virg. A. 5, 548. — In distinction from vir- gineus : (faciem) Virgineam in puero, pu- erilem in virgine possis (dicere), Ov. M. 8, 323. — B. Iu partic, in an obscene sense, Paederastic: officinm, Plaut. Cist. 4, 1, 5; so also, supplicium, Mart. 2, 60; and absol., puerile, id. 9, 68. — H. Transf., Boyish, childish, puerile, trivial, silly (rare, but quite class.) : acta ilia res est animo virili, consilio puerili, Cic. Att. 14, 21 : sen- tentia, Ter. Ph. 5, 7, 56 : vota, Ov. Tr. 3, 8, 11: res (c. c. insubidae, inertes), Gell. 19, 8 : isagogae, id. 1, 2: puerile est, Ter. Andr. 2, 6, IS. — Comp.: si puerilius his ra- tio esse evincet amare, Hor. S. 2, 3, 250. Adv., pueriliter: A. Like a child: ludentes, Phaedr. 3, 8, 5.— More freq., B. Childishly, foolishly, sillily, Plaut. Pers. 4, 4, 42 ; Cic. Fin. 1, 6 ; id. Acad. 2, 11 ; 17 ; Tac. H. 4, 86. puerihtas. atis, /. [puerilis] I. Boy- hood, childhood (ante- and post-class.), Var. in Non. 494. 19 ; Val. Max. 5. 4, 2.— * H, Childish conduct, childishness, puer- ility : Sen. Ep. 4. pueriliter, <*dv., v. puerilis, ad fin. X puerinilS, a , nm < aa J- lP uer ] Youth- ful, an epithet of Hercules, Inscr. Orel). no. 1546. pueritia (syncop., puertia, Hor. Od. 1, 36, 8), ae, /. [id.] Boyhood, childhood, youth (applied usually till the seventeenth year, but freq. later ; v. puer, no. II.) : qui enim citius adolescentiae senectus quam pueritiae adolescentia obrepit 1 Cic. de Sen. 2 ; Tac. H. 1, 13 : vitae cursum a pu- pritia tenere, Cie. Rep. 1, 6 ; so, a pueritia, id. ib. 1, 4 ; 1, 22 ; 6, 24 ; id. Fam. 1, 7 ; cf., genus militum suetum a pueritia la- trociniis, Sail. H. 2, 7 ed. Gerl. : omnem pueritiam Arpini altus, Sail. J. 63 : pro- cera pueritia, Tac. H. 4. 14. — Of animals, Youth, Col. 7, 6. — (I. Transf. : A. In- nocence : quae pueritia est infrequens pol- luta, Var. in Non. 156, 8 (al. puritia). — B. The first beginnings, commencement: Cato Italicarum originum pueritias illustravit, Front. Princ. hist. p. 314 ed. Maj. * pueritieS) ei, /. [id.] Childhood (for the usual pueritia) : scanned as a quadri- syl., Aus. Prof. 10, 15. puerperai ae, /. [puer-pario] A wom- an in labor or in child-bed, a lying-in woman, Plaut. Am. 5, 1, 40 ; Catull. 34. 13 ; Hor. Epod. 17, 52; — Ter. Ad. 5, 7, 23; Plin. 7, 4, 3. — Adject. : uxor, Sen. Ben. 4, 35 fin. : verba, formulae that promote de- livery, Ov. M. 10, 511. puerperiun») ». «■ [puerpera] Child- birth, child-bed,, a lying-in, confinement, de- livery, Suet. Calig. 8 : puerperio cubare, to be in child-bed, Plaut. True. 2, 5, 22 : lo- cus puerperio Antium fuit, Tac. A. 15, 23 ; Plin. 9, 25, 41 ; 28, 8, 29 : numerus puer- perii, the number of children born together, Gell. 12, 1 ;— Col. 3, 21.— B. A new born child, an infant ; children, Var. R. R. 2, 26 ; Tac. A. 12. 6 ; Plin. 7, 11, 9 ; (*id. 18, 29, 69) ; Stat. Th. 4, 280 ; Gell. 10, 2. puertia* ae, v - pueritia, ad ink. pUCl'uluSi '• m - dim. [puer] A little boy, lillli' stare, Cic. Top. 4 ; Rose. Am. 41. puerUS, >. v. puer. pug-a, ae, v. pyga. PCGN pugil (u scanned long, Prud. contr. Symui. 2, 516), His, m. [kindr. with pug- nus] One who fights with the cestus, a box- er, pugilist : Gell. 3, 15 ; Cic. Tusc. 2, 17, 40 ; so id. ib. 2, 23 ; id. Brut. 69 ; Ter. Eun. 2, 3, 23 ; Hor. Od. 4, 2, 18 ; 4, 3, 4 ; id. Sat. 2, 3, 30 ; id. A. P. 84 ; Suet. Aug. 45, et saep. — *H. Transf., os pugilis, a hardened, i. e. shameless forehead, Asin. Gall. poet. ap. Suet. Gramm. 22. pugllatlO- onis,/. [pugil] Boxing with the cestus, pugilism, Cic. Leg. 2, 15, 38. pugilator, oris, m. [pugilor] A boxer, pugilist (post-class, for pugil), Arn. 1, 10. pugllatdrius* a, um, v. pugillato- rius. pugllatUS* Os, m. [pugilor] A boxing, fighting with the cestus, pugilism, Plaut. Bac.3,3,24; id.Capt.4,2,13; Plin. 8, 22, 34. ' pugilice, adv. [pugil] Like a boxer, i. e. vigorously, stoutly : valere (c. c. ath- letice), to be as strong as a boxer, Plaut. Epid. 1, 1, 18. pugillaiv aris, v. pugillaris, ad fin. PUgillariSi e, adj. [pugillus] Of or belonging to the fist or hand, that can be held in the hand: testiculi, Juv. 11, 156: cerae, i. e. writing-tablets, Prud. uTta, m - [id-] A letter- carrier, Sid. Ep. 9, 14. * pugillatorius, a. «m, ad J- [pugil- lus] Of or belonging to the fist : follis, a fist-ball, i. e. a ball which is struck with the fist, Plaut. Rud. 3, 4, 16. pugillo and pugillor, v. pugilor. i pugillum> ii v - pugillus, ad init. pugillus* i, m. (neutr. collat. form, " pvgillvm, ipH xe'Pofi" Gloss. Lat. Gr.), dim. [pugnu's] What one can hold in the fist, a handful : lentis pugillus, Cato R. R. 158 ; so Plin. 20, 22, 89 ; Prud. Cath. 10, 152. pugilor (in MSS. also written pugil- lor), atus, 1.». dep. n. [pugil] Tofightwith the fist or cestus, to be a boxer, pugilist (post-class.), App. de Deo Socr. p. 168 Oud. ; (* p. 242 ed. Bip. ; ed. Vulc. reads pugillare, from an act. form, pugillo) : Trebell. Gall. 8.—* II. Transf., To strike with the feet, to kick : equus primoribus in me pugilatur unguibus, App. M. 7, p. 477 Oud. puglO) onis, m. [rvG, pungo] A short weapon for slabbing, a dagger, dirk, pon- iard: "pugio dictus est, quod eo punctim pugnatur," Paul, ex Fest. p. 235 ed. Miill. : Caesare interfecto statim cruentum alte extollens M. Brutus pugionem, etc., Cic. Phil. 2, 12 : pugione percussus, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12 : fodere aliquem pugione, Tac. H. 4, 0d fin. — Worn by the emperors, to denote their power of life and death, Suet. Galb. 11 ; id. Vitell. 15 fin. ; Tac. II. 8, 68 ; likewise by the praefectus praeto- rio, Aur. Vict. Caes. 13 ; Lampr. Comm. 6 fin. Worn by the chief officers in the army as a military badge of distinction, Tac. H. 1, 43 ; Val. Max. 3, 5, 3.—* H. Trop. : o plumbeum pugionem ! O leaden dagger ! i. e. O weak argument! Cic. Fin. 4,18. pugiuncuhis, i. ."»• /"». [P"gio] a small dagger or poniard (Ciceronian) : Cic. Or. 67, 225.— Transf. : ille Hispani- ensis pugiunculus, i. e. Cn. Piso, who had been dispatched to Spain, Cic. in C. Anton, fragm. ap. Ascon. pugna, ae,/ [pugno] Prop., A fight fist to fist, man. to man ; hence, in gen., a fight between individuals or armies, a bat- tle, combat, action, engagement: I, Lit.: dictator earn pugnam laudibus tulit (of the single-combat ot'Torquatus), Liv. 7, \0 fin.: nonnumquam res ad manus atque ad pug- nam veniebat, came to blows, ( ic. Verr. 2, 5, 11 : diuturnitate pugnam defesBi proelio excedebant, Caes. B. G. 3, 4 : ex omnibus pugnis (Pompeii), quae sunt innumerabi. les, Cic. Mur. 16: exitus pugnarum, id. PUGN Mil. 21 : equestris, a cavalry-action, id. Vcrr. 2, 4, 55: pedestrie, Virg. A. 11, 707 : navalis, Nep. Arist. 2 : gladiatorum, Suet Aug. 45. II, Transf. : £. Troops drawn up for battle, a line of battle (rarely) : ordinata per principes hastatosque ac triarios pug- na, Liv. 22, 5: mediam pugnam tueri, the middle line, central division, id. 22, 45. B. -d battle, contest, in gen. (rarely, but quite class.) : qnanta pugna est doctissi- morum hominum, Cic. de Div. 2, 51 : ini- turus forensium certaminum pugnam, Quint. 5, 12, 22 ; id. 8, 6, 1 ; id. 5, 7, 35 : pugna inter testem et patronum, id. 6, 4, 21 : rerum naturae pugna secum, Plin. 2, 33, 38. In an obscene sense, of coition, Mart. 10, 38. pugTiacitas. atis,/. [pugnaxj Desire or fondness for fighting, combativeness, pugnacity (post- Aug.) : Quint. 4, 3, 2 ; Plin, 10, 33, 51. pugTiaciter, adv., v. pugnax, ad fin. pugriaculum, ] . "• [pugno] A forti- fu.d place, fortification, fortress, bastion, bulwark (ante- and post-class.), Plaut. Mil. 2, 3, 63 ; Amm. 21, 12, 18. pugnator* oris, m. [id.] A fighter, combatant (perh. not ante-Aug.), Liv. 24, 15 ; Suet. Caes. 39 fin. ; Sil. 15, 598.— Transf., adject. : gallus, a fighting-cock, Plin. 30, 15, 49. pug"IiatdriUS, a > um , "<0- [pugnator] Of or belonging to a fighter or combatant, fighting : anna, i. e. sharp weapons (opp. to rudes), Suet. Calig. 54 : mucro, Sen. Controv. 2 praef. pugmatrixj !cis -/- t ia -] I. A d i- Com - baiive, martial (post-class.) : natio, Amm. 23, 6,— II. Subst., She that fights, Prud. Psych. («1. pugnax» acis, adj. [pugno] Fond of flitting, combative, warlike, martial: I. Lit.: centuriones pugnaces, Cic. Phil. 8, 9 : accr et pugnax, id. Rep. 5, 8 (from Non. 337, 31) : Minerva, Ov. Tr. 3, 9, 7 : gens, Tac. Agr. 17 : hostes, Trop. 3, 7, 25 : pugnacissimus quique, Tac. H. 4, 60: — aries, Col. 7, 3; cf., galli gallinacei pug- nacissimi duo, Petr. 86 : — ensis, Ov. Tr. 5, 7, 48. — Poet, with the inf. .- tenui pugnax instare veruto, Sil. 3, 363. B. 'Prop., Ofa speech or of the speak- er, Combative, quarrelsome, contentious : oratio pugnacior, opp. pacatior, Cic. Brut. 'M fin. ; so, oratio pugnax et contentiosa, Plin. Ep. 2, 19 : exordium dicendi vehe- mens et pugnax, Cic. de Or. 2, 78. — H. •Transf., in gen., Obstinate, refractory, pertinacious : Graecus nimis pugnax esse noluit, Cic. Pis. 28 fin. : non est pugnax in vitiis, Coel. in Cic. Fam. 8, 13. — Of things concrete and abstract: ignis aquae pug- nax, Ov. M. 1, 432; Plin. 15, 3, 4 : musta, harsh, id. 14, 20, 25 : — quid ferri duritia pugnacius? id. 36, 16, 25. — Hence, Adv., pugnaciter, Contentiously, vio- lently, obstinately : certare cum aliis pug- naciter, Cic. Acad. 2, 20: dicere. Quint. 9, 4, 126 : ferire, Sen. Q. N. 1, 2 fin.— Comp. : alia pugnacius dicenda, Quint. 9, 4. 130. — Sup. : pugnacissime defendere senten- tiam, Cic. Acad. 2, 3. ' * pugneus. a, um, adj. [pugnus] Of or belonging to the fist : mersae, i. e. blows with tJtefist, Plaut Rud. 3, 4,^57. pugTUCUla. »e, /. dim. [pugna] A slight contest, a skirmish, Cato ace. to Pe- rott ad Mart 7, 9. * pugfllituS, <"*». [pugnus] With the fists : pessundari, Caecil. in Non. 514, 9. pugHO» '<^ v i> atum, 1. v. n. [pvg, whence pungo and pugnus] To fight, either singly or in armies, to combat, give battle, engage, contend (very frequent and quite class.) : (* constr. with the dat. of the person, or with cum). I f Lit: neque sinistra impedita satis commode pugnare poterant, Caes. B. G. 1, 25 : scutum manu emittere et nudo cor- pore pugnare, id. ib. : lapidibus eminus, Sail. J. 57 : cominus in acie, Cic. Balb. 9 : ex equo, id. N. D. 2, 2 : de loco, Ter. Hec. prol. 33 : pro commodis patriae, Cic. Inv. 1, 1, et al. — With a homogeneous object : magnam pugnavimu' pugnam, Lucil. in Don. Ter. Eun. 5. 2, 60 ; cf.. haec pugna estpugnata. Plaut. Ara. 1, 1,97; and, pusna gumma contentione pugnata, Cic. Mur. PULC 16 ; so, proelia, Hor. Od. 4. 9, 19 ; Sail. J. 54 : bella, Hor. Od. 3, 19, 4 ; id. L'pist 1, 16,25. — Impers. : pugnatur uno tempore omnibus locis, Caes. B. G. 7. 84: cominus gladiis pugnatum est id. ib. 1, 52: ut in mari quoque pugnetur velut e maris, Plin. 32, 1, 1. II. Transf.: &. ' n g en -> To contend, conflict, disagree, oppose, contradict: pug- nant Stoici cum Peripateticis, Cic. Fin. 2, 21 : non maguo opere pugnare, to contend not very strongly, id. N. D. 3, 1, 3: — noli pugnare duobus, Catull. 62, 64 : ne cupias pugnare puellae, Prop. 1, 12, 21 ; cf., pla- citone etiam pugnabis amori'f Virg. A. 4, 38: ne pugnet vulgus habenis, Stat. Th. 8, 289 : tarn eras excore, ut tota in oratione tua tecum ipse pugnares, you contradicted yourself, Cic. Phil. 2, 8 ; cf., pugnantia te loqui non vides? things that, are inconsist- ent, id. Tusc. 1,7. — Of things : frigidapug- nabaut calidis, humentia siccis, etc., cold bodies contended with hot, moist with dry, etc., Ov. M. 1, 19 ; so, humus, Petr. poet. ', Sat. 123. B. To struggle, strive, to endeavor, take pains, exert one's self for any thing (rare- ly, but quite class.) : illud pugna et eni- tcre, ne, etc., Cic. Fam. 3, 10 ; cf., hoc so- lum hoc tempore pugnatur, ut, etc., id. Rose. Am. 3 : and. pugnas, ne reddar, I Achille, Ov. Her. 3, 25 Rubnk. — Poet, with an object- clause : pugnat molles ; eviucere somnos, Ov. M. 1, 685 ; so id. ib. . 7,772; id.Her.13, 77; Luc. 4,753; Claud. Rapt Pros. 2, 196; cf., of things, Lucr. 2, 205. pugltUS» ■■ m - [pvg, whence pungo and pugno] A fist: ••pug?ius a punctione, id est percussu dicitur," Paul, ex Fcst. p. 219: manum plane comprimere pug- numque i'acere, Cic. Acad. 2, 47 : certare pugnis, calcibus, unguibus, id. Tusc. 5, 27 ; cf. id. Verr. 2, 3, 23 : pugnis contun- dere aliquem, Plaut. Bac. 3, 3, 46 : pug- num impingere alicui in os, id. Rud. 3, 4, 5 : pugnos in ventrem ingerere, Ter. Ph. 5, 7, 95 : pugnum ducere alicui, to give one a blow with the fist, Paul. Dig. 47, 10, 4. — Poet., of boxing : neque puuno Neque segni pede vietus, Hor. Od. 3, 12, 8 : so id. ib. 1, 12, 26; id. Sat. 2, 1, 27. — H. Transf., as a measure. A fistful, hand- ful, Cato R. R. 82 ; Marc. Emp. 8 med. X Puilia saxa esse ad portum qui sit secundum Tiberim ait Fabius Pictor, Fest p. 250 ed. Mull. pulchellus oi' pulcellus. a, um, adj. dim. [l.pulcher] Beautiful little: Bac- chae (i. e. Baccharum statuae), Cic. Fam. 7, 23 : ironic, audiamus pulcellum pue- rum, Crass, in Cic. detor. 2, 65. — Applied in derision to Clodius (referring to his real surname, Pulcher), Cic. Att. 1, 16, 10 ; 2, 1, 4 ; 2, 22, 1. 1. pulcher» chra, chrum, and pul- cer» era, crura, adj. Beautiful, beaute- ous, fair, handsome, in shape and appear- ance. I. Lit. : homo, Enn. Ann. 1, 44 : o pu- erum pulchrum, Cic. Off. 1, 40 : pulcher ac decens, Suet. Dom. 18 : virgo pulchra ! Ter. Ph. 1,2, 54: pulchra juvenis, Phaedr. 2,2,5: quo pulchrior alter Non fuitAenea- dum, Virg. A. 9, 179 : forma pulcherrima, id. ib. 1, 496 ; cf. also in the Posit. : Venus quern pulchra dearum Fari donavit Enn. Ann. 1, 31. As an epithet of Apollo, Virg. A. 3, 119 Serv. : — victim». Naev. B. P. 1, 12; cf., " pulcher bos appellatur ad exi- miam pinguedinem perductus," Fest. p. 238 ed. MllU. : — pulchro corpore creti, Lucr. 5, 1115: o faciem pulchram ! Ter. Eun. 2, 3, 5 : fuit vultu pulchro magis quam venusto, Suet. Ner. 51 : color. Lucr. 4. 1030 and 1090 : — vestis, Naev. B. P. 2, I 22 ; so, tunicae, Hor. Ep. 1, 18, 33 : testu- do, Virg. G. 2, 463 : recessus. Ov. M. 14. 261 : horti, id. Pont. 1. 8, 37 : fluvius, Virg. I G. 2, 137 ; Val. Fl. 5, 486 : quid potest I esse aspectu pulchrius? Cic. de Sen. 15: I acetum acerrimum et pulcherrimum, Ca- to R. R. 104: panis longe pulcherrimus, i Hor. S. 1, 5, 89 : pulcherrima opera, Plin. 34, 8, 19, no. 10. II. Trop., Beautiful in a spiritual or moral sense, fine, excellent, noble, honora- ble, glorious, illuslrioits, etc. : praetor in- terea, ne pulchrum se ac beatum putaret PULE that he might not think too highly of him self, Cic. Mur. 12 : res publics paullatim immutata ex pulcherrima pessima ac tia- gitiosissima facta est, Sail. C. 5, fin. ; Cic. Off. 1, 32 fin. : pulcherrimum exemplum, Caes. B. G. 7, 77 : maximum et pulcher- rimum facinus, Sail. C. 20 : pulcherrimi consilia, Virg. A. 5, 728 : nascctur pulchra Trojanus origine Caesar, id. ib. 1, 286 : poemata, Hor. S. 1, 10, 6, et al. : dies, fa- vorable, fortunate, id. Od. 1, 36, 10 ; 6o, pulcherrimus exifus, Flor. 2, 2, 14. — Poet, with the gen. : pulcherrimus irae, glori- ous on account of (just) wrath, Sil. 11, 365. — Pulchrum (est), with a subject-clause, It is beautiful, grand, glorious, etc. : cui pulchrum fuit in medios dormire dies, to whom it seemed a fine thhig, Hor. Ep. 1, 2, 30 : pulchrumque mori 6uccurrit in »r- mis, Virg. A. 2, 317 : pulchrius hac fuerat, Troja, perire tibi, Prop. 2, 2, 44 ; eo too, pulchrum putare, ducere, to think or con- sider beautiful : pati . . . pulchrum Roma- numque putant, Luc. 9, 391 : turpe ducet cedere pari, pulchrum superasse majores, Quint. 1, 2, 22.— Hence, Adv., pulchre (pulcre), Beautifully, excellently, finely, nobly, very, etc. : subi- gere aliquid, Cato R. R. 74 : aedes probae pulchreque aedificatae, Plaut. Merc. 5, 2, 61: oppidum pulchre munitum, id. Pers. j 4, 4, 6 : pulchre dictum, Ter. Eun. 3, 1, 26 : I pulchre et oratorie dicere, Cic. Or. 68 : pulchre asseverat, bravely, cunningly, id. Cluent. 26 fin. : proxima hostia litatur saepe pulcherrime, very favorably, id. de Div. 2, 15 fin. : ferre fortunam secundam pulcherrime, Sulpic.in Cic. Fam. 4, 5 fin. : — peristi pulchre, you have done for your- self finely, utterly, Plaut. Mil. 2, 4, 50; so, occidi, id. Cure. 1, 3, 58. — Pulchre est mihi, I am well, it goes icell with me : Cic. , N. D. 1, 41 ; so Hor. S. 2, 8, 18 ; Catull. 23, 5. — Pulchre esse, To live well, enjoy one's self, be happy : Plaut. Merc. 3, 3, 21 : — pul- chre, as an exclamation of applause, like recte, probe, etc., Excellently '. bravo! well done • Ter. Eun. 4, 7, 4 ; id. Heaut 2, 3, 92 ; Hor. A. P. 428. 2. Pulcher (Pulcer), ri. m., and Pul- chra (-era), ae, /, A Roman surname of the Claudii (Clodii), Liv. 38, 35 ; Val. Max. 3, 5, 3; Tac. A. 4, 52. — Pulchri promou- torium, A promontory in Northern Africa, northeast of Carthase, now Cap Bono, Liv. 29, 27, 12 ; cf. Mann. Afrika, 2, p. 293 sq. pulchralia (pulcr.), ium, n. (pul- cher] A dessert, fruits, etc., analogous to bellaria: pulchralibus atque cupediis, Ca- to in Fest. p. 242 ed. Mull. pulchre (pulcre), adv., v. pulcher, ad fin. pulchreSCO (pulcr.), ere, v. inch. n. [pulcher] To become or grow beautiful (post-class.), Ser. Sarnm. 44, 824 ; Cas- siod. Var. 5, 40. * pulchritas (pulcr.), atis, /. [id.] Beauty : Caecil. in Non. 155, 18. pulchritude- (pulcr.), Inis, /. [id.] Beauty, lit. and trop.; excellence: "ut cor- poris et quaedam apta figura membro- rum cum coloris quadam suavitate eaque dicitur pulchritudo," Cic. Tusc. A,\3fin.; cf. id. Off. 1, 28 : pulchritudinis duo ge- nera sunt, quorum in altero venustas est, in altero dignitas, venustatem muliebrem dicere debemus, dignitatem virilem, id. Off. 1,36: equi,Gell.3,9^n.: urbis, Flor. 2, 6: flammae, Suet. Ner. 38: operis. Plin. Ep. 10, 46: — oratoris, Cic. de Or. 3. 19; so, verborum, Quint. 3, 7, 12 : honestum sua pulchritudine specieque laudabile, Cic. Fin. 2, 15 ; cf., splendor pulchritudo- que virtutis ? id. Off. 2, 10 fin. — In the plur. : pulchritudine6, i. e. beautiful jew- els, Plin. 37, 9, 46. pulegium» ii, v - puleium. puleiatus. a > um, "4i- C puleium ] Furnished or seasoned with pennyroyal: porca, Veg. Vet. 3, 76. — Subst, puleia- tum, i, 7!.~(sc. vinum), Pennyroyal wine, Lampr. Elag. 19. puleium ° r pulegium,", »• FUa- bane, flea-wort, pennyroyal ; mentha pule- gium, L. ; Plin. 20, 14, 54 ; Cic. de Div. 2, 14; Col. 12,32; Pall. 12, 22; Mart. 12, 32; Ser.- Samm. 1, 18. On account of its pleasant odor, transf. : ad cujus rutam pulegio mihi tui sermonis utendum, i. e. 1237 PULL the pleasantness of your discourse, Cic. Fam. 16, 23 fin. pulcxi I cis . "». A flea, Plin. 9, 47, 71 ; PlSut. Cure. 4, 2, 13; Cels. 6, 7, 9; Col. 8, 5 ; Mart. 14, 83.— Of the ground-flea or spring-tail, (* an insect that gnaws the plant ocimum), Col. poet. 10, 321. pulicaria. ae, /• ^ plant, called also psyllion, Theod. Prise, p. 1, 10. + pulicO, are. To produce fleas: "\pv\- \ii,u), pulico," Gloss. Gr. Lat. pullCOSUS. a, urn. adj. [pulex] Full of fleas: canis, Col. 7, 13,2. pullariUS, a, um, adj. [1. pullus] Of or belonging to young animals : eollec- tio, Veg. Vet. 2, 25. — Facetiously : feles, a kidnapper of boys, qs. boy-mouser, catch- boy, Aus. Ep. 70. — 1|. Sub St.: A. pul- larius, Ji, mi: X, A man who fed the sa- cred chickens, the chicken-keeper, Cic. de Div. 2, 34; Plane, in Cic. Fam. 10, 12; Liv. 10, 40; Inscr. Orell. no. 2456; 3509.— In this signif. adject., decvbia pvllaria, i. e. o/l/te pullarii, Inscr. Orell. no. 5010. — 2. A paederast: "iraiScpaoTijs, pullarius," Gloss, l'hilox. ; v. above. — B. " Pullariam Plau- tus dixit manum dextiam" (perh. on ac- count of its obscene use in paederasty ; v. above), Paul, ex Fest. p. 243 ed. Mlill. pullastra, ae,/. [id.] A young hen, a pullet, Var. R. R. 3, 9, 9. * PullatlOj " n ' s i /• ['d.] A hatching, Col. 8. 5, 9. pullatus- a . um > a "J- [3- pullus] Cloth- ed in soiled or black garments. Thus, I, Of mourners : proceres, Juv. 3, 212. — Proverb. : albati ad exsequias, pullati ad uuptias, i. e. who do every thing wrongly, Sid. Ep. 5, 7. — JI. Of the common people : Plin. Ep. 7, 17; so absol. : ne quis pulla- torum, Suet. Aug. 44 : turba, Quint. 6, 4, 6 : circulus, id. 2, 12, 10. pulleiaceus, a, nm, adj. Black, for pullus, August, in Suet. Aug. 87. * PUllicenuSjiwn.fi. pullus] Ayoung lira, a chicken, Lampr. Alex. Sev. 41. * pulli|TO, m ' 3 i /• [3- pullus] A dark color, Plin. 8, 48, 73. pullinuS: a, um, adj. [1. pullus] Of or belonging to young animals: dentes, the first teeth of a coll, Plin. 8, 44, 69. *pulll-prema, ae, m. [pullus-pre- mo] A paederast, Aus. Ep. 70. nullities, ei, /. [1. pullus] A young brood, Var. R. R. 3, 7 ; Col. 8, 9, 4 ; 8, 14, 11; 9,11. * pullo. are, v. n. [id.] To put forth, sprout out, germinate, Calpurn. Eel. 5, 19. pullulaSCO, ere, »• >»<*■ n - [pullulo] To put forth, sprout out, to bud, bourgeon, Col. 4, 21, 3 ; Prud. artij). 10, 882. pullulo, avi, atum, 1. v. n. and a. [1. pullulusj I. Neutr., To put forth, sprout out, come forth : A. Lit., of plants and an- imals : pullulat ab radice, Virg. G. 2, 17. —Of animals : tot pullulat atra eolubris, Virg. A. 7, 329.— B. Trop. : pullulare in- cipiebat luxuria, Nep. Cat. 2. — *II. Act., To bring forth, produce : terras Venerem iiliam puliulasse, App. M. 4, p. 301 Oud. 1. pullulus, i. m - dim. [id.] A young animal, a chicle, young dove, etc. ; as a term of endearment, dove, chick, etc., App. M. 8, p. 577 Oud. — Of plants, A sprout, young twig, Plin. 17, 10, 12. 2. pullulus, a . um > "dj. [3. pullus] Blackish, dusky, gray : terra, Col. 2, 2, 19. I. pullus- i. ™- [perh. contr. from pu- ellusj A young animal, young : asininus, Var. R. R. 2, 8, 2 : equinus, Col. 6, 29 : ona- grorum, Plin. 8, 44, 69 : glirium, Var. R. R. 3,15: ranae, Hor. S. 2, 3, 314 : columbini, Cic. Fam. 9, 18 : gallinacei, Liv. 32, 1 ; Col. 8, 5, 7: pavonini, Var. R. R. 3, 9: anserum, id. ib. 3, 10 : ciconiae, Juv. 14, 74 : ex ovis pulli orti, chicks, Cic. N. D. 2. 48 Jin. B In partic, A young fowl, a chick- en, Hor. S. 1, 3, 92; 2, 2, 121 ; id. Epist. 2, 2, 163 ; Sen. Q. N. 4, 6. So of the. sacred chickens, used in divination : quum caveo liberati pulli non pascerentur, Cic. N. D. 2, 3, 8. II. Transf. : A. Of persons : 1. As a term of endearment, Dove, chick, dar- ling meus pullus passer, mea columba, Plant. Casin. 1, 50: strabonem Appellat paetum pater, ft pullnm, male parvus Si cui Alius est. Hor. S. 1,3, 45 ; so Suet. Ca- lig. 13/n. ; M. Aurel. in Front. Ep. ad An- 1238 PULP ton. 1, 1 ed. Maj. — 2. P- milvinus, qs. young kite, of an avaricious person, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2. B^ Of plants, A sprout, young twig, Cato R. R. 51 ; 133 ; Pall. 4, 9. * 2. pullus, a, um, adj. dim. [purus] Pure: veste pulla candidi, Var. in Non. 368, 28. 3. pullus, a, um, adj. [kindr. with ■neWbs J Dark-colored, blackish-gray, dusky, blackish : lepus superiore parte pulla, ven- tre albo, Var. R. R. 3, 12 : nigra terra, quam pullam vocant, Col. 1 praef. § 24 : color lanae pullus atque fuscus, id. 7, 2 : hostia, Tib. 1, 2, 62 : capilli, Ov. Am. 2, 4, 41 : myrtus, dusky, dark-green, Hor. Od. I, 25, 18 ; cf., ficus, id. Epod. 16, 46.— Esp. freq., pulla vestis, a dark-gray garment (of dark-gray or undyed wool, the dress of mourners and of the lower orders) : of mourners, Var. in Non. 549, 33 ; but not worn at funeral repasts, Cic. Vatin. 12 fin. and 13. — Of the clothing of the poor, Cal- purn. Eel. 7, 26 ; 80 ; Cic. Verr. 2, 4, 24 fin. — Proverb.: non possum togam prae- textam sperare, quum exordium pullum videam, i. e. a bad beginning can not make a good ending, Ouint. 5, 10, 71. B. Subst., pullum, i, n., A dark-gray garment, Ov. M. 11, 48 ; Flor. 4, 2, 45. II. Transf. (from mourning attire), Sad, sorrowful, mournful (poet.) : si mihi laniticne ducunt non pulla sorores stami- na, Mart. 6, 58, 7 ; so, p. stamina nere, Ov. Ib. 246. pulmcutaris, e, adj. (pulmentum] Of or belonging to a relish: cibus, Plin. 18, 12, 30. pulmcntarium, "> m ; [> s > m - [kindr. with i:\tiiioiv, for irvevuwv'] A lung ; and in the plur., pulmones, the two lobes of the lungs, the lungs, " Cic. N. D. 2, 55 ; Cels. 4, 1 ; Plin. II, 37, 72;" Plaut. Cure. 2, 1,21; Ov. Pont. 1, 3. 19 ; Pers. 3, 27. — A very important member in haruspicy, Cic. de Div. 1, 39 ; 2, 12 fin. ; Luc. 1, 622,— H. Transf., A marine animal, a sea-lung, Plin. 9, 47, 71 ; 18, 35, 85 ; 32, 9, 32 sq. pulmonaceus, a, um, adj. [pulmo] Of or belonging to the lungs, good for the lungs : radicula, Veg. Vet. 1, 12. pulmonariuS, a, um, adj. [id.] Dis- eased in the lungs, consumptive : ovis, sus, Col. 7, 5, 14 ; 7, 10, 7. pulmdneuS, a. "**>, adj. [id.] O/or be- longing to the lungs, pulmonic: pulmo- neum vomitum vomere, to vomit up the lungs, Plaut. Rud. 2, 6, 27.— H. Transf., Soft or swelling like the lungs, spongy: pedes, Plaut. Epid. 5, 1, 21 : mala, Plin. 15, 14, 15. pulmunculus,i> m -*' m - [id.] A lung- like, fleshy excrescence on the bodies ot an- imals, e. g. on the camel's hoofs, Sol. 49 ; on the feet or backs of other animals, Veg. Vet. 2, 56 ; 61. pulpa, ae, /. The fleshy portion of an- imal bodies, solid flesh, Cato R. R.83; Mart. 3, 77; cf., "pulpa est caro sine pinguedi- ne," Isid. Orig. 11, 1. — II, Transf.: A. Of persons (like the Hebr. "Iti'3) : scel- erata, i. e. corrupt human nature, Pers. 2, 62. — B. The fleshy part, pulp of fruit, Scri- bon. Larg. 74 ; Pall. 4, 10 fin. ; the pith of wood, Plin. 16, 38,73. pulpamen, i» is ' n - [P ul P a ] A relish eaten with bread (for the usual pulpa- mentuin and pulmentum), Liv. epit. 48Jt«. pulpamcntum, i '< [id.] The fleshy part of an imals, &.C., the meat, e. g. of fishes, Plin. 9, 15, 18.— H. Transf., Food pre- pared mainly from bits of meat, tid-bits, PUL S Plaut. Cure. 1, 1, 90 : mihi . . . cubile est terra, pulpamentum fames, Cic. Tusc. 5, 32, 90. — Proverb. : lepus tute es et pul- pamentum quaeris? you are a hare your- self, and are you hunting for game ? Ter. Eun. 3, 1, 36; v. lepus, p. 875: — ego sem- per apros occido, sed alter semper utitur pulpamento, / do the shooting, but he gets the game : I shake the bush, but another catches the bird, Dioclet. in Vopisc. Nu- mer. fin. pulpito, are, v. a. [pulpitum] To board over, to cover with boards (post-classical) : Sid. Ep. 8, 12. pulpitum, i. n - -A staging made of boards, a scaffold, platform, pulpit, for pub- lic representations, lectures, disputations ; and esp. as a stage for actors, Suet. Ner. 13 ; id. Gramm. 4 fin. ; Hor. Ep. 1, 19, 39 ; id. A. P. 174 ; 278 ; Prop. 4, 1, 15 ; Juv. 3, 174 : 7, 93 ; 14, 256 ; Plin. Ep. 4, 25, et al. pulpo, are, v. n. To niter the natural cry of the vulture, Auct. Philom. 27. pulpoSUS, «. um . at/ j- [P ul pa] Fleshy: terga pidposis torulis obesa, App. M. 7, p. 477 Oud. puis, pultis, /. [tt<5Xtos] A thick pap or pottage made of meal, pulse, etc., the primitive food of the Romans before they became acquainted with bread : it was also used at sacrifices, and as food for the sacred chickens, " Var. L. L. 5, 22, § 105 ; Plin. 18, 8, 19; Val. Max. 2, 5, 5;" Cato R. R. 85 : Juv. 11, 58 ; 14, 170 ; Pers. 6, 140 ; Cic. de Div. 2, 35 ; Fest. p. 245 ed. Mull. pulsabulum, i. «• [pulso] An imple- ment with which the strings of a musical instrument are struck, usually called pec- ten or plectrum, App. Flor. 2, p. 351. pulsatio, onis,/. [id.] A beating, strik- ing : ostii, Plaut. Bac. 4, 2, 1 : scutorum, Liv. 31 , 39 : Alexandrinorum, Cic. Coel. 10. — Abso]., Ulp. Dig. 47, 10, 5.— H. 'Prop.: pudoris, i. e. forcible violation, Paul. Sent. 5, 4, 4. pulsator, or i s . m - [id-] A heater, strik- er: citharae, Val. Fl. 5, 694. pulsiO, 6nis,/. [pello] A beating, strik- ing (post-class.), Arn. 4, 129. pulso, avi, arum, 1. v. intens. a. [id.] To push, strike, beat, batter. I, Lit.: quum pulseturagiteturquein- cursione atomorum sempiterna, Cic. N. D. 1, 41 : lictores ad pulsandos verberandos- que homines exercitatissimi, id. Verr. 2, 5, 54 ; cf. id. ib. 2, 3, 26 fin. ; so, ubi tu pul- sas, ego vaprdo tantum, Juv. 3, 289 : osti- um, Plaut. Bac. 4, 1, 7 ; cf., ostiatim, Quint. 5, 10, 122 : fores. Ov. M. 5. 448 : humuni ter pede, to stamp upon the ground, id. Fast, fi, 330; cf., tellurem pede libero, Hor. Od. 1, 37, 1 ; and, prata choreis, Claud. Laud. Stil. 2, 381 : muros ariete, Virg. A. 12, 706 : chordas digitis et pectine eburno, to strike, play npon, id. ib. 6, 647 ; so, chelyn, Val. Fl. 1, 139. — Of things: pulsant arva ligones, Ov. Am. 3, 10, 31 ; id. Met. 11, 529. B. Transf., To strike against, totourh any thing (poet.) : ipse arduusaltaque pul- sat Sidera, Virg. A. 3, 619; s"o, vasto qui vertice nubila pulsat, Val. Fl. 4, 149.— Ot abstract subjects : ululatns pulsat aures, Claud. B. Get. 625. II, Trop. : A. I n gen., Topush, strike, to urge or drive on, to impel, to set in vio- lent motion, to move, agitate, disturb, dis quiet : dormientium animos, Cic. de Div. 2, 58, 120: multa in unum locum contlu- unt, quae meum pectus pulsant, Plaut. Epid. 4, 1, 3 : quae te vecordia pulsat, Ov. M. 12, 228 : pavor pulsans, Virg. G. 3, 105 : varia meritos formidine pulsant, Val. Fl. 3, 390 : urbes rumoribus, to set in motion, disturb, Petr. p. 679: — pericula, to repel, ward off, Claud. VI. Cons. Hon. 465. B. In partic, To attack before a tri- bunal, i. e. to arraign, accuse : qui inter- rogatus respondent, sic tenetur, quasi ex contractu ejus obligatus, pro quo pulsaba- tur. Ulp. Dig. 11,1, 11 : non imponitur ne- * cessitas aliis pulsantibua respondere, id. ib. 5, 1. 2 mcd. — 2. Trans f., not in a court of justice : pulsari crimine falso, Claud. B. Gild. 170: injusta Tartara, to accuse, charge. Stat. S. 5, 5, 77. pulsUOSUS, a, um, adj. [2. pulsus] Full of blows, beating (post-class.) : dolor, Coel. Aur. Acut. 2, 14. PUL V 1. pulsus. a i um, Part., fiora pello. 2. PUlSUS, "3. m. [pello] A pushing, beating, striking, stamping ; a push, blow (quite class.) : J, Lit.: pulsu externo agi- tari, Cie. Tusc. 1, 23; cf., eive externus et adventicius pulsus animus dormientiura commovet, sive, etc., impulse, influence, id. de Div. 2, 61 ; and, animus quatitur et af- ticitur motibus pulsibusque, Gell. 9,13: remorum, the stroke of the oars, rowing, Cic. de Or. 1, 33 flu. ; hence, p. seni, i. e. a galley of six banks, Sil. 14, 487 : pedum, the trampling of feet, Virg. A. 12, 445 : ly- rae, a striking, playing, Ov. F. 5, 667 : ter- rae, an earthquake, Amm. 23, 1 fin. : vena- rum, the beating of the pulse, the pulse, Plin. 29, 1, 5 ; so, arteriarum, id. 11, 37, 88. pultarius, ii, in. [puis ; orig., a vessel for pottage ; then, in gen.] I. A vessel for various uses, e. g. for warm drinks, Plin. 7, 53, 54 ; for must, Petr. 42; for preserv- ing grapes in, Col. 12, 43, 7; for coals for fumigation, Pall. 7, 2.— H. Transf., A cupping-glass, Cels. 2, 11. pultatlO, onis, /. [pulto] A beating, knocking at the door (ante-class.) : Plaut. True. 2, 2, 3. pulticula,ae,/.di'm. [P uls ] Pap, gruel, Cels. 2, 30 ; Col. 8, 11, 14 ; Plin. 26, 8, 37 ; Arn. 7, 242. pultlfagrus, v. pultiphagus. * pultlf ZCUS. a, um, adj. [puls-facio] From which pap or pottage is made : far, Aus. Idyll. 12, 5. PultiphagdnideS, «e, m. [pultipha- gus] The pap-eater, a comically-tormed designation for an old Roman, who ate pap instead of bread (v. puis), Plaut. Poen. prol. 54. pultiphagus (pultif.). i, m. [puls- 0«jcu| A pap-eater (v. preced. art), Plaut. Most. 3, 2, 143. pulto, are > "• inlens. a. [collat. form of pulso, trom pello] To beat, strike, knock (ante-class. ; of. Quint. 1, 4, 14) : pectus digitis pultat, Plaut. Mil. 2, 2, 47 : ostium, Tor. Ad. 4, 5, 3 ; so, fores, id. Heaut. 2, 3, 34 : januam, Plaut. Poen. 3, 4, 30 : aedes, id. Most. 2, 1, 56; and absol., of knocking at the door, Plaut. Asin. 2, 3, 2; id. Men. 1, 2, 65 ; id. Most. 1, 2, 23. pulver, eris, v. pulvis, ad ink. ! pulverarius, a, um, adj. [pulvisj Of or belonging to dust or sand : vievs, a place in Rome, Inscr. Grut. 250. pulvcraticum, i, «■. and pulver- attca, ae ,/- [pulvis ; orig., payment for hard agriculturaJ- labor; hence, transf.] Drink-money, given for hard labor, Cod. Theod. 7, 13, 16 ; Cassiod. Var. 12, 15 ;— Impp. Theodos. et Valent. ap. Auct. de re agr. p. 343 Goes. pulveratio, onis, /. [ pulvero ] In vintagers' lang., A reducing to powder, pulverizing of the soil around the vines, Col. 4, 28 ; 11, 2, 60 ; Serv. Virg. G. 2, 418. pulvereus, a, um, adj. [pulvis] I. Of or containing dust, filled with or full of dust, dust- : nubes, clouds of dust, Virg. A. 8, 594 ; so, turbo, a whirlwind of dust, Claud. B. Get. 458 : farina, fine as dust, Ov. Med. fac. 61 : solum, id. Met. 7, 113 : aequor, a battle-field filled with dust, Stat. Th. 11, 403 : crinis, id. ib. 6, 7 : aspectus, dusty, Plin. 37, 10, 61.— H. Act., That raises the dust : equi, Val. Fl. 4, 603 : palla, Ov. M. 6, 705. pulveriZO- are, v. a. [id.] To reduce to dust, to pulverize (late Lat.) : turis pul- verizati drachma, Veg. Vet. 1, 54. pulvero, are > »■ '•■ ""d "■■ ['d.] I. To scatter dust ; to bestrew with dust, to bedust : non (volo) hoc (vestibulum) pulveret, (*for pulveretur, should be full of dust, v. Gell. in 1. 1.). Plaut. fragm. ap. Gell, 18, 12 : — se, Plin. 11, 33, 39.— B. In par tic, iu vintager's lang., To rover the vines with dust, by digging up the soil (as a protec- tion against the sun and mist) : vineas, Col. 11, 2, 60 : vites, Pall. 4, 7 : uvas, Plin. 17, 9, 5. — H. To reduce to powder, to pul- verize: herbas, Calpurn. Eel. 5, 88. pulverulentus, «, um, adj. [id ] Fall of dust, dusty : via, Cic. Att. 5, 14 : aestas, Virg. G. 1, 66 ; hence, also, Ceres, covered with dust in summer, Lucr. 5, 741 : agmina. Virg. A. 4, 154 : trop., praemia militiae, i. e. toilsome, Ov. Am. 1, 15, 4. pulvillus, ', '". dim. [contr. from pul- PUL V vinulus, from pulvinus] A little cushion, small pillow, Hor. PIpod. 8, 16 ; Front. Ep. ad Ver. 1 ed. Maj. ; App. M. 10, p. 716 Oud. pulvinar (polv.), aris, n. [pulvinus] A couch made of cushions, and spread over with a splendid covering, for the gods and persojts who received divine honors; a couch or cushioned scat of the gods (in the lectisternium, placed for the gods before their statues and altars) : nunc Saliaribus Ornare pulvinar deorum Tempos erat dapibus, Hor. Od. 1, 37, 3 ; Liv. 5, 52, 6 : quern Caesar majorem honorem conse- cutus erat, quam ut habcret pulvinar, si- mulacrum etc., Cic. Phil. 2, 43 ; of. Suet. Caes. 76. So of Romulus, Ov. M. 14, 827 ; of the couch or marriage-bed of Livia, id. Pont. 2, 2, 71 ; of Messalina, Juv. 6, 31 ; cf., geniale, Catull. 64, 47 ; of the imperial seat on the spina in the circus, Suet. Aug. 45; id. Claud. 4: — ad omnia pulvinaria supplicatio decreta est, before all the seats of the gods, i. e. in all the temples, Cic. Cat. 3, 10, 23 ; 60, decretum, uti supplicatio per triduum ad omnia pulvinaria habere- tur, Liv. 22. 1, 15 ; cf. Liv. 30, 21 ; and Tac. A. 14, 12: — deorum pulvinaribus et epulis magistratuum fides praecinunt, i. e. at the leetisternia or feasts of the gods, Cic. Tusc. 4, 2, 4. pulvinai'is, e, adj. [id.] O/or belong- ing to a cushion or pillow : pica, sitting on a cushion, Petr. 37. pulvinarium, ". «■ : * I. A cnsh - ioucd seat or couch of the gods (tor the usual pulvinar) : Liv. 21, 62, 4. — * H, An anchorage, Plaut. Casin. 3, 2, 27. * pulvinariUS, a, um, adj. [pulvinar] 0/ or belonging to the couches of the gods : macellum pinguc pulvinarium, i. e. pro- vision of beasts for sacrifice, Prud. ot€([). 10, 1056 (yet pulvinarium is perh. gen. plur. of pulvinar). pulvinatUS» a, um, adj. [pulvinus] Cushion-shaped, having a swelling or ele- vation, swelling, elevated : p. calyx ( jug- landis), Plin. 15, 22, 24 : fissura (seminis palmae), id. 13, 4, 7 : labrum scrobis, id. 17, 22, 35, no. 7 : capitula columnarum, cushion-shaped capitals, Vitr. 1, 2; 3, 3; hence, columnae, columns with cushion- shaped capitals, id. 4, lfiu. t pulvinensis, is, /■ [pulvinar] An epithet of Bellona, in whose chapel was a pulvinar, Inscr. Orell. no. 2317 sq. pulvinulus, i, m. dim. [pulvinus] A little bank or bed of earth, Col. Arb. 10, 4. pulvinus, >. ">• Prop., An elevation : I, A cushion, bolster, squab, pillow to sit or lie upon, Plaut. Stich. 1, 2, 38 ; Cic. de Or. 1, 7 ; id. Verr. 2, 5, 11 ; id. Fam. 9, 18 fin. ; Nep. Pelop. 3 ; Sail. J. 70 ; Cels. 3, 18 ; Sen. Cons, ad Marc. 16 ; Suet. Tib. 73 ; id. Calig. 12 ; Mart. 3, 82 ; Juv. 3, 154. — II. An. elevation in the fields, a raised border, ridge, bank, bed, Var. R. R. 1, 35 ; Col. 11, 3 ; Plin. 17, 21, 35, no. 4 ; 19, 4, 20 ; 22, 22, 34 ; Pall. 3, 23 fin. ; Plin. Ep. 5, 6. — III, A bolstering or surbase of brick, to cover the joint between the walls and floor of a barn, Coi. 1, 6, 13. — IV. A sandbank in the sea, Serv. Virg. A. 10, 302. — V. A structure of stone in the water, upon which to erect a pillar, Vitr. 5, j 2. — VI. A projecting part of a catapult, the pillow, bolster, Vitr. 10, 15. pulvis, oris (»«»., pulver, App. Herb. 35 ; Theod. Prise. 1, 30 ; 2, 32 ; cf. Prise, p. 707 P.), m. (fern., Enn. in Non. 217, 11 sq. ; Prop. 1, 22, 6 ; 2, 13, 35 ; and also, m., 1, 17, 23 ; 1, 19, 6 ; and 4, 9, 31), Dust, powder : jamque fere pulvis ad coelum vasta videtur, Enn. in Non. 11 (Ann. 8, 44) ; so, fulva, id. ap. Non. 217. 13 : si multus erat in calceis pulvis, Cic. Inv. 1, 30 ; Lucr. 3, 382 : pulveris nebula, id. 5, 254 : turn caeco pulvere campus Miscetur.Virg. A. 12, 444 ; cf. id. ib. 9, 33 : eruditus, the dust ovsand in whichmathematicians drew their figures, Cic. N. D. 2, 18; cf. id. Tusc. 5, 23; Liv. 25, 31; Pers. 1, 131: amomi, dust, powder, Ov. Tr. 3, 3, 69 : carbonis, coal-dust, id. A. A. 3, 628^-Poet. : Etrus- ca, i. e. soil, Prop. 1, 22, 6 ; so of potters' earth, Mart. 14, 102 ; 114 ; of volcanic ash- es, pozzolana, Stat. S. 4, 3, 53, et al. — Of the dust or ashes of the dead, Hor. Od. 4, 7, 16, et al. : hibernus, i. e. a dnj winter, Virg. G. 1, 101. — In the plur. : novendia- PUNC les, Hor. Epod. 17, 48 : pnlverum mole degravante, Plin. 11, 24, 28, § 83 ; cf. Gell. 19, 8, 13. — Proverb. : sulcos in pulvere ducere, to draw furrows in the sand, i. e. to give one's self useless trouble, Juv. 7, 48. II. Transf.: A. A 1'lace of contest, arena, lists ; hence, also, in gen., a scene of action, field (cf. arena) : doctrinam ex umbraculis eruditorum in solem atque pulverem produxit, i. e. before the public, Cic. Leg. 3, 6 fin. ; cf. Hor. Od. 1, 8, 4 : domitiint in pulvere currus, Virg. A. 7, 163; Mart. 12,83: — forensis pulvis, Quint. 10, 1, 33 : inque suo noster pulvere cur- rat equus, on his own field, within his own territory, Ov. F. 2, 300. B. Toil, effort, labor (poet.) : cui sit conditio dulcis sine pulvere palmae, Hor. Ep. 1, 1, 51. pulvisculus, '. m - (neutr. collateral form, pulvisculum, i, Vigilant, in Hier. adv. Vigil, no. 4) dim. [pulvis] Small dust, fine powder (ante- and post-class.), Solin. 15 fin. : si abaco et pulvisculo te dedisses, i. e. the mathematical sciences (v. pulvis, no. I.), App. Apol. p. 426 Oud.— II. Transf., cum pulvisculo, dust and all, i. e. wholly, completely, Plaut. Rud. 3, 6, 7 ; True, prol. 19. pumez, icie, m. (fern., Catull. 1, 2) A pumice-stone, Plin. 36, 21, 62 ; used for smoothing books, Catull. 1, 2 ; 22, 6 ; Hor. Epist. 1, 20, 2; Ov. Tr. 1, 1, 11 ; Mart. 8, 72; hence poet., of verses carefully smoothed, i. e. polished, Prop. 3. 1, 8 ; used by the ef- feminate for smoothing the skin, Ov. A. A. 1, 506 ; Mart. 14, 205. — P r v e r b. : aquam a pumice postulare, i. q. Eng., to try to draw blood from a stone, i. e. to demand money from one who has none, Plaut. Pers. 1, 1, 42 ; cf. as an image of dryness : pu- mex non aeque est aridus atque hie est senex, id. Aul. 2, 4, 8. — H. Poet, transf, Soft stone, porous rock of any kind, Ov. M. 3, 159 ; 8, 561 ; id. Fast. 2, 315 ; Virg. G. 4, 44 ; id. Aen. 5, 214 ; Hor. Od. 1, 11, 5. t pumicator, oris, m. [pumico] A pol- isher, scourer : " pumicator, otit)KrnS," Gloss. Cyrill. pumiceus, a, um, adj. [pumex] Of pumice-stone, or of soft stone, in gen. (very rare) : molae, Ov. F. 6, 318 : sedes, Sil. 7, 419 : antra, Stat S. 3, 1, 144 ; cf., fontes, flowing from pumice-stone, Mart. 4, 57: — oculi, not in a condition to weep, stony, dry, Plaut. Ps. 1, 1, 73. pumico, avi, atum, 1. v. a. [id.] To rub or smoothe with pumice-stone, to polish (an- te-class, and post- Aug.) : rador, subvellor, desquamor, pumicor, ornor, Lucil. in Non. 95, 16 : pumicata manus, Mart. 5, 4! : pu- micata frons, id. 1, 67 — Hence pumicatus, a, um, Pa., Smoothed, i. e. effeminate, luxurious : homo comptus et pumicatus, Plin. Ep. 2, 11 Jin. ; so, satra- pae (with myrrhati, malobathrati), Sid. Ep. 8, 3 fin. ; and, detonsus pumicatus- que, id. ib. 1, 7. pumicosus. a, um, adj. [id.] Like pumice-stone, i. e. porous : terra, Plin. 17, 5, 3 : lapis, id. 36, 19, 3i.—Comp. : halcy- oneum, Plin. 32, 8, 27. pumilio (collat. form, pumilo, Stat. S. 1, 6, 57), onis, comm. [pumilus] A dwarf, pigmy : non est magnus pumilio, licet in monte constiterit, Sen. Ep. 76 Jin. ; so Mart. 14, 213. — Of women : parvula, pu- milio (est) Xaoiruiv fiia, tota merum sal. Lucr. 4, 1158.— T r a n s f., of fowls, Col. 8, 2 fin. ; Plin. 10. 56, 77 ; of plants, id. 11. 49, 108 ; 12, 2, 6 ; 17, 22, 35, no. 11. _ pumilo, onis, v. pumilio. ad. init. pumilus, a, um (collat. form, "pvmi- lis, viivoS," Gloss. Philox.), adj. VwarJ- ish, diminuthe, little : puero pumilior. App. M. 5. p, 163 Elm dub. ; Andr. pusili- or.— II, Subs t, pumilus, i, m., A dwarf Stat. S. 1, 6, 65 ; Suet Aug. 83. pumula, ae,/. A species of vine in the Amiternine territory, Plin. 14, 3, 4, no. 7, § 37. puncta, ae > v - pungo, Pa., ad fin. punctatim. adv. [punctum] Con- densed to a poiat, i. e. briefly, concisely, Claud. Mamert Stat. anim. 3, 14. X punctatoriolas 'eves pugnas ap- pellat Cato, Fest p. 242 ed. Mull. ; Paul. ex Fest. p. 243 ib. punctaniolas. DUnctillum, i. "• dim - [punctum] A e 1239 PUN G little point, a dot, spot (latoLat), Solin. 15 fin. punctim? adv. [pungo] Pointwise, with the point (on the contr., caesim, with the edge) : Hispano punctim magis quam caesim assueto petere hostem, Liv. 22, 4(j ; so opp. to caesim, Veg. Mil. 1, 12; Pacat. Pan. Theod. 36. punctio, "i' s > /■ [id-] In medicine, A pricking, puncture : dolores laterum, qui punctionem afferant, a pricking pain, stitch, Plin. 34, 15, 44 ; so in the plur., punctiones sentire, Cels. 8, 9 fin. ; Plin. 25, 13, 94. punctiuncula, ae, /. dim. [punctio] A slight pricking, a prickling pain, Sen. Ep. 53. — Trop. : voluptatum dolorum- que punctiunculae, Sen. Vit. beat. 15. * punctOlium. "■ «• [pungo] An in- strument for pricking or puncturing, Gar- gil. de re hort. 4, 5. punctulum> i> "• ^""- [punctum] A slight prick (post-class.), App. M. 6, p. 422 Oud., et al. punctum; i. »•> v. pungo, Pa. punctura, ae,/. [pungoj A pricking, prick, puncture (post-class.): teli, Firm. Math. 8, 21 dub. 1. purictUS) a 'Um,Prtrt.,from pungo. 2. punctUS- »is, in. [pungo] A prick- ing, stinging ; a prick, sting, puncture : mustelae, Plin. 29, 6, 38 ; so App. M. 7, p. 483 Oud. ; Scrib. Comp. 206, 208, 209.— * H. A point : mundi, Plin. 2, 68, 68, § 174. pungo, piipugi, punctum, 3. ( archaic fut. exact., pepugero, Atta in Gell. 7, 9, 10. — Per/., pvnxj, ace. to Diom. p. 369 P. — pvfvngi, in "pungit, punxit, pupungit, 1 ' Not. Tir. p. 131) v. a. To prick, puncture (quite classical) : I. Lit.: aliquem, Cic. Sest. 10, 24 : acu comatoria mihi malas pungebat, Petr. 21 : vulnusquod acu punc- tum videretur, Cic. Mil. 24. B. T ran si : * 1. To pierce into, pen- etrate. : corpus, Lucr. 2, 460 (v. the passage in connection). 2. To affect sensibly, to sting, bile : ut pungat colubram : quum pupugerit, etc., Var. in Prise, p. 894 P. : pungunt sensum, Lucr. 4, 626 : aliquem manu, to pinch, Petr. 87 Jin. : nitrum adulteratum pungit, has a pungent taste, Plin. 31, 10, 46, no. 4. II, T r p., To prick, sting, vex, grieve, trouble, disturb, afflict, mortify, etc.: seru- pulus aliquem stimulat ac pungit, Cic. Rose. Am. 2: epistola ilia ita me pupugit, ut somnum mihi ademerit, id. Att. 2, 16 : jamdudum meum ille pectus pungit acu- leus, Plaut. Trin. 4, 2, 158: pungit me, quod scribis, etc., Cic. Fam. 7, 15: si pau- pertas momordit, si ignominia pupugit, id. Tusc. 3, 34 : odi ego, quos numquam pungunt suspiria somnos, Prop. 3, 8, 27. — Hence p u n c tu s, a, urn, Pa., Pricked in, like a point; hence, of time, puncto tempore, like puncto temporis (v. in follg.), in an in- stant, in a moment (only in Lucret.). Lucr. 2, 263 ; 456 ; 1006 ; 4, 215 ; 6, 230.— Hence, A. punctum, i, n.. That which is pricked or pricked in, a point, small hole, puncture: A. Lit (thus very rarely): Mart. 1 1, 45. B. T r a n 6 f. : I. A point, small spot (as if made by pricking in) : ova punctis distinct», Plin. 10, 52, 74 : gemma sangui- neis punctis, id. 37, 8, 34 : ferrearn fron- tem convulnerandnm praebeant punctis, i. e. with the marks of slavery, Plin. Pan. 35. 1). In par tic.: (a) A point made in writing, Aus. Epigr. 35, 1 ; Diom. p. 432 P. (/?) A mathematical point, Cic. Acad. 2, 36, 116. (y) A point or spot on dice, Suet. Ner. 30; Aus. Prof. 1,29. (6) A point or clot as the sign of a vole, made in a waxen tablet, before the intro- duction of separate ballots ; hence, transf., a vote, suffrage, ballot, Cic. Plane. 22 ; id. Mur. 34 /re. ; id. Tusc. 2, 26. — Hence, po- et, for Applause: omne tulit punctum qui miscuit utile dulci. Hor. A. P. 343; so id. Ep. 2, 2, 99 ; Aus. Grat. act ad Grat. 5. 2. A small part of any thing divided or measured oft', e. g. : a, - -1 small weight, Pers. 5, 100. 1), A small liquid measure, Front. Aquae- duct 25. C A small portion of time, a moment, 1240 PUPI instant: puncto tehiporis eodem, in the same moment, Cic. Sest 24 ; cf., nullo puncto temporis intermisso, id. N. D. 1, 20 ; and in the plur., omnibus minimis temporum punctis, id. ib. 1, 24 : animi discessus a corpore fit ad punctum tem- poris, id. Tusc. 1, 34 : temporis puncto omnes Uticam relinquunt Caes. B. C. 2, 25 fin.; Plin. Pan. 56: horae, Hor. Epist 2. 2, 172 : diei, Lucr. 4, 201. Rarely ab- sol. : puncto brevissimo dilapsa domus, App. M. 9, p. 666 Oud. d. In spuee, A point : ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri, quo quasi punctum ejus attingimus, poenite- ret Cic. Rep. 6, 16. e. In discourse, A small portion, brief clause, short section : Cic. Parad. prooem. : so id. de Or. 2, 41 fin. ; Aus. Idyll. 12 pro- oem. B. p u n c t a, ae, /., A prick, puncture, Veg. Mil. 1, 12. puniCanS) untie, adj. [Punicus] Red, reddish, ruddy, blushing (post-classical), App. M. 4, p. 240 Oud., et saep. . Puilicanus. a, urn, adj. (id.] Made in the Punic manner, Punic, Carthagini- an : lectuli, Cic. Mur. 36 ; Val. Max. 7, 5, 1 : fenestra, Var. R. R. 3, 7. Punice» ^"-) v - Poeni, no. II., B, ad fin. pumceus, a , um, adj. [Punicus] I. Reddish, red, purple-colored : puniceum supparum, Naev. B. P. 2, 21 : taeniae, Virg. A. 5, 269 : roseta, id. Eel. 5, 17 : cro- cus, Ov. F. 5, 318 : rotae (currus Auro- rae), Virg. A. 12, 77 : cruor, Ov. M. 2, 607 ; also, anima, Virg. A. 9, 349 : corium, i. e. skin beaten red, Plaut. Rud. 4, 3, 61.— (* H. Puniceus, a, um, Punic, Carthaginian: Puniceus dux, Ov. Ib. 282.) Punicus- a, um, v. Poeni, no. II., B. punio (poen.), Ivi or ii, itum, 4. v. a., and punlofj itus, 4. v. dep. a. [poena] J. To inflict punishment upon, to punish : (a) In the act. form : peccata punimus, Cic. Inv. 2, 22, 66 : punire sontes, id. Off. 1, 24 : Philemonem morte puniit, Suet Caes. 74 : alio punito. id. Calig. 30: lex omnis aut punit aut jubet, etc., Quint 7, 5, 5 ; cf. id. 7, 1,48. — (/j) In the depon. form : qui pu- nitur aliquem, Cic. Off. 1, 25, 88 : inimicos puniuntur, id. Tusc. 1, 44, 107; id. Mil. 13 ; id. Inv. 2, 27, 80: punita sum funestum praedonem, App. M. 8, p. 544 Oud. — (y) In the indeterm. form : ipse se puniens, Cic. Tusc. 3, 27 : prohibenda autem max- ime est ira in puniendo, id. Off. 1, 25, 89 ; id. ib. fin. H. To take vengeance for, to avenge, re- ve«^e=:ulcisci (so rarely) : Graeciae fana punire, Cic. Rep. 3, 9, 15: iracundia est cupiditas puniendi doloris, id. de Or. 1, 51, 220 ; Auct. Harusp. resp. 8, 16 : ut cla- rissimorum omnium crudelissimam puni- retur necem, Cic. Phil. 8, 2 fin. pumor, >", v - punio. punitlO; onis./. [punio] A punishment (past-class.) : Val. Max. 8, 1, 1. punitor. 6ns, m. [id.] I, A punisher (post-class.) : seditiosorum punitor acer- rimus. Suet. Caes. 67 ; Val. Max. 6, 1, 8. — II. An avenger: fuit ultor injuriae, pu- nitor doloris sui, Cic. Mil. 13 : Crassianae stragis, Val. Max. 3, 4, 5. PuilUSi "■ um. adj., for Poenus. Pu- nic, Carthaginian : Comp., Punior, more Carthaginian, more skilled in the Cartha- ginian language, Plaut. Poen. 5, 2, 41. pupa (puppR), ae, /. [pupusj A girl, damsel, lass, Mart. 4, 20 ; Aus. Idyll. 7, 2, 2 ; Inscr. Orell. no. 2449.— II. Transf., A doll, puppet, Var. in Non. 156, 20 ; Pers. 2, 70 ; Hier. Ep. 128, 1. pupilla (in tue Tabul. Heracl. lin. 4 et 5 abbrev. VP.. i. e. PV. reversed, like for Gaia and q for puella), ae, /. dim. [pupa] 1, An orphan girl, award,minor, Cic. Verr. 2, 1, 50; 58, et saep. — II. The pupil of the eye, Cic. N. D. 2, 57 ; Lucr. 4, 249 ; Plin. 11, 37, 55; 7, 2, 2.— B. Transf.. in gen., The eye, App. M. 3, p. 138 ; 10, p. 255 Elm. (Oud. p. 745, pupulis). papillaris, «■', adj. [pupillus] Of or belonging to an orphan or ward, pupilary : pecuniae, the money of a ward. Liv. 24, 18 fin.: nctiones, in behalf of orphans. Quint. 12, 6, 1 : aetas, minority, Suet Aug. 667171. : sub8titutio, the naming of an heir in case of the death of an orphan, Justin. Inst. 2, PURG 16 ; hence such a will is called p. testa- mentum, Ulp. Dig. 28, 6, 2 : or, p. tabulae, Paul. ib. 36 fin. So too in the adv., p u- pillariter, In place of an orphan : sub- stituere aliquem, Cod. Justin. 6, 30, 20. X pupillatUS- us, m. [id.] Orphanage, wardship, pupilage : tvtoh A pvpillatv, a guardian of orphans, Inscr. Orell. no. 2880. pupillo. are, v. n. To utter the nat- ural cry of the peacock, Auct. Philom. 26. piipillus, i, ni- dim. [pupulus] An or- phan buy, an orphan ; also, a ward, Cic. Verr. 2, 1, 50 ; id. de Or. 3, 4 1 ; Suet. Claud. 23 ; id. Galb. 9 ; Inscr. Tabul. Heracl. lin. 4 s?.; Juv.6, 628; Pompon. Dig. 50, 16, 239. Pupinia, ae,/. (regio), The Pupinian territory in Latium, a sterile tract of coun- try in the vicinity of Rome, Liv. 26, 9. fin. ; Var. R. R. 1, 9, 5 ; Col. 1, 4, 2 ; Val. Max. 4, 4, 4; also called, Pupinius ager, Cic. Agr. 2, 35, 96; and, Pupiniensis ager, Liv. 9, 41 : — " Pupinia tribus ab agro Pupinio," Paul, ex Fest p. 232 ed. Mull. (Fest ib. 233. preserved only in a fragment, form). Pupiniensis, e, v. Pupinia. PllplUSj a - The name of a Roman gens. So, Cn. Pupius, Cic. Fam. 13, 9, 3 : — L. Pupius, a centurion of the primipili, a Pompeian, Caes. B. C. 13: — Pupius, a tragic poet, Hor. Ep. 1, 1, 67. — Hence, II PupiUS) a - um, adj., Of or belonging to a Pupius, Pupian : lex, of the people 1 s tribune Pupius, Cic. Q. Fr. 2, 13, 3 j id. Fam. 1, 4, 1. puppisi > s (ace, rarely puppem, Luc. 3, 545 ; and 4, 132, ace. to Prise, p. 758 and j 761 P.; abl., puppe, Ov. M. 5, 653; 7, f; I 11, 464, et al. : Si). 14.525; Stat. Th. 3, 29, ! et saep.),/., The kinder part of a ship, Ike I stern or poop (where also the helm was I placed) : navem convertens ad puppim, I Cic. Att. 13, 21,3: ventus surgens apuppi, I astern, rigkt aft, Virg. A. 3, 130 : e puppi, I Ov, M. 3, 651 : puppes citae, Hor. Epod. I 9, 20 :— sedebamus in puppi, i. e. J sat at the helm of the ship of state, Cic. Fam , 9, 15, 3. II. Transf. : A. In g e "., A ship, Virg. A. 1, 399 ; Ov. Her. 13, 97.— As a constel- lation, The Ship, Cic. Arat 389. *B. I" comic lang., The back: puppis Pereunda est probe, Plaut. Epid. 1, 1, 69. pupula, ae,/. dim. [pupa] A girl, lit- tle lass, puppet ; as a term ot endearment, App. M. 6, p. 174 Elm. : A pvpvla, from the age of girlhood, Inscr. Orell. no. 3031. —II, The pupil of the eye. Cic. N. D. 2, 57 Var. in Non. 172, 5 ; Hor. Epod. 5, 40 ; Ov. i Am. 1, 8, 15. pupulus, '. '"• dim. [pupus] I, A small boy. Catull. 56, 5.— H. Apuppet. Arn. 7, 215. pupus, i, "»■ A boy, a child : Var. in , Non. 156, 22. — As a term of endearment, [ Puppet, Suet. Calig. V.ifin.— H. The pupil of the eye (post-class, for pupula and pu- pilla), Paul. Nol. Carra. 20, 179. pure, adv., v. purus, ad fin. purC-faciO) ere, V. a. [purus] To cleanse, purify : febru are posilmn pro pur- gare et purefacere, Non. 114, 19. purg-ablliSj C adj. [purgo] That can be easily cleansed or purified : castanea, that can be easily separated from the husk, I Plin. 15, 23, 25. purgramen. ™s, »■ [id.] I. What was annually swept or washed from the temple of Vesta, 1. e. the dirt or filth swept out, the sweepings, offscourings, Ov. F. 6, 713 and 227 ; v. stercus,— H. A means of purgation, purification, or expiation: cae- dis, Ov. M. 11, 409 : mali, id. Fast. 2, 35 :— I mentis, id. Met. 11, 327. — HI. Purity, clearness, Prud. Cath. 7, 80. purgamentum, '. « I'd.] I. What is swept or washed ojf, sweepings, offscour- ings, fitth, dirt : cloacam maximam, re- ceptaeulum omnium purgamentorum ur- bis, Liv. 1, 56 : hortorum, Tae. A. 11, 32 : coenae in pavimento, Plin. 36, 25, 60 : ce- parum, id. 20, 5, 20 : — oris, Sen. Const, sap. 2 fin. : sanguinis, Plin. 11,37, 74. — As a term of reproach, Refuse, dregs, filth, off- scouring, outcast, Petr. 74; Curt. 6, 11 ; 10, 2. — II, A means of 'purgation, purification , or expiation, an expiatory sacrifice, Petr. 134. purgratc- "*>■• v - P ur B°, P a < ad fin. I purg-aticius, »• um, adj. [purgo] Cleansing, purging : Not. Tir. p. 120. purgratlO) Onis,/. [id.] A cleansing, purging: I, Lit: cloacarum, Trajan, in PUBG riin. Ep. 10, 41 fin. : menstrua, the month- 'y courses of women, Plin. 32, 10, 4G ; bo, feminarum, id. 20, 9, 114 ; 20, 14, 53 ; 24, 13, 72 ; SO, 14, 44 ; Sen. a N. 3, 16 :— alvi, i purging, loosening, Cic. N. D. 3, 22 fin. ; also, simply purgatio, id. Fara. 16, 10 ; id. N. D. 2, 50 (in the latter passage, ncc. to some, purgatu ; v. Orell. ad loc.). — U. T r o p. : &. -4 religious purgation or pu- rification from guilt, an expiation, Plin. 15, 30, 40. — B. An apology, justification, Cic. Inv. 1, U ; 2, 31 ; Ter. Heaut 4, 1, 12. purg"ativus. a, um, adj. [purgo] Pur- gative, cathartic (post-class.): medicamina, (Joel. Aur. Acut. 2, 19; id.Tard. 1,1; 2,1. pui'g"ator> ° r ' 9 . m. [id.] A cleanser, purgcr (post-class.): cloacarum, Firm. Math. 8, 20 : ferarum, an exterminator of wild beasts, App. Apol. p. 442 Oud. — II, Trop. : animae, Aug. Civ. D. 10, 10. purg'atoriUSj a > um . ndj. [id.] Cleans- ing, purgative, purgatory (post- classic- al) : medicamentum, Symm. Ep. 6, Go. — Trop. : virtutes, Macr. Soma. Scip. 1, 8. purgpxtriXi icis, /. [ id. ] She that cleanses or purifies ; cleansing, purifying (post-class.) : purgatrice aqua se expiare, Tert. Bapt. 5. I purg"atura. ae,/ [id.] A cleansing of animals, Edict. Diocl. p. 20. 1. purgratuS; a, um, Part, and Pa., from purgo. 2. purg"atUS. us, v. purgatio, no. I. purgxto. are, *>■ inlcns. a. [purgo] To cleanse, purify, purge (a Plautin. word) : * I, Lit.: carnincis angiporta purgitans, Plaut. fragm. ap. Non. 190, 10. — * H. Trop., To excuse one's self: Plaut. Aul. 4, 10, 23. purg"0- avi, atum, 1. r. a. [contr. from purum ago] To make clean or pure, to clean, cleanse, purify (quite class.). 1, Lit: oleam a foliis et stercore pur- gato, Cato R. R. 65 : cum ftdcibus purga- runt locum, cleared the place, freed it from bushes, etc., Cic. Tusc. 5, 23 : arva longis ligooibus, Ov. Pont. 1, 8, 59 : fossas, Plin. 18, 26, 64 : proprios ungues leniter cultel- lo, Hor. Ep. 1, 7, 51 : cana labra, i. e.from beard. Mart. 9, 28 : pisces. Ter. Ad. 3. 4. 12 : segetes, Plin. 18, 26, 65, no. 2. — A b- sol. : leri sarculo purgare, Plin. 18, 26, 65, no. 2. 2. I n p a r t i c. in medic, lang., To cleanse by stool, vomiting, etc., to purge: Cato R. R. 157 : si is, qui saepe purgatus est, subito habet alvum suppressam, Cels. 2, 12 : qui puvgor bilem sub verni tempo- ris horam, Hor. A. P. 302 : se helleboro, Val. Max. 8, 7, 5 fin. : se per infema, Plin. 25, 5, 21. — Poet., with the gen. : et miror morbi purgatum te illius esse, Hor. S. 2, 3, 27. B. Transf. : 1, To make even by clear- ing away, to level: Inscr. ap. Mur. 582 fin. ; cf, " purgare viam proprie dicitur ad libramentum proprium redigere, sub- lato eo quod supra earn esset," Ulp. Dig. 43, 10, 1. 2. To clear away, remove: rudera, Suet. Vesp. 8 : vermes clavo aeneo, Pall. 4, 2. — So too, *b. In partic, in medicine, To remove or expel by purging, rinsing, etc. : pitui- tas, Plin. 20, 17, 73 : fastidium lauri folio, id. 8, 27, 41 : suppurationes, id. 23, 1, 16 : tarditatem aurium, id. 23, 2, 28 : succus purgat cicatrices et nubeculas (ocu'.o- rum), id. 27, 12. 85. II, Trop., To cleanse, purify: A. In gen. : pectora. Lucr. fi, 23 : urbem, Cic. Cat 1, 5 ; so, amplissimos ordines con- taminatos veteri negligentia purgavit, Suet. Vesp. 9 : rationes, to clear up, settle, pay, id. Calig. 29. B. In partic: 1. To clear from ac- cusation, to excuse, exculpate, justify : ut me purgarem tibi, Plaut Am. 3, 2, 28 : QVIBVS DE REBVS VOS PVRGAVISTIS . . . QVOJIQVE DE EIEIS BEBVS SENATVEI pvrgati ESTis, S. C. de Tiburt lin. 3 et 12 (ap. Grut. 499, 12) : quod te mihi de Sempronio purcas, accipio excusationem, Cic. Fam. 12, 25 ; so, aliquem de aliqi'a re, id. Att. 13, 10 : si quis tibi se purgare volet, quod, etc., Q. Cic. Petit, cons. 9 : ei parum vobis essem purgatus, Cic. Phil. 14, 6 fin. : velle Pompeium se Caesari purgatum, ne, etc., Caes. B. C. 1, 8 ; cf id. PUEP B. G. 1, 28 : ea pars epistolae tuae, per quam te ac mores tuos mihi purgatos ac probatos esse voluisti, Cic. Att. 1, 17 mcd. ; Ter. Hec. 2, 2, 11 : accedebant blanditiae virorum factum purgantium cupiditate atque amore, Liv. 1, 9 fin. ; so, factum, Ov. Pont. 3, 2. 24 ; and, facinus, Curt. 7, 5 fin. : crimina, to disprove, Cic. Clu. 1 ; cf, probra, Tac. A. 4, 42 : adolescentem crimine civilis belli, to acquit, id. ib. 3, 17 : purget miles, quod vicerit hostem. Sil. 7, 510 : — aliquem alicujus rei, Liv. 37, 28. 2, To cleanse or purge from a crime or sin with religious rites, to make expiation or atonement for, to lustrate = expiare, lustrare (poet, and in post-Aug. prose) : di patrii, purgamus agros, purgamus agres- tes, Tib. 2, 1, 17 : populos, Ov. F. 4, 640 ; so, myrtea verbena Romanos Sabinosque, Plin. 15, 29, 36 : pontifices purgantes moe- nia, Luc. 1, 593 : domus purgantur lus- tranturque, Plin. 25, 9, 59. — With the crime as an object : nefas, Ov. M. 13, 952 : crimen, Luc. 8, 518. — Hence purgatus, a, um, Pa.: £^, Cleansed, purified, pure (poet) : auris, Hor. Ep. 1, 1, 7 : somnia pituitd purgatissima, Pers. 2, 57. — * B, Excused, exculpated : ita fiducia quam argumentis purgatiores dimittun- tur. Sail, fragm. ap. Non. 310, 22, et ap. Don. Ter. Ph" 1, 4, 28.— Hence, Adv., pu-rgate, Purely: enucleate dici- tur purgate, exquisite, Non. 60, 5. punficatic- onis, /. [purilico] A purifying, purification (post-Aug.) : lau- rus purificationibus adhibetur, Plin. 15,30, 40 : religionis, Mart. 8 praef. puriflCO? avi, atum, 1. v. a. [purus fa- cio ] To make clean, to cleanse, purify (post- Aug.) : I, Lit.: luteos pedes aqua, Plin. 30, 11, 28 : tunicas (oculorum) lacrimatio- num salivis, id. 11, 37, 54 : favum, id. 21, 14, 41 : agrum, Gell. 19, 12/rc.— H. Trop., To purify with religious rites, to expiate, atone for: se a concubitu mariti, Suet Aug. 94 : se, Plin. 8, 1, 1 ; cf. 10, 41, 57 : quod ille infamavit, te puritica, Lampr. Alex. 7 ; Paul. Nol. Carm. 6, 72 ; — of ani- mals, Plin. 10, 41, 57. purif lCUSi a, urn, ndj. [purus-facio] Purifying (post-class.) : ros, Lact 4, 15: puriticum Jovem precatus, Claud. VI. Cons. Hon. 328 (al. terrificum). X purimC" for purissime, v. pure, adv., under purus, ad fin. 1. puiitaSi atis, / [purus] Cleanness, purity (post-class.) : Macr. Somn. Scip. 1, 11/n. ; of wine, Pall. 11, 14 med Trop. : vivendi, Capitol. Ver. 3 : sermonis, Hier. Ep. 57. 2. puritas. atis, /. [pus] Purulency (post-class.) : sanguinis, Coel. Aur. Tard. 5, 4. purlter» adv., v. purus, ad fin. puritia. ae, v. pueritia. puro- a re, v. a. [purus] To purify -with religious rites (very rare, perh. H-u I up.) : 6acra, Fest b. v. frophetas, p. 229 ed. Miill. purpura, ae, /. [mptfifpa] The pur- ple-fish, " Plin. 9. 36, 60 tq."—H. Transf, Purple color, purple, Plin. 9, 37. 61 ; Virg. G. 4, 274 ; Hor. Epod. 2, 20; Ulp. Dig. 32, 68 fin. ; also, a spurious purple color, pre- pared from berries, Plin. 9, 41, 65; 16, 18, 31. Like aurum, gemmae, etc., to desig- nate any valuable object, Plaut Most. 1,3, 128; Lucr. 5, 1422; Hor. Od. 2, 16, 7.— B, The purple, i. e. purple cloth, a purple garment : usque ad talos demissa purpu- ra, i. e. the praetexta, Cic. Clu. 40; Quint 1, 2, 6 : purpura regum, Virg. G. 2, 495 : lectus eburneus, auro ac purpura stratus, Suet. Caes. 84. — Of the purple garments of kinsrs and magistrates ; and hence, 2. Transf., .4 lofty station, high dig- nity: omnis Latio quae servit purpura ferro, i. e. all kings, Luc. 7, 228 : purpu- ram sumere, i. e. the sovereignty, Eutr. 9, 8 : adorare purpuram. i. e. the emperor, Amm. 21, 9 fin. ; Cod. Theod. 6, 24, 3 ; id. Justin. 2, 8. 6 ; 12. purpurarius. a, um, adj. [purpura] Of or belonging to purple, purple : offici- nae, manufactories of purple, Plin. 35, 6, 17 : taberna, Paul. Dig. 32, 1, 89 : negotiator artis p vrpvrariae, Inscr. Orell. no. 4250. — II, Subst : A. tP ur P un> rius. li, m„ A purple-dyer, Inscr. Orel! 4271 and 4272. — PURU B. } purpuraria, ac,/., A purplc-dycltoute, Inscr. Orell. no. 2952. * purpurascoi ere, v. inch. n. [pur- puriT] To grow purple, become of a purple color: unda purpurascit, Cic. fragm. ap. Non. 162, 31. purpuratorius. A spurious reading for purpumtoruin, in Sol. 1, 7. puipuratus, i, m., and purpura- ta. ae,/. [purpura] I. Adj., Clad in pur- ple: mulier, Plaut. Most. 1, 3, 131.— n. In partic, A high cjficer at court (so called because clothed in purple), Cic. Tusc. 1, 43 ; Liv. 30, 42 ; 37, 23 ; Flor. 1, 10. Purpurec* onis, m. [id] A Roman surname. Liv. 35, 41. purpureus. a, um (archaic gen. sing., purpurea!, Lucr. 2, 51), adj. [id.] Purple- colored, purple; including very different shades of color, as red, reddish, violet, brownish, blackish, etc. (mostly poet) ; p. flos rosae, Hor. Od. 3, 15, 15 : aurora, rose- red, red, rosy, Ov. M. 3, 184 : rubor (oris), id. Trist 4, 3, 70 ; cf., ignis in ore Purpu- reus, Stat. Ach. 1, 161 : anima, i. e. blood, Virg. A. 9, 349 : papavera, Prop. 1, 20, 38 : capillus, Virg. G. 1, 405: mustum, Prop. 3, 15, 17 : ficus, Plin. 15, 18, 19 : mare il- lud, quod nunc Favonio nascente purpu- reum videtur, i.e. blackish, dark, Cic. Acad. 2, 33 ; so, ductus, Prop. 2, 20, 5 (cf. the Homeric irop^ipenv xvua). II, Transf. : A. Clotlied in purple (po- et, for purpuratus) : tyranni, Hor. Od. 1, 35, 12 ; so Ov. M. 7, 102 ; id. Pont. 2, 8, 50 ; Mart. 6, 11, et al. : purpureus pennis. i. e. with purple feathers upon his helmet, Virg. A. 10, 722. B, Brilliant, shining, bright, beautiful (poet) : colore6, Hor. Od. 4, 1, 10: lumen, Virg. A. 6, 490 : orbes (i. e. oculi), beauti- ful eyes, Val. Fl. 3, 178 : ver, Col. poet 10, 256 : brachia purpurea candidiora nive, shining, Albin. 2, 62. purpurissatUS, a, um, adj. [purpu- rissum] Painted with purpurissum (ante* and post-class.) : buccae, Plaut. True. 2, 2, 35 : genae, App. Apol. p. 323 Oud.— H. Transf: fasti, i. e. the consular registers, fasti consulares (so called from the pur- ple clothing of the consuls), Sid. Ep. 8, 8. purpurissum. i. »■ (masc. eollat. form, purpurissus, Hier. Ep. 54, 7) = nop- fvpi^nv, A kind of dark purple color, used for dyeing red and as a cosmetic, Plin. 35, 6, 12 ; Plaut. Moit 1, 3, 104 ; Naev. and Afran. in Non. 218, 30 and 31. purpuriticus. a, um, adj., another form for porphyreticus, Purple-colored ; of porphyry : colvsinae, Inscr. Grut 128, 5. purpuro? avi, atum, 1. v. a. and n. [purpura] I, Act., To purple, i. e. to make purple-colored, to dye with purple: undas, i. e. to darken (cf. purpureus), Furius in Gell. 18, 11.— B. Transf., To beautify, adorn, App. M. 6, p. 427 Oud. — H. Neutr., To bepurple or purple-colored : purpuran- tes violae, Arn. 5, 160; so Prud. Cath. 6, 82 : purpurantem pingit annum floribus, Pervig. Ven. 12.— *B. Transf., To be painted or adorned, to shine: quae fron- dens purpurat auro, Col. poet 1 0, 101 dub. (al. quae frnndent purpura et auro). purulentatio, onis, /. [purulentus] Purulence (post-class.), Coel. Aur. Tard. 5,3^10. purulentei ndv., v. purulentus, ad fin. purulentia- ae,/. [purulentus] A col- lection of corrupt matter or pus, a purulent mass (post-class.), Hier. in Jesai. 1, 1, 6. — Trop. : civitatis, Tert. Pall. 5 fin. purulentus, a, um, adj. [pus] Fester- ing, mattery, purulent .- cancer albus puru- lentus est Cato R. R. 157 ; so Cels. 2, 8 ; Plin. 22, 11, 13 ; 27, 12, 105.— Absol., puru- lenta, orum. n., Corruptmatier.pus, Plin. 20, 2, 5 ; 20, 4, 13,— Adv., Plin. H. N. 21 prooem. purUS, a- um , adj. Clean, pure, i. e. free from any foreign, esp. from any con- taminating admixture, unadulteratid ', in- corrupt. I. Lit, Clean, free from dirt or filth, pure, -unstained, undefiled: purae aedes, Plaut. True. 2, 7, 6 : et manibus puris su- mite fontis aquam, Tib. 2, 1, 14 : ut quic- quid inde haurias, purum liquidumque te haurire sentias, Cic. Caecin. 27 fin.: so, fons. Prop. 3, 1, 3 : purissima mellti. Virg. A. 4, 163 : aere purior ignis, Ov. M. 15, 243 : 1241 PUSI terra, cleared (from stones, bushes, etc.), Cic. de Sen. 17 : sol, clear, bright, Hor. Od. 3, 29, 45; hence also, dies, Claud. Rapt. Pros. 2, 2 : hasta, unstained (with blood), Stat. Th. 11, 450 : aurum, purified, without dross, Plin. 33, 4, 25 ; id. ib. 6, 32.— In the neutr. absol., purum, i, A clear, bright, un- clouded sky, Virg. G. 2, 364. B. Transf. : \ M In gen., Plain, natu- ral, naked, unadorned, uniorought, unmix- ed, unadulterated, unsophisticated: argen- tura, plain, i. e. unornamented, without fig- ures chased upon it, Cic. Verr. 2, 4, 22 ; 23 ; Plin. Ep. 3, 1 ; Juv. 9, 141 ; eft coronarum aliae sunt purae, aliae caelatae, Vitr. 7, 3 ; and, utrum lanx pura an caelata sit, Paul. Dig. G, 1, 6 : vasa, not pitched, Col. 12, 4 fin. : locus, not built upon, vacant, Var. L. L. 5, ifin. ; Liv. 24, 14 ; Scaev. Dig. 13, 7, 43 ; so, solum. Liv. 1, 44 fin. : hasta, with- out an iron head, Prop. 4, 3, 68 : toga, without purple stripes, Phaedr. 3, 10, 10 : esse utramque sibi per se puramque ne- cesse est, unmixed, Lucr. 1, 506. * 2. Cleansing, purifying : sulfur, Tib. 1,5,11. II. Trop., Pure, unspotted, spotless, chaste, uudefiled: animus omni admixtio- ne corporis liberatus, purus et integer, Cic. de Sen. 22; so, castus animus purus- que, id. de Div. 1, 53 fin. : estne quisquam qui tibi purior esse videatur ? id. Rose. Com. 6 : puriora et dilucidiora, id. Tusc. 1, 20, 46 : pectus purum et firmum, stain- less, faultless, Enn. in Gell. 7, 17 : familia, that has solemnized the funeral rites, Cic. Leg. 2, 22. — Of freedom from sensual pas- sion : animam puram conservare, Cic. Verr. 2. 3, 58 : noctes, opp. spurcae, Plaut. Asin. 4, 1, 62; so id. Poen. 1, 2, 137 ; Tib. 1, 3, 26 ; Mart. 6, 66 ; 9, 64.— Of purity of speech : oratio Catuli sic pura est ut Lati- ne loqui paene solus videatur, Cic. de Or. 3, 8 ; eft purum et candidum genus dicen- di, id. Or. 16 Jin. : sermone puro atque di- lucido, Quint. 11, 1, 53 : sermo quam pu- rissimus, id. 4, 2, 118: multo est tersior ac magis purus (Horatius), id. 10, 1, 94: pura et illustris brevitas, Cic. Brut. 15 fin. : pressus sermo purusque. Plin. Ep. 7, 9. B. I n partic, iu jurid. lang., Uncon- ditional, without exception, absolute, entire, complete: judicium purum, Cic. Inv. 2, 20: p. et directa libertas, Scaev. Dig. 40, 4, 59: causa, Ulp. ib. 46, 3, 5. — Hence, Ado., in two forms, pure and (ante- class, and poet.) puriter (archaic Sup., f.purime, ace. to Paul, ex Fest. p. 252 ed. Miill.), Purely, without spot or mixture, plainly, chastely, clearly, simply: A. Lit.: (a) Formpure: p. eluere vasa, Plaut. Aul. 2, 3, 3 ; eft u pure lautum aqua pura lava- tum," Paul, ex Fest. p. 248 ed. Mull.— (/3) Form puriter: p. transfundere aquara in alterum dolium, Cato R. R 112 : p. lavit dentes, Catuli. 39, 14. — b. Comp. : eplenduna Pario marmore purius, Hor. Od. 1, 19, 5. — c. Sup. : quam mundissime purissimeque Hat, Cato R. R. 66. B. Trop.: (a) Form pure: quieteet pure nt eleganter acta aetas, Cic. de Sen. 5 : p. et caste deos venerari, id. N. D. 1, 2 ; Liv. 27. 37 ; eft radix caste pureque collecta, Plin. 22, 10, 12 :— p. et emendate loqui, Cic. Opt. gen. or. 2 : pure appa- rere, clearly, obviously, Hor. S. 1, 2, 100 : quid pure tranquillet, perfectly, fully, id. Ep. 1, 18, 102.— ((f) Form puriter: si vitam puriter egi, Catuli. 76, 19. — fc. Sup. : Scipio omnium aetatis suae purissime lo- cutus, Gell. 2, 20 : purissime atque illus- trissime aliquid describere, very distuict- ly, very clearly, id. 9, 13. 2. In partic, jurid., Unconditionally, simply, absolutely, Papin. Dig. 8, 2, 35 ; Ulp. ib. 18, 2, 4 ; Paul. ib. 39, 2, 22 fin. ■ PUS* puris, n., nuos. White and viscous matter of a sore, pus, Cels. 5, 26, 20 ; id. ib. 28, 8. In the plur., pura, Plin. 24, 16, 92 ; 35, 6. 21. — II, Transf.. as designation of a malicious (qs. slavering) person : Titus Lucius . . febris, senium, vomitum, pus, Lucil. in Non. 2, 31; so Hor. S. 1, 7, 1. PUS;», ae, f. [pusus J A girl, Pom- pon? in Var. L. L. 7, 3, § 28. pusillanimis» e, adj. [pusillus-ani- mus] Faint-hearted, timid, pusillanimous (post-class.) : pusillanimes consolari, Tert. Fug. in per8. 9 ; so Sid. Ep. 7, 17 fin. 1242 PUT A pusillanimitas, atis, /. [pusillani- mis ] Faint-heartedness, timidity, pusilla- nimity (post-class.) : animi, Lact. de Ira dei 5. pusillltaS» atis, /. [pusillus] Little- ness, smallness (post-classical), Tert. adv. Herm. 14 ; Lact. Opif. D. 1. pusillulus. a, um, adj. dim. [id.] Very little, very small : pueri, Var. in Non. 214, 25 dub. (al. pusilli, as also ib. 133, 18). pusillus. a > um, adj. dim. [pusus] Very little, very small, petty, insignificant (quite class.) : I, Lit. : testis, Cic. de Or. 2, 60 : mus, Plaut. True. 4, 4, 15 : villula valde pusilla, Cic. Att. 12, 27 : folia (her- bae), Plin. 25, 13, 103 : epistola, Cic. Att. 6, 1 : p. et contempti libelli, id. Verr, 2, 2, 75 : vox, small, thin, weak, Quint. 11, 3, 32: — habuimus in Cumano quasi pusillam Romam, Cic. Att. 5, 2. — In the neutr. ab- sol., pusillum, i, A very little, a trifle: nac- tus pusillum laxamenti, Treb. in Cic. Fam. 12, 16 : aphaca pusillo altior lenticula est, a trifle taller, Plin. 27, 5, 21: pusillum a vero discedere, a little, Quint. 8, 6, 28 ; cf. Cato R. R. 90. II. T r o p., Little, small, petty, paltry : animus, a petty spirit, Cic. Fam. 2, 17 fin. ; so Mart. 3, 62 ; also for, little courage, dif- fidence, Hor. S. 1, 4, 17 : ingenium, Mart. 9, 51 : causa, trifling, Ov. R. Am. 730 ; so, res (opp. to grandes), Quint. 11, 3, 151 : quod dixi tamen, hoc leve et pusillum est, Mart. 4, 43. PUSIO» onis, m. [pusus] A little boy, Cic. Cdel. 15; id. Tusc. 1, 24 ; Juv. 6, 34 ; Am. 7, 215 ; Hier. Ep. 54, 4. — Transf, A youth, lad : bellissimus, a pretty lad, App. M. 9, p. 605 Oud. pUSl61a> ae >/. dim. [pusa] A little girl, Prud. otc'P. 3, 19. pus tula. ae,/. [pus ; cf. pusula] A bub- ble, blister : I. Upon the skin, A blister, pimple, pustule, Cels. 5, 28, 15 : Sen. Ep. 72 ; Plin. 20, 22, 87 ; id. ib. 13, 51; Tib. 2, 3, 9; Mart. 11, 98.— H. Upon other things: in boiling water, in lime, on earthen-ware, etc., Vitr. 7, 2 ; Plin. 20, 18, 86 ; 37, 7, 26 ; Mart. 8, 51. puStulatlO) onis,/. [pustule] A break- ing out into pustules, pustulation, Coel. Aur. Acut. 3, 16 ; id. Tard. 5, 1. pUStulatUS» a . um, v - pusulatus. pustulesco» ere, v. inch. n. [pustulo] To break out into pustules, Coel. Aur. Acut. 5, 1. pustulo. avi, atum, 1. v. a. and n. [pustula] I. Act., To blister, to cause blis- ters or pustules ; hence, mid., to blister, be- come blistered : ne ustapustulentur, Coel. Aur. Tard. 5, 1. — H, Neutr., To blistei; break Out into blisters : Tert. Hab. mul. 6. pustuldSUSi a . um, <*dj. [id.] Full of blisters or pustules: locus, Cels. 5, 26, 31. pusula» a e,/. (another form for pustu- la, from pus] A bubble, blister ; upon the skin, a blister, pimple, pustule, Plin. 20, 6, 21 ; 21, 15, 55; 25, 13, 109, et saep. ; Mart. 14, 167. — Of the bubbles or blisters in bread, Paul, ex Fest. s. v. hetta, p. 99 ed. Miill. — II. Transf., in pastoral lang., The ery- sipelas, St. Anthony' s fire, Col. 7, 5, 16. pusulatus and pustulatuS, a > U™, adj. [pusula and pustula] Blistered, i. e. re- fined, purified : argentum pusulatum, Al- ien. Dig. 19, 2, 31 ; also, argentum pustu- latum, Suet. Ner. 44 ; Mart. 7, 85. pUSUldSUSi a . um, adj. [pusula] Full oj blisters, pimples, or pustules : pecus, Col. 7, 5, 17. PUSUS» i> m - [puer] A boy, a little boy, Pompon, in Var. L. L. 7, 3, J 28. 1. puta» imper., v. puto, ad fin. 2, Puta» ae,/ [puto] A goddess that presides over the pruning of trees, Arn. 4, 131 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 132. putamen* inis, n - [> d -] That which falls off in pruning or trimming, clip- pings, waste : " putamina non solum ar- borum sunt, verum omnium rerum pur- gamenta. Nam quicquid ex quacumque re projicitur, putamen appellatur. Plau- tus in Captivis (3, 4, 122) : nucleum amisi, reliquit pigneri putamina," shells, peels, husk, Non. 157, 28 sq. ; so, of the shells of nuts, Cic. Tusc. 5, 20 ; Var. R. R. 1, 7 : mail Punici, Plin. 22. 25, 70 : fabae, ervi, pods, shells, id. 17, 24, 37 : ovi, cochleae, id. 30, 7, 19 : testudinum, id. 9, 11, 13. PUTE putatio, onis,/. [id.] I. A pruning or lopping of trees, Var. R. R. 1, 6 ; Cic. de Or. 1, 58 ; Col. 4, 9 ; 10; Plin. 17, 20, 32, et al. — H. -^ reckoning, computation (post- class.), Macr. S. 1, 13. — B. A counting, esteeming, considering (po6t-class.) : per- sonae, a taking one for a certain other per- son, e. g. a father lor his son, Paul. Dig. 47, 10, 18. putative» adv., v. putativus, ad Jin. putatlVUS,. a , "m. adj. [puto] Imag- inary, presumptive, putative (post-class.) : habitus, actus, Tert. adv. Marc. 3, 8. — Adv., putative, Hier. adv. Joann. Hierosol. 24. putator» or ' s > m - ['d.] A pruner or Upper of trees, Var. L. L. 6, 7, § 63; Plin. 27, 8, 45 ; Col. poet. 10, 228. putatoriUS, a , um, adj. [putator] Of or for pruning or lopping (post-class.) : falx, a pruniug-knife, Pall. 1, 43. puteal (collat. form, Jputeale, Inscr. ami. 16, p. Chr. n. ap. Ofell. no. 4517), alis, 7i. [puteus] A stone curb round the mouth of a well : " puteal, nepiaroutov (bpiarus," Gloss. Philox. : putealia sigilla- ta duo, Cic. Att. 1. 10, 3 ; so Pompon. Dig. 19, 1, 14. — II. Transf., A similar curb placed round any spot. Thus, at Rome, the Puteal, erected hi the Comitium, to commemorate the cutting of a whetstone with a razor by the augur Attus Navius. near the Arcus Fabianus. It was subse- quently restored by Scribonius Libo, and was called also Puteal Libonis. Money matters were here transacted. Accord- ing to others, the Puteal of Libo was dif- ferent from that of Attus Navius, Cic. de Div. 1, 17, 33 ; Sest. 8 ; Ov. R. Am. 561 ; Hor.Ep.1,19,8; id. Sat. 2, 6, 35; Pers.4,49. putealis» e, adj. [id.] Of or belong- ing to a well, well- : undae, well-water, Ov. lb. 391 ; also, lymphae, Lucr. 6, 1173 ; and, fons, Col. 11, 3, 8. Cf. the follg. art. puteanUS» a . um . adj. [id.] O/or be- longing to a well, well- : aqua, well-water, Col. 12, 26, 1; Plin. 14, 9, 11. putearius, "\ m. [id.] A well-digger, Plin. 31, 3, 28. putefactus» a, um, v. putrefacio. PUteo» ere, v. n. : I. To stink : Cic. fragra. ap. Non. 545, 16 ; so Hor. S. 2, 2, 42 ; id. Ep. 1, 19, 11 ; Pers. 3, 73.— H. To be rot- ten, putrid, Plaut. Most. 1, 2, 67 (al. pu- trent.). Puteoli» orum, m. A city on the coast of Campania, opposite Baiae, having min- eral springs, a favorite resort of the Ro- mans, now Pozzuolo, Mel. 2, 4, 9 ; Cic. Att. 15, 20 ; id. Fin. 2, 26 ; Liv. 24, 13, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 726. — H. Derivv. : PuteolanilS» a , um, adj.. Of or belong- ing to Puteoli, Puteolan : sinus, Plin. 3, 6, 12: praedia, Cic. Agr. 2, 28 fin. : Cluvius, id. Fam. 13, 56 : pulvis, volcanic ashes of Puteoli, Pozzuolana, Sen. Q. N. 3, 20 ; Plin. 35, 13, 13. — Subst, Puteolanu.m, i, n., A country-seat of Cicero, near Puteoli, Cic. Fat 1; id. Att. 16, 1.— In the plur., Pu- teolani, drum,»!., The inhabitants of Pu- teoli. the Puteolans, Cic. Att. 5, 2. puter a ud putris» t>"is, tre, adj. [pu- teo ] Rotten, decaying, stinking, putrid : I, Lit: palus puter, Var. R. R. 1, 8 : na- vis, Prop. 2, 19, 43 : fanum, mouldering from age, ruined, Hor. Ep. 1, 10, 49 : poma, rotten, Ov. M. 7, 585 : fervent examina pu- tri De bove, rotten, pulrifying, id. Fast. 1, 379 ; so, viscera, id. Met. 15, 365 : corpora cicatricibus putria, Curt. 9, 3 ; cf., si ulcus magis putre est, Cels. 5, 26, 33. — H, Transf, in gen., Loose, crumbling, fria- ble, mellow, soft, flabby, etc. : gleba. crum- bling, Virg. G. 1, 44 ; so, tellus, Prop. 4, 3, 39 : campus, Virg. A. 8, 596 : arena, Stat. S. 4, 3, 126 ; Luc. 8, 830 : ager pinguis ac putris, Col. 2, 1; so, solum, id. 2, 10 fin.: lapis, friable, Plin. Ep. 10, 48 : mammae, flabby, Hor. Epod. 8, 7 : oculi, languish- ing, id. Od. 1, 36, 17 ; cf, ille in Venerem est putris, Pers. 5, 58 : anima, i. q. senilis, withered, old, Prop. 4, 5, 67. PUteSCO and putisco» ui, 3. ■». inch, n. [puteo] To rot, putrefy, Cato R. R. 3 ; Var. R. R. 1, 34 ; Cic. Fin. 5, 13 fin. ; id. N. D. 2, 64 ; id. Tusc. 1, 43 ; Hor. S. 2, 3, 194 ; Cels. 2, 30 (al. putrescit). — In the perf., putuit, Hor. S. 2, 4, 66. puteum» j . v - puteus, ad ink. puteus» 'i m - (neutr. collat. form of PUT O the plur., putea, orum, Var. in Non. 217, 4), A well : puteum fodere, Plnut. Most. 2, 1, 32 : ex puteia jugibus aquam calidam trahi, Cic. N. D. 2, 19 ; so id. de Div. 1, 50 ; Prov. Cons. 3 Jin. ; Plin. 9, 25, 41 ; 37, 9, 43 ; id. Ep. 2, \1 fin, ; 5, 6 ; Hor. Ep. 1, 15, 15 ; 2, 2, 135, et saep. — Also, of a cis- tern, Auct B. Alex. 5 Jin.— XL Transf., A pit, Virg. G. 2, 231 ; for storing grain in, Var. R. R. 1, 57 ; in mines, a pit, shaft, Plin. 37, 4, 21 ; id. ib. 6, 31 ; an air-shaft, air-hole, Vitr. 8, 6 ; a dungeon for slaves, Plaut. Aul. 2, 5, 21 ; 2, 7, 3 ; Col. 1, 6. puticuli. orum, n., or puticulae, arum, /. [puteus, a well-holej The grave- pits, i. e. the subterranean burying-places, near tlie Esquiline Hill, for the poor and for slaves, Var. L. L. 5, 5, § 25 ; Paul, ex Fest p. 216 ed. Mull. putide. adv., v. putidus, ad fin. * putldiusculus. a, urn, adj. dim. [pu- tidiorj Somewhat more disgusting ; ol dis- course, rather more tedious or troublesome : Cic. Fam. 7, 5 fin. putldulus. a . um, a dj- dim. [putidus] Disgusting in behavior or speech ; offens- ive, affected (post-Aug.), Mart. 4, 20 ; Cap- itol. Macr. 14. putidus. % urn, adj. [puteo] Rotten, decaying, stinking, foetid : I. Lit.: caro, Cic. Pis. 9 : aper. Mart. 3, 50 : fundus, Plaut. Bac. 4, 7, 23 : frons, Plin. 17, 9, 6 : uvae, Var. in Non. 152, 23; also, vinum, Plaut. Trin. 2, 4, 125 : p. naves et sentino- sae, Cato in Non. 152, 25 ; so, navis, Cae- cil. ib. 26 : parie6 pictus, Afran. ib. 28. II. Transf. : A. ' n contemptuous lan- guage, of Old, half- rotten, withered per- sons : homo putidc, Plaut. Bac. 5, 2, 44 ; so, femina, Hor. Epod.8, 1. — Comp.: pu- tidius cerebrum, more withered, rotten, ad- dled. Hor. S. 2, 3, 75. B. Of speech, Unnatural, disagreeable, affected, disgusting : quum etiam Demos- thenes exagiteturut putidus, Cic. Or.8^«.: molesta et putida videri, id. de Or. 3, 13 fin. : Uterae neque expressae neque oppressae, ne aut obscurum esset aut putidum, id. Off. 1, 37 : vereor, ne putidum sit scribere ad te, quam sim occupatus, id. Att 1, 14. — Sup. : jactatio putidissima, Petr. 73. Adv.. p u t i d e. Disgustingly, disagree- ably, affectedly : dicere, Cic. Brut. 82 : lo- qui, Sen. Ep. 75. — Comp. : nolo exprimi literas putidius, nolo obscurari negligen- tius, too precisely, Cic. de Or. 3, 11. putilhis. h ™ . oi putilla- »e, /. dim. [2. putus] A little boy ; a little girl ; a child ; a word of endearment, Plaut. Asin. 3. 3, 104 ; (* Hor. S. 2, 3, 216 dub., al. ruiilla, etc.). putisCO. ere, v. putesco. puto. avi, atum, 1. v. a [from the root pvo; whence putus, puteus] To clean, cleanse (in the lit. sense very rare ; in the trop. very freq.). I. Lit. : A. In gen. : vellus lavare ac putare, Var. 11. R. 2, 2, 18 ; so, lana putata, Titin. in Non. 369. 22 : dolia, Cato R. R. 39, 1 dub. (al. picare) : '• auruin quoque pu- tatum dici solet. id est expurgatum," Paul, ex Fest. s. v. pvtvs, p. 216. B. In par tic, in botanical lang., To trim, prune, or lop trees or vines : vineas ar- boresque falce putare, Cato R. R. 32; so, vitem, Virg. G. 2,407; cf., " putatae viteset arbores, quod decisis impedimentis reina- nerent purae," Paul, ex Fest p. 216 ed. Miill. ; so, too, in the follg.. the passage from Gell. 6. 5 : olivetum, Cato R. R. 44 : orborem latius. strictius, Pall. 1, 6. T¥ Trop., To clear up, set in order ; to arrange, settle, adjust. A. Iu gen.: rationem or rationes, To hold a reckoning, reckon together, settle ac- counts: "putare veteres dixerunt vacan- tia ex quaque re ac non necessaria aut etiam obstantia et aliena auferre et exci- dere, et, quod esset utile ac sine vitio vi- deretur, relinquere. Sic nainque arbores et vites et sic etiam raliones putari dic- tum," Gell. 6, 5, 6 sq. : villicus rationem cum domino crebro putet, Cato R. R. 5 : putatur ratio cum argentario, Plant. Aul. 3. 5, 52 : rationes cum publicanis putare, Cic. Att. 4, 11, 1.— 2. Transf., not in techn. lang. : quum earn rnecum rationem puto, think over, consider, Plaut. Casin. 3, 2, 25. PUTR B. I n partic, To reckon, count, com- pute a thing : colliciares (tegulae) pro bi- nis putabuntur, will be counted, Cato R. R. 14, 4.— Hence, 2. Transf. : a. To reckon, value, esti- mate, esteem a thing as any tliing = aesti- mare : aliquid denariis quadringentis, Cic. Verr. 2, 4, 7 : magni putare bonores, id. Plane. 4 fin. : quum unum te pluris quam omnes illos putem, id. Att. 12, 21 fin. : [an- tique putat connubiii nostra, Or, M. 10, 618: — aliquem nihilo, Cic. de Div. in Cae- cil. 7 fin. ; so, aliquid pro certo, Matius et Trebat. ap. Cic. Att. 9, 15, A. fin.: impera- torem aliquo in numero putare, Cic. de imp. Pomp. 13 : hominem prae se nemi- nem, id. Rose. Am. 46 fin. b. To ponder, consider, reflect npon a thing: dura haec puto, Ter. Eun. 4, 2, 4 : in quo primum illud debes putare, Cic. Plane. 4 : multa putans, Virg. A. 6, 332 : — cum aliquo argumentis, to consider or in- vestigate maturely, to argue, Plaut. Am. 2, 1, 45. — Whence, C. Transf. (as the result of considera- tion), To decide, judge, suppose, accoutit, esteem, suspect, believe, think, imagine, etc. : '' verbum quoque ipsum puto, quod decla- randae sententiae nostrae causa dicimus, non signat profecto aliud. quam id agere nos in re dubia obscuraque, ut decisis am- putatisque falsis opinionibus, quod vide- atur esse verum et integrum et incorrup- tum, retineamus," Gell. 6, 5, 8 : aliquis for- san me putet non putare hoc verum, Ter. Andr. 5, 5, 1 : recte putas, id. ib. 1, 1, 114 : rem ipsam putasti, id. Phorm. 4, 5, 6 : nee committere, ut aliquando dicendum sit, Non putaram. I should not have imagined that, Cic. Off'. 1, 23 Jin. ; id. Acad. 2, 18 : noli putare, me maluisse, etc., id. Att. 6, 1; Caes. B. C. 2, 31: stare putes: adeo proceduut tempore tarde, one would sup- pose, Ov. Tr. 5, 10, 5; cf. id. Her. 11, 85.— Parenthetically : atque intra, puto, sep- timas Calendas, Mart. 1, 100. So with an ironical insinuation : Ov. Am. 3, 7, 2: — ut puto, deus ho, as I think, in my opinion, Suet Vesp. 23 fin. ; so Ov. A. A. 1, 370 ; (* so, non, puto, repudiabis, etc., I think, Vat. in Cic. Fam. 5, 9 ink.). — Elliptically : Cic. Fam. 15, 20.— Hence puta, imper.. Suppose, i. e.for instance, for example, namely (post-class.) : si ille, puta, consul factus fuerit, Pomp. Dig. 28, 5, 23 : hoc, puta, non justum est, Pers. 4, 9; cf. Prise, p. 1007 P. — So, too, ut puta (sometimes also written as one word, ut- puta), As for instance, as for example : Sen. a N. 2, 2. putor. oris. m. [puteo] A foul smell, a stench, rottenness, putridity (ante- and post-class.), Cato R. R. 157 ; Var. L. L. 5, 5, § 25 ; Lucr. 2, 872 ; 6, 1100 ; Am. 7, 222. putramen. inis, n, [puter] Rotten- ness, putridity (late Latin), Cyprian, de Laps. 12. putredo. mis, /. [putreo] Rottenness, putridity (late Latin), App. M. 9, p. 617 Oud. ; Prud. Cath. 9, 31. putref acio. feci, factum. 3., and in the pass., putreflOr factus, fieri (collat. form of the part, pass., putefactus, Prud. ■ un 'i "dj- [putror] Full of^rottenness or corruption, putrid (post- class.) : ulcus, Coel. Aur. Tard. 2, 14. 1. putus. a, um, adj. [from the root pvo ; whence, also, puto] Cleansed, puri- fied, perfectly pure, bright, clear, nnmixed ; usually joined with purus ; purus putus, sometimes purus ac putus : "putare valet purum facere. Ideo antiqui purum pu- turn appellarunt," Var. L. L. 6, 7, $, 63 ; cf, "putus antiqui dicebant pro puro," Paul, ex Fest. p. 216 ed. Mull. : "in foedere. .. scriptum invenitur, ut Carthaginienses populo Romano darent certum pondus argekti pvri pvTi. Quaesitum est, quid esset purum putum. Respondi esse pu- rum putum valde purum . . . Argentum putum dictum esse quasi exputatum ex- coctumque omnique aliena materia ca- rens, Gell. 6, 5 : amicula pura puta, pro- cera, etc, Var. in Non. 27, 28 : hecatombe pura ac puta, pure and clear, id. ib. 24 : Polymachaeroplacides, Purus putus est ipsus, it's the very man himself, Plaut. Ps. 4, 2, 31 : purus putus hie sycophanta est, a sycophant out and out, a genuine syco- phant, id. ib. 4, 7, 103. — Without purus in the Sup. : quam bonam meis putissimis orationibus gratiam retulerit, my exceed- ingly pure, brilliant speeches, Cic. Att. 2, 9, 1. * 2. putus? i. m - Another form of pu- sus, A boy : Virg. Catal. 9, 2 Wagn. + puvire ferire est, Paul, ex Fest. p. 245 ed. Mull. puxis. idis, v. pyxis. ' pycnitis» iaia,f.=znujaiiris, A plant, mullein, wool-blade; pure Lat, verbascum, App. Flerb. 71. f pyendcomon* U n.^rtvKvbKouov, A plant, deviVs-bit, Scabiosa succisa, L. ; or, ace. to Sprengel, small-flowered moth- er-wort, Leonurus Marrubiastrum, L. ; Plin. 26, 8, 36. ' pycnostylos- on, adj. — TrvKvoaTv- Xof, Close-columned, having the columns close together, pyenostyle, Vitr. 3, 2 ; 3. t pycta or pycteSi »e, m. = inKTtic, A boxer, pugilist; pure Lat, pugil, Plin. 7, 47, 48 ; Sen. Contr. 1, 3 ; Phaedr. 4, 24, 5. — When occurring with pugil, pyctes de- notes a boxer who fights in the Greek manner, and pugil one who fights in the Roman manner, Tert Jejun. 17 fin. ; In- scr. Orell. 2530. Transf., of a fighting- cock, Col. 8, 2, 5. pyctalis. e, adj. [pycta] Of or be- longing to a boxing -match, pugilistic: certamen, Serv. on Virg. A. 5, 373. 'pyctomacharius, ii, m. [ttvkto- uaxew) A boxer, pugilist, for pycta and pugil. Firm. Math. 8, 8. (* PydaraS; ae . ">. A river of Thrace, otherwise called Atyras, Plin. 4, 11, 18.) Pydnai ae,/., HvSva, A city in Mace- \ donia. on the Thermaic Gulf , celebrated for the battle in which Perseus was defeated by 1 Aemilius Paulus, Liv. 44, 6 ; Nep. Them. 8. — Pydnaeij orum, m., The inhabit. j ants of Rydna, Liv. 44, 45. (* pyelus- i. ">.i tCcAoS, A bath, Plaut. Stich. 4, 1, 62.) tpygra (also written puga), ae, /.= Ttvyrf The rump, buttocks, pure Lat., na- tes. Hor. S. 1, 2, 133.— In the plur., Naev. in Non. 39, 28. tpVirargHS, i. m. = -iyupyoi (white- rump), I. A kind of eagle, perh. the bald eagle or fish-hawk, Plin. 10, 3, 3.— IJ. A kind of antelope, Pliu. 8, 53, 79 ; Juv. 1 1, 138. (* I*yirela> orum, n., ID') tXa, A town and harbor of Jon ia, Liv.37. 11 : called, also, Phyg-elal Mela, 1, 17 ; Plin. 5. 29, 31.) PYEA t pygisiacus, a, "'n, adj. [pyga-lsis] qs. Of or belonging to secret buttock-wor- skip: puellam invitare ad pygisiaca sacra, i. e. to copulation, Petr. S. 140 {al. pygiaca, in the same signif.). Pygrnacij orum, m„ Uuyualoi (qs. Fistliugs, Tom Thumbs), The Pygmies, a fabulous, dwarfish race of antiquity, espe- cially in Africa ; at war with the cranes, by whom they were constantly defeated, Mel. 3, 8, 8 ; Plin. 6, 30, 35 ; 4, 11, 18 ; 5, 29, 29 ; Ge!l. 9, 4.— II, Hence PygmaeuS, a , ura, adj.. Pygmaean : mater, i. e. the queen of the Pygmies, Qerane or Oenoe, Ov. M. 6, 90 : virgo, Juv. fi, 505 : bellator, id. 13, 167. Pygmalion; ° n ' 9 > m -> UvypaXiuv : I, Grandson of Agenor, who became enam- ored of a statue he had made, and to whic.lt, at his earnest petition, Venus gave life, Ov. M. 10, 243 sq. ; Arn. 6, 206.— H. Son of Belus, king of Tyre, and brother of Dido, Virg. A. 1, 347^ Just. 18, 4.— B. Deri v., Pygmalioneus, »■ u «». adj., Pygma- liontan, poet, lor Phoenician : terra, Sil. 1, 21; also, for Carthaginian, id. 6, 532. PyladeSi ae and is, m., n.v\donS : I, Son of King Strophius, celebrated as the friend of Orestes, Cic. Lael. 7 ; id. Fin. 2, 24 7?«. ; Ov. Tr. 1, 9, 27 ; Pont. 3, 12, 67 ; Hyg. Fab. 119 and 120.— Transf., for a faithful friend, Ov. R. Am. 589 ; Mart. 6, 11. — B. Deriv., PyladcuS; a, um, adj., Pyladean ; transf., for very faithful, very tender: amicitia, Cic. Fin. 2, 26, 84. — II. A celebrated pan tomimist from Cilicia, under Augustus, Suet. Aug. 45; Sen. Excerpt, coutr. 3 praef. ; Macr. S. 2, 7. Pylac» arum, /., HvXai (gates, gate- ways), A narrow pass, defile: Tauri, be- tween Cappadocia and Cilicia, Cic. Att. 5, 20, 2 ; called also Amanicae, Curt. 3, 18 : Susides, in Persia, Curt. 5, 33. — II, In par tic, The Pass of Thermopylae, Liv. 32, 4 ; 36, 15. — B. Deriv., PylaiCUS, a , um, adj., Thermopylaean : concilium, the congress of the Greeks at Thermopylae, Liv. 31, 32 ; called also P. conventus, id. 33, 35. Pylaemenes, is, m.. nvXatphiis, A mythical king of the Paphlagonians, an ally of Priam, Liv. 1, 1 ; Nep. Dat. 2.— II. Hence PylaemeniuSj a, um, adj.; gens, i. e. Paphlagoniuu, Plin. 6, 2, 2. PylaiCUS, a, um, v. Pylae, no. II., B. ( * Pyle» es, /. A town of Arcadia, Plin. 4 L 6, 10.) (* Pylene» es, /., UvXi'ini, A town of Aetoliu, Plin. 4, 2, 3 ; Stat. Th. 4, 102.) FyluS and PylpS, h f-< UiXos, The name of three cities of the Peloponnesus, of which one was in Arcadia ; one in Messe- nia, now Old Navarino, Liv. 27, 30 ; Mel. 2, 3, 9 ; and the other in Triphylia, the south- ern province of Elis, the abode of Nestor, whence Pylos Nestorea, Sen. Here, fur, 561, sometimes confounded with Pylos in Messenia, where Neleus reigned : nos Py- lon, antiqui Neleia Nestoris arva, Misimus, Ov. Her. I, 63; cf. also, Nelea Pylos, id. Met. 6, 418. — II. Deriv., Pylius, a > um > adj., Of or belonging to Pylos, Pylian, freq. poet, for Nestorian : agri, Pylian, Mcssenian, Ov. M. 2, 684 : Nestor, id. Pont. 1, 4, 10 ; so, dies, the days, i. e. age of Nestor, id. 'Prist. 5, 5, 62 ; hence, transf., senecta, i. c. very great age, Mart. 8, 2. — Subst., Pylius, ii, m„ The Pylian, i. e. Nestor, Ov. M. 8, 365; 12, 537; 542.— In the^«r., Py- Hi, orum.m., The inhabitants of Pylos, the Pyliavs, Mel. 2, 3, 9. t pyra, ae, /■ = xvpd, A funeral pile, pyre; pure Lat., rogus: Virg. A. 6, 215; 11, 185 ; Ov. F. 2, 534 ; id. lb. 36 ; Auct. B. Afr. 91. — II, Pyra, ne, /., The name of the place on Mount Oeta where Hercules is said to haveburned himself, Liv. 36, 30. Pyracmoili ° n ' s . m., TlvpnKpuv, A Cyclops, a servant of Vulcnn, Virg. A. 8, 425 ; Claud. Rapt. Pros. 1, 238. PyracmOS; i> "'• ^ Centaur who was prisent at the marriage of Pirithoiis, Ov. M. 12, 460. (* Pyraci; orum, m. A people of II- lyria, *Mela,2,'3; Plin. 3, 22, 26.) t pyralis, idis,/.= nvpaXis, A winged insect that was supposed to live in fire, call- ed also pyrau6ta=: TrvpavaTi'fi, Plin. 11, 36, 42; 10.74,95. PvramcuSi a, um> v - 1- Pyramus, no. ir 1244 P YRO pyramidatUS* a, um, adj. [pyramis] In the form of a pyramid, pyramidal : cor- puscula, Cic. N. D. 1, 24 ; perh. it may more correctly be regarded as a gloss. + pyramis, Mis, f.=irvpauk (prop., an Egyptian word), A pyramid, Cic. N. D. 2, 18," 47; Plin. 36, 1% 15; (*Mela, 1, 9; Luc. 9, 155). 1. PyramuS, i» ">■■< Tlipauos, The lover of Thisbc, who, on account of her supposed death, stabbed himself nndet a mulberry-tree, Ov. M. 4, 55 sq. — II, Deriv., Pyrameus» a, um, adj., Of or belong- ing to Pyramus, Pyramian : arbor, i. e. the mulberry-tree, Ser. Samm. 29, 553. 2. PvramUS, i, m., Xlcpauof, A river in Cilicia, Mel. 1, 13, 1 ; Plin. 5, 27, 22; Cic. Fam. 3, 11; Curt. 3, 4 ; 7. pyrausta or „es, ae, v. pyralis. tpyren, enis, f.z^zxvpiji', A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 73. Pyrenaeus, a, um, and Pyrenai- CUS, H . "to, v - Pyrene, no. II., B. Pyrene (y scanned short, Tib. 1, 7, 1.0), es,/., livprjurj. One of the fifty daugh- ters of Dauaus, Hyg. Fab. 170. — H. Daughter of Bebryx, beloved by Hercules, and buried upon the mountains called after her name ; cf. Sil. 3, 420 sq. — ; Hence, 2. Transf; a. The Pyrenaean Mountains, the Pyrenees, Tib. 1, 7, 10; Luc. 1, 689.— b. Spain, Sil. 15, 45; 16, 246. — B. De- rivv. : 1. PyrenaeUS (j scanned short, Luc. 4, 83), a, um, adj., Of or belonging to Pyrene, Pyrenaean ; so esp., Pyrenaei montes or Pyrenaeus saltus, the Pyrenae- an Mountains, the Pyrenees, Caes. B. G. 1, 1 ; id. B. C. 1, 37 ; 3, 19 ; Liv. 21, 23 ; Mel. 2, 5, 1 ; Plin. 16, 16, 28 ; Sil. 3, 415, et saep. — Hence, in a new adject, signif, Of or belonging to the Pyrenees, Pyrenaean : ni- ves, Luc. 4, 83 : juvenci, Claud, in Eutr. 1, 406 : Venus, who was worshiped on the Pyrenees, Plin. 3, 3, 4. — 2. Pyrenai- CUS, a ' um > adj., Of or belonging to the Pyrenees, Pyrenaean : nives, Aus. de Urb. in Narbone, 13, 6 dub. {al. Tyrenaeis). PyreneuS (trisyl.), ei and eos, m., Tivpnvtus, A king of Thrace, Ov. M. 5, 274 sq. t pyrethrum or -on, i. ™ = vpc- Qpnv, A plant, Spanish chamomile, pellilorij, Anthemis pyrethrum, L. ; Plin. 28, 9, 42 ; Cels. 5, 4; Scrib. Comp. 9 ; 55; Ov. A. A. 2, 418. (* PyretuS, i> m - On e of the Centaurs, Ov. M/12, 449.) Pyrgi, orum, m., Ui'pyoi, A colony in Elruria, now the village of S. Sevcra, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 6, 8 ; Liv. 36, 3 ; Virg. A. 10, 184 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 375 sq. ; Mull. Etrusk. 1, p. 296 sq. — II, Deriv., Pyr- gensis, e, adj.. Of or belonging to Pyrgi, Pijrgan : scorta, Lucil. in Serv. Vir<*. A. 10, 184 : Antistius, of Pyrgi, Cic. de Or. 2, 71 ; publicanus, Liv. 25, 3. tpyrffis, iSi/ -A plant, dog's tongue, App^HErb. 96. PyrffO, us, /. The nurse of Priam's children, Virg. A. 5, 645. Pyrg"opdliniCeS, is. ™- Tower-town- taker, the name of the hero in Plautus's Miles gloriosus, 1, 1, 56 ; 4, 2, 9 ; Sid. Ep. 1, 9. tl. pyrgTIS, ir m.= izfpyoS, A little wooden lower on thesideofiaganiing-board, hollow and having steps inside, through which the dice were thrown upon the board; pure Lat., turricula: Sid. Ep.8, 12 (in Hor. S. 2, 7, 16, called phimus, v. h. v.). 2 PvrffUS, i> m - Rvpyos, A castle in Elis, Liv*27, 32. Pyriphlegethon, ° ntis . »» . r>u/>i- '"• = xvpirnf; ■■ I. Flint, PliriT 36, 19, 30,— II. A millstone, Plin. 36, 19, 30. — III, Tron pyrites, sulphurel of iron, marcasite, Plin. 36, 19, 30. . t pyritis, Mis, /• = JrupSYiS, A precious stone of a black color, otherwise unknown, Vlm.JTI, 11, 73. pyrdedrax, a 'is> v. pyrrhocorax. Pyrois and Pyroeis, entis, m-„ Uu- paeti (fiery) : I The planet Mars, Col. po- et. 10, 290 ; Aus. Idyll. 18, 12 ; Mart. Cap. 8, p. 287 (in Cic. N. D. 2, 20, written as Greek). — H. One of the horses of the sun, Ov. M. 2, 153 ; Val. FL 5, 432. P YTH t pyrdpoecilos lap's = -nvpoTrotKi- \os, A kind of porphyry, Plin. 3b, 8, 13; id. ib. 22, 43. t pyropus, i. "'• = nvpairds (fire-col- ored ), A metallic mixture, gold-bronze, bronze, Plin. 34, 8, 20 ; Lucr. 2, 803 ; Prop. 4, 10, 21 ; Ov. M. 2, 2. ,£yrrha, ae, and Pyrrhe, es,/., Tiippa : I, Daughter of Epimctheiis, and wife of Deucalion, Ov. M. 1, 350 sq. ; Sen. Troad. 1039.— B. Deriv., PyrrhacUS, a, um, adj., Of or belonging to Pyrrha, Pyrrhaean : saxa, which Pyrrha and Deu- calion flung behind them, Stat. Th. 8, 305. — II. The name borne by Achilles, when clothed as a girl, Hyg. Fab. 96 ; Sid. Carm. 9, 138. Pyrrheum, i. n - A place in Am- bracia, Liv. 38, 5. Pyrrhia, ae, /. Name of a thievish female slave, in a comedy of Titinnius, Hor. Ep. 1, 13, 14 Schol. Cruq. 1. PyrrhiaS, ae > m -> Uvppias, Com- mander of the Aetolians, Liv. 27, 30. 2. PyrrHas» adis, adj.fi, nvppiut, Of the city of Pyrrha in Lesbos, Pyrrhian : puellae, Ov. Her. 15, 15. tpyrrhicha, ae, and pyrrhiche, es, fi7—Ttvppixn< A dance in armor, the Pyrrhic dance, Plin. 7, 5G, 57 ; Suet. Caes. 39 ; id. Ner. 12_; Spart. Hadrian. 19. pyrrhicharius (purrhich.), ii, m. [pyrrhicha] One who performs the Purrhic dance, a Pyrrhichist, Ulp. Dig. 48, W',8fin. t pyrrhichlUS, a, um, adj. = -nvppi- Xioi, In prosody, pes, or simply pyrrhi- chius, A poetical foot, consisting of two short syllables, a pyrrhic, Quint. 9, 4, 80 ; 106; 101; 140, et al. Pyrrhidae, arum, v. Pyrrhus, no. Pyrrhp, °nis, m., nfppmi, A philoso- pher of Elis, contemporary with Aristotle, and founder of the skeptical school, Cic. Fin. 2,11; 4, 16; 18; 22; 5, 8; id. Acad. 2, 42 ; id. Off. 1, 2 ; id. Tusc. 2, 6. His fol- lowers are called Pyrrhonei, orum, m., Pyrrhonists, Cic. de Or. 3, 17, 62 ; and. Pyrrhonii philosophi, Cell. 11, 5, 1 ; uf. id! ib. 6. t pyrrhocorax, acis, m. = impp K/i- pa\, A kind of crow with a reddish beak, the Alpine-crow, hermit-crow, Corvus pyrrho- corax, L. ; Plin. 10, 48, 68 {al. pyrocorax). Pyrrhonei and Pyrrhonii, v. Pyrrlio. * Pyrrhus, i. '«•, mpfos ■. I. Son of Achilles and De'idamia (otherwise called Neoptolemus), founder of a kingdom in Epirus, and slain at Delphi by Orestes, Just. 17, 3 ; Virg. A. 2, 469 ; 526 sq. ; Ov. Her. 8, 3. — 2. Pyrrhi Castra, A place in Laio- nia, Liv. 35, 27 ; in Triphylia, id. 32, 13.— B. Deriv., Pyrrhidae, arum, m., The inhabitants of the kingdom founded in Epirus by Pyrrhus, Just. 17, 3. — II, King of Epirus, an enemy of the Romans; on account of his descent from Achilles, called Aeacides (v. h. v.), Cic. Lael. 8; id. Rep. 3, 28; id. Fin. 2, 19; id. Off. 1, 12; 13; 3, 22, et al. pyrum and pyrus, v - pirum and pirus. t pysma, atis, n. = -niapa. In rhetoric, A question, Aquila Rom. p. 152 ed. Ruhnk. Pythagoras, ae, m., UvBaytpas, A celebrated, philosopher of Samos, about 550 B.C. ; he taught in Lower Italy {Croton and Melapontum), and was the fiounder of the Pythagorean philosophy, which received its name from him, Cic. Tusc. 1, 10 ; 16 ; 4, 1 ; id. Fin. 5, 2 ; id. de Div. 1, 3, et saep. — The Greek letter Y, with its two divergent arms, was used by Pythagoras as a sym- bol of the two diverse paths of life, that of virtue and of vice: Aus. Idyll. 12, 9; cf. Pers. 3, 56 ; v. also Lact. 6, 3. II, Deriw., A. Pythagoreus, a, um, adj., JlvOti) 6pcw;, Pythagorean: som- nia, Hor. Ep. 2, 1, 52 : pavo, into which, according to the Pythagorean doctrine of metempsychosis, the soul of Euphorbus had passed, before it reached Pythagoras, Pers, 6, 11 : brnssica, highly recommended by Py- thagoras, Cato R. R. 157 in lemm. (cf. PHn. 20, 9, 33).— In theplur. subst., Pythagorei, orum, m,.. The followers of the Pythagorean philosophi/, the Pythagoreans, Cic. Tusc. 1, 16; id. deOr. 2, 37, et al. P YXI B. Pythagoricus, a, um . "<>)■< n«- Baynpiici'i: Pythagorean : libri, l.iv. 30, 29 : philosophia, Plin. 13, 13, 27 : prudentia, Val. Max. 4,7, 1.— In the plur. subst., Py- thagorici, orum, m., The Pythagoreans, Cic. de Div. 1, 30. pythagdriSSO) are, i>. n. = m,0ayo- pl^iii, To imitate Pythagoras, to Pythagor- hc: noster Plato pythagorissat, App. Flor. 2, p. 60 Oud. f pythaulcS) ac , m - = irvBuiXnS : I. One who plays upon the flute the song of the combat between the Pythian Apollo and the dragon Python, Hyg. Fab. 273. — II, Transf., in gen., One who plays upon the flute an accompaniment to the eanlicum (solo) of an actor, Var. in Non. 160, 11; Sen. Ep. 76 ; Vopisc. Carin. 19 Obr. pythaulicus, a, um, adj. [pythau- les, no. II.] Of m- belonging to a pythau- les, pythaulic : in canticis pythaulicis re- sponsabat, Diom. p. 489 P. Pythcas, »e, m. A geographer, a native of Marseilles, contemporary with Ptolemy Philadelphia, Plin. 2, 75, 77; 99. Pythia, ae and orum, v. Pythius, 6ub Python, no. II., Ii, 1 and 2. 1, Pythias» ae, m - A. false reading for Phintias, v. h. v. 2. Pythias» ae,/. Name of a female slave, in Ter. Eun. ; also in a comedy of Caecilius, Hor. A. P. 238 Schol. Cruq. and Orell. PythlCUSj a , um > <"&'•> TIvBikos, An- other form for Pythius, Pythian : Apollo, Liv. 5, 21 : oraculum, id. 5, 15 : sortes, id. 5, 23 : divinatio, Val. Max. 1, 8, 10 : agon, 'Pert. adv. Gnost. 6. t pythlOH) "\ «■ = Jr»ff<<«l'i A kind of bulbous plant, otherwise unknown, Plin. 19, 5, 30. (* Pvthium, i, v., UvBiov, A town of Thefsaly, Liv. 42, 53 ; id. 44, 2.) Pythius» a > um > v - Python, no. II. 1. Pytho». <> 9 > /•. TlvOii, The former name of Delphi and its environs, Tib. 2, 3, 27 ; Luc. 5, 134. 2. Pytho» oms i m - -A masculine prop- er name, Liv. 44, 12. Python» oms ' m -> n^flw, The serpent slain, according to the myth, near Delphi by Apollo, who hence received the appella- tion oj ■Pythius.Ov. M. 1,438; 460; Claud, in Rutin. 1, 1. II. Derivv. : PythlUS) H > um , <"&'■> Tlt'tVioS, Pythian, Delphic, Apollonian: Del- phis prognatus PythiusApollo. Naev. B. P. 2, 20 ; so, Apollo, Cic. On'. 2, 22, 77 ; also, incola, Hor. Od. 1, 16, 6 ; and, deus, Prop. 2, 31, 16 : oraculum, Cic. de Div. 1, 1 : regna, i. e. Delphi, Prop. 3, 13, 52 : vates, i. e. the Pythoness, Pythia, Juv. 13, 199 ; cf. in the follg. — B. Subst. : 1. Pythia, ae, /., i) Ilvdia, The priestess who nttercd the responses of the Delphic Apollo, the Pythoness, Pythia, Cic. de Div. 1, 19 ; Nep. Milt. 1. — 2. Pythia, orum, n„ ri HoOia (Up\), The Pythian games, celebrated at Delphi every fourth year in honor of Apollo, Ov. M. 1, '447; Hor. A. P. 414 ; Luc. 6, 409 ; Plin. 35, 9, 35. tpythonicusj a > um > a are > "• ra. = irvf i$(i>, To spit or spirt out wine in tasting : pytissando modo mini Quid vini absumpsit, Ter. Heaut. 3, 1, 48 Don. t pysacanthus or -os, i, comm.= rrvl iKuvda, A plant, box-thorn, buck-thorn, Plin. 12, 7, 15. tpyxagathus or - S> i. m.=zro\- ayaOii, A skillful boxer, Mart. 7, 56. pyxidatus» a , «™, <"&'• fpy xis ] Made like a box, box-like : commissurae, Plin. 31, 6, 31. pyzidicula, ae, /. dim. [id.l A small box, Cels. 6, 6, 5. f pyxinum, i. «• (»c. collyrium) = Tcuiivov, An unguent kept in boxes made of box-wood, box-salve. Cels. 6, 6, 25. t pyxis (also, puxis, Scrib. Comp. 228), idis. * = nv\is, A box a small box, esp. for a unguents, medicines, etc. Orig., of boxes made of box -wood, then of those of any kind of wood, and finally, also, of metal- lic boxes : veneni, Cic. Coel. 25 : aurea, Suet. Ner. 47 ; cf. ib. 12 : cornen, Plin. 21, 20, 81 : plumbea, id. 32, 10, 47. Belong- ing to the toilet of women, Pctr. 110 ; Paul. Sent. 3, 7. — H. Transf.* ferrea, An iron cap fitted to the lower end of a pes- tle, Plin. 18, 11, 29, J 112. Q Qq, the sixteenth letter of the Latin J alphabet, concerning the origin of which the ancients themselves were in doubt, since some considered it to be the Koppa (^j>), transferred from the Greek, Quint. 1, 4, 9; Ter. Maur. p. 2253 P.; Mar. Victor, p. 2459 and 2468 ib. ; while others explained it as a mere graphical contraction of C and V, Vel. Long. p. 2218 P. ; Ter. Maur. p. 2399 ib. ; cf. Diom. p. 420 ib. ; Mart. Cap. 3, p. 57. The archaic form of Q, viz., CV, as well as the contin- ual vacillation between the spelling cu, q, and qu, in the oldest and best inscrr. and MSS., give to the latter opinion the great- er probability, when we consider that the proper power of q, viz., cu, was early ob- scured ; hence q frequently stands for c, and a second n was appended when the sound of kw was required. In the oldest inscriptions, peqvdes and peqvnia occur for peendes and pecunia (Lex. Thor. lin. 14 and 19) ; qvm for the prep, cum, Inscr. vet. ap. Orell. no. 566, and upon a coin, A.U.C. 737 ; and qvom for the prep, cum, in the fourth Epitaph of the Scipios, and in the Lex. Thor. lin. 21 : qvoqirca for quocirca in the Lex. Jul. Municip. On the other hand, for quod stands cvod, In- scr. Orell. ?io. 3882 ; for aquae, acvae, Inscr. Grut. 593, 5. — On the vacillation of the oldest MSS. between cu and qu, see Freund on Cic. Mil. p. 31 sq. — (*A com- parison of the Phoenician, old Greek, and Latin alphabets may still lead to the con- clusion that the first opinion cited above is the true one.) In commutation, q answers to the Greeek 7r : Lat. quinque, equus, sequor ; Greek, vevre (nifjire), TicnoS, £7tw. — And also to the Greek r, for which the Oscan has p: Greek ris, ri, Oscan pis, pit, Lat. qitis, quid : Greek re, Oscan pe, Lat. que ; Greek rirrapa, Oscan petora, Lat. qualuor. As an abbreviation, Q designates most freq. the praenomen Quintus, but also stands for Quaestor, que, quinquen- nalis, et al. Q. 1. S. S. quae infra scripta sunt. Q. R. C. F. quando rex comitiavit fas. Q. S. P. P. S. qui sacris publicis praesto sunt. Q. V. A. qui vixit annos. 5. P. Q. R. senatus populusque Roma- nus, etc. OUa» at ^ v - [ a bl.fcm. from qui] On which side, at or in which place, where (quite class.) : I, Lit., locally : ad omnes introi- tus, qua adiri poterat, Cic. Caecin. 8 : arx Athenarum. qua ad meridiem vergif, Nep. Ciui. 2 : reliquum spatium, qua flumen intermittit, Caes. B. G. 1. 38 : plurima qua silva est, Ov. M. 14, 361: — complentur moenia ac tecta, quaque longissime pro- spectari poterat, where, whence, Tac. A. 3, 1 ; so Virg. A. 2, 752 : — vagari, qua velit, wherever, as far as, Cic. de Or. 1, 16: om- nia, qua visus erat, constrata telis, armis, Sail. J. 101 ; cf. Ov. M. 1, 241. II. Transf.: A. Partitively, qua . . . qua, Partly . . . partly, or as well . . . as, both . . . and : mores rapere properant, qua sa- crum, qua publicum, Plaut. Trin. 4, 3, 39 : omnia convestithedera, qua basim villae, qua intercolumnia, Cic. Q. Fr. 3, 1, Ufin. : qua dominus, qua advocati, id. Att. 2, 19 : qua de Buthrotiis, qua de Bruto, id. ib. 15, 18: qua leminae, qua viri, Plin. Ep. 6, 33. B. As far as, in so far as (mostly post- Aug.) : statui non ultra attingere externa, nisi qua Romanis cohaerent rebus, Liv. 39, 48 : Aegyptii ignem vocant masculum, qua ardet riamma, et feminam, qua lucet innoxius tactu, Sen. Q. N. 3, 14 ; Quint. 4, 1, 17 ; Tac. A. 6, 10. au AD C. lu what manner, how : numquid tute pruspexti tibi, Quid fierct ? qua tie- ret? 'Per. Ad. 4, 5, 56 (" id est: qua ratio- ne, quo modo tieret," Don.) : ante prae- dico, M. Antonium delectus, qua possit, habiturum, Cic. Phil. 6, 3; Ov. Pont. 2, 4, 33: eoe'ant in foedera dextrae, Qua da- tur, Virg. A. 11, 292. quaad. v - quoad. qua-cumquc ("» tmesi : qua porro cmnque, Lucr. 1, 507) (quacunque), adv. Wherever, wheresoever ( quite classical ) : quacumque iter fecit, Cic. Vcrr. 2, 1, 16: quacumque custodiant, Liv. 24, 2. — H, Transf. : A. Whencesoever, from what side soever : hujus erat Minerva spcetan- tem aspectans, quacumque aspiceretur, Plin. 35, 10, 37.— B. Whither soever : qua- cumque nos commovimus, ad Caesaris acta revocamur, Cic. Att. 14, 17. quadantenus or quadamtenus (in tmesi, Hor. ; v. in the follg. ), adv. [qui- dam-tenus] To a certain point or limit, so far (poet, and in post-Aug. prose) : est quadam prodire tenus, si non datur ultra. Hor. Ep. 1, 1, 32,— II. Transf., To a cer- tain extent, in some measure, somewhat : citreis odor acerrimus, quadantenus et cotoneis, Plin. 15, 28, 33 : rubens, id. 24, 14,76: quae fuerit origo gemmarum dix- imus quadantenus, id. 37, prooem. : ut noctcs nostrae quadamtenus his historiae llosculis aspergerentur, Gell. 17, 21, 1. Quadi* orum, m. A German people in the modem Moravia,.Tac. G. 42 ; 43 ; Eutr. 8, 6 ; 9, 6 ; cf. Mann. Germ. p. 379. quadra» ae, /. A square: A. ln gen. : qui locus gradibus in quadram for- matus est, Fest. s. v. romanam, p. 262 ed. Miill. — B. ln partic. : 1, In architect- ure : a. The lowest and largest member of the base of a pedestal, The foundation- stone, socle, plinth: Vitr. 3, 3. — b. Any small member for the separation of other larger ones, A platband, list, fillet : Vitr. 3, 3 ; so id. 10, 2.-2. A table to eat from (as these were usually square ; cf. Var. L. L. 5, 25 r § 118) : patulis nee parcerc qua dris, of the pieces of bread used as plates, Virg. A. 7, 114. Hence, aliena vivere qua- dra, to live from another's table (as a par- asite), Juv. 5, 2. — 3. A (square) bit, mor- sel : et mihi dividuo findetur munere qua- dra, Hor. Ep. 1, 17, 49 : casei, Mart 12, 32: panis, Senee. Benef. 4, 29. quadragenarius, a, um, adj. fqiia- drageni] OJ or belonging to the number for- ty, consisting of forty, of forty : dolium, peril, holding forty congii, Cato R. R. 105: fistula, a forty-inch pipe, i. e. made of a plate forty inches in width, Vitr. 8, 7: pu- pillus, of forty, i. e. forty years old. Sen. i Ep. 25 ; so absol. : quadragenarium istum ad te voca, that quadragenarian. Arn. 2, 60. quadragxni. ae, a, num. dislrib. [quadraginta I Forty each: columnae sin- j gulae sestertiis quadragenis millibus loca- tae. Cic. Verr. 2, 1, 56 : octoginta confecit i centurias, quadragenas seniorum et juni- orum, Liv. 1, 43 : pyramides complures quadragenarum ulnarum, Plin. 36, 13, 19, I no. 2; Liv. 38, 38. — II. In gen., for qua- draginta, Forty: centies vicies duceni qua- I drageni tiunt viginti octo millia et octin- genti, i. e. 240X120 = 28,800. quadragesimus (archaic orthogr.. ] Jquadragensumus, Num. ap. Eckh. D. N. 6, p. 296), a. um, adj. [quadraginta] The fortieth : pars quadragesima, Cato R. R. 23 : nono et quadragesimo die, Var. in Gell. 3, 10 : anno fere centesimo et qua- dragesimo, Cic. Rep. 2, 15. — II. Subst., quadragesima, ae, /. (sc. pars). The forti- eth pari, a fortieth : quadragesima sum- mae. Suet. Cal. 40,— B. In partic. : 1. As a tax. The fortieth part, a fortieth (as with us, a tenth, a tithe) : abolitio quadra- gesimae quinquagesimaeque, Tac. A. 13. 51 : — publicum quadragesimae in Asia egit, Suet. Vesp. 1 : c. atio alciiuo fe- LICIANO . . . PROG. QVADRAG. GAXLTARVM, Inscr. ap. Maff. Mus. Veron. ; cf. abbrev., TABVi.ARivs xxxx. GAixiAR., Inscr. Orell. no. 3344. — In eecl. Lat., The Clirislian fast of forty days, lent, Hier. Ep. 41, 3. quadragies (archaic orthogr., QVA- dragiens, Monum. Ancyr. ap. Grut. 230), adv. numer. [id.] Forty times: quadragies quater accusatus, Aur. Vict. Vir. illustr. 1245 au AD 47 : — sestertium ter et quadragies, the 4,300,000 sesterces, Cic. Fl. 13 ; so Liv. 3S, 55. quadragintai num. [quatuor] For- ty : quatuor quadraginta minae, Plaut. Most. 3, 1, 102: annos natus, Cic. Rose. Am. 14 ; id. Rep. 2, 30 ; Catull. 115, 2. quadr angulatus, a, um, adj. [quad- rangulus] Quadrangular (eccl. Latin): quadrangulata turris, Tert. Anim. 17. -i quadrangulum, i, n. [quatuor an- gulu^J A quad/angle: quadrangulum, rt- rpdyuvov, Gloss. Lat Gr. quadrangulus*' a, um, adj. [id.] Four-cornered,, quadrangular (post-Aug.) : tigura, Plin. 13, 22, 38 : herba quadrangu- lo caule, id. 25, 6, 27. quadranS; tis, m. [quatuor] A fourth part, a fourth, a quarter: operae, Col. 2, 4 : diei noctisque. Plin. 18, 25, 57. — H, In partic: A. A fourth part, a fourth of a whole : creditoribus quadrantem solvi, Vellej. 2, 23 : heres ex quadrante, of the fourth part of the inheritance, Suet. Caes. 83. B. The fourth part of an as (as a coin), three unciae : nota in triente et quadrante rates (fuit). Quadrans antea teruncius vo- catus a tribus unciis, Plin. 33, 3, 13 : qua- drans mini nullus est in area, not a far- thing, not a copper. Mart. 2, 44. As the customary price of a bath (cf., quadranta- rius) : dum tu quadrante lavatum Rex ibis, Hor. S. 1, 3, 137 ; so Juv. 6, 446. C. Of interest, Four for a hundred : usurae quadrantes, four per cent., Scaev. Dig. 33, 1, 21. D. As a measure of land, A quarter of an acre ( jugerum) : Col. 5, 1. 13. As a weight, A quarter of a pound: Mart. 11, 105. — With poudo : amomi pon- do quadrans, Col. 12, 20. P, As a measure for liquids, The fourth part of a sextarius, thi ee cyathi : Mart. 9, 94 : vini, Cels. 3, 15. Cr. As a measure of length, A quarter of afoot: pedes duodecim et quadrantem, Gell. 3, 10. (*A quarter-digit, Fr. Aq. 25.) quadrantal, alis, n. [quadrantalis] 1, A liquid measure containing eight con- gii, a quadrantal: Cato in Fest. p. 258 ed. Mull. ; so id. R. R. 57 fin. ; Plaut. Cure. 1, 2, 15; Plin. 14, 14, 16.— II. A die, cube, Gell. 1, 20, 3. quadrantalis* e, adj. [quadrans] Containing the fourth part of a measure (post-Aug.) : mensa crassitudine quadran- tali, of a quarter of afoot, Plin. 13, 15, 29. quadrantarius, a. u ™. ad J- [id-J 0/or belonging to a quarter, esp. to a quarter of an as (as a coin), that costs a quarter of an as, etc. : res quadrantaria, i. e. a bath (because a quarter of an as was the price of a bath ; v. quadrans, no. II,, B), Sen. Ep. 86 : mulier, of Clodia, wife jf Metellus. perh. i. q. common prostitute, who sold herself, as it were, for a trifle, Cic. Coel. 26 ; she is also called Clytaem- nestra quadrantaria, because, like Cly- taemnestra, she destroyed her husband, Coel. in Quint. 8, 6, 53. 1. quadratarius, "> ™- [quadratus] A stone-cutter (post-class.) : interchanged with lapidicida, Sid. Ep. 3, 12; Cod. Justin. 10, 64, 1 : Auct. de Limit, p. 294 ed. Goes. 42. quadratarius, a, um, adj. [1. quadratarius] Of or belonging to a stone- cutter: opvs, perh. a stone monument, In- scr. ap. Murat. 2012, 2. quadratet adv., v. quadro, Pa., ad fin. X quadratim* a dv. [quadratus] Four- fold, ace. to Charis. p. 168 P. quadratic, onis, /. [id.] A square, quadrate : agatu r linea rotundationis, q uae quadrationis angiilos tangat, Vitr. 4, 3. quadrator- oris, m. [quadro] A stone- cutter : marmorum, Cassiod. Ep. 2, 7. quadrature; ae, /. [id.] A making square, squaring, quadrature (post-class.) : circuli quadratura, the squaring or quad- rature of the circle, App. Dogm. Plat. 3, p. 275 Oud.— II. Transf., A square: vit- reae, Vopisc. Firm. 3. Quadratus, a, um, Po., v. quadro, ad fin. quadriangulus, a, um, adj. [qua- tuor anaulus) v. quadrangulus, Four-cor- ntrcd, quadrangular (post-classical) : Aus. Bpigr. 128. 1246 QUAD iquadri-baccium and 1 quadr 1- bacium? n i "• [quatuor-bacca] Four- beads, four-pearls, an ornament composed of four pearls, Inser. ap. Murat. 139, 1. quadri-dens, tis, adj. [quatuor-dens] Four-toothed, having four teeth (ante-clas- sical) : rastri quadridentes, Cato R. R, 10, 3; 11,4. quadri-enniSi e, adj. [quatuor-an- nusj Of four years, four years old (post- class.) : homo, Aur. Vict. Epit. 45. (luadri-ennium, ", n. [quadriennis] A space or period of four years (quite class.) : Cic. Caecin. 7 ; so id. Opt. gen. fin. ; id. de Sen. 4 ; Flor. 2, 6. t quadrieris* ie > /• [vox h ybr. from quatuor and dpm, analog, to Tpujpns] A vessel having four banks of oars, a.quadri- reme (post-classical) : ex class, pe. mis. quadkieue tide, Inscr. ap. Murat. 876, 3. Also, quatrieris, Not. Tir. p. 177. quadrifariam; adv. [quatuor] Four- fold, into four parts (quite class., but not in Cic. or Caes.) : quadrifariam aliquid dispertire, Var. in Non. 92, 15 : conjurati quadrifariam se diviserunt, Liv. 38, 1 ; Suet. Vitell. 13. — * H, In a fourfold man- ner: Modest. Dig. 38, 10, 10, $ 16 ; cf. quad- rifariter. quadrif ar iter> adv. in a four-fold manner, in four ways (post-class.) : Paul. Dig. 38, 10. 10, £14; cf. quadrifariam. quadrif anus, a. um, adj. [quatuor] Four-fold (post-class.) : divisio, Cass. Var. 3,51. quadri-f idus, a, um, adj. [quatuor- findo] Four-cleft, split into four parts, quad- rifid (poet.): J. Lit: quadrindas sudes, Virg. G. 2, 25 : quadrifidam quercum scin- debat, was cleaving in four, id. Aen. 7, 509. — II. Transf., in gen., Divided into four parts : labor, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 268. quadrif inalis. e, adj. [quadrifinium] Bordering on four places, or marking four boundaries (post-class.) : area, Innocent, de Casis literar. p. 222 Goes. quadrifinium* ", »■ [quatuor-finis] A place where four boundaries meet (post- class.), Innocent, p. 221 and 227 Goes. quadrifluvium, ». «• [quatuor-flu- vius] A flowing into four parts, in four directions : ima abietis pars, cum excisa quadrifluviis disparatur, i. e. into four parts, according to the course of the veins, Vitr. 2, 9. quadrimiUS* a, um, adj. [quatuor- fluo] Having four streams, flowing into four parts (eccles. Latin) : amnis, Prud. Cath. 3, 103. quadnforis, e, adj. [quatuor-fores] Four-doored, i. e. having four doors or four doorways (openings') (post-Aug.) : ni- di, Plin. 11, 21, 24: januae. having four leaves, divided cross-wise, Vitr. 4, 6. ! quadriformis, e, adj. [quatuor-for- ma] Four-formed, quadriform : Not. Tir. p. 110. quadrifrons, Hs, adj. [quatuor-frons] Four-fronted; having four foreheads or four faces : Janus, Aug. Civ. D. 7, 4 ; Serv. Virg. A. 7, 607. quadrigae* arum (collat. form in the sing., v. in the foil g.), /. [contr. from quad- rijugae, from quatuor and jugum] A set or team of four, a four-span, quadriga (quite class.) : I, Lit, Of horses: '•cjuad- rigarum currus duplici temone olim erant, perpetuoque, et qui omnibus equis injice- retur jugo. Primus Clisthenes Sicyonius tantum medios jugavit, eosque singulos ex utraque parte simplici vinculo appli- cuit, quos Graeci oe{p m - [quadrigae] One who drives a four-horse chariot in the circus, a chariot-racer (quite class.) : Var. R. R. 2, 7 : q. in victoria, Cic. Fragm. or. in toga cand. ap. Ascon. ; so Suet. Ner. 16 ; Am. 2, 70. 2. quadrigarius* a, um, adj. [id.] OJ or belonging to a four-horse (racing) chariot (post-Aug.) : quadrigario habitu, in the dress of the driver of a quadriga, Suet. Cal. 17 : pulvis, for the race-horses, Veg. Vet 1, 56 : familia, slaves who took care of the race-horses, Inscr. in Grut 339, 5. 3. Quadrigarius* ".:*«. a Roman surname. Thus, Q. Claudius Quadriga- rius, an old Roman historian ; cf., respect- ing him, Bahr's Gesch. d. Rom. Lit. 2, p. 23 (3d ed.). quadriga Jus, a, um, adj. [quadri- gae ] Marked or stamped with the figtire of a quadriga (a coin) : Liv. 22, 58 ; cf., nota argenti fuere bigae, atque quadrigae, et inde bigati et quadrigati dicti, Plin. 33, 3,13. quadrigeminus* a, um, adj. [qua- tuor-geminus].F(iK7 , -/oM,/u!/r (post-Aug.): cornicula, /owr, Plin. 8, 23, 25. quadrigeni* v. quadringeni. quadrigulae, arum,/, dim. [quadri- gae J A litllejour-horse team (quite class.) : Cic. Fat. 3.— In the sing. : Plin. 34, 8, 19, n. 22, § 83. t quadrigulariUS* a, um, adj. [quad- rigulae] Of or belonging to a little four- horse team- (post-classical): pictor, who painted little four-horse teams, Inscr. ap. Don. 317, 6. quadrijugis* e, adj. [quatuor -ju- gum] Of or belonging to a team of four (poet, and post-Aug.) : equi, Virg. A. 10, 571 : currus, App. Flor. 3, p. 73 Oud. quadrijUgUS, a, um, adj. [id.] O/or belonging to a team of four (poet.) : quad- rijugo invehitur curru, Virg. A. 12, 162 : certamen, with four-horse chariots, Stat. Th. 6, 370. — Subst, quadrijugi, orum, m., A four-horse team : ruunt tritumque relin- quunt Quadrijugi spatium, Ov. M, 2, 167. quadrilateruS) a,um, adj. [quatuor- latus] Four-sided, quadrilateral, Front, p. 35 Goes. quadrflibris* e, adj. ftuatuor-libra] That weighs four pounds (ante -class. ) : Plaut. Aul. 5, 2. quadrimanus* a, um, and quad- rimanis* e . a adj. [quatuor- meuibrum] Four -limbed or four-footed, going on all fours ( post- class. ) : Mart. Cap. poet. 8, 272 dub. (al. hiantimem- breni). quadrimenstruus, «* um, "dj- [quatuor-mensisj Of four months (post- class.) : Cod. Justin. 1, 32, 1. quadrimestris, e, adj. [id.] Of four mouths (.ante-class, and post-Aug.) : agni, Var. R. R. 2, 2 : consulatus, Suet. Ner. 14. quadrimulus, "• um - "dj- dim- [qua- driinusj Of Jour years, four years old (a Plautin. word) : parvulus, Plaut Capt 5, 3, 4 : altera, id. l'oen. prol. 85. quadrimus. a, um, adj. [quatuor] Of four years, four years old (quite class.) : de quadrimo Catone, of Colo of Utica, token four years old, Cic. Fain. 16, 22 ; cf. Liv. Or. 37 : boves, Var. R. R. 1, 20 : me- rum, Hor. Od. 1, 9, 7 : vitis, Col. 4, 16 : dies, a term of four years, Alfen. Dig. 23, 4,19. quadring-enarius, a, um, adj. [qua- driugenij OJ four hundred each (quite class.) : cohortes, each consisting of four hundred men. Cic. Att. 6, 1 ; so, (al. quad- ringentariae ), Liv. 7, 7 : q. jcdex, who possessed an equestrian fortune of four hundred thousand sesterces : Inscr. ap. Mur. 1048, 4. quadring~eni (quadrigeni, Var. R. R. 2, 8), ae, a, num. distrib. [quadringenti] Four hundred each : Liv. 8, Ufa. : millia nutnum, Suet. Vit 13. quadrinfrentcni" ae. a > " " m - distrib. [id7J Four hundred each: Vitr. 10, 14: millia numorum, Plin. 8, 43, 68. quadring-entesimus. a, um, adj. [id. J The four hundredth : annus, Liv. 5, 45 ; so Plin. 8, 6, 6. quadringrenti! ae, a, adj. [quaruor- centum] Four hundred: anni, Cic. Rep. 1, 37, 58 ; so id. Pis. 5 ; Juv. 1, 105. quadringeiltieS) "de. [quadringen- ti] Four hundred times : HS quadringen- ties, forty millions of sesterces. Cic. Verr. 2, 2, 10 ; id. Phil. 2, 37 ; id. Rab. Post 8. quadrlni" ae, a, num. distrib. [qua- tuor] Four each, four (ante-classical and post-Aug.) : " ab uno uni, a tribus trini, a quatuor quadrini." Var. L. L. 8, 30, § 55 : si haberem quadrinas molas, Pompon, in Non. 483, 24 : dies, Plin. 11. 36, 43 : febris quadrini circuitus, a quartan fever, id. 7, 50, 51: cardines, Arn. 6, 192. t quadrinoctium, "• n - Jquatuor- nox] A space or period of four nights, ace. to Prise, p. 1357 P. quadri-partio. do perf, itum, 4. v. a. [quatuor-partio] To divide into four parts (in the verb. Unit., post-class.) : qua- dripartitur esercitus, Dicrys Cret 1, 19. — Hence quadrlpartltus (quadripert.), a, um, Pa., Divided into four parts, consisting of four parts, fourfold, quadripartite (quite class.) : distributio accusationis, Cic. Verr. 2, 1, 12 : commutationes temporum, four- fold, four, id. Tusc. 1. 28 : esercitus, Tac. A. 13, 39 : praesidia, id. Hist. 5, 20.— Adv., quadripartito, In four divisions, quad- ripartitcly : brachia locare, Col. 4, 26, 3. quadri-partitio. onis, /. [quadri- partio] A division into four parts, quadri- partilion (onlv in Varro) : Var. L. L. 5. 1. § 1, and 7, 2. § 5. quadripartite»' "de., v. quadripar- tio. Fa., adjin. qnadripartrtus. a, um, Fa., from quadripartio. qua drip eduS' a. um, v. quadrupedus. quadripertitusj a. um, v - quadri- partio. Pa. quadripes. edis, v. quadrupes. : quadnplatores dicebantur, qui eo quaestu se tuebantur, ut eas res per- Bequerentur, quarum ex legibus quadru- pli erat actio, Fest. p. 259 ed. Mull. quadrl-remis (quatriremis, Not Tir. p. 177), is, /. Iquafuor-remus] A vessel having four banks of oars, a quadrireme (quite class.) : egreditur Centuripina quad- riremi e portu, Cic. Verr. 2 5, 33 ; so Plin. 7, 56, 57 ; Inscr. Orell. no. 2671 ; 3629.— Also adject. : Paul. Nol. Carm. 21, 73. quadri - semus. a, um, adj. [vox hybr.. irom quatuor-oijua, sign] Quadri- syllable, containing four morae or proso- QUAD dial times (srammatical term) : numerus, Mart Cap. 9, 331. quadrivium? 'i. "■ [quatuor-via] A place where four ways meet, a cross-way, crossroad: J, Lit.: in quadriviis et angi- portis, Catull. 58, 4 ; so Juv. 1, 63 : on, the tutelar gods of crossroads, Inscr. Grut 84. 5 ; 1015, 1 ; id. ap. Reines. cl. 1, n. 14. — II, Transf., The assemblage of the four mathematical sciences (arithmetic, music, geometry, and astronomy), Bo^th. Arith- met. 1, 1. quadro, avi, ntum, 1. v. a. and n. ! [quadrus] I. Act., To make four-cornered, to square, make square : abies atque popu- lus ad unguem quadrantur, Col. 11, 12. — ', B, Transf., To put in proper order, to j join properly together, to complete, perfect : quadraudae orationis industria, in proper- I ly arranging, Cic. Or. 58. II. Xeutr., To be square, said of squared stones for building, which fit well togeth- er ; hence, transf., to square or agree with, toft, suit: secto via limite quadret Virg. G. 2, 277 : earn conjunctionem quadrare volumus, Cic. de Or. 3, 44 : omnia in is- ' tam quadrant,^* her, id. Coel. 29: ad mul- ' ta, to suit in many respects, id. Art 4, 18: ' quoniam tibi ita quadrat it seems to you so \ proper, pleases you so, id. Brut. 11. — B. 1 n par tic, of accounts, To square, agree, accord .- quomodo sexcenta eodem modo i quadrarint, id. Verr. 2, 3, 36. — Hence quadratus. a. um, Pa. : /^ Squared, square, quadrate (quite class.) . quadrat» , basis, Var. in Plin. 36, 13, 19 : pes, a square foot, Plin. 33, 4, 21 : saxum. squared, fteum stone, Liv. 10, 23: also, lapis, Plin. 36, ]3, 19, n. 4 : litera, capital letters, which are I composed of square strokes. Petr. 29 : I statura, square, robust, Suet. Vesp. 20 : I corpus. Cels. 2, 1 : boves, stout, vigorous, Col. 6, 1 : signa, i. e. statues, Plin. 34. 8, 19, n. 2 : agmen, a marching in regular order of battle ; also an army advancing in regu- lar order of battle, so that the whole body foi'ms a parallelogram, Var. in Serv. Virg. A. 12, 121 : quadratum acies consistat in agmen, Tib. 4, 1, 100 : ut inde agmine quad- rato ad urbem accederet. in order of bat- tle, Cic. Phil. 13, 8: quadrato agmine in- cedere, Sail . J. 105 ; v. agmen, p. 66, 3 : pal- lium, square, four-cornered, Petr. 135 : nu- merus, a square number, Gell. 1, 20: ver- sus, a verse of eight or seven feet, id. 2, 29 : q. Roma, the most ancient Rome, built in tlte form of a square, on the Mons Palati- nus ; and, in a narrower sense, the inclosed square place on the summit of the Palatine, the mundus of all cities built in the Etrus- can fashion, " Fest. 258 ed. Mull. ;" cf., on the Roma quadrata, Becker's Alterth. 1, p. 105 sq. 2. S u b s t : a, quadratum, i. n. : («) A square, a quadrate : dimensio quadrati, Cic. Tusc. 1. 24 : in quadratum, into a square, tetragon, Plin. 18, 22, 51. — (/J) As- tronom. (. t.. Quadrature, quarlilc, Cic. de Div. 2, 42 : luna in quadrato solis dividua est, Plin. 2. 18, 16,— b. quadratus, i, m., A square, quadrate : marmorum quadrati, Cassiod. Varr. 2, 7. B. Transf., Fitting, suitable (rare): compositio, Quint. 2. 5, 9. — Hence, Adv.. quadrate, In fours, four-fold, four limes (post-class.) : Manil. 2, 295. quadrula> ae, /. dim. [quadra] A lit- tle square (post-class.) : Sol. 37. quadrum. i> ". [quatuor] Something square, a square, quadrate (quite class.) : I. Lit: perticae dolantur in quadrum, Col. 8, 3. — II. Transf, A being squared or fitted together, fitness, proper order, ar- rangement .- in quadrum redigere senten- tias, Cic. Or. 61 ; so id. ib. 70." quadru-pedans> ns* Part., from the obsol. quadrupedo [quadrupes] Going on four feet, galloping (poet, and post-Aug.) : canterius, Plaut Capt. 4, 2, 34 : equo juxta qnsdrapedante. galloping closeby on horse- back, Plin. 8, 45, 70 : sonitus, of a horse galloping, Virg. A. 8, 596. — II. Subst., poet, A galloping horse, a steed, courser (poet.) : quadrupedantum Pectora, Vire. A. 11, 614. j quadrupedatim, adv. [quatuor- pes] In the manner of a quadruped, ace. to Charts, p. 163 P. * qua drupe dlUS, a, um, adj. [id.] au AD Four-footed, quadruped : Jul. Valer. res gest Alex. M. 3, 36. quadrupedus (quadripedus, Front ad M. Antou. de Ur. 1), a, um, adj. [quad- rupes] Going on four feet, galloping (post- Aug.) : quadrupedo gradu repentes, on all fours, Alum. 14, 2: quadrq>edo cursu, 071 a gallop, Front 1, 1 ; so too abeol., quad- rupedo currere, to gallop, id. Ep. ad M. Caes. 2, 1. quadrupes (also written quadripes), edis, adj. [quatuor-pes] Four-fooled, going onfourfett; usually subst, a four-footed beast, a quadruped (quite class.) : quadru- pes equus, galloping, Enn. in Gell. 18, 5, 4 (in Macr. S. 6, 9, quadrupes eques) : cur- sus, App. M. 6. p. 436 Oud. II. Subst, gen. omn., A four-fooled animal, a quadruped : (a) m.: quadrupe- deoa aliqucm, Cic. Par. 2. — (|3)/. -' aliam quadrupedem, Cato R. R. 102 : nulla, Virg. E. 5, 25. — (; ) n.: crocodilus, quadrupes malum, Plin. 8, 25, 37 : — pennatum, id. 11, 36, 43: cetera quadrupedia. Col. 11, 2. — Of men, regardiug their arms and legs as alike: quadrupedem constringito, i c. bind him hand and foot, 'Per. Andr. 5, 2, 24 : quadrupedes coercuit, standing on their hands and feel, on all fours, like a beast, Suet. Calig. 27 : reccptus, creeping on all fours, id. Ner. 48. quadruplaris, e, adj. [quadruplus] Four-fold, quadruple (post-class.) : Hume- rus duplaris, triplaris, quadruplaris (.al. quadruplus), Macr. Somn. Scip. 1, 19. quadruplator (also written quad- riplntor, Fest. p. 259 ed. Mull.), oris, m. [quadruplo] I. Onewhomultipliesbyfour, a quadrupler, App. Apol. p. 578 Oud. — Hence, B. Transf, A multiplier, magnifier: beneticiorum suorum, Sen. Ben. 7, 25. XL. One wlio farmed the tolls, of which he received a fourth part. Sid. Ep. 5. 7. B. Transf, A public informer, who received a fourth part of the thing informed against (ace. to others, one who committed an offense punisliable with a four-fold pen- alty) ; also, in gen., a trickster, chicaner, Plaut Pers. 1, 2, 18 : deterrimus, Cic. Verr. 2.2,8; Liv. 3, 72. Cf. Paul, ex Fest p. 259 ed. Mull. ; Ascon. Cic. de Div. in Caecil. t fin. quadruples, icis, adj-. [quatuor-pli- co] FourfoCU, quadruple: pecuoia, Plaut. Cure. 5. 2, 21 : ordo. Liv. 30, 10 : radix, Plin. 27, 8, 33.— *H. Poet., in sen., Four: stellae, Cic. Arat. 92. quadru-plicatio. onis./. [quadru- plico] A making fourfold, quadruplication (post-class.): numeri, Cap. 7, 253; so Ulp. Dig. 44. 1, 2. quadl uplicato j "do., v. quadruple co. ad fin. quadrupllCO- av '. arum, 1. v. a. [qua- druples] To multiply by four, make four- fold, quadruplicate .- rem suam, one's prop- erly, Plaut Stich. 3, 1, 4 : numerum, Paul. Dig. 38, 10, 10.— Hence, Adc, quadruplicate, Four times as much, quadruply (post Aug.) : Plin. 2, 17, 14 ; so, emptis vineis, id. 14, 4, 5. quadruple "° perf-, atum, 1. v. a. [quadruple } To multiply by four, make fourfold, quadruple (post-classical) : Ulp. Di2. 4, 2, 14 : numerus quadruplatus, Paul. ib.*38, 10, 10. quadruplor, ari, v. dcp. [id.] To be an informer, cheater, trickster, clticaner : Plaut. Pers. 1. 2, 10. quadruplus, a. um, adj. [quatuor] Four-fold, quadruple, rarely as an adject. : strena, Suet Tib. 34. — Subst, quadni- plum, i, n., A four-fold amount, four times as mucJi, quadruple (quite class.) : furcm dupli condemnari, feneratorem qundru pli, to a four-fold penally, Cato R. R. pro- oem. : judicium in aratorem in quadru- plum dare, to sentence the cultivator, who did not deliver the quantity of grain, fixed by law. to pay four times as much. Cic. Verr. 2" 3. 13: elephanto pulmo quadruplo ma- jor bubulo,/owr times as large, Plin. 11, 37, 79 : actio quadrupli, Ulp. Dig. 4. 2. 14. + quadrurbemAthenas Attiusappel- lavitTquod scilicet ex quatuor urbibus in unam domicilia contulerunt Braurone. Eleusine, Piraeeo. Sunio, Fest p. 253 ed. MOIL TTransl. of 7trpi-o\ec.] 1247 aUAE quadrtlS> a > um, a( U- [quatuor] Square (post-class.) : quadrus terminus, Auct. de limit, p. 281 Goes. quadruuS; a , um, "dj. [id.] Four-cor- nered or fourfold (post-class.) : errabam riguis per quadrua eompita in hortis, i. e. laid out iit, squares, Aus. Idyll. 14, 5: vie, four-fold, Prud. Psych. 842. QUaeritO; av b atum, 1. v. intens. a. [quaero] To seek earnestly (ante-class.) : I, In gen.: hominem inter vivos quaeri- tamus mortuum, Plaut. Men. 2, 1, 15 : al- iquem mari terraque, id. Poen. prol. 105 : te ipsum, Ter. Ad. 2, 4, 2 : hospitium ab aliquo, Plaut. Poen. 3, 3, 77 : lana ac tela victum, to earn, Ter. Andr. 1, 1, 48. — H. In partic, To ask, inquire, or demand earnestly, to wish to know exactly : quid tu id quaeritas? Plaut. Rud. 1, 2, 22; Ter. Eun. 3, 3, 17. quaero (archaic orthogr., qvairo, Ep- itaphs of the Scipios, 6; v. Append. V. For the orig. form, quaeso, ere, v. h. v.), eivi or sii, situm, 3. v. a. To seek. J. Lit: A, I" gen.: Enn. in Cic.de Div. 1, 20, 40 (Ann. 1, 47) : te ipsum quae- rebam, Ter. Heaut. 4, 8, 3 : escam in ster- quilinio, Phaedr. 3, 12, init. B. I» partic: 1. To seek to get or procure, to seek or search for a thing : Ter. ileaut. 3, 1, 38 : rem mercaturis facien- dis, Cic. Parad. 6, 3,— Absol. : contrivi in quaerendo vitam atque aetatem meam, Ter. Ad. 5, 4, 15 ; so id. ib. 5, 3, 27.— Hence, j), Tran8i'., To gel, cam, procure, acquire a thing : liberorum quaerundorum causa ci uxor data est, Plaut. Capt. 4, 2, 109. 2. To seek for something missing, to miss : Siciliam in uberrima Siciliae parte, Cic. Verr. 2, 3, 18 : optatos Tyndaridas, Prop. 1, 17, 18 : Phoebi comam, Tib. 2, 3, 25 ; amnes, Stat. Th. 4, 703. II. Trop. : A. In gen., To seek, i. e. to think over, meditate, aim at, plan a thing : dum id quaero, tibi qui filium restitue- rem, Ter. Heaut. 3, 1, 83 : quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum perea- imis, Sail. C. 34 : fugam, Cic. Att. 7, 17 : sibi remedium ad rem aliquam, id. Clu- ent. 9. — c. inf. : tri6titiae causam si quia cognoscere quaerit, seeks, strives, endeav- ors, Ov. Tr. 5, 4, 7 ; id. Am. 1, 8, 51. B. I" partic: 1, To seek to gain any thing; hence, to gel, acquire, obtain, pro- cure: laudem sibi, Ter. Heaut. 2, 3, 74: salutem alicui male, id. Ad. 3, 2, 2 : reme- dium sibi ad aliquam rem, Cic. Clu. 9 : pudentem exitum suae impudentiae, id. Verr. 2, 1, 1 : invidiam in aliquem, id. Rab. Post. 17. 2. Of inanimate and abstract subjects, To demand, need,require=requirere : lites ex limitibus judicem quaerant, Var. R. R. . 1, 15 ; Cic Verr. 2, 1, 10 : bellum dictato- riam majestatem quaesivisset, Liv. 8, 30. 3. To seek to learn from any one ; hence, to ask, inquire ; constr. usually with ab, de, ez, or with a relative clause : (u) With ab : cum ab iis saepius quaere- ret, Caes. B. G. 1, 32 : quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 83 : quaesivit a medicis, quemadmodum se haberet, Nep. Dion, 2.— ((3) With de: quae- rebat paulo ante de me, quid, etc., Cic. Pis. 9 : de te ipso quaero, Vatini, utrum, etc., id. Vatin. 4 ; so, quaero de te, arbitreris- ne, etc., Liv. 4, 40 ; Ov. Pont, 4, 3, 18,— (y) With ex : quaesivi ex Phania, quam in partem provinciae putaret, etc., Cic. Fam. 3, 6 : quaerit ex solo ea, quae, etc., Caes. B. G. 1, 18.— (<5) With a relative clause : ille baro te putabat quaesiturum, unum coe- lam esset an innumerabilia, Cic. Fam. 9, 25 : natura fieret laudabile carmen, an ar- te, Quaesitum est, Hor. A. P. 409 : quaeri- tur inter medicos, cujus generis aquae sint utilissimae, Plin. 31, 3, 21. 4. To examine or inquire into judicial- ly, to institute an. investigation: nunc ab- duce, vinci, rem quaere, Ter. Ad. 3, 5, 36: q. de pecuniis repetundie, Cic. Verr. 1, 9 : de morte alicujus, id. Rose Am. 41 : de servo in dominum, to question by torture, put to the rack, id. Mil. 22 : aliquid per tor- menta, Suet. Tib. 58 : legibus, to investi- gate according to the laws, impartially, Plin. Ep. 5, 21.— Hence, b, Transf., si quaeris, si quaerimus (prop,, If we, or you, look well into the mat- 1248 au AE ter; if we, or you, would know the truth), To say the truth, in fact, to speak honestly : oinnino, si quaeris, ludi apparntissimi, Cic. Fam. 7, 1 : at sunt morosi, et anxii, et dif- ficiles senes : si quaerimus, etiam avari, id. de Sen. 18. So too, si verura quaeris, id. Fam. 12, 8. — So too, noli quaerere or quid quaeris? In short, in one word : noli quaerere : ita mihi pulcherhic dies visus est, Cic. Fam. 4, 4 : quid quaeris ? biduo factus est mihi familiaris, id. ib. 3, 1. — Hence quaesltus, a, um, Pa.: A. Sought out ; in a good sense, select, special, extra- ordinary (so perh. not ante-Aug. ; for in Sail, fragm. ap. Macr. S. 2, 9, the more cor- rect reading is, perh., exquisitissimae) : leges quaesitiores (opp. to simplices), Tac. A. 3, 26 : quaesitior adulatio, id. ib. 57 : quaesitissimi honores, id. ib. 2, 53. — B. In a bad sense, opp. to what is natural, Far- fetched, slitdied, affected, assumed (quite classical) : vitabit etiam quaesita nee ex tempore ficta, sed domo allata, quae ple- rumque sunt frigida, Cic. Or. 26 : comi- tas, Tac. A. 6, 50 : asperitas, id. ib. 5, 3. — C. Subst, quaesitum, i, n., A question (poet.) : accipe quaesiti causam, Ov. M. 4, 793 ; so id. Fast. 1, 278. quacsltio? °nis, /. [quaero] A seek- ing or searching after (post- Aug.) : I, In gen.: Psyche quaesitioni Cupidinis in- tenta, populos circuibat, App. M. 5, p. 371 Oud. — II. In partic, A questioning by torture, the question, i?iquisition : cum pos- tero ad quaesitionem retraheretnr, prori- puit se custodibus, Tac. A. 4, 45 ; Inscr. ap. Bertol. Antiq. Aquilei. p. 300, n. 419. quaesltor» oris, m. [id.] A seeker, searcher (post-class.) ; as for gold, con- nected with scrutator, Pacat. Pan. Theod. 28. II. In partic, An investigator : A. In judicial (esp. in criminal) matters, An ex- aminer, inquisitor : quid mihi opus est sa- piente judice 1 quid aequo quaesitore 1 Cic. Fontei. 6 : quaesitorem edere, id. Plane 17 : q. Minos, Virg. A. 6, 432 : tres, Sail. J. 44 ; so of Cicero, as the investiga- tor of the Catilinarian conspiracy, Cic. Cat. 4, 5. — Esp. of the praetor who pre- sided in criminal trials : Cic. Verr. 1, 10. B. In a scientific point of view, An in- quirer, examiner, considerer, as a trans], of the Gr. cKewTtKoi, a skeptic (post-class.) : Cell. 11, 5, 2. quaesitum, i> v - quaero, Pa., no. C. quaesitura. ae, /■ [quaero] for the usual quaestura, The quaestor ship : quaesituram petere, Tac. A. 3, 29 dub. {al. quaesturam). 1. quaesiiUSj a , um > Part, and Pa., from quaero. 2. quaesitus> us ( on 'y in the aid. sing.), m. [quaeroj A seeking, searching (post- Aug.) : Plin. 5, 9, 10. — II. An exam- ining, investigation, Macr. Sat, 7, 8. quaesoj ivi or li, 3. v. a. [old form for quaero] I, To seek, to seek to obtain any thing (ante-class.) : " quaeso, ut signiiicat idem, quod rogo, ita quaesere ponitur ab antiquis pro quaerere," Fest. p. 258 ed. Miill. ; Enn. in Fest. 1. 1. : quaese advenien- te morbo nunc medicum tibi, Plaut. in Non. 44, 30. II. To beg, pray, beseech, entreat (so quite class.) ; constr. usually with ut, or with the subjunct. only, or absol. thrown parenthetically into the sentence : (a) With ut : Mars pater, te precor quaeso- que, uti sies volens propitius mihi, etc., an ancient formula of prayer in Cato R. R. 141, 2 : aliquem ut redeat, Plaut. Bacch. 2, 2, 1 : prece paces, Lucr. 5, 1229 : deos, ut, Ten Ad. 2, 4, 11 : peto quaesoque, ut, etc., Cic Fam. 5, 4 : a te quaeso et peto, ut, etc., id. ib. 3, 2 : id uti permittatis, quae- sumus, Liv. 28, 39. — (/3) With the sub- junct. only : P. Decium quaeso niecum consulem faciatis, Liv. 10, 13. — (j) Absol., thrown parenthetically into the sentence, quaeso, quaesumus, / (or we) pray, beg, beseech ; treq. as a mere intensive expres- sion, prithee: quaeso, quoties dicendum est tibi ? Plaut. Most. 4, 2, 33 : ubinam est, quaeso ? Ter. Heaut. 3, 1, 21 : bona verba, quaeso, id. Andr. 1, 2, 33 : tu, quaeso, cre- bro ad me scribe, Cic. Att. 7, 10 : quid, quaeso, interest inter unum et plures, si, au A E etc., id. Rep. 1, 39 : quamobrem agsrrede- re, quaesumus, etc., id. Leg. 1, 2: — -quae- so, etiamne tu has ineptias, 1 beseech you, for Heaven's sake, id. Fam. 3, 7. quaesticulus; ', '"■ ''""- [quaestus] A small profit, slight gain (quite class.) : Cic. de Div. 2, 15 ; so id. Fam. 9, 16, 7. quacstio, onis, /. [quaero] A seek- ing : I. In gen. (Plautin.) : cave, fuos mihi in quaestione, lest you suffer your- self to be to seek, lest I have to look after you, Plaut. Pers. 1, 1, 52 : tibi ne quaesti- oni essemus, id. Capt. 2, 2, 3. .II. In partic, An inquiry, investiga- tion, a questioning, question: "quaestio est appetitio cognitionis, quaestionisque finis inventio," Cic. Acad. 2, 8: rem in discep- tationem quaestionemque vocare, to in- vestigate, id. de Or. 3, 32 : res in quaes- tione versatur, is under investigation, id. Cluent. 58 : res in quaestionem venit, comes under investigation, Quint. 5, 14, 16 : forlitudo in quo maxime exstiterit, im- mensae quaestionis est, is a great question, Plin. 7, 28, 29 : quaestionem instituere, to institute an investigation, Quint. 7, 1, 6. 2. In partic, A public judicial inves- tigation, examination by torture, a criminal inquiry, inquisition : cum praetor quaes- tionem inter sicarios exercuisset, institu- ted a trial for assassination, Cic. Fin. 2, 16 : verberibus ac tormentis quaestionem habuit pecuniae publicae, id. Phil. 11, 2: q. mortis paternae de servis paternis ha- bere, id. Rose Am. 18 : q. ferre in ali- quem, to appoint, institute, make a motion for, id. de Or. 1, 53 : habere ex aliquo, Liv. 33, 28 : facere alicui, against any one, Modest. Dig. 34, 3, 20. — The crime is usu- ally constr. with the prep, de: q. de furto constituere, Cic^Clu. 64 : q. instituere de morte alicujus, id. ib. : q. de morte viri habere, id. ib. 65 : q. habere de servis in caput filii, id. ib. : ad quaestionem abripi, to examination by torture, id. ib. 33 : alicui servum in quaestionem ferre, id. ib. 64 : postulare servum in quaestionem, id. ib. : quaestioni praeesse, to conduct a trial as judge, id. Rose Am. 4 : quaestiones per- petuae, the inquisitions concerning certain crimes (repetundarum, majestatis, de fal- so, de sicariis, de injuriis, etc.) conducted annually, after 605 A.U.C., by a standing commission, and presided over by the prae- tor, Cic Brut. 27 : judex quaestionis, the director of the criminal court under the presidency of the praetor, id. Cluent. 54 : — quaestiones extraordinariae, trials out of the common course, held under a special commission, Liv. 39, 14 ; so, quaestio nova, Cic. Mil. 5. B. Transf. : X. The court, the judges: totam quaestionem a severitate ad cle- mentinm transtulit, Val. Max. 8, 1, n. 6. 2. The subject of investigalio?i, the mat- ter, case, question : perdiflicilis et perob- scura quaestio est de natura deorum, Cic. N.D. 1, 1,— I), In partic, in rhetor, lang. : (a) Therhetorical subject of debate: "quaes- tionum duo sunt genera : alterum infini- tum, alterum definitum. Definitum est, quod V7r66eatii Graeci, nos causam : infin- itum, quod Seotv illi appellant, nos pro- positum possumus nominare," Cic. Top. 21. — (#) The main point in a disputed mat- ter, the issue in a cause : " quaestio est quae ex conflictione causarum gignitur contro- versia, hoc modo: Non jure fecisti: jure feci. Causarum autem haec est conrlic- tio, in qua constitutio constat ; ex ea igi- tur nascitur controversia, quam quaestio. ncm dicimus, hoc modo : jurene fecerit," Cic Inv. 1, 13. _ quacstionaliter. adv - [quaestio] By way of question, in the form of a question ( post-class. ) : propositio quaeetionaliter posita, Fulg. de prise serm. n. 16. quaestionariusi ii> «• [id-] -A tor- turer, executioner (post-class.), Cod. Thedd. 16, 12, 3 ; Hier. in Joel. 2, 21 ; Inscr. Grut. 545, 6. quacstionatus, «> um, Part., from the obsol. quaestiono, Put to the question, i. e. put to the torture, put to the rack (cccl. Lat.) : tot confessores quaestionati et torti, Cyprian. Ep. 69, n. 6. quaestiuncula, ae,/. dim. [quaes- tio] A little or trifling question (quite clas- sical) : quaestiunculam alicui ponere, aUAE Cic. do Or. 1, 22 : multao, id. Leg. 2, 20 : Quint. 1, 3, 11. quaestor (archaic orthogr., qvais- tok, Epit. of the Scipios, et saep.), oris, m. [contr. from quaesitor, from quaero] A quaestor; the title of a class of Roman magistrates, some of whom had charge of the pecuniary affairs of the State, while others conducted certain criminal trials (but only, it would seem, as delegates or commissioners of the people ; v. Geib, Gesch. d. Rom. Criminalproc. p. 55 sq.) : '■ quaestores a quacreudo, qui conquire- rent publicas pecunias et maleficia, quae triumviri capitales nunc conquiruntt ah his postea, qui quapstionum judicia ex- ercent, quaestores dicti," Var. L. L. 5, 14, § 81 : "et quia de capite civis Romani in- jussu populi non erat lege permissum consulibus jus dicere, propterea quaesto- res constituehantur a populo, qui capitali- bus rebus praeessent ; hique appellaban- tur quaestores parricidii, quorum etiam meminit lex duodecim tabularum," Pom- pon. Dig. 1, 2, 2, § 23 ; cf., "parricidii quaestores appellabantur, qui solebant cre- ari causa rerum capitalium quaerenda- rum," Paul, ex Fest. p. 221 ed. Mull. — As a standing magistracy, the quaestors were treasurers of state, treasurers. Of these the quaestor urbanus or acrarii, who re- mained at Rome, took charge of the treas- ury, of the public revenues and expendi- tures, of the standards deposited in the aerarium, etc. The quaestors appointed as assistants to the consuls or praetors for the provinces, called quaestores provinci- ates or militares, provided for the pay- ment and provisioning of the troop3, col- lected the imposts, and, in the absence of the governor, acted in his stead. — Service in the higher offices of state hegan with the quaostorship, to which no one was le- gally eligible before the age of twenty-five. Augustus instituted a new sort of quaes- tors, quaestores candidati or principis, who conveyed the imperial messages to the Senate ; cf. candidatus 2. The Emperor Constantine appointed quaestores palatii or chancellors. See, respecting the quaes- tors, Adams Alterth. p. 206-210, (*and Smith's Diet. Ant, art. quaestor), and the authorities there cited. X quaestoricius, ». urQ . aa J- [quaes- tor] Of or belonging to a quaestor, quaes- tonan : qvaestoricii, who had been quaes- tors, Tab. Canusin. ap. Orell. Inscr. no. 3721. quaestoriusi a, u™> "dj. [id.] Of or belonging to a quaestor, quaestoriau (quite class.) : officium quaestorium, the duly of a quaestor, Cic. Fam. 2, 17 : scelus, perpe- trated in the quaestorship or by a quaestor, id. Verr. 2, 1, 4 : aetas, the age requisite for the quaestorship, Quint. 12, 6, 1 ; cf., adolescentes jam aetate quaestorios, Cic. Rep. 1, 12: scribae, of the quaestor, Suet. Dom. 10 : scriptum quaestorium compa- ravit, acted as secretary to a quaestor, id. Vit. Hor. : munera, i. e. gladiatorial com- bats, which the quaestors were obliged to furnish at their own expense, id. Dom. 4 : porta, a gate in the camp near the quaes- tor's tent, Liv. 34, 47 : forum, id. 41, 2 : agri, taken from the enemy and sold by the quaestor, Auct. rei Agrar. Sicul. Fl. p. 2. II. Su-b.sk : A. quaestorius, ii, m., One who had been quaestor, an ex-quaestor, Cic. Brut. 7G ; id. Phil. 13, 14 fin. ; Suet. Oth. 3; Inscr. Orell. no. 3990. — B. quaestori- um, ii, n. : 1, (sc. tentorium) The quaes- tor's tent in the camp: Liv. 10, 32. — 2. (sc. aedificium) The residence of the quaes- tor in a province : Thessalonicam me in quaestoriumque perduxit, Cic. Plane. 41. quaestuarius, a, " m . ad J- [quaes- tus ] Of or belonging to gain, money- making, mercenary (post-Aug.) : quaestu- aria mancipia, Ulp. Dig. 3, 2, 4 : mulier, a prostitute for hire, id. ib. 23, 2, 43. — II. Subst, quaestuaria, ae, /., A prostitute : ex adultera in quaestuariam versa, Sen. Ben. 6, 32. quaestudsei adv., v. quaestuosus, ad fin. quaestuosus, a, urn, adj. [quaestus] I. Gainful, profitable, advantageous, lu- crative, productive (quite class.) : ager, pro- ductive, fruitful, Cato 11. R. 1 : mercatura, 4K aUAL Cic. Tusc. 5, 31: quaestuosissimn officina, id. Phil. 2, 14 : res Verri, id. Verr. 2, 2, 19 : uberrimus et quaestuosissimus annus, id. ib. 1, 14 : hoc multo est quacstuosius, quam, etc., id. Agr. 2, 25 : insula quaestu- osa margaritis, rich in, Pliri. 0,25,28.— H, That looks to one's own gain, advantage, or profit, eager for gain : quaestuosus ho- mo, Cic. Parad. (i, 3 : nee satis in arte ea quaestuosus, Plin, 26, 3, 7. — HI. That has great gain or profit, wealthy, rich : gens Syr- tica navigiorum spoliis quaestuosa, Curt. 4, 7, 19 : Graeci, Plin. 28, 4, 13 : milites, Tac. A. 13, 35 : q. et opulenti, id. ib. 12, G3. Adv., quaes tiiSse, Gainfully, advan- tageously, profitably (post-Aug.): Comp.: quaestuosius, Plin. 19, 4, 19, n. 2. — Sup. : quaestuosissime, Sen. Ben. 4, 3. quaCStura, ae,/. [quaestor] The of- fice of quaestor, the quaestorship (quite class.) : quaestura primus gradus hono- ris, Cic. Verr. ], 4 : quaesturam petere, Tac. A. 3, 29 : gerere, Suet. Calig. 1.— II. Transf., The quaestor's chest : translator quaesturae, ait embezzler of thepublic chest, Cic. Verr. 2, 5, 58. quaestus, us (archaic gen., quaesti, Plaut. Aul. 1, 2, 5 ; id. Poen. prol. 95 ; Ter. Hec. 5, 3, 38 ; Titin. ; Nov. ; Turpil. and Caecil. in Non. 483, 19 sq. ; Var. ib. 492, 20. — Gen., quaestuis. Var. in Non. 483, 32), m. [quaero] A gaining, acquiring ; gain, acquisition, profit, advantage (quite class.). I. Lit.: quaestus pecuniae, Caes. B. G. 6, 16 : — pauperes homines, quibus nee quaestus est, nee, etc., Plaut. Rud. 2, 1, 2 : q. ae lucrum unius agri, et unius anni, Cic. Verr. 2, 3, 44 : cum quaestu compen- dioque dimittere, id. ib. 2, 2, 3 : quibus fides, decus, pietas, postremo honesta at- que inhonesta omnia quaestui sunt, are venal, are things to be bought and sold, Sail. J. 34 : quaestui deditum esse, id. Cat. 13 : quaestui servire, Cels. 3, 4 : in quaes- tu esse, to bring gain, be turned to profit, Quint. 1 prooem. 5 13 : quaestui habere rempublicam, to derive advantage, enrich one's self, by the administration of public affairs, Cic. Off. 2, 22 : pecuniam in quaes- tu relinquere, to let out money at interest, on usury, id. Pis. 35. — Proverb.: lion' potest quaestus consistere, si cum sump- tus supcrat, Plaut. Poen. 1, 2, 74 ; cf., is (sumptibus suis) vel Herculi conterere quaestum possiet, i. e. he could spend all the tithes offered to Hercules, id. Most. 4, 2, 68 : omnes homines ad suum quaestum Calient et fastidiunt, every one looks to his own interest, id. True. 2, 5, 40 ; cf. ib. 2,4, 62. B. Transf,, A way of making money, a business, occupation, employment: Plaut. Rud. 4, 3, 50 : malus, id. Most. 3, 2, 92.— So of the business of the prostitute : cor- pore quaestum facere, Plaut. Poen. 5, 3, 2 ; so too without corpore ; uti quaestum faceret, Ter. Ileaut. 4, 1, 27 : q. occipit, id. Andr. 1, 1, 52. — So of the occupation of a parasite : antiquum quaestum meum alimoniae servo, Plaut. Pers. 1, 2, 1. II. T r o p., Gain, profit, advantage : ut quaestui habeant male loqui melioribus, Plaut. Poen. 3, 3, 12 : nullum in eo facio quaestum, Cic. Fam. 15, 14. i qua-libcseit- adv - for qualibet, Every where, in every way: Not. Tir. p. 35. qualibet (qualubet ; abl., from quili- bet), Where it pleases, i. e. : I. Where you will, every ichere : qualibet perambula ae- des, Plaut. Most. 3, 2,122: transitum prae- bent (flumina), Quint 5, 13, 13. — II. As you please, any how, in any way : qualu- bet esse notus optas ? Catull. 40, 6. qualiS) e, pron. adj. [quis] How con- stituted, of what sort, kind, or nature, what kind of a (quite classical) : I. Interrog. : qualine amico mea commendavi bona? Call. Probo, et fideli, et fido, Plaut. Trin. 4, 4, 3 : quali fide, quali pietate existima- tis eos esse, qui, etc., Cic. Font 10 : q. est istorum oratio ? what kind of a speech is that i id. Acad. 2, 14 : doce me quales sint corpore, what sort of a body they have, id. N. D. 1, 23. II. Ilclat., with or without a corresp. talis, So constituted, of such a sort, hind, or nature, such as, as : ut qualem te jam antea populo R. praebuisti, talem te et nobis impertias, Cic. Rose. Am, 4 : ut res non tides, quales ante habitae sint, haben- au AM dne videnntur, id. Inv. 2, 58 : in hoc bello, quale helium nulla barbaria gessit, the like of which, id. Cat. 2, 1, 10 ; Liv. 8, 39. — In quotations and citations, As, as for in- stance, as for example : cum proposito dissimili vel contrario ratio BUbjurigitUr : quale est Demosthenis : Non enim, etc., Quint. 5, 14, 4 ; so id. 1, 5, 65 Zumpt, N. cr. ; 3, 6, 41; 3, 11, 6, et saep. et al. — Poet, for the adv., qualiter : qunlis popu- lea moerens philomela sub umbra Amis- sos queritur fetus, Virg. G. 4, 511 : quale coelum Subrubet, Ov. Am. 2, 5, 34 ; id. Met. 3, 681. — Qualis qualis, post-class, for qualiscnmque, Of what quality soever, what- soever : quali quali obligatione interposita, Tryphon. Dig. 20, 5, 12. III. lndefin., quale, Having some qual- ity or other: et ita ctlici quae appellant qualia, Cic. Acad. 1. 7 : prius aliquid esse debet, deinde quale esse, Sen. Ep. 117. Adv., qualiter: A. /» what way or manner, how : rcfert, villa qualiter aedili- cetur, Col. 1, 4.— Qualiter qualiter, In what manner soever, for qualitercumque (post- class.) : Ulp. Dig. 4, 4, 7. — B. Just as, as: lacrimae tluxere per ora, Qualiter abjec- ta dc nive manat aqua, Ov. Am. 1, 7, 57 ; Plin. S, 48, 73. qualis -cumque. quale -cum- que (*or-cunque) (separated, quale id cumque est. Cic. N.D.2,30; Ov. Pont. 4, f3, 6), adj. [qualis] I. Relat., Of what quality soever, of whatever kind (quite class.) : licet, videre, qualescumque summi civitatis viri fuerunt, talem civitatem fuisse, Cic. Leg. 3, 14 : sed homines benivolos, qualescum- que sunt, grave est insequi contumelia, be they as they may, id. Att. 14, 14 : imperato- res, Tac. H. 4, 8 : carmina, Ov. A. A. 2. 283.— II. Transf., indefin., Any without exception, any whatever : sin qualemcum- que locum sequimur, quae est domestica sede jucundior ? Cic. Fam. 4, 8. — Hence, Adv., qualitercumque (* or -cun- que), In what way soever, howsoever, be it as it may (post-Aug.) : i. q. utcunque, Col. 2, 10: proeliare, Just. 2, 11. . qualis-libct- qualc-libct. / ' ' indejin. [id.] Oj what quality it pleases, of what sort you will (post-classical) : pisce.s. Apic. 4, 2 (in Cic. N. D. 2, 37, written sep- arately). qualis-nam. pron. relat. Of what quality, ichat sort of a (post-class.): qua- lisnam accusatio futura esset, App. Apol. p. 381_0ud. quailtas, Stis, /. [qualis, 710. III.] A quality, property, nature, state, condition (quite class.) (a word formed by Cicero) : Cic. Acad. 1, 6; cf., " qualilales igitur ap- pellavi, quas noitirnraS Graeci vocant : quod ipsum apud Graecos non est vulgi verbum, sed philosophorum, id. ib. 1, 7 : litoris nostri, Col. 8, 17; so, coeli, Quint. 5, 9 fin. : i'acti, id. 7, 4, 16, et saep, — In the plur. : qualitatum differentia, Plin. 36, 22, 44 : ager aliis qualitatibus aestimandus est, Col. 2, 2, 17 : in verbis genera et qua- litates et personas et numeros, i. e. moods, Quint. 1, 4, 27. qualiter» adv., v. qualis, ad fin. qualitercumque. adv., v. qualis cumque, ad fin. qualum, i. "•> and qualus, i> rn. A wicker basket or hamper, tor various pur- poses: a fruit-hamper, wool-basket, wine- strainer, etc.: quala satoria, Cato R. R. 11; so, quala, id. ib. 23: mundissima, Col. 7, 3, 9 : in qualos pertusos propagari, Ca- to R. R. 52, 1 : spisso vimine qualos, Virg.. G. 2, 241 Serv. ; so Hor. Od. 3, 12, 4 : sa- ligneus, Col. 9, 15 : vindemiatorii, Ulp.. Dig. 33, 7, 8. quam (archaic form, quamde or quan- de : " quamde pro quam usos esse anti- quos, quum multi veteres testimonio sunt turn Ennius . . . et Lucretius (1. 641)." Fest. p. 261 ed. Mall. So too, Naev. in Fest. s. v. topper, p. 352 ed. Mull.), adr. [qui] In what manner, how, how much, as much as: quam nihil praetcrmittis in con- silio dando! quam nihil tamen, quod tibi placeat, explicas ! Cic. Att 9, 2 : ut se ac- cusari nolunt ! quam cupiunt laudari ! id. Fin. 5, 22 : quam multa, quam paucis ! id. Fam. 11, 24 : quam sint morosi, intellig; potest, id. ib. 7. 15 : quam vellet, cunctn- retur, id. de Div. 1, 26: memoria tenetU„ 1249 au AM quam valde universi admurmurarint, id. Verr. 2, 5, 16 : quam quisque potest, as much as each one can, Ov. Tr. 3, 4, 75 : quam potuit, as far as he was able,, Val. Max. 4, 1, n. 5. So freq. connected with the Sup. : concede hue ab isto, quam po- test, longis8ime, as far as possible, Plaut. Men. 5, 2, 81 : quam possunt mollissime, as gently as possible, Cic. N. D. 2, 52. Hence, also, without possum : quam maximas, quam primum, quam saepissime gratias agere, id. Fam. 13, 6 Jin. : ut quam angus- tissime Pompeium contineret, Caes. B. C. 3. 45. Also with the Posit. : tusa cribra- taque vino, quam possit excellenti, as ex- cellent as possible, Plin. 20, 24, 100. II. In parti c: A. In comparisons, As, than. Thus, with tarn corresp. : tam ego ante fui liber, quam gnatus tuus, Plaut. Capt. 2, 2, 60; cf. id. ib. 3, 4, 11 : si hera me sciat tam socordem esse quam sum, id. Cist. 4, 2, 5 : tua est imago : tam con- similis est, quam potest, id. Men. 5, 9, 4 : tam esse Clemens tyrannus quam rex im- portunus potest, Cic. Rep. 1, 33 ; id. de Div. 1, 6, 10, et saep. ; v. tam.— Without a corresp. tam : homo non, quam isti sunt, gloriosus, not so celebrated as those, Liv. 35, 49 : Claris majoribus, quam vetustis, ■more famous than ancient, Tac. A. 4, 61 : — quam with the Sup., and a corresp. tam, By how much the more, the more: quam acer- bissima olea oleum facies, tam oleum op- timum erit, the bitterer the olives, the better will be the oil, Cato R. R. 65 : quam pau- eissimos reliqueris, tam optimi hunt, Var. R R. 2, 9 : quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est, Sail. J. 31, 14 : — magis quam . . . tam magis, the more . . . the more: Plaut. Bac. 5, 1, 5. With tam emitted: quam magis exhausto spuma- verit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, Virg. G. 3, 309. Also with the second magis omitted : quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum ret'ert, Plaut. Asin. 1, 3, 6. — In the order, tam magis . . . quam magis, the more ...tkemore: Virg. A. 7, 787: quam magis... tanto magis, the more . . . the more : Plaut. Men. 1, 1, 19 ; so Lucr. 6, 459. — With a double Covip. : ne libentius haec in il- ium evomere videar, quam verius, with more freedom than truth, Cic. Mil. 29 : non acrior quam pertinacior impetus Roma- norum, Liv. 31, 35. So too, tam . . . quam, with the Comp. for the Posit. : per dexte- ram te istam oro non tam in bellis et pro- eliis, quam in promissis et fide firmiorem, so . . . as, Cic. Deiot. 3. — After compara- tives or words of comparison, Than : no- bis nihil est timendum magis quam ille consul, id. Att. 7, 9 : his igitur, quam phy- .sicis potius credendum existimas? id. de Div. 2, 16: Cassius in Cic. Fam. 15, 19; Cic. Pis. 26 : majorem pecuniam praetori polliceri, quam quantam hie dedisset, id. Verr. 2, 2, 70 ; id. de Or. 1, 36 : qui plures milites eorum occidisset, quam quot su- peressent, Liv. 35, 12 : an est, quod ego malim, quam? etc., Cic. Parad. 1. — After i aeque, So much, . . . as: nihil aeque eos terruit, quam robur ac color imperatoris, Liv. 28, 26. — After contra, Otherwise . . . than, not so ... as : contra faciunt, quam professi sunt, Cic. Leg. 2, 5. — So after se- cus: ne me Becus honore honestes quam ego te, Plaut. Capt. 2, 1, 50. — After alius, with a preceding negative, Not otherwise than, no other than : nil aliud agens quam ut, etc., nothing else than, Liv. 44, 27 : ob nullam aliam causani, quam ne,from no other cause than, id. 45, 25. — After alitor : ne aliter, quam ego velim, meum laudet ingenium, otherwise than, Cic. Verr. 2, 1, ■ 9 : ne aliter quam si, etc., Col. 4, 2. — After supra: saepe supra feret, quam fieri pos- sit, more than, Cic. Or. 40. — After ultra: ultra, quam satis est, producitur, further than, Cic. Inv. 1, 18. — After diversum : pransus quoque atque potus diversum va- lent quam indicant, something altogether different from what, Quint. 1, 4, 29. — After words denoting number, which serve for comparison : dimidium tributi quam quod regibus ferre eoliti erant, populo R. pen- dere, (* the half of what, half as much as), Liv. 45, 18 : multiplex, quam pro numero, damnum est, too great for, greater than, i id. 7, 8 : ferramenta duplicia, quam nume- 1250 au AM rus servorum exigit, (* twice as many as), Col. 1, 8. — So too after designations of time : die vigesima, quam creatus erat, dictatura se abdicavit, on the twentieth day after, Liv. 6, 29 : tabellarii venerunt post diem sextum, quam a vobis di6cesserant, Cic. fil. in Cic. Fam. 16, 21 : postridie ve- nissemus, quam . . . fuissemus, Cic. Acad. 2, 3 : postero die quam ilia erant acta, id. de Or. 2, 3 : seeulis multis ante . . . inven- ta sunt, quam, etc., id. ib. 5. — After the Sup. : bellum gerere cum tyranno, quam qui unquam, saevissimo et violentissimo in suos, the most cruel that ever was, Liv. 34, 32. — Sometimes with magis or potius to be supplied : tacita bona est mulier semper, quam loquens, Plaut. Rud. 4, 4, 70 : pacem quam bellum, probabam, Tac. A. 1, 58 ; Curt. 7, 7. B. I" mere intensive expressions, Ex- ceedingly, very, quite, indeed: admodum quam saevus est, very cruel indeed, Plaut. Am. ], 3, 43: nimis quam formido, ne, etc., id. Most. 2, 2, 79 : nimis quam cupio, id. Capt. 1, 2, 17 : quam familiariter, Ter. Andr. 1, 1, 109 : nam suos valde quam paucos habet, very few indeed, Brut, in Cic. Fam. 11, 13 : mire quam, Cic. Att. 1, 11 : sane quam refrixit, id. Q. Fr. 2, 6. quamdc, v - quam, ad init. quam-diU) 'ess freq., quandiu (sep- arated, quam voluit diu, Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 ; often also written as two words when standing together), adv. How long, as long as, until, during (quite class,) : quamdiu potuit, tacuit, Caes. B. G. 1, 17: disces, quamdiu voles, Cic. Off. 1, 1 ; Col. 12, 50 : jubebat, ut semper id coraesset, quamdiu tamen melius invenisset, until, Lampr. Elag. 29. — Comp.: quamdiutius, Not. Tir. p. 35. — Sup. : Jquamdiutissime, id. ib. t quamdiutmus, a, uni, adj. [quam- diu] Lasting how long, of how long dura- tion: Not Tir. p. 35. quamdudum» more correctly as two words, quam dudum. quam-libet (-lubet), adv. : I. As it pleases, as you {they, etc.) will, at pleasure : quamlubet esto Unica res, Lucr. 2, 541 : lambe otio, Phaedr. 1, 24, 6.— H, In gen., How much soever, ever so muck, howsoever : occupat egressas quamlibet ante rates, Ov. Tr. 1, 10, 5: infirmae tnanus. howso- ever weak, id. Am. 1, 7, 66 : quamlibet pa- rum sit, however inconsiderable it may be. Quint. 1, 1, 18. — B. Forquamvis, Although (post-class.) : Sol. 9. quamobrcm (freq. also written sep- arately, quam ob rem), adv. [quam-ob- rem] From, what cause, wherefore, why (quite class.) : I. Interrogatively, For what reason? on what account? wherefore? why ? Am. Scelestissimum te arbitror. So. Nam quamobrem 1 Am. Quia, etc., Plaut. Am. 2, 1, 2 : quern ad finem ? . . . quamob- rem ? quam ob causam ? Cic. Verr. 2, 5, 29. — II. Relatively: hoc est homini, quamobrem vitam amet, Plaut. Ps. 5, 1, 11 : multae sunt causae, quamobrem cu- pio abducere, Ter. Eun. 1, 2, 65 ; Cic. Fam. 3, 10 : verum illud est, quamobrem haec commemorarim, id. Verr. 2, 4, 60 : si res reperietur, quamobrem videantur, id. Rose. Am. 3. — So at the beginning of a sentence, as a particle of transition, On which account, wherefore : quamobrem quaeso a vobis, Asiatici testes, Cic. Fl. 27 : quamobrem quoniam, etc. . . . utar ea clau- sula, etc., id. Fam. 2, 4. quamplurcs, a (also written sepa- rately, quam plures), adj. [quam-plus] Very many ( ante-class, and post-Aug.) : curiosi sunt hie quamplures mali, Plaut. Stich. 1, 3, 44: palaestritae, Petr. 21. — Sup.: quamplurimus (quam plur.), a, um, commonly in the plur., Very many: col- les, Caes. B. C. 3, 45 : radices, Plin. 17, 18, 29. — Hence, subst., quamplurimum, i, n., Very much: quam plurimo vendere, Cic. Off. 3, 12 : quam plurimum brassicae, Cato R. R. 157. quampridem. v. pridem. quam-primum (or separat., quam primum ) Forthwith, as soon as possible (quite classical) : huic mandat, ut ad se quamprimum revertatur, Caes. B. G. 4, 21 ; Cic. Fam. 2, 6. — Also with posse : ut quamprimum possis, redeas, Plaut. Capt. 2, 3, 88. au AN quam-quam (quanquam), conjunc. Though, ahnough, albeit; regularly joined with the indie. ; with the subjunct. only when the general idea, even without quam, would demand the subjunct. (as potential, consecutive, etc.) : ( a ) With the indie. : quamquam blanda voce vocabam, Enn. in Cic. de Div. 1, 20 (Ann. 1, 54) : quamquam libenter escis alienis studes, Plaut. Pers. 3, 1, 8 : quamquam est sceles- tus, Ter. Ad. 2, 1, 5: quamquam id est minime probandum, Cic. Rep. 1, 26, 42 ; id. ib. 1, 4 : quamquam festinas, non est mora longa, Hor. Od. 1, 28, 35, et saep. — ((i) With the subjunct. : quamquam ilia ipsa exclamatio Non potest melius sit velim crebra, Cic, de Or. 3, 26: quamquam np id quidem suspicionem coitionis habuerit although even that gave rise to no suspi cion, id. Plane. 22, 53; id de Or. 2, 1 Cf. Zumpt, Gramm. § 574; and Reisig's Vorles. § 304. — *(y) With a subject-clause : quamquam ne impudicitiam quidem nunc abesse Pallante adultero, Tac. A. 12, 65. II. I n partic, as a rhetor, particle of transition, in objections made by the speaker himself, Although, however, yet, nevertheless, notwithstanding : quamquam, quern potissimum Herculem colamus, sci- re sane velim, Cic. N. D. 3, 16 : quamquam o ! sed superent, etc., Virg. A. 6, 195. quam-viSi aa " v - and conj. : I, Adv.. As you will, as much as you will or like, ever so much, ever so (quite class.) : quam vis multos nominatim proferre, as many as you, will, very many, Cic. Rose. Am. 16 quamvis callide, quamvis audacter, quam vis impudenter, id. Verr. 2, 2, 54 : quam vis subito, id. Lael. 5 : et praetb" eoi quamvis enumeres multos licet, ever st many, id. Leg. 3, 10. — B. In B en '> To des ignate a very high degree, As much at possible, very much, exceedingly : quamvis pernix, Plaut. Ps. 4, 7, 79 : ridiculus, id. Men. 2, 2. 43 : humanus et jocosus homo, Var. R. R. 2, 5.— With the Sup. : Col. 7, 8, 4. II. Conj., As much as ever you will, i. e. how much soever, however much, although, albeit ; regularly joined with the subjunc. ; only rarely, and mostly post-Aug., with the indie, (so not in Cic.) : (u) With the subjunct.: homines, quamvis in turbidis rebus sint, tamen, etc., Cic. Phil. 2, 16 : non igitur potestas est quum velis opitulandi rei publicae, quamvis ea prematur peric- ulis, nisi, etc., id. Rep. 1, 6 : quamvis sit magna (exspectatio), tamen earn vinces, id. ib. 23 ; cf., quamvis prudens ad cogi- tandum sis sicut es, tamen nisi, etc., id. Att. 12, 37 ; and with this cf., hue accedit, quod quamvis ille felix sit sicut est, tamen, etc., id. Rose. Am. 8, 22. In a negative clause : senectus enim quamvis non sit gravis, Cic. Lael. 3, 11; Var. R. R. 1, 2: quamvis non fueris suasor, Cic. Att. 16, 7 — (/}) With the indie. : erat inter eos digni- tate regia, quamvis carebat nomine, Nep. Milt. 2 : quamvis infesto animo et minaci perveneras, Liv. 2, 40, 7 ; Cels. 1 praef. : quamvis est enim omnis hyperbole ultra finem, non tamen esse debet ultra modum, Quint. 8, 6. 73 : came tamen quamvis dis- tat nil, Hor. S. 2, 2, 29.— In Cic. only in joining on his discourse a Lucilian verse beginning with quamvis, Cic. de Or. 3, 23, 86. — (j ) Without a verb : Carm. Marci ap. Fest. s. v. negvmate, p. 165 ed. Mull. : res bello gesserat, quamvis reipublicae ca- lamitosas, attamen magnas, Cic. Phil. 2, 45 : quamvis iniqua passi, id. Fam. 7, 3. qua-nam, adv. : I. Where indeed, where (very rare) : quanam in alium or- bem transirent, Liv. 5, 34. — H. How then, how : delphini quanam audiant, mirum, Plin. 11, 37, 50. quandiu, v - quamdiu. quandp (archaic form, qvandod, ace. to the conjecture of O. Mulier ad Fest. p. 258, b), adv. and conj. : I, Adv. inlcrr. re- lat. and indefin., At what time ? when ? A, Interrog. : Do. Venit Chaerea. Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum? Do. Modo, Ter. Eun. 4, 4, 30; id. Heaut. 2, 2, 9; Cic. de Or. 1, 22, 102: o rus. quando ego te aspiciam quandoque lice- bit 1 etc., Hor. S. 2, 6, 60 : die mini craa istud, Postume, quando venit ? Mart. 5, 58. B, Relat., At what time, when : non in- telligitur, quando obrepat senectus, Cic au AN de Sen. 11 fin. : quando ipsos loqui, qua n- do nrivocati voce uti deceat, qnartus li- ber continet Quint. 11, 1, 59 : expectana quando incipicndum sit, id. 11, 3, 159. C. Indtfin., At what time soever, i. e. at any time, ever, some time, some day : ex- sistit hoc loco quaestio, num quando ami- ci novi veteribus sint onteponendi, Cic. Lael. 19 ; id. Rose. Am. 50 : ut, si quando auditum sit, prodigii simile numcretur, id. ib. 13 ; id. Rep. 1, 38, 59 Moser, iV. cr. — Strengthened by umquam : Liv. 10, 14. II, Conj., temporalis and causalis, When, since. A. temporalis, When: quando esu- rio, turn (intestina) crepant, Plaut. Men. 5, 5, 27; Enn. in Fest. p. 258 ed. Miill. (Ann. 16, 24) : turn, quando legatos Ty- rum misimus, Cic. Agr. 2, 16, 41 ; id. Off. 2, 21, 75 (al. si quando) : quando dies ad- veniet, quern praefata Morta est, Liv. Andr. in Gell. 3, 16, 11. B. causalis, Since, because (so only poet, and in post-Aug. prose ; in Cic, the reading quando has arisen from quoniam, by the interchange of the abbreviations qrh., i. e. quoniam, and qn., i. e. quando; of. Wund. Lectt. Erfurt, p. LXXVI.) : quando ita tibi lubet, vale atque salve, Plaut. Cist. 1, 1, 118 : quando hoc bene successit, Ter. Ad. 2, 4, 23 ; Quint. 5, 7, 6 ; cf. id. 1, 8, 9 ; 2, 12, 12 : cur non sit orator, quando, quod difficilius est, oratorem fa- Sit) id. 12, 8, 5 ; cf. 1, 6, 18 ; 11, 1, 10, et saep. : validiore apud eos Arminio, quan- do helium suadebat, Tac. A. 1, 57 ; cf. ib. 1, 44 ; 4, 6 ; id. Hist. 1, 87, et saep.— With the subjunct. : quando senescant sata quae- dam aqua, Plin. 17, 4, 3. quando - cumque or -cunquc (with the sec. syll. shortened in Ter. Maur. p. 2404 P. — Separated: quando consu- me! cumque, Hor. S. 1, 9, 33), adv. : I. Relat., At what time soever, at whatever time, whenever, as often as, as soon as (mostly poet.) : quandocumque ista gens suas literas dabit, Cato in Plin. 29, 1, 7 : quandocumque nostros nox. claudet ocel- los, Prop. 2, 1, 71 : quandocumqtie tra- hunt invisa negotia Romam, Hor. Ep. 1, 14, 16 : q. fors obtulerat, Auct. B. Alex. 22. — II. Indefin., At some time or other, in due lime : quandocumque mihi poenas dabis, Ov. M. 6, 543 ; so id. 'Prist. 3, 1, 57 ; Hor. S. 1, 9, 33. quando-libct. adv. At some time or other, in due time (eccl. Lat) : necesse est, ut mortem recipiat quandolibet, Lact. Op. D. 4. t qnandonCi adv., for quandocum- que, As soon as, when : qvandotn'E ego esse desieko, Inscr. Grut. 607, 1 dub. 1. quando-quci a & v - ■■ I. Relat., At what time soever, whenever, whensoever, as often as (quite class.) : qvandoqve sarp- TA DONEC DEMPTA ERVNT, LeX. XII. Tab. v. Append. III. ; a formula in Cic. Verr. 2, 3, 80 fin. Zumpt, N. cr. ; Cic. Rep. 6, 22 : indignor, quandoque bonus dormitat Homerus, Hor. A. P. 359 : quandoque tra- het feroces Per sacrum clivum . . . Sicam- bros, id. Od. 4, 2, 33 : quandoque ossa Ca- pyis detecta essent, fore ut, etc., Suet. Caes. 81. H. Indefin. : A. -dt some time, at one time or other : ego me Asturae diutius ar- bitror commoraturum, quoad ille quon- doque veniat, Cic. Fam. 6, 19 : ne quan- doque parvus hie ignis incendium ingens exsuscitet, Liv. 11, 3 fin. : Tac. A. 6, 20.— B. -AW and then, sometimes (post-Aug.) : nonnumquam per duos menses durat : quandoque brevius (initur, Cels. 6, 6 : quandoque hunt trabes, quandoque clipei, Sen. Q. N. 1, I fin. ; Col. 7, 3, 13. 2. quandoque^ i- q- et quando, v. quando. quandq-quidern (° scanned short, Virg. E. 3, 55), adv. Shice indeed, since, seeing that (quite class.) ; quandoquidem tu istos oratores tantopere laudas, Cic. Brut. 44 ; Liv. 8, 33 : dicite, quandoqui- dem in molli consedimus herba, Virg. E. 3, 55. quanquam, v. quamquam. quanfilluS) a, um, adj. dim. [quan- tulus] How small a deal, i. e. how little, how small, how diminutive (a Plautinian word). Interrogatively : huic debet Phi- au AN lolaches paulum. Then. Quantillum 1 Tra. Quasi quadraginta minas, Plaut. Most. 3, 1, 95; so id. Cure. 1, 2, 14. — In exclamations : haeccinc sunt meae filiae ? Qunntae e quantillis jam sunt factae ! Plaut. Poen. 5, 3, 47 ; id. True. 2, 8, 7.— Relatively : subducam ratiunculam, quan- tillum argenti mihi apud trapezitam siet id. Capt. 1, 2, 90. quantispcr. adv. [quantum, how much] How long (ante-classical). Inter- rogatively : velim paulisper opperiri te. Quantispcr? Non plus Iriduum, Caecil. in Non. 511, 30. — Relatively : possum ex- orare te, ut recedas a me paulisper modo ? Quantisper sat habes, (* as long as), Pom- pon, ib. 33. quantltas, atis, /. [quantus] Great- ness, extent, quantity (perhaps only post- Aug.) : quantitas esX.mod\\\cT\xm ex ipsius operis sumptione, singulisque membro- rum partibus, universi operis conveniens effectus, Vitr. 1, 2 : humoris, Plin. 17, 24, 37, n. 2 : modi seu numeri, Quint. 7, 4, 3 : vocis, strength, id. 11, 3, 14: pretii, App. Apol. p. 458 Oud.— n. In par tic: A, A sum, amount (post-class.) : si non corpus sit legatum, scd quantitas, Ulp. Dig. 30, 1, 34 ; Paul. ib. 12, 1, 6. So of a sum of money, Ulp. ib. 16, 2, 11. — B. ' n logic : quantitas propositionis, the quantity or extent of a prcqwsitiott, which is either universal or particular, App. Dogm. Flat. 3, p. 266 Oud. CuantO; adv., v. quantus, ad fin., no. B. quant-OClUS. adv. [quanto-ocius] The sooner the belter, as quickly as possible (post-class.) : ut quantocius ad ea perve- niat oratio, Mamert. Grat. act. ad Julian. 2 : discede quantocius, ne, Sulpic. Sever, dial. 3, 4. quant-Sperej'"^'- [contr.fromquan- to-opere] Huw greatly, how much (quite class. ; by many written separately, quan- ta opere) : with tantopere it is translated, as, Cic. de Or. 1, 35, 164 : — dici non potest, quantopere {al. quanta opere) gaudeant, id. Att. 14, 6 fin. ; id. Tusc. 3, 3, 6. See quantus. quantulurtli adv., v. quantulus, ad fin. quantuluSi a > um < adj. dim. [quantus] How little great, or much, i. e. how little, how small, how trifling (quite class.) : nes- cio quantulum attulerit : verumhaud per- multum attulit, Plaut. Bac 2, 3, 86 : q. vi- sum est, as much as seems good to him, Cic. de Div. in Caecil. 17 : q. sol nobis vi- detur ! id. Acad. 2, 26 : id autem quantu- lum est ? how small ? id. Leg. 2, 19 : quan- tula corpuscula sint hominum corpuscula, Juv. 10, 172; Plin. 11, 5, 4: quantulum est mihi memoriae, as much as I remember, Gell. 17, 10. — Quantulus quantulus, for quantuluscumque, How little, how small, how trifling soever: aderant tres illi fra- tres cladibus amici quantulumquantulum ferentes auxilii, App. M. 9, p. 659 Oud. — In the neutr., adverbially, quantulum, How little: quantulum judicare possemus, Cic. Verr. 2, 3, 1. quantuluS-CUmque, acumque, um- cumque, (*or -cunque ), adj. However small, how little soever (quite class.) : de hac mea, quantulacumque est, facultate quaeritis, Cic de Or. 1, 3 : affectus, Sen. Ep. 85 : occasio, Juv. 13, 183. — In the neutr. absol., quantulumcumque, However small, however insign ificant: quicumque eramus, et quantulumcumque dicebamus, Cic. Or. 30, 106. — Separated : quantulum id cum- que est, Cic. de Or. 2. 23, 97. quantulus-libet, lalibet lumlibet, adj. How little soever (post-class.) : feb- ricula, Ulp. Dig. 21, 1, 4. quantulus - quisoue. laquaeque, lumquodque, adj. [quantulus-quisque 1 How small soever (post-class.) : Gell. praef. quantum; adv., v. quantus, ad fin. quantumcumque. v - quantuscum- que. quantumllbet) v - quantushbet. quantumviS) adv., v. quantusvis, ad fin. quantUSj &• llm , adj. [quam] How great ; corresp. with tantus, also to be rendered as, such as : quanta mea sapien- tia est, Plaut. Stich. 1. 2, 62: Afhos, Virg. A. 12, 701 : bellum, Nep. Dat. 5 : calami- tates, Cic. Tusc. 1, 35 : Polyphemus, Virg. A. 3, 641 : homo in dicendo, Cic. de Or. 2, au A N 12: gravitas, Vellrj. 2, 129. — Correspond, with tantus: videre mihi videor tantam dimicationem, quanta numquam fuit, Cic Att. 7, 1. — With the Sup. : tanta est inter eos, quanta maxima esse potest, morum studiorumque distantia, the greatest possi- ble difference, Cic. Lael. 20, 74. — Quantus quantus, forquantuscumquc, /fow^rea( or much soever (ante-class.) : denegabit quan- tum quantum ad eum erit delatum, Plaut. Poen. 3, 4, 28: tu. quantus quantus. nihil nisi sapientia es, Ter. Ad. 3, 3, 40 : quanta quanta haec mea paupertas est, tamen, id. Phorm. 5, 7, 10.— In quantum, As far as, according as : pedum digitos, in quan- tum quaeque secuta est, Traxit, Ov. M. 11, 71 : in quantum potuerit, as far as pos- sible, Plin. Ep. 10, 75. — With a preceding in tnntum, As greatly ...as: vir in tantura laudandus, in quantum intelligi virtus po- test, Vellej. 1, 9. — As a designation of mul- titude, for quot, How many : ut te quidem omnes dii deaeque, quantum est, perdu- int, as many as there arc of them, Ter. Heaut 4, 6, 6 : quantum terra tegit, hominum perjurissime ! Plaut. Ps. 1,3, 117: — quan- tum subst., with the gen.: quantum est frumenti hornotini, exaraverunt, Cic. Verr. 2, 3, 18 : — quanti, as tigen. pretii, How high, how dear, or as dear as, as high as : quanti emi potest minime, how cheap ? Epid. Ad quadraginta minas, Plaut Epid. 2, 2, 110: quanti emit? Ter. Eun. 5, 6, 14 : quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam, Cic. Phil. 9, 7 : vide, quanti apud me sis, how highly 1 prize you, how dear you arc to me, id. Fam. 7, 19 : noli spec- tare, quanti sit homo, id. Q. Fr. 1, 2, 4 : cum scias quanti Tulliam faciam, id. Fam. 2, 16 : quanti est sapere ! what a fine thing it is ! Ter. Eun. 4, 7, 21 : quanti ejus inter- sit, Ulp. Dig. 43, 18, 3. So, quanti quanti, At whatever price : sed quanti quanti, bene emitur quod necesse est, Cic Att. 12, 23, 3. — Quanta opere, sometimes also joined together as one word, quantopere, With what care, how greatly, how much (answer- ing to tanto opere or tantopere, so great- ly, so much) : quanta se opere custodiant bestiae, Cic. N. D. 2,49^«.: quantoque opere ejus municipii causa laborarem, id. Fam. 13, 7.— Hence, A. quantum, adv., As much, so much : scribe, quantum potes, Cic. Att 9, 7: — quantum possum or potest as soon as pos- sible: domum me rursum, quantum pote- ro, tantum reeipiam, Plaut. Aul. 1, 2, 40 : rescribas ad me, quantum potest Cic. Att. 4, 13: — herus, quantum audio, uxore ex- cidit, so far as I hear, Ter. Andr. 2, 5, 12 : quantum suspicor, as far as I can conjec- ture, id. Eun. 1, 2, 62 : — quantum in or ad me, so far as concerns me : non igitur ad- huc, quantum quidem in te est intelligo deos esse, i. e. for all you have shown to the contrary, Cic. N. D. 3, 7 : quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit, as far as concerned, with respect to, Ov. A. A. 1,744. — With comparatives, for quanta, The more, the greater, etc. : quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo ac- rius contra tribuni tenebant, Liv. 3, 15. B. quanto, adv.. By how much, by as much as, according as, the : quanta diutius abest, magis cupio tanto, the longer he is away, Ter. Heaut 3, 1, 15 : q. gravior op- pugnatio, tanto crebriores, Caes. B. G. 5, 44 : quanto magis philosophi delectabunt, si, etc., Cic Acad. 1, 8 : quanto praeclarior vita, tanto, Sail. J. 85 Kritz.— With verbs which contain the idea of comparison : Hannibalem tanto praestitisse ceteros im- peratores prudentia, quanto populus R. antecedebat fortitudine cunctas nationes, Nep. Hann. 1.— With the Posit. : tanto ac- ceptius in vulgum, quanto modicus priva- tis aedificationibus, inasmuch as, Tac A. 6, 45. — With ante, secus, aliud: quo minus exponam, quam multa ad me detulerit, quanto ante provident Cic Sest 3 : vide- tote. quanto secus ego fecerim, how differ- ently, Cato in Charis. p. 192 P. : ut mani- festa appareat, quanto sit aliud proximum esse, aliud secundum, Quint. 10, 1, 53. quantUS-CUmque, tacumque, turn- cumque, adj. How great soever (quite class.): quantuscumque sum adjudican- dum, Cic. de Or. 2, 28 : bona, quantacum- que erant id. Phil. 5, 8 : — quanticumque, 1251 ttUAE at whatsoever price : Sen. Ep. 80. — To de- note an optional number, How many so- ever : naves eorum, quantaecumque fue- rint, Cod. Theod. 13, 5, 5. — In the neutr. adverbially, quantumcumque,„//bw> muck soever: quantumcunique possiin, as much as ever I can, Cic. Fin. 1, 4. quantus-libet.. talibet, tumlibet, adj. As great as you please, how great soever, ever so great (poet, and in post- Aug. prose) : quantolibet ordine dignus, Qv. F. 6, 669 : saevitia hiemis, Col. 8, 17 : i'acilitas, Tac. Agr. 6. — In the neutr., quantumlibet, ad- verbially, How much soever, ever so much (post-classical) : te quantumlibet oderint hostes, Eum. Pan. Constant. 10. quantus-quantus, v. quantus. quantus-viS; tavis, tumvis, adj. As muck as you wilt, as great as you please, however great, ever so great (quite class.) : quantasvis magnas copias sustineri posse, Caes. B. G. 5,. 28: portum satis amplum quantaevis classi, for any fleet, be it ever so large, Liv. 26, 42 : — cum faciem videas, videtur esse quantivis pretii, Ter. Andr. 5,2, 15. — In the neutr. subst, quantumvis, with a follg. gen. : quantumvis fiduciae et spiritus capias, how much soever, Nazar. Pan. Constant. 19. — Adverb., quantumvis, As muck as you will,kow much soever, ever so muck: meretrici des quantumvis, nus- quam apparet, Plaut. True. 2, 7, 17 : quan- tumvis licet excellas, ever so muck, Cic. Lael. 20. — Also, in gen., Very, very indeed : quantumvis facundus et promptus, Suet. Cal. 53. — For quamvis, Although, albeit : ille catus, quantumvis rusticus, Hor. Ep. 2, 2, 39. — If ever so, however : quantumvis exigua sint, Sen. Ep. 85. qua - propter (**> tmesi : qua me propter adduxi, Ter. Hec. 4, 3, 4), adj. [qui-propter] For what, wherefore, why £quite class.) : I. Jnterrog. : quapropter id vos factum suspieamiui ? Plaut. Most. 2,2,52: parumper opperire me hie. My. Quapropter? Ter. Andr. 4, 2, 31. — II. Relat. : credo te non nihil mirari, quid sit, quapropter te hue foras puerum evo- care jussi, Ter. Hec. 5, 1, 6. — B. Tr an sf., in passing to a new thought, Wherefore, on whick account : quapropter hoc dicam, numquam, etc., Cic. Caecin. 27. quaqua* a &°- [prop., abl. of quisquis] Wkeresoever, wkitkersoevcr (ante- and post- class.) : quaqua incedit, Plaut. Mil. 2, 1, 14 : tangit, id. Ep. 5, 2, 9 : decideris, App. M. 6, p. 433 Oud., and freq. in App. * quaquam, a ^°- [prop-, abl. of quis- quamj Anywhere: haud usquam sita cor- pora possent Esse, neque omnino qua- quam diversa meare, Lucr. 1, 428. quaquc. adv. [prop., abl. of quisque] Wheresoever, whithersoever (poet.) : qua- que iverit, Manil. 5, 313. qua-re, ?<&>■ [quae-res] I. By whick means, whereby (rare, but quite class.) : multas res novas in edictum addidit, qua- re luxuria reprimeretur, Nep. Cat. 2 : permulta sunt, quae dici possunt, quare intelligatur, etc.. Cic. Rose. Am. 33. II, From whick cause, on whick account, wkereforc, why : A. Interrog. : quare au- sus? Plaut. Mil. 5, 12 : quare negasti illud te fuisse laturum? Cic. de Or. 1, 16. — B. Relat. : quaeramus, quae tanta vitia fue- rint in unico Alio, quare is patri displice- ret, Cic. Rose. Am. 14.— 2. Transf., for joining on a consecutive clause, For which reason, wherefore : quare sic tibi eum commendo, ut, etc., Cic. Fam. 13, 71 : quare pro certo habetpte, Sail. C. 59. quarta-decimani» orum, m. [quar- tus-decumanus] Adj.: Of or belonging to thefourteentk legion ; subst.: The soldiers of the fourteenth legion, Tac. H. 2, 16. quartana- ae,/. (sc. febris) [quartus] An ague occurring every fourlk day, a quartan ague (quite class.) : in quarta- nam conversa vis est morbi, Cic. Fam. 16, 11 ; cf. Cels. 2, 3 ; Plin. 22, 25, 72 : frigida, Hor. S. 2, 3, 290.— Joined with febris, Plin. 7, 50, 51 ; Mart. 10, 77. Juartanarius» a, «m, adj. [id.] bunting to or containing a fourlk (post-class.) : tabula, Pall. 2, 11— II. That has a quartan ague : Schol. Juv. 9, 16. quartani) Brum, m. [id,] The soldiers of the fourth legion, Tac. H. 1, 55; 4, 37; Inscr. Orell. no. 3118. 1352 au as quartarius» », »*■ [id.] I. A fourth part, quarter ot any measure, esp. of a sextarius, a quartern, gill : sumito bitumi- nis tertiarium, et sulphuris quartarium, Cato R. R. 95 : vini, Liv. 5, 47 : farris, Plin. 18, 3, 3. — II, A mule-driver, mule- teer, who received a fourth part of the profits : Lucil. in Fest. p. 258 ed. Mull. * quartatO; a d»- [id.] For the fourth time : tertiato et quartato dicere, Cato in Serv. Virg. A. 3, 314. quarte and quarti, v. quartus. ! qiiarticeps, cipitis, adj. Four- peaked : collis, an old formula in Var. L. L. 5, 8, § 52 ; so ib. § 50 and 47. quarto* adv., v. quartus, ad fill. C" quartOCeriuS; a, urn, adj. [quar- tuscera] That is of the fourlk rank, Cod. Just. 12, 24, 7.) quartum. ad v., v. quartus, ad fin. quartus» a , um > num. [quatuor] The fourth : perfidia, et peculatus ex urbe et avaritia si exsulant, quarta invidia, quinta ambitio, Plaut. Pers. 4, 4, 7 : pars copia- rum, Caes. B. G. 1, 12 : quartus ab Arce- sila, the fourth from Arcesilas, Cic. Acad. 2, 6 : pater, i. e. abavus, Virg. A. 10, 619 : q. decimus, the fourteenth, Tac. A. 13, 15 : die quarto, on the fourth day, four days ago : nuper die quarto, ut recordor, Cn. Matius in Gell. 10, 24. In the future, Four days hence, in the ante-class, form, die quarte (al. quarti): die quarte rrroriar fame, Pompon, in Gell. 10, 24, 5. — B. Subst.: 1 . quarta, ae, /. (.sc. pars), A fourth part, a quarter, esp. of an estate : Quint. 8, 5, 19 ; so Ulp. Dig. 5, 2, 8.-2. quartum, i, n., in econom. language, Tke fourth grain: quando (frumenta) cum quarto responderint. yielded the fourth grain, i. e. a four-fold crop, Col. 3, 2, 3. — C. Adverb. : 1, quartum, For the fourlk time (quite class.) : Quintus pater quartum fit consul, Enn. in Gell. 10, 1,6; v. in the follg., T. Quinctio quartum consule, Liv. 3, 67. — 2. quarto, For the fourth time, the fourth lime : ter conata loqui, ter destitit, ausaque quarto, Ov. F. 2, 823 : " aliud est quarto praetorem fieri, et quartum, quod quarto locum assignificat ac tres ante fac- tos, quartum tempus assignificat et ter ante factum. Igitur Ennius recte, qui scripsit : Quintus pater quartum fit con- sul," Var. in Gell. 10, 1, 6. quartus-decimus» a, um, num. The fourteenth: (* locus, Cic. Inv. 1, 54, 105) : pars, Vitr. 4, 6 : legio, Tac. A. 1, 70. quasi (archaic form, qvasei, Tab. Bantin. lin. 10 ; Inscr. Orell. no. 2483 ; the i scanned long, Lucr. 2, 291), adv., As if, just as, as it were : modo introii. Si. Quasi ego, quam dudum, rogem, as if I asked, Ter. Andr. 5, 2, 9 : quasi vero ve- nire debuerint, just as though they ought to have come, Cic. Fam. 3, 7 : philosophia laudatarum artium omnium quasi parens, id. de Or. 1, 3 ; cf., quasi decursus tempo- ris, id. Fam. 3, 2. — After the comparative particles, sic, ita, perindc, proinde, etc. : Graecas literas sic avide arripui, quasi di- uturnam sitim explore cupiens, as if, Cic. de Sen. 18 : qui, quasi sua res aut honos agatur, ita diligenter, etc., id. Quint. 2 : at- que haec perinde loquor, quasi debueris, id. ib. 26 : proinde quasi nostram ipsam mentem videre et sentire possimus, id. Mil. 31. — After assimulare, To make or act as if: assimulabo, quasi nunc exeam, will pretend to be just going out, Ter. Eun. 3, 2, 8. — Sometimes pleonastically, quasi si : Q.VASEI sei, Tab. Bantin. lin. 10 ; so Inscr. j Orell. no. 2488 : quasi si esset ex se nata, I Plaut. Casin. prol. 45. II, Transf. : A. About, nearly, almost: quasi una aetas erat, Plaut. Capt.prol.20: q. talenta ad quindecim coegi, Ter. Heaut. I 1, 1, 93 : q. in extrema pagina, Cie. Or. 13. B. quasi • • • quasi, Partly . . . partly: I qui cum diceret quasi joco, quasi serio, I etc., Spart. Get. 4. quasillaria> ae, /. [quasilla] A baskct- I wench, spinning-girl (post-Aug.) : Petr. 132 ; so Inscr. Grut. 648, 5. quasillum, >. »■. and quasillus, l, in. dim. [qualus] A small basket tor va- rious purposes; e6p., a wool-basket (quite class.): Cato R. R. 133.— Of wool-baskets: inter quasilla pendebatur aurum, in tke spinning-room, Cic. Phil. 3, 4 : pressum- au AT que quasillo Scortum, who must spin, i. e. low, mean, Tib. 4, 10, 3. quaSSablliS, e, adj. (quasso] That may be shaken (post-Aug.) : munimen, Luc. 6, 22. quaSSatlO, 6nis, /. [id.] A shaking: capitum, Liv. 22, 17: cymbalorum, a strik- ing together, beating, Arn. 7, 237 : quassa- tiones, shakings of the body, Macr. S. 7, 15. '" quassaii-pennae, arum, /. [qua- tio-penna] Feather-shaking, an epithet oi geese : anates, Var. in Non. 460, 8 dub. quassatura, ae, /. [quasso] A shak- ing; hence, transf.: I, An injury occa- sioned by skaking : quassaturas fovere. Plin. Valer. 4, 5. — H, A part injured by shaking: Veg. Vet. 1, 28. quaSSO; avi, atum, 1. v. inlens. a. and n. [quatio] J. Act., To shake or toss vio- lently (quite class.) : A. I-'t. : equus sae- pe jubam quassat, Enn. in Macr. S. 6, 3 : caput, Plaut. Merc. 3, 4, 15 : Etruscam pi- num, Virg. A. 9, 521 : hastam, id. ib. 12, 94 : monumenta, Plin. Ep. 8, 17. 2. In p a r t i c. : a. To shatter, shiver, to break or dash to pieces, to batter, make leaky : quassatis vasis, Lucr. 3, 435 : clas- sis ventis quassata, Virg. A. 1, 551. b. To strike or shake : raraum Lethaeo rore madentem super utraque quassat tempora, Virg. A. 5, 854. B. Trop., To shake, shatter, impair, weaken: quassata republica, Cic. Sest. 34 : quassatum corpus, shattered, enfeebled, Suet. Aug. 31: tempora 'quassatus, fud- dled, beclouded, disordered, Sil. 7, 202 : iv- ventam fletv, to disfigure, impair, In- scr. Grut. 607. 4. II, Neutr., To shake itself, to shake (po- et.) : quassanti capite incedit, Plaut. Asin. 2, 3, 23 : siliqua quassante, rattling, Virg. G. 1, 74. I. quaSSUSi a, um, Part, and Pa., from quatio. *2. quaSSUS» us > m - [quatio] A shak- ing: Pac. in Cic. Tusc. 2, 21, 50. * quate-f acio» feci, factum, 3. v. a. [quatio-facio] To shake; trop., to cause to waver, to weaken : quatefeci Antonium, Auct. Ep. ad Brut. 1, 10. qua-tenus (also written quatenos, quatinus; cf. Fest. p. 258 fin.), adv. Un- til where, kow far: in omnibus rebus vi- dendum est, quatenus, Cic. Or. 22 : q. pro- gredi debeat, id. Lael. 11. II, T r a n s f. : A. #° w f ar > t0 what ex- tent: quatenus sint ridicula tractanda or- atori, perquam diligenter videndum est, Cic. de Or. 2, 58 : q. quaque fini dari venia amicitiae debeat, Gell. 1, 3. — B. Where : petentibus Saguntinis; ut quatenus tuto possent. Italiam spectatum irent, Liv. 28. , 39 : q. videtur inhabitari, Col. 9, 8. — C. Of time, How long : quibus auspiciis is- tos fasces acciperem ? quatenus haberem? I cui traderem? Cic. Phil. 14, 5. — D. Caus- al, Seeing that, since, as : clarus postgeni- tis : quatenus, heu nefas ! virtutem incol- umem odimus, etc., Hor. Od. 3, 24, 30; so . Ov. Tr. 5, 5, 21 : nobis denegatur diu vi- J vere, relinquamus aliquid, quo nos vixis- j se testemur, Plin. Ep. 3, 7. — B. How (eccl. | Lat.) : Lact. 4, 27. — P. So that, in order i that, that (post-class.) : Ulp. Dig. 4, 2, 14. quater» a ^ v - num. [quatuor] Four times : quater in anno pariunt, Var. R. R. 3, 10 ; so Virg. A. 2, 242 ; Hor. S. 2, 3, 1.— With other numerals : quater quinis mi- nis, Plaut. Ps. 1, 3, 111 : q. deni, forty, Ov. M. 7, 293 : q. decies, fourteen times, Cic. ! Verr. 2, 1, 39. — Proverb., ter et quater, ; ter aut quater, or terque quaterque, three i times and four times, i. e. over and over ■ again, often, very much : ter et quater An- I no revisens aequor, Hor. Od. 1, 31, 13: corvi presso ter gutture voces Aut quater ingeminant, Virg. G. 1. 410: terque qua- terque solum scindendum, id. ib. 2, 399 : terque quaterque beati, id. Aen. 1, 94. quaternariUS) a, um, adj. [quaterni] Consisting cf four eack, containing four, quarternary (post-Aug.) : scrobes quater- narii, hoc est quoquoversus pedum qua- tuor. four feet square, Col. 11, 2 : Humerus, the number four, the quaternary, Plin. 28. 6, 17. quaterni» aB > a, adj. plur. [quatuor] Four eack, by fours, four at a time: qua- ternos denarios in singulas vini amphorae QU AT oxegisse, Cic. Font. 5 : saepe tribus lectis videas coenare quatcrnos, Hor. S. 1, 4, 86. — giit. pi., quaternum, Col. 5, 5 ; Plin. 9, 3] 2. — II. Four together: primam aciem quntornae cohortes ex V. leirione tene- bant, Caes. B. C. 1, 83. quatcrniOi on is > m - [quaterni] The number four, a ijuatcrnian ; esp. on dice, a qualre (post-class.) : Mart. Cap. 7, 255 ; v. ib. 368. quatinus. v. quatenus. quatlO) no P' r f< quassum, 3. v. a. To shake (quite class.): I. Lit.: A. In gen.: "Fest. p. 261 ed. Miill.:" quum equus magna vi caput quateret, Liv. 8, 7 : alas, Virg. A. 3, 226: aquas, Ov. Her. 18, 48 : cymbala, Virg. G. 4, 64 : scuta, Tac. II. 2. 22 : catenas, Plin. Ep. 7, 27 : caput, Ov. F. 6, 400 : comas, id. Her. 14, 40 : quer- cum, id. Met. 12, 329 : campum, Virg. A. 11, 875 : risu populum, to make them shake their sides with laughter, Hor. Ep. 2, 2, 84. B. 1° par tic: X. T° beat, strike, cliase, drive: quatere aliquem foras, to turn out of doors, Ter. Eun. 2, 3, 66: prae se, to drive on before one's self, Cic. poet. N. D. 2, 42. 2. To shake, beat, or break in pieces, to batter, shatter : urbis moeniu ariete quate- re, Liv. 21, 10 : muros, Virg. A. 2, 610. II, Trop., To agitate, move, touch, affect, excite : quod aegritudine quatiatur, Cic. Tusc. 3, 6 : mentem, Hor. Od. 1, 16, 5 : animum, Cell. 9, 13. B. In partic. To plague, vex, harass : quatere oppida bello, Virg. A. 9, 608 : ex- trema Galliarum, Tac. H. 4, 2S : creber anhelitus artus quatit, Virg. A. 5, 199. — Hence quassus, a, um, Pa., Shaken, beaten, or broken in pieces, battered, shattered : au- la quassa, a broken pot, Plant. Cure. 3, 26: muri, Liv. 26, 51 : faces, i. c. pieces of pine- wood split up for torches, Ov. M. 3, 508 : rates, shattered, leaky, Hor. Od. 4, 8, 31. — B. Trop. : quassa voce, in a broken voice, Curt. 7, 7 : litera, Quint. 12, 10, 29: anima quassa malis, broken down, exhausted, worn out, Sen. Here. Fur. 1308. quatxiduanus, a, um, adj. [quatri- duum] Of four days, for the space of four days (eccl. Lat.) : Lazarus quatxiduanus mortuus, Hier. Ep. 108, n. 24. quatriduum (quattr.), i, n. [quatuor- dies] A space of four days, four days (quite class.) : in hoc triduo aut quatriduo, Plaut. Pers. 1, 1, 37: quatriduo, quo haec gesta sunt, four days after, Cic. Rose. Am. 1. quatrieris, v. quadrieris. quatring-enariaS) v - quadrmgena- rius. quatrini, v. quadrini. ; quatriO; onis, m. [quatuor] The number four, esp. on dice, a four, a qualre : "Iactus quisque apud lusores veteres a numero vocabatur, ut unio, binio, trio, quatrio, quinio, senio. Postea appellatio singulorum mutata est, etunionem canem, trionem sitppum, quatrionem planum vo- cabant," Isid. Orig. 18, 65. quatliremiSi v. quadriremis. t quatrisextium. ». "• [quatuor-sex- tus] Four times six-fold : Not. Tir. p. 147. quatnor (quatt.), num. (* quatuor, Hor. S. 1, 5, 86) Four: ter quatuor cor- pora, Enn. in Cic. de Div. 1, 48; Cic. Univ. 5: ex centum quatuor centuriis, id. Rep. 2, 22, 39 : quatuor libri, id. ib. 3, 8 : tria aut quatuor paria amicorum, id. Lael. 4, 15. quatuordecics (quatt.), adv. [qua- tuordecim] Fourteen times (post-Aug.): quatuordecies centena, Plin. 3, 7, 13. quatuordecim (quatt.), num. [qua- tuor-decem] Fourteen: quatuordecim par- tes, Plin. 2, 14, 11 : sedere in quatuorde- cim (ordinibus), to sit on thefourteen eques- trian seats in the theatre, i.e. to be a knight : Suet. Caes. 39 ; so Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 32 ; Sen. Ep. 44. t quatuor-primi ( quattuorprinii ), omm, m. The four first decurions in the municipal administration (cf., decurio and decemprimi), written IIII pbimi, Insci. Grut. 506; Inscr. ap. Viscont op. var. 1, p. 80. '-. quatuorviralis (quatt.), e, adj. [ quatnorviri] Oj or belonging to the qua- tuorviri, who has been one of the quatnor- viri : Inscr. Grut. 426, 3. Q.UE O quatuorviratus (quatt.), us, m. (id.] The office oj the quatuorvirl (quite class.): As. Poll, in Cic. Fam. 10, 32. Abbreviated, IIII via., Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 402. quatuor-viri (quatt.), orum, m. The board of four, i. e. a body of four men as- sociated in certain official functions ; thus, in Rome, for the superintendence of the highways, Pomp. Dig. 1, 2, 2; Inscr. Orell. no. 773; cf. ib. no. 3669; esp. in the mu- nicipia or colonies, the board of chief mag- istrates : Cic. CIu. 8. ! quaxarc ranae dicuntur, cum vo- cem mittunt, (* to croak), Fest. p. 258 cd. Miill. (collat. form to coaxare). que, conj. [kindr. with the Gr. t£] A copulative particle, indicating a close con- nection, and hence always (* enclitic or) affixed to the word to which it belongs, And: res ratiouesque vestrorum omni- um, Plaut. Am. prol. 4 : gratum arbitra- tur esse id a vobis sibi, Meritoque vobis bona se facere quae facit, id. ib. 49 : ut ea vis omnia blandimenta voluptatis otiique vicerit, Cic. Rep. 1. 1 fn. — Very freq. sev- eral times repeated, or with el correspond- ing, Both . . . and. as well . . . as, partly . . . partly ; but sometimes to be rendered simply by and . . . and: magnamque do- mum decoremque ditem vexerant, Naev. B. P. 2, 9: pulchramque ex auro citro- samque vestem, id. ib. 22 : terraque ma- rique, Enn. Ann. 1, 90 ; Cic. N. D. 2, 59 : jus et officium partesque, id. Quint. 9. Affixed to monosyllabic words : quique, Plaut Casin. 2, 8, 68 ; so, aque, Ov. Am. 2, 14, 30 : eque, Virg. E. 7, 13 : exque, Cels. 7, 27. etc. Sometimes (even in good prose) affixed to the second word when the first is a monosyllable : ne auricuiam obsidat caries, ne vermiculique, Lucil. in Non. 21, 25: ad plurimosque, Cic. Oft'. 1, 26: in re- que, id. Fin. 1,1: in foroque, Nep. Cat. 1 ; cf, also, inter nosque, Cic. de Or. 1, 1. — In the poets, also after several words : Messalam terra dum sequiturque mari, for, terra manque, Tib. 1, 3, 56: ferratam Danaes transiliamque domum, Prop. 2, 10, 11. n. In partic: A. Rather, but: non nobis solum nati sumus : ortusque nostri partem patria vindicat, Cic. Off. 1, 7. — B. Also, too : nam cum matrem meam pa- rentis vice dilexeris, meque a pueritia sta- tim formare solebas, Plin. Ep. 4, 19. — C. Or (poet.) : qualis ubi hibernam Lyciam, Xanthique fluenta Deserit, Virg. A. 4, 143 : uri virgis ferroque necari, Hor. S. 2, 7, 58. queiS) i- q- ques, also for quibus, v. 1. qui, ad init. quemadmodum. or, separately, quem ad modum, adv. In what manner, how : I, Intcrrog. : facere amicum tibi me potis es sempiternum. Sa. Quemad- modum 1 Plaut. Pers. 1, 1, 36 : si non re- liquit: quemadmodum ab eo postea exe- gisti? Cic. Rose. Com. 18; Plin. Ep. 4, 18. IX, Relat. : ego omnem rem scio, quem- admodum est, PlauL Bac. 3, 3, 69 : semper vigilavi, et providi, quemadmodum salvi esse possemus, Cic. Cat. 3, 1 ; id. Rep. 1, 14. B. In partic: X. Corresp. with sic, ita, etc., Just as, as: quemadmodum ur- bes magnas viculis praeferundas puto, sic, etc., Cic. Rep. 1, 2 ; cf., si, quemadmodum soles de ceteris rebus . . . 6ic de amicitia disputaris, id. Lael. 4 ; so corresp. with ita, id. Q. Fr. 2, 15 ; with item, id. Acad. 2, 34 ; with eodem modo, id. Fin. 2, 26 ; with ad- aeque, Liv. 4, 43. 2. In introducing examples, As, as for instance : quemadmodum C. Caesar in- quit, Quint -6, 3, 75 ; so id. 2, 5, 20; 8, 6, 56 ; 9, 2, 36, et aL queo» "i nn( i ii,ltum, v. n. To be able, I (thou, he, etc.) can (quite class.) : non queo reliqua scribere, Cic. Fam. 14, 1 : non quis, Hor. S. 2, 7, 92 : non quit sentire do- lorem, Lucr. 3, 647 : ut quimus, Ter. Andr. 4, 5, 10 : quod vos dicere non quid;. Arn. 3, 104 : quod manu non queunt tansere, Plaut Trin. 2, 2, 10. So, quenm, Hor. S. 2, 5, 2: queas, id. ib. 10: queat. Sail. C. 61: queamus, Virg. A. 10, 19: si queant, Just. 5, 4 : non quibam, Plaut Trin. 3, 2, 31: quibat, id. Rud. 3, 1, 8: quirem, id. Merc. prol. 55 : quiet, Tac. A. 1. 66 : qui- rent, Stat. S. 5, 3, 60 : nee credere quivi, a u e a Virg. A. 6, 463 : quivit Ter. Andr. 4. 1. 30: quiit. Att. in Macr. S. 6, 1 : quistis, Juvenc. 2, 679 : quiverunt Quadrig. in Gell. 15. 1 : quiverit, Liv. 4, 24 : quient, Lucr. 6, 855 : quiveritis, Arn. 5, 161 : quiverint, Hier. in Jesai. 8, 24, 13 : quissent, Aus. Epigr. 139 : quibo, Plaut. Mil. 4, 6, 25 : quibunt, Arn. 7, 218 : quiens, App. M. fi, p. 391 Oud : in the abl., queunte, Cod. Just. 1. 3, 46 : qui- re, Gell. 11, 9: quisse, Lucr. 5, 1421. — In the pass. ■■ si non sarciri quitur, Caecil. in Diom. p. 380 P. : percipi queuntur, Att. ib. : suppled queatur, Lucr. 1. 1044: su- bigi queantur, Plaut. Pers. 2, 2, 12 : neque vi impelli, neque prece quitus sum, could not be driven, Att. in Diom. p. 380 P. : for- ma nosci non quita est, Ter. Hec 4, 1, 57. — As depon. : pollicitus ita facturum, ne sic quidem quitus est, could not, was not able, App. Apol. p. 380 Oud. qucrcCrUSj v - quarquerus. qucrcetum (querquetum, Fest s. v. QVKBQVETVLANAE, p. 261 ed. Miill.), i, 71. [quercusj An oak-wood, oak-forest: Var. R. R. 1, 16 : querceta laboraut, Hor. Od. 2, 9, 6 ; Fest 1. I. querCeuSi a, um, adj. [id.] Of oak, oaken, oak- (post-Aug.): querceae coro- nae, garlands of oak-leaves, Tac. A. 2, 83 ; 60 Aur. Vict. Epit. 3 fit. qucrclCUS' a, um. A false readingfor querneus, in Suet Calig. 19 ; v. querneus. qucTCUS" us (gen., querci. Pall. 4, 7, 8 ; gen, pi., quercorum, Cic fragra. in Prise, p. 717 P.),/. An oak, oak-tree, esp the Italian or esculent oak, sacred to Ju piter : " qucrcus dicitur, quod id genus ar- boris grave sit ac durum, turn etiam in ingentem evadat amplitudinem : querque- ram enim gravem et magnam putant dici," Paul, ex Fest. p. 259 ed. Miill. : percellunt magnas quercus, Enn. Ann. 7, 29: magna Jovis quereus, Virg. G. 3, 332 : glandifera, Lucr. 5, 937; Cic. Leg. 1, 1: aeriae, Virg. A. 3, 680 : durior annosa quercu, Ov. M. 13, 799 : quercorum rami, Cic. fragm. ap. Prise, p. 717 P. XI. Poet, transf. : A. Of things made of oak-wood. Thus, of a ship : oithe ship Argo, Val. Fl. 5, 6H ; of a javelin, id. 6, 243 ; of a drinking-vessel, Sil. 7, 190 : Cap- itolina, a garland of oak-leaves. Juv. 6, 386 ; usually bestowed upon one who had saved the life of a citizen in battle, Ov. F. 4, 953 : civilis, Virg. A. 6, 772. B. For Acorns (very rarely) : veteris fastidia quercus, Juv. 14, 184. querela (querella), ae,/. [queror] A complaining, cennplaint (quite class.) : J. Lit.: A In gen. : irrtervenit nonnnllo- rum querelis, Cic Q. Fr. 1, 2, 1 : hominum vel admiratio vel querela, id. Lael. 1, 2 : epistola plena querelarum, id. ib. 3. 8 : longae, Ov. F. 4, 83 : vestrum benefirfum nonnullam habet querelani, ^aces some oc- casion for complaint, Cic. Fam. 10, 28 : cui sunt inauditae cum Deiotaro querelae tuae ? id. Deiot 3 : querela Lucretiae pa- tris ac propinquorum. Cic. Rep. 2, 25_/i/i. .- QVI VIXIT SINE VLLA QVERELA CVM CON- ivge, without any complaint, Inscr. Grut. 480, 5. — With an object-clause : falsa est querela, paucissimis hominibus vim per- cipiendi, quae tradantur, esse concessam, Quint 1, 1, 1. B. I 11 partic, A complaint, accusa- tion (post-Aug.) : advocari flagitabant, uri judex querelam inspiceret, Petr. 15 : fre- quentes, Ulp. Dig. 5, 2, 1 : instituere, to in- stitute, id. ib. 8. XI. Transf.: A. -4 plaintive song for lulling children to sleep : longa somnum suadere querela, Stat Th. 5, 616. B, A plaintive sound, plaintive note, plaint ; of animals or instruments. Of swans : tollunt lugubri voce querelam, Lucr. 4, 547 : et veterem in limo ranae cecinere querelam, Virg. G. 1, 378. Of doves: Plin. 10, 34, 52.— Of the plaintive tones of the tibia : dulcesque querelas, Ti- bia quas fundit, Lucr. 4, 585. C. A pain that occasions complaining, a complaint, disease, malady : pulmonis ac viscerum querelas levare, Sen. Q. N. 3, 1 querelans. » Dtis - ad J- [querela] Complaining: Serv. Argum. ad. Bucol. Viig, querfbunduS! a, um, adj. [queror] Complaining (.quite class.): A. Or per- 1253 Q.UEB, eons : totos lustrat queribunda penates, Val. Fl. 7, 126.— B. Of things : vox, Cic. Sull. ]0 : senectus, SiL 13, 583. qucnmonia, ae, /. [queror] A com- plaint (quite class.) : querimoniae de inju- riis, Cic. Verr. 2, 3, 57 : novo querimoniae genereuti, id. ib.2, 1, 9; id. Cat. 1,11: nulla inter eos querimonia intercessit, Nep. Att. 7: tristes, Hor. Od. 3, 24, 33 : malae, id. ib. 1, 13, 19 1 q. aut gemitus, Gell. 1, 26. quei'itor- ari, v. inlens. n. [id.] To com- plain vehemently (post-Aug.) : queritanti- bus sociis, Plin. Pan. 29 : flentes queritan- tesque, Tac. A. 16, 34. qucrncuSi a, um, adj. [contr. from quercuneus, quercneus, from quercusj Of oaks, oaken, oak- (ante-class, and post- Aug. ) : frondem populneam, ulmeam, querneam caedito, Cato R. R. 5, 8 ; Col. 6, 3, 7 ; frutices, id. 7, 6, 1 : folia, id. 6, 3, 7 : corona, Suet. Calig. 19 Oud. N. cr. qucrnuSi a, um, adj. [quercus ; cf. querueusj Of oaks, oaken, oak- (poet.) : quernas glandes turn stringere tempus, Virg. G. 1, 305 ; so, vimen, id. Aen. 11, 65 : stipes, Ov. F. 4, 333 : corona, a garland of oak-leaves, id. Trist. 3, I, 36. QUeror? questus, 3. v. depon. a. and n. To complain, lament, bewail (quite class.) ; constr. with the ace, with de, cum, apud, with the dat., with an object-clause, with quod, or absol. : (a) c. ace. : suas fortunas, to bewail one's fate, Plaut. Asin. 3, 1, 12 : injuriam, Cic. Att. 5, 8 : omnia, id. Flacc. 21 : fortunam, Ov. M. 15, 493.— (/3) With de : queritur de Milone per vim expulso, Cic. Att. 9, 14 : de injuriis alicujus, id. Fam. 1, 4. — (y) With cum: quererer te- cum, atque expostularem, ni, I would com- plain to you, Cic. Fam. 3, 10 : cum patri- bus conscriptis, Liv. 35, 8 : cum deo, quod, Cic. Acad. 2, 25. — (i) With apud: apud novercam, Plaut. Ps. 3, 79: apud aures deorum de his, Vellej. 2, 130. — (c) c. dat. : nee quereris patri, nor complain to your father, Juv. 2, 131. — (Q With an object- clause : ne querantur se relictas esse, Cic. Tusc. 5, 5. — (n) With quod: legatos mise- runt Athenas questum, quod, etc., Nep. Chabr. 3.— (S) Absol. : Cic. Verr. 2, 1, 9. II. Transf., of animals and things that utter a plaintive sound. Of apes : queri rauco stridore, Ov. M. 14, 100 ; so of the owl, Virg. A. 4, 463. In gen., of the song of birds, To complain, lament, to coo, war- ble, sing, Hor. Epod. 2, 26. — Of a musical instrument: flebile nescio quid queritur lyra, Ov. M. 11, 52. qucrquediila, ae, /. [from the Gr. Kcpxuvp.s, Var. L. L. 5, 13, § 79, ace. to O. Muller's conjecture) A kind of duck, perh. the leal, Var. R. R. 3, 3 ; 3, 11, 4 ; Col. 8, 15, 1 : aquatiles querquedulae, Var. in Non. 91, 4. querquerus or quercerus, a, um, adj. [irom Kapicaipui, to tremble] Cold to trembling, shivering ( ante- and post-class.) : " querqucram frigidam cum tremore a Graeco nuprnpa certum est dici, unde et career. Lucilius : Jactans me nt febris querqitera," the ague, Paul, ex Fest. p. 256 ed. Mull. ; so, febris querque- ra, Plaut. fragm. in Prise, p. 719 P. ; and, febris rapida et quercera, Gell. 20, 1, 26 ; also, absol., querquera, ae, /., The ague : querqueras sanare, Arn. 1, 28 ; App. Apol. p. 297 Elm. (al. querquerum). qucrquctulanus. a. um, ?#■ [from querquetum.torquercetum] Of or belong- ing to an oak-forest, named from an oak- wood: " querquelulanae virae (i. e. virgi- ties) putantur eignincari nymphae praesi- dentes querqueto virescenti : quod genus eilvae judicant fuiese intra portam, quae ab eo dicta sit Querquclularia. Sed fem- inas antiqui, quas 6ciens (scitas?) dici- mus, virus appellabant: unde adhuc per- manent virgines et viragines," Fest. p. 261 ed. Miill. : nions, an earlier name of the Moris Coelius at Rome, Tac. A. 4, 65 ; here was q. sacellum, Var. L. L. 5, 8, § 49 ; and, q. porta, a gate in Rome between the Mons Coelius and Esquilinus, Plin. 16, 10, 15. Querquetularia porta- v. Quer- quetulanus. querquetum, "'• querectum. querulosnS) % um - ad J- [queror] Full of complaints, querulous (late Lat) : murmuratores, Vulg. Epist Jud. v. 16. 1254 Q.UI querulus, a, um, adj. [id.] Full of complaints, complaining, querulous (most- ly poet. ; not in Cic.) : Ov. Pont. 4, 9, 21 : (senex) difficilis, querulus, laudator tem- poris acti, Hor. A. P. 173 : ululatus, Ov. Her. 5, 73 : vox, id. A. A. 2, 308 : fastus, Mart. 12, 75: calamitas, Curt. 5, 5: libelli rusticorum, Plin. Ep. 9, 15. — H. Poet, transf., of animals and things, Softly complaining, mwnnuring, cooing, war- bling, chirping, etc. : querulae cicadae, Virg. G. 3, 328 ; cf, nidus volucrum, Ov. Med. fac. 77 : capella, Mart. 7, 31 : fetus suis, Petr. 133 :— chorda, Ov. Am. 2, 4, 27 : tibia, Hor. Od. 3. 7, 30 : tuba, Prop. 4, 3, 20. queS) v - 1- qui and quis, ad iriit. qucscumquC) v - quicumque, adinit. quosdami v - quidam, ad init. 1. questuS; a, um, Part., from queror. 2. questus- us, m. [queror] A com- plaining, complaint, plaint (quite class.): I. Lit.: A. in gen.: Cic. Quint. 30: coelum questibus implet, Virg. A. 9, 480 : tales eti'undit in aera questus, Ov. M. 9, 370 : in questus effundi, Tac. A. 1, 11 : quaestu vano clamitare, Phaedr. 1, 9, 7. — B. In partic. A complaint, accusation (poet.): questuque Jovem testatur acerbo, Val.Fl.5,624; so id. 1, 113.— II. Transf, of the soft, plaintive note of the nightin- gale, A gentle complaint : maestis late loca questibus implet, Virg. G. 4, 515. 1. quit quae, quod (archaic forms, 710711. quei, gen. quojus, dat. quoi, and in inscrr. qvoei, qvoiei, and qvei ; abl. qui, plur. ques or queis, fern, qvai, neutr. qua: dat. and abl. queis and quis. — Joined with cum : quocum, quacum, quicum, quibus- cum ; rarely cum quo, Liv. 7, 33 ; cum quibus, id. 4, 5. — Placed also before other prepositions : quas contra, quern propter, etc., v. h. praepp.), pron. I, Interrog., Who ? which ? what ? what kind or sort of a? (adjectively ; while quis, quid is used substantively) : quae haec daps est 1 qui festus dies ? what sort of a feast? what kind of a festival? Liv. Andr. in Prise, p. 752 P. (a transl. of Horn. Od. 1, 225 : riff - 1. quics» Btis (archaic abl., quie, Naev. in Prise, p. 703 P.),/. Rest, quiet. 1. L i t, Rest, repose from labor, from carea, etc. : locus quietis et tranquillitatis plenissimus, Cic. de Or. 1, 1 : senectutis, id. Deiot 13 : quern non quiee, non re- missio delectarent, id. Coel. 17: mora la- borum ac miseriarum quies est, a slate of rest, id. Cat. 4, 4 : ex diutino labore quieti se dare, Caes. B. C. 2, 14 : quietem cape- re, to take repose, id. B. G. 6, 27. — In the plur.: uti somno et uuietibua ceteris, rec- reations, Cic. Off. 1, 29. B. In partic. : X. A quiet life, a keep- ing still, neutrality between political par- ties : Attici quies tantopere Caesari fuit grata, ut, Nep. Att. 7. — 2. Quiet, peace : quieti Subditn montauae brachia Dalma- tiae. Ov. Pont. 2, 2, 77 : q. diuturna, peace, Sail. C. 31 : ingratu genti quies, Tac. G. 14. — Trans f. of inanimate things: si non tanta quies iret lVigusque caloremque In- ter, i. e . the repose of spring, Virg. G. 2, 344 ; so, ventonuri, Plin. 18, 2fi, 82 : pclagi, Stat. S. 2, 2, 26 : lenis materiae, evenness, smooth- ness, Plin. 16, 16, 28.-3. The rest of sleep, repose, sleep: Plant. Cure. 2, 2, 22: quie- tem capere, to fall, asleep, go to sleep, Ov. F. 1, 205 : alta, deep sleep, Virg. A. 6, 521 : ire ad quietem, to go to rest, go to sleep, Cic. de Div. 1, 29 : quieti se tradere. id. ib. : secundum quieten), in sleep, id. ib. 2, 66: per quietem, Suet. Caes. 81. — Hence, also, 4. 'The sleep of death, death : olli du- ra quies oculos et ferrous urget Somnus, Virg. A. 10, 715 : quod ei forte tibi prope- rarint fata quietem, Prop. 2. 28, 25. — 5, A dream : vanae nee moustra quietis, Nee somno comperti loquor, Stat. Til. 10, 205 : praesaga, id. ib. 324. II, T r a n s f., A resting-place, lair of a wild beast (poet.) : intectae frundo quie- tes, Lucr. 1, 404. 2. quies* etia, adj., for quietus, a, um, Quid, peaceful (ante-class.) : mens, Naev. in Prise, p. 704 P.: militea quietes, Licin. Macer. ib. quicsccntiai ne. /• fquiescol Rest, quiet (post-class, for quies) : Finn. HI. 1, 3. qulCSCO. evi, etum, 3. (the uncontr. Pari., qviescita, Inscr. ap. Don. cl. 10, n. 11) v. n. [quies] To rest, repose, keep quiet : 1, Lit.: placida compostus pace quiescit, Virg. A. 1, 245: felieius ossa quiescant, Ov. Ib. 305 : patrono meo ossa bene qui- escant, Petr. 39 : numqunm hodie quies- cet, Plaut. Mil. 2, 2, 59 : renovat pristina bella, nee potest quiescere, Cic. Rep. 6, 11 : non aure quiescit, Non oculis, Val. Fl. 2, 43. — Impers. : quibua quidem quam facile potuerat quiesci, si hie quieaset, which we might easily have been spared, Ter. Andr. 4, 2, 8. B. I" partic: I. In apolitical re- spect, To keep quiet, remain neutral : Cic. Att. 9, 10 : pro conditione temporum qui- eturus, Suet. Caes. 16. — 2. To rest, sleep: quievi in navi noctem perpetem, Plaut Am. 2, 2, 100 : eo cum venio, praetor qui- escebat, Cic. Verr. 2, 4, 14 : somnum hu- manum quievi, I slept like a human being, App. M. 9, p. 596 Oud,— 3. Of inanimate things, To rest, lie still, be still or quiet : et prato gravia arma quiescunt Virg. A. 10, 835 : flamma, ceases to burn, id. ib. 6, 226 : quierunt aequora, the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6 : quiescentes Nili aquae, standing waters, Plin. 13, 11, 22 : venti, id. 17, 22, 35, n. 8 : q. terra, rests, lies fallow, id. ib. 5, 3 : humus, Petr. 123 : q. vocea, are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27. II, T r o p. : A. To suffer or allow quiet- ly, to peaceably permit a thing to be done : quiescere rem adduci ad interregnum, Cic. Att. 7, 9. — B. To cease, leave off, desist from any thing : quiesce hanc rem modo petere, Plaut Moat. 5, 2, 51 : statuere at- que ediacere, Gell. 2, 28 : manu significa- re coepit, utrinque quiescerent pugnae, Claud. Quadrig. in Gell. 9, 12; Hor. A. P. 380.— Hence quietus, a, um, Pa., At rest, calm, quiet : A. Eujoying rest, keeping quiet, quiet : aliquem quietum reddere, Ter. Eun. 2, 2, 46 : animus, Cic. Tusc. 2. 1 : q. et solutus animus, id. Rose. Com. 15: in- tegri, quieti, otiosi homines, id. Agr. 2, 28 : auiN homo quietieaimus, id. Verr. 2, 4, 19 : de iatoc quietus eeto, be at ease, rest contented, Plaut. Cure. 4, 2, 6. — 2. In partic: a. Taking no part in war, peaceful, neutral: quietis mortem minitari, Sail. or. ad Caes. do rep. ord. 1,2: quoad cum civibua dimi- catum est, domi quietus fuit Nep. Pclop. 4 : quictos lacessit Just 7, 6. — \). Of the mind, Calm, tranquil , free from ambition .- ad quam spem (praeturae) quietiasimus, Plin. Ep. 10, 7: vir rectua, integer, quie- tus, id. ib. 7, 31.— c. Tame, gentle: equi hunt quietiorea, Var. R. R. 2, 1.—&. nest- ing, sleeping : quos aimul veaccntea dies, aimul quietoa nox habuerat, Tac. A. 1. 49. — Hence, subst, quieti, orum, m., Those who are at rest, the dead : Ncmes. Eel. 1, 38. B. Of things concr. and abstract, Calm, quiet: amnes, gently flowing, Hor. Od. 3, 29, 40 : quietiore acquorc ferri, id. Epod. 10, 11 : aer, Virg. A. 5. 216 : bacca, that has lain a while, Col. 12, 50: rcapublica, opp. perturbnta. Cic. Cat. 2, 9 : aetas, Cic. de Sen. 23 : q. et remieeua sermo, calm, not vehement, id. ib. 9. — Subst, quietum, i, n.. The still, tranquil, motionless air: Petr. 131. Adv., q u l e t e, Calmly, quietly : quod aptiseimum est ad quiete vivendum, Cic. Fin. 1, 16: q. acta aetas, id. de Sen. 5. — Comp. : quietius tranquilliusque, Liv. 27. 12. — Superl: quietisaime se receperunt. Caes. B. C. 3, 4. 1 quiescitus, a . um > Part,, from qui- esco ; v. quiesco, ad init. I quietalis aD antiquis dicebatur or cus, A resting-place, Fest p. 257 ed. Miill. quiete, adv., v. quiesco, Pa., ad fin. t quieto, «re, v. a., and t quietor, ari, 1. v. dtp. To calm, to quiet, ace. to Prise p. 799 P. I quietdrium, >'. «■ [quietus] A rest- ing-place, tomb, sepulchre : Inscr. Grut 810, 2. I quietudo, inis,/- [quies] Rest, calm- ness, quietude : "quietudo, ripcuia, qovxia," Gloss. Cyrill. quietus, «i um, Pa., v. quiesco, ad fin. qui-llbet, quaelibet, quodlibet, and 6ubst, quidlibet, (*pron. indef), Any one who will, any one without distinction, whom you will, -no matter who, the first that comes, any, all (quite class.) : quem ament igitur '■ Sy. Alium quemlibet, any body else, any other, Plaut. Poen. 4, 2, 38 : quaelibet min- ima res, any the most trifling circumstance, Cic. Rose. Am. 3: nomen, the first name that occurs, Hor. S. 1, 2, 126 : pars. id. Od. 3, 3, 38 : quibuslibet temporibus, at all times, Liv. 2, 49. — Subst, quidlibet, Alland every: pictoribus atque poe'tis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas, Hor. A. P. 9: — quilibet unus, anyone, Liv. 9, 17. II. In partic, with an accessory con- temptuous signif., The first that comes, no matter who, any one: ut enim histrioni ac- tio, aaltatori motus, non quilibet sed cer- tua quidem est datus : sic vita agenda est certo genere quodam, non quolibet, Cic. Fin. 3, 7 ; id. de Div. 2, 34 : neque cum quolibet hoste res fuit, with no insignifi- cant enemy, Plin. 7, 28, 29 : injuria, trifling. Gaj. Dig. 2, 8, 5. quilon (cylon), i, n. Jelly (post-class.) : si cylon fecerie, etc., Veg. Vet. fl, 38 : ut quilon fiat, id. ib. 66. * quimatus, us . m - [quinque] The agr of five years : robur in quimatu, Plin. 8, 45, 70 dub. (al. quinquennatu ; so too Sillig.). quin, c °nj. [from qui-ne, non] I. As a relative particle, prop., qui or qui non, That not, but thai : Plaut. Casin. 2, 8. 68 : ut nullo modo introire possem, quin me viderent, Ter. Eun. 5, 2, 2 : facere non possum, quin ad te mittam, / can not for- bear sending to you, Cic. Att. 12, 27: cum causae nihil esset, quin secus indiran t. id. Quint. 9 : nihil abest, quin sim mi.-er- rimus, id. Att. 11, 15 : nihil praetermisi. quin enucleate ad te scriberern. id. Q. Fr 3, 3 : quid recusare potest, quin ct socii sibi consulant, Liv. 32, 21 : yix supeiat. quin triumphus decernatur, it wanted Hi- de that, Quadrig. in Gell. 17, 13 : paene factum est, quin castra relinquerentur, i. e. they were very near deserting their camp, id. ib. After words expressing doubt or ig- norance : non dulritabat, quin, Cic. Att. 6, 2: cave dubites. quin, id. Fam. 5, 20: — non dubitabat quin . . . non posset, id. Att. 1255 au in 5, 11 : non esse dubium, quit) . . . pos- seut no doubt that, Caes. B. G. 1, 4 : neque abest suspicio, quin, a suspicion that, id. il>. 4 : quis ignorat, quin 't who is Ignorant that ? who does not know that t Cic. Fl. 27: dies fere nullus est, quin hie Satrius do- mum meara ventitet, hardly a day passes that he does -not come, id. Att 1, 1. — For qui (quae, quod) non : Cato in Gell. 17, 13 : nihil est, quin male narrando possit depra- varicr, Ter. Ph. 4, 4, 16 : cum nemo esset, quin hoc se audisse liquido diceret, Cic. Verr. 2, 3, 59 : Messanam nemo venit, quin viderit, id. ib. 4, 4 : nego ullam picturam fuisse, quin inspexerit, id. ib. 1. — That not, as if not, as though not: non quin ipse dissentiam, sed quod, not hut that, id. Fam. 4, 7 : non quin breviter reddi responsum potuerit, Liv. 2, 15. B.For corroboration, But, indeed, real- ly, verily, of a truth: Hercle quin tu recte dicis, Plaut Merc. 2, 3, 77: — credo: ne- que id injuria: quin mihi molestum est, Ter. Heaut. 3. 3, 20 : te nee hortor, nee rogo, ut domum redeas, quin hine ipse evolare cupio, Cic. Fam. 7, 30 : — quin eti- am, Yea indeed : credibile non est, quan- tum scribam die : quin etiam noctibus, id. Att. 13, 26 ; so id. ib. 14, 21 ; and, quin eti- am voces jactare, Virg. A. 2, 768. — Rather, yea rather: nihil ea res animum militaris viri imminuit, quin contra plus spei nae- tus, Liv. 35, 26. II. As an interrog. particle, Why not ? wherefore -not ? quid stas, lapis? quin ac- cipis ? Ter. Heaut. 4, 7, 4 : quin potius pa- cem aeternam Exercemus ? Virg. A. 4, 99 : quin igitur ulciscimur Graeciam ? Curt. 5, 7: quin conscendimus equos? why not mount our horses ? Liv. 1, 57 : quin uno ver- bo die, quid est, quod me velis, just say in one word ! Ter. Andr. 1 , 1, 18: quin sic atten- dee indices, but attend to this ! Cic. Mil. 29. qul-Zlc&m» quaenam, quodnam, pron. luU.fyog. Who, which, what, pray (ante- class.) : quinam homo hie ante aedes eju- lans conqueritur ? Plaut. Aul. 4, 9, 17 : qui- nam Tantalidarum internecioni modus «it» Att. in Charis. p. 70 P. : quodnam ob (acinus 1 Ter. Heaut. 5, 2, 3. quinariUS; «• um . adj. [quini] Con- taining five (mostly post-Aug.) : " uitina- ria (fi6tula) dicta a diametro quinque quadrantum," a pipe which was five quar- ter-digits in diameter, Front. Aquaed. 25; so. fistulae. Plin. 31, 6, 31 : q. numus, and absol., quinarius, A half denarius : "de- narii quod denos aeris valebant : quina- pril; quod quinos," Var. L. L. 5, 36, § 173 ; Plin. 33, 3, 13: numerus, Serv. Virg. G. 1,277. quincenti; v - quingenti, ad init. Quinctianus, Quinctilianus, Quinctllis, etc., v. Quint quincuncialis* c, adj. [quincunx] Containing fiue twelfths of a whole (of a foot, etc.) : quincuncialis magnitudo, the size of five twelfths of a foot, Plin. 9, 48, 72 : herba, five twelfths of a foot high, id. 27, 1 1 , 74. — II. In partic., Planted in the form of a quincunx : quincuncialis ordinum ratio, Plin. 17, 11, 15. quincunx? uncis, m. [quinque-uncia] Five twelfths of a whole (of an as, of a ju- gerum, of a pound, of a scxtarius, etc.) : I, Lit. : si de quincunce remota est Un- cia, quid superat t from five twelfths of an as, Hor. A. P. 327 ; so five twelfths of a ju- gerum, Col. 5, 1 ; of a pound, id. i.2, 28 ; of a sextarius, five cyathi, Mart. 1, 28 : quincunces et sex cyathos bessemque bi- bamu8, id. 11, 36. — Of five twelfths of an inheritance, Plin. Ep. 7, 11. — Of interest, Five per cent. : Pers. 5, 149; also in appo- sition with usura: quincunces usuras spopondit, Scaev. Dig. 46, 3, 102; so In- scr. in Giorn. Arcad. 28, p. 356. II. Transf., Trees planted in the form of a quincunx (i. e. the five spots on dice) ; also, trees planted in oblique lines, thus : quid illo quincunce speciosius, qui in 1256 QUIN quamcumquc partem spectaveris, rectus est? Quint. 8, 3, 9 Spald. : in quincuncem serere, Var. R. R. 1, 7, 2; cf., directi in quincuncem ordines, Cic. de Sen. 17; so Col. 3, 13, 4 ; 3, 15, 1 : obliquis ordinibus in quincuncem dispositis, Caes. B. G. 7, 73. * quincupedal, alis, n. [quinque- pes] A measuring rod of five feet, a five- fool rod, Mart. 14, 92 in lemm. quinCUpleX)icis, adj. [quinqueplico] Five-fold (poet.) : cera. a writing-tablet consisting of five waxed leaves, Mart. 14, 4 : q. Tolosa, consisting of five wards or quarters, Aus. Ep. 24, 83. quindcciCS, adv. [quindecim] Fif- teen limes : quindecies sestertium (neut. sing.), fifteen hundred thousand sesterces, Cic. Verr. 2, 2, 25 ; Mart. 7, 10, 15. quindecim. numer, [ quinque -de- cern] Fifteen : Lex. XII. Tabul, v. Ap- pend. III. tab. 3: quindecim miles minas dederat, Plaut. Ps. 1, 1, 51 : dies circiter quindecim, Caes. B. G. 1, 15. quindecim-prlmi, °™m, m. The board oj fifteen, chief magistrates in the municipia, in MSS. abbrev. XV. primi : evocat ad se Caesar Massiliensium XV. primos, Cae6. B. C. 1, 35; so perh. also Inscr. Murat. 626, 1. . quindecimUS, a, um, adj. [quinde- cim J The fifteenth (for the usual quintus decimus), Marc. Emp. 36. quindecimvir. v - quindecimviri. quindecimviralis (in inscrr. ab- brev. XV. viralis), e, adj. [quindecim- viri ] Of or belonging to the quindecim- virs or council of fifteen (post-Aug.) : sa- cerdotium quindecimvirale, Tac. A. 11, 11 : sacerdos (fern.), Inscr. Orell. no. 2198; 2199; 2328. quindecimviratuS) «s, m. [id.j The dignity of a quindecimvir, the quinde- cimvirale, Lampr. Alex. Sev. 49. quindecim- viri (in inscrr. usually XV. viri, but also written in full, qvin- DECIM VIRO SACRIS FACIVNDIS, InSCr. Grut. 476, 7, of A.D. 346), orum (separa- ted, quindecim Diana preces virorum, Hor. Carm. sec. 70), m. plur. [quindecim- vir] A college or board of fifteen men for any official function. So esp. in Rome, the quindecimviri Sibyllini or sacris faci- vtndis, a college of priests who had charge of the Sibylline books, from which, in times of danger, they divined the means of averting the peril by religious rites, Hor. 1. 1. ; Tac. A. 6, 12 fin. ; Inscr. Orell. no. 1100; 2263 sq.; 2351. — gen. plur., quin- decimvirum, Tac. 1. 1. — In the sing. : L. Cotta quindecimvir sententiam dicturus. Suet. Caes. 79 ; so Tac. A. 6, 12, 1 : q. sa- cris faciundis, Gell. 1, 12 : — quindecimviri agris dandis, fifteen commissioners for ap- portioning lands: Plin. 7, 43, 45. quindeni. v - quinideni. quingenariUS, a . «m, adj. [qumge- ni] Consisting oj five hundred each (post- Aug.) : cohortes, Curt. 5, 2. — II, Consist- ing of five hundred: thorax, i. e. of five hundred pounds weight, Plin. 7, 20, 19: lanx, id. 33, 11, 12. quingenii !le > a > tftm. [quingenti] Five hundred each (quite class.) : quinge- nos denariosdat, Cic. Att. 16, 8; Suet. Aug. 101. ; so Ulp. Dig. 38, 1, 15.— II. In gen., Five hundred : Col. 5, 2. quin grcntarius. a, um, adj. [id.] Consisting of five hundred (post-class.) : cohors, Veg. Mil. 2, 6. quingentesimus» a . um - ad J- [ jd -J The five hundredth (quite class.) : annus, Cic. Fl. 1; so Plin. 15, 1, 1. quingenti (archaic orthogr., qvin- centi, acc. to Fest. 254 ed. Mull.), ae, a, num. [quinque-centum ] Five hundred : quingentos uno ictu occidere, Plaut. Mil. 1, 1, 52 : non plus mille quingentum aeris afferre, Cic. Rep. 2. 22 : drachmae, Hor. S. 2, 7, 42 ; Suet. Galb. 5 : quingentum millium verborum, Var. L. L. 6, 5, § 37 ; so, quingentum, Gell. 7, 14 ; with quin- gentorum millium, Just. 2, 11. quingenties. «*>• [quingenti] Five hundred times : quingenties mille, Vitr. 1, 6. — Of money: quingenties IIS. , fifty mill- ions of sesterces, Cic. Verr. 2, 2, 38 ; so, millies et quingenties, Suet. Aug. 101. quini; ac, a, num. [quinque] Five each: ttUIN quini in lectulis, Cic. Pis. 27 : pedes, Caes. B. G. 3, 73 : versus, Nep. Att. 18 : millia peditum, Liv. 8, 8 : aureorum, Jul. Dig. 40, 9, 5— II. In gen., Five : Plaut. Ps. 1, 3, 111 : bidentes, Virg. A. 5, 96 : armenta, id. ib. 7, 538 : nomina, Liv. 28, 26,— In the sing. : lex me perdit quina vicenaria, i. e. a law invalidating contracts entered into before the age of twenty-five, Plaut. Ps. 1, 3, 69 : scrobes non altiores quino semipede, i. e. two feet and a half Plin. 17, I], 16. quini-deni or quin-derii, ac, a, num. F'ifleeu each ; quina dena jugcra agri data in singulos pedites sunt, Liv. 35, 40 : quini deni pedes, Quint. 1, 10, 43 : quindeni pedes, Vitr. 6, 9 : anni, Plin. 10, 63, 83: HS., Suet. Claud. 10. — H. In gen., Fifteen : quindenis hastis corpus transfigi, Plaut. Most. 2, 1, 11. quinimmo, v. quin. quiniOj onis, m. [quini] The number five, a pentad (post-class.): quinionem iiliorum eniti, Tert. Anim. 6: voluminum, id. ib. 46. — Esp. at dice, A five, a cinque, lsid. Orig. 18, 65. * qulni-viceni> or separated, quini viceni, ae, a, num. Twenty-five each (only in Liv.) : multibus quiniviceni denarii dati, Liv. 37, 59 fin. (al. quini viceni). quinquagrcnariusi »■ um , <" ! J- [quinquageni] Consisting of fifty, contain- ing fifty : grex equarum, Var. R. R. 2, 10 : dolium, Cato R. R. 69 : urna, id. ib. 10 : fistula, theplate of which, before being bent, was fifty inches in width, Vitr. 8, 7 : homo, fifty years old, Quint.— II, Subst., quin- quagenarii, among the Israelites, Military officers commanding fifty men, captains over fifty : " Hier. in Jesai. 2, 3, 3." quinquageni; ae > a > num - [quinqua- ginta] Fifty each: in singulos HS. quin- quagenis millibus damnari mavultis 1 Cic. Verr. 2, 3, 28 : sestertia, Suet. Oth. 5.— Ir. the sing. : centena quinquagena fruge fertilis campus, Plin. 17, 5, 3 : quinqua- geno filo, id. 19, 1, 2.— H. In gen., Fifty : per quinquagenas brumas, Manil. 3, 603 ; Mart. 12, 66. quinquagesies. adv. [id.] Fifty times (for the usual quinquagies) : Plaut. Men. 5, 9, 99 dub. (al. quinquagies). quinquageslmus, a , »". adj. num. [id.] The fiftieth : anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam condi- tam, Cic. Rep. 1, 16 ; id. ib. 2, 35 : quin- quagesimo uno raptus anno, Plin. 7, 8, 6 : liba, Mart. 10, 24. — H. Subst, quinqua- gesima, ae, /. (sc. pars), A fiftieth part, a fiftieth, as a tax : ab omnibus enim ternae praeterea quinquagesimae exigebantur, Cic. Verr. 2, 3, 49 : so, binae, id. ib. 2, 1. 78. quinquagies, "tlv. [id.] Fifty times. dimicare, Plin. 7, 25, 25 : centena millia, id. 6, 9, 10 : perfricare, Cels. 2, 14. quinquaginta, wan. Fifty, quin- quaginta et quatuor, Plaut. Mil. 3, 1, 35 : famulae, Virg. A. 1, 703 : millia, Cic. Att. 4,2. quinquangulus> a > um , adj. [quin- que-angulus ] Five-cornered, quinquan- gular, Prise, de ponderib. p. 1358 P. Quinquatrus, »™, /•. and Quin- quatnai orum and ium, n. [quinque, as tailing on the fifth day after thi ides ; cf. Var. L. L. 6, 3, § 14, and Fest. p. 254 sq. ed. Milll. ; Gell. 2, 21, 7j A festival celebra- ted hi honor of Minerva, the festival of Minerva (of these there were two, the greater, ma.jores, held from the 19th to the 23d of May ; and the lesser, rainores or minusculae, on the 13th of June) : "Quinquatrus, hie dies irpus, a nominis errore observatur proinde ac sint quin' que. Dictus ut ah Tusculanis post diem 8extum Idus similiter voc.atur Scxolriis, et post diem septimum Septimatrus ; sic hie, quod erat post diem qulntnm Idus Quinquatrus," Var. L. L. 6, 3, § 14 ; Plaut Mil. 3, 1, 97: Quinquatribus frequenti sen- atu causam tuam egi, Cic. Fam. 12, 25: pridie Quinquatrus, id. Att. 9, 13 : Quin- quatribus ultimis, Liv. 44, 20 In the form Quinquatria : celebrabat et in Al- bano quotannis Quinquatria Minervae, Suet. Dom. 4 : sollemnia Quinquatrium, id. Ner. 34 : nos Quinquatriis satis jucun- de egimus, August, in Suet. Aug. 71. — Of the lesser Quinquatrus : " Quinquatrus auiN minuseulae dictae Juuiae Idus ab simili. tudine maiorum, quod tibicines turn feri- att vagantur per urbem et conveniunt ad aedem Minervae," Var. L. L. 6. 3, § 17 ; cf. Fest. p. 1-19 ed. Milll. : et jam Quinqua- trus jubeor narrare minorcs, Ov. F. 6. (J51. 1. quinque* Bill». [Gr. ttivrt] Five: miuac, 1'laut. Merc. 2, 3, 98 : sensus, Lucr. 3, 626: stcllae, Cic. Kep. 1. 14, 22: quin- que tenentcoelurn zonae, Virg. G. 1, 233 : VIGINTI Q.VIXQ.VE AEBIS POE.VAE SVXTO. Lex XII. Tabul. ; v. Append. III. tab. 6. 2. quinque, &I et quin, Plaut. Casin. 2, 8, 7(? auinquefolius» a, um, adj. [quin- que-lolumij Five-leaved : rosae, Plin. 21, 4, 10. — II, Subst. quinquefolium, ii, n., A plant., cinque-foil, Cels. 2, 33 /in. ; Plin. 25. 9, 62. Quinquegfcntiani. Orurn.m. [quin- que*geu8J A people in. Cyreuaica, Latinized for Peutapolitaui, Eutr. 9, 22; adject., Quinquegentiauae nationes, Aur. Vict. Caes. 39. quinqueg'enus, a, urn, adj. [quinque- nenus] Of Jive kinds (post-class.; : nux, Aus. Idyll. 12 in mouosyll. de cibis, 10. quinquejugTlS, a - «m. "<0- [quinque- jugum ] Hat tug jirc summits, jire-peakcd (post-classical) : vertex, Jul. Valer. Res gest Alex. M. 1, 18. quinquelibralis, e, ad j- [quinque- libra] UJ jicc pounds (post- Aug.) : pon- dus. Col. 3. 15. 3. quinque-libris, e, adj. fi d -l Of fire pounds weight (post-class.) : patera, Vop. l'rob. 5. quinquemestris, e, adj. [quinque- raensis] Uf fire months, fire months old (ante-class, and post-Aug.) : pulli, Var. R. R. 2, 7 : ngni, Plin. 8, 48, 75. quinquennalicius- a, um, adj. [quinquennalis J IV ho has been a quia- quennat, Inscr. Orell. ;i9.3720; 3721; 3890. quinquennalis- e, adj. [quinquen- nis] J. That takes place ercrij fifth year, quinquennial : quinquennalis celebritas ludorum, Cic. de Or. 3, 32 : certainen, Suet. Ner. 12: ludicrum, Tac. A. 14, 20: vota, Liv. 31, 9. — B. Sub St., quinquen- nalia, ium, n., Ganus celebrated erery fifth year: neroxis, Inscr. Grut. 116. 3. — H, Continuing fire years, quinquennial: cen- sura, Liv. 4, 24. — B. Subs t., quinquen- nalis. is, in., A magistrate in the municipal towns who field his office fire years, a quin- quennal : Spart Hadr. 19: deeurionum quinquennales. App. M. 11, p. 817 Oud. ; cf. Spart Hadr. 19 ; Cod. Theod. 13, 3, 1. Hence, magistratus quinquennalis. The of- fice of a quinqitcnnal : App. M. 10, p. 711 Oud. ; cf., quinquennalitas. I quinquennalitas, ati s, /• [quin- quennalis, no. II., BJ Tlte ojjice and digni- ty of a quinquennal (post-class.) : Inscr. Orell. no. 4075. and prob., also, id. ib. «0.82. quinquennatus, us, v. quimatus. quinquermis- e, adj. [quiuque-an- nusj Of fire years or fire years old : filia, Plaut. Poen. prol. 85 : Olympias, celebra- ted erery fifth year, quinquennial, Ov. Pont. 4, 6, 5 : vinum, Hor. S. 2, 8, 48 : juvenis, Col. 7, 3. quinquennium. "• "• [quinquennis] A period oj five years, fire years (quite class.) : cexsoees jiagistratvm qvix- qyexxivm habexto, Cic. Leg. 3, 3 : tria quinquennia, i. e. fifteen years, Ov. M. 4. 292. — In the plur., quinquennia, orum, n., for quinquennalia, ium, Games celebrated every fifth year: Stat. S. 5, 3, 113. quinquepartito. adr-, v. quinque- partitus, ad fin. quinque-partitus (also written quiuquepertitus), a, um, adj. [partio] Di- vided into fire parts, fire-fold, quinquepar- tite (rare, but quite class.) : argumentatio (al. quinquepertita), Cic. Inv. 1, 34. — Adv., quinquepartito. In afire-fold man- ner, fivefold (post-Aug.) : Plin. 25, 6. 29. quinque-pedalis- «■ adj. Of five feel (post-class.) : terminus. Hvg. de lim- itib. p. 212 Goes. % quinquepleXi icis, adj. [quinque- plico ]. for quincuplex. Fire-fold: " quin- queplex, -a - ijrXouj," Gloss. Vet quinquepllCOi v - quinquiplico. i quinc uoplurn- i. ". -A quintuple : "quinqueplum, -evraTtkovv," Gloss. auiN quinquc-prinii ( and separated, qniuque prmii;, drum, m. The five prin- cipal uttu iii a city, after the magistracy I in the colonics and municipia; transl. of ' rtvri-puiTot: magistratus et quiuquepri- mi cvocantur, Cic. Verr. 2, 3, 28. quinqueremis, is, / [quinque-re- mus] A ship or galley having five banks of oars, a qninquereme (quite class.) : in quinqueremi, Cic. Verr. 2, 4, 46 : una, Liv. 42, 48 ; Plin. 7, 56, 57. — In apposition with navis : decern quinqueremes naves, Liv. 41, 9. X quinqueres, is ./- f vox hybr., from quinque-c^iffffui] A vessel having five banks of oars, a qninquereme: "bieris, trieris. quatrieris, quinqueris, hexeris, hepteris, penteris," Not Tir. p. 177. quinquertlO, °nis, m., v. quinquer- tium. quinquertiumi '■• "• [quinque-arsl The fire sorts of bodily exercises for youth (discus, cursus, saltus, lucta, jaculatio) : '• quinqucrtium vocabant antiqui, quem Graeci tzlvrad\ov ■ . . Livius quoque (An- djon.) ipsos athletas sic nominat: quin- qu erliones praeco in medium vocat," Fest p. 257 ed. Mull. ; cf. Paul, ex Fest. p. 256 ib. quinquessis- is. "'■ [quinque as] Five asses (post-classical): sed rum quinarius quiuquessis valebat, App. in Prise, p. 708 P. quinque-vertex. 'eis, adj. Having five summits, fice peaked (post-classical) : urbs, Jul. Valer. res gest Alex. M. 1, 29. qninqaevir» *'iri,v. quinqueviri, ad fin. quinqueviralicius. a, um, adj. [quinqueviri] Of or belonging to the quin- quevirs, Inscr. Grut 395. quinque viratus, us, m. [id.] The of- fice or dignity of a quinqnexir. the quin- quevirate : quinqueviratum accipere, Cic. Prov. cons. 17. quinque-viri? 6rum, m, [vir] The board of five, the qninquevirs. a board or commission of five men for any official function. Thus, fire conmissioners for the apportionment of lands :' Cic. Agr. 2, 7: quinqueviros Pomptino agro dividen- do creaverunt Liv. 6, 21. — Other five com- missioners for regulating indebtedness. Liv. 1, 21. — Others for repairing walls and towers, Liv. 25, 7. — Others as assistants to the tresviri for the watch by nisht : Liv. 39, 14 ; Pompon. Dig. 1, 2. 2, et a]".— In the sing. : quinquevir, Cic. Acad. 2, 44 : Scri- ba ex quinqueviro, Hor. S. 2, 5, 56. quinquies. "dv. [quinque] Five times : quinquies quinque numerare, Cato R. R. 156: absolutus est, Cic. Phil. 11, 5: q. mille./re thousand, Plin. 2, 23, 21. quinquif idus, a. um, adj. [quinque- findo] Five-cleft, quinquifid (post-class.) : tela, Venant. 5, 6 praef. * quinquiplicO' are. v. a. [quinque- plico] To make fire-fold, to quiniuplicale : magistratus, Tac. A. 2, 36 fin. t * quinquOj are. r. a. To expiate, pu- rify by religious riles: " quinquatrus a quinquando. id est lustrando," Charis. p. 62 P. dub. (it appears to rest only upon the hypothesis of Charisius). quintadecimani, orum. m. fquin- tus-decimus] The soldiers of the fifteenth legion, the men of the fifteenth, Tac. H. 4, 36. quintanus,- a, um, adj. [quintus] Of or belonging to the fifth ; viz.. I. O/or be- longing to the fifth rank or order, the fifth in order: "nonae^Minfrjna^dicuntur.quae quinto mensis die veniunt : sicut sepri- manae, quae septimo," that fall on the fifth day of the month (but septimana, that fall on the seventh), Var. L. L.6, 4, 27; cf. Macr. S. 1, 15 : vineas semper quintanis semi- nari (sc. vicibus). at event fifth stake, Plin. 17, 22,35, n. 7, §169.— B. Subst, quin- tan a, ae, /. (sc. via), A street in the camp, which intersected the tents of the two legions in such a manner as to separate the fifth maniple from the sixth, and the fifth turma from the sixth. Here was the market and business-place of the camp: '' quintana appellator porta in castris post praetori- um. ubi rerum utensilium forum sit," Paul, ex Fest p. 256 ed. Mull. ; Liv. 41, 2. Hence, transf. : quintana domi constituta, a market, Suet. Ner. 26. II, Of or belonging to the fifth legion : only subst, quintani, orum. m., The sol- I diers of the fifth legion,Tac.H. 1, 55; 4,36. a lip quintarinsi aum .'"?/- fid.] Of or be- lunging to five, containing five : quintarius Humerus, I. cfive sixt/is, taking the num- ber six as a whole, Vitr. 3, 1 ; v. as. p. 146 : limes, that incloses five centoriae, Hyg. de Limit, p. 158 Goes. Quintianus (Quinctianus), a, um, v. Quintals, no. 11., B. t quinticeps, cipitis, adj. Having five peaks, five-peaked: cespivs moxs «jvixticets, an ancient formula in Var. L. L. :>. 8, § 50 ; so id. ib. 5 52 and 54. Quintlllanus (Quinct .), i, m. Quin- lilian, a Roman surname. Thus. M. Fabi- us Quintilianus, the celebrated rhetorician, native of Calagurris, in Spain, whose rhe- torical work, De Institutione Oratoria, is still extant ; see, concerning him, Bahr's Gcsch. d. Rom. Lit 2, p. 322 sq. (3d ed.), and the authors there cited. Quintllis (Ouinct), is, m., with and without mensis [quintus] The fifth month (counting from March), afterward, in hon- or of Julius Caesar, called Julius, July, Suet Caes. 76 ; Var. L. L. 6, 4, § 34 : mense Quintili, Cic. Att 14,7: idibus Quintilibus, on the ides of July, the fifteenth of July, Liv. 9, 46. QuintiliuS (Quinct), a. The name of a Roman gens. Thus, Quintilius Varus, Proconsul of Syria, afterward commander of the Romans in Germany, deflated by Ar- mitiius, Vellej. 2, 117 ; Suet. Tib. 17 ; Tac. A. 1, 3; Flor. 4, 12.— Another Quintilius, A poet of Cremona, a friend of Hurace, and kinsman of Virgil, Hor. Od. 1. 24, 5; 12; id. A. P. 438.— In the/cm., Quinrilia, ae, Ca- tull. 96, 7. — n, Deriv., Quintilianus, a, um, adj., Of or belonging to a Quin- tilius, Quintilian : Luperci, Paul, ex Fest s. v. FAViAXi, p. 87 ; cf. id. ib. 257. Quintipor» ori s, m. [Quintus-puer] A name for slaves, of frequent occurrence : Var. in Xon. 448, 15; cf. Marcipor and Fest. p. 257 ed. Miill. QuintlUS (Quinctius), a. Hie name of a Roman sens. Thus. L. Quintius Cin- cinnatus, T. Quintius Flamininus, et aL — II, Deriw. : A. Quintius (Quinct), a, um, adj.. Of or belonging to a Quintius. Quintian : in Quintia gente. Liv. 3, 12 : prata. al Rome, beyond the Tiber, named after L. Quintius Cincinnatus, Liv. 3. 26 ; Val. Max. 4, 4. 7 ; Paul, ex Fest. p. 256 ed. Mull. — B. Quintianus (Quinct), a, um, adj.. Of or belonging to a Quintius, Qieinlian : Quintianus exercitus, com- manded by L. Quintius Cincinnatus, Liv. 3, 28: judicia, Cic. Clu. 41, 113. quinto and q nin tnTn. advv., v. 1. quintus, ad fin. quintupleH< icis. adj. [quintus-plico] Fecc-juld, quintuple (post-class.) : salari- um, Vop. Prob. 7. quintuplicO; v - quinquiplico. 1. quintus, a, um, num. [quinque] The fifth : locus. Cic. Inv. 1, 53, 102 ; 1, 55 ; 107: natura, Cic. Tusc. 1, 17, 41: quinto mense, quinto die, Liv. 31, 7. — Adv., £^ q u i n t u m, For the fifth time: declarati consules Q Fabius Maximus quintum. Q Fabius Flaccus quartum, Liv. 27, 6. — B. quinto. For the fifth time: eodem anno lectisternium Romae, quinto post condi- tam Urbem, habitum est Liv. 8. 25. 2. Quintus, i. ■»•. and Qninta, ae, _f. Roman prenomens ; the former usual- ly abbreviated Q quintus -decimus- a. um, num. Thtififteenth (quite class.) : quintisdecimis castris, Liv. 45, 33 fin. : in libro quinto- decimo, Gell. 1, 16. quippe, odv. and conj. [quia-pe] A particle of corroboration, similarto nempe (from nam-pe), Surely, certainly, to be sure, by all means, indeed, in fact. I. Lit: recte igitur diceres te restitu- isse"? Quippe : quid enim facilius est quam probari iis. qui? etc., Cic. Caecin. 19, 55. So in an ironical sense. Certainly, indeed, forsooth: quippe. vetorfafe /.for- sooth, am fcrbidden by the fates ! Virg. A. 1, 35 : movet me quippe lumen curiae, Cic. Mil. 12. — Freq. in connection with the causal particles, enim. etenim, quia, etc., For indeed, since in fact, inasmuch as : Lucr. 6, 617 : leve nomen habet utraque res : quippe leve enim est hoc totum, ri- =um movere, Cic. de Or. 2, 54 : — quippe 1257 auiR etenim, Lucr. 1, 104 : — quippe quia, Ter. Heaut. 3, 2, 27 : — multa de mea sententia questus est Caesar, quippe quod etiam Ra- vennae Crassum ante vidisset, Cic. Fam. 1, 9, 9 :— insanabilis non est credendus, quippe quoniam in multis sponte desiit, Plin. 26, 10, 64 : — quippe quando mihi ni- hil credis, Plaut Capt. 4, 2, 106 : — quippe quum, Cic. Att. 10, 3 : neque Cimoni fuit turpe, sororem habere in matrimonio, quippe quum cives ejus eodem uterentur instituto, Nep. praef. ; Liv. 26, 39 : — quippe ubi dimidiae partis pars semper habebit Dimidiam partem, Lucr. 1,610; id.ib. 988. — Freq. too in connection with the rela- tive pronouns, qui, quae, quod, prop., As one in fact who, which, or that, i. e, since or inasmuch as I, thou, he, it, etc. ; with the indie, or subjunct. : (a) With the i7idic. : dicat, argenti minas se habere quinqua- ginta : quippe ego qui nudiustertius meis manibus dinumeravi, since or seeing that I paid, Plaut. Epid. 3, 2, 30: tametsi pro imperio vobis quod dictum foret, Scibat facturos ; quippe qui intellexerat, Vereri vos se et metuere, since he knew that yon revered, etc., id. Amph. prol. 22: aperite januam hanc Orci : nam equidem haud aliter esse duco : quippe quo nemo adve- nit, nisi quern spes reliquere omnes, since 7io one comes here, id. Bacch. 3, 1, 2: plu- rimum terroris Romara celeritas hostium tulit, quippe quibus aegre ad undecimum lapidem occursum est, and in fact they met them, Liv. 5, 37. — ((i) With the subjunct. (so quite class.) : convivia cum patre non inibat: quippe qui ne in oppidum quidem, nisi perraro, veniret, Cic. Rose. Am. 18 : nihil attinet earn ex lege considerare, quip- pe quae in lege scripta non sit, id. Inv. 2, 45 : cum a tyranno crudeliter violatus es- set, quippe quern venundari jussisset: ta- men, Nep. Dion, 2. — In connection with etiam and et, Since indeed, for even (poet.) : quippe etiam festis quaedam exercere di- ebus, Fas et jura sinunt, Virg. G. 1, 268 : quippe et collinas ad fossam moverit her- bas, Stantia currenti diluerentur aqua, Prop. 4, 5, 11: — quippe ut, So that (post- class.) : Just. 4, 3. quippiam, v. quispiam. quippi-ni (also written quippeni), adv. [quippe-ni] Why not? or, affirma- tively, certainly, to be sure, by all means (ante- and post-class.) : Plaut. Men. 5, 9, 50 : Chr. Quid. ? illam meretricemne esse censes t Ni. Quippini 1 id. Bacch. 4, 7, 41 ; App. M. 9, p. 644 Oud. qui-qui, pron. indef, for quisquis, Whosoever (very rare) : quiqui est, Plaut. Aul. 4, 10, 45. Quiriana mala, *• Quiriniana. Quirina, a e, /■ A Roman tribe : " Qtiirina tribus aCurensibus Sabinis ap- pellationem videtur traxisse," Fest. p. 254 ed. MU11. ; Cic. Quint. 6, 24 ; Inscr. Grut. oG, 11, et saep. Quirinalis, e (abl., qvirinale, Ka- lend. in Inscr. Orell. 2, p. 396), adj. [Quir- iuus] Of or belonging to Quirinus (Rom- ulus), Quirinal : Quirinalis flamen, priest of Romulus, Var. L. L. 7, 3, § 45 : lituus, such as Romulus bore, Virg. A. 7, 187 : tra- bea, id. ib. 612 : collis Quirinalis, the Quirinal Hill, Ike Quirinal, one of the seven hills of Rome, now Monte Cavallo: "collis Quirinalis ob Quirini fanum : sunt qui a Quiritibus, qui cum T. Tatio Curi- bus venerunt Romam, quod ibi habue- runt enstra," Var. L. L. 5, 8, § 51; cf., " Quirinalis collis qui nunc dicitur, olim Agonus appellabatur, ante quam in eum commigrarent fere Sabini Curibus veni- entee, post foedus inter Romulum et Ta- tium ictum : a quo hanc appellationem eortitus est : quamvis existiment quidam quod in eo factum sit templum Quirino, ita dictum," Fest. p. 254 ed. Mull. ; and, " templa Deo (Quirino) fiunt : collis quo- que dictus ab illo," Ov. F. 2, 511 : collis QVIRINALIS TERTICEP3 CIS AEDEM Q.VIR- ini, an ancient formula in Var. L. L. 5, 8, § 51 : also, Quirinale jugum, Ov. F. 6, 218 : — " Quirinalis porta dicta sive quod ea in collem Quirinalem itur, seu quod proxi- me earn est Quirini sacellum," Paul, ex Fest.p.255ed.MUll.— II. Sub St.: Quiri- nalia, ium, n., The festival in honor of Romulus, celebrated annually on the \lth 1258 QUIR of February (XIII. Cal. Mart.), the Quiri- nal festival, Cic. Q. Fr. 2, 3, 4 ; 2, 13, 3 ; Ov. F. 6, 473, et saep. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 300. Quiriniana and Quiriana ma- la, A kind of apple, Cato R. R. 7; Var. R. R. 1, 59 ; Plin. 15, 14, 15 ; Macr. S. 2, 15. 1. QuirinUS, i. m - [quiris, curis, a Sabine word, i. q. hasta ; a spearman, warrior] A proper name, 1. Of Romulus, after his deification : teque, Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. in Non. 120, 3 ; cf. Gell. 13, 22, 2 : " tertia (lux) dicta Quirino. Qui tenet hoc nomen, Romulus ante fuit : Sive quod hasta curis priscis est dicta Sabinis (Bellicus a telo venit in astra Deus) Sive euum regi nomen posuere Quirites : Seu quia Romanis junxerat ille Cures," Ov. F. 2, 476 : Remo cum fratre Quirinus, Virg. A. 1, 292: populus Quirini, i. e. the Romans, Hor. Od. 1, 2, 46 : urbs Quirini, if. e. Rome, Ov. Tr. 1, 7, 37.— Poet., transf. : gemini Quirini, i. c. Romulus and Remus, Juv. 11, 105. II. Of Janus: Janum Quirinum semel atque iterum a condita Urbe clausum, i. e. the temple of Janus, Suet. Aug. 22 ; so August, in Monum. Ancyr. and Macr. S. 1, 9 (for which Horace : Janus Quirini, Hor. Od. 4, 15, 9) ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 224 sq. III. Of Augustus (poet.) : Virg. G. 3, 27. IV. Of Antony (poet.): altera classis ernt tenero damnata Quirino. Prop. 4, 6, 21. 2. Quil'inUS, a > um . °<#- [1- Quiri- nus, no. I.] Of ov belonging to Quirinus, i.e. Romulus, Quirinal (poet.): spolia ex humeris Quirinis, Prop. 4, 10, 11 : collis, i. e. the Quirinal, Ov. M. 14, 836. And hence perh., subst, the poet, appellation Quirinus, given to Augustus and Antony, cited under 1. Quirinus. 1. quiris or CUris t a Sabine word], A spear : sive quod hasta curis (al. qui- ris) est dicta Sabinis, Ov. F. 2, 477. 2. Quiris, Itis, m. A Roman ; v. Quirites. * quiritatio, orus, /. [ quirito ] A plaintive cry, a scream, shriek : quiritatio facta, Liv._33, 28. quiritatUS, us. m. [id.] A plaintive cry, a. wail, scream, shriek ( post-Aug. ) : ululatns feminarum, infantium quiritatUS, Plin. Ep. 6, 20 : lamentabiles, Val. Max. 9, 2, 1 ; so id. 6, 2, 8. Quirites, i» m an & um > m - [Cures] The inhabitants of the Sabine town Cures, the Quirites (thus very rarely): prisci Quirites, Virg. A. 7, 710 Serv. : veteres illi Sabini Quirites, Col. praef. § 19. — Aft- er the Sabines and Romans had united themselves into one community, under Romulus, the name of Quirites was taken in addition to that of Romani, the Romans calling themselves, in a civil capacity, Quirites, while, in a political and military capacity, they retained the name of Ro- mani : " post foedus Titi (Tatii) et Rom- uli placuit, ut quasi unus de duobus fieret populus. Unde et Romani Quirites dicti sunt, quod nomen Sabinorum fuerat a civitnte Curibus ; et Sabini a Romulo Romani dicti sunt," Serv. Virg. A. 7, 710 ; cf. Liv. 1, 13. Joined with populus Ro- manus, the technical expression is usual- ly POPVLVS ROMANVS QVIBITIVM, qs. the Roman commonwealth of Quirite citizens, the Roman nation of Quirites ; but not unfreq. also in apposition, popvlo ro- mano qviritibvs (like homines prisci Latini, and populus priscorum Latino- rum) : QVOD BONVM FORTVNATVM FE- LIXQVE SALVTAREQVE SIET POPVLO RO- MANO QVIRITIVM, REIQVE PVBLICAE POP- VLI ROMANI CjVIRITIVM . . . OMNES QVIRI- TES, PEDITES ARMATOS PRIVATOSQVE voca inlicivm live ad me, Tabul. cen- sor. ap. Var. L. L. 6, 9, § 86 ; so, populo Romano Quiritium, Liv. 8, 9 ; 41,16: pop- ulus Romanus Quiritium, id. 1, 32 : populi Romani Quiritium, id. 1, 24 ; 32 ; 10, 28 ; 22, 10, et al. — In the other form : popvlo Romano qviritibvs, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. tab. 24, 1, 34 ; cf. id. tab. 41,2, 24 ; so, an ancient formula in Gell. 1, 12, 14, ace. to the MSS. ; so too, id. 10, 24, 3 ; and in Macr. S. 1, 4 fin. We rarely meet with the form, popvlo romano qviri- auis TIBVSQVE, Liv. 8, 6 (al. om. que) : cf. Paul, ex Fest. s. v. dici, p. 67 : — devovisse eos se pro patria Quiritibusque Romanis, Liv. 5, 41 : Quiritium Romanorum exercitus, id. 26, 2 : factum hoc populi Romani Quiritibus ostentum Cimbricis bellis, to the citizens of the Roman nation, Plin. 16, 32, 57. — It was a reproach for soldiers to be addressed as Quirites, Tac. A. 1, 42; Suet. Caes. 70 ; Lampr. Alex. Sev. 52 sq. ; Luc. 5, 358 : — " Quiritium fossae dicuntur, quibus Ancus Martius circumdedit ur- bem, quam secundum ostium Tiberis po- suit, ex quo etiam Ostiam, et quia populi opera eas faceret, appellavit Quiritium," Fest. p. 254 ed. Mull.: — jus Quiritium, full Roman citizenship : ago gratias, dom- ine, quod et jus Quiritium libertis neces- sariae mihi feminae, et civitatem Roma- nam Harpocrati iatraliptae meo indulsisti, Plin. Ep. 10, 22: Latinis jus Quiritium (constituit), Suet. Claud. 19 : Latini jus Quiritium consequuntur his modis, bene- ficio principali, etc., Ulp. regular, tit. 4, de Latinis. Cf. Zimmern's Rom. Rechts- ge6ch, 1, p. 449 sq. — In the sing., Quiris (also, Quiritis, ace. to Prise, p. 633 P.), A Roman citizen, a Quirite: ollvs qviris leto datvs, an ancient formula in Fest p. 254 ed. Mull. : dona Quiritis, Hor. Ep. 1, 6, 7 : reddere jura Quiriti, Ov. M. 14, 423 : minimum de plebe Quiritem, id. Amor. 2, 7, 29 ; Juv. 8, 47 : quibus una Quiritem Vertigo facit, makes a Roman citizen, sets free, (*for in the ceremony of manu- mission the slave was turned around), Pers. 5, 75 : quis te redonavit Quiritem Diis patriis ? an uninjured Roman citizen, Hor. Od. 2, 7, 3 : epulis repleto Quirite, i. e. populo R., Claud. Carm. 12, 16 : Ro- mani more Quiritis, i. e. civis, Luc. 2, 386. In the fern. : q. tvllivs q. f. pontifex sacr. jvnonis qviritis, Inscr. Grut. 308, 1. II. (poet, transf.) Of bees: ipsae re- gem, parvosque Quirites Sufficiunt, Virg. G. 4, 200. quirito, are (in a depon. form : de Fenestella quiritatur, Var. in Diom. p. 377 P.), v. n. and a. [Quirites, (* ace. to others it is a freq. from queror)] orig., To im- plore the aid of the Quirites or Roman citizens ; hence, in gen., To raise a plaint- ive cry, to wail: J, Neutr.: "quiritare di- citur is, qui Quiritum fidem damans im- plorat," Var. L. L. 6, 7, § 68 : "ut quiritare urbanorum, sic jubilarc rusticorum," id. ib. : — clare quiritans, Lucil. in Non. 21, 21 ; Liv. 39, 8. — B. I n p a r t i c., of an or- ator, To scream, shriek : Quint. 3, 8, 54. II. Act., To shriek out. cry aloud some- thing : illi misero quiritanti, Civis Roma- nus natus sum, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 32. 3. quirrito, a re > »■ n - To utter the natural sound of the boar, To grunt : quir ritant verres, Auct. Carm. Philom. 55. 1. quis, quid, pron. interrog. [corresp. to the Gr. ris;] Who? which? what? I, Lit, in a direct question : unde es? cujus es ? zvhose are you. ? to whom do you belong? Plaut True. 2, 7, 44: Da. Quis homo est? Pa. Ego sum Pamphilus, who is there? Ter. Andr. 5, 6, 1 : quis clarior in Graecia Themistocle ? quis potentior? Cic. Lael. 12; id. de Or. 3, 34, 337: quis Dionem doctrinis omnibus expolivit? non Plato? id. ib. 139 : quid dicam de moribus facillimis, id. Lael. 3 : quid est judicium corrumpere, si hoc non est? what is brib- ing the court, if this be not ? id. Verr. 1, 10 : — quis, of females (ante- and post-class.): et quis illaec est, quae? etc., Enn. in Non. 198, 3 : quis tu es mulier, quae? etc., Pac. ib. 197, 33 ; cf. Var. L. L. 6, 7, § 60 : quis ea est, quam? etc., who is she? Plaut. Aul. 2, 1, 48 : quis illaec est mulier, quae ? etc., id. Epid. 4, 1, 6 : sed haec quis mulier est ? id. True. 1, 1, 76. — Adject, What? i. e. what sort of a person or thing ? quia videor ? Cha. miser aeque, atque ego, in what state or condition do I seem ? what do you tkink of me now? Ter. Andr. 4, 2, 19: quis ego sum ? aut quae in me est facultas ? Cic. Lael. 3: quid ais? quid tibi nomen est? Plaut. Am. 1, 1, 208. — In the neutr. with the gen., What? i. e. what sort of? what kind of a? quid mulieris uxorem babes ? what sort of a woman have you for a wife ? Ter. Hoc. 4, 4, 2 : quid illuc est hominum auis secundum litus ? what hind of people are those? Plaut. Kud. 1, 2, 60: quid caelati argenti, quid stragulae vestis, quid picta- rum tabularum . . . apud ilium putatis esse 1 Cic. Rose. Am. 46. B. Transf., quid ? How/ why? where- fore? quid? tu me hoc tibi mandasse ex- istimas, ut? etc., Cic. Ram. 2, 8 : quid ? eun- dtm nonne destituisti ? id. Phil 2, 38 : el- oquere, quid venisti ( why? wherefore? Plaut. Am. 1, 1, 221 : sed quid ego argu- mentor ( quid plura disputo ? Cic. Mil. 1C. — So too, iu quid ? Wherefore ? for what ? Sen. Ben. 4, 13 : — quid ( quod, what shall be said to this, that? how is it that? and furthermore, moreover, Cic. de Sen. 23, 83 ; id. Oil'. 3, 25, 94 ; id. Acad. 2, 29, 95, et eaep. : — quid ita ? why so ? Cic. N. D. 1, 35 : — quid ni, also in one word, quidni '< irhy not/ Ter. Hoaut. 5, 1, 34 ; Cic. de Or. 2, 67 ; cf. separated : quid eso ni teneam ? Plaut. Ps. 2, 2, 57 ; eo Ter. Ad. 4, 5, 28 ; and pleonastically, quid ni non, Sen. Ep. 52: — quid si? how if? Caecin. in Cic. Fam. 6, 4. II, In indirect discourse: quia sim, ex eo quem ad te misi cognosces, Sail. C. 44. 5: rogitst quis vir esset, Liv. 1, 7, 9 : videbis, quid et quo modo, Cic. Att. 11, 21 : — quis quem, Who ... whom? who . . . the other? coneidera, quis quem fraudasse dicatur, who is said to have de- frauded whom? Cic. Rose. Com. 7: quos autem numeros cum quibus misceri opor- teat, nunc dicendum est, what . . . with what t id. Or. 58 : notatum in sermone, quid quo modo caderet, Quint 1, 6, 16. — Quid with the gen. : exponam vobis bre- viter. quid hominis sit, what sort of a man he is, Cic. Verr. 2, 2, 54 : sciturum, quid ejus sit, what there is in it, how much of it may be true, id. Att. 16, 4. 2. quis. quid, pron. indef. Any one, any body, any thing ; some one, somebody, something : aperite, heus ! Simoni me ndesse, quis nunciate, Plaut. Ps. 5, 1, 37 : eimplicior quis, et est, etc., Hor. S. 1, 3, 63 : quantum quis damni professus erat Tac. A. 2, 26 : quanto quis clarior, id. Hist 3, 58: injuriam cui facere, Cic. Fin. 3, 21. — Esp. after si, ne, nisi, quum : si te in judi- cium quis adducat, Cic. Phil. 2, 14 : ne cui falso assentiamur, id. Fin. 3, 21: si tecum agas quid, id. Off. 1, 2, 4 : si quid in te peccavi ignosce. Cic. Att. 3, 15 : si quis quid de re publica rumore acceperit, Caes. B. G. 6, 20 : ne quid nimis, Ter. Andr. 1, 1, 34: nisi quid existimas, etc., Cic. Fam. 13, 73 : neve quis iuvitam co- geret esse suam, Prop. 1, 3, 30: quum quid, Col. 4, 25. — H. Transf. to qui, quae, quod, for quis, quae, quod, where, for quae, we also have qua: si qui equo deciderat, circumsistebant, Caes. B. G. 1, 48 : nisi si qui publice ad earn rem con- stitutus esset Cic. Leg. 2. 26 : quaeritur, num quod officium aliud alio majus si^ id. Oft'. 2, 3: si qua videndaessent, id.Fam. 2, 12. 3. quis, for quibus, v. quis and qui. quisnam. quidnam, (* pron. inler- rog.), Who, which, what pray (quite clas- sical) : I, In direc t in terroga tion : quisnam igitur tuebitur P. Scipionis me- moriam mortui? Cic. Verr. 2, 4, 36 : eed earum artificem quem? Quemnam? id. ib. 3 : cruciatur cor mihi et metuo. Ca. Quidr.am id est ? Plaut. Trill, 5, 2, 45 : sed quidnam Pamphilum exanimatum video? for what pray ? why pray ? Ter. Andr. 1, 4, 7. — Sometimes joined, pleonastically, with num: num quidnam amplius tibi cum ilia fuit! pray had you nothing fur- ther to do with her? Ter. Andr. 2, 1,25: num quisnam praeterea? nemo est, any body else? Cic. Rose. Am. 37: num quid- nnm, Crassus inquit, novi ? is there any thing new? id. de Or. 2, 3: — quidnam sometimes separated : in aedibus quid tibi meis nam erat negotii? Plaut. Aul. 3, 2, 13 : quid tu, malum, nam me retrahis? id. Rud. 4, 3, 8. — So too, quisnam as fern, : quis ea est nam optuma? Plaut. Aul. 2, 1, 16. — In the poets nam sometimes stinds before quis: nam quae haec anus est? Ter. Ph. 5, 1, 5 : nam quis te nostras Jus- Bit adire domos ? Virg. G. 4, 445. II. In indirect discourse: reviso, quidnam Chaerea hie rerum gerat, Ter. QUIS Eun. 5, 4, 1 : miserunt Delphos consultum, quidnam facerent de rebus suis, Nep. Them. 2. quispiam, quaepiam, quodpiam, and subst, quidpium or quippiam, (*■ pron. in- def), Any one, any body, any thing, any; some one, some thing, some: ''quispiam quin signiticet aliquis, et quaepiam alt- quae, similiterque alia ejusdem generis, ut dubium non est, ita undo sequens pars ejus coeperit, inveniri non potest" Fest p. 254 ed. Miill. : num non vis te moneam unum, si videtur quippiam ? Naev. in Cha- ns, p. 129 P. : quid si hoc voluit quispiam Deus? Ter. Eun. 5, 2, 36 : cum quaepiam cohors ex orbe excesserat, Caes. B. G. 5, 35 : si cuipiam pecuniam lbrtuna ademit, Cic. Quint 15: ut ea vis ad aliam rem quampiam referatur, id. Fin. 5, 11 : neque Alexander, nee quispiam sucecssorum, ejus, Just. 38, 7 : grammaticus quispiam de nobilioribus, Gell. 5, 4 : quispiam ex iis, qui, etc., id. 2,21. — In the plur. : aliae quae- piam rationes, Cic. Fam. 9, 8 : cum profer- re ad quospiam coeperis, App. Flor. n. 18. Adv., quidpiam or quippiam, In any respect, somewhat: Plaut. Cure. 1, 1, 51: num illi molestae quippiam sunt hae nup- tiae ? Ter. Andr. 2, 6, 7 : si grando quip- piam nocuit, Cic. N. D. 3, 35. quis-quam (archaic qviqvam, S. C. de Bacch.), quaequam, quicquam (quid- quam), (* pron. indef). Any, any one, any body, any thing, something : an invenire postulas quemquam coquum, nisi, etc., Plaut. Ps. 3, 2, 62 : nemo est indignior, quem quisquam homo aut amet aut ade- at, id. Bacch. 4, 3, 5 : an quisquam usquam gentium est aeque miser? Ter. Hec. 3, 1, 13 : estne quisquam omnium mortalium, de quo melius existimes tu 1 Cic. Rose. Com. 6 : si animadversum esset quem- quam ad hostes transfugere conari, Nep. Ages. 6 : quicquam tu ilia putas fuisse de- creta? Cic. Att. 9, 5 ./in. : percontans quis- quamne in palatio esset, Aur. Vict. Ep. 11 : — nee (neque) quisquam. and no one, i. q. nemo, Plaut. Aul. 2, 2, 29 : nee quisquam ex agmine tanto Audet adire virum, Virg. A. 5, 378 : neque ex castris Catilinae quis- quam omnium discesserat Sail. C. 37: neque cuiquam nostrum licuit lege urj, id. ib. 34. — In connection with unus: quia nondum in quemquam unum saevieba- tur, Liv. 3,55. — Hence also, nee quisquam unus, and not a single one: nee quisquam alterius gentis unus tantum ea arte excel- lit id. 28, 37: — quicquam with nihil, pleo- nastically : comperiebam, nihil ad Pam- philum quicquam attinere, Ter. Andr. 1, 1, 63 : — quisquam as a/em., like quis (an- te-classical) : nee quisquam alia mulier, Plaut Cist. 1, 1, 68 : anum quemquam, id. Rud. 2, 3, 75 : illarum neque te quisquam novit, neque, etc., Ter. Eun. 2, 3, 82.— In the fern, extremely rare : quamquam por- culam, Plaut Mil. 4, 2, 67. quis -que, quaeque, quodque, and subst, quicque (quidque), pron. indef. Whoever it be, each, every, every body, every one, every thing: non tute incommodam rem, ut quaeque est, in anirnum inducas pari ? Ter. Hec. 4, 2, 27 : ut in quo quisque artificio excelleret is in suo genere Ros- cius diceretur, Cic. de Or. 1, 28 ; id. Rep. 6, 24 : quod cuique obtigit, id quisque te- neat, id. Oft". 1, 7 : magni est judicis statu- ere, quid quemque cuique praestare opor- teat id. ib. 3, 17 : sibi quoque tendente, ut periculo prius evaderet, Liv. 21, 33 : ut quaeque stellae in lis, tinitimisque partibus sint quoque tempore, Cic. de Div. 2, 42 : quamcumque rem a quoque cognorit, id. de Or. 1. 15 : scrobes temorum pedum in quamque partem, Plin. 17, 22, 35, n.7: proximis quibusque correptis, Flor. 1, 9 : prout quique monitione indigerent. Suet. Aug. 89. — With the gen. : tuorum quisque necessariorum, Cic. Fam. 1, 9: quantu- lum enim summae curtabit quisque die- nim, Si, Hor. S. 2, 3, 124,— With a Comp. : quo quisque est solertior, hoc docet labo- riosius, Cic. Rose. Com. 11 : quo majus quodque animal, eo, etc., Cels. 2, 18 : ut quique (pedes) sunt temporibus pleniores, hoc, etc.. Quint. 9, 4, 83: bonus liber me- hor est quisque, quo major. Plin. Ep. 1, 20. — With a Superl., to express universality : doctissimus quisque, every learned man, am s i. e. all the learned, Cic. Tu6C. 1, 31 : recen- tissima quaeque sunt correcta et cmen- data maxime, id. Acad. 1, 4 : optimum quidque rarissimum est, id. Fin. 2, 25: graviseima quaeque grana serere, Plin. 18. 8, 20, ?i. 1. — With ordinal numerals, to de- note generality, universality : vix decimus quisque est, qui ipsus se noverit, scarcely one in ten, Plaut Ps. 4, 2, 17 : tertio quo- que verbo excitabatur, at every third word, Cic. Rab. Post. 12: quinto quoque anno, every fifth year, every five years, id. Verr. 2, 2, 56 : quinto quoque palo, Plin. 17, 22. 35, n. 7. — So too with primus, The very first, the first possible : primo quoque tempore, as soon as possible, Cic. Phil. 3, 15 : primo quoque die, at the earliest day, as soon as possible, id. ib. 8, 11 : exercitui diem pri- mam quamque dicere, the earliest day pos- sible, Liv. 42, 48: primum quicque videa- mus, the very first, Cic. N. D. 3, 3. — Quis- que stands not unl'req. with the plur. of J the verb : ubi quisque vident, eunt obvi- am, Plaut. Capt 3, 2, 2 : sibi quisque ha- beant, quod suum est, id. Cure. 1. 3. 24 : decimus quisque ad supplicinm lecti, Liv. i 2, 59. — Often in connection with se, suus : ' pro sc quisque, Cic. Agr. 1, 9 : pro se quis- que ad populum loquebatur, id. Verr. 2. 1 , I 27 : ut quanti quisque se ipse faciat, tanti fiat ab amicis, id. Lael. 16 : suam quisque I homo rem meminit, Plaut Merc. 4. 5, 51 : cum suo cuique judicio sit utendum. Cic-. N. D. 3, 1 : edixit, ut quod quisque a sacris I haberet. id in suum quidque fan urn ret'er- ! ret, id. ib. 34 : dicere quos cupio nomine quemque suo, Ov. Tr. 3, 4, 64 : quisque suos patimur Manes. Virg. A. 6. 743: suum quisque flagitium aliis objectantes, Tat. H. 2, 44 : — quisque, of two. for uterque, Each: oscula quisque suae matri prope- rata tulerunt, Ov. F. 2, 715 : duas civitatcs ex una factas : suos cuique parti muL'is- tratus, suas leges esse, Liv. 2, 44 : — quis- | que as fern., for quaeque, like quis iante- S class.) : omnes meretrices, ubi quisque I habitant, invenit, Plaut. Poen. pro]. 107 : quo quisque pacto hie vitam vestrarum exigat, Ter. Hec. 2, 1, 19. II, Transf., for quicunque, Whoso- ever, every one who, all that (ante- and post- classical) : quemque videritis bomim m, Plaut. Mil. 2, 2, 5; id. Asin. 1, 3, 47 ; id. ib. 2, 3, 24 ; Liv. 1, 24 : at tu, quisque doles, amice lector, Sid. Ep. 4, 11 in carm. quisquiliae. arum, /. (neutr. collat. form, quisquilia, drum, Petr. 75; cf.. "quis- quilia, GKi'fiuXa," Gloss. Philox.) [prob. from quisque ; all sorts of things, odds and ends] The waste or refuse of any thing, the droppings of trees, sweepings, offscourings, rubbish, filth: "quisquiliae dici putantur quicquid ex arboribus minutis surculo- rum foliorumve cadit," Fest. p. 257 ed. Miill. ; cf., "quisquiliae, stipulae immixta esurculis et fohis aridis : sunt autem pur- gamenta terrarum," Isid. Orig. 17, 6 ; and, "quisquiliae, oKi6a\a, j. [ace. resp., from qui] I, That, in that : cum tibi agam gratias quod me vivere coegisti, Cic. Att. 3, 3: mirari Cato se aiebat, quod non rideret haruspex, haruspicem cum vidisset, id. de Div. 2, 24 ; id. Att. 1, 17 : fecisti mihi pergratum, quod Serapionis librum ad me misisti, id. ib. 2, 4 : propter hanc cau- sam, quod, etc., id. Verr. 2, 3, 46. II. Wherefore, why, that : in viam quod te des hoc tempore, nihil est, it is not ne- cessary that, Cic. Fam. 14, 12: ne causae quid sit, quod te quisquam quaeritet, Plaut. Aul. 1, 3, 14 ; Ter. Hec. 3, 2, 2. III. If so be that, as respects that : quod quispiam ignem quaerat, Plaut. Aul. 1, 3, 13 ; id. Mil. 2, 2, 7 : quod scribis, te, si ve- lim, ad me venturam, as to what you write, Cie. Fam. 14, 3. IV. Though, although, albeit, even if: si te in platea offendero hac post unquam, quod dicas mihi, alium quaerebarn, iter hac habui, periisti, Ter. Eun. 5, 8, 33 ; Prop. 3, 1, 49 : quod sim ligneus, ut vides, Prendam te tamen, Auct. Priap. 6. V. Iu respect to time, Since that, since: jam diu est, quod victum non datis, Plaut. Am. 1, 1, 146. VI. After facere and facile est, for ut, That : facile est, quod habeant conser- vam in villa, Var. R. R. 2, 10 : utinam dii immortales fecissent, quod ea lex etinm populo R. esset constituta, Vitr. praef. 10. VII. With other conjunctions, some- times merely to connect sentences (thus very freq.) : quod si quis illorum legat facta, paria horum cognoscat, Nep. Eum. 8 : quod si te fors Afris praefecisset, ta- men, Cic. Q. Fr. 1, I, 9 ; id. ib. 14 : quod nisi domi civium suorum invidia debilita- tus esset, Romanos videtur superare po- tuisse, Nep. Hann. 1 : quod utinam minus vitae cupidi fuissemus ! Cic. Fam. 14, 4 : quod ne longiore exordio legentem fati- genius, unum quasi exemplum subjicie- mus, Col. 5, 11 : quod ubi ille intellexit, id agi, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1, 26 : quod cum esset animadversum, conjunctam esse flumini, protinus, Caes. B. C. 3, 68 : quod ut hanc quoque curam determine- mus, etc., Plin. 18, 23, 53 : peccasse se non anguntur, objurgari moleste ferunt : quod contra oportebat delicto dolere, correc- tione gaudere, instead of which, whereas, Cic. Lael. 24 : quod nunc, whereas now, Lucr. 1, 217. VIII. With verbs of perceiving and de- claring, instead of an object-clause : scio jam, films quod amet meus istanc mere- tricem. Plaut. Asin. 1, 1, 37; Cato in Plin. 29, 1, 7 : recordatus quondam super coe- nam, quod nihil cuiquam toto die prae- stitisset, Suet. Tit. 8 : nee credit, quod, etc., Claud. Rapt. Pros. 3, 223 : aliqui se- men ejus non obruunt, opinantes, quod a nulla ave tangatur, Pall. 3, 24 : rem mi- ram de ocimo Martinlis affirmat, quod, etc., id. 5, 3 : notum facere, quod, etc., Ulp. Dig. 25, 3, 1. — Esp. after a preceding illud : videndum illud, quod, si, etc., Cic. Off. 2, 20 : illud mihi occurrit, quod, etc., Coel. ad Cic. Fam. 8, 7. 1 2. quod. Another orthography for quot, v. h. v. quodam-modo, or, separated, quo- dam modo, (in tjnesi : quodam tamen modo, Quint. 1, 12, 5), adv. [quidam-mo- dus] In a certain manner, in a measure (quite class.) : quodammodolatebat, Nep. Eum. 7 : voce, motu, forma etiam mag. nifica et generosa quodammodo, Cic. Brut. 75 : id. de Or. 1, 59. Quod-semel-arrrpidcs. >«. ™. [quod-semel-arripio] That- snatches • once* auoN ides, a comically formed proper name, Plaut. Pers. 4, 6, 22. quoi. i- q. cui, v. qui, init. quojas or quojatis, c . >• q- cujaa or cujatis, Plaut. Poen. prol. 109 ; id. ib. 5, 2,33. 1. quojus, for cujus, v. qui. 2. qUOJUS» a . "m, i- q- cujus, n, um, Plant. Cure. 2, 1, 14. quo-libett adv. [quilibet] Whither it phages, to any place whatever (poet.) : gu- bernaculum contorquet quolibet, Lucr. 4, 902 : quolibet ire, Ov. Tr. 3, 8, 23. quoin. (* Plaut. Am. 1, 1, 42, ct al.), v. quum, ad init. quo-minus, conj. That not, from, after verbs of hindering, preventing, etc. ; v. minus under parvus, p. 1086, B, 3. b. quo-modo. or, separated, quo modo (in tmesi : quo tu me modo voles esse, Plaut. Cist. 1, 1, 48), adv. In what man- ner, in what wny, liow : I. Interroga- tively: Cic. Verr. 2, 3, 10: Maecenas quomodo tecum ? Hor. S. 1, 9, 43. — B. In exclamations : quomodo se venditant Caesari! Cic. Att. 8, 10 : quomodo mor- tem filii tulit! id. Lael. 2. II. Relatively: non meminisee nos ratus, quomodo trecentos Philippos villi- co dederis, Plaut. Poen. 3, 1, 54 : haec ne- gotia quomodo se habeant, ne epistola quidem nnrrare audeo, Cic. Fam. 2, 5: quomodo homines non inepti loquuntur, id. ib. 7, 5; id. de Or. 2, 32. — Corresp. to sic, In what manner, in the same manner, even as: et quo modo hoc est consequens illi, sic illud huic, Cic. Tusc. 5, 7. quomodo-cumquo adv. Tn what manner soever, howsoever (quite class.) : quomodocumque dicitur, intelligi tamen potest, Cic. Fin. 5, 11.— II. Transf., Be it as it may, in any way whatever : sed ta- men quomodocumque, quamquam sumus pauperculi, est domi quod edimus, Plant. Poen. 3, 1, 33 ; Flor. 3, 23. quompdd-libet) adv. Howsoever (eccl. Latin) : qui quomodolibet vixerint, Aug. Civ. D. 21, 19. qu6rn6d6-nam> adv. In what man- ner pray ? how ? (quite class.) : quomodo- nam, mi frater, de nostris versibus Cae- sar? Cic. Q. Fr. 2, 16 Jin. quo-nam. adv. •• I. Whither pray ? ( quite classical) : quo tu te agis ? Char. Quonam, nisi domum? Plaut. Trin. 4, 3, 71 ; id. Merc. 5, 2, 16 : earn si nunc sequor, quonam ? Cic. Att. 8, 3 : quonam haec om- nia, nisi ad suam perniciem pertinere ? Caes. B. C. 1, 9.— II. How far pray ? Gell. 1,3. quondam ( m t ne ortbogr., condam, Inscr. ap. Reines. p. 543), adv. [quum- dam] At a certain time, at one time, once, heretofore, formerly : verum tempestas, memini, quondam fait, cum. etc., Plaut. True. 2, 4, 29 ; Ter. Eun. 2, 2, 15 ; Ov. F. 2, 547 : cujus ilia quondam socrus, paulo ante uxor fuisset, Cic. Clu. 66 ; populus Romanus, qui quondam in hostes lenissi- mus existimabatur, hoc tempore, etc., id. Rose. Am. 53. — Of those deceased, The late, former, deceased (post-class.) : ofti- MAE MEMORIAE VIRO QVOND. FILIO AE- lii, etc., Inscr. Grut. 389, 8 : Valeriani quondam centurionis testamentum, Cod. Justin. 6, 21, 3 : matris tuae quondam mancipia, id. 7, 33, 8. II. Transf.: A. At certain limes, at times, sometimes: quid, cum saepe lapi- dnm, sanguinis nonnumquam, terrae in- terdum, quondam etiam lactis imber ef- fluxit ? Cic. de Div. 1, 43: quondam eitha- ra tacentem Suscitat Musam, Hor. Od. 2, 10, 18 : quondam etiam victis redit in praecordia virtus, Virg. A. 2, 367. B. Of the future, One day, some day, ever (poet.) : Hor. S. 2, 2, 82 : nee Romu- la quondam Ullo se tantum tellus jactabit alumno, Virg. A. 6, 877. qupn-iami adv. [quum-jam] Since now, since then, since, seeing that, because, whereas: " quoniam signiheat non solum id quod quia, 6ed etiam id quod post- quam." Fest. p. 261 ed. Mull. ; Plaut. Asin. 3, 3, 121 ; so id. Aul. prol. 9: — de suis pri- vatim rebus ab eo petere coeperunt, quo- niam civitati consulere non possent, Caes. B. G. 5, 3 : quam me stultitiam (quoniam non est genus unum) Insanire putas ? Hor. auoT S. 2, 3, 301 ; Cic. Plane. 33 : quapropter, quoniam res in id discrimen adducla est, id. Phil. 3, 11; Virg. F.. 2, 55: quoniam magna scquatur ubertas. Plin. 11, 14, 14; and so with the subjunct., Nep. Milt. 7 ; id. Eum. 9. quo-plain» adv. [q u °] To any place, whithersoever (poet.): quopiam devorti, Plaut. Most. 4, 2, 50: iturane, Thais, quo- piam es ( Ter. Eun 3, 2, 9. qud-quam» adv. To anyplace, whith- ersoever (rare, but quite class.) : uthoncne quoquam mitteret, nisi ad se, Plaut. Asin. 3, 3, 45 : neque se quoquam movit ex Urbe, Nep. Att. 7; Cic. Verr. 2, 2, 21.—* U. For in aliquaro rem, In any thing, in aught : neque quoquam posse resolvi, Lucr. 1, 1053. 1. quoquc. conj. Also, too, stands after one or more words : qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praeccdunt. Caes. B. G. 1, 1 : me scilicet maxime, sed proxime ilium quoque fefel- lissem, Cic. Rab. Post. 12: patriae quis ex- sul Se quoque fugit? Hor. Od. 2, 16, 20: non 8ophistae solum, sed philosophi quo- que, Gell. 17, 12.— Pleonast. with ct, etiam: quin mini quoque etiam est ad portum ne- gotium, Plaut. Merc. 2, 2, 56; so id. Pers. 4, 9, 7; Ter. Hec. 5, 1,8: est etiam quo- que, uti, Lucr. 5, 518 : sunt voro et fortu- ita eoruin (leonum) quoque clementiae exempla, Plin. 8. 16, 21. II. for quidem : sese ne id quoque fac- turum esse, not even, Quadrig. ap. Gell. 17,2. 2. quoque, i- q- et quo. + quoqueversus» v - quoquoversus. quo-quo. or , separated, quo quo, adv. [quisquia] To whatever place, whithersoev- er (quite class.) : quoquo ibo, Plaut. Aul. 3, 3, 1 : quoquo venias, id. ib. 5, 31 ; id. Cure. 5, 3, 22 : quoquo hie spectabit, eo tu spectato simul, id. P6eud. 3, 2, 69 : quo- quo sese verterint Stoiei, Cic. de Div. 2, 9. — With gentium : quoquo hinc abducta est gentium, to whatever place hi the world she has been carried off, Plaut. Merc. 5, 2, 17. qudqud-m6do> or i separated, quo- quo modo, adv. [quisquis-modus] In what way soever, howsoever : quoquomoclo se res habeat, Cic. Fam. 1, 5 : — tu quoquo- modo hominem investiges velim, in every possible way, id. O. Fr. 1, 2, 4 : tu cum es- ses praetor renunciatus quoquo modo, id. Verr. 2, 5, 37. quoquo-versus (-um) or quoquo- vorsum (c.voqveversvs, Inscr. Grut. 207, lin. 19; 21 ; 26; 801, 12) [quoquo-versus] In every direction, every way (quite class.) : legatos quoquoversus dimittere, Caes. B. G. 3, 23; Cic. Phil. 9, 7: pedes decern quo- quovorsum, Cato R. R. 15. quorsum and quorsus» adv. fquo- versus or -um] Tu what place, whither- ward, whither : I. Lit.: nescio hercle, ne- que unde cam, neque quorsum earn, Ter. Eun. 2, 3, 13. II. Trop., Whither: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor? Plaut. Pers. 1, 2, 81 : sane curae est, quorsum eventu- rum hoc siet, where this may go to, how it may turn out, Ter. Hec. 1, 2, 118 : so, heri semper lenitas verebar quorsum evade- ret, id. Andr. 1,2, 5 : sed quorsum haec pertinent? Cic. Leg. 1, 24: non dices ho- die, quorsum haec tarn putida tendant, whither this tends, Hor. S. 2, 7. 21 : quor- sum igitur haec spectat tam longa, tarn alte repetita oratio ? at what docs it aim / Cic. de Or. 3, 24. B. I" p a r t i c, To what purpose ? to what end? with what view? for what? quor- sum igitur haec dispute ? quorsum ? ut intelligere possitis, Auct. or. ad Quir. 2 : quorsum tandem, aut cur ista quaeris? Cic. Leg. 1, 1 : quorsus, inquam, istuc ? id. Brut. 85, 292: quorsum est opus tfor what is it needed? Hor. S. 2, 7, 116. qudt» adj. plur. indecl. How many, as many, as: quot sunt? See. Totidem, quot ego et tu sumus, Plaut. Rud. 2, 7, 6 : quot homines, tot causae, Cic. de Or. 2. 32: quot dies erimus in Tusculano, id. Tusc. 1, 49 : quot calamitates ! id. ib. 35 : quot orationum genera esse diximus, totidem oratorum rcperiuntur, id. Or. 16. n. Transf., in specifications of time, auoT All, each, every. Thus, quot dicbus, every day, daily: quot mensibus, every month, monthly : quot annis, usually as one word, quotannis (in inscrr. also, qvod annis), every year, yearly, annually: quot Calen- dis petere cibum, Plaut. Stich. 1, 2, 3 : quot mensibus fodere, Cato R. R. 43 : quotannis tributa conferre, Cic. Verr. 2, 2, 53: hie ilium vidi juvenem, Meliboee, quot annis, Virg. E. 1, 43 : Pomponius scribit, nihil interesse, utrum in annos singulos, vel quot annis; an in singulos menses, vel quot mensibus; an in singu- los dies, vel quot diebus legatur, Ulp. Dig. 36, 2, 12: sedulum quot dies obibam eul- turae sacrorum ministerium, App. M. 11, p. 800 Oud. quotannis» v - q u °t- quot-CUmqUC» adv. How many so- ever, as many as (rare) : qvotcvmqve SENATVS CREVERIT, TOT SVNTO, Cic. Leg. 3, 3 : quotcumque (tlores) ferunt campi, Catull. 64, 280: (al. quotquotque), Manil. 4, 315. quoteni. "C, a, num. dist.rib. [quot] How many, distributivcly (quite class.) : is ita partes fecit, nescio quotenorum ju- gerum, Cic. Att. 12, 33. quotennis» c, adj. [quot-annusj Of how many years, how many years old (ecci. Lat.) : quotenne vinum sit, Aug. de quan- tit. anim. 19. quoti-dlanUS (quottid. and cotidi- anus), a, um (quotid., Mart. 11, 1, 2; but quotid., Catull. 68, 139), adj. [quotjdie] Every day, daily: J, Lit.: febris, Ter. Hec. 3, 2, 22 : labor, Caes. B. G. 3, 17 : eonsuetudo, id. B. C. 3, 85 : usus, id. B. G. 4, 34 : agger, id. ib. 7, 12 : sermo. Cic. Fam. 1, I: victus, id. de Or. 1, 54: vita, id. Pis. 26 : sumptus, Nep. Dion. 7 : cu- biculum, Cels. 1, 3. — Poet, for quotidie : nisi quotidianus scsqiuopus confeceris, Plaut. Capt. 3, 5, 66. II. Transf., Every-day, daily, xisual, common : formae, Ter. Eun. 2, 3, 6 : ver- ba, Cic. Fam. 9, 21 : sindon, Mart. 11, 1. Adv., quotidiano. Daily: Cic. fragm. in Non. 501. 27 : palpebrae mulieribus in- fectae quotidiano. Plin. 11, 37, 56. qudtl-die (cotid.), adv. [quot-dies] Daily (quite class.) : ibatne ad Bacchidem i Pa. Cotidie, Ter. Hec. 1, 2, 82: minari. Cic. Phil. 1, 2: quotidie vel potius in dies singulos breviorcs literas ad te mitto : quotidie enim mngis suspicor te in Epi- rum profectum, id. Att. 5, 7. * quota dio (cotid.), adv., for quotidie, Daily : Q. Caepio in Chads, p. 174 P. quotlCS (quotiens), adv. [quot] How often, how many times, as often as (quite class.) : o quoties et quae nobis Galatea locuta est ! Virg. E. 3, 72 : quoties et quot nominibus a Syracusanis 6tatuas auferes? Cic. Verr. 2, 2, 59 : illud soleo mirari, non me toties accipere tuas litteras, quoties a Quinto mihi fratre afferuntur, id. Fam. 7, 7 ; Virg. A. 12, 483. quoties-cumque- adv. How often soeecr, as often soever as (quite class.) : quotiescumque dico. toties mihivideor in judicium venire, etc., Cic. Clu. 18; id. Tusc. 3. 34 ; so id. Rose. Com. 6. et saep. qudtiesque. adv., for quotiescum- que, How often soever, as often soever as (post-Aug.) : quotiesque mel remediis ad- hibetur, Col. 6, 17. * quot-llbct. adv. As many as pleases, as many as one will: Hyg. Astron. 1, 6. quot-quot» adj. indecl. [quot] How many soever, as many soever as (quite clas- sical) : si leges duae aut si plures aut quotquot erunt conservari non possint. Cic. Inv. 2, 49; Catull. 42, 1: quotquot eunt dies, 2. e. daily, Hor. Od. 2. 14, 5. — II. Transf., All, every: quotquot annis. Var. L. L. 5, 4 : mensibus, id. ib. 8 (al. quot mensibus). qudtumus, a, um, adj. [quotus] Of what number, how many (a Plautin. word) : quotumas aedes dixerit, ego incerto scio, Plaut. Ps. 4. 2, 7 ; id. ib. 4, 7, 77. + ' quotuplex, icis . adj. [quotus-pli- co ] How many fold, how many times: "quotuplex, haa-Xdmos," Vet. Onomast. qudtns» a . um, adj. [quot] Which or wiuit in number, order, etc. ; of what num- ber, how many (quite class.) : quotus erit iste denarius, qui non sit fereudus ! (,'ic. 1261 QUtPM Verr. 2, 3, 94 : scire velirn, chartis preti- um quotus arroget annus, Hor. Ep. 2, 1, 35: hora quota est? what o'clock is it? (prop., what is the number of the hour?), id. Sat. 2, 6, 44 : scis, quota de Libyco li- tore puppis eat, how many ships, Mart. 9, 36 : tu, quotus esse velis, re6cribe, of what number you wish to be, i. e. how many guests you- would like to have invited with you, Hor. Ep. 1, 5, 30 : quota pars laudis, how great, i. e. how very small, Ov. Am. 2, 12, 9. — In connection with quisque (also in one word, quotusquisque) to designate a small number, How few; it may also be rendered into English by how many : quotus enim quisque philosophorum in- venitur, qui sit ita moratus, ut ratio pos- tulat? how many? i. e. how few! Cic.Tusc. 2, 4 : quotus enim quisque disertus ? quo- tus quisque juris peritus est 1 id. Plane. 25 : forma quota quaeque superbit ? Ov. A. A. 3, 103 : quotum quemque inveneris, qui, etc., Tac. Or. 29 : nam quoto cuique ea- dem honestatis cura secreto, quae palam? Plin. Ep. 3, 20 : — quoto quoque loco libe- bit, in whatsoever -place one may wish, Auct. Her. 3, 17. qudtuS-Climque; acumque, urn- cumque, adj. Whatsoever in number, or- der, etc. ; how great or small soever (poet.) : inoverit e votis pars quotacumque deos, Tib. 2, 6, 54 : q. pars regni, i. e. quam ex- igua pars, Ov. Her. 13, 60. quotusquisque> * ; quotus. quo-vis? a do. [quivis] To any place whatever (poet.) : cibo perduci poteris quovis, Plaut. Most. 4, 2, 7 : quovis admit- tunt aves, id. Asin. 2, 1, 11. — With the gen. gentium : immo abeat quovis gen- tium, let him go any where in the world, Ter. Heaut. 5, 1, 55. qud-USque (also separated, quo te spectabimua usque, Mart. 2, 64), adv. Un- til what time, till when, how long (quite class.) : De. Quousque 1 Li. Usque ad mortem volo, Plaut. Asin. 1, 1, 28 : quo- usque humi defixa tua mens erit? Cic. Rep. 6, 17 : quousque 1 inquies. Quoad erit integrum, id. Att. 15, 23: quousque ita dicis ? id. Plane. 31 : quousque tandem abutere patientia nostra 1 id. Catil. 1, 1.— II. How far: A. Lit. : quousque pene- tratura sit avaritia, Plin. H. N. 33 prooem. : cum deeessero de via, quousque degredi debeo 1 Gell. 1, 3. B. 'Prop., How far, to what extent (post-class.) : quousque ei permissum vi- deatur peculium administrare, Martian. Dig. 20, 3, 1. quum (also written quom, cum, and rarely qum ; v. Freund on Cic. Mil. p. 32 sq.), conj. [qui]. I. A particle of time, When, since, as, after that, since that, as soon as, etc. ; when .simply indicating time, with the indie. ; in historical narration, to indicate that two events stand to each other in a causal re- lation, that one transaction has grown out of the other, in the imperf. and plupcrf. snbju.net. : (a) c. indie. : qui non defendit injuriam neque propulsat a suis, quum potest, injuste tacit, Cic. Ofl'. 3, 18 : quum penes unum est omnium summa rerum, regem ilium unum vocaraus, et regnum ejus rei stutum. Quum autem est penes delectos, turn ilia civitas optimatium arbi- trio regi dicitur, id. Rep. 1, 26, 42 : quum aliquid hujuscemodi auditis, etc., id. Rose. Am. 37 : praeclare facis. quum eorum te- nes memoriam, id. Fin. 3, 2, 9 ; cf., bene facitis quum venditis, Auct. Her. 4, 5 : multi anni sunt, quum ille in aere meo est, since that, Cic. Fam. 15, 14 : fuit quod- dam tempus, quum in agris homines pas- sim beetiarum more vagabantur, id. Inv. 1, 1, 2: quum eo tempore mecum esse non potuisti, id. Fam. 16, 12 fin. ; so, quam quidem quum difficillimo rei publicae tem- pore secuti sunt, id. Phil. 14, 11: quum ea consecutus nondum eram, quae sunt hominum opinionibus amplissima, tamen, while, although, id. Fam. 3, 7, 5 : si valcbis, quum recte navigari poterit, turn naviges, id. ib. 16, 12 fin. : — quum primum sapere coepit, id. ib. 14, 1. — In animated descrip- tion : legebam tuns epistolas, quum mini epistola affertur a Lepta, Cic. Att. 9, 12 : dixerat hoc ille, quum puer nunciavit, etc., id. Rep. 1, 12. — (fi) c.subjunct.: Zenonem, 1202 quum Athenis essem, audiebam frequen- ter, Cic. N. D. 1, 21 : quum in Africam ve- nissem, etc., id. Rep. 6, 9 : quum omnes in sententiam ejus pedibus irent, Liv. 5, 9, 2. — With a change of mood : quum Q. Me- tellus abstraheretur e sinu gremioque pa- triae, quumque ille vir . . . eriperetur . . . quum me intuens flentem signiticabat in- terrupts atque morientibus vocibus, Cic. Coel. 24, 59. B. Special collocations: I, quum (cum) maxime, also written in one word, quummaxime (cummaxime), Very par- ticularly, very especially, pre-eminently : quummaxime volo te dare operam, Ter. Heaut. 4, 5, 40 ; Cic. Clu. 5, 12 : nemo nos- trum novit nisi id tempus, quod quum maxime transit : at praeterita rari ani- mum retorquent, Sen. Ben. 3, 3. 2. quum (cum) ... turn, While ...so too, not only . . . but also, both . . . and : quae (virtus) quum in pauci6 est, turn in paucis judicatur etcernitur, Cic. Rep. 1, 34 : vol- vendi sunt libri quum aliorum, turn in pri- mis Catonis, id. Brut. 87 : quum ilia certis- sima sunt visa, turn multo ilia certiora, etc., id. Cat. 3, 5fin. : fortuna quum in re- liquis rebus, turn praecipue in bello pluri- mum potest, Caes. B. C. 3, 68 : quum . . . turn certe, Cic. Att. 7, 5. — With turn repeat- ed : velisque . . . me hoc muneris quum ip- sis amicis hominibus, turn municipio Ca- leno . . . turn Leptae dare, id. Fam. 9, 13, 2. II. As a causal particle, As, since, see- ing that ; with the subjnnct. : quum sit in nobis consilium, ratio, prudentia, necesse est deum haec ipsa habere majora, Cic. N. D. 2, 31 : quum L. Flacci res agatur . . . quumque ab hac virtute non degenerarit, etc., id. Flacc. 11; id. Fam. 9, 13, 2: quae quum ita sint, id. Rah. perd. 2, 5 : — quippe quum, and utpote quum, v. quippe and utpote. quummaxime (cummaxime), v. quum, ?io. I., B, 1. R. Ry, indecl. n. or (on account of lite- J ra)/, The seventeenth letter of the Latin alphabet, which derives its form from the Greek P, but is not, like that, aspirated. Thus Burrus, arrabo. were originally written for TlvpjivS, apfia6u>v. In words borrowed from the Greek, an h was subsequently appended to the r, as a sign of the spiritus asper. On account of its vibratory sound, resembling the snarl- ing of a dog, r is called by Persius, litera canina, Sat. 1, 109 ; cf. Lucil. in Charis. p. 100 P. ; and Seyfert, Gramm. § 127. II. In many words, r medial and final (but not initial) appears as a lat- er alteration for the original sound of s. Tradition ascribes the introduction of r instead of s to Appius Claudius Caecus, consul 446 and 457 A.U.C., or to L. Papir- ius Crassus, consul 417 A.U.C. ; Pompon. Dig. 1, 2, 2, §36; Cic. Fam. 9, 21, 2; cf. Seyfert, loc. cil. ; Schneid. Gramm. 1, p. 341. Examples of a change of s into r are : asa, lases, plusima, meliosem, meli- osibus, foedesum, Fusius, Papisius, Vale- sius, fusvos, janitos, into ara, lares, pluri- ma, meliorem, melioribus, foederum, Fu- rius, Papirius, Valerius, furvus, janitor; so too, dirimo is formed from dis-emo. Cf. Var. L. L. 7, 3, 86; Cic. 1. 1. ; Quint. 1, 4, 13; Ter. Scaur, p. 2252 and 2258 P.; Fest. s. v. aukeliam, p. 20; R pro S, p. 134 ; pignosa, p. 198. Both sounds have maintained their place in some substan- tives of the third declension ending in or or os (arbor, color, honor, labor, lepor, etc., and also arbos, colos, honos, labos, lepos, etc.) ; so in quaeso, quaesumus, also written quaero, quaerimus ; in nasus also naris, pulvis also pulver, etc. — The con- trary change of an original r into s ap- pears very doubtful. Forms like hester- nus (from heri), festus (also ferine), ustum (from uro), etc., indicate rather an original s, when compared with arbustum also arboretum, and mnjusculus also major. — For the relation of the r to d and I, v. sub h. litt. III. R ia assimilated : a. Most freq. be- RABU fore I: libellus, tenellus, intelligo, pellicio, from liber, tener, inter-lego, per-lacio, see the art. per. — b. Before s: dossuarius, from dorsum. IV. R is elided in pejero (from perju- ro), and in the forms crebesco, rubesco, susum, also written crebresco, rubresco, sursum, etc. V. As an abbreviation, R. signifies Ro- manus, also Rufus, recte, reddendum, kegnum, ripa, et mult al. ; R.P. respubli- ca ; R.R. rationes relatae (cf. Fest. p. 228). rabldc* adv., v. rabidus, ad fin. rablduS) ^ um, adj. [rabies] Raving, furious, enraged, savage, fierce, mad, rabid (as adj., mostly poet, and in post-Aug. prose): canes, Lucr.5, 890; Plin. 29, 5, 32 : catuli, Sil. 10, 127 : corpus (Canis), Cic. Arat. 110 :— tigres, Virg. G. 2, 151 ; cf., leo- nes, Hor. A. P". 393 : lupa, Ov. A. A. 3, 8 : bimembres, id. Met. 12, 494 : alios age in- citatos, alios age rabidos, Catuli. 63, 93 : — Pelorum (on account of the neighbor- ing Scylla), Luc. 6, 66 Cort. N. cr. .-—lin- gua, Prop. 3, 8, 11 ; cf., murmur, Val. Fl. 4, 239 : — aspectu8 (draconis), Auct. Her. 4, 49 : certamen, Sil. 16, 410 ; cf, arma, id. 7, 253 : fames (Cerberi), Virg. A. 6, 421 ; cf., sitis (Tantali), Sen. Here. Oet. 1077 :— rabies, Catuli. 63, 44 : furor animi. id. 63, 38 : mores, Ov. A. A . 3, 501 : r. et jurgiosa facun- dia, Gell. 19, 9, 7.— Adv., r abide: omnia rabide appetentem, Cic. Tusc. 5, 6, 16. — Comp. : raptari, Aug. Mor. Manich. 2, 14. rabies* em, e (gen., rabies, Lucr. 4, 1079 ; cf. Schneid. Gr. 2, p. 355 ; the other cases do not occur), / [1. rabo] Rage, madness ; primarily of dogs, Col. 7, 12 fin. ; Plin. 7, 15, 13 ; 29, 5, 32 ; then of other ani- mals, Col. 6, 35*( Plin. 8, 18, 26 ; 36, 54 ; also of men, madness, phrensy, id. 7 prooem. fin.; Plaut. Capt. 3, 4, 26,— H, Trop., of any violent emotion, Rage, anger, fury, fierceness, eagerness: Hecubam putant propter animi acerbitatem quandam et rabiem fingi in canem esse conversam, Cic. Tusc. 3, 26 fin.: sine rabie, id. ib. 4, 24, 53 ; Tac. H. 1, 63 : Archilochum pro- prio rabies armavit iambo, Hor. A. P. 79 ; cf. id. Ep. 2, 1, 149 ; id. Sat. 2, 3, 323 ; Vel- lej. 2, 64 : — civica, fierce civil war, Hor. Od. 3, 24, 26 ; cf. Tac. H. 2, 38 ; 5, 25 ; id. Ann. 1, 31, 39 : hostilis, Liv. 29, 8 fin. Of the madness of love, Ter. Eun. 2, 3, 9 ; Lucr. 4, 1079; Hor. Epod. 12, 9.— b. Of things: r. fatalis temporis, Liv. 28, 34 : ventorum, Ov. M. 5, 7 ; cf., Noti, Hor. Od. 1, 3, 14 : coelique marisque, Virg. A. 5, 802: Canis, the fierce heat of the dog-star, Hor. Ep. 1, 10, 16 : ventris, i. e. ravenous hunger, vo- racity, Virg. A. 2, 357. rabiosCi adv., v. rabiosus, ad fin. * rabidsultlS) »• um, adj. dim. [rabio- sus] A little rabid: literae, Cic. Fam. 7, 16. rablOSUS) a, um, adj. [rabies] Raving, fierce, mad, rabid (rare, but quite class.) : canis, Hor. Ep. 2, 2, 75 ; Plin. 29, 5, 32 . homo, Plaut. Capt. 3, 4, 15 : — fortitudo, * Cic. Tusc. 4, 22 fin. : r. barbaraque vox, Petr. 96, 5 : stridor (anserum sacrorum, id. 136, 4).— *Adv.. rabiose: nihil iracunde rabioseve fecerunt, Cic. Tusc. 4, 22, 49. RabiriUSi "i um. The name of a Ro- man gens. Thus: 1. C. Rabirius, A trib- une of the people ; and, 2. C. Rabiriua Postumus, A knight ; both of them de- fended by Cicero in orations still extant. — 3. An indifferent philosophical writer, Cic. Acad. 1, 2. — 4 An excellent poet, Ov. Pont. 4, 16, 5 ; Quint. 10, 1, 90.— H. Deriv., RabllianuS) a, um, adj.. Of or belong- ing to a Rabirius, Rabirian : domus, Cic. Att. 1, 6. 1. rabOi ere, v. n. To rave, be mad (poet, and in post-Aug. prose), Vnr. and Caecil. in Non. 40, 2 sq. ; Poeta ap. Cic. de Div. 1, 31 ; Manil. 5, 207 ; Sen. Ep. 29. 2. rabo, onis, v. arrhabo. ( RaboccntUS; >< m - A Bessicprince, put to death by L. Piso, Cic. Pis. 34.) rabula* ac > m " [1- rnbo] A brawling, wrangling advocate, a pettifogger: non declamatorem aliquem de ludo aut rabu- lam de foro . . . quaerimus, Cic. Or. 15; eo with causidicus and proclamator, id de Or. 1, 46, 202 ; with latrator, Quint. 12, 9, 12 ; cf. Fest. 8. v. bava vox, p. 137 : Non. 26, 21 ; 60, 19. * rablilana P'"> An unknown kind of R.ADI pitch [perhaps ravus, grayish], Plin. 14, iy, 21. * rabfilatUS) "'■ '"■ frabula] A brawl- ing, wrangling, pettifogging, Mart. Cap. % 46. rabuscula vitis, An unknown species of vine, [peril, ravus, grayish], Plin. 14, 3, 4, § 42. racco, «re, ». n. To utter the natural cry of the tiger, Auct. Carm. Philom. 49 (al. rancant). raccraarms. "> um, "dj. [racemus] Of or belonging to grape-stalks, stalky : pampini. that bear nothing but stalks, un- fruitful, Col. 3. 18, 4. 4 racematlO,6nis,/. [id.] The glean- ing of a vineyard, a grape-gleaning, Tert. Apol. 35. * raccmatus. a, um, adj. [id.] Hav- ing clusters or berries, Plin. 18, 7, 10, § 54. laccmifcr, era, erum, adj. [racemus- fero] Cluster-bearing, clustering ; a poet, epithet : uvae, Ov. M. 3, 6B6 ; and in a broader sense, Bacchus, crowned with clus- ters, id. ib. 15, 413 ; cf., capilli (Bacchi), id. Fast. 6, 483. * raccmor. ari, v. dep. a. [racemus] Toglean ; trop., to treat of in a supplement- ary manner, Var. R. R. 3, 9. raccmosus. a. »m. adj. [id.] Full of clusters, clustering (a Plinian word) : po- mum, Plin. 13, 4, 7 : flos, id. ib. 6, 12.' — Sup. : uvae, id. 14, 3,4, J 40. racemus, i. ">■ [pal, p,i) Cc] The stalk of a cluster ot grapes and similar plants : alia (poma) racemis dependent, ut uvae, palmae, Plin. 15, 28, 34 ; cf. id. lfi, 2fi, 48 ; 14. 3, ifin.; Virg. Cop. 21.— More freq., II. Transf., A bunch of berries, cluster of grapes : fert uva racemos, Virg. G. 2, 60 ; so Ov. M. 3, 484 ; id. Trist. 4, 6, 9 ; Prop. 4, 2, 13 j Hor. Od. 2, 5, 11. et al. : lecti de vite racemi, Ov. A. A. 3, 703; so Virs. G. 2, 102; Sil. 7, 208, et al. Poet, for Wine, Ov. F. 5. 343. KaciliuSj a, urn, The name of a Rn- man gens; e. g. L. Racilius, a tribune of the people, Cic. Q. Fr. 2, 6 ; id. Verr. 2, 2, 12 ; id. Fam. 1, 7 : — Racilia, ae,/., Wife of Cin- cinnatns, Liv. 3, 26. radiatilis. e, adj. [radio] Emitting rays, radiant: umbra, Venant. 2, 286. radiatlO, onis, f. [ id. ] A glittering, shining, a beamy lustre, radiation (post- Aug.) : marmoris, Plin. 36. 5, 4, § 32 :— plur., Arn. 6, 208. * radlCCSCO, ere, v. inch, [radix] To take root. Sen. Ep. 86 Jin. radlCltnS» °dv. [id] With the roots, by the roots (quite class.) : I. L it. : r. effo- dere hcrbas malas, Cato R. R. 50 : conci- dere rosetum, Var. R. R. 1, 35 : evellerc arborem, Suet. Vesp. 5 ; auferre ungues, Prop. 3, 7, 51, et al.— H. Trop., By the roots, i. e. utterly, completely, radically : r. tollere atque extrahere cupiditatem, Cic. Fin. 2, 9, 27 ; cf, extrahere religionem ex animis bominum, id. N. D. 1,43, 121: ex- cutere opinionem alicui, id. Tusc. 1, 46 fin. : omnia malefacta vostra repperi ra- dicitus. thoroughly, Plaut. Most. 5, 1, 62. radlcor» atus, 1. v. dep, 71. [id.] To strike root, take root (post-Aug.) : I. Lit : mergi facile radicantur. Col. 4, 2, 2; so Plin. 13, 4, 8; 18, 7, 10, et al. But radica- tus, a, uin, Having roots : semina, Col. Arb. 20 Jin.; so Pall. Febr. 10; 18; 19, et al. — * II. Trop. : radicatus, a, ran, Root- ed: Sid. Ep. 5, 10 Jin. * radlCOSUS. a, um, adj. [id.] Full of roots, having many roots: brachia hedera- rum. Pirn. 16, 34, 62, J 151. radicular" f- dim. [id.] A small root, rootlet : Cic. de Div. 2, 66 ; Col. 5. 5, 5.— II. In partic. : 1. Fuller's weed, soap- wort, Plin. 19, 3, 18.— 2. A small kind if radish, Col. 4, 8, 1 ; 11, 2, 19; Cels. 2, 18 ; 21 ; 29,_et al. radio* avi, arum, 1. [radius] * I. (ace. to radius, no. I., B, 1) v. a. To furnish with, spokes .-rota radiata, Var.R.R. 3, 5,15. II. (ace. to radius, no. II.) v. a. and n. (mostly poet, and in post-Aug. prose). A. Act., To furnish with beams, make beaming, irradiate ; only in the pass. : To be irradiated, to gleam, emit beams: 1, Lit. : galeae gemmis radientur et auro, Ov. Pont. 3, 4, 108. Esp. freq. in the Part, perf, radiatus, a, um, Irradiated, shining : RAD I miles ut adverso Phoebi radiatus ab ictu, irradiated, Luc. 7, 214 : rubent radiati lu- mina solis, shining, Lucr 5, 463; so, sol, Cic. Acad. 2, 41 ; cf. also, orbis flammeus solis, Att in Cic. de Div. 1, 22 : lumen (solis). Enn. in Cic. de Or. 3. 40 Jin. ; Ov. M. 4, 193 ; and, insigne diei («'. e. sol), Lucr. 5, 699 : caput, surrounded with a halo or nimbus (the attribute of deities and deified personages), Plin. Pan. 52 ; cf., corona, Suet. Aug. 94mcrt\— 2. Trop. : quasi de industria prospera ejus adversis radiarentur, might be made more glorious, Flor. 4, 2, 30 Duker. B. fteulr.. To emit beams, to beam, shine, radiate : felium in tenebris fulgent radi- antque oculi, Plin. 1 1, 37, 55, j 150 ; cf. Ov. Am. 3, 3, 9 : miles radiabat in armis, Prop. 4, 1, 27 ; so Sil. 8, 468 : radiabunt tempora nati (of the halo of deified per- sonages, see above, no. A), Sil. 3, 629. — Freq. in the Part.praes., radians, Beaming, shining : lumina solis, Ov. Tr. 2, 325: si- dera, Lucr. 4, 214 ; Ov. M. 7, 325 ; 9, 272 ; Aquarius, Cic. Arat 172: luna, Virg. A. 8, 23 : nurum, Ov. M. 4, 637; cf., galea claro ab auro, id. ib. 13, 105 : arma, Virg. A. 8, 616 : carbunculi innato fulgore, Plin. 37, 725. — Poet., transf: ipsi inter medios rosea radiante juventa, Val. Fl. 8, 257. radiolus- >> ™- <">"■ ['d] *\.A small, feeble sunbeam, Amm. 28, 4 med. — H. A kind of long olive, Col. 12, 49, 2.— in, A plant resembling fern, App. Herb. 83. * radlOSUS- a, um, adj. [id.] Emitting many beams, radiant: sol, Plaut. Stich. 2, 2, 41. radius, "', ™- A staff, rod: A. In gen. : acuti radii immissi, stakes, Liv. 33, 5 : ferreus, Plin. 10, 42, 58.— B. In par- tic. : 1 A spoke of a wheel, Plin. 16, 40, 76, § 206 ; Vira. G. 2, 444 ; id. Aen. 6, 616 ; Ov.M. 2,317; Val. Fl. 6,414.— 2. In math- ematics : a. A staff, rod. for measuring, etc., Cic. Tusc. 6, 23; Virg. E. 3, 41; id. Aen. 6, 851. — ]>, A semi-diameter, radius of a circle, Cic. Univ. 6. — 3. Iu weaving, A shuttle, "Ov. M. 6, 56;" 132; Lucr. 5, 1352 ; Virg. A. 9, 476.-4. In zoology : a . The spur of many kinds of birds. Plin. 11, 47, 107.— J). The sting above the. tail of the fish pastinaca, Plin. 9, 48, 72 ; 32, 2, 12,— 5. In botany, A kind of long olive, Vire. G. 2, 86 ; Col. 5, 8, 4 ; Arb. 17, 3 ; Plin. 15, 3, 4. A sub-species of the same, called radius major, Cato R. R. 6 ; Var. R. R. 1, 24. — Q m In anatomy, The radius, the exte- rior bone of the forearm, Gr. KepniSi Cels. 8, 1. — 7. A ma?i's yard, Coel. Aur. Acut. 3, 14. II. A beam or ray of any shining ob- ject : of the sun. Plaut. Mil. 1.1,2; Cic. Fin. 5, 24, 71 ; Virg. A. 4, 119. et saep. ; of lightning, id. ib."8, 429 ; Val. Fl. 6, 55 ; of the eyes. (Sell. 5, 16 ; of the halo around the heads of divine or deified personages, aurati, Virg. A. 12, 163 ; cf. radio, no. II. radix, icis, / [paa, §&& a uou ?h> rwig. turned downward ; kindr. with ra- mus ; v. Passow, sub p tfitl] A root of a plant: I. Lit.: 1, In gen. (almost ex- clusively in the plur.) : radices agere, to strike root, Var. R. R. 1, 17 fin. ; so^Ov. R. Am. 106 ; Plin. 16, 31, 56 ; cf. under no. II. : capere radices, to take root, Cato R. R. 133. 3 ; Plin, 17, 17, 27 : penitus immittere radices, Quint. 1, 3, 5 : emittere radices e capite, ex se, Col. 3. 18 Jin. ; 5, 10, 13: de- scendunt radices, and descendit arbor ra- dice, Plin. 16, 31, 56 : arbores ab radicibus 6ubruere, Caes. B. G. 6, 27. 4 : herbas ra- dice revellit, Ov. M. 7, 226 ; also, radici- bus eruta pinus, Virg. A. 5, 449 ; and, se- getem ab radicibus imis eruere, id. Georg. 1,319. — 2. In partic, An edible root, Caes. B. C. 3, 48; esp., a radish : Syriaca, Col. 11, 3, 16 ; 59 ; also simply, radix, Pall. 1, 35, 5 ; Hor. S. 2, 8, 8 ; Ov. M. 8, 667, et al. : dulcis, licorice. Scrib. Comp. 170.— B. Transf. : 1. The root, i. e. the Iowa' part of an object, the foot of a hill, mountain, etc. : in radicibus Caucasi na- tus, Cic. Tusc. 2, 22, 52 : in radicibus Amani, id. Fam. 15, 4. 9 : sub ipsis radici- bus montis, Caes. B. G. 7. 36, 5 ; so in the plur.. id. ib. 7, 51 Jin. ; 69 ; id. B. C. 1, 41, 3 ; 3, 85, 1, et saep. In the sing. : a Pa- latii radice, Cic. de Div. 1, 45, 101 ; Plin. 37, 10, 66. — 2. That upon which any thing is fixed or rests (e. g. the tongue, a feath- RALL er, a rock) ; a root, foundation (poet. ; used alike in the sing, and plur.) : linguae, Ov. M. 6, 557 : plumae. id. ib. 2, 583 : saxi, Lucr. 2. 102; Ov. M. 14,713. H. Trop.: A root, ground, basis, foun- dation, origin (almost entirely in the plu- ral) : vera gloria radices agit atque eliam propagatur. Cic. Off. 2, 12 fin. : virtus al- tissimis defixa radicibus, id. Phil. 4, 5 fin. : audcamus non solum rainos amputare miseriarum, 6ed omnes rodicum fibras evellerc, id. Tusc. 3, 6, 13 : facilitatis et patientiae, id. Coel. 6, 14 : Pompeius eo robore vir, iis radicibus, i. e. so deeply rooted, firmly established in the Slate, id. Att. 6, 6 Jin.: illic radices, illic fundamen- ta sunt, Quint. 10, 3, 3 : a radicibus ever- tere domum, from its foundation, utterly, Phaedr. 3, 10, 49 : — ex iisdem, quibus nos, radicibus natum (C. Marium), i. e. a na- tive of the same city, Cic. Sest. 22. 50 ; so Var. R. R. 2, 8, 1 ; cf. in the sing., Apolli- nis se radice ortum, Plin. 35, 10, 36, § 72. Of etymological origin, deritation, Var. Xi. L. 6, 5, 61 j 7, 3, 88, et al. rado, si, um, 3. v. a. To sirape, scratch, shave, rub, or smoothe ; of the hair, to shave off with a razor (while tondere is to cut oft' with shears, to shear ; mostly poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: MVLIERES GENAS NE RADVNTO, lacerate by scratching, in mourning. XII. Tab. in Cic. Leg. 2, 23 fin. ; Plin. 11, 37. 58 ; and Fest. s. v. badehe, p. 227 ; cf. Dirkson's Trans, p. 665 sq. : fauces, to irritate, Lucr. 4, 529 ; Quint. 11, 3, 13 Spald. ; id. ib. 20 : terram pedibus (corvus), Plaut. Aul. 4, 3, 2 : caput et supercilia, to shave, Cic. Rose. Com. 7, 20 (just before, abrasa) : Pctr. 103 : caput, as a token of slavery, Liv. 34, 52j5n. ; in mourning, Suet. Calig. 5; aud as a vow, in times of peril, Juv. 12, 81 Rupert.: barbam, Suet. Aug. 79; and, transf., of the person himself: ut tonde- retur diligenter ac raderetur. id. Caes. 45; so Plin. 7, 59, 59 : tigna, to smoothe off, Lucr. 5, 1266; cf., lapides, to polish, Hor. 5. 2, 4, 83 : parietes, to scratch, Plin. 28, 4, 13 : aream, i. e. to clear of bushes, Col. 2, 19 ; cf., medicam marris ad solum, to weed out, Plin. 18, 16, 43 : arva imbribus (Eu- rus), to strip, lay waste, sweep, Hor. Epod. 16, 56; cf., terras (Aquilo), id. Sat. 2, 6, 25 : nomen fastis, to scratch out, erase, Tac. A. 3, 17 fin. B. Poet, transf.: 1, To touch in passing, touch upon, brush along, graze : ripas radentia flnmina rodunt, Lucr. 5, 257 ; so of streams, Ov. F. 1, 242 ; Luc. 2, 425 ; Sen. Hippol. 16 : hinc altas cautes projectaque saxa Pachyni Radimus (in sailing by), Virg. A. 3, 700 ; so of sailors, id. ib. 5, 170; 7,~10; Val. Fl. 5, 108 ; Luc. 8, 246, et al. : sicco passu freta radere (with percurrere) (of horses running past), Ov. M. 10, 654 : trajectos surculus rasit, crept through, Suet. Ner. 48.— 2. To strip off, nip off: damnosa canicula quan- tum raderet, Pers. 3, 50 : ista tonstrix ra- dit i. e. shaves her customers, scil. of their money, Mart 2, 17. II. Trop., To grate upon, hurt, offend : aures delicatas radere, Quint. 3, 1, 3 ; so, te- neras auriculas mordaci vero, Pers. 1, 107 : pallentes mores, to lash, satirize, id. 5, 15. * radula, ae, /. [rado] A scraping- iron, scraper, Col. 12, 18, 5. Raeti (also written Rhaeti), orum, m. The Raetians, a mountain people north of the Po, between the Danube, the Rhine, and the Lech, Plin. 3, 20, 24 : 19. 23 ; Liv. 5, 33 fin. ; Just. 20, 5 : Tac. H. 1, 68 ; 3, 5 : 53 ; Hor. Od. 4, 14, 15, et al. ; cf. Mann. Germ p. 505 sq. — Their country was called Ractia (Rhaetia), Tac. A. 1, 44 ; id. Hist. 2, 98 : 3, 5, et saep. ; cf. Mann. 1. c. p. 528 «?•— II. Derivv. : 1. RactlCUS (Rhae- ticus), a, um. adj., Raetian : oppida, Plin. 3, 19, 23 : Alpes', Tac. G. 1 : bellum, Suet. Tib. 9 : anna, Ov. Tr. 2, 226 : copiae, Tac. H. 1, 59/«.: — vinum (of excellent quali- ty), Virs. G. 2, 96 ; Col. 3, 2, 27 ; Plin. 14, 1,3; 6. 8 : Suet. Aug. 77 ; Mart. 14, 100, et ah— 2. Raetius, a. um, adj., Raetian : provincia, Tac. G. 41. — 3. RaetUSj a, um, adj., Raetian : Alpes, Hor. Od. 4, 4, 17. raia- ae, /. A sea-fish, the ray, Plin. 9, 24, 40 ; 42. 67. (* Ralla. ac, m. A Roman surname in 1263 R A M U the Martian gens : M. Marcius Ralla, Liv. ■29. 11 ; 30, 18 : Q. Marcius Ralla, id. 34, 52.) ralluiu»'' "• [rado] An instrument fur scraping off the earth from the ploughshare, Plin. 13. 19, 49 fin. * rallus? R , uin > a v - ramenta. ramCUSi a, um, adj. [ramus] Of or belonging to boughs or branches: frag- menta, i. e. s^c/rs= ramalia, Virg. G. 4, 303. rameSj icis - m - [id-] I. (in the plur.) The blood-vessels of the lungs, Plaut. Merc. 1, 27 ; id. Poen. 3, 1, 37 ; Var. in Non. 166, 12. — II (sing, and plur.) A rupture, her- nia, Cels. 7, 18 ; Plin. 22, 25, 57 ; 30, 15, 47 ; Lucil. in Non. 166, 15. * ramlcdSUS) a . um > ad J- [ramex] Af- flicted with hcrnia.ruptured, Plin. 30, 15,47. (* Ramiscs* is, m. (also Rhamises or Rhamses) An ancient king of Egypt, Plin. 36, 8, 14, 1 ; Tac. A. 2, 60.) Ramnes and Ramnenses? ium, m. The Latin stock, from whose union with the Taties (Sabincs) and Luceres (Etruscans) sprang the most ancient Roman State, Var. L. L. 5, 9, 17 ; 14, 24 ; Liv. 10, 6 ; Prop. 4, 1, 31; Ov. F. 3, 131,— From them was named, H, One of the three centuries of knights instituted by Romulus, Liv. 1, 13; 36. Hence, poet, for Nobles of the olden time, Hor. A. P. 342. ramdSUS; a, um, adj. [ramus] Full of boughs, having many branches, branching, branchy, ramose: I. Lit: arbor, Lucr. 5, 1095; cf., domus Silvani, Prop. 4, 4, 5. — Comp. : lappago, Plin. 26, 10, 65. — H, Transf.: cornua cervi, Virg. E. 7, 30; Claud. Cons. Stil. 3, 291 : radices, Plin. 21, 15, 52. — Comp. : folium, id. 21, 10, 32.— Sup. : curalium, id. 32, 2, 11. — Poet., of the clouds, Branchy, forked, Lucr. 6, 133 ; of the Lernaean hydra, from whose trunk young serpents grew out like branches, Ov. M. 9, 73 : vitae nescius error diducit mentes ramosa in compita, into many de- vious ways, Pers. 5, 35. * ramulosuSi a, um, adj. [ramulus] Full of branching veins : folia, Plin. 16, 24, 38. ramuluSi '. "'• dim. [ramus] A little branch or bough, a twig, sprig, Cato R. R. 101 ; Cic. de Div. 1, 54, 123 ; Plin. 24, 15, 81; 27, 12,88, et al. ramus? *> m - [kindr. with radix, v. h. v.] A branch, bough, twig : I, Lit.: in quibus (arboribus) non truncua, non rami, non folia sunt denique, nisi, etc., Cic. de Or. 3, 46 ; Poet. (Enn. 1) ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 : sub ramis arboris, Lucr. 2, 30 ; 5, 1392 : deciderc falcibus ramos, id. 5, 934, et saep. : tempora cingite ramis, Virg. A. 5, 71 ; so id. ib. 8, 286 ; Val. Fl. 0, 296, et al. — Poet, for a tree: Virg. A. 3, 650; so id. ib. 8, 318; and, in partic, for frankin- cense twigs, Claud. III. Cons. Hon. 211. — B. Transf., of things having a branch- ing form : X. A branch of a stag's millers, Caes. B. G. 6, 26. — 2. A branch of a mount- ain chain, Plin. 6, 27, 31, § 134. — 3. A club, Prop. 1, 1, 13; 4, 9, 15. — 4. A man's yard, Nov. in Non. 116, 26. — 5. A branch or nrm of the Greek letter Y, used by Pythagoras as a symbol of the two paths of life, lead- 1264 R AP A ing to virtue and vice, Aus. Idyll. 12, 9 ; hence called Samii rami, Pers. 3, 56. II. 'Prop.: ramos amputare miseria- rum, Cic. Tusc. 3, 6, 13. Of a branch of consanguinity, Pers. 3, 28. ramuSCUluS) i. '»■ dim. [ramus] A little branch or bough, a twig (late Lat. for ramulus), Hier. Ep. 133, 3. rana? ae, /. A frog, Plin. 11, 37, 65 ; Ov. M. 6, 381 ; 15, 375 ; Virg. G. 1, 378 ; 3, 431 ; Hor. S. 1, 5, 14. Also, in partic, the tree-frog, green frog, Plin. 32, 8, 29 : rube- ta, v. h. v. The entrails of frogs were used for charms, Juv. 3, 44 Proverb. : intlat se tamquam rana, Petr. 74, 13 : qui fuit rana, nunc est rex, said of one who has risen from a lowly station, id. ib. 77 fin. — II. Transf.: 1. rana marina, A sea-fish, the frog-fish, fishing frog, angler: Lo- phius piscatorius, L. ; Cic. N. D.2, 49, 125; called also simply rana, Plin. 9, 24, 40 ; 42, 67. — 2. A push or swelling on the tongue of beasts. Col. 6, 8, 1 ; Veg. 3, 3, 12. rancenSj entis, Part. Stinking, pu- trid, rancid (ante- and post-class.) : visce- ra cadaverum. Lucr. 3, 719 : axungia, Se- ren. Samm. 978. ranccseo* ere, v. inch. n. To be- come stinking, grow rancid, Arn. 1, 12. rancidc. adv., v. rancidus. rancidulus, a, um, adj. dim. [ranci- dus] (a post-Aug. word) Stinking, rank, rancid: opsonia, Juv. 11, 135.— II. Trop., Disgusting, loathsome, offensive : r. quid- dam locutus, Pers. 1, 33 ; cf. Mart. 7, 34. rancidus? a, um, adj. [banceo, ran- cens] Slinking, rank, rancid: I, Lit.: cadaver», Lucr. 6, 1154 : aper, Hor. S. 2, 2. 89. — II, Trop., Disgusting, loathsome, offensive: aspectus, Plin. 22, 22, 46. — Comp. : quid rancidius, quam, etc., Juv. 6, 185. — Sup. does not occur. — Adv., ranci- de, Nauseously, disgustingly: ticta verba, Gell. 18, 11,2; id. 18,8. ranCO? are, v. racco. rancor? oris, m. [uanceo, rancens] A stinking smell or flavor, rankness, ran- cidity (late Lat.) ; Lit., Pall. 1, 20, 2 ; Oct. 10, 2. — Trop., An old grudge, rancor, Hier. Ep. 13, 1. ranula? ae,/. dim. [rana] A little frog, a tadpole ; Lit, App. M. 9, p. 233. — Transf., A little swelling on the tongue of cattle, Veg 1 4, 5. ranunculus? i. ™- dim. [id.] a Utile frog, a tadpole, porwigle ; Lit., Cic. de Div. 1, 9. — Transf, jocosely, of the inhabitants of Ulubrae (as residing in the neighbor- hood of marshes), id. Fam.7, 18, 3 Manut. — 2, A medicinal plant, called also bntra- ehion, peril, crow-fool, ranunculus, Plin. 25, 13, 109. rapa? ae, v. rapum. * rapacia? orum, n. [rapum] Tur- nip-lops, Plin. 18, 13, 34; cf. Schneid. Gr. 2, p. 425 ; and v. rapicius. *rapacida? »ei m - [rapax] Robber, a comically-formed patronymic, Plaut. Aul. 2, 7, 8. rapacitas? atis, /. [rapax] Greedi- ness, rapacity. Cic. Coel. 6 ; Suet. Tit. 7 ; Just. 38, 7, 8 ; Mart. 6, 72. rapax? acis, adj. [rapio] Grasping, greedy of plundcr,rapacious: I, Lit.(quite class.) : vos rapaces, vos praedones, Plaut. Men. 5, 7, 26 : olim furunculus, nunc vero etiam rapax, Cic. Pis. 27, 66 ; so with fur, id. Verr. 2, 3, 2 : inopia rapax, Suet. Dom. 3: procuratorum rapacissimum quemque, id. Vesp. 16; cf. Tac. H. 1, 20: Cinara, ?. e. eager for presents, Hor. Ep. 1, 14, 33 ; so Tib. 1, 5, 59 ; 2, 4, 25 : cervi, luporum praeda rapacium, Hor. Od. 4, 4, 50; cf., Harpyiae, id. Sat. 2, 2, 40 ; and so, subst , of beasts of prey, Plin. 11, 45, 101—2. Of inanimate things (mostly poet): falces rapaces, Lucr. 3, 650 ; so, ventus, Ov. A. A. 1, 388 : ignis, id. Met 8, 839 : mors, Tib. 1, 3, 65 ; cf., Orcus, Hor. Od. 2, 18, 30 : for- tuna, id. ib. 1, 34, 14 : dentes, fangs, tusks, j Veg. 6, 1, 1. — c. gen. : chryselectrum ra- pacissimum ignium, very ignitible, Plin. 37, 3, 12. — As a poet, epithet of floods : amno8, Lucr. 5, 342 : fluvii, id. 1, 18 : un- da, Cic. poet. N. D. 3, 10 ; Ov. M. 8, 550. And hence, transf., as An appellation of the twenty-first legion and the soldiers composing it (qs. thai sweeps every thing before it), Tac. II. 2, 43 ; 100; 3, 14 ; 18; 22. RAPI II. Trop. (rarely): c. gen., Grasp- ing, greedy, avaricious: nihil est rapacius quam natura, Cic. Lael, 14, 50: rapacia virtutis ingenia, Sen. Ep. 95 :— nostri om- nium utilitatum et virtutum rapacissimi, Plin. 25, 2, 2. t raphaninUS? a, um, adj. = patpdiu- vos, Oj radishes, made from radishes: ole- um, Plin. 23, 4, 49. t raphanitis? idis, / — /Spavins, The sword-lily, Plin. 21, 7, 19. t raphanos asrria? /• = /5 '«bavos &y- pia, A sort of wild radish, Plin. 25, 8, 46. 1 raphanus.i m. = b;\

. o. [Gr. APn t» To seize and carry off, to snatch, tear, drag, draw, or hurry away, i. q. violenler s. ecleriter capio (very freq. and quite class.; in Caes. not at all, and in Cic. mostly in the trop. signif ). I. Lit.: A. In gen.: Plaut. Rud. 3, 6, 15; 30; 31 : quo rapitis me? quo fertis me I id. Men. 5, 7, 10; cf. Virg. A. fi, 846; Ov. M. 9, 121; Hor. Od. 3, 25, 1: hostes vivos rapere soleo ex acie : ex hoc nomen mini est (sc. Harpax), Plaut. Ps. 2, 2, 60; so, te ex lustris uxor, id. Asin. 5, 2, 84 : vo- lucri spe et cogitatione rapi a domo, Cic. Rep. 2, 4: ab aede rapuit funale, Ov. M. 12, 247 ; so, torrem ab aris, id. ib. 12, 271 : deque sinu matris ridentem . . . Learchum . . . rapit, id. ib. 4. 516 (for which, simply sinu, id. ib. 23, 450) : hastam, telum de vul- nere, id. ib. 5, 137 ; Virg. A. 10, 486 : repa- gula de posti, id. ib. 5, 120 : (t'rondes) alta rapit arbore ventus, Ov. M. 3, 730: vi at- que itigratis . . . rapiam te domum, Plaut. Mil. 2, 5, 40 ; so, aliquem sublimem do- mum, id. Asin. 5, 2, 18 ; cf., sublimem, id. Md. 5, 1 ; id. Men. 5, 7, 6 ; Ter. And. 5, 2, 20' commeatum in naves rapiunt, Liv. 41.3: aliquem in jus, Plaut- Rud. 3, 6, 21 ; so, in jus, id. Poen. 5, 5, 56 ; Hor. S. 1, 9, 77; 2, 3, 72; cf, in jus ad regem, Liv. 1, 26: in enrcerem, Suet. Tib. 11; 61: ali- quem ad cornuficem, Plaut Poen. 1, 2. 151) ; id. Bacch. 4, 4. 37: ad suppliciura ob (acinus, Cic. de Or. 2, 59: ad poenam, Suet Claud. 10: 37; id. Vitell. 14 : ad con- sulem, Liv. 10, 20 : matres, virginee, pue- ros ad stuprum, id. 26, 13 : teneram vir- ginem ad virum, Catull. 61, 3 (cf. Fest p. 138 and 236 : " rapi simulatur virgo ex qremio matris, aut, si ea non est, ex prox- imn necessitudine, cum ad virum traditur, quod videlicet ea res feliciter Romulo ces- eit") : aciem in Teucros, Virg. A. 10, 308 : ilium {sc. lembum) in praeceps prono ra- pit alveus amni, id. Georg. 1, 203 : nee va- riis obsita frondibus sub divum rapiam, drag into open day, Hor. Od. 1, 18. 13. Poet. : Nasonis carmina rapti, i. e. torn from his home, borne far array, Ov. Pont. 4, 16, 1 ; cf. id. Her. 13, 9 ; Stat. S. 3, 5, 6. — With the idea of swiftness predomina- ting : rapit per aequora navem, hurries it away. Virg. A. 10, 6G0 ; cf , ventis per ae- quora, Ov. M. 14, 470: mi9sos currus, Kor. 5. 1, 1, 114: arma rapiat Juventus, snatch up, Virg. A. 7. 340 ; so, arma. Ov. M. 2, 603 : arma manu, Virg. A. 8, 220 : bipennem dex- tra, id. ib. 11, 651 : cingula, id. ib. 9, 364 ; hence, also, flammam, to catch quickly, Virg. A. L 176 ; Ov. M. 3, 374 ; cf, incen- dia, id. ib. 15, 350 : nigrum colorem, to lake or assume quickly, id. ib. 7, 289 ; cf, /im monstri, id. ib. 4, 745 ; and v. infra, no. II. HalesusTurno feroces Mille rapit populos, leads hastily on, Virg. A. 7, 725 ; cf. id. ib. 10, 178 : rapiuntque ruuntque ; Litora deseruere, gather hastily together, id. ib. 4, 581 ; cf, scalas, Auct. B. Alex. 20, 4. Of the sliding movement of a serpent : nee rapit immensos orbes per humum, sweeps along, Virg. G. 2, 153. — Poet. : pars densa ferarum Tecta rapit, i. e. range quickly through, Virg. A. 6, 8 Heyne ; cf , acrior et campum sonipes rapit, Stat. Th. 5, 3. B. Ln partic. : X. To carry off by force : to seize, rob, ravish (thus very freq.): Plaut Men. 1, 3, 11 : erat ei vivendum la- tronum ritu, ut tantum haberet quantum rapere potuisset, Cic. Phil. 2, 25, 62 : tam- quam pilam rapiunt inter se reip. statum tyranni ab regibus, id. Rep. 1, 44 : virgi- nes rapi jussit . . . quae raptae erant, etc., id. ib. 2, 7 ; so, virgines, to carry off, abduct, Sail. C. 51, 9 ; Liv. 1, 9 ; Quint 7, 7, 3 ; 9, 2, 70; Hor. Od. 2, 4, 8 ; Ov. M. 12, 225- id. A. A. 1, 680, et saep. : alii rapiunt in- censa feruntque Pergama, pillage and plunder, Virg. A. 2, 374 (the Homeric ayouai Kai (pipovot ; for which, in prose, fcrre et agere ; v. ago, no. I., 3) ; cf , rap- turus moenia Romae, Luc- 3, 99 ; so, 4L RAPI Thcumeson, Stat. Th. 4, 370 : Armenian!, to plunder, lay waste, Tac. A. 13, 6. — Absol. : rapio propalnm, Plaut. Epid. 1, 1, 10 : ut Spartae, rapere ubi pucri et clepere dis- cunt, Cic. Rep. 4, 5 (Non. 20, 14) : agunt, rapiunt, tenent, id. Rep. 3, 33 Mos. ; cf. along with trahere, Sail. C. 11, 4 ; Jug. 41, 5 ; with congerere, auferre, Mart. 8, 44. — With the idea of rapidity predominating : castra urbesque primo impetu rapere, to conquer rapidly, Liv. 6, 23, 5 Drak. ; so, castra, Flor. 3, 20, 4 ; 4, 12, 34 : Bithyni- am, id. 3, 5, 6 : Hispaniam, id. 2, 17, 6, et al. — Part, perf., eubst. : rapto vivere, to live by robbi ni, Liv. 7, 25 fin. ; 22, 39 ; 28, 24 ; Quint. 3, 7, 24 ; Sen. Ep. 70/n. ; Curt. 3, 10 fin. ; Just. 41, 4, 7 ; Virg. A. 7, 749 ; Ov. M. 11, 291; id. Trist. 5, "10, 16; for which, ex rapto vivere, id. Met. 1, 144. So, rapto gaudere. Liv. 29, 6, 3 Drak. : rapto uti, Veil. 2, 73 .fm. 2. To carry off suddenly or prematurely by death, to snatch away (poet nnd in post-Aug. prose) : improviea leti Vis ra- puit rapietque gentes, Hor. Od. 2, 13, 20 ; so id. ib. 2, 17, 5 ; 4, 2, 21 ; id. Ep. 1, 14, 7 ; Virg. A. 6, 428 ; Ov. Pont. 4. 11, 5 ; Stat. S. 2, 1, 208 ; 5, 3, 16 ; Plin. 7, 8, 6 ; Suet Calig. 7 ; Just. 2, 2, 13 (but Liv. 3. 50. 8 : crcpla, v. Drak.). — Absol. : et labor et du- rae rapit incletnentia morris, Virg. G. 3, 68. II, Trop.: A. In gen., To snatch, force, or hurry away : cum fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cujusque- modi rapiat, Cic. Fin. 2, lfin.: ipsae res verba rapiunt carry along with them, id. ib. 3, 5 fin. : aspice me quanto rapiat For- tuna periclo, carries away (the figure tak- en from a storm at sea), Prop. 1, 15, 3 : — aliquem in deteriorem vinm, Plaut. Trin. 3, 2, 54 ; cf , comoediam in pejorem par- tem, i. e. to put a bad constructio?i upon, to misconstrue, misrepresent, Ter. Ad. prol. 3 ; and, consilium meum in contrariam partem, Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 2 : ali- quem in invidiam, Cic. Agr. 3, 2, 7 : opini- onibus vulgi rapimur in errorem, id. Leg. 2, 17, 43 : si quis in adversum rapiat ea- susve deusve. Virg. A. 9, 211 ;— Cic. Tusc. 5, 5, 13 : cum aliqua hie ampla et honesta res objecta est tutos ad se convertit et rapit, seizes upon, appropriates, id. Otf. 2, 10 Jin. ; cf, commoda ad se, id. ib. 3, 5, 22 : victoriae gloriam in se, Liv. 33, 11 Jin. : — almum quae rapit hora diem, snatches away, Hor. Od. 4, 7, 8 ; cf, simul tecum solatia rapta, Virg. E. 9, 18. B. Iu partic. : 1, To carry along or atc0?/ r with passion, to transport, ravish, captivate ; and with a designation of the limit, to carry or hurry away, to strongly attract to any thing (usually in a bad sense) : impetu raptus, Quint. 7, 2, 44 : qui judicem rapere, et in quem vellet habitum animi posset perducere, id. 6, 2, 3; cf. id. 10, 1, 110; 12, 10, 61 : prae- dae ac rapinarum cupiditas caeca te rapi- ebat, Cic. Pis. 24, 57 : amentia rapi, id. Fam. 16, 12, 2 : furorne caecus, an rapit vis acrior, An culpa 1 Hor. Epod. 7, 13 ; cf. , utraque forma rapit Prop. 2, 25, 44 : quem {sc. leonem) cruenta Per medias rapit ira caedes, Hor. Od. 3, 2, 12 :— 5/j/y.jj, quae hominem hue et illuc rapit Cic. Off. 1, 28 Jin. ; cf. Virg. A. 4, 286 ; 8, 21 : ad quas (res) plerique inflammati aviditate rapiuutur, Cic. Off. 2, 11, 38 : animus cu- pidine caecus ad inceptum scelus rapie- bat, Sail. J. 25, 7 : ea (cupiditRs) ad op- pugnandam Capuam rapit, Liv. 7, 30, et saep. — In a good sense: qui ad divirja- rum rerum cognitionem cura omni studi- oque rapiantur, Cic. de Div. 1, 49, 111: rapi ad opes augendas generis humani, id. Rep. 1, 2. — Poet, with an object- clause (for ad aliquid) : (mundus) rapit aefherios per carmina pandere census, Manil. 1, 12. 2. To seize by violence, to snatch, steal (poet.) : Hippodamiam raptis nactu'st nuptiis, Enn. in Cic. Tusc. 3, 12 : oscula, Hor. Od. 2, 12, 28 ; so Tib. 1, 4, 53 ; 55 ; 1, 8, 58 ; cf, Venerem, Hor. S. 1, 3, 109 ; Virg. G. 3, 137 : illicitas voluptates, Tac. H. 3, 41 : spem adoptionis acriu6 in dies, id. ib. 1, 13 Jfn. : quo facinore dominatio- nem raptum ierit expediam, id. Ann. 4, 1 ; cf. id. Hist. 2, 6,— With the Idea of rapid- ity or haste predominating: To snatch. II A P T seize, or lay hold of quickly, to hasten, pre- cipitate (poet ; in prose only since the Aug. per.) : " viec, Utizes, dum licet ■■ Or, ulis postremvm lumen radiatum rape :" non dixit cape, non pete : haberet enim moram sperantis diutius sese victurum . sed rape, Cic. de Or. 3, 40 fin. (from nn old poet.) : rapiamus amici Occaeionern de die, Hor. Epod. 13, 3; so, occasionem, Juv. 15, 39 : viam, to hasten, Ov. Her. 1(', 74 Loers; cf, iter, Sil. 12, 471: grtssus, Luc. 3, 116: cursus, id. 5, 403: letum, id. 4, 345 : bellum, to wage suddenly, id 5, 403 : nefas. to hasten, precipitate, id. IP, 428 : ut limis rapias, quid prima secundu Cera velit versu, may hastily note, Hor. S. 2, 5, 53, et al. In prose : raptae prope inter arma nuptiae, Liv. 30, 14, 2 Drak. : repente impetu facto transitum rapuit, Frontin. Strat 1,4, 8: inter rapienda mo menta periculorum communium, Amm. 18, 7, 7, et saep. 3, In late Latin. To strive for in pur- chasing : exemplaria literarum certatim. Ilier. Ep. 57, 2 ; so, hbrum tota certatim urbe, Sulpic. Sever. Dial. 1, 23. rapistrumt >i "• [rapum] The wild rape, Col. 9, 4, 5. * r&po, onis, m. [rapioj A robber (an- te-class. ; v. raptor) : Var. in Non. 26, 32. raptim- adv. [id] By snatching or hurrying away: i. e. I, Violently, greedi- ly, rapaciously (so very rare) : ludunt rap tim pila, Nov. in Non. 96, 20 : semine rap- tim avium fame devorato. Plin. 17, 14, 22. — Far more freq. and quite class. : Iff Hastily, suddenly, speedily, hurried- ly : haec scripsi raptim, * Cic. Att. 2, 9: aliquem sequi, Liv. 26, 5: omnia raptim atque turbate asuutur, Caes. B. C. 1, 5 : cf, raptim omnia praepropere agendo, Liv. 22, 19 ; and, praecipitata raptim con- silia, id. 31, 32: proelium inire raptim et avide, id. 9, 35 : ignis raptim factus, id. 21, 14 : ilia levem fugiens raptim secat aethe- ra pennis, swiftly flying, Virg. G. 1, 409 : fruaris tempore raptim, Hor. Ep. 2, 2, 198, et saep. raptlOi onis, /. [id.] A carrying off. ab- duction, ravishing, rape (ante- and post class.): in raptione nffuisse, *Ter. Ad. 3. 3, 2: Proserpinae. Am. 5, 183: Helenae, Aus. Perioch. Iliad, prooem. § 4. iraptitOi are, v. freq. [id.] ace. to Gell. 9, 6 fin. rapto. avi, atum, 1. v. intens. a. [id.] To seize and carry off, to snatch, drag, or hurry away (mostly poet): I, Lit. : A. In gen.: vidi Hectorem curru quad- rijugo raptarier, dragged along, old poet. (Enn. or Pacuv.) in Cic. Tusc. 1, 44 ; im- itated by Virg. : Hector raptatus bigis, Aen. 2, 272; and, Hectora circa muros. id. ib. 1, 483; cf, viscera viri per silvas, id. ib. 8, 644 : Phaethonta rapax vis solis equorum Aethere raptavit toto terrasque per omnes, Lucr. 5, 399; cf. of the same, arbitrio volucrura raptatur equorum, Ov. M. 2, 234 : nubila coeli turbine (venti), id. ib. 1, 280; cf, 6igna, quae turbine atque unda raptabantur, Tac. A. 1, 30 : pars de divulso raptabant membra juvenco, * Ca- tull. 64, 258 : quid me afflictas ? quid me raptas ? Plaut Aul. 4, 4, 5 ; cf. , dissipati li- beri, raptata coujux (sc. ad tabulam Vale- riam), * Cic. Sest 69, 145 (cf. id. Fam. 14. 2, 2) : per vim nova nupta raptatur, Ov. M. 12, 223 : nos ad ostia Ponti Raptat iter, Val- Fl. 2, 576 : vexilla hue vel illuc, Tac. H. 3, 22; cf, legiones hue atque illuc. Auct. B. Afr. 73, 4.— Poet, with a foils. inf.: raptantur amantes jungere Nymph- as, Nemes. Eel. 3, 56. B. It* partic, To waste, ravage, plun- der: igitur raptare inter se, immittere la- tronum globos, etc., Tac. A. 12. 54 ; so, ar- ces, Stat. Th. 6, 115 : adhuc raptabat Af- - ricam Tacfarinas, i. e. devastabat was lay- ing waste, ravaging, Tac. A. 4, 23. II. Trop.: A. I n gen., To drag along : nam quid ego heroas, quid rap- tem in crimina divos? to accuse, arraign. Prop. 3, 11, 27 (cf. rapio, no. 1„ A). — B. In partic, To hurry along with passion. to agitate, disquiet : ita me amor lassum animi ludificat fugat, agit appetit, Rap- tat, etc., Plaut. Cist. 2, 1, 9: sacer effera raptat Corda pavor, VaL Fl: 1, 799. raptors oris, vt. [id.] One. who seize? r 126S R A EI by force, a robber, plunderer, abductor (only poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit.: ( adj. [rapio] That serve» for dragging away: machinarnen- tum, Coel. Aur. Tard. 3, 6/«. 'raptriXi Icis, f [raptor] She that carries off, ravishes : aqj-iila (that carried uff Ganymede), Hier. Chron. 1. raptus? a, um ; Part., from rapio. 2. l'aptus, us, m. [rapio] A carrying uff by force: I. In gen. (very rare) : Inoo lacereta est altera raptu, violent rending, Ov. M. 3, 722: runcinarum, Plin. 16, 42, 82: lenes cucurbitarum, Coel. Aur. Acut. 1, 11. — More freq., II, In partic, A car- rying off, ravishing, abduction, rape: ad praedam et raptus congreeare, Tac. A. 2, 52 ;, cf. id. Hist. 1, 46 ; 83 ; id. Germ. 35 : raptus exercere, id. Ann. 15, 38 ./in. : — quis de Ganymedi raptu dubitat? Cic. Tusc. 4, 33, 71: virginis (Proserpinae), id. Verr. 2, 4. 48 ; Suet. Ner. 46 ; Ov. F. 4. 417 ; cf. ab- sol., Tac. A. 6, 1 ; id. Hist. 2, 73 fin. rapulum» i, "• dim. [rapum] A little turnip or rape, Hor. S. 2, 2, 43 ; 2, 8, 8. rapum* i> "• (collat. form, rapa, ae, f. Col. Ilf3, 16; Scrib. Comp. 176; 177), A turnip, rape, Brassica rapa, L. ; Var. It. R. 1, 59, 4 ; Col. 2, 10, 22 sq. ; Plin. 18, 13, 34 sq. Flung at one aa an insult, Suet. Vesp. 4. rare» adv., v. rarus, ad fin. rarefacio? feci, factum, 3. v. a. [ra- rusj To make thin or rare, to rarefy (Lu- cret. word) : rarefieri, Lucr. 1, 649 : rare- facta, id. 2, 1140 ; 3, 443 : rareque facit, id. 6, 233; 871. rarenter> adv., v. rarus, ad fin. rarescO; ere, v. inch. n. [rarus] To grow thin, lose its density, to become rare, be rarefied (poet, and in post-Aug. prose) : ;I. Lit: rarescant frundes, Enn. in Cha- ssis, p. 105 P. : fulgit item quom rarescunt ■ quoque nubila coeli, Lucr. 6, 217 ; cf. id. •6, 513 ; Stat. S. 1, 2, 186 : humor aquai ab aestu, Lucr. 6. 876 ; cf, terra calore, id. 6, 842-: corpus, id. 4, 866; 893: quadrupe- dibus senectute lanae rarescunt, Plin. 11, 39, 94 : rarescunt alta colonis Maenala, i. e. become empty, depopulated, Stat. Th. 4, 284 ; cf, moenia densae Romae, id. Silv. 4, 4, 14 ; so, rarescit miles, the ranks grow thin, Sil. 17, 423 ; and, rarescunt cuspide pugnae, Val. Fl. 6, 617: ubi angusti ra- -rescent claustra Pelori, i. e. shall open themselves, grow wider, i. q. laxabuntur, patebunt, * Virg. A. 3, 411 ; so, colles paul- latim rarescunt, Tac. G. 30 : sonitus ra- rescit becomes feeble, diminishes, dies away, Prop. 3, 15, 35. * rari-pilllS) a > um , adj. [id.] Thin- haired : caprinum pecus, Col. 1, praef. §26. rarrtas» at ' 9 ' -^ ^1 ^ e state °$ ^ e ' ing loose or not dense, looseness of texture, distance apart (good prose) : I. Lit: in pulmonibus inest raritas quaedam et as- similis spongiis mollitudo ad hauriendum spiritum aptissima, Cic. N. D. 2, 55 : den- tium, Quint. 11, 3, 55 : (asini) nee pontes transeunt, per raritatem eorum trnnslu- centibus fluviis, Plin. 8, 43, 68. — In the plur.: foraminum raritates, Vitr. 2, 5; • so, venarum, id. 8, 3. JI_ Transf., Small number, fewness, rarity: capillorum, thinness, Suet. Oth. 12: cf, euperciliorum, Plin. 28, 11, 46: stellarum (opp. multitudo), id. 2, 18, 16: xemanentium (hominum), Suet Aug. 43: .fjxemplorum, Plin. 7, 13, 11; cf. Cels. 7, 1266 H A it IT 14 : — raritas dktorum, Cic de Or. 2, 60, 247 ; cf., tigurarum, Quint. 9, 3, 27 : lavan- di, Suet Aug. 82. — ]>. Concr., A rarity: Alexandro equi magna raritas contigit, Plin. 8, 42, 64. — In the plur. .- raritates, GelL 3, 16, 9. raritudo* mis,/ [id.] Looseness (rare form for raritas) : rete a raritudine (dic- tum), Var. L. L. 5, 29. 37 : mediocri rari- tudine terra, Col. Arb. 3, 7. raro? adv., v. rarus, ad fin, rarus? a? um > adj. Having wide inter- slices between its parts, of a loose texture, not thick or dense, thin ; opp. to densus (freq. and quite class.) : I, Lit. : Lucr. 1, 655 ; cf, (terra) Rara sit an supra morem si densa requires . . . Densa magis Cereri, rarissima quaeque Lyaeo, Virg. G. 2, 227 sq..; and id. ib. 1, 419: texture, Lucr. 4, 196 ; cf, retia, Virg. A. 4, 131 ; Hor. Epod. 2, 33 : tunica, Ov. Am. 1, 5, 13 ; and, cri- brum, id. Met. 12, 437 : rariores silvae, the thinner, clearer parts of the forest, Tac. Agr. 37 : corpus (opp. to solidae res), Lucr. 1, 348 ; 2, 860 ; 6, 632, et al. : aer, id. 2, 106 ; cf. in the comp., id. 6, 1022 : manus, i. e. with the fingers spread apart. Quint. 11, 3, 103. II. Transf. : A. Of things which stand apart from each other, Far apart, here and there, scattered, thin, scanty = disjectus ; opp. to densus, confertus : qUum raris dis- jectisque ex aedificiis pabulum conquire- retur, Hirt B. G. 8, 10, 3 ; cf, vides habi- tari in terra raris et angustis in locis, scat- tered, Cic. Rep. 6, 19 : foramina terrae, Lucr. 5, 458 : baccae expauduntur rarae, Plin. 17, 10, 11 : coma, Ov. Am. 1, 8, 111 ; cf, capillus. Suet Calig. 50 : racemi, Virg. E. 5, 7 Heyn. : umbra, id. ib. 7, 46 : tela, Ov. M. 12, 600, et saep,— Poet. : manat rai*a meas lacrima per genas. drop by drop, Hor. Od. 4, 1, 34. 2, In partic, in military lang. Far "apart, here and there, scattered about, dis- persed, single ; opp. to confertus : acce- debat hue, ut numquam conferti, sed rari magnisque intervallis praeliarentur, Caes. B. G. 5, 16, 4 ; cf., rari in confertos illati, Liv. 23, 27 : ipsi ex silvis rari propugna- bant, Caes. B. G. 5, 9, 6 ; so id. ib. 5, 17, 1 ; 7, 45, 7 ; 7, 80, 2 ; id. B. C. 1, 27 fin. : Sam- nites raris ordinibus cdnstiterant, Liv. 9, 27 : rarior acies, Tac H. 3, 25 ; so, acies, Frontin. Strat 3, 10, 4 : ut ordines suos non magnopere servarent, rari dispersi- que pugnarent Caes. B. C. 1, 44, 1 ; cf. Tac. Agr. 31 fin. B. Of any thing found in small num- bers or which seldom takes place, Few, rare: in omni arte . . . ut in ipsa virtute, optimum quidque rarissimum, Cic. Fin. 2, 25, 81 ; cf, rarum genus (amicorum) et quidem omnia praeclara rara, id. Lael. 21, 79 : raris ac prope nullis portibus, Caes. B. G. 3, 12 fin. ; cf. Quint 8, 6, 30; and, idem rarum est, non sine usu tamen, id. 5, 11, 42 : rari domos, plurimi amicorum tecta . . . petivere, Tac. H. 1, 79 fin. : ali- quod solitarium aut rarum, Cic. Inv. 1, 44 fin. : ut anteponantiir rara vulgaribus, id. Top. 18, 69 : literae, Liv. 6, 1 ; cf. id. 7, 3 : rara hostium apparebant arma, id. 2, 50: vitio parentum Rara juventus, thinnedout, made less numerous, Hor. Od. 1, 2, 24 : lites. Quint. 7, 1, 43: infelicitas, id. 11, 2, 49: quae (litera) est apud nos rarissima in clausulis, id. 12, 10, 31 : quod est magis rarum, id. 9, 2, 73 : ex maxime raro gen- ere, Cic. Lael. 18 ; cf. Quint. 7, 3, 25 :— ra- rum est, ut, etc., id. 3, 10, 3 ; so with a follg. ut, id. 6, 3, 38 ; 10, 7, 24 : rarum dictu, esse aliquid, cui prosit negligentia, Plin. 18, 16, 39. — 1). Mostly poet, and in post-Aug. prose for the adv. raro : nee Iliacos coetus nisi rarus adibat, Ov. M. 11, 766 ; cf., rarus, qui tam procul a portu recessisset, reperieba- tur, Quint 12 prooem. § 3 ; so, rarus fuit, qui, etc., id. 6, 2, 3 : antiquis scriptori- bua rarus obtrectator, Tac. A. 4, 33 ; Sail. Hist, fragm. 3, 22, p. 233 ed. Gerl. : ocea- nus raris navibus aditur, Tac. G. 2 : Cae- sar rarus egressu, id. Ann. 15, 53 ; cf, leo- nes rari in potu, Plin. 8, 16, 18 : (calculus) rarus inventu, id. 28, 15, 61 ; cf., helxine rara visu est, id. 21, 16, 56 : Homerus alias circa picturas pigmentaque rarus, i. e. rarely speaks of them, id. 33, 7, 38. 2. Poet, in partic, Uncommon of its kind, scarce, rare, extraordinary, remark- EAST able : rara puella fuit, Prop. 1, 17, 16 ; so, puella, id. 1, 8, 42 ; and, ministra deae, id. 4, 11, 52 ; cf., rara quidem facie, sed rarior arte canehdi. Ov. M. 14, 337 : fades, Ov. Her. 17, 93 Ruhnk. : vestis, Catull. 69, 3 : avis (sc. pavo), Hor. S. 2, 2, 26 : artis opus rarae, Tib. 3, 4, 37 : patulis rarissima ra- mis, Ov. M. 7, 622.— Hence, Adv., in three forms: raro (the most usual), rare (ante-class, and post-Aug.), and rarenter (ante- and post-class.). 1. (Ace. to no. I.) Far apart, thinly, sparsely, here and there: nisi rare conseri- tur, vanam et minutam spicam facit, Col. 2, 9, 5 : tenui vimine rarius contextus sac- cus, id. 9, 15, 12,— 2. (Ace. to no. II., B) Of time, Seldom, rarely : vero rare capitur (piscis), Plaut. Rud. 4, 3, 56 :— dato raren- ter bibere, Cato R. R. 103 ; so Liv. Andr., Enn., Caecil., Nov., Trab., Pompon, in Non. 515, 23 sq. ; and 164, 25 sq. ; App. Flor. 9 fin. : — raro nimium dabat quod bi- berem, Plaut. Cist. 1, 1, 20 : potavi, edi, donavi, et enim id raro, id. Bacch. 4, 10, 6 : si id, quod raro fit fieri omnino nege- tiir, Cic Inv. 1, 43, 80: evenire insolenter et raro, opp. vulgo, id. ib. 1, 28, 43 : vinum aegrotis prodest raro, nocet saepissime, id. N. D. 3, 27, 69 ; id. de Or. 3, 52 ./in. ; cf. id. Or. 24, 80 ; and hence, nothing is to be altered in the passage, id. de Or. 3, 38, 153 : raro antecedentem scelestum Deseruit poena, Hor. Od. 3, 2, 31. So, admodum raro, Cic. Fat. fragm. ap. Macr. S. 2, 12 ; for which we find raro admodum, Quint 11, 1, 14; Plin. 2, 50, 51: raro umquam. Quint. 4, 1, 4 ; 5, 7, 22 ; Plin. 22, 22, 46 : ita raro, Cic. Rose. Am. 13, 37: sic raro, Hor. S. 2, 3, 1 : tam raro, Ov. M. 13, 117 : quam raro, Plaut. Bac 4, 4, 25 : perquam raro, Plin. 37, 4, 15. — Comp. : quod si ra- rius fiet, quam tu exspectabis, Cic. Fam. 1, 7, 1. — Sup. : istud rarissime accidere, Col. 5, 5, 7 : non affari nisi rarissime, Suet. Claud. 3 1 * rasamen> Inis, n. [rado] That which is scraped or shaved off, a scraping, shav- ing, Marc. Emp. 1 med. rasilis? e, adj. [id.] Scraped, shaved, smoothed, polished, smooth = levigatus (mostly poet.) : torno rasile buxum, Virg. G. 2, 449 : foris, Catull. 61, 168 : fibula, Ov. M. 8, 318; Stat. Th. 7,658: calathi, Ov., Her. 9, 76: argentum, i. e. vessels without raised work, Veil. 2, 56: hasta, Sil. 4, 176: palmes, deprived of the bark, Plin. 17, 23, 35, § 206: scopuli, smooth, i. e. without herbage, bare, Prud. are, v . rastrum, ad init. rastrarius, a , um > adj. [rastrum] Of or belonging to the hoe, i. e. to hus- bandry or a country life : Hypobolimaea, the title of a comedy of Caecilius, Non. 16, 19 ; 40, 4 ; 89, 16, et al. ; cf. Eothe Poet seen. V., 2, p. 136 sq. rastrnm> ■> «-i usually in the plur., rastri, drum, m. (so nom., rastri, Var. L. L. 5, 31, 38 ; Virg. G. 1, 164 ; Ov. M. 11, 36: ace, rastros, Cato R. R. 10, 3; 11, 4; Plaut. Merc. 2, 2, 6; Ter. Heaut 1, 1, 36; 5, 1, 58, et al. But rastra, Cels. in Non. 222, 8 ; Stat. Th. 3, 589) [rado] A toothed hoe, a rake, used for breaking up the soil, a mattock : rastris glebas qui frangit iner- tes, Virg. G. 1, 94 ; cf., rastris terram do- mat, id. Aen. 9, 608 : rastros qundridentes II., Cato 1. 1. — Comically spoken of as the comb of Polyphemus, along with the sickle as his razor, Ov. M. 13, 765. — Pro- verb. : si illi pergo suppeditare sumpti- bus, mihi illaec vere ad rastros res redit, it will bring me to the hoe, i. e. X shall be RATI reduced to work for my living, Ter. Heaut. 5, 1,68. rasura, ae, /. [rado] X. A scrapiitg, shaving (a post-Aug. word) : calami, Col. 4, 29, 9 : barbae capitisque, Hier. Jesai. 5, 15, 2. — 2. Concr., W hat is scraped or shaved off; a scraping, shaving: eboris, Veg. 1, 10, 6 ; 6, 8, 8.— II Trap. : gulae, the harsh pronunciation of the gutturals by the Orientals, Hier. in Ep. Paul, ad Tit. 2, 9. 1* rasus, a , um, Part., from rado. * 2. rastlS. us, »»■ [rado] A scraping, shaving : ab rasu rastelli dicti, Var. L. L. 5, 31, 38. ratariae- arum,/ [ratis] Small ves- sels made of logs fastened together, rafts, ace. to Gell. 10, 25 Jin. ; also called ratia- riae, in Serv. Aen. 1, 43 ; cf. the follg. ratiariUS, ii> m - [ib. 14, 7, 17:— ad nostrorum nnnr. hum rationem, in respect to our annals, Cic. Brut. 13.— Hence, b. Pregn.. A respect, regard, concern, consideration, care for a thing (usually in the connection habere and ducere alieu jus rei rationem) : ad hanc rationem quo- niam maximam vim nafura habet, form- na proximam : utriusque omnino haben- da ratio est in deligendo genere vitae, Cic Off. 1, 33, 120: quorum (civium Roma- norum) nobis pro vestra sapientia. Quiri- tes, habenda est ratio diligenter, id. Manil. 7 : (deos) piorum et impiorum habere r \- tionem. id. Leg. 2, 7: cujus absentis rati- onem haberi proximis comitiis pojuilu.- jussisset Caes. B. C. 1, 9. 2; so, absentis. id. ib. 1, 32, 3; 3, 82 Jin..- eauciorum < t aegrorum habita ratione, id. ib. 3,75: mo neret fmmenti rationem esse habendam, Hirt B. G. 8, 34 ; so. (al. frumentandi) ra- tionem habere, Caes. B. G. 7, 75 Oud. ; cf id. ib. 7, 71 : alicujus vel dignitatis vel commodi rationem non habere, Cic. de Or. 2, 4, 17: ut summae reip. rationem babeamus, Pompeius in Cic. Att. 8, 12, c. fin. : alicujus salutis rationem habere. Caes. B. G. 7, 71, 3 ; so id. B. C. 1, 20, 2 : turpissimae fugae rationem habere, id. ib. 2, 31 : — ut in ceteris habenda ratio non sui solum sed etiam aliorum, sic, etc., Cic. Oft'. 1, 39, 139 : proinde habcHt ratibni m posterities et periculi sui, Caes. B. C. 1. 13: habere nunc sc rationem officii pro beneficiis Cacsaris. id. B. G. 5. 27, 7 : — non ullius rationem sui commodi ducit, Cic. Rose. Am. 44. 128; cf. the remaining pas- sages under duco, no. II., B, 4, 6 : — quum hujusce periculi turn ceterorum quoqut- ofticiorum et amicitiarum ratio, Cic. Clu. 42: — omnis hac in re habenda ratio et diligentia est ut etc.. id. Lael. 24, 89; cf, didici ex tuis Uteris, te omnibus in rebus habuisse rationem, ut mihi consuleres, id. Fam. 3, 5 : habeo rationem, quid a popn- 10 Rom. acceperim, bring into considera- tion, consider, id. Verr. 2, 5, 14 : neque il- lud rationis habuisri, earn provinciam ad summam stullitiam nequitiaraque venis. se, id. ib. 2, 5, 15; cf, hoc rationis hahe- bant facere eos nullo modo posse, ut etc. id. ib. 2, 2, 29. C, Relation to athing: i. e. subjective- ly, course, conduct, procedure, mode, man- ner, method, fashioti. plan, etc.; or object- ively, relation, condition, nature, kijid. sort, fashion, way, etc. : (a) Subjective- ly: nunc sic rationem incipissam. sic hanc instituam astutiam, ut. etc., Plaut Mil. 2, 2, 82; cf. id. ib. 3, 1, 175 sq. ; and, ubi coenas hodie, si hanc rationem insti- tuis? Plaut Stich. 3, 1, 26 ; id. True. 1. 1, 3 : tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias : mea, ut ante primos ludos comperendinem. Ita net ut tua ista ratio existimetur astuta. meum hoc consilium necessarium, Cic. Verr. 1. 11 Jin. ,- cf., saepe jam scribendi tofum consilium rationemque mutavi, id. Fam. 3, 5 : ratio viaque defensionis, id. Verr. 2. 5, 1 Jin. .- itaque in praesentia Pompeii in- sequendi rationem omittit Caes. B. C. 1, 30 : mea autemratioin dicendo haec esse solet ut etc., Cic. de Or. 2, 72: ineunda nobis ratio est quemadmodum, etc.. id. Fam. 12, 19 ; cf., aliquot ante annis inita ratio est ut etc., id. Rep. 2, 36 ; and, ut que primum occurreretur, vix ratio iniri pos- sit Caes. B. G 7, 24, 4 : cf. also, quia re- ponendarum (tegularum) nemo artifex in- ire rationem potuerit Liv. 42. 3Jin. — In the plur. : hoc aditu laudis non mea roe vo- luntas sed meae vitae rationes ab ineunte aetatesusceptaeprohibueruntpiin of lift, Cic. Manil. 1 : de rationibus rerum pub- licarum aut constituendarum aut ruenda- mm, id. Rep. 1, 6.— (ji) Objectively: 1267 RATI ted ratio ordoque agminis aliter se habe- hat ac Belgae ad Nervios detulerant, Caes. B. G. 2, 19, 1 ; efi, ut rei militaris ratio at- que ordo postulabat, id. ib. 2, 22 ; so, rei miliraris, id. ib. 4, 23, 5 : belli, id. ib. 4, 1, 6 (with usus) ; id. B. C. 1, 76 fin. ; 2, 18, 6 ; 3, 17, 3, et saep., et al. ; cf., novae rationes bellandi, Caes. B. C. 3, 50 : ratio equestris proelii, id. B. G. 5, 16, 3 : quorum operum haec erat ratio, etc., id. B. C. 1, 25, 5 ; cf„ rationem pontis hanc instituit. Tigna bina, etc., id. B. G. 4, 17, 2 : serpit per omnium vitas amicitia, nee ullam aetatis degendae rationem patitur esse expertem sui, Cic. Lael. 23, 87 ; cf., ita ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, ut, etc., id. ib. 27, 101; and id. Acad. 2, 43 : civitas (Platonis) non quae possit esse, sed in qua ratio re- rum civilium perspici posset, id. Rep. 2, 20 ; cf., reliqui disseruerunt de generibus et de rationibus civitatum, id. ib. 2, 11 ; id. ib. 1, Sfin. : — quoniam eadem est ratio juris in utroque, id. ib. 3, 12 ; cf., haec eadem ratio est in summa totius Galliae, Caes. B. G. 6, 11 Jin. : ab nostris eadem ratione, qua pridie, resistitur, id. ib. 5, 40, 4 ; so id. B. C. 3, 100 ; cf. id. ib. 3, 101, 4 : docet, longe alia ratione esse bellum ge- rendum atque antea sit gestum, id. B. G. 7, 14, 2 : hoc si Romae fieri posset, certe aliqua ratione expugnasset iste, Cic. Verr. 2, 2, 52 Jin. : quid refert, qua me ratione cogatis? id. Lael. 8 : quod fuit illis conan- dum atque omni ratione efficiendum, Caes. B. C. 1, 65fin. ; so id. ib. 1, 67 ad Jin. : sim- ili ratione Pompeius in suis castris conse- dit, id. ib. 3, 76, 2 : auxilium ferri nulla ra- tione poterat, id. ib. 1, 70, 2 : nee quibus rationibus superare possent, sed quern ad modum uti victoria deberent, cogitabant, id. ib. 3, 83 Jin.; id. ib. 3, 58, 4; id. ib. 3, 18 fin., et saep. 2. Praegn., That faculty of the mind which forms the basis of computation and calculation, and hence of mental action in general, i. e. judgment, understanding, rea- son: "duplex est vis animorum atque natura : una pars in appetitu posita e6t, quae est bpurj Graece, quae hominem hue etilluc rapit; altera in ratione, quae docet et explanat, quid faciendum, quid fugien- dum sit. Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet," Cic. Off. 1, iHfin.: -'homo, quod rationis est particeps, per quam consequentia eernit, causas rerum videt earumque progressus et quasi antecessi- ones non ignorat, similitudines comparat rebusque praesentibus adjungit atque an- nectit futuras, facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam praeparatres necessarias. Eademque natura vi ratio- nis hominem conciliat nomini et ad ora- tionis et ad vitae societatem," etc., id. ib. 1,4: " haud scio, an melius fuerit, humano generi motum istum celerem cogitationis, acumen, solertiam, quam rationem voca- lnus, non dari omnino quam tarn muniflce et tarn large dari," etc., id. N. D. 2, 27, 69 : " lex est ratio summa, insita in natura, quae jubet ea, quae facienda sunt, prohib- etqufe contraria. Eadem ratio, cum est in hominis menteconfirmataetconfecta, lex est," id. Leg. 1, 6 : mens et ratio et consil- ium in senibus est, id. de Sen. 19, 67; cf. Liv. 28, 28 : si pudor quaeritur, si probi- tas, si fides, Mancinus haec attulit, si ratio, consilium, prudentia, Pompeius antistat, Cic. Rep. 3, 18>i. ; cf. id. Quint. 16 fin. ; and, si ratio et prudentia curas aufert, Hor. Bp; 1, 11, 25 : quibus in rebus temer- itas et casus, non ratio nee consilium va- let, Cic. de Div. 2, 41 ; cf., ilia de urbis situ revoces ad rationem quae a Romulo easu ant necessitate facta sunt, id. Rep. 2, 11 Jin. ; and. moneo ut agentem te ratio du- cat, non f'orfuna, Liv. 22, 39 Jin.: mulier abundnt nwljieia.: consilio et ratione defi- citur, Cic. Chi. 65, 184 : Ariovistum magis rationed et consilio quam virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros locus fuisset, etc., Caes. B. G. 1, 40, 8 : arma aniens capio nee sat rationis in armis, Virg. A. 2, 314; so, rationis egens, id. ib. 8, 299, et saep. : iracundia dissidens a ra- tione, Cic. Rep. 1, 38 : majora qunm hom- inum ratio consequi possit, id. ib. 1, 10: quantum ratione providcri poterat, Caes. B. G. 7, 16 Jin. ; cf, nee majore ratione helium administrari posse, id. ib. 7, 21 : — 1268 RATI minari divisoribus ratio non erat, it was not reasonable, was contrary to reason, Cic. Verr. 1,9; so, nulla ratio est, with an ob- ject-clause, id. Caecin. 5, 15 ; so too, min- ime rationis est, Col. 3, 5, 3 : cf. c. dat. : Vitellianus exercitus, cui acquiescere Cre- monae ratio fuit, which, as reason dictated, ought to have rested at Cremona, Tac. H. 3, 22 : quod domi te inclusisti, ratione fe- cisti, reasonably, sensibly, judiciously, Cic. Att. 12, 44.— Hence, b. The reasonable cause of a thing, a ground, motive, reason : " ratio est causa, quae demonstrate verum esse id, quod intendimus, brevi subjectione. Rationis confirmatio est ea, quae pluribus argu- ments corroborat breviter expositam ra- tionem," Auct. Her. 2, 18, 28: quid tan- dem habuit arguments aut rationis res, quamobrem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 47 ; cf., nostra confirmare argumentis ac rationi- bus : deinde contraria refutare, id. de Or. 2, 19, 80 ; and, noverit orator argumento- rum et rationum locos, id. Or. 14, 44; v. also, argumentum, no. 1 : si mei consilii causam rationemque cognoverit, Cic. de Div. in Caecil. 1 ; cf., ad earn sententiam cum reliquis causis haec quoque ratio eos deduxit, quod, etc., CaeB. B. G. 2, 10 ^in. ; Cic. Rep. 1, 10: quam habet rationem, non quaero aequitutis, sed ipsius impro- bitatis atque impudentiae ? . . . facti, si non bonam, at aliquam rationem afferre, id. Verr. 2, 3, 85 ; cf., deinde nihil rationis af- fert, quamobrem, etc., id. Caecin. 33, 96 ; and, non deest hoc loco copia rationum, quibus docere velitis, humanas esse for- mas deorum : primum quod, etc. . . . de- inde quod, etc. . . . tertiam rationem afier- tis, quod, etc., id. N. D. 1, 27, 76: et qui- dem, cur sic opinetur, rationem 6ubjicit, id. de Div. 2. 50 fin.: idcirco minus exis- timo te nihil nisi summa ratione fecisse, id. Att. 8, 11, D. § 5, et saep. : — rationes in ea disputatione a te collectae vetabant me reipublieae penitus diffidere, id. Fam. 5, 13, 3; cf. id. Acad. 2, 36, 116: rationibus conquisitis de voluptate et dolore dispu- tandum putant, id. Fin. 1, 9 Jin. ; cf., quod cum disputando rationibusque docuisset, id. Rep. 1, 16: his rationibus tarn certis tamque illustribus opponuntur ab his, qui contra disputant primum labores, etc., id. ib. 1, 3, et saep. — (Ji) In rhetoric, A show- ing cause, argument, reasoning in sup- port of a proposition : ratio est, quae con- tinet causam, quae si sublata sit, nihil in causa controversiae relinquatur, hoc mo- do : Orestes si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, Jure feci, ilia enim patrem me- um occiderat, non habet defensionem, Cic. Inv. 1, 13, 18 : ad propositum subjecta ra- tio, et item in distributis supposita ratio, id. de Or. 3, 54, 207; cf. Quint. 3, 11, 4; 5, 14, 1 ; 16 ; 7. 8, 3. C. Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order, etc. : in omnibus, quae ratione docentur et via, primum consti- tuendum est, quid quidque sit, etc., in a reasonable, regular manner, Cic. Or. 33 ; cf, ut ratione et via procedat oratio, id. Fin. 1, 9 : modo et ratione aliquid facere (along with recte atque ordine facere), id. Quint. 7 ; cf., quae res Nee modum habet neque consilium, ratione modoque Trac- tari non vult, Hor. S. 2, 3, 266 : nihil est, quod ratione et numero moved possit si- ne consilio, id. N. D. 2, 16, 43 : intervallis imparibus, sed tamen pro rata parte rati- one distinctis, divided proportionally by rule, id. Rep. 6, 18 ; cf., ex summis et in- fimis et mediis interjectis ordinibus ut so- nis moderata ratione civitas concinit, in symmetrical proportion, id.ib. 2,42: in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ip- sa rerum publicarum natura saepe ratio- nem, order, system, id. ib. 2, 33 ; id. ib. 5, 5. (I. A theory, doctrine, or system based upon reason; science, and (less freq.), sub- jectively, knowledge: erat enim tunc haec nova et ignota ratio, 6olem lunae opposi- tum solere deficere, Cic. Rep. 1, 16 ; cf., nova ct a nobis inventa ratio, id. ib. 1, 8 ; id. ib. 2, 39 Jin. : si animum contulisti in istam rationem et quasi artem, id. ib. 1, 23 ; cf, omnes tacito quodam sensu sine ulla arte aut ratione, quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava dijudicant, id. de Or. 3, 50, 195 ; and id. Brut. 74 : ea RATI ratio, quae est de natura deorum, id. N. D. 1, 51 Jin. : Epicuri ratio, quae pleripque notissima est, doctrine, system, philoso- phy, id. Fin. 1, 5 ; cf., Stoicorum ratio dis- ciplinaque, id. Off. 3, 4, 20 ; and, Cynico- rum ratio, id. ib. 1, 41, 148 ; so id. Fin. 3, 20 Jin. : ratio vivendi . . . ratio civilis et disciplina populorum, the art of living . . . statesmanship, id. Rep. 3, 3; /• A celebrated sia- port in Gallia Cispadana, still bearing the same name, Plin. 3, 15, 20 ; Caes. B. P.'. 1. 5 Jin. ; Cic. Att. 7, 1, 4 ; id. Fam. 1, 'J, 9 ; Tac. A. 4, 5 : paludosa, Sil. 8, 603 : a» quo- rea, Mart. 13, 21, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 236. — n. Deriv., Ravcnnai;, atis, adj.. Of or belonging to Racenno : vir, Cic. Balb. 22 : ranae, Mart. 3, 93 : horti. Plin. 19, 8, 42 fin.: ala, Tac. H. 2, 100: classici, id. ib. 3, 50 : mvnicifivm haven- nas, Inscr. Orell. 710. 707 ; 3790 ; 3792. In the abl. sing. : Ravennati agro, id. 14, 2, 4, § 34 ; and also, agro Ravennate, Col. 3, 13, 8. — In the plur. subst, ravennates, Tlie inhabitants of Ravenna, Inscr. Grut 80, 9 ; and, ravennatexses, ib. 399, 3 (of A.D. 399). l'avlduSi "• um, adj. [ravus] Gran- ish, dark-colored : ritvidi vel nigrantus u-- uli, Col. 8, 2, 9. Ra villa» ae, m, [id.] An appella • ofL. Cassius l.onginus (Cons. 626 A.U.C.), Front Aquaed. 8; cf., "Ravillae a ravis oc- ulis, quemadmodum a caesiis Caesullae," Fest. p. 136 and 228 ; v. Comment, p. 642. * ravio» ire < v. n. [ravis] To talk one's self hoarse : Plaut. Poen. 3, 5, 33 ; cf. Fest. s. v. ravim, p. 136. ravis- ravim, /. [kindred with ravus and raucus] Hoarseness (ante- and post- classical, and only occurring in the ace. sing.) : usque ad ravim poscam. Plaut. Aul. 2, 5, 10: expurgabo hercle omnia ad raucam ravim, id. fragm. ap. Non. 164, 19 : ( tragoedi ) boando purgant ravim, ap. FlorT 17. * ravulus? a, um, adj. dim. [ravus, Tio. II.] A little hoarse: dat ravulos cho- raulas, Sid. 9, 13 in carm, raVUS* a ' um - adj. [kindr. with rau- cus. i. c. ravlcus] Gray -yellow, grayish, tawny (rare, but quite class.) : " ravi colo- ns appellantur, qui sunt inter rlavos et caesios," Fest. p. 135 ; cf. id. s. v. raucos, p. 237: (mare illud) nobiemet ipsis modo caeruleum videbatur, mane ravum, Cic. Acad. 2. 33 Goer. N. cr. (cited in Non. 164, 14) : fulix, id. poet. Div. 1, 8 (al. cana) : lupa, Hor. Od. 3, 27, 3. Said several times of the eyes, Var. R. R. 2, 2, 4 ; 2 9, 3 ; cf. of the same, orbes ravi coloris, Plin. 11, 37. 55.— II. Transf. to sound, for rau- cus. Hoarse : " rava vox rauca et parum liquitla. proxime canum latratum so- nans," Fest p. 137. So in only a single (post-class.) example : ciere ravos Can- tus, Sid. Ep. 8, 11 i« carm. fin. ye, or, with d demonstrative (see the letter D, no. IV., 2, c), red ( s0 t0 ° before vowels and h ; also in red-do, and with the union-vowel i in redi vivus. In later Latin words only, re is sometimes fuund before vowels and h ; e. g. reaedifico, re- 1269 HEBE exinanio, reinvito, etc. Assimilation of the «/before consonants produced the forms relHgio, relliquiae, reccido ; and the sup- pression of the d caused the lengthening of the e in reduco, relatum. The orthog- raphy and quantity of words compound- ed with re are in general somewhat arbi- trary, especially in the ante- and post- class, poets ; cf. Schneid. Gr. 1, p. 580 sq., and Buttmann, p. 595 sq.). An insep- arable particle, whose fundamental sig- nification answers to the Engl. Again and against. Thus, it denotes either, a, A turning backward (Engl, back): re- cedo, recurro, rejicio, remitto, resolvo, etc., or, b. An opposition: reboo, re- clame redamo, reluctor, repugno ; and 8 °. II. Trop. : 1, A restoration of a thing to its original condition (e. g. a free- ing or loosing from a state of constraint) (Eng. re-, un-) : redintegro, reficio, resti- tuoj relaxo, relego, resero, recludo, resol- vo, retego, etc. ; or, also, 2. A transi- tion into an opposite state : recharmido, reprobo (opp. to comprobo), retracto, re- velo; or, 3. A repetition of an action: recoquo, resumo, reviso, etc ; or, (* 4. It is sometimes intensive, asredundo). rea> ae, v. reus. * re-adunatiOi onis,/ A reuniting, reunion : ossium (at the resurrection), Tort Res. 30. re-aedifico; are, »■ a. To build d/rain, rebuild (late Latin) : r. quae de- 6tiuxit, Tert. adv. Marc. 5, 3; so id. Pud. ■20^«. ; Hier. Ep. 108, 9. ivapse» aa[ v. [eontr. from re and eapse, an old form for ipsa; cf. ipse, ad inil.j In fnct, in reality, actually, really (an ar- chaic 'word, which does not occur after Cic. ) : . " reapse est re ipsa," Fest. p. 137 and 230 ; * Plaut. True. 4, 3, 41 : earum fpsaruim reYum reapse, non oratione per- fectio.'Cic: Rep'.'l, 2: ut reapse cernere- tur, quale esset id, quod, etc., id. ib. 2, 39 ; cf. Seti. Ep. 108 med. : objiciuntur etiam saepe formae, quae reapse nullae sunt, specielm autem offerunt, Cic. de Div. 1, 37, 81 : non perinde, ut est reapse, ex Ut- eris parspicere potuisti, id. Fam. 9, 15. R6cite? is, n. (of the same form in the nam., ace, and abl.) A very ancient town of the Sabines, now Rieti, Plin. 3, 12, 17 fin.; Var. R. R. 3, 1, 6 ; Liv.25, 7; 26,11; 23; Sil. 8, 417;_cf. Mann. Ital. 1, p. 529.— 11. Deriv., ReatinuS).», urn, adj., Of or belonging to Reate, Reatirte : ager, Plin. 3, 12, 11 fin.: praefectura, Cic. Cat. 3, 2, 5; id. N. D. 2, 2, 6; Val, Max. 1, 8, 1: asini (which were highly valued), Var. R. R. 2, 1, 14. — In the plur. subst, Reatini, orum, m... The inhabitants of Rente, Var. R. R. 3, 2, 3 ; Cic. Scaur. § 27 ; id. Att. 4, 15, 5 ; 9, 8 ; Liv. 28, 45, et al. reatUS; us > m - [reus] The condition of an accused person, a slate of impeach- ment (a word first used by Messala, ace. to Quint. 8, 3, 34) . revocato ad reatum Alcibiade, Just. 4, 4, 4 : si diutino tempo- re aliquis in rentu fuerit . . . qui longo tempore in reatu agunt, Modestin. Dig. 48, 19, 25; Mart. 2, 24. — Hence, H, Me- lon., An offense of which one stands ac- cused, a charge: App. M. 7; Prud. Cath. re-baptlzoj are, v. a. To baptize again, rebapthe (late Lat.), Cod. Justin. 1, 6, 2 1 Aug. Ep. 203 fin., et al. rebellatio onis, /. [rebello] A re- newal of hostilities, revolt, rebellion (a post- Aug. word for the class, rebellio), *Tac. A. 14, 31 ; Val. Max. 7, 3, 9 exl. l'Cbellatrix. >cis, /. [id.] She that re- volts or rebels (very rare) : Germania, Ov. Tr. 3, 12, 47: provincia, Liv. 40, 35 Jin. 1. rebclllOj onis, / [id.] A renewal of war (by the conquered party), a revolt, rebellion (a good prose word) : rebellio facta post deditionein, Caes. B. G. 3, 10, 2 ; so, facere, id. ib. 4, 30, 2 ; 4, 38 : parare, Tac. A. 1, 55 : coeptare, id. ib. 3, 40 : com- primere, id. Hist. 2, 11 : ad rebelllonem spectare, Liv. 2. 18 : ad rebellionem com- pellere, id. 9, 41 : nihil rebellionis timere, id. 2, 16, et saep. — In the plur. : multis Car- thaginiensium rebellionibus, *Cic. Scaur. § 42 ed. Orell. 2. rebclllOj onis, m. [id.] One who re- volts, an insurgent, rebel (late Lat.) : Treb. 1270 RE CA Poll. Salon. 1 ; so Faustina ap. Vulcat. Gall. Avid. Cass. 9; cf. the follg. rebellis, is, adj. [id.] That makes war afresh, insurgent, rebellious (poet, and in post- Aug. prose) : I. Lit. : rebelles Aene- adae, Virg. A. 12, 185 : Galium, id. ib. 6, 859 : Numidae, Oy. M. 15, 754 : — colonia, Tac. H. 4, 72 : motus, Claud. VI. Cons. Hon. 213. — Subst., rebelles, ium, m., Reb- els, Tac. A. 1, 40 ; 2,26; Claud. Laud. Stil. 1, 238.— II. Trop. : r. amor, Ov. R. Am. 246 : flammae seditione rogi, Stat. Th. 1, 35 : cervix, Claud. Rapt. Pros. 1, 155. rebellium- ii> n. [id.] A renewal of war, revolt, rebellion (a collat. form for re- bellio, like consortium for consortio, con- tagium for contagio, etc.) : qui pacatos ad rebellium incitasset, Liv. 42, 21, 3 Gron., N. cr. re-bellOj avi, atum, 1. v. n. To wage war again (said of the conquered), to make an insurrection, to revolt, rebel (not freq. till after the Aug. per. ; not at all in Cic. or Caes.) : I, L i t. : si plures rebellare consilia inissent, Hirt. B. G. 8, 44 ; Liv. 8, 14, 5 ; Quint. 8, 5, 16, et saep. — Poet. : tau- ro mutatus membra rebello, renew the com- bat, Ov. M. 9, 81 ; so Id. ib. 13, 619. — H. Trop.: credunt rebellare quae curave- rint vitia, to break out again, Plin. 25, 13, 109 : rebellat saepe humor, offers resist- ance (to writing), id. 13, 12, 25 ; cf., Pudor rebellat, Sen. Agam. 138. KebiluS; >, »». Surname of the legate C. Caninius, v. h. v. re-blto- ere, v. n. [beto] To turn back, return (ante-class. ) : si non rebitas hue, Plaut. Capt. 2, 3, 20; cf. id. ib. 2. 3, 49 ; 3, 5,89. re-boo- are, v. n. and a. To bellow back, resound, re-echo (poet.) : reboant sil- vaeque et longus Olympus, * Virg. G. 3, 223 ; so, rupti poli, Sil. 17, 252 : — nee cith- aris reboant laqueata aurataque templa, * Lucr. 2, 28 : (* ursa reboat lupis, Val. Fl. 3, 634 : reboant tympana, Catull. 63, 21 :) reboat te quicquid carminis echo Respon- det silvae, resounds from thee, Nemes. Eel. 1,73. re-bulllOi ivi or ii, v. n. and a. (an Appuleian word) I, Neutr., To bubble up: vinum, App. M. 9. — H. Act., To cause to bubble forth, to cast forth with a bubbling ■noise: oleum, App. M. 5: spiritum, to breathe out, id. ib. 1. * re-calcitrOj are, v. n. To kick back (of horses) ; poet., transf., to deny access: Hor. S. 2, 1, 20. re-calcOj are, v. a. To tread again, retrace (post-Aug.) : humum, Col. 2, 2, 19 : limen, Prud. Cath. 9, 75 : priora vestigia, App. M. 6. re-caleo, ere, v. n. To grow warm again, to remain warm, be warm (poet, and in post-Aug. prose) : recalent nostro Ti- berina fluenta Sanguine adhuc, still run warm, * Virg. A. 12, 35 Wagn. — II, Trop. : recalebant in auribus ejus parentis effata, Amm. 28, 1, 7; Aus. Prof. 7, 15. re-calesco* 'ait 3- »■ * rec *- "• To be- come warm (again), to grow warm (rare, but quite class.) : quum motu atque ex- ercitatione recalescunt (corpora), * Cic. N. D. 2, 10, 26 ; id. Flor. 4, 2, 53— H. Trop. : mens recalescit, Ov. R. Am. 629 : recales- cere ex integro (in scribendo) et resume- re impetum fractum omissumque, Plin. Ep. 7, 9, 6. rc-calfaciOi feci, 3. v. a. To make warm (again), to warm (poet, and in post- class, prose) : calidumque priori Caede recalfecit consorti sanguine telum, Ov. M. 8, 443. — Pass.: rursus recalfiunt, Scrib. Comp. 271. And in ah uncontr. form : statim recalefacto corpore, Coel. Aur. Acut. 2, 10. — II. Trop.: tepidam recal- face mentem, Ov. A. A. 2, 445. rccalvastcr, tri, m. [recalvus] That has a bald forehead, bald in front, only in Sen. Ep. 66 med. ; Vulg. Levit. 13, 41. recalvatio, onis, /. [id.] Baldness in front, a bald forehead, Vulg. Levit. 13, 42. rc-calvusi a, um, adj. Bald in front, forehead-bald, Plaut. Rud. 2, 2, 11.. re-candesco dui, 3. v. inch. n. (an Ovidian word) * I, To grow while (again) : percussa recanduit unda, grew white with foam, Ov. M. 4, 530. —II. To grow hot BECE (again), to glow : (ubi tellus) Solibus ae- theriis . . . recanduit, Ov. M. 1, 4.15 : et ru- buere genae totoque recanduit ore (Me- dea), id. ib. 7, 78.-2. Trop. : recanduit ira, Ov. M. 3, 707. re-cano, ere, v. a. (a Plinian word) * I. To sing back, i. e. call back by sing- ing: ut ilia (perdix) recanat revocetque (marem), Plin. 10, 33, 51.—* n. To charm back again, to undo a charm : pauci etiam credunt serpentes ipsas recanere, Plin. 28, 2, 4, § 19. (The form recino has an- other signif., v. h. v.) rc-canto> no per/, atum, l.v.intens. n. and a. (a poet, word) *I, Neutr., To sound back, re-echo : nusqunm Graecula quod recantat Echo, Mart. 2, 86. — H, Act., * 1, To recall, recant : recantatis oppro- briis, Hor. Od. 1, 16, 27.— * 2. To charm back, charm away : nulla recantatas depo- nent pectora curas, Ov. R. Am. 259. re-capittilOi are, v. n. fcnpitulum] To go over the main points of a thing, to recapitulate ; a transl. of the Gr. dvaicz- if>a\ai6ui (late Latin), Tert. adv. Marc. 5, 17, et al. re-caveoi cavi, cautum, 2. r. a. To give counter-security (jurid. Lat.) : Cod. Justin. 9, 3, 2.— Hence, recauta, orum, 71., A quittance, release, Novell. 130, 1. re-CavUS; a i um i a ^j- Hollow or arched inward, concave (late Lat.) : spec- ulum, Prud. ot£0. 11, 186: palatum, id. Psych. 421 : laquearia, Paul. Nol. carm. 28, 408. _ re-CedO; cessi, cessum, 3. v. n. To go back, fall back, give ground, retire, with- draw, recede: A. Lit. (quite class.) : pone nos recede, Plant. Poen. 3, 2, 34 : ego abs teproculrecedam, id. Mil. 2,4,4'; so, hinc, id. Bacch. 4, 1, 7 : hue, id. Rud. 3, 5, 7 : recedere loco, id. Ampli. 1, 1, 84 ; cf., cen- turiones ex eo quo stabant loco recesse- runt, Caes. B. G. 5, 43, 6 : a Mutina, Cic. Phil. 8, 7, 21 : procul a telo veniente, Ov. M. 12, 359 : de medio, Cic. Rose. Am. 38 fin. : — in castra Cornelinna, Caes. B. C. 2, 30 fin. 2. In partic, To retire to one's bed- chamber, go to rest : Petr. 85, 5 ; so Ov Ib. 239. B. Transf., of inanimate and abstract things : ut illae undae ad alios accedant, ab aliis autem recedant, Cic. Plane 6, 15 : verba moveve loco, quamvis invita re- cedant, yield, Hor. Ep. 2, 2, 113: multa ferunt anni venientes commoda secum, Multa recedentes adimunt, the departing years, id. A. P. 176. — Thus freq. (esp. after the Aug. period) of places which stand back, recede (i. e. are either distant or re- tired) : secreta parentis Anchisae domus arboribusque obtecta recessit, Virg. A. 2. 300 ; cf. Catull. 64, 43 ; and, etsi lata reces- sit Urbe domus, Stat. Th. 5, 242 ; Plin. Ep. 2, 17, 21 : Palaestina vocabatur, qua con- tingit Arabas . . . et qua recedit intus, Da- mascena, Plin. 5, 12, 13 : Magna Graecia in tres sinus recedens Ausonii maris, id. 4, 10, 17; so with in, id. 3, 10, 15; Sen. Cons, ad Marc. 18 ; also transf., of nations, gens Cappadocumlongi8sime Ponticarum omnium introrsus recedens, Plin. 6, 8, 8. In a painting, etc. : pictor vi artis suae ef- ficit, ut quaedam eminere in opere, quae- dam recessisse credamus, Quint. 2, 17, 21 ; cf. Plin. Ep. 3, 6, 2. Poet, of places which appear to recede by our departure from them : provehimur portu, terraeque urbesque recedunt, Virg. A. 3, 72 ; Ov. M. 8, 139; 11, 466; Sil. 3, 157; Stat. Th. 1, 549, et al. II. In gen., To go away, depart from a place, to abandon a thing = discedere. A. Lit. (so in good prose extremely rare ; for which discedere) : haec effatu' pater, germana, repente recessit, vanished, Enn. Ann. 1, 52 : nee vero A stabulis plu- via impendente recedunt Lorigius (apes), Virg. G. 4, 191 ; Plin. Ep. 1, 13, 2. 2. Transf., of inanimate things, To separate from any thing (with which it was previously connected) : in aliis ossi- bus ex toto saepe fragmentum a frng- mento recedit, Cels. 8, 7 ; 60, carnes ab ossibus, Plin. 22, 8, 9 ; id. 19, 5, 23 : caput e cervice, Ov. Pont 2, 8, 65; for which also, caput cervice, id. Her. 16, 153; cf. Luc. 8, 674. It hi C Jli B. Trop. (so quite classical, and eep. freq. in Cic. and Quint.) : si quid vos per laborem recte feceritis, labor illc a vobis cito recedet, Cato in Gcll. 16, 1 fin. : avi- us a vera longe ratione recedit, Lucr. 2, 229 : ab officio recedere, Cic. Off. 3, 4, 19 ; id. Caecin. 20 fin. : ab armis, i. e. to lay them down, id. Rose. Am. 6, 16 : penitus a natura, id. Fin. 4, 16, 43 : ab eodera ex- emplo, Quint. 1, 6, 6 ; 2, 8, 13 ; 7, 3, 21 : a seutentiis ejus, ab omni voluntate, coiibi- liisque, Cic. Att. 12, 4: a vita, i. e. to kill onc't self, id. Tusc. 4, 17, 40 (but Plin. 29, 1, 5, tor to die, in gen., a doubtful con- jecture). Veiy freq. of inanimate and abstract subjects : (nomen hostis) a pere- grino recessit et proprie in eo, qui arma contra ferret, remansit, has lost the sig- nification of foreigner, Cic. Off. 1, 12, 37; so, a consuetudine, id. Quint. 21, 67 ; Quint. 2, 13, 11: r. tigurae sententiarum ab illo simplici modo indicandi, id. 9, 2, 1 : ab U6U quotidiano, id. 10, 1, 44, et saep. — Poet, with the simple abl. : sic nunquam corde recedit Nata tuo, departs, Stat. S. 3, 5, 55. — Absol. : et pariter Phoebes pari- ter maris ira recessit, vanished, Ov. M. 12, 36; so, spes, Luc. 7, 688. — With a follg. in : in venlos vita recessit, passed away into the winds, Virg. A. 4, 705. — Hence * re cess us, a, um, Pa. (ace. to no. I., B), Drawn back, receding : scena recessi- on standing further back, Vitr. 5, 8. re-Ccllo> ere, v. n. and a. : I, Neutr., To spring back, fly back, bend back: "re- cellcre reclinare," Fest. p. 136 and 229 (very rare, perh. only in the follg. examples) : (terra) inclinatur retroque recellit, Lucr. fi, 573 : gravi libramento plumbi recellente ad solum, Liv. 24, 34, 11 Gron. — II. Act., To throw or bend back (an Appul. word) : totum corporis pondus in postremos pop- lites recello, App. M. 6 : nates, id. ib. 10, p. 242 ed. Bip. recenSj ntis (abl. sing., regularly, re- centi ; but in the poets sometimes re- cente, e. g. Catull. 63, 7 ; Ov. F. 4, 346, et al. — Gen. plur., regularly, recentium ; re- centum, Hor. Od. 1, 10, 2), adj. fetymol. unknown] That has not long existed, fresh, young, recent (opp. to vetus, and differing from novus; v. antiquus, ad in it.) (very freq. and quite class.) i quod si veteris con- tumeliae oblivisci vellet: num etiam re- centium injuriarum memoriam deponere posse ? Caes. B. G. 1, 14, 3 ; id. ib. 5, 54, 4 : (Verres) cum e provincia recens esset in- vidiaque et irifamia non recenti sed vetere nc diuturna flagraret, Cic. Verr. 1, 2, 5: omnis conglutinatio recens aegre, invet- erata facile divellitur, id. de Sen. 20, 72 ; cf. id. Tusc. 4, 17, 39 : sed hanc ipsam re- centem novam devoravit, id. Fain. 11, 21, 2; cf. Quint. 8, 3, 34: viri, Cic. Mur. 8: (piscis) nequam est, nisi recens, Plaut. Asin. 1, 3, 26 ; cf. id. Pseud. 4, 7, 25 : ca- tuli, just whelped, young, Var. R. R. 3, 12, 4 : tonsae (oves), newly shorn, id. ib. 2, 11, 7: cespites, Caes. B. C. 3, 96; cf., flores, Hor. Od. 3, 27, 43; Ov. F. 4, 346 : herbae, id. ib. 5, 123 : serta, Virg. A. 1, 417 : prata, fresh, green, id. ib. 6, 674 Serv. : sanguis, newly shed, Catull. 63, 7 : sol, poet, for the rising sun, the east, Pers. 5, 54 : proelium, Caes. B. G. 4, 13 fin. : victoria, id. ib. 1, 31 fin. ; 5, 47, 4 : clades, Liv. 2, 22, 4 Drak. N. cr. : pollicitatio, Caes. B. C. 1, 57 fin. : arma, fresh, newly whetted, Ov. M. 8, 370 : umbrae, animae, of those newly deceased, id. ib. 4, 434 ; 8, 488 ; 15, 846, et saep.— Comp. : epistola recentior. Cic. Fam. 3, 11 : recentiore memoria, id. N. D. 2, 2, 6 : unus ex amicis recentioribus, Quint. 6, 3, 92. — Sup. ■■ recentissima tua est epistola Kal. data, Cic. Att. 8, 15, 3 : recentissima quae- que sunt correcta et emendata maxime, id. Acad. 1, 4, 13 : Senones recentissimi advenarum, Liv. 5, 35. — (j3) With a follg. ab (v. ab, no. I., B, 3), Immediately after, fresh from, shortly after, etc. : pullum asi- ninum a partu recentem subjiciunt equae, newly foaled, Var. R R. 2, 8, 2 : Homerus, qui recens ab illorum aetate fuit, Cic. N. D. 3, 5 : recens a vulnere Dido, i. e. with her wound still fresh, Virg. A. 6, 450 : Poe- num recentem ab excidio opulentissimae urbis Iberum transire, Liv. 21, 16 fin. .- alti spiritus viros, ut ita dicam, a diis recentes, 8cn. Ep. 90 ad fin. : haee vox, a qua re- ttECE cens sum : sonat adhuc et vibrat in auri- bus meis, id. Provid. 3. — (y) In post-Aug. prose, with a follg. in c. abl., or (more freq.) with the simple abl. : quod comitatum Agrippinae longo moerore fessum obvii et recentes in dolore anteibont, yet fresh ingricf whose grief was still fresh, Tac. A. 3, lfin. (but in Hcrenn. 2,7, 11, reticentior in dolore seems to be the more correct reading) : quaedam (verba) in usu per- quam recentia, Quint. 8, 3, 34 : — ut erat recens dolore et ira, Tac. A. 1, 41 fin. ; so, recens praetura, id. ill. 4, 52 : stipendiie, id. ib. 15, 59 : caede, id. Hist. 3, 19 : victo- ria, id. ib. 3,77.— b. Keccnti re, While the matter is fresh, forthwith, immediately : quid si recenti re nedes pultem, I'luut. I'oen. 3, 4, 18 ; so id. Trin. 4, 3, 8 ; Cic. Verr. 2, 1, 53 ; for which also, recenti negotio, id. ib. 2, 1, 39 ; and, in recenti, Modest. Dig. 48, 19, 25. — c, Recentiores (subst. anu ad- ject.), The moderns (said of authors) : at- tulisti aliud humanius horum recentio- rum, Cic. Fin. 2, 26 ; so Plin. 28, 17, 72 ; but also, Graeci recentiores, id. 4, 16, 30. II. Trop., Fresh in strength, not ex- hausted by fatigue, vigorous : ut integri et recentes defatigatis succederent, Caes. B. G. 5, 16 fin. ; so, integer et recens, opp, fusus et saucius, Flor. 3, 1, 13 ; and in the order, recentes atque integri, opp. defati- gati, Caes. B. G. 7, 48 fin. ; and, opp. de- fessi, id. B. C. 3, 94, 2. So, r. milites, opp. defessi, id. B. G. 7, 25 : equitntus, id. ib. 7, 9, 4 : r. animus (consulis), Liv. 21, 52 : equi, id. 29, 34 (along with integrae vires) ; 38, 25 {opp. fessi) ; Ov. M. 2, 63 : clamor, Plin. Pan. 23, 5. — Comp.: sauciis ac de- fatigatis integros recentioribusque viribus subministrare, Auct. B. Air. 78, 6. — Hence, Adv. : (ci) rgcens, Lately, freshly, new- ly, just, recently, etc. (for the most part only ante-class, and post-Aug. ; not in Cic. or Caes.) : puerum recens natum, Plaut. Cist. 1, 2, 17 ; so, captum hominem, id. Capt. 3, 5, 60 : scena perfusa croco, Lucr. 2, 416 : — exstinctum lumen, id. 6, 792: coria detracta, Sail. Hist. 4, 29, p. 242 ed. Gerl. : acceptum vulnus, Tac. A. 2, 21 : perdomita Hispania, id. ib. 4, 5 : cognita, id. ib. 4, 69, et saep. : condita Roma, Suet. Tib. 1. — ((3) recenter, The same (post- class.) : capti turdi, Pall. 1, 26 : lecta po- ma, id. 5, 4 Jin. — lj. S"P- •' quam recen- tissime stercorato solo, Plin. 18, 23, 53 ; 60, res gestae, Just. 30, 4, 8. l*e-cenSCOi sui, sum, and 6itum (re- census, Tert. adv. Marc. 4, 5 med. ; and Suet. Caes. 41 ; id. Vesp. 9, ace. to the better reading, recensitus: Claud, in Eutr. 2, 60 ; Prud. Apofh. 1069), 2. v. a. To count over from the beginning, i. e. to ex- amine closely, to review, master, survey, enumerate. I. Lit. (quite class., but not in Cic; see, however, recensio) : haec in Aeduo- rum tinibus recensebantur numerusque inibatur, * Caes. B. G. 7, 76, 3 ; cf., recen- suit caprivos, quot cuju6que populi essent, Liv. 26, 49. So, exercitum, id. 1, 16 ; Suet. Calig. 44 : legiones, Liv. 2, 39 : equites, id. 40, 46 ; 43, 16 : omnem numerum su- orum, Virg. A. 6, 682 : captivos pisces ordine, Ov. M. 13, 932 : biduo acceptam cladem, Liv. 10, 36, 15 : pecus et familiam, Col. 1, 8 fin.: — vestem servitiorum et fer- ramenta, bis singulis mensibus (along with recognitio), id. 11, 1, 21: loca ab initio, Quint. 11, 2, 20, et saep. : vellera ad nume- rum pecoris, Col. 12, 3, 9 : qui recensi (recensiti) non essent, who had not been received or considered (in the distribution of the public corn), Suet. Caes. 41 fin.— Poet. : signa recensuerat bis sol sua, had gone through, run through, Ov. F. 3, 575. II. Trop., To go over in thought, in narration, or in critical treatment, to reck- on np, recount, review, revise (poet, and in post-Aug. prose) : Stat. S. 5, 3, 20 ; cf, fata t'ortunasque virum moresque manusque, Virg. A. 6, 683 :— fortia facta, Ov. Her. 9, 105 ; bo, deploratos Priamidas, id. Met. 13, 481: parva exempla, Stat. S. 4, ], 29. — Absol.: Plin. Ep. 1, 8, 15; — Gell. 17, 10, 6. recensipj onis,/. [recenseo] An enu- meration, reviewing, recension (very rare) : qui aedem Nympharum incendit, ut me- moriam publicam recensionis tabulis pub- RE CE licis impressam exstingueret, i. e. the cen- sor's register, * Cic. Mil. 27, 73 (lor which, census populi Romani, id. Coel. 32, 78) : ne qui novi coetus recensionis causa mo- vcri quandoque possent, on account of the new enumeration (for the distribution of the public corn), * Suet. Caes. 41 fin. * reccnsitio, onis, / [id.] A muster- ing, enumeration : servorum, Ulp. Dig. 10, 4, 3, J 7. recensitus, a, um, v. recenseo. 1. lccensus- ». um, v. recenseo. 2. recensusi us, m - (recenseo] An enumeration, a review (post-Aug.) : populi (for the distribution ot the public corn), Suet. Caes. 41 : — vitae, Tert. Anim. 58. rcccntanus, ii> »<• [recens] A vend- er of wine which has been cooled, made fresh. Inscr. in Labus. Monum. epigr. Ambros. p. 35, iio. 8. In the fern., " bei k.ntaiu a, vcupoQopos,'' Gloss. Philox. rcccnter> adv., v. recens, ad fin. * reccntor, an, v. dep. [recensJ To renew itself, a word formed by Cn. Ma- tius : recentatur Commune lumen hom- inibus, in Gell. 12, 25, and in Non: 167, 18. Recentoricus ag^er, The Roman public lands in Hicilij, Cic. Agr. 1, 4, 10 ; 2, 21, 57. receptaculum, i, «• [recepto] A place to receive or keep things in, A res- ervoir, magazine, receptacle: I, In gen. : corpus quasi vas est aut aliquot! animi re- ceptaculum, Cic. Tusc. 1, 22, 52: cibi et potionis (alvus), id. N. D. 2, 54, 136 : fru- gibus, Tac. G. 16 : — pcrdicum, Plin. 10, 33, 51 : avium, Col. 8, 15, 4 : aquatilium ani- malium, id. 8, 1, 3: — aquae, a reservoir, Vitr. 8. 7 ; cf, Nili, Tac. A. 2, 61. II. In par tic, A place of refuge, a lurking-place, shelter, retreat, i. q. locus ad receptum aptus (so usually) . castra sunt victori receptaculum, vhto perfugium. Liv. 44, 39 : (Sicilia) illud receptaculum classibus nostris, Cic. Verr. 2, 2, 1 fin. : pro castello ac receptaculo turrim facere, Caes. B. C. 2, 8 ; cf. Cic. Pis. 5, 11 ; and. castella diruit, ne receptaculo hostibus essent, Liv. 9, 41, 6 : Capua receptaculum aratorum, Cic. Agr. 2, 23; Caes. B. G. 7, 14, 9 : servitiis ex Achaia fugientibus re- ceptacula Macedonia erat, a rendezvous, Liv. 41, 23 ; cf. id. 8, 11. With a follg gen. : illud tibi oppidum receptaculum praedae fuit, a hiding-place for booty, Cic. Verr. 2, 5, 23 : receptaculum adversae pugnae, a place of refuge, Liv. 6, 33 ; cf.. receptaculum fugae, id. 8, 9 ; with which cf. perfugarum, Tac. A. 14, 29: — (murs) aeternum nihil sentiendi receptaculum. Cic Tusc. 5, 40, 117 Klotz. receptatlOi 6nis, /. [id.] A receiv- ing or taking again: spiritus, Amm. 20, 11, 28. receptatcTi oris, m. [id.] A receiver, shelteYer ; in a bad sense, a hider, harbnr• intens. a. [id.] To take again, receive back ; to recover, retake (mostly poet, and in post-August prose : not found in Plautus, Cicero, or Caesar) : quae cava corpore coeruleo cortina re- ceptat, Enn. Ann. 1, 28 (in Var. L. L. 7. 3. 90 ex conj.) ; cf. Lucr. 2, 1001 ; and, placido natura receptat Cumta sinu, Luc 7, 810 • corpus omnes Paullatim redit in sensus animamque receptat. and takes or receives 1271 RE C E back again, Lucr. 3, 504 : meum receptas liliuin ad te Pamphilum, i. e. you receive my son's visits, Ter. Hec. 5, 1, 16 ; ef., mercatores, to receive, admit, Liv. 5, 8 ; and Tac. A. 3, 60 : hastam receptat Ossi- us haerentem, tugs back the spear, Virg. A. 10, 383.— With se, To betake one's self any where, to withdraw, retire, recede,Ter. Heaut. 5, 2, 15 ; Virg. G. 1, 336 ; Pers. 6, 8. receptor* oris, 7«. [recipio] I, A receiv- er, shctterer ; in a bad sense, a hider, harbor- er, concealer: " lion tantum qui rapiunt, verum is quoque, qui recipit ex causis su- pra 6criptis tenetur, quia receptores non minus delinquunt quam agsrressores," Ulp. Dig. 47, 9, 3. § 3 ; cf., furum, id. ib. 1, 18, 13: ipse ille latronum occultator et receptor locus, *Cic. Mil. 19. 50: praeda- ruin, * Tac. A. 4. 23 : abigeorum, Callistr. Dig. 47, 14,3. — *IJ, A rtcouqutror: Ori- ■ enti6, Vop. Aurel. 26. receptorius, a, um, adj. [id.] Fit for receiving leccl. Lat.) : locus, Tert. Res. Cam. 27. — Hence, subst., receptorium, ii, n., A place of shelter, Sid. Ep. 5, 17. C* receptriS; Icis,/. She that receives, App. Muud. p. 66, 17 Elm. ; id. Asclep. p. 77, 30 Elm.— 2. In a bad sense, She that harbors or conceals: Messana, praedarum ac furtorum, Cic. Verr. 2, 4, 8 ; 2, 5, 62.) 1. receptus- a, um > P°-j Rn d recep- tum, i, n., v. recipio. 2. receptllS) us - m - [recipio] I. In an act. signif., A drawing back (so very rare- ly) : A. Lit.: spiritus ... in receptu dil- ficilis, hard to recover, Quint. 1 1, 3, 32 ; id. ib. § 53. — * B. Trop., A retraction, recanta- tion : receptus nimis pertinacis sententiae, Liv. 4, 57. II. 1" a recipr. sense, a military t. t., A drawing or falling back, a retiring, re- treat (so very freq. in prose and poetry) : ut expeditum ad suos receptum habeant, Cues. B. G. 4, 33, 2 ; so, habere receptum ad aliquem, id. ib. 6, 9, 2; and 6imply, r. 'mdxre, id. B. C. 1, 59, 2; Plane, in Cic. Fain. 10, 11, 2 ; Liv. 27, 27 ; 44, 39, et al. : quum receptus primis non esset, id. 28, 23 ; so id. 40, 32 : dare receptum alicui, Caes. B. C. 1, 46, 2 ; so id. ib. 1, 82 fin. ; and simply, r. dare, id. ib. 2, 30 fin. : Caesar receptui cani jussit, id. B. G. 7, 47 ; v. the passages under cano, 710. III., 3 ; and cf., receptui signum audire, Cic. Phil. 13. 7, 15 : Caesar receptui suorum timens, Caes. B. C. 3, 46 ; 3, 69, 2: receptui sibi consu- lebant. id. ib. 11, § 4 : haud facili inde re- ceptu, Liv. 29, 7 : ne receptum aroittam, Pomp, in Cic. Att. 8, 12, C, 2, et saep,— In the ylur, : (buccina) cecinit jussos inrla- ta receptus, Ov. M. 1, 340 ; so id. Triat 4, 9, 31 ; and in the signif., place of retreat, refuge : tuti recessus, Virg. A. 11, 527 : perdices surculis receptus suos vestiunt, nests, Sol.7Jin. — '■ 2. Transf., Agoing back, retreating : r. et recursus maris, i. e. the ebb and fiorr Eumen. Paneg. Const. 6 Jin. — B. T r o p. : r. ad Caesaris gratiam atque amicitiam, Caes. B. C. 1, 1, 3 : re- ceptum ad poenitendum habere, Liv. 42, 13 ; so, ad expertam clementiam, id. 3, 2 : a malis consiliis receptum, id. 28, 25. rccessim- a dc- [recedo] Backward : cedam, imitabor nepam, Plaut. Casin. 2, 8, 7 : cunas recessim rursum vorsum trahe- re et ducere, id. Amph. 5, 1, 60. * recessioj onis,/ [id.] A going back, receding, recession : Vitr. 1, 6. 1. recessus- a, urn, Part., v. recedo, ad fin. 2. recessus- us, m. [recedo] A going back, receding, retiring, retreat, depart- ure ; opp. to accessus (quite clas9.) : ac- cessus ad res salutaree, a pestiferis reces- sus, Cic. N. D. 2, 12 fin. : ut luna accessu et receBSU suo lumen accipiat, id. de Or. 3, 45. 178 : quid de fretis aut de marinis aestibu9 plura dicam 1 quorum accessus et recessus lunae motu gubernantur, id. de Div. 2, li fin. ; so of the ebb of the tide, Col. 8, 17, 9 : recessum primis ultimi non dabant, * Caes. B. G. 5, 43, 5 : gemmae, its removal from the eye. Plin. 37, 6. 23 : cum processui et ret eH>-ui cani juberet, i, e. in going home, Trebi 11. Gall. 17. B. Me ton. (abotr. pro concrete), .4 dis- tant, retired, or seiTel spot, a nook, corner, retreat, recess (ace. to recedo, no. I., B, 2) : mihi solitudo et recessus provincia est, 1272 R E C I Cic. Att. 12, 26 ; cf., nos terrarum ac lib- ertutis extremos recessus ipse ac sinus famae in hunc diem defendit, our remote position itself and our distant renown, Tac. Agr. 30 Roth. : nee, sicut aestivas aves, sta- tim auctumno tecta ac recessum circum- spicere, Liv. 5,6: — quum vox quasi in re- cessu oris auditur, Quint. 1, 5, 32 : hie spe- lunca fuit, vasto submota recessu, in a deep recess, Virg. A. 8, 193 ; cf. Ov. M. 3, 157 ; 10, 691 ; 11, 592 : ubi marmoreo Su- persedere recessu, in the marble hall, id. ib. 1, 177 : oculi in recessu cavo, Plin. 8, 33, 51.— In the plur., Liv. 38, 45 (along with anguli); Veil. 2, 32, 4; Plin. 3, 1,1; Quint. 11,2, 18; Ov. M. 7, 670; 13,902. II. Trop. : turn accessus a te ad cau- sani facti, turn recessus, advances and re- treats, Cic. Fam. 9, 14, 7 : — habeat ilia in dicendo admiratio ac summa laus urn- bram aliquam et recessum, quo magis id, quod erit illuminatum, extare atque emi- uere videatur, somewhat of shade and back- ground, Cic. de Or. 3, 26; cf., haec pro- fessio plus habet in recessu quam fronte promittlt, Quint. I, 4, 2. — In the plur. : vita hominum altos recessus magnasque latebras habet, Plin. Ep. 3, 3, 6 ; so Auct. Or. pro Marcello 7, 22 ; Val. Max. 3, 6, 1. * rechamus» >■ ™- In mechanics, like trochlea, A block or case containing a set of pulleys, Vitr. 10, 2. recharmido. are, v. n. [re and Char- mides, (* a character in Plautus) ; cf., re, no. II., 2] To cease to be Charmides, qs. to decharmidize one's self, a burlesquely- formed word : proin tu te itidem, ut Char- midatus es, rursum te recharmida, (* as you have been Charmidized, recharmidize yourself, i. e. as you have put on the char- acter of Charmides, lay it aside again), Plaut. Trin. 4, 2, 137. reCldlVatUS] 0s, m. [recidivus] A res- toration, renewal (a Tertullian word) : car- nis, Tert. Res. 18 ; id. Anim. 28. recidivus- a, um, adj. [l.recido] Fall- ing back, i. e. trop., returning, recurring (rare, and notante-Aug.): febris, Cels. 3, 4; Plin. 30, 11, 30 fin. : semina, Mel. 3, 6, 2 : nu- mus, Juv. 6, 363 Rupert. : mala, Aus. Grat. act. 33. — Poet. : Pergamti,reslored,rebnilt, Virg. A. 4, 344 ; 7, 322 ; 10, 58 ; imitated in, gens Phrygum, i. e. the Romans, Sil. 1, 106 ; cf., bella, id. 10, 257 (al. rediviva). 1. recido- cidi, casum, (recasurus, Cic. Att. 4, 16, 12; Suet. Aug. 96; Gaj. Inst. 1, 127), 3. (in good MSS. also writ- ten reccido, e. g. Cic. Rep. 2, 8 ; and in the poets scanned with e long, Lucr. 1, 857 ; 1062 ; 5, 281 ; Prop. 4. 8, 44 ; Ov. M. 6,212; 10,18: 180; id. R. Am. 611 : Juv. 12, 54 ; Phaedr. 3, 18, 15, et al. ; prob., al- so, Plaut. Men. 3, 2, 54, and Ter. Hec. prol. alt. 39. Cf. Schneid. Gr. 1, p. 586, and v. the art. re) v. 11. To fall back (quite class., and very freq., esp. in the trop. signif. ; but not found in Virg. or Hor.). A. Lit.: neque posse e terris in loca coeli Recidere inferiora, Lucr. 1, 1062 : quia et recidant omnia in terras et orian- tur e terris, Cic. N. D. 2, 26, 66 : ramu- lum adductum, ut remissus esset, in ocu- lum suum recidisse, had sprung back, re- coiled, id. de Div. 1, 54, 123: quern (dis- cum) libratum in auras misit . . . Recidit in sulidam longo post tempore terrain Pondus. Ov. M. 10, 180 : Prop. 4, 8, 44, et saep. — Without a follg. in : amictum re- cidentem, Quint. 11, 3, 162. B. Trop.: in graviorem morbum re- cidere, to relapse, Liv. 24, 29 ; cf., (quarta- nae) ne recidant, Plin. 28, 16, 66 : post in- ternum Tatii cum ad eum (sc. Romulum) potentatus omnis recidisset, Cic. Rep. 2, 8 ; id. Sen. 69, 146 ; cf., Syracusae in anti- quam servitutem reciderunt Liv. 24, 32 fin. : et contentio nimia vocis reciderat, had subsided, become subdued, Cic. Brut. 91 fin. ; ( Lambin. conj. resederat). So freq. of the falling back, recoiling of an evil upon any one, esp. upon the author of it : omnes in te istaec recident contu- meliae, * Plaut. Men. 3, 2, 54: ut hujus amentiae poena in ipsum familiainque ejus recidat, Cic. Phil. 4, 4, 10 : suspicio- nem in vosmet ipsos recidere, Cic. Rose. Am. 29, 79 : hunc casum ad ipsos recide- re posse demonstrant, * Caes. B. G. 7, 1, i : quae in adversaries recidunt, Quint. 9, RE CI 2, 49: quod in ipsam recidat, Ov. M. 6, 212: consilia in ipsorum caput reciden- tia, Liv. 36. 29. II. (With the idea of cadere predom- inating) To fall somewhere, to light upon, happen, oc«ir=redigi; constr. with a follg. ad, in, or an adv. of direction : (u) With ad: ex laetitia et voluptate ad ludum et lacrimas, Cic. Sull. 32, 91 : ex liberatore patriae ad Aquilios 6e Vitelliosque reci- disse, had sunk to a level with the Aquilii and Vilellii, i. e. had come to be regarded as a traitor, Liv. 2, 7 : sinere artem musi- cam Recidere ad paucos, to fall into ike possession of a few, Ter. Hec. prol. alt. 39 : tantum apparatum ad nihilum recidere, to come to naught, Cic. Phil. 7, 9 fin. ; so, ad nihilum , Lucr. 1, 857 ; Cic. Or. 70, 233 ; and, ad nihil, id. Att. 4, 16, 12.— (/3) With in: quae (tela), si viginti quiessem dies, in ali- orum vigiliam consilium recidis6ent, Cic. Plane. 37, 90 ; cf. id. ib. 1, 1, 2 : rex ut in earn fortunam recideret, Liv. 44, 31 fin. : omnis impensa in cassum recidat, Col. 4, 3, 5. — (y) With an adv. of direction : hue- cine tandem omnia reciderunt, ut civis Ro- manus ... in foro virgis caederetur, Cic. Verr. 2, 5, 63 ; so, eo regiae majestatis im- perium, Liv. 4, 2 ; and, eo res, Quint. 2, 10, 3 : illuc, ut, etc., Juv. 12, 54 : ex quantis opibus quo recidissent Carthaginiensium res, id. 30, 42 ; so, quo, id. 25, 31 : quorsum responsum recidat, Cic. Rose. Com. 15. 2. re-cido- si, sum, 3. v. a. [caedo] To cm away, cut down, cut off (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Caes. not at all). I. Lit.: vepres, Cato R. R. 2, 4 ; cf., malleolos ad imum articulum, Plin. 17, 21, 35, § 160 : sceptrum imo de stirpe, Virg. A. 12, 208 ; for which, laurum ima stirpe, Claud. Rapt. Pros. 3, 76; cf. no. II.: hir- sutam barbam fake, Ov. M. 13, 766 : ca- put, id. ib. 9, 71 : immedicabile vulnus, id. ib. 1, 191 : pollicem alicui, Quint. 8, 5, 12: comas, Mart. 1,32; cf., capillos, Plin. Ep. 7, 21 fin. : ungues, Plin. 10, 35, 52 : colum- nas, to hew out, Hor. Od. 2, 18, 4 : mella, i. e. to lake out. Pall. Jun. 7, 2. — Poet: fulgorem sideribus, to rob the stars of their brightness, Stat. Th. 12, 310 : gramina morsu. to devour, Calpurn. Eel. 2, 45. II. Trop. (borrowed from agriculture), To lop off, cut short, retrench, abridge, di- minish : perquam multa reeidam ex ora- tionibus Ciceronis, Quint. 12, 10, 52 ; cf. id. ib. § 55: inanem loquacitatem, id. 10, 5, 22 : ambitiosa ornamenta, Hor. A. E. 447 : omne quod ultra perfectum trahere- tur, id. Sat. 1, 10, 69 : nationes partim re- cisas, partim repressas, * Cic. Prov. Cons. 12 fin.: mercede8 scenicorum, Suet. Tib. 34 ; cf. id. Calig. 44 : armaturus mirmillo- num, to lessen, id. ib. 55 : ornandi potesta- tem, Quint. 2, 16, 4 : facultatem aliter ac- quirendi, id. 12, 7, 10 : impedimenta, to di- minish, obviate, Frontin. Strat. 4, 1, 7 Oud. : cf, occupationes, Sen. Q. N. 3praef. : cul- pam 6upplicio, Hor. Od. 3, 24, 34 ; cf., cum magnis parva mineris Falce recisurum simili te, id. Sat. 1, 3, 123: vitia a stirpe, Claud, in Ruf. 1, 56 ; and, illiquid priscum ad morem, i. e. to reduce within the limits of ancient manners. Tac. A. 3, 53. — Hence recisus, a, um, Pa., Shortened, abridg- ed, short, brief: opus, Veil. 2,89; cf. Plin. Ep. 1, 20, 8. — Comp. : tempus (opp. longi- us), Callistr. Dig. 47, 21, 2.— Sup. and Ado. do not occur. recinctllS- a,um, Part., from recingo. re-cillgo- no P er f-< ctum, 3. v. a. To ungird, loose that which was girded (a poet, word of the Aug. period ; esp. freq. in Ov.): tunicas, Ov. M. 1, 398; id. Am. 1, 5, 9 ; 3, 1, 51 : vestem, id. Met. 7, 182 ; * Virg. A. 4, 518; Val. Fl. 8, 115 : zonam, Ov. Her. 2, 116 — Mid.: neque eo con- tenta recingor, I ungird, strip myself, Ov. M. 5, 593 ; and, in poet, construction, c. ace. : sumptum recingitur anguem, divests herself of the snake which she had girt around her, Ov. M. 4, 510 ; cf., ferrum re- cingi, Stat. S. 1, 4, 75. rc-cmo, ere, v. n. and a. [cano] To sing again, resound, echo (very rare): quod in vocibus nostrorum oratorum re- cinit quiddnm et resonat urbanius, * Cic. Brut 46, 171; cf. Act. : cujus recinit jocosa nomen imago. Hor. Od. 1, 12, 3. — Hence, B. In gen., To cause to resound : parraa RE C I recinentis omen, noisy, screeching, Hor. Od. 3, 27, 1. — Act : haec rccinunt juve- nee dictata seneaque, id. Ep. 1. 1, 55 : tu curva recinens lyra Latonam, id. 6d. 3, 28, 11. — * JL To recall, recant: A pp. de Duo Socr. 2, p. 241 ed. Bip. reciperatio, reciperator* »"d recipero, v. recup. rccipie, v. recipio, ad inU. ye - cipio, cepi, ceptuin, 3. (fut. apoc, recipic, lor recipiam, Cato in Pest p. 138 and 236 ; v. dico, ad in it. : recepso, for recepero, Catull. 44, 19) v. a. f. To take back, gel back, bring back ; to retake, regain, recover. A. L i t. (very freq. and quite class.) : daudis recipiendisque mentis, Cic. Lael. 8 : tu me sequere ad trapezitam . . . recipe actututn, Plaut. Cure. 5, 3, 49 (just before, ni argentum refers) ; cf., centum talenta et credidisse eos constat, et non recepisse, Quint. 5, 10, 111 ; and opp. to mutuum dare, Mart. 3, 40 : si velit suos recipere, obsides sibi remittat, Caes. B. G. 3, 8/m. ; so, obsides, Suet Aug. 21 : quum Tarento amisso . . . aliquot post annos Maxiruus id oppidum recepisset {had retaken) . . . nun- quam ego (Tarentum) recepissem, nisi tu perdidisses. Cic. de Or. 2, 67, 273 ; ef. id. de Sen. 4, 11 ; so, r. suas res amissas, Liv. 3, 63 : signa, quae ademerant Parthi, Suet. Tib. 9 : — pectore in adverso totum cui comminus ensem condidit assurgenti et multa morte recepit, drew out again, i. q. retraxit Virg. A. 9, 348 ; so, sagittam ab altera parte, Cels. 7, 5, 2 : spiritual, Quint. 11, 3, 55 : — suos omnes incolumes recepe- runt (sc. ex oppido in castra), drew off, i. q. reduxerunt Caes. B. G. 7, 12 fin. ; so, milite8 defessos, id. B. C. 1, 45 fin. : exer- citum, Liv. 10, 42 : equitatum navibus ad se intra munitiones, Caes. B. C. 3, 58, 2 : ilium ego . . . medio ex hoste recepi, bore away, Virg. A. 6, 111.— Hence, fc. With se, To draw back, withdraw from or to any place, to betake one's self any where ; in milit. lang., to retire, retreat : se ex eo loco, Plaut Aul. 4, 8, 10 ; cf , se e fano, id. Poen. 4, 1, 5 : se ex opere, id. Men. 5, 3, 7 : se ex hisce locis, Cic. Verr. 2, 4, 10 : ee e Sieilia, id. Brut. 92, 318 : se ex fuaa, Caes. B. G. 7, 20,/iH. ; id. B. C. 3, 102, 1 and 6 : se in- de, id. B. G. 5, 15, 4 : se hinc, id. B. C. 1, 45, 3, et saep. : recipe te, Plaut. Trin. 4, 3, 8 ; so simply, r. se, Cic. Off. 3, 10, 45 (just before, reverti) ; Caes. B. C. 3, 45, 4 (coup- led with loco excedere) ; 3, 46 ; cf., sui reci- piendi facultas, id. B. G. 3, ifin. ; 6, 37, 2 ; for which, se recipiendi spatium, Liv. 10, 28 : — recipe te ad herum, Plaut. Trin. 4, 3, 20 ; so, se ad dominum, id. ib. 1 : se ad nos, Cic. Att 4, 15, 2 : se ad suos, Caes. B. G. 1, 46, 2 ; 7, 82, 2 ; id. B. C. 3, 38. 3 ; 3, 50, 2 ; 3, 52 fin. : se ad Caesarem (Allo- broges, legati), id. B. G. 1, 11, 5 ; 4, 38, 3 : se ad agmen, id. ib. 7, 13, 2 ; id. B. C. 3, 75 fin. : se penitus ad extremos fines, id. B. G. 6, 10, 5: se ad legionem, id. ib. 7.50/«.: se ad oppidum Ilerdam, id. B. C. 1, 45 : se ad ordines suos, id. ib. 2, 41, 6 : se ad sig- na, id. B. G. 5, 34 fin. ; id. B. C. 1, 43 fin. : se a pabulo ad stabulum, Plaut. Mil. 2, 3, 33 : — inde se in currus, Caes. B. G. 4, 33 fin.; so, se ex castris in oppidum, id. B. C. 2, 35, 6 : se in castra, id. B. G. 2, 11 ./in. ; 2, 24 ; 3, 6, 3 ; 3, 26 fin. ; 4, 15, 3, et saep. : 6e in fines, id. ib. 4, 16, 2 : se in Galiiam, id. ib. 4, 19 fin. : se in montem, id. ib. 1, 25, 6 : se in antiquas munitiones, id. B. C. 3, 54 Jin. .- se in silvas ad suos, id. B. G. 2, 19, 5 : se in castra ad urbem, id. B. C. 2, 25, 5 ; 0, 26, 1 ; cf., se retro in castra, Liv. 23, 36 ; and with this cf, sese retro in Bruttios, id. 23, 37,- and so, se, with rursus. Plaut Capt 1. 2, 25 ; id. Pers. 4, 5, 6 ; id. Rud. 4, 6, 19 ; Caes. B. G. 5, 34 fin. ; id. B. C. 2, 41, 6, et saep. : se in novissimos, Liv. 7, 40 : — se in- tra munitiones, Caes. B. G. 5, 44, 13 ; cf., se intra montes, id. B. C. 1, 65. 4 : se per de- clive, id. ib. 3, 51, 6 : se sub murum, id. ib. 2, 14, 2 : se trans Rhenum, id. B. G. 6, 41 : se Larissam versus, id. B. C. 3, 97, 2 : — se domum ex hostibus, Plaut. Am. 2, 2, 52 : so, se domum, id. ib. 31 ; id. Capt. 1, 2, £5 ; id. Aul. 2, 1, 55 : se Adrumetum, Caes. B. C. 2, 23, 4 : se Hispalim, id. ib. 2, 20, 4 : se Dyrrhachium ad Pompeium, id. ib. 3, 9 fin. :— se illuc, Plaut Most 3. 1, 10 ; id. Merc. 5, 2, 40; id. Pseud. 3, 1, 23, et al.; HE CI cf., ee hue esum ad praesepim suam, id. Cure. 2, 1, 13: se eo, Caes. B. G. 1, 25, 5, et saep. : — si quo erat loneiua prodeun- dum aut celerius recipiendum, Caea. B. G. 1, 48 fin. ; so without se in the verbum finitum several times in Plaut. : rursum in portum recipimus, Plaut. Bac. 2, 3, CO ; so, dum recipis, id. Rud. 3, 6, 42 ; and, ac- tutum face recipias, id. Merc. 2, 4, 30. 2, Trans f., in business lang., To keep back, retain, reserve (cf. Gell. 17, 6, 6) : posticulum hoc recepit, quom aedis ven- didit, Plaut. Trin. 1, 2, 157; so in a sale, Crassus in Cic. de Or. 2, 55 fin. ; Cic. Top. 26 fin. ; Paul, in Labeo Dig. 19, 1, 53 : mu- lier magnam dotem dat et magnam pecu- niam recipit^Cato in Gell. 17, 6, 8— With an object-clause : Cato R. R. 149, 2. And with the dat. : aqua, itinere, actu domini usioni recipitur, id. ib. B. 'Prop., To get back, bring back ; to receive again, regain, recover : ut anti- quam frequentiam recipere vastara ac desertam bellis urbem paterentur, Liv. 24, 3 ; Quint 5, 10, 118 : et totidem, quot dixit, verba recepit, got back, Ov. M. 3, 384 : quam (vitam) postquam recepi, re- ceived again, id. ib. 15. 535 : anhelitum, to recover one's breath, Plaut. Epid. 2, 2, 21 ; so id. Merc. 3, 4, 16 : animam, Ter. Ad. 3, 2, 26 ; Quint. 6, prooem. § 13 : animum a pavore, to recover, Liv. 2, 50 fin. ; so id. 44, 10 : for which, animos ex pavore, id. 21, 5 fin. : (vocem) ab acutissimo sono usque ad gravi8siraum sonum recipere, to bring it back, Cic. de Or. 1, 59. 251,— b. With se : (a) To betake one's self, withdraw, retire from or to any place : ad ingenium vetus versutum te recipis tuum, Plaut. Asin. 2, 1, 7; so, ad frugem bonam, Cic. Coel. 12 : ad reliquam cogitationem belli, Caes. B. C. 3, VI fin.: se a voluptatibus in otium, Plin. Pan. 82, 8 : se in principem, to re- sume his princely air, id. ib. 76, 5. — More freq., (fi) To recover, to collect one's self: Var. R. R. 2, 5, 17 : quae cum intuerer stupens, ut me recepi, Quis hie, inquam, etc., Cic. Rep. 6, 18: nullum spatium rcs- pirandi recipiendique se dedit Liv. 10, 28 : se ex terrore ac fuga, Caes. B. G. 2, 12 ; so, se ex timore, id. ib. 4, 34 : se ex fuga, id. ib. 4, 27 : nondum tota me mente recepi, Ov. M. 5, 275. II, ( a ec. to re, no. I., 1, b) To take to one's self, admit, accept, receive; constr. with the simple ace, with a follg. ad, in c. ace, in c. abl., with the simple abl., with a local ace. A. Lit.: (pi) With the simple ace. : quos homines quondam Laurentis terra recepit, Enn. Ann. 1, 38 : ego excludor, ille recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79 : aliquem, Cic. Off. 3, 11, 48: hie nulla munitio est, quae perterritos recipiat, Caes. B. G. 6, 39, 2; cf., nos tutissimus portus recipie- bat, id. B. C. 3. 27 ; id. ib. 1, 15 ; cf. id. ib. 3, 11 fin. ; 3, 35 : eum Jugurtha accura- tissime recepit Sail. J. 16, 3 : neque quis- quam aut expulsus invidiosius aut recep- tus est laetius, Veil. 2. 45, 3; Quint. 7, 1, 14; 9, 2, 89: nisi nos vicinia Trivici Villa recepisset, Hor. S. 1, 5, 80, et saep. : quisnam istic rluvius est, quern non reci- piat mare ? Plaut. Cure. 1, 1, 86 ; cf. Caes. B. G. 4, 10 ; and, (Peneus) accipit amnem Orcon nee recipit *. e. does not take it to itself, does not mingle with it, Plin. 4, 8, 15 : necesse erat, ab latere aperto tela recipi, Caes. B. G. 5, 35, 2: eo oppido recepto, taken, captured, id. ib. 7, 13/«. ; so, civita- tem, id. ib. 6, 8, 7 ; 7^90 ; id. B. C. 1, 12, 2 ; 1, 16, 1 ; 1, 30, 2 ; 3, 16 : Aetoliam, Acar- naniam, Amphilochos, id. ib. 3, 55 : retn- publicam armis, Sail. C. 11, 4 : Alciden terra recepta vocat, the conquered earth, Prop. 4, 9, 38 : equus frenum recepit re- ceived, submitted to, Hor. Ep. 1, 10, 36. — (/J) With a follg. ad: recipe me ad te, Plaut. Cist 3, 9 ; so id. Amph. 3, 2, 11 ; id. Rud. 2, 3, 20 ; id. Pseud. 3, 6, 6 ; Ter. Heaut 3, 3, 6; Suet Caes. 63: aliquem ad epu- las, Cic. Top. 5 ; cf., ad lusum, Suet. Ner. 11. — (y) With in c. ace : recipe me in tec- tum, Plaut Rud. 9, 7, 16 ; so, concubinam in aedes, id. Mil. 4, 3, 3 : nos in custodiam tuam, id. Rud. 3, 3, 34 : Tarquinium in civitatem, Cic. Rep. 2, 20 ; so id. Balb. 13, 31; Liv. 2, 5 ; Hor. Ep. 2, 1, 6 : aliquem in ordinem senatorium, Cic. Phil. 7, 5, 15 : RE CI aliquem in fidem, id. Fam. 13, 19, 2 ; id. Att. 15, 14, 3 ; Caes. B. G. 2, 15 ; 4, 22, 3 : aliquem in deditionem, id. ib. 3, 21 fin. ; Liv. 8, 13 ; Suet. Calig. 14, et al. : aliquem in jus ditionemque, Liv. 21, 61 : aliquem in amicitiam, Sail. J. 14, 5 ; 5, 4 Kritz, N. cr. : aliquam in matrimonium, Suet. Caes. 50 ; Just 9, 5/«., et saep. — (i5) With in c. abl (in purely local relations ; v. Kritz ad Sail. J. 5, 4) : aliquem in loco, Plaut. Stich. 5, 4, 3 : loricati in equis recipiuntur, Auct. B. Hisp. 4, 2 : tuto in Hexapylo agmen re ceptum est Liv. 24, 32 (at om. in) : re- cepta in parte tori, Ov. Her. 6, 20 : sidera in coelo recepta, id. Met. 2, 529.— (c) With the simple abl. (likewise in purely local relations) : ut tuo recipias tecto serves- que nos, Plaut. Rud. 1,5, 18 ; so, aliquem tecto, Caes. B. G. 7, 66 fin. : exercitum tectis ac sedibus suis, Cic. Agr. 2, 33, 90 : aliquem suis urbibus, id. Flacc. 25 fin. : aliquem finibus suis, Caes. B. G. 6, 6, 3; 7, 20 fin. : aliquem oppido ac portu, id. B. C. 3, 12. 1 and 3 ; 3, 102 fin. : aliquem moe- nibus, Sail. J. 28, 2 : Romulus coelo re- ceptus, Quint 3, 7, 5 : receptua terra Nep- tunus, Hor. A. P. 63, et saep. — (ij) With a local ace : me Acheruntem recipere Orcus noluit, Plaut. Most. 2, 2, 68 ; so, aliquem domum suam, Cic. Arch. 3, 5 ; cf., aliquem domum ad se hospitio, Caes. B. C. 2, 20, 5. — (n) Absol. : plerosque hi, qui recepe- rant, celant, Caes. B. C. 1, 76, 4. 2, Transf. : 3, ' n business lang., To take in, receive as the proceeds of any thing : dena millia sestertia ex melle re- cipere, Var. R. R. 3, 16, 11 ; so, pecuniam ex novis vectigalibus, Cic. Agr. 2, 23, 62; id. ib. 2, 18. — b. In gladiator's lang., Recipe ferrum, Receive your death-blow, the cry of the people to a vanquished gladiator whom they were not inclined to spare : Cic. Sest. 37 fin. ; 80 id. Tusc. 2, 17 ad fin. Ktthn. ; Sen. de Tranq. an. 1] ; for which, totum telum corpore, Cic. Rose. Am. 12, 33 ; and, ense recepto, Luc. 2, 194 Corte. Cf. Gronov. on Sen. Ep. 7. — c. ' n the later medical lang., of medicines, To re- ceive, i. e. be compounded of various in- gredients : antidotos recipit haec : stoe- chados, marrubii, etc., Scrib. Comp. 106 ; so id. ib. 27 ; 28 ; 37 ; 52, et al. (hence the mod. Lat receptum, receipt, and recipe). B. Trop. : 1. To take to or upon one's self, to assume; to receive, accept, admit, al- low, ivdexq/iul : non edepol istaec tua dicta nunc in aures recipio, Plaut. Cist 2, 1, 34 ; cf. Quint. 11, 1, 91 : jusjurandum, id. 5, 6, 1 ; 3 ; cf. id. 7, 1, 24 : in semet ip- sum religionem recipere, to draw upon one's self, Liv. 10. 40 : quae legibus cauta sunt, quae persuasione in mores recepta sunt admitted, Quint. 5, 10, 13 ; cf. id. 10, 7, 15 : — antiquitas recepit fabulas . . . haec aetas autem respuit, Cic. Rep. 2, 10; cf. Quint. 6, 4, 19 : nee inconstantiam vir- tus recipit nee varietatem natura patitur, Cic. Rep. 3, 11; cf. Veil. 2, 130, 3; Cic. Off. 3, 33, 119 : assentatio nocere nemini potest nisi ei, qui earn recipit atque ea delectatur, id. Lael. 26 : timor misericor- diam non recipit Caes. B. G. 7, 26, 4 : ca- sus recipere (res), to admit, be liable to, id. B. C. 1, 78, 4 : so, aliquem casum (res), id. ib. 3, 51, 5 : re jam non ultra recipiente cunctationem, Liv. 29, 24 ; Veil. 2, 52, 3 : si recipiatur poetica fabulositas, Plin. 7, 28, 29: in hoc genere prorsus recipio banc brevem annotationem, Quint. 10, 7, 31 ; cf. id. 8. 3, 31 : nos necessarios max- ime atque in usurn receptos (tropos) exe- quemur, id. 8, 6, 2 ; cf. id. 32 ; 5, 11, 20 ; id. 11, 3, 104 ; so with a subject-clause, id. 1, 3, 14 ; 6, 3, 103 ; Plin. 28, 2. 5, et al. 2. In partic. : a. To take upon one's self undertake the performance of a task consigned or intrusted to one (whereas suscipio denotes, in gen., the undertaking of any action): recepi causam Siciliae... ego tamen hoc onere suscepto et recepta causa Siciliensi amplexus animo sum ali- quanto amplius. Suscepi enim causam totius ordinis, etc., Cic. Verr. 2, 2, 1 ; cf. id. de Div. in Caecil. 8, 26 ; and, in quo est ilia magna offensio vel negligentiae susceptis rebus vel perfidiae receptis, id. de Or. 2. 24, 101 ; cf. also Quint. 12, 1, 39 : verebamini, ne non id facerem, quod re- cepissem semel ? Ter. Ph. 5, 7, 9 : so, cau- 1273 RE CI earn Sex. Roscii, Cic. Rose. Am. 1, 2 : mandatum, id. ib. 38, 112 : officiura, id. Verr. 2, 5, 71 : curam ad se, Suet. Tit. 6. — And in a kindr. signif. : \), To lake an obligation upon one's self, to pledge one's self, pass one's word, be surety for a thing, to warrant, promise, engage a thing to any one, avahix°l>at (a favorite expression of Cic, esp. in his Epistles) : Pe. Tute unus si recipere hoc ad te dicis . . . Pa. Dico et recipio Ad me, Plaut. Mil. 2, 2, 74 ; cf., ad me recipio : Faciet, Ter. Heaut. 5, 5, 12 : promitto in meque recipio, fore eum, etc., Cic. Fam. 13, 10, 3 ; cf., spondeo in meque recipio eos esse, etc., id. ib. 13, 17 fin. : — promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit, id. Phil. 5,18fi7i. ; so with an object-clause, id. Fam. 13, 50 fin. (coupled with spon- deo); C, 12, 3; 13, 41, 2 (coupled with conrirmo) ; id. Att. 5, 13, 2 ; Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 4 ; l,iv. 7, 14 Drak. ; 33, 13 fin. : pro Cassio et te, si quid me velitis reci- pere, recipiam, Cic. Fam. 11, 1, 4 : de aes- tate polliceris vel potius recipis, id. Att. 13, 1, 2 ; so with de, Liv. 40, 35 ; cf. also, sed fidem recepisse sibi et ipsum et Appi- um de me, had given him a solemn assur- ance, Cic. Att. 2, 22, 2.— With a dot. (after the analogy of promitto, polliceor, spon- deo) : ea, quae tibi promitto ac recipio, Cic. Fam. 5, 8, 5 ; cf., omnia ei et petenti recepi et ultro pollicitus sum, Plane, in Cic. Fam. 10, 21 ; and id. ib. 10, 7 ; so, al- icui, Cic. Fam. 13, 3 ; Caes. B. C. 3, §2 fin. : quid sibi is de me lecepisset, in memori- am redegit, Cic. Fam. 1, 9, 9 : mini in Cu- mano diligentissime se, utannuiessemus, defensurum receperat, id. Att. 5, 17, 5 ; so with the dat. and a follg. objectndause, id. Fam. 6, 12, 3 Manut. (along with con- firmare) ; 13, 72 ; Plane, in Cic. Fam, 10, 17 ; Caes. B. C. 3, 17, 2 ; Suet. Caes. 23 fin. — c. m jurid. lang. : recipere nomen, of the praetor, To receive or entertain a charge against one : " Cic. Verr. 2, 2, 38 fin. ;" so id. ib. 2, 2, 42; Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 2 ; Val. Max. 3, 7, 9 ; for which, r. reum, Tac. A. 2, 74 fin. ; 4, 21 : aliquem inter reos, id. ib. 3, .70 ; 13, 10.— Hence, A. receptus, a, um, Pa. (ace. to no. II., B, 1), Received, usual, current, custom- ary (post-class, and very rare) : auctoritns receptior, Tert. adv. Marc. 4, 5 : scriptores receptis8imi, Sol. praef. B. receptura, i, n., subst. (ace. to no. II., B, 2, b), An engagement : satis est fac- tum Siculis, satis promisso nostro ac re- cepto, Cic. Verr. 2, 5, 53 ; cf., promissum et receptum intervertit, id. Phil. 2, 32, 79. reciprocatioj °n> a > /■ [reciproco] A going back upon itself, a returning by the same, way, retrogression (a post-August, word) : aestus, i. e. the reflux, ebb, Plin. 9, 8, 9 : lili, id. 11, 24, 28 : caprorum, id. 8, 50, 76 : errantium siderum, Gell. 14, 1, 23. — II. Trop., Alternation, reciprocation: talionum, retaliation, Gell. 20, 1, 18 : ani- morum, the transmigration of souls, me- tempsychosis, Tert. ad Nat. 1, 19. — 2. ' n grammar, Reciprocal action, in the pron. recipr., Prise, p. 940 P. * reciprocates, us, m. [id.] i. q. the preced., Aug. de Genes, ad litt. 11, Ifin. * rcciprocicornis, e, adj. [recipro- cus-cornuj Having horns curved back- ward : aries, Laber. in Tert. Pall. 1. reciproco, avi, atum, 1. v. a. and n. [reeiprocus] j. Act., To nove backward or bach and forth (rare, but quite class.) : A. Lit. : rursus prorsus reeiprocat fluctus feram, bears to and fro, Enn. in Non. 165, 11 and 384 fin.; Sil. 15, 225: (ventus) quum jam spiritum includeret nee recip- rocate animam sineret, to breathe, fetch their breath, Liv. 21, 58 ; so, spiiritnm per fisttilam, Gell. 17, 11, 4 ; and, aurae per an- helitum reciprocatae, Arn. 2, 54 : manu telum reciprocans, brandishing, Gell. 9, 11, 5: quid Chalcidico Euripo in motu identidem reciprocando putas fieri posse constantius 1 Cic. N. D. 3, 10 ; cf. infra, no. II. : serram, to draw back and forth, Tert. Cor. Mil. 3 : — quinqueremem in adver- sura aestum reciprocari non posse, would not be able to tack about, Liv. 28, 30 ; cf., quoniam aestus semper e Ponto proflu- ens nunquam reciprocetur, Plin. 4, 13, 27. — *B. Trop. : To reverse, convert a prop- .1274 BE C I osition : ei quidem ista sic reciprocantur, ut et, si divinatio sit, dii sint, et si dii sint, sit divinatio, Cic. de Div. 1, 6. — n, Neutr., To move backward, go back ; to move back and forth, to come and go, reciprocate (so perh. only since the Aug. per.) : fretum, ipsum Euripi non septies die temporibus statis reeiprocat, rises and falls, Liv. 28, 6 ; so of the ebb and flow : Euripus, Plin. 2, 97, 100 : mare, Curt. 9, 9 med. ; and, aquae, Flor. 2, 8, 9 ; and of the ebb., opp. to accedere, Plin. 9, 97, 89 : — nubem eos arcentem a reciprocando, from going back, id. 9, 46. 70. JSP" "reciprocare pro ultro citro- que poscere usi sunt antiqui. quia procare est poscere," Fest. p. 229 (the two citations made by him from Pacuv. and Plaut. are in too corrupt a state to be intelligible). reeiprocus, a > u *n, °dj. Turning back the same way, returning, receding (poet, and in post- Aug. prose) : " apud At- tium: 'reciproca tendens nervo equino concita Tela;' reciproca est, quom unde quid profectum, redit eo," flung back, Var. L. L. 7, 5, 95 (an imitation of the Homeric TraXivrova rojn). Esp. freq. of receding waters, Plin. 5, 4, 3 ; 9, 57, 83 ; 16, 36, 66, § 170; Tac. A. 1, 70; and of the ebb and flow, Plin. 2, 27, 99 ; hence, poet., an epi- thet of the sea, Sil. 3, 60.— B, T r o p. : voces, reverberating, echoes, Plin. 2, 44, 44 : argumenta, retorted, Greek dvTtoTfietpovra, Gell. 5, 10 : — ars, alternating, reciprocal, Plin. 11, 2, 1 ; cf., taliones, Gell. 20, 1, 35: vices pugnandi, id. 15, 18 JEji, : epistolae, Hier. Ep. 5, 1 : munus, Aus. Ep. 7. — 2. In grammar, pronomen, A reciprocal pro- noun ,- as, sibi, se : Prise, p. 939 P. : versus, which has the same metre when read back- ward (e. g. Virg. A. 1, 8 (4)), Diom. p. 515 P. recisarjaentum, i, »■ [recido] That which is cut ojf, a paring, shaving, chip, bit (a very rare word) : coronariorum, a scale struck off by the hammer, Plin. 34, 11, 26: duo recisamenta totius pyramidis, Auct. palimps. in Maii Praef. ad Cic. de Rep. p. XL. (p. L Villi, extr. ed. Mos.). recisio, onis, m. [id.] A cutting off (a very rare word) : rosae, Plin. 21, 4, 10 fin. — Trop., A retrenchment, diminution : le- gatorum, Ulp. Dig. 28, 5, 35. rcclSUS, », un >, Part, and Pa., from recido. recitati», onis,/. [recitoj J. A publi- cists' t. I., A reading aloud ot documents in judicial proceedings, Cic. Clu. 51, 141 ; Auct. Her. 2, 10 Jin. ; Auct. Or. pro domo 9, 22; Suet. Calig. 16. — B. A reading aloud of literary works (post-Aug.), Plin. Ep. 3, 15, 3 ; 3, 18, 4 ; Tac. Or. 9 ; 10 ; Suet. Claud. 41. In the plur., Plin. Ep. 1,13 fin.; Tac. Or. 10. recitator, oris. m. [id.] I. Publicists' t. I., A reader of documents in judicial proceedings, Cic. Inv. 2, 47, 139. — n. A reader, reciter of literary works (since the Aug. per.), Hor. A. P. 474 ; Sen. Ep. 95; Plin. Ep. 1, 13, 2, et al. re-cito, *> v '> atum, 1. v. a. : I, In the Golden Period, a publicists' t. t., To read out, recite a document, statement, report, etc., in public proceedings : alicujus testi- monium, Cic. Verr. 2, 2, 8 ; cf., testimonia tabulasve, Quint. 7, 10, 13 : literas in con- done, Cic. Att. 8, 9, 2; so, literas in eena- tu, id. Fam. 10, 12 ; Caes. B. C. 1, 1 ; Sail. C. 34 fin. ; cf. Cic. Fam. 10, 16 ; 12, 25 ; Caes. B. G. 7, 48, 9 ; edictum, Cic. Quint. 29, 89 ; id. Verr. 2, 3, 10 : orationem, id. Plane. 30 fin.: rogationem suam populo, Quint. 10, 5, 13 : testamentum, id. 9, 2, 35 : — recitet ex codice, Cic. Verr. 2, 3, 10 ; so, responsum ex scripto, Liv. 23, 11 : de tabulis publicis, Cic. Fl. 17, 40 ; 60, aucti- onem populi Romani de legis scripto, id. Agr. 2, 18, 48 : elogium de testamento, id. Cluent. 48, 135. — Of persons : testamento si recitatus heres esset pupillus Cornelius, Cic. Caecin. 19, 54 ; so, heres, Plin. 7,' 52, 53, § 177: aliquem praeterire in recitan- do senatu, in the list of senators, Auct. Or. pro domo 32; so, senatum, Liv. 29, 37: aut recitatis in actione aut nominatis tes- tibUB, by reading over the witnesses (i. e. their testimony) or by simply naming them. Quint. 5, 7, 25 Gesn. N. cr. II. I n g e n., To read out, recite any thing in public (so freq. since the Aug. pe- lt E C L riod, after which time it became very cus- tomary to recite one's own works before audiences ; v. Gierig, De Recitationibus Romanorum, in his edition of Plin. Epp. Exc. I. ; J. Held, Ueber den Werth der Briefsammlung des jiingern Plinius, p. 10 sq.) : To. At clare recitato. Do. Tace, dum perlego, Plaut. Pers. 4, 3, 30 ; eo id. ib. 59 : — in medio, qui Scripta foro recitent, emit multi, Hor. S. 1, 4, 75; cf. id. ib. 23 ; id. Ep. 1, 19, 42 ; 2, 1, 223 ; Ov. Tr. 4, 10, 45 ; Plin. Ep. 7, 17 ; 1, 5, 4 ; 1, 13 ; 2, 10, 6, et saep. et al. : nee recitem cuiquam ni6i amicis, Hor. S. 1, 4, 73 ; so c. dat., id. A. P. 438 : — nee illi . . . verba nltra suppedi- tavere quam ut sacramentum recitaret, Tac. H. 4, 59. — B. To repeat from memo- ry, say by heart, recite : quin etiam recitare, ei qua meminerunt, cogendi eunt (phre netici), Cels. 3, 18 mid. ; so Mart. 9, 84. reclamatio, onis,/. [reclamo] A cry of opposition or disapprobation : vestra isc. in Antonium), * Cic. Phil. 4, 2, 5 (cf. id. ib. 4, 1, 2) ; * App, Apol. p. 315. * reclamito, are, v. intens. n. [id.] To cry out against, exclaim against, loud- ly contradict; trop.: reclamitat istius- modi suspicionibus ipsanatura, Cic. Rose. Am. 22 fin. re-clamo, aVi , atum, 1. v. n. and a. To cry out against, exclaim against, to loudly contradict (quite class.) : Neut., in his, si paulum modo oflensum est, thea- tra tota reclamant, Cic. de Or. 3, 10 fin.: illi reclamarunt, id. Fam. 11, 21, 2: cum erat reclamatum, id. Sest. 59, 126 : tribu- ni reclamantibus consulibus refecti, Liv. 3, 21 ; cf. id. 3, 26 ; 10, 41 fin. ; Suet. Vit. 15 : — quum ejus promissis legiones recla- masseut, Cic. Phil. 5, 8, 22 ; so, orationi, id. Fam. 1, 2, 2 : mihi, Quint. 12, 1, 14 : mihi pro reo, Plin. Ep. 3, 9, 25 : — Act., una voce omnes judices, ne is juraret, recla- masse, id. Balb. 5, 12: — reclamantibus cunctis, satis majestatem ejus imminui, etc., Suet. Aug. 37 fin. ; so with an object- clause, Just. 24, 2 fin. ; Phaedr. 4, 16, 25 : (servus) si ex possessione servitutis in libertatem reclamaverit, obstinately de- mands his freedom, Paul. Dig. 41, 2, 3. § 10 (more usually, proclamare ad liberta- tem ; v. proclamo). — Poet, with abstract subject- quod quoniam ratio reclamat ve- ra, etc., * Lucr. 1, 624.=— Hence, poet., To ri - verberate, re-echo, resound: scopulis illisa reclamant Aequora, * Virg. G. 3, 261 ; so. arva plangoribus, Stat Th. 3, 120; and, ager canenti domino, id. Silv. 4, 5, 20. — B. Sometimes, in Val. Flacc, To call one aloud or repeatedly : rursus Hylan et rur sus Hylan per longa reclamat Avia, Val. Fl. 3, 596 ; so, dominam nomine, id. 8, 172. ' re-clangfO, ere, v. n. To re-echo, resound : Amm. 17, 7, 4. ! rcclinatoria, orum, n. [reclino] The back of a couch : " reclinatoria vulgus appellat ornamenta lectorum, quae fulci- unt toros sive caput," Isid. Orig. 19, 26, 3. rcclinis, e ( collat. form, reclinus, Vop. Firm. 4), adj. [id.] Leaning back, bent back, reclining (a poet, word of the Aug. period, not in Virg. or Hor.) : Ov. M. 10, 558 ; Mart. 9, 91 ; Sil. 5, 470 ; Val. Fl. 4, 535 ; Stat. S. 1, 2, 161 ; 4, 3, 70 ; Tac. A. 13, 16 ; 14, 5. re-clino, av i, atum, 1. v. a. [clino, tcXivoi] To bend back, lean back, recline (quite class., but rare) : I. Lit.: alces ad eas (arbores) 6e applicant atque ita paul- lum modo reclinatae quietem capiunt . . . Hue quum se consuetudine reclinaverint, etc., Caes. B. G. 6, 27, 3 : caput, * Cic. Arat. 417 ; eo, scuta, to lay aside, * Virg. A. 12, 130: corpora prona, to turn over, Stat Th. 9, 369. Mid. : reclinari ad suos (in dicen- do), Quint. 11, 3, 132 : te in remoto grami- ne reclinatum, Hor. Od. 2, 3, 7 : reclinatus in cubitum, Petr. 39, 2; cf. Sen. Ep. 36 med. — II, Trop.: nullum ab labore me reclinat otium, removes, releases me, Hor. Epod. 17, 24 : in quern onus imperii recli- naret, might lean, be supported by. Sen. Cons, ad Marc. 2. re-clivis, e, adj. [clivus] Leaning backward, sloping, inclined (only in Pal- lad.) : campo ad solem reclivi, Pall. 1, 16, 15 : tabulae, id. Jun. 2, 3 (al. reclines). re-cludo, si, sum, 3. v. a. : I. (ace. to re, no. I., 2) To unclose what had been RE CO closed, to open, throw or lay open ; to din close, reveal (poet and in post- Aug. prose) : pergam pultare ostium. Heus reclude : : neus, Tranio, ctiam aperia? Plaut. Most, j 4, 2, 28 ; so of a door, id. ib. 2, 2, 22 ; id. Poen. 3, 4, 19; id. Rud. 2, 3, 82; cf., fores, \ Lucr. 3, 361 , Ov. M. 7, C47 ; Tac. A. 14, 44 : ostia, Lucr. 3, 367 ; portam. Virg. A. 7, 617 ; 9, 675 ; Ov. M. 14, 781 : viam af cis, id. ib. | 14, 776 : adyta, Virg. A. 3, 92 : domum, Hor. Ep. 2, 1, 103 : stabula, Ov. Her. 8, 17 : portas hosti, id. Met 2, 41, et saep. : ar- ' marium, Plaut Capt 4, 4, 10 : regna Pal- lida, Virg. A. 8, 244 : pectora pecudum (in augury), id. ib. 4, 63 : specus quaerendis venis argenti, T»c. A. 11, 20: humum, to dig up, id. ib. 2, 23; cf, tellurem unco dente, to break up, till, Virg. G. 2, 423 : con- tecta vulnera (coupled with nperirc), Tac. H. 2, 77: pectus mucrone, Virg. A. 10,601 ; cf., pectus ense, Hor. Epod. 17, 71 ; and, jugulura ense, Ov. M. 7, 285 : ensem, to draw, unsheath, Virg. A. 4, 646 : tbesauros tellure. to disclose, reveal, id. ib. 1, 358: I (ubi sol) coclum aestiva luce reclusit, id. Georg. 4, 52. B.Trop.: iram, to unclose, let loose. Po- et ap. Cic. N. D. 3, 26 : subdotus avaritinm ac libidinem occultans : quae postquam pecunia reclusa sunt etc., Tac. A. 16, 32; cf., ebrietas operta recludit, Hor. Ep. 1, 5, 16: si recludantur tyrannorum mentes, ' Tac. A. 6, 6 ; cf., principis justitiam, grav- ' itatem, comitatem, Plin. Ep. 6, 31 : vir- ! tu9 recludens irameritis mori Coelum, Hor. Od. 3, 2, 21 : (Mercurius) Non lenis precibus fata recludcre, to relax, obviate the decrees of fate, id. ib. 1, 24, 17. II. To shut off or vp (so only post-clas- sical and very rarely) : singulas separa- \ tim, Just. 1. 9, 16 ; so, r. ficus a se separa- te, Pall. Mart. 10, 33 : matronas in carce- rem, Just 26, 1, 7; cf. Tert. Idol. 17 Jin. : tamquam recluso .Inni templo, Amm. 16, 10 (in Flor. 4, 12, 64 dub.). B. Trop. : Just. Inst 3, 2, 7. reclusUS' a. um, Part., from recludo. recoctuft K um, Pari., from recoquo. . recdgitatUS, " s . »»• [recogito] Thought, reflection, Tert. Anim. 7 fin. ; 15; Pall 6. re-Cdgito, avi, no sup, 1. r. a. To ' think over, consider, reflect (very rare) : homunculi quanti sunt, quura recogito! Plaut Capt. prol. 51 ; so id. Cure. 3, 5 ; id. Merc. 4, 4, 2; id. Stich. 2, 1, 29 : tu mihi videri3 de forma Minuciana in otio reco- gitasse, * Cic. Q. Fr. 2, 2 : saepe mecum retractans ac recogitans, quam . . . exole- verit disciplina ruris, Col. 1 prooem. § 13. < recOgnitiOiOni 5 -/- [ r ecognosco] *I, A recollection, recognition : scelerum su- orum, Cic. Verr. 2, 4, 50 (the reading of the Cod. Erf. recordatio, is a gloss). — H t Since the Aug. period, A revvwing, in- vestigation, examination : frequens. Col. 11, 1, 21 : equitum, a review. Suet. Claud. 16: ccrti dies ad recognitionem inutuam nundinis dantur, for mutual inspection, Plin. 11. 30, 36: per recognitionem Pos- tumii consults magna pars agri Campani recuperata in publicum ernt, Liv. 42, 19. re-COgHOSC», gnovi, gnitum, 3.c. a.: I, To know again, recollect, recall to mind, recognize, i. q. recordor (quite class. ; esp. freq. in Cic. ; not found in Caes.) : se non turn ilia discere, sed reminiscendo r^cog- noseere, Cic. Tusc. 1, 24, 57 (just before, recordari); cf. id. Verr. 2, 1, 12; and, fu- gam et furtum, id. ib. 2, 2, 6 fin. : ea, quae scit, mecum recognoscere, id. ib. 1, 5 fin. ; cf. id. Cat 1, 3 ; 1, 4 ; Liv. 44, 38 : cum te penitus recognovi, Cic. Dejot, 2; cf, per- sonas quasdam, id. Mil. 6, 6 : in quibus (Uteris) mirificum tuum erga me amorem recognovi, Cassius in Cic. Fam. 12, 12; so, res (suas), Liv. 5, 16: spatia certami- num. Tac. H. 2, 70 : dona templorum, id. Agr. 6 : cuncta loca, Ov. M. 11, 62 : sacra eruta annalibus, Ov. F. 1, 7. f|, To look over, review, investigate^ ex- amine, inspect,!, q. recenseo (so most freq. since the Aug. per.) : quoniam non recog- noscimus nunc leges populi Rom. sed aut j repetimus ereptas aut novas scribimus, ; Cic. Leg. 3, 16 /m. : socios navales, Liv. 42, 31 ; cf. Front Strat. 4, 6, 3 : Suet. Aua. 37, I 38 ; id. Tib. 61 : Just. 43, 4 Jin. : agro9,~Liv. A2, 8, 9 : ergastula, Suet. Aug. 32: mancipia RE CO ergastuli. Col. 1, 8, 16 : instrumenrum rus- tlcum, id. 11, 1, 20 : numerum (gregis, mi- Utum). id. 8, 11, 2; Just. 3, 1, 7. — Poet: (Caesar triumphans) Dona rccognoscit populorum, sutveys, * Virg. A. 8, 721. A. I" par tic, To examine* writing in respect of its genuineness and value ; to certify, authenticate: tabulas in foro sum- ma hominum frequentia exscribo . . . Haec omnia summa cura et diligentia re- cognita et collata et ab hominibus honee- tissimis obsignata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 77 ; cf. , decretutn Pompeii, id. Balb. 5 : codi- cem, id. Vatin. 2, 5 : descriptum et re- cognitnm, Gaj. Dig. 10, 2, 5; Inser. Grut 214 ; 573 :— libellos recoguoscere et emen- dare, to revise and correct, Plin. Ep. 4, 26. * re-COffO» e rc , »■ a - To collect again : cineres in corpora, Paul. Nol. Carm. 35, 309. re-COlllg'O, 'egi. lectum, 3. r. a. To gather again what had been scattered; to gather up, collect (only post-Aug., ex- cept once in Cic. in a trop. sense): I, Lit : sparsos ignes, Luc. 1, 157 : sparsa, Sen. Ben. 1, 9 Jin. .- multitudinem, quae passim vagabarur. Just. 42, 3 Jin. : capfivos, id. 42, ! 5 fin.: nata ova, Col. 8, 5, 4 : talos, Sen. poet Apocol._^n.: stolam, Plin. Ep.4,11, 1 9: actionem, id. ib. 8, 13 JS».: parvulum i expositum, to take up again, Just. 23, 4. 8. < — II, Trop.: quod scribis, etiam si cujus animus in te esset oflensior, a me recolli- gi oportere, to be reconciled, *Cic. Att. 1, 5, 5 : vires ab imbecillitate, Plin. 28, 9, 33, 5 129: cf, se a lonsa valetudine, to recov- er, id. 23, 7, 63, § 122; also with se, to col- lect one's self, take courage, Ov. M. 9, 744 : . primes anuos, to regain, id. ib. 7, 216. * re-COlldcO' ore, v. a. To lay back again, replace : aegrum lecto, Coel. Aur. Acut. 4, 1. 1. re-colo. colui, cultum, 3. r. a. To till or cultivate again, to work anew : I, Lit: desertam terram, Liv. 27, 5; so. humum. Ov. M. 5, 647 : agros, Val. Fl. 7, 68 : metalla intermissa, Liv. 39, 24. — Hence, * 2. To inhabit again, to revisit a I place : nemo Hbenter recolit, qui laesit locum, Phaedr. 1, 18.— H. Trop., To ex- ercise or practice again, to resume, renew : certum est antiqua recolam et servibo mihi, 77/ drive the old trade again, i. e. will lead again my old icay of life, Plaut. Merc. 3, 2, 3 : eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, Cic. de Or. 1, 1, 2 ; cf. , srudia. id. ! Arch. 6, 13 : insenia nostra meditatione. Plin. Ep. 7, 9, 77 avitum decus, Tac. A. 3^ 72 : Galbae imagines, to set up again, id. ] Hi*t 3,7: — adolescentulos patemis sa- cerdotiis, to reinvest, id. ib. 1. 77: diem dapibus, to celebrate, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 262.-2. In partic, To think over, recall to mind, reflect upon, considtr: "haec ego quum ago Cum meo animo et recolo, Plaut. Trin. 2, 1, 25 ; cf, quae si tecum ipse recolis. Cic. Phil. 13, 20 : sua facta pectore, Catull. 63, 45 : hoc tua, nam recolo, quondam germana canebat, Ov. Her. 5, 113. — To contemplate, survey : in- clusas animas . . . Lustrabat studio reco- lens, * Virg. A. 6, 681 Heyne. * 2. re-colo, are, v. a. To strain again : oleum per linteum duplex, Scrib. Comp. 268. * re-comminiscpr> nisei, v. dep. a. To recall to mind, recollect: literis recom- mmiscor, C est principium nomini, Plant. Trin. 4. 2, 70. * recomping'Oj ere, v. a. To join together again, reunite : os ad os, Tert Res. Carn. 30. re-compono. n o perf, positum, 3. r. a. To put together again, to reunite, re- arrange, readjust (very rare) : comas. Ov. Am. 1. 7, 68 : lapillos. Ulp. Die. 31. 2. 25 fin. : fracturam, Vee. Vet. 3, 47. 3. reconcfliatio, 6nis, / [reconcilio] A re-establishing, reinstatement, restora- tion, renewal: concordir.e, Cic. Cat 3. 10, 25 : gratiae suae et Pompeii, a reconcilio- turn. Balb. et Opp. in Cic. Att 9, 7, A ; so, j gratiae, Cic. Rab. Po--r. 12 ; Liv. 40, 46 ; Auct Or. de Har. Resp. 24, 51 ; and. rec- ; onciliationes gratiarum, Auct. Or. adQuir. 5, 13. — Also, absol., for A reconciling, rec- onciliation (esp. in the post-Aug. per.) : ' h-ridebatur haec illius reconciliatio, Cic. Clu. 36, 101 : nihil opus esse reconcilia- RE CO tione, Liv. 27, 35 : Calvo de reconciliatione per amicos agenti, Suet. Caes. 73 ; so, simulate, id. Ner. 34 : inchoata inter fra- tres, Just. 16, 1, 8. In the plur. : Anionii societatem reconciliationibus variis male focillatam, Suet. Aug. 17. " reconciliatori oris, m. (id.) A re- storer : pacis, Liv. 35, 45. rc-conciho. avi, atum, 1. (archaic form ofthe/ut. exact., reconciliasso. Plaut. Capt. 3, 4, 44 ; and, reconciliassere, id. ib. 1, 2, 65) v. a. To bring together again, reunite, reconcile (quite class.) : me cum C. Cacsare reducit rcconciliat, restituit in gratiam, Cic. Prov. Cons, 9, 23 ; cf , quibus cum omnibus eadem respublica reconciliavit, quae alienarat, reunited, rec- onciled, id. ib. 9, 21 ; so, aliquem alicui, id. Sull. 12, 35; id. Dejot. 13; Suet. Caes. 19 ; id. Aug. 61 ; Plin. Ep. 1, 5. 8 ; cf, an- imum sorori tuae, Cic. Att. 6, 7 : militum aniinos imperatori, Liv. 8, 36 : volunta- tem senatus nobis, Cic. Fam. 1, 2: mun- dum deo, Hier. Jesaj. 8, 26, 5 : — aliquem, to make friendly, conciliate, Caes. in Cic. Att. 9, 7, C ; so, aliquem in gratiam, Liv. 1, 50 fin. ; Auct Or. pro domo, 50, 129 : inimicos, Quint. 5, 7, 13 : Parum insu- lam, Nep. Milt. 7, 2; Plin. 11, 17, 18 fin. : — To re-establish, restore : quod scri- bis de reconciliata nostra gratia, non in- telligo, cur reconciliatam esse dicas, quae nunquam imminuta est restored, Cic. Fam. 5. 2, 5 ; so, gratiam, id. ib. § 1 ; 3, Ml fin. ; id. Att. 1, 11; id. Mil. 8, 21; Liv. 41, 22 fin., et al. ; cf. , gratiam cum aliquo, Just. 7, 5. 2; 31, 4, 9: concordiam, Liv. 2, 32; 41,25: araicitiam de integro, id. 8, 2; for which, inimicitiam invicem, z. c. to appease, Tac. G. 22 (corresp. to the pre- vious inimicos) : voluntatem, Plane, in Cic. Fam. 10, 15 : pacem, Nep. Thras. 3 ; Liv. 9, 16 ; 42, 46 ; 52 : existimationem judiciorum, Cic. Verr. 1, 1, 2 (coupled with redire in gratiam). — Absol.: Plin. Ep. 6, 5. 5. — II, Ante-claas., To bring back : aliquem domum, Plaut. Capt. pro!. 33 ; 1. I 2, 65 ; 3, 4, 44 : apes, Var. R. R. 3, 16jSn. rc-concinno. are (archaic inf., re- concinnarier, Plaut Men. 3, 3, 3), v. a. To set right again, repair (rare, but quite class.) : tribus locis aediheo, reliqua re- concinno, Cic. Q. Fr. 2, 6, 3. So, pallam, Plaut. Men. 2, 3, 73 : spinther, id. ib. 3, 3. 3: detrimentutn, * Caes. B. C. 2, lSyin. * rc-concludo, ere, v. a. To shut vp, inclose: aliquem in monumento, Tert adv. Prax. 16 med. reconditus, a, um, Part, and Pa., from recondo. re-condo. didi, ditum, 3. r. o. To put up again, put back again ; to lay up, put or stow away, hoard ; to shut up, close ; to hide, conceal, bury, etc. I. Lit: gladium cruentatum in vagi- nam recondidit, put up again, Cic. Inv. 2, 4, 14 ; cf. id. Cat 1,2: cum Lepidns tiam- mae vi e rogo ejectus recondi propter ardorem non potuisset put back again, Plin. 7, 53, 54 fin. : reliquias (ciborum) aliquo, * Plaut. Stich. 1, 3, 78 : cf, nvas in amphoras. Col. 12, 16, 3 : uvas in vasis. id. ib. 15 fin. : vicrom tectis, id. ib. pro- oem. § 12 : Caecubum, Hor. Od. 3, 28, 2 : opes aerario, Quint. 10, 3, 3 : fnimentum in annos, Col. 2. HO fin. : se in locum, ex quo, etc., Quint. 10, 3, 35 : — quod celari opus erat habebant sepositum et recon- ditum. hid away, concealed, Cic. Verr. 2, 4. 10 ; cf. nihil tarn clausum neque tam re- conditum, id. ib. 2, 4, 20; Liv. 8, 18: imo reconditus antro, Ov. M. 1, 583; cf. nube, id. ib. 3. 273 : silra, id. ib. 4, 339 : Flor. 1. 13. 11 Duk. (cf. Drak. Liv. 5, 51, 9, and v. the follg.) : pretiosioris in recondito su- pellectilis, under lock and key. Plin. 33, 1, 6. § 25. — Poet. : oculos, to close again. Ov. M. 4, 146 : avida recondidit alvo, hid, i. e. swallowed, id. ib. 12, 17; cf, quum subito Triton ore recondit aquam, sticks in, i. q. absorbet Prop. 2. 32, 16 : ensem in pulmote. Virg. A. 10, 387 ; for which, also, gladium lateri, Ov. M. 12, 482. H. Trop. : mens alia visa sic arripit, ut his statim utatur, alia recondit, e qui- bus memoria oritur, lays up, stores away, Cic. Acad. 2, 10, 30; cf, verba, vultus in crimen detorquens recondebat, Tac A.l, 7 fin. ; and. odia, id. ib. 1, 69 fin. : — volup- 1275 RE C O tates, to keep secret, id. ib. 4, 57 ; cf., peni- tus quicquid arcaai apparo, Sen. Here. Oet 478.— Hence reconditus, a, um, Pa., Put away, out of theway, hidden, concealed: X, Lit.: ne- que tabulis et signis propalam collocatis, sed his omnibus rebus constructis ac re- conditis, Cic. de Or. 1, 35, 161 : quid Aegy p- tus? ut occulte latet! ut recondita est! id. Agr. 2, 16 ; cf., locus, id. Verr. 9, 3, 89 ; so, saltus, Catull. 34, 11 : venae auri argen- tique, deep-lying, concealed, Cic. N. D. 2, 39. — Subst., in the neutr. plur., recondita, Remote, sequestered places : Pergami in oc- cultis ac reconditis templi, * Caes. B. C. 3, 105, 4 Oud. N. cr. — 2. Trop., Hidden.pro- found, abstruse, recondite : literae, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf., reconditae abstrusaeque res, id. Brut. 11 fin. ; and, reconditiora, opp. quae in promptu sunt, id. Acad. 2, 4 ; cf. id. Off. 1, 27, 95 : causae, Tac. Or. 28 : reconditae exquisitaeque sententiae, pro- found, recondite, Cic. Brut. 97» 274 : verba, un usual, August, in Suet. Aug. 86: — (na- tura) speciem ita formavit oris, ut in ea penitus reconditos mores effingeret, Cic. Leg. 1, 9 ; cf., Quinctius natura tristi ac recondita fuit, of a reserved disposition, id. Quint. 18, 59. — Sup. and Adv. do not occur. re-COnducO, x '> ctum, 3. v. a. To hire anew, to farm or contract for again (post- Aug.) : reconduxisse videbitur, Ulp. Dig. 19, 2, 13, § 11 : notum est ab eodem Char- mide unum aegrum ex provincialibus H. S. ducentis reconductum, i. e. taken to cure, I'lin. 29, 1, 8, § 22.— (* 2. To bring back : copias civitatum, Quint. Decl. 12, 18 fin.) * rc-conflo; are, v. a. To blow up again, rekindle; trop.: sensus per mem- bra, Lucr. 4, 928. * re-consigno, are, "• <*■ To mark again, Tert. Res. Cam. 52 Jin. l'C-cdquO" coxi, coctum, 3. v. a. To cook or boil over again : Peliam, * Cic. de Sen. 23, 83 ; cf. of the same, fessos aetate pnrentes, Val. Fl. 6, 444 : lanam (in dye- ins»), Sen. Ep. 71 : ceram (in the sun), Phn. 21, 14, 49.-2. Transf., Toprepare again by fire; to burn, melt, cast, or forge again : Plin. 16, 6, 8, § 23 :— recoquunt patrios fornacibus enses, Virg. A. 7, 636; so, electrum aurumque, id. ib. 8, 624 : spicula, Luc. 7, 148 : ferrum, Flor. 3, 20, 6. — B. Trop.: (Cicero se) Apollonio Mo- loni formandum ac velut recoquendum dedit, qs. to recast, re-mould, * Quint. 12, 6 fin. : Fuffitio seni recocto, youthful, hale, lusty (alluding to the fable of Pelias), Ca- tull. 54, 5 ; so, scriba, Hor. S. 2, 5, 55 : anus vino, Petr. fragm. in Diom. p. 517 P. recordabiliS; e . arf i- [recordor] That may or should be remembered, memorable: multitudo recordabilium, Claud. Mamert de Stat. an. 3, 14 ; Aug. Mus. 6, 6. recordation onis,/ [id.] A recalling to mind, recollection, remembrance, record- ation (quite class. ; esp. freq. in Cic. in the sing, and plur.): (a) c. gen.: quorum memoria et recordatio jucunda sane fuit, Cic. Brut. 2fin.; so c. gen., and coupled with memoria, id. Lael. 27, 104 ; id. de Or. 1, 53, 228 ; Prov. Cons. 18, 43 ; cf. also id. Tusc. 1, 24, 57 (v. recordor, ad init.) : veteris memoriae recordatio, the recollec- tion of an old circumstance, Cic. de Or. 1, 2; so, praeteritae memoriae, id. Q. Fr. 2, 2; cf. Quint. 11, 2, 43: habet praeteriti doloris secura recordatio delectationem, Cic. Fam. 5, 12, 14 ; cf. id. Brut 76 fin. : recordatio impudicitiae et stuprorum eu- orum, id. Phil. 3, 6, 15 : nostrae amicitiae, id. Lael. 4, 15: suavis, id. Att. 6, 1, 22. — In the plur. : das mihi jucundas recorda- tiones conscientiae nostrae rerumque ea- rum, quas gessimus, Cic. Fam. 5, 13, 4 ; so Gell. 17, 2.— (ji) Absol. : stulti malorum memoria torquentur, sapientes bona prae- terita grata recordatione renovata delec- tant, etc., Cic. Fin. 1, 17 fin. ; cf, acerba recordatio, id. de Or. 3, 1 : subit recorda- tio : quot dies quam frigidis rebus ab- sumpsi ? Plin. Ep. 1, 9, 3. — In the plur. : recordationes fugio, quae quasi morte qua- dam dolorem efficiunt, Cic. Att. 12, 18; Tac. A. 4, 38. * recordativus, a. um, adj. [id.] Of or belonging to recollection, recordative ; in grammar : r. species verborum, i. e. the pluperfect tense, Mart. Cap. 3, 85. 1276 It E C It reCOrdatuSi u8 . m - I'd-] Recollection, remembrance (post-class, for the class, re- cordatio), Tert. Cam. 4 ; adv. Psych. 5. recordo- » r e, v. the follg., ad fin. re-cordor, atus, 1. x. dep. a. and n. [cor] To think over, bethink one's self of, be mindful of & thing (as the result of the reminisci, the recalling of it to memory) ; to call to mind, remember, recollect (very freq. and quite class.) : " quod jam pueri ita celeriter res innumerabiles arripiant, ut eas non turn primum arripere videan- tur, sed reminisci et recordari. Haec sunt Platonis fere, Cic. de Sen. 21 fin. ; cf. id, Tusc. 1, 24, 57 : sed parum est me hoc meminisse : spero etiam te, qui oblivisci nihil soles, ni6i injurias, " reminiscentem recordari," id. Lig. 12, 35. — Constr. : (a) c. ace. (so most treq.) : pueritiae memo- riam, Cic. Arch. 1. So, omnes gradus aetatis tuae (coupled with considero), id. de Or. 3, 22 : desperationes eorum, id. Fam. 2, 16, 6 : hujus meritum in me, id. Plane. 2$ fin. Wiind. N. cr.: tua consilia, id. Att. 8, 12, 5 : Sejifeis, id. ib. 4, 17 : ex- cusationem legationis obeundae, id. Phil. 9, 4 : communes belli casus, Caes. B: C. 3, 72 fin. : virtutes (Manlii), Liv. 6, 20 fin. : acta pueritiae, Quint. 11, 2, 6 : priorem libertatem, Tac. Agr. 82: feralem introi- tum, id. Hist. 1, 37 : bene facta priora, Catull. 76, 1 : vocem Anchisae magni vol- tumque, Virg. A. 8, 156 : antiqua damna, Ov. M. 15, 774, et saep. : tuam virtutem animique magnitudinem, Cic. Fam. 5, 17 ; so, tua, in me studia et officia multum te- cum, id. ib. 15, 21 fin. ; cf., alicujus vitam et naturam, id. Cluent. 25 fin. ; — id. Tusc. 5, 5fin.: — (* With quod : recordatus quod nihil cuiquam toto die praestitisset, Suet. Tit. 8) : — ad ea, quae, etc., recordanda et cogitanda, id. Sull. 9, 26.— Q3) With an ob- ject-clause : recordabantur, eadem se su- periore anno in Hispania perpessos, Caes. B. C. 3, 47, 6 ; so Ov. M. 15, 705._ And, ac- cord, to the analogy of memini, with the inf. praes. : ego recordor longe omnibus unum anteferre Demosthenem, Cic. Or. 7, 23. — (y) With a relative-clause : admo- nitu6 re ipsa recordor, quantum hae quaes- tiones jmnctorum nobis detraxerint, Cic. Mur. 34 Jin. ; so Plaut. Most. 1, 2, 1 ; Cic. Att. 4, 16, 10; Caes. B. C. 3, 73, 3 ; Quint. 11, 2, 38. — (6) e.gen. (very rarely) : flagi- tiorum suorum recordabitur, Cic. Pis. 6. (t) With de: tu si meliore memoria es, velim scire, ecquid de te recordere, Cic. Tusc. 1, 6 fin. ; so id. Plane. 42 /«.— (0 Absol. : et, ut recordor, tibi meam (episto- lam) misi, Cic. Att. 13, 6, 3. II. Rarely, To think of meditate, ponder something future : nunc ego non tantum, quae sum passura, recordor, Ov. Her. 10, 79; Just. 5, 7 fin. EP° a. Act. collat. form: recorda- vit, Quadrig. in Non. 475, 27. — |j. Part. perf. in a pass, eignif. : ad recordata poe- nalis vitae debita, preserved in the memory, Sid. Ep. 9, 3 med. recerpdratlOi onis,/. [recorporo] A furnishing again with a body or flesh ; the restoration of the body to its former state (a post-class, word), Tert. Res. Cam. 30 ; Coel. Aur. Tard. 1 prooem. recorporativus; ". um. ad J- [id.] That serves to restore the body to its former condition, restorative (a late medic, word) : cucurbitae, Coel. Aur. Tard. 2, 1 ; 7 : ad- jutoria, id. Acut. 3, 16 : virtus, id. ib. 2, 38. re-Cprpdro. are, v. a. To furnish again with a body ; to restore the body to its former condition (a post-class, word), Tert. Anim. 33 med. ; id. Res. Cam. 7 ; Coel. Aur. Acut. 3, 4 fin. re-comg'O, rexi, rectum, 3. v. a. To mend or correct again (post-Aug. and very rare) : costas, i. e. to set right again, Petr. 43,4. — II, Trop., To amend; reform: an- imum, Sen. Ep. 50 : aliquem ad regulam, Tert. adv. Marc. 4, 5. re-CrastinO) al ' e . »• a - [crastinus] To put off from day to day, to procrastinate (post-Aug. and rare), Col. 2, 20, 2; Plin. 17, 14, 24 ./In. * recreatlOi onis, /. [recreo] A re- storing, restoration : ab aegritudme, re- covery, convalescence, P'^f.2, 23, 49. rdcreatort oris, m. [id.] A restorer, reviver (a post-class, word): corporum RE CT somnus, Tert. Anim. 43 : omniviu MVNEr bvm, Inscr. Grut. 1095, 7, recrementuni) i. "■ [cerno] Refuse, filth, dross, slag, recrement (a post-Aug. word) : plumbi, Cels. 6, 8 : farris, i. e, chaff, Plin. 18, 16, 41; Prud. Apoth. 65. Of human excrements, Gell. 7, 11, 2. l*e-creo? avi, atum, v. a. To make or create anew, to remake, reproduce, restore, renew ( so extremely seldom ) : lumen, Lucr. 5, 758 ; id. 5, 278 ; cf. id. ib. 324 : car- nes, Plin.34, 15, 46. — Poet.: Athenae recre- averunt vitam legesque crearunt, trans- formed, reformed life (by agriculture), Lucr. 6, 3. And, jocosely : illic homo homines non alit, verum educat Recreat- que, he does not merely feed men, but fat- tens and transforms them (by much eating), Plaut. Men. 1, 1, 23,— Far more freq. and quite class., II, In gen., To restore to a good condi- tion, to xevive, refresh, recruit, im'igorate in body or mind ; and, in the mid. form, to become refreshed or recruited, to recover, revive. A. In body : propterea capitur cibus, ut suffulciat artus Et recreet vires inter- datus, Lucr. 4, 8, 69 ; cf. Plin. 12, 1, 2 : voculam, Cic. Att. 2, 23 : ex vulnere, id. Inv. 2, 51, 154; so Liv. 29, 18: aspectu smaragdi recreatur acies, Plin. 37, 5, 16 : lassitudines, id. 22, 13, 15 ; cf, defectio- nem, Tac. A. 6, 50: humerum leni vento, Hor. Od. 3, 20, 13 : arbor aestiva recrea- tur aura, id. ib. 1, 22, 18. B. I n mind: quae (literae) mihi quiddam quasi animulae restillarunt : re- creatum enim me non queo dicere, reviv- ified, Cic. Att. 9, 7 : reficere et recreare mentem, id. Plane. 1, 2 ; so coupled with reficere, id. Mil. 1, 2 ; cf., (discipulus) mu- tatione recreabitur sicut in cibis, quorum diversitate reficitur stomachus, Quint. 1, 12, 5 : afflictum erexit, perditumque re- creavit, restored again to life, Cic. Manil. 9, 23 ; cf., provinciam afnictam, et perdi- tarn erigere atque recreare, id. Verr. 2, 3, 9 ; and, ego recreavi aftlictos animos bonorum, id. Att. 1, 16, 8 : respublica re- virescat et recreetur, id. Fam. 6, 10, 5 : non recreatus neque restitutus populus, id. Rose. Am. 47, 137 : recreatur civitas, id. Rep. 1, 44 : (animus) quum se collegit atque recreavit, has recovered itself, id. Tusc. 1, 24, 58 : Uteris sustentor et recre- or, id. Att. 4, 10 : spatium interponendum ad recreandos animos, * Caes. B. C. 3, 74 fin., et saep. : — se ex magno timore, Cic. Cat. 3, 4 ; so, recreatus ex metu mortis, id. Verr. 2, 5, 61 fin. : ab hoc maerore re- creari, id. Att. 12, 14, 2 ; so, se ab illo ti- more, Auct. Bell. Alex. 37 fin. — c. gen.: recreatur animi, App. M. 5. re-crepO) are > L »• n. and a. To sound back, resound, ring, echo (a poet, word ; perh. only in the follg. passages) : cava cymbala recrepant, Catull. 63, 29 : — saepe lapis recrepat Cyllenia murmura (i. e. lyram) pulsus, Virg. Cir. 108. re-crescO; crevi, cretum, 3. ». n. To grow again, to grow up or increase again (not ante-Aug.) : favete nomini Scipiouum soboli imperatorum vestrorum, velut ac- cisis recre6centi stirpibus, Liv. 26, 41 fin. .- praecisa ossa, Plin. 11, 37, 87 : luna pleno orbe, Ov. Her. 2, 5 : recretis crinibus, that have grown again, Paul, Nol. Carm.21,560. rc-crudcSCO. dui, 3. v. inch. n. To be- come raw again : * I, Lit., of wounds, To break open afresh : nunc autem hoc tarn gravi vulnere etiam ilia, quae consanuisse videbantur, recrudescunt, * Cic. Fam. 4, 6, 2. — II, Trop.: recrudescente Manlia- na seditione, breaking out again, Liv. 6, 18 : recruduit pugna, id. 10, 19 fin. : re- crudescit nefas, Sen. Phoen. 231. recta nn d rccte. advv., v. rego, Pa., ad fin. rectlO) onis,/. [rego] A leading, guid- ing, government, direction (a Ciceronian word) : rerum publicarum, Cic. Fin. 5, 4, 11. In the plur : rerum publicarum, id. ib. 4, 22, 61. *rectitator> o" 8 . m - [bectito, v. rego] A leader, director: ratis rectitator, Poet. ap. Mar. Vict. p. 2551 P. rcctltudo, inis, /. [rectus] (a post- class, word) : I, Slraightness, directness.: Lit, Aggen. in Front, p. 46 Goes — IL RE CU Tro p., Uprightness, rectitude, for the more usual aequitas, unci the Gr. ibOit-nt, Hier. in Jesai. 8, 10 ; 26, 7. rCCtOi adV; "■ rego, Pa., ad fin. ' rector» * r ' 9 » m - [rego] A guider, trad- er, director, ruler, master : I. Li t. (so only poet, and in prose since the Aug. per.) : navium rectores, I'ac. in Cic. de Div. 1, 14 ; so of a helmsman, Virg. A. 5, 161 ; 176 ; Ov. M. 2, 186 ; 6, 232 ; 11, 482 ; 493 ; id. Trist. 1, 2, 31 ; of a horseman, id. A. A. 2, 433 ; Sil. 17, 138 ; Tac. Agr. 36 fin. ; id. Ann. 1, 65 ; Suet Tit. 4 Ruhnk. ; of an el- ephant-driver, Liv. 27, 49 ; 44, 5 ; Curt. 8, 14 : of a herdsman, Plin. Ep. 8, 17, 4. |I. Trop. (so quite class.) : inesse ali- quern non solum habitatorem in hac coe- lesti ac divina domo, sed etiam rectorem et moderatorem et tamquam architectum tanti operis, Cic. N. D. 2, 35 fin.: rector et gubernator civitatis, id. Rep. 2, 29 ; so most freq. of those who conduct govern- ment ; cf. id. ib. 5, 3 ; 5, 4 ; 6, 1 ; 6, 13 ; id. de Or. 1, 48 fin. ; Liv. 4, 14 ; Hor. Ep. 1, 16, 74, et saep. ; cf.. of the deity, a ruler : quid sit summi rectoris ac domini nu- men, Cic. Fin. 4, 5, 11 ; so of Jupiter : r. roelestum deum, Olympi, Catull. 64, 204 ; Virg. A. 8, 572; Ov. M. 1, 668; 2, 60; 9, 499 ; 13. 599, et al. ; of Neptune : r. pelagi, maris, Ov.M. 1,331; 4,798; 11,207; Stat. Ach. 1, 61, et al. In like manner, of the ruler of a province, Tac. A. 2. 4 ; 12, 40 ; id. Hist. Q, 59 ; 85 ; Suet. Aug. 89 ; id. Vesp. 8 ; of the commander of an army, Tac. Agr. 28 ; id. Hist. 1, 87 ; 2, 11 ; 36 ; Suet. Aug. 89 ; Virg. A. 9, 173 Heyne. ; of a mas- ter of youth, a tutor, instructor, teacher, Plin. Ep. 3, 3, 4 ; Suet. Aug. 48 ; id. Tib. 12 ; Tac. A. 1, 24 ; 3, 48 ; 13, 2, et saep.— Of inanimate or abstract things : (sol) nee temporum modo terrarumque, sed side- rum etiam ipsorum coelique rector, Plin. 2, 6, 4 : — animus incorruptus, aeternus, rector humani generis, Sail. J. 2, 3 ; cf., Sen. Q. N. 7, 24 ; and v. rectrix ; Quint. 12, 10. 56. r C C triXi icis, /. [rector J She that leads or g aides ; a directress, governess, mistress (a post Aug. word) : animam velut auri- gam rectricemque membrorum, Col. 3, 10, 9 : sapientia domina rectrixque est, Sen. Ep. 85 ad fin. : Italia rectrix parensque mundi altera, Plin. 37, 13, 77. * rcctura, ae, /. [rej;o] Uprightness, Front, de Colon, p. 131 Goes. rectus, a, um, Pa., from rego. recubltUS) us . m - [recumbo] A fall- ing down, Plin. 24, 13, 72. rc-cubo, are, v. n. To lie vpon the back ; to lie back, recline (rare, but quite rbiss.): Lucr. 1, 39; * Cic. de Or. 3, 17, 63: Tyrio recubare toro, Tib. 1,2, 75; so, solo, Virg. A. 3, 392; 8, 45: atro, id. ib. 297 ; also, in antro, id. ib. 6, 417 : sub teg- mine fagi, id. Eel. 1, 1 : sub qua arbore, Ov.A. A. 2, 342. re cilia (* resc), ae,/. dim. [res] 1, A small matter, a trifle : Plaut. fragm. in Prise, p. 613 P. In the plur.: App. Si. 4, p. 148. — 2. m partic., A small estate, Don. Vit. Virg. in it. recultuSi a , lxm - Van., from recolo. re-cumboj ciibui, 3. v. n. [cumbo, cu- bo) To laij one's self back again, lie down again ; to lie down. I, Of persons: &. I Q g en - (quite clas- sical): eum primo perterritum somno surrexisse, dein, quum se colleeisaet . . . recubuisse, etc., Cic. de Div. 1,27, 57; so, cubiculo, id. Deiot. 15, 42 : in exedra lec- tulo posito. id. de Or. 3, 5 : in herba, id. ib. 2, 71, 287 : sponda sibi propiore recum- bit, Ov. F. 2, 345 : tauros medio recumbe- re sulco, to sink down, Ov. M. 7, 539 ; cf, mulier sopita recumbit, sinks into sleep, Lucr. 6, 795. — B. In partic, To recline al table (post-Aug.) : rediit hora dicta, re- cubuit, Phaedr. 4, 23, 19; so Hor. Ep. 1, 5, 1 ; Plin. Ep. 4, 22, 4 ; 4, 30, 3 ; 9, 23, 4 ; Just. 43, 1, 4. II. Of inanimate things, To fall or sink down (poet, and in po6t-Augustan prose) : ne (pons) supinus eat eavaque in palude recumbat, Catull. 17, 4 ; cf. Virg. A. 9, 713; and, onus (domus quassatae) in proclinatas partes, Ov. Tr. 2, 84 : at neb- ulae magis ima petunt campoque recum- bunt, sink, settle down, Virg. G. 1, 401 ; cf., RE CU minaxundaponto, Hor. Od. 1, 12,32; and, pelagUB, Sen. Thyest. 589: (jul>a) dextl'O jaetata recumbit in armo, falls, rolls down, Virg. G. 3, 86 ; cf., in humeros cenvix eollapsa recumbit, sinks bach, reclines, id. Aen. 9, 434 ; cf., cervix humcro, Ov. M. 10, 195 : vitem in terram recumbere. Plin. 17, 23, 35, § 259 : — jugera Martialis longo Janiculi jugo recumbunt, descend, slope down, Mart. 4, 64. recuperatio (recip.), onis,/. [recu- pero] I, A gelling back, regaining, recon- erij : libertatis, * Cic. Phil. 10, 10; eo. urbi- um, quas amiserat, Just. 30, 1, 7. — II, Ju- rid. (. (., A judicial decision of the recupe- ratores ; v. h. v. no. II, * I'ccupcrativus (recip.). a, um, adj. [id. J That can be regained, recoverable : Aggen. Urb. p. 63 Goes. recuperator (recip.), oris, m. [id.] A regainer, recoverer : * I. In gen. : urbis, a recapturer, Tac. A. 2, 52. — Far more freq., jl. Jurid. 1. 1., recuperatores, A board consisting of three or five members, origin- ally only for processes between Romans and peregrini, but subsequently for cases ingen- eral which required a speedy decision, esp. in suits concerning property and de statu : "Fest. p. 228;" cf. Gai. 4, 46; 109; 185; Plaut. Bac. 2, 3, 36; id. Rud. 5. 1, 2; Cic. Caecin. 1 sq. ; id. Tull. 1 sq. ; id. Verr. 2, 3, 11 sq. ; 58 fin. ; id. Flacc. 20 sq. ,- Liv. 26, 48; 43, 2; Suet. Ner. 17; id. Domit. 8; Gell. 20, 1, 13, et al. Vid. C. Sell, die Re- cuperatio der Romer, eine rechtshistor. Abhandlung, Braunschw., 1837 ; Huschke in Anal. litt. p. 208-253 ; Rein's Privatr. p. 420 sq., and the authors there cited. — Hence reCUperatoriUS (recip.), a,um, adj. OJ or belonging to the recuperatores : judicium, Cic. Inv. 2, 20, 60 ; id. Verr. 2, 3, U J Plin. Ep. 8, 20, 9 ; Gaj. 4, 105. re-CUperO ( m good MSS. also writ- ten recipero), avi, atum, 1. v. a. [capio] To get or obtain again ; to regain, recover, etc. (good prose) : I. Lit. : qui erepta re- cuperare vellet, Cic. Mur. 25, 50 ; 60, amis- sa, Caes. B. G. 7, 15, 2 ; Nep. Timoth. 3, 2 ; id. Att. 12, 3 : rem BUam, Cic. Rep. 3, 32 fin. ,- cf., 8uum, pecuniam. id. Flacc. 23 fin. : fortunas patrias, id. Phil. 13, 5 fin. : paternas opes, Suet. Ner. 6 : arma, ordi- nem militandi, locum, Liv. 25, 6 : rem pub- -licam, Cic. Phil. 14, 13 fin. ; id. Att. 8, 3, 2; id. Rose. Am. 49 ; cf, civitates, Caes. B. G. 7, 89 fin. .- provinciam, Tac. Agr. 5 : Al- banum, Formianum a Dolabella, Cic. Phil. 13, 5, 11 ; cf, pecuniam depositam ab illo, id. Agr. 2, 16, 41 : obsides, Caes. B. G. 7, 43, 2 : Pelopidam, Nep. Pelop. 5, 2 : capti- vos nostros a Carfhaginiensibus, to retake, recover, Cic. de Or. 3, 28.— With an ab- stract object : veterem belli gloriam lib- ertatemque, Caes. B. G. 7, 1 fin. ; so, pris- tinam belli laudem, id. ib. 7, 76, 2 : liber- tatem, id. ib. 5, 27, 6 ; id. B. C. 3, 91, 2 : vim suam, Cic. Verr. 2, 5, 67; id. Caecin. fin. ; id. Att. 15, 13, 4 : voluntatem ejus, id. ib. 1, 11 ; cf., gratiam, Tac. A. 14, 5 ; Suet. Oth. 1: pacem, Sail. J. 29, 3: dignitatem, Quint. 11, 1, 79: gloriam, Tac. H. 2, 24: vires cibo somnoque, id. ib. 3, 22: judicia (equites), id. Ann. 11, 22 Jin. : usum togae, to resume, Suet. Galb. 11,— II. Trop., To obtain again, regain, recover: si et vos et me ipsum recuperaro, Cic. Fam. 14, 1, 3; cf, ilium per te, id. Q. Fr. 1, 2, 4 fin. ; and, adulescentulos, to gain over again, re- gain, Nep. Ages. 6 fin.: se quiete recupe- rare, to recruit, recover themselves, Var. R. R. 1, 13; so mid. : radices arborum re- ciperantur, Vitr. 2, 9. re-cuTO) n0 P*^/., arum, 1. v. a. * To restore by taking care of; to make whole again, cure, i. q. recreare ; also, to take care of, to prepare with care : me otio et ur- tica, Catull. 44, 15 : chartam, to prepare carefully, Plin. 13, 12, 23 ; cf, sedulo cor- pora laniata, App. M. 8 : plagas, id. ib. 6. re-Curro> curri. 3. v. n. To run back, hasten back (quite class.). I. L i t : ego ad anum recurro rursum, Plaut. Cist. 2, 3, 50 ; cf., r. rursus ad His- palim Caesar, Auct. B. Hisp. 40 Jin. ; so, ad me, Cic. Att. 2, 11 ; Hor. Epod. 5, 75 ; cf. id. Sat 2, 6, 31: ad rhedam, Cic. Mil. 1 0, 29 : in Tusculanum, id. Att. 13, 47 fin. : in arcem, Liv. 4, 55 : rure, Hor. S. 1, 2, 127 : R E C U — recipe te et rccurre, Plaut. Trin. 4, 3. 8i — lima turn crescendo, turn defectionibus in initia rccurrendo, Cic. N. D. 2, 19 fin. ; cf. Tib. 2, 4, 18: ad fontem Xanthi versa recurret aqua, Ov. Her. 5, 30 ; cf., in euos fontes versa aqua, id. Am. 2, 1, 26. — Poet, of the revolving of the sun, * Virg. A. 7, 100 ; and of the year, Hor. Ep. 2, 1 , 147.— With a homogeneous object : cocptum eaepe recurrat iter, Ov. A. A. 3, 360. II. Trop. : A. ' n gen., To come back, turn back, return, revert, recur : Plin. Pan. 38 fin. ; cf. Quint. 5, 9, 6 : naturam expel- las furca, tamen usque recurret Hor. Ep. 1, 10, 24 : mox bruma recurrit iners, id. Od. 4, 7, 12 ; cf., r. versa hieras, Ov. F. 2, 854 : valetudines anniversariae ac tempo re certo recurrentes, Suet. Aug. 81 : — ad easdem conditiones, Caes. B. C. 2, 16 fin. ; cf., uti eo recurrent id. ib. 85, 4 ; and, cum e* unde generata, quo recurrant, viderit whither they return, Cic. Leg. 1, 23, 61 ; Veil. 2, 4 fin. — With the dal. : haec appel- latio memoriae recurret, will recur to mem- ory, Plin. Pan. 88 fin. (coupled with ad- moneri and recordari) : — r. versus, i. q. reciproci, Sid. Ep. 8, 11; 9, 14. B. In partic, pregn., To have recourse to, to resort, recur to any thing (very rare- ly; usually decurro, v. h. v. no. II., B, 1) : ad eani rationem reeurrunt, ut etc., Quint. 1, 6, 13 ; so, ad eos auctores, qui, etc., id. Prooem. § 17. * recurSlOi onis, /. [recurro] A run- ning back, backward course, return, Mart. Cap. 9,308 fin. rccursitans, antis, Part, [recurso] Running back repeatedly, frequently return- ing, Mart. Cap. 1, 10. recui'SO- are, v. intens. n. [recurro] To run or hasten back ; to come back, return (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit. : quid ego hue recursem? * Plaut. Most. 3, I, 34 : (corpora) dissiliunt longe lonceque recursant * Lucr. 3, 105. — II. Trop.: urit atrox Juno et sub noctem cura recur- sat, Virg. A. 1, 662; so, curae, id. ib. 12, 802 : multa viri virtus animo . . . recursat, recurs again to her mind, id. ib. 4, 3 ; so, animo Vetera omina, Tac. H. 2, 78 ; and, in animos ilia audacia, Eumen. Pan. Con- stant. 18. recUTSUSj u9 i m - I'd.] A running back, going back, return, retreat, etc (not ante- Aug. ; in the Aug'i6t. poets always in the plur.) : inde alios ineunt cursus aliosque recursus, Virg. A. 5, 583 : ut recursus pa- teret, Liv. 26, 42 Jin. ; cf., dent modo fata recursus, Ov. Her. 6, 59 ; and id. Met. 9, 594 : celeres missae spondere recursus, id. ib. 6, 450 ; cf. Plin. Pan. 86, 4 ; Flor. 4, II, 6, et saep. : — per alternos unda labente recursus, Ov. Ib. 423 ; cf., Lydia perfusa flexuosi amnis Maeandri recursibus, i. e. windings, Plin. 5, 29, 30. — Concr., A re- turning path, way back: (labyrinthus) itin- erum ambages occursusque ac recursus inexplicabiles continet Plin. 36, 13, 19. — II. Trop.: recursus ad bonam valitudi- nem, Cels. 4, 4 ; so, ad pristinum militiae ordinem, Val. Max. 2, 7, 15 : ad judicem a quo fueritprovocatum, Cod. Justin. 7, 62,6. re-CUrVO) no perf, atum, 1. v. a. To bend or curve backward, to turn back (not ante-Aug.) : colla equi, Ov. Her. 4, 79 : ra- dicem, Col. 5, 10, 13 : palmam, Gell. 3, 6, 2 : aquas in caput, Ov. Am. 1, 8, 6 : gladi- 09 in vulnera, Stat. Th. 3, 583.— In the Part.pcrf: mucroneintusrecurvato, Cels. 7, 7, 4 ; so, OS magis in exteriora, id. 8, 1 ad fin. : undae (Maeandri), winding, ser- pentine, Ov. M. 2, 246. re-CUl'VUSi a, um, adj. Turned back, bent, crooked or curved back (a poet, word of the Aug. per. ; also in post-Aug. prose) : cornu, * Virg. A. 7, 513; Ov. M. 5, 327; id. Fast. 5, 119: puppis, id. Met 8, 141; 11, 464 ; 15, 698 : librae radicis, id. ib. 14, 632 : nexus hederae, winding, id. ib. 3, 664 ; cf., tectum, i. e. the Labyrinth, id. Her. 10, 71 : aera, i. e. hooks, fish-hooks, id. Fast. 6, 204 : tennim (delphini), id. ib. 2, 113, et saep. : conchae ad buccinum recurvae, Plin. 9, 33, 52. * recusabflis. e, adj. [recuso] That should be rejected : revelatio, Tert. adv. Marc. 4, 35 Jin. recusation 6nie, /. [id.] 1. A de- clining, refusal ( good prose ) : disputa- 1277 RE CU tionis, Cic. de Or. 2, 7 : quotidiana mea recusatio, Hirt. B. G. prooem. § 1 : sine ulla recusatione, Cic. Phil. 7, 4, 13 ; eo, sine recusatione, id. Cat 3, 25 ; * Caes. B. C. 3, 90. — *2. Transf.: stomachi, loathing, nausea, Petr. 141, 6. — If, In partic, in jurid. lang., f, An objection, protest: ne- que haec tua recusatio confessio sit cap- tae pecuniae, Cic. Clu. 53 fin. : poena vio- latae religionis justam recusationem non habet, id. I/eg. 2, 16 fin. — 2. A ■plea in de- fense, counter-plea; opp. to the petitio: ju- diciale (genus orationum) habet in se ac- cusationem et defensionem, aut petitio- nem et recusationem, Cic. Inv. 1, 5fin.; so id. ib.^2, 4 ; Quint. 4, 4, 6 ; 5, 6, 5. re-CUSO? av i> atum, 1. (gen. plur. of the Part, prdes., recusantum, Virg. A. 7, 16) y. a. [causa] To make an objection against, in statement or reply ; to decline, reject, re- fuse, be reluctant or unwilling to do a thing, etc. (i'req. and quite class.) ; constr. with the ace, an inf., an object-clause, with de, ne, quin, quominns, or absol. : (a) c. ace. : uxorem, * Ter. Hec. 3, 1, 16 ; so Hor. S. 1, 4, 50 : me judicem, Tac. Or. 5, et al. ; cf., populum Romanum disceptatorem, Cic. Fl. 38 fin. : populi Romani amicitiam, Caes. B. G. 1, 44, 11 : nee quae pepigere recusent, Virg. A. 12, 12 : nullum pericu- lum communis salutis causa, Caes. B. G. 7, 2 ; so, nullum periculum, id. ib. 7, 19, 5; id. B. C. 3, 26, 1 : laborem, id. ib. 1, 68 fin. ; Quint. 11, 3, 26; 12, 11, 10: nihil nisi hi- berna, Caes. B. G. 5, 41, 5 : legumina, id. B. C. 3, 47 fin. : eervitutem, Sail. J. 31, 20 : vincla (leones), Virg. A. 7, 16 : jussa, id. ib. 5, 749, et saep. : nihil tibi a me postulanti recusabo, Cic. de Or. 2, 29, 128; so, psal- teria virginibus probis, Quint. 1, 10, 31 : nihil de poena, Cic. Plane. 1, 3 ; cf., de sti- pendio, Caes. B. G. 1, 44, 9 : qui quod ab altero postularent, in se recusarent, id. B. C. 1, 32, 5. — Of things : genua impediunt cursumque recusant, Virg. A. 12, 747 : ra- pax ignis non umquam alimenta recusat, Ov. M. 8, 839 : (falsae gemmae) recusant limae probationem, Plin. 37, 13, 76, etsaep. — (/J) c. inf. (so most freq. in the poets) : mori recusare, Caes. B. G. 3, 22, 3 : ad mi- nora se demittere, Quint. Prooem. § 5: prodere voce sua quemquam aut oppone- re morti, Virg. A. 2, 126; so, praeceptis parere, id. ib. 2, 607 : quicquam tentare, id. ib. 11, 437 : tibi comes ire, id. ib. 2, 704 : facere ipse, Hor. Ep. 2, 1, 208, et saep. — Of things : pedes vitiosum ferre recusant Corpus, Hor. S. 2, 7, 108 ; so id. Ep. 2, 1, 259 ; id. A. P. 39.— (y) With an object- clause : non rem (medicam) antiqui dam- nabant, sed artem. Maxime vero quaes- tum esse immani pretio vitae reeusabant, Plin. 29, 1, 8 ; cf. below, no. II.— ((5) With de : de judiciis transferendis recusare, Cic. Verr. 2, 1, 2fin.—(e) With afollg. ne: Ser- vilius et recusare et deprecari, ne iniquis judicibus . . . judicium capitis in se con- stitueretur, Cic. Verr. 2, 5, 54 : sententiam ne diceret, recusavit, id. Off. 3, 27 : reliqui . . . ne unus omnes antecederet, recusa- rent, Caes. B. C. 3, 82fin.—(Q With a follg. quin : si absim, haud recusem, quin mihi male sit, Plaut. Cure. 1, 3, 8: non possu- mus, quin alii a nobis dissentiant, recusa- re, Cic. Acad. 2, 3 ; Caes. B. C. 3, 45 fin. : neque recusare . . . quin armis contendant, id. B. G. 4, 7, 3.— („) With a follg. quomi- nus : nee recusabo, quominus omnes mea legant, Cic. Fin. 1, 3 : ... quominus per- petuo sub illorum ditione essent, Caes. B. G. 1, 31, 7. — O) Absol.: non recuso, non abnuo, etc., Cic. Mil. 36 fin. : recusandi aut deprecandi causa legatos mittere, Caes. B. G. 5, 6, 2 ; Virg. E. 3, 29, et saep. II. In partic., in jurid. lang., To pro- test against a complaint; to object, take ex- ception, plead in defense : causa omnis, in qua pars altera agentis est, altera recu- santis, Quint. 3, 10, 1 : numquid recusas contra me? Plaut. Poen. 5, 6, 18: tu me ad verbum vocas : non ante venio, quam recusaro . . . Quoniam satis recusavi, ve- niam jam quo vocas, Cic. Caec. 28 fin. : quum reus recusare vellet, sub usuris cre- ditam esse pecuniam, etc., Cels. Dig. 17, 1, 48. — Cf, also, recusatio, no. II., 2. rccussabilis, e, adj. [recutio] That can be struck back and forth : spnaera, Coel. Aur. Tard. 3, 6 fin. 1278 REDD 1. rccussus* a > ™, Part., from re- cutio. 2. rccilSSUS* us, m. [recutio] A strik- ing, back, a recoil, rebound (only in the abl. sing.), Plin. 8, 53, 79 ; Fulgent. Myth, praef. 1. re-CUtlO) noperfi, cu8sum, 3. v. a. [qua- tio] To strike back or backward, to cause to rebound (poet, and in post-Aug. prose) : aequor penitus, Val. Fl. 5, 167 ; Aug. Conf. 8, 11 : uteroque recusso Insonuere cavae cavernae, * Virg. A. 2, 52: — recussus som- no, aroused by shaking, startled, App. M. 5, p. 170. re-CUtituS) a > um > ".dj. [cutis] Cir- cumcised : Judaei, Mart. 7, 30 ; Petr. 68, 8 ; cf. poet., transf, sabbata, Pers. 5, 184 : colla, skinned, galled, Mart. 9, 58. red-accendOi n° perfi, sum, 3. v. a. To kindle again, rekindle (eccl. Latin), Tert. Anim. 30 fin. ; id. Res. Cam. 12; Hier. Ep. 5, 1. 1. redactUS) a > um > Part., from re- digo. 2. rcdactus, us, m. [redigo] Pro- ceeds, produce : tructuum oleris, Scaev, Dig. 7 d 1, 58 : venditionis, id. ib. 46, 3, 89. * red-adopto, av '> L v - a - To adopt anew, to rcadopl: iilium denuo, Modest. Dig. 1, 7, 41. rcd-ambuloi ar e, v. n. To come back, return : bene ambula et redambula, Plaut. Capt. 4, 2, 120. * red-amoi ar e, v. a. To love back, love hi return, return love for love (a word formed by Cic.) : qui vel amare vel, ut ita dicam, redamare possit, Cic. Lael. 14. * red-amtruo, are, v. n. To dance opposite in the Salian religious festivals : praesul ut amtruet, inde vulgus redam- truat, Lucil. in Fest. p. 226. redanimatio, onis, /. [redanimo] A restoring to life, reanimation (eccl. Lat) : Tert. Res. Cam. 38. red-animo, ftvi, atum, 1. v. a. To quicken again, restore to life, reanimate (eccl. Lat.), Tert. Res. Cam. 13 ; 19 ; 31, etal. red-argilOf u i, 3. v. a. To disprove, refute, confute, contradict (quite class.) : (u) c. ace. : nosque ipsos redargui refellique patiamur, Cic. Tusc. 2, 2, 5; so, aliquem, id. Quint. 23 ; Quint. 6, 3, 73, et al. ; opp. to probare, Cic. de Or. 2, 72, 293 ; so, ora- tionem (opp. to convinci), id. Univ. 3 : con- traria, id. Part. 9, 33 : crimen, Quint. 11, 1, 9 : famosos Hbellos, Suet. Aug. 55 : alicu- jus inconstantiam, Auct. Or. pro domo 9. Of abstract subjects : improborum pros- peritates redarguuntvim omnem deorum ac potestatem, Cic. N. D. 3, 36 fin. : adve- nit qui vestra dies muliebribus armis Ver- ba redarguerit, will refute thy words, show thtm to be false, * Virg. A. 11, 687 Wagn. N. cr. — * (/3) With an object-clause : audi rationem falsam quidem, sed quam red- arguere falsam esse tu non queas, Gell. 15, 9, 7.— ( } ) Absol.: Cic. Fin. 2, 17, 55 ; Quint. 6, 3, 72. * rcd-armatus, a , urn, Part, [armo] Armed again, rearmed: manus novis jac- ulis, Diet. Cret. 2, 40. * rcd-auspico, are, v. n. To take the auspices anew or again : exauspicavi ex vinclis : nunc intelligo Redauspicandum esse in catenas denuo, comically for, to go back again, return, Plaut. Capt. 3, 5, 108. rcdditio, onis, f. [reddo] A giving back, returning: * I, rationis, t. e. ren- dering a reason, Aug. C. D. 21, 7. — ff. Rhetor. 1. 1. for the Gr. antiSoois, The con- sequent clause, the apodosis, Quint. 8, 3, 77 ; 79; 80. redditivus. ", um, adj. [redditio, no. II.] Of or belonging to the apodosis, conse- quential, redditivc : pars, the apodosis, Di- om. p. 432 P. : particulae, e. g. talis, ita, Prise, p. 1052 P. reddltor, oris, m. [reddo] One who pays, a payer : debitorum, Aug. Ep. 5. redditus, a, um, Part., from reddo. red-doi didi, ditum, 3. (archaic /«(., reddibo, Plaut. Casin. 1, 41 ; id. Men. 5, 7, 49, ace. to Non. 476, 27 ; id. fragm. ap. Non. 508, 9 : pass., reddibitur, id. Epid. 1, 1, 22 ; Part, pcrf, reddita, Lucr. 4, 763 Forb. N. cr.) v. a. To give back, return, restore (very freq. and quite class.) : " red- dere est quod debeas ei cujus est volenti REDD dare," Sen. Ben. 7, 19 : ut mihi pallam red- dat, quam dudum dedi, Plaut. Men. 4, 2, 109 ; 4, 3, 5 ; cf. id. Pseud. 1, 1, 84 ; so cor- resp. to dare, id. ib. 89 ; id. Stich. 4, 1, 42 j id. Men. 3, 3, 21 sq. ; Ter. Ad, 5, 9, 24 sq., et saep. ; cf. the follg : ea, quae utenda ac- ceperis, majore mensura, si modo possis, jubet reddere Hesiodus, Cic. Off. 1, 15, 48 ; so corresp. to accipere, id. Lael. 8, 26 ; 16, 58 ; id. Rep. 2, 5 ; Sen. Ben. 1, 1 sq. ; Virg. G. 4, 172 ; id. Aen. 8, 450, et saep. : si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remit- to, I give it back and renounce it, Cic. SulL 30, 84 ; Lucr. 4, 324 : Th. Redde argen- tum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? PlauL Cure. 5, 2, 14 : ut (virginem) euis Restitu- am ac reddam, Ter. Eun. 1, 2, 67; so coup- led with restituere, Liv. 3, 68, et al. ; cf., r. alias tegulas, i. e. restituere, Plaut. Most I, 2, 29 : obsides, Naev. in Non. 474, 19 ; so Caes. B. G. 1, 35, 3 ; 1, 36, 5 ; 6, 12, 6 : cap- tivos, id. ib. 7, 90, 3; Liv. 26, 50, et al. : corpora (mortuorum), Virg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543 : equos, Cic. Rep. 4, 2 ; Suet. Aug. 38 : suum cuique, Cic. Rep. 3, 12 ; id. Rose. Am. 47 : hereditatem muli- eri, id. Fin. 2, 18, 58 : sive paribus paria redduntur, i. e. are set against, opposed to, Cic. Or. 49, 164: — redditus terris Daeda- lus, Virg. A. 6, 18 ; cf., patriis aris, id. ib. II, 269 : oculis nostris, id. ib. 2, 740 : tene- bris, id. ib. 6, 545 : — quin tu primum salu- tern reddis, quam dedi, Plaut. Bac. 2, 3, 11 : operam da, opera reddibitur tibi, id. Epid. 1, 1, 22 ; so id. Men. 4, 2, 101 : quum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nee ne, in nostra potestate est ; non reddere viro bono non licet, Cic. Off. 1, 15, 48 ; so Sen. Ben. 1, 1 sq. ; and cf. Plaut. Pers 5, 1, 10 : redde his libertatem, id. Poen. 5, 4, 17 ; so, libertatem (opp. to adimere), Suet. Claud. 25 : patriam, Liv. 5, 51 fin. : sibi ereptum honorem, Virg. A. 5, 342: con- spectum, id. ib. 9, 262, et al. : se ipse con- vivid reddidit, betook himself again to the banquet, Liv. 23, 9 fin. ; so, terris lux, Virg. A. 8, 170 ; and, se iterum in arma, id. ib. 10, 684.— (fj) Poet, c. inf. (cf do, no. I., (I) : sua monstra prof undo Reddi- dit habere Jovi, Stat. Th. 1, 616. II. Transf. : 1, (qs. as a debt, obliga- tion), To give up, hand over, dtlivcr, im- part, assign ; to yield, render, relinquish, resign : Cincius earn mihi abs te episto- lam reddidit, quam tu dederas, Cic. Att. 1, 20 ; so, literas (alicui), id. ib. 2, 1 ; id. Fam. 2, 17 ; Caes. B. C. 1, 1 ; 2. 20, 2 ; 3, 33, 1 ; Sail. C. 34 fin. ; cf., mandata, Suet. Tib. 16: — pretium alicui pro benefactis ejus, Plaut. Capt. 5, 1, 20 : hoccine pretii, id. Asin. 1, 2, 2 , cf, praemia debita (along with persolvere grates), Virg. A. 2, 537 : cetera praemia (coupled with dare), id. ib. 9, 254 ; and. primos honores, id. ib. 5, 347 : gratiam alicui (for the usual referre gratiam), Sail. J. 110, 4 : o fortunata mors, quae naturae debita, pro patria est potis- simum reddita, Cic. Phil. 14, 12 ; cf, vi- tarn naturae reddendam, id. Rep. 1, 3 ; so, vitam, Lucr. 6, 1197 : debitum naturae morbo, i. e. to die by disease, Nep. Rep. 1 fin. : lucem, Ov. Tr. 3, 3, 35 : ultimum spiritum, Veil. 2, 14 : animam coelo, id ib. 123^17!.; cf, animas (coupled with moriuntur), Virg. A. 5, 705 : cavte vota beddvnto, to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9 fin. ; so, vota, Virg. E. 5, 75 ; Just. 11, 10, 10 : tura Lari, Tib. 1, 3, 34 : liba Deae. Ov. F. 6, 476 : fumantia exta, Virg. G. 2. 194; Tac. H. 4, 53; cf., poenos graves, Sail. J. 14, 21 : promissa viro, Virg. A. 5. 386, et al. : tibi ego rationem reddam 1 will render an account, Plaut Aid. 1, 1, 6; so, rationem, id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, et mult al. ; v. ratio : — animam a pulmonibus respirare et reddere, to give off. exhale, Cic. N. D. 2, 54, 136 ; cf, ut tibiae sonum reddunt, Quint.11,3, 20; eo sonum, id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348 : vocem, Virg. A. 3, 40 ; 7, 95 ; 8, 217 (coupled with mugiit) ; Hor. A. P. 158: Btridorem, Ov. M. 11, 608: mur- mur», id. ib. 10, 702 : rlammam, Plin. 37, 2, 11, § 36, et saep. ; so also, alvum, Cels. 2, 12, 2 : bilcm, id. 7, 23 : sanguinem, to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before, san- guinem rejecit) : urinam, Plin. 8, 42, 66 RE DE fin. : calculum, id. 28, 15, 61 ; in like man- ner, also, catulum partu, Ov. M. 15, 379 ; cf., bo of parturition, id. ib. 10, 513; id. Her. 16, 46 : fructum, quern praedia red- dunt, yield, produce, Ter. Ph. 4, 3, 75 ; so of fruit-bearing, Ov. Pont. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2 ; Pall. Febr. 9, 4 ; Plin. 18, 9, 20; cf. Tib. 2, 6, 22 ; and Quint. 12, 10, 25 :— ge- neri nostro haec reddita est benignitas, is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf., nul- la quiea est Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 95 ; and id. 2, 680 ; hence, poet., redditum esse, in gen. ; i. q. factum esse, esse : una 6uperstitio, superis quae red- rtita divis, which is given, belongs to the gods, Virg. A. 12, 817 Heyne : neque iis petentibus jus redditur, is dispensed, grant- ed, Caes. B. G. 6, 13, 7 ; so, r. alicui jus, Quint. 11, 2, 50 ; cf., alicui testimonium reddere industriae. Quint. 11, 1, 88 : quod reliquum vitae virium, id ferro potissi- iiHiiii reddere volebant, to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34 : quibus ille pro men- tis .. . jura legesque reddiderat, had con- ferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B.G.7,76; cf. Liv. 9, 43 Drak. ; and, Lanuvinis sacra sua reddita, id. 8, 14 ; so, connubia, to bestow, grant, id. 4,5: peccatis veuiam, Hor. S. 1, 3, 75 : nomina vera facto, to call, by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36. — Hence, l>. Jurid. (. I. .- judicium, To appoint, grant, fix the time for a trial: Ter. Ph. 2, 3, 57 ; Caes. B. C. 2, 18, 5 ; Quint. 7, 4, 43 ; Tac. A. 1, 72 ; and, jus, to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11 ; 13, 51 ; id. Hist. 3, 68 ; id. Germ. 12 ; Suet. Vit. 9, et saep. 2. To give back in speech or writing, ! *' e - : a. To translate, render: quum ea, quae legeram Graece, Latine redderem, Cic. de Or. 1, 34, 155; so, verbum pro verbo, id. Opt. gen. 5: verbum verbo, Hor. A. P. 133. — \j M To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (so esp. freq. in Quint.) : ut quae secum commentatus es- set, ea sine scripto verbis iisdem redde- ret, quibus cogitasset, Cic. Brut. 88, 301 ; cf. Quint. 10, 6, 3 ; so, r. quae restant, Cic. Brut. 74 : tertium actum de pastionibus, Var. R. R. 3, 17 : nomina per ordinem audita. Quint. 11, 2, 23: causas corrup- tae eloquentiae, id. 8, 6, 76 : quid cuique vendidissent, id. 11, 2, 24 : dictata, to re- peat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14 : carmen, to recite, deliver, id. Od. 4, 6, 43, et saep. — C. To answer, reply (poet.) : veras au- dire et reddere voces, Virg. A. 1, 409 ; 6, 689: Aeneas contra cui talia reddit, id. ib. 10, 530 ; id. ib. 2, 323 : auditis ille haec placido sic reddidit ore, id. ib. 11, 251, et saep.; cf., responso, Virg. G. 3, 491; id. Aen. 6, 672. 3, To give back or render a thing ac- cording to its nature or qualities ; to rep- resent, hnitate, express, resemble (poet, and in post-Aug. prose) : lux aemula vultum Reddidit, gave back, reflected, Stat. Ach. 2, 191 : formam alicujus, Sil. 3, 634 : et qui te nomine reddet Silvius Aeneas, Virg. A. 6, 768 ; cf., jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe, Luc. 1, 538 : paternam el- egantiam in loquendo, Quint. 1, 1, 6 ; id. 6, 3, 107 ; cf., odorem croci saporemque, i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55 fin. : imaginem quandam uvae, id. 34, 12, 32 : flammam excellentis purpurae et odorem maris, id. 35, 6, 27. 4. To give back, return a thing changed in some respect : senem ilium Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas, Plaut. Bac. 5, 2, 31 ; cf. id. Poen. 1, 1, 4 ; hence, in gen., 5, To make or cause a thing to be some- thing or somehow ; to render (very freq. and quite class.) : reddam ego te ex fera fame mansuetem, Plaut. Asin. 1, 2, 19 ; id. Capt. 4, 2, 42 : earn (servitutem) lenem reddere, id. ib. 2, 5, 1 : tutiorem et opu- lentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2 : haec itinera infesta reddiderat, Caes. B. C. 3, 79, 4 : aliquem insignem, Virg. A. 5, 705, et saep. : omnes CatUinas, Acidinos pos- tea reddidit, has made the whole population Catilines and Acidini, Cic. Att. 4, 3, 3 : aliquid perfectum, Plaut. Asin. 1, 1, 109 ; so, aliquid erfectum, id. Pseud, 1, 3, 152 ; 1, 5, 116 ; 5, 2, 14 : omne transactum, id. Capt 2, 2, 95 : actum, id. Trin. 3, 3, 90 : dictum ac factum, Ter. Heaut. 4, 5, 12. REDE redemptto, onia, /. [redimo] J, A buying bach, buying off; a releasing, ran- soming, redemption : quum captivis rc- demptio negabatur, Liv. 25, 6; so, ducis (capti), Quint. 7, 1, 29 : puellae, Vnl. Max. 4, 3, 1 : sacramenti, i.e. tfte purchase of one's discharge, Auct. B. Alex. 56, 4 (cf. id. ib. 55, 4 : qui se pecunia rcdemerunt). — Ah- sol.: quia mercede pacta accesscrat ad talem redemptionem, i. c. a releasing of the debtor from the demand, by paying the creditor, Ulp. Dig. 17, 1, 6 fin. ; v. redemp- tor ; and cf. Mulilcnbruch, die Lchre von der Cession, p. 364. — II, A buying up of a court of justice, bribing: judicii, Cic. Verr. 1, 6, 16. In the plur. and absol. : re- orum pactiones, redemptiones, id. Pis. 36. — III. A farming of the revenue, Cic. Prov. Cons. 5, 11. * redemptito» av '> 1- "■ interna, a. [re- dempto] To buy np, redeem : malefacta benefaetis, to compensate, make amends for, Cato in Fest. p. 236. * redempto, are, v. {litem. a. [redirao] To buy back, ransom, redeem : (captivi) a propinquis redemptabantur, Tac. H. 3, 36. redemptor, oris, m - (id.] I. In all periods of the lang., One who undertakes a thing by way of contract ; a contractor, undertaker, purveyor, farmer (syn. conduc- tor) : redemptor qui columnam illam de Cotta et de Torquato conduxerat facien- dam, Cic. de Div. 2, 21 ; so absol., Cato R. R. 107 in lemm. ; Cic. Inv. 2, 31 fin. ; id. Q. Fr. 2, 4 fin. ; Liv. 34, 9 fin. ; Hor. Od. 3, 1, 35 ; id. Ep. 2, 2, 72, et saep. : tutelae Cap- itolii, Plin. 35, 3, 4 : pontis, one who farmed the tolls of a bridge. Labeo Dig. 19. 2, 60 fin. : vectigalium, Papir. ib. 50, 5, 8, et saep. Cf. Fest. p. 226.— II. In jurid. Lat, re- demptor litis : a. One who releases a debtor from a demand, by paying his creditor, Ulp. Dig. 17, 1. 6 fin. And freq.. b. One who, for a consideration, undertakes the risk of a suit, Ulp. Dig. 1, 16, 9 ; Cod. Justin. 2, 14 fin. Cf. Muhlenbruch, die Lehre von der Cession, p. 364.— HI, In eccl. Lat., The Redeemer (of the world from sin), Aug. Serm. 130, 2 ; Hier. Ep. 66, 8 fin., et saep. redemptrix, icis, /. [redemptor II.] She that redeems, a redemptrcss, Prud. crab. 10, 77, 3 ; Corip. Laud. Just. 4, 297. rcdemptura. "< './■ [redimo] An un- dertaking by contract, a contracting, farm- ing (very rare, pern, only in the two follg. passages) : qui redempturis auxissent pat- rimonia, Liv. 23, 48 ad fin.: redempturis faciendis, Ulp. Dig. 14, 3, 5. redemptUSj a > um, Part., from redi- mo. red-eo< i'* itum, Ire (lengthened form of the praes., redinunt, Enn. Ann. 6, 34 ; in Fest. p. 235 and 138 ; cf., obinunt, feri- nunt, nequinunt, solinunt, for obeunt, fe- riunt nequeunt, solent ; and danit, da- nunt, for dat, dant), v. n. I P To go or come back ; to turn back, re- turn, turn around (freq. and quite class.). A, Lit: bene re gesta salvus redeo, Plaut. Trin. 5, 2, 58 : herus alter ex Alide rediit, id. Capt. 5, 4, 9; so, e provincia, Cic. Verr. 1, 6. 16 ; and, ex illis concioni- bus domum, Liv. 3, 68 : a portu, Plaut. Most. 2, 1, 16 ; so, a porta, id. Merc. 4, 4, 9 : a foro, id. Aul. 2, 6, 7 ; id. Pseud. 4, 3, 11 ; cf., a foro domum, id. Aul. 2, 3, 6 ; id. Casin. 3, 4, 1 : ab re divina, id. Poen. 1, 2, 193 : a coena, Ter. Ad. 1, 1, 1 : a Caesare, Cic. Q. Fr. 2, 6 fin.: a flumine, Ov. M. 1, 588, et saep. : Thebis, Plaut. Epid. 3, 3, 35 : Caria, id. Cure. 2, 1, 10 : rure, id. Merc. 3, 3,25; 4,3,6; 4,5,5; 8; Ter. Eun. 3, 5, 63 ; 5, 5, 25 : colle, Ov. M. 1, 698 : exsilio, Plaut. Merc. 5, 2, 106 : opsonatu, id. Casin. 3, 5, 16 ; id. Men. 2, 2, 5 ; 14 : hinc, inde, unde, etc., id. Men. 2, 1, 23 ; id. Capt. 3, 1, 30 ; Caes. B. G. 5, 11, 7, et al. : — in patriam, Plaut. Men. 5, 9, 90; id. Stich. 4, 1, 3 ; 4, 2, 7: in urbem, id. Casin. prol. 65 ; Liv. 4, 29 fin. Drak. N. cr. : in castra, Plaut. Epid. 3, 2, 45 : in senatum rursus, id. Mil. 2, 6, 109 ; cf. joined with retro, Liv. 23, 28 ; 24, 20 ; 44, 27 ; Ov. M. 15, 249 ; Virg. A. 9, 794, et al. : veram in viam, Plaut. Casin. 2, 6, 17 ; cf., in rectam semitam, id. ib. 2, 8, 33 ; and, in the same sense, simply, in viam, Ter. Andr. 1, 2, 19; Cic. Phil. 12, 2 fin.: in gyrum, Ov. M. 7,784, et saep. : ad na- vem, Plaut. Am. 2, 2, 32 : ad parentes de- RE D E nuo, id. Capt. 2. 3, 51 ; bo, ad nliquem, id. Aul. 2. 2, 32 ; id. Cist. 4, 2, 56 ; id. Mil. 4, 2, 29 ; 34 ; id. Pel's. 4, 4, 107. et sac]). : Syra cusas, Plaut Men. prol. 37: Roinam, Cic. Quint. 18, 57 : domum, Plaut Am. 2, 1 , 37 ; id. Cusin. 5, 3, 14 ; id. Cist. 1, 1, 92 ; 104, et saep. et al. : hue, illuc, id. Capt. 2, 2, 103 ; id. Most. 1, 1, 75; id. Rud. 3, 6, 41; id. Amph. 1, 3, 29 ; id. Men. 4, 2, 53 sq. : isto, id. Pers. 4, 3, 35 : intro, id. Aul. 2, 2, 31 ; id. Casin. 3, 5, 61 ; id. Cist. 4, 2, 37, et saep. — Of things : astra ad idem, unde profecta sunt, Cic. Rep. 6, 22 ; cf., sol in eua signa, Ov. F. 3, 161 : flumen in eandem partem, ex qua venerat, redit, Caes. B. G. 3, 37, 4 ; cf., amnes in fontes suos, Ov. M. 7, 200 : ille qui in se redit orbis, Quint. 11, 3, 105: redeunt jam grnmina campis nrboribus- que comae, Hor. Od. 4, 7, 1 ; cf., frondes arboribus, Ov. F. 3, 237. — I m p e r s. : dum stas, reditum oportuit, Plaut. Pers. 3, 3, 43 : ad arbitrum reditur, id. Rud. 4, 3, 79 : manerent induciae, dum ab illo rediri pos- set, Caes. B. C. 3, 16 fin.— (0) With a ho- mogeneous object : eedite viam, an old formula in Cic. Mur. 12: itque reditque viam toties, Virg. A. 6, 122. — ()) Poet, c. inf. : saepe redit patrios ascendere per- dita muros, Virg. Cir. 171. B. Trop. : aspersisti aquam, Jam re- diit animus, Plaut True. 2, 4, 16; so, ani- mus, id. Merc. 3, 1, 32; Ter. Hec. 3, 2, 12; cf., et mens et rediit verus in ora color, Ov. A. A. 3, 730 ; and, niemoria redit, Quint. 11, 2, 7; with which cf, redit ani- mo ille latus clavus, etc., Plin. Ep. 8, 23, 6 : — in pristinum statum, Caes. B. G. 7, 54 fin. ; cf., reditum in vestram ditionem, Liv. 29, 17 : cum aliquo in gratiam, Plaut Am. 5, 2, 12 ; so Cic. Prov. Cons. 9 ; id. fragm. ap. Quint. 9, 3, 41; Caes. B. C. 1, 4, 4 ; Nep. Alcib. 5 ; cf, se numquam cum matre in gratiam redisse, had never been reconciled, i. e. had never been at variance, id. Att. ,17 ; and simply, in gratiam, Plaut. Am. 3, 2, 59 ; Ter. Ph. 5, 8, 40 ; cf., in con- cordiam, Plaut. Am. 3, 3, 7 : nunc demum in memoriam redeo, Irecollect, calllomind, id. Capt. 5, 4, 25 ; so, in memoriam (alicu- jus), Cic.de Sen.7; id. Inv. 1, 52; id. Quint. 18, 57 ; cf., in memoriam cum aliquo, Ter. Ph. 5, 3, 19 : — rursum ad ingenium redit he returns to his natural bent, id. Ad. 1, 1, 46 ; so, ad ingenium, id. Hec. 1, 2, 38 : ad se atque ad mores suos, Cic. de Div. in Caecil. 17 fin. ; and, ad se, id. Att 7, 3, 8; but redire ad se signifies also, to come to ojie's self, i. e. to recover one's senses, Ter. Ad. 5, 3, 8 ; Liv. 1, 41 ; Hor. Ep. 2, 2, 138 ; cf., ex somno vix ad se, Lucr. 4, 1020 : ad sanitatem, Cic. Fam. 12, 10, 1 ; cf, rever- to : — in veram redit faciem solitumque nitorem, returns to her true form, Ov. M. 4, 231 ; cf., in annos quos egit. rediit, i. e. he resumed his youth, id. ib. 9, 431 (for which, reformatus primos in annos, id. ib. 399) ; and, in juvenem, id. ib. 14, 766 : in fastos, to go back to them, Hor. Ep. 2, 1, 48 : in causas malorum, to appear again as the cnuse of misfortunes, Tac. H. 4, 50 : matu- ros iterum est questa redire dies, Prop. 2, 18, 12; so of times and events which re- cur periodically : annus, Virg. A. 8, 47 ; Hor. Od. 3, 8, 9 ; id. Sat. 2, 2, 83 : Nonae Dec, id. Od. 3, 18, 10 : iterum solennia, Prop. 2, 33, 1, et al. — I m p e r s. : turn ex- uto justitio reditum ad munia, Tac. A. 3, 7. 3. In par tic, in speaking, To go back, return to a former subject, to recur to it : mitte ista, atque ad rem redi, etc., Ter. Ad. 2, 1, 31 sq. : Bed de hoc alias : nunc redeo ad augurem, Cic. Lael. 1, 1 ; eo. ad Scip- ionem, id. ib. 17, 62 : ad me. id. ib. 25, 96 : ad fabulas, id. ib. 20,75 : ad ilia prima, id. ib. 26 Jin., et saep. : longius evectus sum, sed redeo ad propositum, Quint. 9, 3, 87 ; cf., digredi a re et redire ad propositum, id. 9, 2, 4 : ab illo impetu ad rationem re- dit, id. 6, 1, 28, et saep.— Comically : nunc in Epidamnum pedibus redeundum eft mihi, Plaut. Men. prol. 49. II- (With the idea of ire predomina- ting; cf. recido, redigo). X. To come in as revenue, income ; to arise, proceed : Plaut. Trin. 2, 4, 129 : ut ex eodem semine aliubi cum decimo re- deat, aliubi cum quintodecimo, Var. R. R. 1, 44, 1: possentne fructus pro impensa ac labore redire, id. ib. 1, 2, 8 : ex pecore 1279 RE DI redeunt ter ducena Parmensi, Mart 4, 37 : pecunia publica, quae ex raetallis redibat, Nep. Them. 2, 2 : ex qua regione quiii- quaginta talenta quotannis redibant, id. ib. 10, 3. 2. To come to, be brought or reduced to ; to arrive at, reach, attain a thing ; constr. usually with ad, very rarely with in or an adverb of place : pilis omissis ad gla- dios redierunt, they came to, betook them- selves to their swords, Caea. B. C. 3, 93, 2; ct'., ad manus, Auct. B. Afr. 18, 4 : Caesar opinione trium legionum dejectuefad du- as redierat, was brought down, reduced, Caes-^B. G. 5, 48 : collis leniter fastigatus paullatiin ad planitiem redibat, sank or sloped down, descended, id. ib. 2, 8, 3 : ejus morte ea ad me lege redierunt bona, have descended to me. Ter. And. 4, 5, 4 ; so, he- reditas lege ad hos, id. Hec. 1, 2, 97 : quo- rum (principum) ad arbitrium judicium- que Biimma omnium rerum consiliorum- que redeat, Caes. B. G. 6, 11, 3 ; so, sum- ma imperii, rerum ad aliquem, id. B. C. 1, 4, 3 ; 3, 18, 2 ; Ter. Ph. 2, 2, 3 : regnum ad aliquem, Plaut. Casin. 2, 5, 28 : res ad interregnum, Liv. 1, 22 : res mihi ad ras- tros, Ter. Heaut. 5, 1, 58 (along with redi- gat ad inopiam) : ut ad pauca redeam, i. e. to cut the story short, id. Hec. 1, 2, 60 ; id. Phorm. 4, 3, 43 : — aut haec bona in tab- ulas publicas nulla redierunt, aut si red- ierunt, etc., have not reached, i. e. are not registered upon, Cic. Rose. Am. 44, 128: Germania in septentrionem ingenti tlexu redit, trends toward the north, Tac. G. 35 : in eum jam res rediit locum, Ut sitneces- se, Ter. Heaut. 2, 3, 118 ; so id. Ad. 2, 4, 9 : — Venus, quam penes amantum summa summarum redit, falls to her lot, pertains to her, Plaut. True. 1, 1, 4: — quod si eo meae fortunae redeunt, ut, etc., come to that, Ter. Ph. 1, 4, 24 : so, res adeo, id. Heaut. 1, 1, 61 ; 5, 2, 27 ; id. Phorm. 1, 3, 1 ; 1, 2, 5 : r. omnia verba hue, come to, amount to this, id. Eun. 1, 2, 78; cf., in- commodita9 omnis hue, id. And. 3, 3, 35. * rcd-halCj are, v. a. To breathe forth again, exhale : Lucr. 6, 523. red-hibeO) n ° P er f> itum, 2. v. a. [habeoj *I, (analog, to exhibeo) To give back, return a thing : viaticum salvum tibi, ut mihi dedisti redhibebo, Plaut. Men. 5, 7, 49 (ace. to Non. 476, 27, we should read reddibo). — More freq., JI. Mercant. t. t., To take back a defective article purchas- ed ; hence, of the buyer, to carry, give back ; of the seller, to receive back : " red- hibere est facere, ut rursus habeat ven- ditor, quod habuerat, et quia reddendo id tiebat, idcirco redhibitio est appellata quasi redditio," Ulp. Dig. 21, 1, 21 ; cf. the whole chapter, 21, 1, De redhibitione, etc. : si malae tmptae Forent, nobis istas red- hibere haud liceret, to give back, return, Plaut. Most. 3, 2, 113 ; cf., in mancipio vendendo dicendane vitia, quae nisi dix- eris, redhibeatiir mancipium jure civili, Cic. Ott". 3, 23, 91 ; and, (eunuchum) red- hiberi pos6e quasi morbosum, etc., Gell. 4, 2, 7; 10; id. 17, 6, 2:— dixit (sc. venditor) se (ancillam) redhibere, si non placeat, to take or receive back, Plaut. Merc. 2, 3, 84. rddhibltlOi onis./. [redhibeo] A tak- ing back, a giving or receiving back a damaged article sold, "Ulp. Dig. 21, 1, 21 sq. ; Julian, ib. 44, 2, 25;" Gell. 4, 2, 10; Quint. 8, 3, 14. + redhibitory nvudoxos, Gloss. Phil. . redhlbitdriuSt a, um, adj. [redhi- beo, no. li.J In jurid. Lat., Of or relating to taking back a thing sold : actio, Papin. Dig. 21, 1, 54 : judicium, Gai. ib. 18, et saep. red-hostlOj i>"e, »• "■■ To recompense, requite, Nov. and Att. in Fest. p. 226 ; in Non. 165,20 sq. * re-dico. ere, v. a. To say again, say over, repeal: haec, Sid. Ep. 9, 13. RedlCUluS; U ™. [redeol The name of a Roman divinity, worshiped in a chapel at Rome, before the porta Capena, whence Hannibal set out vpon his retreat, Fest. p. 138; Plin. 10, 43, 60; v. Tutanus. red-ig°0) egi, actum, 3. v. a. [ago] I, To drive, lead, or bring back. A. I-.it. : (Sol) Disjectos redegit equos, Lucr. 5, 404 : si materiam nostrum colle- gerit aetas Post obitum, rursumque rede- gerit, ut sita nunc est, bring it back, re- 1280 RE D I store it to its present condition, id. 3, 860 : filia parva duas redigebat rupe capellas, Ov. F. 4, 511: tauros in gregem, Var. R. R. 2, 5, 12 ; cf., boves in sua rura, Ov. F. 3, 64 : oppidani (hostem) fusum fugatum- que in castra redigunt, Liv. 21, 9 ; so, hos- tium equitatum in castra, id. 26, 10 : tur- bam ferro in hostes, id. 37, 43: aliquem Capuam, id. 26, 12 fin. B. Trop. : rem ad pristinam belli ra- tionem redegit, Caes. B. C. 1, 76 fin. ; so, annum negligentia conturbatum ad pris- tinam rationem. Suet. Aug. 31 ; and, dis- ciplinam militarem ad priscos mores, Liv. 8, 6fin.: aliquid ad ultimam sui generis formam speciemque, Cic. Or. 3, 10 : ali- quem in gratiam, Ter. Ph. 5, 7, 73 : tu, qui ais, redige in memoriam, recall it to my mind, id. ib. 2, 3, 36; so, in memoriam, Cic. Phil. 2, 7 fin. ; id. Fam. 1, 9, 9 : (po- etae) formidine fustis Ad bene dicendum delectandumque redacti, brought back, re- duced, Hor. Ep. 2, 1, 155. — Far more freq., II. (With the idea of agere predomi- nant ; cf. recido and redeo, no. II.) A. To get together, call in, collect, raise, receive, take a sum of money or the like by selling, etc. .- cum omnem pecuniam ex aerario exhausissetis, ex vectigalibus redegissetis, ab omnibus regibus coegis- setis, Cic. Agr. 2, 36 ; cf., pecuniam ex bo- nis patriis, id. Phil. 13, 5 ; and simply, pe- cuniam, id. Rab. Post. 13, 37 ; Hor. Epod. 2, 69 : omne argentum tibi, to scrape togeth- er, Plaut. Pers. 2, 5, 23 : bona vendit, pe- cuniam redigit . . . pecunia, quam ex Ago- nidis bonis redegisset, id. de Div. in Caecil. 16, 56; cf. Liv. 5, 16: — quod omnis fru- menti copia decumarum nomine penes istum es6et redacta, etc., Cic. Verr. 2, 3, 73 ; so, fructus, Ulp. Dig. 36, 4, 5, § 22 (aft- er colere agros) ; 22, 1, 46 ; cf., pars max- ima (praedae) ad quaestorem redacta est, Liv. 5, 19 : fructus ad eum, Julian. Dig. 10, 2, 51: quicquid captum ex hostibus est, vendidit Fabius, consul, ac redegit in publicum, paid it into the public treasury, Liv. 2, 42; cf., praedam in tiscum, Tac. A. 4, 72 : aliquid in commune, Ulp. Dig. 17, 2, 52, § 6. B. To bring or reduce a thing to any condition, circumstance, etc. ; to make or render it so and so ; constr. with in (so most freq.), ab, sub, an adv. of place, absol., or with a double ace. : (a) With in : viros in servitutem, Plaut. Aul. 2, 1, 47; so, Aeduos in servitutem, Caes. B. G. 2, 14, 3: vidu- lum in pote6tatem alicujus, Plaut. Rud. 5, 3, 32; so, civitatem, provincias, aliquem, aliquid, in (suam) potestatem, Caes. B. G 7, 13 fin. ; 7, 73, 3 ; Hirt. B. G. 8, 24 ad fin. ; 45 ; Cic. Quint, 55, 152 ; id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 2, 2, 13 ; Tac. Agr. 18, et saep. ; cf., civitatem in ditionem potesta- temque pop. Romani, Caes. B. G. 2, 34 fin. : aliquos in ditionem, Cic. Balb. 10 ; Liv. 41, 19 : gentes in ditionem hujus im- perii, Cic. Phil. 4, 5 fin. : Arvernos in pro- vinciam, loreduce to aprovince. Caes. B. G. 1,45,2; 7,77 fin. ; cf, partem Britanniae, etc., in formam provincial, Tac. Agr. 14 ; Suet. Caes. 25 ; id. Aug. 18 ; id. Tib. 37 fin. ; id. Calig. 1, et al. : in id redactus sum loci, Ut, etc., Ter. Ph. 5, 7, 86 ; cf., re- publica in tranquillum redacta, Liv. 3, 40 ; and, Mentem in veros timores, Hor. Od. 1, 37, 15: si hoe genus (pecuniarum) in unum redigarur, be brought into one mass, Cic. Phil. 5, ifin. : dispositio est, per quam ilia, quae invenimus, in ordinem redigi- mus, reduce to order, Auct. Her. 3, 9 ; cf., arbores in ordinem certaque intervalla, Quint. 8, 3, 9; which differs from the follg. : ut veteres grammatici auctores ali- os in ordinem redegerint, alios omnino exemerint numero, brought, admitted into the rank of classics, id. 1, 4, 3 ; for which he also has, r. aliquem (poetam) in nu- merum, id. 10, 1, 54 ; also, to lower, de- grade, Suet. Ve6p. 15 ; v. ordo : quod prosa scriptum redigere in quaedam versiculo- rum genera, Quint. 9, 4, 52 : in hanc con- suetudinem memoria exercitatione redi- genda, id. 11, 2, 45. — (0) With ad: ali- quem ad inopiam redigere, to reduce to poverty, Ter. Heaut. 5, 1, 56 ; so, aliquem ad incites, Plaut. Poen. 4, 2, 85 ; id. Trin. 2, 4, 136 : genus id ad interitum, Lucr. 5, 875 ; cf., prope ad internecionem gente ac RE D I nomine Nerviorum redacto, Caes. B. G. 2, 28 : victoriam ad vanum et irritum, to ren- der empty and useless, Liv. 26, .'.7 fin. ; cf„ spem ad irritum, id. 28, 31 : aliquid ante dubium ad certum, to render certain, id. 44, 15 : carnes excrescentes ad aequalita- tem, Plin. 30, 13, 39 (shortly afterward, reducunt) ; cf., cicatrices ad planum, id. 20, 9, 36 : aliquem ad desperationem, Suet. Aug. 81 ; Just. 6, 5, 7, et saep. : redegit se ad pallium et crepidas, Suet. Tib. 13. — (y) With sub : Galliam sub populi R. im- perium, Caes. B. G. 5, 29, 4; so, Corey- ram sub imperium Atheniensium, Nep. Timoth. 2 ; so, barbaros sub jus ditionem- que, Liv. 28, 21 : incolas ejus insulae sub potestatem Atheniensium, Nep. Milt. 1, 4 ; 2 fin. ; id. Paus. 2, 4 ; id. Pelop. 5 : totam Italiam sub se, id. Flor. 1, 9, 8.— (6) With an adv. of place : eo redigis me, ut, etc., Ter. Eun. 4, 4, 23 ; so, eo, ut, Flor. 1, 3 fin. : hem I quo redactus sum ! Ter. Eun. 2, 2, 7. — (t) Absol. : ut ejus animum re- tundam et redigam, ut, quo se vortat, nes- ciat, bring it down, so that, etc., Ter. Heaut. 5, 1, 73 ; Lucr. 1, 554.— (Q With a double ace, To make or render a thing something (thus very rarely ; more freq. reddere) : quae facilia ex difficillimis ani- mi magnitudo redegerat, Caes. B. G. 2, 27 fin. Oud. : (Ubios) Suevi multo humili- ores infirmioresque redegerunt, id. ib. 4, 3 fin. ; Aus. Mos. 224. 2. In designations of number, pregn., To bring within a number or extent ; to lessen, diminish, reduce (so not in Cic.) : hosce ipsos (libros octo) utiliter ad sex li- bros redegit Diophanes, reduced, abridg- ed, Var. R.'R. 1, 1, 10: ex hominum mili- bus LX. vix ad D. . . . sese redactos esse dixerunt, Cnes. B. G. 2, 23, 2: ad scmun- cias redacta, Tac. A. 6, lfi : judicia ad duo genera judicum redegit, Suet. Caes. 41: non ad numerum redigar duorum, Ov. M. 6, 199 : quod si comminuas, vilem red- igarur ad assem, Hor. S. 1, 1, 43: — ne res ad nihilum redigantur funditus omnes. Lucr. 1, 791 ; 2, 752 ; cf. Ov. M. 14, 149. ■! redimiac, X»rpa, Gloss. Philox. [redimoj. redimiculat) uvaXvct iiouara, Gloss. Philox. [redimiculuml. redimiculumi '■ »■ fredimio] A band: I t Lit., A fillet, necklace, chaplet, frontlet, etc., Cic. Verr. 2, 3, 33 ; Virg. A. 9, 616; Ov. M. 10, 265; id. Fast. 4, 135; Juven. 2, 84, et al. ; cf. Fest. p. 227 ; Isid. Orig. 19, 31, 5.— For a girdle : " redimicu- lum est, quod succinctorium sive brucile nominamus, quod deecendens per cervi cem et a lateribus colli divisum utrnrum- que alarum sinus ambit atque hinc iniie 6uccingit, etc. Hunc vulgo brachilem qua- si brachialem dicunt, quamvis nunc non brachiorum sed renum sit cingulum," Is- idor. Orig. 19, 33, 5.—* H. T rop., A bond, fetter : Plaut. True. 2, 4, 41. redimiOi ii, Stum, 4. (imperf, redimi- TSat, Virg. A. 10, 538; Aus. Epigr. 94) v. a. To bind round, wreath round, encircle, gird, crown, etc. (mostly poet.) : («) In the verb.finit. : caput atque humeros plex- is redimire coronis, Lucr. 5, 1398; so, cui tempora vitta, Virg, A. 10, 538: capillos mitra, Ov. Her. 9, 63 : crinem corymbis, Stat. S. 1, 5, 16 : frontem corona, Mart. 8, 70, et al. : sertis redimiri jubebis et rosa? Cic. Tusc. 3, 18 fin. : tabellas luuro, Ov. Am. 1, 11, 25; cf, fastigium aedis tintin- nabulis, Suet. Aug. 91 : hortum floribus, Col. poet. 10, 266. — Poet. : nee sic innu- meros arcu mutante colores Incipiene redimitur hiems, is girt round, environed, Claud. Rapt. Pros. 2, 99.— ((1) In the Tart, perf. : sertis redimiti, Cic. Cat. 2, 5, 10 ; cf., redimitus coronis, id. Rep. 4, 5 : an- guineo redimita capillo Frons, Catull. 64, 193 ; so, frons corymbis, Tib. 1, 7, 45 ; frons regium in morem, Flor. 3, 19, 10; Cic. Rep. 6, 20; cf., domus floridis corol- lia, Catull. 63, 66 : navigia variarum coro- narum genere, Suet. Vit. 10 : loca 6ilvis, girt round, surrounded, Catull. 63, 3; cf., Naxos Aegaeo ponto, Sen. Oed. 487 : mis- sile, the wreathed thyrsus, Stat. Ach. 1, 612 — In a poet, construction: redimitus tem- pora lauro, quercu, mitra, etc., Tib. 3, 4, 23 ; Virg. G. 1, 349 ; Ov. M. 14, 654 ; 9, 3 ; id. Fast. 3, 269 ; 669 ; 4, 661, et mult. al. REDI * rcdlmltuSi us, m - [rcdimio] A bind- ing or wreathing round, a crowning, Sol. 33. rcd-imo. ami, emptum, 3. v. a. [emo] I, To buy back, repurchase (freq. and quite class.): A. in gen.: earn (domuni) non miuoris, quam emit Antonius, redimet, Cic. Phil. 13, 5 ; 60 opp. to emere, Plaut. Trin. 1, 2, 145 ; Cic. Sest. 30 fin. : fundum, id. Att. 11, 13, 4: orabo, ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi, Aliam illi red- inam meliorem, will buy in return, Plaut. Men. 4, 2, 110 ; I, 3, fi ; ct'. Plin. 6, 28, 3Sfin. B. In partic, To buy bach, ransom, release, redeem a prisoner, slave, etc. : Li. Tu redimes me, si me hostes intereepe- rint? De. Redimam, Plaut. Asin. 1, 1, 93 ; so, captos, captivos ab hoste, a praedoni- bus, etc., Cic. Off. 2, 16, 50 ; id. Verr. 2, 5, 34 fin. ; of., captos e servitute, id. Off. 2, 18, 63; Plaut. Pers. 4, 6, 14 : ut is homo redimatur illi, id. Capt. 2, 2, 91; cf. id. Merc. 3, 1, 31 : servi in publicum redemp- ti ac manumissi, ransomed, liberated at public, cost, Liv. 20, 27. — Hence, 2. In gen., To buy off from any thins;; to set free, release, rescue : pecunia se a ju- dicibus palam redemerat, Cic. Mil. 32, 87 ; cf., se ab inquisitoribus pecunia, Suet. Caes. 1 ; so, se a Gallis auro, Liv. 22, 59 : se a cane, Petr. 72 ad fin. : se ab invidia fortunae, Plin. 37, 1, 2: eum suo sangui- ne ab Acheronte redimere, Nep. Dion. 10, 2 ; cf., fratrem Pollux alterna morte red- emit, Virg. A. 6, 121 ; and Ov. M. 12, 393 : corpus (sc. aegrum a morbo), id. R. Am. 229 : redimite armis civitatem, quam auro majores vestri redemerunt, Liv. 9, 4 fin. II. To buy np : A. Lit: 1. In gen. (so rarely) : statim redemi lundos omnes, qui patroni mei fuerant, Petr. 7, 6, 8 ; so, essedum sumptuose fabricatum, Suet. Claud. 16; libros suppressos, id. Gramm. 8. — More freq. and quite class., 2. In partic, a mercant. and jurid. t. t., To take or undertake by contract ; to hire, farm, etc. : Dumnorigem portoria re- liquaque omnia Aeduorum vectigalia par- vo pretio redempta habere, Caes. B. G. 1, 18, 3 ; Var. L. L. 6, 9, 76 ; cf., picarias dc censoribus, Cic. Brut. 22 : opus, id. Verr. 2, 1. 54 : i8tum eripiendum, id. ib. 2, 1, 11 : vestimenta texenda vel insulam, vel na- vem fabricandam, Ulp. Dig. 7, 8, 12 fin. : litem, to undertake, Cic. Rose. Com. 12, 35 ; esp. (and so predom. in jurid. Lat.), to undertake the risk of a suit for a consid- eration (which was held dishonorable ; opp. to the authorized stipulation of a fee) : " litem te redemisse contra bonos mores," Cod. Justin. 2, 12, 15 ; cf. also, r. eventum litium majoris pecuniae praemio contra bonos mores (procurator), Papin. Dig. 17, 1, 7 : qui alios actionum suarum redimunt exactores, i. e. who engage per- sons to undertake their suits in their own names, Cod. Justin. 2, 13, 2; so ib. 1. Cf, respecting redimere litem, Muhlenbruch, die Lehre von der Cession, p. 362 so. : auditores conducti et redempti, hired, i. e. bribed, Plin. Ep. 2, 14, 4 ; so, plausor re- demprus, Petr. 5, 8 : tutor aut curator redemptus, Cod. Justin. 5, 1, 4 : aemuli corrupti ac redempti, ib. 10, 54. B. Trop., To buy, purchase: 1, To gain, acquire, obtain, procure any thing desirable : ut ab eo (praetore) servorurn sceleris conjurationisque damnntorum vi- ta vel ipso earnitice internuncio redimt- retur. Cic. Verr. 2, 5, 6 fin. -. ego vitam omnium civium . . . quinque hominum amentium ac perditorum poena redemi, id. Sull. U fin. ; so. non vitam liberorum sed mortis celeritatem pretio, id. Verr. 2, 5, 45 : sepeliendi potestatem pretio, id. ib. : pacem sibi sempiternam, id. Q. Fr. 1, 1,11 fin.: pacem Ariovisti ne obsidibus quidem datis, Caes. B. G. 1, 37, 2: pacem ab aliquo, Just. 43, 5 fin. : omnium gra- tiam atque amicitiam ejus morte, Caes. B. G. 1, 44 fin. : ruilitum voluntates largi- tione, id. B. C. 1, 39 : primo tantummodo belli moram, Sail. J. 29, 3 : mutuam dis- simulationem mali, Tac. Agr. 6. 2. To buy off, i. e. to ward off, obviate, avert an evil : quam (acerbitatem) ego a republica meis privatis et domesticis in- com/nodis libentissime redemissem, Cic. Fam. 2, 16, 4 : haec vero, quae vel vita 4M REDI redimi rccte possunt, aestimare pecunia non queo, id. Verr. 2, 5, 9 ad fin. : qui sc uno quaestu decumarum omnia sua peri- cula redempturum esse dicebat, id. ib. 2, 3, 19 Jin.: metum virgarum pretio, id. ib. 2,5,44/»!.: ignominiam assiduo labore, Frontin. Strat. 4, 1, 21 : bella. Just. 6, 1, 6 ; 7, 5, 1 ; 7, 6, 5 : si mea mors rcdimenda tua esset, Ov. Pont. 3, 1, 105 : qui delato- rem redemit, has bought off, hushed up, Ulp. Dig. 49, 14, 29. 3. To pay for ; to make amends, atone, compensate for a wrong : tlagitium aut fa- cinus redimere, Sail. C. 14, 3 ; eo, multa desidiae crimina morte, Veil. 2, 87 Ruhnk. : nullam congiario culpum, Plin. Pan. 28, 2 ; cf. simply, culpam, Plane, in Cic. Fam. 10, 8: vitium auctorc (sc. Jove), Ov. Her. 17, 49 Ruhnk. : sua perjuria per nostram poenam, id. Am. 3, 3, 21. * rcd-indutus. »> um, Part, [induo] That has put on again, i. e. clothed again, reclothed with any thing : redindutus car- neni, Tert, Res. Cam. 42 fin. redintegration 6nis,/. [redintegro] A renewal, restoration, repetition : Macr. S. 1, 11 : virium, Arn. 7, 249 : ejusdem verbi, Auct. Her. 4, 28. redintcgrator) oris, m. [id.] A re- newer, restorer : opebvm pvblicorvjyt, Inscr. Orell. no. 3766 : virium (somuus), Tert. Anim. 43. red-integTO) avi. atum, 1. v. a. To make whole again ; to restore, renew ; to recruit, refresh (a good prose word) : vide, quantis imbribus repente dejectis ( dii ) venas fontium arentes redintegrent, Sen. Ben. 4, 25 ; so, laetitiam, coupled with renovarc, Plin. Pan. 61 ad fin. : ut reno- vetur, non redintegretur oratio, be not re- peated word for word, Auct. Her. 2, 30 : ut deminutae copiae redintegrarentur, Caes. B. G. 7, 31, 3 : soluto matrimonio . . . redintegrato rursus matrimonio, Papin. Dig. 25, 2, 30 : redintegratis viribus, Caes. B. G. 3, 26, 4 : proeliuin, id. ib. 1, 25, 6 ; so id. ib. 2, 23, 2 ; 2, 27 ; Liv. 1, 12 fin. ; Front. Strat. 2, 8, 13, et mult. al. ; cf., bel- lum, Liv. 31, 25 : bellum alicui, Brut, in Cic. Fam. 11, 9 : dissensionem civilem, Suet. Ner. 3 : pacem, Liv. 2, 13 fin. : cla- morern, id. 3, 63 ; 9, 35 : luctum in cas- tris, id. 9, 5 : memoriam, Cic. Inv. 1, 52, 99 ; Liv. 3, 56 : spem, Caes. B. G. 7, 25 ; cf, animum, id. ib. 2, 25 ad fin. .- animos, Front. Strat. 2, 7, 11:— (columbae fastidi- entes) libero aero redintegrentur. are re- cruited, refreshed, Var. R. R. 3, 7, 6 ; cf. id. ib. 2, 2, 10; and, legentium animum, Tac. A. 4, 33 ; also absol. : iterum turn jucun- ditas in herba redintegrabit (sc. pecus), Var. R. R. 2, 2, 11. redinunfe v - redeo, ad init. * red-inveniO' 're, v. a. To find again : coronam auream, Tert. Anim. 46. * rcd-ipiscoi> ci, v. dep. a. [apiscor] To get again, to regain, recover : conda- lium, Plaut. Trin. 4, 3, 15. * re-disco, ere, jj. a. To learn again : Venant. Vit. S. Mart. 1, 122. rcdltio- °nis, /. [redeo] A going or coming back ; a returning, return (very rare ; more freq., reditus) : quid illi re- ditio etiam hue fuit? * Plaut. Most. 2, 1, 30 ; so, hue, * Ter. Eun. 4, 4, 10 ; and, do- mum. *Caes. B. G. 1, 5, 3: — reditionis spem habere, Var. in Non. 222, 17 : celer- itas reditionis, * Cic. Verr. 2, 1, 6. reditUS* us, m. [id.] I. A returning, return (freq. and quite class.) : A. Lit : noster itus, reditus, Cic. Att. 15, 5 fin. : reditu (returning) vel potius reversione (turning back) mea laetatus, id. ib. 16, 7, 5 : inter profectionem reditumque L. Bul- lae, id. Brut. 63 fin. : Romanis reditu in- terclusis, Caes. B. G. 4, 30 fin. ; so Auct. B. Alex. 20, 5 : votum pro reditu simu- lant, Virg. A. 2, 17, et saep. : — qui vero Narbone reditus? Cic. Phil. 2, 30, 76 : an- imis reditum in coelum patere. id. Lael. 4, 13 ; so, in locum, id. Rep. fi, 18 ; 23 ; id. Clnent. 42 fin. ; Caes. B. C. 3, 82, 2 ; Hirt. B. G. 8, 24 fin. ; Liv. 9, 5 ; Catull. 63, 79 ; Virg. A. 10, 436, et mult. al. : (* Ro- mam, Cic. Phil. 2, 42 : domum, home, id. Pis. 3) :— ad aliquem, Cic. Phil. 8, 11, 32 : ad vada, Catull. 63, 47.— In the plur. : Tib. 1, 3, 13 ; Virg. A. 2, 118 ; 10, 436 ; 11, 54 ; Hor. Od. 3, 5, 52 ; Ov. M. 11, 576 ; id. Fast RE D 17 1, 279, et mult, al.— Of therfevolution of the heavenly bodies : homines populari- ter annum tantummodo solis, id est uniue astri, reditu metiuntur, Cic. Rep. 6, 22; cf. in the plur. : id. ib. 6, 12 B. Trop. : reditus in gratiam cum inimicis, Cic. Att. 2, 2 ad fin. ; for which gratiae, Auct. Or. de harusp. resp. 24 fin. : reditus ad rim ... ad propositum, Cic. de Or. 3, 53, 203. II. (ace. to redeo, no. II., 1) A return, revenue, incmne, proceeds (not in Cic.) : in the sing., Nep. Att. 14 fin. ; Plin. 17, 1, § 8: (* in reditu esse, to make return?,) i ui, ere, v. a. and n. To emit a scent, diffuse an odor ; to smell of or like, be redolent of any thing : I. Act. : A. Lit: vinum redolens, smelling of wine, Cic. Phil. 2, 25 fin. ; so, unguenta, Plin. 11. 18. 19 : thymum, Quint 12, 10. 25 : foetorem acoremve. Col. 12, 18, 3 : delicias, Mart. 14,59. — B. Trop.: orationes redolentes antiquitatem, Cic. Brut. 21, 82; so, doctri- nam exercitationemque paene puerilem, id. de Or. 2, 25 fin. : servitutem paternam, Val. Max. fi, 2, 8 ad fin.: nihil, Cic. Coel. 20. — II. Kcutr. : A. Lit: quod fractn magis redolere videntur Omnia, Lucr. 4. 6981 so absol, Ov. M. 4, 393 ; 8, 676, et al. : ('•' redolentia porri, Mart. 13, 18) : redolent thymo fragrantia mella, Virg, G. 4. 169; id. Aen. 1, 436 ; so with the abl., Ov. M. 15, 80 ; Val. FI. 4, 15 ; id. Max. 1, 6 fin.— B. Trop.: mihi quidem ex illius orati- onibus redolere ipsae Alhenae videntur, Cic. Brut. %2fin. ; id. Sest. 10, 24 Orel!. X. cr.: praefectus Urbis, cui nescio quid red- oluerat, a conventu se abstinuit, (* who hod got scent of something), Capitol. Gord. II. * re-d6mitus- a, um, Part, [domo] Retamed, broken in again: improbi cives, Cic. Sull. 1. redonatoiv oris, m. [redono] One who gives back again, a restorer: Inscr. Orell. no. 6. re-d6nO? avi, 1. v. a. To give back again, restore, return (only in Hor.) : *f. In gen. : aliquem diis patriis, Hor. Od. 2, 7, 3. — * II. (ace. to dono and condono, no. I., B, 2) To give np, resign : invisum ne- potem Marti redonabo, i. e. I will leave un- punished in order to please Mars, Hor. Od. 3, 3, 33. * rcd-op to- are - ''■ "■ T° ™> SH for again : mortem, Tert. Res. Cam. 4 fin. red-ordior> i", V. dep. a. To take apart, unweave, unravel (a Plinian word) : r. fila, rursusque texere, Plin. 6, 17, 20 ; 11, 22, 26. re-dormio- ' re > "• "• To sleep again, Cels. 1, 2 ; Plin. Ep. 9, 36, 3. rcdormitatlO. onis,/. [dormito] A- repealed sleeping, a falling asleep again, Plin. 10, 75, 98.' * red-ornO' are i v - a - To adorn again, - to re-adorn : specula, Tert. Res. Cam. 12. re-duCO) xi, ctum, 3. (reduco, Lucr. 1, 229 ; 4, 994 ; 5, 1336) v. a. : I. To lead or bring back, to conduct back (very freq. . and quite class.) : A. Lit : 1. In gen. : a. With animate objects: reducam te ubi fuisti, Plaut. Capt. 3, 5, 106 : hunc ex Alide hue reducimus, id. ib. 5, 4, 17 ; cf, - aliquem ex errore in viam, id. Pseud. 2. 3, 2 : aliquem de exsilio, Cic. Phil. 2, 4, 9 ; id. Att. 9, 14, 2 ; cf, ab exsilio, Quint. 5, 11, 9 : socios a morte, Virg. A. 4, 375 : aliquem ad parentes. Plaut Cist 2. 3, 86 ; so, ad aliquem, Cic. Off. 3, 22 ; Caes. B. G. 6, 32, 2 ; id. B. C. 1, 24, 4 ; 2, 38 fin. : cf, vitulos a pastu ad tecta, Virg. G. 4, 434 : reduci in carcerem. Cic. Att. 4, 6, 2: in Italiam, Caes. B. C. 3. 18, 4 : aliquem domum, Plaut. Merc. 5. 4, 19 : quos Elea domura reducit palma, Hor. Od. 4, 2. 17, et al. : uxorem, to lake again to wife,. 1281 RE DU Ter. Hec. 3, 3, 31s 43; 3, 5, 51; 4, 4, 12 sq., et at. ; Nep. Dion. 6, 2 ; Suet. Dom. 3 ; 13 ; cf., uxorem in raatriraonium, id. ib. 8 : regem, to reinstate, Cic. Rab. Post. 8 , id. Fam. 1, 2 ; 1, 7, 4 ; id. Q Fr. 2, 2, 3; v. reductio ; and in like manner, possum ex- eitnre multos reductos testes liberalitatis tuae, i. e. who have been brought back by your generosity, id. Rab. Post. 17, 47. — }). Witb inanimate objects : (falces) tormen- tis inti'orsus reducebant, Caes. B. G. 7, 22, 2 : reliquas munitiones ab ea fossa pedes CD. reduxit, id. ib. 7, 72 ; of., turres, id. ib. 7. 24 Jin. : calculum, Cic. Fragm. in Non. 170, 30 ; in jaculando brachia, Quint. 10, 3, 6 ; so, sinum dextra usque ad lumbos, id. 11, 3, 131 : remos ad pectora, Ov. M. 11, 461 ; Virg. A. 8, 689 : clipeum, to draw back. Ov. M. 12, 132 : gladium (opp. edux- it), Gell. 5, 9, 3 : auras naribus, Lucr. 4, 994, et al. : furcillas in tecta hibernatum, Var. R. R. 1, 8, 6. — Poet: solem redu- cit, Virg. A. 1, 143 ; so, diem (aurora), id. Georg. 1, 249 : lucem (aurora), Ov. M. 3, 150: noctem die labente (Phoebus), Virg. A. 11, 914 : aestatem, id. Georg. 3, 296 : hi- omes, Hor. Od. 2, 10, 15 : febrira, id. Sat. 3, 3, 294 : somnum (cantus), id. Od. 3, 1, 21, et al. 2. In partic. : a. reducere aliquem domum, To conduct or accompany one home: (P. Scipio) quum senatu dimisso domum reductus ad vesperum est a pat- ribus conscriptis, Cic. Lael. 3 fin. ; cf. Liv. 4, 24 : aliquem ad suam villain, Cic. Acad. 1, 1 : bene comitate per forum reducun- tnr, Quint. 12, 8, 3: quanta reduci Regu- lus solet turba, Mart 2, 74. — ]), In milita- ry lang., To draw off, withdraw troops : vas- tatis omnibus eorum agris Caesar exerci- tum reduxit, Caes. B. G. 3, 29 fin. : legi- ones reduci jussit, id. B. C. 3, 46, 2; so, exercitum (copias, legiones suas, etc.), id. B. G. 6, 29, 2 ; 7, 68 ; id. B. C. 2, 28 fin. ; Liv. 5, 5 ; Front. Strat. 2, 3, 1 ; 5 ; 2, 5, 13 sq. ; cf., r. suos incolumes, Caes. B. G. 5, 22, 2 ; Front. Strat. 1, 1, 11 ; 1, 5, 13 ; legi- ones ex Britannia, Caes. B. G. 4, 38 : a munitionibus, id. ib. 7, 88, 6 : ab oppugna- tionc, id. ib. 5, 26 fin. : in castra, id. ib. 1, 49 fin.; 1, 50, 2 sq. ; 2, 9, 2; 4, 34, 2, et saep. : in hiberna, Caes. B. G. 6, 3, 3 : in Treviros, etc., id. ib. 5, 53, 2; 7, 9 fin. ; Liv. 43, 20 : intra fossam, Caes. B. C. 1, 42; cf., ab radiqibus collis intra munitiones, id. B. G. 7, 51 fin. Absol. (like duco and edu- co) : instituit reducere, to march back, Front. Strat. 1, 4, 5 and 8. B. Trop. : aliquem in gratiam, Ter. And. 5, 4, 45 ; so Cic. Clu. 36, 101 : in gra- tiam cum aliquo, id. Rab. Post. 8 ; Liv. 10, ~>fin. ; Quint. 5, 11, 19 ; cf., ut Caesarem et Pompeium perfidia hominum distrac- tos rursus in priatinam concordiam redu- cas, Balbus in Cic. Att. 8, 15, A: aliquem ad officium sanitatemque reducere, Cic. Verr. 2, 2, 40; so, propinquum ad offici- um, Nep. Dat. 2, 3: judices ad justitiam, Quint. 6, 1, 46 : legiones veterem ad mo- rem, Tac. A. 11, 18 : meque ipse reduco A contemplatu, withdraw myself, Ov. Tr. 5, 7, 65 : animum ad misericordiam, Ter. And. 3, 3, 27 ; so, declinata ad veritatem, Quint. 1, 6, 32 : judicationem ad eum sta- tum, id. 7, 3, 36 : — reducere in memoriam quibus rationibus unam quamque partem confirmaris, Cic. Inv. 1, 52 ; cf., in memo- ■ riam gravissimi luctus, Plin. Ep. 3, 10, 2; so, dolorem in animum judicantium, id. , ib. 11, 1, 54: vocem in quendam sonum aequabilem, Auct. Her. 3, 12, 21 ; so, ver- borum facilitntem in altum, Quint. 10, 7, 38 : baec bcnigna vice in sedem, Hor. Epod. 1 13, 9 : — tu spem reducis mentibus anxiis Viresque, id. Od. 3, 21, 17 : vel insti- .tuere vel reducere ejusmodi exemplum, •etc., to introduce again, restore, Plin. Ep. d, 29 fin. ; so, habitum vestitumque pris- 'tinum, Suet'Aug. 40: morem transvectio- ■nis post longam intercapedinem, id. ib. 38. .II. After the Aug. period, sometimes with the idea of ducere predominating, for;the usual redigere (v. h. v. no. II.). * A. To bring or get out, to produce a certain quantity : LX. pondo panis e mo- di» (milii) reducunt, Plin. 18, 7, 10, § 34. B. To bring, make, reduce to some ^hape, quality, condition, etc. (very rare- Jv; usually roligere, v. h. v. no. II., B) : 1282 RE DU aliquid in formam, Ov. M. 15, 381 ; so, foe- cem in summum, to bring up, raise, Col. 12, 19, 4 : excrescentes carnes in ulceribus ad aequalitatem efficacissime reducunt (just before, redigit), Plin. 30, 13, 39 ; so, cicatrices ad colorem, id. 27, 12, 82 : cor- pus sensim ad maciem, id. 24, 8, 30 : ul- cera ac scabiem jumentorum ad pilum, id. 22, 22, 32.— Hence reductus, a, um, Pa., Drawn back, withdrawn ; of place, retired, remote, dis- tant, lonely: £^ Lit. : inque sinus scindit sese unda reductos, Virg. G. 4, 420 ; id. Aen. 1, 161 ; so, vallis, id. ib. 6, 703 ; Hor. Od. 1,17, 17; id. Epod. 2, 11.— B. Trop.: virtus est medium vitiorura et utrimque reductum, Hor. Ep. 1, 18, 9 : in painting, alia eminentiora, alia reductiora fecerunt less prominent. Quint. 11, 3, 46 : — producta et reducta (bona), a transl. of the Gr. xpo- nyixeva Kal anoTpooyueva ot the Stoics, things to be preferred and those to be de- ferred, Cic. Fin. 5, 30. — Sup. and Adv. do not occur. reductio? onis,/. [reduco] A leading or bringing back ; a restoring, restoration (very rare) : quoniara 6enatus consultum nullum exstat, quo reductio regis Alexan- dria tibi adempta sit, * Cic. Fam. 1, 7, 4 (shortly afterward, ut per te restituatur et sine multitudine reducatur) : — per cu- jus (clipei) reductiones et demissiones, (* by the raising and lowering of which), Vitr. 5. 10 fin. * reductO) are > "• intens. a. fid.] In milit. lang., To withdraw, draw back: ex- ercitum, Aur. Vict. Caes. 38 fin. * redactor) oris, m - [id.] One who leads or brings back (very rare) : plebis Romanae in urbem, *Liv. 2, 33 fin. — Trop.: literarum jam senescentium re- ductor ac reformator, i. e. restorer, Plin. Ep. 8, 12. reductus, a , um > Part, and Pa., from reduco. red-ulcei'O; no perfi, atum, 1. v. a. To make sore again, to scratch open again : scabram partem pumice, Col. 7, 5, 8. — Trop.: redulceratus dolor, i. e. renewed, App. M. 5, p. 163. red-UnCUSi a, um, adj. Curved or bent backward (very rare) : jamque aliis adunca, aliis redunca (cornua dedit), Plin. 14, 37, 45. — Poet, in gen., for Curved, bent : pennis rostroque redunco, Ov. M. 12, 562 (for which, ora redunca, id. ib. 11, 342). redundanSj antis, Part, and Pa., from redundo. redundanter, a ^ v -< v - redundo, Pa., ad fin. redundailtia) '"'•/ [redundans] An overflowing, superfluity, excess : * J, Lit.: aer crassus, qui non habet crebras redun- dantias, Vitr. 1, 6 med. — *H, Trop., of language, Redundancy : ilia pro Roscio juvenilis redundantia, Cic. Or. 30 fin. redundatlO) onis, /. [redundoj An overflowing ; hence, transf. : stomachi, a rising, Plin. 7, 6, 5 ; 11, 37, 55 : astrotum, the flowing back, i. e. revolution, Vitr. 9, 1 ad fin. red-undo- avi, atum, 1. ». n. Of wa- ter, from being over full, To run back or over, to pour over, stream over, overflow (freq. and quite class. ; a favorite word of Cic, esp. in the trop. sense ; not found in Caes. ; also not in Virg. or Hor.). I, Lit: mare neque redundat unquam neque effunditur, Cic. N. D. 2, 45, 116 : si lacus Albanus redundasset, id. de Div. 2, 32, 69 : so, lacus, id. ib. 1, 44, 100 ; cf. Suet. Claud. 32: redundantibus cloacis, Sail. Hist, fragm. ap. Non. 138, 7 : Nilus campis redundat, Lucr. (>, 713 ; so, r. fons campis, id. 5, 602 ; and, aqua gutture pie- no, Ov. R. Am. 536 : — quum pituita redun- dat aut bilis, Cic. Tusc. 4, 10; cf., esse pituitosos et quasi redundantes, id. Fat. 4 : sanguis in ora et oculos redundat, Flor. 3, 1 7, 8. — b. Poet, in the Part, pass., redun- datus for redundans : amne redundatis fossa madebat aquis, Ov. F. 6, 402 ; and for undans : (Boreae vis saeva) redunda- tas fiumine cogit aquas, the swelling, surg- ing waters (opp. to aequato siccis aquilo- nibus Istro), id. Trist 3, 10, 52 Jahn. B. Transf.: redundare aliqua re, or abeol. : of things, To overflow with any thing: quae (crux) etiam nunc civis Ro- RE DU mani sanguine redundat is soaked with, Cic. Verr. 2, 4, 11 ; cf., sanguine hostium Africa, id. Manil. 11, 30 ; and id. Cat. 3, 10 24 : — largus manat cruor : ora redundant Et patulae nares, Luc. 9, 812. II, Trop., To flow forth in excess, to be superfluous, redundant; to flow forth free- ly, to be copious, to abound: is (Molo) de- dit operam, ut nimis redundantes nos ju- venili quadam dicendi impunitate et liceu- tia reprimeret, et quasi extra ripas difrtu- entes coerceret, Cic. Brut. 91 fin. ; cf. Quint 10, 1, 62; and, Asiatici oratores parum pressi et nimis redundantes, Cic. Brut. 13, 51 ; so too, id. de Or. 2, 21 ; cf. Quint. 9, 4, 116 ; 12, 10, 12 ; 17 :— hoc tem- pus omne post consulatum objecimus iis fluctibus, qui per nos a communi peste depulsi, in nosmet ipsos redundarunt, Cic. de Or. 1, 1, 3 : quod redundabit de vestro frumentario quaestu, id. Verr. 2, 3, 66: quorum (vitiorum) ad amicos redundet infamia, id. Lael. 21 ; cf., r. vitia Atheni- ensium in civitatem nostram, id. Rep. 1,3: si ex hoc beneficio nullum in me pericu- lum redundavit, id. Sull. 9, 27 ; cf., servi, ad quos aliquantum etiam ex quotidianis sumptibus ac luxurie redundet, id. Coel. 23, 57 : nationes, quae numero hominum ac multitudine ipsa poterant in provincias nostras redundare, id. Prov. Cons, VI fin. : si haec in eum annum redundarint id. Mur. 39 ad fin. : — quod laudem adoles- centis propiuqui existimo etiam ad meum aliquem fructum redundare, to redound, id. Lig. 3, 8 ; cf. Plin. Ep. 5, 12, 2 ; Quint. 12, 2, 19 ; Auct B. Alex. 60, 2, et saep. :— ex rerum cognitione efflorescat et redun- det oportet oratio, pour forth copiously, abundantly, Cic. de Or. 1, 6; cf., ex meo tenui vectigali . , . aliquid etiam redunda- bit, something will sliltremain, id. Parad. 6. 3 ; and, non reus ex ea causa redundat Postumus, does not appear to be guilty, id. Rab. Post. 5, 11 : hinc illae extraordinariae pecuniae redundarunt, have flowed, pro- ceeded, id. Verr. 2, 1, 39 ; cf. id. ib. 2, 3, 43 fin. : ne quid hoc parricida civium inter- fecto, invidiae mihi in posteritatem reduu- daret, (* should redound to or fall upon me), id. Cat. 1, 12.—* J>, Poet, c. ace : Vul- turnus Raucis talia t'aucibus redundat, spouts forth, Stat. S. 4, 3, 71. B. Transf., To be present in excess; to be redundant ; and redundare aliqua re, to have an excess or redundancy of any thing : redundat aurum ac thesauri pa- tent, Lucil. in Non. 384, 17 ; in quibus (definitionibus) neque abesse quicquam decet neque redundare, Cic. de Or. 2, 19 fin. ; cf, ut neque in Antonio deesset hie ornatus orationis neque in Crasso redun- daret, id. ib. 3, 4 fin. ; and Quint. 1, 4, 9 : ut nulla (species) neque praetermittatur neque redundet, Cic. Or. 33, 117 : muni- tus indicibus fuit, quorum hodie copia redundat, id. Sest. 44 ; cf., redundante multitudine, Tac. H. 2, 93 : quod bonum mihi redundat, Cic. Q. Fr. 3, 9 : — quo posset urbs et accipere ex mari, quo ege- ret, et reddere, quo redundaret, id. Rep. 2, 5 ; id. Fam. 3, 10, 5 : tuus deus non digito uno redundat, sed capite, collo, cer- vicibus, etc., id. N. D. 1, 35 fin. ■■ hominum multitudine, id. Pis. 11, 25 ; cf, armis, Tac. H. 2, 32 : clientelis, id. Or. 36 ; acer- bissimoluctu redundaret ista victoria, Cic. Lig. 5, 15 : hilaritate et joco, id. de Or. 2, 54, 221.— Hence redundans, antis, Pa., Overflowing, superfluous, excessive, redundant : ampu- tatio et decussio redundantioris nitoris, Tert Cult. tern. 2, 9. — Adv., redundan- ter: Plin. Ep. 1, 20, 21: Comp., Ambros. Ep. 82, 27. * re-duplicatus, », um, Part, [du- plico ] Doubled again, redoubled, redupli- cated: Tert. Pat. 14 fin. * re-dureSCO) ere, ». inch. n. To grow hard again : ferrum, Vitr. 1, 4. reduvia ( a ' 8 o written redivia), ae,/. A hangnail on the finger ; " rediviam qui- dam, alii beluvium appellant, cum circa ungues cutis se resolvit, Fest p. 135 and 226". So. redivia, Titin. ib. : reduviae, Plin. 30, 12, 37; 28, 4, 8— Proverb. : quum capiti mederi debeam, reduviam curem, i. e. to be busy about trifles, Cic. Rose. Am. 41, 128. — 2. Transf, A re- REFE mainder, remnant, fragment : cscarum, Sol. 32 : conchyliorum, id. 9. rcduviosus (Hfdir.V a, um. adj. [reduviaj Full uf hangnails, Laev.inFest p. 226. rcdux. ucis, adj. [ reduco ] |. Act., That leads or brings back (mostly only as an epithet of Jupiter and of Fortuna, in the poets and on inscrr.) : Jupiter, Ov. Her. 13, 50 ; so Sabin. Ep. 1, 78 ; Inscr. Orell. no. 1256 : Fortuna, Mart. 8, 65 : so Inscr. Orell. no. 332 ; 922 ; 1760 si/. ; 1776 ; 3096 ; 4083 : reduces choreae, i. e. that ac- company home, Mart. 10, 70. — Far more freq. and quite class., II. Pais., That is led or brought back (from slavery, imprisonment, from a dis- tance, etc.), come back, returned : facere aliquem reducem, (* to bring back), Plaut. Capt. prol. 43 ; cf. id. ib: 2, 3, 77 ; 3, 5, 28 ; 5, 1, 2 ; 11 ; Trin. 4, 14 ; Ter. Henut. 2. 4, 18 : ab Oreo in lucem, id. Hec. 5, 4, 12 : quid me reducem esse voluistis ? (i. e. from exile), Cic. Mil. 37 fin. : victores tri- umphantes domos reduces sistatis, Liv. 29, 27 : navi reduce, id. 21, 50 : Caesar exercitusque, Tac. A. 1, 10 fin. : reduces socios, Virg. A. 1, 390 ; id. ib. 11, 797. et saep. : — (elephanti) non ante reduces ad aguien, Plin. 8, 5, 5 : reduces habenas, Claud. Rapt. Pros. 3, 242: (*of the phoe- nix after being burned), reducisque pa- rans exordia formae, id. Idyll. 1, 41. * re-CXlnanlO' ire, v. a. To empty again, re-empty (late Lat.) : in cacabum, Apic. 8, 6 fin. ; cf. id. 4, 2. * re-fabrico. are, v. a. To build again, rebuild: collapsum balneum, Cod. Justin. 8, 10, 5. + refacta* v - reficio, ad init. refectlO (*refict), onis, /. [reficio] A restoring, repairing (a post-Aug. word) : I, Lit: Capitolii, Suet Caes. 15 : ferra- menta, quae refectionem desiderant Col. 12, 3, 9 : viae publicae, Ulp. Dig. 43, 11.1; cf. id. ib. 43, 21, 1, § 7.— In the plur., Vitr. 6, 3. — n, Trop., Refreshment, refection, recreation, recovery : etiam febre liberatus vix refectioni valebit (?will scarcely be strong enough to recover), Cels. 3, 15 ; so id. 4, 6 fin. : tempora ad quietem refec- tionemque nobis data. Quint 10, 3, 26; cf. Plin. Pan. 81 : oculorum (joined with recreatur acies), Plin. 37, 5, 16 : lassitudi- num perfrictionumque (oleum), id. 23. 4, 40. — In the plur. : quae refectiones tuas arbores praetexerint Plin. Pan. 15, 4. * refector- oris. m. [id.] A restorer, repairer : Coae Veneris, item Colossi. Suet. Vesp. 18. 1. refectus. Part, and Pa., v. reficio. 2. refectUS» us, m. [reficio] 4 resto- ration, Scaev. Dig. 31, 1, 78, § 12— Trop.. A refreshment, recreation, App.M. 8, p. 210. re-fello. fell'. 3. V, a. [fallo, qs. falsum redarguere ; cf., si id falsum fuerat, filius cur non refellit? Ter. Ph. 2, 3, 54] To show to be false ; to disprove, rebut, con- fute, refute, repel (quite class.) : nosque ipsos redargui refellique patiamur, Cic. Tusc. 2, 2, 5 : tu me ytuifterptKuis refelle- ras, id. Att 12, 5, 3 : testem. Quint. 5. 7. 9 ; 5, 13, 3 ; 12. 8, 14 ; Suet. Aug. 56, et al. ; — opp. to confirmare. Cic. de Or. 1, 20, 90 ; so Quint. 3, 9, 6 ; 5, 2, 2 ; 5, 7, 36 ; 12, 1. 45 : r. et redarguere nostrum mendacium, Cic. Lig. 6 Jin. : sensus, Lucr. 4, 480 : dicta, Virg. A. 4, 380 ; so id. ib. 12, 644 : r. eamagis exemplis quam argumentis. Cic. de Or. 1, 19 fin. : praedicta re et evenris, id. de Div. 2, 47 fin. : orationem vita, id. Fin. 2, 26fi7i. : crimen ferro, Virg. A. 12, 16. — Absol. : millius memoria jam refel- lente, Cic. de Or. 1, 2fin. re-ferClOj s >. turn, 4. v. a. [farcio] To fill up, stuff, cram (quite class., and most i'req. in the Pa.) : J, L i t. : meministis turn indices, corporibus civium Tiberim compleri, cloacas referciri, Cic. Sesft 35 ihi. : horrea. Plin. Pan. 31 fin. ; so, aera- rium publicum, Avid. Cass, in Volcat Avid. Cass. fin. — Poet, of personal ob- jects : quern Fortuna donis opimis refer- sit, Sil. 5, 266. — n. Trop.: perfice, ut Crassus quae coarctavit et peran?uste re- fersit in oratione sua, dil"*<-t no'.. is ptqvm explicet, Cic. de Or. 1, 35, 163: — aures sermonibus. id. Rab. Post. 14 fin. : so, li- bros puerilibus fabulis, id. N. D. 1 , 13, 34 : REFE omnia libris, id. Tusc. 2, 2 fin. : bominum vitam superstitionc omni, id. N. D. 2, 24, 63. — Hence refertus, a, um. Pa.. Stuffed, crammed, filled full: ( a ) c. abl. (of things) : habere villas ornamentis refertas, Cic. Verr. 2, 4, 57; cf. id. Manil. 8, 21: insula Delos re- ferta divitiis. id. ib. WSjln.: cupnstaedaac pice refertas, * Caes. B. C. 2, 11, 2 : loca referta praedit Liv. 5, 41 : cera referta notis. Ov. Am. 1, 12, 8. In the Sup. : the- atrum celebritate refertissimum, Cic. Q. Fr. 1, 1. 14 fin.: — Xerxes refertus omni- bus praemiis donisque fortunae, id. Tusc. 5. 7 Jin. ; cf.. bellorum praemiis refertos, Tac. A. 11, 7; and, refertus honestis stu- diis, id. Or. 34 : — vita undique referta bo- nis, Cic. Tusc. 5, 31; Cic. Brut. 85 fin. : literae refertae omni officio, diligentia, su- avitate, id. Q Fr. 2, 15: refertae senten- tiis poetarum, Quint. 5, 11, 39: carmina referta contumeliis, Tac. A. 4. 34 fin. — Only rarely of persons : doraus erat alea- toribus referta, plena ebriorum, Cic. Phil. 2, 27, 67; cf. id. Verr. 2, 1,52; id. Or. 41, 140. — (J?) e.gen. (of persons) : referta Gal- lia negotiatorum est, plena civium Roma* norum, Cic. Font. 1 : oppida hominum re- ferta, Var. in Non. 501, 15: referta quon- dam Italia Pythngoreorum fuit Cic. de Or. 2, 37: andieram refertam esse Graeciam sceleratissimorum hominum ac nefario- rum, id. Plane. 41 : urbrm refertam esse optimatium.id. Att 9, 1.2: mare refertum fore praedonum, id. Rab. Post. 8, 20.— *(y) With de: quaerebat, cur de bujus- modi nugis referti essenteorum libri, Cic. de Or. 1, 19, 86.— (<5) Abs. : Suessam Po- metiam urbem opulentam refertamque cepit Cic. Rep. 2, 24 Mos. : locuples ac referta domus, id. de Or. 1, 35. 161 : Asia, id. Mur. 9, 20 : refertos agros. Tac. H. 2, 56 : — utrique (Academici et Peripatetici) disciplinae formula plena et referta, Cic. Acad. 1. 4, 17. — Comp. : refertius aernrium, Cic. Verr. 2, 3, 87. — Adv. does not occur. re-ferl0> ire, v. a. To strike back or in return (a very rare word): aliquem, Plaut. Asin. 2, 2, 108 : percussit te ? recede. Re- feriendo eniru et occasionem saepius feri- endi dabis et excusationem, Sen. de Ira 2, 35 fin. Poet: speculi referitur imagine Phoebus. (* i. e. is reflected), Ov. M. 4, 349 ; cf., referirur vocibus Echo, Aus. Ep. 10, 23. referiva» v - refriva. re-feroi retfili (also written rettuli), relatum (relatum, Lucr. 2, 1001), referre, v. a. irr. To bear, carry, bring, draw, or give bach ; also, to bear, carry, bring to any place or to any one (very freq. and quite class.). I. Lit: A. I" gen.: zonas, quas ple- nas argenti extuli. eas ex provinria inanes reruli. C. Gracchus in Gell. 15, 12 Jin. : ar- ma. Plaut. Epid. 2, 2, 25 : vasa domum. id. Poen. 4, 2, 25 ; cf.. pallam domum, id. Men. 5, 7, 59 ; so id. ib. 4. 2, 97 ; 98 : cf., anulum ad me, id. Casin. 3,1, 1 ; and simply, pal- | lam, spinther, id. Men. 3,3,16: 5,1,5: 5,2, I 56 : secum aurum, id. Aul. 4. 5, 4 : exta. id. I Poen. 2. 44 : uvidum rete sine squamoso peeu. id. Rud. 4, 3, 5: aestus aliquem in j portum refert. id. Asin. 1, 3, 6; cf.. Auster \ me ad tribulos tuos Rhegium retulit, Cic. ' Fam. 12, 25, 3; and, ut naves eodem.unde i erant profectae, referrentur, Caes. B. G. 1 4, 28. 2 : me referunt pedes in Tuscula- num, Cic. Att 15, 16. B; cf., aliquem do- mum lecticae impositum. Suet Caes. 82; and. in Palatium. id. Vitell. 16 : intro re- I ferre pedem, to turn one's feet back, to re- turn, Plaut. Merc. 5,4. 50; cf., incertus I tuum cave ad me retuleris pedem, id. Ep. | 3. 4, 3 ; and, coelo retulit ilia pedem, Ov. Her. 16, 88; (for a different use of the phrase, see under no. B, 2) : ad nomen ca- put ille refert, turns his head, looks back, Ov. M. 3. 245 : suumque Retulit os in se, drew back, concealed, id. ib. 2, 303 : ad Tu- neta rursum castra refert, Liv. 30, 16: digitos ad os referre, to draw back. (* v. digitus). Quint. 11, 3. 103 : so, digitos saepe ad frontera, Ov. M. 15, 567 : and, manura ad capulum, Tac. A. 15, 58 fin. : rursus enses vaginae, Sil. 7, 508 : — pecunias mon- umentaque, in templum, Caes. B. C. 2, 21, j 3 : so, caput ejus in castra, id. B. G. 5, 58, 6 : vulneratos in locum tutum, id. B. C. 2, : 41, 7 : cornna (urorum) in publicum, id. REFE B. G. 6, 28, 3 : frumentum omnc ad se re- ferri jubet, id. B. G. 7, 71. 5 ; so, sign? mil itaria, scutum, literas ad Caesarem, id. ib. 7, 88, 5 ; id. B. C. 3, 53, 2 ; 3, 99, 3 ;— id. ib. 3, 53, 4 ;— id. B. G. 1, 29. 1 : 5, 49, 2 : Cae- saris capite relate id. B. C. 3, 19 fin. — b. With se, To go bark, return : Romam ee retulit, Cic. Fl. 21, 50; so, sese in cas- tra, Caes. B. C. 1, 72 fin. : ee hue, id. ib. 2. 8, 2: se domum ad porri catinum, Hor 8. 1. 6, 115: sese ab Argis (Juno). Virg. A. 7, 286; cf., se de Britannia ovans, Tac. A 13. 32: cnusam Cleanthcs offert, cur si sol rcferat, Cic. N. D. 3. 14 fin. B. In partic. : 1. To give back some- thing due ; to give up, return, restore, pay back, repay, i. q. reddere : scyphos, quos utendos dedi Philodamo, retuleritne ! Plaut Asin. 2, 4. 34 ; cf. id. Aul. 4, 10, 29 ; 37: 38; and, pateram (surreptam), Cic. de Div. 1, 25 fin. : argentum, Plaut. Ps. 2, 2, 29 ; so (coupled with reddere), id. Cure. 5, 3, 45 : mercedem (coupled with redde- re), id. Asin. 2, 4, 35 ; cf, aera octonis idi- bus, to pay the money for tuition, Hor. S. 1, 6, 75 (v. idus) : Plaut. Epid. 2. 2. 112. 2. Referre pedem, as a milit. 1. 1., To draw back, withdraw, retreat (different from the gen. signif.. to return, and the above passages) : vulneribus defeesi pedem re- ferre coeperunt, Caes. B G. 1, 25, 5; cf.. ut paularim cedant ac pedem referant, id. B. C. 2. 40, 3 ; and Liv. 7, 33 ; so, r. pedem. Caes. B. C. 1, 44. 2 (coupled with loco ex- cedere) ; Cic. Phil. 12, 3 fin. (opp. to insis- tere) ; Liv. 3, 60 (opp. to restituitur pug- na) ; id. 21, 8, et al. For the sake of eu- phony, r. gradum : quum pedes referret gradum. Liv. 1, 14. And. in a like sense, once mid. : a prima acie ad triarios sen- sim referebatur, Liv. 8, 8. — b. Transf. out of the military sphere : feroque viso retulit retro pedem (viator), Phaedr. 2, 1, 8: cf, viso retulit angue pedem, Ov. F. 2, 342: and id. ib. 6. 334 : retulit ille gradus horrueruntque comae, id. ib. 2, 502: — (in judiciis) instare proficientibus et ab iis. quae non adjuvant, qnam mollissime pe- dem oportet referre, Quint. 6, 4, 19. Et. Trop.: A. I" gen.: Lucr. 4, 323: (Saxum) ejulatu . . . Resonando mutum flebiles voces refert, Att. in Cic. Fin. 2, 29, 94 ; cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 14 fin. : 60. sonum. id. N. D. 2, 57, 144 ; id. Or. 12, 38 : Hor. Ep. 2, 1, 201, et al. : voces, Ov. M. 12, 47 , cf. Coeamus retulit Echo, id. ib. 3, 387 : cum ex CXXV. judicihus reus L. refer- ret restored (to the list), i. e. retained, ar cepted (opp. to quinque et LXX. rejice- ret), Cic. Plane. 17 : o mihi praeteritos re- ferat si Juppiter annos ! Virg. A. 8, 560 : cf. tempora tilii. Hor. Od. 4. 13. 13 : fes- tas luces (seculum), id. ib. 4, 6, 42 : dies siccos (sol), id. ib. 3, 29. 20, et saep. : hoc quidem jam periit: Ni quid tibi hinc in spem reieras, Plaut. Epid. 3. 2, 3 : ad ami- cam meras querimonias referre. id. True. 1, 2, 65 : hie in suam domum ignominiara et calamitatem retulit Cic. Off. 1. 39. 138 : cf.. pro re certa spem falsam domum re- tulerunt, id. Rose. Am. 38. 110; and. ser- vati civis decus referre, Tac. A. 3, 21 : — e cursu populari referre aspectum in cu- riam, to turn back, turn toward, Cic. Prov. Cons. 16: cf. oculos animumque ad ali- quem. id. Quint. 14, 47 : animum ad stu- dia, id. de Or. 1. 1 : animum ad veritatem. id. Rose. Am. 16 fin. : animum ad firmi- rudinem. Tac. A. 3, 6, et saep. : multa dies variique labor mutabilis aevi Retulit in melius, brought to a belter state, Virg. A. 11, 426: — uterque se a scientiae delectati- one ad efficiendi utilitatem refert Cic. Rep. 5, 3 : se ad philosopbiam referre, id. j Off. 2. \fin.: ut eo, unde egressa est re- i ferat se oratio. id. ib. 2. 22, 77. B, In partic. : 1. (ace. to no. I.. B, 1) To pay back, repay : denique Par pari re- ferto, Ter. Eun. 3, 1, 55: cf. id. Phorm prol. 22; and Cic. Att 16, 3. 4 : ut puto. non poteris ipsa referre vicem, pay him back in his own coin, Ov. A. A. 1, 370 Here belongs the very frequent phrase, referre CTatiam (rarely grarias), To return thanks, skow one's gratitude (by deeds), to recompense, requite: spero ego mihi quo- que Tempus tale eventurum, ut tibi gra tiam referam parera, Plaut Merc. 5. 4. 39 ; so, gratiam pa'-'-m, Ter. Eun. 4. 4 52 : 1283 RE F E et habetur et refertur, Thais, a me ita, uti merita es, gratia, id. ib. 4, 6, 12 ; cf'., r. me- ritam gratiam debitamque, Cic. de Or. 3, 4, 14 ; and, justam ac debitam gratiam, id. Balb. 2G, 59 : gratiam alicui, Plaut Capt. 5, 1, 12 ; so id. Most. 1, 3, 57 ; id. Pers. 5, 2, 71 ; id. Pseud. 1, 3, 86 ; id. Rud. 5, 3, 36, et al. ; Cic. Lael. 15, 53 ; Cnes. B. G. 1, 35, 2 ; 5, 27 Jin. ; id. B. C. 2, 39, 3 ; 3, 1 Jin., et mult. al. ; v. gratia. 2. To bring back any thing ; to repeal, renew, restore, i. q. repetere, retractare, re- novare, etc. : Hecyram Iterum referre, to ]>rodiice it again, Ter. Hec. prol. 7 ; id. ib. prol. ult. 21 and 30 ; of. Hor. A. P. 179 : ludunt .... Dictaeos referunt Curetas, l.ucr. 2, 634 ; cf. Hor. Ep. 1, 18, 62 : insti- tutum referri ac renovari, Cic. de Div. in Caecil. 21 ; cf., consuetudo longo inter- vallo repetita ac relata, id. ib. init. : te illud idem, quod turn explosum et ejec- tum est, nunc retulisso demiror, id. Clu- ent. 31^«.: quum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint ean- demque totius coeli descriptionem longis intervallis retulcrint, id. Bep. 6, 22 : mys- teria ad quae biduo seriu9 veneram, id. de Or. 3, 20, 75 ; so, quasdam caerimonias ex magno intervallo, Liv. 3, 55: antiquum morem, Suet. Caes. 20: consuetudinem antiquam, id. Tib. 32, et saep. : quum adi- tus consul idem illud responsum retulit, repeated, Liv. 37, 6 fin. Drak. : veterem Valeriae gentis in Hberanda patria lau- dem, to restore, Cic. Fl. 1 : hunc inorem, hos casus atque haec certamina primus Ascanius Retulit, Virg. A. 5, 598 : referre Naturam, motus, victum moresque paren- tum, to reproduce, renew, Lucr. 1, 598 ; so, majorum vultus vocesque comasque, id. 4, 1220 : mores, os vultusque ejus (sc. pa- tris), Plin. Ep. 5, 16, 9 : parentis sui spe- ciem, Liv. 10, 7; cf., (Tellus) partim fig- uras Retulit antiquas, partim nova mon- stra creavit, Ov. M. 1, 437 : si quis mihi parvulus aula Luderet Aeneas, qui te ta- men ore referret, might have represented, resembled thee, Virg. A. 4, 329 ; cf., nomine avum referens, animo manibusque paren- tem, id. ib. 12, 348 ; and, Marsigni sermo- ne rultuque Suevos referunt, Tac. G. 43. 3. To convey a report, account, intelli- gence, by speech or by writing; to report, announce, relate, recite, repeat ; to mention, allege : certorum hominum sermones re- ferebantur ad me, Cic. Fam. 1, 9, 10 Orell. N. cr. : tales miserrima fletus Fertque re- fertque soror (sc. ad Aeneam), Virg. A. 4, 438: pugnam referunt, Ov. M. 12, 160: factum dictumve,' Liv. 6, 40 : si quis hoc referat exempluru, Quint. 5, 11, 8 : in epistolis Cicero haec Bruti refert verba, id. ib. 6, 3, 20 : quale refert Cicero de homine praelongo, caput eum, etc., id. ib. 6, 3, 67, et saep. : classi quoque ad Fide- lias pugnatum cum Veientibus, quidam annales retulere, Liv. 4, 34 Drak. ; so with an object-clause : Suet. Caes. 30 ; Ov. M. 1, 700 ; 4, 797 ; Hor. Ep. 1, 8, 2, et al. ; cf. poet, by Greek attraction : quia retulit Ajax Esse Jovis pronepos, Ov. M. 13, 141 ; ut Proetum mulier perfida credulum Fal- sis impulerit criminibus, refert, Hor. Od. 3, 7, 16. — Absol. : " quantum, inquam, de- betis?" Respondent cvi. Refero ad Scap- tium, I report, announce it to Scaptius, Cic. Att. 5, 21, 12 : in quo primum saepe ali- tor est dictum, aliter ad nos relatum, re- ported, staled, id. Brut. 57, 288 : (Horten- sius) nullo referente, omnia adversario- rum dicta meminisset, id. ib. 88, 301. — (* To call to mind, Ov. M. ], lfi5.)_Hence, b. I'regn., To say in return, to rejoin, answer, reply, id me non ad meam defen- sionem attulissc, sed illorum defensioni retulissc, Cic. Caecin. 29 ad fin. : ego tibi refero, I reply to you, id. ib. § 84 : ut si es- fiet dictum, etc., et referret aliquis " Ergo," etc., id. Fat. 13, 30: quid a nobis autem refertur, id. Quint 13, 44 : retices nee mu- tua nostris dicta refers, Ov. M. 1, 656 : Anna refert, Virg. A. 4, 31 : tandem pau- ca refert, id. ib. 4, 333, et saep. C. Publicists 7 I. I. : («) To bring, convey, deliver any thing as an official report ; to report, announce, notify, i. q. rcnunciare : legati hnee so ad suos relaturos dixerunt, Caes. B. G. 4, 9, 1; cf, cujus orationem ]e- gati domum referunt. id. B. C. 1, 35, 3; so, 1284 RE F E responsn (legati), Cic. fragm. ap. Non. 380, 31 : legationem Romam, Liv. 7, 32 : man- data, responsa ad aliquem, Caes. B. C. 3, 57, 5; id. B. G. 1, 35, 1 ; cf., mandata alicui, id. ib. 1, 37, 1 : numerum capitum ad ali- quem, id. ib. 2, 33 /w,. : rumores excipere et ad aliquem referre, Cic. Deiot. 9, 25 ; cf. Caes. B. G. 1, 47, 5: Ubii paucis diebus intermissis referunt, Suevos omnes, etc., id. ib. 6, 10, 4 ; so with an object-clause, Liv. 3, 38. (fi) Ad senatum de aliqua re referre (less freq. with the ace., a relative clause, or absol.). To make a motion or proposition in the Senate : to consult, refer to, or lay before the Senate ; to move, bring forward, propose : vxi l. pavlvs c. marcellvs COSS. . . . DE CONSVLARIBVS PKOVIKCIIS AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID PRIVS ... AD SENATVM REFERRENT, NE- VE QVID CONIVNCTVM DE EA RE REFER- retvr A consvlibvs, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. : de legibus abrogandis ad sena- tum referre, Cic. Corn. 1 fragm. 8 (p. 448 ed. Orell.) ; cf, de quo legando consules spero ad senatum Telaturos, id. de imp. Pomp. 19, 58 : de ejus honore ad senatum referre, id. Phil. 8, 11 Jin. : de ea re pos- tulant uti referatur. Itaque consulente Cicerone frequens senatus decernit, etc., Sail. C. 48, 5 : rem ad senatum refert, id. ib. 29 ; cf., tunc relata ex integro res ad senatum, Liv. 21, 5 ; so, rem ad senatum, id. 2, 22 : — consul convbeato senatu refert, quid de his fieri placeat, qui, etc., Sail. C. 50, 3 : — ut ex Uteris ad senatum referre- tur, impetrari (a consulibus) non potuit. Referunt consules de republica, Caes. B. C. 1, 1, 1 ; cf., refer, inquis, ad senatum. Non referam, Cic. Cat. 1, 8, 20 ; id. Prov. Cons. 8 : — Per syllepsin : de ea re ad SENATVM POPVLVMQVE REFERRI, since referre ad populum was not used in this sense (for ferre ad populum) ; v. art. fero, and the follg., sub r. — The application of this term, techn. to other bodies was not usual, and is critically certain only in Nep. and the author of the oration, Pro domo : de hoc (sc. Eumene) Antigonus ad con- silium retulit, Nep. Eum. 12 ; C. Cassium censorem de signo Concordiae dedicando ad pontificum collegium retulisse, Auct. or. pro domo 53. — But, transf., quite class. : de rebus et obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendum ; ad quern etiam Athenienses publice de majoribus rebus semper retulerunt, Cic. de Div. 1, 54 ; cf., Nep. Lys. 3 ; Cic. Quint. 16, 53 — Different from this is, * (j.) Referre ad populum, for denuo ferre, To propose or refer any thing aneio to the people (cf. above, no. II,, B. 2) : fac- tum est illorum aequitate et sapientia con- sulum, ut id,, quod senatus decreverat, id postea referendum ad populum non arbi- trarentur, Cic. Clu. 49, 137. d. A mercant. and publicists' t. t., To note down, enter any thing in writing ; to inscribe, register, record, etc. : cum scirem, ita indicium in tabulas publicas relatum, Cic. Sull. 15 ; cf. id. ib. 19 : in tabulas quod- cumque commodum est, id. Flacc. 9 : no- men in tabulas, in codicem, id. Rose. Com. l^M. : quod reliquum in commentarium, id. Att. 7, 3, 7 : quid in libellum, id. Phil. 1, 8 : tuas epistolas in volumina, ;'. e. to admit, id. Fam. 16, 17 ; cf., orationem in Origines, id. Brut. 23, 89, et al. : in reos, in proscriptos referri, (*to be set down among), id. Rose. Am. 10, 27 ; so, absen- tem in reos, id. Verr. 2, 5, 42 ; cf., aliquem inter proscriptos, Suet. Aug. 70 : — anulos quoque depositos a nobilitate, in annales relatum est, Plin. 33, 1, 6, § 18 :— senatus consulta falsa referuntur (sc. in aerarium), were entered, registered, Cic. Fam. 12, 1, 1; id. Phil. 5, 4 fin. — Entirely absol. : ut nee triumviri accipiundo nee scribae referun- do sufficerent, Liv. 26, 36 fin.— Here, too, belongs referre ratione6 or aliquid (in ra- tionibus, ad aerarium, ad aliquem, alicui), To give, present, or render an account : ra- tiones referre ad aerarium, " Cic. Fam. 5, 20." So id. Pis. 25, 61 ; id. Verr. 2, 1, 30 fin. ; 2, 3, 71 : r. rationes publicas ad Caesarem cum fide, Caes. B. C. 2, Wfiyi. : si hanc ex fenore pecuniam populo non retuleris, reddas eocietati, Cic. Verr. 2, 3, 71 ; cf., pecuniam opcri publico, to charge RE F E to, i. e. to set down as applied to, id. Flacc. 19. — So, too, acccptum and in acceptum referre, To place to one's credit, in a lit. and trop. sense; v. accipio. — Hence, transf, aliquem (aliquid) in numero (as above, in rationibus), in numerum, etc., To count or reckon a person or thing among : Democ- ritus, qui imagines eorumque circuitus in deorum numero refert, Cic. N. N. 1, 12; for which, (Caesar, Claudius) in deorum numerum relatus est, Suet. Caes, 88 ; id. Claud. 45 : Ponticus Heraclides terram et coelum refert in deos, Cic. N. D. 1, 13^J(. ; for which, aliquem inter deos, id. ib. 97 : diem inter festos, nefastos, Tac. A. 13, 41 Jin.; Suet.Claud.il; id.Tib.53: dumque refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis esse situs, Ov. M. 7, 302 : — eodem Q Caepionem referrem, I should place in the same category, Cic. Brut. 62. 4. Referre aliquid ad aliquid, To trace back, ascribe, refer a thing to any thing : qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt, Cic. Lael. 9, 32 ; so, omnia ad ig- neam vim, id. N. D. 3, 14, 35: omnia ad incolumitatem et ad libertatem 6uam, id. Rep. 1, 32 ; id. ib. 1, 26 : in historia quae- que ad veritatem, in poemate pleraque ad delectationem, id. Leg. 1, 1 ; id. Off'. 1, 16 fin., et saepiss. et al. : hunc ipsum finem definiebas id esse, quo omnia, quae recte fierent, referrentur, neque id ipsum us- quam referretur, Cic. Fin. 2, 2, 5 ; cf, ad commonendum oratorem, quo quidque referat, id, de Or. 1, 32, 145; and, hinc om- ne principium, hue refer exitum, Hor. Od. 3, 6, 6. In Tacit., once with in: quid- quid ubique magnificum est, in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus, Tae. G. 34. — The reference is rarely made to persons; as, tuum est Caesar, quid nunc mihi animi sit, ad te ipsum referre, Cic. Deiot. 2, 7.— Absol. : ita inserere opor- tet referentem ad fructum, meliore gen- ere ut sit surculus, etc., one who looks to or cares Jor thejruit, Var. R. R. 1, 40, 6. re-fert (once personal in the Plur., referunt, Plaut. Pers. 4, 4, 44 ; v. under no. 2), tulit ferre, v. n. and impers. fres- fero : the ancients themselves regarded this word as different from refero, and re as derived from res ; cf. Fest. s. v. re- fert, p. 233] Prop., It follows from or in view of a thing, i. q. ex re est} hence, It is for one's interest or advantage, it profits ; or, in gen., it befits, matters, im- ports, concerns (synon., juvat, conducit, attinet) (very freq. and quite class.) ; con- strued, 1, In all periods andin all kinds of composition, refert hoc (id, illud, etc., a subject-clause, but not res; v. sub no. 2) mea (tnd, etc., qs. fert re mea. tua, etc, ; cf. Prise, p. 1077 P. ; but not alicujus ; v. sub no. 2) magni (pluris, quanli, etc., n ihil, quid ?) or absol. (a) Hoc mea refert, etc. (so in Cic. very rarely, whereas interest mea occurs very freq.) : tua istuc refert maxime, Plaut. Trin. 2, 2, 38 ; cf, tua istuc refert, si cu- raveris, id. Amph. 2, 2, 109 ; and, id mea minime refert, Ter. Ad. 5, 4, 27 : quod refert tua, Plaut. Pers. 4, 3, 50 : — nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert mea, Plaut Rud. 4, 3, 27: mea quidem istuc nihil refert, id. Pers. 4, 3, 68 ; cf, id tua refert nihil, utrum illae fecerint, Ter. Hec. 4, 3, 12 : tua quod nihil refert, ne Cures, Plaut. Stich. 2, 1, 48 ; cf, tua quod nihil refert, percontari desinas, Ter. Hec. 5. 3, 12 ; and, non ascripsi id, quod tua nihil referebat, Cic. Fam, 5, 20, 5 : quid id mea refert ? Plaut Cure. 3, 25 ; 4, 2, 44 ; id. Merc. 2, 3, 117 ; cf, quid id refert tua? id. Cure. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Ph. 4, 5, 11. — With a subject-clause : quid mea refert, hae Athenis natae an Thebis sient? Plaut. Rud. 3, 4, 41. (ft) Hoc refert, etc. : quomodo habeas, illud refert, jurene an injuria, Plaut. Rud. 4, 4, 25 ; cf, ne illud quidem refert, con- sul an dictator an praetor spoponderit, Liv. 9, 9 : illud permagni referre arbitror, Ter. Heaut. 3, 1, 58 ; cf, primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vecti- galia postea victoria recuperare, Cic. pro imp. Pomp. 7, 18 ; and, magni quod refert, Lucr. 2, 760 : at quibus servis ? refert enim magno opera id ipsum, Cic. Coel. RE F E 23, 5? : quanti id refcrt 1 Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 1. — With a subject-clause: par- vi retulit Non suscepisse, Ter. Ph. 4, 3, 41 ; cf„ parvi refert al)3 te ipso jus ilici aequa- biliter, nisi, etc., Cic. CI. Fr. 1, 1, 7 : quanti refert, te nee reete dicere, qui nihili fa- chit? PlautlPs. 4, 6, 23: meminero, sed quid meminisse id refert? id. Mil. 3, 1, '214 : quid milii refert Chrysnlo esse no- men, nisi, etc., id. Bacch. 4, 4, 53 : quid te igitur retulit Beneficum esse oratione, 6i, etc., id. Epid. 1, 2, 13 : nequc refert vide- re, quid dicendum sit, nisi, etc., Cic. Brut. 29: neque enim nuinero comprehendere refert, Virg. G. 2, 104 : nee dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Coel. in Cic. Fam, 8. 10, 2. — With the inf. pass. : jam ncc mutari pabula refert, Virg. G. 3. 546 ; cf., plurcs e familia cognosci referre arbitror, Suet. Ner. 1. — With a relative subject-clause (so most freq. in the class. per.) : ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint, Cic. 'fuse. 1, 33, 80 : magni refert, hie quid velit, '■ Caes. in Cic. Att. 14, 1, 2 : quum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna di- cam, Cic. Fin. 5, 30, 90 : quasi vero refe- rat quam id saepe hat, id. de Div. 2, 29 : quid refert, qua me ratione cogatis ? id. Lael. 8 : quid refert, utrum voluerim fieri, | an gaudeam fnctum t id. Phil. 2, 12, 29 : quid refert, tanto post ad judices deferan- tur, an oinnino non deferantur? id. Klacc. 9 fin. : quae (aves) pascantur nee ne, quid refert» id. de Div. 2, 34 fin. : tuo vitio re- rumne labores, nil referre putas ? Hor. S. 1, 2, 77 : quum referre negas, quali sit quisque parente natus, id. ib. 1, 6, 7, et saep. :— quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si im- brem in cribrum geras, Plaut. Ps. 1, 1, 100. (y) Refert, etc. : Do. Hae (tabellae) quid ad me ? To. Immo ad te attinent, Et tua refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28 : Ep. Tua pol refert enim 't Gc. Si quidem men refert, opera utere, id. Stich. 4, 2, 36 : quid tua refert, qui cum istac venerit? id. Merc. 5, 2, 65 : non plus 6Ua referre, quam si, etc., Cic. Quint. 5, 19 : — quos, quum nihil re- fert, pudet, Plaut. Epid. 2, 1, 1: quum nihilo pluris referet, quam 6i, etc., id. Bacch. 3, 4, 20 : nego et negando si quid refert, ravio, id. Poen. 3, 5, 33 : si servus est, numquid refert 1 id. Pseud. 2, 4, 28 : quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur» Cic. N. D. 1, 28 ./ire., et saep. * (i5) Entirely absol. : bona Sejani ablata aerurio, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret, as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2. 2. Ante -class, and post- Aug. (once also in Sail.), analogous to attinet, condu- cit, and interest : refert hoc, id, etc. (once referunt haec) ad aliqnem, alicui, alicitjus, etc. : quam ad rem istuc refert ? Plaut. Epid. 2, 2. 91 ; cf., quid id ad me aut ad meam rem refert, id. Pers. 4, 3, 44 ; and, refert etiani ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum ha- beat, Var. R R. 1, 16 ad fin. In the plnr. : te ex puella prius percontari volo, Quae ad rem referunt, Piaut. Pers. 4, 4, 44 : — quoi rei id te assimulare retulit? id. True. 2, 4, 40 : die, quid referat intra naturae fines viventi.jugera centum anMille aret? Hor. S. 1, 1, 49 : quin et verba Flavii vul- gabantur, non referre dedecori, si cicha- roedus demoveretur et tragoedus succe- deret, Tac. A. 15, 65 : — atque adeo magni refert studium atque voluntas, Lucr. 4, 985 : adeo incessus in gravida refert, Plin. 7, 6, 5 : longitudo in his refert, non cras- situdo, id. 16, 31, 74 : multum tamen in iis refert et locorum natura, id. 11, 51, 112: plurimum refert soli cujusque ratio, id. 18, 21, 50 fin. : — faciendum aliquid, quod illorum magis quam sua retulisse videre- tur, Sail. J. Ill : quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur, Quint. 12, 8, 2: ne- que refert cujusquam, Punicae Romanas- ve acies laetius extuleris, Tac. A. 4, 33 : plurimum refert compositionis, quae qui- bus anteponas, Quint 9, 4, 44 : tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur? Plin. Pan. 40 fin..: quern insig- nire exempli nonnib.il, non insignire hu- manitatis plurimum refert, id. Ep. 8, 22 HE1M fin. : nee minimo sane discrimine refert, quo gestu lepores et quo gallina secctur, Juv. 5, 123. rcfortus, a, urn, Part, and Pa., from refercio. re-fbrVCOi ere i v - n - To boil or bub- ble up; to boil over: * I, Lit.: terebin- thinam in sartagine referventi, Plin. 16, 11, 22. — H. Trop. : rcfervens falsum crimen in purissimam et castissimam vi- tam collatum statim concidit et exstin- guitur, Cic. Rose. Com. 6, 17. * refcrvescO) vi > « re . »• inch, n. [re- ferveoj To boil or bubble up : qui (san- guis) refervescero videretur, Cic. de Div. 1, 23. — (*II, i. q. defervescere, To cool down, be allayed : et contentio vocis reci- derat, et quasi refcrverat oratio, Cic. Brut. 91 fin. ed Ernest. ; aZ. referbucrat or defer- buerat.) rc-festmo, are, V. n. To hasten bach again (late Lat.), Ruf. ap. Hier. in Ruf. 3, 6 ■ Paul. Nol. Ep. 45 fin. , rc-flbulo, fvi, 1. v. a. To unclasp, unbuckle, unloose: Mart. 9, 28 fin. re-flCIO) feci, fectum (aedificia re- facta. Inscr. Orell. no. 3115), 3. v. a. [fa- cio] To make again, make anew, put in condition again ; to remake, restore, renew, rebuild, repair, refit, recruit, etc. (freq. and quite class.) : j. Lit.: A. I» gen.: quid- vis citius dissolvi posse videmus Quam rursus refici, etc., Lucr. 1, 558 sq. : alid ex alio reficit natura, id. 1, 264 : ea, quae sunt amissa, Caes. B. C. 2, 15, 1 ; 2, 16, 1 ; cf., arma, tela, alia, quae spe pacis amiserat, reficere, Sail. J. 66 : testamentum jure mil- itari, to make anew. Ulp. Dig. 29, 1, 9 : — "reficere sic accipimus ad pristinam for- mam iter et actum reducere, hoc est, ne quis dilntet aut producat deprimat aut exaggerct; longe enim aliud est reficere, aliud facere," Ulp. Dig. 43, 19, 3 fin. : " re- ficere est, quod corruptum est in pristi- num statum reataurare," id. ib. 43, 21, 1 : opus, Cic. Verr. 2, 1, 54 fin. ; cf., Demos- thenes curator muris reficiendis fuit, eos- que refecit pecunia sua, id. Opt. gen. 7 : aedes, id. Top. 3, 15 ; so, fana, id. Rep. 3, 9 : muros. classem, portas, Caes. B. C. 1, 34 fin. : naves, id. B. G. 4, 29 ./in. ; 4, 31, 2 ; 5. 1, 1 ; 5, 11. 2; 5, 23, 1: pontem, id. ib. 7, 35, 4 ; 7, 53 fin. ; 7. 58, 5 ; id. B. C. 1, 4], 1, etal. : urbem, Liv. 6, 1, etsaep. : copias, to fill up, recruit, Caes. B. C. 3, 87, 5 ; so, exercitus, Liv. 3. 10. B. 'n partic: 1, Econom. and mer- cant. (. I., To make again, i. e. to get back again, get in return : nemo sanus debet velle impensam ac sumptum facere in culturam, si videt non posse refici, Var. R. R. 1, 2, 8 ; id. ib. 1, 24, 3 : numquam eris dives ante, quam tibi ex tuis posses- sionibus tantum reficiatur, ut eo tueri sex legiones possis, Cic. Par. 6, I fin. ; so Cels. Dig. 50, 16, 88 : quod tanto plus sibi mer- cedis ex fundo refectum sit, Cic. Verr. 2, 3, 50 : quod inde refectum est, militi divi- sum, Liv. 35, 1 fin. Drak. ; cf. id. 1, 5, 3; and, pecuniam ex venditionibus, Papin. Dig. 26, 7, 39, § 8 : impensas belli alio bello refecrurus, to replace, defray, Just. 9, I fin. 2. Publicists' 1. 1„ reficere consuletn, tri- bunum, praetorem, etc.. To appoint anew, to reappoint, re-elect: tribunos, consulem, Liv. 3, 21; so, consulem, id. 10. 13; Sen. Ep. 104 : praetorem. Liv. 24, 9 : tribunos, Cic. Lael. 25, 96 ; Liv. 6, 36. II. Trop.: A. '" gen., To restore (very rarely) : in quo (naufragio reip.) colligendo, ac rcficieuda salute communi, Cic. Sest. 6fin.: refecta fides, Tac. A. 6, 17. — Far more freq.. B. In partic, of the body or mind, To make strong again, to restore, rcinvig- orate, refresh recruit (i. q. recreare, ren- ovare) : 1. Of the body : exercitum ex labore atque inopia, Caes. B. G. 7, 32, 1 ; cf., milites hihernorum quiete a laboribus, Hirt. B. G. 8, 1, 1 ; and, boves quiete et pabulo laeto, Liv. 1, 7 : saucios cum cura, Sail. J. 54: equos, Caes. B. C. 2, 42 fin.: vires cibo, Liv. 37, 24 : Tironis reficiendi spes est in M. Curio, of curing, Cic. Att. 7, 3 fin. : aciem oculorum, Plin. 37, 5, 17 ; so, stomachum, id. 32, 6, 21 : lassitudines, id. 31, 10, 46 : quum saltus reficit jam ros- cida luna, refreshes, revives, Virg. G. 3, 337 ; so, teneras herbas (aurora), Ov. F. 3,711 : RE F L ego ox magnis caloribus in Arpiuati me refeci, Cic. Q. Fr. 3, 1 ; so, se ex labore, Caes. B. G. 3, 5 fin. ; 7, 83, 7 : se ab irnbe- cillitate, Plin. 26, 11,68; and simply with se, Cic. Fam. 7, 2(ifni.: — labore refici ac rcparari videtur, Plin. Pan. 77, 6: ex vul- nere refici, Tac. A. 13, 44 fin. ; cf, ex Ion. go morbo, Sen. Ep. 7. — 2. Of the mind : nunc vester conspectus et consessus isle reficit et recreat mentcm meam, Cic. Plane. 1, 2; so coupled with recreare, id. Mil. 1, 2 : cum reficiat animos ac reparet varietas ipsa (dicendi), Quint. 1, 12,4; so with rcnovare, id. G, 3, 1 : animum ex In rensi strepitu, Cic. Arch. 6, 12 : refecti sunt militum animi, Liv. 21, 25 : non ad ani- mum, sed ad vultum ipsum reficiendum, i. e. to cheer up, clear up, Cic. Att. 12, 14, 3 : refecta tandem spe, restored, renewed, Liv. 23, 26: rcrum reperitio memoriam judicis reficit, Quint. 6, 1, 1 ; cf. id. 4 pro oem. § 6. — Hence * r e f e c t u s, a, um, Pa., Refreshed, re- cruited, invigorated : Comp., refectior, Ca- pell. 2. 36. rcfictio, onis,/., i. q. refectio, q. v. re-ilgfOi x ', sum, 3. v. a. To unfix, unfasten, unloose, tear or pluck down, pull out or off (quite class.): I, Lit: num figentur rursus eae tabulae, quas vos de- cretis vestris refixistis? (* have taken down), Cic. Phil. 12, 5 fin. : aflixis hostium spoli. is, quae nee emptori refigerc liceret Plin. 35, 2, 2, §7; so, clipeum, Hor. Od. 1, 28, 11; cf, clipeum de poste Neptuni sacro, Virg. A. 5, 360 : signa Parthorum tenrplis, Hor. Ep. 1, 18, 56 : clipeos captos in bello, Sil. 10, 601 : dentes, to pull out, extract, Cels. 6, 15 fin. : refigere se crucibus, Sen. Vit beat. 19 fin.; cf., refixum corpus jn- terfectoris cremavit Just. 9, 7, 11. — Poet. : refixa sidera, loosened, falling down, Virg. A. 5, 527 : non hasta refixas vendit opes, theplnndered goods, Claud. IV. Cons. Hon. 497.— II. Transf. : 1. To lake down the tables of the laws suspended in public, /. c. to annul, abolish, abrogate laws: acta M. Antonii rescidistis, leges refixistis, Cic. Phil. 13, 3 ; cf, cujus aera refigere debea- mus, id. Fam. 12, lfin. — * 2. To take away, remove: quo facilius nostra refigere de- portareque tuto possimus, Curius in Cic. Fam. 7, 29. * re-f igruro- arc, v. a. To form again, refashion: Vulg. Sapient. 19, 6. re-fingro- ere, v. a. To make again, make anew (very rare) : cerea regna, Virg. G. 4, 202 Wagn. N. cr. — JJ. Trop., To feign, pretend : laetiorem me refingens, App. M. 3, p. 134. * re-firmatUS) «■ UID . Part, [firmo] Fixed again, re-established : limes, Sext. Ruf. Brev. 14/«. re&TUSj a , «m. Part., from refigo. * re-fiabllis- e, adj. [refio] That evap- orates: cibi, Coel. Aur. Tard. 4, 1 med. * rcflabri (* c - venti), i. q. reciproci, Blowing back, blowing counter : (* opp. to excursores venti, qui directo spirant) : App. de Mundo (* ed. Bip. 1, p. 259) [reflo] . l*e-flaglto, are, v. a. To demand again, demand bach (only in the two follg. passages) : persequamur earn et refiagite- mus . . . Circumsistite earn et reflagitate, Catull. 42, 6 and 10. *reflatio?° n is./. [reflo] Evaporation, Coel. Aur. Tard. 1, 1 med. reflatus- «s, m - [re" ] A blowing against, blowing : navigium retlatu be- luae oppletum unda, Plin. 9, 6, 5 fin. — Conor., A contrary wind : L. naves dela- tes Uticam reflatu hoc, *Cic. Att. 12, 2. rc-flectOj x i. xum, 3. v. a. and n. : I. Act., To bend or turn back or backward ; to turn about or away (quite class.) : A. Lit: caudam canum degeneres sub alvum re- flectunt, Plin. 11, 50, 111; id. 11, 37, 78: caput leviter, Catull. 45, 10 : pedem iudi- 'sc. ex Labyrintho) sospes, id. 64, 112 ; cf, gressum, (* to go back, return). Sen. Tby- est 428 ; and, cursum subito ad Contrebi- am, Val. Max. 7, 4, 5 fin. : colla, Virg. A. 11, 622 : oculos, Ov. M. 7, 341 ; cf, visus, Val. Fl. 5, 455. In the Part, pcrf : dentes reflexi, Plin. 11 37, 62; so, cornu (along with adunco aere), Sen. Oed. 731 : corni- cula (scarabaei), Plin. 30, 11, 30, § 100 : cervix, Virg. A. 10, 535 ; Ov. A. A. 3, 779; Stat. Ach. 1, 382. — Mid. : illam tereti cer- 1285 REFO vice reflexam, bending herself back, Virg. A. 8, 633 ; and poet. : (Ascalaphus) in ca- put crescit, longosque reflectitur ungues, he bends himself back into long claws, i. e. his nails are bent back and lengthened into claws, Ov. M. 5, 547. B. Trop., To turn back, bring back: quem neque fides, neque jusjurandum . . . llepressit neque reflexit, * Ter. Ad. 3, 2, 9 : cf., nonnunquam animum incitatum ad ulciscendam orationem tuam revoco ipse et reflecto, Cic. Sull. 16, 46 ; and, qui- bus (causis) nientes aut incitantur aut re- tiectuntur, id. de Or. 1, 12, 53 : aliquem, Sen. Agam. 155: animum reflexi, i. e. Ire- fleeted within myself, Virg. A. 2, 741 ; cf., mentem ad Romanam urbem, Mamert. Grat. act. 14 : in melius tua, qui potes, orsa reflectas ! change, alter, Virg. A. 10, 632. * H, Neulr., To bend or turn back ; trop., to give way, yield: Lucr. 3, 501. * re-flexini' adv. [reflecto] Inversely, conversely, App. Dogm. Plat. 3. refleXlO) onis,/. [id.] 1, A bending or turning back, reflection (post-classical word): cervicis, Macr. S. 5, 11. — (*2. Trop., The conversion of a proposition) : App. Dogm. Plat. 3. 1. rcfleKUS. a, um. Part., fr. reflecto. * 2. refleXUSi us > "*■ [reflecto] A bend- ing back, recess: Oceani, App. Flor. 6. rc-flOj avi, atum, 1. v. n. and a. : I. Neutr., To blow back, blow contrary (Cice- ronian) : A. Lit.: refiantibus ventis, Cic. Tusc. 1, 49, 119 : Etesiae valde reflant, id. Att. 6, 7, 2. — *B. Trop.: cum prospero flatuejus (fortunae) utimur, adexitusper- vehimur optatos et, cum reflavit affligi- mur, Cic. Off. 2, 6, 19.— II. Act.: 1. To blow again from one's self, to blow or breathe out: (aer) quum ducitur atque reflatur, is breathed out, exhaled, Lucr. 4, 939 : spiritum, folles, to blow out, Lampr. Heliog. 25: sucositatem, to evaporate, Coel. Aur. Acut. 2, 29. — * 2. To blow or puff out again : laciniam (ventus), App. M. 10, p. 254. re-floreSCO; rOii, 3. v. inch. n. To be- gin to bloom again, to blossom again : Lit.: Plin. 18, 16, 43; 19, 8, 47,— Trop. : prima juventa, Sil. 15, 741. refluamen, ' ni3 . »■ [refluo] That which flows or runs off: grammaticae re- tluamina guttae, i. e. grammatical trifles, Venant. Vit S. Mart. 1, 29. re-flU0; ere, v. n. To flow or run back; to flow off, overflow (a poet, word) : Maeandros ambiguo lapsu refluitque flu- itque, Ov. M. 8. 163: refluit amnis, Virg. A. 8, 240 ; cf., unda, id. ib. 8, 87 ; id. Georg. 4. 262 : Nilus campis, id. Aen. 9, 32. — Neutr. : (of the tide), Plin. 2, 97, 99. refluuSj a ' ura ' aci j- [refluo] Flowing back, refluent : mare, Ov. M. 7, 267 ; Plin. 2, 97 ; 100 fin. : amnes, Sil. 5, 624 : gurges, Stat. S. 5,1, 91 ; litus, from which the sea recedes, App. M. 4, p. 156. re-focillo; avi, atum, 1. v. a. To warm into life again ; to revive, revivify (post-Aug. and rare) : refocillasse lugen- tem, Sen. Ben. 3, 9 : aegre refocillatus, Plin. Ep. 3, 14, 4 ; so id. ib. 3, 16 fin. 'al. focillatus). re-fodlOi 6di. ossum, 3. v. a. To dig up or dig out again (post-Aug.) : summas radices, Col. 2, 2 fin. ; 3, 11, 4: solum quam altissime, Plin. 19, 5, 27: Orestis corpus, id. 7, 16, 16. reformatio, 6nis, /. [reformo] A transformation (very rare): Lit.: of a metamorphosis into an ass, App. M. 3, p. 140. Trop. and prcgn., A reformation: inomm, Sen. Ep. 58 mcd. "' reformatory oris, m - [id.] A trans- former; pregn., a reformer : litcrarum se- nescentium, Plin. Ep. 8, 12. ' refbrmatUS, " 6 . '"• [id.] A trans- formation : aeonutn, Tert. ad. Val. 13. ' ;r refbrmidatlOi onis, /. [reformido] A great fear or dread, terror : Cic. Part. 4. re-fbrmldo* no i ,er f-< atum, l : v. a. To fear greatly, to dread, to stand in awe of, to shun or avoid through feor (quite class.): (u) With the ace: si qui imbe- cillius horrent dolorem et reformidarit, Cic. Tusc. 5, 30 fin. : ea fuciat et reformi- det oratio, id. ib. 1, 45 ; cf. Quint. 8, 5, 32 : homines maritimos, Cic. Verr. 2, 5, 27; so, aliquem, Quint. 1, 2, 18 ; 1 0, 7, 16 : bel- 1286 RE F R lum, Cic. Phil. 7, 6 fin.: crimen, id. Coel. 6 fin.: ferrum, Quint. 2, 4, 11: commu- nem loquendi morem, id. 8, 2, 17: pos- teritatis memoriam, Plin. Ep. 5, 8, 2 : sa- pientiae studium et praecepta prudenti- um penitus, Tac. Or. 32, et al. — (j3) With the inf. : ea dicere reformidat, Cic. Phil. 14, 3 fin. ; so, ominari, Liv. 9, 34 : compa- rari tibi, Plin. Pan. 44, 4. — *(;) With a relat.clause : nee, quid tibi de alio audi- enti, de se ipso occurrat, reformidat, Cic. Lig. 2 fin. — * (i5) With quod: neque se re- formidare, quod in senatu Pompeius dix- isset, ad quos legati mitterentur, iis auc- toritatem attribui, * Caes. B. C. 1, 32 fin. — (e) Absol. : vide, quam non reformi- dem, Cic. Lig. 3 ; Hor. S. 2, 7, 2— b. Of things: tumhrachia (vitium) tonde: Ante reformidant ferrum, Virg. G. 2, 369; so Ov. Pont. 3, 4, 49 : mollem quoque tactum saucia membra, id. ib. 2, 7, 13 : medenti- um manus crudum adhuc vulnus, Plin. Ep. 5, 16/». ; Col. 3, 10, 20.— Absol.: pu- tatio non debet secundum articulum fieri, ne reformidet oculus, i. e. be checked in its growth, cease growing, Col. 4, 9 ; so id. 4, 11; 4,24,15; 4,33.4. re-fbrmo* avi, atum, 1. v. a. To shape again, remould, transform, metamorphose, change (not ante-Aug.) : I. Lit. : sed pre- me, quicquid erit, dum, quod fuit ante, reformet, 2. e. until she resumes her first shape, Ov. M. 11, 254 ; cf. id. ib. 9, 399 : tales figuras rursus in facies hominum, App. M. 3: aliquem in alienam personam, id. ib. llfln. : nunc (asinum) ad homines, id. ib. 11. — II, Trop., To change, alter: divinae providentiae fatalis dispositio sub- verti vel reformari non potest, App. M. 9: sententias in pejus, Ulp. Dig. 49, 1, 1 : quum Themistocles ruinas patriae in pristinum habitum reformaret, Val. Max. 6, 5, 2 ext. — 2. Pregn., To amend, re- form: mores depravatos, Plin. Pan. 53; so, solutam et perditam disciplinam, Eum. Pan. Const. 2. refbsSUS, a, um, Part., from refodio. rcfotuSi a, um, Part., from refoveo. re-fdveo, ovi, otum, 2. v. a. To warm or cherish again ; to refresh, restore, revive, etc. (not ante-Aug.) : I, Lit. : cor- pus refoventque foventque, Ov. M. 8, 536 ; cf., artus admoto igne, Curt. 8, 4 : astric- tos artus complexibus, Luc. 8, 67 Cort. : oculos, Plin. 8, 27, 41 : torpentia membra quiete, Sil. 3, 637 : ignes tepidos, Ov. Am. 2, 19, 15 : vires mollitia coe.li, Tac. A. 12, 66 ; cf. Veil. 2, 113, 2 ; 1, 15 : Stat. Th. 6, 521 : refotus calidis piscinis, Suet. Ner. 27. — b. Of inanimate subjects: leni afflatu simulacra refovente, animating, Plin. 36, 15, 22. — II, Trop. : studia prope exstinc- ta refoventur, Plin. Ep. 3, 18, 5 ; cf., disci- plinam castrorum lapsam exstinctamque refovisti, id. Pan. 18 ; id. ib. 69 fin. : pro- vincias internis certaminibus fessas, Tac. A. 2. 54 ; cf., reliquiae partium in Africa, Suet. Caes. 35; Tac. A. 15, 36 ; cf. id. Hist. 1, 31/». ,- 3, 58 ; id. Ann. 2, 47 fin. : cale- facto simulac refoto animo, Gell. 15, 2 fin. * refractarioluS) a. " m - «.dj. dim. [ refractarius I Somewhat stubborn or re- fractory: judiciale dicendi genus, Cic. Att. 2, 1, 3. * refractariUS» a, um, adj. [refrin- go] Stubborn, obstinate, refractory : contu- maces ac refractarios, Sen. Ep. 73. refractus< a, um, Part., from refringo. refracnatio and refracno, v. re- fren. refrag-atlO, onis, /. [refragor] Re- sistance; opposition, Aug. Ep. 177. * refrag-ator, oris, m. [id.] An oppo- nent, adversary: Ciceronis, Ascon. ad Or. in tog. cand. (p. 83 cd. Orell.). re-fragor» atusi l. v. dtp. v., as opp. to suffragor, a publicists' ;. I. To oppose, resist ; to thwart, gainsay (one who sues for a thing) : ilia lex petitioni tuae refra- gata est, Cic. Mur. 23 : ne refragari homi- ni amicissimo videar, id. Phil. 11,9: ali- cujus honori (sc. triumpho), Liv. 45, 40 ; Veil. 2, 40 fin. — H. Transf., out of the publicist's sphere, To resist, oppose, con- test, withstand (so not in Cic.) : tacita quae- dam cogitatio refragatur his omnibus, Quint. 5, 7, 2 : cui non refragctur ingeni- um, id. 10, 6, 4 : lactuca refragatur veneri, Plin. 19, 8, 38.— Absol. : Plin. Ep. 2, 5, 5. RE F R rcfrcnatio (refraen.), onis,/. [re freno] A bridling, curbing, restraining : doloris, Sen. de Ira, 3, 15. re-freno (refraeno), avi, atum, 1. v. a. : * I, To hold in with a bridle, to check, curb : equos, Curt. 4,16. — H, In gen., To bridle, check, curb, restrain: A, Lit. : fluvios, Lucr. 6, 531 ; cf., aquas, Ov. Her. 6, 87 : materiem per membra, Lucr. 2, 276 ; cf., copiam material, id. 2, 283.— B. Trop. (so quite class.): adolescen- tes a gloria, Cic. Coel. 31, 76; cf., a red- itu refrenavit, id. Phil. 2, 4 : juventutem, id. de Div. 2, 2 : libidines, id. Parad. 5 ; so, libidinem, id. Agr. 2, 20 fin. : indomitam licentiam, Hor. Od. 3, 24, 29: animum conscientia sceleris avaritiaeque suae, Cic. Verr. 2, 3, 57 : cursum dicendi, Quint. 8 prooem., § 27. > re-fricOi ui. atum, 1. v. a. and n. : J, Act., To rub or scratch open again, to gall, fret (a favorite word of Cic. ; otherwise rare): A. Lit. : Cato R. R. 87: vulnera, to tear open, Cic. Att. 5, 15, 2; so, vulnus, id. ib. 12, 18 ; id. Flacc. 23, 54: obductan' jam cicatricem, id. Agr. 3, 2. — B. Trop.. To excite afresh, renew: memoriam pul- cherrimi facti, Cic. Phil. 3, 7 fin. ; cf., reip. praeterita fata, id. Pis. 33, 82; and, ani- mum memoria refricare coeperat, id. Sull. 6, 19 : ut ilia vetus fabula refricaretur, id. Coel. 30, 71 : alicujus desiderium ac do- lorem, id. Fam. 5, 17, 4 ; so, dolorem ora- tione, id. de Or. 2, 48 fin. : admonitu re- fricatur amor, Ov. R. Am, 729. — *H. Neutr., To break out afresh, appear again : crebro refricat lippitudo, Cic. Att. 10, 17, 2. * refrigeratlO; onis, /. [refrigero] A cooling, coolness : refrigeratio aestate, * Cic. de Sen. 14, 46 : aurae, Col. 11, 1, 16. — II. Transf., A mitigation of diseases, Veg. 5, 56, 1. _ refrigeratorius, a, um, adj. [id.] Cooling, refrigeratory : natura (lentis), Plin. 22, 25, 70 : vis (seminis cicutae), id. 25, 13, 95 : potio, Pelag. Vet. 28 med. refrig-eratrix* icis, /. [id.] She that cools ; cooling : natura refrigeratrix. Plin 19, 8, 38. refrig'erinm, «. «• [id.] a cooling ,- trop., a mitigation, consolation (eccl. Lat- in ), Tert. Apol. 39 med. ; Salvian. Avar. 3,11. re-frigero; avi, atum, 1. •». a. To make cool or cold ; to cool off, cool (quite class.) : I, L i t. : ignis in aquam conjec- tus continuo restinguitur et refrigeratur, Cic. Rose. Com. 6, 17 ; cf., refrigerato et exstincto calore, id. N. D. 2, 9 ; so, calo- rem, Quint. 9, 4, 113 : membra partim ar- dentia partim refrigerata, Cic. N. D. 1, 10, 24 : aqua, Plin. 31, 3, 23 : frumentum, Cato R. R. 92 ; cf., panem, Plin. 22, 21, 28 : un- guentum, id. 13, 1, 2, § 13 : plumbum, id. 34, 18, 50 fin. : granana (ventus), Var. R. R. 1, 57 Jin. : quoad refrigeratur aer, id. ib. 2, 2, 11.— Absol. : Cic. N. D. 2, 46 fin. : novum (vinum) refrigerare, vetus calefa- cere, Var. in Gell. 13, 30 ; cf., refrigerant olera, coriandrum, oucumis, etc., Cels. 2, 27 ; and, aceto summa vis est in refrige- rando, Plin. 23, 1, 27.— Mid., To cool one's self: ubi enim potest ilia aetas aut cales- cere vel apricatione melius vel igni aut vicissim umbris aquisve refrigerari salu- brius? Cic. de Sen. 16, 57: rcfrigerandi sui causa, Suet. Vit. Lucani. II. Trop., To cool off, to deprive of warmth or zeal ; hence, pass., to be cooled, wearied, exhausted ; to grow cool or Ian- guid: defessa ac refrigerata accusatione, Cic. Verr. 1, 10 fin. : refrigerato jam le- vissimo sermone hominum provinciali- um, id. Fam. 3, 8 : refrigerato inventionis amore, Quint. Ep. ad Tryph. 2: quum Antonii librarius . . . refrigeratus, nli An tonio transfugit ad Caesarem, his teal having cooled, Veil. 2, 83, 2: — prudens (testis) aliquo urbane dicto refrigerandus est, qs. to throw cold water upon, i. e. to de- ter, check. Quint. 5, 7, 26 ; cf., aegre perle- git, refrigeratus saepe a semetipso, i. e. be- ing often stopped, interrupted, Suet. Claud. 41 : alicui, to refresh, comfort, assist, Tert. Anim. 51 Jin. ; id. ad Scapul. 4 med. refrig-CSCCntia, ae,/. [refrigesco] i. q. refrigeratio, no. II., An alleviation, mit- igation : Tert. Anim. 43. REF U rc-frigjcsco, *i. 3- »■ «' c ''- »• j^ £To» co/ n - [refugio] A recourse, refuge ; and, concr., a place of refuge (mostly post-Aug. ; in Caes. not at all) : I, Lit. (so not in Cie.) : A. Abstr. : ad naves, Frontin. Strat. 1, 11 fin. — In the plur. : portas refugiis profugorum apcru- ere, Just. 11, 4, 9. — B, Concr.: silvae tutius dedere refugium, Liv. 9, 37 : refu- gium abscondendi causa servo praestare, Ulp. Dig. 11, 3, 1, § 2,— In the plur. : Fron- tin. Strat. 1, 3 fin. : refugia aperire, Ulp. Dig. 7, 1, 13, 5 7 : quos refugia montium receperunt, Just. 2, 6, 11. — H, Trop.: regum, populorum, nationum portus erat et refugium senatus, * Cic. Off. 2, 8 ; Suet. Tib. 35. — In the plur. : refugia salutis, Just. 14, 2, 8. refugTUSj a, um, adj. [id.] Fleeing back, fleeing away, receding, vanishing (poet, and in post-Aug. prose ; not at all in Virg. and Hor.) : unda, Ov. M. 10, 42 ; cf, tinmen (coupled with fugientia poma), id. Her. 18, 182: fluctus, Luc. 1, 411: Ni- lus, Plin. Pan. 30, 4 : sponte equites, Tac. H. 2, 24 : umbra, vanishing, Val. Fl. 4, 41 : refugosque gerensafronte capiUos.fiyhig back, Luc. 10, 132. — Subst. : refugos se- qui, Tac. A. 13, 40 ; cf. id. Hist. 3, 61. * refulg-entia, ne, /• [refulgeo] A reflected lustre, refulgence : lacunarium, App. Flor. 18. re-flllg'eO) si, 2. «. n. To flash back, reflect a shining light ; to shine bright, glitter, glisten (mostly poet): I. Lit.: Lucr. 2, 800 : fervidus ille Cams stella- rum luce refulget, Cic. poet. N. D. 2, 44, 114 ; so of the stars, id. ib. 2, 41 fin. ; Hor. Od. 1, 12, 28 : quum caerula nubes Solis inardescit radiis longeque refulget, Virg. A. 8, 623 : Aeneas clara in luce refulsit, id. ib. 1, 588 ; cf. id. ib. 2, 590 ; Venus rosea cervice, id. ib. 1, 402 ; and, corpus versi- color! veste, Liv. 7, 10 : discolor auri aura per ramos, Virg. A. 6, 204 ; Plin. 37, 7, 25. — Poet.: late refulgent Ossibus campi, Sil. 9, 190.— II. Trop.: fama refulget, Prop. 3. 20, 8 : Jovis tutela refulgens, Hor. Od. 2, 17, 23 : si dolosi spes refulserit nu- mi, Pers. prol. 12 ; cf., turn refulsit certa spes liberorum parentibus, Veil. 2, 103 fin. ; Plin. 35, 9, 36. re-ftmdOi t&di, fusum, 3. v. a. To pour back ; to pour out, cause to overflow, etc. (mostly poet, and in post-Aug. prose): I. Lit.: quibus (vaporibus) altae reno- vataeque stellae atque omnis aether re- fundunt eodem et rursum trahunt indi- dem, * Cic. N. D. 2, 46, 118 : aequor refun- dit in aequor, Ov. M. 11, 488 ; sanguinem, v. sub B. : luna glaciem refundit. melts, Plin. 2, 101, 104 :— imis stagna refusa va- RE6A dis, Virg. A. 1, 126; cf., Acheronte refuso, id. ib. 6, 107; Tiberis refusus, Tac. H. I, 86 ; and, refusus Oceanus, Luc. 8, 797. — B, Trans f, of things not liquid : refun- ditur alga, is flung back, Virg. A. 7, 590 : intestina, Cels. 7, 16 : quam libenter tot spoliatis, tot trucidatis sanguinem et bona refudisses, i. e. hadst given back, restored, Plin. Pan. 40, 4 ; cf., refudimus Nilo suas copias, id. ib. 31, 3; and, quod acecpit, Ulp. Dig. 12, 4, 5 fin. ; so, fructus venditori, id. ib. 18, 2, 6: invicem irnpensas, id. ib. 19, 5, 5, § 4. — Poet. : refusa Conjugis in gre- mium, stretched ont, lying at length, Luc. 8, 105 : refusis in spatium immensum campifl, i. e. outspread, Sil. 13, 322. II, 'Prop.: fletu super ora refuso, Ov. M. 11, 657: necem in Tatiani consilia. Spart. Hadr. 9. (* refusei <"lo. [refusus] prop., Over- fiomingly : Comp., refusius egesta humus, i. e. mellowed or loosened by digging and fermenting ; but others read, refusus ex egesta humo.) 'TefusiOj onis, /. [refundo] An over- flowing: humoris, Macr. S. 1, 21 Jin. * ref usorius, », um, adj. [id.] Of or belonging to giving back : literae, in which something is remitted, Sid. Ep. 9, 10. ref USUSi <*• un i. Part., from refundo. refutation Onis,/ [refuto] In rhetor, lang., A refutation : " Cic. Top. 25, 93 ; Quint. 5, cap. 13 ;" 3, 9, 5 ; 4, 3, 15, et saep. * refutator* or ' s i m - [id.] A refuter, Arn. 1, 18. refutatorius, ". um, adj. [id.] Of or belonging to rej utation, refulalory: pre- ces, Cod. Justin. 7, 61, 1 fin. ; 7, 62, 18. '■'refutatuSi us > "'• I'd.] A refutation : refutatu, Lucr. 3, 524. refute- avi, atum, 1. v. a. [futo] To check, drive hack, repress: *I, Lit.: na- tiones bello, Cic. Prov. Cons. 13. II. 'Prop., To repel, repress, resist, re- strain, oppose (thus freq. and quite class. ; not in Cues.) : A. In gen.: virtutem as- pernari ac refutare, Cic. Rab. Post. 16. 44 : refutetur ac rejiciatur ille clamor, id. Tusc. 2, 33, 55 : alicujus cupiditatem, id. Fam. 1. Ofin.: vitnm, to contemn. Sail, fragm. ap. Serv. Virg. G. 4, 218 ; cf., temporis mune- ra, Quint. 10, 6, 6: alicujus libidinem, Cic. de Or. 3, 1 fin. : numum, Sol. 22 med. : ad mortem si te (Fors dicta refutet !) Prodi- derim, may fate aven, Virg. A. 12, 41. B. In par tic, To repel, rebut any thing by speech, etc. ; to confute, refute, disprove (syn., refellere, redarguere) : nos- tra conlirmare argumentis ac rationibus, deinde contraria refutare, Cic. de Or. 2. 19, 80; so opp. to conlirmare, Quint. 5, prooem. § 2: neque refutanda tantum, sed contemnenda, elevanda, ridenda sunt, id. 6, 4, 10 : perjuria testimoniis, Cic. Front. 16, 35 : infamiam pudicitiae pos- terae vitae castitate, Suet. Aug. 71 : — quos turn, ut pueri, refutare domesticis testi- bus solebamus, Cic. de Or. 2, 1, 2 : a te re- futentur, id. Fam. 9, 11 fin. : tribunos ora- tione feroci, Liv. 2, 52 fin. — Poet., with an object-clause : si quis corpus sentire refu- tat, denies, Lucr. 3, 351. reg'alidlllS, i. "*• dim. [regalis] A small bird, perh. the wren: avis regaliolus, Suet. Caes. 81. regalis* e, adj. [rex] Of or belong- ing to a king, kingly, royal, regal : genus civitatis, Cic. Rep. 2, 23 ; id. Leg. 3, 7 ; cf, res publica, id. Rep. 3, 35 : nomen, id. ib. 2, 30 (shortly afterward, nomen regi3) : imperium, id. ib. 1, 38 : sceptrum, Ov. M. 5, 422 : domus, id. ib. 1, 171, et al. : virtus et sapientia, Cic. Rep. 2, 12 fin. : quiddam praestans et regale, id. ib. 1, 45 ; cf., ut sa- pere, sic divinare regale ducebant, id. de Div. 1, 40 Jin. — Poet. : comae, i. e. of La- vinia, Virg. A. 7, 75 : carmen, treating of kings, Ov. Pont. 4, 16, 9 ; so, scriptum, id. Trist. 2, 553 : 6itus pyramidum, Hor. Od. 3, 30, 2 : " regalia fulmina, quorum vi tan- gitur vel comitium vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regnum civitati minatur," Caecin. iD Sen. Q.N. 2. 49. — Comp. : rex regalior, Plant. Capt. 4, 2, 45.— B. Subst., regales, ium, m.: J. Those belonging to a royal family, princes of the blood rot/al, /3n «turn, 1. v. a. qs. To un- freeze, i. e. To thaw, warm (a post-August, word) : solum aediticii, Col. 1, 5, 8 ; Mart. 3, 93 : succina regelata manu, id. 11, 8 : vites regelatae siccantur, Col. 1L, 2, 7 Schneid. N. cr. : Riph aeae torpentia frigore brumae, Col. poet. 10,78.—* H, Trop. : jam aetas mea contenta est suo frigore : vix media regelatur aestate, Sen. Ep. 67. re-ffemo? ere, v. n. To resound with sighs or groans (perh. only in the follg. passages) : abjunctis regemunt tabulata cavernis. Stat. Th. 5, 389 : regemunt laeus, id. ib. 8, 17. regeneration onis, /. [regenero] A being born again, regeneration (eccles. Lat.), Aug. Civ. D. 20, "5, et al. re-genero. av i> atnm, 1. v. a. To bring forth again, reproduce (a Plinian word) : signa quaedam naevosque et cica- trices etiam regenerari, Plin. 7, 11, 10: platani satae regeneravere vitium, id. 12, 1, 5.— H. Transf., To bring forth some- thing similar, to represent : ipse avum re- generavit Aethiopem, represented, resem- bled, Plin. 7, 12, 10 ; so, patrem Tiberium, id. 14, 22, 28, § 145. reg-erminatlO. onis, /. [regermino] A sprutging forth, sprouting, or germin- ating again, Plin. 17, 20, 34 ; 19, 7, 36 fin. re-grermmoi ar e, ». n. To spring forth, sprout, or germinate again, Plin. 16, 33, 60; 19, 7, 36 fm. re-gferOj gessi, gestum, 3. v. a. To bear, carry, or bring back (freq. only after the Aug. period; not found in Cic. or Caes.) : I. Lit.: lintribus afferuntur one- ra et regeruntur, Plin. 6, 23, 26, § 105: si summa terra sublata ex fundo meo et alia regesta esset, Javolen. Dig. 7, 4, 24 fin. : terram e fossa, Liv. 44, 11: tellurem, to throw bach, Ov. M. 11, 188 : humum, to throw up. Col. 11, 3, 5; cf. so subst., re- gestum, i, n.. Earth thrown up, id. ib. § 10 ; 3, 13, 8 :— solis radios, Plin. 37, 9, 47 ; Sen. Ep. 15 : decoquunt in ahenis levi igni duas partes (amurcae) quoad regerant, i. e. cause to fly off, evaporate, Var. R. R. 1, 64. — B. Transf., of written remarks, To bring, enter, transcribe, record, register : al- iquid in commentaries, Quint. 2, 11, 7 ; so, scholas in hos commentarios, id. 3, 6, 59 : hence, in late Lat, regesta, drum, «., subst., A list, catalogue, register, Vopisc. Prob.2; Prud. ar £ 0. 10, 1131.— H. Trop., To throw or cast back, In retort : Stoicos, Cassius in Cic. Fam. 15, 19 ; cf. Plin. 13, 15, 29: convicia, Hor. S. 1, 7, 29: conta- gia regerimus, wish away from us, Plin. 28, 4,7: invidiam in aliquem, Quint. 11, 1,22; so, invidiam, Tac. H. 3, 78 : crimen ipsi, Sen. Hippol. 720 : culpam in illas, to throw the blame on them, Plin. Ep. 10, 30. rcgestumj i. v - the preced., ?io. 1. reffestUS; a > um , Part., from regero. regia* ae, v. regius, no. I., B. regiblUS; e , ac, j- [ re go] That may be ruled, governable, tractable (a post-class, word) : juventus, Amm. 16, 12, 9 : acies, id. 19, 1 fm. regie? adv., v. regius, ad fin. Regienses, v. Regium. reglflCCt adv., v. the follg., ad fin. regi-flCUS, «. um, adj. [rex-facio] Kingly, royal, regal, i. q. magnificent, sumptuous (a poet, word) : epulae paratae Regifico luxu. Virg. A. 6, 605; cf., mm- nae parntu Regifico, Val. Fl. 2, 652.— Adv., 1288 ItE GI regifice : instructa domus, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 : celebrant convivia, Sil. 11, 273. regi-fugium. "> »■ [rex-fuga, the king's flight] A festival celebrated on the 24th of February, to commemorate the expul- sion of the kings, Aus. Eel. de fer. Rom. 13 ; Fest. s. h. v. p. 137 and 230; Kalend. Maffaeior. ap. Orell. Inscr. II. p. 384 ; cf. Ov. F. 2, 685. s re-gigHOj ere, »• "• To beget or bear again, to reproduce: Lucr. 5, 245. I. regillus, a. um, adj- dim. [regius] Royal, regal, magnificent : inducula, Plaut Enid. 2, 2, 39 : tunica. Var. in Non. 539, 10 ; cf. Fest. s. h. v. p. 236. 2. RegillllS; i. IK- •' I. A 'own of the Sabines, whence Appius Claudius emigrated to Rome, Liv. 2, 16 Drak. ; also, Regilli, orum, m., Suet. Tib. 1. — Hence Regilla- nus, a, um, and Regillensis, e. «-4)- •' Claudius Appius Regillanus, Suet. Tib. 2 ; and, Claudius Regillensis, Liv. 8, 15.— H, A small lake in Latium, celebrated for the victory over the Latins gained there by the Romans, under the dictator Postumius, Cic. N. D. 3, 5 ; called also, lacus Regillus, Liv. 2, 19; Plin. 33, 2, 11; and, Regilli lacus, Flor. 1, 11, 2; Aur. Vict. Vir. ill. 16,— Hence RegillensIS) Surname of the Postumii: M. Postumio Regillensi, Liv. 4, 49. — HI, A Roman surname : M. Aemilius Regillus, Liv. 24, 1 fin. ; 8; 29, 11 fin.; 38. regimen; inis, n. [rego] A guiding, guidance, direction (ireq. only after the Aug. per., esp. in Tac. ; in Cic. and Caes. not at all): I. Lit: regimen equorum exercere, Tac. A. 13, 3fin.: classis, Veil. 2, 85 ; cf., procellis regimen impedire, Tac. A. 2, 23 : vocis sermonisque regimen pri- mores (dentes) tenet, Plin. 7, 16, 15. — B. Poet, concr., A rudder: frangitur et re- gimen, Ov. M. 11, 552 : regimen carinae Flectere, id. ib. 3, 595 : cum magnus in- horruit Auster . . . Non regimen prodest, Petr. poet 123, 235. II. Trop., A guiding, directing, gov- erning ; rule, guidance, government, com- mand : in quo (sc. animo) consilium vitae regimenque locatum est, *Lucr. 3, 95: regimen tortus magistratus penes Appium erat, Liv. 3, 33 ; so, summae rei penes Germanicum, Tac. A. 1, 31 : regimen to- nere, id. ib. 13, 49 : cohortium, id. ib. 12, 42 : morum legumque, Suet. Aug. 27 fin. : alicujus virtutis, Tac. H. 1, 84 : — in omnia regimen, Tac. A. 3, 47. — B. ln partic, The direction of state, affairs, rule, govern- ment : Enn. Ann. in Fest. p. 231 : regimen suseipere, Tac. A. 4, 9 : regimen manu tractare cruentum, Stat. Th. 11, 658. — C. In concreto, A ruler, director, governor: regimen rerum, (* i. c. of the State), Liv. 4, 31 ; so. humanarurn rerum, Val. Max. 1, 1, 9. . regimentum* >. «■ [ id -] Post-class, form for regimen, Rule, government, vtsu- ally in the plur., Arcad. Dig. 1, 11, 1 ; Amm. 25, 9, 7; 28, 1, 7. — In the sing., Fest. S. V. REGIMEN, p. 231. reginaj tie, f. [rex] \,A queen, Plaut. Stich 1, 2. 76 ; id. Trin. 1, 2, 170, et mult, al. — 2. I" partic., of Cleopatra, Cic. Att. 14. 8 ; 14, 20, 2 ; 15, 15, 2 ; Hor. Od. 1, 37, 7, et al. ; Suet. Aug. 69. In Virg., of Dido, Aen. 1, 303 ; 454 ; 697 ; 717, et saep,— Sar- castically, r. Bithynica, of Caesar, as para- mour of King Nicomedes, Bibul. in Suet Caes. 49 : — sacrorum, the wife of the rex sacrificulus, Macr. S. 1, 15 ad fin. ; Fest. s. v. INARCULUM. p. 84. — B. Transf. : 1. A goddess : Juno, Plaut. Cist. 2, 1, 37 ; Cic. Verr. 2, 5, 72 ; Liv. 5, 21 ; Virg. A. 1, 46 : o Venus, regina Gnidi Paphique, Hor. Od. 1, 30, 1 ; cf.. of the same, id. ib. 3, 26, 11 : siderum regina bicornis, Luna, id. Carm. Sec. 35 : Calliope, id. Od. 3, 4, 2, et saep. — 2. -4 daughter of a king, a prin- cess (cf. rex and regulus). So of Ariadne. Virg. A. 6, 28 ; of Medea, Ov. Her. 12, 1 ; of the daughters of Darius, Curt 3, 11 ; cf. also in apposition, regina sacerdos, of Rhea Silvia, Virg. A. 1, 273.-3. For A noble woman, a lady: sed istae reginae domi Suae fuere ambae, Plaut. True. 2, 6, 50 ; so Ter. Eun. 1, 2, 88. — 4. In gen., for She that is first, a leader, directress, mis- tress (mostly poetical) : silvestris regina chori, i. c. the leader. Stat Th. 4, 379 : Al- pini veluti regina cupressus Verticis, id. REGI ib. 6, 854 : Appia regina viarum, id. Silv. 2, 2, 12. — H, Trop. : oratio omnium re- rum regina, Pac. in Non. 113, 32; id. in Cic. de Or. 2, 44 fin. ; and in Quint. 1, 12, 18 : (justitia) omnium est domina et regi- na vi, tutum, Cic. Off. 3, 6, 28 : regina pe- cunia, Hor. Ep. 1, 6, 37. reglOj °nis, /. [rego] A direction, line (thus rarely, but quite class.) : recta regi- one viai Declinare, Lucr. 2, 249 ; cf., nota excedo regione viarum, Virg. A. 2, 737 : de recta regione deflecto, Cic. Verr. 2, 5, 68 ; cf., oppidi murus ab planitie recta regione, si nullus anfractus intercederet, mcc. passus aberat, Caes. B. G. 7, 46 ; and, non recta regione iter instituit, sed ad laevam iiexit, Liv. 21, 31 : declinamus item motus nee tempore certo, nee regi- one loci certa, nor in a specified direction, Lucr. 2, 260 ; cf. id. 2, 293 : — (Hercynia silva) recta fluminis Danubii regione per- tinet, Caes. B. G. 6, 25, 2 ; id. ib. 7, 46 : ubi primos superare regionem castrorum animum adverterunt, the line, id. B. C. 1, 69, 3 : earn esse naturam et regionem provinciae tuae, ut, etc., i. e. the situation, Cic. Fam. 1, 7, 6. 2. E regione, adverbially : a. I n a straigltl line, directly : e regione moveri, opp. declinare, Cic. Fat. 9, 18 ; so of the rectilinear motion of atoms, id. ib. 20, 46 ; id. Fin. 1, 6, 19 : ut cadat e regione loci, qua dirigit aestus, straight down, perpen- dicularly, Lucr. 6, 284; cf. ib. 834. — b. Most usually. In the opposite direction, over against, exactly opposite (v. ex, no. I., A, 2, b) ; constr. with the gen., the dat., or absol. : (a) c. gen. : (luna) quum est e regione solis, Cic. N. D. 2, 40, 103 : erat e regione oppidi collis, Caes. B. G. 7, 36, 5 : castris positis e regione unius eorum pontium, quos, etc., id. ib. 7, 35, 2 : prae- sidio e regione castrorum relicto, id. ib. 7, 61 fin. : rates duplices e regione mohs collocabat, id. B. C. 1, 25, 6 : e regione turris, id. B. G. 7, 25, 2. — (fi) c. dat. : di- citis, esse e regione nobis e contraria parte terrae, qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos avriiraSaS vo- carts, Cic. Acad. 2, 39, 123 : e regione cas- tris castra ponere, Caes. B. G. 7, 35.— (y) Absol. : acie e regione instructa, Nep. Milt. 5, 3. — *c B Trop., On the other hand, on the contrary (syn. e contra) : Hier. adv Jovin. 2, 7.— Hence, II. Transf. : A. The line which bounds the sight, the visual line, boundary-line, boundary: 1, Primarily in the Iang. of augury : intra eas regiones, qua oculi conspiciant, Var. L. L. 7, 2, 82: nempe eo (sc. lituo) Romulus regiones direxit turn, quum urbem condidit . . . ab Atrio Navio perlituum regionum facta descrip- tio, Cic. de Div. 1, 17 : regionibvs ra tis, id. Leg. 2, 8 fin. — And hence, 2, In gen., A boundary -line, limit, boundary, usually in the plur. : a. Lit: anteponatur omnibus Pompeius, cujus res gestae atque virtutes iisdem quibus solis cursus, regionibus ac terminis con- tinentur, Cic. Cat 4, 10, 21 ; cf. id. ib. 3, llfin. ; and id. Arch. 10, 23. — In the sing.: Cic. Balb. 28, 64.— b. Trop. : ejus (argu- menti) nunc regiones, limites, confinia Determinabo, Plaut. Poen. prol. 45 : ani- mus si, quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem omnes cogi- tationes terminaret 6uas, Cic. Arch. 11 fin. : sese regionibus officii continere, id. Agr. 2, 35, 97. 3. A quarter, region of the heavens or the earth (mostly poet.) : (Nilus) exori- ens penitus media ab regione diei, Lucr. 6, 724 ; so ib. 733 : etiam regio (lnnae mutatur), quao turn est aquilonaris, turn australis, Cic. N. 2, 19 fin. : atque eadem regio Vesper et Ortus erunt, Ov. Ib. 38 ; cf, vespertina, Hor. S. 1, 4, 30 : roeli in regione serena, Virg. A. 8, 528. B. A portion (of the earth or heavens) of indefinite extent; a tract, territory, re- gion: \, Lit: a. In gen.: in hac re- gione, Plaut. Cist. 4, 2, 42 : locum delegit in regione pestilenti salubrem, Cic. Rep. 2, 6 ; id. ib. 6, 17 : agri fertilissima regio, Caes. B. G. 7, 13 fin. : regione portne Es- quilinac, in the region, neighborhood, Liv. 3, 66 Jin. Drak. ; so id. 25, 25 ; 30 ; 33, 17 ; cf. Oud. on Auct. Bell. Alex. 30, 7 ; for RE Gl which, o regionc castrorum, in the vicini- ty of the camp, Liv. 10, 43 Drak. : — hi loci Bunt atquc hae regiones, quae mihi ab hero sunt demonstratae, Plant, Ps. 2, 3» L : qui innumerabiles mundos infinitas- que regiones mente peragravisset, Cic. Kin. 2, 31, 102 : regiones inhabitabiles, id. N. D. 1, 10, 24, et saep,— fc. In p a r t i c. : («) A portion of country of indefinite ex- tent ; a territory^ province, district, depart- ment, region ; C8p. freq. in the^i«r. ; lands, territories : Trebonium ad cam regionem, quae Aduaticis adjacet, depopulandam mittit, Caes. B. G. 6, 33, 2 : in ejusmodi regione atque provincia, quae mari cincta esset, Cic. Fl. 12 : Cantium, quae regio est maritime omnis, Caes. B. G. 5, 14 : quae regio totius Galliae media habetur, id. ib. 6, 13, 10 : Sida, quae extrema regio est provinciac meae, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 5 : — ubi major atque illustrior in- cidit res, clamore per agros regionesque significant, Caes. B. G. 7, 3, 2 : principes regionum atque pagorum inter suos jus dicunt, id. ib. 6, 23, 5 : alias regiones par- tesque peteret, id. ib. 6, 43 fin. ; cf. so, coupled with partes, id. B. C. 1, 25, 3 ; and, deinde in quatuor regiones dividi Macedonian!. Unam fore et primam par- tem, quod, etc Secundam fore regio- nem. quam, etc., Liv. 45, 29 : quod crant propiuquae regiones, Caes. B. C. 3, 34, 2 : ut quam latissimas regiones praesidiis te- ncret, id. ib. 3, 44, 2. — (/3) A principal di- vision of the city of Rome, and of the territory around Rome : A Quarter, ward, district, circle, (of these, under Servius Tullius, there were in the city four, and in the Roman territory twenty-six ; un- der Augustus, there were fourteen in the city), "Laelius Felix in Gell. 15, 27 Jin.; Var. in Non. 43, 10 ; Suet. Aug. 30 ;" Tac. A. 14, 12 ; 15, 40 ; Inscr. Orell. no. 4, sq., et saep. ; cf. Niebuhr, Gesch. 1, p. 458 sq. ; Creuzer's Antiqu. p. 29, and the authors there cited. And in like manner of other cities, Inscr. Orell. no. 6 ; 768. Hence A regionibus, A captain of a quarter, Inscr. ap. Mur. 894, 8 ; 895, 4 and 5. 2. T r o p., A province, department, sphere: dum in regionem astutiarum me- arum te induce, ut scias Juxta mecum mea consilia, Plaut. Mil. 2, 2, 78 ; id. ib. 3, 3, 13 : idque (consilium) situm media re- gione in pectoris haeret, Lucr. 3, 141 : ce- terae fere artes se ipsae per se tuentur singulae benediccre autem non habet de- finitam aliquam regionem, cujus terminis septa teneatur, has no determinate prov- ince, Cic. de Or. 2, 2 : haec eadem est nostrae ratibnis regio et via, compass and course, id. Verr. 2, 5, 70 fin. regldnalis, e, adj. [regio] Of or be- longing to a province or region : concili- um, provincial (opp. to plenarium), Aug. Bapt. contr. Donnt. 7, 53. — Adv., regib- nallter, By provinces or regions, i. q. re- gionatim, App. de Mundo. regionatim. °.dv. lid.] By districts or wurds : regionatim commerciis inter- rupts, Liv. 45, 30 ; id. 40, Stfin. : (edidit) ludos regionatim Urbe tota, Suet. Caes. 39. Regium (Lepidi)< A city in Gallia Cisalpina, on the Via Aemilia, now Reg- gio. Brut, in Cic. Fam. 11, 9 fin. ; id. ib. 12, 5, 2 ; Inscr. Orell. no. 78 and 3983 ; cf. Mann. Hal. 1, p. 221.— Hence Regjen- SeSj i urn i ni., The inhabitants of Regium, Cic. Fam. 13, 7, 4 ; Inscr. Orell. no. 4133. reglUSt a, ura . ndj- [ re x] °f or be- longing to a king, kingly, royal, regal : J, Lit.: cum esset habendus rex, qui- cumque genere regio natus esset, Cic. Rep. 1, 33 : potestas, id. ib 2, 7 ; so id. ib. 2, 23 ; 2, 32 : vis (coupled with consulare imperium), id. ib. 2, 23 : nomen, id. ib. ; id. ib. 2, 28 : civitas, id. ib. 2, 29 : insignia, id. ib. 2, 17: ornatus, id. ib. 2, 21 : appa- ratus, id. ib. 6, 10 : exercitus, Caes. B. C. 3, 104 : praefectus, id. ib., et saep. : anni, i. e. the reign of the kings (at Rome), Cic. Rep. 2, 15; 2, 30 : auctio, i. e. of royal prop- erty, Plin. 29, 4, 30 fin. : ales, i. e. the eagle, Ov. M. 4, 362: genus imperii proximum similitudini regiae, very much resembling regal power, Cic. Rep. 2, 32 ad fin. :— re- gia, crede mihi, res est succurrere lapsis, befitting kings, Ov. Pont. 2, 9, 11 : cf., re- gia res scelus est, id. Fast. 6, 595; and, RE GN superbum istud et regium, nisi, etc., Plin. Pan. 7 fin. — Hence, B. Subst., regia: l,0*c. domus) A roy- al palace, castle, fortress, residence, the court : in regia regem ipsum quasi produc- tum esse ad dignitatem, Cic. Fin. 3, 16; Caes. B. C. 3, 112, 8 : in vestibulo regiae, Liv. 1, 40, 5 ; id. 35, 3] , 9 : Polycratis regia, Suet. Calig. 21. — fc. In partie., The royal castle of Numa, situated on the Via Sacra, close by the temple of Vesta, used subsequent- ly for priestly purposes (for appointed sac- rifices, for meetings of the priests, as a res- idence of the Pontifex, etc.): "haec est asa- cris quae via nomen habet; Hie locus est Vestae, qui Pallada servat et ignem ; Hie fuit antiqni regia parva Numae," Ov. Tr. 3, 1, 30 ; cf. " id. Fast. 6, 264 ; Var. L. L. 6, 3, 54 ; Fest. s. v. October, p. Ill and 186 ; Macr. S. 1, 15; 16 ; S. C. ap. Gell. 4, 6, 2 ; Plin. Ep. 4, 11, 6 ; Scrv. Virg. A. 8, 363 ;" Cic. Mil. 14, 37 Ascon. ; id. Caecin. 5, 14 ; id. Att. 10, 3, A.; Plin. 34, 8, 18, et al.— Hence, atrium regium, the hall of this re- gia, Liv. 26, 27. — c. Transf. : („) The royal tent in a camp : Liv. 2, 12, 10 ; cf., armatus exercitus regiam obsedit. Curt. 9, 5 fin. — ((3) The court, i. e. the royal fam- ily, the king and his courtiers (cf. aula, no. 2, b) (first under Aug.) : tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum, Liv. 1, 46; so id. 24, 22 ad fin.; Tac. A. 6, 34 : Callistus prioris quoque regiae peritus, id. ib. 11, 29; cf. id. ib. 14, 13; Petr. poet. 5, 4. — *(>) Poet., like aula, A court for the cattle, cattle-yard : gregis regia, Val. Fl. 5,67. 2. (sc. urbs) A royal city, residence, cap- ital (poet, and in post-Aug. prose) : Croe- si regia Sardes, Hor. Ep. 1, 11, 2 : non haec dotalis regiae Amatae, i. e. Lauren- tium, Virg. A. 9. 737 : Caesarea, Jubae re- gia, Plin. 5, 2, 1, § 20. 3. A pure Lat. name for basilica (v. h.v. no. 2, b), A colonnade, portico, hall (not ante-Aug.) : dum lectica ex regia domum redeo, Augustus in Suet. Aug. 76: theatri, Suet. Aug. 31 Jin. ; Ascon. in Cic. Or. pro Scaur. § 45 (p. 27 ed. Orell.) ; cf. Vitr. 5, 7 fin.; Stat. S. 1,1,30. II. Trop., Royal, regal, princely, splen- did, magnificent, distinguished (mostly poet, and in post-Aug. prose for the class, regalis) : forma, Plaut. Mil. 1, 1, 10 : moles, splendid edifices, Hor. Od. 2, 15, 1 : regia fama est gemmae Pyrrhi, the most re- markable celebrity, Plin. 37, 1, 3. — So freq. an epithet of any remarkable production of nature or art : olea, Col. 5, 8, 3 ; 12, 49, 2 ; 7 : pira, id. 5, 10, 18 ; 12, 10, 4 ; Plin. 15, 15, 16 Jin.: laurus, id. 15, 30, 39: charta, Catull. 22, 6, et saep. — So too, morbus, the jaundice (because it was said to be cured by delicate remedies, by exciting to cheerfulness, etc.), Cels. 3, 24 ; Var. in Plin. 22, 24, 53; Seren. Sam. 58, 1033 ; Hor. A. P. 453 : Stella, a large star in the con- stellation Leo, now called Regulus, Plin. 18, 26, 64.— Hence, Adv., regie, Royally, regally, splendid- ly, sumptuously, magnificently ; imperious- ly, despotically: accubabo regie, Plaut. Stich. 2, 2, 53 : regie polita aedificia, Var. R. R. 1, 2, 10 : aliquid regie seu potius ty- rannice statuere in aliquem, imperiously, Cic. Verr. 2, 3, 48 fin. : crudeliter et regie factum, id. Cat. 1, 12, 30. re-glcsCO, ere, v. n. [glisco] To grow vp, increase, augment: u reglescit cum dixit Plautus, significat crescit hoc versu : Vix supersum dolori, qui in dies misero mihi ac perdito reglescit," Fest. s. h. v^p. 137 and 230. re-glutino. Q o pcrfi, atum, 1. v. a. : I. (prop., to unglue, i. e.) To unloose, sep- arate (very rarely) : Catull. 25, 9.— Trop. : reglutinatis luminibus, Mart. Cap. 6, 191. — * II, To Join together again : Prud. 0T£. 10,_873. regnator/) or is, m - [regno] A ruler, sovereign (a poet, word) : deum regnator, Naev. in Fest. s. v. qvianam, p. 219 ; so Virg. A. 4, 269; and, deorum, Plaut. Am. prol. 45; cf., summi Olympi, Virg. A. 7, 558; 10,437; and, regnator omnium deus, Tac. G. 39 : corniger Hesperidum fluvius regnator aquarum, Virg. A. 8, 77: Asiae (Priamus), id. ib. 2, 557 Wagn. : Neptunus regnator rnarum, Naev. in Prise, p. 770 P. ; RE GN cf. of the same, freti, Sen. Ilippol. 945 : lyricac cohortis (Pindarus), Stat. S. 4, 7, 5: agelli, i. e. owner, Mart. 10, 61. — With the dal. : occiduis regnator montibus At- las, Val. Fl. 2, 621.— Absol. : in Sicilia, ubi rex Agalhocles regnator fuit, Plaut. Men. 2, 3, 58; Mart. 11, 6. * icgnatrix, i««. ud j- /■ [regnator] Ruling, reigning, imperial: in domo reg- natrice, Tac. A. 1, 4. rcgnicola, nt '> m - [rcgnum-colo] A dweller in a kingdom: Aug. adv. Faust. 20, 7. regno, "vi, atum, 1 . v. n. and a. [reg- mun] I, Ncutr., To have royal power, to be king, to rule, reign : ubi Ptereca rex reg- navit, Plaut. Am. 1, 1, 257 : Romulus cum septem et triginta regnavisset annos, Cic. Rep. 2, 10; cf. id. ib. 2, 14; 18; 20 fin. ; 21 : (Milhridates) annum jam tertium et vicesimum regnat, et ita regnat, ut, etc., id. Manil. 3 : quae nonis Quintililms fuit regnante Romulo, id. Rep. 1, 16: (Camera) tacitis regnavit Amyclis, Virg. A. 10, 564; cf., Tusco profundo, Ov. M. 14, 223 : Gra- ias per urbes, Virg. A. 3, 295 : in Colchis, Plin. 33, 3, 15: advenae in nos regnave- runt, Tac. A. 11, 24. Once poet conetr. Y\ke fiaotXcioi, with the gen. : qua Daunus agrestium regnavit populorum, Hor. Od. 3,30, 12. — I m per 6.: hie jam ter centum totos regnabitur annos Gente sub Hecto- rea, Virg. A. 1, 272 : quia post Tatii mor- tem ab sua parte non erat regnandum ... in variis voluntatibus regnari tamen om- nes volebant, Liv. 1, 17 Drak. N. cr. : reg- natum Romae ab condita urbe ad libera- tam annos ducentos quadraginta quatuor, id. 1, 60 fin. B. ln gen., To be lord, to rule, reign, govern (esp. freq. in a bad sense) : quo- niam equitum centurias tenes, in quibus regnas, Cic. Fam. 11, 16 fin. ; cf, regnare in judiciis, Quint. 10, 1, 112: vivo et reg- no, Hor. Ep. 1. 10, 8. — In a bad sense, To lord it, tyrannize, domineer: Cic. Sull. 7; Ti. Gracchus regnum occupare conatus est, vel regnavit is quidem paucos menses, id. Lael. 12, 41 ; id. Mil. 16, 43 : Timarchi- dem fugitivum omnibus oppidis per trien- nium scitote regnasse, id. Var. 2, 2, 54 fin. .- nee jam libertate contentos esse, nisi eti- am regncnt ac domincntur, Liv. 24, 29 Drak. ; cf. so with dominari, Cic. Rep. 3 12 ; Flor. 3, 12, 9.— b. Of things, To reign, rule, hold sway (mostly poet.) : humor reg- navit in arvis, Lucr. 5, 396 : (ignis) per ra- mos victor regnat, Virg. G. 2, 307 : in to- tum regnaret Sirius annum, Stat. Th. 1, 635 : cum regnat rosa (i e. at a banquet, where the guests were crowned with ro- ses), Mart. 10, 19 fin.: quid faciant leges, ubi sola pecunia regnat? Petr. poet. 14. 2, Trop., To rule, havelhe mastery, pre- vail, predominate : YludnriKor, in quo uno regnat oratio, Cic. Or. 37; cf., (eloquen- tia) hie regnat, hie imperat, hie sola vincit, Quint. 7, 4, 24 ; id. 11, 3, 181 : ardor eden- di per avidas fauces regnat, Ov. M. 8, 831 ; cf., ebrietas geminata libidine regnat, id. ib. 12, 221. II, Act., To rule, sway, govern (so only poet, and in post-Aug. prose) : terra acri quondam regnata Lycurgo, Virg. A. 3, 14 : so in the Part, perfi, with the dal. of the actor, id. ib. 6, 794 ; Ov. M. 8, 624 ; 13, 720 ; id. Her. 10, 69 ; Hor. Od. 2, 6, 11 ; 3, 29, 27 ; Sil 14, 7; Plin. 6. 20, 23, § 76, et al. : si un- quam regnandam acceperit Albam, Virg. A. 6, 770 : trans Lygios Gothones regnan- tur paullo jam adductius quam ceterae Germanorum gentes, Tac. G. 43 ; cf. id. Ann. 13, 54; and id. Hist. 1, 16/7/. regnum. >. »• [ rex ] Kingly govern- ment, royal authority, kingship, royalty : •'cum penes ununi est omnium gumma rerum, regem ilium unum vocamns et regnum ejus rei publicae statum." Cic. Rep. 1, 26 : regique Thebano Creonti reg- num stabilivi^ suum, Plaut. Am. 1, 1, 39: regno regem spoliare, Cic. Rep. 1. 42 : ob labefactandi regni timorem, id. ib. 2, 2 : regni initium, id. ib. 2, 15 : neque potest ejusmodi res publica non regnum et esse et vocari, royalty, id. ib. 2, 23 : regnum ob- tinere, Caes. B. G. 5, 54, 2: cf. id. ib. 1, 3, 4 sq. ; 4. 12, 4 ; 5, 20 ; 5. 25, et saep. : dum stabat regno in-olumis regnumque vige- bat Conciliis, Virg. A. 2, 88, et saep. 1289 RE GO B. In gen., Dominion, sovereignty, reign (esp. freq. in a bad sense) : quod imperium, qui .magistratus, quodregnum potest esse praestantius, quam, etc., Cic. Rep. 1, 17 ; cf. id. ib. 3, 12 : sibi a Caesare regnum civitatis deferri, Caes. B. G. 5, 6, 2 : regnum alicui permittere. Hor. S. 1, 3, 123 : bonae Sub regno Cinarae, id. Od. 4, 1, 4 : nee regna vini sortiere talis, the pre- siding over a drinking-bout, Gr.apxiKooia, id. ib. 1, 4, 20 (cf., arbiter bibendi, id. ib. 2, 7, 25; v. also rex) In a bad sense, for Despotism, tyranny (to a Roman of the time of the Republic, any sovereignty of a single individual) : hie ait se ille, judi- ces. regnum meum ferre non posse. Quod tandem, Torquate, regnum ? Consulatus, credo, mei . . . quo in magistratu non in- stitutum est a me regnum, sed repres- sum, Cic. Sull. 7 ; cf. Quint. 3, 8, 47 : Ti. Gracchus regnum occupare conatus est, Cic. Lael. 12, 41 ; so, occupare, id. Sull. 9, 27 : regnum appetere, id. de Sen. 16, 56 ; so id. Phil. 2, 4i fin. ; id. Mil. 27 (for which in Quint. 5, 11, 12, affectare i9 cited ; v. Spald. N. cr., ad he.) -. regnum judiciorum, Cic. Verr. 1, 12, 35 ; cf., forense, Cic. Fam. 9, 18 : quod tribuni militum in plebe Ro- mana regnum exercerent, Liv. 5, 2 : dam- natus crimine regni, Ov. F. 6, 189 : dum regnum te, Roma, facit, i. e. gives thee a sovereign, Luc. 4, 692. 2. Trop. : abuteris ad omnia atomo- . rum regno etlicentia, Cic. N. D. 1, 23 fin.: sub regno tibi esse placet omnes animi partes et eas regi consilio? id. Rep. 1, 38; Ov. M. 14, 20 ; Prop. 4, 7, 50. II, Me ton. (abstr. pro concreto) A kingdom : grates tibi ago, summe sol, quod conspicio in meo regno et his tectis P. Cornelium Scipionem, Cic. Rep. 6, 9 : ad fines regni sui, Caes. B. G. 5, 26 ; id. ib. 5, 38 : (flumen Mulucha) Jugurthae Boc- chique regnum disjungebat, Sail. J. 92, 5 : (Aufidus) Qui regna Dauni praeliuit Ap- puli, Hor. Od. 4, 14, 26, et al.— Poet., of bees : cerea regna refingunt, Virg. G. 4, 202. B. Trans f., sometimes of Any place which one possesses, a territory : id, nisi hie in tuo regno essemu6, non tulissem, i. e. on your own territories, on your own estate, Cic. de Or. 1, 10 ; cf. id. Att. 14, 16 : post aliquot mea regna videns, mirabor aristas, fields, Virg. E. 1, 70; cf. id. Georg. 1, 124, and 3, 476: regna videt pauper Nasamon erran- tia vento, his cottages, Luc. 9, 458, et al. reg°0; x 'i ctum, 3. v. a. To keep straight or from going wrong, to lead straight ; to guide, conduct, direct (frequent and quite classical): I. Lit.: Deus est, qui regit et moderator et movet id corpus, cui prae- positus est, Cic. Rep. 6, 24 : et manus una (navem) regit, Lucr. 4, 904; so, onera, navium velis, Caes. B. G. 3, 13, 6 : ratem arte, Ov. Tr. 1, 4, 12 ; cf., clavum, Virg. A. 10, 218: vela, Prop. 2, 28, 24: coercet et regit beluam, Cic. Rep. 2, 40 ; so, equum, Liv. 35, 11 ; Ov. A. A. 3, 556 ; id. Ib. 474 ; cf., quadrupedes, id. Met. 2, 86: spuman- tia ora (equi), id. ib. 8, 34 : frena, id. Pont. 4, 12, 24 : taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sail. Hist, tragm. ap. Prise, p. 715 P. ; Quint. 1, 1, 27 : rege tela per auras, Virg. A. 9, 409 ; so. tela per viscera Caesaris, Luc. 7, 350 ; cf, missum jacu- lum, Ov. M. 7, 684 ; sagittas nusquam, Luc. 7, 515 : regens tenui vestigia iilo, Catull. 64, 113 ; cf, Daedaleum iter lino duce, Prop. 2, 14, 8; and, caeca vestigia filo, Virg. A. 6, 30: diverso flamina tractu, Ov. M. 1, 59. B. In partic., jurid. 1. 1., regere fines, To dram the boundaries, mark out the lim- its : Cic. Leg. 1, 21 , 55 ; so id. Top. 10, 43 ; id. Mur. 9 fin. ; Tib. 1, 3, 43 ; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Justin. 3, 39 tit. : Finium regun- dorum. II. Trop., To guide, lead, conduct, di- rect : A. In gen. : Deus qui omnem hunc mundum regit, Cic. Rep. 6, 13: domum, id. ib. 1, 39 : rem consilio, Ter. Eun. 1, 1, 13 : belli munera, Lucr. 1, 34 ; cf, bella, Caes. B. G. 6, 17, 2 : omnia no9tra ita ge- rito, regito, gubernato, ut, etc., Cic. Att. 16, 2, 2: alicuju8 animum atque ingenium, Plaut. Bac. 3, 3, 90 ; cf., animi motus (along with moderari cupiditates), Cic. Part. or. 22, 76 : mores, Ov. M. 15, 834 : consilia eenatus, Quint. 12, 1,26: valetu- 1290 RE GO dines principis, Tac. A. 6, 50 ; cf, valetu- dinem arbitratu suo, Suet. Tib. 68, et al. : neque regerentur magis quam regerent casus, Sail. J. 1 fin. ; cf., jam regi leges, non regere, Liv. 10, 13 : — utroque vorsum rectum est ingenium meum, Plaut. Capt. 2, 3, 6 : vellem suscepisses juvenem re- gendum, Cic. Att. 10, 6 fin. ; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9: Silvanum specie obse- quii regebat, Tac. H. 3, 50 : nemo regere potest, nisi qui et regi, Sen. de Ira 2, 15 fin. ; Quint. 12, 10, 69. B. Transf. : J. To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing (the figure, as is freq. the case, taken from ships) : quare qui convenit polliceri ope- ram suam reip., cum rem publicam rege- re nesciant? Cic. Rep. 1, 6; so, rempubli- cara, id. ib. 1, 26 ; 1, 27 : qivitates, id. ib. 1, 34 fin. ; 2, 9 : summam rerum, id. ib. 1, 26, et saep. ; cf, Massilienses per delectos et principes cives summa justitia reguntur, Cic. Rep. 1, 27 ; so, Frisios, Tac. A. 4, 72: populos imperio, Virg. A. 6, 852 : — legio- nes, Tac. A. 15, 7 ; cf., cohortes, id. Hist. 4, 12: exercitum, Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2. And, with reference to this idea of a sole ruling power, transf. to abstract objects : animi partes consilio, Cic. Rep. 1, 38 : ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium, id. ib. 2, 23 fin. : rex ille (Tarquinius) neque suos mo- res regere poterat neque suorum libidi- nes, id. ib. 2, 25 ; cf. id. Fin. 3, 22, 75. 2. Sometimes, To guide into the right way one who has erred ; to set right, cor- rect : non multa peccas, sed peccas, te re- gere possum, an old poet in Cic. Mur. 29 (coupled with corrigere and inflectere) : errantem regere, Caes. B. C. 3, 57, 3 : ali- quem consilio, Plin. Ep. 10, 30 ; cf, alicu- ju8 dubitatiouem, id. ib. 10, 119 fin. — Hence rectus, a, um, Pa., Led straight along, drawn in- a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, opdos. A. Lit.: pars Remorum recta est, opp. refracta, Lucr. 4, 440 : recta regione vial Declinare, from a right line, id. 2, 249; v. regio, ad ink. : ad nostras aedes hie qui- dem habet rectam viam, Plaut. Trin. 4, 2, 26 ; so, via, id. Cash). 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79 ; id. Pseud. 4, 7, 37 ; Ter. And. 3, 4, 21, et al. ; cf., platea, Plaut. Cist. 2, 1, 58 ; Ter. Ad. 4, 2, 35 ; 43 : porta, Plaut. Bac. 4, 4, 60: ostium, id. Mil. 2, 3, 58 : ostia viarum (opp. iter fiexum), Lucr. 4, 91: cursus hinc in Africam, Liv. 26, 43 : saxa quae rectis li- neis suos ordines servant, Caes. B. G. 7, 23 fin. : velut rectae acies concurrissent, in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28 ; so, acies, id. 35, 28: qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est, Quint. 8, 3, 9 : hie vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intu- eri liceat, Cic. Rab. Post. 17 fin. ; so, ocu- li, Sen. Ep. 104 ; Const. Sap. 5; Suet. Aug. 16 ; cf, acies, Ov. M. 2, 776 ; lumen, Lu- cian. 9, 638 : vultus, Stat. Th. 10, 542 — Of vertical direction : ut hae (partes) rur- sum rectis lineis in coelestem locum sub- volent, in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40: saxa. perpendicular, sleep, Liv. 21, 36 (just before, pleraque Alpium ar- rectiora sunt) ; cf., rectae prope rupes, id. 38, 20 : ita jacere talum, ut rectus as- sistat : qui ita talus erit jactus ut cadet rectus, Cic. Fin. 3, 16, 53 : caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, su- pinum, in latus inclinatum, Quint. 11, 3, 69 : homines, straight, erect, Catull. 10. 20; so, Quintia, id. 86, 1 : puella, Hor. S. 1, 2, 123: senectus, Juv. 3, 26: — iterque non agit in rectum, sed in orbem curvat eun- dem, does not shape his course directly for- ward, Ov. M. 2, 715 ; so, in rectum, Luc. 7, 327. — Comp.: crus Rectius, Hor. S. 1, 2, 82 : rectior coma, smoother, slraighter, Sen. Ep. 95 ; Ov. M. 3, 78.— Sup. : rectis- sima linca, Quint. 3, 6, 83 ; so, via, id. 12, 2,27. B. Trop.: 1. In gen., Eight, correct, proper, appropriate, befitting ; opp. to what is false or improper : mentes rectae quae stare solebant. Enn. Ann. 6, 38 (in Cic. de Sen. 6, 16) : ut recta via rem narret ordine omnem, Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before, aperte, ita ut res scse habet, narrato) ; cf. id. Andr. 2, 6, 11 : De. E6tne hoc, ut dico t RE GO Li. Rectam instas viam : Ea res est, you're on the right way, Plaut. Asin. 1, 1, 39 ; cf. id. Casin. 2, 3, 33 : recta consilia dare, Ter. Andr. 2, 1, 9 : quae sint in artibus recta ac prava dijudicare, Cic. de Or. 3, 50, 195; cf., quae sunt recta et simplicia laudantur, id. Off. 1, 36 ; and Quint. 9, 3, 3 : sermo rectus et secundum naturam enunciatus, id. 2, 5, 11 ; cf., (oratio) recta an ordine permutato, id. 1, 13, 5; and id. 9, 4, 27: per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis), id. 11, 3, 168 Spald. ; cf. id. ib. 64 : recto ac justo proe- lio dimicare, Liv. 35, A fin. : rectarum coe- narum consuetudo, a regular, formal sup- per. Suet. Dom. 7; so, coena, Mart. 2, 69 ; 7, 20; also absol., recta, Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50 fin. : domus recta est (coupled with contenta decore simplici), Sen. Ep. 100 : nominibus rectis expendere numos, i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105 : ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 : — absque te esset, ego ilium haberem rectum ad in- genium bonum, suitable, qualified, Plaut. Bac. 3, 3, 8.— In the neulr. absol. : quid ve- rum, quid falsum, quid rectum in oratio- ne pravumve, Cic. Acad. 1, 5, 19 : aliter. quam est rectum verumque dicere, Quint. 6, 3, 89 : cum sit rectum, Nocerc facile est, etc.. id. 8, 5, 6 ; so, opp. durum et incomp- tum, id. 8, 6, 65 ; and, vitiosum, id. 1, 5, 29 : mutare aliquid a recto, id. 2, 13, 11 : recta et vera loquere, i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7 : qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractave- rit, Quint. 10, 5, 12 : ea plerumque recta sunt, id. 9, 2, 5 ; cf. id. ib. 45. — Comp. : rec- tior divisio, Quint. 7, 2, 39 : si quid novisti rectius istis, Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40. — Sup. : rectissima ratio, Quint. 2, 13, 3. 2. In partic: a. Morally right, cor- rect, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. to pravus) ; in the neutr. subst., the right, the good, the virtuous (so esp. freq.) : "honesta res dividitur in rectum et lau- dabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit," Auct. Her. 3, 2, 3 : illud rec- tum, quod KiinpSuipa dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15 : nee quicquam nisi honestum et rec- tum ab altero postulare, id. Lael. 22, 82; so, coupled with honestum, id. ib. 21, 76 ; id. Fin. 1, 7, 25 ; id. Off. 1, 24 ; id. Fam. 5, 19, et al. : neque id Putabit, pravum an rectum Siet, quod petet, Ter. Heaut. 3, 1, 76 ; so opp. to pravum, id. Phorm. 5, 2, 6 ; Cic. N. D. 2, 31 ; id. Acad. 2, 1 1 ; id. Or. 14, 45 ; id. Lig. 9, 30 ; Quint. 1, 3, 12 ; 2, 4, 20, et saep. ; cf, recta consilia, opp. prava, Liv. 1, 27 ; and, in rectis, opp. in pravita- tibus, Cic. Leg. 1, 11: curvo dignoscere rectum, Hor. Ep. 2, 2, 45 : recta ingenia, opp. perversa, Plin. Ep. 4, 7, 3, et saep. : — in omni vita sua quemque a recta eonsci- entia traversum unguem non oportet dis- cedere, Cic. Att. 13, 20, 4 : animus seeun- dis Temporibus dubiisque rectus, Hor. Od. 4, 9, 36 : natura, id. Sat. 1, 6, 66 : — ex con- sularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus, Cic. Fam. 12, 5, 2: judex Quint. 4, 1, 13 ; cf., auditor, Plin. Ep. 2, 19, 6 : vir rectus et sanctus, id. ib. 2. 11, 5 ; cf id. ib. 7, 31 , 1 : — judicii rectus, Sen. Vit. beat. 6 : — rectum estgravitatem retinere, Cic. Off. 1, 38 fin. ; so, rectum est, with a subject- clause, id. ib. 3, 11, 47 ; id. Mur. 2 ; id. Att. 6, 9, 4. — |), In grammar, r. casus, The nom- inative, case, (because not inflected), opp. to obliqui casus, Var. L. L. 1 sq. ; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61 ; Gell. 13, 12, 4, rt saep. Hence the adverbs, A. recta, B. recto, C. rccte. A. recta (so. via), Straightway, straight- forward, right on, directly (freq. and quite class.) : hie ad me recta habet rectam vi- am, Plant. Mil. 2, 6, 11 ; id. Pseud. 4, 7, 37: jam ad regem recta me ducam, id. Amph. 4, 3, 8 ; so id. ib. 5. 1, 63 ; id. Capt. 3, 5, 93 ; id. Casin. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92 ; id. Pseud. 4, 2, 11 ; id. Rud. 3, 6, 13 ; Ter. Eun. 1, 2, 7 ; id. Ad. 3, 3, 79 ; id. Hec. 3, 3, 12 ; id. Phorm. 1, 2, 62 ; 5, 6, 19 : Marius a subselliis in rostra recta, Cic. Oft'. 3, 20, 88 ; so id. Att. 5, 14, 2 ; G, 81 ; 16, 10, 1 ; id. Fam. 9, 19 ; id. Verr. 6, 5. 61 fin. ; id. Cat. 1, 9, 23 ; Auct. Her. 4, 50 fin.; Auct. Bell. Afr. 18; 40; id. Bell. Ilisp. 3; l'lin.2,47,46./m.,etal.: tendimus hinc recta Beneventum, Hor. S. 1, 5, 71. RE G O B. recto, Straightforward, directly (perhaps only in the two follg. passages) : appellationes, quae recto ad principem factae sunt, Papin. Dig. 49, 1, 21 ; Inscr. Grut 611, 13. C. recto: 1. Lit., In a straight line (horizontal or peqjendicular), straighlly, perpendicularly, uprightly, opfiuis (so very rarely) : vitem bene enodatam deligato recte, tiexuosa uti ne siet, Cato R. R. 33 : sive nliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentar ... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur, Cic. Kin. 1. li, 20 : 6atyri cum quadrupedes, turn recte cur- rentes humana eltigie, l'lin. 7, 2, 2, § 24. 2. Trop., Rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, in the most general significations of these words (so, times without number, in all periods and styles): recta et vera loquere, sed neque vere ne- que recte adhuc Fecisti umquam, Plaut. Capt 5, 2, 7 ; cf. Cic. Lael. 2, 8 : fecisti edepol et recte et bene, Plaut. Capt. 5, 4, 20 : si facias recte aut commode, id. Ca- sin. 2. 3, 42 ; so coupled with commode, Ter. Heaut. 1, 1, 100 : recte et sapienter facit, Plaut. Am. 1, 1, 133 ; cf. id. ib. 3, 4, 12: recte atque ordine factum, Cic. Quint. 7 ; so, recte atque ordine t'accre, id. Phil. 3. 15, 36 ; Sail. C. 51, 4 ; Liv. 24, 31 ; 28, 3D ; 30, 17, et saep. ; v. Brisson. de Form. II., p. 197 : recte ac merito miseria com- mover], Cic. Verr. 2, 5, 67 : recte atque in loco constare, id. Mur. 12 : — recte fac- tum, Plaut. Capt. 3, 5, 52 : seu recte seu pervorse facta sunt, Plaut. Trin. 1, 2, 146 : seu recte seu perperam facere, Cic. Quint. S Jin. ; so opp. to perperam, Sail. J, 31, 27; Liv. 29, 17: recte dictum, opp. absur- de, Plaut. Capt. 1, 1, 4 : recte concludere, opp. vitiose, Cic. Acad. 2, 30 Jin. : recte factum, opp. turpiter, Caes. B. G. 7, 80, 5, et saep. : recte rationem tenes, Plaut. Mil. 1, 1, 47 : hercie quin tu recte dicis, id. Men. 2, 3, 74 ; id. Merc. 2, 3, 77 ; 5, 4, 47 : recte auguraris de me, Caes. in Cic. Att. 9, 16, A. : non recte judicas de Catone, Cic. Lael. 2, 9 ; cf., rectissime quidem ju- dicas, id. Rep. 3, 32 : turn demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris. Plaut. Men. 2, 2, 71 sq. ; so, monere, id. Bacch. 2, 3, 96: id. Pseud. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53 ; id. Rud. 3, 5, 49 ; cf., admonere recte, id. Men. 5, 9, 33 : suis amicis recte res 6uas narrare, properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2 : Epicurus circuirione quadam deos tollere recte non dubitabat divinationem tollere, consistently, logically, Cic. de Div. 2, 17, 40 : aliquem asservare recte, ne au- fugiat, duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11 : alicui recte dare epistolam, correctly, id. Pseud. 4, 2, 33 : cum fuit cui recte ad te literas darem, safely, Cic. Att. 4, 1 ; so id. Fam. 1, 7 ; cf., alicui suam salutem recte committere, Caes. B. G. 7, 6 fin. ; so id. B. C. 1, 74, 2 : si recte ambulavit is, qui hanc epistolam tulit goes as he ought, Cic. Att. 9, 4 Jin. : tabernaculum recte captum, i. e. in. the prescribed manner (opp. to vitio captum), id. de Div. 2, 35 fin. ; Liv. 4, 7 ; cf. so, ludi recte facfi, id. 36, 2 ; and, ver sacrum non esse recte factum, id. 34, 44 : prodere recte, well, rightly, Enn. Ann. 1, 120 : Pi. Recte va- let? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bac. 2, 2, 11 and 14 ; so, valere, id. Merc. 2, 3, 53 ; cf., apud matrera recte est, i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 ; so, esse, id. ib. 14, 16/n. (coupled with belle) ; c£, Tullia nostra recte valet . . . Praeterea rectis- sime sunt apud te omnia, Dolab. in Cic. Fam. 9, 9 ; and, recte sit oculis tuis, Gell. 13, 30, 11 : olivetum recte putare, proper- ly, adcantageously, Cato R. R. 44 : solet ilia recte sub manus succedere, well, Plaut. Pers. 4, 1, 2 : recte cavere, to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15 ; so, cavere, id. Epid. 2, 2, 107 ; id. Most 3, 3, 23 ; id. Men. 2. 2, 72 ; cf, recte sibi vi- dere, to look out well for one's self, Ter. Ph. 1, 4, 12 Rubnk. : deos volo consilia vostra recte vortere, well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31 ; so, vortere, id. Aul. 2, 2, 41 : recte vendere, well, i. e. dearly, at a high prtcc, opp. male, Cic. Verr. 2, 3, 98 : alicui nee recte dicere, i. e. male, injuriose, Plaut. Bac. 1, 2, 11 ; so id. Most 1, 3. 83 ; id. Poen. 3, 1, 13 ; cf., nee recte loqui alicui, id. Bacch. 4, 4, 83 ; also, nee recte dicere RE GR in aliquem, id. Asin. 1, 3, 3 ; and simply nee recte dicere, id. Pseud. 4, 6, 23. — Comp. : ad omnia alia aetate sapimus rectius, Ter. Ad. 5, 3, 46 : hie tibi erit rcc- tius, Plaut. Men. 2, 3, 31 : rectius bella gerere, Liv. 3. 2 Jin. : non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc., Hor. Od. 4, 9, 46. — Sup., Cic. Hep. 3, 32, etc. ; v. above. — T), Joined with adjectives, like our Right, well, very, much, to strengthen the idea (ante-cla3s.) : illasce oves, qua de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Var. R. R. 2, 2, 6 : lo- cus recte ferax, Cato R. R. 44 : salvus sum recte, Plaut Am. 2, 1, 34 : morata recte, id. Aul. 2, 2, 62 : oneratus recte, id. Bacch. 2, 3, 115. — c. Ellipt, esp. in an- swers, in colloquial lang., Well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedes expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulca- bo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun.4, 7, 3: quid vos ? quo pacto hie ? satin recte '! (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well ? id. And. 4, 5, 9 ; cf., Le. Satin' salve ? die mini. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54 ; and, Dc. Quid tit? quid agitur? Sy. Rec- te. De. Optime 'st, Ter. Ad. 5, 5. 3; Quint. 6, 3, 84. — B. So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kh- Auis, or Ka'AAiffru cva, as a courteously- evasive answer, All's well, iCs all right, there's nothing the matter ; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you : De. Unde ineedis ? quid fes- tinas, gnate mi ? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33 ; cf., So. Quid es tam tris- tis 1 Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20 ; and, Ch. Quid tu istic ? Syr. Recte equi- dem, id. Heaut. 3, 2, 7 : Mi. Quid est ? Aes. Nihil, recte perge, id. Ad. 4, 5, 19 : — rogo numquid velit ? Recte inquit, id. Eun. 2, 3, 50 : id. Heaut. 2, I, 16. ' regradatlOt 6nis,/. [regradatus] A putting back, degradation, in rank : Cod. Theod. 8, 5, 2 fin. re - gTadatUS) a, um, adj. Put back, degraded in rank (late Lat.) : Hier. adv. Joann. Hierosol. 19. — 2. Transf. : men- ses, brought back into their former order (by intercalation"), Sol. 1. re-gTediori gressus, 3. v. dep. n. [gra- dior] To go or come back ; to turn bade, return (quite class.): X, Lit: ut regredi quam progredi mallent, Cic. Off. 1, 10,33 : illuc regredere ab ostio, Plaut. Aul. 1, 1, 7 : ex itinere regressi, Liv. 24, 18 (coupled with redituros) : a Germania in Urbem regressus, Suet. Tib. 20 : regressus in in- sulam, id. ib. 41 : regressus domum, id. ib. 11 : retro (opp. ultro progredi), Auct. B. Afr. 50, 3 : propius, Tac. A. 2, 70— B. In milit. lang.. To march back, wilhdrnv:, retire, retreat: illi autem hoc acrius insta- bant neque regredi nostras patiebantur, Caes. B. C. 3, 45. 5 ; so id. B. G. 2. 23, 2 ; 5, 44, 6; Sail. J. 55 Jin.; Frontin. Strat 3, II, 1 and 2. U, Trop. : an in eum annum progre- di nemo potuerit edicto, quo praetor alius futurus est : in ilium, quo alius praetor fuit, regredietur? Cic. Verr. 2, 1, 42/n. : regredi infinite, id. Fat. \5fin.: a quo in- cepto studioque me ambitio mala detinu- ! erat, eodem regressus, etc., Sail. C. 4. 2 ; cf.. ut et digredl ex eo et regredi in id fa- cile possimus, Quint. 10, 6, 5 : ad forman- dos animos, id. Prooem. § 14 : in memo- riam regredior audisse me (coupled with redeo), Plaut Capt. 5, 4, 26. Z3F* Active form, regredo: gradum regredere, Enn. in Non. 166, 23. regTedd ere, v. the preced., ad fin. regTessio. onis,/. [regredior] A go- ing back, return ; a retiring, retreat (post- Aug.) : I. Lit : mafuratn, App. M. 2 : ves- pertina, id. ib. 9: non incruenta, Front. Princ. hist. — JX. Trop., a fig. of rhetoric, Repetition, the Gr. i-ivodos, Quint. 9, 3, 35 ; Rufin. Schem. lex. no. 19 (p. 252 ed. Frotsch.). 1. regTCSSUS' a. um, Part., from re- gredior. 2. regresSOS» us, m. [regredior] A going back, return, regress (quite class.) : I. Lit: nihil errat quod in omni aeter- nitate conservat progressus et regressus RE GU reliquosque motus constantes et ratos, * Cic. N. D. 2, 20 : regressus non dabat ille tiro, Ov. A. A. 2, 32.-- Poet. : fundi- tus occidimu8 neque habet Fortuna re- gressum. * Virg. A. 11,413; so Stat. S.3, 3, 107. — B. In milit. lang., A retreat: regres- sus inde in tutum non esset, Liv. 38, 4 Jin. ; so Tac. A. 1, 51 ; Frontin. Strat 1, 3, 10; 2, 5, 40; 3, 11, 3.— H. Trop., A return, re- treat, regress : neque locus pocnitendi aut regressus ab ira relictus esset Liv. 24, 26 Jin. ; cf., nullo ad poenitendum rei.'ressu, Tac. A. 4, 11; Val. Max. 6. 2, 1.— B. In jurid. lang., A remedy, reserve, resource : nullum adversus venditorem habctis re- gressum. Pompon. Dig. 21, 2, 34. — Hence, 2. Transf.. out of the judicial sphere : ut contra judiciorum varietat«3 auperesset artificis regressus ad veniain, Plin. H. N. praef. § 26; Tac. A. 12, 10/«. regittla» ae, /. [rego] A straight piece of wood, a straight-edge, ruler, rule (quite class.) : J, Li t : atque si id credcremus, non egeremus perpendiculis, non normis, non regulis, Cic. Fragm. in Non. 163, 2; cf. so, coupled with linea, perpendiculum, and norma, Vitr. 7, 3 : materiam ad regu- lam et libellam exigere, Plin. 36, 35, 63 ; Col. 3, 13, 11 : hoc cum regula explora- veris aequale, Pall. 1, 9, 2. B. Transf.: J. A straight staff; in gen., a slick, lath, bar (of wood or iron) : quadratas regulas, quatuor patentes digi- tos, defigunt, * Caes. B. C. 2. 10, 4; so Front. Strat. 3, 13. 6; Col. 6, 19 fin. ; 12, 50, 10; Plin. 15, 1. 2; Cels. 8, 10; Vitr. 5 10; Stat. Th. 6, 594.-2. hi mechanics : a. Plnr., The two cheeks on each side of the channel in which the dart of the ratapult lay, also called bucculae, Vitr. 10, 12. — ]). The shank of a triglypli, Vitr. 4. 3. U. Trop., A rule, pattern, model, exam- ple: fontein omnium bonorum in corpo- ra esse : hanc normam, hanc regulam, hauc praescriptionem esse naturae. Cic. Acad. 2, 46, 140: regula, ad quam eorum dirigantur orationes, qui, etc., id. Opt. gen. 7 fin. ; so id. Fin. 1, 19, 63 : regula, qua vera et falsa judicarentur, id. Brut 41 Jin. : nos studia nostra nostrae naturae reaula metiamur, id. Off. 1, 31 : (lex est) juris atque injuriae regula, id. Leg. 1, 6, 19 : regula totius philosophiae, id. Acad. 2, 9, 29 ; cf. id. N. D. 1, 16 fin. : pravissima con suetudinis regula. id. Brut. 74, 258 : medi- ocritatis regula, id. Off. 2, 17. 59 : emen- date loquendi regula, Quint. 1, 5. 1 ; so. loquendi, id. 1, 7, 1 : sermonis, id. 1, 6, 44 • morum, Mart. 11, 2. et saep. : ad legem ac regulam compositum esse, Quint 12, 10, 50 ; cf., locuti sunt ad hanc regulam, id. 9. 4, 4 : habeo regulam, ut talia visa vera ju- dicem, Cic. Acad. 2, 18, 58 : assit regula, peccatis quae poenas irroget aequas, Hor. 5. 1, 3, 118._ * regularise e, adj. [regula, no. I., B, 1] O/or belonging to a bar: aes, that can be formed into bars, called also, aes ducti- le, Plin. 34, 8, 20. — Adv., regularlter (ace. to regula, no. II.), According to rule, regularly (late Lat.) : dicere, UIp. Dig. 15, 3, 3, § 2 ; Macr. Somn. Scip. 1, 20. regulatini) "dv. [regula, no. II.] Ac- cording to rule, regularly (late Lat.), Di- om. p. 402 P. ; Veg. Vet. 2, 41 fin. *regulO; are, v. a. [regula] To di- rect, regulate: regulantur, sive diriguntur eorum virtutes, Coel. Aur. Tard. 3, 4. 1. regains) i. m - dim. [rex] I. The ruler of a small country, the Gr. ivrdirrn;- a petty king, prince, chirftain, lord (freq. in the historians ; but not in Caes. nor in Cic.) : regulos se acceptos in fidem in Hispania reges reliquisse, Liv. 37, 25. So Sail. J. 11, 2"; Liv. 5, 38; 27, 4; 29, 4, el St.; Tac. A. 2, 80; id. Agr. 24; Suet. Ca- lig. 5. et saep.— O. Transf. : A. Oi The king-bee, Var. R. R. 3, 16, 18.— B. A king's, son, a prince (cf. rex and regina), Liv. 42, 24 fin. ; 45, 14. — C. A small bird, Auct Carm. Phil. 13. — D. A kind of serpent, Hier. in Jesai. 16, 59. 6. 2. ReguluSi ii m - A Roman sur- name : I, Of the Atilii, among whom was the celebrated consul, M. Atilius Reg- ulus, who was taken prisoner by the Car- thaginians in the first Punic war. — n. Of the Livineii. Auct B. Afr. 89, 3 ; Cic. Fam. 13, 60; id. Att. 3, 17, 1. 1291 RE J 1 rc-g"USto. avi, atum, 1. v. a. To taste again or repeatedly (very rare) : J, L i t. : bilem suam regustantes, Sen. Prov. 3 Jin. : regustatum digito terebrare salinum, i. c. licked out, Pers. 5. 138. — H. Trop. : illam (laudationeru Lollii) legi, volo tamen re- gustare, i. c. to read again, Cic. Att. 13, 48 Jin. : crebro regusto litteras, id. ib. 13, 13 fin. : ille Latinus drriKiaubs ex intervallo regustandus, id. ib. 4, 17. * re-ffVrOj avi, 1. v. n. To turn about again, to wheel round, trop.: bellum in Uispaniam regyravit, Flor. 4, 2, 6. reiculuSi v - rejiculus. Cre-inVltO) are > v - a - To invite again or in return, Vulg. Luc. 14, 12.) (* re-lteratlO) finis, /• A repeating, reiteration. Quint. 11, 2, 35.) * rejectaneUSi a, urn, adj. [rejicio] That is to be rejected, resectable, a word formed by Cic. as a philosoph. 1. 1. : mor- bum, egestatem, dolorem non appello mala, sed si libet, rejectanea (as a trans], of the Stoic dnoitpori) uiva), Cic. Fin. 4, 26 (also called rejecta, ib. 3, 16 ; and rejici- enda, ib. 5, 26 fin. ; and reducta, q. v.). "rejectatlO, onis,/. [rejecto] A throwing back repeatedly: terrae, Sol. 5 fin., a dub. reading. rejecti©! finis,/, [rejicio] A throwing back, throwing away : *J, Lit.: sanguinis, i. c. throwing up, Plin. 23, 8, 76. — H, Trop., A rejecting, rejection (so good prose, esp. freq. in Cic.) : Cic. Fin. 3, 6, 20 : quod si civi Romano licet esse Gaditanum, sive cxilio, sive postliminio, sive rejectione hu- jus civitatis,id.Balb.l2. — B. In partic. : X. In jurid. lang., A challenging, rejection of a judge : judicum, Cic. Verr. 1, 6, 16 ; so id. Plane. 15; and absol., id. Sull. 33; id. Att. 1, 16, 3. — J), Transf. out of the judicial sphere : excutere, quicquid dici potest, et velut rejectione facta ad opti- mum pervenire, Quint. 7, 1, 34 : erudito- rum, Plin. H. N. praef. § 7. — 2. Rhetor. /. t. : in alium, a shifting off from one's self to another, Cic. de Or. 3, 53, 204 ; cited also in Quint. 9, 1, 80 (others read in Cic, trajectio, v. Orell. N. cr.). reject©! avi, 1. v. inlcns. a. [id.] To throw or cast back (extremely rare) : mon- ies Icti rejectant voces, Lucr. 2, 328 : ca- seum Alpinum rejectavit, cast up, vomited, Spart. Anton. 12. X. rejectus,! a, urn, Part., from re- jicio. * 2. rejectUS) us, m. [rejicio] An unknown portion of the lander part of a ship, Hyg. Astr. 3, 36. re-jicio (> n many MSS. also written reicio), jeci, jectum, 3. (reicis, dissyl., Stat. Th. 4, 574 ; and likewise, reice, Virg. E. 3, 96; and perh., also, Plaut. Asin. 2, 1, 6 ; scanned elsewhere throughout reicio, etc. ; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 581 and 583) v. a. To throw, cast, or fling bach (freq. and quite class.): I. Lit.: A, In gen.: a. Of inanimate objects : imago nostros ocu- los rejecta revisit, Lucr. 4, 286 ; so id. 4, 106; cf. 4, 572: telum in hostes, Caes. B. G. 1, 4C, : tunicam rejicere, i. e. to throw back, fling over the shoulder (whereas, ab- jicere is to throw off, Cic. Att. 4, 2, 4), Lucil. in Var. L. L. 6, 7, 70; cf., togam in humerum, Quint. 11, 3, 131 ; 140, 144 : to- gam ab humero, Liv. 23, 8 fin. : amictum, vestem ex humeris, Virg. A. 5, 421 ; Ov. M. 2, 582 : vestem de corpore, id. ib. 9, 32 ; so, penulam, Cic. Mil. 10, 29 ; Phaedr. 5, 2, 5 Burm. : sagulum, Cic. Pis. 23, 55 ; Suet. Aug. 26 ; amictum, Prop. 2, 23, 13 : vestem, Catull. 66, 81, et al. ; so too, colu- bras ab ore, Ov. M. 4, 475 ; and, capillum circum caput negligenter, Ter. Heaut. 2, 3, 50 : manibus ad tergum rejectis, thrown back or behind, A6in. Pollio in Cic. Fam. 10, 32, 3; so, manus post terga, Plin. 28, 1,11: scutum, to throw over one's back (in flight), Cic. de Or. 2, 72, 294 ; Galb. in Cic. Fam. 10, 30, 3; so, parmas, Virg. A. 11, 619 : ut janua in publicum rejiceretur, might be thrown back, Plin. 36, 15, 24, § 112: fatiga- ta membra rejecit, flung back, i. e. stretch- ed on the ground, Curt. 10, 5 : — voluit . . . Rejicere Alcides a se mea pectora, to push back, Ov. M. 9, 51 : librum e gremio euo, to fling away, id. Trist. 1. 1, 66 : sanguinem ore, to cast up, vomit, Plin. 26, 12, 82 ; so, eanguinem, Plin. Ep. 5, 19, 6: 8, 1, 2: bi- 1292 RE J I leva, Plin. 23, 6, 57: vinum, Suet. Aug. 77. — Poet. : oculos Rutulorum rejicit arvis, turns away, averts, Virg. A. 10, 473. — 1). Of living objects, To drive back, chase back, Jorce back, repel (so in gen. not found in class, prose authors) : hominem, Plaut. Bac. 4, 3, 19 ; so, aliquem, id. Merc. 5, 2, 69 : in bubilem rejicere (boves), id. Pers. 2, 5, 18 ; so, pascentes capellas a flumine, Virg. E. 3, 96. — (/3) rejicere se, To throw or cast one's self again; or, in gen., to throw or fling one's self any where : turn ilia Rejecit se in eum, flung herself into his arms, Ter. And. 1, 1, 109 ; so, se in gre- mium tuum, Lucr. 1, 35 : se in grabatum, Petr. 92, 3 ; cf., in cubile rejectus est, id. ib. 103, 5. B. In partic: X. Milit. 1. t., To force back, beat bach, or repel the enemy : eos, qui eruptionem fecerant, in urbem rejici- ebant, Caes. B. C. 2, 2fm. ; so id. B. G. 2, 33,5; 1, 24 fin.; Virg. A. 11, 630: ab An- tiochea hostem, Cic. Fam. 2, 10, 2 ; cf., praesidia adversariorum Calydone, Caes. B. C. 3, 35, 1 (where, however, as id. ib. 3, 46. 4, the MSS. vacillate between rejecti and dejecti; v. Oud. N. cr.). — 2. Nautic- al t. L, rejici, To be driven back by a storm (while deferri or dejici signifies to be cast away, and ejici, to be thrown on the shore, stranded ; v. Drak. on Liv. 44, 19, 2) : na- ves tempestate rejectas eodem, unde erant profectae, revertisse, Caes. B. G. 5, 5, 2 ; so, naves, id. ib. 5, 23, 4 : a Leucopetra profectus . . . rejectus sum austro vehe- menti ad eandem Leucopetram, Cic. Att. 16, 7; cf. id. Phil. 1, 3, 7 ; id. Caecin. 30, 88 ; id. Tusc 1, 49, 119 ; id. Att. 3, 8, 2. II. Trop.: A. In gen., To cast off, remove, repel, reject : abs te socordiam om- nem reice, Plant. Asin. 2, 1, 6 : (hanc pro- scriptionem) nisi hoc judicio a vobis reji- citis et aspernamini, Cic. Rose. Am. 53, 153 ; Lucr. 6, 81 : ab his rejicientur pla- gae bali6tarum, Vitr. 10, 20: foedum con- tactum a casto corpore, Plin. Ep. 4, 11, 9; Ter. Ph. prol. 19 : — ferrum et audaciam, Cic. Mur. 37, 79; cf., ictus, Stat. Th. 6, 770; and, minas Hannibalis retrorsum, Hor. Od. 4, 8, 16: (in Verrinis) facilius quod rejici quam quod adjici possit invenient, Quint. 6, 3, 5. B. In partic: X. Pregn., To reject contemptuously ; to refuse, scorn, disdain, despise: Socratem omnem istam disputa- tionem rejecisse et tantum de vita et mo- ribus Bolitum esse quaerere, Cic. Rep. 1, 10: refutetur ac rejiciatur ille clamor, id. Tusc. 2, 23, 55 : qui Ennii Medeam sper- nat aut rejiciat, id. Fin. 1, 2 : recens dolor consolationes rejicit ac refugit, Plin. Ep. 5, 16 fin. : ad bona deligenda et rcjicienda contraria, Cic. Leg. 1, 23, 60; cf. opp. to deligere, Ov. M. 14, 677 : rejecta praeda, Hor. S. 2, 3, 68 : rejecit dona nocentium, id. Od. 4, 9, 42 :— aliquem, Ter. Ph. 4, 5, 5 ; so, to reject a lover, Ov. M. 9, 512 and 607. — Hence, b. In jurid. lang., judices rejice- re, of the parties, To set aside, challenge peremptorily, reject the judges appointed by lot : quum ex CXXV. judicibus quin- que et LXX. reus rejiceret, Cic. Plane. 17 ; so id. Att. 1, 16, 3 ; id. Verr. 2, 1, 7 ; 2, 3, 11 ; 13, 41 ; 59; id. Vatin. 11, 27; Plin. Pan. 36, 4 ; cf. Zimmern, Rechtsgesch., pt. Hi., § 10.— c In the philosoph. lang. of the Stoics, rejicienda and rejecta, as a transl. of the Gr. aitOTrponyuiva, Rejeclable things, i. e. evils to be rejected, Cic. Fin. 5, 26 fin., and 3, 16; cf. rejectaneus. 2. With a designation of the term, ad quem, To refer to, make over to, remand to : ad ipsam te epistolam rejicio, Cic. Att. 9, 13 Jin. : in hunc gregem vos Sullam reji- cietis 1 id. Sull. 28 (coupled with transfer- re). — Hence, j>. Publicists' (. !., rejicere al- iquid and aliquem ad senatuui (consules, populum, pontifices, etc.), To refer a mat- ter, or the one whom it concerns, from one's self to some other officer or authorized body (so esp. freq. in Liv. ; v. the passages in Drak. Liv. 2, 22, 5) : totam rem ad Pom- peium, Caes. B. C. 3, 17, 5: senatus a se rem ad populum rejecit, Liv. 2, 27 ; cf., ab tribunis ad senatum res est rejecta. id. 40, 29 ; and, rem ad senatum, id. 5, 22 : ali- quid ad pontificum collegium, id. 41, 16; so, rem ad pontifices, Verr. Flacc. in Gell. 5, 17, 2 : rem ad Ilannibalem, Liv. 21, 31 ; UEI A id. 2, 28 : — tu hoc animo esse debes, ut ni- hil hue rejicias, Cic. Fam. 10, 16, 2.— Of personal objects : legati ab senatu rejecti ad populum, deos rogaverunt, etc., Liv. 7, 20 ; so id. 8, 1 ; 9, 43 ; 24, 2 ; 39, 3.— Absol. : tribuni appellati ad senatum rejecerunt, Liv. 27, 8; so id. 42, 32 fin.— c . With re- spect to time, To put off to a later period, to defer, postpone (Ciceronian) : a Kal. Febr. legationes in Idus Febr. rejicieban- tur, Cic. Q. Fr. 2, 3: reliqua in mensem Januarium, id. ib. 2, 1 Jin. : repente abs te in mensem Quintilem rejecti sumus, id. Att. 1, 4. — * (I, Very rarely, rejicere se al- iquo, To fling one's self on a thing, i. e. ap- ply one's self to it: crede mihi, Caesarem . . . maximum beneficium te sibi dedisse judicaturum, si hue te rejicis, Balb. in Cic. Att. 5, 15 A. rejiculus (also written reiculus), a, um, adj. [rejicio J In econom. lang., That is to be rejected, refuse, useless, worthless: oves, Cato R. R. 2, 7 ; Var. in Non. 168, 2 sq. ; id. R. R. 2, 1, 24 : vaccae, id. ib. 2, 5, 17 : maneipia, Sen. Ep. 47.—* II. T r o p. : dies, i. e. spent uselessly, lost, Sen. Brev. V. 7. re-labor; lapsus, 3. v. dep. n. To slide or glide back ; to sink or fall back (a poet, word): I, Lit: vix oculos tol- lens iterumque relabens, etc., sinking back upon the couch, Ov. M. 11, 619 : (Orpheus) flexit amans oculos et protinus ilia (Eu- rydice) relapsa est, id. ib. 10, 57: conscen- dere summas antennas prensoque ruden- te relabi, to slide down, id. ib. 3, 616: in Binus relabere nostros, return, id. Her. 15, 95 : — retrahitque pedem simul unda rela- bens, flowing back, retreating, "'■" Virg. A. 10, 307 ; cf., quis neget arduis Pronos relabi posse rivos Montibus, Hor. Od. 1, 29, 11 : flectc ratem, Theseu, versoque relabere vento, sail back, Ov. M. 10, 149. — 11, Trop., To sink or fall back; to re- lapse; to return: nunc in Aristippi furtim praecepta relabor, Hor. Ep. 1, 1, 18 : tunc mens et sonus Relapsus atque notus in vultus honor, id. Epod. 17, 18. re-lambO) ere, v. a. To lick again : Sedul. 4, 248. re-langruescoi gui, 3. v. inch. n. To sink down fainting ; to grow languid or faint (quite class., but rare) : I, Lit: (soror) Imposito fratri moribunda relan- guit ore, Ov. M. 6, 291.— 2. Transf., of the wind, To sink, slacken, lull, abate, Sen. Q. N. 5, 8 fin. ; of a star, to grow dim, Plin. 37, 9, 51. — II. Trop. : quod iis rebus re- languescere animos eorum et remitti vir- tutem existimarent, * Caes. B. G. 2, 15, 4 : quod autem relanguisse se dicit, that he. has relaxed (in his enmity), *Cic Att. 13, 41 ; cf. Ov. Am. 2, 9, 27 : ut taedio impe- tus relanguescat regis, Liv. 35, 44. relatlO» finis, /. [refero] A carrying back, bringing back : * I, Lit: membra- nae ut juvant aciem, ita crebra relatione, quoad intinguntur calami, morantur ma- num, through the frequent carrying oj the hand back to the inkstand, i. e. by often stopping to dip the pen in the ink, Quint 10, 3, 31 Spald. N. cr. II. Trop. : A. In gen., A throwing back, retorting : " r. criminis, est cum ideo jure factum dicitur, quod nliquia ante injuria lacessierit," Cic. Inv. 1, 11, 15; so Ulp. Dig. 48, 1, 5 : jurisjurandi, id. ib. 12, 2, 34/». B. In partic: X. d returning, re- paying: gratiae, Sen. Ben. 5, 11; id. Ep. 74. — 2. In publicists' lang., A report ; a propositio?i, motion : ecquis audivit non modo actionem aliquam aut relntionem, sed vocem omnino aut querclnm tuam 1 Cic Pis. 13 ; Liv. 3, 39 ; so, relationem approbare, id. 32, 22: incipere, Tac A. 5, 4 ; 13, 26 : mutare, id. ib. 14, 49 : egredi, id. ib. 2, 38 : postulare in aliquid, id. ib. 13, 49 : relationi intercedere, id. ib. 1, 13, et al. : jus quartae relationis, the right ac- corded to the emperor, without being consul, of making communications in the Senate, (* this right was simply jus relationis; tertiae, quartae, etc., denote the number of subjects he might introduce at each meeting, which varied at different pe- riods ; v. Smith's Diet Ant. p. 369, and Adam's Antiq., article Senate, § 5), Cnpi- tol. Pert. 5 ; Vop. Prob. 12 fin. — Hence RE L A I) Transf, out of the publicists' sphere, A report, narration, relation, in gen. (only post-Aug.) : dictorum, Quint. 2, 7, 4 ; ct*. id. 9, 2, 59 ; so, causarum, id. 6, 3, 77 : meritoruui, id. 4, 1, 13 : rerum ab Scythis gestarum. Just. 2, 1 : gentium, Plin. 7, 1, 1, — 3. A rhetorical figure in Cicero, of the nature of which Quintilian was ignorant. Cic. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 1, 35; cf. id. 9, 3, 97 Spald. — 4. In philosoph. and gram mat. lang., Reference, regard, respect, relation : illud quoque est ex relatione ad aliquid. Quint 8, 4, 21 ; so Paul. Dig. 1, 1, 11. relative) adv., v. the follg.. ad fin. relatlVUSi a, am, adj. [referoj Hav- ing reference or reUuion, referring, rela- tive (post-class.): Arn. 7, p. 221. — In grammar : pronomen, Prise, p. 1063 sq. P. — Adv., relative, Relatively: vicinus et amicus r. dicuntur, Aug. Trin. 5, 71. relator) oris t m - I'd.) I. ^ mover, pro- poser, in public deliberations : Lentulo consule relatore, Balb. in Cic. Att 8, 15, A, § 2. — 2 ^ relater, narrator, in gen., Veuant. Vit. S. Mart. 2, 471 ; Sid. Ep. 7, 2, et al. — H, relator AVCTioNVM. A re- porter or recorder of public auctions, Inscr. Orell. no. 3238. * relatona. ae, /• [id] ^ receipt, ac- quittance. Cod. Theod. 13, 5, 8. 1. relatuS) >■ um . P" rt - from refcro. 2. relatnS) us > m - [rcfero] (a Tacitean word) J, Ah official report : abnuentibus consulibus ea de re relatum, Tac. A. 15, 22. — 2. m g en -< d narration, recital: car- tnina, quorum relatu, quern baritum vo- cant, accendunt animos, with the delivery, the striking up of which, Tac. G. 3 ; virtu- tum. id. Hist. 1, 30. relazatlO) onis,/ [relaxo, trop.] An easing, relaxation (Ciceronian): verum otii tructus est non contentio animi sed relaxatio, Cic. de Or. 2, 5 fin. ; so, ani- mi, id. Fam. li, 26. — Absol. : doloris, miti- gatioyi, alleviation, id. Fin. 2, 29, 95. * relaxator. oris, m. [relaxo] A loos- ener, opener: tiuentium, Coel. Aur. Acut. re-laxo. av >. atura, 1. v. a. To stretch nut or widen again; to unloose, loosen, open (quite class.): 1. Lit.: alvus turn astringitur, turn relaxatur, Cic. N. D. 2, rAfin. ; cf., turn astringentibus se intesti- nis turn relaxantibus, id. ib. 2, oo, 138 : densa relaxare, opp. rara densare, Virg. G. 1, 419 : dissolvunt nodos omnes et vin- cla relaxant, Lucr. 6, 356 ; so, tunicarum vincula, Ov. F. 2. 321 ; cf., nodos (sc. aquai), Lucr. 6, 879 (connected with ex- solvere glaciem) ; cf.. ora fontibus, Ov. M. 1, 281 ; and, caecos fontes. Sfl. 3. 51 : gle- bas, to loosen, Var. R. R 1, 27, 2; Col."ll, 3, 46 Schneid. N. cr. : vias et caeca spira- menta. Virg. G. 1, 89 : claustra, Ov. Am. 1, 6, 17 ; ct, flores, Sen. Thyest. 903 : di- versa brachia, to spread out, Sil. 14, 399. II. Trop., To slacken, ease, lighten, al- leviate, assuage ; to cheer np, enliven, re- lax (a favorite expression of Cicero) : an- imos doctrina, Cic. Arch. 6, 12 ; cf, tu a contentionibus quotidie relaxes aliquid, id. Leg. 1, 4 : quaero enim non quibus in- tendam rebus animum. sed quibus relax- em, ac remittam, id. fragm. in Kon. 329, 7, and 3S3, 23 : constructio verborura turn conjunctionibus copuletur. turn dis- solutionibus relaxetur, id. Part. 6, 21 : pa- ter nimis indulgens. quicquid ego astrinxi, relaxat, id. Att. 10. 6fn.: animus somno relaxatus, id. de Div. 2, 48 : animum. id. Brut. 5, 21 ; so id. Rep. 1, 9 ; cf. id. Off. 1, 34 : ut ex pristino sermone relaxarentur animi omnium, id. de Or. 1. 8 : anxiferas curas reqniete, id. poet Div. 1, 13, 22 : (risus) tristitiam ac severitatem mitigat et relaxat, id. de Or. 2, 58, 236 ; cf., tristem vultum relaxare, Sen. Cons, ad Helv. 15 ; and, with this, cf, relaxato in hilaritatem vultu, Petr. 49, 8 : ne nocturna quidem quiete diurnum laborem relaxants, Curt. 5, 13 : mores aetas lasciva relaxat ?• e. makes dissolute, Claud, in Prob. et Olybr. 153 : — (animi) cum se plane corporis vin- culis relaxaverint Cic. de Sen. 22 fin. ; so, se occupationibus, id. Fam. 7. 1, 5; id. Att. 16, 16 : se a nimia necessitate, id. Or. 52 fin. Mid.: homines quamvis in turbi- dis rebus sint tamen, interdum animis RE L E relaxantur, Cic. Phil. 2, 1C : insani quum relaxentur, when they come to themselves, when the attack abates, id. Acad. 2, 17. — Absol.: (dolor) si longus, levis: dat enim intervalla et relaxat, Cic. Fin. 2, 29, 95. relectuSj n - 1Im . Part., from 2. relego. relegatio. onis,/ [relego) 1. A send- ing away, ceiling, banishment, relegation ; coupled with amandatio, Cic. Rose. Am. IS, 43; coupled with cxilium, Liv. 3, 10 fin. ; 4, 4 ; v. the follg. no. I., A, 2.-2. A bequest, legacy: dotis. Dip. Dig. 33, 4. 1. 1. re-legfO) av '. atum, 1. v. a. : I. To send awny or out of the way. to dispatch, remove (quite class., and in class, prose usually with an odious accessory mean- ing) : A. Lit: 1. In gen. : (L. Manlium tribunusplebis)crimiuabatur, quod Titum hlium ab hominibus relegiisset et ruri habitare jussisset Cic. Off. 3,31, 112 Beier ; so of the same. Sen. Ben. 3, 37 ; and Val. M;ix. li. 9, 1 ; cf , filium in praedia rustica, Cic. Rose. Am. 15: rejectietrelegatilonge ab ceteris, -Caes. B. G. 5, 30 fin. : cives tam procul ab domo, Liv. 9, 26 : aliquem a republica sub honoriticentissimo minis- terii titulo, Veil. 2,45.4: exercitum in alia insula, Tac. Agr. 15 : mc vcl extrcmos Numidarum in agros Classe releget, Hor. Od. 3, 11, 48 : — tcrris gens relegata ultimis, Cic. poet Tusc. 2, 8 fin. : tauros procul atque in sola relegant Pascua, Virg. G. 3, 212. Poet, with the dat. : Trivia Hippo- lytum . . . nymphae Egeriae nemorique relegat, consigns him to Egeria, Virg. A. 7, 775.— 'b, Transf., of a localiryT To place at a distance, remove: Taprobane ex- tra orbem a natura relegata, Plin. 6, 22, 24, § 84 ; cf. Claud. Laud. Stil. 1, 250. 2, In panic, a publicists' t. t.. To stud into exile, to banish, relegate ; said of banishment, by which a person was sent only a certain distance from Rome, and usually for a limited time, without suffer- ing a capitis deminutio (cf, on the con- trary, deportario and exilium) : " relega- tus. non exsul. dicor in illo." Ov. Tr. 2, 137 : cf. id. ib. 5, 1 1, 21 ; 5, 2, 61 : (consul) | L. Lamiam in concione relegavit edixit- ' que, ut ab urbe abesset millia passuum ; ducenta, Cic. Sest. 12/n. : Marcus Piso in ! decern annos relegatur, Tac. A. 3, 17 fin. ; Suet Tib. 50 ; id. Aug. 24 : ipse quosdam • novo exemplo relegavit ut ultra lapidem ; tertium vetaret egredi ab Urbe, id. Claud. I 23 /n.: — nemo eorum relegarus in exili- ! urn est, Liv. 25, 6 ; cf., milites relegatos prope in exilium, id. 26, 2 fin. : aliquem Circeios in perpetuum, Suet. Au». 16 fin. B. Trop.: apud quern ille sedens Samnirium dona relegaverat, had sent back, rejected, Cic. Rep. 3, 28 fin. Moser (for which, repudiati Samnites, Cic. de Sen. 16, 55): ambitione relegata te, put aside apart, Hor. S. 1, 10, 84 j so, bella. Luc. 6, 324 (" dimoveam. removeam," Schol.) : artes, Plin. Pan. 47. 2, lu partic. with a specification of the term, ad quern, To refer, attribute, as- cribe, impute (post-Aug.) : nee tamen ego in plerisquc eorum obstringam fidem me- am potiusque ad auctores relegabo, Plin. 7. 1, 1, S8; Quint. 3, 7, 1 ; so, orationem rectae honestaeque vitae ad philosophos, id. I, prooem. § 10: mala ad crimen for- tunae, id. 6. prooem. § 13 ; cf.. culpam in hominem, id.7, 4, 13 ; Veil. 2, 64, 2 Ruhnk. — Poet, with the dat. : causas alicui, to as- cribe, Tib. 4, 6, 5. II. In jurid. Lat, To bequeath, devise, as an inheritance : dotem, Ulp. Dig. 33, 4, 1 sq. ; Alfen. ib. 23. 5. 8 : usum fructum, Ju- nius Mauric. ib. 23, 2, 23. 2. re-leg'0;'c?' > tectum, 3. v.a. : \,To gather together ov collect again (so almost exclusively poet.) : janua difficilis filo est inventa relecto, i. c. by the thread (of Ari- adne) wound up again, Ov. M. 8, 173 : (abies) docilis relegi, docilisque rehnqui, i. e. to be drawn back, Val. Fl. 6, 237. — Hence, 2. In partic, of localities, To travel over or through again, to traverse or sail over again: Hellespontiacas ilia (na- vis) relegit aquas, Ov. Tr. 1, 10, 24 : egressi relegunt campos, Val. Fl. 8, 121 ; so, vias, id. ib. 4, 54 : iter. Stat Ach. 1. 23 : spatia retro. Sen. Agam. 572 : ter coelum (luna), Stat S. 5, 3, 29. In prose, once in Tac. : relegit Asiam. again coasts along, Ann. 2, REL I 54. — H. To go through or over again in reading, in speech, or in thought i. q. re- tractare (likewise rarely in prose) : Troja- ni belli scriptorem Pracnestc relegi. Hor. Ep. 1, 2, 2 ; so, scripta, Ov. R. Am. 717 tq. ; and absol., deinde relegcntes inveniunt, ubi posuerint (verba), Quint II, 2, 23: — dum relegunt suos sermone labores, Ov. M. 4, 570:— qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent diligeiiter retracta- rent et tamquam relegerent sunt dicti rc- ligiosi ex relegendo, ut elegantes ex eli- gendo. ere, Cic N. D. 2, 28/«. Ace to this last passage is to be explained : religcns, cutis, Pa., Revering the gods, i. e.pious, religious : religentcm esse opor- tet, religiosum nefas, PoBt ap. Gell. 4, 9. * re-lcntescO) ere, r. inch. n. To grow slack again, to slacken ; trop. : amor relenteecit, Ov. Am. 1. 8. 70. relevamen)<>iis, n. [relevo] a light- ening, allevialUm : partus, Prise. Perieg. 440. relevatio, onis,/. [id.] A lightening, alleviation, relief (post-classical and very rare) : oneris, Front Ep. ad M. Caes. 4. 13. re-levO) avi. atum, I. v.a.: I. To lift up, raise (so very rarely, and almost ex- clusively poet) : A. Lit: corpus e terra, Ov. M. 9, 313 ; so. membra in cubitum, id. Pont 3. 3, 11. — B. Trop. : nee sic mea fata premuntur, Ut ncqueam relevare caput, Luc. 3. 263 Corte ; so, caput. Plin. 1, 24. 4. II. Transf, To make light, to lighten (so quite class.) : A, Lit : epistolam gra- viorein pellectione, Cic. Att 1, 13: rimi- na curva favi, (* i. e. exonerare). Ov. R Am. 186. — Poet. : sic unquam longa rele- vere catena, Ov. Am. 1, 6, 25 : miiiimo ut relevere labore Utque marem parias, /'. c. may be delivered, id. Met 9, 675. — B. Trop., To relieve from any evil ; or. to alleviate, lessen, diminish, assuage, abate the evil itself; to case, comfort, refresh, console: quodsi ex tanto latrocinio iste unus tolletur, videbimur fortasse ad bre- ve quoddam tempus cura et metu esse relevati, periculum autem residebit . . . Ut saepe homines aegri morbo gravi ... si aquam gelidam biberint primo relevaf videntur ... sic hie morbus, qui est in re. publica, relevatus istius poena, vehemen. tius vivis rehquis ingravescct. Cic. Cat. 1 13 ; cf. id. ib. 2, 4, 7 (coupled with recrc- ata): so, aegrum, Ov. Pont 1, 3, 17: cujuj mors te ex aliqua parte relevavit, has re- lieved you from a burden. Cic. Fl. 17,41; cf, publicanos tertia mercedum parte, Suet. Caes. 20: ut me relevares, might comfort, console me, id. Att. 3, 10,/«. : illi animuni jam relevabis, quae dolore ac miseria Ta- bescit *Ter. Ad. 4, 4, 11: pectora sicca mero. Ov. F. 3, 304 : membra sedili, id. Met. 8. 640 : quia pupilla videbatur in ceteris litis speciebus relevata fuisse, i. e. to hart been restored, Modest Dig. 4, 4. 29 : — ut sibi satietas et fastidium aut subamara aliqua re relevatur aut dulci mitigatur, Cic. de Inv. 1, 17 fin.: ad relevandos castrenses sumptus, Suet. Dom. 12 : communem ca- sum misericordia hominum, Cic. Q. Fr. 1, 4, 4 ; cf, luctus, Ov. Pu. Am. 586 : studi- um omnium laboremque, Plin. Pan. 19, 3; so, laborem requie, Ov. M. 15. 16 : aestus. id. ib. 7, 815 : so id. A. A. 3, 697 ; cf., sirim. id. Met. 6, 354; and, famem, id. ib. 11. 129. re-llCinaS' ». um, adj. Sent or rwW- ed backward or upward (an Appuleian word): coma relicinus, App. Flor. 3: frons, i. e. open, id. ib. 7. relictlO) onis,/. [relinquo] A tearing behind, a forsaking, abandoning : vitupe- ratio desperationis ac relictionis reipubli cae (just before, relinques patriam ;). Cic. Att. 16, 7, 5: relictionem prodirionemqin consulis sui, ii Verr. 2, 1, 13 : propter ar- gent! vivi relictionem, i. e. because it is >< araled from it, Vitr. 7, 9. 1. relictuS) a, um, Part., from re- linquo. *2- relictUS) us, m. [relinquo] A for- saking, abandoning : ut labor virilis re- lictui sit, i. e. be abandoned, neglected, Gell. 3, 1. 9. rellCUUS. a. »m, v. reliquus. re-lido- n0 perf, sum. 3. v. a. [laedo] To strike back, to strike (a post-class, word) : I Lit : relisa frontelisnum dissi'it Prud. 1293 HE L I or£0. 9, 47; id. Apoth. 162,— *H. Trop., To refuse, reject : quae firmata probant aut inhrmata relidunt, Aus. Epist. 25, 42. * religamcili "'is, n. [religo] A band, ligament : Prud. Psych. 358. rcligatlO» onis, /. [id.] A binding ■up, tying up : religatio et propagatio viti- um, Cic. de Sen. 15, 53. rellg'enS) entis, v. 2. relego, Pa. religio (on account of the long e, also written, by the poets, reZligio ; v. Schneid. Gramm. 1, p. 590), bnis,/. [Concerning the etymology of this word various opinions were prevalent among the ancients. Cic- ero (N. D. 2, 28 fin.) derives it from rele- gere, which etymology is favored by the verse in Gell. 4, 9, " religentem esse opor- tet, religiosum nefas;" whereas Servius (ad Virg. A. 8, 349), Lnctantius (4, 28). Au- gustine (Retract. 1, 13), et al., assume rel- igare as the primitive, for which deriva- tion Lactantius cites also the expression of Lucretius (1, 931 ; 4, 7), religionum no- dis animos exsolvere. Modern etymolo- gists mostly agree with this latter view. The form here creates no difficulty; since religio, from religare, is like internecio from internecare, rebellio from rebellare, opinio from opinari, optio from optare ; as also, on the other hand, religio, from relegere or religere, corresponds to legio from legere, contagio from tag, tangere, oblivio from obliv-isci. To us, however, the form religens, which, as derived from religare, can not be etymologically ex- plained, as well as the significations of re- ligio, which follow more naturally from the idea of the careful pondering of divine things (cf.the Germ. Andacht and the Lat. deligcre), seem to lead to the etymology of Cicero] ; thus, I. Reverence for God (the gods), the fear of God, connected with a careful ponder- ing of divine things; piety, religion: name- ly, both pure inward piety and that which is manifested in religious rites and cere- monies ; hence the rites and ceremonies, as well as the entire system of religion and worship, the res divinae or sacrae, were frequently called religio or reli- giones (consequently, religio or religio- nes may very properly be used for relig- ion, according to our conceptions of it; v. Krebs, Antibarb., 2d ed. p. 420, 421) : "qui omnia, quae ad cultum deorum per- tinerent, diligenter retractarent ct tam- quam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, ut elegantes ex elegendo, tarn- quara a diligendo diligentes, ex intelligen- do intelligentes : his enim in verbis omni- bus inest vis legend! eadem, quae in re- ligioso," Cic. N. D. 2, 28 fin.: "religione id est cultu deorum," id. ib. 2. 3, 8 : " re- ligio est, quae superioris cujusdam natu- rae (quam divinam vocant) curam caeri- moniamque affert," id. Invent. 2, 53, 161 : " (Pompilius) animos ardentes consuetu- dine et cupiditate bellandi religionum caeremoniis mitigavit," etc., id. Eep. 2, 14 ; with which cf., ilia diuturna pax Nu- mae mater huic urbi juris et religionis fuit, id. ib. 5, 2 : " de auguriis, responsis, religione denique omni," Quint. 12, 2, 21 : unde enim pieta's? aut a quibus religio? Cic. Rep. 1, 2 ; cf. id. Leg. 2, 11 ; and, al- iquem a pietate, religione deducere, id. Verr. 2, 4, : horum sententiae omnium non modo euperstitionem tollunt, in qua inest timor inanis deorum, sed etiam re- ligionem, quae deorum cultu pio contine- tur, etc., id. N. D. 1, 42: quis enim istas (Democriti) imagines . . . aut cultu aut re- ligione dignas judicarc ? id. ib. 1, 43, 121 ; ct„ cum animus cultum deorum et purain religionem susceperit, id. Leg. 1, 23 : sa- cra Cereris summa majores nostri religi- one conlici caerimoniaque voluerunt, id. Balb. 24, 55 ; cf. id. Leg. 2, 22, 55 : in qui- bus erant omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni, id. Verr. 2, 4, 50 : nee vero superstitionc tollcnda religio tol- litur, id. de Div. 2, 72 ; cf. id. Part. 23. 31 : modemini religioni soeiorum, judiccs, conservate vestram. Neque enim haec externa vobis est religio (sc. Cereris) ne- que aliena, etc., id. Verr. 2, 4, 51 fin.: sua cuique civitati religio est, nostra nobis. Stantibus Hierosolymis tamen istorum religio sacrorum a splendore hujus impe- 1294 RE L I rii abhorrebat, id. Flacc. 28 fin. ; id. Verr. 2, 4, 6 ; cf. id. ib. 2, 4, 8 fin. : — religio deo- rum immortalium, id. Lael. 25 fin. ; cf., per deos immortules ! eos ipsos, de quo- rum religione jam diu dicimus, id. Verr. 2, 4, 47 ; and, religio divum, Lucr. 6, 1275 : mira quaedam tota Sicilia privatim ac pub- lice religio est Cereris Hennensis . . . quan- tam esse religionem convenit eorum, apud quos earn (Cererem) natam esse constat? . . . tanta erit enim auctoritas illius religi- onis, ut, etc, Cic. Verr. 2, 4, 49 ; cf. id . ib. 45 : qui (Mercurius) apud eos summa religio- ne coleretur, id. ib. 2, 4, 39 in it. ; cf. id. ib. § 85 ; 2, 4, 44 inil.: (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem locum tantum hominesque mutarat: religionem quidem pristinam conservabat, id. ib. 2, 4, 33 ; cf., of the same, id. ib. 2, 4, 35 ; fanum Juno- nis tanta religione semper fuit, ut . . . sem- per inviolatum sanctumque fuit, enjoyed suck honor, was held in suck reverence, id. ib. 2, 4, 46 ; cf. id. ib. 2, 4, 58 : hac (pana- cea) evulsa scrobem repleri vario genere frugum religio est, is a religious custom, Plin. 25, 4, 11 ; cf., et obrui tales religio est, id. 30, 5, 14 ;— hi (barbari) ignari totius ne- gotii ac religionis, of religious belief, of re- ligion, Cic. Verr. 2, 4, 35 ; cf., venit mihi fani, loci, religionis illius in mentem, id. ib. 2, 4, 50 ; and, de religione queri, id. ib. 2, 4, 51. In the plur. : expertes re- ligionum omnium, Cic. N. D. 1, 42, 119 : qui in bello religionum et consuetudinis jura continent, id. Verr. 2, 4, 55; cf., a quibus (rebus) etiam oeulos cohibere te religionum jura cogebant, id. ib. 2, 4, 45 : ceterae (nationes) pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium re- ligiones, id. Fontej. 9 fin.: Druides religi- ones interpretantur, religious matters, re- ligion, Caes. B. G. 6, 13, 4 : scientia morum ac religionum ejus rei publicae, Quint. 12, 3, 1. — Hence, II. Transf. : A. Subjectively, Con- scientiousness, scrupulousness arising from religion, religious scruples, scruples of con- science, religious awe, etc. : sese cum sum- ma religione, turn summo metu legum et judiciorum teneri, Cic. Verr. 2, 4, 34 ; cf., ut earn non metus, non religio contineret, id. ib. 2, 4, 45 ; and, memini perturbari exercitum nostrum religione et metu, quod serena nocte subito candens et plena luna defecisset, id. Rep. 1, 15 : tanta reli- gione obstricta tota provincia est, tanta superstitio ex istius facto mentes omnium Siculorum occupavit, ut, etc., id. Verr. 2, 4, 51 ; cf., obstrinxisti religione populum Romanum, id. Phil. 2, 33, 83 : recitatis Ute- ris oblata religio Corntito est, etc., id. Fam. 10, 12, 3 ; so, ad oblatam aliquam religio- nem, id. Agr. 1, 2, 5 ; non recordabantur, quam parvulae saepe causae vel falsae suspicionis vel terroris repentini vel ob- jectae religionis magna detrimenta intulis- sent, Caes. B. C. 3, 72, 4 ; so, objicere re- ligionem, Plant. Merc. 5, 2,40; cf., injice- re religionem alicui, Cic. Caecin. 33, 97 ; vide ne quid Catulus attulerit religionis, Cic. de Or. 2, 90 fin. : Gracchus cum rem illam in religionem populo venisse senti- ret, ad 6enatum retulit, id. N. D. 2, 4 : nee cam rem habuit religioni, id. de Div. 1, 35 ; ut quae religio C. Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam praetorem occiderit, ea nos religione in privato P. Lentulo puniendo liberaremur, id. Cat. 3, C fin. : tune quoque, ne confestim bellum indice- retur, religio obstitit, Liv. 4, 30 : quum ibi quoque religio obstarct, ne, etc. . . . augu- res consulti earn religionem eximere, id. 4, 31 : nihil esse mihi, religio'st dicere, Ter. Heaut. 2, 1, 16 ; cf, ut velut numine aliquo defensa castra oppugnare iterum, religio fuerit, Liv. 2, 62 : and id. 6, 27 : ri- vos deducere nulla Religio vetuit (coupled with fas et jura sinunt), Virg. G. 1, 270 : qnosdam religio ceperitultcrius quicquam eo die conandi, Liv. 28, 15 ; cf., movendi inde thesauros incussa erat religio, id. 29, 18; Plaut. Cure. 2, 3, 71. In the plur. : non demunt animis curas ac rcligiones Persanim montes, Var. in Non. 379, 11 : artis Religionum animum nodis exsolve- re. Lucr. 1, 931; 4, 7: religionibus atque minis obsistere vatum, id. 1, 110 : plerique novas sibi ex loco religiones fingunt, Caes. B. G. 6, 37, 8 : natio est omnia Gallorum RE L I admodum dedita religionibus, id. ib. 6, 16, 1 : plenis religionum animis, prodigia in- super nunciata, Liv. 41, 16, et saep. — Hence, b. Me ton. (effect, pro causa) A religious offense, giving rise to scruples of conscience: ut si profectus non esset, nulla tamen mendacii religione obstrictus videretur, Caes. B. C. 1, 11, 2: liberaret religione templum, Liv. 45, 5. In theplur. : inexpiabiles religiones in rem publicam inducere, Cic. Phil. 1, 6. — And, c. I n par- tic. : r. jurisjurandi, or absol., Scrumtloue- •ness hi the fulfillment of an oatk, the obli- gation of an oath, plighted faith : religio- ne jurisjurandi ac metu deorum in testi- moniis dicendis commoveri, Cic. Fontei. 9,20; so, jurisjurandi, Caes. B. C. l,76^i«. ; 3, 28, 4.— Absol. : Caes. B. C. 2, 32, 9 : noc- turna proelia esse vitanda, quod perterri- tus miles in civili dissensione timori ma- gis quam religioni consulere consuerit, id. ib. 1, 67, 3. 2. Out of the religious sphere, in gen., A strict scrupulousness, anxiety, punctil- iousness, conscientiousness, exactness, etc. : Atheniensium semper fuit prudens since- rumque judicium, nihil ut possent nisi incorruptum audire et elegans. Eorum religioni cum 6erviret orator, nullum ver- bum insolens, nullum odiosum ponere audebat, Cic. Or. 8, 25; cf. id. ib. 11, 36; and id. Brut. 82 : — fide et religione vitae defendi. id. Deiot. 6; cf., propter fidem et religionem judicis, id. Rose. Com. 15 Jin. ; and, testimoniorum religionem et fidem, id. Flacc. 4, 9 : sin est in me ratio reip., religio privati officii, etc., id. Sull. "ifin.; so, officii, id. Verr. 2, 3, 1 : religio in con- silio dando, id. Fam. 11, 29 : alicujus facta ad antiquae religionis rationem exquirere, id. Verr. 2, 4, 5 fin.; so, antiqua, id. Cae- cin. 10, 28. — In the plur. : judicum religi- ones, Cic. de Or. 1, 8, 31. B. Objectively, The holiness, sa- credness, sanctity inhering in any religious object (a deity, temple, utensils, etc.) : quae (fortissimorum civium mentes) mihi videntur ex hominum vita ad deorum re- ligionem et sanctimoniam demigrasse, Cic. Rab. perd. 10 fin. : propter singularem ejus fani religionem, id. Verr. 2, 4. 44 init. ; so, fani, id. ib. 2. 4, 50; id. Inv. 2, 1 : sac- rarii, id. Verr. 2, 4. 3: templorum, Tac. H. 1, 40 : signi, Cic. Verr. 2, 4, 57.— Hence, 2, C o n c r., An object of religious venera- tion, a sacred place or thing : uno tempo- re Agrigentini beneficium Africani (sc. sig- num Apollinis), religionem domesticam, ornamentum urbis, etc. . . . requirebant, Cic. Verr. 2, 4, 43 ; cf., religionem resti- tuere, id. ib. 2, 4, 36 : sacrorum omnium et religionum hostis praedoque, id. ib. ; cf., praedo religionum, id. ib. 2, 4, 44 fin. : quem tibi deum tantis eorum religionibus violatis auxilio futurum putas? id. ib. 2, 4, 35; cf., est sceleris, quod religiones maximas violavit, id. ib. 2, 4, 41. religiose* tdv., v. religiosus, ad fin. rellgi6sltas,atis,/. [religiosus] Rev- erence for God (the gods), religiousness (post-class.), App. Dogm. Plat. 2; Tert. Apol. 25. * religiosulus, a. um, «■dj. dim. [id.] Religions little, Hier. adv. Ruf. 3, 7. rellgioSUS 0" 'ho poets also written rellig.), a, um, adj. [religio] Reverencing or fearing God (the gods), pious, devout, religious: "qui omnia quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retracta- rent et tainquam relegerent, sunt dicti re- ligiosi ex relegendo," etc., Cie. N. D. 2, 28 fin. (cf. religio, ad init.) : " religiosi dicun- tur, qui faciendarum praetermittenda- rumque rerum divinarum secundum mo- rem civitatis delectum habent, nee se su- perstitionibus implicant," Fest. p. 236: natura sancti et religiosi, Cic. Rose. Com. 15, 44 : non religiosus, id. Fin. 2, 7 fin. : si magis religiosa fuerit, Plaut. Asin. 4, 1. 37 : nostri majores religiosissimi morta- les, Sail. C. 12, 3 : — mortuis religiosa jura tribuere, religious rites, Cic. Lael. 4 : ami- citiae religiosa quadam necessitudine im- butae, Quint. 1, 2, 20: hominem occidere religiosissimum erat, was a thing exceed- ingly pious or pleasing to the gods, Plin. 30, 1, 4 ; cf., aliqui nomine quoque con- salutare religiosius putant, etc., id. 28, 2, 5. —J), Eccl. Lat., Of or belonging to thi BE L I clergy, clerical, opp. to saccularia, Salvinn. Avar. 3, 5. H, Transf. (ace. to rcligio, no. II.) : A. Subjectively, Religiously considerate, careful, anxious, scrupulous : civitas reli- gioaa, in principiis maximc novonim bcl- lorurn ... no quid praetermitteretur, quod nliquando factum esset, ludos Jovi do- numquc vovere consulem jussit, I.iv. 31, 9: per ho3 quoque dies abstinent terrc- nis operibus religiosiores agricolae, Col. 11, 2, 98; so id. 11, 3, 02: — quem cainpi fructum quia religiosum erat consumere, was a matter of religious scruple, Liv. 2, 5; so id. :j. 22; 5, 52; 6, 27, et nl. — b. I" " bad sense, Overscrupulous, over-anxious, superstitious (so rarely, and only ante- class,) : religentem esse oportet, religio- sum nefas, Poet, np. Gell. 4, 9; Cato in Fest. s. v. repulsiok, p. 236 ; ut stultae et misere sumus Keligiosae, Ter. Hcaut. 4, 1, 37. 2. Out of the religious 6pherc, Scru- pulous, strict, precise, accurate, conscien- tious. " religiosus est non modo deorutn snnctitatem magni aestimans, sed etiam officiosus adversus homines," Fest. p. 231 : quod et in re misericordem so pracbuerit et in tostimoniis religiosum, Cic. Caecin. 10 ; ct'., r. testis, id. Vatin. 1 ; and, natio minime in testimoniis dicendis religiosa, id. Flacc. 10, 23: judex, Quint. 4, 1, 9:— ad Atticorum aures teretea et religioaas qui so accommodant, Cic. Or. 9. B. Of the objects of religious venera- tion (temples, statues, utensils, etc.), Holy, sacred: templum sane sanctum et religi- osum, Cic. Verr. 3, 4, 43 med. ; cf. so, coupled with sanctus, id. de imp. Pomp. 22, b"5 ; and, signum sacrum ac religio- sum, id. Verr. 2, 4, 57 ; and so, coupled witli sacer, id. Leg. 3, 13 fin. ; Suet. Tib. 61 (dies) : ex Aesculapi religiosissimo fa- no, Cic. Verr. 2, 4, 43 init. : Ceres anti- quissima, religiosissima, id. ib. 2,4,49; cf., religiosissimum simulacrum Jovis Im- peratoris, id. ib. 2, 4, 57 ad fin. : altaria, id. Plane. 35, 68 : limina deorum, Virg. A. 2, 365 : loca, Cic. Rab. perd. 2, 7 ; Suet. Aug. 7 : vestes, id. Tib. 36 ; id. Oth. 12, et saep. Esp. freq., dies religiosus, a day upon which it was unlucky to undertake any thing important, a day of evil omen, e. g., the dies Alliensis, the dies atri, etc., Cic. Att. 9, 5, 2 ; Lucil. in Non. 379, 19 ; Liv. 6, 1 ; 26, 17 ; 37, 33 ; Suet. Tib. 61 ; id. Claud. 14, et al. ; cf. Gell. 4, 9 ; and Fest. a. h. v. p. 231. — Hence, Adv., religiose: 1. Piously, relig- iously : religiosius deos colere, Liv. 10, 7 ; cf., templum religiosissimo colere, Cic. Inv. 2, 1 : natalem religiosius celebrare, Plin. Ep. 3, 7, 8. — 2. Considerately, scru- pulously, punctually, exactly, conscien- tiously: testimonium dicere, Cic. Coel. 22 fin. ; cf. Plin. Pan. 65, 2 : commendare, Cic. Fatri. 13, 17 fin. : nihil religiose ad- ministrabat, Col. 3, 10, 7: cf. 8, 5, 11 : qnic- quid rogabatur, religiose promittebat, con- siderately, cautiously, Nep. Att. 15. re-llgfOi av 'i atum, 1. v. a. : I. To bind back or behind, to bind fast (freq. and quite class.). A. Lit.: trahit Hectorem ad currum religatum Achillis, Cic. Tusc. 1, 44; cf., (Andromedan) ad duras religatam brachia cautes Vidit, Ov. M. 4. 672 ; 683 : manus post terga, Suet. Vit. 17 : remos struppis, Liv. Andron. in Isid. 19, 4, 9 : flavam co- mam, Hor. Od. 1, 5, 4 ; cf., religata comas, id. ib. 2, 11, 24 ; and, religata crines, id. ib. 4, 11, 5 : navem ferreis manibus injectis, fastened with, grappling irons, grappled, Caes. B. C. 2, 6, 2 : transversas trabes ax- ibus, id. ib. 2, 9, 2 ; cf. id. ib. § 4 ; 2, 10, 3 : religato pro foribus cane, Suet. Vit. 16 : religatos rite videbat Carpere gramen equos, Virg. A. 9, 352 : desectam heTbam, to bind together, lie up, Col. 2, 18. 5 ; cf., folia lactucae, Plin. 19, 8, 39. 2. In par tic, a nautical (. t., To fast- en or moor a ship to the shore : naves ad terrain religare, Caes. B. C. 3, 15. 2; eo Plin. Pan. 82, 2 (coupled with revincire) ; Virg. A. 7, 106 ; Ov. M. 13, 439 ; Hor. S. 1, 5, 19 ; cf, funem (navis) in Cretam, Ca- tull. 64, 174 : funem ab Emathio litore, Luc. 7, 860 : tunes ex arhoribua ripae, Gaj. Dig. 1, 8, 5. II E L I *B. Trop. : quae (prudentia) si ex- 1: in -ri ii ; religata pendeat, etc., bound to external things, Cic. Tusc. 3, 17, 37. II. To unbind (so only poet, and in post-class, prose): Cybelo religat juga mnnu, Catull. 63, 84 (for which ib. 76 : re- solvens juga) : vitem resolvere ac religa- re, Pall. 3, 13, 2. re-lino» IbV'i 3- {perf. subj. sync, rele- rimus for releverimue, Plaut Stich, 5, 4, 38) v. a. To unpitch, unseal, open (very rare ; peril, only in the follg. paaaages) : relevi dolia omnia, omnes aerias, Ter. Heaut. 3, 1, 51 : nulli relerimus poatea, we must open no more flasks for any one, Plaut. 1. 1. — Poet. : servata inclla Thesau- ris, i. c. to take out, Virg. G. 4, 229. rc-limquo. Tiqui, lictum, 3. v. a.: J, (with tbe idea of the re predominating) To leave behind. A, In gen., To leave behind by remov- ing one's self ; to leave, abandon (a person or thing). 1. Lit. : puerum apud matrcm domi, Plaut. Men. prol. 28 : ipse abiit forus, me reliquit pro atriensi in sedibus, id. Poen. 5, 5, 4 ; cf. Ter. Ph. 1, 2, 22 ; and. C. Fa- bium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit, Caes. B. G. 7, 40, 3 : quum me servum in scrvitute pro te hie reliqueris, Plant. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18: fratrem, sc. in provincia, Cic. Fam. 2, 15, 4 : post tergum hostem relin- quere, Cnest B. G. 4, 22, 2 ; cf. id. ib. 7, 11: ille omnibus precibus petere conten- dit, ut in Gallia relinqueretur, might be left behind, id. ib. 5, 6, 3 : greges pecorum . . . sub opaca valle reliquit, Ov. M. 11, 277, et saep. : ea causa miles hie reliquit sym- bolum, Plaut. Pa. 1, 1, 53 ; cf. id. ib. 2, 2, 56 : (Hecuba) Hectoris in tumulo cannm de vertice crinem . . . relinquit, leaves be- hind, Ov. M. 13, 428: (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum, left be- hind, remaining, id. ib. 1, 347. — To leave behind one's self by moving away : longi- us delatus aestu, sub sinistra Britanniam rclictam conspcxit, Caea. B. G. 5, 8, 2 ; Sil. 16, 503 ; cf. in the pass., to remain or be left behind : Lucr. 5, 625. 2. Trop. : hanc eram ipsam excuaati- onem relicturus ad Caesarem, was about to leave bthind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6: aculcos in animis, id. Brut. 9 fin. — To leave be- hind one's self in rank or merit : (Ho- merus) omnes sine dubio et in omni gc- nere eloquentiae procul a se reliquit, Quint. 10, 1, 51. B. Iu partic. : 1, To leave behind one by death ; to leave a person or thing : a. Lit.: ea mortua est : reliquit filiam adu- lescentulam, Ter. Heaut. 3, 3, 41 : here- dem testamento reliquit hunc P. Quinti- um, Cic. Quint. 4 : — non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quo- que pecuniam reliquisse, Quint. 5, 11, 33 : qui mihi reliquit haec quae habeo omnia, Ter. Eun. 1, 2, 40 : cedo, quid reliquit Phania, id. Hec. 3, 5, 8 and 13 : fundos decern et tres reliquit, Cic. Rose. Am. 7 fin. : ahquantum aeris alieni, id. Quint. 4, 15 : servus ant donatus aut testamento relictus, Quint. 5, 10, 67 : alicui arva, gre- ges, armenta, Ov. M. 3, 585, et aaep. — b. Trop. : conailiorum ac virtutum nostra- rum erhgiem, Cic. Arch. 12 : qui sic sunt, haud midtum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinqnunt : visit, dum vix- it, bene, Ter. Hec. 3, 5, 11 : rempublicam nobis. Cic. Rep. 1. 46 ; cf. id. ib. 1, 21 fin. ; id. Parad. 1, 2, 10 : opus alicui, id. Rep. 1, 22 : memoriam aut brevem aut nullam, id. Oft'. 2, 16 : quae scripta nobis summi ex Graecia sapientissimique homines re- liqucrunt, id. Rep. 1, 22 ; so of literary productions left behind one : r. scriptum in Originibus, id. Brut. 19, 75 : scripta pos- teris, Quint. Praef. 1 : in scriptis relictum, Cic. de Or. 2, 46 fi?i.: is (Piso) et oratio- nes reliquit et annalea sane exiliter scrip- tos, id. Brut. 27 fin., et saep. ; cf., si non omnia vates Ficta reliquerunt, Ov. M. 13, 734 : pater, o relictum riliae nomen, Hor. Od. 3, 27, 34, et saep. 2. To leave a thing behind ; to leave re- maining, as something permanent, as a residue, a possession, or a charge ; to let remain, leave ; to surrender, commit, con- BKLI cede, abandon, resign, relinquish it : a Lit. : nihil rclinquo in aedibua, Nee vns nee vcatimentum, Ter. Heaut. 1, 1,88: mol- lis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni iruc-tu atque ex annuo labore relinqnerentur, Cic. Verr. 2, 3, 48 : equitatus partem illi attribute, partem sibi reliquit, Caes. B. G. 7. 34, 2 : unam (tiliam) minimamque rclinque, leave to me, Ov. M. 6. 299 : jam pauca ara- tro jugera regiae Moles relinquent, Hor. Od.2, 15, 2: dapie meliora rehnquens, id. Sat. 2, 6, 89 : mngis apta tibi tua dona re- linquain, id. Ep. 1, 7, 43: haec porcis lio- die comedenda rclinquis, id. ib. I, 7, 19; cf., hnbitanda fana Apris reliquit, id. Epod. 16, 20: — relinquebatur una per Sequanoa via, was left, remained, Caes. B. G. 1, 9; cf., una ex parte leniter acclivis aditus re- linquebatur, id. ib. 2, 29, 3. — b. Trop. : Plaut. True. 2, 2, 37 : quam igitur relin- quis populnri rei publicac laudem ? Cic. Rep. 3. 35 : ut vobis non modo dignitatis retinemlao, sed ne libcrtatis quidem recu- perandac spes relinquatur, id. Agr. 1, 6; cf., ne qua apes in fuga relinqueretur, Caes. B. G. 1, 51, 2 : nulla provocatione ad populum contra necem et verbera re- licta, Cic. Rep. 2, 37 ; Hor. S. 1, 10, 51 : quia igitur relictus est objurgandi locus? Ter. And. 1, 1, 127 ; cf., nihil cat preci loci relictum, id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14 ; and, in another 8ense, plane nee pre- cibus nostris nee admonitionibus relin- quit locum, i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2 Mnnut. : Aedui nullum sibi ad cog- noscendum spatium relinquunt, Caes. B. G. 7, 42 : vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit, Cic. Quint. 15, 49 ;— Plaut. Cas. 2, 3, 33 ; cf. Cic. Brut. 72 fin. (v. Bernhardy, ad loc.) : quod muni- tioni castrorum tempus relinqui volebat, Caes. B. G. 5, 9 fin. : mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite, Tac. H. 1, 84 : aliquem veniae vel saevitiae al- icujus, id. ib. 1, 68 fin.; so, aliquem poe- nae, Plin. Ep. 2, 11, 20 : aliquem poenae. leto, Ov. M. 7, 41 ; 14, 217 ; cf, urbem di reptioni et incendiis, Cic. Fam. 4. 1, 2 : no relinquaa hominem innocentem ad alicu jua diasimihs quaestum. do not leave, id. ib. 13, 64 : aliquid in alicujus spe, Cic. de Div. in Caecil. 8, 26 ; cf. id. ib. 4 fin.— Poet., with an object-clause: (metus' Omnia sutfundens mortis nigrore nequfl ullam Esse voluptatem liquid am puram- que relinquit, Lucr. 3, 40 ; 60 id. 1, 704 Ov. M. 14, 100; Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3 708 : — nihil relinquitur nisi fuga, there u nothing left, nothing remains, but, etc., Atticus in Cic. Att. 9, 10, 6 : relinquitur itlud, quod vociferari non destitit, non debuisse. etc , Cic. Fl. 34. 85 ; cf., mihi ni- hil relict! quicqunm nliud jam esse intel- ligo, Plaut. Merc. 3, 4, 81. So, relinquitur, with a follg. ut (Zumpt, Gramm. § 621): relinquitur, ut, ei vincimur in Hispania, quiescamus, it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2 ; cf., relinquebatur, ut neque longiua ab agmine legionum discedi Caesar pate- retur, Caes. B. G. 5, 19 fin. In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9 fin.; so id. de Div. 2, 5 fin. 3. With double predicate, To leave a thing behind in a certain state ; to leave, let remain : eum Plautus locum reliquit integrum, has left untouched, Ter. Ad. prol. 10: praesertim quum integram rem et causam reliquerim, have left unaltered, Cic. Att. 5, 21 ad fin. ; cf., Scaptius me rogat, ut rem eic relinquam, id. ib. § 12 : Morini, quos Caesar in Britanniam profi- ciscens pacatoa reliquerat, Caes. B. G. 4, 37 ; cf., amici, quos incorruptos Jusurtha reliquerat, Sail. J. 103, 2 : (naves) in litore deligatas ad anchoram relinquebat, Caes. B. G. 5, 9 : — quod insepultos reliquissent eos, quos, etc., Cic. Rep. 4, 8 ; id. ib. 2, 11 : aliquid inchoatum, id. ib. 1, 35 fin.! cf, inceptam oppugnationem, Caes. B. G. 7, 17, 6 ; and, pro eft'ectis relinquunt, vix- dum inchoate, Quint. 5, 13, 34 : aliquid injudicatum, id. 10, 1, 67 ; so, aliquid neg- lectum, id. 1, 1, 29 ; and, incertuin, id. 2, 10, 14 : — tantas copias sine imperio, Caes. B. G. 7, 20 ; cf., aras sine ture, Ov. M. 8. 1295 RE L I 277 : mulierem nullatn norninabo : tan- turn in medio relinquam, Cic. Coel. 20, 48 ; cf, correptio in dubio relicta, Quint. 7, 9, 13. II. (With the idea of the verb predom- inant) To leave behind one; to forsake, abandon, desert a person or thing. A, In gen.: X. Lit.: aliquem, Scip. Afric. in Gell. 4, 18, 3 ; cf., non ego te hie lubens relinquo neque abeo abs te, Plaut. Am. 1, 3, 33 : domum propinquosque re- liquisse, Caes. B. G. 1, 44, 3 ; cf. id. ib. 1, 30, 3 : locum, id. ib. 3, 4 fin. : Ilio relicto, Hor. Od. 1. 10, 14 : litus relictum Respi- cit, Ov. M. 2, 873 : Roma rehnquenda est, id. Trist. 1, 3, 62 : colles clamore relinqui (sc. a bubus), were left behind, Virg. A. 8, 216 Wagn. : volucres Ova relinquebant, Lucr. 5, 800, et saep. 2. Trop. : me somnu' reliquit, Enn. Ann. 1, 56; cf., quem vita reliquit, Lucr. 5, 64 ; so, reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327 ; id. Ib. 339 ; for which, also, reversely, animam relinquam potius, quam illas deseram, Ter. Ad. 3, 4, 52 ; so, vitam, Virg. G. 3, 547 : lumen vitale, Ov. M. 14. 175 : consitus sum senectute, vires Reliquere, Plaut. Men. 5, 2, 6 ; so, aliquem animus, id. Mil. 4, 8 ; 37 ; Caes. B. G. 6, 38, 4 ; Ov. M. 10, 459 ; and, aliquem ani- ma, Nep. Eum. 4, 2 : ab omni honestate relictus, abandoned, destitute, Cic. Rab. perd. 8, 23. B. I n partic, pregn., To leave in the lurch ; to neglect, slight, forsake, abandon (v. desero, ad init.): 1, Lit.: qui... Reliquit deseruitque me, has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45 ; cf., reliquit me homo atque abiit, Ter. And. 4, 4, 5 ; and so of the forsaking of a lover by his mistress, ace. to Plaut. True. 2, 4, 64 ; Tib. 3, 6, 40 ; Prop. 1. 6, 8 ; Ov. Her. 10, 80 ; id. Met. 8, 108, et saep. : pau- cos, qui ex fuga evaserant, reliquerunt, i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19, 4 : id argentum si relinquo ac non peto, etc., Plaut. Aul. 1, 2, 31 : auctores signa relin- quendi et deserendi castra, Liv. 5, 6 ; cf., relicta non bene parmula, Hor. Od.2,7, 10. 2. Trop., To leave, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish : rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere, Cic. Caecin. 18 (for which, id. ib. 35 fin., dere- linquo jam communem causam) : jus suum dissolute, id. ib. 36 : affectum, cum ad sitmmnni perduxerimus, Quint. 6, 1, 29 : (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit, Hor. Ep. 2, 1, 100 : eum ro- gato, ut relinquat alias res et hue veniat, to leave or lay aside, every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8 ; cf., omnibus relictis rebus, id. Cist. 1, 1, 6; so, relictis rebus (omni- bus), id. Epid. 4, 2, 35 ; id. True. 2, 1, 25 ; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86: id. Heaut. 4, 7, 12 ; Lucr. 3, 1084 ; Cic. de Or. 3, 14 ; Caes. B. C. 3, 102 ; cf. also, res om- nes relictas habeo prae quod tu velis, Plaut. Stich. 2, 2, 38 ; and, omnia relin- ques, si me amabis, Cic. Fam. 2, 14: — et agrorum et armorum cultum, to give up, abandon, neglect, Cic. Rep. 2, 4 ; hence also, agrum alternis annis, to suffer to lie fallow, Var. R. R. 1, 44, 3 ; and, loca re- licta, uncultivated! wild lauds, Front, de Limit, p. 42 Goes. ; 60, relictae possessio- nes, Cic. Agr. 1, 1, 3 : milites bellum illud, quod erat in manibus. reliquisse, aban- doned, relinquished, id. Rep. 2. 37 fin. ; cf, possessionem, Pollio in Cic. Fam. 10, 33, 4 ; so, obsidionem, Liv. 5, 48 : caedes re- linquo, Hbidines praetereo, leave unmen- tioned, Cic. Prov. Cons. 3 fin. ; cf., hoc certe neque praetermittemlum neque re- linquendum est, id. Cat. 3, 8, 18 ; and, au- distis haec, judices, quae nunc ego om- nia praetereo et relinquo, id. Verr. 2, 3, 44 ; in this sense also. id. Brut. 45 ; cf. id. ib. 19, 76 Ellendt. ; Hor. A. P. 150: cur injurias tuas conjunctas cum publicis re- liquisti ? left unnoticed, uncensurcd, Cic. Verr. 2, 1. 33; cf., vos legatum omni sup- plicio interfectum relinquetis? id.de imp. 1'omp. 5, 11 ; and, quis est, qui vim homin- ibus armatis lactam relinqui putet opor- tere, id. Caecin. 3 fin. — Poet., with an object-clause: quod si plane contueare, mirari multa relinquas, leave off, cense, Lucr. 6, 655. 129C EELI rcliquatio. onis,/. [reliquor] An ar- rearage, arrears of a sum (a post-class, word), Paul. Dig. 26, 7, 44 ; trop., aetatis, temporum, Tert. Anim. 56. reliquator- oris, m. [id.] One in ar- rears, a defaulter (post-class.) : superioris anni, Scaev. Dig. 46, 3, 102 : decern mini- um solidorum, Cassiod. Var. 5, 6. reliquatlix- Jcis, /. [reliquator] She that is in arrears, a defaultress, trop. : anima reliquatrix delictorum, Tert. Anim. 35. reliquiae ( in the poets, on account of the long e, also written relliqu.), arum (in the gen. sing., reliquiae, App. Apol. in carm.),/. [relinquo, no. I., B, 1J The leav- ings, remains, relics, remnant, rest, re- mainder of any thing: I. Lit. : A. In gen. : is navem atque omnia, perdidit in mari, Haec bonorum ejus sunt reliquiae, Plaut. Rud. 1, 3, 17 ; cf., de bonis quod restat reliquiarum, id. ib. 5, 1, 7 ; and id. Most. 1, 1, 78 : peditatus reliquiae, id. Mil. 1, 1, 54 ; cf., exercitus, Auct. B. Alex. 40 fin. ; Auct. B. Afr. 22, 2 ; 93 ad fin. : co- piarum, Nep. Them. 5 ; cf., cladis, Liv. 22, 56 ; 43, 10 : pugnae, id. 5, 12 : belli, id. 9, 29 : Danaum, i. e. the remnant of the Tro» jans who had escaped from the hands of the Greeks, Virg. A. 1, 30 ; 598 ; 3, 87, et al. : hujus generis (sc. hominum), Ter. Ad. 3, 3, 99 : gladiatoriae familiae, * Caes. B. C. 21, 4 : cibi, (* excrements), Cic. N. D. 2, 55, 138 ; so absol., Sen. Const. Sap. 13 : hordei, Phaedr. 5, 4, 3 ; Virg. A. 8, 356 : limae, Plin. 34, 7, 18, § 44, et saep. B. In partic: 1. The leavings, re- mains, remnants, fragments of food: Plaut. Cure. 3, 18 ; so id. ib. 2, 3, 42; id. Men. 1, 2, 33 ; 3, 1, 15, et saep. et al. Hence in a double sense : vellem Idibus Martiis me ad coenam (■£. e. to the assassination of Caesar) invitasses : reliquiarum (i. c. An- tony) nihil fuisset, Cic. Fam. 12, 4. 2. The remains, relics, ashes of a body that has been burned : C. Marii sitas reli- quias apud Anienem dissipari jussit Sulla victor, Cic. Leg. 2, 22, 56 ; so Sen. Ep. 92 fin. ; Tac. A. 1. 62 ; 2, 69 ; 75 ; 3, 4 ; Suet. Aug. 100 ; id. Tib. 54 ; id. Calig. 3 ; Virg. A. 5, 47 ; 6, 227, et al. Hence in a double sense : si funus id habendum sit, quo non amici conveniunt ad exsequias cohones- tandas, sed bonorum emptores, ut carni- fices ad reliquias vitae lacerandas et dis- trahendas, Cic. Quint. 15 fin. 3. The (unconsumed) remains of the flesh of a sacrifice* (ditferent from exta), Suet. Aug. 1. II, Trop.: animal, Lucr. 3, 656 : vitae, id. 6, 826: maxime reliquiae rerum earum moventur in animis et agitantur, de qui- bus vigilantes aut cogitavimus aut egi- mus, Cic. de Div. 2, 67 fin. : pristinae fortunae, id. Sull. 1 : maximi belli, id. Prov. Cons. 8, 19 : quam palmam utinam di immortales, Scipio, tibi reservent, ut avi reliquias persequare, i. e. the finishing of the Punic war, id. de Sen. 6, 19 : id cum est apud oratores frequentissimum, turn etiam in usu quotidiano quasdam reliquias habet, Quint. 8, 5, 1. reliquo- are. v. the follg. reliquor- atus, 1. v. dep. n. and a. (act. collat. form, reliquavit, Ulp. Dig. 34, 3, 9) [reliquus] To be in arrears, to leave a bal- ance, to owe a balance, remain indebted ( ju- rid. Lat.) : cos debitorcs rerum publica- rum accipere debemus, qui ex adminis- tratione rei publicae reliquantur, Ulp. Dig. 50, 4, 6 ; so Scaev. ib. 33, 8, 23 :— reliqua- tus est amplam summam, id. ib. 33, 7, 20 ; so, debitum ex conductione, Paul. ib. 26, 7,46. reliquus (respecting the orthogr. re- licuus and relicus, reliqus, v. Freund, Cic. Mil. p. 31-34. As to the scanning of rell- cuus as a quadrisyl., Lucr. 1, 561 ; 4, 977; v. Schneid. Gr. 1, p. 332), a, urn, adj. [re- linquo, no. I.] That is left or remains, that is left behind, remaining ; i. q. relictum (vci*y freq. and a good prose word ; not found in Catull., Tibull., Virg., or Hor.) : (a) With the dal. : hoc mini unum ex plurimis miseriis rcliquum fuerat malum, Ter. Ilec. 4, 1, 55 ; id. Eun. 2, 2, 9 : potes mulo isto, quem tibi rcliquum dicis esse, Romam pervehi, Cic. Fam. 9, 18 fin. : op- pida, id. Verr. 2, 2, 27 : quae deprecatio RE L I est igitur ei reliqua, qui, etc., id. ib. 2, 4, 50 fin. : reliqua alia optio, Quint. 7, 7, 8. — In the neutr. : quid enim est huic reliqui, quod, etc., Cic. Sull. ■i]_fin.—(jS) Without a dat. : Cato in Prise, p. 696 P. : ne a stir- pe genus nostrum intcriret et uti aliqua propago generis nostri reliqua esset (just before, restare), C. Gfacch. in Schol. Cic Sull. 9, p. 365, ed. Orell. ; cf., ne causa ul- la restet reliqua, Quin, etc., Ter. Hec. 4, 2, 11 : ex qua (familia) reliquus est M. Ti- turnius Rufus, Cic. Fam. 13, 39 ; cf. id. Cluent. 7 fin. ; and, moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo, in quo, etc., id. Fam. 9, 15, 2; and with this cf. Sail. Hist, fragm. 1, 15 (p. 216 ed. Gerl.) : qui lucus in Graecia tota tarn sanctus fuit, in quo ullum simulacrum, ullum ornamen- tum reliquum sit? Cic. Prov. Cons. 4, 7: si qua reliqua spes est, quae sociorum an- imos consolari possit, id. de Div. in Cae- cil. 5, 18. — In the neutr.: numquam ab amatore suo postulat id, quod datum est, Sed reliquum dat operam, ne sit reliquum, Plaut. True. prol. 15 : quod ad vos, spec- tatores, reliquum relinquitur, More majo- rum date plausum, id. Cist, grex 5 : ut pernoscatis, ecquid spei sit reliquum, Ter. And. prol. 25 ; cf. id. Eun. 5, 6, 26 : addendo deducendoque videre, quae reliqui sum- ma fuit, Cic. Off. 1, 18 : quid reliqui'st, quin habeat quae quidem in homine di- cuntur bona, Ter. Heaut. 1, 2, 19; cf., cum reliqui nihil sit omnino, quod pertinet ad nos, Cic. Fin. 2, 31, 101 ; and, nee, quod ab hoste crudelius pati possent, reliqui quic- quam fuit, Liv. 32, 13. — So subst. with a follg. gen., The rest, remainder, residue (syn. reliquiae): breve quod vitae reli- quum est, voluptate, vino et amore delec- tavero, Plaut. Merc. 3, 2, 4 : quod belli re- liquum erat, Liv. 26, 40 ; cf., in the plur., reliqua belli perfecta, id. 9, 16 ; and Tac. H. 4, 2 : ubi reliquum vitae degere tuto posset, Liv. 39, 13 : corporis reliqua, Aur. Vict. Caes. 21 fin. 2. Partic. constructions: a, Re- liquum est, ut, or with the inf., It remains, that (syn. relinquitur, restat, superest) : reliquum est, ut ofhciis certernus inter nos, Cic. Fam. 7, 31 ; id. Att. 7, 13/» ; id. Flacc. 14 ; Nep. Att. 21 ; Quint. 5, 7, 19 : nunc horrari modo reliquum est et ire, Sail. Hist, fragm. 3, 22 (p. 232 ed. Gerl.). — b. Reliquum (aliquem, «liquid) or alt- quid reliqui facere, a periphrase for re- linquere, and in the two-fold signification of that word : («) To leave behind, leave remaining : ut arent, quibus aratrum sal- tern aliquod satelles istius Apronius reli- quum fecit, Cic. Verr. 2, 3, 55 fin. : haec addita cura vix mihi vitam reliquam fecit, id. Att. 3. 8, 2 : si quos fbrtuna feeisset re- liquos, Hirt. B. G. 8, 24 fin. ; cf, quos re- liquos fortuna ex nocturna caede ac fuga fecerat, Liv. 9, 24 : duarum mini civitatum reliquos feci agi'os, i. e. have left to be con- sidered, Cic. Verr. 2, 3, 44. — In the neutr.: quod reliquum vitae viriumque fames fe- cerat, id, etc., Cic. Verr. 2, 5. 34 : quod for- tuna in malis reliqui fecit, id, etc., id. Sull. 32. So esp. freq. negatively : te nullum onus cuiquam reliquum fecisse, have left behind you, Cic. Fam. 3, 13 : quibus nihil non modo de fructu, sed ne de bonis qui- dem suis reliqui fecit, id. Verr. 2, 3, 48 fin. : hi milites nihil reliqui victis fecere, Sail. C. 11 fin. Kritz ; cf. capta urbe nihil fit re- liqui victis, id. ib. 59, 4: quibus libido at- que luxuria ex magnis rapinis nihil reli- qui fecerant, id. ib. 28 fin. ; cf. Liv. 7, 35: ne hoc quidem sibi reliqui facit, ut, etc., Cic. Verr. 2, 1, 1. — (/?) To leave undone, to omit, neglect (so rarely, and perlr. only in the historians; also only negatively) : ni hil ad celeritatem sibi reliqui fecerunt. omitted nothing, made every exertion. Caes. B. G. 2, 2d fin.: prorsus ab ut risque nihil reliquum fieri, Sail. J. 76, 4 : me nihil re- liqui fecisse, quod, etc., Nep. Att. 21. 5: ni- hil reliqui faciunt, quominus, etc., Tac. A. 1, 21 fin. B. In partic. : J. That is left or re- mains in time, i. e. later, future: spes re- liquae tranquillitatis, Cic. Seat. 34 : reli- quae vitae dignitas, id. Fam. 10, 3, 2 : re- liqua et sperata gloria, id. Q. Fr. 1, 1, 15: in reliquum tempus veetis-alibus proepexi, Metell. in Cic. Verr. 2, 3, 55 ; so, r. in tem- RE L I pus, Cic. Agr. 1, 4 fin. ; Cacs. B. G. 1, QO fin. ; 3, 16 fin. ; cf. so, r. tempus, opp. to praesenti bello, Nep. Them. 2. — In the neulr. absol. : numquam ecastor ullo die risi adaeque, neque hoc, quod veliquum est (sc. vitae), plus risuram opinor, in alt my life, to the end of my days, Flaut. Ca- sio. 5, 1, 4. — Hence, in reliquum, adverb- ially. For ike future, in future, hencefor- ward, Plane, in Cic. Fam. 10, 1 fin. ; Sail. J. 42, 4 ; Liv. 23, 20 ; 25, 32 ; 36, 10 fin., et al. 2. In mercant. lang., of debts, Remain- ing, in, arrears; and subst, reliqua (less freq., reliquum), The remainder of a debt, balance, arrears: "reliquum, quod ex eo quod debitum reliquum," Var. L. L. 5, 36, 48 : nunc quod reliquum restat, volo per- solvere, Plaut. Cist. 1, 3, 40: quod dedi da- tum non vellem, quod reliquum est non dabo, id. ib. 2, 1, 30 : rariones putare ar- gentariam . . . quid venierit, quid exactum siet, quid reliquum siet, Cato R. R. 2, 5 : erat ei de ratiuncula Jampridem apud me reliquum pauxillulum Numorum, Ter. Ph. 1,1,3: ut pecuniam reliquam Buthro- tii ad diem solverent, Cic. Att. 16, 16 A, § 4 (Cod. Faerni: pecuniae reliquum) : — re- liqua mea Camillus scribit se accepisse, Cic. Att. 6, 1, 19 ; cf., maxime me angit ratio reliquorum meorum, id. ib. 16, 3,5; id. ib. 16, 15, 4 ; id. ib. 15, 15, 3 : dum re- liqua colonorum minuit ad tempus, vires in posterum exhausit, quarum defectione rursus reliqua creverunt, Plin. Ep. 3, 19, 6 : Sticho reliqua habente, holding a bal- ance, i. e. being in arrears, Paul. Dig. 35, 1, 81 ; so too, reliqua trahere, id. ib. 26, 7, 46; cf. so Papin. Dig. 40, 7, 34.— In the sing. : nisi forte fidejussores minus idonei sunt et in reliquum non exsolutae quanti- tatis accesserint, Paul. Dig. 49, 14, 45 ad fin. — Hence, by a lusus verbb., of a nar- ration in arrears, The rest, remainder: ac- cipite reliquum, alieno uti nihil moror, Plaut. Capt. prol. 16 ; cf., also, the pas- sage cited above, id. Cist 1, 3, 40. II. Transf., of that which remains after a part just mentioned, The remain- ing, the other ; and, in the sing., the re- mainder, the rest of a thing (diff. from ce- teri, v. h. v.) : (a) plur. : murus cum Rom- uli turn etiam reliquorum regum sapien- tia definitus, Cic. Rep. 2, 6 ; cf. id. ib. 2, 11 fin. : decemviros . . . reliquos magistratus, id. ib. 2, 31 ; cf, Servilius consul reliqui- que magistratus, Caes. B. C. 3, 21 : sol dux et princeps et moderator luminum reli- quorum, Cic. Rep. 6, 17 ; cf. id. ib. 6, 9 ; id. ib. 6, 20; id. Plane. 1 fin. : ipsum re- gale genus civitatis haud scio an reliquis simplicibus longe anteponendum, id. Rep. 2, 23: res capitales et reliquas omnes ju- dicabant iidem, id. ib. 3, 35 ; cf. id. ib. 6, 17; id. Leg. 3, 7. — Without a subst. : prin- ceps ille (Plato) aream sibi sumpsit, in qua, etc. . . . Reliqui disseruerunt, etc, the others, the rest, Cic. Rep. 2, 11 ; id. ib. 1, 4 : in qua (causa) et ipse sentiat et reliqui omnes me, etc., id. Att. 16, 15 : deinceps Jovem atque Junonem, reliquos, quos, etc., id. Univ. 11 ; cf. thus, without a copula, Brutorum, C. Cassii, Cn. Domitii, C. Tre- bonii, reliquorum, id. Phil. 2, 12 fin. : — si placet, in hunc diem hactenus. Reliqua (satis enira multa restant) differamus in crastinum, Cic. Rep. 2, 44 fin.: audi reli- qua, Plaut. Asin. 4, 1, 46 : age, ambula, ibi- que reliqua alia fabulabimur, id. Poen. 3, 4, 8 ; Quint 7, 2, 35 : reliqua vaticinatio- nis brevi esse confecta, Cic. de Div. 1, 32 : aderat janitor careens et carnifex praeto- ris, reliqua, and the like, and so forth, and so on, Quint. 9, 4, 124 ; but post-class., et reliqua, Vopisc. Firm. 5 fin. — (Q) sing. : equitum magno numero ex omni populi summa separato, reliquum populum dis- tribuit in quinque classes, etc., Cic. Rep. 2, 22: scribit Labieno . . . cum legione ad fines Nerviorum veniat rebquam partem exercitus non putat exspectandam, Caes. B. G. 5, 46^4«. •■ neque de frumento reli- quoque commeatu satis esse provisum, id. ib. 3, 3 : militibus quoque equis exceptia reliquam praedam concessimus, Cic. Att. 5, 20. 5 : jampridem cupio Alexandream reliquamque Aegyptum visere, id. ib. 2, 5 ; cf. id. Lael. 2, 6'Klotz.; id. Rep. 2, 38:— paene oblitus sum, reliquum dicere. Plaut 4N R E M A Poen. prol. 118; Cic. Verr. 3,3, 43 fin.: reliquum temporis cum magna trepida- tione vigilavit, Suet. Ner. 34 : haee quidem hactenus : quod reliquum est, quotidic tabellarios habebis, as for the rest, as for what remains, Cic. Att. 16, 15, 3 ; so, quod reliquum est, id. Fam. 13, 72 fin. ; id. Plane. 10, 11 ; cf., in the same sense, de reliquo, id. Att. IB, 13, c ; id. Fam. 6, 20, 3; id.de Or. 1, 22, 100. relisus. a, um, Part., from relido. rellig-. and relliqu., v - ""dig- and rcliqu. re-loco, avi, atum, 1. v. a. To let out again, re-let (post-class.), Ulp. Dig. 19, 2, 13, § 10. ! re-16qui' To respond, reply: "hinc dicuntur eloqvi ac iieloqvi in fanis Sa- binis, c cella dei qui eloquuntur," Var. L. L. 6, 7, 66. i'C-lucco- xi, 2. v. n. To shine bach, shine out ; to blaze, shine, glow, give light (mostly poet, and in post-Aug. prose) : stella relucet, * Cic. Arat. fragm. in N. D. 2, 42, 107 : fiamma reluxit, Virg. G. 4, 385 ; cf., relucens flamma, Liv. 22, 17 ; 30, 6 : olli ingens barba reluxit, Virg. A. 12, 300 ; cf., vestis fulgore reluxit sacra domus, Ov. M. 11, 617 : Sigea igni freta lata relu- cent Virg. A. 2, 312 : piscis lucerna tran- quillis noctibus relucet, Plin. 9, 27, 43. x'C-luccSCO, luxi, ere, v. inch. n. [re- luceo] To grow bright again, to shine out, \ become clear (a poet, word) : luna plena luminis effigie reulcescit Capell. 8, 294 : solis imago reluxit, Ov. M. 14, 769 : reluxit . dies, Tac. H. 4, 81 fin. — Impers. : paulum reluxit, Plin. Ep. 6, 20, 16. relucts are, v. the follg., ad fin. rcluctor . atus, 1. (abl. Part, praes., re- | luctanti, Ov. Am. 3. 4, 41) v. dep. n. To I struggle against any thing (poet, and in post-Aug. prose): f. Lit: visit cubicu- lum, in quo reluctantis et impulsae (uxo- ris) vestigia cernebantur, Tac. A. 4, 22; Virg. G. 4, 301 : reluctantes dracones, Hor. Od. 4, 4, 11 ; Ov. Am. 3, 4, 14. Poet, with a follg. object-clause : equites illic poscenti^ cursum Ora reluctantur pressis sedare lu- patis, Claud, in Ruf. 2, 354.-2. Transf. of inanimate subjects: Mycale, quam de- duxisse canendo Saepe reluctatae consta- bat cornua lunae, Ov. M. 12. 264 : inter obstantia saxa fractis aquis ac reluctanti- bus, Quint. 9, 4, 7 : reluctantur faces, Sen. Here. Oet 1729.— H. T r o p.. To oppose, resist ; to be adverse or reluctant : relucta- tus invitusque revertens in italkim, Veil. 2, 102 fin.; cf, diu sum equidem relucta- tus, Quint. Prooem. § 1 ; and, diuque pre- cibus ipsum reluctatum aegre vicerunt, ut, etc., Curt 8, 2 ; and herewith cf. Mart. 5, 35 : hie tot tantisque rationibus, quam- quam multum reluctata verecundia Frin- cipis nostri, tandem taraen cessit Plin. Pan. 60, 4. K^l. Act. collat form : faucibus ipsis hiantis Cerberi reluctabat, App. M. 4. — 2, reluctatus, in a pass, sign if. : Claud. Rapt Pros. 1,42. re-ludO; si, 3- "• n - and a. To jest or jeer at, to banter (very rare) : sibi ipse re- j iudat, Manil. 5, 170 : temerarios mariti jo- cos relusit, Sen. Contr. 2, 10. + relumlnatlO- uvravyaaia. Gloss. Lat Gr. re-llimino. are, v. a. To light up again, relumine (a post-class. -word) : cae- cos, i. e. to restore to sight, Tert Apol. 21 ; id. Anim. 34. * re-luO) ere. v. a. To redeem, take out of pawn, scil. a pledge : auruin, vestem, Caecil. in Fest. b. h. v., p. 137 and 232 (" re- solvere, repigntrare," Fest.). Ecma. ae : " (Romulus et Remus) Certabant urbem Romamne Remamne vocarent," Enn. Ann. 1. 99. re-macresco- cru t 3 - "• inch. n. To grow very lean or thin, Suet. Dom. 18. * re-rnaledlCO. ere, v. n. To return reproachful language, to abuse or revile back : non oportere maledici senatoribus, remaledici civile fasque esse, Vespas. in Suet. Vesp. 9 fin. re-mancipO" avi, atum, 1. v. a. To transfer back again, remancipate: quern pater ea lege mancipio dedit, ut sibi re- manciparetur, Gaj. Inst 1, 140 ; 60 id. ib. 1, 172 ; cf. Fest s. v. bemancipatajh, p. 229. RE ME * 1, rc-mando. are, v. a. To send back word, to notify m return : Eutr. 2, 13. 2. re-mando, ere, v. a. To cltew over again, to chew (he cud, ruminate: Pontici mures simili modo remandunt, Plin. 10, 73, 93: tacdium scripta et lecta sacpius revolvendi et quasi eundem cibum re- inandendi, Quint. 11, 2, 41. rc-manec- mansi, 2. v. n. To slay or remain behind (freq. and quite class.) : I. In gen.: ita sermone confecto, Catu- lus remansit, nos ad naviculas nostras descendimus, Cic. Acad. 2, 4ifin. ; so ab- sol., id. Cat. 1, 3, 7 (opp. to disccssus) ; Caes. B. C. 3, 87, 4; Hor. Od. 1, 27, 8; Ov. M. 3, 477 (opp. to deserere), et saep. : mulieres nostrae Romae remanscrunt, Cic. Art. 7, 14 fin. ; so, Romae, Caes. B. C. I, 33, 2 ; 3, 83, 3 : in exercitu, Cic. Off. 1, II, 36: in Gallia, Caes. B. G. 4, 8, 2: ad urbem cum imperio, id. ib. 6, 1, 2: domi, id. ib. 4, 1, 5 : apud aliquem, id. ib. 4, 15 fin.: — ferruua ex hastili in corpore re- manserat Nep. Epam. 9, 3. II. In partic., To slay, remain, con- tinue, abide, endure: at manet in vita, quoi mens animusque remansit, Lucr. 3, 403 ; id. 1, 247 : expone igitur primum animos remanere post mortem, Cic. Tusc. 1, 12 : equos eodem remanere vestigio as- suefaciunt, Caes. B. G. 4, 2, 3 ; cf., vesti- gia antiqui officii remanent Cic. Rose. Am. 10 : and herewith cf., quorum usque ad nostram memoriam disciplina navalis et gloria remansit id. de imp. Pomp. 18 : in duris remanentem rebus amicum, per- severing, constant, Ov. Tr. 1, 9, 23 ; Var. L. L. 6, 6, 63 ; cf., si ulla apud vos memo- ria remanet avi mei Masinissae, Sail. J. 24 fin. : id nomen (sc. hostis) a peregrino recessit et proprie in eo, qui arma contra ferret remansit Cic. Off. 1, 12, 37 ; Quint. 1, 6, 32: vobis aeterna sollicitudo rema- nebit, Sail. J. 31, 22 : ne quam contumeli- am remanere in exercitu victore sinat, would suffer to cleave to the army, id. ib. 59, 5 : ne quid ex contagione noxae remane- ret penes nos, Liv. 9, 1 : quod est oratori necessarium, ab iis petere necesse est, apud quos remansit, Quint 12, 2, 8. 2. With an adjectival predicate, To re- main, continue in a certain state or con- dition (cf. relinquo, no. I., B, 3) : quarum (sublicarum) pars inferior Integra rema- nebat, Caes. B. G. 7, 35, 4 : quae (poten- tia senatus) gravis et magna remanebat Cic. Rep. 2, 34 ; Veil. 2, 123. 1. re-mano. are, v. n. To flow back (a Lucretian word) : Lucr. 5, 270 ; 6, 636. 2. remano, are, v. n. To go back ; v. remeo, ad fin. remansio> °nis. /■ [remaneo] A slay- ing or remaining behind; a remaining, continuing in one's place (a Ciceronian- word) : profectio animum tuum non de- bet offendere : num igitur remansio? etc., . Cic. Lis. 2 : tua remansio, id. Q. Fr. 3, 1, 5, £ 17. + remaiiSOT' oris, m., A soldier who stays at home by permission of his com-, mander, Inscr. ap. Mur. 34, 7, 2. remant' v - remeo, ad fin. remeabilis. e, adj. [remeo] Thai goes or comes back, returning (post-Aug. and very rare) : saxum (i. e. of Sisyphus). Stat. Th. 4, 537 : Christus e tumulo, Prud. Apoth. 1117 : anima in corpora, Tert. Res. Cam. 1. remeaculum. i, n. fid.] A way back, a return, App. M. 6, p. 174. ' remeatus, fls . '"• [>&■] a return .- Mart. Dig. 48, 19, 4. * remediali& e, a 4j- [remedio] Heal- ing, remedial: vis, Macr. S. 7. 16^71. * remediatio, onis. /. [id.] a heal ing, remedying, Scrib. Comp. 11. remediato! - " oris, m. [id.] A healer, curer : valetudinum. Tert. adv. Marc. 4, 8 : languorum, id. ib. 35. remedio- avi, atum, 1. v. a., and pe- medioi*' atus, 1. v. dep. n. fremedium] To tteal, cure, remedy (a post-class, word) : (a) Act.. Scrib. Comp. 11; 18; 122: Tert. adv. Marc. 4, 35 : id. ad Scapul. 4, et al. — (/3)X>ei)on.,Hier.Ep.68: App.Herb.2; 105.. remedium- "> »■ [re-medeor] Thai which heals again ; a cure, remedy (quite class, and very freq. ; not found in Ca- tull., Tibull.. Vire., or Hor.): I. Lit. A 1297 HEME remedy, medicine : Lucr. 6, 1225 : panthe- i'ns, quae in barbaria venenata came ca- (jcrentur, remedium quoddam habere, ■^uo cum essent usae, non morerentur, Cic. N. D. 2, 50 ; Cels. 3, 9 : remedium eat magni et recentis doloris sanguis missus, id. 4, 6 : contra omnium morsus remedio est gallinaceum cerebrum, Plin. 29, 4, 27, § 88 : abstinere cibo omni, aut potu, etc. ... in praesentissimis remediis habetur, id. 28, 4, 14 : in remedio est, si quis, etc., id. 29, 4, 27 inil. : remedium ad fauces pol- licitus, Suet. Ner. 35 fin., et saep. II, Trop., A means of aid, assistance, or relief; a remedy : remedium ad magni- tudinem frigorum comparare, Cic. Verr. 2, 5, 10 ; so, r. sibi comparare r.d toleran- dum dolorem, id. Tusc. 5, 26, 74 : r. quae- rere ad moram, id. Cluent. 9, 27 ; cf., ad- versus consulta senatus et decreta princi- pum vel magistratuura remedium nullum est, nisi, etc., Quint. 5, 3, 5 ; 60, remediis uti adversus reliqua, id. 4, 2, 101 : r. in ce- teros, Tac. H. 1, 20 fin.: illius tanti vul- neris, Cic. Fam. 5, 15; so, aegritudinum, Ter. Heaut. 3, 2, 28 : miseriarum, id. Ad. 3, 17: iracundiae, id. Phorm. 1, 4, 8: in- firmae memoriae, Quint. 11, 2, 49 : hujus metus, id. 1, 2, 6 : ubertatis, id. 2, 4, 6 : quibus rebus nostri haec repeiiebant re- media, ut, etc., Caes. B. C. 3, 50 ; cf., ve- neficiis remedia invenire, Cic. Phil. 13, 11, 25 ; so, r. invenire alicui rei, Ter. Ph. 1, 4, 23 ; 4, 3, 11 : acrioribus 6aluti suae reme- diis subvenire, Cic. Clu. 24 fin. : id re- medium timori fuit, Liv. 3, 3 ; and id. 9, 20 : hinc ira et questus, et postquam non subinveniebat (Olennius) remedium ex bello, Tac. A. 4, 72. remellg'O, inis, /. [ace. to Fest. p. 229, from remoior, and hence qs. for remo- rigo] perh. i. q. remora, no. I., but concr., She that delays or hinders, the (fern.) de- layer, hinderer: " rcmeligines et remora a remorando dictae sunt a Plauto in Casina (4, 3, 6) : nam quid illaec nunc tamdiu in- tus remorantur remeligines. Ab Afranio in Prodito : remeligo a Laribus missa sum," Fest. 1. 1. (The palimpsest of Plau- tus, ace. to Ritschl's collation, has, instead of the two last words of the verse in ques- tion, REMORANTURREME ). * rc-meminii i 83 ^ »• n - To recall to mind, to remember: priorum, Tert. adv. Marc. 4, 1. * rc-memdrO' are, v. a. To mention again, Tert. adv. Marc. 4, 43. remcnsuSj a, urn, Part., from reme- tior. re-meoi av i, 1- »■ «■ To go or come back, to turn bach, return (not freq. till aft- er the Aug. period ; only once in Cic. ; in Caes. not at all) : I. L i t. : remeabo intro, Plaut. Epid. 5, 1, 55 : in ludum, Afran. in Fest. s. h. v. p. 229 (cf. Neukirch, Fab. tog. p. 200) ; so, in patriam, Ov. M. 15, 480 : patrias in sedes, Tac. A. 14, 25 fin. : rur- sum in terga (coupled with cedere), id. ib. 3, 21 : ad se (legati), Liv. 9, 16 : victor ad Argos, Virg. A. 2, 95 ; cf., victor do- mum ab hoste, Ov. M. 15, 569 : victor Scythicis ab arvis, Luc. 2, 553 : ex Cam- pania, Tac. A. 15, 60; cf., Aegypto, id. ib. 2, 69 : eodem remeante nuncio, Liv. 9, 3: — navibuB remeabat disjecto agmine, Tac. H. 5, 22 ; cf. Suet. Vit. Plin. fin. : (cotur- nices) cum ex Italia trans mare remeant, Var. R. R. 3, 5, 8 : greges nocte remea- bant ad stabula, Liv. 24, 3.— ((3) Poet, with the ace: patrias remeabo inglorius urbes, Virg. A. 11, 793 : Euboicos penates, Stat. S. 3, 5, 12. — 1), Of inanimate subjects: cum humore consumpto neque terra ali posset neque remearet aer, would flow back again, Cic. N. D. 2. 46, 118 : naves, quae mari remeabant, Tac. A. 12, 17 fin.: remeante flumine, receding, id. Hist. 1, 86 fin. — B. ' n partic, To come back as a victor, return home in triumph (post-Aug.) : nunc neque te longi remeantem pompa triumphi Excipit, Luc. 1. 286 ; so, trium- pho, Stat. Th. 12, 164.— With an ace. : ve- titos remeare triumphos, to return home to the triumph denied (me), Luc. 7, 256. — II. Trop. : transiit aetas Quam cito ! non segnifl stat remeatque dies, Tib. 1, 4, 28. — With an ace. : si natura juberet A certis annis aevum remeare peractum, Hor. S. 1, 6, 94. HE MI jc^-* We have what appears to be a lengthened collar, form in remanant= remeant (like danunt= daut, prodinunt=: prodeunt, redinunt = redeunt) in the fragment of Ennius (Ann. 1, 66) in Fest. p. 233 : camposque remanant. Paulus Diaconus gives for it the mutilated re- man t. * re-mergOi ere, v. a. To dip in or immerse again, trop. : soporis altitudine remerguntur, Aug. Conf. 8, 5. re-metior, mensus, 4. v. dep. a. To measure or mete again, measure or mete back (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit: Lucr. 2, 516 : si modo rite memor servata remetior astra, Virg. A. 5, 25 : fru- mentum pecunia remetiri, to measure back with money, i. e. to pay for with an equal measure of money, Quint. Decl. 12, 19 fin. — B. Transf. : 1. To measure back, i. e. to go, pass, or travel over again : iter, Stat. Th. 3, 324 : stadia, Plin. 2, 71, 73.— 2. In gen., To void or discharge back again : file fide summa testae sua vina remensus, Reddidit oenophori pondera plena sui, Mart. 6, 89 : vinum omne vomi- tu, Sen. Ep. 95 ; cf. id. Provid. 3 fin. — II, Trop., To go over in one's mind; to think over, reflect upon ; to tell again, re- peal : totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, Sen. Ir. 3, 36 : fab- ulam, App. M. 1. — 2. (ace. to no. I., B, 1) To measure or pass over again: transmis- sum disciimen convalescendo remetiri, to remeasure, in recovering, the danger sur- mounted (i. e. to be continually advancing in recovery), Plin. Ep. 8, 11, 2 Schaef. iSp remensus, a, um, in passive signif, ace. to no. I., B, 1, Repassed, trav- ersed again : pelagoque remenso Impro- visi aderunt, Vivg. A. 2, 181 ; so, mare, id. ib. 3, 143. remeXj Igis, m- [remus-ago] A rower, oarsman, Plaut Poen. 5, 5, 35 ; Cic. de Div. 2, 55, 114 ; id. Att 13, 21, 3 ; id. Verr. 2, 4, 34 ; 2, 5, 33 ; Hor. Epod. 17, 16, et saep. Of Charon, Sen. Here. Fur. 557. — ft, remex, collect, for remiges (mostly noet.) : vacuos sensit sine remige portus, Virg. A. 4, 588 ; so id. ib. 5, 116 ; Prop. 3, 12, 34 ; Hor. Epod. 16, 57, et saep. ; Liv. 37, 11_ ; Tac. A. 4, 5. Rcmi) orum, m. A considerable peo- ple of Gaul, in the region round about the mod. Rheims, Caes. B. G. 2, 3 ; 5 sq. ; 9 ; 12 ; 3, 11 ; 5, 3, et saep. ; Tac. H. 4, 67 sq. Poet, in the sing. : Luc. 1, 424. — H, In later authors, The chief town of the Re- mi (now Rheims) (in earlier writers, Duro- cortorum; cf. Caes. B. G. 6, 44), Amm. 15, 11 ; 16, 2,— Cf. Ukert, Gall. p. 376 and 535. * rcmigatio, °nis, /. [remigo] A row- ing : Cic. Att 13, 21, 3. remigium. ii, »■ [remex] A rowing: homines remigio sequi, Plaut. Bac. 2, 3, 55 : portus decern dierum remigio ab op- pido distans (just before, abest a Ptole- maide quinque dierum navigatione), Plin. 6, 29, 34, § 174 ; id. 9, 3, 2. II. M e t o n. (flbstr. pro concrcto) : £^. The parts of a vessel that belong to the row- ing of it, the oars : remigio veloque festi- nare, Plaut. Asin. 1, 3, 5 ; so Tac. A. 2, 24 ; id. Hist. 3, 47; id. Germ. 44; Catull. 64, 13; Hor. Od. 1, 14, 4 ; Virg. G. 1, 202. — Pro- verb. : meo remigio rem gero, i. e. I steer my own course, do just as X please, Plaut. Mil. 3, 1,150. — 2, Poet, transf., of wings: Lucr. 6, 744 ; so, volat file per aera mag- num Remigio alarum, Virg. A. 1, 301 ; 6, 19 (mentioned in Quint. 8, 6, 18) ; Ov. M. 8, 228 ; id. A. A. 2, 45, et al. — B. Those that perform the rowing, the oarsmen, row- ers : Cic. Tusc. 5, 39, 114 : remigium clas- sicique milites, tranquillo in altum evecti, Liv. 26, 51 ; so id. 21, 22 ; 20, 39 ; 33, 48 ; 37, 11 ; Tac. A. 3, 1 ; 14, 39 ; Virg. A. 3, 471 ; Hor. Ep. 1, 6, 63. remigfO) « re > »• n - P "-] To row (a good prose word) : Cic. Att. 13, 21, 3 ; id. Tusc. 4, 4 fin. ; Caes. B. G. 5, 8, 4 ; Auct. B. Alex. 46, 2; Tac.Agr.10; 28; Sen. Ep. 122 fin., et al. Poet, with the ace. : re- rnigare alnum, (* i. e. navem), Claud. Rnpt Pros. 2, 178. — (* Of birds : pennis remi- gare, Quint. 8, 6, 18.) re-migro, are, v. n. To remove or journey back ; to go back, return (quite class.): I, Lit: facere ut remigret do- ll E M I mum, Plaut Pers. 4, 6, 3 ; cf., in domum suam, Cic. Tusc. 1, 49, 118 : in domum veterem e nova, id. Acad. 1, 4 : in locum, Lucr. 2, 966 : trans Rhenum in suos vi- cos, Caes. B. G. 4, 4, 6: in agros, id. ib. 4, 27 fin.: Romam, Cic. Fam. 9, 18 fin.— JX, Trop. : ad argumentum, Plaut. Poen. pro!. 47 ; so, ad justitiam, Cic. Tusc. 5, 21 fin. : ad deos ( anima sapientis ), App. Dogm. Plat. 2 : remigrat animus nunc de- mum mihi, Plaut Epid. 4, 1, 42. -I rcmillum dicitur quasi repandum, Fest p. 137 and 230. reminiscentiae, arum, /. [remi- niscor] Recollections, remembrances, remi- niscences, a transl. of the Platonic dvauvij- oeis, Tert Anim. 23 sq. ; Arn. 2, 57. re-miniscor; sri, v. dep. n. and a. [root men, wnence mens, memini, v. comminiscor] To recall to mind, recollect, remember : " reminisci, quom ea quae te- nuit mens ac memoria, cogitando repe- tuntur," Var. L. L. 6, 6, 63 : se non turn ilia discere, sed reminiscendo recognos- cere, Cic. Tusc. 1, 24, 57 ; cf. id. de Sen 21 fin. : te de aliis quibusdam quaestori- bus reminiscentem recordari, id. Lig. 12, 35 : reminisceretur veteris incommodi populi Romani, *Caes. B. G. 1, 13, 4 ; so with the gen. : veteris famae, Nep. Phoc. 4 : Satyri, Ov. M. 6, 383 : facti, Suet Claud. 41 : reminiscere quae traduntur myste- riis, Cic. Tusc. 1, 13 ; cf., ea potius remi- niscere, quae, etc., Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5, 5 ; so with the ace. : dulces Argos, Virg. A. .10, 782 : animo dulces amicos, Ov. Pont. 1, 8, 31 : acta, id. Met. 11, 714.— With an object - clause : reminiscere, totius imum hie esse in summa, Lucr. 2, 89 ; so id. 6, 650 ; Ov. M. 1, 256 ; cf. id. ib. 7, 293. — *II. To call to mind, imagine, conceive: ut 6i ipse fingere vellet, neque plura bona reminisci, neque majora posset consequi, quam vel fortuna vel natura tribuerat, Nep. Alcib. 2. U^'Act coll at. form, reminisco, ere, ace. to Prise, p. 799 P. ; censured by Aus. Epigr. 48 and 49y remi-peS; pedis, adj. Oar-footed (i. e. which has oars for feet) (an Ausonian word) : anates, Aus. Ep. 30, 12 : lembi, id. Idyll. 10, 201. re-miscCOj no perfi, mixtum or mis- rum, 2. v. a. To mix or mingle again, to mix up, intermingle (perh. only in the follg. passages): I, Lit: venenum remixtum cibo, Sen. Const. Sap. 7. — H, Trop. : sic veris falsa remiscet, Hor. A. P. 151 : ani- mus naturae suae remiscebitur, Sen. Ep. 71 : remixto carmine tibiis, Hor. Od. 4, 15, 30. remissa; ae, /. [remitto] A pardon, remission (cccl. Lat, for remissio) : pecca- torum, Tert. adv. Marc. 4, 18 fin. ; Cyp- rian. Ep. 59 ./in. * rcmissarius, a, um, adj. [id.] That can be easily shoved back : vectes, a slid- ing bolt, Cato R. R. 19 fin. rcmisse; adv., v. remitto. Pa., ad fin. remissibllis, e, adj. [remitto] (a post-class, word) : I. Pardonable, remissi- ble : delicta, Tert. Pud. 2.— II. Easy, light : digestio, Coel. Aur. Tard. 2, 13, no. 164. remission ° nia . /• P a -] ( a <=c to re- mitto, no. I., A and B) A letting down, low- ering : I. Li t (very rarely) : ex super- ciliorum aut remissioneautcontractione, Cic. Off. 1, 41. — Far more freq. and quite class., II, Trop.: A. A slackening, relaxing, abating, di- minishing, flagging, remitting; laxness, softness: animus intentione sua depellit pressum omnem ponderum, remissione autem sic urgetur, ut se nequeat extolle- re, Cic. Tusc. 2, 23 : contentiones vocis et remissiones, id. de Or. 1, 61, 261 ; cf. id. Brut. 91 ; so, vocis, Quint. 1, 10, 25 : avy- juo$ est intentio motus et remissio in corde et in arteria, Gell. 18, 10 fin. : remissio len- itatis quadam gravitate et contentione fir- matur, laxity, Cic. de Or. 2, 53 : operis, Var. R. R. 1, 17 fin. ; cf., laboris, id. ib. 2, 6, 4 ; Quint. 3, 8, 29 : tnleB igitur amicitiae sunt remissione usus eluendae, Cic. Lael. 21 : sene8centis morbi remissio, id. Fam. 7, 26 ; so, febris, Suet. Tib. 73 : doloris, Scrib. Comp. 99 : in acerbissima injuria remissio animi ac dissolutio, i. e. slackness, laxness, Cic. Fam. 5, 2, 9. Different from HE MI which is, ad omnem nnimi remissionem mduinque descendere, i. e. relaxation, rec- reation, Cic. de Or. 2, 6; so, animorum, id. Fam. 9, 24, 3 ; cf., in this sense, absol., quein non quies, non remissio, non aequa- lium studia, non ludi dolectarent, id. Cael. 17 ; and, danda est omnibus aliqua remis- sio, Quint. 1, 3, 8 ; so absol. in the plur., id. ib. § 11 ; Tac. Agr. 9 ; id. Or. 28. And in still another sense : (Adversarius) turn nd severitatem, turn ad remissionem ani- mi est contorquendus, to mildness, lenity, Cic. de Or. 2, 17, 72 (cf. remissus, no. B, 1). B. (ace. to remitto, no. I., B, 2, b) A re- mitting of a penalty or performance, a remission: ne remissione poenae crude- les in patriam videamur, Cic. Cat. 4, 6 fin. ; Col. 1,7; so Suet. Caes. 20; Plin. Ep. 8, 2, 6 ; and in the plur., id. ib. 9, 37, 2 : re- missio tributi in triennium, Tac. A. 4, 13 : nunciationis, remission, abrogation, Paul. Dig. 39, 1, 8, § 4. — * II. A repetition : nova ludorum remissio, Petr. 60, 5. rcmisslvus, a, urn, adj. [id.] (late Lat.) I, In medicine, Relaxing, laxative : relaxare tumentia rebus congruis et re- missivis, Coel. Aur. Acut. 3, 4. — H, In grammar : adverbia, formed to express the idea in a weakened or moderated sense, re- missive (like pedetcntim, paullatim, scn- sim, etc.), Prise, p. 1021 P. remissus, a, um, Part, and Pa., from remitto. rc-mittc, mlei, missum, 3. v. a. and n . : ¥ Act., To let go back, send back, dis- patch back ; to send forth, give out, yield (quite class, and very freq.) : Jfa Lit, : j. In gen.: Al. Redde mihi iliam (nliam) . . . Non remissura es mihi illam ? . . non remittes? Me. Nonremittam ! Plaut. Cist. 2, 1, 29 sq. : a legione omnes remissi sunt domum Thebis, id. Epid. 2, 2, 22; so, ali- quem domum, Caes. B. G. 1, 43fin. ; 4, 21, 6; 7, 4 fin.; id. B. C. 3, 27 fin.: muliercs Romam. Cic. Att. 7, 23 : paucos in reg- num, Caes. B. C. 2, 44, 2 : Fabium cum legione in sua hiberna, id. B. G. 5, 53, 3 : partem legionum in sua castra, id. B. C. 3, 97, 3: ad parentes aliquem nuncium, Plaut. Capt. 2, 3, 15 ; so, aliquem ad ali- quem, id. Casin. 2, S, 1 ; Cic. Fam. 16, 5 ; Caes. B. C. 1, 24, 5 ; 1, 26, 2 : obsides ali- cui, id. B. G. 3, 8 Jin. ; Lucil. in Lact. 5, 14 : — is argentum hue remisit Plaut. Casin. 2, 2, 69 : librum tibi remisi, Cic. Att. 9, 9, 2 : pila intercepta, Caes. B. G. 2, 27, 4; so, tractum de corpore telum, Ov. M. 5, 95 : epistolam ad aliquem, Plaut. True. 2, 4, 43 ; so, literas Caesari, Caes. B. G. 5, 47, 4 ; cf., scripta ad eum mnndata per eos, id. B. C. 1, 10, 2 : naves ad aliquem. id. B. G. 5, 23, 4; so, naves, id. B. C. 1, 27, 1; 3, 8, 1 ; 3, 29, 2 : nonne vides etiam, quanta vi tigna trabesque Respuat humor aquae? . . . Tam cupide sursum revomit magis at- que remittit, drives back, Lucr. 2, 199 ; so, longe aquas (cautes), Sen. Hippol. 583 : calces (equi), kick out behind, Nop. Eum. 5, 5 : — ut melius muria, quam testa mari- na remittit, leaves behind, yields, Hor. S. 2, 8, 53 ; so, muriam, Col. 12. 9 : minimum seri, id. 12, 13 : hurnorem (humus), id. 12, 15 : aeruginem (vasa aenea), id. 12, 20 : quod bacca remisit olivae, Hor. S. 2, 4, 69, et saep. 2. In partic: ^Toletgoback.toloos- ett, slacken, relax any thing strained, bound, rigid, etc. : in agro ambulanti ramuium adductum, ut remissus esset, in oculum suum recidisse, Cic. de Div. 1, 54, 123 ; cf, habenas vel adducere vel remittere, id. Lael. 13, 45 ; so, frena, Ov. M. 2, 191 (opp. to retinere) ; id. ib. 6, 228 : lora, id. ib. 2, 200 ; cf., vela pennarum, Lucr. 6, 744 : ira contractis. hilaritas remissis (super- ciliis) ostenditur, Quint. 11. 3, 79 : quatuor remissis (digitis) magis quam tensis, id. 11, 3, 99; so, digitos, Ov. M. 4, 229: ma- nus, vincula, i. e. to loose, id. ib. 9, 314 sq. : brachia, i. e. to let sink or fall down, Virg. G. 1, 202 : frigore mella Cogit hiems ea- i lemque calor liquefacta remittit, dissolves 'gain, id. ib. 4, 36 ; cf, quum se purpureo vcre remittit humus, opens again, thaws, I Tib. 3, 5, 4. — b. Jurid. t. t., r. nuncium or i repudium, To send, a bill of d'vnr.-c, *n dis- ' solve a marriage or betrothal; v. nuncius and repudium. B. Trop. : 1, In gen., To send back, j RE MI return, restore, dismiss, remove, etc, : (spec- ula) simulacra remittunt, Lucr. 4, 314: vocem late nemora alta remittunt, Virg. A. 12, 929 ; cf, totidemque remisit Verba locus, Ov. M. 3, 500 ; and, (chorda sonum) remittit acutum (coupled with redderc), Hor. A. P. 349 : vos me imperatoris nom- ine appcllavistis : cujus si vos poenitet, vestrum vobis beneficium remitto, mihi meum restituite nomen, Caes. B. C. 2, 32 fin. ; cf. absol. : id. B. G. 7, 20, 7 : intc- gram causam ad senatum remittit, refers, Tac. A. 3, 10 ; cf. Quint. 11, 1, 76 ; and id. 12, 10, 21 : — quae nisi respuis ex animo longeque remittis, Lucr. 6, 68 ; cf., opini- onem animo, to dismiss, reject, Cic. Clu. 2, 6 : si quid ab omnibus conceilitur, id red- do ac remitto, resign it, id. Sull. 30, 84 : utramque provinciam remitto, cxercitum depono, id. Phil. 8, 8, 25.- But esp. freq., 2. In partic: a. (ace. to ?io. 1, A, 2, a) To slacken, relax, relieve, release, abate, re- mit : omnes sonorum rum intendens turn remittens pcrsequetur gradus, Cic. Or. 18, 59; cf, (sonorum vis) turn remittit am- inos, turn contrahit, id. Leg. 2, 15, 38 ; and, quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed quibus relaxem ac remittam, relieve, recreate, refresh, id. fragm. ap. Non. 383, 23 ; so, animum per dies festos licen- tius, Liv. 27, 31 ; and in a like sense with se, Nep. Alcib. \fin.; and cf. mid.: mirum est, ut opusculis animus intendatur remit- taturque, Plin. Ep. 7, 9, 13: onimos a con- tentione pugnae Liv. 5, 41 ; so, aminos a certamine, id. 9, 12 : animos a religione, id. 5, 25 : superioris tcrnporis contentio- nem, Caes. B. C. 2, 14 fin. ; cf. Cic. Brut. 55, 202 : diligentiam in perdiscendo ac memoriam, Caes. B. G. 6, 14, 4; cf, cu- ram et diligentiam remittunt, id. B. C. 2, 13, 1 ; and, belli opera, Liv. 30, 3; so, bel- lum, id. 30, 23 : pugnam, Sail. J. 60, 3, et al. : urgent tamen et nihil remittunt, Cic. Fin. 4, 28 ; cf. Liv. 9, 16 : quotidie aliquid iracundiae remittebat, Cic. Phil. 8, 6, 19 ; cf. id. Att. 10, 4, 2.: — aliquid de suo, id. Rab. Post. 11, 31 ; so, horam de meis le- gitimis horis, id. Verr. 2, 1, 9 : aliquid de severitate cogendi, id. Phil. 1, 5 fin. : om- nino de celeritate, Caes. B. G. 5, 49, 6 : ni- hil de saevitia, Tac. A. 6, 25, et al. ; cf. Caes. B. C. 3, 17, 4 : ex eo, quod ipse po- test in dicendo, aliquantum remittet, Cic. de Div. in Caecil. 15, 48; so, aliquid ex pristina virtute, Caes. B. C. 3, 28, 5: ali- quid ex cura verborum, Quint. 10, 7, 22; id. 7, 1, 22 : nihil e eolito luxu, Tac. H. 3. 55 : nihil ex arrogantia, id. Agr. 27, et al. — (/3) With an object-clause, To cease, leave off, omit to do any thing (rare ; not in Cic. or Caes.) : si cogites, remittas jam me onerare injuriis, Ter. And. 5, 1, 8 : ne- que remittit quid ubique hostis ageret ex- plorare, Sail. J. 52, 5 ; cf, quid bellicosus Cantaber cogitet, remittas Quaerere, Hor. Od. 2,11, 3.— (y) With se or mid., To re- lax, abate : ubi dolor et inflammatio se remiserunt, Cels. 4, 24 ad fin. ; cf, cum se furor ille remisit, Ov. Her. 4, 51 : quae (febres) certum habent circuitum et ex toto remittuntur, Cels. 3, 12. Cf. under no. II. — Mid., also, To recreate one's self: eundem, quum scripsi, eundem etiam quum remittor, lego, Plin. Ep. 1, 16, 7; cf, fas est et carmine remitti, id. ib. 7, 9, 9 ; v. also, above, animus remittitur. b. With respect to a person, To free one from any tiling; to give up, grant, yield, resign, concede, surrender, sacrifice a thing to any one (syn. concedere, con- donare): Tranioni remitte quaeso banc noxiara causa mea, Plaut. Most. 5, 2, 47 ; so, multam, Cic. Phil. 11, 8 : poenam ali- cui, Liv. 40, 10 fin. : omnia tibi ista conce- dam et remittam, Cic. Verr. 2, 5, 9 ; cf. id. Acad. 2, 33, 106 ; and, aliciii remittere atque concedere, ut, etc., id. Plane. 30, 73 : meam animadversionem et supplicium . . . remitto tibi et condono, Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 2 : quod natura remittit, Invida ju- ra negant, Ov. M. 10, 330 : si per populum Romanum 6tipendium remittatur, Caes. B. G. 1, 44, 11 : pecunias, quas erant in publicum Varroni cives Romani polliciti, remittit, id. B. C. 2, 21, 2; cf. Liv. 42, 53; so, aedes (venditas) alicui, to give up, re- sign a purchase, Plaut. Most. 3, 2, 111 : tempus alicui, Cic. Verr. 2, 1, 11 : ut pa- ll E M M tria tantum nobis in nostrum privutum usum, quantum ipsi supercsse posset, re- mittcret, id. Rep. 1, 4 fin. : navem impe- rare debuisti ex foedere : remisisti in tri- ennium : militcrn nullum umquam popo- scisti per tot annos, id. Verr. 2, 4, 9 Jin. in quo tibi remittunt omnes istam volup tatcm et ea se carere patiuntur, resign that pleasure to you, id. de Or. 1, 58: ut memoriam simultatium patriae remitti- rct, sacrifice to his country, Liv. 9, 38; cf, privata odia publicis utilitatibus remitte- re, Tac. A. 1, 10 : ut sibi poenam magis- tii equitum remitteret (dictator), that hi would remit for their sake, Liv. 8, 35: dic- tator consulibus in senatu magnifier- lau- dato et 6uarum quoquc rerum illis remifr so honore, dictatura se abdlcnvir. having been resigned in their favor, id. 7, 11. — A b- sol. : remittentibu8 tribunis plebis comi- tia per intcrregem sunt habita, withdraw- ing their opposition, Liv. 6, 36 ; cf. Tac. A. 1, 8. — ((}) Poet., with an object-clause, To allow, permit : sed mora damnosa est nee res dubitare remittit, Ov. M. 11, 376. II. Neutr., To decrease, abate (very rare, but quite class.) : si forte ventus remisis- set, Caes. B. C. 3, 26, 4 ; so, imbres, Liv. 40, 33 : pestilentia, id. 2, 34 : cum remiee- rant dolores pedum, Cic. Brut 34, 130 ; cf, ei remittent quippiam Philumenac do- lores, Ter. Hec. 3, 2, 14 (others, less com- monly, Philuraenam). — Hence remissus, a, um, Pa. (ace. to no. I., A, 2, a), Slack, loose, relaxed, languid : A. L it. : ut oncra contends corporibus fa- cilius feruntur, remissis opprimunt, Cic. 'fuse. 2, 23 ; cf, vox, ut nervi, quo remis- sior, hoc gravior et plenior, Quint. 11, 3, 42 : ridens Venus et remis60 Filius nrcu, Hor. Od. 3, 27, 67 : vere nitent terrae, ve- re remissus ager, i. e. thawed, Ov. F. 4, 126 : ammoniacum, i. e. liquid, Pall. 1, 41, 2 ; cf, adeps, Veg. 1, 11, 4. B. Trop., Relax, not rigid, strict, or hard, both in a good and bad sense : X In a good sense, Mild, gentle, soft, indul- gent, cheerful, good-humored, gay, etc. remissior ventus, Caes. B. C. 3, 26, 2: re- missiora frigora, id. B. G. 5, 12 fin. : can- tus remissiores, Cic. de Or. I, 60 ; cf, turn intentis turn remissis modis, Quint. 11, 3, 17 : si me non improbissime Dolabella tractasset, dubitassera fortasse, utrum re missior essem. an summo jure contemle- rem, Cic. Att. 16, 15; cf. id. Fin. 3. 1, 2 -. Tac. Or. 11 : magistratus valde lenes et remissi, Cic. Rep. 1, 43 ; so, r. animus (coupled with lenis), id. de Or. 2, 46, 193 : cf, rcmississirao ad otium et ad omnem comitatem animo, Suet. Aug. 98: remis- sus et mitis, Plin. Ep. 3, 14, 5 : cum tristi bus severe, cum remissis jucunde vivere, Cic. Coel. 6 ; cf. Suet. Galb. 14 ; id. Claud 21 ; Plin. Ep. 4, 3, 1 : decorus est senis ser mo quietus et remissus, Cic.de Sen. 9, 28 amicitia remissior esse debet et liberioi et dulcior, id. Lael. 18 fin. ; cf, affectus Quint. 10, 1, 73 : egressiones, id. 11, 3, 164 joci, gay, merry (opp. to curae graves) Ov. M. 3, 319 ; cf, remissiores hilariores que eermones, Suet. Tib. 21 ; and, opus Ov. Tr. 2, 547. 2. In a bad sense, Slack, negligent, re miss : esse remisso ac languido animo, Caes. B. C. 1, 21, 5; cf, nostris languen- tibus atque animo remissis, id. ib. 2. 14 ; and, dolus Numidarum nihil languidi ne- que remissi patiebatur, Sail. J. 53, 6 ; so id. ib. SS, 3 : oderunt agileni gnavumque remissi, Hor. Ep. 1, 18, 90 : remissior in petendo, Cic. Mur. 26. — Hence, Adv., remisse (ace. to no. B, 1), Gen- tly, mildly (coupled with leniter, urbane : opp. to severe, graviter, vehementer. etc.), Cic. de Or. 3, 26, 102 ; id. Coel. 14 ; Col. 1, 8, 10 ; Quint. 10, 2, 23 ; 12, 10, 71 ; Suet Claud. 30.— Comp., Cic. de Or. 1, 60, 255 ; id. Verr. 2, 4, 34; Quint 9, 2, 91. — Sup. is not found. * remi-vagllSi a, um. adj. [remus] Oar-wafted, impelled by oars: celox, ^ ar. in Non. 533, 8. remixtus (remistus), a, um, Part.. from remisceo. RemmiUS; ". ™- Fame of a Roman gens, e. g., Tac. A. 2, 68 ; Suet. Gramm 23. — Hence, H. Lex Remmia de calum- niatoribus, Cic. Rose. Am. 19 fin.; Mar- 1299 EEMO cian. Dig. 48, 16, 1 : " qua, qui calumnia- batur, damnabatur, si crimen approbare nou poterat," Schol. ad Cic. 1. 1. (p. 431 ed. Orel].). re-mdlior- >tus, 4. v. a. To press, push or move back or away (poet, and in postrAug. prose) : saepe remoliri luctatur pondera terrae (Typhoeus), Ov. M. 5, 354 ; so, ferrea claustra, Stat. Th. 10, 527 ; Sen. Q.N. 6, 13 Jin. f^p^remolltns, a, urn, pass.: orbe remolito, Sen. Here. fur. 504. ro-mollcsco. ere, »■ inch. n. To be- come soft again, to become or grow soft (quite class.) : I, Lit. : ut Hyraettia sole Cera remoliescit, softens, Ov. M. 10, 285 : sole remoliescit quae frigore constitit tin- da, i. e. melts, id. ib. 9, 662. — H. Trop. : quod ea re (vino) ad laborem ferendum remollescere homines atque effeminari arbitrantur, to be enervated, * Caes. B. G. 4, 2 fin. : si precibus numina justis Victa remollescunt, are softened, touched, Ov. M. 1, 378. re-mollio- n ° perfi, Itum, 4. v. a. To make soft again, to make soft, soften (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit. : terram, Col. 2, 11, 9 : grana humore remollita, App. Herb. 3, 9 : quare . . . Salmacis enervet tac- tosque remolliat artus, softens, weakens, Ov. M. 4, 286.— II. Trop. : eo se inhibi- tum ac remolitum, quo minus, utdestina- rat, etc., softened, mollified, Suet. Aug. 79. re=moneOt ere, v. a. To warn again, remind : hie benevolo remone- bam, App. M. 5 (al. te monebam). rd-Hlora? ae ,/. : I, Delay, hinderance (an ante-classical word) : quae Remoram faciunt rei privatae et publicae, Plaut. Trin. 1, 1, 16 ; cf. Lucil. in Fest. s. v. ke- meligines, p. 136: remora si sit, if I de- lay, Plaut. Poen. 4, 2, 106.— H. The Latin name for the fish echeneis (v. h. v.), Plin. 32, l, l ad fin.— m. Remora, ae, /., The name given to Rome by Remus : cer- tabant urbem Romam Remoramne voca- rent, Enn. in Cic. de Div. 1, 48 {al. Rem- amne). remoramen. Inis, n - [remoror] A delay, hinderance : Ov. M. 3, 567. remora tor- oris > m - A delayer, hindcrer, Capell. 1, 19. * re-morbesco. ere, v. n. [morbus] To become sick again, suffer a relapse, Enn. in Fest. p. 137 and 230. re-mordcO) n0 pcrfi, rsum, 2. v. a. To bite again, bite back; mostly poet, and only in the trop. sense; to vex, tor- ment, disturb: quin . . . me remorsurum petis, Hor. Epod. 6, 4 ; Lucr. 3, 839 ; id. 4, 1131 : quando haec te cura remordet, Virg. A. 1, 261 ; cf. absol. : si juris mater- ni cura remordet, id. ib. 7, 402 ; and Juv. 2, 25. — In prose : sin tandem libertatis desiderium remordet animos, Liv. 8, 4. t re mores aves i n auspicio dicuntur, quae acturum aliquid remorari compel- lunt, Fest. p. 136 : — " Remum dictum a tar- ditate, quippe talis naturae homines ab antiquis eemores dicti, Aur. Vict. Orig. gent. Rom. 21 fin. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 304 sq. + r emoria . v. % remurinus. re-moror, atus, 1. v. dep. n. and a. : 1, Neutr., To stay, tarry, linger, loiter, de- lay (so rarely) : nam quid illaec nunc tam diu intus remorantur remeligines? Plaut. Casin. 4. 3, 7 ; so, ibi corpora, Lucr. 2, 74 : res nulla foris, id. 2, 157 : in concilio, id. 2, 565 ; cf, Italia, Liv. 27, 12 : perge, ne remorare. Non diu remoratus es : Jam venis, Catull. 61, 200 sq. : Etesiae contra fluvium flantes remorantur, Lucr. 6, 718. — More freq. and quite class., U, Act., To hold back, stay, detain, ob- struct, hinder, delay, defer: aliquem, Plaut. Mil. 3, 3. 46 : haec edepol remorata mod est, id. Epid. 5, 1, 23; id. Rud. 4, 6, 4, et saep. : eae res. quae ceteros remorari So- lent, non retardarunt, Cic. pro imp. Pomp. 14 : nox atque prncda castrorum hostes quominus victoria utercntur remorata sunt, Sail. J. 38, 8; Prop. 1,6, 5: quamvis te longae remorentur fata senectae, i. e. should preserve you to a good old age, id. 1, 19, 17: nam unum diem postea L. Sa- turninum tribunum plebis et C. Servilium praetorem mors ac poena remorata est? t. c. was it put off, deferred ? Cic. Cat 1, 2. 1300 RE MO — Absol. : ab negotiis numquam voluptas remorata, Sail. J. 95, 3. — With inanimate and abstract objects : alicujus commo- dum, Ter. And. 4, 3, 24 : scio te me lis epistolis potius et meas spes solitum es6e remorari, Cic. Att. 3, 14 : alicujus iter, Sail. J. 50; so, iter, Ov. M. 11, 233. 13 s " remoratus, a, am, In a pass, signif. : pomi jactu remorata (Atalanta), Ov. M. 10, 671. remote) adv., v. removeo, Pa., ad fin. remotlOi Onis,/. [removeo] A putting away, removing, removal (very rare) : I, Lit.: tutoris, Ulp. Dig. 26, 10. 4. — II. Trop. : r. criminis est quum ejus inten- tio facti, quod ab adversario infertur, in alium aut in aliud removetur, Cic. Inv. 2,29. remotttS) a, urn, Part, and Pa., from removeo. re-mdveO; movi, motum, 2. {syncop. plusquamperf, remorant, Hor. S. 2, 1, 71 : inf., remosse, Lucr. 3, 69) v. a. To move back, draw back ; to take away, set aside, withdraw, remove (frequent and quite clas- sical). I. Lit: tolle hanc patinam, remove pernam, Plaut Mil. 3, 1, 163 sq. : pecora, Caes. B. C. 1, 48, 6 ; so, equos, Sail. C. 59 ; cf., equos ex conspectu, Caes. B. G. 1, 25 : dapes, mensam, Ov. M. 8, 571 ; 13, 676 : frena, Hor. S. 2, 7, 74 : tegimen, to lay aside, Ov. M. 1, 674 : Aurora removerat ignes, had driven away, id. ib. 4, 81 ; id. ib. 5, 43, 6 : remoto atque ablegato viro, Cic. Verr. 2, 5, 31 fin. : remotis arbitris, id. Off. 3, 31, 112 : quae jam infantem re- moverit, i. e. has weaned, Plin. 28, 7, 21 : — naves longas ab onerariis navibus, Caes. B. G. 4, 25 ; so, cupas furcis ab opere, id. B. C. 2, 11, 3 : castra sex millia ab oppido, Liv. 9, 24 : quae natura occultavit ab oc- ulis, Cic. Off. 1, 35, 127 : brachia a latere modice, Quint 11, 3, 159 : comas a fronte ad aures, Ov. M. 5, 488 : se a corpore, Lucr. 3, 895 : plura de medio (coupled with auferre), Cic. Rose. Am. 8 fin. : to- gam inde, Quint. 11, 3,124 : oculos profa- nos arcanis, Ov. M. 7, 256 : viriles manus tactu virgineo, id. ib. 13, 467, et saep. : quum paulum ab legionibus nostros re- movissent, Caes. B. G. 5, 16, 2; so, se a vulgo, Hor. S. 2, 1, 71 : praesidia ex iis locis, quae, etc., Cic. Fam. 16, 12, 3; so, se ex urbe in montes, Hor. S. 2, 6, 16 : ut propinquis suis ultra ducentesimum lapi- dem removeretur, Tac. A. 2, 50. II, Trop. : removete moram, Plaut. Stich. 2, 1, 37 ; so Quint. 8, prooem. § 3 : sumptum removit, Cic. Rep. 2, 14 : omnia removistis, avaritiam, imperitiam, super- biam, Sail. J. 85, 45 ; cf, remoto metu, id. ib. 87 fin. ; Tac. Agr. 15 : remoto joco, jesting aside, Cic. Fam. 7, 11 fin. : remoto personarum complexu, Quint. 3, 6, 57 ; id. 12, 11, 30 : formam anilem, Ov. M. 6, 43 : soporem, id. ib. 6, 493 : obstantia fata, id. ib. 13, 373 : remove istaec, no more of that (i. e. do not speak of it), Cic. in Suet. Caes. 49 fin.: — suspicionem levare atque ab se removere, Cic. Verr. 2, 3, 59 fin. : aliquem ab studio, Ter. Hec. prol. alt. 14 ; so, aliquem ab republica, Caes. B. C. 3, 21,2; Liv. 5, 11: aliquem ab hoc sermone, Cic. Lael. 9. 32 : aliquem a legibus (sc. ferendis), id. Q. Fr. 2, 6, 5 : aliquem a vita (natura), Lucr. 5, 351 : se a negotiis publicis, Cic. Off. 1, 20 fin.: se ab omni ejusmodi negotio, id. Cluent. 15 : se ab amicitia alicujus, id. Lael. 21, 77 ; with which cf, se ab aliquo, id. Att. 4, 8, 6, § 3 : se a suspicione, id. Agr. 2, 8 fin. : — (levis- sima) secerni arbitror oportere atque ex oratione removed, Cic. de Or. 2, 76 fin. ; so, quartum ( statum ) ex generalibus, Quint. 3, 6, 67 : — omncs tribu remoti, Liv. 45, 15 Drak. N. cr.; so, ordine, Tac. A. 13, 11 : praetura, Suet. Tib. 35 : pudorem thalarais, Ov. M. 18, 157 ; cf, se artibus suis, Cic. Or. 2 ; and, se ministerio scele- ris, Ov. M. 3, 647.— Hence remotus, a, um, Pa., Removed, i. e. afar off, distant, remote : A. Lit. : silvestribus ac remotis locis, distant, retired, Caes. B. G. 7, 1, 4 ; cf„ remoto loco, Cic. Fam. 7, 20 : terrae, Lucr. 2, 535: Gadcs, Hor. Od. 2, 2, 10 : Britonni, id. ib. 4, 14, 47 : fontes, id. Sat. 2, 4, 94 : gramen, id. Od. 2, 3, 6 : rupes, id. ib. 2, 19, 1 : pars domus, ( e. HE MU penetralia, Ov. M. 6, 638 : remotius an trum, id. Fast 6, 121 : — sedes, remotas n Germanis, Caes. B. G. 1, 31, 14 ; cf, ab arbitris remoto loco, Cic. Verr. 2, 5, 31 ; and, civitas a conspectu remota, id. ib. 2, 3, 37 : — in quibus (studiis) remoti ab oc- ulis populi omne otiosum tempus contri vimus, id. Lael. 27, 104 : so, ab aula, Ov. M. 11, 764 ; but also, civitatis oculis re motus, Suet. Tib. 42 : — quamvis longa re- gione remotus absum, by however great a distance I am removed from you, Ov. Tr. 3. 4, 73 ; cf., licet coeli regione remotus, id. Met. 15, 62. B. Trop.: Removed, disconnected, sep- arate, clear, free from any thing : quae jam diu gesta et a memoria remota, Cic. Inv. 1, 26, 39 : natura deum longe remota Sen- sibus ab nostris, Lucr. 5, 149 : scientia remota ab justitia, Cic. Off. 1, 19, 63 ; cf, (defensio) remota ab utilitate reipublicae, id. Verr. 2, 3, 84 : a vera ratione remotum, Lucr. 6, 854; cf, (fabula) non a veritate modo, sed etiam a forma veritatis remota, Quint. 2, 4, 2 : naturae jura a vulgari intel- ligentia remotiora, Cic. Inv. 2, 22, 67: ser- mo a forensi strepitu remotissimus,id. Or. 9, 32 ; Quint. 11, 1, 89 Spald. N. cr. :— (Ves- torium) hominem remotum a dialecticis, in arithmeticis satis versatum, Cic. Att. 14, 12 fin. : homines maxime ab injuriis nostrorum magistratuum remoti, id. Verr. 2, 2, 66 : a Tib. Gracchi aequitate ac pu- dore longissime remotus, id. Agr. 2, 12 fin. : hie a culpa est remotus, id. Mur. 35, 73 ; so, ab inani laude et sermonibus vul- gi, id. Fam. 15, 4, 13 ; cf, a vulgo longe lateque, Hor. S. 1, 6, 18 : ab omni vitio, id. A. P. 384 ; cf., ab omni minimi errati suspicione remotissimus, Cic. Verr. 2, 4, 19 : (villica) a vino, ab escis, a superstiti- oriibus remotissima sit Col. 12, 1, 3, et saep. 2. In the philosoph. lang. of the Stoics, remota, a trans], of the Gr. ano-ppnyueva, Things not to be preferred ; things to be rejected or postponed (opp. to promota, q. v.), Cic. Fin. 3, 16.— Hence, Adv., remote, At a distance, afar off, remotely (extremely rare) : stellae eun- dem orbem tenentes aliae propius a ter- ris, aliae remotius ab eisdem principiis eadem spatia conficiunt, Cic. N. D. 1, 31, 87 : — remotissime, Aug. Trin. 12, 5. rc-muglO; ire, v. n. To bellow back ; to resound, re-echo (a poet, word) : ad mea verba remugis, Ov. M. 1, 657 : Sibylla an- tro remugit, Virg. A. 6, 99 : totus Mons remugit, id. ib. 12, 928 : Ionius remugiens sinus Noto, Hor. Epod. 10, 19 ; so, nemus ventis, id. Od.3, 10, 7 : nemus gemitu, Virg. A. 12, 722 ; and, nemus alio bellatore (i. e. tauro), Stat. Th. 12, 602 ; cf., vox assensu nemorum ingeminata remugit, Virg. G. 3, 45: sequitur clamor coelumque remugit, id. Aen. 9, 504 : leve tympanum remugit Catull. 63, 29. re-mulceo, si, sum, 2. v. a. To stroke back (a poet, word ; very rare) : I, Lit. : caudam, i. e. to droop, Virg. A. 11, 812 : aures, to stroke gently, App. M. 1, p. 103 ; 7, p. 477 Oud.— n. Trop., To soothe: mi- nas stimulataque corda remulce, Stat. Th. 8, 93 ; so, animos dulcissimis modulis, to delight, App. M. 5, p. 165. remulco. are > v - tae f° u g- tremulcum ( in Amm. 18, 5, written, ace. to the Gr., ri/mulc), i, (occurring for the most part only in the ail.), n. [[>v- uovXkcu)] Nautical t. t., A tow-rope, or any other contrivance for towing : " remulcnm funis, quo deligata navis magna trahitur vice remi," Isid. Orig. 19, 4, 8: "remulco est, quum scaphae remis navis magna tra- hitur," Fest p. 137 : navem remulco ab- straxit, Caes. B. C. 2, 23 fin. : submersam navim remulco adduxit, id. ib. 3, 40 Voss. ap. Oud. : naves onerarias remulco Alex- andriam deducit, Auct B. Alex. 11 fin. ; cf, navem remulco trahere, Liv. 25, 30 ; and id. 32, 16. And here prob. belongs the fragment of Sisenna : in altum remul- co trahit Sisen. in Non. 57, 29 (where No- nius erroneously assumes a verb, remul- co, are ; cf., above, the article of Festus, vvhero also remulco forms the heading) : Valgius in Isid. 1.1.; Aus. Idyll. 10, 41 ; id. Ep. 2, 9 ; Pnul. Nol. Ep. 49.— Proverb. : non contis nee rymulco, ut aiunt, sed veli- II E M U lic.ntioue plena in rem publicam fcreban- lur, Amm. 18, 5. i'Cmulsus. «, um, Part., from remul- 1. remulus. i. "'• dim. [1. renins] A winll oar: Turpi!, in Non. 533, 6. 2. Kemulus, i. "»• ^ proper name : |. 11. Silvius, A king of Alia, Ov. M. 14, J 16; id. Fast. 4, 49 sr/. (in Liv. 1, 3, called Romulus Silvius). — H. For llemus : Sul- pic. Sat. 19 ; ct'. 2. Remus. — IH, A name of fictitious heroes, in Virg. A. 9, 360 ; 593 ; (33; 11, C36; Sil. 4, 186. ■I ro-mundo, «re, "• "■ To cleanse again: Inscr. ap. Maff. Mus. Veron. 14C. remuneratio, onis, /. [remuneror] A repaying, recompense, reward, remunera- tion (a Ciceron. word) : expeditior et ce- lerior remuneratio, Cic. Oft'. 2, 20: benev- olentiae, id. Lael. 14 : officiorurn, id. Inv. 2, 22, 66 : — bat. s. b., i. c. rationale sacra- rum remunerationum, Inscr. Orell. no. 1090; 1140._ remunerator, t,r >s, w», [id.] One that recompenses, a rewarder, rccompeuser ( a post-class, word) : deus, Tert. Apol. 36 : vibtvtvm, Inscr. Orell. no. 1140. remunero, & rc v. the foiig., ad fin. ye-munerori «tus, 1. v. dtp. a. To re- pay, reioard, recompense, remunerate (quite class.) : (a) aliquem : Var. R. R. 2, 1, 2 ; so Cic. Att. 8, \Jin. ; id. Fam. 3, 9, 3; Plin. Ep. 7, 31 fin. : aliquem munere, Cic. Fam. 9, 8 ; id. Brut. 4, 15 : aliquem magno prac- mio, * Caes. B. G. 1, 44 fin.: aliquem offi- cio, Q. Cic. Petit, cons. 9 fin. ; Orell. N. cr. — In a bad sense : te his suppliciis re- munerabor, Catull. 14, 20.— ((5) aliquid: quasi remunerans meritum, Liv. 2, 12. — In a bad sense: sophisma, Gel). 18, 13, 7. — Of an inanimate subject : quod (solum) impensam coloni laboremque magno fetu remuneratur, Col. 2, 2, 5. — (y) Absol. : nullam esse gratiam tantam, quam non vei capere animus meus in accipiendo vel in remunerando cumulare atque illustra- re posset, Cic. Fam. 2, 6, 2 : remunerandi voluntas, id. Inv. 2, 53, 161. SSIF 3 l.Act. collat form, remune- ro, are : ille puellae artificium pari motu remunerabat, Petr. 140, 8 : si laborem domimis remunerarevoluerit, Papin. Dig. 17, 1, 7. — 2. Pass. : philosophi statuis et salariis remunerantur, Tert. Apol. 46 : re- muneratus est a me muruo, Front. Ep. ad M. Caes. 2, 1. tremuria: 1. >■ 1- Jreinoria; v. re- murinus. — 2, i- 1- J lemuria ; v. h. v. + remurinus «ger dictus, qui posses- sus est a Kemo, et habitatio Remi bemo- bima. Sed et locus in summo Aventino remobia dicitur, ubi Remus de urbe con- denda fuerat auspicatus," Fest. p. 136 : "eundem locum (Remus) ex suo nomine bemueiam appellarat," Aur. Vict. Orig. sent. Rom. 23. Cf. Hartung, Relig. a. Rom. p. 304 sq. re-murmuro> «re, v. a. and n. To murmur back, remurmur (a poet, word): I. Lit., neat.: remurmurat unda. Virg. A. 10, 291 : pinus remurmurat, Stat. S. 5, 1, 153. — Act. : carmina remurmurat echo, Calpurn. Eel. 4, 28.— H. Trop., To mur- mur back, object: si quis quid remurmu- rat, Front. Ep. ad amic. 2, 6. 1. remUSj i, m - [iperiioi] An osrT"J, Lit., Plaut Asin. 3, 1. 16; Lucr. 4, 440; Caes. B. G. 3, 13, 7 ; 3, 14, 6; 4, 25 ; 5, 8, 3; Virg. A. 1, 104; 552; 3, 207; 560, et saep. et al. : remis velisque, velis remis- que, remis ventisque ; also, ventis remis, with sails and oars, i. e. with all one's might, with all possible speed : ita citi remis velis- que impellite puppiui, Sil. 1, 568 : res om- ni contentione, velis, ut ita dicam, remis- que fugienda, Cic. Tusc. 3, 11 fin. : laevam euncta cobors remis ventisque petivit, Virg. A. 3, 563 : inde ventis remis in pa- triam omni festinatione properavi, Cic. Fam. 12, 25, 3 — B. Poet., transf., of the wings of birds : alarum, Ov. M. 5, 558 : pennarum (Icari), Sil. 12, 98. Of the iiands and feet of a swimmer : Ov. Her. 18, 215. — H. Trop.: querelam, utrum panderem vela orationis statim, an earn ante paululum diabeticorum remis pro- pellerem, Cic. Tusc. 4, 5 (shortly before, remigare, opp. to vela facere). 2, Remus- >■ '"■ The brother of Rom- RE N I ulus, Liv. 1,5; 1,7; Cic. Rep. 2, 2 ; id. de Div. 2. 38, 80; Virg. G. 2, 533; Ov. F. 3, 41 ; 4, 56 ; 5, 464, et enep. ct al. In the poets, as the ancestor of the Romans, in- stead of the more usual Romulus : glubit magnanimos Remi nepotes, Catull. 58, 6 ; cf., turba, Juv. 10, 73 Rupert. : plebs, Mart. 10, 76 : regna prima Remi, Prop. 2, 1, 23 : domus, id. 4, 1, 9; culmina, Stat. S. 2, 7, 60 : signa, Prop. 4, 6, 80. Cf. 2. Romulus, no. II. ren> v - renes. rcnalis. e, adj. [renes] O/or belong- ing to the kidneys or reins, renal: passio, Coel. Aur. Tard. 5, 3. renancitur significat reprehendit. UnUe adhuc nos dicimus nanciscitur et nactus id est adeprus," Fest. p. 137. rc-Iiarr o, are, v. a. To tell over again ; to tell of, relate (a poet, word) : fata divum, Virg. A. 3, 717 : facta, Ov. M. 3, 635 Bach. : priora, id. ib. 6, 316 : Thebas Argosque, Stat Th. 12, 390. rc-nascor, at" 9 , 3- "• &P- »■ To be bom again; to grow, rise, or spring up again ; to be renewed, to revive (quite clas- sical) : J, Lit. : res quacque . . . De nihi- loque renata forent, Lucr. 1, 543 ; so, de nihilo, id. 1, 675 ; 758 ; cf, de corpore pa- trio parvus phoenix, Ov. M. 15, 402; for which, ex se ipsa phoenix, Plin. 13, 4, 9 § 43 : nee te Pythagorae fallant arcana re- nati, Hor. Epod. 15, 21 : illi qui mihi pin- nas inciderant, nolunt easdem renasci. Sed, ut spero, jam renascuntur, Cic. Att. 4, 2, 5 ; so, fibrae, Virg. A. 6, 600 : deutes, Plin. 11, 37, 64; Juv. 14, 11: araarantus, Plin. 21, 8, 23. B. Transf. : velut ab stirpibus laetius feraciusque renatae urbis, Liv. 6, 1 Drak. ; cf., tot nascentia templa, tot renata, Mart. 6, 4 : Lycus (fluvius) ubi terreno est epo- tus hiatu, Exsistit procul hinc alioque re- nascitur orbe, i. e. comes forth again, re- appears, Ov. M. 15, 274 ; cf, flumen fonte novo, Luc. 3, 262. H. Trop. : principiumexstinctumnec ipsum ab alio renascetur. nee ex se aliud creabit, etc., Cic. Tusc. 1, 23, 54 ; id. Rep. 6, 25 : bellum renatum, id. Fam. 11, 14, 3 ; so, bellum, Liv. 9, 12 : bellum ex integro, Tac. H. 3. 59 : multa (vocabula) renascentur, quae jam cecidere, Hor. A. P. 71 : Trojae renascensfortuna,id.Od.3,3,61: dies, Sen Here. Oet. 862 :— Inscr. Orell. no. 2352. renatUS» «, um : 1. Part., from reno. — 2. Part., from renascor. re-navifO, are - **■ n - and a. To sail back : post in haec Puteolana et Cumana regna renavigaro, Cic. Att. 14, 16; so, ab Astura Antium, Plin. 32, 1,1: ex India, id. 6, 23, 26 fin. : — Acheron invius Renavigari, Sen. Here. fur. 716. * re-necto. ere, v. a. To connect : aliquem, Avien. Arat. 474. re-nco. ere, v. a. To unspin, i. e. to undo, unravel what had been spun (a po- et, word) : at Clymenus Clothoque dolent, haec fila reneri, i- c. that the destiny is re- versed, Ov. F. 6, 757 ; so, Parcarum fila, Stat. S.3, 1, 171 ; cf, fila manu, Albin. 1, 444. renes* renum (renium, Plin. 21, 29. 103 ; 28, 8, 27, § 98 and 102 ; Scrib. Comp. 125; 143. In the sing, only once, in the collat. form, rien, Plaut. in Fest. p. 229 and 136 ; cf. Cbaris. p. 24 P. ; Prise, p. 645 ib.), m. [ °nis, m. fa Celtic word] A northern animal, prob. the rein- deer: (German!) pellibus aut parvis reno- num tegumentis utuntur, Caes. B. G. 6. 21 fin. Oud. (Metaphr. puvuv Kit-aXovuiviov ^wuii' aippaaiv). — II. Transf., A reindeer- skin, as a garment of the ancient Ger- mans : " renones sunt velamina humero- rum et pectoris usque ad umbilicum at- que intortis villis adeo hispida. ut imbrem respuant," Isid. Orig. 19, 23, 4: Germani intectum renonibus corpus tegunt, Sail. Hist, fraszm. ap. Isid. 1. 1. ; cf. Serv. Virg. G. 3, 383" Ace. to Var. L. L. 5, 35, 46, A Gallic dress : " reno Gallica." * re-nodiS; e, adj. [nodus] Unbound, loose : capillus, Capitol. Albin. 13. re-nddO) no perfi, atum, 1. v. a. To vntie, unbind, loosen (a poet, word) : co- mam, to let hang loose, Hor. Epod. 11, 28 : teque renodatam pharetris, i. c. released from your quiver, Val. Fl. 5, 381. re-normatusj «• um > Pan. [normo] Arranged or laid out anew: ager, Frontin. de Colon, p. 104 and 137 Goes. * re-noSCO) ere, v. a. To recognizr : Paul. Nol. Carm. 15, 342. rendvamen' ims . "• [renovo] .1 renewing, renewal: quorum forma ... in hoc renovamine mansit, (."in that ucw condition), Ov. M. 8, 731. rendvatiOi 6nis, / [id.] I, A renac- ing, renewal (a Ciceron. word) : mundi, Cic. N. D. 2. 46, 118 : doctrinae, id. Brut. 71, 250 : timoris, id. Fam. 11, IS fin.— *2. In partic, in business lang., A renewing of interest, compound interest: confece- ram, ut solverent, centesimis sexennii ductis cum renovatione singulorum an- norum, Cic. Att 6, 1,5.— n..Trop.: au- spiciorum reuovatio, Liv. 5, 52. trendvativam fulgur vocatur, cum ex ahquo fulgure functio fieri coepit, si factum est simile fulgur, quod idem sig nificet, Fest. p. 236. 1301 RE NU t renovator) on 9 , m. [renovo] A ren- ovator, restorer : opervm pvblicorvm, Inscr. ap. Fabr. p. 101. re-ndvellOi are ' "• "• To renew : vi- nenni, i. e. to plant or set anew, Col. Arb. 6. re-noVO* a v >. atum, 1. v. a. To re- new, restore (quite class., esp. in the trop. sense): I. Lit.: Lucr. 2, 592; cf., quibus (vnporihus) altae renovataeque stellae at- que omnis aether refundunt eodem, Cic. N. D. 2, 46, 118 ; Sen. Ben. 4, 25 : vides Virtutis templum a M. Marcello renova- tum, id. ib. 2, 23. 61 ; cf., vias et milli- aria, Inscr. Orell. no. 905 : renovare ve- teres colonias, Cic. Agr. 2, 13, 34 : vitem, Col. 4, 27 fin. : durum arvum, to renew by ploughing, Ov. M. 15, 125 : agrum aratro, id. Trisfc 5, 12, 23 ; id. Fast. 1, 159 : terram (aratrum), id. Trist. 4, 6, 13 : multa jugera (tauri), Tib. 3, 3, 5 ; but also, to restore by not cultivating, to let lie fallow : agrum, Ov. M. 1, 110 : sedeat praeterea quotidie ad rationes, tabulasque testamenti omni- bus renovet, retouch, change, alter before every body, Petr. 117, 10.— Poet. : (Ulixes) veteres arcus leto renovasse procorum, i. e. used again, Prop. 3, 12, 35. — Absol. : uou si Neptuni fluctu renovare operam des (sc. purpureum colorem conchyli), to restore, Lucr. 6, 1075. *2. I" partic, in business lang., To renew or redouble interest, i. e. to take in- terest on interest, take compound interest : Scaptius centesimis renovato in singuloa annos fenore, contentus nonfuit, Cic. Att. 6, 3. 5 ; cf. renovatio, no. I., 2. II. Trop. : periculum sit, ne instaura- tas, maximi belli reliquias ac renovatas audiamus, Cic. Prov. Cons. 8, 19 ; cf., sce- lus renovare et instaurare, id. Verr. 1, 4, 11 : institutum, id. de Div. in Caecil. 21 : vetus exemplum, id. Phil. 1, 1 ; cf., vete- rem iram, Tac. H. 4, 36 : veterem animi curam molestiamque, Cic. de Or. 3, 1 ; cf., nolo earn rem commemorando reno- vare, id. Quint. 21 fin. ; and, infandum, regina, jubes renovare dolorem, Virg. A. 2, 3 : memoriam prope intermortuam, Cic. Mur. 7 fin. : bona praeterita grata re- uordatione renovata, id. Fin. 1, 17 fin. : naec studia, id. de Div. 2, 2, 7 ; cf. id. Acad. 1, 3, 11 : pristina bella, id. Rep. 6, 11 ; so, beilum. id. Fam. 4, 7, 3 ; Caes. B. G. 3, 2, 2 ; id. B. C. 3, 102 ; Sail. J. 36 ; Liv. 2, 31 ; of., proelium, Caes. B. G. 2; 20 fin. ; Sail. J. 52 fin. ; Ov. M. 5, 156 : casus omnes, Virg. A. 2, 750 : vulnera, Ov. Tr. 2, 209 : rursus cursum, Caes. B. C. 3, 93 : sacra rite, Liv. 5, 18 ; cf, auspicia, id. 5, 31 ; 6, 5 : societatem, Cic. Fam. 12, 28 ; cf, foe- dus, Liv. 9, 43 fin. ; and, dextras, Tac. A. 2,58: luctus, Tib. 2, 6, 41 ; Ov. M. 14,465; cf, lacrimas, id. ib. 11, 472 : gaudia (coup- led with redintegrare), Plin. Pan. 61 ad fin. : annos Anchisae, i. e. to restore his youth, make him young again, Ov. M. 9, 425 ; cf., senectutem, id. ib. 7, 215 ; and, florem aetatis ex morbo, Liv. 28, 35 : hie renovabo illud, quod initio dixi, regnum comparari, etc., will repeat, Cic. Agr. 2, 10 ; cf, ut renovetur, non redintegretur ora- tio, Auct. Her. 2, 30. — With a follg. ut : (consules) ipsis tribunis (plebis) ut sacro- sancti viderentur, renovarunt, declared anew, repeated, that, Liv. 3, 55 Drak. 2. In par tic, To renew in strength; to refresh, recreate, recover, revive (syn. re- creare, reficere) : quies renovavit corpo- ra animosque ad omnia de integro pati- enda, Liv. 21, 21 ; cf, animum auditoris ad ea quae restant, Cic. Inv. 2, 15, 49 : vir- tus, quae risum judicis movendo . . . ani- mum aliquando reficit et a satietate vel a fatigatione renovat, Quint. 6, 3, 1 ; so, reficere, id. 12, 6, 6 : ars variandi reno- vat aures, id. 11, 3, 44: fatigata (facun- dia) renovatur, id. 10, 5, 14 : et virium plus afferunt ad discendum renovati ac rccentes, restored and fresh, id. 1, 3, 9 : re- novato modica quiete exercitu, Liv. 36, 14 : se novis opibus copiisque, Cic. Mur. 15 fin. rc-nubo. ere, V. n. To marry again .- Tert. ad Ux. 1, 7. rc-nudo, avi, atum, 1. -v. a. To un- cover, make naked ; to bare, strip (post- class.) : brachia humero tenus, App. M. 8, p. 214 : puellam laciniis cunctis, id. ib. 2, p. 122 :— tectum, parietes, januas, to vn- 1302 RE NU cover, open, Am. 2 fin.; cf, coronam, Ca- pell. 1, 15. * re-nudllS) a, um, adj. Bare, Tert. Virg. vel. 17 (others, nudae). rc-numero- av i> atum, 1. v. a. (a rare word ; not in Cic) To count over, count up: I. Lit.: milia sagittarum cir- citer XXX. in castellum conjecta Caesari renumeraverunt, counted out before him, *Caes. B. C. 3, 53, 4— II. Transf, To pay back, repay : aurum alicui, Plaut. Bac 1, 1, 12; so id. ib. 3, 4, 18; 4, 2, 26; cf., dotem hue, Ter. Hec 3, 7, 52: pecuniam, App. Apol. p. 332. renunciatlO (renunt), onis, /. [re- nuncio] I, A publicist's and jurid. 1. 1.. A report, declaration, proclamation, notice, announcement : Cic. Verr. 2, 1, 34 fin. : Caesio renunciat, se dedisse : cognoscite renunciationem ex Uteris publicis, id. ib. 2, 3, 39 : renunciatio sufl'ragiorum, id. Plane 6 : non eundem esse ordinem dig- nitatis et renunciationis (sc. magistrates), propterea quod renunciatio gradus habe- at, id. Mur. 8, 18 : interest nostra, ne fal- lamur in modi renunciatione, Ulp. Dig. 11, 6, 1. — II, A giving notice or warning (post-class.) : voluntate distrahitur socie- tas renunciatione, Ulp. Dig. 17, 2, 63 fin. ; so Paul. ib. 2, 65, § 3 ; 6, et al. renunciator (renunt.), oris, m. [id.] A reporter, relater, proclaimer, discoverer (late Latin) : consiliorum nostrorum re- nunciatores, Paul. Dig. 48, 19, 38 : dispo- sitionis infernae, Tert. Anim. 57 fin. ; er- roris tui, id. Pall. 4 fin. re-nunC10 (renuntio), avi, atum, 1. v. a. : I, To bring or carry back word, to re- port, give notice, declare, announce: A. In gen. (so rarely and mostly ante-clas- sical) : quid nunc renunciem abs te re- sponsum, Chreme? Ter. Heaut. 4, 8, 19 : hoc alii mihi renunciant, Plaut. Ps. 1, 5, 6 ; cf. id. ib. 36 : quia nihil a quoquam renun- ciabatur, no answer was brought, Suet. Ner. 47 : teque ad patrem esse mortuum re- nunciem, Plaut. Bac. 1, 2, 49 ; so with an object-clause, Ter. Andr. 3, 2, 28 ; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 15; and with this cf, quasi non tibi renunciata sint haec, sic fore, Ter. Andr. 3, 2, 19 ; and Plin. 6, 31, 36 : delibe- ret renuncietque hodie mihi, velintne an- non, Ter. Hec. 3, 5, 58 : hunc metuebam, nemeaeUxorirenunciaretde palla, Plaut. Men. 2, 3, 67.— Impers. : id. Aul. 4, I. 18 : posteaquam mihi renunciatum est de obi- tu Tulliae filiae tuae, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 5. — Absol. : abi et renuncia, Plaut. Bac. 4, 2, 10 ; cf. Ter. Heaut. 4, 4, 5 : rus abiisse aiebant, nunc domnm renuncio, Plaut. Merc. 4, 5, 2 ; cf. hue, Ter. Andr. 3, 4, 15 : ita mihi renunciatum est, quibus credo satis, Plaut. Poen. 3, 5, 19 ; so, renuncia- tum est, Ter. Andr. 3, 2, 21. — Far more freq. and quite class., B, In partic, a publicists' and jurid. t. t., To state officially, to report, declare, proclaim, announce, etc. : legati ex auc- toritate haec Caesari renunciant, Intelli- gere se, etc., Caes. B. C. 1, 35, 3 : Voluse nus perspectis regionibus ... ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset, re- nunciat, id. B. G. 4, 21/n. ; cf. id. ib. 7, 5, 4 : Roscius postulata Caesaris renunciat, id. B. C. 1, 10 : ii, qui pro portis castro- rum in statione erant, Caesari renuncia- verunt, pnlvercm majorem in ea parte vi- deri, id. B. G. 4, 32, 1 : Caesar cognoscit Considium timore perterritum ; quod non vidisset, pro viso sibi renunciasse, id. ib. 1, 22, 4: si ille vir legationem renunciare potuisset, had been able to give an account of his mission, Cic. Phil. 9, 1 ; so, legatio- nem, Liv. 9, 4 ; 23, 6 ; 35, 32 ; 36, 35 ; 39, 33 ; Plin. Ep. 4, 9, 20, et al. ; cf, haec dicta legatis renunciataque in consilium, Liv. 29,3: nuncimperantpullario: ille renun- ciat, Cic. de Div. 2. 35, 74; cf. Liv. 34, 44 ; and id. 36, 1 : tribuni revocaturps se eas- dem tribus renunciarunt, id. 45, 36 fin., et saep. — So of the official announcement of the result of an election (either by the praeco or the presiding magistrate) : coepti sunt a praecone renunciari, quern quae- que tribus fecerint aedilem, Var. R. R. 3, 17 ; cf, quum esset praetor renunciatus. Cic Verr. 2, 5, 15 : cum propter dilatio- nem comitiorum ter praetor primus cen- turiis cunctis renunciatus sum, id. pro RE O R imp. Pomp. 1,2: eo modo sacerdos Cli- marchias renunciatus est, id. Verr. 2, 2, 52: qui (magistrates) priusquam renun- ciarentur, Liv. 5, 18, et saep. : — aliquem consulem, Cic. Mur. 1 ; cf. id. de Or. 2, 64, 260: dictator comitia consularia habuit aemulumque decoris sui absentem M. Va- lerium Corvum consulem renunciavit, Liv. 7, 26 ; Plin. Pan. 92, 3 :— repudium, v. h. t. — 2. Transf, apart from its offi- cial use : assentior vero renuncioque vo- bis, nihil esse, quod adhuc de republica dictum putemus, Cic. Rep. 2, 44. II. ( re negative or qs. rejecting) To re- tract, revoke, recall, refuse ; to give up, break off, protest against, disclaim, renounce (good prose) : Pa. Ad coenam hercle alio promisi foras. Ge. Jube domi coenam coqui Atque ad ilium renunciari, Plaut. Stich. 4, 2, 19 ; cf, renunciari extemplo amicis, quos in consilium rogaverat, im- peravit, Sen. Clem. 1, 9 : incensus hospi- tium renunciat, domo ejus emigrat, Cic. Verr. 2, 2, 36; cf, societatem et amici- tiam alicui, Liv. 36, 3 ; so, societatem ali- cui, id. 38, 31 : amicitiam alicui, id. 42, 25 ; Tac A. 2, 70 ; Suet. Calig. 3 : renunciat Habonius illani decisionem tutoribus, Cic. Verr. 2, 1, 54 ; cf. id. ib. 1, 6, 16 ; and ab- sol., quid imprudentius publicanis renun- ciantibus 1 id. Att. 2, 1, 8 : — nemo ingemuit, etc. . . . pedem nemo in illo judicio supplo- sit, credo, ne Stoicis renunciaretur, id. de Or. 1, 53 fin. ; so, civilibus offieiis, Quint. 10, 7, 1 ; Plin. Ep. 2, 1, 8 : vitae, Suet. Galb. 11 : foro, id. Rhet. 6 : Campaniae, Sen. Q. N. 6, 1 : inertiae. Plin. Pan. 59, 2. flj^P 3 An uncommon use of the word occurs in the passage, qui renuncient sibi, quanta sit humani ingenii vis, quam po- tens efficiendi, quae velit, perh. i. q. repre- sent or figure to themselves, Quint. 12, 11, 10 dub. (Gesner explains it by, cogitent, con- I siderent ; Spalding by, respondeant). renunClUS) "■ m - [renuncio] One whr. ! brings back intelligence, a reporter (ante- ' and post class.), Plaut. Trin. 2, 1, 23 ; Cod. Theod. 3, 7, 1. rc-nuo, ui, ere, ». 72. and a. [nuo, I whence nutum ; abnuo] To nod back the j head, to denyby amotion of the head, to deny, oppose, disapprove, reject, decline, refuse; i. I q. recusare (not freq. till aft. the Aug. peri- ! 0( I) : \,Neutr.: renuit negitatque Sabellus, i Hor. Ep. 1, 16. 49 ; so corresp. with negare. | Ov. M. 15, 649 : renuit Tiberius, Tac. A. 1, 76 : renuenti et gestu in aliud tempus dif- \ ferenti (Caesari), Suet. Caes. 82 : renuente ■ deo, against the will of the god, Ov. M. 8, 324 ; so Tib. 1, 5, 20 ; Mart. 2, 14 ; cf., fato renuente, Sil. 10, 49 : credere me tamen I hoc oculo renuente negavi, with an incred- ulous eye, Ov. Her. 17, 89.— With the dal. : | dixerunt hie modo nobiscum ad haec sub- ! sellia : quibus superciliis renuentes huic ! decern millium crimini ! they deny this | charge, Cic. Rab. Post. 13 : idem Subrio Flavio annuenti an destringeret gladium renuit infregitque impetus, checked, Tac. I A. 15, 58 fin. — II. Act.: Tenuis tu, quod jubet alter, Hor. Ep. 2, 2, 63 : convivium. j to decline, Cic. Coel. 11 fin. : nee laudem ; Danai tanto renuere labori, refused, Sa- hin. 1, 27. rcnuto* are, v. intens. n. [renuo] To decline, refuse (ante- and post-class.) : Lu- cret. 4, 602; Prud. Hamart. 774. * re-nutrio, ire, v. a. To nourish again : aliquem, Paul. Nol. Ep. 23, 9. renutus- us, m. [renuo] A deny- ing, refusal ; ' a word formed by Pliny the Younger, for the Homeric arevevoei (II., 16, 250) : ego quoque simili nutu ac renutu lespondere voto tuo possum, Plin. Ep. 1, 7, 2. X&OVi ratus, 2. (2 pers. praes., rere. Plaut. Asin. 3, 1, 22 ; id. Epid. 3, 4, 45 ; id. Trin. 2, 4, 13 ; Virg. A. 3, 387 ; 7, 437 ; Hor. S. 1, 9, 49 ; together with reris, Plaut. Bac 5, 2, 9 ; Virg. A. 6, 97 ; Hor. S. 2, 3, 134) v. dep. a. [res] Orig., prob. : J. To reckon, calculate ; v. under Pa. — Hence, by a usual transfer (like censere, putare, exis- timarc, etc.), II. To believe, think, suppose, imagine, judge, deem (quite class. ; esp. freq. in the poets ; cf. Cic. de Or. 3, 38, 153 ; not found in Caes. : " horridum reor," Quint 8, 3. 26) : (a) c. obj. : hoc servi esse officium RE o a reor, Plaut. Aul. 4, 1, 7 ; so, reor, id. Epid. 3, 4, 49 ; id. Pers. 2. 1. 2 ; id. Rud. 4, 2, 21 ; id. True. 2, 7, 16 ; Lucr. 5, 1418 ; Virg. A. 4, 45 ; 5, 24 ; 7, 273 ; 370 ; Hor. Ep. 2, 1, j 70 ; Ov. M. 1, 394 ; 11, 438 ; 12, 505 ; Quint. 3, 16, 9, et al. ; reris and rere, v. above : retur, Plaut. Am. 1, 1, 17 ; id. Epid. 3, 2, ! 32; id. Mil. 3, 1, 119; id. True. 1, 1, 72; Stat. Th. 11, 59 : remur, Plaut. Asin. grex. 6 ; Cic. Oft'. 2, 9, 32 ; remini, Arn. 4, lib : ren- i tur, Plaut. Am. 3, 3, 20 ; id. Mil. 2, 6, 7 ; Lucr. 1.155; 6,57; 91; Cic. Top. 20 fin. ; id. Att 7, 3 Jin. ; Liv. 1, 59 ; 5, 3 ; 24, 37 ; 40, 5 Jin. Drak. : — rebar, Ter. Hec. 4, 21, 5 ; Cic. de Or. 3, 22; Virg. A. 6, 690 ; Ov. M. 13, 497 ; 14, 203 : rebare, Cic. Att. 14, B : rebatur, id. Acad. 1, 7, 26 ; id. Att 7, 3, 10 ; Liv. 9, 3 ; 27, 25 ; 30, 9, et al. : re- bamur, Plaut. Am. 5, 1, 43 : rebantur, Cic. N. D. 3, 6 Jin. ; Liv. 1, 26 ; 3, 41 ; 4, 1, et Baep. : — rebor. Sen. Here. fur. 303 : rebi- tur, Plaut Aul. 2, 2, 28 :— rear, Plaut. Most. 1, 3, 2 ; Catull. 63, 55 ; Virg. A. 9, 253 : rearis, Lucr. 1, 81 ; 2. 731 ; 5, 115 ; 248 ; 6, 536, et al. : reare, Caecil. in Gull. 7, 15 Jin. : reamur, Lucr. 2, 952 ; 4, 41 ; 5, 79; 6, 765 : reantur, Plaut. Ps. 1, 2. 34 :— ratus sum, etc., sim, etc., id. Asin. 5, 2, 11 : id. Capt 2, 2, 6 ; id. Epid. 4, 2, 26, et al. ; Ter. Hec. 5, 3, 21 ; Virg. A. 2, 25 ; Ov. M. 4, 675 ; 5, 203 ; 7, 841, et al. ; Sail. C. 48, 5 ; 55, 1 ; Liv. 2, 27 ; 3. 2; Quint. 11, 3, 31 ; 12, 10. ; 5, et saep. et al. — (jj) Absol. : Plaut Casin. 2, 6, 4 ; cf., quos quidem phtres, quam rebar, esse cognovi, Cic. de Div. 2, 2, 5 ; and, jam illud rnali plus nobis vivit quam ratae (sc. sumus). Plaut. Rud. 2, 4, 32: ut reor a facie, Calliopea fuit Prop. 3, 3, 38 ; , cf., ut rebare, Venus (nee te sententia fal- , lit) Trojanas sustentat opes, Virg. A. 10, 608 ; and, atque (ut ipse rebatur) viam inexpugnabilem fecit, Liv. 31, 39 : — nam, reor, non ullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior, Cic. Tusc. 1, 39, 94. — Hence ratus, a, urn, Pa., pass., Reckoned, cal- culated, Jiud by calculation; hence, fixed, I settled, established, firm, unalterable, sure, certain, valid, etc. (quite class.): rata et certa spatia definire, Cic. Tusc. 5, 24, 69 ; cf., motus (stellarum) constantes et rati, id. N. D. 2, 20 ; and, astrorum rati immu- ! tabilesque cursus, id. ib. 2, 37 fin. sq. .- si nihil fieri potest nisi quod ab omni aeter- ■ nitate certum fuerit esse futurum rato tempore, id. de Div. 2, 7, 19 : — jussuni ra- j turn atque firmum, id. Caecin. 33, 96 ; cf., : decretum stabile, fixum, ratum esse de- J beat id. Acad. 2, 9, 27 ; and, illud certum, ratum, firmum, fixum vis, id. ib. 2, 46, 141 : censorias subscriptiones omnes fixas et in perpetuum ratas putet esse. id. Clu- \ ent 47 Jin. ; cf., ut amicitia societasque nostra in aeternum rata sit Tac. H. 4, 64 : tribunatus ratus, opp. irritus, Cic. Prov. i Cons. 19, 45 ; cf. so, opp. irritus, id. Phil. ! 5, 7 fin, : r. orsus pectoris, opp. vani, id. poet Div. 2, 30 : testamenta, opp. rupta, id. de Or. 1, 38, 173 : populi comitia ne essent rata, nisi, etc., id. Rep. 2, 32 : ut Faustae, cui cautum ille voluisset ratum esset id. Att 5, 8, 2 : neque ratum est quod dicas, Att in Fest p. 228 : dixerat idque ratum Stygii per flumina annuit, Virg. A. 9, 104 ; cf., si haec Turno rata vita maneret id. lb. 12, 629 : rata sint sua visa precatur, may be fulfilled, Ov. M. 9, 703 ; so id. ib. 475 ; 14. 815 ; cf., ebrietas spes jubet esse ratas, Hor. Ep. 1, 5, 17. — In the Sup. : erga rem publicam multa beneficia ratissima atque gratissima, Cato in Fest p. 236 and 138. — Poet, transf., like certus (no. I., b), of a person : occi- duntur ubi potitur ratu' Romulu' prae- dam, the resolved, determined (syn. certus), Enn. Ann. 1, 133,— Hence, B. I n particular connections: 1, Pro rata parte (portione), secundum ratam partem, and absol., pro rata, Accord- ing to a certain part, i. e. in proportion, proportionally : militibus agros ex suis possessionihus pollicetur. quaterna in sin- gulos jugera, et pro rata parte centurioni- bus evocatisque, Caes. B. C. 1, 17 fin. : cf., Cic. Rep. 6, 18 Mos. N. cr. ; and id. Tusc. 1, 39, 94 : utinara ex omni senatu pro rata parte esfet ! id. Rep. 2, 40 : — decimam partem relinqui placet, si plenae fuerint alvi, si minus, pro rata portione, Pliu. 11, RE PA 15,15: — item secundum ratam partem ex altitudine columnarum expediendae sunt altitudincs epistyliorum, Vitr. 3, 3 med. : — tantum pediti daturum fuisse ere- dunt, et pro rata nliis, si, etc., Liv. 45, 40 ; so Capitol. M. Aur. 7, and often in the Di- gests. 2, Ratum aliquid facere (efficere) ha- bere, ducerc, also ratum alicui esse, To make or account any thing fixed or valid ; to confirm, ratify, approve : quid augur (habet), cur a dextra corvus a sinistra cornix faciat ratum ? make a confirmato- ry, i. e. a favorable augury, Cic. de Div. 1, 39, 85; cf., parens nati rata verba fecit, i. e. fulfilled, Ov. M. 4, 387 : juvenes quum avum regem salutassent secuta ex omni multitudine consentiens vox ratum no- men imperiumque regi effecit, Liv. 1, 6 ; cf. Ov. F. 1, 696 : — eos ratum habere judi- cium, si totum corruptum sit ; si unus accusator corruptus sit rescindere, Cic. Part. 30. 125 ; so, ratum habere, id. Rose. Com. 1, 3 ; id. Alt 14, 21, 2 : id. N. D. 1, 5 j Atteius Capito in Gell. 13, 12, 2 : cf, (fata) ratosne hnbeant an vanos pectoris orsus, Cic. poet. Div. 2, 30 : — qui non duxerint societatem ratam, ubi nee divini quicquam nee humani sanctum esset, Liv. 27, 17 fin. : — ista ipsa, quae te emisse scribis, non solum rata mihi crunt sed etiam grata, Cic. Fam. 7, 23, 1. [j^ In Liv. 25, 12, 4, for the corrupted curata auctoritas eventu of the MS., we are not to read cum rato a. e., but, per- haps, confirmata (abbrev., cfmata) a. e. repaffCSj poet, i. q. repasula, ace. to Fest p 231. re - pagTlla, firum, n. [pag, pango : that which is thrust back again] Bolls or bars of a door : A, Lit. : occludite aedes pessulis. repagulis, Plaut. Cist 3, 18 : val- vae clausae repagulis, Cic. de Div. 1, 34 : convulsis repagulis (templi) ettractisque valvis, id. Verr. 2, 4, 43. So Ov. M. 14, 783 ; 2, 155 ; 5, 120 ; Sil. 16, 318 ; Luc. 1, 295, et al. ; cf. Fest. p. 231. — B. Trop., Bars, restraints, limits : repagula, quibus ego iram omnem recludam, Poet. ap. Cic. N. D. 3, 26 : omnia repagula juris pudo- ris officiique perfringere, Cic.Verr.2,5, 15. * repandi-rostrus, a, um, adj. [re- pandus-rostrum] With a turned-up snout : ! pecus Nerei, the dolphins or sea-calves, i Pac. in Quint. 1, 5, 67. re-pandOi ere, v. n. To open again, j thrmo open. : lores, App. M. 3, p. 150 ; 8, ! p. 226. re-panduSi a > " m > odj. Bent back- ward, turned up : lascivire pecus . . . ros- i trique repandum, with turned-up snouts I (dolphins, sea-calves), Lucil. in Non. 159, ' 1 (cf. repandirostrus) : dorsum (delphini), | Plin. 9, 8, 7 ; cf, repandus (delphinus), Ov. j M. 3, 680 : cervix, Plin. 14, 22, 28, § 140 : i crura Socratis, Hier. adv. Jovin. 1, 48 : cal- : ceoli, Cic. N. D. 1, 29 fin. re-pang"Oj ere, v. a. To set in, plant : semen ferulae. Col. 5, 10, 14 ; Arb. 22 fin. reparabllis- e, adj. [reparo] Thai j maybe repaired, restored, or regained; re- trievable, reparable (a poet, word ; not ante- ! Aug.) : damnum, Ov. M. 1. 379 : pudicitia laesa, id. Her. 5, 103 : coelum, Val. Fl. 6, j 562: ales phoenix, i.e. coming to life again, \ Aus. Idyll. 18, 6: echo, i. e. repeating, Pers. I 1,102. reparation finis,/, [id.] A restoration, renewal: thermarvm, Inscr. Orell. no. 1147 : vitae, Prud. Cath. 10, 128. reparatorj or is, m. [id.] A restorer, renovator: aevi, Stat. S. 4, 1, 11: orbis, Inscr. Orell. no. 1103. re-parcOi ere, v. n. To be sparing with any thing; to spare, to refrain or ab- stain from (ante- and post-class.) : utinam a principio rei item parsissem meae, Ut nunc reparcis suaviis, Plaut. True. 2, 4, 25 : ex nulla facere id si parte reparcent, if they in no way refrain from doing (i. e. believing) this, Lucr. 1, 668 Forb. : istius muneris operam non reparcam, Symm. Ep. 1, 33. re-parOi avi, atum, 1. v. a. To get, acquire, or procure again ; to recover, re- trieve ; to restore, repair, renew (not freq. till after the Aug. period : not found in Caesar) : I. L i t : id perdere videbatur. RE PE quod alio praetore codem ex agro repara re posset, * Cic. Verr. 2, 3, 86 ; cf., repa- rare quod amieeris gravius est, Plin. Ep. 6, 8, 6; and, classes, res amissas, Suet. Aug. 16 ; Lucr. 1, 1036 ; Hor. S. 2, 5, 2 : bibtiothecas incendio absumptas, Suet. Dom. 20 ; cf., Acndemiae villam, Laurea Tullius ap. Plin. 31, 2, 3: tecta Trojae, Hor. Od. 3, 3, 60: excrcitum, Liv. 30, 7; cf, auxilia, Tac. A. 3, 73 : capillos, si ef- fluxerint, Plin. 27, 13, 111: aegerrime ig- nem dimissum, Plin. Ep. 4, 9. 11 : aliud ex aliis, Lucr. 3, 978; cf, alias figures ex ali- is, Ov. M. 15, 253: nova cornua (luna), id. ib. 1,11: populos artibus, id. ib. 1, 363. B. I» partic, in mcrcant. lang., To procure by exchange; to purcftasc, obtain with something : vina Syra reparata iner- ce, Hor. Od. 1, 31. 12: alios boves his nu- mis, Allen. Dig. 15, 3, 16: merces, Scuev- ib. 45, 1, 122. U. Trop.: tribuniciam potestatem, rem intermissam, reparare, Liv. 3, 37 ; cf. r. intermissam historias scribendi indus- triam, Quint 10, 1, 75 ; so, bellum, id. 4. 45 Drak. ; 24, 42 (with instaurare) ; 30, 7 ; Just 3, 6 ; 22, ljln. ; 22, 2 fin. ; 24, 1 : proe- lium, id. 3, 6, 7: pristinam fortunam, Curt. 5, 1 ; cf, damna, Hor. Od. 4, 7, 13 : mag nas novi exercitus vires, Veil. 2, 37. B. Like reficere, recreare, To refresh, restore, revive, recruit : tarn assiduus iii tribunali, ut labore refici ac reparari vide- retur, Plin. Pan. 77, 5 : attrita quotidiano actu forensi ingenia optime rerum talium blanditia reparantur, Quint 10, 1, 27 ; so, animos, Liv. 44, 38 : membra, corda labo- ri, to refresh them for labor, Ov. M. 4, 216 : 11, 625 : pars magna terrarum (Aegypti) mersi repararique amne consuetd; Plin. Pan ."30, 3. v^p 3 The follg. passage is very dub. : (Cleopatra) nee latentes Classe cita repa- ravit oras (perh., fortified again, or sought again), Hor. Od. 1, 37, 24. Bentl. conject- ures, penetravit; perh. we should read repetivit (*. e. rediens petivit). re-parturienSi entis, Part, [partu- rio] Bringing forth again, Alcim. 6, 71. re-pasco? ere, v. n. To feed or nour- ish again (late Lat.) : divitem impendiis, Paul. Nol. Ep.44, lfin.: parentes, id. Carm. 21, 853. repastrnatio. finis,/, [repastino] .4 digging up again (agricult (. t.) : quid fossiones agri repastinationesque profe- ram I Cic. de Sen. 15, 53; Col. 2, 2, 13.— *H. Trop., A revising, pruning: Tert Exhort, ad cast 6 fin. re-pastinO) avi, atum, l. v. a. To dig again, to dig or delve anew ; to dig around, trencJt, grub (agricult 1. 1.): Var. R. R. 1, 18/re. ; Col. 3, 18 ; 4, 32 ; Plin. 13. 13, 27; 17, 10, 11, et al. ; cf. Fest p. 137 and 231.— B» Transf., To clean (post- class.): Lit: ungues, Tert. Poen. 11. — Trop.: usum divitiarum, (*i e. coerce re), id. Cult. fem. 9 : vitam. i. e. to renew. id. Anim. 50 fin. : commissionem injuriac. i. e. to prevent, id. adv. Marc. 2, 18. re-patrio. avi, 1. v. n. To return to one's country, go home again (late Latin) : cum multi captivorum intacti repatriave- rint Sol. 27 : hinc ad Pelusium, id. 33. re-pectOj no Prf- xum, 3. v. a. To comb again, to comb (a poet word) : ju- bas, Stat Th. 6, 418 : se barba, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 222: coma repcxa. Ov. A. A. 3, 154 ; so, crinis, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 240. ' repedabllis, e, adj. [repedo] Giv- ing way, yielding: arbor, \ enant \ it. S. MSrt 1, 266. re-pedo) a ". i- "• a - [P es ] To go or step back, to turn back, retreat, recoil : "re- i pedare, recedere," Fest. p. 137 and 23! (ante- and post-class.): redisse ac repe- I dasse, LuciL in Non. 165, 13 : Romam, id. j ib. : perturbatus enim totus repedabat ev- ery one frightened, gave way, Lucr. 6, 1279 : ; ad signa repedavit ocius miles, Amm. 24. i 7 /«.—With a homogeneous object : gra- ( dum a vesribulo, Pac. in Fest. p. 231. re-pellOj repuli (also written repp. : v. re), repulsum. 3. v. a. To drive-, crowd. or thrust back ; to reject, repulse, repel, etc. ; i . q. rejicere (freq. and quite class.) : J. L i t. : eum ego meis Dictis malis his foribus at- que hac reppuli, rejeci hominem, Plaut 1303 RE PE Iiac. 4, 3, 19 ; so, aliquem foribus, Hor. S. 2, 7, 90; Ov. Am. 3, 11, 9: homines iner- mes armis, Cic. Caecil. 12 : adversarius, qui sit et feriendus et repellendus, id. de Or. 2, 17, 72 : Sabinos a moenibus urbis, id. Rep. 2, 20 ; so, hostes a ponte, ab cas- tris, a citeriore ripa, Caes. B. C. 1, 16, 3 ; 1, 75, 2 ; Front. Strat. 1, 4, 10 : aliquem inde, Cic. de Or. 3, 17, 63 : hostes in silvas, in op- pidum, Caes. B. G. 3, 28 fin. ; 3, 22fin. ; id. B. C. 2, 14 fin. ; and absol. : nostri acriter in eos impetu facto, repulerunt, id. B. G. 5, 17, 2. — Of impersonal objects (mostly in the poets) : reppulit mihi manum, Plaut. Casin. 5, 2, 15; cf. Plin. 7, 16, 15 fin.: te- lum aere repulsum, repelled, Virg. A. 2, 545 : mensas, to push back, Ov. M. 6, 661 ; cf. t aras, id. ib. 9, 164 : repagula, to shove back, id. ib. 2, 157 : tellurem media unda, crowds back, id. ib. 15, 292. — Poet., of the apparent pushing back or away of the starting-point, in fly ing up or sailing away ; Oceani spretos pede reppulit amnes, Virg. G. 4, 233 ; cf, quum subito juvenis, pedi- bus tellure repulsa, Arduus in nubes abiit, Ov. M. 4, 712; and id. ib. 2, 786 ; id. ib. 6, 512 : aera repulsa, i. e. cymbals struck to- gether, Tib. 1. 3, 24 ; 1, 8, 22 ; cf., aera aere repulsa, Ov. M. 3, 533. ff Trop., To drive away, reject, re- move : repelli oratorem a gubernaculis civitatum, Cic. de Or. 1, 11, 46 ; so, ali- quem a consulatu, id. Cat. 1, 10 fin. : ab hoc conatu, id. Or. 11 : a cognitione le- gum, id. Balb. 14 : ab impediendo ac lae- dendo, Q. Cic. Petit, cons. 14 : ab hac spe repulsi Nervii, Caes. B. G. 5, 42 ; cf, re- pulsum ab amicitia, Sail. J. 102 ad Jin. ; and, fracti bello fatisque repulsi, Virg. A. 2, 13 r.haud repulsus abibis, repulsed, Sail. J. 110 fin. ; so of suitors for office, Cic. Plane. 21, 51; Liv. 39, 32; cf., of lovers: saepe roges aliquid, saepe repulsus eas, Prop. 2, 4, 2 ; and, repulsi proci, Ov. M. 13, 735 : — aliquam ad meretricium quaes- tum, to drive, Plaut. Cist. 1, 1, 43.— Of ab- stract objects : dolorem a se repellere, Cic. Fin. 1, 9, 3 ; so, furores Clodii a cer- vicibus vestris, id. Mil. 28, 77 : illius alte- ram consulatum a republica, id. Att. 1, 18, 2 : quod tamen a vera longe ratione re- pulsum est, removed, Lucr. 1, 879 ; cf. id. 2, 645 ; 5, 407 ; 6, 768 :— tegimenta ad de- fendendos ictus ac repellendos, Caes. B. C. 2, 9, 3 ; so, ictus cute, Ov. M. 3, 64 : per- iculum, Cic. Mur. 14 ; Caes. B. C. 1, 79, 2 : vim (opp. inferre), Cic. Mil. 19, 51 : crimen (coupled with transferre), Quint. 4, 2, 26 : tentamina, Ov. M. 7, 735: i'acinus, id. ib. 15,777: fraudem, id. A A. 3, 491: connu- bia nostra, to reject, disdain, Virg. A. 4, 214 ; cf, amorem, Ov. Am. 1, 8, 76 : preces, id. Met 14, 377 : diadema, to refuse, Veil. 2, 56 fin. ; Suet. Caes. 79 ; cf, dictaturam, Veil. 2, 89, 5: ut contumelia repellatur, be dis- carded, Cic. Off. 1, 37, 137.— Hence repulsus, a, um, Pa., Removed, remote ; once in Cato : ecquis incultior, religiosior, desertior, publicis negotiis repulsior, Cato in Fest. p. 236. rc-pendoi di, sum, 3. v. a. To weigh back : I. Lit. (so rarely) : aequaque for- mosae pensa rependis herae, you weigh back, return the wool weighed out, Ov. Her. 9, 78; so, pensa, Prop. 4, 7, 41 : Ravenna ternos (asporagos) libris rependit, i. e. pro- duces them three to the pound, Plin. 19, 4, 4, 19, § 54,— More freq., H. Transf, To weigh in return, to pay in the same weight, purchase a thing with its weight in money : A. Lit: cui (Septumuleio) pro C. Grac- chi capite erat aurum repensum, * Cic. de Or. 2, 67 ; cf. Plin. 33, 3, 14 ; and Val. Max. 9, 4, 3: Aethiopico (magneti) laus summa datur, pondusqueargentorependitur, Plin. 36, 16, 25, § 129 : (balsamum) duplo repen- debatur argento, id. 12, 25, 54, § 117 : auro repensus miles, ransomed (syn. redemp- tus), Hor. Od.3, 5, 25.— B. Trop. : 1, To pay in kind, pay back, repay, requite, recom- pense, return, reward, in a good and bad sense (poet, and in post-Aug. prose) : hac vitam servatae dote rependis? Ov. M. 5, 15 ; cf, gratiam facto, id. ib. 2, 694 ; so. zratiam, Phaedr. 2, prol. 12 : magna, Virg. A. 2, 161 : fatis contraria fata, to balance, id. ib. 1, 239: pretium vitae, Prop. 4, 11, 100 : vices, id. 4, 4, 58 : pia vota, Stat. S. 3. 3, 155 : dncus suum cuique (posteritas), 1304 RE PE Tac. A. 4, 35 : exemplum contra singuloa utilitate publica, id. ib. 14, 44 fin. : damna formae ingenio, to counterbalance, compen- sate, Ov. Her. 15, 32 ; cf, r. et compensare leve damnum delibatae honestatis majore alia honestate, Gell. 1, 3, 23 : incolumita- tem turpitudine, to pay for, purchase, Plin. Pan. 44, 5 ; cf, honorem servitute, donis, Col. Praef. § 10 : culpam hanc magno ter- rore, Val. Fl. 6, 744 ; cf., regis pacta mag- no luctu, id. 6, 4 : moestam noctem (coup- led with ulcisci socios), Stat. Th. 8, 666. — * 2. To weigh mentally, to ponder, consid- er: qui facta rependens, Consilio punire potest, Claud. Cons. Mall. Theod. 228. 1. repens- entis, Part., from repo. 2. repens, entis, adj. [etymology un- known] Sudden, hasty, unexpected, un- looked for (quite class., but less freq. than the derivative, repentinus ; occurring too, for the most part, only in the nom. sing. ; a favorite word with Livy, cf. Drak. ad Liv. 8, 29, 1) : cura, Cic. poet. Tusc. 3, 14 ; so, adventus hostium (opp. to exspecta- tus, and coupled with subita maris tern- pestas), Cic. Tusc. 3, 22 ; so, adventus con- sulis, Liv. 9, 41 : bellum, id. 4, 14 ; 10, 7 : casus Attali, id. 33, 2: clades, id. 22, 7 ; 8 : defectio, id. 8. 29 : fama belli, id. 6, 42 ; 22, 21 : religio, id. 29, 10 : terror, id. 21, 30 ; 33, 15 : tumultus, id. 1, 14 ; 10, 18 ; 21, 26 : discordia, Virg. A. 12, 313 : seditio, Ov. M. 12, 61: clamor, Sil. 3,220: singultus vo- cis, Stat. Th. 7, 360, et saep. — In the cas. obi. : repenti fulminis ictu, Lucr. 5, 401. — II. Transf, in Tacit, opp. to earlier, more ancient, i. e. for recens, New, fresh, recent: neque discerneres, quid repens aut vetustate obscurum, Tac. A. 6, 7 ; so id. ib. 11, 24 ; 15, 68 ; id. Hist. 1, 23 ; 2, 49 ; 4,25. — Adv., Suddenly, unexpectedly : *a, repens: (Janus) Bina repens oculis ob- tulit ora meis, Ov. F. 1, 96. — |j, repente (so quite class, and very freq.) : abripuit repente sese subito, Plaut. Mil. 2, 2, 21 ; so corresp. to 6ubito, Cic. de Or. 1, 59, 252: repente exortus sum, repentino oc- cidi. Plaut. Ps. 1, 1, 37 : repente e vesti- gio, id. de Div. in Caecil. 17 fin. : repente praeter spem, id. Fam. 4, 43 : repente ex inopinato, Suet. Galb. 10 ; cf, cunctisque repente Improvisus ait, Virg. A. 1, 594 : amicitias repente praecidere, opp. sensim dissuere, Cic. Off. 1,33, 120: repente col- lectam auctoritatem tenebant, Caes. B. G. 6, 12 fin. ; cf, modo egens, repente dives, Cic. Phil. 2, 27: an dolor repente invasit? Ter. Hec. 3, 2, 21 ; cf. Cic. Sest 69 : con- scientia convictus repente conticuit, id. Cat. 3, 5 ; id. Rep. 1, 16 : cum circumfusa repente Scindit se nubes, Virg. A. 1, 586, et saep. * repensatlOj 6nis,/. [repenso] A rec- ompense : vicissitudinis, Salv. in avar. 4, 3. * repensatrix, icis, /. [id.] she who recompenses, Mart. Cap. 9, 304. repenso, avi, atum, 1. v. intens. a. [re- pendo. no. II., B] To make up for, counter- balance, recompense (a post- Aug. word) : id incommodum uvarum multitudine, Col. 3, 2, 15 : merita meritis, injurias injuriis, Sen. de Ira 2, 32 : bona malis, Veil. 2, 12, 5 : voluptatem damno, id. 2, 21, 4. repensus* a . um > Part., from rependo. repente? a< ^»-> v - repens, ad fin., no. b. repentine, ndv., v. repentinus, ad fin., no. b. repentino, «'to-i v - repentinus, ad fin., no. a. repentinus, a, um, adj. [repens] Sudden, hasty, unlooked for, unexpected (freq. and quite class.) : adventus hostium, opp. exspectatus, Cic. Rep. 2, 3 ; so opp. to meditata et praeparata, id. Off. 1 , 8 fin. : amor improvisus ac repentinus, id. Agr. 2, 22, 60; so, r. omnia (coupled with nee opinata), id. Tusc. 3, 19, 45; cf, r. inopi- natusque finis vitae, Suet. Caes. 87 (short- ly before, subita celerisque mors) : vis (coupled with inexspectata), Cic. de Or. 2, 55, 225 : consilium (coupled with teme- rarium), id. Inv. 2, 9 : exercitus (coupled with tumultuarius), Liv. 41, 10; cf, co- hors, id. 41, 1 : venenum (coupled with praeceps), Tac. A. 12, 66 : periculum, Caes. B. G. 3, 3, 2 : bonum. Ter. Andr. 5, 4, 35 : so, mors, Cic. Clu. 62, 173 ; id. de Div. 2, 35, 74 : motus Galliae, Caes. B. G. 5, 22, 4 : tumultus ac defectio, id. ib. 5, 26, 1 ; cf., REPE tumultus, Ov. M. 5, 5 : conjuratio Gallo- rum, Caes. B. G. 5, 27, 4, et saep. : ignoti homines et repentini, upstart, Cic. Brut. 69 ; cf, repentina atque ex virtute nobili- tas, Liv. 1, 34 : — de repentino, adverbially, Suddenly : App. Flor. 16, p. 353 ; and 23, p. 365. — *Comp. : nimbus quanto repentinior est, tanto vehementior, App. de Mundo. — Adv. (not usual, whereas repente is clas- sical), Suddenly, unexpectedly : a B repen- tino, Plaut. Ps. 1, 1, 37 ; Afran. in Charis. p. 193 P.; Cic. Quint. 4.—* b, repentine, Lact 1, 11 (al. repentino). repcrcussibilis, e, adj. [repercu- tio ] That can be struck back, that can rebound, Coel. Aur. Tard. 1, 1; 3, 6 fin. * repercUSSlO, onis, /. [id.] A ; re- bounding, repercussion : vicinorum side- rum, i. e. reflection, Sen. Q. N. 7, 19. 1. repercussus, a, ™. P^t., from repercutio. 2. repercussus, as, m. [repercutio] A rebounding, reverberation, repercussion, of light, sound, wind, etc. ; reflection, echo, counter-pressure: solis, Plin. 5, 5, 5: Ete- siarum, id. 5, 9, 10 : eolorum, id. 37, 2, 8 : vocis, Tac. G. 3, et al. : attolli colles oc- cursantium inter se radicum repercussu, bii the meeting or crowding together, Plin. 16, 2, 2. re-percutio. cussi, cussum, 3. v. a. To strike, push, or drive back, cause to re- bound ; to reflect, reverberate, re-echo, re- sound (not ante- Aug.) : I. Lit, of light, sound, etc. : repercusso Phoebo, reflected, Ov. M. 2, 110 ; so, lumen, Virg. A. 3, 23 : aes clipei, Ov. M. 4, 783 : imago, id. ib. 3, 434 ; cf. Plin. 33, 9, 45 : montis anfractu repercussae voces, re-echoing, resound- ing, Tac. A. 4, 51 ; so, clamor, Curt 3, 10 : valles, Liv. 21, 33 : (discus) repercussus, rebounding, Ov. M. 10, 184 Jahn. N. cr. : remigem cum e navi fluctus abjecisset, altero latere repercussum ductus contra- rius in navem retulit, hurled back, Val. Max. 1, 8, 11. — II. Trop., To cast back, retort, repel: aliena aut reprehendimus, aut refutamus, aut elevamus, aut reper- cutimus, aut eludimus, Quint. 6, 3, 23 ; cf. id. ib. 46 ; 78 : orationes dicto, Plin. H. N. praef. § 31 : fascinationes (despuendo), to avert (syn. aversari), id. 28, 4, 7. re-periOj rSperi (also written reppe. ri; v. re), repertum, 4. (archaic forms, fut., reperibit, Caecil. in Non. 508, 16 : re- peribitur, Plaut. Epid. 1, 2, 48 ; Pompon, in Non. 1. 1. inf. : reperirier, Plaut. True. 4, 1, 1 ; Lucr. 4, 481) v. a. [pario] orig., perh., To procure or find again; hence, in gen., to find, meet with, either by search- ing or by accident. I. Lit: ego illam reperiam, will find her again, will find her out, Plaut. Epid. 4, 2, 32 ; cf, Glycerium suos parentes rep- perit, Ter. And. 4, 5, 11 ; 5, 6, 5: perscru- tabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc., Plaut. Aul. 4, 2, 14 ; cf. id. Bacch. 3, 6, 33 ; and, facile invenies pejorem . . . meliorem neque tu reperies, etc., id. Stich. 1, 2, 53 : curculiones in tri- tico, id. Cure. 4, 4, 31 ; cf. too Ov. M. 1, 654 : aliquem hominem, Plaut. Bac. 1, 1. 8: multos, Cic. Fin. 2, 9 Jin:; mortui sunt reperti, id. Tusc. 1, 47 fin. : puerum nut puellam sibi recens natum, Plaut. Cist. 1, 2, 16. II. Trop.: A. In gen.: Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf, si quaerimus, cur, etc. . . . causas reperiemus verissimas duas, Cic. Brut. 95 : verae amicitiae diificillime re- periuntur in iis, qui, etc., id. Lael. 17, 64 : nee quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere per- fectum, id. ib. 21, 79 : nee vos exitum re- peritis, id. N. D. 1, 38, 107 : perpauci lin- tribus inventis sibi salutem rcpererunt, found, obtained, Caes. B. G. 1, 53, 2 Oud. N. cr. ; cf , aristolocbia nomen ex inven- tore reperit, Cic. de Div. 1, 10 : sollicitu- dinis finem, Plane, in Cic. Fam. 10, }5fin. : cujus praeclara apud Virgilium multa ex- empla reperio, Quint. 8, 3, 79 ; cf. in the pass. : id. 1, 5, 43 : quibus (armis) quem- admodum salutariter uterentur, non re- periebant, Cic. Brut 2, 8. B.In partic: 1, With a double pred- icate, To find, discover, perceive, learn, as- certain a thing to be in any manner: qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto EEPE repperi, Plnut. Epid. 1, 2, 6; id. Capt. 3, 4, 92: quam paucos reperias meretricibus fideles eveniro amatores, Ter. Hec. 1, 1. 1 ; cf. id. ib. 2, 1, 3 : re ipea repperi, facilitate nihil esse homini melius, id. Ad. 5, 4, 6 : rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega, Plaut. Bac. 3, 6, 37; cf., cum trans- gressor repperisset cobs., Veil. 2, 50 : quo- rum do moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat, Caes. B. G. 2, 15, 3. So in the Pass, with a double subject, (*i. c. with a predicate nom.), To be found, dis- covered, recognized to be any thing : quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis, Plaut. Bac. 3, 6, 12 : cete- ris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores, Cic. N. D. 2, 3, 8 ; id. Flacc. 38 :— quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta est, Lucr. 1, 505. So with a subject-clause of facts related in history : Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse re- peritur, Cic. Rep. 2, 15 : nee ulli perii6se nisi in proelio reperiuntur, Suet. Caes. 75. 2. To find out. hit upon, invent, devise, discover (so esp. freq. after the Aug. pe- riod; cf. repertor; whereas, invenire is used in this signif. in all periods) : reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito, Plaut. Mil. 2, 2, 71 ; cf., aliquid calidi consilii, id. Epid. 2, 2, 71 : sibi aliquarn as- tutiam, id. Capt. 3, 4, 7 : mihimet ineunda ratio et via rcperiunda est, qua, etc., Cic. Verr. 2, 3, 46 : nihil novi reperiens, id. Acad. 2, 6 : hoc reperire dimcilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare, Quint. 5, 10, 116 : reperta verba, opp. na- tiva, id. 8, 3, 36 ; medicina ex observatione salubrium reperta est, id. 2, 17, 4 ; id. 9, 4, 114 : ludusque (scenicus) repertus, Hor. A. P. 405 : serrae reperit usum, Ov. M. 8, 246 ; id. ib. 1, 687 : reperta nuper conju- ratione, discovered, Tac. A. 16, 15 ; cf., pos- terius res inventa est aurumque reper- tum, Lucr. 5, 1112; so id. 5, 1240: — in quarum exercitationem reperta est (dec- lamatio), Quint. 2, 10, 4 ; so, r. in, ad, prop- ter aliquid, id. 4, 2, 21 ; Tac. Agr. 19; — Quint. 4, 3, 2 ; 8, 3, 72 ;— 12, 10, 72 ; c. dat., id. 8, 6, 19. — With an object-clause : Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt, Plin. 35, 5, 20 fin. — Hence, several times in Lucret, reperta, orum, n.. Inventions : exponunt praeclara re- perta, Lucr. 1, 733 ; so id. 1, 137 ; 5. 2 ; 13 ; 6, 7 ; and (perh. in imitation), Rhem. Fan. de Pond. 15. repertor* oris, m. [reperio, no. II., B, 2] A discoverer, inventor, deviser, author (not in Cic. or Caes. ; cf. on the contrary, inventor) : vitis, i. e. Bacchus, Var. R. R. 1, 2, 19 ; Ov. Am. 1, 3, 11 ; also, mellis, id. Fast. 3, 762 : carminis et medicae opis, Phoebus, id. R. Am. 76: medicinae, i.^e. Aesculapius, Virg. A. 7, 772 : hominum re- rumque, i. e. Jupiter, id. ib. 12, 829 : doc- trinarum atque leporum, Lucr. 3. 1049 : pallae honestae Hor. A. P. 278 : legum, Quint. 2, 16, 9 : novi juris, Tac. A. 2, 30 : relationis, id. ib. 12, 53: facinorum om- nium, id. ib. 4, 11 : flagitii ejus, id. ib. 4, 71 : pertidiae, Sail. H. 4, 12. * repertorium, "> «• [reperio] An inventory, catalogue, repertory, Ulp. Dig. 26, 7, 7. *repertrix> icis > /• [repertor] She that finds out, an inventress : omnium ar- tium paupertas, App. Apol. p. 285. 1. repertus. a > um . Part., from re- perio. 2. repertus,' us, m. [reperio] (an Appuleian word) I. A finding again : filiae, App. M. 11 init. — II. A discovery, invention, App. M. 11, p. 262; id. Flor. p. 341. repetentia. ae, /. [repeto] Memory, remembrance, Lucr. 3, 863 ; Arn. 2, p. 61 and 62. repetltio. onis, /. [id.] I. A demand- ing back, reclamation, Ulp. Dig. 50, 17, 41 ; App. Apol. 332 ; hence, repetitionem ha- bere, i. e. jus repetendi, Ulp. Dig. 3, 6, 3. — II. A repetition, in speaking or writing : r. frequentior ejusdem nominis, Quint. 9, 1, 24 : brevis rerum, id. 4 prooem. § 6 : probationis ejusdem, id. 8, 3, 88, et al. : legatorum, Ulp. Dig. 30, 1, 19. — 2. ln partic., a rhetor, t. t., A repetition of the KE PE same word at the beginning of several sen- tences, anaphora, um'bopu, Auct. Her. 4, 13, 19 ; Cic. de Or. 3, 54 ; Quint. 9, 1, 33. * repctitor, oris, m. [id.] One that demands back, a reclaimer : nuptae ademp- tac, Ov. Her. 8, 19. rcpetitus, a, um, Part., from repeto. rC-petOj > v ' or li, itum, 3. v. a. To fall upon or attack again or anew. I, Lit. (so mostly not till after the Aug. per.) : regem repetitum saepius euspide ad terram affixit, after he had repeatedly attached him, Liv. 4, 19 ; cf., mulara calci- bus et canem morsu, Sen. de Ira, 3, 27 ; cf, absol. : bis cavcre, bis repeterc, to attack twice, Quint. 5, 13, 54; and sigmmi erat omnium, Repetc I strike again, Suet. Calig. 58 : ad Nolam armis repetendam, Liv. 9, 28: repetitum toxico, Suet. Claud. 44. — Hence, J3. 1° partic. : 1. To pros- ecute again : conditione proposita, ut, si quem quis repetere vellet, par periculum poenae subiret, Suet. Aug. 32 ; so id. Dom. 8 and 9 ; Paul. Dig. 48, 2, 3 ; 16, 10 ; cf., crimen, Ulp. ib. 7. — 2. To seek again ; to go bach to, return to, revisit a person or thing : (a) c. ace. : fratresque virumque, Ov. Her. 3, 143 ; so, Nearchum, Hor. Od. 3, 20, 6 : Penates, ab ora Hispana, id. ib. 3, 14, 3 : — viam, qua venisset, (* to retrace), Liv. 35, 28 ; so, castra, id. 31, 21 ; Suet. Tib. 12 : domum, Hor. Od. 1, 15, 6 ; Ov. Pont. 4, 4, 41 : patriam, id. Her. 18, 123 : African), Liv. 25, 27 : retro Apuliam, id. 22, 18 ; cf. id. 31, 45 fin. ; and id. 40, 58 fin. : rursus Bithyniam, Suet. Caes. 2 : urbem atque ordinem senatorium, Suet. Vit. 1 : paludes, Hor. Od. 3, 27, 9 : cavum, id. Ep. 1, 7, 33 : praesepia, Virg. E. 7, 39 : pugnam (shortly before, rcdire in pug- nam), Liv. 37, 43 ; cf, expeditionem, Suet. Claud. 1. — (/J) c. praep. : onerarias retro in Africam repetere, Liv. 25, 37 fin. Drak. N. cr. : ad prima vestigia, Grat. Cyn. 245. — (y) Absol.: quid enim repetiimus (sc. patriam) ? Liv. 5, 51. — So freq. in medic, lang., To return, recur : morbi repetunt, Cels. 2, 1 ; so id. 3, 22 ; 4, 4 ; 4, 14, et al. II, Trans f. (so quite class.) : A. To fetch, bring, or take back. 1, Lit. : filium istinc repetere, Plaut. True. 4. 3, 72 : Lysias est Atticus, quam- quam Timaeus eum quasi Licinia et Mu- cin lege repetit Syracusas, Cic. Brut. 16, 63 : navigo in Ephesum, ut aurum repe- tam ab Theotimo domum, Plaut. Bac. 4, 6, 7 ; Caes. B. C. 3, 76, 2 : aliquid ab Urbe, Suet. Calig. 39 ; cf, thoracem Magni Al- exandri e conditorio ejus, id. ib. 52 fin. : partem reliquam copiarum continenti, id. Aug. 16 : alii (elephanti) deinde repetiti ac trajecti sunt, others were then brought and passed over, Liv. 21, 28. 2. T r o p., i n p a r t i c. : a. To take hold of or undertake again ; to cuter upon again ; to recommence, resume, renew, re- peat an action, a speech, etc. : praetermis- sa repetimus, inchoata persequimur, Cic. Fin. 5, 19, 51 : longo intervallo haec stu- dia repetentem, id. Fat. 2 fin. ; id. Att. 15, 11 : oratio carens hac virtute (sc. ordine) necesse est multa repetat, multa transeat, Quint. 7, prooem. § 3 : ad verbum repe- tita reddantur. id. 11, 2, 39, et saep. : — ea- dem Vetera consilia, Cic. Verr. 1, 6 fin. : hoc primus repetas opus, hoc postremus omittas, Hor. Ep. 1, 6, 48 : susurri com- posita repetantur hora, id. Od. 1, 9, 20 : auspicia de integro, Liv. 5, 17 : solemnia, Tac. A. 3, 6 Jin. : spectacula ex antiquitate, to restore. Suet. Claud. 21 ; cf, genera ig- nominiarum ex antiquitate, id. Tib. 19. — With de : de mutatione literarum nihil repetere hie necesse est, Quint. 1, 7, 13. — With an object-clause : repetam necesse est, infinitas esse species, id. 6, 3, 101 ; so id. ib. 46 : ut repetam coeptum pertexere dictis, Lucr. 1, 419 ; cf., commemorare res, id. 6, 937. — Poet., repetitus, a, um, as an adv., Repeatedly, anew, again : repetita suis percussit pectora palmis, Ov. M. 5, 473 ; so, robora caedit, id. ib. 8, 770 : vel- lera mollibat longo tractu, by drawing out repeatedly, id. ib. 6, 20. O. In discourse, To draw, deduce, de- rive from any where ; to go back to, begin from any where : populum a stirpe, Cic. Rep. 3. 12 fin. ; cf., r. populi origiues, id. ib. 2, 1 : ipsius ju T is ortum a fonte . . . stir- HE PE pem juris a natura, id. Leg. 1, 6, 20 : us- que a Corace nescio quo et Tieia, id. de Or. I, 20, 91 ; cf. id. ib. 2, 2, 6 : ab ultima antiquitate, id. Fin. 1, 20 : brevis erit nar- ratio, si non ab ultimo repetetur, id. Inv. 1, 20 ; so Quint. 5, 10, 83 : aliquid a Pla- tonis auctoritate, Cic. Tusc. 5, 12: — in- gressio non ex oratoriis disputationibus ducta sed e media philosophiu repetita, Cic. Or. 3, 11 ; so, res remotas ex litera- rum monumentis, id. Inv. 1, 1 : initia ami citiae ex parentibus nostris, Bithyn. ap. Cic. Fain. 6, 16 : verba ex ultimis teue- bris, ex vetustate, Quint. 8, 3, 25 ; 11, 1, 49 ; id. 1, 4, 4 : — alte vero et, ut oportet, a capitc repetis, quod quaerimus, Cic. Leg. 1, 6 : tarn longa et tarn alte repetita oratio, id. de Or. 3, 24, 91 ; id. Rep. 4, 4 : repetam paulo altius, etc., Cic. Clu. 24, 66 ; so, altius, Quint. 5,7, 27; 6,2,2; 11,1,62; Suet Ner. 2 : transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumerc, Cic. de Or. 3, 40, 160 ; so, longe, id. Fam. 13, 29, 2 ; id. de Div. 2, 58 : longius, id. Inv. 1, 49 ; Quint. 5, 7, 17 ; 5, 11, 23 :— repetitis atque enumeratis diebus, reckoned backward, Caes. B. C. 3, 105, 2 ; so, repetitis diebus ex die vulneris, Jul. Dig. 9, 2, 51, § 2; and, repetita die, Ulp. ib. 10. 4, 9, § 6 ; 39, 2, 15, § 31 ; 43, 19, 1, § 10 ; Paul. ib. 22, 4, 3. C. Repetere aliquid memoria, memo- riam rei, or (so less freq. in Cic.) aliquid, To call up again in the mind ; to call to mind, recall, recollect : cogitantt mihi sae- penumero et memoria Vetera repetenti, Cic. de Or. 1,1; so id. Fam. 11, 27, 2 ; id. Rep. 1, 8 ; cf. with an object-clause : me- moria repeto, diem esse hodiernum, quo, etc., Scipio Afric. in Gell. 4, 18, 3; and Quint. 1, 6, 10: — repete temporis illius memoriam, Cic. Dejot. 7, 20 ; so id. Verr. 2, 4, 47 fin. ; cf., memoriam ex annalibus, Liv. 8, 18 ; and, veteris cujusdam memo- riae recordationem, Cic. de Or. 1, 2 : — re- minisci quom ea, quae tenuit mens ac me- uioria, cogitando repetuntur, Var. L. L. 6, 6, 63 : si omnium mearura praecepta lit- erarum repetes, intelliges, etc., Cic. Q. Fr. I, 2, 2, § 7 : cum repeto noctem, qua, etc., Ov. Tr. 1, 3, 3 : te animo repetentem ex- empla tuorum, Virg. A. 12, 439. — With an objectclause : repeto, me correptum ab eo, cur ambularem, Plin. Ep. 3, 5, 16 ; so id. ib. 7, 6, 7 ; 13 ; Suet. Gramm. 4.—Ab- sol. : Cic. Arch. 1 : genitor mihi talia (namque nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit, Virg. A. 7, 123. B. To demand again or back ; to de- mand or claim what is due. 1, In gen. : a. Lit. : aliquid mutuum, Plaut. Trin. 4, 3, 45 ; cf. id. ib. 5, 2, 7 ; so, suum, id. Pseud. 1, 3, 63 : bona sua, Cic. Verr. 2, 3. 13: sestertium millions abs te ex lege, id. de Div. in Caecil. 5, 19 : erep- tas pecunias, id. ib. 5, 18 ; cf, quae erep- ta sunt, id. Sull. 32 : mea promissa, id. Plane. 42; obsides, Caes. B. G. 1, 31, 7: urbes bello superatas in antiquum jus, Liv. 35, 16 : Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, Chii 6uum vindicant, Salaminii repetunt, Cic. Arch. 8 fin. : Cic- ero Galium a Verticone repetit, qui literaa ad Caesarem referat, applied again for, Caes. B. G. 5, 49, 2 : hanc tibi dono do, ne- que repeto pro ilia quicquam, abs te pre- ti, demand any thing in return, Ter. Eun. 4, 6, 11. — b. Trop.: qui repetit earn, quam ego patri suo quondam spoponde- riin, dignitatem, Cic. Fl. 42 fin. ; cf, pro eo (beneticio) gratiam repetere, Liv. 1, 47: parentum poenas a consceleratissimis fili- is, Cic. Rose. Am. 24, 67 ; so, poenas ab aliquo, id. Verr. 2, 5, 63 : ut ne mors qui- dem sit in repetenda libertate fugienda, in the effort for recovering, id. Phil. 10, 10: repete a me rempublicam, take back from me, Suet. Caes. 78 : repetitumque, duobus uti mandaretur consulum nomen iniperi- umque, it was demanded again, that, etc., Liv. 3, 33. 2. In partic, a publicists' and jurid. t. t. ': a. Of the fetiales: repetere res, To demand back from the enemy things which they had taken as booty ; hence, in gen., to demand satisfaction: (fetiales) mitte- bantur antequam conciperetur (bellum), qui res repeterent, Var. L. L. 5, 15 Jin. ; so Liv. 1, 32 ; 4, 30 ; 7, 6 ; 32 ; Cic. Oil'. 1, II, 36 Beier; cf., clarigatio and clarigo. — 1305 RE PL b. In jurid. lang., res repetere, To de- mand back or reclaim one's property before a court : in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt, Cic. Mur. 2, 3. — Hence, transf., apart from jurid. lang. : non ex jure manu consertura, sed mage ferro Rem repetunt, Enn. Ann. 8, 35. — c. pe- cuniae repetundae, and, ace. to Cic, simply repetundae, Money or other i things extorted by a provincial governor, j and that arc to be restored (at a later peri- ' od, referring to any bribed officer) : L. | Piso legem de pecuniis repetundis primus tulit, Cic. Verr. 2, 3, 84 ; 2, 4, 25 ; id. Brut. 27 Jin. ; id. Off. 2, 21, 75. Cf. on tbis Lex Calpurnia, as also, on tbe similar ones (Acilia, Servilia, Cornelia, Julia), Klenze, in the Prolegg. to Fragmm. legis Servil. p. XI. sq., and in tbe Index Legum, in OreU. t. VIII., 2, p. 146 sq. ; 161 sq. ; 191 sq. ; and 226 sq. : lege pecuniarum repe- tundarum teneri, Cic. Clu. 53 fin. : pecu- niarum repetundarum reus, Sail. C. 18, 3 : oppugnatus in judicio pecuniarum repe- tundarum, id. ib. 49, 2 : qua lege a sena- tore ratio repeti solet de pecuniis repetun- dis, Cic. Clu. 37 fin. : cum de pecuniis re- petundis nomen cujuspiam deferatur, id. de Div. in Caecil. 3 fin.: de pecuniis re- petundis ad recuperatores itum est, Tac. A. 1, lifin.: — repetundarum causae, cri- men, lex, Quint. 4, 2, 85 ; 5, 7, 5 ,-—4, 2, 15 ; Tac. A. 4, 19 ; 13. 43 ; id. Hist. 1, 77 ;— id. Ann. 12, 22; 13, 33 ; id. Hist 4, 45; Plin. Ep. 2, 11, 3, et al. : repetundarum argui, Tac. A. 3, 33 ; so, accusare, Suet Dom. 8 : postulari, Tac. A. 3, 66 ; Suet. Caes. 4 : ab- solvi, Tac. A. 13, 30 : convinci, Suet. Caes. 43 : damnari. Tac. A. 3, 70 ; 14, 28 : tene- ri, id. ib. 11, 7 : Pilius de repetundis eum postulavit Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 2 (for tvhieh, § 3, de pecuniis repetundis) : ne- que absolutus neque damnatus Servilius de repetundis, id. ib. § 3 : damnatum repe- tundis consularem virum, Suet Oth. 2 Jin. repetundaet arum, v. repeto, ad fin. repexuS' a i urn, Part., from repecto. re-pitrnero ( a 'so written repignoro), are. v. n. To redeem a pledge, Ulp. Dig. 13, 6, 5, § 12 ; Fest s. v. reluere, p. 137 and 232. re-pigTO) no perf., atum, 1. v. a. To check, keep back, retard (post-classical): T r o p. : dirarum bestiarum impetum, App. M. 8, p. 208 : repigrato fetu, id. ib. 1, p. 106.— Hence repigratus, a, urn, Pa., Retarded, slow : repigratior paululum, Mart. Cap. 1, 13, (* al. repigritior). re-p ingfo- ere, v. a. To pain t or form again (late Lat.) : oculos, Venant. Vit. S. Mart. 1, 172: arma crucis digiris, id. ib. 1, 246. re-plaudo. ere, v. a. To strike on or against (an Appuleian word) : frontemre- plaudens, App. M. 1, p. 105 ; id. ib. 6, p. 185. re-pleOj evi, etum, 2. v. a. : I, To fill again, refill ; to fill up, replenish, complete, etc.: A. Lit- (quite class.): exbaustas domos, Cic. Prov. Cons. 2, 4 ; cf, exhaus- tum aerarium, Plin. Pan. 55, 5 ; and, con- sumpto. to supply, make up for, Cic. Mur. 25: exercitum, to fill up the number of, Liv. 24, 42; cf., castra, tribus ex his, Plin. Pan. 28. 5 : vulnera, i. e. to fill tip again with flesh, Plin. 34, 15, 46 ; ef, alopecias, id. 20, 23, 99 ; and absol., id. 28, 7, 63, § 124 : veteremque exire cruorem Passa, replet succis (corpus), Ov. M. 7, 287. — Mid.: quoties lvaustum cratera repleri vident, filled again, Ov. M. 8, 680. — B. Trop., To supply, make up for, complete (rarely) : quod voci deerat, plangore re- plebam, Ov. Her. 10, 37: cf. Ulp. Dig. 42. 1, 4, § 5 : quae (in oratione) replenda vel dejicienda sunt, to be filled out, sup plied, (shortly before, adjicere, detrahe- re), Quint. 10, 4, 1 : pectora bello Exan- imata reple, i. e. strengthen again, rein- zigorate, reanimate, Stat Th. 4, 760. — B. (With the idea of the verb predomina- ting), in gen., To fill up. make full, to fill (so esp. freq. in the poets and in post-Aug. prose): A. Lit-: navibus explebant se- se terrasque replebant Enn. Ann. 7, 72 : delubra corporibus, Luer. 6, 1271 ; cf., enmpos strage hominum, Liv. 9, 40 Drak. : venas sanguine, Ov. M. 7, 334 : sinus (lore, id Fast. 4, 432 : lagenam vino, Mart. 7, 20 : 1300 REPL galeas et sinus conchis, Suet Calig. 46: corpora carne, to fill, satisfy, satiate, Ov. M. 12, 155 ; cf., se esca, Phaedr. 2, 4, 19 : virginem, to get with child, Just. 13, 7, 7 ; cf., equas, Pall. Mart. 13, 1 : orbem (luna), to Jill, Ov. F. 3, 121; cf„ nume- rum, Lucr. 2, 536: summam, Manil. 2, 719 ; and, pretium redemptionis, to make up, Ulp. Dig. 40, 1, 4, § 10.— Poet. : femi- na, quoin peperit, dulci repletur lacte, be- comes filled, Lucr. 5, 811: (Etesiae) undas replent, swell up, id. 6, 719 : tu, largitor opum, juvenem replesti Parthenopen, i. e. exornasti, Stat. S. 3, 1, 92.— B. Trop.: nemora ac montes gemitu, Lucr. 5, 990; so Virg. A. 2, 679 ; Ov. M. 1, 338 ; 3, 239 ; cf., populos sermone, Virg. A. 4, 189 ; and simply, aures, PJaut Rud. 4, 6, 22: vias oculorum luce, Lucr. 4, 345 ; cf. ib. 379 : naumachiae spectaculis animos oculos- que P. R., Veil. 2, 100, 2 ; cf., patriam lae- tifia, id. 2, 103, 1 : eruditione varia reple- tus est, Suet. Aug. 89. — M i d. : repleri jus- ta juris civilis scientia, Cic. de Or. 1, 42 fin. — Hence repletus, a. um, Pa. (ace. to no. II.), Filled, full (freq. and quite class.) : 1. Lit: referto foro repletisque omnibus templis, Cic. dc imp. Pomp. 15, 44; so, Curia, Suet. Dom. 23 : amnes, Virg. A. 5, 806 : paulatim gracilitas crurum, Suet. Calig. 3. — (Ji) c. abl. -. amphorae argento, C. Gracch. in Gell. 15, 12 fin. ; so, cornu pomis, Ov. M. 9, 87 : insula silvis, Plin. 12, 10, 21 : cauda pavonis luce, Luer. 2, 806 : exercitus iis rebus (sc. frumento et peco- ris copia), abundantly provided, *Caes. B. G. 7, 56 fin. : repletus epulis, Claud. Fesc. 16. — *(}) c. gen.: repletae semitae puero- rum et mulierum, Liv. 6, 25 Drak. — 2. Trop.: (terra) trepido terrore, Lucr. 5, 41; so c. abl: quaeque asperitate, id. 4, 628 : genus antiquum pietate, id. 2, 1171 : vates deo, Capitol. Macr. 3 ; Liv. 25, 26 : repleti his voluptatibus, Petr. 30, 5. — Comp., Sup., and Adv. do not occur. rcpletlO) onis,/. [repleo, no. I.] A fill- ing up, complement, Cod. Justin. 6, 28, 4 ; 7, 2, 15. _ repletus. a > nm, Part, and Pa., from repleo. * re-pleXUS) a, " m , Part, [plecto] Bent or turned back: Cauda, Plin. 20, 1, 3. replica hilis. e. adj. [replico] Worth repeating (late Latin) : nomen, Venant. Carm. 7, 8, 33. . replication onis./. [id.] *I. A fold- ing or rolling back again (of a book) ; transf. : ut replicatione quadam mundi motum regat atque rueatur, qs. by wind- ing it up again, Cic. N. D. 1, 13, 33. — H, In jurid. Lat., A reply, replication, "Justin. Inst. 4, 14;" Gaj. Dig. 27, 10,7; Julian, ib. 44, 2, 24, et al. — HI. Numeri (opp. multi- plication A reduction of a number, Mart. Cap. 7, 250. re-pllCO. aT i (e- g- Vnlg. Gen. 4, 27 ; Jos. 8 fin., et al.), atum (collat form, re- plictae tunicae, Stat. S. 4, 9, 29), 1. v. a. To fold or roll back, to bend or turn back : J, Lit. : vel Euhemero replicato, vel Nicag- ora, etc., unrolled, opened, Am. 4. 147; cf. under no. II. : — surculos in terram dimit- tito replicatoque ad vitis caput, bend back, Cato R. R. 41 fin. ; so, labra, Quint. 11, 3, 81 ; cf., replicata cervice, Plin. 34, 8, 19 ; and, margine intus replicato, id. 9, 33, 52 : ab omni laevitate acies radios tuos repli- cat, casts back, reflects, Sen. Q. N. 1, 3 ; so, radios solis, id. ib. 2 10 : jocinera repli- cata, folded inward, Suet. Aug. 95. — JI, Trop.: ut ne replices annalium memo- riam, unfold, turn over, Cic. Sull. 9, 27; so, memoriam temporum, id. Leg. 3, 14 : Epicurum, Sen. Ep. 8 : traductio tempo- ris nihil novi efficientis et primum quic- que replicanris, unrolling, unwinding, Cic. de Div. 1, 56 : — cujus acumen nimis tenue retunditur et in se saepe replicatur, is bent back, Sen. Ben. 1, 4 : vestigium suum, to withdraw, i. e. to go back, App. M. 4, p. 151. — B. In par tic. : 1. To turn over and over in the mind, to think or reflect upon ; to go over, repeat (post-class.) : haec identidem mecum, App. M. 3 ink. : titu- los, singula, Prud. oTt. 11, 3. — 2. In ju- rid. Lat. To make a reply or replication, Modest. Dig. 2, 14, 35 fin. replictUS) ». nm, Part., from replico. RE P O * rcplum. i, n. A door-case, Vitr. 4, 6. re-plumbO) no perf, atum, 1. v. a. To free from lead, to unsolder (post-Aug.), Ulp. Dig. 34, 2, 19 ; Paul. ib. 32 ; Sen. Q N. 4, 2. * re-plumiS) e, adj. [pluma] Covered again with feathers, fledged anew: corpus (aquilae), Paul. Nol. Carm. 21, 857. * re-pluOj ere, v. n. To rain down again : coelo, Sen. Contr. 5 praef. repOi psi, ptum, 3. v. n. [epnu] To creep, crawl: J, Lit, and first, of animals: repens animans, Lucr. 3, 389 ; so, coch- leae inter saxa, Sail. J. 93, 2: millipeda, Plin. 29, 6, 39 : formica, id. 37, 11, 72 : mu- raenae, id. 9, 20, 37 : nitedula, Hor. Ep. 1, 7, 29 : elephas genibus in catervas, Pliu. 8, 7,7, et saep. Then, of creeping children: Quint 1, 2, 6 ; Stat. Th. 9, 427 ; and also of other persons in gen.: qua unushomo inermis vix poterat repere, Nep. Hann. 3 fin. ; so, super altitudinem fastigii (tem- pli), Plin. 22, 17, 20 : — Pyrrho regi, quo die periit praecisa hosttarum capita repsisse, id. 11, 37, 77. — B. Transf., of persons traveling slowly: millia rum pransi tria repimus, Hor. S. 1, 5, 25; of persons swim- ming : qui flumen repunt, Arn. 1, 20 ; of cranes slowly stalking : Enn. Ann. 1, 67 (in Serv. Virg. G. 3, 76) ; of boats moving slowly along : aequore in alto ratibus re- pentibus, Pac. in Var. L. L. 7, 2, ad fin. ; of water flowing slowly : aqua palustris, quae pigro lapsu repit, Col. 1, 5, 3 ; of the clouds: Lucr. 6,1120; of fire: ignis per ar- tus,id.6,661; of plants: Col. Arb. ifin.; so id. ib. 16, 4 ; Plin. 19, 5, 24 ; 22, 22. 39 ; of movable towers : Luc. 3, 458 ; of the stealthy advance of a snare : Stat. S. 1, 2, 60. — *II, Trop.: sermones Repentes perhumum, ;'. e. low, common, mean, Hor. Ep. 2, 1, 251. * re-polio, ire, v. a. To clean again : frumenta (with repurgare), Col. 2, 20 Jin. re-ponderOj aI "e, v. "• To wdgh in return ; trop., to repay, return (late Lat.) : studii vicissitudinem tibi, Sid. Ep. 1, ifin. : gloriam tibi, id. ib. 5, 1. re-ponOj posiii, positum, 3. (perf, re- posivi, Plaut Asm. 3, 1,16: Part, sync, re- postus, a, um, on account of the metre in all hexameter poems, Lucr. 1, 36 ; 3, 347 ; Virg. G. 3, 527 ; id. Aen. 1, 26 ; 6, 59 ; 655 ; 11, 149 ; Hor. Epod. 9, 1, et al.) v. a. To lay, place, put, or set back ; i. e. : 1. With the idea of the re predominant. A. To lay, place, put, or set a thing back in its former place ; to replace, restore, etc. (quite class.) : 1. Lit : lapidem suo loco, Cic. Verr. 2, 1, 56: quicque suo loco, Col. 12, 3, 4 : pecuniam in thesauris, Liv. 29, 18 (shortly before, pecuniam in thesauros referre) ; 21 ; also, pecuniam in thesauros, id. 29, 19 Drak. N. cr. ; 31, 13 ; cf., ossa in suas sedes, Cels. 8, 10 ; and, se in cubitum, to lean on the elbow again (at table), Hor. 5. 2, 4, 39 : insigne regium, quod ille de suo capite abjecerat, reposuit Cic. Sest 27, 58 ; so, columnas, id. Verr. 2, 1, 56 : tantundem inaurati aeris. Suet. Caes. 54 : femur, to set again, Cels. 8, 20; cf, os, id. 8, 10 : togam, to gather up again, Quint. 6, 3, 54; 11, 3, 149; cf, capillum, id. ib. 8 prooem. § 22 : excussus curru ac rursus repositus, Suet. Ner. 24 : nos in sceptra, to reinstate, Virg. A. 1, 253 ; cf., reges per bella pulsos, SO. 10, 487 ; and, aliquem so- lio, Val. Fl. 6, 742 : — ut mibi des numos sexcentos quos continuo tibi reponam in hoc triduo aut quatriduo, Plaut. Pers. 1, 1, 38; cf. Sen. Ben. 4, 32/«.; and Plin. Ep. 8, 2, 6 ; so, donata, Hor. Ep. 1, 7, 39 :— flammis ambesa reponunt Robora navi- giis, to replace, restore, Virg. A. 5, 752 ; so, molem, Sil. 1, 558 : ruptos vetustate pon- tes, Tac. A. 1, 63 : fora templaque, id. Hist. 3, 34 : amissa urbi, id. Ann. 16, 13 : statuas a plebe disjectas, Suet. Caes. 75 : coenam, Mart. 2 37 ; so esp. freq. in Virgil, of the serving up of a Eecond course, as of a re- newed banquet, sublata pocula, Virg. A. 8, 175 : plena pocula, id. Georg. 4. 378 : vina mensis (soon after, instaurareepulas), id. Aen. 7, 134 : epulas, id. Georg. 3, 527 : festas mensas, Stat. Th. 2, 88. Vid. Wagn. Quaest. Virg. XXXXI (torn. IV. p. 595 sq.). 2. Trop., To put or bring back; tore- place, restore, renew : ut, si quid titubave- rint (testes), opportuna rursus interroga- REPO tione velut in gradum reponantur, Quint. 5, 7, 11 ; cf., excidentes unius admonitio- ne verbi in racmoriam reponuntur, id. 11, 2, 19 : nee vera virtus, cum semel ex- cidit, curat reponi deterioribus, Hor. Od. 3, 5, 30 : — tabula quae posci vult et epec- tata reponi, to be represented again, repeat- ed, id. A. P. 190 : Achillem, to describe again, represent (after Homer), id. ib. 120; cf., dicta patcrna, Pers. 6, 66 : — cogitemus, alios non fucere injuriam, sed reponere, qs. to repay, requite, return, Sen. de Ira, 2, 28; cf. Cic. Fam. 1, 9, 19; and, semper ego auditor tantum ? nunquamne repo- nam 1 repay, Juv. 1, 1. B. To bend backward ( rare ) : (grues) mollia crura reponunt, bend back (in walk- ing), Enn. Ann. 1, 67; imitated by Virgil: Virg. G. 3, 76: cervicem reponunt et bra- chium in latus jactant, Quint. 4, 2, 39 ; so, reposta cervice, Lucr. 1, 36 : interim quar- tos (digitus) oblique reponitur, Quint. 11, 3, 99. C. To lay aside or away for preserva- tion ; to lay up, store up, keep, preserve, re- serve (quite class.) : X, Lit.: nee tempes- tive demetendi percipiendique fructus ne- que condendi ac reponendi ulla pecudum scientia est, Cic. N. D. 2, 63 fim ; so, cibum, Quint. 2, 4, 29 : acervum farris tecto, Virg. A. 4, 403 : Caecubum ad festas dapes, Hor. Epod. 9, 1 : mella in vetustatem, Col. 12, 11 : alimenta in hiemem, Quint. 2, 16, 16; for which, caseum hierai, Virg. G. 3, 403 : — thesaurum, Quint. 2, 7, 4 : scripta in al- iquod tempus, id. 10, 4, 2. — Poet. : eadem (gratia) sequitur tellure repostos, i. e. con- ditos, buried, Virg. A. 6, 665; cf, tu pias laetis animas reponis sedibus, Hor. Od. 1, 10, 17. — 2. T r o p. : opus est studio prae- cedente et acquisita facultate et quasi re- posita. Quint. 8 prooem. § 29 : aliquid scriptis, id. 11, 2, 9 : raanet alta mente repostum Judicium Paridis, Virg. A. 1, 26 : reponere odium, Tac. Agr. 39 Jin. : sensi- bus haec imis . . . reponas, Virg. E. 3, 54. D. To put in the place of, to substitute one thing for another (quite class.) : 1, Lit : non puto te meas epistolas delere, ut reponas tuas, Cic. Fam. 7, 18, 2 : Aris- tophanem pro Eupoli, id. Att. 12, 6, 2; Col. 4, 26, 2 : dira ne sedes vacet, monstrum re- pone majus, Sen. Phoen. 122. — 2. Trop. : at vero praeclarum diem illis reposuisti, Verria ut agerent, Cic. Verr. 2, 2, 21. E. To lay aside, to lay down, lay by, put away: 1, Lit.: remum, Plaut. Asin. 3, 1, 16: anna omnia, Caes. B. C. 2, 14, 1; cf., cestus artemque, Virg. A. 5, 484 : onus, Catull. 31, 8 : telasque calathosque infec- taque pensa, Ov. M. 4, 10 : rursus sump- tas figuras, id. ib. 12, 557. — Poet., transf. : jam falcem arbusta reponunt, i. e. permit to be laid aside, Virg. G. 2, 416.— 2. Trop. : brevem fugam, to end the flight, Stat. Th. 6, 592. H. With the idea of the verb predom- inant, To lay, place, put, set a tiling any where (freq. and quite class.) : A. Lit.: grues in tergo praevolantium colla et cap- ita reponunt, Cic. N. D. 2, 49, 125 ; so, col- la in plumis, Ov. M. 10, 269 : hunc celso in ostro, Val. Fl. 3, 339 : ligna super foco large reponens, Hor. Od. 1, 9, 6 ; Ov. M. 15, 407 : uvas in vasa nova, CoL 12, 16 ; cf, mergum altius in terrain. Plin. 17, 23, 35. B. Trop.: in vestra mansuetudine at- que humanitate causam totam repono, Cic. SuU. 33 ; id. de Or. 2, 48 : suos hor- tatur. ut spem omnem in virtute reponant, Caes. B. C. 2, 41, 3 ; so, omnem spem in se, Cic. Tusc. 5, 12, 36 : nihil spei in cari- tate civium, Liv. 1, 49 ; id. 2, 39 : salutem ac Hbertatem in illorum armis dextrisque, id. 27, 45 : verum honorem non in splen- dore titulorum, sed in judiciis hominum, Plin. Pan. 84 fin. ; id. Ep. 1, 3, 3 : plus in duce quam in exercitu, Tac. G. 30 ; cf. Liv. 24, 37 : ea facta, quae in obscuritate et silentio reponuntur, Plin. Ep. 1, 8, 6 : — quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono, place, count, reck- on among, Cic. Sest. 68, 143 ; so, sidera in deorum numero, id. N. D. 2, 21 ; cf. id. ib. 3, 19, 47, Mos. N. cr. : Catulum in cla- rissimorum hominum numero, id. Verr. 2, 3, 90 ad fin. : hunc in numero, id. Opt. gen. 6, 17 : aliquem in suis, Antonius in Cic. Att. 10, 8, A ; but rarely (and in part REPO critically dub.) : homines morte deletos in deos, Cic. N. D. 1, 15: aliquid in fobuln- rum numcrum (a/, numero), id. Inv. 1, 26, 39; and, hanc partem in numcrum (al. numero), id. ib. 1, 51 fin. — Hence repositus (repostus), a, um, Pa., Remote, distant (syn. remotus) (very rare) : penitusque repostas Massylum gentes, Virg. A. 6, 59 ; so, terrae, id. 3, 364 : popu- li, Sil. 3, 325 : convalles, App. M. 4, p. 145. * re-poiTlJJO. ere, v. a. To reach forth or hand again : phialam, Petr. 51,2. rC-portO, avi, atum, \.v. a. To bear, carry, or bring back (quite class.) : J, Lit : A. ' " g en - : alii vini amphoras, quas ple- nas tulerunt, eas argento repletas domum reportavenuit (coupled with retuli), C. Gracch. in Gell. 15, 12, fin. ; so, aurum ab Theotimo domum, Plaut. Bac. 2. 3, 92 : candelabrum secum in Syriam, Cic. Verr. 2, 4, 28 : infantem suam, Quint. 6, 1, 39 : spolia opima Feretrio Jovi, Flor. 1, 1, 11 : naves, quibus (milites) reportari possent, Caes. B. G. 4, 29 fin. ; so id. B. C. 2, 43, 1 : exercitum duobus commeatibus, id. B. G. 5, 23, 2 : legiones classe, Tac. A. 1, 63 ; 4, 23: exercitum Britannia, Cic. Att. 4, 17 adfin.: exercitum, Liv.38,50; 41,23: 42, 34 : ducem, Hor. Epod. 9, 24 : cineres Lol- liae Paulinae, Tac. A. 14, 12. — Poet., with an inanimate subject : quos variae viae re- portant, lead back, Catull. 46, 11: — se ad Didiura, to return, Auct. B. Hisp. 40, 2 ; for which, poet., r. pedem (coupled with re- dire), Virg. A. 11, 764. B. In partic, as a victor, To carry off, bear away ; to get, gain, obtain (cf. deporto, no. II.) : nihil ex praeda domum suam, Cic. Rep. 2, 9 (for which, depor- taret, id. ib. 1, 14) : a rege insignia vic- toriae, non victoriam, id. de imp. Pomp. 3, 8 ; so, nihil praeter laudem neque ex hostibus, neque a sociis, id. Leg. 3, 8 : gloriam ex proconsulatu Asiae, Plin. Ep. 3, 7 : veram ac solidam gloriam, id. Pan. 16, 3 : triumphum (imperator), Plin. H. N. praef. § 30 : — praedam ac manubias suas ad decemviros, tamquam ad domi- nos, reportare, Cic. Agr. 2, 23. II. T r o p. : A. I n g e n -. To bring back : non ex litibus aestimatis tuis pecu- niam domum, sed ex tua calamitate cineri atque ossibus filii sui solatium vult ali- quot! reportare, Cic. Verr. 2, 5, 49 : spem bonam certamque domum reporto, Hor. C. S. 74 : (Echo) Ingeminat voces audi- taque verba reportat, gives back, returns, Ov. M. 3, 369.— B. In partic, To bring back, carry back an account ; to report (so mostly poet. ; not in Cic.) : adytis haec tristia dicta reportat, Virg. A. 2, 115 ; so, pacem, id. ib. 7, 285 : mea mandata, Prop. 3, 6, 37 : tidem, a certain account, Virg. A. 11, 511 : haud mollia ad socerum, App. Apol. p. 323. — With an object- clause : nuncius ingentes ignota in veste reportat Advenisse viros, Virg. A. 7, 167. 1. I'6-pOSCO. ere, v. a. To demand back, to ask for again, as something be- longing to one (quite class.) ; constr., ali- quid ; aliquid ab aliquo ; more freq., ali- quem aliquid, and absol. : J. Lit. : dedisti earn dono mihi : Eandem nunc reposcis, Plant. Men. 4, 3, 16 ; so, quae deposueris, Quint. 9, 2, 63 : pecuniam, Tac. A. 1, 35 : ignes commissos, Prop. 4, 11, 53 :— ego ab hac puerum reposcam, Plaut. True. 4, 3, 76 : — virginem, id. Cure. 5, 2, 16 ; so, au- lam auri te reposco, id. Aul. 4, 10, 33 : eum vidulum, id. Eud. 5, 2, 65 : eum sim- ulacrum Cereris, Cic. Verr. 2, 4, 51 : Par- thos signa, Virg. A. 7, 606 : (talenta) The- bani reposcunt Thessalos, Quint. 5, 10, 1 11 : — propensiores ad bene merendum quam ad reposcendum, Cic. Lael. 9, 32. — B. Trop., To ask for, claim, demand, exact, require, as something due : attentas au- res animumque reposco, Lucr. 6, 921 : quod natura reposcit, id. 2, 369 ; so, vitam (mea fata), Prop. 2, 1, 7 : amissam virtu- tem voce mea, Ov. M. 13, 235: foedus flammis, Virg. A. 12, 573 : responsa cuncta ordine suo, id. ib. 11, 240 : pretium libelli, Plin. Ep. 7, 12 fin. : gratiam, id. ib. 1, 13 fin. : vicem, Mart. 8, 38 : natos ad poenas, Virg. A. 2, 139 : — ab altero rationem vitae, Cic. Verr. 2, 3, 1 ; so, rationem (rei) ab aliquo. id. de Div. in Caecil. 9 ; * Caes. B. G. 5, 30, 2; cf, vos rationem reposcitis, ftEPK quid Achaei Lacedacmoniis bello victia fecerimus ? Liv. 39, 37 ; and, still more gen., quid dicturos reposcentibus autproa- pera aut adversa, who demanded an ac- count of their successes or reverses, Tac. H. 3, 13 fin. Walth. : cave despuas, Ne poe- nas Nemesis reposcat a te, Catull. 50, 20. * 2. reposco. onia, m. [1. reposco] One who makts a demand, who urges a claim, a dun: acerrimi, Amm. 22, 16/n. * rcpdsitlO) onis,/. [repono, no. I., C] A laying up, storing up : ieni, palearum, etc., Pall. 1, 32. rcpositorium (rcpostorium, Capi- tol. M. Aur. 17), ii, n. [repono] That on or in which any thing is placed or laid : |. A stand, tray, or waiter on which the dishes were brought to the table : Petr. 35, 2 ; 36, 1 ; 3 : 60, 4 ; Plin. 33, 11, 49 ; 52 ; 28, 2, 5 ; 18, 35, 90. — |I, A repository, cabinet : r. sanctius Hadriani, Capitol. 1. 1. rcposituS; a t um, l'art. and Pa. of repono. * repostor. °™ s . ">• [repono, no. I., A] A restorer : templorum, Ov. F. 2, 63. repostoriuni! ii. v - rcpositorium. repostuS) a, um, Part, and Pa. of re- pono. t repbtatio. 8nis, / [poto] A drink- ing again, drinking repeatedly, Var. L. L. 6, 8, 74 dub. (Miiller, repotia;. re-pbtia> orum, n. [ id. ) An after- drinking, i. e. A drinking or carousing on the day after an entertainment, at a wed- ding, a birth, or other festive occasion, Hor. S. 2, 2, 60 Aero ; Gell. 2, 24/». ; Aus. Ep. 9 fin. ; Fest. s. b. v. p. 137 and 231 ; Var. L. L. 5, 26, 35 : 6, 8. 74 Mull. N. cr. Cf. Wernsdorf de Repotiis vcterum.1780. — II. m Appuleius, in gen., The drinking after a banquet: coenae.App. Apol. p. 312: convivii, id. de Mundo, p. 74. re-praescntaneus. a, um, adj. Present : potestas, Tert. Apol. 28. ropracscntatio. onis, /. [reprae- sento] I, A bringing before one ; a show- ing, exhibiting, manifesting ; a represent- ation (so not in Cic.) : plus est evidenlia, vel ut alii dicunt, repraesentatio, quam per- spicuitas. Quint. 8, 3, 61 ; cf. Plin. 9, 6^5; Gell. 10, 3, 12 ; Tert. adv. Prax. 24 ; Val. Max. 5, 10, 2. — n. (ace. to repraesento, 7io. U.) Mercant. I. I., A cash payment .- Cic. Att. 12, 31, 2 ; so id. ib. 13, 29 fin. ; Marcell. Dig. 35, 1, 36. repraesemator! °ns, «• [id-] A representative : patris (filius), Tert. adv. Prax. 24. re-pracscnto. avi, arum,l. y. a. : I. To bring before one ; to show, exhibit, man- ifest, represent (quite classical) : per quas (visiones) imagines rerum absentium ita repraesentantur animo, ut eas cernere oculis ac praesentes habere videamur, Quint. 6, 2, 29 ; cf. Plin. Ep.9, 28, 3 : quod templum repraesentabat memoriam con- sulatus mei, Cic. Sest. 11, 26 : si quis vultu torvo ferus simulet Catonem, Virtutemne repraesentet moresque Catonis ? * Hor. Ep. 1, 19, 14 ; so, virtutes (coupled with effingere), App. Flor. 3 ; cf., affectum pa- tris amissi, Plin. Ep. 4, 19 : iram deum, Liv. 8, 6 : volumina, to recite, repeat, Plin. 7, 24, 24 : viridem saporem olivarum etiam post annum, Col. 12, 47, 8 : faciem veri maris, id. 8, 17, 6 : colorem constantius, to show, exhibit, Plin. 37, 8, 33 : vicem olei, i. e. to supply the place of, id. 28, 10, 45 ; cf. id. 18, 14, 36. So of the visible repre- sentation of a thing : Niceratus reprae- sentavit Alcibiadem, Plin. 34, 8, 19, $ 88 : with se, to present one's self, be present, Col. 1, 8, 11 ; 11, 1, 26 ; Ulp. Dig. 48, 5. 15, § 3. B, In partic, a mercantile 1. t.. To pay immediately or on the spot ; to pay in ready money .- reliquae pecuniae vel usuram Silio pendemus, dum a Faberio vel ab ali- quo qui Faberio debet, repraesentabimus, shall be enabled to pay immediately, Cic. Att. 12, 25 ; so id. ib. 12, 29 ; Suet. Aug. 101 ; id. Calig. 16 ; id. Claud. 18 ; id. Oth. 5 ; Frontin. Strat. 1, 11, 2 Oud. N. cr. .- dies promissorum adest : quem etiam reprae- sentabo, si adveneris, shall even antici- pate, Cic Fam. 16, 14 fin. ; cf., fideicom- missum, to discharge immediately or in advance, Marcell. Dig. 35, 1, 36.— Hence, B. Transf.., apart from business lan- iruaee, in sen., 'To do, perform, or executt 6 s 1307 BE PR any act immediately, without delay, forth- with ; hence, not to defer or put off ; to hasten (good prose) : se, quod in longio- rem diem collaturus esset, repraesentatu- rum et proxima nocte castra moturum, * Caes. B. G. 1, 40, 14 ; cf., petis a me, ut id quod in diem suum dixeram debere differri, repraesentem, Sen. Ep. 95 ; and Front. Aquaed. 119 fin. : medicinam, to apply it immediately, Cic. Fam. 5, 16 fin. ; so, improbitatem suam, to hurry on, id. Att. 16, 2, 3 : spectaculum, Suet. Calig. 58 : tormenta poenasque, id. Claud. 34 : ver- bera et plagas, id. Vit. 10 : vocem, to sing immediately, id. Ner. 21, et saep. : si rep- raesentari morte mea libertas civitatis potest, could be immediately recovered, Cic. Phil. 2, 46, 118 : minas irasque coelestes, to fulfill immediately, Liv. 2, 36 ; cf. Suet. Claud. 38 : judicia repraesentata, held on the spot, without preparation, Quint. 10, 7, 2. re-prehendo (also written reprae- hendo, and contr. reprendo and repraen- do ; v. Freund, Cic. Mil. p. 30 ; and cf. prehendo. Examples of the contr. form among the poets are, Lucil. in Non. 427, 31 ; Ov. Her. 11, 53 ; Hor. Ep. 1, 18, 39 ; id. Sat. 1, 10, 55, et al.), di, sum, 3. v. a. To hold back, holdfast, take hold of, seize. I, L i t. (so rarely ; not in Cic. or Caes.) : ille reprehendit hune priorem pallio, Plaut. Trin. 3, 1, 23 ; cf., me pallio, id. Mil. 1, 1, 60 : quosdam manu, Liv. 34, 14 ; Phaedr. 5, 8, 4 : servi fugiunt, sed si rep- rehensi sunt, Plaut. Most. 4, 1, 6 ; so Suet. Calig. 45 ; cf., reprehensi ex fuga Persae, Curt. 4, 14 : membra reprensa, caught fast, slicking behind, Ov. M. 15, 526. II. Trop. : A. in gen. (so likewise rarely, but found in Cic.) : revocat vir- tus, vel potius reprehendit manu, Cic. Acad. 2, 45, 139 ; Lucr. 6, 569 : omnes ex- tremum cupiunt vitae reprehendere vin- clum, to hold fast, retain, id. 3, 598 ; cf., r. id memori mente, id. 3, 871 : sese (sen- sus), id. 4, 498 ; Prop. 3, 19, 9 : me repre- hendi tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem, have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 13: pernoscite, locum Repre- hendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14 : (* quod erat praetermissum, id reprehen- disti, Cic. Verr. 2, 3, 20.) — Much more freq. and quite class., B. In partic, To check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by me ton., to blame, cen- sure, find fault with, reprove, rebuke, repre- hend : quum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent, Cic. Clu. 36 : quem qui reprehendit, in eo rep- rehendit, quod gratum praeter modum di- cat esse, id. Plane. 33, 82 ; cf. id. ib. 26 ; and id. ib. 34, 84 : si quos (aculeos) habu- isti in me reprehendendo, id. ib. 24, 58 : non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc., id. ib. 38 ; Quint. 12, 10, 43 ;— Ter. Ad. 5, 9, 37 : meum discessum rep- rehendere et subaccusare, Cic. Plane. 35 : quod reprehendit Lauranius, Messala de- fendit, Quint. 9, 4, 38 ; Cic. Verr. 2, 5, 18 : quod ea res omnium judicio reprehende- batur, Caes. B. C. 1, 14 fin. ; so, consilium, id. B. G. 5, 33, 4 ; id. B. C. 3, 51, 4 : temer- itatem cupiditatemque militum, licenti- am, arrogantiam, id. B. G. 7, 52, 1 ; 3 : de- licta, Sail. C. 3, 2 : aliena studia, Hor. Ep. 1, 18, 39 : versus inertes, id. A. P. 445 : carmen, id. ib. 292 : cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. Sat. 1, 10, 55: —in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat, Cic. Or. 8, 26 : tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est, id. Plane. 36, 89 ; so, omneB istius modi artes in iis, id. ib. 25, 62: quae in eo, Caes. B. G. ], 20 fin. : dentes albos in iis, Quint. 8, 6, 40 : nihil in magno Homero, Hor. S. 1, 10, 52, et saep. : — verum ea ne quis credat eo repre- hendenda, quod multos cognovimus qui, etc., Quint. 12, 3, 11. — Absol.: visum te aiunt in regia: nee reprehendo, quippe quum ipse istam reprehensionem non fu- gerim, Cic. Att. 10, 3 A. : quo plurcs det eibi tamquam ansae ad reprehendendum, id. Lael. 16, 59 : irridentis magis est quam reprehendentis, id. Plane. 31, 2. In rhetoric, To refute : Cic. Part. or. 12, 44 ; cf. reprehensio, no. II., B, 2. 1308 ripe re-prehcnsibllis, e , adj. [reprehen- do] Blamable,reprchensible(l3AeL&X.)x ebri- etas, Salvian. Gub. D. 4, 14. reprehensio, onis,/. fid.] A holding back, trop. : * J, A checking, check, in speaking : (orationem) concinnam . . . fes- tivam, sine intermissione, sine reprehen- sione, sine varietate, Cic. de Or. 3, 25 fin. — Much more freq. and quite class., II, Blame, censure, reprimand, reproof, repre- hension : (a) c. gen. : gloriam in morte de- bent ii, qui in re publ. versantur, non cul- pae reprehensionem et stultitiae vitupe- rationem relinquere, Cic. Phil. 10, 25 ; so, vitae, id. Mur. 5 : temeritatis, Plane, in Cic. Fam. 10, 23 : brevis negligentiae, Quint. 5, 13, 10 : personarum, id. 9, 2, 68. — In the plur. : obscuritatis, infantiae, in- scitiae rerum verborumque, et insulsita- tis etiam, Quint. 5, 13, 38. — (/3) Absol. : reprehensionem non fugere, Cic. Att. 10, 3, A. : justa reprehensione carere, id. Off. 1, 40, 144 ; cf., sine reprehensione, Quint. 1, 5. 14 ; 1, 11, 18 ; 9, 2, 68 ; Plin. 3, 1, 1 ; Tac. H. 1, 49 : citra reprehensionem, Quint. 1, 5, 64 ; 8, 5, 34 : cum reprehen- sione, id. 11, 3, 165 : reprehensionem ca- pere, to be found fault with, id. 5, 7, 1. — In the plur. : fore ut hie noster labor in varias reprehensiones incurreret, Cic. Fin. 1, 1. — B. Transf. : * ],, Like our blame for the thing blamed, A fault : Hermago- ras, in plurimis admirandus, tantum dili- gentiae nimium solicitae, ut ipsa ejus rep- rehensio laude aliqua non indigna sit, Quint. 3, 11, 22.-2. Rhetor. 1. 1., A refu- tation, Cic. Inv. 1, 42 ; id. Part. Or. 12, 44 ; id. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 1, 34 ; cf. reprehendo, no. II., B, 2. rcprehenso, aie, v. inlens. a. [id.] To hold back or detain with eagerness : rep- rehensans singulos, Liv. 2, 10. reprehensor, oris, m. [id.] A blamer, censurer, reprehender : restat unum genus reprehensorum, etc., Cic. Acad. 2, 3; so id. Opt. gen. or. 6, 18: delicti, Ov. Her. 17, 219.— Hence, *H. Transf., An im- prover : comitiorum, Cic. Plane. 3, 8. reprehensus, a, um, Part., from rep- rehendo. represse, adv., v. reprimo, ad fin. repressor» oris, m - [reprimo] A re- strainer, represser ; a limiter (very rare) : caedis quotidianae, * Cic. Sest. 69 : tribu- torum, Eutr. 10, 8. repreSSUS) a, um, Part., of reprimo. re-primo, pressi, pressum, 3. v. a. To press back, keep back; to check, curb, restrain (quite class., partic. in the trop. sense) : I, L i t. : ilia praedicta Veientium, si lacus Albanus redundasset, Romam pe- riturum ; si repressus esset, Veios, Cic. de Div. 2, 32, 69 ; so, amnem, Flor. 1, 1, 3 : fontes, Stat. Th. 5, 522 : alvum, Cels. 2, 12 ; cf., medicamenta reprimentia, id. 6, 6, 2 ; 6, 16, et al. : vulvas procidentes, Plin. 35, 15, 51 fin. : sudorem, id. 20, 13, 51 fin. : labra, Plaut. Casin. 2, 8, 16 : dextram, Virg. A. 12, 939 : ensem, Stat. Th. 11, 309 : re- tro pedem cum voce, Virg, A. 2, 378 : re- presso jam Lucterio et remoto./orcea' back , Caes. B. G. 7, 8 ; cf., aliquem repressum, non oppressum relinquere, Cic. Mur. 15. II. Trop. (the figure borrowed from the restraining, confining of a stream), To check, curb, restrain, limit, confine, re- press : difficilem quandam temperantiam postulant in eo, quod semel admissum coerceri reprimique non potest, Cic. Fin. 1, 1, 2; cf, furorem exsultantem repri- mere, id. Sest. 44, 95 : intelligo hanc rei publicae pestem paullisper reprimi, non in perpetuum comprimi posse, id. Cat. 1, \2fin.: memoria, non exstincta, sed re- pressa vetustate, suppressed, id. Coel. 30 : impetus hostium repressos esse intelli- gunt ac retardatos, id. de imp. Pomp. 5, 13 : animi incitationem atque alacritatem non reprimere sed augere, Caes. B. C. 3, 92 fin. So, cursum, id. ib. 3, 93: itinera, Cic. Att. 10, 9 : fugam, Caes. B. G. 3, 14 : iracundiam, Ter. Ad. 5, 3, 8; 9: suscep- tam objurgationem, Cic. Att. 4, 16 fin. : il- lius conatus, id. Verr. 2, 2, 26 Jin. : fletum, id. Rep. 6, 15 : gemitum, Ov. M. 9, 163, et saep. : odium 6uum a corpore alicujus, Cic. Sest. 55. Poet, with an inf. : aut oc- casus ubi tempuBve audere repressit, the bold undertaking, Enn. Ann. 8, 57 — Of KEPU personal objects : quem neque fides, neque jusjurandum . . . repressit, has restrained, Ter. Ad. 3, 2, 9 : me . . . horum aspectus in ipso cursu orationis repressit, Cic. Sest. 69 : — reprimam me, ne aegre quicquam ex me audias, 1 will control myself, Ter. Hec. 5, 1, 38 ; 60, me, id. Heaut. 1, 2, 25 ; Cic. Leg. 2, Ylfin. ; cf. mid.: vix reprimor, quin te manere jubeam, Plaut. Mil. 4, 8, 58 : — se ab omni contagione vitiorum, Plin. Pan. 83, 2. — Hence, Adv., repress e, With restraint, constrainedly: repressing peccare, Gell. 12, 11 : repressius agere, Amm. 29, 2, (14). t reprdbaticiuS) a-nuSuKiuacriDS, Gloss. Lat. Gr. reprobatlO- onis, /. [reprobo] Rejec- tion, reprobation (eccl. Lat.), Tert. Apol. 13 ; adv. Marc. 4, 35 fin. * reproba trix, icis, /. [id.] She that condemns or reprobates : superbiae (disci plina), Tert. adv. Marc. 4, 36. re-prdbO) nojper/, atum, 1. v. a. To disapprove, reject, condemn (very rare, hut good prose) : quod ipsa natura asciscat et reprobet, id est voluptatem et dolorem, * Cic. Fin. 1, 7, 23 : statuae reprobatae, Scaev. Dig. 48, 4, 4. — Absol. : diis repro- bantibus, * Quint. 6 prooem. § 3. re-prdbus? a, um, adj. False, spuri- ous (late Lat.) : numi, pecunia, Ulp. Dig. 13, 7, 24 L repromissiO) onis, /. [repromitto] In business lang., A counter-promise (syn. restipulatio), Cic. Rose. Com. 13 fin., and 18 fin. re-promitto» mlsi, missum, 3. v. a., t. t. oibusinesslang., Topromiseinreturn, to engage or bind one's self: Plaut. Asin. 2, 4, 48 ; so id. Cure. 5, 2, 67 ; Cic. Rose. Com. 13 ; Suet. Claud. 20 ; Just. 22, 2.— B. Transf.. apart from business lang. : non mehercule, inquit, tibi repromittere istuc quidem ausim, Cic. Brut. 5 ; so Plin. Ep. 4, 27, 5 ; Suet. Tib. 17.—* II, To prom- ise again or anew: imperaturum repro- mittens, Suet. Oth. 4. * re-propitio, are, v. a. To propi- tiate again : imagines Caesarum, Tert. ad Nat. 1, 17. reptabundus, a, um, adj. [repto] Creeping, crawling (a post-Aug. word) : eft'nsus in voluptates, reptabundus {al. vagabundus) semper atque ebrius, Sen. Vit. beat. 12. — Trop. : (virtutem) ex in- tervallo ingenti reptabundus sequar, Sen. Vit. beat. 18. * rcptatio, onis, /. [id.] A creeping, crawling: infantium per manus et genua, Quint. 1, 12, 10. reptatus, us, m. [id.) A creeping, crawling (post-Aug., and found only in the abl. sing.) : spumans limacum, Tert Anim. 10 med.—JJ. Transf, of plants: vitium, Plin. 14, 1, 3. rcptllis, e, adj. [repo] Creeping, reptile : cochleae, Sid. Ep. 3, 12. repto, avi, atum, 1. v. inlens. n. and a, [id.] To creep, crawl (only post-Aug. ; a fa- vorite word with Claud.) : I, Neutr. : A. Lit., of animals and men : Plin. 9, 30, 5' I ; Gell. 10, 12, 2; Claud. III. Cons. Stil. 172; id. III. Cons. Honor. 22 ; id. in Rutin. 1, 93 ; id. in Eutrop. 2, 443, et al.— B. Transf., of persons walking 6lowly or lazily: Pliiut. fragm. ap. Gell. 3, 3, 5 ; Lucr. 2, 318 ; Hor. Ep-. 1,4,4; Plin. Ep. 1, 24, 4 ; 9, 26, 2 ; of plants : Plin. 19, 5, 24.— II. Act., To a-erp or crawl through. So only in the Pan. perfi, reptatus. a, um, Crept or crawled through : ager (ab angue), Stat. Th. 5, 581 : Creta tenero Tonanti, Claud. IV. Cons. Honor. 134; cf., amnie tenero Achilli, id. in Rufin. 2, 180; and, Delos geminis nu- minibus, Pacat. Pan. Theod. 4 fin. '"' re-pubesco» ere, v. inch. n. To grow young again; trop.: coupled with revi- rescere, Col. 2, 1, 4. repudiatio. onis,/. [repudio] A re- jection, refusal, disdaining (rare, butgood prose) : supplicum, Cic. Mur. 4, 9 : fidei- commi8si, Cod. Justin. 6, 42, 26. — Absol. : mini simulatio pro repudiatione fuerit, Cic. Att. 12. 51, 2. * repudiator, oris, m. [id] A rejecter, contemner : creatoris, Tert. adv. Marc. 1, 14. rcpiiclio, avi, atum, 1. v. a. [repudium] t. t.: A. Of persons married or betrothed. To cast off, put away, divorce, repudiate' HE PU sponsns admodum adole6cens duas habu- it . . . priorem . . . virginem adhuc repudia- vit, Suet. Claud. 20 : uxorem, id. Caes. 79 ; bo id. Tib. 35 fin. ; id. Calig. 25 ; Quint. 8, 5, 31 : si repudiatur miles, mulier mecum perit, Plaut. True. 4, 1, 8 ; of., repudiatus repetor, Ter. Andr. 1, 5, 14 ; so, sponsum, Suet. Caes. 21 ; Gramm. 3 : (mulier mar- ito) amatorium dedit, rcpudiavit, Quint. 7, 8, 2. — B. T° reject, refuse to accept an inheritance : si heres bona repudiaverit, Hermog. Dig. 37, 14, SI fin. ; so, tideicom- missum, Modest, ib. 31, 1, 35: heredita- tem, Papin. ib. 77, § 31 : legatum a se, Ju- lian, ib. 33, 5, 10. — II. Trans f., in gen., To reject, refuse ; to scorn, disdain, repu- diate (very freq. and good prose) : cujus vota et preces a vestris mentibus repudi- are debetis, Cic. Clu. 70 Jin. ; so, consili- um senatus a re publica, to remove, with- draw from the Stale, id. de Or. 3, 1, 3 : — repudia istos comites, Plaut. Merc. 5, 2, 30 ; so, duces, Caes. B. C. 2, 32, 13 : nobili- tatem supplicem, Cic. Plane. 20 Jin. : — cloquentia haec forensis spreta a philoso- phis et repudiata, id. Or. 3 Jin. ; ct'., repu- diata rejectaque legatio, id. Phil. 9, 6 Jin. ; and Quint. 3, 6, 33 : genus totum liberi populi, Cic. Rep. 1, 32; so, conditionem, Plaut. Trill. 2, 4, 54 ; Cic. Quint. 14, 46 : beneficium, Plaut. Trin. 3, 2, 11 ; cf., gra- tiam populi Romani, Caes. B. G. 1, 40, 3 : consilium, Ter. Andr. 4, 3, 18 : legem, Cic. Lael. 25, 96 : patrocinium voluptatis (cor- resp. to vituperare), id. Fin. 2, 21 : pro- vinciam, id. Phil. 3, 10 ad fin. : opimum dicendi genus funditus, id. Or. 8, 25 : ista securitas multis locis repudianda, id. Lael. 13, 47 ; id. Oil'. 1, 25 fin. : virtus, quam se- quitur earitas, minime repudianda est, id. Lael. 17. * repudlOSUS, a, urn, adj. [repudium] That ought to be rejected or disdained: nuptiae, scandalous, offensive, Plaut. Pers. 3, 1, 56. re-pudium, ". «• [pudet], (. t., of married or betrothed parties, A casting off putting away of the opposite party ; a dissolution of themarriage contract, a sep- aration, divorce, repudiation: "inter di- vorlium et repudium hoc interest, quod repudiari etiam futurum matrimonium potest, non recte autem sponsa divertisse dicitur, quando divortium ex eo dictum est, quod in diversas partes eunt, qui dis- cedunt," Paul. Dig. 50, 16, 191 ; cf., " di- vortium inter virum et uxorem fieri dici- tur, repudium vero sponsae remitti vide- fcur, quod et in uxoris personam non ab- surde cadit," Modest, ib. 101 (Cicero uses only divortium, v. h. v.) : renunciare re- pudium sponsae, Plaut. Aul. 4, 10, 53 sq. ; so, renunciare, Ter. Ph. 4, 3, 72 : repudi- um (sponsae) remittere, Lucil. in Non. 383, 20; so, remittere, Plaut. Aul. 4, 10, 69 ; Ter. Ph. 5, 7, 35 ; cf., remittere uxo- ri, Suet. Tib. 11 : mittere mulieribus ab- sentium maritorum nomine, id. Calig. 36 ; cf. Marcell. Dig. 24, 3, 38: dicere, Tac. A. 3, 22 : scribere, Tert. Apol. 6 : — repudio dimittere uxorem, Just. 11, 11, 5 : causam v repudii dare, Papin. Dig. 24, 3, 39. Cf. Dig. 24, tit. 2: De divortiis et repudiis, and Rein's Privatr. p. 189 and 204 sg. re-pueraSCO; ere, v. inch. n. To he- come a boy again: *I. Lit: siquismihi deus largiatur, ut ex bac aetate repueras- cam et in cunis vagiam, Cic. de Sen. 23, 83. — II. Trop., To become childish ; also, to play or frolic like a child : Plaut. Merc. 2, 2, 25 : Laelium semper fere cum Scipio- ne solitum rusticari, eosque incredibiliter repuerascere esse solitos, Cic. de Or. 2, 6. repugnantcrj adv., v. repugno, Pa., ad fin. repugnantia; ae,/. [repugno] *i. Aresislancv, opposition; concr. : (natura) banc dedit repugnantiam apibus (sc. cus- pidem), a means of defense, Plin. 21, 13, 45 fin. — II. A contradiction, contrariety, in- compatibility, repugnance : rerum. Cic. Phil. 2, ft, 19 : utilitatis, id. Oft'. 3, 4, 17 : naturae ippp. concordiae), Plin. 22, 23, 49 : .epugnantiam inducere, Cic. Off. 3, 7 fir.. * repUgnatlO. 6nis, /. [id.J A resist- ance, opposition : App. Dogm. Plat. 1. * repugnatorius. a. um > ad J- [ id ] Of or pertaining to resistance, defensive : ree, means of defense, Vitr. 10, 22. R E PU re-pug no, avi, atum, 1. v. n. To fight against, oppose ; to make resistance, resist, defend one's self (quite class.): I, Lit.: nostri primo intcgris viribus fortitcr re- pugnaro, Caes. Ji. G. 3, 4, 2 ; so in milit. lang., id. ib. 7, 42, 5 ; id. B. C. 3, 67 fin. ; Cic. Verr. 2, 5, 35 ; Pompei. in Cic. Att. 8, 12, C, § 1 and 3 ; Liv. 29, 33 ; Virg. A. 11, 749, et al. — H. Transf., apart from mil- it. lang., To resist, make resistance; to op- pose, contend against: catuli panthera- rum unguibus ac pedibus morsuque re- pugnant, Lucr. 5, 1036 ; cf, de praeda (vo- lucres), id. 5, 1081: — Catone acerrime re- pugnante, Caes. B. C. 1, 32, 3 : consules neque concedebant neque valde repugna- bant, Cic. Fam. 1, 2, 2 ; cf. id. Acad. 2, 13, 41 : adversante et repugnante natura, id. Oft'. 1, 31 ; so, coupled with adversari, id. ib. 3, 19/n. ; id. de Or. 2, 44 fin. ; with re- sistere, Hilt. B. G. 8, 22 fin.: nee ego re- pugno : sed inter sese ipsa pugnant, Cic. Fin. 2, 28. — With a dat. : repugnare et re- sistere crudelitati, Cic. Rab. perd. 5, 15 ; so, fortunae (coupled with obsistere), id. Fin. 4, 7 :. fratri tuo (preceded by resistere i'ratri tuo), id. Fam. 5, 2, 10 : bis pertur- bationibus, id. Tusc. 3, 11, 25 : patronis, Quint. 6, 1, 38 : historiao cuidam tam- quam vanae, id. 1, 8, 20 : cui in ulla re, Plin. Ep. 8, 6, 12 ; cf., tibi in hoc uno, id. ib. 7, 11 : his omnibus rebus unum repug- nabat, quod, etc., one consideration opposed itself, Caes. B. G. 1, 19, 2. — Other construc- tions : resistere et repugnare contra veri- tatem non audet, Cic. Rose. Com. 17, 51 : circa quae si is, qui instituetur, non repug- naverit, etc., i. e. shows himself not indocile, Quint. 8 prooem. § 5. — Poet. : si quis, ne fias nostra, repugnat, Ov. Her. 20, 121 ; so with nc : Col. 7, 10, 7 {al. ut) : mulier pro- hibet se concipere atque repugnat, and op- poses it, Lucr. 4, 1265 ; so with an object- clause : id. 4, 1084 : amare repugno Ilium, quern fieri vix puto posse meum, Ov. Her. 17, 137 ; cf. once in the pass. : et a vobis diversitas defendenda est, sicuti et a nobis repugnanda, to be opposed, Tert, adv. Marc. 3, I6fln. — B. In p artic, To oppose from natural incongruity, i. e. To disagree with, be contrary to ; of several things compared together, to be contradictory, inconsistent, incompatible, repugnant (so mostly only in Cicero) : quicquid antecedit quamque rem, id cobaeret cum re necessario : et quicquid repugnat id ejusmodi est, ut co- haerere numquam possit, Cic. Top. 12 Jin. : simulatio amicitiae repugnat maxi- me, id. Lael. 25, 92: — sed haec inter se quam repugnent, plerique non vident, id. Tusc. 3, 29, 72 ; so, inter se, id. N. D. 1, 12, 30 ; Quint. 1, 5, 65 : repugnat recte accipe- re et invitum reddere, Cic. Top. 4, 21 ; cf, nam illud vehementer repugnat, eundem et beatum esse et multis malis oppressum. Haec quomodo conveniant, non sane in- telligo, id. Fin. 5, 26, 77,— Hence repuguans, antis, Pa. (ace. to no. II., B), Contrary, opposed, repugnant. So, re- pugnantia, orum, n., subst., in rhetoric, Contradictions (syn. contraria) : locus ex repugnantibus, Cic. de Or. 2, 40, 170; id. Top. 4, 19 ; 12, 53 ; Quint. 5, 8, 5 ; 5, 10, 2 ; 5, 11, 31 ; 6, 3, W.—Comp. : quo quid re- pugnantius dici possit, non video, Lact. Ira D. 9. — * Adv., repugnanter (ace. to repugno, no. II., A), Unwillingly, with repugnance: aliquid patienter accipere, non repugnanter, Cic. Lael. 25. re-pulleSCO* ere, v. inch. n. fpullus] To bud or sprout forth again, Col. 4, 22, 5 ; 24, 4. re-pullulOi are, v. n. To sprout forth againf?\m. 16, 10, 19 ; 44, 90. repulsa* ae, /. (repello, prop., Part., sc. petitio] A publicists' 1. 1., A refusal, de- nial, repulse in soliciting for an office : Ca- tonem veteres inimicitiae Caesaris inci- tant et dolor repulsae, Caes. B. C. 1, 4, 2 : omnes magistratus sine repulsa assequi, Cic. Pis. 1, 2; cf, qui sine repulsa consu- les facti sunt, id. Agr. 2, 2 ; so, sine repul- sa, id. Plane. 21 ; and, on the other hand, Laelii unum consulatum fuisse cum re- pulsa, id. Tusc. 5, 19 : repulsam ferre, to be rejected, to lose one's election, id. de Or. 2, 69^n. ; so (the class, technical phrase) id. Phil. 11, 8, 19 ; id. Att. 5, 19, et al. ; cf., repulsam ferre a populo, id. Tusc. 5, 19 : REPU repulsam referrc, id. Off. 1, 39, 138 ; cf., Mamcrco praetermissio aedilitatis consu- late repulsam attulit, id. ib. 2, 17 : turpi? repulsa, Hor. Ep. 1, 1, 43 : virtus, repulsae nescia sordidae, id. Od. 3, 2, 17: repulsam solari, Tac. A. 2, 36: repulsd notatus, Val. Max. 7, 5, 1. — In the plur. : quid ego aedi- licias repulsas colligo? Cic. Plane. 21, 5? (cf., shortly before, C. Marius duabus ae- dilitatibus repulsus) : videntur ott'ensio- num et repulsarum quasi quandam igno- miniam timere et inl'amiam, id. Oft'. 1, 21, 71 : nobis reliquere pericula, repulsas, judicia, egestatem, Sail. C. 20, 8,— H. Transf., beyond the publicists' sphere! A rejection, denial, refusal, repulse (poet, and in post-Aug. prose) : posce aliquid : nullarn patiere repulsam, Ov. M. 2, 97 ; so id. ib. 3, 289 ; ct., sint tua vota secura repulsae, id. ib. 12, 199 : amor crescit do- lore repulsae, id. ib. 3, 395 ; cf., Veneris, id. ib. 14, 42 : longae nulla repulsa morae, ■no repulse caused by long delays, Prop. 3, 14, 26 ;— Sen. de Ira 2, 6. rc-pulsans- antis, Part, [pulso] Driv- ing or beating back (only in Lucretius) : colles verba, re-echoing, Lucr. 4, 580. — Trop. : pectus dicta retro, opposing, re- pelling, id. 4, 915. rcpulsio. onis,/. [repello] A refuta- tion, Cool. Aur. Tard. 2, 7 fin. * rcpulsoriUS. a, urn, adj. [id.] Driv- ing or forcing back, repulsory : cohortes, Amm. 24, 4. 1. repulsus, a, urn, Part, and Pa. of repello. 2. repulsus- us, m. [repello] A driv- ing back, repulsion, rebounding, reflection, reverberation (of light, sound, etc.) (a poet, word, and occurring for the most part only in the abl. sing.) : (effigies) assiduo crebroque repulsu Rejectac, Lucr. 4, 105 ; so, lucis, Claud. Cons. Mall. Theod. 106 : stridor adaugescit scopulorum saepe re- pulsu, re-echoing, Cic. poet. Div. 1, 7 fin. ; so, repulsus raucos umbonum, Claud. Bell. Gild. 433 : dentium, i. e. the striking together, Plin. 11, 37, 62 : durioris mate- riae, resistance, id. 8, 43, 68. * re-purnicatio, onis,/. [pumico] A making smooth again ; a smoothing, pol- ishing: et quaedam politura gemmarum. i. e. a trimming off of the buds, Plin. 17, 26, 39^ rcpung"©. ere, v. a. To prick or goad again, trop. . leviter illorum am- inos, Cic. Fam. 1, 9, 19. repurgium* » «■ [repurgo] A cleans- ing again, a cleaning out (late Lat.) : formarum (aquaeductuum), Cod. Theod. 15, 2, 1 ; Cod. Justin. 11, 42, 1. re-purg"G- avi, atum, 1. v. a. To clean, cleanse, or clear again (not ante- Aug.) : iter, Liv. 44, 4 fin. : alveum Tibe- ris, Suet. Aug. 30 : ergastula, id. Tib. 8 : os, mox dentes, Plin. 8, 25, 37: nomas, id. 23, 4, 48 : vulnera, id. 34, 15, 46 : bu- mum saxis, Ov. de Nuce, 125 : repurgato fugiebant nubila coelo, id. Met. 5, 286 ; cf. Sen. Ep. 66. — H. Transf., To purge away ; to take away, remove, for the sake of cleaning : quicquid in Aenea fuerat mortale repurgat, Ov. M. 14, 603 ; so, in- teranea, Plin. 8, 55, 81 : aurum venis, Flor. 4, 12, 2. reputatlO) onis, /. [reputo] (a post- Aug. word) I, A reckoning, computation, Marcell. Dig. 46, 3, 48 ; in the plur., Gaj. Dig. 10, 2, 19 ; Ulp. ib. 27, 2, 2.— H. -4 thinking over, pondering, considering, consideration: sed me veterum novorum- que morum reputatio longius tulit, Tac. H. 2, 38 fin. ; so Plin. 18, 1, 1 ; 25, 3. 7 : corresp. to contemplatio, Gell. 12, 5, 7. * re-putesco. ere, v. inch. n. To be- come stinking again, Tert. Anim. 32. re-putOi avi, atum, 1. v. a. To count over, reckon, calculate, compute: I. Lit. (so mostly post-Aug.) : solis defectiones, Cic. Rep. 1, 16 Mos. : tempora, Tac. H. 2. 50 : so, annos infantiae, Plin. 7, 50, 51 : al- imenta, Paul. Dig. 3, 5, 34,- sumptus litis et viatica, Uip. ib. 27, 3, jjf. (vir) reputa- turus patri, quod eo nomlb» praestiterit, to charge in account, chargeto, Papin. Dig. 11, 7, 17. — II. Trop., To think over, pon- der, meditate, reflect upon (so very freq. and quite class. ; a favorite word of Sail, and Tac. : not used bv Caes.) : non repu- 1309 RE Q.U tat laboris quid ait, Nee, aequum anne in- iquum imperet, cogitabit, Plaut. Am. 1, 1, 18 ; cf., haec ille reputans et dies noctes- que cogitans, Cic. Dejot. 13 fin. : magis quam id reputo, tam magis uror, Plaut. Bac. 5, 1, 5 : humanae vitae varia repu- tantes mala, Poeta ap. Cic. Tuse. 1, 48, 115 : horum nihil, Cic. N. D. 2, 46 fin. ; so, scelera sua, Tae. A. 2, 67 : inlirmitatem suam, id. Hist. 2, 16 : adversa, id. ib. 2, 74 : vim Romanam, id. ib. 4, 21, et saep. : ali- quid secum, Ter. Andr. 2, 6, 11 ; so id. Eun. 3, 5, 44 ; Sail. C. 52, 2 ; Tac. A. 15, 54 ; cf., cum animo facinus suum, Sail. J. 13, 5 ; v. also in the follg. — With an object- clause : cum tibi nihil merito accidisse reputabis, Cic. Fam. 5, 17 fin. ; so Tac. A. 6, 30 fin. ; 11, 28 ; 12, 51 fin. ; id. Hist. 1, 70 ; 3, 8 ; Suet. Aug. 28.— With a relative clause : te moneo, hoc etiam atque etiam ut reputes, quid facere "expetas, Plaut. Trin. 3, 2, 48; so, quid ille vellet, Cic. Fam. 1, 9, 6 : nee reputas, etc., Luer. 3, 724 : quum secum ipse reputaret, quam gravis casus in servitium ex regno foret, Sail. J. 62, 9 : proinde reputaret cum an- imo suo, praemia an cruciatum mallet, id. ib. 70 fin, ; cf. id. ib. 85, 10. — Absol. : vere reputantibus Galliam suismet viri- bus concidisse, if we consider it rightly, Tac. H. 4, 17. re-quies> etis (gen., requiei, only ace. to Prise, p. 704 P., and Prob. II., p. 1460 ib. ; requie, Sail. Hist, fragm. in Prise, p. 781 P.), /., qs. After-rest, i. e. rest, repose from labor, suffering, care, etc. ; relaxa- tion, respite, intermission, recreation (freq. and quite class. ; not in Caes.) : nee re- quies erat ulla mali, Lucr. 6, 1177 ; cf., requies curarum, Cic. Off. 2, 2, 6 ; and with this cf., requies plena oblectationis, id. Lael. 27, 103 : nee mora, nee requies, Virg. G. 3, 110 ; id. Aen. 5, 458 ; 12, 553 ; cf. infra, Lucr. 4, 228. — Gen., requietis, Cic. Att. 1, 18. — Ace, requietem, Cic. de Sen. 15, 52 (r. oblectamentumque meae senectutis) ; id. Fin. 5, 19 fin. ; id. ap. Cha- ds, p. 52 P. : requiem, Cic. de Or. 1, 52, 224 (coupled with otium) ; id. Arch. 6, 13 ; Tac. A. 4, 25 ; Suet Caes. 4 ; id. Tib. 10 ; 24 ; Tibull. 1, 7, 41 ; Virg. A. 4, 433 ; 12, 241 ; Hor. Ep. 1, 7, 79 ; Ov. M. 1, 541 ; 4, 629, et saep. et al. (In Luccei. in Cic. Fam. 5, 14, the MSS. vascillate between requie- tr.m and requiem; v. Orell. N. cr. ad loc). — Voc, requies (hominum, Calliope), Lucr. 6, 94. — AH., requiete, Cic. poet. Div. 1, 13, 22 : requie, Ov. M. 13, 317 ; 15, 16.— Bat. sing, and the entire plur. do not occur. — B. P ° e t., in gen., for quies, Rest, repose : nee mora, nee requies inter datur ulla flu- undi, Lucr. 4, 228 ; 6, 934 ; cf., nunc nimi- rum requies data principiorum Corpori- bus nulla est, id. 1,991 ; and Ov.M.15,214. rc-quiesco. evi, etum, 3. (sync, re- quieraut, Catull. 84, 7 : requiesset, id. 64, 176 : requiesse, Liv. 26, 22) v. n. and a. I, Neutr., To rest one's self to rest, re- pose (very freq. and quite class.). A. Lit. : Plaut. Epid. 2, 2, 21 : legiones invicem requieseere atque in castra re- verti jussit, *Caes. B. C. 3, 98 fin.: ut in ejus sella requiesceret, Cic. de Div. 1, 46, 104 ; so, in nostris sedibus, Catull. 64, 176 : lecto. Prop. 1, 8, 33 : tecto, Tib. 1, 1, 43 : hac humo, Ov. M. 10, 556 sq. : terra Sa- baea, id. ib. 10, 480 : sub umbra, Virg. E. 7, 10, et saep. : nullam partem noctis, Cic. Rose. Am. 34 fin. ; so, hanc noctem me- cum, Virg. E. 1, 80 : longas noctes tecum, Tib. 3, 6, 53 : geminas arctos Alcmenae, rested two nights for the sake of Alcmena, Prop. 2, 22, 25 : — requiescens a rei publi- cae pulcherrimis muneribus . . . requies- cendi studium, Cic. Off. 3, 1, 2 ; so, a tur- b'a rerurn, Ov. Pont. 4, 5, 27. — In the Part, perf : paululum requietis militibus, hav- ing rested themselves, Sail, fragm. ap. Serv. Virg. E. 8, 4 ; v. under Pa.— fe. Of things concr. and abstract (mostly poet.) : luce sa- cra rcquiescat humuB, requiescat arator, Tib. 2, 1, 5 ; so, aures omnibus, Catull. 84, 7 ; cf., aures a strepitu hostili, Liv. 26, 22 : postes, Prop. 1, 16, 15 : navis in vacua are- na, id. 2, 25, 7 : vitis in ulmo, rests, sup- ports itself Ov. M. 14, 665; cf., coelum in illo (Atlante), id. ib. 4, 662 : infelix dum requicscit amor, Tib. 1, 2, 4 : requiescit labor ille, etc., Quint. 11, 2, 43; cf., r. sti- 1310 re au lus lectioue, id. 1, 12, 4. — 2. 1° partic, of the dead, To rest, repose in the grave : ubi (sa. in sepulcro) remissa humana vita corpus requiescat malis. Vides quanto haec (sc. verba Ennii) in errore versen- tur ; portum esse corporis et requieseere in sepulcro putat mortuum, Cic. 'fuse. 1, 44 fin. ; Mart. 1, 94. So freq. in epitaphs : hic beqviescit, Petr. 71, 12; Mart. 6, 18, et mult. al. : keqviescit in pace Domi- ni), Inscr. Orell. no. 962. B. Trop., To repose, find rest, take con- solation (cf. acquiesco and conquiesco, no. II.) : ubi animus ex multis miseriis at- que periculis requievit, Sail. C. 4 : lacri- mis fatigatur auditor et requiescit, Quint. 6, 1, 28 : — in alicujus Caesaris sermone, quasi in aliquo peropportuno deversorio, Cic. de Or. 2, 57 fin. ; cf., in spe alicujus requieseere, id. Coel. 32, 79 ; and, requi- escendum in hac lectione, Quint. 10, 1, 27 : — nisi eorum exitio non requieturam, Cic. fragm. ap. Prise, p. 886. — |j. Act., To let rest ; to stop, stay, arrest (so only poet, and mostly with a homogeneous object) : sol quoque perpetuos meminit requieseere cursus, Calvus in Serv. Virg. E. 8, 4 ; so, cursus (flumina), Virg. ib. and Cir. 232 : — quamvis ille suam lassus requiescat ave- nam, Prop. 2, 34, 75. — Hence requie tus, a, um, Pa. (not ante-Aug.) : 1. Rested, refreshed : militem requietum, integrum, opp. itinere fatigatum et onere fessum, Liv. 44, 38 ad fin. ; cf. Frontin. Strat I, 6, 3 ; 2, 5, 25 ; so, ager, i. e. that has lain fallow, Ov. A. A. 2, 351 : animi, Sen. Tranq. an. 15. — Comp. : terra requi- etior et junior, Col. 2, 1, 5. — 2. In econom. lang., qs. That has lain or been kept for a long time, i. e. that is not fresh, stale: lac, Col.J, 8, 1 : ova, id. 8, 5, 4. requietlOj onis, /. [requiesco] Rest ( late Lat ) : septimo requietiouis anno, i. e. in the Sabbatical year, Jovin. in Hier. in Jovin. 2, 18. 1 requietoriuin. », n. [requiesco, no. I., A, 2] A resting-place, sepulchre, re- quietory, Inscr. Orell. no. 4533. requietllS; a, um, Part, and Pa. of requiesco. * rdquiritOt ar e> v. interns, a. To ask after, inquire for any thing : res novas, Plaut. Most. 4, 3, 11. rc-quiro? slvi or sii, situm, 3. v. a. To seek again; to look after, to seek or search for ; to seek to know, to ask or in- quire after (quite class.). I. In gen.: Ph. Quid quaeritas? Ha. Vestigium hic requiro, Qua, etc., Plaut. Cist. 4, 2, 58 : ego illam requiram jam, ubi ubi est, id. Epid. 3, 4, 56 ; so, aliquem, id. Asin. 2, 2, 1 ; id. Capt. 3, 1, 13 : id. Bacch. 3,5,2; id. Pers. 4, 6, 14 ; Ter. Ad. 3, 4, 65 ; id. Phorm. 2, 1, 79 ; 5, 6, 41 ; Caes. B. C. 2, 35 ; Cic. Rep. 1, 28 ; Sail. C. 40, et al. ; cf., juvenem oculisque animoque, Ov. M. 4, 129 ; and, cerva requisita, Gell. 15, 22, 6 :— libros, Cic. Fin. 3, 3 ; cf., scripta SCtis abolita, Suet. Calig. 16 : extractum anu- lum, id. Tib. 73 : membra omnia, Quint. 11, 2, 13 : artus, ossa, Ov. M. 2, 236 : por- tus Velinos, Virg. A. 6, 366 : cibos, Col. 8, 8 : vinum generosum et lene, Hor. Ep. 1, 15, 18, et saep. : animi neque admirantur neque requirunt rationes earum rerum, quas semper vident Cic. N. D. 2, 38 ; so, causam tam facilis eventns, Frontin. Strat. 3, 1, 2 ; cf., causam, Ov. M. 10, 388 : vera, Lucr. 1, 641 : tua, mea facta, Ov. Her. 6, 31 ; id. Met. 13, 201 : quaedam requisita se occultant, et eadem forte succurrunt, Quint 11, 2, 7; cf. id. 8 prooem. $ 30; Zumpt, N. cr. ; id. 5, 10, 121 : quod si quis parum credat, apud ipsum (Lucilium) in nono requirat, id. 1, 7, 19. — With relative clauses : requireres, rogitares, quis esset, aut unde esset, etc., Plaut. Merc. 3, 4, 48 : (bestiae) ut requirant atque appetant ad quas se applicent ejusdem generis ani- mantcs, Cic. Lael. 21 fin. : illud quoque requisivi, qua ratione, etc., id. Quint. 29 ; cf. id. N. D. 1, 22: requirunt, num aliquid, etc., Quint. 12, 9, 17 : forsitan et, Priami i'uerint quae fata, requiras, Virg. A. 2, 506 : secum, cur sit bis rapta, requirit, Ov. M. 15, 233. — Impers. : requiretur fortasse nunc, quemadmodem, etc., Cic. de imp. Pomp. 9. — Absol.: videmusne, ut pueri . . . pulei requirant et aliquid scire se gau- RE S deant? Cic. Fin. 5, 18: subito res vetus tas reddere se et offerre, nee tantum re- quirentibus, sed etiam sponte interim, Quint. 11, 2, 5 : pande requirenti nomen terraeque tuumque, Ov. M. 4, 680. — Hence, 1), requirere ex or ab aliquo (ali- quid), To ash, demand, inquire any thing of a person ; to question him about any thing : ex quibus requiram, quonam mo- do latuerint aut ubi, etc., Cic. Coel. 28, 67 ; cf., saepe ex me requiris, cur, etc., Tac. Or. 1 : quoniam nihil ex te hi requirunt, Cic. Rep. 2, 38; Quint 1, 6, 31:— facilia sunt ea, quae a me de Vatinio requiris, Cic. Fam. 1, 9, 19 ; cf., ut id a me neve in hoc reo neve in aliis requiras, id. ib. ; and, aliquid de antiquitate ab aliquo, Nep. Att. 20, 2. II. I n partic, with the accessory idea of need, To ask for something needed; to need, want, require (syn. desiderare) : om- nes hoc loco cives Romani vestram se- veritatem desiderant, vestram fidem im- plorant, vestrum auxilium requirunt Cic. Verr. 2, 5, 67 med. : qui beatus est, non in- telligo, quid requirat, ut sit beatior, id. Tusc. 5, 8, 23 : isto bono utare, dum assit ; quum absit, ne requiras : nisi forte ado- lescentes pueritiam, paullum aetate pro- gressi adolescentiam debent requirere, id. de Sen. 10, 33 ; id. Fin. 1, 18fin. : magnam res diligentiam requirebat, Caes. B. G. 6, 34, 3 : — non ex liberis populis reges re- quiri, Cic. Rep. 1, 32. — }j. In the pass., To be required, i. e. to be requisite, necessary : in hoc bello Asiatico virtutes animi mag- nae et multae requiruntur, Cic. de imp. Pomp. 22, 64; so, haec in altercatione, Quint 6, 3, 46; id. 10, 1, 23.— Hence, B. Transf., like desiderare (v. h. v. no. II.), To perceive to be wanting, to look in vain for, to miss : qui (oculi) quoeumque iuci- derunt, veterem consuetudinem fori et pristinum morem judiciorum requirunt, Cic. Mil. 1 ; so, libertatem meam, id. Plane. 38 fin. : et pacis ornamenta et subsidia belli, id. de imp. Pomp. 2 fin. : unum io- roptKSv, id. Att. 6, 1, 8 : Caesaris in se in- dulgentiam, Caes. B. G.7, 63,8; Cic. Mur. 29, 61: aliquid, Quint 2, 10, 15: multos, quos quondam vidi, Ov. M. 7, 515 : — vere- or, ne desideres officium meum, quod tibi pro nostra conjunctione deesse non debet : sed tamen vereor, ne literarum a me offi- cium requiras, Cic. Fam. 6, 6: — in quo equidemmajorumnostrorum saepe requi- ro prudentiam, id. Parad. 1,1, 7. — Hence requlsitum, i, «., Pa., subst (ace. to no. II.), A want, need, requirement (only in the follg. passages) : ad requisita naturae, i. e. to the calls, Sail, fragm. ap. Quint. 8, 6, 59 ; Spart. Carac. 6. * requisition onis, /. [requiro] A searching, examination : historiae anti- quioris, Gell. 18, 2, 6. rcquisitum* i> v. requiro, ad fin. rcquiSltuSj a. um, Part, of requiro. res» r ei (rei with e long ; gen., Lucr. 2, 111 ; 549 ; 6, 919 ; dat„ id. 1, 689 ; 2, 236 : rei, gen., monosyl. at the end of the verse, Lucr. 3, 931 ; and in the middle of the . verse, Poet. ap. Lact 6, 6 ; but whether, in Lucr. 4, 886, we are to read, in like man- ner, id quod providet, illius rei constat imago, or illiu' rei, is doubtful),/, [kindr. with pijua, from 'PEm, as that which is spoken of, just like the Hebrew "1 m res from "iS^f loqui, and the Ger- man Sache from sagen, analogous to Ding (Eng. thing) from denken (to think), prop., that which is thought of; cf. also, A6) oS , in Pa'ssow, no. A, II., (* and in Lidd. and Scott, no. 9)] denoting in the most general sense an object as spoken of, A thing, object, being ; a matter, affair, event, circumstance, occurrence, con- dition, etc. ; and sometimes merely i. q. something. I, In gen. : unde initum primum ca- piat res quaeque movendi, Lucr. 1, 384 ; cf. id. 1, 537 ; and, in partes res quaeque minutas Distrahitur, id. 2, 826: summe Sol, qui res omnes inspicis, Enn. in Prob. Virg. E. 6, 31 : versus, quos ego de Rerum Natura pangere conor, Lucr. 1,22; cf. id. 1, 127 ; 5, 55 : rerum natura creatrix, id. 2, 1117 : divinarum humanarumque re- rum, turn initiorum causarumque cujus- RES que rei cognitio, Cic. Tusc. 5, 3 ; v. divi- nus : haerct hnec res, Plaut. Am. 2, 2, 182 : profecto, ut loquor, ita res est, id. ib. 2, 1, 19 ; ct'., haud mentior, resque uti facta dico, id. ib. 23 : de Alcumena ut rem tcne- atis rectius, id. ib. prol. 110 : in tantis re- bus (sc. in rcpublica dcfendenda), Cic. Rep. 1, 3, et saep. : quod Averna vocantur nomine, id ab re Impositum est, quia sunt avibus contraria cunctis, from the nature of the thing, Lucr. 6, 741 ; cf. id. 6, 424 ; Liv. 1, 17 : si res postulabit, the condition of the case, Cic. Lael. 13, 44 ; cf., scena rei totius haec, Cocl. in Cic. Fain. 8, 11, 3 : fugam in se nemo convertitur Nee recedit loco, quin statim rem gerat, docs his duty, stands his ground, Plaut. Am. 1, 1, 84; so. res gercre, v. gero ; hence too, rerum ecriptor, for a historian, v. scriptor : illie homo a me sibi malam rem arcessit, is bringing a bad business on himself, Plaut. Am. 1, 1, 171 ; so, r. mala, a wretched condi- tion, Sail. C. 20, 13; and more freq. in the plur. : bonis tuis rebus meas res irri- des inalas, circumstances, condition, Plaut. Trin. 2, 4, 45 ; v. h. vv. bonus, florens, sal- vus, adversus, dubius, etc.: — rem divinam nisi compitalibus . . . ne faciat, a religious act, act of worship, a sacrifice, Cato It. R. 5, 4 ; cf., bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicate noluerunt, Cic. de ft'tv. 2, 36 ; and so with similar adjectives (familiaris, judiciaria, militaris, navalis, uxoria, etc.), to designate a variety of mat- ters, the particular nature of which is in- dicated by means of the adjective, v. h. vv. United to pronouns or adjectives, as an emphatic periphrase for the neuter : ibi mo inclamat Alcumena : jam ea res me horrore afficit, this now, Plaut. Am. 5, 1, 16 ; cf., De. Estne hoc, ut dico ? Li. Rec- tam instas viam : Ea res est, it is even so, id. Asin. 1, 1, 40 ; and, de fratre confido ita esse ut semper volui. Multa signa sunt ejus rei, of it, Cic. Att. 1, 10: quos (/«ait- T&vuS) alii iis.\iTTOTpo v - resecro. * re-saeVlO) > re > »■ «• To rage again, Ov. Tr. 1, 1, 103. * resalutatlO) 6nis, /. [rcsaluto] A greeting or salutation in return, Suet. Ner. 37 ^a. re-saluto* avi, arum, 1. v. a. To greet or salute in return, return a saluta- tion, *Cic. Phil. 2, 41, 106; Mart. 5, 21; 57; 10,70; Petr.44,10; Sen. Tranq. an. 12. * re-SalvatUS) », um, Part, [salvo] Saved again, redeemed, Aug. C. D. 18 31. rc-sancSCO. nui, 3. v. inch. n. To grow sound again, to heal again : trop. : error animi, Ov. Am. 1, 10, 9; Lact 5, 2. Fe-Sano* are, v. a. To make sound again, to heal again (post-class.) ; trop. : impios, Lact. 4, 20 ; cf. id. 5, 22 fin. re-SarC10) no perfi, sartum, 4. v. a. To patch or mend again ,- to repair, restore (rare; not in Cic): I, Lit: discidit ves- tem ? resarcietur, Ter. Ad. 1, 2, 41 : frac- ta juga vitium, Col. 11, 2, 38: tecta, Liv. 45, 28 : locum, i. e. to fill up again, Plin. 17, 20, 32.— II. Trop. : ut et jacruram capitis amissi restituat et quaestivm resar- ciat, Col. 11, 1, 28; cf, damnum liberal) - tate, Suet. Claud. 6. * l'C-sarriOj ire, v. a. To hoe again . campos, Plin. 18, 20, iSfin. i'C-ScindOi scidi, scissum, 3. v. a. To cut off, cut loose, cut or break down ; to cut or tear open (freq. and quite classical) : I, Lit. : pontem, i. e. to break down, Caes. B. G. 1, 7, 2 ; 4, 19>i. .- 6, 29, 2 ; 7, 35, 2 ; 7, 58 ./in.; Liv. 2, 10; Flor. 3, 10, 3: vallum ac loricam falcibus, Caes. B. G. 7, S6 fin.: pluteos, Sail, fragm. ap. Non. 95, 22 : ca- meras tectorum, Frontin. Strat. 3, 4, 6: tecta domusque in usum novae classis, Flor. 2, 15, 10 : coelum, Virg. G. 1, 280 ; id. Aen. 6, 583 : tenuem vestem e mem- bris, id. Tib. 1, 10, 61 Huschk. ; so, vestes, Claud. Bell. Gild. 136: decreta, Suet. Ca- lig. 3 : teli latebram penitus ense, to cut open, Virg. A. 12, 390 : vulnera, Ov. Tr. 3, II, 63 ; Flor. 3, 23, 4 ; Plin. Ep. 7, 19, 9 ; cf. so, plagam, Flor. 4, 2, 72 ; and poet. : luctus annis obductos, Ov. M. 12, 543 ; cf, also, in the complete figure : an male sar- ta Gratia nequicquam coit et rescinditur > Hor. Ep. 1, 3, 32 Schmid ; imitated by Pe- tronius : ne inter initia coeuntis gratiae re- centem cicatricem rescinderet Petr. 113. 8. g_ Meton. (causa pro effectu). To open : vias, Lucr. 2, 406 : locum praesidiis 1311 RE S C firmatum atque omni ratione obvallatum, Cic. Agr. 2, lfin. : summum ulceris 09 fer- ro, Virg. G. 3, 453 ; c£, latentia vitia (cor- resp. to aperire), Quint. 9, 2, 93.— If. Trop., To annul, abolish, abrogate, re- peal, rescind a law, decree, agreement, etc. : mini non videtur, quod sit factum legibus, rescindi posse, Ter. Ph. 2, 4, 16 : acta M. Antonii rescidistis, leges refixistis, Cic. Phil. 13, 3; so, acta, id. ib. 2, 42 Jin. ; Liv. 26, 31 ; Suet. Caes. 82 ; id. Claud. 11; Flor. 3, 23, 2 ; cf., constitutiones senatus, Suet. Tib. 33 ; concilia lmbita, Cic. Leg, 2, 12, 31 : totam triennii praeturara, id. Verr. 2, 2, 57 : r. et irritas facere omnes istius in- jurias, id. ib. 2, 2, 26 : res judicatas, id. Sull. 22, 63 ; cf., judicia, Suet. Claud. 29 ; and, ambitiosas Centumvir. sententias, id. Do- mit. 8 : pactiones, Cic. Prov. Cons. 5 : tes- tamenta mortuorum, id. Verr. 2, 1, 43 Jin. ; Quint. 5, 2, 1 ; Suet. Calig. 38 : foedus tur- pe, Veil. 2, 90, 3. — Poet. : aevi leges vali- das, Lucr. 5, 59 : beneficium suum inse- quenti injuria, Sen. Ben. 3, 13. rcsciO; i re > v - rescisco, ad init. re-scisc0< i" or ". Hum, 3. (the prim- itive form, rescio, is assumed in Gell. 2, 19, but is not confirmed by any example) v. inch. n. To learn, find out, ascertain a thing (qs. bringing it again to light from concealment; cf. reperio) (mostly ante- class.; esp. freq. in Ter.): omnia omnes ubi resciscunt, Ter. Hec. 5, 4, 27 sg. ; so in the tempp. praess. : Plaut. Am. 1, 2, 29 ; id. A sin. 3, 3, 153 ; id. Bacch. 4, 7, 28, et saep. ; Ter. Andr. 2, 3, 26 ; id. Heaut. 4, 2, 3 ; 4, 3, 19, et saep. : — ea Lucani ubi re- sciverunt, Quadrig. in Gell. 2, 19, 7; so in the tempp. perff. : Naev. and Cato in Gell. 1. 1. ; Plaut. Aul. 4, 10, 40 ; id. Cist. 1, 3, 48; id. Capt. 5, 1, 25; id. Bacch. 4, 6, 12, et saep. ; Ter. Andr. 2, 2, 3 ; id. Eun. 5, 5, 12 ; id. Heaut. 1, 1, 47 ; id. Ad. 5. 3, 5 : cum id rescierit, * Cic. Off. 3, 23, 91 ; Caes. B. G. 1, 28, 1 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2; Liv. 41, 22; Suet. Calig. 17; Hor. Ep. 2, 1, 227 ; Ov. M. 2, 424 :— (* rescituros, Nep. Eum. 8 : rescitum iri, Ter. Ad. 1, 1, 45.) rescissiOi 6nis, /. [rescindo, no. II.] A making void, annulling, rescinding, re- scission (in jurid. and eccl. Lat.) : I, Lit: prioris decreti, Callist. Dig. 50, 9, 5 : emp- tionis, Ulp. ib. 43, 24, 11 Jin. : emancipatio- nis, id. ib. 37, 4, 3. — II. Trop.: mortis, Tert. Res. Cam. 57, 5. reSCisSOriUSi a, urn, adj. [rescindo, no. II.; ct. rescissio] In jurid. Lat, O/or pertaining to abrogating, revoking, or re- scinding, rescissory : actio, Ulp. Dig'. 4, 6, Wfin. Also simply rescissoria, ae,/., Cels. ib. 39, 5, 21. r cscissus. a > um, Pan. of rescindo. re-SCrlbO; PS'i ptum, 3. v. a. To write again, i. e., I. To write back or in return, to reply in writing (freq. and quite class.). A. In gen,: antemeridianis tuis Ute- ris heri statim rescripsi : nunc respondeo vespertinis, Cic. Att. 13, 23 ; so, cui rei, id. ib. 5, 12 ad Jin. ; 13, 21; cf., literae mihi redditae sunt a Pompeio . . . ei statim re- scripsi, non me quaerere, etc., id. ib. 8, 1, 2 : — ad earn (epistolam) rcscribam igitur, id. ib. 4, 16 ; so, ad literas, id. ib. 14, 21 : ad ea, quae requisierat, id. ib. 12, 21 ; cf., tibi ad ea quae quaeris, id. Fam. 1, 9, 2: «d Trebatium, id. Att 7, 17, 4 : Pompeius rescripserat, sese, etc., Caes. B. C. 1, 19, 3: — tibi meam (epistolam), quam ad eum rescripseram, misi, Cic. Att. 13, 6, 3 : de- bes hoc etiam rescribere, Hor. Ep. 1, 3, 30 : — rescribere veteribus orationibus, to write against, reply to, uvriy pA v - rescribo, no. I., B, 1. reSCriptUS; a > um, Part, of rescribo. re-SCUlpO) psi, 3. v. a. To carve or form again. ; trop., to restore, renew (eccl. Lat.) : crimen, Tert. adv. Psych. 5 : line- am, Prud. Psych, praef. 51. * rcsccatio- onis, /. [reseco] A cut- ting off ; trop. : peccatorum, Salvian. Gub. D. 7, 22. 1"C-SCC0, cui, ctum (resecata, Eum. Grat. act. ad Const. 11 Jin.), 1. v. a. To cut loose, cut off (quite class. ; esp. in the trop. signif.) : I. Lit. : ut linguae scalpel- lo resectae liberarentur, Cic. de Div. 2, 46 ; so, os, id. Leg. 2, 22, 55 : palpebras, id. Pis. 19 : enodes'truncos, Virg. G. 2, 78: radices, Ov. M.7, 264 : longos capillos fer- ro, id. ib. 11, 182 : partem exiguam de ter- gore, id. ib. 8, 650 : extremam partem ip- sius unguis ad vivum, to the quick, Col. 6, 12, 3 ; cf. under no. II. " II, Trop., To cut off, curtail; to check, stop, restrain : quod aiunt, nimia resecari oportere, naturalia relinqui (shortly after, circumcidere and amputare), Cic. Tusc. 4, 26/«. ; cf. id. ib. 4, 20, 46 : quae resecan- da erunt, non patiar ad perniciem civita- tis manare, id. Cat. 2, 5 Jin. : libidinem, id. Att. 1, 18, 2 ; so, crimina quaedam cum prima barba, Juv. 8, 166 : spatio brevi spem longam reseces, Hor. Od. 1, 11, 7 ; cf, haec (dicta), Plin. Ep. 2, 5, 4 : — neque id ad vivum reseco, ut illi qui haec subti- lius disserunt, i. e. nor do I take this in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18 ; v. above, no. I. ; and cf., de vivo aliquid erat rcse- candum, was to be cut from the quick, Cic. Verr. 2, 3, 50. re-secro (written resacro, Nep. Al- cib. GJin.), are, v. a. : I. To pray or beseech again, to implore repeatedly (ante-class.) : resecroque, mater, quod dudum, obsecra- veram, Plaut. Aul. 4, 7, 4 ; so, with obse- cro, id. Pers. 1, 1, 49. — II. To free from a curse: Eumolpidae sacerdotes rursus re- sacrare sunt coacti, qui eum devoverant, Nep. Alcib. 6 fin. ; cf. Fest p. 137 and 232. resectlO) onis, /. [reseco] A cutting off, trimming, pruning of plants, Col. 4, 29, 4 ; 32, 4 ; 24, 16. resectUS; a, um, Part, of reseco. reseCUtllS; a > um ' v - resequor. reseda; ae . /■ ■<* plant, Keseda alba, L. ; Plin. 27, 12, 106. * re-sedO; "re, v. a. To assuage, heal: morbos, Plin. 27, 12, 106. resegmina; um, n. [reseco] Clip- pings, parings: unguium, Plin. 28, 1, 2: papyri amputare, id. 13, 12, 23. * re - seminOj «re, v. a. To sow again ; poet, to beget or produce again, reproduce : se (phoenix), Ov. M. 15, 392. re-sequor, e ecutus,3. (occurring only I in the perf. and Part. 2>erf.) v. a. To fol- ! low in speaking, i. e. to answer, reply to K E S E oue (a poet word) : Nereis his contra rese- cuta Crataeidc natam, Ov. M. 13, 749; Pal- lada talibus dictis, id. ib. 6, 36 : rogantem his, id. ib. 8, 865. — Of an echo : solatur nos- tras Echo resecuta querelas, Aus. Ep. 25, 68 ; cf, gemitum querelis, id. Epigr. 99, 3. * rescratllSi Os, "i. [2.resero] An un- locking, opening : voluminis ipsius oper- isque, Sjd. Ep. 9, 11. 1. re-serO) s cvi, 3. v. a. To sow or plant again ; to plant with any thing, Var. L. L. 5, 4, 11 ; Col. 4, 33, 3 ; 3, 11, 2 ; Plin. 18, 20, 49. ^ 2. re-serot av >> atum, l. v. a. [3. seko ; ace. to Fest. p. 138, and Non. 41, 10, from sera] To unlock, unclose, open (quite clas- sical ; esp. freq. after the Aug. per.) : I, Lit: hi domos suas claudunt aut rese- rant, Plin. 10, 21, 24 ; so, fores, Tib. 1, 2, 18 ; 1, 8, 60 ; Ov. M. 10, 384 : valvas, id. ib. 4, 762 : postes, Tib. 1, 2, 31 : limina, Virg. A. 7, 613 : januam, Ov. F. 2, 455 ; cf., por- tas hosti, id. A. A, 3, 577 : moenia illi, id. Met. 8, 61 ; and, Italiam exteris gentibus, Cic. Phil. 7, 1, 2 (cf. also, Italiam, Tac. H. 3, 2fin. ex conj.) : urbem et pandere por- tas, Virg. A. 12, 584 : infernas sedes (coup- led with recludere), id. ib. 8, 244 : aures, Liv. 40, 8 fin. : pectus, Ov. M. 6, 663.— Poet: simulac species patefacta est ver- na diei Et reserata viget genitalis aura Fa- voni, Lucr. 1, 11. II. Trop.: A, In gen.: nee ita clau- denda res est familiaris, ut earn benigni- tas aperire non possit, nee ita reseranda, ut pateat omnibus, Cic. Off. 2, 15, 55 : ob- septa diutina servitute ora reseramus, Plin. Pan. 66 Jin. : ubi, Jane biceps, Ion- gum reseraveris annum, open, begin, Ov. Pont. 4, 4, 23 ; cf., aperire annum fastos- que reserare (as consul), Plin. Pan. 58, 4 Gier. ; v. aperio, no. 2. 13. In partic, To disclose, reveal some- thing unknown : oracula mentis, Ov. M. 15, 145 ; so, secreta, Val. Fl. 2, 438 : oper- ta animi, Mamert Grat. act. ad Julian. 17 : commissa, Petr. poet Fragm. 28, 6. re-SerVOj av i> atum, l. v. a. To keep back, save up, qs. for future use ; to reserve (very freq. and quite class.) ; constr., ali- quid (aliquem) ad aliquid, in aliquid, ali- cui, with a terminal adv. or absol. : (a) With ad: reliquas merces commeatus- que ad obsidionem urbis, Caes. B. C. 1, 36, 3 ; so, philosophorum libros sibi ad Tus- culani requiem atque otium, Cic. de Or. 1, 52, 224 ; id. Sull. 28 : aliquid ad testes, id. Rose. Am. 29 fin. •• vitam suam ad in- certissimam spem, id. Sest. 22, 50: hoc consilium ad extremum, Caes. B. G* 3, 3 fin. : — ad ejus periculum legiones, id. B. C. 1, 2, 3 ; so, consulem non ad vitam su- am sed ad salutem vestram, Cic. Cat. 4, 9 : te ad aliquod severius judicium, id. Or. in tog. cand. (torn. II., 1, p. 523 ed. Orell.) : vos ad earn rem, id. Rose. Am. 52, 151 : testem ad extremum, id. Caecin. 10, 28. — (13) With in : inimicitiasque in aliud tem- pus reservare, Cic. Prov. Cons. 20; so, poenas praesentis fraudis in diem, id. Coel. 24, 59 : partem (stercoris) in pra- tum, Cato R. R. 29: — aliquem in aliud tempus, Caes. B. G. 1, 53, 7 ; so id. B. C. 3, 60, 3 : aliquos in unum pugnae laborem, Liv. 7, 7. — (y) With the dot. : natura re- servans semina rebus, Lucr. 1, 615: illo- rum esse praedam atque illis reservari, Caes. B. G. 5, 34 ; so, causam a judicibus praetermissam ipsis (decemviris), Cic. Agr. 1, 4, 12: scientiam rei mihi, id. Or. 48, 160 : tibi se (peritura Pergama), Ov. M. 13, 168 : cetera praesenti sermoni, Cic. Q. Fr. 2, 8 ; id. Mur. 21 fin. ; Liv. 3, 51 : — se temporibus aliis, Cic. Plane. 5, 13 ; so, me Minucio et Salvio, id. Q. Fr. 3, 1, 6 fin. : nos rei publicae, Liv. 25, 6 : te non urb'i sed carceri, Cic. Att 1, 16, 9 : te cui exi- tio, Virg. A. 5, 625.— * (S) With a terminal adv. : quid hoc homine facias? aut quo civem importunum reserves? Cic. Sest. 13. — (t) With a simple object: To Iteep from perishing, to save, preserve (so very rarely) : vide ne cum velis revocare tem- pus omnium reservandorum, cum, qui servetur non erit, non possis, Cic. Fam. 5, 4 fin. Orell. If. cr. ; cf, partum reservare. Cels. 2, 8 mcd. : reservatis Aeduis atque Arvernis, Caes. B. G. 7, 89 Jin. : hominem, Tac. H. 4, 42 ad Jin. : gladiatores, Suet RE SI Caps. 26 ; — Lucr. 5, 857 : qunesitique te- nax et qui quaesita reservent. Ov. M. 7, 657. rcscS: fdis (nom. sing, does not occur), adj. [resi'deo] That remains silting, that stays behind, that remains ; also, motionless, inactive, inert, unoccupied, idle, sluggish, lazy, etc. (not freq. till after the Aug. per. j not found in Cic. or Caes.) : aqua, stand- ing or stagnant water, Var. R. R. 3, 17, 8 ; cfi, tluctus, calm, Clnud. Epigr. 86, 2 : ca- seus in corpore, undigested (opp. to alibi- lis), Var. R. R. 2, 11,3: plebs in urbe, re- maining, Liv. 2, 32: — clamorem pugnan- tium crcpitumque armorum exaudimus resides ipsi ac segnos, id. 25, 6 : so id. 6, 23 ; Virg. A. G, 814 ; 7, 693 ; Ov. M. 14, 436 ; Phaedr. 5, 1, 7 : animi, Virg. A. 1, 722 : an- ni, passed in inaction, Claud. B. Get. praef. 1 : nervi, long untouched, id. Rapt. Pros. 2 praef. 15. l'CSCX, ecis (only resecem" and reseces occur), adj. [reseco] A vine-branch cut to make it more fruitful, " Col. 4, 21, 3 ;" 3, 10, 15; 5, 5, 11. * rc-Slbilo- «re, v. n. To hiss at, Sid. Carm. 9, 83. re-sidco. sedi, 2. v. n. [sedeo] To sit back, remain sitting any where (cf. re- sisto) ; to remain behind, to remain, rest, abide, reside (quite class.). f t Lit. : sed resideamus, inquit, si pla- cet, (* let its sit down ; before surrepit), Cic. Fin. 3, 2 fin. ; Lucr. 3, 399: piger pandi tergo residebat aselli, Ov. F. 3, 749 ; for which, in equo, id. Met. 10, 124 ; cf., in greinio Acidis (latitans), resting, id. ib. 13, 787 : in hoc antro, residing, id. ib. 1, 575 ; and with this cf., Erycina Monte euo resi- dens, id. ib. 5, 364; Cic. Fin. 3, 2 fin.: in villa residere, id. Mil. 19, 51: si te inter- rici jussero, residebit in re publica reliqua conjuratorum manus, id. Cat. 1, 5, 12. — In the perf. •' Lydum patriis in terris re- sedisse, Tyrrheno datum novas ut conde- ret sedes, Tac. A. 4, 55 : in oppido aliquo inallera resedisse, quoad arcesserer, Cic. Att. 11, 6, 2: erravitne via seu lassa rese- dit, [ncertum, remained behind, Virg. A. 2, 739 ; cf., fessus valle, id. ib. 8, 232 ; and, lassus in humo, Ov. A. A. 3, 696 : medio rex ipse resedit Agmine, id. Met. 7, 102 : orba resedit Examines inter natos natas- que, id. ib. 6, 301. B. Me ton., To sit inactive, to remain idle or unoccupied (so rarely) : artifex cum exprimere vellet Athamantis furorem Le- archo filio praecipitato residentis poeni- tentia, sitting listlessly subdued by remorse, Plin. 34, 14, 40. — Hence, act. : To keep or celebrate a holiday : venter gutturque res- ident esuriales ferias, (* v. esurialis), Plaut. Capt. 3, 1, 8 ; and so pass. : nee vero tarn denicales (quae a nece appcllatae sunt, quia residentur mortuis) quam ceterorum coelestium quieti dies Feriae nominaren- tur, because they are kept in honor of the dead, Cic. Leg. 2, 22 Creuz. II. Trop., To remain behind, remain, be left (a favorite word with Cic.) ; constr. most freq., in alitjua re: in corpora per- spicuum est vel exstincto animo vel elap- so, nullum residere sensum, Cic. Tusc. 1, 43 fin. ; cf. id. Fam. 5, 16, 4 : si ex tanto lat- rocinio iste unus tolletur, periculum resi- debit, id. Cat. 1, 13 : ne quas inimicitias residere in familiis nostris arbitrator, id. Att. 14, 13, B, § 4 ; cf. Plaut. True. prol. 7; Cic. Dejot. 3 ; and id. Fam. 5, 5 fin. : etiam nunc residet spes in virtute tua, id. ib. 12, 3 fin. : quorum non in sententia solum, sed etiam in nutu residebat auctoritas, id. de Sen. 17 fin.; *Caes. B. G. 7, 77, 4:— apud me plus officii residere facile patior, Cic. Fam. 5, 7, 2 : hujus incommodi culpa ubi resideat, facilius possum existimare quam scribere, id. Att. 1,17, 3 : si qua (ira) ex certamine residet, Liv. 40, 7. rc-sido- s edi (the orthography res;di, e. g. Cod. Erf. et Erlang. Cic. Pis. 33, 82 ; Cod. Leid. Liv. 2, 29, 6, etc., is of slight au- thority), 3. v. n. To sit down, to settle any where (quite class.). I, Lit. : (aves) plurimum volant ... ce- tera genera residunt et insistuut, Plin. 10, 39, 55 : mediis residuut Aedibus, Virg. A. 8, 467 : Siculis arvis, id. ib. 5, 702 : resi- dunt In partem, quae peste caret, id. ib. 9, 539. — Poet.: jam jam residunt cruribus 40 RESI asperae Pelles, settle, gather, Hor. Od. 2, 20, 9. — In the perf. : conscssu exstructo resedit, Virg. A. 5, 290. B. Transf., of things, To settle or sink down, to sink, subside (cf., consido and de- cido) : si montes resedissent, Cic. Pis. 33, 82 : (Nilus) residit iisdem quibus nccrevit modis, opp. crescit, Plin. 5, 9, 10, §57; so Ov. M. 15, 272 ; cf, maria in se ip6a resi- dant, opp. tumescent, Virg. G. 2, 480; Plin. 33, 4, 21 : residontibus Hammis, Tac. A. 13, 57. II. Trop. (ace. to no. I., B ; cf. so too, consido and desido, no. II.), To sink or settle down, to abate, grow calm, subside : quum veuti posuere omnisque repente resedit Flatus, Virg. A. 7, 27 : sex mihi surgat opus numeris (in the hexameter), in quinque residat (in the pentameter), Ov. Am. 1, 1, 27(<:f. Coleridge's "falling in melody back") : (poema) apte et varie nunc attollebatur, nunc residebat, Plin. 5, 17, 2 : — cum tumor animi resedisset, Cic. Tusc. 3, 12; cf., Marcelli impetus, Coel. in Cic. Fam. 8, 2, 2: impetus animoium ar- dorque, Liv. 26, 18 : ardor, Ov. M. 7, 76 : irae, Liv. 2, 29 : terror, id. 35, 38 : bcllum, Hor. Od. 3, 3, 30 ; Virg. A. 9, 643 :— -clan- destinis nunciis Allobrogas sollicitat, quo- rum mentes nondum ab superiore bello resedisse sperabat, * Caes. B. G. 7, 64, 7; so Liv. 10, 28 ; and, corda ex tumida ira, Virg. A. 6, 407. residuuSj a, um , -"&'• [resideo] That is left behind, that remains over and above, remaining, residual ; subst. : the remain- der, residue, rest (quite class.) : odium, Cic. Fam. 1,9, 20 ; so, sollicitudo, Plane, in Cic. Fam. 10, 11, 3: r. et vetus simultas, Liv. 29, 37; cf. Suet. Calijr. 15 : irae bellorum, Liv. 1, 30; cf., helium, Suet. Ner. 13: no- men libertatis (coupled with reliqua um- bra), Plin. Ep. 6, 24, 4 : r. integraequc etiam nunc (copiae), Suet. Oth. 9 ; cf., ma- nus Spartaci et Catilinae, id. Aug. 3 ; and, stirps horum, id. Vitell. 1 : quid potest esse in calamitate residui. quod, etc., Cic. Verr. 2, 3, 97 fin. ; cf., ue cui residui spiri- tus quicquam inesset, Suet. Tib. 62: — re- sidui nobilium, Tac. A. 11, 23 : — residuum cibariorum tritici modium vendere, Suet Galb. 7; cf., nihil residuum crudelitatis, Flor. 3, 4, 2 : residua diurni actus conn- cere, id. Aug. 78. — 1). In business lang., of a payment, Outstanding, due: pecuniae, Cic. Clu. 34, 94 ; Liv. 33, 47 ; so, summae, Ulp. Dig. 26, 7, 7, § 9 : quid relatum, quid residuum sit, Cic. Agr. 2, 22, 59. And in the plur. subst.. residua, oruin, «., Ar- rears, dues: vectigaliorum, Suet. Aug. 101 ; cf. Dig. 48, tit. 13 : ad legem Juliam de residuis. f^P* I" the fragment of Attius in Fest. p. 232, perh. i. q. reses, Slothful, inactive ; cf., "residuus quasi tardus," Placid. Gloss. * resigTiaculum. i. '-• [resigno] An unsealing ; trop., a disclosure : similitu- dinis, Tert. adv. Marc. 2, 10. * resignatrix, -cis,/. [id.] She that unseals or opens: urboris Eva, Tert. Hab. mul. 1. re-sigHO) avi, atum, l. v. a. : I, To unseal, open (quite class.) : /^. Lit. : lite- ras, Plant. Trin. 3, 3, 65 ; Cic. Att. 11, 9, 2 : testamenta, Hor. Ep. 1, 7, 9 : loculos, Plin. 14, 13, 14. Poet: perjuria Graia resignat, breaks through the faithless band, Sil. 17, 426 : (Mercurius) lumina morte resignat opens, releases the (closing) eyes from death, Virg. A. 4, 244 Wagn. B. Trop. : 1. To annul, cancel, inval- idate, rescind, destroy (syn. rescindere, dissolvere) : tabularum fidem, Cic. Arch. 5 : ne quid ex constituti fide resignaret, violate, Flor. 4, 7, 14 Duker. ; so, pacta, Sil. 4, 790 : jura lethi (Mercurius), Prud. adv. Symm. 1, 90. — 2. To disclose, reveal (so only poet.) : venientia fata, Ov. F. 6, 535 : tot hoc, quod latet, Pers. 5, 28 : ver- ba, Mart. 9, 36. II. Ante-class, and in Horat. i. q. re- scribere (no. I., B, 2) To transfer in an account ; to assign to one : u resignare antiqui dicebant pro rescribere, ut adhue subsignare dicimus pro subscribere," Fest. p. 137 : " resignalum aes dicitur militi, quum ob delictum aliquod jussu tribuni militum, ne stipendium ei detur, in tabu- las refertur. Signare enim dicebant pro RE SI scribere," id. p. 138 ; Cato in Serv. Virs A. 4, 244. Hence too,*, q. reddere, To give back, resign : laudo mancntem (For- tunam) : si celcres quatit Pennas, resigno quae dedit, Hor. Od. 3, 29, 54 : cuncta re- signo, id. Ep. 1, 7, 34. re-sillo- ui (resiliit, Quadrig. in Prise, p. 906 P.), 4. v. n. To leap or spring back (rare, but quite class.) : I. Lit. : (exit in terrain) in Indiae tluminibus certum ge- nus piscium, ac deinde rcsilit, Plin. 9, ]!i, 35 : recedere sensim datur (oratoribus) : Quidam et resiliunt, quod est plane ridi- culnm, Quint. 11, 3, 127: — (ranae) saepe in gelidos resilire lacus, Ov. M. 6, 374 ; so, piratae in aquas suas, Flor. 3, 6, 6 ; velites ad manipulos, Liv. 30, 33 fin. : — a tetro veneno, Lucr. 4,687; so, polypus abodore cunilae, Plin. 10, 70, 90.— b. Transf., of things as subjects, To spring back, start back, rebound, recoil, retreat: Lucr. 4, 324 : juvenis ferit ora sarissfi. Non sccus haec resilit, quam tecti a culmine grando, Ov. M. 12, 480 ; so, ignis ab ictu, Plin. 2, 54, 55 : cervices ab imposito nuper jugo. Flor. 4, 12, 2; — Plin. 11, 15, 15; so, radii infract!, id. 2, 38, 38 : vulvae tactu, id. 22, 13, 15: Taurus mons a scptemptrione, re- treats, id. 5, 27, 27: in spatium resilire manus breve vidit, to shrink, contract, Ov. M. 3, 677 ; cf., (mamma) detracto alumno suo sterilescit illico ac resilit, Plin. 11, 40, 95. — II, Trop.: ab hoc crimen resilire vides, *Cic. Rose. Am. 29, 79: instandum iis, quae placere intellexeris, resilienduiu ab iis, quae ncn recipientur, Quint. 12, 10, 56: — ut liceret resilire emptori, moliore conditione allata, to withdraw, recede, Ulp. Dig. 18, 2, 9. * re-simplicatus. a, urn, Part, fsim- plicoj Doubled, Coel. Aur. Tard. 5, 1, 20. re-SimuS- a, um . a 'U- Turned up. bent buck : nares (bourn, simianini), Col. 6, 1, 3 ; Ov. M. 14, 95 : rostrum hippopot- ami, Plin. 8, 25, 39 : labra canis, Var. K. It. 2, 9, 3 : rencs, Ccls. 4, 1 : lamina, id. 8, 3 : plaga, id. 7, 26, 2. rcsina- Ht './- [perh. kindr. with hnr'- rn] Resin, rosin, "Plin. 16. II, 22, 21. 6. 19 ; 22 ;" Cato R. R. 23, 3 ; Mart. 3, 74 : 12, 32, et al. . rcsmaceUS) a, -'", <"U- [rcsinn] Res- inous, resinaceous : semen (rosinariui), Plin. 23, 11, 59. resinalis. c, ad) [id.] Resinous, Coel. Aur. Tnrd. 2, 13, 178 ; 14, 207. resinatus, a, um, adj. [id.] Resined: vinum, seasoned or flavored with resin, Mart. 3, 77 ; Plin. 23, 1, 24 ; Cels. 2, 24 : juvenilis, smeared with resin (to remove the hair and make the skin smooth) Juv. 8, 114. resinosus. a, um , a 4i- [id-] Full of resin, gummy, resinous : medicamina, Col. 12,20,3: ladanum, Plin. 26, 8, 30 : lentor, id. 13, 6, 12 : odor, id. 27, 4, 10.— Sup. . pix Brutia (coupled with pinguissima). Plin. 15, 7,7 fin. ; 24,7,23. * rcsinula. ae,/. dim. [id.] A little bit of gum, as frankincense, Am. 7, 233. rc-sipio, ere, v. a. [sapio] To savor, taste, or smack of something ; to have a savor or flavor of something (quite class.) .- I, Lit: mustum resipit ferrum, Var. R. R. 1, 54, 3 ; cf., picem (uva), Plin. 14, 1,3: quicquam (aqua), id. 31, 3, 12 : quam min- imum amaritudinis (taleolae), Col. 12, 48,. 2. — II. Trop. : Epicurus minime resipi- ens patriam, Cic. N. D. 2, 17, 46 : istae (comoediae) resipiunt stilum Plautinum, Gell. 3, 3, 13.— * 2. Pregn., To taste well, have a good flavor : laboravi, ut insulsa resiperent, Aus. Idyll, monos. 12 praef. * rcsipiscentia, ae,f. [resipisco] A transl. ol ucrdvota, A change of mind, ref- ormation, repentance, Lact 6, 24. resipisco, -" or li (resipui, Afran. in Prise. 897 P. ; also a phrase in Cic. Att 4. 5 ; but in Sest 38, resipisset is critically certain), 3. v. inch. n. [resipio] To recover one's senses, come to one's self again ; tit revive, recover (quite class.) : att'erte aquam . . . dum. resipiscit . . . Jam resipisti » Plaut. Mil. 4, 8, 24 and 35; so Ter. And. 4, 2, 15 ; Suet. Tib. 73 ; id. Ner. 42 ; Plin. 30, 10, 24 : — multo omnium nunc me for- runarissimum Factum puto esse, gnate. quum te intelligo Resipisse, are returned to your senses, becom* reasonable, Ter. 1313 REST Heaut. 4, 8, 3 ; so Afran. 1, ]. ; Cic. Att. 4, 5 ; Best. 38 ; Liv # 36, 22 ; Tac. H. 4, 67 fin. ; Suet. Aug. 48 ; Prop. 3, 24, 17. re-sistO; st iti, & v. n.: I, To stand bad;-, remain standing any where (cf. re- sideo) ; to stand still, hall, stop, stay ; to stay behind, remain, continue (quite class., but much rarer than consistere). A. Lit. : dabo utya Kaxdv, nisi resistis . . . Mane . . . Mane atque asta, Plaut. Casin. 3, 6, 10 ; cf. id. True. 4, 2, 38 ; 41 ; Ter. Andr. 2, 2, 7 ; id. Phorm. 5, 6, 10 : quaeso ubinam illic restitit miles modo ? Plaut. Poen. 2, 22 ; cf., ubi restiteras ? id. Pseud. 4, 1, 9 ; and, heus I heus ! tibi dico, Chaerea, inquit, restiti, Ter. Eun. 2, 3, 45 : ubi ille saepius appellants aspexit ac re- stitit, Caes. B. C. 2, 35, 2 ; cf., ad haec revocantis verba resistit, Ov. M. 1, 503 ; with this cf., r. ad omnes municipiorum villarumque amoenitates, Tac. H. 2, 87 : neque certum inveniri poterat, obtinen- dine Brundisii causa ibi remansisset . . . an inopia navium ibi restitisset, Caes. B. C. 1, 25, 3 ; cf, Jubam revocatum finitimo bello restitisse in regno, id. ib. 2, 38 : Vet- tius negabat, se umquam cum Curione restitisse, thai he had slopped (to talk), Cic. Att. 2, 24, 2 (al. constitisse ; v. consisto, no. I., A, 2, a, p. 357) : — hostes dat in fu- gam, sic ut omnino pugnandi causa resti- terit nemo, Caes. B. G. 5, 51 Jin. ; so Liv. 37, 21; cf. id. 2, 59. — D . Trans f., of things : sidus nusquam resistens, Sen. Q. N. 1 praef. med. ; so, rota, id. Med. 745 : proluvies ventris, Col. 6, 7, 4. B. Trop.: Cic. Tusc. 5, 28 : quod op- tabile, id expetendum : quod expeten- dum, laudabile : deinde reliqui gradus. Sed ego in hoc resisto, J stop at this, pause here, id. Fin. 4, 18, 50 ; cf. Quint. 9, 3, 55 ; and, incipit effari mediaque in voce resis- tit, Virg. A. 4, 76 : cursus ad singula ves- tigia resistit, Quint. 10, 7. 14 : resistens ae salebrosa oratio, id. 11, 2, 46 Spald. II, To withstand, oppose, resist ; to make opposition or resistance (so most freq.) : A. Esp. in milit. lang., constr. with the dat. or abs. : (a) c. dat.: quum legiones hostibus resisterent, Caes. B. G. 2, 22 ; so, paullisper nostris, id. ib. 4, 14, 4 : venien- tibus, signa inferentibus, id. B. C. 1, 55, 2 ; 1. 82 fin. : eruptionibus, id. B. G. 7, 2i fin. : repentinae Gallorum conjurationi, id. ib. 5, 27, 4, et al. — Impers. : neque ulla inul- titudine, in unum locum coacta, resisti posse Romanis, Hirt. B. G. 8, 2.—([i) Abs. : resistere neque deprecari, Caes. B. G. 4, 7, 3 ; so id. ib. 2, 23, 2 ; 4, 12, 2 ; 5, 7, 8, et saep. ; cf., r. acerrime, audacius, fortiter, fortissime, id. ib. 7, 62, 4 ; 2, 26, 2 ; 3, 21, 2 ; 4, 12, 5 : aegre, id. B. C. 3, 63, 8 : cae- co Marte resistunt, Virg. A. 2, 335 : nihil de resistendo cogitabat, Caes. B. C. 2, 34, 6. — Impers. : ab nostris eadem ratione qua pridie resistitur, id. B. G. 5, 40, 4 ; so, re- sisti, id. ib. 1, 37, 4 ; id. B. C. 3, 63, 3.— B. Apart from milit. lang., in gen. : omnia consilia consulatus mei, quibus illi tribu- no plebis pro re publica restitissem, Cic. de Or. 2, 11 fin.; cf, alicui rei publicae causa, id. Fam. 5, 2, 5 : injuriis, id. ib. 1, 5, b fin. ; so, fortiter dolori ac fortunae, id. ib. 5, 17, 3 ; cf., vix dolori, id. ib. 4, 6, 1 : defensioni, i. e. to reply to, id. Verr. 2, 5, 1 : factioni inimicorum, Sail. C. 34, 2 : sceleri, Ov. M. 10, 322. — Impers. : omnibus his (sententiis) resistitur, Caes. B. C. 1, 4 ; 80 Cic. Lael. 12, 41 ; Quint. 4, 2,' 14 ; 6, 4, 10; Ov. M. 9, 200, et malt. al. :— resistere et repugnare contra veritatem non audet, Cic. Rose. Com. 17, 51. — Absol. : restitit et pervicit Cato. Cic. Att. 2, 1, 8; so Caes. B. C. 3, 21 : resistentibus rollesiis, Sail. J. 37 : patricii contra vi resistunt, Liv. 3, 13 Drak. JN. cr.: ne qua sibi statua poneretur, restitit, Nep. Att. 3, 2.— Impers. : quum a Cotta primisque ordinibus acriter resiste- retur, Caes. B. G. 5, 30 : vix deorum opi- bus, quin obruatur Romana res. resisti posse, Liv. 4, 43. — b, -Transf., of things concr. and abstr. : (plaustra) adversus tern- pestatem nocentem non resistunt, Var. R. R. 1, 13, 2; cf, (fundamenta) valenter re- eistent contra ea, quae, etc., Col. 1, 5, 9 : — (^ymplegades) Quae nunc immotae per- ttant ventisque resistunt, Ov. M. 15, 339 ; cf., indejecta domus tanto malo, id. ib. 1, 2r8 ; so, radices frigori, Plin. 19, 5, 23: si- . 1314 RE S O lex vehementcr igni, id. 36, 22, 49 : haec gemmarum genera scalpturae, id. 37, 7, 30 ; hence also of medicines, To resist, act against a disease : amiantus veneticiis re- sistit omnibus, Plin. 36, 19, 31 ; so id. 20, 4, 17; 23, 8, 80; 30, 11, 28, et al. : vis tri- bunicia libidini restitit consulari, Cic. Agr. 2, 6. — Absol. : ut ripae tluminis cedunt aut prominentia montium resistunt, project- ing mountains advance into it, Tac. A. 2, 16 : ne vis huraana resistat, Lucr. 5, 208 : mollis ac minime resistens ad calamitates perferendas mens eorum est, Caes. B. G. 3, 19 fin. III. To rise again (syn. resurgere) (so extremely seldom, and only trop.) : post ex fluvio fortuna resistet, Enn. Ann. 1, 51: nihil est jam, unde nos reticiamus, aut ubi lapsi resistamus, we can raise ourselves up, I rise again, Cic. Mur. 39, 84. resdlublliS; e, adj. [resolvo] That j may be dissolved again, resoluble (post- class.) : caementum, Prud. Apoth. 581: i corpus, id. Cath. 10, 157. resolute; adv., v. resolvo, Pa., ad fin. resolution °nis,/. [re6olvo] An unty- ing, unbinding, loosening (not ante-Aug.): 1, Lit., A slackening, relaxing ; alaxness, looseness, weakness : lori, Gell. 17, 9, 12 : ventris, stomachi, nervorum, oculorum, ! Cels. 2, 6; 4, 5 ; 2, 1 ; 3, 27; 6, 6— n. 1 Trop.: 1, A making void, a canceling: venditionis, Ulp. Dig. 41, 2, 13.— 2. A so- lution : sophismatis, an explanation, Gell. 18, 2, 10. resdlutUS; ». " m > Part, and Pa. of I resolvo. re-SOlvO; solvi, solutum, 3. v. a. To I untie, unbind; to loosen, release, open (not j freq. till after the Aug. per.) : I, Lit. : A. j In gen: equos, ("to unyoke), Ov. F. 4, 180; cf., juncta juga leonibus, Catull. 63, 76 ; ! and, aliquem vinctum, Col. 1, 8, 17; 11, 1, 22: cinctas vestes, Ov. M. 1, 382; cf., no- dum, Cels. 7, 4, 4 : fila, to loose, separate, Ov. M. 2, 654 : vulnera, to unbind. Quint. 6, 1, 30; 49: oras, to cast loose from the shore, Liv. 22, 19 Drak. N. cr. : virgiuem catenis, i. e. to release, Ov. M. 4, 738 ; cf, crura vinclis, id. A. A. 3, 272 : (puella) res- oluta capillos, id. Am. 2, 14, 39: — claus- tra, to open, Lucr. 1, 416 ; so, literas, Liv. 26, 15 ; so, venas, Tac. A. 6, 48 : jugulum mucrone, ferro, Ov. M. 1, 227 ; 6, 643 : manum in diversum, Quint. 11, 3, 97 : fau- ces in haec verba, Ov. M. 2, 282; cf, ora exspectato sono, id. ib. 13, 126 : ora fatis, Virg. G. 4, 452; and simply, ora, id. Aen. 3, 457 : — ignis aurum resolvit, melts, dis- solves, Lucr. 6, 967 ; so, nivem, Ov. Tr. 3, 10, 13 ; cf. resolutus repente Rhenus, Su- et. Dom. 6 : margaritas in tabem, Plin. 9, 35, 58 (coupled with liquefacere) : glebam in pulverem, Col. 11, 2, 60 : numos, to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. ; and po- et. : nebulas ventis ac sole, to disperse, dis- sipate, Ov. M. 14, 400; cf., tenebras (side- re), Virg. A. 8, 591 : se gleba Zephyro, be- comes loose or soft, id. Georg. 1, 44 : mu- ros ariete, to break down, Sil. 5, 553. • B. In parti c. : 1. To relax, unnerve, enervate, enfeeble, the body: felicitas hos intlat, illos mollit et totos resolvit, Sen. Ep. 36 : (Cerberus) immania terga resol- vit Fusus humi, (* stretched out), Virg. A. 6, 422 : utrumque (concubitus), Ov. A. A. 2, 683 : corpus (somno), id. Met. 7, 328 ; cf., placita resoluta quiete, id. ib. 9, 469 : membra ad molles choros, Prop. 2, 34, 42. — 2. Mostly ante-class., To pay a debt: minas. argentum, etc., Plaut Epid. 1, 2, 39 ; 3, 2, 16 ; id. Men. 5, 5, 30 : pro vectura, id. Asin. 2, 4, 27 ; cf. also Cato R. R. 144, 3 ; 145, 1; 148, 2; 149,2. II. Trop. : A. ' n gen. (ace. to no. I., A), To separate, break up, lay open, dis- close; to annul, cancel, make void, abol- ish, destroy: ipsas periodos majoribus in- tervals et velut laxioribus nodis resol- vemns, Quint. 9, 4, 127 : quoniam, qua fieri quicquid posset ratione, resolvi, have dis- closed, shown, Lucr. 5, 771 : — teque piac- ula nulla resolvent, release, Hor. Od. 1, 28, 34 : (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam, liberate, Sil. 17, 206 : — litem quod lite resolvit, does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103 : invitat genialis hiems curasque resolvit, banishes, Virg. G. 1, 302; so, tristitiam animi, Plin. RE S O 24, 6, 15 : dolos, Virg. A. 6, 29 ; Sil. 7, 153 : amphiboliam, to destroy, remove. Quint. 7, 9, 4 ; cf, ambiguitatem, id. 12, 2, 13 : dicta ex parte diversa, id. 5, 13, 12 : vectigal et onera commerciorum, to abolish, Tac. II. 4, 65 ; cf., stipulationem, Gaj. Dig. 21, 2, 57 fin.: conventionem, Paul. ib. 41, 5, 2: emptionem, Ulp. ib. 18, 2, 2, et saep. B. ' n partic. (ace. to no. I., B) : 1. To relax, soften: disciplinam militnrem, Tac. H. 1, 51 : judices, Quint. 4, 2, 19 ; so id. 8 prooem. § 12. — 2. To pay : Plaut. Am. 2, 2, 73 : quum virtus legionum digna clarissimis imperatoribu6 exstiter.it, sena- tum quae sit antea pollicitus legionibus, ea summo studio, re publica recuperata, resoluturum, * Cic. Phil. 14, 14 ad fin. — Hence resolutus, a, um, Pa. (ace. to no. I., B, 1), Relaxed, enervated, effeminate: cor- pora juvenum (coupled with fluxa), Col. praef. § 17 : minister Idaeo resolutior cin- aedo, Mart. 10, 98. — *Adv., resolute: quo resolutiue decachinnetis, more unre- strainedly, Tert. ad Nat. 1, 19. resonablliSi e, adj. [resono] Resound- ing ; a poet, epithet of Echo, Ov. M. 3, 358 ; Aus. Epigr. 99, 1. * resonantia* ae, /. [id.] An echo, Vitr. 5, 3. re-SOnOi avi, 1. (ante-class, collat. form, ace. to the 3d cbnj., resonit, Pac. and Att. in Non. 504, 30 sq. : resonunt, Enn. and Att. in Prise, p. 863 P.) v. n. and a. To sound or ring again, to resound, re-echo (freq. arid quite classical): A. Lit: I. Neutr. : turn clypei resonunt, Enn. 1. 1. (Ann. 11, 1) : vulvae resonunt regiae, Att. 1. 1. : theatrum natura ita resonans, ut, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 14 fin. ; id. Tusc. 1, 40, 96 : ubi non resonent imagines, i. e. where no echoes are heard, without echoes, Var. R. R. 3, 16, 12 : quum frustra resonant aera, Ov. M. 4, 333 : resonabat eburnea telorum cus- tos (i. e. pharetra), id. ib. 8, 319 : ut solent pleni resonare camini, to send forth a roar- ing noise, id. ib. 7, 106 : eque sacra reso- nant examina quercu, Virg. E. 7, 13. — With a follg. abl. : clamore et gemitu tem- plum resonit coelitum, Att. in Non. 1. 1. ; so, aura crepitu musico, Pac. 1. 1. : aedes late plangoribus, Virg. A. 12, 607 : domus undique magno strepitu, Hor. S. 1, 2, 129 : aether latratibus, Ov. M. 3, 231 : spectac- ula plausu, id. ib. 10, 668 : virgulta avibus canoris, Virg. G. 2, 328 ; cf, arbusta cica- dis, id. Eel. 2, 13 ; and so poet. c. ace. : lit- oraque alcyonen resonant, acalanthida dumi, resound with, Virg. G. 3, 338 :— tes- tudo septem nervis, Hor. Od. 3, 11, 3; cf., vox ima quatuor chordis, id. Sat. 1, 3, 8. — With a follg. ad aliquid: qui (cornus) ad nervos resonant in cantibus, Cic. N. D. 2, 59 fin. — With a dot.: suave locus voci resonat conclusus, echoes to the voice, Hor. 5. 1, 4, 76. B. Trop.: in vocibus nostrorum ora- torum recinit quiddam et resonat urba- nius, Cic. Brut. 46, 171; cf. Quint. 11, 3, 30: — gloria virtuti resonat tamquam ima- go, Cic. Tusc. 3, 2, 3. ■ II. Act., To give back the sound of, to re- sound, re-echo with any thing : fbrmosam resonare doces Amaryllida silvas, Virg. E. 1, 6 ; so, triste et acutum, Hor. S. 1, 8, 41 ; cf, resonant mihi Cynthia silvae, call out to me, Cynthia, Prop. 1, 18, 31. Hence also, in the pass. : (sonus) in fidibus testudine resonatur aut cornu, Cic. N. D. 2, 57. 144. — Poet, with the ace. of a place, To make resound or re-echo : ubi Solis filia lucos Assiduo resonat cantu, Virg. A. 7, 11. resdnus> a >um,(trf/'. [resono] Resound- ing, re-echoing (a poet, word) : voces, Ov. M. 3, 496 : valles, Luc. 7, 480 : ictus, Val. Fl. 1, 618. re-soi'beoi e^i "■ "■■ To suck back, swallow again, resorb (poet, and in post- Aug. prose) : quaeque vomit fiuctus toti- dem totidemque resorbet, Ov. Her. 12, 125 ; so, saxa (pontus), Virg. A. 1 1, 627 Wagn. ; cf., mare in se resorberi videba- tur, Plin. Ep. 6, 20, 9 : mare accrescere aut resorberi, Tac. Agr. 10 fin. ; and, te rursu8 in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis, Hor. Od. 2, 7, 15 : hamum (opp. egerunt), Plin. 9, 43, 67 : (l a P'dis aea tus) respuit ab se Atque per aes agitat, sine eo quod saepe resorbet, i. e. draws to RE SP itself, attracts, Lucr. li, 1054 ; so. epiritum, to suck in, Quint. 11, 3, 55; cf., carptim vocem, Plin. 18, 3.3, 87 : fletum, Sil. 12, 594 ; Son. Here. Oct. 1280 ; mid, laerimas, Stat. Th. 5, 654. respecto. aI *e, v. intens. n. and a. [re- spicio] To look back or behind repeatedly or intently, tn look or gaze about ; ulso, to look at any thin" (quite class.) : I, Lit: («) Neutr.: quid respectas? nihil pericli est, Ter. Ad. 2, 1,3; so absol., Liv. 8, 39: Quint. 12, 3, 2 ; Virg. A. 11, 630 ; Stat. Th. 3, 377 : ad tribunal, Liv. 3, 48 : respecto identidem, ne senex, etc., Plout. Casin. 5, 2, 13 : so, identidem, ne, id. Men. 1, 2, 51. — Poet. : leti janua patet immani et vasto respectat hiatu, Lucr. 5, 376. — (ji) Act. : funera respectans, Lucr. 6, 1233 : so, sine line Caesarem, Veil. 2, 107, 2 : alium (ali- us), Tac. Agr. 37 fin. : suos, Sil. 11, 594.— II. Trop., To cast a look behind, to wail ; also, to wait for, expect ; to care for, to re- gard, respect : (a) Neutr. : verum haec ita praetereamus, ut tamen intuentes et re- spectantes relinquamus, Cic. Sest. 5 fin. ; id. de Sen. 23, 85 : taciti respectabant som- noque sepulti, dum, etc., i. e. waited, Lucr. 5, 973. — Q'i) Jet. : si qua pios respcotant numina, regard, Virg. A. 1, 603 : neque hoc liberis nostris interdicendum est, ne observent tribules suos . . . ne par ab iis raunus in 6ua petitione respectent, look for, expect, Cic. Plane. 18, 45 ; cf. Catull. 11, 21. 1'CSpcctus. us, m. [id.] A lookingback or about (quite class.) : I, Lit.: fugienti- bus miscrabilem respectum incendiorum fore, Cic. de Div. 1, 32: sine respiratione ac respectu pugnabant, Liv. 8, 38 ; cf., ef- fuse ac sine respectu fugit, id. 32, 12 ; and, sine respectu mea fata relinquens, Virg. Cul. 226.— B. Me ton., A refuge, retreat, asylum: ad Romanos, Liv. 42, 46: re- spectum pulcherrimum et praesidium fir- missimum adimit rei publicae, Cic. Phil. 10, 4 fin. ; so id. ib.tll, 11 ; Liv. 21, 44 ; cf. id. 9, 23. II. Trop., Respect, regard, considera- tion (syn. ratio) (in this signif. not ante- Aug. ; a favorite expression of Livy) : re- spectum ad senatum habere, Cic. Phil. 5, 18, 49: ni respectus equitum praepedis- set animos, Liv. 9, 14; cf., Romanorum maxime respectus civitates movit, id. 35, 38; and Sen. de Ira 2, 28/n.: respectum amicitiae habere, Liv. 42, 37 ; id. 26, 1 : factione respectuque rerum privatarum Appius vicit, by a regard for private in- terests, id. 2, 30; so, respectu, c. gen., id. 8, 28 ; 9, 45 ; 31, 46 ; 42, 9 : 45, 18 ; Quint. 12, 9, 11 ; Ov. Tr. 1, 3, 100; id. Pont. 4, 9, 100; Phaedr. 5, 4, 7, et al. ; for which, in illius respectum iste populo praesideat, Sen. Ben. 4, 32 : sine respectu non maj- estatis modo sed etiam humanitatis, Liv. 29, 9 ; so, sine respectu pudoris, veniae, Quint. 6, 3, 25; Tac. II. 2, 30: — Grae- cum proverbium jactans : occultae musi- cae nullum esse respectum, (* is in. no re- pute). Suet. Ner. 20 (cf. Gell. 13, 30, 3, mu- sicam quae sit abscondita, earn esse nul- lius rei : Gr., ri,c \av6avovans uouatKijs ovficls \6yoS). 1. re-spergro» £ '> sum, 3. v. a. To sprinkle over any thing ; to besprinkle, be- strew (rare, but quite class.): I. Lit.: praetoris oculos, * Cic. Verr. 2, 5, 38 ; ro, manus, os, simulacrum sanguine, id. Rose. Am. 24 fin. ; id. Phil. 3, 2, 4 ; id. de Or. 3, 3, 10 ; cf., aliquem cruore, Liv. 21, 63 ; Suet. Ner. 12 ; id. Calig. 57 ; and, se san- guine nefando, Liv. 1, 13: quidquid fue- rat mortale aquis, Ov. M. 14, 604 : rogum vino, Plin. 14, 12, 14; cf. Fest. p. 134: — alicubi labi necesse est, alicubi respergi, to be splashed, spattered, Sen. de Ira, 3, 6. — Poet.: nulla nube respersus jubar, Sen. Here. Oet. 723. — *B. Transf., To spread out: ut nux repercussa radicem respergat. Pall. Jan. 15, 15. — n, Trop. : servili probro respersus est, Tac. H. 1, 48. *2. respergX>> «lis, /■ [l.respergo] A besprinkling : marmoris, Prudent, adv. Symm. 1, 503. respcrsio, onis,/. [id.] A sprinkling over, besprinkling (a Ciceron. word): pig- mentorum, Cic. de Div. 2. 21, 48: ne svmftvosa respersio, a sprinkling of RE SP the funeral pile with wine, id. Leg. 2, 24 ; v. ]. rcspergo, no. I. 1. respersus* a, um, Part, of 1. re- spergo. 2. respersus. us, m. [1. rcspergo] A sprinkling over, besprinkling (occurring only in the abl. sing.) : urinae, Plin. 24, 17, 102 :— pennarum, id. JO, 3, 3. re-spicio. exi. ectum, 3. (old form of conj. p< if., respexis. Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most 2. 2, 90; id. Rud. 3, 3, 16) v. n. and a. To look back or behind, to look about ; also, to look back vpon, to took al, look to or for any thing (very freq. and quite class.) : I. L i t : («) Neutr. : " respi- cere quasi retro aspiccre. Varro Manio : scdens . . . neque post respiciens, neque ante prospiciens." Non. p. 442, 31 sq. ; cf. under no. [i; and, longe retro, Cic. Tusc. 5, 2 : Liv. 21, 22./!«. ; cf. Cic. de Div. 1, 24, 49 ; and, subito exaudivit hinnitum re- spcxitque et equmn alacrem laetus as- pexit, id. ib. 1, 33^n. : Er. Ergasilum qui vocat 'I He. Respicc . . . respice ad me, Plaut. Capt. 4, 2, 54 sq. ; so, ad aliquem, id. Cure. 1, 2, 20; id. Casin. 3, 5, 10; id. Pseud. 1. 3, 16 ; id. Poen. 4, 2, 35 ; id. True. 2, 2, 2; Ter. And. 2, 5, 6; id. Phorm. 5, 1, 13, et al. ; cf, ad oppidum, Cic. de Div. 1, 32, 69 : ad oras patriae, Ov. M. 1 1, 547 : ad libellos, Quint. 10, 7,31; 11,2,45: hue ad aliquem. Plaut. Trin. 4, 3, 61 ; Ter. Eun. 2, 3, 50 : ad laevam, Plaut. Mil. 2, 4, 8 : in al- iquem. App. M. 2, p. 118: hue, Plaut Ps. I, 3, 30 ; id. Rud. 3, 4, 2 ; i.l. True. 1, 2, 20 ; 21 : tanta militum virtus fuit, ut non mo- do de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam, Caes. B. G. 5, 43, 4 ; Virg. E. 8, 102.-0?) Act. (in the lit. sense rare in good prose, but occur- ring freq. in all styles in the trop. signif. ; v. under no. 11.): modo prospicit occa- sus, interdum respicit ortus, Ov. M. 2, 190 : respice me et relinque egentem parasi- tum, Plaut Stich. 2, 2, 7 ; cf., repudia is- tos comites atque hoc respice et revorte- re, id. Merc. 5, 2, 30 : proxima respiciens signn, Caes. B. C. 2, 39, 3; cf. id. ib. 3, 91, 3 : (Hannibalem) respexisse saepe Italiae litora, Liv. 30, 20 : nee prius amissam (Creiisam) respexi animumve reflexi, Quam, etc., Virg. A. 2, 741 ; cf., ut stetit et frustra absentem respexit amicum, id. ib. 9, 389 : donee versas ad litora puppes Respiciunt, id. Aen. 10. 269 ; cf. id. ib. 5, 666 : medio quum Sol altissimus orbe Tantum respiceret, quantum superesse videret, looked back vpon,\. e. had already passed over, Ov. M. 11, 354. II, Trop.: A. ' n gen.: (a) Neutr. : neque se in multa simul intendere ani- mus totum potest: et, quocumque respex- it, desinit intueri, quod propositum erat, at whatsoever it looks. Quint 10, 3, 23 ; id. II, 2, 26; cf. id. 7, 10, 14 : — M. Bibulus cuncta admiuistrabat : ad hunc summa imperii respiciebat, looked to him, was cen- tered in him, Caes. B. C. 3, 5 fin. ; cf., per- iculum (emptionis) ad venditorem respi- cere. Ulp. Dig. 18, 6, 4 (coupled with ad venditorem pertinere). — (/3) Act. : quom respicias immensi temporis omne Prae- teritum spatium, Lucr. 3. 867 ; cf, quoad longissime potest mens mea respicere spatium praeteriti temporis, Cic. Arch. 1 : quum vastitatem Italiae respexerint, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 33: subsidia, quae respicerent in re trepida, etc., which they might look to, i. e. from which they might expect aid, Liv. 4, 46 ; cf. id. 4, 17 : respi- cere exemplar vitae morumque jubebo Doctum imitatorem, to look at, have in his eye, Hor. A. P. 317 ; cf., de te pendentis, te respicientis amici, id. Ep. 1, 1, 105. — With a relative-clause : quid sit prius ac- tum, respicere aetas Nostra nequit, nisi, etc., Lucr. 5, 1445 ; cf. id. 3. 985. B. Pregn., To look at with solicitude, i. e. to have a care for, regard, be mind- ful of, consider, respect, etc. (in this sense mostly act). So, in the first place, of a provident, protecting deity : di homines respiciunt, Plaut. Rud. 5, 2, 29 ; so, di (deus) aliquem respiciunt (respicit), id. Bacch. 4, 3, 24 ; Ter. Ph. 5, 3, 34 ; id. Hec. 5,2,6; Cic. Atf.l, 16, 6; Hor. Od. 1, 2, 36 ; Virg. E. 1, 28 ; cf., ni6i idem deus, qui, etc., respexerit rem publicam, Cic. Att 7, 1, 2 ; and, et me et te, nisi quid Di respi- RE SP ciunt, perdidi, Ter. And. 4, 1, 18; hence, also, respiciens, 77ie Provident, an epithet of Fortuna: "ad opem fcrendam," Cic. Leg. 2, 11 fin. ; Inscr. Orell. 477; 1766. Rarely, in a bad sense, of an avenging deity : at vos, devota capita, respiciant di perjuriorum vindices, may they remember it against yon, Just. 14, 4, 10. — Also Of persons that have a care or regard for any- thing : hcrclo alius nemo respicit nos, Ter. Ad. 3, 2, 55 ; so, aliquem, Plaut. True. 2. 3, 19 : id. Aul. 2, 2, 54 ; Ter. And. 5, fi, 11 ; id. Ad. 5, 8, 9 ; Cic. Verr. 2, 3, 10 ; Caes. B. G. 7, 77, 7 ; id. B. C. 1,1,3; Mart. 10, 10, et al. : mox deos respexore : resti- tui Capitolium placuit, bethought them- selves of, Tac. H. 4, 4 : aetatem tuam, Ter. Ph. 2, 3, 87: populi liomani commoda (coupled with prospicere), Cic. Verr. 2, 3, 55: salutem cum meam turn aliorum, id. Plane. 38 ; cf. Caes. B. C. 1, 5, 2 : rempub- licam, Cic. Phil. 2, 46, 118 ; Plancus in Cic. Fam. 10, 11 fin., et saep.— With se, To think of ov have regard for one's self, Ter. Heaut 1, 1, 18; 5, 1, 46; Cic. Fin. 2, 24 fin. ; pro Scaur. Fragm. 41, p. 267 Orell.; Plane, in Cic. Fam. 10, 24 fin. — With ad (in Quintilian) : ad utilitatem Llgarii re- spicit, looks to the advantage of, Quint. 9, 2,28; so, modicead hanc partem, id. '.<. 4. 36 : Graecas literas (eorresp. to st 3 > "■ [''' ] The wind- pipe (an Ovidian word), Ov. M. 2, 828 ; 12, 142. respiramentum. i, «■ [respiro, no. 11. ] Relief, comfort (.late Lat), Aug. Conf. 7, 7 fin. : Serin, de temp. 144 fin. respiratio. onis,/. [respiro] I. Lit, A breathing out, exhaling ; hence, in gen., breathing, respiration, Cic. Univ. 6 ; Plin. 9, 7, 6 ; Quint 9, 4, 67 (coupled with spiritus) ; 11,3,39; 53; 63,— *B. Transf. Exhalation : aquarum, Cic. N. D. 2, 10, 27. — II, Trop., A breathing in the course of an action, i. e. a taking breath, resting : an intermission, pause : in suo quisque gradu obnixi sine respiratione ac respec- tu pugnabant, Liv. 8, 38. So of a pause in speaking : morae respirationesque de- lectant, Cic. Or. 16 fin. .- cf. Quint. 7, 9. 11. respiratuSj us, m. [id.] A drawing breath, inhaling, inspiration ,- only in *Cic. N. D. 2, 55 Orell. N. cr. ; and App. M. 4, p. 149. re-spiro- avi, atum, 1. r. a. anil n. To blow or breathe back, respire ; to breathe out, exhale (quite class.: esp. in the trop. signif.) : quod nisi respirent venti, vis nulla refrenet Res... nunc quia respirant. etc., Lucr. 6, 568 sq. : quum aspera arteria ad pulmones usque pertineat excipiatque animam earn, quae ducta sit spiritu ran- demque a pulmonibus respiret et reddat, Cic. N. D. 2. 54, 136; so, maliKnum aera, to exhale, Stat. S. 2. 2, 78 ; cf. id. ib. 2, 4, 35 ; and poet, fistula, i. e. to sound, Cal- purn. Eel. 4, 74. — Hence, II, Transf, in gen., To take breath .- to breathe, respire (so only neutr.) : J^ t Lit: Cic. Fin. 4, 23, 64; 3, 14 fin. .- su Plaut. Epid. 2, 2 20 (coupled with reci- pere anhelitum) ; id. Pcrs. 3, 3, 12 ; Ter. Heaut. 2, 2, 12; Quint. 8, 5, 14; Plin. 14. 22, 28 ; Juv. 14, 23, et al.— B. Trop , To fetch o?te'$ breath again, to recover breath ; to recover, revive, be relieved or refreshed after anything difficult (as labor, can-, etc.) ; constr. absol. or ab aliqua re : (,i) Absol. : (improbitas) cujus in anirno ver- satur, numquam sinit eum respirare, numquam acquiescere, Cic. Fin. 1, 16, 52 ; so id. Fam. 6, 2, 2 (coupled with recreari) ; id. Rose. Am. 8, 22 ; id. Mil. 18, 47 ; id. Sest. 38, 71 ; id. Att. 2, 24 fin. ; 7, 13, a, £ 3 ; 10, 1 ; Liv. 10, 28 : 26, 26 fin. ,- 28, 31 ; * Virg. A. 9, 813, et al. ; Quint. 9, 4, 62.— Impers. : ita respiratum, mittique legati- ones coeptae, Liv. 29, 4. — (ji) With ab : respirare a metu, Cic. Clu. 70, 200 -, so. ab eorum mixtis precibus minisque, Liv. 4, 25 ; cf., aures poeticis voluptatibus a fo- 1315 RE SP rensi asperitate, Quint. 1, 8, 11. — 2, Trnn sf., twice in Cic, of the exertion or passion itself, To abate, diminish, cease (syn. remittere, cessare) : oppugnatio re- spiravit, Ciic. Phil. 8, 7 : cupiditas atque avaritia respirasset, id. Quint. 16 Jin. * respondentia, ae ,/. [resplendeo] Splendor, resplendence: veritatis, Aug. Ep. ad Maced. 55. re-splendeOi 6re, v. n. To shine brightly : to glitter, be resplendent (a poet, word), Virg. A. 12, 741 ; Sil. 12, 732; Ma- nil. 5, 719.— Trop. : r. gloria Martis, Claud. Laud. Slil. 1, 16. re-spoildeo- di, sum, 2. v. a. Orig., To promise a thing in return for some- thing else ; to offer or present in return. So, only in a few examples, the phrase par pari (dat.) respondere, to return like for like : par pari respondes dicto, you can return tit for tat with your tongue, Plaut. Pers. 2, 2, 41 ;• cf., istuc serva et verbum verbo par pari ut respondeas, Ter. Ph. 1, 4, 35 ; and, paria paribus re- spondimus, Cic. Att. 6, 1, 23. — Pass. : pro- vide, si cui quid debetur, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be where- withal to meet the demand, Atticus in Cic. Att. 16. 7, 6. Cf. also under no. II., A, 1, the lusus verbb. with spondeo ; and no. II., B, ad ink. Hence very soon commonly employed (in all periods and kinds of composition) : I£, In a more general signification, both : A. To answer, i. e. to reply, respond, in speaking ; and, B. To answer to, i. e. to agree with, correspond to the nature, cir- cumstances, etc., of the thing spdken of. A. To answer, reply, respond (in a friendly or hostile signif.) ; constr., r. ali- quid alicui, ad, adversus, contra aliquem (illiquid): 1, In gen.: a. Lit'. : Th. Ali- ud te rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibi re- spondeo, Plaut. Most. 5, 1, 70 ; cf. id. Merc. 1,2,73; and absol., prius respondes, quam rogo, id. ib. 2, 3, 119 ; ab his sermo oritur, respondet Laelius, Cic. LaeT. I fin. ; Plaut. Merc. 5, 5, 28 : olli respondet rex Albai Longai, Enn. Ann. 1, 88 : cui orationi Cae- pionis ore respondit Aelius, Cic. Brut. 46 ; so, criminibus, id. Plane. 2 : supremae tuae paginae, id. Att. 6, 2 : cui opinioni, Quint. 4. 4, I : tarn aequae postulationi, id, 7, 1, 47, et mult. al. : — summa constan- tia ad ea, quae quaesita erant, responde- bat, Cic. Phil. 1, 1 ; cf, arbitrabar me sa- tis rcspondisse ad id quod quaesierat Laelius, id. Rep. 2, 39: — nee absurde ad- versus utrosque respondisse visus est, Liv. 35, 50 ; so id. 8, 32 ; 30, 31 ; 33, 35 fin. :— inulta contra patronos venuste testis sae- pe respondet, Quint. 5, 7, 31 ; so id. 5, 7, 24 ; cf., accipe, quid contra jnvenis re- spondent, Hor. S. 2, 3, 233.— With an ob- ject-clause : respondent, bello se et suos tutari posse, Plaut. Am. 1, 1, 59 ; so id. Cure. 2, 3, 54 ; id. Mil. 2, 2, 23; id. Merc. 5, 2, 102, et al.— In the Part. perf. : post- quam mihi responsum est, abeo, etc., Plaut. Cure. 2, 3, 57 ; cf. id. Mil. 4, 2, 93 : quid nunc renuhciem abs te responsum? Ter. Heaut. 4, 8, 19 : sic existimet : Respon- sum non dictum esse, quia laesit prior, id. Eun. prol. 6. In the plur. : multa ejus et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur, Cic. Lael. 2. — In the Supine : (haec) quam brevia responsu, Cic. Clu. 59 fin. — In a lusus verbb. with spondeo : Er. Sponden' tu iatud? He. Spondeo. Er. At ego, tuum tibi advenisse fihum, re- spondeo, and in return I promise you, i. e. assure you, Plaut. Capt. 4, 2, 119. — b, Trop. : saxa et eolitudines voci respon- dent, Cic. Arch. 8, 19 ; cf. Ov. M. 11, 53 ; and, respondentia tympana, Stat. Ach. 2, 175 : — urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus, qs. will give an answer to, i. e. will prove a match for, Cic. Cat. 2, 11. 2. In partic. : a. Oflawyers, priests, oracles, etc.. To give an opinion, advice, de- cision, response: quaeris, num juris con- eultus (sit)'i quasi quisquam sit, qui eibi hunc falsum do jure respondisse dicat, Cic. Plane. 25, 62 ; so, de jure, id. Brut. 30; cf., de jure consulentibus respondere, id. Mur. 4, 9 ; in a like signif., also simply jus, Cic. Leg. 1, 4, 12; 2, 12, 29; id. de 1316 RE SP Or. 1, 45, 198 ; Plin. 6, 15, 3, et al. ; cf., civ- ica jura, Hor. Ep. 1, 3, 24 ; and, quae con- suluntur, minimo periculo respondentur, etc., Cic. Mur. 13, 28; id. Brut. 89, 306; Ulp. Dig. 2, 14, 7; and so absol., very freq. of the jurists in the Digests ; v. be- low, responsum : — pater Roscii ad harus- pices retulit: qui responderunt, nihil illo puero clarius fore, Cic. de Div. 1, 36, 79 ; so Liv. 27, 37 ; 31, 5 ; 5, 54 ; Veil. 2, 24, 3 ; Suet. Aug. 94 ; 97: possumus seniores am- id quiete respondere, to give advice, Tac. A. 14, 54 fin. — j>. Of the answering of a person summoned when his name is call- ed; hence, meton., i. q. To appear: cita- tus neque respondit neque excusatus est, Var. in Gell. 11, 1, 4 ; cf., quum ad no- men nemo responderet, Liv. 2, 8 ; so id. 7, 4 ; Val. Max. 6, 3, 4 ; Suet. Tib. 38 ; id. Ner. 44 ; Hor. S. 1, 9, 36; Ulp. Dig. 3, 3, 35,etsaep. — Hence, (/3) Transf., in gen., To appear, be present : ipsi (sc. pes paeon et herous) se oft'erent et respondebunt non vocati, Cic. de Or. 3, 49, 191 ; so, ver- ba (coupled with res se ostendent), Quint. 10, 3, 9 : ut ii, qui debent, non responde- at ad tempus, Cic. Att. 16, 2, 2 ; cf., po- dagra ad tempus (coupled with venit ad horam), Sen. Q. N. 3, 16 : sanguis per menstrua, Cels. 4, 4, 5. B. To answer to; to agree, accord, or correspond with a thing; constr. usually with the dat. or absol. : ut omnia omni- bus paribus paria respondeant, Cic. N. D. 1, 19, 50 ; cf., ut verba verbis quasi demen- sa et paria respondeant, id. de Or. 12, 38; and, respondent extrema primis media utrisque omnia omnibus, id. Fin. 5, 28, 83 : (Aristoteles dicit) illam artem (sc. rhetori- cam) quasi ex altera parte respondere di- alecticae, that it corresponds to, i. e. forms the counterpart of, id. Or. 32, 114 ; cf., of a locality : contra elata mari respondet Gno- sia tellus, i. e. lies opposite, Virg. A. 6, 23 : est mihi magnae curae, ut ita erudiatur (Lucullus), ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat, Cic. Fin. 3, 2, 8 : satis Graecorum gloriae re- sponderunt, id. Tusc. 1, 2; so, tua virtus opinioni hominum, id. Fam. 2, 5, 2 ; id. Lael. 16 : fortuna meis optatis, id. Fam. 2, 1, 2 ; cf., seges votis, Virg. G. 1, 47 : favor men- tis, Hor. Ep. 2,1, 9 : par fama labori, id. Sat. 2, 8, 66 : fructus labori, Ov. F. 4, 641, et al. : nominibus non respondet, he does not pay his debts, Sen. Ep. 87 :— amori amo- re respondere, i. e. to return it, repay it, Cic. Fam. 15, 21, 4 ; cf., Quinti fratris li- beralitati subsidiis amicorum, id. Att. 4, 3 fin. : qui ex vico ortus est, earn patriam intelligitur habere, cui reip. vicus ille re- spondet, to which it belongs, Ulp. Dig. 50, 1,30. — With ad: respondere ad parentum speciem, Var. R. R. 2, 5, 9 : deformentur directiones, ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, an- guli ad normam respondentes exigantur, Vitr. 7, 3 ; cf., structuram ad perpendicu- lum respondere oportet, Plin. 36, 22, 51 : ad spem eventus respondit, Liv. 28, 6 ; cf. with the dat. : Papirio quoque brevi ad spem eventus respondit, id. 9, 15; and with ex : quicquid non ex voluntate re- spondet, iram provocat, Sen. Ep. 47 fin. — Absol. : speculum quoquomque obverti- mus oris, Res ibi respondent simili forma atque colore, i. e. correspond, are reflected, Lucr. 4, 168 ; cf. id. 4, 214 : medicus ali- quid oportet inveniat, quod non ubique fortasse, sed saepius tamen etiam respon- deat, may answer, be suitable, Cels. praef. : frumenta quando cum quarto responde- rint (sc. colono), have returned, yielded, Col. 3, 3, 4 ; cf. with the dat. : humus cum est repetita cultu, magno fenore colono respondet, id. 2, 1, 3; and, metalla plenius responsura fodienti, Sen. Ep. 23. — Hence responsum, i, n., Pa. Subst., An an- swer, reply, response (equally freq. in the sing.nndplur.): l.In gen.: suis postula- tes responsa exspectare, Caes. B. C. 1, 5 fin. : haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa responsisintelligentur, quorsum evasura sint, Cic. Att. 7, 17 ad fin. : re- sponsum 8enatus, Liv. 7, 31 : sine respon- so legatos dimisit, id. 9, 38 : nullo ab nos- tris dato responso, Caes. B. G. 5, 58, 3 ; cf., r. dedisti tantis de rebus, Cic. Verr. 2, 5, 16 ; so, reddere alicui, id. Plane. 14, 34 ; RESP cf., triste redditum, Liv. 9, 16 : r. ferre (ab aliquo), to receive, Cic. Cat. 1, 8 ; Caes. B. G. 6, 4 fin. : referre (ab aliquo), to deliver, Cic. Att. 7, 17, 2 ; Hirt. B. G. 8, 23 ; Liv. 37, 6 : elicere, Quint. 5, Y, 20 : petere, Hor. C. S. 55, et al. — 2. I n partic. (ace. to no. II., A, 2), An answer, reply of a lawyer, priest, oracle, etc. ; an opinion, response, oracle : quum responsumque ab eo (Cras- so) verum magis quam ad suam rem ac- commodatum abstulisset, etc., Cic. de Or. 1, 56, 239 : res judicatae, decreta, respon- sa, id. ib. 2, 27, 116; id. Mur. 13 Jin.; cf., Justin. Inst. 1, 2, 8 : — haruspicum respon- sa, Cic. Cat. 3, 4, 9 ; cf. Quint. 5, 10, 30 ; Ov. M. 3, 340 ; 527 : legatus a Delphis Ro- mam rediit, responsumque ex scripto re- citavit, Liv. 23, 11 ; cf. id. 1, 56 ; Quint. 3, 7, 11 ; 5, 7, 35 ; Tac. H. 1, 10 ; 4, 65, et al. ; Plaut. Ps. 1, 5, 65; Ter. Andr. 4, 2, 15; Virg. A. 7, 86, et saep. responsiO, onis, /. [respondeo] 1. An answer, reply ; a refutation (rare, but quite class.) : in quo erat accusatoris in- terpretatio indigna responsione, Cic. Balb. 16, 36; so Gell. 12, 12; and in the plur., Plaut. Most. 3, 1, 63. — 2. In rhetoric : sibi ipsi responsio, a replying to one's own ar- gument, Cic. de Or. 3, 54, 207 ; Quint. 9, 1, 35 ; 9, 3, 90 (cf., ut quasi ad interroga- ta sibi ipse respondeat, Cic. Or. 40). responsito, ovi, 1. "• intens. a. [re- spondeo, no. II., A, 2, a] Of lawyers, To give an answer, opinion, advice, Cic. Rep. 5, 3 ; id. Leg. 1, 4 fin. Mos. N. cr. ; Gell. 13, 10;_Ulp. Dig. 3,1, 1. (* responsive, <"&>• [respondeo] Re- sponsively, Aseon. Ped. ad Cic. Verr. 1, 56 fin.) responSO, are, v. intens. a. [id.] To return an answer, to answer, reply, respond (a poet, word) : I, Lit. : neu quisquam responset, quando hasce aedes pultabitse- nex, Plaut. Most. 2, 1, 56; so id. ib. 2, 1, 31 ; id. Mil. 4, 1, 17 : — num ancillae aut servi tibi Responsant? answer you back, id. Men. 4, 2, '57. — II, Trop. : exoritur clamor ri- paeque lacusque Responsant circa, re- echo, Virg. A. 12, 757 ; so Val. Fl. 3, 597 ; 4, 286 ; Claud, in Eutr. 2, 162 :— ne gallina malum responset dura palato, ill suit his palate, Hor. S. 2, 4, 18 : responsare cupi- dinibus, contemnere honores fords, to withstand, resist, id. ib. 2, 7, 85; cf, fortu- nae superbae, id. Ep. 1, 1, 68; and, animus coenis opimis, id. Sat. 2, 7, 103. rcsponsor. oris, m. [id.] One that answers or replies, Plaut. Rud. 1, 4, 7. responsum, i. v. respondeo, ad Jin. 1. responsus, a, um, Part, of re- spondeo. 2. responses, Qs, m. [respondeo, ?io. II., B] Correspondence of parts, har- mony, symmetry, Vitr. 1,2; 3, 1. respublica, v. res, no. II., G. re-SpUO, u >. 3. v. a. To spit back ; to discharge by spilling ; to cast out, eject, expel, etc. (quite class. ; esp. freq. in the trop. signif): I. Lit. : quin etiam gusta- tus, quam cito id, quod valde dulce est, aspernatur ac respuit, Cic. de Or. 3, 25, 99 : quas natura respuerit, id. N. D. 2, 9, 24 : lumen per cornum transit, at imber re- spuitur, Lucr. 2, 389 ; cf. Quint. 1, 3, 28 ; so, liquorem ab se, Vitr. 7, 4 ; with which cf, ferrum ab se (opp. to resorbere), Lucr. 6, 1053 : id. 2, 197 ; cf. Plin. 2, 103, 106. § 231 ; Pallad. 1, 33. 2 : frenos cum sanguine (equus), Stat. Th. 8. 544 : invisum cada- ver (humus), Ov. Ib. 170, et saep. — H, 'Prop., To reject, repel, refuse ; to dislike, disapprove, not accept : quae nisi respuis ex animo longeque remittis, Lucr. 6, 68 : quum id dicat, quod omnium mentes as- pernentur ac respuant, Cic. Fat. 20, 47 ; cf. id. Att. 13, 38 fin. : ratio juris respuat hanc defensionem et pro nihilo putet, id. Caecin. 19 fin. ; so Liv. 42, 14 : haec aetas omne quod fieri non potest respuit, Cic. Rep. 2, 10 ; cf. Hor. Ep. 2, 1, 42 : oratio- nem, Cic. Mur. 35, 74 fin. : quo judex dicto moveatur quid respuat, Quint. 6, 4, 19 : non respuit Caesar conditionem, *Caes. B. G. 1, 42, 2: Caesaris interdicta respuuntur, are spurned, Cic. Att. 7, 26 ; cf. Liv. 2, 41 fin. : — quod respuunt (aures), immutandum est, Cic. Part. or. 5; eo Quint. 11, 1, 61 ; Tac. Or. 9 ; cf., nemo civis est, qui vos non oculis fugiat, auri- REST bus reapuat, aiiimo aspernetur, Cic. Pis. 23; and absol.: quis le turn audiret illo- rum » respueicnt aures, id. Plane. 18 ; and with this cf., calcitrat, respuit, id. Gael. 15 fin. — * (jj) Part, prats, c. gen. : communium vocum respuens nimis ac fastidiens, Gcll. 6, 15, 2. restagnatio. °nis, /. [restngno] An overflowing, inundation: Euphratis, Plin. fi. 28, 32 ; cf. id. 2, «7, 67 : alvi, a rising, id. 11, 37, 66. re-stagrnoi nre i "• »• To ''"" over, overflow, of bodies of water, Liv. 44, 6 ; 46; Plin. 5, 5, 5 ; Ov. M. 11, 364 ; Luc. 4, 89; Sil. 8, 382.— Transf., of the inunda- ted place : late is locus restngnat, *Caes. B. C. 2, 24 fin . ; cf., arva palude, Sil. 4, 752. rcstauratio. on'». /• [rcstauro] A restoration, renewal (in jurid. Lat.) : servi- tutis, Julian. Dig. 23, 5, 7 : ereraodicii, Ulp. ib. 4, 4, 7 fin. re-staux'O, avi, atum, 1. v. a. To re- store, repair, rebuild (peril, only a post- Aug. word; for in Liv. 5, 52, 9, and 27, 21, 9, iustaurare is the better reading ; v. Drak. N. tr.) r J. Lit. : r. theatrum igne fortui- to haustum, Tac. A. 3, 72 ; aedem Veneris, id. ib. 4, 43 : navem iisdem tnbulis, Ulp. Dig. 7, 4, 10 : in pristinum etatum, id. ib. 43, 21, 1, § 6. — Jf B Trop., To renew, re- peal : bellum, Just. 2, 10, 1 ; 3, 5, 2 ; 20, 5, 6 ; 31, 3, 8 : accusationem, Ulp. Dig. 48, 5, 4 fin. : litem, Modest, ib. 4, 4, 29 : vete- rem obligationem, Papin. ib. 19, 5, 9. ! rcstianus. ». m - [restis] A rope- maker, Kronto, p. 2201 P. * restlblho. 're, v. a. [restibilis] To re-establish, restore, Pac. in Kcst. s. v. sas, p. 253 dub. * rc-stlbllis, e, adj. [stabilis; hence, that is made to stand again] In econom. lang., That is restored or renewed: ager, that is sown or tilled every year (opp. to novalis, which lies fallow), Var. L. L. 5, 4 fin. ; id. R. II. 1, 44, 2 and 3 ; so, locus, Cato R. R. 35, 2 ; and absol., restibile, Col. 2, 10, 6 : vinetum. id. 3, 18, 1 ; 3, 11, 4 : segetes, Var. R. R. 1, 9, 6 ; Plin. 18, 17, 45 : platanus, flourishing again, id. 16, 32, 57. — 2 Transf.: fecunditas ( mulierum ), new, fresh, Plin. 28, 19, 77. restlCUla. ae, /. (collat. form abl. : exresticulo suspensa, Ulp. Dig. 9, 3, 5, §12) dim. [restis] A small rope, a cord, line, Cato R. R. 110 ; Var. R. R. 1, 41, 5 ; Cic. Scaur, fragm. p. 261 fin. Orell. ; Amm. 14, 7 med. * 1'CStlCulum ° r -USj v - resticula, ad in it. 1*6- still o. avi, 1. v. n. and a. To drop back ; to fall back in drops : * I. Neutr. : Prud. adv. Symm. 2, 287. — * II. Act. : quae (tuae literae) mihi quiddam quas^ animulae restillarunt, have instilled again, Cic. Att 9, 7 Orell. N. cr. (al. instillarunt). * l'Cstinctio. onii, /. A quenching (of thirst), Cic. Fin. 2, 3, 9. rcstinctllSf a, um, Part, of restinguo. I'C-sting'UO- nxi, nctum, 3. v. a. To put out, quench, extinguish (quite class.) : I, Lit.: ignem restinguunt aqua, Plaut. C'as. 4, 1, 16 ; so, ignem, Cic. Rose. Com. 6, 17 (along with refrigerare) ; id. Cat 3, 1, 2 ; id. Top. 12, 52 ; Plin. 20 praef. ; Ov. R. Am. 807, et al. ; cf., flammam, Lucr. 4, 1083 ; Cic. Sull. 30 ; Liv. 28, 23 ; Hor. S. 1, 5, 76 : incendium, Catilinus in Sail. C. 31 fin. ; and in Cic. Mur. 25 fin. ; Liv. 23, 42 : aggerem opera flamma comprehensa, Caes. B. G. 7, 25 fin. ; Hirt B. G. 8, 43, 3 : aes accensum, Plin. 33, 3, 20 : lucernam, id. 31, 3, 27 : fulminis ictum, id. 37, 10, 55 : aolem, Lucr. 5, 121. — Absol.: ut omnis ex castris multitudo ad restinguendum concurreret, to extinguish the flames, Caes. B. G. 7, 24 fin— 2. Transf., To quench, slake, assuage, allay: sitim, Cic. Fin. 2, 3, 9 ; Virg. E. 5, 47 : pocula ardentis Falerni lympha, Hor. Od. 2, 11, 19 : venena, Plin. 20, 21. 84 ; 28, 10, 45 ; 29, 4, 23 : ictus scor- pionis. id. 24, 8, 29, et saep. II. Trop., To extinguish, exterminate, annihilate, destroy: genus suum, Plaut. Trin. 3, 2, 50 ; cf., haustas sanguisugas, i e. to kill, Plin. 29, 4, 17: pilos (spuma illi- ta), id. 28, 19, 77 : morbum, id. 26, 1, 5 : cf., nauseam, id. 8, 27, 41: — haec verba una mehercle falsa lacrimula Restinguet, Ter. Eun. 1, 1, 24; cf. id. Phorm. 5, 7, 82 : animus hominum sensusque morte re- ft E S T stingui, Cic. Sest. 21, 47: mentes inflnm- matas, id. de Or. 1, 51 ; cf., bellum restinc- turn, opp. inflammatum, id. Fam. 11, 12; so, oriens incendium belli sanguine suo, id. Rep. 1. 1 : omnium eupiditatum ardo- rem, id. Fin. 1, 13, 43; cf, ilia tenia parte animi, in qua irarum exsistit ardor, sedata atque restincta, appeased, id. de Div. 1, 29 fin. : cupiditatea iracundiasque (eloqucn- tia), id. N. D. 2, 59, 148 Orell. N. cr. : odium, id. Rab. Post. 6 : studia, id. Or. 1 fin. ; Liv. 10, 13 : animorum iqcendia, Cic. Or. 8, 27: sermunculum omnem aut restinxerit aut sedarit, id. Att. 13, 10, 3. rcstlO, onis, m. [restis] A rope-maker, rope-seller, Suet. Aug. 2 fin. Casaub. ; cf. Fronto, p. 2201 P. — In a comic lusus verbb. with bucaeda, for one who is scourged with, ropes : Plaut. Most. 4, 2, 2. restipulatlO) «"is, /. [restipulor] A counter ■ engagement, counter - obligation, Cic. Rose. Com. 13 (repeatedly) : Gai. Inst. 4, p. 259 Goesch. rc-stipulor, ari, v. dcp. a. To stip- ulate, promise, or engage in return, Cic. Rose. Com. 13 ; App. Apol. p. 338 ; Val. Max. 2, 8, 2. restis- ' 3 ( a ec, more freq., restim, Plaut. Cas. 2, 7, 2 ; id. Pseud. 1 , 1, 86 ; id. Poen. 1, 2, 184 ; id. Pers. 5, 2, 34 ; id. Rud. 2, 3, 37 ; Ter. Ad. 4, 7, 34 ; id. Phorm. 4, 4, 5 ; Caecil. in Non. 200, 21 ; App. M. p. 109 : restem, Plaut. Rud. 4, 3, 97 ; Mart. 4, 70 ; Juv. 10, 58 ; Inacr. Grut. 715, 10.— But abl. usually reste, Juv. 3, 226; 14, 274 ; Liv. 27, 37 fin. ; Plin. 17, 10, 11 : resti, peril, only on the authority of the Rhem. Pa- laem. p. 1374 P. Cf. Schneid. Gramm. 2, p. 208 and 231), / A rope, cord : quae tiunt de cannabi, lino, etc. . . ., ut funes, restes, tegetes, Var. R. R. 1, 22 ; cf. id. ib. 1, 23, 6 : caedere hodie tu restibus, Plaut. Pers. 2, 4, 11 : restim volo mihi emere, id. Pseud. 1, 1, 86; cf. id. Poen. 1, 2, 184; id. Pers. 5, 2, 34 ; id. Casin. 2, 7, 2 : exeolvi restim, id. Rud. 2, 3, 37. In a game of the Roman youth, the rows of dancers were united by taking hold of a rope, (* or, ace. to Donatus, ad loc, they formed a line by taking hold of hands) : tu inter eas restim ductans saltabis, Ter. Ad. 4, 7, 34 Ruhnk. ; cf, in foro pompa constitit; et per manus reste data, vireines sonum vocis pulsu pedum modulantes incesse- runt, Liv. 27, 'il fin. Drak. — Proverb.: ad restim res rediit, i. e. matters are come to such a pass that a man might hang him- self, Caecil. in Non. 200, 21 ; Ter. Ph. 4. 4, 5. — II. Transf.: restes allii, caepis, The leaves of garlic or onions, Plin. 20, 6, 23 ; Mart. 12, 32. restitOi are, v. intens. n. [resto] To stay behind, to loiter, tarry, hesitate (ante- class., and several times in Liv. and Pliny the Elder) : restitant, occurrunt, obstant, etc., Enn. in Non. 147, 10; so Plaut. Capt. 3, 2, 2; Ter. Eun. 4, 4, 1 ; Liv. 7, 39 fin. Drak. ; 10, 19 ; 30, 31 ; Plin. 18, 16, 19, § 50. * restitrix. ic's, /. [resisto] She that stays behind: ego hie restitrix, Plaut. True. 4, 2, 5. re-StrtUOi ui, utum, 3. v. a. [staruo] To put or set up again, i. e. either to re- place in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition (freq. and quite class.). I. In gen.: A. Lit.: senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejeeerat, restitueretur, Cic. Fam. 12, 25 ; so, arbo- rem, Virg. G. 2, 272 ; and, luxatum femur ex toto, Cels. 8, 20: — r. aedea, coupled with reflcere, Cic. Top. 3, 15 ; so, domum a Clodio disjectam, i. e. to rebuild, Veil. 2, 45, 3 ; cf., domum, Suet. Ner. 31 : thea- trum, id. Claud. 21 : etatuas (disjectas), id. Calig. 34: tropaea disjecta, id. Caes. 11: fores effractas, Ter. Ad. 1, 2, 40 : oppida vicosque, quos incenderant, Caes. B. G. 1, 28, 3 : fontes et flumina, Ov. M. 2, 407 : turbatas comas, id. Fast. 3, 16 : ordines, Sail. J. 51, 3 ; cf., aciem, Liv. 5, 18 ; 29, 2, et al. ; and, inclinatam aciem, Suet. Caes. 62 :— (eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere, Cic. de Div. 2, 46 ; so, oculos (luminibus orbati), Suet. Vesp. 7 ; cf., visum, Plin. 25, 8, 50 : pilos, id. 32, 10, 40 : se (apes, coup- led with reviviscere), Var. R. R. 3, 16 fin. ; cf., aliquem a limine mortis, Catull. 68, 4 ; REST Virg. Cul. 223 ; and, re stinctum, Ov. Pont. 3, 6. 35. B. Trop. So the celebrated verse of Ennius on QuintusFabius Maximus: unus homo nobis cunctando restituit rem, Erin. Ann. 8, 27 (repeatedly quoted and applied in Cic. Off. 1, 24 fin. ; id. de Sen. 4. 10 ; id. Att. 2, 19, 2 ; Liv. 30, 26 ; Virg. A. 6, 847 Serv. ; Macr. S. 6, 1 ; Ov. F. 2, 212 ; Aug. in Suet Tib. 21, et al); cf., rem prolap- eam, Liv. 2, 63 ; so id. 6, 22 : rem impedi- tarn et perditim, Ter. Andr. 3, 5, 13 ; and simply, rem, Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11; 25, 37 : veteres clientelas, Caes. B. G. 6, 12, 6 ; cf., veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam, Cic. Hose. Am. 22, 61; so, tribuniciam potestatem, id. Agr. 2, 14, 36 : tribuniciam intercessionem armis, Caes. B. C. 1, 7, 2: proelium, Poeta ap. Cic. Tusc. 4, 23 Tin. ; Caes. B. G. 7, 87, 3; Liv. 6, 8; cf., pugnam omnibus locis, id. 4, 38 fin. : damna Romano acccpta bello,- id. 31, 43 : sanitatem, Plin. 20, 6, 23 fin. ; cf., vi- res, Val. Fl. 2, 70 : adolescentem corrup- tum, to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81: suo- rum a pudore maritimae ignominiae re- stituti animi, restored, revived, Liv. 35, 27. II. 1" partic., To giveback, deliver up, return, restore a thing belonging to a per- son orplace: A. Lit. : Mi. Paternaopor- tet reddi filio bona. Ha. Restituentur om- nia, Plaut. Poen. 5, 2, 122 ; cf., tribuni vo- his amissa reddent ac restituent? Liv. 3, 68; and with a personal object: virginem auis Itestituere ac reddere, Ter. Eun. 1. 2, 67; so id. ib. 4, 6, 8 ; id. Heaut. 3, 1, 83; id. Andr,3, 3, 38 ; id. Hec. 5, 3, 20 : amissa cuique, Caes. B. C. 1, 87, 1 : bona iis, id. ib. 2, 21, 2: majorum locum huic, id. B. G. 5, 25, 2 : agrum Veientibus, Liv. 2, 13, et saep. : alicui suum familiarem et hos- pitem, ereptum e manibus hostium, Caes. B. G. 1, 53, 6 : captum victori, Liv. 9, 11 • ilium restituam huic, hie autem in Alidem me meo patri, Plaut. Capt. 3, 4, 56 : ali- quem natalibus, to-set free. Dig. 40, tit 11 • v. natalis, II., B, p. 985. Without a dot. : amissa (opp. adimere), Caes. B. C. 1, 7, 4 : fraudata, id. ib. 3, 60 fin., et al. : — Arpi re- atituti ad Romanos. Liv. 24, 47 ; cf., (Cloe- lia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit, id. 2, 13 ; and so id. 2, 49 :— ali- quem in aliquem locum, Ter. Andr. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108: (Siciliam) in antiquum statum, Cic. Verr. 1, 4, 12; cf., civitates afflictas in melius, Suet. Vesp. 17.— Hence, 2. A publicist's and jurid. (. t., To bring back or restore to his previous state or con- dition ; to recall, reinstate a person con demned, banished, deprived of his prop- erty, etc. : restituebat mulros calamitosos . . . Licinium Denticulam de alea condem- natum restituit, Cic. Phil. 2, 23: omnes, qui lege Pompeia condemnati essent, id Att 10, 4, 6 : quae fuisset justa causa re- stituendi mei, nisi fuisset in justa ejiciendi ? id. Mil. 14 ; cf. id. ib. 15 ; so, aliquem (dam natum), Suet. Caes. 41; id. Calig. 15 ; cf, exsulem, id. Claud. 12: legionem totam cum ignominia missam, id. Caes. 69 : ne- que enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit, Cic. Caecin. 29; cf. id. ib. 8 fin. : — nonnullos ambitus Pompeia lege damnatos in integrum re- stituit, Caes. B. C. 3, 1, 4 ; so, aliquem in integrum. Cic. Clu. 36; Callistr. Dig. 4, 1, 4 ; Paul. ib. 4, 15; cf. the whole section, 4, 1, De in integrum restirutionibus : equi- tes Romanos in tribunicium honorem, Caes. B. C. 1, 77 fin. : tribunos plebis in suam dignitatem, id. ib. 1, 22, 5 : restitu- tus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit, Liv.7, lfin. ; so, in patriam, Suet. Ner. 3. — And' hence, b. Transf.: (a) Of things, To deliver up again, to make restitution of, restore: in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non pote- rat Cic. Verr. 2, 2, 25^?!. ; so Ulp. Dig. 43, 8, 2, § 34 ; 43 ; 12, 1, § 19, et al.— (|S) Of a previous judicial sentence or of injustice committed, To reverse, i. e. to make null android, to make good again, repair: alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Pan- hormi restituta sunt, Cic. Verr. 2, 2, 26 : qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet etc., id. Caecin. 13 ; cf. Ter. Ph. 2, 4, 11. 1317 REST B. Trop. : ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent, restored for themselves, re-es- tablished. Cic. Corn. 1 fragm. 23, p. 450 fin. Orell. : restituit his animos parva una res, Liv. 25, 18 : ut interfecto Punico prae- sidio restituerent se Romanis, join them- selves again to the Romans, id. 23, 7: ul- cera sanitati restituens, restoring, Plin. 20, 6, 23; cf. id. 14, 18, 22. — And ace. to -no. A, 2: Bacchus peccasse fatentem Resti- tuit, restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf., cum semel occideris . . . Non, Torquate, genus, non te facundia, uon te Restituet pietas. Hor. Od. 4, 7, 24 : — aliquem in gaudia, Plaut. Merc. 5, 2, 44 ; id. Mil. 3, 1, 108 ; cf., cives ex servitute in lihertatem, Liv. 28. 39 ; and, poetam in lo- cum, Ter. Hec. prol. alt. 13 ; so, aliquem rursus in gratiam, id. ib. 3, 1, 11 ; cf. Caes. B. G. 1, 18, 8 : Acarnanas in antiquam for- mulam jurisque ac ditionis eorum, Liv. 26, 24': vo8 in amicitiam societatemque nostram, id. 31, 31 fin., et saep. : — quum praecipitata raptim consilia neque revo- cari neque in integrum restitui possint, Liv._31, 32. restitutio) onis. /. [restituo] A re- storing, restoration: I, In gen.: domus incendio absumptae, i. e. a rebuilding, Suet. Aug. 57 : Capitolii, id. Vesp. 8 : the- atri, id. Tib. 47 : urbis in majus, Just. 2, 14 : afHietamm civitatum, Suet. Tit. 8. — Trop.: omnis pristinae fortunae, Suet. Ner. 40 : libertatis, Val. Max. 4, 1, 4 ext. : lunae, Am. 6, 19fi. — H, In partic. : 1. A giving back, restitution (in jurid. Lat.), Gaj. Dig. 50, 16, 22; Ulp. ib. 36, 'l, 1, § 14 ; 6, §3. — Q u A replacing, reinstating one condemned or proscribed in his former condition : damnatorum, Cic. Agr. 2, 4 fin. ; so Suet. Oth. 2 : salus restitutioque, a recalling from exile, Cic. Pis. 15, 35 ; so Quint. 7, 1, 42 ; 60 : in integrum restitu- tiones, Modest. Dig. 4, 1, 3 ; v. this entire section: De in integrum restitutionibus. restitutor. oris, m. [id.J A restorer : templorum omnium, Liv. 4, 20. — Trop. : salutis meae, Cic. Mil. 15 ; cf. Quint. 7, 1, 43 and 61 : reipublicae, Eumen. Grat. act. ad Constant. 4. rcstltutdrius, a, urn, adj. [restituo, no. II.] Of or relating to restitution, resti- lutory (jurid. Lat.) : interdictum, Ulp. Dig. 43, 1, 1: judicium, Gai. ib. 3, 3, 46: actio, Julian, ib. 2, 10,3. — Absol. : in restituto- rio agendo (i. e. judicio), Ulp. Dig. 27, 6, 7. * restitutrix, icis, /. [id]. She that gives back again, a restorer: omnium generum, quae accipit (terra, coupled with receptrix), App. Trismeg. p. 77. restltutuSi a, um, Part, of restituo. r£-StO> sttti, 1. (Perf. subj., restaverir, Prop. 2, 34, 53) v. it. To stay back, keep back, i. e., I, To stop behind, to stand still (so ex- tremely rare and only poet. ; whereas, re- sisto is quite class.): A. Lit. : si resto, pergit, ut earn : si ire conor, prohibet be- tere, Pac. in Non. 77, 25. — B. Trop.: Enn. Ann. 7, 55 : nullo dominae teritur sub limine amor, qui Restat et immerita sustinet aure minas, stands firm, holds out, Prop. 2, 25, 18. II. To withstand, resist, oppose (so like- wise much rarer than resisto, and not in Cic. or Caes.) : A. In the first place, of military resistance, To stand firm, hold out, not yield ; constr. usually absol., rare- ly with the dat. or adversum : Enn. Ann. 7, 115: validam urbem multos dies re- stantem pugnando vicit, Sail. H. fragm. ap. Non. 526, 12 : quia summa vi restare (milites) nunciabantur, Liv. 4, 58 Drak. ; so id. 6, 30 ; 32 ; 8, 39 ; 23, 45 ; 26, 3 ; 29, 2 ; 34, 14 ; Prop. 3, 8, 31 .— Impers. : ut qua minima vi restatur, ea parte irrumpat, Liv. 34, 15. — c, dat. : paucis plures vix re- statis, Liv. 23, 45 fin. — c. adversum : paul- lum morae attulere ferrati restantibus la- minis adversum pila et gladios, Tac. A. 3, 46. — B. Apart from milit. lang., in gen. : nunc ratio nulla est restandi, nulla iacul- tas, etc., Lucr. 1, 111 ; so Ov. M. 3, 626; 7, 411 : in qua re nunc tarn confidenter res- tas, stulta? oppose me, Ter. Heaut. 5, 3, 7; cf. Plaut. Most. 5, 2, 50. — Of things : Aera claustris restantia vociferantur, Lucr. 2, 450; cf, restantia claustra, Sil. 7, 130. 1318 BEST III. To be left, remain (syn. remanere) (the predominant signif. of the word which distinguishes it from resistere; most freq. in the 3d pers.) : Ter. Ad. 3, 3, 91 ; cf., ego conviviis delector nee cum aequalibus solum qui pauci jam admo- dum restant, sed cum vestra etiam aeta- te, Cic. de Sen. 14 ; and, ego vivendo vici mea fata, superstes Restarem ut genitor, Virg. A. 11, 161 : de bonis quod restat re- liquiarum, Plaut. Rud. 5, 1, 7 ; cf. id. Cist. 1, 3, 40 ; and, unam sibi spem reliquam in Etruscis restare, Liv. 10, 16 ; Cic. Scaur, fragm. 45, p. 268 Orell. : quae (studia) sola ei m malis restiterunt, id. Sull. 26 fin. : jam duo restabant fata turn, Plaut. Bac. 4, 9, 35; cf., qui e divisione tripartita duas partes absolverit, huic necesse est restare tertiam, Cic. Off. 3, 2, 9 : dona ferens pe- lago et flammis restantia Trojae, left, re- maining from the sea, etc., Virg. A. 1, 679 : — unum etiam restat amico nostro ad omne dedecus, ut, etc., id. Att. 8, 7; so, hoc unum restabat, ut, Ov. M. 2, 471 ; cf., illud etiam restiterat, ut, etc., Cic. Quint. 9, 33; and impers.: restat, ut aut summa nesligentia tibi obstiterit, aut, etc., id. ib. 12 /?J. ; so, restat, ut, id. N. D. 2, 16 fin. ; 17 ink. ; Hor. Ep. 1, 1, 27, et al. : — resta- bat aliud nihil, nisi oculos pascere, Ter. Ph. 1, 2, 35; so c. inf. (poet), Ov. M. 1, 700 ; Stat. S. 4, 1, 40. 2. In partic, with reference to the future, To remain for, await one (rarely, and mostly poet.) : placet (vobis) socios sic tractari, quod restat, ut per haec tem- pora tractatos videtis? i. e. hereafter, for the future, Cic. Verr. 2, 3, 89 (cf. reliquus, no. I., B, 1) : — nudus humi jacet infans, ut aequum est, Quoi tantum in vita restet transire malorum, Lucr. 5, 228; so Hor. Ep. 1. 6, 27 ; Virg. A. 7, 270 ; Ov. F. 2, 749. restrict©- adv., v. restringo, Pa., ad fin. restricting adv. [restringo] Close- ly, carefully : restrietim cogitata, Afran. in Non. 516, 9. . * restriction onis, /. [id.] A restric- tion, limitation : epularum, Aug. Mor. eccl. cath. 31. restrictllSi a , um . Part, and Pa. of restringo. restring"0- it™, ictum, 3. v. a. To draw back, i. e. : I, To draw back tightly ; to bind back, bind fast, etc. (so in the verb, finit. not ante-Aug., but in the Pa. quite class.) : A. Lit. : laevam, Quint. 11, 3, 131 : restrictis ad terga manibus, Plin. 35, 10, 36, ^ 93 ; so, manus, lacertos, Petr. 73, 4 ; Hor. Od. 3, 5, 35 ; cf., restringitur vinculis, Tac. A. 14, 64 ; and, Prometheus quondam silici restrictus membra catena, Catull. 64, 297 ; Tac. A. 15, 57.— B. Trop., To restrain, confine, restrict, check, etc. : homines ad custodiam pecuniae, Plin. Ep. 1, 8, 9 : liberalitatem, Sen. Ben. 1, 4 ; so, sumptus candidatorum ambitus lege, Plin. Ep. 6, 19, 4 : delicias frugalitate, id. ib. 5, lQfin.: animum moestitia, Tac. A. 16, 16: morsus phalangiorum, Plin. 24, 16, 97: praecipitationem nimbi, App. de Mundo, p. 61. II. To draw back, unfasten, unclose, open (so perh. only in the follg. examples) : dentes restringere, to show the teeth, Plaut. Capt. 3, 1, 26 ; cf, restristis labellis, App. poet. Apol. p. 277; so, restrictis labris, Quint. Decl. 12, 27.— Hence restrictus, a, um, Pa. (ace. to no. I.), Bound fast, bound up, light, dose: 1, Lit.: togis neque restrictis neque fusis, Suet. Aug. 73 : alvus, i. e. costive, Seren, Sam. 28, 519. — Comp. : r. digiti (pedum), i. e. shorter, Suet. Dom. 18. — 2. Trop. : a. Close, niggardly, stingy : in aliquo es- se restrictus, Cic. Off. 2, 18, 62 ; so id. Att. 10, 11, 2 ; id. Plane. 22, 54 ; and in the Comp. : id. Fam. 3, 8, 8. — Hence too, b. Moderate, modest: Plin. Ep. 9, 19, 6. — c. Strict, stern, rigorous : summum imperi- um non restrictum nee perseverum vo- lunt, Tac. A. 15, 48 ; so in the Comp. : ju- dicatio, App. Flor.p. 364 Adv., restric- ts : a. Closely, sparingly : facere (coup- led with parce), Cic. Fin. 2, 13, 42 ; so, vi- vere. Nazar. Pan. Constant. 15. — Comp. : uti rebus praetereur.tibus, Aug. Doctr. Chr. 3, 12. — Sup.: facere {opp. plenissi- me), Plin. Ep. 5, 8, 13. — b. Strictly, exactly, EE SU precisely : cetera non tam restricte prae- tinio, Cic. Leg. 2, 18 ; so, r. tenent illud nomen (sapientium), id. Rep. 3, 4 : obser- vare, ne plus reddat quam acceperit, id. Lael, 16, 58. — Sup. of the adj. does not occur. re-StruO; x '> ctum, 3. v. a. To erect again (eccl. Lat.): I, Lit.: aras, 'Pert. Apol. 6 fin. .• statuas dejectas, id. ad Nat. 1, 10. — II, Trop., To restore: Deus earn restruebat fidem, quam populus destrue- bat, Tert. Res. Carn. 31. re-sudo- are . *• »> ar "' <*■ To sweat out, exude (a pOst-class. word); neutr.: Curt. 5, 1 ; 7, 10.— Act.: Prud. Apoth. 787 ; id. Cath. 10, 105. * re-sulco. are, v. a. To furrow or plough again (poet.) : vulnera, to scratch open, Prud. areip. 5, 141. reSultO; "° P er f-< atum, I.e. intens. n. and a. [resilio] To spring or leap back, to rebound (poet, and in post-Aug. prose ; only of inanimate or abstract subjects) : I, Lit: (corpora) conflicta resultant, etc.. Lucr. 2, 97 and 100 ; so, tela irrita galea clipeoque, Virg. A. 10, 330: aqua objectu lapillorum, Quint. 12, 2, 11 ; cf., unda scis- sa, Petr. poet. Sat. 89. 2, 31.— B. In par- tic, of sound, To reverberate, resound, re- echo : ubi concava pulsu Saxa sonant vo- cisque offensa resultat imago, Virg. G. 4, 50 ; cf., inimica est (apibus) echo resultau- ti sono, Plin. 11, 19, 21 ; so, "m, adj. [id.j Resto- rative : odoramenta, Coel. Aur. Tard. 4, 3, med. resumptorius, a, um, adj. [id.) Restorative : adjutona, Coel. Aur. Acut 3, 8 fin. (* resumptus- a, um, Part., from re- sumo.) re-SUpinO) n0 P er f-> atum, 1. v. a. To bend or turn back (rare : not in Cic.) : I. Lit: puer ad me accurrit, Pone appru- hendit pallio, rosupinat, Ter. Ph. 5, (>, 24 : assurgentem ibi regem umbone rosupi- nat, Liv. 4, 19; 60, hominem, Cels. 7, 16: nares plana manu, to bend back. Quint. 1 1 , 3, 80 : colla (turtures, cum bibunt), Plin. 10, 34, 52 ; cf., caput (aves bibentes), id. 10, 46, 63 : valvas, to beat in, break do»», RET A Prop. 4, 8, 51 : resupinati cessantia tym- pana Gnlli, i. e. prostrate from drunken- ness, Juv. 8, 176, et snep. In nri obscene aignif., To stretch out : aviamamici, Juv. 3, 112.— II, Trop. : rem, to overthrow, ruin, destroy, Att. in Non. 165, 3 : aliquem, to make, proud, to puff up, Sen. Ben. 2, 13. rc-supinilSi a, um, adj. Bent back or backward, tying on one's back or with the face upward, supine (not in Cic.) : I, Lit.: resupinum in coelo contueri, i.e. lying on one's back, face upward, supine, Att. in Cic. de Div. 1, 22, 44 : so Ov. Her. 16,255; id. Met. 2, 267; 4, 121; 12, 324; 13, SG, et al. : retro lentas tendo resupinus habenas, bent back, id. ib. 15,520; so, col- lum, id. ib. 1, 730 : pectus, id. ib. 12, 138 : caput, Plin. 8, 25, 38, et saep. — Of proud persons who walk along with their heads bent back : (Niobe) mediam tulerat gres- sus resupina per urbem, Ov. M. 6, 275 ; cf. Sen. Ep. 80 med. — B. Trans I'., of things : Elis, spread out on a hill, Stat. Th. 4. 237 : labralilii. Plin. 21, 5,11 : vomer, id. 18, 18,48,—H. Tr op., Lazy, slothful, effem- inate, careless, negligent : voluptas, Quint. 5, 12, 20; cf. id. 11, 3, 167: qui solvit, numquam ita resupinus est, ut facile suas pecunias jactet, Paul. Dig. 22, 3, 25 : ex- istimatio, Venulei. ib. 43, 24, 4. re-SUrg'Oi surrexi, surrectum, 3. v. n. To rise or raise one's self again, to appear again (perh. not ante-Aug.) : I. Lit: pugnat rosurgere saepe, Ov. M. 5, 34!) ; so Hor. Od. 2, 17, 14 ; Tac. A. 3, 46 ; cf., of convalescent persons : Ov. Tr. 3, 3, 23 ; hence, in the Fathers, of those who rise again from the grave : Lact. 4, 19 ; and so mult. al. — Of things : cupressu3 arbor repente prociderat ac postero die eodem vestigio resurgens procera et la- tior virebat, Tac. H. 2, 78 ; Suet. Vesp. 5 ; cf, herbae, Ov. Am. 2, 16, 9: obruta cym- ba de mediis aquis, id. Pont. 4, 8, 28 : cor- nua lunae, id. Met. 2, 453 ; 8, 1 1 ; id. ib. 7, 81: urbs, is rebuilt, Tac. A. 15, 41. — H, Trop. : quum res Romana velut resurge- ret, Liv. 24, 45 ; cf., illic fas regna resur- gere Trojae, Virg. A. 1, 206 ; and with this cf., arma resurgentis Trojae (i.e. Romae), Prop. 4, 1, 47; and id. ib. 71 : resurgens Saevit amor, Virg. A. 4, 531 ; so, bellum, Veil. 2, 88 fin. ; Tac. A. 3, 74 : rabies, id. ib. 1, 39 : partes in Africa, id. ib. 2, 43 : legiones resurgere in ultionem properent, id. Hist. 3, 2. resurrectio, onis, /. [resurgo] In eccl. Lat., A rising again front the dead, resurrection, Tert. Res. Cam. 1 ; Lact. 4, 19, et saepiss. resuscitation onis, /. [resuscitol In cccl. Lat., A raising again from the dead, resuscitation, Tert. Res. Cam. 30. resuscitator, oris, m. [id.] In eccl. Lat., One who raises again from the dead, a re.suscitat.or, Tert. Res. Cam. 12. re-SUSCltOi are, v. a. To raise up or rouse again ; to revive, resuscitate : I, In the lit. sense only in the Christian writ- ers, of the resuscitation of the dead : Tert. Res. Cam. 38; Prud. ore xi, ctum, 3. v. a. : I. To un- cover, bare, open (not freq. till after the Aug. period) : A. Lit: thecam numari- am, *Cic. Att. 4, 7, 2 : vultus scisso velam- ine, Luc. 8, 669; cf., caput pallio, Petr. 17, 3: caput, Plin. 3, 12, 3: jugulum simul pectusque, Ov. M. 13, 459 : pedes, Suet. Aug. 78: dentes, Pers. 3, 101 : ensem, Luc. 9, 830 : sacra, to throw open, make accessi- ble, Prop. 4, 9, 26 : solum hiatu, to open, Ov. M. 5, 357 (coupled with patere). — Poet.: ubi Titan radiis retexerit orbem, I. c. shall make visible, shoip, reveal, Virg. A. 4, 119 ; 5, 65 ; cf., retegente diem Lu- cifero, Ov. M. 8, 1 ; and, rebus luce re- tectis, Virg. A. 9, 461. B. Trop., To disclose, discover, reveal: caecum domus scelus omne retexit, Virg. A. 1, 356 ; cf., arcanum consilium, Hor. Od. 3, 21, 16; and, occulta conjurationis, Tac. A. 15, 74; Lucr. 3, 30: commenta timidi animi, Ov. M. 13, 38 : responsa de- um Trojanaque fata, id. ib. 13, 336 : Phar- salica damna (clara dies), Luc. 7, 787. * II, To cover again : plagum paleato luto. Pallad. Nov. 7. 5. re-tendO) di, turn or sum. 3. v. a. To release from tension, to slacken, relax (ex- tremely rare) : I, Lit.: arcnm.io unbend. RETE Ov. M. 2, 419 ; Stat. S. 4, 4, 30 ; and in the Part, pcrf., arcus retentus, Ov. M. 3, 166 : arcus rotensua, Phaedr. 3, 14,5. — *H, Trop. : ea quoquc, quae sensu et anima carent, velut alterna quiete rctenduntur, i. e. unbend, relax (shortly before, remis- sio), Quint. 1, 3, 8. retensus. a. um, Part, of retendo. rctcntator. oris, m. [rctento] A detainer, retainer, Cassiod. Varr. 2, 10. rctcntatrix. ids, f. [id.J She that retains, Macr. Sat 7, 4. rctcntioi onis,/. [rctineo] A keeping back, i. e., I, A holding back, holding in : aurigae, Cic. Att. 13, 21, 3. — Trop., A withholding : assensionis, a9 a transl. of the Gr. tjroxfi, Cic. Acad. 2, 18, 59, and 24 /«.—H, A keeping back, retaining (post- class.) : dotis, Papin. Dig, 31, 1, 79 : soci- etatis, preservation, maintenance, Lact. 6, 10/«. In the plur., Vitr. 9, 4. 1. rctento. avi, atum, 1. v. intent, a. [id.] To hold back firmly, to keep back, to holdfast (rarely ; not in Cic.) : I. L i t. : cur me retentas ? Plaut. Asin, 3, 3, 1 ; so id. Rud. 3, 6, 39 ; cf, agmen, Liv. 10, 5. So, legi- ones, Tac. II. 4, 13: fugientes, id. ib. 5, 21 : admissos equos, Ov. A. A. 2, 434 ; cf., frena, id. Am. 2, 9, 30 : puppes, Tac. H. 2, 35 ; Luc. 3, 586 : pecuniam, calnnes, sar- cinas, Tac. H. 4, 60 : coelum a terris, i. e. to hold apart, Lucr. 2, 729: — iste qui re- tentat sese tacitus, quo sit tutus, restrains himself, Auct. Her. 4, 49, 62,— II. Trop. : iras, i. e. to suppress, Val. Fl. 3, 97. — B. Transf., To preserve, maintain: (mens divina) Quae penitus sensus hominum vitasque retentat, Cic. de Div. 1, 11. 2, rc-tcntOi avi. atum, l.v. a. To try or attempt again, to rcattempt (a poet, word of the Aug. period ; not in Quint) : timide verba intermissa retentat, Ov. M. 1, 746 ; so, preces, id. ib. 14, 382: fila lyrae, id. ib. 5, 117: vota, Val. Fl. 5, 679: viam leti, Ov. M. 11, 792: studium fatale. id. Triet. 5, 12, 51 : memoriam meam, Sen. Ep. 72: nee audent ea reti-ntare, quorum vitia retractando patescunt, id. Brev. Vit. 10 : nee vana retentet spes Minyas, move or affect again, Val. Fl. 5, 679.— With an ob- ject-clause : saepe retentantem totas re- fringere vestes, Ov. M. 9, 208. * retentor» oris, m. [retineo] Onelha' holds back ; a detainer, retainer, App. Flor. p. 343. I. retentus, a, um : a. Part, of re- tendo. b. Part, of retineo. * 2. retentUS? «s, »»• [retineo] A holding fast, grasping : vivi (maims), Claud, in Rutin. 2, 438. re-tergeo! s ii " "■ «• To *»/" <""■ cleanse, clear (late Lat.) : vulnera. Coel. Aur. Tard. 2, 14. — Transf: fossas rude- ribus obrutas, Amm. 29, 6. re-texo* xui (retexi, Manil. 4, 214), xtum, 3. v. a. : I, To unweave, unravel what has been woven (quite class.) : £, Lit.: quasi Penelope telam retexens, Cic. Acad. 2, 29 fin ; cf., tela retexta dolo, Ov. Am. 3, 9, 30 ; and Stat. S. 3, 5, 9.-2. Poet, transf., of other things: nee (corpora) possunt retexi, be decomposed Lucr. 1.530 : 60, humorem maris (sol), id. 5, 268 : luna quater plenum tenuata retexuit orbem, i. e. lessened or diminished again, Ov. M. 7, 531. B. Trop., To break up, cancel, annul, reverse: multa quaerendo reperiunt non modo ea, quae jam non possint ipsi dis- solvere. sed etiam quibus ante exorsa et potius detexta prope retexantur, Cic. de Or. 2, 38, 158 ; so, superiora (novi timor es), id. Fam. 11, 14 fin.: istius praeturam (opp. to suam gerere), id. Verr. 2. 2. 26 : ilia (dicta), to take back, id. Fin. 5, 28, 84 ; cf., orationem meam, to alter, change, id. Phil. 2, 13, 32: scriptorum quaeque, to revise, correct, Hor. S. 2, 3, 2 : an, quod adolescens praestiti, id nunc commutem ac me ipse retexam 1 and fashion myse'f anew, metamorphose myself, Masius in Cic. Fam. 11, 28. II. To weave again or anew ; to renew, repeat (poet; not ante-Aug.): Trop.: properata retexite fata. i. e. call back to life, Ov. M. 10, 31 : inde retro redeunt idemque retexitur nr.lo. id. ib. 5, 249; cf. Virg. A. 12, 763 : oro. mater, ordine mihi singula retexe, rep. at, relate again, App. 1319 RE TI ft. 9, p. 224 ; eo Claud. B. Gild. 325 ; Aus. Idyll. 10, 298. retextus, a - um, Fart - of retexo. retiarius. "< m - [rete] One -who fights with a net, a net-fighter (a kind of gladia- tor, who endeavored to hold his adversary by throwing a net over his head), Quint. 6,3,61; Suet. Calig. 30 ; id. Claud. 34; Val. Max. 1, 7, 8; Inscr. Orell. 2566; 2578; 4273; cf. Adam's Alterth. 2, p. 25; and v. 'nirmillo. — Proverb : contra retiarium fe- rula, to fight with feeble weapons against one well equipped or, as we might say, tn parry a lance with a bodkin, Mart. 2 praef. reticentia, ae,/. [reticeo] A keeping silent, silence (rare, but good prose) : quid taces ? enicas me miserum tua reticentia, Plaut. Merc. 5, 2, 52 : posterorum, Cic. Phil. 14, 12, 33 : a jurisconsultis etiam re- ticentiae poena est constituta (viz., as to a defect in a thing sold), id. Off. 3, 16.— II. A rhetor, fig., i. q. aposiopesis, A pause in the midst of a speech, Cic. de Or. 3, 53 fin. ; Quint. 9, 1, 31 ; 9, 2, 54 ; 57 ; v. aposiopesis. re-ticeOj cui, 2. v. n. and a. : I, Neut., To be silent, keep silence (quite class.) : quum Sulpicius reticuisset, etc., Cic. de Or. 2, 57, 232 : de Chelidone reticuit, quoad potuit, id. Verr. 2, 1, 53 ; so, de utriusque vestrum errore, id. Phil. 1, 12 : de adver- sis, Tac. A. 1, 67.— Poet. : lyra, quae re- ticet, Claud. IV. Cons. Hon. 223 ; cf. Pe- lion, id. in Rufin. 2, 43. — ()3) With the dat., of a person asking something : To keep silent, not to answer (60 perh. not ante- Aug.) : nunc interroganti senatori, poeni- teatne, etc. ... si reticeam, superbus vi- dear. Liv. 23, 12 Drak. ; so id. 3, 41 ; Tac. A. 14, 49 ; Ov. M. 3, 357. II, Act., To keep a thing silent ; to keep secret, conceal (also quite class.) : nihil re- ticebo, quod sciam, Plaut. Merc. 5, 9, 47 ; so, nihil. Ter. Ad. 3, 3, 51 ; Cic. Q. Fr. 1, 2, 1 Jin. : r. ea, quae, etc., id. Fam. 5, 2 : quae audierat, Sail. C. 23, 2 : vestros do- lores, Prop. 1, 10, 13 ; Ov. Her. 19,63.— ,46- sol. : ne retice, ne verere, Ter. Heaut. 1, 1, 33 : nihil me subterfugere voluisse reti- cendo nee obscurare dicendo, Cic. Clu. 1. reticulatUS* a, um, adj. [reticulum] Made like a net, net-like, reticulated: fenes- tra, Var. R. R. 3, 7, 3 : structura parietum, Vitr. 2, 8; Plin. 36, 22, 51 : distinctio con- charum, id. 9, 33, 52. reticulum) >• »• (collat. form reticu- lus, i, m. Var. R. R. 3, 5, 13 ; Fenestella in Non. 221, 33; Petr.67, 6; Plin. 12, 14, 32) dim. [rete] A little net, a cloth made like a net, a net-work bag for carrying or keep- ing any thing in, a reticule, Cic. Verr. 2, 5, 11 ; Hor. S. 1, 1, 47 ; Juv. 12, 60 ; a net- work cap for confining the hair, worn by women and effeminate men, Var. L. L. 5, 29, 37; id. ap. Non. 542, 12; Quadrig. in Non. 222, 2; Petr. 67, 6; Capitol. Maxim, jun. 1 fin. ; Fest. s. v. kegillis, p. 236 ; Juv. 2, 96; Lampr. Heliog. 11 fin.; for covering the mouth, Plin. 12, 14, 32; net- work, Var. R. R. 3, 5, 13 : aeneum, brass lattice-work, ace. to Fest. 8. v. secespi- tam, p. 266, etc. reticulus* i, «*., v. reticulum, ad init. retinaculum (eyncop., retinaclum, Prud. in Symm. 2, 147). i, n. [retineo, no. I.] That which holds back or binds ; a hold- fast, band, tether, halter, halser (perh. only used in the plur.) : I, Lit. : Cato R. R. 63 ; 135, 5 ; Liv. 21, 28 ; Col. 4, 13, 1 ; 6, 2, 4 ; Vitr. 10, 5 ; Virg. G. 1, 265 ; 513 ; id. Aen. 4, 580 ; Hor. S. 1, 5, 18 ; Ov. M. 8, 102 ; 11, 712 ; 14, 547,— H. Trop., A bond, chain, tie : vita abrupit, Plin. Ep. 1, 12, 8 : desiderii, App. M. 11, p. 269 : blanda mo- rarum, Aus. Ep. 8, 1. * retinax, acis, adj. [retineo] Holding back : arbor, Symm. Ep. 1, 41. retincnS) cntis, Part, and Pa. of reti- neo. * rctincntia» ae, /. [retineo, no. II.] A retaining in, the memory, recollection : actarum rerum, Lucr. 3, 675. re-tinco, ui, tentum, 2. v. a. [teneo] To hold back, i. c. : I, (with the signif. of the re predominat'.n^) To keep bade, not let go ; to detain, retain : to restrain (quite class.). A. Lit.: Ep. Asta, abirc hinc non si- nam. Th. Quidnunc me retines? Plaut. Epid. 1, 1, 61; cf. id. Men. 1, 2, 5; id. Mil. 1320 RET I 2, 5, 36; id. Stich. 2, 2, 11; cf. id. Mil. 4, 8, 27 ; and, concilium dimittit, Liscum retinet, Caes. B. G. 1, 18, 1 : homines, Cic. Att. 13, 14 : legatoa, Caes. B. G. 3, 8, 2 ; 3 ; 3, 9, 3 ; 3, 10, 2, et saep. : milites, id. ib. 7, 47, 2 ; 7, 52, 1 ; cf., milites in loco, id. B. C. 3, 92, 2 : legiones ad urbem, id. ib. 1, 2, 3 ; 1, 9, 4 ; and, cohortes apud se, id. ib. 2, 19, 4 : venit Varro ad me, et qui- dem id tempus, ut retinendus esset, when he must be kept, Cic. Att. 13, 33, 4 : biduum tempe6tate retentus, detained, Caes. B. C 3, 102, 5 ; cf. id. B. G. 7, 1, 2 ; Plaut. Cure. 2, 1, 12 ; cf, aegre sunt retenti, quin oppi- dum irrumperent, Caes. B. C. 2, 13 fin. ; v. also under no. B : — armorum parte ter- tia celata atque in oppido retenta, Caes. B. G. 2, 32 fin. ; 2, 33, 2 ; so Plaut. Stich. 5, 4, 45 : mercedem, to keep back, stop, id. Asin. 2, 4. 37 : alienum, Cic. Fl. 23, 56 : lacrimas, Ov. M. 1, 647 : manus ab ore, id. ib. 9, 576, et saep. : — te dextera reti- nens marm, grasping, holding, Plaut. Capt. 2, 3, 82 ; so, mulierem, id. Epid. 4, 1, 33 ; cf., mulierem per vim, id. Bacch. 4, 8, 2 : arcum manu, Cic. Verr. 2, 4, 34 : faculas sagittas, Prop. 2, 29, 5 ; cf., injecta manu ferrea et retenta utraque nave, Caes. B. C. 1, 58, 4. B. Trop. : Plaut. Aul. 4, 1, 8 : liberoa retinere, to hold in check, keep within bounds, restrain, Ter. Ad. 1, 1, 33 ; so Cic. Rep. 2, 25; cf, moderantem cursum atque in sua potestate retinentem, id. ib. 1, 29 ; so, gaudia, Ov. M. 12, 285 : rabiem, id. ib. 3, 566 : verba dolore, id. ib. 10, 474, and the like : aliquem in officio, Cic. Rose. Am. 25 fin.; cf, animos sociorum in fide, Liv. 25, 40 :' retineri riequeo quin dicam ea, quae promeres, Plaut. Trin. 8, 2, 15 ; cf. above, no. A : — quae (varietas) vehe- menter animos hominum in legendo tuo scripto retinere possit . . . ordo ipse anna- lium mediocriter nos retinet, binds, en- chains, Cic. Fam. 5, 12, 4 and 5; cf., (pi- cus) ore suo volucrea vagas retinere sole- bat, Ov. M. 14, 340. II. (with the signif. of the verb pre- dominant) To hold fast, keep, preserve, maintain, etc. (so frequent only since the class, per. ; esp. freq. in the trop. signif.) : A. Lit.: potius mansuetudine et inno- centia imperatoris provinciam quam vi militum aut benignitate deorum retentam atque conservatam esse, Cato in Cic. Fam. 15, 5, 2 ; so, oppidum, Caes. B. G. 7, 21 fin. ; and, arces (Minerva), to preserve, protect, Catull. 64, 8 : id egit, ut amicos observantiS, rem parsimonia retineret, Cic. Quint. IS fin. ; cf., r. servareque ami- cos, Hor. S. 1, 1, 89 : summos cum infimis pari jure, Cic. Off. 2, 12. — B. Trop.: Plaut. Rud. prol. 30 : existimo jus augu- rum . . . rei publicae causa conservatum ac retentum, Cic. de Div. 2, 35 fin. ; so, jus suum, id. Verr. 2, 3, 14 ad fin. ; Caes. B. C. 1, 5, 1 : statum suum, Cic. Rep. 2, 23 : pristinam virtutem, Caes. B. G. 5, 48, 6 ; cf., vestigium pristinae dignitatis, Cic. Sull. 32 fin. : officium, id. Off. 3, 29, 105 : justitiam (coupled with colere), id. ib. 2, 12, 42 Beier : caritatem in pastores, id. Lnel. 19 fin. : utilitatem in amicitia et fidem, id. ib. 24 : hunc morem usque ad- huc, id. Rep. 2, 20 ; cf. id. ib. 2, 9 : memo- nam suae pristinae virtutis, tot secundis- eimorum proeliorum, Caes. B. G. 2, 21, 2 ; 7, 62, 2; cf, aliquid memoria, Cic. de imp. Pomp. 7, 19 ; id. Rose. Am. 12, 33 : commissa (nures), Hor. Ep. 1. 18, 70, et saep. : ut Palaemo et Telamo-et Plato di- cerentur, retinuerunt, Quint. 1, 5, 60; cf. with a follg. ne, Cic. Rep. 2. 32.— Hence, 2. Post-class., for memoria retinere, To keep in mind, remember, Gell. 17, 9, 16 ; with an object-clause, Ulp. Dig. 35, 1, 92. — Hence retinens, entis, Pa., Holding fast, te- nacious, observant of any thing (quite class.) ; eonstr. with the gen. : homo sui juris dignitatisque retinens, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3 ad fin. ; so, nimium equestris juris et libertatis, id. Plane. 23, 55 : avitae nobili- tatis, Tac. A. 2, 38 fin. : modestiae, id. ib. 5, 11 : Seleuci conditoris (civitns), i. e. re- taining his institutions, id. ib. 6, 42 ; cf., antiqui moris, id. 16, 5, et saep. — Sup. : proprieta'tum in verbis retinentissimus, Gell. 10, 20/7*. RE T R * rC-tinnio> ire, v.n. To ring again, resound: Var. R. R. 2 praef. § 2. (Also, in Cic. Brut. 46, 171, instead of recinit quid- dam urbanius, some read retinnit ; v. Meyer, ad loc.) retldlum* i, «• dim. [rete] A little net (post-class.), App. M. 8, p. 202 ; Aug. Ep. 109.J0. retisj is, v. rete, ad init. X re tlUlJl! ii, v - rete, ad init. retoi are, v. J retae. * re-tdnOi are, v. n. To thunder back, resound : loca fremitu, Catull. 63, 82. * rc-tonsus. a , um, Part, [tondeo] Cut down, mown: segetes, Plin. 18,17, 45. * re-torpescOj ere, v. inch. n. To be- come torpid : pristini sensus, Tert. adv. Gnost. 1 vied. re-tor queo> s ', turn. 2. v. n. To twist or writhe buck f to bend back ; to turn or cast back (quite class.) : I, Lit. : caput in sua terga (anguis), Ov. M. 3, 68 : ora, id. ib. 4, 716 : ora ad os, id. ib. 11, 163 : ocu- los saepe ad hanc urbem, * Cic. Cat. 2, 1 fin. : oculos, Ov. M. 10, 696 : brachia ter- go, Hor. Od. 3, 5, 22 ; cf., manus, id. Ep. 2, 1, 191 : cervices, Plin. Pan. 34, 3, et saep. : pantherae terga, to wrap about, cast about, Virg. A. 8, 460 ; cf, amictum, id. ib. 12, 400 : crinem, to crisp, frizzle, Mart. 6, 39 : violenter undas litore, to drive back, repulse, Hor. Od. 1, 2, 13 ; cf, Rhoetum unguibus leonis, id. ib. 2, 19, 23 : viam, i. e. to return by the same way, Claud, de Phoen. 27. — Mid.: ubi paullatim retorqueri ag- men ad dextram conspexerunt, to wheel around, * Caes. B. C. 1, 69, 3— H. Trop. : animunj ad praeterita, Sen. Ben. 3, 3 : scelus in auctorem, Just. 34, 4, 2; cf, crimina in eum, Ulp. Dig. 38, 2, 14, § 6 ; and simply, argumentum, to retort upon one's opponent, App. Flor. p. 360 : men- tem, to alter, change, Virg. A. 12, 841. re-torresco. « re , »• inch. n. To parch or dry vp, to wither: sata, Col. 3, 3, 4 ; 3, 5, 1 ; 3, 17, 4. retorride. adv., v. retorridus, ad fin. re-torndus, a, um, adj. Parched vp, burned up, dried up (mostly post-Aug. ; not in Cic.) : I, Lit. : r. et muscoea pra- ta, Var. R. R. 1, 9, 5 : plantae, Col. 3, 12, 2 : frons, id. 11, 2, 87 : fructus, Plin. 17, 22, 35, et saep. : mus, dried np, wizen, wrinkled, old, Phaedr. 4. 1, 7— U. Trop.: detriti et retorridi ad literarum disciplinas serius adeunt, Gell. 15, 30 : vultu gravissimus et retorridus, i. e. glpomy, morose, Capitol. Maxim. 6. — *Adv., retorride (ace. to 7*0. I.), Drily. Plin. 17, 5, 3. rctortUSi a > um, Part, of retorqueo. *re-tostuS» a . um, Pari, [torreo] Roasted, Plin. 13, 4, 9. retractatlO, onis,/. [retracto] I. A taking in hand again ; a retouching, re- vision, correction. So only, Retractationes, the title of a work of Augustin. — H t Hes- itation, refusal (only in connection with sine) : sine ulla retraetatione, Cic. Phil. 14, 14, 38; so id. Att. 13, 25 (coupled with dubitatio) ; id. Tusc. 5, 29 ; Liv. 6, 28. retractatOl'i oris, m. [id.] A refuser: officii, Tort. Jejun. 15 dub. 1. retiactatus, a, um, Part, and Pa. of retracto. 2. retractatus, us, m. [retracto] A Tertullinn word ; v. retractatio: I. A rep- etition, Tert. Praescr. 7. — H. Hesitation, doubt : sine retractatu, Tert. Apol. 4 ; id. adv. Marc. 1, lfin. retractlO. onis/. [retraho] I. A draw- ing back, retreating : graduum, i. e. the breadth, Vitr. 3, 3.— H. Trop.: 1. A di minishing : dierum (app. auctio), Macr. S. 1, 14. — 2. Hesitation, refusal: sine ulla retractione, Arn. 5, 162. re-tracto (in many MSS. also writ- ten retracto), avi, atum, 1. v. a.: I, 7V> take hold of or handle again ; to take in hand again, undertake anew, etc. (quite class., esp. in the trop. sense) : A. Lit.: arma, Liv. 2, 30 ; so, ferrum, Virij. A. 7, 694 ; 10, 396 : gladioc, Petr. poet. Sat. 89, 2, 61 : vulnera, to feel again, Ov. Tr. 3, 11, 19 ; 4, 4, 41 ; cf., manu sua vota (i. c. the image), id. Met. 10, 288 : pedamenta, to go over again, retouch, Col. 4, 26. 1 : agrum, to look over again, examine again, id. 1, 4 P 1,— Poet. : venerem, Lucr. 4, 1196. — J3, Trop., of repeated mental action: qui RE T R omnia, quae ad cultum dcorura pertine- rent, diligcnter retractaront et tamquam relegerent sunt dicti rcligiosi, Cie. N. D. 3, 28, 72 ; cf., fata domus (along with re- legere), Ov. M. 4, 569: locus orationia a me retractandus, Cic. Mur. 26, 54 ; cf., au- gemus dolorcm retractando, id. Att. 8, 9, 3; so, secum Deae memorata, Ov. M. 7, 714 : vota, id. ib. 10, 370 : gaudium, Plin. Ep. 7, 24, 8, et saep. : leges retractavit, re- vised. Suet. Aug. 34 ; so, lihrum leviter, id. Vit. Pers. : carmina diligentius, id. Grnmm. 2: munera Ceae neniae. Hor. Od. 2, 1, 38, et saep. — Impers. : postera die retractatur, the negotiation is renewed, Tac. G. S'Zfin. Passovv. II. To withdraw one's self from an act ; to draw back, refuse, decline, be reluctant (also quite class.) : (u) Absol. : veniet tem- pus et quidem celeriter et sive retractabis sive probabis, Cic. Tuac. 1, 31, 76 : Appi- us nunc vocari Icilium, nunc retractan- tem arripi jubet, Liv. 3, 49 Drak. ; so id. 3, 52 ; Sail. II. Fragm. 1, 19 ; Col. 2, 2, 26 ; Virg. A. 12, 889 (coupled with mora). — (ft) c. ace. : To withdraw, retract any thing : nihil est quod dicta retractent Ignavi Ae- neadae, Virg. A. 12, 11. Hence, also, i. q. detrecto (v. h. v. no. II.), To detract from, disparage: retractandi levandique ejus op- eris gratia, Gell. 14, 3, 4. — Hence rfitractatus, a, um, Pa. (ace. to no. I., 1!), Revised, corrected: rctractatius avv ra)ua, Cic. Att. 16, 3. I. rctractuSi a > um, Part, and Pa. of retraho. *2. retractus» us . m - [retraho] A drawing bach: machinae bellicae, lert. adv. Gnost. 1. re-tradO) ere, v. a. To deliver -up again, restore (jurid. Lat.), Ulp. Dig. 4, 2, 9 ; Pompon, ib. 19, 1, 6 ; Modest, ib. 24, 3, 58, et al. re-trahoi xi > ctum, 3. v. a. : I. To draw back, withdraw ; to call back (quite class.) : A. L i t. : me retrains, Plant. Rud. 4. 3, 8; cf. Virg. A. 5, 709; so, aliquem, Cic. de Sen. 23, 83 ; Liv. 30, 20 Drak.; 21, 63 (in the two last passages coupled with revocare) ; 10,25; cf., aliquem bine, Luc- ceius in Cic. Fam. 5. 14 : Hannibalem in Africam (Scipio), Cic. Fin. 2, 17, 56; cf, aliquem in urbem, Caes. B. C. 1, 9. 2 : ma- num, Cic. Coel. "26 fin. : pedem. Virg. A. 10, 307 : castra intra penitus, Liv. 36, 17 Drak. : occulere aut retrahere «liquid (pe- cuniae), to keep back, withhold, Liv. 32, 38 fin. : se, Cic. Coel. 27 ; Hor. Ep. 1, 18, 58; cf, se ab ictu, Ov. M. 3, 87. — Mid.: (cor- puscula complexa) inter se retrahunrur, Lucr. 2, 354. — 2. In partic, To drag back, bring back a fugitive, Caes. B. G. 5, 7, 6 ; Liv. 2, 12; 25, 7"; Cic. Phil. 6. 4, 10, et saep. Hence, comically, of fugitive money, Ter. Heaut. 4, 2, 11 : cf. also un- der no. B. — B. Trop. : postquam poeta vetus poctam non potest Retrahere ab stu- dio, to withdraw, remove, Ter. Ph. prol. 2 ; so, aliquem a republica, Cic. Sest. 15. 34 : Thebas ab interitu, Nep. Epam. 8, 4 ; cf, aliquem ex magnis detrimentis, Suet. Aug. 71 : — ex viginti trecentisque millibus ad centum quinquaginta retraxit, i. e. he re- duced them to 150 thousand, Suet. Caes. 41 Oud. : verba, to keep back, suppress, Sen. Ep. 3 med. ; so, vires ingenii. id. ib. 79 med. : noctes, to shorten, Manil. 4. 253 : — genus ejusmodi calliditatis et calumniae retrahetur in odium judicis, is drawn, or converted into, results in. Cic. Part. 39, 137 ; cf, imaginem nocturnae quietis ad spem, Tac. A. 16, 1. — With reference to the par- tic, signif, no. A, 2: ilia (verba), quae jam majoribus nostris ademit oblivio fugitiva, Var. L. L. 5, 14. II. To draw again or anew ; to bring forth or to light again, make known again (so pern, only in Tac.) : A. L it. : Caesar Antistium Veterem absolutum adulterii increpitis judicibus ad dicendam majes- tatis causam retraxit, Tac. A. 3, 38 ; so, aliquem postero die ad eosdem cruciatus, id. ib. 15, 57 ; cf. id. ib. 15, 45 : Treviros in arma, id. Hist. 4,70 fin. — B. Trop.: ob- literata aerarii monimenta, Tac. A. 13, 23 : potiorem civitatis partem ad societatem Romanam, id. Hist. 4, 56 Jin. — Hence retractus, a, um. Pa., qs. Drawn back, lying back, remote, distant : empori- II E T 11 um in intiino sinu Coriuthiaco, Liv. 36, 21; cf, inlrorsus sinus maris, id. 26, 42; and in the Comp. : retractior a rnari mu- ms, Liv. 34, 9 ; and, retractius paulo cu- biculum, Plin. Ep. 2, 17, 6: retracti intror- sum Oculi, deep-set, Sen. Contr. 1, 6. retrectOi are, v. retracto, ad init. re-tribU0) "i, utum, 3. v. a. To give back, return, restore, repay (rare, but quite class.) : illiquid alicui rei, Lucr. 5, 278 : populo pecuniam acceptam, Liv. 2, 41 : fructum quern meruerunt, * Cie. Rose. Com. 15, 44 : aliena suis, Paul. Nol. Carm. 32, 514. — II. Trop. : vicem alicui, to re- pay, requite, Lact. 6, 18. retributlO, onis,/ [retribuo] Recom- pense, repayment, retribution (eccl. Lat.) : vitae aeternae, Tert. Apol. 1 8 : meritorum, Sid. Ep. 4, 11 : contumcliae, Lact. 6, 18. retributor* oris, m. [id.] A recom- penser, requiler, retributer (eccles. Lat.), Tert. adv. Marc. 4, 29 ; 5, 16, et al. tRetricibuS cum ait Cato, aquam eo nomine stgnificat, qua liorti irrigantur, Fest. p. 138 , cf id. p. 233. (A canal, aque- duct; perh. kindr. with fj/eOpov, peWpov.) re-trimentum,'. «• [tero] The dregs, refuse, sediment ot pressed olives, Var. R. R. 1, 64 ; of metals, dross, Cels. 5, 15 ; 5, 19, 26; of food and drink, refuse, waste (i. e. excrement, urine), Var. in Non. 217, 23 ; Macr. S. 7, 4 ; 15. * re-tliturOf al 'e, v. a. To thresh over, to thresh, Aug. Ep. ad Macr. 255, 3. * rc-trituSj a i um < aa Q< Worn down : rutabulum, Naev. in Fest. 8. v. rutabu- lum, p. 222. retrOt a 3. v. a. To bend or turn bark: capillos, Petr. 126, 15. rctrogradatio. onis,/. [retrogra- dior ] A going back, retrograding, Mart Cap. 8 Jin. rctro-gradioi'i di, »■ & e P- "• (collat. form, retrogradarc, v. n., Mart. Cap. 8fin.) To go back or backward, to retrograde, Plin. 8, 15, 16; of the retrograde motion oi the stars, Plin. 2, 15. 12; 17, 14. * retrogradis, e, v. retrogradus, ad init. retrograde are, v. retrogradior, ad in it. retrogradus, a . um (collat form, retrogradis, e, App. M. 4, ]). 151), adj. [re- trogradior] Going back or backward, ret- rograde ; usually of the stars, Sen. Q. N. 7, 25 ; Plin. 2, 17, 15 ; Sid. Ep. 8, 11 :— fu- ga, App. 1. 1. * retrogTCSSUS» us, m. [id.] A retro- grade movement, retrogression ot the sun, Macr. S. 1, 17. *retrO-pcnduluS,fi.um,orf;. Hang- ing back or backward : crinium globi, opp. antependuli, App. M. 5, p. 168. retrorsum and retrorsus, v. re- troversus. retrosior, v - retroversus, no. B. ' retrd-spiciO) ere, v. a. To look back at : orbem lunae (sol), Vitr. 9, 4. * retrdversim, adv. [retroversus] Backward: cedentes radii, Claud. Mamert. Stat. an. 1, 7. retro-vcrsus (vorsus, and syncop. retrorsus), a, liuj, adj. [verto] Turnedback or backward (in the adj. extremely seldom, but freq. in the adv. ; v. infra) : (a) Form retroversus : Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora, Ov. M. 4, 656. — Trop.: argumentum, Lact. 1, 16 fin. — (/?) Form retrorsus .- retrorsa manu, Plin. 26, 9, 60 : — donique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit, App. M. 2, p. 101 Oud. — B. Trop., Back , as to time, former, ear- lier ; so only in the Comp., retrosior, Old- er: Tert. Apol. 19. — Hence, Adv., in four forms : retrorsum (the predom. one, quite class.), retrorsus, retrovorsum. and retroversus, Back, backward, behind: I, Lit: («) Form re- trorsum : me vestigia terrent Omnia te ad- versum spectantia, nulla retrorsum, Hor. Ep. 1, 1, 75 ; so, vela dare, id. Od. 1, 34, 3 ; cf, te ferat aura mutata, id. Ep. 1, 18, 88 : rejectae Hannibalis minae, id. Od. 4,8, 16; cf, redire, Plin. 9, 31, 51.— (/3) Form re- trorsus : dare terga metu, Val. Fl. 3, 268 : cedentem, Sil. 11, 513. — *(y) Form retro- vorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14. — *'fi) Form re- troversus : colonia crescit tamquam coda vituli, Petr. 44, 12.— II. Trop.: a. In time, Back, before, earlier (jurid. Lat.) : re- trorsus ad id tempus, etc., Ulp. Dig. 15, 1, 32 fin. ; so, retrorsum se actio retert, id. ib. 13, 5, 18. — b. I" other relations, Back, backward, in. return, in reversed order : («) Form retrorsum : ex terra aqua, ex aqua oritur aer, ex aere aether; deinde retror- sum vicissim ex aethere aer. etc.. * Cic. N. D. 2. 33, 84 (cf. the like use of retro. Lucr. 1, 785) : ut viros ac feminas, diem ac noc- tem dicas potius, quam retrorsum. Quint. 9, 4, 23: id. 7, 1, 25: quaedam et retror- sum idem valent, id. 5, 9, 6.— (/J) Form retrorsus : African. Dig. 44. 3, 6. re-trudO; no perf, sum, 3. v. a. To thrust back (in the verb, finit. only ante- and post-class.) : quasi retruderet homi- num me vis invitum, Plaut. Epid. 2. 2, 64 : in metallum retrudendus, Cod. Theod. 1, 5, 1. — Hence retriisus, a, um, Pa., Renwred, con- cealed ; several times in Cic. coupled with abditus : simulacra deorum, Cic. Verr. 2, 1321 REUS 1, 3. — Trop.: voluntas, Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44 : haec in phiiosoplria, Cic. de Or. 1, 19, 87. re-tundO; tudi (also written-rettudi, Phaedr. 4, 2a, 21 Orell. JV. cr.), tusum (re- tunsus, Plaut. Ps. }, 2, 26 ; 4, 4, 8), 3. v. a. To beat or pound back any thing sharp, i. e. to blunt, dull (quite class.) : I, Lit.: ferrum, Cic. Sull. 30; 60, i'errura in Mas- eagetas, Hor. Od. 1, 35, 39 : gladios in rem- publicam destrictos, Cic. Cat. 3, 1 , 2 : ascias (tilia), Plin. 16, 40, 76 fin.: hamata tela, Ov. Am. 2, 9, 13.— II. Trop., To blunt, dull, deaden, weaken, restrain, check, etc. : cen- sorii stili mucronem, Cic. Clu. 44 ; so, mu- cronem ingenii quotidiana pugnii, Quint. 10, 5, 16 (coupled with deteratur fulgor) : belle iste puer retundit Antonium, Atti- cus in Cic. Att. 16, 15, 3; so, collegam, Tacl A. 5, 11 : animum, qui luxuria et las- civia Difrluit, check, repress, .Ter. Heaut. 5, 1, 73; so, impetum erumpentium, Liv. 2, 33 : sermones, Coel. in Cic. Fam. 8, 6 ; cf., Aetolorum linguas, Liv. 33, 31 : improbi- tatem, Lentul. in Cic. Fam. 12, 14, 3 ; Quint. 6, 4, 11 (coupled with propulsare eos) : superbiam, Phaedr. 4, 22, 21 : iram, Prud. Cath. 6, 94 ; cf., pelagus (ira mo- tum), Luc. 5, 601 Cort. N. cr. — Hence retusus (retunsus, v. supra), a, um, Pa., Blunted, blunt, dull: 1, Lit. : seeu- ris, Plaut. Ps. 1, 2, 26 ; so, ferrum, Virg. G. 2, 301 : tela, Ov. M. 12, 496 : r. et eras- sum ferramentum, Col. 4, 24, 21 ; cf., au- rum hebeti mucrone, Lucr. 5, 1273. — 2. Trop. : mihi cor retunsum'st, Plaut. Ps. 4, 4, 8 : ingenia (opp. acuta), Cic. de Div. 1, 36 fin. ; cf. Comp. : acumen retusius, Hier. Ep. 69, 4 : fervor belli, subdued, Sil. 8, 321 : res, impaired, unfortunate, id. 16, 21. rctuilSUS* a, um, Part, and Pa. of re- tundo. re-tui'O) ar e, v. a. [tueo, whence also obturo] To stop up, to fill, (* ace. to Ges- ner, Facciolati, and Scheller, to open, un- stop), (only in the two follg. passages) : obscoenis verbis novae nuptae aures re- turare, Var. in Non. 167, 6 : ora coarticu- lare mutorum, surdorum auriculas retu- rare, Arn. 1, 31. retusus- a, um , Part, and Pa. of re- tundo. Rcudig'ni; orum, m. A people in the north of Germany, near the Angles, Tac. G. 40 ; cf.' Mann. Germ. p. 337. re-unctori oris, m. [ungo] An anointer (a physician's assistant, who rub- bed the patient with ointments), Plin. 29, 1,2. reus. ', ™.i and rea> ae, /• [ res ] jurid. (. I., orig., A party to an action (res), either plaintiff or defendant; afterward restrict- ed to the parly accused, defendant, prison- er, etc. : "reos appello non eos modo, qui arguuntur, sed omnes, quorum de re dis- ceptatur. Sic enim olim loquebantur," Cic. de Or. 2, 43, 183 ; cf., " reos appello, quorum res est," id. ib. 2, 79, 321: "reus nunc dicitur, qui causam dicit: et item qui quid promisit spoponditve ac debet. At Gallus Aelius, lib. II. Significationum verborum quae ad jus pertinent, ait : reus est qui cum altera litem conlestatam habet, sive is egit, she cum eo actum est," Fest. p. 227. It is found in this original 6ignif. in the Lex XII. Tab. (* Lex 2) ; Fragm. in Fest. 1. 1., which Ulpian periphrases : "si judex vel altcruter ex litigatoribus morbo sontico impediatur, UIp. Dig. 2, 11, 2, § 3. II. In the stricter sense: A. ^ parly obliged or under obligation to do or pay any thins, one answerable or responsi- ble for any thing, a debtor: "reus dictus est a re, quam promisit ac debet. Reus slipulando est, qui stipulatur. Reus pro- mittendo est, qui suo nomine alteri quid pro altero promisit," Fest. p. 135 and 227 ; cf. Modcstin. Dig. 45, 2, 1 ; and, " delegare est vice sua alium reum dare creditor! vel cui jusserit," Ulp. ib. 46, 2, 11 : pecu- niae reus fieri, African, ib. 16, 1, 17; so, dotis, Ulp. ib. 23, 3, 22, § 2 : locationis, id. ib. 19, 2, 13, § 9. 2. Transf, apart from jurid. lang., 'One who is bound by any thing, who is answerable for any thing, a debtor (very rarely) : quo intentius custodiae serven- tur, opportuna loca dividenda praefectis eBSC, ut suae quisque partis tutandae reus 1322 RE VE sit, answerable or responsible for, Liv. 25, 30 : voti reus, bound by my vow (scil. in having obtained my desire), Virg. A. 5, 237 (" voti reus, debitor," Serv. : " voti reus : Haec vox propria sacrorum est, ut reus vocetur, qui suscepto voto se numinibus obligat, damnatus autem, qui promissa vota non solvit," Macr. S. 3, 2). B. One who is accused or arraigned, a defendant, prisoner, a criminal, culprit (the predominant signif. at all periods and in all styles) : quis erat petitor? Fan- nius. Quis reus 1 Flavius. Quis judex? Cluvius, Cic. Rose. Com. 14, 42 : inopia reorum . . . aliquos ad columnam Maeni- am reos reperire, id. de Div. in Caecil. 16 : private Milone et reo ad populum aceu- sante P. Clodio, id. Mil. 15, 40 : reus Milo- nis lege Plotia fuit Clodius quoad vixit, id. ib. 13 fin, — In the fern. : ut socrus ado- lescentis rea ne fiat, Cic. Fam. 13, 54 : tota rea citaretur Etruria, id. Mil. 19, 50. — (0) With a statement of the crime or the pun- ishment, Oneguilty of any crime, one con- demned to any punishment: aliquem rei capitalis reum facere, Cic. Verr. 2, 2, 38 ; o.f., capitis, Quint. 12, 10, 70: avaritiae, Cic. Fl. 3, 7: lenocinii, Quint 5, 10, 47: parricidii, id. ib. 7, 2, 17 : manifest! pecu- latus, id. ib. 12, 1, 43, et saep. : — Sestius, qui est de vi reus, Cic. Sest- 35 ; so, de vi, id. Vatin. 17, 41 ; Quint. 11, 1, 51 : de am- bitu, Cic. Q. Fr. 3, 3, 2 : de moribus, Quint. 4, 2, 3 : — est enim reus uterque ob enndem catisam et eodem crimine, Cic. Vatin. 17, 41. — For the expressions reum facere, agere, peragere, postulare, inter reos referre, etc., v. h. vv. 2. Transf, apart from jurid. lang.: judex sim Reusque ad earn rem, Plaut. Trip. 2, 1, 9 : reus fortunae, (* that 7oas to be blamed for a misfortune), Liv. 6, 24 ; id. 9, 8 : facinoris, Tac. A. 2, 66.— In the fern.: fortuna una accusatur, una agitur rea, Plin. 2, 7, 5, § 22 : cum rea laudis agar, Ov. Her. 14. 120. re-valcscp, lui, 3. v. inch. n. To grow well again ; to regain one's former strength, state, or condition ; to recover (notante-Aug.): I Lit: Ov. Her. 21, 231 ; Cell. 16, 13, 5; App. Apol. p. 320.— H. Trop.: I.aodicea (tremore terrae pro- lapsa), Tac. A. 13, 27 : r. diplomata Otho- ni9, quae negligebantur, regain their force or authority, id. Hist. 2, 54 : astutia, App. M. 10, p. 243. re-vcho. x '. ctum, 3. v. a. To carry or bring back, to convey back (quite class.) : I. Lit: Diana Segestam Carthagine re- vecta, Cic. Verr. 2, 4, 35 ; so, praedam in- de, Liv. 1, 35 : tela ad Graios, Ov. M. 13, 402 : aliquem domum (mater), Plaut. Bac. 1, 1, 9 ; 10 ; Hor. Epod. 13, 16 : Promethea (satelles Orci), id. Od. 2, 18, 36, et saep.— |), M i d., To drive, ride, sail, etc., back ; to return : ne quis reveheretur inde ad proelium, Liv. 3,70: equo citato ad urbem revectus, id. 7, 41 : consul revectus in cas- tra, id. 2, 47 : curru triumphali revectus est, Plin. 7, 26, 27 : non satis est Ithacam revehi? Hor. S. 2, 5, 4.— H. Trop. : fa- mam optimam ex Bithynia revexisti, brought back, brought home, Plin. Ep. 8, 24, 8 : — ad paullo superiorem aetatem revecti sumus, have gone back, Cic. Brut. 63. revelatiO) om8 -/- [revelo] An uncov- ering, laying bare (eccl. Lat) : I. Lit: pudendorum, Arn. 5, 182.— H. Trop.: filii sui, a revelation, Tert. adv. Marc. 5, 4. * revclatori oris, m. [id.] A revcaler (eccl. Lat.), Tert. adv. Marc. 4, 25. * rcvclatonus. a, um, adj. [id.] Of or belonging to revelation, Tert. Anim. 47. re-vcllo. velli, vulsum, 3. v. a. To pluck or pull away, to pull or tear out, to tear off or away (freq. and quite class.) : I. Lit. : tela de corpore, Cic. Pis. 11, 25; so, telum alta ab radice, Virg. A. 12, 787 : caput a cervice, id. Georg. 4, 523 ; cf., cor- nu a fronte, Ov. M. 9, 86 : titulum de fron- te, id. Pont. 4, 13, 7 : saxum e m'onte, id. Met 12, 341 ; cf. id. ib. 13, 882 : a silvis sil- vas et ab arvis arva, id. ib. 8, 584 : aliquem ab aliquo, to tear away, separate, id. ib. 4, 152, et saep. : axem temone, Ov. M. 2, 316; cf., sudem osse, id. ib. 12, 300 : arborem manibus tellure, id. R. Am. 87: quos Si- donia urbe, to tear away, remove, Virg. A. 4, 545 ; the abl. is used differently in the ex., RE VE herbaa radice, with the root, Ov. M. 7, 226; so too, annosam pinum solido trunco, id ib. 12, 356 Bach. N. cr.: — illam crucem, quae fixa est ad portum, Cic. Verr. 2, 4, 11; so, tabulam, id. Verr. 2, 2, 46 : gradus. id. Pis. 10, 23 : saepta, id. Phil. 5, 4 : claus- tra, id. Verr. 2, 4, 23 fin.; Liv. 5, 21: vin- cula, Cic. Caecin. 25 : paene fores templi, Suet. Calig. 6, et saep. : stipites, Caes. B. G. 7, 73, 3 : scuta manibus, id. ib. 1, 52, 5 : pellem, Col. 2, 3, 1 : proximos terminos agri, to tear away, remove, Hor. Od. 2, 18, 24 : signa (when an army decamps), Luc. 7, 77 ; Sil. 12, 733 : humum dente curvo, to tear up, Ov. Am. 3, 10, 14; cf, majorum sepulcra, Auct. Her. 4, 8, 12 ; for which, poet., cinerem manesque, to break open, disturb, violate, Virg. A. 4, 427. II, Trop.: cujus totus oonsulatus est ex omni monumentorum memoria revul- sus, Cic. Phil. 13, 12 : injurias honorificis verbis, id. Att. 5, 20 : so, falsorum persua- sionem, Sen. Ep. 95 : penitus de stirpe imperium, Claud, in Rutin. 2, 207 : oscula fida, Stat. S. 3, 2, 57 (coupled with dissipat amplexus). rc-velo. avi, atum, 1. v. a. To unveil, uncover, lay bare (not ante-Aug.) : I. Lit. : caput (opp. involvere), Suet. Galb. 7 : fron- tem, Tac. G. 31 : os, Ov. F. 6, 619 : pectus, Flor. 4, 2, 71 : carpenta (opp. contegere), App. M. 10, p. 247 : sacra, Ov. Her. 11,73. — II. Trop., To disclose, reveal: fraudes (coupled with detegere), App. M. 9, p. 229 : omnia (tempus), Tert Apol. 7 fin.: justi- tiam et salutem Domini cunctis gentibus, Hier. in Jesai. 15, 56, 2 :— Ulixes Eumaeo, quis sit, revelat, Aus. Perioch. Od. 21. * re-vcndOv didi, 3. To sell again : operas liberto, etc., Ulp. Dig. 38, 2, 37. * re-veneo> "i 4. v. n. To be sold again : si fundus revenisset, Nerat. Dig. 18, 3, 5. re-veniO) v em, ventum, 4. v. n. To come again, come back, to return (quite class.) : I, Lit.: reveni, ut ilium perse- quar, Plaut Merc. 4, 1, 3; so absol. : id. Men. 5, 3, 4 ; Tac. A. 12, 59 : domum, Plaut. Am. 1, 1, 33 ; so id. ib. 2, 2, 13 ; id. Bacch. 4, 9, 125 ; Cic. de Or. 1, 38 fin. ; 40 ; cf., domum de hippodromo, Plaut. Bac. 3, 3, 27 : in urbem, Tac. A. 4, 14 fin. : hue, Plaut. Bac. 4, 9, 143 : id. Most. 1, 1, 54 ; id. Mil. 3, 2, 49 ; id. Trin. 1, 2, 119, et al. : ex lon- ginquo, Tac. A. 2, 24 fin. — H, Trop. (Plnutinian) : in eum nunc haec revenit res locum, ut, etc., Plaut. Bac. 4, 2, 24 : cum eo reveni ex inimicitia in gratiam, id. Stich. 3, 1, 8 ; cf. impers. : inter eos rur- sum si reventum in gratiam est, id. Amph. 3, 2, 61 (a little before, redeunt rursum in gratiam). * rcvento. are, v. intens. n. To come back, return, Lucr. 3, 1074 Forbig. N. cr. (al. revertit). * reventus. us, m. [revenio] A return, Suevius in Macr. S. 2, \4fin. revera» v - res, no. ii„ A. re-vcrbero, are, v. a. To beat or cast back, to repel (post-Aug. and very rare) : I, Lit.: incrementaduritiesua, Col. 3, 13, 7: saxa, Sen. Contr. 1, 3. — H. Trop.: iram Fortunae, Sen. Clem. 2, 5. * re-verccundltcr, adv. Respect- fully, Enn. in Prise, p. 1010 P. reverendllS» a, um, Part, and Pa. of revereor. revercnS; entis, Part, and Pa. of re- vereor. reverenter> a <^'-> v - revereor, Pa., A, ad fin. reverential ae,/ [revereor) Timid- ity arising from high respect or (more rarely) from fear, respect, regard, fear, awe, reverence (not freq. till niter the post- Aug. per.) : adhibenda est quaedam rev- erentia adversus homines, et optimi cu- jusque et reliquorum: nam negligere, quid de 6e quisque senriat, non solum ar- rogantis est, sed omnino dissoluti, * Cic. Off. 1, 28, 99 ; so. personae, Quint. 9, 2, 76 : judicium, id. 11, 1, 29: senatus, Plin. Pan. 69, 4 : nulla superiorum, Tac. Or. 40 : sac- ramenti, id. Hist. 1, 12: imperii, id. ib. 1, 55; id. Germ. 29: legum, Juv. 14, 177: recti et aequi, Mart. 11,5: nulla poscendi, dandi, shyness, shame, Prop. 3, 13, 13 : dis- cendi, /tnr, Col. 11, 1, 10: — ut cuique per., sonae debetur reverentia, Quint. 11, 1, 66 ; RE VE cf. id. 6, 1, GO ; Juv. 14, 47 : judex tacitus reverentiam postulat, id. 4, 1, 55. — Pass. : ego reverentiae vestrnc sic semper inser- viam (for vestri), the deference or venera- tion due to you, your dignity, Plin. Pan. 95 fin. — Reverentin, as a deity, The mother of Majestas by Honor, Ov. F. 5, 23. re-vereor» it" 8 ! 2. v. dtp. a. (act. col- let, form, HEVEnEO,ace. to Prise, p. 799 P.) qs. To step or stand back from a person or thing (out of respect or fear), To stand in awe or fear of; to regard, respect, honor ; to fear, be afraid of; to reverence, revere (aute-claes. and post-Aug. ; not found in Cic. in the verb.finit.) : Ap. Quid est quod pudendum siet, genere natam bono pau- perem Ducere uxorem ? Pe. Revereor filium, Plaut. Epid. 2, 1, 5 ; cf. below, the passage, Ter. Ph. 2, 1, 3 : hos (sc. oratores) ituri in provincias magistnttus revereban- tur, hos reversi eolebant, Tac. Or. 36; Gell. 11, 11. — More freq. with inanim. or abstr. objects : quasi ejus opulentitatem reverearis, stood in awe of, Plaut. Mil. 4, 4, 35 : simultatem rueam, Ter. Ph. 2, 1, 3 (also quoted in Cic. Att. 2, 19) ; so, adven- tum tuum, Ter. Hec. 3, 1, 10 : fulgorem ab auro, Lucr. 2, 50 : dicam non reverens assentandi suspicionem, Cic. do Or. 2, 28, 122: multa adversa reverens, id. Tusc. 1, 30, 73 : virtutes, Auct. Her. 4, 17; so, coe- tum virorum (Tullia), Liv. 1, 48 : auctor- itatem illustrium scriptorum, Col. 2, 1, 2 : reverearis occursum, non reformides, Plin. Ep. 1, 10, 7 : ne revereatur, minus jam quo redeat domum, Ter. Hec. 4, 4, 8. — (*/j) As a verb, impers. in analogy with pudet : non te tui saltern pudet, si nihil mei revereatur, Var. in Non. 497, 1 ; cf., vereor. — Hence, A. reverens, entis, Pa., Respectful, regardful, reverent .- sermo erga patrem imperatoremque reverens, de se modcra- tus, Tac H. 1, 17 ; cf., responsum parum reverens, Massur. Sabin. in Gell. 4, 20, 11 : ora, bashful, modest, Prop. 2, 30, 33 : puel- la parentum suorum reverens, App. M. 8, p. 204. — Comp. : nihilo reverentior lenior- ve erga senatum, Suet. Calig. 26 : quia reverentior senatusenndidatus? Plin. Pan. 69, 3 ; cf. id. Ep. 6, 17, 5 : sanctius ac rev- erentius visum de actis deorum credere quam scire, Tac. G. 34 ; so Plin. Ep. 8, 21, 5; cf. Flor. 4, 12 Jin — Sup. : Gabinium reverentissimum mei expertus, Pseudo- Plin. Ep. 10, 18. — Adv., reverenter, Re- spectfully: Plin. Ep. 3, 21, 5; 7, 31, 5.— Comp.: Tac. H. 2, 27. — Sup.: Suet. Aug. 93; Ner. 23. B. reverendus, a, um, Pa., Inspir- ing awe, venerable, reverend: nox, Ov. lb. 75 : faeies, Juv. 6, 513 : sacraria, Claud. VI. Cons. Hon. 599 : vetustas (libri), Gell. 9, 14 fin. ; 18, 5, 11.— Sup. : Reverendissi- mus, Most reverend, right reverend, a title of bishops, Cod. Theod. 1, 55, 8 ; 1, 2, 6, et mult. al. * re-verffOj ere, v. n. To incline to- ward any thing ; trop. : in aliorum com- moda, to tend, conduce, Claud. Mam. Ep. ad Sidon. 4, 2. * re-VerrOi e re > v - a - To stccep back again, to scatter again : reverram hercle hoc, quod converri modo, Plaut. Stich. 2, 2, 64 (cf. ib. 27 and 51). reversiO (revbrs.)* onis, /. [reverto] A turning bach before reaching one's des- tination (differing from reditus, a coming back, return) : quam valde ille reditu vel potius ivversione mea laetatus, Cic. Att. 16, 7, 5 : expouam vobis breviter consili- um et profectionis et reversionis meae.id. Phil. 1, 1, 3 ; Plaut. True. 2, 4, 42 ; so id. Bacch. 2, 3. 62 ; Var. in Non. 222, 19 ; 245, 14. — 2. Of things in gen., A returning, return : febrium, Cic. N. D. 3, 10 : annua (solis), App. de Mundo, p. 71 ; cf. in the plur., planetarum temporum, id. Dogm. Plat. 1, p. 7. — II. Trop., gramm. 1. 1. for dvaarpoQn, An inversion, of words (like mecum, secum, quibus de rebus), Quint. 8, 6, 65. * reversO) «re, v. intens. a. [id.] To turn round, Aug. Conf. 6 fin. re versus* «. u "ii Part, of revertor. l-cverticulum. i, «• [reverto] A re- turn : annua solis, App. M. 3, p. 134 ; Flor. 4, p. 361. reverto (-vort.), v. revertor, ad init. RE VI re-vertor (-vort.). versus (vers.). 3. v.dep. n. (the authors of the ante- Aug. per. make the perfect forms, with the excep- tion of the Part, reversus, only from the active root : reverti, reverteram, rever- tisse, etc. ; but cf, reversus sum, etc., Veil. 2, 42, 3 ; Quint. 7, 8, 2 ; 11, 2, 17 ; Tac. A. 12, 21 ; Front. Strat. 4, 2, 8 ; 4, 5, 17 ; Nep. Them. 5, 2. But in the present tenses the active form is unusual, and pern, critical]; certain only in revortit, Lucr. 5, 1152, and Pompon, in Non. 476, 2. Cf. Ruddim. I. p. 265, not. 37 ; Zumpt, Gr. § 209 ad fin.) [vcrto] To turn bach, turn about; to come bach, return : I, L i t. : inde illico revortor, domum eo, Plaut. Capt. 3, 2, 8 : clamitant me ut revertar, id. l'6eud. 5, 1, 30 : (Dci- otarus) quum ex itinere revertissct •. . . persaepe revertit ex itinere, Cic. de Div. 1, 15 ; cf. id. ib. 2, 8 : eodem (vultu) semper se vidisse exeuntem ilium domo ct rever- tentem, id. Tusc. 3, 15 : reversus ille, etc., Caes. B. G. 6, 42: (mulier) per propinquos rogata, ut rediret, non est reversa, Quint. 7, 8, 2, et saep. : quum ego a foro revortor, Plaut. Ps. 1,2, 30 ; so, a Fabricio ponte, Hor. S. 2, 3, 36 ; for which poet., silvd, Ov. M. 5, 585 : jam ad te rcvortar, Plaut. Aul. 2, 2, 26; so, ad aliquem, id. Epid. 3,3, 43; Pseud. 4, 7, 60 ; Caes. B. G. 2, 14, et saep. : nisi do- mum revorteris, Plaut. Men. 2, 1, 31; so, domum, Ter. Heaut. 1, 1, 16 (opp. egredi- or) ; 70; 2,3,99 ; Cic. Tusc. 5,37, 107 (opp. egrcssi); Hor. Ep. 1, 15, 24, etal. ; cf., For- mias, Cic. Att. 8, 3 fin. : Ameriam, id. Rose. Am. 9fin.: Epheso Laodiceam, id. Fam. 3, 10, 3 : hunc in locum, id. Rep. 6, 26 : in castra, Sail. J. 58 fin. : ad assuctas sibi se- ries, Quint. 11, 2, 6; and hue, Plaut. Am. 2, 2, 57 ; 3, 2, 28 ; Ter. Ad. 4, 1, 9 ; Cic. Rep. 6, 13 (opp. hinc profecti). — b. Of things: sol inde {sc. a brumalibus flexibus) revor- tens, Lucr. 5, 615 ; cf., r. idem sol sub ter- ras, id. ib. 657; and, r. luna ad signum quodque, id. ib. 634 : retroque a terra cuncta revorti, id. 1, 785: quis neget . .. Tiherim reverti, Hor. Od. 1, 29, 12. II, Trop.: A. I" gen.: nescit vox missa reverti, Hor. A. P. 390 ; cf. Quint. 10, 7, 14 : leti jam limine ab ipso Ad vitam possint revorti, Lucr. 2, 961 ; so, ad supe- riorem consuetudinem, Cic. Fam.9, 24, 2: ad ilium animum meum pristinum, id. ib. 10, 28, 1 : ad sanitatem, Caes. B. G. 1, 42, 2 : ad corporis commodum, Cic. Inv. 2, 56 : haec ad easdem particulas, Quint. 3, 6, 65 : ut reverteretur in gratiam mecum, Petr. 87 ; so, poena in caput tuum, Ov. A. A. 1, 340; cf. Tac. H. 3, 31.— B. I" P«r- tic, in speech (after a digression), To re- turn, revert to a theme : discedo parumper a somniis, ad quae mox revertar, Cic. de Div. 1, 23 fin. ; cf., sed, ut ad propositum revertamur, etc., id. Fin. 2, 32 ; so, ad me, id. Coel. 3 ; cf., ad illam puellam exposi- titiam, Plaut. Casin. prol. 79. In a comic equivoque : revortor rursus denuo Car- thaginem, Si quid mandare voltis aut cu- rarier, Plaut. Poen. prol. 79. rc-vcstiO' iv i or Mi itum, 4. v. a. To clothe again (a Tertullian word), Tert. adv. Marc. 5, 129; Res. Cam. 42 fin. * revibratio. onis, /. [revibro] A re- flection of light, Hyg. Astr. 4, 14. Also, * rcvibratus- us, m. (in the abl. sing.) A reflection of light, Mart. Cap. 2, 27. re-vibroj av i. i- *• <*■ «"d n. .• I. Act., To cast bach, reflect : radios. Mart. Cap. 2, 41. — II, Neutr., To send back a reflection: ipsa coeli contextio lucis fulgoribus re- vibravit, Mart. Cap. 8, 273. * reyictio- onis, /. [revinco] A refut- ing, refutation, App. Dogm. Plat. 3, p. 31. revictuS) «• um . Part, of revinco. * re-Vldeo> ere, v. n. To see again, go to see again : nunc ad heram revide- bo, Plaut. True. 2, 2, 65. * re-VlgesCOj ere, v. inch. n. To be- gin to flourish again, Juvenc. 2, 204. * re-VllesCO- ere, v. inch. n. To be- come vile or contemptible : virtus admota oculis, Sen. Tranq. An. 15. re-vimentum. i. «• T^eo] A lap- pet; an edging, fringe (syn. lacinia) : (in oratione) omnia, ut in tenui veste, oris detexta et revimentis sint vincta, Fronto Laud, fumi (a little after, laciniam aliquam porrigat) (*perh. revimentum is more cor- rectly a small hook). RE VI * rcvincibllis, e, adj. [revinco] That may be disproved or refuted : matcriue iifl- dem Uteris, Tert. Res. (,'arn. 13 fin, rc-vinciOi vinxi, vinctum, 4. v. a.: I, 2'orbiud buck or backward; to bind around, bind fast, fasten (quite class. ; not in Cic): A. Lit.: ancorae pro funibus ferreis catenifl revinctae, Caes. .B. G. 3, 13,5: tignis in contrnriam partem revinc- tie, id. ib. 4, 17, 7 ; cf„ trabes introrsus, id. ib. 7, 23, 1 and 5 ; id. ib. 7, 73, 3 : navigium (coupled with religare), Plin. Pan. 82, 2: aliquem ad saxa, to bind fast, Ov. M. 11, 212 ; cf, zonam de poete, id. ib. 10, 379 ; and, Delon errantem e celsa Mycono Gy- aroque, Virg. A. 3, 70 : caput torta angue, bound around, Varro Atacin. in Charis. p. 70 P. ; cf„ latus ense, to gird, Prop. 3, 11, 11. — In n Greek construction : ecce ma- nus juvenem interea post terga revinctum trahebant, with his hands tied behind him, Virg. A. 2, 57 ; cf, qui rccitat lana fauces et colla revinctus, bound around, wrapped vp, Mart. 6, 41. — Poet. : latices in glaciem revincti, bound, stiffened, Claud, in Rutin. 1, 167. — B. Trop.: mentcm amore, Ca- tull. 61, 33 ; cf., urbes legibus, Claud. Bell. Gild. 47 : te sibi generum fraterna prole, id. Nupt. Honor, et Mar. 36 ; Val. Fl. fi. 418. — * II. To unbind, loose : quempiam (opp. to alligare, and corresp. to resol- vere), Col. 1, 8, 16. re-vinCOt T 'ci, victum, 3. v. a. To conquer, subdue: I, Lit. (eo only poet, and in Tac.) : victrices catervae Consiliis juvenis revictae, Hor. Od. 4, 4, 24 ; cf.. revicta conjuratio, rejrressed, Tac. A. 15, 73: primordia rerum aliqua rationc, Liu r. 1, 594: vires (ignis), id. 5, 410. — H. Trop., To convict ; to refute, disprove (so quite class.) : Lucr. 4, 489 : numquam hie neque suo neque amicorum judicio re- vincetur, * Cic. Arch. 6 ; so, aliquem, Tac. A. 6, 5 : aliquem in mendacio, Ulp. Dig. 26, 10, 3 : aliquem in culpa et in mnlencio, Gell. 6, 2, 13 : — crimina rebus revicta. dis- proved, Liv. 6,26 flu. ; so, crimen, id 40, 10. revinctus. «. um - Part, of revincln, * re-vireoj erc > v - 7/ - '^° be green again, be covered again with verdure : ar- bores, Albinov. 2, 113. IC-Viresco. rui, 3. v. inch. n. To become or grow green again ; to recover its verdure: I. Lit. (so rarely): laesae silvae, Ov. M. 2, 408 : arbor Ruminalis in novos fetus, Tao. A. 13, 58.-2. Poet, transf., of an old man, To become young again : spes est virginibus, Arte suum parili revirescere posse parentem, Ov. M. 7, 305. — More freq., and quite class., H. T r o p., To grow strong or vigorous again ; to grow young again ; to be renewed ; to flourish again; to revive: aliquando rei publicae vires, quae malitia nocentum exaruerunt, virtute optimatium revires- cent, Auct. Her. 4, 34 ; cf., quamquam sunt accisae (res), tamen efferent se ali- quando et ad renovandum helium revi- rescent, Cic. Prov. Cons. 14 ; and with this cf. id. Phil. 7, 1 Werasd. If. er. : cum scmel invasit senectus, regressum non habet, nee revirescere aut repubescere potest. Col. 2, 1, 4 ; cf. Flor. Prooem. fin. ; so, imperium, Curt. 10, 9 : domus Ger- mnnici, Tac. A. 4, 12 : partes, id. Hist. 3, 7 fin.: dux pianore promissae laudis, Sil 8, 228 ; cf. Val. Max. 4, 8, 4. * re-visceratio, onis. / A restor- ing of the flesh : r. et respiratio ossium, Tert. Res. Cam. 30. * revisio. onis. / [revideo] A seeing again, Claud. Mamert. Ep. ad Sid. 4, 2. * 1'C-VlsitOj «re, v. a. To visit again, revisit : urbem nundinis, Plin. 18, 3, 3. re-VlSOi ere, v. n. and a. : I. Neutr., To look back on a thing, come back or again to see ; to pay a visit again (ante- and post- class.) : ut ad me revisas, Plaut. True. 2, i, 79 ; so, ad me, Gell. 13, 30, 10 ; cf. Lucr. 2. 360 ; and poet., signa ad ltinam, id. 5, 635: — reviso quid agant, aut quid captent con- sili, Ter. And. 2, 4, 1 ; so id. Eun. 5, 4, 1 : inde redit rabies eadem et furor ille revi- sit, i. e. co?nes back, returns, Lucr. 4, 1113. — II. Act., To go or come to see again ; to revisit : tu modo nos revise aliquando, Cic. Att. 1, 19/n. ; so, aliquem, id. ib. 12, 50 ; id. Fam. 1, 10; Catull. 64, 377 ; Vfrg. A. 11, 426 : urbem (along with petere), 1323 REVO Lucr. 3, 1080 : rem Gallicanam, Cic. Quint. 6, 23 ; Col. 12 praef. § 8 : longoe obitus (sidera), Lucr. 4, 394. * re-vwif icatusj a, ™, P«rt. [vi- vifico] Restored to life, Tert. Rea. Cam. 19. re-VlvisCO (also written revivesco ; v. Urell. Cic. Fam. 6, 10, 5), vixi, 3. v. inch. n. To come to life again, to revive (quite claes. ; a favorite word with Cic, esp. iti the trop. signif.) : I. Lit.: revi- viscat M\ Curiua aut eorum aliquis, etc., Cic. Parad. 5, 2, 38 ; 80 id. Fin. 4, 22, 61 ; id. Mil. 29, 79 ; id. Pis. 27 fin. ; id. N. D. 2, 38 : apes, Var. R R. 3, 16, 38 : conchae, Plin. 9, 37, 61. — * 2. T r a n s f., To grow again : gramina, Col. 4, 5 : avulaae pen- nae (insectorum), Plin. 11, 28, 33. — H. Trop.: ipsa causa ea est, ut jam simul cum re publica, necessario reviviscat at- que recreetur, Cic. Fam. 6, 10, 5 ; cf. id. Verr. 2, 5, 61 fin. : omnes (civitatie) euis legibue et judiciis uaae revixerunt, id. Att. 6, 2, 4 ; so, rea publica, id. Fam. 4, 4, 3 ; id. Att. 5, 16, 3 : quo facilius reviviscat Pompeianorum causa toties jugulata, An- ton, in Cic. Phil. 13, 18, 38. rc-VlVO> n o per/., victum, 3. v. n. To live again ; perh. only Sen. Med. 477 ; and Paul. Nol. Carm. 35, 563. reVOCabllis, e, adj. [revoco] That may be recalled or revoked, revocable ; hence, with a negative, tor irrevocable (a poet, word) : carmen fatorum, Prop. 4, 7, 51 : colus Parcarum, Sen. Here. Fur. 559 : telum, Ov. M. 6, 264 : aliquis (sc. mortuus), Albinov. 1, 427 : damnum, Claud, in Eutr. 2, 488. revocamen. Ms, n. [id.] A calling back or away, a recall (an Ovidian word), Ov. F. 1, 561 ; in the plur., id. Met. 2, 596. revocatlO) onis, /. [id.] A calling back or away, a recalling (rare, hut good prose): A, Lit.: a bello (coupled with receptui signum), Cic. Phil, 13, 17, 15 : do- mum, Ulp. Dig. 5, 1, 2. — 2. Transf., in the plur. : lunae a sole, Vitr. 9, 4 fin. — If, Trop.: revocatio ad contemplandaa vo- luptates, Cic. Tusc. 4, 15, 33.-2. r. verbi, a tig. of speech, perh. A taking back, with- drawing, revocation, Cic. de Or. 3, 54 ; Quint. 9, 1, 33. * reVOCator» o" 3 , m. [id.] A recaller: animarum (magus), one who restores to life, Quint. Decl. 10.' revdeatdriuS; a, um, adj. [id.] For calling or drawing back, revocatory (a post- class, word) : emplastrum, Theod. Prise. 2, 32. — Subst., revocatoria, ae, /. (sc. epis- tola), A letter of recall, Cod. Justin. 12, 1, 18. rc-VOCO) avi, atum, 1. ». a. : f. To call back, recall (very freq., esp. in the trop. sense): A. Lit.: 1. In gen.: quoties foras ire volo, me retines, revocas, Plaut. Men. 1, 2, 5 ; cf. Suet. Claud. 15 ad fin. : de meo cursu rei publieae sum voce revoca- tus, Cic. Fam. 10, 1 ; cf., aliquem ex itine- re, id. de Div. 2, 8 ; Suet. Aug. 98; id. Tib. 21 : revocatus de exsilio Camillus, Liv. 5, 46 : revocatum ex provincia, Suet. Claud. 1 : Caesar in Italian! revocabatur, Caes. B. C. 2, 18 fin. ; cf., Samnites rursus ad Caudium, Liv. 9, 27 : aliquem intro, Plaut. Rud. 5, 2, 12. — Absol. : heua abiit : quin revocae? Plaut. Pa. 1, 3, 12: so id. Epid. 2, 2, 17 ; id. True. 1, 2, 19 ; Ter. Eun. 1, 1, 4 ; (and again, Hor. S. 2, 3, 264) ; Ter. Ad. 3, 2, 22 ; Liv. 30, 20 ; Hor. S. 1, 6, 61 ; Ov. M. 1, 503.— b. Transf., of things, To draw or fetch back, turn back, etc. : lumi- na revocata, Ov. M. 7, 789 ; cf., oculoa me- oa, id. Her. 16, 232; so, cupidaa manus, id. A. A. 1, 452: pedem ab alto, Virg. A. 9, 125 ; cf., gradum, id. ib. 6, 128 : deficien- tem capillum a vertice, to stroke back, Su- et. Caes. 45 : prosciaeam terram in liram, to bring back, restore, Col. 2, 10, 5; cf., poet., artus gelidoa in vivum calorem, Ov. M. 4, 248. 2. In partic. : a. Milit. (. t.. To call back, recall; to call off, withdraw 6oldiera from a march or from any enterprise: his rebus cognitia Caesar legiones equi- tatumque revocari atque itinere desistere jubet, Cnee. B. G. 5, 11, 1 : in6equentes nostros, ne longius prosequerentur, Sulla revocavit, id. B. C. 3, 51, 3 ; Liv. 25, 14 ; cf. Cic. Rep. 1, 2 fin. So, equites, reliqtias copiaa, naves omnes, Caes. B. G. 1, 80, 40; 7, 35 4 ; id. B. C. 3, 14, 2 : hos certo eigno, 1324 REVO id. ib. 1, 27 Jin. ; 1, 28, 3 : milites, legiones ab opere, id. B. G. 2, 20, 1 ; id. B. C. 1, 82, 2. — (/3) Transf., apart from milit. lang. : (Neptunua Tritona) jubet fluctus et flumi- na eigno Jam revocare dato, Ov. M. 1, 335. — b. A theatrical 1. 1., To call back a play- er to repeat his part ; to encore him : Liv- iua (Andronicus), quum 6aepius revoca- tus vocem obtudisset, etc., Liv. 7, 2 ; cf., Diphilus tragoedus revocatus aliquoties a populo, Val. Max. 6, 2, 9 : quoties ego hunc (sc. Archiam) vidi magnum numerum ver- suum dicere ex tempore ! quoties revo- catum eandera rem dicere commutatia verbis atque sententiis, Cic. Arch. 8, 18 : revocatus praeco, iterum pronunciavit ea- dem, Liv. 33, 32. — Also with an inanimate object: quum Orestem fabulam doceret Euripides, primos tres veraus revocasse dicitur Socrates, to have encored, Cic. Tusc. 4, 29, 63.— Absol. : Plin. Ep. 3, 5, 12.— Im- pers. : nominatim sum appellatus in Bruto " Tullius qui libertatem civibua stabilive- rat." Millies revocatum est, Cic. Seat. 58. B. Trop.: 1, In gen., To call back, recall ; to regain, recover ; to draw back, draw off or away ; to withhold, restrain, etc. : facilius sicut in vitibus revocantur ea, quae eese nimium profunderunt, are checked, pruned, Cic. de Or. 2, 21 : et vires et corpus amisi : sed si morbum depule- ro, facile ilia revocabo, will regain, recov- er, id. Fam. 7, 26 ,/m.: quae (studia) re- missa temporibus, longo intervallo inter- missa revocavi, id. Tusc. 1, 1 ; cf. Liv. 44, 40 ; ao, veteres artes, Hor. Od. 4, 15, 12 : antiquam duramque militiam, Tac. A. 1, 20 fin. : quaedam exoleta, omissa, Suet. Claud. 22 ; id. Ve6p. 16 ; id. Horn. 4, et saep. : nonnumquam animum incitatum revoco ipse et reflecto, Cic. Sull. 16, 46 ; cf. id. Att. 13, 1 : vinolenti dubitant, haesitant, revocant se interdum, recover themselves, bethink themselves, id. Acad. 2, 2, 17 : ut quaedam contra naturam depravata res- tituerentur et corrigerentur ab natura, quum se ipsa revocasset aut arte ntque medicina, had recovered herself, id. de Div. 2, 46 : revocare se non poterat familiari- tate implicatus, could not withdraw, id. Pis. 29 : primae revocabo exordia pug- nae, Virg. A. 7, 40 ; cf., memoriam, Sen. Ben. 5, 25 fin. ; 7, 25 ; and perh., also, Liv. 3, 51 Drak. N. cr. (al. renovata), et saep. — Poet., with an inf. : nee tamen ilia suae revocatur parcere famae, nor can she be induced, persuaded, etc., Prop. 1, 16, 11 : — magni est ingenii revocare mentem a aenaibus, Cic. Tuac. 1, 16, 38 ; cf. id. Rep. 2, 12 fin. ; and, quoa (homines) apes prae- dandi atudiumque bellandi ab agricultura et quotidiano labore revocabat, Caes. B. G. 3. 17, 4. So, aliquarn a cupiditate, Cic. Clu. 5, 12 : aliquem a turpissimo coneilio, id. Att. 3, 15, 4 : aliquem a tanto scelere, id. Cat. 3, 5, 10 ; cf. id. ib. 1, 9, 22 : jam lapsos ab errore, Quint. 2, 6, 2 : perterri- los animos a rnetu, id. ib. 2, 16, 8, et eaep. : — quum ex saevis et perditis rebus ad me- liorem statum fortuna revocatur, Cic. in Amm. 15, 5 : disceptationem ab rege ad Romanos revocabant, Liv. 41, 20: quibus rebus institutis ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos homi- num Btudiis bellandi jam immanes ac fe- ros, Cic. Rep. 2, 14 : ad quam eoa quasi formulam dicendi revocent, id. Opt. gen. 5, 15 ; cf. id. Verr. 2, 3, 90 ; and Quint. 10, 7, 32 ; Cic. Clu. 49 : se ad pristina studia, id. Brut. 3, 11 ; cf., me ad meum munus pensumque revocabo, id. de Or. 3, 30, 119 ; and, se ad industriam, id. Brut. 94; cf., also, se rursus ad moeetitiam, id. Tusc. 3, 27; and, se ad se, id. Acad. 2, 16 fin. : — libertinos ingratos revocavit in servitu- tem, Suet. Claud. 25 : fortunae poasessio- nesque omnium in dubium incertumque revocabuntur, Cic. Caecin. 27, 76 : ad spem conaulatus in partem revocandam a8pirare non auderet, to bring over to his side, Liv. 4, 35 : quod temporis hortorum aut villarum curae seponitur, in animum revocabo, will transfer to my mind, Tac. A. 14, 54. 2. In partic: a. Pregn. : ad aliquid, To apply, reduce, refer a thing to some- thing aa a standard (syn. referre) (Cice- ron.): impuri cujusdam et ambitiosi et omnia ad suam potcntiam revocantis esse REVO eententiam, Cic. Lael. 16, 59 ; cf., mieeri- cordia movetur, ei is, qui audit, adduci po- test, ut ilia, quae de altero deplorentur, ad suas res revocet, id. de Or. 2, 52 fin. ; so, omnia ad artem et ad praecepta, id. ib. 2, 11 : omnia ad scientiam, id. Fin. 2, 13 fin. : ilia de urbis situ ad rationem, id. Rep. 2, 11 fin. : rationem ad veritatem, id. Oft'. 3. 21, 84. — b. To recall, revoke, retract, cancel (not so till after the Aug. period): si facta mihi revocare liceret, Ov. M. 9, 618 ; so, promissum suum, Sen. Ben. 4, 39: eententiam suam, Ulp. Dig. 48, 18, 1 fin. : libertatem (shortly after, in servitu- tem retrahi), Tac. A. 13, 26: literas, Suet. Vesp. 8 : legatum ad quingenta, id. Galb. 5. II. To ask back again, to invite in re- turn, "mutuo vocare," Non. (rarely) : do- mum suam istum non fere quisquam vo- cabat. Nee mirum ; qui neque in urbe viveret neque revocaturus esset, Cic. Rose. Am. 18 fin. ; so Var. in Non. 167, 14 ; Phaedr. 1, 25, 7 ; Lact. 6, 12. Hence, transf.: tribuni pi. quoniam adhuc prae- sens certamen contentionemque luge- runt : nunc in meam concionem prode- ant, et, quo provocati ad me venire no- luerunt, revocati saltern revertantur, i. e. now that they are invited to come back, Cic. Agr. 3, 1. III, To call again, summon anew (like- wise rarely ; not in Cic.) : tribuni de in- tegro agere coeperunt revocaturosque ae easdem tribus renunciarunt, Liv. 45, 36 fin. ; cf. id. 40, 46: refectumestconvivium et rursus Quartilla ad bibendum revoca- vit, challenged us again, Petr. 23 ; so, con- vivam in diem posterum, Suet. Claud. 23. re-VOlOi are, v. n. To fly back (rare- ly, but quite class.): f. Lit. : turdi quo- tannis in Italiam trans mare advolant et eodem revolant, Var. R. R. 3, 5, 7 ; ao, grus, *Cic N. D. 2, 49, 125 : mergi, Virg. G. 1, 361 : Daedalus ceratis alis, Ov. M. 9, 742,— ff, Transf. : telum, Ov. M. 7, 684 : sol, to hasten back, Manil. 2, 193 ; cf. Veil. 2, 120. revdlublliSi e . °'5- [revolvo] That may be rolled back, revoluble (a poet, word): pondus (i. e. saxum), Ov. Ib. 193 : orbita, Aus. Eel. de nomin. sept. dier. 12. revolution onis, /. [id.] A revolving, revolution (late Lat.), Aug. Civ. D. 22, 12; Trin. 12, 24. revolutus, a. u m, Part, of revolvo. re-VolvO) volvi, volutum, 3. v. a. To roll back; to unroll, unwind; to revolve, return (quite class., esp. freq. since the Aug. period; v. the follg.) : f. Lit. : A, In gen. : Draco revolvens Sese, Cic. poet N. D. 2, 42 : (pelagus) gelidum ab imo fluctum revolvit in partem superiorem, Col. 8, 17, 1 ; so, ductus (hibernus auster), Tac. A. 6, 33 ; cf., retro aeetum (ventua), Sen. Again. 487 : retro sua fila (Sororea), id. Here. fur. 182 ; cf., nulla stamina (Par- cae), Stat. Th. 7, 774. — Poet.: (pontue) aestu revoluta resorbens Saxa, i. e.from which the waves are rolled back, Virg. A. 11, 627 ; cf., addiderat Civilis obliquam in Rhenum molem, cujus objectu revolutus amnis adjacentibus superfunderetur, Tac. H. 5, 14 : rursus perplexum iter omne re- volvens Fallacis Bilvae, going over again, Virg. A. 9, 391 ; so, aequora, id. ib. 10, 660 Wagn. — b. Mid., To return: itaque re- volver identidem in Tusculanum, Cic. Att. 13, 26 : ter eese attollens cubitoque an- nixa levavit: Ter revoluta toro est, fell back, sank back, Virg. A. 4, 691 ; ao id. ib. 5, 336 ; Ov. M. 10, 63 (a little before, re- lapea e6t). — Poet., of returning time : dies, Virg. A. 10, 256 : secula, Ov. F. 4, 29. J5, In partic, To unroll, turn over, read over, repeat (not ante-Aug.) : tuas ad- versus te Origines revolvam, Liv. 34, 5 ; taedium illud et scripta et lecta saepius revolvendi, Quint 11, 2, 41 : cum loca jam recitata revolvimua irrevocati, Hor. Ep. 2, 1, 223. II, Trop.: A. ln gen.: in iis, quae denominate eunt, summa paupertas in eadem nos frequentissime revolvit, leads back, Quint. 12, 10, 34 : iterum revolvere casus Iliacos, to go through again, to un- dergo or experience again, Virg. A. 10, 61. — Eep. freq., b. Mid., To return to any thing: in eandem vitam te revolutum de/ nuo Video esse, Ter. Hec. 4, 4, 69 ; cf., in REX luxuriam, Just. 30, 1, 7: in metus, Sen. Thycst. 418 : in ista, Ov. M. 10, 335 :— om- nia necessario a tempore atque honiine ad communes rerum ct generum summas revolventur, Cic. de Or. 2, 31, 135 : ad pa- tris revolvor sententiam, id. Acad. 2, '18, 148 ; so, ad seposita argumcnta, id. de Or. 2, 30: ad ilia elementa, id. Rep. 1, 24 : ad dispensationem annonae, Liv. 4, 12 ad fin. : ad vana et totiene irrisa, Tao. A. 4, 9 : ad memoriam conjugii et infantiam li- berorum, id. ib. 11, 34 : ad vitia, Tac. A. 1C, 18 : ad irritum (labor et victoria), id. Hist. 3, 26: — primum eodem revolveris, Cic. de Div. 2, 5; of., eo revolvi rem, ut, etc., Liv. 5, 11. B. In par tic., To relate again, repeat ; to brood or rejlect upon (so not atite-Aug.) : sed quid ego baec nequicquam ingrata re- volvo ? Virg. A. 2, 101 ; so, facta, Claud. Laud. Stil. 1, 35: dicta factaque ejus se- cum, Tac. Agr. 46 ; ct'., iras in animo, id. Ann. 4, 21 ; id. ib. 3, 18 ; so, visa, Ov. F. 4, C67 (coupled with secum jussa refert) : cu- ras (animus), Hen. Oed. 704 (coupled with repetit metus). re-vdmo- ui, 3. v. a. To spao or vom- it forth again ; to vomit up, disgorge (poet, and in post- Aug. prose) : J, Lit.: salsos fluctus pectore, Virg. A. 5, 182: plumam avibus devoratis (dracones), Plin. 10, 72, 92 : haustum mare (Charybdis), Sen. Thy- est. 581 ; cf. of the same, vorat hace rap- taa revomitque carinas, Ov. M. 13, 731 ; and with this cf. Lucr. 2, 199. So too, 6polia, purpuram auruinque in ripam as- sidue mota ventis maria rcvomebant, Flor. 4, 11, 7. — Poet., transf. : illisum sco- pulis rcvomentibus aequor, that cast or dash back, Luc. 6, 24. — *n, Trop.: cum sanguine et spiritu male partam revomu- ere victoriam, Flor. 2, Wjin. rcvorsio, v - reversio. revorto a °d rcvortor, v - revert. ICVlllsiO. ouis, /. [revello] A tear- ing off or away : unius schedae, Plin. 13, 12, 24. reVUlsUS; a, urn, Part, of revello. l'CK, regis {gen. plur., regerum, Gell. in Cbaris. p. 40 P.), m. [regoj A ruler of a country, a king: J, Lit. : "omnis res publica, quae ut dixi populi res est, con- 6ilio quodam regenda est, ut diuturna sit. Id autem consilium aut uni tribuendum est aut delectis quibusdam, etc. . . . Cum penes unum est omnium summa rerum, regem ilium unum vocamus et regnum ejus rei publicae statum," etc., Cic. Rep. 1, 26 ; cf. id. ib. 2, 23 ; id. ib. 1, 42 : simu- latque se inflexit hie rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus, id. ib'. 2, 26 : — rex Albai Longai, Enn. Ann. 1, 88 ; Cic. Rep. 2, 2 : regum sapieutia, id. ib. 2, 6 : rex Ancus, id. ib. 2, 3 : together with Anco regi, id. ib. 2, 20 : regem deligere, creare, eonstituere, id. ib. 2, 12 ; 17 ; 18 ; 20. — A very odious name in the time of the Republic, i. q. tyrant, despot : " pulso Tarquinio nomen regis audire non pote- rat (populus Romanus)," id. ib. 2, 30 fin.; cf., " hoc nomen (sc. tyranni) Graeci regis injusti esse voluerunt : nostri quidem om- nes reges vocitaverunt, qui soli in popu- los perpetuam potestatem haberent. Ita- que et Spurius Cassius et M. Manlius et Spurius Maelius regnum occupare volu- isse dicti sunt, et modo (Ti. Gracchus)," id. ib. 2, 27 Mos. ; and " id. Off. 3, 21, »3 ;" and with this cf. id. Fam. 12, 1 ; and id. Agr. 2, 6, 14. Vid. also, regnum, regno, and dominus. — The name rex, like {Suoi- Xeis, continued to be used in relig. lang. for priest ; hence, rex sacrificulus, sacrifi- cus, sacrorum, v. sacrificulus ; and, rex Nemorensis, i. e. priest of Diana Aricina, Suet. Calig. 35. — * (/3) Poet, as an adj., Rul- ing, that rules or sways: populum late regem belloque superbum, Virg. A. 1, 21. — 2. tar e\oxhv. ace. to the Gr. (iaoiXeijs, for The King of Persia, Ter. Heaut. 1, 1, 65; id. Eun. 3, 1, 7 and 11 ; Nep. Milt. 7, 5 ; id. Them. 3, 2 ; 4, 3 ; id. Paus. 1, 2, et al. (* called also, regum rex, Suet. Calig. 5). J3. Transf.: 1, Of Jupiter, as king of gods and men : quem (sc. Jovem) unum omnium deorura et hominum re- gem esse omnes doctrina expoliti con- sentiunt, Cic. Rep. 1, 36 ; cf. of the same, summi deum regis, Naev. Bell. Pun. 3, 2 ; EH AM and, divum pater atque hominum rex, Virg. A. 1. 65; 2, 048; 10, 2; 743 (with this cf., o qui res hominunique deumque Aeternis regis imperils, id. ib. 1, 229). Sometimes also of other deities, as rulers of the realms BSBifflied to them : aqua- rum, aequoreus, /'. e. Neptune, Ov. M. 10, 606 ; 8, 604 : unibrarum silentuin, i. c. Pluto, id. ib. 7, 219; 5, 356; (*so, tertiae sortis, Sen. Here. Fur. 833; and Stygius, Virg. A. 6, 252): antiqui poli, mundique prioris, i. e. Saturn, Mart. 12, 62. Of Aeo- lus, Virg. A. 1, 52, et saep. — 2. '» Sen,, for Head, chief, leader, master, etc. (most- ly poet.) : so of Aeneas, Virz. A. 1, 544 ; 575; 6,55: 7,220; of lions, I'haedr. 4, 13, 4 ; of the bull, as leader of the herd, Stat. Th. 5, 333 ; 11, 28 ; of the queen-bee, Virg. G. 4. 106 ; of the eagle, Plin. 10, 74, 95 ; of the Eridanus, as the firs* river of Italy, Virg. G. 1, 482 ; of Phanaean wine, id. ib. 2, 98, et saep. Also, of the master of a feast, like the Greek fiaoiXtvs : mensae, Macr. S. 2, 1 ; Prud. Cath. 9, 30 (cf. reg- num, no. I., B, and dominus, no. II,, B, 1). Of a governor, preceptor of youth : actae pueritiae, Hor. Od. 1, 36, 8. Of the leader, king in children's games, Hor. Ep. 1. 1, 59. Of the y/rotector, patron of parasites, Plaut. Asin. 5, 2, 59 ; id. Capt. 1, 1. 24 ; id. Stich. 3, 2, 2 ; Ter. Ph. 2, 2, 24 ; Hor. Ep. 1, 17, 20 ; 43 ; Mart. 2, 18 ; Juv. 1, 36, et saep. Of the son of a king or chieftain, a prince, Virg. A. 9, 223 ; Val. Fl. 1, 174 ; Stat. Aeh. 1, 156 ; Flor. 4, 9, 7 Duk. (cf. regulus and regina). Of a powerful, rich, or fortunate person, Plaut. Rud. 4, 2, 26 ; id. Poen. 3, 3, 58 ; Hor. Od. 2, 14, 11 ; 2, 18, 34 ; id. Sat. 1, 2, 86 ; 2, 2, 45 ; id. A. P. 434.— (* lie- ges sometimes signifies The king and queen, Liv. 1, 39 init. ; id. 27, 4 ; some- times the whole royal family: post exac- tos reges, id. 2, 8 ; id. ib. 2. — Rex some- times denotes The character, sentiments, or feelings of a king : rex patrem (i. e. paternum animum) vicit, Ov. M. 12, 30; id. ib. 13, 187.) — JJ, Rex, as A surname in the gens Marcia, e. g. Q. Marcius Rex, consul A.U.C. 686, Sail. C. 30, 3 : Q. (Mar- cius Rex, brother-in-law of Clodius, Cic. Att. 1, 16, 10 (in a lusus verbb. with rex, a tyrant, despot) : P. Marcius Rex, Liv. 43. 1, et mult. al. Cf. Suet. Caes. 6. Rha. indecl., 'PS, The Wolga, on whose banks grew the radix pontica, Rha pon- ticum, rhubarb (Rheum Rhaponticum, L.), which thence received its name, Amm. 22, 8 (cf. Cels. 5, 23 Jin.). t i-habdos. i, /■ = p Mos (a rod), A sort of meteor, App. de Mundo, p. 64. rhacoma. ae, /. A root, pern. i. q. rha, rhubarb, Plin. 27, 12, 105. Rhadamanthus. i, m., 'p«(5 i^avflof, A son oj Jupiter, brother of Minos, a judge in the infernal regions. Cic. Tusc. 1, 5, 10 ; 41, 98; Ov. M. 9, 436; 440; Virg. A. 6, 556 ; Claud, in Rutin. 2, 480. Rhadamas. antis, m. A fictitious name in Plaut. Trill. 4, 2, 83. Rhaeti. Rhaetia. Rhaeticus. Rhactus. v. Raeti, etc. t rhagades. um,/, and rhagadia, orum, n. = fiuy «v, A small spi- der, Plin. 29, 4, 27. Rhamnenses. v. Ramnes. ' rhamnos, i, f- = P'l* voS, Buckthorn, Christ's-lhorn, Rhamnus, L. ; Plin. 24, 14, 76 ; Veg. 5, 74. Rhamnus, untis./., 'Faroes : A. The northernmost town of Attica, famed for a statue of Nemesis, Plin. 4, 7, 11 ; 36, 5, 4, § 17 ; Luc. 5, 233 ; cf. Mann. Griechenl. p. 297.— B. Deriw. : 1. Rhamnusi- US? a , ura , tidj., Rliamnusian : Rhamnu- sium se aiebat esse, from Rhamnus, Ter. Andr. 5, 4, 27 ; so, Antiphon, Cic. Brut. 12, 47 : virgo, i. e. Netnesis, Catull. 66, 71 ; also calledT)ea, Claud. Bell. Get. 631 ; and simplv Rhamnusia, ae, /., Ov. M. 3, 406 ; id. 'Prist. 5, 8, 9 ; Stat. S. 3, 5, 5. — 2. Rhamnusis, idis, /., The Rliamnusian, i. e. Nemesis, Ov. M. 14, 694. (* Rhamses. is (or ae), m. An an- cient and powtrful king of Egypt, Tac. A. 2, 60 ; called alsb Ramises in Plin. 36, 8, 14.) BHET (* Rhanis, i /. A nymph in the train of Diana, Ov. M. 3, 171.) I rhapcion, Ii, n. = p mi'i'iov, A plant, also called leontopetalon, Plin. 27, 11, 72. t rhapisma, atis. n. = pamtyta, A blow with a stick, a rap, Cod. Justin. 8, 49, 6. f rhapsodia. ae, /. = pa4>u>oia, A rhapsody: secunda, i. e. the second book of the Iliad, Nep. Dion. 6, 4. 1. Rhea- f| e,/. An old Italian name. Thus, Rhea Silvia, daughter jif Numitor, and mother of Romulus and Remus, Liv. 1, 3 ; Flor. 1, 1 ; Prud. adv. Symm, 1, 174. — Hence comes the name of the fabled priestess Rhea in Virg. A. 7, 6511. 2. Rhea. ae, /., Via, Another name for Cybcle, Ov. F.4,201 ; Aus. Idyll, mon- osvll. 12. 1 rhectae* arum, m. = pT/KTai, A kind of earthquake, App. de Mundo, p. 65. ' ' rheda. ae, /. [a Gallic word, ace. to Quint. I, 5, 57 and 68] A four-wheeled car- riage, Var. in Non. 167, 25, and 451, 17 ; Caes. B. G. 1, 51, 2 ; 6, 30, 2 ; Cic. Mil. 10, 28 ; id. Phil. 2, 24 ; id. Att. 5, 17 ; 6. 1 ad fin. ; Hor. S. 1, 5, 86 ; 2, 6, 42, et mult. al. rhedarius- a, um : I. Adj. [rheda] OJ or belonging to the rheda : muli, Var. R. R. 3, 17, 7 (cf. instead, equi ad rhedam, id. ib. 2, 7, 15). — Hence, IJ. Subst., rhe- darius, ii, m. : \, The driver of a rheda, a coachman, Cic. Mil. 10, 29.-2. The builder of a rheda, a carriage-maker, Cap- itol. Max. et Balb. 5. Rhcddncs (also written Red.), um, m. A people in Gallia Lugdunensis, in the neighborhood of the mod. Rrnnes, in Brelagne, Caes. B. G. 2, 34 ; 7, 75, 4 ; cf. Ckert, Gall p. 332 and 482. Rhcglum ("' s o written Regium). ii, n., 'Pijyiov, The southernmost town of Ita- ly on the Sicilian Straits, now Reggio, Plin. 3, 8, 14 ; Cic. Fam. 12. 25, 3 ; (*id. ib. 7, 19; id. Att. 16, 6; Liv. 36, 12) ; Just. 4, 1 ; cf. Mann. Ital. vol. ii., p. 178. Greek ace, Rhegion, Ov. M. 14, 48. — H. Hence Rheginus. a, um, adj., Of or belonging to Rheginm: litora, Sil. 13, 94.— Subst, Rhegini, orunt, m., The inhabitants of Rheginm, Cic. Arch. 3, 5 ; id. Verr. 2, 4. 60 ; 2, 5, 18. RhcnanuS) a, um, v. Rhenus, no. II. rhenoi on is, v. reno. RhcnUS. i> m. The Rhine, " Caes. B. G. 4, 10, 3 ; Tac. G. 1 ; Mel. 3, 2 sq. ; Plin. 4. 14, 28 sat? Caes. 1!. G. 1, 1, 4 ; Cic. Pis. 33, 81 ; Virg. A. 8, 727 ; id. Eel. 10, 47 ; Hor. S. 1, 10, 37; id. A. P. 18, et saepiss. ; cf. Mann. Gall. p. 187 sq. ; and German, p. 443 ; Ukert, Gall. p. 82 ; 109 ; 147 ; 156. — 2. Me ton., for The dwellers on the Rhine, the Germans, Ov. F. 1, 286; id. Pont. 3. 4, 88 ; Luc. 5, 268 ; Stat S. 1, 4, 89 ; hence even in the plur., Rheni, Pers. 6 . 47. — H. Hence Rhenanus. a, um, adj., Of or belonging to the Rliine, Rhen- ish : manus, Mart. 9, 36. Rhesus, i. m -< 'Vnoos, The son of a Muse, a king in Thrace, who was robbed of his horses and killed by Diomedes and Ulysses before Troy, Cic. N. D. 3, 18, 45; Virg. A. 1, 469 ; Ov. M. 13, 249 sq., et al. 'rhetor, oris, m.7=f»JTu>p, A teacher of oratory or rhetoric, a rhetorician : " eos, qui rhetores nominarentur et qui dicendi praecepta traderent, nihil plane tenere," Cic. de Or. 1, 18 fin. ; cf. Quint. 2, 2, 1 ; and, in rhetorum scholis, id. 10, 5, 14 ; 12, 2, 23: rhetorum artes, Cic. Fin. 3, I fin.: (pueri) priusquam tradantur rhetori, Quint. 1, 10, 1, et saep. — *H. After the Greek manner, An orator. Nep. Epnm. 6, 3 ; cf. with § 1. rhctorica, fl e, and rhetorice* es, v. rhetoricus. rhetoriCC. °dv., v. rhetoricus. ad fin. rhetolicO; avi, 1. (ante-class.), and *rhetdricor! an (post-class.) [rhe- toricus] To speak rhetorically, or like an orator, Nov. in Non. 476, 6; — Tert. Res. Carn. 5. f rhetdricoteros* i. ad J- = pnropucii- TepoS, More oratorical, Lucil. in Cic. de Or. 3, 43, 171. t rhetoricus, a, um, adj. = ptjropiKoS Of or belonging to a rhetorician, rhetoric, al : nostro more aliquando, non rhetorico loquamur, Cic. de Or. 1. 29/«.: ars, i. e. alreatise on rhetoric, id. Fin. 4, 3, 7. — ■ 1325 RHIZ Hence, subst, rhetor lea, ae, or rhe- torice, es, /. (the first form in Cic., the latter in Quint.), The art of oratory, rhet- oric : dicom, ei potero, rhetorice, sed hac rhetoriea philosophorum, non nostra ilia forensi, Cic. Fin. 2, 6: (* rhetorice est bene dicendi scientia, Quint. 5, 10, 54) ; id. 2, 1, 5 : jus rhetorices, id. Prooem. § 23: (*rhe- toricen exercere, id. 2, 1, 3) ; id. 2, 15, 24 : de rhetorice, id. 2, 15, 10. — And this, again, is referred to in the adj. rhetoricus, in, r. doctores, i. e. teachers of rhetoric, Cic. de Or. 1, 19, 8f> : syllogismus, Quint. 5, 10, 3; 9, 4, 57: libri, books on rhetoric, Cic. de Or. 2, 3; also, subst, rhetorici, orum, m. : nisi rhetoricos suos (the erroneously- named books, de Inventione) ipse adoles- cent sibi elapsos diceret (Cicero), Quint. 3; 1, 20 ; so, in rhetoricis, id. 2, 15, 6 ; also in the sing. : sicut ex Ciceronis rhetorico primo manifestum est, id. 3, 5, 14 ; 3, 6, 58. — In the neulr. plur. subst, rhetoriea, 6rum, Rhetoric : rhetoriea tnihi vestra sunt nota, Cic. Fat. 2, 4. — Adv., rhetori- ce, In an oratorical or rhetorical manner, oratoricalhj, rhetorically : rhetorice igitur nos mavis quam dialectice disputare? Cic. Fin. 2, 0: ejus mortem rhetorice et tragi- ce ornare, id. Brut. 11, 43; cf., quam rhe- torice ! id. Tusc. 3, 26, 63. 1 rhctoriscus. i, m. dim. [rhetor] A Hale rhetorician, Gell. 17, 20, 4. t rhctdrissOi are, v. n. = pnropifyi, To apeak rhetorically, Pomp, in Non. 166, 3. trhetra, ae, /. = pqrpa, A saying, maxim, law: Lycurgi, Amm. 16, 5. 1 I'hcuma, atis, n. = pei>ua : I. A flow, flood : maris (i. e. aestus), Veg. Mil. 5, 12. — H. ^ catarrh, rheum, Hier. Ep. 122, 1. I rheumaticuS" i, m. = psvuaTiKos, One troubled with rheum, that has a ca- tarrh, Plin. 29, 6, 9. t rheumatismus, i, m. = hivpano- libs, Rheum, catarrh, Plin. 22, 18, 21 ; 23, 2, 32 ; 24, 3, 3, et saep. I rhcumatlZO. are, v. n.z= ptvpati- Coum, To be troubled with rheum, to have a catarrh, Theod. Prise. 1, 10. ■ rhCKia* ae, /. A plant, also called onochelis, Plin. 22, 21, 25. I rhina» ae,f. = p , ivn, A kind of sharlt, Plin. 32, 11, 53. t rhinenchy tes* ae, m. =jW) p xe- rnS, An instrument for making injections into the nose, Scrib. Comp. 7. ' rhlllion» "■ n. = piviov, collyrium, An ointment for removing scars, Cels. 6, 6, 30. > rhinocerosi otis, m.-z=.p<.v A Ktpus, A rhinoceros, Plin. 8, 20, 29 : Mart. Spect. 9: 22; id. Epigr. 14, 53,— H. Meton., for A vessel made of the rhinoceros's horn, Juv. 7, 130 ; Mart. 14, 52,— A nickname for A man with a long nose, Lucil. in Non. 25, 30 (v. brochus). And trop. : nasum rhi- nocerotis habere, i. e. to turn up the nose, to sneer at every thing, Mart. 1,4; hence, rhinoCerdtlCUS; a, una, adj., Of a rhi- noceros: naris, i. e. sneering, mockery, Hi- don. Carm. 9, 339. Rhinocolura, ae, /. A town in Egypt on the shore of the Mediterranean, Plin. 5, 13, 14 ; Liv. 45, 11 ; Sen. de Ira 3, 20 ; cf. Mann. Air., vol. ii., p. 498. Rhinthon- oni.i, m. The originator of travestied tragedy, a native of Turentum, Cic. Att. 1, 20, 3; Var. R. R. 3, 3, 9 (cited also in Col. 8, 16, 4) ; cf. Lyd. de Magistr. 1, 40 and 41. Rhion or Rhium, i, n.: I. A strait between the Ionian Sea and the Co- rinthian Gulf, Liv. 27, 29 ; 28, 7 ; Mela 2, 3, — II. ^ promontory of Achaia near this strait, Plin. 4, 2, 3. — HI. A town near the same strait, Liv. 27, 30 ; al. Aegium.) Rhipaei or Rhiphaei (also Rip.) montes. A range of mountains in the most northern part of Scythia, where arc the sour- ,-;,< of the Tanais, Mel. 1, 19, 13 ; 2, 1, 1 ; 3, 5, 1 ; Plin. 4, 12, 24 ; 6, 5, 5 ; Enn. Ann. 4, 5. et al. ; less i'req. in the sing., Rhipaeus mens, Mel. 1, 19, 18 and 20, — H, Hence Rhipaeus or Rhiphacus. a, um, adj., Rhiphaean: arce», Virg. G. 1. 240: Eurus, id. ib. 3. 382: pruinae, id. ib. 4,518 : grando, Stat Th. 1, 240 : (*nix, Sen. Hip- po). : nives, Luc. 4, 118: bruma, Col. 10, 77). et saep. | rhizias, ae, m.z=htX > iuc, Juice ex- 1326 EHOD traded from the root, (* opp. caulias, q. v.), Plin. 19, 3, 15. (* Rhizinium, ii, n. ^ town of Dal- malia, Plin. 3, 22, 26 ; called, also, Rhi- ZOn- o"' 3 ' now Risano, Liv. 45, 26. — Hence RhiZdnitae» arum, m., The in- habitants of this town, Liv. 45, 25. t rhlZOtomoSi i./- -A plant, Plin. 21, 7,9. trhizotomumcna. 6rum, n. = ^- ^oropot'ueva, Descriptions of or instruc- tions about medicines prepared from roots cut vp, (* the name of a book written by Micton), Plin. 20, 23, 96. trllOj indecl. = p , tj, The Greek name of the letter r, Cic. de Div. 2, 46. (* Rhoda- ae, /• •• I. A town of His- pania Tarraconensis, now Rosas, Liv. 34, 8; Mela 2, 6. — H. A town on the Rhone, Plin. 3, 4, 5.) RhodaniCUSj a > um > v. Rhodanus, no. II., 1. Rhodanus? ii m. The Rhone, a river in Gaul, "Mel. 2, 5, 4 sq. ; Plin. 3, 4, 5; Sil. 3, 446 sq. ; Var. in Gell. 10. 7 ;" Caes. B. G. 1, 1 ; 5; Plane, in Cic. Fam. 10. 9, 3 ; 10, 11, 2; Hor. Od. 2, 20, 20. et saep 2. Meton., for The dwellers by the Rhone, the Gauls : Rheno Rhodanoque subactis, Luc. 5, 268. — H, Hence, 1. bhodanici navtae, Sailors or boatmen on the Rhone, Inscr. Orell. 809 ; 4110 ; in the sing., id. ib. 4223.-2. Rhodanitis, idis, /., of or belonging to the Rhone : urbes, situated ■upon the Rhone, Sid. Ep. Cam. 9, 13 Jin. RhddiaCUSi a, um, v. Rhodus, no. II., 2. RhddiensiS; > s > v - Rhodus, no. II., 3. t rhddinUS) a, um, adj. — podivo;, Pre- pared from roses: unguentum, rose-salve, Plin. 13. 1, 2 : oleum, oil of roses, id. 15, 7, 7. t rhoditis* is, /• A precious stone, un- known to us, Plin. 37, 11, 73. RhodlUS" a, um, adj., v. Rhodos, no. II., 1. ( Rhode»; onis, m. Africnd ofQ. Ther- mus, Cic. Fam. 2, 18.) t rhododaphnc. es, /. = po&o&atbvn, The rose-bay. oleander, Plin. 16, 20, 33; 34, 9, 53 : Pall. 1, 35, 9. 1 rhodddendros. Uf, and rhodo- dendrons i' n.~ podofievFpov, i. q. the preceding, Therose-bay, oleander, Plin. 16, 20, 33; 21, 13, 45; 24, 11,53. I l'hodorncli. n. indecl. = [joidpeXi, Honey of roses. Pall. Maj. 16. Rhodopc.fis/, 'Tofozn: I. A mount- ainrangeiu Thrace, apart of the Haemns, Mel. 2, 2, 2 ; Virg. G. 3, 351 ; Ov. M. 2, 222 ; 589 ; 10, 77. Ace. to the myth, originally a man, Ov. M. 6, 87 sq. — 2. Meton., for Thrace, Virg. E. 6. 30 : Stat. Th. 12, 181.— 11, Hence, 1. Rhodopcius, a. um, adj., Rhddopeian, for Thracian : arces, Virg. G. 4, 461 : regna, i. e. Thrace, Ov. Ib. 345 : vates, i. e. Orpheus, id. Met. 10, 11 ; also called R. heros, id. ib. 10, 50 : spicula, Sil. 12, 400 : saxa, Claud. III. Cons. Hon. 113 : fiumina, id. IV. Cons. Hon. 526: conjux, i. e. Procne, wife of the Thracian king Te- reus, Stat. Th. 5, 21.— 2. RhodopeuSi a, um. adj.. The same : saxa, Luc. 6, 618. tt rhodora, ae, /. [a Gallic word] Name of a plant, Spiraea ulmaria, L. ; Plin. 24, 19, 112. Rhpdos (rarely Rhodus), i, /., Tf-Sos : I, An island on the roast of Asia Minor, celebrated for its Colossus, its school of Rhetoric, and the skill of its people in nav- igation ; now Rhodes, Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 31, 36 ; Cic. Rep. 1, 31 ; id. de Or. 2. 1, 3; id. Plane. 34, 84 ; id. Fam. 2, 17; Caes. B. G. 3. 102,7; Liv. 31, 15; Hor. Od. 1,7, 1 ; id. Ep. 1, 11, 17; 21 ; Oy. M. 7, 365, et al. The nymph of this island, Ov. M. 4, 204.— H. Derivv. : J,, RhodlUS» a, um, adj., Of or belonging to Rhodes, Rhodian : classis, Ov. M. 12, 574 ; Suet. Claud. 21 : uva, Virg. G. 2, 102 ; Col. 3, 2, 1 ; Plin. 14, 3, 4 : fici, Col. 5, 10, 11 : galli, gallinae, id. 8, 2. 12 sq. ; 8, 11, 11 : marmor, Plin. 37, 10, 62 : opus, i. e. the Colossus, Mart. 1, 71 : oratores. Cic. Brut 13, 51 : cf., genus (elo- quentiae), Quint. 12, 10, 18 sq. : talenrum, Feet. s. v. talentobum. p. 273. — Subst, Rhodii. orum, m.. The people of Rltodes, the Rhodians, Cic. Rep. 3,35; id. de imp. Pomp. 18. 54 ; id. Verr. 2, 2, 65 j Liv. 31, 15; Juv. 8, 113, et saep,— 2. Rhodla- KH YP cuSi a , um , adj , The same : spongiae. Plin. 31, 11, 47 : glutinum, id. 28, 17, 71: peristylium, Vitr. 6, 10.— 3. Rhodicn- sis> e, adj., The same : hospes, Suet. Tib. 62 : civitas, Gell. 7, 3.— Subst, Rhodien- s e s, ium, m., The Rlwdians : oratio pro Rhodiensibus, Cato in Gell. 7, 3; 13, 24, 13. (* Rhoduntia* ae. /. One of the three summits of Mount Octa ; the others were Callidromus and Tichius, Liv. 36, 16.) , t rhoeass adis, or rhoea* ae, /• = poms, Wild poppy, Plin. 19, 8, 53 ; 20, 19, 77. 1. Rhocteus- a, um, adj., 'Poircio?, Of or belonging to the promontory of Rhoe- leum, Rhoelcan : profundum, the sea that washes it, Ov. M. 11, 197 ; cf., litora, Plin. 5, 30, 33; and subst, Rhoeteum rapax, Ov. F. 4, 279. — Hence poet., in gen., Of or belonging to Troy, Trojan : ductor, i. e. Aeneas, Virg. A. 12, 456 : litera, Luc. 6, 351 : fata, Sil. 1, 115. — 2. Collat form, RhoeteiUS; a > um , adj., transf. still fur- ther, for Roman : regna, Sil. 7, 431 : pubes, id. 9, 621 : lancea, id. 17, 197. 2. Rhoeteus (dissyl.), ei and eos, m. The name of a Rutulian, Virg. A. 10, 399; 402. RhoetuSi i, m - : I. A giant. Hor. Od. 2, 19, 23 ; 3, 4, 55.— II. A centaur, Ov. M. 12, 271 sq. ; Virg. G. 2, 456 ; Val. Fl. 1, 140 ; Luc. 6, 390. — III, A companion of Phinc- us, Ov. M. 5, 38. — IV. A king of the Mar- sians, Virg. A. 10, 388 Serv. t rhoicus. a, um, adj. = points. Of or belonging to the sumach (rhus), sumach-: folia, Plin. 24, 11, 54. t rhoitCS; ae, m. = p'oirni (sc oivos). Pomegranate wine, Plin. 14. 16, 19, 3. t rhomboides. is, /■ (* ace. to Geor- ges, n.) = pouSoeiot'iS. In mathematics, A four-sided figure, whose opposite sides and angles are equal, a rhomboid, Frontin. Ex- pos, form. p. 36 Goes. ; Marc. Cap. 6, 230. rhombus, i, m. = p'6u6os : I. A magi- cian's circle, Prop. 2, 28, 35 ; 3, 6, 26 ; Ov. Am. 1, 8, 7 ; Mart. 9, 30 ; 12, 57.— H. A hind offish, fiat-fish, turbot, Plin. 9, 54, 79 ; Hor. S. 1,2, 116; 2,2,42; 48; 49; 95; 2,8,30; id. Epod. 2, 50; Juv. 4, 39; 68; 119; 11, 121; Mart. 13, 81, et al—%11. A mathe- matical figure whose four sides and oppo- site angles are equal, a rhomb. Front. Ex- pos, form. p. 36 Goes. ; Marc. Cap. 6, 230. t rhomphaea, ae (pure Latin form, rumpia, Gell. 10, 25, 2 ; with i short, rum- pia, Val. Fl. 6, 98), /. = f>op(j>aia, A long missile weapon of barbarous nations, Enn. Ann. 14, 14 ; Liv. 31, 39 ; Val. Fl. 1. 1. ; Claud. Epigr. 27 ; Ascon. Argum. Milon. rhomphealis, e, adj. [rhomphaea] O/or belonging to the rhomphaea : incen- dium, Prud. Cath. 7, 93. * rhonchi-sdnUS, a, um, adj. frhon- chus] Snorting: rhinoceros, Sid. Carm. 3, 8. * rhoncho. are, v. n. [id.] To snore, to snort, Sid. Ep. 1, 6. t rhonchus, i, >"■ = I. /^Wr. ^ snor- ing, Mart. 3, 82.-2. Transi., The croak- ing of a frog, App. M. 1, p. 106. — H. Tr o p., A sneering, sneer, jeer, Mart. 1, 4 ; 4, 87. Rhondes, v. Icadius. t rhopalon, h n - = p'^aXov, The plant nymphaea, Plin. 25, 7, 37. RhosOSs i. /•> 'Pwnos, A town in CM- cia, where highly prized utensils were made, Mel. 1, 12 fin.— Hence RhosiaCUSi a , um, adj., Of or belonging to Rhosos : vasn, Cic. Att 6, 1, 13; and Rhosius- a. ""', adj., The same: montea, Plin. 5, 22, 18. t rhus- rhois (also corrupted into roris, Col. 12, 42, 3 : abl., rore, id. 9, 13, 5 ; Pall. Mart 15, 1), m. (*/. in Scrib. Larg. 142) = ioT'S, A bushy shrub, sumach, Plin. 29, 11, 54 sq.; 13, 6, 13; Cels. 6, 11; Col. 1. 1.; Pall. 1. 1. ; Scrib. Comp. Ill : ace, rhun, Plin. 24, 14, 79 : rhum, id. 29, 3, 11 fin. '< rhuselinon- '• n. = povaiXivor, A plant, also called apium rusticum, App. Herb. 8. ("' Rhyndaeus» ', m - A r " )er between Mysiaaud Bithynia, now the Lupati, Plin. 5, 32, 40 ; 6, 34, 39 ; Mela 1, 19, 3.) t trhyparographos, *• »». = /Suim/xs- ypn(pus, A painter oj low or mean subjects, a surname of Pyreicus, Plin. 35, 10, 37. t rhypodes, is, adj. r= iWwifys, Dirty, smeared: emplastrum, a drawing plaster, Cels. 6, 18, 7 (id. 5, 19, 15, written as Gr.). HIDE , (* rhythmice, es. f.=fv9uiKh. sc. Ti\i>n, 'The art of observing rhythm, Mart. Cap. 9, p. 327 Grot.) ' rhythmicus) i. •»• =zjtv6m*'t, One who pays attention to rhythm or who leaches the art of preserving rhythm in composition : Cic. do Or. 3. 49, 190; so Quint. 9, 4, 68. ' rhythmizomenon, '. n.==faB- pt^ouevoit, That which is reduced to meas- ure or rhythm, Mart. Cap. 1, p. 326 Grot) (*rhythmoides>i s . «4/=^uO/in£ii5^?, Like r/ii/tltm, rhythmical. Mart. Cap. 9, p. 327 Grot.) 1 rhythmos °r -us» i. m. = j>vB u 6s, Symmetry, harmony, rhi/thm in music or speech. " Mart Cap. 9. 326 ; Var. in Diom. p. 512 P. j Quint. 9, 4. 51 sq. ; 78 ; 109 (Cic- ero constantly uses numerus instead of this word, which he quotes only as pure Greek, Or. 20. 67, and 51, 170). t rhytium» n', "• = fr'Tiov. A horn- shaped drinking-vesscl, a drinking-horn, Mart. 2, 35. rica> ae, f A veil to be thrown over the head, worn by the Roman women, Var. L. L. 5, 29, 37 ; 1'laut. Epid. 2, 2, 48 : Lucil., Novius and Serenus in Non. 539, 18 sq. ; Mnssur. Sabin. in Gell. 10, 15, 28 ; Gell. 6, 10, 4 ; Fest. p. 139 and 237. riciniatus. <*. urn, adj. [ricinium] Wearing a ricinium : mimi, Auct ap. Fest. e. v. hecinium, p. 136 and 229. ricinium. >i> «• [rica] A small veil Ihroiru over the head by the early Romans, esp. by women and mourners, Var. L. L. 5, 30, 37 ; id. ap. Non. 549, 32 ; Cic. Leg. 2, 23, 59 : 25, 61 ; cf. Fest. s. v. eecinium, p. 229 ; Lucil. in Non. 539. 22. * 1. l'icinus. ;| urn, adj. [id.] Veiled: (nitra, Var. in Non. 539, 26. 2. ncinus, '. m. : I, A large hind of vermin that infests sheep, dogs, etc. a tick, tike, Cato R. R. 96, 2 ; Var. R. R. 2, 9, 14 ; Col. 7, 13, 1 ; 6, 2, 6 j Plin. 22, 18, 21 ; Se- ren. Samm. 36, 699.-11. A plant, called also cici and croton, Plin. 15, 7. 7. * rictOj ar e. v. n. [ rinnor ] To make '.he natural cry of a leopard, Spart. Get. 5. l'ictum. i. v. rictus, ad ink. rictus? iis, m. (a neut. collat. form, rictuin, i, it., Lucr. 6, 1194 ; Cic. Verr. 2, 4, 43; plur., ricta, Lucr. 5, 1063; cf. Non. 221, 18 sq.) [ringor] The aperture of the mouth, the mouth wide open (esp. for laugh- ins:) (quite classical) : rictus parvissimus. Var. in Non. 456, 9 ; so Lucil. Titinn. and Pompon, ib. ; Lucr. 6, 1194 ; Cic. 1. 1. ; Quint. 1, 11, 9; Suet. Claud. 30; Flor. 3, 1 1 Jin. ; Hor. S. 1, 10, 7 ; Juv. 10, 230, et al. ; in the plur., Ov. A. A. 2. 283 ; id. Met. 11, 126. — Of animals, Gaping, 'distended jaws, Ov. M. 1, 741 ; 2. 481 ; Juv. 10, 272; in the plnr., Lucr. .">, 1063 : Ov. M. 3, 674 ; 4. 97 ; 6. 378 ; LI, 59 ; 14. 65, et saep,— 2. Poet., tra i] s f.. Of The opening of the eyes: Luc. 6. 757 CorL ; so Sen. Here. Oet 1168 and 1276. * ricula* ae,/. dim, frica] A small veil, Turpi], in Non. 539. 25; and 549. 11. rideo* S'i sum, 2. (dep. collat. form, ri- detur, l'etr. 57, 3; 61, 4) v. n. and a.: I. Netttr., 'To laugh: A, 1° gen.: num- quam ullo die risi adaeque Neque hoc j quod reliquum est plus risuram opinor, Plaut Casin. 5, 1, 4 : so, multum, id. Stich. 1, 3, 89 : ridere convivae, cachinnare ipse Apronius, Cic. Verr. 2,3,23: M. Crassum semel ait in vita risisse Lucilius, id. Fin. 5. 30 ad Jin. : ridetque (deus), si mortalis ultra Fas trepidat, Hor. Od. 3, 29, 31 ; so I with a follg. si: id. Ep. 1, 1, 94 sq-. ; 1, 19, 43 ; id. A. P. 105 : ridentem dicere verum quid vetat while laughing, i. e. in a laugh- ing or jesting manner, id. Sat. 1, 1, 24 ; cf. ■ Cic. Fain. 2, 4. — With a homogeneous ob- ject : ridere yi\utra napcdviov, id. ib. 7, 25. B. In partic. : 1. To laugh pleasant- ly, to smile ; and r. ad aliquem or alicui, , to smile on one (so almost entirely poet) : Juppiter hie risit Tempestatesque serenae Riserunt omnes risu Jovis omnipotentis, Eun. Ann. 1, 172 sq. ; cf. Ov. Tr. 1, 5, 27 : ridere ad patreru, Catull. 61, 219 ; cf, Cui non risere parentes, Virg. E. 4, 62 Heyne. — Hence. b.Transf.. of things, To laugh or smile, i. q. to look cheerful or pleasant : innubilus aether ridet, Lucr. 3, 22 Forb. .V. cr. ; so, tempestas, id. 5, 1394: ungu- i ma et pulchra Sicyonia in pedibus, id. 4, RIDI 1121: domus argento, Hor. Od. 4, 11, 6: almus ager tlorum eoloribus, Ov. M. 15, 205 : pavonum ridenti lepore, Lucr. 2, 502; cf, colocusia mixta riucnti acantho, Virg. E. 4, 20:— tibi rident anquora ponti, smile upon (Ace, look brightly up to thee, Lucr. 1,8; so c.dat.: Catull. 64, 285 ; Hor. Od. 2, 6, 13; 4, 11, 6. — * 2. To laugh in ridicule, to mock (cf. under no. II., B, 2) : quando potentior Largis muncribus rise- rit aemuli, Hor. Od. 4, 1, 18. II. Act., 'To laugh al, laugh over any thing: £. In gen. (quite class.): rideo hunc. Ter. Ad. 4, 2, 9 ; cf. id. Eun. 5, 7, 7 ; so. Acrisium (Juppiter et Venus), Hor. Od. 3, 16, 7: porcum de grege Epicuri. id. Ep. 1, 4, 16, et saep. : risi " nivem atram," Cic. Q Fr. 2. 13 ; cf, joca tua, id. Att. 14, 14, 1 ; and, haec ego non rideo, quamvis tu rideas, say in jest, id. Fam. 7, 11 fin.: nemo illic vitia ridet, Tac. G. 19 ; cf , pcr- juria amantum (Juppiter). Tib. 3, (i, 49; Ov. A. A. 1, 633; for which, perjuros amantes, Prop. 2, 16, 47. — Poet, with a follg. object-clause: Stat Th. 10, 648.— Pass.: haec enim ridentur vel sola vel maxiine, quae notant et designant turpi- tudinem aliquam non turpiter, etc., Cic. de Or. 2, 58, 236 sq. : neque acute tantum ac venuste, sed stulte, iracunde, timide dicta aut facta ridentur, Quint. 6, 3, 7: quae in mimis rideri solent id. ib. 29. B. In partic.: *J. To smile upon one : quasi muti silent Neque me rident, Plaut. Capt. 3, 1, 21.— 2. To laugh at, rid- icule a person or thing (milder than deri- dere, to deride; and not freq. till after the .Aug. per.) : ut dederis nobis quemad- modum scripseris ad me, quern semper ridere possemus, Cic. (or Coel. in Cic.) Fam. 2, 9, 1 ; cf, curre et qunm primum haec risum veni, Coel. ib. 8, 14 fin. ; (coupled with reprehendere), Hor. S. 1, 10, 54; cf., risimus et merito nuper poe- tam, Quint. 8. 3, 19 ; so, nostram diligen- tiam, id. 2, 11, 1 : praesaga verba senis (coupled with spernere), Ov. M. 3, 514: lacrimas meas (manus impia). id. ib. 3, 657, et al. — In the pass. : Pyrrhi ridetur largitas a consule, Cic. Rep. 3, 28 : ridea- tur merito, qui, etc.. Quint. 11, 1, 44; cf. id. 9, 3, 101 ; Hor. Ep. 2, 2, 106 ; id. A. P. 356 : rideri possit eo, quod, etc., id. Sat. 1, 3, 30 : peccet ad extremum ridendus, id. Ep.J, 1,9; cf. Quint. 4, 1, 62. ridibundus. a. um, adj. [ rideo ] Laughing (ante-class.) : Plaut. Epid. 3, 3, 32;_cf. Gell. 11, 15. 2 sq. ridica* ae, /. In agriculture, A stake, prop, a vine-prop, Cato R. R. 17; 1 ; Var. R. R.1,8.4; 1,26; Col. 4, 26,1; 11, 2, 12, et al. ridicula. ae, /. dim. [ridica] A little •stake, a peg, plug, Sen. Q. N. 1, 3. ridicularius. a - um, adj. [ridiculus] 7'hal excites laughter, laughable, droll, funny (ante- and post-class.) : ridicularia fundere, to utter jests, drolleries, Cato in Macr. 8. 2. 10 : cf. Plaut. Asin. 2, 2, 64 ; so id. Trin. 1, 2, 28 ; id. True. 3, 2. 16.— In the sing, subst. ridicularius, ii, m., A droll, a jester, Gell. 4, 20, 3. ridicule' adv., v. ridiculus, ad fin. ridiculosus- a > «m. adj. [ridiculus] Laughable, facetious, droll (ante- and post- class.) : parasitus ridiculosissimus, Plaut. Stich. 2, 2, 64 : negotia, Arn. 5, 175 : non ridiculosa ut scribis. sed ridicula mihi forte res accidit, not comical, but ridicu- lous, Hier. adv. Rutin. 3, 12. ridiculus- a. um, adj. [rideo] That excites laughter; and, I, In a good sense, Laughable, droll, funny, amusing, face- tious (so freq. and quite class.) : Plaut. Men. 2. 2, 43; cf, quando adbibero. allu- diabo, turn sum ridiculissimus, id. Stich. 2, 2, 58 ; and, cavillator facie magis quam facetiis ridiculus, Cic. Att 1, 13, 2 : homi- nes, id. Verr. 2, 1, 46 ad fin. ; Juv. 3, 153 : mus, a funny little mouse, Hor. A. P. 139 : — inest lepos ludusque in hac comoedia : ridicula res est, Plaut. Asin. prol. 14 ; so, r. et jocosa res, Catull. 56, 1 and 4 : dico unum ridiculum dictum de dictis melio- ribus . . . nemo ridet, Plaut. Capt. 3, 1. 22 ; 60, dictum, Quint. 6, 3,6: logi, Plaut Stich. 1, 3, 68 : vultus gestusque, Quint. 6, 3. 26, et saep. : ridiculum est, te istuc me admo- nere, Ter. Beaut 2. 3. 112; so, ridiculum e6t, with a subject-clau-r-. Quint. 6. 3, 94 : RIG E huic, tam cito? ridiculum! how r„mfa'? Ter. And. 3, 1, 16 ; so absol. : id. ib. 4, 2, 29 ; id. Eun. 3, 1, 62 ; id. Phorm. 5, 7, 8.— Poet., with the inf. : (Porcius) Ridiculus totos eimul obsorbere placentas, Hor. S. 2, 8, 24.-2. Subst: a. ridiculus. i, m„ A jester, buffoon : Gelasimo nouicn mihi indidit parvo pater. Quia inde join a pauxillo puero ridiculus Cui, etc., Plaut. Stich. 1, 3, 21 sq. ; so id. ib. 17 and 64 ; 4, 5, 54; id. Capt 3, 1, 10; 17; Ter. Eun. 2, 2, 13.— b. ridiculum, i, or in the plur., ridicula, orum, n., Something laughable, a laughing matter; a jest, juke, etc.: pro- prium matcriae, de qua nunc loquiinur, est ridiculum, ideoque haec tota disputa- tio a Graeeis TteP't yeXoiov inscribitur, Quint 6, 3, 22 ; ct. Cic. de Or. 2, 58, 235 sq. (v. the whole chapter on laughter, when and how it should be excited, etc., Cic. 1. 1. ; and Quint. 6, 3 : De risu) : in jaciendo mittendoque ridiculo genera plu- ra sunt . . . illud admonemus, ridiculo sic usurum oratorem, ut, etc., Cic. Or. 26 ; so, per ridiculum dicere (opp. severe), id. OH'. 1, 37, 134 : ridiculi causa (coupled with joco), Plaut Am. 3, 2, 36 : mihi solae ridiculo fuit i. e. I had the joke all to my- self, Ter. Eun. 5, 7, 3 : — quatenus sint ri- dicula tractanda oratori, perquam dili- genter videndum est . . . materies omni9 ridiculorum est in istis vitiis, quae, etc., Cic. de Or. 2, 58 fin. ; Plaut. Stich. 3, 2. 2: saepe etiam sententiose ridicula dicun- tur, Cic. de Or. 2, 71 ; Quint 6, 3, 19 : ridi- cula aut facimus aut dicimus, etc., id.ib. 15. II, In a bad sense, Laughable, silly, ab- surd, ridiculous (not freq. so till after the Aug. period : cf., rideo, no. II., U, 2) : hujus insania, quae ridicula est aliis, mihi turn molesta sane fuit etc., Cic. Verr. 2, 4. 66 : ludibria, Lucr. 2, 46 : qui ridiculus minus illo (es) ? Hor. S. 2, 3, 311 : stulta repre- hendere facillimum est, nam per se sunt ridicula, Quint. C, 3. 71 ; cf, fhemata (coup- led with stulta), id. 2, 10, 6; so, puema (shortly before, inculti versus et male nti- ti), Hor. Ep. 2, 1, 233: pudor, Juv. 11. 55, et saep.: est ridiculum, ad ca quae habe- mus nihil dicere, quaerere, quae habere non possumus, Cic. Arch. 4, 8 ; so, ridicu- lum est with a subject-clause, id. de Div. in Caecil. 18, 59 ; Quint 5, 13, 7. Adv., ridicule: a. (ace. to no. 1.) Laughably, jokingly, humorously, Plaut. Trin. 4, 2, CO ; Ter. Hec. 4, 4, 46 ; Cic. de Or. 1. 57, 243 ; 2, 71, 289 ; Fam. 9. 22, 4 ; Domit. Mars, in Quint. 6, 3, 105 ; Phaedr. 3, 4, 5. — j). (ace. to no. II.) Ridiculously, Cic. Verr. 2,4,66 (v. above, no. II., ad init.). rien> T - renes, ad init. rigatlO. ™is, /. [rigo] A watering, welling, moistening, rigalion, Col. 11, 3, 48 ; Pall. Febr. 25, 14 sq. rigator j e" 3 . '"• I'd.] A waterir, Tert. adv. Valent 15 Jin. * rige-faciOi feci, 3. v. a. [rigeo] To make stt£, to stiffen, benumb: exercitum, Front. Strat 2, 5, 23, Oud X cr. llgfcns. entis, Part, and Pa. of rigeo. rig"eo> ere, v. n. [kindr. with fnyioi, frigeoj To be stiff ov numb; to siffeu : J. Lit. (quite class.) : in the first place, with cold : rigere frigore, Lucr. 3, 904 ; so, fri- gore, gelu, Cic. Tusc. 1, 28, 69 (opp. uri calore), Liv. 21, 32 ; 55 ; Plin! Ep. 5, 6. 30; Pan. 82, 5 ; and simply, r. prata, Hor. Od. 4, 12, 3 : stagnum, Col. 8, 17, 2 : corpora om- nibus, Liv. 21, 54; cf. poet, horridus De- cember, Mart. 7, 95. — And then of any other physical stiffness : gelido comae ter- rore rigebant, (* stood on end, bristled up), Ov. M. 3, 100 ; so, ora indurata, id. ib. 14, 503 : ardua cervix (together vith horrent setae), id. ib. 8, 284 : r. cerealia dona, i. ,. are hardened into gold, id. ib. 11, 122: vc tes auroque ostroque, are stiff, stand on , Virg. A. 11, 72; cf, terga bourn pluiuU. insuto ferroque, id. ib. 5, 405 ; so too, lu- ricam ex aere, id. ib. 8, 621 ; cf., manicae ex auro, Sil. 4, 155 ; andsimply, sign a. Lucr. 5 ; 1407 _2, Poet, transf., To stand stiff or upright : (pars summa scopuli) riget Ov. M. 4. 527; so id. ib. 6, 573 ; 11, 150; 13, 691 : illiterati num minus nervi rigent Hor. Epod. 8, 17.— It Trop. (extremely seldom), To remain unmoved, inert : feri tas immota riget Mart 5, 31. — Hence r i 2 e n s, entis, Pa. Stiff, inflexible, rigid 1327 ai g o (mostly post-class.): 1. Lit.: aqua, )'. c. frozen, Mart. 14, 117: pars muiuli ipsis aqtiilonis conceptaculia rigentissima, So- fin. 15: caput (coupled with praedurum), rigid, Quint. 11. 3, 69 ; of. % 13, 9—2. Trop., Stubborn, unyielding' : animus, Sou. Hippol. 413; cf., vir tot malis, id. Thyest 304. l'ig'CSCO. gui, 3. p. t'rtcA. n. [rigeo] To grow stiffor n umb : to stiffen, harden (a po- et, word) : I. Lit : in the first place, with cohl: Testes indutae.Yirg. G.3, 363: aquae in grandines, Plin. 2, 63, 63. And then from other causes: stillata sole rigescunt eleetra, Ov. M.2,364 : ubera.id. ibT9, 33? : laeerti, id. ib. 4, 555 : corpora visa Gor- gone, id. ib. 5, 209, et saep. — 2. Transf, To stand erect, to bristle up: sensi metu riguisse capillos, Ov. F. 1,97. — II. Trop. : mimquam corrupts rigescent Secula ? /. e. leil! grow serious or manly. Claud, in Eu- trop. 2, 113. riglde* adv., v. rigidus, ad Jin. riglditas. arts, /. [rigidusj Stijness, hardness of wood, Vitr. 2, 9. rigidus, », urn, adj. [rigeo] Stiff, hard, injit rthle. rigid (mostly poet, and in post- Aug. prose); I. Lit: pruinae, Lucr. 2, 521 : so from cold : tellus, Virg. G. 2, 316 : aqua, Ov. Tr. 3, 10, 48 : umbrae, Lucr. 5, 763 : frigus, id. 1, 356 : cervicem rectam oportet esse non rigidam aut supinam, Quint. 11, 3, 82; cf. id. ib. 160 ; so. cervix, Liv. 35, 11 ; Suet Tib. 68; Ov. Tr. 1, 4, 14 : crura, Cic. N. D. 1, 36, 101 : rostrum, Ov. M. 5, 6T3 : cornu, id. ib. 9, 85 : setae, id. ib. 8, 427 : capilli, id. ib. 10, 425 : oculi (coup- led with extent!), Quint. 11, 3,76, et saep. : quercus, Virg. E. 6, 28 ; cf., columnae, Ov. F. 3. 529 ; and, mains, id. Her. 5, 53 : in an obscene sense, illnd, stiff, Petr. 134, 11 ; cf. Mart 6. 49 ; hence, custos ruris, i. e. Pria- pas, Ov. F. 1, 391 ; Auct. Priap. 46; and absol., rigida, ae, / (sc. mentula), Catull. 56, 7 : silices, hard, Ov. M. 9, 614 ; so id. ib. 225 : saxum, id. ib. 4. 518 ; hence, too, mons, hard, rocky, id. ib. 8, 799 ; Hor. Od. 2. 9, 20 : lerruui. Ov. 11. Am. 19 : serae, id. Fast. 1. 124 : ensis, Virg. A. 12, 304; Ov. M. 3, 113: hasta, Virg. A. 10, 346: unguis, Ov. Am. 2, 6, 4. et saep. — Comp. : signa rigidi- ora, too stiff, hard, harsh, Cic. Brut 18, 70; cf. Quint. 12, 10, 7. II. Trop., Stiff, hard, rigid : nardy, stern, rough (so peril, not found in Cic.) :mors, t. e. stiffening, making rigid, Lucr. 6, 1195 : vox. hard, harsh, Quint 11, 3, 32 : Sabini, rough, rude, unpolished, Hor. Ep. 2, 1, 25; so Ov. M. 14, 797 : Getae, Hor. Od. 3, 24, 1 1 : lessor, hardy. Mart 7, 71 ; cf., maims, Ov. M. 14, 647 : virtutis verae custos rigi- dusque satelles, stern, inflexible, Hor. Ep. 1, 1. 18 : so, censor, Ov. A. A. 2, 664 : pa- rens, id. Met. 2,813: senes, id. Fast. 4, 310: r et tristes satellites, Tac. A. 16, 22: (Cato) rigi.lae innoceutiae, Liv. 39, 40; cf. of the younger Cato : rigidi servator honesti, Luc. 2. 389; so, mores, Ov. R. Am. 762: r. duraque scntentia Macri, Plin. Ep. 4,9, 19 : — Mars, rough, fierce, Ov. M. 8, 20; so, Getae, id. Trist 5. 1, 46 : leo, Mart 10, 65. — Sup. : Abdcra fatua et stoliditatis rigid- issimae, Am. 5. 164.— Hence, Adv., rigide: a. Inflexibly; in a straight line, Vitr. 2, 3 ; Sen. Ben. 2, 17. — b. Rigorously, severely, Ov. Tr. 2, 251. Comp. : Val. Max. 9, 7 Jin. Vigo, avi, atum, 1. t>. a. To water, i. e. : I. To tcct, moisten, water, bedao any thing with a liquid (mostly poet, and in post- Aug. prose ; whereas irrigare is quite class.) : A. Lit: imbres omnia maria ac terras sparguntquc rigantque, Lucr. 6, 613 : Nilus rigat Aegyptum, arva, id. 6, 715 ; Hor. Od. 3, 3, 43 (for which, irrigat, Cic. N. D. 2, 52, 130) ; so, prata, horrum (fons), Lucr. 5, 602 ; Ov. F. 5, 210 ; cf, lucum perenni aqua (fons), Liv. 1, 21 : campos (Kuphratis) accolae, Plin. 6, 27, 31 : arbo- res. id. 17, 26, 40 ; cf, seminaria ( opp. conspergere). Col. 5, 6, 8 : ora lacrimis, fletibus, 'etc,, Virg. A. 9, 251; Ov. M. 11, 419 ; id. Pont 2^ 11, 9 ; id. A. A. 1, 532 ; Luc. 4, 180 ; Sen. Hippol. 990, et al.— A b- sol.: nubes nimbique rigantes, Lucr. 6, 521: so, accolae, Curt. 8, 9. — 2. Poet, transf. : natos vitali rore, 1. e. to suckle, Cic. poet Div. 1,12.20: solis uti lux ac va- por cernuntur coelum ri^are, bedtv, flood, 1329 R 1 M A Lucr. 4, 203 ; cf. id. 5, 594 : Babylonica, to wet (scil. with urine), id. 4, 1026. — B. Trop.: omnium ingenia, Auct. Her. 4, 6 tin. : ora alicujus Philetaea aqua, Prop. 3, 3, 52 ; so Ov. Am. 3, 9, 26. II. Like irrigo, 'To lead, convey, or con- duct water or any other liquid to a place (so extremely seldom) : A. Lit. : aquam Aluanam emissam per agios rigabis, an old oracle in Liv. 5, 16 Jin ."Driilc. iV. cr.: — vitalem sanguinem per venas, Plin. 11, 37, 69. — B. Trop.: nine inotus per mem- bra rigantur, are directed, conveyed, Lucr. 2, 262 : somnum per pectora, Furius in Macr. S. 6, 1 (for which, irrigat, Lucr. 4, 909 ; and Virg. A. 1, 691). v Kigodulum. i ■ "■ A town in the territory of the Tremri, now Rcol, Tac. II. 4, 71.) rig'Orj oris, »1. [rigeo] Stiffness, inflex- ibility, rigidity, numbness, hardness, firm- ness, rigor (not freq. till after the Aug. per.; not found in Cic.): I, Lit: tan- dem bruma nives affert pigrumque rigo- rem Reddit Lucr. 5, 745 ; so of the stiff- ness produced by cold, id. 5, 639 ; 6, 368 (opp. calor) ; 307 (opp. ignis) ; cf Alpinus, Ov. M. 14, 794 : septentrionis, Tac. A. 2, 23 : eoeli et soli, Plin. 17, 24, 37 : recen- tissimus aquae, Col. 9, 14, 7 : torpentibus rigore nervis, Liv. 21, 58 ad fin., et saep. : — cervicis, stiffness, rigidity, Plin. 28, 12, 52 ; 32, 8, 28 ; cf, immobilis faciei, Quint. 9, 3. 101 ; and, vultus (in portraits), Plin. 35, 9, 35 : nervorum, i. c. a cramp, spasm, Cels. 2, 1 and 7; so too simply rigor; and in the plur., Plin. 26, 12, 81 ; 35, 6, 27, et al. : muninis, i. e. a straight, level course, Ulp. Dig. 43, 12, 1, § 5; cf, stillicidii, Scaev. ib. 8, 2, 41 ; hence, with the agrimensores, a straight line or course, opp. to tiexus, Front. Expos, form. p. 33 Goes. ; Aggen. de Limit. p. 46 Jin.; Sicul. Fl. p. 5 ; Front de Colon, p. 120, et al. : — auri, hardness, firmness, Lucr. 1, 494 ; so, ferri, Virg. G. 1. 143: saxorum, lnpidis, Ov. M. 1,"401 (coupled with durities), Plin. 36, 16, 25 : arborum, Vitr. 2, 9 : Plin. 16, 40, 77 ; Col. 4, 16, 4, etal. II, Trop., Hardness, stiffness, rough- ness, scvei-ity, rigor : accentus rigore quo- dam minus suaves habemus, Quint 12, 10, 33 (ef rigidus, no. II., ad init.) : — te tinis iste rigor positique sine arte capilli . . . de- cet, rudeness, Ov. Her. 4, 77 : — nocuit an- tiquus rigor et nimia severitas, Tac. H. 1, 18 fin. : so, animi, id. Ann. 6, 50 ; cf Plin. 7, 19, 18 ; Sen. de Ira, 1, 16 (opp. constan- tia) : disciplinae, Tac. H. 1, 83 : juris, Mo- dest Dig. 49, 1, 19. i- l'lgdratus- a, urn, adj. [rigor] Stiff, upright : traduces, Plin. 17, 23, 35. riglius- a, um, adj. [rigo] (peril, not ante -Aug. ): I. Act., That waters, irri- gates : amnes in vallibus, Virg. G. 2, 48. — Transf: quae plurimo lacte rigua bos est, i. e. distended with milk, Sol. 2. — H, Pass., Watered, well watered : hortus, Ov, M. 8. 647 ; 10, 190; 13. 797 : pratum, Col. 2. 16. 3 : mons scatebris fontiuni, Plin. 5, 1, 1, § 6. Hence, subst, rigua, orum, n., Well-watered places, Plin. 9, "57, 83 ; 17, 26, 39 sq. ; 19, 5, 24 ; so too once in the sing., riguus, i, »». (sc ager), id. 17, 26, 41. rima. ae, /. [pern, for rignia, from rig, riugor ; hence, that gapes, yawns] A cleft, crack, chink, fissure .- angusta, Hor. Ep. 1, 7, 29 : cava, Prop. 1, 16, 27 : patet, Ov. M. 11, 515; cf, hiscit, Plin. 17, 14, 24 : tnbernae rimas agunt, are cracked, Cic. Att. 14, 9 ; so, rimas agere, Ov. M. 2, 211 ; 10, 512 ; and in a like sense, ducere, id. ib. 4, 65 : facere, to make, id. Trist 2, 85 : explore, to stop up, Cic. Or. 69 fin. — Poet. : ignea rima micans, I. c. a flash of light- ning (qs. cleaving the sky), Virg. A. 8, 392 ; imitated by Plin. 2, 43, 43.— Comic- ally transf. : pleuus rimarum sum : liac atque hac pertluo, I am full of cJiinks, i. e. can keep nothing to myself, conceal noth- ing, Ter. Eun. 1, 2, 25 (opp. to tacere, con- tinere) : Plaut. Cure. 4, 2, 24 ; cf, nee te signata juvabunt Limina, persuasae faW lere rima sat est Prop. 4, 1, 146. * rimabundus- a, um, adj. [rimor] Examining, considering : haeo, App. M. 2. p. 116._ * rimatim. "dr. [rima] Through the chinks: speculabiinda, Mart. Cap. p. 27. Ill SI * rimator- oris. m. [rimor] An inves- tigator: Am. 5, p. 161. riiiio- are, v. rimor, ad fin. rimor. atus, 1. v. dep, a. [rima] Orig. belonging to agrioult. lang., To lay open, tear up, turn up the ground: rastris ter- ram rimantur, Virg. G. 3, 534. So of an- imals, To root vp, turn np, grub through, rummage: volucres rimantur prata Cays- tri, Virg. G. 1, 384 : so, stagna et paludes (volucres), Col. 8, 15, 1: paludem (sues), id. 7, 9, 7.— Hence, II. Transf, To tear up, turn over in search of any thing ; to pry into, search, examine, explore (not freq. till after the Aug. per.) : A. Lit : vnltur viscera rimatur epulis, rummages for food, Virg. A. 6, 599 : haruspex Pectora pullo- ruin rimatur et exta catelli, Juv. 6, 551: humum pilis et lanceis, Tac. H. 2, 29 : partes rimatur apertas, Qua vulnus letale terat, Virg. A. 11, 749 : oculis coeli plagas, Var. in Non. 382, 12 ; so Stat Th. 11, 526 ; cf, auras elatis naribus, Ov. Hal. 77. — Ab- sol. : quod cuique repertum Rimanti, Virg. A. 7, 508. B. Trop., To examine thoroughly, in- vestigate: banc quidem rationem naturae difficile est fortasse traducere ad id genus divinationis ; sed tamen id quoque rima- tur quantum potest, Posidonius (the tig ure taken from the haruspices or augurs ; cf. above, in no. A.), * Cic. de Div.1,57, 130 : mihi cuncta rimanti, Quint 3, 4, 6 ; cf. 5, 13, 23 ; 12, 8, 14 ; so, secreta, Tac. A. 6, 3 : metus ejus, id. ib. 14, 57 : offensas, id. Hist. 4, 11, et al. iy a. Act. collat. form, rimo, are, Att. in Non. 382, 10 ; Poet. ap. Fest s. v. bvspaiu, p. 223 ; cf Prise, p. 799 P. — b. rimatus, a, um. pass., Sid. Ep. 7, 2. rimOSUSi a, um, adj. [id.] Full of cracks, chinks, or fissures (poet, and in post-Aug. prose): I, Lit: fores, Prop. 2, 17, 16 : cymba, Virg. A. 6, 414 : aedifi- cium ( coupled with tissum ), Col, 1, 5 Jin.: vasa, Juv. 3, 270. — Comp.: pulmo, Cell. 17, 11. — * H. Trop.: quae rimosa bene deponuntur in aure, i. e. that keeps nothing secret, Hor. S. 2, 6, 46. rimula. ae, / dim. [id.] A small crack, chink, or fissure, Cels. 8, 4 ; Lact. 8, 14. ring Or? ctus, 3. v. dep. n. To open wide the mouth, to show the teeth (very rare) : I, Lit: ridens ringitur. Pompon, in Nun. 517, 30. — II. Trop., To be vexed, angry : to chafe, snarl (the fig. borrowed from a growling dog) : ille ringitur, tu rideas, Ter. Ph. 2, 2, 27 Don.: so Sen. Ep. 104; Hor.Ep. 2, 2, 126; Sid. Carm. 23. 86. ripa. ae, /. The bank of a stream (while litus is the coast, shore of the sea ; v. Dbderl. Syn. Part 3, p. 208) (of course saepiss., and in the sing, and plur.) : Lucr. 5, 257 : ripae Huminis, Caes. B. G. 1, 38, 5 : Romulus urbem perennis amnis posuit in ripa, Cic. Rep. 2, 5; Hor. Od. 1, 2, 19. — (* Sometimes for the shore of the sea) : villa semper mare recte conspioit . . . mim- quam ex ripa, sed haud paulum submota a litore (sc. respergitur), never (*■' immedi- ately) from the bank, but (* rather) a good way back from the shore, Col. 1, 5, 5 : (* sen- tiant . . . aequoris nigri fremitum, et tre- mentes Verbere ripas, Hor. Od. 3, 27, 22 : maris ripa, App. M. 11 mcd. p. 264, 29 Elm. ; Plin. 9, 15, 20). — Comically transf : ripis superat mihi atque abundat pectus laetitia mourn, Plaut. Stich. 2, 1, 6. Kipacus. v. Rhip. riparienses or ripar crises- ta. »». [ripa] Troops stationed on the bank of a river, Vopisc. Aurel. 38; Cod. Tlieod. 7, 1, 13. * ripariUSi a . um, adj. [id.] Thai ' j 're. quents the banks of rivers : hirundines, bank-martins, sand-martins, Plin. 30, 4, 12. ripensiS) r ' "d'l- t'd.J Situated or sta- tioned on a river's hank (post-class.) : Da- cia, on the bank of the Danube, Amm. 26. 7 : milites, i. q. riparienses, Cod. Tlieod. 7, 20. 4 ; hence, militia, id. ib. 22, 8. Ripeus and Riphaeusi v - Rhiph. (* Riphcus (dissyl.), ei and 60s, m. A centaur, killed by Theseus, Ov. M. 12, 352.) * ripula- ae,/. dim. [ripa] A little bank or margin, Cic. Att. 15, 16, B. Ter I risCUSt '■ m.z=iiaKoS. A trunk, rkrst, '.r. Eun. 4, 6, 16 ; IJlp. Dig. 34, 2, 26. * risibllis. e, adi. [rideo] That can a i t u laugh, rirUile: anas homo. Hurt. Cap. 4, ■ rigflonni nm, ii a. [risas-leqaor] Ten. Poena. 10. ' nnt) «>i«. /- [rideol ^ laughing, - * -'-■ .- . ..: r.-.. .:■ j .. .1 Soch. 3 ' rim to- are. & tateas. a. [id.] 7 oner or «any thing: dicta ririiaatee, Boer. m.S09,3l. lllll, oris, «. i ii] ^ laugher, mocker, baiaera,Bar.k.i.'&;rvm.V., rlsus- - ; - *- [sd_"j .4 laughing, laugh- '■'■- ' -■?• - -. -'-- : - ■-■-. - 1 -"- - - - '=-""- - - Cic c .,;«?.,- ci U chapter, de rim, in Ctnmt 6. 3 : aiieai ri- - - v. .77 7 _ • :.-.-.:-■. ::. -. 7 _ . 77 v. 7 . • '. . ■. Att. 0, 3, ""; et, risnm jndjcje morere. Qaiat6, 3, 1: rises popaH iaetns est, Cic. . et, risas faoere. C Cic Fam. 6, 9: rniros risas dob edere, Cic Ct.Fr. -2,10,-2; for which, ne spissae risan toBaat coronae, Bor. A. P. 381 : ri- suscapCare, Cic. Taic.2.7; &o.risamcap- tare; Chant. 6, 3, -2« ; 6, 3, 4! : tnediocris qaidam est risas eoaaeeutas non in te, sed,ac_ Cic Fam. 5, 2, 2 ; ci, in earn tai> olam magni risus eonseqnebantur, id. Q. -.-nif. aezre risom -. Plant. Asa. 3, 2, 36 : neqaee risu me ad- moderarier, id. Mil 4, 2, 81 : risn emoriri Ter. Eon. 3, I iestino raamier, Afrsa. in Xon. j>'A 14; and, paeae ffle amore, ego risa corru. . - . .. -. rite- ----- ntualis: Relating to re- ligious riles or ceremonies, ritual legntminwilnr Ebusuaum Hbri, in qai- '. _-. _7 7 7. : . 7.r. 7 - - '.- . .'- - - - 7.7. ". :. . .:.- . - .: .777 ; ,.: -..:.:.-.' ..i ■-_...-_. V--.-; .-..-_ : . . . .-•: : :.--.=..■■.• •..•.-.-.-.•:•.-_-.- . -• ■-'-■■.:. .■-.---- - _i -_-. - -. -777 r. : 7:7-7- v.:_, -•.-=- r.i^:..- ::..:;^:.: ■..:-.:■-. y-_e . -777.7-— ^7 ..-.-.— .. : 77 :rr:/- =t. p. 233 jul — Hence, an According to ruigvsut us-s religious cerrmtrniet: r. mini lii men- nmautei ntus- "-' - toi manner of religious observances; a re- 'igious usage or cerrwumy, a riU: Graeco rita sacra son Romano facers Far. L. L. : ' >.--_■;-. . ^-;::-. .:-.•... 1".- I ' ;.:..■.".'. PBTinx ET P%"3LICE MOl r :... ••7 l:::" :-t : .: : .. : li: -."ZiZv-.Triv; '..-. _:j :. : _'. -.i. rr_> " " " "." : .' - - L2. 636 ; and, de more ritoqne prii -. liakHris.Soet.Tit.S; espatecsi: : - :- . -.-.i-.-: '.'.: 1':-' - - : ; •jizz.-^r.-:- '. -\ -i ----- y.::--^.. .-.- abas consecrate sunt, id. X. B. 3. 20: ' . - .' .- . '■'- Z- '------— :.--'.• ' \'r -.'-' profaaos ritns exuere. Tac. A. 2. SJEju.- lastrarimasioorita. Ot.JL 10.39». JO, Transt. apart f ■l usage, mtnner, mode, va/ : - - . ~ So. a. UsnaSsr and quite c oM. «^. and with a JoOg. ^ck- J.fter tfu wjmge, wnt, atasarr or f*dno*. of any flang: (a) c ^es-.- more ieranmi Qu^d- :-.-".. -:. Lv .- 4 .-"". _„ ;;- : i.'.:: : . . . " :7 V 77 ". •- : ::^7 .^7 Cic LaeL 9, 32 ; so, pecodnm, :'■ • L:t. 3.4: 7 4; ". _: : .' ' T "." 1." ii.-- :. joxemn», Hor. A. P. 62: : '- .-. '.. -- .:-- y : r--.- -~-zy------ - '. : ' 336: Smm- 7 - -'. :: '. - ' - 7 . : ;: ••;; - 7 77 : _-_ : - manna, Lacr. 1. 1095. — (^?) c ad nnwer rantihfTino rita astans ■ Visit. Men. 2, 3, 44 : so. barbaricc : sno res qaaeqce procedit, '.. - am. Hor. Od. 3, 1, 46 : -deaiono. S 4P 13, 6 : raneida qno perateat projeeta cs- darer» rita, w tie way that, ruck at, lacr. 6, 1154. — ^b, lo other cases: cognosse Ss- tsnae Geatis ritns, habit*, aufjtu, usages. Or. M. 15. 5; eo, CTcJopom referre, id. ib. 93: hamanoc, id. ib. 9, 500: fiwuhnilm, FEe. 11, 10, 10: moresque tractamue in- nameros, id. 7, 1, 1 : exterau caerimoai- -■-■ -.:-: - : - ;•. . -. •■ . _ .-.:.• ■ ■. •• : - ■-■:-.-■-':. ,■ ; ; r.: . -.. . : 7 -s.: - *dz. Cperh. aa old abL Ibrm colat witii rita, as. 00 the other hand, cia with die, and noctn with node; eahst - = rita, IE now foand onrj ia rite ae&ato li- rig, Acrjordisg yiit otremtntieg or obbtrvoTcces; and. pre^o- tr^A 2 ^a< rt: iyvjiui observances or ■ vnding Uj rdigivtitt ueagi: .voc- TVK.VA JtVilEEVM ■ 7 ;-.">'T0 FBAETEB 'JLLA ((VAZ P£7- | raan .... . i 4, 15, 2» : Latoaae pnerom canectes. id - ; 7' 77 ->.-..- • ■ ^7.7 . IS: v-.t..-.-. »'..-•-_ id. 31, 9, et saep. 2. I i — apart from • . a proper 'jijnst manner ,- jMy. da.Lv, right- la. aright, well: * qaod fit rite id ratam ae rectam est," Var. L. L. 7. 5, 97 : " ri« sirnif- icalbeneacrr . ■ ■ Afran. . 7 deuin rile beatoza direrinra?, riglttlv. trU.lt jus- . ;i Fia. - - . . - - - pandas, Tlrg. A. 4. 7"' • partus. jtu. Sec 13, et eae;. eecte dz rrsrrrs crw netisas — id de mea re rim. (K t/te ri^-ii time, fanmaui — ^b. la a J ...:. In tie usiuU tray, ■ ' .'fvimi : aocjrdirtg to cv.atom .".aeates poeula rile, Lacr. L - ' ,7.7.7. . H rite trahant doa77 - refigatoe rite '.■77.7"" . rivalicitis- ' -" - or relating to those who make use of t}at -■-■■■-'.—-'■■: -..- -.-: •_■ - i- .. rivalis- '-. = v [ri L - - . '. - II, .^m, m„ yrigkbors mho Lave the same broo\ in corn- mam: "ainfc: j '.::--■ — Hence. 2. Tro| r - is, m, Ot« k^o - '.'mpeti- - - - Tinas, Plant. Staeb. 3, 1, 30 : 7_e p?nr_ id. ib. 5. 4. 47; id. Bacch. - ..." . . ' J2 jr. Am. a . ..-...-----■'- ■dL: al. . ..-.---'- — '.-. ' ~ -. — b. '- ' ' ' • : ama- " -.cuhma a rlzai, i. e. tcilkout any 0;.-. worik ichUe ta =-.1 taa solns, Hot. A. P.444. rivalitas, tans, no. il, 2] ffioolskip, rivalry k. _ osc 4, 250. * rivatini.- ' : - riras] Like a brook : .- 7 ... - ' rivifinalis e, oaj'. [riTas-firri-] .. p. 12 G " TTi rTTiTia. L-.—iLjikos, Gloss. Philox. 5- q. riv 7 'riVOj sr^, T - o- [ri»as] 7; itai or :■-■■' . Carta. - - riyosus- rivulus- - «- «as. [riras] A email '■ridel : * J, L:7 : --:. :'. ;■:..— ix 7 B.OB I oar/ in Cie, who, t riras in the aoatrop.sease, t. h. v it noo tOitti» qnidam e Graecia nrahu in iBarum diacipaBaraat et artiom, Cic Sep. 2, 19: r.valoe coaBeetari, Joules rerum Don ridere, id. de Or '« k. 075.. ■bates, id. Acad. 1, 2 - riVUfc i. »■ j4 mat2 stream of vaUr, a oto'jk: £, Lit: ^rivu» est locat per .77. : . 7 :t. . ; - ■■ .■_ ..;_■_. - 777 . .- • :.-. ■• .- - . . V.. '.J.. Z.U; de- dnctio, Cic Top. 8, 33: proearsti ■ . ne moDi Propter aqaae rivam. by a'vatxr- brook. L . Hor. Od. 3, 16, 29: ct laser . -371 : omnia flumina atque 010- BS, qui ad arare pertinebauL etc^ '3: ct 3. 86 jm. ; Bar. Ep. I .-.us, id. ■ ci_ celeres, id. ib. 3. IL I : . di.id.ib.3, 13,7: id. J. 7 1 saep. - to mag ncant object ; 7.-'. j4 yaarrtt braxA, dispute, -j. after A): ecce nora tarba atqae rixa, CSc Verr. 2, 4, CO : risa ae 7. fiat, Lit. 2. ii : rixa 5e.=. - - in rix- -—'-■ JOCOS sea liram et insanos amor-.- I 93, 3. et saep.: Academiae nostrae oini a riza est CSc jnetatiB rixa, Hart, i corrnpta jarcas aat r. H.2. 27_Sn. : ci 1, o4 •anaaiiieae. Hor. Od. L 27. 4 : im- modicae.i£ib. L13. - — II. -'- -to-.A bottle, contest (Terr • r com Oeeano qnam cam ipris aarib- " - : - ;- - " . ' - rixatOT; Tis, m. [rixa] A gvarrelsonit 1 broader, vravgler, Qaint IL L rixatorias- s, am. od;'. [id.] Of as . a quarrel, brc :iotts: -7apled wit 7 7ronto C aes. 4. 12. rixch "* r *- T - rixor, ad fin. rizor? ssas, 7. a «^- n. Irixa] 7*0 yiwir- rti braze!, vrrarigh. dirptae (rare, bat quite Tnalto cam sanguine saepe rixan- 36 : qaum esset earn eo de amicala rrnatas, * Cic. de Or. 2. " =0, de lana eaprina, Hor. Ep. 1. II non paznat aed risar . - - ' . - H, I - 7:7 '.' ■ ::: i^sA oct- ....... ._ . dam tenerae sant feUead;. aridaefactae rixaal Var. E. E. L 4" ran inter se. i. c. to grOTC across e%clt : '. . "Toram rix^^ I cam ore conenrreate rixar", id. 1'. -.-7 ~l.'.- -.--'--.v^--. :':.'-■ V : ---.'- inter Be non rixeatar capiditas e: I Sen. Ep. 56. ^p=A£t crjzx. fcrtn, rixo, be 7 . i7l 77J SJ- ' rixosus- ■ somupuen^-: - ■ 5- iTgMr "iff I - 4 ttun tarh festieal held iu ItouOT of Bo- tiiniscnih'.~25<-hofAprU,~'~i7 UL.fi, 3 Pfin. la 29,69 ; 1 - "- 5.n.d. (Inscr ' rob"^ino " • t. «. [robim] 1329 KOBU robleinosus (r«big.), a. um> adj. [ro- bigo] Rusty ; strigilis, Plaut. Stich. 1, 3, 77 : gladiU9 (,opp. eplendidus), Fronto de Eloqu. p. 230, ed. Mai. : telum sanguine, App. de Deo Socr. p. 45. — * H. Trop. : dentibus cuncta rodit, i. e. envious, Mart. 5, 28. l'dbigO (>'«b.). inis,/. [robus = ruber ; formed like aerugo, ferrugo] Rust of met- al3 : hoc quidem pol e robigine, non e ferro factum est, Plaut. Rud. 5, 2, 13 ; so Virg. G. 1, 495 ; 2, 220 ; Plin. 7, 15, 13 ; 33, 3, IS», et saep. et al. — B. Transf., Of in- jurious deposits of alike nature: \,Rust, blight, mildew on grain, Var. L. L. 6, 3, 56; id. R.R. 1.1,6; Col. 2, 11, 5; Arb.l3;poet. 10, 342 ; Plin. 18, 28, 68 ; 29, 69 ; Hor. Od. 3, 23, 7, et al. ; cf. Robigus and Robigalia. — 2. The matter that collects on mill-stones. Plin. 36, 18, 30 : the matter that collects on the teeth, Ov. M. 2, 776 ; 8, 804 ; A. A. 1, 515 ; also a sore, ulcer produced by lewd- ness, Var. in Serv. Virg. Q. 1, 151. — H. Trop. : ingenium longa rubigine laesum Torpet, Ov. Tr. 5, 12, 21 ; so, animorum, Sen. Ep.95: horridae vetustatis, Val. Max. 2, 9, 5. (*As personified, v. the follg. ad Jin.) RobigHS (Ribig.), i, m. [robigo, no. 1, B, 1] A god of the Romans, who averted mildew, " Var. L. L. 6, 3, 56 ; id. R. R. 1, 1, 6; Plin. 18, 29, 69; Fest. p. 134; Serv. Virg. G. 1, 151 ;" Gell. 5, 12 fin. ; of., Ro- bigalia. Ace. to Ov. F. 4, 907, and Tert. Spect. 15^»., this was a female deity, and was called Robigo. roborarium, ». «■ frobur] An in- closure for animals, built, of oaken boards, Seip. Airic. in Gell. 2, 20, 5 sq. roborasco, ere, v. inch. n. [id.] To grow strong, vigorous : ramus (pueri), Nov. in Non. 116, 26. 1'oboratuS; a > um . Part, and Pa. of roboro. rdbdreuSj a - um « adj. frobur] Oaken, of oak, oak-: pons, Ov. F.5, 622: axes, Col. 6, 19, 1 ; 30, 2 : materies, id. 11, 2, 13 : lig- na, Plin. 28, 8, 29. robore, av '> atum, 1. v. a. [id.] To make strong ; to strengthen, invigorate, confirm (rare, but quite class.) : I, Lit. : artus, Lucr. 4, 1035 : equum largo cibo, Col. 6, 27, 8: nidos stramento, Plin. 10, 33, 49 : vitem. id. 17, 22, 35 : spicam, id. 18, 28, 67. — II, Trop.: gravitatem per- petual constantia, Cic. Off. 1, 31, 112; cf., haec omnia exercitatione plurima, Quint. 8 prooem. § 28 : recti cultus pectora ro- borant, Hor. Od. 4. 4, 34 :— educata hujus nutrimentis eloquentia ipsa se postea co- lorat et roborat, Cic. Or. 13/«. — Hence *roboratus, a, um,Pa., Strengthened, strong, vigorous: roboratior exitus, Tert. Anim. 25. roborosus, a, um, adj. [robur] Stiff, rigid (late Lat.) : passio, a cramp, spasm, Veg. 5, 23 : tetanicos, id. ib. roblir ( a i> older form, robus, Cato R. R. 17, 1 ; Col. 2, 6, 1), oris, n. A very hard kind of oak, "Plin. 16, 6, 8; 7, 10 s?.; 38, 73; 40, 76, § 204; 77, § 218."— Hence, in gen., A very hard kind of tree or wood: i mo reus Roboris, i. c. of the wild olive, Virg. A. 12, 783 (a little before, foliis oleaster amaris Hie steterat) ; so of the same, id. ■ Georg. 2, 305 (cf. v. 302) : annoso validam robore quercum, i. e. of an old and sturdy trunk, id. Aen. 4, 441 ; so, annoso or an- tiquo robore quercus, Ov. M. 8, 745 ; Virg. ■ G. 3, 332 : Massyla, ■/. e. citri, Stat. S. 3, 3, 94 ; also, Maurorum.id. ib. 4. 2, 39. — Absol. : .usually, An oak-tree, an oak in gen. : fixa •est pariter cum robore cervix, i. e. was pinned fast to the oak, Ov. M. 3, 92 : agi- tata robora pulsant (delphines), id. ib. 1, 33. Also for Oak-wood, oak: naves totae tactae ex robore, Caes. B. G. 3, 13, 3; cf., (sapiens) non est e saxo sculptus aut e robore dolntus, Cic. Acad. 1, 31, 100 ; and with this cf. id. de Div. 2, 41,— Poet. : illi robur et aes triplex circa pectus erat, Hor. Od. 1, 3, 9 ; cf., o saxis nimirum et robore nati! Stat.'Th.4, 340. II. Transf.: A. Of things made of oak or of any other hard wood : Lacedae- monii quotidiaftisiepulis in robore accum- bunt, i. e. on oaken, hard benches, Cic. Mur. 35 ad fin. So of the wooden horse before Troy, Virg. A. 2, 230 ; of a lance, id. ib. 10, 479 ; Sil. 2, 244 ; 267 ; of a club, Ov. M. 12, 349; Mart. 9, 44,etsaep. : aratri, i.e. the oak- 1330 EOBU enplough,Vh-g.G.l,162; Val.Fl.7,555. In partic, The lower and stronger part of the prison at Rome, built by Servius Tullius, was called Robur (also Tullianum): "Ro- bus in carcere dicitur is locus, quo prae- cipitatur maleficorum genus, quod ante arcis robusteis includebatur," Fest. s. v bobum, p. 134. So Liv. 38, 59 fin. ; Tac. A. 4, 29 Lips. ; Val. Max. 6, 3, 1 ; Lucr. 3, 1030; Hor. Od. 2, 13, 19; v. career and Tul- lianum ; and cf. Adam's Alterth. 1, p. 375. B. Hardness, strength, firmness, vigor, power: 1, Lit.: duri robora ferri, Lucr. 2, 449 ; so, ferri, Virg. A. 7, 609 : saxi, Lucr. 1, 881 : navium, Liv. 37, 30 : — omnia pariter crescunt et robora sumunt, gain strength, Lucr. 5, 818 ; 893 ; cf., qui si jam satis aetatis atque roboris haberet, ipse pro Sex. Roscio diceret, Cic. Rose. Am. 51, 149; and id. Coel. 30, 73; Virg. A. 2, 639. — 2. T r o p., Power, strength, force, vigor (so esp. freq.) : alter virtutis robore firmior quam aetatis, Cie. Phil. 10, 8 : in animi excelsi atque invicti magnitudine ac robore, id. Oft'. 1, 5 ; so, animi (coupled with magnitudo), id. de Or. 2, 84, 343 ; id.Tusc. 1,40: r. incredibile animi, id. Mil. 37; cf, quantum in cujusque animo robo- ris est ac nervorum, id. Fam. 6, 1,3 : mul- to plus firmamenti ac roboris, id. de imp. Pomp. 4, 10 ; cf so, coupled with firmamen- tum, id. Mur. 28 ; coupled with firmitas, id. Fin. 5, 5, 12 : hi tot equites Romani quid roboris hujus petitioni attulerunt? id. Plane. 8 fin. : qui robur aliquod in stilo feeerint, Quint. 10, 3, 10; cf., r. oratorium adjicere sententiis, id. 10, 5 4; id. ib. 8 prooem. § 3. — Likewise freq., b. C o n c r., The strongest, most effective, or best part, the pith or kernel of any thing ; of soldiers, the flower of the troops, choice troops, etc. : versaris in optimorum civium vel More vel robore, Cic. Or. 10, 34 : et robur et suboles militum interiit, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 33 ; cf. Caes. B. C. 3, 87, 5 ; Liv. 30, 2 ; Ov. M. 14, 454, et al. : senatus robur, Liv. 5, 39 : betae, i. e. stalks, Col. poet. 10. 326 ; cf. absol., robus, as The name of an excellent hind of wheat. " quoniam et pondere et nitore praestat," Col. 2, 6, 1. — In the plnr. . tunc C. Flavius Pusio, Cn. Titinnius, C. Maecenas, ilia robora populi Romani, Cic. Clu. 56; id. Att. 6, 5, 3; bo Liv. 7,7; 12; 21,54; 22,6; 23,16; 25,6; Ov. M. 7, 510, et saep. * roburneUSi a , «m. adj. [robur] Of oaks: iruges, Col. 9, 1, 5. 1. robus, oris, v. robur, ad ink. 2. robus, a, um, v. rubeus. rdbustc, adv., v. robu9tus, ad fin. < robusteus, a, um, adj. [robur] Of oak or other hard wood : scandulae, Vitr. 2, 1 : pali, id. 3, 3 ; 5, 12.) robustus, a, um, adj. [id.] I. Of oak- wood, oaken, oak- ■■ capitulum stipites, Ca- to R. R. 18, 4 and 8 : materia, Var. R. R. 1, 38, 3 ; Col. 2, 14, 6 : caudices, Plin. 11, 37, 55 : stipites, Liv. 38, 5 : fores, Hor. Od. 3, 16, 2 : plaustra, id. Ep. 2, 2, 74, et saep. : career (referring to the Robur in the Roman career: v. robur, no. II. A.), Plaut. Cure. 5, 3, 13 ; cf., codex, id. Poen. 5, 3, 34 ; v. caudex, no. I., b. — Hence, II. Transf., Hard, firm, solid, strong, hardy, lusty, robust (freq. and quite clas- sical) : 1. Lit. : lapides, Plin. 36, 22, 48 : cornua, id. 11, 37, 45 : palmes, id. 17, 22, 35 : cibus, hearty, nourishing, Cels. 2, 18 ; so, robustior cibus, id. ib. ; cf, triticum, Col. 2, 9, 3 ; Plin. 18, 17, 46 ; 30, 72 ; and, robustissima terra, robustissimum solum, Col. 2, 2, 17; 1 praef. § 24: — robusti et valentes satellites, Cic. Agr. 2, 31 ; cf., transit in Aestatem post Ver robustior Annus Fitque valens juvenis, Ov. M. 15, 206 : usu atque aetate robustior, Cic. Sull. 16, 47; cf. id. Phil. 5, 16, 43; and id. Cat. 2, 9, 20 : robustiores vinum bibere, infir- miores aquam, Plin. 27, 4, 10 : moderator aratri, Lucr. 5, 931; 6, 1252; cf, vires, id. 3, 450 : puer acri militia, Hor. Od. 3, 2, 2: corpore amplo atque robu6to, Suet. Tib. 68 : robustissima juventus, id. Ner. 20. — 2. T r o p. : facilius quod est propositum consequar, si nostrnm rem publicam vo- bis et nascentem et crescentem et adul- tam et jam firm am atque robustam os- tendero, Cic. Rep. 2, 1 fin. : solidam et robustam et assiduam frequentiam prae- RO GA buerunt, id. Plane. 8 fin. ; cf, t. et eolida eloquentia, Quint. ,10, 1,2: r. et stabilis fortitudo, Cic. Tusc. 4, 23 : itiveteratum (malum) fitplerumque robustiue, id. Phil. 5, 11 fin. : quae robustioris improhitatis, id. ib. 2, 25, 63 : animus (coupled with mag- na constantia), id. Oft". 1, 20, 67.— Adv., ro- buste: Aug. Conf. 8, 11; Naz. Pan. ad Constant. 17. rddo, si, sum, 3. v. a. To gnaw (quite class.) : I, L i t. : clipeos, etc. (mures), Cic. de Div. 2, 27, 59 ; Poet. ap. Quint. 8, 3, 19 : pollicem dente, Hor. Epod. 5, 48 ; cf., vi- vos ungues, id. Sat. 1, 10, 71 : vitem (ca- per), Ov. F. 1, 357: saxa (capellae), id. Met. 13, 691,— 2. Transf, To eat away, waste away, corrode, consume : ripas (flu- mina), Lucr. 5, 257 : ferrum (robigo), Ov. Pont. 1, 1, 71 : tophum (calx), Plin. 36, 12, 48. — II. Trop. : in conviviis rodunt, backbite, slander, disparage, Cic. Balb. 26 ; so, absentem amicum, Hor. S. 1, 4, 81 : libertino patre natum, id. ib. 1, 6, 46 : cuncta robiginosis dentibus, Mart. 5, 28 ; cf., dentem 3ente, i. e. to speak ill of each other, id. 13, ^: — murmura cum secum et rabiosa silentia rodunt, i. e. to mutter to one's self, Pers. 3, 81. rodus and rdduSCUlum> v. raud. rog-aliSj e, adj. [rogus] Of or belong- ing to a funeral pile : Hammae, Ov. Am. 3, 9, 41 : cadaver, Sid! Ep. 3, 13. rogamentum, i. «• [rogo] A ques- tion, App. Dogm. Plat. 3, p. 31. i'dgratio, onis, / [id.] I, Publicists' t. t., An inquiry of the people as to whether they will decree this or that, a proposal to the people fur passing a law or decree, a proposed law or decree, a bill: quae (ro- gatio) de Pompeio a Gellio et a Lentulo Consulibus lata est, was proposed, present- ed, introduced, Cic. Balb. 14, 33 ; so, roga- tionem ferre (de aliquo, in aliquem, ad populum, ad plebem), id. Sull. 23, 65; id. Brut. 23 ; Caes. B. C. 3, 1, 4 ; Liv. 33, 25 ; cf., in dissuasione rogationis ejus, quae contra coloniam Narbonensem ferebatur, Cic. Clu. 51 ; cf., Piso lator rogationis idem erat dissuasor, id. Att. 1, 14, 5 : pro- mulgantur uno eodemque tempore roga- tiones ab eodem tribuno de mea pernicie et de provinciis consilium, id. Sest. 10 fin. ; so Liv. 41, 6 : suasit rogationem, rec- ommended, spoke in favor of it, Cic. Rep. 3, 18 ; id. Off. 3, 30, 109 : intercedere ro- gationi, to oppose it, id. de Or. 2, 47 fin. : rogationem accipere, to accept it, id. Att. 1, 14, 5 ; for which, rogationes jubere, opp. antiquare, Liv. 6, 39 : per vim rogationem perferre, to carry through, Cic. Q. Fr. 2, 2, 3 ; so Liv. 3, 54. The formula made use of in such a rogation runs thus, in Gell. 5, 19, 9: velitis ivbeatis vti, etc. (here follows the proposed law; at the close :) haec ita vti di.xi ita vos qvi- KITES EOGO. II. Trans f., apart from publicists' lang. : 1, A question, interrogation, only as a figure of speech : rogatio atque huic finitima quasi percontatio, Cic. de Or. 3, 53, 203; Quint. 9, 1, 29.-2. An asking, demanding ; a prayer, entreaty, request (extremely seldom) : ego Curtium non modo rogatione sed etiam testimonio tuo diligo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3 fin. ; so id. Plane. 10, 25: injusta amici, Val. Max. 6, 4, 4, rogratiunciila. ae. /. dim. [rogatio] * I, A small bill or proposed law, Auct. Or. pro domo 20. — H. A little question : Chry- sippi, Cic. Fin. 1, 11, 39. rdgator- oris, m. [rogo] I. In publi- cists' lang.: * 1, One wjto proposes a law to the people, the proposer of a law, pre- senter of a bill: legum, Lucil. in Non. 383, 14 ; v. under no. II., 1. — 2. An officer in the voting comitia who asked the people for their votes ; a collector of voles, a polling- clerk, Cic. N. D. 2, 4 ; id. de Div. 1, 17 fin. ; 2, 35, 74 ; id. Pis. 1 5 fin.— H. Transf., apart from publicists' lang. : * 1, One who makes a proposal, a proposer (in allusion to the signif. no. I., 1) : haec epistola non suasoris est sed rogatoris, Cic. Att. 16, 16. — 2. A beggar, mendicant, Mart. 1 0, 5 ; 4, 30. rdgratUS, " 9 , »»• fid. j A request, suit, entreaty (Ciceron. ; only in the abl. sing.) : Chilius te rogat et ego ejus rogatu, Cic. Att. 1, 9 fin. ; so id. Lael. 1, 4 ; id. Fain. 7, 1, 4 ; 13, 36, 1. RO G O ,* rogitatlO) onis, /. [rogito] Instead of the usual rogatio, A proposed law, a bill, Plaut. Cure. 4, 2, 23. rdgfitO) » v 'i 1. ». intent, a. frogo] |, To ask or inquire with eagerness (a fa- vorite word of Plaut and Ter. ; otherwise extremely rare) : rogitando sum raucus factus, Plaut. Epid. 2, 2, 16 ; cf. Ter. Eun. 3, 5, fi: rogitant me, ut valeam, quid again, Plaut. Aid. 1, 2, 39 ; so, me, id. Amph. 4, 2, 9; id. Aul. 3, 6, 15; Tor. Ad. 4, 1, 11 : me id, id. And. 4, 4, 10; cf., ilium hoc simul, id. Heaut. 5, 1, 70 ; pisces, to inquire for fish, Plaut. Aul. 2, 8, 3 : multa super Pri- amo rogitans, Virg. A. 1, 750 ; so id. ib. 10, 839. — *U. To pray, entreat: aliquam, ad coenam ut veniat, Ter. Eun. 2, 2, 35. rog"Oi av *» atum, 1. (archaic, rogassit, Cic. Leg. 3, 3 fin.; 4) v. a. To ask, ques- tion, interrogate one about a thing ; J t Lit.: J±, In gen. (so generally through- out ante-class. Latinity ; less freq. in Cic. ; not at all in Caes.) ; constr. aliquem ali- quid, or simply aliquem, aliquid, with de, a relative-clause, or absol. (cf. Zumpt, Gramm. § 393) : („) aliquem aliquid : ali- ud te rogo, Plaut. Most. 5, 1, 70: haud is- tuc te rogo, id. Epid. 1, 1, 49 ; cf. in the follg. no. ~(i: quin tu id me rogas, Plaut. Bae. 2, 3, 24 : hoc te rogo, quos locos adisti? id. Trin. 4, 2, 85; cf., rogare hoc unum te volo, id. Merc. 3, 1, 17 : hoc quod te rogo responde mihi, id. ib. 1, 101 ; so id. Men. 5, 5, 1« ; id. Most. 3; 1, 130 ; id. Pseud. 1, 3, 106 ; 1, 5, 64, et saep. ; Ter. And. 4, 4, 12 sq. : ego patriam te rogo, quae sit tua, Plant. Per8. 4, 4, 83; cf, hanc (colubram) alia quum rogaret causam facinoris, Re- spondit, etc., Phaedr. 4, 17, 5. — Qi) ali- quern or aliquid : quos rogo, Plaut, Pers. 1. 1, C : cf., quem ego igitur rogem ? Ter. And. 4, 4, 10 : ecquem hominem tu novis- ti ? te rogo, Plaut. Ps. 4, 2, 15. So, men' or me rogas? also, rogas me? in colloq. lang., Do you ask that of me/ how can you askr what do you mean by asking that? Eu. Quid ego facercm ? Ch. Quid tu fa- ceres ? men' rogas? requireres, Rogi tares, etc., Plaut. Merc. 3, 4, 48 ; so Ter. Eun. 4, 3, 11 ; id. Heaut. 2, 3, 5 ; 4, 5, 32; id. Ad. 1, 2, 2; 4, 5, 31, et al. ; cf., quid me istud rogas ? inquam : Stoicos roga, Cic. Fam. 5, 27 fin. : — hoc quod rogo responde, Plaut. Asin. 3, 2, 32; id. Cure. 2, 1, 30; 5, 3, 30; id. Pseud. 4, 2, 12, et al. ; Ter. And. 4, 4, 24 ; Suet. Caes. 82.— (, ) With de: jam de istoc rogare omitte, Plaut. Pers. 4. 4, 90 ; so, de istac virgine, Ter. Eun. 4, 4, 53 : de te ipso, Cic. Vatin. 4 fin. — (6) With a rel- ative-clause : rogant me servi, quo earn? Plaut. Cure. 2, 3,83 ; cf, roga ipsum, quem- admodum ego eum Arimini acceperim, Cic. fragm. ap. Non. 383, 8 ; and, quodsi me populus R. forte roget, cur non, etc., Hor. Ep. 1, 1, 70: — quae sit, rogo. Ter. And. 1, 1, 97 : rogo, num quid velit, id. Eun. 2, 3, 49 : rogavi pervenissetne Agri- gentum ? Cic. Verr. 2, 4, 12 : " unde venis ?" et " quo tendis ?" rogat et respondet, Hor. S. 1, 9, 63 : quid verum atque decens euro et rogo, id. Ep. 1, 1, 11. — (t) Absol. : prius responses quam rogo, Plaut. Merc. 2, 3, 119 : roganti respondebo, id. ib. 3, 1, 17 : non edepol nunc, ubi terrarum, sim, scio, 6i quis roget, id. Amph. 1, 1, 180: quin tu ergo rogas? id. Asin. 1, 1, 15: Ty. Quid ego deliqui ? He. Rogas ? id. Capt. 3, 5, 2 ; so id. Rud. 3, 6, 22; id. Cas. 2, 3, 35; id. Bacch. 2, 2, 28 ; 38, et al. ; Ter. And. 1, 1, 136 ; 1, 2, 13 ; 1, 5, 32, et al. ; cf. Cic. Mil. 22, 59 : etiam rogas ? do you dare to ask:' Plaut. Am. 2, 1, 21 ; id. Bacch. 2, 3, 97 ; id. Merc. 1, 89 ; Ter. And. 4, 4, 23 ; v. etiam, no. II., 4. B. In P a r ti c., a 1. 1. in publicists', mil- it., and jurid. lang. (so quite class, in all periods): 1, Publicists' t. «., of official asking of every kind. So, a. Rogare aliquem (sententiam), To ask one for his opinion or vote: Racilius Marcellinum primurn rogavit Is sententiam dixit, ut, etc Postea Racilius de privatis me priinum sententiam rogavit, Cic. Q. Fr. 2, 1, 2 ; cf, quos priores sententiam rogabat, id. Rep. 2, 20. — In ihepass.: quum omnes ante me rogati gratias Caesari e-iseent, ego rogatus mutavi meum consilium, Cic. Fam. 4, 4, 4 : scito primum me non esse rogatum sententiam, id. Att. 1, 13, 2 ; so, ROGO primus rogatus sententiam, Sail. C. 50, 4 \ Liv. 37, 14 ; Quint. 6, 3, 97, et al. :— prop- ter ipsam rem, de qua scntentiae rogan- tur, consultabitur, id. 3, 8, 18.— Hence, b. Rogare populum or legem, or absol., prop., To ask the people about a law ; hence, in gen., to bring the plan of a law before the peopT.e for their approval ; to propose a law, introduce a bill : in aes incidi jubebitis credo ilia legitima : consvles pofvlvm JVRE ROGAVERVNT POPVLVSQVE JVRE scivit, Cic. Phil. 1, 10 fin. ; cf., T. qvinc- TIVS CRISPINVS COS. FOPVLVM IVRE RO- GAVIT POPVLVSQVE JVRE SCIVIT IN l'ORO PRO ROSTRIS . . . QVICVMQVE POST HANC LEGEM ROGATAM RIVOS, SPECVS, CtC, RU old legal formula in Frontin. Aquaed, 129 ; so, plebem, Cic. Leg. 3, 3 fin.: legem, id. Rep. 3, 10 ; id. Phil. 2, 29, 72 ; cf, quae (leges) non in perpetuum rogentur, Quint. 2, 4, 40. — Absol.: ego hanc legem, uti ro- gas, jubendam censeo, Liv. 10, 8 fin. ; so Quint. 2, 4, 35. — Impers. : nunc rogari, ut populus consules creet, Liv. 4, 2. Hence too, c. Rogare populum magistratum, and simply r. magistratum, 'To propose a magistrate to the people for their choice, to offer him for election : factum senatus consultum, ut duo viros aediles ex patri- bus dictator populum rogaret, Liv. 6, 42 fin. ; cf, L. Trebonius trib. pi. rogationem tulit, ut qui plebem Romanam tribunos plebi rogaret, is usque eo rogaret dum, etc, id. 3, 65: — (Caesar) volet, ut consules roget praetor vel dictatorem dicat : quo- rum neutrum jus est, Cic. Att. 9, 15, 2; cf, praetores, quum ita rogentur, ut col- legae consulibus sint, etc., id. ib. 9, 9, 3 ; so pass., hodiequc in legibus magistrati- busque rogandis usurpatur idem jus, Liv. 1, 17: comitia consulibus rogandis habuit, Cic. de Div. 1. 17 fin. ; so Liv. 26, 22 ; 38, 42; cf. id. 23, 31 ; 22, 35 : Calpurniua Ro- mam ad raagistratus rogandos proficis- citur, Sail. J. 29 fin. — Absol.: mortuo rege Pompilio Tullum Hostilium populus regem, interrege rogante, comitiis curi- atis creavit, Cic. Rep. 2, 17. — 2. Milifc '. t., rogare milites Sacramento, qs. To ask the soldiers if they will take and keep an oath, i. e. to bind them by an oath, admin- ister an oath to them, Caes. B. G. 6, 1, 2 ; Liv. 32, 26 : 35, 2 fin. ; 40, 26 ; cf. Quint. 12, 2, 26.-3. Jurid. t. (., To ask a person if he will promise something in making an agreement; to propose a stipulation : quod fere novissima parte pactorum ita solet inseri : rogavit titivs, spopondit mae- vivs, haec verba non tantum pactionis loco accipiuntur sed etiam stipulationis, Ulp. Dig. 1, 14. 7, § 12. So Plaut. Ps. 1, 1, 112: 4, 6, 8; id. Bacch. 4, 8, 37. II. Transf, To ask, beg, request, so- licit one for a thing (so predominantly in the class, per. ; less freq. in Plaut. and Terent.) ; constr. aliquem or ab aliquo al- iquid, aliquem, aliquid, with tit, ne, or ab- sol. : (a) c. ace. : qua conlidentia rogare tu a me argentum tantum audes. Impu- dens. Quin si egomet totus veneam, vix recipi potessit, Quod tu me rogas, Plaut. Pers. 1, 1, 40 ; cf, hoc te vehementer eti- am atque etiam rogo, Cic. Fam. 13, 43 fin. ; and, rogare ab aliquo ; cf. under no. /3, ad fin.: nefas sit tale aliquid et fa- cere rogatum et rogare . . . Haec igitur lex in amicitia sanciatur, ut neque roge- raus res turpes nee faciamus rogati, id. Lael. 11 fin. sq. (for which, shortly be- fore, contendere, and, soou after, petere) : otium divos rogat, Hor. Od. 2, 16, 1 ; cf., divitias deos, Mar*"* 4, 77, et saep. : illae Priami rogantis Achillem preces, Quint 10, 1, 50 : taurum de aqua per fundum ejus ducenda rogabo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4 : ambiuntur, rogantur, arc asked for their votes, id. Rep. 1, 31 : etiamsi preca- rio essent rogandi, id. Verr. 2, 5, 23 fin. : transisse Rhenum sese non sua sponte sed rogatum et arcessitum a Gallis, Caes. B. G. 1, 44, 2 ; cf, ille ab Sardis rogatus ad causam accesserat, Cic. de Div. in Cae- cil. 19 fin. : — in proximum annum consu- latum peteres, vel potius rogares ... a qua (Gallia) nos turn, quum consulates peteba- tur, non rogabatur, etc., was not begged for, Cic. Phil. 2, 30 fin. j in a different sense under no. y : abii ad praetorem, rogo syngraphum : Datur mini, Plaut. Capt. 3, RO MI 2, 6 : aquam rogare, id. Rud. 2, 3, 2 ; id. Pers. 1, 3, 61 : legatos ad Caesarem mit- tunt rogatum auxilium, Caes. B. G. 1, 11, 2 ; cf. id. ib. 7, 5, 2 : — cultrum, securim, etc. . . . Quae utenda vasa semper vicini rogant ask for, borrow, Plaut. Aul. 1,2, 18 ; so id. Mil. 2, 3, 76; Jabol. Dig. 18, 6, 16; cf. also in the follg.— (/3) With a follg. M or ne (so most freq.) : ecitin' quid ego voe roeo ? mihi ut praeconium detis, Plaut Men. 5, 9, 92 ; id. Stieh. 1. 3, 93 ; cf., id ut facias, te etiam atque etiam rogo, Cic. Fam. 13, 44 ; and, etiam atque etiam te rogo atque oro, ut eum juves, id. ib. 13, 66 fin. ; and with this cf, rogat et orat Do- labcllam, ut, etc., id. Verr. 2, 1, 29 : cum rogat et prece cogit Scilicet ut, etc., Hor. Ep. 1, 9, 2 ; Caes. in Cic. Att. 9, 7, C ; id. B. G. 1, 7, 3 : videbatur rogare, scalas ut darem utendas sibi, that I would lend, Plaut. Itud. 3, 1. 10 ; cf. above, no. a, and below, ad fin. — With a simple final clause without ut : Caesar consolatus rogat finem oraudi faciat, Caes. B. G. 1, 20, 5 ; Quint. 6, 3, 88 ; 9, 3, 68 ; Ov. Ib. 643.— With ne : rogat fratcr, ne abeas longius, Ter. Ad. 5, 5, 1 : nunc a te illud primum rogabo, ne quid invitus mea causa facias, Cic. Fam. 13, 1, 2. — (y) Absol.: neque enim ego sic rogabam. ut petere viderer, quia familiaris esset meus (Plancus), etc., did not solicit in such a way as to, etc., Cic. Plane. 10, 25 ; differing from no. a : in blandiendo, rogando lenis et summissa (vox), Quint. 11, 3, 63 : patrem et rilium pro vita rogantcs, Suet. Aug. 13 ; cf, pro aliquo, id. ib. 40 ; id. Vit. 12. — }j. Proverb. : malo emere quam rogare, of a thing that does not cost much, I had rather buy than borrow it, Cic. Verr. 2, 4, 6 fin. ; cf. above, ■no. a and 0. rogfuS' i, m. (collat form, rogum, i, n., Afran. in Non. 221) A funeral-pile: rogvm ascia ne polito, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23, 59 ; cf. Dirks. Transl. p. 661 sq. ; Plaut. Men. 1, 2, 44 ; Lucr. 5, 1282 ; Cic. Leg. 2, 23, 59 : (* in rogum Hiatus, id. N. D. 3, 35: ascendere in rogum), id. de Div. 1, 23, 47 : aliquem in rogum impone- re, id. Tusc. 1, 35: (* rogum extruere, id. Fin. 3, 22 fin- : rogo illata. Plin. 7, 3, 3 : portari in rogum, id. ib. 44, 45) ; Virg. A. 4, 640; 646; 11, 189, et saep.— Poet. : de- fugiunt avidos carmina sola rogos, i. e. es- cape destruction, Ov. Am. 3, 9, 28. And by metonymy for the grave: obserat um- brosos lurida porta rogos. Prop. 4, 11, 8. Roma, ae,/., Viipn. The city of Rome ('■' founded in the second year of the sev- enth Olympiad, Cic. Rep. 1, 37; 2, 10), worshiped as a goddess in a particular temple. Liv. 43, 6 ; Tac. A. 4, 37 ; Suet. Aug. 52; cf, romae aeternae, Orell. Inscr. no. 1762 ; 1776 ; 1799 ; and, romae et avgvsto, id. ib. no. 606. — JJ. Derivv. : 1. Romanus, a. um, adj., Of or be- longing tu Home, Roman : forum, v. h. v. : populus (abbreviated P. R.), v. populus : Juno, the Roman, opp. to Argiva, Cic. N. D. 1, 29 fiu. : lingua, i. e. Latin, Laurea Tullius poet. ap. Plin. 31, 2, 3: ludi, also called ludi magni, the most ancient in Rome, annually celebrated on the fourth of Septem- ber, Cic. Verr. 2, 5, 14 ; Liv. 1, 35 fin. ; 28. 10 ; 29, 38 fin., et saep. ; v. Adams Alterth. 2, p. 12 and 15 : Romano more, in the Ro- man manner, i. q. plainly, openly, candidly, frankly, Cic. Fam. 7, 5. 3 ; 7, 18, 3 ; 7, 16, 3 ; so too in the adv., R 6 m a n e, Gel!. 13, 21, 2 ; and RomanitaS* atis,/., Roman- is?n, the Roman way or manner, Tert Pall. 4. — Subst., Romani, orum, m., The Ro- mans ; of course saepiss. : — Romanus se- dendo vincit, an old proverb borrowed from Q. Fabius Maximus's manner of conducting war, Var. R. R. 1, 2, 2. — 2. RomaniCUSj a, um, adj., Roman : ara- tra, juga, i. e. made in Rome, Cato R. R. 135, 2;" likewise, fiscinae, 'd. ib. § 3.-3. Romanicnsis, e, adj., Of Rome, Ro- man : sal, Cato K. R. 162. Collat form Romanenses, Fest s. v. corinthienses. p. 46.-4. Romanulus, ». "m, «4J-, Of Rome, Roman : Porta, Var. L. L. 5, 34, 46. —5. Romulius or Romilius, a, um, Of Rome, Roman : tribus, Var. L. L. 5, 9, 17 ; Fest. p. 135 ; Cic. Agr. 2, 29. RdmillUS) a. um . v - Roma, n. II., 5. 1331 .EOS RomulariSi e > v - !• Romulus, no. II., 3. Romuleiis. a, um, v. 1- Romulus, no. II., 1. Romulia, tribus, v. Roma, no. II., 5. Romulidac, arum, v. 1. Romulus, no. II., 4. 1. Romulus- i. m. The founder and first king of Rome, worshiped after his death as Quirinus. — II. Derivv. : X, Ed- Ululeus ( Romuleus, Auct. Perv. Ven. T'J), a, um, adj., Of or belonging to Romu- lus : ensis, Ov. F. 3, 67 : urbs, Rome, id. ib. 5, 260: casa, Petr. Fragm. 21, 6; ef. Virg. A. 8, 654 ; and Vitr. 2, 1 : fcra, the she- wolf, Juv. 11, 104, et sacp. — Poet., for Ro- man : Romuleum duellum, Enn. Ann. 1, 1. — 2. Romulus* a, um, adj., Of Rom- nlus : ticus, Ov. F. 2, 412 : hasta, Prop. 4. 4, 26 :— tellus, Roman, Virg: A. 6, 877 ; so, gens, Hor. Od. 4, 5. 1 ; Carm. Sec. 47 : facta, Sil. 13, 793.-3. Romularis, e, adj., The same : ficus, v. Ruminalis ; pop- ulus, Sid. Ep. 9, 13, in Carm. 2 Jin. — 4. RdmulIdaC arum, m., The posterity of Romulus, the Romans, Lucr. 4, 685 ; Virg. A. 5, 638 ; Pers. 1, 31 ; Prud. adv. Symm. 1, 6. 2. Romulus, a, um, v. 1. Romulus, no. II., 2. rorarii- orum, m. [ros] A kind of light-armed' Roman troops, who usually made the first attack and then retired: "ro- rarii dicti ab rore, qui bellum committe- bant ante, ideo quod ante rorat quam plu- it," Var. L. L. 7, 3, 92 ; cf. " Fest. s. h. v. p. 134; Liv. 8, 8; 9 Jin.;" Plaut. Fragm. ap. Var. 1. 1. In the sing., Lucil. in Non. 553, 2 so. — Hence, I[, JrorariUS, a, um, adj. : vinum quod rorariis dabatur, Fest. p. 135._ roratio. orris, /. [roro] A falling of dew, dew, Plin. 17, 24, 37, § 226. In the plur. : nocturnae, App. M. 9, p. 232. C rdrescOi ere, v. it. [ros] To dissolve into dew, Ov. M. 15, 245.) roriduSi a . um > ac !i- [m.] Bedewed, dewy, wet with dew : terga jugi, Prop. 4, 4, 48 : antra, id. 2, 30, 26 {al. roscida) : spe- cus, App. M. 4, p. 150. rorifer» era, erum, adj. [ ros-fero J Dew-bringing (a poetical word), Lucr. 6, 665 ; Stat. Th. 1, 338 ; Sen. Hippol. 10. (* rdrifiuUS, a, um, adj. [ros-fluo] Dew-brin ging. Vet. PoetainCatalect. 2, 14.) * TQVig&Yi era, erum, adj. [ros-gero] Dew-bringing, Fulg. Myth. 1. roro» avi, atum, 1. (used only in the 3d pers.) v. n. and a. [ros] To let fall, drop, or distill dew : I, Lit.: a. Intr. : (Auro- ra) toto rorat in orbe, Ov. M. 13, 622 ; cf. id. Fast. 3, 403. — More usually impers., Dew falls, (* it drizzles, it sprinkles) : ante rorat quam pluit, Var. L. L. 7, 3, 92 ; so Col. 11, 2, 45 ; 76 ; Plin. 17, 10, 14, § 74 ; Su- et. Aug. 92. — 1). Act. : tellus rorata mane pruina, moistened, besprinkled, Ov. F. 3, 357. — II. T r a n s f., To drop, trickle, drip, distill: a. Intr,: lacrimis spargunt roran- tibus ora genasque, with trickling, flowing, Lucr. 2, 977; cf. with the passage under no. b : rorant pennaeque sinusque, drip or shed moisture, Ov. M. 1 , 267 ; so, comae, id. ib. 8, 488 : ora dei madida barba, id. ib. 1, 339 ; cf. 3, 683 ; 177 ; 14, 786 ; Virg. A. 8, 645; 11, 8.— fc. Act., To bedew, to moisten, wet : circumstant, lacrimis roran- tes ora genasque, Lucr. 3, 470 ; so, saxa cruore, Sil. 10, 263,— And with the liquid as an object : quam coelum intrare pa- ranteni Roratis lustravit aquis Iris, with sprinkled waters, Ov. M. 4, 480 ; so id. Fast. 4, 728. — Absol. : pocula rorantia, which yielded the wine drop by drop (a transl. of the Gr. im^>iKo%tiv), * Cic. de Sen. 14, 46 : rorans juvenis, the youthpour- ing out, the young cup-bearer, i. e. Gany- medes, as a constellation (Aquarius), Ma- nil. 5, 482.— * B. Trop. : si minubs illis suis et rorantibus responsionibus satisfa- ciet consulenti, Macr. S. 7, 9. rorulcntus, ». um, adj. [id.] Full of dew, dewy, bedewed : materia, terrae, stir- pes, etc., Cato R. R. 37, 4 ; Att. in Non. 395, 24 ; Col. 5, 6, 19 ; 12, 38, 6 ; Plin. 12, 17, 37, et al. roSi roris, m. (n., ros nocturnum, Marc. Ernpir. 8 ; cf. under no. II., 2) [prob. from 6p6aos] Dew: herbae gemmantes rore re- cent!, Lucr. 2, 319; cf. 361; 5, 402: ros 1332 ROSA si non cadit, Plaut. Capt. 1, 1, 13 : noctur- num excipere rorem, Caes. B. C. 3, 15 ; cf., rore mero jejunia pavit, Ov. M. 4, 263 : gelidus, Virg. G. 2, 202 : gratissimus peco- ri, id. Eel. 1, 5 ; id. Georg. 3, 326 : coeles- tis, Ov. F. 1, 312 : vitreus, id. Am. 1, 6, 55, et saep. — In the plur. : gelidos rores, Cic. poet. Div. 1, 8 Jin. ; so cadunt rores, Plin. 18, 29, 69 fin. : roribus, id. 16, 26, 46 ; 17, 24, 37.—II. Transf.: 1, Of any liquid falling in drops, Moisture (poet.) : Lucr. 1, 497 ; id. 1, 771 ; cf., salis, id. 4, 438 ; and simply ros, of water, id. 1, 777 ; Prop. 3, 26, 2 ; Virg. A. 6, 229 ; Hor. Od. 3, 4, 61 ; Ov. M. 3, 164 ; 5, 635 ; 11, 57, et al,— In the plur. : pluvii, i. e. rain clouds, Hor. Od. 3, 3, 56. Of tears : lacrimarum, Ov. M. 14, 708 ; and simply ros, id. ib. 10, 360 ; Hor. A. P. 430 ; in the plur., Stat. S. 5, 1, 36. Of breast-milk : natos vitali rore rigabat, Cic. poet. Div. 1, 12, 20. Of blood, in the plur. : sanguineos, Virg. A. 12, 339 ; cf., cruentis, Stat. Th. 2, 673. Of perfumes : Syrius, Tib. 3, 4, 28 ; and, Arabus, Ov. Her. 15, 76. Of the liquor of the purple-fish, Plin. 9, 36, 60. — 2. R° s marinus, marinus ros, or in one word, rosmarinus, and in a neutr. collat. form, rosmarinum (v. Pref), Rosemary: rosmarinus, Col. 9, 4, 2; Pall. Mart. 15, 1 : marinus ros, Col. 9, 4, 6 : ro- rismarini, id. 12, 36 (twice) : marino rore, Hor. Od. 3, 23, 16 : — rosmarinum, nom., Plin. 24, 11, 59 ; ace, id. 19, 12, 62 ; App. Herb. 79 ; cf. Isid. Orig. 17, 9, 81. In Ovid also, ros maris, Ov. K. 12, 410 ; id. A. A. 3, 690. And in Virgil simply ros, Virg. G. 2, 313 Serv. ; cf. Plin. 24, 11, 60. rosa, ae, /. [kindr. with p6Sov] A rose, "Var. R. R. 1, 35, 1; Plin. 21, 4, 10;" sa- cred to Venus, Aus. Idyll. 14 ; cf. 6, 76 and 92; blooms latest of the spring flowers, Plin. 21, 11, 38. Hence, sera, Hor. Od. 1, 38, 3 ; and Cicero's reproach ; cum rosam viderat, turn incipere ver arbitrabatur, Cic. Verr. 2, 5, 10 fin. Used on all festive and solemn occasions, for wreaths, for strewing in the way or upon graves, at feasts, etc., Lucr. 2, 628 ; Hor. Od. 1, 36, 15 ; 2, 11, 14; 3, 19, 22; Prop. 1, 17, 22; 3, 5, 22 ; 4, 8, 40 ; Tac. H. 2, 70, et saep.— Collect., for Roses, wreaths of roses : ser- tis redimiri jubebis et rosa? Cic. Tusc. 3, 18 fin. ; cf., an tu me in viola putabas aut in rosa dicere 1 on, among roses, id. ib. 5, 26 ; so, in rosa potare, jacere, vivere, etc., id. Fin. 2, 20, 65 ; Sen. Ep. 36 ; Mart. 8, 77 ; cf., multa in rosa, Hor. Od. 1, 5, 1 : pulvi- nus perlucidus rosa fartus, Cic. Verr. 2, 5, 11. — As a word of endearment, in Plau- tus : mea rosa, my rose, my rosebud, Plaut. Asin. 3, 3, 74; id. Bacch. 1,1, 50 ; or simply rosa, id. Men. 1, 3, 9 : tu mihi rosa es, id. Cure. 1, 2, 6.— II. Transf.: 1. Oil of roses, Cels. 8, 3 ; 4 ; 6, 18, 8.-2. The sea- son or month of roses, Inscr. Grut. 753, 4 ; cf, ROSALES. rOSaceUS; a, um, adj. [rosa] Made of roses, rose- (a Plinian word) : corona, Plin. 21, 3, 6 : ceratum, id. 24, 13, 73 : oleum, id. 15, 7, 7 ; also absol., rosaceum, id. 22, 24, 50 ; 32, 7, 23. ■I rdsalcs CSCaC, fid-] An annual feast, when the tombs were adorned with garlands of roses, the feast of roses, Inscr. Orell. no. 4419 : cf.. rosae et escae. id. ib. 4418. The ceremony of hanging up the garlands was called rosalia, turn, n., Inscr. ap. Maff. Mus. Veron. 146, 3. (*r6sans>ti s > Fart, [obsol. roso] Rose- colored, Poeta in Catalect. 2, 28.) rosailus. a, um, adj. [rosa] Of roses, rose- : absorptio, a drink flavored with ro- ses, or something similar, Suet. Ner. 27 fin. dub. : auxilium, expected from drinking it, App. M. 3, p. 141 : venenum, of the lau- rel rose, supposed to be poisonous, id. ib. 3, p. 143.— B. Subst., 1. rosarium, ii, 7i., A place planted with roses, a rose-gar- den: sing., Col. 11, 2, 29; more freq., plur., Prop. 4, 5, 59 ; Virg. G. 4, 119 ; Ov. M. 15, 708 ; id. Trist. 5, 2, 23 ; Col. Praef. 6 27, et al. — 2. Jrosarlus, po&onuiXrj;, Gloss. Lat. Gr. rdsatUS» a, um, adj. [id.] Prepared from roses (late Latin) : oleum, Seren. Samm. 34, 637. — Absol., rosatum, i, »., Rose wine, Pall. Febr. 32 ; Maj. 13 ; Lainpr. Heliog. 11. Also, Conserve of roses, Apic. 1,4; cf. Bottig. Sab. 1, p. 243. ROST RoSCianuSi a. um, v. Roscius, no. II., 2. TOSClduS, a, um, adj. [ros] Full of dew, Met with dew, dewy : herba, Var. R. R. 2, 2, 10: locus, id. ib. 3, 14, 2; cf, solum, Col. 5, 6, 10; Pall. Febr. 13, 2: qualitas coeli, Col. 3, 1, 6 : virgae, id. 4, 30, 6 : po- ma, Prop. 1, 20, 36 : mala, Virg. E. 8, 37 : humor, i. e. dcic, Plin. 9, 10, 12 : mella, dropping like dew, Virg. E. 4, 30 Heyn. — Poet. : dea, i. e. Aurora. Ov. A. A. 3, 180 : Hesperus, id. Fast. 2, 314 ; cf., Luna, Virg. G. 3, 337 ; and. noctes, Plin. 2, 62, 62 ; 18, 28, 67 : Iris, Virg. A. 4, 700.— II. Transf., Moistened, watered, wet (very rarely) : Her- nica saxa rivis, Virg. A. 7, 683 ; so, tecta, Mart. 4, 18. ROSCIUS, a, um. The name of a Ro- man gens. Hence, I. L. Roscius Otho, A friend of Cicero, who, when tribune of the people, A.U.C. 686, carried through a law that fourteen rows of seats in thethcatre next to those of the senators should be appropria- ted to the knights, "Cic. Mur. 19, 40; Liv. Epit. 99 ; Ascon. in Cornel, p. 784 ; Veil. 2, 32, 3 ; Plin. 7, 30, 31 ; Juv. 14, 324." The law just referred to was called Lex Roscia, Cic. Phil. 2, 18, 44 ; Hor. Ep. 1, 1, 62 ; Tac. A. 15, 32. — II, Q.. Roscius, A very celebrated actor from Lanuvium, the h dim ate friend of Cicero, who defended him in an oration still extant. Vid., concerning him, Allg. Schul- Ztg. 1832, wo. 46. His excellence soon be- came proverbial: "videtisne, quam nihil ab eo (sc. Roscio) nisi perfecte, nihil nisi cum summa venustate fiat, etc. . . . Itaque hoc jam diu est consecutus, ut in quo quisque artificio exeelleret, is in suo gene- re Roscius diceretur," Cic. de Or. 1, 28./!». ; cf. id. Brut. 84, 92.-2. Hence Rpscia» nuSj a, um, adj., Roscian : imitatio senis, Roscius's, Cic. de Or. 2, 59, 242. — HI. Sex. Ro9cius, Of Ameria, defended by Cic- ero, A.U.C. 674, in an oration still extant. Rosea or Rosia. ae,/. A very fertile district near Reate, now he Roscie, " Var. R. R. 1, 7, 10 ; 2, 1, 16 ; 3, 2, 9 and 10 ; Plin. 17, 4. 3 ;" Cic. Att. 4, 15, 5.— H ; Derivv.. 1. RoSeUS (Rosius), a, um, adj., Of or belonging to Rosea, Roseau : rura, Virg. A. 7,712: cannabis, Plin. 19,9,56.-2. Ro- seanuS) a, um, adj., The same : equi, Var. R. R. 2, 7, 6. rosetum. i. »■ [rosa] A garden or bed of I'oscs, a rosary, Var. R. R. 1, 35 ; Virg. E. 5, 17 ; Claud. Nupt. Hon. 8. 1. rOSeuS) a. um, adj. [id.] I. Of ro- ses, rose- (so very rarely, for the usual ro- saceus) : strophium, Virg. Cop. 32; cf., vinculum, Sen. Med. 70: flores, i. e. roses, Claud, de Magnete 29 : convalles, filled with roses, id. Rapt. Pros. 3, 85. — Much more freq. (espec. in the Aug. poets), H, Rose-tolored, rosy : pannus, Plin. 21, 23, 34 ; 29, 4, 17 ; 30, 11, 30 : nitor quidam in pur- pura, id. 37, 9, 40 ; cf, color (coupled with purpureus), id. 14, 1, 3 : flos herbae, id. 25, 6, 26 :— rosea sol alte lampade lucens, Lucr. 5, 609 ; cf. 974 ; so, Phoebus, Virg. A. 11, 913: Aurora, Lucr. 5, 655; also, dea, Ov. A. A. 3, 84 ; cf. of the same, os, id. Met. 7, 705 ; and, equi, Tib. 1, 3, 94 ; Ov. F. 4, 714 : bigae, Virg. A. 7, 26 : Eous, Prop. 3, 24, 7 ; cf, alae (Luciferi), Val. Fl. 6, 527 : nubes (Iridis), id. 4, 77. So freq. a poet- ical epithet of any thing blooming with youth, esp. parts of the body, Rosy, rud- dy, blooming : labella, Catull. 80, 1 ; so, labella labra, id. 63, 74; Mart. 8, 56: os (Veneris), Virg. A. 2, 593 : genae, id. ib. 12, 606 : cervix, id. ib. 1, 402 ; Hor. Od. 1, 13, 2 : juventa. Val. Fl. 8, 257. 2. RdseuS; a, um, v. Rosea, no. II., 1 CTOSiduS, a, um, adj. [rosl i q. ros- cidus, Col. 3, 1 ; 5, 6 ; 4, 30 ; Pall. 3, 13 :— al. roscidus.) rosinSLt ae . /•• herba, A plant, other- wise unknown, Veg. 6, 13, 4. roSlO. «nis, /■ [rodo] In medic, lang., A gnawing, corrosion, Cels. 7, 23 ; 5, 28, 17; in the yZ«r., Plin. 20, 14, 54 ; 23, 1, 23; 28, 9, 33. rosmarinum and rosmarinus, v. ros, no. II., 2. rostcllum; i. M - dim. A little beak, snout, or muzzle: pullorum (avium), Col. 8, 5, 14 : muris, Plin. 30, 11, 30. rostra, orum, v. rostrum, no. II., 2. * rostralis, e, adj. [rostrum, no. II., ROTA 2] Of or belonging to the rostra : tabula (coupled with Capitolina), i. e. a tablet on the rostra, Sid. Ep. 1, 11. * rostr ans. antis, adj. [rostrum] Slriltr ing or driving in its point: vomer, Plin. 18, 19, 49, § 178 dub. (perh. rostrato, v. the follg. art). roStratllSj a, urn, adj. [id.] Having a beak, hook, or crooked point ; beaked, curv- ed at the end, rostrated : falces, Col. 2, 20, 30 : vectis, Plin. 18, 18, 48 :— navis, * Cic. Inv. 1, 32 ; Suet. Caes. 63 ; Auct. B. Afr. 23 ; cf., prora, Plin. 9, 30, 49 ; and, impe- tus liburnicarum, id. 10, 23, 32 : r. corona, i. q. navalis corona, a crown ornamented with small figures of beaks of ships, given to him who first boarded the enemy's vessel, " Plin. 16, 4, 3 ;" 22, 3, 4 ; hence, in poet. tranef., (Agrippae) Tempora navali fulgent rostrata corona, Virg. A. 8, 684 Keyne. So too, Columna rostrata, a column erect- ed in the Forum, to commemorate the naval victory of Duilius, which was adorned with the beaks of the conquered vessels. Quint. 1, 7, 12 (cf. Plin. 34, 5, 11 ; and Sil. 6, 663) : also in the order, rostrata columna, Suet. Galb. 23. See the parts of the inscription on this column still extant (the oldest monument of Latin literature), with mod- ern restorations, in Orell. Inscr. no. 549 ; also in Append. IV. to this Lex. rostrum- i. »■ [rodo] The bill, beak, snout, muzzle, mouth of animals : cibum arripere aduncitate rostrorum, Cic. N. D. 2, 47, 122: aves corneo proceroque ros- tro, id. ib. 1, 36, 101 ; so of the beak or bill of a bird, Liv. 41, 13 ; Ov. M. 2, 376 ; 5, 545 ; 6, 673, et saep. et al. : arietes tortis cornibus pronis ad rostrum, Var. R. R. 2, 2, 4 ; so of goats, id. ib. 2, 3, 2 ; of swine, Cic. de Div. 1, 13 fin. ; 2, 21, 48 ; Ov. M. 8, 370; 10, 713 ; 14, 282; of dogs, id. ib. 1, 536 ; 3, 249 ; of wolves, Plin. 28, 10, 44 ; of camels, id. 8, 32, 50 ; of a dolphin, id. 9, 8, 7 ; of tortoises, id. 9, 10, 12 ; of bees, id. 11, 10, 10, et saep. — b. ' n familiar or contemptuous lang. also, like our Muzzle, snout, of persons : Lucil. in Fest. s. v. squarrosi, p. 147 and 256 ; Plaut. Men. 1, 1, 13 ; Lucil., Nov., and Var. in Non. 455, 10 sq. ; Petr. 75, 10. So too of hu- man statues, Ulp. Dig. 19, 1, IT fin.— JJ. Transf, of objects having a similar shape: so The curved point of a vine-dress- er's bill-hook. Col. 4, 25, 3 ; of a ploush, Plin. 18, 18, 48 ; of hammers, id. 34. 14. 41 ; of lamps, id. 28, 11, 46; of an island, id. 10, 33, 49 dub. But esp. ireq., The curved end of a ship's prow, a ship's beak: neque his (navibus) nostrae rostro nocere poterant, Caes. B. G. 3, 13, 7 ; so in the sing., id. ib. 3.14,3; id. B.C. 2, 6,5; Liv. 28, 30; 37, 30; Ov. M. 4, 706, et al. ; in the plur., Auct. B. Alex. 44, 3 ; 46, 2.— Hence, 2. Rostra, The Rostra, a stage for speakers and the space about it in the Forum, so called from being adorned with the beaks of ships taken from the Antians A.U.C. 416, " Liv. 8, 14 ; Var. L. L. 5, 32, 43 ; Plin. 34, 5, 11 ; Ascon. in Mil. p. 43 ed. Orell. :" ut sem- per in Rostris curiam, in senatu populum defenderim, Cic. Pis. 3 fin. ; cf., ut in Ros- tris prius quam in senatu literae recita- renrur, Liv. 27, 50 fin. : in Rostra escen- dere, Cic. Off. 3, 20, 80 ; so Liv. 30, 17 : descendere ad Ilostra, Suet- Vit. 15 : pro- cedere in Rostra, Plin. Pan. 65, 3 : quum Vettius descendisset de Rostris, Cic. Va- tin. 11 ; cf., aliquem de Rostris deducere, Caes. B. C. 3, 21, 3 : caput Sulpicii erec- tum et ostentatum pro Rostris, Veil. 2, 19; cf.. aliquem defunctum laudare e mo- re pro Rostris, (*v. pro, II., 2, p. 1203), Suet. Caes. 6 ; 60, pro Rostris, id. ib. 17 ; 20; 79; 84; id. Aug. 100; id. Tib. 6; id. Calig. 10 ; id. Claud."22 ; id. Ner. 47 ; Tac. A. 3, 5 ; 76 ; 4, 12 ; 5, 1 ; for which, lauda- vit ipse apud Rostra formam ejus, id. ib. 16, 6 : frigidus a Rostris manat per com- pita rumor, Hor. S. 2, 6, 50. Poet. : cam- pumque et Rostra movebat, i. e. the as- sembled people, Luc. 8, 665. rdSUlentliS. a, um, adj. [rosa] *I, Abounding in roses : prata, Prud. oreip- 3, 199. — * II. Rose-colored, rosy: splen- dor, Mart Cap. 1, 19. rdSHSi a > u™' Fan. of rodo. rdta^ ae,/. A wheel: I, Lit.: Plaut. Capt. 2, 3, 9 ; cf., vorsutior es quam rota KOID figularis, id. Ep. 3, 2, 35 : orbes rotarum, Lucr. 6, 551 ; so Plin. 8, 16, 19 : axes ro- tarum, id. 16, 43, 84 : radiata, Var. R. R. 3, 5, 15 : aurea curvatura summae rotne, Ov. M 2, 108 : aquaria, Cato R. R. 11, 3 : ne currente rota funis eat retro, while the wheel (in a hoisting machine) hurries for- ward, Hor. Od. 3, 10, 10, et saep. — 2. ' n partic. : n, A potter's wheel (cf. above, figularis) : amphora coepit institui : Cur- rente rota cur urceus exit'! Hor. A. P. 22; so, Cumana, Tib. 2, 3, 48.— b. ^ wheel for torture, rpoxoi, among the Greeks : " in rotam, id est genus quoddam tormenti apud Graecos, beatam vitam non eecen- dere," Cic. Tusc. 5. 9 ; so App. M. 3, p. 133; 10, p. 243; Sen. Here. Oct. 1011; Izion's wheel; Tib. 1, 3, 74; Virg. G. 4, 484 ; id. Aen. 6, 616 ; Sen. Here. Fur. 750, et saep. B. Poet., transf.: 1. (pars pro toto) A car, chariot : si rota defuerit, tu pede carpe viam, Ov. A. A. 2, 230 ; cf. opp. to pedibus, id. Met. 1, 448 ; so Prop. 1, 2. 20 ; 2, 25, 26 ; 4, 10, 42 ; Virg. A. 12. 671 ; Ov. -M. 2. 139 ; 312 ; 3, 150. 2, Of other things in the shape of a wheel or disk : a. The disk of the sun : solis rota, Lucr. 5, 433 ; so id. 5, 565; cf., ftammea Phoebi, Sen. Here. Oet. 1022 ; and simply rota, Enn. in Isid. Orii:. 18, 36 fin. ; Val. Fl. 3, 559.— b. A kind' of sea- fish, Plin. 9, 4, 3 ; 32, 11, 53. II, Trop. : fortunae rotam pertimes- cere, i. e. fickleness, inconstancy, Cic. Pis. 10 ; cf., versatur celeri Fors levis orbe rotae, Tib. 1, 5, 70 ; and Prop. 2, 8, 8. Poet : imparibus vecta Thalia rotis, i. c. in elegiac metre, Ov. A. A. 1, 264 ; so, dis- paribus elegorum, id. Pont. 3, 4, B6 : — jac- tor, crucior, agitor, stimulor, vorsor in amoris rota miser, on the rack of love (ace. to no. I., 2, b), Plaut. Cist. 2, 1, 4. "rdtablUs, e . ail J- [ rot! >] Whirling, rotary : tlexus, Amm. 23, 4. * rotalis. e, adj. [id.] Having wheels, wheeled : carpentum, Capitol. Macr. 12. rotatllis, e, adj. [roto] Wheel-like, re- volving (post-class.) : gyri, Sid. Ep. 2, 9 : trochaei, Prud. or£0. praef. 8. rotatim- odv. [id.] Like a wheel, in a circle, around (post-class.) : in orbem sal- tantes, App. M. 10, p. 253 (al. rotarum). *rdtatlO; onis,/ [id.] A wheeling or turning about in a circle, rotation, Vitr. 18, 8 ink. etfin. * rotator; °ri 8 > m - [id-] One who turns a thins round in a circle, a whirler round : Bassafidum (Evan), Stat. S. 2. 7, 7. rotatUSj us, m. [id.] A turning or whirling round, Stat. Ach. 2, 417 ; Aus. Idyll. 10, 362. roto, avi. atum, 1. v. a. and n. [rota] I, Act., To turn a thing round like a wheel ; to swing round, whirl about (poet, and in post-Aug. prose): A. Lit: Learchum bis terque per auras More rotat fundae, Ov. M. 4. 518 ; cf. id. ib. 9, 217 ; and id. A. A. 2, 374 : jaetare caput et comas excuti- entem rotare, fanaticum est, * Quint. 11, 3, 71 ; cf., sanguineos orbes (i. e. oculos), to roll about, Val. Fl. 4, 235 : ensem ful- mineum, to brandish (in order to add force to the blow), Virg. A. 9, 441 ; cf., te- lum in ora loquentis, Stat Th. 9, 802 : clipe- um, Val. Fl. 6, 551 : flammam (venti), Lucr. 6,202; cf., (venti) trudunt res ante rapidi- que rotanti turbine portant, in a whirling tornado, id. 1, 295 : fumum (flammae), Hor. Od. 4, 11, 11 : se in vulnus (ursa), Luc. 6. 222. — Mid., To turn or go round in a circle, to roll round, revolve : Tyr- rheni greges circumque infraque rotan- tur, Stat Ach. 1, 56 ; cf. circum caput igne rotato, Ov. M. 12, 296 : poterisne rotaris Obvius ire polis ? id- ib. 2, 74 ; cf., nivibus rotatis (coupled with glomerari), id. ib. 9, 221.— *B. Trop.: aut curtum sermo- ne rotato Torqueat enthymema, round, compact, concise, Juv. 6, 449. — n, Neutr., for rotari, To turn or roll round, to revolve (extremely seldom) : parte ex alia, qua 6axa rotantia late Impulerat torrens, Virg. A. 10, 362 Serv. (cf. volventia plaustra, id. Georg. 1, 163). So of a peacock spreading its tail out like a wheel, Col. 8, 11, 8. rotula. ae,/. (collatform, rotulus- i, m., Calpurn. Eel. 7, 50) dim. [id.] A lit- RUBE tic wheel, Plaut. Pcrs. 3, 3, 38; Col. 11, 3 52; Plin. 18, 18,48; Pall. 1,20. rotundatlOi onis, /. [rotundo] A making round, a rounding : linea rotun- dationis, i. c. the circumference, Vitr. 1, 6 fin,; 3, 1; 10, 11. rotundC) adv., v. rotundus, ad fin. rotuncht'dlius, ". um, adj. [fotan- dus-tolium] Round-leaved, ro'undifolious : herbae, App. Herb. 71. rotunditaSi atis, /. [rotundus] A round shape, roundness, rotundity (a post- Aug. word): I. Lit: gemma rotundita- tis absolutae, Plin. 37, ll, 73; so'id. 18, 13, 34; 16, 23, 35; 19, 5, 23, et al.-H.Trop. : | verborum, a roundness, smoothness, Macr. a 7, 5: Symmachi, Sid. Ep. 1, 1. rotundo* nv >. "turn, 1. v. a. [id.] To make round, to round off, round: I, Lit. ! (quite class.) : quum similem universita- tis naturae cflicere vellet, ad volubilitatem rotundavit, * Cic. Univ. 10 ; so, tignum ad , circinum, Vitr. 10, 11 : vnsculum in mo- dum papillae, App. M. 11, p. 262: orbem solis (coupled with curvare aequaliter). ! Veil. 2, 59/«..- se (flamma), Mel. 1, 18, 4. — Mid.: herbae in caulem rotundantur, ' Plin. 21, 17, 66,— n. Trop. (very rarely) : elegos acutos ae rotundatos hendecasyl- I labos elucubrare, rounded, i. e. smooth, polished, Sid. Ep. 8, 4. — Of a round sum of money (cf. corrorundo, no. II.) : mille I talenta rotundentur, let the round sum of \ a thousand talents be made np, Hor. Ep. 1. j 6, 34. * rotvtildula. ae, /. dim. [id.] /( little | round mass, a little ball, pellet, App. Herb. j 13. rdtunduSj a > um > " d j- [rota] Wheel- shaped, i. e. round, circular, spherical, ro- tund (very freq. and quite class.) : I. Lit: cur ea, quae fuerint juxtim quad- rnta, proeul eint Visa rotunda, Lucr. 4, 503; cf. Cic. Fin. 2, 12. 36: stellae globo- sae et rotundae, id. Rep. 6, 15 : inundum rotundum esse volunt, id. N. D. 1, 10 ; cf, mundum ita tornnvit ut nihil effici possit rotundius, id. Univ. 6; so in the Comp.: baecae, Hor. Epod. 8, 13 ; cf.. capita ro- tundiora . . . rotundissima, Cels. 8, 1 ad fin. : locus infimus in rotundo, Cic. Tu = c. 5. 24 fin. : togae, hanging evenly all round. Quint 11, 3, 139.— Proverb. : diruit aedificat mutat quadrata rotundis, i. e. turns every thing upside down, Hor. Ep. 1. 1, 100. II. Trop., Round, rounded: (sapiens) Fortis et in Ee ipse torus, teres atque ro- tundus, Hor. S. 2, 7. 86 ; Quint 8, 5. 27.- Hence, 2. Sometimes in partic, ol speech ( opp. to rough, unpolished ). Round, well turned, smooth, polished, ele- gant (in Cic. with quasi or ut ita dicam added ; but see under Adv., no. b) : erat verborum et delectus elegans et apta et quasi rotunda constructio, Cic. Brut. 78, 272; cf, Theodoras autem praefractior nee satis ut ita dicam, rotundus, id. Or. 13, 40 Meier N. cr. : Graiis dedit ore ro- tundo Musa loqui, Hor. A. P. 323 : celeris ac rotunda distributio, Quint 3, 4, 16 ; so, r. volubilisque sententia, Gell. 11, 13, 4 : r. numeri, verba (coupled with brevis). id. 17, 20, 4 ; 16, 1, 1.— Hence, Adv., rotunde: *a. (ace. to no. I.; Roundly: ut in orbem quam rotundissi- me formerur, Col. Arb. 5, 2. — *b. (ace. to ■no. II.) Roundly, smoothly, elegantly : a te quidem apte ac rotunde, Cic. Fin. 4, 3, 7. RdXane» es, /, "?i»\dvn, A daughter of the Persian Oxyartes, wife of Alexander the Great, Curt. 10, 3 ; Just. 12, 15 ; 15, 2, j et al. * rubedOi mis, /. [rabeo] Redness, Firm. Math. 2. 12. robe-faClO) f gci . factum, 3. [id-]. To make red or ruddy, to redden (a poetical | word) : setas, tellurem sanjuine, Ov. M. 8, 383 ; 13, 394 : cornua multo cruore. id. ib. 12. 382 : ora (Aurora), Sil. 16, 137. *rnbcllianus, a, "". ad J- [mbeiius] ! Reddish : vites, Col. 3. 2, 14. rubelllO, onis,/. [id.] A fish of a red- dish color, Plin. 32, 10, 49 ; Apic. 10. 7. rubollulus, a, um, adj. dim. [id.] A . little reddish: umbilicus (voluminis), Mart Cap. poet. 5, 187 : rhamnos, Veg. 5, 74- rubelluS) a, um, adj. dim. [ruber; Reddish: vinum, Mart. 1, 104; Pers. 5 1333 BUB I 147; cf., vineae, Plin. 14, 2, 4 : calvitium, Mart. Cap. 8, 271. rubcns, entis, Part, and Pa. of ru- beo. rubeo. ere, v. n. [ruber] To be red or ruddy (quite class.): I. In gen.: ulceri- bus quasi inustis omne rubere Corpus, Lucr. 6, 1165: per herbas Matutina ru- bent radiati lumina solis, id. 5, 463 ; cf. id. 6, 210 ; so, oculi luce, id. 6, 1145 ; cf., ocelli flendo, Catull. 3, 1 8 : lana Tyrio mu- rice, Ov. A. A. 3, 170 : litus undaque san- guine, id. Met. 11, 375 : aviaria sanguineis baccis, Virg. G. 2, 430, et saep.— II. In par tic, To grow red, to redden, blush: rubeo, mihi crede, Cic. Att. 15, 4, 3; so id. Verr. 2, 2, 76 Jin. ; Hor. Ep. 2, 1, 267; 2, 2, 156; Juv. 1, 166,— Hence rubeus, entis, Pa., Being red, red, red- dish: 1, In gen.: in picturis ostroque lubenti, Lucr. 2. 35; so, rubenti minio, murice, Tib. 2, 1, 55 ; Virg. E. 4, 43 ; ru- benti vere, id. Georg. 2, 319 : rubenti dex- tera, Hor. Od. 1, 2, 2 ; coupled with in rubente folio, Plin. 16, 7, 10 : rubentibus auriculis, Suet. Aug. 69.— Comp. : superfi- cies, Plin. 37, 6, 23 fin.— 2. In partic. (ace. to no. II.), Red with shame, blushing : virgo Inficitur teneras ore rubente genas, Tib. 3, 4, 32 ; coupled with ore rubenti, Mart. 5, 2 ; Claud. Laud. Stil. 2, 327. ruber. ura > brum (collat. form, noun. rubrus, Sol. 49), adj. Red, ruddy : humor, Lucr. 4, 1047 ; cf., sanguis, Hor. Od. 3, 13, 7; and, pannus cruore. id. Epod. 17, 51 : coccus, id. Sat. 2, 6, 102: jubar, Lucr. 4, 405 ; cf., flamma, Ov. M. 11, 368 : Priapus, painted red, id. Fast. 1, 415; 400; cf, ru- bicundus : (sol) quum Praecipitem oce- ani rubro lavit aequore currum, i. e. red- dened by the setting sun, Virg. G. 3, 359 ; cf., on the other hand, juvenum recens Examen Eois timendum Partibus Oceano- que rubro, the Eastern (i.e. Indian) Ocean, Hor. Od. 1, 35, 32 ; cf. in the follg. no. II. : rubriore pilo, Plin. 10, 63, 85 : nitri quam ruberrimi, Cels. 5, 18, 31, et saep. 'Poet.: leges majorum (because their titles were written in red letters), Juv. 14, 192. — II, As an adj. propr. : 1. Rubrum Mare, the Red Sea, the Arabian and Persian Gulfs, "Mel. 1, 10; 3, 7, 8; 3, 8, 1; Plin. 6, 23, 28; Curt. 8, 9 ;" Cic. N. D. 1, 35 ; Tib. 2, 4, 30 ; Prop. 1, 14, 12 ; 3, 13, 6 ; Sil. 12, 231 ; cf. Mann. Indien, p. 395, and v. Erythras, no. 2. — 2. Saxa rubra, A place between Rome and Veii, near Cremera, with stone- quarries, Cic. Phil. 2, 31 ; Liv. 2, 49 fin. : in Mart., breves Rubrae, 4, 64. rubeSCO; bui, 3. v. inch.n. [rubeo] To grow red, turn red, to redden (poet, and in post-Aug. prose) : Aurora, Virg. A. 3, 521 ; Ov. M. 3, 600; cf., mare radiis, Virg. A. 7, 25 : tempora matutina, Ov. M. 13, 531 : ter- rae mundusque, id. ib. 2, 116 : saxa san- guine vatis, id. ib. 11, 19; cf., arva Nep- tunia novS caede, Virg. A. 8, 695 : genae, Ov. M. 7, 78 : rosa, Plin. 21, 4, 10 : vina, id. 14, 2, 4 1 denies, id. 11, 37, 63 fin. 1. l'ubeta. ae, /. [rubus] A kind of venomous toad living among bramble-bush- es, Plin. 32, 5, 18 ; Juv. 1, 70 ; 6, 659 ; also, ranae, Plin^S, 31, 48; Prop. 3, 6, 27. 2, rubcta; orum, n. [id.] Bramble- thickets, Ov. M. 1, 105; Fast. 4, 509; Cal- purn. Eel. 3, 5. 1. rubeus (also written robeus, ro- bius, and robus ; cf. Feat. s. v. eobum, p. 134), a, um, adj. [rubeo] Red, reddish : co- lor, Var. R. R. 2, 5, 8 ; Col. 6, 1 fin. ; 8, 2, 8 ; Pall. Mart. 11, 2 : bos, Col. 6, 1, 2 : asi- nus, Pall. Mart. 14, 3. *2. rubeus. a, um, adj. [rubus] Of or belonging to the bramble-bush, bramble- : liscina, i. e. woven of bramble-twigs, Virg. G. 1, 266 Heyne. Rlibi, orum, m. A town in Calabria, now Rivo, Hor. S. 1, 5, 94 Hence Ru- bustini. orum, m., The inhabitants of Jlubi, Plin. 3, 11, IGfin. ; Front, de Colon, p. 127 Goes. Cf. Mann. Ital. part ii. p. 78 sq. rubrai oe, / [1- rubeus] Madder, Plin. 19,3,56; 24, 11,7; Vitr. 7, 14. Rubico {nam. Rubicon, Luc. 1, 214 Cort. N. cr.), onis, m. A small stream which formed the boundary between Italy and Cisalpine Gaul, celebrated, for having been crossed by Caesar at the breaking our. of the Civilwar, probably the mod. Pisalello, Plin. 1334 RUBU 3, 15, 20 ; Cic. Phil. 6, 3, 5 ; Suet. Caes. 31 ; Luc. 1, 214. Cf. Mann. Ital. 1, p. 234. * rubicundulus. a, um, adj. dim. [ru- bicundus] Somewhat ruddy : ilia, Juv. 6, 424. rubicundus>a,um,a#. [rubeo] Red, ruddy : rufus quidam, ore rubicundo, Plaut. Ps. 4, 7, 121 ; cf. id. Rud. 2, 2, 8 ; Ter. Hec. 3, 4, 26 : corna, Hor. Ep. 1, 16, 8 : pluma, Col. 8, 2, 7: luna, Plin. 18, 35, 19 : Priapus, painted red, Ov. F. 6, 319 ; cf. ruber : Ceres, ruddy, for flava, Virg. G. 1, 297.— Comp. : sabulo, Var. R. R. 1, 9, 5 : habitus cometae, Sen. Q. N. 7. 11. rubidus. a, um, adj. [id.] Red, reddish ; cf. Gell. 2, 26, 8 sq. ; 14 (rare) : ampulla, Plaut. Stich. 1, 3, 77 : panis, id. Casin. 2, 5, 2 ; cf. Fest. p. 134 and 222 : facies ex vinolentia, Suet. Vit. 17. rubiffo» rubigalis, etc., v. robig. rubor. or i s . m - [rubeo] Redness of all shades ; cf. Gell. 2, 26, 5 (quite class.) : I, In gen.: candore mixtus rubor, Cic. N. D. 1, 27 ; cf. Ov. M. 3, 491 ; id. Am. 3, 3, 5 sq. ; Virg. A. 12, 66 sq. ; Plin. 11, 38, 91 ; Plin. Pan. 48, 4 ; Tac. Agr. 45 : cocci, Plin. 10, 22. 39. In the plur. : Tyrii, Virg. G. 3, 307. — II. In partic, A blush; cf, pudorem rubor consequitur, Cic. Tusc. 4, 8, 19 : Masinissae haec audienti non rubor solum sutfusus, sed lacrimae etiam obortae, Liv. 30, 15 ; so, verecundus, Ov. M. 1, 484 ; cf. id. ib. 2, 450; 4, 329; 6, 47.— In a comic equivoque : in ruborem te totum dabo, / will make you red all over, Plaut. Capt. 5, 2, 9 (cf. id. True. 2, 2, 37 sq.).— Hence, 2. Meton.(cau8aproeffectu),SAame/oced- ness, bashfulness, modesty (syn. pudor) (not freq. till alter the Aug. per.) : (orator) prae- stet ingenuitntem et ruborem suum ver- borum turpitudine et rerum obscoenitate vitanda, Cic.de Or. 2,59 fin. ; cf, ruborem incutere, Liv. 45, 'SI fin. ; so, ruborem af- ferre, Tac. A. 13, 15 : rubores elicere cui- vis, Auct. Her. 4, 10 : vultu modesto ru- borisque pleno (shortly after, verecundia oris), Suet. Dom. 18 : proprius, Tac. H. 4, 7 : antiquitatis, Plin. 36, 1, 2.— And (esp. after the Aug. per.) by a still more ex- tended metonymy, b. Like pudor (v. h. v.). The cause of shame ; shame, disgrace : cen- soris judicium nihil fere damnato nisi ru- borem affert, Cic. Rep. 4, 6 : nee tunicam tibi sit posuisse rubori, Ov. Am. 3, 14, 21 ; cf, duas res ei rubori fuisse, unam, quod, etc., Liv. 45, 13 ; so, rubori est (alicui), Tac. A. 14, 55 fin.; 11, 17; for which also, nee rubor est emisse palam, Ov. A. A. 3, 167; so Tac G. 13 : minorem quippe ruborem fore in juris iniquitate, quam 9i, etc., Liv. 4, 35 fin. ; cf, nil tua facta ruboris habent, Ov. Her. 20, 204 : rubor ac dedecus penes omnes, Tac. H. 1, 30. (* Rubrcnsis lacus, A lake of Gallia Narbonensis, near Narbonnc, now L'Etang de Sigoan, Plin. 3, 4, 5 init. : — called also RubresnS lacus, Mela, 2, 5, 6.) (* RubrianUS) a, um, adj. Of or be- longing to a Rubrius, Rubrian : senatus consultum, i. e. made in the consulate of Rubrius, Ulp. Pand. 40, 5, 26 and 28 ; Paul, ib. leg. 33 ; Maecian. ib. 36.) rubrics, ae, /. [from ruberica, from ruber] (sc. terra), Red earth of any kind, Vitr. 2, 3 ; Col. 3, 11 fin. ; Plin. 18, 14, 36. — II. ' n partic, Red earth for coloring, ruddle, red ochre, red chalk : buccas rubri- ca, cera omne corpus intinxit tibi, Plaut. True 2, 2, 39 ; so Auct. Her. 3, 22, 37 ; Hor. S. 2, 7, 98 ; Vitr. 7, 7 ; Plin. 35, 6, 14 ; 6, 30, 35; Pers. 1, 66, et saep. — Hence, in the post-Aug. period, B. Transf, The title of a law, the rubric (because written in red) : interdicta proponuntur sub ru- brica Unde vi (Dig. 43, 16 ; Cod. 8, 4) ali- qua enim sub hoc ritulo interdicta sunt, Paul. Dig. 43, 1, 2 fin. And hence, 2. Transf, A law, Quint. 12, 3, 11 Buttm.; so, Masuri, Pers. 5, 90. rubl'lCO. no pcrfi, atum, 1. v. a. [ru- brica] To color red (extremely rare), Auct. Priap. 73. 2; Venant. Vit. S. Mart. 2 fin. nibl'ICOSUS. a, um, adj. [id.] Full of ruddle, or red ochre: ager, Cato R. R, 34, 2 : terra, id. ib. 128 : solum, Col. 4, 33, 1 ; Plin. 18, 17, 46. rubrus, ", um, v. ruber, ad init. rubus, i- rn. {fern., Prud. Cath. 5, 31 ; Aputh.123) [kindr. with ruber] A bramble- bush, blackberry-bush, Plin. 16, 37, 71; 17, RUD I 13, 21; 24, 13, 73, et al. ; Virg. E. 3, 89; id. Georg. 3, 315; (*Hor. Od. 1, 23, 6 ; Ov. Nux, 113) ; Caes. B. G, 2, 17, 4 ; Liv. 23 30 Drak. N. cr. ; Col. 11, 3, 4 sq., et al.— R. A blackberry. Prop. 3, 13, 28. * ructamen. inis, n. [ructo] A belch- ing, eructation, Prud. Hamart. 467. * ructatrix, Icis, /. [ id. ] She that belches : mentha, i. c. that produces belch- ing, Mart. 10, 48. ructo. avi, atum. 1. j>. v. and a. (dep. collat. form, ructor, Var. R. R. 3) 2, 3 : ruc- tatur, Hor. A. P. 457 : ructaretur, Cic. in Fest. p. 134) [rugo, whence ructus, euu- go, eructo] To belch, rift, eructate (quite class.) : I. L i t. a. Neut., Plaut. Ps. 5, 2, 9 : Cic. Phil. 2,25 fin.; Tusc. 5, 34 fin.; Fain. 12, 25. 4 ; Plin. 7, 19, 18 ; Juv. 3, 107. — b. Act., To belch up a thing : aves hospitales, i. e. to have the taste of them, in one's month, Var. 1. 1. : acida, Plin. 20, 17, 68 : glandem, Juv. 6, 10 : partem exiguam coenae, id. 4, 31 : aprum, Mart. 9, 49 : cruorem, Sil. 2. 685; 15,435. — 2. Transf: fumum (ter- ra), i. e. to belch out, emit, Pall. Aug. 8, 7. — II. Trop. : in a contemptuous sense, To belch out, give out, utter: versus, Hor. 1. 1. : propinquitates semideum, i. e. to have in one's mouth, be always talking about them, Sid. Carm. 23, 252. l'UCtor. ari, v. ructo, ad init. * ructUO. are, v. a. [ructus] To belch forth, lor the usual ructare : t r o p. : laudes, Aug. Serm. de temp. 135. ""rUCtUOSUS, a, um, adj. [id.] Full of belches : spiritus, Coel. in Quint. 4, 2, 123. ructus. us, Ml, [hugo, whence also ructo and ebugo] A belching eructation, rising of the stomach (quite class, in the sing. RnAplnr.): exhala9 acidos ex pectoro ructus, Lticil. in Non. 164,33; so Plaut. Ps-. 5. 2, 9 ; Cic. Faro. 9. 22 fin. ; Cels. 4. 5, fin. ; Plin. 20, 12, 48 ; 17, 06 ; Mart. 1, 88, et'al. (* rudeatus, ». um, adj., i. q. rudec- tus, Cato R. R. 131 Gesn.) rudectu.S. a, um, adj. [rudus] Full of rubbish, i. e. of soil, poor, dry : terra, Cato R. R. 34, 2 : locus, id. ib. 35, 1 and 131. 1. rudens, entis (gen. plur., rudenti- um, Vitr. 10, 19 ; Prud. adv. Synim. praef. 2), m. (/, Plaut. Bud. 4, 3, 1) [etymol. un- known ; ace. to the ancients from rudu, on account of the rattling; v. Non. p. 51] A rope, line, cord (very freq. and quite class.): 1. Most usually, A rope, line, be- longing to the standing or running rigging of a ship : a slay, halyard, sheet, etc. ; plur. collect, the rigging, cdrdage : clamor toni- truum et rudentum sibilus, Pac in Coel. in Cic. Fam. 8, 2; cf Var. L. L. 5, 1, 5 Mull. N. cr. ; and Serv. Virg. A. 1, 87; imitated by Virgil : clamorque virum stridorquo rudentum, id. Aen. 1, 87. So Plaut. Rud. 4, 3, 1 ; 76 ; 92 ; Cic. de Div. 1, 56 ; id. Tusc. 5, 14; Quint. 10,7,23; Virg. A. 3. 267 ; 682; 10, 229 ; Hor. Epod. 10, 5 ; Ov. M. 3, 616 ; 11, 474; 495, et saep. — Hence, Budens. The title of a comedy by Plautus. — 2. The rope of an engine of war, Vitr. 10, 17 sq. 2. rudens. entis, Part, of rudo. ' ruderariUS. a, um, adj. [rudus] Of or belonging to rubbish: cribrum, App. M. 8, p. 212. ruderatio. onis,/. [rudero] Apacing with rubbish, ruderution. Vitr. 7, 1. rudero. avi, atum, 1. v. a. [rudus] To cover or pave with rubbish, Plin. 21, 4, 10 ; Vitr. 7, 1. Rudiae. arum, /. A town in Cala- bria, the birthplace of Ennius, Mel. 2, 4, 7; Plin. 3, 11, 16, ? 102; Sil. 12, 397; cf Mann. Ital. 2, p. 78.— II. Hence Rudl- nus, a, um, adj., Of Rudiae, the Radian, an appellation of Ennius, Enn. Ann. 18. 12; Cic. Arch. 10. ! rudifuli ab eodem (sc. Cincio) di- cuntur, qui saga nova poliunt, Fest. p. 2;.':i [1. rudlsj. *rudiariUS, ». »»• [~ rl >nis] A gladi- ator who is presented with a rudis, z. e. who receives his discharge, Suet. Tib. 7. rudicula. ae, f. dim. [id.] A wooden spoon, a spatula, Cato R. R. 95, 1 ; Col. 12. 46, 3 ; Plin. 34, 18, 54. rudimcntum. i. «■ [!• rudis] A first attempt, trial, or essay; a beginning, com mencement in any thing (not ante-Aug.) : I, Most usual in milit. lang. : militare, Liv. 21, 3 ; so in the plur., militiae, Vel) HUDI 3, 129, 2 : dura belli, Virg. A. 11, 157 : po- nere, to lay down the rudiments, complete the first beginnings, pass 07ie's novitiate, Liv. 31, WJin. ; for which, deponcre, Just. 9, 1, 8; cf. under no. II. — U, In other things : rudimentum priinum pucrilis regni, Liv. 1, 3; cf. Quint. 1, 8, 15; dud, prima rhetorices rudimenta, the first prin- ciples, rudiments, id. 2, 5, 1 ; and with this cf. Suet. Aug. 64 : vidi Protogenis rudi- menta cum ipsius naturae veritate cer- tantiii, Petr. 83, 1 : civilium offiriorum ru- dimentis rogem Archelaum defendit, Suet. Tih. 8: ponere, deponere, id. Ner. 22; Just. 7, 5, 3 ; cf. above, no. I. Rudinuc, a, um, v. Rudiae, no. II. I. rudis- e, adj. Unwrought, untitled, unformed, unused, rough, raw, wild: "om- nia fere materia non deformata, rudis ap- pellatur, sicut vestimentum rude, non per- politum : sic aes infectum rndnscutum," C'incius in Fest. p. 223 (quite class. : esp. freq. in the trop. signif.) : J, Lit.: terra (opp. restibilis), Var. R. R. 1, 44, 2 ; so, terra, id. ib. 1, 27. 2 : ager, Col. 3. 11, 1 : campus, Virg. G. 2, 211 : humus, Ov. M. 5, (!16: r. atque infecta materies, Petr. 114, 13 ; cf, r. iudigestaque moles (Chaos), Ov. M. 1, 7; marmor, saxum, Quint. 2, 19, 3; 9, 4, 27; cf., signa (de marmore coepto), Ov. M. 1, 406 : aes (opp. signatum), Plin. 33, 3, 13: basta, Virg. A. 9, 743; cf., hova- cula (coupled with retusa), Petr. 94. 14 : circumjectus parietum, Plin. 11, 51, 112 ; cf, caementum, Tac. Or. 20 (coupled with informes tegulae) : lana, Ov. HI. 6, 19 : textunr, rough, coarse, id. ib. 8, (ill; so, vestis, id. Fast. 4, 659 : herba, wild, Mart. 2, 90 ; cf., uva, unripe, green, hard, id. 13, 68. — Hence, 2. Poet., transf., Young, veto: ilia (carina, sc. Argo) rudem cursu prima irnbuit Amphitriten, untried, not yet sailed on, Catull. 64, 11 ; hence, also, Argo, Luc. 3, 193 : agna, Mart. 9, 72 : filia, id. 7, 95 : dextram cruore regio imbuit. Sen. Troad. 217. II. Trop., Rude, unpolished, uncultiva- ted, unskilled, awkward, clumsy, ignorant (hence, like ignarus, with the gen.), unac- quainted with, inexperienced in, etc. : (a) Absol.: consilium, * Plant. Poen. 1, 1, 61; cf, forma ingenii impolita ct plane rudis, Cic. Brut. 85 Jin. ; and, inchoata ac rudia, id. de Or. 1, 2, 5 ; cf. al60, quae rudia atque imperfecta adhuc erant, Quint. 3, 1, 7 ; and, rudia et incomposita, id. 9, 4, 17 : vox surda, rudis, immanis, dura, etc., id. 11,3, 32; so, modulatio, id. 1, 10, 16; cf, mo- dus (tibicinis), Ov. A. A. 1, 111 ; and, r. et Graecis intactum carmen, Hor. S. 1, 10, 66 : stilus (coupled with confusus), Quint. 1, 1, 28 ; id. 12, 10, 3 : animi, id. 1. 10, 9 (coupled with agrestes) ; id. 1, 1, 36 : ad- huc ingenia, id. 1, 2, 27; cf., ingenium, Hor. A. P. 410 : vita priscorum et sine li- teris, Plin. 18, 29, 69 ; cf., seculum, Quint. 2, 5, 23 ; 12, 11, 23 ; Tac. H. 1, 86 : anni, i. e. young, early, Quint. 1, 1, 5 ; Tac. A. 13, 16 fin. ; cf, adhuc aetas, id. ib. 4, 8 : — ru- dem me et integrum discipulum accipe et ea, quae requiro, doce, Cic. N. D. 3, 3, 7 ; cf. Quint 2, 3, 3 ; 3, 6, 83 : Aeschylus rudis in plerisque et incompositus, id. 10, 1, 66 : tarn eram rudia ? tarn ignarus rerum ! etc., Cic. Sest. 21, 47 ; cf. so, coupled with ignarus, Quint. 1, 8, 4 : rudis ac stultus, id. 11, 3, 76 : illi rudes homines primique, id. 8, 3, 36 ; 10, 2, 5 ; cf., illi rudes ac bel- licosi, id. 1, 10, 20 : nescit equo rudis Hae- rere ingenuus puer, Hor. Od. 3, 24, 54.— (J3) With in or the simple abl. : cum su- periores alii fuissent in disputationibus perpoliti, alii in disserendo rudes, Cic. Rep. 1, 8 : (oratorem) nulla in re tironem ac rudem esse debere, id. de Or. 1, 50 fin. ; cf. so, coupled with hebes, id. ib. 1, 58, 248 : rudis in re publica, id. Phil. 6, 6 Jin. ; cf., in causa, id. Fam. 4, 1, 1 : in jure civili, id. de Or. 1, 10, 40 : in minoribus navigiis, id. ib. 1, 38, 174 : omnino in nos- tris poetis, id. Fin. 1, 2, 5 : sermo nulla in re, id. de Or. 1, 8, 32.— With a simple abl. very rarely : Ennius ingenio maximus, arte rudis, Ov. Tr. 2, 424 ; so, arte, Stat. Th. 6, 437: studiis, Veil. 2, 73, 1. — ()') c. gen. : imperiti homines rerum omnium rudes ignarique, Cic. Fl. 7, 16 ; cf., dicat se non imperitum foederis, non rudem exemplorum, non ignarum belli fuisse, auFU id. Balb. 20, 47 : provinciae rudis, id. Vcrr. 2, 2, 6 ad Jin. : Graecanim Hterarum, id. Off. 1, 1. So. rei militaris, id. Acad. 2, 1, 2 : harum rerum, id. Vcrr. 2, 2, 35 : bona- ruin artium, Tac. A. 1, 3: faciiiorum, id. ib. 12, 51 : agminum, Hor. Od. 3, 2, 9 : civilis belli, id. Ep. 2. 2, 47; cf, bellorum (elcphanti), Flor. 4. 2, 67 : operum con- jugiique, Ov. F. 4, 336 : somni, ;'. e. sleep- less, id. Met. 7, 213 : dicendi, Tac. A. 1, 29. — (<5) With nd (very rarely) : rudem ad pedestria bella Numidarum geutetn esse, Liv, 24, 48: BO, ail partus, Ov. Her. 11, 48: ad mala, id. Pont. 3, 7, 18. — Cump., Sup., and Adv., do not occur. 2. rudis. i*. / A slender stick or rod : I. To stir with in cooking ; as, A stirring- stick, spatula, Cato It. K. 79 ; so, ferreae, Plin. 34, 18, 50 Jin. : cf. rudicula. — Much more freq. and quite Class., |J, A stuff used by soldiers and gladiators in their ex- crc'sts, answering to a quarter-stuff, n foil : (milites) rudibus inter se in modum jus- tae puglrae concurrerunt, Liv. 26, 51 ; so id. 40, ii and 9 Drak. A', cr. (al. sudihus) ; Ov. Am. 2, 9, 20 ; id. A. A. 3, 515 : rudibus batuere, Suet. Calig. 32. Hence, transf., prima or summa rudis (also in one word, summarvdis), the first or head fencer, the fencing-muster, Inscr. Orell. no. 2575 and 2584 ; and so, secuxda rudis, the second fencer, the fencing-muster's assistant, id. ib. no, 2573 89. — A gladiator received such a rudis when honorably discharged (whence he was called rudiarius, v. h. v.) : tarn bonus gladiator rudem tarn cito ac- ccpisti .' Cic. Phil. 2. 29 Jin. ; so, accepta rude, Juv. 6, 113 : essedario rudem in- dulgere, Suet. Claud. 21. And hence, transf. to other persons who receive an honorable discharge : tarda vires minu- ente senecta, Me quoque donari jam rude tempus erat, i. e. to dismiss, discharge, Ov. F. 4, 8, 24 ; cf., spectatum satis et do- uatum jam rude, Hor. Ep. 1, 1, 2 ; and, ergo sibi dabit ipse rudem, Juv. 7, 171 ; Mart. 3, 36./!«. 1-udltas. atis, /. [1. rudis] Igno- rance : literatoris, App. Flor. 4, p. 363. * ruditUS* us, m. [rudo] A roaring or braying, App. M. 8, p. 215. rudo (rudo, Pers. 3, 9), ivi, Itum, 3. v. 71. and a. To roar, bellow, bray : I, Lit., of animals : e. g. of lions, Virg. A. 7, 16 ; of stags, id. Georg. 3, 374 ; of bears, Claud. Cons. Mall. Theod. 298 ; esp. freq. of the braying of an ass, Ov. A. A. 3, 290 ; id. Fast. 1, 433 ; 6, 342 ; Pers. 3, 9 ; App. M. 7, p. 193. — II. Transf., of men : haec inquam rudet ex rostris, Lucil. in Var. L. L. 7, 5, 100 : (Cacum) insueta rudentem Alcides telis premit, Virg. A. 8, 248. l'Udor. oris, m. [rudo] A roaring (an Appuleian word), App. Flor. 3, p. 357 ; id. de Mundo, p. 65. 1. rudus? oris, n. Stones broken small and mingled with lime for plastering walls, paving floors, etc., Cato R. R. 18 ; Vitr. 7, 1 ; Plin. 36, 25, 62 sq. ; Pall. 1, 9, 4 ; id. Maj. 11, 2; Auct. B. Ales. 1, 3; id. B. Hisp. 8, 2 : pingue, i. e. rich soil, Col. poet. 10, 81.— H. In partic, Old rubbish, of the stones, plaster, etc., of decayed build- ings (very rare and not ante-Aug.) : ruderi accipiendo Ostienses paludes destinabat, Tac. A. 15, 43. In the plur. : alveum Ti- beris laxavit ac repurgavit, cornpletum ohm ruderibus, Suet. Aug. 30 ; id. Vesp. 8. 2. rudus» oris. A "bit of brass ; v. raudus. rudusculum. '• v - raudusculum. rufcsCOj ere, v. inch. n. [rufus] To be- come reddish, Plin. 28, 12, 53 ; 40, 29, 42, etal. ttrufiuSj ii, m. The Gallic name for chama, a lynx, Plin. 8, 19, 28. ruib, are, o. a. [rufus] To makeur color reddish .- capillum, Plin. 15, 22, 4 ; 23, 2, 32 ; id. ib. 4, 46. (* Rufrae. arum, /. A town of Cam- pania, on the borders of the Samniles, now Lacosta Rufaria, Virg. A. 7, 739 ; Sil. 8, 568.) ruf ulus. a, um, adj. dim. [rufus] Red- dish, rather red : macilentis malis rufulus, red-haired, red-headed, Plaut. Asin. 2, 3, 20 ; cf. rufus : radices mandragorae, Plin. 25, 13, 94. — n. Rufuli, The military tribunes chosen by the general himself, opp. to the Comitiafi, who were chosen by the peo- ttUIN pie in the Comitia ; so called after one Rutiliu8 Rufus, " Liv. 7, 5 fin. ; Fest. p. 133 ; Pscudo-Ascon in Div. in Caecil. 10 p. 142 ;" cf. Creuzer, Antiqu. p. 377. ruftlSi "< nm, adj. Red, reddish, of all shades, aec. to Gell. 2, 26 : rufus quidam, red-haired, redheaded, Plaut. Ps. 4, 7, 120 so Ter. Heaut. 5, 5, 17 ; id. Phorm. 1, 2, 1 ; cf. rufulus: color, Mart. 14, 129: sanguis, Cils. 2. 8: armenta, Vitr. 8, 3: sal, Plin. 31, 7, 41. — Comp.: Campana siligo rufior, Plin. 18, 9, 20; so id. 16, 14, 25.— H. Ru- fus, A very common Roman surname (like the German Roth, Rother) ; cf. Quint. 1, 4, 25 ;— (* Cic. Fam. 5, 19 ; 14, 14 ; 9, 34). 1 UfTa. ae, /. A crease in the face, a wrinkle (quite class. ; commonly used in the plur.) : (a) Plur. : non cani non rugae repente auctoritatem arripere possunt, *Cic. de Sen. 13 ; cf. Hor. Od. 2, 14, 3 : rugas in fronte contrahere, Var. R. R. 1, 2, 26 ; cf., rugis vetus Frontem senectus exaret, Hor. Epod. 8, 4 ; and with this cf., frontem rugis arat * Virg. A. 7, 417. So too in the plur. : Tib. 2, 2,"20 ; Hor. Od. 4, 13, 11 ; Ov. M. 3, 276; 14, 96 ; 15, 232, et saep. et al.— (ji) Sing, (poet.) : Prop. 2, 18, 6 ; so id. 3, 25, 12 ; Ov. Tr. 3, 7, 34 ; id. A. A. 1, 240; Juv. 13, 215, et al. — B. Transf., A crease, fold, plait, wrinkle of' any kind (post-Aug. ; but cf. rugo, no. I.) : margaritac fiavescunt senecta rugisque torpescunt, Plin. 9, 35, 54 ad fin. : aquilo- nis afflatus poma deturpans rugis, id. 15, 16, 18 ; so of plants, id. ib. 13, 12 ; 12, 7, 14 ; 17, 14, 24, et al. ; of the folds of gar- ments, id. 35, 8, 34 (coupled with sinus, for the larger ones) ; Macr. S. 2, 9 ; in the sing., Petr. 102, 12. — IJ, Ruga, ae, m., A Roman surname, e. g. of Sp. Carvilius, whose divorce is said to have been the first in Rome, Gell. 4, 3, 2; 17, 21, 44; Val. Max. 2, 1, 4 ; cf. Rein's Privatr. p. 207 sq. Ruglij orum, m. A German people, who have given their name to the island of Rugen, Tac. G. 43 fin. * rug-indSUS. a. um, adj. [ ruga ] Wrinkled: cutis, Coel. Aur. Acut. 1, 11. ruglO) > re . "• »■ To roar, as a lion, Span. Get 5 ; Auct. Carm. Philom. 49. ruSTituS! OS, m. [rugiol A roaring of lions, Vopisc. Prob. 19. — II, T r a n s f, A rumbling in the bowels, Coel. Aur. Tard. 3, 2\_ 4, 7 ; Hier. Ep. 22, 11. rtig'O. avi, atum, 1. v. n. and a. [ruga] 1. Neulr., To crease, wrinkle, i. e. transf.. of the dress (cf. ruga, 710. I., B), to become wrinkled or rumpled : vide pallidum ut rugat, Plaut. Casin. 2, 3, 30 ; so, pallium, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3.— jj. Act., To ■wrinkle any thing : frontem, Hier. Ep. 50, 2.— Transf., To corrugate: testae (concharum) rugatae, Plin. 9, 33, 52. * rugrositas. atis, f. [rugosus] The state of^bcing wrinkled, rugosity : moero- ris aut irae, Tert. Patient. 15. rUgfOSUS) a, um, adj. [ruga] Wrink- led, shriveled: J. Lit: rugosiorem cum geras stola frontem, Mart. 3, 93 : spadones, Hor. Epod. 9, 14 : genae, Ov. Am. 1, 8, 112.— Poet. : senecta, Tib. 3, 5, 25 : pagus frigore (t. e. the villagers), Hor. Ep. 1, 18, 105 : sanna, that wrinkles his countenance, makes wry faces, Pers. 5, 91. — H. Transf. (ace. to ruga, no. I., B), Rugose, corruga- ted: acina, Col. 12, 44, 4 : cortex popuh. Ov. Her. 5, 28 : piper, Pers. 5, 55. * ruiduSi a i ura . adj. Perh. Falling, (* ace. to Harduin, rough) : pilum (in pis- tura),_Plin. 18, 10, 23. ruina* ae, /. [ruo] A rushing or tum- bling down; a falling down, fall .- J. I11 abstracto: A. Lit. : 1. In gen. (so rare- ly) : grandinis, Lucr. 6, 156 ; so, aqua- rum, Coel. Aur. Tard. 2. 1 med. : nostra (sc. nucum), Mart. 13, 25 : jumentoruui sarcinarumque, Liv. 44, 5 ; cf., Capanei, a fall by lightning (v. Capaneus), Prop. 2, 34, 40 : apri saevi Permixtas dabant equitum peditumque ruinas, Lucr. 5. 1328 ; cf., Tyrrhenus et Aconteus Con- nixi incurrunt hastis primique ruinam Dantsonituingenti, rush or fall upon each other, Virg. A. 11, 613 Wagn. N. cr. ; v. in the follg., 710. 2 : interea 6uspensa graves aulaea ruinas In patinam fecere,/eH down. Hor. S. 2, 8, 54.— 2. In partic, of build- ings, A tumbling or falling down, dotcn- 1335 BULL fall, ruin by falling (the class, signif. of iho word ; used in good prose, but only in the sing.) : repentina ruina pars ejus turris concidit . . . turn hostes, turns re- pentina ruina commoti, etc., Caes. B. C. 2, 1 1 Jin. and 12 init. ; cf., ferunt conclave Hlud, ubi epularetur Scopas, concidisse : ea ruina ipsum oppressum cum suis in- teriisse, Cic. de Or. 2, 68, 353 ; id. de Div. 2, 8 ; and Tac. A. 2, 47. So, aedificiorum, nmphitheatri, camerae, spectaculorum, Suet. Oth. 8 ; id. Tib. 40 ; id. Ner. 34 ; id. Calig. 31 : pontis, id. Aug. 20 : tecta Pen- thei Disjecta non leni ruina, Hor. Od. 2, 19,15: jam Deiphobi dedit ampla ruinam Vulcano superante, domus, i. e. tumbled down, fell in, Virg. A. 2, 310 ; cf. above, no. I. ; and in the follg. : in the same sense, trahere ruinam, id. ib. 2, 465 ; 9, 712; but cf. under no. B, a. — In the plar. : tnntae in te impendent ruinae, nisi sufful- cis firmiter, Plaut. Epid. 1, 1, 77 : ruinis dejici, Auct. B. Alex. 1, 2 : quae (patria) turpibus incendiis et ruinis esset dei'or- mata, id. ib. 24, 3 ; so, coupled with in- cendia, Veil. 2, 35, 4 ; Suet. Vesp. 8 ; Lucr. 2, 1146 : 6i fraetus illabatur orbis, Impa- vidum ferient ruinae, Hor. Od. 3, 3, 8 : dum Capitolio dementes ruinas parabat, id. ib. 1, 37, 7. B. Trop., A downfall, fall, ruin, in the most general signif. of the word, for ac- cident, catastrophe, disaster, overthrow, de- struction (freq. and quite classical ; used equally in the sing, and the plur.) : («) Sing. : non fuit illud judicium : vis ilia fuit et, ut saepe jam dixi, ruina quaedam at- que tempestas, a catastrophe. Cic. Clu. 35, 96: quoniam ab inimieis praeceps agor, incendium meum ruina restinguam, with the overthrow, fall (of the State), Catilina in Sail. C. 31 fin. ; and in Cic. Mur. 25 fin. ; cf, ut communi ruina patriae op- primerentur, Liv. 45, 26; and Veil. 2, 91 fin. : in hac ruina rerum stetit una inte- gra atque immobilis virtus populi Roma- iii, Liv. 26, 41 ; so, rerum nostrarum, id. 5, 51 : urbis, id. 25, 4 : ex loco superiore impetu facto, strage ac ruina fudere Gal- !os, utter defeat, id. 5, 48 ; cf. id. 4, 33 ; and id. 42, 66 fin. ; so too id. 4, 46; 5, 47; 23, 25 : ruina soceri in exsilium pulsus, Tac. H. 4, 6 ; cf. id. Germ. 36 ; and, pereat scel- eratus, Regnique trahat patriaeque rui- nam, Ov. M. 8, 497: ille dies utramque ducet ruinam, i. e. death, Hor. Od. 2, 17, 9 ; so, Neronis principi6, Plin. 17, 25, 38 fin. — (fl) Plur. : praetermitto ruinas fortuna- rum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties, Cic. Cat. 1, 6, 14 : devota morti pectora liberae Quantis fati- garet ruinis, Hor. Od. 4, 14, 19 ; ef. Val. Fl. 3, 207 :— principiis tamen in rerum fe- cere ruinas et graviter magni magno ceci- dere ibi casu, i. e. false steps, errors, mis- takes, Lucr. 1, 741 ; cf. so, (Academia) si invaserit in haec, nimias edet ruinas, Cic. Acad. 1, 13 fin. ; and id. Fin. 5, 28, 83. II. In concreto, That which tumbles or falls down, a fall (so not ante-Aug.) : A. In gen. (poet.) : disjectam Aenaeae toto videt aequore classem Fluctibus oppres- sos Troas coelique ruina, i. e. a storm, rain, Virg. A. 1, 129 ; cf. so, coeli (coupled with insani imbres), Sil. 1, 251; and, poli, i. e. thunder, Val. Fl. 8, 334.— B. In partic. (ace. to no. I., A, 2) A building that has tumbled down, a ruin, ruins; mostly in the plur.: nunc humilis veteres tantum- modo Troja ruinas ostendit, Ov. M. 15, 424 : ruinis templorum templa aedificare, LlV. 42, 3 ; 80, EX KVINA TEMPLI MARTIS, Inscr. Orell. 710. 2448 (A.D. 256) ; cf, in tugurio ruinarum Carthaginiensium, Veil. 2, 19 fin. — In the sing.: alius par labor riumina ad lavandam hanc ruinam jugis montium ducere, Plin. 33, 4, 21, § 74. ruindSUS,a,um,arfj'. [ruina] Of build- ings: I, Tumbling down, going to ruin, ruinous (rare, but quite class.) : aedes. * Cic. Off. 3, 13, 54 : pariotes, Sen. de Ira 3, 35 Jin.— * II. Poet., transf, That has already fallen, ruined. : ruinosas occulit hrrba domos, Ov. Her. 1, 56. Rullus, n - ^ Roman surname; cf. Cic. Phil. 5, 17, 48. So, P. Servilius Rul- lus, a tribune of the people in the consulate of Cicero, who directed against him three orations on the Agrarian law. 1336 RU MI 1. truma> ae >/ Thebreast; v.rumis. 2. rumai ae, /• The throat, gullet ; v. rumen. rumen* i m9 > n - (collat. form, ruma, ae, /., Arn. 7, 230 dub.) The throat, gullet : " rumen est pars colli, qua esca devoratur, unde rumare dicebatur, quod nunc ru- minare," Fest. p. 135: "ruminatio dicta est a rumine eminente gutturis parte, per quam demissus cibus a certis revocatur animalibus," Serv. Virc. E. 6, 54 ; cf. Isid. Orig. 11, 1, 59 ; 12, 1, 37 : dum sit, rumen qui impleam, Pompon, in Non. 18, 16 ; so Fest. s. v. subrumari, p. 143. % rumentum, abruptio, Fest. p. 135; cf. id. p. i£}5 fin.; and Comment, p. 636 fin. sq. * 1. ruttiex, * c i s > m ' A missile weapon, similar to the sparum of the Gauls, Lu- cil. in Fest. p. 135 and 225 ; cf. Gell. 10, 25,2. 2. rumCX; icis, /. Sorrel, Plin. 11, 8, 8 ; 19, 12, 60 ; 20, 21, 85 ; Plaut. Ps. 3, 2, 26. HuHlia. ae, v. 1. Rumina, ad init. _ * rumif ico, are, v. a. [rumor-facio] To make report ; to report, proclaim, rumor : quam (,sc. Alcumenam) cives Thebani ve- ro rumificant probam, Plaut. Am. 2, 2, 46. * rumig-eratlO; onis,/. [rumigeror] A spreading of reports, a proclaiming, ru- moring : Lampr. Heliog. 10. * rumigeror; ari > "■ de P- "■ Trumor- gero] To spread reports, to spread or noise abroad, Fest. 6. v. rumitant, p. 135 Lin- dem. N. cr. rumigreruluS) a, um, adj. [rumi- geror] Tiiat spreads reports or rumors ; subst., A newsmonger (late Lat.), Amm. 14, 1 ; Hier. Ep. 117, 10 ; 50, 1. * rumigTO; are, v. a. [rumen-ago] To chew over again, to ruminate : jam tertium qualum, App. M. 4, p. 153 dub. (al. rumin- abam). 1. Humina On some MSS., Rumia), ae, /. [rumis, qs. She that offers her breast] A Roman goddess, who was wor- shiped in a separate temple near the fig-tree under which Romulus and Remus had sucked the breast (rumis) of the she-wolf, Var. R. R. 2. 11, 5 ; id. ap. Non. 167, 30 sq. (v. the passages under rumis) ; Aug. C. D. 4, 11 ; 6, 19 jfin. ; 7, 11.— II. Derivv. : 1. Ruminalls- e, adj. : ticus, the fig-tree of Romulus arid Remus, " Liv. 1, 4 (where, in consequence of a false etymology, the ear- lier form is said to have been Rumularis ; cf. Serv. Virg. A. 8, 90 : alii a Romulo vc- lint dictam quasi Romvlarcm) ; Tac. A. 13, 58; Aur. Vict. Orig. 20 fin.; Fest. p. 135; Serv. 1. 1.;" Var. L. L. 5, 8, 17.— By pjDet. license, it is also called, 2. Eumma ficus, in Ov. F. 2, 411 (where, as above in Liv., on account of an erroneous etymol- ogy, a pretended older form, Romula, is given). 2. Rumma^ ficus, v. 1. Rumma, no. II., 2. 1. Ruminalis, ficus, v. 1. Rumina, no. II., 1. * 2. ruminalis, e, adj. [rumen] Chew- ing again, ruminating : ho6tiae, Plin. 8, 51, 77. ruminatlO, onis,/. [ruminor] A chew- ing over again, chewing the cud, rumina- tion : I. L i t. : animalium, Plin. 1 1, 37, 79 ; Serv. Virg. E. 6,54,— B. Transf, A doub- ling; a repetition, return: corticis. Plin. 15, 23,25 : biemis, id. 17, 22, 35.—* H. Trop., A thinking over, revolving in the mind, ruminating, rumination : quotidiana, Cic Att. 2, 12, 2. * rumlnator, or > 6 > m - l' d -] ° ne lllat chews again or ruminates, Arn. 7, 230. ruminor, ari, v. dtp. a., and (after the Aug. period) rumino, are, v. n. and a, [rumen] To chew over again, chew '.he cud, to ruminate : I, Lit. : («) Nentr. bos ru- minat, Col. 6, 6, 1 ; so Plin. 11, 37, 61 ; 10, 63, 83 ; 9. 17, 29, et al.— (fl) Act. : (bos) ru- minat herbas, Virg. E. 6,54; cf, revocatas hcrbas, Ov. Am. 3, 5, 17 ; and, epastas her- bas, id. Hal. 119 : escas gutture, Paul. Nol. Carm. 18, 340. — H, Trop., To think over, to muse or ruminate upon (only ante- and post-class. ; but cf. ruminatio) : nemo haec ruminetur mulieri, Liv. Andr. in Non. 166, 29 : ruminabitur humanitatem, Var. ib. 27 : Odyssean Homeri ruminari incipis, id. ib. 480, 24 : erras : accusare nos ruminaris BUM O antiquitates, id. ib. 23 : — dum carmina tua ruminas, Symm. Ep. 3, 13 fin. Ruminus, % m - [rumis, analog, to Rumina] An epithet of Jupiter, as the nour- isher of all things, Aug. C. D. 7, 11. t rumis, is (collat. form, Jruma, ae, dub.),/. A breast that gives suck; a teat, pap, dug ; V. the class, mamma: u si pa- rum habet lactis mater, ut subjiciat sub al- terius mammam, qui appellantur subru- mi, id est sub mamma: antiquo enim vo- cabulo mamma rumis, ut opinor," Var. R. R. 2, 1, 20: "non negarim, ideo apud divae Ruminae sacellum a pastoribus sa- tam ticum. Ibi enim solent sacrificari lac- te pro vino et pro lactentibus. Mammae enim rumis sive rumae, ut ante dice- bant, a rumi; et inde dicuntur subrumi agni," id. ib. 2, 31, 5 : " hisce manibus lac- te fit, non vino, Cuninae propter cunas, Ruminae propter rumam, id est prisco vo- cabulo mammam, a quo subrumi etiam nunc dicuntur agni," id. ap. Non. 167, 30 sq. : "mamma rumis dicitur, unde et rus- tici appellant hoedos subrumos, qui adhuc sub mammis habentur," Fest. p. 135 : "quoniam sub ea (ficu) inventa est lupa infantibus praebens rumem (ita vocabant mammam)," Plin. 15, 18, 20, § 77. * rumito, are, v. intens. n. [rumo, ru- mor] To spread reports, to rumor : ''rumi- tant, rumigerantur. Naevius : simul alius aliunde rumitant inter sese," Fest. p. 135. + mmo, are, for rumino, ace. to Fest. s. v. rumen, p. 135. rumor, oris, »»• [rumo, therefore, prop., A chewing over again; hence, trop., v. ruminor, no. II., a repeated say- ing or telling] The talk of the many, whether relating facts or expressing opinions. A. Common talk, un authenticated re- port, hearsay, rumor (the prevalent and quite class, signif. ; used equally in the sing, and the plur.); absol, or with a mention of its purport: a. Absol.: est hoc Gallicae consuetudinis, uti mercatu- res in oppidis vulgus circumsistat, quibus- que ex regionibus veniant quasque ibi res cognoverint, pronunciare cogant. His ru- moribus atque auditionibus permoti de summis saepe rebus consilia ineunt, quo- rum eos e vestigio poenitere necesse est : quum incertis rumoribus ;erviant et ple- rique ad voluntatem eorum ficta respon- deant, Caes. B. G. 4, 5, 2 sq. ; cf, aliquid rumore ac fama accipere . . . falsis rumori- bus terreri, id. ib. 6, 20 ; and, multa rumor perfcit, Cic. Fam. 2, 8 ; cf., also, in the de- scription of the house of Fame, in Ovid : mixtaque cum veris passim commenta va- gantur Millia rumorum confusaquc verba volutant, Ov. M. 12, 55 (v. the passage in its connection) : rumoribus mecum pug- nas, Cic. N. D. 3, 5 Jin. : rumores Africa- nos excipere, id. Dejot. 9, 25 : senatus vul- gi rumoribus exagitatus, Sail. C. 29, 1 : multa rumor fingebat, Caes. B. C. 1, 53, 2; cf., addunt et afflngunt rumoribus Galli, quod res poscero videbatur, id. B. G. 7, 1, 2 : frigidus a Rostris manat per compita rumor, Hor. S. 2, 6, 50, et saep.— b. With the purport of the rumor introduced by an object- or relative-clause ; by de, rare- ly by the gen. : («) Postquam populi ru- morera intelleximus, Studiose expetero vos Plautinas fabulas, etc., Plaut. Casin. prol. 11 : quum intcrea rumor venit, Da- tum iri gladiatores : populus convolat, etc., Ter. Hec. prol. alt. 31 ; id. Heaut. prol. 1 6 : crebri ad cum rumores afterebantur liter- isque item Labieni certior fiebat, omnes fielgas contra populura R. conjurare, etc., Caes. B. G. 2, 1, 1 : meum gnatum rumor est amare, Ter. Andr. 1, 2, 14 ; cf., rem te valde bene gessissc rumor erat, Cic. Fam. 1, 8 fin. ; Cic. Att. 16, 5 : — serpit hie ru- mor: Scis tu ilium accusationem cogittl- re ? etc., id. Mur. 21 fin. :— crebro vulgi ru- more lacerabatur, tamquam viros et in- sontes ob invidiam aut metum exstinxis- set, Tuc. A. 15, 73; so id. ib. 6, 36. — (fl) nihil perfertur ad nos praeter rumores de oppresso Dolabella, Cic. Fam. 12, 9 : de Aeduorum defectione rumores affereban- tur, Caes. B. G. 7, 59, 1 : de vita impcra- toris dubii rumores allati sunt, Liv. 28, 24 : graves de te rumores, Cic. Dejot. 9. 25 :' exstinctis rumoribus de auxiliis legionum,' RUMP Oaes. B. C. 1, 60 fin. — (v) Coonno rumor, Suet. Aug. 70 : belli civilis rumores, Tnc. H. 3, 45 : rumor prostratao regi pudici- tiae, Suet. Caes. 2. B. Common or general opinion, cur- rent report, the popular voice ; and, object- ively, fame, reputation (less freq., but quite class. ; not in Caes.) : u famam atque ru- mores pars altera consensum civitatis et velut publicum testimonium vocat: alte- ra sermonem sine ullo ccrto auctore dis- pei'Bum, cui malignitas initium dederit, in- eremeiitum eredulitas, Quint. 5, 3 ; ct'., ad- versus t'amam rumoresque hominum si satis firmus steteris, etc., Liv. 22, 3a : qui erit rumor populi, si id feceris? Ter. l'b. 5, 7, 18 : totam opinionem (populi) parva nonnumquam commutat aura rumoris, Cic. Mur. 17 : rumoribus adversa in pra- vitatem, secunda in casum, fortunam in temeritatem declinando corrumpebant, with, their slanders, misrepresentations, Sail. Fragm. ap. Non. 385, 3 : rumori servire, Plaut. Trin. 3, 2, 14 ; cf. in the lusus verbb. with rumen : ego rumorem parvi facio, dum sit rumen qui impleam, Pompon, in Non. 18, 15 : omnem intimae plebis rumo- rem aftectavit, Tac. H. 2, 91 : Marcellus adverso rumore esse, Liv. 27, 20 ; ef., fla- gret rumore malo cum Hie atque ille, Hor. S. 1. 4, 125 ; and Tac. H. 2, 93 fin. : invidiam alicui concitare secundo populi rumore, with the concurring or favorable judgment, with the approbation, Fenest. in Non. 385, 17 ; so, rumore secundo, Suevi- us in Macr. S. 6, 1 ; an old poet in Cic. de Div. 1, 16, 29 ; Virg. A. 8, 90 ; Hor. Ep. 1, 10, 9: cf., aliquid accipere secundo rumo- re, Tac. A. 3, 29 : esse apud vulgum claro rumore, id. ib. 15, 48.— *H. T rati si'., A murmuring, murmur of a stream : amoe- na fluenta Subterlabentis tacito rumore Mosellae, Aus. Mosell. 22. rumpia, ae, v. rhomphaea, ad ink. mmpOi I'upi, ruptum, 3. v. a. To brcali, burst, tear, rend.rive.rupture; to break asun- der, burst in pieces, force open, etc. (very freq. and quite class. ; a favorite word of the Aug. poets). I, Lit.: si membrvm EVriT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Lex XII. Tab. in Fest. s. v. TALIO, p. 274 ; and in «ell. 20, 1, 14 ; cf. Cato in Prise, p. 710 P. ; and v. Dirks. Transl. p. 516 sq.: vin- cula, Lucr. 3, 84 ; Cic. Cat. 4, 4, 8 ; Tusc. 1, 30 Jin. ; Prop. 3, 11, 4 ; Virg. A. 10, 233, et al. ; cf., catenas, Prop. 2, 20, 11 ; Hor. S. 2, 7, 70 ; Ov. Am. 3, 11, 3 : frena, Prop. 3, 19, 3 : obstantia claustra, Hor. Ep. 1, 14, 9; and, teretes plagas (aper), id. Od. 1, 1, 28 : pontem, to break down, Liv. 7, 9 ; cf., rupti torrentibus pontes, Quint. 2, 14, 16: montem accto (Hannibal), Juv. 10, 153 ; for which, Alpes, Sil. 11, 135 : arcum, Phaedr. 3, 14, 10 : plumbum (aqua), Hor. Ep. 1, 10, 20 : carinam (sinus Noto remu- giens), id. Epod. 10, 20 : tenta cnbilia tec- taque, id. ib. 12, 12 : vestes, Ov. M. 6, 131 ; cf., tenues vestes a vectore, id. A. A. 3, 707: sinus pariterque capillos, id. Met. 10, 722: linum ruptum aut turbata cera, Quint. 12, 8, 13 : praecordia ferro, to pen- etrate, Ov. M. 6, 251 ; 5, 36 ; cf, guttura cul- tro, to cnt, id. ib. 15, 465 : colla securi, id. ib. 12, 249 : nubem (vis venti), to sunder, rive, Lucr. 6, 432 ; so, coelum, Sil. 3, 196 : polum, id. 1, 135 : turbo ruptus, breaking or bursting forth, Virg. A. 2, 416, et saep.: tua causa rupi ramices, burst, ruptured, Plaut. Merc. 1, 27 ; so, suos ramices, id. Poen. 3, 1, 37 : inflatas vesiculas, Cic. de Div. 2, 14, 33 : pectora fremitu (leones), Lucr.3,298: ilia,Catull.ll,20; 80,7; Virg. E. 7, 26 ; cf., with a personal object : rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, dum, etc., Hor. Ep. 1, 19, 15 ; and so freq. reflect- ively : me rupi causa currendo tua, Plaut. Merc. 1, 40 ; so id. Capt. prol. 14 ; Lucil. in Non. 88, 11, and 382, 23 ; Ter. Hec. 3, 4, 21; Hor. S. 2, 3, 319; and mid.: ego mis- era risu clandestino rumpier, to burst, split, Afran. in Non. 382, 21 ; so, frigidus in pratis cantando rumpitur anguis, Virg. E. 8, 71 : qua (licentia audacium) ante rumpebar, nunc ne movear quidem, could have bnrst, Cic. Q. Fr. 3, 9 ; cf., rumpantur iniqui, Vicimus, Prop. 1, 8, 27 ; and, miser rumperis (sc. ira) et latras, Hor. S. 1, 3, 136 : — ferro rumpenda per hostes Est via, a passage must be burst or forced through, RUNG Virg. A. 10, 372; cf., eo nisi corporibus armisque rupere cuneo viam, Liv. 2, 50 ; and, rupta via, Quint. 9, 4, 63; so, viam igrie, Stat. Th. 8, 469 : iter ferro, Sil. 4, 196 (coupled with reserare viam); 15, 782: cursus, Val. Fl. 1, 3; Sil. 7, 568, ct saep. So too, media agmiua, to burst through, break through, Virg. A. 12, 683; cf., proe- lia admisso equo, Prop. 3, 11, 64 : mediam aciem, Liv. 26, 5; Just. 1, 6, 11: ordiues, Liv. 6, 13 : aditus, Virg. A. 2, 494 : parvos hiatus, Sil. 5, 616 : fontem, to break open, cause to break forth, Ov. M. 5, 257, et saep. : — alicui reditum, to cut off, Hor. Epod. 13, 15. — Ab8ol.: otlendit, rumpit, icit poculo, wounds, Al'ran. in Non. 124, 6 ; so, si qvis HVIHr-ET OCCIDETVE IN8CIENS NE FRAVS esto, an ancient form of rogation in Liv. ' 22, 10. II. Trop., To break, violate, destroy, an- nul, make void, interrupt, etc. : hunc quis- quam foedera scientem neglexisse, vio- lasse, rupisse dicere audebit? Cic. Balb. 5 fin. ; so, foedera, Lucr. 2, 254 ; Auct. Her. 4, 14 ; Liv. 9, 1 ; 21, 10 ; Hor. Ep. 1, 3, 35, et al. ; cf., sacramenti religionem, Liv. 28, 27: reverentiam sacramenti, Tac. H. 1, 12 : (idem induciarum, pads, etc., Liv. 9, 40 fin. ; 24, 29 ; Virg. G. 4, 213 : jus gentium, Liv. 4, 17 ; cf., hostium jus et sacra lega- tionis et fas gentium, Tac. A. 1, 42 : roga- tiones, Plaut. Cure. 4, 2, 24 ; so, edicta, Hor. Od. 4, 15, 22 : decreta, Ov. M. 15, 780 : le- ges, Luc. 4, 175 : constat, agnascendo rum- pi testamentum, is made void, Cic. de Or. 1, 57 ; cf., jura tcstamentorum ruptorum aut ratorum, id. ib. 1, 38, 173 ; so, nuptias, Hor. Od. 1, 15, 7 : amorea, Virg. A. 4, 292 : societatem fidei ac amicitiae per scelus, Liv. 28, 33 : conditiones pacis, Veil. 2, 48 fin. : obeequium, Suet. Galb. 16 : fata as- pera, Virg. A. 6, 883 ; cf., fati necessitate!!! humanis consiliis, Liv. 1, 42 : ne me e som- no excitetis et rumpatis visum, break in upon, interrupt, Cic. Rep. 6, 12 fin. ; so, somnum, Virg. A. 7. 458 : sacra, id. ib. 8, 110: carmina, Tib. 2, 3, 20: novissima ver- ba, Ov. A. A. 1, 539 : amplexus supremos, Val. Fl. 5, 132 : strepitu silentia rumpi, Lucr. 4, 385; so, silentia (verbis), Virg. A. 10,64; Ov.M. 1,208; 11,598; Hor. Epod. 5, 85 ; Val. Fl. 5, 509 ; Plin. Pan. 55, 4 ; cf., taciturnitatem, Tac. A. 1, 74 ; and, patien- tiam, Suet. Tib. 24 : en age, segnes Rumpe moras, break off, end delay, Virg. G. 3, 43 ; so, rumpe moras, id. Aen. 4, 569 ; 9, 13 ; Ov. M. 15, 583 Bach. N. cr. ; Val. Fl. 1, 306 ; Mart. 2, 64; Plin. Ep. 5, 11,2; cf.,rumpunt moras, Luc. 1, 264 ; and, otia, Virg. A. 6, 814. — Poet.: rumpit has imo pectore vo- ces, breaks forth, breaks out in, gives vent to, etc., Virg. A. 11, 377 ; so, vocem, id. ib. 2, 129; 3, 246; Sil. 8, 301; Tac. A. 6, 20: questus, Virg. A. 4, 553 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 249 : gemitum, Sil. 4, 458. * rumpotinetumj i. «• [rumpotinus] A place planted with low trees to support the vines, Col. 5, 7, 2. rumpotinUS) % »'«, adj. [rumpus-te- neo] That serves to support the running vines : genus arbusti Gallic!, Col. 5, 7, 1 ; also, arbores, ib. § 3.— II. Subst., rum- potinus, i,/., A kind of maple (opulus), Plin. 14, 1, 3 ; 24, 19, 112. rumpus- '■ "•■ A vine branch or run- ner (syn. tradux), Var. R. R. 1, 8, 4. rumUSCUluS) i, ™- dim - [rumor] Idle talk, common gossip (perh. only in the two follg. passages) : qui imperitorum homi- num rumusculos aucupati, Cic. Clu. 38 : L. Cassio omnes rumusculos populari ra- tione aucupante, id. Leg. 3, 16. runai ae,/. A hind of weapon, a jave- lin or dart: "runa genus teli siguificat. Ennius: runata recedit, id est pilata," Fest. p. 133 (Enn. Ann. 1, 171) : C. Grac- chus runis et iis sicis, quas, etc nonne omnem rei publicae statum permutavit? Cic.Leg.3, 9,20 Mos.iV.cr.—II. Transf., The runic written character, runes: bar- bara fraxineis pingatur runa tabellis, Ve- nant. Carm. 7, 18, 19. runatuS; % um i v - runa, no. I. runcatioi 6ms, /. [runco] I, A weed- ing, weeding out, Col. 2, 9, 18 ; 2, 11, 19 ; Plin. 18, 21, 50.— II. Concrete, Weeds to be pulled out. Col. 2, 11, 6. runcator> °ris, m. [id.] A wceder, Col. 2, 12, 1 ; 11, 3, 19. RU O 1. runcina. ae, /. [jivitdvn, ace. to Var. L. L. 6, 10, 77 fin.] A plane, Plin. 16, 42, 82 ; Am. 6, 200 ; Tert. Apol. 12. 2. Runcma. ae,/ [1. runco] A rural goddess presiding over weeding, Aug. C. D. 4, 8 med. runcinoi arc, v. a. [1. runcina] To plane off Var. L. L. C, 10, 77/».; Am. 5, 177. X. runco? are, v. a. [runca, runcina] To toeed out, root up; to weed, clear of weeds: spinas, Cato R. R. 2 : segetes, Var. R. R. 1, 30 ; Col. 11, 2, 40 ; Plin. 18, 21, 50. — II, Transf.: * 1, To pluck, deprive of its hair: Pers. 4, 35. — 2. To mow: f'ru- lnenta, Aug. C. D. 4, 8 med. 2. runCO» ° n ' s < "<■ H- runco] A weed- ing-hook, grubbing-hoe, Pall. 1, 43, 3 ; cf. Isid. Orig. 20, 14, 5. ruo, u '> Otuin (ruiturus, a. um, Ov. M. 4, 460 ; Luc. 7, 404 ; Mart. 1, 89 ; Plin. Ep. 7, 19, 8), 3. v. n. and a. To fall with vio- lence, rush do-urn. ; to tumble down, go to ruin : I. Neulr. (very freq. and quite class. ; not in Caes.) : A. Lit. : rucre ilia non possunt, ut haec non eodem labefacta motu concidant, Cic. de imp. Pomp. 7 fin. : spectacula ruunt, fell down, tumbled down, Plaut. Cure. 5, 2, 47 ; cf., parietes ruunt, id. Most. 1, 2, 36 ; and id. True. 2. 2, 50. So, aedes, id. Amph. 5, 1, 43; id. Most. 1, 2, 69 : omnia tecta (supra aliquem), Lucr. 4, 404 ; Liv. 4, 21 ; Quint. 8, 3, 68, et al. : altae turres, Lucr. 5, 308 : moles et ma- china mundi, id. 5, 97 : murus, Liv. 21, 11 : templa deum, Hor. S. 2, 2, 104 : aulaea, id. ib. 2, 8, 71 : acervus, id. Ep. 2, 1, 47, et saep. : caedebant pariter pariterque rue- bant Victores victique, Virg. A. 10, 756 ; so Val. Fl. 7, 642 : — silices a montibus altis, Lucr. 5, 314 : Troja alto a culmine, Virg. A. 2, 2.— Poet. : coeli templa, Lucr. 1, 1098 : so, urduus aether (i. e. storm, rain, etc.), Virg. G. 1, 324 ; cf. id. Aen. 8, 525 : coe- lum imbribus immodicis, Mart. 3, 100: cf, coelum in se, Liv. 40, 58 : imbriferum ver, Virg. G. 1, 313 Wagn. ; cf., turbidus imber aquii, id. Aen. 5, 695 : tempestas, Tac. A. 1,30. — But, 1), Proverb., coelum ruit, of any thing very improbable : CI. Quid turn, quaeso. si hoc pater resciverit? Sy. Quid si nunc coelum ruat? Ter.Heaut. 4, 3, 41. 2. Transf, like our to rush, of very rapid, hasty movements, To hasten, hurry, run : Cic. Fin. 1, 10, 34 ; cf. id. Att. 7, 7, ad fin. : (Pompeium) ruere mmciant et jam jamque adesse, id. Att. 7, 20 : quidam inermes ultro ruere ac se morti offerre, Tac. Agr. 37: contis gladiisque ruerent, id. Ann. 6, 35 : — in aquam caeci ruebant, Liv. 1, 27 fin. ; so, in castra fugientes, id. 24, 16 : in vulnera ac tela, id. 26, 44 : pro- miscue in concubitus, id. 3, 47, et saep. : ad urbem infesto agraine, Liv. 3, 3 ; so, ad portas, Tac. A. 1, 66: ad convivium, id. Hist. 2, 68 Jin., et saep. : de montibus am- nes, Virg. A. 4, 164 ; cf., flumina per enm- pos, Ov. M. 1, 285 : in Galliam Rhenus, Tac. H. 5, 19. — Poet: vertitur interea coelum et ruit Oceano iTox, i. e. hastens up, Virg. A. 2, 250; so of the advancing, breaking of day, id. ib. 10, 256; cf., on the contrary, of the receding, setting of the sun, Val. Fl. 1, 274. B. Trop. : 1. (ace. to no. A, 1) To fall, fail, sink (very seldom) : Lucr. 4, 508 : quae cum accidunt nemo est quin intelli- gat, ruere illam rem publicam, Cic. Verr. 2, 5, 6 : Vitellium ne prosperis quidem pa- rem, adeo ruentibu9 debilitatum. by his falling fortunes, Tac. H. 3, 64. — More frequently, 2. (ace. to ?io. A, 2) To rush, dash, hur- ry, hasten, run, etc. : emptorem pari rucre et per errorem in maximam fraudem in- currere, to act hastily, commit an oversight, Cic. Off. 3, 13, 55; cf. Liv. 3, 11: quum quotidie rueret, Cic. Sest. 64 ; so id. Att. 2, 14, 1 ; Quint. 2, 20, 2 : compescere rn- entes, Tac. H. 1, 56; so id. ib. 2. 63/». : cf. id. ib. 34 : — antrum, Unde ruunt toti- dem voces, responsa Sibyllae. rush forth, issue rapidly, Virg. A. 6, 44 : — crudelitatia odio in crudelitatem ruitis, Liv. 3, 53 ; so, in servitium, Tac. A. 1, 7 : in exitium, id. Hist. 1, 84 : in sua fata, Ov. M. 6, 51 : in pejus omnia fatis, Virg. G. 1, 200 : — quo scelesti ruitis ? Hor. Epod. 7, 1 ; so Ov. M* 1337 EUPT 9, 429. — Poet., with the inf. : quo ruis im- prudent vaga dicere facta ? Prop. 4, 1, 73 ; 60 Luo. 7, 751 ; Stat. Th. 7, 177 ; Claud. Rapt. Pros. 3, 387. — Impers. : ut ferine fugiendo in media fata ruitur, Liv. 8, 24. XI. Act., To cast down with violence, to dask down, tumble down, hurl to the ground, prostrate (except the jurid. phrase, rata caesa (v. under Pa.) ; perh. only poet, and in post-Aug. prose, for in the passage Cic. Att. 2, 15, 2, seu ruet seu eriget remp., ruet might be neut. ; v. above, no. I., B, 2) : A, Lit.: imbres fluctusque frangere malum, Kuere antennas, etc., Plaut. Trin. 4, 1, 18 ; eo, naves (vis venti), Lucr. 1, 273 : res im- petibus crebris (venti), id. 1, 293 : ceteros ruerem, agerem, raperem, tunderem et prosternerem, Ter. Ad. 3, 2, 21 : imma- nem molem volvuntque ruuntque, Virg. A. 9, 516 : cumulos ruit pinguis arenae, breaks down, levels, id. Georg. 1, 105 : sese in praedam, to cast one's self upon, App. Flor. 1, p. 341. — 2. Poet., trans f., To cast up from the bottom, to turn up, throw up, rake up : quum mare permotum ventis, ruit intus arenam, casts up (syn. eruit), Lucr. 6, 727 ; cf, totum mare a sedibus imis (venti), Virg. A. 1, 85 ; so, spumas sa. lis aere, id. ib. 1, 35 : cinerem et confusa ossa focis, id. ib. 11, 211 : atram nubem ad coelum (ignis), id. Georg. 2, 308: unde Divitias aerisque ruam, die augur, acer- vos, Hor. S. 2, 5, 22.— Hence (*rutus, a, um, Pa., found only in the phrase) ruta et cacsa or ruta caesa (ace. to Varro, the u was pronounced long, (* but it is short in the compounds erutus, obrutus, etc.) : "in venditionis lege fundi ruta caesa ita dicimus, ut U producamus," Var. L. L. 9, 60, 154) In jurid. lang., Every thing dug up (ruta) and cut down (caesa) on an estate without being wrought, and which is reserved by the owner at a sale ; t]i£ tbnber and minerals: "si ruta et caesa excipiantur in venditione, ea placuit esse ruta, quae eruta sunt, ut arena, creta et similia ; caesa ea esse, ut arbores caesas, et carbones et his similia," etc., Ulp. 1. 1. : "in rutis caesis ea sunt, quae terra non tenentur, quaeque opere structili tectori- ove non continentur," Scaev. Dig. 50, 16, 241: "ruta caesa dicuntur, quae venditor possessionis sui usus gratia concidit ruen- doque contraxit," Fest. p. 222 : ut vendi- tores, quum aedes fundumve vendiderint rutis caesis receptis, concedant tamen ali- quid emptori, quod ornandi causa apte et loco positum esse videatur, Cic. Top. 26 fin. ; Crass, in Cic. de Or. 2, 55, 226. rupes> i s '/' A rock: ex magnis rupi- bus nactus planitiem, Caes. B. C. 1, 70, 3 : quum (oppidum) ex omnibus in circuitu partibus altissimas rupes despectusque haberet, id. B. G. 2, 29, 3 ; cf. Liv. 32, 4 ; and with this cf., inter 6axa rupesque, id. 21, 40 : ex rupe Tarpeia, id. 7, 10 : cavae, caverns, grottoes, Virg. G. 3, 253,; so, ima (Sibyllae), id. Aen. 3, 443. Also, of a cliff, id. ib. 10, 693 ; Luc. 5, 514 ; Val. Fl. 3, 108 ; 4, 637, et al. rupcKj icis,~m. A rough, uncultivated man; a boor, rustic, cloion (ante- and post- class., and mostly occurring only in the plur.), Lucil. in Fest. s. v. sqvabrost, p. 147 and 256 ; Gell. 13, 9, 5 ; Tert. Apol. 21 fin. ; id. Anim. 6 fin. ; in the sing., Tert. Pall. 4. Cf. also, rupico. rupi-Capra>ae,/. [rupee] A chamois, Plin. 8, 53, 79 ; 11, 37, 45 ; 28, 17, 67. *riipiCO) 0IU3 i m - [rupex] for rupex, A boorish man, rustic, App. Flor. 1 , p. 344. Rupilius. »• A Roman gentile name. So, 1. P. Rupilius, Consul with Popillius Laenas, A.U.C. 622, Cic. Lael. 11, 37 ; from him proceed the Leges Rupiliae, Cic.Verr. 2, 2, 16 ; 18 ; 24 ; 50 ; 2, 3, 40,— 2. A. Ru- pilius, A physician, Cic. Clu. 63. — 3. An actor in Cicero's youth, Cic. Oft". 1, 31, 114. — 4. P. Rupilius Rex, A native of Prac- neste, a contemporary of Horace, proscribed by Oclavlan, Hor. S. 1, 7, 1 Sehol. Cruq. rupina. ae,/. [rupee] A cleft of a rock, a rocky chasm (an Appuleian word), App. M. 6, p. 184 ; 7, p. 193 ; t Flor. 2, p. 348. ruptlOv °nis, / [rumpo] A breaking, fracture ; an injuring, damage, in the plur., Ulp. Dig. 9, 2, 27, 6 17. ruptoi'j oris, m. [id.] A breaker (not snte-Aug.) ; trop., foederis, a violator, Liv. L338 RUBS 4, 19 (coupled with violator juris) ; 1, 28 ; 4, 19 ; 21, 40 J?». ; 25, 31; Tac. H. 4, 57 ; Flor. 1, 3, 8 : induciarum, Liv. 8, 39 : pa- ds, Tac. A. 2, 13. ruptllS) a , um > Part, of rumpo. ruralis. e, adj. [ rus ] Of or belong- ing to the country, rural, rustic (post-clas- sical) : negotia, Amm. 30, 2fin.: opus (Hesiodi), Macr. S. 5, 2 : Apollo, Nemes. Eel. 1,65. — Adv., ruraliter, Rurally, Cas- siod. Var. 3, 51. ruratlO» onis,/. [ruro] A country life (an Appuleian word), App. Apol. p. 310 ; Flor. 2, p. 350. rurestriSi e, adj. [rus] Of or belong- ing to the country, rustic, rural (post-clas- sical) : opus, Paul. Dig. 32, 1, 99 ; Cod. Justin. 4, 65, 31 : arva, App. M. 8, p. 203 : campi, id. ib. 7, p. 194 : vocabulum, id. ib. 4, pj.43 : tibia, Mart. Cap. 9, 307. ruricola* ae, adj. gen. i»b, [rus-colo] That tills die ground ; that lives in or be- longs to the country, rural, rustic (a poet, word) : Masc. : boves, Ov. M. 5, 479 ; id. Fast. 1, 384 : Phryges, id. Met. 11, 91 : Fauni, id. ib. 6, 392 : deus, i. e. Priapus, id. Trist. 1. 10, 26 : dentes, i, e. hoes, Luc. 7, 859. — Fern. : Ceres, Ov. Am. 3, 2, 53 : fonnicula, App. M. 6, p. 177. — Neutr. : ara- trum, Ov. Tr. 4, 6, 1. — 1>, Subst., ruricola, ae, m., A tiller of the ground, a husband- man, countryman, rustic, Col. 10, 337; Nemes. Eel. 1, 52. Also, for A bull, Ov. M. 15, 124. * ruricdlaris* e. adj. [ruricola] Of or belonging to tillage, rustic, rural : cul- tor, Venant. Vit. S. Mart. 1, 325. * rurig'ena* ae, m. [rus-gigno] Born in the country ; subst., a countryman, rus- tic, Ov. M. 7, 765. Rurina ( or . 'n the old orthogr., Ru- sina ; v. the letter S), ae, /. [rus] A god- dess that presided over agriculture, Aug. Civ. D. 4, 8. ruro? are, u. n., or rurorj ari, v - dcp. n. [rus] To live in the country (perh. only in the two follg. passages) : dum ruri ru- rant homines, Plaut. Capt. 1. 1, 16 : dum in agro ruror, Var. in Non. 164, 23. rursus or rursnm (rursum is the most usual form in the ante-class., and rursus in the class, period), adv. [contr. from revorsus or revorsum, from rever- to ; cf. prorsus and sursum] Turned back or backward, back, backward, opp. to pror- sus : "rursus, retro," Non. (so only ante- class.) : rursus prorsus reciprocat ductus feram, Enn. in Non. 164, 11, and 384 fin. ; cf., trepidari sentio et cursari rursum prorsum, Ter. Hec. 3, 1, 35 ; and, morta- les multi rursus ae prorsus meant, Var. in Non. 384, 32 : quum ex alto puteo sur- sum ad summum escenderis, Maximum periculum inde esse, a summo ne rursum cadas ? Plaut. Mil. 4, 4, 15 : ego cunas re- ceseim rursum vorsum trahere et ducere, id. Amph. 5, 1, 60 ; cf. id. Epid. 2, 2, 63.— Far more freq., in all periods and kinde of composition, II. Trail sf. : 1. To indicate the re- verse of something, On the contrary, on the other hand, in return, again (syn. re- tro, contra, in vicem) : in hominum aeta- te multa eveniimt hujusmodi : Capiunt voluptates : capiunt rursum miserias ; Irae interveniunt, redeunt rursum in gra- tiam, etc., Plaut. Am. 3. 2, 58 sq. ; cf. Ter. Eun. 1, 1, 16 ; Plaut. Merc. 2, 3, 15 ; cf, quicquid dicunt, laudo : id rursum si ne- gant laudo id quoque, Ter. Eun. 2, 2, 20 : Mi. Salutat. Ag. Saluta hunc rursus Punice meis verbis, Plaut. Poen. 5, 2, 40 ; id. Mil. 3, 1, 178 : suecurrit Pulfioni Vare- nus et laboranti subvenit . . . Huic ( Vare- no) rursus circumvento fert subsidium Pultio, Caes. B. G. 5, 44, 13 ; cf. id. ib. 7, 47 fin. ; cf. also, id. ib. 51, 2 ; id. B. C. 1, 45. 3 : clamore sublato excipit rursus ex vallo clamor, id. B. G. 7, 88, 2 ; Sail. J. 69, 1 ; id. Cat. 53, 5 : ut illae superiores (par- tes) in medium locum mundi gravitate ferantur, sic hae rursum rectis lineis in coeleetem locum subvolent, Cic. Tusc. 1, 17, 40 Klotz : cum totam terram contu- eri licebit . . . turn et habitabilee regiones et rursum omni cultu propter vim frigo- ris vacantes, id. ib. 1, 20, 45 ; id. Eep. 2, 4 fin. : quod Gorgias judicarethoc oratoris esse maxime proprium, rem augere posse RTTSC laudando vituperandoque rursus afflige- re, id. Brut. 12, 47 ; id. Lael. 16, 59 ; id. Tusc. 4, 31, 65 : neque rursum earn totam repudiaret, id. de Or. 1, 24 ; so, neque rursum, Quint. 1, 10, 2 ; 2, 4, 3 ; 10, 3, 10 ; 12, 5, 4 : Iliacos intra muros peccatur et extra. Rursus, quid virtus et quid sapi- entia possit, etc., Hor. Ep. 1, 2, 17 : aequum est, Peccatis veniam poscentem reddere rursus, id. Sat. 1, 3, 75. — Hence sometimes connected with retro, contra, invicem: concede, nihil esse bonum, nisi, etc. . . . Vide rursus retro, Cic. Fin. 5, 28, 83 : hi rursus in vicem anno post in armis sunt : illi domi remanent, Caes. B. G. 4, 1 : in amicorum vitiis tam cernis acutum 1 etc. At tibi contra Evenit, inquirant vitia ut tua rursus et illi, Hor. S. 1, 3, 28. 2. Denoting return to a former action or its repetition, Back again, again, anew (syn. iterum, denuo) : Plaut. Men. 4, 2, 61 : quern ( Peliam ) Medea dicitur Fecisse rursus ex sene adolescentulum, id. Pseud. 3, 2, 82 ; cf, uti quaeque in sua corpora rursum Dissolvat natura, Lucr. 1, 216 ; and id. 5, 251 : obloquere rursum ? Plaut. Cist. 4, 2, 88 ; id. Casin. 2, 6, 55 : te suam (causam) rogavit rursum ut ageres, Ter. Ph. 5, 5, 8 : quo loco, si tibi hoc sumis, facis, ut rursus plebes in Aventinum se- vocanda esse videatur, Cic. Mur. 7, 15 : Helvetii, qui in montem sese receperunt, rursus instare et proelium redintegrare coepcrunt, Caes. B. G. 1, 25, 6 ; cf., bellura inferre, id. ap. Cic. Att. 9, 16, A : confli- gere cum Bruti classe, id. B. C. 2, 'A fin. ; 4 fin. : terga vertere, id. ib. 1, 45, 1 : rur- sus minuente aestu, id. B. G. 3, 12, 1 ; 5, 8, 3 ; id. ib. 3, 12, 3 ; cf. Var. L. L. 5, 4, 13 : rursus aliam in partem fugam petebant, Caes. B. G. 2, 24, 1 : has ( cohortes ) sub- sidiariae ternae, et rursus aliae toridem, suae cujusque legionis, subsequebantur, id. B. C. 1, 83 ; cf. id. ib. 2, 9, 6 sq.— Hence, esp. freq. coupled with words compound- ed with re, like reverti, regredi, se reci- pere, reducere, revocare, etc., v. h. vv. — And with denuo : revortor rursus denuo Carthaginem, Plaut. Poen. prol. 79 ; so id. Casin. prol. 33 ; Auct. B. Hisp. 35/71. rus» ruris (used in the plur. only in the nom. and ace), n. The country, opp. to the city, lands, fields ; a country-seat,farm, estate, etc. : Lucr. 5, 1247 ; cf, laudato in- gentia rura, Exiguum colito, Virg. G. 2, 412 : quum rus homines eunt, to their country-seats, Plaut. Capt. 1, 1, 10 : rure redire, from the farm, id. Merc. 3, 3, 25 ; so, rure venire, etc., id. ib. 4, 3, 6 ; 4, 5, 8 ; 12; id. True. 3, 2, 26 ; Ter. Eun. 3, 5, 63 ; 5, 5, 25 ; id. Hec. 1, 2, 115, et saep. ; for which, less freq., ruri redire, venire, etc., Plaut. True. 3, 2, 1 ; 25 ; id. Most. 5, 1, 28 : — plus plaustrorum in aedibus Videas, quam ruri, in the country, Plaut. Aul. 3, 5, 32 : si illi sunt virgae ruri, at mihi tergum domi'st, id. Bacch. 2, 3, 131. So, ruri (cf Zumpt, Gramm. § 400), id. Capt. 1, 1, 16 ; id. Casin. 1, 38 ; 41 ; 2, 6, 68 ; 4, 2, 2 ; id. Cist. 2, 1, 14 ; id. Most. 1, 1, 4 ; 7 ; 18, et saep. ; Ter. Ad. 1, 1, 20 ; 1, 2, 15 ; 3, 3, 47, et al. ; Cic. Oft'. 3, 31, 112 ; Brut, in Cic. Clu. 51, 141 ; less .freq., rure esse, etc., Plaut. Trin. 1, 2, 29 ; id. Caein. 1, 17 ; 22 ; Titinn. in Charie. p. 115 P. ; Liv. 38, 53 ; Hor. Ep. 1, 7, 1 ; 1, 14, 10 ; Ov. A. A. 2, 229 ; so always with an adj. : rure pater- no, Hor. Ep. 1, 18, 60 : rure euo, Ov. F. 6, 671 ; cf., ex meo propinquo rure hoc ca- pio commodi, Ter. Eun. 5, 6, 1. (* RllSadir» iris. A town and harbor of Maurelania Tingilana, now Melilla, Plin. 5, 2, 1; otherwise called Rusgada, Mela 1, 5, 5.) (* Rusca» ae, m. A surname in the Pi- narian family : M. Rusca, a tribune of the people, A.U.C. 622, Cic. de Or. 2, 65.) ruscariUS (also written rustarius), a, um, adj. [ruscum] Of or for butcher's- broom : falculae./or weeding out butcher's- broom, Cato R. R. 11, 4 ; Var. R. R. 1, 22, 5. (* Kuscino. onis, /. A town of Gal- lia Narbonensis, on the Pyrenees, now Ln Tour de Roussillon, Liv. 21, 24 ; Mela 2, 5, 8 ; Plin. 3, 4, 5.) *rUSCUlum> i. «• dim. [rus] A Utile country-seat or farm, Gell. 19, 9. rUSClim (also, rustum), i, 71. Kntrh- er's-broom: Ruscus nculaetus, L. ; 1 lin. RUST 21, 15, 50 ; 27, 100 ; 23, 9, 83 J Virg. E. 7, 42; id. Georg. 2, 413 ; Col. 10, ^74 ; cf. Festp. 223. (* Rusellae, arum,/. A town ofEiru- ria, now Rosello, Liv. 10, 37. — Dcriv., Rusellanus, a, urn, adj., Of or belong- ing to Rusellae : ager, Liv. 10, 4 ; 37 : co- lonia, Plin. 3, 5, 8; — subst., Ruselluni, orum, m., The inhabitants of Rusellae, Liv. 28, 45/71.) 1 Rusicada, ae, and Rusicadc, es,/. A town of Numidia, Mela 1, 7 ; Pun. 5, 3, 2.) Rusina, " v. Rurina. Riisor- oris, m. [nusus for rursus ; cf. ausurn] A divinity that provides for the regular return of all productions : " quod rursus cuncta eodem revolvuntur," Var. in Aug. Civ. D. 7, 23: cf. Hartung, Relig. d. Rom., Part. 2, p. 85. (* Ruspina» ae, / A town of Zeugi- tana, PUn?5, 4, 3; 15, 19, 21; Auct. B. Hisp. 6, 10 and 53 ; Sil. 3, 260.) ruspOX) »". »• dep. a. (* luspo, are, V. a., 'Pert. Pall. 2) To search through, ex- amine, explore: " crebro quaerere," Fest. p. 134: " scrutari," Non. (ante-class.) : utla- tebras ruspans rimarem, Poet. ap. Fest. p. 223; cf., vagent ruspantes silvas, Att. in Non. 166, 20 : jube nunc animo ruspari Phrygas, id. ib. 19. russatUS» "> um ' a 4j- [russus] Clothed in red, a designation of one of the parlies of charioteers in the circus : factio, v. factio : auriga, Plin. 7, 53, 54.— *U. Transf.: sanguine suo russatus, Tcrt Coron. Mil. 1. ruSSeohlS" a, um, adj. dim. [russe- us] Somewhat reddish : sanies, Prud. arcih. 11, 130. ruSSCUS> a, um, adj. [russus] Reddish (post-Aug. and very rarely) : tunica, Petr. 27, 1 : fasciola, App. M. 2, 117: color, Pall. Mart. 13, 4. russulus, a, um, adj. dim. [id.] Red- dish: fasciolae, Capitol. Albin. 5 fin.: tu- nicae, Valer. Imp. ap. Vopisc. Prob. 4. ruSSUS» a, um, adj. Red (very rare) : vela, Lucr. 4, 73 : gingiva, Catull. 39, 19 : tunicae, Valer. Imp. ap. Trebell. Claud. 14 ; and Vopisc. Aurel. 13. Cf. Gell. 2, 26. rustaritlS. a, um, v. ruscarius. rUSticanUS* a > um > ad j- [rusticus] Of or pertaining to the country, rustic, country- (a Ciceron. word) : homines ex munici- piis rusticanis . . . rusticana relegatio, Cic. Rose. Am. 15, 43 sq. ; cf, homines rusticani ex municipiis, id. Verr. 2, 1, 48 fin. ; so, homo, vir, id. ib. 2, 5, 13 fin. ; id. Tusc. 2, 22, 53 : aliquis, id. de Or. 1, 56, 239 : illud quod loquitur priscum visum iri putat, si plane merit rusticanum, id. ib. 3, 11, 42. * rusticatim- a dv. [rusticor] Rustic- ally, aiokwardly : " rustice," Non. : ego rus- ticatim tangam, urbanatim nescio, Pomp, in Non. 166, 31. rusticatio, onis, /. [id.] I. A livmg in the country, country life: neque militia solum, sed etiam peregrinationes rustics- tionesque communes, * Cic. Lael. 27. 103. — II. Agriculture, husbandry, Col. Praef. § 13; 1, 1,6; 11, 1,6; 10,28. rustice adv., v. rusticus, ad fin. C rUSticelluSj a, um, adj. dim. frus- ticulusj Somewhat rustic or clownish, Var. in Plin. 7, 20, 19.) rusticitaS' atis, / [rusticus] (not an- te-Au£.) Country life and occupations, i. e. : I. L it., Tillage, husbandry. Pall. Insit. 11. — B. C o n c r., Country people. Pall. 1,31; Cod. Justin. 1, 55, 3. — Much more freq., II. Transf., The manners of the country or of country people, rustic behavior, rus- ticity ; in a good and (more freq.) in a bad sense : patria est ei Brixia, ex ilia nostra Italia, quae multum adhuc verecundiae, firugalitatis atque etiam rusticitatis anti- quae retinet ac servat, Plin. Ep. 1, 14, 4 ; cf. Plin. 35, 4, 9 : — cultus adest, nee nos- tros mansitin annos Rusticitas priscis ilia superstes avis, Ov. A. A. 3, 138 : rusticitas, non pudor ille fuit, id. ib. 1, 672: urbani- tas. cui contraria sit rusticitas, Quint. 6, 3, 17; cf. id. 6, 1, 37; and, in quo (ore) nulla neque rusticitas neque peregrinitas resonet, id. 11, 3, 30; so too, verborum atque ipsius etiam soni, id. 11, 3, 10 : ali- quem rusticitatis arsruere, Suet. Caes. 53 ; Callistr. Dig. 49, 14, 2 fin. rUStlCOr.iiras.l.D.dep.n. [id.] I. Lit, EU T A To live in the country, to rusticate: soce- rum suum Laelium semper fere cum Scipione solitum rusticari, Cic. de Or. 2, 6 : sin ruaticatur, id. Att. 12, 1 : dies ad rusticandum dati, id. Leg. 1, 3, 9. — Of ab- stract subjects : (haec studin) pernoctant nobiscum.peregrinantur, rusticantur, Cic. Arch. 7 fin. — B. Econom. t. t., To practice husbandry, to till the ground, be a farmer, Col. 11, 1, 5 sq.— II. Transf., To talk in a countrified manner, like a rustic : Varro- nea, Terentiua, Sid. Ep. 4, 3. rusticulus. a, um, adj. dim. [id J Rather countrified, somewhat rustic : J, L i t., subat. : * 1. rusticulus, i, m., A little countryman, little rustic, Cic. Seat. 38, 82.-2. rusticiila, ae, /., A heath- cock, otherwise called rustica, Plin. 10, 38, 54 ; Mart. 13, 76 in lemm.—\X. Transf., A little rustic or coarse: libellus, Mart. 10, 19: nomen (Bissula), coupled with hor- ridulum, Aus. Idyll. Carm. 7, 3. rusticuS; a, um, adj. [rus] Of or be- longing to the country, rural, rustic, coun- try- (very freq. and quite class.) : I. Lit. : vita (opp. urbana), Var. R. R. 3. 1, 1 ; cf., vita haec rustica, quam tu agrestem vo- cas, Cic. Rose. Am. 27 fin. ; so, vita, id. ib. 17: Romani (opp. urbani), Var. R. R. 2 praef. § 1 ; cf, plebea (opp. urbana), Col. Praef. § 17: pracdia, Cic. Rose. Am. 15: hortus, Plin. Ep. 2, 17, 15 : opus, Ter. Heaut. 1, 1, 90 : res, Cic. de Or. 1, 16 ; 1, 58, 249 ; Col. Praef. § 19 sq. : homo (coup- led with agricola), Cic. Rose. Am. 49, 143 ; id. N. D. 3. 5 : colona, Ov. F. 2, 645 ; cf, Phidyle, Hor. Od. 3, 23, 2 : mus (opp. ur- banus ), id. Sat. 2, 6, 80 ; 115 : gallinae, heath cocks, Var. R R. 3, 9, 16; Col. 8, 2, 1 sq. ; cf. under 710. B, 2, b : numine, Ov. M. 1, 192 : fistula, id. ib. 8, 191 : opprobria versibus alternis, Hor. Ep. 2, 1, 146, et saep. — B. Subst.: J, rusticus, i, m., A countryman, rustic, peasant ; in the plur., rustici, country people, rustics: urbani fiunt rustici, etc., Plaut. Merc. 4, 3, 15 sq. : omnea urbani, rustici, Cic. Fin. 2, 24 ; cf. id. Or. 24, 81 : eemper occant prius quam sarriunt rustici, Plaut. Capt. 3, 5, 5; so id. Most. 5, 1, 28 ; Col. 2, 4, 8 ; 2, 9, 10, et saep,— In the sing. : Ov. M. 2, 699 ; Hor. Epod. 2, 68 ; id. Ep. 1. 7, 83 ; 2, 2. 39.-2. rustica, ae,/., a. A country girl, Ov. M. 5, 583. — 1j. (sc. gallina) A heath-cock, Mart. 13, 76 ; cf. above, no. A, and rusticulus, no. I., 2. II. Transf., Country-like, countrified, in a good or (more freq.) in a bad sense, i. e. plain, simple ; rough, coarse, gross, awk- ward, cloicnish, etc. (in this sense not freq. till alter the Aug. period ; previously, as in Cic, agrestis was more used) : rustica vox et agrestis quosdam delectat, etc neque solum rusticam asperitatem, sed etiam peregrinam insolentiam fugere dis- camus, Cic. de Or. 3, 11, 42, and 12, 44 : pro barda et pro rustica haberi, Plaut. Pers. 2, 1, 2 : r. illiteratusque litigator, Quint. 2, 21. 6 : manus (coupled with in- doctae), id. 1, 11, 16 ; c£, coupled with in- doctus, id. 12, 10, 53 ; coupled with barba- rus, id. 2, 20, 6 ; (opp. disertus), id. 7, 1, 43, et saep. : Germana illuvies, rusticus, hir- CU3, hnra suis, etc., a lout, clown, Plaut. Most. 1, 1, 39 : addidit obscoenis convicia rustica dictis, Ov. M. 14, 522 : sive procax aliqua est ; capior, quia rustica non est, very prudish, id. Am. 2, 4, 13 ; cf. id. A. A. 1, 607. — In a good sense : mores, Cic. Rose. Am. 27, 75 ■" so, Veritas, Mart. 10, 72; and in the Comp. : simus hoc titulo rusticiore contenti, Sen. Ep. SB. — Sup. doe3 not oc- cur. — Hence, Adv., rustice (ace. to 710. II.), In a countrified manner, clownishly, boorishflj, awkwardly : loqui, Cic. de Or. 3, 12, 45 : urgcre, id. Off. 3, 9, 39 ; so, facere aliquid, id. Att. 12, 36 fin. — Comp.: rusticius toga defluit, Hor. S. 1, 3, 31.— Sup. does not occur. rusum- v - rursus. 1. ruta caesa, v- ruo, Pa. t2. ruta, ae,f.=pvT7j (cf. Var. L. L. 5, 21, 30), A bitter kerb, rue, Col. 11, 3, 33 ; 12, 7, 5 ; Plin. 19, 8, 45 ; 20, 13, 51 ; Ov. R Am. 801; Mart. 11, 31; 52.— *H. Trop., Bitterness, unpleasantness : eras exapecto Leptam, ad cujua rutam puleio mihi tui sermonis utendum est, Cic. Fam. 16, 23/n. RUT U lutabulum, i, «• [ruo] An instrument for raking or stirring vp: J, Of tire, A fire-shovel, oven-rake, Cato R. R. 10, 3 : 11, 5; Nov. in Fest. p. 222; Suet. Aug. 75.— 2. Of cookery, A wooden shovel or spattle lor stirring and mixing liquids, Col. 12, 20, 4; 23,2. — ' XI. Transf, The virile mem- ber, Naev. in Fest. p. 222. * rutaccus, a, um, adj. [2. ruta] Of rue, made of rue : oleum, Plin. Valer. 2, 28. lutatuS' a. um, adj. [id.] Flavored or garnishtd with rue: lacerti, Mart. 10, 48: mustum, Plin. 19, 8, 45. rutcllunij •, "■ dim- [rutrum] A lit- tle shovel, Lucil. in Non. 18, 22. Rutcni (* Ruth-), orum, m. A people of Aquitanian Gaul, in the vicinity of the Cadurci, dwelling partly in the province now called Rhodez, Depart. Aveyron, Caea. B. G. 1, 45 ; 7, 7 ; 75 ; Plin. 4, 19, 33 ; Luc. 1, 402 ; cf. Ukert, Gall. p. 266 and 389. rutilans, antte, v. rutilo, ad fin. rutllcSCO; ere, v. inch. n. [rutilus] To grow reddish, Plin. 8, 55, 81 ; Mart Cap. 2, 31. (* Rutilianus. a, um, adj. Of or per- taining to a Rutilius : narratio, Cic. Brut 23 ink.) Rutilius, a [rutilus, cf. Fest p. 134 and 3221, i\'ame of a Roman gens. So esp., I. P. Rutilius Rufus. Consul A.U.C. 649, an orator, jurist, and historian, Cic. Brut.29s7.Ellendt; Suet. Aug. 89; Quint. 5, 2, 4 ; 11, 1, 12. Cf. Vvesterm. Rom. Be- reds. § 42; Zimmern, Rom. Rechtsgesch. 1, p. 280 ; Biibr's L. Gesch. p. 260 ; Orel]. Onom. Toll. s. h. v. — H. P. Rutilius Lu- pus, A rhetorician in the time of Augustus and Tiberius, Quint 9, 2, 102; 9,3,89. Cf. Westerm. Rom. Bereds. § 79, 16. Biihr's L. Gesch. p. 399. rutilo, avi, atum, 1. v. a. and 71. [ruti- lus] I, Act., To make or color reddish .- co- mas, capillos, etc., Liv. 38, 17 ; Plin. 28, 12, 51 ; Suet. Calk'. 47 ; Tac. H. 4, 61, et al- ii. Newlr., To be reddish ; transf, to have a reddish glow (poet.) : aurora, Att in Var. L. L. 7, 5, 96 ; so, anna, Virg. A. 8, 529 : vellera, Val. F1.5, 251.— In the' Part. prats.: rutilans color, of a reddish glow, glowing redly, Plin. 16, 11, 22 ; so, ana rutilantin sanguineo gyro, Stat Th. 11, 514 ; cf. in the Comp.: rutilantior euro, Venant Carm. 8, 7, 35). rutilus, a, um, adj. Red (inclining to golden yellow) : " aurei rulili et inde eti- am mulieres valde rufae rutilac dictae," Var. L. L. 7, 5, 96 (* ed. Bip. p. 96) ; cf. Fest. p. 222 ; Plaut. Rud. 5, 2, 14 : caput, id. Merc. 2, 2, 35 ; so of the hair, Ov. M. 2, 319; 635; 5, 440; 6, 715, et a].; peculiar to the Germans, Tac. G. 4 ; Agr. 11; Suet. Ner. 1 : fulgor rutilus horribilisque terris, quern Martium dicitis, Cic. Rep. 6, 17; so, ignis, Virg. G. 1, 454 ; id. Aen. 8, 430; Ov. M. 4. 403 ; 11, 436 : flammae, id. ib. 12, 294 : ortus, id. ib. 2, 112: cruor, id. ib. 5, 83: pellis, ;'. e. the golden fleece, Val. Fl. 8, 114 ; cf, metallum. i.e. gold, Lucan. 9. 364: fon- tes (Pactoli), bearing gold, Claud, in Rutin. 1, 197 : " rutilae canes, id est non procul a rubro colore," Feat. p. 234. — B. Transf, Shining, glittering: thorax, Val. Fl. 4, 620: columnae, Claud. Laud. Stil. 2, 341. — II. Rutilus, i, m.. A Roman surname, e. g. of the augur T. Virginius, Liv. 3, 7. rutrum, i, n. [ruo, cf. Var. L. L. 5, 31. 37] An implement for diasins, A spade, shovel, Cato R. R. 10, 3 ; 11, 4 ; Var. and Pompon, in Non. 18, 22 sq. ; Liv. 28, 45 ; Ov. F. 4, 843. Also for mixing mortar, A trowel, Cato R. R. 128 ; Vitr.7,3; Plin. 36, 23, 55 ; Pall. 1, 15. 1. rutubai perturbalio : nunc sumus in rutuba, Var. in Non. 167, 9. (*2. Rutuba> ae, m.: I. A river in Liguria, Plin. 3, 5, 7 ; Luc. 2, 422.— II. The name of a gladiator, Hor. S. 2, 7, 96.) t rutula- ae, / dim. [2. ruta] A little bit of rue. ace. to Cic. Fam. 9, 22, 3. Rutuli" orum, ttj. An ancient people of Latium. whose capital was Ardea, Plin. 3, 5, 9, § 56; Cic. Rep. 2, 3; Liv. 1, 2; 1, 57; Virg. A. 1, 266; 7, 472; 795, et saep. In the sing., Rutulus, i, 77!., A Rululian. Vir2. A. 7, 409 ; 8, 474 ; 9, 65, et al.— B. Hence Rutulus. »■ um, adj., Rutulian: rex, i.e. Turnus. Viru. A. 9, 728; 10, 267: sanguis, id. ib. 7, 318 ; 11, 88 : acies, id. jb. 1339 s 12, 597 : caedes, id. ib. 10, 245.— H. The inhabitants of Sagunlum, a colony of Ar- dca, Sil. 1, 584 ; 2, 541 ; 567 (cf. id. 1, 291 and 2, 604). (* KutupiaC' arum, /. A town and haven of the Caver ni, in Britain. — Deriv., EZutupimiS) a > urn, adj., Of or belong- ing to llutupiae: ager, Aus. Parent. 18, 8: litora, Luc. 6, 67 : fundus, Juv. 4, 141.) TUtuSi a > um (rota caesa), v. ruo, Pa. s. g»a s, indecl. n. or (agreeing with litera) B§?5 /., the eighteenth letter of the Latin alphabet, corresponding in form to the old Greek S for X (Etruscan in a reversed form, 2), in its nature a 6ibilant semi-vow- el, whose peculiarities were much dis- cussed by the ancients, and are even treated of in a special work by Messala, the celebrated contemporary of Augustus (" Messala in libro de S litera," Quint. 1, 7, 23 ; cf. Mart. Cap. 3, 55 ; and v. Schneid. Gramm. 1, p. 344 sq.). II. As an initial and medial it has a hard sound, and is therefore joined only with the tenues (c, p, t) (cf., on the con- trary, the Gr. oSivvviu) ; and hence, as a medial, also written double after long vowels : caussa, cassus, divissiones (so wrote, for instance, Cicero and Virgil, ace. to Quint. 1, 7, 20). 131. As a final it has a softer sound, and therefore not only admitted the me- dial b before it (plebs, urbs, abs ; Arabs, chalybs, etc. ; v. the letter B, p. 187, a), but often entirely disappeared. So in the an- te-class, poets down to the early years of Cicero (and also in his own poem, en- titled Aratus, written in his youth), be- fore words beginning with a consonant, to avoid position : Ratu' Romulus, Ful- viu' Nobilior, gravi' Terra, est sati' bella, Hyperioni' cursum, Virgine' nam sibi, etc. : cf. Cic. Or. 48, 161 ; Quint. 9, 4, 38; and v. Schneid., loc. cit., p. 347 sq. ; and Freund, in Jahn's Neue Jahrb. 1835, XIII., p. 25 sq. ; less freq. before words beginning with a vowel, in which case, to avoid a hiatus, the vowel before s was also elided ; vas' argenteis (for vasis arg.) and palm' et cri- nibus (for palmis et civ); v. Cic. Or. 45, 153. So too in the fourth Epitaph of the Scipios, in Append. V. (Orell. Inscr. no. 553), l. cohnelio L. f., instead of corne- lios (cf. a similar elision of the M under that letter). Final s is also elided, and the preceding vowel either dropped with it or weakened, in the forms sat from satis ; mage from magis ; in the neut. forms of adjectives of the 3d declension, acre, agreste, facile (v. the letter E, p. 511) ; in the eollat. forms of the sec. pers. sing, pass., futere, fateare, fatebare, etc. ,- in the gen. sing, of the 1st, 2d, and 5th declen- sion, and in the nom. plur. of the 1st and 2d declension (aurai for aura-is, analog, to reg-ia, etc.). Lastly, s disappears in the (mostly familiar) eollat. forms, abin', scin', viden', satin', from abisne, scisne, videsne, satisne, etc. IV. As an etymological initial aspi- rate, s appears in many words whose Greek equivalents begin with a vowel: sal, semi-, serpo, sex, super, sus, corresp. to a'Xf, full; 'ipirui, i% i-nip, vi, etc. ; si (ar- chaic sei), sero, Segesta, corresp. to et, VFJZ (whence upu>),''\i.yeoTa. Less freq. in radical words beginning with a conso- nant: sculpo corresp. to ;>"0w, and the derivatives scruta, from yphrn, and scru- pedae, from Kpotm^a- To soften the termination, s appears in abs, i, q. ab, and ex corresp. to Ik. — Sometimes, on the contrary, an initial a appears in Greek, where the corresponding Latin word has not taken the s: Lat. fallo, Gr. o(jjaX\w. V. S is interchanged: 1. Most freq. with r; see that letter, no. II. — 2. With d : Claudius, from the Sabine Clau- eus ; and, on the other hand, rosa, corresp. to the Gr. ptfiov; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 259. — 3. With l : tensus and tentus, re- sina corresp. to jinrivn ; and, on the con- trary, aggrettus for aggressus, merture, pultare. for mcrsare, pulsare (perh. also, 1340 S AB B assentor for assensor). — 4. With x ; see that letter. VI. S is assimilated before/in the compounds of dis : differo, difficilis, dif- fiuo, etc. ; v. 3. dis. — On the other hand, it arises by assimilation from d, in assum, assumo, cessi, for adsum, adsumo, ced-si ; from t in fassus, from fateor ; from 6 in jussi, from jubeo ; from m in pressi, from premo ; from r in gessi, from gero ; and dossuarius, from dorsum. VII. As an abbreviation, S denotes sacrum, semis, sibi, suis, etc. S. AS. D., sub ascia dedicavit. S. C, senatuscon- sultum ; perh. also, sententia collegii (Orell. Inscr. no. 2385). S. P., sua pecu- nia. S. P. Q. R., Senatus Populusque Ro- manus, etc. Sabai ae, /, SriSa : I. The largest, town in Arabia Feliz, especially celebrated for its myrrh, frankincense, etc., " turifera," Plin. 12, 14, 30; cf. Mann. Arab. p. 65. — H. Hence SabaeUS» a, um, adj., YaSaioc,, Sabaean : tus, Virg. A. 1, 416 ; cf., odor, Col. poet. 10, 262 : nubes, Stat. S. 4, 8, 1 : myrrha, Sen. Here. Oet. 376 ; cf., ros, i. e. of myrrh, Val. Fl. 6, 709 : terra, Ov. M. 10, 480 ; also absol., Sabaea, ae, /., Hor. Od. 1, 29, 3. And likewise subst, Sabaei, orum, m., A numerous people in Arabia Feliz, named after their capital city, Saba, the Sabaeans, " Sabaei Arabum propter tura clarissimi," Plin. 6, 28, 32, § 154 ; cf. Mel. 3, 8, 6 ; Virg. G. 1, 57 ; 2, 117 ; id. Aen. 8, 706 ; Flor. 4, 11, 7, et al. See Mann. Arab., p. 60 sq. SP-baia- ae > /■ A drink of the poor people in Illyria, prepared from barley, Amm. 26, 8. SabaiariUSj "> m - [sabaia] One who ■makes, sells, or drinks sabaia, a term of reproach, Amm. 26, 8. tsabanumj i> n.=.oa$avov (cf. Isid. Orig. 19, 26, 7), A linen cloth for wiping, wrapping up in, etc. ; a towel, napkin. Pall. Jun. 7, 3 ; Veg. 5, 46, 11 ; Apic. 6, 2 ; Marc. Empir. 26 med. t Sabaoth) indecl. plur. — XaBaud [orig. Hebr. nifOV] The heavenly hosts (eccl. Lat.) : Prud. Apoth. 901 : Dominus or Deus Sabaoth, a transl. of the Hebr. mS3X '", Tert. adv. Jud. 13; Prud. Cath. 4, 7. Sabatinij orum, m. The inhabitants of a town in Campania, which is otherwise unknown, Liv. 26, 33 fin. Sabatinus, a. um, adj. Of or be- longing to Sabate (a town of Etruria) : lacus, the Lake of Sabate, now Lago di Bracciano, Frontin. Aquaed. 71 ; Col. 8, 16, 2; also called poet., Sabatia stagna, Sil. 8, 492 ; and, lacus Sabate, Fest. p. 150. Cf. Mann. Ital. 1, p. 383 : Sabatina tribus, Liv. 6, 5 fin. ; Fest. 1. 1. tSabaziUS (eollat. form, Sebazius, Sebadius or Sabadius, Macr. S. 1, 18 ; App. M. 8, p. 213), ii, m. = SaS'i^os, A sur- name : I. Of Bacchus, Cic. Leg. 2, 15, 37 ; Macr. 1. 1. Hence Sabazia» orum, n., A festival in honor of Sabazius or Bacchus, Cic. N. D. 2, 23, 58 ; Am. 5, 170 ; Inscr. Orell. «0.2357.— II. Of Jupiter, Val. Max. 1, 3, 3 ; Inscr. Orell. no. 1259. sabbata, orum, n. — acMara (orig. Hebr. n3t£'), The day of rest among the Jews, the Sabbath ; considered by the Ro- mans to have been ordained as a fast-day, Just 36, 2, 14 ; Augustus in Suet. Aug. 76 ; Petr. fragm. 35, 6 ; Plin. 31, 2, 18 fin. — Also as a name for the seventh day of the week, Saturday, Suet. Tib. 32 ; Sen. Ep. 95 med. — II. Transf., of other Jewish holidays, Ov. R. Am. 220; Pers. 5, 184; Juv. 6, 159 : tricesima, i. e. the new moon, Hor. S. 1, 9, 69. sabbatarius, «. um. «<#■ [sabbata] Of or belonging to the Sabbath, Sabbatical: luxus, Sid. Ep. 1, 2 med. — Subst.. sabba- tarii, orum, m., Sabbath-hecpers, poet, for Jews, Mart. 4, 4. I Sabbatismus, i, ni.= aa&(jaTiau6s, A keeping of the Sabbath, Aug. Civ. D. 22, 30 fin.; Hier. Ep. 140, 8. t sabbatizo, are, v. n. = aaEliarilfa, To observe the Sabbath, Tert. adv. Jud. 2 fin. S AB U Sabellit orum, m. [prob. contr. from SabinuH, from Sabini] The more ancient and, for the most part, poetical name for The Sabines, Var. in Philarg. Virg. G. 2, 167 ; Col. poet. 10, 137 ; Plin. 3, 12, 17 ; Hor. S. 2, 1, 36. Cf. Niebuhr, Rom. Gesch. 1, p. 101 sq. — In the sing., Sabellus, The Sabellian or Sabine (i. e. Horace, as the owner of an estate in the Sabine territo- ry), Hor. Ep. 1, 16, 49 Comment. Crucq. — II. Derivv. : 1. SabelluS; a , um, adj., Of or belonging to the Sabellians, Sabelli- an, Sabine: ager, Liv. 3, 1: cohortes, id. 10, 19 fin. : pubes, Virg. G. 2, 167 : mater, id. Aen. 8, 510: veru, id. ib. 7, 665: ligo- nes, Hor. Od. 3, 6, 38 : mensa, Juv. 3, 169 : anus, i. e. an old hag, Hor. S. 1, 9, 29 ; cf., carmina, id. Epod. 17, 28. — 2. Sabclli- CUSj a . um , tdj-, The same : sus, Virg. G. 3, 255 : genus caulium, Plin. 19, 8, 41, § 141. Sabina» ae, v. Sabini, no. II., 2, fi. Sabine? adv., v. Sabini, no. II., A. /3. Sabini) orum, m. The Sabines, an an- cient Italian people adjoining the Latins, a part of whom, as early as the time of Rom- ulus, were united with the Romans as one people, under the name of Quirites, Plin. 3, 12, 17 ; Cato in Serv. Virg. A. 8, 638 ; Var. R. R. 3, 1, 16 ; 3, 16, 29 ; id. L. L. 5, 6, 13 ; 5, 32, 44 ; Col. Praef. § 19 ; Liv. 1, 9 sq. ; 31 ; 33, 2, 16 sq. ; 3, 26 sq. ; Cic. Rep. 2, 7 sq, ; id. Off. 1, 11, 35 ; id. Balb. 13fin. ; Hor. Ep. 2, 1, 25, et saep. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 443 sq. ; Niebuhr, Rom. Gesch. 1, p. 101 sq. ; 321 sq.— 2. Me ton. (cf. Bruttii, Lucani, and v. Var. L.L.5, 6, 13) for The Sabine ter- ritory : in, ex Sabinis, Var. R. R. 3, 1, 6 ; Li v. I, 45 ; hence, ardui, Hor. Od. 3, 4, 22.— H. Derivv. : A. Sabinus- a, um, adj., Sabine : ager, Var. R. R. 1, 14, 4 ; 3, 1, 6 ; Cic. Lig. II, 32 ; id. Agr. 2, 25, 66 ; id. de Sen. 7, 24 ; Hor. S. 2, 7, 118, et al. : montes, Var. R. R. 3, 17, 9 : faha, id. L. L. 6, 7, 66 : virgines raptae, id. ib. 6, 3, 57 ; Cic. Rep. 2, 7; Liv. 1, 9 sq., et saep. : lingua, Var. L. L. 5, 10, 20 : vocabulum, id. ib. 5, 22, 31 ; cf., origo (vocabuli), id. ib. 7, 3, 86 : licus, Vnr. R. R. 1, 67 : salix, Col. 4, 30, 4 : oleum, Pall. Mart. 9, 8, et saep. — *(J3) Adv., Sabine, In Sabine, in the Sabine tongue, Var. L. L. 5, 32, 44. — b. In par tic, Sabina herba, A kind of juniper, the savin, Juniperus Sabina, L. ; used for incense, Cato R. R. 70, 1 ; Plin. 16, 20, 33 ; 17, 13, 21 ; 24, 11, 61 ; Virg. Cul. 402 ; Prop. 4, 3, 58 ; Ov. F. 1,343; 4, 741.— Hence, 2. Subst. : a. Sa- binilSj i, m., A Sabine, Liv. 1, 45. — And as anom. prop., (* A servant of Trebonius, Cic. Fam. 16, 16). Also, The name of an Augustan poet, a friend of Ovid, Ov. Am. 2, 18, 27; cf Biihr's L. R. Gesch. p. 216; the same perh. also, Hor. Ep. 1, 5, 27. Also, The surname of the jurist Massurius, v. h. v. — Hence SabinianuS) <>i ura i adj., Of or pertaining to Sabinus : libri Sabiniani, the books composed by him, Cod. Justin. 3, 33, 17 ; 34, 14, et al. ; and subst, Sabiniani, drum, m., Thefoh.xo- ers of Sabinus, the Sabinists, Ulp. Vila. 24, 1, 11 ; Marcell. ib. 41, 1, 11.— b. Sabina, ae, f, A Sabine woman, Prop. 2, 6, 2i 2, 32, 47 ; Ov. Am. 2, 4, 15.— c. Sabinum, i, n. (sc. vinum), Sabine wine: vile, Hor. Od. 1, 20, 1. Sabis, i s > m - •' I. ^4 river in Gallia Bel- gica, now the Sambre, Caes. B. G. 2, 16. 1 ; 18, 1 ; cf. Ukert, Gall. p. 147.— H. A river in Carmania, Mel. 3, 8, 4 ; Plin. 6, 23, 27. —III. ^ deity of the Sabaeans, Plin. 12, 14, 32, § 63. (* Sabrata (Sabratha), ae,/. A town of Africa, near the lesser Syrtis, now So- bart, Plin. 5, 4, 3 ; Sol. 27.) ( Sabrina, ae,/. A river of Britain, now the Severn, Tac. A. 12, 31.) SabucuSp '. v. sambucus. sabuleta>orum,«. [sabulum] Sandy places, Plin. 27, 8, 41. sabulo» on > s i m - (neutr. eollat. form, sabulum, Var. in Non. 169, 10 ; Plin. 17, 4, 3 ; 31, 3, 28 ; 36, 25, 63 ; Curt. 7, 4 med.). Coarse sand, gravel, Var. R. Ii. 1, 9, 5 ; Col. 3, 11, 9 ; 4, 33, 1 ; Vitr. 2, 3 ; 8, 1 ; Pall. Aug. 8,2. SabuloSUS, a, um, adj. [sabulo] Full of sand, sandy, gravelly: loca, Col. 2, 15, 4: arva, id. 2, 10,23: term, Plin. 13, 4, 7: solum, id. 35, 14, 49: aprica, id. 21, 29, 103 : lutum, Vitr. 2, 3. 8 AC C sabulum* i. v - eabulo. saburra, ae, /. [kindr. with sabuloj Sand in ships, to keep them 6teady; bal- last. Liv. 37, Ufin. ; Virg. G. 4, 195; Plin. 16,40,7«; 10,23. 30. ' saburralis, e, adj. [saburra] Con- sisting oj sand, sand- : sacoma, Vitr. 9, D med. t saburrarius. ii, m. (id.] One who carries ballast to ships : cobpvs sabvrra- riorvm, Inscr. Orell. no. 4116. saburro. no per/., atum, 1. v. a. [sa- burra] Jo Jill or lade with ballast, to bal- last (very rarely): J. Lit.: sese arena (echini), Plin. 18, 35, 87. — M id.: grues sublatis lapillis ad moderatam gravitatem saburrantur, Sol. 10. — 1|. Transf. : ubi saburratae suraus, ice arc stuffed full, crammed fulL, comically for saturatae, Plaut. Cist. 1, 2, 2. So, too, perh.. sanguis, i. e. of a drunken person, Arn. 5, 12 Orell. .V. rr. C* Sabns- >. ">- : I. A king of India, Curt. 9, 8, 11. — n. The progenitor and god of the Sabincs, Sil. 8, 424.) Sacac> arum, m., Soon, ^ people of Hortheru Asia, a part of the Scythians, Mel. 3, 7, 1 ; Plin. 6, 17, 19 ; Curt. 5, 9 ; 7, 4 ; Catull. 11. 6. In the sing., Saces (Sd- «;,-). Claud. Laud. Stil. 1, 157. ' ' sacal. indccl. [an Esvptian word] Egyptian amber, Plin. 37, 2, 11, 1. saccarius, a. um, adj. [saccus] Of or belonging to sacks, sack- (post-Aug.) : nana, perh. laden with sacks, AucL ap. Quint. 8. 2. 13,— H. Subst. : 1. saccarius, ii, m.. One who carries sacks, Paul. Dig. 18, 1, 40. § 3; Inscr. Orell. no. 4176. — * 2. saccaria, ae, /.. The labor of a purler, App. M. 1. p. 36 Oud. iV. cr. sacCellatlOi onis, /. [saccellus] In the later medic. Ian?.. The applying of a little bn?. a dry poultice, Ves. 3, 11, 3 ; 5, 28. 9. saccellus- '■ m -, dim. [saccus] A little Ims : sonautes aere. Petr. 140 fin. : calidi, i. e. dm poultices for the sick, Cels. 4, 4 med. : so Veg. 2, 24, 5 ; 3, 28. 3, et al. sacceus. a, um, adj. [id.] Of or be- lu iscing to a sack, sack- (late Lat.) : cingu- liim. tunica, i. e, of coarse sackcloth, Hier. Kp 22.27; Vit. Hilar. 44. t saccharon- ^ "■ = cAicxapov, A sice et juice distilling from the joints of the bamboo, a kind of sugar, Plin. 12, 8, * saccfbncciS) e. adj. fsaccus-bucca] aitubby-cheeked, Arn. 3, 108. sacciperium- it "■ [saceus-pera] A pocket for carrying a nurse, Plaut. Rud. 2, 6, 64. * sacCO) n0 P er /i atum, I.e. a. [saccus] To strain through a bag, to strain, filter : I. Lit: saccata aqua (opp. turbida), Sen. Ep. 86 med. ; so Plin. 18, 7, 17 ; 29, 2, 10 ; 31, 6, 34, et al. : Caecuba, to filler, Mart. 2, 40. — II. Transf., of urine : saccatus hu- mor corporis, Lucr. 4, 1025 ; so Seren. Samm. 6, 77 ; and absol., saccatum, i, 7i., Urine. Arn. 2, p. 69. saccularius- h, m. [sacculus] One who by juggling tricks, etc., steals money from the pocket ; A cut-purse, pickpocket, swindler. Ulp. Dig. "47, 11, 7;" 18, 1 ; As- con, ad Cic. Tog. cand. p. 90, ed. Orell. sacculuS) i. m., dim. [saccus] A little bag (not in Cie.) ; for filtering wine, Lucil. in Cic. Fin. 2, 8, 23 ; for grain, App. M. 9, p. 232, et saep. : esp. for money, a money- purse, purse, Plin. 2, 51, 52 : Juv. 11, 27 ; 14, 138 ; Mart 5, 39 ; 11, 3 J Ulp. Dig. 16, 2, 1, § 36. et al. Hence, comically, saccu- lus Plenus aranearum, i. e. empty, CatulL 13, 8. t SaCCUS; t m - = WW«a -^ sack, bag : cum iste civitatibus fruinentum, coria, cilicia, saccos imperaret Cic. Verr. 2, 1, 3S : (mulus ferebat) tumentes multo sac- cos hordeo, Phaedr. 2, 7, 3 : mensam poni jubet atque Etfundi saccos numorum, Hor. 8. 2. 3, 149 ; so of a money-bag. id. ib. 1, 1, 70 ; Mart. 10, 74 : so of a bag for strain- in», filtering wine, Col. 9, 15. 12 ; Mart 12, 60"; Plin. 14" 22, 28 ; 19, 4, 19 ; hence vinarii, id. 24, 1, 1 : nivarius, for straining snow- water, Mart. 14, 104 in lemm. ; for purify- ing fat Plin. 29, 6, 39 ; for laying on a dis- eased part of the body, id. 31, 9, 44, § 102 ; Veg. 5, 57, 2, et saep.— Of A beggar's 17 S ACE walla or scrip, Plaut. Capt 1, 1, 22. —II. Transf., in eccL Lat, like the Hebr. p'&< A garment of sackcloth or haircloth, worn by monks and others, Hier. Ep. 44 ; Aug. Narrat. in Psalm. 2, 29 fin. ; Paul. No! Carm. 35, 451. saccllum. >, "-, dim. [sacrum] A lit- tle sanctuary, t e. a small, uncovered place consecrated to a divinity ; a chapel : " so- cellum est locus parvus deo sacratus cum ara," Trebatius in Gell. 6, 12, 5 : " sacella dicuntur loca diis sacrata sine tecto," Fest. p. 145 and 251 ; Ter. Ad. 4, 2, 37 : sunt loca publica urbis, sunt sacella, Cic. Agr. 2, 14, 36 ; cf. Liv. 40, 51 fin. : exau- gurare fana sacellaque statuit, id. 1, 55: Caeciliam Metelli exisse iu quoddam sa- cellum ominis capiendi causa, Cic.de Div. 1, 46, 104 : flore sacella tego, Prop. 4, 3, 57 : incultum, id. 2, 19, 13 : Quirini, Fest. S. V. QVIRIXALIS porta, p. 131 ; cf. Liv. 5, 40 ; so, Naeniae deae, Fest. p. 106 : ple- beiae Pudicitiae, id. p. 127; Murini, id. p. 172, et saep. sacer. sacra r sacrum (ante-class, collat. torm, plur., sacres porci, Plaut Men. 2, 2, 16 ; id. Rud. 4, 6, 4 ; Var. R. R. 2, 1, 20 ; 2, 4, 16 : sing, ace., sacrem por- cum. Fest s. h. v. p. 251), adj. [from the root sac, whence also sancio ; kindr. with the Gr. 'Al", aytos, iyvos] Dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, 'tcpos : " Gallus Aelius ait sacrum esse quocum- que modo utque instituto civitatis conse- cratum sit sive aedis, sive ara, sive sig- num, sive locus, sive pecunia, sive. quid aliud quod dis dedicatum atque consecra- tum sit," Fest. s. v. sacer moxs, p. 251 ; cf., " quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur," Macr. S. 3, 7. I. In 2: en.: quicquam (opp. profanura), Plaut. Merc. 2, 3, 27 ; id. Trin. 2. 2, 8 ; cf., aedificiis omnibus, pubheis privatis sacris profanis, sic pepercit etc., Cic. Verr. 2. 4. 54 ; so opp. to profanus, id. Inv. 1, 26, 38 ; Auct. Her. 2, 4, 7 ; so Quint 5, 10, 38 ; Sail. C. 11, 6; Hor. Ep. 1, 16, 54 ; id. A. P. 397, et al. : villae signis et tabulis refertae par- tim publicis partim etiam sacris et religi- osis, Cic. Leg. 3. 13 fin. ; so coupled with religiosus, id". Verr. 2, 4, 57 ; Suet Tib. 61 ; Plaut. Trin. 4, 3, 37 : (legnm) genera sunt tria. sacri. pnblici. privati juris, Quint 2, 4, 33 ; cf. in the Sup. : deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti, Ov. Her. 9, 159 : aedes, Plaut. Am. 4, 1, 5 ; so Cie. Fam. 13, 11 ; Quint 4, 2, 8 ; Ov. M. 14, 315, et al. : ara, Plaut Aul. 4, 1. 20 : aurum. Liv. 5, 50 ; cf., pecunia (opp. privata), Quint 4, 2, 8 : arma, Liv. 24, 21 : tus, Ov. M. 14, 130 : sanguis (of the sacrificial victim), Catull. 68, 75 : ales (so called from its use in au- gury), Virg. A. 11, 721 : luces (coupled with profestae), Hor. Od. 4, 14, 25; cf., dies (coupled with religiosus). Suet Tib. 61 : tempus, Hor. Carm. Sec. 4 : comjiis- svm. a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9, et saep. — Poet : vitis (as sacred to Bac- chus), Enn. in Charis. p. 214 P. ; Hor. Od. 1. 18, 1 ; cf. so, laurus, id. ib. 3. 4, IS ; Virg. A. 7, 60 : robur, Ov. M. 8, 754 : aqua, Hor. Od. 1. 1, 22 : fontes, Ov. M. 2, 264 : focus, Hor. Epod. 2, 43 : Tarentum, id. Od. 1, 28, 29 : fines, Sil. 3, 501 ; cf., montes (the Alps, because not to be ascende'd by men), id. 4, 70 : — vates (because dedicated to Apol- lo), Hor. Od. 4, 9, 28; Tib. 2. 5, 113; cf., sacer interpresque deorum Orpheus. Hor. A. P. 291. And (for sanctus) of the divin- ity itself: Vesta, Prop. 3, 4, 11 ; so, Cybe- le, id. 3, 22, 3 (but in Liv. 3, 19, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti. See the passage in its con- nection.) (* Sacer mons, A mountain three miles from Rome and beyond the Anio, to which the Roman people retired during their controversy with, the Senate, Liv. 2, 32 : — os sacrum, quod imam ventrem sustinet Coel. Aur. Tard- 1, 4 :— Sacra via, or Sacer clivus, a street in Rome leading from the Forum to tlie Capitol, Cic. Plane. 7 ; id. Att 4, 3 ; Hor. S. 1, 9. 1 ;— id. Od. 4, 2, 35 :— sacer morbus, the epilepsy, Coel. Aur. Chron. 1, 4 : — Sacer lapis, a stone land- mark, a mere-stone, Liv. 41, 13.) — For its combinations with ignis, via, etc., see un- der those words. — (p) c. gen. (quite clas- sical) : sacra corona Jovis, Plaut. Men. 5, S ACE 5, 38 ; so, urna Veneris, id. Rud. 2, 5, 16 (for which, urna Veneria, id. ib. 18) : dies Dianae Celebris, Hor. Od. 2, 12, 20 : sepul- crum Batti veteris, Catull. 7, 6. — As a pred- icate : terra, ut focus domiciliorum, 6a- icra deorum omnium est (a trans], of the Platon. m tcpi -ivruiv Scuv), Cic. Leg. 2, 18, 45 Mos. ; cf., ilia insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur, id. Verr. 2, 1, 18 ad Jin. — (y) c dot. (mostly poet and in post-Aug. prose ; cf., on the contrary under no. II., a) : sacra Jovi quercus, Ov. M.7,623; cf., esculus Jovi sacra, Plin. 16, 4, 5; so, cervua Nymphis, Ov. M. 10, 109 : Polyphoetes Cereri (as a priest), Virg. A 6, 484: pugionem templo Salutis defrax- erat gestabatque velut magno open sn- crum, Tac. A. 15, 53.— As a predicate : Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus. Ov. F. 2, 52: quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata). — B. T r a n s f., apart from the relig. sphere. Holy, sacred, awful, venerable (not so till after the Aug. period, and very rarely) : silentium, Hor. Od. 2, 13, 29 : lingua (Cic- eronis), Mart 5, 69 : quaedam patris me- moria, Quint. 11, 1, 59. — So used of the emperors ; disapproved of by Tiberius : (Tiberius) alium dicentem "sacras ejus occupationes'' verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coiJgit Suet. Tib. 27. But soon after Tiberius, in general use : auris Caesaris, Mart. 7, 99 : sacri lateris custos, id. 6, 76 ; and hence, for ecclesiastical : do- mus, comitatus, scrinia, largitiones, etc, in the law-books, saep. II. In par tic, with a bad accessory signif., Devoted to a divinity for destruc- tion, forfeited ; and absol., accursed, crim- inal, impious, wicked: (a) c. dal. : si qvis- QVAM ALIVTA FAXIT, IPSOS IOVI SACHT. esto. Lex. Numae ap. Fest p. 5; cf. an ancient plebiscitum in Liv. 3, 55 : non ali- enum videtur, de conditione eorum hom- inum referre, quos leges sacros esse cer- tis diis jubent quod, cum cetera sacra vio lari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc., Macr. S. 3, 7 ; cf. the follg.— ()3) Absol. : " homo sacer is est, quern populus judicavit ob maleficium ; nequu fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tri- bunicia prima cavetur : si qvis evm, qvi EO PLEBEI SCITO SACER SIT, OCCIDERIT, papricida ne sit. Ex quo cuivis homo malus atque improbus sacer appellari so- let," Fest. s. v. sacer mons, p. 251 : pa- TROXVS SI CtlENTI FRAVDE3I FECERIT saceb esto, Lex. XII. Tab. ap. Serv. Virg. A. 6, 609 ; in imitation, uter aedilis fuerit, etc. ... is intestabilis et sacer esto, Hor. S. 2, 3. 181 ; Liv. 3, 55, 8. B. Transf., beyond the relig. sphere, Accursed, execrable, detestable, horrible, in- famous, etc. (so only poet, and in post- Aug. prose) : a. Of persons : ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus, Plaut. Bac. 4, 6, 14 ; so Afran. in Non. 397, 22 (coupled with malus) ; Lucil. ib. 27 ; cf. in the Sup. : Plaut Most. 4, 2, 67 ; Poen. prol. 90 ; Rud. 1, 2, 69 ; Turpil. in Non. 397, 29 (coupled with pessimus). — b. Of things : sacerrimum domicilium, Turpil. in Non. 397, 30: di magni, horribilem et sacrum libellum, Catull. 14, 12 ; so, hircus alarum, id. 71, 1 : fames auri, Virg. A. 3, 57 : for which, aurum fame, Plin. 33, 1, 1 : vene- num (Medeae), Val. Fl. 7, 165 : nox, id 8. 25 : arma meru, id. 4, 185 ; cf.. pavor. id. 1, 798 : insania, Stat. Th. 10, 804. et saep. Camp, and Adv. do not appear (althoush in Var. L. L. 8, 39, 123, after macrior, th. example sacrior seems to be wanting). Hence, substantively, sScrum, i", v.. Something consecrated; a holy or sacred thing ; a religious act (sacrifice) ; in the plur. also, in gen., sacred rites, religion.-: worship, religion (both of the State, and of single races and families ; and even of individuals ; v. under no. ff) (quite class. ; most freq. in the plur.): j>. m - [ an Indian word] A hyacinth-colored amethyst in India, Plin. 37, 9, 40 ; v. sacos. '< sacopenium. «> «■ = auyavnvov, The gum -like juice of an umbelliferous plant, Plin. 19, 8, 52; 20, 18, 75. Called, also, from the Greek, sagapenon, id. 12, 25, 56 ; 19, 3, 15. tt SaCOS t an Indian word], Hyacinth- color, so called by the Indians, Plin. 37, 9,40. sacramentum, i, «• [sacro] I. In good class. Latin, a jurid. and milit. ;. t. A. Jurid. (. t.. The sum which the two parties to a suit at first deposited, but aft- erward became bound for, with the tresviri capitales ; so called because the sum de- posited by the losing party was used for religious purposes, esp. for the sacra pub- lic»; v. Fest. p. 265; and Dirks, civilist. Abhandl. 2, p. 116; or, perh. more cor- rectly, because the money was deposit- ed in a sacred place; see the follg. pas- sage of Varro and Midler's note. (Anoth- er reason is given in Isid. Orig. 5, 24 fin. : " sacramentum. est pignus sponsionis ; vo- catum autem sacramentum, quia violare, quod quisqlie promittit, perfidia est" ) : . "ea pecunia, quae in judicium venit in litibus, sacramentum a sacro. Qui pete- bat et qui intitiabatur, de aliis rebus utri- que quingenos aeris ad pontem depone- bant, de aliis rebus item certo alio legiti- me numero assum ; qui judicio vicerat, suum sacramentum e sacro auferebat, vic- ti ad aerarium redibat," Var. L. L. 5, 36, 49 Mull. N. cr. : "qui prior vindicaverat, dicebat : qvando tv inivria vindica- VISTI, D AERIS SACRAMENTO TE FROVO- co ; adversarius quoque dicebat : simil- iter ego te ; seu L. nsses sacramenti nominabant . . . Postea praedes Praetor ab utroque accipiebat sacramenti, quod id in publicum cedebat," Gai. Inst. 4, 16; cf. id. § 13 sq. ; 95: "sacramenti autem nomine id aes dici coeptum est quod et propter iierarii inopiam et sacrorum pub- licorum multitudinem consumebatur id in rebus divinis," Fest. p. 265 : " cum in rem aliquam agerent litigatores et poena se sacramenti peterent, poscebant judi- cem, qui dabatur post trigesimum diem," Pseudo-Ascon. in Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26 (p. 164 ed. Orell.) : de multae sacramento consules comitiis centuriatis tulerunt, Cic. Rep. 2, 35 Mos. Cf. Zimmern, Rechts- gesch. 3, p. 102 sq., and the authors there cited; Rein's Rom. Priv. p. 427. — Hence, 2. Me ton., A cause, a civil suit or pro- cess : decemviri re quaesita et deliberata sacramentum nostrum justum judicave- runt, Cic. Caecin. 33, 97 ; cf., out of the jurid. 6phere : justo sacramento conten- dere, id. de Or. 1, 10, 42; and id. Fam. 7, 32, 2 : injustis vindiciis ac sacramentis alienos fundos petere, id. Mil. 27, 74. B. Transf. from jurid. to milit. lang. (cf., under no. 2, the passage from Cic. Off. 1, 11, 36), orig., The preliminary en- gagement entered into by newly-enlisted troops (this was followed by the proper military oath, jusjurandum, which was at first voluntary, but, after the second Punic war, was demanded by the milita- ry tribune) : "milites tunc (i. c. anno 538 A.U.C. ), quod numquam antea factum erat jurejurando ab tribunis militum ad- acti, jussu consulum conventuros. Nam ad earn diem nihil praeter sacramentum fuerat, et, ubi ad decuriatum aut centuri- atum convenissent, sua voluntate ipsi in- ter se equites decuriati, centuriati pedites conjurabant, sese fugae atque formidinis ergo non abituros neque ex ordine reces- suros, nisi, etc. ... Id ex voluntario inter ipsos foedere a tribunis ad legitimam ju- risjurandi adactionem translatum," Liv. 22, 38 ; cf. " Front Strat. 4, 1, 4." Hence, since that time, 2. For jusjurandum, The military oath of allegiance (very freq. and quite class.) : milites Domitianos sacramentum apud se dicere jubet, to take the oath of allegiance, Caes. B. C. 1. 23, 5 ; so, sacramentum di- cere, id. ib. 1, Sfifin. ; also, sacramentum dicere alicui, Tac. A. 1, 28 ; and in a like signif. in Livy : sacramento (abl.) dicere, Liv. 2, 24,/irt. ; 4,53; 25,5; 41, 5 ad fin., also, sacramento dicere alicui, id. 24, 8 : S A C Jt ut oninc» ininoi'es quinquagintR anuissac- ramento (ahl. ) rogaret, should adminis- ter the oath of allegiance to them, swear them in, Liv. 40, 20 ; eo, rognre (nliquos) sacramento, id. 32, 26; 35, 2 ; Quiut. 12, 2, 26 ; also, rogaro (aliquos) Sacramento alicujus, Caes. B. G. 6, 1, 2 Oud. N. cr. ; (as to the gen., cf. the follg. passages of Tucitus) : in a like sense ; adigere Sacra- mento aliquos, Liv. 4, 5 ; 7, 11 ; 9, 29 ; Tac. A. 1, 37; id. Hist. 1, 55; also, adigere ali- quos sacramento Othonis, Vitellii, Vespa- siani, id. ib. 1, 76; 2, 55 ; 2, 79 ; and, adi- gere aliquos sacramento in nomen sena- tue, Suet. Gain. 16: sacramento aliquem tenure . . . sacramento tencri, Caes. B, C. 2, 32, 9 ; ct'j secundo eum obliget militine ■ sacramento, quia, priore amisso, jure cum hostibus pugnare non poterat, Cic. Off. 1, 11, 36 (in which passage the primary ju- rid. signif. is alluded to): ex anions (le- gionibus) aetate nut valctudine fessi sacra- mento solvebantur, Tac. A. 16, 13 fin. : le- gionibus, quae sacramentum mutaverant, in poenitentiam conversis, i. e. had revolt- ed, Suet. Claud. 13 ; cr'., pocnitentia mu- tati sacramenti, id. Galb. 10 : alicujus sac- ramentum exuere, Tac. II. 3, 42 : hoc sac- ramento (viz., in the service of Bacchus) initiatos juvenes milites faciendos cense- tis? Liv. 39, 15,— b. Trail sf., out of milit. lung., An oath, a solemn obligation or en- gagement (not till after the Aug. period) : non ego perndum dixi sacramentum: ibi- mu3, ibirnus, etc., Hor. Od. 2, 17, 10 : in verba Eumolpi sacramentum juravimus, l'etr. 117, 5 : amicitiae sacramentum de- levi, id. ib. 80, 4 ; cf, si quod inesset mu- tis animalibus taciturn ac naturale sacra- mentum, App. M. 2, p. 31. II, In eccles. Lat, A sacred thing, mys- tery, Lact.7, 24; Frud. o fur, Quint. 9, 4, 23 : pu- nit furta sacrilegus, Son. de Ira 2, 28 ad fin. — Adj. : sacrilegas admovere manus, Liv. 29, 18. II. Transf. in gen., Tlial violates or profanes sacred things, sacrilegious, impi- ous, profane (so esp. freq. since the Aug. period ; not in Cic.) : a. Subst. : parrlcl- da, sacrilege, perjure, etc., Plaut. l's. 1. 3, 129 ; so masc. : Ter. Ad. 2, 4. 1 ; id. Eun. 5, 3,2; 13; Sail. C. 14, 3; Ov.M.8,793; 816: and c. gen. : nuptiarum, i. e. a violator of marriage vows, an adulterer, Cod. Justin. 9, 9, 29^«.— In the/™. : Ter. Eun. 5, 1. 13 ; Ov. M. 11, 41. — J), Adj.: hominem perdi- tum Miserumque et ilium sacrilegum, Ter. Eun. 3, 1, 29 ; so Ov. M. 4, 23 ; cf., o genera sacrilega I Ter. Ad. 3. 2, 6 : s. ignes admovere templis, Tib. 3, 5, 11; cf, ma- nus, dextra, id. 2, 4, 26 ; Hor. Od. 2, 13, 2 ; Ov. F. 3, 700 ; id. Am. 1, 7, 28 ; id. Met. 14, 539 : artes meretricum, id. A. A. 1, 435 : nefas (Catilinae), Mart. 9, 71 : hami (on account of the preceding sacris piscibus), id. 4, 30. — In the Sup. : exi e fano, sacrile gissime, Plaut. Rud. 3, 4, 1. — * Adv., sac- rilege, Saa'ilcgiously, impionsly: 'Pert, Apol. 12. t sacrima» orum, n. New wine offered to Bacchus: sacriraaappellabant mustum, quod Libero sacrificabant pro vineis et va- sis et ipso vino conscrvandis, sicut r-RAE- metiubi de spicis, quas primum messuis- sent, sacrificabant C'ereri, Fest. p. 145 and 251. Cf., "sackima, aitapxil ) Ac'kovS," Gloss. Philox. Sacri-portnS) «s. ™- [sacer] I. a place in Latinm, near Pracneslc, where Syl- la conquered the younger Marius (called in Appian. B. C. 1, 78, 'lead; Xiurjv), Liv. Epit. 87; Veil. 2, 26, 1; Flor. 3, 21, 23; Aur. Vict. Vir. ill. 68 and 75 ; per tmesin : quot apud Sacri cecidere cadavera portum, Luc. 2, 134. Cf. Mann. Itnl. 1, p. 645.— II. A town on the Gulf of Tarcntum, Liv. 26, 39. (£SpDub., and resting only on the au- thority of Sext. Ruf. de Region. U. R.: III. A square in Rome in the fourth region, also called Sacriporticus. For in Var. L. L. 5, 8, 17, Sacriportus is wanting in the best MSS., and prob. has arisen by means of a gloss, from " scriptura." tt sacriurn- ii. »• ( a Scythian word] Scythian amber, Plin. 37, 2, 11, § 40. Sacro. avi, arum, l.v.n. [sacer] To de- clare or set apart as sacred ; to consecrate, dedicate, or devote to a divinity: I, Lit: eum praedam Veientanam publicando sa- crandoque ad nihilum redegisse, ferocitei increpant, Liv. 5, 25 : agrum Veneri, Ov. M. 10, 644 ; so, Capitolino Jovi domim ex auro, Suet. Tib. 53 fin.: laurum Phoebo, Virg. A. 7, 62 : aras, id. ib. 5. 48 : vigilem ignem, id. ib. 4, 200 : votum, id. ib. 8. 715, et al. — In the Part, perf : dunbus aris ibi Jovi et Soli sacratis quum immolasset, Liv. 40, 22; so, arae, Suet. Tib. 14: men- sae, Liv. 23, 9 : humus (;'. e. sepulchmm), Ov. M. 15, 55 : rite pecudes, Virg. A. 12, 213, et al.— 2, With a bad accessory signif. (cf. sacer, no. II.) To devote or doom to de- struction, to declare accursed, to condemn: de sacrando cum bonis capite ejus, qui regni occupandi consilia inisset. gratae in vulgus leges fuere, Liv. 2, 8 ; cf. id. 10, 38. B. Transf. out of the religious =phere, To set apart, consecrate, devote, 1343 SACR give a thing to tiny one (poet, and very rarely) : quod patriae vocia studiis nobis- que sacrasti, Cic. poet. Div. 1, 13, 22 : hunc il 11 honorem Juppiter sacravit, Virg. A. 12, 141. — And ace. to no. A, 2: injecere ma- nura Parcae, telisque sacrarunt Evandri (Halaesum), Virg. A. 10, 419. H, Meton., To render sacred or invio- lable by consecration ; to hallow, consecrate: foedus, quod in Capitolio sacratum fuis- s et, irritum per illos esse, had been decreed inviolable, Liv. 38, 33 ; cf., sanctiones sa- crandae sunt genere ipso aut obtestatione legis, aut, etc., Cic. Balb. 14, 33. So sacra- ta lex, a law whose violation was punished by devoting the offender to the infernal gods, Cic. Sest."7, 16 ; Liv. 2, 33 ; 3, 17 ; 7, 41 ; 9, 39, et saep. et al. ; cf., " sacratae leges sunt, quibus sanctum est, qui quid adver- sus eas fecerit, sacer alicui deorum sit cum familia pecuniaque," Fest. p. 251. — Hence also of a deity, To hold sacred, to worship or honor as sacred: haud frustra te patrem deum hominumque hac eede sacravimus, Liv. 8, 6 ; so, sacrata Vesta, Ov. M. 15, 864. B.Transf. out of the relig. sphere, To render imperishable, to immortalize (very rarely) : aliquem Lesbio plectro, Hor. Od. 1, 26, 11 ; cf. miratur nihil, nisi quod Libi- tina sacravit, id. Ep.2, 1,49 : vivit vigetque eloquentia ejus (Catonis), sacrata scriptis omnis generis, Liv. 39, 40. — Hence sacratus, a, um, Pa., Halloioed, conse- crated, holy, sacred : sacrata jura paren- tum, Ov. M. 10, 321 ; so, jura Graiorum, Virg. A. 2, 157; dux, i. e. Augustus, Ov. F. 2, 60 ; cf., manus (Tiberii), id. ib. 1, 640 : dies sacratior, Mart. 4, 1 : numen gentibus ancratissimum, Plin. 33, 4, 24. So, at a later period, Sacratissimus, An epithet of the emperors, Gai. Dig. 38, 17, 9 ; Marnert. Pan. ad Maxim, 1, et saep. — Adv., sacra- te, in eccl. Lat, Holily, piously: vivere, Aug. Ep. 22^J7i. And also for Mysterious- ly, mystically : Aug. Doctr. Chr. 2, 16. sacrosanctus (also sometimes writ- ten separately, sacro sanctus, and per tmesin, Bacroque sanctum, Plin. 7. 44, 45. Collat. form, sacersanctus, Tert. Cor. mil. 13 fin.), a, um, adj. [sacer-sancio] orig., In- augurated or consecrated with, religious ceremonies (v. the folly, passage from Liv. 3, 55) ; hence, Meton., Fixed, decreed as inviolable, sa- cred, inviolable, sacrosanct: "ipsis quoque tribunis (pi.), ut sacrosancti viderentur (cujus reiprope jam memoriaaboleverat), relatis quibusdam ex magno intervallo ceremoniis, renovarunt ; et cum religione inviolatos eos, turn lege etiam fecerunt, 6anciendo : vt q,vi tiubvnis plebis ae- DILIBVS, JVDICIBVS, DECEMVIKIS NOCVIS- SET, EIVS CAPVT JOVI 8ACRVM ESSET, etc. Hac lege juris interpretes negant quem- quam sacrosanctum esse : sed eum, qui eorum cuiquam nocuerit, sacrum sanciri: itnque aedilem prehendi ducique a majo- ribus magistratibus : quod etsi non jure fiat (noceri enim ei, cui hac lege non lice- at), tamen argumentum esse, non haberi pro sacrosancto aedilem ; tribunos vetere jurejurando plebis quum primum earn potestatem creavit sacrosanctos esse," Liv. 3, 55 ; cf., "sacrosanctum dicitur, quod jurejurando interposito est institutum, si quis id violasset, ut morte poenas pende- ret. Cujus generis sunt Tribuni plebis Aedilesque ejusdem ordinis," Fest. p. 251. and 145 : " sacrosanctum esse nihil potest, nisi quod populus plcbeevc sanxisset : de- inde sanctiones sacrandae'sunt genere ip- so aut obtestatione legis aut poena, quum caput ejus, qui contra fecerit, consecra- tur," Cic. Balb. 14 : agi deinde de Concor- dia coeptum concessumque in conditio- ncs, ut plebi sui magistratus essent sacro- sancti, Liv. 2, 33 ; so of the tribunes of the people, id. 3, 19 ; 9, 9 (opp. to profani) ; l'lin. 7. 44, 45 ; cf., s. potestas (tribunorum, pi.), id. 4, 3; 29, 20 fin. : accusator, velut sacrosanctus crat, Tac. A. 4, 36 fin.: — si Q.VID sackosanctvm esset, an old form- ula in Cic. Balb. 14 fin.: ergo in va6tatione omnium tuas possessiones sacrosanctas futuras putaa? Cic. Cat. 2, 8, 18 : colonos etiam maritimos, qui sacrosanctam vaca- tionem dicebantur habere, dare milites cogebant, Liv. 27, 38 Drak. : Oedipodis os- 1344 SAEP sa, honore arae decorata, quasi sacrosanc- ta, Val. Max. 5, 3 fin. II. T ran sf., apart from the publicists' lang., Most holy, most sacred, venerable (post-Aug. ; freq. in the Christian writ- ers) : cujus (Rufi) mihi memoria sacro- sancta e6t, Plin. Ep. 7, 11, 3 : so, imago tua, App. M. 5, p. 164 : ista civitas (Roma), id. ib. 11, p. 270 : contemplatio conspectus tui (sc. Episcopi), Sid. Ep. 9, 10 : de sacro- sanctis Ecelesiis, Cod. Justin. 1, 2. (* Sacrovir> i> m. Julius Sacrovir, A nobleman of Gaul, Tac. A. 3, 40; 43; 44, et al— Hence Sacrovirianusj a, um, adj., Of or named from Sacrovir : bellum, Tac. A. 4, 18.) sacrtif ICO» are, v. sacrifico, ad init. sacrum» >, v - sa cer, a & fi n - (* Sadalai ae, m - ■' I. A king of Thrace, Cic. Verr. 1, 2, 4. — H, A son of Colys, king of Thrace, Caes. B. C. 3, 4.) Sadducaei, 6rum,m.,Q , p-n)f: The Sadducces, a religious sect among the Jews, Tert. Praescr. 45. — Hence, n. Saddu- CaeilS; a, um, adj., Of or belonging to the Sadducees : genus, Arn. 3, p. 134. saeclum, i, v. seculum. saecularis and saeculum? v. secul. saepe, adv., v. % saepis. saepenumcro, adv., v. {saepis, no. saepes- is, v. sepis. saepiculC) <"&>■ dim. [saepe] Pretty often, pretty frequently, ever and anon (an Appuleian word), App. M. 2 init. ; 6, p. 185 ; 9, p. 231 ; 235, et saep. ( * Saepimim (Sep.). i, n. A town of the Samnites, Liv. 10.44; 45. — Saepina- teSj™-, The in habitants of Saepinufh, Plin. 3, 12, 17.) Saepio, ire, v. sepio. X Saepis, e, adj. That happens often, frequent. As an adj. cited only once in the Comp., saepiob., by Prise, p. 1016 P. ; and once in the Sup. : saepissimam dis- cordiam fuisse, Cato Nepos in Prise, p. 602 P. — But very freq., in all styles and periods., saepe, adv. (cf. abunde, prope ; v. Rud- dim. 1, p. 174, not. 37): I. Often, oft, oftentimes, many times, frequently (at in- definite intervals, while crebro denotes in close succession); aperitur ostium, unde saturitate saepe ego exii ebrius, Plaut. Capt. 1, 1, 35 ; id. Stich. 1, 3, 13 : saepe ex te audivi pater, id. Merc. 2, 3, 51 ; cf. Cic. Rep. 1, 30 ; and, saepe hoc de noa- joribus natu audivimus, id. ib. 2, 15 : cum saepe mecum ageres, ut, etc., id. Lael. 1, 4 : sed — saepe enim redeo ad Scipionem, etc., id. ib. 17, 62 ; cf. in the Comp. : quo- circa — dicendum est eniin saepius, etc., id. ib. 22, 85 ; mihi lucro saepe eris, Plaut. Cist. 1, 1, 52 : licet lascivire, dum nihil metuas, ut in navi ac saepe etiam in mor- bo levi, Cic. Rep. 1, 40 ; so, saepe etiam, id. ib. 1, 17 : in hoc statu rei publicae, quem dixi jam saepe (sc. cap. 1, 41 ; 45 ; 2, 33), non posse esse diuturnum, id. ib. 2, 37 ; haud saepe, Plaut. Cure. 1, 2, 33 ; so, non saepe, id. Pseud. 2, 4, 37 :— solet jocari saepe mecum illo modo, id. Men. 2, 2, 42 ; cf. id. jb. 5, 2, 18; so, coupled with so- lere, Cic. Rep. 2, 5 fin. ; cf. in the Sup. : de quo (Homero) saepissime vigilans (Ennius) solebat cogitare et loan. id. ib. 6, 10 ; so, too, Lael. 8, 26 :— vidi ego multa saepe picta, quae Acherunti fiei'ent cruci- amenta, Plaut. Capt. 5, 4, 1 ; so, joined with multus.id.ib. 2,2, 78; id.Casin.2,5,41 ; id. Mil. 3, 3, 12; id.Poen.1,1,1 ; Cic.Rep.3,30; id. Lael. 1,2; id. Off. 2, 6,20,etsaep.et al.; cf. also, saepe et multum hoc mecum co- gitavi, Cic. Inv. 1,1; and, in hac (causa) multum et saepe versatus, id. Quint. 1, 3 : quorum saepe et diu ad pedes jacuit stra- tus, id. ib. 31, 96 ; Plaut. Cist. 2, 1, 28 : nullu8 (piscis) minus saepe ad terram ve- nit, id. Rud. 4, 3, 56 : illos (inimicos) saepe verum dicere, hos (amicos) numquam, Cato in Cic. Lael. 24 fin. : quod vos nimium saepe Dicitis, Cic. Fin. 2, 13,41 : bene sae- pe, Enn. Ann. 7, 95.— (/3) In the Comp. : ibi eos conspicias quam praetorem sae- pius, Plaut. Poen. 3, 2, 8 ; cf. Cic. Rep. 1, 38. — More usually, like the Germ, ofter, ofters, without a follg. quam: quod, etsi saepe dictum est, dicendum est tamen SAE V saepius, etc., Cic. Off. 3, 17, 69 ; cf. Caes. in Cic. Att. 9, 6, A. : semel atque iterum ac saepius, Cic. Fontei. 8, 16: semel et saepius, id. Inv. 2, 4, 14 : bis ac saepiua, Quint. 10, 5, 7 : iterum et saepius te rogo, Cic. Fam. 13, 42 fin. ; so id, de imp. Pomp. 11, 30 ; and, iterum ac saepius, Quint. 12, 8, 8 : quo quidem schemata utuntur poe- tae saepius, sed ne oratorea quidem raro, id. 9, 3, 44 : quo magis novi, tanto saepius, Ter. Ph. 2, 2, 14 : propterea saepius te, ut memineris, moneo, Plaut. Capt. 2, 1, 43 : ut verbis, quid sit, definiam saepius, Cic. Rep. 1, 24 : quasi ipsos induxi loquentes, ne inquam et inquit saepius interponere- tur, id. Lael. 1, 3. — (y) In the Sup. : tibi saepissime Cyatbisso, Plaut. Men. 2. 2, 28 ; id. Pseud. 2, 4, 56: optare ut quam sae- pissime peccet amicus, Cic. Lael. 16, 59. II, So in general propositions stating the results ot experience, to denote that which is wont to take place frequently : Plaut. Capt. prol. 44 : illud saepe fit, tern- pestas venit, etc., id. Most. 1,2, 27 ; cf. Ter. Hec. 3, 1, 28 : in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem, Cic. Rep. 2,33; so, saepe, five times in succession, id. Lael. 10, 33 sq. — In the Sup. : bonum consilium sub- ripitur saepissime, si, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 8. III. Sometimes with numero, and also joined in one word with it, saepenume- r o, to strengthen the main idea, like our Oftentimes, time and again (so perh. not till after the class, per.) : Aeduos fratrea consanguineosque saepenumero a senatu appellatos, Caes. B. G. 1, 33, 2 ; so id. ib. 1, 39, 1 ; ], 40, 7 ; 6, 8, 4 ; 7, 62, 1 ; Cic. de Or. 1, 1 ; de Sen. 2 ; Rose. Am. 24, 67 ; 41, 119 ; Fam. 16, 21, 3 ; Sail. C. 52, 7 ; 53, 3 ; Auct. B. Afr. 35, 4, et al. Once also in the Comp. : gigni hominem saepe nono, saepiusnumero decimo mense, Gell. 3, 16. sacpiusculc, adv. dim. [saepius, lrom 6aepeJ Pretty often, pretty frequently : peccas, Plaut. Casin. 3, 5, 59 ; ace. to Prise, p. 611 (al. saepicule). saeta, sactigci-, etc., v. set. saeve-i adv., v. saevus, ad fin., no. a. saevidicus, a, um, adj. [saevus- dico] Spoken furiously or angrily : dicta, Ter. Ph. 1, 4, '36. saeviOi M> itum, 4. (archaic form of the imperfi, saevibat, Lucr. 5, 1001) v. n, [saevus] To be fierce or furious, to rage, to vent one's rage (very freq. since the Aug. period; only once in Caes. ; perh. not at all in Cic; cf. 6aevus) : I, Lit., of ani- mals : ubi equus saevit, Lucr. 5, ] 074 ; so, Lupus, Ov. M. 11, 369 : anguis, Virg. G. 3, 434: panthera, Phaedr. 3, 2, 14: leo, Val. Fl. S, 613, et al. ; cf., aper in pecudes, Ov. M. R, 295 : accipiter in omnes aves, id. ib. 11, 345 ; Gell. 7, 1, 6, et al. II. Transf., of any strong, passionate excitement, To rage, rave ; to be furious, mad, violent, angry, etc. : A. Of persons: here mi, nimium saevis, Plaut. Casin. 3, 5, 20 ; id. True. 5, 4 ; cf. id. Pseud. 5, 1, 4 : ah, ne saevi tantopere, Ter. Andr. 5, 2, 27 ; so Virg. A. 6, 544 : si quid saeviunt senea, Plaut. Epid. 5, 1, 51 : saevire fortuna ac miseere omnia coepit, Sail. C. 10, 1 : sae- viens turba, Liv. 8, 24 : seditionibus saevi- re, id. 2, 44 : in delectibus saevire solitos, id. ib. Drak. : (paedagogi) imperiosi atque interim saevientes, Quint. 1, 1, 8 ; saevire securibus, Plin. Pan. 52, 4: saevit animis ignobile vulgus, Virg. A. 1, 149 ; so, ani- mis acerbis (coupled with iras procedere longius), id. ib. 5, 462 : pater ardens sae- vit, quod, etc., Hor. S. 1, 4, 49 : leniter qui saeviunt, sapiunt magis, Plaut. Bac. 3, 3, 4 : — saevire in tergum et in cervices, Liv. 3, 45 ; cf., in obsides innoxios, id. 28, 34 ; so, in aliquid (aliqueru), id. 31, 30 fin.; Tac. Agr. 38 ; id. Ann. 3, 31 fin. ; Suet. Aug. 13 ; Ov. M. 4, 713, et al. ; cf, flagellis in ali- quem, Juv. 10, 180 ; and, in so, corresp. to manus sibi inferre, Ulp. Dig. 29, 5, 1, § 22. For which, poet., c. dat. : qui mihi nunc saevit, Ov. Her. 4, 148; so Tib. 1, 2, 88 — Likewise poet., with the inf. (cf. saevus, no. II., B) : quum manus impia saevit Sanguine Caesareo Romanum exstingu- ere nomen, Ov. M. 1, 200. — Imjiers. : clade saevitum est, Suet. Ner. 38 : constat Troja capta in ceteros saevitum esse Trojanos, Liv 1, 1 ; so, in aliquid (aliquem), id. 34, S AE V 44 ; 41, 6 , Veil. 2, 74 fin. ; Tac. Agr. 2 ; id. Ann. 21, 49 ; 4, 20 ; id. Hist. 2, 62, et al. B. Of things : snevit minaci murmure pontus, Lucr. 1, 277 ; ct'., frustra mare sae- pe coortum Saevibat, id. 5, 1001 ; so Hor. Od. 3, 3, 37: pclagus, Tac. A. 15, 46: ma- re ventis, Sail. J. 78, 3 : ventus, * Caes. B. G. 3, 13 fin, ; cf., Autidus, Hor. Od. 4. 14, 27 : medius dies solstitio, Sen. Hippol. 766 : venenum in praecordiis, Hor. Epod. 3, 5: gula, Juv. 5, 94 •, cf., venter 'sc. fame), App. M. 4, p. 145 : arbor stridoribus, Sil. 13, 600 : — cum tibi flagrans amor . . . Saeviet circa jecur ulcerosum, Hor. Od. 1, 25, 15 ; cf., snevit amor ferri, Virg. A. 7, 461 ; so, do- lor in erepto amore, Prop. 2, 8, 36 : dolor in praecordiis, Petr. 17, 8 : ira in uliquem, Ov. M. 14, 193 : fames, Vnl. Fl. 4, 499 : morbus, Gell. 12, 5, 4 : acerbus odor, Val. Fl. 4, 493 : ncer hinnitus equorum, Sil. 4, 97 : oratio ferociens saeviensque, opp. de- missa jacensque, Gell. 1, 11, 15. (* saevis, e, adj., for sacvus, a, »m : eupplicioruin snevium repertor, Ainm. 29, 5, p. 203. ed. Bip.) saevitas, atis, /. [snevus] Rage, vio- lence, fury (late Lilt.), Prud. or£0. 10, 483 ; Firm. Math. 5, 5. sacvitcr, adv., v. saevus, ad fin., no. (S. sacvitia, ae, /. [saevus] A raging, rage, fierceness, ferocity : \ t Lit., ot ani- mals : 6icut aves ad volatum, equi ad cur- sum, ad saevitiam ferae gignuntur, Quint. 1, 1, 1 : canum, Plin. 8, 40, 61, J 146.— more freq., and quite class., |J, Transf., for any violent, passionate excitement, Fierceness, violence, harshness, savageness, cruelty, barbarity, severity, etc. : A. Of persons : num meam saevitiam veritus ? Ter. Eun. 5, 2, 15 : in judicio aut saevitiam aut clementiam judicis (sibi proponet), Cic. Part. 4 ; so coupled with immanitas, Plin. Ep. 2, 11, 2 : feneralorum (shortly before, violentia atque crudelitas), Sail. C. 33, 1 ; cf„ creditorum, Tue. A. U, 13 : hostium, Sail. J. 7, 2 ; Tac. A. 1, 67 ; 2, 11 ; Liv. 2, 58: secandi urendique, Plin. 29, 1, 6 ; Cic. Off. 2, 7, 24.— In the plur. : quibus snevitiis et maxime fenoris onere oppres- sa plebs, Sail. Fragm. ap. Aug. Civ. D. 2, 18. — B. Of things: maris, Veil. 1,2 fin.; Plin. 9, 31, 51 fin. ; cf., Scyllae, id. 3, 8, 14 ; and, undae, Ov. Her. 19, 23 : hiemis, Col. 8, 17, 11 ; Plin. 19, 8, 51 ; for which, temporie, Sail. J. 37, 4 : tempestatum, Plin. 2, 47, 47 fin. ; and, coeli, Curt. 8, 4 : ignea 'i. e. sacri ig- nis), Col. 7, 5, 16 : amoris, id. 6, 37, 1 : an- nonae, i. c. dear?iess, Tac. A. 2. 87. (* saevitics. ei,/., i. q. saevitia : canis eaevitieni, App. M. 6, p. 131, ed. Bip.) * sacvitudo, 'nis, /• [saevus] Feroci- ty, violence (for the class, saevitia) : mala, Plaut. Fragm. ap. Non. 172, 32. SaeVUS? a, um, adj. Roused to fierce- ness (while ferus signifies naturally fierce); raging, furious, fell, savage, ferocious, etc. (freq. in the poets, and after the Aug. pe- riod also in prose ; in Cic. very rarely in prose ; in Caes. not at all) : I. Lit.: le- ones, Lucr. 5, 1313 ; so id. 3, 307 ; 4. 1013 ; cf., secla leonnm, id. 5, 860 : leaena, lea. Tib. 3, 4, 90; Ov. M. 4, 102; and, saevior leaena, Virg. G. 3, 246: apri, Lucr. 5, 1326 : sues, id. 5, 1308 : lupi, Tib. 1, 5, 54 : canes, Prop. 4, 4, 40 ; Ov. M. 7, 64 : ferae, Tib. 1, 10, 6 ; Ov. M. 4, 404 ; 7, 387 : belun, Hor. Od. 1, 12, 22 : animalia saevissima denti- bus, Plin. 11, 37, 64 fin. II. Transf., of any vehement, pas- sionate excitement, Fierce, cruel, violent, harsh, severe, fell, dire, barbarous, etc. : A. Of persons : nunc truculento mihi atque saevo usu9 sene est, Plaut. Bac. 4, 5, 3 ; so coupled with truculentus, id. True. 3, 2, 5 ; cf., agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, etc , Ter. Ad. 5, 4, 12 : gens, Cic. poet. Tusc. 2, 8 fin. : ex amore sae- vus, Plaut. Am. 1, 3, 43 : uxor, Ter. Ph. 5, 1, 17 ; cf., novercae, Virg. G. 2. 128 : Ca- nidia, Hor. Epod. 5, 47 : Tisiphone, id. Sat. 1, 8, 33: mater Cupidinum, id. Od. 1, 19. 1 ; 4, 1. 5 : Juno, Virg. A. 1, 4 ; cf.. conjux Jovis, Ov. M. 9, 199 : Proserpina, Hor. Od. 1, 28, 20; cf., Neccssitas, id. ib. 1, 35, 17- tyrannus, Ov. M. 6, 581 ; cf., cum tyranno soevissimo et violentissimo in suos, Liv. 34, 32 : saevus metn, Suet. Dom. 3 : ali- quanto post civilis belli victoriam saevior, id. ib. 10 : post cujus interituin vel sae- 4Q SAGA vissimus exstitit, id. Tib. 61 : saevorum snevissitnc Centnurorum, Euryte, Ov. M. 12, 219, et saep. : saevus in armis Aeneas acuit Martem, terrible, fitivoc., Virg. A. 12, 107; so Hector, id. ib. 1, 99; Ov. M. 13, 177 : Achilles, id. ib. 12, 582 :— nimium in pellice snevae deae, id. ib. 4. 547 : sacvus nccusandis reis, Tac. A. 11, 5. — Poet., c. inf. (cf. saevio, no. II., B) : quaelibet in quemvis opprobrifl fingcre saevus, Hor. Ep. 1, 15, 30; cf. in the Comp.: Sil. 11, 7. B. Of things concr. and abstr. : mare, Nui'V. in Fest. 8. v. topper, p. 269 ; Sail. J. 17, 5 ; cf., pclagus, Ov. M. 14, 559 : fluc- tus, Plant. Mil 2, 5, 4 : procelloe, undae, Lucr. 3, 806 ; 5, 223 : pelngns, Ov. M. 14, 559 : snevi exsistunt turbines, Poeta ap. Cic. de Or. 3, 36 ; so, ventus, Cic. Att. 5, 12 ; Liv. 28, 18 ; Ov. M. 12, 8 : tempesta- tes, Lucil. in Non. 388, 17 , Lucr. 6, 458 ; Liv. 24, 8 ; cf, hiems, id. 40, 45 ; Val. Fl. 7, 52 : Orion, Virg. A. 7, 719 : ignes, Prop. 1, 1, 27 ; Ov. M. 2, 313 : Hor. Od. 1, 16, 11: bipennis, Ov. M. 8, 768 : catenae, Hor. Od. 3, 11, 45 : tympana, soundhig harshly or terribly, id. ib. 1, 18, 13, et saep. : — sae- vo ac duro in bello, Lucil. in Non. 388, 15; so, bellum, Lucr. 1, 476 : a. et tristia dicta, Lucil. in Non. 388, 23 : unde superstitiosa primum saeva evasit vox fera, Poet. ap. Cic. Div. 2, 56 : minne, Prop. 1, 17, 6 sq. : verba, Hor. Epod. 12, 13 ; and, joci, id. Ep. 2, 1, 148 ; id. Od. 1, 33, 12: cum ex saevis et perditis rebus ad meliorem sta- tum fortuna revocatur, Cic. Rep. Fraeim. 2, p. 513 ed. Mos. (np. Amm. 15, 5, 23): Medea amore saevo saucia, Enn. Med. in Auct. Her. 2, 22 ; and in Cic. Cool. 8 ; so, amor, Virg. E. 8, 47 : horror, id. Aen. 12, 406 : ira, Prop. 1, 18. 14 : damna, Tac. A. 2, 26: adulationes, id. ib. 4, 20: — quae sibi belligeranti soeva vel prospera eve- nissent, id. ib. 2, 5 : ut soeva et detestanda Quirinio clamitarent, id. ib. 3, 23 ; cf., multa saevaque questus, id. ib. 1, 6. Adv., in three forms, saeve, saeviter (an- te-class.), and saevum (in post-Aug. poets), Fiercely, furiously, ferociously, cruelly, bar- barously, etc. : («) saeve : s. et atrociter factitavit, Suet. Tib. 59 : facere omnia. Luc. 8, 492 : gesturus impia bella, id. 7, 171.— ((}) saeviter: ferro cernuntde victoria, Enn. in Non. 511, 8 ; so id. Att. ; Afran. ib. 4-7 ; Plaut. Ps. 5, 2, 3 ; id. Poen. 1, 2, 122; id. Trin. 4, 3, 53. — (y) saevum: cui arridens, Sil. 1, 398 ; so Stat. Th. 3, 589 ; Claud. Rapt. Pros. 1, 287.— b. Comp. : lu- mina Gorgoneo saevius igne micant. Ov. A. A. 3, 504 ; 30, 2, 5 fin.—c. Sup. : sunt (loca), quae tepent hieme, sed aestate saevissime candent, Col. 1, 4, 9 ; Claud, in Suet. Claud. 2. 1. saga) ae {A female diviner), v. sS- gus. 2. sagra, ae (A mantle), v. sagum, ad ink. sagfacitaS" atis, /. [sagax] Keenness of perception, acuteness of the senses, sa- gacity : J, Lit. : J\ m Of the Keenness of scent in dogs : canum ad investigandum sagacitas narium, Cic. N. D. 2, 63, 158 ; so, canum, Plin. 9, 30, 48, § 92.—* 2. Transf., of hunters : ut domitas ferns mentita sa- gacitate colligerent, Plin. Pan. 81. 3. — * B, Of the Keenness, acuteness of the other senses : sensuum, Sen. Ep. 95. — H B T r o p., Intellectual keenness of percep- tion, acuteness, shrewdness, sagacity (good prose) : utrum admonitus ac tentatus, an, qua est ipse sagacitate in his rebus, sine duce ullo, sine indice, pervenerit ad hanc improbitatem, nescio, Cic. Verr. 2, 1, 41 ; so id. ib. 2, 4, 12 fin.: consilii, Val. Max. 7, 3, 3 : Hipparchi sagacitate compertum est, lunae defectum, etc., Plin. 2, 13, 10. sagaciter, «<*"■, v - sagax, ad fin. ( * Sagralessos (Sagalae.), i, /. A town of Pisidia, Plin. 5. 27. 24. — Hence SagalassenUS, a, urn, adj.. Of or be- longing to Sagalessos: ager, Liv. 38, 15.) sagfana, ae, /., ace. to Prise, p. 622, i. q. saga, A female diviner or soothsayer; a wise woman, witch ; but occurs only as a nam. propr. for one in Hor. Epod. 5, 25; id. Sat. 1, 8, 25 and 48. (* Sag"an0S- i> m. A river of Carma- nia. Plin. 6, 25, 28 ; called, also, Saffa- niS t Amim 23, 6, p. 356 ed. Bip.) SagapenoHi ', v - 6acopeniunx 8 AG I SagTaris, is, m. A river in Phrys i • and liiilujnia, which empties into the Pro- pontis. also called SanffariuS»now the Sacaria, Plin. 6, 1, 1 ; Ov. Pont. 4, 10. 47 : Liv. 38, 18. Cf. Mann. Kleinns 3, p. 66 and 607. — H. Hence, 1. SagaritiSi idle, adj.fi, Of Sagaris: nymphn. u nymph beloved by Atlis, Ov. F. 4, 229.-2. San- ITariuS; a, um, adj.. The snnie : puer. '. f. Atlis, Stat. S. 3, 4, 41. SagaritlS» a. um, adj. [sagum] Of Ot belonging to a mantle (sagum) (a post- class, word) : negotiatio, Ulp. I)i'^. 14, 4. 5, § 15 : NEGOCIATOR SAGAHIVS. a dealir in mantles, Inscr. Orell. no. 4251 ; nlt "■ [an Indian word] A kind of opal found in India, Plin. 37, 9, 46. SUg'ina. ae, /. [kindr. with adrru, to stuff °full, to cram] A stuffing, cramming, . fattening, feasting : I, Lit, both abstr. and concr. : A. I" abstr. (so quite class.) : anserum, Vur. R. R. 3, 10, 1 ; Col. 8, 14. 11 : gallinarum, Plin. 10, 50, 71 : cochlea- rum, id. 9, 56, 82, et saep. : — dies noctes- que estur, Bibitur, neque quisquam pnrsi- moniam adhibet : sagina plane est, Plaut. Most. 1, 3, 79 : in snginam se conjicrre, id. Trin. 3, 2, 96 : qui multitudinem illnm non auctoritate sed sagina tenebat, *Cic. Fl. 7, 17 ; cf. Tac. H. 2, 71.— B. In con- creto : 1, Food, feeding, nourishment (post-Aug.) : gladiatoria sagin», Tac. H. 2 .- 88 ; cf. so of gladiators' food, Prop. 4, 8. 25 : temulentus ct sogina gravis, Tac. H. 1, 62: stomnchum laxnre saginis, Juv. 4: 67. — 1), Transf. : herbae viridis coma, dulcior'a sagina roris aut fluminis, ricl- 1345 S A Gl nourishment, Pall. Mai. 7, 3 : quemadmo- dum forensibus certaminibus exercitatoa et quasi militaries reficit ac reparat haec velut eagina dicendi, nourishment of ora- tory, Quint. 10, 5, 17. — * 2. A fatted ani- mal : este, erl'ercite vos, saginam caedite, kill the fatted beast, Plaut. Most. 1, 1, 61. — II. Meton., Fatness produced by much eating, corpulence (post-Aug.): saginam corporis ex nimia luxuria contraxit, Just. 21, 2 : sagina ventris non homini sed be- luae similis, id. 38, 8, 9 : qui eolorem luco et verum robur inani sagina mentiuntur, Quint. 2, 15, 25. saginarium. tti «■ [sagina] A place where animals are fatted, a feeding-stall, Var. It. R. 3, 10, 7. saginatlOj onis, /. [sagino] A fatten- ing, feeding, stall-feeding (for the usual sagina), Plin. 8, 51, 77 ; Tert. Pall. 4. safflnoi avi, atum, 1. v. a. [sagina] To fatten, fat animals ; to cram, stuff, feast persons (quite classical) : I. Lit.: pullos columbinos, Var. R. R. 3, 7, 9 : boves ad sacriticia, id. ib. 2, 1, 20 : aves offis, Col. 8, 7, 3 : equum hordeo ervoque (coupled with roborare largo cibo), id. 6, 27, 8 : glires fagi glande, Plin. 16, 6, 7 : catulos ferarum molliore praeda, Quint 12, 6, 6, et saep. : — saginare plebem populares su- os, ut jugulentur, Liv. 6, 71 ; id. 33, 17 : terra, quae copia rerum omnium (illos Gallos) saginaret, id. 38, 17 : cum exquis- itis quotidie Antonius saginaretur epulis, Plin. 9, 35, 58, § 119 ; so. convivas, id. 33, 10, 47. — B. Transf: : terra multorum an- norum froudibus et herbis, velut saginata largioribus pabulis, Col. 2, 1, 5 ; Plin. 19, 1, 19, § 54 : fons humore supero saginatus, Sol. 45:— qui ab illo pestit'ero ac perdito cive jampridem rei publicae sanguine saginantur, * Cic. Sest. 36, 78 ; Tac. H. 4, 42. — Hence saginatus, a, um, Pa., Fattened, fat (late Lat.) : saginatior hostia, Hier. Ep. 21, 12; so, Christianus ursis, Tert. Jejun. 17/re. * saglO» ire, v. n. To perceive quickly or keenly by the senses ; trop., to perceive acutely with the intellect : " sagire sentire acute est : ex quo sagae anus, quia multa scire volunt; et sagaces dicti canes. Is igitur, qui ante sagit quam oblata res est, dicitur praesagire, id est i'utura ante seti- tire," Cic. de Div. 1. 31. sagitta, ae, /. : I. An arrow, shaft, bolt (saepiss. in prose and poetry) : quum arcum mihi et pharetram et sagittas sump- sero, Plaut. Trin. 3, 2, 99 ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 24 : confige sagittis fures thesaurarios, Plaut. Aul. 2, 8, 25 ; so Cic. Acad. 2, 28 ; id. N. D. 2, 50, et aL: missiles, Hor. Od. 3, 6, 16 : celeres, id. ib. 3, 20, 9, et saep. : sagitta Cupido cor meum transfixit, Plaut. Pers. 1, 1, 25; so Lucr. 4, 1274 ; Tib. 2, 1, 81 ; Hor. Od. 2, 8, 15 ; 1, 27, 12, et saep. ; cf.. qui Eavii sagittis percussus est, Plaut. Trin. 2, 1, 16.— H. Meton., of things of a like form : 1, The extreme thin, part of a vine-branch or shoot, Col. 3, 10, 22; 3, 17, 2; Plin. 17, 22, 35.-2. The herb arrow- head, Plin. 21, 17, 68.-3. In late Lat., An instrument for letting blood, a la?icet,~Veg. 1, 22, 4 ; 25, 5 ; 27, 2, et al.— 4. Sagitta, A ■ constellation, the Arrow, Hyg. Astr. 2, 15 ; 3, 14 ; Cic. Arat. 382 ; Col. 11, 2, 21 ; Plin. 17, 18,30; 19,31,74. Sagittarius- a, um, adj. [sagitta] I. Of or belonging to an arrow, arrow- : cal- amus, good for making arrows, Plin. 16, 36, 66 : certamen, with arrows, Diet. Cret. 4, 19. — II P Subst., Sagittarius, ii, m. : 1, An archer, bowman, a sort of light-armed troops, both foot and horse ; usually in the plur., Caes. B. G. 2, 7, 1 ; 10, 1 ; 19, 4 ; 7, 31, 4, et saep. ; Cic. Phil. 5, 6 fin. ; id. Att. 5, 20, 5 ; id. Fam. 15, 4, 10, et saep. In the sing., collectively : levis armatura cum equite eagittario, Tac. A. 2, 16 fin. ; so id. ib. 13, 40. — 2, sagittarii, orum, m., Arrow- makers, arrow-smiths, Tarrunt. Patern. Dig. 50, 6, 6. — 3, Sagittarius, The constellation of the Archer, otherwise called Arcitenens, Cic. Arat. 279 ; Hyg. Fab. 124 ; Astr. 2, 27 ; 3,26; Plin. 17,24,36; 30,11,29. SagittatUS, a. um, v. sagitto, no. II. sagittifei") era, erum, adj. [sagitta- feroj I Arrow-bearing (a poet word): pharetra, Ov. M. 1, 468 ; Stat. Ach. 1, 416 : i Parthi, armed with arrows, archers, Catull. 1346 5 A G U 11, 6; so. Geloni, Virg. A. 8, 725 :— pecus, i. e. the porcupine, Claud. Hystr. 48. — II, Sagittifer, i. q. Sagittarius, The constella- tion of the Archer, Manil. 2, 266 ; 500 ; 560. Sagittlgrer)"''. ™- [sagitta-gero] like Sagittifer (no. II.) for Sagittarius, The con- stellation of the Archer, Avien. Arat 482. Sagitti-potens. entis, m. [sagitta] for Sagittarius, The constellatio?i of the Archer, Cic. Arat. 73. sagitto, no perfi, atum, 1. v. n. and a. [ 'd- ] I. Neutr., To discharge arrows, to shoot with arrows : hos equitare et sagit- taredocent, Just. 41,2, 5; so Curt. 7, 5 fin. ; Sol. 19 med. — * H. Act., in the Part, perf, sagittatus, a, um, Shot or wounded with an arrow : Coel. Aur. Tard. 2, 12 med. *sagittula) ae,/. dim. [id.] A little arrow, App. M. 10, p. 254. tsaffma> ae, f.=.aayua, A pack-sad- dle, Veg. 3, 59 ; Vulg. Levit 15, 9 ; cf. Isid. Oris. 20, 16, 5. sagmarius. a, um, adj. [sagma] Of or belonging to a pack-saddle (post-class.) : equus, a pack-horse, Lampr. Heliog. 4 ; Aurel. in Vopisc. Aur. 7; cf., caballus, mula, Isid. Orig. 20, 16, 5. sagmeH] in > 9 > n - [sag, whence sacer and sancio] The tuft of sacred herbs plucked within the citadel by the consul or praetor, by bearing which the persons of the Roman fetiales and ambassadors became inviola- ble: " sunt sagmina quaedam herbae, quas legati pop. Rom. ferre solebant, ne quis eos violaret, sicuti legati Graecorum fe- runt ea, quae vocantur ccrycia," Marc. Dig. 1, 8, 8 ; cf. Fest p. 252 ; Plin. 22, 2, 3 ; Liv. 1, 24 ; 30, 43. Vid. Hartung, Relig. d. Rom 2, p. 268. t sagochlamys, ydis, /■ = rayoxAa- utis, A kind of military cloak, Valer. Imp. ap. Trebell. Claud. 14. (* Sa&Ta> ae, m. A river of Lower Italy, Ci? N. D. 2, 2; 3, 5; Just. 20, 3; Plin. 3, 10, 15.) * SagulatUS, a, um, adj. [sagulum] Clothed in or wearing a sagulum : comi- tes, Suet. Vit. 11. sa>*"ulum> h n - dim. [sagum] A small military cloak (usually the purple-colored one of the general), * Cic. Pis. 23, 55; Caes. B. G. 5, 42, 3 ; Liv. 7, 34 fin. ; 21, 4 ; 27, 19/». ; 30, 17; Tac. H. 2, 20; 5, 23; id. Germ. 6 ; Virg. A. 8, 660 ; Sil. 4, 519, et saep. t sagum; i. n - (ante-class, collat form, masc, saguSi i. corresp. to the Greek, Enn. and Var. in Non. 223, 30 sq. ; Afran. in Charis. p. 81 P. : fern., sagas coerulas, Enn. ib. ; but it would perh. be more cor- rect to read, sagos coerulos) =: ah.', «s [ace. to Polybius, a Celtic word, (* whence the Eng. shag)] A coarse woollen blanket or mantle, e. g. of servants, Cato R. R. 59 ; Ulp. Dig. 34, 2, 23 fin. ; of the Germans, Tac. G. 17 ; but most freq. of soldiers, a military cloak, Caes. B. C. 1, 75, 3 ; Liv. 10, 30 fin. — Hence, saga is a sign of war (as toga is a sign of peace) in the phrases : a. Saga sumere, To put on the saga, i. q. to take up arms, prepare for battle (it was the custom for all Romans to do this, in token of preparation for war, even those who were not going to the field, excepting persons of consular rank ; cf. Cic. Phil. 8, 11 ; id. Fragm. ap. Non. 538, 27) : tumul- tum decerni, justitium edici, saga sumi dico oportere, delectum habere, etc., Cic. Phil. 5, 12 ; so id. ib. 14, 1, 2 ; Liv. Epit. 72 ; cf in the sing., of an individual, Cic. Verr. 2, 5, 36.— b. In the same signif., ad saga ire: Cic. Phil. 14, 1, 1; cf. Veil. 2, 16/«. — Furthermore, c. In sagis esse, To be un- der arms : cum est in sagis civitas, Cic. Phil. 8, 11,— And, d. On the contrary, saga ponere, To lay down one's arms : Liv. Epit. 73. Saguntum- >. «■- and Saguntus (-OS); './. i-dyovvrov, A town in Hi6pa- nia Tarraconensis, on the Mediterranean, beyond the lberus, the besieging and re- duction of which by Hannibal led to the breaking out of the second Punic war, now Murviedro : neutr.: "Liv. 21. 7;" 18; Luc. 3, 350 ; fern. : Mel. 2, 6, 6 ; Liv. 21, 19 ; Stat. S. 4, 6, 83 ; Juv. 15, 114 ; Flor. 2, 6, 3, et al.; cf, Graia Saguntos, Sil. 3, 178; gen. incerl.: Cic. Phil. 5, 10, 27; id. de Div. 1, 24, 49; Liv. 21, 10: Plin. 16, 40, 79, et saep. Cf. Ukert, Hispan. p. 414. — II. SAL Hence Saguntinus, a. um, adj., Of or belonging to Saguntum, Saguntine : ticus, Cato R. R. 8, 1 ; Plin. 15, 18, 19 : lutum (from which utensils were made), Mart. 8, 6 ; 14, 108 ; cf., lagena, Juv. 5, 29 : cla- des, Liv. 21, 19 fin. : rabies, id. 31, 17 : ig- nis, Flor. 2, 6, 9, et saep. — Subst, in the plur.: Saguntini, orum, m., The people of Saguntum, the Sagnntines, Liv. 21, 2 ; 6, sq., et saep. sagUS- a, um, adj. [whether related to eagio, sagax, as Cic. de Div. 1, 31, and Fest. p. 146 and 252, suppose, is very doubtful] Presaging, predicting, prophet- ic. As an adj., only post-Aug. : aves, Stat. Ach. 1, 519 : clangores, id. Theb. 8, 204 : manus, i. e. magical, Inscr. Orell. 2486. — But freq. and quite classical, II, Subst, saga, ae, /., A female diviner, a wise woman, fortune-teller, soothsayer, "Cic. de Div. 1, 31" (v. the passage under sa- gio) ; Col. 1, 8, 6 ; 11, 1, 22 ; Tib. 1. 2, 42 ; 1, 5, 59 ; Ov. Am. 3, 7, 29 ; Hor. Od. 1, 27, 21; id. Ep. 2, 2, 208, et saep. — And, he- cause such women often acted as pan- ders, 2. A bawd, procuress: "sagae muli- eres dicuntur feminae ad libidinem viro- rum indagatrices," Non. 22, 33 : ut saga et bona conciliatrix, Lucil. ib. 23, 4 ; so, saga conducta pretio, Turpil. ib. 6. SaiSi is > /•> £«'« : I. The capital of Lower Egypt, Mel. 1, 9, 9 ; Plin. 5, 10, 11 ; cf. Mann. Afr. 1, p. 561 sq. — II. Derivv. : 1. SaltCS, ae, adj., ZaUnS, Of or belong- ing to Sais, Saitic: (nomos), Plin. 5, 9, 9. — -In the plur. subst., Saitae, arum, m., The ijihabitants of Sais, Cic. N. D. 3, 23, 59. — 2. SaiticuSj a, u m, adj., The same : (charta), Plin. 13, 12, 23. Saitae^ arum, v. Sais, no. II., 1. Sali salis, m. (neutr. collat. form of the nom., sale, Enn. Ann. 14, 6; Var. in Non. 223, 17; also, in the regular form some- times neutr., v. the follg., no. I. — Dal. plur. : infusis salis, Fabian, in Charis. p. 82 P. Cf. Schneid. Gr. 2, p. 128) [kindr. with ate]. Salt: J, Lit. : a. Sing. : (a) Masc. : ex sale, qui apud Carthaginienses fit, Cato in Prise, p. 659 P. : salem candidum sic fa- cito, id. R. R. 88 ; so Var. R. R. 1, 7, 8 ; Col. 6, 17, 7 ; 8, 6 Schneid. N. cr. ; 12, 6, 2 ; 12, 21, 2, et al. : Plin. 31, 7, 39 ; Plaut. Merc. 1. 92; id. Cure. 4, 4, 6; id. Pers. 3, 3, 25 ; Sail. Fragm. ap. Charis. p. 82 P. ; ej ap. Prise, p. 644 ib. ; Hor. S. 1, 5, 46, et Baep. — (/3) Neutr. : nunc vides in convi- viis ita poni et sal et mel, Var. in Charis. 82 P. ; so, aliud, Fabian, ib. : tritum, Veg. 2, 24, 4, et al. Vid. also under no. II. — (y) Tncerti gen. : multos modios salis, Cic. Lael. 19, 67; so Caes. B. C. 2, 37, 5 ; Liv. 2, 8 ; 45, 29 ; Hor. S. 1, 3, 14 ; 2, 2, 17 ; 2, 4, 74, et saep. — b. Plur. : quin aspergi So- lent sales : melior fossilis quam marinus, Var. R. R. 2, 11, 6; so Col. 7, 4/n.; 8, 6, 1 ; Pall. Mai. 9, 2 ; Nov. 19 ; Fabian, in Charis. p. 82 P. ; Ov. M. 15, 286. B. Meton. : 1. Poet, The salt water, brine, sea : a. Sing. : Enn. Ann. 14, 6 : su- pra rorem 6alis editapars remorum, Lucr. 4, 443 : et sale tabentes artus in litore po- nunt, Virg. A. 1, 173 ; so id. ib. 1, 35 ; 3, 385 ; 5, 848 ; 866 ; 6, 697 ; 10, 214, et al.— b. Plur. : Luc. 10, 257. 2, A speck on precious stones shaped like a grain of salt : sing. : sal, Plin. 37, 6, 22 ; 8, 37; 2, 10; plur.: sales, id. 37, 2, 8. II. Trop.: 1, Intellectual acuteness, good sense, shrewdness, cunning, wit, fa- cetiousness, sarcasm; a witticism, joitty saying (quite class, in the sing, and plur.): " (sal) adeo necessarium elementum est, ut transient intellectus ad voluptates ani- mi quoque. Nam ita sales appellantur, omnisque vitae lepos et summa hilaritas laborumque requies non alio magis vo- cabulo constat," Plin. 31, 7, 41.— a. Sing. : Ter. Eun. 3, 1, 10 Ruhnk. ; cf, nulla ve- nustas. Nulla in tarn magno est corpore mica salis, Catull. 86, 4 : Caesar inusita- tum nostrie oratoribus leporem quendam et salem est consecutus, Cic. de Or. 2, 23, 98 ; cf. id. N. D. 2, 29 fin. ; and id. Tusc. 5, 19, 55: qui (versus) dum deniquc ha- bent salem ac leporem, Catull. 16, 7: P. Scipio omncs sale facetiisque superabat, Cic. Brut. 34 ; cf„ argutiae facetissimi sa- lis, Plin. 35, 10, 37, § 117: salis satis est, SAL A sannionum parum, Cic. Fam. 9, 16 Jin.: literae humanitatis sparsae sale, id. Att. 1, 13 : (Lucilius) sale multo urbem defri- cuit, Hor. S. 1, 10, 3 ; cf. of the same, acerbitas et abundantia salts, Quint. 10, 1, 94: hie delectatur iambis ille liioneis ser- monibus et sale nigro, i. e. biting wit, sar- casm, Hor. Kp. 2, 2, 60 ; Catull. 13. 5.— (0) Neittr. ; quicquid loquitur, sal raerum est, Afran. in Prise, p. 659 P. ; so, (puella) X«- pirtav iiia, tota merura sal, Luer. 4, 1156. — Plur. : Roinani veteres atque urbani sales, Cic. Fam. 9, 15, 2 ; ci'., vestri proavi Plautinos Laudavere sales, Hor. A. P. 271 ; and Sen. Vit. beat. 27 med. : persequar li- brorum tuos, munde Menander, sales, Prop. 3, 21, 28 : huic generi orationis as- pergentur etiam sales, qui in dicendo minimum quantum valent: quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alteram dicacitatis, Cic. Or. 26 ; cf. Quint. 6, 3, 15 ; 10, 1, 117: (Ciceronem) in salibus ali- quando frigidum, id. 12, 10, 12. * 2. (borrowed from the use of 6alt as a relish) Good taste, elegance: tectum an- tiquitus constitutum plus salis quam sump- tus habebat, Nep. Att. 13, 2. * 3. Sharpness, pungency, stimulus, in- centive: quae (sr. calor, sanguis) avidita- tem naturali sale augeut Plin. 10, 72, 93. t salacaccabia. orum, n. [iXaKax- K&bia} Salted food boded in a pot, Apic.4, 1. Salacia, ae,/. [salum] I, The God- dess of the Sta, wife of Neptune, Var. L. L. 5, 10, 21; id. ap. Aug. Civ. D. 7, 22; an old form of prayer in Cell. 13, 22, 22 ; Cic. Univ. 11 ; App. 4, p. 157 ; Fest. p. 147 ; Serv. Virg. A. 10, 76 ; id. Georg. 1, 31.— * IX. An appellation for The sea : saeviti- iiiii Salaciae fugimus, Pac. in Fest. 1. 1. Salacitas, alis, /. [salax] Lust, sala- cionsness, Plin. 9, 17, 26 ; 10, 36, 62 ; 59, 79. f salaCO' onis, m. —ua\uKU)r, A swag- gerer, braggart. Cic. Fam. 7, 24fin. ; 16, 18, 2 (ace. to the conject. of Manutius, v. Orell. ,Y. or.). t salamandra* ae, /. = oa\audvopa, A salamander. Plin. 10, 67, 86 sq.; 29, 4, 23; Mart. 2, 66; Petr. 107 fin., et al. Salambo. onis, /. The name of Ve- nus among the Babylonians, Lampr. He- liog. 7. Salamis, is (a later Latinized collat. form, Salamina, ae, Just. 2, 7, 7 ; 44, 3, 2), /., SuAufit'j: I. The Island of Salamis, in the Saronic Gulf, opposite Eleusis, now Coluri, Plin. 4, 12, 20 ; 7, 16, 17 ; Cic. Off. 1, IS fin.; arc. Grace, Salamina, id. Tusc. 1, 46; Hor. Od. 1, 7, 21. Cf. Mann. Gr. p. 336 sq. — B. Hence, 1. Salamlnlus> a, um, adj., Of or belonging to the Island of Salamis : tropaeum, Cic. Tusc. 1, 46 ; cf., victoria, Nep. Th. 6, 3 : Teucer, Hor. Od. 1, 15, 23. — In the plur. subst.. Salami- mi, orum, m„ The inhabitants of Salamis, Cic. Arch. 8 fin.; Plin. 7, 56, 57 ad fin.— 2. Salaminiacus. a, um, adj., The same : mare, Luc. 5, 109 : tropaea, Sil. 14, 282. — II. The city of Salamis in Cyprus, founded by Teucer of the Island of Sala- mis, Mel. 2, 7, 5 ; Cic. Att. 6, 1, 6 ; Ov. M. 14, 760; ace., Salamina. Hor. Od. 1, 7, 29; Veil. 1, 1 ; Plin. 5, 31, 35.— B. Hence SalamlniUS. a, um, adj.. Of or belong- ing to Salamis in Cyprus : Juppiter, wor- shiped there, Tac. A. 3, 62 fin. : insulae, lying opposite to the city of Salamis, Plin. 5, 31, 35. Salapia (also contr. Salpia, Vitr. 1, 4 /ti. ; cf. SaXirfa, App. B. Civ. 1, 52). ae, /. A city in Daunian Apulia, Plin. 3, 11, 16, § 103 ; Liv. 24, 20 ; 27, 28 ; cf. Mann. Itul. 2, p. 27 s?.— II. Derivv.: 1. Salapinus (also Salpinus, Luc. 5, 377 Cort. If. cr., and Salpini, Vitr. 1, 4 fin.), a, um, adj., Of or belonging to Salapia, Salapian : palus, Luc. 5, 377. In the plur., S a 1 a p i n i, 6rum. m., The inhabitants of Salapia, the Salapians, Cic. Agr. 2, 27, 71.— 2. Sala- pitanij orum, m., i. q. Salapini, The in- habitants of Salapia, Liv. 27, 28. salaputiuni) "> "• A humorous ap- pellation for A little, tiny 7nau, a manikin, Lilliputian : di magni, salaputium diser- iiim ! Catull. 53. 5; ef.Sen.Contr.3,19me<2. salar- aris, m. A kind of trout, Aus. Idyll. 10, 88 : 128 ; Sid. Ep. 2, 2 med. SalarianUSt a. um, adj. : castanea, A kind of chestnut. Plin. 15, 23, 25. SALE salariariUS, »\ ™- [solarium] One who receives pan or salary, a salaried per- son, Ulp. Dig. 17, 1, 10, § 9 ; Inscr. Orell. no. 3507 ; ib. no. 4074. salarium, i', v. salarius. no. II., C. salarius, a, um [salj I. Adj. : Of or belonging to salt, salt- : annona, the yearly revenue from the sale of salt, Liv. 29, 37. — 1). Adj. propr., Salaria via. The road be- ginning at the Porta Collina, and lead- ing into the country of the Sabines, so call- ed because the Sabines fetched salt by it from the sea, the Salt Road, " Plin. 31, 7, 41 fin.; Fest. 8. h. v. p. 146 and 254;" Var. R. R. 1. 14, 3; 3, 1, 6; 3, 2, 14; Liv. 7, 9; Suet. Ner. 48 ; Vesp. 12. Also called, ab- sol., Salaria, Cic. N. D. 3, 5 ; Mart 4, 64.— H Subst.: A. salarius, ii, m., A dealer in salted fish (post-Aug.), Mart 1, 42 ; 4, 87 : COBPVS SALARIORVM. Inscr. Orell. ?(0. 1092. — B. S al S ri a, ae, The Salarian Road ; v. 7io. I., b. — C. s a 1 a r i u m, ii, 7;. («ft argentum ; cf, calcearium, cougiari- um, vestiarium, etc.), orig., Ttie money given to the soldiers for salt, salt-money; hence, after Aug. (v. Dio Cass. 52. 23 and 78, 22), in gen., a pension, stipend, allow- ance, salary : " (sal) honoribus etiam mi- litiaeque interponitur, salariis inde dictis, magna apud antiquos auctoritate," Plin. 31, 7, 41 fin.: non pudet tribunorum mili- tarium salariis eraere (candelabra), i. e. for as much as the salarium of a military tribune amounts to, id. 34, 3, 6 (cf. Juv. 3, 132) : aliquem salario 6ustentare, Suet. Tib. 46 : senatorum nobilissimo cuique. . . annua salaria constituit id. Ner. 10 ; cf., salarium proconsular! solitum offerri, Tac. Agr. 42; Scaev. Dig. 34, 1, 16: salarium an- nuum, Ulp. Dig. 2, 15, 8, § 23. salax» acis, adj. [salio ; cf. sagax, from sagio] I, Fond of leaping, esp. of male an- imals, lustful, lecherous, salacious : galli, Var. R. R. 3, 9, 5 : aries, Ov. F. 4, 771 : sa- laciora animalia, Lact. Op. D. 14 : salacis- simi mares, Col. 7, 9, 1 ; 8, 2, 9 : — Cauda, Hor. S. 1, 2, 45. — Vulgarly applied to Pria- pus : deus, Auct. Priap. 35 ; and sarcastic- ally, salacissimus Jupiter, Lact. 1, 16. — IL Poet, transf., That provokes lust, pro- vocative: erucae, bulbi, Ov. R. Am. 799; Mart 3, 75 : herba, i. e. eraca, Ov. A. A. 2, 422 ; Mart 10, 48. Sale* i s ) v - s al, ad init salebr a. ae, /. (orig. adj., sc. via) [sa- lio] A jolting, rugged, uneven road : J, Lit. (so only poet, and in post- Augustan prose) : demonstrant astra salebras, Prop. 3, 16, 15 ; so Hor. Ep. 1, 17, 53 ; Mart. 9, 58 ; Col. 9, 8, 3 : spiritus, i. e. concussion, Val. Max. 9, 12 ext 6. — H. Trop. : A. Of speech, Harshness, roughness, rugged- ness (so quite class.) : proclivi currit ora- tio : venit ad extremum : haeret in sale- bra, i. e. it sticks fast, Cic. Fin. 5, 28, 84 ; eo in the plur., id. Or. 12 Jin. ; id. Fin. 2, 10, 30 ; Mart. 11, 90.—* B. s. tristitiae, I e. a cloud of sadness, Val. Max. 6. 9 ext. 5. salebratus, a, um, adj. [salebra] Rugged : obices saxorum, Sid. Ep. 2, 2. *"salebritas3 atis, /. [id.] Ruggcd- ness, sakbrosity : inaccessa (saxi), App. M. 6. p. 178. salebrosnsj a, um, adj. [id.] Full of joltings, rough, rugged, uneven, salebrous ( not ante-Aug. ) : I. Lit: semita, App. M. 8, p. 208 : furfures multo lapide, id. ib. 7, p. 194. — * H. Trop., of speech : resis- tens ac salebrosa oratio, Quint. 11, 2, 46. Salentini (Sail), orum, m.:\. A peo- ple of Calabria, on the southeastern extrem- ity of Italy, Mel. 2, 4, 2 ; Plin. 3, 5, 10 Jin.. ; Liv. 9. 42 ; 25, 1. Also used to designate The country of the Salentincs: in Salenti- nis aut in Bruttiis, Cic. Rose. Am. 46 ; so, in Salentinis, Var. R. R. 2, 3 fin.; Liv. 10, 2.— II. Hence SalentlnuS, a. um, adj., Salentine: campi, Mel. 2, 4, 7 ; Virg. A. 3, 400 : litora, Mel. 2, 4, 7 : promontorium, the southeastern point of Italy, id. ib. 8 ; Plin. 3, 23, 26 fin. ; Sail. Framn. ap. Serv. Virg. 1. 1. : olea, Cato R. R. 6. 1 ; Var. R. R. f, 24, 1 : eohortes. Sil. 8, 575. Salernnm> i. »■ •' I. A maritime town in the Picenline territori/, now Salerno, Plin. 3, 5, 9 fin. ; Liv. 32, 29; 34,45; Veil. 1, 15, 3 ; Hor. Ep. 1, 15, 1 ; Luc. 2, 425 ; Cf. Mann. Ital. 1, p. 753. — H. Hence Salernitanus, a, um, adj., Salernian : S A L I latcbra, Plin. 13, 3, 5 : regio, Val. Max. 6, 8, 5. I salgama* drum, «. [iiXun] Picklct preserved in brine, Col. 10, 117 ; 12, 4, 4 ; 9,2. salgamariuSi ". «•• [ealgama] One who makes or sells pickles, aXftcvrr/^, Col. 12, 56, 1. Hence, Salgamarius, The title of a treatise by C. Malius on pickling fruits, id. 12, 46, 1. • Sal|*anea> orum, 71. A town of Boeolia, near the Euripus, Liv. 35, 37 ; 46 ; 51.) 1. Saharis. e. adj. [1. Snlii] L Of or belonging to the Salii (priests of Mars), Sa- lian : carmen Numae, which Numa direct- ed the Salii to chant, Hor. Ep. 2, 1, 68 : sa- cra, Macr. S. 3, 12: saltus, Sen. Ep. 15 77ie. '<■ dim - I for salinulum. from salinum] A little suit cllar. Catull, 1347 S A L I 23, 19. — In comic lang., 8. animae, perh. Ut- ile measure, brief span of life : Plaut. Trin. 2, 4, 91. salinae, arum, v. salinus, no. I. * saLinarius, a, ™, adj. fsalinae] Of or belonging to salt-works : areae, Vitr. 8, 3. salinatori oris, m. [id.] I. A dealer in sail, a sailer, Arn. 2, 70 ; Inscr. Orell. no. 749 : aerarii, a farmer of the salt-revenue, Cato in Serv. Virg. A. 4, 244. — J|„ Salina- tor, A Roman surname, Cic. de Sen. 3, 7 ; 4, 11 ; id. de Or. 2, 67, 273 ; Liv. 29, 37 ; 35, 24, et al. salinum, i, v. salinus, no. II. Salinus* a > " m > adj. [ 9a l] 0/or belong- ing to salt ; only subst. I, salinae, arum,- (cf. Var. L. L. 8, 25, 115), /. (sc. fodinae) Salt-works, salt-pits, " Plin. 31, 7, 39 ;" Cic. N.- D. 2, 53, 132 j id. de imp. Pomp. 6 fin. ; .Caes. B. C. 2, 37, 5; Liv. 1, 33 ; Col. 2, 2, 15 sq.,et al. Salinae Romanae, The salt works established by Ali- ens Martins at Oslia, near Rome, Liv. 7, 19 fin. ; cf. id. 1, 33 ; also, absol., Salinae, id. 5, 45 ; 24, 47 : Herculeae, near Hercnlanc- um, Col. poet. 10, 135. — In a play upon the meaning of this word and that of sal, no.- II,: quod parum diligenter possessio sali- narum mearum a te procuratore defendi- tur, Cic. Fam. 7, 32. — B. Salinae, nam. prop.: 1, The salt-works at Oslia; v.QM- pra. — 2. ^ square in Rome, near the Porta Trigemina, Front. Aquaed. 5 fin. II. salinum, i, n. (sc. vas) (masc. col- lat. form, plur.. salini, Var. in Non. 546, 14), A salt-cellar, Plaut. Pers. 2,3, 15; Hor. Od. 2, 16, 14 ; Pers. 3, 25 ; 5. 138 ; also used at sacrifices, Liv. 26, 36 ; Val. Max. 4, 4, 3 ; Arn. 2, 91. 1. salio, noperf, Itum, 4. (collat. form, salo or sallo, no perfi, salsum, 3 ; salunt, Var. in Diom. p. 372 P. : salurent, Sail. Fragm. ap. Prise, p. 909 : sallere, Lucil. ib. ; Varr. L. L. 5, 22, 32 : salsurus, Mum- rains in Prise, p. 910 P: (* sail ire, Cato, v. infra). Hence, quite class., salsus ; v. under Pa.) v. a [sal] To salt down, to salt : pernas, Cato in Var. R. R. 1, 2 fin. : oleas caducas, Cato R. R. 23, 1 : pisces, Sisenn. in Prise, p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus is- taec mittam salem, Naev. in Prise, p. 910 P. : saliti pumiliones, Corn. Sev. ib. ; so in the Part. ptrf. : caro, Fabian, in Diom. p. 372 : thy nnus, Col. 6, 32, 2, et saep. — Hence salsus, a, um, Pa., Salted, salt : J^ u Lit.: Plaut. Cas. 2, 3, 6 : hoc salsum'st, is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71 : caseus, Col. 12, 59, 1 : fruges (as a sacrifice), Virg. A. 2, 133 ; cf., farra, Ov. F. 3, 284 ; v. mola : (gravidae) salsioribus cibis usae, Plin. 7, 6, 5 : salsissimus sal qui siccissimus, id. 31, 7, 41. A poet, epithet of the sea, of blood, of tears, etc., Salt, briny : mare, Enn. in Macr. 6, 4 ; id. ap. Non. 183, 19 ; cf, aequor, Lucr. 3, 492; 5, 129; 6, 634: vada, Catull. 64, 6 ; Virg. A. 5, 158 : and, e salso momine ponti, Lucr. 6; 473 ; so, fluctus, Plaut. Trin. 4, 1, 2 : undae, Lucr. 6, 892 ; 895 : gurges, id. 5, 483 ; hence, comically, of shipwrecked persons, Plaut. Rud. 2, 1, 12 ; 2, 6, 33 : sanguis, Enn. in Macr. S. 6, 2; Att. in Non. 192, 2; and perh., also, Pac. in Cic. Tuse. 1, 16, 37 (al. falso) : lacrimae, Enn. Ann. 1, 12 ; Lucr. 1, 126; 919; cf., guttae lacrimarum, Att. in Non. 503, 29 : sputa, Lucr. 6, 1188 : sudor, Virg. A. 2, 173 : rubigo, id. Georg. 2, 220. In the neut. plur. subst, salsa, orum, Salted things, salted food: Plaut. Poen. 1, 2, 32. B. Trop. (ace. to sal, no. II.), Sharp, acute, witty, facetious: accedunt non Atti- ci, sed salsiores quam illi Atticorum, Ro- mani veteres atque urbani sales, Cic. Fam. 9, 15, 2 : genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc., id, de Or. 2, 67, 270 so. ; cf. id. ib. 63 ; id. Or. 26, 1)0 ; Quint. 6, 3, 18 sq. ; 39 ; Hor. S. 1, 7, 28 ; 1, 9, 65 ; and In the neulr. plur. subst. : inveni ri- dicula et salsa multa Graecorum, Cic. de Or. 2, 54, 217: — De *HpnKA£i /• [2- salio] A leaping : equorum, on horseback, Veg. Mil. 1, 18. * Salito, are, v. sal to, ad init. salltura, ae, /. [1. saiio] A sailing down, salting, Col. 12, 21, 3. salit US. a, um, Part, of 1. salio. salmnca, ae. f. The wild or Celtic nard; Valeriana Celtica, L.: Plin. 21,7,20; Virg. E. 5, 17 ; Scrib. Comp. 195 ; 258. 1. ! SallUS, » (A priest of Mars), v. 1. Salii. 2. SallUS, " (.A Saltan, Frank), v. 2. Salii. SallVa> a e. /• [ kindr. with aiaXov ] Spittle, saliva ( in gen., while sputum is that already spit out) (equally used in the sing, and plur.) : I, Lit: Sing. : Catull. 23, 16 ; 78, 8 ; 99, 10 ; Juv. 6, 623 ; Sen. de Ira, 3, 38 fin. ; Plin. 27, 6, 24 ; 28, 12, 53, et mult. al. Plur.: Lucr. 4, 640; 1104; Col. 6, 9fin.—B. Transf, of A spittle- like moisture, slime : cochlearum. slime, Plin. 30, 15, 47 ; cf, ostrearum, id. 32, 6, 21 ; and, purpurarum, id. 9, 36, 60 : lacri- mationum, id. 11. 37. 53 : siderum (honey), id. 11, 12, 12. — II, Trop., Taste, flavor ; lunging, appetite (poet, and in post-Aug. prose) : Methymnaei Graia saliva meri, Prop. 4, 8, 38 ; cf, suo cuique vino saliva, SALO Plin. 23, 1, 22 fin. ; so, turdarmn, Pers. 6, 24: — Aetna tibisalivam movet, mak< s your mouth water, Sen. Ep. 79 mid. : quicquid (sc. vinum) ad salivam tacit, Petr. 48, 2. * salivarius, a, um, adj. [saliva, no. 1, BJ Slimy, clammy: lentor (muricum), Plin. 9, 51, 74. SallvatlOt or| is> /• [salivo, no. II.] In the later med. lang., Salivation, Coel. Aur. Acut. 3, 2, et al. salivatum, i. v. salivo, ad fin. sallVOi no P<- r fi, atum, 1. v. a. : " I, To spit out, discharge, yield: lentorem cujus- dam cerae (purpurae), Plin. 9, 36, 60. — II, In veterinary lang., To salivate, cure by salivation : aegrotum pecus, vaccam, admissarium, Col. 6, 5, 2; 24, 5; 37, 9,— Hence salivatum, i, n. (ace. to no. II.), A medicine employed to excite the flow of sali- va, Col. 6, 10, 1 ; Pall. Apr. 7 ; Plin. 27, 11, 76. saliVOSUS. a, um, adj. [saliva] |, Full of spittle, slavering : labia, App. Apol. p. 313 : aegrotans, Coel. Aur. Acut. 2, 2 fin. II, Slimy, clammy : humor (corticis ulmo- rum), Plin. 16, 38, 72. SaliX; ic ' 9 > /• •<* willow-tree, willoip, '.' Cato R. R 6. 4 ; Var. R. R. 1, 24, 4 ; Col. 4, 30, 4 ; Plin. 16, 37, 68 ; 24, 9, 37 ;" Lucr. 2. 361 ; Virg. E. 3, 83 ; 5, 16, et saep.— *|I. M e 1 n., A willow-branch, withy, osier, Prud. nrt. 10, 703. Sallentini, v. Salentini. sallio, ire, v. 1. salio. sallo and salo, ere, v. 1. salio. Sallustianus, a, um, v. Sallustius, no. I., B, and HI. Salluatius (also written Salustius), ii, m. Sullust, a Roman name ■■ I. C. Sal- lustius Crispus, The celebrated Roman his- torian.— B. Hence Sallustianus (Sa- lust.), a, um, adj., Of or like Sallust, Sal- lustian: ilia brevitas, Quint. 4, 2, 45; 10, 1, 32: lectio, Gell. 18, 4. Subst., Sallustia- nus, i, m.. An imitator of Sallust, Sen. Ep. 114 vied.; and, Sallustianum illud, that expression of Sallust, Gell. 10, 26, 9. — H, A client of Cicero, Cic. Fam. 14, 4, 6 ; id. de Div. 1, 28, 59 ; id. Att. 1, 3, 3, et al— III, Crispus Sallustius, A grand-nephew of the historian, famed- for his great wealth, Hor. Od. 2, 2; id. Sat. 1, 2, 48. The Sal- lustiani horti are named after him, Tac. A. 13, 47; Plin. 7, 16, 16; Inscr. Orell. no. 1369 ; and, Sallustianum aes, gained from his mines, Plin. 34, 2, 2,— (*IV. Cn. Sal- lustius, A friend of Cicero, Cic. Fam. 14, 11 ; Att. 11, 11.— Also, V. Cn. Sallustius, A freedman of Cicero, Cic. Att. 1, 3, 11.) ( Salluvii, orum, m. A people oj Gallia Narbonensis, Liv. 5, 35 ; Plin. 3, 4, 5.) * salmacidus. a, um, adj. [ contr. irom salgama, salma, and acidus] 01 wa- ter, Having a salt and sour taste, salso- acid : " salmacidum aXuvPov, salmacidus a\u.vpd(, AXiiSiis," Gloss. Philox. (a post- Aug. word) : aquae (coupled with nitro- sae), Plin. 31, 3, 22: aqua (opp. dulcis), Plin. Valer. 5, 41 fin. : fluvii, Flor. 4, 10, 8. SalmaciS) idis,/. A very clear fount- ain iu Caria, much used, and hence fa- bled to render soft and effeminate all who drank of it, Ov. M. 4, 286 ; Vitr. 2, 8 ; Stat. 5. 1, 5, 21 ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 239 sq. Personified, The nymph of this fountain, Ov. M. 4, 337 ; 347 ; voc, Salmaci, id. ib. 306. — Hence, II, Transf, to denote A weak, effeminate person : Enn. in Cic. Off. 1, 18, 61. salmOt on i s . m - d salmon, Plin. 9, 18, 32; Aus. Idyll. 10, 97. Salmoneus (trisyl.), eos, m., v„A,, w . vevs, A son of Aeolus, brother of Sisyphus, who imitated lightning with burning torch- es, and was on that account hurled into Tartarus by a thunderbolt from Jupiter, Hyg. Fab. 60; 61; 250; Virg. A. 6, 585 Serv. ; Claud, in Rutin. 2, 514 ; Episx. in Sphaer. Archim. 18, 3.— H. Hence Sal- monis, idis,/., 1'aX/jww's, Tyro, a daugh- ter of Salmoneus, mother of Nclens and Pt'lias by Neptune, who assumed the form ofEnipeus, Prop. 3, 19, 13; 1,13,21; Ov. Am. 3, 6, 43 ; Hyg. Fab. 157. 1. Salo (sallo), ere, v. 1. 6alio, ad init, (* 2. Salo, onis, m. A river of Hispa- nia Tarraconvnsis, near the town of liil- bilis, Mart. 10, 103, 2; 10, 104, 6; called, also, Bilbilis, Just. 44, 3, now the Xolon.) SALT Salomon (also written Solomon), onis, in., LuXui/jntiv, "LuXoptiiv, "ZoXoptiiv [riD^B*], Solomon, son of David, Prud. Hamart 581 ; Juvenc. 2, 717 ; Alcim. 6, 387_; Lact. 4, Ifi.— H. Hence, 1. Salo- iBOilius (Solom.), a, um, adj., Of or be- longing to Solomon, Solomon's: templum, Lact. 4, 13 fin. ; also called, Baxa, Prud. Apoth. 580.— 2. Salomoniacus, n , um, adj., poet., The same : templum, Sid. po- et lip. 4, 18 ; Venant. Carm. 1, 11, 1. SalonaCi arum (Sulona, ne, Mel. 2, 3, 13; Pirn. :i, -J2, 20; Auct. B. Alex. 43),/. A maritime town in Dalmatia, Caes. B. C. 3, 8 and 9. * saloiN oris, in. [aalum] The color of the sea, sea-green. Marc. Cap. 1, 8. Sal pa* ae,/. A kind of stock-fish, Plin. 9, 18, 32 ; Ov. Hal. 122. t salpicta (collat. form, salpista, Vo- pise. Car'in. 19), ae, m. = aa\iriYKT/jS ( /• [saisus] A salt taste, soilness. Pall. Oct. 14, 2. salsilag'O. inis, v. salsugo. Salsi-potens, entis, adj. [saisus] That rules the salt sea : frater Jovis, i. e. NepWne, Plaut Trin. 4, 1, 1. salsitudo. Inis,/. (id.) Sahness, brack- ishness, Vitr. 1, 4 fin. ; plur., Plin. 20, 14, 54. * salsiascuiusi a, um, adj. dim. [sal- sius, trom saisus] Rather salt : Aug. Conf. 8,3. salsuffo (collat. form, salsllago, Plin. 31, 7, 42 ; 18, 12, 32), Inis,/. [saisus] Soil- ness, brackishness, Vitr. 1, 4 ; Plin. 31, 7, 42 ; 36, 23, 55 ; 19, 5, 26, § 84, et al. salsura, ae,/. [id.] I. Abstr. : 1. A salting, pickling : de sucidia et salsura facienda, Col. 12, 55, 1. — *2. Transf., in comic lang. : ita meae animae salsura evenit, i. e. I am in such an ill-humor, Plaut. Stich. 1, 2, 35. — H. Concr. : 1. Brine, pickle. Var. R. R. 2. 4, 18.— 2. Pickled or salted fish (syn. salsamentum), Col. 8, 17, 13. saisus, a, um, Pa., from 1. salio. saltabundus. a, um, adj. [salto] Dancing: saltabundi canebant, quae nunc stantes canunt, Gell. 20, 3, 2. saltatlO? onis,/. [id.] A dancing; con- cr., a douce, Quint. 1, 11, 18 sg. ; 2, 18, 1 ; Seipio At'ric. in Macr. 2, 10; Cic. Mur. 6, 13; id. Brut. Gifin.; Quint. 11, 3, 128; Suet. Tib. 7, et al. ; plur., Plaut. Stich. 5, 2, 11. * saltatiuncula, ae, /. dim. [salta- tio] A little dance, Vopisc. Aur. 6. saltator, ° ris < m - [salto] A dancer (generally among the Romans with an accessory contemptuous signif.), Cic. Oft'. 1, 42. 150 Beier; id. Mur. 6, 13; id. Deiot 10 ; id. Fin. 3, 7, 24 ; Quint. 1, 12, 14 ; 11. 3, 89 ; Suet. Calig. 54 ; id. Ner. 6 ; Macr. S. 2, 10, et al. saltatorie, "-do., v. saltatorius. saltatoriUS, a, um, adj. [salto] Of or belonging to dancing, daJtcing-, salta- tory (quite classical) : ludus, a dancing- school, Seipio Afric. in Macr. S. 2, 10 : or- bie, a dancing in a ring, Cic. Pis. 10 ; Arn. 2, 73. — *Adv.,. saltitorie, Like a dancer, in a dancing attitude : procurrens, App. M. 10, p. 253. • * saltatricula, ae,/. dim. [saltatrix] A Utile dancing-girl, Gell. 1, 5. SALT Saltatrix, >cis, /. [saltator] A female dancer, dancing-girl, Cic. Pis. 8 fin. ; Plin. 10, 23, 33, § 68. SaltatUS, » s , m - [salto] A (religious) dance (not ante-Aug., and very rare): (Numa Salios) per urbcm ire cancntes carmina cum tripudiis sollennique saltaru jussit, Liv. 1. 20 ; so Sen. Troad. 786 ; plur., Ov. M. 14, 637. saltern (sometimes in MSS. saltim ; cf. Aus. Kpist. 7, 23 ; and Prise, p. 1013 P.), adv. [a contraction of salutim from salvus, like viritim from vir] properly, saved, reserved (salva re; compare Eng. save, except). It serves to point out that which still remains or holds good, in spite of or by way of exception to something opposed to it ; and accord- ingly is used, like eerie (no. II.), as a re- strictive particle, Eng. Al least, at the least, at all events, any how. I. Affirm a tively (so quite class.): A. With a statement of what is to the contrary : si illud non licet, Saltern hoc licebit, Ter. Eun. 4, 2, 12; Plaut. Capt. 3, 1, 26: semper tu hoc facito cogites, tute uti sis optimus : Si id nequeas, saltern ut optimis sis proximus, id. Trin. 2, 4, 86 ; cf. Quint. 10, 1, 127 : si alia membra vino madeant, cor sit saltern 6obrium, Plaut. True. 4, 4, 2 : etsi istuc mihi acerbum'st . . . saltern id volupe est, quum, etc., id. Mil. 4, 5, 12: quo provocati a me venire nolu- erunt. revocati saltern revertantur, Cic. Agr. 3, 1 : attrepidate saltern, nam vos ap- properare baud postulo, Plaut. Poen. 3, 1, 41 ; cf., vere nihil potes dicere : finge ali- quid saltern commode, Cic. Rose. Am. 19, 54; and id. Flacc. 13, 35: — eripe mihi hunc dolorem aut minue saltern, id. Att. 9, 6, 5 ; cf., neque iis (militibus) posse persuaded, uteum defendant aut sequan- tur saltern, *Caes. B. C. 1, 6, 2; and Quint. 6, 5, 1 ; Plaut. Merc. 3, 4, 52 ; cf., utinam quietis temporibus atque aliqno, si non bono, at saltern rerto statu civita- tis haec inter nos studia exercere posse- mus ! Cic. Fam. 9, 8, 2; and id. Pis. 11.— In a question: quis ego sum saltern, si non sum Sosia ? tell me, at least, who I am ; then who am I, pray ? Plaut. Am. 1, 2,282. B. Without mention of what is to the contrary : istuc sapienter saltern fecit Ali- us, Plaut. Bnc. 2, 3, 103: 6altem aliquem velim, qui mihi ex his locis viam men- stret, id. Rud. 1,3, 29 : saltern Pseudolum mihi dedas, id. Pseud. 4, 7, 28 : saltern aliquid de pondere detraxisset, Cic. Fin. 4, 20, 57 : nunc saltern ad illos calculus revertamur, id. Att. 8, 12, 5 : saltern tenet hoc nos, Hor. S. 1, 6, 44, et saep. : ut op- periare hos sex dies saltern modo, Plaut. Ps. 1, 3, 87 ; cf, triduum hos saltern, id. True. 4, 4, 21 ; and, saltern tantisper, dum, etc., id. Rud. 4, 4, 146 : antehac quidem 6perare saltern licebat : nunc etiam id ereptum est, Cic. Fam. 12, 23, 3. This last mode of enunciation forms the tran- sition to its use, II. With the negatives non, neque, to indicate that not even a single remain- ing thing specified holds good ; and, con- sequently, i. q. ne . . . quidem, Eng. Not at least, not even, nor even (so only after the Aug. per.) : ibi tribuni militum non prae- munito vallo, non deorum saltern, si non hominum, memores, nee auspicato, etc. . . . instruunt aciem, Liv. 5, 38 ; Quint. 10, 7. 20 ; Plin. Pan. 82, 1 : — neque enim mihi illud saltern placet, quod, etc., Quint 1,1, 24 ; cf., nee vero saltern iis sufficiat, etc., id. 10, 2, 15 ; and, nee deformitate ista sal- tern flumina carebant atque amnes, Plin. Pan. 82, 3 : ut ipsum iter neque impervi- um neque saltern durum putent, Quint. 12, 11, II. * saltlCUS- a, um, adj. [saltus] Dan- cing : puella, Tert adv. Gnost 8. saltim, v - saltern, ad ink. saltlto. are, 8. intens. n. [salto] To dance much or vigorously (post-Aug. and very rare), Quint. 9, 4, 142 ; Macr. S. 2, 10 fin. ; Arn. 2, 73. Salto (once salito, Var. L. L. 5, 15, 25), avi, atum, 1. v. intens. n. and a. To dance (in the widest signification of the word, including pantomime and gesticulation ; mostly with a contemptuous accessory signific.) : I, Neutr. : " vidi in his unum SALT pucrum bullatum, non minorcm annis duodecim, cum crotalis sal tare, quam sal- tationem impudicus servulus honcstc sal- tare non posset." Seipio Ali ic. in Macr. 8. 2, 10 (sec the whole chapter on Ibis sub- ject); cf. Cic. Pis. 10; id. Deiot. 9, 26 ; id. Mur. 6, 13; id. Otf. 3, 24, 93: So. Salta, saltabo ego simul. Ste. Siquidcm mihi saltmidum est, turn, vos date, bibat, tibii i- ni, Plaut. Stich. 5, 14 ; 16 ; cf, ad tibicinis modos (ludiones), Liv. 7, 2 : tu inter ens re8tim ductans suitable, Ter. Ad. 4, 7, 34 : negarem posse cum (sc. -oratorem) satis- facere in gestu, nisi palaestiain, nisi sal- tare didicissct, Cic. de Or. 3, 22, 83. — Im- pers. : cantatur ac saltatur per omncs gentes, Quint. 2, 17, 10. — *B. 'Prop., of an orator, To speak in a jerking manner, i. e. in little clauses : Hegeaias dum iinf- tari Lysiam vult, saltat incidens particu- las, Cic. Or. 67 fin. II. Act., To dance, i. e. to represent by dancing and gesticulation, to perform in pantomime a play or a part (not ante-Au- gust.) : pnntomimus Mncster tragoediam saltavit, quam olim Neoptolemus tragoe- dus egerat, Suet Calig. 57 ; so, pyrrhi- cham, id. Caes. 39 : puellam (mimus), Ov. A. A. 1, 501 : Cyclopa, Hor. S. 1, 5, 63 ; Glaucum, Veil. 2, 83, 2: Turnum Virgilii, Suet Ner. 54 : odaria, to accompany with dancing, Petr. 53, 11. — Pass. : ficti saltan- tur amantcs, Ov. R. Am. 755 : saltata poe- mata, recited with an aecompauinunl of dancing, id, Trist 2, 519 ; cf. id. ib. 5, 7, 25. SaltuariUS, ii. '"• [2. saltus] One who has the care of a forest or of an estate, a forester, rangir; a steward, bailiff (a post- August, word), Afran. Dig. 32, 1, 58 fin. ; Pompon, ib. 7, 8, 16 : 33, 7, 15 ; Petr. 53, 9 : viktvtis. keeper of the grove of Virtue, In- scr. Orell. no. 1599. Saltuatim, a i . ; 10, 1 fin. ; 40, 37. et al. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2. p. 253 sq. : augurium Salutis, instituted for the wel- fare of the State, Cic. de Div. 1, 47 ; Suet. Aug. 31 ; Tac. A. 12, 23 ; v. Hartung, ad lor.. — In a lusus verbb., alluding to the literal meaning of the name : nee Salus nobis saluti jam esse, si cupiat, potest, Plaut. Most. 2, 1, 4 ; cf, neque jam Salus servare, si volt me, potest, id. Capt. 3, 3, 14 ; so Ter. Ad. 4, 7, 43 ; cf., Salus ipsa virorum forrium innocentiam tueri non potest, Cic. Fontei. 6. Salustius and Salustianus, v - Sallustius. * salutabundus, ». "■*•• «-Aj. [saluto] Greeting, saluting: Jovem, Mart Cap. 7, 237. S AL U Eulutaris. e, adj. [sal us] Of or be- longing to iihlt-bcittg, healthful, wholesome, salutary, serviceable, beneficial, advanta- geous (in the most general sense, while the predominant meaning of salubris, in class. lang., is healthy in a medical sense) (very freq. and quite class.): I. In gen.: (a) Absol. : ut quae mala pemiciosaque sunt, habeantur pro bonis ac salutaribus, Cic. Leg. 1, 16, 44 : res salutares (nj>p. pestife- rae), id. N. D. 2, 12/71, ; cf. under ji : res utiles et salutares, id. ib. 1, 15 : s. et vita- lis calor, id. ib. 2, 10, 27: sine quo nihil nee laudabile nee salutare est, Quint. 12, 10, 79 : tuta et salutaria capessere (opp. praecipitia), Tac. A. 15, 29 : salutares lit- erae, Cic. Att. 9, 7, 2 ; cf., Apollonides ora- tionem salutnrem habuit, Liv. 24, 28 : por- tus eloquentiae, Quint. 12, 7, 4 ; cf. Plin. Ep. 6, 31 fai„ et saep. Rarely of persons : civis, Cic. Mil. 8 ; so, bonus et salutaris Princeps.Tiber. in Suet. Tib. 29.— (/3) With the dat., ad, contra aliquid, etc. (the first very freq. also in Cic; but cf. salubris, no. i.,(i): ratio quoniam pestifera sit mul- tis, admodum paucis salutaris, Cic. N. D. 3, 27, 69 ; Plaut. Aul. 2, 1, 26 : hominum generi universo cultura agrorum est salu- taris, Cic. de Sen. 16, 56 ; id. Fam. 6, 6, 4 ; so id. Brut. 4, 15 : s. tot res corporibus nulla animis, id. 'fuse. 4, 27 : vox petenti- bus, Quint. 10, 7, 2: aliquid valetudini, Plin. 31, 2, 22 ; cf., radicem decoctam bi- bere, spasticis, etc. . . . salutare est, id. 21, 19, 77. Once also in the Camp. : nihil est nobis salutarius, Cic. N. D. 3, 9, 23 : — Stella Jovis aut Veneris conjuncta cum Luna ad ortus puerorum salutaris sit, id. de Div. 1, 39, 85; so, decoctum ad dentium dolo- rem, Plin. 24, 9, 42 : herba Britannica non nervis modo salutaris scd contra anguinas quoque et contra serpentes, id. 25, 3, 6 : dicunt radicem et in pestileutia salutarem esse in cibis, id. 24, 16, 92. II. In partic: 1. As an appella- tive: s. litera, i. e. the letter A, written on the. voting tablets as an abbreviation for " absolvo," Cic. Mil. 6, 15 (opp. litera tris- tis, i. e. C, for condemno) ; v. the letter A, ad Jin. : digitus, i. e. the index-finger (perh. as used in greeting), Suet. Aug. 80 ; Mart. Cap. 1, 22. — 2. Adj. propr., Collis Saluta- ris, One of the four summits of the Quiri- nal (so called from the temple of Salus, which stood on it), Var. L. L. 5, 8, 16 ; cf. Salus, no. II. : — '.' Salutaris porta appellata est ab aede Salutis, quae ei proxima fuit," Fest. p. 147 and 254 : " Jovem quum Op- timum et Maximum dicimus, quumque eundem Salutarem, Hospitalem, Stato- rem: hocintelligivolumus, salutem hom- inum in ejus esse tutela" (corresp. to the Gr. Zevs Swrtp), Cic. Fin. 3, 20, 66. Adv., salutarlter, Profitably, bene- ficially, salutarily : uti armis, Cic. Brut. 2, 8 : se recipere, Plancus in Cic. Fam. 10, 23, 2 : cogitare aliquid, id. ib. 10, 24, 2 : — quinque consulatus salutariter reipublicae administrati, Val. Max. 5, 2, 3. — Comp. and Sup. of the Adv., and Superl. of the Adj. do not occur. Salutariter* adv., v. salutaris, ad fin. SalutatlOi onis, /. [saluto] A greet- ing, saluting, salutation (rare, but good prose): J. In gen.: quis te aditu, quis ullo honore, quis denique communi salu- tatione dignum putet? Cic. Pis. 40: s-lu- tationem facere, Liv. 1, 1, ad Jin. — Of per- forming devotions : uti praetereuntespos- eint respicere (aedificia deorum) et in con- spectu salutationes facere, Vitr. 4, 5. — Rarely of a written greeting : (in a lusus verbb. with salus), Cic. Brut. 3, 13.— n. In partic, of ceremonial visits, A visit, a waiting upon : mane salutamus domi et bonos viros multos, etc. . . . Obi salutatio defluxit, Uteris me involve Cic. Fam. 9, SO fin.; so id. ib. 7, 28, 2; Sen. de brev. vit. 14, et ah ; and, after the time of the emperors, ofpayingrespects. payingcourt to the emperor, Suet. Aug. 27 ; id. Claud. 37 ; id. Vitell. 14 ; id. Vesp". 4, et al. ; in the plnr.. Suet. Aug. 53. salutator* or\5, m. [id.] One who greets; a greetcr, saluter: *I, In gen.: salutator regum. Stat. S. 2, 4, 29. — More freq.. ff. In partic (cf. salutatio, no. II.), One who makes complimentary visits, who pays his respects to another, a visitor ; S AL V also (in the time of the emperors) one who aj/j/ears at court, a courtier, Q. Cic. Petit cons. 9; Col. Praef. § 9; Mart. 1, 71 ; 10^ 74 ; Suet. Claud. 35, et al. salutatoriusi »> um, adj. [id.] (a post-Aug. word ) |. Of or belonging to visiting or paying court, salutatory : cubi- lia, an audience-chamber, Plin. 15, 11, 10. — IX. 1° grammat. lang., casus, i. e. the voc- ative, ace to Prise p. 671 P. SalutatriXi ieis,/. [sRlutator] (a post- Aug. word) She that salutes; occurring only in apposition: J. In gen.: pica. Mart. 7, 87 : charts, i. e. a letter of greet- ing, id. 9, 100.— H, In partic, She that makes complimentary visits, that pays court : turba, i. c. the crowd of clients who come to sa- lute their patron in the morning, Juv. 5, 21. sallltlfcT' era, erum, adj. [salus-fero] A poet, word for salubris, Health-bring- ing, healing, salubrious : torique salutifer orbi Cresce puer, dicit, Ov. M. 2, 642 ; so, anguis Urbi, id. ib. 15, 744 : herbae ani- mantibus, Stat. Ach. 1, 117: aquae, Mart. 5, 1^ Ov. Her. 21, 174, et saep. salutificator, oris, m. [salufl-facio] A bringtr of safety, a savior (eecl. Latin), Tert. Res. Cam. 47 ; Car. Chr. 14 (al. sal- vificator). salutiger» era, erum, adj. [salus-ge- roj (a post-class, word) J, Health-bring- ing : Juppiter, Aus. Idyll. 8, 25 (cf. salu- taris, no. II., 2) : ortus, Prud. areifi. 11, 235. — II. Thai brings a greeting, salutatory : libelli, Aus. Ep. 25, 4. — Hence, subst., sa- lntiger, eri, m., One who delivers a greet- ing ; a messenger, servant, App. de Deo Socr. p. 45; cf. the follg. art. saiutigrerulus. ». um, adj. [id.] That carries salutations or messages: pu- eri, errand-boys, pages, Plaut. Aul. 3, 5, 28. SalutOi «vi, atum, 1. [salus] *I (ace to salus, no. I., A) To keep safe, to preserve : sequenti anno palmites salutentur pro vi- rions matris singuli aut gemini, Plin. 17, 22, 35, § 177. — Much more freq. in all pe- riods and kinds of composition, U. (ace. to salus, no. I., B) To greet, wish health to, pay one's respects to, salute anyone: & m In gen.: Charmidem Ly- siteles salutat, greets, bids good-day, Plaut. Trin. 5, 2, 29 : Ly. Di te ament, Agorasto- cles. Ag. Magis me benigne nunc salu- tas, quam antidhac, id. Poen. 3, 5. 7 ; cf. Cic. Phil. 13, 2 fin.: equidem te heri ad- venientem illico et salutavi et, valuisses- ne usque, exquisivi simul, Plaut. Am. 2, 2. 83 sq. ; cf.. quum ille eum salutasset, ut tit. dixissetque: Quid agis Grani? respon- ds : Immo vero, tu Druse, quid agis? Cic. Plane. 14 ; and, quos postquam salutavi, Quid vos, inquam Brute et Attice, nunc ? id. Brut. 3 : quem quidem sui Caesarem salutabant, greeted as Caesar, saluted by the name of Caesar, id. Att. 14, 12, 2; cf. passively: Pompeius eo proelio Impera- tor est appellatus. Hoc nomen obtinuit, atque ita se postea salutari passus est, * Caes. B. C. 3, 71, 3 : bene vale Tironem- que meum saluta nostris verbis, greet in my name, for me, Curius in Cic. Fam. 7, 29 fin. : Dionysius te omnesque vos salutat, salutes, sends greeting to, Cic. Att. 4, 11, 2. — Of paying reverence to a divinity : deos atque amicos iit salutatum ad forum, Plaut. Bac 2, 3, 113 ; so Cato R. R. 2, 1 ; Plaut. Stich. 4,\ 29; id. Cure 1, 1, 70; Ter. Ph. 2, 1, 81 ; Cic. Rose. Am. 2, 56, et al. — Of wishing one well when sneezing: cur sternumentis salutamus ? why do we say, God bless you ? Plin. 28, 2, 5, § 23. Rarely for, To bid farewell, to take leave: eriamnunc saluto te, priusquam eo, Plaut. Mil. 4, 8, 29 : notam puppem de rupe sal- utant, Stat. Th. 4. 31. P To visit out of compliment, to pay one's respects to, to wait vpon a person : Curtius venit salutandi causa, Cic Att. 13, 9, 1 ; so id. ib. 6, 2: eram continuo Piliam salutaturus, id. ib. 14, 20 fin. ; Hor. S. 1, 6, 101. Rarely of greeting one's visitors : mane salutamus domi et bonos viros multos, etc. . . . Veniunt etiRm, qui, etc., Cic. Fam. 9. 20 fin. — Under the emperors, of the morning attendance at court. Suet. Tib. 32 ; id. Galb. 17 : id. Oth. 6 ; id. Vesp. 12 ; 21 ; Tac H. 2, 92, et saep. (*salvatlO< onis,/. [salvo] Deliver- ance, salvation, Vulg. Psalm. 28. 8.) SAL V Salvator, oris, m. [id.] f, A savior, pre- server (late Lat) : Cicero Solerem ealvato- rem noluit nominare, Mart. Cap. 5, 166. — II. In partic, in the Christian fathers, as a transl. of aurnp and Jesus (Hebrew JMif''), The Savior, Redeemer: " Chrislut Jesus, id est Christus Salvator : hoc est enim Latine Jesus . . . Salus Latinum no- men est : salvare ct salvator non fucrunt haec Latina, antcquam venirct Salvator," etc., Aug. Serm. 299, 6; cf. id. Trin. 13, 10 fin. ; so Tert. adv. Marc. 3, 18; Lact 4, 12 ; Prud. i °4?- [ id -] Sar - 1351 SAL V ing : corpus Christi, Alcim. Avit. ad Sor. 180. salvo.. avi, atum, 1. v. a. [salvus] To save (.late Lat.) (opp. perdere), Lact. Ira D. 5 ; so Hier. Ep. 20, 4 ; Vulg. Je6ai. 4, 2, e't al. SalvUS, a , um . adj. [perh. kindr. with servare, qs.servus = servatus ; cf., riguus, caeduus, etc.] Saved, preserved, unharmed, safr, unhurt, uninjured, well, sound, etc. I. In ge n. (very freq. and quite class.) : MABS PATER TE PBECOR, PASTORES PE- CVAQVE SALVA SERVASSIS DVISQVE EO- NAM SALVTEM VALETVDINEMQVE MIHI, etc., an ancient form of prayer in Cato R. R. 141, 3 ; cf, si res pvblica popvli ROMANI QVIRITIVM AD QVINQVENNIVM PROXIMVM SALVA SERVATA ERIT HISCE dvellis, datvm donvm DviT, etc., an an- cient formula in making votive offerings, Liv. 22, 10 ; and Plaut. Aul. 4, 6, 11 : cf. also, di me servant, salva res est; salvum est, si quid non perit, id. ib. 2, 2, 30 ; and Plaut. Triu. 4, 3, 82 : ita me gessi, Quiri- tes, ut omnes salvi conservaremini, Cic. Cat. 3, 10 fin. : salvum atque incolumem exercitum transducere, Caes. B. C. 2, 32, 12 ; cf. id. B. C. 1, 72, 3 ; and Cic. de Div. in Caecil. 22, 72 : tilium tuum modo in porta vivum. salvum et sospitem vidi, i'laut. Capt. 4, 2, 93; so, s. et sospitem rem publicam, Aug. in Suet Aug. 28: in re salva (opp. in re perdita), Plaut. Trin. 3, 1, 9 ; so, s. res, opp. to perdita, Ter. Eun. 2, 2, 27 ; cf. Plaut. Rud. 3, 5, 23 : Ch. Ob- secro, num navis periit? Ac. Salva est navis, id. Merc. 1, 61 ; cf. id. Rud. 4, 4, 5 ; and, etsi aliquo accepto detrimento, tamen summa exercitus salva, etc., Caes. B. C. 1, G7 Jin. : Sana et salva sum, Plaut. Am. 2, 2, 98 ; cf. id. ib. 2, 2, 88 ; so, coupled with sanus, id. Ep. 4, 1, 36 ; id. Merc. 1, 62 ; id. Pseud. 4, 6, 6 ; Cic. Fain. 12, 23, 3, et al. ; hence, in inserr., without a connecting particle, sakvs salvvs, or salvvs sanvs, Inscr. Orell. no. 4360 and 2143 : bene factum te .adyenis.se, Pamphile, Atque adeo salvum atque vnlidum . . . Nam ilium vivum et salvum vellem, Ter. Hec. 3, 5, 7 ; 14: quuin bene re gesta 6alvus convortor do- mum, Plaut. Stich. 3, 1, 1 ; po, salvum re- dire, advenire, etc., id. Amph, 3, 2, 67 ; id. Cure. 4, 4, 5 ; id. Trin. 1, 2, 119 ; 5, 2, 58, et al. ; cf., turn ilium debilem factum ... in curiam esse delatum, quumque senatui eomnium enarravisset, pedibus suis sal- vum revertisse, Cic.de Div. 1, 26, 55: num- quam salvis suis exuitur servitus mulie- bris, while their friends are living, Liv. 34, 7 ; cf. Quint. 11, 2, 39 : Am. Salvum sig- num est? So. Inspice. Am. Recte, ita e6t ut obsignavi, sound, uninjured, Plaut. Am. 2, 2, 142 ; so, vasa, id. Poen. 4, 2, 41 : epistola (opp. conscissa), Cic. Fam. 7, 25 ; cf. poet, Penelope, i. e. chaste, inviolate, Prop. 2, 9, 3 ; and with this cf., quid salvi estmulieri amissa pudicitia? Liv. 1, 58 ; — utinam salvis rebus colloqui potuissemus, while matters were still undisturbed, before all was lost, Cic. Fam. 4, 1, et saep. — Rare- ly with the dat. : siquidem ager nobis sal- vus est, Plaut. Trin. 2, 4, 192 ; Ter. Hec. 4, 4, 21 ; cf. id. Ad. 3, 1, 11 ; id. Heaut. 1, 1, 108 : minae viginti sanae ac salvae sunt tibi, Plaut. Ps. 4, 6, 6. b. Freq. with a noun in the abl. absol., Without violation of, saving : salva lege, Cic. Rep. 3, 10 fin. ; cf., hoc videmur esse con6ecuti, ut ne quid agi cum populo aut salvis auspiciis aut salvis legibus aut de- nique sine vi possit, id. Fam. 1, Zfin. ; and id. Prov. Cons. 19, 45 : salvo officio, id. Rose. Am. 1 fin. : salvo jure nostrae vet- eris amicitiae, id. Fam. 13, 77, 1 : cupio tibi aliqua ex parte, quod salva fide pos- sim, parcere, id. Rose. Am. 34 : tua re salva, Plaut. Trin. 2, 2, 95; so, salva cau- sae ratione, Quint. 4, 2, 75 : salva trac- tatione causae, id. 12, 10, 46 : — salvo poe- tae sensu, id, 1, 9. 2: salva innocentia, id. 7, 2, 37 : salva gratia, id. 11, 1, 71, et saep. : salvo eo, ut, etc., with this resirvalion or proviso, that, etc., Ulp. Dig. 16, 3, 1, § 40. II. ln partic. : salvus sum, lam safe, all is well with me, I am fn tA from my dif- ficulties, etc. ; and. s:ilv>i res est, the affair is all right, all is well (belonging only to colloquial lang.) : a. Salvus sum, salva spes est ut verba audio, Plaut. Cnsin. 2, 5, 4 : salvus sum, siquidem, etc., id. Merc. 2, 1352 S AMB 3, 44 ; cf, salvus sum, si haec vera sunt, Ter. And. 5, 6, 9 : Balvus sum, jam philo- sophatur, Plaut. Ps. 4, 2, 18 ; id. Rud. 2, 4, 24 : Pa. Salva sum. Di. At ego perii, id. Stich. 2, 2, 15 : — si istam firmitudinem an- imi obtines, salvi sumue, id. Asin. 2, 2, 54 : tace obsecro : salvae sumus, Ter. Eun. 5, 1. 18 : PI. Me perisse praedicas. T)ae. Mea quidem hercle causa salvus sis licet, id. Rud. 1, 2, 51; cf. id. Epid. 4, 1, 23: — ne aim salvus, si aliter scribo ac sentio, may I die, if, etc., Cic. Att 16, 13, a,— b. Di me servant, salva res est, Plaut. Aul. 2, 2, "30 : salva res est! bene promittit I spero ser- vabit fidem, id. Epid. 1, 2, 21 : salva res est, philosophatur quoque jam. id. Capt. 2, 2, 34 : erubuit: salva res est, Ter. Ad. 4, 5, 9 : salva res est : nimirum hie hom- ines frigent, id. Eun. 2, 2, 37 : euge, salva res e6t ! Plaut. Rud. 4, 3, 98 : — surrexit: horsum se capessit : salva res, id. ib. 1, 2, 83.— Hence, 2. Salvus sis, a term of greeting or welcome, for salve, How do you do ? Good- day to you! Heaven bless you ! Ge. Ibo at- que hunc compellabo. Salvus sis. Vi. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44 ; cf. id. Bacch. 3, 6, 7 : PL Pater, salveto. Dae. Salvus sies, id. Rud. 1, 2, 15 : Di. Salva sis, Phronesium. Ph. Salve, id. True. 2, 4, 8 ; so id. Epid. 4, 1, 22 ; id. Mil. 3. 3, 28 ; id. Poen. 3, 5, 6. — In a double sense : id. Pers. 4, 4, 30,— Hence, Adv., salve, Well, in. good health, in- good condition or circumstances (only in colloquial lang.) : Mil. Salve multum, mi pater. .Se. Salva sis : salven' advenio ? salven' arcessi jubes? Plaut. Men. 5, 2, 26 : Thallus ubi sit et quam salve ngat, App. Apol. p. 302 ; id. Met. I fin.— So the ellipt. expression, satin' salve? (sc. agis? agitur ? etc.) Is all well ? all right ? he. Satin' salve? die mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 53 ; Ter. Eun. 5, 6, 8 Don. : percontantibus utrimque, Satin' salva, Sail, fragm. Don. ad Ter. 1. 1. : quum pa- ter "Satin' salve?" et " quaenam ea moe- stitia cssct ? interrogaret eum, Liv. 40, 8. Once absol., salvene? is all well? salve- ne, amabo? Plaut. Stich. 1, 1, 10. — In a double sense : (Lucretia) quaerenti viro, "Satin' salve?" " Minime," inquit, "quid enim salvi est mulieri amissa pudicitia ?" (* al. salvae, sc. res essent), Liv. 1, 58. Comp. and Sup. do not occur in the adj. or adv. Sam. v. suus, ad init. Samaci, orum, v. Same, no. II. samara» ae, v. samera, ad init. ttsamardacus, i. ™- [an African word] A juggler (late Lat), Aug. contra Acad. 3, 15 ; cf. Schol. Cruq. ad Hor. S. 1, 6, 113 (al. sarmadacus). Samaria; ae./-. ^ a^dpaa (orig. Hebr. J11DK'): I, A central district of Pales- tine,' PVm. 5, 13, 14; cf. Mann. Palast. p. 189 and 225— H. Derivv. : 1, Samar- itac> arum, m., The inhabitants of Sama- ria, the Samaritans, Tac. A. 12, 54. In the sing., Samarites, Hadrian, ap. Vopi6C. Saturn. 8.-2. Samaiitis, idis, /., A Samaritan woman, Juvenc. 2, 246; 252; Alcim. 3, 405, — 3. Samaritanus, a, urn, adj., Samaritan : via, Sedul. 4, 222. — 4. Samariticus. "> um, adj., The same : muljer, Juvenc. 2, 256. " Samarobrlva, ae, /. a town of Gallia Belgica, in the country of the Ambi- ani, now St. Quentin ( ace. to others, Amiens), Caes. B. G. 5, 24 ; 47 ; 53 ; Cic. Fam. 7, 11 ; 12 ; 16 fin. ; cf. Ukert, (Jail, p. 547. and the later monographs upon this place there cited. i sambuca, ae, /. =^aa)i&vKn: I. A triangular stringed-instrument of a very sharp, shrill tone (and hence of slight cb- teem), Scipio African Mucr. S. 2, 10 ; Pers. 5, 95; Spart. Hadr. 26.-H. Trnnsf., A machine of like form used by besiegers, a sort of bridge fn- storming tcalls, Veg. Mil. 4,21; Vitr. 10.22. sambucous. "• «m, adj. Isiunbucus] Of elder, elder-: arbor, Plin. 29, 4, 14 : ba- culuin, Aur. Vict Vir. ill. 10. * sambucina, >"',/ [-ambuea-cano] A female player on the sambuca (coupled with fidicina, tibicina), I'laut. Stich. 2, 2, 57 ; cf the l'ollg. art. S AMO t sambacistria, ae, f. = aaiifwido- rpia, A woman that plays on the sambuca (coupled with psaltria), Liv. 39, 6 ; cf. the preced. art. SambuCUS) '• /• An alder- or elder- tree, Plin. 16, 18, 30 ; 17, 20, 34, et al. Also called sabucus, Ser. Samm. 7, 100 ; 19, 337 ; 27, 503, et al.— Hence sambu- CUm. i. "•. The fruit of the elder, elder- berries, Scrib. Comp. 160. Same» es (collat. form, Samos, ace. to the Homeric Xupos, Ov. M. 13, 711 Jahn and Bach JV. cr. ; Aus. Peiioch. Odyss. 4), /., 2 'inn : I. Another name for the Island of Cephalenia, in the Ionian Sea, Virg. A. 3, 271 ; Ov. Tr. 1, 5, 67 : Sil. 15, 303 (ace. to Mel. 2, 7, 10, and Plin. 4, 12, 19, another neighboring island). Cf. Mann. Griechenl. p. 87 and 90— (* Also, 2. The principal town of the Island of Cephalenia, Liv. 38, 29, 30.) — II. Hence Samaei. orum, m., The inhabitants of Same, Liv. 38, 28 and 29. samera (written samara, Plin. 16, 17, 29 ; 17, 11, 15), ae,/. The seed of the elm, Col. 5, 6, 2; 6; 7, 6, 7 ; 9, 13, 2. Samia. orum, v. Samus, no. I., B. *samIatorj6 r ' s . m -f 8 amio] A polisher, furbisher, Edict Diocl. p. 20 ; Gloss. Phil. samlo* avi, atum, 1. v. a. [Samius] To polish or furbish with Samian stone (late Lat) : loricas; cataphractas, Veg. Mil. 2, 14 : ferramenta, Aurel. ap. Vop. Aur. 7. 3am] oil) S. a, um, adj. dim. [id.] Sa- mian : poterium (i. e. of Samian clay), Plaut. Stich. 5, 4, 12. Samius> a, um, v. Samus, no. I., B. (* Sammonium (Samon.) promon- torium. A promontory of Crete, Plin. 4, 12, 20 ; Mela, 2, 7.) .Samnis, Samniticus, Samni- tlSj v - Samnium. Samnium, ". n - [contr. from Sabi- nium, Iroin Siibini "ab Sabinis orti Sam- ■niles," Var. L. L. 7, 3, 86 Jin.] An ancient country of Italy, in the neighborhood of Latium, whose inhabitants were an offshoot from the Sabines, Liv. 7, 32 ; Cic. Clu. 69, 197 ; id. Att. 14, 20. 2 ; 14, 16, 6, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 698 ; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 101 sq.—ll. Derivv. : 1. Samnis (collat. form of the itom., Samnitis, Cato in Prise, p. 762; Prud. adv. Symm. 2, 515), itis, adj., Of or belonging to Samnium, Samuite : ager, Liv. 24, 20: exercitus, id. 10, 16 fin.: bellum, Plin. 34, 6, 12: ursa, Sil. 4, 560, et saep. — Subst, in the plur., Samnites, ium (gen., Samnitum, Cic. de Or. 2, 80 ; but cf. Samnitium, id. ib. 2, 23 Orell. N. cr. ; and so usually and very freq. in Liv., Plin., and Tac), m.. The inhab- itants of Samnium, the Samnites, Var. L. L. 7, 3, 86 .An. ; Liv. 7, 19 ; 29 sq. ; 8, 1 sq. ; 9, 1 sq. ; Cic. Off. 1, 12, 38 ; 3, 30, 109 ; id. de Sen. 16, 55, et mult. al. ; ace. Grace, Samnitas, Flor. 1, 16, 7. In the sing., Samnis, collectively, Liv. 7, 35; 10, 35; Luc. 2, 137.— The name of Samnites was also given to a class of gladiators who were armed with Samnite weapons, Var. L. L. 5, 32, 39 ; Liv. 9, 40 ; Cic. de Or. 2, 80 ; 3, 23 ; so in the sing., Samnis. Lucil. in Cic. Tusc. 2, 17/7*. ; and id. de Or. 3, 23— 2. SamniticUS, a, um, adj., Samnite : bellum, Suet. Vit 1; Flor. 1, 16, 2: vasa, Capitol. Pertin. 8. 1 I samolus. i. m - [a Celtic word] A plant, perh. the pasqueflower ; but, ace. to Sprengel, the Samolus Valerandi, L., or brook-weed, Plin. 24, 11, 63. SamOS, i. v. Samus. (* Samosata. orum, »., rn Tuiiorra- Ta, The tapi'ol of Commagcnc, on the west- ern shore of the Euphrates, now Sccmpsat, Plin. 2, 104, 108 ; 5, 24, 20 smd 21. — Also, Samosata, ae,/., Amin. 14, 8; 18, 4.) Samdthracia* ae, /. : I. Samuthracc, an island near the coast of Thrace, famous for the mystic worship of the Cahiri, Cic. N. D. 1, V>fm. ; 3, 37 ; id Pis. 36, 89 ; Var. L. L. 5, 10. 17/». ; Virg. A. 7, 208. Also called Samothiacc Ss, /., in Var. R. R. 2, 1, 5; Mel. 2, 7, 8 ; Plin. 4, 12, 23; Samo- thraca. ae, /., Liv. 42, 25 ; 44, 45 ; 46 ; and Threicia Samus or Samoa, after Ihe Or. epniKiv ytiDOi, Virg. A. 7, 208 ; Ov. Tr. 1, 10, 20,— II. Derivv. : 1. Samd- thracius» n - um - adj., Samothranian : fcrrea (a kind of lings first made there),. S ANC Lucr. 6, 1043 (cf. l'lin. 33, 1, 5): caepa, Plin. 19, 6, 32 : insula, i. e. Samothraec, and, named from it, gemma, id. 37, 10, 07, — 2. Sainothraccs, um, m., The inltabitaius of Sautol/irace, the Samothra- dans : Var. L. L. 5, 10, 17Ji«. ; 18 init. ; Stat. Ach. 2, 158. — Also adjectively, Sn- mutliraces dii, The Cabiri, Var. 1. 1. ; Macr. S. 3, 4 ; also absol., jures licet et Samo- thracum Kt nostrorum aras, Juv. 3, 144. — 3. Samothi'accuus. a, um, adj., Sniuothraeiaii : /ancles, of Samothrace, riin. li, 37, «3.-4. Samothracicus, a, um, adj., The same : reiigiones, Macr. s. 3, 4.-5. SamothracuS) «> um, «#■■ The same : vutes, Val. VI 2, 439. sampsa. ae, /. 7'he pulp of olives, Coli 12, 49*« lemm.; 12,51,2; 12,52, 10. Sampsiccramus, i, »»• A humor, oils designation oj Pompey in Cicero's let- ters (alter a king of Einesa conquered by him), Cic. Alt. 2, 14, 1 ; 2, 16, 2; 2, 17, 2. t sampsuchinus, a, um, adj. = pii/ii/'UAc/.vuS, Of marjoram: oleum, Plin. 21, 22, 93. I sampsuchum (without the aspi- rate, saiiipsucuin, Col. 10, 171), i, n. = ca/jij/vxi"'. Marjoram, Origanum Majora- nn, L.; l'lin. 21, 11, 35; id. ib. 22, 93; Col. 10, 171. Samus or Samos. i, /, >«>" s ■' I- An island on the coast nf Asia Minor op- posite Ephesus, famed as the birth-place of 1'ijthagoras. as also for its earth and the vessels made from it, Mel. 2, 7, 4 ; Hor. tip. 1, 11, 2 ; 21 ; Ov. M. 8, 221 ; ace, Samum, Cic. de imp. Pomp. 12, 33; id. Q. Kr. 1, 1, 8, J 25 ; Liv. 37, 10///. sij. ; ei'., Threiciam Samum (/'. e. Samothraciam), Virg. A. 7, 208 : Samon, Ov. M. 15, 01 ; id. Fast. 6, 48 ; cf'., Threiciam Samoa, id. Trial. 1, 10, 20. — B. Hence SamiUS» a . um, adj., Of or belonging to Santos, Samiau: terra, the district belonging to it on the neighboring main-land, Liv. 37, 10 fin. : Juno, wor- shiped there, Cic. Verr. 2, 1, 19 : vir, i. e. Pythagoras, Ov. M. 15, 00 ; also, senex, id. Trist. 3, 3, G2; and absol., Samius, id. Fast. 3, 153: lapis, used for polishing gold, Plin. 36, 21, 40 : terra, Samiau earth, id. 35, IB, 53 ; 28, 12, 53, et al. : testa, earthen-ware made of Samiau (or other equally fine) clay, Lucil. in Non. 398, 33 ; Tib. 2, 3, 47 ; so, vas, Plaut. llac. 2, 2, 24 ; id. Capt. 2, 2, 41 : catinus, Lucil. in Non. 398, 25 : capedines, Cic. Rep. 6, 2 ; also absol., (*Samia, ae, /. (sc. placenta), A hind of cake, Tert. adv. Marc. 3, 5). — In the plur., Samia, orum, 7i., Santian ware, Auct. Her. 4, 51, 64 ; Plin. 35, 12, 46. Its brittleness was proverbial ; hence, in a comical lusus verbb. : Pi. (In- veni Bacchidem) Saraiam. Oh. Vide quae- so, ne quis tractet illam indiligens : Scis tu, ut confringi vas cito Samium solet, Plaut. Bac. 2, 3, 22; so id. Men. 1, 2, 65.— Subst, Samii, orum, m., The inhabitants of Samos, the Samians, Cic. Verr. 2, 1, 20 ; Liv. 33. 20 fin. II. The Island of Cephalenia, v. Same. SanablliS) e, adj. [sano] That can be heakd, curable, remediable (rare, but quite class.) ; of the body : vulnus, Ov. Pont. 2, 2, 59 : dolor sanabilior, Cels. 2. 8 : — of the mind : * Cic. 'fuse. 4. 37, 80 ; Sen. Kp. 108. — Sup, and Adv. do not occur. \ Sanatcs dictl sunt, qui supra infra- que Romam habitaverunt : quod noi.ien ideo his est inditum, quia quum defecie- scnt a Romanis, brevi post in amicitiam quasi sanata mente redierunt. Fust. p. 151 and 252. The word occurred in the laws of the Twelve Tables, ace. to Gell. 16, 10, 8, and Fest. p. 232 ; cf. Dirks. Transl. p. 164 sq. SanatlOt onis, /■ [sano] A healing, curing (a Ciceronian word) : corporum, Cic. Tusc. 3, 3 : — malorum, id. ib. 4, 15 fin. ; cf., certa et propria (perturbationis) animi, id. ib. 4, 28. sanator. oris, m. [id.] A healer, curer (late Lat), Paul. Nol. Carm. 26, 291 ; 27, 272. SancaptiSi Wis, /. A fictitious spice, Plaut. Ps. .i, 2, 43. sanchromaton, i, "■ A plant, oth- erwise called dracontea, App. Herb. 14. saiicio, x i, ctum, 4. (plusquampcrf., saucierat. Pompon, in Diom. p. 366 P. ; and in Prise, p. 904 ib. : — Part, perf, san- citum, Lucr. I, 588 ; Cass. Severus in Di- 8 AN C om. 1. 1.) v. a. [from the root sac, whence also, sacer, kindr. with the Gr. 'AG, Sty tut, ayvus] To render sacred or inviolable by a religious act ; to appoint as sacred, or in- violable. I, Lit., mostly of legal ordinances or other public proceedings, viz. : (a) sanci- re legem (jus, foedus, etc.) ; or (b) sanci- re lege (edicto, etc., or also without this) aliquid, de aliqua, ut, ne ; or (c) lex Ban- cit; or lastly, (d) Poet, impers., with a rel- ative-clause, To jix unalterably ; to estab- lish, appoint, decree, ordain ; also, /// make irrevocable or unalterable ; to confirm, rat- ify, sanction (freq. and quite class.) : a. Sancire legem, etc. : legibus istis, quas se- natus de ambitu sancire voluerit, etc., Cic. Plane. 18 ; cf., quasdam leges ex integro sanxit, Suet. Aug. 34 ; and, sancire legem, iVc quis, etc., Liv. 3, 55: iabulas quas bis quinque viri sanxerunt, Hor. Kp. 2, 1, 24 : qiiHm temere in nosmet legem sancimus iniquam, id. Sat. 1, 3, 67, et saep. — Pass.: haec igittir lex saneiatur, ut, etc., Cic. Lael. 12 and 13 ; cf., M. Valerius consul de pro- vocations legem tulit diligentius sanctam, Liv. 10, 9: — sacrosanctum esse nihil pot- est, nisi quod populus plebesve sanxisset, Cic. Balb. 14 : sanxisset jura nobis, id. Rep. 3, 11; so. jus utile civitati, Pompon, in Prise, p. 904 : in quibus (legibus) ilia ea- dem sancta 6unt, id. Verr. 2, 2, 50 : quum aut niorte tua eancienda sint consulum imperia, aut impunitate in perpetuum ab- roganda, Liv. 8, 7 : sententiam, Inscr. Orell. no. 4405: — foedus, to ratify the treaty, Liv. 1, 24 ; so Cic. Sest. 10, 24 ; Liv. 23, 8>«.; 25,16; Tac. A. 12, 46; cf. poet, focdera fulmine, Virg. A. 12, 200.-b. San- cire lege aliquid, de aliqua re, ut, ne, etc. : alia moribus confirmarunt, sanxerunt au- tem alia legibus, Cic. Rep. 1, 2; cf., genus id agrorum certo capite logis confirmari atquc sanciri, id. Agr. 3, 2fin. ; and, quod ae- dilis plebis fuisset, contra quam sanctum legibus erat, Liv. 30, 19 : ne res efferatur jurejurando ac tide sanciaturpetunt, Cues. B. G. 7, 2, 2 ; cf. Liv. 39, 37 : neque enim rogationibus plebisve scitis sancta sunt ista praecepta, Quint. 2, 13, 6 : coetibus ac sacriticiis conspirationem civitatum, Tac. Agr. 27 : — eadem fuit (causa) nihil de hac re lege sanciendi, Liv. 34, 4 : de jure praediorum 6anctum apud nos est jure civili, ut, etc., Cic. Off. 3, 16: — inhu- manissima lege sanxerunt, ut, etc., Cic. Rep. 2, 37; cf., habeat legibus 6anctum, Si quis , . . uti, etc., Caes. B. G. 6, 20, 1 ; and, primo duodecim tabulis sanctum, ne quis, etc., Tac. A. 6, 16 : Flnccus sanxit edicto, ne, etc., Cic. Fl. 28, 67 : in omne tempus gravi documento sancirent, ne, etc., Liv. 28, 19.— So too, (/3) Without abl. : de quibus confirmandis et sanciendis le- gem comitiis centuriatis laturus est, Cic. Phil. 10, 8 fiu. ; cf., acta Caesaris, id. Att. 14, 21, 2 : quae dubia sunt, per vos sanci- re vult, id. Agr. 3, 4 : augurem maximi, id. Phil. 13, 5 fin.: — quum Solo de eo ni- hil sanxerit, quod antea commissum non erat, id. Rose. Am. 25, 70: — quid est, quod tarn accurate tamque diiigenter caveat et sanciat, ut heredes sui, etc., id. Fin. 2, 31, 101. — cLexsancit: at hoc Valeria lex non dicit, Corneliae leges non sanciunt, Cic. Agr. 3, 2, 8 : lex sanxit, ne qui magistra- tus, etc., id. Rep. 2, 31 : — res et ab natura profectas et ab consuetudine probatas, legum metus et religio sanxit, id. Inv. 2, 53, 160. — * d. Poet., with a relative-clause : quid quaeque queant, per foedera natu- ral, Quid porro nequeant, sancitum quan- doquidem exstat, Lucr. 1, 588. II. Transf., of a crime, To forbid un- der pain of punishment, to enact a penalty against (so very rarely) : incestvm pon- TIFICES SVFFLICIO SANCIVNTO, Cic. Leg. 2, 9 fin. ; cf., noxiae poena par esto, ut in suo vitio quisque plectatur : vis cap- ite, avaritia rnulta, honoris cupiditas ig- nominia saneiatur, id. ib. 3, 20; and id. Plane. 19,47: hoc (sc. insidiae) quamquam video neque more turpe haberi, neque aut lege sanciri aut jure civili : tamen naturae lege sanctum est, id. Off. 3, 17, 69 ; cf., er- ranti viam non monstrare, quod Athenis exsecrationibus publicis sanctum est, id. ib. 3, 13, 55 :— Solon capite sanxit, si qui in seditione non altertus utrius partis fu- S AN C isset, made it a capital offense, id. Alt. 10, I, 2. — Hence s a nc I 'i. a, um, Pa. : 1. Orig., Ren- dered sacred, established as inviolable, i. e. sacred, inviolable ; v. infra (whereas eacti signifies consecrated to a deity. Thus, e. g. a temple, grove, or the like, is sacer lo- cus ; but sanctus locus is any public place which it is forbidden to injure or disturb. A sacer locus is also sanctus, but the re- verse is not always true) : "proprie dici- mus sancta, quae neque sacru neque pro. fana sunt, seel sanetione quadam conlirm- ata, ut leges sanctae Bunt, quia sanetione quadam sunt subnixae. Quod enim sane- tione quadam subnixum est, id sanctum est, et«i deo non sit consecratum,'' L'lp. Hig. 1, 8, 9 : "sanctum est, quod ab injuria hominum defensum atque munitum est. ... In inunicipiis quoque inuros esse sane- tos," Martian, ib. 1, 8, 8 ; cf, sanctae res, veluti muri et portac, Gai. ib. 1, 8, 1 : cam- pus, Cic. Rab. Perd.4 : TBIBVN1 EJV8 (ple- bis) ESSENT SANCTIQVE SVNTO, id. Leg. 3, 3, 9 ; cf., sacrosanctus : — societas, Cic. Off. 1, 8, 26; cf. id. Rep. 1, 32; so, tides induciarum, Liv. 8, 37 : nullum esse offi- cium, nullum jus tam sanctum atque in- tegrum, quod non ejus scelus atque per- fidia violarit et imminuerit, Cic. Rose. Am. 38 ; 60, officium, id. Quint. 6, 26 : poii- tae . . . poetae nomen, id. Arch. 8, 18 sq. — Hence, aerarium sanctius, a special treas- ure of the Stale, which was only to be used in cases of extreme necessity; v. aerarium, p. 53, c. — Because to the idea of inviola- bility is readily attached that of exalted worth, of sacredness, or divinity (as, on the contrary, our word sacred after- ward received the meaning of inviolable, e. g. sacred rights, a sacred promise, sa- cred honor, etc), sanctus denotes, 2. Venerable, august, divine, sacred, pure, holy, innocent, pious, just, etc. (very freq. and quite class. ; in Cicero usually of pure, upright, pious, conscientious men ; v. the follg.) : Venus, Enn. Ann. 1, 17 ; cf., Pyth- ius Apollo, Naev. 2, 20 ; and, teque pater Tiberine (veneror) tuo cum tlumine sanc- to, I*2nn. Ann. 1, 20 ; so of a divinity, and of things in any wav belonging to one : as, numen, Lucr. 2, 1093 ; 5, 310 ; 6, 70 : sedes deum, id. 5, 148; Cic. Rep. 5, 5: fana, de- lubra, etc., Lucr. 5, 75; 6,417; 1271: s.au- gustusquc fons, Cic. Ttisc. 5, 12 fin. : sanc- tior dies, coupled with sollennis, Hor. Od. 4, 11, 17 : ignes (of a sacrifice), Virg. A. 3, 406, et: saep. After Augustus, A title given to the emperors, Ov. F. 3, 127 ; VaL Fl. 1, II, et mult. al. : — quum esset file vir ex- emplum innocentiae, qutimque illo nemo neque integrior esset in civitate neque sanctior, Cic. de Or. 1, 53, 229 ; cf., sanc- tissimi viri, id. Lael. II fin. : homines i'ru- galissimi, sanctissimi, id. Flacc. 29, 71 : sancti et religiosi, id. Rose. Com. 15, 44 ; cf., qui sunt sancti, qui religionum colen- tes, id. Plane. 33, 8 ; and, vir in publicis religionibus foederum sanctus et diligens, id. Verr. 2, 5, 19 : veteres et sancti viri. Sail, fragm. ap. Macr. S. 2, 9 : sanctius consilium, Liv. 30. 16 ; cf., jura magistratusque legunt sanctumque senatum, Virg. A. 1, 426: da (mihi) justo sanctoque videri, Hor. Ep. 1, 16, 61, et saep. : — amores, pure, chaste, Cic. Fin. 3, 20/h. ; cf, virgines, Hor. Od. 1, 2, 27: sanctissima conjux, Virg. A. 11, 158: pudor, Tib. 1, 3, 83 : mores (coupled with pudicitia), Juv. 10, 298. et saep. : — me qui- clem id multo magis movet, quod mihi est et sanctius antiquius, Cic. Att. 12, 19 fin. : quod apud omnes leve et iiitiimum est, id apud judicem grave et sanctum esse ducatur? id. Rose. Com. 2, 6; cf, est et sancta et gravis oratio (Calvi), Quint. 10, 1, 115; and in the Comp. : oratio, id. 8, 3, 24 : genus orationis. id. 4, 2, 125 : eloquen- tia, Tac. Or. 4. — Hence, Adv., sancte (ace. to no. 2), Solemnly, conscientiously, scrupulously, religiously, with holy awe. etc. : jurare, Plaut. Capt. 4, 2, 112; so Ter. Hec. 1, 1, 4 : ad jurare, Plaut. Cist. 2, 3, 27; Ter. Hec. 2, 2, 2G: nimis sancte pins, Plaut. Bud. 4, 7, 8; cf, pie sancteque colimus naturam excellen tern, Cic. N. D. 1, 20 fin. : and, auguste sancteque consecrare, id. ib. 2, 24 : disce verecundo sanctius ore loqui, Mart. 8, 1 ; — se sanctissime gerere, Cic. Q. Fr. 1, 2, 1353 S AN C 4, § 13 : — illae (tabulae) scrvantur sancte, scrupulously, religiously, id. Rose. Com. 2 Jiu.; cf., me ea, quae tibi promitto ac reeipio, sanctissime esse observaturum, id. Fam. 5, 8, 5 ; cf., exempla conservatae sanctissime utrobique opinionis, Quint. 1, 2, 4 : apud Sallustium dicta sancte et an- tique, purely, chastely, id. 8, 3, 44. sancte, adV'i v. sancio, Pa., ad fin. * sanctescO) ere, v. inch. n. [sanctus] To become holy or sacred : per nos sanc- tescat genus (Pelopidarum), Att. in Non. 143, 23. sanctiflcatiO) onis, /. [sanctifico] Sanaification (eccl. Lat.), Tert. Exhort, ad cast. 1 ; Sid. Ep. 8, 14. sanctificator, oris, m. [id.] A sane- tifier (eccl. Lat.), Tert. in Prax. 2 ; Aug. Conf. 10, 34. sanctif icium. ii, »■ [id.] Sanaifica- tion ; or, concr., a sanctuary (eccl. Lat.), Tert. Res. Cam. 47 (from Paul, ad Rom. 6, 19). sanctifico, avi, atum, 1. v. a. [sanc- tus-facio] To make liolij or treat as holy, to sanctify (eccl. Lat.), Tert. Or. 3 ; Exhort, ad cast. 7 ■ Prud. Cath. 3, 15. santlflCUS- a, ™, <*$)■ [sanctifico] Sanctifying (eccl. Lat.) : auctor Spiritus, Juvenc. Praef. lfin. sanctlloquus. a, ««>> « d j- [sanctus- loquor] Speaking holily (eccl. Lat.) : Lu- cas, Prud. Apoth. 1070: Dropheta, Paul. Nol. Carm. 23, 228. Sanctim6nia,ae,/. [sanctus; cf.acri- monia, parsimonia, etc., v. Ramsh. Synon. 1, p. 105] Sacredness, sanctity, moral puri- ty, virtnousness, chastity, etc. (quite class, but rare ; most freq. in Cic. and Tac.) : ad deorum religionem et sanctimoniam de- migrasse, Cic. Rab. perd. 10 fin. : habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus, id. Quint. 30, 93 : summa sanctimonia, id. ib. 17, 55 : priscae sanctimoniae virgo, Tac. A. 3, 69 fin. ; cf. id. ib. 2, 86; and, femina sanctimonia insignis, id. ib. 12, 6 : nuptiarum, Auct. Her. 4, 33. Sanctimonialis< e, adj. [sanctimo- nia] Holy ; ot Christians, pious, religious (late Lat.) : vita, ;'. e. a monastic life, Cod. Justin. 1, 3, 56 : mulier, i. e. a nun, ib. 1, 2, 13; also absol., sanctimonialis, is, /, Aug. Ep. 169, et al. — Adv., sanctlmo- nialiter, Holily, piously: degere, i. e, in a cloister. Cod. Justin. I, 3, 56. sanctlO: onis,/. [sancio] An establish- ing, ordaining, or decreeing as inviolable under penalty of a curse ; a decree, ordi- ?iance, sanction : " sanctiones sacrandae sunt . . . poena, quum caput ejus qui con- tra fecerit consecratur," Cic. Balb. 14, 33, and 16, 36; cf., legis sanctio poenaque, id. Verr. 2, 4, 66 Jin. ; and, sanctio legum. quae novissime certain poenam irrogat iis, qui praeceptis legis non obtempera- verint, Papin. Dig. 48, 19, 41 ; and with this cf., interdum in sanctionibus adjicitur, ut qui ibi uliquid commisit, capite puniatur, UIp. ib. 1, 8, 9: neque vero leges Porcine quicquam praeter sanctionem attulerunt novi, Cic. Rep. 2, 31 : plus valet sanctio permissione, Auct. Her. 2, 10, 15 : jacere irritas sanctiones, Liv. 4, 51. SanctitaS) at >s,/. [sanctus] I. Invio- lability, sacredness, sanctity: Iriounatus, Cic. Sest. 37; so, regnm, Caes. in Suet. Caes. 6 ; cf., regii nominis, Sail, fragm. ap. Scrv. Virg. G. 4, 211 : sanctitas tcmpli in- sulaeque, Liv. 44, 29; so, templi, Tac. A. 3, Ci2fin, ; cf., augusti atque inviolati soli, Liv. 45, 5: fori, Quint. 11, 3, 58: propter sanctitatem aliquam, Massur. Sabin. in Gell. 4, 9, 8: patria sanctitas, Plancus in Cic. Fam. 10. 4, 2. II. (ace. to sanctus, no. 2) Moral pu- rity, holiness, sanctity, virtue, piety, integ- rity, honor, purity, chastity, etc. : omnes cives sic existimant, quasi lumen aliquod exstinctis ceteris elucere sanctitatem et prudentiam et dignitatem tiiam, Cic. Fam. 4, 3. 2; cf., exemplum veteris sanctitatis, id. Phil. 6, 15; and, deos ipsos innocentia et sanctitate laetari, Plin. Pan. 3 fin.: ut teneriores annos (juvenum) ab injuria sanctitas doeentis custodiat, Quint. 2, 2, 3 : sanctitate sua se tueri, virtue, Cic. Fin. 2, 22,73: — deos placatos pietas efficiet et eauctitae, id. Oft'. 2, 3, 11 ; cf., sanctitas est 1354 SAND scientia colendorum deorum, id. N. D. 1, 41, fin. ; and, quae potest esse pietas? quae sanctitas ? quae religio ? . . . cum qua (pietate) simulet sanctitatem et re- ligionem tolli necesse e6t, id. ib. 1, 2 ; cf. also, id. Top. 23 fin. ; and in the plnr., de- orum cultus religionumque sanctitates, id. N. D. 2, 2, 5 : — matronarum, id. Coel. 13, 32 ; of., pudorem sanctitatemque femi- narum abrogare, Liv. 34, 6 ; so, dominae, Tac. A. 14, 60 ; also, of a man's virtue, chastity, Plin. Ep. 1, 12, 5 ; Veil. 2, 29, 3 ; Flor. 2, 6, 40, et al. : — sanctitas (orationis) Calvi, Quint. 12, 10, 11 ; cf., sanctitas et ut sic dicam virilitas ab his (sc. veteribus Latinis) petenda, id. 1, 8, 9; v. also sanc- tus, near the end. sanctltudo, Inis, /. [sanctus] Mostly ante-class, for sanctitas, Sacredness, sanc- tity : Jovis, Att. in Non. 173, 33 ; so, Apol- linis, Turpil. ib. 174, 5 : nominis matronae sanctitudinem, Afran. ib. 9 : fani, Quadrig. in Gell. 17, 2, 19 sq. : sepulturae, Cic. Rep. fragm. in Non. 174, 7 (4, 8 ed. Mos.). — In the plur., Att. in Non. 174, 2. * sanctOIN oris, m. [9ancio] An estab- lishes ordainer : legum, Tac. A. 3, 26 fin. sanctuariunii >i. n - [sanctus] A post- Aug. word for sacrarium : I. A place for keeping sacred things, a shrine, sanctua- ry, Aggen. de Limit, p. 61 Goes. — Hence, II. 'l' ne private cabinet of a prince : Mith- ridatis, Plin. 23, 8, 77; Sicul. Flacc. p. 16 Goes. ; Inser. Orell. no. 2388. sanctUSj a, um, Part, and Pa. of sancio. Sancus, i, ni. A deity of the Sabines, also worshiped at Rome, the same as Dius Fidius and Semo, Var. L. L. 5, 10, 20 ; Ov. F. 6, 213 sq. ; Liv. 8, 20 ; 32, 1 ; Prop. 4, 9, 74 ; Sil. 8, 422 ; Fest. s. v. praedia, p. 208 ; s. v. propter, p. 202. Cf. Hartung, Re- lig. d. Rom. p. 45 sq. Sandala; ae, /• A ver V white kind of corn, Plin. 18, 7, 11 ; also called scandula, Edict. Diocl._27 ; and Isid. Orig. 17, 3, 11. sandabarius. a, um, adj. [sanda- lium] Of or belonging to sandals : Apollo Sandaliarius, who had a statue in the San- dal-street (in the fourth region of Rome), Suet. Aug. 57. — Subst. : in Sandaliario forte apud librarios fuimus, in Sandal- street, Shoemakers' -street, Gell. 18, 4, 1. San- daliarius signifies also A sandal-maker, in Inscr. ap. Spon. Mi.icell. ant. p. 114 (perh. also, in Plaut. Aul. 3, 5, 39, sandali- arii sutores should be read instead of se- dentarii sutores). sandaligrerulae- arum, /. [sanda- lium-gerulusj Maids who carried their mis- tresses' slippers, sandal-bearers, slipper-car- riers, Plaut. Trin. 2, 1, 22. sandalis. id's, /■ A kind of palm- tree, Plin. 13, 1, 9. ' sandalmnii i>, n. (plur., scanned sandaha, Allunov. 2, 65) = aavSAtov, A slipper, sandal, Turpil. in Non. 427, 28 ; Ter. Run. 5, 8, 4. sandapila, ae, /. A common kind of bier for people of the lower classes (persons of rank were borne on a leeti- ca), Suet. Dom. M fin. ; Mart. 8, 75; 2,81; 9, 3; Juv. 8, 175; cf. Fulgent. Expos. Serm. ant. p. 558. sandapilanus, ii. "*• [sandapila] One that carries a sandapila, a corpse- bearer, Sid. Ep. 2, 8. J SandapilOi vcKpoOi-rrrns, Gloss. Lat. Gr. tsandaraca (also written sandara- cha), ae, f. = o ii. v - Sagaris. SangnaliS; e. v. Sanqualis. sanguen. Inis. v. sanguis, ad ink. * sanguiculus, i, m. dim. [sanguis] A blood-pudding, black-pudding, Plin. 28, 14, 58. sang"uilentus> % um > v - sanguino- lentus. sangTlinalis, e, v. sanguinarius, no. I. sangrumarius, a, um, adj. [sanguis] Of or belonging to blood, blood- : J, Lit.: herba, an herb that stanches blood, the Gr. m \i,yovov, Plin. 27, 19, 91 ; Col. 7, 5, 19 ; also called, sanguinalis herba, id. 6, 12 Jin. ; Cels. 2, 33 ; 3. 22 fin., et al. — H. Trop., Blood-thirsty, bloody, sanguinary (rarely, but quite class.) : juventus, Cic. Att. 2, 7, 3 : Claudius (coupled with sae- vus), Suet. Claud. 34 : bella (coupled with cruenta), Just. 29, 3, 3: sententiae, Plin. Ep. 4, 22, 6 : illud responsum, Plin. 19, 8,53. sangruinatio, onis, /. [sanguino] A bleeding (late Lat.), Coel. Aur. Tard. 4, 6. Sanguineus) a, um, adj. [sanguis] Of blood, consisting of blood, bloody, blood- : I. L i t. (quite class. ; a favorite word of the Aug. poets) : imber, * Cic. de Div.2, 28: guttae, Ov. M. 2, 360 ; soid.ib. 14, 408 : — dapes, Tib. 1, 5, 49 ; so, manus, Ov. M. 1, 143 : lingua, id. ib. 3, 57: humus, id. Her. 16, 334 ; cf. id. Met. 3, 125 : hasta, Stat. Th. 8, 436, et saep. :— caedes, Ov. M. 13, 85 ; cf., rixae, Hor. Od. 1, 27, 4 : bel- lum, Val. Fl. 5, 308; 6, 134 ; also poet, Mavors, Virg. A. 12, 332; Ov. R. Am. 153; and, vir, ;'. e. Hannibal, Sil. 1, 40. — H. Transf., Blood-colored, blood-red (poet, and in post-Aug. prose) : jubae anguium, Virg. A. 2, 207 : Luna, Ov. Am. 2, 1, 23 : sagulum, Sil. 4, 519 : color vini, Plin. 14, 9, 11 : succus, id. 21, 16, 56, et saep. sanguino* a>e, v. n. [id.] To be bloody ; to bleed, run with blood (post-Au- gustan and very rare): I, Lit. : femina sanguinans (in menstruation), Tert. adv. Marc. 4, 20. — B. Transf., To be of a blood-color : unda purpureis profundis, Solin. poet, in Anthol. Lat. II. p. 384 ed. Burm. (no. 234 ed. Meyer) : colubrum ve- neno noxio colla sanguinantem, App. M. 5, p. 160 (cf., sanguineae jubae anguium, Virg. A. 2, 207).—* H. T r o p., To be blood- thirsty, sanguinary : sanguinans eloquen- tia, Tac. Or. 12. SanguindlentUS (collat. form, san- guilentus, Scrib. Comp. 182), a, um, adj. [id.] Full of blood, bloody (quite class., but, like sanguineus, mostly poet.; not in Cic): I, Lit.: torques, Quadrig. in Gell. 9, 13, 18 ; so, soror, Tib. 2, 6, 40 : pectora, Ov. Her. 3, 50 : Allia vulnerihus Latiis, id. A. A. 1, 143 : — 6editiones, Var. in Non. 465, 33,— B. Transf., Blood-red : color, Ov. Am. 1. 21, 12.— H. Trop., Full of blood, bloody, sanguinary : palma, Auct. Her. 4, 39 : centesimae, qs. blood-sucking, Sen. Ben. 7, 10 med. : litera, i. e. offensive, injurious, Ov. Ib. 4. "sanguindsus, a, um, adj. [id.] In late medic, lang., Sanguineous, plethoric, Coel. Aur. Acut. 3, 4. sanguis, inis, m. (ace. sangueivi, In. scr. Fratr. Arvnl. tab. 41, 22 ; in Orell. no. 2270 and 5054. — Neulr. collat. form, sanguen, ante-class., Enn. in Non. 224 ; in Cic. Rep. 1, 41 ; id. Fin. 5, 11. 31 ; id. de Or. 3, 58, 218 ; in Prise, p. 708 P. ; Cato in Gell. 3, 7, 19; Att. and Var. in Non. 1. 1.; Lucr. 1, 837; 860 ;— Petr. 59, 1 ; Arn. 1, 36). Blood (used only in the sing.) : I, L i t. : quod sanguen defluxerat, Cato in Gell. 3, 7, 19 : sanguen creari, Lucr. 1, 837: nobis venas et sanguen . . . esse, id. 1, 860: in quern (ventriculum cordis) sanguis a je- core per venam illam cavam inlluit: eo- que modo ex his partibus Banguis per ve- nas in omne corpus ditl'unditur, Cic. N. IX 2, 55, 138 : mivius Afratus saniruine, id. fie Div. 1, 43 fin.; pugnatum in,_'> ml c::eda S ANI utrimque, plurimo sanguine, Liv. 2, 61 : sanguinem mittere, to bleed, let blood, Cic. Att. 6, 1, 2; so "Gels. 2, 10;" for which, emittere sanguinem (aure, sub Cauda, etc.), Col. 6, 14, 3; fi, 6, 4 ; C, 9, 1 : drmo- re (e capite), Var. R. It. t, 1, 2:1 : dctrahe- re (ex auricula), Col. 6, 14, 3, et eaep. : supprimcre sanguinem, to stanch, slop, Cels. 2, 10; for which, cohibere, id. 8. 4 ; Plin. 22, 25, 71 ; and, sistere, id. 20, 7, 25 ; 28, 18, 73, et saep. B. Transf. (quite class. ; esp. freq. in the poets), as in Eng., I, Blood, i. e. con- sanguinity, descent, race, stock, family, abstr. or concr. : sanguine conjunct., blood-relations, relatives by blood, Cic. Inv. 2, 53, 161 ; cf., alicui materno a sanguine jungi, Ov. M. 2, 308 ; and, alicui sanguine cohaerere, Quint. 8, 3, 75 : progeniem Trojano a sanguine duci, Virg. A. 1, 19; cf., genus alto a sanguine Teucri, id. ih. 4, 230: Semiramio Polydaemona sanguine cretum, Ov. M. 5, 85 ; cf, sanguine cretus Sisyphio, id. ib. 13, 31 : nostri quoque san- guinis auctor Juppiter est, id. ib. 13, 142. — Hence, j). (only poet.) Concr., /( de- scendant, offspring: o pater, o gcnitor, o sanguen dis oriundum ! Knn. in Cic. Hep. 1, 41 ; and in Prise, p. 708 P. ; cf., seu deos regesve canit, deorum Sanguinem, etc., Hor. Od. 4, 2, 14 : clarus Anchisae Vene- risque sanguis (;'. e. Aeneas), id. Carm. Sec. 50 : regius Sanguis (l\ c. Europa), id. Od. 3, 27, bo : vos, o Pompilius sanguis (/'. e. the Pisos), id. A. P. 292 : non ego paupc- rum sanguis parentum, id. Od. 2, 20, 6 : pro sanguine tuo, Ov. M. 5, 515 ; so, s. meus, tuus, Virg. A. 0, 836 ; Tib. 1, 6, 66. 2. Of other fluids : et vi'idis nemori sanguis deeedit et herbis, Mariil. 5, 212 : Baccheus, i. e. mine, Stat. Th. 1, 329 ; cf. Plin. 14, 5, 7: Pallas amat turgentes san- guine baceas, Nemes. Eel. 2, 50. II* Trop., Vigor, strength, force, spirit, life (quite classical) : Plant. Bac. 1, 2, 45 : amisimus, mi Pomponi, omnein non mo- do succum ac sanguinem, sed etiam colo- rem et speciem pristinam civitatis, Cic. Att. 4, 16, 9 : vos o, quibus integer aevi Sanguis, ait, solidaeque suo stant robore vires, Virg. A. 2, 639 : quae cum de san- guine detraxisset aerarii (the figure taken from bloodletting), Cic. Verr. 2" 3, 36 ; cf., quuui i\ afaipioeu)! provinciam curarit, sanguinem miserit, etc., id. Att. 6, 1, 2 ; and. missus est sanguis invidiae sine do- lore, id. ib. 1, 16, 11 ; and on the use of this figure cf., ilia in agendis causis jam detrita : Jugulnm peterc et Sangninemmit- tere . . . nee ott'endunt tamen, Quint. 8, 6, 51 . — So of Vigor, force of speech : succus ille et sanguis incorruptus usque ad hanc aetatem oratorum fuit, in qua naturalis inesset, non fucatus nitor, Cic. Brut. 9, 36 ; cf., orationis subtilitas etsi non pluri- mi sanguinis est, etc., id. Or. 23, 76 ; and, sanguine et viribus niteat, Quint. 8, 3. 6 ; so, coupled with vires, id. 10, 2, 12: Cal- vus metuens, ne vitiosum colligeret, etiam verum sanguinem deperdebat, Cic. Brut. 82 : dicta plena sanguinis, Quint. 11, 1, 34. Sang-UlSUga- «e,/. [sanguis-sugo] A bloodsucker, leech., Cels. 5, 27, 16 ; Plin. 8, 10, 10 ; 32, 10, 42. sanies, cm. e, /. [a weakened form of sanguis] I, Diseased or corrupted blood, bloody mailer, sanies: "ex his (vulneri- bus ulceribusque) exit sanguis, sanies, pus. Sanguis omnibus notus est : sanies est tenuior hoc, varie crassa et glutinosa et colorata : pus crassissimum albidissi- mumque, glutinosius et sanguine et sa- me," etc., Cels. 5, 26, 20 : saxa spargens tabo, sanie et sanguine atro, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 107, and Pis. 19 ; so Cato R. R. 157, 3; Poet. (Pac.) ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106 ; Virg. A. 8, 487 ; 3, 618; 625 ; 632 : id. Georg. 3, 493 ; Ov. M. 7, 338 ; Tac. A. 4, 49, et al. — H. Transf, of similar fluids (poet, and in post-Aug. prose) : (Lao- ccon) Perfusus sanie vittas atroque vene- no, venomous slaver of the serpent, Virg. A. 2, 221; cf., nulla sanie polluta v?neni, Luc. 6. 457 ; so of the slarer of a serpent, Ov M. 4, 494 ; Sil. 6, 276 ; 678 ; 12, 10 ; of Cerberus, Hor. Od. 3, 11, 19 ; of mattir flowing from the ear, Plin. 27, 7, 28 ; of the humor of spiders, id. 29, 6, 39 ; of the liquor of the purple fish, id. 9, 38, 62 ; 35, 6, 26 ; S A N O of the watery part of olives, id. 15, 3, 2 ; cf.. amurcae, Col. 1, li Jin. ; of pickle, brine, Mnnil. 5, 671 : auri, i. e. chrysocolla, mount- aingreen. Plin. 33 prooem. § 4, et 6aep. * SaniiCl". era, erum, adj. [sanus-fero] Health bringing, healings virtus (dex- trae), Paul. Nol. Carm. 20, 218. * saniOSUS. a, UiW, adj. [sanies] Full of bloody matter, sanious: partus, Plin. (pcrh. Nigid. in Plin.) 7, 15, 13 ./in. Sanltas» at ' 8 . /• [sanus] Soundness of body, health: "est enim corporis tempe- ratio, cum ea coiujruunt inter se, e qui- bus constamus, saniins : sic animi dicitur, cum ejus judicia opiuiuncsque concor- dant," Cic. Tusc. 4, 13, 30 ; cf. id. ib. 3. 5. — (Freq. and quite class.) f. Lit. : Apollo, quaeso te, ut des Salutem et sanitatem nostrae fnmiliac, Plaut Merc. 4, 1, 14 (for winch, in the old formula of prayer in Cato R. R. 141, 3. duis bonam salutem valelu- dinemque; v. salus, no. I., A, ail init.): ut alimenta sanis corporibus agricultura, sic sanitatem aegris medicina promittit, Cels. Prooem. init. : qui incorrupta sanitate sunt, Cic. Opt. gen. 3, 8 (for which, short- ly before, contenti bona valotudine) ; Tac. A. 1, 68 Jin. : corporis, Quint. 5, 10, 89 N. cr. ; so, corporis (coupled with integritas), Cell. 18, 1, 5 : pecoris, Var. U. R. 2, 1, 21 ; cf., hostiae, id. ib. 2, 5, 11 : donee sanitate ossis dolor finiatur, by the healthy condi- tion of the bone, i. e. by the bone's being completely healed, Cels. 8, 6 fin.: ad sani- tatem dum venit curatio, while the cure is being perfected, Phaedr. 5, 7, 12. II. '? r o p. : A. Soundness of mind, opp. to passionate excitement, right rea- son, good sense, discretion, sanity, etc. (v. above, the passage Cic. Tusc. 4, 13, 30) : pravarum opinionum conturbatio etipsa- fum inter se repugnantia sanitate spoliat animum morbisque perturbat, Cic. Tusc. 4, 10 : sua quemque fraus, suum scelus de sanitate ac mente deturbat id. Pis. 20, 46 ; cf., plebem ad furorem impellit, ut facinore admisso ad sanitatem pudeat re- verti, Caes. B. G. 7, 42, 4 ; so id. ib. 1, 42, 2 ; cf, ad sanitatem se convertere, Cic. Sull. 5, 17 ; and, ad sanitatem redire, id. Fam. 12, 10 : ad sanitatem reducere, id. Verr. 2, 2, 40 ; so, perducere ad sanita- tem, Hirt. B. G. 8, 22, 1 ; Cic. Phil. 11, 14, 37; Liv. 2, 29. B. Of speech, Soundness or correctness of style, propriety, regularity, purity, etc. : insulsitatem et insolentiam, tamquam in- saniam orationis odit, sanitatem autem et integritatem quasi religionem et verecun- diam orationis probat, Cic. Brut 82, 284 : summi oratoris vel sanitate vel vitio, id. ib. 80, 278 : ut (eloquentia) omnem illam salubritatem Atticae dictionis et quasi san- itatem perderet, lost all the healthy vigor and soundness, as it were, of Attic speech, id. ib. 13, 51 ; v. salubritas, no. I. ad Jin. ; and cf. Cic. Opt. gen. 3, 8, in connection : qui suae imbecillitati sanitatis appellationem, quae est maxime contraria, obtendunt, Quint. 12, 10, 15 ; cf. Tac. Or. 23 : elo- quentiae, id. ib. 25. C. Rarely of other abstract things : victoriae, solidity, permanence, Tac. H. 2, 28 Jin. : metri, regularity, correctness, Macr. S. 5, 17 Jin sailiter. adv., v. sanus, Adv., no. A. t sanna- ae, /. [odvvas] A mimicking grimace, esp. in mockery, derision, Pers. 1, 62 ; 5, 91 ; Juv. 6, 306. i sannat. x^eva^ei. Gloss. Philox. (cf. sanna, sannio, and Jsannator). + SannatOI". X>~tvamfii, Gloss. Philox. (cf. ^sannat, sanna, and sannio). Sannio. onis, m. [ sanna ] One who makes mimicking grimaces, a buffoon, Cic. de Or. 2, 61 fin. ; id. Fam. 9, 16 fin. sano. KV >. atum, 1. v. a. [sanus] To make sound, to heal, cure, restore to health (freq. and quite class.): I. Lit.: quam (vomicam) sanare medici non potuerant, Cic. N. D. 3. 28 ; Ptolemaeum, id. de Div. 2,66; so, aliquem, id 1'hil. 2, 39,101Orell. N.cr.: oculorum tumot sanatur, id. Tusc. 4, 37 fin. ; so, tumorcs, Plin. 20, 6, 23 : vulnera. Cu-. Hep. 1,3; id. Verr. 2, 5, 46 ; id. Fin. 4. 24, «6; id. Att. 5. XTfin.; Ov. M. 14, 23 (coupled withm.'di-ri) j Quint. 5, 13. 3 : Philortetae crura Machaon, Phoenicis luminu Chiron, Prop. 2, 1, 59: dolorem, 8 ANU Cic. Fam. 5, 16, 1; Prop. 2, 1, 57 : nido rem, to correct, remove, Plin. 12, 17. 40 Jin., et saep. — II. Trop., To heal, correct, re store, repair, allay, quiet, etc. : omnes rei publicae partes aegras et labantes sanare et conlirmare, Cic. Mil. 25, 68 : quae sa- nari poterunt quacumque ratione eanabo, id. Cat. 2, 5 fin. : voluntates conscelera- tas, id. Sull. 9 fin. ; cf, aliquos {ppp. ul- cisci), id. Cat. 2, 8 : valde me momorde- runt epistolae tuae de Attica nostra, eae- dem tamen sanaverunt, id. Att. 13, 12 : metltes, Caes. B. C. 1, 35, 2 ; so id. ib. 2, 30 fin. ; cf., mentem, Lucr. 3, 509 : cujus causa sanari non potest, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6 : id (incommodum) se cojeriter mnjoribus commodis sanatunim. Caes. B. G. 7, 29. 5 ; so, domestica mala, Liv. 6, 18 : discordiam, id. 2, 34 ; Veil. 2, 3, 3 : curas, 'lib. 2, 3, 13 ; Prop. 1, 10, 17 : amara vitae, id. 4, 7, 69, et saep. Sanqualis («'so written Sangual.), e, adj. [Sancus ; cf. arquatus, from arcusj Of or belonging to Sancus : avis, a bird sacred to Sanctis, the ospray (ossifragus), Plin. 10, 7, 8 ; Liv. 41, 13 ; cf. Feet. p. 145 : — "sanqvalis porta appellatur proxima aedi Sanci," Fest. p. 150. santcrna. ac,/. Jlorazor mountain- green, prepared for soldering gold, Plin. 33, 5, 29 ; 34, 12, 28. Santoncs. um, v. Santoni, ad init. Santoni. orum (collat. form, Snnto- nes, Plin. 4, 19, 33 ; cf. in the sing., Santo, ace. to Prob. II., p. 1450 P.), m. A people of Aquitania, about the mouth of the tin- ritmna, opposite to Burdigala, now Salutes. in the Depart. Charente Inferieure : San- toni, -os, -is, Caes. B. G. 1, 11 fin. ; 3, 1! fin. ; 7, 75, 3 ; Mel. 3, 2, 7 ; Tac. A. G, 7 ; Aus. Ep. 11 fin. ; gen., Santonum, Caes B. G. 1. 10. 1 ; Plin. 9. 5. 4 : Santonorum. Aus. Ep. 15, 11. — In the sing.: Santon- us, Luc. 1, 422 Corte ; Auson. 23. 79. Cf. Ukert, Gall. p. 272.— II. Hence Santcn- 1CUS- *>. um, adj., Of or belonging to the Santoni, Santonian : Oceanus, Tib. 1, 7. 10 ; cf., salum, Aus. Ep. 9, 31 ; and, aes- tus, id. Idyll. 10, 463 : campi, id. Ep. 14, 2 : tellus, id. Parent. 21, 7 : urbs, i. e. their capital Mediolanum, id. Ep. 8, 3 : bardo- cucullus, Mart. 14, 128 ; also, cucullns, Juv. 8, 145 : absinthium, Plin. 27, 7, 28 ; also called virga, Mart. 9, 95 ; and, herbo. Scrib. Comp. 141. Santbnus. i, v. Santoni. Sanus- a . um (sanun, for sanusne, Plaut. Bac. 3, 6, 37 ; id. Men. 5, 2, 66 ; id. Merc. 2, 2, 21 ; 2, 4, 21 ; id. Rud. 3, 2, 19 : id. True. 2, 4, 13 ; cf, sanan, id. Amph. 3, 2, 48; id. Cure. 5, 2, 54 ; id. Cist. 4, 1, 14 ; id. Epid. 5, 1, 42 ; id. Men. 2, 3, 43 ; and. sanin, id. Pseud. 4, 7, 83), adj. [kindred with £A, aws], Sound, whole-, healthy, phys- ically or mentally. I, Lit., Sound in body, whole, healthy, well : pars corporis, Cic. Sest. 65 ; cf, cor- pora sana, Quint. 8 prooem. § 19 : so Cels. Praef. init. : homo, id. ib. 1, 1 ; cf., sanum recteque valentem, Hor. Ep. 1, 16, 21 : domi meae eccamsalvametsanam. Plaut. Epid. 4, 1, 36 ; so, sana et salva arnica, id . Merc. 5, 2, 48 ; cf. below, no. B, and II., A : sanus ac robustus, Quint. 2, 10, 6 : si nolis sanus, curres hydropicus, Hor. Ep. 1, 2, 34 : sanus utrisque auribus atque oculis, id. Sat. 2, 2, 284 : ulcera sana facere, Cato R. R. 157, 3; cf., aliquem sanum facere . . . sanus fieri, id. ib. § 8 ; and, si eo med- icamento sanus factus sit, Cic. Off. 3, 24. — Poet.: vulnera ad sanum nunc coiere men (for ad sanitatem), are licahd, have got well, Prop. 3, 24, 18. — Comp.: aegro- tare malim quam esse tua salute sanior, Plaut. True. 2, 2, 5. — Sup. : interim licet negotia agere, ambulare, etc. . . . perinde atque sanissimo, Cels. 7, 4, 4. B, Transf. (very rarely) : Ac. Salva est navis, ne time. Ch. Quid alia arma- menta? Ac. Salva et sana sunt, Plaut Merc. 1, 62; so. sana et salva res publica, Cic. Fara. 12, 23 : civitas, Liv. 3, 17 : nare sagaci Aera non sanum sentire, i. e. taint- ed, Luc. 7, 830. II. Trop. : A. Sound in mind, in one's right mind, rational, sane, sober, discreet. etc. : "eos sanos intelligi necesse est, quo- rum mens motu quasi morbi perturbata uullo sit : qui contra atiecti sunt, hos in- 1355 S ANU sanos appellari necesse est," Cic. Tusc. 3, 5, 11 : Am. Delirat uxor. Al. Equidem ecastor Sana et salva sum, Plaut. Am. 2, 2, 98 : Am. Haec sola sanam mentem gestat meorum familiarium. Br. Immo omnes sani sunt profecto. Am. At me uxor in- sanum tacit Suis foedis factis, id. ib. 5, 1, 32; cf. Cic. Oft'. 3, 25, 95: quam ego post- quam inspexi nou ita amo, ut sani Solent Homines, sed eodem pacto ut insani so- ient, Plaut. Merc. 2, 1, 38 : sanus non est ex amore illius (for which, shortly after, insanior ex amore), id. ib. 2, 3, 106 : si sis sanus aut sapias satis . . . nisi sis stultior stultissimo, id. Amph. 3, 2, 23 ; cf. opp. in- sipiens, id. Bacch. 4, 3, 14 : hie homo sa- nus non est, is out of his senses, is insane. id. Amph. 1, 1, 246 ; id. Merc. 5, 2, 110 ; id. Men. 1, 3, 15 ; 2, 2, 39, et saep. ; cf., En. Sanun' es 1 Ch. Pol sanus si sim, non te medicum mini expetam, id. Merc. 2, 4, 21 ; so. sanun* es ? sanan' es ? sanin' estis 1 see the passages cited ad ink.? so too, satin' sanus est? are yon, in your senses? Ter. Heaut. 4, 3, 29 (opp. sobrius) ; 5, 2, 33 ; id. Andr. 4, 4, 10 ; id. Ad. 5, 8, 14 ; id. Phorm. 5, 3, 19 ; cf. with the gen. : satin' tu sanus mentis aut animi tui, Qui conditionem hanc repudies? Plaut. Trin. 2, 4, 53 : vix sanae mentis estis, Liv. 32, 21 ; so, sanae mentis, Tib. in Suet. Tib. 67: ego ilium male sanum semper putavi, a man of -not very sound mind, Cie. Att. 9, 15 fin. ; so, male saua Dido, i. e. raving, Virg. A. 4, 8; and, male sani poetae, i. e. inspired, Hor. Ep. 1, 19, 4 ; cf., excludit sanos Helicone poetas, calculating, sober, id. A. P. 296 : bene sanus ac non incautus, very prudent, discreel, id. Sat. 1, 3, 61 : pro sano loque- ris, quum me appellas nomine, like a ra- tional being, rationally, Plaut. Men. 2, 2, 24 ; so, pro sano, id. ib. 5, 5, 42; cf., nihil hune se absente pro sano facturum arbi- trate, qui, etc., * Caes. B. G. 5, 7, 7 ; and, adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audire- tur, Liv. 39. 49; Auct. B. Alex. 74 .A«. : sol- ve, senescentem sanus equum, Hor. Ep. 1. 1, 8, etsaep. : tumultu etiam sanos con- sternante amnios, discreel, well-disposed, Liv. 8, 27 : sensus, Virg. E. 8, 66 : mores, Ulp. Dig. 27, 10, 1.— With ab : ego sanus ab illis (vitiis), sound as respects litem, i. e. free from, unaffected by them, Hor. S. 1, 4, 129. — Comp. : qui sanior, ac si, etc., Hor. S. 2, 3, 241 ; so id. ib. 275.— Sup. : quisquam sanissimus tarn certa putat, quae videt, quam 1 etc., Cic. Acad. 2, 38: confiuentibus ad eum (Sullam) optimo quoque et sanis- eimo, Veil. 2, 25, 2. B. Of speech, Sound, sensible, sober, chaste: " qui rectum dicendi genus sequi volunt, alii pressa demum et tenuia et v quae minimum ab usu quotidiano rece- dant, sana et vere Attica putant, etc., Quint. 10, 1, 44 : nihil erat in ejus oratione, nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum, Cic. Brut. 55, 202 ; cf., Attici oratores sa- ni et sicci, id. Op. gen. 3, 8; and, Rhodii (oratores) saniores et Atticorum similio- res, id. Brut. 13, 51 : orator rectus et sa- nus, Plin. Ep. 9, 26. — Hence, Advv.: *A. saniter, Rationally, Af- ran. in Non. 515, 22. — B. sane: *1. (ace. to no. I.), Soundly, healthily, well: "sane sarteque," Porphyrio in Charts, p. 195 fin. ; 196 ink. P.— 2. (ace. to no. II.) Soberly, sensibly, reasonably, discreetly (so very rarely ; not in Cic.) : bonum est, pauxil- lum amare sane, insane non bonum est, Plaut. Cure. 1, 3, 20 : sane sapio et sentio. 7 am in full possession of my reason and senses, id. Amph. 1, 1, 292 : non ego sani- us Bacchnbor Edonis (coupled with fure- re), Hor. Od. 2, 7, 26,— On the other hand, eaepise,, \y. In gen., like valde (i. e. val- ide), an intensive particle, Well, indeed, truly, forsooth, right, very, etc. : sane sapis et consilium placet, Plaut. Ps. 2, 2, 67 sq. ; so, sapis, easit, id. Casin. 3, 6, 15 ; id. Men. 5, 2, 39 : sane haud quicquam'st, magis quod cupiam, id. Cure. 1, 3, 15; id. ib. 2, 3, 43 : sane ego ilium metuo, id. Men. 5, 2, 108; id. Mil. 4, 3, 23: sane ego sum ami- cus nostris aedibus, id. Asin. 2, 3, 7 : da- bant bae fcriae tibi opportunam sane fno ultatem ad cxplicandas tuas literas, Cic. Rep. 1,9: odiosum sane genus hnmiiinm oflicia exprobrantium, id. Lael. 20,71 ; id. 1356 SAP A Quint. 3, 11 : humilem sane relinquunt ortum amicitiae, id. ib. 9, 29; cf.. tenui sane muro dissepiunt, id. Rep, 4, 4 : judi- care difficile e6t sane, id. Lael. 17, 62 : ex- plicat orationem sane longam et verbis valde bonis, id. Agr. 2, 5 fin.: (narratio) res sane difficilis, id. de Or. 2, 66: sane grandes libros, id. Rep. 3, 8 : Pnulus mihi de re publica alia quaedam sane pessima, id. Att. 14, 7, 1, etsaep. — In replies: Mi. Te moneri nuinne vis'f Ha. Sane volo, by all means, surely, to be sure, certainly, Plaut. Poen. 5, 2, 119 ; so, sane volo, id. Casin. 2, 3, 55; id. Rud. 5, 3, 51; Ter. Heaut. 4, 8, 31 : Ch. Estne, ut fertur, for- ma ? Pa. Sane, id. Eun. 2, 3, 69 ; so, sane et libenter quidem, Cic. Rep. 2, 38; and, ironically, Plaut. Mil. 3, 3, 9 ; cf, sane le- gem Juliam timeo, Ner. in Suet. Ner. 3, 3 ; and, beneficium magnum sane dedit I Phaedr. 3, 15, 12. — With other adverbs : esse aedificatas has sane bene, right well, very well, Plaut. Most. 3, 2, 74 ; cf., res rus- tica sane bene culta, Cic. Quint. 3, 12; and Ter. Hec. 1, 2, 103 ; so, bene sane, as an answer, very well, id. Andr. 5, 2, 7 ; id. Ad. 4, 2, 42 : recte sane, id. Eun. 5, 6, 11 ; id. Heaut. 3, 2, 27 ; 3, 3, 20 ; id. Ad. 3, 3, 63; id. Phorm. 5, 8, 10: sane commode, Plaut. Poen. 1, 2, 72 : sapienter sane, id. Pers. 3. 3, 42, et saep. : scite hercle sane, Plaut. Trin. 3, 3, 53 : so, sane hercle, Ter. Eun. 3, 5, 59 ; id. Hec. 3, 5, 9 ; id. Phorm. 3, 3, 9 : sane quidem hercle, Cic. Leg. 2, 4 ; and, sane pol, Ter. Andr. 1, 4, 2. — So, sane quam, How very, i. e. very mnch in- deed, uncommonly, exceedingly (cf., admo- dum quam and valde quam) : conclusa est a te tam magna lex sane quam brevi, Cic. Leg. 2, 10 : quod de Pompeio Cani- nius agit, sane quam refrixit, id. Q. Fr. 2, 6, 5; so with a verb, Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 2; 8, 4, 2; Brut. ib. 11, 13, 4 (shortly before, suos valde quam paucos habet) : Sulpic. ib. 4. 5, 1,— With negatives : haud sane diu est, not very long since, Plaut. Merc. 3, 1, 44 : edepol commissatorem haud sane commodum, Ter. Ad. 5, 2, 8: haud sane intulligo, quidnam sit, etc., Cic. Oft. 2,2,5: — agellus non sane major jugero uno, Var. R. R. 3, 16, 10 : quum his tem- poribus non sane in senatum ventitarem, Cic. Fam. 13, 77, 1: non sane mirabile hoc quidem, id. de Div. 2, 31, 67 : non ita sane vetus, id. Brut. 10, 41 : — nihil sane esset, quod, etc., absolutely nothing, noth- ing at all, id. Q Fr. 1, 2, 2 fin. ; so, nihil sane, id. de Or. 2, lfin. ; Hor. S. 2, 3, 138 ; id. Ep. 2, 1, 206, et al.— (fj) In restrictive concessions, To be sure, indeed, certainly: sane bonum, ut dixi, rei publicae genus, Cic. Rep. 2, 26 ; cf., hoc sane frequentis- simum est, Quint. 4, 2, 130 : negant quem- quam esse virum bonum nisi sapientem. Sit ita sane, sed. etc., Cic. Lael. 5, 18 ; cf. id. Rep. 1, 19 ; and, haec si vobis non pro- bamus, sint falsa sane, id. Acad. 2, 32 fin. : repetita narratio sane res declamatoria magis quam forensis, Quint. 4, 2, 128: poetis permittamus sane ejusmodi exem- ' pla, id. 8, 3,73 : non sane recepto in usum nomine, not indeed, id. 5, 11, 20; cf. id. 7, 1, 41. — (y) With imperatives in colloq. lang. likewise concessive, like the English Then, pray then, in God's name, if you will: ubi ego Sosia nolim esse tu esto sane So- eia, Plaut. Am. 1, 1, 283: Al. Num quid vis, quin abeam jam intro 1 Ju. I sane, id. ib. 3, 3, 16 : abi tu sane superior, id. Stich. 5, 4, 14. So, i sane, id. Asin. 3, 3, 86; id. Aul. 2, 5, 7 ; id. Epid. 1, 1, 73; id. Pers. 4, 4, 25; 55; id. Rud. 2, 3, 55; Ter. Ad. 4, 2, 48 : ite sane, Plaut. Aul. 3, 3, 3 : abi sane, id. Amph. 1, 1. 197; id. Rud. 3, 6, 17; id. Stich. 1, 3, 107; Ter. Heaut. 3, 3, 27: sequere sane, Plant. Merc. 3, 1, 2: age sane, id. Men. 1, 2, 44 ; id. Pseud. 5, 2, 27 : da sane, id. Merc. 4, 1, 11 : dato sane, id. Stich. 4, 1, 47: cedo sane, id. Pers. 4, 3, 30 ; 5, 1, 20 ; Ter. Heaut. 4, 7, 4 : nosce sane, Plaut. Asin. 2, 4, 58, sapa. ae,/ (kindr. with otto; and Eng. sap) Must or new wine boiled thick, Var. in Non. 551, 23; id. ib. 18; Col. 12, 19, 1 ; Plin. 14, 9, 1 1 ; id. ib. 19, 24 ; Ov. F. 4, 780 ; Mart. 7, 53 ; Fest. s. v. bubbanica, p. 30. Sapaei, orum, m., Sntrinoi, A Thra- cia.ii people on the Propontis, Plin. 4, 11, 18 ; Ov. F. 1, 389. S API ft sapenoS) ', ni. [an Indian word] A bright hyacinth- colored amethyst found in India, Plin. 37, 9, 40; v. sacondios. * 1. sapcrda> ae, adj. m. [sapio] Wise, willy: "saperdae quasi sapientes vel eli- gantes," Non. 176, 20 sq. ; cf. Fest. s. h. v. p. 253 ; Var. in Non. 1. I. t 2. sapcrda» ae, m.z^canipoys, An inferior kind of salt fish from the Black Sea, a kind of herring, Pers. 5, 134 ; cf., " saperda genus pessimi piscis," Fest. s. h. v. p. 253 and 146. sapide, adv., v. sapidus, ad fin. sapldus. a, rati, adj. [sapio] (a post class, word) I, Well-tasted, relishing, sa- vory : tucetum perquam sapidissimum, App. M. 2, p. 117 ; id. ib. 10, p. 344 : avis sapidior, Apic. 6, 6. — *II. Trop., Wise, prudent: puellae, Alcim. 6 prooem. — "'Adv., saplde, Saoorily: femur sapidis- sime percoctum, App. M. 8 fin. sapiens- entis, Part, and Pa., fr. sapio. Sapienter* adv., v. sapio, Pa., odfin. Sapiential ae,/. [sapiens] I. (ace. to sapiens, no. A) Prop., Good taste, i. e.good sense, discernment, discretion, prudence (so mostly ante-class.) : pellitur e medio sapi- entia, vi geritur res, Enn. Ann. 8, 30 : non aetate verum ingenio adipiscitur sapicn- tia, Plaut. Trin. 2, 2, 88 ; id. Mil. 4, 6, 36 ; cf., neque habet (herus meus) plus sapi- entiae quam lapis, id. ib. 2, 2, 81 ; id. Capt. 2, 3, 53 ; cf. id. ib. 50 : sedulo moneo. quae possum, pro mea sapientia, Ter. Ad. 3, 3, 73; cf., quanta mea sapientia est, Thau. Stich. 1, 2, 62 : quid virtus et quid sapien- tia possit, etc., Hor. Ep. 1, 2, 17 : sapientia prima (est), stultitia caruisse, id. ib. 1, 1, 41 ; cf. id. A. P. 396. II. (ace. to sapiens, no. B) Pregn,, like the Or. ds, Pregn., Well acquainted with the true value of things, wise ; and subst., A wise man, a sage (so esp. in Cic. saepiss.) : " er- go hie, quisquis est, qui moderatione et constantia quietus animo est sibique ipse placatus ut nee tabescat molestiis nee frangatur timore nee sitienter quid ex- petens ardeat desiderio nee alacritate fu- tili gestiens deliquescat : is est sapiens quern quaerimus, is est beatus," Cic. Tusc. 4, 17 : sapientium praecepta, id. Rep. 3, 4 : si quod raro tit, id portentum putandum est : sapientem esse portentum est. Sae- pius enim mulampeperissearbitror, quam sapientem fuisse, id. de Div. 2, 28, 61 : sta- tuere quid sit sapiens, vel maxime vide- tur esse sapientis, id. Acad. 2, 3, 9; cf. id. Rep. 1, 29. — So esp. of the seven wise men of Greece : " ut ad Graecos referam ora- tionem . . . septem fuisse dicuntur uno tempore, qui sapientes et baberentur et vocarentur," Cic. de Or. 3, 34 ; cf, "eos vero septem quos Graeci sapientes nomi- naverunt," id. Rep. 1,7; and, "sapienti as- S APP sentiri . . . se sapientem profited," id. Fin. 2, 3, 7. — With the Roman», An appellation of Laelius : " te, Laeli, sapientem et ap- pellant et exi.-timant. '1'ribucbatur hoc modo M. Catoui : Bcimus L. Atilium apud patres nostros appellatum esse sapien- tem, sed utrrque alio quodam modo : Atil- ius, qui prudens esse in jure civili puta- batur; Cato quia multarum rerum usuin babebat . . . propterca quasi cognomen jam babebat in BfiDectQte sapientis . . . Athcnis unum ucccpimus eteum quidem etiam Apollinis oraculo sapirntispimum judicature," Cic. Lael. 2, 6 : cf, iiuiiiquani ego dicnm C. Fabricium, M'. Curium, Ti. Coruncanium, quos sapientes nostri rna- jores judicabant, ad istorum normam fu- isse sapientes, id. ib. 5, 18. — Hence; Adv., sapienter, Smsibly, discreetly, prudently, judiciously, wisely: recte el sapientei facere, Plaut. Ami. 1, 1, 133: far- turn, id. Aul. 3, 5, 3 ; so, dicta, id. Rud. 4, 7. 24 : quam sapienter jam reges hoc nostri viderint, Cic. Rep. 2, 17 : proviso, id. ib. 4, 3 : a majoribus prodita lama, id. ib. 2. 2: vives sapienter, Hor. Ep. 1, 10, 44, et saep. — Comp. : facis sapientius Quam pars latronum, etc., Plaut. Cure. 4, 3, 15; id. Poen. prol. 7: nemo est, qui tibi sapien- tius suadere possit te ipso, Cic. Fam. 2, 7, ft saep. — Sup. : quod majores nostros el probavisse maxime et retinuisse sapien- tissime judico, Cic. Rep. 2, 37 Jin, Sapis» is, m. A river in Cisalpine Gaul and Urnbria, between Ravenna and Ariminum, now the Savio, Plin. 3, 15, 20; Sil. 8, 450; Luc. 2, 406; cf. Mann. Ita). 1. p. 113. — It prob. gives its name to the Tribus Sappinia, Liv. 31, 2, and 33, 37. ' i sapo, onis, m. [a Germ. word| Soap, Plin. 28. 12, 51 ; Mart. 14, 26 in kmm. ; ib. 27; Ser. Samm. 11, 157. sapor- o>'is, m - [sapio no. I.] A taste, relish, flavor, savor (objectively, of the taste inherent in a thing ; whereas gusta- tus is used subjectively, of the taste ex- perienced by him who cats or drinks) : I, Lit. (quite cla»9.), Lucr. 2, 679; cf, si quern forte invenedtis, qui aspernrtur oculis pulchritudinem rerum, non odore ullo, non tactu, non sapore capiatur, ex- cludat auribus omnem suavitateni, Cic. Coel. 17 fin.; Lucr. 4, 223; 6, 929; id. 2, 401 ; cf, asper in ore sapor (amelli). Virg. G. 4, 277 ; so, asper maris, Plin. 2, 100, 104": and, asperrimus, id. 14. 2, 4: dulcis, Hor. Od. 3, 1, 19 : jucundus, Plin. 26, 8, 50: aus- terus, id. 25, 5, 20, et saep. — In the plur. ; in cenere saporum, Lucr. 4, 708 ; so id. 2, 430; 504; Hor. S. 2, 4, 36 ; Plin. 11, 37, 65 fin. ; 8, 51, 77 ; 15, 27, 32, et al. B. Transf. (poet, or in post-Aug. prose): 1. Subjectively for gustatus. A sense of taste, a taste which a person has of any thing: an poterunt oculos au- res reprehendere ? an aures Tactus? an hunc porro tactum sapor arguet oris? . . . Seorsus sapor oris habet vim, Lucr. 4. 488 sq. 2, Concrete (mostly in the plur.). That which tastes well, a dainty, delicacy : Tib. 1, 7, 35 ; so Virg. G. 4, 62 ; Plin. 9. 17, 29 ; 12, 1, 2. — In the sing. : et tunsuui gallae admiscere saporem, ;'. e. juice, Virg. G. 4, 267. 3. A smell, scent, odor : Plin. 32, 10, 39. * !!• Trop., of speech : vernaculus, i. e. taste, elegance: Cic. Brut. 46, 172. SapdratUSi «. um. ad j- [sapor] Sea- soned, savory (a post-Aug. word): offa medicatis frugibus, Petr. poet, fragm. 19 : pulmenta, Tert. Spect. 27 : cibi, Amm. 31, 2. — Comp. : sanguis, Arn. 5, 164. SaponiS; a, um, adj. [id.] That relishes well, savory (post-class.) : merces, Lact. 3. 16/».; Prud. Cath. 4, 94. SapphlCUS- a, um, v. Sappho, no. II. * sappbiratUS. a, um, adj. [sappho- rus] Adorned or set with sapphires : lapil- los, Sid. poet. Ep. 2, 10. 1 sapphirinus. a, um, adj. = aair- tbeipivuS, Of sapphire, sapphirine: lapis, I, e. a sapphire, Plin. 37, 9, 38. t sapphisms (' short, Venant. Cnrm. 6, 2), i, /. = ca-0£ip';S, A sapphire, Plin. 37, 9, 39. Sappho, us, /., r«Tr*u : I. A celebra- ted potttss, born at Mylilene, in the Island of Lesbos, who, on account of her hop. U .«.- 1357 SAEC love for Phaon, threw herself from the Leu- cadian Rock into the sea. Under her name, Ovid composed the fifteenth epistle of his Heroides, Sappho Phaoni: — now., Sappho, Hor. Ep. 1, 19, 28 ; Stat S. 5, 3, 155 ; Cic. Verr. 2, 4, 57 ; gen., Sapphus, Ov. Her. 15, 3 : ace, Sappho, Hor. Od. 2, 13, 25 ; abl., Sappho, Plin. 22, 8, 9.— II. Hence Sap- phlCUS) a, um, adj., Of or belonging to Sappho, Sapphic; Musa, i. e. Sappho (ns a tenth Muse), Catull. 35, lb' : versus, in Sapphic measure, Aus. Ephem. 21 ; cf., hendecasyllabum, Diom. p. 508 P. ; and, metrum, Serv. Centim. p. 1819 sq. ib. Sappinia tribus. v. Sapis. sappium- », v. sapinus. i saprdphag-O. ere, v. n. = trait po- tPayeiv, To eat putrid meat, Mart. 3, IT fin. t S.aprOS) on , a 4J- — oa-p6t, Rotten, putrid : caseus, Plin. 28, 9, 34. Sapsa, pron. [contr. from sa, i. c. sua- ipsa ; cf. Sam, sas ; v. suus, ad init.] His (her, its) own (ante-class, only in the two follg. passages) : quo res sapsa loco sese ostentatque jubetque, Enn. in Fest. s. v. sas. p. 253 and 146 ; Pac. ib. p. 253. Sara? v - Sarra, ad init. saraballa* ae, v. sarabara. ttsarabara (collat. form, saraballa, Hier. Ep. 1, 9), orum, n., or ae, /. [a Pers. word; cf. Gesen. under |/3"?D] Wide trowsers, such as are worn in the East, Tert. Pall. 4 ; id. Res. Cam. 58 ; Hier. ad Daniel. 3, 21 ; cf. Isid. Orig. 19, 23, 2. Saraccnii orum, m. The Saracens, a people of Arabia Felix, Amm. 14, 4. t sarcasmOSi >> nt.z^ aapKaop^i, A keen or bitter jest, a taunt, gibe, sarcasm, a figure of speech, Charis. p. 247 P. (in Quint. 8, 6, 57, and Diom. p. 458 P., writ- ten as Greek). * sarclmen, t ms . n. [sarcio] A seam, suture, App. M. 4, p. 149. sai'Cina, ae, /. [id.] A package, bun- dle, burden, load, pack: more freq. in the pltir., baggage (quite class, only in the plur.; in Cic. not at all): I. Lit.: quid ego nunc agam ? nisi uti sarcinam con- stringam et clipeum ad dorsum accom- modem, Plaut. Trin. 3, 2, 93 ; so in the sing., id. ib. 2, 4, 195 ; id. Most. 2, 1, 83 ; Prop. 4, 3, 46 ; Hor. Ep. 1, 13, 6 ; Petr. 117, 11. — In the plur., Var. R. R. 1, 1, 1; Caes. B. G. 2, 17 ; 3, 24 ; 7, 18 ; id. B. C. I, 59 ; 3, 76 ; Liv. 44, 38 ; Tac. A. 1, 23 j Phaedr. 2, 7, 1 ; 4, 1, 5, et saep. Poet., of the fruit of the womb : Ismenos, qui matri sarcina quondam Prima suae fue- rat, Ov. M. 6, 224 ; so Phaedr. 3, 15, 6.— II. In Ovid, trop., A burden, weight of cares, troubles, griefs, Ov. Her. 4, 24 ; id. Pont.3,7, 13; of government, id. ib. 1,2, 101. sarcinalis. e, adj. [sarcina] Post- class, for sarcinarius, Of or belonging to burdens or baggage, pack-, baggage- : ju- menta, Amm. 16, 5 ; 29, 5 fin. * sarcinarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to burdens or baggage, pack-, baggage- : jumenta, Caes. B. C. 1, 81 fin. sarcinator. Oris, m. [sarcio] A patch- er, botcher, mender of old garments (ante- and post-class.) : Lucil. in Non. 175, 33 ; so Plaut. Aul. 3, 5, 41 ; Paul. Dig. 47, 2, 82 ; cf. Serv. Virg. A. 12, 13. Sarcina trix? icis, /. [sarcinator] She that mends or patches (ante- and post-clas- sical), Var. in Non. 56, 25 ; Gai. Dig. 15, 1, 27 ; Inscr. Orell. 645. SarCinatUSj a, um, adj. [sarcina] Laden, burdened (ante- and post-class.) : homines, Plaut. Poen. 5, 2, 19 ; Paul. Nol. Carm. 21, 911. * sarcuiosus. a, um, adj. [id.] Heav- ily burdened, heavy laden : lupi vastis cor- poribus, App. M. 8, p. 208. — (*sarcinosior, i. e. majore mentula praeditus, Auct Pri- ap. 79, 4 ; al. fascinosior). SarCinulai ae, f. dim. [id.] A little park, bundle, or fardel (mostly post- Aug. and in the vlur.) ; sing. : Gcll. 19, 1, 14 ; plur. : Catull. 28, 2 ; Petr. 10, 4 ; 81, 1 ; Plin; Ep. 4,1,2; Juv. 6. 146, et al. Poet. : ouellae, (. e. the wealth she brings her hus- band, her marriage-portion, dowry, Juv. 3, Kill. sarcio, sarsi, sartum, 4. v. a. To patch, botch, mend, repair, restore, etc. : 1358 SAKD "sarcire est integrum facore," Fest. s. v. sakte, p. 164 (quite class.) : I. Lit. : fu- nes veteres, centones, cuculiones, Cato R. R. 2, 3 ; cf,, in vestimento sartum quod comprehensum, Var. L. L. 6, 7, 68 : corbu- las, Cato R. R. 23. 1 ; 31. 1 : dolia, id. ib. 39, 1 sq. ; Plin. 18, 26, 64 : aedes, Plaut. Most. 1, 2, 68 ; 34 : seminaria, Plin. 18, 26, 65, § 243: rupta intestina, id. 28, 14, 58 fin.: perniones rimasque pedum, id. ib. 16, 62, § 221. Poet. : lapsas ruinas generis (apum), Virg. G. 4, 249. — II. Trop., To make good, make amends for ; to correct, repair ; detrimentum in bello acceptum, Caes. B. G. 6, 1, 3 ; so, acceptum detrimentum, id. B. C. 1, 45, 2 ; 3, 67, 2 : acceptum incommo- dum virture, id. ib. 3, 73, 5 : damna, Cic. Fam. 1, 9, 5 ; Liv. 9, 23 ; Col. 9, 15, 3 ; cf„ "saecito in XII. Servius Sulpicius ait significare damnum solvito, praestato," Fest. p. 253 and 146 : injuriam, Cic. Phil. 9, 4 : infamiam, Caes. B. C. 3, 74, 2 : usu- ram longi temporis, to restore, Cic. Fam. 3, 1, 1 : an male sarta Gratia nequicquam coit et rescinditur? Hor. Ep. 1, 3, 31. — Hence sartus, a, um, Pa., Mended, repaired, put in order, only in the phrase sartus tectus. adj. ; or more freq. subst. in the neutr.plur., sarta tecta, Buildings in good repair, in good condition -. " sakte pone- bant pro integre. Ob quara causam opera publica. quae locantur, ut integra prae- stentur, sarta tecta vocantur," Fest. p. 146 ; Ci. Charis. p. 195 fin.; and Inscr. Orell. no. 2488 : cum consules aedes sacras lo- cavissent neque potuissent omnia sarta tecta exigere . . . factum est senatus con- sultum : quibus de sartis tectis cognitum non esset. .. Quaesivit quis aedem Oas- toris sartam tectam deberet tradere . . . Monumentum quamvis sartum tectum integrumque esset, etc., Cic. Verr. 2, 1, 50 ; 60, sarta tecta, id. ib. 49 ; Liv. 42, 3 ; Ulp. Dig. 1, 16, 7 ; 7, 1, 7 ; Paul. ib. 7, 8. 18 ; cf., sarta tecta aedium sacrarum, Cic. Fam. 13,11,1. — 2. Trop. : sarta tecta tua prae- cepta usque habui mea modestia, Plaut. Trin, 2, 2, 36 : hoc mihi da, ut M'. Curium sartum et tectum, ut aiunt, ab omnique incommodo sincerum integrumque con- serves, Cic. Fam. 13, 50, 2. — Hence, Adv., "sane pro integre . . . Porphyrio ex Verrio et Festo in Auguralibus, inquit, libris ita est: sane sarleque," Charis. p. 195 fin.; 196 init. P.; cf. above, the pas- sage from Festus. tsarClOIh "i n. = oiipitiov, A fault or defect in emeralds, Plin. 37, 5, 18. + sarcitcs, is, /■ = mi/Xa'rijS, A pre- cious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 67. t saiXOCOlla» ae, /. = anpKoKoXXa. A Persian gum, Plin. 13, 11, 20; 25, 14, 78. t sarcophagus, a, um. adj. = m p- Kncjiayui (flesh-devouring, carnivorous) : s. lapis, A kind of limestone used for coffins (so called because the corpses were quick- ly consumed by it), Plin. 2, 96, 98 ; 36, 17, 27.— Hence, H, Transf., subst, sarcoph- agus, i, m., A grave, sepulchre (post-Aug.), Juv. 10, 172 ; Macer Dig. 11, 7, 37 ; Scaev. ib. 34, 1, 18 fin. ; Prud. Cath. 3, 203; In- scr. Orell. no. 194 ; 4432; 4554, et al. ' sai'COsis, ' s > /■ = k«mhS, A swell- ing in the flesh of animals, Veg. 5, 25, 1. sarculatio, onis, /. [sarculo] A hoe- ing, sarculalion, Plin. 18, 21, 50 ; Pall. Febr. 24, 6. sarculo, avi, atum, 1. v. a. [sarculum] To hoe : frumenta, segetes, etc., Pall. Jan. 9, 1 ; Oct. 11, 2 : nata in hortis sarculatis, Prud. areaj. 10, 264. sarculum, i, "• (masc. collat. form, ace. plur., sarculos, Pall. 1, 43, 3) [sario = sarrio] An implement for loosening the soil, weeding, etc., A light hoe, Cato R. R. 10, 3; 155, 1; Var. L. L. 5, 31, 37 fin.; Col. 2, 11, 10; Plin. 18, 7, 18; 19, 6, 33; Ov. M. 11, 36 ; Hor. Od. 1, 1, 11, et saep. sarculus, *• v - sarculum, ad init. Earda, ae, / : I. A kind of fish that was pickled or salted, perh. sardine, Plin. 32, 11. 53; ib. 5, 17. Also called sardina, Col. 8, 17, 12. — II. A kind of precious stone, perh. cornelian, Plin. 37, 7, 31. t sardachatCS» ae, m. =: oapHaxarriS , Sardachnte, carndian-agate, Plin. 37. 10, 54. Sardanapalus, U »»•> Xapiavina- SARI \os, A celebrated effeminate king of As- syria, who at last burned himself, together with his treasures, Veil. 1, 6; Just. 1, 3; Cic. Tusc. 5, 35, 101 ; Juv. 10, 362 ; Ov. Ib. 313. — Poet., as a designation for a weak, effeminate person, Mart. 11, 11. — Hence Sardanapahcus, a, um, adj., Of or pertaining to Sardanapalus ; Sar- danapalicum in morem prandere, Sid. Ep. 2, 13 med. 1 sardare, v. sanio. SardeS) i um (also written in the nom., Sardis, Hor. Ep. 1, 11, 2; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 308 ; Zumpt, Gramm. §, 73 ; v. also Freund, Annott ad Cic. Mil. p. 14), /., Zdpticts, Sardis, the very ancient capital of Lydia, on the Pactolus, the residence of Croesus, Cic. de Sen. 17 ; Liv. 33, 19 ; 37, 18 ; Hor. 1. 1. ; Ov. M. 11, 137 ; 152, et al. ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 357 sq. — II. Hence SardianuSi a, um , ad j-, Of or belong- ing to Sardis, Sardian : balani, Plin. 15, 23, 25 : jurisdictio, id. 5, 29, 30. — In the plur. subst., Sardiani, orum, m., The inhabitants of Sardis, the Sardians, Cic. Fam. 13, 55, 1. Sardi) orum, m. (from Taped, Sar- dinia) The inhabitants of the island of Sardinia, the Sardinians, Cic. de Div. in Caecil. 19, 63 ; id. Off. 2, 14, 50 ; id. Balb. 18 ; noted for their faithlessness, Cic. Scaur. § 42 sq. ; hence, proverb . Sardi venales, alius alio nequior, Cic. Fam. 7, 24 fin. ; Fest. p. 252.— II. Hence, 1. Sardus, a, um. adj., Sardinian : Tigellius, of Sar- dinia, Hor. S. 1, 3, 3 : mel, id. A. P. 375 ("Sardum mel pessimi saporis, n Schol.) : triticum, Plin. 18, 7, 12 : creta, id. 35, 17, 57. — 2. Sardous, a, um > a ^:i-< £ap<5">ios, The same : regna, Ov. F. 4, 289 : mare, Plin. 3, 5, 10 : insula, i. e. Sardinia, Claud. B. Gild. 508: herba, a poisonous plant, crow-fool, Virg. E. 7, 41 ; Nemes. Ed. 4. 53; Ser. Sammon. 23,431; also called, Sardonia herba, Sol. 4.-3. Sardinia, ae, /. (from the Gr. XapfiovioS, Sardinian), The Island of Sardinia, Mel. 2, 7, 19 ; Var. R. R. 2, 11, 11 ; Cic. Scaur. § 44 ; id. Q. Fr. 2, 2, 1 ; Liv. 23, 32 sq. ; Hor. Od. 1, 31, 4, et al.— 4. Sardinianus, «. "m, «''J-. Sardinian : tapetes, Var. in Non. 542, 15. —5. Sardinicnsis, e, ad;'., The same: triumphus, upon the subjection of Sar- dinia, Nep. Cato, I fin. : quaestura, Spart Sever. 2. Sardiani) orum, v. Sardes, no. II. sardina; ae , v. sarda, no. I. Sardinia^ ae, v. Sardi, no. II., 3. Sardinianus, a, um, v. Sardi, no. II., 4. Sardinicnsis, e, v. Sardi, no. II., 5. Sardis, is. v - Sardes, ad init. * sardo, are > *• <>• To understand : " sardare, intelligere. Naevius. Quod bruti nee satis sardare queunt," Fest. p. 146 and 252. Sardonia herba, v. Sardi, no. II., 2, ad fin. sardonychatus, a. um . ai 3- [sar- donyx] Adorned with a sardonyx: manus, Mart. 2, 29. t sardonyx, ychis, comm.= aaphdvv\, A precious stone, sardonyx: fern., " Plin. 37, 6, 23 ; Pers. 1, 16 ; Juv. 7, 144 ;— masc, id. 6, 382 ; Mart. 4, 28 ; 61 ; — gen. plur., sardonychum, Juv. 13, 139. SardouS, a , um - v - Sardi, no. II., 2. Sardus, a, um, v. Sardi, no. II., I. (" Sare, es, /. A village in Thrace, Liv. 38, 41.) t sarg'us, i, »*■ = aSpyos, A kind of sea-fish esteemed by the Romans, Plin. 9, 17, 30 ; ib. 51, 74 ; Lucil. in Fest. p. 253 ; Enn. in App. Apol. p. 299 ; Ov. Hal. 105. I sari, n - '= "opt, A shrub growing on the banks of the Nile, Plin. 13, 23, 45. Sario, ' re > v - sarrio, ad init. i sarissa. ae, /. = oapinmi, A long Macedonian lance, Liv. 9, 19 ; 38, 7 fin. ; Curt. 7, 4 fin. ; 9, 7 med. ; Ov. M. 12, 466 ; 479, et al. ; cf. Fest. p. 145 and 251.— Poet., in gen., for Macedonians, Luc. 8, 298 ; 10, 47 ; cf., " denominalio est, Bi quis Macedo- nas appellant hoc modo: Non tam cito sarissae Graecia potiti sunt." Auct. Her. 4, 32. tsarissophoros, i. m. = oapiaaocj6- pat, A Macedonian lancer, Liv. 36, 18; Curt 4, 15. S A r a sarmadacus, '. v. samardacus. Sarmata, ae, v. Sarmatao. Sarmatae (Gr. collat. form, Sauro- matae, Ov. Tr. 2, 198 ; 3, 3, 6 ; 3, 10. 5 ; 4, 1, 94 ; 5, 1, 74 ; Val. Fl. 7, 235 ; Mel. 1, 2, B ; 2, 1, 2 ; Plin. 6, 13, 15 ; cf. id. 4, 12, 25 ; v. also in the folly.), arum, m„ Xavpuiii- rat, The Sarmatians, a great Slavic people, dwelling from the Vistula to the Do», mod. Poland and Russia, Mel. 1, 3, 5 ; 3, 6, 8 ; Plin. 4, 12, 25 ; 18, 10, 24 ; Tac. G. J ; 17 ; 43 ; 46 ; id. Hist. 1, 2 ; 79, et saep. et al.— In the sing., Sarmata, ae, A Sarmnlinn, Luc. 1, 430; Mart. Spect, 3; Juv. 3, 79 ; Claud. Laud. Stil. 1, 111. And in a Gr. form, Sauronmtcs, Ov. Tr. 3, 12, 30 ; and, Sauromato, Plin. Ep. 10, 13. — H. Hence, 1. Sarmatia, ae,/, The country of the Sarmatians. Sarmatia, Mel. 3, 4, 1 ; Plin. [ 4, 12, 25.— 2. Sarmaticus, a, um, adj., j Sarmattan : mare, i. c. Ike Black Sea, Ov. Pont. 4, 10, 38 ; Val. Fl. 8, 207 : loca, Ov. Tr. 4, 8, 16 : orae, id. Hi. 5, 1, 13 : sinus, Id. ib. 1, 5, 62 : gens, the. Sarmalians, id. il). 5, 7, 13 : boves, id. ib. 3, 10, 34 : arcus, id. Pont. 1, 5, 50 : equus, Mart. 7, 30 : Istor, id. 9, 102: hiemes, Stat. S. 5, 1, 128: laurus, «. e. the victory of Domilian over the Sar- malians, Mart, 7, 6; cf. Suet. Dom. 6: mos loquendi, Ov. Tr. 5, 7, 56 ; for which, in the' Adv., Sarmatice: jam didici Ge- tice Sarmaticeque loqui, id. ib. 5, 12, 58. — 3, SariliatiSi tdis, adj. f, Snrmatian : tcllus, Ov. Tr. 1, 2, 82: ora, id. ib. 4, 10, 110; 5, 3, 8: umbra, id. Pont. 1, 2, 114. And in a Gr. form, Sauromatides Amazo- nes, Mel. 3, 5, 4 ; Plin. 6, 13, 15, § 39. Sarmatia, Sarmatice^ Sar- maticus, and SarmatiSf v - Sarma- tae, no. II. * sarmerj' I"' s > "• [sarpo] for the us- ualsaiinentum. Twigs, brush-wood: Plaut. Most. 5, 1, 65. * sarmcnticius or -tius, a, um, ad j- [sanneutuui] Of or belonging to twigs, cuttings, or brush-wood: cinis, Col. 6, 26, 3. — In the plur. subst., sarmenticii, orum, m., The Ckrislians who were burned with fagots, Tert. Apol. 50. * sarmentosus, "> um. a(1 J- [id-] Full of twigs or Hale branches: psyllion, Plin. 25, 1 1, 90. sarmentum, i. »'• [sarpo] Twigs, light brandies, brusk-wood ; a fagot, fascine (quite class. ; usually in the plur. ; only 6o in Cic. and Caes.) ; sing. : Var. R. R. 1, 31,2; Col. 3. 10, 1; Sil. 7, 314 :— plur. : Col. 4, 24, 7; 5, 5, 16; Cic. de Sen. 15, 52 and 53 ; id. de Or. 2, 21, 88 i id. Verr. 2, 1, 27 ; *Caes. B. G. 3, 18 /in. ; Liv. 22, 16 Jin. ; Quint. 2, 17. 19 ; Plin. 12, 25, 54 ; 22, 25, 72, et al. SarnUS» i> m - -^ river in Campania, near Pompeii, now the Sumo, Plin. 3, 5, 9 ; Virg. A. 7, 738 ; Sil. 8, 539 ; Stat. S. 1, 2, 265 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 746. (* Saronicus sinus? ^ g»if of the Aegean Sea, between Attica and Pelopon- nesus, Plin. 4, 4, 5; 4, 5, 9.) Sarpcdoil- onis, m., Xap-Kn&uiv, A son of Jupiter and Europa, king of Lycia, who was killed by Patroclus before Troy, Hyg. Fab. 106; 112; Virg. A. 1, 100; Serv. 9, 697 : 10, 471 ; Ov. M. 13, 255 ; Cic. de Div. 2, 10 : ace. Graec, Sarpedona, Gell. 15, 21. * sarpo, sarptum, 3. v. a. [kindr. with 'ARP. ap-dsio] In agricult. lang., To cut off, trim, prune, clean : "sarpta vinea puta- ta. id est pura facta : unde et virgulat ab- 6cisae sarmenta. Sarpere enim antiqui pro purgare ponebant," Fest. p. 146. sarptus. a, um, v. sarpo. Sarra (Sara, Plaut. True. 2, 6, 58), ae, /, "II X : I. Tke city of Tyre, in Phoenicia, celebrated for its purple dye : Poenos Sarra oriundos, Enn. in Prob. Virg. G. 2, 506 ; cf. Serv. ad loc, and Gell. 14, 6, 4 : pur- puram ex Sara tibi Attuli, Plaut. 1. 1. — If. Hence SarranUS; a, um, adj., Of or be- longing to Sarra, i. e. : 1, Tyrian : gens, Sil. 1, 72 : Leptis, built by tke Tyrians, id. 3, 256 : ostrum, Virg. G. 2, 506 ; Col. poet. 10,287; cf., murex, Sil. 15,205: aulaea, Juv. 10, 38 : violae, purple-red, Col. 9, 4, 4. — 2. 1° Silius, transf., for Carthaginian: Juno (especially honored in Carthage), Sil. 6, 468 : manus, id. 9, 319 : navita, id. 7, 432 : nomina, id. 8, 46. SATE sarracum, '. '<• ■' f. -4 kind of wagon or cart (ace. to Quint. 8, 3, 21, belonging to vulgar lang.), Sisenn. in Non. 195, 29; Cic. Pis. Fracm. ap. Quint, 1. 1.; Vitr. 10, 1 fin. ; Juv. 3, 255 ; Capitol. M. Aurel. 13; Amm. 31, 2, 18, (*p. 248. ed. Hip.).— II. Trunsf, of the constellation of Tke Wain: frigida Bootae, Juv. 5, 23. Sarranus, a, um, v. Sarra, no. II. Sarrastcs, um . "•• d people of Cam- pania, near the Sarnus, Virg. A. 7, 738; Sil. 8, 538. sarrio (also written sario), ui and ivi (the former in Cato R. R. 161, 2; the lat- ter in Col. 11, 2, 10), Hum, 4. v. a. In ag- ricult. lang., To koe the soil, plants, etc., for the purpose of destroying weeds ; to weed, Cato R. R. 161. 1 and 2; Var. R. R. 1,18/h.; Col. 2, 11,4; 11,2, 9 so.; Plaut. Capt. 3, 5, 5 ; Plin. 18, 21, 50 ; id. ib. 17, 45 ; Mart. 3, 93. sarritio (in MSS. also sartio), onis,/ [sarrio] A hoeing, weeding, Col. 2, 12, 1; 11, 2, 9. sarritor (collat. form, sartor, v. the folic.), oris, m. [id.] I A hoer, weeder, Var. R. R. 1,29,2; Col. 2, 31, 1.— ■ ff. 'Prop. : sator sartorque scclerum, i. e. cultivator, Tlaut. Capt. 3, 5, 3. sarritbriUS (sarit.), a, um, adj. [id J Of or belonging to hoeing or weeding: opera. Col. 2, 13, 2. sarritura (sarit.), ae, /. A hoeing, a weeding. Col 2, 13, 2 ; also, sartura, Plin. 18, 27, 67 ; cf., sarritor and sarritio. sarritus, a, um, Part., from sarrio. Sarsina (also written Sassina, v. the follg.), ae, j'. : f . An ancient town in Um- bria, tke birth-place of Plaulus, still called Sarsina, Mart. 9, 59; Sil. 8, 463 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 484.— fl. Hence Sarsinatis, e (collat. form, sassinas, Inscr. Orcll. no. 4404), adj., Of or belonging to Sarsina: silva, Mart. 3, 58. In a lusus verbb., Plaut. Most. 3, 2, 13. — In the plur. subst., S a r- sinates, ium, m., The inhabitants of Sar- sina, Plin. 3, 14, 19. * sartagfO, inis, /. : f. A frying-pan (post-Aug.)"Plin. 16, 11, 22; Juv. 10, 63.— 'II. Trop. : sartago loquendi, A hotch- potch, mixture, medley, Pers. 1, 79. + sarte* udv., v. sarcio, Pa., ad inil. 1 1. Sartorj or > s > ">■ [sarcio] A palch- er, botcher, mender, ace. to Non. 7. 28. 2. sartorj A hoer, weeder ; v. sarritor, no. II. * 1. sartura, ae,/. [sarcio] A patch- ing, mending, Col. 4, 26, 2. 2. sartura. ae, / A hoeing, weed- ing ; v. sarritura. (* sarttlS) a, um, Part, and Pa. of sar- cio.) sas, v - suus, ad init. (* Saserna, ae, m. A friend of Anto- ny, Cic. Phil. 13, 13 ; id. Att. 15, 2.) Sassina and Sassinatis, v. Sar- sina. (* SasslUS- a. The name of a Roman gens: Sassia, ae, /., The name of the moth- er of Cluentius, Cic. Clu. 5.) (* Sassula. ae. / A town of Latium, Liv. 7, 19.) satj orfw - v - satis. * satagCUS, a . um. adj. [satago] That troubles or vexes himself, over-anxious: ut istos satageos ac sibi molestos describam tibi, Sen. Ep. 98 med. SatagltO) are, v. satis, no. II., A. satagro» ere, v. satis, no. II., B. satanaria herba, -A plant, also called peucedanos, sulphur-wort, hog's- fennel, App. Herb. 94. Satanas. ae, and Satan, indecl. m., Zaravas or Sural' (Hebr. f^Sf), Satan, the Devil, Tert. Apol. 22 ; adv. Marc. 3, 20. satelles, itis, comm. An attendant upon a distinguished person, esp. a prince, a life-guard; in the plur., attendants, es- cort, train, retinue (quite class.) : f. Lit. : regii satellites, Liv. 2, 12; id. 34, 36 fin. ; cf. Quint. 7, 2, 54 : administri et satellites sex Naevii. Cic. Quint. 25 fin.; cf. under no. II. : habet sectatores vel potius satel- lites, qui, etc., Tac. A. 16, 22: contumelio- sum foret, si equites Romani satellites Numidae traderentur, Sail. J. 65, 2; cf. Liv. 34, 41 : sequimini satellites, Plaut. Mil. 1, 78 : aurum per medios ire satelli- S A T I tes amat, Hor, Od. 3, 16, 9: ne posset «di- rt •. Cursus equi fecit circumfu.susquc sat- elles, Ov. M. 14, 351 : Caesaris, Tac. A. 2, 43 : Sejani, id. ib. 6, 3, ct saep. : — Hanni- balis, followers, satellites, Liv. 23, 12; so id. 25, 28. — B. Transf. (mostly poet.), of attendants analog, to the preceding: Jovjs pinnnta satelles, i. e. the eagle, Cic. poet. Div. 1, 47, 106; id. Tusc. 2, 10, 24 : Noctis. i. e. the evening-star, id. poet. ap. Non. 65, 10: Orci, /'. e. Cirbcrns, Hor. (-1.1. 2, 1 8, 34 : Neptuni, storms, etc., Plaut. Trin. 4, 1, 14. Oi the attendants of the quel n bee, Plin. 11, 17, 17,— ff, Trop.: homi- nt-m Datura non solum celeritate mentis ornavit, sed etiam seiiBus tamquam satel- lites attribuit ac nuncios, Cic. Leg. 1. 9 : virtutis verae custos rigidusque satelles, Hor. Ep. 1, 1, 17. — In Cicero more freq. in a bad sense, An assistant in crime, an ac- complice, partner, abettor, etc.: stipatorea corporia conatituit, eosdem ministroa et satellites potestatis, Cic. Agr. 2, 13; of., eatel lites .-.(■( -l.-rum, lnin istrosciqadi tatum. id. Prov. Cons. 3,5; and, C. Mallimn, au- daciae satellitem atquc administrum tuac, id. Cat. 1. 3,7: voluptatum satellites i-t ministras, id. Fin. 2, 12, 37 ; cf. opp. domi- nntrix, id. Invent. 1, 2. satcllltium, h. "• [satelles] An es- cort, convoy; trop., a guard, protection : scripturarum, Aug. Doctr. Chr. 3, 18. satiantcr. a dv., v. satio, ad fin. satias> at ' s (collat. form, saties, Ju- venc. 1, 637: ad satiem, id. 3. 216'; abl., satie, Plin. 8, 51, 77, very dub.). / [satis] A sufficiency, abundance, ptenfifulness: I, In gen. (so mostly ante- and post-class, j not found in Cic. or Caes. ; commonly used only in the nam. sing.): quorum crudelitatem numquam ulla explet sarins sanguinis, Att. in Non. 172, 7: cf. id. up. Cic. N. D. 3, 38 (v. Charis. p. 70 P.) ; and, fessus satiate videndi, Lucr. 2, 1038 : hare juvabant Cum 6atiate cibi, along with abundance of food, i. e. after eating suffi- ciently, id. 5, 1390:— ut liodie ad litatio- nem huic suppetat satias Jovi, * Plant. Ps. 1, 3, 100: frumenti ex inopia L'ravi satias facta, Sail. Fragm. ap. Non. 172, 13: sati- as capere, Macr. S. 7, 12 med. : — ad satia- tem terra ferarum Nunc ctiam sratit, in abundance, abundantly, Lucr. 5. 40. II. I n partic, subjectively, Satis- fied desire, satiety; a loathing, disgust (so ante-class, and after the Aug. period, but not in Quint ; cf., on the other hand, sa- tietas) : satias jam tenet Studiorum isto- niiii, Ter. Hec. 4, 2, 18: omnium rcrum, Lucil. in Non. 172, 14 : sicubi cum satias llominum aut negoti si quando odium ce- perat, Ter. Eun. 3, 1, 14 ; 60 corresp. with odium, id. Eun. 5. 6, 3; with taedium, Tac. A. 16, 16: si forte jam satias amoris in uxore ex multa copia cepisset, Liv. 30, 3 Drak. N. cr. ; so, satias capit aliquem, Tac. A. 3, 30 fin.: vini, Liv. 25, 23 Drak. N. cr. ; Tac. A. 6, 38 ; id. ib. 3, 54 ; Sil. 14, 110. Satiate» adv., v. eatio, ad fin., Adv. no. b. Saticula, ae, / .- I, A town in Cam- pania, Liv. 7. 32 ; 9, 21 ; 23, 39 ; Veil. 1, 14 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 783.— ff, Deriw. : f, Saticulanus. '■' ■""'< <*dj-, Of or belong- ing to Saticula: ager, Liv. 23, 14///. — rn the plur. subst.. Saticulani, orum, m., Tke inkabitants of Saticula, the Saliculans, Liv. 27, 10.—* 2. Saticulus. hm.. A Solicit- Ian : asper, collectively, Virg. A. 7, 729. (* Saties, ei, / [satis] i. q. satietas, v. satias, ad inil.) satietas, atis, / [id.] A sufficiency, abundance: f. In gen. (so extremely seldom) : neque ulla ornandi satis satie- tas est, Plaut. Poen. 1, 2, 6. In the plur. : quercus terrenis principiorum satietati- bus abundans, parumque habens humo- ris et aeris, Vitr. 2, 9 med. ff. In partic, subjectively, The slate of being glutted or sated ; a loathing, dis- gust, satiety (so quite classical and very freq., esp. in the trop. sense and with Cic- ero) .- A. Lit.: cibi satietas et fastidium, Cic. Inv.'l, \1 fin.: amarum ad satietatem usque oggerit, Plaut. Cist. 1, 1, 72; so, ad satietatem, Suet. Dom. 21 ; Plin. 18, 1 6, -i»S : 34, 17. 49; and, citra satietatem, id. 23, 6, 57 : quura ea, quae leviter sensnm volup- 1359 S ATI tnte moveant, facillime fugiant satietatem, Cic. de Or. 3, 25, 99 : assidua, Plin. 8, 26, 40 : nimia, id. 11, 34, 40. — Hence, *2. Concr., The superfluity, refuse of the food eaten, i. e. Excrements, Sol. 2 med. ; cf. saturitas, no. II, 3. B. Trop. : difficile dictu est, quae- nam causa sit, cur ea, quae, maxime sen- sua nostras irapellunt voluptate et specie prima acerrime commovent, ab iis celer- rime fastidio quodam et satietate abali- enemur, Cic. de Or. 3, 25, 98; so coup- led with fastidium, Quint. 5, 14, 30 ; Cic. Mur. 9, 21 ; coupled with taedium, Quint. 9, 4, 143 : ab hac hominum satietate nos- tri discedere, Cic. Att. 2, 5; so, mei, id. Mur. 9, 21 : satietas provinciae, id. Fam.2, 1 L ; cf, dominationis, Sail. J. 31, 20 ; and, ante inimicos satietas poenarum suarum cepisset quam, etc. (shortly before, poe- narum ex inimicis satis est), Liv. 3, 59 : satietatem amoris sumere, Ter. Ph. 5, 5, 6 : studiorum omnium satietas vitae facit satietatem, Cic. de Sen. 20 Jin. : vincere aurium satietatem, id. de Or. 3, 44, 174 ; cf, ut varietas satietati occurreret, id. Or. 53, 174 ; and, omnibus in rebus similitudo est satietatis mater, id. Inv. 1, 41, 76 ; so, similitudinis, id. de Or. 2, 41, 177; cf. satio, no. II, B. : te deseret ille aetate et satie- tate, Plaut. Most. 1, 3, 39 : adeo usque sa- tietatem dum capiet pater Illius quam amat, Plaut Am. 1. 2, 10 ; so, usque ad sa- tietatem osculisfrui, Petr. 131 Jin. — In the plur. : non debent esse amicitiarum sicut aliarum rerum satietates, Cic. Lael. 19. Satin' and satine for satisne ; v. sa- tis, no. I. I. satio? »vi, atum, 1. v. a. [satis] To Jill, satisfy ; to sate, satiate with food (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense) : I, Lit.: satiat semodius cibi in diebus sin- gulis vicenos et centenos turtures, Col. 8, 9, 3 ; so, se (orca), Plin. 9, 6, 5 : desideria naturae, to satisfy, appease, Cic. Fin. 2, 8, 25; cf, sitim, Mart. 6, 35. — In the Part, perf. : satiati agni ludunt, Lucr. 2, 320 ; so. cnues sanguine herili, Ov. M. 3, 140 : vul- tur humano cadavere, Plin. 30, 10. 27. B. Transf, in gen, To fill sufficiently; to saturate, impregnate with any thing (not unte-Aug.).: solum 6tercore, Col. 2, 10, 23 ; Plin. 19, 8, 42 : parietem palea, Petr. poet. Sat. 135, 8, 8 : Tyrium colorem pelagio, to saturate, Plin. 9, 38, 62 : frctum aquis, Ov. M. 8, 838 ; so, Nilum, Plin. 5, 9, 10 : ignes odoribus, Ov. M. 4, 759 : lumine Phoebi, Mart. 8, 36. II. Trop.: To still, satisfy, content ; to glut, satiate a desire (in a good or bad sense) : in ejus corpore lacerando ac vex- ando quum animum satiare non posset, oculos paverit, Cic. Phil. 11, 'Ajin. : exple- re bonis rebus satiareque, Lucr. 3, 1017 ; cf, neque enim expletur umquam nee satiatur cupiditatis sitis, Cic. Par. 1, 1, 6; and id. Part. 27, 96 ; so too. libidines, id. Rep. 6, 1 ; and cf. in the follg. : populum libertate, id. ib. 2, 28 : funeribus, id. ib. 2, 41 : aviditatem legendi, id. Fin. 3, 2, 7 ; cf. id. Rep. 2, 1 ; and, satiari delectatione non possum, id. de Sen. 15, 52: nee satiare queunt spectando corpora coram, Lucr. 4, 1098; Quint. 2, 4, 5.— In the Part, perf: satiatis et expletis jucundius est carere quam frui, Cic. de Sen. 14, 47 : ait se ne- quaquam esBe satiatum, id. Verr. 2, 4, 28 fin. : 8atiatus somno, Liv. 2, 65 : satia- tus poena, id. 29, 9 fin. ; Tac. A. 1, 75 : heu nimis longo satiate ludo, Hor. Od. 1, 2, 37. — Poet, with the gen. (on account of satis, or also in analogy with expletus) : quum satiata ferinae Dextera caedis erat, Ov. M. 7, 808 ; cf, satiata sanguinis hasta, Sil. 4, 437 ; and, satiatus et aevi Et deco- ris, id. 16, 605. B. I" partic, subjectively, To over- Jill, cloy ; to satiate, disgust ; in the pass, to be cloyed, wearied, disgusted with a thing (rarely, but quite class. ; cf. satias ■no. II, and satietas no. II, B) : secretae (figurae) ut novitate excitant, ita copia satiant, Quint. 9, 3, 5 ; cf, primum nume- rus agnoscitur, deinde satiat, Cic. Or. 64 : — horum vicissitudines efficient, ut neque ii satientur, qui audient, fastidio similitu- dinis, nee, etc., id. de Or. 3, 50, 193 (cf. id. ib. 2, 41, 177 : similitudinis satietate defati- getur, v. satietas, no. II, B, near the end) : 1360 SAT I Agricola assiduo satiatus aratro, Tib. 2, 1, 51 ; cf, senem et prosperis adversisque satiatum, Tac. H. 3, 66 ; and, ( Domitia- nus ) secreto suo satiatus, id. Agr. 39 fin. — Hence, Adv.: *a. satianter, Sufficiently, to satiety (syn. ad satietatem, affatim) : equi satianter pasti, App. M. 7, p. 195. — b. 8 a- tiate, The same (post- Aug.) : tilia ignis et aeris habendo satiate atque humoris tem- perate, Vitr. 2, 9 med. ; cf. satietas, no. I. : eadem dicere, Arn. 6. — Sup. : cetera Her- mippus satiatissime exhibebit, Tert. Anim. 46 ; so, sentire, Aug. de Mus. 4, 14. 2. SatlO' onis, /. [1. sero] A sowing, a planting, Cic. Verr. 2, 3, 47 ; so Var. H. R. 1, 39, 1 ; Col. 2, 9, 7 ; 3, 14, 2 ; 11, 2, 80; Liv. 32, 34 ; Virg. G. 2, 319, et al.— In the plur., Cic. Verr. 2, 3, 15. Satira» ae, v. satur, ad fin., no. B. satiricus (on account of the confu- sion of the Roman Satira with the Gi-eek Satyros, often erroneously written Satyri- cus ; hence in the neut. even with a Greek ending, Satyricon ; v. the follg, and cf. satirographus), a, urn, adj. [satira] Of or belonging to (Roman) satire, satiric, satir- ical : satirici carminis scriptor, Lact. 2, 4 ; so, materia, Sid. Ep. 8, 11. — Subst, satir- icus, i, m., A writer of satires, a satirist, id. ib. 1, 11 ; 4, 1. And Satiricon, i, n., The title of a work of Petronius. satirographus ( a 'so written saty- rour. ; v. satiricus, ad ink.), i, m. = carvpo- } p <(pus (cf. satiricus, ad init.), A writer of satires, a satirist, Sid. Ep. 1, 11. satis>andin an abbreviated form, sat (v. the follg, and cf. the letter S. : — sat- in', contr. for satisne ; v. the follg.), adv., Enough, sufficiently (objectively, so that one needs nothing more ; whereas affa- tim subjectively, so that one wishes noth- ing more ; v. Doderl. Synon. 1, p. 108 sq.) 1. Adjectively, Enough, sufficient, satisfactory. a. Form satis: quod(foenum et pabu- lum) bubus satis siet, qui Ulio sient, Cato R. R. 137 : cui, si conjuret populus, vix totu' satis sit, were enough, adequate, Lucil. in Charis. p. 193 P. : libram aiebant satis esse ambobus farris Intritae, Titin. in Non. 81, 13 ; so Hor. S. 1, 5, 68 : duo talenta pro re nostra ego esse decrevi satis, Ter. Heaut.5, 1, 67; id. Ad. 5, 3, 24 : dies mihi hie ut sit satis vereor Ad agendum, id. Andr. 4, 2, 22 ; cf. Liv. 21, 17, 6 ; and, quic- quid adjecissent ipsi terroris satis ad per- niciem fore rati, id. 21, 33, 4 ; cf. also Quint. 12, 11, 19 : nisi, etc., Ter. Andr. 4, 1, 23 : an- imo satis haec vestigia parva sagaci Sunt, per quae possis cognoscere cetera tute, Lucr. 1, 403 : satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidium, Cic. Fin. 2, 26, 24 Goer. N. cr.: ut semper vobis auxilium ad versus inimicos satis sit, Liv. 6, 18, 10 : satis esse Italiae unum consulem censebat, id. 34, 43, 4 ; Cic. Plane. 38, 92 ; cf, ipse Romam venirem, si satis consilium quadam de re haberem, id. Att. 12, 50:— id modo si mer- cedis Datur mihi . . . satis Mihi esse du- cam, will content myself, Plaut. Am. 2, 2, 16 : satis hoc tibi est, Ter. Eun. 4, 7, 40 ; and, animo istuc satis est, auribus non sa- tis, Cic. Or. 63 fin. ; cf. also, dicebant de re publica quod esset illis viris et consu- lari dignitati satis, id. Brut. 35, 135 ; hence, too, in an equivoque : Le, Jam satis est mihi. Li. Turn igitur tu dives es factus? Plaut. Asin. 2, 2, 64: — quidvis satis est, dum vivat modo, Ter. Heaut. 4, 1, 28 ; id. Hec. 5, 2, 17: qui non sentirent, quid es- set satis, Cic. Or. 22, 73 : sum avidior etiam, quam satis est, gloriae, id. Fam. 9, 14,2; for which also, without est: plus quam satis doleo, id. Verr. 2, 5, 46 fin. : seme] fugi- endi si data est occasio, Satis est, Plaut. Capt. 1, 1, 9 ; cf, satis esse deberet, si, etc., Cic. de Or. 2, 41 ; and. satin' habes, si fem- inarum nulla 'st, quam aeque diligam ? Plaut. Am. 1, 3, 11 ; cf. also, ars satis prae- stat, si, etc., Quint. 7, 10, 15 ; and, non sa- tis efficit oratio, si, etc., id. 8, 3, 62 : — satis superque est, Plaut. Am. 1, 1, 14 ; cf, poe- nas dedit usque superque Quam satis est, Hor. S. 1, 2, 66 : satis superque habere dicit, quod sibi ab arbitrio tribuatur, Cic. Rose. Com. 4, 11 : tanta repente coelo missa vis aquae, ut ea modo exenitui SAT I satiB superque foret, Sail. J. 75, 7. See also in the follg, no. y and 2, 0. (/3) Satis est (habeo, credo, etc.), with an inf. or a subject- (object-) clause: huic satis illud erit planum facere atque pro- bare, Lucr. 2, 934 ; Cic. de Or. 1, 28, 127 : satis erat respondere Magnas: ingentes, inquit, id. Lael. 26, 98 : velut satis sit, scire ipsos, Quint. 8, 2, 19 : si oratori satis es- set docere, id. 10, 1, 78 : nunc libertatem repeti satis est, Liv. 3, 53 fin.: vos satis habebatis animam retinere, Sail. J. 31, 20 : illud Batis habeo dicere, Quint. 6, 5, 11 : satis putant vitio carere, id. 2, 4, 9 : si res nudas atque inornatas indicare satis vi- deretur, id. 2, 4, 3, et saep. Negatively : quarum (rerum) unam dicere causam Non satis est, verum plures, Lucr. 6, 705 : nee vero habere virtutem satis e9t, nisi utare, Cic. Rep. 1, 2: opera exstruentibus 6atis non est, saxa atque materiam conge- rere, Quint. 7 prooem. § 1 : non satis est, pulchra esse poemata, Hor. A. P. 99, et saep. — With the inf. perf. (not freq. till after the Aug. period ; cf. Zumpt, Gramm. § 590) : nunc satis est dixisse : "Ego mira poemata pango," etc., Hor. A. P. 416 : quod hactenus ostendisse satis est, Quint. 6, 3, 62 : atque id viro bono satis est, docuisse quod sciret, id. 12, 11, 8 : illud notasse satis habeo, id. 9, 4, 15. Negatively : non ille satis cognosse Sabinae Gentis habet ritus, Ov. M. 15, 4 : non satis credunt ex- cepisse quae relicta erant, Quint. 2, 1, 2. (y) c. gen. : As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, Plaut. True. 2, 2, 4 ; so, orationis, id. Bacch. 1, 2, 59 : verhorum, id. Capt. 1, 2, 16 : satis mihi id habeam sup- plied, Ter. Ad. 3, 2, 15 : ea amicitia non satis habet lirmitatis, Cic. Lael. 5, 19 : ad dicendum temporia satis habere, id. Verr 2, 2, 1 ; cf. Quint. 10, 2, 15 : satis poena- rum dedisse, id. 7, 4, 18 : jam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater Hor. Od. 1, 2, 3, et saep. : satis superque esse sibi suarum cuique rerum, Cic. Lael 13, 45 Klotz N. cr. ; so, satis superque with the' gen., Liv. 2, 42, 6 ; 3, 67, 3 ; 25 32, 6; 28, 29, 7; Hor. Epod. 17, 19.- (* Comp., satius ; v. infra, B.) 1). Form sat (mo6t freq. in the poets-, not in Caes.) : quibus (dis) Bat esse non queam 1 to be sufficient, equal to, Plaut. Pers. 1, 1, 27 ; cf. above, no. a, ad init. : pol vel legioni sat est (obsonium), Plaut. Aul. 3, 6, 24: in jure cau6am dicito, hie verbum sat est, id. Rud. 3, 6, 28 ; cf. id. Bacch. 4, 8, 37 ; id. True. 2, 8, 14 : tantum quantum sat est, Cic. de Sen. 14, 48 ; cf, tantum sat habes ? Ter. Heaut. 4, 3, 40 : si hoc sat est, Quint. 2, 11, 7 : amabo jam sat est, Plaut. Asin. 3, 3, 117; so Ter. Andr. 1, 1, 143 ; id. Eun. 4, 4, 39 ; id. Phorm. 1. 4, 34 : paene plus quam sat erat, id. ib. 5, 3, 14 : sat habeo, id. Andr. 2, 1, 35 ; 4, 2, 22, et saep. — (Ji) Sat est (habeo, credo, etc), with the inf. or a subject- (object-) clause : nonne id sat erat, Accipere ab illo injuriam ? Ter. Ph. 5, 2, 3 : perdere posse sat est, Ov. Her. 12, 75 : qui non sat habuit coniugem illexe in stuprum, Poet. ap. Cic. N. D. 3, 27.— (y) c. gen. : sat habet favitorum semper, qui recte fa- cit, Plaut. Am. prol. 79 : Ar. Mater salve. Art. Sat salutis't. id. ABin. 5, 2, 61 ; so, vo- cis, id. True. 2, 3, 29 : signi, Ter. Hec. 2, 1, 39 : poenae, Prop. 1, 17, 10, et saep. 2. Adverbially, Enough, sufficiently. a. Form satis: («) With verbs : si sis sanus, aut sapias satis, Plant. Am. 3, 2, 23 : satis deludere, id. ib. 5, 1. 45 : satis jam dolui ex animo et cura me satis Et lacrimis maceravi, id. Capt. 5, 1, 17 sq. : satin' me illi hodie scelesti ceperunt dolo .'< id. ib. 3, 4, 120 : ego istuc satis scio, Ter. Hec. 5, 4, 37 ; Cic. Rep. 1, 34 : ut satis os- tenderit, reliquos, etc., id. ib. 2, 31, et saep. : quod bruti nee satis sardare que- unt, Naev. 1,4: neque audio neque ocu- lis prospicio satis, Plaut. Am. 5, 1, 7: — contra Epicurum satis superque dictum est, Cic. N. D. 2, 1, 2; bo id. Tusc. 1, 45 fin. ; Hor. Epod. 1, 31 ; cf, quidque furor valeat, Penthea caede satisque Ac super ostendit, Ov. M. 4, 429. See also in the follg, no. II, D, 1, a.—(0) With adjec- tives : satis dives, Plaut. Aul. 2, 1, 44 j id. Capt. 2, 2, 74 : dotata, id. Aul. 2, 2, 62.: dicacula, id. Asin. 3, 1, 8 : satis multa re- S ATI slant, Cic. llcp. 2, 44 : video te testimo- niis satis instructum, id. it). 1, 38, et saep.: satis euperque humilis est, qui, etc., Liv. 3, 53 ad fin. — Sometimes, like the Eng. enough, it denotes diminution, Tolerably, moderately : videor mini nostrum ilium consulnrem exercitum bonorum omni- um, etiam satis bonorum, habere firmis- simum, Cic. Att. 2. 19, 4 ; cf. the follg. no. y, andb, ji. — (y) With adverbs or adverb- ial phrases : satis audacter. Plant. Am. 2, 2, 208 ; so, s. certo scio, id. Pseud. 4, 5, 5 : a. superhe illuditis me, Ter. Ph. 5, 7, 22 : e. scite, id. Heaut. 4, 4, 7 : non satis honeste, Cic. Lael. 16, 57 : satis cum per- iculo, Ter. Andr. 1, 1, 104, et saep. So, s. bene ornatac, dressed well enough, Plaut. Poen. 1, 2, 73 ; hence satis bene some- times, like the Eng. well enough, is i. q. tolerably, moderately, or pretty well : H quo (Catone) quum quaereretur, quid maximc in re familiari expedirel ? respondit : " Be-ne pascere" Quid secundum ? "Sa- tis bene pascere." Quid urlium ? " Male pascere." Quid quarlum ? " Aran" Cic. Off. 2, 25, 8!) (for which, in the same nar- ration, mediocritcr pascere, Col. 6 praef. § 4 ; and Plin. 18, 5, 6, § 30) ; cf. in the preced. no. a, [j. and in the follg. no. b, ji. |). Form sat: («) With verbs: sat scio, Plaut. Aul. 3. 6, 25 ; Ter. Eun. 3, 2, 34 ; id. Ad. 3, 2, 41 ; 3, 3, 6 ; 4, 1, 10 ; id. Phorm. 4, 3, 31 : sat prata biberunt, Virg. E. 3, 111. — (/)) With adjectives : accusa- lor sat bonus, Cic. Rose. Am. 32, 89: non tat idoneus pugnae, Hor. Od. 2, 19, 26: sat planum, Liv. 6, \Sfin. — Signifying dim- inution, like the Eng. enough, Tolerably, moderately, passably : laetantibus omni- bus bonis, etiam sat bonis, Cic. Att. 14, 10, 1 ; so, sat bonus, less than bonus, Cato R. R. 136 ; Cic. de Or. 3, 22, 84 ; and, satis literatus, coupled with nee infacetus, id. Off. 3, 14. — (y) With adverbs : sat diu, Plaut. Capt. 4, 2, 12 ; so, s. commode, Ter. Andr. 3, 1, 17 : s. recte, id. Heaut. 5, 2, 43. B. Comp. : satius, prop., More satisfy- ing ; hence, in gen., Better, more servicea- ble. Jitter, preferable: 1, Adjectively, in the phrase satius est, with a subject- clause (cf. above, no. 1, a, (3, and b, /3): scire satius est quam loqui Servum hom- inem. Plaut. Epid. 1, 1, 57 ; so with a follg. quam: id. Bacch. 3. 2, 11 ; id. Caain. 1,-2*; Ter. Heaut. 3, 1, 66; 5, 2, 16; id. Ad. 1, 1, 33 ; Cic. Att. 7, 1, 4 ; id. Inv. 2, 32, 100 : Liv. 26, 29, 4 ; 42, 23 fin., et al. ; cf., nimio satius est, ut opu'st, te ita esse, quam ut nnimo lubet, Plaut. Trin. 2, 2, 30 : and, quanto satius est, te id dare operam . . . quam id loqui, etc., Ter. Andr. 2, 1, 7 ; cf. also, satius multo fuisse, non moveri hel- ium adversus eum, quam omitti motum, Liv. 34, 33, 7 : — hos te satius est docere, ut, quando agas, quid agant, sciant, Plaut. Poen. 3, 1, 49 : mori me satius est, Ter. Eun. 4, 7, 2 ; so id. Phorm. 5, 7, 63 ; cf„ repertus est nemo, qui mori diceret satius es6e, Cic. Verr. 2, 2, 36 : mortuum hercle me duco satius. Plaut. True. 5, 34 : terga impugnare hostium satius visum est, Liv. 3, 70, 4 ; Plaut. Ps. 1, 5, 34.— In a positive signif., It serves, benefits, is of use : nihil \uopeiv satius est, miles (perh. in refer- ence to the preceding speech of the mi- les : mortuum me duco satius), Plaut. True. 5, 36. — * 2. Adverbially, with a verb, Rather (syn. potius) : ego quod ma- gis pertineat ad Fundanii valetudinen., satius dicara, Var. R. R. 1, 2, 26. II. Particular phrases: A. Sat agito (also in one word, satagito), To have enough to do, have one's hands full ; to be busy, be troubled (only in the follg. passa- ges) : nunc sat agitas tute tuarum rerum, Plaut. Bac. 4, 3, 23 : is quoque suarum re- rum sat agitat, tamen, etc., Ter. Heaut. 2, 1, 13 Bentl. N. cr. (also so quoted by Cha- rts, p. 193 P. Others read, satagit, atta- men). B. Satis ago or sat ago (also in one word, satago) : 1, A 1. 1. in business lang., To satisfy, content, pay a creditor : nunc satagit, Plaut. Asin. 2, 4, 34. — 2. To have enough to do, have one's hands full ; to b° in trouble (the predominant signif. of the word): (a) Form satis ago (quite clas- sical) : jam apud vallum nostri satis age- bant, Cato in Charis. p. 193 P. ; so, cum 4R SATI Pyrrhus rex in terra Italia esaet sntisque agerent Romnni, Gell. 3, 8: ego nocte hac proxima In somnis egi satin et fui homo exercitus, Plaut. Merc. 2, 1, 4 : complo- rantibus omnibus nostris utque in sentina satis agentibus, Gell. 19, 1, 3 ; id. 9, 1 1, 4. — Impure.: pugnatur acritrr : agitur ta- men satis, Cic. Att. 4, 15, 9.— (/jj Form eat ago (satago) (so very rarely) : Cae- sar alteram alam mittit, qui satagentibus celeriter occurrercnt, Auct. B. Afr. 78, 7. — 3. 'To bustle about, make a to do, be full of business, TroXvirfntyuovevti}" (post-Aug. and very rarely): "(Domitius) Afer ve- nuste Mallium Suram multum in agendo discursantem, salientem, manus jactan- tem, etc non agerc dixit, sed satagere. Est enim dictum per se urbanum satage- re," etc., Quint. 6, 3, 54 ; cf. id. ib. 11, 3, 126: curris, stupes, satagis tamquam mus in matella, Petr. 58, 9. Also actively : in- terea haec satagens, busily doing or per- forming, id. 137, 10. C. Satis accipio. caveo, do, exigo, peto. offero, etc., A (. t. of business lang.. To take, give, ash, offer, etc., sufficient bail or secu- rity. So, satis accipio, Cic. Quint. 13, 44 sq. ; id. Verr. 2, 1, 45 ; Plaut. Stich. 4, 1, 4; Pomp. Dig. 45, 1, 4 ; Ulp. ib. 36, 4, 5 ; 46, 1, 33, et saep. ; in the pass., Cato R. R. 2, 6 : — satis caveo, Paul. Dig. 7, 1, 60; cf. ca- veo, no. II., 2: — satis do (also written as one word, satisdo), Cic. Quint. 13, 44 sq. ; id. Verr. 2, 1, 56 ; 2, 2, 24 fin. ; id. Rose. Com. 12. 35 ; id. Fam. 13, 28, 2 ; id. Att. 5, 1, 2; Gai. Dig. 2, 8, 1 ; Ulp. ib. 2, 8, 7 fin.; 36, 4, 1 ; 46, 6, 1, et mult, al.; hence satis- dato (caveo, promitto, debeo, etc.), By giv- ing bail or security, Ulp. Dig. 5, 1, 2 fin. ; 2, 11, 4 fin. ; 40, 5, 4 ; Cic. Att. 6, 16, 3 ; 16, 15, 2 :— satis exigo, Paul. Dig. 26, 7, 45 fin. ; Scaev. ib. 36, 3, 18 :— satis offero, Ulp. Dig. 26, 10, 5; 36, 4. 3; Marcian. ib. 48, 17, 1 : —satis peto, Ulp. Dig. 36, 4, 3 ; Papin. ib. 35, 1, 70. Cf., also, the follg. : B. Satis facio, or, in one word, satisfa- cio {pass., satisfacitur, Var. in Prise, p. 789 P.), To give satisfaction, to satisfy, con- tent .- " satisfacere dicimur ei, cujus desi- derium implemus," Gaj. Dig. 2, 8, 1 (very freq. and quite class.): 1, In gen.: (a) c. dat. : ut illis satis facerem ex disciplina, Plaut Ps. 5, 1, 28 ; so, Siculis, Cic. Verr. 2, 5, 53 : alicui petenti, id. Or. 41, 140 ; cf. id. Att. 2, 4, 3 : deo pie et casse, id. Fam. 14, 7, 1 : domino vel populo (gladiatores), id. Tusc. 2, 17, 41 Klotz N. cr. : quum se sat- isfacturum rei publicae spopondisset, Cic. Phil. 14, 9 fin. ; cf. id. Fam. 10, 1,3: me omnibus, satis esse facturum, id. Balb. 1, 2 : causae atque officio satis facere, id. de Div. in Caecil. 14 fin. ; cf., satis officio meo, satis illorum voluntati, qui a me hoc peti- verunt, factum esse arbitrabor, id. Verr. 2, 5, 49 fin. ; so. gravibus seriisque rebus, id. Off. 1, 29, 103 : vitae vel aetate vel fac- tis, id. Fam. 10, 1 ; cf, qui et naturae et legibus satis fecit, id. Cluent. 10 : amici- tiae nostrae, id. Fam. 10, 1, 3: cf, me plus satis nostrae conjnnctioni amorique factu- rum, id. ib. 4, Bfin. : ut omnium vel sus- picioni vel malevolentiae vel crudelitati satis fiat, id. Rab. Post. 17 : mini vero sa- tis superque abs te videtur istorum studiis . . . esse factum, id. de Or. 1, 47.— (Jj) With in aliqna re : qui (histriones) in dissimil- limis personis satisfaciebant, Cic. Or. 31, 109 ; so. in historia, id. Leg. 1, 2. 5 : in jure civili, id. de Or. 1, 37, 170 : in omni gene- re, id. Att. 16, 5, 2. — (; ) Absol. : quamo- brem tandem non satisfacit? Cic. Fin. 1, 5, 15 : — nos plene et statim de eo satis esse facturos, Quint. 4, 5, 18. 2. In par tic. : a. Al. '• of business lang., To satisfy, content (by payment or security), to pay or secure a creditor : pe cunia petitur ab Hermippo : Hermippus ab Heraclide petit, ipse tamen Funis satis- facit absentibus et fidem suam liberat, Cic. Fl. 20, 47; so id. Q. Fr. 1, 3, 7; Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2; Caes. B. C. 3, 60 Jin. ; Ulp. Dig. 40, 1, 4 : omnis pecunia exsolu- ta esse debet aut eo nomine satisfactum esse : satisfactum autem accipimus, quem- admodum voluit creditor, licet non sit so- lutum. etc., id. ib. 13, 7, 9 ; so, opp. to sol- vere, Pomp. ib. 18, 1, 19 ; Modest ib. 40, 4, 41 ; Javol. ib. 40, 7, 39. With the gen. of the thing : cui ususfructus legatus es- S ATR set, donee ei totius dotia (sc. nomine) sa- tis fieret etc., Javol. Dig. 33, 2, 30.— b. To give satisfaction (by word or deed); to make amends or reparation ; to make ex- cuse ; to ask pardon, apologize to a person offended, injured, etc. : (a) c. dat. : aut satisfacint mini ille, etc., Plaut. Am. 3, 2, 8: si Aedius de injuriis . . . item si Alio- brogibus satisfaciant Caes. B. G. 1, 14, 6: deinde reliquae legioncs per tribunos mil- ittlin egerunt, ut Caesari satisfacerent, etc., id. ib. 1, 41, 3 : acceperam jam ante Cae- saris litcras, ut mihi satisfied pnterer a te, Cic. Phil. 2, 20.— (ji) Absol. : omnibus ra- tionibus de injuriis satiafacere, Caes. B. G. 5, 1, 7 : missis ad Caeaarem satisfaci- undi causa legatis, id. ib. 5, 54, 3: in qua civitate legatus populi Romani aliqua ex parte violatus sit, nisi publice satis factum Bit, ei civitati helium indici atque inferri aolere, Cic. Verr. 2, 1, 31 : satisfacientca aut supplicantea summittimus (manua). Quint. 11,3, 115, et aaep. * SatisacceptlO, or, separately, satis acceptio, onis,/. [satis-accipio, v. aatia, no. II., CJ A taking of security, admitting to bail. Pomp. Dig. 45, I, 5. satisdatld or, separately, satis da- tio, onis,/. [satia-do, v. satis, no. II., C] A giving of bail or security, Gai. Dig. 2, 8, 1 ; Ulp. ib. 4, 6, 28; 46, 5, 1 ; Cic. Att. 5, 1, 2, et saep. — Transf. : capitalis, i. e. a pledg- ing of or answering with one's life, Plin. 36, 5, 4, § 29. satisdato, v. satis, no. II., C. satisdator- oris, m. [sarts-do, v. satis, no. II., CJ One who gives security ; a sure- ly, bail (late Lat), Sid. Ep.4, 24 fin. ; Peeu- do-Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 45. Satisdo, v - satis, »io. II., C. satisf acio. v. satis, no. II., D. satisfaction onis,/. [satisfacio, v. sat- is, 7io. II., DJ * I. (ace. to satisfacio, tio. 2, a) A satisfying of a creditor by security ; a giving security or bail : satisfactio pro solutione est, Ulp. Dig. 46, 3, 52.— JI, (ace. to satisfacio, 710. 2, b) Satisf actioji, i. e. amends, reparation, excuse, apology, justi- fication given to a person offended, in suited, injured, etc. (the predom. 6ignif. of the word) : (Caesar) Ubiorum satisfactio- nem accepit, Caes. B. G. 6, 9 fin.; cf. id. ib. 1, 41, 4 ; Cic. Fam. 7, 13, 1 : ne aliquid satisfactio levitatis habere videatur, id. Att 4, 6, 3 : satisfactionem ex nulla conscien- tia de culpa proponere decrevi, Sail. C. 35, 2 Kritz.— Transf., of doves : Plin. 10, 34, 52. satius- Better; rather ; v. satis, no. I., B. satlVUS* a, um, adj. [1. sero] That is sown or planted (opp. to agrestis, 6ilves- tris, etc., that grows wild) (very rare): Var. in Gell. 17, 3, 4 : moms, Plin. 24, 13, 73 : coma, id. 32, 2, 11. In the neulr, plur., sativa, opp. to silvestria, id. 19, 12, 60. sator* or ' s ' m - ['d.] A sower, planter : I. Lit, Var. R. R. 1, 45, 3 ; Lucr. 2, 1169; Cic. N. D. 2, 34 ; Col. 3, 15, 3 ; Plin. 15, 1, 1.— B. Poet, transf., A begetter, father, creator .- coelestum sator, i. e. Jupiter, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 21 ; also termed, s. horn- inum atque deorum, Virg. A. 1, 254; 11, 725: hominum (coupled with deorum gen- itor), Phaedr. 3, 17, 10: rerum, Sil. 4, 432: aevi, id. 9, 306; and, verus Alcidae, Sen- Here. Fur. 357 : annorum nirtdique mun- di, i. e. Janus, Mart. 10, 28.— H, Trop., A sower, promoter, author (so very seldom ; not in Cic): sator sartorque scelerum. Plaut. Capt 3, 5, 3 : litis, Liv. 21, 6 : tur- barnm, Sil. 8, 260. satoriuS' a < um , a &j- [id] Of or be- longing to sowing or planting : qnala, Cato R. R. 11 fill. : trimodia, Col. 2, 9, 9: 12, 52, 8. Satrapea, ac, v - Satrapes, 710. II. tt Satrapes (collat form, Satraps, Sid. Carm. 2, 73 ; Alcim. 6, 392). is, plur., Satrapae, m., aarp 'mnS [a Pers. word ; cf. Gesenius, under D"J3")^!£'nX] A gov- ernor of a province, a viceroy among the Persians, a satrap: nom.. Satrapes, Ter. Heaut. 3, i, 43 ; Nep. Paus. 1, 2 ; Alcib. 10, 3 : gen., Satrapis, id. Lys. 4. 1 : ace, Sat- rapen, id. Con. 2, 1 : Satrapam, Curt. 3, 13 -.—plur. nom., Satrapae, Nep. Dat. 3, 1 ; Ages. 2, 2: gen., Satraparum, Plin. 6, 26, 30": ace. Satrapas, Sid. Carm. 9, 50.— B. . 1361 SATO Hence Satrapia or Satrapca, ae,/, aarpaireia. The office or province of a sa- trap, a satrapy, Plin. 6, 20, 23 sg. ,- Uurt. 5, I fin.. Zumpt, N. cr. sg. Satraps, pis, v. Satrapes, ad init. Satricum? '> n - ■' I. An ancient town in Latium, on the Appian Way, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, §4; Liv. 2, 39; 6,8; 22; 9, 16; cf. Mann. Ital. 1, p. 645. — II, Hence ~Sa- tricani' orum, m., The inhabitants of SiUriciim, Liv. 9, 12; 23, 11. * SatullOi ai'e, v. a. [satullns] To sat- isfy, satiate: cibis corpora, Var. in Non. 171, 16. * satullus? a > u m, a 4j- dim. [satur] Filled with food, satisfied : agni satulli lac- t«, Var. R. R. 2, 2, 15. Satlir? ul 'a, urum, adj. [satis] Full of food, sated, that has eaten enough (quite class.) : I t Lit. : ubi satur sum, opp. quan- do esurio, Plaut. Men. 5, 5, 27 ; so, opp. esurientes, id. Poen. prol. 6 sg. ; Cic. de Div. 1, 35, 77 : postquam isti a mensa sur- gunt saturi, poti, Plaut. Ps. 1, 3, 62 : quum tu satura atque ebria eris, puer ut satur sit facito, Ter. Hec. 5, 2, 3 ; so, coupled with ebrius and crudus, Quint. 11, 3, 27 ; Lucr. 4, 958: ut exacto contentus tempo- re vita Cedat, uti conviva 6atur, Hor. S. 1, 1, 119, etsaep. — Humorously, of a preg- nant woman : Plaut. Am. 2, 2, 35. — (/3) c. abl. : qui non edistis, saturi fite fabulis, Plaut. Poen. prol. 8 ; so, quadrupedes suc- co ambrosiae, Ov. M. 2, 120 : nepos anse- ris extis, Pers. 6, 71 (;■) c. gen. : post- quam intus sum omnium rerum satur, Ter. Ad. 5, 1, 3 ; so, rerum (coupled with plenus), Lucr. 3, 973 : altilium, Hor. Ep. 1, 7, 35 ; and in the Comp., agnus saturior lactis, Col. 7, 4, 3. B. Trans f., of things (poet, and in post-Aug. prose) : 1. Of color, Full, deep, strong, rich : color, Plin. 37, 10, 61 : (pur- pura) quo melior saturiorque est, Sen. Q. N. 1, 5 fin. : vestes Tyrio saturae ostro, richly dyed, Sen. Thyest. 956. — 2. I" gen., Well filled, full, rich, abundajtt, fertile : praesepia, Virg. G. 3, 214 : Tarentum, id. ib. 2, 197 ; cf., rus, Pers. 1, 71 : auctumnus, Col. poet. 10, 43.— * 3 Fatted, fat: aves paludis, Mart. 11, 52. XI, Trop., Rich, /i uitful, opp. to dry, simple (extremely seldom ; perh. only in the two follg. passages) : nee 6atura jeju- ne (dicet), Cic. Or. 36 : gestus, i. e. various, Manil. 5, 474. — Hence 8 at fir a, ae, /. (sc. lanx), orig., A dish filled with various hinds of fruits, a plate of fruit; hence, also, food composed of ■various ingredients, a mixture, medley, olio, etc. (both significations, however, rest only on the statements of the gram- marians); and hence, transf. : A. P er saturam, In the gross or in the lump, i. e. without order or distinctness, confusedly ; and, B. satura or satira, A Roman sat- ire ; v. the following : " lanx plena diver- sis frugibus in templum Cereris infertur, quae saturae nomine appellator," Aero, Hor. S. 1, 1 : satura et cibi genus ex va- riis rebus conditum et lex multis aliis legibus conferta (this latter signific. has perh. arisen from an erroneous explana- tion of the follg. expression, per saturam). Itaque in sanctione legum ascribitur : NE- VE PER SATVRAM ABHOGATO AVT DERO- gato. Ti. Annius Luscus in ea, quam dixit adversus Ti. Gracchum : Imperium, quod, plebes per saturam dederat, id abro- gatum est. Et C. Lnelius in ea, quam pro ee dixit . . . (Sail. J. 29, 5) Dein poslero die quasi per saturam sententiis exguisitis in deditionem accipUur," Fest. p. 249 sq. : M satira dicta a satura lance, quae referta variis multisque primitiis in sacro apud priscos diis inferebatur. . . sive a quodam genere farciminis, quod multis rebus re- fertum, saturam dicit Varro vocitatum. Est autem hoc positum in II. libro Plau- tinarum Quaestionum : Satura est uva passa et polenta et nhclei pinci mulso con- >ipersi: ad haec alii addunt et de malo Punico grana. Alii autem dictam putant | a lege satura, quae uno rogatu multa si- I rnul comprehendat, quod scilicet et satu- ra carmina multa simul et poemata com- prehenduntur : cujus legis Lucilius me- minit in pritno : Per saturam aedilem fac- tum qui Ir/fihim solvnt et Sallustius in Ju- 1362 SATO gurtha : De'inde quasi per saturam senten- tiis exquisitis in deditionem accipitur," Di- omed. p. 483 P. : hoc opus legentibus tra- debatur non secundum edicti perpetui or- dinationem 6ed passim et quasi per satu- ram collectum et utile cum inutilibus mixtum, Justin, in Praef. Dig. ad Ante- cess. § 1 : Pescennius Festus in libris his- toriarum per saturam refert, Carthagini- enses, etc., Lact. 1, 21 med. B. satura, and, after the class, period, satira, (*«nd, erroneously, satyra), ae, /., A satire, a species of poetry, originally dramatic and afterward didactic, peculiar to the Romans (entirely different from the Greek S a t y r i) ; it first received a regu- lar poetic form from Ennius, and after him was cultivated by Lucilius, Horace, Persius, and Juvenal ; cf. Bahr, Rom. Lit. § 25 and 101 ; Bernhardy, Rom. Lit. p. 244 sq., and the sources and monographs cit- ed by both. 1. Satura? ae. -A satire ; v. satur, ad fin., no. B. . 2. Saturae pahlS, A lake in La- tium, otherwise unknown ; perh. a part of the Pontine Marshes, Virg. A. 7, 801 ; Sil. 8, 382. X saturabilis, xop™artK6s, Gloss. Lat. Gr. * saturamen? In is, n - [saturo] A fill- ing, satisfying : inopum, Paul. Nol. Carm. 27, 194. (* Saturanter? <«<*». [id.] Sufficiently, to satiety, Fulg. Virg. Cont. p. 149 Munk. : saturantius, id. Pathol. 3, 6 med.) t saturating KaTaKopwS, Gloss. Gr. Lat. * saturatio, onis, / [saturo] A fill- ing, satisfying : Aug. Tract, in Joann. 24. * Saturator? oris, m. [id.] A filler, satisfier, Aug. Ep. 120, 25 dub. Saturatus? a , um > Part, and Pa. of saturo. saturcia? "''■ ./'■ («««£ collat. form, in the plur., satureia, orum, Ov. A. A. 3, 415 ; Mart. 3, 75 ; though this is perh. another plant) The vulgar name for the pot-herb cunila, savory, Col. 9, 4, 2; 6 ; 10, 233 ; 11, 3, 57 ; Plin. 19, 8, 50 ; Pall. Febr. 24, 2. SatureianUS? a. " m > ad j- The ap- pellation of a region in Appulia; hence, poet, for Appulian: caballus, Hor. S. 1, 6, 59 (Schol. Porphyr.). satureium, i. v - satureia, ad init. (* SaturiO? onis, m. [satur] The name of a lost comedy of Plaulus, Gell. 3, 3fi?i. ; Festus in Catulinum, etc. — II. The name of a parasite in the Persa of Plautus; hence, in a lusus verbb., Esurio advenio, non advenio Saturio, Plaut. Pers. 1, 3, 21.) Saturitas* atis, /. [id.] Fullness, re- pletion, satiety: I. Lit. (so only ante- and post-class, for the class, satietas) : Plaut. Capt. 1, 1, 35 ; so id. ib. 4, 1, 4 ; 4, 2, 85 ; Aur. Vict. Epit. 45 fin. : — quid causae est quin virgis te usque ad saturitatem sau- ciem 1 t>M yon have enough, Plaut. Rud. 3, 4, 53 (for which usually, ad satietatem, v. satietas). — Humorously personified as The goddess of a parasite : Plaut. Capt. 4, 2, 97. — II, Transf. : * 1, (ace. to satur, no. I., B, 1) A fullness or depth of color, Plin. 9. 39, 64.—* 2. (ace. to satur, no. I., B, 2) Fullness, plenty, abitndance: s. copiaque rerum omnium quae ad victum hominum pertinent, * Cic. de Sen. 16,56. — *3. C on- er e t. (Superfluity of food which has been eaten, i. e.). Excrements, Plin. 10, 33, 49 ; cf. satietas, no. I., A, 2. Saturnalia? ium ;_ Satur nalici- us? a, uin ; Saturnalis? '■ ; Satur- nahtius ; Saturnia? ae ; v. Saturnus, no. II. Saturnig'ena? ae, m. [Saturnus-gig- no] Offspring of Saturn (poet, and late Lat.) ; of Jupiter : Aus. Idyll. 15, 22 ; Sid. Carm. 9, 131. SaturninUS? '> m - A Roman surname. So esp. L. Appuleius Saturninus, A tribune of the people A.U.C. 654; who, with C. Ser- vilius Glaucia, was pronounced guilty of treason and put to death, Cic. Rab. perd. 6; id. Brut. 62, 224 ; id. Cat. 1,2; id. Mil. 5 fin., et saep, 1. Saturnius, a, um.— 2. Satur- nius* i', v. Saturnus, no. II., A. SaturnUS ( archaic collat. form, sa- teurnus, Fest. p. 146 dub.), i, fit. [I. sero; SATU "ab satu est dictus Saturnus," Var. L. L.5, 10, 19] Saturn ; according to the myth, the most ancient king of Latium, who came to Italy in the reign of Janus ; afterward hon- ored as the god of agriculture and of civ- ilization in general; hence early identified with the Kpivoi of the Greeks : " qui ter- rain colcrent, eos solos reliquos esse ex stirpe Saturni regis," Var. R. R. 3, 1, 5 : "principes (dei) in Latio Saturnus et Ops," id. L. L. 5, 10, 17 fin.: "primus ab aetherio venit Saturnus Olympo. Anna Jovis fugiens et regnis exsul ademptis. Is genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit legesque dedit Latium- que vocari Maluit," etc.. Virg. A. 8, 319 sg. ; so Ov. F. 1, 193 ; 235 sq. ; 6, 29 sq. ; Tib. 1, 3, 35 ; 2, 5, 9, et saepiss. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 122 sq., and the au- thorities there cited. — Saturni sacra dies, 2. e. Saturday, Tib. 1, 3, 18 : Saturni Stella, the planet Saturn, Cic. N. D. 2, 20, 52 ; id. ib. 46, 119 ; id. de Div. 1, 39, 85 ; also called simply Saturnus, Hor. Od. 2. 17, 23. II. Derivv. : A. SatumiUS? a, um, "aj; Of or belonging to Saturn, Saturni- an: Stella, i.e. the planet Saturn, Cic. Rep. 6,17: mons, an ancient name of the Cnpit- olineHill, ace. to Var. L. L. 5, 5, 13, and Fest. p. 253 : terra, i. e. Latium, Enn. Ann. 1, 125 ; Ov. F. 5, 625 : also, tellus, Virg. A. 8, 329 ; and, arva, id. ib. 1, 569; in a wider sense, tellus, for Italy, id. Georg. 2, 173 : proles, i. e. Picus, a son of Saturn, Ov. M. 14, 320: gens, i. e. the Italians, id. Fast. 1, 237 : Ju- no, as daughter of Saturn, Virg. A. 12, 156 ; cf., Juppiter, Ov. M. 9, 242 ; also, pater (sc. Superum), Virg. A. 4, 372 ; Ov. M. 1, 163 : domitor maris, i. e. Neptune, Virg. A. 5, 799 ; and, virgo, i. e. Vesta, Ov. F. 6, 383 : versus, the Satnrnian verse, the oldest kind of metre among the Romans, in use down to the time of Ennius, Fest. s. v. saturno, p. 253 ; cf. of the same, numerus, Hor. Ep. 2, 1, 158 Schmid : carmen, Ter. Maur. p. 2439: metrum, Diom. p. 512 ib. ; v. Herm. Doctr. Metr. III. 9, and Bernhar- dy, Rom. Lit. p. 70 sq. — 2. S u b s t. : a. Saturnius? »• m - ■' («) Jupiter, Ov. M. 8, 705 ; Claud. Gigant. 16.— (0) Pluto, Ov. M. 5, 420.— (j) In the plur. : Saturnii. orum, m„ The inhabitants of the old town of Saturn ia, on the Capilolinc Hill, ace. to Fest. p. 253,— b. Saturma, ae, /. .- („) Juno, Virg. A. 1, 23 ; Ov. F. 1, 265 ; 2, 191 ; 5, 235, et saep. — (/J) The town built by Saturn on the Capitoline Hill, the fabled beginning of Rome, ace. to Var. L. I.. 5, 5, 13 ; Virg. A. 8, 358 ; Ov. F. 6, 31 ; Plin. 3, 5, 9, § 68 ; and Fest. p. 253. B. Saturnalis? e, adj., Of or belong- ing to Saturn, Satnrnian : as an adj. only, c. c. festum, i. q. 2. Subst, in the plur., Saturnalia, iorum.ibus (cf.,on the gen., Macr. S. 1, 4 ; Ruddim. 1, p. 97 ; Schneid. Gramm. 2, p. 263 ; v. also Bacchanalia, Compitalia, Vinalia, and the like), A gen- eral festival in honor of Saturn, beginning on the 17th of December and lasting sev- eral days ; the Saturnalia, " Macr. S. 1, 7 sg. ; Liv. 2, 21 sg. ; Var. L. L. 6, 3, 57 fin. ; Fest s. v. ferias, p. 65 ;" Cato R. R. 57, 2; Var. L. L. 5, 10, 19; Cic. Att. 5, 20; Cat. 3, 4 fin. ; Liv. 22, 1 fin., et saep. : cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 125 sg. : prima, i. e. the first day of the Saturnalia, Liv. 30, 36 Drak. N. cr. ; so, secunda, tertia, the second, third day of the Saturnalia, Cic. Att. 13, 52, 1. — And hence, b, Saturna- liciuS or -tius? a, um, adj., Of or belong- ing to the Saturnalia, Saturnulian ( post- Aug.) : tributum, i. e. a present given on the Saturnalia, Mart. 10, 17: nuces, id. 5, 30; 7, 91 : versus, id. 5, 19, et saep. saturo? avi, atum, 1. v. a. [satur] To fill, glut, cloy, satiate (rarely, but quite class.) : I, L i t. : animalia duce natura mammas appetunt earumque ubertate saturantur, Cic. N. D. 4, 51, 128 ; so, ar- menta, Virg. A. 8, 213 : leones caede, Ov. M. 10, 541 : testudines, Plin. 9, 10, 12 : fa- mem, i. e. to satisfy, appease, Claud, de Phoen. 13.— B. Transf., in gen., To fill, furnish abundantly, saturate with a thing (so poet, and in post-Aug. prose): nee saturare fimo pingui pudeat sola, Virg. G. 1, 80 ; cf., novalia stercore, Col. 2, 9, 15 : betam multo stercore, Pall. Febr. 24, 10 •, and, jejunia terrae fimo, Col. poBt. 10, 82: S AU C culta aquis, f. e. to water, irrigate, Mnrt 8, 28; cf., i i:il In i n Tyrio murice, to saturate, to dye or color ric/tlij, Ov. M. 11, 166 ; Mart. 8, 48 : cnpillum in nil. i amomo, to anoint, Stat. S. J, 4. 82 : tabulas pice, to smear, cover, Vitr. 10, 11 Jin. ; cf, Hilitus murium quenio cinere, Pal. 1,35, 11. — H, Trop. : mens electa saturataquc bonarum cogita- tionum epulis, Cic. de Div. 1, 29, 61 : hom- ines saturati honoribus, id. Plane. 8, 20 ; Catull. 64, 220 : saturavit se sanguine civi- urn, Cic. Phil. 2, 24, 59 : crudelitatem, to satisfy, content, sate, id. Vatin. 3.— In a Gr. construction : Juno necdum antiquum saturata dolorem, not yet satisfied or as- suaged, Virg. A. 5, 608.— * B. In partic., subjectively for the usual satiare (v. satio, no. II., B), To cause to loathe, to make weary of or disgusted with a thing : hae res vitne me saturant, * Plant. Stich. 1, 1, 18.— Hence sal ii i.i i ii .:, a, um, Pa. (ace. to no. I., B.), of color, Full, rick : color saturation riin. 21, 8, 22. 1. Satus, a, um, Part, of 1. sero. 2. SatUS, ne, m. [1. sero] A sowing, planting (.several times in Cic. ; elsewhere rarely) : I. L i t. : sutui semen dederit nem- ini, Cato R. R. 5, 3: herbam asperam, ere- do (sc. exstitisse), avium congestu, lion humano 6atu, Cic. de Div. 2, 32 : quid er- go vitiuin ortus, satus, incrementa com- meinorem? id. de Sen. 15, 52. — B. ^ be- getting, jiroducing ; origin, slock, race: a primo satu, quo a procreatoribus nati dil- iguritur, Cic. Fin. 5, 23, 65 ; cf., genitalis, Lucr. 4, 1229 : me ut credam ex tuo esse conceptum satu, Att. in Non. 174, 12; cf. id. ib. 14; and (peril, in a poet, reminis- cence), Herculi Jovis satu edito, Cic. OB". 1, 32, 118: ex horainum pecudumve con- cepts et satu, id. de Div. 1, 42. — *U. 'Prop., concr., Seed: philosophia prae- parat animos ad satus accipiendos, Cic. 'fuse. 2, 5. I satyriasis, ib, f. = aaTvpiaais, An inflammation of the private parts arising from lewdness, satyriasis, Coel. Aur. Acut. 3, 18 ; Theod. Prise. 2, 11. 1 1. satyriCUS* a, um, adj. =i tart- pin i : X. Of or belonging to Satyrs, like Satyrs : signa, *'. e. misshapen figures re- sembling Satyrs, Plin. 19, 4, 19.— H. Of or belonging to (Grecian) satire, satiric: ge- nus scenarum (coupled with tragicum and comicum), Vitr. 5, 8. 2. satyriCUS, a, um, adj. Of or be- longing to (Roman) satire, satiric, satiric- al; v. satiricus, ad ink. ' satyrion, ii, n. = ouTvpiov, A plant that excited lust, ragwort, satyriou, Plin. 26, 10. 62; also, a drink prepared from it, Petr. 8, 4j 21, 1. + SatyrisCUS- >, "'■ dim. = Tarvpio- «OS, A little Satyr, Cic. de Div. 1, 20. satyrographus, i. v - satirogr. tsatyrUSi >> m. — aarvpos : I. A kind of ape, Plin. 7, 2, 2; 5,8.8; 8,54,80; 10. 72,93; Sol. W fin. — U. Satyri, orum, m., Ydrvpoi, A kind of wood-deities resembling apes, with two goal's feet, and very lasciv- ious. Satyrs: capripedes Satyros, Lucr. 4, 582 ; so Hor. Od. 2, 19, 4 ; 1, 1, 31 ; id. Ep. 1, 19, 4 ; id. A. P. 221 sq. ; Ov. M. 1, 193; 692 ; 4, 25 ; Cic. N. D. 3, 17, et mult. al. ; in the sing., a Satyr, Ov. M. 6, 110 ; 383 ; Hor. Ep. 2, 2,125 ; Cic.Verr. 2, 4, 60.— Hence also, B, Like the Gr. EdruJJoi. Grecian satiric plays : Saty rorum scriptor, Hor. A. P. 235. * sauciatio, onis,/. [saucio] A wound- ing : Cic. Caecin. 15, 43. saucietas. atis,/. [saucius] A hurt- ing, hurt. Coel. Aur. Tard. 2, 13. saucio. avi, atum, 1. v. a. [id.] To wound, hurt : I. L i t. (quite class., but rarely; in Caes. not at all): Rubrius in turba sauciatur, Cic. Verr. 2, 1, 26 fin. ; id. Vatin. 5 fin. : ut ictu tragulae saucia- retur, Sail. Hist, fragm. ap. Non. 398, 8: aliquem virgis, Plaut. Rud. 3, 4, 53 : genas ungue, Ov. A. A. 3, 708 : — radices, Plin. 17, 22, 35. — *2. In partic., pregn. for To kill: meus discipulus valde amat ilium, quem Brutus noster sauciavit, has stabbed, mortally wounded, Cic. Att. 14, 22, 1. — B. Transf. (ace. to saucius, no. I., B, 2), Of digging into, ploughing the ground : sau- ciet ut duram vomer aduncus humum, S A V I Ov. R. Am. 172; so, terrae summam par- tem levi vomcre, Col. 2. 2, 23 ; cf. the words vulnero, vulnus, cicatrix, and the like. — *2. Poet, with se, as in Eng., To get shot, lor to get drunk: haec anus ad- modum friguttit niminim sauciavit se flore Liberi, Enn. in Fulg. 562,25. — 1|, Trop. (very rarely; perh. only Plautin.) : aculeata sunt, facta et famam sauciant, Plaut. Bac. 1, 1, 30; id. ib. 2, 2, 35. saucius, a, um, adj. Wounded, hurl: I, Lit: omncs saucios Convisit, Att. in Non. 398. 4 ; cf , multis civibus sauciis, Var. ib. 13 ; and, videmus ex acie efferri saepe saucios, Cic. Tusc. 2, 16, 38 ; so too in milit lang., Caes. B. G. 3, 4 fin. ; 5, 36, 3 ; id. B. C. 3, 75, 1 ; 3, 78, 1, et mult, al. ; cf. humorously: snunius factus sum in Veneris proclio : Sagitta Cupido cor meum translixit, * Plaut. Pers. 1, 1, 24: — taurus, Virg. A. 2, 223 : funesto saucia inorsu, Ov. M. 11, 373. — In a Greek con- struction : Daemon Corruit ipse suo sau- cius ense latus, Prop. 2, 8, 22 ; cf, Stat saucia pectus, Tib. 1, 6, 49. The latter in the time of Quintilian, also saepiss. in prose: "jam vulgatum actis quoque sau- cius pectus," Quint. 9, 3, 17. B. Transf, in gen., Smitten, injured, enfeebled, ill, sick, distempered, etc. (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : X, Ot living things: gladiatori ilii confecto et saucio consules imperatoresque ves- tros opponite, Cic. Cat. 2, 11. Of sick per- sons : fato saucia (for which previously, all'ecta), Prop. 2, 28, 31 ; cf., mulier diutino situ viscerum, App. Apol. p. 318; cf. also under no. 2. Of hungry persons : Belua male saucia, Sil. 15, 789. Of intoxicated persons : quid dicat, nescit saucia Terp- sichore, giddy, reeling, Mart. 3, 68: Galli hesterno mero saucii, Just. 24, 8, 1 ; so 1, 8, 8; ef. also in the follg. — 2. Of inanimate things: (tellus) rastro intacta nee ullis saucia vomeribus, wounded, torn, Ov. M. 1, 102 : securi saucia trabs ingens, id. ib. 10, 373 ; cf, (janua) nocturnis potorum saucia rixis, Prop. 1, 16, 5 : mains celeri saucius Africo, Hor. Od. 1, 14, 5: glacies incerto saucia sole, weakened, melted, Ov. M. 2, 808 : alvus lubrico fluxu saucia, at- tacked, diseased, App. M. 4, p. 144 ; cf. above, no. 1: incaluit quoties saucia vena mero, excited, Mart. 4, 66 ; cf. above, no. 1. II. Trop. : so most freq., as in all lan- guages, of those Wounded, smitten by love (cf. also, above, no. I., the passage from Plautus) : Medea animo aegra, amore sae- vo saucia, Enn. Med. in Cic. Coel. 8 (a transl. of "Epuiri Svuov tK-\ayzioa, Eurip. Med. prol. 8) ; cf, regina gravi jamdudum saucia cura, Vulnus alit venis, Virg. A. 4, 1 : so, mens amore, Lucr. 4, 1044 : vir pellice Pieria, Hor. Od. 3, 10, 15 : ipse a nostro igne, Ov. Her. 5, 152; cf, a quo tua saucia mater, id. R. Am. 5; Tib. 2, 5, 109. — Wounded, hurt, offended, injured in any way : subesse nescio quid opinionis incommodae sauciumque ejus animum insedisse quasdarn odiosas suspiciones, Cic. Att. ], 17, 1; so, Juno saucia dictis, Stat. Th. 1, 248 ; and, saucius dolore mul- to, Prud. Cath. 9, 90 : Servilius de repe- tundis saucius, injured, sullied in charac- ter, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 3. — (#) Post- class., e.gen. : Psyche aegra corporis, an- imi saucia. App. M. 4, p. 157 : fatigationis hesternae saucius, id. ib. 2, p. 121 : clien- tes famae et salutis saucii. Aus. Prof. 5, 15. (* Saufcius. a. The name of a Ro- man gens : C. Saufeius, Cic. Rab. Perd. 7 : — L. Saufeius, Cic. Att. 1, 3 ; 4, 6.) t saurion. >, n.= oaipwv, Mustard, Plin. 19, 8, 54. tsauritis- is, /• = aavpirts (lizard- stone), A precious stone, otherwise un- k-nown, Plin. 37, 10, 67. Isaurix, v^sorix. 1 Sauroctonos, ', m-= SavpoKTovos, The lizard ■ killer, an epithet of Apollo; hence, the 7iame of a statue of him by Prax- iteles, Plin. 34, 8, 19, § 70 ; cf, Corinthius, Mart. 14, 172 in lemm. Sauromatae, arum, and Sauro- mates- ae, v. Sarmatae. SaurdmatiSj "Me; v - Sarmatae, no. i II., 3. savillam. ', "• [suavis] A cheese-cake. ! Cato R. Ii. 84. 8 A X U savio, savior, savium, v. bubv, Saxa, ae, m. A surname of I,, I)e<-i- dius, a partisan of Caesar, Caes. B. ('. 1, 66, 2; (* Cic. Phil. 10, 10; 11.5; 12,8.) Saxatllis. • , adj. [saxtmij That dwells or is found among rocks, saxulilc: colum* bae, /. e. which inhabit lowers, Var. R. It. 3, 7, 1 : pisces, thatfrei/nent rocks, Col. 8. Hi, *, also absol., saxatilcs, Cels. 2, 18 ; Plin. 9, 15, 20; 32, 9. 31; Ov. Hal. 110: pJBCflttM (app. hamatilis), Plaut Hud. 2, 1, 10. 1 saxctanus, a, um. adj. [saxctum] i. q. saxatilis : lacerti, Mart. 7, 7», 1 : al. Sexitani, from the town Sex or Sexti Fir- mum, in Spain ; al. Saxitani: colias Saxi- tanus, nl. Sexitanue, Plin. 32, II, 53.) saxetum, i, "• [ aaxum ) A rocky place (very rarely) : asperum saxetum, * Cic. Agr. 2, 25 fin.— In the plnr.. Cul. 5. 10, 9 Schncid. N. cr. (al. saxosa). saxeus. «• um, adj. [id.] Of rock, of stone, rocky, stony: saxea est verruca in sumrno montis vertice, Auct. ap. Quint 8, 3, 48 : moles, Att. in Cic. N. D. 2, 35, 89 ; so Ov. M. 12, 283: scopulus, id. ib. 14, 73: 6aepta, Lucr. 4, 701 : strata viarum. id. 1, 317 : tecta, id. 5, 982 ; Ov. Her. 10, 128 : crepido, Plin. 12, 1,5: effigies bacchnntis. Catull. 63, 61 : umbra, of the rocks, Virg. G. 3, 145, ct saep. : mater ad auditas etii- puit ceu saxea voces, Ov. M. 5, 509. — B. Transf., Ashardas stone: dentes (asini). App. M. 10, p. 249.— II. Trop., Stony, i. e. hard, unfeeling, obdurate : sa.xeus fcr- reusque es, Plin. Ep. 2, 3, 7. * saxialis, e, adj. [id.] Of rock or stone, stone- : termini, Frontin. de Colon. p. 132 Goes. saxifcr, era, erum, adj. [saxum- fero] Stone-bearing : habenae, i. e. thai hurl stones, Val. Fl. 5, 608. saxiflCUS, a, um, adj. [saxumfacio] That turns into stone, petrifying (a poet, word) : Medusa, Ov. Ib. 555 ; Sil. 10. 178 ; Luc. 9, 670 ; cf, vultus Medusae, Ov. M. 5, 217. saxifragus, a, um, adj. fsaxuui- frango] Stone-breaking, stone- crushing : undae maris, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 42 : adiantum, so called because it breaks or dissolves the stone in the bladder, Plin. 22, 21, 30 ; also, herba, Seren. Samm. 32, 602 ; App. Herb. 67 ; Veg. 1, 13, 5 ; 6, 11. 1, et al. saxig'enus- a, um, adj. [saxuni- gigno] Bom or sprung from stone: semen. Prud. Cath. 5, 7. saxitas, atis, /■ [saxuml Stony na- ture, stoniness (late Lat), Coel. Aur. Tard. 3, 4 ; 8, no. 109 ; cf. saxositas. Saxones, u, n, "•■ The Saxons, Ainm. 27, 8 : Salvian. Gub. D. 7, 15. In the sing., a Saxon: ace, Saxona, Claud. Laud. Stil. 2, 255 ; Epith. Pallad. et Cel. 89 : abl., Saxone, id. IV. Cons. Hon. 31 ; Nupt. Hon et Mar. 219 : in Eutr. 1, 392. * Saxositas, atis, /. [saxosus] Stony nature, stoniness, Coel. Aur. Tard. 3. 6; cf. saxitas. saxosus (collat. form, saxuosus. Sic. Fl. p. 11 Goes.), a, um, adj. [saxum] Full of rocks or stones, rocky, stony : montes, Virg. G. 2, 111 : valles, id. Eel. 5, 84 : loca, Col. Arh. 21, 1 : mare, id. ib. 8, 16, 8 : Hy- panis, Virg. G. 4, 370 : Euphrates, Plin. 5, 24, 20 : frutex, growing among stones, id. 15. 7, 7. In the plur. subst., saxosa, orum, »., Rocky or stony places : piseium genera alia planis gaudent, alia saxosis. Quint 5, 10, 21 ; (cf. saxatiles pisces, under ;a::ali- lis) : herba in saxosis naseens, Plin. 21, 29,103. * Saxulnm, >, «• dim. [id.] A little rock : in asperrimis saxulis, Cic. de Or. J, 44, 196. Saxum, ', n. Any large, rough srr„ r . a detached fragment of rock ; a rock (in gen. ; whereas rupes is a steep rock. crat£, cliff) : I. In gen. : Lucr. 4. 267 srj. : 1 1. id. 1, 881 ; and, non est e saxo sculptus. Cic. Acad. 2, 31, 100 : pars ludicre jactant saxa inter se licitantes, Enn. Ann. 1, 15: Sisyphum ad verso nixantem truderemon- te Saxum, etc., Lucr. 3, 1014 : miser im pendens magnum timet agrc saxum Tan talus, id. 3,993 : saxo cere comminui brum, Enn. in Serv. Virg. A. 1, 412 ; cf. si glebis ant saxis aut fustibus aliquem de fundo praecipitem egeris, Cic. Ca,-ciu. 21, 1363 SCAB 60 : magni punderis saxa, Caes. B. G. 2, 29, 3 ; cf. id. ib. 7, 22 fin. ; 7, 23, 2 sq. ; 7, 46, 3 : aspicite religatum asperia vinctum- que saxis (Prometheum), Cic. poet. Tusc. 2, 10; cf. id. ib. fin. ; and, speluncas saxis pendentibu' structas, Lucr. 6, 195 ; cf., of the cave of Cacus : jam primum saxis suspensam hanc aspice rupem, Virg. A. 8, 190 : inter saxa rupesque, Liv. 21, 40 : saxa spargeus tabo, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 107 ; cf, vesco sale saxa peresa, id. ib. 1, 327 : and, nee turbida ponti Aequora laedebnnt naves ad saxa, id. ib. 5, 999 ; so too, si ad saxum quo capessit, Plaut. Rud. I, 2, 89, et saep. In apposition : in saxis silicibus uberiores aquae sunt, in lime- stone rocks, Vitr. 8,1. — 2. Proverb.: a. Saxum volvere, i. e. to strive or endeavor in vain (alluding to the stone of Sisyphus) : satis diu hoc jam saxum volvo, Ter. Eun. 5, 9, 55. — 1j, Inter sacrum saxumque stare ; v. sacrum, no. A, 2, b. II. ' n parti c. : 1. The Tarpeian Rock : hnrribilis de saxo jactus, Lucr. 3, 1029; so Plaut. Trin. 2, 1, 31 j Cic. Att. 14, 16, 2 ; Hor. S. 1, 6, 39 ; Tac. A. 2, 32; 4, 29; Modest. Dig. 48, 19, 25; v. Tarpei- us. — 2. -^ superior kind of Cimolian chalk (creta Cimolia), Plin. 35, 17, 57.-3, Saxa rubra ; v. ruber, no. II., 2. saxuosus, a , um . v. saxosus, ad init. scabcllum (also written scabillum), i, n. dim. [scamnum ; cf. Quint. 1, 4, 12] j, A low stool, footstool, cricket, Var. L. L. 5, 35, 46 fin. ; Cato R. R. 10, 4.-2. Transf, An instrument of the nature of the castanet,played on by the fool, esp. used in dramatic representations, Cic Coel. 27 fin. ; Suet. Calig. 54 ; Arn. 2, 73 ; Aug. de Mus. 3 init. SCaber* bra, brum, adj. Rough, scurfy, scabrous (esp. from uncleanness) : I, Lit. ; A. In gen. (poet, and in post-August, prose) : pectus illuvie scabrum, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 ; so, manus, Ov. F. 4, 921 : dentes robigine, id. Met. 8, 804 ; Suet. Aug. 79 : unguis, Ov. A. A. 3, 276 ; Cels. 6, 19/n. : s. intonsusque homo, Hor. Ep. 1, 7, 90, et saep. : — tophus, Virg. G. 2, 214 ; Ov. Her. 15, 141 : robigo (pilorum), Virg. G. 1, 495 (cf, scabies et robigo ierri, id. ib. 2, 220) : cortex (opp. levis), Plin. 16, 31, 55 : folia (opp. levia), id. 18, 7, 10, § 58 : chartae, Plin. Ep. 8, 15, 2 : gemma, Plin. 37, 7, 25 ; id. ib. 9, 46 : aspectus arboris, id. 12, 25, 54. — Comp. : arbor myrrhae ju- nipero, Plin. 12, 15, 34. — B. ' n partic., Scabby, mangy, itchy : oves, Cato R. R. 96, 2; Plaut. Trin. 2, 4, 140; Col. 7,3, 10; Pall. Maj. 8, 2 : genae. Plin. 20, 22, 87.— II. Trop. (post-class.;: versus (sc. vete- rum poetarum), Macr. S. 6, 3 fin. Scabidus, a, um, adj. [scabies] Scab- by, mangy, itchy (a post-class, word) : J, Lit: palpebrae, Marc. Empir. 8. — II, Trop. : concupiscentia, Tert. Auim. 38. Scabies, em, e, /. [scabo] A rough- ness, scurf: I, Lit. : A. ' n S en ' (so ex- tremely seldom) : ferri (coupled with ro- bigo), Virg. G. 2, 220 (cf., scabra robigo pilorum, id. ib. 1, 495) : mali, Juv. 5, 153 : vetusta cariosae testae, filth, App. M. 9, p. 220.— More freq., B. in partic, as adis- ease, The scab, mange, itch, " Cels. 5, 28, 16 ;" Lucil. in Non. 160, 21 ; Cato R. R. 5, 7 ; Col. 6, 13, 1 ; 6, 31, 2 ; 7, 5, 5 ; Virg. G. 3, 441 ; Juv. 2. 80 ; 8, 34 ; Hor. A. P. 453, et saep. ; also of plants, Plin. 17, 24, 35 ; 19, 10, 57; 31, 3, 21.— Scabies, personified and worshiped as A divinity, ace. to Prud. Hamart. 220.— H. Trop. (ace. to no. I., D), An itching, longing, pruriency (very rarely) : cujus (voluptatis) blanditiis cor- rupts quae natura bona sunt, quia dulce- dine hac et scabie carent, non cernimus satis, *Cic. Leg. L, 17 fin. ; so, s. et conta- gia lucri, Hor. Ep. 1, 12, 14 : nos hac a acabie (ac. rodendi, detrectandi) tenemus ungues, Mart. 5, 60 ; so of lust, id. 6, 37 ; 11. 7. t scabillarii, orum, m. [scabillum] flayers on the scabellum : Inscr. Orell. no. 2643 ; so ib. no. 4117. scabillumi >. v. scabellum. * scabiola, ae, /. dim. [scabies] The siMb, the itch, Aug. adv. Julian. 4, 13. scabxosus, a, »™, adj. [id.] (a post- Aug. word) : f. Rough, scurfy : coralium, Clin. 32. 2, 11 : far, old, spoiled, Pers. 5, 74. 1364 SC AE — II. Scabby, mangy, scabious : boves, Col. 11, 2, 83 : (homo), Pers. 2, 13 : anguli (oculorum), Plin. 29, 2, 10 : macies mu- lorum. App. M. 9, p. 223. * scabltudo, '"is, /. [scabies, no. II.] An itching, irritation : of anger, Petr. 99, 2. Scabo» scabi, 3. v. a. To scratch, to scrape: caput, Lucil. in Non. 472, 6; Hor. S. 1, 10, 71 : scaberat ut porcus contritis arbore costis, Lucil. in Prise, p. 884 P. : aures, Plin. 11, 48, 108 : se, id. 8, 27, 41 ; 10, 74, 95 : tellurem pedibus, id. 10, 71, 91 : laminas (doliorum), id. 18, 26, 64. ' SCabra tus, a, « m , adj. [scaber] Made rough, roughened : vitis, i. e. jag- ged by pruning it with a dull knife, Col. 4, 24, 22. _ scabredo, fnis, / f scaber, no. I., B] A roughness of the skin, scabbiness, itch, mange, App. Herb. 73 ; Hier. Vit. Hil. init. ' scabres, is, /• [id.] The scab, the itch, Var. in Non. 168, 20. scabridus, a, um, adj. [scaber] Rough, rugged : lingua robigine, Venant. Carm! 2, 13, 7. scabritia, ae, and scabrities, em, e (in both forms post-Aug. ; esp. treq. in Plin.),/ [id.] I, Roughness, ruggedness: digitorum, Plin. 34, 13, 34 : unguium, id. 28, 9, 37 : linguae, id. 31, 9, 45 : chartae levigatur dente, id. 13, 12, 25: corticis, id. 21, 4, 10 : ferramentorum. id. 28, 9, 41 : ar- teriae, id. 27, 12, 105, et saep. — * II. The scab, the itch. Col. 7, 5, 8. * scabrosus, a, um, adj. [id.] Rough, scabrous : sorde, Prud. Psych. 106. Scaea porta? ae, /., ^Kaiat ni'^at, The Scaean (western, oKaibs) gate of Troy, Plaut. Bac. 4, 9, 31 ; Virg. A. 3, 351 ; Sil. 13, 73 ; also, ace. to the Greek, in the plur., Scaeae portae, Virg. A. 2, 612 ; and simply Scaeac : Astyanax Scaeis dejectus ab al- tis, Aus. Epit. Her. 15, 3. scaena- ae, v. seena. 1. scaeva, ae,/., v. scaevus. 2. SCacva, ae, m. [scaevus] I. A left- handed person, Ulp. Dig. 21, 1, 12 ; cf. Scaevola. — H. Scaeva, A Roman sur- name, e. g. D. Junius Brutus Scaeva, con- sul A.U.C. 429, Liv. 10, 43; 47: Cassius Scaeva, a partisan of Caesar, Caes. B. C. 3, 53, 4 ; Cic. Att. 13, 23, 3. scacvitas» ati», / [scaevus, no. II.] ( a post-class, word ) I. Awkwardness, per- verseness, Gell. Praef. § 20; 6, 2, 8. — II. A mischance, misfortune, App. M.3, p. 135; 7, p. 189; 9, p. 221. Scaevola (in the Fast. Capit. also written Scaevula), ae, m. [prop, a dim. of 2. scaeva, the Left-handed] A surname of C. Mucius, who made his way into the camp of Porsenna to kill him, and, on being dis- covered, burned off his own right hand, Liv. 2, 12 sg. ; Flor. 1, 10 ; Cic. Sest. 21, 48 : Sil. 8. 386, et mult. al. — After his time, A fre- quent surname in the gens Mucia; so, P. Mucius Scaevola, consul A.U.C. 621, a friend of Tiberius Gracchus, Cic. Acad. 2, 5 ; id. de Or. 2, 70, 285 ; id. Plane. 36, 88 ; id. Rep. 1, 19 : — 0.. Mucius Scaevola, an augur, the most famous jurist of Cicero's time, son-in-law of C. Laelius, Cic. Lacl. 1 ; id. Leg. 1, 4, 13; id. Rep. 1, 12; id. Brut. 26, 101 sq. ; 58, 212, et saep. I scaevus, a, um . adj. [aicaiis; v. be- low, scaeva, ad init.] Lift, that is on the left, toward the left side (extremely rare ; most freq. in Appul.) : * I, Lit: itinera portarum, i. e. running from right to left, Vitr. 1,5. — II. Trop.: 1, Awkward, per- verse, stupid, silly : Bcaevus profecto et caecus animi forem. si, etc., Gell. 12, 13, 4 ; so, mulier, App. 9, p. 223. — 2. Of fortune, Unfavorable, untoward,unlucky : fortunam scaevam an saevam verius dixerim, App. M. 2, p. 120; so, praesagium, id. ib. 10, p. 247 ; and in the Sup. : scaevissimum som- nium, App. M. 4, p. 154. — Hence s c a e v a, ae, / A sign or token in the sky (observed by a Roman on his left ; v. laevus), an omen: "bonae scaevae causa . . . Ea dicta ab scaeva id est sinistra, quod quae sinistra sunt, bona auspicia existi- mantur ... a Graeco est, quod hi sinis- tram vocant aKailiv," Var. L. L. 7, 5, 99; cf. Fest. p. 253 and 146 : bona scaeva est mihi, Plaut. Ps. 4, 7, 39 ; so, bona, id. Stich. 5, 2, 24 : canina scaeva, taken from the barking of a dog, id. Casin. 5, 4, 4. S C AL scala, ae, v. scalae, ad init. scalae, arum (cf., on the plur., Var. L. L. 9, 39, 142 ; id. ib. 41, 144 ; 10, 3, 174 , Quint. 1, 5, 16 Spald. ; Chads, p. 20 P., p. 72 ib. ; Diom. p. 315 ib., et mult. al. Some- time? also in the sing. : scala, ae, /., Cels. 8, 15 ; Gai. Dig. 47, 2. 56 ; Aquil. Rom. p. 181 Ruhnk.),/ [scando; cf. mala, from man- do] I. A flight of steps or stairs, a stair- case ; a ladder, scaling-ladder : scalas dare alicui utendas, Plaut. Rud. 3, 1, 10 ; cf., scalarum gradus, (* the rounds of a ladder), Caecin. in Cic. 6, 7, 3 : Romani scalis sum- ma nituntur opum vi, Enn. Ann. 4, 23 ; so Caes. B. G. 5, 43, 3 : scalas ponere, to fix, id. B. C. 1, 28, 2 and 4 ; 3, 40, 2 : scalas admovere, id. ib. 3, 63, 6 ; 3, 80, 4 ; Cic. Mil. 15, 40 ; Phil. 2, 9 : (* murum scalis ag- gredi, Sail. J. 57 ; id. ib. 60 ;) Virg. A. 9, 507 ; Hor. Ep. 2, 2, 15, et saep. : scalis habito tribus et altis, up three pair of stairs, Mart. 1, 118.— * II. Poet, transf., for Steps : haec per ducentas cum domum tulit scalas, Mart. 7, 20, 20. ( * Scalae Ge- moniae, v. Gemoniae : Scalae Hannibalis, A place on the Pyrenees, Mela. 2, 6.) scalana, ium, v. scalaris. iscalarii, orum, m. [scalae J Stair- makers, Jnscr. Orell. no. 4071. Scalaris, e, adj. [id.] Of or belong- ing to a flight of steps or a ladder, scala- ry : forma, Vitr. 5, 6 fin. : stbvctio, In- scr. Orell. no. 4570. —In the neut. subst., scalaria, ium, A flight of stairs or steps, a stair-case, Vitr. 5, 6 fin. ; also in the sing. : scalabe, is, Inscr. Orell. no. 4750. Scaldis, is. m. The Scheldt : ace. Scal- dem, Caes. B. G. 6, 33, 3 Oud. N. cr. ; Seal- dim, Plin. 4, 14, 28 : abl., Scalde, id. 4, 17 31. Cf. Ukert, Gall. p. 146. t Scalenus, a. um, adj. = aKii^nvH, in mathematics, of a triangle, Of unequal sides, scalene: figura geometrica, Aus. Idyll. 13 prooem. § 7. i.SCalmUS, i, m. = 0Ka\u6s, A peg to which an oar was strapped; a thole, thole- pin, " Vitr. 10, 8 med. ;" Cic. Brut. 53 ; id. de Or. 1, 38, 174 ; Veil. 2, 43 :— venit (Ca nius) mature : scalmum nullum videt, not even a thole-pin, i. e. no trace of a boat. Cic. Off. 3, 14, 59. scalpellum, i, "■ (masc. collat form, scalpellus, i, Cels. 2, 10 twice ) dim. [scal- prum] A small surgical knife, a scalpel, a lancet : scalpellum adhibere, Cic. Sest. 65 ; so id. de Div. 2, 46 ; Col. 6, 32, 3 ; Plin. 28, 8, 28 ; Sen. de Ira, 2, 27. scalper, r i> v - scalprum. scalpo, P s i, ptum, 3. v. a. [with an in- itial sibilant from vA«'0a>, like the kindr. sculpo from yMtpw] I, To cut, carve, scrape, scratch, engrave (quite class.) : ad pingen- dum, ad fmgendum, ad scalpendum apta manus est, Cic. N. D. 2, 60: Phidiam tra- dunt scalpsisse marmora, Plin. 36, 5, 4, § 15 ; so, marmora ae scyphos, id. 35, 11, 40, 6 128 (Sillig. sculpsit) : gemmas, id. 37, 10, 65 : flores et acanthi eleganter scalpti, Vitr. 2, 7. Poet. : sepulcro querelam, to carve, Hor. Od. 3, 11, 52 : — terram ungui- bus, to scratch, dig, id. Sat. 1, 8, 26 ; Col. 7, 5, 6 ; so, exulceratam verrucam, Suet. Dom. 16: nates, Pompon, in Non. 516, 26 : caput uno digito, Juv. 9, 133, et saep. — *II. Trop., in an obscene sense, To tickle, titillate : tremulo scalpuntur ubi intima versu, Pers. 1, 20. scalpratus, a, um, adj. [scalprum] Having a sharp or cutting edge : ferra- mentum, Col. 9, 15, 9. scalprum, >, «• (* masc. collat. form, Scalper» r i> Cels. 8, 3) [scalpo] A sharp cutting instntment ; a chisel, chopper, knife, of sculptors, husbandmen, shoemakers, surgeons, etc., Liv. 27, 49 ; Plin. 17, 16, 26 ; Col. 4, 25,1; Hor. S. 2, 3, 106; Cels. 8, 3sq.; for a pen-knife, Tac. A. 5, 8 ; Suet Vit 2. scalptor, or is, m. [id.] A cutter, grav- er in metal or stone, Veil. 1, 17, 4 ; Plin. 20, 13, 51 ; 36, 6, 5 ; 37, 4, 15. scalptorium, ii, «• [idj An instru- ment for scratching one's self, in the form of a hand, Mart. 14, 83 in lemm. scalptura, ae, / [id.] I, A cutting, carving, or graving in stone : gemma- rum, Plin. 37, 7, 30 ; Suet. Galb. 10 ; in the plur., Plin. 37, 10, 63.— H. Concr., A graved figure, a sculpture : Zophori scalp- turis ornati, Vitr. 4, 1 ; so id. 2, 9 ; 3, 3. SCAN * scalpturatum, ". »■ [scalptura, no. II. J A piece of carving, carved work, Plin. 36, 25, 61. * scalpturig"0 (also written scalpu- rigo), 1ms, /. [sculpturio] A scratching, Sol. 32 mcd. * scalpturio (also written scalpurio, Non. 171, 32), ire, v. desid. n. [scalpo] To scratch, clam : oceoepit (gallua) ibi scalptu- rire ungulis circumcirca, Plaut Aul. 3, 4, 8. Scamander, dri, m., ^Kapavlpos : I. A river in Troas, Mel. 1, 18, 3; Plin. 5, 30,33; Catull. 64, 538 ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 484. — H A freedman of C. and L. Fabricius, Cic. Clu. liiftn. ; Quint 11, 1, 74. t scambus- a . um , adj.=zanapSoi, Sow- legged, bandy-legged (pure Latin, varus), Suet Oth. 12. scamellum- >• v - scamillus. scamillus. i, '«■ 0>cc. to Prise, p. 615 1'., scamellum, i, n.) dim. [scamnum] A little bench or stool : impares, i. e. uncfjnal jrrojections or steps on the pedestals of columns, Vitr. 3, 3 ; 5, 9. scamma. atis, n. = oK'ippa, A wrest- ling-place in the Palaestra (late Latin), Coel. Aur. Tard. 2, 1 Jin. ; Hier. Joann. Hieros. 16. — * H, Trop., A wrestling, a contest : Tert. ad Martyr. 3 ; cf. arena, no. II. t scammonea' a e, /■ = oKuppuvia, Scammony, Cic. de Div. 1, 10 ; 20 fin. ; Plin. 25, 5, 22 ; also, scammoneum, i, n., Cato R. R. 157, 12 : scammonia, Plin. 26, 8, 58 ; id. ib. 9, 60 ; Veg. 3, 6, 9 ; and, scam- moniuui. i, n., Plin. "26, 8, 38." scammoneum. i, v - scammonea. scammouia. ae, v. scammonea. 1 sc ammonites* ae > m. = oKauuo)vi- rnc (sc. u7voi), Wine seasoned with scam- mony, Plin. 14, 16, 19, § 110. scammomum, i>. v - scammonea. * SCamnatUS, a, ura, adj. [scamnum, no. II., 2J In the agrimensores : ager, A field whose breadth (or measurement from east to west) ;'s greater than its length, Aggen. p. 46 Goes. scamnum. i, "• [scando] A bench, stool, step, etc.: I, In gen.: "qua6implici scansione scandebant in lectum non al- lum, scabellum ; in altiorem, scamnum," Var. L. L. 5, 35, 46 fin. ; so of a foot-stool, Ov. A. A. 2, 211; id.ib. 1,162: longiscon- sidere scamnis, id. Fast. 6, 305 ; so of benches for silting, Cels. 2, 15 ; Mart. 5, 41 ; also, horizontal branches of trees serving as seats, Plin. 12, 1, 5 ; 17, 23, 35. Poet, of A throne : stabilita scamna. Enn. Ann. 1, 113. — II. In partic: \, In agriculture, A bank or ridge of earth left in ploughing, a balk, Col. 2, 2, 25; 2, 4, 3; 3, 13, 10; Arb. 12, 2 ; Plin. 18, 19, 49.-2. In the agrimen- sores, The breadth of a field (opp. to striga, the length). Auct. Rei Agr. p. 46; 125; 198 Goes. 'scandalize avi, atum, 1. v. a.= aKav6a\i(,5(£ The herb chervil, Scandix caerefolium, L. ; Plin. 21, 15,65; 22.22.35. scando, di. sum, 3. v. a. and n. : I. Act., To climb, mount, clamber or gel up ; to ascend: A,, Lit (60 rarely, but quite class.): quum alii malos scandant alii per foros cursent etc., * Cic. de Sen. 6, 17; 60, arcem et Capitolium, Liv. 3, 68 ; 4, 2 Jin. ; cf, in curru Capitolium (of those enjoying; a triumphal entry), id. 45, 39 ; S C AP and, curru Capitolia, Luc. 9, 600 : mocnia, Liv. 22, 14 Drak. N. cr.: tectum scab's, Plin. 14, 1, 2 : testudincm, Tac. H. 3, 28 : brachia longa Theseae viae, Prop. 3, 21, 24 : cubile, id. 4, 4, 90: cymbam (Charontis), id. 3, 18, 24, et 6aep. — Humorously, in an obscene sense, To leap upon, cover : Plaut. Pe. 1, 1, 22.-B. Trop. (only in the poets and in late prose) : paullatim gradus aeta- tis scandere adultac, Lucr. 2, 1123: scan- dit aeratas vitiosa naves cura. Hor. Od. 2, 16, 21. Hence, in the grammarians, scan- dere versus, qs. to climb up, i. e. to measure or read by its feet, to scan ; cf, in a sar- castic double sense, of a gouty person: scandere qui nescis, versiculos laccras, Claud. Epigr. 29, 2. II, Ncutr.. To mount, rise, arise, ascend (so freq. not till after the Aug. period) : A , Lit: quum scandit et instat, climbs the wall, Lucr. 3, 651 : scandenti circa ima labor est : ceterum quantum processeris, etc., Quint. 12, 10, 78 : — scandere in agge- rem, Liv. 3, G7fin. ; so, in domos superas, Ov. F. 1, 298 : in adversum, Quint 11, 3, 54 : ad nidum volucris (feles), Phaedr. 2, 4, 6 : per conjuncta aedificia, Tac. H. 3, 71. — 2. Transf, of things : scandentis- que arcis consurgit vertice murus, Prop. 4, 1, 125: — in tecta jam silvae scandunt, Plin. 15, 14, 14; so, aquae in sublime, id. 31, 1, 1 : sol od aquilonem, id. 18, 28, 68. — B. Trop.: timoret minae Scandunt eodem, quo dominus, Hor. Od. 3, 1, 38 : supra principem scandere, Tac. H. 4, 8. scandula (on account of its identity in meaning with scindula, the follg. pas- sages in many MSS. have scindula). ae, /. dim. [scando] A shingle for a roof (so named from their rising, like steps, one above the other) ; mostly in thcplur. : Plin. 16, 10, 15 ; 18 ; Col. 8. 3, 6 ; Vitr. 2, 1. I SCandulaca genus herbae frugibus inimicae, quod eas velut hedera imphcan- do necat, Fest. p. 147. * scandularis. e. adj. [scandula] Shingled, shingle- : tectum, App. M. 3, p. 137. * scandularius. ii, ">• [id.] A shin- gler, Tarrunt Dig. 50, 6, 6. scansilis, e, a 4j- [scando] That may be climbed (a Plinian word): I. Lit: ficus, Plin. 17, 11, 16— *n. Trop. : lex annorum, i. e. the law of critical years (placed at certain distances or steps from each other) or climacterics, Plin. 7, 49, 50. scansio, onis, /. [id.] A climbing up (extremely seldom) : * I, Lit: qua sim- plici scansione scandebant in lectum, Var. L. L. 5, 35, 46 fin. — H. Trop. : sonorum, a rising or elevation of tones of the voice, Vitr. 6, 1. — In grammar, A metrical read- ing or scanning of verse, scansion, Beda, p. 2368 P. * scansdl'ius- a, um, adj. [id.] Of or for climbing : genus machinarum, Vitr. 10, 1. Scantia silva. v. Scantius, no. II., l. Scantianus, a, um, v. Scantius, no. II.. 2. ScantiniUS (also written ScaSnius), i, m. : I. A Roman name, e. g. P. Scan- tinius, a ponlifex, Liv. 23, 21 fin. — n. The Lex ScantiniadenefandaVeneref's named after one JScantinius, a tribune of the peo- ple, otherwise unknown, Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 3; 8, 14, 4; Suet. Dom. 8: Juv. 2, 44; Tert. de Monog. 12; Prud. arc, n. = iittiit>ioi>: I. A concave vessel or basin in the form of a boat, Lucr. 6, 1045 ; Vitr. 8, 1 med. — O. In partic: X, ^ drinhingveisel in the form of a boat, Plaut. Stich. 5, 4, 1 1 ; id. Baccb. 1, 1. 37 ; Cic. Verr. 2, 4. 17,— 2. A chamber-pot used by women, Mart 11, 11 ; Juv. 6, 2G4; Ulp. Dig. 34, 2, 27 fin.— 3. A concave sun-dial, Mart. Cap. 6, 194. scaphula. ae, /. dim. [scapha] A littlt boat or skiff, Veg. Mil. 3, 7 ; Paul. Nol. Ep. 49, 1. Scaptcsula (also written Scoptcn- sula), ae,/, LKuitTnoMn, A town in Thrace, celebrated for its silver mines, Lucr. 6, 811 ; cf. Fest. p. 256 and 147. Scaptia, ae, /. A very ancient town in LatiTim, Plin. 3, 5, 9, § 68 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 663.— Deriv., Scaptius, a. um, adj., Of Scaptia, Scaptian : Iribus, Liv. 8, llfin.— Hence Scaptacnsis. e, adj., Of llic Scaptian tribe: tnbules, Suet. Aug. 40. Scapula, ae, m. : I. A Raman $ur name. So, x. -<4 partisan of Pompey, the main instigator of the Spanish war, Auct. B. Hisp. 33; Cic. Fam. 9, 13, 1. — 2. A usurer in the time of Cicero, Cic. Quint 4, 17. — n. Deriv., Scapulanus. «, um, adj., Named after one Scapula : horti, Cic. Att 12, 40, 4. scapulae, arum,/. : I. The shoulder- blades, in men and animals, Cels. 8, 1 med.; Plin. 21, 21, 89; 30, 14, 43; Ov. A. A. 3, 273 ; Var. R. R. 2, 7, 5 ; Plin. 11, 29, 35 fin., et al.— H. Transf. : 1. The shoul- ders, back, in gen. : qui 6aepe ante in nos- tras scapulas cicatrices indiderunt, hate cut me over tile shoulders, Plaut. Asin. 3, 2. 7 ; so id. ib. 2, 2, 49 ; id. Casin. 5, 3, 14 ; id. Epid. 1, 2. 22 ; id. Poen. 1, 1. 25 ; id. Peru. 1, 1, 32 ; id. Trin. 4. 3, 2 ; id. True. 4, 3, 19 ; Ter. Ph. 1, 2, 26; Sen. de Ira, 3, 12: "pro scapulis cum dicit Cato, eigniheat pro in juria verberum. Nam- complures leges erant in cives rogatae, quibus sancieba- tur poena verberum." etc., Fest. p. 206 and 127. — 2. Of iuanimate things: ma- chinae, shoulder-pieces, cheeks, Vitr. 10, 3 : montium, the higher ridges, Tert Pall. 2. Scapulani horti. v. Scapula, no. II. t SCapus- i. m. =z ok5tto( (Doric for oki]tttOov), A shaft, stem, stalk, trunk, etc., Var. R. R. 1, 31, 5; Col. 9, 4, 4 ; Plin. 18, 10, 21 ; Sen. Ep. 86 med. ; a cylinder on which paper or books were rolled, Plin. 13, 12, 23 Jin. ; Var. in Non. 168. 14 ; a weav- er's yarn-beam, Lucr. 5, 1352: the shaft of a column, Vitr. 3, 2 sq. ; the shank of a candlestick, Plin. 34, 3, 6 ; the post or new- el of a circular stair-case. Vitr. 9, 2 Jin. ; the main stile of a door on which it hinged, id. 4, 6 ; the beam of a balance, Vitr. 10, 8 ; Fest. s. v. agina, p. 9 ; and s. v. libeile, p. 86 ; the virile member, Aug. Civ. D. 7, 24 fin. ; Ve^. 5. 14, 17. t scarabeuS" '. m.=;oKapi6cioc (okh- paSos), A beetle, scarab, scarabee, Plin. 11, 28, 34 ; 30, 11, 30 ; Aus. Epigr. 70. scardia. ae, /. A plant, also called aristolochia, App. Herb. 19. (* Scardus (Scordus), i, m. A mount, ain of Illyria, Liv. 43, 20.) scarlf icatio. onis, /. [scarifico] A scratching open ; of the skin, a scarifying. Col. 6, 12, 1 ; 6, 17, 1 ; Veg. 4, 21, 1 ; of the bark of a tree, Plin. 17, 27, 42; of the ground for planting, id. 18, 16, 39. 'scarifico (collat form, "scabiko, X"P iaaa, KaraKiiS^o" Gloss. Pbilox. ; also in a MS. of Colum.), avi, arum, 1. v. a. [oKapifptiouai] To scratch open, scarify: gingivas, Plin. 32, 7, 26 : truncum arboris, Pall. Mart. 10, 28 : sinapi compressum, Col.- 12, 57, 1 : dolorem, to remove by scar ifying, Plin. 28, 11, 49. — In the pass., scS- rifio: Scrib. Comp. 262. t SCaritiS; idis, /., cKaplrts , A precious stone, resembling in color the fish scarus, Plin. 37, 11, 72. (* Scarphea (-ia), ae./ : L ^ ">*«' of Locris, near Thermopylae, Liv. 32. 3; 36, 20 ; Plin. 4, 7, 12. — H. An island of the Aegean Sea, Plin. 4, 12, 20.) t scarus (scarus, Enn. in App. Apol. p. 299), i, m. = oKnpuS. A kind of sea-fish much esteemed by the Romans ; ace. to some, a species of wrasse, Labrus scarus, L. : "Plin. 9, 17, 29; Ov. Hal. 11; 119; Col. 8. 16, 1 and 9 ;" Enn. I. I. : Hor. S. 2, 1365 S CE L 2, 22 j id. Epod. 2, 50 ; Mart. 13, 84 ; Fest. 8. V. FOLLUCERE, p. 216. scatcbra. ae, /• Iscateo] A bubbling or gushing up of water (not ante-Aug., and extremely rare) : undae, Virg. G. 1, 110 : fontium, Plin. 5, 1, 1 : fonticuli, id. 31, 10, 46 ; of. scaturex and scaturigo. scatco* ere (ante-class, also, scatit, Lucr. 5, 41 ; 6, 892 ; and scatere, Poet. — Enn. 1 — ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 ; Lucr. 5, 597 ; 950 ; 6, 897), v. n. To bubble, gush, well, spring, or flow forth (a poet, word ; not before the Aug. period in prose) : J, Lit.: fontes scatere, Poet. ap. Cic. 1.1. ; cf., fons scatit, Lucr. 6, 892 sq. ; and, coupled with erumpere, id. 5, 950 ; so id. 5, 597. II. Transf., i. q. abundare : * A, To be plentiful; to swarm, abound: cuniculi scatent in Hispania, Plin. 8, 58, 83. — Much more freq., B, With the abl. (once also with a gen. and with a respective ace), To gush forth Kith, i. e. to be full of; to smarm or abound with, be rich in or crowd- ed with any thing, etc. : 1 . L i t. : (a) c. abl. : vino scatet, Piaut. Aul. 3, 6, 22 : arx (Co- rinthi) scatens fontibus. Liv. 45, 28 : sea- tentem beluis pontum, Hor. Od. 3, 27, 26 ; cf., Nilus scatet piscibus, Mel. 1, 9, 3 ; so, tota ferme Hispania metallis, Plin. 3, 3, 4 : Terracina silvis nucum, id. 16, 32, 59 : populi tigri fera, id. 6, 20, 23, § 73.—* (/3) c. gen. : terra ferarum scatit, Lucr. 5, 41. —2. Trop. : qualibus ostentis Aristandri volumen scatet, Plin. 17, 25, 38 ; cf., sic videas quosdam scatere verbis, ut, etc., Gell. 1, 15, 2; and id. 17, 8, 4 : (urtica) vel plurimis scatet remediis, Plin. 22, 13, 15. — With a respective accusative : amas pol, misera t id tuus scatet animus, Plaut. Pers. 2, 1, 9. ScatiniUS* "> v - Scantinius. scato» ere, v. scateo, ad init. * SCaturex, Igis, m. [scaturio] A bub- bling or gushing spring: Var. in Non. 172, 27 ; cf. scaturigo and scatebra. scaturigines, um, /. [id.] Gushing or bubbling waters, spring-water, Liv. 44, 33 ; Frontin. Aquaed. 10. * scaturiginosus, a, um, adj. [sca- turigines] Full of or abounding insprings, springy : terra, i. e. boggy, marshy, Col. 5, 3, 6. SCaturiOi i re . "• "■ [scateo] To stream, /low, or gush out (not before the Aug. period, and very rare): *J, Lit.: scatu- riens aqua, Pall. 1, 33 fin. — H. Transf., like scateo : A. To come forth in great numbers, to swarm, abound : vermiculi, Auct. Priap. 47,— B. To be full of, filed wWtathing: 1, Lit. : solum, quod fonti- bus non scaturiat, Col. 3, 1, 8. — 2. Trop. : (Curio) totus, ut nunc est, hoc scaturit, he is all possessed with it, Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 2: — aurae scaturientes sermo- nis, Prud. oret/i. 10, 551. ScaurianuSi a> um, v. scaurus, no. II., B. t SCaui'US, a, um, adj. = aKavpoi : I, With large and swollen ankles, having the ankles bunching out : "ilium Balbutit scaurum pravis fultum male talis," Hor. S. 1, 3, 48. — II. Scaurus, i, m., A frequent surname in the gens Aemilia and Aurelia. So M. Aemilius Scaurus, whom Cicero de- fended in an oration, part of which is still extant. — Hence ScaurianUSj a, um, adj., Relating to Scaurus: oratio, Mart. Cap. 5 i 140. 1 scazon, otitis, m. = oKaX,u)v (limping), An iambic trimeter, with a spondee or tro- chee in the last foot, Plin. Ep. 5, 11, 2. SCclerate, adv., v. scelero, Pa., ad fin. scclcratus- a , um, Part, and Pa. of scelero. * sceleritaS). atfe, /. [sceius] Guilt, wickedness, criminality : facti, Martian. Dig. 48, 21, 3. scelero» n° V cr J-i atum, 1. v. a. [id.] To pollute, defile, contaminate, desecrate (in the verb.finit. very rarely, and only poet.) : impia non verita est divos scelerare pa- rentes, Catull. 64, 405 ; cf. Stat. Th. 2. 663 : parte pias scelerare manus, Virg. A. 3, 42 ; cf. Stat. Th. 9, 666,— Hence Bceleratus, a, um, Pa., Polluted, pro- faned by crime: A. Lit. (so appellative- ly ; likewise only in the poets) : terra, Virg. A. 3, 60; so, terrae, Ov. Pont. 1, 6, 29 ; cf., limina Thracum, id. Met. 13, 628. 1366 SCE L — 2. In par tic, as an adj. propr., denot- ing places where crimes had been com- mitted or criminals punished. So, a. Sce- leratus Vicus, The street in Rome where the daughter of Senilis Tullius drove over her father's corpse, " Liv. 1, 48 ; Var. L. L. 5, 32, 44 ; Ov. F. 6, 609 ; Fest. p. 148 and 258." — b. Sceleratus Campus, Where unchaste Vestals were buried alive, " Liv. 8, 15; Fest. p. 148 and 258."— c. Scelerata sedes, The place of punishment for the wicked in Tar- tarus, Tib. 1, 3, 67 ; Ov. M. 4, 456 ; also called Sceleratum limen, Virg. A. 6, 563. — In a different acceptation, Scelerata Por- ta and Castra ; see under no. B, 2. B. Transf.: 1. Subjectively, Bad, impious, wicked, accursed, infamous, vicious, flagitious ; in the masc. subst., a bad, impious, or vicious person ; a wretch, miscreant (the predom. signif. ; freq. coup- led with nefarius, impius, etc. ; cf. consce- leratus) : virum sceleratum, facinorosum, nefarium, Cic. Rep. 3, 17 ; cf., deliberan- dum genus totum sceleratum et itnpium, id. Oft'. 3, 8, 37 ; so of persons : id. Mur. 30 (coupled with nefarius) ; id. Att. 9, 15 fin. (with impurus) ; Caes. B. G. 6, 13, 7 (with impius) ; Plaut. Pers. 2, 4, 4 ; Ter. Andr. 1, 1, 132; id. Ad. 4, 2, 14; Cic. Cat. 1, 9, 23; Caes. B. G. 6, 34, 5 ; Sail. C. 52 fin.; Liv. 1, 59 ; 31, 31 ; Suet. Ner. 46 ; Hor. S. 2, 3, 71 ; 221, et al. ; in the Comp. : Ov. M. 11, 781 ; in the Sup.: Sail. J. 14, 2; 31, 12; Liv. 4, 32, et saep. : sceleratas ejus preces et nefaria vota cognovimus, Cic. Clu. 68 fin. : contra patriatn scelerata arma ca- pere, Cic. Phil. 11, 1; cf, conjuratio, Liv. 2, 6 ; and, insania belli, Virg. A. 7, 461 : caput, Plaut. Epid. 3, 2, 33 : vox (coupled with inhumana), Cic. Fin. 3, 19 fin. : con- silia, Veil. 2, 130, 3 : amor habendi, Ov. M. 1, 131, et saep. ; in the Comp. : causa parricidii, Just. 10, 2; in the Sup. : res, Quint. 3, 8, 45 : fraus humani ingenii, Plin. 34, 14, 39. — Poet. : subit ira sceleratas su- mere poenas, i. e. to take satisfaction for her crimes, Virg. A. 2, 576. 2. (as a result of viciousness or crim- inality ; cf. sceius, no. II., c) Hurtful, hai-m- ful, noxious, pernicious, unhappy, unfor- tunate, calamitous, etc. (so only poet, and in post-Aug. prose) : teritur sinapis scele- rata : qui terunt, oculi ut exstillent, facit, Plaut. Ps. 3, 2, 28 ; cf., herba, App. Herb. 8; and in the Sup. : sceleratissimi serpen- tum haemorrhois et prester, Plin. 24, 13, 73 ; so, frigus, Virg. G. 2, 256 : lues, Mart. 1, 102: poemata, id. 3, 50, et saep.: ma- te», Inscr. ap. Reines. cl. 12, no. 122 ; so Inscr. ap. Fabr. p. 237, no. 631 ; and, Pi- rentes, Inscr. ap. Mur. 1187, 2. — Hence, b. As an adj. propr.: (a) Scelerata Porta, Tie gate (also called Porta Carmentalis) through which the three hundred Fabii marched on their fatal expedition, "Fest. p. 148 and 258 ; Serv. Virg. A. 8, 337; Flor. 1, 12, 2."— (/?) Scelerata Castra, The camp in which D. Drusus died, Suet. Claud. 1. Adv., scelerate (ace. to no. B, 1), Im- piously, wickedly, nefariously (Ciceroni- an): peccavi scelerateque feci, Cic. Q. Fr. 1, 3, 2 ; so, facere ( coupled with au- dacter), id. Sull. 24 : dicere (opp. pie), id. Mil. 38 : susceptum bellum, id. Cat. 1, 10 fin. In the Sup. : maehinatus omnes in- sidias, id. Sest. 64. scelerosus, », um, adj. [sceius] Full of wickedness, vicious, abominable, accurs- ed (ante- and post-class.) : ubi ego ilium scelerosum et impium inveniam ? Ter. Eun. 4, 3, 1 ; so, s. et polluta mulier, App. M. 10, p. 253; and absol., scelerosus, A wicked or vicious person, a wretch, Lucil. in Non. 174, 27 ; Var. L. L. 6, 8, 76 : s. at que impia facta, Lucr. 1, 84 : o diem sce- lerosum et indignum, Afr. in Non. 174, 29. sceleste, adv., v. scelestus, ad fin. scelestus; a > um > acl j- [sceius; like funestus, from funus] Wicked, villainous, infamous, accursed, abominable ; knavish, roguish ; and, subst., a wicked person, a knave, rogue, scoundrel, miscreant (freq. ante-class, in Plaut. and Ter. ; after the class, period, Bceleratus is more freq. ; v. h. v. no. B. ; in Cic. not used of persons ; in Caes. not at all): I. Lit: ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus, Plaut. Bac. 4, 6, 14 ; cf, perjuravisti, sceleste, id. Pseud. 1, 3, 120 sq. : o scelestum atque au- SCEI dacem hominem I Ter. Eun. 4, 4, 42 ; so of persons : Plaut. Most. 3, 1, 36 ; id. Merc. 1. 90; id. Pseud. 3, 2, 103, et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 17 ; id. Ad. 2, 1, 5 ; id. Eun. 1, 1, 26, et al. ; Sail. C. 51, 32 ; 52, 15 ; Liv. 5, 27; Quint. 2, 16, 2; Hor. Od. 2, 4, 17 ■ 3, 2, 31 ; 3, 11, 39 ; id. Epod. 7, 1 ; in the Comp. : Plaut. Aul. 3, 2, 5 ; id. Cist 4, 1, 8 ; id. Bacch. 2, 3, 22, et al. ; in the Sup. : id. Amph. 2, 1, 2 : cf. so as a term of reproach or abuse : sceleste, scelesta, etc., you knave! you wretch! id. Pseud. 1, 3,120; 126 ; Ter. Andr. 4, 4, 51 ; id. Eun. 4, 4, 1 ; id. Heaut. 2, 3, 71 ;— Plaut. Asin. 1, 2, 23 ; id. Most. 1, 3, 26; Ter. Eun. 5, 1, 1 ; 16 ;— Plaut. Men. 5, 7, 26 ; cf. in the Sup. : see lestissime, audes mihi praedicare id 1 you arrant rogue ! id. Amph. 2, 1. 11 : — sceles- tum ac nefarium facinus, Cic. Rose. Am. 13, 37 ; cf., res scelesta, atrox, nefaria, id. ib. 22, 62 : facinus scelestius, Plaut Men. 3, 1, 2; cf., scelesto facinori scelestiorem sermonem addidit, Liv. 5, 27: scelestae hae sunt aedes, iinpia est habitatio, Plaut. Most. 2, 2, 73 : scelestior coena, id. Rud. 2, 6, 24 : lingua, id. Amph. 2, 1. 7 : nuptiae, Sail. C. 15, 2: servitium, id. Hist, fragm, 3, 22, p. 233 Gerl. : malitia, Phaedr. 2, 4, 5. II. Transf., in Plaut, for sceleratus (no. B, 2), Baleful, calamitous, unlucky: scelestiorem ego annum argento fenori Numquam ullum vidi, Plaut'Most 3, 1, 1. Adv., sceleste (ace. to no. I.), Wicked- ly, viciously, impiously, abominably, de- testably: sceleste atque impie facere, Liv. 24, 25 ; so, parta bona, Plaut. Rud. 2, 6, 22 : insimulare, Veil. 2, 60, 3 : exercere arma, Val. Max. 5, 1, 3. In the Comp. : intent pudor, Aug. Ep. 202.— Humorous- ly : tu sceleste suspicaris, ego d(j>tku>s scripsi, roguishly, Cic. Att. 6, 1, 'i. tsceletuSj i, m.^o/ctAtros, A skele- ton, " eviscerata forma diri cadaveris," App. Apol. p. 313, 35, and 315, 9 sq. * SCellO» °nis, m. [sceius] A wicked man, scoundrel: magnus scelio, Petr. 50, 5. f SCeldtyrbe, es, f.=:oKi)\orvp6n, A lameness in the ankles or in the knees, Plin. 25, 3, 6. sceius? eris, n. An evil deed ; a wick- ed, heinous, or impious action ; a crime, sin, enormity (the strongest of the general terms for morally bad actions, either of a religious nature or otherwise ; of course very frequent in prose and poetry ; used equally in the sing, and the plur. ; but in general without an object-genitive ; v. the follg.) : facinus est vincire civem Roma- num, sceius verberare, prope parricidium necare, Cic. Verr. 2, 5, 66 ; cf. so, opp. to tlagitia and delicta, Tac. G. 12 : majus in sese sceius concipere nefariis sceleribus coopertus, Cic. Verr. 2, 1, 4 ; id. Rose. Am. 13, 37 ; cf., detestabile sceius, id. Lael. 8, 27 : documentum Persarum sceleris, id. Rep. 3, 9 ; cf., ex hac parte pudor pugnat illinc petulantia . . . hinc pietas, illinc sce- ius, id. Cat. 2, 11, 25 : sceius est igitur, nocere bestiae, quod sceius qui velit, etc., id. Rep. 3, 11 : quid mali aut sceleris fingi nut excogitari potest, quod, etc., id. Cat. 2, 4, 7; cf., nefario scelere concepto, id. Verr. 2, 4, 32 fin. ; so too, concipere in se, id. ib. 2, 1, 4 (v. supra) : tantum sceleris admittere, id. Att. 9, 10, 3 : sceius nefa- rium facere, id. de Or. 1, 51, 221 ; cf. id. Rose. Am. 9, 25 : perficere, id. Cluent 68 Jin. So the phrases, sceius anhelare, id. Cat. 2, 1 : moliri, id. Att. 7, 11 : edere, id. Phil. 13, 9 fin.; cf., edere in aliquem, id. Sest. 27 : suscipere, id. Phil. 11, 1, 2 : sce- lere se alligare, id. Flacc.T7 fin. ; cf., sce- lere astringi, id. Sest. 50 fin. : scelere ob- stringi, id. Verr. 2, 4, 32 : obrui, Liv. 3, 19, et saep. — With the gen. obj. : sceius lega- torum contra jus gentium interfectorum, the crime of murdering their deputies, Liv.- 4,32. — Proverb.: vulgo dicitur: Scelera non habere consilium, Quint. 7, 2, 44. II, Transf. : A. Of animals or things inanimate (post-Aug. ; perh. only Plinian), A bad quality, a vice, fault : nee bestiaram solum ad nocendum scelera sunt, sed in- terim aquarum quoque et locorum, Plin. 25, 3, 6 ; so, maximum salamandrae, id. 29, 4, 23 ; and, naturae, i. e. earlhquaket, inundations, etc., id. 2, 93, 95. B. Conor, in vulgar lang. as a term of reproach, Rascal, scoundrel; and of S C E N women, drab, baggage, etc. : minimc mi- ror. navis si fracta tibi, Scelus te et sec- leste parta quae vexit bona, Plaut. Rud. 2, 6, 22 ; so id. Amph. 2. 1, 7 ; id. Bacch. 5, 1. 9 ; id. Mil. 3, 2, 14 ; 27, et saep. ; Ter. Andr. 2. 1, 18 ; 4, 1, 42 ; id. Eun. 5, 4, 19 ; id. Ad. 5, 1, 6 ; 12, et al. ; cf. so too, scelus viri, you scoundrel of a man, Plaut. True. 2, 7. 60. — With a masc. pron. : ubi illic est scelus, quid me perdidit ? Ter. Andr. 3, 5, 1 ; cf., scelus quemnam hie laudat ? what knave. ? id. ib. 5, 2, 3. C. In Plaut., Tcrent., and Mart., A mis- hap (qs. arising from wickedness), a mis- fortune, calamity (cf. sceleratus, no. B, 2, nnd scelestus, no. II.) : perdidi unum fili- um puerum quadriuium . . . Major poti- tus hostium est : quod hoc est scelus ! Plaut. Capt. 3, 5, 104 : Pa. Quid hoc est sceleris? Ch. Perii, Ter. Eun. 2, 3, 34 Ruhnk. ; Mart. 7. 14. 1 1. scena (in the earliest per, and so too afterward in many MS3.. written scflcna ; cf. Var. L. L. 7, 5, 99 ; Prise, p. 561 P. ; 6ee also Freund. Cic. Mil. p. 29 sq.), ftQ,f. = (jKnvh, The stage, boards, scene of a theatre : dum histrio in scena siet, Plaut. Poen. prol. 20 ; cf., in scena esse Roscium intelligat Cic. Brut. 84, 290 : fo- ris hie extra scenam nent proelia, Plaut. Capt. prol. 60 : quum scena croco Cilici perfusa recens est, I.ucr. 2, 416 : scenae magnificentia, Cic. Mur. 19 : nee vero scena solum referta est his sceleribus, id. N. D. 3, 27, 69, et saep. In the plur. : aut Agamemnoniis scenis agitatus Orestes, on the stage, i. e. in tragedies, Virg. A. 4, 471 ; cf, aut agitur res in scenis, Hor. A. P. 179. B. Transf. (post-Aug.), of the schools of rhetoric, as Scenes for the display of eloquence : at nunc adolescentnli dedu- cuntur in scenas scholasticorum, qui rhe- tores vocantur, Tac. Or. 35. Tf, Trop. : X. The public stage, the public : quia maxima quasi oratori scena videatur concionis, Cic. de Or. 2, 83 ; id. Plane. 12 ; cf., ubi se a vulgo et scena in secreta remorant Virtus Scipiadae et mi- tis sapientia Laeli, Hor. S. 2, 1, 71. — 2. Outward shoir, parade, pretext : scena rei totius haec : Pompeius, tamquam Caesa- rem non impugnet, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 11, 3 ; cf., ne quid scenae deesset, Petr. 117, 10; and Suet. Calig. 15: scenam ul- tro criminis parat, Tac. A. 14, 1 fin. 2. + SCena a b aliis, a quibusdam sa- cena appellatur, dolabra pontificalis, Fest. p. 251 and 145. SCCnalis. e, adj. [1. scena] Of or be- longing to the stage, scenic, theatrical (ex- tremely rare for scenicus) : species, Lucr. 4, 77 : frondes, Poet, in Anth. Lat. 2, p. 48 ed. Burm. SCCnariuS. a. u Uln > <"?/■ = omjMnfo Of or belonging to the stage, scenic, dra- matic, theatrical (quite class.) : J, L i t. : artifices, players, actors, Cic. Arch. 5, 10 ; Suet. Caes. 84 ; also, actores, Quint. 6, 1, 26 ; 11. 3, 4 ; cf. in the follg., no. b : ludi, stage-plays, theatrical representations, in a gen. sense (opp. to games of wrestling, racing, etc.), 'Liv. 7, 2;" 31, 4 ; 34, 54 ; Ter. Hec. prol. alt 37 : Suet. Calig. 26 ; id. Ner. 11 ; cf., operae (coupled with gla- diatoriae), id. Aug. 43 : organa, id. Net 44: coronae, id. ib. 53 : habitus, id. ib. 38: gestus, Cic.de Or. 3, 59: modulatio. Quint. 11, 3, 57 : venustas, Cic. de Or. 3, 8, 30 ; cf.. decor quidam, Quint. 2, 10, 13 : dica- citas (coupled with scurrilis), id. 6, 3, 29 : fortuna dubia, Ter. Hec. prol. alt 8 : adul- teria, represented on the stage, Ov. Tr. 2, 514. — In the neutr.: quin etiam, quod est inprimis frivolum ac scenicum, ver- butn petant (declamatores), quo incipiant, Quint 10, 7, 21 ; cf., with a subject-clause : SCHE complodere manus scenicum est »-t pec tus cacdere, id. 11, 3, 123.— b. Sul scenicus, i. m., A player, actor : CiaOrt'. I, 31, 114; so in the plur., id. Plane. 12, 30; id. Verr. 2, 3, TJfin. ; Quint. 11.:; 158; Suet. Tib. 34; id. Ner. 11, 21, et Baep.: orator plurimum aberit a scenico (coup- led with comoedi), Quint 1, 11. 3; BO in the sing.: Suet Ner. 42 fin. ; as a t< rm of reproach applied to Nero (on account of his passion for the stage). A stage hero : Tac. A. 15, 59. — (;}) scenica, ae,/, A fe- male player, an actress. Cod. Justin. 5, 27, 1. — II. Transf., opp. to real, true, actual, Fictitious, pretended : populus Romanus, invictus a veris regibus ab illo imaginario et scenico rege (sc. Andrisco) superatur, by that theatrical king, Flor. 2, 14, 4. — 'Adv., scenice, Theatrically, after the manner of players : cum aliqua velut sce- nice fiunt. Quint. 6, 1, 38. t scenographia, ae, /. = oKnioypa- }7STpov, A royal staff, a sceptre: (rex Ptolemaeus) sedens cum purpura et sceptro et illis insignibus regiis, Cic. Sest. 36 fin. ; so Quint. 9. 3. .07 : 11,3, 158; Suet.Aug.94; id. Galb. 1; Virg. A. 7, 247 ; 12, 206 ; Ov. M. 7, 103 ; 1, 178 ; 5, 422, et mult al. Also borne by a king's daughter, Virg. A. 1, 653 Heyne. — Poet, in the plur., by way of amplification, of a single sceptre: Cic. poet Div. 1, 12/n. ; cf., celsa sedet Aeolus arce Sceptra tenens, Virg. A. 1, 57 ; and of Juno : Ov. M. 3, 265; so, again, id. ib. 1, 596; 11. 560; Virg. A. 7. 173; 252, et al.— B. Transf.: * 1. Humorously, of a teacher's rod : ferulae tristes, sceptra paedagogorum, Mart 10, 62. — *2. A name of the plant aspalathus, Plin. 12. 24, 52. — * 3. A man's yard, Auct Priap. 25,— n. Trop., as a symbol of au- thority, also used by the poets, in the plur., for Kingdom, rule, dominion, au- thority: en impero Ards, sceptra mihi liquit Pelops, Poeta (Aft?) ap. Quint. 9, 4, 140: tu mihi, quodcumque hoc regui, tu sceptra Jovemque Concilias. Virg. A. 1, 78 ; cf, sic nos in sceptra reponis I id. ib. 1, 253; so, again, id. ib. 7, 422; 9, 9; Ov. F. 4. 19? : id^ Met 6, 677, et al. :— adde Heliconiadum comites, quorum unus Ho- merus Sceptra potirus. etc., Lucr. 3, 1051. tsceptuchus, i, m. = cKT]rroT-xos, A sceptre-bearer, a high officer of state in the East, Tac. A. 6. 33. SChcda (also written scida. Cic. Art. 1, 20 fin. ; id. Fam. 15, 16, 1), /. = axef"! (nxtfn ; cf. Passow. under oxeZn), A strip of papyrus-bark, Plin. 13, 12, 23: a leaf of paper, Cic. Art. 1, 20 fin. ; id. Fam. 15. 1G, 1 ; Quint. 1. 8, 19 ; Mart 4, 91. t SchedinS) a , um - adj. = cxeiioS, Made suddenly or off-hand ; hastily put or thrown together. Hence, as in the Greek, subst, I, schedla, ae, / = axecia (sc. ravs), A raft, float, constructed in haste, Up. Dig. 14, 1. 1, § 6 ; cf. Fest p. 148.— H. schedium, ii, n. (sc. carmen), An extem- poraneous poem, Petr. 4 fin.; App. Flor. p. 364 ; Aus. Idyll. 7 praef. ; Sid. Ep. 8, 3 ; cf. Fest. 1. 1. " (* schedula (scidula), ae, /. dim. fseheda or scida] A small leaf of paper, Cic. Fam. 15, 16; Hier. Ruf. 3, 2.) SC H O 'schema* ae,/. (cf. diadema, dogmn. etc., Pn»c. p. 679 P.), and (mostly post Aug.) atis. n. (dot. and abl. plur., eche m;i-in, Var. in Chads, p. 38 ; but schema tibus, Lampr. HeUog. 19 ; v. in the follg.. no. I., jS) = oX'iva, A shape, figure, form fashion, manner, etc.: J, In gen. («■ mostly ante-class. ; not found in Cicero) : (r) (spare time, leisure ; hence, in partic.) : I. Leisure giv- en to learning, a learned conrersation or debate, a disputation, lecture, dissertation etc. (perh. first borrowed by Cicero from the Greek : cf. the passages immediately follg.): "in quam exercitationem (d*spu- tandi) ita nos studiose operam dedimus ut jam etiam scholas Graecorum more habere auderemus . . . Itaque dierum qnin que scholas. ut Graeci appellant in tori dem libros contuli," Cic. Tusc. 1.4: spp aratim certae scholae sunt de ex>ilo. dr interitu patriae, etc Haec GraFci in sin- gulas scholas et in singulos libros disper- fiunt id. ib. 3, 34 : scholam aliqinim expli- care, id. Fin. 2, 1 : habes scholam Stoi- cam, id. Fam. 9, 22/n. : vertes te ad alte- ram scholam: disseres de triumpho, id. Pis. 25. 60 ; Quint. 3, 6. 59 Spald —Hence. B Transf.: 1. A place for learned ctrn- 1367 S C I A versation or instruction, a place of learn- ing, a school : toto hoc de genere, de quae- renda, de collocanda pecunia, commodius a quibusdnm optimis viris ad Janum me- dium sedentibu9 quam ab ullis philo9ophis ulla iu sehola disputatur, Cic. 01}'. 2, 25 fill. : qui quum in sehola assedissent, id. de Or. 1, 22, 102 : politus e sehola, id. Pis. 25, 59 : e philosophorum scholis, id. Or. 27, 95; so, rhetorum, Quint. 12, 2, 23: po- tiorem in scholis eruditionem esse quam domi, id. 2, 3, 10 ; id. 5, 13, 45 ; so, opp. fo- rum, id. ib. 36, et saep. — And from this, transf.: |), Scholae bestiarum, A place where animals fight, an amphitheatre, Tert. Apol. 35. — 2. ?' ae disciples or followers of a teacher, a school, sect : clamabunt omnia gymnasia atque omnes philosophorum scholae, sua haec esse omnia propria, Cic. de Or. 1, 13, 56 : ejus (Isocratis) sehola principes oratorum dedit, Quint. 12, 10, 22 ; cf., Theodori sehola, id. 3, 11, 26 ; and, SCholae Aselepiadis, Plin. 14, 7, 9 : disse- derunt line diu scholae, id. 29, 1, 5. — And from this, transf., l>. In the time of the later emperors, A college or corporation of persons of the same profession, Sehola Exceptorum, Chartulariorum, Singulari- orum, etc., Cod. Theod. 12, 20, 20; id. ib. 1 7, 2, et saep. ; Cod. Justin. 4, 65, 35; Amm. 14,7; cf. Bethmann-Hollweg, Civilprocess, Div. 1, p. 185 sq., and the sources there cited. — * II, A place in a bathing-room where one waited before entering the bath, a waiting-place, Vitr. 5, 10 ad Jin. SChdlaris* e, adj. [sehola] I, Of or belonging to a school (late Lat.) ; inchoa- mentn. Mart. Cap. 3 fin. : murmur, Prud. i;7£0. 9, 16: declamatio, Hier. Ep. 36, 14. — II. ( acc - t0 sehola, 7io. I., B, 2, b) Subst, scholares, ium, m.. The imperial guard, Cod. Theod. 11, 18, 1 ; 7, 4, 34 ; Cod. Jus- tin. 12, 38, 14. t SChdlastlCUS) a, um : I, Adj. = (,%o- \aurtKoi, Of or belonging to a school, scho- lastic (post-Aug., and in gen. referring to the schools ot rhetoric) : controversiae. Quint. 4, 2, 92 ; 97 ; Tac. Or. 14 fin. : ma- tei'ia, Quint. 11, 1,82: declamationes, Gell. 15, 1 : s. atque umbraticae literae, Plin. 9, 2, 3 : lex, id. 2, 20, 9. — In the neut. plur. absol., School-exercises : in scholasticis nonnum- quam evenit, ut pro narratione sit propo- siti. Quint. 4, 2, 30 ; so id. 7, 1, 14.— Hence, II, Subst., scholasticus, i, m., One loho teaches or studies r/tetoric, a lecturer in the schools, arhetorician (opp. to a pub- lic orator) : " (Isaeus rhetor) annum sex- agesimum excessit et adhuc scholasticus tantum est," etc., Plin. Ep. 2, 3, 5 sq. ; cf., " nunc adolescentuli nostri deducuntur in ^cenasscholasticorumquirhetoresvocan- rur, quos," etc., Tac. Or. 35 ; id. ib. 26 Jin. ; Suet. Rhet. 6 ;— Quint. 12, 11, 16 ; Petr. 6 : contentis scholasticorum clamoribus, i. e. with the applause of the scholars, Tac. Or. 15. Of rhetoricians, who, on account of their knowledge of law, acted as pleaders or advocates in lawsuits, Cod. Theod. 8, 10, 2 ; Aug. Tract, in Joann. 7. — As a term of reproach, A pedant: heus tu scholasti- ce, App. M. 2, p. 119. — Hence, 2. Iu gen., A man of learning, a scholar, Alex. Aur. ap. Capit. Maxim, jun. 3; Veg. 4 prooem. §2; Hier. Vir. ill. 99, et al. So of a gram- marian, Auct. Catal. Virg. 7, 4. I Schdlicus. a, um, adj. =zaxo)uKos, Of or belonging to a school, school- (ante- and post-class.) : dape, Var. in Non. 452, 1 : quaedam nugalia, Gell. 4, 1 : axioma, Mart. Cap. 4, 94. t SCiadeuS) ei, m., and sciacnai ae, f.=:nKta6tvi and oKtatvn, The male and female of a sea-fish ,- perh. a hind of grey- ling or ombre ; Salmo Thymallus, L. ; Plin. 32, 11, Si Jin. sciaena, ae, v. sciadeus. sciagraphia, ae, v. ecenographia, ad fin. Sciapodcs (also written Sciopodes), um, m, ki xodes, A fabulous people in Libya, with monstrously large soles to their feet, which tiny were said to turn up and use as umbrellas. Plin. 7, 2, 2; Tert. Apol. 8; Aug. Civ. D. 16,8. (* Sciathos (-us). '. /. SitaBos, An island in the Sinus Thcrmaicus, with a town of the same name, Mela, 2, 7 : Plin. 4, 12, 23 ; Liv. 31, 28; 45; 44, 13; Val. Fl. 2, 8.) 1368 SOIL ScibiliSr e > a dj- [scio] That can be known, knowable, discernible (post-clnss.) : Dens non omnibus scibilis, Tert. adv. Marc. 5, 16 : scientin rei, Mnrc. Cap. 4, 111. soda, ae, v. scheda. SC1CI1S) entis, Part, and Pa., from scio. SCienterj adv., v. scio, Pa., ad fin. scientia, ae, /. [sciens] A knowing or being skilled in any thing, knowledge, science, skill, ex.pertness, i. q. cognitio, eru- ditio (very freq. nnd quite class.) ; absol. or with an object-gen. : (a) Absol. : aut scire istarum rerum nihil, aut, etinmsi maxime sciemus, nee meliores ob earn scientiam nee beatiores esse possumus, Cic. Rep. 1, 19 ; cf, se a scientiae delectatione ad effi- ciendi utilitatem referre, id. ib. 5, 3 : om- nes trahimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem . . . omnia autem cogitatio aut in consiliis capiendis aut in studiis scien- tiae cognitionisque versabitur, id. Off. 1, 6. 18 sq. ; so, coupled with cognitio, id. ib. 1, 44 fin. ; id. Fin. 5, 12, 34 ; 5, 18, 48, et al. ; cf. also under no. /3 : exercere altissiinam eruditionem ae scientiam, Quint. 1, 4, 6 : his dimcultatibus duae res erant subsidio, scientia atque usus militum, Caes. B. G. 2, 20, 3 ; cf. so, coupled with usus, under no. (i: Cic. de Or. 2, Ifin.; cf, nullam rem esse declarant in usu positam mili- tari, quae hujus viri scientiam fugere pos- sit, id. de imp. Pomp. \Qfin. ,• and, notabo singulas res : etsi nullo modo poterit ora- tio mea satisfacere vestrae scientiae, id. Phil. 2, 23 Tin. ; id. de Or. 1, 20, 92 ; cf., ars earum rerum est, quae 6ciuntur : oratoris autem omnis actio opinionibus, non sci- entia continetur, id. ib. 2, 7, 30 : etsi ars, cum ea non utare, scientia tamen ipsa te- neri potest, in theory, theoretically, id. Rep. 1, 2; so opp. ars, id. Fin. 5, 9, 26 ; id. Acad. 2, 47, 146 : alter (Cratippus) te scientia augere potest, altera (urbs Athenarum) exemplis, id. Off. 1, 1; id. de Or. 1, 14: jam efficaci do manus scientiae, Hor. Epod. 17, 1 : trivialis scientia, Quint. 1, 4, 27. — In the plur. : quum tanta sit celeritas animorum ... tot artes, tantae scientiae, totinventa, such prof ound sciences, Cic.de Sen. 21, 78 Klotz. — (/3) c. gen. obj. : rerum magnarum atque artium scientiam conse- qui, Cic. de Or. 1, 6 ; so, coupled with cog- nitio rei, id. ib. 3, 29, 112 : Veneti scientia atque usu nauticarum rerum reliquos an- tecedunt, Caes. B. G. 3, 8, 1 ; cf., sine re- gionum terrestrium aut maritimarum sci- entia, Cic. de Or. 1, 14, 60 : ignoratio futu- rorum malorum utilior est quam scientia, id. de Div. 2, 9, 23;' so opp. ignoratio, id. Leg. 1, 6; id. Sull. 13 fin.; id. Rep. 1, 6: astrologiae scientia, id. ib. 1, 14 ; so, dia- beticorum, id. Or. 32 : juris, id. Leg. 1,6: rei militaris, id. de imp. Pomp. 10, 28; Caes. B. G. 3, 23, 5; 7, 57, 3: oppugnatio- nis (coupled with artificium), id. ib. 7, 29 : linguae Gallicae, id. ib. 1, 47, 4 : colendo- rum deorum (sanctitas), Cic. N. D. 1, 41 fin. : verborum aut faciendorum aut de- ligendorum, id. de Or. 2, 9, 36 : fundendi aeris, Plin. 34, 7, 18 ; 35, 12, 44, et saep.— (y) Rarely with in or de aliqua re : scien- tia in legibus interpretandis, Cic. Phil. 9, 5, 10; so, in affectibus omnis generis mo- vendis, Quint. 10, 2, 27 : — cujus scientiam de omnibus constat fuisse, ejus ignoratio de aliquo purgatio debet videri, Cic. Sull. 13 ./in. * SCientldlai ae, /. dim. [scientia] A little knowledge, a smattering : parvas concinnavit scientiolas artium, Arn. 2, 56. scilicet» "dv. [ contr. from scire licet, which is frequently used interchangeably with scilicet in Lucret. and in archaic lang. in Liv., and occurs several times in Cels ; v. scio, no. I., ji ; and cf. vide-licet and i-licet ; therefore, prop., It is easy to know or understand, you may know] corresp. to the Gr. iirj).6v iartv 8n, ori\o- v6ri, bnXab'ii, and serving to confirm or complete the idea of what precedes; Eng. It is evident, clear, plain, or manifest ; of course, naturally, evidently, certainly, undoubtedly, etc. (very freq. and quite class.). I. Lit: (a) With an object-clause on account of scire (but so only ante-clas- sical ; cf. videlicet) : Pa. Neque ilia ulli homini nutet, nictct, annuat, etc. Di. Op- tumumet : Ita scilicet factuiam, very good; SOIL of course she will do so, Plaut. Asin. 4, 1, 42 ; so id. Cure. 2, 2, 13 ; id. Rud. 2, 3, 64 : id. Pseud. 4, 7, 83 ; Ter. Heaut. 2, 3, 117 ; 4,8,16; Lucr. 2, 469.— ((3) As a simple particle: Le. Tam ego homo sum quam tu. Me. Scilicet ita res est, that is clear enough, no one disputes that, Plaut. Asin. 2, 4, 83 : Co. Utrum amicis hodio an in- imicis tuis Daturum coenam 1 Ba. Pol ego amicis scilicet, id. Pseud. 3, 2, 89; id Men. 2, 3, 41 : nunc vivat necne, id Orcum scire oportet scilicet, id. Capt. 2, 2, 33 : pol me haud poenitet Scilicet boni dimidium mihi dividere cum Jove, id. Amph. 5, 1, 73 : video jam, ilium virum cui praeficias offi- cio etmuneri. Huic scilicet, Africanus (in- quit) uni paene : nam in hoe fere uno sunt cetera, Cic. Rep. 2, 42 ; cf. id. ib. 1, 38 ; and, qua mente esset Antonius, demon- stravit: pessima scilicet et inhdelissima. Nam, etc., Brut, in Cic. Fam. 11, 1: a te literas exspectabam : nondum scilicet ; nam has mane rescribebam, not yet to be sure, Cic. Att. 13, 3 : quid ad haec Nae- vius 1 ridet scilicet nostram amentiam, qui, etc., id. Quint. 17, 55 : ego valde sus- penso animo exspecto, primum te scili- cet, deinde Marionem, id. Fam. 16, 3 ; id. Att. 2, 19, 4 : videris ut senectus sit ope- rosa et semper agens aliquid et moliens : tale scilicet, quale cujusque studium in superiore vita fuit, such, naturally, id. de Sen. 8, 26 : Brutus terram osculo conti- git : scilicet, quod ea communis mater omnium mortalium esset, evidently be- cause, Liv. 1, 56 fin. : cognoscat (orator) rerum gestarum et memoriae veteris or- dinem, maxime scilicet nostrae civitatis, sed etiam imperiosorum populorum et regum illustrium, Cic. Or. 34, 120 ; cf. id. Fin. 5, 20 ; and, me species quaedam commovit, inanis scilicet, sed commovit tamen, id. ib. 5, 1, 3 : cf. also, saepe audi- vi Q. Maximum, P. Scipionem, etc. . . . solitos ita dicere, quum majorum imagi- nes intuerentnr, vehementissime sibi an- imum ad virtutem accendi. Scilicet non ceram illam neque figuram tantam vim in 9ese habere, sed, etc., Sail. J. 4, 6 Ki'itz ; and Cic. Tusc. 5, 39, 114 : nota scilicet ilia res, cum Decimus quidam Virginius, etc., that event is surely well known, etc., id. Rep. 2, 37. In an assertion put in the form of a question : Ch. Hue quum ad- venio, nulla erat. Pa. Comites secuti scilicet sunt virginem 1 followed her of course, Ter. Eun. 2, 3, 54.— (y) Elliptic- ally (so only ante-class.): manifestapalam res indicat, inquis, in aura6 Aeris e terra res omnes crescere alique, etc. . . . Scili- cet : et nisi nos, etc., to be sure, by all means, quite right, certainly, Lucr. 1. 809. So esp. as an answer : Le. Abi ad meam sororem. St. Ibitur. Le. Et gratulator meae sorori. St. Scilicet, of course, cer- tainly, Plaut. Trin. 2, 4, 178 ; so id. Pseud. 4, 7, 82 ; id. Poen. 3, 2, 23 ; 3, 4, 25 ; id. Rud. 4, 3, 12 ; Ter. Eun. 3, 1, 11 ; 5, 9, 10 ; id. Ad. 4, 7, 11 ; 33 ; id. Hec. 3, 5, 17 ; id. Phorm. 5, 3, 9. 2. In partic, like the Eng. Of course, to be sure, doubtless, certainly, forsooth, in an ironical or sarcastic sense, wlien the contrary is meant (quite class.) : 5/. Me- um gnatum rumor est amare. Da. Id populus curat scilicet 1 of course people trouble themselves a great deal about that ! Ter. Andr. 1, 2, 14 (also employed in Cic. Att. 13, 34) ; cf, scilicet is superis labor est, ea cura quietos Sollicitat, Virg. A. 4, 379 ; Cic. Q. Fr. 1, 3, 1 : scilicet tibi gra- viorem dolorem patrui tui mors attulit quam C. Graccho fratris, et tibi acerbior ejus patrui mors est. quern numquam vi- disti quam illi ejus fratris, quicum con- cordissime vixerat, etc., id. Rab. Perd. 5 : scilicet is sum, qui existimem, Cn. Piso- nem et Catilinam nihil scelerate ipsos per sese sine P. Sulla facere potuisse, id. Sull 24; id. Pis. 9, 19; Quint. 8 prooem. § 25; cf., unde ilia scilicet egregia laudatio : Tamo melior, ne ego quidem inlellexi, id. 8, 2, 18 : scilicet medio triennio defuerat tempus, etc , Tac. A. 6, 23 ; so id. ib. 1, 8 fin. ; 3, 59 ; 11, 24 ; id. Agr. 2, et mult. aL II, In the post-Aug. period sometimes, like dnXoviri in the later Greek, transf., merely as an expletory or explanatory particle, Eng. Namely, to wit, that is to 8C1N gay: quaedam etiam opera sub nomine alieno, nepotum scilicet et uxoris soro- risque, fecit, Suet. Aug. 29 ; id. Tib. 14 : manente villa, qualis fuerit olim, nc quid scilicet oculorum eonsuetudini depcriret, id. Vesp. 2; so, ne scilicet, id. Gramm. 4. t scilla ( also written squilla ; v. the follg., no. II.), ac, /. = oKtXXa : I, A sea- onion, sca.-lc.ck, squill, Scilla muritima, L.; Plin. 19, 5, 30; 20, 9, 39; 21. 17, 66; Var. It. It. 2, 7, 8 ; Col. 12, 33 ; 34 ; Pull. Febr. 29, 2; Mart. 10, 4 ; Jul. 8, 1, et al- ii. A small jink of the lobster kind, which defends the pinna, a prawn, shrimp, Can- cer squilla, L. ; in this sense more usual- ly written squilla, Cic. N. D. 2, 48 ; Plin. 9, 42, 66 ; Lucil. in Cic. Fin. 2, 8. 24 ; Hor. S. 2, 4, 58; 2,8,42; Mart. 13, 83. I scillinuS; a, um, adj. = aaiXXtvos, Of seaonious or squills: acetum, vinegar flavored with squills, Plin. 23, 2. 28 ; also called acetum scilliticum (.okMitikov), Cels. 5, 19, 19 ; Col. 12, 34 ; Seren. Samm. 510. 1 scillitcs, ae, m. =i okMItij! (ohoi). Wine seasoned with squills, Col. 12, 33; Pall. Jul. 6. Hence, also, acetum scillites, Plin. 32, 10, 47; Aus. Ep. 4, 69. scilliticusi "i «m. v - scillinus. t SCimp6dlOIl< ». "■ = aKluniblov, A small bed or couch (syn. grabatus) : Grae- ciense, Gell. 19, 10. scin' for scisnci v. sci °. ad ""'• tscinCOS or ■US) >, ni. = oKi}KoS, A kind of lizard common in Asia and Afri- ca, Plin. 8, 25, 38 ; 28, 8, 30 ; 32, 5, 10. SCindO; scidi, scissum, 3. ( archaic perf. ndupL, sciscidi, Enn., Naevius, Att., and Afran. in Prise, p. 890 P. ; cf. also Gell. 7, 9 fin.), v. a. To cut. tear, rend, or break asunder; to split, to divide or sepa- rate by force, etc. (very freq. and quite class.): I, Lit.: quom 6axum sciscide- rit, Enn. in Prise. 1. 1. : lion ergo aquila scisciderat pectus, Att. ib. and in Gell. 1.1.: satis fortiter vestras 6ciscidistis co- lus, Afran. in Prise. 1. 1.: scindens dolore identidem intonsam comam, Att. in Cic. Tusc. 3, 26 ; so, crines, Virg. A. 12, 870 ; Ov. M. 11, 683 : capillos, id. Her. 3, 79 Ruhnk. ; cf., in a Greek construction : scis- saeque capillos matres, id. Met. 8, 526 : vela, Plant. Trin. 4, 1, 18: epistolam, Cic. Fam. 5, 20 fin. : vestem, to tear open, Liv. 3, 58 ; Quint. 2, 15, 7 ; Prop. 2, 15. 18 ; Ov. M. 9, 166 ; Hor. Od. 1, 17, 27 ; cf., vestem tibi de corpore, Prop. 2, 5, 21 ; v. also be- low: asini me mordicibus scindant, tear, lacerate, Plaut. Aul. 2, 2, 57 ; so, sinus, Ov. M. 10, 386 : latus tlagello, id. Ib. 185 : lace- rum corpus ictibus innumeris, Sil. 1, 172, et al. ; cf., si faceret scissas languida ruga genas, wrinkled. Prop. 2. 18, 7 : vallum, to break through, tear up. Cues. B. G. 3, 5, 1 ; 5, 51, 4 ; Liv. 7, 37 ; Tac. H. 4, 28 : limen portae, to break in pieces, Plaut. Bac. 4, 9, 31: pontem, to break down, id. ib. 5, 26: lignum, quercum cuneis. to split, cleave, Virg. G. 1, 144; id. Aen. 7, 510; cf., ae- quor ( i. e. humum) ferro, id. Georg. 1, 50 : freta ictu (remorum), Ov. M. 11. 463 : aquas (puppis), id. Trist. 1, 10, 48: ngmen, Tac. A. 1, 65, et saep. : labra, to open wide, Quint. 11, 3, 81 : obsonium, to cut up, carve, Sen. Vit. B. 17 ; cf., nihil (edulium), Mart. 3, 12; and, aves in frusta, Sen. Brev. Vit. 12 : dirimit scinditque Sueviam con- tinuum montium jugum, Tac. G. 43 . scin- dunt proceres Pergamum, destroy, Plaut. Bac. 4, 9, 130 : se (lntamenta). Cato It. R. 128 : se (nubes), Virg. A. 1, 587.— Mid. : omnis fumus, vapor, etc. . . . scinduntur per iter flexum, divide, separate, Lucr. 4, 91 : cf., scinditur in geminas partes cir- cumfluus nmnis, Ov. M. 15, 739 ; and Luc. 1, 551 : vitiato fistula plumbo Scinditur, bursts open, Ov. M. 4, 123. — Absol. : sentes quod tetigere, illico rapiunt : si eas erep- tum, illico scindunt, Plaut. Casin. 3, C, 2. — b. Proverb.: penulam alicui, to tear off one's traveling cloak, i. e. to urge, press, solicit one to stay, Cic. Att. 13, 33, 4. II. Trop., Lucr. 3, 1007; cf., quantae turn scindunt hominem cupedinis acres Sollicitum curae, id. 5, 46: nolo commem- orare. quibus rebus sim spoliatus, ne scin- dam ipse dolorem meum, tear open, i. e. renew my grief, Cic. Att. 3, 15. 2 : non sine piaculo sanctissimas necessitudines scin- 8CIO di, to be sundered, separated, Plin. Pan. 37 fin. : ut (actio) noctis interventu scinde- retur, ions interrupted, id. Ep. 2, II, 16; cf., verba fletu, Ov. Pont. 3, 1, 157: vox scinditur, is broken, cracked, Quint. 11, 3, 20 : sic genus nmhorum scindit se san- guine ab uno, divides, branches off, Virg. A. 8, 142 ; cf., scidit deinde se studium atque inertia factum est, ut artt'9 esse plures viderentur, was separated, divided, Quint. Prooem. § 13 ; anil with this cf, naturalis pars philosophiac in duo scindi- tur corporalia ec incorporalia, Sen. Ep. 89 vied. : scinditur incertum studia in con- traria vulgus, Virg. A. 2, 39 ; cf. Tac. H. 1, 13,— Hence scissus, a, um, Pa., Split, cleft, divid- ed: A.Lit.: folia pluribus divisuris, Plin. 25, 5, 21 ; cf., vitis folio, id. 14. 2. 4 ; ami, s. aures (cervorum) ac velut divisae, id. 11,57,50: alumen, Col.6, 13, 1 (for which, seissile. alumen, Cels. 5, 2; 6, 11). — B. Trop.: genus vocum, harsh, grating, Cic. de Or. 3, 57. — Comp., Sup., and Adv. do not occur. sciiidula» ae./ If A shingle, so called from its being made by cleaving), v. scan- dula. scintilla, ae, /. dim. [kindr. with oTTii'fh'ip ] A spark (quite class.) : I. Lit. : videmus Accidere ex una scintilla incen- dia passim, Lucr. 5, 608 ; so in the sing. : id. 4, 608 ; Virg. A. 1, 174 ; Ov. M. 7, 80 ; Liv. 38, 7, et mult. al. ; in the plur. : Lucr. 2, 675; 6, 163; Virg. A. 12, 102; Quint. 8, 5, 29, et mult, al.— 2. Transf, A bright, sparkling point: argenti, auri, Plin. 33, 6, 31. — II, Trop., A spark, glimmer, faint trace: scintilla ingenii, Cic. Rep. 2, 21: belli, id. Fam. 10, 14 : isti tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum reliquerunt, id. Acad. 2, 19, 61 ; Plaut. Trin. 3, 2, 52. * scintillatio, onis, f. [ scintillo ] A sparkling : oculorum, as a disease, Plin. 20, 9, 33. scintillo, nvi, 1. ». n. [scintilla] To sparkle, gleam, flash (poet, and in post- Aug. prose) : I, Lit. : templa coeli, Lucr. 6,645; cf, fulgetra, Plin.2, 43, 43: clipeus ardens, id. 2, 34, 34 ; and, oleum testa ar- dente, Virg. G. 1,392: oculi, Plaut. Men. 5, 2,77: carbunculi contra radios solis, Plin. 37, 7, 25 : cristae, Sil. 7, 593 — H. T rip. : scintillavit cruentis Ira genis, Sil. 9, 562. scintillula, ae, /. dim. [id.] A little spark, a sparklet (extremely rare) : eas in puerisvirtutum quasi scintillulas videmus, e quibus accendi philosophi ratio debet, Cic. Fin. 5, 15 fin.: vitae, Tert. Anim. 23. SCIO. rvi or ii» itum, 4. (archaic iviperf, Bcibam, Plaut. Asin. 2, 2, 34 ; 2, 4, 89 ; id. Pseud. 1, 5, 84 ; 86 ; Ter. Heaut. 2, 3, 68 ; id. Phorm. 4, 1. 16: scibas, Plaut. Aul. 4, 10,24; id. Pseud. 1,5,85: scibat.id. Amph. prol. 22 ; Lucr. 5, 932 : scibatis, Plaut. Rud. 2, 3. 47 : scibant, Lucr. 5, 951 ; Catull. 68, 85:— fut., scibo, Plaut. Asin. 1, 1, 13; id. Most. 4, 3, 5 ; id. Men. 2, 3, 35 ; 5, 2, 57 ; id. Pseud. 1, 2, 41 ; 1, 5, 65 ; id. True. 2, 6, 69 ; Ter. Euu. 4, 4, 59 ; id. Ad. 3. 3, 7 ; 5, 2, 6; id. Hec. 2, 2, 4 : scibis, plaut. Casin. 3, 5, 22; id. Epid. 2, 2, 101 ; 5, 1, 49 ; id. Mil. 4, 8, 55 ; id. Pseud. 4, 4, 2 ; id. Poen. 5, 4. 57 ; id. Pers. 2. 2, 37; id. Rud. 2, 3, 35; Ter. Eun. 4, 7, 35 ; id. Heaut. 5, 2, 43 : scibit, Cato R. R. 5, 5 ; Plaut. Epid. 1, 1, 69 ; 1, 2, 51 : id. Mil. 3, 2, 46 ; Ter. Ph. 5, 1, 38 : scibimus, Plaut. Merc. 5, 4, 57: scibunt, id. Poen. 2, 16. Pass. : scibitur, id. Capt. 4, 2, 5 : — scin' for scisne, Plaut. Am. 1, 1, 200 ; 2, 2, 39 ; 5, 1, 30; id. Asin. 3, 3, 113; id. Aul. 1, 1, 8, et saep. ; Ter. Eun. 2, 3, 46 ; 3, 1, 47 ; 4, 6, 6 ; 4, 7, 30, et eaep. : perf. sync, scisti, Ov. A. A. 1, 131 ; id. Fast. 4, 527 ; so regularly, inf., scisse, e. g. Cic. de Or. 1, 13, 58 ; cf. Quint. 1, 6, 17) v. a. To know, in the widest signif. of the word ; to understand, perceive ; to have knowledge of or skill in any thing, etc. : "plurima mutatione figuramus, Scio, Non ignoro, et Non me fugit, et Non me prae- lerit, et Quis nescit? et Nemini dubium est. Sed etiam ex proximo mutuari licet. Nam et intelligo et sentio et video saepe idem valentquod scio," Quint. 10, 1, 13 (of course exceedingly freq. in all styles and periods) ; constr. with the ace, the inf., an object-clause a relative-clause, or ab- SCIO sol. ; less freq. with de nliqua re: (a) c ace: aut scire istarum rerum nihil, nut, etc., Cic. Rep. 1,19; if, ut villicus naturam agri novit. tliepcnsator literas scit, etc., id. ib. 5, 3 ; and, quod nee didicerint ncc um- quam scire curaverint. id. ib. 1,6: ego om- nem rem scio Quemadmodum est, Plaut. Buc.3,3,69: idequidem ego ccrto scio, id. ib. 33: quod pro certosciam, id.ib.3, 4, 13: A/j. Ubi ipse est? C'A. Nescio. Nihil jam me oportct scire . . . nescio etiam id quod ecio, id. ib. 4, 6, 21 : haec ecivisti et me ce- lavisti 'I id. Pers. 5, 2, 19 : is omnes lin- guas scit : sed dissimulat sciens, Se scire, id. Poen. prol. 112; cf. above, literas, Cic. Rep. 5, 3 : comoediam, Titin. in Non. 277, 26 : bene id opus, id. ib. 3, 21 ; and, artem, Hor. Ep. 1, 14. 44 : juventutis mores qui sciam, Plaut. Am. 1, 1, 2: remuneremini nos ac quae scitis, proferatis in medium : nemo enim omnia potest scire, Var. R. It. 2, 1, 2 ; cf, nee scire fas est omnia, Hor. Od. 4, 4, 22: — quod scio, omne ex hoc scio, / know all from him, Plaut. Cure. 2, 2, 7 ; so, aliquid ex aliqun, id. Capt. 2, 2, 45; id. Most. 3, 2, 58; Cic. Fam. 9, 17, 1 ; id. Att. 5, 2 fin., et al. ; v. under no. y and $; andef. in the follg., with de instead ofex: — quod sciam, for aught I know, as far as I know, Plaut. Capt. 1, 2, 70 ; so id. ib. 2, 2, 15 ; id. Most. 4. 3, 19 ; id. Men. 2, 2, 23 ; 3, 2, 35, et al. ; Ter. Ad. 4, 5, 7 ; Cic. Att. 16, 2, 4 ; Quint. 9, 1, 16 ; 9, 4, 63, et al. ; cf., quantum ego quidem sciam, Quint 3, 1, 19. — Pass, quod quum scibitur, per ur- bem irridebor, Plsut. Capt. 4, 2, 5 : ars earum rerum est, quae sciuntur, Cic. de Or. 2, 7, »J; id ib 1, 51, 222: id de Mar- cello aut certe de Postumia sciri potest, can be learned from Marcellus, etc., id. Att. 12, 22, 2. — (/3) With the inf., or more freq. with an object-clause : qui uti sciat, Cic. Kep. 1, 17; cf, si sciret regibus uti, Hor. Ep. 1, 17, 14 : antequam declinare sciat Quint. 2, 1, 3 : si docere sciant et velint, id. 10, 5, 19 : digredi a re et red- ire ad propositum suum scierit, id. 9, 2, 4. et eaep. : — scio, fortunas sicundas neg- ligentiam prendere solere, Cato in Fest. s. v. parsi, p. 210 : dii eciunt, culpam meam istanc non esse ullam, Plaut. Merc. 3, 4, 41 : scio, tibi ita placere, Cic. R«p. 1, 30 : quas (leges) scitis exstare, id. ib. 5, 2: ecimus L. Atilium appellatum esse sapientem, id. Lael. 2, 6 : scis. in breve te cogi, Hor. Ep. 1 20, 7 : scire licet, nobis venas et sanguen . . . alienigenis ex parti- bus esse, it is easy to see that, etc., Lucr. 1, 800 (shortly before and after, scilicet) ; so, scire licet, id. ib. 893 ; 2, 930 ; 967 ; 3, 879 ; 886, et saep. ; Liv. 1, 39 ; Cels. 1, 1 fin. ; 1, 2; 3, 2, et al. (Whence, by con- traction, scilicet, v. h. v.).— Impers. : hoc scitis omnes, usque adeo hominem in pe- riculo fuisse, quoad scitum sit, Sestium vivere, Cic. Sest. 38, 82. — (j) With a rela- tive-clause : isti jam sciunt, negotii quid sit, Plaut. Poen. 3, 2, 13 : ut sciamus, quid dicamus mox pro testimonio, id. ib. 19 : scin' quam iracundus siem ? id. Bacch. 4, 2, 12 : cuivis facile scitu est quam fuerim miser, Ter. Hec. 3, 1, 15 : cum sciatis, quo quaeque res inclinet, Cic. Rep. 2, 25 : ex tribus istis mollis rerum publicarum velim scire quod optimum judices, id. ib. 1, 30 : ut eum (hostem) non modo esse, sed etiam, quis et unde sit scire possi- mus, id. ib. 2, 3 : coqua est haec quidem : Scit muriatica ut maceret Plaut. Poen. 1, 2, 39 ; so Ter. Hec. 3, 5, 18 ; Cic. Mur. 9 fin. ; Hor. Od. 3, 4, 42, et al. : scire velis, mea cur opuscula lector laudet, Hor. Ep. 1, 19, 35 ; so id. ib. 2, 2, 187 : qui scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? Ter. Eun. 4, 7, 20; so Hor. Od. 4, 7, 17 ; id. A. P. 462 ; cf. the phrase, haud scio an, under an, p. 100, c. — Pass. : hinc sciri potuit, quo stu- dio vitam suam te absente exegerit, Ter. Heaut 2, 3, 38. — Ante-class., sometimes with the indie, in the relative-clause : Ba. Scio, quid ago. Pi. Et pol ego scio, quid metuo, Plaut. Bac. 1, 1, 45; cf.. scitin' quid ego vos rogo 1 id. Men. 5. 9, 92 : scis ru. ut confringi vas cito Samium solet, id. Bacch. 2, 2, 24 ; cf., jam ego ex hoc, ut factum est sribo, id. Men. 5, 2, 57 ; instead of which, with the subjunct. : ex me primo prima scires, rem ut gessissem publican), id. Amph. 1, 3 26; and, ex hoc scibo quid 1369 SC I o siet, Ter. Eun. 4, 4, 59 ; id. Hec. 4, 2, 4.— ((5) Absol. : hi sciunt, qui hie aft'uerunt, Plaut. Ps. 2, 4, 31 : quura videbis, turn scies, id. Bacch. 1, 2, 37 : Pi. Qui scire possum 1 Ch. Nullus plus, id. ib. 2, 2, 13 : quem, ut scitis, unice dilexi, Cie. Rep. 2, 1 ; so, ut scitis, parenthetically, id. ib. 1, 14 ; 2, 31 ; 6, 9 ; id. Lael. 21, 77 ; cf. scio alone, parenthetically : injurato scio plus credet mihi quara jurato tibi, Plaut. Am. 1, 1, 281 : ego abeo : tu jam scio patiere, id. Asin. 2, 2, 111 : quam tu propediem effliges scio, id. ib. 4, 2, 9, et saep. : scire tuum nihil est, nisi te scire hoc sciat alter, Pers. 1, 27 : — nemo ex me 6cibit, Ter. Ph. 5, 1, 38.— Pass. : non opus est dicto ... at scito huic opus est, Ter. Ph. 5, 8, 14 ; cf., plus, quam opus est scito, sciet, id. ib. 4, 1, 18 :■ — non tam praeclarum est scire La- tine, quam turpe nescire, Cic. Brut. 37, 140; so, Latine, id. Fin. 2, 4, 13; Liv. 1, 27 ; cf., luculenter Graece, Cic. Fin. 2, 5, 15 : Graece, id. Fam. 9, 22, 3 : ubi hanc forma videt honesta virginem, Et fidibus scire, and that she was skilled in music, Ter. Eun. 1, 2, 53 (cf., docere aliquem fidi- bus, Cic. Fam. 9, 22, 3).— ( £ ) With de: de legibus instituendis, de bello, de pace, etc., Cic. de Or. 1, 13, 58 ; so id. Sull. 13 fin.— b. Elliptically, scin' quomodo? do you know how (I shall serve you) ? a threat- ening phrase in Plaut. Am. 1, 1, 200 ; id. Alii. 5, 21 ; id. Rud. 3, 5, 18. B. I" par tic, of a woman, To know carnally a man (as of a man, cognosco, v. h. v. no. I., 1, b) : Trebell. xxx. Tyr. 30. *II. Transf., publicists' (. (. for the usual scisco (v. h. v. no. II.), of the peo- ple, To ordain, decree, appoint any thing after knowledge obtained regarding it: ut tribunus pi. rogationem ferret sciret- que plebs, uti, etc., Liv. 26, 33 (but perh. we should read scisceretque). — Hence sciens, entis, Pa., Knowing, i. e. A. Pregn., Knowingly, wittingly, purposely, intentionally, etc. (freq. and quite class.) : tu verbis conceptis conjuravisti sciens sciente animo tuo, Scip. Afric. minor in Gell. 7, 11 fin. ; cf. Plaut. Asin. 3, 2, 16 : amore ardeo et prudens, sciens, Vivus vi- densque pereo, Ter. Eun. 1, 1, 27 ; so, coupled with prudens, Coel. in Cic. Att. 10, 9, A fin. ; Suet. Ner. 2 fin. ; cf., equi- dem plus hodie boni feci imprudens, quam sciens ante hunc diem umquam, Ter. Hec. 5, 4, 40 ; so, opp. imprudens, id. Phorm. 4, 3, 55 ; Cic. Plane. 16 fin. ; and, opp. insciens, id. Balb. 5, 13 : habebit igi- tur te sciente et vidente curia senatorem, etc., id. Cluent. 46, 129 ; id. Rose. Am. 20 : an ille me tentat sciens? Plaut. Am. 2, 2, 29 ; so id. Bacch. 3, 6, 40 ; id. Pseud. 1, 1, 90 ; id. Poen. prol. 112 ; Ter. Eun. 4, 2, 13 ; id. Heaut. 5, 5, 6, et al. : heia vero, in- quit, geram morem vobis et me oblinam sciens, Cic. Rep. 3, 5, et saep. So the formula, si sciens fallo; v. fallo. — B. Knowing, understanding, acquainted with, skilled, versed, or expert in any thing (like- wise quite class.) : (a) Absol. : vites pam- pinari : sed a sciente, Var. R. R. 1, 31, 1 : quis igitur hoc homine scientior umquam fuit? Cie. de imp. Pomp. 10, 28; so, sci- entior venefica, Hor. Epod. 5, 72: quae (navis) ecientissimo gubernatore utitur, Cic. Inv. 1, 34, 58. — (/3) c. gen. : dominum scientem esse oportet earum rerum, quae, etc., Var. R. R. 3, 3, 1 ; so, locorum, Sail. J. 97, 3 : pugnae, Hor. Od. 1, 15, 24 : cith- arae, id. ib. 3, 9, 10 : Latinae linguae, Tac. A. 2, 13 : juris, id. ib. 3, 70 ; 6, 26, et saep.— Sup. : M. Scaurus, vir regendae rei publi- cae scientissimus, Cie. de Or. 1, 49, 214. — * (y) Poet., c. inf. : quamvis non alius fiectere equum sciens, Hor. Od. 3, 7, 25. — Adv., scienter (ace. to no. B), Knowing- ly, nnderstandingly, wisely, skillfully, ex- pertly, etc. : scienter et perite et ornate dicere, Cic. de Or. 2, 2 ; so, uti (coupled with modice), id. ib. 1, 29, 132 ; id. Off. 2, 5 fin. : sese distribuunt in duas partes, Caes. B. C. 1, 55, 2. — Comp. : neminem in eo genere scientius versatum Isocrate, Cic. Or. 52, 175 ; Caes. B. G. 7, 22, 2.— Sup. : coepit rationem hujus operis (sphae- rae) seajntissime Gallus exponere, Cic. Rep. 1. 14 ; so id. de Div. 1, 41, 92. * sciolus, i. ">• [scius] A smaltercr, sci- olist : Am. 2. 86. 1370 SCIR SciopddeS) v - Sciapodes. t sciothericon» '. «•= oKiodnpuctv, A sun-diat, Plin. 2, 76, 78. Also called sci- other, Hyg. de Limit, p. 175 Goes. Scipiades» a C v. scipio, no. II., B, 2. tsCipiO; onis, m. [•oKiirav, cKtwwv, cKt}TTTf>ji:\ I. A staff (carried by persons of wealth, rank, high official station, etc.) : unde ornatu hoc advenis ? Plaut. Casin. 5, 4, 6 ; id. ib. 30 ; id. Amph. 1, 3, 22 ; id. Asin. 1, 1, 111 ; id. Men. 5, 2, 103; Catull. 37, 10 ; Plin. 28, 2, 4 : eburneus, carried by the viri triumphales, Liv. 5, 41 fin.; cf. Val. Max. 4, 4, 5 ; in the time of the em- perors, also by the consuls, Valer. Imp. ap. Vopisc. Aurel. 13 fin. ; Aram. 29, 2; given as a present from the Roman nation to friendly princes ; so to Masinissa, Liv. 30, 15 ; 31, 11 ; to Eumenes, id. 42, 14 fin. II. ScipiO; onis, 37« name, of a celebra- ted family in the gens Cornelia, the most famous members of which were the two conquerors of the Carthaginians, P. Cor- nelius Scipio Africanus major, in the sec- ond, and P. Cornelius Scipio Aemilianus Africanus minor, in the third Punic war. In hexameter verse scanned nom. Scipio, Luc. 4, 658 ; Sil. 8, 548 ; 10, 427 ; 13, 386 ; 449, et al. ; cf., in the follg., no. B, 2, ad init. — B. Derivv.: 1, "A Scipione qui- dam male dicunt scipioninos : nam est scipionakios," Var. L. L. 9, 42, 145. — 2. Scipiades. ae > m - (cf- Prise, p. 582 P.), One of the Scipio family, a Scipio (a poet. word for Scipio, the oblique cases of which could not be introduced into hex- ameter verse): Scipiades, belli fulmen, Carthaginis horror, Lucr. 3, 1047 ; so nom., Scipiades, Claud. II. Cons. Stil. praef. 1 ; gen., dat., Scipiadae, Prop. 3, 11, 59 ; Hor. 5. 2, 1, 72 ; Claud. B. Get. 141 ; ace, Sci- piadem, Hor. S. 2, 1, 17 ; plur. nom., Sci- piadae, Manil. 2, 790 ; Claud. Laud. Stil. 1, 381 ; gen., Scipiadum. id. Laud. Seren. 42 ; ace, Scipiadas, Virg. G. 2, 170 ; Claud, in Prob. et Olybr. 149. + Scipionarius. v. scipio, no. II.. B, l. Sciron? onis, m., "Zicipwv (SKcipwv) : I. A noted robber on the rocky coast between Megaris and Attica, destroyed by Theseus, Ov. M. 7, 444 sq. ; Stat. Th. 1, 333 ; Claud, in Rutin. 1, 253.— B. Derivv. : \. Sci- rdniUS» a > u m » adj., Of Sciron, Scironie: saxa, " Mel. 2, 3, 7 ;" so Plin. 4, 7, 11 ; Sen. Hipp. 1225 ; and, rupee, Claud. B. Get. 188 (cf., also, infames Scirone petras, Stat. Th. 1, 333).— 2. Scironis, «lis, adj.fi, Sci- ronie: petrae, Sen. Hipp. 1023. — H. A northwest wind blowing from those rocks; so called by the Athenians, Plin. 2, 47, 46 ; Sen. Q. N. 5, 17. scirpeus ( also written sirp.), a, um [scirpus] I, Adj., Of rushes, rush-: ratis, Plaut. Aul. 4, 1, 9: clava, Nov. in Fest. s. v. scibpus, p. 257 : simulacra, i. e. images of men made of rushes, which were thrown into the Tiber annually, Ov. F. 5, 621 ; v. Argei, no. 2; al60, imago, id. ib. 5, 659: fila, a rush-wick of wax tapers, Prud. Cath. 5, 15. — H, Subst, scirpea (sirp.), ae, /., A basket-work of rushes to form the body of a wagon (generally used for carrying manure), Var. L. L. 5, 31, 39; Cato R. R. 10, 2 ; 11.4; Var. R. R. 1, 23, 5 ; Ov. F. 6, 680 ; Just. 43, 4, 6. scirpiculus ( ale0 written sirp. and surp.), a, um [id.] J, Adj., Of or made of rushes. So adjectively only c. c. falces (their use is unknown), Cato R. R. 11, 4; Var. R. R. 1, 22, 5 ; id. L, L. 5, 31, 38,— More freq., II, Sub6t., scirpulus (sirp., surp. ), i, m., A basket made of rushes, a rush- basket : surpiculi olerorum, Lucil. in Non. 490, 24 ; so Var. R. R. 2, 2, 10 ; Col. poet. 10, 305; Prop. 4, 2, 40: piscarii, wears, weels, Plaut. Capt. 4, 2, 36. scirpo (also written sirpo), at'im, 1. v. a. [id. ] To plait of rushes, Var. L. L. 5, 31, 38 ; 39 ; id. ap. Non. 83, 24. scirpula vitis, A kind, of vine, otherwise unknown, Plin. 14, 3, 4, §, 41. So, uva, Col. 3,2, 27; Plin. 14, 9, 11, § 81. SCirptIS (sometimes, also, written sir- pus), i, m. : I. A rush, bulrush, Plin. 16, 37, 70 ; 7, 56, 57 ; Fest. p. 257 ; Plaut. Rud. 2, 6, 39,— |j. Proverb.: nodum in scirpo quaerere, to seek a knot in a bulrush, to stumble on plain ground, find a difficul- ty where there is none : quaerunt in scir- SC IS po, aoliti quod dicere, nodum, Enn. in Fest. p. 257 (Ann. 18, 17); so, in scirpo nodum quaeris, Plaut. Men. 2, 1, 22; and, nodum in scirpo quaeris, Ter. Andr. 5, 4, 38. — II. Trans f. deriving the idea of in- tricacy from plaited work of rushes, A riddle, enigma: "quae Graeci dicunt ae- nigmata, hoc genus quidam e nostria ve- teribus scirpos appellaverunt," Gell. 12, 6. I scirrhoma* 6tis> m. = a 'fr'- [>d-] By rending, cleav- ing, or dividing, Prud. Enchir. de Vet. Test. 9. * SClSsio. onis, /. [id.] A cleaving, di- viding, scission of a number, Macr. Soma. Scip. 1, 6. ' Scissis. is, /• A town cf Hispania Tarraconensis, Liv. 21, 60 fin.) Scissor» °" s ' m - [scindo] I, One who cleaves or divides, a carver, Petr. 36. — H t A kind of gladiator, Inscr. Orell. no. 2569. SCissuraj ac-,/. [id.] A tearing, rend- ing, dividing ; a rent, cleft, scissure (post- Aug.) : I. Lit., Sen. Q. N. 6, 2 ; Plin. 5, 9, 9; 11, 28, 34; 31, 7, 39; Pall. Maj. 12.— II. 'Prop. : domestica turbat rem populi, Prud. Psych. 756. 1. scissus* a, um, Part, and Pa. of scindo. 2. I SCisSUS, o\ioua, A rent, cleft, Gloss. Philox. Scitamenta, orum. n. [1. seitus. no. A. 2] I. Delicate food, dainties (ante- and post-class.), Plaut. Men. 1, 3, 26; Matins in Gell. 20, 9 fin. ; Macr. S. 7, 14 ; App. M. 10, p. 245. — *H. Trop, of figures of speech, Niceties, pretlinesses : 'OuoioreXtv- ra . . ■ Kai 6fioi''jrro)ni ccteraque hujusmodi scitamenta, Gell. 18, 8. * SCitatlO, 6nis,/. [scitor] An asking, inquiring : indefessa scitatio, Amm. 18, 5. SCite, adv.. v. scisco, Pa., ad fin. SCitor, s 'us, 1. (archaic inf., scitarier, Ov. M. 2, 741) v. intens. dep. a. [scio] To seek to know ; to ask, inquire (a poet, word of the Aug. period ; for in Cic. Or. 1 6, 52, sciscitari is a more correct reading) : sci- tari et quaerere causae, Virg. A. 2, 105; so, causam viae, adventus, Ov. M. 2, 511 ; 741: omnia, id. ib. 548: digna relatu, id. ib. 4, 793 :— de aliquo. id. ib. 10, 564 :— quid veniat, scitatur. id. ib. 11, 622: — Eurypy- lum scitatum oracula Phoebi Mittimus, i. e. to consult, Virg. A. 2, 114 : ex aliquo. to ask, inquire. Hor. Ep. 1,7, 60: ab aliquo, Ov. M. 1, 775 ; 10, 357. SCltule, a< *"-! v - scitulus, ad fin. SCltulus, 8, um, adj. dim. [1. seitus, 710. A, 2] Handsome, pretty, neat, trim, ele- gant (ante- and post-class.) : faeies. Plaut. Rud. 2, 7, 7 : forma atque aetatula, id. ib. 4, 1, 3 ; App. M. 2. 113 ; 3, 136 : caupona, id. ib. 1, p. 105: pusiones, Am. 5. 179. — Adv., scitule, Elegantly, gracefully, App. M. 2, p. 123 ; 7, p. 192 ; 10. p. 253. SCltum, i. "•> v - scisco, Pa., no. A, 1, and B. 1. SCituS, a. um, Part, and Pa. of scisco. SCOP 2. SCitUS, <>"'< '"■ [scisco] coupled with plebis, for the more usual plebiscitum, A decree or ordinance of the people : Cic. Att. 4, 2, 3 : comitia deinde de senatus senten- tia plebisquc scitu sunt habita, Liv. 25,7. t SClUruS, i. '"• = aKlovgoS, A squirrel, Plin. 8, 38, 58 ; 11, 43, 99 ; Mart. 5, 37. SC1US, a, um, adj. [scio] Knowing, honing knowledge of a thing (mostly ante- and post-class., and very rarely) : neque quemquam invenit scium, Pac. in Prise, p. 634: mulieres plus sciae, Petr. 63, 9: puto eos prudentea et scios mendncin de- fendenda eusciperc, knowingly, wittingly, Lact. 3, 24 fin. — (/3) e.gen.: rerum, Lact. 2, 14 : Latinae linguae, Macr. S. 6, 9 ad fin. SCbbina, "ft /. [scobis] A rasp, Var. L. I..7, 3, 94 ; Plaut. Fragm. ib. ; Plin. 11, 37, 68; 'Pert. Apol. 12. SCobis (collat. form, scobs, only ace. to Prise, p. 751 P. ; but scrobis is found in Cela. 5. 5 ; 8, 2 ; Col. 4. 29, 15 ; 7, 10, 4 ; cf., scrobis, ad init.), is,/, (m., Vitr. 8, 3 ; Pal). Febr. 17, 6) fseabo] Powder or dust pro- duced by sawing, rasping, etc. ; saw.dust, srrapings.filings, etc. : Cels. 1. 1. : Col. 1. 1. ; Hor. S. 2, 4, 81 ; Plin. 34. 11, 26 ; Juv. 14. 67, et al. : citrous, i. e. grated lemon-peel, Vitr. 8, 3 : cutia, scurf or the like, Plin. 30, 4, 10. (* Scodra. »c, /■ A town of Dalmatia, Liv. 44, 31 and 32; 45, 26; Plin. 3, 22, 26. — Hence Scodrcnscs- ium. m., The in- habitants of Scodra, Liv. 45, 26.) t SColecia, ae, f^=oKui\qKia (worm- eatenness), A kind of verdigris, Plin. 34, 12, 28. t SCdlccion, »■ "■ = trKu\iJKtov, A kind of scarlet berry (which ie apt to be worm- eaten), Plin. 24, 4, 4. t scolibrbchon, '■ n - = okoMIIooxov, A plant, also culled callitrichos, scolopen- drion, oiioJCapill us Veneris, App. Herb. 47. I. SColdpaX, acis, /. =r oKoXwTTui. A snipe, woodc-ock, Nemes. Fragm. de aucup. 2, 3. I scolopcndra- ne,/.= oKo^6vevfpa: I. A kind nfntnltipide. a scolopcndra, Plin. 8, 29. 43.'— II, A kind of seafis/t, Plin. 9, 43, 67. • t scolopendrion, >>. n.=oKo\oirh- dpt'iv. A plant, also called callitrochon and scolibrochon, App. Herb. 47. t SColymos. i. '"■ = > v - scopae. SCOpae, arum (cf. on the plur., Var. L. L. 872. 105 ; 10, 2, 165 ; Quint. 1. 5, 16 ; Chads, p. 20 P. ; 72 ib. ; Diom. p. 315 ib., et aaep. ; but in the sing., acopa regia, v. under 710. 2), /. Thin branches, twigs, shoots: I. Lit. (so very rarely), Cato R. R. 152; Pall. 3, 24, 8; 4, 9, 12; Auct B. Afr. 47, 5; Amm. 20, 22, 89, et al.— 2. In par tic. : scopa regia, A plant, a species of the goose-foot, Chenopodium scoparia, L. ; Plin. 21, 6, 15; 25, 5. 19.— H. Meton., A broom, besom made of twigs (so quite clas- sical) : munditias volo fieri: eilerte hue scopas, etc., Plaut. Stich. 2, 2, 23 ; so id. ib. 27 ; 51 ; Petr. 34, 3 ; Hor. S. 2, 4, 81.— b. Proverb.: scopas dissolvere, to untie a broom, i. e. to throw any thing into disor- der or confusion, Cic. Or. 71, 235; cf., id. Att. 7, 13, b. * SCdpariuS, "• ">■ [scopae, 710. II.] A sweeper, Dip. Dig. 33, 7, 8. Scopas, ae, m., Ikt.uS : I. A famous Grecian sculptor of Faros, who flourished between the 97lh and 105th Olympiads. " Plin. 34, 8, 19 ;" Cic. de Div. 1, 13 fin. ; Hor. Od. 4, 8, 6 ; Mart. 4, 39.— II. ^ very rich Thcssalian in the time of Simon ides, Cic. de Or. 2. 86, 352 ; Quint. 11, 2, 14 (cf. also Phaedr. 4, 24). t Scopes, um,jf. = ni[U7r£S. A kind of owl. Pint! 10, 49, 70, from Horn. Od. 5. 66. SCOPio, 6nis, vi. The stalk or pedicle of gropes. Cato R. R. 112, 3; Col. 12, 39, 3 ; 12, 43. 10. Also called Scopus, Var. R. R, 1, 54, 2. 1371 SCOR (* SCdpo» are, v - a - [scopae] To brush or sweep away, Vulg. Esaiae, 14, 23.) t scdpoS; I "»■ = "koiti's, A mark, aim at which one shoots, Suet. Dora. 19. SCopulae. arum,/, [id.] A little broom, Cato R7 R. 26 ; Col. 12, 38, 4 ; also in the sing., scopula, id. 12, 18, 5. scopulosus, a, um, adj. [ecopulus] Full of rocks, rocky, shelvy, craggy (rare, hut quite class.) : locus, Cic. de Div. in Caecil. 11, 35 : mare, id. de Or. 3, 19 : colles, Sil. 7, 274 : rupes, Luc. 2, 619 : arva, Sil. 15, 305 : — Gangem dejectum per scopulosa et abrupta, Plin. 6, 18, 22. SCopuluSi i. »«• — oxuircAos, A project- ing point of rock ; a rock, cliff, crag, esp. a rock, shelf, ledge in the sea : I, L i t. (so mostly poet. ; not in Cic. himself, but cf. under no. II.): ut pars (remigum) ad scopulos allisa interliceretur, Caes. B. C. 3, 27 fin. ; so of rocks in the sea : id. B. G. 3, 13, 18 ; Poet. ap. Cic. de Or. 3, 41 fin. ; Virg. G. 3, 261 ; id. Aen. 1, 145 ; 5, 270 ; Ov. M. 4, 525 ; 9, 593, et saep. ; cf. so of a promontory : Hor. Od. 1, 3, 20 ; Ov. F. 4, 419 ; and, s. errantes, of the Symple- gades, Val. Fl. 3, 621; 4, 681: — scopuli rupesque cavae, Virg. G. 3, 253 ; so of rocks : id. Aen. 4, 445 ; 12, 531 ; Sil. 10, 263 ; Stat. Th. 7, 665, et saep. ; cf. so, of the cavern of Cacus : Virg. A. 8, 192 ; and, s. Mavortis, of the Areopagus, Ov. M. C, 70. II. Trop., A rock, i. q. a difficulty, dan- ger, harm, eoil, etc. (so repeatedly in Cic. ; also commended by him as a figure) : quum neque Musarum scopulos quis- quam 6Uperarat, Enn. Ann. 7, 3 : qui te ad scopulum e tranquillo inferat, Ter. Ph. 4, 4, 9 : " Syrtim patrimonii scopulum li- bentius dixerim," Cic. de Or. 3, 41 : nee tuas umquam rationes ad eos scopulos, appulisses, ad quos Sex. Titii afflictam na- vem et in quibus C. Deciani naufragium fortunarum videres, id. Rab. perd. 9, 25 ; id. de Or. 2, 37 ; id. Rose. Am. 29, 79 : in scopulo9 vitae incidere, id. Consol. Fragm. 2, p. 489 ed. Orell. : (Piso et Gabinius) geminae voragines scopulique rei publi- cae, id. Pis. 18 ; cf. Flor. 4, 9 : (Pompei- us) Ille tremor Ponti et piratarum scop- ulus, Petr. poet. S. 123, 240; cf., cujus tribunal scopulus reorum dicebatur, Val. Max. 3, 7, 9. Scopus» i- A stem, stalk; v. scopio. * scordalia» ae,/. [scordalus] A quar- rel, wrangling : Petr. 59, 1. SCOrdahlS» '• m - A quarrelsome fel- low, a wrangler, brawler (a low, post-Aug. word), Petr. 95, 7 ; Sen. Ep. 83 med. scordilon» '.. v - scorQ ion. t SCordion. ii, n.-=^anop6iov, A plant that smells like garlic, water-germander, scordium, Teucrium scordium, L. ; Plin. 25, 6, 27. Also called scordotis, id. ib., and scordilon, App. Herb. 70. (* Scordisci. 6rum, m. : I. A people on the borders of Illyria, Liv. 40, 57 ; 41, 19; Epit. 56. — II, A people of Pannonia, Plin. 3, 25, 28.) (* Scordus» '. m - A mountain of Il- lyria, Liv. 43, 20 ; called also Scodrus, id. 44, 31.) t SCOria» ae, /. = BKwpia, Dross, slag, scoria of metals, Plin. 33. 4, 21 ; id. ib. 6, 35 ; 34. 11, £4 ; id. ib. 18, 51 ; Pall. 1, 41, 3. t SCorpacna. ae, /. = oKbprratva, A sea,scorpion, Plin. 32, 11, 53. I scorpiacum, i, n. = aKopmaic6v, A remedy against the sting of a scorpion, Tert. adv. Gnost. I Jin. scorpmaca. ae, /. A plant, also called proserpinaca, App. Herb. 17. t scorpio, onis (the more poet, collat. forms, scorpius and -os, i. corresp. to the Greek, v. infra), m. — aKopirioi [nicop- Triuiii], A scorpion, Plin. 11, 37, 62 ; 28, 2, 5 ; 29, 4, 29. In the form scorpius, Ov. M. 15, 371 : scorpios. id. Fast. 4, 164; ace, scorpion, id. ib. 5, 541.— II, Transf. : 1. The Scorpion, one of the signs of the zo- diac. Form Scorpios, Cic. poet. N. D. 2, 44, 113 ; id. Arat. 208 and 430; Ov. M. 2, 196 ; Hyg. Astr. 2, 26 ; ace., Scorpion, Ov. M. 2. 83. Form Scorpio, Petr. 39, 11 ; 35, 4. — 2 A kind of prickly sea-fish, Cottus scorpio, h. ; Plin. 32, 11, 53/«. ; cf. Petr. 35, 4 ; in the form scorpios, Ov. Hal. 117.— 3. A prickly plant, scorpion -wort, scorpion- 1372 SCOT grass, Spartium scorpius, L. ; Plin. 22, 15, 17. — 4. A shrub, also called tragos, Plin. 27, 13, 16; 13. 21, 37.-5. A military en- gine for throwing darts, stoyies, and other missiles, a scorpion, "Veg. Mil. 4, 22; Amm. 23, 4 ;" Caes. B. G. 7, 25, 2 and 3 ; Sail. Fragm. ap. Non. 553, 24 ; Liv. 26, 47 ; 49 ; Vitr. 10, 1 : in the form scorpius, Si- senn. in Non. 553, 25. — <>, In the agrimen- sores, A heap of stones terminating in a point, and used as a boundary-mark, Sic. Fl. p. 4 et 6 Goes. t SCOrpiOCtdnon* •> n - — CKopmoKro- vov, A plant, the heliotrope, App. Herb. 49. SCOrpiOIk >>. "• A plant, also called thelyphonon, Plin. 25, 10, 75. SCOrpioniUS) a, um, adj. [scorpio] Of or belonging to a scorpion, scorpion- : genus cucumeris, Plin. 20, 1, 3. scorpios. ", v - scorpio. I SCOrpitis» 'dis, /. = oKopmni, A precious stone, resembling the scorpion in color or shape, Plin. 37, 11, 72. I scorpiurusi '> m - = oKopniovpos, Scorpion' s-lail, a kind of heliotrope, App. Herb. 49; also called scorpiuron, Plin. 22, 21,29. SCOrpiUS) «, v. scorpio. SCOrtator» oris, m - [scortor] A whore- monger, whoremaster, fornicator, Plaut. Am. 1, 1, 131 ; Hor. S. 2, 5, 75. * SCortatus. us, m. [id.] Whoredom, App. M. 5, p. 171. t SCOrtes id est pelles testium arieti- norum a pellibus dicti, Fest. p. 147 [scor- tum, no. I.]. SCOrteilS» a, um, adj. [scortum, no. I.] Made of hides or leather, leathern: "eti- am nunc dicimus scortea ea, quae ex corio ac pellibus sunt facta," Var. L. L. 7, 5, 96 fin.; cf. Ov. F. 1, 629 ; and Fest. s. v. scon- TA, p. 147 : fascinum, Petr. 138, 1 : pulvi- nus, Cels. 8, 12 : asses, Hier. Chron. ad ann. mccc. — In a lusus verbb. : s. scor- tum, i. e. wrinkled, old, App. M. 1, p. 105. — Subst., scortea, ae,/. (sc. vestis), A garment of skins or leather, Sen. Q. N. 4, 6 ; Mart. 14, 130. * SCprtilllim» U n - dim. [scortum, no. II.] A little or young harlot, Catull. 10, 3 ; cf. J scortulum. scortpr» ari, v. dep. n. [id.] To whore, go a whoring (an ante-class, word), Plaut. Asin. 2, 2, 4 ; id. Merc. 5, 4, 25 ; 58 ; id. Pseud. 4, 7, 35 ; Ter. Heaut. 1, 2, 32 ; id. Ad. 1, 2, 22j Var. L. L. 7, 5, 96. X scortulum. rtifvn, Gloss. Vet. Lat. Gr. ; cf. scortillum. SCOrtum» h *■ [ a sibilated collat. form of corium, from xfy tov ] A skin, hide : I, Lit. : "pellem antiqui dicebant scortum," Var. L. L. 7, 5, 96. So in only one post- class, example : jam Omphale in Herculis scorto designata descripsit, Tert. Pall. 4 med. — Much more freq., and quite class., II, Transf., A whore, harlot, drab, strum- pet, prostitute : " scorta appellantur mere- trices, quia ut pellieulae eubiguntur. Om- nia namque ex pellibus facta scortea ap- pellantur," Fest. p. 147. So in the sing. : Plaut. Am. I, 1, 132 ; id. Asin. 4, 2, 5 ; 5, 2, 17 ; 79, et saep. ; Ter. Eun. 3, 1, 34 ; id. Ad. 5, 9, 8 ; Hor. Od. 2, 11, 21 ; id. Ep. 1, 18, 34, et al. In the plur. -. Plaut. Bac. 4, 4, 91 ; id. Pers. 3, 3, 14 ; id. True. 1, 1, 43 sq., et saep. ; Cic. Mil. 21 ; id. Cat. 2, 5, 10, et al.— Of a male prostitute : Plaut. Cure. 4, 1, 12; Cic. Sest. 17, 39 ; id. Phil. 2, 18 ; Petr. 9, 6 ; 119, 25 ; so also, virile, Aur. Vict. Caes. 28. And with a masc. pron. : scortum ex- oletum ne quia in proscenio Sedeat, Plaut. Poen. prol. 17 (cf. senium, no. II., A). (* Also, i. q. pellex, A mistress, concubine, Plaut. Casin. 5, 4, 37 ; 39.) Scoti, orum, m. : I, The Scots, apcoplc in the northern part of Britain, in the mod. Scotland, Amm. 27, 18 ; 26, 4 ; Hier. in Jo- vin. 2, 7. In the sing. : Scotus. Claud. B. Get. 417 ; id. IV. Cons. Hon. 33. Also as inhabitants of Iberia, Claud. Laud. Stil. 2, 251. — Hence also, II. ScdtlCUS» a, um, adj., Of or belonging to Scotland, Scottish, Scotch : tela, id. ib. 2, 254. I scotia. ae, /. = oKorla, in architect- ure : I, A hollow moulding in the base of a column, a scolia, Vitr. 3, 3. — II, A gutter at the end of a cornice, Vitr. 4, 3. ScdtlCUS» a, um, v. Scoti, ad fin. i Scotinus. >, m.= SKorcivif (the Ob- S C ai scure). An epithet of Hcraclitus, Sen. Ep. 12 med. Scotus, i, v. Scoti. C* Scotusaor Scotussa» ae,/., 1"ku- rovca, 2-KOTovooa : I. A town of Macedo- nia,near theStrymon,P]iD.4, 11,19. Hence Scotussaci» The inhabitants of Scotus- sa, Plin. 4, 10, 17.— II. A town of Thessaly, ■near Larissa, Liv. 38, 5 and 7 ; 36, 9 and 14 ; Plin. 31, 2, 14. Hence Scotusacus (Scotussaeus), a, um, adj., Of or belonging to Scotussa in Thessaly : ager, Liv. 33, 6 Jin . scrapta (also written scratta, scratia, and scrattia), ae,/ An epithet of an un- chaste woman, Plaut. Fragm. ap. Cell. 3, 3, 6 ; id. ap. Non. 169, 8 ; id. ap. Var. L. L. 7, 3, 93 Mull. N. cr. ; and Titin. in Fest. p. 258. * Screator» oris, m. [screo] A hawker, hemmer, Plaut. Mil. 3, 1, 52. SCreatUS. us, m. [id.] A hawking, hemming, Ter. Heaut. 2, 3, 132. * SCreO» are, v. n. To hawk, hem, Plaut. Cure. 1, 2, 22. scriba. ae, m. [scribo] A public or offi- cial writer, a clerk, secretary, scribe (where- as librarius denotes a private secretary or amanuensis) : "scribas proprio nomine antiqui et librarios et poetas voeabant. At nunc dicuntur scribae quidem librarii, qui rationes publicas scribunt in tabulis," etc., Fest. p. 258 : " (scribarum) ordo est honestus, quod eorum hominum fidei ta- bellae publicae periculaque magistratu- um committuntur," etc., Cic. Verr. 2, 3, 79 ; cf. id. ib. 78 and SO ; so id. Pis. 25 fin. ; id. Cluent. 45, 126 ; id. Agr. 2, 13 (coupled with librarii) ; id. Fam. 5, 20, 2 ; Liv. 2, 12 ; 22, 57 : 40, 29 ; Suet. Claud. 1 ; 38 ; id. Vesp. 3 ; Hor. S. 1, 5, 35 ; 2, 5, 56 ; id. Ep. 1, 8, 2, et saep. ; cf. also, scriba ab epis- tolis I/Atinis, Inscr. Orell. no. 41 ; ib. 2437; and, scriba LiBBARrvs, ib. 162L ; 2950, et al. * SCribatUS. us, m. [scriba] The office of a scribe or secretary ; a clerkship, secre- taryship: ad scribatum nominatus, Cod. Justin. 7, 62, 4 ; cf. 2. scriptus. Scribllta (also written scribilita), ne, /. A kind of tart, Cato R. R. 78 ; Plaut. Poen. prol. 43; Petr. 35, 4 ; 66, 3 ; Mart. 3, 17 * scriblitarius, ". ™- [ scriblita ] A tart-baker, pastry-cook (coupled with pis- tor), Afran. in Non. 131, 27. SCribO» P s i> ptum, 3. (perf. sync. : scrip- sti, Plaut Asin. 4, 1, 57; inf. : scripse, Aus. Sept. sap. de lud. 1 ; cf. 2. dico, ad init.) v. a. [kindr. with j paipm} prop., To scratch, grave, engrave with a sharp point ; hence, To write, draw, or otherwise make lines, letters, figures, etc. I. In gen.: in libro quum scribuntur calamo literae, Plaut Ps. 1, 5, 131; cf. id. Bacch. 4, 4, 76 sq. ; so, literas, tabellas, id. Pseud. 1, 1, 28 ; cf., (litera M) etiamsi scri- bitur, tamen parum exprimitur, Quint. 9, 4, 40; and with this cf. id. 1, 7, 28 : nostri praeceptores cervum servumque U et O Ut- eris scripserunt, id. 1, 7, 26 ; cf. id. 1, 7, 5 ; 20 ; 30 ; 12, 10, 28 ; 30, et al. : hoc carmen media scribe columna, Prop. 4, 7, 83 ; cf., scribitur vestris " Cynthia" corticibus, id. 1, 18, 22 ; and Ov. M. 9, 528 ; cf. also, fac lapis his scriptus stet super ossa notis : Hie iacet, etc., Tib. 1, 3, 54 : si quis fugi- tive stigmata sv\ipserit,hasbrandcdarun- away, Quint. 7, 4, 14 ; cf., charaxatambas ungulis scribentibus genas, Prud. arc- en, imprinted (syn. inscripta, insculpta), Ter. Andr. 1,5, 48. II. In partic, with the accessory idea of intellectual action, of written composi- tion of every kind, To write, write down, compose, describe, depict ; to draw up, com- municate, announce in writing : (a) c. ac- cus. : quoniam de re publica multa quuesi- s cm erint etscripscriut, Cic. Rep. 1, 7 : Cn. Au- fidius caecus Graecam scribebat histori- an), id. Tuac. 5, 3SJin. ; so, historiam, id. de Or. 2, 12, 51 ; cf., bellum, res gestas, etc., Liv. 21, 1 ; Hor. A. P. 74 ; id. Ep. 1, 3, 7, et ol. : librum de rebus rusticis, Cic. de Sen. 15, 54 ; cf., scripsi etiam versibus ties libros de teraporibu8 meis, id. Fam. 1, 9, 23 ; and, in Catone majore, qui est scriptus ad te de senectute, id. Lael. 1, 4 : Furius defen- eionem causae suae scripsit, id. Voir. 2, 5, 43; cf. Quint. 2, 15, 29: Diphilus Hnnc (fabulam) Graece scripsit, Plaut Cnsin. prol. 33 ; so Ter. Heaut. prol. 43 ; id. Hec. prol. 6 ; cf. also under no. 6 ; so, versus, carmina, poemata, etc., Lucr. 1, 25 ; Ilor. S. 1, 9, 23 : 1, 10, 60 ; 2, 5, 74 ; id. Ep. 1, 19, 3; 2, 2, 66, et saep. ; cf., scripsere alii rem Versibus, Enn. Ann. 7, 1 ; and, formam ct situm agri alicui, to describe, Hor. Ep. 1, 16, 4, et saep. Of written communica- tions, letters, etc. : epistolis tuis perdili- genter scriptis, Cic. Att. 1, 11 ; cf. Plane, in Cic. Fam. 10, 4 : haec scripsi properans, Cic. Att. 2, 19 fin. : literas, quas ad Pom- Seium scripsi, tibi misi, id. ib. 3, 9 Jin.; cf., terae extemplo Romam scriptae, Liv. 41, 16: plura ad te scribam, si, etc., Cic. Att. 11, Wfi?i.: scriberem ad te de hoc plura, si Romae esses, id. ib. 6, 4, 11 : non quo haberem, quod tibi scriberem, id. ib. 4, 4, a, et saep. So, too, s. 6alutem, to send a greeting, Plaut. Bac. 4, 9, 77 ; cf., laudes atque gratias populo Romano, Gell. 3, 8, 5. — With a personal object: nullos habeo scriptos (homines), memini tamen, writ- ten down, Plaut. Mil. 1, 1, 48 : quis Martem digne scripserit aut Merionem aut Tydi- den 1 who could depict, represent, etc., Hor. Od. 1, 6, 14 ; so id. Sat. 2, 1, 16 ; cf. in the pass. .- scriberis Vario fortis et hostium Victor, id. Od. 1, 6, 1. (H) With an object-clause: in foribus senbat occupatum esse se, Plaut. Asin. 4, 1, 15 : ut Africanum ovum meum scribit Cato solitum esse dicere, Cic. Rep. 1, 17 ; id. Att. 1, 8 ; cf.. Romae quod scribis sile- ri, ita putabam, id. ib. 2, 13 ; and, quod ad te scripseram me in Epiro futurum, id. ib. 3, 13 : Graeceius ad me scripsit, C. Cas- sium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc., id. ib. 15, 8 Jin.: Cicero quodam loco scribit, id esse optimum, etc., Quint. 11, 1, 92 : post paulo scribit, sibi millia quin- que Esse domi chlamydum, Hor. Ep. 1, 6, 43, et saep. In the pass., with the nom. or ace. : eadem haec avis scribitur conchis se solere complere, etc., Cic. N. D. 2, 49 ; but shortly before: legi etiam scriptum, esse avem quandam, quae, etc. ; cf. with the latter : scribitur nobis, magnam vete- ranorum multitudinem Romam convenis- se jam, etc., Brut et Cass. ap. Cic. Fnm. 11, 2 ; and, scriptum est item, quaesivisse (Socratem), quid esset, Cic. de Div. 1, 54 and 123. (y) With a relative clause : nee scribis, quam ad diem te exspectemus, Cic. Att. 3, 7, 1 ; cf., scribe aliquando ad nos, quid agas, id. Fam. 7, 12 Jin. (6) Absol. : quo (Platone) nemo in scri- bendo praestantior fuit, Cic. Rep. 2, 11 ; cf. id. ib. 3, 8 : Demophilus scripsit, Mar- cus vortit barbare, Plaut. Asin. prol. 11 ; so id. Trin. prol. 19 ; Ter. Heaut. prol. 7 : sumite materiem vestris, qui scribitis, ae- quam viribus, Hor. A. P. 38 : sic raro scri- bis, ut, etc., id. Sat. 2, 3, 1, et saep. : Ssmiae, ut ibi (t. e. in oratione) scribit Laelius, capedines, Cic. Rep. 6, 2 ; cf. id. ib. 1, 16 ; and, ut, quemadmodum scribit ille, quo- tidiano, etc., id. ib. 6, 2. — So absol., esp. freq. of written communications, letters ; usually coupled with ad aliqucm (less freq., "alicui) or de aliqua re: tu si, ut scribis, Kal. Jun. Roma profectus es, etc., Cic. Att. 3, 9 Jin. ; ef., ego te, ut scribis, cito videbo, id. ib. 3, 27 : senatusconsul- tum si erit factum, scribes ad me, id. ib. 5, 4, 2 : cf„ scripsi etiam ad Camillum, ad Lamiam, id. ib. 5, 9 Jin. : in qua (epistola) de agro Campano scribis, id. ib. 2, 16 : ut nuper me scis scripsisse ad te de Varro- nis erga me officio, etc., id. ib. 2, 25 ; cf., Hermae tui Pentelici, de quibns ad me scripsisti, id. ib. 1, 8, 2; so id. ib. 1, 9, 2, et saep. — With a follg. ut, ne, etc. : velira domum ad te scribas, ut mihi tui libri pa- teant, Cic. Att. 4, 14, 1 : ad me scriberet, 8 C RI ut in Italiam quam primum venirem, id. ib. 11, 7, 2; so id. ib. 5, 11,6; cf. with the dat. : consules Fulvio, ut ex Falisco, Pos- tumio, ut ex Vaticano exercitum ad Clu- sium admovcant scribunt, Liv. 10,27; so id. 42, 27; Tac. A. 1, 29 ; cf. with nc: Scip- ioni scribendum, ne bellum remitteret, Liv. 30, 23. With the simple tub}. : scri- bit Labicno, si rei publicae commodo fa- cere posset, cum legiono ad tines Ncrvio- rum veniat, Caes. B. G. 5, 46^m. In Tac. also, with the infin. : scribitur tetrarchis ac regibus, jussis Corbulonis obsequi, Tac. A. 15,'25,/iH. B. As a I. (., in publicist, milit., jurid., and business language, of written plans, drafts, and other writings of various im- port. 1. Publicists' (. (., To draw vp. draught a law, decree, treaty, etc. : quod proditum memoria est, X. viros, qui leges scripsc- rint, etc., Cic. Rep. 2, 31 ; so, leges, id. ib. 2, 36; 2, 10; id. Rose. Am. 25, 70; id. de Or. 1, 19, 86 ; id. Inv. 1, 38, et al. ; cf. in a transf. signif. : cui non apparet, inopiam et miseriam eivitatis istam legem scrip- sisse, etc., Liv. 34, 6 ad Jin. : haec senatus- consulta non ignoro ab amicissimis ejus, cujus de honore agitur, scribi solere, Cic. Fam. lo, 6 Jin. ; ci. in the follg. So esp. freq., senatusconsulto scribendo, or sim- ply scribendo adesse, or also, ad scriben- dum esse, To witness the drawing up of a decree of the Senate; to subscribe it: erat nobis dictum, te existimare, alicui sena- tusconsulto, quod contra dignitatem tu- am fieret, scribendo Lamiam affuisse. qui omnino consulibus illis numquam fuit ad scribendum, Cic. Fam. 12, 29, 2; Orell. N. cr. ; cf, senatusconsulta scribuntur apud familiarem meum (i. c. Caesarem). Et quidem quum in mentem venit (Caesari), ponor ad scribendum (i. e. he adds my sig- nature to it), id. ib. 9. 15, 3 : and id. Att. 1, 19, 9 : S. C. AVCTOBITAS. PBIDIE KAL. OC- TOB. IN AEDE AFOLLINIS SCBIB. AFFVE- rvnt L. domitivs, etc., an official formu- la in Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. ; v. also assum, no. 3, b, p. 157 : Boeotorum gentem num- quam ad scribendum amicitiae foedus ad- duci potuisse, to make, enter into, conclude, Liv. 43, 12. 2. Milit. t. t. .- scribere milites (legio- nes, supplementum, etc.), To enlist, enroll, levy : milites scribere, Sail. J. 43, 3 ; so id. Cat. 32, 1 ; id. Jug. 39, 2; Cic. Fam. 3, 3, 1 ; Liv. 8, 8 ; 9, 8 ; 19 ; 10, 25 ; 21, 40 ; 35, 20, et saep. So too. sex millia colonorum Albam in Aequos, (* to enroll for the pur- pose of sending, to send), Liv. 10, 1 ; 4, 11. — 1), Poet., tran6f. : scribe tui gregis hunc, enroll him among your retinue, Hor. Ep. 1, 9, 13. 3. Jurid. and business 1. 1.: dicam scri- bere (alicui), like iUriv yp&fyeiv tiki, To bring an action in writing against any one; v. dica. Of a lawyer who draws up legal instruments (complaints or charges, contracts, wills, etc. ; v. Rein's Privatr., p. 73) : Servius hanc urbanam militiam re- spondendi, scribendi, cavendi secutus est, Cic. Mur. 9 ; so absol., id. Fam. 7, 14 Ma- nut. ; cf. id. Leg. 1, 4 fin.: tcstamentum, id. de Or. 2, 6, 24 ; so Paul. Dig. 28, 2. 25; hence also transf, with a personal object : aliquem heredem, to appoint or designate any one as heir : testamentum palam fe- cerat et ilium heredem et me scripserat, Cic. Mil. 18 Jin.; cf., in testamento Ptole- maei patris heredes erant scripti, etc., Caes. B. C. 3, 108, 3 ; so Sail. J. 65 ; Auct. B. Al- ex. 33 ; Plin. Pan. 43, 1 sq. ; Tac. A. 14, 31 ; Hor. S. 2, 5, 48, et saep. ; so too, aliquem coheredem, Tac. Agr. 43 Jin. : aliquem exheredem, to disinherit any one by will, Ulp. Dig. 37, 4, 8, § 1 and 6 : aliquem tu- torem liberis suis, to appoint as guardian by will, Cic. Clu. 14, 41 ; and, libertatem servo, to bequeath to a slave his freedom, Ulp. Dig. 29, 2, 71.— Of contracts, notes, drafts, etc. : pulchre scripsti : scitum syn- graphum ! Plaut Asin. 4, 1, 57 ; so, numos, usuras, etc. (alicui), to give a note or bond for : scribit numos, id. ib. 2, 4, 34 ; so, sibi creditam pecuniam, Ulp. Dig. 26, 7, 9, § 7 : genero usuras praestandas quasi ex do- tis promissione, Scaev. ib. 4, 4, 17 : lecta est cautio hujusmodi : Lutius Titius scrip- si, me accepisse a Publio Maevio quindc- SC RI cim mutua nnmcrata mihi de domo, etc., Paul. ib. 12, 1, 40: scribe decern (tnbulas) a Nerio, give ten notes or bonds drawn up by the usurer Nerius, Hor. 8. 2, 3, 69. — Hence scriptum, \,n.. Something written, viz. : /\, (ace. to no. I.) A line: so only, duo- dccnn scripta, a gome played on a draught- board marked into squares by twelve Mies: tibi concedo, quod in duodceim scriptis olim, ut calculum rcducas, si te alicujus dati poenitet, Cic. Frngm. ap. Non. 170, 30; cf., in lusu duodecim scriptoruni cum prior calculum promovjsset es6etquc vic- tus, etc., Quint. 11, 2, 38; v. also, scriptu- la; and Adams' Alterth.2, p. 193: duode- cim scriptis ludere, Cic. de Or. 1, 50, 217. B. (ace. to no. II.) A written composi- tion, writing, treatise, book, work, etc. (most freq. in the plur.) : ex scripto ct scntentia nascitur eontroversia. quum videtur scrip- toris voluntas cum scripto ipso dissentirc, the writing, the written expression, Auct Her. 1, 11, 19; cf. id. ib. 1, 9 sq.: incredi- bile dictu est, qunm multi Graeci de ha- rum valvarum pulchritudinc scriptum re- liquerunt, have left something written con- cerning it, speak of it in their writings, Cic. Verr. 2, 4, 56 ; so Quint. 6, 1, 7 ; cf. in the plur. : Cic. Rep. 1, 22 : and, quod a Democrito ct Platone in scriptis rclictum esse (lie unt, id. de Or. 2, 46 Jin. ; also, scriptum relinquere, with an object- clause : utinam exstarent ilia enrmina, quae multis saeculis ante suam aetatcm in epulis esse cantata, in Originibus scrip- turn reliquit Cato ! id. Brut. 19, 75 ; id. Oft". 2, 1, 3 : in quo libro scriptum hoc inveni- tur, Quint 1, 1, 15 : — Hortensius erat me- moria tanta, ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem red- deret, quibus cogitavisset, without notes, Cic. Brut 88 ; cf., on the contrary, de scripto dicere, to speak or read from a written pnprr : recitetur oratio, quae prop- ter rei magnitudinem dicta de scripto est, Cic. Plane. 30 Jin. ; so id. Phil. 10. 2, 5 ; id. Brut. 12, 46 ; id. Att. 4, 3, 3 ; id. Fam. 10, 13 : laudavit pater scripto meo, in a speech composed by me, id. Q. Fr. 3, 8, 5 : — quum coram inventis scriptisque se oblectent, writings, id. Rep. 1, 17: ardeo cupiditate . . .-, nomen ut nostrum scriptis illustre- tur et celebretur tuis. id. Fam. 5, 12, 1 : nosmet Lucili scripta legentes, Hor. S. 1, 10, 56 ; id. Ep. 2, 1, 29, et saep. 2. (ace. to no. II., B, 1) scriptum legis, and simply, scriptum, A written ordinance, a law: quam tu mihi ex ordine recita de legis scripto populi Romani auctionem, Cic. Agr. 2, 18, 48: — (Crassus) ita multa turn contra 6criptum pro aequo et bono dixit, ut etc., id. Brut. 39, 145; cf. id. Inv. 2, 46 and 47. Sci'iboniUS, B. Name of a Roman gens. So, Scribonius Largus Designatia- nus, a physician in the time of the Emperor Tiberius, author of a work De Composi- tione medicamentorum ; cf. Bahr's Lit. Gesch. § 335. ! scriniarius. »i m. [scrinium] A keeper of the scrinium, Inscr. Grut 587, 10 ; 643. 9 ; 1035, 5 ; 1111, 10. scrimdlum- >. "• dim. [id. J A little I case, box, or shrine ; trop. : pectoris, Hier. Ep. 77 L 7. scrim umi », "• [scribo] A case, chest, or box. for keeping books, papers, letters, etc. : a book-box, letter-case, esiritoir (not in Cic.) : Flaccum praetorem scrinium cum literis, quas a legatis acceperat, eo- dem afferre jubet, Sail. C. 46 Jin. ; so, epistolarum, Sen. de Ira 2, 23 med. ; Plin. 7, 25, 26 : vigil calamum et chartas et scri- nia posco, book-boxes. Hor. Ep. 2, 1, 112 ; so id. Sat. 1, 1, 120: Ov. Pont. 1, 1.24 ; id. Trist. 1, 1, 106; Mart. 1, 3; 67; 4, 33; 6, 64, et al. Under the later emperors, there were four kinds of public scrinia ; name- ly, memoriae, epistolarum, libeilorurr and epistolarum Graecarum, Cod. Theod 6, 26; Cod. Justin. 12, 19; cf. Salmas Lamprid Alex. Sev. 31.—* H. For A cast- or casket, in gen. : unguentorum, Plin. 7, 29,3. SCriplum» '• v - scrupulus. 710. I., B. * SCriptlliS) e, adj. [scribo] That can oe written (post-class.) : elementa, Amm 17,4. 1373 SCEI ScriptlO) 6 nis . /• [scribo] A writing (almost conhned to Cic.) : *1, In gen., The art of writing : quae (lippitudo) im- pediat scriptionem meam, Cic. Att. 10, 17, 2. — If, In partic, A composing in writ- ing, composition: nulla res tantutn ad di- cendum proficit, quantum scriptio, Cic. Brut. 24, 92 : causam scriptione dignam, id. Fam. 9, 12 : instituta scriptio, id. de Or. 2, lfin. : genus scriptionis, id. ib. 64 ; cf. id. Inv. 1, 12 fin.: ex scriptione inter- pretari, id. ib. 1, 38. — In the pliir. : impul- si sumus ad pliilosophiae scriptiones, Cic. Tusc. 5, 41/ra. Klotz. N. cr. (also cited in Non. 174, 19). — * B. A note, bond: ava- IU3 fenerator spe lucri Rem scriptione duplicarat, Var. in Non. 174, 17. scriptlto? av 'i atum, 1. v. intens. a. [id.] To write often : *f. In gen.: in pal- marum foliis primo scriptitatum est, Plin. 13, 11, 21, — II, In partic. (so quite clas- sical) : et haec et si quid aliud ad me scribas velim vel potius scriptites, Cic. Att. 7, 12 fin. : M. Bibulus scriptitavit ac- curate, wrote, composed, id. Brut. 77 ; so, multum, id. de Or. 2, 23, 97 : Graeci quo- que ipsi sic initio scriptitarunt, ut noster Cato, used to write, id. ib. 2, 12, 51 : — (pri- mus Antonius) scriptitasse Othoni crede- batur ducem se partibus offerens, Tac. H. 2, 86 ; cf., ad Primum et Varum media scriptitabat, id. ib. 3, 52. * SCriptiuncula, ae, /■ Aim. [scrip- tio] A little piece of writing, little treatise, Salvian. Gub. D. praef. scriptor? or > 8 > m. [scribo] One who writes : I. In gen. (ace. to scribo, no. I.), A writer, scribe, secretary (syn. librarius) (so very rarely) : addebat etiam, seripto- res illos male multatos exisse cum Galba, Cic. Brut. 22, 88 ; cf., scriptor librarius, Hor. A. P. 354 : ex ejus (Crassi) scriptore et lectore Diphilo suspicari liceret, Cic. de Or. 1, 30/«. : (Seneca) advocatis scrip- toribus pleraque tradidit, quae, etc., Tac. A. 15, 63/«. II. In partic. (ace. to scribo, no. II.), One that composes in writing ; a writer, composer, author, reporter, narrator, etc. (the ruling signif. of the word) : (a) c. gen. : omnium bonarum artium scripto- res atque doctores et legendi et pervolu- tandi, Cic. de Or. 1, 34, 158 ; so, artis, ar- tium, id. ib. 1, 20, 91 ; id. Inv. 2, 2, 6 ; Quint. 7, 7, 1 ; 8 prooem. § 3 ; 9, 4, 96, et al. : scrip- tores rerum suarum, Cic. Arch. 10, 24 ; so, rerum 6criptor, of an historian, Liv. 21, 1 : for which, historiarum, Juv. 7, 99 ; Plin. 36, 5, 4, § 36 : carminum, Quint. 1, 5, 11: tragoediarum, id. 1, 5, 21; 10, 1, 97: veteris comoediae, id. 10, 1, 9 : iamborum, id. 10, 1, 9; 59: mimorum, id. 1, 10, 17: Satyrorum, Hor. A. P. 235 : Trojani belli, id. Ep. 1, 2, 1, et saep. : tuarum rerum domesticos habes et scriptores et nuncios, reporters, Cic. Fam. 2, 4. — (/3) Absol. : om- ne genus scriptorum, Quint. 1, 4, 4 : ve- tustissimus ille scriptor ac politissimus Ly6ias, Cic. Or. 9, 29 ; so of the same, id. Brut. 9 : quia provenere ibi isc. Athenis) scriptorum magna ingenia, etc., Sail. C. 8, 3 ; so of an historian, Liv. Praef. § 2 sq. ; Mart. 3, 20, et al. ; Quint. 3, 4, 1 : fere scriptores carmine foedo Splendida facta linunt, Hor. Ep. 2, 1, 236; so of poets, id. ib. 2, 1, 62; 2, 2, 77; id. A. P. 120; 136; Phnedr. 5, 1, 17, et al. B. Publicists' and jurid. 1. 1. (ace. to scribo, no. II., B), A drawer up, draughter of any thing : 1. Legum (Numa), Cic. Rep. 5, 2; so, legis, id. Inv. 2, 47. — 2. Alieni testamenti, Suet. Ner. 17 ; so, absol., Quint. 7, 2, 53 ; 7, 6, 11. SCriptbriUS' a, urn, adj. [id.] Of or be- longing to writing, writing-: atramentum, Cels. 6, 4 fin. ; 8,4: calamus, id. 5, 28, 1 2. * scriptula. orum, n. dim. [scriptum, no. A] 'The lines on the draught-board in the game o/duodecim-scripta, Ov. A. A. 3, 364. scriptulum? '• v - scrupulus, no. I., B. scriptum* >> v. scribo, ad fin. scriptural ae, /. [scribo] A writing, written characters : I. In gen. (ace. to scribo, no. I.) (Cic. uses scriptio instead) : minium in voluminibus quoque scriptura nsurpatur clarioresque literas vel in auro vel in marmore etiam in sepulchris facit, Plin. 33, 7, 40 fin. : (meorum lihrorum ) ecriptura quanti constct, Mart. 1, 67 ; Suet. 1374 S CRO Aug. 80 : mendum scripturae, an error in writing, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 1. — *2. C o n c i\, A line (syn. scriptum) : supercilin usque ad malarum scripturam currentia, the boundary-line between the cheeks and eyelids, Petr. 126, 15. — Much more freq., and quite class., II. In partic. (ace. to scribo, no. II.), A writing, composing, composition : 1, Abstr., i. q. scriptio: stilus optimus di- cendi effector . . . Nam si subitam et for- tuitam orationem commentatio facile vin- cit : hanc ipsa profecto assidua ac diligens scriptura superabit, Cic. de Or. 1, 33, 150 ; cf. id. Fam. 15, 21, 4 : quod si scripturam sprevissem in praesentia, writing, compos- ing, Ter. Hec. prol. alt. 61 : scriptura levis, id. Phorm. prol. 5 ; cf., genus scripturae, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 3 ; so, Liv. 25, 12 ; Suet. Vit. Juven. ; Nep. praef. § 1 ; cf. also, Naevii Punicum bellum continenti scrip- tura expositum, Suet. Gramm. 2 : — C. Furnio legato pluraverbo quam scriptura mandata dedimus, rather orally than in uniting, Plane, ill Cic. Fam. 10, 8, 5 ; cf., edehat per libellos scriptura brevi, written briefly. Suet. Caes. 41. 2. C o n c r., i. q. scriptum, Something written, a writing (so rarely, and not in Cic. himself) : ne cum poeta scriptura evanesceret, Ter. Hec. prol. alt. 5 ; so id. Ad. prol. 1 : diurna actorum, i. e. acta di- urna, Tac. A. 3, 3 ; cf. id. ib. 4, 32.— Hence, 1), In ecclesiastical writers, /car' ifyxtiv Scriptura, or in the plur., Scripturae, The Scriptures. B, Publicists' and jurid. 1. 1. : 1, Pub- lic. : a. -^ tax paid on public pastures : ad- vorsum legem a me ob meam scripturam pecudem accepit Aeraque, Plaut. True. 1, 2, 42 sq. ; so Cic. de imp. Pomp. 6, 15 ; id. Verr. 2, 2, 70 ; id. Att. 11, 10 ; id. Fam. 13, 65. — * b, A written law ( syn. lex scripta) : quum per ignorantiam scripturae multa commissa fierent, Suet. Calig. 41. 2. Jurid. 1. 1., A testamentary provision : primum demonstrandum est, non esse ambigue scriptum . . . Deinde ex Buperi- ore et ex inferiore scriptura docendum, etc. . . . quae autem ex omni considerata scriptura perspicua fiant, haec ambigua non oportere existimari, Cic. Inv. 2, 40 ; cf. Quint. 9, 2, 34. So, dubia, id. 7, 9, 6. scripturarius, a, um, adj. [scriptu- ra, no. 11., B, 1, a] I, Of or belonging to the tax on pastures : " scripturarius ager publicus appellator, in quo ut pecora pas- cantur certum aes est: quia publicanus scribendo conficit rationem cum pastore," Fest.p.257 sq. — Hence, H, Subst., scrip- turarius, ii, m., One who collected the tax on pasturage, Lucil. in Non. 38, 5 (ace. to Non., a more ancient name for tabularius). SCripturiOi i re i »• desid. n. f scribo ] To destre to write (late Lat), Sid. Ep. 7, 18; 8,11. 1. SCriptUSi a, um > Part., from scribo. 2. SCl'iptUS? um, u, m. [scribo] The office of a scribe or secretary, a clerkship, secretaryship (ante- and post-clas6.) : Cn. Flavius scriptum faciebat . . . dicitur tab- ulas posuisse, scriptu sese abdicasse, L. Piso in Gell. 6, 9, 2 sq. ; Fronto Ep. ad Amic. 2, 6. Cf. scribatus. scripularis, scripulatim, and ocripulum. v- ecrup. scrbblculuS) '. m - [scrobis] A little ditch or trench, Var. in Non. 225, 9 ; Col. 4, 15, 3 ; 5, 6, 8 ; Arb. 30, 1 ; Plin. 21, 5, 13. SCrdbis (collat. form, scrobs, only ace. to Prise, p. 751 P. ; in the earlier edi- tions also in Col. 4, 4, 1 ; 5, 5, 1 sq. ; 5, 6, 18 ; 5, 10, 4 ; but where Schneider has in all cases restored scrobis from the MSS. ; scrobis is also used by C. Gracchus in Serv. Virg. G. 2, 288), is, m., less freq. / (v. the follg.), A ditch, dike, trench : masc. : Plaut. Fragm. ap. Non. 225 ; 7 ; 8 ; Var. Fragm. ib. 11 ; Cic. Fragm. ap. Serv. 1. 1. ; Col. 4, 1, 5; 5, 5, 2; 4 ; 5, 6, 18, et saep. — fern. : Gracchus in Serv. 1. 1. ; Ov. M. 7, 243 ; Luc. 8, 756 ; Col. 4, 4, 1 ; 12, 46, 4 ; Plin. 16, 31, 57; Tac. A. 15, 67 fin. ; Pall. 1, 5, 3.— For a grave, Mart. 10, 97 ; Tac. A. 1,61 Jin.; 15,67 fin. ; Suet. Ner. 49 :— va- ginalis, i. e. a woman's private parts, Arn. 4, 131. scrofa. »e, /*. : I, A breeding-sow, Var. R. R. 2, 4, 4 : Col. 7, 9, 2 ; 7, 11, 3 ; Pall. scau Febr. 26, 1; Juv. 6, 177; 12, 73. — II. Scrofa, ae, m., A Roman surname, taken from swine-breeding, " Var. R. R. 2, 4, 1 sq." (a less probable derivation is given by Macr. S. 1, 6/«.) ; Cic. Att. 5, 4, 2; 6, 13, et al. SCrcf inuSj a, um, adj. [scrofa] Of or belonging to a sow : perna, Marc. Empir. 4; 13. * SCrdfipasCUE. i. >». [scrofa-pasco] One who keeps or breeds sows, Plaut. Capt. 4, 2, 27. * SCrofulaC) arum,/, [scrofa] A swell- ing of the glands of the neck, scrofula, Veg. 3, 23, 1. SCrotlUH; '•"■ [perh., by transposition, from scortum, no. I.] The cod, scrotum, Cels. 7, 19 ; 20. scrupedaci arum, /. A term applied to lewd women ; Hobbling, shambling (perh. i .q. Kpoixc^a, wearing high wooden shoes), Plaut. Fragm. ap. Gell. 3, 3,6; id.ap. Non. 169, 8 ; and id. ap. Var. L. L. 7, 3, 93. SCrupeilS) a, um, adj. [scrupus] Con- sisting of pointed or sharp stones ; sharp, rough, steep, rugged (a poet, word, and very rare): I, Lit.: saxum, Enn. in Fest. s. v. scrufi, p. 258 : spelunca, Virg. A. 6, 238: vada (undae), Sen. Agam. 556; cf., ora (Ismeni), Stat. Th. 9, 411.— H. Tro p., Hard, severe : ille (Achilles) scrupea scho- la eruditus, Tert. Pall. 4 : difficultas, Aus. Idyll. 12 praef. SCrupOSUS) a, um, adj. [id.] Full of sharp or rough stones, jagged, rough, rugged (poet, and in post-class, prose, but scrupulosu8 quite class.) : I, Lit.: specus, Att. in Non. 223, 2 ; cf.. saxa, Luc. 5, 675 ; App. M. 6, p. 187 ; and, Pyrene, Grat. Cyn. 514 : via, Plaut. Capt. 1, 2, 82 : ager, App. Flor. 2, p.348.— * H. Tro p., Rough, hard, arduous: ratio, Lucr. 4, 524. * SCrupularis (also scripul.), e, adj. [scrupulus] OJ or amounting to a scruple (in weight) : differentia, Plin. 33, 8, 43. * scrupulatim (also written scripu- lat.), adv. By scruples (in weight), Plin. 22, 24, 56. SCrupulbSC; «-"to-, v. scrupulosu6, ad fin. SCrupuloSltaS) arts,/, [scrupulosus] (an extremely rare word) Over-nicety, scrupulosity : in hac ruris disciplina non desideratur ejusmodi scrupulositas : sed quod dicitur pingui Minerva, etc.. Col. 11, lfin. ;— Tert. Virg. Vel. 11 med. scrupulosus? a, um, adj. [scrupulus] Full of small sharp or pointed stones, rough, rugged, jagged: I. Lit. (rarely, but quite class.) : specus, Pad in Prise, p. 713 P. : tamquam e scrupulosis cotibus enaviga- vit oratio, *Cic. Tusc. 4, 14 Jin. : — rumi- natio corticis, Plin. 15, 23, 25: vulnera au- rium, for wearing jeweled drops, Tert. Cult fem. 10. — II. Tro p. (so only post- Aug.), Very nice, exact, precise, anxious, careful, scrupulous : disputatio, Quint. 9, 1, 7 ; so, inquisitio, Frontin. Aquaed. 64 ; Plin. Ep. 3, 5, 7: s. quaedam et anxia in his com- mentariis, Gell. Praef. § 13 : locus, Aus. Grat. act. 24 : cura. Val. Max. 1, 1, 8 : lec- tor, App. M. 9, p. 230. — Comp. : fides quo- rundam, Tert. Spect. 3 : ratio ventorum, Plin. 18, 33, 76 ; cf. in the follg.— Sup. : cultus deorum, App. de Deo Socr. p. 43. — Adv., scrupulose (ace. to no. II.), Care- fully, accurately, diligently, scrupulously : scrupulose in partes secta divisionis dili- gentia, Quint. 4, 5, 6 ; cf., minutius et scru- pulosius scrutantur omnia, id. 5, 14, 28 : and, scrupulosius tractabo ventos, Plin. 2, 46, 45 Jin. — Sup. : requirant corporis ges- ticulatorem, Col. Praef. § 3. scrupulum. i. v - scrupulus, no. II. scrupulus- i. m. dim. [scrupus] A small sharp or pointed stone: *I, Lit.: ater scrupulus, Sol. 7. — Hence, B. Transf, t. L, The smallest division of weight (the 24th part of an ounce), a scruple; in this techn. significat. there is (perh. on account of pondus) a neut. col- lat. form, scrupulum (and, in another or- thography, scripulum, scriplum ; some- times also; on account of an erroneous derivation from scriptum, scriptulum, scriptlum ; or, quite corruptly, scripulum, etc.), which occurs most freq. ; although we also find in inscrr. the arc. plur., scrv- PVXOS, v. under no. 2: " scriptulum, cuod SCRU nunc vulgo sine t dicunt, Varro in Plau- tin. dixit Idem tertio Annali. Is (nu- raus argenteus) quatuor scriptulis major fuit qunm nunc est,'' Charis. p. 81 : si ibi auri scrupulum imponatur, etc., Vitr. 7, 8 med. : scripula octo, Col. 12, 28, 1 : pieis sex 6cripula, id. 12, 23, 2; Cic. Att. 4, 16, 13. Cf. Rhemn. Faun, do Pond. 8 sq. 2. Transf., of other measures : a. The twenty-fourth part of an uncia of land (the 288th part of a jugerum), Var. R. R. 1, 10, 2; Col. 5, I, 8. — b. The twenty-fourth part of an hour: qvae hic dohmit vixit ANN. XXI. MENS. III. HOR. IV. SCKVPVLOS vi., Inscr. Fabr. p. 97, no. 219 (ap. Orell. no. 4718 not. 1) ; M. Aurel. ap. Front. Ep. ad Caes. 2. 9. — c. Of any other very small measure, Front. Aquaed. 26 ; Plin. 2, 10, 7. II. 'Prop., A pricking, stinging, uneasy sensation ; hence, Uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, scruple (so quite class.) : hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctcsque stimulat ac pungit, ut evellatis postulat, Cic. Rose. Am. 2,6 : domesticarum sollicitudinum aculeos om- nes et scrupulos occultubo, id. Att. 1, 18, 2 ; Ter. Andr. 5, 4, 37 : qui fuit in re hac scrupulus, id. Phorm. 5. 8, 30 ; cf., numi potius addantur quam ullus sit scrupulus, Cic. Att. 2. 4, 1 ; and App. M. 1, p. 107 : injeci scrupulum homini, Ter. Ad. 2, 2, 20 ; so id. Phorm. 5, 7, fil ; cf., hic turn in- jectus est hominihus scrupulus et quae- dam dubitatio, quidnam esset actum, Cic. Clu. 28, 76 ; and Suet. Claud. 37 : exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum, Plin. Ep. 3, 17, 2 ; cf. id. ib. 6, 8, 7 : omnis surculus . . . sine scrupulo cgre- gie inseritur, without scruple, without hesi- tation, Col. 5, 11, 1. — With the gen. : reus scrupulo quaestionisliberatur, App. Apol. p. 305. — A painfully minute examination, a subtlety : Gell. 5, 15 fin. SCrupUS) ii m - A rough or sharp stone: "scrupi dicuntur aspera saxa et difficilia attrectatu," Fest. p. 148 and 258: (perh. only in the following examples) : I. Lit.: cum hora paene tota-per omnes scrupos traxissemus cruentos pedes, Petr. 79, 3. — II. Trop., Anxiety, solicitude, uneasiness ; for the usual scrupulus (v. h. v. no. II.) : quod vacua metu, cura, sollicitudine, pe- riculo vita bonorum virorum sit : contra autem improbis semper aliqui scrupus in animis haereat, Cic. Rep. 3, 16°. SCruta> orum, n. [sibilated from ypi- rn] Old or broken stuff, trash, frippery, trumpery, Lucil. in Gell. 3, 14, 10 ; so Hor. Ep. 1, 7, 65 ; Petr. 62, 1. scrutarius, a > " m . [scruta] I. Adj.. Of ov belonging to trash. frippery, or trump- ery: servus, perh. a dealer in such things, Inscr. Orell. no. 2954. — "Q. StibsL, in all three genders: * &. scrutarius, ii, m., A dealer in second-hand clothes, a broker, frip- per, Lucil. in Gell. 3, 14, 10 (v. scruta). — *B, scrutaria, ae, /., The business of such a man, App. M. 4, p. 146. — '"C. t" scruta -- rlum, ) puToituAuov," Gloss. Gr. Lat. *SCl'UtatlO)° ms >/- [scrutor] A search- ing, examining, investigating (post-Aug. and very rarely) : I. Lit.: domus, a searching, search. Sen. Vit. beat. 23. — H. Trop.: versus Virgilii, Gell. 9, 10 Jin. * SCrutatort or ' 3 ' "'• I'd-] ^ searcher, scrntinizer, examiner, investigator (post- Aug.) : I, L i t. : salutatoribus scrutatores semper apposuit, Suet. Claud. 35 ; so Just. 38, lfin. — Poet. : profundi pelagi, i. e. fish- ermen, Stat. S. 3, 1, 84 ; 3, 3, 92 : auri, Luc. 4, 298.— H. Trop., An examiner, investi- gator: fati, Luc. 5, 122; Amm. 22, 8. scrutatriz. ieis,/. [scrutator, no. II.J Shetftat searches into, examines, or inquires : inalorum (Eva), Alcim. 2. 326. SCrutatUS; °. um > Part, of scrutor. * SCl'UtilhlS. i. "»■ ^ pork-sausage, Plaut. in Fest. p. 258 aud 148. scrutinium. «- n. [scrutor] a search, inquiry, investigation, scrutiny, App. M. 9, p. 237. ScrutO) are . v - scrutor, ad Jin. SCrutOF) ar '> atu3 > "• df-P. a. [scruta : cf., "ypiiTCVei, scrutatur," Gloss. Philix.] qs. to search even to the rags, i. e. To search carefully, examine thoroughly, ex- £lore a thing ; to search, examine a person : ; Lit.: domos, naves. Cic. Vatin. 5, 12: Inca abdita, Sail. J. 12, 5 : omnia foramina SCUL .parietum scrutatur, Petr. 98, 1 ; so, palc- am, id. 33, 4 : terra! abdita fcrro, Lucr. 6, 810: ignem, viscera gladio, Hor. 8. 2, 3, 276; Stat. Th. 8, 557 : scrutatus sum quae potui et quae vidi omnia : inveni duos so- los libellos, etc., Cic. Verr. 2, 2, 74 ; cf. Tac. H. 4, 1 : L. Crassus spiculis propc scruta- tus est Alpes, Cic. Pis. 26; so, occulta sal- tuum, Tac. A. 1, 61 : mare, id. Agr. 30; id. Germ. 45 ; cf. Plin. 5, 1, 1, \ 9 : canis scru- tatur vestigia (ferarum), id. 8, 40, 61, § 147; so, viaa presso ore (canis), Sen. Thyest. 499.— Of personal objects : Eu. Ostende hue manuin dexteram . . . Nunc laevam ostende . . . Jam scrutari mitto, to search you. Plaut. Aul. 4, 4, 24 ; cf. Cic. Rose. Am. 34, 97 ; so of searching, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 1; Suet. Vesp. 12 Jin. ; and of a searching for spoil, Tac. H. 3, 25. — B. Transf. to the object of search. To seek for, search out a thing (post-Aug. and extremely seldom) : venas melini inter saxa, Plin. 35, 6, 19: iter, Claud. Rapt. Pros. 1, 172; cf. under no. II., B. II. Trop., To examine thoroughly ; to explore, investigate : quod 'st ante pedes nemo spectat, coeli scrutaritur plagas, Enn. in Cic. Rep. 1, 18, and do Div. 2, 13 : omnes 6ordes, Cic. Q. Fr. 1, 1, 3fin.; cf., nomina ac vultus, alacritatem tristitiam- que coeuntium, Tac. A. 16, 5: animos ceterorum secretis sermonibus, id. Hist. 4, 55: voluntatem, Quint. 2, 4, 26 : locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic. de Or. 2, 34, 146 ; cf. id. Part. 3 : desinamus aliquando ea scrutari, quae sunt inania, id. Rose. Am. 30, 83 ; cf., quod non ratio- ne scrutabimur, non poterimus invenire nisi casu, Quint. 5, 10, 22 ; Lucr. 1, 830 ; so, interiores et reconditas literas, Cic. N. D, 3, 16, ,42 : origines nominum, Quint. 1, 4,25: omnia minutius et scrupulosius, id. 5, 14, 28 : inferiora quoque, id. 7, 1, 27 : exoletos auctores, id. 8, 2, 12, et saep. — Absol. : totum diem mecum scrutor. fac- ta ac dicta mea rcmetior, Sen. de Ira, 3, 36. B. Transf. to the object of search (cf. above, no. I., B), To search into ; to search out, find out a thing (so not till after the Aug. per.) : fibras Inspiciunt, mentes deuru scrutantur in illis, Ov. M. 15, 137 ; cf., nnern principis per Chaldaeos, Tac. A. 12, 52 ; and, sua Caesarisque fata, id. ib. 16, 14 : arcanum ullius, Hor. Ep. 1, 18, 37 : ut causas hujus infinitae differentiae scru- tetur, id. Or. 15 ; cf. Plin. Ep. 4, 30 /h. "l-^F^ Act. collat form, scruto, are, ace. to Prise, p. 799 P. ; cf, " ypurevo), scruto," Gloss. Philox. Hence, b. scrutor, atus, pass., Amm. 28, 1 ; 15, 8 ; Aur. Vict. Orig. 0. SCUlna> ae, m. [contr. from seculna ; v. sequor] in vulg. lang. i. q. sequester, A mediator, arbiter, umpire, Var. in Gell. 20, 11; Macr. S. 2, 13jJ«. SCUlpO) P s '> ptum, 3. v. a. [sibilated from yXo /• [scurrilis] Buf- foonery, scurrility (post-Aug.), Quint 11, 1, 30 ; Tac. Or. 22. SCUrrillter) ndv., v. scurrilis, ad fin. SCUITOr) ar >. **■ dep. n. [scurra, no. II.l To act the part of a jester : to play the buf- foon (a Horatian word) : scurror ego ipse mihi, populo tu, / play the buffoon on my own account, to please myself, Hor. Ep. 1, 17, 19 : scurrantis speciem praebere, of a buffoonish parasite, id. ib. 1, 18, 2. scurrula* ae, "'• d ' m - [id-] a little buffoon (post-class.), App. M. 10, p. 246 ; Arn. 6, 206. SCUta) ae > v - scutra. ' SCUtalc-! is, n. [scutum] The thong of a sling for throwing stones, etc. (cor- resp. with habena), Liv. 38, 29 (also cited in Prise, p. 726 P.). SCUtariUS, ", um, adj. [id.] I, O/or be- longing to a shield: tabricae, shield-facto- ries, Veg. Mil. 2. 11.— II. Subst, Scuta- ri us, ii, m. : J. A shield maker, Plaut. Epid. 1, 1, 35. — 2. I n t Qe times of the later emperors, A son of guard, armed with the scutum, Amm. 20, 4; 8; Inscr. Orell.no. 3542 sq. SCUtatuS) a. um, adj. [id.] I. Armed with a scutum (long shield): cohortes, * Caes. B. C. 1, 39, 1 : milites. id. ib. 8, 8 ; 33, 14: equites, Virg. A. 9, 370: manus, Sil. 6, 211. — Absol., scutati, orum, in., Troops bearing shields, opp. to the equi- tes, Liv. 28, 2.— II. i. q. scutarius, no. II., 2; Inscr. Or. no. 3448 (belonging to A.D. 256). SCUtella (scutella, Venant. Carm. 11, 10, 7), ae,/. dim. [scutra; cf. 1. scutulaj A salver or waiter, of a nearly square form : dulciculae potion's, Cic. Tusc. 3, 19, 46. Also as a stand for vases, Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 10. SCUtica) ae./- -4 '" sl '- wh 'P (mnder than tlagellum) Hor. S. 1, 3, 119; Juv. 6. 480 ; Ov. Her. 9. 81 ; Mart. 10. 62. * SCUtifferuluS) >■ m - [scutum-gero] A shield-bearer (slave), armor-bearer, Plaut Cas. 2, 3, 44. : SCUtllum tenue et macrtim et in quo tantum exilis pellicula cernitur Fest p. 147 and 255. 1375 SE C O 29, 9 : Caesar munitione flumen a monte seclusit, Caec. B. C. 3, 97, 4 ; so Plin. 36, 15, 24 fin. : cur lima queat terram seclu- dere lumine, Lucr. 5, 752 : stabula ad earn rem seclusa, set apart, Var. R. R. 2, 2, 15. —II. Trop. : *A. To shut off, seclude: a libero spiritu atque a communi luce seclu- sum, Cic. Verr. 2, 5, 9. — B. To separate, remove: corpore vitam, * Plaut. Rud. 1, 4, 1 : secludite curas, shut out, exclude, i. q. excludite, Virg. A. 1, 562 Serv.— Hence seclusus, a, um, Pa.. Sundered, sepa- rated, remote, secluded : his devium quod- dam iter esse seclusum a concilio deo- rum, Cic. Tusc. 1, 30 : seclueum nemus, Virg. A. 6, 704. Absol. : in secluso, in a remote, secluded place, Var. R. R 3, 5, 6. — Comp., Sup., and Adv. do not occur. seclum> i. v - seculum. scclusoriumj "■ n. [secludo] A place for shutting up foiols, a coop, Var. R. R. 3, 5, 5. SeclusUS; a i um > Part, and Pa., from secludo. secOj cfii, ctum {Part.fut., secaturus, Col. 5, 9, 2), 1. v. a. To cut, cut off, cut up (quite class.): I, Lit.: A. In gen.: le- ges duodecim tabularum, si plures forent, quibus reus esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addictj sibi hominis permiserunt, Gell. 20, 1, 48 sq. ; cf., et judicatos in partes secari a credi- toribus leges erant, Tert. Apol. 4. See Dirks. Transl. p . 257 sq. : cape cultrum, seca Digitum vel aurem, Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq. : omne animal secari ac dividi po- test, nullum est eorum individuum, Cic. N. D. 3, 12 : pabulum secari non posse, be cut, mown, *Caes. B. G. 7, 14, 4; so, sectae herbae, Hor. S. 2, 4, 67 : dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Ho- meric -KDiaroi iXetbas), Virg. A. 3, 464 ; so, marmofa, Hor. Od. 2, 18, 17 ; Luc. 10, 114. B. In partic. : 1. Medic. 1. 1., To cut surgically ; to operate on ; to cut off or out, amputate, excise, etc. : in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur, Cic. Phil. 8, 5, 15 ; cf. Plin. 29, 1, 6. So, membra, id. 26, 11, 69: vomicam, Plaut. Pers. 2, 5,13: varices Mario, Cic. Tusc. 2, 15 (for which, excidi- tur, Cels. 7, 31) ; cf. of the same, C. Ma- rius cum secaretur, ut supra dixi, prin- ciple vetuit se alligari : nee quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus, was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22. Hence, also, secta, orum, n., absol., Parts of the body operated upon : secta recentia, Plin. 31, 11, 47, § 126. 2. To cut, geld, castrate (so very rarely) : puer avari sectus arte mangonis, Mart. 9, 7 ; so, sectus Gallus (corresp. to eviratus), id. 5, 41. C. Transf. (mostly poet, and in post- Aug. prose) : 1. To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, no. 2) : ambo (pos- tes) ab infimo tarmes secat, the worms are gnawing them, they are worm-eaten, Plaut. "Most. 3, 2, 140 : acuto ne secer ungui luc- tantis, lest I should be torn, Hor. Ep. 1,19, 47 ; cf, genae rigido ungue sectae, Ov. F. • 6, 148 ; so, teneras plantas tibi (glacies), Virg. E. 10, 49: corpora (hirsuti vepres), id. Georg. 3, 444 : crura (sentes), Ov. M. 1, 509 : pete ferro Corpus et intorto verbere ■ terga seca, cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22 ; so, sectus flagellis, loris, etc., Hor. Epod. 4, 11 ; Mart. 10, 5, et al. : si quem podagra secat, gnaws, torments, Catull. 71, 2 ; imitated by Martial : podagra cheragraque secatur Gaius, Mart. 9, 93. 2. Like the Gr. reuveiv, and our to cut,'\. q. To divide, cleave, separate ; to cut through in motion, i. q. to run through, sail thro ugh, fly through, etc. : quos (populos) secans interluit Allia, Virg. A. 7, 717 ; so, medios Aethiopas (Nilus), Plin. 5, 9, 10, § 53 : me- dios agros (Tiberis), Plin. Ep. 5, 6, 12: medium agmen (Turnus), Virg. A. 10, 440 : i agrum (limes), Plin. 18, 34, 77 : palatum (satura), Cels. 8, 1 : coelum (zonae), Ov. M. 1, 46 : sectus orbis, Hor. Od. 3, 27, 75 ; cf, in longas orbem qui secuere vias, Ov. Am. 2, 16, 16. — In motion : delphinum similes, qui per maria humida nando Car- piitliium Libycumque secant, cut through, cleave, Virg. A. 5, 595 ; so, aequor, pontum, fretnm (puppe, etc.), id. ib. 5, 218 ; 9, 103 j ,1378 SECT Ov. M. 11, 479 ; 7, 1 ; cf., vada nota (am- nis), id. ib. 1, 370 : ales avis . . . geminis se- cat aera pennis, Cic. Arat. 48; so, aethera pennis (avis), Virg. G. 1, 406 : auras (cor- nus), id. Aen. 12, 268: ventos (Cyllenia proles), id. ib. 4, 257 : arcum sub nubibus (Iris), id. ib. 9, 15, et saep. And so, s.viarn (vias), the Gr. riuvetv hS6v, To lake one's way, to travel a road: ille viam secat ad naves, Virg. A. 6, 900 : hinc velut diversae secari coeperunt viae, Quint. 3, 1, 14. II. Trop. (ace. to no. I., C, 1 and 2) : *A. To cut up, lash in speaking, i. q. to censure, satirize : secuit Lucilius Urbem, Pers. 1, 114— B. To divide (not freq. till after the Aug. period) : quum causas in plura genera secuerunt, Cic. de Or. 2, 27, 117; so, haec in plures partes, Quint. 8, 6, 13 ; cf. id. 4, 5, 6 : quae natura singula- ria sunt secant (corresp. to dividere), id. 4, 5, 25 : sectae ad tenuitatem suam vires (just before, distinguendo, dividendo), id. 12, 2, 13. — Hence, in Hor., like dirimere (no. II.), of disputes, qs. To cut off, i.e. to de- cide them : quo multae magnaeque secan- tur judice lites, Hor. Ep. 1, 16, 42; id. Sat. 1, 10, 15. — And once in Virg. : s. spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam) : quae cuique est for- tuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Virg. A. 10, 107 ("secat, sequi- tur, tenet, habet : ut : Ille viam secat ad naves, id. Aen. 6, 900 : unde et sectas dici- mus, habitus animorum et instituta phi- losophiae circa disciplinam," Serv.). secordiai ae, v. socordia, ad init. Secretarlumi "i n - A remote, soli- tary, or secret place (a post-class, word) : I, In gen. : ignes qui terrae secretariis con- tinentur, App. de Mundo, p. 64 ; id. Flor. p. 358. — II. In partic., A sitting-place (set apart) : \ Of judges, A council-cham- ber, Cod. Theod. 1, 7, 1 ; Cod. Justin. 3, 24, 3 ; 9, 3, 16 ; Laet. de Mort. pers. 15.— 2. Of ecclesiastics, A consistory, conclave, Sulpic. Sev. de S. Mart. 2, 1 ; Paul. Nol. Ep. 32, 16. secrete> adv., v. secerno, Pa., ad fin., adv., no. 2, ji. * secretin!' a d v - [seeretus] Secretly, privately : discere aliquid, Amm. 29, 1. * secretlO* 6nis. f. [secerno] A divid- ing, sundering, separation : estenim inte- rims quasi discessus et secretio ac diremp- tus earum partium, quae ante interitum junctione aliqua tenebantur, Cic. Tusc. 1, 29,71. secret®? adv., v. secerno, Pa., ad fin. SecretllS; a i um > Part, and Pa., from secerno. secta? ae,/. [Part. perf. of seco, sc. via, v. seco, no. I., C, 2, and II., B, ad fin.] Prop., A trodden or beaten way, a path ; footsteps; hence, trop., a (prescribed) way, mode, manner, method of conduct or procedure (syn. ratio, via, etc.) ; most freq. in the phrase sectam (alicujus) sequi (per- sequi, etc.), to follow in the footsteps (of any one) ; hence, also, sectam (alicujus) secu- ti, a party, faction, sect. I. In gen. : nos, qui hanc sectam ra- tionemque vitae, re magis quam verbis, secuti sumus, mode of life, Cic. Coel. 17, 40 ; so, vitae, Quint. 3, 8, 38 ; 12, 2, 6 ; Plin. Pan. 45, 4 ; cf. id. ib. 85, 7 : horum nos hominum sectam atque instituta perse- quimur, Cic. Verr. 2, 5, 70 fin. ; cf. id. Rab. perd. 8 (v. the passage in connection) ; and, sequi ejus auctoritatem, cujus sectam atque imperium secutus est, id. Fam. 13, 4, 2 : omnis natura habet quasi viam quan- dam et sectam quam sequatur, id. N. D. 2, 22: negant se pro Vitruvio sectamque ejus secutis preeatum venisse, Liv. 8, 19 ; cf. id. 29, 27 ; 35, 49 ; 36, 1 ; 42, 31 : diviti- oris sectam plerumque sequuntur Quam- libet et fortes, follow, adhere to, Lucr. 5, 1114 : gallae sectam meam exsecutae, mihi comites, etc., Catull. 63, 15, et saep. II. In partic: A. In philosoph. lang., Doctrines, school, sect (so not freq. until the post-Aug. period) : quo magis tuum, Brute, judicium probo, qui eorum philos- ophorum sectam secutus es, Cic. Brut. 31, 120 ; cf, inter Stoicos et Epicuri sectam secutos pugna perpetua est, Quint. 5, 7, 35 ; and in the plur. : ad morem certas in philosophia sectas sequendi, id. 3, 1, 18 : SECT se cujusdam sectae addicere, id. 3, 2, 22 : assumpta Stoicorum arrogantia sectaque, Tac. A. 14, 57 : Demetrio Cynicam sectam professo, id. Hist. 4, 40 : auctoritatem Sto- icae sectae praeferebat, id. Ann. 16, 32; id. ib. 6, 22 : inter duos diversarum sectarum velut duces, Quint. 5, 13, 59. B. In Appul.. A band of robbers: App. M. 4, p. 153 ; so id. ib. p. 150. * SCCtacuIa. orum, n. [secta] A suc- cession in birth, descent, lineage: natali- um, App. M. 5, p. 165. * sectaries* a, um, adj. [seco] Gelded, castrated : vervex, Plaut. Gapt. 4, 2, 40 (but Fest. p. 149, "sextarius vervex, qui gregem agnorum praecedens ducit," i. e. bell-wether, from secta). * sectatlO; onis, /. [sector] A pursu- ing or striving after ; trop., emulation : boni, Tert. ad ux. 1, 6 fin. Sectator> oris, m. [id.] A follower, at- tendant, adherent ; in the plur., a train, ret- inue, suite (syn. assectator) : I, In gen (rare, but quite class.): "at sectabantui mnlti." Quid opus est sectatoribus 1 (of the train accompanying a candidate), Cic Mur. 34 (shortly afterward, assectatio and assectari) : cf , lex Fabia, quae est de nu- mero sectatorum, id. ib. 34, 71 : num Ga- hinii comes vel sectator ? id. Rab. Post. 8, 21 ; cf., sectator domi. comes in publico, Tac. A. 4, 68 : habet (Thrasea) sectatores vel potius satellites, id. ib. 16, 22 ; id. ib. 5, 1C ffin.: sectator quaestoris, id. ib. 11, 21. — II, In partic, A follower, adherent of a leader or sect (so only post-Aug.) : hie non tam discipulos quam sectatores aliquot habuit, Suet. Gramm. 24 ; cf. Tac. Or. 34 : cohors sectatorum Aristotelis, Gell. 13, 5, 2 : eloquentiae autphilosophiae sectatores, id. 19, 5 ; cf. id. 2, 2, 2. sectlliS; e . "dj- [seco] I. Cut, cleft, di- vided, etc (not ante-Aug.) : ebur, Ov. M. fac. 10 : laminae, Plin. 16, 43, 83 : pavi- menta, made of small cut stones, mosaic, Vitr. 7, 1 ; Suet. Caes. 46 fin;— II. That may be cut, sectile: porruro, cut-leek, chives, Juv. 3, 293 ; Mart. 10, 48 ; Pall. Febr. 24, 11 ; cf. sectivus : lapides, Plin. 36, 22, 44 : tu- ber, id. 16, 39, 76. sectio» 6nis, /. [id.] A cutting, cut- ting off, cuttingup,: J. Lit. : A. In gen. (so only post-Aug.) : sectio et partitio cor- poris (humani), Gell. 20, 1, 39 ; so. corpo- rum, Vitr. 2, 2 : prima cymarum, Plin. 19; 8,41. — B. In partic: * 1, A cutting of diseased parts of the body: (mandrago ras) bibitur ante sectiones punctionesque ne sentiantur, Plin. 25, 13, 94 fin, — * 2. A gelding, castration, App. M. 7, p. 199. — 3. Publicists' (. t., A dividing, parcelling out, or distribution by auction of captured or confiscated goods (the prevailing and quite class, signif.) : cujus praedae sectio non venierit, Cic Inv. 1, 45 Jin. ; so * Caes. B. G. 2, 33, 6 ; Cic Fragm. ap. Gell. 13, 24, 6 ; id. Phil. 2, 26 ; 29 ; Var. R. R. 2, 10. 4 ; Tac H. 1, 90 ; id. Ann. 13, 23 ; Suet. Vit. 2. Cf. Rein's R6m. Privatr. p. 496 Anm., and v. sector, no. II. — * H. Aji a geomet- rical 1. 1., A section : ut de ratione dividen- di, de sectione in infinitum, etc., Quint 1, 10, 49. sectius. v. secus, ad init. SCCtlVUS? a . um, adj. [seco] That may be cut: porrum, cut-leek, chives, Col. 11, 3, 30; 12, 8, 3 (also cited in Pall. Febr. 24, 11) ; Plin. 19, 6, 33. Cf. sectilis, no. II. 1. Sector; or i s i m. [id.] One who cuts or cuts off, a cutter (rare, but quite class.) : 1. Lit. : zonarius, a cut-purse, Plaut. Trin. 4, 2, 20 : collorum, a cut-throat, Cic. Rose. Am. 29, 80, v. no. II. ; so id. ib. 31 fin. : feni, a hay-cutter, mower, Col. 11, 1, 12. — II. Publicists' t. t., A bidder, purchaser at the public sale of goods captured or confiscated by the State : " sectores vocantur qui pub- lica bona mercantur," Gai. Dig. 4, 146 : " cum de bonis et de caede agatur, testi- monium dicturus est is, qui et sector est et sicarius : hoc est, qui et illorum ipso- rum bonorum. de quibus agitur, emptor atque possessor est et eum hominem oc- cidendum curavit, de cujus morte quae ritur," Cic. Rose Am. 36, 103. So id. Phil. 2, 26 fin.; 13,14,30; Crassus in Cic. Fam 15, 19, 3 ; Tac H. 1, 20 ; Flor. 2, 6, 48 ; Pa- cat. Pan. Theod. 25, 28 ; Claud. IV. Cons Hon. 496. Cf. Pseudo-Ascon. Cic. Verr- SE CU S, 1, 20, p. 172, and 2, 1, 23, p. 177 ed. Orell. In a double sense, with the signif. no. 1 : nescimus per ista tempora eosdem fere sectores fuisse collorum et bonorura ? cut- throats and culpurses, Cic. Rose. Am. 29, 80. — * B. Trop. : hinc rapti pretio fasces sectorque favoris Ipse sui populus, seller of his favor, Luc. 1, 178. 2. sector- atus, 1. (archaic inf., sec- tarier, l'laut. MiL 2, 1, 13; id. Rud. 1, 2, 57; Hor. S. 1, 2, 78) v. dtp. irttens. a. [sequor] To follow continually or eagerly, in a good or bad sense ; to run after, attend, accom- pany ; to follow after, chase, pursue (freq. and quite class.): I, Lit: A. ' n gen.: equidem te jam sector quintum nunc an- num, Plaut. Pers. 2, 1, 5 ; id. Epid. 3, 4, 50 ; cf., Chrysogonum (servi), Cic. Rose. Am. 28, 77 : praetorem circum omnia fora, id. Verr. 2, 2, 70 : neque te quisquam stipa- tor Praeter Crispinum sectabitur, Hor. S. 1, 3, 13!) : equitum manus quae regem ex more sectatur, Tac. A. 15, 2 ; id. ib. 15, 33 fin. ; Gell. 20, 6, et snep. : mulieres secta- rier, to run after, Plaut. Mil. 2, 1, 13; so id. ib. 3, 1, 183 ; cf., desine matronas sec- tarier, Hor. S. 1, 2, 78 : ipse suas sectatur oves, at Alius agnos, accompanies, guards, Tib. 1, 10, 41; cf, aratrum, to follow the plough, id. 2, 3, 7; and, canes, to follow t/te hounds (that hunt on before), Prop. 3, 14, 14 : — aliquem, to run after, pursue, Cato in Gell. 17, G : homo ridicule insanus, qui ejusmodi est, ut eum pueri sectentur, Cic. Verr. 2, 4, 66: ne scutica dignum horri- bili sectere flagello, Hor. S. 1, 3, 119 : ex- agitet nostros manes sectetur et umbras, etc., Prop. 2, 8, 19. — Absol. : homo coe- pit me obsecrare, ut sibi liceret diacere id de me : sectari jussi (alluding to the train of followers who accompauied the an- cient philosophers), 'Per. Eun. 2, 2, 31 ; id. Phorm. 1, 2, 36 : at sectabantur multi . . . Quid opus est sectatoribus? (of the train of a candidate), Cic. Mur. 34 ad init. B. I" partic., To pursue, chase, hunt animals : sues silvatieos in montibus, Var. in Non. 555, 31 : sectaris, Virg. E. 3, 75. So, bestiain, gallinam, leporein, etc., Plaut. Mil. 2, 2, 7 ; 23 ; 106 ; 2. 3, 13 sq. ; 2, 6, 25; Hor. S. 1, 2, 106 ; 2, 2, 9, et saep. : cer- vam videre fugere, sectari canes, Ter. Ph. proL 7. IT- Trop., To follow or strive after; to pursue eagerly (so freq. not till after the Augustan period; not in Cic.) : quid vos hanc miseram ac tenuem sectamini praedam 1 * Cae3. B. G. 6, 35, 8 ; so, prae- daui, Tac. A. 1, 65 : facinora, Plaut. Mil. 3, 1, 28 : lites, Ter Ph. 2, 3, 61 : nomina tiro- num, Hor. S. 1, 2, 16: gymnasia aut por- ticus, Plin. Ep. 1, 22, 6: omnes dicendi Veneres, Quint 10, 1, 79 ; cf., quas figu- ras, id. 9, 3, 100 : voluptatem, id. 10. 1, 28: eminentes virtutes, to seek- out, Tac. A. 1, 80 : contumaciam sententiarum, habitum vultumque ejus, to seek to imitate, id. ib. 16, 22, et saep.— (Jj) With a relative or in- tentional clause : mitte sectari, rosa quo locorum Sera moretur, Hor. Od. 1, 38, 3: non ut omnia dicerem sectatus, sed ut maxime necessaria, Quint 1, 10, 1. ^^p 3 In a pass, signif. : qui vellet se a cane sectari, Var. R. R. 2, 9, 6. * sectorius, a, um, adj. [1. sector, no. II.] Of or belonging to the purchase of cap- tured or confiscated effects .- interdictum, Gai. Dig. 4, 146. Sectrix. icis, /. [id.] She that pur- chases confiscated goods : proscriptionum, Plin. 36, 15, 24, § 116. Sectoral ae >/- [seco] A cutting, cut (a very rare word) : I, Abstr.: Var. L. L. 5, 24, 33 : callaides sectura formantur, alias fragiles, Plin. 37, 8, 23 fin.; id. 17, 17, 28.—* H. C o n c r., in the plur., Diggings, mines: aerariae secturae, copper mines, Caes. B. G. 3, 21 fin. dub. (al. structurae, v. h. v.). 1. SectUS, a. um - Part., from seco. * 2. sectuS. us, m. [sequor] A speech : Mart. Cap. 1, 10. * secubatio. onis,/. [secubo] A lying or sleeping alone, Solin. 26. seCUbltUSi us, m. [id.] A Iwing or sleeping alone. Catull. 64, :,S1 : Of. Am. 3, 10, 16 ; in the plur. : id. ib. 43. se-cnbOi ui, 1. v. n. : I. To lie alone, j sleep by one's self or without a bed-fellow j SE CU (not in Cic.) : of a man : Catull. 61, 105 ; Liv. 39, 10 ; Quint. 7, 8, 2 ; Suet. Tib. 7 fin. ; of a woman : Tib. 1, 3, 26 ; Ov. Am. 3, 10, 2 ; id. Fast 2, 328.— ij. In gen., To live alone or in solitude: miles depositis annosus sccubat armis, Prop. 2, 25, 5 ; so App. M. 2, p. 123. + scculai ae,/. [seco] A sickle, so called by the Campanians: Var. L. L. 5, 31, 38. SCCUlaris (saec.), e, adj. [seculum] I, Of or belonging to a seculuro : ludi, secular games, celebrated at the expira- tion of a long period (under Augustus, of a hundred and ten years), and contin- uing three days and three nights, " Var. and Liv. in Censor, de Die nat. 17; Val. Max. 2, 4. 5 ;" Suet. Aug. 31 ; id. Claud. 21 ; id. Vit. 2 ; Plin. 7, 48, 49 ; Tac. A. 11, 11 ; Suet. Dom. 4. Cf. Mitscherl. ad Hor. Carm. Sec. : — carmen, a hymn sung at the secular games ; a secular hymn. Such a one is that composed by Horace, at the command of Augustus, for the secular games under his reign (737 A.U.C.) ; cf. Suet. Vit. Hor. — H, In the Church Fa- thers (ace. to seculum, no. II., C) World- ly, temporal, prof ane, lay, secular; pagan, heathen : homines (opp. monachi), Hier. Ep. 60, 11 : historia, Sednl. in Cone, post Ep. 7, 9 : exempla, Tert Exhort ad Cast. 13 (al. seculi) : feminae quaedam (Dido, Lucretia), id. ib. fin. Seculum (also written saeculum. Contr. collat. form, seclum, poet. ; so al- ways in Lucret ; in other poets not so freq. as seculum), i, n. dim. [1. secus] orig., i. q. genus, soboles, A race brought forth ; a breed, generation (so in Lucret. passim; later, very rarely), usually in the plur. : secla propagare, Lucr. 1, 21 ; cf. id. 2, 173 ; 5, 848 ; and id. 1, 598 : secla animantum, the races of animals, animals, id. 2, 77 ; so id. 5, 853 : hominum, id. 1, 468 ; 5, 340 ; cf. id. 6, 723 : ferarum, id. 2, 995 ; 3, 753 ; 4, 414; 688, et saep.; cf., silvestria fera- rum, id. 5, 965 ; and, serpenria ferarum, id. 6, 767 : mortalia, id. 1. 1091 ; 5, 803 ; 986 ; 1237, et al. : bucera (coupled with lanigerae pecudes), id. 5, 864, and fi, 1236 ; cf., vetusta cornicum (coupled with cor- vorum greges), id. 5, 1083 ; and, aurea pa- vonum, id. 2, 503: totisque exspectent secula ripis, i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592. — In the sing. : et muliebre oritur patrio de semine se- clum. the female sez, women, Lucr. 4, 1223 ; so, muliebre, id. 5, 1020 ; id. 2, 10 sq. II. Transf.:A.Ina narrower sense, like yeved, The ordinary lifetime of the human species, A lifetime, generation, age (of 33£ years) (so quite classical; esp. freq. in the meton. signif. no. 2 ; v. the follg.) : cum ad idem, unde semel pre- fect» sunt, cuncta astra redierint . . . turn ille vere vertens annus appellari potest : in quo vix dicere audeo, quam multa se- cula hominum teneantur, Cic. Rep. 6, 22 Mos. ; Liv. 9, 18 : quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed seculis sci- mus esse disjunctas, Hier. de Vit. Cler. 4, p. 262. Cf. Censor, de Die nat. 17 : Auct. ap. Serv.Virg. A. 8, 508; Eel. 4, 5.— Hence, 2, M e to n., i. q. The human race living in a particular age, or the prevailing spirit of the age, A generation, an age, the times: serit Arbores quae alteri seculo prosient, Statius in Cic. de Sen. 7, 24 : in id secu- lum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poetarum esset Cic. Rep. 2, 10 (for which, quorum aetas cum in eorum tempora incidisset id. Or. 12, 39 ) : ipse fortasse in hujus seculi errore versor, id. Parad. 6, 3, 50 ; cf. id. Phil. 9, 6 ; and, o nostri infamia secli, Ov. M. 8, 97 ; cf. also, novi ego hoc seculum, moribus quibus siet Plaut. Trin. 2, 2, 6 ; id. True. prol. 13 ; and, hoccine seclum ! o scelera ! o genera sacrilega, o hominum impurum! Ter. Ad. 3, 2, 6 ; id. Eun. 2. 2, 15 : nee mutara repertam esse dicunt mulierem ullo in seculo, Plaut. Aul. 2, 1, 7: Cato nidi seculo literas Graecas didicit Quint. 12. 11, 23 ; so, rude, id. 2, 5, 23 : grave ne rediret seculum Pyrrhae, Hor. Od. 1, 2, 6 : primo statim bearjssimi seculi ortu, Tac. Agr. 3 ; so, beatissimum, id. ib. 44 : felix ef aureum, id. Or. 12; Quint. 8, 6, 24, et saep. : nemo illic vitia ridet, nee corrum- pere et corrumpi seculum vocatur, is call- SECU ed the spirit of the age, Tac. G. 19 ;— Cic. Rep. 2, 10; cf., res publica constituta non una hominum vita sed aliquot seculis et aetatibus, id. ib. 2, 1 : pcrpetua seculorum admiratione celebrantur. Quint. 11, I, 13 : fecunda culpae secula. Hor. (Jd. 3. 6, 17 : duravit secula ferro, id. Epod. 16, 65 ; cf , sic ad fcrrum veuistis ab auro secula, Ov. M. 15, 261. B. In a wider sense, The utmost life- tim<- of man, A ptriod of a hundred years, a century: •'seclum spatium annorum cen- tum vocarunt" Var. L. L. 6. 2 fin. ; cf Pest. s. v. secularks, p. 147; and Cen- sor, de Die nat. 17 : qnuin (Numa) illam sapientiam constituendae civitatis duobus prope seculis ante cognovit, quam earn Graeci Datum esse senseruutj Cic. de Or. 2, 37, 154 : seculo festas referente luces, Hor. Od. 4, 6, -12.— Hence. 2. I n gen., like our Age, for an indef- initely long period (so usually in Ihcplur. only) : (Saturni stella) nihil itnmutat eem- piternis seculorum aetatibus, quin eadem iisdem temporibus efficiat, Cic. N. D. 2, 20, 52 : aliquot seculis post, id. Verr. 2, 4, 33 ; cf. id. Univ. 1 ; so, tot id. Verr. 2. 4, S3 ; id. Acad. 2, 5. 15 : quot, Quint 12, 11, 22 : multa, Cic. Rep. 2. 10 fin. ; 6, 26 ; id. de Or. 2, 5. 21 ; id. Cat. 2, 5, 11 ; id. Fam. 11, 14, 3: plurima, id. Rep. 3, 9 : sexcen- ta, id. Fat 12, 27 : omnia, id. Lael. 4, 15 ; id. Phil. 2, 22, 54 ; 4, 1, 3 : vir seculorum memoria dignus, Quint. 10, 1, 104 ; cf. id. 3, 7, 18 : facto in secula ituro, to future ages, to posterity, Sil. 12, 312 ; 60 Plin. Pan. 55 ; cf, in famam et secula mitti, Luc. 10, 533 : tarda gelu seclisque efleta senectus, with (many) years, Virg. A. 8, 508 ; cf in the sing. .- lonsro putidam (anum) seculo, Hor. Epod. 8, 1 ; Quint 10, 1, 113. C. lu Christian authors, analogous to the biblical Q71J? and aiuiv, The world, worldliness : etservientem corpori Absol- ve vinclis seculi, Prud. orctp. 2, 583; so id. Cath. 5, 109 ; Paul. Nol. Ep. 23, 23 fin., et saep. ; hence also for heoxlienigm .- se- culi exempla, Tert Exhort ad cast. 13 (al. secularia). secum» v. cum. no. II., ad fin., and sui. secundani; crura, m. [secundus] (sc. milite8) Soldiers of the second legion (like primani, tertiani, decimani, ect.): secun- dani terga hostium caedunt (preceded by secuudae legionis principes hastatique), Liv. 34, 15 fin. ; so id. 34, 46 fin. ; 41, 3 ; Tac. H. 5, 16 ; Plin. 3, 4 : 5, § 36. secundarius. a, um, adj. [id.] I. Of or belonging to the second class, sort, or quality (mostly technical); second-rate, middling, inferior : mel, Col. 12, 11, 1 : passum. id. 12, 39, 2 ; Plin. 14, 9, 11 : triti- cum, id. 18. 9, 20 : panis, id. 18, 10, 20 ; Suet Aug. 76, et saep. — II. Of abstract things (Ciceronian) : in hoc loco caput erit illud accusatori, si demonstrare pote- nt etc. . . . secundarium, si, etc., Cic. Inv. 2, 7, 24 : habet statum res publica de tr-j- bus secundarium, id. Rep. 1, 42. *SeCUndatHS>« s . m - [id.] The second place or rank: alteri primatum damns, alteri secundatum, Tert. Anim 27. secundCj adv., v. sequor, Pa., ad fin. secundiceriusi o, ">■ [secundus-ce- ra] A functionary of the second rank, Cod. Justin'. 2, 17, 4 ; cf. ib. 2, tit 7 : de primi- cerio et secundicerio et notariis. 1 . SO cundo. adv.,v. sequor, Pa., ad fin. 2. secundo, are, v. a. [secundus] *£, To direct favorably, to adjust, adapt, ac- commodate : i;empus ei res secundes, Plaut. True. 4, 2, 3,— II. To favor, further, sec- ond (poet, and in post-Aug. prose) : jam liquidum nautis aura secundat iter. Prop. 3, 21, 14 ; so, aquas (aura), Ov. Her. 13. 136; and absol.: secundante vento, the wind being favorable, Tac. A. 2. 24; Just 26, 3, 4 : di nostra incepta secundent, Yir_- A. 7, 259 ; so, votum (deus), Sen. Here, fur. 645 : cursum (Fortuna). Aus. Prof, 19, 9 : eventus, Virg. G. 4, 397 : rite secunda rent visus, thatlhey would prosper wtll the tokens, i. e. secure them a favorable issue, id. Aen. 3, 36 ; so, visa, Luc! 1, 635 ; Sil. 8, 125. secundum- aiv - and praep., v. se- quor, Pa., ad Jin. secundus- a, um, v. sequor, Pa. secures adv., v. securus, ad fin. 1379 SB C O 29, 9 : Caesar munitione flumen a monte eeclusit, Caec. B. C. 3, 97, 4 ; so Plin. 36, 15, 24 fin. : cur lima queat terram seclu- dere lumine, Lucr. 5, 752 : stabula ad earn rem seclusa, set apart, Var. R. R. 2, 2, 15. — II. Trop. : * A. To shut off, seclude : a libero spiritu atque a communi luce seclu- sum, Cic. Verr. 2, 5, 9. — B. To separate, remove: corpore vitam, * Plaut. Rud. 1, 4, 1 : secludite curas, shut out, exclude, i. q. excludite, Virg. A. 1, 562 Serv. — Hence seclusus, a, um, Pa.. Sundered, sepa- rated, remote, secluded : his devium quod- dam iter esse seclusum a concilio deo- rum, Cic. 'fuse. 1, 30 : seclusum nemus, Virg. A. 6, 704. Absol. : in secluso, in a remote, secluded place, Var. R. R 3, 5, 6. — Comp., Sup., and Adv. do not occur. seclum, i. v. seculum. seclusorium- «\ «• [secludo] A place for shutting -up fowls, a coop, Var. R. R. 3,5, 5. seclusus? a, um > Part, and Pa., from secludo. SecOj cui, ctum (Part.fut., secaturus, Col. 5, 9, 2), 1. v. a. To cut, cut off, cut up (quite class.): J, Lit.: A. In gen.: le- ges duodecim tabularum, si plures forent, quibus reus esset judieatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt, Gell. 20, 1, 48 sq. ; cf., et judicatos in partes secari a credi- toribus leges erant, Tert. Apol. 4. See Dirks. Transl. p. 257 sq. : cape cultrum, seca Digitum vel aurem, Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq. : omne animal secari ac dividi po- test, nullum est eorum individuum, Cic. N. D. 3, 12 : pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14, 4 ; so, 6ectae herbae, Hor. S. 2, 4, 67 : dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Ho- meric notcrds lectin;), Virg. A. 3, 464 ; so, marmora, Hor. Od. 2, 18, 17 ; Luc. 10, 114. B. In parti c. : 1, Medic. 1. 1, To cut surgically ; to operate on ; to cut off or out, amputate, excise, etc. : in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur, Cic. Phil. 8,5, 15 ; cf. Plin. 29, 1, 6. So, membra, id. 26, 11, 69 : vomicam, Plaut. Pers. 2, 5, 13 : varices Mario, Cic. Tusc. 2, 15 (for which, excidi- tur, Cels. 7, 31) ; cf. of the same, C. Ma- riua cum secaretur, ut supra dixi, prin- cipio vetuit se alligari : nee quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus, was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22. Hence, also, secta, brum, n., absol., Parts of the body operated upon : secta recentia, Plin. 31, 11, 47, § 126. 2. To cut, geld, castrate (so very rarely) : puer avari sectus arte mangonis, Mart. 9, 7 ; so, sectus Gallus (corresp. to eviratus), id. 5, 41. C. Trans f. (mostly poet, and in post- Aug. prose) : 1. To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, no. 2) : ambo (pos- tes) ab infimo tarmes secat, the worms are gnawing them, they are worm-eaten, Plaut. Most. 3, 2, 140 : acuto ne secer ungui luc- tantis, lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47 ; cf, genae rigido ungue sectae, Ov. F. ■ 6, 148 ; so, teneras plantas tibi (glacies), Virg. E. 10, 49 : corpora (hirsuti vepres), id. Georg. 3, 444 : crura (sentes), Ov. M. 1, 509 : pete ferro Corpus et intorto verbere • terga seca, cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22 ; so, sectus flagellis, loris, etc., Hor. Epod. 4, 11 ; Mart. 10, 5, et al. : si quern podagra secat, gnaws, torments, Catull. 71, 2 ; imitated by Martial : podagra cheragraque secatur Gaius, Mart. 9, 93. 2, Like the Gr. re/nvtiv, and our to cz^, i. q. To divide, cleave, separate ; to cut through in motion, i. q. to run through, sail through, fly through, etc. : quos (populos) secans interluit Allia, Virg. A. 7, 717 ; so, medios Aethiopas (Nilus), Plin. 5, 9, 10, § 53 : me- dios agros (Tiberis), Plin. Ep. 5, 6, 12: medium agmen (Turnus),Virg. A. 10,440: i agrum (limes), Plin. 18, 34, 77 : palatum (satura), Cels. 8, 1 : coelum (zonae), Ov. M. 1, 46 : sectus orbie, Hor. Od. 3, 27, 75 ; cf, in longas orbem qui sccuere vias, Ov. Am. 2, 16, 16. — In motion : delphinum 6imiles, qui per maria humida nando Car- patliium Libycumque secant, cut through, cleave, Virg. A. 5, 595 ; so, aequor, pontum, ircttim (puppe, etc.), id. ib. 5, 218 ; 9, 103 ; ,1378 SECT Ov. M. 11, 479 ; 7, 1 ; cr., vada nota (am- nis), id. ib. 1, 370 : ales avis . . . geminis se- cat aera pennis, Cic. Arat. 48 ; so, aethera pennis (avis), Virg. G. 1, 406 : auras (cor- nus), id. Aen. 12, 268: ventos (Cyllenia proles), id. ib. 4, 257 : arcum sub nubibus (Iris), id. ib. 9, 15, et saep. And so, s. viam (vias), the Gr. rluveiv blov, To take one's way, to travel a road : ille viam secat ad naves, Virg. A. 6, 900 : hinc velut diversae secari coeperunt viae, Quint. 3, 1, 14. II. Trop. (ace. to no. I., C, 1 and 2) : *A. To cut up, lash in speaking, i. q. to censure, satirize : secuit Lucilius Urbem, Pers. 1, 114- — B. To divide (not freq. till after the Aug. period) : quum causas in plura genera secuerunt, Cic. de Or. 2, 27, 117 ; so, haec in plures partes, Quint. 8, 6, 13 ; cf. id. 4, 5, 6 : quae natura singula- ria sunt secant (corresp. to dividere), id. 4, 5, 25 : sectae ad tenuitatem suam vires (just before, distinguendo, dividendo), id. 12, 2, 13. — Hence, in Hor., like dirimere (no. II.), of disputes, qs. To cut off, i. e. to de- cide them : quo multae magnaeque secan- tur .judice lites, Hor. Ep. 1, 16, 42 ; id. Sat. 1, 10, 15. — And once in Virg. : s. spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam) : quae cuique est for- tuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i, e. indulges in, entertains, Virg. A. 10, 107 ("secat, sequi- tur, tenet, habet: ut: Ille viam secat ad naves, id. Aen. 6, 900 : unde et sectas dici- mus, habitus animorum et instituta phi- losophiae circa disciplinam," Serv.). secordia* ae > v - socordia, ad init. Secretarium* ". *• -4 remote, soli- tary, or secretplace (a post-class, word) : I, In gen.: ignes qui terrae secretariis con- tinentur, App. de Mundo, p. 64 ; id. Flor. p. 358. — II. In partic, A sitting-place (set apart) : 1. Of judges, A council-cham- ber, Cod. Theod. 1, 7, 1 ; Cod. Justin. 3, 24, 3 ; 9, 3, 16 ; Lact. de Mort. pers. 15.— 2. Of ecclesiastics, A consistory, conclave, Sulpic. Sev. de S. Mart. 2, 1 ; Paul. Nol. Ep._32, 16. secretej adv., v. secerno, Pa., ad Jin., adv., no. 2, /J. * Secretins <**>■ [secretus] Secretly, privately : discere aliquid, Amm. 29, 1. * secretlO; 6nis, /. [secerno] A divid- ing, sundering, separation : est enim inte- ritus quaBi discessus et secretio ac diremp- tus earum partium, quae ante interitum junctione aliqua tenebantur, Cic. Tusc. 1, 29, 71. secrete- adv., v. secerno, Pa., ad Jin. secretuS; % um, Part, and Pa., from secerno. Secta- ae,/. [Part. perf. of seco, sc. via, v. seco, iio. I., C, 2, and II., B, ad Jin.] Prop., A trodden or beaten way, a path ; footsteps; hence, trop., a (prescribed) way, mode, manner, method of conduct or procedure (syn. ratio, via, etc.) ; most freq. in the phrase sectam (alicujus) sequi (per- sequi, etc.), to follow in the footsteps (of any one) ; hence, also, sectam (alicujus) secu- ti, a party, faction, sect. I, In gen. : nos, qui hanc sectam ra- tionemque vitae, re magis qunm verbis, secuti sumus, mode cf life, Cic. Coel. 17, 40 ; so, vitae, Quint. 3, 8, 38 ; 12, 2, 6 ; Plin. Pan. 45, 4 ; cf. id. ib. 85, 7 : horum nos hominum sectam atque instituta perse- quimur, Cic. Verr. 2, 5, 70 Jin. ; cf. id. Rab. perd. 8 (v. the passage in connection) ; and, sequi ejus auctoritatem, cujus sectam atque imperium secutus est, id. Fam. 13, 4, 2 : omnis natura habet quasi viam quan- dam et sectam quam sequatur, id. N. D. 2, 22 : negant se pro Vitruvio sectamque ejus secutis precatum venisse, Liv. 8, 19 ; cf. id. 29, 27 ; 35, 49 ; 36, 1 ; 42, 31 : diviti- oris sectam plerumque sequuntur Quam- libet et fortes, follow, adhere to, Lucr. 5, 1114 : gallae sectam meam exsecutae, mihi comites, etc., Catull. 63, 15, et saep. II. I n partic. : A. 1° philosoph. lang., Doctrines, school, sect (so not freq. until the post-Aug. period) : quo magis tuum, Brute, judicium probo, qui eorum philos- ophorum sectam 6ecutus es, Cic. Brut. 31, 120 ; cf, inter Stoicos et Epicuri sectam secutos pugna perpetua est, Quint. 5, 7, 35 ; and in the plnr. : ad morem certas in philosophia sectas sequendi, id. 3, 1, 18: SB. CT se cujusdam sectae addicere, id. 3, 2, 22: assumpta Stoicorum arrogantia sectaque, Tac. A. 14, 57 : Demetrio Cynicam sectam professo, id. Hist. 4, 40 : auctoritatem Sto- icae sectae praeferebat, id. Ann. 16, 32; id. ib. 6, 22 : inter duos diversarum sectarum velut duces, Quint. 5, 13, 59. B. In Appul., A band of robbers: App. M. 4, p. 153 ; so id. ib. p. 150. * SectaCUla> orum, n. [secta] A suc- cession in birth, descent, lineage: natali- um, Apjj. M. 5, p. 165. * sectariusi «> um, adj. [seco] Gelded, castrated : vervex, Plaut. Capt. 4, 2, 40 (but Fest. p. 149, lt sexlarius vervex, qui gregem agnorum praecedens ducit," i. e. bell-wether, from secta). * SectatlO) onis, / [sector] A pursu- ing or striving after; trop., emulation: boni, Tert. ad ux. 1, 6 Jin. sectator» oris, m. [id.] A follower, at- tendant, adherent ; in the plur., a train, ret- inue, suite (syn. assectator) : I, In gen. (rare, but quite class.) : " at 6ectabantui multi." Quid opus est sectatoribus ? (of the train accompanying a candidate), Cic Mur. 34 (shortly afterward, assectatio and assectari) : cf , lex Fabia, quae est de nu- mero sectatorum, id. ib. 34, 71 : num Ga- binii comes vel sectator ? id. Rab. Post. 8, 21 ; cf, sectator domi, comes in publico, Tac. A. 4, 68 : habet (Thrasea) sectatores vel potius satellites, id. ib. 16, 22 ; id. ib. 5, 10 Jin.: 6ectator quaestoris, id. ib. 11, 21. — II, In partic, A follower, adherent of a leader or sect (so only post-Aug.) : hie non tam discipulos quam sectatores aliquot habuit, Suet. Gramm. 24 ; cf. Tac. Or. 34 : cohors sectatorum Aristotelis, Gell. 13, 5, 2 : eloquentiae autphilosophiae sectatores, id. 19, 5 ; cf. id. 2, 2, 2. SectxllS; e. "dj- [seco] I. Cut, cleft, di- vided., etc. (not ante-Aug.) : ebur, Ov. M. fee. 10 : laminae, Plin. 16, 43, 83 : pavi- menta, made of small cut stones, mosaic, Vitr. 7, 1 ; Suet. Caes. 46 Jin.—ll, That may be cut, sectile: porrum, cut-leek, chives, Juv.3,293; Mart. 10, 48; Pall. Febr. 24, 11 ; cf. sectivus : lapides, Plin. 36, 22, 44 : tu- ber, id. 16, 39, 76. sectlO) onis, /. [id.] A cutting, cut- ting off, cuttingup.: I. Lit. : A. In gen. (so only post-Aug.) : sectio et partitioeor- poris (humani), Gell. 20, 1, 39 ; so, corpo- rum, Vitr. 2, 2 : prima cymarum, Plin. 19; 8,41. — B. In partic: * 1. A cutting of diseased parts of the body : (mandrago ras) bibitur ante sectiones punctiohesque ne sentiantur, Plin. 25, 13, 94 Jin. — *2. -^ gelding, castration, App. M. 7, p. 199. — 3. Publicists' 1. 1., A dividing, parcelling out, or distribution by auction of captured or confiscated goods (the prevailing and quite class, signif.) : cujus praedae sectio non venierit, Cic. Inv. 1, 45 Jin. ; so * Caes. B. G. 2, 33, 6 ; Cic. Fragm. ap. Gell. 13, 24, 6 ; id. Phil. 2, 26 ; 29 ; Var. R. R. 2, 10, 4 ; Tac H. 1, 90 ; id. Ann. 13, 23 ; Suet. Vit. 2. Cf. Rein's Rom. Privatr. p. 496 Anm., and v. sector, no. II. — * H, Ap a geomet- rical 1. 1., A section : ut de ratione dividen- ds de sectione in infinitum, etc., Quint 1, 10, 49. sectiuSi v - secus, ad init. SCCtivus- a . uni, "dj. [seco] That may be cut : porrum, cut-leek, chives, Col. 11, 3, 30; 12, 8, 3 (also cited in Pall. Febr. 24, 11) ; Plin. 19, 6, 33. Cf. sectilis, no. II. 1. sector^ oris, m. [id.] One who cuts or cuts off, a cutter (rare, but quite class.) : 1. Lit. : zonarius, a cut-purse, Plaut. Trin. 4, 2, 20 : collorum, a cut-throat, Cic. Rose Am. 29, 80, v. no. II. ; so id. ib. 31 fin. : feni, a hay-cutter, mower, Col. 11, 1, 12. — II. Publicists' t. t, A bidder, purchaser al the public sale cf goods captured or confiscated by the State: "sectores vocantur qui puh- lica bona mercantur," Gai. Dig. 4, 146 : " cum de bonis et de caede agatur, testi- monium dicturus est is, qui et sector est et sicarius : hoc est, qui et illorum ipso- rum bonorum, de quibus agitur, emptor atque possessor est et eum hominem oc- cidendum curavit, de cujus morte quae ritur," Cic. Rose Am. 36, 103. So id. Phii. 2, 26 fin. ; 13,14,30; Crassus in Cic. Fam. 15, 19, 3 ; Tac. H. 1, 20 ; Flor. 2, 6, 48 ; Pa- cat. Pan. Theod. 25, 28; Claud. IV. Cons Hon. 496. Cf. Pseudo-Ascon. Cic. Verr- S E CU 2, 1, 20, p. 172, and 2, 1, 23, p. 177 ed. Orell. In a double sense, with the signif. no. 1 : ne8cimus per ieta tempera cosdem fere sectorcs fuisse collorum et bonorum 1 cut- throats and cutpurscs, Cic. Rose. Ain. s>9, 80. — *B. Trdp.: hinc rapti pretio fasces eectorque favoris Ipse sui populus, seller of his favor, Luc. 1, 178. 2. sector- atus, 1. (archaic inf., sec- taries l'lnut. MiL 2, 1, 13; id. Rud. 1, 2, 57; Hor. S. 1, 2, 78) v. dip. intens. a. [sequorj To follow continually or eagerly, in a good or bad sense ; to run after, attend, accom- pany ; to follow after, chase, pursue (freq. and quite class.); I, Lit: A. ' n gen.: equidem tc jam sector quintnm hune an- num, Plaut. Pers. 2, 1, 5 ; id. Epid. 3, 4, 50; cf., Chrysogonum (servi), Cic. Rose. Am. 28, 77 : praetorem circum omnia forn, id. Verr. 2, 2, 70 : neque te quisquam stipa- tor Praeter Crispinum sectabitur, Hor. S. 1, 3, 130 : equitum manus quae regem ex more sectatur, Tac. A. 15, 2 ; id. ib. 15, 33 fin.; Gell. 20, 6, et saep. : mulieres secta- ries to run after, Plaut. Mil. 2, 1, 13; so id. ib. 3, 1, 183 ; cf., desine matronas sec- taries Hor. S. 1, 2, 78 : ipse suas sectatur oves, at Alius agnos, accompanies, guards, Tib. 1, 10, 41; cf, aratrum, to follow the plough, id. 2, 3, 7; and, canes, to follow the hounds (that hunt on before), Prop. 3, 14, 14 : — aliquem, to run after, pursue, Cato in Gell. 17, G : homo ridicule insanus, qui ejusmodi est, ut eum pueri sectentur, Cic. Verr. 2, 4, 00: he ecutica dignum horri- bili sectere llagello, Hor. S. 1, 3, 119 : ex- agitet nostras manes sectetur et umbras, etc., Prop. 2, 8, 19. — Absol. : homo coe- pit me obsecrare, ut sihi liceret diseere id de me : sectari jussi (alluding to the train of followers who accompanied the an- cient philosophers), Ter. Eun. 2, 2, 31 ; id. Phorm. 1, 2, 36 : at sectabantur multi . . . Quid opus est sectatoribus? (of the train of a candidate), Cic. Mur. 34 od init, J5. I Q partic, To pursue, chase, hunt animals : sues silvaticos in montibus, Var. in Non. 555, 31 : sectaris, Virg. E. 3, 75. So, bestiam, galliuam, leporem, etc., Plaut. Mil. 2, 2, 7 ; 23 ; 106 ; 2, 3, 13 sq. ; 2, 6, 25; Hor. S. 1, 2, 106 ; 2, 2, 9, et saep. : cer- vam videre fugere, 6ectari canes, Ter. Ph. prol. 7. II, Trop., To follow or strive after; to pursue eagerly (so freq. not till after the Augustan period; not in Cic): quid vos hanc miseram ac tenuem sectamini praedam ? * Caes. B. G. 6, 35, 8 ; so, prae- 5am, Tac. A. 1, 65 : facinora, Plaut. Mil. 3, 1, 28 : lites, Ter Ph. 2, 3, 61 : nomimi tiro- tmm, Hor. S. 1, 2, 16: gymnasia aut por- ticus, Plin. Ep. 1, 22, 6: omnes dicendi Veneres, Quint. 10, 1, 79; cf, quas figu- ras, id. 9, 3, 100 : voluptatem, id. 10. 1, 28: eminentes virtutes, to seek out, Tac. A. 1, 80 : contumaciam sententiarum, habitum vultumque ejus, to seek to imitate, id. ib. 16, 22, et saep.— (/2) With a relative or in- tentional clause : mitte sectari, rosa quo locorum Sera moretur, Hor. Od. 1, 38, 3: non ut omnia dicerem sectatus, sed ut maxime necessaria, Quint. 1, 10, 1. I^^In a pass, signif.: qui vellet se a cane sectari, Var. R. R. 2, 9, 6. * sectorius, a, urn, adj. [1. sector, no. II.] Of or belonging to thepurchase of cap- tured or confiscated ejfects : interdictum, Gai. Dig. 4, 146. sectrix. icis, /. [id.] She that pur- chases confiscated goods : proscriptionum, Plin. 36, 15, 24, § 116. Sectura» ae,/. [seco] A cutting, cut (a very rare word) : I. A b s t r. : Var. L. L. 5, 24, 33 : callaides sectura formantur, alias fragiles, Plin. 37, 8, 33 ./£«. ,- id. 17, 17, 28. — * II. C on cr., in the plur., Diggings, mines: aerariae secturae, copper mines, Caes. B. G. 3, 21 fin. dub. ( al. structurae, v. h. v.). 1. sectllSi a, um, Part., from seco. * 2. SCCtUS- us, m. [sequor] A speech : Mart. Cap. 1, 10. * secubatio. onis,/. [secubo] A lying or sleeping alone, Solin. 26. SCCUbitus. us, m - [iii-] A li/ing or sleeping alone. Catull. 64, :;S1 ; Ov. Am. 3, 10, 16 ; in the plur. : id. ib. 43. se-CUbOi ui, 1. v. n. : I, To lie alone, sleep by one's self or without a bed-fellow SE CU (not in Cic.) : of a man : Catull. 61, 105 ; Liv. 39, 10 ; Quint. 7, 8, 2 ; Suet. Tib. 7 fin. ; of a woman : Tib. 1, 3, 26 ; Ov. Am. 3, 10, 2 ; id. Fast. 2, 328,— II. In gen., To live alone or in solitude : miles depositis annosus secubat armis, Prop. 2, 25, 5 ; so App. M. 2, p. 123. X secula- ae,/. [seco] A sickle, so called by the Campanmns: Var. L. L. 5, 31, 38. seculariS (saec), e, adj. [scculum] I, Of or belonging to a seculuro : ludi, secular games, celebrated at the expira- tion of a long period (under Augustus, of a hundred and ten years), and contin- uing three days and three nights, " Var. and Liv. in Censor, de Die nat. 17; Val. Max. 2, 4, 5 ;" Suet. Aug. 31 ; id. Claud. 21; id. Vit. 2; Plin. 7, 48, 49; Tac. A. 11, 11 ; Suet. Dom. 4. Cf. Mitscherl. ad Hor. Carm. Sec. : — carmen, a hymn sung at the secular games ; a secular hymn. Such a one is that composed by Horace, at the command of Augustus, for the secular games under his reign (737 A.U.C.) ; cf. Suet. Vit. Hor. — n. In the Church Fa- thers (ace. to seculum, no. 11., C) World- ly, temporal, profane, lay, secular; pagan, heathen : homines (opp. monochi), Ilier. Ep. 60, 11 : historia, Sedul. in Cone, post Ep. 7, 9 : exempla, Tert. Exhort, ad Cast. 13 (al. seculi) : feminae quaedam (Dido, Lucretia), id. ib. fin. seculum (also written saeculum. Contr. collat. form, seclum, poet. ; so al- ways in Lucret. ; in other poets not so freq. as seculum), i, n. dim. [I. secus] orig., i. q. genus, soboles, A race brought forth ; a breed, generation (so in Lucret. passim ; later, very rarely), usually in the plur. : secla propagare, Lucr. 1, 21 ; cf. id. 2, 173 ; 5, 848 ; and id. 1, 598 : secla animantum, the races of animals, animals, id. 2, 77 ; so id. 5, 853 : hominum, id. 1, 468 ; 5, 340 ; cf. id. 6, 723 : ferarum, id. 2, 995 ; 3, 753 ; 4, 414; 688, et saep.; cf., silvestria fera- rum, id. 5, 965 ; and, serpentia ferarum, id. 6, 767 : mortalia, id. 1, 1091 ; 5, 803 ; 986 ; 1237, et al. : bucera (coupled with lanigerae pecudes), id. 5, 864, and fi, 1236 ; cf., vetusta cornicum (coupled with cor- vorum greges), id. 5, 1083 ; and, aurea pa- vonum, id. 2, 503: totisque exspectent secula ripis, i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592. — In the sing. : et muliebre oritur patrio de semine se- clum, the female sex, women, Lucr. 4, 1223 ; so, muliebre, id. 5, 1020 ; id. 2, 10 sq. II. Transf. : &, In a narrower sense, like ytvtd, The ordinary lifetime of the human species, A lifetime, generation, age (of 33.J years) (so quite classical; esp. freq. in the meton. 6ignif. no. 2; v. the follg.) : cum ad idem, unde semel pro- fecta sunt, cuncta astra redierint . . . turn ille vere vertens annus appcllari potest : in quo vix dicere audeo, quam multa se- cula hominum teneantur, Cic. Rep. 6, 22 Mos. ; Liv. 9, 18 : quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed seculis sci- mus esse disjunctas, Hier. de Vit. Cler. 4, p. 262. Cf. Censor, de Die nat. 17 ; Auct. ap. Serv.Virg. A. 8, 508 ; Eel. 4, 5.— Hence, 2. Meton., i. q. The human race living in a particular age, or the prevailing spirit of the age, A generation, an age, the times: serit Arborcs quae alteri seculo prosient, Statius in Cic. de Sen. 7, 24 : in id secu- lum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poetarum esset, Cic. Rep. 2, 10 (for which, quorum aetas cum in eorum tempora incidisset, id. Or. 12, 39 ) : ipse fortasse in hujus seculi errore versor, id. Parad. 6, 3, 50 ; cf. id. Phil. 9, 6 ; and, o nostri infamia secli, Ov. M. 8, 97 ; cf. also, novi ego hoc seculum, moribus quibus siet, Plaut. Trin. 2, 2, 6 ; id. True. prol. 13 ; and, hoccine seclum ! o scelera ! o genera sacrilega, o hominum impurum! Ter. Ad. 3, 2, 6 ; id. Eun. 2. 2, 15 : nee mutara repertam esse dicunt mulierem ullo in seculo, Plaut. Aul. 2, 1, 7 : Cato rudi seculo literas Graecas didicit. Quint. 12, 11, 23 ; so, rude, id. 2, 5, 23 : grave ne rediret seculum Pyrrhae, Hor. Od. 1, 2, 6 : primo statim beatissimi seculi ortu, Tac. Agr. 3 ; 60, beatissimum, id. ib. 44 : felix et aureum, id. Or. 12 ; Quint. 8, 6, 24, et saep. : nemo illic vitia ridet, nee eorrum- pere et corrumpi seculum vocatur, is call- SE CU ed tlie spirit of the age, Tac. G. 19 ;— Cic. Rep. 2, 10; cf., res publica constituta non una hominum vita sed aliquot seculis et aetatibus, id. ib. 2, 1 : pcrpetua scculorum admiratione celebrantur. Quint. 11, I, 13: fecunda culpao secula, Hor. Od. 3, 6, 17 : duravit secula ferro, id. Epod. IS, 65 ; cf, nic ad ferrum venistis ab auro secula, Ov. M. 15, 261. B. In a wider sense, The utmost life- time of man, A period of a hundred years, a century: •'seclum spittium nunorum cen- tum voeiirunt," Var. L. L. 6, 2 fin. ; cf. Fest. 8. v. seculaiies, p. 147; anil I 8or. de Die nat. 17 : quota (Nunia) illam sapiontiam constituendae civitatis duobus prope seculis ante cognovit, quam earn Graeci natam esse senserunt, Cic. de Or. 2, 37, 154 : seculo fostas refercnte luces, Hor. Od. 4, 6. 42.— Hence, 2. 1 n gen., like our Age, for an indef- initely long period (so usually in thepiur. only): (Saturni Stella) nihil immutat eem- piternis seculorum aetatibus, quin eadem ii8dem tempoiibus efficiat, Cic. N. D. 2, 20, 52 : aliquot seculis post, id. Verr. 2, 4, 33 ; cf. id. Univ. 1 ; so, tot, id. Verr. 2. 4, 5.5 ; id. Acad. 2, 5. 15 : quot, Quint. 12, 11, 22 : multa, Cic. Rep. 2. 10 hn. ; 6, 26 ; id. de Or. 2, 5. 21 ; id. Cat. 2, 5, 11 ; id. Fam. 11, 14, 3: plurima, id. Rep. 3, 9: sexcen- ta, id. Fat. 12, 27 : omnia, id. Lael. 4, 15 ; id. Phil. 2, 22, 54 ; 4, 1, 3 : vir seculorum memoria dignus, Quint. 10, 1, 104 ; cf. id. 3, 7, 18 : facto in secula ituro, to future ages, to posterity, Sil. 12, 312 ; so Plin. Pan. 55 ; cf, in famam et secula mitti, Luc. 10, 533 : tarda gelu seclisque etfeta senectus, with (many) years, Virg. A. 8, 508 ; cf. in the sing. : longo putidam (anum) seculo, Hor. Epod. 8, 1 ; Quint. 10, 1, 113. C. In Christian authors, analogous to the biblical 071,1? and alibv, The world, worldliness : etservientem corpori Absol- ve vinclis seculi, Prud. aref. 2, 583 ; so id. Cath. 5, 109 ; Paul. Nol. Ep. 23, 'Xifin., et saep. ; hence also for heathenism : se- culi exempla, Tert. Exhort, ad cast. 13 (al. seeularia). sccum. v. cum. no. II., ad fin., and sui. secundani- orum, m. [secundus] (sc. milites) Soldiers of the second legion (like primani, tertiani, decimani, ect.) : secun- dani terga hostium caedunt (preceded by secundae legionh principes hastatique), Liv. 34, 15 fin. ; so id. 34, 46 fin. ; 41, 3 ; Tac. H. 5, 16 ; Plin. 3, 4, 5, § 36. sccundarius. a, um, adj. [id.] I. Of or belonging to the second class, sort, or quality (mostly technical); second-rate, middling, inferior : mel, Col. 12, il, 1 : passum, id. 12, 39, 2 ; Plin. 14, 9, 11 : triti- cum, id. 18. 9, 20 : panis, id. 18, 10, 20 ; Suet. Aug. 76, et saep. — II. Of abstract things (Ciceronian) : in hoc loco caput erit illud accusatori, si demonstrare pote- nt, etc. . . . secundarium, si, etc., Cic. Inv. 2, 7, 24 : habet statum res publica de tri- bus secundarium, id. Rep. 1, 42. * SCCUndatUSj «s, m. [id.] The second place or rank : alteri primatum damus, alteri secundatum, Tert. Anim 27. secundC) adv., v. sequor, Pa., ad fin. SCCUndiceriUSi ii. ™- [secundus-ce- ra] A functionary of the second rank, Cod. Justin. 2, 17, 4 ; cf. ib. 2, tit. 7 : de primi- cerio et secundicerio et notariis. 1. SecUndOi °^»-. v. sequor, Pa., adfin. 2. secundo- are, v. a. [secundus] *J, To direct favorably, to adjust, adapt, ac- commodate : -ternpus ei res secundes, Plaut. True. 4, 2, 3.— II. To favor, further, sec- ond (poet, and in post-Aug. prose) : jam liquidum nautis aura secundat iter, Prop. 3, 21, 14; so, aquas (aura), Ov. Her. 13. 136; and absol.: secundante vento, the wind being favorable, Tac. A. 2, 24 ; Just. 26, 3, 4 : di nostra incepta secundent, Virg A. 7, 259 ; so, votum (deus), Sen. Here, fur. 645 : cursum (Fortuna). Aus. Prof. IS , 9 : eventus, Virg. G. 4, 397 : rite seennda rent visus, that Vtey would prosper well the tokens, i. e. secure than a favorable issue, id. Aen. 3, 36 ; so, visa, Luc". 1, 635 ; Sil. 8, 125. secundum) °dv. and praep., v. se- quor. Pa., adfin. secundus. a, um > v. sequor, Pa. secure; ai»., v. securus, ad fin. 1379 SE CU securiclatus- a, um, adj. [securicu- la, no. II.] J. Shaped like a hatchet-head, dove-tailed : cardines, Vitr. 10, 15. — II. In lhefe?n. subst., securiclata, ae (se. her- ba), A weed growing among lentils, hatchet- vetch, Plin. 18, 17, 44, § IS. 1 ) {al. securidaca). Securicula,ae./. <«m. [securis] I, A little axe, a hatchet, Plaut. Rud. 4, 4, 114 sq. ; Plin. 18, 19, 49, § 177 ; Mart. 14, 35 in lemm. — II. Transf., in carpentry, A mortise in the shape of a hatchet-head, a dove-tail, Vitr. 4. 7; 10, 17. securidaca. v. securiclatus, no. II. * securiferj era, erum, adj. [securis- fero] Axe-bearing: Pyracmon, i.e. armed with a battle-axe, Ov. M. 12, 460 ; cf. the follg. art. SCCurigfer, era, erum, adj. [securis- gero] Axe-bearing (a poet, word) : puellae, i. e. Amaions armed with battle-axes, Ov. Her. 4, 117 ; so Sil. 16, 48 ; Val. Fl. 3, 191 ; 5, 138 ; Sen. Oed. 470 : cf. the preced. art. securis, is, /• [seco] An axe or hatchet with a broad edge: I. In gen., as a do- mestic utensil, Cato R. R. 10, 3 ; Plaut. Aul. 1. 2, 17 ; id. Bacch. 5, 1, 31 : rustica, Catull. 19, 3, et al. ; for felling trees, id. 17, 19 ; Virg. A. 6, 180 ; Ov. F. 4, 649 ; id. JMet. 9, 374 ; Hor. S. 1, 7, 27 ; Plin. 16, 39, 75; for hewing stones in the quarries, Stat. S. 2, 2, 87 ; for fighting, a battle-axe, Virg. A. 11, 656 ; 696 ; 12, 306 ; 7, 184 ; 627 ; Hor. Od. 4, 4, 20, et al. : anceps, a two- edged axe, Ov. M. 8, 396 (just before, bi- pennifer) ; for slaying animals for sacri- fice, Hor. Od. 3, 23, 12 ; Virg. A. 2, 224 ; Ov. Tr. 4, 2, 5; id. Met. 12, 249; ns the cutting edge of a vine-dresser's bill, Col. 4, 25, 4, et saep. II. In partic, An executioner's axe, for beheading criminals (borne by the lie- tors in the fasces, v. fascis) ; missi licto- res ad sumendum supplicium nudatos vir- gis caedunt securique feriunt, ;'. e. behead them, Liv. 2, 5 ; so, Becuri ferire, Cic. Verr. 2, 1, 30; Hirt. B. G. 8, 38 fin.: percutere, Cic. Pis. 34, 84 : necare, Liv. 10, 9 : secu- ribus cervices subjicere, Cic. Pis. 34, 83, et saep. ; cf. under no. B ; Cic. Verr. 2, 5, 9 : Publicola statim secures de fascibus demi jussit, id. Rep. 2, 31 ; cf. Lucr. 3, 1009 ; 5, 1233 ; and, nee sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae, Hor. Od. 3, 2, 20 : saevumque securi Aspice Torquatum (as having caused his own son to be executed), Virg. A. 6, 825. — Comic- ally in a double sense, ace. to no. I. : te, cum securi, caudicali praeficio provin- ciae, Plaut. Ps. 1, 2, 25 : — securis Tenedia, v. Tenedos. B. Trop. : graviorem rei publicaein- fligere securim, to give a death-blow, Cic. Plane. 29, 70 ; cf, quam te securim putas injecisse petitioni tuae, cum 1 etc. (just before, plaga est injecta petitioni tuae), id. Mur. 24. — And, with reference to the axe in the fasces, for authority, dominion, sovereignty: Gallia securibus subjecta, perpetua premitur servitute, qs. subjected to the executioner's axe, * Caes. B. G. 7, 77 fin. ; cf., vacui a securibus et tributis, Tac. A. 12, 34 : Medus Albanas timet secures, i. e. the Roman authority or dominion, Hor. Carm. Sec. 54. Securltas. atis, /. [securus] Freedom fromcarc, unconcern, composure: J. Lit. (quite class.) : " Democriti securitas, quae e!3t animl tamquam tranquillitas, quam appellavit ciBvuiav, co separanda fuit ab hac disputatione, quia ista animi tranquil- litas ea ipsa est beata vita," Cic. Fin. 5, 8, 23 ; cf., " securitatem nunc appello vacui- tatem aegritudinis, in qua vita beata pos- ita est," id. Tusc. 5, 15, 42 ; and, " vacan- dum omni est animi perturbatione, ut tranquillitas animi et securitas assit, quae atfert quum constantiam turn etiam digni- tatem," id. Oif. 1, 21, 69. So id. N. D. 1, 20, 53 ; id. Lael. 15, 45 and 47 ; id. Att. 4, 16, 10; Liv. 36, 41 ; Cels. 4, 4 fin. ; Quint. 5, 13, 52 (opp. cura) ; Plin. Ep. 6, 16, 12 (opp: timor) ; Tac. A. 3, 44 ; 11, 3 fin., et mult. al. : securitas inaffectatae orationis, quietness, Quint. 11, 1 fin. ; cf., vocis ac vultus, Tac. A. 15, 15, 55. — In the plur., opp. to curae, Plin. 23, 1, 23. — With a gen. obj. : operosiseima securitas mortis in M. Otilio Hilaro ab antiquis traditur, Plin. 7, 53, 54, § 184. 1380 SE CU B. In a bad sense, Carelessness, heed- lessness, negligence (so not till after the Aug. period) : neminem celerius opprimi quam qui nihil timeret et frequentissi- mum initium esse calamitatis securitatem, Veil. 118, 2 ; Quint. 2, 2, 6. So id. 2. 5, 13 ; 2, 3, 4 ; 4, 1, 55 ; 6, 1, 34 ; 6, 3, 62 ; Tac. H. 3, 83 ; Gell. 1, 15, 2; 4, 20, 8.— With a gen. obj. : memoriae plerumque inhaeret fidelius, quod nulla scribendi securitate laxatur, Quint. 10, 6, 2. II. Transf., objectively, Freedom from danger, safety, sccttrity (so likewise not till after the Aug. period) : cum innu- merabilia sint mortis signa, salutis securi- tatisque nulla sunt. Plin. 7, 51,52: securita- tis urbanae custos, Veil. 2, 98 ; cf, securitati ante quam vindictae consulere, Tac. A. 11, 31 : Romani imperii, Veil. 2, 103, 4 : tutela seeuritatis, id. 2, 128 fin. So, itinerum, Plin. 28, 2, 4 fin.: annonae, Tac. A. 15, 18. — Hence Securitas, personified as The tutelary goddess of the Roman State, Tac. Agr. 3 ; ~Inscr. Orell. no. 1830 and 1831 ; cf. Rasche Lexic. rei numar. 4, 2, p. 347 sq. B. Mercant. (. (., A guarantee, security for a debt or obligation (by pignoration, mortgage ; by receipt or acknowledg- ment, etc.) : id quod sibi debetur, conse- qui debet vel ejus securitatem, Ulp. Dig. 27, 4, 1 fin. ; so in the plur., Amm. 17, 10 ; Symm._Ep. 10, 43 fin. se-curus, a, um, adj. [cura] i. q. non or nihil curans, Free from care, careless, un- concerned, untroubled, fearless, quiet, easy, composed: I, Lit (quite class., but not at all in Caes.) : ut, meis ab tergo tutis, se- curus bellum Nabidi inferam, Liv. 31, 25 : s. solutusque, id. 25, 39 ; so, coupled with otiosis, Quint. 5, 13, 59 : securus Hermip- pus Temnum proficiscitur, Cic. Fl. 20, 46 : sine militis usu Mollia securae peragebant otia gentes, Ov. M. 1, 100 ; id. ib. 12, 129 : non secura quidem, fausto tamen omine laeta Mater abit templo, id. ib. 9, 785 ; cf., a non securo Eumene, Liv. 45, 19 : Ceres nata secura recepta, easy now that she had found, Ov. M. 5, 572 Bach. ; cf. Tib. 1, 1, 77; and, ut laeto ex victoria et securo fuga sua (sc. Neoptolemi) Eumeni super- veniant, rendered careless by his flight. Just. 13, 8, 5 ; v. also in the follg., no. b : — de lingua Latina securi es animi, Cic. Att. 2, 5% fin. ; so, de bello Romano, Liv. 36, 41 : de facilitate credentis, Tac. A. 16, 2 : — se- cures vos ab hac parte reddemus, Plane, in Cic. Fam. 10, 24 Jin.; so, ab hac parte, Suet. Tib. 11 ; and in the Comp. : securior ab Samnitibus, Liv. 9, 22 : — Romani secu- ri pro salute de gloria certabant, Tac. Agr. 26 ; cf. thus in the Comp. -■ pro me secu- rior, id. Hist. 4, 58 : — ne sis secura futuri, Ov. M. 6, 137 ; so, extremi sepulcri, Stat. Th. 12, 781 : pelagi atque mei, uncon- cerned about, Virg. A. 7, 303 : amorum ger- manae, id. ib. 1, 350 : poenae, Hor. Ep. 2, 2, 17 : tarn parvae observationis (Cicero), Quint. 8, 3, 51 : odii, Tac. Agr. 43: poten- tiae, id. Ann. 3, 28, et saep. : — nee secu- ram incrementi sui patiebatur esse Itali- am, Veil. 2, 109, 4 ; v. also under 710. b : — gestit numum in loculos demittere, post hoc Securus, cadat an recto stet fabula talo, Hor. Ep. 2, 1, 176 ; so with a relative- clause, id. Sat. 2, 4, 50 (opp. laboret) ; id. Od. 1, 26, 6. b. Of inanimate things, Free from care, untroubled, serene, cheerful, bright (poet, and in post-Aug. prose) : deos securum agere aevum, Lucr. 5, 83 ; 6, 58 ; Hor. S. 1. 5, 101; so, quics (leti), Lucr. 3, 212; 952 : otia, Virg. G. 3, 376 : dies, Tib. 3, 4, 54 : merum, id. 2, 1, 46 : mensa, id. 3, 6, 30 : convivia, Sen. Clem. 1 , 26 : artus (Her- culis), Ov. M. 9, 240 : gaudia nato recep- to, id. ib. 7, 455: summa malorum, i. e. is careless, id. ib. 14, 490 : olus, i. e. of the careless idler, Hor. S. 2, 7, 30, et saep. ; Quint 10, 5, 8 : causae, id. 11, 3, 151 : vox securae claritatis, id. ib. 64 : tempus se- curius, more free from care, id. 12, 1, 20; cf, securior materia, Tac. H. 1, 1, et saep. : — securos ab eo metu somnos, Plin. 28, 9, 42 : — vota secura repulsae, Ov. M. 12, 199. (* Also, That frees from care or anxiety : latices, Virg. A. 6, 715 Heyne: "securos ab eifectu," Serv. in 1. 1.) B. In a bad sense, Careless, recltless, heedless, negligent (post-Aug. and very SE C U rarely) : reus, Quint. 6, 1, 14 ; cf. id. 4, 2, 55;. 11,3, 3. — Of abstract things : castren- sis jurisdictio, easy, off-hand (shortly after, opp. to gravis intenins), Tac. Agr. 9 : lux- us, id. Ann. 3, 54. H. Transf, objectively, of a thing oi place, That is not to be feared, free from danger, safe, secure (not till after the Aug. period, and rarely, for the class, tutus) : liostis levis et velox et repentinus, qui nullum usquiim tempus, nullum locum quietum aut securum esse sineret, Liv. 39, 1; cf., domus, Plin. Pan. 62, 7; and, Tripolim securissimam reddidit, Spart. Sev. 18 : securiorem, Tac. Or. 3 : quorum (hominum) ea natura est, ut secura ve- lint, safely, security, id. ib. 37 fin. — With the gen. : subita inundatione Tiberis non modo jacentia et plana urbis loca sed se- cura ejusmodi casnum implevit, secure from such accidents, Tac. H. 1, 86. Adv., secure : a. (ace. to no. I.), Care lessly, heedlessly, fearlessly, unconcernedly, quietly (not ante-Aug.) : lente ac secure aliquid ferre, Suet. Ner. 40 ; so Plin. Ep. 1,4,3 (coupled with negligenter) ; Veil. 2, 129, 3; Val. Max. 4, 7, 1 ext., et al.— Comp. : Sen. Ep. 18 med. — *|>, (ace. to 710. II.) Safely, securely: Plin. Ep. 2, 17, 6. 1. SCCUS, A sex; v. sexus. 2. SCCUS ( Comp., secius, with e long ; also written sequius ; v. in the follg. A collat. form of the Comp. sectius, qs. con- tr. from secutius, Plaut. Men. 5, 7, 57, ace. to Var. in Gell. 18, 9, 4 ; in our MSS. and editt., secius): I. Adv., prop., Fol- lowing, later in rank or order, i. e. Less than something mentioned before ; hence, in gen., otherwise, differently, not so ; and esp. freq. with a negative (per li- toten), not otherwise, i. e. even, so, just so. A. In the Posit, (so very freq. and quite class.) : si illuc, quod volumus, eveniet, gaudebimus : Sin secus, patiemur animis nequis, Plaut. Casin. 2, 6, 25: si bonus est, obnoxius sum : sin secus est, faciam, uti jubes, id. Trin. 4, 3, 57 ; cf., oratorum genera esse dicuntur tamquam poetarum. Id' secus est Cic. Opt. gen. 1 ; and Cic. Rep. 1, 19 ; cf. also id. Att. 4, 17 : (ille est) quem dudum dixi. Hoc si secus repe- ries, etc., Plaut. Capt. 3, 4, 92; cf., vides- ne, quod paulo ante secus tibi videbatur, Cic. Rep. 1, 17 ; and, magnum mehercule hominem, nemo dicet secus ; sed, etc., id. Brut. 85, 293: — quod si ita esset ... ad amicitiam esset aptissimus : quod longe secus est, id. Lael. 9, 29 ; so, omnia longe secus, id. Part. 5: videtote, quanto secus ego fecerim, Cato in Charis. p. 192 P. : — nobis nliter videtur : recte secusne, postea, whether rightly or not, right or wrong, Cic. Fin. 3, 13 Jin. : so, recte an secus, id. Pis. 28, 68; cf. Tac. A. 13, 6/1«. .- pro bene aut secus consulto, for good or ill, Liv. 7, 6 ; cf., prout bene ac (al. aut) secus cessit, Plin. Pan. 44, 8 ; and, prout opportune proprieque aut secus collocata sunt (ver- ba), Quint. 10, 2, 13 ; so too, (artes) utiles aut secus, id. 2, 20, 1, et saep. — (y3) With a follg. quam or atque : secus aeta- tem agerem, quam illi egissent, Cato in Charis. p. 195 P. ; Ter. Ph. 2, 3, 91 : ne quid fiat secus quam volumus quamque oportet, Cic. Att. 6, 2, 2 : — eadem sunt membra in utriusque disputatione, sed paulo secus a me atque ab illo partita, id. de Or. 3, 30, 119. 1), non (nee) secus or haud secus (the latter not in Cic.), Not otherwise, i. e. even so, just so : educavit (earn) magna indus- tria, Quasi si esset ex se nata, non multo secus, Plaut. Casin. prol. 46 ; cf., fit obvi- am Clodio hora fere undecima aut non multo secus, Cic. Mil. 10, 29 ; and id. Fam 4, 9, 2: bibitur, estur, quasi in popina, haud secus, Plaut. Poen. 4, 2, 13; cf., ita jam quasi canes, haud secus, circumsta- bant navem, id. Trin. 4, ], 16 ; and, veluti qui anguem pressit, etc. . . . Haud secus Androgeus, etc., Virg. A. 2, 382: in arduis servare mentem, non secus in bonis, Hor. Od. 2, 3, 2 : — quum in altera re causae ni- hil esset, quin secus judicaret ipse de se, Cic. Quint. 9 : nee secus apud principem ad mortem aguntur, Tac. A. 6, 10, et saep. — With the gen.: alaeque et auxilia co- hortium neque multo secus in iis virium, Tac. A. 4, 5 fin. — In negative questions: SECU dedistine ei gladium, qui sc occideret? . . . Quid secus est aut quid interest, dare te argeutum, etc., Plaut. Trin. 1, 2, 93. — (#) With a follg. ac or quaia (the latter not in Cic.) : numquam secus habui ilium, ac si ex mc esset nuta, Ter. Hec. 2, 3, 5 : ita- que illud quod dixi, non dixi secus ac eentiebam, Cic. de Or. 2, G, 24 ; so, non secus ac, id. Mur. 4 Jin. ; id. Plane. Ifin. ; id. Fain. 3, 5 ad fin. ; Hor. A. P. 149 ; Ov. M. 15, 180, et al. : haud secus ac, Sail. J. 79, 6; Virg. A. 3, 236, et al. r— accepit ad sese, haud secus quam si ex se simus na- tae, Plaut. Rud. 2, 3, 79 ; so, haud secum quam, Liv, 5, 36 ; 41 ; 8, 8 ; 9, et saep. ; Ov. M. 12, 102, et al. : non secus quam, id. ib. 2, 727 ; 12, 480 : nee secus quam, Plaut Am. 5, 1, 26 ; id. Copt. 2, 2, 23 ; 2, 3, 68 : no secus quam, Tac. A. 4, 8. So in the poets freq., non (haud) secus ac, for introducing a comparison : non secus ac patriis acer Romanus in arrnis, etc., Virg. G. 3, 346; so, non secus ac, id. Aen. 8, 243 ; 391 ; 10, 272 ; 12, 856 ; Ov. M. 8, 162 : haud secus ac, Virg. A. 11, 456 ; Ov. M. 9, 40 ; cf. also without ac : non secus in ju- gis stupet Evias, Hor. Od. 3, 25, 8. 2. P r e g n., Otherwise than as it should be, or, than is wished, i. e. Not well, ill, badly (so rarely, but quite class.) : magna consolatio est, quum recordare, etiam si secus accident, te, etc., Cic. Fam. 6, 21, 2; so, cadere, Tac. A. 2, 80 ; 6, 22 : cedere, Sail. J. 20, 5: procedere, id. ib. 25, 10: Quintus frater purgat se multum per lite- ral et affirmat nihil a se cuiquam de te se- cus esse dictum, Cic. Att. 1, Wfin. ; 60, lo- qui de aliquo (just before, irreligiose), Tac. A. 2, 50 ; Val. Max. 8, 11, 2 : scribere de aliquo, Liv. 8, 33 : existimare de ali- quo, Cic. Clu. 44, 124 ; id. Fam. 3, 6 fin. B. I' 1 the Comp. (less freq. than the Posit. ; not found in Cic.) : perdit imbe- cillitas tua me, quo secius me colligam, so that I can not (syn. quo minus), Afr. in Charis. p. 195 ; cf. Auct. Her. 1, 12, 21 : quoniam in eo consistit, melius an sequi- us terrae mandaverit pater familias pecu- niam, Col. 3, ifin. — b. Non (haud) secius: instat non secius ac rotat ensem, «07ie the less, just as much, Virg. A. 9, 441 ; eo, non secius, id. Georg. 3, 367 : nee secius, id. ib. 2, 277 : haud secius, id. Aen. 7, 781 : si servus meus esses, nihilo secius Mini ob- sequiosus semper fuisti, no less, just as, Plaut. Capt. 2, 3, 57 : nihilo secius, never- theless, Ter. Andr. 3, 2, 27 : cf. Caes. B. G. 1, 49, 4 ; so, nihilo secius, id. ib. 4, 17, 8 ; 2, Ifin. Oud. ; id. B. C. 3, 26, 3 ; Suet. Vesp. 6 ; Nep. Con. 2 fin. ; cf. also, nihilo tamen secius, Caes. B. G. 5, 4, 3 ; 5, 7, 3 : tamen nihilo secius, Nep. Att. 22 ; and so too, nee h6c secius, Lucr. 6, 315 : nee eo secius, Suet. Caes. 8; id. Ner. 24, 42; id. Vit. 10; id. Dom. 12 ; id. Gramm. 20 ; Nep. Milt. 2; and, nee tamen eo secius, Suet. Dom. 2. — (/3) With a follg. quam: haec nihilo mihi esse videntur secius (or sectius) quam somnia, Plaut. Men. 5, 7, 57. In negative questions : quid fecimus ? quid diximus tibi sequius quam velles ? Plaut. Aul. 3, 2, 22. 2. Pregn. (v. above, no. I., A, 2), III, badly: sed memet moror, quum hoc ago 6ecius, Plaut. Cist. 4, 2, 24 : sin id, quod non spero, ratio talis sequius ceciderit, Afr. in Chari6. p. 195 P. : vereor ne homines de me sequius loquantur, Sen. Ben. 6, 42. II, Praep. c. ace. (ante-class., later vulg. for secundum). By, beside, along, on : "id quod vulgus usurpat Secus ilium scdi hoc est secundum ilium et novum et sordidum est," Charis. p. 61 P. : dextra sinistra fo- ramina utrimque secus laminas, Cato R. R. 21, 2 : Chamaeleucen nascitur secus fluvios, Plin. 24, 15, 85 : secvs viam, Inscr. Orell. no. 3683 (but in Quint. 8, 2, 20, the best MSS. have secundum viam) : secvs conivgem, Inscr. Grut. 806, 5. — 2. Affix- ed to a pron., it i6 i. q. Side : altrinsecus, on the other side ; utrinsecus, on both sides ; so, circumsecus, on all sides, round about. SeCUtlO; onis,/. [sequor] A follow- ing after, striving after: dei, Aug. Mor. Eccl. 1, 11. secutor (sequutor), oris, m. [id.] One that follows another, a follower : X. In gen., An attendant (post-class.) : acerri- rnum relinquens uxori secutorem, App. S E D M. 9, p. 224 ; so id. ib. 4, p. 118 : tribvni, Inscr. Orell. no. 3516 and 3517. As An ap- pellation of Mars, coupled with Comes, App. M. 7, p. 192. — II. In par tic, A pursuer, a kind of gladiator who fought with the retiarii (pursuing them), Juv. 8, 210; Inscr. Orell. 2572; cf. Isid. Orig. 18, 55 ; v. Adam's Antiqq. 2, p. 25. (Cic. Att. 7, 14, 2, the Cod. Med. lias scutorum for secutorum ; v. Orell. ad loc.) SCCutoi'lUS) a. "i". adj. [id.] Follow- ing : judicium, Gai. Inst. 4, 166; 169. sccutuleius. a, um, adj. [id.] That follows or runs after others : mulier secu- tulein, i. e. a streetwalker, Petr. 81, 5. I. scd (also written set; cf. Freund, Cic. Mil. p. 8 sq. Archaic, perh. orig. form, sedvm, ace. to Charis. p. 87 P., and Mar. Vict. p. 2458 ib.), corij. (The same word os sed=sinc ; v. sine, ad iuit. ; and accord- ingly, orig., Apart from, setting aside, ex- cept, on\y,etc] A particle of limitation, ex- ception, or correction (cf. at und autem, ad init.) ; Eng., But, yet : ipsum regale genus civitatis reliquis simplicibus longe antepo- nendum : aed ita, quoad statum suum re- tinet, etc., Cic. Rep. 2, 23 fin. : Neoptole- mus apud Ennium Philosnphnri sibi ait necesse esse, sed paucis : nam omnino haud placcre, id. Tusc. 2, 1 ; cf. id. Rep. 1, 18 (for which merely philosophandum pau- cis, id. de Or. 2, 37 fin. ; Gell. 5, 15 sq.) : C. Memmius perfectus Uteris, sed Grae- cis, Cic. Brut. 70 fin. : nactus es (mc oti- osum), sed mehercule otiosiorem opera quam animo, id. Rep. 1, 9: quae ohser- vanda essent, multa constituit (Numa), sed ea sine impensa, id. ib. 2, 14 ; cf. id. ib. 1, 31 : miser homo est, qui, etc. . . . eed ille raiserior qui, etc., Plaut. Capt. 3, 1, 2 : vera dico, sed nequicquam, quoniam non vis credere, id. Amph. 2, 2. 205 : video te testimoniis satis instructum : sed apud me argumenta plus quam testes valent, Cic. Rep. 1, 38 : (Platonis civitatem) praecla- ram illam quidem fortasse, sed a vita hom- inum abhorrentem et moribus, id. ib. 2, 11 ; cf. id. ib. 1, 40 :— Plaut. Capt. 2, 1, 37 : nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris, etc. . . . Sed si aliter ut dixi ncci- disset: qui possem queri? etc., Cic. Rep. 1, 4 : istos captivos sinito ambulare, 6i fo- ris, si intus volent. Sed uti asserventur magna diligentia, Plaut. Capt. 1, 2, 6 ; — Cic. Rep. 1, 22 : nee sum in ulla re moles- tus civitatibus; sed fortasse tibi, qui haec praedicem de me, id. Att. 5, 21, 7 ; id. Rep. 1, 14 : non perfectum illud quidem, 6ed tolerabile est, id. ib. 1, 26 : — sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum sta- tum, id. ib. 2, 26 : scio tibi ita placere : sed tamen velim scire, etc., id. ib. 1, 30 ; cf. Plaut. Asin. 2, 2, 72: difficile factu est, sed conabor tamen, Cic. Rep. 1, 43 : in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vineit ipsa natura saepe rationem, id. ib. 2, 33 : ilia quidem tristis, nee adhuc intcrrita vultu : Sed regina tamen, sed opaci max- ima mundi, Sed tamen inferni pollens ma- tron» tyranni, Ov. M. 5, 507 sq. ; cf. id. ib. 7, 718 : — plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatiscepi. Sed hoc me beat saltern, quod perduelles vicit, Plaut. Am. 2, 2, 12 : — apponam urnam jam ego hanc in media via. Sed autem. quid si hanc hinc abstulerit quispiam? but then, Plaut. Rud. 2, 5, 15: cf. in the follg., no. II., A, 2: statim Luculli . . . eum domum snam re- ceperunt. Sed enim hoc non solum in- genii ac literarum, verum etiam naturae, etc., but indeed, Cic. Arch. 3, 5: progeni- em sed enim Trojano a sanguine duci Au- dierat, Virg. A. 1, 19 ; so id. ib. 2, 164 ; 5, 395; 6, 28, et saep.; cf. also under no. II., A, 2: — sed enimvero, quum detestabilis altera res sit, quid ad deliberationem du- bii superesse? Liv. 45, 19, 14. II. in partic. : A. In restricting, ?'. e. interrupting the current of discourse; this is done either by transition to another sub- ject, or by a complete cessation of speech: 1. In a transition to another subject: tristis sit (servus). si heri sint tristes : hi- larus sit, si gaudeant. Sed age, responde : jam vos redistis in gratiam ? Plaut. Am. 3, 3, 7 ; cf. id. ib. 5, 1, 20 ; 26 : non impedio. praesertim quoniam feriati sumus. Sed possumus audire aliquid, an serius veni- S E D mus ? Cic. Hep. 1, 13 : nunc reliquorum oratorum aetatcs et gradus pereequumur. Curio fuit igttur ejufdem aetatis fere, etc. . . . Scripsit etiam ulin nonnulla, tie. . . . Sed ecce in manibus vir pntestautissiino ingenio . . . C. Gracchus, id. Brut. 33 : cf., sed cecum Ampbitruonem, «c, Plaut. Am. 3. 4, 22 ; id. Aul. 2, 1, 55 ; 3, 5, 62; id. Cnpt. 5, 3, 20 ; 5, 4, 8, et mult. al. : sed quid ego cesso? id. Asin. 1, 1, 112: scd Lata mox : nunc audiamus IMiiluin, qurm, etc.. Cic. Rep. 1, 3 fin., et saep. So, too, in recur ring to a previous subject : scd od insti- tute redeamus, Cic. Brut. 61 Jin. : sed re- dcomus rursus ad Ilortcnsium, id. ib. 84 fin. : scd jam ad id, unde degrcssi sumus, revertomur, id. ib. S7 fin. : sed pcrge de Caesare et redde quae rrstant, id. lb. 7't fin., et saep. — Hence also nfter paren- thetic clauses, But, now, I say, etc. : rqui- dem cum audio socrum meaxQ Laeliam (facilius enim mulicres incorruptam an- tiquitatcm conservant, quod multorum sermonis expertes ea tenent semper quae prima didicerunt) sed earn sic audio, ut Plautum mihi aut Nacvium videor audire, Cic. de Or. 3, 12, 45 : qui ( Pompeius ) ut peroravit (nam in eo sane fortis fuit : non est deterritus: dixit omnia, atque inter- dum etiam silentio, cum auctoritate sem- per). 6ed ut peroravit, surrexit Clodius, id. Q. Fr. 2, 3, 2. 2. In breakin go ft', discontinuing speech, in gen.: sed satis verborum est: cura quae jussi atque abi, Plaut. Capt. 1, 2, 16 : sed, si placet, in hunc diem hacte- nus, Cic. Rep. 2. 44 : scd haec hactenus. id. Oft". 1, 39, 140, et mult, al.: sed quid e20 haec memoro'f Enn. Ann. 9, 8: cf. id. ib. 6, 40: nee requievit enim, donee Cal- chante ministro— Sed quid ego haec au tern nequicquam ingrata revolvo? Quid- ve moror? Virg. A. 2, 101 : — sed enim, o'iKovoiiiu (epistolae) si perturbatior est. tibi assignato: te enim sequor, axstttaZ,ov tu, but indeed, Cic. Att. 6, 1, 11. B. After negative clauses, to limit the negative statement, i. r. to iuui- cate either that the assertion does not hold good at all, but something else docs instead; or else that it is not exclu sively true, but something else holds guod in add iti on. But, on the contrary ; and in an ascending signif., but also, but even- but in fact, etc. 1, In a simple opposition: nee cauponantes helium, sed belligerantes, Ferro, non auro, vitam cernamus utri- que, Enn. Ann. 6, 27; cf. haud doctis dic- tis certiintes, sed maledictis . . . Non ex jure manu consertuui sed mage ferro Rem repetunt, id. ib. 8, 32 sq. : non ego herus tibi, sed servus sum, Plaut. Capt. 2, 1, 44 : quae ( hominum vestigia ) ille (Aristippus) non ex agri consitura, sed ex doctrinae indiciis interpretabatur, Cic. Rep. 1, 17 : nee leges imponit populo, qui- bus ipse non pareat, sed suam vitam. ut legem, praefert suis civibus, id. ib. 1,34 ; id. ib. 1, 13: neque hac nos patria lege genuit, ut . . . sed ut, etc., id. ib. 1, 4 ; cf., non quod . . . sed quod, etc., id. ib. J, 18, et saep. Several times repeated : non he- ros nee dominos appellat eos . . . sed pa- triae custodes, sed patres et deos, id. ib. 1, 41 ; Tib. 1, 7, 44 sq. : quam tibi non Per- seus, vemm si quaeris, ademit, Sed grave Nereidum numen, sed cornigerHammon, Sed quae visce ( ribus veniebat belua pond Exsaturanda meis, Ov. M. 5, 17 sq. : non praefectum ab lis, sed Germanicum du- cem, sed Tiberium imperatorera violaii, Tac. A. 1, 38, et saep. 2. In an ascending addition: a. non modo ( solum, etc ) ■ ■ • sed or sed etiam (et, quoque), Not only, not mcrrlij . . . but. but also, but even, but indeed (>ed, standing alone, isolates the ascending idea, while an appended etiam. et, or qn.i que places it in closer connection with the first statement, and thus permits them tu be viewed together) : non modo falsum illud esse, sed hoc verissimum. Cic. Rep. 2, 44 : quod non modo simulis homini bus, sed potentissimis populis saepe con- tingit, id. ib. 5, 8 ; id. ib. 3, 10 : id ei per- petua oratione contigit, non modo ut ac- clamatione, sed ut convicio et maledictis impedirctur, id. Q Fr. 2, 3, 2 :— unius viri 1381 SE DE consilio non solum ortum novum popu- ium, sed adultum jam et paene puberem, id. ib. 2, 11 ; cf., nee vero corpori soli sub- veniendum est, sed menti atque animo multo magis, id. de Sen. 11, 36 : — volo ut in scena,.sic in foro non eos modo lau- dari, qui celeri motu utantur, sed eos etiam, quos statarios appellant, Cic. Brut. 30 fin. ; id. Rep. 1, 8 : — omnia ejus non facta solum, sed etiam dicta meminisset, id. ib. 6, 10 : neque solum lictum, sed etiam imperite absurdeque fictum, id. ib. 2, 15 ; id. ib. 1, 3 ; id. ib. 1, 34 : neque vero se populo solum, sed etiam senatui com- misit, neque senatui modo, sed etiam pub- Hcis praesidiis et armis, neque his tantum, verum ejus potestati, cui, etc., id. Mil. 23, 61 : nee raihi soli versatur ante oculos, sed etiam posteris erit clara et insignis, id. Lael. 27, 102 : — ilium non modo favisse sed et tantam illi pecuniam dedisse hon- oris mei causa, id. Att. 11, 9, 2 : omnes civiles dissensiones, neque solum eas, quas audistis, sed et has, qnas vosmet ip- si meministis et vidistis, id. Cat 3, 10, 24 : — non responsum solum benigne legatis est, sed Philippi quoque filius Demetrius ad patrem reducendus legatis datus est, Liv, 36, 35 Jin. |). Non modo (solum) non . . . sed, sed etiam ; sed ne . . . quidem, Not only not . . . but, but even, but indeed, but even not, etc, : ut non modo a mente non deserar, 6ed id ipsum doleam, me, etc., Cic. Att. 3, 15, 2 ; id. Rep. 2, 23 : judicetur non modo non consul, sed etiam hostis Antonius, id. Phil. 3, 6 : hoc non modo non laudari, sed ne concedi quidem potest, id. Mur. 3 Jin. : ego contra ostendo, non modo nihil eorum fecisse Sex. Roscium, sed ne potu- isse quidem f'acere, id. Rose. Am. 29, 79. — Also, without the second non in the first clause, and with a follg. ne quidem, doubly negative : quod mini non modo irasci, sed ne dolere quidem impune licet, Cic. Att. 11, 24 : ea est ratio instructarum navium, ut non modo plures, sed ne sin- guli quidem possint accedere, id. Verr. 2, 5, 51 : non modo aeternam, sed ne diutur- nam quidem gloriam assequi possumus, id. Rep. 6, 21 : ea sunt demum non feren- da in mendacio, quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cerni- mus, id. ib. 2, 15 Moser. See more on this combination, under non, nos. k and A. C. As sed, after non modo, acquires an idea of ascent or climax, from the fact that non modo represents a thing as exist- ing (only not existing alone), and thus includes an affirmation, so too, after pure- ly affirmative clauses, sed sometimes serves as an ascending adjunct, But, but in Jact, but also : ego te hodie reddam madidum, sed vino, probe, Plaut. Aul. 3, 6, 37 ; so, odore canibus anum, sed mul- to, replent, Phaedr. 4, 16, 19 : Dae. Cur- riculo affer Duas clavas. La. Clavas? Dae. Sed probas: propera cito, Plaut. Rud. 3, 5, 19. — In good prose usually join- ed with etiam (or et) : hie mihi primum meum consilium defuit, sed etiam obfuit, Cic. Att. 3, 15, 5 ; cf. id. ib. 4, 16, 10 ; 10, 16 Jin. : Q. Volusium, certum hominem, sed mirifice etiam abstinentem, misi in Cyprum, id. ib. 5, 21, 6 ; cf., hoc in genere si eum adjuveris, apud ipsum praeclaris- eime posueris, sed mihi etiam gratissi- mum feceris, id. Fam. 13, 64 fin. : ex tes- tamento Tiberii, sed et Liviae Augustae, Suet. Calig. 16 ; id. ib. 20. Z. sed =s ' ne . v - 6 » ne > "d ini'-i aid 2. se. * scdamcri! mis, n. Isedo] A means of allaying, an allayment, sedative: mali (mors), Sen. Hippol. 1188. sedate^ a di>., v - ee| lo. Pa., ad fin. SedatlOi 6nis, /. [sedo, no. II.] An al- laying, assuaging, calming of the pas- sions (a Ciceron. word) : pcrturbationum animi, Cic. Off. 1, 27; so, moerendi, id. 'fuse. 3, 27, 65: aegritudinis, id. ib. 4, 29: animi, id. Fin. 1, 19 fin. * sedator> or i s - m - P<5] An alinyer, calmer, quieter : militaris insaniae, Arn. 3, 115. sedatUS) a, tm, Part, and Pa. of sedo. + sedda; ae, v. sella, nil in it. sedecenniS) e, atlj. [scdecim-an- nis] Sixteen years old: matrona, Aus. Epit. 32 in lc?nm. 1382 SE DE * se-dccieS; numer. [sex-decies] Six- teen times : s. centena mill, passuum, Plin. 6, 29, 35, § 183. sedecim ( ^ 80 written sexdecim ), numer. [sex-decem] Sixteen, Plaut. Rud. 5, 3, 66 ; Ter. Eun. 3, 3, 20 ; 4, 4, 26 ; Caes. B. G. 1, 8, 1; Liv. 33, 3 ; 37, 40 ; Plin. 10, 33, 51 fin., et al. : 6exdecim, Liv. 33, 30; Col. 2, 10 fin. ; Nep. Att. 16, 3 (separately, decern et sex, Liv. 37, 40 ink.). * scdecula, ae, /■ dim. [sedes] A little seat, a low stool : Cic. Att. 4, 10, 1.— Collat. form, "sediculum sedile," Fest. p. 148. SedentariUS; a, urn, adj. [sedeo] OJ or belonging to sitting, sitting, sedentary (very rare) : sutores, Plaut. Aul. 3, 5, 39 ; cf., opera, Col. 12, 3, 8 : necessitas assen- tiendi, oJ giving assent while sitting, i. e. without rising to make a speech, Plin. Pan. 73, 3 : fatigatio, Jatigue Jrom sitting, App. M. 1 init. sedeo- sedi, sessum, 2. v. n. [root 'EA, UoS, 'e%0fiai\ To sit: I. Lit. (so very freq. in prose and poetry ; not in Caes.) : A. In gen. : (a) Absol. : hi stant ambo, non sedent, Plaut. Capt prol. 2 ; cf. id. ib. 12; id. Mil. 2, 1, 4 : quid sit, quod cum tot summi oratores sedeant, ego potissi- mum surrexerim, remain sitting, Cic. Rose. Am. 1 : sedens iis assensi, id. Fam. 5, 2, 9: lumbi sedendo dolent, Plaut. Men. 5, 3, 6 : supplex ille sedet, Prop. 4, 5, 37 ; cf. in the follg. — (fjt) With in : in subsel- liis, Plaut. Poen. prol. 5 ; cf., sedilibus in primis eques sedet, Hor. Epod. 4, 16 ; and, in proscenio, Plaut. Poen. prol. 18; cf. also, aliquem in xim. sessum deducere, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 32, 2 ; so Suet. Caes. 39 (v. quatuordecim) : malo in ilia tua sedecula sedere quam in istorum sella curuli, Cic. Att. 4, 10, 1 ; cf., in sella, id. de Div. 1, 46, 104. So, in saxo (ejecti), Plaut. Rud. prol. 73 ; Ov. Her. 10, 49 : in ara (mulieres supplices), Plaut. Rud. 3, 6, 9 : in solio, Cic. Fin. 2, 21, 69 ; Ov. M. 2, 23 : in equo, Cic. Verr. 2, 5, 10 ; cf., in le- one, Plin. 35, 10, 36, § 109 ; and with a gen. specification of the place where : in conclavi, Ter. Eun. 3, 5, 35 : in hemicy- clio domi, Cic. Lael. 1, 2, et saep. — (y) With the simple abl. (Augustan) : bis sex coelestes, medio Jove, sedibus altis se- dent, Ov. M. 6, 72 ; so, solio, id. ib. 6, 650 ; 14. 261 : scde regia, Liv. 1, 41 : eburneis sellis, id. 5, 41 ; cf., sella curuli, id. 30, 19 : earpento, id. 1, 34 : cymba, Ov. M. 1, 293 ; cf., puppe, id. Fast. 6, 471 : hnmo, id. Met. 4, 261 : equo, Mart. 5, 38 ; 11, 104 ; cf, dorso aselli, Ov. F. 3, 749 ; and, delphine, id. Met. 11, 237 ; and with a gen. specifi- cation of the place where : recessu, Ov. M. 1,177; 14,261: theatro, id. A. A.l, 497. — (<5) With other prepositions and ad- verbs of place : inter ancillas, Plaut. Men. 5, 2, 46 : ante fores, Ov. M. 4, 453 ; so Tib. 1, 3, 30 : ad tumulum supplex, id. 2, 6, 33 : sub arbore, id. ib. 4, 95 ; cf., 6ub Jove, id. ib. 4, 261 : sub pede ducis. id. Trist. 4, 2, 44 : post me gradu uno, Hor. S. 1, 6, 40 : apud quern, Cic. Rep. 3, 28 (ace. to Non. 522, 30), et saep. : non sedeo istic, vos se- dete, Plaut Stich. 1, 2, 36 ; so, illic, Ter. Hec. 5, 3, 4 ; id. Phorm. 1, 2, 41.— (e) Late Lat, passively, of animals, To be ridden (cf. Eng. to sit a horse) : sederi equos in civitatibus non sivit, Spart Hadr. 22 ; 60 Cod. Theod. 9, 30, 3 ; Sol. 45 ; Veg. 2, 28, 12. B. I n partic. : 1. Of magistrates, esp. of judges, To sit in council, in court, or on the bench: iisdem consulibus se- dentibus atque inspectantibus lata lex est, Cic. Sest 15 : (Scaevola tribuno) in Ros- tris sedente suasit Serviliam legem Cras- sus, id. Brut. 43, 161 : — ejus igitur mortis sedetis ultores. etc.. Cic. Mil. 29, 79 ; id. Clu- ent. 37, 103 sq. : si idcirco sedetis, ut, etc., id. Rose. Am. 53 ; so, judex, arbiter, etc., Liv. 40, 8: 3,46; Prop. 3, 19, 27 : Phaedr. 1, 10, 6 ; Ov. Pont. 3, 5, 23 ; Plin. Ep. 6, 33, 3 ; cf., s. pro tribunali, id. ib. 1, 10, 9 : a quihus si qui quaereret, sedissentne judi- ces in Q. Fabrieium, sedisse 6e dicerent, Cic. Clu. 38; cf. id. Rab. Post. 5.— Also, of the assistants of the judges: nobis in tribu- nali Q. Pompeii pVaetoTis urbani sedenti- bus, Cic. de Or. 1, 37 ; id. Rose. Com. 4, 12. In Quint, also, of the advocate : Quint. LI, 3, 132; and of witnesses: id. 5, 7, 32. 2. To continue silting, to sit still ; to SEDE continue, remain, tarry in a place ; and with an implication of inactivity (cf. de- sideo), to sit idly, be inactive ; to linger, loiter, etc. : majores nostri, qui in oppido sederent, quam qui rura colerent, desidi- osiores putabant, Var. R. R. 2 prooem. § 1 : quasi claudus sutor domi sedet totos dies, Plaut. Aul. 1, 1, 34 ; cf. Ter. Ad. 4, 5, 40 ; and, iis ventis istinc navigatur, qui si essent, nos Corcyrae non sederemus, Cic. Fam. 16, 7 : cur sedebas in foro, si eras coquus Tu solus? Plaut Ps. 3, 2, 11; so, in villa totos dies, Cic. Att 12, 44, 2 ; Plaut. True. 1, 1, 48 : sedemus de6ides domi, Liv. 3, 68 : non cuivis contingit adire Co- rinthum. Sedit qui timuit, ne non sue- cederit. sits still, stays at home, Hor. Ep. 1, 17, 37: meliora deos sedet omina pos- eens, Virg. G. 3, 456. So freq. of long, esp. of inactive encamping in war, To si), i. e. to remain encamped, to keep the field, before an enemy's fortress or army : hos- tium copiae magnae contra me sedebant Cato in Charis. p. 197 P. : septimum deci- mum annum Illico sedent, Naev. 6, 2 : dum apud hostes sedimus, Plant Am. 2, 1, 52 : — sedendo expugnare urbem, Liv. 2, 12; cf., sedendo et cunctando bellum gerere, id. 22, 24 ; and, quieto sedente rege ad Enipeum, id. 44, 27 ; so id, 7. 37 ; 9, 3 ; 9, 44 ; 10, 25 ; 22, 39 ; 23, 19 ; 44, 27 ; Virg. A. 5, 440, et al. — Hence proverb. : compressis quod aiunt manibus sedere, Liv. 7, 13 ; and, vetus proverbium est, Ro- manus sedendo vincit (prob. originating with Q. Fabius Cunctator), Varr. R. R. 1, 2,2. *3. F° r desideo (no. 2), To sit at stool. Marc. Empir. 29. II. Trop. (so in prose not freq. till after the Aug. period ; not in Cic.) : A. In gen., To sink or settle down, to sub- side: quod neque tam fuerint gravis; ut depressa sederent, Nee levia, ut posseut per summas labier oras, Luer. 5, 475 ; cf., tlamma petit altum, propior locus aera cepit, Sederunt medio terra fretumquo solo, Ov. F. 1, 110 ; so, Nola campo sedet, Sil. 12, 162 : sedet nebula densior campo quam montibus, Liv. 22, 4 : sedet vox au ribus, sinks into, penetrates, Quint. 11, 3, 40 : rupti aliqui montes tumulique sede- re, Sail, fragm. ap. laid. Orig. 14, 1, 2 ; cf. sedisse immensos montes, Tac. A. 2, 47: memor illius escae, Quae simplex olim sibi sederit, sat well npon your stomach, i. e. agreed well with you, Hor. S. 2, 2, 73 ; Quint. 9, 4, 94 : — his dictis sedere minae, subsided, i. e. werequieled, i. q. sedatae sunt, Sil. 10, 624; cf, nusquam iiae : sedit ra- bies feritasque famesque, Stat. Th. 10, 823. B. In partic, To sit, sit close or light, to hold or hang Jast, to be Just, firm, fixed, immovable : tempus fuir, quo navit in un- dis, Nunc sedet Ortygie, Ov. M. 15, 337 : in liquido sederunt ossa cerebro, stuck Jast, id. ib. 12, 289 ; cf so of weapons, etc., that sink deep : clava (Herculis) ad- verse sedit in ore viri, id. Fast I, 576 : cujus (Scaevae) in scuto centum atque viginti tela sedere, Flor. 4, 2, 40; and, librata quum sederit (glans), Liv. 38, 29 ; hence, poet, also, of deep-seated wounds : plagam sedere cedendo arcebat, (*from sinking or penetrating deeply), Ov. M. 3. 88; and, alta sedent vulnera, Luc. 1, 32: — ita et sedet melius et continetur (pars toga), sits better, Quint. 11, 3, 140 sq. ; so, toga humero, id. 11,3, 161 ; cf., quam bene in humeris tuis sederet imperium, Plin. Pan. 10 fin.: naves super aggerationem, quae fuerat sub aqua, sederent, stuck Just, grounded, Vitr. 10, 22 med., et saep. : — cujus laetissima facies et amabilis vultus in omnium civium ore, oculis, animo se- det, Plin. Pan. 55 fin. ; so, aliquid fideliter in animo, Sen. Ep. 2; and, unum Polyni- cis amati Nomen in ore sedet, Stat. Th. 12, 114 ; so too, Cressa relict» in ingenio tuo, Ov. Her. 2, 76 : sedere coepit senten- tia haec, to be established, Plin. 2, 7, 5; cf,, judicium, Sen. Ep. 46 fin. Hence, also, of any thing fixed, resolved, or determ- ined upon : si mihi non animo fixum im- motumque sederet, Ne cui, etc., Virg. A. 4, 15; cf,, idque pio sedet Aeneae, id. ib. 5, 418; so, bellum, Flor. 2, 15,4: consilium fugae, id. 2, 18, 14 : haec, Sil. 15, 352: and with a subject-clause: tunc sedet Fern SE DE iter impavidum, Stat. Th. 1, 324 ; so id. 3, 459 ; Vul. Fl. 2, 383. sedeSi is (gen. plur.. sedum, Cic. Scst 20, ace. to Prise, p. 771 P.: sedium, Liv. 5, 42 Drak. .V. er. ; Veil. 2, 109. 3)./.Jsedeo] A leal (frcq. and quite class.): I, Lit, Thai on which one aits, a bench, chair, throne, etc. : in iis sedibus, quar erant sub platauo, Cic. de Or. 1, 7 Jin.: haec sedes honoris, sella curulis, id. Cat 4, 1, 2 Orel]. -V. er. ; so of the same : s. nonoris sui, Liv. 9, 46 ; cf., ceteros (eenatores) in sedibus suis trucidatos. Liv. 5, 41 fin. : in sedes collocat se regies, Liv. Andr. in Non. 127, 31 ; so, regia, Liv. 1, 47; 48 : positis sedi- bus consederunt, id. 42, 39 /in. .- bis sex coulestes, medio Jove, sedibus altis sedent, Ov. M. 6. 72 ; cf., media inter deos sedes, Plin. Pan. 52: in saxo frigida sedi, Quam- que lapis sedes, tarn lapis ipsa fui, Ov. Her. 10, 50.— In the plnr. also of the seat of a single person : tibi eoncedo meas se- des. Cic. de Div. 1, i6 fin. ; cf. under no. II., li. — Poet.: non si priores Maeonius tenet Sedes Homerus, the foremost seat, the Jirst rank (the tig. borrowed from the rows of seats in the theatre), Hor. Od. 4, 9, 6. B. 1" par tic. in the elder Pliny, The sea:, fundament, Plin. 22, 21, 29 ; id. ib. 25, 70 : 23, 3, 37 ; id. ib. 4, 4 1 ; 26, 8, 58 ; 32. 9. 33. II. Transf, in gen., of aplace where one stays. A seat, dwelling-p'ace, residence, habitation, abode, temple, etc. (the prevail- ing signif.) : (ii) Sing, (used alike of the residence of one or more persons) : "hi coetus (hominum) hac, de qua exposui, causa instituti sedem primum certo loco domiciliorum causa constituerunt quam cum locis manuque sepsissent ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel ur- bem appellaverunt" Cic. Rep. 1, 26 : sen- tio te sedem etiam nunc hominum ac do- mum contemplari (i. e. terram). id. ib. 6, 19 ; so coupled with domus, id. ib. 6, 23 ; 26 ; id. Parad. 3, 2, 25 ; cf., earn sibi do- mum sedemque delegit, in qua. etc., id. Cluent 66, 188; and, haec domus, haec sedes, haec sunt penetralia magni Amnis (sc. Penei). Ov. M. 1, 574 : in omni sede ac loco ferrum flammamque metuemus, Cic. Mur. 39 Jin. ; so coupled with locus, id. Agr. 2, 17, 46 ; cf., nee veni, nisi fata lo- cum sedemque dedisseut, Virg. A. 1 1, 1 12 : ilium actum esse praecipitem in scelera- torum sedem atque regionem, Cic. Clu. 61. 171 : in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro, Liv. 22, 39 : Oresris liberi sedem cepere circa Lesbum insulam. Yell. 1, 2 Jin. : ultra hos Chatti initium sedis ab Hereynio saltu inchoant, Tac. G. 30 : non motam Termini sedem (just before, in Termini fano), Liv. 1. 55; cf., quod Jup- piter O. M. suam sedem atque areera pop- uli Romani in re trepida tutatus esset id. 5, 50: statim regis praetorium petunt, in ipsius potissimum sede morituri, Just. 2, 11, 15 : (ulmus) nota quae sedes fuerat columbis, Hor. Od. 1, 2, 10, et saep. Po- et : s. scelerata, for sceleratorum. i. e. the infernal regions, Ov. M. 4, 456; cf., Tibur sit meae sedes utinam senectae, Hor. Od. 2, 6, 6 : talia diversa nequicquam sede lo- cuti, place, spot, Ov. M. 4, 78. (jl) Plur. (in good prose usually only of the dwellings of several) : qui incolnnt eas urbes nonhaerentin suis sedibus, Cic. Rep. 2, 4 : eorum domicilia, sedes, etc., id. Fam. 13, 4, 3 ; cf., ut (Galli) aliud dotii- cilium, alias sedes petant, Caes. B. G. 1, 31, 14 ; so id. ib. 1, 44, 4 : reverti se in suas sedes regionesque simulaverunt id. ib. 4, 4 : quae gens ad hoc tempus iis sedibus se continefc id. ib. 4, 26, 3 ; cf. 4, 4 Jin. ; Liv. 2, 1 : qui profugi sedibus incertis vag- abantur, Sail. C. 6 ; cf. id. Jug. 18, 2 : (de- ura) sedes nostris sedibus esse Dissimiles debent Lucr. 5. 154 ; so, deiim, id. 3, 18 ; 5, 147 ; 1187 ; Hor. Od. 3, 3, 34 ; cf., s. sanc- tae penatium deorumque larumque famil- iarium, Cic. Rep. 5. 5 ; and Liv. 38, 43 : discretae piorum, Hor. Od. 2, 13, 23 ; cf., silentum, Ov. M. 15, 772 : animalia ad as- suetas sibi sedes revertuntur. Quint. 11, 2, 6. — Of the dwelling of a single person (<*f. above, no. I., A) : (Demaratus) in ea civi- tate domicilium et sedes collocavit, Cic. Rep. 2, 19 Mos. : immissum esse ab eo C. Cornelium, qui me in sedibus meis tru- cidaret, id. SulL 6, 18; id. de Div. in Caecil. SEDI 5, 19 ; Lucr. 6, 18 : patrias age descre se- des. i. e. patriam, Ov. M. 15, 22. B. Of inanimate and abstract things. That upon which any thing sits fast or rests, A seat, place, spot, base, ground, foundation, bottom, etc. : ( : ita mihi salvpm ac sospitem rempublicam sistere in sua sede liceat Aug. in Suet Aug. 28 : cf, I)eus haec for- tasse benigna redueet in sedem vice, to its former slate, Hor. Epod. 13, 8 : Veios an Fidenas sedem belli caperent, the seat or scene of war, Liv. 4, 31; so. belli (bello), id. 28, 44 ; Veil. 2, 74, 3; Tac. H. 1, 65; 3, 32 ; 3. 8 ; 2. 19; Suet. Galb. 10, et al. : ne- que verba sedem habere possunt si rem subtraxeris, Cic. de Or. 3, 5, 19 ; cf, aflec- tus quibusdam videntur in prooemio at- que in epilogo sedem habere, Quint 6, 1, 51 ; cf. in the folli:., no. f 3 : haec est sedes orationis, cic, Quint. 9, 4, 62 : non ut de sede secunda Cederet aut quarta (iam- bus), Hor. A. P. 257: ut sola ponatur in summi boni sede (voluptas), Cic. Fin. 2, 12, 37: nee mens mihi nee color Certa sedemanent, Hor. Od. 1, 13, 6.— (j3) Plur. : coloni Capuae in sedibus luxuriae collo- cati, Cic. Agr. 2, 35 ad fin. : nonnumquam fracta ossa in suis sedibus remanent etc. . . . fragmenta in suas sedes reponenda sunt, Cels. 8, 10 : rursus in antiquas rede- unt primordia sedes Ignis, Lucr. 6, 872 ; id. 4, 1038 : dum solidis etiamnum sedi- bus astas, on firm ground, Ov. M. 2, 147 : quum mihi ipsa Roma prope convulsa sedibus suis visa est Cic. Pis. 22, 52 ; cf., turrim convellimus altis sedibus, Virg. A. 2. 465 ; and, totamque a sedibus urbem Eruit, id. ib. 2, 611 ; cf. also, totum (mare) a sedibus imis Eurusque Notusque ruunt id. ib. 1, 84 ; Quint 8, 6, 63; so, argumen- torum, id. 5, 10, 20 (corresp. to loci) ; 5, 12, 17. t sediculumi sedile, Fest p. 148 (ace. to Var. L. L. 8. 30, 117, this word is cor- rectlv formed, but not in use). S^digitUS, a [ses-digitus] (Sis-fin- gered, having sis fingers on one hand, Plin. 11,43, 99). A Roman cognomen. So was called the poet C. Yolcatius, Gell. 3, 3 ; 15, 24 : cf. Anth. Lat no. 140 ed. Meyer. sedile, is, n. [sedeo] A seat, bench, stool, chair, etc. (mostly poet, and in post- Aug. prose; not in Cic); sing.: membra senes posito jussit relevare sedili, Ov. M. 8, 640 ; so id. Med. fac. 13 ; Virs. A. 8, 176 ; Cels. 1, 3 med. ; Sen. Ep. 70 med. ; Gell. 2, 2, 8; — plur.: sedilibus magnus in primis eques sedet Hor. Epod. 4, 15 ; so of the seats in a theatre, id. A. P. 205 ; cf., lignea in Campo Martio, Suet Aug. 43; so of other seats. Virg. G. 4. 350 : id. Aen. 1. 167 ; Ov. M. 5, 317; Plin. Ep. 5, 6. 40; of the rowers' banks or benches in a vessel, Virg. A. 5, 837 : avium, Var. R R 3, 5, 13. sedimeri! ™S, n - [id.] Sailings, sedi- ment (late Lat) : urinae, Coel. Aur. Tard. 5, 4 ; 10 ; c£ the follg. art *sedimentnmri. "■ [id.] -£ settling, sinking down, subsidence : molis (sc ob- elisci). Plin. 36, 10, 15 fin., dub. seditlO) 6nis, /• [ s ed, i. e. sine, v. h. v., and itio ; thus, orig., A going aside, going apart ; hence, in partic, like secessio] An insurrectionary separation (political or military) ; dissension, ciril discord, insur- rection, mutiny, sedition (very freq. and quite class.) : " ea dissensio civium, quod seorsum eunt alii ad alios, scditio dieirur," Cic. Rep. 6. 1 (in Serv. Virg. A. 1, 149, and Non. 25, 6) : duobus rribunis plebis per seditionem creatis, Cic Rep. 2, 34 ; cf. Liv. 2, 31 Jin. sq. : si qui in seditione non alterius utrius partis fuisset Cic. Art 10. 1, 2 ; cf. Gell. 2, 12 : ne qua seditio orire- tur. Caes. B. G. 7. 28 Jin. : so Sail. C. 34, SE D O 2: seditione facta, id. B. C. 1, 87, 3; cf„ seditionem inter Poenos et Siculos milites esse lactam. Cic. de Div. 1, 24, 50 ; with which cf., seditio inter belli pacisque auc- tores orta, Liv. 2, 16. So, seditionem ac diseordiam concitare, Cic. Mur. 39 : com- movere, id. Alt. 2, 1, 8: movere. Veil. 2, 68, 2 : cocptare, Tac. A. 1, 38 ; 45 ; 8, 81, et saep. : magno in populo quum saepe coorta est Seditio, He., Virg. A. 1, 149 ; Hor. Ep. 1, 2, 15 : 6editione potens, Virg. A. 11, 340. — In the plur. : quum hominum seditiosum defenderet. non dubitavit sedi- tiones ipsas ornare, Cic. de Or. 2, 28, 1 24 : so id. ib. 2, 48, 199; Sail. J. 51, 32 ; Liv. 4. 2; 5,3; Quint 2, 16,2; Hor. Od. 3. 3, 29 ; 3, 6. 13, et saep. Seditio, personified as One of the attendant! of Fama, Ov. M. 12, fil. n. Trans f, out of the publicists' sphere, Dissension, discord, strife, quarrel (so very rare ; mostly poet ; in Cic. only as a transl. of the Greek ordot s ; but cf. se- ditiosus, no. U.) : Ampbitruo uxori tnr- bas conciet . . . turn meus pater Earn se- ditionem in tranquillum conferet Plaut Am. 1, 2, 13; Ter. Andr. 5, 1, 11 Ruhnk. : cui studeat, deus omnis habet crescitque favore Turbida seditio, donee Juppiter, etc, Ov. M. 9, 427 ; so, domestics (opp. to fraterna Concordia), Liv. 45, 19: panto- mimorum, Suet Ner. 26: non illaudata (coupled with magno certatur amore), Claud, in Rutin. 2, 226. — Of inanimate and abstract things : seditio maris, vproar, turbulence, Stat Th. 9, 142 ; so, pelagi, Manil. 2, 90: siderum, id. 2, 196: flam- masque rebelles Seditione tori (Eteoclis et Polynicis), Stat Th. 1, 36. Comically : seditionem tacit lien, occupat praecordia, rebels, and takes possession of my stomach, Plaut. Merc. 1, 14 : — Archytas iracundiam, videlicet dissidentem a ratione, seditio- nem quandam animi vere ducebat, et earn consilio sedari volebat Cic. Rep. 1, 38. sedltlose, adv., v. seditiosus. ad fin. seditidsus, a, um, adj. [seditio] I. Full of citil discord, factious, turbulent, mutinous, seditious (freq. and quite clas- sical): adhortari adolescentes, ut turbu- lent! ut seditiosi, ut pernieiosi cives ve- lint esse, Cic. Phil. 1, 9, 22 ; so, s. et tur- bulentUB civis, id. de Or. 2. ll^n. : cf. id. ib. 2, 31, 135 ; Quint. 11, 1, 40 ; Cic. Vatin. 2 : seditiosi tribuni plebis, id. Leg. 3, 19, 44 ; cf., triumviri seditiosissimi, id. Rep. 1, 19 ; so, seditiosissitius quisque, Tac. A. 1, 44 ; id. Hist 2, 66 ; 4, 34 ; Suet Caes. 70 : — cinciones, Cic. Clu. 37, 103 : sediriosa atque improba oratio, Caes. B. G. 1, 17, 2: so, seditiosissima oratio, Auct B. Air. 28. 2 : seditiosae voces, Liv. 6, 20 ; and, se- ditiosior concio (Q. Pompeii), Ascon. Cic. Mil. 17. 45, p. 49 ed. Orell. : tribunatus L. Saturnini, Suet Caes. 12. — * H. T r a n s f.. out of the publicists' sphere, Quarrelsome: ego illam (Clodiam) odi. Ea est enim se- ditiosa : ea cum viro bellum gerit etc, Cic. Art. 2, 1, 5. — Adv., seditiose, Seditious- ly (ace. to no. I.), Cic. Clu. 1, 2 ; id. Mil. 3, 8 ; Liv. 4, 6 ; Tac. A. 3, 12.— Comp. : id. Hist. 5, 12.— Sup.: Cic. Alt. 2, 21, 5. sedo, avi, arum, 1. r. a. and n. [sedeo] I, Act., orig. To cause to sit to seat ; hencel transf, of inanimate or abstract objects, To allay, settle, still, calm, assuage, ap- pease, quia, check, end, stop, stay, etc.: cave putes, aut mare ullum aut flam mam esse tantam, quam non facilius sit seda- re quam effrenatam insolentia multitu- dinem, Cic. Rep. 1, 42 Jin. .- pulverem, Phaedr. 2, 5, 18. So, curriculum, Cic. Arat 125 ; cf.. vela, i. e. to furl. Prop. 3, 2L 20 : flammam, id. 3, 19, 5 ; cf., incendia, Ov. R Aim. 117; and mid.: sedatis flucti. bus, ventis, having subsided, abated, lulled, Cic. Inv. 2, 51, 154 ; Ov. M. 15, 349 ; tst, tempestas sedatur, Cic. Verr. 2. 1, 18: — sitim. to slake, quench. Lucr. 2, 663 ; so id. 4, 851 ; 5, 943 ; Ov. M. 3, 415; Phaedr. 4, 4. 1 ; Suet. Otb. 11, et al. : famem ac sitim, Plin. 11. 54. 119 ; cf., jejunia carne, Ov. M. 15, 83 : lassitudinem, Plaut Bac. 1, 1, 75 ; Xep. Eum. 9 Jin. ; cf., pestilentiam, Liv. 7. 3 ; Just. 20, 2, 8 : dolores aurium, Plin. 29, 6, 39 : tumorem vulnerum, id. 30, 13, 39 : cruditates, id. 20, 20, 81: scabiem, pruri- tum, id. 30, 13. 41, et saep. :— populi im- petus aliquando incenditur, et saepe se- datur, Cic Les. 3, 10, 24 ; cf., bellum in- 1383 SEDU testinum ac domesticum, id. Cat. 2, 13 ; so, bellum, Nep. Datam. 8 fin. : pugnam, Cic. Cat. 3 : proelium, Liv. 34, 5 : seditio- nem, Cic. Rep. 1, 38 ; id. Att. 5, 14, 1 ; ct'., rumultura, Caes. B. C. 3, 18, 3 ; 3, 106 fin. ; Liv. 3, 15, et nl. : discordias, Cic. Phil. 1, 1: controversiam, id. Leg. 1, 21: conten- tionem, Liv. 39, 39 : invidiam et infamiam, Cic. Verr. 1, 1 ; of., sermunculum omnem nut restinxerit aut sedarit, id. Att. 13, 10, '2 : miserias, Plaut. Poen. 5, 4, 93 ; cf., ca- lamitatem, Ter. Hec. prol. alt. 24; and, mala, Cic. Phil. 2, 18 fin. : in animis homi- lium motum dicendo vel excitare vel se- ilare, Cic. de Or. 1, 46, 202 ; so, mentes, nnp, to excitare, id. ib. 1, 5, 17; cf., appe- titus omnes, id. Otf. 1, 29, 103; and, ilia t.rtia parte animi, in qua irarum exsistit iirdor, sedata atque restincta, Cic. de Div. 1, 29 fin. ; so, animos militum, Liv. 26, 21 : tram, Plaut. Merc. 5, 41 : cupidinem, id. Ainph. 2, 2, 210: rabiem, Hor. Epod. 12, 9 : pavorem, Liv. 1, 16 : lamentationem, id. 25, 37 ; cf., fletus, Prop. 2, 16, 31 : eu- ras, Stat. Th. 12, 514 : vulnera mentis, Ov. Pont. 4, 11, 19, et saep. — Rarely with per- sonal objects : aliquem eedatum ire, Plaut. Cure. 1, 2, 22 : ut vix a magistratibus ju- ventus sedaretur, was quieted, brought to order, Liv. 21, 20: tumultuantes deinde milites ipse sedavit, Just. 12, 15, 2. * II. Neulr., To become quiet, to lull, subside : postquam tempestas sedavit, Gell. 18, 12, 6 (perh. in the MSS. se has been omitted before sedavit; cf. above, the mid. sedatur tempestas). — Hence sedatus, a, um, Pa., Composed, moder- ate, calm, quiet, tranquil, sedate : alter (Herodotus) sine ullis salebris quasi seda- tus amnis fluit, alter (Thucydides) incita- tior fertur, Cic. Or. 12 fin. ; cf., in ipsis numeris sedatior, id. Or. 52, 176 ; and, se- datissima et depressissima voce uti, Auct. Her. 3, 14 ; cf. also, Terenti, Latina voce Menandrum sedatis vocibus efters, in gentle tones, Cic. poet. ap. Suet. Vit. Ter. 5 : oderunt Sedatum celeres, agilem gna- vumque remissi, Hor. Ep. 1, 18, 90: scri- bere sedatiore animo, Cic. Att. 8, 3 fin. ; cf, olli sedato respondit corde Latinus, Virg. A. 12, 18: sedato gradu in castra abeunt, Liv. 25, 37 : sedatius tempus, Cic. Clu. 37, 103. — Adv., sedate, Calmly, tran- quilly, sedately, Plaut. Men. 5, 6, 17 ; Cic. Tusc. 2, 20, 46; 2, 24, 58; id. Or. 27.— Comp. : Ainm. 25, 1. Se-dtiCO) x '. ctum, 3. v. a.: I, To lead aside or apart, to draw aside ; to lead away, carry off ; to set aside, put by, etc. : A. Lit. (quite class.): te hue foras se- duxi, Ut, etc., Plaut. Aul. 2, 1, 14 ; cf, Pam- philus me solum seducit foras, Ter. Hec. 1, 2, 69 ; and Cic. Att. 5, 21, 12 ; so, ali- quem solum seorsum ab aedibus, Plaut. Asin. 2, 2, 95 : aliquem paululum a turba, Petr. 13, 2 : singulos separatim, Liv. 30, 5 : aliquem blanda manu, Ov. M. 2, 691 : ali- quem in secretum, Phaedr. 3, 10, 11, et al. ; cf. absol. : Plaut. Cure. 2, 3, 60 : quod a te seductus est tuoque beneficio adhuc vivit, was withdrawn, taken out of the way, Cic. Fam. 10, 28, 1 ; cf. of the same, ali- quem a debita peste, id. Phil. 13, 10. 22 : ocello8, to turn away, avert, Prop. 1, 9, 26. — Of abstract subjects : et dum avaritia seducere aliquid cupit atque in suum ver- tere, to lay by, Sen. Ep. 90 med. B. Trop.: 1, In gen. (not ante-Aug. and very rarely) : consilia seducta a pluri- tim conscientia, remote, afar, Liv. 2, 54 : quiddam a corporibus seductum, Sen. Ep. 117 mod.: non poteB (Helvia) ad ob- tinendum dolorem muliebre nomen prae- tendere, ex quo te virtutes tuae seduxe- runt, have removed, separated you, Sen. Cons, ad Helv. 16. 2, In partic, in eccl. Lat, To mis- lead, seduce : Tert. adv. Marc. 2, 8 : so Aug. Conf. 2, 3 med. ; Tract, in Joann. 29 ; Civ. D. 14, 11 fin. , et saep. II. T° P ui asunder, separate, divide (so only poet and very rarely) : seducit terras haec brevis unda duas, Ov. Her. 19, 142; so, immeneos recessus (Caspia claustra), Luc. 8, 291 : castra volatu, to divide their swarm, Ov. M. 13, 611 Bach. : plura locu- turi subito seducimur imbre, Ov. F. 4, 385. — With the abl. : quum frigida mors ani- maseduxeritartus, Virg. A.4,385. — Hence 1384 SEDU seductus, a, um. Pa. (ace. to no. I.), Remote, distant (poet, and in post-Aug. prose) : ex alto seductas aethere longe Despectat terras, Ov. M. 4, 623 ; so, reces- sus gurgitis, id. ib. 13, 902 ; and of distance in an upward direction : mons erat auda- ci seductus in aethera dorso, far uplifted, lofty, Stat. Th. 3, 460: — ut illis non minus hos seductos et quasi rusticos, retired, liv- ing in solitude, Plin. Ep. 7, 25, 5 ; cf., quo- rum (hominum) maxime in seducto ac- tiones sunt, in retirement, solitude, Sen. Tranq. 3. |2§5= In Caes. B. C. 1, 7. 1, the MSS. os- cillate between deductutn and seductum; the former appears the more correct reading; cf. deduco, no. II., A. scductllis, e, adj. [seduco, no. I., B, 2] That may be misled or seduced, seduci- ble (eccl. Lat.) : homo, Aug. Conf. 2, 3 med. ; so Alcim. 2, 166, et al. SCductiO; onis,/. [seduco] I. (ace. to seduco, no. I.) : * A. ^ leading or draw- ing aside : seductiones testium, Cic. Mur. 24, 49. — JB. In eccl. Lat, A misleading, seduction : Adam confessus est seductio- nem, non occultavit seductricem, Tert. adv. Marc. 2, 2 fin. — * H, (ace. to seduco, no. II.) A separation : mors est corporis auimaeque seductio, Lact. 2, 12. scductor, oris, m. [seduco, no. I.. B, 2] A misleader, seducer (eccl. Lat.), Aug. Tract, in Joan. 29 ; in Psalm. 63, 15 ; cf., " seduclor, -jrArivor, a-narnrnS," Gloss. Phil. SeductoriUSj », "™, <*<#- f seductor] Seductive (eccl. Lat.), Aug. Cont. 5, 6 fin. * seductrix, Icis, /. [ id. ] She that se- duces, a. seductress, Tert. adv. Mare. 2, 2 fin. (* v. seductio). seductus, a, um, Part, and Pa. of se- duco. scdularia- orum, n. [sedesj Seatsor cushions of a carriage, Paul. Dig. 33, 10, 4. sedlile, adv., v. sedulus, ad fin., no. B. sedulitas; atis, /. .■ I, Assiduity, ap- plication, leal, earnestness, sedulousness, sedulity (quite class.) : Balbi quoque Cor- nelii operam et sedulitatem laudare pos- sum, Coel. in Cic. Fam. 8, 11, 2 ; cf, pro sedulitate ac diligentia, Suet. Galb. 12 fin. So Cic. Caecin. 5, 14 ; id. Arch. 10, 25 ; id. Agr. 2, 5, 12, et al. ; Col. 6, 27, 1 ; Plin. 11, 30, 36 ; Plin. Ep. 3, 18, 6 ; Ov. F. 3, 668 ; 4, 434 ; id. Pont. 3, 8, 18 ; Hor. Ep. 1. 7, 8, et al. — * II. With an invidious implication, Ojficiousness, obtrusiveness : sedulitas stul- te quem diligit urget, Hor. Ep. 2, 1, 260. (* SedullUS) i, '"•, -^ proper name : J. Coelius Sedulius, A Latin Christian poet of the fifth century, Venant. Fort. Vit. Mart. 1, 15. — II. Sedulius, A general of the Lent- ovices, Caes. B. G. 7, 88.) SCdulO; adv., v. sedulus, ad fin., no. A. SCduluSi a > um, adj. [sedeo, like ere- dulus from credo ; the e long, as in sedo and sedes. The derivation from se-dolo, adopted by Donat. Ter. Ad. 3, 3, 59 ; Serv. Aen. 2, 374 ; Non. 37, 28 : and Isid. Orig. 10, 244 and 247, and proposed by Db'derl. Syn. 1, p. 117 sq., et al, is very doubtful ; partly on ace. of the signif. of sedulus itself, and partly because the old formula was not se dolo, but always se dolo malo, since dolus alone did not orig. signify i. q. fraiis (v. dolus) ; cf., on the other hand, the passages from Plautus, cited under sedulo, ad init., in which sedulus corresponds with sedeo] orig., qs. Sitting fast, per- sisting in some course of action ; hence Busy, diligent, zealous, careful, unremit- ting, solicitous, assiduous, sedulous (as an adj. mostly poet. ; not found in Caes.) : elo- quentes videbare, non sedulos velle con- quirere, orators, not those who labor at ora- tory, Cic. Brut. 47 fin.: haec a concubitu fit sedula, tardior ilia, Ov. A. A. 1, 377: exanimat lentus spectator, sedulus inflat Hor. Ep. 2, 1, 178 : tantum venerata virum hunc sedula curet, Tib. 1, 5, 33 ; cf„ puer (minister), Hor. Od. 1, 38, 6 : agricola, Plin. 17, 14, 24 : olitor, Col. poet. 1.0, 148: apis, Tib. 2, 1, 50; Ov. M. 13, 928: Baucis, id. ib. 8, 641 ; cf, anus, Tib. 1, 3, 84 : nutrix, Ov. Her. 21, 95; id. Met. 10, 438; Hor. A. P. 116 ; and, mater, Phaedr. 4, 5, 13 : de- ducat juvenum 6edula turba senem, Tib. 1,4,80: sedula fune viri contento brachia lassant, Ov. F. 4, 297 ; so, labor, Sen. Hipp. 1109 : opera, App. M. 9, p. 237 : industria, SE GE id. ib. 2, p. 128 : ministerium, id. ib. j.1, p. 267 : cura, Col. 8, 1, 3, et saep. : velim te arbitrari factum. P. Sedulum est, submo- ventur hostes, removentur lapides, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 194 P. — H. With an invidious implication, Officious, obtrusive: ne studio nostri pecces odiuinque libellis Sedulus importes opera vehemente min- ister, Hor. Ep. 1, 13, 5 ; so id. Sat. 1, 5, 71 ; Tib. 2, 4, 42; Prop. 1, 3, 32; cf, male se- dulus, Ov. A. A. 3, 699 ; id. Met. 10, 438. Adv. : A. sedulo, Busily, diligently, zealously, ■unremittingly, assiduously, solic- itously, sedulously: 1, In gen. (very freq. and quite class. ; a favorite word of Plaut. and Ter.) : rem mandatam exsequi, gerere, Plaut. Bac. 3, 3, 71 sq. : ut cogno- rant, dabimus operam 6edulo, id. Casin. prol. 16; so, operam dare, addere, id. Pers. 4, 7, 10 ; id. Men. 5, 7, 20 ; id. Cist. 1, 1, 54 ; id. Most. 1, 2.41 ; so, comparare quae opus sunt, Liv. 1, 41 : faciam sedulo, Ut, etc., id. Capt. 2, 3, 25 ; so most freq. with facere and fieri; cf. Cato R. R. 2, 2 ; Plaut. Epid. 2, 2, 108 ; id. Bacch. 4, 8, 30 ; id. Merc. 2, 3, 126 ; id. Poen. 1, 2, 144 ; id. Pers. 1, 1, 47 sq. ; Ter. Andr. 3, 4, 18 ; 4, 1. 56 : id. Eun. 2, 3, 70 ; id. Heaut. 1, 1, 74 ; 2, 4, 16 ; id. Ad. 1. 1, 25 ; 2, 2, 43 ; Cic. Clu. 21, 58 ; id. Fin. 3, 4 fin. ; Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 2 ;— Plaut. Merc. 2, 2, 31 ; id. Rud. 1, 4, 22 : id. Trin. 1, 2, 155 ; Ter. Ad. 3, 3, 59 ; id. Phorm. 1, 4, 51 ; 5, 8, 12 ; Cic. Fam. 2, 11 fin. ; cf., s. id ago, Ter. Andr. 3, 5, 8 ; and, agitans mecum, id. Phorm. 4, 3, 10: ad socios nostras sedulo dispertieram, alio frumentum, alio, legatos, etc., Cato in Cha- ris. p. 197 P. ; cf, salutem impertit studi- ose et sedulo, Lucil. in Non. 37, 30 : ali- quid conservare, Cato R. R. 5, 8 ; 26 ; so, servare, Plaut. Capt. 2, 2, 7 ; id. Cure. 5, 2, 41 ; id. Rud. 2, 3, 52: celare, id. Aul. 1, 2, 35 : dissimulare, Ter. Hec. 4, 2, 2 ; id. Phorm. 2, 3, 81 : animum advertere, Plaut. Stich. 4, 1, 40 ; id. Rud. 2, 2, 1 ; cf.. mun- diter se habere, id. Poen. ], 2, 26; and, Ge. Valuistine usque ? Ep. Sustentatum 'st sedulo, id. Stich. 3, 2, 14 ; 4, 2, 8 : s. ali- quid dicere, to assert emphatically, protest, id. Capt. 4, 2, 106 ; cf, ego illud sedulo negare factum : ille instat factum, Ter. Andr. 1, 1, 119 ; so, moneo, hortor, id. Ad. 3, 3, 72 ; id. Hec. 1, 1, 6 : credere, i. e. sin- cc.rely, id. Phorm. 2, 4, 13 ; cf, argumenta- ri, Cic. Att. 3, 12. 2. In partic, with an implication of design, On purpose, designedly, intention- ally (so rarely; not in Cic.) : aliquid oc- cultare, Plaut Capt. 2, 2, 48 : fingit causas, ne det, sedulo, Ter. Eun. 1, 2, 58 ; cf, nus- quam nisi in virtute spes est, milites, et ego sedulo, ne esset, feci, Liv. 34, 14 ; and, diem extrahere, id. 28, 15: tempus terere, id. 3, 46 : imitari aliquem, Quint. 7, 1, 54. B. sediile, in the same signif., but only post-Aug., and very rare : semper custos 6edule circumire debet alvearia, Col. 9, 9, 1 : hoc munus implet sedule, Prud. are "e, f. The goddess of green crops ; v. Segetia. Segestanus; », urn > v - 1- Segesta, no. II. Scffestes. ' s > m - -^ German prince, father-in-law of Arminius, and friend of the Romans, Tac. A. 1 , 55 ; 57 sq. (* Scgestica, a e> /■ A '«<» °f the Celtiberi, Liv. 34, 17 fin.) searestrc, is, n. (collat. form, seges- tria, ae, /., Var. L. L. 5, 35, 46 Speng. N. cr. : segestra, ae, /., Edict. Diocl. p. 23) A covering, wrapper of straw or hides for shielding goods or persons from the weather : "segestre, dubdipa, diQdepa nXoi- ov," Gloss. Vet. ; sing. .- segestre, Lucil. in Non. 537, 10; plnr. : Var. ib. 11, ?6; Plin. 13, 12, 23 ; Edict. Diocl. p. 23. As a sort of mantle : segestri vel lodicula in- volutus, Suet. Aug. 83. * seg-etalisi e, adj. [seges] Of or be- longing to standing crops : gladiolus, a weed that grows among green corn, App. Herb. 78. Segetia, ae. /. [id.] A goddess that protects the standing crops, Macr. S. 1, 16 ; Aug. Civ. D. 4, 8 ; cf. Hartung. Relig. d. Rom. 2, p. 130 sq. Called, also, Segesta, Plin. 18, 2, 2. re.°"nieri' inis, n. [seco] What is cut off", a cutting, shred, little bit (very rare) : unguium et capilli segmina, Fab. Pictor in Gell. 10, 15, 15 : nulli secabile segmen, i. (. atom, Au3. Eel. 1, 7: cannarum duplex fiKa perpetuitas nee segmina, nee rimam ullam lieri patietur, i. e. will prevent the u ork from chipping off or cracking, Vitr. 7,3. segmentate a > um > ad J- [segmen- 8EQN turn] J, Ornamented with strips of tinsel, etc. ; trimmed, flounced, purftcd ( mostly post-class, and very rare) : curiae, Juv. 6, 89 : amictus, Symm. Ep. 4, 42 : toralin, Inscr. Fr. Arv. no. 32 and 41.—' U. 'Prop.: paginae Tulliano segmentatac auro, Sym- maeh. Ep. 3, 12. segincntum, i, «• [seco] A cutting, cut ; a piece cut off, a slice (not ante- Aug. ; mostly in the plur.): J. In gen.: eras- sior arena laxioribus segnientis terit et plus erodit mannoris, Plin. 36, 6, 9 fin. ; so, segmenta percae, Alls. Idyll. 10, 118. — II. I" partic. : A. A strip, zone, seg- ment of the earth : plura sunt lmec Beg- menta mundi, quae nostri circulos appel. lavere, Graeci parallelos, Plin. 6, 33, 39 : quinto continentur segmento Bactru, Ibe- ria, Armenia, etc., id. 6, 34, 39, § 216. — B. In the plur., segmentn, Strips of timet, brocade, etc., sewed round the bottom of a woman's dress ; trimmings, bands, flounces, pnrjlcs: Ov. A. A. 3, 170; so Juv. 2, 124 : — aurea. Val. Max. 5, 2, 1 : crepi- tanria, Sid. Ep. 8, 6 med. * SCgllCSCO, ere, v. n. [segnis] To be- come slow; to abate, decrease: Cocl. Aur. Acut. 2, 18. ScgUli) orum, m. A people in Gallia Bclgica, Caes. B. G. 6, 32 ; cf. Ukert, Gall, p. 371. * SCgru-pcs- edis, to. [segnis] Slow- foot, a poet, designation of a worn-out horse, Juv. 8, 67. segnis. e, adj. [sequor ; therefore, originally, That follows after, creeps after ; hence, in gen.] Slow, tardy, slack, dilatory, lingering, sluggish, lazy (in the Posit, not freq. till after the Aug. period, csp. in the historians ; in Cic. always in the Comp., except in a passage cited from Nonius ; in Caes. only once, and then also in the Comp.) : (servi) quia tardius irent prop- ter onus segnes, Hor. S. 2, 3, 102 ; cf., tar- dum et segne. Quint. 9, 4, 83 : animus, opp. mobilis, Plin. 11, 52, 114 : puer segnis et jacens, Quint. 1, 3, 2 : segnis inersquc vocer, Tib. 1, 1, 58: segniores castigat at- que incitat, ''Caes. B. C. 1, 3. 1 ; cf., lau- dando promptos et castigando segnes, Tac. Agr. 21 : segnes et pavidos, id. Ann. 16, 25 : multa quae segnibus ardua vide- antur, id. ib. 15, 59 : segnior esse, Cic. Att. 8, 11, Vifin.: bonus segnior fit ubi negli- gas, SalL J. 31, 28 : equus aut morbo gra- vis aut segnior annis, Virg. G. 3, 95, et saep. : — in quo tua me provocavit oratio, men consecuta est segnis (segnius ?), Cic. in Non. 33, 23 : obsidio, Liv. 5, 46 ; so id. 10, 10 : helium, id. 10, 12 : pugna, id. 10, 36 : navigatio, id. 30, 10 : militia, id. 26, 21 : mora, id. 25, 8 Jin. ; 34, 9 ; Ov. M. 3, 563 ; cf, otium, Tac. A. 14, 39 fin. ; id. Hist. 4, 70 : imperium, Liv. 25, 14, et saep. : pes (in the race), Hor. Od. 3, 12, 9 : Arar, slowly -finwiyig, sluggish, Plin. 3, 4, 5 ; cf., aquae, Curt. 8, 9 med. ; and, stellae (Ursa Major and Minor and Bootes), Val. Fl. 1, 484 : campus, ;. e. unfruitful, Virg. G. 1, 72 ; cf. id. ib. 1, 151 ; Luc. 9, 438 : alter (terror) diutius, sed segnior, slower, more lingering, Liv. 35, 40; cf., segnior mors ( per venenum ), id. 40, 4 fin. — In the Sup. : App. Apol. p. 310. — With a nega- tive : non segnior discordia, Liv. 2, 43 ; cf., nee Sagunti oppugnatio segnior erat, id. 21, 12 ; and, haud illo segnior ibat Ae- neas, Virg. A. 4, 149 ; so id. ib. 7, 383 ; 8, 414. — (0) With a follg. ad aliquid, less freq., in aliqua re : segniores posthac ad imperandum ceteri sint, Cic. Fontei. 3 Jin. ; so in the Comp. : ad respondendum, id. Fin. 1, 10, 34 : ad credendum, Liv. 24, 13 fin. : ad alia facta, id. 44, 12 : gnarus gentem segnem ad pericula, Tac. A. 14. 23 : — senatu segniore in exsequendis co- natibus, Suet. Claud. 10. — (y) c. gen. (in Tacit.) : occasionum haud segnis, Tac. A. 16, 14 : laeti praeda et aliorum segnes, id. ib. 14, 33. — ((5) c. inf. (poet.) : segnes no- dum solvere Gratiae, Hor. Od. 3, 21, 22 ; so Ov. Tr. 5, 7, 19,— Hence, Adv., Slowly, sluggishly, slothfully, la- zily : (a) segniter: segniter, otiose, negligenter, contumaciter omnia agere, Liv. 2, 58; so id. 25, 35; 29, 19; 40, 40; Veil. 2, 69, 2 ; 87, 1 ; Tac. A. 11, 26 ; id. Hist. 2, 71 ; Stat. S. 1, 4, 106, et al.— (j3) segne: haud segne id ipsum tempus SE GR coneumpserat, Liv. 38, 22: nihil agendum segne ratus, Amm. 21, 10. — 1>, Comp.: segnius atque timidius pro re publico ni- ti, Cato in Charis. p. 196 P. : aegniua so- cordiusque oppugnaiv, Liv. 40, 27 ; 60 id. 30, 21; Tac. A. 11, 15; 13, 29; id. Ili-t. 3, 40; Hor. A. P. 180, et al. Esp, freq. with the negatives nun, haud, nihilo seg- nius (for which, in the MSS., sequins or secius is freq. interchanged; see tin- notes on the follg. passages), i^Nonc the slower, nut the less acl/rtli/, umicslly, or zealously, with the same activity or earnestness, with undiminished zeal) : non ideo tamen seg- nius precor, Plin. Ep. 3. It", 10; so, iiou sc-gnius, Plin. 28, 7, 23 : baud segnius, Luc. 6,286: nee segnius, Liv. 40, 40; so, neque segnius, Tac. A. 0, 13 ; and, niqiir id scg- niuSj Suet. Ner. 20: oppidani nihilo seg- nius helium parare, Sail. .1. 75/«.; so, nihilo siy.riuio LlV 2,43 h :• M'fin. 26, 12; 32, 22; 35, Bi l'lili. Ep. 6, 20, 5; Nop. Datum, 2fin. — c. Sup. : nautac tor- pedinis tactu segnissime torpuerunt, Cas- siod. Var. 1, 35. SCgHltas, atis, /. [segnis] ante-class, for the class, scgnitia, Slowness, tardiness, dilatoriness, sluggishness : Att. in Non. 174, 23; so id. ib. 21 (ace. to Non. ib. and 251, 23; also Cic. de Or. 1, 41, where, however, the MSS. and editt. have the form segnitia, v. h. v.). SegTUtCV) adv., v. segnis, ad fin. SCgrutia, ae, and (less freq.) segni- ties» em > e,/ [segnis] Slowness, tardiness, dilatoriness, sluggishness, inactivity (freq. and quite class.): («) Form scgnitia: ut quod segnitia erat sapientia vocaretur, Tac. H. 1, 49 : — nihil loci'st segnitiae ne- que socordiae, *Ter. Andr. 1, 3, 1 : rudem esse omnino in nostris poetis aut inertia- siman serrnitiae est aut fastidii delicatissi- mi, Cic. Fin. 1, 2. 5 : aliqucm segnitiae ac- cusare, Liv. 31, 38: Col. 9, 5, 2: segnitiae nota, Suet. Claud. 5 Jin. ; Quint. 1, 12, 16 : — ob segnitiam non vindicstae fratris in- juriae, Veil. 1, 1: segnitia in asserenda libertate, Quint. 6, 5, 8 Zumpt N, er. ; 'I'm. A. 4, 59: — sine segnitia verecundus, Cic. Brut. 81, 282: ne temere coeptn segnitia insuper everteret, Liv. 36, 15; Quint. 11, 3, 52 : segnitia maris, Tac. H. 3, 42.— (Jj) Form segnities: in hujusmodi negotio Diem sermone terere, segnities mera'st, Plaut. Trin. 3, 3, 67 : quae tarn sera mora- tur Segnities 't * Virg. A. 2, 374 :— abs te so- cordiam omnem reiee et segnitiem amo- ve, Plaut. Asin. 2, 1, 6 : ut castigaret seg- nitiem populi, Liv. 31, Gfin.: id.31,7: in desidiam segnitiemque conversus, Suet. Galb. 9 : post nimiam ventorum segni- tiem, Col. 2, 20, 5 :— in cunctatione ac seg- nitie perstare, Liv. 22, 27 ; id. 44, 7. !2P In Cic. de Or. 1, 41 ink., the editt. vary between segnitiam and segnitiem (the latter in Orell) ; ace. to Non. 174, 21 and 251, 23, segnitatem should be read. seg-nities,' v - segnitia. Segrontiacii orum, m. A Brilish peo- ple, ace. to Reichard, in the mod. Cacrna- von in Wales, Caes. B. G. 5, 21. * SCgreg-atim. adv. [segrego] Apart, separately : Prud. Hamart. praef. 39. *segTegratiO;6nis,/ [id.J A par; lug. separation, segregation : Tert. Anim. 43. segTegis» e (nom. does not occur; but in a collat. form, segregus. Aus. Pa- rent. 8, 10), adj. [id.] Apart, separate (pn.*t- Aug. and mostly poet.): agere vitam se- gregem, Sen. Ben. 4, 18; so. segrep m. Sen. Hippol. 1208 ; Prud. Cath. 7. .28 : -.■■ grege forma, i.e. different, id. Hamart .•■(if. Se-gTegO; «vi, atum, 1. (in «•/.-•<•. Beque gregari, Lucr. 1, 453) v. a. [grex] I. To set apart or separate from the flock (so very rately) : oves segregatas (a capellis). Phaedr. 3, 15, 3.— Far more freq., JJ. I n gen. (cf. congrego, no. II.), To set apart, lay aside, put away; to separate, remove, segregate: A. L't- : Lucr. 1,453: exclu- sit ilium a republica, distraxit. segregarit scelus ipsius Cic. Phil. 5, 11, 29 : aliquem ab se, Plaut. Capt. 3, 1, 10; cf.. aliquem a numero civium, opp. asciscere, Cic. Arch. 2fin. ; so, aliquem ab aliquo. Plaut. Mil. 4, 6, 17 ; Ter. Andr. 1, 5, 56 ; id. lie aut. 2, 4, 6 ; id. Hec. 3, 5, 30 ; 5, 1. 25 ; 5. 2. 23 ; 30 ; cf., se ab aliquo, Quint. 1, 2. 20: Pin:. 34, 2, 3 ; Stat. Th. 12, 184 : aliquem e seuutu, 1385 SB JU Plaut. Most. 5, 1, 9 : captivis productis et segregates, separated (the allies and the Romans), Liv. 22, 58 : mater segregat sub- olem, Nemes. Cyneg. 15b'. B. Trop. : spes, opes auxiliaque ab aliquo, Plaut. Capt. 3, 3, 2; Cic. Off. 3, 6 fin. ; cf., haec (eloquendi vis) nos a vita immani et fera segregavit, Cic. N. D. 2, 59, 148; so, suspicionem et culpam ab se, Plaut. Trin. 1, 2, 42 ; id. Asin. 4, 1, 29 : vir- tutem a summo bono, Cic. Fin. 3, 9 : civ- itatis causam a Polyaiato, Liv. 45, 22; cf., publicam causam a privatorum culpa, id. ib. 23 : iambum et trochaeum irequentem segregat ab oratore Aristoteles, Cic. de Or. 3, 47 : — (beata vita) comitatu pulcherrimo segregata, Cic. Tusc. 5, 28 : — cives ore ob- scena dicta segregent, Att. in Non. 357, 16, and 206, 2 ; so, sermonem, i. e. to be silent, Plaut. Mil. 3, 1, 61 ; id. Poen. 1, 2, 136 : ut segregaret pugnam eorum (Curiatiorum), divide, separate, Liv. 1, 25. segregllS; a, um , v - segregis. * Segllllumi U n. In the lang. of miners, An exterior indication of gold- mines, Plin. 33, 4, 21. Segiisianii orum, m., leyoaiavoi, (* HcKuvoiavoi, Metaph. Caes.), A people in Gallia Lngdunensis, neighbors of the Alio- broges an d Aedui, in the mod. Feurs (Dep. de la Loire), Caes. B. G. 1, 10 ./ire. ; 7, 64, 4 ; 7, 75, 2 ; Cic. Quint. 25 fin. They are also called Secusiani liberi, Plin. 4, 18, 32. Cf. Ukert, Gall. p. 319 sq. Seja or Seia, ae,/. The Roman tu- telary goddess of sowing ; as Semonia, of the seed, and Segetia, of standing crops in gen., Macr. S. 1, 16; (*Plin. 18, 2, 2; 36, 22, 46) ; cf. Hartung, Eelig. d. Rom. 2, p.131. Sejanianus, a, um, and Sejanus, a, um ; v. Sejus, no. II. sejug'aCi arum, v. 1. sejugis. Se-jUgratuS) a, um, adj. [jugo] Dis- joined, separated (very rarely) : (animi partem) non esse ab actione corporis se- jugatam, * Cic. de Div. 1, 32, 70 : 6i spiri- tus corpore tuo semel fuerit sejugatus, App. M. 6, p. 180 : verba ab ordine suo, id. Apol. p. 325 : singulis granis rite dis- positis atque sejugatis, id. Met. p. 177. I. SCJUgis, 's, m. (so. currus) [sex- juguml A team of six horses, a chariot drawn by six horses : (vici) seivge, Inscr. Orell. no. 2593. The same more freq. and class, in the plur. : sejuges aurati, Liv. 38, 35 ; so, sejuges, Plin. 34, 5, 10 ; and, seju- ges currus, App. Flor. p. 356. Collat. form, sejugae, arum, in analogy with bigae, quad- rigae, etc., Isid. Orig. 13, 36, 1 and 2. *2. se-jugisj e, adj. [jugum] Dis- joined, separate: gentes ad unum morem conjugare, Sol. 4. sejunctirOi adv. [sejungo] Dis- junctly, separately : Tib. 4, 1, 103. Sejunctip, ,6ms, f. [id.] A disjunction, separation, division (very rare) : proposi- tio, quid sis dicturus, et ab eo, quod est dictum, sejunctio (as a rhetor, figure), Cic. de Or. 3, 53, 203 ; cf. Quint. 9, 1, 28 ; 9, 2. 2; Flor. 1, 23/». sejunctus, a > um > Part, of sejungo. se-jungO; nx >. nctum, 3. v. a. To dis- unite, disjum (cf. abjungo and disjungo) ; to part, sever, separate (quite class. ; not in Caesar): J, Lit.; sejungi seque gregari, Lucr. 1, 453; cf., sejunge te aliquando ab iis, cum quibus te non tuum judicium, sed temporum vincla conjunxerunt, Cic. Fam. 10, 6, 2 : Alpes quae Italiam a Gal- J lia sejungunt, Nep. Hann. 3, 4 ; Lucr. 2, ! 861 ; cf. id. 1, 432 (coupled with secre- tum) : aliquem ex fortissimorum civiurn numero, Cic. Vatin. 10 fin.— With the abl. : sejungere matrem Jam gelidis nequeo bus- I tis, Stat. S. 5, 2,241 ; cf. below, no. II., and v. segrego, no. II., B. — With the simple ace: quae (intervalla) non animalia so- lum Corpora 6ejungunt, sed terras ac ma- re totum Secernunt, Lucr. 2, 728 ; cf. mid. : discedere ac sejungi promontoria, quae antea juncta fuerant, arbitrere, to part, separate, Just. 4, 1 fin. II. Trop. (a favorite word of Cicero) : quam (Fortunam) nemo ab inconstantia et temeritate sejunget, quae digna certe non sunt deo, Cic. N. D. 3, 24, 61 ; cf., (di- vum natura) Semota a nostris rebus se- junctaque longe, Lucr. 2, 648 ; 1, 59 ; and, 1386 SE L I defensio sejuncta a voluntate ac sententia legis, Cic. Verr. 2, 2, 84; so in the Part, perf. : orator a philosophorum eloquen- tia, Cic. Or. 20 fin.) Quint. 2, 17, 31 : ex- ercitatio procul a veritate, id. 8, 3, 23: fortuna ab eo, Nep. Att. 10 Jin. : a spe pa- riendarum voluptatum sejungi, Cic. Fin. 1, 20, 66; so, liberalitatem ac benignitatem ab ambitu atque largitione, id. de Or. 2, 25 : morbum ab aegrotatione, id. Tusc. 4, 13, 29 : istam calamitatem a rei publicae periculis, id. Cat. 1, 9 : se a verborum li- bertate, id. Coel. 3, 8 ; so, se a labore fo- rensi, Tac. Or. 11 (al. dejungere). — With the abl. : quoi Corpore sejunctus dolor absit, Lucr. 2, 18 ; so, laribus sejuncta po- testasExulat, Claud. VI. Cons. Hon. 407. Sejus or SeiuSj i. m - A Roman name, Var. R. R. 3, 2, 7 ; 11 sq. ; Cic. Plane. 5 ; id. Off. 2, 17 ; Tac. A. 2, 20 ; 4, 1 ; 6, 7, et al. — 1|, Deriv., Sejanus, a . um . "dj., Of or belonging to Sijus, Sijan : aedes. Var. R. R. 3, 2, 8 : pastiones, id. ib. § 12 : equus, the horse of a certain Gn. Sejus, that brought misfortune to him and to all sub- sequent possessors: "hinc proverbium de hominibus calamitosis ortum dicique solitum : ille homo habet equum Sejanum," Gell.3, 9,— B, Subst, L. Aelius Sejanus, Son of Sejus Strabo, the powerful Praefec- tus praetorii of Tiberius, " Tac. A. 4, 1 sq. ; Tib. 55 sq." Whence SejamanUS, a. um, adj., Of or pertaining to L. Aelius Se- janus: satellites, and Sejanianum jugum, Sen. Consol. ad Marc. 1. selag"0> inis, /• -<4 plant resembling the savin-tree ; Lycopodium Selago, L. ; Plin. 24, 11, 62. tselaSt plur., sela, n. = oeSas, A hind of fiery meteor, Sen. Q. N. 1, 15; App. de Mundo p. 64. SelectlO, onis, /. [ seligo ] A choosing out, choice, selection (a Ciceronian word) : quum virtutis hoc proprium sit, earum re- rum, quae secundum naturam sint, habe- re delectum : qui omnia sic exaequave- runt, ut in utramque partem ita paria red- derent, uti nulla selectione uterentur, vir- tutem ipsam sustulerunt, Cic. Fin. 3, 4 ; cf.id. ib. 2, 13, 43 ; and id. ib. 3, 6, 20 : vi- tiorum, Cic. Leg. 3, 10. * selector) oris, m. [id.] A chooser, se- lector : Aug. Civ. p. 7, 3. SelectuSi a > um i Part, of seligo. Selene, es, /., XeXjJri;, Daughter of Ptolemy Physco, and mother of Antiochns and Seleucus of Syria, Cic. Verr. 2, 4, 27 Zumpt ; Just. 39, 4. > selenion, "> n. = otkrivtov, A plant, the peony, App. Herb. 64. Called, also, se- lenogonon, ib. t selenitis, Mis. /• = aeXnvinS, Crys- talline gypsum, selenile, Plin. 37, 10, 67. t selenitium. i»> ™- ^ kind of ivy, Plin. 16, 34, 62. seIendg°onon< i. v - selenion. Seleucia (also written Seleucea), ae, /., XsXEVkEta, The name of several cities in Asia : I. Pieria, A city in Syria, on the Orontes, now Kepse, Plin. 5, 12, 13 ; Cic. Att. 11, 20. — H, The capitaloftheParlhians, Tlin. 10, 48, 67 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 1. SeleuclSj ldis, /. A hind of bird on Mount Casius, Plin. 10, 27, 39. SeleUCUS, i> m., XtAeuicos : I. The name of several kings of Syria ; their an- cestor, Seleucus Nicator, a general of Al- exander the Great, after the latter's death founded the kingdom of the Seleucidae, Just. 13, 4 ; 15, 4.— H, Name of a servant o/Q. Lepta, Cic. Fam. 6, 18, 1.— III. Name of a player on the cithern, Juv. 10, 24. Se-libra (e short, Mart. 4, 46 : 10, 57), ae, f. [semi] A half-pound, Cato R. R. 84, 1; Var. L. L. 5,36, 47; Col. 12, 5; Liv. 5, 47 ; Plin. 14, 16, 19 ; Mart. 1. 1. se-liffO) legi, lectum, 3. v. a. ■ I, To separate by culling out ; to choose out, cull, select (rare, but quite class.) : nee vero ute- tur imprudenter hac copia (communium locorum), sed omnia expendet et seliget, Cic. Or. 15, 47; so, exempla, id. ib. 29, 103 ; id. Fin. 3, 6 ./ire. ; Orell. and Otto N. cr. ; Ov. Am. 3, 11, 49 ; App. M. 10, p. 245 : — selectae sententiae, Cic. N. D. 1, '30 fin.: (Romulus) selecta pectora Patres dixit, Ov. F. 5, 71.— II. In partic. : A. Judi- ces selecti, The judges in criminal suits selected by the praetor, Cic. Clu. 43, 121 ; SELL id. Verr. 2, 2, 13; Hor. S. 1, 4, 123; Ov. Tr. 2, 132 ; id. Am. 1, 10, 38 ; Sen. Ben. 3, 7 fin. ; cf. also Plin. 33, 2, 7.— B. Dii se- lecti, ace. to Varro, The following twenty Roman deities (twelve male and eight fe- male) : " Deos selectos esse Janum, Jo- vem, Saturnum, Genium, Mercurium, Apollinem, Martem, Vulcanum, Neptu- num, Solem, Orcum, Liberum patrem, Tellurem, Cererem, Junonem, Lunam, Dianam, Minervam. Venerem, Vestam," Var. in Aug. Civ. D. 7, 2 sq. The sixteenth book of Varro's Antiquitates rerum divi- narum treats of the dii selecti. t sellnoides, i s (ficc. Grace. — ea), adj. = rreXivoetdi's, Resembling parsley : bras- sica, Plin. 20, 9, 33. i selinosi. i, «. = ^/An»ov, Pure Latin apium, Parsley, App. Herb. 8; 116; 118. SelimiS; untis,/., leXtvoT'S : \,Alown on the coast nf Sicily, near Lilijbaeum, now Selinonto, Virg. A. 3, 705 ; Sil. 14, 201 ; cf. Mann. Itah 2, p. 370 sq.— B. Derivv. : X. SelmuSlUS; a, um, adj., 'Of or belong- ing to Selinus, Selinusiau : creta, Vitr. 7, 14 ; Plin. 35, 6, 27 ; id. 35, 16, 56.-2. Se- limmtii) orum, m., The inhabitants of Selinus, Plin. 3, 8, 14, § 91.— II. A town on the coast of Cilicia, now Selenti, Plin. 5, 27, 22; Liv. 33, 20. — Also, A river near it of the same name, Luc. 8, 260 ; cf. Mann. Kle- inas. 2, p. 85 sq. sellquastrum, i, n. A kind of seat or stool : " ab sedendo appellatae sedes, sedile, solium, sellae, seliquastrum," Var. L. L. 5, 28, 36 ; cf, " seliquastra sedilia antiqui generis appellantur D litera in L conversa, ut etiam in sella factum est et subsellio et solio, quae non minus a se- dendo dicta sunt," Fest.p. 262; Hyg. Astr. 2, 10 ; 3, 9. Sella (ancient collat. form, sedda, ace. to Scaur, p. 2252 P.), ae, /. dim. [contr. for sedula, from sedes] A seat, settle, chair, stool : viden' ut expalluit ! datin' isti sel- lam, ubi assidat cito, Plaut. Cure. 2, 3, 32; so id. Bacch. 3, 3, 28 ; id. Poen. 1, 2, 56 ; Cato R. R. 10, 4 ; 157, 11 ; Cic. de Div. 1, 46, 104 ; (corresp. to sedes) ; Petr. 136 ; Juv. 3, 136, et al. So of a mechanic's work-stool: Cic. Cat. 4, 9; 17; id. Verr. 2, 4, 25 ; of a teacher's chair: id. Fam. 9, 18 Jin. ; of a portable chair or sedan (differ- ent from the lectica, a litter made like a bed) : aut sella, aut lectica transire, Suet. Claud. 25 ; so opp. to lectica, Ulp. Dig. 32, 1, 49 ; Mart. 10, 10 ; 11, 98 ; simply sella, Suet. Aug. 53 ; Plin. Ep. 3, 5, 15 ; Juv. 1, 124, et al. ; called, also, sella gesta- toria, Suet. Ner. 26 ; id. Vit. 16 ; cf., gee- tamen sellae, Tac. A. 14, 4 ; 15, 57. Of a close-stool : Scrib. Comp. 193 ; 227 ; also called, sella familiarica, Var. R. R. 1, 13, 4. Of a saddle : Cod. Theod. 8, 5, 47 ; Cod. Justin. 12, 51, 12; Veg. 6. 6, 2.— Esp. freq. of a magistrate's seat or chair : Cic. Phil. 2,34,85; so id. de Div. 1, 52. 119 ; id.Verr. 2,1,46; 47; 2,2, 38; 2,5,59; Caes. B. C. 3, 20, 1 ; Liv. 3, 11 ; 6, 15 ; Hor. S. 1, 6, 97, et saep. ; also called sella curulis ; v. curulis. — Proverb.: duabus sellis se- dere, i. e. to keep in with both parlies, La- ber. in Sen. Contr. 3, 18 fin. ; and in Macr. 5. 2, 3._ Sellaria, ae, /. [sella] A room fur- nished with seats or settles ; a sitting-room, drawing rootn, Plin. 34, 8, 19, § 84 ; 36, 15, 24, § 111 ; used by Tiberius for debauch- ery, Suet. Tib. 43 ; cf. sellarius. * SellarioluS) a, um, adj. [sellaria] Of or for sitting : popinae, as a resort for idlers and debauchees, Mart. 5, 70. scllaris, o, adj. [sella] Of or belong- ing to a seat (a post-class, word) : gesta- tio, in a sedan, Coel. Aur. Tard. 1, 4, no. 92: jumenta, furnished with saddles, used for riding, Veg. 2, 28, 34 ; 6, 7, 5. SCllariUS, ", m - [sellaria] One that practices lewdness upon a settle (a word invented by the Emperor Tiberius), Tac. A. 6, 1 ; v. sellaria. (* Scllaslai ac, /., TeWacia, A town ofLacouica, on the River Oenus t Liv. 34, 28). * scllistcrnia, orum, n. [sella-ster- no; cf. lectisternium] Religious banquets offered to female deities (because, at table, the women sat upon sellae, while the men reclined upon lecti, whence lecticternium, v. h. v.), Tac. A. 15, 44 ; cf., " Juno et Mi- SEME nerva in sellaa ad coenam invitantur," Val. Max. 2, 1, 3. sellula? ae, /. dim. [sella] A little scat or stool ; also, a sedan (poat-Aug. ; but cf. sellulariu8), Tac. H. 3, 85 ; Fronto Ep. ad M. Caes. 5, 44. sellularius, a, um, adj. [sellula] Of or belonging to a chair : quaeatua, seden- tary occupations or trades, Gell. 3, 1, 10 ; so, artes, Apj). Flor. p. 346 ; and, artifex, a mechanic, id. ib. p. 351 ; also ahsol, sel- lularius, ii, m., A mechanic: de plebeia faece aellulariorum, Cic. Fragm. ap. Aug. adv. Pelag. 2, 37 ; cf., opificura vulgua et sellularii, minime militiae idoneum ge- nus, Liv. 8, 20, 4. (* Sclymbria, ae, /., TnXvulSpia, A town of Thrace, on the Propontis, Liv. 33, 39 ; Mela, 2, 3 ; Plin. 4, 11, 18.) * scmbella, ae, /. [contr. from eemi and libella] A Aa//-libelia (a coin) : " sem- bella quod libellae dimidium, quod semis assis," Var. L. L. 5, 36, 48 : eandem ratio- nem habere assem od semissem, quam habet in argento libella ad sembcllnm, id. ib. 10, 3, 169. semcli °do- num. Once, a single lime: ter sub armis malim vitam cernere, Quam semel modo parere, Enn. in Var. L. L. 6, 8, 73, and in Non. 261, 9 ; so, potin' ut se- mel modo hue respiciaa ? Plaut. Ps. 1, 3, 30 ; id. Capt. 3, 5, 99 ; cf., semel fugiendi si data est occasio, Satis est, id. ib. 1, 2, 8 ; so, semel si, id. Asin. 1, 3, 66 (but cf, ei semel, under no. II., B, 2, circa Jin.) : qui vel semel ita est usus oculis, ut vera cerneret, is, etc., Cic. de Div. 2, 52 : semel in mense sulcos sarrito, Cato R. R. 43, 2; so, semel die (in diebus), Cels. 1, 3 fin. ; Col. 12, 30, 1 : semel anno (in anno), Plin. 12, 14, 32 ; 4, 12, 26 ; ct'„ quem (Crassum) semel ait in vita risisse Lucilius, Cic. Fin. 5, 30, 92 ; so, semel in vita, Plin. 7, 13, 11 : semel adhuc, id. 2, 25, 22: semel umquam, id. 2, 35, 35, et saep. : M. Valerius Corvi- nus sella curuli semel ac vicies sedit, id. 7, 48, 49, § 157 ; for which also, vicies et semel, id. 2, 108, 102, § 243 : sol omni ter- rarum ambitu non semel major, not great- er by once, i. e. not as large again, not twice as large, Sen. Q. N. 6, 16 : — baud semel sed oenties, Plaut. Poen. 1, 2, 148 ; cf. id. Asin. 2, 4, 15 : non semel, sed bis, Cic. Verr. 2, 3, 77 ; cf., non semel, sed saepe, id. Att. 1, 19, 7: semel et saepius, Var. L. L. 10, 2, 168 ; cf. Quint. 7, 8, 3 : non plus quam semel eloqui, Cic. Off. 3, 15, 61; so Veil. 2, 40, 4; also without quam : plus semel, more than once, Var. in Plin. 14, 14, 17: — Janum Quirinum semel atque iterum clausum, once and again, i. e. twice. Suet. Aug. 22 (for which, Janus bis clausus, Liv. 1, 19 ; Flor, 4, 12, 64 ; cf. also Plut. Num. 20) ; so Suet. Aug. 27 ; but also in a more gen. sense : pecuniam semel atque iterum dare coacti sunt, time and again, i. e. repeatedly, Cic. Fontei. 8, 16 ; cf., cum his Aeduos semel atque iterum armis contendisse, Caes. B. G. 1, 31, 6 ; and Liv. 27, 16 ad fin. ,- so too Suet. Claud. 46 ; for which, semel iterum- que, Petr. 34, 9 ; 115, 12. et al. So too : eemel et saepius, Cic. Inv. 2, 1 i ; so id. Phil. 14, 8, 22. II. Transf. : A. Pregn., like the Gr. ana\, of that which occurs No more than once, but once, but a single time, once for all : quum facile exorari, Caesar, turn semel exorari soles, Cic. Deiot. 3, 9 ; so, quibus semel ignotum a te esse oportet, id. ib. 14, 39 : hostis est datus, cum quo dimicantes aut vitam semel aut ignomin- iam finirent, Liv. 25, 6, 16 : procubuit mo- riens et humum semel ore momordit, once for aM, Virg. A. 11, 418 ; cf., nulla repara- bilis arte Laesa pudicitia est, deperit ilia semel, Ov. Her. 5, 104 ; and, semel aeterna nocte premenda fui, id. ib. 10, 112 ; hence in Florus, semel in perpetuum, Flor. 2, 12, 2; and, semel et in perpetuum, id. 3, 6, 7. — Of speech, At once, once for all, in a word, briefly : quum postulasset, ut sibi fundus, cujus emptor erat, semel indica- rctur, Cic. Off. 3, 15, 62 (for which, just before, non plus quam semel) : interim, quod pluribus collegit adversarius, satis est semel proponere, Quint 5, 13, 14 ; cf., ut semel, plura complectar, id. 11, 1, 66 ; eo id. 2, 15, 34 ; 10, 1, 17 : ut, quod sentio, SEME semel finiam, id. 5, 13, 3 ; cf., quisquam denique, ut semel finiam, in lite cantat? id. 11, 3, 59 ; eo after denique, id. 10, 3, 22. B. I» a succession, i. q. primum, primo, The first time, first : demonstravi- mus, L. Vibullium Rnfum bis in poteata- tem pervenisse Caesaris, semel ad Corn- nium, iterum in Hispania, Caes. B. C. 3, 10, 1 ; so after bis, with a follg. iterum, Liv. 1, 19, 3 ; Suet. Caes. 36 ; id. Aug. 25 ; Tib. 6 Oud. ; 72 ; Suet. Claud. 6 ; after ter, with a follg. iterum and terlio, Liv. 23, 9, 11. — Without a follg. iterum, or the like : cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint, Cic. Rep. 6, 22 ; cf. Plaut. Am. 1, 1, 118— Hence, 2. In gen., like primum, to denote the simple antecedence of an occurrence ; hence, most freq. joined with the particles ut, ubi, quando, cum, si, etc.. Once, ever, at some time, at anytime: quod semel dixi, baud mutabo, what J have once said, Plaut. Bac. 5, 2, 85; id. Amph. prol. 106: unum amare et cum eo aetatem exigere, quoi nupta est semel, id. Capt. 3, 5, 99 ; Ter. Ph. 5, 7, 9 : nee accidere, ut quisquam te timere incipiat eorum, qui semel a te sint liberati timore, Cic. Deiot. 14, 39 ; Quint. 2, 12, 2: retrain nequitum, quo- quo progressa est semel, Plant. Fragm. ap. Feat, s. v. nequitum, p. 177. So too in the comically formed proper name : Quodsemelnrripides, Plaut. Pers. 4, 6, 23. — With particles : in liasce aedes pedem Nemo intro tetulit, semel ut emigravi- mus, Plaut. Most. 2, 2, 40; so with ut, id. Amph. 3, 1, 13; Cic. Brut. 13, 51; id. Att. 1, 19, 6; Caes. B. G. 1, 31, 12: ubi erit accubitum semel, Plaut. Bac. 4, 4, 105 ; so with ubi, Ter. Heaut. 1, 2, 34 ; 2, 4, 12 : perge, quandoquidem occepisti se- mel, Plaut. Merc. 3, 4, 33 ; so with quan- do, Liv. 10, 14, 8: quae proclivius ad per- niciem, cum Bemel coepit, labitur, Cic. Lael. 12, 41 : (Antonius) quoniam semel induxit animum, sibi licere quod vellet, etc., id. Att. 14, 13 fin. ; so with quoniam, Ov. Her. 12, 13 : si semel amoris poculum accepit, Extemplo et ipsus periit et res, Plaut. True. 1, 1, 22 ; so, si semel, id. Mil. 3, 3, 42 ; 3, 1, 107 ; id. Ep. 3, 1, 6 ; Ter. Heaut. 3, 1, 69 (but, semel si, if once, if ever, whenever, as an emphatic numeral, Plaut. Asin. 1, 3, 66 ; id. Capt. 1, 2, 8 ; v. above, no. I., ad init.). — With participles (several times in Liv. and Quint.) : ut ad- versando remorandoque incitato semel iniliti adderent impetum, Liv. 2, 45, 7 ; so id. 5, 6, 8 ; 25, 6, 15 ; Quint. 4, 2, 115 ; 7, 10, 9 ; 10, 7 2 24, et al. Semele, es (Semela, ae, pure Lat. collnt. form in the cass. obll. ; v. the follg.), /, 'LcueXtj : I. A daughter of Cadmus, and mother cf Bacchus by Jupiter : now,., Seme- le, Ov. M. 3, 293 ; id. Fast. 6, 485 ; id. Trist. 4, 3, 67 ; id. Am. 3, 3, 37 ; Hyg. Fab. 167 and 179 ; gen., Semelae, Tib. 3, 4, 45 ; Ov. F.6, 503: Semeles, Hor. Od. 1, 19, 2 ; Ov. M. 3, 274 ; 278 ; dat., Semelae, Prop. 2, 29, 27 ; ace, Semelen, Ov. M. 3, 261 ; id. Fast. 3, 715 : Semelam, Macr. S. 1, 12 : abl., Se- mela, Cic. Tusc. 1, 12, 28 ; id. N. D. 2, 24 ; Prop. 2, 30, 29 : Semele, Hyj. Fab. 179. —II. Derivv. : A. Semelcius- a. um, adj., Of or belojiging to Semele: proles, i. e. Bacchus, Ov. M. 3, 520 ; 5, 329 ; 9, 641 : Thyoneus, the same, Hor. Od. 1, 17,22.— B. Semeleus. a, um, adj., The same : busta, Stat. Th. 10, 903. semen, mis, n. [from the root se, whence sero, sevi] I, Seed of plants and animals, Cato R. R. 17 ; 27 ; 31 fin. ; 34 sq. ,- Var. R. R. 1, 40 sq. ; Cie. de Sen. 15 ; id. N. D. 2, 32 ; Ov. M. 1, 108 ; 7, 623, et saep. ; — Plaut. Am. 5, 2, 9 ; Var. R. R. 2, '2, 4 ; 2, 3, 4 ; 3, 7, 10, et al. ; Lucr. 4, 1028 ; 1034 sq. ; Cels. 4, 19 ; Ov. M. 1, 748, 15, 760, et saep. — Poet, of the elements of other bodies (of fire, water, stones, etc.), Lucr. 6, 201 sq.; 444; 507; 842; Virg. A. 6, 6; Ov. M. 11, 144, et saep.: in animis quasi virtutum igniculi et semina, Cic. Fin. 5, 7, 18; so id. de Div. 1, 3, 6 ; and, al- icujus quaestionis, Liv. 40, 19, 9. — 2. , 6, 85 : 6erpentes, Ov. M. 2, 771 : lepus, Juv. 5, 167 : obsonia, Suet. Tib. 34 ; Vitell. 13 fin. .- corpora liberorum, Petr. 141, 11. semet, v. sui. se-metra. 6 rum, n. [metrum] Ir- regular, inharmonious: dissona, Prud. Ps. 826. Semi- (also, before vowels, merely sem-, and before libra, mestris (from men- sis), and modius, se-), an inseparable par- ti cle [sibilated from qui] Half, demi-, semi- : as, semestris, semi-monthly ; semesus, half- eaten ; semideus, demigod, etc. ; hence, also, for small, thin, light, etc. : as, semi- cinctium, semifunium, semipiscina, semi- spatha, et al. Only a very few of these compounds are ante-Aug. ; most of them, indeed, belong only to the post-class, per. * seml-acerbus a, um > adj. Half- sour, half-ripe: uvae, Pall. Aug. 13. * semi-adapertUS (quinquesyl.), a, um, adj. [ adaperio J Half-opened : janua, Ov. Am. 1, 6, 4. * semi-ad-opertulus, a, um, adj. [operioj Half-shut, half closed: oculi, App. M. 3, 135. * semi-agrestis, e, adj. Half-rustic, somewhat boorish : Maximianus, Aurel. Vict. Caes. 39 med. semi-ambustus- a, um > adj. [ambu- ro] Half-burned, half consumed (post-Au- gust.) : cadaver, Suet. Calig. 59 ; so, turba, Sil. 2, 681 : saxa, id. 14, 63. semi-amictUSr a, um, adj. [amicioj Half-clad, half naked (an Appuleian word), App. M. 1, p. 104; 7, p. 189. * semi-amputatus, a, um, adj. [am- puto] Half cut ojf, half -trimmed, lopped, or pruned : ramuli, App. M. 1, p. 104. semi-animis (in verse, per synizesin, read as a quadrisyl.), e, and, less freq., semi-animus, a. um > adj. [animus] Half -alive, half -dead (a poetical word; in prose not till after the Aug. period) : (u) Form semianimis: semianimes micant oculi, Enn. Ann. 2, 39 ; so Virg. A. 10, 396 ; 404 ; 4, 686 ; 11, 635 ; 12, 356 ; Luc. 4, 339 ; Sil. 9, 123, et al. ; Liv. 1, 48 ; 3, 13 ; 3, 57 ; 40, 4 fin.; Veil. 2, 27, 3; Sen. Ben. 4, 37; Suet. Aug. 6 ; Tib. 61 ; Ner. 49, et al.— (/?) Form semianimus : eemianimo corpo- ra, Lucr. 6, 1267; so Cic. poet. Biv. 1, 47, 106 ; Phaedr. 1, 9, 8 ; Juv. 4, 37 ; Stat. Th. 2, 6'S ; Liv. 28, 23 (semianima corpora). * semi-annuus, a, um, adj. Of or listing half a year : nox (in insula Thule), Mart. Cap. 6, 194. semi-apertus, a, um, adj. [aperio] Half-opened, half-open : fores portarum, Liv. 26, 39Jire. * Semi-atratuS. a > um > adj. Clothed in half-black, in half-mourning, Var. in Non. 107, 6. * semi-aXlUS* ». ™- [axis] An appel- lation of the early Christians, derived from the manner of their martyrdom : licet nunc -armentitios et semiaxios appelletis, quia ad stipitem dimidii axis revincti, sarmen- torum ambitu eurimur, Tert. Apol. 50. scmi-barbarus, «, um, adj. Semi- barbarous (post-Aug.) : Galli, Suet. Caes. 1388 SEMI 76 : homo, Capitol. Maxim. 2 : urbs Lep- tis, Hier. adv. Jovin. 1, 48. scmi-bos. bovis, m. A half-ox (an Ovidian word) ; vir, i. e. the Minotaur, Ov. A. A. 2, 24 ; id. Trist. 4, 7, 18. * semi-canaliculus. i, m. The half- channel or groove on the edge of a tri- glyph, Vitr. 4, 3. SCmi-canuS) «• um > adj. Half-gray, grizzled (an Appuleian word): comae, App. M^9, p. 231 : cincinni, id. ib. 8, p. 212. SCmi-caper, P", m. A half-goat (an Ovidian word), an epithet of Pan, Ov. M. 14, 515; of a Faun, id. Fast. 5, 101. * semi-centesima, ae, /. One half per cent., as an impost, Cod. Theod. 13, 9, 3. Semi-cinctlUIXlj ". »■ A semi-girdle, a narrow girdle or apron, Mart. 14, 153 in lemm. ; Petr. 94 8 ( al. hemicyclo ) ; Isid. Oiig. 19, 33 ; cf. semifunium. * semicircillatus. a, um, adj. [semi- circulus ] Semicircular : ferramentum, Cels. 7, 26, 2. Semi-cil'CUluSj '. m - A half-circle, semicircle: uncus in semicirculi speciem, Cels. 7, 26, 2 : ager, i. e. semicircular, Col. 5, 2,8. _ semi-clauSUS (-clusus), a, um, adj. [claudo] Half-shut, half-closed: os, App. M. 10. p. 243 : silvane semiclvse frax- ino (because only half was visible), Inscr. Orell. no. 1613. Semi-COCtUS. a, um, adj. [coquo] Half-cooked, half-done, Col. 8, 5, 2 ; Plin. 18, 11, 29 ; 22, 25, 70 ; Pall. 1, 27, 1. semi-combustus* a, um, adj. [com- buro] Half-burned, half-consumed, Prud. or£0._lO, 859 ; Sid. Ep. 3, 13. * semi-confectus, a . ™. adj. [con- ficio] Half made: caespes, Sid. Ep. 6, 10. . * semi- conspicuus, a, «m, adj. Half-visible : nonnulli per fenestras, App. M. 3, p. 130. semi - corporalis. e, adj. Half- bodied, having but half its body visible : signum (Aries), Firmic. Math. 2, 12; cf. the follg. art. seml-COrp6reuS)a,um,a#. Having but half its body visible: signum (Cancer), Firmic. Math. 2, 12 ; cf. the preced. art. semi-crematus, a, um, adj. [cre- mo] Half burned : membra, Ov. Ib. 636 : tura, Mart. 11, 54 ; cf. the follg. art. * semi-CremuS) a, um, adj. [cremo] Half-burned : stipes, Ov. M. 12, 287. semi-CrudUS) a, um, adj. : I. Half- raw: caro, Front. Strat. 2, 5, 13: exta, Suet. Aug. 1 : lupinum, Col. 6, 25.— *H. That has but half-digested, Stat. S. 4, 9, 48. semi-cubitalis, e, adj. A half- cubit long : hastile, Liv. 42, 65. semi-cupae. arum, m. [cupa] A half-tun; as a term of reproach, i. q. pot- belly, fat-paunch, Amm. 28, 4, 28. semi-deuSj a, um, adj. (* Half-divine ; s u b s t), A demigod ; demigoddess : semi- deique deique, Ov. M. 14, 673 ; so id. ib. 1, 192 : tres volucres, tres semideae, tres semipuellae, i. e. the Sirens, Aus. Idyll. 11, 21. — More freq. in apposition (*or adj.) : heroes, i. e. the Argonauts, Stat. Th. 5, 373 ; called also, reges, id. ib. 3, 518 ; id. Achill. 2, 363 : parentes, id. Theb. 9, 376 : Manes, Luc. 9, 7: canes, i. e. Anubis, id. 8, 832: Dryades, Ov. Her. 4, 49. Hence even in the neutr. : Nymphae semideumque ge- nus, Ov. Ib. 82 ; cf'., Silvanus arbiter um- brae Semideumque pecus, i. e. the Panes, Stat. Th. 6, 112. semi-dies, ei, m. A half-day, Aus. Eel. de Rat. dier. 5, and de Rat. solst. 2. * semi-digitalis, e, adj. Of the size of half a finger, half a digit in diameter : foramen, Vitr. 10, 22. * Semi-dlVinUS) a, um, adj. Half-di- vine, semi-divine : locus ex oratione tua, M. Aurel. ap. Front. Ep. ad Caes. 1, 5. semi-doctUS. a, um, adj. Half- taught, half-learned : discipulus, Plaut. Asin. 1, 3, 74 : haec ut et properans, et apud doctos, et semidoctus ipse percurro, Cic. de Or. 2, 42 ; so, grammaticus, Gell. 15, 9, 6 ; and, manus villici, Mart. 10, 92. scmi-crmis (sometimes written, al- so, 8emerm. ; v. Drak. Liv. 27, 1, 15; cf. semesus), c (in Liv.), and semiermuSi a, um (in Tacit.), adj. [arma] Half-armed, badly or indifferently armed : mille se- mermes per agroe palati sunt, Liv. 39, 31 ; SEMI so id. 22, 50 ; 23, 5 ; 25, 19 ; 27, 1 fin.; 28, 16 ; 30, 28 ; 31, 41 ; 40, 58 :— hosti et pau- cos ac semermos cogitanti, Tac. A. 1, 68 ; so id. ib. 3, 39 and 45. Semiesus, a, um, v. semesus. Semi-factUSi a, um, adj. [i'acio] Half- made, half finished : opera, Tac. A. 15, 7 : portae valli, Auct. B. Afr. 83, 3. * semi-fa stigiuui, i. «■ A haif-pcd- iment, Vitr. 7, 5 rued. semi-fei*; era, erum, adj. [ferus] Half bestial, half man and half beast: J, Lit.: semifer interea divinae stirpis alumna Laetus erat, i. e. the Centaur Chiron, Ov. M. 2, 633 ; cf. so of the Centaurs, id. ib. 12, 406 ; Stat. Th. 9, 220 ; Luc. 6, 386 : ca- put Panis, Lucr. 4, 589 : pectus Tritonis, Virg. A. 10, 212: corpus Capricorni (be- cause half goat and half fish), Cic. Arat. 59 Orell. N. cr. : species hominum (coupled with portenta), Lucr. 2, 702, et saep. — H. Trop., Half-wild, half- savage: Cacus, Virg. A. 8, 267 (for which, semihomo, id. ib. 194) : glires semiferum animal, Plin. 8, 57, 82 ; so, proles (canis), Grat. Cyn. 253 : — genus hominum, Plin. 6, 19, 22 ; so Sil. 3, 542. semi-formis. <'. adj. [forma] Half- formed: pulli, Col. 8, 5, 12: luna, a half- moon, id. 4, 25, 1. * semi-fultus» a, um, adj. [ fulcio ] Half-propped .- Mart. 5, 14. * semi-f umanS- antis, adj. [fumo] Half-smoking ; trop. : dignitas praefectu- rae, i. e. still warm or fresh, Sid. Ep. 1, 7. * semi-f unium, «, n, [funis] A half- rope, i. e. a slender line or cord, Cato R. R. 135, 5; cf. semicinctium. semi-graetulus, i, m. A half-Gae- tulian, semi-Gaetulian, App. Apol. p. 289. Semi-germanUS; % "m. adj. Half- German, semi-German : gentes, Liv. 21, 38 fin. semigraece, adv., v. semigraecus, ad fin. semigracculus. i. ™. dim. [semi- graecus] A little half- Greek, Hier. Ep 50, 2._ semi-graecus, a, um, adj. Half- Greelt, semi- Grecian : pastores, Var. R. R. 2, 1, 2 : poetae et oratores, Suet. Gramm. 1: civitas (Tarentum), Flor. 1, 18, 6.— * Adv., semigraece, Half in the Greek manner : quod dicimus, Lucil. in Vel. Long 1 p. 2214 P. * semi-gravis* e, adj. Half-drunk- en, Liv. 25, 24 Duker. N. cr. Se-migTOi avi, 1. v. n. To go away, remove from any one : a patre, Cic. Coel. Ifin. semi-hians. antis, adj. [hio] Half- opened, half-open. : labellum, Catull. 61, 220 ; cf, labiae, App. M. 10, p. 252 ; cf. the follg. art. scmi-biulcus, % «m, adj. Half- opened, half-open: savium, Poet. ap. Gull. 19, 11, 4 ; cf. the preced. art. semi-homo; Inis, m. A half-man. i. e. half man and half beast: I, Lit. : (" si- tauri, Ov. M. 12, 536 (for which, seml'ui'i, id. ib. 406, et al. ; v. semifer, no. I.) : m n- dragoras (because formed below l&c a man), Col. poet. 10, 19.— II. Trop., Hilf- human, i. e. half-wild, half-savage, i. q. semi- fer: Cacus, Virg. A. 8, 194 (for which, se- mifer, id. ib. 267) : Nasamones, Sil. 11, ISO. scmi-hora, ae /. A half-hour, half an hour, Cic. Rab. Perd.2, 6; Cels. 3, 21; Petr. 69, 4 ; Auct. B. Afr. 38. semi-manis (also, semin.), e, adj. Half-empty, but half-full: orbis (luuae), Plin. 2, 18, 16. * semi-integer, g™, grum , adj. Half- whole, half-uninjured, Amm. 20, 5. semi - judaeus, i, m. A half Jew, half a Jew, Hier. in Jesai. 1, 2, 20. semi-jejunia, orum, n. Half-fasts, Tert. adv. Psych. 13. semi-jugerum. i. «■ A halfjuger, quarter-acre, Col. 4, 18, 1 ; 5, 1, 6. * semi-lacer, era, erum, adj. Half- lacerated, half-mangled, Ov. M. 7, 344. * Semi-later, eris, m. A half-brick, Vitr. 2, 3 med. * semi-lautUS, a, um, adj. Half- washed: crura, Catull. 54, 2. * semi-liber, D6ra > berum, adj. Half. free : semiliberi saltern simus, Cic. Att. 13, 31, 3 ; cf. Sen. Brev. V. 5fin. SEMI * semi-libra- ae, /• A half pound, half a pound, App. Herb. 99. SCmi-lixa. ae, w. #«// a sutler, one little belter than a sutler, as a term of re- proach. Liv. 28, 28; 30,28. + SCmi-lixula. A /W/Iixula, ncc. to Var. L. L. 5, 22, 31. * semi-lunaticus- i. »«• Half luna- tic, Finn. Math. 7, 'A Jin. *' semi-madidus. «. um, adj. Half- wet, moist, damp : nger, Col. 2, 4, 5. Semi-marinus, a, um, adj. Half in thosea: corpora (Scyllarum), Lucr. 5, 890. semi-mas- Bris, m. ■• I. A half-male, hermaphrodite, Ov. M. 4,381; 12,506; Liv. 31, 12};«. — U, T ran si'., adj., Gelded, cas- trated : capri, Var. It. H. 3, 9, 3 ; 8, 2, 3 : ovis, Ov. F. 1, 588: Galli (the priests of Cybele), id. ib. 4^138. scmi-masculus. i, adj. m. Gelded, castrated: Attis, Fulgent Myth. 3, 5; cf. the preced. ait., no. U. semi-matuius. ". um, "dj- Half- ripe, Fall. Mart. 10, 22 ; Jun. 12. SCmi-mcduS. i, »'• A half-Mcde, half a Mede, App. Apol. p. 289. semi-metopia. orum, n. [metopa] Half-metopes, Vitr. 4, 3. scmi-mitra- ae, /. A half-turban, Ulp, Dig. 34, 2, 25, § 10. semi-mortUUS* a, «m. "dj. Half- dead, Catull. 50, 15; App. M. 6, p. 184. SCminalis. e, adj. [semen] O/or be- longing to need, good for seed, seminal: vicia. Col. 11, 2, 76 : membrum, Auct. Pri- ap. 26; cf., venae, Lact. Op. D. 12 — In the plur. subst., seminalia, standing crops, Tert. adv. Marc. 13 Jin. scminanis- e > v - seraiinanis. seminarium,ii' v - s eminarius, no. II. seminanus- a, um : I. Adj. [semen] Of or belonging to seed. As an adj, only s. pilum,/or bruising seed, Cato R. R. 10, 5. — Far more freq. and quite class., subst., II. seminarium, ii, n., A nursery, nurs- ery-garden, seed-plot, seminary : A, Lit., Cato R. R. 46 ; 48 ; Var. R. R. 1, 29 ; Col. 5,6.1; 11,2,16; 30; Arb. 1, 3 ; 2, 1, et saep. — B. Trop. (freq. and quite class.): se- minarium rei publicae, Cic. Off. 1, 17, 54 : fons et seminarium triumphorum, id. Pis. 49, 97: Catilinarium, id. Cat. 2, 10 fin.: so, judicum (veterani), id. Phil. 13, 2, 3 : senatiis (equites), Liv. 42, 61 : exiguum militum, id. 6, 12: hostilis exercitus (His- pania), Flor. 2, 6, 38 : ducum, Curt. 8, 6, et saep. : dulce hilaritatis (vinum), Var. in Non. 28, 22 : scelerum omnium (Baccha- nalia), Liv. 39 epit. : rixarum. Flier. Ep. 27, 2 : repudii, id. in Helv. 20. * SCmiliatlO- cmis, /. [semino] A breeding, propagation, Var. R. R. 2, 6, 3. seminatoTj °™ s . m - [id.] An origin- ator, producer, author (a Ciceron. word) : *I, Lit. : seminator et sator et parens omnium rerum (mundus), Cic. N. D. 2, 34. — *II. Trop. : omnium malorum, Cic. N. D. 3, 26. semi-necis (nam. dues not occur), is, adj. [nex] Half-dead (not ante-Aug.) : ali- cui semineci rapere arma, Virg. A. 10. 462 : seminecem eum ad Cannas in acervo cae- sorum corporum inventum, Liv. 23, 15 ; so, seminecem, id. 29, 2 Jin. ,- Virg. A. 5, 275; Ov. Tr. 5, 9, 19; Sil. 10, 456: semi- neces, Virg. A. 9, 455; 12, 329; Ov. M. 1, 228 ; Val. Fl. 6, 176 ; Tac. Agr. 36 ; id. Hist. 3, 28 : seminecum, Sil. 4, 164 ; 6, 11. Semlnium? ». "• [semen] A procrea- tion, i. e. a race, stock, breed of animals (an ante-class, word), Plaut Mil. 4, 2, 68 ; Var. R. R. 2, 1, 14 ; 2. 3, 3 ; 2, 6, 1 ; 3, 9, 6 ; Lucr. 3, 742 ; 746 ; 764 ; 4, 1002. semino- avi, atum, 1. v. a. [id.] To soio (rare, not in Cic.) : I, Lit.: adoreum, tri- ticum, hordeum, etc., Col. 2, 8, 1 ; 3 ; 2, 9, 15 ; 16 : — agi'um, id. 2, 4 fin. — B. Trans f. : 1, To beget, engender, procreate, Plaut. Am. 1.2, 20 ; Col. 6, 24, 1 ; 3 ; 6, 37, 4 sq.— *2. Of plants, To bring forth, produce: vise am quod non sua semiuat arbos, Virg. A. 6, 206.— n. Trop.: cultum Dei per terram, to plant, propagate, disseminate, Lact._l, 22 ; 4, 10. * serninosus- a, um, adj. [id.] Full of seeds: cucurbitae, Auct. Priap. 52. seml-nudus. a. um, adj. : J. Half- naked (not ante-Am.) : consules, Liv. 9, 6 ; id. 24, 40 ; 31, 35 ; Suet. Vit- 17 ; Front. emi-j>6remptuS) «i »m, adj. [per Haly destroyed: jugci era, Tert. Carm. SEMI Princ. Hist. p. 318. — H, Trop.: scntcr,- tiac, Front. Ep. ad Anton. 1, 2. scmi-numida- ae, m. a hnij'-Xu- midian, half a Numidian, App. Apol. p. 289. _ * SCmi-obolus- '■ »'■ A halfobolus, Rhemn. Faun, de l'ond. 8. * SCmi-obrutuS- a, um, adj. [obruo] Half-covered : dolium, App. M. 9, p. 219. * scmi-onustusi a, um, adj. Half- laden : naves, Sisenn. in Prise, p. 909 P. SCmi-Ol'bis. i -. m. A half circle, semi- circle, .Sen. Q. N. 1, 8 ; Ainm. 20, 3 ; 22, 8. * scmi-pagfanus. i. >»• a half rus- tic, half a clown, Pers. Prol. 6. * scmi-patens, entis, adj. f j)r.t<-o ] Standing half-open, halj'-npcn : vestibula, Sid._Ep."7, 6. semi-pedalisi c, adj. A half-fool in size, half a foot long, broad, etc., Vitr. 1(1, 19 ; Col. 11, 3, 21 ; 12, 52, 4 ; Plin. 26, 8, 42 ; 13, 4, 8; 32, 1, 1^ cf. the follg. art. * semi-pedaneus, a, um, adj. a half-foot in size, half a foot long, broad, etc., Col. 4, 1, 4. * scmi-pcractus. a, um, adj. [pera- go] HalJ-finished: homo. Paul. Nol. Carm. 20, 299. *semi- imo de Sodom. 133. scmi-pcrfcctus- «- um, adj. [perfi- cio] I. Half finished: opera absolvit. Suet. Calig. 21. — II. Trop.: virtutes, half-per- fect, incomplete, App. Dogm. Plat 2. * scmi-perltus- a - um, adj. Half- skilled, a sciolist, coupled with seniidoc- tus. Front. Ep. ad M. Caes. 4, 3. SCmi-peisa. ae, HI. A half-Persian, half a Persian, App. Apol. p. 289. semi-peSi pedis, m.: I. A half-foot, half a foot : 1. As a measure of length, Cato R. R. 123 ; Var. R. R. 3, 5, 15; Vitr. 2, 3 ; Plin. 9. 5, 4 ; 17, 11, 16 ; 20, 33.-2. A half foot in verse, Var. in Cell. 18, 15, 2 ; Aus. Ep.4,86.— H, Half-lame: Prud. oreip. 2, 150. J scirii-phalaiica. ae, /. A small falarica, in GelL 10. 25, 2. ' semi-piscina) a e, / A small fish- nd. Var. R. R. 1, 13, 3. scmi-placentinus, i. «'• A half- Placenline. half a Placenline, Cic. Pis. 6/11. Sensipleneji''"-. v.semiplenus, ad fin, semi-plcnus- a . Uln , atlj. Half-full (quite class.) : naves, Cic. Verr. 2, 5, 25 ; cf., scrobes, Col. 5, 5, 4 : favi, id. 9, 15, 4 ; and, vas, Pall. Febr. 32 : — stationes, only half-filled, half-manned, Liv. 25, 30 fin. ; cf., legiones, Veil. 2, 80.— * Adv., semi plene, Half in full, incompletely, in part: dicuntur praesentia, Sid. Ep. 4, 22 med. t scmiplotia soleae dimidiatae ap- pellantur, quibus utebantur in venando, quo planius pedem ponerent, Fest. s. v. PLOTI, p. 128. * semi-puella. ae,/. A half maiden, as a designation of the Sirens, who were half girl and half bird, Aus. Idyll. 11, 21. " SCmi-pullatuS. a, um, adj. Clothed in half-black: accusatores, Sid. Ep. 1, 7. * semi-putatus- a, um. adj. [puto] Half ■ pruned : vitis, Virg. E. 2,70. SemiramiS) is or idis,/., ^cutpaeei;: I. The celebrated queen of Assyria, consort and successor of Ninus, "Just. 1, 1 sq. ;" Curt. 5, 1 med. ; Ov. M. 4, 58 ; Juv. 2, 108 : ace, Semiramin, Curt. 7, 6 med. : abl., Semirami, Just. 36, 2 : Semiramide, id. 1, 1 fin. — So Cicero sarcastically calls the profligate A. Gabinius, Cic. Prov. Cons. 4, 9.— H. Deriv., SemxramiuS) a > um ' adj.. Of or belonging to Semiramis, Semi- ramian: S. sanguine cretus Polydaemon, Ov. M. 5, 85: acus, i.e. Babylonian, Mart. 8, 28 ; so, turres, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 162. semi-rasus- a - um. adj. [rado] Half- shaven : ustor, Catull. 59, 5 : homines, App.M. 9, p. 222. * semi-re ductus- a . um, adj. [redu- co] Half bent back: Venus, Ov. A. A. 2. 614. * semi-refectusi a - um, adj. [reticio] Half-repaired: classis laniata, Ov. Her. 7, 176. * semi-1'OSUS. a, um. adj. [rodo] Half- gnawed : panis, Arn. 6, 202. semi-rotundus. a. um, adj. Half- round, semicircular (an Appuleian word) : jin SEMI subtcrrancum, App. M. 11, p. 200: §ug- gestus, id. ib. 5, p. 100. SCmi-rutuS. a. um, adj. [run] Half- pulled down, half overthrown, lto\fdemOl- ished, half destroyed, half ruined (not ante- Aug. ; freq. in the historians, esp. in Liv.) ; murue, I.iv. 31,26; 32, 17: tecta, id. 10. 4 ; Luc. 1, 24 : vallum, Tac. A. 1, fil ; ens- tella, Liv. 28, 44 ; Tac. A. 4, 25: urbs. I.iv. 5,49; 31,24; Flor. 2, 15, 13: patria, I.iv. 26, 32, et saep.: telae confuso staminc, half-torn, Claud. Rapt. Pros. 3, 155.— In the neutr. plur.: partlm per Bemiruta pnr- tim scalis intcgros murofl transcendere, (* the half-demolished par's oj //.. Liv. 36, 24 Drak. ; so, semiruta moenfum. App. Flor. 2, p. 350. semis» ' s ~'s ('» Vitruv., Front., and PallaU. ittdecl., c. g. duo siium pedl Febr. 9, 10 : duobus semis pedibus, Ed. Jan. 10, 3 ; 13, 7 : diametros octo -• mis, Vitr. 4, 1: passuum iiiillinm et Bemls, Front. Aquaed. 7), m. [semi-as; 'sttmi» quod svmias, id est ut dimidium assi.-," var. I.. L. 5, 36, 47 sq. : cf. also Prise, p. 708 P.] .4 half, half unity, a semi-unit (v. as, no. 1.), i. c. I. 1 11 gen. (so very rarely for the usual dimidium) : sex domini Be- j misscm Africae possidebant, Plin. 18. 6, 7. 5 35; so, patrimonii, Scacv. Dig. 36, 1, 78, 5 7: e libertorum defunetorum bonis. 1 Suet. Ner. 32 : cum alter semissem, alter ' universa fratre excluso (sibi vindicaret), Quint. 7, 1, 62: pancm semissem poneual j supra torum, Petr. 64, 6. — Far more freq. ! and quite class., II. In par tic.: A. As a coin : 1, Halj an as, a semi-as, Var. 1 1.; Plin. 33, 3, 13; Auct. Her. 1, 12, 21 . Cic. Sest. 25 ; Liv. Epit. 60 : Ascon. in Cic. Pis. 4, p. 9 ed. Orell. — Hence : non scmissis homo, nol worth a groat, i. c. good for nothing, ivorlhless,\'s\lui. in Cic. Fam. 5,10, 1. — 2. 'u the times of tin later emperors, as a gold coin, A halj'-uunus. (* containing 59-8 grains of gold, of the present value of 10s. G$d. sterling, or) equal to about a half-ducat, Lampr, Ales. Sev. 39. — B, As a rate of interest, One half per cent, a month, or, ace. to our mode of computation, six per cent, a yrar (cf. bes, triens, itr.) : semissibus magna copia (pecuniae) est, Cic. Fam. 5. 6, 2: so, usura multiplicata semissibus, Plin. 14. 4, 6 ; and, usura semissium, Col. 3. 3, 9 sq. ; for which also, reversely, semisses usurarum, id. ib. 9; and in apposition, semisses usuras promisit, Scaev. Dig. 22. 1, 13 ; Paul. ib. 45, 134 ; Scacv. ib. 46, 3, 102^«. — C, As a measure of dimension: 1. Half a juger of land : bina jugera et semisses agri assignati, Liv. 6, ltifin.; cf. Col. 5, 1, 11 ; and Plin. 18, 19, 49, § 178.— 2. A half-foot, half a foot : campestris locus alte duos pedes et semissem infodi- endus est, Col. 3, 13. 8 ; so Vitr. 4, 1 : Front. Aquaed. 7 ; Pail. Jan. 10, 2 ; 4 ; 13. 7 ; Febr. 9, 10, et saep. ; Veg. 5, 40, 3 ; 3, 11,4. — D. Among mathematicians, The number three, Vitr. 3, 1; cf. as, ad fin. * semi-saucius, a, um, adj. Half wounded ; trop. : voluntas, Aug. Conf.8. 8. * semi-senex- nis, ?«• An oldish or elderly man, Plaut. Mil. 3, 1, 53. * scmi-sepultus, a, um, adj. [sepe- lio] Half-buried : ossa, Ov. Her. 1, 55. * semi-sermo- onis, m. a half-speech. a jargon : barbarus, Hier. Ep. 7, 2. * semi-sicCUS- a - um, adj. Halfdrn : thnlli. Pall. Febr. 24, 4. semi-somnus. a, um, adj. [somnu.-; HalJ'-aslccp, sleepy, drowsy (quite class.) : 1 Plaut. Cure. 1, 2, 22 ; Cic. Fam. 7, 1. 1 : I so id. Verr. 2, 5, 36 Zumpt If. cr. : Sail. J. 21, 2 ; Liv. 9, 24 ; 37 ; 25, 39 Drak. ; 30. •". ^«. ; 37, 20 ; 40, 15 ; Tac. A. 1, 51 : 1. 25 id. Hist. 5, 22 : sopor, Coel. in Quint. 4. 2. ! 124 : cor, Phaedr. 4, 14, 13. semi-sdnans- a ntis, adj. [sono] Half i sounding, semi-vocal: litera, 1. e. a semi- vowel, App. de Mundo, 16, 29 ; Terent. de Carm. her. p. 2406 P. * semi-SOpitUSi a > um - adj. [sopio] Half-asleep, slfepy, drowsy (for the class. semisomnus) : App. M. 1, p. 109. * semi-soporusj a > um, adj. [sopor] Half asleep, sleepy, drowsy (for the class. semisomnus), Siil. Carm. 11, 59. semi-spatha- ae,/. A little spatha, Veg, Mil. 2, 15 ; 16. ' " 1389 SEMI scmissalis. e, adj. [semis] Of or be- longing to a half-iw : usurae, i. e. a half- as a month (six per cent, a year), Dip. Dig. 50, 12, 10. _ semissariuS) *< um . adj. [id.] Of or belonging to a half -as ; coheres, i. e. who inherits one half, Flor. Dig. 30, 1, 116. (* semissis* is, "*■• i- <)• semis ; semis- sis quod semiae, id est dimidium assis, Vav. L. L. 5, 36, 47 sq. ed. Bip. p. 47, al. leg. semis, q. v.) semisso, «re, v. a. [semis, no. II., C, 2| Tojire or cauterize one half of a horse's foot: pedes equorum, Veg. 1,26,4; 2,10,9. semi-supinus, «. «m, ad;'. Half bent backward, half-supine (a poet, word) : Ov. A. A. 3, 788 ; so id. Am. 1, 14. 20; id. Her. 10^10 ; Mart. 6, 35. semita? ae, /. A narrow way, a path, foot-path, lane, by-way, etc. (different from via, a highway, v. the follg.) : "quaibant, ab itu iter appellarunt; qua id anguste, semila ut scmiter, dictum," Var. L. L. 5, 6, 10. — I, L i t. (freq. and quite class.) : an- gustissimae semitae, Cic. Agr. 2, 35, 96 ; cf. Mart. 7, fil : aut viam aut semitam monstrare, Plaut. Rud. ], 3, 30; id. Trin. 2, 4, 80 ; cf. id. Cure. 2, 3, 8 ; Sen. Ep. 64 ftu. : omnibus viis notis semitisque esse- darios ex silvis emittebat, Caes. B. G. 5, 19, 2 ; so opp. to via, id. ib. 7, 8, 3 ; Liv. 44, 43 : semita angusta et ardua, id. 9, 24 : ut Oresti nuper prandia in semitis decu- mae nomine magno honori fuerunt, Cic. Off. 2, 17 ; Suet. Ner. 48, et saep. ; Enn. Ann. 1, 48 : rara per occultos lucebat se- mita calles, Virg. A. 9, 382: qua jacet Her- culeis semita litoribus, the narrow way, Prop. 1, 11, 2, et saep. — In an obscene equivoque: Plaut. Cure. 1, 1, 36 ; cf., vul- gi, Prop. 2, 23, 1. — Proverb. : qui sibi se- mitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. in Cic. de Div. 1, 58 ; and, de via in semitam degredi, Plaut. Casin. 3, 5, 40. B. Transf, of other ways or paths (poet, and in post-Aug. prose) : formicae praedam convectant calle angusto . . . ope- re omnis semita fervet, Virg. A. 4, 407 ; so of the same : Plin. 11, 30, 36 : Phryxi qua semita jungi Europamque Asiamque ve- tat, Stat. Ach. 1, 409 ; cf. Val. Fl. 4, 420 : velox Lunae pigraque Saturni, Claud. Laud. Stil. 2, 438 : humida Iridis, id. Rapt. Pros. 2, 99: aratri, id. de Apono, 25: arte- riae, id est spiritus semitae, Plin. 11, 37, 88. II. Trop. (rarely, but quite class.): locuples et speciosa vult esse eloquentia . . . feratur ergo non semitis, sed campis : non uti fonte6 angustis fistulis colliguntur, sed ut latissimi amnes totis vallibus fluat ac sibi viam, si quando non acceperit, fa- ciat, Quint. 5, 14, 31 ; so Phaedr. 3, prol. 38 : jam intelligetis, hanc pecuniam, quae via modo visa est exire ab isto, eandem semita revertisse, Cic. Verr. 2, 2, 23 : se- cretum iter et fallentis semita vitae, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf., semita certe Tranquil- lae per virtutem patet unica vitae, Juv. 10, 364. semi-tactus, «. ™, adj. [tango] Half-touched : Mart. 6, 74. * scmitalis, e, adj. [semita] O/or be- longing to foot-paths or by-ways: dei, whose statues are placed in by-ways, ivo- dtoi, Virg. Catal. 8, 20. * semitariusi «, »", adj. [id.] O/or belonging to lanes or by-ways : moechi, CatuU. 37, 16. * SCmitatim» adv. [id.] Through by- ways : semitatim fugere, Titin. in Charis. p. 194 P. semi-tectUSt «. ul «. adj. [tego] Half- covered (a post-Aug. word) : nudis scapu- lis aut semitectis, Sen. Vit. beat. 25 : cap- uli, App. M. 4, p. 150: femora (Dianae), Arn. 6, 209 : exercitus, Amm. 19, 11 fin. * semi-tonium. i. «• [tonus] A half- tone, semitone, Macr. Somn. Scip. 2, 1 fin. * semi-tractatus. «, um> adj. [trac- to] Half-treated : materia, Tert. Fug. in persec. 1. * semi-trepidus, «, «m, adj. Half- trembling : App. M. 7, p. 191. semi-tritus, «, om. adj. [tero] Half- thrashed: frumenta, Col. 1, 6, 24 ; Pall. 1, 36, 2. scmi-ustulo ( a l e ° written semustulo and semiustilo; v. Beier, Cic. Orat. pro Tull. p. 33, a ; Cod. Erf. has in Cic. Mil. 1390 SE MO 13, semiustil), atutn, 1. (occurring only m the Part, perf tmdfut.) v. a. To half burn (quite class.) : infelicissimis lignis semius- tulatus, Cic. Mil. 13 ; id. Phil. 2, 36, 91 : semiustulatus effugit, id. Tull. 18 ; Var. in Non. 263, 21 : corpus in amphitheatro se- miustulandum, Suet. Tib. 75/». Cf. the follg. art. semi-ustus (also written semustus ; cf. Drak. Liv. 27, lfin.), a, um, adj. [uro] Half-burned (not ante-Aug. ; but ct. the follg. art.) : I. Lit.: Enceladi semiustum fulmine corpus, Virg. A. 3, 578 ; so id. ib. 5, 697 ; Ov. F. 4, 167 ; Sil. 3, 16 ; Stat. Th. 12, 439, et al. ; Liv. 26, 27 ; 31, 30 ; Veil. 2, 119 fin. ; Tac. A. 15, 40 ; Suet. Dom. 15, et al. — *II, Trop. : se populare incendi- um priore consulatu semiustum effugisse, Liv. 22, 40. * semi-vietUSi «. «m, adj. Half- shriveled, half-withered : uvae, Col. 12, 16, 3. Sexni-vir» i> m > adj. A half-man, i. q. semihomo and semimas (not ante-Aug.) : I, Lit. : A. Half man and half beast, e. g. the Centaur Chiron, Ov. F. 5, 380; the Minotaur, id. A. A. 2, 24, cf., semibos ; Nessus, id. Her. 9, 141.— B. A hermaph- rodite, Ov. M. 4, 386 ; Plin. 11, 49, 110.— II. Transf, Gelded, castrated, emascula- ted: *&. Lit., of a priest of Cybele (cf. semimas), Juv. 6, 513. — More freq., B. Trop., Unmanly, womanish, effeminate: et nunc ille Paris cum semiviro comitatu, Virg. A. 4, 215; so, Phryx, id. ib. 12, 99. So esp. of debauchees : qui tam atrocem caedem pertinere ad illos semiviros cre- derent (for which, just before, molles and obscoeni viri), Liv. 33, 28 ; so, impure ac semivir, Luc. 8, 552 ; cf. Cort. ad loc. SCmi-vivUSi «> um > adj. Half-alive, half-dead, almost dead (quite class.) : f B Lit.: ibi hominem fumo excruciatum, semivivum reliquit, Cic. Verr. 2, 1, 17 ; so id. Att. 7, 2 fin. ; id. Pis. 14 ; Sen. Brev. V. 13; Nep. Eum. 4 fin. — II, Trop. : quum erat reclamatum semivivis mercenario- rum vocibus, with half expiring words, Cic. Seat 59, 126. semi-VOCaliSi e> adj. : I, Half-sound- ing, half-talking, semi-vocal : instrumen- tum rusticum, i. e. cattle (distinguished from vocale, slaves, and mutum, i. e. carts), Var. R. R. ], 17, 1. In like man- ner, signum militare, i. e. horns, trumpets, etc. (distinguished from vocale, words, and mutum, banners), Veg. Mil. 3, 5. — H. In grammar, A semivowel (of which there were, ace. to the old grammarians, the follg. seven : f, 1, m, n, r, s, x), Quint. 1, 4, 6 ; 1, 7, 14 ; Prise, p. 540 sq. P. ; 564 ib., et mult. al. * semi-VolucriS) e , adj. Half-wing- ed : puellae, i. e. the Sirens, Symm. Ep. 1, 4I._ * semi-zonariuS) «> m - ■* maker of small girdles, Plaut. Aid. 3, 5, 42 ; cf. se- micinctium. Setnndnes (collat. form, Senones, Veil. 2, 106, 2. Gr. Tipivaivcs, Strab. ; Seu- vovts, Ptol), um, m. A people of Northern Germany, in the territory of the modern Brandenburg, Tac. G. 39; id. Ann. 2, 45; Veil. 1. 1. ; cf. Mann. Germ. p. 331. ScmOi onis, m. [prob. from semen] An ancient god that presided over the crops : SEMVNIS ALTEENEI ADVOCAPIT CONCTOS, song of the Fratres Arvales in Inscr. Orell. no. 2270 ; v. in Append. I., 36. As An ep- ithet of Sancus, Ov. F. 6, 214 ; Liv. 8, 20. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p. 41 ; 2, p. 47 and 146. SemddialiS; e > adj. [semodius] Con- taining a half-peck : placenta, Cato R. R. 76, 5 : olla, Marc. Empir. 16 med. se-m6dius, ", m. [semi-] A half-peck, Cato R. R. 11, 3; Col. 2, 10 fin.; 6, 3, 5; Mart. 7, 53 ; Juv. 14, 67. Semonia, «e, / [semen, cf. Semo] A goddess of the Romans that presided over the crops, Macr. S. 1, 16 ; cf. Hartung, Re- lig. d. Rom. 1, p. 43, and 2, p. 131. gemote» adv., v. semoveo, Pa., ad fin. semotuSi «> um i Part, and Pa., from semoveo. se-mdveo, movi, motum, 2. v. a. To move apart, to put aside, separate (rarely, but quite class.) : * I. Lit. : Ter. Andr. 1, 5, 50 : qui ante voce praeconis a liberis eemovebantur, Auct. Harusp. Reap. Vifin. SE M P — II. Trop. : Strato ab ea disciplina om- nino semovendus est, Cic. Acad. 1, 9, 34 ; so id. Fin. 2, 13: te a curis, Lucr. 1, 46; for which, also, cura metuque, id. 2, 19 : egestatem ab dulci vita, id. 3, 66 : verba, Cic. de Or. 3, 5, 19 : voluptatem semoven- dam esse, id. Fin. 5, 8.— -Hence semotus, a, um, Pa., Remote, distant: A. Lit.: colloquium petunt semoto a militibus loco, *Caes. B. C. 1, 84, 1: mu- nitiones semotarum partium, Auct. B. Alex. 2, 3 ; Lucr. 5, 579 ; id. 4, 289 : terris semota, Hor. Ep. 2, 1, 21: semoti prius tarda necessitas Letl corripuit gradum, id. Od. 1, 3, 32. — B. Trop. : omnis divum natura Semota a nostris rebus sejuncta- que longe, remote, different, distinct, Lucr. 2, 648 ; cf. in the Comp. : quo nihil a sapien- tis ratione semotius, Lact. 5, 15 med. : ut eorum disputationes et arcana semotae dictionis peritus exciperem, i. e. of their familiar conversation, Tac. Or. 2. — ''Adv., gemote, Separately, apart, Marc. Em- pir. 20. semper> adv. [perh. apmtpis sibilated] Ever, always, al all times, forever : 1. 1 n gen.: Cato in Gell. 16, lfin.: locus hie apud nos semper liber est, Plaut. Bac. 1, 1, 49 : semper occant priusquam sarriunt rustici, id. Capt 3, 5, 5 ; cf., sat habet fo- vitorum semper, qui recte facit, Plaut. Am. prol. 79 : quod improbis semper ali- qui scrupus in animis haereat, semper iis ante oculos judicia et supplicia versentur : nullum autem emolumentum esse tan- tum, semper ut timeas, semper ut adesse, semper ut impendere aliquam poenam putes, Cic. Rep. 3, 16 : quod semper mo- vetur, aeternum est, id. ib. 6, 25 ; id. Tusc. 1, 23 ; id. Rep. 2, 4 : curavit (Servius Tul- lius), quod semper in re publica tenen- dum est, ne, etc., id. ib. 2, 22 ; id. ib. 3, 14, et saep. : — sibi exortam semper florentis Homeri Commemorat speciem (the Gr. detdah'is), Lucr. 1, 125 ; cf., quod Graeci aigleucos (uti; \cvkos) vocant, hoc est semper mustum, Plin. 14, 9, 11 (but a purely adjectival use of semper, like the Gr. ael, can not be shown in Lat.) : Liv. 9, 38 : si umquam dubitatum est, utrum tribuni plebis vestra an sua causa seditio- num semper auctores fuerint, id. 5, 3 Drak. ; for which also, without esse (hence apparently adject.) : Hasdrubal pacis sem- per auctor, id. 30, 42 ; cf., adversus Sidi- cinos sumerent arma, suos semper hos- tes, id. 8, lfin. — To strengthen the signif, joined with quotidie, perenne, assidue, etc. (as in Greek, del icav fjnepav, ovvexcSt etc. ,• v. Passow, under dei) : ea mihi quo- tidie Aut ture aut vino aut aliqui semper supplicat, Plaut. Aul. prol. 24 ; cf. Ter. Ad. 3, 1, 7 : lucrum ut perenne vobis semper suppetat, Plaut. Am. prol. 14 ; and, ne sem- per servus currens, iratus senex, etc. . . . assidue agendi sint mihi, Ter. Heaut. prol. 39 ; so, coupled with assiduus, Cic. Rose. Am. 18, 51 ; Ov. F. 4, 686 : ibi semper omne vitae spatium famula fuit, CatuU. 63, 90 : semper et ubique. Quint. 1, 1, 29 ; so id. 3, 9, 5 ; Petr. 99 ; Suet. Aug. 90 ; cf. Quint. 11,1, 14. — H, Of continuance with- in a definite time : ego ilium antehac hom- inem semper sum frugi ratus, Plaut. Asin. 5, 2. 11 ; cf. id. Aul. 2, 2, 39 ; and, quibus studiis semper fueris, tenemus, Cic. Rep. 1, 23 : rex Creo vigiles nocturnos singu- los semper locat, Plaut. Am. 1, 1, 195 : — horresco semper, ubi pultare hasce (fores) occipio miser, always, every time, Ter. Ad. 4, 4, 24 : id et turn factum esse et certis temporibus semper futurum, Cic. Rep. 1, 5, et saep. * sempcr-flbrium, »> « ffl<^] i. q . sempervivum, Ever-green, houseler.lt, App. Herb. 123. Semper-VlVUS) ». um > adj. Erer- living: res (Spiritus sanctus), Prud. I la- mart. 164 : — herba, the plant called nho aizoon, ever-green, houscleek, App. Hi'ib. 123; also, absol., semperviva, ae, /., Pull. 1, 35, 3 ; and in analogy with aizoon (Gr. aeifaov), in the neulr., sempervivum, Plin. 25, 13, 102. sempitcrnc, adv., v. Bempiternus, ad fin., no. c. sempiternitas, «tie, /. [sempiter- nus] Perpetuity, eternal duration, eLemily (post-class.) : stabilis mundi, App. Trism. SENA p. 94 ; so Claud. Mamert. do Stat. an. 1, 3; 2, 1. sempiterno, adv., v - sempitcrnue, ad Jin., no. b. . eempitcmUS» "• «'"• <*$• [semper ; like hesternus una netcrnus, from neri and iievuin J Everlasting, evcr-during, perpetual, continual, imperishable, eternal, sempiternal (cf. «ctcrnus, ad init.) (very freq. and quite class.) : fragile corpus an- imus sempitenius movet, etc., Cie. Kep. G, 24 Jin.; cf. id. N. D. 12, 29: immortalis memoriu et sempiterna, Plaut. Mil. 3, 3, 1") : deorum vita Bcmpiterna, Ter. Andr. 5, 5. 3; ct'., nevo sempiterno frui, Cie. Rep. b', 13 ; ignes, id. lb. b. 15 ; cf., cursus Stella- rum, id. il>. b, 17: gratias agere sempiter- na», Plaut. 1'oen. 5, 4, 84 : amicus, id. Most. 1, 3, 90; id. Pers. 1, 1, 36; cf., verae ami- citiae, Cie. Lael. 9, 32 ; so, hiemes, Var. R. R. 1, 2, 4 : ignis Vestae, Cie. Cat. 4, 9 : documentum Persarum sceleris, id. Rep. 3, 9 : inemoria amicitiae nostrae, id. Lael. 4,15: odia, id. ib. 10 fin.: consilium sena- tus, id. Sest 65, 137 : potentia, Tac. A. 3, 30, et saep. : nihil umquam nisi sempiter- num et divinum animo volutare, Cie. Rep. 1. 17 ; id. Rab. perd. 10, 29. — Adv., in three forms (neither Ciceronian), Always, per- petually. * a. sempiternum: Plaut. Aul. 2, 1, 26. — b. sempiterno: Cato in Charis. p. 194 P. : s. permanet ea materia, Vitr. 1,5; Sol. 35. — * c sempiterne: Pac. in Non. 170, 20. ScmproniUS) a, um - A Roman gen- tile name, of whom the most celebrated are Ti. and C. Sempronius Gracchus, aft- er whom are named the leges Sempro- uiae (agrariae, frumentariae, de capite civium Romanorum, etc.) ; v. Index Leg. in Orell. Onomast. III. p. 261 sq. ; and, Sempronia Horrea, a place where, by a law of C. Gracchus, the public corn was stored, aec. to Fest. p. 238. — In the /em., Sempro- nia, ae, Wife of D. Junius Brutus, and sharer in Catiline's conspiracy, Sail. C. 25 and 40,5— II, Deriv., Sempronianus. a, um, adj., Of or belonging to a Sempro- nius, Semproniaa : senatusconsultum, in- troduced by C. Sempronius Rufus, Cie. Fam. 12, 29, 2 : clades, suffered by the con- sul C. Sempronius Atratinns, Liv. 4, 43. scm-uncia, »e, /. [semi : " scmuncia quod dimidia pars unciae," Var. L. L. 5, 36, 47] .4 half-ounce, i. e. the twenty-fourth part if an as : I, In gen., A twenty-fourth part of any whole : tacit heredem ex de- unce et semuncia Caecinam, Cie. Caecin. 6 Jin. — Hence, transf, for A trifle: bona ejus propter alieni aeris magnitudinem semuncia venierunt, for a trifling sum, qs. for a, mere song, Ascon. ad Cie. Mil. fin., p. 54 ed. Orell. : semuncia recti, Pers. 5, 121. — II. In partie., of weight, The twenty-fourth of a pound: semuncia auri, Liv. 34, 1 ; so Col. 12, 59, 5 ; 2, 21, 2. As a measure of dimension, The twenty-fourth of a juger, Col. 5, 1, 10; 5, 2, 4. — B. A domestic utensil of unknown capacity, CatoR. R. 10, 3; 11,4. scmuncialis, e, adj. [semuncia] Amounting to a half-ounce : asses, the twenty-fourth part of a pound in weight, Plin. 33, 3, 13. _ semunci-mus. a, um, adj. [sem- uncia] Amounting to a half-ounce (one twenty-fourth of an as) : semunciarium tantum ex unciario fenus factum, one twenty-fourth per cent, a month, or, ace. to our mode of computation, one half per cent, a year, Liv. 7, 27. Serourium, " ■"■ A field near Rome, where icas a temple of Apollo, Cie. Phil. 6, 5 ; Macr. S. 1, 10. semustUSi a, um > v - semiustus. Sana, ae, /. : I. A town on the coast of Umbria, where Hasdrubal was defeated by M. Livius Salinator (547 A.U.C.), now Sinigagiia, Liv. 27, 46 sq. ; Eutr. 3, 10— Near it was a river of the same name, Sil. 8, 455; 15, 555; Luc. 2, 407—11. De- riv., SenensiS) e, adj., Of or belonging to Sena: populus, Liv. 27, 38 : proelium, in which Hasdrubal was defeated, Cie. Brut. 18fin. senaculums 1, «• [senatus] One of the council-halls of the Senate at Rome: "senaculum supra Graecostasim, ubi aedis Concordiae et basilica Opimia. Senacu- S 10 N A lum vocatum, ubi senatus aut ubi senio- res consisterent, dictum ut gcrusia apud Graecos," Var. L. L. 5, 32, 43. So Val. Max. 2, 2, 6. Later, in gen., for any <•<>» " cil-hall of the Senate (including the cu- riae): "scnacula tria fuisse Romne, in quibus senatus haberi solitus sit, memo- riae prodiditNicostratu8,"c(c., Fest. p, 265, senariolus- i, m. [6enariusj A little, insignijieaut Benariua, or verse of six feet: Cie. Tu8c. 5, 23. sc nanus, a, um, adj. [seni] I. Con- sisting of six each : fistula, six quarter- digits (quadrantes) in, diameter, Front. Aquaed. 25 : numerus, the number six, Macr. Somn. Scip. 1, 6. — H, Iu partie, versus, A verse consisting of six feet (usu- ally iambics), Quint. 9, 4, 125; Phaedr. 1, prol. 2 ; more freq. absol., eenarius, ii, m., Cie. Or. 55, 184 ; 56, 189 ; Quint. 9, 4, 72 ; 140, et al. senator, oris, m. [senex] A member of the Senate, a senator of Rome : huic (senatori) jussa tria sunt: ut assit, etc, Cie. Leg. 3, 18 ; so in the sing. : id. de Or. 1, 49, 215 ; id. Cluent. 56, 154 ; Quint. 11, 1, 36 ; 43 ; Hor. S. 1, 6, 77 ; 110, et al. ; in the plur. : Cie. de Sen. 16, 56 ; id. de Or. 1, 2 fin. ; Caes. B. C. 1, 17, 3 ; Liv. 36, 3, et al. Out of Rome : of the Nervii, Caes. B. G. 2, 28, 2 ; so of the senators of the Rhodians, Cie. Rep. 3, 35 ; of the Mace- donians, called by themselves synedri, Liv. 45, 32, et saep. senatoriuSj a, um, adj. [senator] Of or belonging to a senator, senatorial : cu- jus aetae a senatorio gradu longe abesset, Cie. de imp. Pomp. 21 ; cf., ordo, Caes. B. C. 1, 23, 2 ; 3, 33, 1 ; Cie. Fl. 18, 43 : dig- nitas, Suet Claud. 24 ; and, locus, (Jell. 12, 1 : subsellia, Cie. Corn. 1, p. 449, ed. Orell. : consilium, the deliberations of the Senate, id. Verr. 2, 1, 2 : munera, id. 'fuse 1, 1 ; Suet Aug. 35 : literae, speeches made in the Senate, Cie. Off. 2, 1, 3 : album, Tac. A. 4, 42 fin. : aetas, Gell. 14, 8, et saep. : quid tam civile, tam senatorium, quam illud, etc., Plin. Pan. 2, 7. — Subst, sena- torius, ii, m., A senator. Sail, de Rep. ord. 2, 11 fin., p. 277 ed. Gerl. senatuSt us (gen., senati, Plaut. Ca- sin. 3, 2, 6 ; id. Epid. 2, 2, 5 ; Sisenn. in Non. 484, 18 ; Cie. de Div. in Caecil. 5, 19 ; also cited in Charis. p. 116 P. ; Sail. C. 30, 3 ; 36, 5 ; 53, 1, ace. to the statement of Non. 484, 15 ; Charis. p. 10 P. ; and Don. Ter. Hec. 3, 2, 21 ; and Prise, p. 712 P. ; id. fragm. ap. Don. Ter. Andr. 2, 2, 28 ; also Cie. Fam. 2, 1 fin., ace. to the pr. man. of the Cod. Medic. Cf. Quint. 1, 6, 27. Another form of the gen., senatuis, C. Fann. in Charis. p. 116 P. ; Sisenn. in Non. 484, 19 ; also, as it seems, Var. ib., yet the passage itself is wanting. In a fuller orthogr., senatvos, S. C. de Bncch.), m. [senex ; like yepovaia from yiptav; cf. Cie. Rep. 2, 28 ; and v. in the follg., id. de Sen. 6, 19] The council of the ciders, the Senate, the supreme council in Rome, concern- ing whose origin, constitution, powers, etc, v. Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 375 sq. ; Adam's Alterth. 1, p. 2 sq. ; Creuz. Antiqu. p. 147 sq. (* Smith's Diet. Antiqq. sub voce), and the authors there cited : " quae (con- silium, ratio, sententia) nisi essent in seni- t>U8, non summum consilium majores nostri appellassent senatum. Apud Lace- daemonios quidera ii, qui amplissimum magistratum gerunt, ut sunt sic etiam nominantur senes," Cie. de Sen. 6, 19 : Romuli senatus, qui constabat ex optima- tibus, id. Rep. 2, 12 : (Majores nostri) se- natum rei publicae custodem collocave- runt id. Sest 65 Jin, ; cf., senatus rem publicam tenuit, ut pleraque senatus auc- toritate gererentur, id. Rep. 2, 32 : ut po- tentia senatus atque auctoritas minuere- tur, id. ib. 2, 34 ; cf., cum potestas in pop- ulo, auctoritas in senatu sit id. Leg. 3, 12, 28 : nee per senatum solvi hac lege pos- sumus, id. Rep. 3, 22 : senatus (senati, se- natuis, v. supra) consultum, a decree of the Senate ; v. consulo, Pa., no. 111. : senatus auctoritas, the same ; v. auctoritas, no. 4 : censuit senatus, the Seriate resolved ; v. cen- seo, «o. 3, b ; cf. also, decerno, no. I., A ; and decretum, p. 417 : — senatum convo- care, Cie. Sull. 23, 65 ; so id. Cat. 2, 6 Orell. N. cr. ; cf., senatus est continuo convoca- S E NE tus frequensque convenit, id. Fam. 10, 12, 3 ; and with this cf, senatus frequent TO- catu Drusi in curiam venit id. de Or 3, 1, 2. So, too, vocare senatum, Liv. 3. 36 ; and, cito cogere, Cie. Fam, 5, 2, 3 ; Suet. Caes. 16 ; Tib. 23 : habere senatum, Cie. Fam. 1, 4, 1 ; so id. Qu. Fr. 2, 13, 3 : Suet Aug. 29 ; and, agere, id. Caes. 88 ; id. Aug. 35: co die non fuit senatus, Cie. Fam, IB, 25 : eodein die Tyriis (legatie) est senatus datus frcquens, i. e. gave audience, id. Q. Fr. 2, 13, 2 sq. ; so, dare senatum (lega- tis), Sail. J. 13 fin. ; Liv. 41, 6, et saep. : senatu dimisso, Cie. Lael. 3, 12; so, di- mittcre senatum, id. Verr. 2, 4, 65 ; and, mittere, id. Q Fr. 2, 1 :— multa ejus (Ca- tonis) et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter fcrebantur, in the meetings of the Senate, id. Lael. 2, 6 ; cf., (Catilina) etiam in senatum venit id. Cat. 1, 1, 2 ; so, ad senatum adduci, in so natu poni, id. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50 ; ad senatum in Capitolio stare, Cie. Acad. 2, 45 : in senatu sedere, to sit among the senators, on the senatorial seats (in the theatre), Suet. Claud. 25 fin. ; cf, in or- chestram senatumque descendit id. Ner. 12 : in senatum venire, to become a senator, Cie. Fl. 18 : de senatu cooptando, nomin- ating, electing, id. Verr. 2, 2, 49 ; Liv. 23, 3 : senatum deinde censores legerunt : M. Aemilius Lepidus princcps ab tertiia jam censoribus lectus : septem c senatu ejecti sunt chosen . . . expelled, id. 43, 15 ; v. 1 . lego and ejicio. — Also of the Senate of other nations: senatus (Gaditanus), Asin. Poll, in Cie. Fam. 10, 32, 2: Aeduo- rum, Caes. B. G. 1,31,6: Venetorum, id. ib. 3, 16 Jin., et saep. II. Trop.. A council, i. e. consultation (only in Plaut.) : Plaut Epid. 1, 2, 56 ; so id. Most. 3, 1, 158 ; 5, 1, 8. senatusconsultum. ■. v - consulo, Pa., no. 111. Seneca> ae, m. A surname (cogno- men ) in the gens Annaea. The most fa- mous are : I. M. Annaeus Seneca, A native of Corduba (in Hispsnia Baetica), a cele- brated rhetorician in the time of Augustus and Tiberius, whose writings (Controver- siae and Suasoriae) are now extant only in fragments ; cf. Bahr's Rom. Lit Gesch. § 263. — II. His son, L. Annaeus Seneca, A Stoic philosopher, instructor of Nero ; of whom are extant philosophical treatises, letters, and a satire upon the Emperor Claudius ( Apocolocyntosis ) ; c f. Bahr's Rom. Lit Gesch. § 307 sq.—Wi. The ex- tant tragedies attributed to a Seneca be- long, most prob., to a later period. 1. SeneciO) oni9 < m - [senex] I. An old man : Afran. in Prise, p. 618 P. — II. Senecjo, onis, A Roman surname, Tac. Agr. 2; 45; id. Ann. 13, 12; 15, 50; 56 sq. 2. sencciOi enis, m. A plant, called also erigeron, groundsel, Plin. 25, 13, 106. senccta? ae, v. 1. senectus, no. II. 1. senectaSi a, um, adj. [senex] Aged, very old (ss an adj. very rare, ana mostly post-class.) : senecta aetas, Plaut. Am. 4, 2, 12 ; so id. Trin. 1, 2, 5 ; id. Aul. 2, 2, 75; id. Cash). 2, 3, 23; 41; id. Merc. 5, 4, 25 ; Lucr. 5, 884 ; 894 : membris ex- ire senectis, id. 3, 773 : corpus, Sail. Hist fragm. ap. Prise, p. 869. — But very freq. (though for the most part only poet, and in post-Aug. prose ; not in Cie), II. Subst., senccta, ae, /., Old age, extreme age, se- nility (for which, quite class., senectus) : prospiciendum ergo in senecta : nunc adolescentia est, Lucil. in Non. 492, 23 ; so Plaut. Most. 1, 3, 60 (opp. aetatula) : id. Mil. 3, 1, 29 ; *Ter. Ad. 5, 8, 31 ; Caecil. in Cie. de Sen. 8; Lucr. 4, 1252; Catull. 64, 217; Tib. 1,4, 31; 1,8,42; 1, 10, 40, et al.: Prop. 1, 19, 17 ; 2, 13, 47 ; 3, 5, 24 ; 3, 9, 15 ; Virg. G. 1, 186 ; 3, 96 ; id. Aen. 6, 114, et al. ; Hor. Od. 1, 31. 19 : 2, 6, 6 ; 2, 14, 2 : id. Ep.2,2,2U; Ov. M. 3, 347 ; 6, 37 ; 500; 675, et saep. et al. : in senecta, Var. L. L. 5. 1, 4 ; so in prose, Petr. 132, 10 ; Plin. 7, 50, 51 ; 8, 32, 50 ; 16, 27, 51, et saep. ; Tac. A. 3, 23 ; 55 ; 4, 41 ; 58 fin. ; 13, 33 ; 14, 65, et al. ; Suet. Aug. 79 ; id. Ner. 40 ; id. Galb. 4, 17 ; id. Gramm. 11. — B. I» the elder Pliny, concr. (i. q. 2. senectus, no. II.), The old shin, slough, of a serpent cast off annu- ally : serpentes senectam exuendo, etc., Plin. 20, 23, 95 ; so id. 28, 11, 48 ; 30, 8, 22. 1391 SENE 2. senectus. Otis,/, [senex] I. Old age, extreme age, senility (very freq. and quite class. ; occurs only in the sing.) : ad- olescentia (tua) senectuti dedecoramen- tum (fuit), senectus rei publicae flagitium, C. Gracch. in Isid. Orig. 2, 21, 4 ; cf'., qua6i qui adolescentiam florem aetatis, senec- tutem occasum vitae velit detinire, Cic. Top. 1 fin.: ut in Catone rnajore, qui est scriptus ad te de senectute . . . ut turn ad senem senex de senectute, 6ic, etc., Cic. Lael. 1, 4, sq. ; cf. id. de Senect. 1 sq. So Plaut. Asin. 1, 1, 3; id. Stich. 4, 1, 62; id. Trin. 2, 3, 7 ; Ter. Andr. 5, 3, 16 ; id. Ad. 5, 3, 47 ; id. Hec. 1, 2, 44, et al. ; Caecil. iu Cic. de Sen 8 ; Lucr. 1, 415 ; Cic. Rep. 1, 3 : 5, 8 ; id. Fin. 5, 1 1, 32 ; id. de Or. 1, 60, 255, et saep. ; Catull. 108, 1 ; Tib. 2, 2, 19 ; Virg. G. 3, 67 ; id. Aen. 5, 416 ; 6, 275 ; 304, et al. et saep. Poet. : dum virent genua, Et decet, obducta solvatur fronte senectus, the moroseness of old age, Hor. Epod. 13, 5. — Of speech only trop., and hence with quasi: quum ipsa oratio jam nostra ca- nesceret iiaberetque suam quandam ma- turitatem et quasi senectutem, Cic. Brut. 2, 8. ■ And so of inanimate things (for ve- tustas) only poet, and very rarely : vos (ta- bellae) cariosa senectus Rodat, Ov. Am. I, 12, 29 : vini veteris, Juv. 5, 34 ; 13, 214. — Proverb., aquilae senectus, v. aquila. — II. Concr., The old skin, slough, cast off yearly by serpents and other animals : Theophrastus auctor est, anguis modo et stelliones senectutem exuere eamque pro- tinus devorare, Plin. 8, 31, 49 ; so id. 9, 30, 50 ; 30, 7, 19 ; id. ib. 9, Zlfrn. ; cf. also, se- necta, no. B. Senensis, e, v. Sena, iw. ir. seneo, ere, v. 11. To be old (exceed- ingly rare ; peril, only in the follg. exam- ples) ; I Lit': quamquam aetas senet, Pac. iti Prise, p. 887 ; Catull. 4, 26.— H. Transf., To be weak, feeble: corpus me- um tali maerore, errore, macore senet, Pac^in Non. 137, 1 ; coupled with langue- re, Att. in Prise, p. 887 P. sencscOi "&'. 3. (Part.fut., senescen- di homines, Var. L. L. 6, 2. 54 Miill. N. cr.) v. inch. n. To grow old, become aged ; to grow hoary : I. Lit. : (so very rarely) : ita sensim aetas senescit, Cic. de Sen. 11 fin. ; cf., tempora labuntur tacifisque se- nescimus annis, Ov. F. 6, 771 : senescente jam Graecia, Cic. Rep. 1, 37 : solve senes- centem mature equum, Hor. Ep. 1, 1, 8 : arbores senescunt, Plin. 16, 27, 50, et saep. — In the peifi. : avus (Augusti) tianquil- lissime senuit, Suet. Aug. 2. — In the Part, fut. : seclum dictum a sene, quod longissi- mum spatium senescendorum hominum id putarant, vulg. for senescentium, Var. L. L. 6, 2, 54 Miill. N. cr. II. Transf.: * &. In Quint, for the usual consenescere, To grow old or gray in an occupation, etc., i. e. to linger too long over it: inani circa voces studio, se- nescunt, Quint. 8 prooem. § 18. B. (causa pro effectu) To decay or di- minish in strength ; to grow weak, feeble, or powerless ; to waste away, fall off, wane, decline, etc. (the prevailing signif. of the word in prose and poetry ; cf., in like manner, consenesco) : 1. Of living sub- jects (thus, a favorite expression of Livy ; perh. not in Cic, but cf. consenesco, no. II., 2) : Hannibalem jam et fama senesce- re et viribus, Liv. 29, 3 fin. ; cf. of the same, id. 22, 39 : otio senescere, id. 25, 7 : non esse cum aegro senescendum, id. 21, 53: diis hominibusque accusandis senes- cere, to pine away, id. 5, 43 Drak. ; cf., amore senescit habendi, Hor. Ep. 1, 7, 85 Schmid : — ne (agni) desiderio senescant, Var. R. R. 2, 2, 17; so of doves, Col. 8, 8, 4. 2. Of things : quaedain faciunda in agris potius crescente luna quam 6cnescente, in the waning of the moon, Var. R. R. 1, 37, 1 ; so, luna, opp. crescens, Cic. N. D. 2, STfai.) Plin. 2, 9, 6; cf., arbores hiemali tempore cum luna simul senescentes, Cic. de Div. 2, 14, 33 ; and, nunc pleno orbe, nunc senescente (al. senescentem) exiguo cornu fulgerc lunam, Liv. 44, 37. So, s. ager continua messe, becomes exhausted, worn out, Ov. A. A. 3, 82 : prata, Plin. 18, 28, 67: uniones, i. e. grow pale or dim, id. 9, 35, 56; cf., 6maragdi, id. 37, 5, 18: caseus in salem, grows salt with age, id. 1 1 , 42, 97 : 1392 , SE NE coma, falls out, Domit. in Suet. Dom. 18 fin. : monumenta virum, decay (coupled with delapsa), Lucr. 5, 313, et saep. : men- sis senescens, drawing to an end, closing, Var. L. L. 6, 2, 54 ; so, hiems, Cic. N. D. 2, 19, 49 :— oratorum laus senescit, id. Tusc. 2, 2, 5; cf., ut laus 9enescens, id. de Or. 2, 2, 7: senescere civitatem otio, Liv. 1, 22 : omnia orta occidunt et aucta senescunt, Sail. J. 2, 3 ; so, omnia, id. ib. 35, 3 : vires, id. Hist, fragm. 3, 22, p. 235 ed. Gerl. ; Liv. 9, 27 : helium, id. 28, 36 ; 30, 19 : pugna, id. 5, 21 : morbus, Cic. Fam. 7, 1 : fama, Liv. 27, 20 { Tac. H. 2, 24 ; cf., rumores, id. Ann. 2, 77 : consilia, Liv. 35, 12 : vitia (opp. maturescente virtute), id. 3, 12 ; cf., socordia, Tac. A. 1, 9 : invidia, Liv. 29, 22 : fortuna (o^p. florere), Veil. 2. llfin. : amor, Ov. A. A. 3, 594. senex* senis (nom. and ace. of the neulr. plur. in the Posit, and of the neutr. sing, in the Comp. do not occur. Orig. gen., senicis, Plant, fragm. ap. Prise, p. 724 P), adj. [contr. from senicu9, from seneo ; cf. senica, senecio] ( Comp., sen- ior) Old, aged, advanced in years ; and, subst, an aged person, an old man, old woman (from the latter half of the for- tieth year onward ; see below the pas- sages from Gell. 10, 28, and from Liv. 30, 30) ; (* ace. \o Georges, senex is a person over 60 years of age ; senior, one from 45 to 60, although senex was also sometimes used hyperbolically of persons from 45 to 60) ■' a. As adject.: (paterfamilias) ven- dat boves vetulos, plostrum vetus, ferra- menta Vetera, servum senem, etc., Cato R. R. 2 fin.: hie est vetus, vietus, veter- nosus, senex, Ter. Eun. 4, 4, 21 : nam vere pusus tu, tua arnica senex, Papin. in Var. L. L. 7, 3, 86: turpe senex miles, turpe senilis amor, Ov. Am. 1, 9, 4. So, cervi, id. A. A. 3, 78 : latrans, Phaedr. 5, 10, 7 : porci, Juv. 6, 1 59 : cygni, Mart. 5, 37 : mul- li, id. 10, 30 : Bacchus (i. c. vinum), id. 13, 23 ; cf. of the same, auctumni, id. 3, 58 : Damascena (pruna), id. 5, 18, et saep. : ad- modum senex, Cic. de Sen. 4, 10 : nemo est tarn senex qui se annum non putet posse vivere, id. ib. 7, 24:— qua senex ta- bescit dies, i. e. far advanced, drawing to a close, Plaut. Stich. 5, 1, 8 ; so, nomen Nostra tuum senibus loqueretur pagina seclis, hi later ages, Virg. Cir. 40.— In the Comp. : grandior seniorque, Lucr. 3, 968: Cato, quo erat nemo fere senior tempori- hus illis, Cic. Lael. 1, 5 : quae vis senior est quam, etc., id. Leg. 2, 4, 9 : corpora se- niora, Cels. 5, 28, 4. So, anni, Ov. M. 15, 470 : dens, Mart. 9, 58 : cadus, id. 9, 94, et saep. : — senior ut ita dicam, quam ilia ae- tas ferebat, oratio, Cic. Brut. 43, 160. \y. Subst. : ut turn ad senem senex de senectute, sic, etc., Cic. Lael. 1, 5 : quos ait Caecilius comicos stultos senes, etc. . . . ut petulantia magis est adolescentium quam senum ... sic ista senilis stultitia senum levium est . . . Appius et caecus et senex, etc. . . . senem, in quo est adoles- centis aliquid, probo, etc., id. de Sen. 11, 36 sq. : senem in patriam revertentem, unde puer profectus sum (the words of Hannibal, who was not yet fifty years of age), Liv. 30, 30 : mixta senum ac juve- num densentur funera, Hor. Od. 1, 28, 19 ; cf, haec recinunt juvenes dictate senes- que, id. Ep. 1, 1, 55 ; and, aeque neglec- tum pueris senibusque nocebit, id. ib. 26 : ter aevo functus senex, i. e. Nestor, id. Od. 2, 9, 14 : tun' capite cano amas, se- nex nequissime? Plaut. Merc. 2, 2, 34; cf., quo senex nequior nullus vivit, id. Casin. 5, 1, 10 : te sene omnium senem neminem esse ignaviorem, id. ib. 2, 3, 28, et saep. — As a fern. : hanc tot mala ferre senem, this old woman, Tib. 1, 6, 82. — In the Comp., An elder, elderly person, some- times (esp. in the poets) also for senex, an aged person : facilius sanescit puer yel adolescens quam senior, Cels. 5, 26, 6 : si quis Forte coheredum senior male tussiet, Hor. S. 2, 5, 107 : vix ea fatus erat senior (i. e. Anchiscs), Virg. A. 2, 692 ; so Ov. F. 4, 515 (for which, just before and after, senex), Stat. S. 1, 3, 94 ; id. Ach. 2, 383, et al. : (Servius Tullius) seniores a juni- oribus divieit, Cic. Rep. 2, 22; cf. of the same : C. Tubero in Historiarum primo Bcripsit, Servium Tullium. ..cos (milites) S E NI ab anno septimo decimo ad annum quad ragesimum sextum juniores, supraque eum annum seniores appellasse, Gell. 10, 28 ; so, centuriae juniorum 6eniorumque, Liv. 1, 43 ; but poet, centuriae seniorum simply, for seniores, Hor. A. P. 341 : cu rae fuit consulibus et senioribus Patrum, ut, etc., Liv. 2, 30 ; cf., consulares ac seni- ores (opp. juniores Patrum), id. 3, 41: omnium seniorum, matrum familiae, vir- ginum precibus et fletu excitati, Caes. B. C. 2^4, 3. SCni. a e, a, nam. distrib. [sex] Six each . quum in sex partes divisus exercitus Ro- manus senis horis in orbem succederet proelio, Liv. 6, 4 : senos viros singuli cur- rus vehebant, Curt. 8, 14 : ut trihuni mil- itum seni deni (by many written in one word, senideni) in quatuor legiones crea- rentur, Liv. 9, 30 ; so, sena dena (or sena- dena) stipendia, Tac. A. 1, 36_/»<- •' senum pedum crassitudo, Caes. B. C. 2, 15, 1 ; cf., pueri annorum senum septenumque de- num, (* sixteen and seventeen years old), Cic. Verr. 2, 2, 49 fin.— H. Transf., for sex, Six : tradiderat natalibus actis Bis pu- erum senis, past his twelfth birth-day, Ov. M. 8, 243 : sena vellera, id. ib. 12, 429; so, pedes, i. e. hexameter, Hor. S. 1, 10, 59 : ictus (of the senarius), id. A. P. 253 : lati- tudo ejus ne minus pedum senum denum (or senumdenum), Vitr. 6, 9. C* Seniae balneal v. Xeniae. senica. a e. m - m f- [senicus, whence senex] An aged person, an old man, old woman, only Pompon, in Non. 17, 20, and 21. senlculus* >> m - dim. [senex] A little old man, only App. M. 1, p. 113, bis. senideni. Sixteen each ; v. eeni. Seniensis (Colonia), A town of Etrnria, now Siena, Plin. 3, 5, 8 ; Tac. H. 4, 45. senilis. <; a(l j- [senex] Of or belonging to old people, aged, senile (freq. and quite class.) : Tages puerili specie dicitur visus, sed senili fuisse prudentia, Cic. de Div. 2, 23 ; cf., partes, opp. viriles, Hor. A. P. 176 ; and, senile aliquid, opp. adolescentis ali- quid, Cic. de Sen. 11, 38. So, corpus, id. Sest. 22, 50 : artus, Ov. M. 7, 250 : vultus, id. ib. 8, 528 : genae, id. ib. 8, 210 : guttur, Hor. Epod. 3, 2 : ruga, Ov. F. 5, 58 : sta- tua incurva, of an old man, Cic. Verr. 2, 2, 35 : anni, Ov. M. 7, 163 ; 13, 66 ; and poet., hiems (as the last, latest season of the year), id. ib. 15, 212 : — animus, Liv. 10, 22 : stultitia, Cic. de Sen. 11, 36 : auc- toritas morum, Quint. 11, 1, 32 : artes, Tac. A. 3, 8 : adoptio, id. ib.l, 1 fin. : sen- ile illud facinus, that wicked old woman, App. M. 4, p. 148.— ''Adv., seniliter, Aft- er the manner of an old person : tremere, Quint. 1, 11, 1. seniO) 6m s ' m. [seni] The number six, a sice upon dice, August, in Suet. Aug. 71 ; Pers. 3, 48 ; Mart. 13, 1. senior, oris, v. senex. seni-pes. pedis, adj. Six-footed, sena rian (late Lat.) : stilus, Sid. Carm. 23, 131 12, 10. senium, ", «• [seneo, no. II.] The fee- bleness of age, decline, decay, debility : J t Lit. (quite class.) : tardigemulo senio op- pressum, Laev. in Gell. 19, 7, 3 : senio carere, Cic. Univ. 5 fin. ; cf., senio debi- lis, Phaedr. 3, Epilog. 16 : senio permisit, etc.. Suet. Aug. 38 : senio confectos gladia- tores, id. Calig. 26 fin. : senium Galeae et juventa Othonis, Tac. H. 1, 22 ; so, prin- cipis, id. ib. 2, 1 : curvata senio membra, id. Ann. 1, 34 : fessus senio, id. ib. 2, 42 : fluxa senio mens, id. ib. 6, 38 ; cf, torpor mentis ac senium, Sen. Ben. 7, 26 : ita se ipse (mundus) consumptione et senio ale- bat sui, by its own consumption and decay, Cic. Univ. 6 ; cf., lunae, Plin. 7, 48, 49, § 155 : lentae velut tabis, Liv. 7, 22 : seni- um repellere templis, decay, Sil. 3, 20 ; cf., senium defendere famae, the growing old, passing away, Stat. Th. 9, 318 ; and, pas- sus est leges istas situ atque senio emori, Gell. 20, 1, 10. H, Transf. : A. Concr., An oldman, old fellow ; very rarely (viz., ante-class., as an epithet of abuse) : " senex ad aeta- tem refertur, senium ad convicium. Sic Lucilius ait : At quidem te senium atque insulse sophista," Don. Ter. Eun. 2, 3, 10 ; SENS and on account of its personal signif. with a masc. pronoun : ut ilium di deae- que Benjum perdant, qui me hodie remo- ratus est, Ter. 1. 1. (cf. scortum, 710. II., ad fin.). Once in Silius, without an odious accessory signif, lor senex : Sil. 8, 467. B. (eifectus pro causa) Peevishness, moroscness; vexation, chagrin, mortifica- tion ; grief, trouble, affliction produced by decay (syn. moeror, aegritudo, etc.) (quite cIush.) : mors amici subigit, quae mihi est senium multo acerrimum, Att. in Non. 2, 23 : hae res mihi dividiae et senio sunt, Plaut. Stich. 1, 1, 19; cf. id. True. 2, 5, 13; and, odio ac senio mihi nuptiae, Turpi!, in Non. 2, 33 : luget senatus, moeret oques- ter ordo, tota civitas confecta senio est, Cic. Mil. 8 ; cf., senio et moerore con- sumptus, Lif. 40, 54 ; and Pers. 6, 16 : surge et inhumanae senium depone Ca- menae, peevishness, moroscness, Hor. Ep. 1, 18, 47 ; cf., triste morum, Sen. Hippol. 917 ; and, en pallor seniumque ! Pers. 1, 26. — In the plur.: quot pestes, senia et jurgia emigrarunt, Titin. in Non. 2, 18. [i^p" The words ille senius, in Cic. de Or. 3, 38, 154, are doubtless corrupted ; v. Orell. ad loc. SenO' onis, v. Senones. Senones* ("or Senones), um, m. (Xrj- viavzs. Polyb. (* ^ivovts, Metaph. Gr. Caes. B. G. 5, 54 ; 56, etc.), A people in Gallia Lug- dunensis, whose chief city was Agendicum, now Sens, Caes. B. G. 5, 54 ; 56 ; 6, 2 sq. ; 44 ; 7, 4, et al. ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Ukert, Gall. p. 324 and 473. In the sing. : Drap- peten Senonem, Hirt, B. G. 8, 30.— H, A people in Gallia Cisalpina, sprung from the above, Liv. 5, 35 ; 10, 26 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 207 sq. Hence Scnomcus. a, um, adj. : bellum, Gell. 17, 21, 21. * sensatUS, a. um, adj. [sensus] Gift- ed with sense, intelligent : homines, coup- led with callidi and astiiti, Firm. Math. 5, 12. scnsibilis, e, adj. [id.] That can be perceived by the se?ises, sejisible (post- Aug. and very rare) : vox auditui, percep- tible, Vitr. 5, 3 : (voluptatem) 6ensibile judicant bonum : nos contra intelligibile, Sen. Ep. 124. — Adv., sensibiliter, By the senses, sensibly : commovere deos ni- dore, Arn. 7. 234. (* sensibilltas* atis, /. f sensibilis ] The sense or meaning of words, Non. 173, 14 ; 526, 22.) * sensiculus. i. ™- dim. [sensus, (* II., B, 2, b) J A little sentence : Quint. 8, 5, 14. scnsifcr, era, erum, adj. [sensus-fero] Producing sensation (a Lucret, word) : motus, Lucr. 3, 273; so id. 3, 241; 246; 380 ; 569 ; 937. * sensificatcr. Oris, m. [sensifico] Tlial produces sensation, an explanation of Sentinus, Aug. Civ. D. 7, 3. sensifico- are, v. a. [sensus-focio] To make sensible, endow with sensation (late Lat.) : rupes tonis (Musica). Mart. Capell. 9, 308. * sensif iens. »> "™. "dj. [id.] Pro- ducing sensation : spiramentum (cerebri), Macr. S. 7, 9. SenSlliSi e > a dj- [sensus] Sensitive, sensible, i. e. endowed with sensation (a Lucret, word) : ex insensilibus ne credas sensile gigni, Lucr. 2, 888 ; so id. 2, 893 ; 895; 902. scnsiirti "dv. [sentio] Prop., sensi- bly, i. e. perceptibly, observably, visibly; hence, as opp. to what is un- foreseen, unexpected, sudden, Slowly, gen- tly, softly, gradually (cf. Doed. Synon. 3, p. 97) (freq. and quite class.) : sensim tar- deve potius, Cic. Fin. 5, 15 : sensim et pedetemptim, Lucil. in Non. 29, 7; cf., sensim et pedetemptim progrediens, Cic. Tusc. 3, 22 fin. ; and, sensim pedetemp- timque . . . sensim dissuere amicitias, id. Off. 1, 33, 120 : ille sensim dicebat, quod causae prodesset, tu cursim dicis aliena, id. Phil. 2, 17 ; cf., sensim incedens, id. Or. 8, 26 ; and Liv. 10, 5: sensim aetas se- nescit,Cic. deSen.ll Jin. ; v. below J^p 3 : sensim atque moderate, id. Verr. 2, 3, 6C : sensim ac leniter, id. Coel. 11 ; cf, leniter et sensim, Plin. Ep. 5, 6, 14 ; so too, coup- led with modice, Plin. 5, 9, 10 ; with pla- cide, Gell. 5, 14, 11 ; with comiter, id. 13, 4 fin. ; with paullatim, Plin. Ep. 4, 30, 4 ; 4T SENS Gell. 12, 1 ad fin.: sensim super attolle limen pedes, nova nupta, Plaut. Casin. 4, 4, 1 : consuetudo sensim co deducta est, ut, Cic. Off. 2, 3 : vocem cubantes sensim excitant, id. de Or. 1, 59, 251 : minuere, id. Oft'. 2, 8, 27 : memoria sensim obscu- rata est et evanuit, id. de Or. 2, 23, 95 : tentaro anitnos, Liv. 2, 2; cf., mentio sen- sim illata, id. 4, 1 ; and, sensim postulare, id. 2, 45 : sensim et sapientcr amare, Ov. A. A. 3, 565 : parce gaudere oportet et sensim queri, Phnedr. 4, 15, 9. fygP* In the passage, Cic. de Sen. 11 Jin., ita sensim sine sensu aetas senescit, the words sine sensu appear to be an etymo- logicoexegetical gloss, although a very ancient one. sensualism e > "dj- [sensus] Endowed with feeling or sensation, sensitive, sensual (post-classical), App. Trism. p. 80; Tert Anim. 43 ; Prud. orcij). 10, 346. sensuahtas- atis, /. [sensualis] The capacity for sensation, sensibility (post- class.), Tert. Anim. 17 ; 38 Jin. 1. scnSUS- a, um, Part, of sentio. 2. sensus, us, m. [sentio] The faculty or power of perceiving, perception, feeling, sensation, sense, etc. I. Corporeal, Perception, feeling, sen- sation, sense: omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nee potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria : si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit, etc., Cic. N. D. 3, 13 : ut idem interitus 6it ani.T,orum et corporum nee ullus sensus maneat, etc., id. Lael. 4, 14: tactus corporis est sensus, Lucr. 2, 435 : oculorum, id. 3, 362 ; so, oculorum, au- rium, Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52 ; id. de Div. 2, 52 : cf., videndi, audi- endi, id. de Or. 2, 87, 357 ; id. Rep. 6, 18 : quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest, id. Or. 2, 8 : mo- riendi sensum celeritas abstulit, id. Lael. 3, 12 ; cf., si quis est sensus in morte, id. Phil. 9, 6. II. M-0 n t a 1, Feeling, sentiment, emo- tion, affection ; sense, understanding, ca- pacity ; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc. : ipse in commoven- dis judicibus iis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer, Cic. de Or. 2, 45, 189 : vestri sensus ignarus, id. Mil. 27 : humanitatis, id. Verr. 2, 1, 18 ; so id. Rose. Am. 53 Jim.: applicatio animi cum quodam sensu amandi . . . ut facile earum (bestiarum) sensus appareat . . . sensus amoris exsistit, etc., id. Lael. 8, 27; cf, ipsi intelligamus natura gigni sensum diligendi, id. ib. 9, 32 ; and, meus me sen- sus, quanta vis fraterni sit amoris, admo- net, id. Fam. 5, 2 fin.; id. Rep. 1, 38 ; cf., nihil est tam molle, tarn aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensus- que civium, id. Mil. 16, 42 : quae mihi in- digna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi tnei sensu ac dolore pro- nuncio, id. Rose. Am. 44. 129 ; so. animi, id. de Or. 2, 35 : valde mibi placebat sen- sus ejus de re publica, id. Att. 15, 7 : (or- ator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc., id. de Of. 1, 51, 222 sq. ; cf., qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes? id. Phil. 10. 2, 4 ; and, ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intelligentia sensuque dis- junctum, in dicendo autem vitium vel maximum est, a vulgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere, sentiments, way of thinking, Id. de Or. 1. 3 fin. ; so, sensus communis (also with the addition of hominum), for the common feelings of humanity, the mor- al sense, id. ib. 2, 16, 68 ; Plane. 13, 31 ; 14, 34 ; Hor. S. 1, 3, 66 ; Sen. Ben. 1, 12 ; id. Ep. 5 ; 105 ; Quint. 1, 2, 20 ; Juv. 8, 73 ; and in the plur. : Cic. Clu. 6, 17 ; id. de Or. 3, 50, 195; for which, also, vulgaris popularisque sensus, id. ib. 1, 23, 108; (in another signif., v. in the follg., no. B, 1 and 2 ad fin.) : haec oratio longe a nos- tris sensibus abhorrebat, Cic. de Or. 1, 18, 83. B. Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. period), of the think- ing faculty, Sense, understanding, mind, SENT reason (syn. mens, ratio): I, In gen. (very rarely): misero quodomnes Eripit sensus mihi, Catull. 51. 6 ; cf. id. 66, 25 ; so Ov. M. 3, 631 ; 14, 178 : (quibus fortu- na) sensum communem abstulit, common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v above, no. II., A, ad Jin., and below, 710. 2 ad fin.) : earn personam, quae furore do tenta est, quia sensum non habet, etc., Ulp. Dig. 24, 3, 22, § 7 : nee potest animal in juriam fecis6e, quod sensu caret, id. ib. 9. 1, 1, § 3. 2. In partic.. of discourse, Sntse. idea, notion, meaning, signification (syn. sententia, significatio, vis) (so esp. freq. in Quint.) : nee testamenti potuit sensus col ligi, Phaedr. 4, 5, 19 : verba, quibus voces sensusquenotarent, Hor. S. 1, 3, 103: quae verbis aperta occultos sensus habent. Quint. 8, 2, 20: verba duos sensus signiti- cantia, id. 6, 3, 48: aWqyapia aliud ver- bis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44 : Pom- ponium sensibus celebrem, verbis rurlem. Veil. 2, 9 Jin. : horum verBUum sensus at- que ordo sic, opinor, est, Gell. 7, 2, 10, et saep. — Hence also, b. Concr., A thought expressed in words, a sentence, period : sen- sus omnis habet suum linem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis ini- tio dividatur. Quint. 9, 4. 61 ; id. 7. 10, 16 : cf. id. 11, 2, 20: ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra qua- tuor sensus terminarentur, id. 4, 1, 62: verbo sensum cludere multo optimum est, id. 9, 4, 26, et saep. Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces. Tac. Or. 31. sentential ae,/. [for sentientia, from sentioj A way of thinking, opinion, senti- ment ; a purpose, determination, decision, etc.: 1, Lit.: A. In gen.: quoniam sen- tentiae atque opinionis meae voluistis esse participes, nihil occultabo et quoad pote- ro, vobis exponam, quid de quaque re sen- tiam, Cic. de Or. 1, 37 fm. ; so, sententin et opinio mea, id. ib. 2, 34, 146 : senis sen- tentia de nuptiis, Ter. Andr. 1, 3, 2 ; so, dc aliqua re, id. Ad. 3, 5, 5 ; id. Phorm. 2, 4. 4; cf., de diis immortalibus habere Don errantem et vagam, sed stabilem certain- que sententiam, Cic. N. D. 2, 1, 2: de ha» sententia Non demovebor, Plaut. Pers. 3. 1, 45; cf. Cic. Verr. 1, 17 ad fin. : de sen- tentia deducere, dejicere, depellere, deter- rere, decedere, desistere, etc., v. h. vv. : nisi quid tua secus sententia est, Plaut. Epid. 2, 2. 95 ; c£, mihi sententia eadeni est, id. Trin. 2, 4, 44 ; and, adhuc in ha* gum sententia, nihil ut faciamus nisi, etc. Cic. Fam. 4, 4 fin. : ea omnes stant sen- tentia, Plaut. Cure. 2, 1, 35 ; cf., perstat in sententia Saturius, Cic. Rose. Com. 18 ai> fin. ; so, in sententia manere. permanere. etc., v. h. vv. : si honestatem tueri ac reti- nere sententia est, if one's purpose be. if one be determined, Cic. Off". 3, 33 ; so, sen- tentia est, with an object-clause, Auct. Her. 3, 24 Jin. ; and, Stat sententia, with an object-clause, Ov. M. 8, 67; cf., paren- thetically, sic stat sententia, id. ib. 1, 243 : neque ego haud committara, ut si quid peccatum siet, Fecisse dicas de mea sen- tentia, according to my wish, to suit me. Plaut. Bac. 4, 9, 115; so, de sententia all- cujus.aliquid facere, gerere, scribere, etc.. Cic. Coel. 29 ; id. Sull. 19 Jin. ; id. Verr. 2. 5, 21 ; id. Att. 16. 16, C, § 11 ; id. ib. 7, 5 fin. ; Liv. 38, 45, 5, et saep. : — nimis stultc i'aciunt, mea quidem sententia, Plaut. Men. 1, 1, 5 ; so, mea quidem sententia, id. Ca- sin. 3, 3, 1 ; id. Poen. 5, 6, 1 ; Ter. Ad. 1 1,40; 5, 9, 2; id. Phorm. 2, 2,21; and sim ply, meS sententia, Plaut. Epid. 3. 3, 11 id. Merc. 2, 3, 58 ; Cic. Rep. 1,26; 45; id. de Or. 2, 23, 95, et al. : — quooiam haei evenerunt nostra ex sententia, according to our wish, Plaut. Men. 5, 9, 89 ; so, ex mea (tua, etc.) sententia, Plaut. Cist. 1, 2. 7: id. Men. 2, 2, 1; 5, 7, 30; id. Trur. 5. 72 ; id. Capt. 2, 3, 87 ; Cic. Fam. 2, 7, 3 : 2, 15, 1 ; and more freq., simply, ex sen tentia, to one's mind or liking, Plaut. Pers. 1. 1, 18 ; id. Capt. 2, 2, 97 ; id. Mil. 4, 1, 1 : id. Aul. 4, 1, 3 ; id. True. 5. 69 ; Ter. Heaut. 4 3 5-4 5,17; id. Hec.5, 4,32; id. Phorm 2 1 26; Cic. de Or. 1, 27, 123; id. Att. 5. 21 ; id. Fam. 1. 7, 5 ; 12. 10, 2 ; SaU. J. 43, 5, et saep. ; v. also under no. B, 2 : quam (crapulam) potavi praeter animi, quae: r 1393 SENT fibuit, eententiam, Plaut. Rud. 2, 7, 29.— Proverb.: quot homines, tot sententiae, many men, many minds, Ter. Ph. 2, 4, 14 ; Cic. Fin. 1, 5, 15. B, in partic., publicists' and jurid. (. (., An official determination, a decision, sen- tence, judgment, vote : senatvos SENTEN- TIAM VTEI SCIENTES ESETIS, EORVM sen- tentia ita fvit, S. C. de Bacch., v. Ap- pend. VI. : (L. Tarquinius) antiquos pa- tres raajorum gentium nppellavit, quos priores sententiam rogabat, Cic. Rep. 2, 20 ; (if., non viribus . . . res magnae gerun- tur, sed consilio, auctoritnte, sententia, id. de Sen. 6, 19 : (Marcellinus) sententiam dixit, ut, etc postea Kacilius de privatis me primum sententiam rogavit, etc., id. Q. Fr. 2, 1,3: accurate sententiam dixi . . . i'actum est senatusconsultum in meam sententiam, id. Att. 4, 1, 6 : de senatvos SENTENTIAD . . . DE PR. VBBANI SENATV- osqve sententiad, S. C. de Bacch., v. Append. VI. ; so, ex senatus sententia, Cic. Fani. 12, 4, et saep. Of the votes of judges : itur in consilium : servus ille in- nocehs omnibus sententiis absolvitor, quo facilius vos nunc omnibus sententiis con- demnare possitis, Cic. Verr. 2, 4, 45; id. Cluent. 26 Jin. : M. Cato (judex) senten- tiam dixit, pronounced the decision or sen- tence, id. Off. 3, 16, 66. 2, EX ANIMI MEI (TVI) SENTENTIA, in the formula of an oath, i. q. To the best of my (your) knowledge and belief, on my (your) conscience: (majores) jurare Ex svi ANiMi sententia quemque volue- runt, Cic. Acad. 2, 47 fn. ; cf. Cic. Oft'. 3, 29, 108 Beier; Liv. 22, 53 fin.; 43, 15 fin. — -In a humorous play on this signif. and that of ex sententia above : ridicule illud L. Nasica censori Catoni, quum ille : " Fx lui animi sententia tu uxorem habes i n " Noji hercule," inquit, "ex animi mci sen- tentia," Cic. de Or. 2, 64 fin. ; cf. Gell. 4, 20. — Transf., as a corroborative expres- sion : me .quidem, ex animi mei senten- tia, nulla oratio laedere potest, by my faith, Sail. J. 85, 27 Kritz. II. Transf., of discourse, Sense, mean- ing, signification, idea, notion, etc. : quod summum bonum a Stoicis dicitur conve- nienter naturae vivere, id babet hanc, ut opinor, sententiam : cum virtute congru- ere semper, Cic. Off. 3, 3, 13 : haec (phi- losophia) nos docuit, utnosmet ipsos nos- ceremus : cujus praeceptl tanta vis, tanta sententia est, ut ea non homini cuipiam, sed Delphico Deo tribueretur, such depth , of meaning, id. Leg. 1, 22, 58 ; so, legis, . coupled with vis, id. ib. 2, 5, 11 : de Dom- i itio dixit versum Graeeum eadem senten- tia, qua etiam nos habemus Latinum : Pe- reant amici, etc., id. Deiot. 9, 25 ; id. Cae- cin. 20, 57 : est vitium in sententia, si quid absurdum, aut alienum est, id. Opt. gen. 3, 7 ; cf. id. de Or. 3, 52, 200; so id. Or. 39, 136.— Hence, B. Conor., A thought expressed in ■ words; a sentence, period: 1. In gen. : dum de singulis sententiis breviter dispu- to, Cic. Phil. 13, 10, 22 : est brevitate opus, ut currat sententia neu, etc., Hor. S. 1, 10, 9: initia et clausulae sententiarum, Quint. 9, 3, 45 ; cf. id. ib. 36 ; 11, 3, 135 ; 8, 4, 26 ; 9, 4, 18 ; 29; 10, 1, 130, et mult. al. 2. In partic, A philosophical proposi- tion, an aphorism, apophthegm, maxim, ax- iom : selectae (Epicuri) brevesque sen- tentiae, quas appellatis KvpiaS />6{aS, Cic. N. D. 1, 30 fin. : quid est tam jucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata ora- tio et perpolita, id. de Or. 1, 8, 31 ; so, acutae. graves, concinnau, etc., id. ib. 2, 8 fin. ; id. Brut. 78 fin. ; Quint. 8, 5, 2 sq. ; 9, 3, 76; 10, 1, 60; 11, 3, 120, et al. : (Soph- ocles) sententiis densus, id. 10, 1, 68 ; cf. ib. 90 ; 102. sententialltci'; adv. [ sententia, no. II. , B, 2J In. the form of sentences, maxims, or axioms (a post-class, word): et alia plurima, quae sententialiter proferuntur: nee haec apud Virgilium frustra deside- raveria (Eel. 8, 63) : iVore omnia possu- mus omnes, etc., Macr. S. 5, 16 ; so Tert. Cam. Chr. 18 med. Sententldla> ae, /. dim. [id.] A short or little sentence, maxim, or aphorism, * Cic. Phil. 3, 9; Quint. 5, 13, 37 ; 9, 2, 98 ; 11, 1394 , SENT 1, 52 ; 12, 10, 73 ; Petr. 118, 2 ; Gell. 17, 12, 4. scnteiltiose- adv.. v. sententiosus, ad fin. - • ■ sententiosus» a, nm, adj. [senten- tia, no. II., B, 2] Full of meaning, pithy, sententious: s. et argutum genus dictio- nis, Cic. Brut 95. — Adv., sententiose, Sententiously, Cic. de Or. 2, 71 ; id. Or. 71, 236 ; id. Inv. 1, 55. senticetum. i, »• [ sentis ] A thicket of briers, thorn-brake, Plaut. Capt. 4, 2, 80 ; App. Flor. p. 348. senticosus, a, " m > 0( 4j- [id.] Full of briers or thorns, thorny, briery (ante- and post-class.) ; trop. : verba, Atr. in Fest. s. v. sentes, p. 260: merces (coupled with aspera), App. Flor. p. 361. sentif ICO» are, «• a. [sentio-facio] To endow with feeling or sensation (late Lat- in): corpus, Claud. Mamert. de Stat. an. 1, 17 : oculuui, id. ib. 3, 2. Sentina» »e,/. .• I, The filthy, stinking water that collects in the bottom of a ship, bilge-water : quum alii malos scandant, alii per foros cursent, alii sentinam ex- hauriant, Cic. de Sen. 6, 17 ; so id. Fam. 9, 15, 3; *Caes. B. C. 3, 28, 5; Sen. Ep. 30; Plin. 10, 70, 90, et al. : hi Romam si- cuti in sentinam confiuxerant, Sail. C. 37, 5. — II, Trop., The lowest of the people, the dregs, refuse, rabble of a state or city (a good prose word) : si tu exieris, ex- haurietur ex urbe tuorum comitum mag- na et perniciosa sentina rei publicae, Cic. Cat. 1, 5, 12 ; so id. ib, 2, 4, 7 (cf. Quint. 8, 6, 15) ; Cic. Att. 1, 19, 4 ; id. Agr. 2. 26 ./in. ; Liv. 24, 29, 3 ; Flor. 3, 1, 4. So of the dis- solute rabble, hangers-on of an army, Val. Max. 2, 7, 1. sentinaculum, i> «• [sentino ] An instrument for bailing out the bilge-water of a ship, a scoop, Paul. Nol. Ep. 36, 3. Scntinas. atis, adj. Of or belonging to Sentinum (Sentis in Front, de Colon, p. 124 Goes. ; XevTtvov in Ptol. and Polyb.), a town of Umbria : ager, Liv. 10, 27 and 30; for which, absol.: in Sentinate, Front. Strat. 1, 8, 3 Oud. N. cr. Cf. Mann. Ital. 1, p. 486. — In the plur. subst., Sentinates. The inhabitants of Sentinum, Plin. 3, 14, 19. * sentinator, oris, m. [sentino] One who bails out the bilge-water from a ship, Paul. Nol. Ep. 36, 12. Sentino? are, v. n. [sentina] To bail or pump out the bilge-water front a ship : I, Lit. (late Latin ), Paul. Nol. Ep. 36 ink. ; .Aug. Homil. 42,— *H. Trop., To be in difficulty or danger : " sentinare, satagere, dictum a sentina, quia multum aquae na- vis cum reeipit, periclitatur," Fest. p. 260 ; Caecil. in Fest. 1. 1. sentinosus, a, um, adj. [sentino] Full of bilge-water : naves, Cato in Non. 152. 25. Sentlnus, i, ™- [id.] The deity who gives sensatio?i to new-born infants, Var.in Aug. Civ. D. 7, 2 fin. ; Tert. ad Nat. 2, 11. SCntlOj e i, sum, 4. (perf. sync, sensti, Ter. Andr. 5, 3, 11) v. a. To discern by the senses ; to feel, hear, see, etc. ; to per- ceive, be sensible of; to discern by the mind ; to mark, note, observe. I. Physically: A. In gen.: (a) c. ace. : calorem et frigus, Lucr. 1, 497 ; cf., duritiem saxi, id. 4, 269; id. 3, 382 sq. : fe- ram nare sagaci (venation), Enn. Ann. 10, 16 ; so, varios rerum odores, Lucr. 1, 299 : succum in ore, id. 4, 617 sq. ; cf., suavita- tem cibi, Cic. Phil. 2, 45 : varios rerum co- lores, id. ib. 4, 493 ; 268 : sonitum, Plaut. Cure. 1, 2, 69 : nil aegri, Lucr. 3, 844: fa- mem, Liv. 25, 13 ; cf., morbos articulari- os, Plin. 32, 4, 16. — Pass. : posse prius ad angustlas veniri, quam sentirentur, before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67, 1. — (0) With the inf. or an object-clause : sentire sonare, to hear sounds, Lucr. 4, 230 ; 6, 936 ; Plaut. Merc. 2, 2, 40 : sentio aperiri fores, id. True. 2, 3, 29 : nee quis- quam moriens sentire videtur, Ire foras animam, Lucr. 3, 606. — (y) Absol. : Lucr. 2, 923: perpetuo quoniam sentimus, id. 4, 229 ; 6, 935 ; Plaut. Bac. 4, 9, 77 : qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem 6entiant, Cic. Cat. 2, 10, 21.— b. Of things : pupula quum sentire colorem dicitur album, Lucr. 2, 811 sq. : neque aures auditum per «e possunt sentire, id. SENT 3, 633. — Absol. : 6i quia corpus sentire re- futat, Lucr. 3, 351 ; 355 ; cf. id. 3, 551; 625. B. Pregn. : \. To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing ; to feel, experience, suffer, undergo, endure: senti- et, quivir siem, Ter. Eun. 1, 1,21; so, jam curabo sentiat, Quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6: — quid ipse ad Avaricum sensisset, etc., Caes. B. G. 7, 52, 2 ; cf. Liv. 45. 28, 6 : tecum Philippos et celerem fugam Sensi, Hor. Od. 2, 7, 10 ; so, Apollinem vindicem, id. ib. 4, 6, 3 : coecos mot us orientis nustri, id. ib. 3, 27, 22 : contracta aequora (pisces), id. ib. 3, 1, 33 : amorem abeuntis, Ov. Am. 1, 6, 71 : prima arma nostra (Salyi), Flor. 3, 2, 3, et mult. al. :— qui in urbe se com- moverit . . . sentiet, in hac urbe esse con- sules vigilantes, esse egregios magistrntus, etc., Cic. Cat. 2, IS fin. ; cf. id? Sest. 28 ; and Ov. M. 13, 864. — Absol.: iste tuus ipse sentiet po6terius, Ter. Ad. 1, 2, 59. — b. Of things : mene istuc scapulae sentiunt, Plaut. Poen. 1, 1, 25 ; Liv. 9, 37 ; so, trnn- situm exercitus (ager), id. 9, 41, 58: pes- tilentem Africum (tecunda vitis), Hor. Od. 3, 23, 5 : nmorein festinantis heri (lucus et mare), id. Ep. 1, 1, 84: alnos cavatas (flu- vii), Virg. G. 1, 136, et al. ; cf., also, Plin. Pan. 31, 5. 2. I" t' ie elder Pliny, To be susceptible, of, to be subject or liable to a disease: morbos, Plin. 9, 49, 73 ; so, enriem, id. 8, 18, 26 ; 12, 7, 14, § 28. H, Mentally, To feel, perceive, observe, notice : (a) c. ace. : id jam pridem sensi et subolet mihi, Plaut. Ps. 1, 5, 7; so, quid, True. 1, 1, 39 : quando Aesculapi ita sen- tio sententiam, I observe, understand, id. Cure. 2, 1, 2-: primus sentio mala nostra, Ter. Ad. 4, 2, 7 : numquam ilium ne min- ima quidem re orfendi, quod quidem sen- serim, (*that I have perceived), Cie. Lael. 27, 103 : ut cui bene quid processerit. mul- tum ilium providisse, cui eocus, nihil sen- sisse dicamus, id. Rab. Post. 1 : praesentin numina sentit, Hor. Ep. 2, 1, 134 ; cf. id. ib. 2. 2, 162; id. Carm. Sec. 73, et saep. : de victoria atque exitu rerum sentire, Caes. | B, G. 7, 52, 3. — Poet: ut vestram senti- rent aequora curam, Ov. M. 5, 557 : nee in- I ania Tartnra sentit, i. e. docs nol die, id. ib. ! 12, 619. — (/3) With the inf. or an object- I clause: quoniam sentio errare (euro), t Plaut. Men. 3, 2, 16 : hoc vir excellenti providentia seusit ac vidit, non esse, etc., ! Cic. Rep. 2, 3 : suspicionem populi sensit moveri, id. ib. 2. 31 : quod quid cogitent, | me scire sentiunt, etc., id. Cat. 2, 3, 5 and | 6 : postquam nihil esse pericli Sensimus, Hor. S. 2, 8, 58, et saep.— (y) With a rela- tive-clause: scio ego et sentio ipse, quid agam, Plaut. Trin. 3, 2, 13 : jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollici- tet, id. Bacch. 4, 8, 49 : quoniam sentio, Quae res gereretur. id. ib. 2, 3, 56 : si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum, Cic. Arch. 1 : ex quo fonte hau- riam, sentio, id. ib. 6, 13 : victrices cater- vae Sensere. quid mens rite, quid indoles . . . Posset, Hor. Od. 4, 4, 25,— With the fn- dic. in a relative-clause : sentio, quam rem agitis, Plaut. Capt. 2, 1, 14.— (*<5) With de : hostes posteaquam de profectione eorum senserunt, became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32, 1. — (t) Absol. : vehemen- ter mihi est irata: sentio atque intelligo, Plaut. True. 2, 6, 64 ; cf. id. Trin. 3, 2, 72 ; id. Mil. 2, 6, 97 : mentes sapientium quum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu), Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24 : (Aristoteles) paeana prohat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire quum utantur, id. Or. 57, 193 ; cf. Quint. 9, 4, 52. — I mpers. : nonutdictum est, in eo genere intelligitur, sed ut sensum est, Cic. de Or. 3, 42 fin. B. Transf. (in consequence of men- tal perception), To think, deem, judge, opine, imagine, suppose : si ita sen6it, ut loquitur, est homo impurus, Cic. Rep. 3, 21 ; cf., jocansne an ita sentiens, id. Acad. ii, 19, 63 ; and id. Rep. 3, 5 : fieri potest, ut recte quis sentiat, 'et id quod sentit, polite eloqui non possit, id. Tusc. 1, 3, 6 ; cf., hu- militer demisseque sentire, id. ib. 5,' 9: — tecum aperte, quod sentio, loquar, id. Rep. 1, 10; cf., quod sentio scribere, id. Fam. 15, 16 fin. : causa est haec sola, in qua om- nes sentirent unum atque idem, id. Cat SEOR 4. 7, 14 ; for which, idcmque el unum sen- tire, Suet. Ner. 41! ; of. also, idem, quod ego, sentit, te esse hulc rei caput, Ter. Ad. 4, 2, 29 ; and herewith cf., nos quidcm hoc sen- timus: 6i, etc. . . . non esse cunctnndum, Cic. Fam. ], 7, 5 ; and, sic decerno, sic sen- tio, Bic anii-mo, nullam rerum publicurum conforendam esse cum ea, quiim, etc., id. Rep. 1,46 : — sapiens de diis immortalibus sine ullo mctu vera sentit, id. Fin. I, HI ; cf., cum de illo gcnere rei publicae quae sentio dixero, id. Rep. 1, 42 ; so, quid de re publica, id. ih. 1, 22 ; 38 : quid de quo, id. lb. 1, 11 : quid gravius de vobis, Cues. B. C. 2, 32, 4 ; Cfic, Hep. 1, 13 ; cf. also, qui omnia de re publica praeclnra atque egre- gia sentirent, were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2. 5 : — mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt, id. Fam. 4, 13, 5; so, male de illo, Quint. 2, 2, 12 : — tecum sentio, / agree with yon, Plaut. Most. 3, 3, 24 ! id. Pseud. 4, 2, 3 ; cf„ cum Caeaare sentire, Cic. Att. 7, 1, 3 ; and id. Rose. Am. 49, 142; cf. also, nae iste haud meeum sentit, Ter. Andr. 2, 1, 24 : aba te seorsum sentio, judge otherwise, think differently, Plaut. Capt 3, 5, 52 ; so, ut abs te seorsus scntiam De uxoria re, Afran. in Charis. p. 195 P. : — Gr. Omnia istaec facile patior.dum hie hinc a me sen- tiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56; cf. ab, no. I., A, 3. 2. In partic, publicists' and jurid. (. (., To give one's opinion concerning any thing; to note, declare, decide (syn. censere) ; sedens iis a6sensi, qui mihi lenissime sen- tire visi sunt, Cic. Fum. 5, 2, 9 ; id. ib. 11, 21, 2 ; id. ib. 3, 8, 9 : quae vult Horteusius omnia dicat et scntiat, id. Vcrr. 2, 2, 31 : — si judices pro causa men senserint, decid- ed hi my favor, Gell. 5, 10 ad Jin, Hence sensa, drum, n. (ace. to 710. II., B), Thoughts, notions, ideas, opinions (quite class., but found only in a few examples) : " senientiam veteres, quod animo sen6is- sent, vocaverunt . . . Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantnr," etc., Quint. 8, 5, 1 : exprimere dicendo sensa, Cic. de Or. 1, 8, 32 : 6ensa mentis et consilia verbis explicate, id. ib. 3, 14 fin. 1. seiltis; 's, w. (.fem. perh. on ace. of the preced. arbores, Ov. de Nuce, 113) : I, A thorn, thorn-bush, brier, bramble (usu- ally in the plur., and mostly poet.; not found in Cic. ; but cf. vcpris) : («) Plur. : ARBORES, VITES, VEPRES, SENTES, S. C. ap. Frontin. Aquaed. 129 : He. Asper me- ns victus sane est. Er. Sentesne esitas ? Plaut Capt. 1, 2, 85; so Lucr. 2, 462; 5, 208 ; Virg. E. 4^9 ; id.'Georg. 2, 411 ; id. Aen. 2, 379; 9,lB2; Ov. M. 1,509: 2,799; *Caes. B. G. 2, 17, 4 ; Col. 6, 3, 1, et al.— Sing. : Graeci vocnnt kvvosSutov, nos sentem canis appellamus, the dog-rose, wild-brier, Col. 11, 3, 4.— *n. Transf., in Plaut., of thievish hands : Plaut. Casin. 3, 6, 1. 2. Sentisi -d town >' T - Sentinns. scntisco- ere, v. inch. n. [sentio, no. II.] To perceive, note, observe (a Lucretian word), Lucr. 3, 393 ; 4, 588. (* SentiUSi "■ The name of a Roman gens ; Sentius Saterninus, a propraetor in Macedonia, A.U.C. 671; Cic. Verr. 2, 3, 93 ; id. Pi». 34 : Cn. Sentius, a governor of Syria, Tac. A. 2, 74; 3,7.) SCntix, iciSi to. [sentis] The plant cynosbotos or eentis canis, dog-rose, wild- brier, App. Herb. 87 ; Isid. Or. 17, 7. 59 sq. SClltOSUS. a, " m . adj. [id.] Full of thorns, thorny (late Lat), Paul. Nol. Carm. 6, 310; Fulgent. Myth. prol. SentUSi *■ « m > ".<$• [> d -l I. Thorny, rough, rugged (poet, and very rare) : loca senta situ, * Virg. A. 6, 462 ; so, vepres, Prud. in Symm, 2, 1039 : rubus, id. Apoth. 123. — * II, Transf.: video sentum, squa- Hdum, aegrum, pannis annisque obsitum (hominem), bristly, Ter. Eun. 2, 2, 5. SOorsum< adv., v. seorsus. seorsus- a . «m, adj. [abbrev. from sevorsus, from se-vortoj Sundered, sepa- rate, apart (syn. separatus) (as an adject, only ante- and post-classical) : seorsum atque diversum pretium, Cato in Fest. s. v. oftionatvs, p. 195 ; so, vocabulum, id. ap. Gell. 7, 10, 2 : syllabae, Ter. Maur. p. 2398 P. : s. quae (videor tractasse), id. SEP A p. 2439 fin. ib. ; cf., studia, Aue. Idyll. 17, 5. — Fiir more frcq., but mostly ante-class, (not found in Caes., and not in Virg. or Hor. ; and in Cic. only once, in the ety- mological definition of the word seditio ; whereas separatim is quite class.), Adv., seorsum (collat. form, seorsus, Pluut. Rud. 5, 2. 27; Afran. in Charis. p. 195 P.; Lucr. 4, 495; 5,449; Coel. in Cic. Fam. 8, 9, 3 Orell. N. cr. In both forms, in the poets, also dissyl. per synacr.), Asun- der, separately, apart (syn. separatim) : («) With ab : inc hodie senex seduxit solum, seorsum ab aedibus, Plaut. Asin. 2. 2, 95 ; so, s. ab rege exercitum ductare, Sail. J. 70, 2 : s. tractandum est hoc ab illo, Auct. Her. 3, 4 : s. a collcga omnia paranda, Coel. in Cic. Fam. 8, 9, 3 : — abs te seor- sum sentio, otherwise, diffirendy, Plaut. Capt. 3, 5, 52; cf., ut abs te seorsus sen- tiam De uxoria re, Afran. in Charis. p. 195 P. — ((i) With the abl. (Lucretian): seorsum corporo, Lucr. 3, 563; 60, s. aniina es6e potest manus, lingua, etc., id. 3, 631. — (\ ) Absol. : qua arte natio sua separata seorsum, Cato in Charis. p. 195 ; Lucr. 5, 448 sq.: in aedieulam istanc seorsum con- cludi volo, Plaut. Epid. 3, 3, 20 ; so, in cus- todia habitus, Liv. 9, 42, 8 ; cf. id. 22, 52, 3 : castris positis, Auct. B. Afr. 48, 2 : ea dissensio civium, quod eeoreum eunt alii ad alios, seditio dieitur. Cic. Rep. 6, 1 : — omnibus gratiam habeo et seorsum tibi praeterea, * Ter. Ad. 5, 9, 14 : proin, via- tor, nunc deum vereberis, Manumque se- orsum habebis, will hold afar, Catull. 20, 17. SC-par< an® (perh. occurring only in the abl. sing.), adj. Separate, different (syn. dispar) (post-Aug. and mostly poet- ical) : ossa separe urna contegere, Vnl. Fl. 5, 58 ; 60 abl., separe coetu, Stat. Th. 4,481: separe ductu, Prud. Apoth. 311: duo flumina natura separi, Sol. 7 fin. * separabllisn e, adj. [separo] That may be separated, separable: nee (earn vim) separabilem a corpore esse, Cic. Tusc. 1, 10, 21. separate; a ^ v - v - separo, Pa., ad fin. separatim, adv. [separo] Asunder, apart, separately (freq. and good prose) : (n) With ab : (di) 6eparatim ab univer- sis singulos diligunt, Cic. N. D. 2, 66, 16? ; cf, ninil accidet ei separatim a reliquis civibus, id. Fam. 2, 16, 5; Caes. B. C. 1, 76, 2; so Liv. 40, 47. 4. — (/3) Absol. (so most freq.) : hoc sejungi potest separa- timque perscribi, Cic. Phil. 13, 21 fin. : una in re separatim elaborare, id. de Or. 1,3,9: separatim singularum civitatium copias collocare, Caes. B. G. 7, 36, 2; so, coupled with singuli, Liv. 42, 44,5; Quint. 4 prooem. § 7 ; cf, coupled with quisque, Caes. B.C. 3, 18, 2; Sail. C. 52, 23; Quint. 7, 4, 44. Also in Cic. de Or. 2, 16, 68 ; 70 fin. : id. Inv. 1. 18; id. Brut 53, 198; id. Fam. 13, 12; id. Att. 7, 3, 5; Caes. B. G. I, 29, 1 ; id. B C. 3, 24, 1 ; Quint. 5, 7, 6; Suet. Caes. 10 ; id. Aug. 29 ; Tib. 76, et al. : — vel separatim dicere de genere univer- so, vel definite de singulis temporibus, hominibus, causis, i. e. generally. Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf, separatum exordium, id. Inv. 1, 18, 26). separatlO, onis,/. [id.] A sundering, severing, separation (rare, but good prose): sill facti ab ilia definirione separatio, Cic. Inv. 2, 18, 55: — distributione partium ac separatione, id. de Or. 3, 33: congregatio criminum occusantem adjuvat, separatio defendentem, Quint. 7, 1,31; so, nominum idem significantium (opp. to congregare, and corresp. to disjunctio), id. 9, 3, 45: animi et corporis in morte, Gell. 2, 8, 7 ; Tac. H. 4, 46. separatlVTIS. ", um, adj. [id.] O/or belonging to separation, disjunctive, sepa- rative (late Lat.) : conjunctio, Diom. p. 412 P. * separator! oris, m. [id.] He that sep- arates, a separator : Tert. Praescr. 30 med. * separatrix. Icis, /. fid.] She that separates: voluntas conjunctrix ac sepa- ratrix hujuscemodi rerum, Aug. Trinit. II, 10. _ 1. separatUSi a i um > Part, and Pa. of separo. *2. separatus. «s, m. [separo] A parting, separating: parili (crinis), App. Flor. p. 350. S E P,E Se-parOj avi, ntuin, 1. v. a. [2. paro] To disjoin, sever, part, separate; to treat or considtr separately: to distinguish, ex- cept (quite class. ; and freq., esp. in the trop. sense): I. Lit : (.;) With ab: een- atoria subsellia a pbpuferl consessu, Cic. Corn. Fragm. 12, p. 149 ed. Orell.: eepa- rat Aonios Oetaefa Pticcia ab arvis, Ov. M. 1, 313; so Plin. 4, 12, 26, § 87: ecparan- dos a cetero exercitu ratus, Curt. 7. 2. — Qi) With the abl. (poet.) : Si-pton Abyde- iiu eeparat urbc fretum, Ov. Tr. 1, 10, 28 ; so Luc. 4. 7.3 ; 9, 524.— (j ) With a simple ace. : Cic. Agr. 2, 32, 87 ; cf, nee nos mare separat ingens, Ov. M. 3, 448 : in ipsis Eu- ropam Asiamque aeparnntis fired angus- tiis, Plin. 9, 15, 20 ; Cic. Rep. 2, 22 : Thee- salorum onmis equitatus separatus erat, separated, divided, Liv. 42, 55 fin. ; Ulp. Dig. 34, 2, 19, § 2:— ut corpora genfis illi- U8 separata eint in alias civitates, ingenia vera solifl Atheniensium muris clausa ex- istimce, Veil. 1, 18. 1. H. Trop.: (a) With ab : multi Graeci n perpetuis suis historiis ea bell» eeparav- erunt, Cic. Fum. 5, 12, 2; id. Off. 1, 27, 95: suum consilium ab reliquis separarc, Caes. B. G. 7, 637*". r cf.. ob separata ab Be con- silia, Liv. 23, 20, 4 ; and, nihil est, quod se ab Aetolis separent, id. 38, 44, 12: ora- torem, quern a bono viro non separo, Quint. 2, 21. 12: saepe a figuris ea (vitia) separarc difficile est, id. 1, 5, 5. — (ji) With the simple ace: separemus officium dan- tis testes et rcfellentis, Quint. 5, 7, 9 : mis- cenda sit an separanda narratio, id. 4, 2. 10] ; cf. id. 12, 2, 13 ; Cic. Tubc. 4, 15 : ora- tio ac vis forensis, ut idem separetur Cn to, ita universa erupit sub Tullio, ut, etc., i. e. if Cain again be excepted (shortly be- fore, praeter Catonem), Veil. 1, 17, 3.— Hence separatus, a,um, Pa., Separated, sep- arate, distinct, particular, different : (a) With ab : quaestiones separatae a com- plexu rerum, Quint. 5, 8, 6. — ((J) With the abl. : (animalia) 6eparata alienis, Veil. 1, 16, 2. — (y) Absol. : ista aliud quoddam sep- aratum volumen exspectant, Cic. Att. 14, 17 fin. ; cf., neutrum vitiosum separatum est, sed compositione peccatur, Quint. 1, 5, 35 ; and, quid separata, quid conjuncta (verba) exigant, id. 8, 3. 15 ; cf. alBO, eorum nullum ipsuin per se separatum probo, Cic. Rep. 1, 35 Mo«. N. cr. : privati ac sep- arati agri apud eos nihil est, Caes. B. G. 4,1,7; cf., separatae singulis sedes et sua cuique mensa, Tac. G. 22 ; and with this cf, separnti epulis, discreti cubilibus, id. Hist. 5, 5: (exordium) separatum, quod non ex ipsa causa ductum est, nee, Cic. Inv. 1, 18, 26 : — tu (BrccIius) 6eparatis uvi- dus in jugis (i. e. remotis), distant, remote, Hor. Od. 2, 19, 18. — Comp.: intellectue, Tert. Anim. IB fin. — 5//;;. docs not occur. — Hence, * Adv., separate, Separately, apart: separatius ndjungi, Cic. Inv. 2, 5\fin. * scpellbllis, e, adj. [sepelio] That may be buried ; hence, trop., that may be hidden or concealed (a word formed by Plaut.) : stultitia. Plaut. Cist. 1, 1, 64. " sepelio, pellvi or ii. pultum, 4. (perfi, sepeli. Pers. 3, 97 : Part, ptrf., 6epelitus, Cato in Prise, p. 909 P.) v. a. [etymol. un- known ; perh. kindr. with spERno, and thus, orig., to separate', remove, put aside ; hence, like condere] To bury, inter: "se- pult lis intelligitur quoquo mudo conditus. humalns vero humo contectus.'* Plin. 7. 54, 55 (quite class.) : I. Lit.: '-hominem mortv'vm, inquit lex in xn., in vrbe ne bepelito neve vrito. Credo vel prop- ter ignis periculum. Quod autem addit, neve vrito, indicat, non qui uratin-, se- peliri, sed qui humetur. Att. Quid? qui post XII. in urbe sepulti sunt clari viri S" etc, Cic. Leg. 2, 23 Mos. : qvoi (mortuo) AVRO DENTES VINCTI ESCVNT, AST IM CVM ILLO SEPELIRE VREREVE SE FRAV- de esto. id. Frajm. ib. 2. 24 : mortuus est, sepelitus est, Cato in Prise, p. 909 P. : surge et sepeli natum. Att in Cic. Tusc. 1. 44, 106: aliquem, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12 ad fin. : Tarquinio sepulto, Cic. Rep. 2, 21: suorum corpora, Liv. 27,42,8: ossa, Ov. Her. 14, 127 : — qui vos trucidatos in- cendio patriae sepelire conatus est, Cic. Fl. 38, 95 : sepultum Consentiae, quod 1395 SE PI membrorum reliquum fuit ossaque Meta- poritum ad hostes remissa, i. e. buried aft- er burning, Liv. 8, 24 ad Jin. Drak. (cf. Nep. Eum. 13 fin.). tt. Trop. : A. To bury, i. e. to put an end to, to destroy, ruin, suppress, etc. : cerno ammo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium, Cic. Cat. 4, 6, 11 ; so, patria sepulta, Trop. 1, 22. 3 : haec sunt in gremio sepulta consulatus tui, Cic. Pis. 5, 11 : somnum sepelire, Plaut. Most. 5, 2, 1 : quod bellum ejus (Pompeii) adventu sublatum ac sepultum, Cic. de imp. Pomp. 11, 30; so, bellum, Veil. 2, 75 ; 89,3; 90, etal. : dolorem, to put an end to, Cic. Tusc. 2, 13 fin. Kilhn. : salutem in aeternum, i. c. to destroy, Lucr. 2, 571 ; cf. Veil. 2, 126, 2 ; and, multa tenens anti- qua, sepulta, vetustas Quae facit, Lucil. in Gell. 12, 4, 4 : — nullus sum, sepultus sum, I'm lost, Ter. Ph. 5, 7, 50. B. Poet, sepultus, Buried in deep sleep, lulled to sleep, slumbering : somno sepulti, Lucr. 5, 973 ; so id. 1, 134 ; cf., in- vadunt urbem somno vinoque sepultam, Virg. A. 2, 263; and herewith cf., assiduo lingua sepulta mero, Prop. 3, 11, 56: — paulum sepultae distat inertiae Celata vir- tus, slumbering, idle, Hor. Od. 4, 9, 29. 1. sepes (also written saep.), is (nom., seps, Cic. ace. to Aus. Idyll, in Grammat- icom. 12, 11; Viil. Fl. 6, 537; but, sepes, Var. R. R. 1, 14, 2 ; Virg. E. 1, 54 ; Col. 10, 378 ; Pall. 1, 34, 6 ; Claud. Nupt. Hon. et Mar. 56),/. A hedge, fence; in the sing., besides the passages above cited, Pac. in Non. 179, 15 ; Virg. G. 1, 270 ; Col. 11, 3, 3 sq. ; Plin. 17, 14, 24 ; Ov. Her. 20, 144.— In the plur., Poeta ap. Cic. N. D. 1, 42/n. ; Caes. B. G. 2, 17, 4 ; 2, 22, 1 ; Virg. G. 2, 371 ; id. Eel. 8, 37 ; Ov. M. 1, 493, et mult, al. — Poet., of any inclosure: scopulorum, Cic. poet, de Div. 1, 7/«. : portarum, Ov. Tr. 4, 1, 81. * 2. Se-pes» pedis, adj. [sex] Six-foot- ed: populi (formicae), App. M. 6, p. 177. I Sepia- ae, f. = anirii>. The cuttle-fish, having a black, inky liquid, .Cic. N. D. 2, 50 fin. ;' Plin. 9, 29, 45 ; Plant. Rud. 3, 2, 45 ; Col. 6, 1 7, 7. — This liquid was used for ink, Pers. 3, 13; hence, transf., for ink: furva, Aus. Ep. 4, 76. (* Sepias* adis. /•> ??n»s anpa, A promontory of Magnesia, Plin. 3, 9, 16; Mela, 2, 3 ; Val. Fl. 2, 9.) * scpicula (saep.), ae, /. dim. [1. se- pes] A little fence or hedge, App. M. 8, p. 210. (* scpimen (saep.), inis, «., i. q. sepi- mentum, App. Flor. 1.) sepimentum (saep.), i, n. [sepio] A hedge, fence, inclosure, Var. R. R. 1, 14, 1 s?.; Cic. Leg. 1,23, 62. sepio (saep.), psi, ptum, 4. (plusquam- perfi, sepissent, Liv. 44, 39, 3 dub. ; v. Drak. ad loc.) v. a. [1. sepes] To surround with a hedge, to hedge in, fence in, inclose (quite class.): I, Lit.: vti locvs ante eam ARAM . . . STIPITIBVS BOBV3TIS SAEPIA- tvr, Cenot. Pisan. in Orell. Inscr. no. 642 ; cf, sepsit comitium et curiam, Cic. Rep. 2, 17 ; and, septum undique et vestitum vepribus et dumetis indagavi sepulcrum, id. Tusc. 5, 23 ; id. Rep. 1, 26 ; -so, fundum, Plaut. Cure. 1, 1, 36 : segetem, Col. 2, 21, 2 : urbes moenibus, Cic. Sest. 42, 91 ; cf., oppidum operibus, munitionibus, castris, etc., id. Phil. 13, 9, 20; id. Fam. 15, 4, 10; Liv. 5, 5, 2 ; 44, 39, 3 : castra tectis parie- tum pro muro, id. 25, 25, 8: omnes fori iditus, Cic. Phil. 5, 4, et saep. : oculos membranis tcnuissimis (coupled with ves- tire), Cic. N. D. 2, 57, 142 sg. : saltum pla- gis, to inclose, surround, Lucr. 5, 1250.; cf., feram coronS venantum, Virg. A. 9, 551; and, leonem in arcto, Val. Fl. 6, 346 : ali- quid veste, to cover, envelop, Plaut. Casin. 5, 2, 40 ; cf., septus squalida stola (coup- led with convestitus), Enn. in Non. 537, 27 sq. : omnia avido complexu (aether), Lucr. 5, 471 ; cf., gradientes obscuro aere (Venus), Virg. A. 1, 4 : legiones luco, Liv. 9, 11, 3 ; cf., Albann pubes inermis ab ar- matis septa, id. 1, 28, 8; and, Agrippam cuetodia militum, Suet. Aug. 65 fin. -' sep- sit se tectis, shut himself up in his palace, Virg. A. 7, 600. H. Trop.: perii, lacrimae linguam sepiunt, check, impede, Afran. in Non. 41, 1396 SEFO 5 : (inventa) vestire atque ornare oratio- ne : post memoria sepire, to inclose them in. one's memory, i. e. to gel them by heart, Cic. de Or. 1, 31, 142 ; cf., is se circum- vestit dictis, sepit sedulo, Poeta ap. Cie. de Or. 3, 39, 158 : locum omnem cogita- tione (the figure taken from surrounding with toils in hunting; v. above, no. I.), Cic. de Or. 2, 34, 147 : septus legibus et judiciorum metu, surrounded, sheltered, guarded, id. Phil. 12, 10, 25 ; cf., quibus praesidiis philosophiae septus sim, id. Fam. 16, 23, 2 ; so, septus praesidiis, id. Rep. 1, 44 Mos. ; id. Oif. 1, 11, 39 ; id. Mil. 1, 2 ; cf. also, postquam omnia pudore septa animadverterat, Liv. 3, 44, 4 ; and with this cf., (mulieres) septae pudicitia agunt, Tac. G. 19 : (lex) se sepit difficul- tate abrogationis, Cic. Att. 3, 23, 2 ; Gell. 1, 15, 3.— Hence septum (saept.), i, n., An inclosure of any kind; a hedge, fence, barrier, wall, etc. (quite class.; usually in the plur. ; in Cic. only so) : nunc de septis, quae tutandi causa fundi tiunt, dicam (corresp. to se- pes and sepimentum), Var. R. R. 1, 14 : ut intra septa (villae) habeat aquam, id. ib. 1, 11, 2 : fori, Cic. Phil. 5, 4 : septis be- luas continere, id. ib. 13, 3 : inermem tri- bunum adoriuntur fragmentis septorum et fustibus, id. Sest. 37 ; Var. R. R. 3, 12, 3 : quamvis multa meis exiret victima septis, i. e. folds, Virg. E. 1, 34 ; so, septa repetit pecus, Col. 6, 23, 3 : animadverti- mus intra septa pelagios greges inertis mugilis, etc., i. e. in the fish-ponds, id. 8, 17, 8 : transit fulmen coeli per septa do- morum, i. e. walls, Lucr. 1, 490 ; so id. 6, 228 ; 860 : saxea, id. 4, 701.— In the sing. : venationis, i. e. aparlc, warren, preserve,Var. R. R. 3, 12, 2 : aram septvm clvsvih ve- TVSTATE DIRVTA RESTITVIT, InSCr. Orell. no. 1515. B. I" partic. : 1, Septa, orum, v., The great inclosure in the Campus Marlins, where the Roman people assembled for vot- ing, Cic. Att. 4, 16, 14 ; Ov. F. 1, 53 ; Luc. 7, 306 ; here were many fine shops, Mart. 9, 60. Cf. Adam's Alterth. 1, p. 140 ; Creu- zer's Antiqu. p. 164 sq. ; Bottig. Amalth. 3, p. 169. — *2. septa, The weir of a sluice, Ulp. Dig. 43, 21, 1, § 4.-3. septum trans- versum, in medic, lang., The midriff, dia- phragm, Cels. 4, 1 ; 5, 26, 18 ; 7, 4, 2, et al. * SCpiola* ae, /. dim. [sepia] A little cuttle-fish, Plaut. Casin. 2, 8, 57. Seplasia (a, Aus. Epigr.123; a, Mar- cell, de Medic. 66), ae, /. (Seplasia, orum, «., Var. in Non. 226, 16) f, A street in Cap- ua, where unguents were sold : " Seplasia platea Capuae, in qua unguentarii nego- tiari sunt solid," Ascon. Cic. Pis. 11, 24, p. 10 ed. Orell. So Var. in Non. 226, 18 ; Cic. Pis. 11, 24 ; id. Agr. 2, 34/re. ; id. Sest. 8. 19 ; Plin. 16, 10, 18 ; 33, 13, 57 ; 34, 11, 25 ; Val. Max. 9, 1, 1 ext. In the plur. : Pompon, in Non. 226, 20. — H, Derivv. : *A. Seplasium, «. »• ( s «. unguen- tum), Siplasian unguent, Petr. 76, 6. — B. SCplasiariUS, », rn., A dealer in un- guents, Lampr. Heliog. 30; Inscr. Orell. no. 4202 ; 4417. — C. " seplasiarivm, pv ponu>\iov," Gloss. Lat. Gr. SC-pono- posfii, positum, 3. (Part, perf. syncop., sepostus, Sil. 8, 378 ; 17, 281 ; but, sepositus, Hor. S. 2, 6, 84) v. a. To lay, apart or aside ; to put by, separate, pick out, etc. (quite class. ; not in Caes.) : 1, Lit. : A. I» gen. : seponi et occultari, Cic. Att. 11, 24, 2 ; cf, aliquid habere se- positum et reconditum, id. Verr. 2, 4, 10 ; so, coupled with conditus, id. de Div. 2, 54, 112 ; cf. also, ornamenta seposita (for which, just before, recondita), id. de Or. 1, 35, 162: id ego ad illud fanum 'sc. or- nandum) sepositum putabam, id. Att. 15, 15; cf, captivam pecuniam in aedificatio- nem templi, Liv. 1, 53, 3 ; and, primitias magno Jovi, Ov. F. 3, 730 ; cf. also, non- nullos ex principibus legit ac seposuit ad pompam, Suet. Calig. 47 : se et pecuniam et frumentum in decern annos seposuis- se, Liv. 42, 52, 12 : sors aliquem seponit ac servat, qui cum victore contendat, Pliu. 8, 14, 21 : — interesse pugnae imperatorem an seponi melius i'oret, dubitavere, to place himself at a distance, withdraw, Tac. H. 2, 33 : — de mille sagittis unam seposuit, picked out, selected, Ov. M. 5, 381 : aliquem SEPT a domo, to banish from one's house, Tac. A. 3, 12. B. In partic, in the post Aug. per., To send into banishment, to banish, exile : aliquem in provinciam specie legationis, Tac. H. 1, 13 fin. ; so, aliquem in secre- tum Asiae, in insulam, etc., id. ib. 1, 10 ; 46 fin.; 88; 2,63; id. Ann. 4, 44 ; Suet. Aug. 65 ; id. Tib. 15 ; id. Oth. 3 ; id. Tit. 9. II. Trop. : ut alius aliam sibi partem, in qua elaboraret, seponeret, Cic. de Or. 3, 33, 132 ; cf, sibi ad eam rem tempus, id. Or. 42 ; and with this cf, quod tempo- ris hortorum aut villarum curae seponi- tur, Tac. A. 14, 54 : materiam sencctuti seposui, have set apart, reserved for my old age, id. Hist. 1, 1 : seposuit Aegyptum, he sequestered Egypt, made it forbidden ground, id. Ann. 2, 59 fin. ; Quint. 7, 1, 27 : qua de re sepositus nobis est locus, a sep- arate, special place, id. 1. 10, 26 : Jovem ditt'usum nectare curas Seposuisse graves, had laid aside, i. e. had discarded for a while,Ov. M. 3, 319: — (Graecos) seposuissi? a ceteris dictionibus eam partem dicendi, quae, etc., to have separated, Cic. de Or. 1 . 6, 22 ; so Quint. 12, 2, 16; and poet, with the simple abl. : si modo Scimus inurba- num lepido seponere dicto, to separate, i. e. distinguish, Hor. A. P. 273. — Hence sepositus, a, um, Pa. (only poet, and rare) : A. Distant, remote, i. q. remotus : fons, Prop. 1, 20, 24 ; so, gens, Mart. Spect. 3. — B. Select, choice: vestis, sumptuous garments, Tib. 2, 5, 8 : seposito de grege, Mart. 2, 43. sepositio. onis,/. [sepono] A laying aside, setting apart, separation (a post- class, word) : si forte qui decimam vovit decesserit ante sepositionem (for which, just before, separata), Ulp. Dig. 50, 12, 2. sepositus» a, um, Part, and Pa. of sepono. i 1. sepSi eepis, comm. = ojJuV : I, A venomous serpent, whose bite occasioned pu- trefaclion, " Luc. 9, 763 sq. ;" 7, 23 ; Plin. 29, 5, 32 ; 23, 2, 29 ; Tert Carm. adv. Marc. 1, 1 fin. ; Aus. Idyll. Grammat. 12, 14.— B. An insect, perh. the wood-louse, milleped, Plin. 20, 2, 6 ; 29, 6, 39. 2. SepSi A hedge or fence ; v. 1. sepes. * SCpsCi pron. reflex, fern. [ se-ipse ] One's self: quae (virtus) omnes magis quam sepse diligit, Cic. Rep. 3, 8 (also cited by Sen. Ep. 108). 1 1 septaS) adis, /. [tnriis] The number seven, auc. to Macr. Somn. Scip. 1, 6 med. X Septejugisj is. m - ( sc - currus) [sep- tem- jugum ; cf. 1. 6ejugis] A team of sev- en : Inscr. Grut. 337, 8. Septem* num, [kindr. with lit-ru] Sev- en: septem menses 6Unt,imum, etc., Plaut. Most. 2, 2, 39 : septem millia, id. Mil. 1, 46 : dis, quibus septem placuere colles, Hor. Carm. Sec. 7 : septem et decern, Plaut. Cist. 4, 2, 89: so Cic. de Sen. 6, 16; for which, decern et septem, Liv. 33, 21, 8 ; Plin. Ep. 2, 17, 2 : decern septemque, Nep. Cato 1, 2 : decern septem, Liv. 24, 15, 2, ace. to the best MSS. ; cf. Prise, p. 1170 P. ; v. also, septendecim : septem et vi- ginti minae, Plaut. Merc. 2, 3, 94 ; so too, Cic. Verr. 2, 1, 55 Zumpt N. cr. : septem et triginta annos, Cic. Rep. 2, 10; Liv. 1, 21 fin. : sex aut septem loca, Lucr. 4, 579 ; also unconnected : ilium his mensibus sex septem non vidisse proximis, Ter. Eun. 2, 3, 40 ; so, sex septem, Hor. Ep. 1, 1, 58 ; and with numerals : VI. VII. diebus, Cic. Att. 10, 8, 6 Orell. iV. cr.— II. In partic: A. 7'he seeen sages of Greece : eos vero sep- tem, quos Graeci sapientes nominaverunt, Cic. Hep. 1, 7 fin. ; so id. Tusc. 5, 3, 7; id. Lael. 2, 7 ; id. de Or. 3, 34 ; id. Fin. 2. 3, 7 ; id. Off. 3, 4, 16 : qui (Bias) sapiens hab- itus est unus e septem, id. Lael. 16, 59 : Thales, qui sapientissimus in septem fuit, id. Leg. 2, 11, 26.— B. Septem Aquae, A lake in the Ilcatine territory, Cic. Att. 4, 15, 5 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 532.— C. Septem stellae, for septentriones, The Seven-stars, the Pleiades, Sen. Troad. 443. September» bris, m. [septem ; as, Oc- to-ber, November, Decem-ber ; cf. Var. L. L. 6, 4, 60/«.] The seventh month of the Roman year, reckoning from March, i. e. our ninth, September (consisting, as now, of thirty days) ; usually joined with men- sis: mense Septembn, Cic. Att. 1, 1,2; SEPT so Suet Aug. 31 ; 35 ; id. Tib. 26 ; id. Ca- lig. 15; id. Domit. i:}fin. Without men- sis : Aus. Eel. de Men», monos. 9 ; so id. ib. Diet. 18; id. ib. Quot Kal. 8, et b1. — As an adj., with other substantives, Of Septem- ber, September- : Kalcndis Septembribus, Cic. Fam. 14, 3a ; so, XIX. KaL Septemb. (Aug. 1-1), XIII. Kal. Septemb. (Aug. 30), etc. . . . pridie Kal. Septemb. (Aug. 31) . . . Calendis Septemb. . . . quarto Nonas Sep- temb. (Sept. 2) . . . Non. Septemb. (Sept. 5) . . . VII. Idus Septemb. (Sept. 7) . . . tertio Idus Septcmbris (Sept. 11) ... Id. Sept. (Sept. 13), Col. 11, 3, 57 sq. ; id. ib.: Idibus Septembribus. I.iv. 7, 3 ; so Suet. Caes. 83 : Septembribus horis, in the (un- healthy) time of September, Hor. Ep. 1, 10, 16 Schneid. scptemdecimi v - septendecim. scptcm-fluus, a, urn, adj. [fluo] Seven-fold-jUncing, an Ovidian epithet ot the Nile (as havinz seven mouths) : Nilus, Ov. M. 1, 422 : fluniina Nili, id. ib. 15, 753. Cf. the lollgr- art - ana * septemplex. septem-feminus! a. um, nrf;. Sev- en-fuid (a poet, word) : Nilus (as having seven mouths), Catull. 11, 7; Virg. A. 6, 801 ; cf. the preced. art. and septemplex: Roma (the city of seven hills), Stat. S. 1, 2. 191; ct'., septemgemino Roma juzo, id. ib. 4, 1. 6. septem-mestris, e. a e < a <*j- [septem-collis] Sercn-ftilled. standing on seven hills: arx, t. e. Rome, Prud. oretp. 10. 412 (cf , Dis, quibus septem placuere eolles, Hor. Carm. Sec. 7. t SeptlCnS) a ^ um - <"*}■ — cot:tik6c, Producing putrefaction, putrefying, sep- tic : vis. dos, Plin. 30, 4, 10 ; 34, 18, 55. septies- "d v - num. [ septem ] Seven limes, (* septies millies sestertium, seven thousand times a hundred thousand sester- ces,) Cic. Phil 2, 37 ; Liv. 28, 6, 10 ; Plin. 16, 40, 79. * septif ariam- "dc- [septem-for : cf. ambifariam, multifariam] Seren-fold: s. divisum volumen, Santra in Non. 170, 21 (al. septemfariam). SEPT * septifoliomi u . "■ («eptemfolium] A plant, lormcntttla, septfoil, App. Herb. 116. septif6ri«»e.<"(;[eeptem-forisl Hav- ing stxen openings, sivenhoUd (late Lat) : fistula, Sid. Ep. 2, 2 med. : vultus, Alcim. 1,63. ' scptlformis, e, adj. [septemforma] Seven fold : gratia Spiritus f-ancti, Aug. de Serm. Domin. 1, 4. £Cptimana< ae, v. scptimanus, no. SCptimannSi a, um, adj. [septem] J. Of or belonging to the number seven : No- viae, falling on the seventh day of the month (in March, May, July, and October; opp. to quintanac, which fell upon the tilth day), Var. L. L. 6, 4, 59; Macr. S. 1, 14 : Censor, do Die nat 20 : feturae, born in the seventh month. Am. 3, 105.— JX. Subst : A. septimuni, orum, m., Soldiers of the seventh legion, Plin. 3, 4, 5 ; Tac. H. :i, 35. — B. septimana, ae, /., late Lat for heb- domas, A iceck. Cod. Thcod. 15, 5, 5. J septimatrns* "um, /. [septimus] A festival celebrated seven days after the ides, ace. to Var. L. L. 6. 3, 55 ; and Feet. 8. v. QCINQ.UATHUS, p. 218 and 132. ScptimiuS, a. The name of a Roman gens. Thus, C. Septimius, on augnr, Cic. Att. 12, 13, 2 ; id. ib. 14, 1 P. : Septimius Scaevola, id. Verr. 1, 13, 38 ; id. Cluent 41. 115 sq. : Porcius Septimius, Tac. H. :i, 5 : Titius Septimius, a poet, and friend of Horace, " Hot. Ep. 1, 9." To him was ad- dressed Od. 2, 6. Cf, concerning him, Weichert Poett Latinn. Hell. p. 365-390 : Septimius Severus, a Roman emperor, Spartian. Sever. ; Eutr.8,10. — In the fern.: Septimia, perh. The wife of Sicca, Cic. Att 16. 11, 1. Scptimontialis- e, adj. [Sepn'mon- Sum, no. II.) Oj'ot belonging to the feast of the Seven Hills : sacrum, Suet Domit 4 : satio fabae. Col. 2, 10, 8. Septimontium.'' «• fseptem-mons] I. The circuit of the Seven Hills, the place upon which the city of Rome afterward stood, Var. L. L. 5, 5, 11 ; Fest. 6. v. sa- CBAxr, p. 251 Jin. — Hence, H. The feast of the Seven Hills, celebrated at Rome in De- cember, in commemoration of the inclos- ing of all the seven hills within the circuit of the city, Var. L. L. 6. 3, 58 ; Fest. p. 150 and 261 ; Tert Idol. 10 i id. ad Nat 2, 15; Pall. Dec. 1 ; cf. Plutarch. Q. Rom. 68 ; Nieb. Rom. Gesch. 1, p. 430 ; Adam's Al- terth. 3. p. 367. Septimus ( a 'so written septumus), a. Mm, num. ord. [septem] The seventh: men- Be 6eptumo. Plaut Am. 1,3. 20: 6eptima8 esse aedes a porta, id. Pseud. 3, 3, 3 ; cf, isque Septimus a prisci numeratur ori- gine Beli, Ov. M. 4, 313 : Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae. Cie. Rep. 2, 10 : septimo die, id. Tusc. 3, 26, 63 : sententia septima decima. id. Cluent 27, 74 ; also in one word, septimodecimo die, Vitr. 9, 1 (i)fin., et saep.— B. Adverb. : *L Die 6eptimi. (* On the seventh day), (like die crastini, noni, quinti. etc.) : ibi merca- tum dixit esse die septimi, Plaut Pers. 3, 3, 8 ; cf. Gell. 10, 34 ; and Macr. S. 1, 4.— *2. septimum. For the seventh time : Marius tam feliciter septimum consul, Cic. N. D. 3, 33 /71. ; cf. the follg.— 3. sep- timo: * a. For the seventh time : C. Mari- um creatum septimo consulem, Quadrig. in Gell. 10, 1, 3 ; cf. the preced.— b. Seven times (post-class.) : lavit ad diem septimo aestate vel sexto : hieme secundo vel ter- tio, Treb. Gall. 17 ; so Vopisc. Flor. 4. — B> l n partic: s. casus, The instrument- al, adverbial, etc. case (distinguished from the casus sextus, with prepositions), Quint 1, 4. 36 ; Diom. p. 302 P. ; Prise p. 673 ib. : Cledon. p. 1863 ib. Sep tJgH lSd Primus, a, um. Thesev- enieiiith ; v. Septimus, no. I. * septinffenarius- a, um, adj. [sep- tingeni] Of or belonging to the number seven hundred, consisting of seven hundred eacli: greges, Var. R R. 2, 10 fin. septingeni» ae, a, num. distr. [eep- tin"entij Seven hundred eaclt: bracteae. Plin. 33. 3. 19. * septinjfentesimusi a, um, Ttum. ord. [id.] The seven hundredth : supra an- num, Liv. Prooem. § 4. 1397 SEPU scptingenti; ae, a, num. [septem- centumj Hpo.cn hundred', anni, Enn. Ann. l,r 115 (in Var. R. R. 3, 1, 2) ; cf., annorum septingentorum memoria, Cic. Or. 34, 120: muni, Plaut. Rud. 5, 2, 39 : millia passuum, Cic. Quint. 25 : stadia, Plin. 3, 5, 11, et saep.—Absol. : eeptingenta Tito debet Lu- pus (sc. sestertia), Mart. 7, 10. septing-enties, adv. [septingenti] Seven hundred limes, Plin. 28, 12, 50 ; 36, 15, 24, § 104. septlOi onis, /. [sepio] A hedging or fencing in, inclosing (a post-Aug. word), Vitr. 5, 12; 6, 11 : — urbis, the erection of a wall around it, Vop. Aurel. 12. septi-pcs» pedis, adj. [septem] Sev- en-foot ; hence, poet., for excessively tall, gigantic (late Lat.) : Burgundio, Sid. Ep. S, .4 in carm. ; so id. Carm. 12, 11. ScptlZOlllum. ■'. n. [septem-zona] I. A large building in Rome in the twelfth region, prob. seven stories in height, Suet. Tit. 1. — H g A monument of the Emperor Septimius Severus, in ike tenth region, Spart. Sev. 19 ; 35 ; Amm. 15, 7, 3. (Oth- ers consider them to have been the same building). septuagrenarius, a, um, adj. [sep- tuageui] OJ or belonging to the number sev- enty, containing seventy, septuagenarian: fistula, seventy quarter-digits broad, Fron- ton. Aquaed. 56 : homo, a man of seventy, a septuagenarian, Callistr. Dig. 50, 6, 5, § 7. septuageni; ae, a, num. [septuagin- tnj Seventy each', pyramides in imo latae pedum quinum septuagenum, Plin. 36, 13, 19, § 92 ; for which, in one word, fistula eeptuagenumquinum, Frontin. Aquaed. 57; cf., sexageni: septuagies septuageni pedes, Col. 5, 2, 7. — In the sing. : coitu, Plin. 26, 10, 63. septuageniquini, v - the preced. art. SCptiiag'cnuSi a, um, v. septuageni. septuagesies. v. septuagies. septuagesimus, a, um . »»■ ord. [septua«intaj The seventieth : ad annum, Cic. de Div. 1, 23, 46 : castra. Liv. 28, 16, 10. SCPtU3gieS* adv. [id.] Seventy times, Col.5, 2, 7. Collat. form, septuagesies, Marc. Cap. 7, 241. septuagintai litim. Seventy : Col. Arb. 4, 3 : centum septuaginta, a hund- red and seventy, Cic. Verr. 2, 3, 52 sq. : septuaginta et tres, Liv. 35, 1 ad fin. : sep- tem et septuaginta annos, Nep. Att. 21 ; cf. with numerals : interficiuntur IV. et LXX„ Caes. B. G. 4, 12, 3. septuennis (collat. form, septennis, Capitol. M. Aurel. 21), e, adj. [septem- annus] Of seven years, seven years old: nunc prius quam septuennis est (puer). Plant.' Bac. 3, 3, 36 ; so, puer, id. Men. prol. 24 ; 5, 9, 57 ; id. Merc. 2, 2, 21 ; id. Poen. prol. 66; Prud. orttp. 10, 656. septuennium, 'i, n. [septuennis] A period of seven years, Fest. s. v. sextan- tabu, p. 265. Collat. form, septennium : Prud. in Tetrast. 6. septum* i, v ' sepio, ad Jin. septunX) uncis, m. [septemuncia ; cf. Var. L. L. 5, 36, 47] I. Seven twelfths of a whole (v. as, no. 1) : jugeri, Col. 5, 1, 11 ; Liv. 5, 24, 4 : auri, seven ounces, id. 23, 19, 16. — II, Transf, Seven things of a kind, seven pieces, etc. ; hence, in drinkihg, seven cups. Mart. 8, 51 ; 3, 82. * SeptUOSe ( saept. ), adv. [ septus, from sepioj In a covert manner ; trop., of discourse, obscure : ita septuose dictio abs te datur, Liv. Andron. in Non. 170, 17. septuplunrii i, n. \i-Krant\ovi\ A sep- tuple: soletpro totocomputari, Aug.Serm. 83 mcd. Septus ( san P-)> a. um > Part, of seplo. SCpulcralis, e, adj. [sepulcrum] Of or belonging to a tomb, sepulchral (an Ovidian word) : fax, a funeral torch, Ov. Her. 2, 120 : arae, id. Met. 8, 479. * scpulcretumi i, «• [id.] A burial- place, cemetery: Catull. 59, 2. sepulcrum ( also written sepul- chrutu, apparently on account of an er- roneous derivation from se-pulchrum, Charis. p. 56 P.), i, n. [sepelio ; like ful- crum from fulcio, lavacrum from lavo, etc.) A burial-place, grave, tomb, sepulchre: 11 sepnlcri nppellatione omnem sepulturae locum contineri existimandum est." Ulp. Dig. 47, 12 (" De sepulcro violato"), 3, § 1398 , se au 2 ; cf. Fest. p. 261 ; Edict. Praet. in Dig. 1. 1. : " qui sepulcrum violat, facit, quo quis minus sepultus sit," Macer. ib. 7 : " siti dicuntur hi, qui conditi sunt : nee tamen eorum ante sepulcrum est, quam justa facta et corpus ingestum est," Cic. Leg. 2. 22, 57 ; id. ib. 2, 24, 61 : neque sepul- crum, quo recipiat, habeat portum corpo- ris, ubi corpus requiescat malis, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44 fin.: funus interim pro- cedit: ad sepulcrum venimus, to the burial- place, Ter. Andr. 1, 1, 101: (Ennius) in sepulcro Scipionum putatur esse consti- tutus ex marmore, Cic. Arch. 9fm.; cf., cui (Africano) super Carthaginem Virtus sepulcrum condidit, Hor. Epod. 9, 26 : in summo sepulcro (Archimedis) sphaeram esse positam cum cylindro, etc., Cic. Tusc. 5, 23, 64. So too in the sing, : Plaut. Epid. 2, 1, 7 ; id. Bacch. 3, 4, 21 ; id. Mil. 2, 4, 19 ; Lucr. 5, 260 ; Cic. Rose. Am. 9 ; id. Leg. 2, 25 sq. ; Virg. A. 2, 542 ; 646 : 3. 67 ; 4, 29. et saep. : plur. : Cic. Leg. 2, 22 sq. ; id. Tusc. 1, 12, 27 ; 14, 31 ; Virg. E. 8. 98 ; id. Georg. 1, 498 ; Hor. Epod. 17, 47, et mult. al. : sepulcra legens, while read- ing the sepulchres, i. e. the inscriptions on them, Cic: de Sen. 7, 21. — Comically: clam uxorem ubi sepulcrum habeamus et hunc comburamus diem, etc., we may dig a grave for the day, (* v. comburo, ad fin.), Plaut. Men. 1, 2, 43 sq. Likewise, jestingly, of an old man : ex hoc sepulcro vetere viginti minas Ettbdiam ezo hodie, id. Pseud. 1, 4, 19. II. Transf., poet, of ti vulture's maw : (vultur) Heu quam crudeli condebat membra (homiuis) sepulcro, Enn. in Prise. p. 683 P. Of Troy: Troja nefas, com- mune sepulcrum Europae Asiaeque, Ca- tull. 68, 89. Of the dead : Catull. 96, 1 ; so Ov. F. 2, 33. * sepultO) are, v. intens. a. [sepelio] To holdrburied : quos cara Ravenna se- pultat, Venant. Carm. 8, 6, 167. sepultor- oris, m. [id.] One who bur- ies, a bur'ter (post-class.): *f. Lit.: cor- poris mortui, Aug. Trin. 4, 3. — H. Trop. : civilium turbinum (Augustus), the allayer, pacifier, Tert. Anim. 46 mcd. sepultura, ae, /. [id.] A burial, in- terment, funeral obsequies, sepulture (ireq. and quite class.) : mos sepulturae, Lucr. 6, 1277 : mihi quidein antiquissimum se- pulturae genus illud fuisse videtur, quo apud Xenophontem Cyrus utitur. Red- ditur enim terrae corpus, etc., Cic. Leg. 2, 22, 56 : mercedem funeris ac sepultu- rae constituere, id. Verr. 2, 5, 51 : corpus ad sepulturam dare, id. Phil. 2, 7, 17 : locum sepulturae dare, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12 fin. ; so, locus sepulturae, Tac. A. 2, 73 fin. ; for which, locus ad sepultu- ram, Suet. Tib. 1. — In the plur. : ab Eu- hemero et mortes et sepulturae demon- strantur deorum, Cic. N. D. 1, 42, 119. * sepulturarius, a, um, adj. [sepul- tura] Of or belonging to burial, funereal: fines, Auct. de Limit, p. 296 Goes. SCpultuS» «i um > Part., from sepelio. (* SepVTai °e, / A village in Cilicia, on Mount Amanus, Cic. Fam. 15, 4, 18.) sequacitas, atis,/. [sequor] A facil- ity in following, a disposition to follow, se- quaciousness, sequacily (late Lat.) : saltu- osa scribarum, Sid). Ep. 9, 9 med. : pigra, id. ib. 4, 11. sequacitcr» adv., v. sequax, ad fin. Sequana» ae, /: I. One of the prin- cipal rivers of Gallia, the Seine, Caes. B. G. 1, 1 : 7, 57 ; 58 ; 67 ; 75 ; Mel. 3, 2, 4 ; Plin. 4, 17, 31; cf. Ukert, Gall. p. 145.— After it are named, II. Scquani," 1 m ". m., The dwellers on the Sequana, Caes. B. G. 1,1; 2; 9; 10; 31; 35; 44; 4, 10; 6, 12; 7, 66; Cic. Att. 1, 19, 2; cf. Ukert, Gall. p. 351 sq.— B. Derivv. : 1. Sequanus. a, um, adj., Of or belonging to the Sequa- ni: gens, Luc. 1, 425; and, ager, Plin. 14, 1. 3.— 2. Scquanicus, a, um, adj., The same : textrix, Mart. 4, 19. sequax. acis, adj. [sequor] Following or seeking after, pursuing, sequacious (a poet, word ; a favorite expression of Vir- gil) : I, Lit. : Medea, Prop. 4, 5, 41 : (Ar- cadas) Latio dare tcrga sequaci, pursuing, Virg. A. 10, 365 : cui (frondi) Silvestrea uri assidue capraeque sequaces Illudunt, hunting after, eager for it, id. Georg. 2, se au 374 Wugn. N. cr. (cf., cytisum scquitur lasciva capella, id. Eel. 2, 64) : flummao, darting, lambent, Virg. A. 8, 432; cf., be- derae, clinging, winding, Pers. prol. 0; and, fumi, piercing, penetrating, Virg. G. 4, 230 : undae Maleae, pursuing, id. Aen. 5, 193 : quae (chelys) saxa sequacia iiec- tens, Sid. Carm. 16, 3 (for which, 6axn se- quentia, Ov. M. 11, 2): oculi, following, Stat. Th. 3, 500; so Calp. Eel. 1, 31: en- Bis.following speedily, rapidly moving, Val. Fl. 7, 619. B. If partic, of materials, in work- ing, Yielding, pliable, ductile, flexible: tra- bes, Val. Fl. 1, 124 ; cf, bituminum sequax ac lenta natura, Plin. 7, 15, 13 ; so, natura cornus. id. 11, 37, 45, § 127 : lentitia salicis ad vincturas, id. 16, 37, 68, et saep. lu the Comp. : nee est alia nunc materia se- quacior (vitro), Plin. 36, 26, 67, § 198:— flexibiles quamcumque in partem du#i- mur a principe, atque ut ita dicam, se- quaces sumus, Plin. Pan. 45, 5. H, Trop. : naturas hominum varias moresque sequaces, following them, Lucr. 3, 315 : metus hominum curaeque sequa- ces,' pursuing them, id. 2, 47 : scabies se- quax malum, Grat. Cyn. 411 : imbueret novas artes sensusque sequaces, easily fol- lowing, tractable, Aus. Idyll. 5, 3 ; so, dis- cipuli, Pacat. Pan. Theod. 15. — Hence, Adv., sequaciter, Of course, conse- quently. Arn. 2, 49 ; 75 ; Aug. Doctr. Christ. 2,22; de Musica, 4, 10. Sequela, ae,/. [id.] (a post-Aug. word) I. That which follows, a follower: lixas calonesque et omnis generis sequelas, Frontin. Strat. 2, 4, 8 : jumenta, quorum sequela erat equuleus, Ulp. Dig. 47, 2, 4, § 15 : petrae aquatilis sequela, i. e. the wa- ter that followed and flowed from the rock, Tert. Patient. 5 fin. — H, Trop., A result, consequence, sequel: ea (incommoda) non per naturam, sed per sequelas quasdam necessarias facta dicit, Gell. 6, 1, 9 : im- mortalttas non sequela naturae, sed mer- ces praemiumque virtutis est, Lact. 7, 5 med. :. morborum (mors), id. de Op. D. 4. sequens, entis, Part, and Pa., from sequor. Sequester, tris (orig. form, seques ter, tri, ante- and post-class., and in the poets ; v. in the follg.), m. [sequor] jurid. 1. 1., A depositary, trustee, into whose hands the thing contested was placed until the dispute was settled: "sequester dicitur, apud quern plures eandem rem, de qua controversia est, deposuerunt," Modest. Dig. 50, 16, 110 : vitulum hie apponite : ego servabo quasi sequestro detis : neutri reddibo, donicum res judicata erit haec, Plaut. Fragm. ap. Prise, p. 692 P. ; so, se- questro data, id. Merc. 4, 3, 36 ; cf., seques- tro ponere : " quod apud sequestrem de- positum erat, sequestro posilum per adver- bium dicebant," Gell. 20, 11, 5; so Plaut. Rud. 4, 3, 79 ; cf. also, nunc ut apud se- questrum vidulum posivimus, id. Fragm ap. Prise, p. 898 P. ; and, in later jurid. Lat., qs. as a neut. : in sequestro depone- re (aliquid), to put in sequestration, Paul. Dig. 16, 3, 6 ; Labeo ib. 33 : tu istunc ho- die non feres, nisi das sequestrum aut ar- bitrum, Quoius haec res arbitratu fiat, Plaut. Rud. 4, 3, 65 : jam sequestri place- bant, Petr. 14, 4 : cum sequestro recte agetur depositi sequestraria actione, Pom- pon. Dig. 16, 3, 12; cf., in sequestrum de- positi actio competit; si tamen cum se- questro convenit, ut, etc., Ulp. ib. 5. II. Transf.: A. In caees of bribery of judges, electors, etc., An agent or go- between, with whom the money promised was deposited (so always in Cicero) : aut sequestres aut interpretes corrumpendi judicii, Cic. Verr. 1, 12 fin. ; so coupled with interpres, id. ib. 2, 2, 44 ; Quint. 12, 8,4: corruptor et sequester, Cic. Plane. 16; so id. ib. 19,48: aliquo sequestre in indice corrumpendo uti, id. Cluent. fffin. , so id. ib. 26, 72 : adulter, impudiens, seques- ter, convicium est, non accusatio, id. Coel. 13. B. After the Aug. period, A mediator .- 1, Lit. : Menenius Agrippa, qui inter pa tres et plebem publicae gratiae sequeste» fuit, Sen. Cons, ad Helv. 12 : pacis, Sil. 6, 347 ; so Luc. 10, 472. In this sense, also, a fern, form, sequestra, ae > A mediatress: se au ubi nunc fidci pacisque sequestra Motor eras ? Stut. Th. 7, 542 ; so too, anus quae- dam stupri sequestra et adulterorum in- ternuucia, App. M. 9, p. 224 ; and, in appo- sition, bis scnos pepigere dies et pace se- questra Per silvas Teucri mixtique im- pune Latini Erravere jugis, ?. e. under the protection of the trace, Virg. A. 11, 133; so, pace sequestra, Stat. Th. 2, 425. * 2. T >' o p. : qui suam pudieitiam se- questrem perjurii fieri passi sunt, Val. Max. 9, 1, 7. sequestra* ne, v. sequester, no. II., B, 1. scqucstrarius. n. »m adj. [seques- ter, no. i.J Of or belonging to sequestra- tion : actio, ?'. e. in which the thing contest- ed in deposited in the hands of a third par- ty, Pompon. Dig. 16, 3, 12 ; UIp. ib. 4, 3, 9. sequcstratio, onis, /. [sequestro] A depositing in the hands of a third parly, a sequestration : Cod. Theod. 2, 28. * sequestrator; fi" s , m - I'd.] One that hiudi rs or impedes : nlficiorum famil- iarium (dolor), Symm. Ep. 8, 53. * sequcstratorium. ii. "• fid.] A depository, a place where any thing is laid up for safe-keeping : terra setninibus, Tert. Ues. Cam. 52 fin. sequestro, avi, atum, l.v. a. [seques- terj (late Lat) J. To give up for safe-keep- ing, to surrender : hominis tibi (sc. terrae) membra sequestro, Prud. Cath. 10, 133 ; so, corpora sepulturae, Tert. Res. Cam. 27 med. — H.Transf, Torcmove, separate from any thing: causam motus ab eo, quod movetur, Macr. Somn. Scip. 2, 14 ; so, se a rcrum publicarum actibus, id. ib. 1, 8 med. : omni ab infamia vir seques- trandus, Sid. Ep. 1, 11 :— sequestratum animal, separated, Veg. 2, 1, 5 : sequestrata verecundia, laid aside, Macr. S. 7, 11. sequior and scquius, v. secus. sequor, sBcutus (also written seqnu- tus), 3. v. dep. (act. collat. form, seqvo. ace. to Gell. 18, 9, 8 sq. ; and Prise, p. 799 P.) [sibilated from . Afterward, in the nexlplace, second- ly (so very rare) : animadvertendum pri- mum, quibus de causis constituent paces ; secundum, qua fide eas coluerint, Var. in Non. 149, 15 : Cn. Genucio, L. Aemilio Mamercino secundum consulibus, for the second time (syn. iterum), Liv. 7, 3, 3. — Far more freq., 2. Praep. c. ace. : a. In space, Fol- lowing after, i. e. after, behind (ante-class.) : Lte hac secundum vos me, Plaut. Stich. 3, 1, 45 : nos secundum ferre haec, after us, behind us, id. Mil. 4, 8, 39 : secundum ip- eam aram aurum abscondidi, id. Fragm. ap. Prise, p. 890 P.— Hence. (ji) Following an extension in space, i. e. By, along (so quite class.): quum leno secundum pari- etem transversus iret, Var. L. L. 7, 5, 96: quae (legiones) iter secundum mare su- perum faciunt, Cic. Att ]6, 8, 2: sex le- giones ad oppidum Gergoviam secundum tlumen Elaver duxit, Caes. B. G. 7, 34, 2 :— 1400 SB R A quid illuc est hoininum' secundum litus ? Plaut. Rud. 1, 2, 61 : hoc genus sepes fieri secundum vias publicas solent et secun- dum amnes, Var. R. R. 1, 14, 3 : secundum flumen, Caes. B. G. 2, 18 fin. ; cf., castra secundum mare haberet, id. B. C. 3, 65 fin. i vulnus accepit in capite secundum aurem, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 2 : cen- t, i avion secundum fontes nascitur, Plin. 25, 6, 31. b. In time or succession, Immedi- ately after, after, next to (60 likewise quite clas9.) : secundum vindemiam, ubi vites ablaqueantur, Cato R. It. 114 ; Plaut. Casin. prol. 28 ; cf., tua ratio est, ut secundum binos ludos mini respondere incipias : mea ut ante.primos ludos comperendi- nem, Cic. Verr. 1, 11 fin. ; so, comitia, id. Att. 3, 12, 1 : hunc diem, id. de Or. 1, 62, 264 : aequinoctium vernum, Plin. 19, 8, 42 : proelium, Liv. 8, 10, 9 Drak. : quieten), after going to sleep, while asleep, in a dream, Cic. de Div. 1, 24 ; 2, 61 ; Suet. Aug. 94 ; Petr. 104 : — secundum patrem tu es pater proximus, Plaut. Capt. 2, 1, 41 ;" cf., proxime et secundum deos homines ho- minibus maxime utiles esse possunt, Cic. Off. 2, 3, 11 : ille mihi secundum te et li- beros nostros ita est, ut sit paene par, id. Q_. Fr. 3, 1, 5 fin. : secundum te nihil est mihi amicius solitudine, id. Att. 12, 15, Liv. 36, 11 fin. i in actione secundum vocem vultus valet, Cic. de Or. 3, 59, 223 ; id. Or. 18 fin. : secundum ea quaero, servarisne, etc., id. Vatiri. 6, 15. C, Trop., Agreeably to, in accordance with, according to (so esp. freq. and quite class.) : tigna prona et fastigata, ut se- cundum naturam fluminis procumberent, Caes. B. G. 4, 17, 4 ; cf., secundum natu- ram vivere, Cic. Fin. 5, 9, 26 ; and, facil- ius esse secundum naturam quam con- tra earn vivere, Quint. 12, 11, 13: collau- davi secundum facta et virtutes tuas, Ter. Eun. 5, 9, 60 : duumviros secundum le- gem facio, Liv. 1, 26, 5 ; so, legem, Quint. 5, 13, 7 ; 12, 7, 9 : rationem, id. 11, 3, 54, et saep. — B. Pregn., According to the will of, in favor of, to the advantage of: nun- ciat populo, pontifices secundum se de- crevisse . . . multa secundum causam nos- tram disputavit, Cic. Att. 4, 2, 3 sq. ; id. Verr. 2, 2, 17 : secundum earn ( partem ) litem judices dare, Liv. 23, 4, 3 : rei, quae undique secundum nos sit, Quint. 3, 8, 34 : post principia belli secundum Flavianos, Tac. H. 3, 7. B. secundo, pure adv. : J, Second- ly : equidem primum, ut honore dignus essem, maxime semper laboravi, secun- do, ut existimarer, tertium mihi fuit illud quod, etc., Cic. Plane. 20 fin. ; bo, primo . . .secundo, Phaedr. 4, 11, 16 sq. (ace. to Chads, p. 195 P., also used by Cato). — * 2. For the second time: Pontica legio quum fossam circumire secundo conata esset, Auct. B. Alex. 40, 2.-3. Twice: lavit ad diem septimo aestate vel sexto, hieme se- cundo vel tertio, Treb. Gall. 17. *C. secunde, Favorably, fortunately : quod haec res tam secunde processit, Ca- to in Gell. 7, 3, 14. sequiitlO? sequutor, etc., v. sec. Ser, oris, v. Seres. SCra^ ae, /. [2. sero] A bar for fasten- ing doors (not fixed to the door, but put on and taken off) : "sera, uox^os 3-i'paS," Gloss, (mostly poet. ; not in Cic.) : qua (sera) remota fores panduntur, Var. L. L. 7, 6, 102 : jam contigerat portam, Sa- turnia cujus Dempserat oppositas insidi- osa seras, Ov. F. 1, 266 : sera sua sponte delapsa cecidit, remissaeque subito fores admiserunt intrantem. Petr. 16, 2 : sens transversis ita clathrare (vacerras), ne, etc., Col. 9, 1, 4. So, too, in the sing. : Plaut. Pers. 4, 4, 23 ; Tib. 1, 2, 6 ; 1, 8, 76 ; Prop. 4, 5, 48; Ov. M. 14, 710; id. Am. 1, 6, 24 ; 2, 1, 28 ; Juv. 6, 347 ; in the plur. : Ov. M. 8, 630 ; id. A. A. 2, 636. Serapeum* '. v - Serapis, no. II., A. tt Seraphim, plur.= D'SHty , The Seraphim, a higher order of angels among the Hebrews, Prud. Cath. 4, 5; cf. Isid. Orig. 7, 5, 24 sq. I serapias, idis, / = aeptima<, A plant, also called orchis, Plin. 26, 10, 62. Called also serapion, ii, n., App. Herb. 15. b Bi H IS SerapicnS; a, una, v. Serapis, no. II., B. Serapio or -on* on < s > »"■. Zepaniwv, Proper name of an Egyptian, Caes. B. C. 3, 109; of a geographer of Antioch, Cic. Att. 2, 4, 1 ; 2, 6, 1 ; in Rome, perh. only as a name for slaves ; thus, of a servant of Atticus, id. ib. 10, 17, 1 ; a nickname of P. Cornel. ScipioNasica, consul 616 A.U.C., "Liv. Epit.55; Plin. 7, 12,10; Val. Max. 9, 14, 3 ;" Cic. Att. 6, 1, 17. Serapis (a short, Prud. adv. Symm. 2,531; Mart. Cap. 2, 43; Paul. Nol. Carm. 26, 100), is and Idis, m., XdpumS, A chief divinity of the Egyptians, subsequently worshiped also in Greece and Rome, " Var. L. L. 5, 10, 17 ; id. ap. Aug. Civ. D. 18, 5; Macr. S. 1, 20 fin.;" Cic. de Div. 2. 59, 123 ; id. N. D. 3, 19 ; id. Verr. 2, 2, 66 , Var. in Chads, p. 69 P. ; Plin. 37, 5, 19 ; Tac. H. 4, 81 ; 84 ; Suet. Vesp. 7 ; Spart Sev. 17; Mart. 9, 30 ; Inscr. Orell. no. 931 ; 950; 987; 1887 sq.— H. Derivv.: A. Se- rapeum? i, n -t A temple of Serapis, the most celebrated in Alexandria, Terr. Apol. 18 fin. ; Spect. 8 fin. ; Lampr. Alex. Sev. 27 ; Amm. 22, 16 ; cf. also Tac. H. 4, 84.— B. SerapiCUS, a. um, adj., Of or be- longing to Serapis, Serapian ; transf, i. q. splendid, sumptuous : coenae, Tert. Apol. 39 med. Serena tor» oris, m. [sereno] He that makes fair weather, the clearer-up, an epi- thet of Jupiter, App. de Mundo, p. 75 ; Inscr. Gud. p. 3, no. 8 ; 9 ; p. 4, no. 1 sq. ; cf. serenus. (serene» adv., v. serenus, ad fin.) SCrenifer» era, erum, adj. [serenus- fero] Bringing fair weather, clearing up (late Lat.) : aquilo, Avien. Arat.988 ; Prog- nost. 414. X serenificus? a, um, adj. [serenU9- facioj Cleared up, clear, serene: coelo, Inscr. Orell. no. 855 (of the time of the Emperor Antoninus Pius). serenitas, atis, /. [ serenus ] Clear- ness, serenity : I, L i t., of the weather, Clear, fair, or serene weather : quum sit turn serenitas, turn perturbatio coeli. *Cic. de Div. 2, 45, 94 ; so, diei solisque, Auct. B. Hisp. 29, 4 : auctumni, Plin. 18, 35, 80. — Absol. : tranquilla serenitas (opp. foeda tempestas), Liv. 2, 62, 2; so Plin. 18, 35, 87; 10, 67, 86; and in the plur., (vinea) imbribus magis quam serenitatibus of- fenditur, Col. 3, Ifin. — H, Trop., Fair- ness, serenity of fortune, of disposition, etc. (rare; perh. not ante-Aug.) : praesentis fortunae, Liv. 42, 62, 4 : minor es, quam ut serenitatem meam obducas, Sen. de Ira, 3, 25 fin. — Serenitas, as A title of the Roman emperors, i. q. Serene Highness, Veg. Mil. 3 epil. ; Inscr. Grut. 286, 2. SCrenO, avi, atum, 1. v. a. [ id. ] To make clear, fair, or serene, to clear up (a poet word.): J, Lit. : vultu, quo coelum tempestatesque serenat (Juppiter), Virg. A. 1, 255 ; so, axem, Sil. 12, 637 : Olym- pum, id. 12, 665 : glauca terga aquae, Claud, de Apono, 36 : domum largo igne, to light up, Stat. Ach. 1, 120. — Absol. : luce sere- nanti, in bright, clear daylight,* Cic. poet, de Div. 1,11, 18. — H. Trop.: spemfronte serenat, Virg. A. 4, 477 ; for which, tristia fronte. Sil. 11, 368 ; cf., nubila animi, Plin. 2, 6, 4. serenUS> a > um > <"V- Clear, fair, bright, serene ( quite class. ; esp. freq. in the poets) : [. Lit.: quum tonuit laevum bene tempestate serena, Enn. Ann. 2, 5 (in Cic. de Div. 2, 39, 82) ; so, coelo sere- no, Lucr. 4, 213 ; 6, 247 ; Cic. Fam. 16, 9, 2 ; Virg. G. 1, 260 ; 487 ; id. Aen. 3, 518 ; Hor. Epod. 15, 1 ; id. Sat. 2, 4, 5 ; Ov. M. 1 , 168 ; 2, 321, et saep. ; cf., de parte coeli, Lucr. 6, 99 : in regione coeli, Virg. A. 8, 528 ; and in the Comp. : coelo perfrnitur sereniore, Mart. 4, 64 ; cf., also, o nimium coelo et pelago conh'se sereno, Virg. A. 5, 870 : postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit, Liv. 1, 16, 2: so, luce, Virg. A. 5, 104 ; and, lumen (solis), Lucr. 2, 149 : nox, id. 1, 143 ; Cic. Rep. 1, 15 ; Virg. G. 1, 426 : species mundi, Lucr. 4, 138: aer, Plin. 17, 24, 37, § 222: ver, Virg. G. 1, 340 : aestas, id. Aen. 6, 707 : Stella, Ov. F. 6, 718, et saep. : color (opp. nubilus), bright, clear, Plin. 9, 35, 54 : aqua (coupled with Candida), Mart. 6, 42 : vox, Pers. 1, 19. — Transf, of a wind That clean- SEHG the sky, that brings fair weather : hie Fa- voniua serenu'st, istie nuster imbricus, * Plaut. Were. 5. 2, 35 ; hence, also, poet. : unde screnas Ventus agat nubea, Virg. G. 1, 461. 2. I" 'he neutr., aerenum, i, subst, A clear, bright, or serene sky, fair weather (so not in Cicero): ponito pocillum in sere- no noctu, during a fine night, Cato R. R. 156, 3 ; more freq., simply sereno : pri- verni sereno per diem totum ruhrum so- lem fuisse, Liv. 31, 12, 5 j so id. 37, 3, 3 ; Plin. 11, 24, 28 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3 ; Luc. 1, 530 ; ci'., liquido ac puro sereno, Suet. Aug. 95 ; and, nitido sereno, Sil. 5, 58 : quotidie seienum cum est, Var. R. R. 3, 10,. 4; Stat. S. 3, 1, 81. — In the plur. : coeli serena Concutiat sonitu, Lucr. 2, 1100 : soles et aperta serena, Virg. G. 1, 393; so, nostra, Val. Fl. 1, 332. II. Trop., Cheerful, glad, joyous, tran- quil, serene: aevum, Lucr. 2, 1094 Forbig. N. cr. ; so, horae (coupled with albus dies), Sil. 15, 53; and, rebus serenis ser- vare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546 : — vultus, Lucr. 3, 294; so Catull. 55, 8; Hor. Od. 1, 37, 26 ; Ov. Tr. 1, 5, 27 ; cf., frons tranquilla et serena, Cic. Tusc. 3, 15 ; and, Pectora, Ov. Tr. 1, 9, 40 ; 60, an- imus, id. ib. 1, 1, 39 : oculi, Sil. 7, 461 : Augustus, Ov. Pont. 2, 2, 65 : laetitia, Just. 44, 2, 4 : imperium, Sil. 14, 80 : tempera- tus (sanguis) medium quoddam seienum efficit, Quint. 11, 3, 78 ; et'., tandem aliquid, pulsa curarum nube serenum Vidi, Ov. Pont. 2, 1, 5. — Serenus, An epithet of Ju- piter (whose brow was always serene), Inscr. Mur. 1978, 5 ; cf. Serenator ; hence, Martial calls Domitian, Jovem serenum, Mart. 5, 6, and 9, 25. — Sereniseimus, A title of the Roman emperors, Cod. Justin. 5, 4, 23. B. Serenus, Serena, as A proper name. So, Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimus Severus and Caracalla, au- thor of a poem, De Medicina, still extant; cf. Bahr's Lit. Gesch. § 97.— Serena, The wife of Stilicho,and mother-in-law of the Em- peror Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Sercnae Reginae). * Adv., serene, Clearly, brightly ; trop. in the Comp. : serenius videre, Aug. Trin. 8, 3._ Seres, um, m., Zfipei : I, A people of Eastern Asia, the mod. Chinese, celebra- ted for their silken fabrics, " Mel. 1, 2, 3 ; 3, 7, 1 ; Plin. 6, 17, 20; Amm. 23, 6, 67 sq. ;" Virg. G. 2, 121 ; Hor. Od. 3, 29, 27 ; 4, 15, 23 ; Ov. Am. 1, 14, 6 ; Luc. 1, 19 ; Juv. 6. 403, et al. Placed by Lucan at the sources of the Nile, and made neigh- bors of the Ethiopians, Luc. 10, 292 ; — gen. : Serum, Sen. Ep. 90 med. ; — ace. : Se- ras, Hor. Od. 1, 12, 56; Plin. H. N. 12 proocm,— In the sing. : Ser, Aus. Idyll. Mo- nos. de hist. 24 ; Sen. Here. Oet. 668.— H. Deriv., Sericus» a > um , aa J-< Of or be- longing to the Seres, Seric: regio, Amm. 23, 6: Oceanus, Plin. 6, 13, 15: hostis, Prop. 4, 3, 8 ; cf.. sagittae, Hor. Od. 1, 29, 9. Esp. freq. of Seric, i. e. silken stuffs, garments, etc. : ve6tis, Plin. 21, 3, 8 ; Tae. A. 2, 33 : toga, Quint. 12, 10, 47 : pulvilli, Hor. Epod. 8, 15 : tentoria, Flor. 2, 8, 9 : vexilla, id. 3, 11, 8 Duk. N. cr. : carpenta, with silken curtains, Prop. 4, 8, 23 : frena, Claud. Laud. Stil. 2, 350. So also absol., serica, orum, n., Seric garments, silks. Prop. 1, 14, 22 ; Mart. 9, 38 ; 11, 28 ; Claud, in Eutr. 2 ; and in the sing., sericum, i, Seric stuff, silk, Amm. 23, 6, 67 ; Sol. 50 ; cf. Isid. Orig. 19, 17, 6 ; id. ib. 27, 5. * 1. seresco, ere, v. inch. n. [serenus] To grow dry : vestes serescunt (opp. uves- cunt), Lucr. 1. 307. * 2. seresco, ere, v. inch. n. [serum] To turn to whey: lac frigore serescit, Plin. 11, 41, 96. SergfestuSj ', "»• A steersman among the followers of Aeneas; ace. to Virgil, the ancestor of the Scrgian family, Virg. A. 1, 510; 5,121; 184; 221, et saep. SerglUS, a. The name of a Roman gens. So, esp. L. Sergius Catilina, the fa- mous conspirator ; C. Sergius Orata, a no- torious voluptuary, Var. R. R. 3, 3, 10 ; Cic. Off. 3,16,67; id. de Or. 1, 39, 178 ; id. Fin. 2, 22, 70; Plin. 9, 54, 79, et saep. — Sergia tribue, A tribe consisting of Sabines, Mar- se ai si, and Peligni, Cic. Vatin. 15, 36 ; Lex ap. Frontin. Aquaed. 129 ; cf. Ascon. Cic. Corn. p. 81 ed. Orcll. — IJ. Hence, deriv., Sergianus, a, um, adj., Sergian : olea (named alter a Sergius), Cato R. R. 6, 1 ; Var. R. R. 1, 24, 1 ; Macr. S. 2, 16; for which, Sergia olea, Col. 5, 8, 4 ; Plin. 15, 5, 6^ Pall. Febr. 18, 4. seria, ae, /. A cylindrical earthen ves- sel for preserving liquids, fruit, salted pro- visions, etc., a large jar: Tcr. Ileuut. 3, 1, 51 ; so Cato It. R. 12 ; Var. R. R. 3, 2, 8 ; Col. 12, 52, 14 ; Plaut. Capt. 4, 4, 9 ; Liv. 24, 10, 8;_Ulp. Dig. 50, 16, 206. scncarius, «> «>n, adj. [sericus] of or belonging to silks: textor, Firm. Math. 8: negociator, Inscr. Orell. no. 1368; 4252; also absol., sehicarii, silk-dealers, Inscr. Fabr. p. 713, no. 346. *8eiicatUBi»>nm,flrf/ [id.] Clothed in Seric stuffs, dressed in silks, Suet. Calig. 52. C sencens, a, um [id.] Of Seric stuff, silken: vexilla, Flor. 3, 11.) senchatum, i. "• An aromatic plant, Plin. 12. 21, 45. scnco-blatta- ae, /. [sericus] A garment of purple silk, Cod. Justin. 11, 8, 10. SCI'ICUS, a, um, v. Seres, no. II. series, cm, e, /. [2. sero] A row, suc- cession, series ; a chain of things fastened or holding together : J, In gen.: A. Lit. (so mostly post-class.; not in Cic.) : series vinculorum, Curt. 3, 1 med. ; cf., ferreae laminae serle inter se eonnexae, id. 4, 9 ; and id. 7, 3 fin. So, structurae dentium, Plin. 7, 16, 15 : sparsa ramorum, id. 11, 37, 69: longe porrecta viarum, Stat. S. 3, 3, 102 : juvenura (in dancing), Tib. 1, 3, 63 : omnis nepotum A Belo series, Sil. 1, 88 : custodiarum, Suet. Calig. 27. B. Trop. (so quite class., but for the most part only in the sing.) : (a) c. gen. : continuatio seriesque rerum, Cic. N. D. 1, 4 fin. : fatum est ordo seriesque causa- rum, id. de Div. 1, 55, 125 ; cf., fatum est sempiterua quaedam series rerum et ca- tena, etc., Gell. 6, 2 : rerum sententiarum- que, Cic. Leg. 1, 19 fin. : in complexu lo- quendi serieque, Quint. 1, 5, 3 : disputati- onum, Cic. de Or. 2, 16, 68 : innumerabi- li8 annorum, Hor. Od. 3, 30, 5; cf., tem- poris, Ov. Tr. 4, 10, 54 : fati, id. Met. 15, 152 : immensa laborum, id. Her. 9, 5 : ma- lorum, id. Met. 4, 564, et saep. — In the plur. : simulantes fictas litium series, Veil. 2, 118; so, litium, Suet Vesp. 10. — (/4) Absol.: Quint. 5, 1.4, 32: cetera series de- inde sequitur, majora nectens, ut haec : Si homo est, animal est, etc., Cic. Acad. 2, 7, 21 : quae bene composita erunt, me- moriam serie sua ducent, Quint. 11, 2, 39; cf. so of the connection of words : tantum series juncturaque pollet, Hor. A. P. 242. II* In partic., An unbroken line of descent, lineage (poet, and in post-Aug. prose) : ab Jove tertius A jax. Nee tamen haec series in causa prosit, Ov. M. 13, 29 : digne vir hac serie, id. Pont. 3, 2, 109 : serie fulcite genus, Prop. 4, 11, 69 ; Val. Max. 2, 7, 5. serietas- atis, /. [serius] Gravity, se- riousness (late Lat), Aus. Parent. 2, 6; Sid. Carm. 23, 439. * serilia, iu m, n. [2. sero] Ropes, cord- age : spartea, Pac. in Fest. p. 262. SCriO, adv., v. serius, ad fin. SCridla- ac, f. dim. [serin] A small jar, Pers. 4, 29 ; Pali. Mart. 10, 9. Seriphus or - s. i, /•, £r/>T0°s : I. A smalt rocky island in the Aegean Sea, reck- oned among the Cyclades, now Serfo or Serfanto, Mel. 2, 7,11; Plin. 4, 12, 22; Cic. N. D. 1, 31, 88; Tac. A. 4, 21; Ov. M. 5, 242 ; 251 ; 7. 464 ; Juv. 6, 564 ; 10, 170, et saep. — IL Deriv.. Serlphius, a, um, adj., Seriphian : absinthium, Plin. 27, 7, 29 ; 32, 9, 21.— Subst., Seriphius, ii, m., A Seriphian, Cic. de Sen. 3, 8. seris, Idis, /. = oipi;, A kind of en- dive, Plin. 20, 8, 32 ; Var. R. R. 3, 10, 5 (in Col. 8, 14, 2, written as Greek). scrisapia. ac/. [serus sapio] The name of a dish invented by Petronius, perh. with allusion to the proverb, sero sapiunt (v. sapio), Petr. 56, 8. seritas, atis, /. [serus] Late arrival, slowness, tardiness (late Latin): epistola- rum, Symm. Ep. 3, 28. SB EM SCriUB, "i um , adj. Grave, earnest, se- rious, opp. to sportive, jocular (quite clas- sical, but regularly only of things ; where- as severus, perh. of kindr. origin, is used both of persons and things, v. h. v.) : res jocosae, Cic. Oil'. 1, 37, 134 ; so. scrmo, opp. jocus, Auct. Her. 3, 14, 25 ; cf. also in tin' follg, : graves «erineque res, Cic. Off. 1, 39, 103. So, res, Plaut. Pocn. 2, 51 ; Ter. Eun. 3, 3, 7 ; Liv. 23, 7 fin. ; 26, 17, 12, et al. : verba, Tib. 3, 6, 52; cf. Hor. A. P. 107 : quaeationcs, Suet. Calig. 32 : carral- na, Plin. Pan. 54, 2: curnc, id. ib. &2fin.: Sartes dicrum, id. ib. 49 Jin. J tempus, id. Ip, 4, 25, 3, et s:h 1 1. ; opinor hercle hodie quod ego dixi per jocum, Id eventurura esse et severum et serium, Plaut. Pocn. 5, 3, 51: si aliquid serium, etc., Quint. 6, 3, 16 : ncc quicquam grave ac serium, Tac. A. 3, 50 Jin. So in the neutr. subst, seriura, i, and more freq. serin, orum, Earnestness, seriousness ; serious matters or discourse ; often opp. to jocua : si quid per jocum Dixi, nolito in serium con- vortere, Plant. Poen. 5, 5, 42: nihil nd serium, Tac. A. 6, 14: — quicum joca, serin, ut dicitur, Cic. Fin. 2. 26, 85 : joca atque scria cum humillimis agere, Soil. J. 96, 2 ; cf., cum his scria ac jocos cele- brare, Liv. 1, 4, fin. : per scria per jocos, Tac. A. 2, 13: sed tnmen nmoto quae- ramus seria ludo, Hor. S. 1, 1, 27 ; so id. ib. 2, 2, 125; id. A. P. 226; Ov. F. 5, 341, et al. ; cf., mnla, Hor. A. P. 451 ; and, mea ( a, ptum, 3. ("SERpsiT antiqui pro serpserit usi aunt," Fest. p. 151 and 266) v. n. [sibilated from cprrw, as repo from the same by transposition) To creep, crawl (freq. and quite class.): J, Lit. (only of animals; while repo is also used of persons who creep or go slowly ; v. repo, no. I.) : eerpere anguiculos, nare luiariculas, evolare menilaa, etc., Cic. Fin. 5, 15, 42 ; cf., alia animalia gradiendo, alia aerpendo ad paetum accedunt, id. N. D. 2, 47, 122; and, serpentee quasdam (bestias), quasdam esse gradientea, id. Tusc. 5, 13, 38. So, anguis per 1mm Ov. M. 15, 689; cf., vipera ima humo, id. Pont. 3, 3, 102 : draco in platanum, id. Met. 12, 13 : scrpula, Mesaala p. Fest. p. 152: serpentia eecla ferarum, i.e. the serpents, Lucr.6, 767. —In late Lat. once pass. : cum terra nullo serpatur anguo, was crawled over, Sol. 32. B. Transf., of things that move slow- ly or imperceptibly (mostly poet.): sol Berpens, Lucr. 5, 691 : an te, Cydne, ca- nam, tacitis quia leniter undis placidus per vada eerpis, crecpest, windest along, Tib. 1, 7. 14 ; eo, Numicius in freta vici- na, Ov. M. 14, 598 ; and, Ister in mare, id. Trist. 3, 10, 30 : exsistit aacer ignis et urit corpore serpens, slowly spreading, Lucr. 6, 661 ; so, flamma per contiuun, Liv. 30, 6, 5: aestus aetheris, Lucr. 5, 524 ; 6, 1119 (coupled with repere) : fallacem patriae serpere dixit equum ( Trojanum ), was creeping along, Prop. 3, 13, 64 : vitis ser- pens multiplici lapsu et erratico, Cic. de Sen. 15, 52 ; cf., lithospermos (herba) ja- cet atque serpit humi, Plin. 27, 11, 74 ; so, chamaeleon, id. 22, 18, 21 ; cf., liber per colla, Ov. M. 9, 389 : caules per terram, Plin. 21, 16, 59 : rami in terram, id. 27, 9, 58 : radices inter ee, id. 17, 20, 33 : si ul- cus latins atque altius aerpit, gradually spread*, Cels. 6, 18, 2 med. ; so, dira conta- gia per vulgua, Virg. G. 3, 469 : cancer, carcinoma, Ov. M. 2, 826 ; Plin. 29, 2, 10 : ntra lues in vultus, Mart. 1, 79, et nl. : — per membra senectus, Lucr. 1, 415 ; eo, quies, somnus, Virg. A. 2, 269 ; Plin. 7, 24, iifin. II. Trop., To creep, crawl; to extend gradually or imperceptibly ; to spread abroad, increase, prevail (a favorite trope of Cic.) : neque enim serpit, sed volat in optimum statum res publica, Cic. Rep. 2, 18 : serpere occulte coepisti nihil dum aliis suspicantibus, id. de Or. 2, 50, 203 : (hoc malum) obscure serpens mullns jam provincias occupavit, id. Cat. 4, 3 fin. ; so, malum longius, id. Rab. Post. 6 fin. ; id. Phil. 1, 2, 5 ; id. Att. 1, 13, 3 ; id. de Or. 3, 24, 94 : serpit deinde res, id. Lael. 12, 41 ; cf., ne latius serperet res, Liv. 28, lofni. ; so, latius, id. 40, 19/n. ; cf. Plin. Ep. 5, 4, 3 : serpit neacio quo modo per omnium vitas amicitia, Cic. Lael. 23, 87 : quam facile serpat injuria et peccandi consue- tudo, id. Verr. 2, 2, 22 ; cf. id. de Div. in Caecil. 21, 68 : serpit hie rumor, id. Mur. 21 fin. ; so, fama per coloniam, Plin. Ep. 9,33,5: murmura plebis, Stat. Th.l. 168: cura altius, Plin. 14, 11, 13 : bellum latius in proximos, Flor. 2, 2, 15 ; 2, 9 fin. — Of a low, groveling poetic style : (poeta) Ser- pit humi tutus, crawls along the earth, Hor. A. P. 28 (cf.. sermones repentes per humum, id. Ep. 2, 1, 251). — Hence Berpens, entis,/. (sc. bestia); less freq. and mostly only poet., to. (sc. draco), A i S E R U, creeping thing, a creeper, crawl- er : /^ kut' Hox*)vi >• e - A snake, serpent: Cic. VHtin. 2 : quacdam serpentes ortao extra aquam, etc., id. N. D. 2, 48, 124 ; so in the fern.: Lucr. 4, 58; 610; Ov. M. 1, 447; 451 ; 2, 271; 651 ; id. Am. 2, 13, 13; Hor. Od. 1, 37, 26; Luc. 9, 397; Ncp. Harm. 10, 4, et nl. ; masc. : Lucr. 5, 34 ; Virg. A. 2, 214 ; 5, 273 ; 1 1, 753 ; Ov. M. 3, 38 ; 325 ; 4, 571 • Hor. S. 1, 3, 27, et al. ; cf. Quint. 2, 4, 19. In apposition with dra- co, Suet. Tib. 72.-2. Tranaf, The Ser- pent, aa a constellation : a. Between the Great and the Littlo Bear, i. q. anguis and draco. Ov. M. 2, 173 ; Hyg. Astr. 3, L— fc. In the hand of Ophiuchus (Anguitenens, Anguil'er), i. q. anguis, Vitr. 9, 6 ; Hyg. Astr. 2, 14 ; 3, 13.— B. A creeping insect on the human body, A creeper, a louse, Plin. 7, 51, 52; App. Flor. p. 354. * serpula, ae,/. [serpoj A little snahe or serpent : Fest. p. 152. SCrpullum- >, ". serpyllum, ad init. " scrpylhfcr, era, erum, adj. [scr- pylluiu -I'eroJ Thyme -hearing : catinac, Sid. Ep. 8, 11 in corm. serpyllum (also written serpillum) Var. L. L. 5, 21, 30 ; and In MSS. of Cato II. R. also serp/dl. ; v. the letter U), i, n. [sibilated from 'ip-nvWov ] Thyme, wild thyme, Thymus serpyllum, L. : Cato R. R. 73 ; Var. It. R. 1. 35, 2 ; Col. 11, 3, 39 ; Plin. 20, 22, 29 ; Pall. Mart. 9, 17 ; Virg. E. 2, 11; id. Georg. 4, 31, et al. serra, ae, / [perh. from apc-ro, seg- ra, from secoj I, A saw, "Ov. M. 8, 246 ; Sen. Ep. 90 ; Plin. 7, 56, 57 ; Hyg. Fab. 274 ; Lucr. 2. 410 ; Cic. Tuac. 5, 40 ; Var. in Non. 223, 19 ; Vitr. 2, 7 ; Virg. G. 1, 143," etsaep. — Proverb. : serramducere cum aliquo de aliqua re, to quarrel with one about something, Var. R. R. 3, 6, 1. So too, quamdiu per hanc lineam serram re- ciprocabimus ? Tert. Cor. mil. 3. — II, Tranaf. : £. A hind of sawfish, Plin. 9, 2, 1 ; 32, 11, 53. — B. A serrated order of battle: " serra proeliari dicitur, cum Resi- due acceditur recediturque neque ullo consistitur tempore. Cato de re militari : Sive opus est cuneo, aut globo, aut forcipe aut turribus aut serra vti adoriare," Fest. p. 264 and 151 ; cf. Gell. 10, 9, and Veg. Mil. 3, 19 fin. — (J. A thrashing-wain, with serrated wheela, Hier. in Amos. 1 ; Vulg. Jeeai. 28, 27. — J), serra, in relig. lang., The name of the Tiber, ace. to Serv. Virg. A. 8, 63. * serrabiliSi e, adj. [serra] That may be sawn, Plin. 16, 43, 83, § 227. serraculum. >, »• A steering-oar, rudder: "ltnSa^tov, clavus navis," Gloss. Philox, Uli* Dig. 9, 2, 29 dub. (Others, servaculum, which is no less doubtful.) SCrraffO, mis, / [aerra] Saw-dust, Coel. Aur. Acut. 1, 14 ; id. Tard. 4, 8 med. Scrranus (also written Saranus. e. g. sex. atilivs M. F. SARANvs, Inscr. Orell. no. 3110 ; hence not to be derived from 1. sero, but from Saranum, an Umbrian city), i, m. Surname (agnomen) of C. Atilius Itegulus, who was summoned from the plough to the consulship ; and, after him, of other Atiliane, " Cic. Sest. 33, 72 ; id. Rose. Am. 18; Plin. 18, 3, 4 ; Val. Max. 4, 4, 5;" Virg. A. 6, 845; Claud, in Ruf. 1, 202 ; id. IV. Cons. Hon. 414. Of other Atilii, Cic. Seat. 33, 72 ; id. Plane. 5, 12 ; id. Q. Fr. 3, 8, 5, et al. Seriatim» ad"- [serra] In the manner of a saw: Vitr. 6, 11: scissa folia, App. Herb. 2. sewratorius, a, urn, adj. [serro] Saw-shaped, serrate, (*al. Of or belonging to sawing, sawing) : in modum serrato- riae machinae connecti, Amm. 23, 4. serratula, ae, /. The Italian name, for betony. Plin. 25, 8, 46. * serratura, ae,/. [serro] A sawing, a sawing up: arboris, Pallad. Febr. 17, 2. serratus. a, um, adj. [serra] Saw- shaped, serrated (a post-Aug. word) : den- tes, Plin. 11, 37, 61 : folia herbae, id. 25, 8, 46 ; cf., ambitus (foliorum), id. 25, 6, 30 : spinae, id. 9, 59. 85 : compages (ossium capitis), id. 1 1, 37, 48 : morsus (anseri3), Petr. 136, 4 : numi, notched on the edge, Tac. G. 5 fin. ; cf. Eckh. Doctr. Num. 5, p. 94 sq. serro, * ra < "• <*■ [id.] To saw, to saw se an vp, saw in pieces (late Lat.) : pali serran- tur, Veg. Mil. 2, 25 ; Hier. in Jesni. 15, 57, 1 . scrnila, ae,/. dim. [id. J A small saw, Cic. Clu. 64, 180 ; Var. R. R. 1, 50, 2 ; Cels. 7, 33 ; Col. Arb. 6, 4 ; Pall. 1, 43, 2. 1. scrta. orum and ne, v. 2. aero, no. I., li. 2. scrta Campanica, « simply scrta, ae, f. A plant, called also menlo- tos, Cato R.'lt. 107; 113. Also called, sep- tula Campana, Plin. 21, 9, 29. * SCrtatus, ". UI ". adj. [I. scrta ; v. 2. sero, no. I., B 1 Wreathed, garlanded : ca- put regali majestntc, Mart. Cap. 5 init. 1 SClt»r. A word of unknown aignif., in Feat. p. 262 [2. aero], Sertorius, i>, IB., Q. : I. A ecnrral of Marias, who maintained himself for a long while in Spain against the partisans of Sylla, but was Jinally assassinated by I'er- perna, " Liv. Epit. 90 ; Veil. 2, 25, 3 ; Flor. 3,22; Luc. 2, 549;" Cic. Brut. 48; id. Mur. 15, 32, et al,— II, Deriv., Scrtorianus. a, um, adj.. Of or belonging to Sirtorius, Sertorian: bellum, Cic. Phil. 11, 8, 18: Flor. 3, 22: arma, Sen. Ep. 91 Jin. : mill* tcs, Cic. Verr. 2, 5, 28 ; 56 ; 58 : duces, id. de imp. Pomp. 8, 21 : tempora, id. Agr. 2, 30, 83. sertula Campana. v. 2. scrta. SCl'tum, i. v. 2. sero, 710. I., B. scrtus. ", um, Pari, of 2. sero. serum. ', "• (collnt. form, skru, ncc. to Chnris. p. 23 P.) [prob. sibilated from opi'is] I, The watery part of curdled miile, whey, Plin. 11,41, 96 ; 28, 9, 33 ; Col. 7, 12, 10; Virg. G. 3, 405; Tib. 2, 3, 16; Ov. F. 4,770.-11. Tranaf., like 6p6s, of The watery parts, serum, of other things: of resin, Plin. 16, 12, 23 ; of the virile semen, Carol!. 80, 8. SCrus. a, um. adj. Late (freq. and quite class.): ncscia quid vesper serns vebat (the title of a work by Varro), Var. in Gell. 1, 22, 4 ; and 13, 11, 1 ; so, sero a vespere, Ov. M. 4, 415: sern nocte, Prop. 1, 3, 10; Val. Fl. 7, 400: crepuscula, Ov. M. 1, 219: lux, id. ib. 15, 651: dies, Tac. H. 3, 82 ; cf. below, no. B : hiems, Liv. 32. 28, 6: anni, i. e. ripe years, age, Ov. M. 6, 29 ; 9, 435 ; id. Fast. 5, 63 ; cf, aetns, id. A. A. 1, 65, et saep. ; Plant. A11I. 4, 1, 4 : gratulatio, Cic. Fam. 2, 7, 1 : portenta deum Tarda et sera nimis, irl. poet. Div. 2, 30, 64 : nepotes, Ov. M. 6, 138 ; so, pos- teritas, id. Pont. 1, 4, 24 : eruditio, quam Gracci d^iuaBiav appellant, Gell. 11, 7, 3 ; cf. poet., of persons, with a follg. gen. : o seri studiorum I ye late-learned, diliunOcis, Hor. S. 1, 10, 21 ; v. below, no. b, a : ul- mus, late-growing, (*but see Heync, ad loc), Virg. G. 4, 144 ; so, ficus, Col. 5, 10, 10 ; cf., serotinus ; and v. in the follg., un- der Sup. — Comp. : serior mors (opp. ma- turior), Cels. 2, 6 med. ; so, senectus. Mart. 5, 6: serius bellum, Liv. 2, 3: eerior pu- tatio, Col. 4, 23, 1. — Sup. : succeseores quam serissimi, Veil. 2, 131 fin. : serissi- ma omnium (pirorum) Amerina. etc., rip ening the latest, Plin. 15, 15, 16 ; cf. above. — b. Poet. : ( n ) serus, for the adv. sero, of one who does any thing late : serus in coelum redeas, Hor. Od. 1, 2, 45 : serus Graecis admovit acumina chartis, id. Ep. 2, 1, 161 : jusserit ad se Maecenas serum sub luminn prima venire Convivam, late in the day, id. Sat. 2, 7, 33 : (me) Arguit incepto serum accessisse labori. Ov. M. 13, 297 : scros pedes assumere, id. ib. 15, 384 : Cantaher sera domitue catena. Hor. Od. 3, 8, 22, et saep.— With a follg. gen. : seri studiorum ! Hor. S. 1, 10, 21 ; v. above; so. belli serus, Sil. 3, 255. — And with a follg. object-clause : cur serus ver- sare boves et plaustra Rootes? Prop. 3, 5, 35. — * (/3) sera, adverbially : nee sera co- mantem Narcissum tacuissem, Virg. G. 4, 122. — *(y) serum, likewise adverbially. Late in the night: (noctua) sedens serum canit, Virg. A. 12, 864 Ileyne N. cr. ; cf. the follg. B. After the Aug. period (esp. in the historians), subst., serum, i, n., Late time, late hour (of the day or night) : se- rum erat diei, Liv. 7, 8, 5; 60 id. 26, 3 : jamque sero diei subducit ex acie legio- nem, Tac. A. 2, 21 fin. : extrahebatur in quam maxime serum diei certamen, Liv. 10, 28, 2 Drak. If. cr. : — in serum nocris 1403 SEKV convivium productum, id. 33, 48. — A fa- sol., in Suetoii., of a late hour of the day : in serum dimicatione protracta, Suet. Aug. 17 ; so id. Ner. 22 ; and, in serum usque patente cubiculo, id. Oth. 11. II, Pregn., Too late (likewise quite class.) : ut magis exoptatae Kalendae Ja- nuariae quain serae esse videantur, Cic. Phil. 5, 1: neque rectae voluntati serum. est tempus ullum, etc., Quint. 12, 1, 31 ; so, tempus cavendi, Sen. Thyest. 487 : hel- ium, Sail. Fragm. ap. Philarg. Virg. G. 4, 144 : Antiates serum. auxilium post proe- lium venerant, Li v. 3, 5 Jin. ; so id. 31, 24 : improbum consilium serum, ut debuit, fuit: et jam profectus Virginius erat, etc., Liv. 3, 46 fin. : redit Alcidae jam sera cu- pido, Val. Fl. 4, 247: seras conditiones pa- ds tentare, Suet. Aug. 17 : quum tandem ex somno surrexiseent, id quod serum erat, aliquot horas remis in naves collo- candis absumpserunt, which was too late, Liv. 33, 48, 8 ; so, hoc serum est, Mart. 8, 44 ; and with a subject-clause : dum de- liberamus, quando incipiendum sit, inci- pere jam serum est, Quint. 12, 6, 3 ; so, serum est, advocare iis rebus affectum, etc., id. 4, 2, 115. — b. Poet, for the ad- verb (cf. above, no. I., b, u) : turn decuit metuisse tuis : nunc sera querelis Haud justis assurgis, Virg. A. 10, 94 : ad pos- sessa venis praeceptaque gaudia serus, Ov. Her. 17, 107: Herculeas jam serus opes spretique vocabis Arma viri, Val. Fl. 3, 713 ; cf., sera ope vincere fata Niti- tur, Ov. M. 2, 617 ; so, auxilia ciere, Val. Fl. 3. 5G2.— Hence, Adv., sero: A. (ace. to no. I.) Late, viz. : X, Late, at a late hour of the day or night (so very rarely, but quite class.) : eo die Lentulus venit sero, Cic. Att. 7, 21 ; cf. below, no. B : domum sero redire, id. Fam. 7, 22. — Far more freq., 2. Late, at a late period of time, in gen. : res rustica sic est : si unam rem sero feceris omnia opera sero facies, Cato R. R 5, 7 ; Cic. Brut 10 ; Quint. 6, 3, 103 : doctores artis sero repertos, id. 2, 17, 7 ; id. 2, 5, 3. — Comp. : modo surgis Eoo Temperius coe- lo. modo serius incidis undis, Ov. M. 4, 198; Liv. 31, 11, 10: Quint. 2, 1, 1; Cic. Or. 56 : serius egressus vestigia vidit in alto Pulvere, id. ib. 4, 105 : ipse salutabo decima vel serius hora, Mart. 1, 109 : om- nium Versatur urna serius ocius Sors ex- itura, later or earlier (or as we say, in- verting the order, sooner or later), Hoi - . Od. 2, 3, 26 ; for which also, serius aut citius sedem properamus ad unam, Ov. M. 10, 33. — Sup. : ut quam serissime ejus profectio cognosceretur, Caes. B. C. 3, 75, 2 ; to, legi pira Tarentina, Plin. 15, 17, 18. B. (ace. to no. II.) Too late (very freq. and quite class.) : abi stultus, sero post tempus venis, Plaut. Capt. 4, 2, 90; cf., idem, quando illaec oecasio periit, post sero cupit, id. Aul. 2, 2, 71 ; so id. Amph. 2, 2, 34 ; id. Men. 5, 6, 31 ; id. Pers. 5, 1, 16 (opp. temperi) ; id. Trin. 2, 4, 14 ; 167 ; 4, 2, 147 j Ter. Heaut 2, 3, 103 ; id. Ad. 2, 4, 8 : (Scipio) factus est consul bis : primum ante tempus; iterum sibi suo tempore, rei publicae paene sero, Cic. Lael. 3, 11 ; id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9 : sero resistimus ei, quern per annos decern aluimus contra nos, id. Att. 7, 5 Jin. ; id. Verr. 2, 5, 63 fin., et saep. — Hence, in a double 9ense, allud- ing to the signif. no. A, 1 : cum interrogaret (accusator), quo tempore Clodius occisus esset? reepondit (Milo), Sero, Quint. 6, 3, 49. And proverb. : sero sapiunt Phryges, are wise too late, are troubled with after- wit ; v. sapio. — Comp., in the same sense : possumus audire aliquid, an serius veni- mus? Cic. Rep. 1, 13; cf., ad quae (mys- teria) biduo serius veneram, id. de Or. 3, 20, 75 : erit verendum mihi, ne non hoc potius omnes boni serius a me, quam quisquam crudelius factum esse dicat, id. Cat. 1, 2, 5 : serius a terra provectae na- ves, Caes. B. C. 3, 8, 2. serva. ae. v. servus. servabilis, e, adj. [servo] * I. That can be kept or preserved, preservable : uva sine ullis vasis, Plin. 14, 3, 4, § 40. — *H, That can he saved or rescued : caput nulli, Ov. Tr. 4. 5. 21. servaculum- '. v - serraculum. *SCrvatio, oais f. [servo] An ob- 1404 'SE RV servance : mea perpetua servatio, Pseudo- Plin. Ep. 10, 121. servator* ° r is, m. [id.] I. One who gives attention to any thing, a watcher, observer: Olympi, Luc. 8, 171 : cruentus Bebrycii nemoris, watcher, prowler, Stat. Th. 3, 352.— II. Pregn., A preserver, de- liverer, savior (the prevailing signif. of the word; quite classical): Ba. An tu vene- ficus? Co. Immo edepol vero hominum servator magis, Plaut. Ps. 3, 2, 84 : rei pub- licae (opp. perditor), Cic. Plane. 36 Jin. ; so, patriae, Liv. 6, 17, 5; cf., Romulidarum arcis servator, candidus anser, Lucr. 4, 685 : mei capitis, Cic. Plane. 42, 102 : ser- vatorem liberatoremque acclamantibus, Liv. 34, 50 ad Jin. : mundi, Prop. 4, 6, 37. So, Servator, like the Gr. Yiornp, An epi- thet of Jupiter, Plin. 34, 8, 19, § 74 ; Inscr. Grut. 18, 6. — B. With abstract objects, An observer, fulftller of any duty (poet.) : rigid! honesti, Luc. 2, 389 : foederis, Claud. B. Get. 496. + servatorium? v\aitr>ipiov, Gloss. Gr. Lat. (A conservatory, magazine). servatriX; i cis . /■ [servator] I, She that keeps or preserves, a (female) savior, deliverer, Ter. Hec. 5, 4, 16 ; Ov. M. 7, 50 ; Stat. Th. 5, 672. As An epithet of god- desses, Inscr. Gud. 31, 7 ; 52, 5 ; Fabr. 470, no. 109 and 110 : pectoris, protectress, guardian, Stat. Th. 12, 606.— *II. With an abstract object, An observer, fulftller : con- venience, App. Doctr. Plat. p. 15. j servia. ae, v. seriva. ServianilSi a. um . v - Servius, no. IV. * serviculus, *• »»• dim - [servus] A little slave, Tert. Idol. 10. ScrvilianuSj a> "m, v. Servilius, «o. II., B. servilis, e, adj. [servus] Of or belong- ing to a slave, slavish, servile (quite classic- al) : serviles nuptiae (opp. liberales), Plaut. Casin. prol. 68 and 73: schema, id. Amph. prol. 117 ; eo, vestis, Cic. Pis. 38, 92 : color, id. ib. 1 : indoles, Liv. 1, 5, 6 : gestus (coup- led with humilis), Quint. 11, 3, 83 : vernili- tas, id. 1, 11, 2 : literae, i. e. the lower branch- es of learning (writing, reading, arithmetic, etc., opp. to liberales, the higher branches), Sen. Tranq. an. 9 : jugum, Cic. Phil. 1, 2, 6 : munus, id. Sull. 19 Jin. : tumultus, the ser- vile war, insurrection of the slaves, Caes. B. G. 1, 40, 5 ; cf., bellum, Flor. 3, 19 : terror, dread of the slaves, of a servile insurrection, Liv. 3, 16, 3 : manus, a band of slaves (coup- led with latrones), Hor. Epod. 4, 19 : de ux- oribus in servilem modum quaestionem habent, like slaves, Caes. B. G. 6, 19, 3 ; cf. Hor. S. 1, 8, 32 : nil servile habet, id. ib. 2, 7, 111 : servilia fingere, Tac. A. 16, 2 : cae- di diseentes, deforme atque servile est, Quint. 1, 3, 14 ; cf., verbera, Just. 1, 5, 2. Adv., ^Slavishly, servilely: *a. servile: gemens, Claud. B. Gild. 364. — i>, servil- iter (quite class.) : serviliter ficti domi- num consalutamus, Petr. 117, 6 : ne quid serviliter muliebriterve faeiamus, Cic. Tusc. 2, 23, 55 ; so Tac. H. 1, 36 : saevire, Flor. 1, 23. — Comp. and Sup. of the adj. and adv. do not occur. ServillUS (scanned Servilius, Lucil. in Gell. 12, 4, 4), a. The name of a Roman gens : e. g. C. Servilius Ahala, Cn. Ser- vilius Caepio, P. Servilius Casca, C. Ser- vilius Glaucia, P. Servilius Rullus, et saep. ; fern., Servilia, Cic. Att. 15, 11, 1 ; id. ib. 12, 1; 12, 20, 2 ; id. Verr. 2, 2, 8 fin., et al.— II. Deriv., A. ServillUS, a, um, adj., Of or belonging to a Servilius, Servilian : familia, Plin. 34, 13, 38 : lex, scil. judicia- ria, introduced by Q. Servilius Caepio, Cic. de Or. 2, 55, 223 ; id. Cluent 51, 140 ; id. Brut. 43, 161 ; Tac. A. 12, 60 :— de pe- cuniis repetundis, by C. Servilius Glau- cia, Cic. Rab. Post. 4, 9 ; id. Balb. 24, 54 ; Scaur. 1, 2 ; Ascon. in Scaur, p. 21 ; single fragments of which, still extant, are col- lected and explained in C. A. Klenze, Frag- menta legis Serviliae, Berol. 1 825 : agraria, proposed by P. Servilius Rullus, but de- feated through the opposition of Cicero (Oratt. de lege Agr. III.).— Servilius lacus, A place in Rome, in the eighth region, Cic. Rose. Am. 32. 89 ; Sen. de Prov. 3 ; cf. Fest. p. 238 and 139.— HX Scrvilianus. a, um, adj., Of or belonging to a Sn~viltns, Servilian : horti, Suet. Ner. 47 ; Tac. A. 15, 55; id. Hist. 3, 38; cf. Plin. 36, 5, 4, § 23. S E RV servio» i y i or iii itum,4.(imptr/,servi- bas, Plaut. Capt. 2, 1, 50; fulur., servibo, id. Men. 5, 9, 42 ; id. Merc. 3, 2, 3 ; Ter. Hec. 3, 5, 45 : servibit, Plaut. Pers. 4, 4, 76 ; id. Trin. 2, 2, 27), v. n. [servus] To be a serv- ant or slave, to serve, be in service (freq. and quite class.). I. Lit.: (u) Absol.: Ha, Quid tu, ser- vusne es, an liber? Ps. Nunc quidem etiam servio, Plaut. Ps. 2, 2, 16 : nunc qui minus servio, quam si forem serva nata 1 id. Rud. 1, 3, 37 : in liberata terra liberatores ejus servire, Liv. 34, 50, 3 : an addictus, quem lex servire, donee solverit, jubet, servus sit, Quint. 7, 3, 26 : qui libertate caret, ser- viet aeternum, Hor. Ep. 1, 10, 41 : servire liberaliter, Ter. Andr. 1, 1, 11 : serviet util- iter (captivus), Hor. Ep. 1, 16, 70, et saep. : servire juste (opp. injuste imperare), Cic. Rep. 3, 18; id. Phil. 6, 7 Jin.: vincti per centum annos servistis, Liv. 39, 37, 5 : ser- vit vetus hostis Cantaber, sera domitue catena, Hor. Od. 3, 8, 21.— (/3) c. dal. : jus- tum est, tuus tibi servus tuo arbitratu serviat Plaut. Bac. 4, 9, 71 : lenoni, Ter. Ph. 1, 2, 33 : venire in eum locum, ubi parendum alteri et serviendum sit, Cic. Rab. Post. 8 Jin. ; cf., sive regi sive opti- matibus serviant, id. Rep. 1, 35; and, ut hoc populorum intersit, utrum comi dom- ' ino an aspero serviant, etc., id. ib. 1, 33. — (y) With apud : tam ille apud nos servit, quam ego nunc hie apud te servio, Plaut. Capt. 2, 2, 62; 80 : hoc pacto apud te ser- viam, id. Aul. 1, 1, 12: apud lenonem, id. Poen. 4, 2, 87 : si quis apud nos servisset, etc., Cic. de Or. 1, 40, 182,— (6) With a ho- mogeneous object : servitutem ; " qui in servitute est eo jure, quo servus, aut, ut antiqui dixerunt, qui servitutem servit," Quint. 7, 3, 26 : tu usque a puero servitu- tem servivisti in Alide, Plaut. Capt. 3, 4, 12 : quorum majorum nemo servitutem servivit, Cic. Top. 6, 29 ; id. Mur. 29, 61 ; Liv. 40, 18, 7 ; 45, 15, 5 :— me servitutem servire huic homini optumo, Plaut. Capt. 2, 3, 31 ; so, c. dal. : id. Aul. 4, 1, 6 ; id. Rud. 3, 4, 42 ; cf, sed is privatam servitutem servit illi an publicam 1 id. Capt. 2, 2, 84 ; and v. also below, no. II.: — apud hunc servitutem servio, Plaut Mil. 2, 1, 17 (e) servire servitute (Plautinian) : neque he- rile negotium Plus curat, quam si non servitute serviat, Plaut. Mil. 2, 6, 2 ; id. ib. 3, 1, 150. II. 1 n g e n., with an object (a person or thing), To be devoted or subject to ; to be of use or service to ; to serve for, be Jit or useful for ; to do a service to, to comply with, gratify, humor, accommodate; to have respect to, to regard or care for ; to consult, aim al, to accommodate one's self to, etc. (so esp. freq. in Cic.) : tibi servio atque audiens sum imperii, Plaut. True. 1, 2, 25; Cic. de Div. in Caecil. 15, 48 : quoniam sibi (rei publicae) 6ervio3em semper, num. quam mihi . . . ut jam mihi servirem, con- sulerem meis, id. Plane. 38, 92 ; cf., servi- re populo, id. ib. 5 Jin. ; idj Fin. 5, 9 fm., et saep. : cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati, id. Rep. 1, 34 ; cf., quum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt, id. Lael. 22. So, aetati hujus, Cic. Fin. 5, 9 Jin, : amori aliorum flagitiosi6sime, Cic. Cat. 2, 4, 8 : auribus alicujus, Caes. B. C. 2, 27, 2 : bel- 10, id. B. G. 7, 34, 1 : brevitati, Cic. de Or. 2, SO, 327: commodis alicujus, id. Rep. 1, 4 ; id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24 ; id. Inv. 2, 45, 132 ; cf., compendio suo privato, Caes. B. C. 3, 32, 4 : constantiae, Cic. Fam. 5, 16, 5 : dig- nitati ( coupled with consulere reip. ), id. Sest. 10, 23 : dolori meo, id. ib. 6, 14 : ex- istimationi, id. Verr. 1, 10, 29 ; id. Att. 5, 11, 5 : famae id. ib. 5, 10, 2 : gloriae, id. Tusc. 5, 3 Jin. : gravitati vocum aut suavi- tati, id. Or. 54 Jin.: vel honori multorum vel periculo (coupled with obedire tempo- ri), id. Brut. 69, 242: indulgentiae, id. Coel. 32, 79 : iracundiae (coupled with parert dolori), id. Prov. Cons. 1, 2 : laudi et glo- riae, id. Cat. 1, 9, 23 ; cf. laudi existima- tionique, id. Verr. 2, 1, 2 : numeris (ora- tionis), id. Or. 52 fin. : oculis civium, id. Phil. 8, 10, 29 : pecuniae, id. Tusc. 5, 3 fin. : personae, id. Off. 3, 29, 106 : petitioni, id Verr. 1, 9 : posteritati, id. Tusc. 1, 15 Jin. : rei familiari, id. Kosc. Am. 15, 43 ; cf rei, Ter. Hec. 2, 1, 27: rumori, Plaut. Trin. 3.; SEEV 2, 14 ; Caen. B. G. 4, 5 fin. : tempori, Cic. Seat. 6, 14 ; id. Tusc. 3, 27, 66 ; id. Att. 8, 3, 6 ; 10, 7, 1 : utilitati salutique, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27 ; id. Off. 1, 10 : v.iletudini, id. Fam. 16, 18, 1 : vectigalibua, id. de Or. 2, 40, 171 : venustati vel maxime, id. de Or. 2, 78, 316 ; 2, 80, 327: verbis praecedenti- bus, Quint. 9, 4, 63. — Impers. : ut commu- ni utilitati serviatur, Cic. Off. 1, 10 : con- cieum est ita, ut non brevitati servitum sit, sed mai^s venustati, id. de Or. 2, 80, 327. — (/3) With a homogeneous object (cf. above, no. I,, um ' acl j- [servus- tritus, from tero] Galled by slavery : sta- bulum, as a term of abuse, Plaut. Pers. 3, 3,13. servitudes Inis. /• [ servus ] Slavery, servitude (pern, only in the follg. passages) : servitudinis homines expertos, Liv. 24, 22, 2 Drak. N. cr. : eritudo servitudo, Fest. p. 62 : " servitudo, 6ov\e'a," Gloss. Philox. ServItHS! u t' s (i? ert - plttr., servitutium, Dig. 8, 2, 32 fin.; 8, 3, lfin.),f. [id.] The condition of a servus ; slavery, serfdom, service, servitude (very freq. and quite clas- sical) : J. Lit.: "servitus est constitutio juris gentium, qua quis dominio alieno contra naturam subjicitur," Florent Dig. 1, 5, 4 : servitutem servire, Plaut. Capt. 2, 3, 31 ; see this freq. occurring phrase, as also, servitute servire, under servio, no. I., o and £ : quibus nunc aerumna mea li- bertatem paro, Quibus servitutem mea miseria deprecor? Enn. in Gell. 6, 16, 9: domi fuistis liberi : Nunc servitus si eve- nit, etc., Plaut. Capt. 2, 1, 4 ; cf. id. Amph. 1, 1, 24 : quis hoc imperium, quis hanc ser- vitutem ferre potest ? Cato in Gell. 10, 3, SERV 17 : ista corruptela servi si Impunita fue- rit . . . tit in dominatu servitus, in servitu- te dominatus, Cic. Deiot. 11, 30: mors ser- vituti anteponenda, id. Off'. 1, 'Zifin. : ser- vitutem perpeasi, id. Phil. 8, 11 : servitu- tem pati, id. ib. 6, 7 fin. : siniilitudo servi- tutis, id. Rep. 1, 27 : hunc nimis liberum poiiulnm libertas ipsa servitute afficit, etc . . . Nimia ilia libertas in nimiam servitu- tem cadit, id. ib. 1, 44 : socios nostros in servitutem abduxerunt, id. Pis. 34 fin. : servitutis juguin, id. Rep. 2, 25 : Themis- tocles quum servitute Graeciam liberas- set, id. Lael. 12, 42, et saep. — *([i) As a verbal noun with the dal. of the verb ser- vire : opulento hominl hoc servitus dura est, this serving or being servant of a rich man, Plaut. Am. 1, 1, 12. H. Transf. : A. '" gen. (ace. to ser- vio, no. II.), Servitude, subjection : num- quam salvia suis exuitur servitus mulie- bris : et ipsae libertatern, quam viduitas et orbitns facit, detestantur, Liv. 34, 7, 12 Drak. : 6ilvestres gallinae in servitute non foetant, in confinement, Col. 8, 12; 60 id. 8, 15 fin. : — hujus officii tanti servitutem astringebam testimonio sempiterno, Cic. Plane. 30 fin. ; cf, ut se homines ad ser- vitutem juris astringerent, Quint. 2, 16, 9 ; id. 7, 3, 16. B. ("cc. to servio, no. II., B) jurid. (. (., of buildings, lands, etc., A liability resting upon them, a servitude : " servitutes prae- diorum rusticorum sunt hae : iter, actus, via, aquaeductus," Ulp. Dig. 8, 3, 1 : ser- vitute fundo illi imposita, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2: specus servitutis putat aliquid habitu- ros, id. Att. 15, 26, 4. * C. C o n c r. (for the class, servitium), Slaves, servants (collectively) ; poet, of lov- ers : adde quod pubee tibi crescit omnis, Servitus crescit nova, Hor. Od. 2, 8, 18. Servius- a: I. A Roman proper name, esp. in the Sulpician gens ; whence, Ser- vii is sometimes used for Sulpicii, Oth. in Tac. Hist. 2, 48. Vid. Sulpicius.— U. Ser- vius Tullius, The sixth king of Rome ; v. Tullius. — HI, Servius Maurus Honora- tus, A grammarian under Valcntinian, a commentator on Virgil. — IV. Deriv., Scr- Vianus, a, um, adj.. Of or belonging to Servius Sulpicius the jurist, Servian: actio, Papin. Dig. 20, 1, 3 ; for which also sim- ply, Scrviana, ae, id. ib. 1 ; Paul. ib. 7 ; Ulp. ib. 10. SerVOj av >, atum, 1. (archaic fut. exact., servasso, Plaut. Most. 1, 3, 71 : servassis, an old formula in Cato R. R. 141, 3: ser- vassit, Plaut. Cist. 4, 2, 76 : servassint, id. Asin. 3, 3, 64 ; id. Casin. 2, 5, 16 ; id. Pseud. 1, 1, 35 ; id. Stich. 4, 1, 1 ; id. Trin. 2, 2, 103) v. a. [sibilated from ipbu, tpvoitm, prop., to drag away, rescue from the pow- er of an enemy; cf. Passow, sub ipvtu; hence, in gen.] To save, deliver, keep un- harmed, preserve, protect, etc. (very freq. and quite class.). I. Lit.: A. In gen.: Ph. Perdis me tuis dictis. Cti. Immo servo et servatum volo, Plaut. Cure. 2, 3, 56 ; cf., qui ceteros servavi, ut nos periremus, Cic. Fam. 14, 2, 2 ; and, pol me occidistis, amici, Non ser- vastis, Hor. Ep. 2, 2, 139 : aliquem ex pe- riculo, Caes. B. C. 2, 41 fin. ; cf., aliquem ex judicio, Cic. Verr. 2, 3, 57 ; and, vita ex hostium telis servata, id. Rep. 1, 3 ; cf. also id. Arch. 9, 21: — mars pater te PRECOR, PASTORES PECVAQVE SALVA SER- VASSIS DVISQVE BONA!» SAI.VTEM MIHr, etc., an old formula of prayer, Cato R. R. 141, 3; cf., si res pvblica popvli ROMANI QVIRITIVM AD QVINQVENNIVM PROXIMVM SALVA SERVATA ERIT HISCE dvellis, datvm donvh DviT, etc., an an- cient votive formula, Liv. 22, 10 ; v. sal- vus, ad init. : di te servassint (mini), Plaut. Asin. 3, 3, 64 ; id. Casin. 2, 5, 16 ; id. Pseud. 1, 1, 35 ; id. Stich. 4, 1, 1 ; id. Trin. 2, 2, 103 : tu me amoris magis quam honoris serva- visti gratia, Enn. in Cic. Tusc. 4, 32 fin. (a transl. of Eurip. Med. 531 : roxipbv Ik- oGioai Seiiag) : Graeciae portus per 6e (j. e. Themistoclem) servatos, Cic. Rep. 1, 3 : servare rem publicam, id. Sest. 22, 49 : quoniam me una vobiscum servare non possum, vestrae quidem certe vitae pro- spiciam, etc., Caes. B. G. 7, 50, 4 : impedi- menta cohortesque, id. B. C. 1, 70, 2: urbera insulamque Caesari t id. ib. 2, 20 : SERV sua, Cato R. R. 5, 1 ; cf, rem suam, Hor. A. P. 329 : servabit odorem Testa, id. Ep, 1, 2, 69: Subinus vitisator, curvam Ber- vans sub imagine falccm, keeping, retain- ing, Virg. A. 7, 1711, et saep. .-—urbem et <-ives Integra*, incolumesque, Cic. ('at. :i, 10 fin. ; cf., se intcgroscnatoBque, id. Tuec. 1, 30; and, omnia miiii Integra, Plane, in Cic. Fain. 10, 17, 1. — Poet., with an object- clause: iufecta sanguine tela Conjugibus servant parviaque osteadere natis, Stat. Til. 9, 18K. — Absul.: So. Peril, pagTJOG lion derat. Me. Quid si ego ilium trac tim tan- gam ut dormiat? 6b. Servaveria: Nam continuas has tres nocteapervigiliivi, you would save me, Plaut. Am. 1, 1, 157. — Jj, With abstract objects: navorum import- um aervare est induperantum, Enn. Ann. 16, 33; 80, imperium probe, Plaut Pa. 2, 4, 7: ordinea, Caea. B. G. 4, 26, 1 ; so id. B. C. 1, 44, 1 ; 2, 41, 6; cf. id. B. G. 7, 23. 5; so, ordinem laboris quietisque, Liv. 26, 51, 5: praesidia indiligentius, Caes. B. G. 2, 33, 2 ; cf., vigilias, Liv. 34, 9, 6 : cueto- dias, id. 33, 4, 3, et al. : concentum (tides), Cic. Fin. 4, 27, 75 : cursus, id. Rep. 1, 14 ; id. Tusc. 1, 28, 68: intervallum, Caes. B. G. 7, 23, 3 : tenorem pugnae, Liv. .'10, 18, 13: modum, Plin. 7, 53,54, et saep. : fidem, Plaut. Rud. 5, 7, 63 ; so Ter. Andr. 1, 5, 45 ; cf., fidem de numero dierum, Caes. IS. (!. 6, 36, 1 : promissa, Cic. Off. 1, 10, 23 : offl- cia, id. ib. 1, 11, 33: justitiam, id. ib. 1, 13, 41 ; cf., aequabilitatem juris, id. Rep. 1, 34 : aequitatcm, id. Off. 1, 19, 64 : jura induci- arum, Caes. B. C. 1, 85, 3 : institutum mil- itare, id. ib. 3, 75, 2; cf. id. ib. 3, 84, 3; 3, 89, 1: legem, Cic. Fam. 2, 17, 2: consue- tudinem, id. Cluent. 32 fin.-, illud quod dc- ceat, id. Off. 1, 28 : dignitatem, id. dp Or. 2, 54, 221 : pacem cum aliquo, id. Phil. 7, 8, 22 : amicitiam summa fide, id. Lael. 7/71. : Platonis verecundiam, id. Fam. 9, 22/71. : aequam mentem, Hor. Od. 2, 3, 2, et eaep. B. in par tic, To keep, lay vp, pre- serve, reserve for the future or for some purpose (syn.reeervare) : si voles servare (vinum) in vetustatem, ad alvum moven- dam servato, Cato R. R. 114, 2; Col. 12, 28, 4 ; so, lectum Massicum, Hor. Od. 3, 21, 6 ; cf., Caccuba centum clavibus, id. ib. 2, 14, 26 : lapis chernites mitior est servan- dis corporibus nee absumendis, Plin. 36, 17, 23 ; so, vermes in melle, id. 30, 13, 39 : 6e temporibus aliis, Cic. Plane. 5. 13; so, eo me servavi, id. Att. 5, 17, 1. — With the dnt. : quasdam res judicio voluntatique multitudinis, Cic. Rep. 1, 45: in aliquod temptis qunm integerrimas vires militi servare, Liv. 10, 28, 5 : Jovis auribus ista (carmina) servas, Hor. Ep. 1, 19, 44 ; Auct. B. Alex. 35, 1. H. Transf. (from the idea of the at- tention being turned to any thing) : A, 7'° give heed to, pay attention to ; to watch, ob- serve any thing: 1, In gen. : (u) c. ace: uxor scelesta me omnibus servat modis. Ne, etc., Plaut. Rud. 4, 1, 5: iter alicujua, Caes. B. G. 5, 19, 1 : Palinurus dum side- ra servat, Virg. A. 6, 338; so, nubcm lo- cumque. Ov. M. 5, 631 : nutricis limen ser- vants alumnae, keeping watch over, guard- ing, id. ib. 10. 383; cf., vestibulum, Virg. A. 6, 556; and, servaturis vigili Capitolia voce Ccderet anseribii6, Ov. M. 2, 538; and with this cf.. pomaria dederat ser- vanda draconi, id. ib. 4, 647. — (/3) With relative or intentional clauses : quid ser- vas, quo earn, quid agam? Lucil. in Non. 387, 26 ; so, tuus servus servet, Venerinc eas (coronas) det, an viro, PlauL Asin. 4. 1, 60: — quum decemviri servassent, ut unus fasces haberet, Liv. 3, 36, 3 ; so, ser. vandum in eo ante omnia, ut etc., Plin. 17. 17, 28 : ut (triumviri) servarent ne qui nocturni coetus fierent, Liv. 39, 1-1 fin.; so CoL 8, 5, 13.— (y) Absol.: Eu. Intus serva. St. Quippini Ego intus servem ? an, ne quis aedes auferat» keep watch. Plaut. Aul. 1, 2, 3 sq. ; cf, nemo in aedi- bus Servat, id. Most 2, 2, 22 ; and, solus Sannio servat domi, Ter. Eun. 4, 7, 10. So in the imperat., serva ! take care! lookout! beware! Plaut. Pers. 5, 2, 29; Ter. Andr. 2, 5, 5; id. Ad. 2, 1, 18; Hor. S. 2, 3, 59. 2. In partic, in relig. lang., To ob- serve an omen : avem . . . genus altivolan- tum, Enn. Ann. 1, 97 sq. :— de coelo serva re, Cic. Phil. 2 32. 81 ; so of the auirurs: 1405 SE S A de coelo, id. Vatin. 6 ; id. Seat. 61 ; id. Prov. Cong. 19, 45 ; id. Att. 2, 16, 8 ; 4,3, 3. B, To keep to, remain in a place (qs. to keep watch there) ; to dwell in, inhabit a place (ante-class, and poetical) : nunc te amabo, ut banc hoc triduum solum sinas Esse hie et servare apud me, Plaut. Cist. 1, 1, 107 : tu nidum servas, Hor. Ep. 1, 10, 6 : atria servantem postico falle clientem, id. ib. 1, 5, 31 : nymphae sorores, Centum quae silvas, centum quae flumina servant, Virg. G. 4, 383 : immanem hydrum ser- vantem ripas, id. ib. 459. C. In late jurid. Latin, servare aliquid (pecuniam) ab aliquo, To get, obtain, re- ceive : Paul. Dig. 17, 1, 45 Jin. ; so id. ib. 25, 5, 2 ; Pomp. ib. 26, 7, 61.— Hence *servnns, antis, Pa., Keeping, observ- ant ; with the gen. .- llhipeus servantis- simus aequi, Virg. A. 2, 427. servulicola, ae, /. [servulus-colo] She that waits upon or accommodates slaves, a slave's drub, Plaut. Poen. 1, 2, 55. servula, ae. v. servulue. servulus (also written servol.), i, m., and servula> ae. /• dim. [servusj A i/oung slave, servant-lad ; a servant-girl, maid-servant: («) Masc. : Plaut. Capt. 4, _>, 100 ; id. Men. 2, 2, 64 ; id. Poen. 1, 2, 58, et al. ; Ter. Andr. 1, 1, 56 ; id. Heaut. 1, 2, 17 ; 3, 1, 62, et al. ; Cic. Quint. 6, 27 ; Plin. Ep. 2, 17, 22; 3, 16, 8, et al. — *(/?) Fern.: Cic. Att. 1, 12, 3. servus (-OS), i. "*-. and gerva, ae,/. [sibilated 1'rom ipbu, and therefore, prop., dragged away, taken captive ; hence] I. A slave, servant, serf, serving-man ; a fe- male slave, maidservant : (a) Masc. : Enn. in Non. 471, 19 ; Cato in Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. pbohi- bekk, p. 234; of, Ulixes domi etiam con- tumelias servorum ancillarumque pertu- lit, Cic. Off. 1, 31, 113 : publici, public slaves, S. C. ap. Frontin. Aquaed. 100 ; Var. in Gell. 13, 13, 4 ; Cic. Phil. 8, 8, 24 ; Liv. 9, 29, ad Jin., et eaep. Cf. Marc. Dig. 1, 5, 5 : cupiditatum servi, Cic. Verr. 2, 1, 22. — Proverb. : quot servi, tot hostes, Sinn. Capita in Fest. s. v. quot, p. 261 ; cf. Sen. Ep. 47 ; Macr. S. 1, 11 meet— (/3) Fcm. : servae sint istae an liberae? Plaut. Rud. 4, 4, 62 : ego serva sum, id. Cist. 4, 2, 99 ; id. Pers. 4, 4, 63 ; id. Poen. 5, 4, 31 : eerva nata, id. Rud. 1, 3, 37 : servum ser- vaqtie natum regnum occupasse, Liv. 1, 47 ad Jin.: serva Briseis, Hor. Od. 2, 3, 3, et saep. — b. Adjectively, servus, a, um, Slavish, servile, subject (so not freq; till after the Aug. period) : octo millia libero- rum servorumque capitum sunt capta, i. e. eervi, Liv. 29, 29, 3 ; id. 38. 24, 3 : Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae). id. 34, 58, 9 ; so, civitas, id. 25, 31, 5 ; and, Lacedaemon, id. 34, 41, 4 ; serva manus, Ov. F. 6, 558 : o imitatorum ser- vum pecus I Hor. Ep. 1, 19, 19 : serva aqua, i. e. servorum, Ov. Am. 1, 6, 26 : — servam operam, linguam liberam herns me jussit habere, Plaut. Pers. 2, 4, 9 : — omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani), Sail. H. 4, 12, p. 241 ed. Gerl. ; cf. I.iv. 37. 54, 6; and id. 42, 46, 4 ; Paul. Dig. 40, 7, 16. II. Jurid. (. ;., servus, a, um, adj., of buildings, lands, etc., Liable to certain bur- dens, subject to a servitude: libera (prae- dia) meliore jure sunt quam serva, Cic. Agr. 3, 2 fin. ; so, fundus, Cels. Dig. 8, 6, 6 : aedes, Marc. ib. 8, 2, 35 : area, Julian, ib. 34, et al. Cf. servio, no. II., B, and servi- tus, no. II., B. sesama, v. sesamum. I scsaminxis, a, um, adj.^cnanui- voi. Of sesame, made from sesame: oleum, Plin. 23, 4, 49 ; 13, 1, 2 ; 28, 11, 47. t sesamoides, > s t «■ = onoauoctUcs, a plant resembling sesame, Plin. 22, 25, 64 ; 25, 5, 21. ' sOEamum (al s0 written sisam.), i, n. — a/ina/joi' : %. Sesame or scsamum, an oily plant, a nathe of the East, Col. 2, 10, 18; 11, 2, 51 ; 56 ; 12, 15, 3 ; 12, 57, 2 ; Pall. Sept. 7; Oct. 1, 3; Cels. 5, 15; Plant. Poen. 1, 2, 113; Petr. I fin.— Fern, collat. form, scsama, ae = trnotiun, Col. 2, 7, 1 ; Plin. 15. 7, 7, § 30; 18, 7, 10; id. ib. 10, 22 and 23. — *H. s. silvestre, Another name for cici, the palma Chrisli, castor-oil plant, Plin. 15, 7, 7, § 25. 1406 i se s a * sescennariS) e, adj. Deriv. and signif. unknown : bovis 6escennaris jecur, Liv. 41, 15, 1 Drak. N. cr. Sesculysses, v. Sesquiulysses. sescuncia (written sesconcia, Orell. Inscr. no. 4563), ae, /. (collat. form ace, sesquuncem, Plin. 36, 25, 62) [sesqui-un- ciaj One and a half unciae, i. e. a twelfth ana a half, i. q. one eighth of a whole, Cels. 5, 18, 28 ; Col. 8, 2, 7 ; 12, 59, 4 ; Scrib. Larg. 50 ; 60 ; Frontin. Aquaed. 26 ; Tryphon. Dig. 37, 8, 7 fin. — Adject. : copulae sescunciae, an inch and a half thick, Plaut. Epid. 5, 1, 11 ; cf. the follg. art. scscuncialis, e, adj. [sescuncia] Containing a twelfth and a half: crassi- tudo (mensae), of an inch and a half, Plin. 13, 15, 29. SCSCUplcx, Icis, v. sesquiplex. sescuplus (also written sesquiplus, e. g. Plin. 2, 22, 20, where, however, the best MSS. have sescupl.), a, um, adj. [sesqui] Taken once a?id a half, once and a half as much : ut tempora tria ad duo relata ses- cuplum faciant, Quint. 9, 4, 47 ; so Plin. 1. 1. : tempus, Ter. Maur. de Syll. p. 2395 and 2412 P. : ratio, Censor, de die nat. 1. t seselis- > 3 i/ =— of'ocAis, A plant, mead- ow saxifrage, harlwort, scscli, Cic. N. D. 2, 50, 127 ; Plin. 8, 32, 50. Neutr. collat. form, eeseli^ufutAi, Plin. 25, 8, 52. Sesosis» idis, v. Sesostris. Sesostris (lengthened into Sesoos- tris, Paul. Nol. ap. Aus. Ep. 19, 21), is, m., J.kau>arpii, A celebrated king of Egypt, Luc. 10, 276 ; abl, Sesostre, Plin. 33, 3, 15. Collat. form.^en., Sesosidis, id. 36, 11, 15; abl., Sesoside, Tac. A. 6, 28 ; (* al. leg. Se- sostride.) sesquatus, a, um, adj. [sesqui], nu- meri, Two numbers whose difference will divide each of them without a remainder, (* and will be contained in the larger num- ber as many times as there are units in the difference), Ter. Maur. de ped. p. 2417 P ; (* Aug. de Mus. 1, 10, 17.) sesqui) adv. num. [perh. contr. from semis-qui] One half more, more by a half. Ae a separate word it occurs only once : ut necesse sit partem pedis aut aeqrialem alteri parti aut altero tanto aut sesqui esse majorem (just after, sesquiplex), Cic. Or. 56, 188. But freq. joined in one word, with designations of number or quantity, with the signif. of once and a half. And joined with numerals (octavus and terti- us), like the Greek ini (in cnoySoos, Ini- rptros, etc.), to denote an integer and such a fraction over as the numeral designates; v. sesquioctavus, etc. sesqui-alter, era, erum, adj. Once and a half (ciridcirtpoS)< Cic. Univ. 7; Vitr. 3, 1 med. * SCSqui-Culearis, e, «dj. Contain- ing a culeus and a half: dolia, Col. 12, 18, 7. * SeSQUl-CVathuS) i, »»• A cyathus and a half, Cels. fi, 7, 2. * Sesqui-digltaliS; e, adj. Of a dig- it and a half: foramen, Vitr. 10, 22 med. scsqui-diffitus, i, m. A digit and a half, Vitr. 8,6; 10, 17. * sesqui-hora, ae,/. An hour and a half, Plin. Ep. 4, 9, 9. sesqui-jiig-crum, i, «• A juger and a half,i.'\m.J^S, 15; 18, 19, 49. scsqui-libra, ae, f. A pound and a half Cato R. R. 105; Col. 12, 36. scsqm-mensis, is, m. A month and a half Var. R. R. 1, 27, 1. Sesqui-modlUS, ii> ™- A peck and a half Var. R. R. 1, 7, 3 ; 1, 42 ; Cic. Verr. 2, 3, 92 ; Col. 2, 12, 4. * sesqul-obolus, *■ m - An obolus and a hiilf Plin. 26, 8, 46. * Sesqm-OCtavnS) a, um, num., cor- resp. to the Greek £mi> <5uos, Containing nine eighths, or one and an eighth; bear- ing the ratio of nine to eight : intervallum, Cic. Univ. 7 ; cf., sesquitcrtius, and v. ses- qui. * sesqui-dpc ra. ae, /. A day's work and a half Col. 2. 12, 2. Also, * sesqui- opus, Plaiit. Capt. 3, 5, 67. sesquiopus, el "i s . v - * ne preced. art. SCsqui-pcdalis, e, adj. I. Of a font and ahalf '; one foot and a half in length, breadth, or diameter, Cato R. R. 15, 2; CaeB. B. G. 4, 17, 2 ; Col. 5, 9, 3 ; 9, 19, 4 ; SES3 11, 2, 18; 11, 3, 48; Vitr. 5, 10; Mart. 7, 14, et al. — II, Poet., transf., to denote excessive length, Half a yard long : den- tes, Catull. 97, 5 : verba, Hor. A. P. 97. * sesqni-pedaneusi a, um, adj. A foot and a half long (more freq., sesqui- pedalis) : cornua, Plin. 9, 27, 43. sesqui-pes» pedis, m. A foot and a half (in length, breadth, etc.), Var. R. R. 1, 43 ; Col. 3, 13, 8 ; Arb. 1; 5 ; Plaut. Trin. 4, 2, 58 ; Mart. 8, 60 ; Pers. 1, 57. *SesquI-plag , a,ae,/. A blow and a half, a stroke and a half: Tac. A. 15, 67 fin. sesquiplaris, is. and scsquipla- rius* ii> m - [6esquiplex] A soldier who re- ceived a ration and a half as a reward for his bravery, Veg. Mil. 2, 7 ; Inscr. ap. Reines. cl. 8, no. 13 ; cf. Orell. Inscr. no. 3476. ' Called also, sesquiplicarius, Hyg. Grom. med. ; Inscr. ap. Fabr. p. 104, no. 245. SCSqui-plcK) icis, adj. [plico] Taken once and ahalf; once and a half as much : sesquiplex aut duplex aut par, * Cic. Or. 57, 193. Also written sescuplex (cf. ses- cuplus), Quint. 9, 4, 47. sesquiplicarius, «. v. sesquiplaris. sesquiplus, a, um, v. sescuplus. ' sesqui-tertius, a, um, num., cor- resp. to the Gr. iitirpiTos, Containing one and a third, or four thirds ; bearing the ratio of four to three: intervallum, Cic. Univ. 7 ; cf. sesquioctavus, and v. sesqui. Sesqui-ulysscs (also written Sescu- lysses, Plin. H.rJ. praef. § 24), As the des- ignation of a thoroughly deceitful man (qs. a Ulysses and a half), Name of a sat- ire of Varro, cited very freq. by Nonius, e. g. 28, 12; 31, 30 ; 45, 2; 48, 31, et saep. scsquunx, ncia > v - sescuncia. Sessiaj ae,/. [1. sero] A goddess that presided over sowing, Tert. Spect. 8. SCSSlbulum- ' n - [sedeoj A seal, chair (ante- and post-class.), Plaut. Poen. 1,2, 56 ; App. M. 1, p. 112. sessilis, e, adj. [id.] I. Of or belong- ing to silting, fit for silling upon (only in the poets and in post-Aug^ prose) : ter- gum (equi), Ov. M. 12, 401 : obba, i. e. with a broad foot, Pers. 5, 148; so, pira minimo pediculo, Plin. 15, 15, 16/n. — Hence, H, Transf., of plants, Low, dwarf: genus lactucae, growing low, spreading, Plin. 19, 8, 38 ; Mart. 3, 47 (for which, sedens lac- tuca, Mart. 10, 48): folium (brassicae), Plin. 19, 8, 41, § 140 : malvae, Pall. Oct 11,3. sessimonium, ». «.[id.] A sitting, session, assembly : deorum, the council of the gods, Vitr. 7, praef. ad fin. sessio, onis,/. [id.] A sitting (Cicero- nian) : I, In gen.: status, inces6us, ses- sio, accubitio, etc.. Cic. Off. 1, 35, 128 ; so id. N. D. 1, 34, 94 ; and in the plur. : ses- siones quaedam, id. Fin. 5, 12, 35. — B, Concr., A seat, sitting-place: sessiones gymnasiorum, Cic. de Or. 2, 5, 20 : Pole- monis, id. Fin. 5,1, 2.— II, In par tic: A. A sitting idly, a loitering, tarrying in a place : sessio Capitolina, Cic. Att. 14, 14, 2 ; so, Pigra sessio, App. M. 4. — B. -A sit- ting, session (syn. consessus) : for discus- sion : pomeridiana sessio, Cic. de Or. 3, 30jfe. Of a court : dies sessionum, Ulp. Dig. 38, 15, 2, § ■ 1. sessito, avi. 1. v. inteus. a. [id.] To sit much or long (very rarely) : quam deam (Suadam) in Pericli labris scripsit Eupo- lis sessitavisse, * Cic. Brut. 15, 59 : sessi- tandi regio, of the seat, of the posteriors, App. Dogm. Plat. 1, p. 10. * sessiuncula, ae, /. dim. [sessio, no. II., B] A little group, meeting, company, assembled lor amusement : sessiunculas consectari, Cic. Fin. 5, 20, 56. SCSSOr, or ' 9 ' m - [sedeo] One 70I10 sits in a place, a sitter (not ante-Aug., and very rare): I, In gen., A sitter in the theatre, Hor. Ep" 2, 2, 130 ; a sitter upon a horse, a horseman, rider. Sen. Const, sap. 12 fin. ; Suet. Cae». 61 ; Veg. 2, 28, 34.— *H. In p a r t i c, One who tarries or dwells in a place, an inhabitant, resident: s. veteres urbis, Nep. Cim. 2. 5. sessorium, ". «■ ( i• [sedeo] A fitting : lo- cum sessui impertiunt, App. Flor. p. 353. Sestcrtianus. a. »m. adj. [sesterti- us! Worth, but a sesterce ; in gen., ot h tiling of little value : homo, gladiatoree, Petr. 4.">, Band 11. * SCStcrtloluSi i, ">■ [sestertius, no. I., A] A little sesterce : eestertiolum bis deci- es, i. e. two million sesterces, Mart. 1, 59. sestertius. a, u "i [contr. from se- mis-tertius] Twoandahalf; only as subst., I, sestertius (written also with the characters HS. i. e. II. and Semis), ii, m. (sc. numus): £^ A sesterce, a small silver coin, equal to two and a half asses, or one fourth of a denarius. ("Its value, up to the time of Augustus, was twopence and half a farthing sterling, or four and one tenth cents; afterward about one eighth less. The sestertius was the ordinary coin of the Romans, by which the largest sums were reckoned. The sestertium (10U0 sestertii) was equal (up to the time of Augustus, afterward about one eighth lees) to £8 17s. Id. sterling, or $40.8(5, reckoning 4s. id. to the dollar. Cf. Smith, Diet. Antiq. p. 349, 888) ; Zumpt's Lat. Gram. § 872 sq. (* Ace. to others, the value ot a denarius was somewhat less ; see the article as) : " sestertius, quod duo- bus semis additur (dupondius enim et semis antiquus sestertius e3t) et veteris consuetudinis, ut retro nere dicerent, ita ut semis tcrtius, quartus semis pronuncia- rent, ab semis tertiu-s sestertius dicitur," Var. L. L. 5, 36, 48 : " nostri quartam de- narii partem, quod efficiebatur ex duobus assibus et tertio semisse, sestertium nomi- naverunt," Vitr. 3, 1 mcd. ; Cic. de Div. in Caecil. 10: taxatio in lihras sestertii sin- guli et in penuria bini, Plin. 18, 13, 34/«. — Freq. joined with nnmus : mille non- gentos quinquagintasestertios numos, Col. 3,3.9: id. ib. § 13. — In the gen. plur., ses- tertium : "quid verum sit, intelligo ; sed alias ita loquor, ut concessum est, ut hoc vel pro deum dico vel pro deorum, alias, ut necesse est, cum triumvirum non viro- rum, cum sestertium numiim non numo- rum, quod in his consuetudo varia non est," Cic. Or. 4^ fin.: sestertium sexage- na millia uumum, Var. R. R. 3, 6, 1; also cited in Plin. 10, 20, 23. With the abbre- viation : dicit, Dionem HS. deeiescentena millia numerasse, a million, Cic. Verr. S, 1, 10. Rarely, eestertiorum : duo millia sestertiorum, Col. 3, 3, 13. — The frequent use of the genitive form, sestertium, in designating numbers above mille, occa- sioned sestertium to be regarded as a nom- inative neuter at a very early period ; so that there was not only formed a plural, sestertia, but sestertium itself (not, how- ever, before the Aug. period) was declined as a singular : sestertii, sestertio, v. the follg. Sestertium (mille being omitted) denotes a sum of a thousand sestertii ; and, joined with the multiplicative adverbs, decies, centies, etc. (centena millia being omitted), a sum of a hundred thousand sestertii: thus, decies sestertium, a. mill- ion ; centies sestertium, ten millions, etc. (v. Adam's Alterth! 2, p. 263 sq. ; Zumpt's Lat. Gram. § 873) : quadragena millia ses- tertia, Var. R R. 3, 6 Jin. .- dena millia ses- tertia ex melle recipere, id. ib. 3, 16, 11 : duodena millia sestertia capere, id. ib. 3, 17, 3 : qui sestertia numum quinque mil- lia legaverat. Quint. 7, 6, 11 ; cf. in the follg., Hor. Ep. 2, 2, 33 :— capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis, Cic. Parad. 6, 3 ; cf. Zumpt, Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119 : daturum liberis ejus ducena sestertia singulis, Tac. A. 2, 38 fin. : dena sestertia, id. ib. 11, 7 Jin.: dmn sep- tem donat sestertia, mutua septem Pro- mittit, Hor. Ep. 1, 7, 80 : mutua te centum sestertia, Phoebe, rogavi, Mart. 6, 20 : ac- cipit et bis dena super sestertia numum, Hor. Ep. 2, 2, 33 ; cf. above, Quint. 7, 6, 11 : — quum ei testamento sestertium mil- lies relinquatur, Cic. Off. 3, 24, 93 : sester- tium sexagies in publicum deposuerat, Caes. B. C. 1, 23, 4 : argenti ad summ.-.m sestertii decies in aerarium retulit, Liv. 45, 4 : (C. Caesar) centies sestertio coena- vit uno die, Sen. Cons, ad Helv. 9; so, sexagies sestertio, Suet. Caes. 50 : duode- cies sestertio, id. Aug. 41 : sestertio non- 8 E T A agios, id. Calig. 39: sestertio centies, id. Vesp. 19, et saep. • 2. '" gen. : a, Numo sestertio or ses- tertio numo, For a small sum, for a trifle (good prose) : Cic. Rail. Post. 17 ; so Val. Max. 5, 2, 10: C. Matienus damnatus ses- tertio numo veniit, Liv. Epit. 55: quae maxima inter vos habentur, divitiae, gra- tia, potentia, sestertio numo aestimanda sunt, Sen. Ep. 95 med. ; Val. Max. 8, 2, 3. — * b. Sestertio ample comparare, for a large sum, Sol. 27 (40) ad Jin. B. In the times of the emperors, also, A copper coin, worth four asses : Plin. 31, 2, 2 ; cf. Eckhel. Doctr. Num. 6, p. 283. *II. 8estertium, ii, n., In econom. lang., as n measure of dimension, Two and a half feel deep: ipsum agrum sat erit bipalio vertcre : quod vocant rustici ses- tertium, Col. Arb. 1, 5 (for which, siccus ager bipalio subigi debet, quae est altitudo pastinationi8, cum in duos pedes et semis- sem convcrtitur humus, id. 3, 5, 3). SestlUCUS. a, um > v - Sestos, no. II., A. Sestianus- ». um, v. Sestius, ho. II., B. Sestias, adis, v. Sestos, no. II., C. Sestius (also written Sextius), a : J. The name of a Roman gens, e. g. P. Sestius L. F., a tribune of the people 696 A.U.C., a fritmd of Cicero and Milo, by the former of whom he was defended in an oration still extant. C. Sextius Calvinus, an ora- tor, Cic. Brut. 34, 130: P. Sextius Bacil- lus, aprimipilicenturio, Caes. B. G. 2, 25; 3, 5; 6, 38, et-mult. al— II. Derivv. : £, Sestius (Sextius), a. um, adj.. Of or be- longing to a Sestius ( Sextius), Seslian (Sex- lian) : Tabula Sestia, the banlung-iable or counter of a Sestius, otherwise unknown, Cic. Quint. 6, 25 : — Aquae Sextiae, v. aqua, ?iu. 2, e.— B. Sestianus (Sext), a, um, adj.. The same : dicta, oj the tribune of the people, P. Sestius, Cic. Fam. 7, 32, 1 : con- viva, that dines with a Sestius, Catull. 44, 10 : mala, named after a Sestius, Col. 5, 10, 19 ; 12, 47, 5. SestoS or -ug, i. /., lynn'i : I. A city in Thrace, on the Hellespont, opposite Aby- dos, the residence of Hero, " Leandri amore pernobilis," Mel. 2, 2, 7 ; Plin. 4, 11, 18, § 49 ; Liv. 32, 33, 7 ; 37, 9, 9 ; Ov. Her. 18, 127 ; Luc. 2, 674 ; 6, 55.-B. Derivv. : A. ScstiacUS. a, um, adj., Of or belonging to Sestos, Seslian : sinus, i. c. the Hellespont, Stat. S. 1. 3, 27 ; so, pelagus, Aus. Idyll. 10, 287. — B. SestUS. a, um, adj.. The same: puelln, i. e. Hero, Ov. Her. 18, 2; 19, 100.— C. Sestias. adis, /, The Ses- lian, i. e. Hero, Stat. Til. 6,547 ; Sid. Carm. 11, 71. Sestus. a, um, v. Sestos, no. I!.. B. (* Scsuvii. orum, m. A people of Celt- ic Gaul, Caes. B. G. 2, 34.) Set» v - s ed, ad init. Seta (also written saeta), ae, / : I. A thick, stiff hair on an animal, a bristle (quite class.; usually in the plur.): (a) Plur. : Lucr. 5, 786. So of a boar, Ov. M. 8,427; cf.below,/3; ofa porcupine, Claud. Hystr. 6 ; of the fish aper, Ov. Hal. 59 ; of a lion. Prop. 4, 9, 45; cf. below, (S; of a goat, Virg. G. 3, 312 : of a cow, id. Aen. 7, 790 ; of a horse, Val. F'l. 6, 71, et saep. : ita quasi setis labra rnihi compungit bar- ba, Plaut. Casin. 5, 2, 48.— (ii) Sing. : seta equina, Cic. Tusc. 5, 21, 62: nigrae setae grex (suum), Col. 7, 9, 2 ; Virg. A. 7, 667.— B. Transf., of stiff, bristly human hair: Virg. A. 8, 266 ; id. Georg. 3, 312 ; Ov. M. 13, 850 ; Juv. 2, 11 ; Mart. 6, 56, et al. Of the spiny leaves of coniferous trees : Plin. 16,10, 18. — II. Me ton., of any thing made of coarse hair or bristles. Thus, in the plur., for the bottom or leader of an angling- line, Ov. Hal. 34 ; Mart. 1, 56 ; 10, 30. For a pencil, Plin. 33, 7, 40. (* Setabis (Saet). is, /. A town of Hispunia Tarraconensis, celebrated for its flax, now Jaliva, Plin. 19, 1, 2; Sil. 3, 374 ; Mela, 2, 6. — Derivv.: a , Setabitani (Saet.), orum, m., The inhabitants of Seta- bis, Plin. 3, 3, 4.-b. Setabus (Saet.), a, um, adj., Of or belonging to Setabis : sudaria, Cat. 12, 14.) i setania. ae, /., and setaninm (-On)» b n. = ai)Tavia and o7irJwoy : I, The name of a kind of medlar : setania, Plin. 15, 20, 22. Also in the neutn subst. : non possunt militares pueri setanio edu- S E V E eler, Plant. True 5, 16 —II. BjBtan in, A hind of onion, Plin. 19, 6, 32. — III. fc eU niou, A hind of bulb, Plin. 19. 5, 30. Se.tia. ae, /., Xnrin : I. An ancient uiountuiniilij in l.n'ium, near the 1'omp- tine Marshes, celebrated for its excellent wine, now Sesse or Sezze, Liv. 6, 30 fin. ; 7, \-lfin.-, 26, Hfin.: 32, 26; Mart. 13, 23; 112; Sil. 8, 378; cf. Mann. Ital. 1, p. C41. — Poet., for the wine produced there, Sett- an wine: Stat. S. 2, 6, 90. — II. Deny,, Sctinus, a, um, adj.. Of or belonging to Sena, Seilan : aser, T'itin. in Serv. Virg. A. 1 1, 457 ; Cic. Agr. 2, 25, 66 ; Liv. 32. 26, 7: colonia, i.e. Sella, Veil. 1, 14,2: vintim, Plin. 14,6, 8; 23, 1, 21; Mart. 6, 86; Juv. 10, 27 ; cf., de montibus, from the Sedan vine-hills, id. 5, 34 ; and, uva clivi Setini, Mart. 10, 74.— In the plur. subst., Setini, orum, m., The inhabitants of Selia, the Seli- ans, I.iv. 8, 1 ; 32, 26. — In the sing, subst., Setina, ae, /., The Soilness, the title of a comedy of Titinius. setig'Cr (saet.), era, erum, adj. [scta- gero] Bristle-bearing, having coarse hair or bristles, bristly, setaceous (a poet, word) : sus, Lucr. 5, 968 ; 6, 975 ; Virg. A. 12, 170 ; Ov. M. 10, 549 : pecus, id. ib. 14, 289 : ves- tis. of goats' hair, Paul. Nol. Ep. 49, 12 — Subst, setiger, The bristle-bearer, bristler, as a poet, designation of the boar, Ov. M. 8,375; Mart. 13, 93. Sctinus, a, um, v. Setia, no. II. SCtosus (saet), b, um, adj. [seta] Full of coarse, hairs or bristles, bristly, scions (mostly poet.) : aper, Virg. E. 7, 29 ; cf. Hor. Epod. 17, 15 : aures tauri, Plin. 8, 45, 70 : Irons, Hor. S. 1. 5, 61 ; cf., pectus, Cels. 2, 8 : verbera, made of goats' hair, Prop. 4, 1, 25. * setula (saet.), ae, /. dim. A little coarse hair of an animal, a little bristle ■ Arn. 7, 226. SCUi adv., v. sive. Severe, adv., v. severns. ad fin., no. A. Seventas. atis, / [severus] I, Seri- ousness, gravity, sternness, strictness, sever- ity, in a good and had sense (quite class, and very freq.) : tristis severitas inest in vultu, Ter. Andr. 5, 2, 16: sevcritatem in senectute probo : acerbitatem nnllo mo- do, Cic. de Sen. i8, 65 : opp. lepos, id. Off. 1, 37, 134 : severitas censoria, id. Pis. 4 fin. ; so, censorum, id. Hep. 4, 6 ; cf. Val. Max. 2, 9; and in the plur.: censorum severitates, Gell. 4, 20 : tristitia et in omni re severitas, Cic. Lael. IS Jin. ; cf., homo ipsa tristitia et severitate popularis. id. Brut. 25, 97: si illius comitatcm et facili- tatem tuae gravitnti severitatique asper- seris, id. Mur. 31 Jin. ; so, opp comitas, id. Brut. 40, 148 : opp. mansuetudo et miseri- cordia, Sail. C. 54, 2: opp. hilaritas risus- que, id. ib. 93, 322 : T. Torquatus quum il- lam severitatem in eofilio adhibuit, quern, ctc.,iA. Fin. 1, 7, 24 : judiciorura. opp. lenitas ac misericordia, id. Sull. 33, 92 : imperii, Caes. B. G. 7, 4, 9 ; cf., mijitarem discipli- nam severitatemquc minuere, Auct. B. Alex. 48 fin. ; and id. ib. 65: nimia emen- dationis severitas, Quint. 2, 4, 10, et 6aep. II. Of things (very rarely) : hue seve- ritate aurium laetor, this severity of taste, Plin. Ep. 3, 18, 9 : vitii, Plin. 13, 3, 4. scventer. adv., v. severus, ad fin., no. B. severitudo. Inis, / [severus] Gravi- ty, austirity, severity (ante- and post-clas- sical, for the class, severitas) : (frontis), Plaut. Epid. 5, 1, 3 (also cited in Non. 173, 10) : morum, App. M. 1, p. 113. severus. a, um, adj. [etymol. un- known ; pern, kindr. with serius] Serious, grave, strict, austere, stern, severe 'n ae pect, demeanor, conduct, etc. (of persons and things; whereas serius regularly only of things ; v. serius) (quite class, and very freq.): I, Of persons: quam severus ' Ter. Heaut. 5, 3, 21 ; id. Eun. 2. 1, 21 : ri- vis severus et gravis, Cic. Lael. 25, 95 ; cf., omnium gravissimus et severissimus, etc., id. de Or. 2, 56, 228: Tubero (Stoicus) vita severuj, id. Brut. 31 ; cf., Stoicorum secta severissima, Quint. 1, 10, 15; so, agricolae, hardened by toil, rugged. Lucr. 5, 1356 : Cures, Virg. A. 8, 638 : Zethus, Hor. Ep. 1, 18, 42; cf. in the Comp.: ru- mores senum severiorum, Catull. 5, 2. Of those who live a sober and temperate 1407 SE VI life : at vos hinc abite, lymphae, Vini per- nicies et ad severos Migrate, Catull. 27, 6; ct'., adimam cantare severis, Hor. Ep. 1, 19, 10; and id. ib. 1, 5, 13: — legis custo- des, Cie. de Div. in Caecil. 5, 18 : neque severus esse (potest) in judicando, qui alios in se severos esse judiees non vult, id. de imp. Pomp. 13, 38 ; so, s. judiees in eos solos, id. Cluent 20, 56 ; cf., severis- simos atque integerrimos judiees, id. Verr. 1, 10, 30 : and, (T. Manlius) aeerbe seve- rus in filium, id. Oft'. 3, 31 fin. : ubi haec severus te palam laudaveram, Hor. Epod. 11, 19 : auctor severissimus, Plin. 11, 52, 114 : — Aristolaus e severissimis pictoribus fuit, id. 35, 11, 40, § 137 (for which, just before, auslerior colore). — B. I n a bad sense, Harsh, rough, crabbed, rigid, severe (very rarely) : Neptunus saevus severus- que, Plaut. Trin. 4, 1, h> Eumenidum tur- ba, Prop. 4, 1 1, 22 ; cf. in the follg., no. II., B. II. Of things: severa fronte curas cogitans, Plaut. Mil. 2, 2, 46 : vultus seve- rior et tristior, Cic. de Or. 2, 71, 289; cf. Hor. A. P. 107: — nox et noctis signa se- vera, Lucr. 5, 1189 ; cf., silentia noctis, id. 4, 461 : Falernum, rough, sharp, tart (syn. austerum), Hor. Od. 1, 27, 9: divaeque (Palladis) severas Fronde ligare comas, Stat. Ach. 1, 288: — animus, opp. mitis, Quint. 3, 9, 7 : disciplina maxime severa, id. 1, 2, 5 : imperia severiora, Cic. Tuse. 4, 19, 43 : judicia severa, id. Verr. 2, 4, 59 fin. ; so, severiora judicia, Quint. 4, 2, 122 : 6everiores leges, id. 12, 1, 40 ; cf., Lycur- gus severissimarum justissimarumque le- gum auctor, Veil. 1, 6, 3 : paulo severior poena, Sail. C. 51, 15 : eententiae graves et 6everae, Cic. Brut. 95 ; cf., triste et se- verurn genus dicendi, id. ib. 30; so of grave, serious discourse, Quint. 2, 4, 6; 6, 3, 102 ; 9, 4, 63 sq. ; 10, 1, 131, et al. ; cf, severae Musa tragoediae, Hor. Od. 2, 1, 9 ; and, fidibus voces crevere severis, id. A. P. 216: — quod ego dixi per jocum, Id eventurum esse et severum et serium, Plaut. Poen. 5, 3, 51 : linque severa, Hor. Od. 3, 8, 28. — *!). severum adverbially: nunc severum vivitur, Prud. Cath. 2, 33. B. I n a bad sense: severus Uncus abest, Hor. Od. 1, 35, 19 : amnis Cocyti metuet, Virg. G. 3, 37 ; cf. absol. with the gen. : pelagi severa, Lucr. 5, 36 : St. Ac- currite, Ne se interimat . . . Me. Hau ! vo- luisti istuc severum facere? this horrible deed, Plaut. Cist. 3, 15. IIL Severus, i,m.,A proper name : Cor- nelius Severus, a poet in the A ugustan age, Quint. 10, 1, 89 : — Septimius Severus, a Soman emperor, A.D. 193-211 : — Alexan- der Severus, a Roman emperor, A.D. 222- 235 : — Sulpicius Severus, a bishop in Gaul, author of a Historia sacra, and of the Vita 5. Martini, and several smaller works. Adv., in two forms, severe (quite class.) and severiter (aDte- and post- class.) : £l. severe, Gravely, seriously, austerely, rigidly, severely, Cic. Fam. 1, 9, 19 : graviter et severe voluptatem secer- nit a bono, id. Fin. 2, 8, 24 ; so, vetuit (coup- led with graviter), Quint. 11, 3, 148 : aesti- matae lites, Cic. Mur. 20, 42: vindicare Hiempsalis mortem, Sail. J. 15, 3 : dicere, Quint. 6, 3, 101 ; 8, 3, 40 : uti judicio, id. 1, 3, 4, et saep. — Comp. : ad aliquem seve- rius scribere, Caes. B. C. 3, 25, 4 ; so, adhi- bere aliquem, Cic. Att. 10, 12, 3 : coercere matrimonia, just. 3, 3, 8. — Sup. : sunt qui voluptatem severissime contemnant, Cic. Oft". 1, 21, 71; so, exacta aetas, id. Rose. Com. 15, 44 : dicere jus, Suet. Caes. 43. — B. severiter, The same: sermonem cum aliquo conferre, Titin. in Non. 509, 33 ; and in Prise, p. 1010 P. ; so Plaut., ace. to Pri6C. 1. 1. ; App. M. 2, p. 126. SevianUS, a, um, adj. Of or belong- ing to a Sevius : pira, Scvian pears, a par- ticular sort so called, Plin. 15, 15, 16. scvir or sexvir (on inscrr., where this word most freq. occurs, com mon ly written with numerals, VI. vir, or nun vir), ri, m. [sex-vir] A member of a board or college consisting of six men, a sexvir, viz. : J, One of the presidents of the six divisions of Roman knights, Inscr. Orell. no. 732; 1172; 2242; 2258, etal,— H. Au- gustali8, A member of the college of priests dedicated to Augustus, Petr. 30, 2 ; Inscr. Orell. t. ii , p. 197 sq. ; v. Augustalis. 1408 SEXA . Seviralis, e, adj. [sevir] O/or belong- ing to a sexvir : ludi, of the equestrian sex- ■virs, Capitol. M. Aurel. 6. — Subst, obdo se virali vm, of the A uguslan sexvirs, In- scr. Orell. no. 2229 ; Inscr. ap. Mur. 1104, 7. seviratus or sexviratus» us, m. [id.J The dignity of a sexvir, the sexvirate, Petr. 71, 12; Inscr. Grut. 400, 7; 150, 4. (* SeVOj onis, m. A mountain of north- ern Germany, Plin. 14, 13, 27.) se-VOCO; avi, atum, 1. v. a. To call apart or aside, to call away to some par- ticular place (quite class. ; a favorite word of Cic.) : J. Lit. : sevocare singulos hor- tarique coepit, Caes. B.G. 5, 6, 4 ; so, he- rum, Plaut. Men. 5, 9, 25 : hunc, Ov. M. 2, 836 : maxime placitam (feminam ad stu- prum), Suet. Calig. 36: aliquem, Cic. Phil. 2, 14 : plebem in Aventinum, id. Mur. 7,15; cf., tribuni plebis, ne quis postea popu- lum sevocaret, capite sanxerunt, should call a meeting of the people out of the city, Liv. 7, 16 fin. : quid tu te solus e senatu sevocas ? separate yourself, Plaut. Aul. 3, 6, 13. — Less freq. with inanimate objects: de communi, ad se in privatam domum sevocabat, put aside, withdrew, subtracted, Cic. Quint. 3 fin.— II. Trop., To call off, separate, withdraw, remove: cura me sevo- cat a doctis virginibus (i. e. Musis), Catull. 65, 2 : ab aliqua re, Cic. Tusc. 1, 31 ; so, animum a societate et a contagione cor- poris somno, id. de Div. 1, 30, 63 ; cf. id. Tusc. 1, 30, 72 : mentem ab oculis, id. N. D. 3, 8 fin. : ab his non multo secus quam a poetis haec eloquentia sevocanda est, id. Or. 20 :— quid illuc est, quod ille solus se in consilium sevocat? takes counsel with himself alone, Plaut. Merc. 2, 3, 45. sevum, i, v- sebum. SCX) num. [sibilated from i\, see the lett. S] Six: sex minae, Plaut Capt. 5, 2, 21 : dies, id. Cist. 2, 1, 13 : sufiragia, Cic. Rep. 2, 22 : sex et nonaginta, id. ib. : sex et quinquaginta millia passum, id. Rose. Am. 7, 19 : decern et sex millia peditum armati, Liv. 37, 40 : inter bis sex famulas, Ov. M. 4, 220 : sex septem, Ter. Eun. 2, 3, 40; v. septem : (*sex primi, v. sexprimi.) sexagenarius? a, um, adj. [sexage- ni] I. Of or containing sixty : fistula, a pipe sixty quarter-digits (quadrantes) in diameter, Frontin. Aquaed. 54. — II, In partic, Sixty years old, sexagenary ; and subst, a man of sixty, a sexagenarian : Cicero objurgantibus, quod sexagenarius Publiliam virginem duxisset, etc., Quint. 6, 3, 75 ; Suet. Claud. 23 : (Hadrianus) obiit major sexagenario, Eutr. 8, 3 fin. Men sixty years of age were no longer admit- ted to vote in the septa (v. h. v.), and, if they attempted to enter, were thrust back from the bridge leading to them ; whence arose the proverb, Sexagenarios de ponte, " Var. in Non. 523, 21 sq. ; Fest p. 259 ;" cf., depontani. (Many Romans, at an early period, erroneously referred this expression to a religious usage, and even to original human sacrifices ; v. in Fest. 1. 1. ; and Ov. F. 5, 621 sq.) In a sar- castic equivoque, of actually flinging a man into the Tiber, Cic. Rose. Am. 35, 100. SCxagcnij ae, a > num. distrib. [sex- aginta ] Sixty each : postremo in plures ordines instruebantur : ordo sexagenos milites habebat, Liv. 8, 8, 4 : sexagenos denarios viritim dedi, Monum. Ancyr. ap. Grut. 231 : ibi scrobes effodito duplos sexagenos in die, Plaut Fragm. ap. Prise, p. 751 P. ; so, pedes, Var. R. R. 2, 3, 3 : cf., s. ternos pedes, Plin. 36, 5, 4, § 30 : ( - § 9 ed. Bip.) propugnatores, id. 8, 7, 7 :— for sexa- ginta : sexagena millia modium, Cic. Verr. 2, 5, 21. sexagcni - qnini. bc, a, num. distrib. Sixty-five each : fistula sexagenumquinum, i. e. sixty-five quarter-digits in diameter, Frontin. Aquaed. 55. \ sexagresieS) v. sexagies. scxagcsimus, a, um, num. ord. [sex- aginta] The sixtieth: intra sexagesimum diem, Flor. 2, 2, 7 ; so, messis, Mart. 4, 79 ; 6, 70 : anno quinto et sexagesimo, Ter. Ad. 5, 8, 15 : celebrasse quartum et sexa- gesimum natalem meum, August, in Gell. 15, 7 fin. : post Leuctricam pugnam die septingentesimo sexagesimo quinto, Cic. Att. 6, 1 fin. — Subst. : sexagesima denarii, i i. e. the sixtieth part, Plin. 29, 1, 8, 24. SEXE sexagies (collat form, sexagesle», Mart. Cap. 6, 198), adv. num. [id.] Sixty times : sestertium sexagies, i. e. sixty times a hundred thousand, six millions of ses- terces (v. sestertius), Caes. B. C. 1, 23, 4 ; so Cic. Phil. 2, 18, 45 ; and, in the same sense, simply sexagies, id. Rose. Am. 2, 6. sexaginta* num. [sibilated from k\>j- Kovra] I. Sixty : minae, Plaut Epid. 3, 4, 32 : anni, id. Most. 2, 2, 63 : minorem an- nis sexaginta de ponte dejecerit, Cic. Rose. Am. 35, 100 ; v. sexagenarius, ad fin. : quinque et sexaginta, Veil. 1, 6, 4 : sexa- ginta quatuor, Paul. Dig. 38, 10, § 17 med. — *II. Transf., for an indefinitely large number : limina. Mart. 12, 26. sex-angrulatus, «. "m, adj. [an- gulusj Sexangular, hexagonal : crystal- lus, Sol. 33, 20. sex-angTlluS; a. «m. adj. [id.] Sex- angular, hexagonal : cera, Ov. M. 15, 382 ; cf., cellae (apium), Plin. 11, 11, 12: figura, id. 37, 5, 20 ; cf., laevor laterum, id. 36, 4, 15: (*crystallus, Sol. 15, 29,/Zh.). X SeXatrUS; uu m, /• [ 6ex J The sixth day after the Ides : sexatrus ab Tusculanis post diem sextum Idus vocatur (dies), Var. L. L. 6, 3, 55 ; cf. Fest. s. v. quin- quatrus, p. 218 and 132. * SCXcenarius» a, um, adj. [sexceni] Consisting of six hundred : cohortes fun- ditorum. Caes. B. C. 3, 4, 3. sexceni (also written sescen.) (collat. form, sexcenteni, Col. 3, 9, 3 ; Suet. Claud. 32 ; Mart Cap. 6, 198), ae, a, num. distrib. [sexcenti] Six hundred each: Varro pro- didit, singula jugera vinearum sexcenas urnas vini praebuisse, Col. 3, 3, 2 ; so, numi, Cic. Verr. 2, 5, 25 ; denarii equiti- bus tributi, Curt. 5, 1 fin. : annua, Plin. 29, 1,5. SCXCenteni» ae, a, v. sexceni. sexcentesimns (also written ses- cent.) a, um, num. ord. [sexcenti] The six hundredth: anno sexcentesimo, Cic. Rep. 1, 37 Mai. JV. cr. : anno Urbis sexcentesi- mo quinquage9imo quinto, Plin. 8, 7,' 7. Sexcenti (in ,ne best MSS. also writ- ten sescenti), ae, a, num. [sex-centum] J p Six hundred : sexcenti aurei numi Philip- pii, Plaut. Poen. 1, 1, 38 : Romuli aetatem minus his sexcentis annis fuisse cerni- mus, Cic. Rep. 2, 10 : argenti sexecntum ac mille, Lucil. in Non. 493, 32. — n. Transf., like our hundred or thousand, to signify An immense, number, an innu- merable quantity, any amount, etc. (perh. because the Roman cohorts consisted originally of six hundred men ; cf. Nie- buhr, Rom. Gesch. part I., note 568) (very freq. in prose and poetry) : sexcentae ad earn rem causae possunt colligi, Plaut. Trin. 3, 3, 62; Ter. Ph. 4, 3, 63: venio ad epistolas tuas, quas ego sexcentas «no tempore accepi, Cic. Att. 7, 2, 3 ; id. Rose. Am. 32, 90 : sexcentos cives Romanos. id. Verr. 2. 2, 48, et saep. In the nentr. plnr. absol. : sexcenta sunt quae memo- rem, si sit otium, Plaut. Aul. 2, 4, 41 ; so Cic. de Div. 2, 14, 34 ; id. Att. 2, 19, 1 ; 6, 4, 1 ; 14, 12. 1, et al. : 6excenta tanta red- dam, si vivo, tibi, Plaut Bac. 4, 9, 111 ; so id. Pseud. 2, 2, 37. sexecntics (also written sesc), adv. num. [sexcentij I, Six hundred times: sexcenties HS, six hundred times a hund- red thousand, sixty millions of sesterces (v. sestertius), Cic. Att. 4, 16, 14; so, sester- tium sexcenties, Plin. Ep. 2, 20 fin.: sex- centies vicies, Lampr. Commod. 15. — H Like our a hundred times or a thousand times, for an indefinitely large number of times : suspirabo plus sexcenties in die, Plaut Men. 5, 4, 8. * Scxcento-plagus, i, "*• [plaga] A man of six hundred stripes, a name coined by Plautus : nisi cotidianus sequiopus con- feceris, Sexcentoplago nomen indetur tibi, Plaut. Capt. 3, 5, 68. sexdecim; v - sedecim. sexenniS) e, adj. [sex-annus] Of six years, six years old : herus, Plaut Poen. 4, 2, 80 ; so id. ib. 5, 2, 27 : cervi, Plin. 8, 32, 50. SCXenniUm) "> «• [sexennis] . A pe- riod of six years, six years : puer subripi- tur Sexennio prius quam moritur paten Plaut. Poen. prol. 67 : tribuni plebis tule- runt de provinciis contra acta Caesaris, SE XT ille biennium, hie sexennium, Cic. Phil. 5, 3,7; soid.de Div.l, 44 ./!«.,- id. Att. 6, 1, 5. SCX1CS- aelv. num. [sex] J, Six limes : hostis sexies victus, Liv. 4, 32, 2 : id sex- ies evenit per annos, Plin. 18, 16, 411 : hoc sexies ducendum est, is to be. taken six times, to be multiplied by six, Col. 5. 2 Jin, — II. For sextum, For the sixth, time: Mario sexies Valerioque Flncao Coss., Veil. 1, 15 Tin. sexis, '«• indcel. [sex] *I, The number six ; ut ex duobus, triple sexis hnplevit, Mnrt. Cap. 7, 255. — * if. Six asses : .1 lit- er» i praecedente finita neutra monopto- ta sunt, ut trcssis, sexis. Mart. Cap. 3, .80. Sexltanus, a, um, adj. Of or belong- ing to Sex (if^, in Ptolem. Saxetanum in the Itiner.), a town of Hispania Baetica, Scxitan : colias, Plin. 32, 11, 53, § 146 ; cl'., lacertus, Mart. 7, 78. sexprimi (also written separately, sex priini ; of. decern primi, under de- cern, no. 1, b), drum, m. [sex-primus] A board or college of magistrates in provin- cial towns, consisting of six members, Cic. N. D. 3, 30 ; [nscr. Orel'l. no. 3756. In the sing., A member of such a board, Inscr. Orell. no. 3242. * sexta-dccimani- orum, m. [sex- tus] The soldiers of the sixteenth legion, Tac. H. 3, 22. scxtaneus, «, uui, adj. [id.] Of or containing six (in land-measuring) : limes, the sixth, Auct. d. Limit, p. 239 ; 258 Goes, et al. SCXtans- antis, to. [sex] I, A sixth part of an as (v. as) : ''sextans ab eo quod sextapars assis, ut quadrans quod quarta et triens quod tertia pars," Var. L. L. 5, 36, 47 : heredes in sextante, Cic. Fam. 13, 29, 4 ; so, ex sextante heres institutus, Paul. Dig. 44, 2, 30. — B. I" partic, as a coin : extulit eum plebs sextantibus collatis in capita, Liv. 2, 33 fin.; Plin. 33, 10, 47; hence, servus sextantis, i. e. of very trifling value, worthless, Laber. in Gell. 16, 9, 4. In weighing, Plin. 26, 11, 74 ; Ov. Med. Fac. 65 ; Mart. 8, 71 ; join- ed with pondo, Scrib. Larg. 4 ; 42, et al. As a measure of land, The sixth part of a jnger, Var. R. R. 1, 10, 2 ; Col. 5, 1, 10. As a liquid measure, The sixth part of a sextarius, or two cyathi, Col. 12, 23, 1; Mart. 5, 64 ; Suet. Aug. 77 ; Plin. 13, 15, 29. — II. Among mathematicians, The sixth port of the number six. as of the nu- merus perl'ectus (v. as, p. 146), i. e. unity, one, Vitr. 3, 1. ' SCXtantalis- e, adj. [sextans] Con- taining a sextans ; fusi, two inches thick, Vitr. 10, 6 ; cf. the follg. art. SextantariUS, a, um, adj. [id.1 Con- taining a sextans : asses, i. e. worth only the sixth part of the former asses (put in circulation after the second Punic war), Tlin. 33, 3_, 13 ; Fest. p. 265. * Sextariolus* >• '"■■ dim. [sextarius, no. II., A] A small measure, i. q. a pint, Au- gustus in Suet. Vit. Hor. SextariUS> ". m - [sextus] I. The sixth fart of a measure, weight, etc., Plin. 24, 4, 10; Rhemn.Faun.de Pond. 71; Fest. s. v. fublica pondeba. p. 213. — H, In p a r- tic. : A. As a liquid measure. The six'h part of a conaius, i. q. a pint, Cato R. R. 13, 3 ; Var. irfGell. 3, 14, 2 ; Cic. OB". 2, 16, 56; Hor. S. 1, 1, 74, eta].— B. As a dry measure, The sixteenth part of a modius, Col. 2, 9 ad fin. ; 2, 10, 24 ; 12, 5, 1 ; Plin. 18.13,35; 24,14,79; Ulp. Dig. 47, 2, 21, 5 5. Sextianus- a , um, v. Sestianus, un- d--r Sestius, no. II. SextllianUSj a > um, v. Sextilius, no. II. Sextllis- is, "»• ( sc - mensis) [sextus] The sixth month, ace. to the old Roman reckoning (counting from March), after- ward called Augustus (v. h. v., and cf. Var. L. L. 6, 4 fin.) : Cic. Fam. 10, 26, 1 : Sex- tilem totum mendax desideror, Hor. Ep. 1,.7, 2: Caleudae, Liv. 3, 6 : 6. 1 ad fin.: Nonae, Idus, id. 41, 16, 5. — With mensis ; mense sextili, S. C. ap. Macr. S. 1, 12 /- brev. Sex.), a, A Roman proper name. In a play upon signif. no. I., Quint. 6, 3, 86, v. annalis, ad fin. SextusdecimUS) a , um, v. sextus. * SeXualiS) e> adj. [sexus] Of or be- longing to sex, sexual : manus, i. e. of a woman, Coel. Aur. Acut. 3, 17. * sex-ungnla- «e, /• Six claws, a Plautinian nickname for a rapacious pros- titute, Plaut. True. 2. 2, 57. sexilSi us. to. (collat. form, secus- indcel. n. ; v. in the follg.) [kindr. with ri- kus] I. ^ sex, male or female (of men and beasts) : (u) Form sexus : homiiium ge- nus et in sexu consideratur, virile an mu- liebre sit, Cic. Inv. 1, 24, 35 : natus am- biguo inter marem ac feminam sexu in- fans, Liv. 27, 11, 4 : feminarum sexus, Plin. 7, 52, 53, § 175 : virilis sexus, Pac. in Fest. p. 259 ; so Plin. 10, 55, 76 : orbus virili sexu, Afr. in Fest. 1. 1. : liberi sexus virilis, Suet. Aug. 101; Frontin. Strat. 1, 11, 6 ; Liv. 26, 34, 5: tres (liberi) sexus feminini, Suet. Calig. 7; cf. Plin. 27, 2, 2: majores virilis ac muliebris sexus, Liv. 31, 44, 4; cf, liberi utriusque sexus, Suet. Aug. 31 ; 100 ; id. Vit. 6 ; id. Tib. 43 : sine ullo sexus discrimine, id. Calig. 8 ; Tac. A. 16, 10 fin., et saep. In the plur. : (I eo pacit talio esto, Fragm. XII. Tab ap. Fest. s. v. talio, p. 363; v. Append. III., 8 ; and cf. Dirks. Transl. p. 516 sq. : si anitnum contulisti in istam ratioueni, etc.. Cic. Rep. 1, 23 : si Roma condita est se- cundo anno Olympiadis septimae, etc., id. ib. 2, 10 : quos (tyrannos) si boni oppres- serunt, recreatur civitas : sin audaces, fit ilia factio, id. ib. 1, 41 ; cf. id. ib. 1, 42 : si ita sensit, ut loquitur, id. ib. 31.21; id. ib. 1, 27 : — si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse, id. ib. 2, 12 fin.: si modo in philosophia aliquid profecimus, id. Ott'. 3, Sfin. : — si quis eorum (servorum) sub ecu tone crepuit, nullum mibi vitium facit. Cato in Fest. s. v. pbohibere, p. 234 sq. . si quid sceleste fecit, Plaut. Asin. 2, 2, 27 : si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc., Cic. Clu. 2, 6 : si quisquam fuit umquam rcmotus ab inani laude, Cic. Fam. 15, 4, 13 : si quando rem' justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc., id. Rep. 1, 42; cf. id. ib. I, 38 ; id. LaeL 7, 24. (S) Plusqnamperf. : si improbum Cres- phontem exisrimaveras, etc., Enn. ap. Auct Her. 2, 24, 38. (t) Fnt. simpl.: si volet svo vivito . . . si volet plvs dato, Fraam. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; v. Append. III.. 3 : and cf. Dirks. Transl. p. 251 sq. ; cf, si vo- les advortere animum, comiter monsira- bitur, Enn in Var. L. L. 7, 5. 97 ; and. alte spectare si voles, etc., Cic. Rep. 6, 23: si jam eminebit foras, id. ib. 6, 26 : si me au- dietis, id. ib. 1, 19 : si muttias non potero certum est sumam fenore, Plaut. Asin. 1. 3, 95 ; so, id persequar, si potero, suhtili- us, Cic. Rep. 2, 23 ; cf. in the follg. no. C : — nihil (orl'endet) si modo opus exstahit. Cic. Rep. 5, 3 :— si quid te volam. iibi eris > Plaut. Asin. 1, 1, 96 : si quod aliud oixelot reperies, id. Att. 1, 10. 3. (O Fnt. exarJ. : si te hie oft'endero. mo- riere, Enn. in Cic. Att. 7. 26, 1 : si nostrair rem publicam vobis et nascentem et crre 1409 SI centcm ostendero, Cic. Rep, 2, lfin. : turn magis assentiere, si ad majora pervenero, id. ib. 1, 40: expediri quae restant vix poterunt, si hoc inchoatum reliqueris, id. ib. 1, 35fi?i. ; id. ib. 1, 24 : pergratum mihi i'eceriB, si de araicitia disputaris, id. Lael. 4 fin. : accommodabo ad earn (rem publi- cam), si potuero, omnem illam orationem, etc. . . . quod si tenere et consequi potuero, etc., id. Rep. 1, 46 Mos. ; so, si potuero, id. ib. 2, 30 ; id. Brut. 5, 21 : si potuerit, id. Off. 3, 23 ; cf., si modo id exprimere Latine potuero, id. Rep. 1, 43 Mos. ; so, si modo interpretari potuero, id. Leg. 2. 18 : — si ne ri caput exoculassitis, Plaut. Rud. 3, 4, 26 : —si quid vos per laborem recte feceritis . . . Sed si qua per voluptatera nequiter feceritis, etc., Cato in Gjell. 16, I fin.: de iis te, si qui me ibrte locus admonuerit, commonebo, Cic. de Or. 3, 12 fin. b. With the subjunct. : (u) Praes.: si habeat aurum, Plaut. Bac. 1, 1, 12 : abire hinc nullo pncto possim. si velim, id. ib. 2, 2, 2 ; so, si velim, Cic. Rep. 3. 10 : cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non que- ant, id. ib. 1, 5 fin.: si singulos numere- mus, id. ib. 3, 4 : si jus suum populi tene- ant, id. ib. 1, 32 : si Scipionis desiderio me moveri negem, id. Lael. 3: si ad verba rem deftectere velimus, id. Caecin. 18, 51 : si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto ! yet if, if how- ever, Virg. A. 6, 187 : — si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc., Cic. Rep. 3. 9. (/3) Impcrf. : qui si unus omnia conse- qui posset, nihil opus esset pluribus, etc., Cic. Rep. 1, 34 : quae descriptio -si esset Ighota vobis, explicaretur a me, id. ib. 2, 22 : si ullum probarem simplex rei pub- licae genus, id. ib. 2, 23 : quod non fecis- sent profecto, si nihil ad cos pertinerc ar- bitrarentur, id. Lael. 4 ; cf. id. Verr. 2, 5, 51 ; v. Zumpt's Gram. § 525 : — sei qves ESENT, QVEI 6IBEI DEICERENT, S. C. de Bacch. (twice) ; v. Append. VI. (y) Perf. : si injvriam faxit alteri, VIGINTI QVINQ.VE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 12 ; v. Ap- pend. III., 8 ; and cf. Dirks. Transl. p. 525 sq. : si jam data sit frux, Enn. Ann. 17, 7 : peril, si me aspexerit 1 Plaut. Am . 1 , 1 , 164 : victus sum, si dixeris, id. ib. 272; Cic. Rep. 3, 5. (6) Plusquamperf. : si aliter accidisset, Cic. Rep. 1, 4 : turn magis id diceres, si nuper inhortis Scipionis affuisses, id. Lael. 771«. : mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansis- set, id. Rep. 1, 41 : — si quis in coelum as- cendisset, etc., id. Lael. 23 fin.: si aliquid de summa gravitate Pompeius reraisisset, id. Phil. 13, lfin. C, Klliptically : istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia, Cic. Rep. 1, 19 fin. : autnemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit, id. Lael. 2, 9 ; id. Or. 29, 103 : plures hacc tulit una civitas, si minus sa- pientes, at certe summa laude dignos, id. Rep. 3, 4 ; cf., educ tecum omnes tuos : si minus, quam plurimos, id. Cat. 1, 5 ; and id. de Or. 2, 16, 63 ; in this sense less freq., si non : si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc., id. Fam. 7, 3, 5 : hie venit in judicium, si ni- hil aliud, saltern ut, etc., id. Verr. 2, 1, 58 ; so, si nihil aliud, or si aliud nihil, Liv. 2, 43. 8 ; 22, 29, 3 ; 30, 35, 8:45, 31 fin. ; Curt. 4, 28 : intelliges esse nihil a me nisi ora- tionis acerbitatem et, si forte, raro litera- rum missarum indiligentiam reprehen- sam, (* perhaps) Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; cf., vereor, ne nihil sim mi, nisi supplo- sionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum, id. de Or. 3, 12, 47. 2. Joined with quod: (* And if, but if, if however, if) : quod si in philosophic tantum interest . . . quid tandem in causis I'xistimandum est? Cic. Or. 16, 51 : quod «i fuit in re publica tempus ullum . . . turn profecto fuit, id. Brut. 2, 7 : quod si ex- ■ meris ex rerum natura benevolentine I'nnjnnctionem, nee domus ulla nee urbs «t .re potent, id. Lael. 7 ; id. Rep. 3, 4 fin. : [jliod si non hie tantus fructus ostendere- rur et si ex his studiis delectatio sola pe- ler-tur: tamen, etc., id. Arch. 7 fin. H I" par tic, in syllogistic reason- U10 1 SIB I ings : si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc., Cic. Inv. 1 , 36, 65 : si enim est verum, quod ita connectitur : " 61 quis oriente Canicula natus est, in mari non morietur," illud quoque verum est: "si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur," id. Fat. 6, 12. II. Tran sf, in dependent clauses ex- pressing an interrogation or doubt, it near- ly coincides in meaning with num, but without forming as close a connection as this latter: If, whether, if perchance (quite class., but very rarely in Cic.) : ibo et vi- sam hue ad eum, si forte est domi, Plaut. Cist. 3, 5, 4 ; so Ter. Eun. 3, 4. 7 ; Heaut. 1,1,118; cf. id. Phorm.3,3,20; jamsciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro, Plaut. Men. 1, 2, 33 ; cf. id. Merc. 1, 2, 44 ; and, 6atis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem, Virg. A. 4, 110 ; Plaut. Mil. 4, 8, 52: primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent, Liv. 29, 26, 8; so id. 39, 50, 7 ; and, id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prode6t, id. 34, 3, 5 ; cf. also, id. 40, 49 fin. : jam dudum exspecto, si tuum officium scias, Pbiut. Poen. prol. 12 ; so, hanc (paludem) si nostri transirent. hostes exspectabant, Caes. B. G. 2, 9, 1 ; and id. B. C. 2, 34, 1; cf. also, Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset, id. ib. 3, 75, 3 : non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur, Cic. Phil. 9, 1, 2; so, expertique simul, si tela artusque sequantur, Val. Fl. 5, 562: Hel- vetii nonnumquam interdiu, saepius noc- tu, si perrumpere possent, conati, Cnes. B. G. 1, 8/7!.; cf. Liv. 1, 57, 3.— Some- times the idea of seeking or attempting is to be mentally supplied : Plaut. Cist. 1, 3, 37 : L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris pro- ficere possit, (* to see, to try,) Caes. B. G. 6, 29 ad fin.: fame et inopia adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent, id. ib. 7, 20, 10 ; cf. id. ib. 7, 55 ad fin. ; m fin. ; B. C. 3, 8 fin. ; 3, 56, 1 ; Liv. 42, 67, 6, et al. 1 Siag°dneS) um > m - = aiayo'veS, The muscles which support the jaw, the maxillary muscles, (*acc. siagonas,) Coel. Aur. Tard. I, 1 ; 4. Called also siagdnitaej arum, m. = ctayovXrat, id. Acut. 2, 10 ; 3, 6 ; 8. X sibc< for sibi, Quint. 1, 7, 24 ; v. sibi, under sui. sibilatrix, icis, adj.f. [sibilo] Hiss- ing, whistling : fistula sibilatrix, Mart. Cap. 9, 307. Slbllatus, Ss, m. [id.] A hissing, whistling, Coel. Aur. Acut. 2, 27. sibilo» are, v. n. and a. [sibilus] (quite class., but rare) : I, Nev.tr., To hiss, to whistle: "imitationis hoc modo, ut ma- jores ruderc et vagire et mugire et mur- murare et sibilare appellaverunt," Auct. Her. 4, 31 : (Serpens) sibilat ore, * Virg. A. II, 754 ; so of the serpent, Prop. 4, 7, 54 ; Ov. M. 4, 589 ; * Plaut, Merc. 2, 3, 72.— Of tilings : illud (ferrum igne rubens) Stridet et in trepida submersum sibilat unda, Ov. M. 12, 279 ; so, stridor rudentum sibilat, whistles, Sil. 17, 258 ; cf., aura, Luc. 2, 698. — II. Act., To hiss, i. e. to hiss at, hiss down a person, *Cic. Att. 2, 19, 2: populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi, * Hor. S. 1, 1, 66. 1. SibiluSi '. m - (collat. form, abl., sibi- lu, Sisenn. in Prise, p. 715 P. In the plur. in the poets, prob. merely for the sake of the metre, sibila» orum ; cf. 2. sibilus, ad init. ; but in Cic, sibili ; V. the follg.) [a natural sound ; cf. Quint. 8, 6, 31 ; Auct. Her. 4, 3 1 ] A hissing, a whistling (quite class.) : I, In gen.: («) Sing. : clamor tonitruum et rudentum sibilus, Poet. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1 : (arbor) Loquente saepe sibilum edidit coma, Catull. 4, 12 : venien- tis sibilus austri, Virg. E. 5, 82 : sibilu sig- nificare alicui, Sisenn. in Prise p. 715 P. ; cf., sibilo dare signum, Liv. 25, 8 ad fin. ; and, (boves) sibilo allectari, Col. 2, 3, 2. — (11) Plur.: cava per calamorum sibila, Lucr. 5, 1381 ; cf., pastoria, Ov. M. 13, 785; and Stat. 111. 6, 338 : serpens horrenda si- bila misit, Ov. M. 3. 38 ; so of snakes, id. id. ib. 4, 494 ; 15, 670 ; 684 ; Corn. Sever. SIC and Macer in Charis. p. 61 P. : stridentis sibila teli, Sil. 9, 247. II. 1° par tic, A contemptuous hiss- ing, a hissing at or off (usually in the plur.: (,<) Sing.: sibilum metuis? Cic Pis. 27, 65. — (/}) Plur.: e scena eibilis explodi, Cic. Rose Com. 11 ; cf., aliquem sibilis consectari, id. Att. 2, 18, 1 ; and, crebris totius concionis sibilis vexatus, Val. Max. 7, 3, 6 ext. ; Cic. Sest. 59, 126 ; cf., gladia- torii sibili, id. Fragm. ap. Charis. p. 61 P. : qua dominus, qua advocati sibilis con- scissi, id. Att. 2, 19, 3. 2. SlblluS) <*■ um i aa J- [1- sibilus] Hiss- ing, whistling (a poet, word ; occurring, on account of the metre, only in the form sibila; cf. 1. sibilus, ad init.) : colla colu- brae, Virg. G. 3, 421 ; id. Aen. 5, 277 ; cf, ora (anguium), id. ib. 2, 211 : coma tor- vae frontis (Panis), Val. Fl. 3, 50. t sibina or sibyna, »e, /. = oiBvvn, A kind oj hunting-spear, Enn. Ann. 7, 115 (in Fest. p. 148) ; Tert. adv. Marc. 1, 1, as a transl. of JTfjVJn , Jes. 2, 4 (for which the Vulg. has lanceae). And so, perhaps, SIDONES in Gell. 10, 25, 2. + sib.US; callidus sive acutus, Fest. p. 148 ; cf. persibus. SibllZateS; A people in Aquilania, now Sobusse on the Adour, between Aqs and Bayonne, Caes. B. G. 3, 27 ; cf. Ukert, Gall. p. 258. Sibylla (in many MSS. also written Sibulla, e. g. Tac. A. 6, 12; cf. below, no. II.), ae, /., £i'6uAAa, A female soothsayer, a prophetess, Sibyl, " Var. in Lact. 1, 6; Au£. Civ. D. 18, 23:" has (literas), credo, nisi Sibylla legerit, Interpretari nlium potesse neminem, Plaut. Ps. 1, 1, 23 : terrae vis Pythiarn Delphis incitabat : naturae Sibyl- lam, Cic. de Dir. 1. 36, 79 ; cf. id. ib. 1, 18, 34. In Roman mythology, the most cele- brated is the Sibyl at Cumae, in the serv- ice of Apollo; in the time of Aeneas, Ov. M, 14, 104 sq. ; 154 ; 15, 712 ; Virg. A. 6, 10. A later Sibyl in the time of Tarquinius Superbus, whose predictions were depos- ited in the Capitol, and in time of danger were consulted by a college of priests, appointed for that special purpose (at first duumviri, afterward decemviri and quindecemviri, v. h.vv.), "Lact. 1,6; Gell. 1, 19 ; Plin. 13, 13, 27;" Cic. N. D. 3, 2. 5; id. de Div. 1, 43, 97 sq. ; id. Rab. Post. 2, 4 ; id. Fam. 1, 7, 4 ; Liv. 38, 45, 3, et al. ; cf Hartung, Relig. d. R6m. I, p. 129 sq.— tl, Deriv., SibvllintlS (written sibvllin. Inscr. Orell. ■ no. 2276, p. 394 ; and Calend. Praenest. in. Apr. ih. torn. ii. p. 389), a, um, adj., Of or belonging to the Sibyl, Sibyl- line : libri, " Var. 1. 1. ; Gell. 1. 1. :" Var. L. L. 6, 3, 55; Cic. Verr. 2, 4, 49 ; Liv. 5, 13, 5 ; 7, 27, 1 ; 22. 9, 8 ; 29, 10, 4 ; 36, 37. 4 ; 41, 21, 10, et al. (they are called simply libri, in Liv. 3, 10, 7 ; 21, 62, 6 ; 22, 1, 16 ; 22, 36, 6 ; 22, 57, 4 ; and, libri fatales, id. 22, 10, 10) : vaticinationes, Cic. N. D. 2, Ttfin. : versus, id. de Div. 1, 2, 4 ; Hor. Carm. Sec. 5 : fata, Cic. Cat. 3, 4, 9. Sibyna» a e, v. sibina. SIC (lengthened collateral form, sicce, like hicce, ecce, Plaut. Rud. 2, 4, 12), adv. fapocopated from sice, the former sibi- lated from 1, 1, whence is and ita] a pro- nominal particle, In this manner, in such a manner, so, thus=z\ioc, tali modo, ovtojc. I, In gen. : aut qui te sic tractavere ? Enn. in Macr. S. 6, 2: sive enim Eic est, sive illo modo, videri possunt, etc., Cic. de Div. 2,58, 120; cf., ilia, quae aliis sic, aliis secus videntur, id. Leg. 1, 17, 47 : rex est creatus L. Tarquinius : sic enim suum nomen ex Graeco nomine inflexerat, id. Rep. 2, 20 ; cf, ilia civitas popnlaris — sic enim appellant — in qua in populo sunt omnia, id. ib. ], 26 ; and id. ib. 2, 29 : — om- nes avidi spectant ad carceris oras. . . Sic exspectabat populus, etc., Enn. Ann. 1, 104 ; so Cic. Rep. 2, 14 ; and, haec inter eos fit honcsta certatio. Sic et utilitates ex ami- eitia maximae capientur, id. Lael. 9, 32 : — hunc inter pugnas compellat Servilius sic, thus, i. e. as follows, Enn. Ann. 7, 112 ; so, Ingressus est sic loqui Scipio, etc., Cic. Rep. 2, 1 ; cf. id. Or. 63 fin. ; and, 6ic est : acerba fata Romanos agunt, Hor. Epod. 7, 17. So too with an object-clause : quo sis, Africane alacrior ad tutandam rem SIC A publicam, sic habeto : Omnibus, qui pa- triam conscrvarint . . . cei'tum esse in coe- lo ac definitum locum, etc., Cic. Rep. 6, 13 ; so, tu enitere et sic habeto, non esse te mortulem, sed corpus lioc, id. ib. 6, 24. II. In parti c. : A, I» compari- sons, usually corresp. to ut, less freq. to quemadmodum, tamquam, quasi, etc. : quid dulcius, quam habere, quicum om- nia audeas sic loqui, ut tecum ? Cic. Lael. 6, 22 : sic, Scipio, ut avus hie tuus, ut ego, justitiam cole, id. Rep. 6, 15 Jin.: me sic audiatis, neque utomnino expertem Grne- carum rerum, neque ut, etc., id. ib. 1, 22 : ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic I Hi (Ephori) contra vim regiam constituti, id. ib. 2, 33 fin. ; id. ib. 1, 40, et saep. : — equidem quemadmodum urbes viculi8 praeferendas puto, sic eos, etc., id. ib. 1, 2 : si quemadmodum . . . sic, id. Lael. 4 fin. :— apud eum ego sic Ephesi fui, tam- quam domi meae, id. Fam. 13, 63 : — (Grae- cas literas senex) sic avide arripui, quasi diuturnam sitim explere cupiens, id. de Sen. Sfin.: — ego sic nihil exspecto, quo- modo Paulum, primum sentcntiam dicen- tem, Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 4 : — non sic excubiae, non circumstantia pila, Quam tutatur amor, Claud. IV. Cons. Hon. 281. B. To denote degree, viz. : a, A very high degree, with a follg. clause, stating the effect, So, so much, to suck a degree : Tarquinius sic Servium diligebat, ut is ejus vulgo haberetur filius, Cic. Rep. 2, 21 : vitae institute sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum putent, id. ib. 3, 9 : ipse mea legens sic afficior inter- dum, ut Catonem, non me loqui existi- mem, id. Lael. 1, 4 ; id. Plane. 8, 21 : re- pente ex omnibus partibus advolaverunt, sic, uti ab signis legionibusque non absti- nerent, Caes. B. G. 5, 17, 2,— Rarely with- out such a follg. clause : non latuit scin- tilla ingenii, quae jam turn elucebat in puero (Servio Tullio) : sic erat in omni vel officio vel sermone sollers, Cic. Rep. 2, 21. — j>. To denote a low degree, medi- ocrity, facility, etc., like the Greek ovrws, So, so-so, tolerably, etc. : Da. Quid paeda- gogus ille ? quid rei gerit ? Ge. Sic tenu- iter, Ter. Ph. 1, 2, 95 ; cf., sub alta vel pla- tano vel hac Pinu jacentes sic temere, Hor. Od. 2, 11, 14 : Sy. Et quidem hercle forma luculenta. Ck. Sic satis, Ter. Heaut. 3, 2, 12: — mirabar, hoc si sic abiret, (* so, so easily), id. Andr. 1, 2, 4. C. To denote quality, So, of such sort, such : Am. Satin' tu sanus es 1 So. Sic sum, ut vides, Plant. Am. 2, 1, 57 ; id. Aul. 2, 4, 43 : haec res sic est, ut narro tibi, id. Most. 4, 3, 40 : sic sum : si placeo, utere, Ter. Ph. 3, 2, 42 : sic, Crito, est hie, id. Andr. 5, 4, 16 : sic est vulgus : ex veritate pauca, ex opinione multa aestimat, Cic. Rose. Com. 10, 29 : Laelius sapiens ... sic enim est habitus, etc., as suck, id. Lael. 1 fin. : — sic vita hominum est, ut, etc., id. Rose. Am. 30, 84. B. To denote assent, Just so, precise- ly, yes: Ph. Itane patris ais conspectum veritum hinc abisse 1 Ge.Admodum. Ph. Phanium rclictarn solam 1 Ge. Sic. Ph. Et iratum senem ? Ge. Oppido, Ter. Ph. 2, 2, 2 : S. Sub regno igitur tibi esse pla- cet omnes animi partes ? L. Mihi vero sic placet, Cic. Rep. 1, 38 : S. Vides igi- tur, ne illam quidem, etc. L. Sic plime judico. id. ib. 3, 32. E. In oaths, asseverations, or wishes, like the Greek oiirws.Eng., So, so truly, so surely, etc., followed by may (po- et.) : quoque minus dubites, sic has deus ae- quoris artes Adjuvet, ut nemo jamdudum litore in isto constitit, Ov. M. 8, 868 ; cf. Prop. 1, 18, 11 ; Ov. M. 8, 859 : sic umbro- ,-a tibi contingant tecta, Priapi ! Tib. 1, 4, 1 : sic te diva potons Cypri, Sic fratres FTelenae Ventorumque regat pater, etc., tor. Od. 1, 3, 1 sq. : sic tua'Cyrneas fugi- ;it examina taxos, v Sic cytiso pastae dis- oiirtant ubera vaccae, Virg. E. 9, 30 sq. SlCa> ae,/. ■' I. A curved dagger, a pon- iard, Enn. Ann. 7, 115 (in Fest. p. 148~i ; Cic. Cat. 1, 6 fin. ; 2, 10, 23 ; Suet. Calig. 32 ; Mart. 3, 16, et al. : — turn haec quotidi- sina, sicae, veneni, peculatus, i. e. for stab- bing, Cic. N. D. S, 30. 74 ; so. hinc sicae, hinc venenn. hinc falsa testamenta nas- i untur, id. Off. 3, 8, 36.— H, Transf., of SIC c The edge of a boar's tusk : cum arbore et saxo apri exacuant dentium sicas, Plin. 18, 1, 1. Sicambrii v. Sigambri, Sicani. orum, m., Ei/caiW : I. A very ancient people of Italy on the Tiber, a por- tion of to/torn afterward migrated to Sicily, Virg. A. 5, 293 ; 7, 795 ; 11, 317 ; Sil. 14, 34 ; cf. Niebuhr, R6m. Gesch. Part I., notes 219, 508. — II. Derivv. : A. SlCanuS (scanned Sicanus, in analogy with the Greek, Sil. 10, 314 ; 14, 258 : Sicunue, Alls. Griph. 46), a, um, adj., TtKavif : * 1. Of or belonging to tke. Sicuni, Sicanian : gen- tes, i. q. Sicani, Virg. A. 8, 328. — More freq., 2. Poet, for Siculian, Sicilian: duc- tus, Virg. E. 10, 4 : portus, id. A en. 5, 24 : fines, id. ib. 11, 317 : montes, Ov. Her. 15, 57 : Aetna, Hor. Epod. 17. 32 : pubes, Sil. 10, 314 : gens, id. 14, 258 : medimna, Aus. Griph. 46. — B. Sicanius, a, um, adj., HtKavioc, Sicanian; poet, for Siculian, Si- cilian : latus, Virg. A. 8, 416 : arcnae, Ov. M. 15, 279: fretum, Val. Fl. 2, 29: urbes, Luc. 3, 59. — 2, In the fern, subst., Sica- 111.1. ae, iikavta, Tke Island of Sicily, Ov. M. 5, 464 ; 495; 13, 724 ; cf, " Sicilia, Sicania, Thucydidi dicta," Plin. 3, 8, 14 * C. SicaniSi >''> 8 , adj.fi, Sicanian, for Siculian, Sicilian : Aetna, Ov. lb. 600. sicanus, i, ui. [sicaj A slabber ; hence, in gen., an assassin, murderer : "per abu- sionem sicarios ctiam omnes vocamus, qui cacdem telo quocumque commise- rint," Quint. 10, 1, 12 : vetus, Cic. Rose. Am. 14 ; * Hor. S. 1, 4, 4. So too, Cic. Rose. Am. 3 fin. ; id. Verr. 2, 1, 3 fin. ; Su- et. Caes. 72 : jam sexecnti sunt, qui inter sicarios et de vencficiis accusabant, of as- sassination, Cic. Rose. Am. 32, 90 ; so too, quaestio inter sicarios, id. Cluent. 53, 147; id. Fin. 2, 16 fin. ; and, inter sicarios de- fendere, id. Phil. 2, 4, 8 : lex Cornelia (Sul- lae) de sicariis, Justin. Inst. 4, 18, § 5; Tac. A. 13, 44 fin. ; cf. Orell. Ind. Legum, in his edit, of Cic, vol. viii., 3, p. 162 : in exer- cenda de sicariis quaestione, etc., Suet. Caes_. 11. , Sicca, ae,/. A border-town on the cast of Numidia, with a temple of Venus, now Kef Plin. 5, 3, 2 ; Sail. .1. 56, 3 ; Val. Max. 2, 6, 15; cf. Mann. Afr. 2, p. 322. — Hence SicCCnscs, ium, m. The inhabitants of Sicca, Sail. J. 56, 4 sq. * siccabilis, e, adj. [sicco] That makes dry, drying, Coel. Aur. Tard. 3, 8, no. 138. siccaneus, ■>, um . « d J. [siccus] (a techn. word of Columella) 01 soil, Dry, of a dry nature : genus prati (opp. riguum), Col. 2, 16, 3 ; so, locus (opp. riguus), id. 4, 30, 5 ; 11. 2, 71 ; and in the neutr. plur. absol. : de siccaneis et riguis non compe- rimus, Col. 2, 2, 4. siccanus- a, um, adj. [id.] (a techn. word of the elder Pliny) Of plants, Dry, of a dry nature: ulmi (opp. riguae), Plin. 16, 17, 19 : olus, Pelag. Vet 7. t siccanus, a, um, adj. [id.] Of or for drying or keeping dry : canistra, stands for wine-cups (used for keeping the table or the clothes from being wet), ace. to Serv. Virg. A. 1, 706. siccatlO. onis, /. [sicco] A drying: Plin. 34, 13, 33. * siccativus, a, um, adj. [id.l That makes dry, drying, siccative : malagma, Coel. Aur. Tard. 4, 3 med. * siccatorius- a, um, adj. [id.] That makes dry, drying : origanum, Tbeod. Prise, de Diaet. 10. 1. sicce. adv. [sic strengthened, v. ce] Thus, so : Plaut. Rud. 2. 4, 12. Cf. eiccine. 2. sicce. adv. Dryly ; v. siccus, ad fin. Siccenses. »>m, v. sicca. sicceSCOi ere, v. inch. n. [siccus] To grow or become dry, to dry up (not ante- Aug.), Cels. 7, 7, 15; Vitr. 2, 10; Col. 12, 28;" Plin. 18,34,77/«. * siccif 1CUS, a, um, adj. [siccus-facio] That makes dry, drying, siccific : vis aeris, Macr. S. 7, 16 fin. siccino, adv. [sicce (* v. ce, no. 2)] A demonstr. interrog. particle, Thus? so? (mostly in colloq. lang.) : siccine hoc fit? foras aedibus me ejici? ?'s it thus I am serv- ed ? Plaut. Asin. 1, 2, 1 : siccine mihi obse- quens es ? id. Merc. 1, 46 : cura te amabo ; siccine immunda, obsecro, Ibis? id. Cist, 1, 1, 115 ; id. Pers. 1, 1, 43. So too, id. Cure SI c c 4, 4, 33; id. Cist. 2, 3, 38; id. Pseud. 1, \ 86; 5, 1, 1; id. Poen. 1,2,173; 3, 1,9: id. Rud. 1, 4, 31 ; 3, 6, 46; Ter. Andr. 4, 2, 6 ; id. Eun. 1, 2, 19; 4, 7, 34 ; id. Ad. 1,2, 48 ; id. Heaut. 1, 1, 111; 1, 3, 13; id. Phorm. 3,2,43; Catull.64, 132; 134; 77,3; Prop. 2, 15, 8 ; 3, 6, 9 ; Sil. 9, 25; App. M, 3, p. 397. SicCltaSi atis, / [siccus] Dryness, sic- rili/ (freq. and quite classical : used alike in the smg. and plur.) : I. L i t. : A ' " gen. : ab lippirudine usque siccitas ut sit tibi, * Plaut. Rud. 3, 2, IK : U vm\ Plin. 18, 31, 74, $ 315; bo, palmarum, id. 13, 4, 9, § ■17. — B. ' n par tic: 1. Of places : in Sipontina siccitate, Cic Agr. 2, 27: sicci- tates paludum, Caes. Ii. G. 4, 38, 1. — 2. Of the weather, Dryness, drought : sicci- tate et inopia frugum insignia annus fuit : sex menses numquam plains, •, memoriae proditum est, Liv. 40, 29, 2 ; cf. id. 1, 30. 7 ; Cic Q Fr. 3, 1, 1 ; Plin. 31, 4, 28 fin. — In the plur. : frumentum in Gallia prop- ter siccitates angustius provenerat, Caes. IS. G. 5, 24, 1 ; eoVar. R. R. 1, 31 fin. ; CM*. 2, 1 med. ; Quint. 11, 3, 27 ; Col. 12, 44, 8 ; Plin. 10, 65, 85 ; 31,4,28.-3. Of the hu- man body, Dryness, siccity. as a st;it< of health; freedom from gross humors ; opp. to rheum, catarrh, tumefaction, etc., firm- ness, solidity : Persae cam sunt consecuti corporis siccitatcm, ut neque spucrent ne- que emungerentur sufflatoque corpore es- sent, Var. in Non. 395, 7 : adde siccitatem, quae consequitur hanc continentiam in victu, adde integritatem valctudinis, Cic Tusc 5, 34, 99 ; so id. de Sen. 10/?/. II, Trop. (very rarely): isti (magis- tri) quum non modo dominos se fontium, sed se ipsos fontes esse dicant, et omnium rigare debeant ingenia, non putant fore ridiculum, si, quum id polliceantur aliis, arcscant ipsi siccitate, Auct Her. 4, tifin. : orationis siccitas, dryiicss^fjunene^s, want of ornament, Cic. N. D. 2, 1 ; cf., jejunita- tem et siccitatem et inopiam. id. Brut. 82, 285. sicco, avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] I. Act., To make dry, to dry, to dry up : A. In gen. (freq. and quite class.) : ven- ti et sol siccarc prius contidunt omnia pos- se, Lucr. 5, 391 ; cf., sol siccaverat herbas, Ov. M. 4, 82 ; so, capillos, herbas, etc., sole, id. ib. 11, 770; Plin. 27, 9, 55: aliquid in sole, Col. 12, 46, 5; Plin. 12, 13, 27 : aliquid ad lunam, id. 21, 11, 36 : lina madentia, Ov. M. 13, 931 : retia litore, id. ib. 11, 362 : vel- lera, Virg. E. 3, 95 : cruores veste, id. Aen. 4, 687 : lacrimas, Prop. 1, 19, 23 ; Ov. M. 8, 469 ; 9, 395 ; id. Fast. 3, 509 ; Quint. 11, 1, 6, et al. ; cf., genas, Ov. M. 10, 362 : fron- tem sudario, Quint. 11, 3, 148, et saep. : pa- ludes, to dry up, drain, Cic. Phil. 5, 3, 7 ; so, paludem. Quint. 3, 8, 16 ; Suet. Caes. 44 : nuvios, Ov. M. 2, 257 : fontes, id. ib. 13, 690; cf., palustria aestate siccantur, Plin. 12, 22, 48 ; and, agri siccati, drained lands, lands uncovered by draining, Suet Claud. 20 : dea sidereo sircata sitim colle- git ab aestu, parched, Ov. M. 6, 341. — Poet. : ovis ubera, i. e. to suck dry, exhaust, Virg. E. 2, 42 ; so, distenta ubera, Hor. Epod. 2, 46 ; for which, transf. : distentas siccant pecudes, Luc. 4, 314 ; so, siccata ovis. i. e. drained, milked, Ov. Am. 3, 5, 14 : calices, i. e. to drain, empty, Hor. S. 2, 6, 68 ; so, cadis siccatis, id. Od. 1, 35, 27; cf, quum siccare sacrarn largo Perrnessida posset Ore, to drink deeply from the fountain of the Muses, i. e. to be a, great poet. Mart 8, 70. — In a Gr. construction : Arethusa vi- rides manu siccata capillos, Ov. M. 5, 575. B. In parti c., To dry up, heal up. re- move an unwholesome humor ; or, to heol up, free some part of the body from an unwholesome humor (poetical and in the elder Pliny) : ad pituitam oris sicenndam, Plin. 23, 1, 13 ; so, suppurata, id. 36. 17, 28 fin.: strumas, id. 24, 4, 6: — corpora, id. 31, 6, 33 ; so, os, id. 12, 12, 26 : arterins.hu- midas, id. 20, 14, 53; cf, corpus pila, i. e. In strengthen, invigorate, Lucil. in Non. 394, 29 ; v. also siccitas, no. I., A, 3 : — vulnera. Ov. M. 10, 187; cf., ad fluminis nndam Vulnera siccabat lymphis, Virg. A. 10, 834 : for which, in a Greek construc- tion : juvenes siccati vulnera lymphis, Stat. Th, 1„ 527. II. yeuir.. To become dry. get dry (yeA>. only "in the two follg. passages) : ubi plu- 1411 SIC c erit et siccaverit, Cato R. R. 112, 2 : tundis cuminum etposteainfundisinaceto; cum siccaverit, etc., Apic. 3, 38. * sicCOCUluS, »t um . ac, 3- [siccus-ocu- lus] Having dry eyes, dry-eyed : genus nos- tmm semper siccoculum fuit, Plaut. Ps, 1, 1, 75. Siccus» a ' um > "4J- Dry •' I. L i t : A. In gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : siccum et sine humore ullo so- lum, Quint. 2, 4, 8 ; so, glebae, Hor. Epod. 16, 55 : agri, id. Sat. 2, 4, 15 : lacus, Prop. 2, 14, 11 : via (opp. palustris), Ulp. Dig. 43, 8, 2, § 32, et saep. ; cf. in the Sup. : horre- um siccissimum, Col. 12, 15, 2 : oculi, tear- less, Quint. 6, 2, 27 ; so Prop. 1, 17, 11 ; Hor. Od. 1, 3, 18; for which, also, lumina, Tib. 1, 1, 66 ; Luc. 9, 1044 : genae, Prop. 4, 11, 80; Ov. Her. 11, 10; and transf. : siccus aerumnas tuli, Sen. Here. Oet. 1270 ; po- cula, Tib. 3, 6, 18; so, uma, Hor. Od. 2, 11, 24 : panis, dry bread, Sen. Ep. 83 ; so Plin. 22, 25, 68 ; 26, 7, 18 ; Capitol. Anton. 13 ; Vopisc. Tac. 11 : spolia non sanguine sic- ca suo, Prop. 4, 10, 12; so, cuspis, Stat. Th. 8, 383 : ensis, Sen. Troad. 50 ; cf. with the gen. : sicci stimulabant sanguinis en- ses, i. e. bloodless, Sil. 7, 213 : carinae, stand- ing dry, Hor. Od. 1, 4, 2 : magna minor- que ferae (i, e. ursa major et minor), utra- que sicca, i. e. that do not dip into, set be- neath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2 ; for which, signa, id. ib. 4, 9, 18 : aquae, i. e. snow, Mart. 4, 3 : vox, dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278, et saep. 2. In the neutr., siccum, i, and plur., sicca, orum, Dry land, a dry place ; dry places .- donee rostra tenent siccum, Virg. A. 10, 301; 6o, in sicco, on the dry laud, on the shore, Prop. 3, 10, 6 ; Vire. G. 1, 363 ; Liv. 1, 4, 6 ; Plin, 9, 8, 8, § 27 ; 26, 7, 22 : ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, cir- cumfusus nobis spiritus volucribus con- venit, Quint. 12, 11, 13 : arundo, quae in eiccis provenit, Plin. 16, 36, 6G ; so, in sic- cis, id. 17, 22, 35, § 170. B. In par tic: 1. Of the weather, Dry, without rain: sive annus siccus est . . . seu pluvius, Col. 3, 20, 1 ; cf, ver, Plin. 11 , 29, 35 ; and, aestivi tempora sicca Ca- nis, Tib. 1, 4, 6 ; for which, incipit et sicco fervere terra Cane, Prop. 2, 28, 4 : sole dies referente siccos, Hor. Od. 3, 29, 20 : siccis aer fervoribus ustus, Ov. M. 1, 119; coelum, Plin. 18, 12, 31 ; so. ventus, id. 2, 47, 18 ; Luc. 4, 50 : luna, Prop. 2, 17, 15 ; Plin. 17, 9, 8 ; cf. id. 17, 14, 24, § 112: nu- bes, ('. e. without rain, Luc. 4, 331. 2. Of human bodies, Dry, as a healthy state, opp. to rheumy, catarrhal, tumid, etc., firm, solid, vigorous: (mulier) sicca, succida, Plaut. Mil. 3, 1, 192 : corpora sic- ciora cornu, Catull. 23, 12 ; so, corpora graciliora siccioraque, Plin. 34, 8, 19, § 65 : (puella) Nee bello pede . . . nee ore sicco, free from saliva, Catull. 43, 3. 3. In respectof the enjoyment of drink- ing, Dry, thirsty : nimis diu sicci sutiius, Plaut. Pers. 5, 2. 41 ; cf., siti sicca sum, id. Cure. 1, 2, 26 ; so id. ib. 22 ; id. Pseud. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14.— Hence, b. Transf, Abstemious, temperate, sober (syn. sobrius) : Art. Ego praeter alios meum vi- rum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, ilium ante omnes . . . Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. Asin. 5, 2, 7 ; so, opp. vinolentus, Cic. Acad. 2, 27, 88 ; so id. Agr. 1, 1 ; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 {opp. vinolenti) ; Sen. Ep. 18 ; Hor. S. 2, 3, 281 ; id. Od. 4, 5, 39 ; 1, 18, 3 ; : d. Ep. 1, 19, 9 ; 1, 17, 12. II. Trop. : (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur, Ji™, solid (ace. to no. I., 15, 2), Cic. Opt. gen. 3, 8 ; cf, nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi sic- cum atque sanum, id. Brut. 55, 202 ; and Quint. 2, 4, 6. But also of Dry, insipid, jejune discourse (ace. to no. I., B, 3) : sic- cum et sollicitum et contractum dicendi propositum, Quint. 11, 1, 32 ; so, sicca et incomlita ct propemodum jejuna oratio, 0611; 14. 1. 32 ; and, durus et siccus, Tac. Or. 21 : ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur, ignorant, unform- ed, unprepared, Sunt. Gramm. 4 : medul- las. I. e. void of love, cold, Prop. 2, 12, 17; so, puella. Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81. Adv., sicce, Dryly, without wet. or damp (very rarely ; pern, only in the two follg. 1412 1 SICU passages) : A, Lit. : ut bos sicce 6tabule- tur, Col. 6, 12, 2. — B. Trop. : eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre, firmly, solidly, Cic. Opt. gen. 4, 12 ; v. above, no. II. tsicellCOn; i> n. = otKc\tKov, A plant, called also psyllion, flea-wort, flea-bane, Plin. 25, 11, 90. Sicelis, idis, v. Siculi, no. II., D. ■ Sicer») ". = ff.K-£p aclj.fi, Xikc'Ms, Si- cilian ; as a subst, a Sicilian woman : Si- celides . . . puellae Sicelis esse volo, Ov. Her. 15, 51 sq. ; so, Nymphae, Ov. M. 5, 412 : Musae, i. e. of Theocritus, pastoral, Virg. E. 4, 1. Siculus, a, um, v. Siculi, no. II., A. SlCUnde, adv. [si-unde; cf. sicubi, from si-ubi] If from any where (very rare- ly, but quite class.) : sicunde potes, erues, qui decern legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30 fin. : sicunde spes aliqua se os- tendisset, Liv. 26, 38, 5: sicunde hostis appareat, Suet. Calig. 51 : sicunde disce- deret, id. ib. 4. SlC-Ut aI1 d (far less freq., but quite class. ; v. in the follg.) siC-uti, adv., So as, just as, as. 1. Lit. : A. In a separate clause: («) Form sicul : sicut dixi, facinm, Plaut. Trin. 3, 2, 59 : nempe sicut dicis (shortly after, ita ut dicis), id. Aul. 2, 4, 15 ; so. si- cut dicis, id. Bacch. 4, 4, 67 ; id. Men. prol. 74 : hae sunt, sicut praedico, id. Most. 3. 2, 84 ; cf. id. Bacch. 3, 6, 20 : still titia mag- na est, Hominem amatorem ad forum pro- cedere, etc. . . . sicut ego feci stultus, id. Cnsin. 3, 3, 4 : si ille hue rcdibit, sicut con- fido affore, id. Capt. 3, 5, 38: pritmnn montem Sacrum, sicut erat in simili cnu- sa antea factum, deinde Aventinum (occn- passe), Cic. Rep, 2, 37/in. ; id. ib. 6, !"/;„ . sicut ait Ennins, id. ib. 1, 41 ; cf., sicut sa- piens poeta dixit i;l. Farad', c. 1 :4 suyt SICU Cicero dicit, Quint. 9, 3, 83: sicut ostcn- diinus, id. 11,3, 174, ct mult al. — (J) Form sicuti: sicuti dixi prius, Plaut Rud. 4, 4, 67 : urbem Romam, sicuti ego accepi, con- didere atque babuere initio Trojani, Sail. C. 6 : sicuti dignum erat, Quint. 11, 3, 148. — b. Corresp. to ita, itidem.sic: (a) Form Stent: sicut tuum vis gnatum tuae Super- esse vitae, Ita fe obtestor, etc., Plaut. Asin. 1, 1, 1 : sicut verbis nuncupavi, ita pro re publica Quiritium...legione3 mecum Dis Mauibus devoveo, an old formula in Liv. 8. 9, 8 ; Quint. 1, 2, 26 ; so id. 9, 1, 8 ; 9, 3, 100 ; 10, 1, 1 : sicut magno accidit casu, ut, etc. ... sic magnae fuit fortunae, etc., Caes. B. G. 6, 30, 2.— (Ji) Form sicuti: sicuti ... ita, Caes. B. C. 3, 15, 1 : sicuti merci pretium statui . . . Iridem divos dis- pertisse vitam bumanam aequum fuit Plaut Mil. 3, 1, 133. Cf. in the follg., no. B, b. B. Without a separate verb (so most freq.): (u) Form sicut: Plaut Ca- sin. 2, 6, 46 : te esse sapientem, nee sicut vulgus. sed ut eruditi solent appellare sa-, pientera, Cic. Lael. 2, 6 : Graeciae, sicut apud uos, delubra magnifica, id. Rep. 3, 9 : non debent esse amicitiarum sicut alia- rum rerum satietates, id. Lael. 19, 67: pro- vinciam suara hanc esse Galliam, sicut il- lam nostram, Caes. B. G. 1, 44, 15; id. ib. 6, 19, 3 : nihil me, sicut antea, jurat Scri- bere versiculos, Uor. Epod. 11, 1, ct saep. : hunc, sicut omni vita, turn petentem pre- mebat nobilitas, Liv. 39, 41; id. 34, 9, 10 Drak. 2V. cr. — (jS) Form sicuti : me ami- cissime quotidie magis Caesar amplecti- tur : fatniliares quidem ejus, sicuti nemi- nem. Cic. Fam. 6, 6 fin. — 1>. Corresp. to ita. item, etc. (cf. above, no. A, b) : praeei- puum lumen sicut eloquentiae, ita prae- ceptis quoque ejus, dedit M. Tullius. Quint. 3. L 20 ; so id. ib. 8 prooem. J 29 ; 9. 1, 18 ; 10: 1, 14 : sicut in foro non bonos oratores, item in thcatro actores malos perpeti. Cic. de Or. 1, 26, 118: illi, sicut Carapani Ca- puam, sic Rhegium habituri perpetuam sedem erant, Liv. 28, 28, 6 : sicut in vita, iu causis quoque, Quint 12, 1, 13 ; cf. Liv. 9. 17. 4 Drak. X cr. fl, In par tic. : ^, With an accessory idea of cause, Inasmuch as, since (perh. only in the two follg. passages) : nunc oc- casio'st faciundi, prius quam in urbem ad- venerit sicut eras hie aderit, hodie non venerit Plaut. Epid. 2.2, 87; id. Mil. 4, 1,28. B. Pregn., sicut est erat, etc., in con- firmation of a former proposition, As in- dud it is (was), as it really is (teas) (so quite class. : a favorite expression with Cic.) : sint nobis isti, qui de ratione vivendi disserunt, magni homines, ut sunt Cic. Rep. 3, 3 : hue accedit quod, quamvis ille felix sit sicut est tamen, etc., id. Rose. Am. 8, 22 : sit ista res magna, sicut est, id. Leg. 1, 5, 17 : sit licet, sicut est ab omni ambitfone longe remotus, Plin. Ep. 5, 15, 2: ilia, quamvis ridicula essent, sicut erant, mihi tamen risum non moverunt Cic. Fam. 7, 32, 3 ; cf. Liv. 45, 7 ; and Ov. M. 12. 205 : quamvis scelerati illi fuissent si- cuti fuerunt pestiferi cives tamen, etc., Cic. de Or. 1, 53 fin. — Less freq. with other verbs : quamvis enim multis locis dicat Epicurus sicut dicit, satis fortiter de do- lore, tamen. etc., Cic. Off. 3. 33, 117 Beie--. : quamquam in consuetudine quotidiana perspexisses, sicuti perspicies, id. Fam. 3, 10. 2: quod fore, sicut accidit videbat, Caes. B. G. 5, 58, 4 : terrendi magis hos- tes erant quam fallendi, sicut territi sunt, Liv. 25, 24, 4. — Hence, strengthened by revtra: apudnos, revera sicut sunt, merce- narii scribae existimantur. Nep. Eum. 1, 5. C, For introducing a term of compari- son. As it were =: tamquam (likewise quite class.) : ut sese splendore animi et vitae snae sicut speculum praebeat ciiribus, Cic. Rep. 2, 42 ; id. Inv. 2. 5, 19 : (natura) ratio- ns m in capite sicut in arce posuit, id. Tusc. 1, 10. 20 ; id. de Or. 1, 29, 132 : ex his dua- bus diversis sicuti familiis unum quod- dam est conflatura genus, id. ib. 2, 3 : ab ejus (rornus) cranio, sicut palmae, rami quam late diffunduntur, Caes. B. G. 6, 26 Jin.: Liv. 7. 11,7. B. For intioducing an example. As. as for instance, etc. ("quite class.) : quibus in causis omDibus, sicut in ipsa M.' Curii . . . SIDE fuit summn de jure dissensio, Cic. de Or. , 1,56,2:18; Quint. 9, 3, 89; so too, id. ib. 16; 91 ; 7, 2. 17 : 6, 3, 51 ; Suet. Aug. 56 ; 85, et al. j E. 6 icut eram, erat, etc, like the Gr. u{ Uxov, to denote an unchanged condition of the subject in a new state of action, Just as I (lie, etc.) was (poet and in post- Aug. prose) : sicut eram, fugio sine vesti- bus", Ov. M. 5, 601 : sicut erat, rectos de- fert in Tartara currus, Stat. Tli. 7. 620; so, sicut erat id. ib. 3, 680 ; 4, 803 ; 10, 37 ; Luc. 8, 365 ; Suet Claud. 34 ; Just. 14, 4, 1, et mult al. : sicut erant Ov. M. 3. 178 ; Suet Calig. 45 ; Oth. 8 ; sicut erit, Tib. 3, 1, 13 Huschk. .V. cr.— Less freq. with an- other verb : praecipitatum in tinmen, si- cut vestitus advenerat, id. Claud. 9. P. A few times in Sallnst with an ac- cessory hypothetical signif., As if, just as '/= quasi : alii sicuti populi jura defende- rent, pars, etc, Sail. C. 38, 3 : sicuti jurgio lacessitus foret, in Senatum venit id. ib. 31, 5: sicuti audiri a suis aut cerni pos- sent, etc., id. Jug. 60, 4 : sicuti salutatum introire ad CiceVonem, id. Cat 28, 1. sicuti' v. sicut. Sicyon- onis, /., Siicviiv, The capital of the territory of Sicyon ia in lite Pelopon- nesus, near the isthmus, sometimes consid- ered as belonging to Achaia, abounding in olire-trces, the birthplace of Aratus, Mel. 2, 3, 10; Plin. 4, 5, 6; Cic. Off. 2, 23 ; id. Fam. 13, 21 ; id. Att 1, 13, 1 ; Ov. Pont. 4, 15, 10; 319; Plaut Cure. 3, 25; id. Mere. 3, 4, 62, et mult al. ; cf. Mann. Griechenl. p. 377 sq. ; local., Sicyoni. Plaut. Cist 1, 3. 8 ; 42 ; id. Pseud. 4, 2, 38. coupled with Sicyone; id. Cist 1, 2, 11 ; id. Pseud. 3, 7, 78 ; Cic. Fam. 13, 21, 1 and 2. — II, De- rivv. : SicyoniUS- *i um, adj., Of or be- longing to Sicyon, S'uyonian : ager, Liv. 33, 15 : magistratus, Cic. Verr. 2, 1, 17 : Ara- tus, id. Off. 2, 23, 81 : calcei. a kind of soft shoes, id. de Or. 1, 54, 231 : bacca. (* olives), Virg. G. 2. 519. — In the plur. subst, Sicy- 6nii, orurn, m.. The inhabitants of Sicyon, the Sicyouians. Cic. Tusc. 3, 22, 53 ; id. Art. 1, 19, 9 : 1, 20, 4 ; 2, 1, 10. et al. In the ncutr.. Sicyoniaj orum, Sicyonian shoes, Lucil. in Fest. s. h. v. p. 149 ; Lucr. 3, 1121 ; Virg. Cir. 168 ; Auct Her. 4, 3, 4. t sicyos agTios = gikvos a, pwc. Wild cucumber, App. Herb. 113. Sida- ae (collat. form, Side, es, Plin. 5, 27, 26)./, Xi!n. A town in Pamphylia, now Eski, Mel. I, 14 sq. ; Cic. Fam. 3, 6, 1 ; 3, 12, 4 ; 12, 15, 5 ; Liv. 35, 13, 5 ; 37, 23, 3 ; 6, et al. ; cf. Mann. Kleinas. 2, p. 123. Its inhabitants are called Sldetae» arum, m., TiSfjTai, Liv. 35, 48, 6 Drak. A r . cr. slderaliS' e, adj. [sidus] Of or belong- ing to the stars, sidereal (a Plinian word) : scientia, Plin. 7, 49, 50 ; cf., difficultas, as- tronomy, id. 18, 24, 56. * sideraticlus or -tins» a, um, adj. [sideratio] Planet-struck, blasted, palsied : jumenta, Veg. 5, 34 ; cf. sideror. sideratio- onis, /. [sideror] *L A grouping or configuration of stars, a con- stellation, Firm. Math. 4, 13 fin. — * H, A disease produced by a constellation, a blast, sideralion : of plants, a blast, a blight. Plin. 17, 24, 37, § 222 sq. : of animals, a numb- ness, palsy. Marc. Empir. 20 med. ; Scrib. Larg. 101 med. slderatus- a, um, v. sideror. SidereuS) a. «m. <"<#• [sidus J I, Of or belonging to the constellations or to the stars, starru (a poet word; esp. freq. in Ovid) : coeium, Ov. M. 10, 140 ; for which, arx mundi, id. Am. 3, 10. 21 ; and, cedes, id. A. A. 2, 39 : Viri. A. 10. 3 : caput (Noc- tis). Ov. M. 15, 31 :"cf. dea, i. e. 2Voz, Prop. 3. 20. 18 : aethra, Virs. A. 3, 586 : ignes, i. e. the stars, Ov. M. 15, 665; cf.. Canisjd. Fast. 4, 941 : conjux, i. e. Cryx (as the son of Lucifer), id. Met. 11, 445: Pedo, who dis- coursed of the stars, id. Pont. 4. 16. 6; cf., artes, Stat S. 2, 2, 112 : siderea qui tem- perat omnia luce (sol), id. ib. 4. 269 ; so. Kar' Eto^i, ofthesun: ignes, id. ib. 1,779: aestus, id. ib. 6. 341 : deus, i. e. the sun, Mart 12, 60 ; and, colossus, dedicated to the sun, id. Spect 2. — H, Transf. : A. Heav- enly, divine: arcus. Col. 10, 292: sanguis, of gods, Val. Fl. 7, 166. — More freq., B. In gen., Bright, glittering, shining, ex- cellent, etc. : Venus sidereos diffusa sinus, Val. Fl. 2, 104 ; so, artus (Veneris), Stat S. S I D O 1,2, 141: ore (Pollux), Val Fl. 4, 490: vul- ! tus (Bacchi), Sen. Oe& 409, ct snip.: (Ae- neas) Sidereo flagruua clipeo ct coeJceti- busarmis, Virg. A. 12, 167 : so.jubfle (cut- sidis), Claud, in Eulrop. 1. 351 : ministri, Mait 10, 66 ; cf., mares, id. '.>. 37 ; vates Maro, brilliant, divine. Col. 10, 4:14. f siderion* ><> "■ — c^p™. Tit plant iron-wort, vervain, Plin. 25, 4. 15 ; 26, 14,87. < Sldcritcs- ac, m. — oioripirni: I. A loadstone, magnet, Plin. 36, 16, 25 — U. A kind of diamond, Plin. 37, 4, 16, J 5u. f sideritesiS)!-./ [atonpiui] Apinm. also called heliotiopium, App. Herb. 49 (at. sideritis). • Sideritis. is, /. = aiinoirn : I. Iron- wort, vervain. Plin. 25,5, 19. — H. A precious stone, Plin. 37, 10, 67. A variety of it found in Aefhiopia, is called eideropoecilos = othipri-zoiKtXoe, id. ib. sidcropoccilos- i, m,v. the prcced. art, no. II. Sideror. "tus, 1. v. dep. n. [sidus, wo. II., E] To be blasted or palsied by a con- SbeUatton, to be planet-struck, to be sttn- struck, i. q. sidcre afflari, cwTpoSoXt'ioBai : rluviatiliura silurus Caniculae exortu si- derotur, Plin. 9, 16, 25 ; so, siderati, id. 26, 16, 63 ; and, sideratum jumentum, Veg. 3,39. sideroSUSi iiorpa-m. Gloss. Lat Gr. Sldetae- arum, v. Sid». SldlCini. orum, m. : I, A people iu Campania, whose chief town was Tennum (v. h. v.), Liv. 7, 29 ; 8, 1 sq. ; 15 sq. ; Cic. Phil. 2, 41 fin. : cf. Mann. Itfll. 1, p. 772.— Bl Hence SldlcinuSj a, um, adj., Of or belonging to the Sidicini, Sidicinian : ager, Liv. 10, 14, 4 ; 26, 9, 1 : aequora, Virg. A. 7, 727 : cohors, Sil. 5, 551 : olivae, Plin. 15, 3, 4, § 16. SidOj sidi. 3. v. n. [sibilated from iljw] To seat one's self sit down ; to settle, alight (poetical and in post-Aug. prose ; usually of things): J, In gen.: quaesi- tisque diu terris, ubi sidere detur, Ov. M. 1, 307; cf., (columbae) super arbore si- dunt, Virg. A. 6, 203 : canes sidentes. sit- ting down, Plin. 10, 63, 87— b. Of things, To sink down, settle : sidebant campi (shortly after, subsidere saxa), Lucr. 5, 493 ; cf. Col. 12. 24, 2; and, in tepida aqua gutta (balsami) sideus ad ima vasa, Plin. 12, 25. 54 fin. : so too. aummi in aqua si- dit id. ib. J 121 ; Lucr. 3, 383 : cave lecti- ca sidat be set down, Prop. 4. 6, 78 : prius coeium sidet inferius man, Quam, etc., Hor. Epod. 5, 79. II, In partic. pregn.: A. To sil or be set fast ; to remain sitting, lying, or fixed : mare certis canalibus ita profun- dum, ut nullae ancorae sidant, can hold. Plin. 6, 22, 24. § 82 : secures sidunt, id. 16, 10. 19, 5 47 : turn queror, in toto non si dere pallia lecto. remain lying, Prop. 4. 3, 31. — Hence. 2. Naut. t. I., of a vessel. To stick fast on shallows : veniat mea litore navis Servata, an mediis sidat onusta va- dis, Prop. 3, 14, 30 : cf, ubi eae (cymbae) siderent, Liv. 26, 45, 7; so Quint 12, 10. 37; Tac. A. 1, 70; 2, 6; Nep. Chabr. 4, 2! B. To sink down, to sink out of sight: 1, Lit: non fiebo in cineres arcem si- disse patemos Cadmi, Prop. 3, 9, 37 : si- dentes in tabem spectat acervos, settling or melting down, Luc. 7, 791 ; cf. Stat S. 5,3, 199. 2, Trop. : vitia civitatis pessum sua mole sidentis, sinking. Sen. Const, sap. 2 ; cf., sidentia imperii fundamenta, Plin. 15, 18, 20 fin.: sidente paullafim metu, Tac. H. 2. 15. Sido- 6nis, m. A chief of the Suevi about tite middle of the first century, Tac. H. 3. 5 : 21 ;_id. Ann. 12, 29 sg. Sidon. Onis (the long o most usual as in the Greek ; but in the derivatives long and short o are used with equal fre- quency. A later collat. form is Sidonia, ae, Just. 11, 10, 8; cf. Babylonia. Lace- daemonia, etc.), f, Eicuir, wros and tnft c, Hebr. and Phoen. |1TS' |-T3f" A very ancient and celebrated Phoenician city, the mother-city of Tyre, now Saida, "Mel. 1. 12,2; Plin. 5. 19. 17; Just 18, 3:" Cic. Att. 9. 9, 2 ; Luc. 3. 21 7. et »1. ; cf. Mann. Pho- niz. p. 291 sq. ; abL, Sidone (with the o 1413 SIDU long), Lucr. 6, 585 ; Ov. M. 4, 572 ; cf. ace., Sidona, Vi>'g- A. 1, 619 ; abl., Sidone (with the o short), Sil. 8, 438, — H. Hence, A. SldoniUS, a, um, adj., Of or belonging to Sidon, Sidonian ; poet, in gen., for Phoe- nician: urbs, i. e.Sidou, Virg. A. 4, 545 ; cf., moenia, Ov. Pont. 1, 3, 77: amor, i. e. Jupi- ter's for Europa (of Sidon), Mart. 7, 32 ; cf., raptus, i, e. of Europa, Stat. Th. 1, 5 : rates, Ov. Tr. 4, 3, 2 : hospes, i. e. Cad- mus, id. Met. 3, 129 : Dido, Virg. A. 11, 74 : nautae, Hor. Epod. 16, 59 : murex, Tib. 3, 3, 18 : cf., ostrum, Hor. Ep. 1, 10. 26 ; so, vestis, Prop. 2, 16, 55: chlamys, Virg. A. 4, 137 : palla, Prop. 4, 9, 47 : mitra, id. 2, 29, 15, et saep. Also, i. q. Carthaginian: duces, Sil. 1, 10 : miles, id. 17, 213 : cus- pis, id. 5, 474. And because Thebes, in Hoeotia, was said to have been founded by Cadmus, also, i. q. Theban : Sidoniae comites, i. e. lsmenides, Ov. M. 4, 543 : turres, Stat. Th. 7, 443. — Subst. in the plur., Sidonii, orum, m., The Sidonians, Sail. J. 78, 1 ; and poet., i. q. Phoenicians, Ov. F. 3, 107. — As a nom.propr., C. Solli- us Sidonius Apoliinaris, A Christian writ- er in the middle of the fifth century, whose Carmina and Epistolae are still extant ; v. Bahr, Rom. Lit. § 291 ; Bernhardy, Rom. Lit. p. 305. — * B. SldoniCUS) «. urn, adj., Of or belonging to Sidon, Sido- nian : Sail. J. 78, 4. — C. Slddnis» i^is, adj. f, Sidonian, i. q. Phoenician: tellus, i. e. Phoenicia, Ov. M. 2, 840 : concha, ('. e. purple, id. ib. 10, 267. More freq., subst., A Sidonian or Phoenician woman. So of Enropa : Ov. A. A. 3, 252 ; id. Fast. 5. 610 ; 617 ; Stat. Th. 9, 334 ; of Dido : Ov. M. 14, 80 ; of Anna : id. Fast. 3, 649 ; Sil. 8, 70 ; (* Sidonida), id. ib. 194. sidus, eris, n. [sibilated from elSos, shape, form, figure ; and consequently orig.] Stars united in a figure, a group of stars, a constellation (and hence mostly in the plur. ; perh. only so in Cic. ; like- wise only in the plur. in Caes. and Quin- tilian) : " sunt stellae quidem singulares, ut erraticae quinque et ceterae, quae non admixtae aliis solae feruntur ; sidera vero, quae in aliquod signum stellarum pluri- utn compositioue formantur, ut Aries, Taurus, Andromeda, Perseus, vel Corona et quaecumque variarum genera forma- rum in coelum recepta creduntur. Sic et apud Graecos aster et astron diversa significant et aster Stella una est, astron signum stellis coactum, quod nos sidus vocamus," Macr. Somn. Scip. 1, 14 med. : (a) Plur. : illi sempiterni ignes, quae si- dera et Stellas vocatis, Cic. Rep. 6. 15: signis sideribusque coelestibus, id. N. D. 1, 13 Jin. : circuitus solia et lunae reliquo- rumque siderum, id. ib. 2, 62, 155; cf, solem lunamque praecipua siderum, Quint. 2, 16, 6 ; and with this cf, in sole sidera ipsa desinunt cerni, id. 8, 5, 29 ; and, siderum regina bicornis Luna, Hor. Carm. Sec. 35 : Arcturi sidera, Virg. G. 1, 204 ; so, caprae, Hor. Od. 3, 7, 6 : solis, i. e. sol, Ov. M. 14, 172 : sidera, quae vocan- tur errantia, Cic. de Div. 2, 42, 89 ; so, er- rantia, Plin. 2, 8, 6, § 32 : siderum motus, Cic. Rep. 3, 2 ; bo id. Lael. 23 fin. ; id. Tusc. 5, 24, 69 ; id. Fin. 2, 31, 102; id. N. D. 2, 15, et saep. ; * Caes. B. G. 6, 14 Jin. ; Quint. 1, 4, 4 ; 2, 17, 38 ; 12, 11, 10, et al. ; Lucr. 1, 232 ; 788 ; 1064 ; 2, 209, et al. ; Hor. Od. 1, 3, 2 ; 3, 1, 32 ; id. Epod. 3, 15 ; 5, 45 ; 17, 5, et mult, al,— (/j) Sing., A con- stellation, a star : Baccho placuisse coro- nam, Ex Ariadnaeo sidere nosse potes, Ov. F. 5, 346 : so of the constellation Arc- turus, Plin. 18, 31,74, § 311 (for which, in 146 plur. : Arcturi sidera, Virg. G. 1, 204) ; ofCapella: Ov.M.3,594; of the Vergiliae: Liv. 21, 35, 6 ; of Saturn : Plin. 2, 8, 6, S 32 sq. ; Juv. 6, 569 ; of Venus: Plin. 2, 8, 6, § 36; Luc. 1,661; of the Moon: Plin. 2, 9, 6; of the Sun : Tib. 2, 1, 47 ; Ov. M. 1, 424 ; Plin. 7, 60, 60 ; cf., sidus utrumque, for the rising and setting sun, Petr. poet. Sat. 119, 2; and also for the sun and moon, Plin. 7, 13, 10, § 56 and 57. II. Transf. (mostly poet, and in post- Aug. prose). A. To denote The shy, the heavens : (Juppiter) terram, mare, sidera movit, Ov. M. 1, 180: (Hercules) flammis ad si- dera missus, Juv. 11, 63. — Hence also, 1414 SIG1 2. Like coelum, to denote a very great height: Pyramidum sumptus ad sidera ducti, Prop. 3, 2, 17 ; so Mart. 8, 36 ; 9, 62; Virg. G. 2, 427; id. Aen.3,243, id. Eel. 5, 62, et al. And, b. Tro p. (also like coelum), as the summit or height of fame, fortune, success, etc. : quodsi me lyficis vatibus inseris, sublimi feriam sidera ver- tice, Hor. Od. 1, 1, 36; so, sidera tangere vertice, Ov. M. 7, 61 ; cf., cantantes subli- me ferent ad sidera cygni, Virg. E. 9, 29 ; and, usque ad sidera notus, id. ib. 5, 43 : contingere sidera plantis, to walk upon the stars (like the gods) (of one exceedingly fortunate). Prop. 1, 8, 43. B. For Night: exactis sideribus, Prop. 1, 3, 38 ; so Stat. Th. 8, 219 ; Juv. 5, 22. C. By way of comparison, for any thing bright, brilliant, shining, beautiful, etc. : oculi, geminae, sidera nostra, faces, Prop. 2, 3, 14 ; so of the eyes : Ov. Am. 2, 16, 44 ; 3, 3, 9 ; id. Met. 1, 499 : sidere pulchrior llle, Hor. Od. 3, 9, 21 ; so of form, beauty: Stat. S. 3, 4, 26; Val. Fl. 5, 468. Hence concr., i. q. Orna- ment, pride, glory : o sidus Fabiae, Maxi- me, gentis ades, Ov. Pont. 3, 3, 2; so id. ib. 4, 6, 9 ; Col. poet. 10, 96 ; and as a term of endearment: Suet. Calig. 13 fin. D. For Season of the year ; also for climate, weather, etc. : quo sidere terram Vertere conveuiat, Virg. G. 1, 1 ; cf., hi- berno moliris sidere classem ? id. Aen. 4, 309 ; and, sidere aequinoctii quo inaxi- me tumescit Oceanus, Tac. A. 1, 70 : — pa- trium sidus ferre, Plin. Pan. 15, 3 ; so, sub nostro, Juv. 12, 103 : tot inhospita saxa Si- deraque emensae, i. e. regions, Virg. A. 5, 628 : — grave sidus et imbrem vitare, tem- pest, storm, Ov. M. 5, 281 ; so, triste Mi- nervae (raised by Minerva), Virg. A. 11, 260; and, confectum, i. e. that the weather {occasioned by a constellation) is ended, Plin. 16, 23, 36 ; 18, 25, 57. E. With allusion to the influence which the ancients believed the constellations to have upon the health or the destiny of men : pestifero sidere icti, Liv. 8, 9, 12 ; so, sidere afiiari, to be blasted ov palsied by a constellation, to be planet-struck or sun- struck, aarpoSoXdaBiu, Plin. 2, 41, 41 ; Petr. 2, 7; cf, sidere percussa lingua, Mart. 11, 85 ; and, subito fias ut sidere mutus, id. 7, 92 ; v. also, sideror and sideratio : — sidera natalicia, Cic. de Div. 2, 43, 91 ; cf., o si- dere dextro Edite, Stat. S. 3, 4, 63: adve- niet fausto cum sidere conjux, Catull. 64, 330 : vivere duro sidere, Prop. 1, 6, 36 : grave sidus, Ov. Tr. 5, 10, 45 Jahn. sicm' sies> e' c -. v - sum, "d "lit. Slgallorij onis, m. [ciyaut, to be si- lent J The god of Silence among the Egyp- tians, Aus. Ep. 25, 27. Sigambri (also written Sieambri, Sygambri, and Sugambri), orum, m., Zu- YapfSpoi, Ptol. Dio Cass. ; £ovyaiu6poi, Stra- oo: I, A powerful people of Germany, be- tween the Sieg and the Ruhr, and as far as the Lippe (the mod. Clece, Berg, and Reck- lingshausen), Caes. B. G. 4, 16 ; 18 sq. ; 6, 35 ; Hor. Od. 4, 2, 36 ; 4, 14, 51 ; Tat. A. 2, 26 ; 12, 39 ; Cf. Mann. Germ. p. 164 sq. —II. Deriw.: A. Sig-asnber, ». «>». adj., Of or belonging to the Sigambri, Si- gambrian : cohors, Tac. A. 4, 47 fin. — Subst., Sigambra, ae, /., A Sigambrian woman, Ov. Am. 1, 14, 49. — B. Sigam- bria, ae, /, The country of the Sigambri, Sigambria, Claud, in Eutrop. 1, 383. Slgeum, h n > 2iyaoi/ : I. A prom- ontory in Troas, and a town of the same name, where Achilles was buried, now Ye- nishehr, Mel. 1, 18, 3 ; Plin. 5, 30, 33 ; Cic. Arch. 10, 24; id. Fam. 5. 12, 7; Liv. 44, 28, 6 ; cf. Mann. Klninas. 3, p. 476 sq.— II. Deriv., SisreuS (collat. form, Sisjeia tellus, Ov. Her. 1. 33), a, urn, adj. ,ljf or belonging to Sigeum, Sigean : litora, Mel. 2, 7, 4 : freta, Virg. A. 2, 312 : campi, id. ib. 7, 294. Poet, for Trojan : natum Sigeo in pulvere, i. e. in the Trojan war, Stat. Ach. . 1, 84 ; and in a still further transf. signif., for Roman : colonus, Sil. 9, 203. Slgilla» orum (sing., sigillvm vol- kani, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 357 ; v. also under no. II.), n. dim. [signum] I, Little figures or images : apposuit patel- lam, in qua sigilla erant cgregia, Cic. Verr. 2, 4, 22 ; so id. ib. ; Hor. Ep. 2, 2, 180 ; Plin. SIGN 36, 24, 59 ; Ov. A. A. 1. 407 ; also woven or wrought in, id. Met. 6, 86. Of the figures on seal-rings : sigilla anulo impriniere, Cic. Acad. 2, 26 fin. ;. hence, poet, transf, for A seal : Hor. Ep. 1, 20, 3.—* H. In the sing., for signum, A sign, mark, liace: Venant. Vit. S. Mart. 2, 326. Sigillaria» orum, ibiis and iis, n. [si- gilla] I, The last days of the Saturnalia, in which people made each other presents, especially of little images; the feast of im- ages, ,: Macr. S. 1, 10 fin. ; 11 ;" Tiber, in Suet. Claud. 5 ; Spart. Carac. 1 fin. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 126 (called by Aus. Eclog. de Fer. Rom. 52, festu si- gillornm ; and by Lucil.in Porph. Hor. S. 1, 5, 87, Servorum festus). — H, Transf : A. The little images presented on the Sigil- laria: alicui sigillaria afferre, Sen. Ep. 12. Also called sigillaricia, Spart. Hndr. 17. — And hence, 2. For Images of the gods: adoratis sigillaribus suis, Tert. Or. 12; Am. 6, 197 ; 199. — B. A V^ce in Rime where these little images were sold, the itn- ' age-market, Suet. Claud, lit fin.; id. Nit. 28; Gell. 5, 4, 1 ; abl, Sigillaribus, Scat v. Dig. 32, 1, 102 : Sigillariis, Gell. 2, 3, 5. tsigillariarius, ». *>■ [Sigillari», no. II., AJ A maker of images, Inscr. Orell. no. 4280. Also called sigillaeivs, ib. 4279; and sigIllatob, ib. 4191. sigillaricius and .tills, », um, adj. [sigilla] *I, OJ'oi btlonging to sealing : anulus, a seal-ring, signet-ring, Vop. Aifr. 50. — II, Subst., sigillaricia, orum, )(., Lit- tle images ; v. Sigillaria, no. II., A. tsigillarius and isigillator, v. X sigillariarius. SlgillatUS; a, um, adj. [sigilla] Fur- nished or adorned villi Utile images or fig- ures : scyphi, Cic. Verr. 2, 4, 14 : puteii- lia, id. Att. 1, 10, 3: tentoria, Treb. XXX. tyr. 16: serica, Cod. Theod. 15, 7, 11 : — sal, thepillar of salt, into which Lot's wife was changed, Prud. Hamart. 707. Slgilliola, orum, ii. dim. [id.] Little figures or images, Arn. 6, 197 ; 204. I Slglllo. cr0p ij i'Sw, Gloss. Lat. Gr. sigillum. h v. sigilla. Sigimerus, i. '»• A prince, ofth, Che- rusci, the j'athir of Armiuius and brotlur of Segestes, Veil. 2, 118, 2. Also called Segimerus, Tac. A. 1, 71. si^laj orum, n. [contr. from sigilbj Signs of abbreviation, abbreviations (lat<- Latin) : sigla in libris poncre, Justin. Ep. ad Antecess. J 8; so, leges per siglerum obscuritates conscribere, id. Cod. 1, 17, 2, § 22. 1 Sigma- atis, n. = niyixn (the Greek letter sigma ; hence, from its more an- cient form, C) : I. A semicircular couch for reclining at meals, Mart. 10. 48 ; 14, 87 ; Lampr. Helig. 25. — II. A bathing-tub of the same shape, Sid. Ep. 2, 2 mcd.; id. Carm. 17, 6. signaculum, ' «• [ s i? no ) 1. A m "r'<, a sign (a post-class, word) : corporis, I. e. circumcision, Tert. Apol. 21 : frontis in- scripta oleo, i. c. the sign of the cross, Prud. Psych. 360.— H. In partic, A seal, sig- net, App. Flor. 2, p. 346; Ulp. Dig. 16, 3, 1, § 36. signantcrj <*dv., v. signo, ad fin., no. A. + sig°BariuSi »> m - [signum] A sculp- tor: aktifkx, Inscr. Orell. no. 4282. sigriatCi i V- signo, Pa., no. B, ad Jin. * signatlO) onia > /• [ si g n °] A mark- ing, signing: furtiva (cruris), Tert. ad Uxor. 2. 9. Slgrnatorj ««s, m. [id.] I. A sealer, signer: A. One who attests a will by seal- ing it, a witness to a will (mostly post- Aug. ; not in Cic.) : ex illis testes signa- toresque falsos commodare, Sail. C. 16, 2; so Suet. Aug, 33 ; id. Tib. 23 ; Val. Max. 7, 7, 2 ; Scaev. Dig. 18, 3, 8.— * B. One who affixes his seal as witness to a marriage con- tract, a witness to a marriage, Juv. 10, 336. — II One who stamps money, a coiner, In- scr. Grut. 1066. 5 ; 1070, 1 ; Inscr. Orell. no. 3229. signatdrius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to sealing : anulns, a seal-ring, Val. Max. 8, 14, 4 ; Paul. Dig. 50, 16, 74. signatus, ", um, Part, and Pa. of signo. SIGN Sigfnla» ae, /. •' I. 'I very ancient town in JLatiuMi which produced a viry astrin- gent hind of wine, now Segui, Liv. 1, 56; •-', ■>[/,,,. ; 8, :i ; 32. 2 ; Plin. 1-1. 0, 8, § 65 ; &■■ s ' ¥9-— H. Signinus, a. "»>, <•oianbs dicirur, the zodiac, Cic. de Div. 2, 42. 89 ; so, orbis, Lucr. 5, 690; Sen. Q. N. 7, 11 ; for which also, polus, Luc. 3, 254 ; Amm. 26, 1; and absol., signifer, Sen. Q. N. 7, 12; 23; Vitr. 6, 1 ; Plin. 2, 10, 7 ; Claud, in Rutin. 1, 365, etui. — B. In milit.lang., subst., signifer, eri, m., A standard-bearer, ensign : 6ignif- ero iaterfecto, signo amisso, etc., Caes. B. adv., v. significo, Pa., ad fin. sig-mficantia. ae, /. [significo] (a post -Aug. word) * I, Force, energy, sig- ■nificancy of words: verborum, Quint. 10, 1, 121. — U. In gen., Meaning, import, signification, Tert. Res. Cam. 21 ; Arn. 7, 230; Lact. 4, 26. sig-nificatio, onis,/. [id.] I. A point- ing out, indicating, denoting, signifying ; an expression, indication, mark, sign, token, i. q. indicium, signum, z-icnuaciti, etc. (freq. and quite class.) : (a) Absol. : ges- tus sententiam non demonstratione sed significatione declarans, Cic. de Or. 3, 59 ; cf., significatio calamitatum, id. de Div. 2, 25 : aliqucm nutu signiticationeque appel- lare, id. Fam. 1, 9,20: ignibus significa- tione facta, Caes. B. G. 2, 33, 3 ; cf., signi- ficatione per castella fumo facta, id. B. C. 3, 65. 3; id. B. G. 7, 81, 2.— With a sub- jective gen. : ex significatione Gallorum, id. ib. 7. 13 Jin.: literarum. Cic. de imp. Pomp. 3,7. — (ji) c.gen.ohj. (so most freq.) : voluntatis, Cic. Clu.l 1,31: victoriac, Coes. B. G. 5, 53. 1 : adventus, id. ib. 6, 39 Jin.: virtutis, Cic. Lael. 14; cf. id. Off. 1, 15: probitatis, id. Lael. 9, 32; id. Fam. 5, 7. 2, et saep,— In the plur. : valetudinis signifi- cationts, Cic. de Div. 2, 69 ; eo, rerum fii- turarum, id. N. D. 2, 66, 166.— (y) With an object-clause (very rarely) : ex quibus magna significatio fit, non adesse constan- tiam, Cic. Off. 1, 36, 131. In the plur. : multas nee dubias sL'niticationes saepe jecit. ne reliquis quidem se parsurum Senatoribus, Suet Ner. 37. II. In partic: A. Preen., like the Gr. Imoimaaia, A sign or token of assent, an expression of approbation, applause: populi iudiciis atque oinni significatione tiorer. , Cic. Sest. 49. 105 ; cf. id", ib. 57/n. ; eo id. .1). 59; Caes. B. C. 1, 86, 1; and in the plur., Cic Q. Fr. 1, 1, 14JEh. ,- Liv. 31, 15, 2 (coupled with aeclamationes, and cofresp. to assentatio). B. Also, like cxinnptatria, A sign, token, foretoken, prognostic of the weather (Plin- S I GN ian) : est et aquarum significatio, etc. . . . coeli qiiidem murmur non dubiam habct signiticationem. Praesagiuntet animalia, Plin. 18, 35, 85 sr/. C. I» rhot. lung., Significance, empha- sis: "significatio est, quae plus in euspi- cione relinquit, quam positum est in ora- tione," Auct. Her. 4, 53, 67 ; so Cic. de Or. 3, 53 ; id. Or. 40 fin. ; Quint. 9, 2, 3 (as a transl. of the Gr. cytpaoti). D. ' n grammat. lang., Meaning, sense, import, signification of a word or phrase : verbi, Var. L. L. 9. 29. 136 : scripti, Cic. Part. or. 31, 108 ; cf. id. ib. 38, 132 : est igi- tur tropus sermo a naturali et principali significatione translates ad aliam, Quint. 9, 1, 4 : ejusdem vcrbi contraria significa- tio, id. 9, 3, 68 : voces eaedem diversa in significatione ponuntur, id. ib. 69, et saep. So the titles of the lexical works of Aelius Gallus, Verrius Flaccus, Festus, etc. : De verborum Significatione or Significatio- nibus. Slgnif icativ\is, a, urn, adj, [id.] De- voting, signifying, significance (jurid. Lat.) ; with a follg. gen. : cnunciatio et quantitatis et aestimationis significativa, Gai. Dig. 50, 16, 232 ; so Ulp. ib. 45, 1, 75, J 2. * significatoriuS) a, um, adj. [id.] Denoting, signifying, significatory ; with a follg. gen. (like significativus) : verbum factitationis significatorium, Tert. adv. Herm. 32. i significatum, onuaaia, SijXatus, Gloss/Xat. Gr. signif lcatus- «Si nt. [ significo 1 (post-Aug. for significatio, no. II., B and D) I t A sign, token, prognostic of coming changes of weather : tempestatum signif- icant, Vitr. 9, 7 fin.; so Plin. 18, 25, 59 ; ib. 31, 74. — II, Meaning, import, signifi- cation of a word : ve particula duplicem significatum capit, Gell. 5, 12, 9. — Hence, also, B. d name, appellation : bellis sig- nificatum dare, Arn. 1, 3. SlgTllflCO. avi, atum, 1. v. a. v. Her. 13, 66. And. (filia) quae patria sign, fur imagine vultus 1415 SIGN i c. closely resembles her father, Mart. 6, 27. 3. Pregn., To distinguish, adorn, dec- orate (poetical) : pater ipse suo superiim jam signat honore, Virg. A. 6, 781 Heyne ; so. coelura corona, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 273. II. 'Prop. : A. To "point out, signify, indicate, designate, express (rarely ; more usually significare ; whether used by Cic. in this sense is dub., since in his Or. 19, 84, instead of signata, it would perh. be more correct to read dignata, as given in Non. 261, 10; v. Meyer, ad loc.) : transla- tio plerumque signandis rebus ac sub oc- ulos subjicieudis reperta est, Quint. 8, ti, 19 : quoties suis verbis signare nostra voluerunt (Graeci), id. 2, 14, 1; cf., ap- peliatione signare, id. 4, 1, 2 : utrius dif- ferentiam, id. 6, 2, 20 ; cf. 9, 1, 4 ; id. 12, 10, lfi : nomen (Caieta) signat ossa, Virg. A. 7, 4 ; cf., fama signata loco est, Ov. M. 14, 433 : miratrixque sui signavit nomine terras, designated, Luc. 4, 655 ; cf., (Rari- nus) Nomine qui signat tempora verna suo, Mart. 9, 17. — With a relative-clause : memoria signat in qua regione quali ad- jutore legatoque fratre meo usus sit, Veil. 2, 115. B. To mark, remark, observe (poet.) : ora sono ciscordia signant. Virg. A. 2, 423: Turnus ut videt... Se signari oculis, id. ib. 12, 3.— Hence, A. signanter, adv. (ace. to no. II., A) Expressly, clearly, distinctly (late Lat., for the class, significanter) : s. et breviter omnia indicare, Aus. Grat act. 4 : s. et proprie dixerat, Hier. adv. Jovin. 1, 13/)!. B, signatus, a, um, Pa..: X, (ace. to no. L, B, 1, sealed ; hence) Shut up, guard- ed, preserved (mostly ante- and post-class.): signata sacra, Var. in Non. 397, 32: limi- na, Prop. 4, 1, 145 : Chrysidem negat sig- natam reddere, i. e. unharmed, intact, pure, Lucil. in Non. 171, 6 ; cf., assume de vitluis fide pulchram, aetate signatam, 'IVrt. Exhort. 12. — 2. (ace. to no. II., A) Plain, clear, manifest (post-class., for sig- nificuns) : quid expressius atque signatius in banc causam ? Tert. Res. Cam. 13. — Adv., sign ate, Clearly, distinctly: qui ( veteres ) proprie atque signate locuti sunt, Gell. 2, 6, 6. — Comp.: explicare ali- quid, Amm. 23, 6. sigmimj >. «• [perh. kindr. with ei- Ktiv, iiKiif] That by which a thing is known, A mark, token, sign (very frequent in all styles and periods). I, In gen.: meo patri torulus inerit aureus Sub petaso : id signum Amphitru- oni non erit, Plaut. Am. prol. 145 sq. : ut earn (nutricem) adducam et signa osten- dam haec, i. e. crepundia, Ter. Eun. 4, 7, 38 ; 5, 3, 5 : ut fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant, etc., Cic. Fin. 5, 25, 24 ; so, coupled with notae, id. de Or. 2, 41 ; Lael. 17, 62 : pecori signum imprimere, Virg. G. 1, 263 ; cf, servitii signum cervice gerens, Ov. M. 3, 16: jac- ulo mihi vulnera fecit ; Signa vides : ap- paret adhuc vetus ecce cicatrix, id. ib. 12, 444 : metam Constituit signum nnutis pa- ter, unde reverti Scirent. etc., Virg. A. 5, 130 : scutum eigni gratia positum, Quint. 6, 3, 38 : signa pedum, tracks, prints, Ov. M. 4, 544 ; so too simply signa, Virg. A. 8, 212, et al, : — oculis mihi signum dedit, Ne se appellarem, Plaut. Mil. 2, 1, 45 ; so, dare, Ter. Eun. 4, 7, 11 ; Cic. de Div. 2, 26 Jin.., et al. : signa esse ad salutem, Ter. Andr. 3, 2, 2 : animi pudentis signum, id. Heaut. 1, 1, 68 ; cf., color pudoris signum, id. Andr. 5, 3, 7 ; so, signa doloris osten- dere, Cic. de Or. 2, 45 fin. : mortis dare, Lucr. 6, 1181 : timoris mittere, to exhibit, display, Caes. B. C. 1, 71, 3, et saep. : mag- num hoc quoque signum est, dominam esse extra noxiam, Ter. Heaut. 2, 3, 57 ; so with an object-clause, Nep. Att. 17, 2 : hoc est signi, ubi pr'.mum poterit, se il- linc subducet, Ter. F.un. 4, 1, 14. II. In partic: A. '» mil it. lang. : 1. The distinctive sign of n division of an army: a. A military standard, ensign (in- cluding the aqmli ) :-\.-;.:\v. ez intcrfj:to, signo amisso, Caes. ]!. G. 2, 25, 1 : ut De- que signil'eri viam, nee signa militos cer- nerent, Liv. 33, 7 : Hasdrubal nt procul signa legionum fulgentia vidit, id. 28, 14, "1416 ' S ] GN 10 : signa militaria ex proelio relata, Caes. B. C. 3, 99, 3 ; so, militaria, id. B. G. 7, 2, 2 ; Plin. 33, 3, 19. Hence the f'req. expressions : signa subsequi, to follow the standards, to keep in order of battle, Caes. B. G. 4, 26, 1 ; on the contrary, ab signis discedere, to desert the standards, leave the ranks, id. ib. 5, 16, 1 ; 5, 33 Jin. ; id. B. C. 1, 44, 4 ; Liv. 25, 20, et al. ; cf., ab ordini- bus signisque discedere, Frontin. Strat. 1, 5, 3 : signa relinquere, to desert, Sail. C. 9, 4 ; Liv. 5, 6, et al. : signa ferre, i. e. to break up the camp, Caes. B. G. 1, 39 Jin. ; 1, 40, 12 ; Liv. 10, 5, et al. ; for which, tol- lere, Veil. 2, 61, 2 ; Auct. B. Alex. 57, 1 : signa convertere, to wheel, turn, or face about, Caes. B. G. 1, 25/«. ; 2, 23, 1 ; Liv. 8, 1], 4, et al. ; for which, vertere signa, id. 9, 35 : signa inferre (in aliquem), to advance to the attack, make an assault, Caes. B. G. 1, 25/«. ; 2, 26, 1; 7, 67, 4 ; id. B. C. 2, 42, 1 ; Sail. J. 56 ad fin. : Liv. 2, 53 ; 9, 27 ; 44, 12. et al. ; cf., conferre cum aliquo, Cic. Pis. 21, 49 ; and with this cf., collatis signis pugnare, superaro ali- quem, etc., Plaut. Casin. 2, 5, 44 ; Liv. 2, 50 ; Cic. de imp. Pomp. 23; but conferre signa also means simply to bring the standards together (to one place), Caes. B G. 7, 2, 2 ; 2, 25, 1 ; Liv. 37, 21 : sub signis ducere legiones, ire, esse, etc., together, in order, in rank and file, Plaut. Ps. 2, 4, 71 (coupled with ordine) ; Lucr. 5, 997 ; Cic. Att. 16, 8, 2; Liv. 3, 51, 10; Tac. H. 2, 14, et al. — ([}) Transf. out of the military sphere : infestis prope signis inferuntur Galli in Fonteium, Cic. Fontei. 16. — lj, Esp., The standard or ensign of single cohorts and maniples ; opp. to aquila, the standard of the entire legion : quum fas- ces, quum tubas, quum signa militaria, quum aquilam illain argenteam...scirem esse praemissam, Cic. Cat. 2, 6, 13 ; so Galb. in Cic. Fam. 10, 30/?i. Manut. ; Suet Calig.l4/«.Oud.; Tac. A. 1, 18 : id. Hist. 2, 29 /re. ; Plin. 13, 3, 4 fin. ; Luc.l, 6; 244, et al. ; cf. aquila, no. 2: manipulos exercitus minimas manus quae unum se- quunter signum, Var. L. L. 5, 16, 26. — (j3) Me ton., A cohort, a. maniple: octo co- hortes in fronte constituit, reliqua signa in subsidio artius collocat, Sail. C. 59, 2 ; so Liv. 8, 9, 11 ; 25, 23 fin. ; 33, 1, 2 ; 27, 14, 8 ; 28, 14, 19 ; Auct. B. Hisp. 18, 3. 2. A sign, signal ; a watchword, pass- word, given by a wind-instrument, by the tessera (v. h. v.), or otherwise: signum tuba dare, Caes. B. G. 2, 20, 1 ; so id. ib. 7, 81, 3 : proelii committendi dare, id. ib. 2, 21, 3: recipiendi dare, id. ib, 7, 52, 1 : re- ceptui dare, Liv. 4, 31, 3 ; 26, 45, 4 ; id. 3, 22, 6, and cf. Cic. Rep. 1, 2 fin. : proelii exposcere, Caes. B. G. 7, 19, 4 : concine- re, Caes. B. C. 3, 92 fin. ; Liv. 30, 5, 2 ; cf. Tac. A. 1, 68 : canere, Sail. C. 59 ; id. Jug. 99 ; Liv. 1, 1, et al. ; v. cano, no. III., 1 and 2 : — signo Pelicitatis dato, the word, watch- word, " Felicitas," Auct. B. Afr. 83 ; so Su- et. Calig. 56 ; id. Claud. 42 ; id. Ner. 9 ; cf., it bello tessera signum, Virg. A. 7, 637. B. A sign or token of any thing to come ; a prognostic, symptom : ipse et equus ejus repente concidit : nee earn rem habuit religioni, objecto signo, ut pe- ritis videbatur, ne committeret proelium, Cic. de Div. 1, 35 : medici signa quaedam habent ex venis et ex spiritu aegroti, id. ib. 2, 70 fin. ; cf. Virg. G. 3, 440 ; 503 ; 4, 253 ; Cels. 2, 3, et saep. C. An image, as a work of art ; a figure, statue, picture, etc. : inerant (classi) signa expressa, Titani quomodo, etc., Naev. 2, 13 : statuas deorum. exempla earum fa- cierum, signa domi pro supellectile sta- tuere, Cato in Prise, p. 732 P. : signum pic- tum in pariete, Plant. Merc. 2, 2, 44 : alie- na Signa, Lucr. 1, 318 : signum arneum, marmoreum, eburmum, Cic. Verr. 2, 4, 1; cf. id. Otf. 1, 41, 147; Virg. A. 5. 267; 536; 9, 263: (vestis) auro signisque ri- gentilms apta, Lucr. 5, 1427 ; so. palhim signis auroque rigentem, Virg. A. 1, 648 : e l'ario formatum marmore signum. Ov. M. 3, 419 ; cf. id. ib. 5, 183; 12, 393,— Hence also, ]3. An image or device on a senl-ring ; a suit, signet: o.-'t.ndi tabellas Lentulo et quaesivi, cognosccretntt siimum. Anuuit. I Eat veru, inquaru, nut urn signum, imago S I L E avi tui, etc., Cic. Cat. 3. 5, 10 : (patera) in cistula obsignata signo est, Plaut. Am. 1, 1, 265 ; cf. Cic. Verr. 2, 1, 45 : tabulae niax- imae signis hominum nobilium consig- nantur, id. Quint. 6, 25 : imprimat his sig- na tabellis, Hor. S. 2, 6, 38 : literae intearis signis practoribus traduntur, Cic. Cat. 3. 3 : signo laeso non insanire Ingenue, Hor. Ep. 2, 2, 134: volumen 6ub signo habere, to have under seal, Cic. Att. 9. 10, 4 ; cf. sub signo claustrisque rei publicae po.-i- tum vectigal, id. Acr. 1, 7, 21. E. A sign in the heavens, a constella- tion (cf. sidus) : coeli subter labentia sig- na, Lucr. 1, 2; cf.. loca coeli Omnia, dis- positis 6ignis ornata, id. 5, 694 ; id. 5, 710 : signorum ortus et obitus, Cic. Inv. I, 34, 59: signis omnibus ad idem prim ipium stellisque revocatis, id. Rep. 6, 22 : in sig- no leonis, id. de Div. 1, 53, 121 ; so, pluvi- sle capellae, Ov. F. 5, 113: nox cotlo dif- fundere signa parabat, Hor. S. I, 5, 10 ; ct id. Od. 2, 8, 10. 1. sil; silis, n. A kind of yellowish earth, ydlow ochre, "Plin. 33, 12, 56 sq. ;" Vitr. 7, 11 ; Vea. 5, 26 ; 39 ; 6, 28/«. ; Aus. Idyll. 12, in Gramm. 8. 2. sil or gilj, i. q. seselis, v. h. v. Sila, ae, /• A large forest in the coun- try uf the Bruttii, which yielded great quan- tities of pitch, Cic. Brut. 22, 85 ; Sail. Hist. Fraam. ap. Serv. Virg. A. 12, 715; Plin. 3, 5, 10', ^74j Virg. G. 3, 219 ; id. Aen. 12, 715. silaceus» a . "m, adj. [silj Like ochre, of ochre : color, Plin. 35, 7, 32 : cunei, Vitr. 7, 4 ; 5. (* Silana* ae, /. A town of Thessaly, Liv. 3fi_. 13.) (" SilaniO. ™is, m - A celebrated stat- uary, Cic. Verr. 4, 57 ; Plin. 34, 8, 14 ; Vitr. 7 praef.) (* 1. Silanus< '■ m - -^ Roman surname in the Julian gens, Liv. 23, 15 ; 25, 2 : D. Silanus, Cic. Fin. 1, 7; id. Off. 2, 16; id. Cat. 4, 4 ; Sail. C. 50 and 51 : M. Silanus, Cic. Brut. 35 ; id. Fam. 10, 30.— Deriv. Sl- laniantlS; a . »i», adj., Of or named from oneSilan us : senatusconsultum, Ulp.Pand. 29, 5, 1, § 7 and 21.) t2. Silanus. ii m - = IiAiirrfs, Doric Xi\uvoc, A fountain or jet of water (usual- ly spirting from a head of Silenus), Lucr. 6, 1264 ; Cels. 3, .18 med. : Fest. s. v. tux- lios, p. 209 ; Inscr. Orell. no. 3321 ; Hyg. Fab. 169. SilarUSi i> m -> Tibapis, A river form- ing the boundary between Lucania and Campania, now Sele, Plin. 3, 5. 9 fin. sq. ; 2, 103, 106. § 226; Virg. G. 3, 146; Sil. 8, 582 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 756. Also called Silerus, Mel. 2, 4, 9 ; and Siler, Luc. 2, 426; Col. poet. 10, 136. + silatlim antiqui pro eo, quod nunc jentaculum dicimus, appellabant, quia je- juni vinum sili conditum ante meridiem absorbebant, Fest. p. 151. silauS; '■ m - -A kind of parsley, small- age, Apium graveolens, L. ; Plin. 26, 8, 56. Sllcatci'. ■ fsilentium] I. A kind of confidential domestic servant, Sal- vian. Gub. D. 4, 3 : Inscr. Orell. no. 2956 ; 3193. — Hence, II. In the later imperial period, A certain high officer at court, a pr icy counselor. Cod. Justin. 3, 28, 30/».; 15, 62, 25 ; Inscr. Orell. no. 3194. sileiltiosc, adv., v. silentiosus, ad fin. silentlOSUS» a . um . a H- [silentium] Perfectly stitl or silent : nactus opacae noc- tis silentiosa secreta, App. M. 11, init. — Adv.. silentiose. Stilly, silently: s. ge- ritur publicum bonum, Cassiod. Var. 11, 1 med. Sllciltium- ''. "■ [i-ileo] A being still or silent, 7ioisilcssness, stillness, silence (very freq. and quite class.) : I. L i t. : A. In gen.: otium et silentium est. Ter, Hec. prol. alt. 35: et ipse conticuit et ce- teris silentium i'uit, Cic. de Or. 3, 33/n.; cf. id. ib. 1, 35 ; id. Rep. 2, 38 : auditus est magno silentio, id. Q. Fr. 2, 1 ; so; silenfio auditus, Caes. B. C. 3, 19, 3: huic faeietis Fabulae silentium, Plaut. Am. prol. 15; so, fac silentium, id. Pers. 4, 3, 50 ; cf. Cic. de Div. 1, 38. 59 ; and, silentio facto, si- lence being obtained. Quadrig. in Gell. 9, 13, 10; Liv. 24, 7/;/.; Petr. 14 fin. .; Quint. 2, 5, 6, et al. ; also with the signif.. to makt ut procure silence: Fabius quum silent. UlA S1L E classico fecisset, Liv. 2, 45, 12 ; so Tac. II. 3, 20; Curt. 10. 6; Phaedr. 5,5, 15; Pers. 4, 7 : cum silentio animadvertite, Ter. Eun. prol. 4) : agere per sileiitium, id. Hcaut. prol. .'!(i; c(. id. Hoc. prol. alt. 21 ; id. Phorm. prol. 31 ; Tac. A. 4, 5:1 ; id. Agr. 3: ego illaa omnes res egi silentio, Cic. Prov. Cons. 12 ; el., ut nulla I'cre pars ora- tionis silentio praeteriretur, m silence, without applause, id. Brut. 22 jin.i more Ireq., praeterire silentio means, to pass over in si/citcc, to say nothing about, id. riull. 21 fin. : id. Part. or. 23 fin. ; id. Phil. 13, 6 Orell. N. cr. ; for which, silentio transire, id, Att. 2, 19, 3; Quint. 2, 3, 1; 5, 12, 2:1 ; Plin. Kp. 5, 20, 6: praetervehi, Cic. Phil. 7, 3. 8 : transmittere aliquem, Tac. A. 1. 13/«., et al. ; cf. also, quum M. Tullius de omnibus (oratoribus) aetatis suae silentium egerit, keeps silence, is si- lent. Quint. 10, I.' 33; and, de Partho si- leiitium est. nothing is said, Cic. Att. 5, 1C Jin. : ut laudem eorum a silentio vindica- rcm, i. c. obscurity, id. de Or. 2, 2, 7 ; so Sen. Ep. 21; Plin. Ep. 9, 14: gravissimas plagas t'erre silentio, id. 'fuse. 2, 20. Po- et. : fer opem furtoque silentia deme, re- move, silence from i. e. tell of, disclose, Ov. M. 2, 700. — Of the stillness, silence, dead of night : silentio noctis Caesar ex castris egress as, Caes. B. G. 7, 36, 7; so, in silen- tio noctis, id. ib. 7, 26, 2 ; cf., se vocem noctis silentio audisse clariorem humana, Liv. 5, 32, 6 : paulo ante mediam noctem tilentio ex oppido egressi, Caes. B. G. 7, II, 7; cf. id. ib. 7, 18, 2; 7, 60, 1 ; Liv. 8, 23, 15; 9, 38, 14. Poet., in the plnr.: si- lentia noctis, Lucr. 4, 461 ; so Ov, M. 7, 184; cf, taciturna silentia, Lucr. 4, 585. — The stillness, quietness of the fields : nac- tus silentia ruris, Ov. M. 1, 232. — Of wood that makes no noise, does not snap, Plin. 16, 16, 28. B. I" partic, in augural lang., Free- dom from disturbance, hence faulllessncss, pcrfectness in the taking of auspices : "id sileiitium dicimus in auspiciis, quod om- ni vitio caret," etc., Cic. de Div. 2, 34; cf. Fest. p. 267; and s. v. sinistrum, p. 268. II. Transf, A stand-stilt, opp. to mo- tion or activity, cessation, repose, inaction, tranquillity, etc. (rarely, but quite class.) : muiidus coeli vastus constitit 6ilentio,Enn. in Macr. 6, 2 med. : silentium perpetuum judicioruin ac fori, Cic. Pis. 14. 32 ; cf. Tac. Agr. 39 : vitam silentio transire. Sail. C. 1 : silentium otiumque inter annates, Liv. 2, 45, 4 ; biduum deinde silentium fuit neu- tris transgredientibus amnem, id. 37, 38, 5: idem praeturae tenor et silentium. Tac. Agr. 6: quantum distant a morte silentia vitae» Sil. 3, 145. SllenUS, i. m., TeiXijv's ; I. Silenns, the tutor and constant a' ten da ut of Bacchus, represented as balilheadcd, irith short horns auel a fteit nose, as drunken, lascivious, and mounted on an ass. Hor. A. P. 239; Virg. E. 6. 13 ; Ov. A. A. 1. 543: id. Fast. 1, 399; 413 : 6. 339 ; id. Met. 11, 90 ; 99 ; Cic. Tusc. 1, 48; fly*. Fab. 191— II. A Greek histo- rian, I 'ic. de Div. 1, 24, 49 ; Liv. 26, 49, 3 ; Nep. Hanu. 13, 3 ; Plin. 4, 22. 36. Slico, m\ 2. r. n. and a. To be noise- less, stilt, or silent, to keep silence ; act., not 10 speak of, to keep silent respecting a thing (quite class.; not in Caes.) : I. Lit. : (.,) A'isol. : silete et tacete atque animum pd- vorti'e, Plaut. Poen. prol. 3 ; id. Capt. 3, 1. 20 : optimum quernque silere. Liv. 39, 27 ad fu.. sedentibus ac silentibus cunctis, Suet. Claud. 21 : obstrepentes forte ranas sil.-re jussit, id. Aug. 94. — (jl) With de: quum ceteri de nobis silent. Cic. Sull. 29 : de dracone silet. id. de Div. 2, 30/». : de re pnliliea ut sileremus, id. Brut, 42/«. ; cf. id. ib. 7(i fin. — Impers. : de junrio sile- tur. Ter. Ph. 5. 2. 13; so Cic. de'Div. in Caecil. 10. 32 : Sail. C. 2, 8. — ( ) c. ace. : tu hoc silebis. Cic. Att. 2, IS fin. : neqne te silebo. Liber, Hor. Od. 1, 12, 21 ; cf. id. ih. 4, 9. 31 : fortia facta. Ov. M. 12. 575.— Pas*. : ea res siletur, Cic. Fl. 3 : ne nunc quidem post tot secula sileantur, Liv. 27, 10.7; cf.Tac. Agr. 41.— (<5) With a relative- clause : qua tulerit mercede, silet, Ov. M. 7, 688. — *<£) With an object-clause : ut si- leat verhum facere, Auct. B. Hisp. 3, 7. 2. Of things (mostly poet.) : intempesta eilet nox, Virg. G. 1, 247 : silet aequor, id. SIL I Eel. 9, 57 ; so, mare, Val. Fl. 7. 542 : ira- motne frondes, Ov. M. 7, 187 : agr, id. ib. ; cf, aura, Col. 2, 21, 5; and, venti, id. 12, 25, 4 : tranquillo silet immotaque attolli- tur unda Campus, Virg. A. 5, 127 ; cf., si- lent late loca, id. ib. 9, 190 : tempus erat quo cuncta silent, Ov. M. 10, 446. Cf. also under Pa,— Act. : si chartae silcant quod bene feceris, Hor. Od. 4, 8, 21. H. Transf, To be still or quiet (opp. to being in action), to remain inactive, to rest, cease (in clas6. prose, for the most part only of things): et cygnea mele Phoe- beaque Carolina consimili ratione oppres- sa silerent, Lucr. 2, 506; cf, silent diutius Musae Varronis quam solebant, Cic. Acad. 1. 1, 2 : silent leges inter nrma, id. Mil. 4, 10: si quando ambitus sileat, id. Leg. 3, 17 fin.; ne sileret sine fabulis hilaritas, Petr. 110, 6. — Of persons: fixaque silet Gradi- vus in hasta, Val. Fl. 4, 281 : nee ceterae nationes silt-bant (coupled with arma mo- vere), Tac. H. 3, 47.— Hence s i 1 e n s, entis (ncutr. plur., silenta loca, Laev. in Gell. 19, 7, 7), Pa., Still, calm, quiet, silent : nocte silenti, Ov. M. 4, 84 ; so, si- lenti nocte, Petr. poet. 89, 2, 32; for which, silente nocte, Tib. 1, 5, 16 : silente coelo, Plin. 18, 28, 69: silenti agmine ducam vos, Liv. 25, 38, 16 ; eo, silenti agmine, id. 31, 38 fin. ; 35, 4, 4 : per lucos silentes, Virg. G. 1, 476; so, loca, Laev. 1. 1.: vultu de- fixus uterque silenti, Val. Fl. 7, 407 : um- brae silentes, i. e. of the dead, Virg. A. 6, 264 ; also called populus, Claud. Rapt. Pros. 2, 237; more freq. absol.: umbrae Silentum, Ov. M. 15, 797 ; so, silentum rex, sedes, etc, id. ib. 5, 356 ; 15, 772 ; Val. Fl. 1, 750. The Pythagoreans were also called Silentes for the five years during which they were to listen to the instruc- tions of Pythagoras, Ov. M. 15, 66 ; hence silentes anni, these five years of the Pyth- agoreans, Claud. Cons. Mall. Theod. 157 : — luna silenti, not shining, i. e. at the end of the month, Cato R. R. 29 ; so id. ib. 40 ; 50; Col. 2, 10, 11; cf. Plin. 16, 39, 74, $190: sarmentum, not yet shooting forth. Col. 4, 29, 1 ; so, vineae, id. 4, 27, 1 : surculi, id. 11, 2. 26 : flos, id. 12, 7, 1 : ova, in which the chicks do not yet move, id. 8, 5, 15. — *Adv., silenter, Silently, juvenc. 3, 462. 1. Slier» eris, n. A kind of brook- willow, Plin. 16, 18, 31; 24, 10, 44; Virg. G. 2, 12 Serv. 2. Silcr- The River Silarus; v. Silarus. SllcsCO, ere, Vi inch. n. To become still, silent, calm, or quiet (rare: not in Cic.) : dum hae silescunt turbae, Ter. Ad. 5, 2, 10: deum domus alta silescit, Virg, A. 10, 101 : coeli furor aequinoctialis Zeph- yri silescit auris, Catull. 46, 3 : venti siles- cunt. Ov. Tr. 2, 151. sflex> icis, m, (/., Virg. A. 6, 471 : 8, 233 ; Ov. M. 9, 225; 304; 614) I. Any hard stone found infields, a pebblestone, a fiint. flint-stone : silicem caedere, Cic. de Div. 2. 41, 85: silice vias sternere, Liv. 41, 27, 5: silici scintillam exendere, Virg. A. 1, 174 : gravem rnedios silicem jacnlatus in hostes, Ov. M. 7, 139, et saep. Freq. joined with lapis : Ag. Ilia mulier lapidem sili- cem subigere. ut se amet, potest. Mi. Pol id quidem haud mentire: nam tu es lapide silice stultior, Plant Poen 1, 2, 77 sq. ; so Cato R- R. IS, 3: Liv. 30, 43, 9 ; Fest. s. v. lapidem, p. 85. And with sax- um : porcum saxo silice percussit, Liv. ], 24 7i/i. — To denote hard-heartcdness : non silice nati sumus, Cic. Tusc. 3. 6 : nee in tenero stat tibi corde silex, Tib. 1, 1, 64 : cf. Ov. M. 9, 614 : et dicam silices pectus habere tuum, id. Trist. 3, 11, 4 : motur.i- que duras Verba queror silices, id. Met. 9. 304. — II, In gen., for A rock, crag (poet.), Lucr. 6, 684 : validi silices, id. 572 ; so id. 2, 449 : stabat acuta silex praecisis undi- que saxis, Virg. A. 8, 233. Sllianus. a, um, v. Silius, no. II. * silicarius, "> m - [silex] One that paces roads with pebblestones, a pavior, Frontin. Aquaed. 117. Slliccrniuni' ii, "• •' I. A funeral feast, Caecil. in Fest. p. 140 and 239; Var. in Non. 43, 9. — Hence a term of abuse ap- plied to an old man, Ter. Ad. 4, 2, 48 ; for which, in the masc, silicerniuS) Cine, in Ful2. 560, 21. — U, A kind of sausage, Am. 7,' 229. S ILU * SlllCCUS, a, um, adj. [silex] Of fiint or /um stone, silicious: saxa, Vitr. tiffin. SlllCia, ae, /. A plant, also called foenum Graecum,/e«//^rci/;, Plin. 18, 16, 39 ; 24. 19, 120. Called also, siliqua, CoL 2, 10, 33; 11,2,71. SlllCUla, ie,jC dim. [siliqua] A little husk or pod, a silicic, Var. It. U. 1, 23, 3. Slliginanus, ii. m. [siligo] A baker of wheut-fiour, Ulp. Dig. 47, 2, 52, § 11 ; luscr. Orel], no. 1810; ap. Rcines. cl. 1, no. 254 ; ap. Don. cl. 9, no. 11. SlligincuS) «, Ota, adj. [id.] Of wheat, uhiait.it : Minna, Cato K. R. 121 ; Plin. 18, 9, 20 : panis, Var. in Non. 88, 1 4 ; Sen. Ep. 123 med.; 119: cunni, i. e. wheaten loaves in the form of cunni, Mart 9, 3; cf, Pria- pus, id. 14, 19 in lemm. siligO) 'nis, f. : I. A kind of very while wheat, winter-wheat, Triticum hibernum, L. ; Cato R. R. 35, 1 ; Var. R. R. 1, 23, 2 ; Col. 2, 6, 2 ; 2, 9, 5 ; 13 ; Plin. 18, 8, 20 ; 18, 7, 10 fin, — n. Transf, Fine wheaten flour, Plin. 18, 9, 20; Juv. 5, 70; 6, 472. Siliqua, ae, / .- I, A pod or husk of leguminous plants, Var. R. R. 1, 23, 3; Plin. 18, 12, 30; Virg. G. 1, 74; 175.— Hence, B. Transf, siliquae, arum, Pulse, Hor. Ep. 2, 1, 123 ; Pers. 3, 55 ; Juv. 11, 58.— II. siliqua Graeca, The caroblree, a carob, St. John's bread, Col. 5, 10, 20; 7, 9, 6; Arb. 25, 1; also, simply siliqua. Plin. 15, 24, 26; 23, 8, 79; Pall. Febr. 25, 27; Insit. 117. A variety of the same is call- ed siliqua Syriaca, Plin. 23, 8, 79 ; Scrib. Comp. 121, — III, The same as foenum Graecum ; v. silicia. — IV. The name of a very small weight or measure, Rhem. Fann. de Pond. 10; Veg. 1, 20, 2; as a coin, the twenty-fourth part of a solidus, Cod. Justin. 4, 32, 26 /71. siliquastrum, >, n - d plant, also called piperitis, pepper-wort, Plin. 19, 12, 60 ; 20, 17, 66. Slkquor, ari, v. dep. [siliqua, no. I.] To put forth or get pods, Plin. 17, 9, G; 18. 7, 10, § 59. (* SiliS) is, nt. The name of several rivers: 1. i. q. Jaxartes, q. v. Plin. 6, 16, 18. — 2. >■ q- Tanais. q. v. the Don, Plin. 6, 7, 7. — 3. A river in the Venetian territo- ries, Plin. 3, 18. 22.) Silius, a. The nameofa Roman gens ; e. g. P. Silius Nerva, a propraetor in Bithyn- ia and Pontus, Cic. Tam. 13, 47 : 61 sq. : T. Silius, a military tribune under Caesar, Caes. B. G. 3. 7 fin. : C. Silius Italicus, a cele- brated Roman poet in the latter half e>f the first century of the Christian era, author of a poem still extant, called Punica ; v. Bahr's Rom. Lit. 9, § 63 sq.— Hence n. Sllia- nus- a, um, adj.. Of or belonging to a Silius, Silian : villa, negotium, Cic. Att. 12, 27 ; cf. id. ib. 12, 31. f silldgraphllS) i- m. = oMoy pathos, A writer of lampoons or satires, Arum. 22, 16 med. C* sillnS» i, m. = <7,\>o{. A kind of sa- tirical writing, Cic. Att. 16, 11 Ern., alii al. leg. : cf Gell. 3, 17, and sillographue.) ' sillybuS. i. m=ai\\\j6os, A strip of parchment attached to a book-roll, on tchich was written the title, of the work and the author's name, Cic. Att. 4, 5 fin. ; 4, 8, a, § 2 (id. ib. 4, 4, b, written as Greek). Silo- ""is. v. sil us. t silphium, ii. n.=e(\u>v, A plant, called in pure Latin laserpitium, Cato R. R. 157. 7; Plin. 19, 3, 15; 22, 23, 48 (Col. 6, 17, 7. written as Greek). ( Silpia, ae,/. A city of Spain, Liv. 28, 12.) C* Silures. »m. m. = xAoupcS. A peo- ple of Britain, Plin. 3, 16, 30 ; Tac. A. 12, 32.) 1 SllurUS. i. m. = a \mp i, A river-fish, prob. the shea' fish. Silarus Glanis, L. ; Plin. 9, 15, 17; 32, 9, 33; Juv. 4, 33; 14, 132 silus, a, um, adj. Having a broad, turned-tip nose, pug-nosed, snub-nosed, ct- ut'ii : ecquos (deos arbitramur) silos, rlac- cos. frontones ? etc.. Cic. N. D. 1, 29. An- te-class, collat. form, silo» °<> is - m - Plaut. Rud. 2. 2, 11 ; Var. in Non. 25, 25. Also as A Roman surname, esp. of the gens Sergia. So, M. Sergius Orata Silus, Cic. de Or. 2. 70, 285: M. Sergius Silus. Liv. 32. 27, 7 ; Eckhel. D. N. 5, p. 306 : Domi- tius Silus, Tac. A. 15, 59/«., et al.— In the 1417 S I L V other form, Arruntius Silo, Calistr. Dig. 48, I» 27; cf. Plin. 11, 37,59. silva ('ess correctly written sylvn), ae (archaic gen., silvai ; v, in the follg. siliia Scanned as a trisyl, Hor. Od. 1, 21!, 4 ; id. Epod. 13, 2 ; cf. Prise, p. 546 P.)', /. [sibilated, and with the digamma from vh]} A wood, forest, woodland: I, Lit.: (lupus) Conjicit in silvam sese, Erin. Ann. 1, 80 : otnne sonahat Arbustum fremitu silviiJ frondosai, id. ib. 7, 32 : (ignes) Con- ficerent silvas, Lucr. 1, 905: per silvas profundas, id. 5, 42; 60 ib. 990; cf. Cic. de Div. 1, 50, 114 : (Ancus Martius) silvas maritima8 omnes publicavit. id. Rep. 2, 18 ; Caes. B. G. 2, 19, 5 : Caesar silvas caedere instituit, id. ib. 3, 29 : dea silva- rum, i. e. Diana, Ov. M. 3, 163; cf, silva- rum numina, Fauni Et Satyri fratres. id. ib. 6, 392. B. Transf. : 1. A plantation of trees, an orchard, a grove ; a growth or crop ot other plants (mostly poet, and in post- Aug. prose) : signa in silva disposita, Cic. Verr. 2, 1, 19 Ascon. ; cf.. inter silvas Aca- demi quaerere verum, Hor. Ep. 2, 2, 45 : tristis lupini Sustuleris fragiles calamos silvam que sonantem, Virg. G. 1,76 Heyne; so id. ib. 152; 4, 273; Grat. Cyneg. 47; Col. 7, 9, 7. 2. In the phir., for Trees (poet.) : Prop. 1, 14, 5 : silvarum aliae pressos propagi- nis arcus Exspectant, Virg. G. 2, 26 : frae- tis obtendunt limina Bilvis, Stat. Th. 2, 248 ; cf. Luc. 2, 409 Cort. ; 4, 525. II. Trop., to denote A crowded mass, abundance or quantity (quite class. ; in Cic. sometimes with quasi) : omnis uber- tas et quasi silva dicendi ducta ab illis (Academicis) est, Cic. Or. 3, 12 ; cf. id. ib. 40 fin. : — silvae satis ad rem, Plaut. Mil. 4, 4, 18 : silva rerum, Cic. de Or. 3, 26, 103 : silva virtutum et vitiorum, id. ib. 3, 30: silva ohservationum sermonis antiqui, Suet. Gramm. 24 fin. — Poet. : densam fe- rens in pectore silvam, a forest (of darts), Luc. 6, 205 Cort. : horrida siccae Silva comae, a bristling forest, Juv. 9, 13: — Silva, as The title of a book ; cf. Gell. Noct. Att. praef. § 6 ; Quint. 10, 3, 17. So the Silvae of Statius. i silvanae, arum, /. [silva] Female wood deities, 1 riser. Orell. no. 2103. SilvaiUlS (Sylv.), i, m. [id.) I. Silva- nus, a deity presiding over woods and all places planted with trees, the god of woods, ■lie rural Mars, Cato R. R. 83 ; Virg. A. 8, iOO; id. Georg. 1, 20; Hor. Ep. 2. 1, 143; ae, com. [silva-colo] : Inhabiting woods, sylvan (a poet, word) : | silvicolae homones, Naev. 2, 17 ; so, viri, Prop. 3, 13, 34 : Faunus, Virg. A. 10, 551 : Pales, Ov. F. 4, 746. * silvi-Cllltrix (sylv.), Icis, adj. f. [silva] Living- in the woods: cerva, Ca- tull. 63, 72. * silvifragns (sylv.), a, um, adj. [sil- va-frango] Breaking or crashing the for- est or trees: flabra venti, Lucr. I; 276. ' silviger (sylv.), era, erum, adj. [sil- va-gero] Bearing woods, wooded, woody (very rarely) : montes, Plin. 31, 3, 26 : devs, a sylvan deity, Inscr. Orell. no. 1488 (perhaps spurious). SilviuSj iii ni. The name of several kings o/Alba longa, Liv. 1, 3; Virg. A. 6, 769 ; Ov. M. 14, 610. Hence the /cm., Sil- via; v. 1. Rhea. silvoSUS, a. um > adj- [silva] Full of woods or trees, woody: 6altus, Liv. 9, 2, 7 : — rami emicant silvosa multitudine, for- est-like, Plin. 12, 5, 11 ; so, crebrae arbo- res et silvosae, Vitr. 8, 1 fin. silvula» ae ' /• dint, [id.] A little wood, a copse (very rarely), Col. 8, 15, 4 ; Sid. Carm. 9, 229. 1 silybuilli i ns= oiXvSov, A thistle-like plant, gundelia, Plin. 22, 22, 42; 26, 7, 25. sinia, ae,/. In architecture, A mould- ing, the ogee, Vitr. 3, 3fin.; Inscr. Grut. 207 col. 1. Simbruvium- Hi n - -A district in Latium, abounding in hills and springs of water, Sil. 8, 371. — Hence Simbrul- nUSi a, um, adj., Of ov belonging to Sim- bruvinm : colles, Tac. A. 11, 13 ; and, stag- na, id. ib. 14, 22. Cf. Mann. Ital. 1, p. 653. Simla* ae, /. (masc. collat. form, simi- us, ii ; v. in the follg.) [simus] An ape, " Plin. 8, 54, 80; 11, 44, 100;" Enn. Ann. 11, 15; Cic. de Div. 1, 34 fin. ; 2. 32, 69; Plaut. Mil. 2, 2, 7 ; 23; 106 ; id. Rud. 3, 1, 6 sq. ; 3, 4, 66 ; Quint. 5, 11, 30, et mult. al. Form simius, Phaedr. 1, 10, 6; 8; Mart. 14, 202 ; Claud, in Eutrop. 1, 303.- As a term of abuse (hence even simia in the masc.) : quis hie est simia, qui. etc., Afran. in Charis. p. 84 ; so, simia, Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2 ; and, simius, Laber. in Cha- ris. 1. 1. ; Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 1. Esp. of imitators: vide, utfastidit simia! Plaut. Most. 4, 2, 4 ; so, simia, Plin. Ep. 1, 5, 2; Capitol. Maxim, jun. 1; Sid. Ep. 1, 1; and, simius, Hor. S. 1, 10, 18 ; Sen. Contr. 4, 26/«. simila? ae < f- The finest wheat flour, Gels. 2, 18 med.; 2, 30; Mart. 13, 10 in lemm. Called also, similago, Plin. 18, 10,20. Similag'O* Ii'is, v. the preced. art. * Similig'enUS, a. «'". <"&"■ [similis- gigno] Of a like kind : Coel. Aur. Acut. 2, 19. similis, e (ante-class, collat. form of the masc, simil'est, Naev. and Nov. in Non. 224, 26 «7.; Plaut. Am. 1,1,286; id. True. 1, 2, 68), adj. [sibilated with an adject, termin. from Ixua, b/jos, Huoios, of a common or corresponding nature; hence], Like, resembling, similar ; because of the idea of intimate connection (material or metaphysical) between the two objects ; oftenest (esp. in ante-Aug. Lat.) construed with the gen., and, on account of the idea of comparison, also (and after tile Aug. period almost exclusively) with the dat. ; likewise with inter, atque, and absol. : (u) c. gen. : similes avorum, Lucr. 4, 1214: nimis simil'st mci, Plaut. Am. 1. 1, 286 ; cf. id. ib. 2, 2, 226 : ita est istaec (arn- ica) hujus similis nostrae tua, id. Mil. 2, 6, 39; cf., alia ejus similis, id. ib. 2, 5, 38: similis est Sagaristionis, id. Pers. 1, 1, 14 : SIMI hominis similis, Cic. N. D. 1, 28 ; Vai. Max. 9, 14, 2: symbolum ejus similem, Plaut. Ps. 1, ], 55; cf, sui similem specie m, Cic. Tusc. 1, 15, 34 : sui similis res, Lucr. 5, 828 : — volo me patris mei similem, id. Asin. 1, 1, 53; cf., patris similem esse, Cic. Verr. 2, 5, 12 ; and, non tarn potuit patris simi- lis esse, quam ille fuerat 6ui, id. Off. 1. 33 fin. : quaererem ex eo, cujus suorum sim- ilis fuisset Africani fratris nepos ; facie vel patris, vita omnium perditorum ita simi- lis, ut esset facile deterrimus : cujus etiam similis P. Crassi nepos, etc., id. Tusc. 1, 33 fin. : tui similis est probe, Ter. Heaut. 5, 3, 18 : est similis majorum suorum, id. Ad. 3, 3, 57: haud similis virgo est virgi- num nostrarum, id. Eun. 2, 3, 21 : haud parasitorum aliorum simil' est, Naev. in Non. 224, 26: virum non similem furis hujus, id. Asin. 3, 3, 91 : domini similis es, Ter. Eun. 3, 2, 43 : in magistratu privato- rum similes, Cic. Rep. 1, 43: multi Gna- thonum similes cum sint, id. Lael. 25; 94 : plures Romuli quam Numae similes reges, Liv. 1, 20, 2 : ut sis tu similis Coeli Byr- rhique latronum, Non ego sim Capri ne- que Sulci, Hor. S. 1, 4, 69, et saep. : deos esse tui similes putas? Plaut. Am. 1, 1, 128 : so, tui, id. Rud. 2, 6, 16 ; Liv. 22, 39 : nostri similes, id. 26, 50, 8 : sui similis. Plaut. Trin. 2, 2, 7 ; cf., alterum similem sui quaerere. Cic. Lael. 22 ; and, nihil est appetentius similium sui quam natura, id. ib. 14, 50 : quam uterque est similis sui ! Ter. Ph. 3, 2, 16 : tui similem esse, Cic. Fam. 9, 14, 6 : sui similis gens, Tac. G. 4 : — haec atque hujus similia alia damna, Plaut. 'Mil. 3, 1, 105 : quid habet illius car- minis simile haec oratio, Cic. Rep. 1, 36 : si fabularum similia didicimus, id. ib./«.: paupertatem, ignominiam, similia horum, id. Fin. 3, 15 Jin. : versus similes meorum, Hor. S. 2, 1, 3 : nonne hoc monstri simi- le'st» Ter. Eun. 2, 3, 42; so, monstri, id Phorm. 5, 7, 61 ; cf., prodigii, Cic. Lig. 4, 11 : narrationem veri similem, id. de Or. 2, 19, 83 ; cf. Cels. in Quint. 2, 15, 32 ; and, quae similia veri sint, Liv. 5. 21, 9 Drak! N. cr. ; v. verus, and cf. also in the follg. : — hominem quojus rei Similem esse arlii trarer simulacrumque habere . . . Nova- rum aedium esse arbitror similem ego hominem, Plaut. Most. 1, 2, 6 sq. : amator simil'est oppidi hostilis, id. True. 1, 2, 68 : meretricem esse similem sentis condecet, id. ib. 2, 1, 16: tu pueri pausilli similes, Nov. in Non. 224, 28 : equi te Esse feri similem dico, Hor. S. 1, 5, 57. — Comp. : Rhodii Atticorum similiores, Cic. Brut. 13, 52. — Sup. : hie noster quaestus aucu- pii simillimu'st, Plaut. Asin. 1, 3, 63; cf. id. Bacch. 4, 8, 72 ; id. Cist. 1, 1. 82 : tener et lactens puerique simillimus aevo, Ov. M. 15. 201 : simillima societas hereditatis, Cic. Rose. Com. 18, 55: quid esset simil- limuni veri, id. Tusc. 5, 4, ad fin. (0) c. dat. : simia quam similis nobis, Enn. Ann. 11, 15: ecquid mihi simil'st (puer) 1. Plaut. True. 2, 6, 24 sq. ; so, patri suo, Catufl. 61, 221 ; cf., similes quidem (senitos) alios avo et ex geminis quoque alterum patri, alterum matl'i, annoque post genitum majori similem fuisse ut geminum quasdam sibi similes semper parere, quasdam viro, quasdam nulli, quasdam feminam patri, marem sibi, Plin. 7, 12, 10 : tarn similem quam lacte lacti est, Plaut. Mil. 2, 2, 85 : omnes inveniri similes tibi vis, id. Capt. 8, 4, 50 : similis malo est, id. Poen. 3, 2, 36 : Terentio non similem dices quempiam, Afran. in Suet. Vit. Ter. ad fin. : filius patri similis, Cic. Fin. 5, 5, 12 Otto N. cr., and Exc. XI.; so, patri, Ov. M. 6, 622 : parentibus ac ma- joribus suis, Quint. 5, 10, 24 : par simi- lisque ceteris, Sail. C. 14, 4 ; so, coupled with par, Sen. de Ira, 1, 9 Jin. : huic in hoc similis, Cic. Acad. 2, 37, 118: s. Ieilio, Liv. 3, 65, 9 : hinnuleo, Hor. Od. 1. 23, 1 : puro te similem vespero petit Rhode, id. ib. 3, 19, 26 : multum similis inetuenti, id. Sat. 2, 5, 92 ; so, fluctuant - !, Liv. 6, 13, 3 Drak. : flenti, Ov. M. 3, 652 : cognoscenti, id. ib. 2, 501 : roganti, id. ib. 3, 240 : eogi- tantibus et dubitantibus, Quint. 11, 2, 47: edisnenti, id. ib. 46 : legenti, id. ib. 32, et saep. : — dona, haud nostris similia, Ter. Eun. 3, 2, 15 ; res similis nostris rebus, Lucr. 5, 436 : quid simile habet epistola S I M I aut judicio nut concioni! Cic. Fain. 9, 21 : quid illi simile; bello fuit'/ Caes. 1!. (i. 7, 77, 13 : qui non Eescennino versu («. e. versui) similem jneiebant, Liv. 7, 2, 7 Drak. N. cr. : argumeutum simile comoe- diae, Quint. 2, 4, 2 ; cf., similia veris erant, Liv. 10, 20, 5 : cui vitio simile sit schema, ut, etc., Quint. 1), 3, 10 : primus (iambus) ndextrcmum similia sibi, Hor. A. P. 254 ; so, 8. versus sihi, Quint. 'J, 4, 60: — oratio fuit precious quam jurgio similia, i. q. si- milior, Liv. 3, 40 Drak. N. cr. — Cnmp.: hominem liomini similiorem numquam vidi alterum, Neque aqua aquae, neque Incte lacti usquam similius, Plant. Men. 5, 9, 29 sr/.: Hunt omnia castris quam urbi similiorn, Liv. 4, 31 fat. : similius id vero fecit ducta ea Virgo, id. 44, 30, 5. — Sup. : puro simillimus anini, Hor. Ep. 2, 2, 120 : media simillima vcris sunt, Liv. 26, 49, 6. (y) With the gen. and dal. together : turn similes matrum mnterno semine tiunt, Ut patribus patrio, Lucr. 4, 1207: neque lae lacti magis est simile quam ille ego similis est mei, Plaut. Am. 2, 1, 54 ; cf., neque lacte est lacti similius, Quam hie tui est tuque hujus, id. Men. 5, 9, 30 ; Cic. N. D. 1, 32, 90 ; id. ib. 2, 59 fin. Cf. under no. c. (<5) Iu a doubtful construction. On account of the form: aqua aquae si- milior, I'laut. Mil. 2, 6, 70 : fugne similis profectio. Caes. B. G. 5, 47, 4 ; so, fugae, id. ib. 3, 53 fin. ; 6, 7, 8 ; 7, 43 fin. ; id. B. C. 3, 13, 2, et saep.— Because of an unset- tled reading : simili veri (or vero), Cic. Fom. 12, 5 : similem Caesaris (or Caesari), Suet. Caes. 52. (£) With inter : homines inter se cum forma turn moribus similes, Cic. Clu. 16; so, homines inter se (opp. differentes), Quint. 12, 10, 22 : (catulos) Inter se simi- les, Ov. M. 13, 835 : quae sunt inter se similia, Cic. de Or. 3, 54 : res inter se similes, Quint. 9, 2, 51. — In a twofold construction : nihil est unum uni tarn simile, tarn par, quam omnes inter nos- metipsos sutnus, Cic. Leg. 1, 10, 29: sunt inter se similia, sed non etiam prioribus, Quint. 9, 3. 49. (s) With atque (tic), ut si, tamquam si : si quid docere vis, illiquid ab isto simile in aestimatione atque a ceteris esse fac- tum, Cic. Verr. 2, 3, 83 fin. : ut simili ra- tione atque ipse fecerit suns injurias per- sequantur, Caes. B. G. 7, 38 fin. : — nee similem habeat vultum, ac (al. et) si om- pnllnm perdidisset, Cic. Fin. 4, 12,31: — similes sunt, ut si qui dicant, etc., id. de Sen. 6. 17 : — similes sunt dii, tamquam si Pourii, etc., id. de Div. 2, 64. (») Absol.: decet facta moresque hujus habere me similes, Plaut. Am. 1, 1, 111 : ita forma simili pueri (gemini), ut, etc., id. Men. prol. 19 : meus est (puer), nimium quidem simili'st, id. True. 2, 6, 26 : lau- dantur simili prole puerperae, i. e. that look lilic their fathers, Hor. Od. 4, 5, 23 : ecce similia omnia, Ter. Ph. 2, 1, 34 : pal- est avaritia, similis improbitas, Cic. Rose. Am. 40 Jin. ; but cf., in a more restricted sense, similia omnia magis quam parin, Liv. 45, 43 ; and, pares eos magis quam similes, Quint. 11, 1, 102: ad quam (ami- citiani) se similis animus applicet, Cic. Lai 1. 14 : sicut erat in simili causa antea factum, id. Rep. 2, Til fin. : quod in simili culpa versabantur. Caes. B. C. 3, 110, 4 : simili ratione, id. B. G. 7, 4, 1 ; id. B. C. 3, 76. 2, et mult. al. : sic ignavi et erepti et similia, Quint. 1. 5, 69 ; so id. 1, 6, 2 : 21 ; 2, 4, 26 ; 3, 5, 16, et saep. ; cf., latitatio, mctiis similia, id. 7, 2, 46 ; and with this cf.. de philosophia, de re publica, simili- bus. id. 9, 4, 19 ; so id. 11, 3, 153 : ecce altud simile, dissimile, Cic. Fin. 4, 27, 76; cf., simile et majus est et par et minus, Quint. 7, 8, 7 : quo facilius res perspici possit hoc simile ponitur, Cic. Fin. 3, 16, 54 : utuntur simili. id. ib. 3, 14, 46: nee improbum sit pro simili accipi, quod plus sit, Quint. 7, 1, 61 : qui memoriam ab ali- quo simili transferunt ad id, quod, etc., id. 11, 2, 30, et saep. — Cnmp.: similiorem mulierem Magisque eandem non reor deos facere posse, Plaut. Mil. 2, 6, 48 : ni- hil hoc simili est similius, id. Amph. 1, 1, 290. — Sup. : simillimos dicito esse, Plaut. Mil, 2, 2, 91.— Hence, SI MO Ado., similiter, In Hire manner, simi- larly : („) Absol, (so most freq.) : eequid assimulo similiter» Plant. Men. 1, 2, 37 : similiter atque uno modo, Cic. Brut. 66 : ilia quae similiter desinunt aut quae ca- dunt similiter, id. de Or. 3, 54 ; id. Tusc. 4, 11, 25 ; cf, addunt etiam C. Murium . . . Similiter vos, quuin, etc., id. Acad. 2, 5, II : quorum non similiter tides est ncc justitia laudatu, id. liep. 2, 36, et eacp.— Comp. : similius Imitari, (''more perfectly or nat- urally); Phaedr. 5, 5, 34. — Snp. : ut, etc simillime. etc., (*just so), Cic. Tusc. 2, 23. — (fl) With atque (ac), et, ut si : neque ve- ro ilium similiter, atque ipse eram, com- motion esse vidi, Cic. Phil. 1,4; so with atque: id. Acad. 2, 23 ; Quint. 3, 7, 25 : si- militer facia, ac si me roges, cur, etc., Cic. N. D. 3, 3 fin. ; for which, similiter facere eos . . . ut si nautae certareut, flic, id. Off. 1, 25, 87 ; so id. Tusc. 4, 18 ; and, similiter ut si dicnt, etc, id. Fin. 2, 7, 21 Otto N. cr. (al. et si). — Sup. : hie excipit Pompeium, simillime atque ut ilia lege Glaucippus ex- cipitur, Cic. Agr. 1, 4 fin. — * (y) c. dat.: similiter his, etc., Plin. 11, 25, 30. SimilltaSi atis, / [similis] a rare form for similitudo, Lilceness,resemblance, similarity : morum, Coecil. in Non. 177, 2. In the plur. : naturae rerum similitates, Vitr. 2, 9 med. Similiter! adv., v. similis, ad fin. similitude», '" ' a ■/■ [similis] Likeness, resemblance, similitude (quite class.) : (a) c. gen. : id ex similitudinc tloris lillum ap- pcllabant, Caes. B. G. 7, 73, 8 : id ad simil- itudinem panis efticiebant, id. B. C. 3, 48, 1 ; cf., humor ex hordeo aut frumento in quandam similitudinem vini corruptus, Tac. G. 23 : armorum, Caes. B. G. 7, 50, 2: coronae, Cic. N. D. 1, 11, 28 : — simili- tudo speciesque sapientium, id. Off'. 3, 4, 16 : studiorum societas similirudoque, id. Phil. 7, 2, 6 : artis imago et similitudo, id. de Or. 2, 87, 356 : similitudo servitutis, id. Rep. 1, 27 : domini, id. ib. 3, 34 ; cf ib. 1, 28: regum, id. ib. 1, 41: virorum claro- rura, id. Tusc. 1, 46, 110: amoris humani, id. Lael. 21 fin. — (fi) Absol. : nee vero ille artifex (Phidias), cum faceret Jovis for- mam aut Minervae, contemplabatur ali- quem, e quo similitudinem duccret, Cic. Or. 2 fin. ; so of a likeness in a portrait or image : Sen. Ep. 71 ; Plin. 34, 7, 18 od fin. ; 35, 10, 36, § 88 ; and in the plur. : id. 35, 12, 43: nihil est, quod ad se rem ullam tarn alliciat, quam amicitinm simil- itudo, Cic. Lael. 14, 50 : Cic. de Or. 2, 23, 96 : est igitur homini cum deo similitudo, id. Leg. 1, 8, 25: est nonnulla in iis etiam inter ipsos similitudo, id. Brut. 16, 63 : ad similitudinem deo propius accedebat hu- mana virtus quam, etc., comes nearer in likeness, bears a nearer resemblance, id. N. D. 1, 34 fin. : genus imperii proximum si- militudini regiae, bearing a vert/ close re- semblance to the royal power, id. Rep. 2, 32 ad fin.: omnibus in rebus similitudo est satietatis mater, sameness, id. Jnv. 41, 76. — In the plur. : ut omittam similitudines, Cic. Rep. 1, 40 : sunt quaedam animi si- militudines cum corpore, id. Tusc. 2, 23. II. 1 n p a r t i c, a rhetor, t. t., A com- parison, simile, similitude : Auct. Her. 4, 45/». ; Cic. de Or. 2, 40, 168; id. Top. 10 ; Quint. 9, 1, 31 ; 9, 2, 2 ; 8, 3, 72, et saep. Similo- are, v. simulo. SiminimiSt °> um . nil j- [simia] Of or belonging to apes: herba, App. Herb. 86. * SimidluSi >, m - dim, [simius] A Utile ape, as a term of abuse : Cic. Fam. 7. 2, 3. simitu (collat. form, simitvr, Inscr. Orell. no. 2863), adv. Ante-class, form for simul, Together, at once, at the same time : gratia habetur utrisque illisque sibique simitu, Luiil. in Non. 175. 16; so with a long paenult. : Inscr. ap. Fea Framm. de' fasti cons. p. 10, no. 26 : non ego cum vino simitu ebibi imperium tuum. Plant. Am. 2, 1, 84; so with cum: id- Men. 5, 1, 45; id. Pseud. 4, 2, 55 ; id. Stk-h. 1, 3, 94 ; 5, 5, 2: ita tres simitu res agendae sunt, id. Merc. 1,8; so id. ib. 5, 2. 6 ; id. Trim 2, 1, 1 : — ut simitu adveniunt ad scorta conge- rones, as soon as, id. True. 1, 2, 6. Simius. ii, v. simia. 1. SimOi avi, atum. 1. v. a. [simus] To press flat, to flatten (only in the follg. pas- sages) : simavit taxim ad nares, Lucil. in S I M P Non. 160, 31 : simntaeque jacent pando si- nuaniine nares, Sulpic. Luperc. in Anthol. Lat. 1, p. 516 ed. Burin. 2. SimO) 6nla, m. | id.] A proper name: Plaut. Mont. Pseud. ; 'Per. Amir. ; Hor. A. P. 838; cf. Plin. 9,8,7/«. Simdis* cutis, m., "i tfiduS, A small riv- er in I'roas that fulls into the Scamninbr, VDwMmdu: Mel. 1,18. 3; Plin. 5, 30. 33; Virg. A. 1, 618; 6, 88; Hor. Kpod. 13, 14; Ov. M. 13, 324; cf. Maim. Klcinas. 3, p. 485. 1. Simon nr Simo. ™i«, m., Zvuuiv (Ilebr. ity'DtP), /( chief of the Jews, Tac. H. 5, 9 ; 12.— (* Also, Simon Petrus : Vulg. Matt. 5, 8, et al. ; Juvenc. 4, 584 ; Sim8- ncm, 1, 423.) 2. Simon. <>nis, m., "Zipwv, A famous statuary : Plin. 31, 8, 19, § 90. Simonidcs, is, m., tiuunitStiS : I. A celebrated lyric poet of Cea : Cic. Rep. 2, 10 ; id. Tusc. 1, 42, 101 ; id. ib. 24, 59; id. N. D. 1, 22 ; id. de Div. 1, 27 ; Quint. 10, 1, 64, et al. — H, Hence Simonidcus. a, urn, adj., Of or belonging to Simouides : lacrimae, i. c. poems of Slmonides that moved the reader to tears, Catull. 38, 8 (cf. Quint 10, 1, 64). simplaris, "■ ar, j. [simplus] (a mili- tary term) That receives a single ration (cf. duplaris) : armaturae, Veg. Mil. 2, 7 : can- didal, id. ib. SimplariuS' °, um, adj. [id.] Sim- ple: venditiones, Pomp. Dig. 21, 1,48/». simplex, icis (abl., regulnr, simplici; simplice, Lucr. 1, 1012), adj. [peril, kindr. with semel-plico J Simple, plain, uneom- pounded, unmixed: I. In gen.: aut sim- plex est natura animantis, ut vel terrena sit, vel ignea, etc. . . . aut concrete est ex pluribus naturis, Cic. N. D. 3, 14 : so, na- tura (opp. mixta, connexa, etc.), Lucr. 3, 232; Cic. N. D. 2, 11; id. de Sen. 21 ad fin. : quaedam sunt in rebus simplicia, quaedam copulata, id. Fat. 13,30; id Rep. 1, 35 ; cf. ib. 2, 23 : finis bonorum, qui sim- plex esse debet, ex dissimillimis rebus misceri et temperari potest, id. Off. 3, 33, 119: (comoedia) Duplex quae ex argu- mento facta'st simplici, Ter. Heaut. pro], 6: (auditus) iter simplex et directum, opp. flexuosum, Cic. N. D. 2, 57, 144 : sim- plex est manere, illud (in Hispaninm ire) anceps, id. Att. 12, 7 : unum est et sim- plex aurium judicium, id. Font. 6, 12; cf., simplex oflicium atque una est bonorum omnium causa, id. Sull. 3, 9 ; id. Inv. 2, 1 fin. : res aperta ac simplex, id. Caecin. 2, 5; 60, ratio veritatis, id. de Or. 1, 53, 229 : decern regii lembi simplici ordine intra- runt urbem, i. e. one by one, Liv. 44, 12, 6 ; so Tac. H. 5, 23 ; cf, simplici directa acie, simplicibus ordinibus, Auct. B. Alex. 37. 3 sq. ; id. B. Air. 13, 2 ; 59, 2 : genus mortis, simple, L e. without torture, crucifixion, or the like, Liv. 40, 24 fin. ; so, via mortis, Virg. G. 3, 482 ; and, mors. Sail. Fragra. ap. Serv. Virg. 1. 1. ; Suet. Caes. 74 ; Just. 44, 4, et al. : vulnus, Ov. M. 6, 254 : (tibia) tenuis simplexque foramine pauco, Hor. A. P. 203 : simplici myrto nihil allabores, id. Od. 1, 38, 5 ; cf., esca, id. Sat. 2, 2, 73 : jus, id. ib. 2, 4, 64 : cibus. Plin. 11, 53, 117 ; Tac. G. 23 : plus vice simplici, more than once, Hor. Od. 4, 14, 13, et saep. — Comp. : qunntitas simplicior, Quint. 11, 3, 15. — Sup.: ex simplicissima quaque materia (opp. multiplex), Quint. 10, 5, 10 : res, id. 10, 2, 10. II. I" partic.S/m^feinamoral sense, without dissimulation, open, frank, straight- forward, guileless, artless, honest, sincere, ingenuous, etc. : cum de viro bono quae- ritur, quem apertum et simplicem volu- mus esse, non sunt in disputando vafri, non veteratores, non militiosi, Cic. Rep. 3, 16; so of persons: ifl. Off'. 1, 19, 63; id. Lael. 18, 65; id. Acad. 2, 35; id. Phil. 2. 43 Jin.; Liv. 21, 10, 6; Hor. S. 1. 3. 52: 2,2. 68; id. Od. 2, 8,14; Ov.Her. 12,90; 16.285, et al. ; cf. transf. : fidelis et simplex et fau- trix suorum regio, Cic. Plane. 9: animal sine fraude dolisque, Innocuum, simplex, Ov. M. 15, 121 : animus, Matius in Cic. Fam. 11, 28/«.: nihil simplex, nihil sincerum, Cic. Att. 10. 6, 2 : virtus, Veil. 2. 129 : verba, Suet. Tib. 61 : cogitationes, Tac. G. 22.— Comp. : simplicior quis, too straighifor- 1419 SIMU ward, too blunt, Hor. S. 1, 3, 63. — Sup. : siliiplicissiini omnium habentur iracmuli, .Sen. do Ira, 2, lb' Jin.; so, dux, Veil. 116,4: iiirns, Petr. 10 L, 3.— Hence, Ado., simpliciter: I, (ace. to no. I.), Simply, plainly, straightforwardly, natu- rally, directly. ukXuis : frondes Simpliciter poeitae, Ov. A. A. 1, 106: quorum (verbo- rum) primum nobis ratio simpliciter vi- denda est, deinde conjuncte, Cic. de Or. 3, 37, 149 : aut simpliciter quaeritur aut comparate, id. Top. 22, 84 : si est simpli- citer breviterque dicendum, id. Oft'. 2, 9; so, coupled with breviter, id. Arch. 12,/m. ; cf. in the Comp.: brevius ac simplicius tra- di, Quint. 8 prooem. § 1 : ignorure se dixit, quidnam perplexi sua legatio huberet, quum simpliciter ad amicitiam petendam venissent, simply, purely, only, Liv. 34, 57, 6 : quidam ludere eum simpliciter, qui- dam baud dubie insanire, aiebant, mere- ly, only, id. 41, 20, 4. — Comp. : niolluscum simplicius sparsum, Plin. 16, 16, 27.-2. (ace. to no. II.) Plainly, openly, frankly, artlessly, ingenuously, uprightly, honestly, za-.i-hily simpliciter st 'candicis Ccel in Cic. Fain. 8, 6, 1 ; simpliciter et libere, opp. dissimulanter et furtim, Plin. Ep. 1, 13, 2; so, simpliciter et palam lusit, Suet. Aug. 71 : me amice simpliciterque reprehende- rent, Plin. Ep. 5, 3 : qui se simpliciter cre- duut amicis, id. ib. 6, 22. — Comp. : simul- tates simplicius nutrire, opp. callide, Tac. II. 3, 53 fin.: quo simplicius tibi conrite- bor, Plin. Ep. 5, 19.— Sup. : simplicissime loqui, Tac. H. 1, 15 fin. simpllCltaS) atis, /. [simplex] Sim* pleiuss, simplicity (not i'req. till after the Aug. period, esp. in the signif. no. II. ; not found in Cic): I. In gen.: 6unt solida primordia simplicitate. . . Non ex ullorum convent!! conciliata, etc., Lucr. I, 610 sq. ; so id. 1, 575 ; 2, 156 : indigesta (Hgni), i. e„ plainness, straighlness of grain, Plin. 13, l.j, 30. — 1|, In partic, in a moral sense, Plain uts*, frankness, openness, arllessness, innocence, honesty, candor, simplicity, etc. : juvenis incauti, Liv. 40, 23, 1 ; so, puerilis, id, 40, 8, 10; Vell._2, 10, 3; Plin. 35, 10, 36, £ 70 ; Ov. Her. 2, 64 : sermo antiquae sim- ulicitatis, Liv. 40, 47, 3 : callidissima sim- plicitatis imitatio, Quint. 4, 2, 57: rarissi- uia, Ov. A. A. 1, 241, etal. : vitii, Quint. 11, 1, 21. simpllClteri adv., v. simplex, ad fin. SiliipliCO. are, v. a. [simplex] To make single or simple: radicem, to strike a single root, Pall. Jan. 15, 15. J siaipludiaria funera sunt, quibus udhibetitur duntaxat ludi, Fest. p. 259 and 148 [contr. from siinplus-ludus]. simpluS; ". u >n ■ I. Adj. [kindr. with simplex J Simple; as an adj. only post- class.: more, Prud. nrsiji. 10, 878. — More freq., JI, Hubst: A. simplum, i, n., That which is single or simple, the simple sum or number (opp. to the double) : duplum sim- plum, Cic. Top. 11, 49: simplum solvere, Plaut. Poen. 5, 6, 25 {opp. duplum, id. ib. 14): si simplum imperetur, Liv. 29, 15. 12. — B. simpla, Re,/, (sc. pecunia), The sim- ple purchase-money, Var. R.. R. 2, 10, 5; Pompon. Dii;. 21, 2, 27; Javol. ib. 60. t simpulariarius, ii, m. [simpuium] A maker o/simpula, Inscr. Orell. no. 4283. J simpuiatrix. icis, v. simpuium. simpuium. 1 " A small ladle: ■'sim- puium vaa parvulum non dissimile cya- tho, quo visum in sacrifiehs libabatur ; undo et mulieres rebus divinis deditae SIMPULATH1CES dicuntur," Fest. p. 149 : so Var. L. L. 4, 26, 35; App. Apol. p. 285— Proverb.: excitare ductus in simpulo, i. e. to make much ado about nothing, to raise a tempest in a tea-pot, Cic. Leg. 3, 16, 36. simpuvium. ", n. A vessel for offir- iit!> liquids, esp. wine, in sacrifices, a sac- rificial bowl, Var. in Non. 544, 30 ; Cic Rep. 6, 2; Plin. 35, 12, 46; Juv. 6, 343;' Am. 7, 235. simul, <"'"• [sibilate'd like similis. with the a Ov. M. 3, 432 : Acherusia templa, Quo neque per- manent animae neque corpora nostra, Sed quaedam simulacra modis pallentia miris, Enn. Ann. 1, 10 ; Lucr. 1, 124 ; cf, est via declivis (in Tartarum) . . . umbrae recen- tes Descendunt iliac simulacraque functa sepulcris. Ov. M. 4, 435 ; so of the shades or ghosts of the departed, id. ib. 10, 14 ; 14, 112; cf. Virg. A. 2, 772: ut bibere in somnis sitiens quum quaerit . . . laticum simulacra petit, etc., Lucr. 4, 1095; cf, (canes), Expergefacti sequuntur mania saepe Cervorum simulacra, id. 4, 997 ; so, s. inania somni, Ov. Her. 9, 39 : vana (noe- tis), id. Am. 1, 6, 9 : pallentia visa sub ob- scurum noctis, Virg. G. 1. 477, et al. ; cf., ne vacua mens audita simulacra et inanes sibi metus ringeret, Plin. Ep. 7, 27. 7. — So in the philosoph. lang. of Lucret., like the Gr. eUo)\ov and the Lat. spectrum. The form or image of an object of sense or thought presented to the mind; a repre- sentation, idea, conception: Lucr. 2, lil ; 4, 13L; I50sq. Of mnemonic signs, types, or emblems : ut res ipsas rerum effigies notaret atque ut locis pro cera. simulacris pro Uteris uteremur, Cic. de Or. 2, 86 fin. Of o. description, a portraiture of charac- ter : non inseram simulacrum viri copiosi (Catonis), quae dixerit referendo. Liv. 45, 25,3. Of a likeness or similitude: diu dis-" putavi, Hominem quojus rci Similem esse arbitrarer simulacrumque habere : Id rep- peri jam exemplum, etc., Plaut. Most. 1,2, 6. II. I 11 partic, with the predominant idea of mere imitation, opp. to that which is original or real, A shadow, semblance, appearance, etc. : simulacrum aliquod ac vestigium civitatis, Cic. Fam. 10, 1, 1 ; cf., simulacra virtutis, id. Oil'. 1, 15 ; and, haec simulacra sunt auspiciorum, auspicis. nul- lo modo, id. de Div. 2, 33/«.: libertaris, Tac. A. 1, 77 : belli simulacra cientes, i. e. mock-fights, sham-fights, Lucr. 2, 41 ; 324 ; -f., s. navalis pusrnae Liv. 26, 51 , 6 : 35, 26, S I M r 2; and, quibusdnm pucnue simulacris ad vrrum discriinen aciemque justani con- suescimus, Qifint. 2, 10. 8; so, ludicrum pugnae, Liv. 40, 9, 10: decunentia exer- citus, id. 44, 9, 5: vindemiac, Tac. A. 11, 31: civilitatis particulae, Quint. 2, 15,25: inania, id. 10, 5, 17. simulamcn. inis, n. [sirnulo] A copy, an imitation (poet, and very rare), Ov. M. 10,727; Aus. Idyll. 10,228. Simulamentum, i, «■ fid] A de- ception ; coupled with astu, Gell. 15, 22 in lit. simulans. nntis, Part, and Pa. of sirnulo. simulanter n "A simulate, adm., v. sirnulo, ad fin., no. A and B. * Simulatllis. c> adj- [sirnulo] Feign- ed, fictitious : umbra, Venant. Vit S. Murt. 2, 276. simulation onis, /. [sirnulo, no. II.] A falsely assumed appearance, a false show, feign ing, shamming, pretense, feint, insin- cerity, deceit, hypocrisy, simulation, etc. (quite class, and very freq.) : («) c. gen. : simulatio insaniae, Cic. Off. 3, 26 ; cf. stul- titiae, id. Brut. 14 : imitatio simulatioqne virtutis, id. Acad. 2, 46; so. virtutis. id. Att. 7, 1,6: amicitiae, id. Lael. 8 : omnium rerum, id. ib. 25, 92: timoris, Caes. B. G. 5. 50 fin. ; id. B. C. 2, 40, 3 : itineris, id. B. G. 6, 8, 2: deditionis, id. B. C. 3, 28, 5 : vulnerum, id. ib. 2, 35, 6 : rci frumenta- riae, id. B. G. 1, 40, 10 ; cf, legis agrariae (coupled with nomen), Cic. Agr. 2, 6, 15; and, rei publicae, Brut, in Cic. Fam. 11, 13 fin. : Parthici belli, Caes. B. C. 1, 9, 4 : equitum specie ac simulatione, id. B. G. 7. 45, 2 ; cf , gladiatores emtos esse Fausti simulatione ad caedem ac tumultum, as was pretended for Faustus, Cic. Sull. 19, 54 : and, provocare arma Romana simu- latione numinum ausus est. under pretence of a divine command, Tac. H. 2, 61. — (il) Absol. : ex omni vita simulatio dissimula- tioque tollenda est, Cic. Off. 3, 15: simu- latio et inanis ostentatio, id. ib. 2, 12, 43 ; cf. id. N. D. 1. 2 : nihil ut opus sit simula- tione et fallaciis, id. de Or. 2, 46 : so coup- led with perfidia, Caes. B. G. 4, 13, 4 : non mea'st simulatio, Ter. Heaut. 4, 5, 34 ; cf., optima est. simulatio contra simulantem, Quint, fi, 3, 92,— In the plur. : Tac. A. 4, 54 ; 6, 46; Pliu. Pan. 72/«. simulator- oris, m. [sirnulo] I, A copier, imitator (poet, and very rarely) : excitat artificem simulatoremque figurae Morphea, Ov. M. 11, 633 : humani qualis simulator simius oris, Claud, in Eutrop. 1, 303. — II. A feigner, pretender, counter- feit, hypocrite, simulator, etc. (the class, signif. of the word) : («) c. gen. : animus cujus rci libet simulator ac dissimulator, Sail. C. 5, 4 : so, segnitiae, Tac. A. 14, 57 : belli, Luc. 4, 722. — (/<) Absol. : in omni oratione simulatorem, quern etpuva Grae- cinominarunt. Socratem accepimus, *Cic. Oft'. 1, 30, 108: benevolus et simulator, Q. Cic. Pet. Cons. 10 : callidus et simula- tor, Tac. A. 13, 47. simulatcuc. v - simul, no. II., B. * simulatrix. icis,/. [sirnulo, no. II.] A (temale) transformer; of Circe, who transformed men into beasts, Stat Th. 5, 551. sirnulo (and erroneously written sim- i\o ; v. assimulo, ad fin.), avi, atum. 1. V. a. fsimilis] To make a thing like another ; to imitate, copy, represent a thing : I. Lit. (so almost solely poet): corpora igni simulata, made like, like, Lucr. 1, 688 : — nimbos et non imitabile fulmen simulare, Virg. A. 6, 591 ; cf., simulet Catonem, Hor. Ep. 1, 19, 13; and, cum sint crura tibi, simulent quae cornua lunae, Mart. 2, 35. So, furias Bacchi, Ov. M. 6, 596: equam (sonus), id. ib. 2, 668 : artem (nat- ura), id. ib. 3, 158 : anum, to assume the form of id. ib. 3, 275 ; 6, 26 ; 11, 310 ; id. Fast. 4, 517 (for which, assimulavit anum, id. Met. 14, 655) ; so, Homeri ilia Minerva simulata Mentori, Cic. Att 9. 8, 2 (cf. Horn. Od. 3, 22) : simulata Troja, a coun- terfeit Troy, i. e. which is copied after, built like Troy. Ov. M. 13, 721; cf., simulata magnis Pergama, Virg. A. 3, 349 ; and, sparserat et latices simulatos fontis Aver- ni, id. ib. 4, 512: — cupressum simulare, to represent, paint, Hor. A. P. 20 ; so, an- SIMU tram in ostro, Sil. 15, 430; and with an object-clause : Pallas . . . simulat terrain Prodero cum baccis fetum canentie "li vac, represents the earth producing, etc., Ov. M. 6, HO ; cf. also, trans!'., of a work of art : aera Fortis Alexandri vultum siniulantia, representing, imaging, Hor. Ep. 2, 1,211. H, In partie.. To represent a thing as being which has no existence, to feign a thing to be what it is not (while di-sirini- lare is to pretend a thing not to be which really is. to conceal a thing, v. h. v.) ; to assume the appearance ofn tiling; tnfiiyn, pretend, counterfeit, simulate somi thing (the classical signif. of the word) : (,i) r. ace. (in Cic. in the act. peril, only with a pron.) : nee ut emnt melius, nee ut ven- tint, quiequam simulabit ant dissiniulnbil vir bonus, Cic. Off. 3, 15; of. Plane, in Cic. Fam. 10,8, 4: experiar, quid aim-. quid simules, Plaut. Ps. 1, 1, 71: (opor- tuit) non simulare mortem verbis, re ipsa spem vitae dare, i. e. to pretend that she was dead, Tor. Ilcaut. 4, 1, 23. So. stadi- um conjurationis veh'enienter simulare, Sail. C. 41 fin.: deditionem ac delude mctum, id. Jug. 36, 2 : difiidentiam rei. id. ib. 60, 5 : constantiam, Tac. II. 1, 81 : obsequium, id. Ann. 12, 47, ctsaeji. ; Han- nibal aegrum simulabat, pretembd to bt sick, Liv. 25, 8 Jin.; so, sanum. Ov. Et. Am. 493: furentem, Sen. Here. Oct. 429. — In the pass. : turn pol ego is essem vere. qui simulabar, Ter. Eun. 3. 5, 58 : non simu- latur amor, Ov. Her. 17, 36; id. ib. 21, 199: ad simnlanda neirotia altitudo ingenii in- credibilis, Sail. .1. 95. 3, et Bflap. Ksp. freq. in the Parl.perf. : ticto officio simulataqne sedulitate conjunctus, Cic. Cltecin. 5, 14 : officio simulato, id. Rose. Am. 38 Jin : simulata amicitia, Caes. B. G. 1, 44, 18 : hortatur simulata conscientia ad< ant, Tac. A. 2, 40. etsaep. : quum ex eo quaercre- tur, quidesset dolus mains? respond* l>;,t : quum eseet aliud simulatum, aliud a'-tuni. Cic. Off. 3, 14 fin. : in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum, id. Lael. 8, 26: >o. coupled with fictum, id. ib. 18, 65 : id, Oil'. 2, 12, 43; coupled with fdsum, id. de Or. 2. 45, 189; id. Phil. 11, 2, 5: coupled with fucata, opp. vera, id. Lael. 25, 95. — (/J) With an object-clause (so most fre- quently) : qui omnia se simulant scire. Plaut Trin. 1, 2, 1.18: ille se Tareiitum proficisci cum simulasset, Cic. Clu. 9, 27 : illi reverti se in suas sedes simulaverunr, Caes. B. G. 4, 4, 4 : simulat Jove natu« abire, Ov. M. 2, 697. So too Plaut. Aul. 3, 4, 4 ; id. Epid. 3, 2, 37 : id. Bacch. 1,1, 42 ; id. Rud. 5, 3. 43 ; id. True. pro!. 18 ; 1, 1, 68 sq„ et al. ; Ter. Heaut. 5, 1, 70 ; id. Hec. 1, 2. 109; 113; Afran. in Non. 511. 7 ; Cic. de imp. Pomp. 4 ; id. Off. 1 . 30. 108 ; id. Lael. 26, 99 ; id. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13 ; Caes. B. C. 3, 21. 4 ; Quint. 8. 2. 24 ; Ov. M. 4, 338, et mult al. : simulandum est quaedam 110s dicere, Quint. 4, 5, 20. — In the pass. : schema, quo aliud simu- latur dici quam dicitur, Quint 9, 1, 14 — (y) With quasi (Plautin.) : quasi afl'uerim simulabo atque audita eloquar, Plaut. Am. 1, 1, 45; so id. Asin. 4, 1, 51 ; id. Mil. 3, 3, 35 ; id. Pers. 4, 5, 5. — <6) Absol. : cur sim- ulat? Ter. Andr. 2, 3, 1; so id. ib. 1, 1, 21 ; 3, 4, 9 ; id. Heaut. 4, 5. 34 ; Cic. Q. Fr. 1. 1,5, §15; Sail. J. 37; 4 ; Quint. 1. 3, 12 ; 6, 3, 85 ; Ov. M. 13, 299, et al,— I m p e rs. : quid est. quod amplius simuletur? Ter. Heaut. 5, 1, 28. — Hence, A. simulans, antis, Pa.: * 1. Imita- ting, imitative : non fait in terris vocum simulantior ales (psittaco), Ov. Am. 2. 6. 23.-2. Simulans, The Pretender, the title of a comedy of Afranius ; v. the frazm. in Neukirch, Fab. Togat, p. 249 sq.—Adr.. simiilanter, Feignedbj, pretcndedly, ap- parently (for the class, simulate) : s. rc- victa Charite, App. M. 8. p. 205. B. simulate, adv.. Feignedht. pretend edly' not sincerely: sive ex animo id fi! sive simulate. Cic. N. D. 2, 67 fin.: ficte et simulate, id. Q. Fr. 1, 1, 4. § 13,— Comp.: simulatius exit prodiilonis opus. Petr. poet. Fragm. 28, 4. Simultas, atis (gen. plur.. samilln- tium. mo>t freq. in Liv. ; ct. Drak. I.iv. 9. 38. 12; 28, 18, 12; 39, 44, 9),/ [simul. and therefore, orig.. a comins tugeth- 1421 SIN er, encounter of two persons or par- ties] hence, in par tic, A hostile encounter of two persons or parties, disse7isiou, enmity, rivalry, jeal- ousy, grudge, hatred, animosity (quite classical ; on account of the idea of reci- procity, most frequently in the pl'ir.) : («) Plur.: qui simultates, quas mecirai habe- bat, deposuisset, Cic. Plane. 31, 76 ; so, ex- ercere cum aliquo, id. Flacc. 35 fin. : ge- rere cum aliquo, Quint. 4, 1, 18 : hi (cen- turiones) de loco summis simultatibus contendebant, Caes. B. G. 5, 4, 2 : simulta- tes partim obscuras partim apertas susce- pisse, Cic. de Imp. Pomp. 24 fin.; cf. id. Q. Kr. 1, 1, 6 fin. ; and, simultates graves ex- cipere, deponere, Suet. Caes. 73 : simulta- tes exercere . . . alienarum simultatium cognitorem fieri, Liv. 39, 5, 2 : simultates provocare, Quint. 12, 7, 3 ; so, facere, Tac. A. 3, 54 : nutrire, id. Hist. 3, 53 : subire pro aliquo, Plin.2, I8fin. : simultatibus alicujus dare aliquem,Tac. A. 16, 20 : simultates tin- ire, Liv. 40, 8, 9 ; id. ib. 46, 7 ; cf, dirimere, id. 28, 18, 2: paternas obliterare, id. 41, 24, 11, et saep. — 03) Sjng.: hie id metuit, ne illam vendas ob simultatem suam, * Plaut. I's. 1, 3, 50 ; Tcr. Ph. 2, 1, 2 : huic simultas cum Curione intercedebat, Caes. B. C. 2, 25, 1 ; of., cum quo si simultas tibi non fuisset, Ooel. in Cic. Fain. 8, 6, 1 ; and, eibi privatam simultatem cum Campanis nullam esse, publieas inimicitias esse, Liv. 26, 27, 11 ; cf. also, simultas cum familia Barcina, id. 23, 13, 6; and, simultate cum Fulvia socru exorta, Suet. Aug. 62 : simultatem depo- nere, Cic. Att. 3, 24 fin. ; so, opp. gerere, Suet. Vesp. 6 : multis simultatem indixe- rit, id. Ner. 25 : dehinc ad simultatem us- que processit, id. Tib. 51: ubi nulla si- multas Incidit, Ov. R. Am. 661. H, lu Hygin., in gen., A strife, contest for a prize (syn. certamen) : cum complu- res earn peterent in conjugium, simulta- tem constituit, se ei daturum, qui secum quadrigis certasset victorque exisset, Hyg. Fab. 84 ; 185 ; so, simultatem constituit, id. ib. 22 and 67. SimuluSj a , um . a : litore al- icpios singulares ex navi egredientes con- spexerant, Caes. B. G. 4, 26, 2 ; c£ , homo, id. ib. 7, 8, 3 ; so, homo (coupled with pri- vates, and opp. to isti conquisiti coloni), Cic. Agr. 2. ;15 fin.: — singularis mundus atque unigena, id. Univ. 4 med. ; cf. id. Acad. 1, 7, -M Goer. N. cr. ; so, natus, Plin. 28. 10. 42 ; and. herha (opp. fruticosa), id. 27, 9, 55 : — hominem dominandi cupidum aut imperii singularis, sole command, ex- ctusice dominion, Cic. Rep. 1, 33 ; so, s. imperium et potestas regia, id. ib. 2, 9: sunt quaedam in te singularia . . . quae- dam tibi cum mullis communia, id. Verr. 2, 3. SSfin.; so, s. benericium (opp. com- mune oiheium civium), id. Fam. 1, 9, 4 : odium (opp. communis iuvidia), id. Sull. I ; cf.. si quando quid secreto agere pro- posuisset erat illi locus in edito singula- ris. particular, separate. Suet. Aug. 72. B, In panic: 1, In grammat. lang., Of or belonging to unity, singular : sin- gularis casus, Var. L. L. 7, 3, 87; 10, 3, 174 sq. ; so, numerus, Quint. 1, 5, 42; 1, 6, 25; id. 8, 3, 20: nominativus, id. 1, 6, 14: genit'ivus, id. 1, 6, 26, et saep. Also absol. : alii dicunl in singulari hac ovi et avi. alii hac one et ave, Var. L. L. 6, 37, 120 ; so Quint. 8, 6, 28 ; 4, 5, 25, et mult. al. 2. singulares, ium, m. : a. -^ pecul- iar kind of troops, perh. a select body- guard, Tac. H. 4, 70 ; Hyg. Grom. p. 4 ed. Schel.; Inscr. Grut. 371, 4; 367, 2.— b. In the time of the later emperors. A kind of short hand writers, stenographers (because they wrote with sinale signs, notae). Cod. Justin. 1, 27, 1, J 8. II, Trop., Singular, unique, matchless, unparalleled, excellent, extraordinary, re- markable (syn. unicus, eximius, praestans) (very frcq. both in a good and in a bad sense) : Aristoteles meo judicio in philo- sophia prope singularis, Cic. Acad. 2, 43 ; cf., Cato, summus et simmlaris vir, id. Brut. 85, 293 ; and, vir ingenii natura praestans, singularis perfectusque undi- que, Quint. 12, 1, 25 : so. homines ingenio atque animo, Cic. de Div. 2. 47 : adoles- ceus, Plin. Ep. 7, 24, 2 : — Antonii incredi- bilis quaedam et prope singularis et divi- na vis ingenii videtur, Cic. de Or. 1, 38 : singularis eximiaque virtus, id. de imp. Pomp. I fin.; so, s. et incredibilis virtus, id. Att. 14. 15./»«. ; cf. id. Fam. 1, 9, 4 : Tre- viri, quorum inter Gallos virtutis opinio est singularis, Caes. B. G. 2, 24, 4 : Pom- peius gratias tibi agit singulares, Cic. Fam. 13, 41 ; cf, quod mibi gratias egistis sin- gularibus verbis, id. Cat. 4, 3. — In a bad sense : nequitia ac turpitudo, Cic. Verr. 2, SING 3, 44 ad fin. ; 60, nequitia, id. ib. 2, 2, 54 ; id. Fin. 5, 20, 56 : impudentia, id. Verr. 2, 2, 7 : audacia (coupled with scelus in- credibile), id. fragm. np. Quint. 4, 2, 105 : s. et nefaria crudelitas, Caes. B. G. 7, 77, 2— Hence, Adv., singulariter (contr. singlari- ter, Lucr. 6, 1066 Forb. A', cr.) : 1. One by one, singly, separately: a. In gen. (ante- and post-class.) : quae memorare queam inter se singlariter apta, Lucr. 1. 1. :— a ju- venta singulariter sedens, apart, separate- ly, Paul. Nol. Carm. 21, 727.— -b. In par- tic, (ace. to no. I.. B. 1), In the singular number: quod pluralia singulariter et sin- gularia pluraliter ctferuntur, Quint. 1, 5, 16; so id. 1, 7. 18; 9, 3, 20; Ulp. Dig. 27, 6, 1, et mult. al. — 2. (ace. to no. II.) Par- ticularly, exceedingly .- a'iquom dilieere, Cic. Verr. 2, 2, 47 ; so, s. et miror et dili- go. Plin. Ep. 1, 22, 1 : amo, id. ib. 4, 15, 1. sing-ularitas. atis, /. [singularis] A being atone or single, singleness (a post- class, word): I, In gen., Tert. adv. Va- lent. 37 ; Anim. 13 ; Exhort, ad cast. 1. — II, In par tic, in grammar, The singu- lar number, Charis. p. 72 P. singulariter. adv., v. singularis, ad fin.^ Sing"ulariUS> a. um, adj. [singularis] Single, separate, alone of its kind, peculiar (ante- and post-class, for the class, singu- laris ; but cf. under Adv.) : I, L ij. : ho- mo unica est natura ac singularia, Turpil. in Non. 491, 2 : literae, i. e. abbreviations (syn. sigla), Gell. 17, 9, 2 : catenae, perh. of a single ply, i. q. simplices (or. ace. to Turnebus, of a pound weight ; cf. with centenariae ballistae), Plaut. Capt 1, 2, 3. — * II. Remarkable, extraordinary, singu- lar : velocitas, Gell. 9, 4, 6. — * Adv., sin- gularle, i. q. singulariter: "singularic pro singulariter quasi unice, Cicero, ut Maximus notat," Charis. p. 195 P. singTilatim. a< ^ 1 '-. v - singillatim. singTili. ae, a (in the sing, only ante- and post-class. ; v. below), 71 um. distrib. [perh. like simplex from semel] One to each, separate, single : vini in culleos sin- gulos quadragenae et sinsulae urnae da- buntur, Cato R. R. 148, 1 ; Var. R. R 2, 3 Jill.: binae singulis quae datae nobis an- cillae, Plaut. Poen. 1, 2, 12 : describebat censores binos in singulas civitates, Cic. Verr. 2, 2, 53 : duodena describit in sin- gulos homines jugera, id. Agr. 2, 31, So: riliae singulos filios parvos habentes, each one a boy, Liv. 40, 4, 2: croci, myrrhae, singulorum, p. II., etc., of each, Cels. 6, 11 : singuii singulorum deorum sacerdotes, a priest to each god, Cic Leg. 2, 12 ; so Caes. B. G. 1, 48, 5; 2, 20, 3, et saep. — In the sing. : numo singulo multabatur (for which, shortly before, poena erat numus 7(71 its sestertius), Gell. 18. 13, 6. — b. In dies singulos, adverbially, From day to day, every day, daily: quotidie vel potius in dies singulos breviores literas ad te mitto, Cic. Att. 5, 7 ; so, crescit in dies singulos hostium numerus. Cic. Cat. 1, 2, 5; and id. Att. 2, 22, 3. II, In gen., Single, separate, individ- ual : populus rationi obtemperare debet, nos singuii populo, Var. L. L. 9, 1, 127 ./Ik.. • honestius eum (agrum) vos univer- si quam singuii possideretis, Cic. Agr. 2, 31, 85 : antepono singulis (generibus rei publicae) illud, quod contJatum fuerit ex omnibus, id. Rep. 1, 35 : refert, qui audi- ant . . . frequentes an pauci an singuii, id. de Or. 3, 55, 211 : ut conquisitores singuii in subsellia Eant Plaut. Am. prol. 65: singulorum dominatus, Cic. Rep. 1, 39 ; so id. ib. 40 ; 2, 1, et saep. : — proderit per j se ipsum secedere : meliores erimus sin- guii. atone. Sen. Const. Sap. 1 ; so, quod 4 est miserrimum, nuraquam sumus singu- [ li, id. Q. N. 4 praef. — In the sing, (for which, in class. Latin, singularis) : attat j singulum video vestigium, a single trace, t Plaut. Cist. 4, 2, 34 : de coelo et tritico non infitias eo. quin singulo semper numero j dicenda sint in the singular number, Gell. ' 19, 8, 5. singTlltim- v - singillatim, ad fin. sinTXltiOj ire, r. n. [singultus] I. Tn yer. hiccup, Cels. 5, 26, 19 ; Plin. 23. 1, 24 ; , to sob, App. M. 3, p. 133. — *B. Transf, I of a hen, To cluck, Col. 8. 11. 15.— * II. ; SINI Trop., To throb with pleasure: vena (i e. mentula), Pers. 6, 72. singTxltO) "O perfi, atum, 1. v. n. and "■ [i "'■ [singuii, and hence, an uttering of single sounds] A sobbing, speech interrupted by sobs (quite elass.) : fletus cum singultu, Cic. Plane. 31, 76 ; so in the sing., Lucr. 6, 1 159 ; Ov. M. 11, 420; id. 'Prist. 1, 3, 42; Tac. H. 3. 10, et mult. al. In the pkir., C'atull. 64. 131 ; Ov. M. 6, 509 ; Hor. Od. 3, 47. 74 ; as a disease, hiccups, Plin. 20, 17, 73; 21, 18. 72; 23, 1, 27, ct al.— H. Transf, A rat- tling in the throat of dying persons. Virg. A. 9, 415; id. Geore. 3, 507. Of the cluck- ing of a hen, Col. 8^5, 3; 8, 11, 15; Pall. 1, 28, 6. Of the croaking of a raven, Plin. 18. 35, 87. Of the gurgling of water. Plin. Ep. 4, 30, 6. singulus. a, um, v. singuii. SiniSj is, m., Hivis, A famous robber on the Isthmus of Corinth, who bound trav- elers to the tops of pine-trees which he had bent to the ground, and then, by letting go his hold, hurled thtm into the air : he was killed al last by Theseus, Prop. 3. 23, 37 ; Ov. M. 7, 440 ; id. Her. 2, 70 : S .at. Th. 12, 576. sinister; tra, trum (Comp., sinisteri- or; v. the follg. : Sup., simstimus, ace. to Prise, p. 605 and 607 P. ; Fest. s. v. DEXTiMunr, p. 56 ; and s. v. sinistral, p. 260). adj. Left, on the left, on the left hand or side: manus sinistra (opp. dex- tra), Quint. 11, 3, 114; so, manus, id. ib. 159: braehium, id. ib. 141 : !atus,-id.ib. 99: humerus, id. ib. 93 ; 113 ; 140 : pes, id. ib. 125 ; 159 : cornu (opp. dextrum), Ter. Eun. 4, 7, 5 ; Caes. B. G. 7, 62, 4 ; 6 ; id. B. C. 2, 34, 2; 3, 67, 4, et mult. al. : pars, id. B. G. 2, 23, 1 ; 4 ; id. B. C. 2, 4 fin. : angulus castrorum, id. ib. 3, 66, 6: ripa, Hor. Od. 1, 2, 18, et saep. :--rejicere a sinistra to- gam, Quint. 11, 3. 144; so, in sinistrum. id. ib. 109 ; 113 ; 114 ; 135.— Comp. : in sin- isteriore parte, Var. L. L. 9, 27, 184 ; so, cornu, opp. dexterius, Galb. in Cic. Fam. 10, 30, 4 : braehium, Suet. Dom. 17 : mam- ma, Cels. 4, 1 med. : equus funalis, Suut Tib. 6 fin. : rota, Ov. M. 2, 139.— Sup., v. above, ad inil. H. Trop.: £L. Awkward, wrong, per- verse, improper (poet, and in post-Aug. prose): mores, Virg. A. 11, 347; so, liber- alitas, Catull. 29, 16 : instituta (Judneo- rum), Tac. H. 5, 5 : natura, coupled with prava, Curt 7, 4. B. Unlucky, injurious, adverse, unfa- vorable, ill, bad, etc. (also poet, and in post-Aug. prose) : arboribus satisque No- tus pecorique sinister, Virg. G. 1, 444 : in- terpretatio, Tac. Agr. S^in. ; cf, sermones de Tiberio, id. Ann. 1, 74; so, sermones. Plin. Ep. 1, 9, 5 : fama eo de homine, Tac. A. 6, 32; 11. 19: id. Hist. 1,51 fin.: rumor lenti itineris, id. Hist. 2, 93 fin.: diligen- tia, Plin. Ep. 7, 28 fin., et saep. : pugna Cannensis, Prop. 3, 3, 9. See also in the follg., 710. C, ad fin. — With a follg. gen. : (Hannibal) tidei sinister, Sil. 1, 56 (cf, pra- vos fidei, id. 3, 253). — In the nculr. : (ma- trona) studiosa sinistri, of evil, Ov. Tr. 1, 257. — Adv., sini6tre, Badly, unfairly, wrongly, perversely : exceptum sinistre, Hor. A. P. 452 ; so Tac. H. 1, 7 ; 2, 52^«. ; Plin. Pan. 45. 5. C. With respect to auspices and div- ination, ace. to the Roman notions. Lucky. fa vorable, auspicious (because the Romans on these occasions turned the face toward the south, and so had the eastern or for- tunate side on the left ; while the Greeks, turning to the north, had it on their right ; cf. dexter, no. II., 2) : " ita nohis sinistra vidiiitur, Graiis et barliaris dextra. melt ora. Quatnqunm baud ignore quae hona sint, sinistra nos dicere. eti.un si d.-xtri 1423 SI N O Bint," etc., Cic.de Div. 2, 39, 82; cf., "ful- i men sinistrum auspieium optimum habe- j mus ad omnes res praeterquarn ad comi- I tin," id. ib. 2, 35, 74 (with this cf. id. Phil. 2, 38, 99) : liquido exeo foras Auspicio, avi sinistra, Plaut. Epid. 2, 2, 2 ; so, avi sinistra, id. Pseud. 2, 4, 72; cf., s. cornix, Virg. E. 9, 15; and, volatus avium, Plin. Pan" 5, 3 : tonitrus, Ov. Tr. 1, 9, 49. — Some- times in the Greek sense (or in direct ref- erence to the signif. no. B), Unlucky, unfa- vorable, inauspicious: di, precor, a nobis omen removete sinistrum, Ov. Her. 13. 49 ; so, avibus sinistris, id. ib. 2, 115 : sin- istris auspiciis, Val. Max. 4, 7, 2fih.: sin- istram approbationem, opp. dextram, Ca- tuli. 45, 8 and 17 ; cf. so too, sinistra pede proficisci, App. M. 1, p. 104. — Hence, subst. (cf. dexter), sinistra, ae, /. (sc. manus), The left hand, the left : sinistra impedita satis com- mode pugnare non poterant, Caes. B. G. 1, 25, 3 ; so id. B. C. 1, 75 fin. ; Quint. 11, 3, 131; 160; Suet. Claud. 21; Ov. M. 12, 89, et saep. Used in stealing: natae ad furta sinistrae, Ov. M. 13, 111 ; cf. Catull. 12, 1 ; hence, of a thief's accomplices : Porci et Socration, duae sinistrae Pisonis, id. 47, 1. As bearing the shield and defend ing : idem (Afer) per allegoriam M. Coe- lium melius objicientem crimina quam de- fendentem, Bonam dextram. malam sinis- tram habere dicebat, Quint, fi, 3, 69. B. Transf, The left side: cur a dex- tra corvus, a sinistra cornix faciat raturn? Cic. de Div. 1, 39, 85 ; so, aspicite a sinis- tra, id. Phil. 6, 5 ; cf, aspice nunc ad sin- istram, Plaut. Merc. 5, 2, 38 ; and, sub sin- istra Britanniam relictam conspexit, Caes. B. G. 5, 8, 2: miles dextera ac sinistra muro tectus, id. B. C. 2, 15, 3; cf, innu- merabiles supra infra, dextra sinistra, ante post ejusmodi mundos esse, Cic. Acad. 2, 40, 125. Rarely in the plur. : sinistris re- peutino consilio Poetelii consulis additae vires (.opp. dextra para), Liv. 9, 27, 9. Sinisterltas,atis,/. [sinister, no.U., A] Awkwardness, untowardness, perversity (cf. the opp., dexteritas) ; peril, only in Plin. Ep. 6, 17, 3; 9,5,2. t Sinistimus, v. sinister, ad init. Sinistra; ae, v. sinister, ad fin. SlllistrCj adv., v. sinister, no. II., B, ad Jin. sinistrorsus (coiiat form, sinis- trorsum, Hor. Epod. 9, 20 ; id. Sat. 2, 3, 50 ; and not contr., sinistroversus, Lact. 3. 6), adv. [contr. from sinistrovorsus, from sinister-vorto] Toward the left side, to the left : hinc (Hereynia silva) se flectit sinistrorsus, Caes. B. G. 6. 25, 3; so Suet. Gal!). 4 ; Frontin. Aquaed. 5 ; Hor. and Lact. 1. 1. sinisiroverSUS, v. the preced. art., ad init. SlUO, sivi, situm, 3. (archaic subj.praes., einit. Plaut. Cure. 1, 1, 27 ; Virg. Cir. 238 : — perfi, sii, Var. in Diom. p. 371 P. : siit, Ter. Ad. 1, 2, 24, ace. to Mom. 1. 1.; for which, in the MSS. of Terence, sivit. An- other archaic form of the per/., sini, Scaur. in Diom. 1. 1. ; so too plnsquamp., sinisset, Rutil. ib. — Syncop. perfi, sistis, Att. in Cic. Sest. 57 fin. : subj., siris, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 10S; riaut. Bac. 3, 2, 18; id. Epid. 3, 3, 19 ; id. Trin. 2, 4, 120 ; an old formula in Liv. 1, 32, 7 : sirit, Liv. 28, 28, 11 : siri- tis, Plaut. Poen. 5, 1, 20 : sirint, id. Bacch. 3, 3, 64 ; id. Merc. 3, 4, 28 : plnsquamp., sisset, Liv. 27, 6, 8 : sissent, Cic. Sest. 19 fin. ; Liv. 3, 18, 6 Drak. N. cr. ; 35, 5, 11) v. a. [most prob. sibilated from "ESI, iniu, tain] Orig., To let, put, lay, or set down ; found bo only in the Pa., situs (v. below, Pa,), and in the compound pcino (for pos- Ino, v. pono) ; cf. also, 2. situs, no. I. — Hence, transf, and most freq. in all styles and periods, the general signif, To let, suffer, allow, permit, give leave ; constr. usually with an object-clause, the subjunctive, or absol., rarely with lit or an ace: (a) With an object-clause: ex- sulare sinitis, sistis pelli, pulsum patimini, Att. in Cic. Sest. 57 fin. : neu reliquias sic meas siris, denuda'.is ossibus foede divex- arier, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 106: quin tu itiner exsequi rncum me sinis? Plaut. Merc. 5, 2, 88: nos Transalpinas gontos .I'cain et vitem serere non sinimus, Cic. 1424 SI NO Rep. 3, 9 : praecipitem amicum ferri slo- ere, id. Lael. 24, 89 : latrocinium in Syri- am penetrare, id. Phil. 11, 13: vinum ad se importari, * Caes. B. G. 4, 2 fin. : Medos equitare inultos, Hor. Od. 1, 2, 51 ; Virg. G. 3, 206 ; Plaut. Poen. 3, 3, 11 ; cf., Cato coueionatus est, se comitia haberi non siturum, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6 : sine sis loqui me, Plaut. Ps. 3, 2, 50 : sine me dum istuc judicare, id. Most. 5, 2, 22; so. sine dum petere, id. True. 2, 7, 67, et saep.— In the pass. : vinum in dolium condituret ibi sinitur fermentari, Col. 12, 17, 1 : so, sin- itur, id. 6. 37, 9; Plin. 14, 1, 3: hie accu- sare eum moderate, per senatus auctori- tatem non est situs, Cic. Sest. 44, 95. — (/j) With the subjunctive (so for the most part only in the imperat.) : sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium, Plaut. Poen. 1, 2, 163 : sine me expurgem, Ter. Andr. 5, 3, 29 : Ch. At tandem dicat sine. Si. Age dicat, sino, id. ib. 24 : ne duit, si non vult: sic sine astet, let him stand, Plaut. Asin. 2, 4, 54 : sine pascat durus (captivus) aretque, Hor. Ep. 1, 16, 70: sine vivat ineptus, id. ib. 1, 17, 32 : sinite abeam viva a vobis, Plaut. Capt. 4, 2, 92 : sinite instaurata revisam Proelia, Virg. A. 2, 669, et 6aep. Poet, in the verb.finit. : natura repugnat Nee sinit incipiat, Ov. M. 3, 377 (but in Cic. Verr. 1, 18, 54, respondere is to be read instead of respondeant). — (y) Absol. : suspende, vinci, verbera: auctor sum, sino, Plaut. Poen. 1, 1, 18 : nobiscum versari jam diu- tius non potes : non feram, non patiar, non sinam, Cic. Cat. 1, 5 : domum ire cupio : at uxor non sinit. Plaut. Men. 5, 5, 60: Ba. Ego nolo dare te quicquam. Pi. Sine. Ba. Sino equidem, si lubet, id. Bacch. 1,1, 66 : nate, cave, dum resque sinit, tua cor- rige vota, Ov. M. 2, 98 : moretur ergo in libertate sinentibus nobis, Plin. Ep. 4, 10 fin. — (ft) With tit : sivi, animum ut exple- ret suum, Ter. Andr. 1, 2, 17: sinite, ex- orator ut sim, id. Hec. prol. alt. 2 : neque sinam, ut, id. ib. 4, 2, 15. — (s) c. ace. : sin- ite arma viris et cedite ferro, leave arms to men, Virg. A. 9. 620 : per te, vir Troja- ne, sine hanc animam et miserere pre- cantis, id. ib.-10, 598: neu propius tectis taxum sine, id. Georg. 4, 47 : serpentium multitudo nisi hieme transirum non sinit Plin. 6, 14, 17: at id nos non sinemus, Ter. Heaut. 5, 5, 7 ; cf., non sinat hoc Ajax, Ov. M. 13, 219: so id. ib. 7, 174.— Some- times the ace. is used elliptically, as in Eng., and an hifin. (to be. remain, do, go, etc.) is to be supplied : Sy. Sineres vero tu ilium tuumfacere haec? De. Sinerem ilium ! Ter. Ad. 3, 3, 42 : dum interea sic sit, istuc actutum sino, I'll let that " by- and-by" go, I don't care for it, Plaut. Most. 1, 1, 68 : me in taberna usque adhuc sin- eret Syrus, id. Pseud. 4, 7, 14: Ch. Ne labora. Me. Sine me, Ter. Heaut. 1, 1, 38 : quis quises, sine me, let me (go), id. Ad. 3, 2, 23. IE. In partic. : A, I' 1 colloquial lan- guage : 1. sine, Let: sine veniat ! let him come! Ter. Eun. 4, 6, 1: insani feriant sine litora Ductus, Virg. E. 9, 43. — So too simply sine 1 Be it so ! granted '. very well ' agreed, etc. : pulchre ludificor. Sine 1 Plaut. True. 2, 8, 6 ; so id. Asin. 5, 2, 48 ; id. Aid. 3, 2, 11 ; Ter. Eun. 2, 3, 89, et al. : sic sine, Plaut. True. 5, 4. — 2. sme modo, Only let, i. e. if only: cur me verberas? . . . Patiar. Sine modo adveniat senex ! Sine modo venire salvum, etc., Plaut. Most. 1, 1, 10. B. Ne di sirint (sinant), ne Juppiter sirit, etc., God forbid ! Heaven for cf end I Ch. Capital facis : aequalem et sodalem civcm liberum enicas. Eu. Ne di sirint, Plaut. Merc. 3, 4, 28 ; so id. Bacch. 3, 3, 64 ; for which, ne di siverint, id. Merc. 2, 2, 51 : illud noc di sinant. Plin. Ep. 2, 2, 2 : ne istuc Juppiter O. M. sirit, urbem, etc., Liv. 28, 28, 11: nee me ille sirit Jup- piter, Plaut. Cure. 1, 1, 27: quod nee sinit Adrastea, Virg. Cir. 238.— Hence situs, a, um, Pa., Placed, set, lying, situate (syn. positus) (freq. and quite clas- sical) : A. Lit: 1. In gen.: (gallinis) meridie bibere dato nee plus aqua sita siet horam unarn, nor let the water be set before thim more than an hour, Cato R. R. 89 ; Lucr. 2, 802 : (aurum) probe in late- S 1NO brie situm, Plaut. Aul. 4, 2, 2; 8 : prott merx facile emptorem repent, tametsi in abstruso sita est, id. Poen. I, 2, 129 : Ilom- uli lituus, quum situs esset in curia Sali- orum, etc., Cic. de Div. ), 17 : in ore sita lingua est finita dentibus, id. N. D. 2, 59 fin. ; Plin. 10, 64, 84 : sitae fuere et Thes- piades (statuae) ad aedem Felicitatis, id 36, 5, 4, 5 39, et saep. Rarely of persons : quin socios, amicos procul juxtaque sitos trahunt exciduntque, Sail. II. Fragm. 4. 12, p. 241 ed. Gerl.; cf. Tac. A. 12, 10: and, nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti, id. Agr. 30 : cis Rheno sitarum gentium auimos contirmn- vit, Veil. 2. 120, 3 ; cf, gens in convallibus sita, Plin. 7, 2, 2, § 28. 2. In partic: a. Of places, Lying, situate: locus in media insula situs, Cic. Verr. 2, 4, 48: in quo (sinu) sita Carthago est, Liv. 30, 24, 9 ; so, urbs ex adverse Carthaginis, Plin. 5, 1 . 1, § 4 : insulae ante promontorium, id. 9, 59, 85 : regio contra Parrhiae tractum, id. 6, 16, 18, et saep. — 1). Of the dead, Lying, laid, buried, in- terna (syn. conditus) : "declarat Ennius de Atricano, Hie est ille situs. Vere : nam siti dicuntur hi, qui conditi sunt," Cic. Leg. 2, 22, 57 ; cf., " redditur terrae cor- pus et ita locatum ac situm quasi operi mento matris obducitur," id. ib. § 56; and, "silicines appellati qui apud silos ca neve soliti essent, hoc est vita functus et sepultos," Atei. Capito in Gell. 20, 2 : C. Marii sitae reliquiae, Cic. Leg. 2, 2, 56 : (Aeneas) situs est . . . super Numiciuin flumen, Liv. 1, 2, 6 Drak. : Cn. Terentium otfendisse arcam. in qua Numa situs fuis- set, Plin. 13, 13, 27. Hence the common phrase in epitaphs : hic sitvs est. hic siti svnt, etc., Tib. 3, 2, 29 ; Inscr. Orell. 654 ; 4639 sq. — Comically : noli minitari : scio crucem futuram mihi sepulcrum : Ibi mei majores sunt siti, pater, avus, etc., Plaut. Mil. 2, 4, 20.— c. A few times in Tacitus for conditus, Built, founded: Phi- lippopolim a Macedone Philippo sitam circumsidunt, Tac. A. 3, 38 fin. ; id. ib. 6 41 : veterem aram Druso sitam disjece- rant, id. ib. 2, 7 fin. : vallum duabus legi- onibus situm, id. Hist. 4, 22. B. Trop. : hoc erit tibi argnmenrum semper in promptu situm, present, Enn. in Geil. 2, Wfin. : in melle sunt linguae sitae vostrae, Plaut. True. 1. 2, 76.-2. 1 " partic: situm esse in aliquo or in aliqua re, To rest with, depend upon some one or something (a favorite figure with Cic, and found not unfreq. in other writers) : in patris potestate est situm, Plaut. Stich. 1, 1. 52 ; cf, assensio quae est in nostra po- testate sita, Cic Acad. 2, 12, 37 : hujusce rei potestas omnis in vobis sita est, judi- ces, id. Mur. 39 ; cf, huic ipsi (Archiae), quantum est situm in nobis, opcm ferre debemus, id. Arch. 1, 1 ; and, est situm in nobis, ut, etc., id. Fin. 1, 17 fin. ; cf. also, si causa appetitus non est sita in nobis, ne ipse quidem appetitus est in nostra potestate, etc., id. Fat. 17 fin. : summam eruditiouem Graeci sitam censebant in nervorum vocumque cantibus, id. Tusc. 1, 2, 4 ; cf, in officio colendo sita vitae est honestas omnis et in negligendo turpitude id. Off. 1, 2, 4; and, qui omnem vim divi- nam in natura sitam esse censet, id. N. D. 1, 13/». ,- so, cui spes omnis in fuga sita erat, Sail. J. 54, 8 : in armis omnia sita, id. ib. 51, 4, et saep. : res omnis in incerto sita est, Plaut. Capt. 3, 4, 4 ; Cic. Tusc. 5, 12, 35 : (voluptatcs) in medio sitas esse dicunt, id. ib. 5, 33, 94 ; so, laus in medio, Tac. Or. 18. SinOB, 011 > s > "'• S° 7 ' °f Aesimvs, through, whose -perfidy the Trojans were in- duced to ta.lte the wooden horse within their city, Virg. A. 2, 79 sq. ; Hyg. Fab. 108; Diet. Cret 5, 12. Sinope, es,/., Tivii-ny: I. A town in Pnphlagouia, 071 the Enxine, the birih-plar/ of Diogeres the Cynic and residence of Mithridates. now Sinnb: Mel. 1, 19. 9: Plin. 6, 2, 2; Cic. Verr. 2, 1, 34 ; pro imp. Pomp. 8, 21 ; Tac. H. 4, 83 sq., et al. ; lo- rat.. Sinopae, Cic. Agr. 2, 20, 53, Cf. Mann Kleinas. 3, p. 11 sq.— B. Derivv. : 1. g£. nopcnsiS; e, adj., Of or belonging to Si- nope: colonia, t'lp. Dig. 50, 15, 1 fin. In the plur. subst.. Sin op'rnses, Turn, m SINU The inkabita.nl» of Sinnpe: Liv. 40, 2, 6 ; Tac. if. 4, «:!_/!/;.— 2. Sinopcus, a, um, ad;'., The same: l'laut. Cure. 3, 72; Ov. Pout. 1, 3, 67. — 3. Smopxcus. «, urn, adj., The samo : minium, Cels. 5, 6 ; 6, 6, 19; cf. the follg. — 4. Sinopis. idis,/. (M, terra), A kind of red ochre l'uiind in Sinope, and need for coloring : 1'lin. 35, 6, 13 ; Viti\ 7, 7 : Veg. 2, 16, 3 and 5— H. An earlier name for the town o/Sinuessa : Liv. 10, 21, 8. (* Sinti or Sintii, arum, '«• ^ pro- /ile uj Macedonia: Heraclea ex Sintiis, Liv. 42, 51. — Hence Sinticus» a, um, adj., Of or belonging lu ike Sintii, Sin- tian; Heraclea Sintica, Plin. 4, 10, 17; or Heraclea Sintice, Liv. 45, 29.) sinuamcn, in ' s > "■ [sinuo] A bend- inn, aiming, winding (post-class.) : I'rud. Psych. 870 ; Juvenc. 1, 87 ; 3, 56 ; Sid. ('arm. 22, 151. Sinuatio* onis, /■ [id.] A bending, bend, curve : corniculata lunae, Fulg. Myth, praef. Sinucssa, ae, /.: I. A colony of the Latins, formerly called Sinope, in Campa- nia, now the ruins near Mondragone: Mel. 2, 4. 9 ; Plin. 3, 5, 9 ; Liv. 10, 21, 8 ; die. Art, 9, 15, A; id. ib. 9, 16; Ov. M. 15, 715; el. Mann. Ital. 1, p. 688.— H. Hence Smucssuanus. «, um, adj., Of or be- longing to Simtessa : deversoriolum, Cic. Film. 12, 20; id. Att. 14, 8, 1; for which, abnol., mansi ill Sinuessano, id. ib. 15, 1, li: aquae, Plin. 31, 2, 4; cf., Incus, Mart. 11, 8: Petiinum, Hor. Kp. 1, 5, 5. SlJUim, i| "• {masc. collat. form, sinus, Plant. Cure. 1, 1, 82; id. Rud. 5, 2, 31. por the form of the abl., sinu, Var. in Non. 517. 2.1, we should doubtless substitute sino; cf. Prise, p. 714 P.) [peril, kindred with ih'ds] A large, round drinking-ves- Hfl. with swelling sides, csp. for wine : Var. L. L. 5, 2«, 35; id. Ap. Non. 547, 23; l'laut. Cure. 1, 1. 75 ; 82 • 1, 2, 13 ; id. Rud. 5,2.32; Valgiusin Philarg. Virg. (1.3, 177; ylrg. K.7,33; Col. 7,8, 2; Mart. 3, 58, et al. Sinuo, avi, atum, 1. v. a. [sinus) To bind, wind, curve; to bote, to swell out in cilrncs (peril, not ante-Aug. ; most freq. in the poets) : (angues) sinuant immensa vo- I limine terga, Virg. A. 2, 208 ; cf, corpus in liexos orbes (anguis), Ov. M. 9, 64 ; so, (equus) sinuet alterna volumina cruruni, Virg. C. 3, 192 : imposito patulos calamo sinuaverat arcus, i. e. bent, stretched, Ov. M. 8, 30 ; so, lircuni, id. ib. 8, 380 : Eu- phrates immensum attolli et in modum diadematis sinuare orbes, Tac. A. 6, 37: — (anguis) iminensos saltu sinuatur in ar- cus, Ov. M. 3, 42; cf., gurges curvos sinu- atus in arcus, id. ib. 14, 51 : cornua Lu- nae sinuantur, id. ib. 3, 682 ; id. ib. 14, 501 ; C'els. 8, 1 med. : muri per artem obliqui aut introrsus sinuati, bent inward, i. e. with retreating angles, Tac. H. 5, 11 ; cf., cxer- eitus in cornua, siuuata media parte, cur- vatur, Sen. Vit. beat. 4 ; and, Chaucorum gens donee in Chattos usque sinuetur, crtr.nds in a curve, Tac. G. 35. — * II. Transf., To hollow out, excavate: Cels. 7, 2 md. sinuosc adv., v. sinuosus, ad fin. siauOSUS, «• um, adj. [sinusj Full of headings, windings, or curves ; full cj folds, bent, winding, sinuous (poet, and ill post-Aug. prose): I, Lit.: flexus an- guis, Virg. G. 1, 244 ; cf., volumina (serpen- tis), id. Aen. 11, 753 ; and, Maeander flex- ihus, Plin. 5, 29, 31 : arcus, Ov. Am. 1, 1, 23 : vela, Prop. 4, 1, 15 ; Ov. Her. 8, 23 : vestis, id. Met. 5, 68 : folia lateribus, Plin. 16, 6, 8. et saep.— II, Trop., of speech, Full of digressions, diffuse : historia, * Quint. 2, 4, 3; so, quaestio, Gel]. 14, 2, 13. Of the depths of the heart : simioso in pectore, Pers. 5, 27. — * Adv., siniiose, of speech, Intricately, in a roundabout manner: sinuosius atque sollertius, Gell. 12, 5, 6. Sinus, u s . "i. A bent surface, raised or depressed, a bending, curve; concr., the folds, bosom of a garment, etc. I. In gen. (so forlhe most part only in the poets and in post-Aug. prose) : dra- co .. . conticiens sinus e corpore flexos, Cic. poet. N. D. 2, 42; so of the folds of a serpent: Ov. M. 15. 689; 721: sinu ex to- ga facto, Liv. 21, 18 Jin. : cum majori 6inu 4 X SINU libratum (spicultim) funditor habena ro- tarct, id. 42, 65, 10 : quando abiit rete pes- suni, turn adducit sinum (piscator), Plaut. True. 1, 1, 15 ; so of the bag of a fishing- net : Juv. 4, 41; and of a hunter's net: Mart. 13, 100 ; Grat. Cyneg. 29 ; hence, also, of a spider's web : Plin. 11, 24, 28, § 82. Of the bend or belli/ of a sail swollen by the wind : vclorum plenos eubtrahis ipse sinus, Prop. 3, 9, 30 ; and so with or without velum, Tib. 1, 3, 38 ; Virg. A. 3, 455 : 5, 831 ; Ov. A. A. 3, 500 ; Luc. 6, 472; Sil. 7. 212 ; Quint. 10, 7, 23 ; 12, 10, 37, et al. Of hair, A curl, ringlet: ui fieret tor- to flexilis orbe sinus, Ov. Am. 1, 14, 26 ; so id. A. A. 3, 148. Of the curve of a reap- ing-hook : falcis ea pars, quae flectitur, sinus nominatur, Col. 4, 25, 1 sq. Of bones, A sinus: humeri, Cels. 8, 1 med. ; cf, ulceris, id. 7, 2 med. : 3Uppurationis ferro recisae, Col. 6, 11, 1 ; Veg. 4, 9, 3. II. In par tic.: £. The hanging fold of the upper part of the toga, about the breast, the bosom of a garment, and hence also of a person ; sometimes, also, the lap (the predom. class, signif., esp. freq. in a trop. sense). 1, Lit.: est aliquid in amictu : quod ipsuin aliquatenus temporuin conditione mutatum est. Nam vcteribus nulli sinus, Quint. 11, 3, 137; cf. ib. 140 so.: (Caesar morions) sinistra manu sinum ad ima cru- ra dednxit, quo honestius cudcrct, Suet. Caes. 82 (for which, of the same .- togam manu demisit, Val. Max. 4, 5, 6 ; Tib. I, 6, 18: practextae sinus, Suet. Vesp. 5: ne admissum quidem qucmquiim senatorum nisi solum et praetentato sinu, id. Aug. 35 : ut conchas legerent galeasque et sinus re- plerent, id. Calig. 46 : cedo mihi ex ipsius sinu literas Syracusanonun, Cic. Verr. 2, 5, 57: aurum in sinu ejus inveneruut. Quint. 7, 1,30: patcrnos In sinu ferens dcos, Hor. Od. 2, 18, 27, et saep. :— inu- num in sinum alicui Miserere, Ter. Ilcaut. 3, 3, 2: gelu rigentem colubram sinu fo- vit, Phaedr. 4, 19, 3 : opposuit sinum An- tonius stricto ferro, Tac. H. 3, 10: — scor- tum in sinu consulis recubans, Liv. 39, 43, 4 : tangitur et tacto concipit ilia sinu. i. e. ntero, Ov. F. 5, 256. — Proverb. : sinu laxo ferre aliquid, i. e. to be cureless about a thing, Hor. S. 2, 3, 172.— b. Trans f. : (,i) For The purse, money, which was carried in the bosom of the toga (cf. above, the passage, Quint. 7, 1, 30, and v. crumena) (poet, and in post-Aug. prose) : semper amatorum ponderat ilia sinus, Prop. 2, 16, 12 ; cf., quo pretium condat, non habet ille sinum, Ov. Am. 1, 10, 18 : qui etiam condemnationes in 6inum vertisse dicun- tur . . . praedam omnem in sinum contu- lit, into his purse, Lampr. Commod. 14/«. Hence, M. Scaurus Marianis 60dalitiis ra- pinarum provincialium sinus, qs. thepock- eter, i. e. the receiver, Plin. 36, 15, 24 ; 116 ; cf. Tac. H. 2, 92 fin., and 4, 14.— 03) Poet., for A garment, in gen. : Tyrio prodeat ap- ta sinu, Tib. 1, 9, 70 ; so Ov. F. 2, 310 ; 5, 23 ; id. Her. 13, 36 ; 5, 71 ; Stat. S. 2, 1, 133. 2, Trop.: a. The bosom, as in most other languages, for love, protection, asy- lum, etc. (usually in the phrases, in sinu esse, habere, etc.) : hie non amandus? hic- cine non gestandus in sinu est? Ter. Ad. 4, 5, 75 : iste vero sit in sinu semper et complexu meo, Cic. Fam. 14, 4, 3 : cf, pos- tremum genus proprium est Catilinae, de ejus delectu, immo vero de complexu ejus ac sinu. id. Cat. 2, 10, 22 ; and, suo sinu com- plexuque aliquem recipere, id. Phil. 13, 4, 9 ; so again, coupled with complexus, id. ib. 2, 25 : (Pompeius), mihi crede, in sinu est, is very dear to me, id. Q. Fr. 2, 13 : in amici sinu deflere, on the bosom, Plin. Ep. 8, 16 fin. : etsi commotus ingenio, simula- tionum tamen falsa in sinu avi perdidice- rat, i. e. under the care or tuition, Tac. A. 6, 45 : confugit in sinum tuum concussa res publica, i. e. into your arms, Plin. Pan. 6, 3 ; so id. Ep. 8, 12, 1 : optatum negotium sibi in sinum delatum esse dicebat, committed to his guardianship, care, Cic. Verr. 2, 1, 50 ; cf. Plin. Pan. 45, 2 ; Tac. H. 3, 69 ; 3, 19 ; Scaev. Dig. 22, 3, 27.— b. For The in- terior, the inmost part of a thing: alia intra moenia atque in sinu urbis sunt hostes, in the midst, in the heart of the city. Sail. C. 52 ad fin. ; so Tac. H. 3. 38; Sil. 4, 34 ; si au G, 652 : ut (hostis) fronte simul et Binu ex ciperetur, in the centre, Tac. A. 13, 10: in intimo sinu pacis, i. c. in the midst of a profound peace, Plin. Pan. 56, 4 — c. Fte A hiding-place, place of concealment : "ut in sinu gaudeant, us. in their bosoms (or, aa we would say, in their sleeve), i. e. in se- cret, Cic. Tusc. 2, 21 fin. ; so of secret joy : Prop. 2, 25, 30 ; Sen. Ep. 105 ; cf. also, plau- dcre in sinum, Tert. Pud. 6:— suum potiux cubiculum ac 6inum otferre contegendla quae, etc., the secrecy or concealmcnl'of hrr bedchamber, Tac. A. 13, 13. B. A bay, bight, gulf: ut primum ex alto sinus ab litore ad urbem intlei titur. Cic. Verr. 2, 5, 12; cf., porttie inlusi in si- nus oppidi, id. Rep. 3, 31. So id. ib. 1,3; id. de imp. Pomp. 11,31; id. Verr. 2, 5, 56 ; id. Att. 16, 6, 1 ; * Cacs. B. C. 2, 32, 12 ; Sail. J. 78, 2; Liv. 8, 24, 3 ; Plin. 2, 43, 44 ; Suet. Aug. 98 ; Tib. 16 ; Virg. A. 1, 213 ; Hor. Od. 1, 33, 16 ; id. Epod. 10, 19, et mult. al. 2, T r a n s f., The land lying on a gulf, a point of land that helps to form it (so perh. not ante-Aug.) : segetibus in sinu Aenianum vastatis, Liv.28, 5, 15 Drak.; so id. 37. 6. 2 ; Tac. A. 14, 9 ; id. Hist. 3, 66 ; id. Agr. 23j Plin. 6, 8, 8, et al. 1. Sion, ii, "• = ffi'ovi Water-parslry. Siuni latilolium, I..; Plin. 26,8,56; id. 22. 22.41. (* 2. Sion; on ' s (or indecl.), m. or n. A hill of Jerusalem, and, by melon., Jeru- salem, Prud. Ham. 459; Vulg. Matt. 21, 5, et al.) siparium. h, n. [ kindr. with suppa rum, from ai-abos, orig., A little sail ; hence, transf. J The smaller curtain in a theatre (drawn up between the scenes of a comedy ; different from aulaeum, the main curtain) : aulaco subducto et com- plicitis sipariis, scena disponitur, App. M. 10, p. 253. So id. ib. 1, p. 106 ; Cic. l'rov Cons. 6^ih. ; Juv. 8, 186. — Hence, by me- tonymy, for Comedy, opp. to cothurnus, for tragedy : (verba) cothurno, non tantuui sipario fortiora, Sen. Tranq. 11 med. — II, A curtain or screen over the judges' sinr*. to keep oil' the sun, Quint. 6, 1, 32 Spald. ; 6, 3, 72. (* Siphnns (-OS), i, /• One of the Cyclatles, Mela, 2, 7; Plin. 4, 12, 22 ; 36, 22. 44. Hence SiphniuS) a , um, adj., Siplt- nian, Plin. 36, 22, 44.) f Sipho (in mrny MSS. also written sifo), onis, m. = aiibuiv (a small pipe) : J. A siphon, called also diabetes : sipho, quern diabeten vocant mechanici, Col. 3, 10, 2. So Lucil. in Cic. Fin. 2, 8, 23 ; Col. 9, 14_ 15 ; Sen. Q. N. 2, 16 ; Plin. 2, 65, 66 ; 32, 1 9) 42; Luc. 7, 156; Juv. 6, 309. Hence, alio, for A little pipe to suck drinks through\.a drinking-tnbe, Cels. 1, 8 fin,— H A land of fire-engine, Ulp. Dig. 33, 7, 12, & 18 ; Slln. Ep. 10, 42, 2. siphunculus- i, ™- dim. [sipho] A little pipe from which water springs forth, Plin. Ep. 5, 6, 23. Also written without the aspirate, sipunculus, Fronto de Or_l med. ( * sipolindrum, i, ». A fictitious kind ofspice, Plaut. Ps. 3, 2, 43.) Sipontum, i, «-, ^itoBs : I„ An im- portant maritime town in Appulia-, now Maria di Siponto, Mel. 2, 4, 7 ; Plin. 3, 11, 16, 5 103 ; Cic. Att. 9, 15, 1 ; Lht 8, 24, 4 ; 34, 45, 3 ; 39, 23, 3, et al. In a Gieek form, Sipus. Sil. 8, 635 ; Luc. 5, 377. Cf. Mann. Ital. 2, p. 26 sg.— n. Hence Sipontinus- - a, um, adj., Of or belonging to Sipontum, Sipontian : siccitas, Cic. Agr. 2, 27. ttsiptachora,ae,/. [an Indian word] A tree in India that yields amber ; in Cte- sias, oiirruxop a : Plin. 37, 2. 11, § 39. Sipus, untis, v. Sipontum. Sipyleius and Sipyleus, a, um, t. Sipylus. Sipylus, i> m -, SiirvAof, A mountain on the frontiers ofLydiaand Phrygia, on which Xiobe teas changed into stone, Prop. 2, 20. 8 : Ov. M. 6, 149 ; Cic. Q. Fr. 2, 11, 2; Sen. Here. Oet 184; id.Agam.374. Hence. genitrix Sipylea, ;'. e. ISiobe, Stat S. 5, 1, 33; also called Sipyleia cautes, Aus. Epi- taph. 27. ( siquando or si quando, adv If ever: Cic.Lael. 15; id. Verr. 4, 64 ; Liv. 8. 4 ; Virg. G. 3, 98 ? id. Aen. 12, 851 ; ah sol. : Ov. A. 2, 15 ; Stat. Ach. 1, 509.) SidUidem (*> quidem), v. si, ad fi*.<. * 1425 SIRP v * In the poets, si in siquidem is short; Ov. Am. 3, 7, 17 ; id. Met. 11, 219.) ( siquis or siquii siqua, siquid or «Iquod, or separately, si quia, etc., indef. prort. If any, if any one : si quia recte tractaret Ter. Heaut. 1, 1, 100 : si qui (Al- ius) natus esset, Cic. Clu. 12 : si qua tui Corydonis habet te cura, Virg. K. 7, 40.— In «''/.: si qui and si qua, if in any way, if by any means: si qui, Liv. 3, 64 Jin. ; i'laut. Trin. 1, 2, 83: si qua, id. Cist. 1, 3, 35 ; Virg. A. 1, 22 ; Hor. Od. 3, 14, 19 :— si quo, if any whither, Cic. Att. 8, 2 ink, ,- also, if for am/ purpose, Liv.J7, 28 : — si quid. -/ at all, Virg. A. 5, 688.) < Siraci, orum, m. A people of Asi- atic Sarmalia, Plin. 4, 12, 26 ; Tac. 12, 15 and 16.) • ("Sirae» arum./. A town of the Odo- mantic region in Thrace, Liv. 45, 4.) t Siracunij ^ '"■■ — aipatov, New wine boiled 'flown, called, in pure Lat, sapa, Hlin. 14, 9, LI. t sirbeilUS) a, urn, adj. = avpSnvds, Speaking confusedly : virgo, Fronto de Or. 3. * sircitllla, ae, /. A kind of grape, Col. 12, 45, 1 ; ef. the follg. art. sirCUla* ae - /• A *«"* of grape. Plin. 14, 2,4, §34. SiredoncS' um,/., i. q. Sirenes, The Sirens, Aus. idyll. 11, 20. Siremps (sirempse, Plaut. Am. pro!. 73), adj. [ace. to Fest. p. 150, contr. from similis re ipsa], publicists' (. t., Of a like application of laws, Like, the same : si- remps lex, S. C. ap. Frontin. Aquaed. 129; so Tab. Bantina, lin. 10; so, lex. ap. ■Grut. 508. 21 ; 628 fin.; 629,1; Cato in Fest. p. 264 and 150 ; Sen. Ep. 91 med. ; c:f. Marin. Fratr. Arval. p. 568 ; Klenze .Fragm. Leg. Servil. p. 87 ; and his Philol. Abhandll. p. 60. Siren» enis > v. SireneB. SirenaeuSi a > um - v - Sirenes, no. I., B, 2. SirencSi um, /., %eip7 lV es : I, The Si- rens, who, ace. to the myth, were birds with the faces of virgins. They were found on the southern coast of Italy, where, with their sweet; voices, they en- ticed ashore those who were sailing by, and then killed them : Ov. M. 5, 555 ; Hyg. Fab. 125 ; 141 ; Serv. Virg. A. 5, 864 ; Cic. Fin. 5, 18, 49; Prop. 3, 12, 34 ; Hor. Ep. 1, 2, 23 ; Mart. 3, 64 ; Ov. R. Am. 789, et al. In the sing.: Siren, Sil. 14, 473; ef. in the follg., no. 2. — Sirenum scopuh, Three small islands of rock on the south- west coast of Campania, between Surren- turn and Capreae; in Greek, Yeipnvovaai, Virg. A. 5, 864 Heyne; Ov. M. 14, 88; -also called Sirenum petrae, Mel. 2, 4, 9. — 2. Poet, transf. : Cato Grammaticus, Latina Siren, the Latin Siren (as master of song), Poet. ap. Suet. Gramm. 11 : qui gaudet acerbo Plagarum strepitu et nul- lum -Sirena flagellis Comparat, i. e. thinks no Siren's song equal to the sound of the whip, Juv. 14, 19 : vitanda est improba Siren Desidia, allurer, seducer, Hor. S. 2, 3, 14.— B. I'erivv. : 1. SircniUS. »> um, adj., Of or belonging to the Sirens, Siren- : scopuli, i. q. Sirenum scopuli (v. above, /io. I.),_Gell. 16, 8 fin. ; Amm. 29, 2, 14.— 2. ' SirenaeUSf a, am, adj., The same : cantus, Sirensoug, Hier. Ep. 82, 5. — *H. A kind of drones, Plin. 11, 16, 16. I siriacus. a, um, ndj.z=aapiaKoS, Of ■ or belonging to the dog-star: calor, Avien. Arat.235. I siriasiSj iB,f,=uapUots, An inflam- matory disease of children, siriasi.s, occa- sioned by excessive heat of the sun, Plin. 30, 15, 47 ; 32, 10, 48 ; 22, 21, 29. \* siris» sirit, etc., v. sino, ad ink.) siriumi u > "■ A plant, called also ar- temisia and serpyllum majus. mug-wort, A pp. Herb. 10. tSiriUS) u \ m. = at scirpo. sirpus- i. v - scirpus. t SITUS) i. m.= dip's, A pit to keep corn in, an under-ground granary, Plin. 18, 30, 73, § 306 ; Col. 1, 6, 15 ; Curt. 7, 4 ; cf. Auct. B. Afr. 65 : Vitr. 6. 8 (in Var. R. R. 1, 57 and 63, written as Greek). sis: I. Snbj. of sum. — II, Contr. from si vis ; v. volo, ad ink. SisapOj onis,/. A small town wtHis- pania Baetica, rich in mines of cinnabar, Plin. 3, 1, 3 ; 33, 7, 40; Cic. Phil. 2, 19, 48 ; cf. Man. Hispan. p. 305. — II. Hence Si- saponensis* e, adj., Of or belonging to Sisapo, Sisaponian : regio, Plin. 1. 1. : mi- narii, ib. sisara> ae, /. A name among the Euboeans for the plant erice, heath, sweet broom, Plin. 11, 16, 15 ; Var. R. R. 3, 16, 26. Siscnna, ae, m. : I. L. Cornelius, A celebrated Roman historian, born about A.U.C. 635, author of a- Roman history (Historiae). He preceded Sallust, who took him as a model ; v. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 177 ; Bemhardy's Rom. Lit. Gesch. p. 90 and 258. See the fragments in Krause, Vit. et Fragm. Hist. Rom. p. 303 sq. — II, The name of a notorious slan- derer in Rome, Hor. S. 1, 7, 8. I siser- eris, n. (masc. in the plnr., sine- res, Plin. 20, 5, 17) [aitrapov] A plant with an esculent root, skirwort or skirret, Sium' sisarum, L. ; Plin. 10, 5, 28 sq. ; 20, 5, 17 ; Col. 11, 3, 18; 35; 12, 58, 3; 10, 114. t Sisichthon? onis, m. = Teiat'xBttiV, Earth-shaker, an epithet of Neptune, Amm. 17, 7 fin. sison agrion> i> "■■ A plant, also called peucedanos and pinastellus, App. Herb. 94. ! sispes* itia, v. sospes, ad ink. sisto. stlti (cf. Gell. 2, 14), 6tatum, 3. v. a. and n. [sibilated from "I£Tt/«i] I. Act., To cause to stand, i. e. to stand, set, put, place a thing any where. A. In gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : molliter eiste nunc me, cave, ne cadam, Plaut. Ps. 5, 2, 7 : ego jam illam hue tibi sistam in viam, id. Mil. 2, 3, 73 ; cf, officio meo (sc. Jlessi) ripa sistetur in ilia Haec, Ov. M. 9, 109 ; and, Annam hue siste sororem, Virg. A. 4, 634 : aciem in litore sistit, draws up, id. ib. 10, 309 ; cf., cohortes summis montium jugis sistit, Tac. H. 3, 77 : monstrum infelix (i. e. equum ligneum) sacrata sistimus arce, Virg. A. 2, 245 ; so, suem ad aram, id. ib. 8, 85 ; cf, victimam ante aras, Ov. M. 15, 132 : post haec caelatus sistitur crater, id. ib. 8, 670, et saep. : capite sistebas cadum, you set the jar on its head, Plaut. Mil. 3, 2, 36 ; cf. below, no. II. : intorquens jacu- lum clamanti sistit in ore, plants the dart in his mouth, Virg. A. 10, 323 ; so Sil. 4, 612. B. In partic. : 1, Jurid. (. (., sistere aliquem, To present a person, to cause one to appear before a court; and with se or mid. eisti, to present one's self, to appear (the class, signif. of the word) : si servum in eadem causa 6istere quidam promise- rit et liber factus sistatur, non recte sisti- tur, Ulp. Dig. 2, 9, 5 : homines in judicio, id. ib. 2, 6, 4 : aliquem, Plaut. Rud. 3, 4, 73 : vas factus est alter ejus sistendi, ut, si ille non revertisset, moriendum esset ipsi, Cic. Off. 3, 10, 45 : puellam, Liv. 3, 45. 3 : — ubi tu es, qui me convadatus vadimo- niis? . . . ecce me. Sisto ego tibi me et mihi contra itidem te ut sistas suadeo, Plaut. Cure. 1, 3, 7:— ita turn disceditur, ut Id. Septembr. P. Quinctium sisti Sex. Alfenus promitteret, Cic. Quint. 7 fin. : cum quis in judicio sisti promiserit, ne- que adjecerit poeham, si status non esset, Ulp. Dig. 2, 5, 3 ; so Nerat. ib. 2, 11, 14 ; Papin. ib. 2, 11, 15. Vid. also below, no. II., B, 1. — In a like sense, sistere vadimo- nium : ut Id. Septembr. P. Quinctium sis- ti Sex. Alfenus promitteret. Venit Ro- mam Quinctius : vadimonium sistit, Cic. Quint. 8 : quid si vadimonium capite ob- voluto stitisses? Cato in Gell. 2, 14; so Nep. Att. 9, 4.— b, Transf, out of the ju- S1ST rid. sphere, with se, To show one's self, to appear, to be present or al hand : dea ope- ram, ut te ante Kal. Jan., ubicumque eri- mus, sistas, Cic. Att. 3, 25 : tu, quoniam quartana cares, te vegetum nobis in Grae- cia siste, id. ib. 10, 16 fin. 2. To make stand still, i. e. to slop, stay, keep back, arrest (mostly po^t. and in post- Aug. prose) : a. Lit. ; sistere aquam flu- viis et vertere sidera retro, Virg. A. 4, 489 ; so, tlumina, Ov. M. 7. 154 ; cf., concussa freta, id. ib. 7, 200 : gradum, Prop. 4, 10, 36 ; Virg. A. 6, 465 ; cf , pedem, Ov. R. Am. 80 : esseda, Prop. 2, 1, 76 ; cf., equos, Virg. A. 12, 355 : cervum vnlnere, Sil. 2, 78 ; ct., aliquem cuapide, ense, hasta, id. 1, 382; 163 : invehentem se jam Samnitem, Liv. 10, 14, 18 : legiones, id. 1, 37, 3 : ventrem, alvum, Mart. 13, 116 ; Plin. 20, 23, 96 ; 22, 25, 61 ; 23, 6, 60 ; cf., sanguinem, Tac. A. 15, 54 : ventum (xystus, coupled with frangit et finit), Plin. Ep. 2, 17, 17:— se ab effuso cursu sistere, Liv. 6, 29, 3. — ]j, Trop.: siste tuas querelas, Ov.M. 7, 711; cf, fletus, id. ib. 14, 835 ; and, lacrimas, id. Fast. 1, 367 : metum, id. Her. 20, 179 : fu- gam, Liv. 1, 12, 5 ; 30, 12, 1 ; Tac. A. 12, 39 : populationem lucem intra, id. ib. 4, 48 : bellum, Ov. M. 14, 803 ; Tac. H. 3, 8 : opus, Ov. M. 3, 153 : labores, id. ib. 5, 490 : sitim, to quench, allay (opp. alat), id. Pont. 3, 1, 16, et saep. 3. Pregn., To make stand firm, to set fast, to fix, fasten, prop, stay, support that which is unsteady or falling (so very rare- ly) : a. L i t. : mobiles (dentes) sistere (shortly after, dentium motus stabilk), Plin. 20, 3, 8 ; so, ruinas (urbem ab inte- ritu vindicare), Plin. Pan. 50, 4. —More freq., 1>. Trop.: Ch. Quid si animus fluctuat? Eh. Ego istum in tranquillo et tuto sistam, Plaut. Merc. 5, 2, 50; cf., ego vos salvas sistam, id. Rud. 4, 4, 5 ; and, sal- vam ac sospitem rem publicam sistere, Au- gust, in Suet. Aug. 28 ; so, omnia salva tibi, Plaut. Rud. 5, 3, 3 : hie (Marcellus) rem Romanam magno turbante tumultu Sis- ter, Virg. A. 6, 858. 4. To set, establish, fix definitely, decide upon a thing : " sistere fana cum in urbe condenda dicitur, significatlocain oppido futurorum fanorum constituere," Fest. p. 267. Hence, status dies, the day of trial appointed, agreed upon with a peregrinus : statvs dies cvm hoste, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12 ; so, status condic r tusve dies cum hoste, Cine, in Gell. 16, 4, 4 ; Plaut. Cure. 1, 1, 5 ; cf. Fest. s. h. v. p. 249 and 145. Cf. also under Pa. 5. A few times in Tacitus like the Gr. 'icTnui, of edifices, monuments, etc., 'To set up, build, erect: haruspices monuere, ut templum iisdem vestigiis sisteretur, Tac H. 4, 53 ; cf. id. Ann. 4. 37 : tropaea, id. ib. 15, 18 : alicujus effigiem, id. ib. 15, 72. II. Neutr., To set, place, or put one's self, to stand : A. ln gen. : capite sistere, to stand on one's head, Plaut. Cure. 2, 3, 8. B. I" partic. : 1, (ace. to no. I., B, 1) To present one's self, to appear before a court on the appointed day : testificatui iste, P. Quinctium non stitisse et se stitia- se, Cic. Quint. 6, 25 : si reus non etiterit, Ulp. Dig. 2, 10, 1. 2. (ace. to no. I., B, 2) To stand still, to stop, stay, remain (mostly poet.) : sol- stitium, quod sol eo die sistere videbatur, Var. L. L. 6, 2, 53 ; Lucr. 4, 416 ; so, am- nes sistunt, Virg. G. 1, 479 : nee quisquam instantes Teucros. . . . Sustentare valet telis aut sistere contra, id. Aen. 11, 873 : sistere legionem in aggere jubet, Tac. H. 3, 21 : incerti, quo fata ferant, ubi sistere detur, Virg. A. 3, 7. 3. (ace. to no. I., B, 3) Of any thing un steady, not firm, To standfast ; to last, en. dure : qui rem publicam sistere negat posse, nisi, etc., Cic. Verr. 2, 3, 96. More freq. (esp. in Livy, but not in Cicero, im- pers.), sisti non (nee, vix) potest, One can not hold out, it can not be endured, all is over, cppei tu KaXa: quid ego nunc agam ? nisi ut sarcinam constringam, etc. . . . non eisti potest, Plaut. Trin. 3, 2, 94 : non potuisse sisti, Liv. 3, 9, 8 : totam ple- bem aere alieno demersam ease, nee sisti posse, nisi omnibus consulatur, id. 2, 29, 8: vixque concordia sisti videbatur posse, id. 3, 16, 4. So too id. 45, 19, 3 ; 29, 10, 1 ; SITH 4, 12, 6 ; 2, 44, 10; 3, 20 Jin. (with which cf. Tac. A. 3, 52) ; Just 11, 1, 6 ; Curt. 4, 16; v. Gronov. and Drak. od Liv. 4, 12, 6. 4. in Mauilius, i. q. exsistere, To show one's self as, to be: tempora quod sistant propriis parentis signis, Manil. 3, 529 : ju- dex, id. 4, 546. — Hence status, a. urn, Pa.: J, (ace. to no. I., B, 4) Set, fixed, appointed, stated, certain as to time (quite class.) : "stata sacrificia sunt, quae certis diebus fieri debent," Fest p. 264 : sacra, stata solennia, Cato in Fest. 1. 1. ; so, solenne et statum sacri- ticium, Cic. Tusc. 1, 47, 113 (al. statutum ; cl. Drak. Liv. 23, 35, 3, and 39, 13, 8) ; and, nee stata sacra facit Ov. F. 2. 528 : dies, Liv. 27, 23 fin. ; cf. id. 5, 52, 2 ; 42, 32, 2 : — temporibus statis reciprocare, id. 28, 6, 10 ; so, stato tempore id evenit, Plin. 11, 37, 65 ; cf. Tac. H. 4, 81 ; so, flatus vento- rum. Sen. Ben. 4, 28: cursus siderum, Plin. 18, 29, 69 : febres, id. 28, 8, 28 : stel- lae, opp. vagae, Censor, de Die nat 8, ct saep. — Hence, 2. Trans f., Certain, i. c. middling, moderate : forma (mulieris), Enn. in Gell. 5, 11 ad fin. sistratusi a, um, adj. fsistrum) Having or bearing Oie sistrum ; turba, i. e. priests of Isis, Mart. 12, 29. 'Sistrum. U n. = oeioTpov, A metallic rattle whiclt teas used by the Egyptians in celebrating the rites of Isis. and in other lascivious festivals, Ov. Am. 2, 13, 11 ; id. Met 9, 693 ; 778 ; 784 : id. A. A. 3, 635 ; Mart. 14, 54 ; Juv. 13. 93 Rupert ; App. M. 11, p. 258 ; 261, et al. Hence sarcastically as if used for a war trumpet by the wan- ton Cleopatra, Virg. A. 8, 696 Heyue ; Prop. 3, 11, 43 ; Luc. 10, 63. Cf. Bottiger's Sa- bin. 1, p. 238. isisuma. ae, f.=:ciavpva, A coarse woolen mattress, Amm. 16, 5 med. 'sisymbrium. % "•= etovuSpiov, A fragro.ut kerb sacred to Venns. perh. wild thyme or mint, Plin. 20, 22, 91; 19, 8, 55; ib. 1U, 57 ; Ov. F. 4, 869. Sisyphus* i. m - zicxipos ■■ L S° n °f Aeolus, king of Corinth, famous for his cunning and robberies. He was killed by Theseus. His punishment in the infernal regions was to roll a stone up hill which constantly rolled back again, Hyg. Fab. 60; Serv. Virg. A. 6, 616 ; Poet ap. Cic. Tusc. 1,5, 10; Ov.M. 4,460; 466; 13,26; Prop. 4, 11, 23 ; Hor. Od. 2, 14, 20; id. Epod. 17, 68, et al. : Ulixi Sisyphique prudentia, Cic. Tusc. 1, 4] , 9S ; cf., vafer, Hor. S. 2, 3, 21— B. Derivv. : 1. SlsyphlUS. a, urn, adj., Of or belonging to Sisyphus: labo- res, Prop. 2, 17, 7 ; 2, 20, 32 : cervix, Sen. Here. Oet 942 : portus, i. e. Corinth, Stat Th. 2, 380; so, Isthmus, of Corinth, Sil. 14, 51 ; and, opes, i. e. of Creusa (as daugh- ter of Creon, king of Corinth), Ov. Her. 12, 204 : Uiixes sanguine cretus Sisyphio (because Sisyphus seduced Anticlea, the mother of Ulysses, before her marriase with Laertes), id. Met 13, 32 ; cf. Serv. Virg. A. 6. 529. — * 2. Sisypheius. a. um, adj., The same : vincla, i. e. the mar- riage with Sisyphus (of his wife Merope), Avien. Arat 597. — 3. SlsyphldeSi ae ' m„ Of spring of Sisyphus: Ulvsses (v. above, no. 1), Ov. A. A. 3, 313."— H. A dwarf of M. Antony, so named by him be- cause of his shrewdness, Hor. S. 1, 3, 47 Schol. t sisyrinchion. ii. it.=oienpiyxK>v, A kind if bulbous plant, Plin. 19, 5, 30. ' Sltaaius. a- um - adj- = ai)TavioS, Of this near, this year's : panis, of summer wheal Plin. 22, 25, 68. t Sltarchia. ae, /. = atrapxia : L Pro- visions fur a journey, App. M. 2. p. 119 ; Hier. Comment in Matth. med. ; Vit. Malch. 10; Vet. Schol. Juv. 12. 61. — H. Me ton., A recepta'le for these provisions, a scrip. Vulg. Re;:. 1, 9, 7. sitellarae./rd/M. [situla] A kind of urn used in drawing lots. It was made narrow at the top, so that but one lot at a time could be on the surface of the wa- ter with which it was partly filled. Piaut. Casin. 2. 4, 17 ; 2, 5, 34 ; 43 ; 2 6. 11 : 44 : Cic. Corn. fra»m. ; Liv. 25, 3. 16 ; 41. 18. 8. Cf. Wunder, Variae Lectt. Cod. Erf. p. CLVII1. ay. Slthdnii. 6rura, m., Si9 iioi : X. A Thracian people; hence, poet, in gen., the SIT1 Titrations, Plin. 4, 11, 18; Hor. Od. 1, 18, 9— II. Derivv. : A. SlthdniUSi a, um, adj., Sithonian, Thracian : agri, Ov. M. 13, 571 : nives, Virg. E. 10, 66 ; Hor. Od. 3, 26, 10 : Aquilo, Ov. Her. 11, 13 : nurus, id. Met 6, 588 : rex, id. Pont 4, 7, 25. — B. Slthon. °"i s . "dj., The same : S. et Scytbici iriumphi, Ov. F. 3, 719,— C. Si- thonis. idis, adj., /., The same: unda, Ov. Her. 2, 6. — Subst, A Thracian wom- an, Ov. R. Am. 605. * Slticincs, "m, m. (1. situs-cano] Musicians at funerals, Cato in Gell. 20, 2; and id. in Non. 54, 26 sq. Slticulosus, a, um, adj. [sitis] (not ante-Aug.)!. Thirsty: *£. Lit: quidam, Sid. Ep. 2, 2 med. — B, Transf, of things, Very dry. parched, arid : Appulia, Hor. Epod. 3, 16 : s. et peraridum solum, Col. 3, 11 ad fin. ; Pall. Jan. 13, 4 : calx, Vitr. J 7, 2 : aestas, Auct. Priap. 64.—* H. Act., Producing thirst : melimela, Plin. 23, 6, 55. Sltienter. adv., v. sitio, Pa., ad fin. sitiOi S*> or i'. 4. v. n. and a. [sitis] J, i Keutr., To tkirst, be thirsty (quite class.) : A. Lit: ego esurio et sitio, Plaut Casin. 3, b, 6 ; 4, 3, 4 : in medio 6itit flumine po- [ tans, Lucr. 4, 1096 : ne homines sitirent, Suet Aug. 42. — With the gen. : cochleae j cum sitiunt aeris, Symm. Ep. 1, 27. — Proverb. : sitire mediis in undis, i. e. to be poor in the midst of wealth, Ov. M. 9, 761. B. Transf. (esp. in the lang. of coun- | try people), of things (the earth, plants, 1 etc), To be dried up or parched, to want I moisture: "siquidem est eorum (rustico- rum) gemmare vites. siiire agros, laetas esse segetes," etc., Cic. Or. 24, 81 ; cf. Quint 8, J 6, 6: tosta sitit tellus, Ov. F. 4, 940; so, colles, Frontin. Aquaei87; cf. under Pa. : I aret aser. vitio moriens sitit aeris herba, Virg. E. 7, 57 ; so, arbores, Plin. 17, 26, 40 : cacumina oleae, id. 17, 14, 24, et saep. : ipsi fontes jam sitiunt, Cic. Q Fr. 3, 1, 4 : nee pati sitire salgama, to be dry, Col. 12. 9, 2. II. Acl., To thirst after a thing (rarely ; but in the trop. signif. quite class.) : £, Lit: auriferum Tagum sitiam patrinro- que Salonem, Mart. 19, 96. In the pass. : quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae, are tliirsted for, Ov. F. 1, 216— B. Trop., as in all languages, To long for, thirst for, desire eagerly, covet: saneuinem nostrum sitiebat Cic. Phil. 2, 7, 20"; cf. Plin. 14. 22, 28 fin. ; so, sanguinem, Just 1, 8 fin. (opp. satiare) ; Sen. Thyest 103 : cruorem, Po- et, ap. Suet Tib. 59 ; cf., sitit hasta cruo- res, Stat Th. 12, 595 : honores. Cic. Q_ Fr. 3, 5, 3 : populus libertatem sitiens, id. Rep. 1, 43 ; so, ultionem, Val. Max. 7, 3 ext 6. — Hence sitiens, entis. Pa., TTiirsting. thirsty, athirst: A. Lit- : quae (pocula) arenti sit- ientes hausimus ore, Ov. M. 14, 277. So, Tantalus, Hor. S. 1, 1, 68 : viator, Ov. Am. 3, 6, 97 : secla ferarum, Lucr. 5, 945 : sit- ienti aqua datur, Var. R. R. 2, 1, 23.-2. Transf. (ace. to no. I., B), of places, plants, etc., Dry, parched, arid, without moisture : hortus, Ov. Pont 1. 8, 60; hence, by metonymy also, Afri, Virg. E. 1, 65 : olea, Plin. Id". 3. 3 : luna, i. e. cloudless, bright Plin. 17, 9, 8 ; id. ib. 14, 24, 5 112 : Catiicula. arid, parching, Ov. A. A. 2, 231. — In the neutr. plnr. absol. : lonchitis nas- citur in sitientibus, in dry, arid places, Plin. 25, 11, 83; so, in sitientibus aut sic- cis asperis, id. 12, 28, 61 : and with the gen., sitjentia Africae, id. 10, 73, 94. § 78. — B, Trop., Thirsting for, desiring ea- gerly, greedy : gravius ardentiusque siti- ens, Cic. Tusc. 5, 6, 16 : (amator) avidus sitiensque, Ov. R. Am. 247: regna Ditis, Petr. poet Sat. 121. 116: aures, Cic. Att 2, 14, 1.— With the gen.: virtutis, Cic. j Plane. 5, 13 : so. famae, Sil. 3, 578 : pecu- niae (coupled with avarus et avidus). Gell. 12, 2 ./in.— Hence, Adv., sitienter. Thirstily, eagerly, j greedily (ace. to no. B) : sitienter quid expetens. Cic. Tusc. 4, 17 j so. incumbere hauriendis voluptatibus, Lact 2, 1. Sitis. ' s (abl.. site. Venant Carm. 2, 13. j 3)./. Thirst (quite class., hut used only ! in the sin,») : I, Lit: demum foderepu- teum. ubi sitis fauces tenet Plaut. Most ' 2. 1, 33; cf.. tibi cum fauces urit sitis, Hor. S. 1,2, 114: siti sicca sum, Plaut. SITU Cure. 1, 2, 26: aliquem interficcre siti fa- mcque atque algu, id. Most 1, 3, 36; so id. Rud. 2, 2, 7 ; cf., cum cibo et potione fames sitisque dcpulsaeat Cic. Fin 1, 1], 37 ; so, explere diuturnam sitim, id. de Sen. 8 fin. ; cf. under no. II. : exstinguere sitim, Ov. M. 7, 569 : restinguere, Virg. E. 5,47: pellere, Hor. Od. 2, 2, 14 : tinire, id. Ep. 2, 2, 146 : sedare, Lucr. 2. 663 ; 4, 851 ; 5,943; Ov.M. 3, 415: levare, id. 12, 156 ; 15, 322, ct saep.— B. Transf., of things (places, plants, etc.). Dryness, drought, aridity (poet, and in post-Aug. prose) : et Canis arenti torrent arva siti. Tib. 1.4.42: so Virg. G.2, 353; id. Aen.4,42; Stat. Th 4, 699 ; Col. 1 1, 3, 9 ; Plin. 19, 2, 8, et al— H. Trop., Strong or ardent desire, greid- iness, thirst: cupiditatis sitis, Cic. mad. 1, 1, 6. — With gen. obj.: libcrtatis, Cic. Rep. 1, 43: cruoris, Ov. M. 13, 7i;- importuna famesque argenti, Hor. V.p. 1, 18, 23 : s. major famae quam virtutis. Juv. 10, 140: audiendi, Quint 6, 3, 19. ' Sitistus. a. um, adj. = ntriar'f, Fed, fattened; pure Lat, altilis, Plin. 29. 3. 11. §45. ' Sltites. ae, m. = ffcr/rnr, A kind of preciui/s stone. Plin. 37, 7 25. sitltor» or > s » m - IsitioJ A thirster after any thing (a post-Aug. word) : "J, Lit aquae. Mart 12, 3. — -XI. Trop.: sangui nis, Mart Cap. 1, 21 : novitatis, App. M I, p. 103. (* siCvCj "dv. [situs] According to sit nation. Tert. Prax. 29.) ' Sltona. :l °. "•. = oin5wj5i Apurrhnstr of grain, a commissary, purveyor, Ulp. Dis. 50, 8, 9. (* Sitones» um . m - A people of north- ern Germany, Tac. G. 45 fin ) f Sltonia. ae, /. = «ira>i«, The office of a sitona, commissariat, purveyance, Ulp. Dig. 50. 5. 2. ft sittace» es, /. [an Indian word] .4 parrot. Plin. 10, 42, 58. situla» ae. /. (masc. collat. form, siro- lus, Cato R. R. 10, 2 ; 11, 3 ; Vitr. 10, 9 fin. .- Paul. Sent 3, 7 fin.) A bucket for drawins water, Plaut. Am. 2, 2, 39; Paul. Dig. 18. 1, 40 fin. ; Poet in Anthol. Burrn. 1, p. 493. Used also in drawing lots (instead of the usual sitella, v. h. v.), Plaut. Casin. 2, 6, 7. Sltulus. i. T - situla, ad imt. 1. sitUS< a ' um . P" rt - a"d Pa. of sino. 2. situs, us. m. [sino] I. (sino. 1. situs no. A; and hence, prop., A being laid or placed, a lying; hence, by meton.) 1, The manner of lying, the situation, loral position, site of a thing (quite class, in th": sing, and plur. ; mainly used of localities, : (a) Sing. : terrae, Cic. Tusc. 1, 20 : urbis Syracusarum, id. Verr. 2. 5, 10 ; so, loci, id". Acad. 2. 19. 61 : urbis, id. Rep. 2. 11 : Caes. B. G. 7, 68, 2 ; 7, 36, 1 ; Liv. St. 24. 2, et mult. al. ; cf., urbes naturali situ inex- puenabiles, Liv. 5, 6, 9 : agri (coupled witfi forma), Hor. Ep. 1, 16, 4 : Africae, Sail. J. 17 : castrorum, Caes. B. G. 5, 57, 3 ; id. B. C. 3, 66, et saep. : figura situsque mem- brorum. Cic. ls T . D. 2, 61 ./in. ; cf., passeres a rhombis situ tantum corporum diffe- runt. Plin. 9, 20, 36 : Aquilonis, toward the Forth, id. 16, 12, 23. — Poet. : esegi monu- mentum aere perennius Regalique situ pyramidum altius. i. e. the structure (prop.. the manner of construction). Hor. Od. 3. 30, 2 (cf. the Part, situs, in Tac. i. q. con- ditus, built v. sino. Pa., no. A, 2, c). — (jf) Plur.: opportunissimi situs urbibus. Cic. Rep. 2. 3 ; so, oppidorum. Cnes. B. G. 3. 12, 1 : terrarum, Cic. de Div. 2, 46. 97 : locorum. id. Q. Fr. 2. 16, 4: rastrorum Caes. 73. G. 7. 83. 1 : situs partium corpo- ris. Cic. Acad. 2, 39 : revocare situs (folio- rum), position. arrangement.Xirs. A. 3. 451 . — 2. Transf., A quarter of the world, re- gion (syn. resio) (Plinian) : a meridinno situ ad septentrionem, Plin. 2. 108. 112: so id. 2, 47, 48 : 3, 12. 17. In the plur. : (pantherae) repleturae illos situs. Plin. 27, 2. 2 fin. II. Rus'. mould, mustiness, etc.. that a thins" acquires from lying too lon2 in one place (so mostly poet, and in post-Aug prose : not in Cic. or Caes.) : corrnmpo'r situ. Plaut. True. 5, 23 ; cf, quae in nsu sunt et manum quotidie bictumque pati- untnr, numquam prricuhim situs adenut 1427 S I VE Sen. Ben. 3, 2 : tristia duri Militia in tene- bris occupat arms situs, Tib. 1, 10, 50 ; cf., : anna squalere situ ac rubigine, Quint. 10, 1, 30: immundo pallida mitra situ, Prop. 4, 5, 70; cf., ne nut supellex vestisve con- ditn situ dilabatur, Col. 13, 3, 5 : per loca senta situ, Virg. A. 6, 462 ; cf. Ov. Tr. 3, 10, 70; Col. 2, 18, 2,— 0( filthiness of the body : situ nidoris barba paedore horrida atque intonsa infuscat pectus illuvie scabrurn, Poet. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 ; so Ov. M. 7, 290; 303; 8,803; Luc. 6, 516; Plin.21,6,17. B. Trop.,of the mind, A rusting, mould' ing, a wasting away, dullness: senectus victa situ, Virg. A. 7, 440 : marcescere otio situque civitatem, Li v. 33, 45 fin. : sepul- tae ac situ obsitae justitia, aequitas, Veil. 2, 126, 2 : quae (mens) in hujusmodi se- cretis languescit et quendam velut in opa- co situm ducit, Quint. 1, 2, IS ; cf. id. 12, 5, 2 : flebis in aeterno surda jacere situ (carmina), i. e. oblivion, Prop. 1, 7, 18 ; cf., (verba) priscis memorata Catonibus Nunc situs informis premit et deserta vetustns, Hor. Kp. 2, 2, 118 ; and with this cf., ver- borura situs, Sen. Ep. 58 ; and, passus est leges istas situ atque senio emori, Gell. 20, 1, 10. Sive (archaic orthogr., seive, Tab. Ban- tin. 1. 6 ; and hence, by apocope, like neu, from neve, neive), seu ( tne latter form very rare in Cic. ; more freq. in Caes. ; as often as sive in the poets), conj. [si-ve] A disjunctive conditional particle, Or if=.ve\ si: J, Put once, preserving the conditional signif. of the si (cf., on the other hand, below, no. II., B. 2) (so mostly ante-class.): a. After a preceding si: si in te aegrotant artes antiquae tuae, Sive immutare vis ingenium moribus, Aut si, etc., Plaut. Trin. 1, 2, 35 ; so, si . . . sive . . . aut si, id. Pseud. 1, 5, 129 : si media nox est, sive est prima vespera, id. Cure. 1, 1, 4: SI NOCTE SIVE LVCE, SI SEBVVS SIVE LIBER faxit, Rogat. ap. Liv. 22, 10, 6 : si omnes atomi declinabunt . . . sive aliae de- clinabunt, etc., Cic. Fin. 1, 6,20: si arbo- rum trunci, sive naves essent a barbaris missae, Caes. B. G. 4, 17 fin. ; Plaut. Merc. 5, 4, 33 : — si ego volo seu nolo, id. Cist. 3, 14 : si movero me, seu secari sensero, id. Merc. 2, 2, 40 : si spnras . . . seu tibi con- tidis, etc., id. Rud. 3, 2, 19 ; Val. Fl. 1, 837 : — si te, etc. . . . sive haec, etc. . . . seu, etc., Ter. Andr. 1, 5, 58.— b. Without a pre- ceding si (so very rarely) : dehinc postulo, sive aequum'st, te oro, ut, etc., Ter. Andr. 1, 2, 19 (for which, peto a te, vel si pate- ris, oro, Cic. Fam. 9, 13, 3) : bis denas Italo texamus robore naves, Seu plures com- plere valent, etc., Virg. A. 1 1, 327 : me seu corpus spoliatum lumine mavis, Redde meis, id. ib. 12, 935; cf., haec pars dialee- tica, sive illam dicere malumus disputa- tricem, Quint. 12, 2, 13 : turdus, Sive aliud privum dabitur tibi, devolet illuc, Hor. S. 2, 5, 11 ; cf. id. Od. 1, 6, 19. II, Repeated, with a disjunctive sense predominant, sive (seu) . . . sive (seu) (in good prose, esp. in Cic, usually sive . . . sive ; in Caes. often seu . . . seu ; after the Aug. period often sive . . . seu, or seu . . . sive ; v. the follg.), prop., If this or if that be the case, plading the counter propositions on an equality, Eng., Be it that . . . or that, if . . .or if, whether . . . or (the predominant use and signif. of the word in prose and poetry) : qui im- probus est, sive subbibit, sive adeo caret temeto, tamen ab ingenio est improbus, Plaut. True. 4, 3, 59 ; so, sive . . . sive etiam, Cic. Tusc. 4, 3, 6 ; Caes. B. C. 1, 27, 2 : sive ;nid mecum ipse cogito, sive quid aut ■ •ribo aut lego, Cic. Leg. 2, 1 : sive eum : paludibus elicere sive obsidione pre- nere posset, Caes. B. G. 7, 32, 2 : sive regi -ive optimatibus serviant, Cic. Rep. 1, 35: c-x quo exardes.cit sive amor sive amici- tia, id. Lael. 27: sive tu medicum adhibu- eris, sive non adhibueris, id. Fat. 12 fin. ; cf. id. Fam. 12, 2 fin. : sive sub incertas Zephyris mutantibus umbras, Sive antro potius succedimus, Virg. E. 5, 5 : sive deae seu sint dirae volucres, id. Aen. 3, 262, et aaep. : — seu recte, seu pervorse facta sunt, Egomet fecisse confiteor, Plaut. Trin. 1, 2, 146 ; Caes. B. C. 3, 61, 3 : facilem esse rem, seu maneant, seu proticiscantur, id. 11. G. 5, 31, 2 ; so id. ib. 5, 51,2; 7, 36, .'i ; 7, 89, 1428 SMIL 2 ; id. B. C. 3, 79, 6 ; Virg. G. 3, 49 ; 4; 25 ; 33 ; id. Aen. 2, 63 ; 6, 881, et al. : quantitas plerumque eidem subjacet, seu modi est seu numeri, Quint. 7, 4, 41: — sive dolo, seu jam Trojae sic fata ferebant, Virg. A. 2, 34 ; so, sive . . . seu, id. ib. 3, 262 ; 4, 240 ; 7, 199, et saep. ; Liv. 10, 14, 9 ; Quint. 1, 5, 18 ; 35 ; 41 ; 2, 1, 11 ; 12, 10, 26 : seu magni su- peras jam saxa Timavi, Sive oram Illyrici legis aequoris, Virg. E. 8, 6 ; so, seu . . . sive, id. Aen. 1, 218 ; 10, 109 ; 11, 528 ; Ov. M. 4, 321 ; 639 ; 15, 324, et al. (In Caes. B. C. 2. 27, 2, the MSS. vary between seu . . . sive and sive . . . sive). — Repeated several times : sive ancillam sive servum sive uxorem sive adulterum, Seu patrem sive avum videbo, Plaut. Am. 4, 5, 15 sq. ; cf. id. ib. prol. 69 sq. ; and id. Merc. 2, 2, 35 : quibus (Cimmeriis) aspectum solis sive deus aliquis sive natura adernerat, sive loci situs, Cic. Acad. 2, 19, 61 : seu furor est : habeo, quae carmine sanet et herbis ; Sive aliquis nocuit: magico lustrabere ri- tu ; Ira deum sive est : sacris placabimus iram, Ov. M. 10, 397, et saep. So, too, with a corresp. si : sive tu vatem, sive tu omen audieris ; sive immolaris, sive avem as- pexeris ; si Chaldaeum, si haruspicem vi- deris, si fulserit, etc., Cic. de Div. 2, 72, 149. B. On account of the predominant dis- junctive sense : 1. In the poets and in post- Aug. prose, instead of one sive, some- times aut, vel, or one of the interrogative particles ne or an, is used : (saxum) seu turbidus imber Proluit, aut annis solvit sublapsa vetustas, Virg. A. 12, 685 :— sive . . . sive . . . vel, «c.,Flor. 4, 2, 79 : — misero conjux, fatone erepta Creusa Substitit, erravitne via, seu lassa resedit, Incertum, Virg. A. 2, 739 : sive fatali vecordia an, etc., Tac. A. 11, 26 ; so, sive . . . seu ... an, id. ib. 14, 59. 2. Sometimes also standing quite alone in a purely disjunctive sense, i. q. vel (so in Cicero only in the phrases 6ive quis, sive potius, sive etiam) : ut mihi Platonis illud, seu quis dixit alius, perelegans esse videtur, or whoever else said it, Cic. Rep. 1, 17 : quid perturbatius hoc ab urbe dis- cessu, sive potius turpissima fuga 1 id. Att. 8, 3, 3 : te primum rogo, ut (animum) eri- gas ac resistas, sive etiam ultro occurras negotiis, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4: — Aristar- chus et aetate nostra Palaemon vocabu- him, sive appellationem, nomini subjece- runt, Quint. 1, 4, 20 : delectandi sive con- ciliandi ofticium, id. 12, 10, 59 : miracula visa sive ex metu credita, Tac. A. 2, 24 : proelium sive naufragium, .lust. 2, 9fin.: Romana bella sive Asiana, id. 38, 3. 10. t smaragdinus (smar. with long a, Prud. Psych. 862), a, um, adj. = auupii}Si tips, Of or belonging to the emerald, sma- ragdiue : emplastrum (on account of its green color), Cels. 5, 19, 4 ; cf., prata. Prud. 1- 1. — Post-class, collnt. form, smarag 1 - dineilS) a, um, adj. : viriditas, Mart, Cap. 1, 17: postis, Venant. Carm. 8, 8, 18. I smaragdus (> n many MSS. written also zmar. : — smarasidus. Mart. 5, 11), i, comm. (m., Plin. 37. 5,"l6 sq. ; Luc'. 10, 121 : /., Mart. 4, 28 ; Claud. VI. Cons. Hon. 563) = ou'ip'i} ons, A transparent precious stone of a bright green color, including not only our emerald, hut also the beryl, jasper, malachite, etc., Plin. 37, 5, 16 sq. ; Lucr. 2, 805; 4, 1122; Tib. 1, 1, 51; 2, 4, 27; Ov. M. 2, 24j Stat. Th. 2, 276, et al. tsmariS; id' 3 . /•= a/tapis, A small sea-fish of inferior quality, Ov. Hal. 120 ; Plin. 32, 9, 34 ; ib. 10, 45; ib. 11, 53 fin. t smcctlCUS; a. um, adj. = ouuktlk6s, Cleansing, abstersive: vis, Plin. 30, 4, 10. 'smegma, &ti9 (dat. plvr., smegma- tis, Plin. 31, 7, 42), n. = ounyim, A cleans- ing medicine, a detergent, Plin. 22. 25, 74. For making the skin smooth, id. 24, 7, 28. i smcrdaleos, a, um, adj.-=au.cpba- Xeos, Terrible : Auct. Priap. 69 sq. ' Smcrdis. is, m.: 1. A brother of Cambyses, king of Persia, by whom he was put to death, Just. 1, 9. — 2. dn impostor named Oropo.stes, who assumed the name of Smerdis after the death of Cambyses, Just. 1. 1.) 1 smila. ae, f. = qux\n, A knife (syn. scalprum), Arn. 5, 172 Orell. N. cr. . Ismilax, iois, f.==.opii\aX: I. Bind- weed, withwind, rough, smilax, Smilax as- S O B R pera, Lin.; Plin. 16, 35, 63; 24, 10, 49.— Hence Smilax personified, A maiden who was changed into this herb, Ov. M. 4. 283. —II. The yew-tree, Plin. 16, 10, 20.— Ill A hind of oak, Plin. 16, 6, 8. tsmiliorji >>■ n. = nui\iov, A kind of medicinal salve, Marc. Empir. '^5 fin. Smintheus (dissyl.), ei, m., :-iuv6c s, An epithet of Apollo, Ov. F. 6, 425; ace: Sminthea, id. Met. 12. 585. — Hence Smintheus* a, um, adj., Of ov belong- ing to Smintheus: spolia, i. e. Astynonie, daughter of Chryses priest of Apollo, Sen. Thyest. 176. — And SminthiuS» a , um, adj., The same : mures (ace. to the myth, killed by Apollo), Arn. 3, 119 ; Diet. Cret 14; 47. 1. Smyrna, ae, f. = tsu.ipva, Myrrh, Lucr. 2, 504 ; Mart. Dig. 39, 4, 16, § 7. 2. Smyrna 0" many MSS. written also Zmyrna), ae,/., Xuvpvn, A celebrated maritime city of Ionia; according to some, the ■birth-place of Homer, still called Smyr- na. Plin. 5, 29, 31 ; Cic. Ft. 29, 71 ; id. Agr. 2, 15, 39 ; id. Att. 9, 9, 2 ; Stat. S. 4, 2, 9, et al. Cf. Mann. Kleinasien, 3, p. 331 sq.— jj. Hence Sniyrnaeus (Zmyrn.), a, um, adj., Of or belonging to Smyrna, Smyrnt- an : sinus, Mel. 1, 17, 3 : conventus, Plin. 5, 29, 31 : vates, i. e. Homer, Luc. 9, 984 ; cf. of the same, plectra, Sil. 8, 595; and, tubae. Sid. Carm. 23, 131. — In the plur. subst., Smyrnaei, orum, m., The inhab- itants of Smyrna, Cic. Arch. 8 fin. ; Liv. 37, 16. t smymion, i>> n.r=apfpvtov, A kind of herb like myrrh, common Alexanders, Smyrnium olus atrum, L. ; Plin. 27, 13, 109; 19,8,48. t smyrrhiza, ae, /. = ouvppiX,a, A plant, called also myrrha and myrrhis, Plin. 24, 16, 97. I smyrUSi >• m. = cuvpor A kind of fish, otherwise unknown, Phn.32, 11, 53 fin. soboles, sdbolcsco, v. eubol. SObrie> ".dr., v. sobrius, ad fin. * SobriefactUS* a, um, Part, [sobrius, no. II., -tacio] Made reasonable, sobered : sobriefactus sermone, App. M. 8, p. 205. SObrietas. atis, /. [sobrius] (a post- Aug. word) Sobriety: I, Lit., Temperance in drinking, Sen. Tranq. 15 fin. ; Val. Max. 6, 3, 9. — Hence Sobrietas personified, The enemy of Venus, App. M. 5, p. 172. — H, In gen., Moderation, temperance conti- nence: vitae, Ulp. Dig. 1, 7, 17 fin — B. Trop., Reasonableness, prudence: consili- orum, Amm. 31, 10 mcd. sobrinus, i, ™., and sobrlna, ae,/. [contr. for sororinus from soror, and therefore prop, an appellation for the children of sisters; hence, in gen.] A cousin-german, cousin by the mother's side. " Fest. p. 240 ; Gai. Dig. 38, 10, 3 ; Justin. Inst. 3, 6." — (a) Masc. : Ter. Andr. 4, 5, 6 ; id. Phorm. 2, 3. 37 ; Cic. Off. 1, 17, 54 — (tf) Fern. .- Plaut. Poen. 5, 2, 108 ; Tac. A. 12, 6 aud 64. Sobl'lOj are, ». a. [sobrius] To sober, make sober (late Lat), Paul. Nol. Carm. 21, 685; 24, 106. sobrius, a, um (Comp., sobrior, La- ber. in Chads, p. 64 ; elsewhere not com- pared), adj. [contr. from se-ebrius] Not drunk, sober (freq. and quite class.) : I. Lit: opp. vinolentus, Cic. Acad. 2, 17; so id. Or. 28 fin. ; opp. vino madens, ma- didus, Plaut. True. 4, 4, 2 ; id. Amph. 3, 4, 18 ; cf. Hor. S. 2, 3, 5 ; Cato Utic. ap. Suet. Caes. 53; et ap. Quint. 8, 2, 9; opp. ebri- us, Sen. Ep. 18 (coupled with siccus) : Mart. 3, 16; opp. temulentus, Tac. A. 13, 15, et saep. : male sobrius, i. e. ebrius. Tib. 1, 10, 51; so Ov. F. 6, 785, — b. Transf. of things (poet, and post-Aug. prose ; cf. ebrius, no. I., B, b) : pocula, Tib. 1, 6, 28 ; so, lympha mixta mero, id. 2, 1, 46: nox, in- which there was no drinking, Prop. 3. 17, 11 ; cf, convictus, Tac. A. 13, 15 : uva, not intoxicating, Plin. 14, 3, 4, § 31: rura, that furnish no wine, Stat. S. 4, 2, 37; cf.. "sobrium vicuin Romae dictum putnnt. vel quod in co nulla taberna fiterit, vel quod in eo Mercurio lactc, non vino slip- plicabatur," Fest. p. 140 and 240 : non e<>- bria verba, i, e. of a drunken person, Mart. 1, 28. II. 1° gen., Sober, moderate, tempernir. continent: parcus ac sobrius, Ter. Ad. 1, 8 O CI C, 15 : vjgilans ac sellers, sicca, sana, so- bria, Afran. in Non. 21, 33 : homines frugi ac sobrii, Cic. Voir. 2, 3, 27 : auream quis- quis mediocritatem Diligit . . . caret invi- denda Sobrius aula, Hor. Od. 2, 10, 8; Veil. 2, 63 : non aestimatur voluptas ilia Epicuri, 1 1 ii inn sobria et sicca sit, Sen. Vit beat. 12 Jin. B. 'Prop., of the mind, Sober, even- minded, clever, sensible, prudent, reasona- ble, cautious (syn. mentis compos, sunus) : satin' sanus es aut sobrius? Ter. Heaut. ■1,3,29; cf.id. Eun. 4,4,36; id.Andr. 4, 4, 39 : vigilantes homines, sobrii, industrii, Cic. Coel. 31 : diligentes et mcmores et sobrii oratores, id. de Or. 2, 32, 140 ; opp. iracundus, Veil. 2, 41. — 01' things: opera Proba et sapiens et sobria, Plaut. Pers. 4, 5, 2; ingenium siccura ac sobrium, Sen. Ep. 114 : violenta et rapida Carneades di- cebat, modesta Diogenes et sobria, Gell. 7, 14 Jin.— Hence, Adv., s o b r i e (ace. to no. II., A and B) : 1. Moderately, temperately, frugally: vi- vere, coupled with parce, continenter, se- vere, opp. ditfluerc luxuria, Cic. Off. 1, 30, 106. — 2t Prudently, sensibly, circumspect- ly, i. q. prudenter : agere, Plaut. Capt. 2, 1, 29 ; 6o, curare, accurare aliquid, id. Mil. 3, 1, 217 ; id. Pseud. 4, 1, 29 ; id. Pers. 4, 1, 1. * SOCcatUSi a i um > "dj- [soccusj Fur- nished with or wearing socci, Sen. Ben. 2, 12./;«. * SOCCifcr. era, erum, adj. [soccus-fe- ro] Sock-wearing : Menander, Sid. Carm. 9, 215 ; v. 60CCUS. socculuS' U "t. dim. [soccus] A small 60CCUS, Sen. Ben. 2, 12 ; Suet. Vit. 2 fin. Plin. 9, 35, 56. — Of the sock worn by com- ic actors (v. soccus, no. II.), Plin. Ep. 9, 7, 3; Quint. 10, 2, 22. SOCCUS- i w I. A hind of low-heeled, light shue, worn by the Greeks ; a slipper, sock : Plaut. Epid. 5, 2, 60 ; id. Bacch. 2, 3, 98 ; id. Pers. 1, 3. 44 ; Cic. de Or. 3, 32, 127; id. Rab. Post. 10, 27; Catull. 61, 10, et saep. When worn by Romans, they were a sign of effeminacy : Suet. Calig. 52 ; Sen. Ben. 2, 12 ; Plin. 37, 2, 6.— H. The soccus was worn especially by com- ic actors (the cothurnus, on the contrary, by tragic actors) ; hence, also, by meton- ymy, for Comedy (as cothurnus for trage- dy), Hor. Ep. 2, 1, 174 ; id. A. P. 80; 90; Ov. R. Am. 376; Mart. 8, 3; Plin. 7, 30, 31 ; Quint. 10, 2, 22. SOCCr (iiom., socerus, Plaut. Casin. 4, 2, 18 ; id. Men. 5, 5, 54, along with socer, id. ib. 5, 7, 56), eri, m. [sibilated from Imip'i] A father-in-law, Plaut. Stich. 4, 1, 22; id. Trin. 5, 2, 27 ; Cic. Off. 1, 35 Jin. ; id. Lael. 1, 1 and 5 ; Caes. B. G. 1, 12/n. ; Ov. M. 1, 145; Hor. Od. 3, 11, 39; id. Ep. 1, 19, 30. et mult. al. Vid. also socrus. In the plnr., 8oceri, parents-in-law, Virg. A. 2, 457; 10, 79. — Transf., for consocer, A son's father-in-law, Ter. Hec. 5, 2, 4 : — magnu8, grandfather-in-law, i. e. one's hus- band's or wife's grandfather, Modest. Dig. 38, 10, 4, § 6 ; also called simply socer, Terent Dig. 50, 16, 146 ; Pomp. ap. Ulp. ib. 3, 1, 3; Paul. ib. 23, 2, 14/«. ! socei'a ae, v. socrus, ad ink. sdceruS) i. v - socer, ad ink. socia. »e, v. soeius. SOCiabilis* e, adj. [socio] That may be easily united or joined together, sociable (not aiite-Aug., and very rare): natura nos sociabiles fecit, Sen. Ep. 95; so, con- sortio inter reges, Liv. 40, 8, 12: abies maxime sociabiiis glutino, Plin. 16, 42, 82. SOCialis> e, adj. [soeius] Of or belong- ing to companionship : I. In gen., Com- panionable, sociable, social (so not ante- Aug.) : homo sociale animal. Sen. Ben. 7, I fili. : beneficium dare socialis res est, id. ib. 5, 11 ftn. : amicitiae, App. M. 5, p. 171.— II, In par tic: A. Of or belong- ing to allies or confederates, allied, con- federate (the class, signif. of the word) : lex, Cic. de Div. in Caecil. 5, 18 ; so, lex ju- diciumque, id. Verr. 2, 2, 6 : foedus, Liv. 34, 57, 9 : exercitus, i. e. of the allies, id. 31, 21, 7; so, turmae, Tac. A. 4, 73: co- piae (opp. legiones), i. e. auxiliaries, id. ib. 12, 31 : bellum, the war of the allies, Liv. Epit. 71 fin. ; Flor. 3, 18 ; juv. 5, 31 : cunc- ta ebciulia prospere composita, tlie affairs SO CI of the allies, Tac. A. 2, 57.— B. In Ovid eev. eral times like conjugialis, Of marriage, conjugal, nuptial: amor socialis, Ov. M. 7, 800 ; so, coupled with foedus maritum, id. Pont. 3, 1, 73 : foedera, id. Met. 14, 380; id. Her. 4, 17: torus, id. Fast. 2, 729: jura, id. Am. 3, 11, 45 : sacra, id. Her. 21, 155: carmina, i, e. epithalamium, id. ib. 12, 139. * Adv., Socially : non ut de eede secun- da Cederet aut quartasocialiter (iambus), for the sake of company, Hor. A. P. 258. * SOClalltaS» atis, / [socialis] Fellow- ship, sociableness, sociality, Plin. Pan. 49, 4. socialltcr- adv., v. socialis, ad fin. * SOCiatlo, onis, /. [ socio ] Union : rata inter eos, Mart. Cap. 2, 26. * SO exennus. i. W. [soeius J A fellow, comrade : tuus, Plaut. Aul. 4, 4, 32. societas- atis, /. [id.] Fellowship, as- sociation, union, community, society (syn. conjunctio, consociatio) (freq. and quite class.): J, In gen.: hominum inter ip- sos societas conjunetioque, Cic. Leg. 1, 10, 28; cf, (nos) natos C6se ad societatem communitatemque generis humani, id. Fin. 4, 2, 4 ; and, societas et coinmunica- tio utilitntum, id. ib. 5, 23, 65: nulla soci- etas nobis cum tyrannis, scd potius sum- ma distractio est, id. Off. 3, 6, 32 : societa- tem cum aliqtto eoire . . . dirimcre, id. Phil. 2, 10 fin. : consiliorum omnium 60- cietns, id. Brut. 1, 2 ; 60 Hirt. B. G. 8, 3, 3 : juris, Cic. Rep. 1, 32 fin. : humanitatis, id. ib. 2, 26: beate et honeste vivendi, id. ib. 4, 3 : gravitatis cum humauitate, id. Leg. 3, 1 : belli, Sail. C. 40, 1 : omnium facinorum, Cic. Phil. 13, 17 fin. : nomi- num, names in common, Plin. 17, 24, 37, § 218, et saep. : fides et societas generis hu- mani, Cic. N. D. 1, 2, 4; cf. Enn. ib. 1, 32 Mos. N. cr. II. In partic. : A. A copartnership, as- sociation for trading purposes : J, In ab- stracto : qui societatem cum Sex. Nae- vio fecerit, etc fecit societatem earum rerum, quae in Gallia comparabantur . . . qui magna fide societatem gererent, etc., Cic. Quint. 3 ; eo, societatem contrahere, Ulp. Dig. 17, 2, 5 ; 74 : coire, id. ib. 5 ; Paul, ib. 1 sq. In the plur. : societates contra- huntur sive universorum bonorum, sive negotiationis alicujus, sive vectigalis, sive etiam rei unius, Ulp. Dig. 17, 2, 5. — 2. In concreto, A company or society of the farm- ers of the public revenue : nulla Romne societas vectigalium, nullum collegium aut concilium, etc., Cic. Sest. 14 ; cf. id. Fam. 13, 9 : si omnes eocietates venerunt, quarum ex numero multi sedent judices, id. Mur. 33, 69 : provincinrum, Caes. B. C. 3, 3 fin.: jnaximarum societatum auc- tor, Cic. Plane. 13, 32. B. A political league, an alliance, confed- eracy : cum Ptolemaeo societas erat facta, Caes. B. C. 3, 107 fin. : Ambiorigem sibi societate et foedere adjungunt, id. B. G 6, 2, 2 : Leptitani Romain miserant amiciri- am societatemque rogatum, Sail. J. 77, 3 ; so, coupled with amicitia, id. ib. 83 : soci- etatem alicujus induere, Tac. A. 12, 13. SOCIO; R yij atum, 1. v. a. [id.] To join or unite together, to associate ; to do or hold in common, to share a thing with an- other, etc. (freq. and quite class.; in Cic. mostly with inanimate objects, concr. and abstract) : coetus utilitatis comtnunione sociatus, Cic. Rep. 1, 25 ; cf., concilia coe- tusque hominum jure sociati, id. ib. 6, 13: omne genus hominum sociatum inter se esse, id. Leg. 1, 11 fin.: (Romulus) reg- num suum cum illorum (Sabinorum) re- ge socinvit, id. Rep. 2, 7/n. : quid si tes- tium studium cum accusatore sociatum est? id. Flacc. 10: cum vel pcriculum vi- tae tuac mecum sociare voluisses, to risk your life for me, id. Plane. 30, 73; cf., te- cum ut longae sociarem gaudia vitae, Tib. 3, 3, 7 : qui vim rerum cognitionemque cum scientia atque exercitatione, Cic. de Or. 3, 32 fin. : so, diligentiam cum scien- tia, Col. 3, 3, 7 : ne societur sanguis, Liv. 4, 4, 6 ; cf. of union by marriage : se ali- cui vinclo jugali, Virg. A. 4, 16 : cubilia cum aliquo, Ov. M. 10, 635 ; id. Her. 3, 109 : juvencos aratro imposito, Stat. Th. 1, 132: dextras, Sil. 11, 149; cf., manus alicui, Val. Fl. 5, 290 : verba loquor soci- anda chordis, to be accompanied, Hor. Od. 4, 9, 4 ; so, carmina nervis, Ov. M. 11, 5: SO CI Theseus sociati parte Inborn functus, mi- derlalien in company with anot/ur, common, id. ib. 8, 546 ; so, parricidium (shortly be- fore, societas facinoris), Just. 10, I, ti. — Mid. : sociari facinoribus, to take part in deeds of villainy, Liv. 39, 13, fin. * SOClofrauduS. i, "<• [sociiiB-fraudo] One that deceices his comrades, Plaut. Pa. 1, 3, 128. soeius, i, m., and socia, ao,/ (in the poets and in prose alter the Aug. period also adjectively, soeius, a, urn) (prrli. Ironi 6equor, one that accompanies or co-oper- ates with another in any undertaking] A fellow, sharer, partner, comrade, compan- ion, associate. As an adj., Sharing or joining in, partaking, -united, associated; v. the follg. (very freq: and quite class.). I. In gen. : a. Masc. : belli particeps et soeius et adjutor, Cic. Att. 9, 10, 5 ; cf., consiliorum omnium particeps et soeius paene regui, id. Rep. 2, 20 : tuorum con- siliorum, coupled with particeps, Plaut. Mil. 4, 2, 22 : fortunarum omnium, coup- led with particeps, Cic. Font 17, 37 : me quidem certe tuarum actionum, sententi- arum, rerum deniquc omnium socium comitemque habebis, id. Fam. 1, 9. 22: soeius et consors gloriosi laboris, id. Brut 1, 2: Romuli sociue in Sabino proelio, id. Rep. 2, 8 ; for which, with the dat. : alicui soeius, Plaut. Rud. 1, 2, 72: socium esse in negotiis, Ter. Heaut 3, 1, 9 : quia sine sociis nemo quicquam tale conatur, Cic. Lael. 12, 42 : socium ad malam rem quae- rere, Plaut. Asin. 2, 2, 22. Poet. : generis socii, l. c. relatives, Ov. M. 3, 259 ; cf., sanguinis, id. Trist. 4, 5, 29 : tori, i. e. a spouse, consort, id. Met 14, 678 ; cf. in the follg., no. b. — p. Fern.: (eloquentia) pa- cie est comes oriique socia, Cic. Brut. 12 ; cf, vitae socia virtus, mortis comes glo- ria, id. Fontei. 17, 39 : nox socia, id. Phil. 2, 18, 45: quam plurimas uxores habent ...nulla pro socia obtinet, Sail. J. 80/n.: eocias 6ororcs impietatis habet Ov. M. 4, 3,— Poet. : eocia generisque torique, rela- ted by blood and marriage, relative and wife (Juno), Ov. M. 1, 620 ; so, tori, id. ib. 8, 520; 10, 268: ulmus cum socia vite, id. ib. 14, 662. — c. Adj. : hie (Augustus) socium cum Jove nomen habet, Ov. F. 1, 608 : aurea possedit socio Capitolia tem- plo Mater, i. e. in common with Jupiter, id. ib. 6, 73. So, regnura, id. Met. 5, 378 : cla6sis, id. ib. 13, 352 : sepulcrum, id. Her 11, 123 : lectus, id. Am. 2, 377 : ignes, id. Met. 9, 795 : anni, id. Her. 2, 33 : spes, id. Met. 13, 375 : platanus clara in Lycia ge- lidi fontis eocia amoenitate, Plin. 12, I, 5, et saep. II. In partic. : A. In mercant. lang., A copartner, partner in business : socii putandi sunt, quos inter res communicata est, etc., Cic. Verr. 2, 3, 20 ; so id. Rose. Am. 40 ; id. Quint. 3 ; 24. So, socii, of the company of farmers of the public rev- enue, Cic. Fam. 13, 9 fin. ; Plin. 33, 7, 40; cf. societas, no. II., A, 2. — Hence, b, Jurjd. t. t., prosocio (agere, damnari, etc.), For defrauding a partner, Cic. Fl. 18, 43 ; id. Quint. 3 fin.; cf. Dig. 17, tit. 2: " Pro so- cio." B- In publicists' lang., An ally, confed- erate : Plaut. Men. 1, 2, 25 : servate ves- tros 8ocios, id. Cist. 1, 3, 51 : Boios recep- to3 ad se socios sibi asciscunt Caes. 11. G. 1,5/«. So in the plur. : id.ib.1,11 fin. ; 1, 14, 6 : 1, 15, 1 ; 1, 36, 5 ; Liv. 29, 17, 2 ; 44, 1, 5, et saep. et al. : soeius et amicus populi Romnni, Sail. J. 24, 3. — In the con- nection, socii et Latini, or, more freq., socii et nomen Latinum. the term socii denotes the Italian people dwelling out of Latium who were under the protection of and allied with Rome, The Italian al- lies, Cic. Lael. 3/«. Klotz N. cr. ; id. Rep. 6, 12: id. Sest. 13, 30;— id. Rep. 1, 19; 3, 29; Sail. J. 39, 2; 42, 1; 43. 4 Kritz. A'. cr. ; Liv. 29, 27, 2 ; for which, also, socii ac nominis Latini, id. 41, 8. 9 : and with- out ellipsis : per homines nominis Latini et socios [Calicos impedimenta parabant Sail. J. 40. 2 ; ef. also, quos (milites) uti ex Latio et a sociis cogeret, id. ib. 95, 1. The socii Latini nominis, on the other hand, are simply The Latin allies, the Lat- ins, Liv. 40, 36, 6; cf. also, dum socii ab nomine Latino venirent. id. 22. 38 : — so- 1429 SO C R cK n.ivales, v. navalis. — b, Adjectively, Leagued, allied, confederate : carts, sociae retinendae urbis, Liv. 27, 1, 6 ; 60, urbs, id. 31, 24 : civitates, id. 41, 6 fin. : Quint. 3. 8, 12 , cf., civitas nobis, Tac. A. 13, 57 : agraina, Virg. A. 2, 371 : — manus, i. e. of the allies (in the Bellum sociale), Ov. Am. 3, 15, 10. SOCOrdia (° short, Prud. Apoth. 194 ; cf. socors. Sometimes, on account of the etymology, written also sccordia), ae, /. [socors] Dullness of mind, i. e. : I. Weak- mindedness, silliness, folly, stupidity (so very rarely) : " socordiam quidam pro ig- navia posuerunt (v. 710. II.) ; Cato pro stultitia posuit," Fest. p. 138 and 238 : si quern socordiae argueret, stultiorem aie- bat tilio suo Claudio, Suet. Claud. 3 ; Tac. A. 4, 35. II. Carelessness, negligence, sloth, lazi- ness, indolence, inactivity (the predomi- nant signif. of the word ; not found in Cic. or Caes. ; and used only in the sing. ; cf. Diom. p. 314 P.) : tu ad hoc diei tem- pus dormitasti in otio. Quin te abs te so- cordiam omnem reice et seguiriem amo- ve, Plaut. Asin. 2, 1, 6 ; cf., nisi somnum socordiamque ex pectore oculisque amo- vetis, id. Pseud. 1, 2, 11 ; and, nihil loci'st segnttiae neque socordiae, Ter. Andr. 1, 3, 1 : socordia atque desidia, Auct. Her. 2, 23, 35 ; so, coupled with desidia, Sail. C. 4, 1 ; with ignavia, id. ib. 58. 4 ; with in- cultus, id. Jug. 4 Jin. ; opp. industria. Tac. A. 2, 38 : Cyrenenses tardius iere. Id'so- cordiane an casu accideret, parum cog- novi, id. ib. 79, 5 ; so. socordiane an vino- lentia, Tac. A. 12, 67 : fortuna per socor- diam non uti, Liv. 7, 35, 5 : nisi felicitas in socordiam vertisset, exuere jugum po- tuere, Tac. Agr. 31 Jin.: caeca ac sopita socordia, Quint. 1, 2, 5. Sbcorditcr» »dv., v. socors, ad fin. SOCOrS (" short, Prud. Cath. 1, 33; cf. socordia), ordis, adj. [se-cors ; cf. Fest. s. v. socordia, p. 139] Mentally dull, i. e. : I. Narrow-minded, silly, foolish, blockish, stupid, thoughtless, senseless, etc. (rarely, but quite class.) : socors natura negligens- que, Cic. Brut. 68 : homines non socor- des ad veri investignndi cupiditatem ex- citare, id. N. D. I, 2 fin.: stolidi ac socor* des, Liv. 9, 34, 13 : soCors ingenium, Tac. A. 13, 47: Tiberius callidior, Claudius so- cordior, Sid. Ep. 5, 7 fin. (cf. under so- cordia, no. I., the passage in Suet. Claud. 3) : apud socordissimos Scythas Anachar- sis sapiens natus est, App. Apol. p. 289. — II. Careless, negligent, sluggish, slothful, lazy, inactive, etc. (so not in Cic.) : Plaut. Cist. 4, 2, 5: languidus et socors, Sail. II. Fragm. 3, 22, p. 233 ed. Gerl. : neque vic- toria socors aut insolens factus, id. Jug. 100, 1: nolim ceterarum rerum te socor- dem eodem modo. Ter. Ad. 4, 5, 61 ; so with the gen. : greizarius miles futuri so- cors, Tac. H. 3, 31,— Hence, Adv., socorditer. ace. to no. II., Care- lessly, negligently, slothfully ; in the Corn- par. : socordius ire milites occepere, Sail. Hist. Fragm. ap. Non. 235. 15 ; so, res ac- ta, Liv. 1, 22, 5: agere, Tac. H. 2, 15. Socrates, is, ™- TuKpiirnf : I. The celebrated Grecian philosopher: "parens philosophiae," Cic. Fin. 2, 1, 1 : "fons et caput philosophiae," id. de Or. 1, 10, 42: " ab Apolline omnium sapientissimus dic- tus," id. Acad. 1, 4, 16 ; Plaut. Ps. 1, 5, 50. — As an appellative, in the plur. : ut exsis- tant . . . Socratae simul et Antisthenae et Platones multi, Cell. 14, 1, 29.— B. De- riv., Sdcratlcus, «, ™, adj., xioKp m- *'■$, Of or belonging to Socrates, Socratic: philosophi, Cic. Off. 1, 29, 104 : viri, id. Att. 14, 9, 1 ; cf„ domus, Hor. Od. 1, 29. 14 : sermones, Cic. de Or. 3, 18, 67; Hor. Od. 3, 21. 9 : lepor subtilitasque, Cic. Rep. 1, \QJin.: chartae, Hor. A. P. 310: sinus, i. e. devoted to philosophy, Pers. 5, 37 : cinae- di (in reference to Alcibiades, the favorite of Socrates), Juv. 2, 10. — In the plur. sub- etant, Socratici, orum, m., The follow- ers or disciples of Socrates, Cic. de Or. 3, 16, 61 sq. ; id. Off. 1, 1, et mult, al— H. A Grecian painter, Plin. 35, 11, 40, § 137.— III. A Grecian sculptor, Plin. 36, 5, 4, § 32. SOCrualis, «. adj. [socrus] Of or be- longing to a mother-in-law : muniticentia, Sid. Ep. 7, 2 med. ■■ hereditas, id. ib. 8, 9. 1430 SODA SOCniS) us,/, (orig. comm., v. the follg.) [like socer, sibilated from iicvpiss] orig. either A father-in-law or a mother-in-law ; but of the first signif. we have only one example: praemia erepta a socru suo, Att. in Prise, p. 698 P. The significa- tion mother-in-law was the prevailing one through all periods of the language : uno animo omnes socrus oderunt nurus, Ter. Hec. 2, 1, 4 ; cf. Ov. F. 2, 626. So Ter. Hec. 2, 3, 4 ; 4, 4, 83 ; 5, 1, 21 ; Cic. Verr. 2, 2, 9 ; id. Cluent. 12 ; Juv. 6, 231, et mult, al. — Collat. form, socera. ae (ace. to so- cer), Inscr. Orell. no. 289 ; and contr., socra, ib. no. 4221 : magna, grandmolher- in-law, i. e. one's husband's or wife's grand- mother; and, major, the great-grandmother of either party, Modest. Dig. 38, 10, 4, § 6. + sodaliciarius, ■'. m - [sodaiicium] One who is bound to another by fellow- ship, A comrade, bosom-friend, laser. Orell. »1«. 4794. In the/m., sodaliciaria con- silii BONI, a companion, id. no. 4644. sodaiicium (-tium), "', v. the follg. art., no. II. Sddalicius or -tlUS, a, urn, ndj. [sod- alis] I, Of or belonging to a sodalis ; of or belonging to fellowship or companion- ship (as an adj. very rarely) : jure sodali- cio mihi junctus. Ov. Tr. 4, 10, 46 (al. sod- alicii) ; so Just. 20, 4 ad fin. : Druidae sod- aliciis astricti consortiis, Amm. 15, 9 fin. Cf. also under no. II., B, 3. — More freq., II. Subst., sodaiicium (-Mum), ii, n., A fellowship, friendly intercourse or inti- macy, brotherhood, companionship, etc. : A. Lit.: fraternum vere dulce sodaiici- um, Catull. 100, 4 ; cf. Val. Max. 4, 7, 1 ext. — B. Transf. : J, An association, com- pany, society, or college of any kind : cvl- torvm hercvlis, Inscr. Orell. no. 2404 ; cf. id. 2402 : fvllonvm, id. 4056.—* 2. ^ company assembled for feasting, a banquet- ing-club : Auct. Her. 4, 51. — 3. ' n a had sense, An unlawful secret society (for buy- ing votes, plotting against the State, etc.) : lex Licinia, quae est de sodaliciis, Cic. Plane. 15 : Mariana sodalicia, Plin. 36, 15, 24, § 116. — In this sense also adjectively : collegia sodalicia, Marc. Dig. 47, 22, I. sodalis, is (abl., regularly, sodali; sod- ale, Plin. Ep. 2, 13, 6), comm. [perh. from sedeo, like socius from sequor : One that sits, lives, or shares his enjoyments with another, etc.] A mate, fellow, intimate, com- rade, crony, boon-companion, etc. (very freq. and quite class. ; a favorite word with Plautus) : I, In gen.: tuus amicus et sodalis, Plaut. Merc. 2, 4, 7 ; so, coupled with amicus, id. Bacch. 3, 3, 71 ; cf., quid enim aut illo fidelius amico aut sodale jucundius ? Plin. Ep. 2, 13, 6 : si frater aut sodalis esset, Ter. Ad. 4, 5, 74 : sodalis et familiarissimus Dolabellae, Lentul. in Cic. Fam. 12, 14, 7 : primum habui semper sodales. Sodalitates autem me quaestore constitutae 6unt sacris Idaeis . . . epulabar igitur cum sodalibus omnino modice, etc. (shortly after, coetu amicorum), Cic. de Sen. 13, 45 : popularis et sodalis, id. Acad. 2, 37 : mens sodalis, id. de Or. 2, 49 : ado- lescentes aliquot, aequales sodalesque ado- lescentium Tarquiniorum, Liv. 2, 3, 2 : Pompei meorum prime sodalium, Hor. Od. 2, 7, 5 : gaudentem parvisque sodali- bus et lare certo Et ludis, id. Ep. 1, 7, 58 : sodalis istius (Verris) in hoc morbo et cupiditate, Cic. Verr. 2, 1. 36.— b. In the poets, adjectively : turha sodalis, the band of friends, Ov.R. Am. 586. And of things: Hehrus, Hor. Od. 1, 25, 19 : cratera, id. ib. 3, 18, 6. II. In par tic. : A. A fellow or member of a corporation, society, fraternity, col- lege, etc. : " sodales sunt, qui ejusdem col- legii sunt, quam Gracei Itatptav vocant," Gai. Dig. 47, 12, 4. So the members of a college of priests : sodales Augustales, Ti- tii, Silvani et Larum, etc., Cic. Coel. 11,26 ; Tac. A. 1, 54 ; 3, 64 ; Suet. Claud. 6 ; id. Galb. 8 ; Inscr. Orell. no. 2364 sq. ; 1588 ; 1593 ; 1611, et saep. — B. ' n a had sense, A participator, accomplice in unlawful se- cret associations (esp. for buying votes, plotting against the State, etc.) : quos tu ei sodales vocas, offioiosam amicitiam nom- ine inquinas criminoso. Cic. Plane. 19 : tu in il lis es decern 6odalibus: Te in exsili- um ire hinc oportet, Plaut. Pers. 4, 4, 12. SOL SodalitaS; atis,/. [sodalis] Fellowship, companionship, brotherhood, friendship, in- timacy ; abstr. and concr. (quite class.): I, Lit.: sodalitas familiaritasquc, Cic. Verr. 2, 1, 37 : summa nobilitate homo, cognatione, sodalitate, collegio, id. Brut. 45, 166 : intima sodalitas, Tac. A. 15, 68. — Concr. : nunc ego de sodalitate solus sum orator datus, Plaut. Most. 5. 2, 5. — In the plur. : aliquem a sodalitatibus abdu- cere, Gell. 20, 4, 3.— H. Transf.: A. A society, association of any kind, esp. for religious purposes : fera quaedam sodali. tas et plane pastoricia germanorum Lu- percorum, Cic. Coel. 11, 26 : sodalitas pvdicitiae servandaE, Inscr. Orell. no. 2401. — B. A company assembled for feast- ing, a banqueting -club : sodalitates autem me quaestore constitutae sunt sacris Idae- is .. . epulabar igitur cum sodalibus modi- ce, etc., Cic. de Sen. 13, 45. — (J. Iu a had sense, An unlawful secret society : eodem die senatus consultum factum est, vt sod- alitates DECVRIATIQVE DISCEDERENT, etc., Cic. Q. Fr. 2, 3, 5 ; so id. Plane. 15, 37. Jsodalitiarius, v. t sodaliciarius. sodalitium and sodali tius. •>. um, v. sodalicius. sodes [contr. from si audesfor audics; cf., die mihi si audes, quis ea est, etc., Plaut. Fragm. ap. Prise, p. 960 ; and therefore, prop., if you will hear me ; hence], in col- loq. lang. (esp. freq. with an imperat.) If you will, if you please, with your leave, prithee, pray: («) With an imperative: die sodes mihi, Bellan' videtur specie mu- lier ? Plaut. Bac. 4, 7, 39 ; so, die sodes (mi- hi), id. Trin. 2, 4, 161 ; Ter. Andr. I, 1, 58 ; id. Heaut. 4, 5, 22 ; id. Ad. 4, 5, 9 ; Hor. Ep. 1, 1, 62 ; 1, 16, 31 : emitte sodes, ne enires fame, sine ire paBtum, Plaut. Pers. 2, 5, 17 ; so, mitte ad nos sodes Adelphasium tuam, id. Poen. 3, 5, 12 : da sodes, id. Men. 3, 3, 21 ; cf., da mihi hoc sodes, id. Trin. 2, 1, 17 : i sodes intro, Ter. Hec. 3, 2, 23 : tace so- des, id. Heaut. 3, 3, 19: jubes sodes num 03 curari, Cic. Att. 7, 3 fin. : vescere sodes, Hor Ep. 1, 7, 15: corrige sodes, id. A. P. 438, et saep. : cf. also, mane dum sodes. Ter. Hec. 5, 4, 4 : vide etiam sodes, id. ib. 1: aliud (vinum) lenius sodes vide, id. Heaut 3, 1, 50 : aut sodes mihi redde de- cern sestertia, aut, etc., Catull. 103, I. — (j3) In other connections: at scin' quid, sodes? Ter. Heaut. 4, 4, 16; so id. Hec. 5, 1, 26 : " tene relinquam an rem." " Me, sodes," Hor. S. 1, 10, 41 : jam cedo tu. so- des, qui occeperas, fabulam remetire, App. M. 1, p. 104 : sodes, quoties tibi loquen- ti Byzantina sophos dedere regna, Sid. Carm. 23, 233. Sdddma.. orum, n., X6bopa (Hebr. DTD), The city of Sodom in Palestine. Tert. Apol. 40. Called also Sodoma, ae, /., Sulpic. Sev. Hist. sacr. 1, 6 ; Sedul. 1, 105; also Sodomum, i, n., Sol. 35; and Sodomi, orum, m., Tert. Carm. de Sodom. 127 and 163.— JJ. Derivv. : A. Soddmi- tae> arum, m., iZodoulrai, The inhabitants of Sodom, the Sodomites, Prud. Apoth. 384. In the sing., adjectively : Sodomita libido, Prud. Psych. 42; so, cinis, id. ncpi otoIi. 5, 195.— B. Sddomiticus, a, um, adj.. Of or belonging to Sodom : peccatum, Hier. in Ezech. 5, 16, 49. SOl, solis, m. [sibilated from r/^ios] The sun : " mediam fere regionem sol obtinet, dux et princeps et moderator luminum reliquorum, mens mtindi et temperatio, tanta magnitudine, ut cuncta sua luce col- lustret et compleat," Cic. Rep. 6, 17 ; cf. "id. N. D. 2, 19; id. Tusc. 1, 28 ; id. Acad. 2, 26; Plin. 2, 6, 4; Macr. Somn. Scip. 1, 10; 20:" Nonis Junis soli luna obstitit et nox, Enn. Ann. 4, 20; cf, sole obscurato. Cic. Rep. 2, 10: solem occidentem . . . ori- enteni, id. Fin. 2, 8: sol paululum a mtri- die jam devexus, id. Fragm. ap. Maerob. Sat. 6, 4 : sol jam praecipitans, id. de Or. 3, 55: quum sole novo terras irrorat Eous, Virg. G. 1, 288: surgente a sole, Hor. S. 1, 4, 29 : veniens sol . . . discedens, id. Ep. 1, 16. 6: prius orto sole, id. ib. 2, 1, 113: sol ubi montium mutaret umbras, id, Od. 3, 6, 41; cum sol Oceano subest, id. ib. 4, 5, 40, et saep. : duo soles vidisse, Cic. Rep. 1, 10 sq. ; solem e mundo tollere videntur, qui, etc., id. Lael. 13,47; cf, sol excidisse SOLA mihi e muiiflo videtur, id. Att 9, 10, 3: totis corporibus nihil esse utilius sale et sole dixit, Pliu. 31, 9, 45, §102.— Proverb.: oundum omnium dierum sol occidit, the sun Ims not set forever, Liv. 39, 27, 9: sole ipso t-st clarius, brighter (linn the sun it- er//. Am. 1, 23. B. Sol, as a nam. projrr. : I. Personified, The Sun-god, Apollo, the I'hoebus of the Greeks, Cic. N. D. 3, 20, 51 ; id. ib. Ill, 48 : id. il). 31 , 7fi ; id. Off. 3, 25 ; Plaut. Bac. 2, 3. 21 ; 4, 8, 54 ; Var. It. K. 1, 1, 5 ; Quint. 1, 7,12; Ov. M. 4, 170; 9,736; 14, 10, et mult, ill. — Dies solis, Sunday, Inscr. Orell. no. 508 (in the eccl. fathers, dies Dominicus). — 2. Solis gemma, A brilliant precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 07. II. Transf. : A, As in all languages. The sun, for sun light, sunshine, the warmth of the sun, a sunny place, etc. (in classical prose mostly only in the connection ab, in sole, in solem): Diogenes Alexandro Nunc , quidem panhilum, inquit, a sole, out of the sun, i. e. sunshine, Cic. Tusc. 5, 32, 92 ; quum in sole ambulem, id. de Or. 2, 14, 60 ; so, in sole (ponere, siccare, etc.), Ter. Ad. 4, 2, 46 ; Col. 12, 14 ; Plin. 21, 17, 68/». ; 35, 17, 57; 37, 9, 52 ; cf., npricatio in illo Lucretino tuosole, Cic. Att. 7,11. 1; and, pro isto asso sole, quo tu abusus es in nostro pratulo, a te nitidum solem unctumque repete- mus, id. ib. 12, 6, 1 : procedere in solem et pulverem, into the sun and dust. i. e. into the contests of public life, id. Brut. 9, 37 ; cf. id. Leg. 3, 6 fin. ; and, cedat stilus gla- dio, umbra soli, i. e. legal knowledge must yield to military merit, id. Mur. 14, 30 : sea- pi quarto die in solem proferendi, Plin. 21, 17, 6$ ad fin. : patiens pulveris atque solis, Hor. Od. 1, 8, 4 : Libyco sole perus- ta coma, Prop. 4, 9, 46. So ia the poets, and in post-Aug. prose in the plur. : pars terrai perusta Solibus assiduis, the rays or heat of the sun, Lucr. 5, 253 ; so id. 6, 1101 ; Hor. Epod. 2, 41 ; 16, 13 ; id. Ep. 1, 20, 24 ; Ov. M. 1, 435 ; 13, 792, et mult. al. si numeres anno soles et nubila toto, the clear days, Ov. Tr. 5, 8, 31 ; cf., vitandos soles atque ventos, Quint. 11, 3. 27. B. For Day (poet.): bunccine solem Tain nigrum surrexe mihi ! Hor. S. 1, 9, 72. In the plur. : Lucr. 6. 1218 : tres adeo incertos caeca caligine soles Erramus pe- lago, totidem sine sidere noctes, Virg. A. 3, 203; imitated by Sil. 3, 554. * C. For Year: (Canis) binos quae tu- lerit soles, Nemos. Cyneg. 122. D, As an appellation of an extraordi- nary person : quo anno P. Africanus. sol alter, exstinctus est, Cic. N. D. 2, 5 : solem Asiae Brutum appellat, Hor. S. 1, 7, 24. solag'o. mis, /■ [sol] A plant, called also ht-liotropium, App. Herb. 49 and 63. Sdlamcn- inis [solor] A comfort, re- lief solace, consolation (a poet word for the class, solatium) : solamen mali, Virg. A. 3, 661 ; so id. ib. 10, 493 ; 859 ; Luc. 7, 181; Val. Fl. 319; 4,443, et al. solamentum. i, "■ [iUdamcn> >Ms, «• [solido] That irfti -It makes Jinn or solid, a slrenglhener, V, n .nt. Carm. 6, 2, 115. solidamenturri) i, n. [id.] That .which makes jirm or solid, a strengthens : rorporia (ossa), Lact. Op. D. 7. SolidatlO» onis,/. [id.] A making firm or solid ; a fastening, strengthening, Vitr. 5 3 ; 7, 1. solldatriK, icis, /. [id.] She that makes Jirm or solid, a strengthener : ossi- um, Arn. 4, 131. sollde, adv., v. solidus, ad fin. SolldjESCOjere, v. inch.n. [so'idus] To become Jirm, solid, whole (post-Aug. and very rarely) : moles sub aqua, Vitr. 2, 6 : rupta cartilago, to unite, grow together, Plin. 11,37,87. sohdl-pcs. pedis, adj. [id.] Of ani- mals whose feet are not cloven, Solid-foot- ed, whole-ltoofed, Plin. 10, 65, 84 ; id. ib. 73, 93. sdlldltas* atis, /• [id.] Solidness, so- lidity (uood prose) : Cic. Fin. 1,6; so id. N. D. I, 19; 38; id. Univ. 5, Pall. Mai. 9, I .—-XI. Transf. (post-Aug.) : A. Thick- ness, Pall. 1, 6, 9; id. Febr. 17, 5. — B. Solidity, firmness, Vitr. 2, 6; 8. — Hence, in the plur. concr,, soliditates, Firm or solid masses, Vitr. 7, 3. — £J. '" jurid. Lat., A whole (opp. to a share, part) : possessi- ons, etc., Cod. Justin. 4, 52, 2 ; 11, 35, 2. SolidOt " v i. atum, 1. v. a. [id.] To make firm, dense, or solid; to make whole or sound ; to strengthen, fasten together (not ante-Aug., and for the most part only in the pass.): I. Lit. : (area) creta solidandn, Virg. G. 1, 179; cf., locus fistucationibus solidctur, Vitr. 7, 1 ; so, terra aere, id. 2, '.ifin.: aedificia sine trabibus, Tac. A. 15, 43 ; cf., muri, id. Hist. 2, 19 : ossa fracta, Plin. 28, 16, 65; Plin. F.p. 8, 20, 4; cf., nervi incisi, abscissi, Plin. li, 37, 88; 24, 16,95: cartilago, Ccls. 8, 6 : fistulae stan- no, Plin. 34, 17, 48. et saep.— H. Trop. : imperium Romanuin ex diuturnaconvul- sione solidatum. Auct. Pan. ad Constant. 1 : illudetiam constitution' 1 solidamus, ut, etc., establish, ordain, (.'oil. Theod. 15, 9, 1. Solidus, n, "in (c'ontr. collat. form, soldus, a, urn. Hor. S. 1, 2. 113; 2, 5, 65), adj. [solum] Firm, dense, compact, not Iwl- low, solid (quite class.). I, Lit.: individua et solida corpora 1432 SOLI (sc. ar'uot), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. de Div. 2. 67 ; and, terra 6olida et globosa, id. N. D. 2, 39: columna aurea, opp. ex- trinsecus inaurata, id. de Div. 1, 24 ; cf., cornua, opp. cava, Plin. 11, 37, 45; and, lapides, Sen. Q. N. 3, 25 med. : corpus, Ter. Eun. 2, 3, 26 : paries vel solidus vel fornicatus, Cic Top. 4, 22 : sphaera soli- da atque plena, id. Rep. 1, 14; c£, cra- teres auro solidi, Virg. A. 2, 765 ; so id. Georg. 3, 26 ; id. Aen. 6, 69 ; 552 : nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit, Ov. F. 6, 404 ; so, ripa, id. ib. 14, 49 : sedes (opp. aer), id. ib. 2, 147, et saep. — Comp. : s. caseus factus, Col. 7, 8, 4. — Sup. : solidis- sima material Corpora, opp. mollia, Lucr. 1, 566 ; 950 : tellus, Ov. M. 15, 262.— In the neut. absol. : quum duae formae prae- stantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis, among solid bod- ies, Cic. N. D. 2, 18 : nihil tangi potest, quod careat solido, solidum autem nihil, quod terrae sit expers, id. Univ. 4 fin. ; cf., quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi, id. N. D. 1, 27 ; and, inane abseindere soldo, Hor. S. 1, 2, 113 ; cf. also, id. ib. 2, 1, 78 : fossa fit ad solidum, to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821 : neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit, Tac. A. 4, 62 : solido procedebat elephas in pon- tem, on solid ground, Liv. 44, 5, 6. B. Transf., opp. to that which is di- vided, scattered, or in parts, Whole, com- plete, entire, i. q. integer, totus : usura, nee ea solida, contentus est, Cic. Att. 6, 1, 3 ; cf., militia semestri solidum stipendi- um accipere, Liv. 5, 4, 7 : solida taurorum viscera, Virg. A. 6, 253 ; cf., ut solidos hau- riant (serpentes) cervos taurosque, Plin. 8, 14, 14 ; and, motus terrae quasdam (ci- vitates) solidas absorbuit, Just. 30, 4, 3 : ut decies solidum exsorberet, Hor. S. 2, 3, 240: — decern annos solidos errnsse, Var. in Non. 405, 21; cf., partem solido demere de die, Hor. Od. 1, 1, 20; and, an- nus, Liv. 1, 19, 6: hora, Juv. 11, 205: pa- rum solidum consulatum explere, incom- plete, Liv. 4, ifin. — So too in the nent. absol., solidum, The whole sum : ita bona veneant, ut solidum suum cuique solva- tur. Cic. Rab. Post. 17, 46 ; so, Hor. S. 2, 5, 65 ; Quint. 5, 10, 105 ; Tac. A. 6, 17 ; Ja- bol. Dig. 45, 2, 2 ; Ulp. ib. 3.— Hence, 25. In partic, solidus, i, m. (sc. nu- mus), in the time of the emperors. A gold coin, at first called " aureus," and worth about 25 denarii, afterward reduced near- ly one half in value, Ulp. Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1 ; 21, 1, 42 ; Cod. Justin. 10, 70, 5 ; App. M 10, p. 242; Lnmpr. Alex. Sev. 39. H, Trop., Sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favor- ite word with Cic.) : solida et perpntua fides, Plaut. Merc. 2, 3, 44 ; so, fides, Tac. H. 2, 7 : solida et robusta et assidua i're- quentia, Cic. Plane. 8 fin. ; cf., solida at- que robusta cloquentia, Quint. 10, 1, 2; and, solida ac virilis ingenii vis, id. 2, 5, 23 : est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata, Cic. Tusc. 3, 2, 3; cf., judicia solida et expressa, id. Plane. 12 ; and, justitiae effigies, id. Off. 3, 17, 69; cf. also, nomen, id. Fin. 1, IS fin.: suavitas austera et solida, id. de Or. 3, 26, 103. So, s. veraque laus, id. Sest. 43 ; cf., s. laus ac vera dignitas, id. Vatin. 3, 8 : gloria (coupled with vera), id. Phil. 5, 18, 50 : nulla utilitas (coupled with puerilis delectatio), id. Fin. 1, 21, 72 : salus, Plaut. Rac. 2, 2, 10 : gratia, id. Cure. 3, 35 ; Ov. M. 12, 576 : beneficium. Ter. Eun. 5, 2, 32 : gaudium, id. Andr. 4, 1, 23 : libertas, Liv. 2, 2, 6 ; Tac. Or. 9, et saep. : mens, firm, determined, Hor. Od. 3, 3, 4. — In the neut. absol.: quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis, Cic. Pis. 25, 60 : multos in solido rursus Fortuna locavit, in safety, Virg. A. 11, 427; cf., praesentia bona nondum tota in solido sunt, Sen. Ben. 3, 4. — Hence, Adv., s Slide (not in Cic.) : 1, (ace. to no. I.) Densely, closely, solidly : s. et eras- sis viminibus contexta cista, Col. 12, 56, 2: s. natus est, i. e. without a fiollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4. — Comp. : concreta aqua, Gell. 19, 5, 5. — 2. (ace. to no. II.), Surely, wholly, fully, tru- ly : neque, natus necne is i'uerit, id solide SOLI stio, Plaut. Trin 4, 2, 8 ; so id. ib. 47 , Ter. Audr. 5, 5, 8 ; App. M. 3, p. 135. * solif er. era, erum, adj. [sol-fero] Sun-bringing, of the East : plaga, Sen. Herc.Oft. 159. * soliferreum? i. v - solliferreum. (* solif Ugfa. v. solipuga.) * Sdllfundium* 'i. »>• [solum-fundus] perh. Landed properly, Front. Princ. Hist. Fragm. 7 Mai. solisena, ae, comm. [solgigno] A child ofthe Sun : Aeetes, Val. FI. 5, 317. sdliloquium* '•• n [solus-loquor] A talking to one's self, a soliloquy, a word formed by Augustin, Aug. Soliloqu. 2, 7 fin. ■' SolinUS) i. "*• C. Julius, A Roman writer of the third century ofthe Christian era, author of a work entitled Polyhistor, mostly taken from Pliny's Historia Natura- lis. Cf. Salmas. Prolegg. in Solin. ; Bahr, Rom. Lit. Gesch. § 315. sdlipug'a, ae,/. A kind of venomous ant, (* or, ace. to Solinus. a kind of ven- omous spider), Plin. 29, 4, 29 ; 3, 29, 43 ; 22, 25, 81. Called also, solpuga, Luc. 9, 837 : solipugna, ace. to Fest. p. 300 ; and, solifuga, Sol. 4, 3 and 6. solistimum (sollist. in Fest. p. 298) tripudium, in augural lang., A favor- able omen, when the chickens ale so greedi- ly that the corn fell from their bills to the ground, "Cic. de Div. 1, 15 fin. ; 2, 34 Jin. ; Fest. 1. 1. ;" Liv. 10, 40, 4. * 1. solitaneus* a, um, adj. [solitus, from soli'o] Usual, customary, ordinary: dolores, Marc. Empir. 20 med. * 2. solitaneus, a, um, adj. [solus] Separate, distinct : libellum cODfeci, The- od. Prise. 3 praef. * solitanus. a, um, adj. [sol] The ap- pellation of a species of African snail, perh. named from the Promontorium Solis (Plin. 5, 1, 1, § 9), Var. R. R. 3, 14, 4 ; Plin. 9, 56, 82. solitarius» a > um ' a ^j- [solus] Alone, by itself, lonely, solitary (<)uite class.) : na- tura solitarium nihil amat, Cic. Lael. 23 fin. ; cf., virtus, opp. conjuncta et conso- ciata cum altera, id. ib. 22, 83 ; and, quae (natura) non solitaria sit neque simplex, sed cum alio juncta atque connexa, id. N. D. 2, 11 : hae apes non sunt solitaria natura. ut aquilae, sed ut homines, Var. R. R. 3, 16, 4 : s. homo atque in agro vi- tam Rgens, living by himself, Cic. Off. 2, 1 1, 39; cf, solitaria et velut umhratilis vita, Quint. 1, 2, 18 : distentus solitaria coena, i. e. with a. dinner which he has taken by himself, Plin. Pan. 49 ; Cic. Inv. 1, 44^71. SdlitaSj atis, / [id.] A being alone, loneliness, solitude (ante- and post-class, for solitudo) : tuam solitatem memorans, Att. in Non. 1 73, 28. So App. M. 9, p. 225 ; id. Apol. p. 288; Tert. adv. Valent 37. solitatim? adv. [solitas] Solitarily, Front de Eloqn. p. 235 ed. Mai. solitauriliai v - suovetaurilia. * solito- avi, 1. v. intens. n. [soleo] To be much accustomed or wont : Scipionem AiVicanum solitavisse in Capitolium ven- titare, Gel). 7, 1, 6. EOlitudOt inis, / [solus] A being alone or solitary, loneliness, solitariness, solitude (of a person or place) ; a lonely place, des- ert, wilderness (quite class, in the sing. and plur.) : I. In gen. : in solitudine se- cum loqui, Cic. de Sen. 1 : si aliquis nos deus ex hac hominum frequentia tolle- ret et in solitudine uspiam collocaret, Cic. Larl. 23, 87 ; so, opp. frequentia, id. Pis. 22 fin. ; opp. celebritas, id. Inv. 1, 26, 38 ; Plin. Pan. 49, 2 Oier. : audistis, quae soli- tudo in agris esset, quae vastitas, quae fuga aratorum, quam deserta, quam re- licta omnia, Cic. Verr. 2, 4, 51 ; cf, qua- cumque venis, fuga est et ingens CircR te solitudo, Mart. 3, 44 : solitudo ante ostium, Ter. Andr. 2, 2, 25; and ubi postquiim so- litudinem intellexit, Sail. J. 93, 3: erat ah oratoribus quaedam in foro solitudo, Cic. Brut. 63/n.: — mihi solitudo et recessus provincia est, id. Att. 12, 26, 2 : in aliqua desortissima solitudine, id. Verr. 2, 5, 67 : Sigambri se in solitudinem ac silvns ab- diderant, Caes B. G. 4, 18 fin. : an mali- tls banc solitudinem vestram quam ur- bem hostium esse? solitary, desert place (Rome), Liv. 5, 53, 7 Drak. ■ cf. id. 39, 18, SO LL 2: nee umquam ex solitudine sua prode- untem, nisi u" Eolitudincm facerct. I'lin. Ran. iifin.— In the plur.: Cic. Rep. 6, 19 ; id. Pis. 22, 5:1 ; id. Fnm. 2, lfi. G ; Caee. H. G. 6, 23, 1; Veil. 2, 55 fin. ; Win. C, 13, 14 ; ib. 17, 20, et al. II. In psrtic, analog, to the Gr. ion- dfii, in respect of something wanting, a being lift alone or deserted, a slate of want, destitution, deprivation : per hujus (orbne) solitudinem Te obtostor, Ter. Andr. 1, 5, 55 ; ct"., libcronim solitudo, Cic. Vcrr. 2, 1, 58 Ait. ; and, libcronim ac parentum soli- tude. Quint. G, 1, 18: Caescnniae viduitas ac solitudo, Cic. Caecin. 5; id. Q. Fr. 1, 4 fin. : solitudo atque inopia, id. Quint. 1 Jin. ; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 8 fin. : Messalina tribus oinnino comitautibus (id repente aolitudinis erat) spatium urbis pedibus em'eoaa, 'J'ac. A. 11, 32: magistratuum, Liv. (i, Xifin. SolltUSi °, u m, Part, and Pa., from soleo. solium* «. n. [perh. from sedeo] A scat : I # Most usually of gods, kings, or other distinguished personages, A scat, chair of stale, throne : regali in solio se- dens, Cic. Fin. 2, 21 ad Jin. ; cf., solio rex intit ab alto, Virg. A. 11, 301 : solio turn Juppiter aureo surgit, id. ib. 10, 116; so, Jovis, Hor. Ep. 1, 17, 34 ; Suet. Calig. 57 ; cf, divinum, Cic. Rep. 3, 8 ; and, regale (Jovis), Ov. F. G.353: sedens in solio. Cic. Leg. 1, Zfin. ; so id. de Or. 2, 33, 143 Orell. N. cr. : eburnum, i. e. sella curulis, Claud. Laud. Stil. 199 ; IV. Cons. Honor. 588.— Hence, B. By meton., like our throne, for Rule, sway, dominion (poet.) : pristina raajestas soliorum et sceptra superba, Lucr. 5, 1136; cf, solio sceptroque poti- tur, Ov. Her. 14, 113. So too, Val. Fl. 2, 309 ; G.742; Hor.Od.2,2,17; Luc. 4, 690; Claud. IV. Cons. Hon. 213.— B. A tub, esp. for bafhina, Lucr. 6, 801 ; so Cato R. R. 10. 4 ; Cels. 1, 3 ; 4 ; 7, 26, 5; Liv. 44, 6, 1 ; Plin. 33, 12. 54 ; Suet. Aug. 82 Jin.; Pall. 1, 40, 3; 1,41,1. For other purposes, Plin. 19, 2, 8.— Ill, A stone coffin for persons of dis- tinction, a sarcophagus : solium Porphy- retici marmoris, Suet. Ner. 50. So Curt. 10, 10; Flor. 4. 11 Jin. ; Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 343, et al. jg^ - In Cic. Pis. 27 fin., instead of de solio ministretur (vinum), we should prob. read de dolio m. ; v. Orell. ad luc. SOlivagTUS. a. n m . odj. [solus-vagor] (a Ciceron. word) Wandering or roving alone, first of animals that lead a solitary life : earum (bestiarum) partim solivagas, partim congregates, Cic. Tusc. 5, 13, 38 ; cf, non est enim singulare nee solivagum genus hoc (hominum), id. Rep. 1, 25 ; v. also solitarius. — H, Transf, Alone, by itself, single, solitary (very rarely) : coelo solivago et volubili et in orbem incitato, Cic. Univ. 6 fin.:— solivaga, cognitio et je- juna, contracted-, id. Off. 1, 44, 157 : virgin- itas, standing alone, incomparable, Mart. Cap. 1, 15. sollcmilis. e, v. the follg. art. Sollennis (sometimes also written pollemnis, solennis, solemnis), e, adj. [sol- i.us, i. e. totus-annus] (prop., that takes place every year; in relig. lang. of solem- nities, yearly, annual; and hence, in gen.) Slated, established, appointed: " sol- lenue. quod omnibus annis praestari de- bet," Fest. p. 298: " sollennia sacra ui- cuntur, quae certis temporibus annisque fieri Solent," id. p. 344 : 6acra stata, sollen- nia, Cato in Fest s. v. stata, p. 344 ; so, ad 6ollenne et statum sacrificium curru vehi, Cic. Tusc. 1, 47 ; v. sisto, Pa. ; so, sa- cra, Cic. Leg. 2, 8, 19 ; sacrificia, id. N. D. 1, 6, 14 ; id. Leg. 2, 14, 35 ; Liv. 1, 31, 8 : dies festi atque sollennes, id. Pis. 22, 51 : ab Aequi6 statum jam ac prope sollenne in singulos annos bellum timebatur, Liv. 3, 15. 4. — Hence, II. Transf., according as the idea of the religious or that of the estab- lished, stated nature of the thing qual- ified predominates. A. With the idea of its religious char acter predominating, Religious,feslive, sol- emn : 6uscipiendaque curarit sollennia sa- cra, Lucr. 5, 1162 : religiones, Cic. Mil. 27, 73. So, iter ad flaminem, id. ib. 10 : epulae, ld.de Or. 3. 51: ludi.id.Leg.3,3, 7; cfi.coe- 80 L L tus ludorum, id. Verr. 2, 5, 72: prccatio co- mitiorum, id. Mur. 1 : mos sacrorum, Lucr. 1, 97 : dies sanctiorque natali, Hor. Od. 4, 11, 17: fax, Ov. M. 7, 49, ctsaep. : — nullum esse officium tain sanctum atque sollenne, quod, ac, Cic. Quint. G, 26,— Sup. : die tibi sollennissimo natali meo, Front. Ep. ad . Anton. 1, 2; so, preces, App. M. 11, p. 264. I — b. In the neut. subst.. A religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, sol- emn games, a festival, solemnhu, etc. (so perh. not in Cic.) : inter publicum sollen- ne sponsalibus rite fiictis, Liv. 38, 57, 6 ; so in the sing.: sollenne clavi figendi, id. 7, 3, fin.: soli Fidei sollenne instituit id. 1,21,4; cf. id. 9, 34, 18 : sollenne nihil uin ex Arcadia, festal-games, id. 1, 5, 2 sq. ; cf. id. 1, 9, 13 : Claudio funeris sollenne perinde ac divo Augusto celebratur, Tac. A. 12, 69 ; cf. in the follg. : per sollenne nuptiarum, Suet. Ner. 28 ; cf. in the follg. —In the plur. : sollennia (Isidis), Prop. 2, 33, 1 : ejus sacri, Liv. 9, 29, 9 ; cf. id. 2, 27, 5; so, Quinquatruum, Suet. Ner. 34 : tri- umphi, id. ib. 2 : nuptiarum, Tac. A. 11, 26 fin.: tumulo sollennia mittcnt, Virg. A. 6, 380; cf. Stat. Th. 8, 208. B. With the idea of its stated, regular character predominant, Wonted, common, usual, customary, ordinary (syn. consue- tus, solitus) (so freq. only after the Aug. period) : socer arma Latinus habeto, Im- perium sollenne socer, Virg. A. 12, 193; so, arma, Stat. Th. 8, 174 : cursus biga- rum, Suet. Dom. 4 : Romanis sollenne viris opus (venatio), Hor. Ep. 1, 18, 49: mihi sollennis debetur gloria, Phaedr. 3, prol. 61 : sufficit Bollennem numerum (teetium) exaudire, Ulp. Dig. 28, 1, 21 .— Romae dul- ce diu fuit et sollenne, reclusa Mane do- mo vigilare, Hor. Ep. 2, 1, 103 ; so Suet. Aug. 44 ; and Gell. 15, 2, 3 : — nostrum il- lud sollenne servemus, ut, etc., usual cus- tom, practice, Cic. Alt. 7, 6 : novae nuptae intrantes etiamnum sollenne habent pos- tes adipe attingere, Plin. 28, 9, 37.— In the plur. : mos traditus ab antiquis inter cete- ra sollennia manet, etc-, Liv. 2, 14 : proin repeterent sollennia, their customary avo- cations, Tac. A. 3, Gfin.: testamentum non jure factum dicitur, ubi sollennia juris defuerunt, usages, customary formalities, Papin. Dig. 28, 3, 1. Adverbially : mulat quadrata rotundis: Insanire putas sollen- nia me neque rides, in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101.— Hence, Adv., sollenniter (very rarely; not in Cic.) (ace. to no. II.) : \, In a religious or solemn manner, solemnly, i. q. rite : om- nibus (sacris) sollenniter peractis, Liv. 5, 46, 3: intermissum convivium sollenniter instituit, with pomp or splendor. Just. 12, 13, 6. — 2. According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally : (greges elephantorum) se pu- rificantes sollenniter aqua circumspergi, Plin. 8, 1, 1 ; so, praebere hordeum pulhs, Pallad. 1, 28 fin. : jurare, Ulp. Die. 12, 2, 3 ; cf, cavere, Marcell. ib. 26, 7. 27 : acta omnia, Ulp. ib. 45, 1, 30, et saep. — Comp. of the Adj. and Comp. and Sup. of the Adv. seem not to occur. SOllennitas (written also sollemnit, solennit., and solemnit.). atis, /. [sollen- nis] (a post-class, word) I. A solemnity, festival, celebration of a day : dierum va- riae sollennitates. Gell. 2, 24 fin.: pristina (ludorum Isthmiorum), Sol. 7 : condendi honoris. Aus. Grat. act 36.— II, -4 usage, formality : juris, Paul. Dig. 26, 8, 19 ; so Ulp. ib. 1, 7, 25. sollenniter. "dv., v. sollennis, ad Jin. * sollennitus (written also sollemn., solenn., solemn.), adv. [6ollennis] Solemn- ly, Liv. Andr. in Non. 176. 14. sollers (written also soler6), tis (abl. regularly sollerti ; sollerte, Ov. Pont. 4, 14, 35), adj. [soLtus, i. e. totus-ars, and therefore qs. all art; hence, in gen.] Skilled, skillful, clever, dexterous, adroit, expert (quite class.) : I. Of persons: quae liberum Scire aequum est adolescentem, solertem dabo, to make ready, accomplish- ed, Ter. Eun. 3, 2, 25 : vigilans ac sollers, sicca, 6ana, sobria sum, Afran. in Non. 21, 33 : in omni vel officio vel sermone sol- lers, Cic. Rep. 2, 21 ; so, pictor sollers in arte, Plin. 35, 11, 40, § 142 : sollertem tu me facU, Ov. Her. 20, 26. — Comp. : soller- SO LL tior ct ingeniosior, Cic. Rose. Com. 11, 31. — Sup. : Sulla, rudis antca ct ignarus belli, sollcrtissimua omnium factus est. Sail. J. 96 ; bo, hostis, Suet Caea. 35. — Poet, with an inf. : coloribus SolleM nunc hominem ponere nunc deurn. Uor. Od. 4, 8, 8 ; so Ov. Am. 2, 7, 17 ; 61L 1 , 79 ; 8, 260. And with the gen. : Musa lyrao sollers, Hor. A. P. 407 ; so, sollers cunc- tnndi Fabius, Sil. 7, 126. — B. Transf, of things, Ingenious, sagacious, intelli- gent, inventive: opera providae sollcr- tisque naturae. Cic. N. D. 2, 51, 128 : ani- mus, Liv. 7, 14, 6; cf, sollerti cordc Pro- metheus, Catull. 64, 295 ; and, sollerti BBtU, Ov. M. 4, 77G : sollcr» subtilieque deecriptio partium, Cic. N. D. 2, 47, 121 : frugum ct pecudum custodia «oilers, Virg. G. 4, 327 : genus acuminis in rcprehen- dendis verbis versutum ct sollers, Cic. Brut 67. — Comp. nihil sollcrtius, Cic. de Sen. 15 fin. — Sup.: fundus sollertissimua, qs. most creative, i. e. most productive, fruitful, Cato R. R. 8 fin.— Hi nee, Adv., sollerter, Skillfully, dexterously, shrewdly, sagaciously, ingeniously : ali- quid consequi, Cic. Leg. 1, 8 fin. So, pa- tefacere futura, Tac. A. 6, 21. — Comp.: simulata sollcrtius, Cic. N. D. 2, 35 ; so, exprimere incessus, vultum, etc., Or. M. 11, 634 : colore hortos, id. ib. 14, 624.— Sup. • aliquid sollertiseimc perspiccre, Cic. Verr. 2, 4, 44. Sollertia (solcrt), ac, /. [ sollers ] Skill, shrewdness, quickness of mind, inge- nuity, dexterity, adroitness, ezpertness, etc. (quite class.) : data est quibusdam besnis machinatio quaedam atque sollertia, Cic. N. D. 2, 48 : nulla ars imitari sollertiam naturae potest id. ib. 1, 33, 92 : Chaldaei sollertia ingeniorum antecellunt, id. dc Div. 1, 41, 91 ; cf., est genus (Gallorum) summae sollertiae, Caes. B. G. 7, 22, 1 : hominum adhibita sollertia, id. B. C. 2, 8 fin. : ingenii sollertia, shrewdness, Sail. J. 7 fin. -■ in hac re tanta inest ratio atque 6ollertia, knowledge and skill, Cic. Rep. 1, 16 ; eo, coupled with ratio, Tac. G. 30 : in omni re fugienda est talis sollertia, such subtlety, Cic. Off. 1, 10 fin. : cf, placuit sollertia tempore etiam adjuta, the ingen- ious plan, Tac. A. 14, 4. — In the plur.: egregiis ingeniorum sollertiis ex aevo collocatis, Vitr. 7 praef. med. — (|3) c. gen. obj. : (honestum) aut in perspicientia veri sollertiaque versatur, aut, etc (shortly after, perspiccre et explicare rationem), the perception and intelligent development of the true, Cic. Off. 1, 5 : agendi cogitandi- que sollertia, adroitness, quickness, id. ib. 1,44, 147; so, judicandi, id. Oph.gcn.4, 11. SolllCltatlO (written also solicitat), onis, /. [sollicito, no. II., B] An inciting, •instigating, instigation ( good prose ) : omnium, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 2 : Allobrogum, Cic. Cat 3, 9, 22 : Diogenis, id. Cluent 19, 53. — In the plur.: sollicita- tionibus expugnari, seductions, allure- ments, Sen. Contr. 2, 15 med. ' SOllicitator (also written 6olic), oris, m. [sollicitoj A tempter, seducer (a post-Aus. word): alienarum nuptiarum, Paul. Dig. 47, 11, 1 ; so id. ib. 11. 3, 14 fin.; Sen. Contr. 2, 15 med.: servi, Ulp. Dig. 11, 3, 11. sollicite. adv., v. sollicitus, ad fin. SOllicitO (also written solic), avi, atum, 1. v. a. [sollicitus] To move violent- ly ; to stir, shake, agitate ; to move, remove, displace, disturb, etc.: I. Lit (so only poet, and in post-Aug. prose) : Istri tela manu' jacientes 60llicitabant, Enn. Ann. 17, 24 : (mundum) suis ex 6edibus, Lucr. 5, 163; id. 2, 965: teneram ferro sollici- tavit humnm, i. e. ploughed, Tib. 1, 7, 30; so, tellurem, Virg. G. 2, 418 : cf. absol. : quas (herbas) tellus nullo sollicitante da bat Ov. F. 4, 396 : freta remis. Virg. G. 2, 503 : nequicquam spicula dextra Sollici- tat, shakes (in trying to draw them out), id. Aen. 12, 404 : manes totumque tre- moribus orbem, Ov. M. 6, 699 : stamina docto pollice, to more, strike, touch, id. ib. 11, 169 : stomachum vomitu, alvum pur- gatione, i. e. ciere, Cels. 1 praef. fin.: pe- nem, insuina, etc., Ov. Am. 2, 7, 74 ; Mart. 11, 22 ; 46 ; Petr. 20, 2. H. Trop., To stir up, rouse, excite, dis- turb,' disquiet, vex, molest (so quite class.): 1433 SO L L ear menm senectutera hujus sollicito amentia? Ter. Andr. 5, 3, 16: multa sunt quae me sollieitant anguntque, Cic. Att. 1, 18, 1 : cf., me ilia cura sollieitat angit- que vehementer, id. Q. Fr. 3, 3, 1 ; and, anxitudo semper ipsa se sollicitans, id. Rep. 2, 41 : hie me dolor tangit, haec cura sollieitat, id. Brut. 97 : temeritas et libido et ignavia semper animum excruciant et semper sollieitant, id. Fin. 1, 16, 50 ; so, animum, 1'laut. Aul. 4, 10, 4 ; id. ib. 1, 1, 27 ; Cic. Fain. 2, 16, 5 ; cf., ea cura quie- tos Sollieitat, Virg. A. 4, 380 : de posteris nostris sollicitor, Cic. Rep. 3, 29 : deside- rnntem quod satis est, neque Tumultuo- sum sollieitat mare Nee, etc., Hor. Od. 3, 1, 26 ; Plaut. Most. 3, 2, 15 : mala copia quando Aegrum sollieitat stomachum, Hor. S. 2. 2, 43, et saep. : myropolas om- nes sollicito, keep busy, importune, Plaut. Casin. 2, 3, 10: so id. Epid. 5, 2, 15; Plin. Ep. 4, 13, 11 ; cf., lentum Cupidinem can- tu tremulo, Hor. Od. 4, 13, 6 : ira Jovis, sollicitati prava religione, irritated, Liv. 1, 31 fin. ; so, hostes, Luc. 4, 665 : pacem, to break, disturb, Liv. 34, 16 fin. ; so, pa- cem omnium, id. 1, 21, 2 : statum quietae civitatis, id. 21, 10, 12. B. I n partic, To stir up, incite, tempt, provoke, instigate one to do any thing (esp. something bad) : civitates, Caes. B. C. 3, 22, 1 ; so id. B. G. 2, 1, 3 ; 7, 54, 1 ; 7, 63, 1 ; Hirt. ib. 8, 23, 3, et al. : servitia urbana, Sail. C. 24 fin. : deas, Ov. M. 4, 473 : sol- licitatus ab Arvernis pecunia, Caes. B. G. 7. 37, 1 ; so, ipsam ingentibus datis, to se- duce, Ov. M. 6, 462. — Poet., with an inanim. or abstr. object : pudicam fidem donis, Ov. M. 7, 721 ; so, fidem liminis, id. Am. 3, 1. 50 : legitimos toros, id. Pont. 3, 3, 30 : judicium meum donis, id. Her. 16, 80, et saep. — With the purpose introduced by ad, ut, ne, etc. ; poet, by the inf. : servum ad venenum dandum, Cic. Clu. 16, 47 ; so, servos ad hospitem necandum, id. Coel. 21 : opifices et servitia ad Lentulum eri- piendum, Sail. C. 50, 1 : sollicitatus, ut reg- nare vellet, Cic. Fam. 15, 2, 6; so Caes. B. G. 3, 8, 4 ; cf., maritum, ne, etc., Ov. M. 9, J>83 : comperi, legatos Allobrogum tumul- tus Gallici excitandi causa a P. Lentulo esse sollicitatos, Cic. Cat. 3, 2, 4: — cum rapiunt mala fata bonos . . . Sollicitor nul- los esse putare deos, Ov. Am. 3, 9, 36. — Without an evil purpose, To urge, endeav- or to persuade, solicit (so perh. not in Cic- ero): praedia agris meis vicina venalia sunt. In his me multa sollieitant, urge vte to purchase them, Plin. Ep. 3, 19, 1 ; for which, in full, ad emendum, id. ib. 3, 6, 4 ; and with this cf., 6ollicitandi ad hunc la- borem erant, Sen. Ben. 3, 11: (mulier) sollieitat spatium decurrere amoris, Lucr. 4, 1192 ; so, finem expromere rerum Sol- lieitat superos, Luc. 5. 69. SolllCltudo (written also solic), mis, /. [sollicitus, no. II.] Uneasiness of mind, care, disquiet, anxiety, solicitude (quite clas- sical ; used equally in the sing, vindplur.) : "sollii-itudo aegritudo cum cogitatione," Cic. Tusc. 4, 8, 18: aliquem afficere cura et sollicitudine, Ter. Ph. 2, 4, 1 : vita va- cua metu, cura, sollicitudine, Cic. Rep. 3, • 16; id. Tusc. 1, 40, 96: sollicitudo animi, id. Cluent. 18, 51 : sollicitudinem falsam mittere, Ter. Heaut. 1, 2, 3 : 6ed dices, me ipsum mihi sollicitudinem struere, Cic. Att. 5, 21, 3 : duplex nos afficit sollicitu- do, id. Brut. 97, 332 : quaonam sollicitu- do vexaret impios 6Ublato suppliciorum metu 1 id. Leg. 1, 14, 40 : sollicitudine pro- vinciae urgebamur, id. Att. 6, 5, 3 : te tor- querier omni Sollicitudine districtum, Hor. S. 2, 8, 68, et saep. In the plur. : Ter. Andr. 4, 1 , 26 ; Cic. Off. 3, 21, 84 ; id. Fin. 1, 16, 51; id. de Div. 2, 72, 150; id. Att. 1, 18, 2; Hor. Od. 1, 18, 4 ; id. Epod. 13, 10, et mult, al.— (ji) c. gen. obj. : nup- tiaruin, Ter. Andr. 1, 5, 26 ; so, gemma- rum, i. e. care lest they be broken to pieces. ■ Plin. 33, 1, 6. § 25. sollicitus (written also solicit.), a, um, aiij. [sollus, i. e. totus-cieo] Wholly, i. e. violently moved, stirred up, tossed, ag- itated, disturbed: I, Lit. (so only poet., and very rarely ) : mare, Virg. G. 4, 262 : rates, tossed about, Ov. F. 5, 720 : — aer sol- licito motu semper jactatur, violent, Lucr. 6, 1037 ; so, motu, id. 1, 344. 1434 SOLO 11, T r o p., Uneasy, troubled, or agi- tated in mind, disquieted, anxious, solicit- ous (the prevalent signif. of the word in prose and poetry) : sollicita civitus sus- picione, Cic. Agr. 8 : non ignoro, quam sit amor omnis sollicitus atque anxius, id. Att. 2. 24, 1 ; cf., anxio animo aut sollicito esse, id. Fin. 2, 17, 55 ; and, ante sollicitus eram et angebar, id. Att. 9, 6, 4 ; cf. also, nunc sollicitam timor anxius angit, Virg. A. 9, 89 Wagn. N. cr. : suspenso animo et sol- licito scire avere, etc., Cic. Att. 2, 18, 1 ; Ter. Andr. 1, 5, 33 : sollicitum esse te de tuis fortunis, Cic. Att. 11, 6, 1 : quam sum sollicitus, quidnam futurum sit ! id. ib. 8, 6, 3 : ne necesse sit unum sollicitum esse pro pluribus, id. Lael. 13, 45, et saep. : me mea forma sollicitum habet, gives me so much trouble, Plaut. Mil. 4, 2, 95 ; so, sol- licitum habere aliquem, id. Men. 4, 2, 11 ; 20; Ter. Heaut. 3, 1, 52 ; Cic. de Sen. 19. — Of animals, Uneasy, unquiet, watchful : canes, sollicitum animal ad nocturnos strepitus, Liv. 5, 47. 3 ; so, canes, Ov. M. 11, 599 : equi, id. Fast. 6, 741 : lepus, id. ib. 5, 372. — Comp. : sollicitiorem hominem neminem puto fuisse, Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 ; so Quint. 7, 1, 43 ; 12, 1, 6 ; Tac. H. 4, 58.-r-Sup. : brevissima ac sollicitis- sima aetas, Sen. Brev. Vit. 15^». — B. Transf., of things concr. and abstr. (so mostly poet.) : vita, Hor. S. 2, 6, 62 ; so, senecta, Ov. M. 6, 500 : te pauper ambit sollicita prece, Hor. Od. 1, 35, 5 ; so, pre- ce, voce, Ov. M. 8, 271 ; 10, 639 ; 14, 706 : arma, id. ib. 14, 453 : justitia, timid, vacil- lating, Cic. Rep. 3, 27 Jin. — So of things causing disquietude, care, anxiety, or alarm: in (tyrannorum) vita nulla fides . . . omnia semper suspecta atque sollici- ta, Cic. Lael. 15 : opes, Hor. S. 2, 6, 79 : ludi, Ov. A. A. 1, 101 : sollicito carcere dig- nus, id. Am. 1, 6, 64. So, cura, id. Pont. I, 5, 61 : timor, id. Her. 1, 12 : dolor, id. A. A. 3, 374 : amor, id. Her. 18, 196. Adv., solllcite (only poet, and inpost- Aug. prose) (ace. to no. II.), Anxiously, i. e. X. With concern or solicitude : laetus, Sil. 6, 572. — More freq., 2. Carefully, earn- estly, -urgently, diligently : se custodire, Sen. Ep. 116 med. : recitare, Plin. Ep. 6, 15 fin— Comp.: id. ib. 1, 4, 2; 1, 19, 4; 7, 17, 7.— Sup.: Sen. Ep. 93 fin.; Suet. Claud. 18. t sollicuria in omni re curiosa. Fest. 8, V. SOLLO, p. 298. solliferreum (written also solif), i, n. (sc. telum) [sollus, i. e. totus-ferrum] A missile weapon made wholly of iron, An iron javelin, Liv. 34, 14 fin.; cf. Fest. s. v. sollo, p. 298, and s. v. solitaubilia, p. 293. | sollistimwm, "■ solistimum. t solium Osce totum et solitum sig- niticat, unde tela quaedam solliferrea vo- cantur tota ferrea, et homo bonarum ar- tium sollers, etc., Fest. s. v. solitaubilia, p. 293 ; cf. s. v. sollo, p. 298 (v. also the compounds sollennis and sollicitus). Sdlo* nv i' atum, 1. v. a. [solus] To make lonely or desolate ; to lay waste, desolate (only a few times in the post-Aug. poets) : urbes populis, Stat. Th. 4, 36 : domos, id. ib. 5, 149 ; Sen. Oed. 4. Soloc, v. Soli. t SOloccismus (solicismus, Au8. Ep- igr. 138), i, m. = ooXoiKtrjufis, A grammat- ical fault in the construction of a sentence, a solecism. : " vitia in sermone, quo minus is Latinus sit, duo possunt esse : soloe- cismus et barbarismus. Soloecismus est, quum in verbis pluribus consequens ver- bum superiori non accommodatur. Bar- barismus est, quum verbum aliquod viti- ose effertur," Auct. Her. 4, 12 : cf. Sinn. Capito in Gell. 5, 20 (who called it, in pure Latin, imparilitas) ; Quint. 1, 5, 16 ; 36 sq. — II. Transf., for A fault, in gen. : Mart. 11, 19 : apud Christianos soloecismus est magnus et vitium, turpe quid vel narrare vel facere, Hier. in Helv. 16. t soloecista* ae i *"■ — uoAoiKwrijS, One that speaks faultily, that commits sole- cisms, Hier. in Ruf. 3, 6. t sdloccum* *! n - = o6\oikov, The same as soloecismus, Auct. ap. Gell. 5, 20 fin. ; Gell. 17, 2, 11. Solon or Solo (the first form in Plaut. Asin. 3, 3, 9; the last in Cic. Rep. SOLS 2, 1), onis, m., EiSAwv : I. A famous legis- lator of the Athenians, one of the seven sages of Greece, Cic. Brut. 7, 27 ; 10, 39 ; id. de Or. 1, '44, 197 ; id. Leg. 2, 23, 59 ; id. ib. 25, 64 ; Liv. 3, 31 fin., et mult, al.— II. A commander in Pydna, Liv. 44, 45, 7. Soloniuni; "» v - -A district near La- nuvium, Cic. de Div. 1, 36, 79; 2, 31, 66; id. Att. 2, 3, 3. Called also Solonius ager, Liv. 8, 12, 2. SOlor, atus, 1. V. dtp. a. To comfort, console, solace (poet, and in post Aug. prose ; while consolari is quite class.) : diffidentem verbis solatursuis, Plaut.Epid, 1, 2, 9: lenire dolentem Solando cupit, Virg. A. 4, 394. So, inopem et aegrum, Hor. Ep. 2, 1. 131 ; Virg. A. 9, 290 : aliquem verbis amicis, Ov. F. 5, 237 : eingulorum fatigatip quainlibet se rudi modulatione solatur, Quint. 1, 10, 16 : solantia tollite verba ! your words of comfort, Ov. M. 11, 685 : solandus cum simul ipse fores, id. Trist. 5, 4, 42.— H. With inanim. and ab- str. objects, To soothe, ease, lighten, lessen, relieve, assuage, mitigate : famem concus- sa quercu, Virg. G. 1, 159; cf., gravem aestura fluviis, Hor. Od. 2, 5, 7. So, labo- rem cantu, Virg. G. 1, 293 : aegrum amo- rem testudine, id. ib. 4, 464 : curas, id. Aen. 9, 489 : metum, id. ib. 12, 110 : lacri- mas, Ov. F. 2, 821 : desiderium fratris amissi aut nepote ejus aut nepte, Plin. Ep. 9, 11 fin. : cladem Lugdunensem, Tac. A. 16, 13 fin. : repulsam, id. ib. 2, 36. Solox> ocis, adj. (ante- and post class.), of raw, unwrought wool, Of a coarse sta pie, coarse, harsh, bristly: " solox, lana crassa, et pecus, quod passim pascitur non tectum," Fest. p. 301 : lana, Titin. in Fest. 1. 1. : pecore hirto atque soloce, Lu- cil. in Fest. 1. 1. ; cf. Paul, ex Fest. p. 300 ; and, "solox, cpiov waxv," Gloss. Philox. So, pallium philosophorum soloci lana, Fronto de Eloqu. p. 228 ed. Mai. — Hence, *B. Transf., A dress of coarse woolen stuff, Terr, Pall. 4 med.— *JI. Trop.: elaboratam filo soloci accipe cantilenam, Symm. Ep. 1, 1 med. (cf., munusculum levidense crassofilo, Cic. Fam. 9, 12 fin.). solpuga, v. solipuga. solsequium, ". «• ^ plant, also called heliotropium, App. Herb. 49. solstitialis, e, adj. [solstitium 1 1. Of or belonging to the summer-solstice, solsti- tial (opp. to brumalis) : (sol) Brumales adeat Hexus, atque inde revortens Cance- ris ut vortat metas solstitiales, Lucr. 5, 616. So, dies, the day oil which the sun en- ters Cancer, the longest day, Cic. Tusc. 1, 39 fin. : tempus, Ov. F. 6, 790 ; Vitr. 9, 5 : nox, i. e. the shortest, Ov. Pont. 2, 4, 26 : circulus. the tropic of Cancer, Var. L. L. 9, 18, 131,/in. ; Plin. 2, 11, 8; called also, orbis, Cic. N. D. 3, 14 fin. ; hence also, exortus, the entrance of the sun into the sol- stice, Plin. 18, 34, 77, § 333.— II. Transf.: A, Of 'or belonging to midsummer or sum- mer-heat : herba, i. e. a summer plant or one that quickly withers, Plaut. Ps. 1, 1, 36 ; Aus. Prof. 6, 35 ; Plin. 26, 5, 14 ; so, spinae, Col. 2, 17, 1 : acini, Plin. 14, 16, 18 : tem- pus, Liv. 35, 49, 6 Drak. : caput Leonis, Luc. 6, 338. — B. Of or belonging to the sun, solar (for Solaris) : annus, qui solsti- tiali circumagitur orbe, in a solar revolu- tion, Liv. 1, 19, 6 ; for which, annus, Serv. A. 4, 653 : plaga, i. e. the South, Sol. 25. SOlstitium) "> «• [sol-sisto] I. The time when the sun seems to Stan d still, either in Cancer or in Capricorn, the (summer- or winter-) solstice (so in gen. not till after the Aug. period) : solstitium aestivum . . . hibernum, Col. 7, 3, 11 ; so, aestivum, Plin. 2, 103, 106, § 229 : brumale, Col. 11, 2, 94 : solstitia et aequinoctia, id. 9, 14, 12.— H. In partic, The summer-solstice, the lon- gest day of the year, opp. to bruma (the prevalent signif. of the word) : " alter mo- tus Bolis est ... a bruma ad solstitium. Solstitium quod sol eo die Bistere videba- tur," Var. L. L. 6, 2, 53. So Cato R. R. 104; Var. R. R. 1, 28, 2 ; 1,46; Cic. N. D. 2, 7, 19 ; 2, 19 fin. ; id. de Div. 2, 44, 93 ; Plin. 8, 43, 68 ; 18, 28, 68, et mult, al,— B. Transf., in gen., for Summertime, the heat of summer (so poet, and in post A ug. prose ; cf. bruma, no. 2) : paenula solstitio, cam- pe6tre nivalibus auris, Hor. Ep. 1, 11, 18 ; so Virg. G. 1, 100; Ov. Tr. 5, 10, 7; Sen. SO LU Ben. 1, 12 : solatitium pecori defendite, Virg. E. 7, 47. sdlublliSi e, »4j. [solvo] (n poet-class, word) I. Pass., That may be loosed or taken apart, dissolvable : pons, Amm. IB, 8 med. : mundus, Minuc. Octav. 34 : euro, Prud. oref. 10, SOU, — *H, Act., Loosening, re- laxing: aer, Coel. Aur. Acut. 2, 37. 1. solunii ij '"■ The lowest part of a thing, the bottom, ground, base, foundation. X, Lit. So The floor or pavement of a room; the bottom of a diteh or trench; the foundation of a building or the ground on which it stands, etc. ; ground, earth, land, soil ; the sole of the foot or of a shoe, etc. : aurata tecta in villis et sola marmora, Cic. Parad. 6, 3, 49; so, (templi) Marmoreum solum, Ov. M. 15, 672 : — ut ejus (fossae) solum tantundem pateret, quantum sum- ma labra distabant, Caes. B. G. 7, 72, 1 ; 60, imum stagni, Ov. M. 4, 298 : trabes in solo collocantur, Caes. B. C.7, 23, 1 : tecta (porticus) solo jungens, Lucr. 4, 431 : solo aequata omnia, Liv. 24, 41ji/i. ; cf., clivus Publicius ad solum exustus est, id. 30. 26, 5 ; ISIDI TEMPLVM A 60LO POSVIT, [DSC!*. Orell. no. 457 ; cf. ib. 467 : domo pignori data et area ejus tenebitur : est enim pars ejus ; et contra jus soli sequitur aedifici- um, Paul. Dig, 13, 7, 21 : — solum proscin- dere terrae, Lucr. 5, 1294 ; so, terrae, id. 1,213; 5,212; 593; 1288: sibi praeter agri solum nihil esse reliqui, Caes. B. G. 1, 11, 5 : solum exile et macrum, Cic. Agr. 2, 25 fin. : incultum et derelictum, id. Brut. 4, 16 ; so, densum, siccum, macrum, etc., Col. 2, 2, 5 sq. : duratae solo nives. Hor. Od. 3, 24, 39 : cruentum, Ov. M. 4, 134, et saep. : — solum honiinis exitium herbae, the sole of the foot, Var. R. R. 1, 47 fin.: mihi calciamentum solorum (est) callum, Cin. Tusc. 5, 32, 90 : loca nullius ante Tri- ta solo, Lucr. 1, 926 ; 4, 2 ; (canes) ungui- bus duris, 6olo nee ut corneo nee nimium duro, Var. R. R. 2, 9, 4 : qui auro habeat soccis suppactum solum, thesole ofa shoe, Plaut. Bac. 2, 3, 98 : — Cereale solum pomis agrestibus augent, their wheaten board, Virg. A. 7, 111 : vastis tremit ictibus aerea puppis, Subtrahiturque solum, i. e. the sea under the vessel, id. ib. 5, 199 ; so, omne ponti, Val. Fl. 4, 712 : astra tenent coeleste 6olum, i. e. the vault of heaven, Ov. M. 1, 73. — Proverb.: quodcumque or quod in solum venit, whatever falls to the ground, i. e. whateviT comes uppermost or occurs to the mind. i. q. quod in buccam venit, Var. in Non. 500, 11 ; Cic. N. D. 1, 23 fin. ; Af- ran. in Non. 124, 18 sq. Also elliptically (cf. bucca, p. 213, c) : convivio delector : ibi loquor, quod in solum ut dicitur, Cic. Fam. 9, 26, 2. Cf. Wolf's Analekten, 4, p. 347 sq. B. Transf, in gen.: 1, As in Eng. Soil, for land, country, region, place: sola terrarum, Enn. Ann. 7, 12: solum, in quo tu ortus et procreatus, Cic. Leg. 2, 2; cf., patriae, id. Cat. 4. 7 fin. ; Liv. 5, 49, 3 : pa- trium, id. 21, 53, 4 ; and, natale, i. e. na- tive country, natal soil, Ov. M. 7, 52 ; 8, 184 : vos, mutae regiones imploro et sola ter- rarum ultimarum, etc.» Cic. Balb. 5, 13 : vile solum Sparte est, Ov. M. 15, 428 ; id. •Fast. 3, 292. — Hence the very usual ex- pression, solum vertere, To leave one's country (generally said of going into ex- ile) : qui volunt poenam aliquam subter- fugere, eo solum vertunt, hoc est, sedem nc locum mutant, Cic. Caecin. 34, 100 ; cf., neque exsilii causa solum vertisse dice- retur, id. Quint. 28, 86 ; id. Phil. 5, 5, 14 ; Liv. 3, 13, 9 ; 43, 2, 10, et mult. al. : solum civitntis mutatione vertere, Cic. Balb. 11, 28. — Rarely, in this sense, solum mutare : exsules sunt, etiam si solum non muta- rint, id. Parad. 4 fin. 2. In jurid. lang., res soli, Land, and all that stands upon it, real estate, opp. to res mobiles (personal or movable proper- ty) : oinnes res, sive mobiles sint, sive soli, Ulp. Dig. 13, 3, 1 ; so, res soli, id. ib. 43, 16, 1, § 32 : tertia pars de agris, terris, nrbustis, satis quaerit, et, ut jurisconsul- torum verbo utar, de omnibus quae soio continental-, Sen. Q. N. 2, 1 ; so Plin. Ep. 6, 19, 4 : ut feneratores duas patrimonii partes in solo collocarent, lay out in land, Suet. Tib. 48. II. Trop., A base, basis, foundation SO LU (very rarely) : auepicio rcgni stabilita scamna solumque, i. e. throne, Enn. Ami. 1, 113; cf., Tarquinio dedit imperium 9i- mul et sola regni, id. ib. 3, 6 : solum qui- il' in et quasi fundamentum oratoris vides locutionem cmendatam et Latinam, Cic. Brut. 74 ; of., solum quoddam atque fun- damentum, id. de Or. 3, '.Yl fin.: solo ae- quandae sunt dictaturac consubitueque, to be leveled with the ground, i. e. to be ut- terly abolished, Liv. 6, 18 ad fin. 2. solum, adv., v. 1. solus, ad fin. solummodo, v - 1- solus, adv., A, ho. 2. Soluntinus- ». Uln , v. 2. Solus, no. II, 1, soluSi "i um (gen. regular, sollus ; dm., soli ; gen. m., soli, Cato in Prise, p. 694 P. ; dot. m., solo, Inscr. Orell. no. 2627 ; /., solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 7, 3), adj. Alone, only, single, sole: quod cgomet solus feci, nee quisquam alius af- fuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus potius quam soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14 : quum visum essct utilius solum quam cum altero regnare, id. OIK 3, 10, 41 : licebit eum solus ames, id. Att. 6, 3, 7: tot mea solius solliciti sint causa, ut, etc., Ter. Heant. 1, 1, 77: nee mihi soli versantur ante oculos . . . 6ed, etc., Cic. Lael. 27, 102: extra Peloponnesum Aeni- ancs, etc. . . . soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, et saep. : — ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2; and, Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset. Cic. Rep. 1, 17; — Cato in Prise, p. 694 P. ; so, de viginti restabam solus, Ov. M. 3, 688 : solus ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23 ; cf„ solus ex toto illo collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18; so, Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6, et mult, al. : ego meorum solus sum meus, Ter. Ph. 4, 1, 21 ; so, coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33 fin. : solus inter omnes, Mart. 4, 2 : quae (actio) 6ola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18 ; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49, 4 ; 10, 1, 8, et al. : — Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro : unam ille quidem hanc solam, Ter. Pb. 5, 1, 27 ; so, 6olum unum hoc vitium aflert senectus hominibus, id. Ad. 5, 3, 47 ; and, te unum solum suum depeculatorem ve- nisse, Cic. Pis. 40, 96 : Ge. Quantum tibi opus est argenti 1 Ph. Solae triginta mi- nae, Ter. Ph. 3, 3, 24 ; so, qui solos novem menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17. 5; and Suet. Aug. 97. — In the vocative : felix lectule talibus sole amoribus, Attic, ap. Prise, p. 673 P. B, In par tic, pregn., Alone, lone- ly, solitary, deserted ; without relatives, friends, etc. (so very rarely) : sola sum : habeo hie neminem, Neque amicum ne- que cognatum, Ter. Eun. 1, 2, 67 ; cf. id. Ad. 3, 1,4; id. Andr. 2, 3, 7. II. Transf, of places, Lonely, soli- tary, unfrequented, desert, i. q. descrtus (quite class.): hie solis locis composita sum, Hie saxa sunt, hie mare sonat, nee quisquam Homo mihi obviam venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22 ; cf., quum in locis solis moes- tus errares, Cic. de Div. 1, 28, 59. So, loca, Lucr. 6, 396 ; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13. 28 ; Sail. J. 103, 1 : locus, Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. Andr. 2, 4, 3: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8 ; id. Most. 4, 3, 3 ; Ter. Ph. 5, 7, 86 : agri Libyae, Virg. G. 3, 2-19 : insula, Ca- tull. 64, 184 : in arena, id. ib. 57 : sub rupe, id. ib. 154 : in monte, Tib. 1, 2, 72, et saep. — Hence, Adv., solum, Alone, only, merely, bare- ly •' A. Affirmatively (so rarely, but quite class.) : de re una solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tan- dem ? una de re solum est dissensio ? Cic. Leg. 1, 20, 53 : nos nunciationem solum habemus : consules etiam spectioncm, id. Phil. 2. 32, 81 ; id. Or. 48, 160 : quasi vero atra bili solum mens ac non saepe vel ira- cundia graviore vel timore inoveatur, id. Tusc. 3, 5, 11. — 2. Strengthened by modo, and joined with it in one word, solum- modo (only post- Aug. ; whereas tantum- modo is quite class.) : unam solummodo Zenonis statuam Cypria in expeditione non vrndidit Cato, Plin. 34, 8, 19, § 92: de exf rcitore solummodo Praetor sentit, Ulp. Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii solummodo SOL V fieri aestimationcm, id. ib. 9, 2, 23, et al.— B. Negatively, non solum, nee (ne que) solum . . . eed (verum) etiam (et), etc., Not only (not merely, not barely) . . . but also, etc. (so most freq.) : urbes non solum multis periculis oppositne, sed eti- am caecis, Cic. Rep. 2, 3 : iniportantur non mercefl solum adventiciae, sed etiam mores, id. ib. 2, 4: neque solum tiitum, hiiI i tiimi impcrito absurdeque tictum, id. ib. 2, 15: — te non solum rntttira it inori- bus, vcrum etium studio et doctrina r-.-i- eapientem, id. Lael. 2, 6 : servavit ab um ni Non solum facto verum opprobrio quo- que turpi, Hor. S. 1, 6, 84: — non enim jus illud solum superbius populo, sed vi olentius videri necesse erat, Cic. Leg. 3, 7 fin. : non solum ortum novum pnpulum, sed adulturn jam, etc., id. Rep. 2, 1 1 : qui- bus opibus ac ncrvis non solum ad minu- endam gratiam, sed pacne nil perniciem sunin uteretur, Caes. B. G. 1, 20, 3: quae non solum facta esse, sed ne fieri quidim potuisse ccrnimus, Cic. Rep. 2, IS : — bene meriti de rebus communibus, ut geners etiam putarentur non solum im. run esM divino, id. ib. 2, 2. — See also under non and sed. 2. Solus, untis,/., EoXous : I. A town on the northern coast of Sicily, now Casttl- lo di Solanto, Plin. 3, 8, 14*6 90; cf. Mum.. Hal. 2, p. 401 sq.— Hence, fg. Soluntini, orum, m., The inhabitants of Solus. Cic. Verr. 2, 3, 43. In the sing. : id. ib. 2, 2, 42. solute- adv., v. solvo, Pa., ad fin. * soiutllis.' udj. [solvo] That is easily loosed or taken apart : navis, Suet. Ner. 34. * Solutiirji a dv. [id.] Loosely, i. q. so- lute, Tert. Pall. 5. solutio? onis, /. [id.] A loosing, un- loosing, dissolution (rarely, but quite clas- sical) : I. L i t. : £^ In gen.: limruae, Cic. de Or. 1, 25, 114 : totius hominis, id. Tusc. 3, 25 fin. — In the plur.: ventris et stomachi solutiones, looseness, weakness, Plin. 23, 6, 60. — B. I" par tic, Payment: solutio rerum creditarum, Cic. Otf. 2, 24 ; eo, legatorum, id. Cluent. 12, 34 : jn.-ti ore- diti, Liv. 42, 5, 9: nuraorum, Paul. Dig, 46, 3, 54 : Romae solutione impedita tides concidit, Cic. de imp. Pomp. 7. 19: solu- tionem in procurntorem lactam, Ulp. Dig. 46, 8, 12.— In the plur. : Caes. B. C. 3, 20, 1 ; cf. Dig. 46, tit. 3 ; De solutionibus et liberationibus. — JJ. Trop.: argumentn- rum, a solution, explanation. Sen. Ben. 5, 12 ; so, captionis sophisticae, Gell. 18, 2.6 (for which, sophismatis resolutio, ib. § 10). Sblutor- oris, m. [id.] (a post-class, word) I. A looser, an opener: signaculi. Augustin. Mor. Manich. 2, )3fin. — TL.A payer, Tert. adv. Marc 4, 17. * sdlutrix- icis, /. [id.] She that looses or sets free: malorum, Diom. p. 484 P. Solutus. »i um. Part, and Pa. of solvo. Solvo- Ivii latum. 3. (perfi, soluit tri- 6yl., Catull. 2, 13 : soluisse quadrisyl, Tib. 4, 5, 16) v. a. To loose, loosen, untie, un- bind ; to separate, disengage, break up, dis- solve. I. Lit.: A. In gen. (so in good prose less freq. than the compound dissolvere) : An. Reus solutus causam dicit : testes vinctos attines. Ca. Solvite istas, unbind, release, Plaut. True 4. 3, 63 sq. ; cf..He. Sol- vite istum nunc jam : Ty. Di tibi omnia optata atferant, quum me ex vinclis exi- mis, id. Capt. 2, 2, 104 ; and, non recte vinctus est, jube solvi, Ter. Andr. 5, 4, 52 ; cf. also, quacumque iit, ergastula solvit, opened the prisons, Brut in Cic 1 1, 13. 2 : 11, 10, 3. So, canem, Phaedr. 3, 7, 20: equum senescentem, to unharness, dis- miss, Hor. Ep. 1, 1,8: vincla jugis (bourn), to loosen, undo, Tib. 2, 1, 7 ; cf. ib. 28 ; so, catenas, Ov. M. 3, 700 : frenum, Thaedr. 1, 2, 3: corollas de nostra fronte. Prop. 1. 3, 21 : crines, capillos, Tib. 1, 1, 67; 2, 3. 25 ; Hor. Od. 2, 5, 23 ; 3, 4, 62 ; Ov. M. 3, 170; 11, 682. et al. : tunicas. Tib. 1, 5, 15: zonas, Hor. Od. 1, 30, 5 ; cf, nodnm, id. ib. 3, 21, 22 : commissas acies, lo part, separate. Prop. 4, 4, 59 ; so, amicos, id. 2, 34, 5 ; 2, 15. 26 : agmina diductis ehoris. Virg. A. 5, 581 : — Am. Agedum, earn solve cistulam. £0. Quid ego istani exsolvam? obsisnata'st recte. unseal, open, Plaut. Am. 2 2," 151 : -°- epistolam, to undo, break open, Cic. Att. 15, 4, 4 : fasciculum, id. ib. 1435 SOL V 11, 9, 2: pontem, to break down, Tac. A. 1, 69 ; so, navim, to dash in pieces, Ov. M. 11, 664 : venam cultello, to open, Col. 6, 14, 3 : ventrem, alvum, to loosen, relax, Col. 9, 13, 2 ; Cels. 1, 3 med. ; Plin. 14, 18, 22 : nivera, to dissolve, melt, Ov. M. 2, 853 ; 8, 556 ; cf., silices fornace, id. ib. 7, 107 : ora, to open the mouth, begin to speak, id. ib. 1, 181 ; 7, 191 ; 15, 74 ; cf'., linguam ad jurgia, id. ib. 3, 261 : coetum, to break tip, dismiss, id. ib. 13, 898 : rigor auri solvitur aestu, Lucr. 1, 493 : homineB volucresque ferasque sol- verat alta quies, Ov. M. 7, 186 ; cf., illi sol- vuntur frigore membra, Virg. A. 12, 951 ; and so, solvi (morbo, morte, media, etc.), for to die, Flor. 4, 11 fin. Duker. ; 4, 12, 42 ; Petr. Ill, 11 ; also, simply solvi, Ov. Am. 2, 10, 36. B. I n partic. (so quite class.): 1. Naut. 1. 1., s. navem, ancoram (oram), or also simply solvere (prop. To loose the vessel from the shore), To weigh anchor, set sail, sail away, put to sea: interea e portu nostra navis solvitur, Plaut. Bac. 2, 3, 54 ; 60, navem, id. Mil. 4, 7, 17 : naves, Caes. B. G. 4, 36 fin. ; 5, 8, 1 ; id; B. C. 1, 28, 2 ; 3, 6, 2 : ancoram, Cic. Att. 1, 13, 1 ; cf., funem arena, Prop. 1, 8, 11; Ov. M. 14, 445 ; and, retinacula navis, id. ib. J 5, 696; 8, 102: vela. Prop. 1, 17. 26: oram, Quint. 4, 2, 41 ; id. Ep. ad Tryph. 3: — naves conscenderuntet a terra solverunt, Caes. B. C. 3, 101, 6 : mercatores Alexan- dria solvisse, Cic. Off. 3, 12, 50 : portu sol- ventibus, id. Mur. 2, 4 : nos eo die coenati 6olvimus, id. Fam. 16, 9, 2. — Also of the ships themselves : naves XVIII. ex supe- riore portu leni vento solverunt, Caes. B. G. 4, 28, 1. 2. Mercant. t. t, qs. To release from obligation, i. e. To pay a sum due : decern minas, Plaut. Cure. 5, 3, 4 : pecuniam de- bitam alicui, Cic. Clu. 12. 34 ; so, creditas pecunias, Caes. B. C. 3, 1: pecuniam ad diem. Cic. Att. 16, 16, A, § 4 : pro frumen- to nihil solvit, id. Verr. 2, 3, 72 fin.; cf., pro vectura,/or carriage, id. Att. 1, 3, 2: ego pro istac rem solvi ab trapezita meo, have paid for Iter through my banker, Plaut. Cure. 5, 2, 20 ; cf, Quintus frater laborat, ut tibi quod debet ab Egnatio solvat, id. Att. 7, 18. 4 ; so id. ib. 5, 21, 11 ; for which, de meo, Plin. Ep. 2, 4, 2 : pretium operae praeceptori, Sen. Ben. 6, 17 fin.: dotem matri, to pay back, Papin. Dig. 23, 4, 26 med. : solvendo non erat, was not able to pay, was insolvent Cic. Att. 18, 10 fin. ; so id. Fam. 3, 8, 2 ; id. Phil. 2, 2, 4 ; id. Off. 2, 22 fin. ; cf., solvendo aere alieno non esse, Liv. 31, 13, 5; for which, less freq., ad solvendum non esse, Vitr. 10, 6fin.: in solutum accipere, in payment, Sen. Ben. 2, 26 ; so, in solutum, id. Ep. 8 fin.; Ulp. Dig. 46, 3, 45 ; Marc. ib. 46 : pro soluto, id. ib. 48 ; cf. Dig. 41, tit. 4 : Pro soluto.— Sometimes, like the Eng. To pay, with a personal object : ad forum hinc ibo, ut sol- vam militcm, Plaut. Bac. 4, 9, 137. — Hence also pass. : (actor) si litis contestandae tempore solutus fuisset. Paul. Dig. 12, 1, 31. — p, Transf., apart from mercant. lang. : ego et exspectabo ea quae pollice- ris, et erunt mihi pergrata, si solveris, etc., Cic. Brut. 4 fin. (v. the passage in con- nection) : solvo operam Dianae, Afran. in Non. 523. 17; cf., vota, Cic. Phil. 3, 4 fin. ; so Prop. 4, 2, 17 ; and the abbreviated form- ula freq. in inscrr., V. S. L. M. (votum sol- vit libens merito), Inscr. Orell. no. 186; 1216 sq. : V. S. A. L. (votum solvit animo libente). ib. 2022, et saep. ; cf. also, solve- re grates Dianae, Veil. 2, 25 fin. : omnia justa paterno funcri, Cic. Rose. Am. 8, 23 ; cf., exsequia rite, Virg. A. 7, 5 ; and, suprema militibus ducique, Tac. A. 1, 61 : — neque tu verbis 6olves umquam, quod mihi re male feceris, Ter. Ad. 2, 1, 10: boneficia, Coel. in Cic. Fam. 8. 12 : solvisti tidem, you have redeemed your promise, kept your word, Ter. Andr. 4, 1. 1 9 Ruhnk. ; so, fidem, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 3 ; Flor. 1, 1. 12 Duk. ; for which, se fide, Val. Max. 7. 3, 5ext. : capite poenas solvit, made atonement with his life, Sail. J. 69 fin. ; so, injuriam magnis pounis, Ov. F. 5, 304. II, 'Prop., To unfold, explain, solve; to break up, banish, disperse, dispel: A. In gen.: qua via captiosa solvantur, ambigua distinguantur, Cic. Fin. 1, 7; so, 1436 SO L V argumentum, Quint. 2, 17, 34 : aer.igma- ta, id. 8, 6, 53 : versum, to break up, change into prose, Hor. S. 1, 4, 60 ; Quint. 1, 8, 13 ; 1, 9, 2 ; 9, 4, 49 : solvite corde ine- turn, Virg. A. 1, 562; so, pudorem, id. ib. 4, 55 : ebrietatem, Cels. 2, 6 med. : lassi- tudinem, Plin. 37, 10, 54 : (Tarquinius Su- perbus) morem de omnibus senatum con- sulendi solvit, Liv. 1, 49, 7 ; so, tristes af- fectum, Quint. 6, 3, 1 : fori sanctitatem lu- dorum talarium licentia, id. 11, 3, 58 : to- tam rem risu, id. 5, 10, 67, et saep. : noc- tem faces multae variaque lumina solve- bant, Plin. Ep. 6, 16, 17. B. I" partic, To free, release, exempt, deliver, excuse, acquit : aliquem cura et negotio, Cic. Rep. 1, 18 ; so, patriam me- tu, Prop. 4, 6, 41 : me gravi amore (via), id. 3, 21, 2 : me dementia, Hor. Epod. 17, 45 : se longo luctu, Virg. A. 2, 26 : ego somno solutus sum, was released from sleep, i. e. I awoke, Cic. Rep. 6, 26 fin. : ut religione civitas solvatur, may be released, discharged, id. Caecin. 34 ; so Liv. 7, 3 fin. Drak. N. cr. ; cf. Ov. F. 2, 40 ; and, me tener solvet vitulus, qui largis juveu- escit herbis In mea vota, Hor. Od. 4, 2, 54 : si deliberet seuatus, solvatne legitms Scipionem, ut cum liceat ante tempus consulem fieri, Auct. Her. 3, 2 ; so Liv. 31, 50, 8 ; cf. Cic. Rab. Post. 5 fin.— Poet : nee Rutulos solvo, exempt (from attaining their destiny), Virg. A. 10, 111. — Hence solutus, a, um, Pa., Unbound, loose: A. Lit. (very rarely) : terra, i. e. loose, light soil (syn. rara), Col. 3, 14 fin. ; so, solum, opp. spissum, Plin. 17, 22, 35, § 170. — Comp. : solutiores ripae, Frontin. Aq. 15; so, agaricon femina, opp. mas spissior, Plin. 25, 9, 57 : — stomachus, lax, relaxed, Scrib. Comp. 92; Petr. 117, 9. — Much more freq., B. T r o p., Free, unrestrained, inde- pendent, unoccupied ; in a bad sense, loose, wild, uncurbed, extravagant, immoderate, licentious, dissolute (syn. liber, expeditus, eftrenatus, remissus) : omnes, soluti a cu- piditatibus, liberi a delictis, Cic. Agr. 1, 9, 27 : nnimo soluto liberoque esse, id. Verr. 2, 2, 75 ; so, s. et liberi amores, id. Rep. 4, 4 ; cf., permissa et soluta licentia, id. ib. : cum videas civitatis voluntatem so- lutam, virtutem alligatam, id. Att. 2, 18, 1 : populi soluti eft'renatique, id. Rep. 1, 34 : (volucres) passim ac libere solutas ope- re volitare (corresp. to homines vacui cura et labore), id. de Or. 2, 6, 23 : qvis (SERVVS) FVGITIVVS ERROVE SIT NOXAVE solvtvs non sit, Edict. Aedil. ap. Gell. 4, 2, 1; so, solutus omni foenore, Hor. Epod. 2, 4 : ambitione, id. Sat. 1, 6, 129 : cura belli, Plin. 22, 4, 4, et saep. ; poet, also with the gen. : cum famulis operura eolutis, Hor. Od. 3, 17, 6 : — soluta eligendi optio, free, unshackled (syn. expedita), Cic. Fin. 1. 10, 33 ; cf., ratio facilior et so- lutior, id. Fam. 3, 5, 1 ; and, si essent om- nia mihi solutissima, tamen in republica non alius essem (for which, shortly be- fore, si mihi integra omnia ac libera fuis- sent), id. ib. 1, 9, 21 : soluta P. Clodii praetura, licentious, extravagant, immod- erate, unbridled, id. Mil. 13, 34 ; so, libido solutior, Liv. 2, 3, 2 : 6olutissimae linguae esse, Sen. Const. Sap. 11: — ad dieendum solutus atque expeditus, Cic. Brut. 70 ; cf, solutus in explicandis sententiis, id. ib. 47 ; and, omnium oratorum solutissi- mus in dicendo, id. ib. 48, 180 : — solutus et mollis in gestu, loose, negligent, Cic. Brut. 62 fin. ; cf, pueri soluti ac fluentes, Quint. 1, 2, 8; and, sinus solutus ac de- licatus, id. 11, 3, 146 : — mea lenitas adhuc si cui solutior visa est, too easy or careless, i. e. loo great, Cic. Cat. 2, 12, 27 ; so, cura, Liv. 3, 8, 8 : dicta factaque, Tac. A. 16, 18 : senteiitia (coupled with mollior), Plin. Ep. 2, 11, 21 : in paupertate solutus, cheer- ful, merry, Hor. Ep. 1, 5, 20. 2. In p a r t i c, of speech : a. Without metre, in prose : de oratione soluta duo libros, de poetica unum, Var. L. L. 6, 11 fin. ; so, oratio, opp. poemata, id. ib. 7, 1 ; 10, 3, 178 ; Cic. de Or. 3, 48 ; Gell. 7, 14 ; cf., (historia) et proxima poBtis et quod- ammodo carmen solutum, Quint. 10, 1, 31 ; and, verba soluta modis. Ov. Tr. 4, 10, 24. — b. I" gen., Loose, free, flowing, not carefully constructed: "est oratio nlia SO MN vincta atque contexta ; soluta alia, qualis in sermone et epistolis," etc., Quint. 9, 4, 19 sq. ; cf, ut verba neque alligata sint quasi certa aliqua lege versus, neque ita soluta, ut vagentur, Cic. de Or. 3, 44 fin. ; and, nee vero haec (verba) soluta nee dif- tluentia, sed astricta numeris, id. Brut. 79, 274 ; cf. also id. ib. 68, 228.— In this sense also of the freedom of the Pindaric verse : (Pindarus) numeris fertur lege solutis, Hor. Od. 4, 2, 12.— Hence, Adv., solute (ace. to no. B), Freely, without hinderance, carelessly, negligently, etc. : si animus somno relaxatus solute moveatur ac libere, Cic. de Div. 2, 48 fin. ; cf, Nero quo solutius lasciviret, Tac. A. 13, 47: solute dicere, easily, fluently, free- ly, Cic. Brut. 29 ; so id. ib. 92 (coupled with facile) ; and in the Comp. : Tac. A. 4, 31 : — tam solute, tarn leniter agere, negligently, heedlessly, remissly, Cic. Brut. 80, 277 ; cf, solute ac negligenter agentes, Liv. 23, 37, 6 ; so, coupled with negligen- ter, id. 39, 1, 4 ; and in the Comp. : quae- dam. a fabris negligentius solutiusque composita, Sen. Q. N. 6, 3. Sdlyma* orum and ae, Solymi, orum, and SdlymuS, a i um > v - Hierosol- yma. < Solymus or Solimus (-os). i. m. A Trojan, the founder of Sulmo, Ov. F. 4, 79 ; Sil: 9, 72.) \ somnialis. is. m - Isomnium] Dream- brmging, an epithet of Hercules, Inscr. ap. Fabr. p. 692, no. 130 ; ap. Reines. cl. 10, no. 4. SOmniator* oris, m. [somnio] One who has faith in dreams, a dreamer, Sen. Contr. 3, 22 med. ; of Joseph, Tert. adv. Gnost. 2 med. SOmmculosCi a ^"-> v - somniculosus, adfin. somniculosus, a, um, adj. [somrrus] Full oj sleep, i. e. : I, Inclined to sleep, drowsy, dozy, sleepy, sluggish, slothful (rarely, but quite class.) : quae vitia non sunt senectutis, sed inertis, ignavae, sum- niculosae senectutis, Cic. de Sen. 11, 36. So, villicus, Col. 11, 1, 13 : genus mancipi- orum (coupled with socors), id. 1, 8, 2 : glires, Mart. 3, 58, 37. — IJ. Act, Making sleepy, drowsy, or sluggish: aspis, i. e. causing torpor or numbness, palsying, deadly (cf. somnifer and somnificus), Cin- na in Gell. 9, 12, 12 ; Laber. in Non. 172, 30. — Adv., somniculose (ace. to no. I.). Sleepily, lazily, sluggishly: persequi heri imperia, Plaut. Am. 2, 1, 75 : agere «li- quid, id. Capt. 2, 1, 31. somnifer, era, erum, adj. [somnus- feroj Steep-bringing, soporific, somnifer- ous (poet, and in post-Aug. prose) : vis papaveris, Plin. 18, 25, 61 : virga (Mercu- rii), Ov. M. 1, 672 : aspis, causing torpid- ity, deadly, Luc. 9, 701; so too, venenum (aspidis), Ov. M. 9, 693 ; cf. somniculo- sus, no. II., and somnificus. SOmniflCUS, a > um, a 4}- [somnus- facio] Causing sleep, narcotic, (a Plinian word) : medicamentum, Plin. 37, 10, 57 : vis aspidum, id. 24, 4, 17. SOmnio, avi,'atuin, 1. v. a. (dep. col- lat. form : hie nedes non somniatur, Petr. 74, 14) [somnium] To dream ; to dream of or see in a dream (freq. and quite clas- sical) : I. Lit.: mirum atque inscitum somniavi somnium, Plaut. Rud. 3, 1, 5 ; so, somnium, id. Mil. 2, 4, 28; 47: aliquid (in somnis), id. Rud. 3, 4, 68 ; id. Cure. 2, 1, 32 ; 2, 2, 4 ; Ter. Andr. 5, 6, 7 ; Cic. de Div. 2, 59, et ai. ; cf, aurum, Plaut. Stich. 5, 2, 18 : ovum, Cic. de Div. 2, 65 : spe- ciem fortunae querentis, Suet. Galb. 18, et al. ; cf. also, me somnies, me exspec- tes, de me cogites. Ter. Eun. 1, 2, 114 : — nam videbar somniare, memet esse mor- tuum, Enn. in Cic. Acad. 2. 16, 51 Goer. N. cr. ; so with an object-clause: Plaut. Mil. 2, 4, 39; Cic. de Div. 1, 20; 2, 65; Suet. Aug. 91 ; 94 ; id. Claud. 37, et al. :— hanc credo cnusam de illo somniandi fu- is6e, Cic. de Div. 2, 67 fin.; so with de: Suet. Aug. 94. — Absol. : totas noctes som- niamus, Cic. de Div. 2, 59 ; so id. Acad. 2, 16, 51 ; Plin. 10, 75, 98 ; Suet. Ner. 46, et al. — Impers. : Aristoteles et Fabianus plurimum somniari circa ver et auctum- num tradunt, Plin. 28, 4. 14. II, Transf, as in Eng. To dream, i. e. 80MN to think idly or vainly, to talk foolishly: eho, quae tu somnias ! Hie homo non sanus est, what are you dreaming about t Plant. Mere. 5, 2, 109: quos Summaries somniaa? id. Cure. 4, 3, 14 : de Lanuvino Phameae erravi ; Trojanum somniabam, Cic. Att 9, 13, 6: ineptias, Col. 1, 8, 2:— ah stulte ! tu de Psalti ia me somnias age- re, Ter. Ad. 4, 7, 6 ; so Plaut. Pers. 2, 3, 5. — Ahsol. : haec (Alcumena) deliramenta loquitur . . . vigilans eomniat, Plaut. Am. 2, 2. 65 ; so id. Capt. 4, 2, 68 : portenta non chsserejitium philosophorum eed somni- antium, Cic. N. D. 1, 8. somniurri' ", "■ [somnus] A dream, "Cic. de Div.-l, 20 »?. ; 2,58 s?.; Plin. 10, 75, 98 ; Macr. Somn. Scip. 1, 3 ; Lact Op. D. 18:" interpretea somnium, Enn.in Cic. de Div. 1, 58 ; so Poet. ib. 1, 21 : dum huic conjirio somnium, interpret, Plaut. Cure. 2, 2, 3 ; cf. id. Rud. 3, 1, 19 : jucundissima «Omnia, Cic. Fin. 5, 20, 55 : per somnia loquentes, talking in their sleep, Lucr. 5, 1157. Personified: Somnia, as Divinities, Cic. N. D. 3, 17/«.; Ov. M. 11, 588; 014 sq. — II. T r a n s f., for any thins idle, silly, or without foundation (of. somnio, no. II.), A dream, an idle whim ov fancy, stuff, non- sense: tu, qunntus quantus, nihil nisi sa- pientia es : Ille somnium. Ter. Ad. 3, 3, 41 : de argento, somnium, id. ib. 2, 1, 50; so id. Phorm. 5, 6, 34; cf. in the plur. : tab- ulae I . . . logi ! . . . somnia I id. Thorm. 3, 2, 9 : et vigilans stertis nee somnia cernere cessaa, visions, Lucr.. 3, 1061 ; cf. id. 1, 100 ; and, spes inanea et velut somnia quae- dam vigilantium, Quint. 6,2,30: exposui fere non philosophorum judicia, sed deli- ".'intium somnia, Cic. N. D. 1, 16 : Chry- sippus Stoicorum somniorum vaferrimus interpres. id. ib. 1, 15, 39: leviter curare videtur, Quo promissa cadant et somnia Pythagorca, Hor. Ep. 2, 1, 52. ' somnulentia (* somnol. «e, / [somuulentus] Sleepiness, drowsiness, som- rtolenre, Sid. Ep. 2, 2 med. somnulcntus (* somnol.). »< '""■ adj. [somnusj Full of sleep, i. e. sleepy, drowsy, dozy, somnolent (a post-Augustan word), App. M. Xfin. ; 10, p. 251 ; Sol. 20. * somnurnus. a, um, adj. [id.] Of or belonging to sleep : imagines, seen in sleep, Var. in Non. 172, 3. SOmnuS* '■ '"• [sibilated from vttvoS, with an epenthetic m : sompnos, somnus : if. (Sell. 13, 9, 5] Sleep: Enn. Ann. 12, 5; cf, nunc hostes vino domiti somnoque sepulti, id. ib. 8. 56 : vix aegro turn corde meo me somnu' reliquit, id. ib. 1, 56 ; cf, on the contrary, pandite sulti' genas et corde relinquite somnum, id. ib. 12, 7 : capere, Plaut. Mil. 3, 1, 115 ; cf. Cic. Tusc. 4. L9, 41 : somnum videre, Ter. Heaut. 3, 1, 82; cf., Caniniu9 suo toto consulatu somnum non vidit, Cic. Fam. 7, 30: som- num tenere, id. Brut. 80, 278 : somno se dare, id. Tusc. 1, 47, 113 : me artior quam solebat somnus complexus est, id. Rep. 6, 10 ; cf., hos oppressos somno, Caes. B. C. 2, 38 Jin. : ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12; so, ex somno excitare aliquem, id. Sull. 8, 24 ; cf., e 9omno sus- citari, id. Tusc. 4, 19, 44 : somno solutus sum, id. ib. 6, 26 fin. : palpebrae somno conniventes, id. N. D. 2, 57, 143, et saep. : in somnis aliquid videre, in sleep, in dreams, Enn. Ann. 1, 16; so freq., Blank, Cure. 2, 2, 10 ; Poet. ap. Cic. de Div. 1, 21 ; Cic. N. D. 1, 29 fin. : id. de Div. 1, 24, 49 ; 1, 25 Jin.; l,53Jm.; 2,70; Virg. A. 2, 270 ; 4, 466 ; 557, et al. ; for which, less freq., per somnum, Cic. de Div. 2, 11, 27 ; Liv. 2, 36, 4 ; Virg A. 5, 636 ; and, per somnos, Plin. 23, 1, 2ifin.; cf. also, ea si cui in somno accidant, Att. in Cic. de Div. 1, 22, 45 ; and, quae somno visa fuerant, Liv. 8, 6,11: — servus ad somnum, whokeepswatch during one's sleep. Curt. 6, 11 : — somno et conviviis et delectationi natus, Cic. Sest. 66, 138 ; so in a bad sense, Sail. C. 2, 8 ; Veil. 2. 1 ; Plin. 14 praef. ; Tac. H. 2, 90 ; id. Germ. 15 ; id. Ann. 16, 19, et al.— Per- sonified: Somnus, as A divinity, son of Erebus and Nox, Hyg. Fab. praef.; Ov. M. 11, 586 ; 593 ; 623 sq. ; Stat. Th. 10, 87 ; Tib. 2, 1, 89, et al. H. Poet, transf.: A. ForlW^At: Li- bra die somnique pares ubi fecerithoras, Virg. G. 1, 208 ; cf. Sil. 3, 200,— B. With SON O Iongns, niger, frigidus, etc., for Death, Hor. Od. 3, 11, 38; Sil. 5, 529; 7, 633; Val 11. 3, 178. So, SOMNO AETEUNO 8ACHVM, Inacr. Orell. no. 4428: reqviescit in somno pacis, ib. 1121. — C. Of a calm at sea: pigrotorpebantaequora somno, Stat. S. 3, 2, 73 ; so id. Theb. 3, 256. * Sonabllis, B| adj. [sono] Sounding, noisy : sistrum, Ov. M. 9, 784. sonans. antis, Part, and Pa. of sono. Sonax, ucis, adj. [aonoj Sounding, noisy (poet, and in post-Aug. prose) : con- cha, Ov. M. 1, 333 ; App. M. 4, p. 157 ; id. ib. 8, p. 202. < SOnchuSi <. m. = oiiyxof, The herb sow-thistle; Sonchus oleraceus, L. ; Plin. 22, 22, 44. soni-pcs, edis, adj. [sonus] With sounding feet, noisy-footed (a poet, word) : turba (in Isidis 6acris), Grat. Cyneg. 43. — Much more freq., subst, Noisy-foot, i. e. a prancer. steed: fremit aequore toto In- sultans sonipes et pressis pugnat habenis, Virg. A. 11, 600; so Catull. 03, 41 ; Sil. 1, 222; Val. Fl. 3, 334 ; Stat. Th. 5, 3, et al. In Cicero, sonipedes is cited as an exam- ple of a fourth paeon, de Or. 3, 47, 183. * sdnitOj are, v - intens. n. [sonoj To make a noise: cicadae, Sol. 2 med. dub. (.al. sonant). SonitUS) us (gen., soniti, Pac. and Caecil. in Non. 491, 24 «7.), m. [id.] A noise, sound, din, etc. (quite class. ; in the sing. and plur.) : at tuba terribili sonitu tara- tantara dixit, Enn. Ann. 2, 35; cf, lituus sonitus eS'udit acutos, id. ib. 8, 42 : sum- mo sonitu quatit ungula terrain, id. ib. 43 ; imitated by Virg. A. 8, 596; so, ungula- rum, Plaut. Men. 5, 2, 113: tumultuosus, id. Trin. 5, 2, 52 ; cf. id. Bacch. 5, 2, 1 : fo- rum, id. Cure. 1, 3, 1 ; so id. Mil. 4, 8, 67 ; id. Trin. 5, 1, 7 : armorum, Lucr. 2, 48 : ventorum, id. 6, 133 : remorum, Caes. B. G. 7, 60, 4 : pedum, Ov. M. 5, 616 : convi- varum, Plaut. Most. 4, 2, 24 : stertentium, Plin. 9, 10, 12 : Olympi, i. e. the thunder, Virg. A. 6, 586, et saep. : sonitum redde- re, Cic. Tusc. 1, 40, 96: fragor et sonitus, id. Rep. 2, 3 : verborum sonitus inanis, id. de Or. 1, 12, 51 : nosti jam in hac ma- teria sonitus nostros, i. e. my thundering speech-, id. Att. 1, 14, 4. — Of an abstract thing: quae (eloquentia) cursu magno sonituque ferretur, Cic. Or. 28. SOniviUS' a, um, adj. [sonus] Noisy ; only in the phrase sonivium tripudium, of the rattling of the corn upon the ground as it fell from the mouths of the sacred chickens, Cic. Fam. 6, 6, 7 ; Plin. 15, 22, 24 ; cf. Feat. p. 290 ; 291, and 297. sono, f'i, itum, 1. (ante-class, collar, form ace. to the 3d conj. : sonit, Enn. and Att. in Non. 504, 32 sq. : sonunt, Enn. and Att. ib. 505, 11 sq. ; Enn. in Prise, p. 863 P. — Infin. : sonere, Att. in Non. 505 ; Lucr. 3, 157; 886,— Part, fut.: sonaturum. Hor. S. 1, 4, 44. — Perf: sonaverint, Tert. ad Scap. 3) v. n. and a. : I. Neutr., To make a noise, to sound, resound: aes sonit, the trumpet sounds, Enn. in Non. 504, 33; so, fides, aera, plectra, Prop. 4, 7, 62 ; cf. Hor. Od. 2, 13, 26 : tympana, * Caes. B. C. 3, 105, 4, et saep. : cujanam vox prope me so- nat ? Plaut Bac. 4, 9, 55 ; id. Pseud. 2, 4, 11 ; id. Rud. 1, 4. 10 ; id. Trin. 1, 2, 7 : hie mare sonat id. Rud. 1, 3, 23 ; cf, mare, silvae Aquilone, Hor. Epod. 13, 3 : onme arbustum fremitu silvai frondosai, Enn. Ann. 7, 31 : clamore viri, stridore ruden- tes, Ov. M. 11, 495: omnia passim mulie- mm puerorumque ploratibus, Liv. 29, 17, 16, et saep. : (hirundo) circum Stagna so- nat, Virg. A. 12, 477 ; cf. Mart. 14, 223 :— natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent, Cic. Rep. 6, 18 : dicta non sonant do not chink (i. e. are not money), Plaut. Ps. 1, 3, 74. — Impers. : jubet tibias agere: sonatur, App. M. 5, p. 165. Tf Act., To sound, utter, speak, call, cry out, sing : homines inconditis vocibus in- choatum quiddam et confusum sonantes, uttering, pronouncing, Cic. Rep. 3, 2; cf., sonare subagreste quiddam, to speak, id. Brut. 74, 259; so.pingue quiddam .id. Arch. 10 fm. ; cf, (Sibylla) nee mortale sonans, Virg. A. 6, 50 : femineum, raucura quid- dam atque inamabile, Ov. A. A. 3. 286 and 288 ; cf. also, nee vox hominem sonat, SONO does B0J smtnd like that of a man, Virg. A 1, 328 : tale sonat populus, calls, cries out, Ov. M. 15, 606; ct., cxululatque Evoeque I sonat, id. ib. 6, 597 ; 4, 523 ; and, atavoa sonans, boasting of, vaunting (ayn. ere- pans, jactans), Virg. A. 12, 529:— -ut haec duo (honestas et utilitas) verbo inter ae discrcpare, re niium sonare vidrantur, to signify, Cic. Oil'. 3, 21, «3; so, Epicurum non intelligere interdum, quid sonit haec vox voluptutis, id est, quae rea hulo »oel subjiciutur, id. 1 in. 2, -J fin. : furciu sonu- ere juvenci, i. c. they betrayed him by their lowings, Prop. 4, 9, 13. — l'ythiu» in lonen carmina veate sonat sings, accompanies on the lyre, id. 2, 23, 16; cf., sonante mixtum / tibiis carmen lyra, Hor. Epod. 9, 5 : te ear- mina nostra sonabunt, shall sing of, i. e. shall celebrate, extol, Ov. M. 10. 205 ; 60. Germanas acics, Daca proelia, Stat. Si. I. -', 66 ; and pass. : sive mendaci lyra Voles ao- nari, Hor. Epod. 17, 40 ; cf, magno nobis ore sonandus eris, Ov. A. A. 1,206.— Hence sbnans, antis, Pa., Noisy, sounding, sonorous (extremely rare) : meatus ani- mae gravior et aonantior, Plin. Ep. 6, 16 a med. : quod est sonantius et elatiua, id. ib. 7, 12, 4. sonor. oris, m. [sono] A noise, sound, din (poet, and in post-Aug. prose for the class, sonitus and sonus), Lucr. 1, 045; 4, 509 ; 572 ; Virg. G. 3, 199 ; id. Aen. 7, 462; Tac. A. 1, 65 ; 4, 48, et al. — Plur. : Lucr. 5, 335 ; 6, 1184 ; Virg. A. 9, 651 ; Val. Fl. 5, 306 ; Tac. A. 14, 36. sonorc. adv., v. sonorus, ad fin. Sonoi'USi a, um, adj. [sonor] Noisy, loud, sounding, resounding, sonorous (po- et, and in post-Aug. prose for the class. sonans) : cithara, Tib. 3, 4. 09 ; so, aes, Claud. IV. Cons. Honor. 149 : nrcus, id. in Ruf. 2, 80 : tempestatea sonoras, Virg! .4. 1, 53 ; so, tonitru, Claud. Laud. Stil. 2. 26 : flumina, Virg. A. 12, 139 ; so, nemus, Stat, Th. 4, 34 : Phocis (on account of the Del- phic oracle), id. ib. 11, 281 : insula Sucti- ons, Claud. B. Gild. 512: — versua "qui crepitant pronunciatione fragosa et ex- sultantem informant dictionem, ut (Virg. A. 9, 503) : at tuba terribilau," etc., Diom. p. 498 P. — * Adv., son 6 re, Loudly: osci- tavit (coupled with clare), Gell. 4, 20, 8. sons, sontis, adj. Orig., Hurtful, nox- ious ; ct, "sons, nocens, ut ex contrario insons, innocens," Fest. p. 297 ; and v. also sonticus. But no example of this aignif. is preserved. Freq., however, and quite class, (esp. as a subst), U, Transf, Guilty, criminal; subst., a guilty person, an offender, malefactor, criminal: sontes condemnant reos, * Plaut Capt 3, I. 16 ; Vinr. A. 10, 854 ; so Ov. M. 6, 618 : ulni. id. ib. 7, 847 : dii, Stat. Th. 5. 610 : manus foe data sanguine sonti (poet for sontis), Ov M. 13. 563 ; so, morae ab igne supremo, Stat Th. 4,641,— Subst: (minoiies mag ISTRATVS) VINCLA SONTIVM SERVANTO, Cic. Leg. 3. 3, 6 : punire sontes. id. Oft'. 1 24 : manes Virginiae nullo relicto sonte tandem quieverunt Liv. 3, 58 fin. : so too Cic. Phil. 2, 8 ; id. Fam. 4, 13, 3 ; Ov. M. 2, 522; 10,697; 11,268; gen. plur.: son- turn, Stat. Th. 4, 475. Sonticus. a. um, adj. [sons, hurtful : hence, transf.] Dangerous, serious, in the connection, morbus sonticus, of a serious disorder that excuses one from appear- ing in court, doing military durv, etc, Fragm. XII. Tab. ap. Fest p. 290 ; cf. Gell. 20, 1, 27; Venul. Dig. 21, 1, 65; Marc. ib. 42, 1, 60: Ulp. ib. 2, 11, 2 ; Paul. ib. 5, 1, 46; Plin. 36, 19, 34 ; Cincius in Gell. 16, 4. 4. —Whence, transf., sontica causa, arising from a morbus sonticus : hence, in gen.. Serious, weighty, important. Cato in Fest p. 344 ; Naev. ib. p. 209 ; Tib. 1, 8, 51. sdnns, ' (ttbl., sonu, Sisenn.in Non. 491, 27) m. [sono] A noise, sound: et pereunte viro raucus sonus aere cucurrit, Enn. Ann. 2. 37 ; so. tympana raucis Obstrepuere Bo- nis, Ov. M. 4, 391 ; cf, non exaudito tubae sono, Caes. B G. 7. 47, 2 ; and, signorum sonus, id. B. C. 3, 105. 3 ; with which cf., cum ingenti sono fluminis, Liv. 21, 28, 2: tantus et tam dulcis sonus, Cic. Rep. 6, 18 : disrinctus. id. ib. 2, 42 : ab acutissimo son» usque ad gravissimum sonum. from the highest treble to the lowest bass, id. de Or. 1, 59, 251 ; cf. id. Or. i'fin. : inanes sonoa 1437 SOPI fundere, to utter empty sounds, id. Tusc. 5, 26, 73 Kiihn. t Sophia, ae, /=: oo^i'a, Wisdom (pure Lat., sapientia) : sophiam, sapientia quae perhibetur, Erin. Ann. 1, 15 ; 60 Afran. in Gell. 13, 8. 3 ; Mart. 1, 112 ; cf. Sen. Ep. 89 (in Cic. Off. 1, 43, 153, written as Greek). t sophisnia, atis, fl-*— o6 3. Sophocles, is and i, m., TotyoKXris, A celebrated Grecian tragic poet, Cic. Fin. 5, 1,3; id. de Sen. 7, 22 ; 14, 47 ; id. de Div. I, 25, 54 ; id. Off. 1, 40, 144 ; Hor. Ep. 2, 1, 163;— £-eM.,Sophocli, Gell. 12,11,6; 13,18, 3 ;— voc, Sophocle, Cic. Off. 1, 40, 144.— II. Hence Sophocleus, a, um, adj., Of Or in the manner of Sophocles: an pangis aliquid Sophocleuin 1 Cic. Fam. 16, 18 fin. : cothurnus, Virg. E. 8, 10 ; Ov. Am. I, 15, 15. ( Sophonisba, ae,/. Wife of Syphaj. and daughter of Hasdrubal, Liv. 30, 12 and 15.) tl. sdphos or sophus, i, m. = ao- , " ■ == n (•'/) um , v - Sora, no. II. 2. % Soranus* i, m - An epithet of Dis, ace. to Serv. Virg. A. 11, 785. sorbeo, ui, 2. (collat. form of the perf., sokpsi, ace. to Charis. p. 217, and Diom. p. 363; cf. the compounds) v. a. [sibilated and transposed from jtoijiiui) To sup up, suck in, drink down, swallow (freq. and quite class.): I, Lit. (quite class.): hominum sanguinem, Plaut. Bac. 3, 1, 5; so, calidum sanguinem ex homine, Plin. 28, 1, 2 : crudum ovum, id. 29, 3, 11 : mar- garitas aceto liquefactas, Suet. Calig. 37, et eaep.— Absol. : Plaut. Mil. 3, 2, 6 so.— Troverb. : simul flare sorbereque haud facile, to drink and whistle at the same time, i. e. to do two things at once, Plaut. Most. 3, 2, 4. — B. Transf., in gen., To suck in, draw in, swallow up, absorb (poet, and in post-Aug. prose) : Lucr. 6, 1129 : (Charybdis vastos) Sorbet in abruptum ductus, Virg. A. 3, 422; so, fretum, Ov. M. 7, 64 : flumina, id. ib. 1, 40 : sorbent avidae praecordia flammae, id. ib. 9, 172: (quae sorbuit terrae hiatus), Plin. 2, 80, 82 : minus sorbet politura charta, id. 13, 12, 25. — II, Trop. : quid eum non eorbere animo, quid non haurire cogitatione cen- setis? Cic. Phil. 1], 5 : odia, id. Q. Fr. 3, 9, 5. SOrblliS) e , <"&'■ [sorbeo] That may be sucked or supped up (not ante-Aug.): ovum, Cels. 2, 18 med. ; Petr. 33, 5 : cibi, ut recens caseus, Col. 8, 17, 13. SOrbillo, are, v. dim. a. [id.] To sip (ante- and post-class.) : I. Lit.: cyathos, Ter. Ad. 4, 2, 52 : vinum dulciter, App. M. 2, p. 121. — * II. Transf. : sorbillan- tibus saviis, App. M. 3, p. 135. SOrbllO) adv. [id.] Sippingly ; hence, transf, drop by drop, bit by bit (ante class.) : victitare, i. c. poorly, sparely, Plaut. Poen. 1, 2, 185. See also sorbitio jgp 1 . SOrbltlO, onis, /. [sorbeo : a supping up, swallowing, drinking ; hence, concr.] A drink, draught, potion, broth, etc. (mostly post-Aug. ; not in Cic), Cato R. R. 157, 13 ; Plaut. Ps. 3, 2, 79 ; Col. 6, 10, 1 ; Cels. 2, 30; Plin. 20, 16, 62; 24, 19,120; Phaedr. 1, 26, 5, et al. : sorbitio quern tollit dim cicutae, z. e. Socrates, Pers. 4, 2. flj^ In the fragment of Caecil. ap. Fest. p. 339, instead of sorbitio, it would perh. be more correct to read sorbilo ; v. Bothe Caecil. p. 136, fragm. 6 ; Mulier ad Fest 1. 1. * sorbitium, «. «• [sorbeo] i. q. sor- bitio, A drink, draught, Seren. Samon. 21, 360 dub. (al. sorbitio). SOrbitiuncula, ae,/. dim. [sorbitio] A small draught (post-class.), Marc. Em- pir. 10 med. ; Hier. Vit. Hilar. 11. SOrbum, i> "• [sorbus] The fruit of the Eorbus, a sorb-apple, sorb, service-berry, " Plin. 15, 21, 23 ;'' Cato R. R. 7, 5 ; Var. R. R. 1, 59, 3 ; Col. 12, 16, 4 ; Virg. G. 3, 380. SOrbuS* i-/ The true sorb- or service- tree, Sorbus domestica, L. ; Col. 5, 10, 19 ; Plin. 16, 18, 30 ; Pall. Jan. 15, 1, et al. SOl'deo, ere, v. n. To be dirty, filthy, foul, nasty (rarely ; not in Cic.) : I. Lit. : Di. Jam lavisti ? Ph. Num tibi sordere videor? Plaut. True. 2, 4, 28: cui manus materno sordet sparsa sanguine, Att. in Non. 170, 6 : non splendeat toga : ne sor- deat quidem, Sen. Ep. 5 : incola sorden- tium ganearum, Gell. 9, 2, 6. — H, Trop., To be mean, base, low, or sordid : hand sordere visus est Festus dies, i. e. had nothing mean or sordid in its appearance, Plaut. Poen. 5, 4, 6; so, convivium inopid. Favor, in Gell. 15, 8 fin. : ignobilia et sor- dentia (verba), low, vulgar, id. 19, 13, 3 (shortly before, sordidum verbum). — B. Transf, To seem base or paltry ; to be despised, slighted, or held of no account : suis sordere, coupled with contemni, Liv. 4, 25, 11 ; Quint. 8 prooem. § 26 : sordent tibi munera nostra, Virg. E. 2, 44 ; Stat. 5. 1,3, 98: cunctane prae campo sordent t Hor. Ep. 1, II, 4 : pretium aetas altera sordet, a renewal of youth seems too small a price, id. ib. 1, 18, 18: si conferas et componas Graeca ipsa, oppido quam ja> cere atque sordere incipiunt, quae Latina sunt, to seem paltry, of small account, Gell 2, 23, 3. sordes, is, / [sordeo] Dirt, filth, nas- tiness, nncleanness, squalor (quite clfiss- : esp. freq. in a trop. sense, and in theyW.)- SOED 1. Lit.: (a) Plur. : oculi pleni sordium, Plaut. Poen. 1, 2, 101 : in sordibus nurium, Cic. N. D. 2, 57, 144 : sint sine sordibu9 ungues, Ov. A. A. 1, 519 : caret obsoleti sordibus teeti, Hor. Od. 2, 10, 7 ; Plin. 36, 26, 65. — (ji) Sing. : etiam in medio oculo pallium eordi'st, Plaut. Poen. 1, 2, 102: auriculae collecta sorde dolentee, Hor. Ep. 1, 2, 53 : ( pellis ) Visceribus tetris prope jam sordique sepulta, Lucr. 6, 1270. B. Transf., A mourning garment, (be- cause usually soiled or dirty) ; and hence, mourning in gen. : jacere in lacrimis et 6ordibus, Cic. Fam. 14, 2, 2 ; so, coupled with lamenta, luctus, squalor, id. Pis. 36, 89; id. Cluent. 6 Jin. ; 67 Jin.; id. Muren. 40; Liv. 6, 16 Jin. ; Quint. 6, 1, 33; Suet. Vit. 8 ; Tac. A. 4, 52 ; id. Or. 12. II. Trop., Lowness or meanness of rank } a low condition ; meanness, base- ness of behavior or disposition ; stingi- ness, niggardliness. ii. In gen. : sordes fortunae et vitae, Cic. Brut. 62, 224 : obscuritas et sordes tuae, id. Vatin.5; id. Sest. 28 : ut quisque sordidissimus videbitur, ita libentissime severitate judicandi sordes suas eluet, id. Phil. 1, 9 fin.: in infamia relinqui ac sor- dibus, id. Att. 1, 16, 2 ; Liv. 4, 56, 3 : sor- des illae verborum, low, vulgar expres- sions, Tac. Or. 21. 2, Conor,, The dregs of the people, the mob, rabble: apud 6ordem urbis et fae- cem, Cic. Att. 1, 16, 11 : so, coupled with coenum, Plin. Ep. 7, 29, 3 : sordes et ob- ecuritatem Vitellianarum partium, Tac. H. 1, 84. Hencp, as a term of abuse : o lutum, o sordes ! low minded creature, Cic. Pis. 26. B. * n partic, Meanness, stinginess, niggardliness, sordidness : ( a ) Plur. : (populus Romanus) non amat profusas epulas, sordes et inhumanitatem multo minus, Cic. Mur. 36, 76; so, opp. luxuria, Plin. Ep, 2, 6 Jin.: incusare alicujus sor- des, Quint. 6, 3, 74 ; so, sordes objicere alicui, Hor. S. 1. 6, 68 and 107 : sepulcrum sine sordibus exstrue, id. ib. 2, 5, 105. — (fi) Sing. .- nullum hujns in privatis re- bus factum avarum, nullam in ro famili- ar! sordem posse proferri, Cic. Fl. 3, 7 ; 60, coupled with avaritia, Tac. H. 1, 52 ; App. M. 1, p. 112. SOl'dcsco. dui, 3. v. inch. n. [id.] To become dirtij, grow filthy or nasly (not an- te-Aug., and very rarely ) : contrectatus ubi manibus sordescere vulgi Coeperis (liber), * Hor. Ep. 1, 20. 11. So, mel, Plin. 11, 12, 12 : manus, id. 33, 3. 19 : ager, t. e. to become wild, lie untitled, Gell. 4, 12. * SOrdlCUla. ae, /. dim. [sordesj A little din or filth, Marc. Einpir. 8. 6. sordidatus. a - um . "4j- [sordidus ; cf. albatus, atratus. from albus, ater, etc.] In dirtij clothes, meanly or shabbily dress- ed : quarnquam ego sum sordidatus, frugi tamen sum, * Plaut. Asin. 2, 4, 90 : sor- didata et sordida, Ter. Heaut. 2, 3, 56 (shortly before, pannis obsita) : servi, Cic. Pis. 27 ad Jin. ; so, mancipia, id. Phil. 2. 29, 73. — So esp. as a sign of mourning (when a person had lost friends by death, was under accusation, or in distress from any cause) : sensi magno opere moveri judices, quum excitavi maestum ac sordidatum eenera, Cic. de Or. 2, 47, 195; cf. id. Pis. 41 Jin.; so, reus, Liv. 6, 20, 1; 27, 34, 12: Virginius sordidatus filiam suam obsoleta veste in forum deducit id. 3, 47, 1 : ex- pulsi bonis omnibus Komum venerunt, sordidati, Cic. Verr. 2, 2, 25 Jin.; so, turba Aetolorum. Liv. 45, 28, 6 ; Suet. Vit. 15. — *H. Trop., Foul, polluted : sordidatissi- ma conscientia, Sid. Ep. 3, 13/». SOrdlde* ndv.. v. sordidus, ad Jin. SOrdldOj al ' e - "■ "■ [sordidus] To dirty, foul, dejile. pollute (late Lat.) : terrain mo- to pulvere, Sid. Carm. 23, 347. — Trop. : templum cordis malis cogitationibus, Lact. Ira D. fin. SOrdlduluS) a, ">». adj. dim. [id.] Soiled, smutched: * 1, Lit.: toga. Juv. 3, 149. — *H, Trop., Low, mean, vile: ser- vuli, Plaut. Poen. 1, 2, 58. sordidus- a , um, adj. [sordeo] Dirty, unclean, foul, filthy, squalid, sordid (quite ;lass.). I. Lit.: vestem squalam et sordidam, SORE Enn. in Non. 504, 6 ;' so, amictus, Virg. A. 6, 301 ; cf, eordidior toga, Mart. 1, 104 : mappa, Hor. Ep. 1, 5, 22 ; Mart. 7, 20 : lana, Ov. A. A. 3, 222 : fumus, Hor. Od. 4, 11, 11 : at pol nitent, haud sordidae vidmtur nmbae, Plaut. Bac. 5. 2, 6; so, servolico- lae, id. Poen. 1, 2, 55 : nati, Hor. Od. 2. 18, 28 ; cf, magnos duces non indecoro pul- vere sordidos, id. ib. 2, 1, 22; and, puer sordidissimus dentibus, Pi-tr. 64, 6, et saep. — Poet. : niictuniiius calcatis sordidus uvis. Ov. M. 2, 29 ■ id. Fast. 4, 897 ; Co], poet. 10, 44 : terga suis, smoked, Ov. M. p, 649. — Proverb. : saepe est etiam 6ub pal- lido sordido sapientia, wisdom is often hid under a ragged cloak, Caeeil. in Cic. Tusc. 3, 23, 56. B. Transf, Low, base, mean, as to birth, rank, or condition • poor, humble, small, paltry : causam commisisse liomini egenti, sordido, sine honore, sine censu, Cic. Fl. 22 ; so, homo, coupled with humi- lis, ignotus, etc., id. Att. 8. 4 ; id. Leg. 3, 16; Hor. Od. 1, 28, 14 ; cf. in the Sup. : sordi- dissimus quisque, Liv. 1, 47 fin.; and, fa- miliae sordidissima pars, Petr. 132, 3: cf. also, loco non humili solum sed etiam sordido ortus, Liv. 22, 25 fin.: — panis, Plaut. Asin. 1, 2, 16; Sen. Ep. 18 : villain, Cic. Att. 12, 27 ; cf, tecta. Luc. 4, 396 : sede8, id. 5, 9 ; and, lar villae. Mart. 12, 57 : rura (coupled with humiles casne), Virg. E. 2, G8 ; so, aratra, Claud. IV. Cons. Hon. 414 ; hence also, otia, I. e. ruris, Mart. 1, 56. II, Trop., Low, mean, base, abject, vile, despicable, disgraceful: jH.ln gen.: Cic. Phil. 1, Sfn.: iste omnium turpissimus et sordidissimus, id. Att. 9, 9, 3: multo homo sordidissimus, id. Scaur. 2. § 23 : homo furiosus ac sordidus, id. Q. Fr. 1, 1, 6 Jin.: nee minus laetabor, quum te sem- per sordidum, quam si paulisper sordida- tum vidercm, id. Pis. 41 Jin. : illiberales et sordidi quaestus mercenariorum om- nium, quorum operae, non quorum artes emuntur. . . . Sordidi etiam putandi, qui mercantur a mercatoribus, quod statim vendant, etc. . . . Opitices omnes in sordi- da arte versantur, etc.. . . . mercatura au- tem, si tenuis est, sordida putanda est, etc., id. Off". 1, 42 ; so. lucrum, Quint. 1, 2, 16 sq. ; cf, sordidissima ratio et inquinatissi- ma, Cic. Off. 2, 6, 21 : virtus repulsae nes- cia sordidae, Hor. Od. 3, 2, 17 : adulteri- um, Liv. 1, 58, 4 : nomen, Quint. 8, 3, 21 ; so, verba, id. ib. 17 : 49 ; 2. 5, 10 ; 2, 12, 7 ; 10, 1, 9, et al. : homines nulla re bona dig- nos, cum quibus comparari sordidum, conflisere autem miserum et periculo- snm sit, Cic. Rep. 1, 5 ; so id. Off. 2, 14, 50 ; cf, qui pecuniam praeferre amicitiae sordidum existiment. id. Lael. 17, 63. B. I" partic.. Mean, niggardly, pe- nurious, sordid: ita sordidus, ut se Non umquam servo melius vestiret, Hor. S. 1, 1, 96; so id. ib. 65; 1, 2, 10; 2. 3, 164 ; Quint. 5, 13, 26; Plin. Ep. 2, 6, 1 (opp. sumptuosus) : cupido, Hor. Od. 2. 16, 16. Adv.. sordide: \, Dirtily, foully, nas- tily : per platea9 tractus est sordidissime, through the deepest mire, Lampr. Heliog. 33mef/.—|j, Transf, Meanly, basely : quo sordidius et abjectius nati sunt, Tac. Or. 8. — 2. Trop., Vulgarly, unbecomingly, poorly : loquitur laute et minime sordide, Plaut. Mil. 4, 2, 11 ; so, dicere, Cic. de Or. 2, 83, 339 : concionari, id. Att. 15, 2, 2 : de- clamare (opp. splendide atque ornate), Suet. Rhet 6 ; Gell. 15, 4, 3,— fc. Meanly, stingily, penuriously, sordidly: nimis il- ium sordide Simonidi dixisse. se dimidi- um ejus ei, quod pactus esset, pro illo carmine daturum, Cic. de Or. 2, 86, 352 ; so, facere aliquid (opp. largissime). Suet. Dom. 9 : gerere proconsulatum. Plin. Ep. 3, 9, 2. SOrditudo. inis, /. [sordes] Dirt, Jilth : Plaut. Poen. 5, 2. 10. (* Sordoncs (Sard., Plin. 3, 4. 5). um, m. A people of Gaul, toward the Pyrenees, Mela, 2, 5 fin.) * SOrdulentus. «. nr », adj. [sordes] Wearing dirty clothes, Tert. Poen. 11. SOreZ (° long. Seren. Sammon. 4, 57 ; Poet, in Anthol. Burm. 2, p. 452 : o short, Auct. Carm. Phil. 62; Poet in Anthol. Burm. 2, p. 453). Icis, m. [sibilated from C/)aJ] A shrew mouse, Var. R. R. 2, 4, 12 ; | sons Col. Arb. 15; Plin. 2, 41, 41 ; 8, 57, 82- Ter. Eun. 5, 7, 23. soncinus. a, um, adj. [-orex] Of or belonging to the ilarcto-vumie: nenia, Plaut Bac. 4, 8. 48. • sprites, ae, m. = moptltnf, A logical sophism formed by an ad u mm, i' um of ar- guments, a sorites (pur.- Latin, accrvus), Cic. de Div. 2, 4, 11 ; id. Acad, J, 16; 33 ad fin. ; Sen. Ben. 5, 19 fin. sorix aut J savriZi avis tributa Sa- turno ab auguribus, etc., Mar. Victor, p. 2470 P. soror. oris, /. A sister: Th. Salve, mea 6oror. PI. Frater mi, salve, Plaut Cure. 5, 2, 57 : id. Bacch. I. 1, 68 sq. : ger- mana soror, Enn. Ann. 1, 46; cf, mea so- ror gemina germane, Plaut. Mil. 2, 4, 30 sq.; so, germana, Cic. Mil. 27. 73: Jovis, i. e. Juno, Virg. A. 1, 47 ; Hor. Od. 3, 3, 61 ; Ov. M. 3, 266 ; id. Fast. 6, 27, et al. : Phoebi, ('. e. Luna, Ov. Her. 11,45; cf. id. Fast. 3, 110 : doctae, i. e. the Muses, Tib. 3, 4, 45; Ov. M. 5, 252; called also, 8. no- vcin, id. Triet .-,, ]■_> .j.-, . genitae Nocte, i. e. ih,- Furies, id. Met. 4, 451 ; called also, s. crinitae angue, id. ib. 10, 349 ; and, vi- perene, id. ib. 6, 662 : tristes, ;'. e. the Fates. Tib. 3, 3, 35 ; called also. s. tres, Prop. 2 13 44 ; Hor. Od. 2, 3, 15; Ov. M. 15, H)i — Proverb. : bonae mentis soror est pauper- las, Petr. 84. 4.— B. In partic, poet, so- rores. The Muses, Prop. 3, 1, 17 ; the Fates, Catull. 64, 326; Ov. Her. 12, 3; 15, 81; Mart. 4, 54 ; 73; the Danaides. Prop. 4, 7. 67; Ov. Her. 14, 15.— JJ. Transf. (poet, and in post- Aug. prose) : A. For A female frii ud, playmate, or companion, Virg A 1 321 ; 11, 883 ; Petr. 127 ; Mart. 2. 4 : 12, 20 J Inscr. ap. Marin. Iscriz. Alb. p. 60. — b! Of things in pairs, connected together, or alike : obsecro te hanc per dexteram Per- que hanc sororem laevam, Plaut. Poi n. 1, 3, 9 ; so of the hand, Virg. Mor. 88 : ab- junctae comae mea fata sorores Luge- bant, Catull. 66, 51 : sapore earyotarum sorores, Plin. 13, 4, 9, S 45. * Sdrorcula- ae, / dim. [soror] .-( lit- tle sislir: aermana mea, Plaut. bairn, ap. Prise, p. 612 P. " Sorori-Cida, ae, m. [soror-caedo] The murderer of his sister, Auct. Or. pro domo, 10, 26. sordriculata vestis, Signif. un- known, Plin. 8, 48, 74, S 195. SordriO, are, r. n. [soror] Of the fe- male breasts, To grow up or swell togeth- er, like two sisters, Plaut. fragm. ap. Fest. p. 297 ; Plin. 31, 6, 33/n. SOrorius, «. um, adj. [id.] Of or be- longing to a sister, sisterly .- coena, made because a sister was found, Plaut. Cure. 5, 2, 60 : stupra, with a sister, Cic. Sest. 7. 16 : moenin, I. e. if Dido, Ov. F. 3, 559 : ojcu- la. as a sister gires to a brother, sisterly, id. Met. 4, 334: 9, 539— B. In partic., So- rorium Tigillum, The Sister's beam, a place in Rome, sacred to Juno, where Horatius was obliged to creep under a beam laid across the way, as a punishment for hav- ing killed his sister, Liv. 1, 26_/i». ; Aure). Vict. Vir. ill. 4 ; Fest. p. 297 and 307. SOrs, tis (nom., sortis, Plaut. Casin. 2, 6, 28 : ««., sorti, id. ib. 2, 7, 5: Vir». G. 4, 165 ; Sil. 7. 368 ; cf. Drak. ad Liv. 4, :;7. 6, and 28, 45. 11),/ [2. sero] Any thins used to determine chances, A lot: J. Lit: aut populna sors aut abiegna, Plaut. Casin. 2. 6, 32: conjiciam sortes in sitellam. id. ib. 2, 5, 34 sq. ; so, conjicere in bydriam, Cic. Verr. 2, 2, 51 : ponere in sitellam. Liv. 41, 18, 8 : and simply, conjicere. Plaut Ca>in. 2, 6, 34 sq. ; Cic. Lig. 7, 21 : dejice re, Ci.es. B. C. 1, 6 fin.; Virg. A. 5, 490; cf, quum dejecta in id sors esset, lots were east for it, Liv. 21, 42, 2 : miscere. Cic. de Div. 2, 41, 86 : ducere. id. ib. ; id. Verr. 2. 4. 64 : educere, id. ib. 2. 2. 51 : cum de consula- ribus mea prima sors exisset id. Att. 1. 19. 3 : ut cujusque sors exciderat Liv. 21, 42. 3. et saep. Of chances or tickets in a lottery, Suet. Aug. 75 fin.; Lamprid. Ile- liog. -21 Jin. TI Transf: A. Abstr .. A casting or drawing of lots, decision by lot. lot : quaes- tor quem sors dedit, Cic. Q. Fr. 1, 1. 3. § 11 : res revocatur ad sortem. id. Verr 2, 2,51: sorti sum victua. Plaut C:isin. 2, 7, 5 : ei sorte provincia Sicilia obvenit id. 14ii9 SORT ib. 2, 2, 6 ; cf., cui Sicilia provincia sorte evenisset, Liv. 29, 20, 4 ; for which, cui ea provincia sorti evenit, id. 4, 37, 6 : Q. Cae- cilio sorte evenit, ut in Bruttiis adversum Hannibalem bellum gereret, id. 28, 45, 11. So also, sorte ductus, Cic. Rep. 1, 34 ; Sail, f'ragm. ap. Serv. Virg. A. 2, 201 ; Tac. A. 1, 54 ; 13, 29 : sorte in provinciam pro- ticisci, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 8 : sorte agros legionibus assignare, Brut. ib. 11, 20, 3, et saep. : de se ter sortibus consul- turn dicebat, Caes. B. G. 1, 53 ad 'fin. : coraitia suae sortis esse, Liv. 35, 6 : jubet extra sortem Theomnastum renunciari, Cic. Verr. 2, 2, 51 ; so, extra sortem agrum Campanum dividere, Suet. Caes. 20. B. An oracular response (which was often written on a little tablet or lot), a prophecy : quum Spartiatae oraculum ab JoveDodonaeopetivissentlegatiqueillud, in quo inerant sortes, collocavissent : simia et sortes ipsas et cetera quae erant ad sor- tem parata, disturbavit, Cic. de Div. 1, 34 fin. ; id. ib. 2, 5G : Italiam Lyciae jussere capessere sortes, i. e. the oracles of the Ly- dan Apollo, Virg. A. 4, 346 ; 377 ; so, Phoe- beae, Ov. M. 3, 130 : faticinae, id. ib. 15, 436 : sacrae, id. ib. 1 , 368, et saep. : neque responsa eortium ulli alii committere au- sus, Liv. 1, 56, 6 : conjectorem postulat, ut se edoceret, Quo sese vertant tantae sortes somnium, Enn. in Cic. de Div. 1, 21. C. Like the Eng. Lot, {or fate, destiny, chance, fortune, condition, share, part (esp. freq. after the Aug. period) : nescia mens hominum fati sortisque futurae, Virg. A. 10, 501 : terrea sors vitae, Ov. Tr. 5, 3, 28 : vires ultra sortemque senectae, Virg. A. 6, 114 : qui fit, ut nemo, quam sibi sortem Seu ratio dederit seu fors objecerit, ilia contentus vivat, Hor. S. 1, 1, 1 : sperat in- festis, metuit secundis Alteram sortem, id. Od. 2, 10, 14 : sors mea fuitirrequieta, Ov. M. 2, 386 : sors querenda, non celanda fo- ret, id. ib. 3, 551 : aliena, Liv. 21, 43, 2 : homines ultimae sortis, Suet. Aug. 19 ; cf., non tuae sortis juvenem, of your rank or condition, Hor. Od. 4, 11, 22: quatuor ille quidem juvenes totidemque crearat Fem- ineae sortis, i. e. of the female sex, Ov. M. 6, 680 ; so, feminea, id. ib. 13, 651 ; and also, altera, id. ib. 9, 676 ; cf. id. ib. 3, 329 : Saturni sors ego prima fui, i. e. the first child, id. Fast. 6, 30.— With the gen. : cu- jus mali sors incidit Remis, Hirt. B. G. 8, 12, 3 : sors, id. ib. 8, 1 fin. : prima sors, Liv. 21, 29, 9 : puer post avi mortem in nullam sortem bonorum natus {opp. om- nium heredi bonorum), to no share of the property, id. 1, 34, 3. 2. in partic, inmercant. lang. (prop., fortune, money ; and hence), Capital bear- ing interest, principal : et sors et fenus, Plaut. Most. 3, 1, 122; so id. ib. 5, 2, 38 ; 3, 1, 34 ; 64 ; 70 ; 84 ; Ter. Ad. 2, 2, 35 ; Cic. Att. 6, 1, 3 ; Liv. 6, 14, 7 ; 6, 15, 10 ; Plin. Hist. Nat. praef. § 23; Mart. 5, 42; Papin. Dis. 33, 2, 24 ; Inscr. Orell. no. 4405 ; cf. Var. L. L. 6, 7, 68 ; 5, 36, 51. sorsum, v - seorsum. sorticula, ae, /• dim. [sors] A little lot, a small tablet or ticket, Suet. Ner. 21 ; lnser. ap. Grut. 590, 7; 510 fin. 1 SOl'tlier. eri, adj. m. [eors-fero] Giv- ing out oracles, oracular, an epithet of Ju- piter Ammon, Luc. 9, 512 'al. sortiger). sortlgcr, 6ri, v. sortifer. Sortllcg'USj a, urn, adj. [sors-lego] Foretelling, prophetic : Delphi, Hor. A. P. 219.— II, Subst., sortilegus, i, m., A for- tune-teller, soothsayer, diviner by lots or from oracles, Cic. de Div. 1, 58 ; 2, 53 ^m. ; Luc. 9, 581. SOrtlOi i re i v - sortior, ad fin., 85P 1 . SOrtior> i' 118 ' 4. v. dtp. n. and a. [sors] To east or draw lots : I. Neutr. : conjiciam sortes in sitellam ct sortiar Tibi et Chali- no, Plaut. Casin. 2, 5, 34: cum praetores designati sortirentur et M, Metello obti- gisset, ut is de pecuniis repctundis quae- reret, drew lots for the judges, appointed 'he judges by lot, Cic. Verr. 1, 8, 21 ; so Quint. 3, 10, 1 : consules compnrare inter se aut sortiri jussi, to draw lots for the provinces, Liv. 38, 35, 9 ; Quint 4, 2, 72 : dum legiones de ordine agminis sortiun- tur, Tac. H. 2, 41 ; so, de altero consulatu. Suet, Claud. 7.— Hence, Sortientes, The l.ot-drawers, a transl. of the Gr" KXripo''- 1440 ' S OSI uevot, the name of a comedy by Diphilus, Plaut. Casin. prol. 32; cf. Rost. Cuped. XVIII. p. 5 sq. — Much more freq., II, Act., To draw or cast lots for, to fix, assign, or appoint by lot, to allot ; also in the perfect tenses, to obtain or receive by lot: (a) c. ace: tribus, Cic. Agr. 2, 8, 21 : provinciam, id. Fam. 1, 9, 25 ; cf., ut con- sules inter se provincias compararent sor- tirenturve, Liv. 42, 31. So, judices, Cic. Verr. 2, 2, 17 sq. ; cf., judices per praeto- rem urbanum, id. Q. Fr. 2, 1, 2: aliquos ad ignominiam, id. Cluent. 46, 129 : dicas, id. Verr. 2, 2, 17 : regna vini talis, Hor. Od. 1, 4, 18 : aequa lege necessitas Sorti- tur insignes et imos, decides the fate of, etc., id. ib. 3, 1, 15 : — peregrinam (provin- ciam) sortitus est, Liv. 39, 45, 4 : ex prae- tura ulteriorem sortitus Hispaniam, Suet. Caes. 18; Plin. Ep. 6, 22 fin.— (0) With a relative-clause : ut P. Furius et Cn. Ser- vilius inter se sortirentur, uter citeriorem Hispaniam obtineret, Liv. 42, 4, 2 ; so id. 24, 10, 2 ; Veil. 1, 1 fin. : sortiri, quid lo- quare, Cic. N. D. 1, 35, 98: num sortiun- tur inter se, quae declinet, quae non ? id. Fat. 20. B. Transf. (after the Aug. period) : 1, To share, divide, distribute an action or undertaking (poet.) : pariter laborem Sor- titi, shared the labor, Virg. A. 8, 445 ; so, vices, id. ib. 3, 634 : periculum, id. ib. 9, 174. 2. To choose, select : subolem armento sortire quotannis, Virg. G. 3, 71 ; so, for- tnnam (*'. e. locum) oculis, id. Aen. 12, 920 : matrimonium, Just. 26, 3 fin. 3. In gen., To obtain, receive a thing (so mostly in the tempp. perff.) : Tectosagi mediterranea Asiae sortiti sunt, Liv. 38, 16, 12: si emancipatus uxore ductafilium fuerit sortitus, Ulp. Dig. 37, 4, 3. § 5 : gens Claudia regnum in plebem sortita, Liv. 3, 58, 5 : amicum, Hor. S. 1, 6, 53 ; so, id. ib. 2, 6, 94 ; id. A. P. 92 ; Ov. M. 2, 241 ; 3, 124 ; 11, 758 ; Suet. Aug. 99, et al. : reliqua re- rum tuarum post te alium atque aliura dominum sortientur, Plin. 1, 3 fin. ^W a. Active collat. form, sor- tio, ire (ante-class.): tute sorti, Plaut. Casin. 2, 6, 43; so id. ib. 61: inter se 6or- tiant, Var. in Non. 471, 5. — With the ace. : inter se sortiunturbem atque agros, Enn. in Non. 471, 10. — b, sortitus, a, um, Part., in a pass, signif. (so quite class.) : con- silia, quae erant sortita in singulos candi- dates, drawn by lot, Cic. Att. 4, 16, 6 ; Prop. 4. 11,20: gemina est sedes sortita per am- nem, id. 4, 7, 55: mille urbes Asiae sorti- to rexerit anno, Stat. S. 5, 2, 57. — Hence sortito, adverbially: sacerdotem sortito capere, by lot, Cic. Verr. 2, 2, 51 ; so S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 7 ; Suet. Aug. 30, 47, et al. : tibi sortito id ohtigit, by fate, by desti- ny, Plaut, Merc. 1, 25; so Hor. Epod. 4, 1. sortis. ' s i v - s ° rs . "^ ?'"*■ sortitio, on» 8 . /• [sortior] A casting or drawing of lots, a choosing or determ- ining by lot, sortition (quite class.): deoa quaeso, mihi ut sortitio eveniat, * Plaut. Casin. 2, 6, 38: dum aequantur sortes, dum sortitio fit, Cic. Corn, fragm. 1, 13, p. 449 ed. Orell. ; so Var. R. R. 3, 17, 1 ; Cic. Plane. 22, 53 ; id. Phil. 2, 33 ; 3, 10 ; id. Cluent 46 ; id. Q. Fr. 2, 1, 2 ; Suet. Tib. 35, et al. In the plur., Suet. Aug. 29. sortito, adv., v. sortior, ad fin., fl^°. * sortitor, oris, m, [sortior] One who casts or draws lots : urnae, Sen. Troad. 982. 1. SortitlXSj a, um, Part, of sortior. 2. sortitus, iis, m. [sortior] A cast, ing or drawing of lots (rare, for the class, sortitio) : specula in sortitu'st mihi, Plaut. Casin. 2, 4, 27 : si pluribus de rebus uno sortitu retulisti, Auct.Or. pro domo, 19 fin. — In the plur. : quae sortitus non pertulit ullos, i. e.for whom no lots were cast, Virg. A . 3, 323,— II. TranBf., *A. Concr., A lot: jam sortitus versarat ahena cassidc, Stat. Th. 6, 389.—* B. (like sors, no. II., C) Lot, fate, destiny, id. ib. 12, 557. t sory, J 09 . "• — i>i7u, A plant, called also urtemisiu and serpyllum ma- jus, App. Herb. 10. * spadicarius, », »«■ [«padix] One that dues a chestnut-brown color, Firm. Math. 3, 7 med. spadicum, '. v. spudix. t spadiX; it's. comm. = omiot\, A palm- branch broken off, together with us fruit : " spadica Dorici vocant avulsum e pnlma termitcm cum fructu," Gell. 2, 26, 10; 3, H Jin. In the collat. form, spadicum : ter- mites ct epadica cernit assidua, Amtii. 24, 3. — Hence, H, Transf. (as in Greek; v. Passow, sub h. v.) : A. Date-brown, nut- brown, chestnut-brown : " rutilus et spadix phoenicei avinovvuos," Gell. 2, 26, 9 eg.: honesti (equi) Spadices glauciqne, Virg. G. 3, 82. — B. A kind of stringed instru- ment, condemned as effeminate by Quint. 1, 10, 31. i spado, onis, 7n. = crrru<5wi', One who has HO generative power, an impotent per- son (whether by nature or by castration ; hence more gen. than castratus), " Ulp. Dig. 50, 16, 128 ; 23, 3, 39 ; 28, 2, 6; Gai. ib. 1, 7, 2 ; Marc. ib. 40, 2, 14 ;" also of horses : Veg. 6, 7, 2. — B. In par tic., A castrated person, a eunuch, Liv. 9, 17, 16 ; Quint. 11, 3, 19 ; Hor. Epod. 9, 13 ; Juv. 14, 91, et al,— II. Transf., of unfruitful or seedless plants : Col. 3, 10, 15 ; Plin. 13, 4, 8; 15, 14, 15; of a reed without down : id. 16, 36, 66, § 170. spadonatus. us, m. [spado] The state oj a spado, impotency, Tert. Cult, fem. 9. spadoniUS) a, um, adj. [6pado, 720. II. J Unfruitful, barren, seedless (a Plinian word) : laurus, Plin. 15, 30, 39 : mala, id. 15, 14, 15. ■ 1 spaciita, ne,f. = a'nns, A kind of round cake, Cato R. R. 82. ftspagas. A kind of pitch found in Asia, Plin; 14, 20, 25. t sparganion. ". «■ = c-xapyiviov, The plant bur-weed, Plin. 25, 9, 63. 1. SpargTO, si, sum, 3. (archaic infin., spargier, Hor. Od. 4, 11, 8) v. a. [from the root XTIAP, c-irelpui] To strew, throw here and there, scatter ; to bestrew ; to sprinkle, spatter, spurt ; to besprinkle, bespatter, be- dew, moisten, etc. (freq. and quite class.). I, Lit ; semen, Cic. Rose. Am. 18 ; so, semina, id. de Div. 1, 3, 6 ; Quint. 1, 3, 5 ; 2, 9, 3 ; Ov. M. 5, 647 ; cf., dentes, mor- talia semina. humi, id. ib. 3, 105 ; dentes, nova semina, per humum, id. ib. 4, 573 ; and, vipereos dentes in agros, id. ib. 7, 122 : numos populo de Rostris, Cic. Phil. 3, 6, 16 : venena, id. Cat. 2, 10, 23 : nuces, Virg. E. 8, 30 : flores, id. Aen. 6, 885 ; Hor. Ep_l, 5, 14; cf., rosas. id. Od. 3, 19, 22; and, frondes, id. ib. 3, 18, 14 : hastati spar- gunt hastas, cast or hurl about, Enn. Ann. 8, 46; so, hastas, tela, etc., id. ap. Macr. 6, 4 ; Virg. A. 12, 51 ; Ov. M. 12, 600 : are- nam pedibus, Virg. E. 3, 87 ; id. Aen. 9, 629, et saep. : spargite humum foliis, be- strew, strew, Virg. E. 5, 40; so, virgulta fimo pingui, id. Georg. 2, 347 : caput mola salsa, Hor. S. 2, 3, 200 : gruem sale inulto, id. ib. 2, 8, 87 : jus croco, id. ib. 2, 4, 68 : humerum capillis, id. Od. 3, 20, 14 ; cf, tempora canis, Ov. M. 8, 567, et al. :— hu- morem passim toto terraram in orbe, Lucr. 6, 630; so, cruorem,id. 2, 195: aquas per totam domum, Hor. Epod. 5, 26, et saep. : saxa spargens tabo, sanie et san- guine atro, sprinkling, wetting, Enn. in Cic. Tusc. 1, 44, 107, and Pis. 19, 43 ; so. aras sanguine multo quadrupedum, Lucr. 5, 1201 ; cf., aram agno immolato, Hor. Od. 4, 11. 8 : ora genasque lacrimis, Lucr. 2, 977 ; cf., favillam amici debita lacrima, Hor. Od. 2, 6, 23 : corpus fluviali lympha, Virg. A. 4, 635 : proximos humore oris, Quint. 11, 3, 56, et saep. : anguis aureis maculis sparsus, sprinkled over, spotted, flecked, Liv. 41, 21 fin. ; cf., capreoli spar- sis etiam nunc pellibus albo, Virg. E. 2, 41 ; and, tectum nitidius, auro aut colori- bus sparsum, covered over, Sen. Ben. 4, 6 ; and with this cf., porticua Livia prircis sparsa tabellis, Ov. A. A. 1, 71: sparso ore, adunco naso, with a spotty ov freckled face, * Ter. Heaut. 5, 5, 18. — Absol. : exi, Dave, Age, sparge : mundum esse hoc vestibulum volo, sprinkle, * Plaut fragm. 4 Y SPAR ap. Gell. 18, 12, 4 ; cf., vcrritc aedes, epar- gito munde, Titin. in C'haris. p. 183 P.; and, qui verrunt, qui spargunt, Cic. Pa- rad. 5, 2, 37 : Sagittarius cum funditore utrinique spargunt, hurl, Quadrig. in Gell. 9, 1, 1. B. Transf., To scatter, separate, dis- perse, divide, spread out (so mostly poet, and in post-Aug. prose for the class, dis- pcrgcre, dissipare) : omnibus a rebus Per. petuo fluerc ac mitti spargique necesse est Corpora, Lucr. 6, 923 : res spursas et vage disjectas diligentcr eligere, Auct. Her. 4, 2, 3 : (aper) spargit canes, Ov. M. 8, 343 : sparsam tempestate classcin vidit, Liv. 37, 13, 2 : sparsi per vias speculate- res, id. 9, 23, 3 ; so, exercitum spargi per provincias, Tac. II. 3, 4fi fm.: sparsit nat- ura cornua in ramus, Blip. II, 37, 45; so, fulgentes radios in orbem (gemma), id. 37, 10, 67 : (sicoris) Spargitur in sulcus, Luc. 4, 142 : spargas tua prodigus, you dissipate, squander, Hor. Ep. 2, 2, 195: — stant et spargere sese hastis, scatter, dis- perse, Enn. Ann. 3, 11; so, sc in fugam passim spargere, Liv. 33, 15 fin.: saepo solet scintilla suos se spargere in ignes (a little before, dissilirc and dividi), Lucr. I, 608 ; so, Rhenus ab septentrione in lacus, ab occidentc in amnem Mosam se spargit, Plin. 4. 15, 29. II, Trop. : A. In gen., To distribute, spread abroad, spread, extend: animos in corpora bumana, Cic. de Sen. 21 : omnia, spargere ac disseminarc, id. Arch. 12 : sparserat Argolicas nomen yaga Fama per urbes Theseos, Ov. M. 8, 267. B. In par tic, of speech, To inter- sperse, interpose, insert a word or words ; of a report or rumor, to spread or noise abroad, to circulate, report (so perh. not ante-Aug.): cum vigilans " Q_nartae esto partis TJlix&s? Audieris "hcrcs:" "Ergo nunc Varna sodalis Nusquam est ?" etc.... Sparge subindo, break in with, Hor. S. 2, 5, 103 ; cf., libris at'torum spargere gau- des Argumentn viri, Juv. 9, 84 ; and Quint. 8, 3, 53 : — spargere vores In vulgum am- biguas. Virg. A. 2, 98 : suspicionos, Quint. 7, 2, 12 : in parentes crimina, id. 9, 2, 80 ; and with an object-clause : spargebatur insuper, Albinum in sign e regis et Jubae nomen usurpare/Pac. 11.2,58 fin. — Hence sparsus, a, urn, Pa., Spread open or out : sparsior raceirms, Plin. 16, 34, 62. § 146: uberior Nilo, generoso sparsior Is- tro, Venant. Vit. S. Mart. 1. 129. * 2. spar go. inis. /. [1. spargo] A sprinkling, spray : salis, Venant. Ep. ad Felic. 3. * sparsilis. e, adj. [id.] That may be scattered or dispersed : tanta sparsilia eo- rum, qui Deo adulantur, Tert. Pud. 2. sparsim. adv. [sparsus. from 1. spar- go] Scatteredly, dispcrsedlij, here and there (post-class, and very rarely) : deflnere, App. M. 10, p. 255 : commeminisse haec, Gell. 11, 2. SparsiO, onis, /. [1. spnrgo] I. A sprinkling of perfumes in the theatres (a post-Aug. word) : quis feret hominem de sparsionibus dicentem odoratos imhrcs ? Sen. Contr. 5 prarf. med. ; so id. Q. N. 2, 9 ; Inscr. Pompei. in Mus. Barbon. 1824, p. 6. — * II, A scattering of presents in the theatre, Stat. S. 1, 6, 66. * sparsivus. a. um, adj. [id.] Of or for hurling : pila, Petr. 27 dub. (al. pra- sina). sparsus. a, um, Part, and Pa., from 1. spargo. Sparta, ac, /., ZTraprij, The famous capital of Laconin, more usually called Lacedaemon. now Misitra, Plin. 4, 5, 8; Plaut. Poen. 3, 3, 50 ; 53 ; Cic. Rep. 2, 9 ; 23 ; 33 ; 4, 5 ; id. Tusc. 2, 14, 34 ; id. Off. 2. 22, 77 ; Virg. A. 2, 577, et al. Poet, col- lat. form, Sparte, es, Prop. 3, 14, 1 ; Ov. M. 6. 414 ; 10, 170 ; 217, et al. Cf. Mann. Griechenl. p. 611 sq. — B, By m e t o n y m y, for Greece : Naev. 1, 9. — II, Derivv. : A. SpartanuSi a, um, adj., Spartan (most- ly poet, for the class. Lacedaemonius) : Hermione, Prop. 1, 4, 6 : virgo, Virg. A. 1, 316 : gens, Ov. M. 3, 208 : lex, Prop. 3, 14, 21 : disciplina, Liv. 33, 17, 12 : canes, Luc. 4,441: discus, Mart 14, 164: saxum, mar- ble, id. 1, 56, et saep. — Subst., Sparta- nu s, i, m., A Spartan, Plaut. Poen. 3, 5, 25. SPAT In the phtr., Spartani, Brum, The Spar- tans, Just. 2, 11 ; Claud. Cons. Mull. The- od. 153. — "B. Spaitiaticus. a, am, adj., Spartan: re», Plant Poen; 3, 4, 9. — C. Spartiacus. ". um, adj., The same : Tuenaros, App. M. 1, p, 102. — ' D. Sparticus. ". "»1, adj., Thi inyrtus, Virg. Cul. 398 Sill. If. cr. — E. Spartiatcs. bo, m , A Spartan, Plaut. Poen. 3, 5, 35 ; Cic. Tusc. 1, 43 ; 2, 15, 36 ; 2, 16,37; 5, 27,77; ld.de I'iv. I, 34,76. SpartuCUS. 1 "' A celebrated Thru clan gladiator, who carried on the war of the gladiators against the Romans, Liv. Epit. 95 ; Sail. Hist Fragm, p. 254 cd. Geri.i Flor. 3, 20; Veil. 2, 30; Hor. Od. 3, 14, 19; id. Epod. 16, 5, et al. — B. By metonymy, as An epithet of Mark An- tony: certamen cum percussore, cum la- tronc, cum Spartnco, Cic. Phil. 4, 6, 15. SpartanuSi a, um, v. Sparta, 710. II., AT. spartareus, ". um, adj. [spartum] Of.vr belonging to broom, bearing broom: Carthago, Plin. 31, 8, 43.— In the neul. plitr. subst, spartaria, «rum, Places where broom grows, Plin. 11, 8, 8. spartcolus. i. '"■ [spartcus] A watch- man against fire (so called from tin ropef made of broom that were used at (ires), Schol. Juv. 14, 305; Tert. Apol. 39 med. spartcus. a, um, adj. [spartum] Of broom, made or consisting of broom : fil- lies, Cato R. R. 3 fin. ; Col. 13, 52, 8 : spi rae, Pac. in Feat, p. 330 : urnnc, ampho- rae, Cato R. R. 11, 2: solea, Col. 6. J 2, 2; also, absol., spartea, ae, /., Col. 6, 12, 3; 6, 15, 1 ; Pall. 1, 21, 2; Nov. 7, 6 ; Veg. I, 26, 3, et al. Sparti. orum, m., Xttaproi (the Sown), The armed men who sprang up from the dragon's teeth sown by Cadmus, Ilyg. Fab. 178; Amm. 19, 8 fin.; Var. in Gell. 17, 3, 4 ; Lact. 3, 4. Spartiacus. a, um, v. Sparta, 710. II. C. Spartiatcs- ac, v. Sparta, 710. II., E. Spaitiaticus. a, um, v. Sparta, no. SpartlCUS, n , um, v. Sparta, no. II., D. Spai'topollOS. i, /. = »• — oirutiiibiuv and oirara\iov: I. A palm- branch, Mart. 13, 27 in lemm. — fj, A kind a/ bracelet, Plin. 13, 25, 52 ; Tert. Cult, fern. 13. * spatiator» oris, m. [ spatior ] One who walks about, a promenader, Cato in Fest. p. 344, and in Macr. S. 2, 10, med. spatiolum. i, ». dim. [spatium] A small space ( post-class. ), Pall. 1, 38 ; Arn. spatior, atus, 1. v. dcp. n. [id.] To take a wain, to walk about, promenade (quite class.): Cic. Rose. Am. 21 Jin. : in xysto, id. Opt. gen. 3, 8 : aggere in aprico, Hor. S. 1, 8, 15 : Pompeia in umbra (i. e. porti- on), Prop. 4, 8, 75 ; cf., Pompeia sub um- bra, Ov. A. A. 1, 67: in porticibus, Petr. 90 : summi arena, Ov. M. 2, 573, et saep. — II. I" gen., To walk about or along, to go, proceed, i. q. incedere (so poet, and in post-Aug. prose) : (Dido) ante ora de- um pingues spatiatur ad aras, Virg. A. 4, 62: lato arvo, Ov. M. 4, 86; cf. id. ib. 11, 64 ; Quint. 11, 3, 131 ; cf. id. ib. 135 : cornix sola in sicca secum spatiatur arena, Virg. G. 1, 389 :— pompa spatietur, will move along, Prop. 2, 13, 19.— B. Transf., of things, To spread out, expand : epatiantia passim Brachia compescit, Ov. M. 14, 629 : spatiantes alae, his spreading wings, id. ib. 4, 364 : radices in summa tellure spa- tiantur, Plin. 17, 10, 12 : intus, ut in me- tallis, spatiante vena, id. 17, 8, 4. spatlOSCi adv., v. spatiosus, ad Jin. spatiositasi atis, /. [spatiosus] IFideness, spaciousness: cxactissima, Sid. Ep. 2, 2 med. spatiosus? a ' um > a dj- [spatium] Roomy, of great extent, ample, spacious ; hence, poet., also for large, long, broad, etc, (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Cicero not at all) : I, Lit.: stabulum, Col. 6, 2. 2. So, insula, Plin. 4, 12, 26: loco, Quint. 11, 2, 18 : aequor,' Plin. 4, 1, I : amnis, id. 4, 20, 34 : colles, Luc. 6, 106 : volumina fumi, id. 3, 505: taurus (opp. parva vipera), Ov. R. Am. 421 ; cf., cor- pus, id. Met. 3, 56 ; and, ossa pectoris (coupled with ingentes humeri), Val. Fl. 4, 244 : limes, Ov. M. 15, 849 : ulmus, id. ib. 14, 661 : frons cornibus, id. ib. 3, 20 : vo- ces, i. e. of many syllables (corresp. to am- plitudo dactyli), Quint. 9, 4, 136, et saep. — Comp. : Col. 5, 5, 3 ( opp. contractio- ra) ; Ov. Am. 1, 14. 3 ; Sil. 8, 483, et al.— Sup. : Plin. Pan. 63 fm.— H. Trop. : A. Of time, Long, long-continuing, prolong- ed: nox, Ov. Her. 1, 9 : so, tempus, id. Am. 1, 8, 81 : aevum, id. Met. 8, 530: senectus, id. ib. 12. 186 ; cf., vetustas, id. ib. 15, 623 : helium, id. ib. 13, 206,— B. Of other things, Great, comprehensive: magna et spatiosa res est sapientia : vacuo illi loco opus est, Sen. Ep. 88 med. — Adv., spatiose: 1. Widely, greatly, extensively, Plin. 19, 5, 29 ; 31, 11, 47.— Comp.: Ov. Am. 3, 6, 85—2. Long ; in the Comp. : Prop. 3, 20, 11. spatmrri) u> "• fperh. kindr. with pateo] Room which lies open or spread , out, a space (very freq. and quite class.). I. Lit.: A. ln gen.: est natura loci .--.ip'atiumque profundi, Quod neque per- Gurrere tlumina possint, Nee, etc. . . . Us- que adeo passim patet ingens copia rebus, Finibus cxemptis, Lucr. 1, 1001 ; 3, 826 ; .5,'371; id. 1,390: locus ac spatium, quod inane vocamus, id. 1, 427; cf. id. 1, 524: per totum coeli spatium diffundere sese (solis lux), id. 4, 202 ; cf, tres pateat coeli spatium, non amplius ulnas, Virg. E. 3, 105: flumen Dubis paene totum oppidum cingit : reliquum spatium, qua flumen in- termittiti mons continet, Caes. B. G. 1, 38, .5: temporibus rerum et spatiis locorum animadversis, id. B. C. 3, 61 fin. ; cf., spa- tium loci, Quint. 8, 3, 84. B. Inpartic.: \, A (limited) space, distance, interval: siderum genus spatiis immutahililws ab ortu ad occasum corn- means, Cic. N. D. 2, 19 : magno spatio paucis diebusconfecto, Caes. B. G. 3, 29, 2 ; cf., itineris. spatium, id, B. C. 1, 24 fin. ; and, viae spatium, the distance, length, Ov. M. 8, 796 : trabes,paribu8 intermissae spa- tiis (shortly before, paribus intervallis), -'^aeei'B. G. 7, 23,:3:;.hic locus aequo fere 1442 , SPAT spatio ab castris utrisque abcrat, id. ib. 1, 43, 1 ; cf., inter duas acies tantum erat re- lietum spatii, ut, etc., id. B. C. 3, 92, 1 : quum Viridorix contra eum duum milli- um spatio conscdisset, id. B. G. 3, 17, 5 ; cf, magnum spatium abesse, id. ib. 2, 17, 2 : quo tanta machinatio ab tanto spatio institueretur ? id. ib. 2, 30, 3: tormento- rum usum 6patio propinquitatis interire, id. B. C. 2, 16 Jin. : — dum spatium victi considerat hostis (serpentis), size, bulk, Ov. M. 3, 95 ; so, elephantis, Luc. 9, 732 : oris et colli, Ov. M. 2, 672 : breve lateris, Juv. 6, 503 ; cf., quod sit homini spatium a vestigio ad verticem, Plin. 7, 17, 17 : — trahit aures in spatium, in length, i. e. lengthens them out, Ov. M. 11, 176; so, in spatium, id. ib. 7, 783 ; Sil. 13, 562. 2. An open space for walking, racing, etc., in, A walk, promenade, race-ground, public place or square, etc. : urbs delubris distincta spatiisque communibus, Cic. Rep. 1, 26 ; cf., templaque et innumeris spatia interstincta columnis, ;'. e. colon- nades, porticoes, Stat. S. 3, 5, 90 : quin igi- tur ad ilia spatia nostra sedesque pergi- mus, ubi cum satis erit deambulatum, re- quiescemus, Cic. Leg. 1, 4, 14 ; cf., spatia silvestria, id. ib. 1, 5, 15; and, orator ex Aeademiae spatiis, id. Or. 3, 12 (also quot- ed by Quint. 12, 2, 23, and by Tac. Or. 32) ; and with this cf, Aeademiae non sine causa nobilitata spatia, Cic. Fin. 5, 1, 1 : locus planis Porrectus spatiis, in level spaces, i. e. plains, Hor. Ep. 1, 7, 42 : spa- tium declivis Olympi, the path, course, Ov. M. 6, 487 ; cf. id. ib. 2, 168 ; and Tac. Or. 39 : — sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, Enn. Ann. 18, 22 : nee vero velim quasi decurso spatio a cal- ce ad carceres revocari, Cic. de Sen. 23, 83 : amat spatiis obstantia rumpere claus- tra, Hor. Ep. 1, 14, 9.— Poet., in gen., also for room or space in a building : Phocus in interius 6patium pulchrosque recessus Cecropidas ducit, the inner space, the inte- rior, Ov. M. 7, 670.— b. Transf., The ac- tion of walking, a walk, turn, promenade : quum in ambulationem ventum esset, Scaevolam, duobus spatiis tribusve factis, dixisse, etc., Cic. de Or. 1, 7, 28; cf. id. Rep. 1, 12 ; and Suet. Aug. 83 : si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur, Cic. Mur. 34. II. Trop.: A. Of time: 1. In gen., A space of time, interval, period: spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium tiniunt, Caes. B. G. 6, 18, 2; cf., spatium praeteriti temporis, Cic. Arch. 1, 1 : quantum fuit diei spatium, Caes. B. G. 2, 11 fin. : annuum spatium, id. B. C. 3, 3, 1 ; 60, annuum, menstruum, diurnum, noc- turnum, Cic. Inv. 1, 26, 39 : dierum trigin- ta, id. Verr. 2, 2, 39 : breve, Plaut. Capt. 3, 5, 85 ; cf., spatio brevi, Hor. Od. 1, 11, 6 ; and, in brevi spatio mutantur secla ani- mantum, Lucr. 2, 77 ; so, in brevi spatio, Ter. Heaut. 5, 2, 2 : aliquid longo spatio tenere, Cic. Off. 2, 23, 81 : me ex compa- rato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coegisti, id. Rab. perd. 2, 6 : hoc interim spatio conclave illud concidisse, id. de Or. 2, 86, 353 : spa- tia annorum, Prop. 3, 20, 31 : post sexa- gesimum vitae spatium, ?'. e. after the six- tieth year, Plin. 7, 50, 51 fin. 2, In partic: a. Of a portion of time in which to do any thing, Space, time, leisure, opportunity : neque, ut celari pos- set, tempus spatium ullum dabat, Ter. Hec. 3, 3, 14 ; cf, nisi tempus et spatium datum sit, Cic. Quint. 1, 4 ; and, irae suae spatium et consilio tempus dare, Liv. 8, 32, 14. So freq., dare spatium (aliquid, nihil spatii, etc.) alicui faciendi or ad faci- endum aliquid, to grant one time to do a thing, Ter. Ph. 4, 4, 21 ; id. Hec. 4, 4, 62 ; Cic. Caecin. 2. 6 ; id. Fam. 15, 17, 1 ; Caes. B. G. 1, 52, 3 ; 4, 13, 3, et mult. al. ; cf., ubicumque datum erat spatium solitudi- nis, Ter. Hec. 1, 2, 55; and, quantum spa- tii nobis datur, Cic. de Or. 1, 59, 252 : non esset spatium cogitandi ad di6turbandas nuptias, Ter. Andr. 1, 2, 11 ; cf., nee fuit spatium ad contrahenda castra. Caes. B. G. 7, 40, 2 : quum erit spatium, utrumque praestabo, Oic. Att. 5, 14, 1 : si spatium ad dicendum habuissemus, id. Verr. 1, 18 Jin. : spatium s.uniamus ad cogitandum, SPEC id. Fin. 4, 1 ; bo id. de Or. 1, 33, 150 : sex dies ad earn rem conficiendam spatii pos- tulant, Caes. B. C. 1, 3 Jin. ; cf., spatium pro munere posco, Ov. R. Am. 277, et saep. — b. Metrical time, measure, Quanti- ty : trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus, Cic. Or. 57, 193 : cf. Quint. 1, 5, 18 : neu sermo subsultet imparibus spa- tiis ac sonis, miscens lonsa brevibus, etc., id. 11, 3, 43 ; cf. id. ib. 4o7 17, et al. B. (ace. to no. I., B) A path, course, race, track: quid mini opu'st, decurso aetatis spatio 1 Plaut. Stich. 1, 2, 14 ; cf., prope jam excurso spatio, Ter. Ad. 5, 4, 6 ; and, te vero, mea quern spatiis propioribus ae- tas Insequitur, Virg. A. 9, 275 : deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majorum, Cic. Lael. 12; cf. id. Brut. 90 ; and Lucr. 6, 93. 1. Spatula (written also spathula), ae, /. dim. [spatha] * I. A broad piece : porcina, a leg o J pork, Apic. 4, 3. — * II, A little palm-branch, Vulg. Lev. 23, 40. t2. spatula; ae,./: = <7~ur.iXi7, Lewd- ness, voluptuousness : spatula eviravit om- nes Venerivaga pueros, Var. in Non. 46, 12. Specialise e> a 4j. [species] Not gen- eral, individual, particular, special (post- Aug.) : genera specialia, Sen. Ep. 58 med. ; cf., illud generale . . . hoc speciale, Quint. 5, 10, 43. So, quaestiones, id. 3, 5, 9 : status, id. 3, 6, 22 : tractatus, id. 5. 7, 35, et saep. : — quod speciale semper habue- runt, proper, peculiar, Trebell. xxx. Tyr. 14. — Adv., specialiter, Particularly, specially, specifically : generatim atque specialiter aliquid disponere. Col. 12, 2, 3 : exprimere, Ulp. Dig. 44, 4, 2. SpecialltaSi atis,/. [specialis] Par- ticularity, peculiarity, Anton. Gramm. ap. Front, de Diff. verb. p. 2197 P. ; Tert. adv. Marc. 5, 8. specialiter. adv., v. specialis, ad fin. * specianus. a, ran, adj. [species] Special: dona, Caes. B. C. 3, 53 fin. dub. Speciatirri! udv. [id.] In particular, specially; opp. generatim (post-class.): Mart. Cap. 9, p. 318. * SpeciatUSi ai um > <"!/• [id.] Shaped, formed : Tert. adv. Herm. 40. species- ei (gen. sing., 6pecie or specii, Matius in Gell. 9, 14, 15 : gen. and dat. plur. were not yet in use in Cicero's time ; cf. Cic. Top. 7. At a later period were introduced, speciebus, App. ad As- clep. p. 92 ; and, specierum or specieum, ace. to Charis. p. 18 P. ; and Diom. p. 281 ib.),/. [specio], I, Act., A seeing, sight, look, view (so extremely seldom ; not in Cic. ; cf., on the contrary, aspectus) : speciem quo vorti- mus, Lucr. 4, 243; so id. 4, 237 (for which, a little before, visus) ; 5, 705; 722; Vitr. 3, 2 fin. ; 5, 9 ; 9, 4. — Much more freq. and quite class., II. Pass., prop., That which is seen in a thing, i. e. The outward appearance, out- side, exterior ; shape, form, figure, etc. A. Lit.: quod speciem ac formam similem gerit ejus imago, Lucr. 4, 49 ; cf, quae species formae, quae pugna, qui mo- tus hominum non ita expictus est, ut, etc., outlines, contours, Cic. Tusc. 5, 39, 114 Klotz N. cr. ; and, esse aliquem humana specie et figura, id. Rose. Am. 22 fin. : edepol specie lepida mulier ! Plaut. Rud. 2, 4, 2; cf., bellan' videtur specie mulier? id. Bacch. 4, 7, 40 ; so id. Most. 1, 3, 23 ; id. Mil. 4, 2, 10 ; 4, 6, 20 : urbis speciem vidi, id. Pers. 4, 4, 2 ; so, s. praeclara op- pidi, Cic. Rep. 3, 32; id. Verr. 2, 4, 58: sphaerae (Archimedeae), etc., id. Rep. 1, 14 : navium, Caes. B. G. 4, 25. 1 ; cf., nova atque inusitata, id. ib. 2, 31, 1 : horribilis, id. ib. 7, 36, 2 : agro bene culto nihil po- test esse specie ornatius, Cic. de Sen. 16, 57 : horum hominum species est hones- tissima, id. Cat. 2, 8, 18: comitium ador- natum, ad speciem magnifico ornatu, in respect of outward appearance, id. Verr. 2, 1, 22 : populi, id. Rep. 3, 33 fin. : nee ulla deformior species eBt civitatis, quam ilia, in qua opulentissimi optimi putantur, id. Rep. 1, 34 : speciem honcsti habere, the look or semblance of what is right, id. Off. 3, 2, 7. b. T r o p., That which is seen by the mind, An idea, notion: "banc illi Ulav appellabant : nos recte speciem possumus SPEC dicere," Cic. Acad. 1, 8 ; cf. " id. Top. 7 :" ihsidebat in ejus mente species eloquen- tiae, id. Or. 5, 18 : excellentis eloquentiae speciem et formam adumbrabimus, id. il>. 14 : species, forma et notio viri boni, id. Off. I), 20, 81 ; cf , prima sit haec forma et species et origo tyranni, id. Kep. 2, 29 : qui species alias vcri scelerisque capiet, Hor. S. 2, 3, 208. 2. In par tic: a. A look, show, seem- ing, appearance, semblance, pretence, cloak, color, etc. ; opp. to that which is real, act- ual, etc. : objiciuntur saepe formac, quae reapse nullae sunt, speciem autem ort'e- runt, Cic. de Div. 1, 37, 81 ; cf, ista seen- rita8 specie quidem blanda eed reapse, etc., id. Lael. 13, 47 ; and. specie libera . . . re vera, etc., Liv. 35, 31, 12; cf. also, dila- ta in speciem actione, re ipsa sublata, id. 3,9 Jin. ; and, per speciem auxilii Byzan- tiis ferendi, re ipsa, etc., id. 39, 35, 4 : quae (nomina) prima specie admirationem, re explicata risum movent, Cic. Fin. 4, 22, 61 ; so, s. prima, id. de Or. 3, 25, 98 ; cf. id. Tusc. 4,14,32: 6imilitudinem quandam speciemque sapicntium gcrere, id. Otf. 3, 4, 16 : aliqucm specie quadam virtutis as- simulatae tenere, id. Coel. 6, 14 : si speci- em utilitatis voluptas habere dicetur, id. Off. 3, 33, 120: paucis ad speciem taber- naculis relictis, for skow, for the sake of appearance. Caes. B. C. 2, 35/«. ; so, ad speciem, id. B. G. 1, 51, 1 ; Qu. Cic. Pet. Cons. 5, 18, ct al. b. Praegn., like the Eng. show, for Ornament, display, splendor, beauty: fuit pompa, fuit species, fuit incessus saltern Seplasia dignus et Capua, Cic. Pis. 11; cf., adhibere quandam in dicendo speci- em atque ponipam, id. de Or. 2, 72, 294 : specie et motu capere homines, id. Brut. 62, 224 : praebere speciem, Liv. 34, 52 fin. : addere speciem, id. 37, 40, 4 : 6i fortuna- tum species et gratia praestat, Hor. Ep. 1, 6, 49 ; cf. id. ibT 2, 2, 203 ; id. Sat. 2, 2, 35. B, Transf.: 1. Conor, for simula- crum, i. q. iihi\ov: a. ^ n appearance in sleep, a vision, apparition (so mostly po- et.) : Lucr. 1, 126 : repetit quietis Ipsa suae speciem. Ov. M. 9, 473 ; cf., voce sua specioqne viri turbata soporem Excutit, id. ib. 11, 677 ; and, in quiete utrique con- suli eadem dicitur visa species viri, etc., I.iv. 8, 6. 9 : per nocturnas species, id. 26. 19, 4. — b. ■"* likeness, image, statue: turn species ex aere vetus concidit . . . Et di- vum simulacra peremit fulminis ardor . . . Sancta Jovis species . . . Haec tardata diu species tandem celsa in sedc locata, Cic. poet, de Div. 1, 12. 2. The particular thing among many to which the looks are turned ; hence, A particular sort, kind, or quality, a species (opp. to genus) : harum singula genera minimum in binas species dividi possunt, etc., Var. R. R. 3, 3, 3 ; cf., genus est id, quod sui similes communione quadam, specie autem differentes. duas aut plures compleetitur partes, Cic. de Or. 1, 42, 189 ; and, primum illud genus quaerimus, ex quo ceterae species suspensae sunt . . . Homo species est, ut Aristoteles ait, cam's species : commune his vinculum animal, Sen. Ep. 58 med. So Var. R.R.I, 9,4; id.L. I.. 10.2,164; Cic.Inv.1,27; id.Or.10; id. Top. 18, 68 ; Quint. 3, 6, 26 ; 3, 10, 2 ; 5, 10, 90, et mult. al. : codicillis multas species vestis, argenti specialiter reliquit, many kinds or sorts. Scaev. Dig. 34, 2, 19; cf. Gai. ib. 41, 1, 7. — Hence, also, b. In later jurid. lang.. A special case: proponitur apud eum species talis : Sutor puero discenti cervi- cem pereussit, etc., Ulp. Dig. 9, 2, 5 Jin. ; so Paul. ib. 31, 1, 85. — c. I n l ate '- at > Spices, drugs, etc., of the same sort, Macr. S. 7, 8 med. ; Mart. Dig. 39, 4, 16, § 7 ; Pall. Oct. 14 Jin. specillatus. a, ™, adj. [specillum] Furnished with little mirrors: patina ar- gentea, Vop. Prob. 4. 1. specillum. i, «• [specio] A sur- gical instrument for examining diseased parts of the body, a probe, Cic. N. D. 3, 22 fin. ; Cels. 7, 8 ; 6, 9 med. ; Plin. 7, 53, 54 ; 32, 7, 24. 12. specillum. i. "• dim. [speculum] A little mirror ; whence specillatus, q. v. Specimen; i"is, n. [specio] That by which a thing is 6een, known, or recog- SPEC nized, A mark, token, proof, example, sam- ple, instance, specimen (quite class., but used only in the sing.) : nunc specimen specitur, Plout. Casin. 3, 1, 2; cf. id. Bncch. 3, 2, 15: turn Specimen cernitur, quo eve- niat aedificatio, id. Most. 1, 2, 52 ; cf, hoc specimen vcrum esse videtur, Qunm cclr- n motu rerum simulacra ferantur. J.ncr. 4, 210 : ingenii specimen est quoddam, transilire ante pedes posita, (Mr. de- Or. 3, -10. 160; so, ingenii, ingenui hominis, id. Pis. 1: popularis judicii, id. Brut. 51), ]r-- : sccuritutis, Plin, 7, 55, 56 fin. : Solis avi, Virg. A. 12, 164 ; cf, matris Horae, Val. I-'l. 6, 57 : specimen dare, to furnish proof, Cic. de Div. in Caecil. 8, 27. — Hence, II. Transf, A pattern, model, example, ideal (so a favorite word with Cic.) : specimen Bationie et insitionis origo Ipsa tuit Nat- ure, Lucr. 5, 1360: ef id. 5, 187: speci- men humanitatis, salis, suavitatis, leporis, Cic. Tusc. 5, 19, 55 ; cf, temperantiae pru- dentiaeque specimen est Q. Scaevola, id. N. D. 3, 32. 80; and, innocentiae, id. Pis. 39.95: IS ORDO CKTERIS SPECIMEN ESTO, id. Leg. 3, 3 fin.: num dubitas, quin speci- men naturae capi deccat ex optuina qua- que natura ? id. Tusc. 1, 14, 32 : antiquum specimen animoi-um, Liv. 38, 17 fin. SPCcio ( written also spieio, v. the follg.), spexi, 3. 7i. a. To look, look at, be- hold (an ante-class, word): "quod nos cum praepositione dicimus aspicio apud veteres sine praepositione spieio diceba- tur," Fest. s. v. auspicium, p. 2 : '• spectare dictum ab specio antiqno, quo etiam En- nius usus : vos epnlo postquam spexit, et quod in auspiciis distributum est, qui ha bent spectionem, qui non habeant ; et quod in auguriis etiam nunc augures dicunt avem specere . . . Speculum, quod in eo spe- cimus imaginem," etc., Var. L. L. 6, 8, 7:j : cf, posteaquam avim de templo Anchisa spexit, Naev. 1, 10 : " spicit quoque sine praepositione dixenmt antiqui. Plautus (Mil. 3, 1, 100): "ftagitium est, si nihil mittetur, quo supcrcilio spicit. Et spexit, Ennius : 1. VI. : qnos ubi rex . . . spexit de montibu' celsis," Fest p. 330 ; cf. Cato ib. s. v. SPICIUNT, p. 344 : nunc specimen specitur, nunc certamen cernitur. Plant. Casin. 3, 1, 2; id. Bacch. 3, 2, 15 : nisi mihi credis, spece, id. True. 5, 8. specibsc. adv., v. speciosus, ad fin. * spcciositas. atis, /. [ speciosus ] Good looks, beauty : naturalis. Tcrt. Cidt. fem. 2fin. speciosus. a. ""i. adj. [species] (ace. to species, no. II., A, 2, b). Good-looking, showy, handsome, beautiful, splendid, brill- iant (not freq. till after the Aug. period) : A. Lit. (so not in Cic): hunc speciosnm pelle decora, Hor. Ep. 1, 16, 45 : femina, Quint. 5, 10, 47 ; so, puer, Petr. 41,6: cor- pora, Quint. 11, 3, 26: nee id speciosum fieri putabo. id. 5. 12, 19. — Comp.: famili- am nemo speciosiorem producit. Sen. Ep. 87 : si plenior aliquis et speciosior et colo- ratior lactus est, Cels. 2, 2. — Sup. : homo ( Alcil .iades), Quint. 8. 4, 23 : filia. Petr. 1 40. 2. — B. Trop. : reversionis has speciosas causas habes, well- sounding, plausible, specious. Cic Att. 16, 7, 6 ; cf. specioso tit- ulo uti vos, Romani. Graecarum civita- timn liberandarum video, Liv. 35, 16, 2: dictu speciosa, id. 1. 23. 7; cf. Quint. 8. 6, 8; and, ministerium, Liv. 4, 8 ad fin.: di- cere aliquod speciosum Quint. 1, 5. 3: cf., speciosum dicendi genus, id. 10, 1, 127 ; and, vocaluila rerum, Hor. Ep. 2. 2, 116: miracula, id. A. P. 144 : speciosa locis mo- rataque recte Fabula, id. ib. 319 : speciosa nomina culpae Imponis. Ov. M. 7. 69 : spe- cioso eripe dnmno, from this splendid mis- ery, id. ib. 11, 133. — Comp. : cum specio- sius quid dicendum est, Quint. 11, 3, 84 : speciosior rhetorice quam dialectice, id. 2, 20, 7 : speciosiore stili genere, id, 7, 1, 54 : gestarum rerum ordinem sequi spe- ciosius fuit, id. 3, 7, 15. — Sup. : longe spe- ciosissimum genus orationis, id. 8. 6, 49. Adv., speciose, Showily, handsomely, splendidly : 1. L i t. : vehi, !. e. in a paint- ed or ornamented vessel, Plin. 35, 7, 31. — Comp. : speciosius instratus equus quam uxor vestita. Liv. 34, 7, 3 : tractet arma, Hor. Ep. 1, 18, 52. — Sup. : contorta hasta (coupled with optime emissa), Quint. 9. 4, 8.-2. Trop.: dictum, Quint. 9, 4, 13: SPEC translntum, id. 2, 5, 9.— Sup. : usus cat, id. 8, 6, 18. spcctablliSi <•■ nd j- [specto) That may be seen, visible : \ m In gen.: corpus coeli, Cic. Univ. 8 (al. aspectabile) ; so, corpus, Ov. Tr. 3, 8, 39 : purus ab arboribus, spee- tabilis undiqu.- campus, i. e. open, id. Met. 3,709. — n, Pregn., Thai U worth seeing, notable, admirable, remarkable (so only poet, and in post-Aug. prose) : Niobe Ves- tibus InteXtO Phrygiis speetabilis auro, Ov. M. 6. 166; ef, quod sit rosco speeta- bilis ore, id.ib. 7, 705: heros, id. ib.7. 496: mons topiario naturae opere, Plin. 1, B, 1-" . cf, Humen porta, id. 5, 1,1, § 13 •— pulchra et speetabilis victoria, TftC. Agr. 34 fin — B. Under the emperors : Speetabilis, A title oj high officers: apud vinini Bpactabi- lem proconsulem. Coil. Justin. 2, 7, ll_/i». So, judiccs, id. ib. 7, 62, 32 : praefectus vigilum, Paul Dig. 1, 15. 3. spcctabilltas, atis, /. [speetabilis, no. II., B] The office, or dignity of a Spee- tabilis (late Lat.), Cod. Justin. 9, 27, 5 ; 12, 26, l.ct al. spcctaculum (eontr. collnt form, spcctaclum, Prop. 4, 8, 21 and 56), i, n. [ specto ] A show, sight, spectacle (quite class.): I. In gen.: lepidum spcctacu- lum, Plaut. Poen. 1, 1, 81: superarum re- rum atque coelestium, Cir. N. D. 2, 56; cf. Hor. Epod. 5, 34 ; and capere specta- cula oblatae praedae, Ov. M. 3, 246 ; and with this cf. id. ib. 7, 780 ; so. scorti pro- cacis, Liv. 39, 43, 4 : Euripi, id. 45, 27, 8, et al. : — circuitus solis et lunae spcctaculum hominihus pracbent, Cic N. D. 2, 62. 155 ; so, praebere, Liv. 45, 28, 2 : o spectaculum illud hominibus luctuosum, cedere e pa- tria servatorem ejus, manerc in patria perditores ! Cic. Phil. 10, 4 ; cf. id. Corn. 1, § 19 : homini non amico nostra incom- moda spectaculo esse nolim, id. Att. 10, 2 Jin. : insequitur acies omata armataque, ut hostium quoque magnificum spectacu- lum csset, Liv. 10, 40 ad fin. : spectnclum ipsa sedens, i. e. exposed to public view, in the sight of all. Prop. 4, 8, 21 : nequc hoc parentes effugerit spectaculum, Hor. Epod. 5, 102. II, In par tic, in the theatre, circus, etc., A public sight or show, a stage-play, spectacle : spectacula sunt tributim data, fie. Mnr. 34, 72. So. apparatissimum, id. Phil. 1, 15. 36: cladiatorium. Liv. 39. 42.9; ef, 2ladiatonim,id.28,21./i7i.; Plin. 2, 26, 25 : circi, Liv. 7, 2, 3 : ludorum. Suet. Aug. 14 : athletarum, id. ib. 44 : id. Ner. 12 : naumaehiae, id. Caes. 44, et saep. B. Transf.. for The place where plays are performed. The theatre or amphithea- tre : spectacula ruunt. Plaut. Cure 5, 2, 47 : ex omnibus spectaculis plansus est excitatus, Cic. Seat. -58 fin. ; cf, resonant spestacula plausu. Ov. M. 10, 668 : spec- tacula sibi, facere, Liv. 1, 35 ad Jin. : spec- tacnlorum gradus, Tac A. 14. 13 : e spec- taculis dctractus, Suet. Calig.35; id.Dom. 10, et saep. spectamen. ™is, n. [id.] *I. i. q. specimen, A mark, sign, proof: specta- men bono servo id est, Ut absente hero rem heri diligenter Tutetur, Plaut. Men. 5, 6, 1. — II. '■ 1- spectaculum, A sight, scene, spectacle (an Appuleian word) : mis- erum funestumque spectamen aspexi, App. M. 4, p. 151; so, novum ct memo randura, id. ib. 7, p. 193. t SB cct amenta sunt quae spectan- tur, Front, de Diff. voc p. 2203 P. spectate. adv-< v - specto, Pa., ad Jin. spectatio. onis, / [specto] A look- ing, beholding, contemplation of a thing, a sight, view (very rarely, but quite clas- sical) : I. Lit: A. I" S en -- homo ad artificem suum (deum) spectat : quam spectationem Trismegistus StwPtav ree- tissime nominavit, Lact. 7. 9 med. .- appa- ratus speetatio. Cic. Fam. 7, 1. 2 : so ab- sol. : animum levare spectatione, id. Att 13, 44, 2; and in the p(7ir. : quae srrnir ; s moribus ad spectationes populo compn rantur, Vitr. 10 praef.—* B. In partic- An examining, proving, testing ol money: pecuniae, Cic. Verr. 2. 3. 78.— *JJ. Trop.. Respect, regard, consideration : Maccdo- nicum helium nomine amplius qni m - t. id -] Look, appear- ance, aspect : " spectu sine praepositione Pacuvius in Duloreste usus est, cum ait : spectu protervo ferox," Fest. s.h. v. p. 330. 1. Specula, ae,/. [id.] A high place from which to look out, A look-out, watch- tower : '• specula, de quo prospicimus," Var. L. L. 6, 8, 73 fin.: praedonum adven- tum significabat ignis e specula sublatus, Cic. Verr. 2, 5, 35 fin. ; so Virg. A. 3, 239 ; Luc. 6, 279 : tamquam ex aliqua specula prospexi tempestatem futuram, Cic. Fam. 4. 3, 1 ; so id. Phil. 7, 7 ; Col. 7, 3 fin., et al— In the plur.: Liv. 29, 23, 1 ; Plin. 7, 56, 57 ; Stat. Th. 6, 547.— 'R Trop. : stetit Cae- sar in ilia amicitiae specula, Plin. Pan. 86, 4. — II. In gen.: A. I n speculis esse, To be or. the watch : nunc homines in spec- ulis sunt, observant, quemadmodum sese unusquisque vestrum gerat, Cic. Verr. 1. 16 ; cf. id. Deiot. 8 ; and, in speculis om- nis Abydos erat, Ov. Her. 18, 12 : in spec- ulis atque insidiis relicti, Cic. Mur. 37, 79. — B. Poet., like okoviA, A high place, height, eminence: in speculis 6ummoque in vertice montis Planities ignota jacet. Virg. A. 11, 526; so of the summits of mountains, id. Eel. 8, 59 ; id. Aen. 10, 454 ; of the high walls of a city, id. ib. 11, 877; 4, 586. 2. Specula, ae. / dim. [spes ; cf. re- cula, from res] A slight hope (rarely, but quite class.) : estne quid in te speculae? Plaut. Pers. 2, 5, 9 ; so id. Casin. 2, 4, 27 ; Cic. Clu. 26, 72 ; id. Fam. 2, .16, 5. specillabllis, e, adj. [specnlor] That may be seen, visible: Sunion, Stat Th. 12, 624. speculabundus, a, um, adj. [id.] On the look-out, on the watch; also, watch- ing for any thing (post-Aug.) : Festus Hadrumeto, ubi speculabundus substite- rat, etc., Tac. H. 4, 50. — With the ace. : speculabundus ex altissima rupe indent!- dem signa, Suet. Tib. 65. * speculamen, inis, n. [id.] A looking at, observing : glaucum, Prud. Apoth. 88. Specular» aris, v. specularis, /10. II., B SPEC specularis, <-•, adj. [speculum] Of or belonging to a mirror, like a mirror (post- Aug.) : speculari rationc, in the manner of a mirror, Son. Q. N. 1, 5 med. — |f. In p a r t i c. : s. lapis, A land of transparent stone, muscovy-glass, isinglass-stone, mica, Plin. 36, 22, 45 ; 9, 33, 30 ; [>ctr. 68 ; Lact. Op. D. 8 med. — Hence, B. speculari a, orum, n., Windtw-panes, a window, Sen. Ep. 90 med. ; Su med. ; id. Prov. 4 ; id. Q. N. 4, 13 ; Plin. 19, 5, 2:1 ; Plin. Ep. 2, 17, 4 and 21 ; Mart. 8, 14, et mult. al. In the sing.: per corneum specular, Tert Anim. 53 med. spccularius (contracted collat. form, speclahivs, Inscr. Orell. no. 4284), ii, m. [speculum] A mirror-maker, Cod. Theod. 13, 4. 2; Cod. Justin. 10, 61, 1. speculation " m9 > /• [spccuior] a spying unt, exploration, observation: spec- iilationibua lidis doctus, Aram. 26, 10. speculator^ oris, 7«. [id.] In milit. lang, A looker-out, spy, scout, explorer : ■•speculator, quem mittimus ante, ut re- spiciat quae volumus," Var. L. L. 6, 8. 73 : repentinus, Cic. Verr. 2, 5, 63. So Caes. 15. G. 2, 11, 2 ; 5, 49 fin. ; Cic. N. D. 2. 56 ; Liv. 3, 40 fin. ; 22, 33 ; 28, 2, et al. These scouts formed a special division in each legion, Auct. B. Hisp. 13 ; Tac. H. 1, 25 ; Inscr. Orell. no. 1222; 3518; Inscr. Grut. 169, 7 ; 520, 5. Under the emperors they were employed as special adjutants, mes- sengers, and body-guards of a general, Suet. Calig. 44 ; Tac. H. 2, 73 ; Suet. Aug. 74 ; id. Claud. 35 ; id. Galb. 18 ; id. Oth. 5 ; Tac. H. 1, 24 Lips. ; 2, 11 ; 33; Sen. do Ira 1, 16, et al. — II, Transf, in general, A searcher, explorer, investigator, examiner : physicus, id est speculator venatorque nat- urae, Cic. N. D. 1, 30 ; id. de Div. in Caecil. 16, 51 : ad has excipiendas voces specula- tor ex convivis' Persei missus, Liv. 40, 7, 4 : Cleonis fuisse publice praepositos vo- Au^odaXaKa;, speculatores futurae grandi- nis, Sen. Q. N. 4, 6 : quo tu matutinus spec- ulator amicae ? Prop. 2, 29, 31 : — apes con- sumptis in proximo floribus speculatores ad pabula ulteriora mittunt, Plin. II, 8, 8. SpeCulatdriuSi a, um, adj. [specu- lator] Of or belonging to spies or scouts : navigia, spy-boats, vessels of observation, Caes. B. G. 4, 26, 4 : also called s. naves, Liv. 30, 10, 14 ; 35, 26, 9 ; 36, 42 fin. ; and absol. : speculatoriae, id. 22, 19, 5 : caliga, worn by spies or scouts, Suet. Calig. 52 ; also, absol. : speculatoria, Tert. Cor. mil. 1. SpeCUlatrix, ><**, /. [speculor] She that spies or watches, a (tcmale) spy, icatch- er : furiae deae sunt speculatrices, credo, et vindices facinorum et scelerum, *Cic. N. D. 3, 18, 46; Sen. Contr. 1, 6 med. : Caucasiis speculatrix Juno resedit rupi- bus, Val. Fl. 7. 190. — *H. Poet, transf. : speculatrix villa profundi, i. e. that looks toward the sea, Stat. S. 2, 2, 3. 1. SpeCUlatUSj a > um . P arl - of spec- ulor. * 2. SpeculatUS, a, um, adj. [specu- lumj Furnished or adorned with mirrors: culiiculum, Gloss, ap. Suet. Vit Hor. Speculor< atlls . 1- *■ d e P- a - t 1 - specu- la] To spy out, icatch, observe, examine, explore (quite class.): quo mox furatum veniab, speculator loca, Plaut. Trin. 4, 2, •J,' : •?'. Quid hie speculare ? Pa. Nihil equidem speculor, id. Casin. 4, 2, 12 : om- nia speculari et perscrutari, Cic. Tusc. 5, 20, 59 ; multorum te oculi et aures specu- labuntur atque custodient, id. Cat. \,2fin.: Rostra, id. Flacc. 24 : jam vacuo laetam (avem) coelo speculatus, caught sight of, descried, Virg. A. 5, 515: praemissus spec- ulatum Bocchi consilia, Sail. J. 108, 1 ; so, consilia, Liv. 42, 17 : dicta factaque alicu- jus. id. 42, 25, 8 : abditos ejus sensus, id. 40, 21 fin. : eventum Bellovacorum, to look for, i. e. await, Hirt B. G. 8, 23 : op- portunitatem, to watch for, Veil. 2, 120, 4 ; cf., noctem incustoditam, Tac. A. 2, 40 : obi- tus et ortus signorum, Virg. G. 1, 257 ; cf., aquas et nubila coeli (apes), id. ib. 4, 166: — nunc speculabor, quid ibi agatur. Plaut True. 4, 1, 10 : ut specularefur, quae ;n laeva parte suorum tortuna esset, Liv. 33, 10: hue nine 6peculabor procul, Unde ad- venienti sarcinam imponam seni, Plaut. Most. 2, 1, 82. — Absol.: speculabor, ne quishinc venator assit, Plant. Mil. 3, 1, 13: SPEB quid ad se venirent? an speculandi cau- sa? Caes. B. G. 1, 47 fin.: speculandi gra- tia remissi, Hirt. Ii. G. 8, 7, 2: — mentis sublime cacumen Occupat, unde .-• dene partes speculetur in omnes, he can look around, Ov. M. 1, 667. Speculum) >i n. [specio ; hence, That in which one sees himself] A looking- glass, mirror (usually made of polished metal): "speculum u speciendo, quod ibi se spectant" Var. L. L. 5, 29, 36 ; cf., " spec- ulum, quod in eo specimus imaginem," id. ib. 6, 8, 73 : homines sibi habere specu- lum, ubi os contemplareut suum, etc., Plaut. Epid. 3, 3, 2: quid opu'st speculo tibi, quae tute speculo speculum es max- imum ? id. Most. 1, 3, 94 ; cf. id. Men. 5, 9, 3: speculi imago, Lucr. 4, 280: specula- rum levitas, Cic. Univ. 14 : quoties te in speculo videris alteram, Hur. Od. 4. 10, 6, et saep. On the material and use of mir- rors, v. "Plin. 33, 9, 45; 34, 17, 48; 37, 5, 16; id. ib. 7, 25; Sen. Q. N. 1, 17:" — in- spicere, tamquam in speculum, in vitas omnium, Ter. Ad. 3, 3, 61 ; eo connected with tamquam or lit, id. ib. 74 ; Cic. Pis. j 29, 71; id. Kin. 5, 22; id. Rep. 2, 42.— B. Poet, transf., of the mirror-like smooth- ness of water : lympharum in speculo, Phaedr. 1, 4, 3. — U, Trop., A mirror, copy, imitation (extremely seldom ; more usually connected with tamquam or ut; v. above, no. 1) : futuri Temporis, Lucr, 3, 987: naturae, Cic. Fin. 2, 10, 32: om- ne opus Virgilianum de quodam Homeri- ci operis speculo formatum est Marc. S. 5, 2 med. specUS- 08 (i, v. in the follg.), m. (/ and «., v. in the follg.) [kindr. with oirtos] A cave, cavern, grot, den ; a cavity, chasm, natural or artificial ; of the latter kind, a ditch, drain, covered water-course, a pit in mines, etc. : (a) Masc. (so most freq.) : inferum vastos specus, Enn. in Non. 222, 32 : specus tenebricosus, Var. ib. 31 : tons ex opaco specu, Liv. 1, 21,3: forum me- dium ferme specu vasto collapsum dici- tur, id. 7, 6, 1 : quos agor in specus ? Hor. Od. 3, 25, 2 : paucos specus in extreme fundo, et eos quidem subterraneos, *Cic. Art. 15, 26, 4 ; so of drains, ditches, Var. R. R. 3, 17 ad fin.—tji) Fern, (ante- and post-class.) : concava specus, Enn. Ann. 17, 3 ; Pac. in Fest. s. h. v. p. 343 : advenio montem Oetam, scruposam specum, Art. in Non. 223, 3 : specum quandam nactus remotam latebrosamque, in earn me pene- tro et recondo, Gell. 5, 14, 18.- (y) Ncutr. (ante-class, and poet.) : hie specus horrcn- dum, Virg. A. 7, 568: iuvisum coelo spe- cus, Sil. 13, 425. Vid. also the follg.— (r) Ace. to the second declension : speca ap- posita, Catoin Prise, p. 713 P. : altis clnu- dere specis, Att in Non. 487, 25. — H, Transf., A hollow, cavity of any kind (po- et) : specus atri vulneris, Virg. A. 9, 700 Serv. : quos Capacis alvi mersit tartareo specu, Phaedr. 4, 6. 10 ; so of a snake's belly, Sil. 6, 276 ; of the belly of the Tro- jan horse, Petr. poet Sat. 89, 2, 7 : of a woman's private parts, Auct. Priap. 83, 34. Spegma* atis, v. psegma. t spelaeum (written also speleum), i, n. = o-i)\iuov, A cave, cavern, den (poet and in post class, prose) : in silvis, inter spelaea ferarum, * Virg. E. 10, 52 ; so, s. inetuenda ferarum, Claud. B. Get. 354 : emptum millibus (ab Abraham), Prud. Tetrast. vet. test. 5 : cum initiatur in spe- laeo, Tert. Cor. mil. fin. spelta, ae, /. Spelt: (*totidem spel- tas, i. e. grains of spelt), Rhemn. Fann. de Pond. 10 ; Hier. in Ezech. 1, 4, 9. t spclunca. ae, /. = cttt^Au} ?, yj of, A cave, cavern, den (quite class.) : Philocteta jam decimum annum in spelunca jacet, Cic. Fin. 2, 29, 95. So id. Verr. 2, 4, 48 ; id. Fat. 3, 6 ; id. Flacc. 17 ; Virg. G. 2, 469 ; 4, 145 ; 4, 364 ; id. Aen. 1, 60, et saep. et al. — II. Spelunca, ae. Name of a country-scat of Tiberius, near Terracina, Tac. A. 4, 59 ; Suet. Tib. 39 ; and Plin. 3, 5, 9, § 59. * SpeluncoSUSi a, um, adj. [spelunca] Full of caves or caverns : loca, Coel. Aur. Acut 2, 37. Spera» ae, v. sphaera, ad init. * sperabilis. e, adj. [spero] That may be hoped for: quum nulla vitae meae sa- lus sperabilis est Plaut. Capt. 3, 3, 3. sp e a spcratus, a, um, Part, and Pa. of 6pero. Spcrcheos or Spcrchlus (cf- Drak. Liv. 36, Hfin.), i, m.. l.rrt(ntioi, A river of Thessaly, rising on Mou ut Pintlus, Mel. 2, 3, 6; Plin. 4,7, 14: Liv. 36, 14 jm. ; 37, 4 fin.; Vir.'. Ii. 2, 487; Ov. M. 1, .77'.', etal.-n, Dei'ivv. : A. SpCIchciS. idis, adj.fi, Of or belonging To lite Spercluot : undoe, Ov. M. 7, 230: ripae, id. ib. 2, 250. — B. Spcrchiomdcs, ae, m., Dweller by the Sperchioi, Ov. M. ;,, B6. ( Spcrchiac. arum, /. (Sperchiof, Plin. 4, 7, 13) A town of Thestaly, on the Sperclieos, Liv. 32, 13.) (* SpCrCS, v - spes, ad init.) ' spcrma. atis, n. =; tnrfppa, ^eed, te- nun, sperm, Sulpic. Sev. Hist. sacr. 1, 11. I SpcrmatlCUS, a, um, adj.^nzrp- liaru&Si Of or relating to seed, .-. spermatic: pori, Coel. Aur. Acut :i. 18, no. 180. spernaX; acis, adj. [sperno] Despis- ing, showing contempt, contemptuous (poat- Aug. and very rare) : viri spemaces mor- tis, Sil. 8. 465: in admittendocontiliosper- nax, Sid. Ep. 4, 9. SpernO! s P r evi,spretum,3. (pcrfisync , spivrunt, Prud. Dittoch. no. 31) v. a. To sever, separate, remove (syn. segrego, sepa- ro) (so only in the follg. passages) : jus at- que acquum se a malis spernit procul, Enn. in Non. 399, 10: nunc spes. opi auxiliaque a me eegregant spernuntque se, Plaut. Capt. 3, 3, "2. IX Transf., subjectively. To despise, contemn, reject, scorn, spurn (the class, eig- nif. ; cspec. freq. after the Aug. period) : Plaut Mil. 4, 6, 20 eg. : non respondit nos sprevit et pro nihilo putavit Cic. Phil. 13, 9 fin. : id. Rep. 1, 43 : quum spernerentur ab iis, a quibus essent coli soliti. id. de Sen. 3 ; cf., sperni ab iis veteres amicitias, indulgeri novis, id. Lael. 15, 54 ; Hor. Ep. 1, 1, 98: prodigus et stultus donat quae spernit et odit, id. ib. 1, 7, 20, et eaep. : doctrina deos spernens, Liv. 10, 40. 10: cf., conscientia spretorum (deorum), id. 21, 63,7: ab eo quoque sprelum consulis imperium est, id. 41, 10,9; so, iniperiiim, id. 8, 30, 11 : literas praetoris, id. 30, 24. 3 : consilium, Ov. M. 6, 30 : voluptate-. Hor. Ep. 1, 2, 55: dulces amores, id. Od. 1. H. 15 : vilcm cibum, id. Sat. 2, 2, 15, et saep. : haudquaquam sper-iendus auetor, Liv. 30. 45, 5 ; cf. Col. 1, 1, 4 : haud spemendos falsi n'tuli testes. Liv. 4, 20/»..- neque morum spernendus, Tac. A. 14, 40. — Po- et, with the inf. : nee partem solido de- mere de die Spernit, Hor. Od. 1, 1, 21 : obsequio deferri spernit aquarum. Ov. M. 9, 117. * spemor, ari, v. dep. a. [sperno : cf. asperuor] To despise : pietatem, Front, de Eloqu. p. 227 ed. Mai. spero. avi, arum, 1. v. a. To look for, expect, apprehend (something pleasant or unpleasant). I, Tohopc (somethingdesirable), lolrusl, expect ; to promise or flatter one's self (the predom. signif. of the word) : (u) Absol.: Enn. Ann. 16, 26 ; cf., quoad Pompeius in Italia fuit, sperare non destiti, Cic. Att 9, 10, 3 : sperat animus, Plaut Bac. 1,2, 36 : lit neque accusator timere neque reus sperare debuerit, Cic. Clu. 7, 20 : jubes bene sperare et bono esse animo, id. De- iot 14; cf. Attica nostra quid agat scire cupio : etsi tuae literae recte sperare ju- bent, id. Att 13, 17 : — tu jam, ut spero et ut promittis. aderis, id. ib. 16, 3, 4 ; cf, om- nia experiar et ut spero, assequar. . . Sed ut spero, valebis, id. ib. 7, 2, 6 : — ut mini detis hanc veniam accommodatam huic reo, vobis, quemadmodum spero, non mo- lestam, id. Arch. 2,3: — Argyrippusexora ri spero poterit, ut sinat etc., Plaut. Asin. 5, 2, 67; cf, Ch. Non usus veniet, spero» Sy. Spero hercle ego quoque, Ter. Heaut 3, 2, 42 ; and, salvus sit, spero, id. Ad. 3, 3, 57. — (/3) c. ace. (in Cic. and Caes. usually with a general object) : id ego et spera- ram prudentia tua fretus, et ut confide- rem, fecerunt tuae literae, Cic. Fam. 12, 18 : a quo nihil speres boni rei publicae, quia non vult : nihil metuas mali, quia non audet id. Att 1, 13, 2; cf. a quo gen- ere hominum victoriam sperasset Caes B. C. 3, 96 _/?/;.: omnia ex victoria et »-x 1445 S P E tt sua liberalitato sperarent, id. ib. 3, 6, 1; ef. id. ib. 3, CO, 1 : quibus (tormentis) ipsi magna speravissent, id. ib. 2, 16 fin. : spero melioi'a, Cic. Att. 14, 16, 3: hoc sperans, ut, etc., Ones. B. C. 3, 85, 2 : quod sapien- fer speravimus, perseveranter corisectari, have expected, Gol. Praef. § 29 : sperata gloria («pp. parta), Cic. Q. Fil 1, 1, 15 : sperata praeda, Caes. B. G. 6, 8, 1 : civita- ttrn optandairi magis quam 6perandam quam minimam posuit, Cic. Rep. 2, 30 : sperat infestis, metuit secundis Alteram sot'tem bene praeparatum Pectus. Hor. Od. 2, 10, 13 : grata snperveniat quae non sperabitur hora, id. Ep. 1, 4, 14, et saep. : — diis sum fretus, deos sperabimus, we will hope or trust in the gods, Plaut. Casin. 2. 5, 38 ; of. id. Mil. 4, 5, 10; and id. Cist. 2. 3, 52; cf. also below, no. II— (y) With an object-clause (so most freq. in all styles and periods ; usually with the inf. jut. : less freq., but quite class., with the inf. praes. or perf.) : ego me confido liberum lore, tu te numquam speras, Plaut. Pers. 2, 4, 15; Cic. Rep. 1, 20: ex quibus spe- I'ant se maximum fructum esse capturos, id. Lael. 21,79: quod amicitiae nostrae memoriam spero sempiternam fore, etc., id. ib. 4, 15 : tu fac animo forti magnoque sis, speresque fore, ut, etc., id. Fain. 1, 5, 6 fin. ; cf., spero fore, ut contingat id no- bis, id. Tusc. 1, 34, et saep. : — qui istoc te speras modo Potesse dissimilando infec- tum hoc reddere, Plaut. Most. 4, 3, 22: spero me habere, qui nunc excruciem, Ter. Eun. 5, 3, 11 : spero, quae tua pru- dentia est, et hercule, ut me jubet Acastus, confido te jam, ut volumus, valere, Cic. Att. 6, 9, 1 : speremus, nostrum nomen volitare et vagari latissime, id. Rep. 1, 17 : spero te mihi ignoscere, si, etc., id. Fam. 1, 6, 2 : spero esse, ut volumus, id. Att. 12, 6 fin. : ita quiddam spero nobis profici, quum, etc., id. ib. 1, 1 : speramus carmina fingi posse, Hor. A. P. 331 : neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam, I did not hope or expect, Virg. A. 4, 338 : — speravi miser Ex servitute me ex- emisse filium, Plaut. Capt. 3, 5, 99 : me ejus spero fratrem propemodum Jam rep- perisse, Ter. Eun. 1, 2, 123: sperabam jam defervisse adolescentiam, id. Ad. 1, 2, 72: spero tibi me causam probasse ; cupio quidem certe, Cic. Att. 1, 1 fin. : spero cum Crassipede nos confecisse, id. Q. Fr. 2, 4 fin. : et turn mirifice sperabat se esse locutum, Catull. 84, 3. — Ellipt. : qui sem- per vacuam, semper amabilem Sperat (sc. te fore), Hor. Od. 1, 5, 11 .— ' (5) In a Greek construction, with a subject-clause : vis- ura et quamvis numquam speraret Ulix- en, etc. (for se visuram esse), Prop. 2, 9, 7. — (t) With de (extremely seldom) : neque de otio nostro spero jam, Cic. Att. 9, 7. II. To look for, expect, apprehend that which is undesired, i\ni{,o) (60 rarely, and mostly poet. ; in Cic. only in connection with non ; and ironically, v. the follg.) : mihi non hoc miserae sperare jubebas, Sed connubia laeta, Catull. 64, 140; cf, haec merui sperare ? dabis mihi, perfida, poenas, Prop. 2, 5, 3 : hunc ego si potui tantum sperare dolorem, et perferre, so- ror, potero, Virg. A. 4, 419 (cf. Quint. 8, 2, 3) ; cf. Flor. 3, 1, 1 : haec adeo ex illo mihi jam sperantla fuerunt Tempore, cum, etc., Virg. A. 11, 275 :— mcne efferre pedem, genitor te posse relicto Sperasti ? id. ib. 2, 658 ; cf. Suet. Caes. 60 : si genus humanum et mortalia teronitis arma : At sperate deos memores fandi atque nefan- di, expect, fear, Virg. A. 1, 543 ; cf. above, 7io. I., (i. — With a negative particle : 5c. Monco ego te : te dcseret illo aetate et eatletate. Ph. Non spero. Sc. Inspcrata accidunt magis saepe quam quae spores, Plaut. Most. 1, 3, 40; Afran. in Charis. p. 195 P. ; so, sin a vobis, id quod non spero, dcserar, Cic. Rose. Am. 4, 10 : te tarn mo- bili in me meosque esse animo non spe- rabam, Q. Metell. in Cic. Fam. 5, 1 fin. — Ironically : quoniam haec satis spero, etc., Cic. de Or. 3, 13/?!. — Hence speratus, a, Pa., That is hoped or long- ed for; i. e. eubst, a betrothed, intended, a lover, bride (ante- and post-class.) : curre etnuncia Venire me etmccum sperutum adducere, Afran. in Non. 174, 31 :— spera- ta salve, Plaut. Poen. 5, 4, 97 ; so, sperata, 1446 SPES id. Fragm. ap. Var. L. L. 6, 7, 71 ; Afran. in Non. 174, 33 ; Aril. 4, 140 ; Hyg. Fab. 31 ; 33. Once also of a wife not seen for a long time : Amphitruo uxorem salutat laetus speratam suam, Plaut. Am. 2, 2, 44. SpeS) s pe' {plur. nom. and ace, speres, Enn. Ann. 16, 26 ; 2, 29 ; cf. Fest. p. 333 ; abl., speribus, Var. in Non. 17], 27 and 30), /. [prob. contr. from speres, from spero] A looking for or awaiting any thiDg (with desire or with dread). I, The expectation of something de- sired, Hope (the predom. signif. of the word) : (a) Absol.: u si spes est exspec- tatio boni, mali exspectationem esse ne- cesse est metum," Cic. Tusc. 4, 37, 80 : bona spes cum omnium rerum despera- tione confligit, id. Cat. llfin. : ut aegroto, dum anima est, spes esse dicitur ; sic, etc,, id. Att. 9, 10, 3 : nolite nimiam spem ha- bere. Cat. in Gell. 13, 17, 1 ; so, spem ha- bere in fide alicujus, Cic. Inv. 1, 39, 71 ; cf., nostros tantum spei habere ad viven- dum, quantum accepissent ab Antonio, id. Att. 15, 20, 2 ; and, miserum est nee habere ne spei quidem extremum, id. N. D. 3, 6 ; v. also in the follg. : spem alicu- jus alere, Cic. Cat. 1, 12, 30 ; cf., auxerat meam spem, quod, etc., id. Phil. 12, 1, 2 : aliquem in spem adducere, id. Att. 3, 19, 2 : quae (salus nostra) spe exigua extrema- que pendet, id. Flacc. '2, 4 : ut eos homi- nes spes falleret, id. de Div. in Caecil. 2 ; cf., hac spe lapsus Induciomarus, Caes. B. G. 5, 55, 3 : Helvetii ea spe dejecti, id. ib. 1, 8, 4 ; and, ab hac spe repulsi Nervii, id. ib. 5, 42, 1 ; cf. also, de spe conatuque depulsus, Cic. Cat. 2, 7: pro re certa spem falsam domum retulerunt, id. Rose. Am. 38, 110; cf, non solum spe, sed certa re jam et possessione deturbatus est, id. Fam. 12, 25, 2 ; and, spem pro re ferentes, Liv. 36, 40, 7 ; cf. also, hominem sine re, sine fide, sine spe, etc., Cic. Cool. 32, 78 : sunt omnia, sicut adolescentis, non tam re et maturitate quam spe et exspecta- tione laudata, id. Or. 30, 107 ; and, ego jam aut rem aut ne spem quidem ex- specto, id. Att. 3, 22 fin. : nemo umquam animo aut spe majora suscipiet, qui, etc., id. Lael. 27, 102 : multa praeter spem scio multis bona evenisse, Plaut. Rud. 2, 3, 69 ; so, praeter spem evenit ! Ter. Andr. 2, 6, 5 ; 4, 1, 55 ; id. Heaut. 4, 1, 51 ; and, re- pente praeter spem dixit, etc., Cic. Fam. 4, 4, 3 : cetera contra spem saiva invenit, Liv. 9, 23 fin., et saep. — In the plur. : ubi sunt spes meae '( Plaut. Cure. 2, 3, 28 : si mihi mulierculae essent salvae, spes ali- quae forent, id. Rud. 2. 6, 69 : in quo nos- trae spes omnesque opes sitae erant, Ter. Ad. 3, 2, 33 ; id. Phorm. 3, 1, 6 ; cf, om- nes Catilinae spes atque opes concidisse, Cic. Cat. 3, 7 : (Cadus) spes donare novas largus. Hor. Od. 4, 12, 19, et al. But the plur. forms, sperum and spebus, are only post-class. : pleni sperum, vacui commo- dorum, Eum. Pan. Const. 15 : spebus frustrata indage peremptis, Paul. Nol. Carm. 18, 243. — (/?) c. gen. obj. : spem istoc pacto nuptiarum omnem eripis, Ter. Heaut. 4, 3, 35 : spe merccdis adducti, Cic. Lael. 9, 31 : spes diuturnitatis atque imperii, id. Rep. 2, 3 : nee in praemiis humanis spem posueris rerum tuarum, id. ib. 6, 23 ; cf. id. de Or. 1, 7, 25 : quo- niam me tui spem das, id. ib. 1, 10: — ni mihi esset spes ostensa hujusce haben- dae, Ter. Ph. 5, 4, 7 : spes amplificandae fortunae fractior, Cic. Lael. 16, 59 : ut reo audaci spem judicii corrumpendi praeci- dcrem, id. Verr. 2, 1, 7 fin., et al. — (y) With an object-clause : spes est, eum me- lius factnrum. Plaut. Stich. 1, 1, 22; so id. Epid. 3, 1, 11; Auct. Her. 2, 17; Cic. Clu. 3: ne spes quidem ulla ostenditur, fore melius, id. Att. 11, 11, 1 : magnam in spem veniebat, fore, uti, etc., Caes. B. G. 1, 42, 3 : — injecta est spes patri, posse il- lam extrudi, Ter. Ph. 4, 4, 11 : si qui ves- trum spe ducitur, se posse, etc., Cic. Agr. 1, 9, 27 : in spem venio, appropinquare tuum adventum, id. Fam. 9, 1, 1: magna me spes tenet, bene mihi evenire, quod mittar ad mortem, id. Tusc. 1, 41. — (o) With a follg. ut : si spem afferunt, ut . . . fructus appareat, Cic. Lael. 19, 68. — (c) With de: spes est de argento, Plaut. Most. 3, 1, 40; Cic. Lael. 3 11: de flumine SP H A transeundo spem se fefellisse, Caes. B. G 2, 10, 4. 2. In p a r t i c. : a. The hope of being appointed heir (very rarely) : leniter in spem Arrepe ofticiosus, ut et scribare se- cundus Heres, Hor. S. 2, 5, 47 : in spem secundam nepotes pronepotesque (aseu- mebantur), Tac. A. 1, 8. |), As a term of endearment: spesmea, Plaut. Rud. 1, 4, 27 ; cf, o spes mea, o mea vita, o mea voluptas, salve, id. Stich. 4,2,5: osalutis meae spes, id. Rud. 3, 3. 17. C. Spes, A Roman divinity who had sev- eral temples in Rome, Plaut. Bac. 4, 8, 52: id. Pseud. 2, 4, 19 ; id. Cist. 4, 1, 18 ; Cic. Leg. 2, 11 fin. ; id. N. D. 2, 23, 61 ; 3, 18 fin. ; Liv. 2, 51, 2; 24, 47 fin. ; 25. 7, 6 ; 40, 51,6; Tac. A. 2. 49; Tib. 1,1,9; Ov. A. A. 1, 445, et al. Cf. Hartung, Relig. d. Roin. 2, p. 264. B, Transf, concr., like the Eiig, Hope, of that in which hope is placed, or which is hoped for (poet, and in post- Aug. prose) : puppes, spes vestri reditus, Ov. M. 13, 94 ; cf, vestras spes uritis, Virg. A. 5, 672 : spem suam (A e. exta) circumvolat alls (milvus), Ov. M. 2, 719 ; cf, spe (i. e. re spe- rata) potitur, id. ib. 11, 527. — So, 2. In partic, of hopeful children, and, by analogy, of the young of animals, or of the fruits of the earth : devovit nati speinque caputque parens, Ov. Her. 3, 94 Ruhnk. ; cf. also in the plur., of one child : per spes surgentis lull, Virg. A. 6, 364 ; 10. 524 ; 4, 274 ; and, o meae spes inanes ! Quint. 6 prooem. § 12:— (capella) gemel- los, Spem gregis, silice in nuda connixa reliquit, Virg. E. 1, 14 j cf. id. Georg. 4, 162 : — (sus) quia semina pando Eruerit rostrc spemgue interceperit anni, Ov. M. 15, 113. II, An anticipation or apprehension of something not desired, e'AttiS (so extreme- ly seldom ; not in Cic. or Caes.) : mala res, spes multo asperior, Sail. C. 20, 13: Me- tellus contra spem suam laetissimis ani- mis excipitur, id. Jug. 88, 1 : id (bellum) quidem spe omnium serius fuit, Liv. 2, 3, 1; so, omnium spe celerius, id. 21, 6, 5 : dum spes nulla neeis, Stat. Th. 9, 129; cf., naufragii spes omnis abit, Luc. 5, 455. I spctile (* or spectile) vocatur infra umbilicum suis, quod est carnis, proprii cujusdam habitus, exos, qua etiam antiqui per se utebantur. Plaurus enumerandis suillis obsoniis in Carbonaria sic : ego per- nam, sumen sueris, spectile, etc., Fest. p. 330. SpeusippiISi h m -\ 'S.miai-moi, A nephew of Plato, and his successor in the. Academy, Cic. Acad. 1, 4. 17; id. N. D. 1, 13 ; id. de Or. 3, 18, 67, et al. t speUStlCUS; a . «m, adj. — cirevartK^S, Hastily made: panes, a kind of bread, Plin. 18, 11, 27. t sphaCOSi i> m. = O0OKOS : I. i. q. sphagnos, A kind of fragrant moss, Plin. 24, 6, 17. — II. i. q. elelisphacos, A kind of sage, Plin. 22, 25, 71. 1 sphacra (post-class, collar., form, spera, Prud. Apoth. 278), ae,/. = a'Palpa, A ball, globe, sphere (pure Lat., globus, Cic. N. D. 2, 18) : I. In gen.: sphaeras pugnum altas facito, Cato It. R. 82 ; Cic Fat. 8, 15: habent suam sphaeram stellae inerrantes, id. N. D.2, 21, 55. — H, In par- tic.: A, A globe or sphere made to repre- sent the heavenly bodies, Cic. "Rep. 1 . 14 ;" 1,17; id. Tusc. 1, 25 fin. ; 5,23; id. N. D. 2, 35 ; id. de Or. 3, 40, 162.— B. A ball for playing with, Coel. Aur. Tard. 3, 6 fin. ; 5, 11 med. sphaerallS, e, adj. [sphaera] Of or belonging to a ball, globular, spherical (post-clas9.) : forma, Macr. S. 7, 16 : mo- tus, id. ib. 7, 9 : extremitas, id. Somn. Scip. I, 22. 1 sphacricus, a, urn, adj. = „ »■ = eQaipia- rfipuiv, A place for playing ball, a ball- court, tennis-court, Plin. Ep. 2, 17, 12; 5, 6, 27 ; Suet. Vesp. 20 ; Inscr. Orell. no. 57.— II. T r a n s f, A game at ball, Lampr. Alex. Sev. 30 ; Sid. Ep. 2, 2 med. SPI c i sphaeroidcs- i9 . adj. = o^mpoti- ri/i, Hound, globular, spherical : schema, Vitr. 8, 6 mnl, t sphacromachi a- ae. f. = mpaipo- \ yaxiit, A kind of boxing in which the com- \ batants hud iron balls strapped to their hands, Sen. Ep. 80; Stat. S. 4, praef.fin. (* sphacrula» ae, /. A small ball or sphere, Vulg. Bxod. 37, 17; Aug. Gen. Lit. 2, 15.) ' SphagUOS, i. "»■ = 00 <> ids, /1 kind (jf fragrant moss, Plin. 12, 23, 50; 24, 6, 17. J sphingion» ii. »• = atpiyyiov, A kind of ape, pcrh. the dog -headed ape, Siroia eynocephalus, L. ; Plin. 6, 29, 34 so. ; 10, 72, 93. Sphinx» "gi 3 (g e ". Grace, Spbingos, Stat Tli. 1, fiC),/, l'0i)J: I. A fabulous mim stir near Thebes, that used to propose riddles to travelers, and tear in pieces those who could not solve them ; usually repre- sented with the head of a woman and the body of a lion, afterward also with the wings of a bird ; or, also, with the head of a man and the body of a lion, " Aus. Idyll. 11, 40;" .«en. Phocn. 119; id. Oed. 92 ; Stat. Th. 1, 66 ; Plaut. Poen. 1, 3, 3.5, et al. Augustus had the figure of a sphinx upon his seal, as a symbol of silence, Suet. Aug. .50; Plin. 37, 1, 4.— In the plnr. : pe- des formati in speciem sphingum, Fest. s. v. picati, p. 206. — In a lusus verbb., Quint. 6, 3, 98.— TT, Sphinx, A species of ape, peril, the chimpanzee, Plin. 8, 21, 30 ; Mel. 3, 9 ; Sol. 27 fin. sphondylus. i. ami spondylion (-um), i. v spend. t sphragis, idis,/.= oqipayis (a seal) : 1. A kind of stone used for seals, Plin. 37, 8, 37. — fl. Another name for Lemni- an earth, so called because sold in sealed packets, Plin. 35, 6, 14.— HI. A little ball of plaster in medicine, Cels. 5, 26, 23 (ib. 20, 2, written as Greek). f sphragTtis. idis,/. = cJ>pay~TC(, The impression of a seal, Prud. crop. 10, 1076. sphyrr.cna- ae, /. = abipatva, A kind oj sea-fish, otherwise called sudis, Plin. 32, 11, 54 /ti. spica. ae ("rustici, ut acceperunt an- tiquitus, vocant specam," Var. R. R. 1, 48, 2. Ncut. collat. form, spicum, Var. in Non. 225, 30; Cic. de Sen. 15, 51, ace. to Non. 225, 29; Cic. poet. N. D. 2, 42/«. Masc. collat form, spicus, Poet. ap. Fest. s. v. spicum, p. 333 ; v. also below, no. II.. D),/. Prop., A point ; hence, in par- tic, of grain, an ear, spike, Var. R. R. 1, 48 ; 1. 63, 2 ; Cic. Fin. 5, 30, 91 ; 4, 14, 37; Plin. 18, 7, 10, § 56 ; Catull. 19, 11 ; Ov. M. 8, 291 ; 9, 689, et al. Proverb. : his qui contentus non est, in litus arenas, In se- tretem spicas, in mare fundat aquas, Ov. Tr. 5, 6, 44.— n. Transf., of things of a similar shape : JX, A top, tuft, head of oth- er plants, Cato R. R. 70, 1 ; Col. 8, 5, 21 ; Plin. 21, 8, 23 ; 22. 25, 79 ; Prop. 4, 6, 74 ; Ov. F. 1. 76. — B. The brightest s-ar in the constellation Virgo, Cic. poet. N. D. 2, 42 fin. ; Germanic. Arat. 97; Col. 11, 2, 65; Plin. 18, 31, 74. — *. T - spica, ad ink. spina» ae,/. [perh. contr. from spicna, from spica, spicum, whence the dim., spic- ulum, and therefore, prop.. Something pointed or prickly ; hence, in partic] A thorn : quum lubrica serpens Exuit in spi- nis vestem, Lucr. 4, 59. So Prop. 4. 5. 1 ; Virg. E. 5. 39; Col. 3, 11, 5; Plin. 21. 15, 54, et at. : consertum tesrumen spinis, Virj. A. 3, 594 ; cf. Ov. M. 14, 166 ; Tac. G. 17.— Of particular kinds of thorny plants or shrubs : solstitialis, Col. 2, 18, 1 : alba, white-thorn, hawthorn, id. 7, 7, 2 ; 7, 9, 6 ; Plin. 21, 11, 39 ; 24. 12, 66 : Aegyptia, the Egyptian black-thorn or sloe, id. 13, 11, 20; 24, 12, 65 : Arabica, Arabian acacia, id. 24, 12. 65. B. Transf.. of things of a likeshape: 1. A prickle or spine of certain animals (as the hedge-hog. sea-urchin, etc.) : ani- mantium aliae coriis tectae sunt, aliae vil- Hs vestitae. aliae spinis hirsutae, Cic. N. D. 2, 47, 121 : hystrices spina eontectae (coupled with aculei), Plin. 8, 35, 53; id. 9, 59, 85 fin. — 2. A fish-bone : humus spi- nis cooperta piscium. Quint. 8, 3, 66 ; so Ov. M. 8, 244.-3. The backbone, spine : "caput spina excipit: ea constat ex ver- tebris quatuor et visinti," etc., Cels. 8, 1 ; so id. 8, 9, 2 ; 8, 14 ; "Plin. 11, 37, 68 ; Var. R. R. 2, 7, 5 ; Col. 6, 29, 2 ; Virg. G. 3, 87 ; Ov. M. 8, 803. Hence, poet., for The back, in gen., Ov. M. 6, 380; 3, 66; 672.-4. Spina, A low wall dividing the circus lengthwise, around which was Lite race- course ; the barrier, Cassiod. Var. 3, 51 ; Schol. ad Juv. 6, 588 ; cf. Adam's Alterth. 2, p. 17. — 5. A toothpick ■- arsentea, Petr. 32/». II. Trop., in the plur^ Thorns, i. e. difficulties, subtleties, perplexities in speak- ing and debating: disserendi spinae, Cic. Fin. 4, 28, 79 ; cf., partiendi et definiendi, SPI E subtleties, intricacies, id. Tuac. 4, 5. — Of cares: certemus, spinas animone ego for- tius an fu Evellas agro, Hor. Ep. 1, 14, 4 ; cf. spinosus, no. II. " Spinalis» <•', adj. [spina, no. I, B, 3J O/or belonging to the spine, spinal: me- dulla, Macr. S. 7, 9 mcd. spinea» ne,/. Another name for spi- omitT A kind of vine, Plin. 14. 2, 4, 5 34. spincola, ae,/ A kind of small-leaved rose, Plin. 21, 4, 6. ' spincSCOi Bro, r. n. [spina] To grov (horny: Mart. Cap. 6. p. 227. spinetum» £ "■ I'd ■] A thorn-hedge, a thicket of thorns, Virg. E. 2. '.) ; Plin. 10, 74. 95. — II. Trop.: Aristottlis spineta. Ilier. in Iklv. 2. spinous» a, um, adj. [id.] Of or made of thorns, thorny (extremely seldom) : vin- cula, Ov. M. 2, 789 : frutie'e-. Sol. 7 fin. Spinicnsis» i". ra - [id-] A deity that guarded the fields against thorns, Aug. Civ. I). I. 21/«. spinifbr» era, erum, adj. [spina-fiBro] Thorn ■ bearing, thorny, prickly: prum, Pall, de Insit.f 1 : ruba*, Prud. Cath. 5. 31: — Cauda Pistricis, Cic. Arat. 178 (al. spinigera). * spinig'Cr» SrO, erum, adj. [spina gero] Thorn ■ bearing, thorny : stirpes, Prud. (trek. 11, 119. Spino» on i-. m - A small stream near Rome, to which divine honors were paid. Cic. N. D. 3, 20 fin. ; cf. Hartung, ReUg. d. Rom. 2. p. 102. SpindSUluS» a. um, adj. dim. [spi- nosun ] Somewhat thorny ; hence, trop., in disputation, obscure, confused : Hier. Ep. 69, 2. spinOSUS» a, um, adj. [spina] Full of thorns or prickles, thorny, prickly: caprae in spinosis locis pascuntur, Var. R.R.2, 3. S. So, herbae, Ov. M. 2, 810: frutecta, Plin. 30, 11, 30, § 101: caulis, id. 19, 3, 17: folia, id. 20, 23, 99 : cortex, id. 12, 15, 34 : spinosior arbor, id. 24, 12, 67 : — fragmen t.i vertebrae, Cels. 8, 9 /«. — H. Trop.. Thorny ; of speech, harsh, crabbed, ob- scure, confused, perplexed: Stoicorum spi- nosum disserendi genus, Cic. Fin. 3, 1, 3 ; so, oratio. id. de Or. 1, 18, 83 ; cf. in the Comp. : Var. L. L. 8, 28, 116 ; Cic. Or. 32. 114 ; id. Tusc. 1, 8, 16; and in the Sup.: praeceptorum nodosissimae et spinosis- simae disciplinac. Aug. Doctr. Ch. 2. 37 — Of cares. Stinging, galling, irritating curae, Catull. 64, 72 ; cf. spina, 710. II. Spinther» e""' 9 ' n - Iprob. from (7i/j(v«- riip] A kind of bracelet which kept its place on the arm by its own elasticity. Plaut Men. 3, 3, 4 sg. ; 4, 3, 8 sq. ; 5. 2, 56 : cf. Prise, p. 646 P. sphinthria or spintria, «e, m. [from (T0JJ KTnp, the contractile muscle of the anus; v. Passow under this word, no. 2, and under aQiyKrnS] A man who prosti- tutes his body to lewd purposes, Tac. A. 6. 1 ; Suet Tib. 43 ; id. Calig. 16 ; id. Vit. :: /71.,- cf. Aus. Epigr. 119. * spinturnicium» ii. "• d' m - [spm- turnixj A little bird of ill omen, Plaut Mil 4, 1, 42. Spinturnix» icis, /. [amveapis] An unsightly bird, otherwise unknown, Poet, ap. Fest p. 330 sq. ,- Phn. 10, 13, 17. spiuula» ae,/. dim. [spina] (post-clas- sical) A little thorn: Arn. 2, 49. — - B. (ace. to spina, 710. I.. B, 3) A little back- bone or spine : App. M. 10. spinus» ' (abl., spinu, Var. in Charis. p. 117 P.),/. [id.] A blackthorn, sloe-tree, Prunus spinosa, L. ; Virg. G. 4, 145 : Pali. Febr. 25. 6 ; de Insit 63. (* SpiOj us> /• = £-£iw, A sea-nymph, daughter of Ncreus and Doris, Virg. G. 4. 338 ; id. Aen. 5, 826.) SDldnia» ae,/. A kind of grapevine. Coif 3, 2, 27; 3, 7, 1; 3. 21, 3. — Hence spionicus» a. um > "<%■ •' gustus, Col. 3. 21. 10. f spira» ae, /. = c-c?/> ;, r/i m - [id.] A breathing, breath: Plin. 11, 3, 2. Spiridion, onis, m., TirciptSiuiv, A surname of the rhetorician Glycon, Quint. 6, 1, 41 Spald. ; Sen. Contr. 35 fin. spiritalis or spiritualis (the MSS. vary between the two forms), e, adj. [spiritus] I, Of or belonging to breathing, to wind, or to air (a post-Aug. word) : machinarum genus spiritale, quod apud cos (Graecos) irvevuaTiKOV appellator, a kind of wind instrument, Vitr. 10, lr par- tes pulmonis, Veg. 5, 75, 1 ; so, fistula, an air-passage, Lact. Op. D. 11; and, arte- riae, Arn. 3, 108. — II. Of or belonging to spirit, spiritual (cccl. Lat.) : substantiae quaedam, Tert Apol. 22 : si spiritali lacte pectus irriges, Prud. r.rtf. 10, 13. — Hence, also, Ado., splritaliter, Spiritually: caro spiritalitcr mundatur, Tert. Baptism. 4 fin. spiritalitas (spiritual.), atis,/. [spir- italis, no. II.] Spirituality (cccl. Latin): Tert. adv. Marc. 5, 8 med. spiritalitcr, <»<2»., v - spiritalis, ad fin. spiritualis, spiri tuahter, an.i spiritualitas, v. spirital. spiritus, Ll8 (scanned spiritus, Sedul. Hymn. I fin, — Abl., spirito, Inscr. Orel]. no. 3030), m. [spiro] A breathing or gentle blowing of air, a breath, breeze. I. Lit. : A. In gen. : "spiritum a ven- to modus separat : vehementior enim spiritus ventus est, invicem spiritus levi- ter fluens aBr," Sen. Q. N. 5, 13 fin. ; cf. Plin. Ep. 5, 6, 5: spiritus Austri Imbrici- tor, Enn. Ann. 17, 14 ; so Cic. poet. N. D. 1448 •SPIR 2, 44, 114 ; and, Boreae spiritus, Virg. A. 12, 365 : quo spiritus non pervenit, Var. R. R. 1, 57, 2 ; cf., silentis vel placidi^spir- itus dies, Col. 3, 19 fin. : alvus cum multo spiritu redditur, Cels. 2. 7 med. : haec fieri non possent, nisi ea uno divino et continuato spiritu continerentur, by a di- vine inspiration, Cic. N. D. 2, 7, 19 ; so id. ib. 3, 11, 28 ; cf., poetam quasi divino quo- dam spiritu intlari, id. Arch. 8, 18 : imber et ignis, spiritus et gravi' terra, the air, Enn. Ann. 1, 25 ; cf., proximum (igui) spiritus, quem Graeci nostrique eodem vocabulo aera appellant, Plin. 2, 5, 4 ; and, quid tam est commune qunm spiritus vi- vis ? Cic. Rose. Am. 26, 72 ; and with this cf. Quint. 12, 11, 13 : potestne tibi haec lux, Catilina, aut hujns coeli spiritus esse jucundus? Cic. Cat. 1, 6, 15: — spiritus unguenti suavis, vapor, exhalation, smell, odor, Lucr. 3, 223 ; so, foedi odoris, Cels. 5, 26, SI fin.; and, riorum, Gell. 9, 4, 10. B. I" partic, Breathed air, a breath: (equus) saepe jubam quassit simul altam : Spiritus ex anima calida spumas agit al- bas, Enn. Ann. 5, 12 : creber spiritus, Lucr. 6, 1185 : diffunditur spiritus per arterias, Cic. N. D. 2, 55, 138 : animantium vita ten- etur, cibo, potione, spiritu, id. ib. 2, 54, 134 : si spiritum ducit, vivit, id. Inv. 1, 46, 86 ; cf., tranquillum atque otiosum spiri- tum ducere, id. Arch. 12: longissima est complexio verborum, quae volvi uno spir- itu potest, id. de Or. 3, 47 ; cf., versus mul- tos uno spiritu pronunciare, id. ib. 1, 61, 261 ; and, spiritus nee crebro receptus concidat sententiam, nee eo usque traha- tur, donee deficiat, Quint. 11, 3, 53 : lusit vir egregius (Socrates) extremo spiritu, Cic. Tusc. 1, 40, 96 ; cf. id. Sest. 37, 79 ; and, quorum usque ad extremum spiri- tum est provecta prudentia, id. de Sen. 9, 27 ; cf. also, ut filiorum suorum postre- mum spiritum ore excipere liceret, id. Verr 2, 5, 45. — Hence also, 2. Transf. : a. in abstr., A breathing : aspera arteria excipiat animnm earn, quae ducta sit spiritu, Cic. N. D. 2, 54. 136 ; cf. id. ib. 2, 55 ; and, aer spiritu ductus alit et sustentat animantes, id. ib. 2, 39 fin. : cre- vit onus neque habet quas ducat spiritus auras, Ov. M. 12, 517. 1), The breath of life, life : eum spiritum, quem naturae debeat, patriae reddere, Cic. Phil. 10, 10, 20: spiritum alicui au- ferre, id. Verr. 2, 5, 45 ; cf, aliquem spir- itu privare, Veil. 2, 87, 2; and, spiritum reddere, (*te> expire, die), id. ib. C. Poet, A sigh: Prop. 1, 16,32; so id. 2, 29, 38 ; Hor. Epod. 11, 10. d. In grammar, A breathing or aspira- tion (asper and lenis), Prise, p. 572 P. ; Aus. Idyll. 12 de Monos. Graee. et Lat. 19. II, Trop.: A. (in classical lang.), A haughty spirit, haughtiness, pride, arro- gance ; also, spirit, high spirit, energy, cour- age (so esp. freq in the plur.) : (a) Sing. : regio spiritu, Cic. Agr. 2, 34, 93 : quem hominem ! qua ira ! quo spiritu ! id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6 : fiducia ac spiritus, Caes. B. C. 3, 72, 1 : filia Hieronis, inflata adhuc regiis animis ac muliebri spiritu, Liv. 24, 22, 8 : corpore majorem rides Turbonis in armis Spiritum et incessum, Hor. S. 2, 3, 311 : cecidit spiritus ille tuns, Prop. 2, 3, 2.—([i) -Plur.: res gestae, credo, meae me nimis extulerunt ac mihi nescio quos spiritus attulerunt, Cic. Sull. 9, 27 : jam insolen- tiam noratis hominis, noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, etc., id. Cluent. 39, 109 ; cf, quae civitas est in Asia, quae non modo imperatoris aut legati, sed unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? id. de imp. Pomp. 22 fin. : ipse Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam ar- rogantiam sumpserat, ut ferendus non vi- deretur, Caes. B. G. 1, 33fin. ; so, magnos- que spiritus in re militari sumere, id. ib. 2, 4, 3 ; and, quum spiritus plebes sump- sisset, Liv. 4, 54, 8 : remittant spiritus, comprimant anirnos suos, sedent arrogan- tinm, etc., Cic. Fl. 22 fin. ; cf., spiritus fe- roces, Liv. 1,31,6; so, quorum se vim ac spiritus fregisse, id. 26, 24 : cohibuit spir- itus ejus Thrasea, Tac. A. 16, 26. B. (Poet, and in prose after the Aug. period), Spirit, soul, mind, in gen. : (a) Sing. : dum memor ipse mei, dum spiri- tus hos regit artus, Virg. A. 4, 336 ; bo Ov. SPIR M. 15, 167 ; Tac. A. 16, 34 : spiritum Phoe- bus mihi, Phoebus artem Carminis dedit, Hor. Od. 4, 6, 29 ; cf, mihi Spiritum Gra- iae tenuem Camenae Parca non mendax dedit, id. ib. 2, 16, 38 ; so, qualis Pindarico spiritus ore tonai Prop. 3, 17, 30 ; cf., spir- itu divino tactus, Liv. 5, 22, 5 : imperator generosi spiritus, Plin. 8, 40, 61, §> 149 : quidam comoedia necne poema Esset, quaesivere ; quod acer spiritus ac vis Nee verbis nee rebus inest, Hor. S. 1, 4, 46; cf. Quint. 10, 1, 44. — (ft) Plur. : qui spiri- tus illi, Quis vultus vocisque sonus, Virg. A. 5, 648 : Coriolanus hostiles jam rum spiritus gerens, Liv. 2, 35, 6 ; Curt 5, 8 fin. — Hence, *b. Transf, like anima, and the Eng. soul, for A beloved object : Veil 2, 123 fin. 2. Spiritus, personified, A spirit. So espec., Spiritus Sanctus, The Holy Ghost, Holy Spirit, Cod. Justin. 1, 1, 1 ; Aus. Ephem. 2, 18 ; and in the eccles. fathers saepiss. Spiritus nigri, evil spirits, Sedul. Carm. 3, 41. spiro, f> v ', atum, 1. v. n. and a. : I, Neutr., To breathe, blow, etc. A. Lit: 1, In gen. (so only poet, and in post-Aug. prose) : freta circum Fervescunt graviter spirantibue incita fia- bris, Lucr. 6, 428 ; Ov. M. 7, 532 : obtura- tis, qua spiraturus est ventus, cavernis, Plin. 8, 38, 58 : emicat ex oculis, spirat quoque pectore flamma, breathes forth, bursts forth, Ov. M. 8, 355 : graviter spiran- tis copia thymbrae, strong-scented, Virg. G. 4, 31 ; cf, semper odoratis spirabunt floribus arae, Stat. S. 3, 3, 211 : seu spirent cinnama surdum, emit a slight fragrance, Pel's. 6, 35 : — qua vada non spirant, nee fracta remurmurat unda, roar, rage, Virg. A. 10, 291 ; cf., fervet fretis spirantibus aequer, id. Georg. 1, 327. 2. In partic, To breathe, draw breath, respire (the class, signif. of the word) : quum spirantes mixtas ducimus auras, Lucr. 6, 1128: quae deseri a me, dum quidem spirare potero, nefas judico, Cic. N. D. 3, 40, 94 : ne spirare quidem sino metu possunt, id. Rose. Am. 23 fin. ; id. Q. Fr. 1, 3, 1 : vehementer et crebro spirare, Cels. 2, 4 : querulum spirat, breathes plaint- ively, Mart 2. 26. — Hence, b, Transf.: (a) Like the Eng. to breathe, for To live, be alive (for the most part only in the Part, praes.) : sunt qui ab eo (Clodio) spi- rante forum putent potuisse defendi, cu- jus non restiterit cadaveri curia (corresp. to vivus), Cic. Mil. 33 ; cf., margarita viva ac spirantia saxis avelli, Tac. Agr. 12 fin. : Catilina inter hostium cadavera repertus est, paululum etiam 6pirans, Sail. C. 61, 4 : spirantia consulit exta, still panting, Virg. A. 4, 64 ; cf. in the verb. fin. : spirant ve- naecorque adhuc pavidum salit, Sen. Thy- est 756. — * (/3) Of aspirated letters : qui- bus (Uteris) nullae apud eos dulcius spi- rant, sound, Quint. 12, 10, 27. B. Trop. : * 1, (ace. to no. I., A, 1) To be favorable, to favor (the fig. taken from a favorable wind) : quod si tam facilis spiraret Cynthia nobis, Prop. 2, 24, 5. 2. (ace. to no. I., A, 2) To breathe, live, be alive : videtur Laelii mens spirare eti- am in scriptis, Galbae autem vis occidis- se, Cic. Brut. 24 fin. ; cf, spirat adhuc amor Vivuntque calores Aeoliae puellae, Hor. Od. 4, 9, 10. — Of life-like representa- tions by painting, sculpture, etc. : excu- dent alii spirantia mollius aera, Virg. A. 6, 848 : Parii lapidis spirantia signa, id. Georg. 3, 34 : spirat et arguta picta tabel- la manu, Mart. 7, 84. * 3. To be puffed up, proud, or arro- gant: spirantibus altius Poenis, Flor. 2, 2, 27. II, Act., To breathe out, exhale, emit (so not freq. till after the Aug. period ; not in Cicero). A. Lit : Diomedis equi spirantes nari- bus ignem, Lucr. 5, 29 : flammam spiran- tes ore Chimaerae,id.2, 705; so, flammas spirantes boves, Liv. 22, 17, 5: — ambro- siaeque comae divinum vertice odorem Spiravere, exhaled, Virg, A. 1, 404. B. Trop., To breathe forth : mendacia, Juv. 7, 111 : ut vidit vastos telluris hiatus Divinam fidem (i. e. oracula), Luc. 5, 83. 2. Transf., like the Eng. to breathe, i. q. To befall of; to show, express man- SPIS ijest ; to design, intend a thing : tantum spirantes aequo ccrtamiue bclluin, Lucr. 5, 393: mullein spirare quietem, Prop. 1, :i, 7 : quae spirnbat umores. Uor. Od. 4, 13, 19: inquietum bomineni et tribuna- tum etiam nunc spirantcm, Liv. 3, 46, 2 : magnum. Prop, 2, 15, S3 ; so, majora, Curt. 6. 9 : humane, Yir::. A. 7, 510 : trag- ioum satis, Hor. Ep. 2, 1. 166; cf. id. OS. 4, 3, 24 : qutddam iudomituru, Flor. 1,22, 1. ct saep. Spirula, «e, /. dim. [spira, no. II., Bj A .*m>}(! t'cisted cake or cracknel (post- class.). Arn. 2. 73 : Scrv. Virg. A. 2. 217. spissamentum. i, n. [spisso] That which is used to compress or stop up any tiling. A stopple (a post-Aug. word; : fir- mioii ((juarn cera) spissamento opus est, Hen. Ep. 31 : spissamento facto de arun- ilinum I'oliis. Col. 12, 49, 4; so, focnJculi, id. ib._ § 6 ; 12. 7, 3 ; 12, 9, 2. spisSC, adv., v. spissus, ad Jin. spissCSCO, ere, v. inch. n. [spissus] To became thick, to thicken, condense (extreme- ly rare) : * Lucr. 6, 176 ; Cels. 5, 27, 4. SpissigTadnSi a. «m, adj. [spisse- gradiorj Slow-paced: hos duco homines spissigradisaimos, Plaut. Poen. 3, 1, 3. Spissitas. atis, /. [spissus] Compact- ness, density (post-Aug. and very rare) : quercus (opp. raritas), V'itr. 2, 9 mid. : tri- tici, Plin. 18, 30, 73. spissitudo. i"'-. / I'd.] Thickness, density, consistency (post-Aug. and very rare) : aeris crassi, Sen. Q. N. 2, 30 Jin. .- mollis. Scrib. Comp. 4 ; 5. spissO' avi, atum, 1. v. a. [id.] To thick- en, make thick, condense (poetical and in post-Aug. prose; esp. freq. in Pliny the Elder) : omne lac igne spissatur, Plin. 11, 41, 90; so, spissatum lac, id. 20, 7, 24: ig- nis densum spissatus in aera transit, Ov. XI. 15, 250; cf. Luc. 4, 77: (aquilo) sanum corpus spissat, Cels. 2, 1 mcd. ; cf. Plin. 26, 13, 83. — *n. Trop., To -urge on, hasten an action, i. e. to perform it more rapidly : spissare officium, Petr. 140. spisSUS- a, um ^ adj. Thick, crotcded, close, compact, dense: J. Lit. (so almost solely poet, and in post-Aug. prose; cf., on the contrary, under no. II.) : durata ac spissa, Lucr. 2, 444 : corpus, id. 6. 127 : so. nubes, Ov. XL 5, 621 ; cf.. liquor, id. ib. 12. 438 : sanguis, id. ib. 11, 367 : aer, id. ib. 1, 23 : grando, id. ib. 9. 222, et saep. : qua rara est acies interlucetque corona Non tam spissa viris. Virg. A. 9, 509 ; so, coro- nae, Hor. A. P. 381 ; cf., sedilia, id. ib. 205 ; and, theatra, id. Ep. 1, 19, 41 : coma. id. Od. 3, 19, 25; cf, comae nemorum, id. ib. 4, 3, 11 ; and, laurea ramis, id. ib. 2, 15, 9 : arena, Virg. A. 5, 336 ; cf., litus, Ov. XL 15, 716 : tunica, of a close texture, Plaut. Epid. 2, 2, 46: navis juncturis aquani exclu- dentibus, Sen. Ep. 76 mcd., et saep. : cali- go. Ov. XL 7, 528 ; cf, umbrae noctis, Virg. A. 2. 621 ; and, tenebrae, Petr. 114, 3.— Comp. : semen, CoL 4, 33, 3 : ignis, Luc. 9, 604. — Sup. : spississima arbor (ebenus et buxus), Plin. 16, 40, 76, 5 204 : — mini- mum ex nequitia levissimumque ad alios redundat ; quod pessimum ex ilia est et, ut ita dicam, spississimum. domi remanet et premit habentem. Sen. Ep. 81 med. B. Transf, in time : 1. Slow, tardy, late (rarely, but quite class.) : omnia tarda et spissa, Cic. Att 16, 18, 2 ; cf, in utro- que genere dicendi exitus spissi et pro- duct! esse debent, id. de Or. 2, 53, 213.— 2, Spissum illud amanti est verbum, Ye- niet nisi venir, Plaut. Cist 1, 1, 77 : ni- hil 020 spei credo, omnes res spissas fa- cit, Caecil. in Non. 392, 15 ; so Pac, Ti- tin., and Turpil. ib. sq. : haruspices si quid boni promittunt pro spisso evenit ; Id quod mali promittunt, praesentiarum est, slowly, late, Plaut Poen. 3, 5, 47.-3. Thick, i. e. in quick succession, rapid, frequent, fast, i. q. continuus, creber (extremely seldom) : spississima basia, Petr. 31, 1. II, Trop.. Hard, dijjicnk (very rarely, but quite class.) : spissum saue opus et operosum, Cic. Q. Fr. 2, 14, 1 : si id erit spissius. id. Fam. 2, 10 j5w. : si est aliquan- to spissius, id. de Or. 3. 36, 145. — Hence, Adv., spisse: 1, Thickly, closely: cal- care carbones. Plin. 36, 25, 63. — Comp.: Col. 2. 9. 2: Plin. 29, 2. 9—2. Transf. : a. Slowly : tu nimis spisse atque tarde in- SPLK eedis, Naev. in Non. 398, 25 : habct hoc senectus, quum pigra est ipsa, ut spisse omnia videantur conlii-ri, Pac. ib. 393, 4 : qaum spisse atque vix ad Antonium per- venimus, Cic. Brut. 36 fin. — Comp. : nas- cimur spissius quam emorimur, Var. in Non. 392, 29. — * D . ttapidly : basiavit me spissius, Petr, IK 4. ' Spithama- '•>«. f- = airtOaiii), A span (i. q. palmua), Plin. 7, 2. 2, § 26. 1 splcn> cnis, m. = rt),in;''lte mill or spier,,. Plin. 23. 1, 16; 24. 15, 80; 19, 120; Col. 7, 10, 8; Vitr. 1, 4 mcd.. ct al. : sum pctulanti spleno cachinno, Pers. 1, 12. splcndco* ere, v. n. To shine, be brig/a ; lo gleam, glitter, glisten (mostly poetical ; in Cic. only once in the trop. sense; v. below) : I. Lit. : sparsis hasUs longis campus splendet et horret, Enn. in XIacr. S. 6, 4 : oculi splendent, Plaut Poen. 1,2, 101 : splcndens stclla Candida, id. Rud. prol. 3 : sccnai eimul varios splcndere de- cores, Lucr. 4, 984 : splendet trcmulo sub lumine pontus, Virg. A. 7, 9 : splendet lo- cus, Hor. Ep. 1, 5, 7 ; cf, paternum splen- det salinum, id. Od. 2. 16, 14 : cubiculura a marmore splendet Plin. Ep. 5, 6, 38 ; cf , Glycera splendens, Hor. Od. 1, 19, 6 : jam nee Lacaenae splendet adulterae Fa- mosus hospes, id. ib. 3, 3, 25.— n, Trop., To shine, lo be bright or illustrious: vir- tus splendet per sese semper, * Cic. Sest. 28 : splendcre aliena invidia, Liv. 38, 53, 7; cf. id. 22, 34, 2; 10,24,11. splctldesco. dm- 3. v. inch. n. [splen- deo 1 To become bright or shining, to de- rice lustre from a thing (rare ; in Cic. only in a trop. sense) : I. Lit : incipiat sulco attritus splendescere vomer, Virg. G. 1, 46 : vidimus Aetnaea coelum splendes- cere flamroa, Ov. Pont 2. 10, 23 : corpora succo pinguis olivi splendescunt id. Xlct. 10. 177: gladiususu splendescit App. Flor. 3, p. 357. — II, Trop.: nihil est tam incul- tum. quod non splendescat oratione, Cic. Parad. prooem. J 3 : canorum illud in voce splendescit etiam in senectute, id. de Sen. 9, 28: nee jam splendescit (opus) lima, sed atteritur, Plin. Ep. 5, 11. 3. SplcndlCO, are, v. n. [ id. ] To shine, glitter, sparkle (an Appuleian word) : gem- mae, App. XL 5, p. 162 : depiles genae levi pueritia, id. ib. 7, p. 191. splendide; adv., v. splendidus, ad fin. splendldo. are, v. a. [splendidus] To malte shining or bright, to brighten, polish : dentes, App. Apol. Jin. splendidus! a - um - adj. [ splendeo ] Bright, shining, glittering, brilliant, etc. (quite class.): I. Lit : £^ In gen. : o magna templa coelitum Commixta stel- lis splendidis, Enn. in Var. L. L. 7, 2, 81 ; so. signa coeli. Lucr. 4, 445 : lumina solis. id. 2. 107 ; cf. in the Comp. : quanto splen- didior quam cetera sidera fulget Lucifer, Ov. XL 2 722 : and in the Slip. ■• splendi- dissimus candor, Cic. Rep. 6, 16: oculi, Lucr. 4, 325 ; cf 3. 416 : color (coupled with flammeus), id. 6, 203 : crinis ostro, j Ov. XL 8. 8 : venabula, id. ib. 8, 418 : fons splendidior vitro, Hor. Od. 3, 13, 1 ; cf, j Galatea splendidior vitro. Ov. XL 13, 791 : humor sudoris, Lucr. 6, 1186 : bilis, bright yellow, xoXri lai-Bo, Hor. S. 2, 3, 141 (cf, I vitrea bilis, Pers. 3, 8). B. 1° panic, of style of living, dress, etc., Brilliant, splendid, magnificent, sump- tuous : quorum in villa ac domo nihil splendidum fuit praeter ipsos, Cic. Parad. 5, 2, 38 : so, s. domes gaudet regali gaza, Catull. 64. 46 ; Virg. A. I, 637 : vestis, Petr. 12 ; cf, s. et virilis cultus. Quint 11, 3, 137 : homo (opp. luxuriosus), Veil. 2, 105, 2 : se- cundas res splendidiores facit amicitia, Cic. Lael. 6 Jin. II. Trop.: A. I Q gen.. Brilliant, il- lustrious, distinguished, noble: C. Plotius, eques Romanus splendidus, Cic. Fin. 2, 18, 58 ; cf, vir splendidissimus atque ornatis- simus civitatis suae, id. Flacc. 20, 48 ; and, splendidi atque illustres viri, Auct B. Ales. 40 Jin. ; cf also, homo propter virrntem splendidus, Cic. Verr. 2, 4, 18 ; and Plin. Ep. 4, 4. 2 : splendidissima ingenia, Cic. Off. 1, 8, 26 ; id. ib. 1, 18, 61 : causa splen- didior, id. Rose. Am. 49. 142 ; cf , splendida facta, Hor. Ep. 2, 1, 235 : ratio dicendi, Cic. Brut 75, 261 ; so, s. et grandis oratio. id. ib. 79, 273 : cf , splendidius et magnificen- SPOD tius (genus dicendi), id. ib. 55, 201 : splen- didis nomiuibus illuminatus est versus, id. Or. 49. 163: splondidioribus verbis ntl, id. Brut ',": vox -unvis et splendida, clear, i. 55, 303 : cum de te splendida Xlinos (ecerit arbitria, Hor. Od. 4, 7, 21. B. 'n par tic., with the accessory idea of mere appearance, opp. to what is real or actual, Showy, fine, specious, i. q. speciosus : non tam solido quam splen- dido nomine, Cic. 1 in. 1. 18 Jin.: praetcn- dens culpac splendida verba tuae, Ov. R. Am. 240. Adv., splendlde, Brightly, brilliantly: X. Lit: ornare magnince splendideque convivium, Cic. Quint 30, 93 ; cf, appara- tus splendidissime cxpositus, Petr. 21. — 2. Trop., Brilliantly, sj>hndidly, nobly: acta actas boneste ac splendide, honora- bly, with distinction, Cic. 'fuse. 3, 25 Jin. ; cf. id. de Sen. 18, 64 ; and, splendiilius con- tra regem quam, etc., bellum gercre, Auct. 1! .Alex .24, 2: ornate splendideque faccre, Cic. Off. 1, IJtn.; so, dicta, id. I- in. I, 2. 6: in parentem Splendide mendax, Hor. Od. 3, 1 1. 35 : splendidissime natus, of very high birllk, Sen. Ep. 47 med. ; cf. Plin. Ep. 6, 33, 2. splcndiflCC) adv. [splendeofacio] Brightly, splendidly: intermicans, Fulg. Xlvth 1 praif. mcd. " splcndiflCOi are, r. a. [id.] To make bright, to brigluen, illumine: diem, -Mart Capell. 9, p. 309. splendor; ^"^' m - [splendeo] Sheen, brightness, brilliance, lustre, splendor : I. Lit: A. In gen. (so mostly poet and in post-Aug. prose) : splendor acer adurit Saepeoculos, Lucr. 4,330: splendor clipeo clarior, Plaut Mil. 1, 1, 1 : coelum splen dore plenum, id. Merc. 5, 2, 39 : tlummae. Ov. F. 5, 366 : auri (coupled with nitor I zemmae), Auct. Her. 4, 50: argenti, Hor. 3. 1, 4. 38 ; Plaut Asin. 2, 4, 20 ; cf id. Aul 4. 1, 16: clarus vestis purpurea!, Lucr. 2, 51 ; cf, magniticus Babylonicorum. id. 4, 1026 : aquai, clearness, id. 4, 212; 60, aqua rum, Frontin. Aquaed. 89: minii, Plin. :13. 7, 40: lapidis phergitae, Suet Dom. 14, et saep. — In the plnr., Gell. 2, 6, 4. B. In partic, of style of living, etc.. Splendor, magnificence, sumptuousness (so quite class.) : (majores nostri) in publica dignitate omnia ad gloriam splendorcm- que revocarunt Cic. Fl. 12, 28 : si quern ho- rum aliquid offendit, si amicornm cater- vae, si splendor, si nitor, id. Coel. 31 fin. : splendor domus atque victus, Gell. 1, 14, 1. II. Trop., Lustre, splendor, honor, dig- nity, excellence, etc. (so most freq. in Cic.) : bonesti homines et summo splendore praediti, Cic. Clu. 69 fin. : summorum liominum splendor, id. de Or. 1, 45 Jin.: senator populi Romani, splendor ordinis, id. Caecin. 10, 28 ; so, equester, id. Rose. Am. 48, 140 ; cf. id. Fam. 1,3; 12, 27 : im- perii id. de imp. Pomp. 14, 41 : animi et vitae, id. Rep. 2, 42 : so, vitae. Liv. 3, 35, 9 : dignitatis, Cic. Sull. 1 : harum rerun] splendor omnis et amplitude id. Off. 1, 20, 67: splendore nominis capti, id. Fin. 1, 13 : — verborum Graecorum, id. Or. 49, 164 ; cf id. ib. 31, 110 ; so Plin. Ep. 7, 9. 2; Hor. Ep. 2, 2, 11 : actio ejus habebat in voce magnum splendorem, clearness. Cic. Brut 68, 239; so.vocis.id.ib. 71, 250: Plin. 20, 6, 21 Jin. _ * splendorifer- era, erum. adj. [splc n- dor-fero] Bringing brightness or splen- dor: lumen, Tert Judic. Dom. 131. splenetlCUSi i. "•• [splen] Affected with spleen, splenetic, App. Herb. 34. * spleniatus- a. 'am, adj. [spleniumj Plastered, hating a plaster or patch an : menrum, XIart 10, 22. t splenicus» a> um - ad J- = "" Splenetic ; subst, a person affected with spleen, a splenetic Plin. 20, 9, 34; 24 10. 47 ; 31, 11, 47 ; Pall. Jul. 6, 2. t splenium. H,n.= arMvioi : I. Mitt- waste, spleeit-wort, Plin. 25, 5, 20.— Jj. (lie- cause of its likeness to the spleen in form and color) A plaster, patch, Plin. 29, 6, 38 : 30, 11, 30 fin. ; Mart. 2, 29 ; 8, 33 ; Plin. Ep. 6, 2, 2. t spddlum» u > "• = GT.bCiov, The dross of mZtals. slag, scoria, Plin. 34, 13. 33 sq. — TT , Transf, Ashes of vegetable matter, Plin. 23, 4, 38. 1449 SPOL t spddoSi i. /• = fftfoWf, Dross, slag, scoria, Will. 34, 13, 33. Spoletium ("iter ward called also Spoletum; cf. l'risc. p. 593 T. ; but whether so as early as the class, period is doubtful, owing to the uncertainty of the readings in the MSS. of Livy, Sueto- nius, and Florus ; cf. Duk. ad Flor. 3, 21, 27), ii. u. A cili/ of Umbria, now Spoleto, Liv. Epit. 20 ; 22, 9 ; 24, 10, 10 ; 45, 44, 9 ; Veil. 1, 14/«. ; Flor. 3, 21, 27 ; Suet. Vesp. 1 ; id. Graram. 21 ; Aur. Vict. Ep. 31,; cf. Mann. Ital. 1, p. 478. — JI. Hence, A. Spoletinus- a, um, adj., Of or belong- ing co Spoletium : populus, Cic. Balb. 21 : Spoletinus T. Matrinius, id. ib. ; so, P. Cominius Spoletinus, id. Brut. 78, 271 : lagenae, i. c. wine of Spoletum (of excellent quality), Mart. 13,'l20 ; cf. absol, Spoleti- na bibis, id. 14, 116. Subst., Spoletini, orum, m., The inhabitants of Spoletum, Liv. 27, 10, 8 ; 45, 43 fin. ; Plin. 3, 14, 19.— B. I Spoletanus, a, um, adj., The same, ace. to l'risc. p. 592 P. spoliarium, «. «■ [spolium] (post- Aug.) A place in the Amphitheatre where the clothes were stripped from the slain glad- iators who were dragged thither, Sen. Ep. 93 Tire. ; Lampr. Commod. 18 sq. — Hence, II. Transf., A den of robbers or murder- ers, a cut-throat place, Sen. Prov. 3 med. ; Sen. Contr. 5, 33 ; Plin. Pan. 36, 1. SPoliatlO; onis, /. [spolio] A pillag- ing, robbing, plundering, spoliation (quite class.) : I. Lit: ill tanta spoliatione om- nium rerum, Cic. Sest. 21: sacrorum, Liv. 29, 8, 9 ; cf. in the^ur., spoliationes fano- rum atque oppidorum, Cic. Verr. 2, 4, 59 ; so id. Agr. 1, 3, 9. — H. Trop. : consula- tds, Cic. Mur. 40, 37 : dignitatis, id. Phil. 2, 11, 27. spoliator, oris, m. [id.] A robber, pil- lager, plunderer, spoiler (rare, but quite class.): eorum (monumentorum), *Cic. Verr. 2, 4, 36 ; so, templi, Liv. 29, 18, 15 : pupilli, Juv. 1, 46. spdliatrix>i c ' s >/ [id-] She that robs, pillages, or spoils : Venus spoliatrix, * Cic. Coel. 21, 52 : arnica, Mart. 4, 29. SpoliatUS) a , um > Part, and Pa. of spolio. spdllO; aVi < arum, 1. v. a. [spolium] To strip, to deprive of covering, rob of clothing: I, In gen. (so very rarely, but quite class.) : consules spoliari hominem et virgas expediri jubent, Liv. 2, 55, 5 sq. Drak. ; cf. Cic. Verr. 2, 4, 40 ; and, Papir- ius spoliari magtstrum equitum ac virgas et secures expediri jussit, Liv. 8, 32, 10 ; cf. also, Val. Max. 2, 7, 8 ; so, corpus caesi hostis, Liv. 7, 26, 6 ; cf., cadaver, Luc. 7, 627 : Galium caesum torque, Liv. 6, 42, 5 ; so, corpus jacentisuno torque, id. 7, 10, 11: jaeentem veste, Nep. Thras. 2 fin.: — fol- liculos leguniinum, to strip off, Petr. 135. II. Pregn., To rob, plunder, pillage, spoil ; to deprive, despoil ; usually, aliquern (aliquid) aliqua re, to deprive or rob one of something (the predominant signif. of the word) : (a) With a simple ace. : Chry- salus me miserum spoliavit, Plaut. Bac. 5, 1, 8; so, meos perduelles, id. Pseud. 2, 1, 8 : spoliatis effossisque domibus, Caes. B. C. 3, 42/«. ; so, fana sociorum, Cic. Sull. 25 fin.: delubra, Sail. C. 11, 6: templn, Quint. 6, 1, 3 : s. et nudare monumenta antiquissima, Cic. Verr. 1, 5, 14 : — pudici- tiam, id. Coel. 18 : dignitatem, id. ib. 2 : spoliata fortuna. id. Pis. 16, 38. — 0) Ali- quern (aliquid) aliqua re : spoliari fortunis, Cic. Plane. 9, 22 : Apollonium omni ar- gento spoliasti ac depeculatus es, id. Verr. 2, 4, 17 : ut Gallia omni nobilitate spolia- retur, Caes. B. G. 5, 6, 4 ; so, provinciam vetere exercitu, Liv. 40, 35, 10: Scylla sociis spoliavit Ulixen, Ov. M. 14, 71 : pen- etralia donis, id. ib. 12. 246 ; id. ib. 11, 514, et saep. :— ea philosophia, quae spoliat nos judicio, privat approbatione, omnibus or- bat sensibus, Cic. Acad. 2, 19, 61 : regem regno, id. Rep. 1, 42 > so, aliquern digni- tate, id. Mur. 41 ; Caes. B. G. 7, 66, 5 : pro- batum hominem fama, Cic. Off. 3, 19, 77 : aliquern ornamento quodam, id. de Or. 2, '.13, 144 : aliquern vita, Virg. A. 6, 168 : s. atque orbare forum voce erudita, Cic. Brut. 2, et saep. : juris civilis scientiam, ornatu suo spoliare atque denudare, Cic. de Or. 1, 55, 235.—* (y) In a Greek con- 1450 1 S P O N struction : hiems spoliata capillos, stripped of his locks, Ov. M. 15, 213.— (6) Absol. : si spoliorum causa vis hominem occidere, spoliasti, Cic. Rose. Am. 50. — Hence * spoliat us, a, um, Fa., Plundered, despoiled: nihil illo regno spoliatius, more impoverished, Cic. Att. 6, 1, 4. spolium. ii. "■ [kindred with okvXov] The spoil of an animal, i. e. the shin or hide of an animal stripped off (so only poet, and very rarely) : pelles et spolia fera- rum, Lucr. 5, 952: serpentum, id. 4, 60: leonis, Ov. M. 9, 113 ; so id. ib. 3, 81 : apri, id. ib. 8, 425 ; id. Her. 4, 100: pecudis (i. c. arietis Phrixei), id. ib. 6, 13 ; cf. id. Met. 7, 156 : viperei monstri (i. e. Medusae), id. ib. 4, 615. II. Transf., The arms or armor stripped from a defeated enemy; hence, in gen., also any thing taken from the enemy, booty, prey, spoil (the predom. signif. of the word; usually in the plur.) : Salmaci, Da spolia sine sudore et sanguine, Enn. in Cic. Oft". 1, 18, 61 : spolia ducis hostium caesi suspenso ferculo gerens in Capito- lium ascendit ibique, Juppiter Ferelri, in- quit, haec libi victor Romulus rex regia ar- ma fero templumque dedico, sedem opimis spoliis, etc., Liv. 1, 10, 6 ; v. opimus, II., B ; and cf., spoliis decorata est regia fixis, Ov. M. 8, 154 : spoliorum causa hominem occidere . . . cruenta spolia detrahere, Cic. Rose. Am. 50, 145 sq. : multa spolia prae- ferebantur, Caes. B. C. 2, 39, 5 : spolia ja- centis hostium exercitus peditibus con- cessit, Liv. 44, 45, 3 : Q. Fabius spolia du- cis Gallorum legens, id. 5, 36, 7 ; so, lege- re, id. 5, 39, 1 ; 8, 7, 12 ; 27, 2, 9, et al. : spo- lia et praedas ad procuratores referre, Tac. A. 12, 54, et saep. : — (forum) exuviis nauticis et classium spoliis (i. e. rostris) ornatum, Cic. de imp. Pomp. 18/n. ; cf. Flor. 1, 11, 10 ; so, navalia, Suet. Aug. 18 fin. : — illud natura non patitur, ut aliorum spoliis nostras facultates, copias, opes au- geamus, Cic. Oft". 3, 5, 22 : spoliis civium exstructa domus, Tac. A. 15, 52 : (delato- res) sacerdotia et consulatus et spolia adepti, id. Hist. 1, 2. — ((3) Sing.: quo nunc Turnus ovat spolio, Virg. A. 10, 500; so, hostis, id. ib. 12, 94 ; Suet. Caes. 64 ; Just. 19, 3 : fert secum spolium sceleris, Ov. M. 8, 87 : mendici spolium, a beggar's rags, Petr. S. 13, 1. sponda* ae, /. The frame of a bed- steacl, sofa, etc., Ov. M. 8, 657 ; Petr. 97, 4 ; 94, 8. — II. Transf.: A. d l> e d> couch, sofa, Virg. A. 1, 698 ; Hor. Epod. 3, 22 ; Ov. F. 2, 345 ; Mart. 3, 91 ; Suet. Caes. 49 — B. A bier, Mart. 10, 5. SpondaeuS, i, v. spondeus. t spondaiCUSi a, um, adj. = mrovSa- ikoS, Consisting of spondees, spondaic : versus, Diom. p. 494 P. : tractus, Terenti- an. in Prise, de Metr. p. 1321 P. spondalium ">' spondaulium (the form is uncertain), ii, n. A sacrificial hymn, accompanied by the flute: spondali- um canere, Diom. p. 472 fin. P. : sponda- lia dicens, etc., Cic. de Or. 2, 46, 193 Orell. N. cr. spondee spopondi, sponsum, 2. (perf., spepondi, Cic. Caes. and Valer. An- tias in Gell. 7, 9, 12 sq. ; Inscr. Orell. no. 4358. — Subj., sponsis, i. q. spoponderis, an ancient formula of prayer in Fest. p. 351) v. a. [r>7r£i«5w, to pour out, libare ; hence] A jurid. and publicists' 1. 1., in bar- gains, covenants, treaties, etc., To promise solemnly, to bind, engage, or pledge one's self (quite classical) : ni hoc ita est : qui spondet mille numum ? P. African, in Gell. 7, 11, 9 : qui stulte spondet, Cato in Rutin. 18, p. 210 : quis spopondisse me dicit? Cic. Rose. Com. 5 : ut aliquando spondere se diceret, id. Verr. 2, 5, 54 : si quis quod spopondit, qua in re verbo se obligavit uno, si id non facit, etc., id. Caecin. 3: non foedere pax Caudina, sed per sponsioncm facta est . . . Spoponderunt consules, lega- ti, quaestores, tribuni militum ; nomina- que omnium, qui spoponderunt, exstatit, Liv. 9, 5, 4 ; id. 9, 9, 13 : quid tandem, si spopondissemus, urbem hanc relicturum populum Romanum? etc., id. ib. J 6 sq. ; Col. 10 praef. : — quod multis benigne fe- cerit, pro multis spoponderit, has oecome security, Cic. Plane. 19, 47; cf. id. Att. 12, I 14, 2; and, quod pro Corniflcio me ab- SF O N hinc nnnis XXV. spopondisse dicit Flavi- us, id. ib. 12, 17 : sponBum advocare, id. Clod, et Cur. 3 ; so, hie sponsum vocat, Hor. Ep. 2, 2, 67 ; and, sponsum descen- dant quia promisi, Sen. Ben. 4, 39 med. : — Ly. Istac lege filiam tuam sponden' mi- ni uxorem dari 1 Ch. Spondeo. Ca. Et ego spondeo idem hoc, Plaut. Trin. 5, 2, 33 sq. ; so id. ib. 2, 4, 172 ; and, Me. Etiam mihi despondes filiam? En. litis legibus, Cum ilia dote. Me. Sponden' ergo? Eu. Spondeo, id. Aul. 2, 2, 78 ; cf.. " qui uxo- rem ducturus erat, ab eo, unde ducenda erat, stipulabatur, earn in rnatrimonium ductum iri ; qui daturus erat, itidem spon- debat," etc., Sulpic. in Gell. 4, 4, 2. II. In gen., To promise sacredly, to vow (likewise quite class.) : promitto, re- cipio, spondeo, C. Caesarem talem sem- per fore civem, qualis hodie 6it, Cic. Phil. 5, IS fin. ; so with an object-clause, coup- led» with promitto, id. Mur. 41 fin. ; and with recipio, id. Fam. 15, 50 Jin. ; 13, 17 fin. : ea spondent, confirmant, quae, etc.. id. Att. 11, 6, 3 : quod ego non modo de me tibi spondere possum, sed de te etiam mihi, id. Fam. 15, 21 ; cf. Suet. Tib. 12 ; and, tantum sibi vel de viribus suis vel de fortuna spondentes, promising themselves, i. e. trusting, Just. 3, 4 : non si mihi Jup- piter auctor Spondeat, hoc sperem Itali- am contingere coelo. Virg. A. 5, 18 : spon- dere fidem, Ov. M. 10, 395, et saep. : — spondebant animis, id (bellum), quod in- staret, P. Cornelium finiturum, pledged themselves, i. e. were confident, Liv. 28, 38, 9. — |), Of inanimate or abstract subjects, (poet, and in post-Aug. prose) : nee quic- quam placidum spondentia Martis Sidera presserunt, Ov. lb. 217 : magna de illo (Philippo) spes fuit propter ipsius ingeni- um, quod magnum spondebat virum, Jus- tin. 7, 6. — Hence s pons us, a, um, Pa., Promised, engag ed, betrothed, affianced; subst.: 1, spon sus, i, ro., and sponsa, ae, /, A betroth- ed, a bridegroom, a bride : virgo Sponso superba, Titin. in Non. 305, 5 : accede ad sponsum audacter, id. ib. 227, 15 ; Cic. Inv. 2, 26, 78 : sponsus regius, Hor. Od. 3, 2, 10. Poet, of Penelope's suitors : id. Ep. 1, 2, 28 : — scio equidem, sponsam tibi esse et filium ex sponsa tua, Plaut. True. 4, 4. 12 ; Ter. Andr. 2, 1, 24 : flebilis sponsa, Hor. Od. 4, 2, 21, et saep. — Proverb.: suam cuique sponsam, mihi meam, i. e. every one to his taste, Cic. Att. 14, 20, 3. — 2, s p o n 8 u m, i, n., A covenant, agreement, engagement :-' sponsus contra sponsum ro- gatus, Var. L. L. 7, 6, 101 : ex sponso egit, Cic. Quint. 9, 32. tspondeuni) >> ^• — ampielovi A ves- sel used in libations: App. M. p. 266. t spondeus (sometimes incorrectly written spondaeus), i, m. = aitovizioi (of or belonging to libations ; hence, on ac- count of its prolonged, solemn character), A spondee (metrical foot) : Cic. Or. 64, 216 ; Quint. 9, 4, 80 sq. ; Hor. A. P. 256, ct al. t SpondylCi es,/. = rniovSvXrj, An in- sect that lives in the ground, and gnaws the roots of trees, Plin. 27, 13, 118. t spondylion (sphond.) or -ium- ii, n. = oxovouXiov (odvXiov), The herb bear's-foot, bear-wort, spiclcnel, Heraclenm sphondylium, L. ; Plin. 12, 26, 58 ; 24, 6, 16 ; Scrib. Com'p. 2 and 5. t spondylllS (sphond.), i, m. = om5i/- 6v\o(\n(P /■ dim - [spon- sio] A little engagement or stipulation, Petr. 58, 8. sponso» are , v - a - [sponsus] To betroth, affiance, espouse (a post-class, word) : J. Lit: aliquam, Paul. Dig. 23, 2, 38; Tert de Vel. Virg. 11. — H. Trop. : animam, Paul. Xol. Carm. 18, 43. sponsor; °"s, m. [spondeo] One who becomes answerable for another, A bonds- man, surety : de tuo negotio, quod spon- sor es pro Pompeio, si Galba consponsor SPON tuus redierit, non desinam cum illo com- municare, Cic. Fam. 6, 18, 3 : spon sores et creditores L. Trebcllii, id. Phil. 6. 4, 11 j cf. id. Quint. 23 : sponsor promissorum alicujus, id. Att. 15, 15, 2; id. ib. 1, lOJfn.,- cf. id. ib. 1, 8/n..— si Pompcius mihi tes- tis de voluntate Cacsarie et sponsor eat illi de mea, id. Prov. Cons. 18, 13 ; cf., vel testis opinionis ineae vel sponsor hu- manitatis tuae, id. Fam. 7, 5, 2: quern, inquis, Deorum sponsorem nccepisti! Sen. Ep. 82 ; if., (Hymenaeus) mihi con- jugii sponsor et obses crat, Ov. Her. 2, 34. Poet, of a goddess : sponsor conjugii stat Dea picta sui, Ov. Her. 16, 116.— H. In eccl. Lat., A godfatlter, godmother, spon- sor, Terr. Bapt- 18 med. sponsum, i, v. spondeo. Pa., no. 2. Y. SponsHS, a , um . Part, and Pa. of spondeo. 2. sponsns, as. m. [spondeo] An engagement, betrothal ; bail, surcliship (rarely, but quite class.) : quod sponsu crat alligatus, Var. L. L. 6, 7, 70 : de spon- su si quid pcrspexcris, Cic. Att. 12, 19, 2 : ngere cum aliquo ex sponsu, Var. 1. 1. ; so Sulpic. in Ocil. 4, 4, 2 Spontalis* °. "dj. [sponte) Voluntary (a post-class, word) : parricidium. App. M. 4. p. 147 : sobrictas, id. ib. 11, p. 272. — 'Adv., spontaliter. Voluntarily : l'a- ccrc (opp. coactus). Sid. Ep. 8, 9. Spontanea adc, v. spontaneus, ad spontancus< *■ »'" <**&. ( sponte ] Of one's free will, voluntary, spontaneous (a post-Aug. word) : agilitas spontaneus inotiis est Sen. Ep. 121 med.: mors, Macr. Somn. Scip. 2, 22 : voluntas, free will, Cod. Justin. 2, 3, 2 : benignitates numinum, Arn. 3, p. 114. — Adv., spontanee, Vol- untarily, willingly, of one's own mind: ap- parcretumores, Theod. Prise. 1,8; (*Vulg. 1 Pet. 5, 2). sponte, abl., and spontis; gen-i of a noun spons, of whica no otlicr cases occur (cf. Aus. Idyll. 12, 11) |spondeo; and thus, prop., a pledging of one's self to a thing; hence, opp. to external necessity or inducement of free will, of one's own accord]. I, sponte, in good prose always join- ed with mea, tua, sua (only poet, and in post-Aug. lang: also absol. or with the gen.), Of free icill, of one's own accord, of one's self, freely, willingly, voluntarily, spontaneously: "sponte valet a volunta- te.'' Var. L. L. 6, 7, 69 : si imprudenter aut necessitate aut casu quippiam fecerit quod non concederetur iis. qui sua spon- te et voluntate fecissent, Cic. Part. 37 fin.: tuo judicio et tua sponte facere, id. Fam. 9, 142 ; cf., Galliam totam hortarur ad bellum, ipsam sua sponte suoque judicio excitatara, id. Phil. 4, 3, 8 : potius con- suefacere filium. Sua sponte recte facere quam alieno metu, Ter. Ad. 1, 1. 50 : ut id sua sponte facerent, quod cogerentur facere legihus, Cic. Rep. 1, 2 : mea spon- te, opp. invitatu tuo, id. Fam. 7, 5, 2 : mea sponte, opp. monente et denunciante te, id. ib. 4, 3, 1 ; cf., non solum a me provo- catus, sed etiam sua sponte, id. ib. 1, 7, 3 : transisse Rhenum sese non sua sponte, sed rogatum et arcessitum a Gallis. Caes. B. G. 1, 44, 2 : et sua sponte multi in dis- ciplinam conveniunt et a parentibus pro- pinquisque mittuntur, id. ib. 6. 14. 2 : sive ipse sponte sua. sive senatusconsulto ac- citus. Liv. 10. 25. 12 ; cf., quaesitum est praecipitata esset ab eo uxor, an se ipsa sua sponte jecisset Quint 7, 2, 24. et saep. : gaudeo id te mihi suadere, quod ego mea sponte pridie feceram, Cic. Att. 15, 27 : si hie non insanit satis sua sponte, instiga, Ter. Andr. 4. 2. 9 : sponte ipsam suapte adductam, Lucil. in Var. L. L. 6, 7, 70 : me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte mea componere cu- res, Virg. A. 4, 341 : interim sponte nostra velut donantes, Quint 3, 6, 8, et saep. (if) Absol. : Italiam non sponte sequor. Virg. A. 4, 361 : sponte properant Ov. M. 11, 486: odio tyrannidis exsul Sponte erat id. ib. 15, 62: sponte en ultroque peremptus, Stat Th. 10, 809 ; cf. , multim- do sponte et ultro confiuens, Suet Caes. 16 : nee ilium sponte exstinctum, Tac. A. 3, 16 : sponte judicioque plaudere. Quint SPUE 8, 3, 4 : opto ut ca potissimum jubcar, quae me deccat vel sponte fecisse, Plin. Ep. 6, 29 fin. : equites Romani natalem ejus eponte atquc consensu biduo semper celebrarunt Suet Aug. 57. ()•) C gen. : eponte deum, according to the will of the gods, Luc. 1, 234 Cort ; eo, sponte deorum, id. 5, 136 ; Val. Fl. 4, 357 : principis, Tac. A. 2, 59 : Caeearia, id. ib. 6, 31 : praefecti, id. ib. 4, 7 : incolarum, id. ib. 4, 51 : litigatoris, id. ib. 13, 42, et saep. B. Trans f., of one's own will or agency, opp. to foreign participation or assistance. By one's self, without the aid of otlitrs, alone (rare, but quite class.) : ne- quco Pedibus mea sponte ambulare, Plaut True. 2 6, 46 : nee sua eponte, sed eorum auxilio, Cic. Fam. 7, 2, 3 : quum oppidani autem etiam sua eponte Cacsarem rcci- pcrtr conarentur, Caes. B. C. 3, 11 fin.: his quum sua sponte persuaderc non pos- sent legatos ad Dumnorigem mittunt, ut eo deprecatore a Sequanie iinpetrarent id. B. G. 1, 9, 2: civitarem ignobilem at- que hurailcm Eburonum sua sponte pop- ulo Romano bellum facere ausam, vix erat credendum, id. ib. 5, 28, 1 ; cf. id. ib. 7, (ii, 2: ccquis Volcatio, si sua eponte vcnlssct unam libellam dedisset I Cic. \'err. 2, 2. 10. — So too, 2, Of things concrete and abstract : is autem ardor non alieno impulsu sed sua sponte movetur, etc., Cic. N. D. 2, 12 ; cf, Datura videtur Ipsa sua per sc sponte om- nia dis agcre expers, Lucr. 2, 1092 ; and, aliac (arbores) nullis hominum cogenti- bus ipsne Sponte sua veniunt, Virg. G. 2, 11; cf. also, stcllac sponte sua jussaene vagentur et errcnt Hor. Ep. 1, 12, 17 : sa- pientcm sua sponte ac per se bonitas et justitia deleetat, Cic. Rep. 3, 16 ; id. Or. 32/». : justitium in foro sua sponte coe)>- lum prius quam indicturn, Liv. 9, 7, - clamor sua sponte ortus, id. 9, 41, 17 : quod terra crcarat Sponte sua, Lucr. 5, 936 : sponte sua quae hunt acre in ipso, id. 4. 733 : ut vera et falsa sua sponte, non aliena judicantur, Cic. Leg. 1, 17.— Absol. : ut numeri sponte fluxissc videan- tur. Quint 9, 4, 147. II. spontis, only in the phrase suae spontis (esse) : A. To be one's own mas- ter, at one's own disposal (so very rarely, and mostly post-Aug.; not in Cicero or Caesar) : quod suae spontis statuerant finem, Var. L. L. 6, 7, 70 : sanus homo, qui suae spontis est, nullis obligare se le- gibus debet Cels. 1, 1. B. In Columella, of things, L q. sua sponte. Of itself, spontaneously : altera (cytisus est) suae spontis, springs up spontaneously, Col. 9, 4, 2: ubi loci natu- ra neque manu illatam neque suae spon tis aquam ministrari patitur, id. 11, 3, 10. spontis, v. sponte. Spdrades, um./=Zropi'c't{. Is! ands in the Aegean Sea, between tlie Cycla des and Crat, Slela. % 7,11 ; Plin. 4, 12, 23.) sporta, ae, /. [pern, from cnrcpi's] A platted basket or hamper, Cato R R. 11, 4 ; Var. and Sail, in Non. 177, 22 sq. ; CoL 8, 7, 1 ; 12, 6, 1 ; Plin. 18, 7, 17 ; Ulp. Dig. 33, 9, 3. sportclla, se, /. dim. [sporta] A lit tie basket, a fruit-basket, Cic. Fam. 9, 20, 2 Petr. 40, 3 ; Suet Dom. 4. sportula* ae,/. dim. [id.] A little bas to. Plaut Men. 1, 4, 1 ; id. Cure. 2 3 10 ; id. Stich. 2, 1, 17 ; App. M. 1, p. 113 : Ascon. ad Cic. Verr. 1, 8- In such little baskets it was customary for a great man to distribute presents of food or money to the mass of his clients. Juv. 3, 249 ; Suet Ner. 16 ; Mart 3, 14 ; 14. 125 : 10. 27 Hence, the Emperor Claudius called the brief games which he gave to the people sportulae, ace. to Suet Claud. 21. — Pro verb.: sporrulam furunculus capiat i. c. snatches at others' little property, Tert adv. Marc. 3, 16. — H, Transf., for A gift, present, in gen., Plin. Ep. 2, 14. 4 ; 10, 118 ; Mart. Biz. 30, 1. 117; Papin. ib. 50. 2, 6. * SpretlO) ° Dis - /■ [sperno] Disdain, scont, contempt: Romanorum,Liv.40,5.7. SpretOr* °" s - a - [ id -J A despiser, dis- dainer, seorner, contemner (poet and very rarely ) : deorum, Ov. M. 8, 614 : mora- rum, Nemes. Cyn. 79 : matronalium am- p'.exuum, App. JL 3, p. 137. 1451 SPU o 1. SpretUSj a > um i Fart, of sperno. 2. SpretUSj BS| ni. [sperno] Disdain, scorn, contempt (post-classical and very rare) : insolentissimo spretu deos negli- git, App. de Deo Socr. ink.: spretui max- imo est judiciis, Sid. Ep. 3, 14 fin. spuma> ae, /. [ spuo ] Foam, frolh, scum, spume from the mouth, of the sea, in boiling, etc. (quite class., and used alike in the sing, and plur.) : spiritus (equi) ex unima calida spumas agit albas, foams, Enn. Ann. 5, 12 ; so, vi morbi coactus Concidit et spumas agit, Lucr. 3, 488 ; cf., cum spumas ageret in ore, Cic. Verr. 2, 4, IJC ; Ov. M. 3, 74 : per armos spuma (apri) lluit, id. ib. 8, 287 : Venus altera spuma procreata, Cic. N. D. 3, 23, 59 ; cf. Ov. M. 4, 538 ; so, spumas salis acre ruebant, Virg. A. 1, 35 : lac spumis stridentibus al- bet, Ov. Am. 3, 5, 13 ; so, sanguinis, id. Met. 8, 416; id. ib. 7, 263. — H, In par- tic, Silver-spume, litharge of silver, Plin. 33, 6, 34 sq. ; 34, 18, 54 : spuma caustica, a pomade used by the Teutones for dye- ing the hair red, Mart. 14, 26 ; called also, spuma Batava, id. 8. 33 ; cf. Bottig. Sabi- na, 1, p. 138 sq. * spumabunduS) ». ™. «4/- fcpu- mo 1 Foaming, frothing : App. Apol. p. 303. * spumatus. us, m - [id-] A foaming, frothing, foam, froth : anguis abundat spumatu, Stat. S. 1, 4, 103. * spumeSCO) ere, v. inch. n. [spuma] To grow foamy or frothy, to begin to foam or froth : aequora remo, Ov. Her. 2, 87. spumetlS) a . um, adj. [id.] Foaming, frothy (poetical and in post-Aug. prose) : Nereus, Virg. A. 2, 419 : amnis, id. ib. 496 : torrens, Ov. M. 3, 571 : aper, Mart. 14, 221 : rabies per ora etiiuit, Luc. 5, 190 ; cf, sa- livae hominis, Prud. oref. 1, 101 : succus malorum, Plin. 15, 28, 33 ; so, semen he- raclii, id. 20, 19, 79 : color equorum, foam- like, i. e. dappled, Pall. Mart. 13, 4. spumiduS) a, um . adj. [id.] Foam- ing, frot/ty (an Appuleian word) : humor, App. Apol. p. 306 : tabes, id. ib. spumifcr> era. erum, adj. [spuma- lero ] Foam-bearing, foaming (a poetical word) : amnis, Ov. Am. 3, 6, 46 : fons, id. Met. 11, 140 : ductus, Stat. Ach. 1, 59. * Spumig-ena< ae, /. [spuma-gigno] Foam-boru, an epithet of Venus, Mart. Cap. 9, 310. Spumiger? era, erum, adj. (spuma- gero] Making foam, foaming : sus, Lucr. 5, 983 : lupi, Manil. 5, 74. spumO) &V U atum, 1. v. n. and a. [spu- ma] J. Neutr., To foam, froth (poet, and in post-Aug. prose) : coeruleum spumat sale, Enn. Ann. 14, 6 ; cf., maria salsa spu- mant sanguine, id. Ap. Non. 183, 19 ; and with this cf. Lucr. 3, 492 : spumans aper, Virg. A. 4, 158 : Amasenus spumabat, id. ib. 11, 548 : pocula bina novo spumantia lacte, id. Eel. 5, 67 ; cf, spumat plenis vindemia labris, id. Georg. 2, 6 : spumans bilis, Cels. 7, 23 ; Plin. 32, 7, 25 : terra respersa aceto spumat,/oams up, boils up, effervesces, Cels. 5, 27, 4. — II, Act., To cause to foam, to foam forth, cover with foam (very rarely) : *A. Lit: saxa salis niveo spumata liquore, Cic. poet, de Div. 1, 7, 13. — B. Trop. : iste spumans ex ore scelus, Auct. Her. 4, 55 : (equi Plutonis) stagna potantes Lethes Aegra soporatis spumant oblivia Unguis, Claud. Rapt. Pros. 1, 282. SpumdSUSi a, um, adj. [id.] Full of foam, foaming (poet, and in post-Aug. prose) : litora. Catull. 64, 121 : undae, Ov. M. 1, 570 : aequor, Luc. 2, 627 : morsus equi, Claud. IV. Cons. Hon. 548 ; Comp. : Addua, Claud. VI. Cons. Hon. 458. — *H. Trop. : carmen, frothy, bombastic, Pers. 1,96. spuo. ui, utum, 3. v. n. and a. [ peril, kindr. with 7rriiw] To spit, to spit out, spew (very rare ; not in Cic.) : I. Neutr. : veni- ffli a deis petimus spuendo in sinum, Plin. 28, 4, 7 : Antoniam Drusi non spuisse per- celebre est, Sol. 1 mcd. — II. Act. : sicco tcrram (i. e. pulverem) spuit ore viator Aridue, Virg. G. 4, 97.— Hence s p a t u m, i, n. (ace. to no. II.), Spit, spit- tle ; sing. : Cels. 2, 8 med. : — plur. : Lucr. >:,, 1187 ; Prop. 4, 5, 66 ; Mart. 2, 26 ; Petr. 131,4; Sen. Const. I/k. — B. Transf., of a light, thin plate, Mart. 8, 33. 1452 ' SPUR * spurcamen. inis, n. [spurco] Dirt, filth, Prud. Cath. 9, 56. spurce? adv., v. spurcus, ad fin. * spurcidlCUS) a, um, adj. [spurcus- dico] Using filthy language, smutty, ob- scene : versus, Plaut. Capt. Prol. 56. * SpurClf lCUSj a, um, adj. [ spurcus- facio ] Making filthy, smutty, obscene, Plaut. Trin. 4, 1, 7. * spurciloquium, ". n - i spurcus- loquor] Filthy or smutty language, ob- scenity, Tert. Res. Carn. 4 fin. spurcitia; ae {nom. collat. form, SPUrcitieS) Lucr. 6, 978 ; abl. : spurci- tie, App. M. 8, p. 214),./". [spurcus] Filth, dirt, smut (rare ; not in Cic.) : I, L i t., Col. 1, 5, 8 ; 12, 17, 2; Plin. 17, 9, 6 ; 33, 4, 21. In the plur. : Var. R. It. 3. 16, 17,— II. Trop. : alicujus, Afran. in Non. 393, 33 ; so, patris, id. ib. 394, 4. SpurCOj no P'-rf-i atum, 1. v. a. [spur- cus] To make filthy, to befoul, defile (rare; not in Cic.) : I. L i t. : si quis fimo aliquem perfuderit, luto oblinierit, aqua spurcave- rit, Paul. Dig. 47, 11, 1 ;' so, vinum, Ulp. ib. 9, 2, 27 : — ex istoc loco spurcatur nasum odore illutibili, Plaut. Men. 1, 2, 57.— ,v II. Trop. : senectus Spurcata impuris mori- bus, Catull. 108, 2. spurCUSi a, um, adj. [perh. sibilated from porcus ; and hence, hoggish, swin- ish ] Filthy, dirty, nasty, unclean, impure (quite class.) : J, Lit. : res, Lucr. 6, 783 ; cf, rem spurcissimam gustare, Var. in Non. 394, 11 : quaeque aspectu sunt spur- ca et odore, Lucil. ib. 25. So, saliva, Ca- tull. 78, 8 ; 99, 10 : ager, Col. praef. § 25 : s. atque pollutum vas, Gell. 17, 19, 4 : si quid esturina spurcius, id. ib. : tempestas spurcissima, Cic. fragm. ap. Non. 394, 9. — " spurcum vinum est, quod sacris adhi- beri non licet, ut ait Labeo Antistius, cui aqua admixta est defrutumve aut igne tactum est, mustumve antequam defer- vescat," Fest. p. 348.— Of obscene defile- ment : noctes, Plaut. Asin. 4, 1, 62 ; cf., lupae, Mart. 1, 35. II, Trop., of character or condition, Foul, base, loio, mean, common : Samnis, spurcus homo, Lucil. in Cic. Tusc. 2, 17 fin. ; so, lictor, Var. in Non. 394, 5 : Dama, Hor. S. 2, 5, 18 ; cf. in the Comp. : nihil est te spurcius uno, Mart. 4, 56 ; in the Sup. : capita deterrima et spurcissima, Cic. Phil. 11, 1 ; and, homo avarissime et spurcissi- me, id. Verr. 2, 1, 37 ; so too, homo spur- cissimae vitae ac defamatissimae, Gell. 14, 2, 10 : — spurca ingenii vestigia, Afran. in Non. 393, 27.— Hence, Adv., s p u r c e, Filthily, dirtily, .impure- ly ; basely, meanly, villainously : 1. Lit. : sus in pabulatione 6purce versatur, Col. 7,9 fin. — 2. Trop.: spurce factum, Auct. Her. 1, 5 : qui in illam miseram tam spur- ce, tarn impie dixeris, i. e, hast charged her with unchaslily, Cic. Phil. 38 fin. — Comp. : spurcius nos quam alios opicos appellatione foedant, Cato in Plin. 29, 1, 7. — Sup. : perscribere spurcissime, Cic. Att. 11, 13, 2. Spurinna* ae, m. [an Etruscan name ; v. MU11. Etrusk. 1, p. 426, not. 142] The sur- name of several Romans. Thus : I. The haruspex who warned Caesar to beware of the Ides of March, Cic. de Div. 1, 52, 119; id. Fam. 9, 24, 2 ; Suet. Caes. 81 ; Val. Max. 8, 11, 2. — II, Veatricius Spurinna, The leader of the Ollwnian party, Tac. H. 2, 11 ; 18; 36; Plin. Ep. 2,7; 3, 1. spurium< % n - [cnopi, generation] The female member, ace. to Isid. Or. 9, 5 med. ; cf. Plut. Quaest. Rom. 103. Hence, A marine animal of a similar shape, App. Apol. p. 297. 1. spuriUSi h m - [ kindr. with anopti, generation; cf. our term natural child] adj., Of illegitimate birth ; subst, an ille- gitimate or spurious child, a bastard (only post-class. ; esp. among jurists) : " si quis nefarias atque incestas mrptias contraxe- rit, neque uxorem habere videtur neque liberos. Hi enim, qui ex eo coitu nas- cuntur, matrem quidem habere videntur, patrem vero non utique, etc. . . . Unde solent spurii filii appellari, vel a Graeca voce, quasi a-nopaHriv concepti vel quasi sine patre filii," Gai. Inst. 1, 64 ; cf. Modest. Dig. 1,5, 23; Mart.ib. 49, 15, 26; Cod. Justin. 6, 55, 6 ; App. M. 6, p. 397, ed. Oud.— Thus S QUA the Parthenians (v. Partheniae) were also called Spurii, ace. to Just. 20, lfin. — H, Trop., False, spurious: versus (in Ho- meri carminibus), Aus, Ep. 18 Jin. : vates, id. in Sept. sap. 13 prooem. 2. SpuriUSj abbrev., Sp. A Roman prenomtn ; e. g. Spurius Cassius, Spurius Maelius, Cic. Rep. 2, 27 ; Liv. 2, 41 ; 4, 13. sputamen* '"is- *• [ sputo ] Spittle (late Lat.), Prud. Apoth. 744 ; Tert. adv. Gnost. 10. sputamentum, i. «• [ id. ] Spittle (late Lat.), Tert. Spect. 30. * spiitatilicus, a, um, adj. [id.] That deserves to be spit at, abominable, detestable ( a word coined by Sisenna ) : crimina ejus, Sisenn. in Cic. Brut. 14 fin. * sputator i oris, m. [id.] One who spits much, a spiltcr : Plaut. Mil. 3, 1, 52. sputOj are . v - intens. a. [spuo] To spit, spit out (a Plautinian word) : sanguinem, Plaut. Merc. 1, 27 : — morbus, qui sputatur, that disease before which one spits, i. e. the epilepsy, id. Capt. 3, 4, 18 (cf. Plin. 10, 23, 33 fin. ; and id. 28, 4, 7). Sputum; i. v. spuo, Pa. sputUSi us, m. [spuo] A spitting (late Latf), Coel. Aur. Tard. 4, 4 ; 3, 2 ; Auct. ap. Lact. 4, 18. (* squalentia, ae,/. fsqualeo] Dirt, filth, Tert. Exh. ad Cast. 10.) squaleo- ui, 2. v. n. [m, to make dry, 6titf J To be stiff or rough- with any thing, etc. (mostly poet, and in post-Aug. prose): I, In gen.: squalentes infode conchas, i. e. rough, Virg. G. 2, 348 : squn- lebant pulvcre fauces, were dry, parched, Luc. 9, 503 ; cf. id. 4, 755 : per tunicam squalentem auro, Virg. A. 10, 314; cf. id. ib. 12, 87 : picti squalentia terga lacerti, id. Geo'rg. 4. 13 : squalentia tela venenis, Ov. F. 5, 397.— II. In par tic, To be stiff or rough from slovenliness or want of care ; to be filthy, neglected, squalid: neque ego arma squalere situ ac rubigine velim, sed fulgorem inesse, Quint. 10, 1, 30 : mihi su pellex squalet atque aedes meae, Plaut Pers. 4, 8, 2 ; cf, invidiae nigro squalentia tabo Tecta petit, Ov. M. 2, 760 ; and with this cf. id. ib. 15, 627 : squalent abductis arva colonis, lie untitled, Virg. G. 1, 507 ; so, squalentia arva Libyes, Luc. 1, 205 ; 5, 39 : squalentes campi, Sil. 3, 655 ; 4, 376 ; and, squalens lirus, Tac A. 15, 42. — B. T r a n s f., To mourn in filthy or squalid garments (cf. sordes and sordidatus) (in Cic only so) : erat in luctu senatus : squa- lebat civitas publico consilio mutnta veste, Cic Sest 14 : luget senatus, moeret eques- ter ordo, tota civitas confecta senio est, squalent municipia, afiflictantur coloniae, id. Mil. 18. *squales»isi/. [squaleo, no. II.] Filth, dirt : ager periret squale, Var. in Non. 226, 5; 125,33; 168, 20. squalide> adv., v. squalidus, ad Jin. squalldltas, atis, /. [ squalidus ] Filth, dirt, squalidity ; trop., neglect, nis- order: omnia confundentes squaliditate, Amm. 26, 5 Jin. squalidus; a, um, adj. [squaleo] £ ff: I. (ace. to squaleo, no. I.) In gen., Rough (ante-class.) : corpora, Lucr. 2, 469 ; so, membra, id. 5, 954: serpentis squamae squalido auro et purpura praetextae. Att. in Gell. 2, 6 fin. ; and id. in Non. 452. 28. — II. (ace. to squaleo, no. II.) In par tic, Stiff with dirt, dirly,foul,filthy, nasty, nrg. lected, squalid : A. Lit (poet, and in post- Aug. prose) : stola, Enn. in Non. 537, 26 : homo horridus et squalidus, Plaut. True. 5, 41 sq. ; so Ter. Eun. 2, 2, 5 : reus. Ov. M. 15, 38 ; so Quint. 6, 1, 30 ; Tac. H. 2. 60 : rubigo, Catull. 64, 42 : humus, Ov. F. 1, 558, et saep. — *B. Trop., of speech, Rude, unadorned: suasponte (haec) squa- lidiora sunt, Cic. Or. 32 fin. — * Adv., s qua- il de, Without ornament, ruddy: squalid- ius dicere (opp. polite), Cic. Fin. 4, 3. squalltas, atis, /. [id.] Dirt, filth; only in Att. and Lucil. in Non. 226, 4 sq. *Squalitud0,mis,/. [squalidus] Dirt, filth, Att. in Non. 226, 2. squalor- oris, m. [squaleo] Stiffness, i.e.: * I. (ace. to squaleo, no. I.) In gen., Roughness : quaecumque ( res ) aspera constat, Non aliquo sine materiae squalo- re creata est (opp. levor), Lucr. 2, 425. — II. (ace to squaleo no. II.) In partic, STAB Stiffness from dirt, dirtiness, filthiness, foul- nees, squalor (the predom. signif. of the word) : 2L I, i t. : immundas fortunas ae- quuni i-et squalorem sequi, Plaut. Cist. 1, 1, 1J5: squaloris plcnus ac pulveris (fipp. unguentis oblirus), CicVerr. 2, 3, 12}m. .- upeita erat squalore vestis, Liv. 2, 23, 3: llluvie. squalore enecti, id. 21, '10, 9 : igna- vis et imbellibus manet squalor (corrcsp. to crinem bnrbauque submittare), Tac. G. 31.— So espec. tlreq. of fUthy garments, as a sign of mourning: aspicite, judicea, squalorem surdesquesociorum, CicVerr. 2, 5, 48 Jin. ; so coupled with sordes and luctus. id. Cluent. 6jSn.; 67 Jin. ; id. Mur. 10, 86 ; id. Plane. 8, 21 ; id. Att. 3, 10, 2 ; Metell. in Cic. Kam. 5, 1; Liv. 29, 16, 6; Quint, li, L, 33 ; coupled with moestitia, Tac. II. 1,54.— *B. Trop. : deterso rudie seculi squalore, Quint. 2, 5, 23. * 1. squalus, a, urn, adj. [squalcs] Dirty, filthy, squalid, i. q. squalidus : lave- re lacrimia vestem squalem ct sordidam, Enn. in Non. 172, 20. 2. SQUalttS* i» m - A hind of seafisk, Var. It K. 3, 3, 9 Schneid. N. cr. ; Plin. 9, 24, 40 ; id. ib. 51, 74 J Ov. Hal. 123. squama^ ae, / [perhaps kindr. with squiilco] A scale (of a fish, serpent, etc.), Cie. N. D. 2, 47, 121: Virg. A. 11,754 ; Ov. M.3,63; 75; 4,577, etsaep.— B.Transf.: ♦ 1. For A fish : Juv. 4, 25.-2. Of scale- shaped things (poet, and in post-August, prose) : scale-armor, Virg. A. 9, 707 ; 11, 488 : a cataract in the eye, Plin. 29, 1, 8 ; the hulls of millet, id. 34, 11, 24 ; scales of metal struck off by the hammer, id. 34, 15, 46. — *H. Trop., Roughness, rudeness: sermonis, Sid. Ep. 3, 3. * squamatim. adv. [squama] Like scales : compacta nucamenta, Plin. 16, 10, IS Jin. " SquamatuS, a, um, adj. [id.] Scaly, Tert. .vpol. 21. squamous' a, um, adj. [id.] Scaly (poet.) : I. Lit. : anguis, Virg. G. 2, 154 : terga anguium, id. Aen. 2, 218 : membrana chelydri, Ov. M. 7, 272.— *H. Transf. : clipeatus et auro Squamous, in golden scales (of a coat of mail), Claud. IV. Cons. Hon. 522. squamifer, era, erum, adj. [squama- I'ero] Scale-bearing, scaly (poet.) : orbes, Luc. 9, 709 : turba (anguium), Sen. Med. B85. squamigrer» era, erum, adj. [squa- ma-gero] Scale-bearing, scaly (poet, and in post-Aug. prose) : cervices (anguis), Ov. M. 4, 717. — Subst., squamigeri, orum, m.. Fishes, Lucr. 1, 163 ; 373 sq. ; 2, 343 ; 1083; Plin. 11,37,50. squamoSUS) a, um, adj. [squama] Full of or covered with scales, scaly, squa- mous (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit. : pecus (('. e. pisces), Plant. Rud. 4, 3, 5 ; cf. id. Men. 5, 5, 20 : draco, Virg. G. 4, 408 ; cf., venter cerastae, Prop. 3, 22, 27 ; and, orbes anguis, Ov. M. 3, 41. — H, Transf.: thorax, Prud. Ham. 423: sma- ragdi, Plin. 37, 5, 18.— Poet.: lingua, stiff, rough, Luc. 4, 325. squamula, ae, /. dim. [id.] A little scall, Cels. 7. 26, 3 ; 5, 28, 17 ; 6, 2. squari'OSUS. a, um, adj. (perhaps Scurfy, scabby, sculled) : " squarrosi a squamarum similitudine dicti. quorum cutis exsurgit ob assiduam illuviem," Fest. p. 328 and 329 ; Lucil. in Fest. 1. 1. squa tina. ae, /. A species of sjiark, the angel-fish, skate; Squalus aquatina, L.; Plin. 9, 12, 14; id. ib. 51, 74; 32, 11, 53. Called also squatus; cf. Isid. Orig. 12, 6; and, 'squalus piva, clSos ixOios," Gloss. Philox. squilla- ae, v. scilla. 1. St* inter}. Hist! whist' hush! st, tale verbum cave faxis, Naev. in Charis. p. 214 P. : st st, tacete, Plaut. Epid. 2, 2, 1 : «t, tacete, quid hoc clamoris? Poet ap. Cic. de Or. 2, 64 : st, literas tuas exspec- to, Cic. Fam. 1 6, 24, 2. So too Plaut. Bac. 5, 2, 37 ; id. Most. 2, 2, 58 ; 74 ; 3, 2, 163 sq., et al. ; Ter. Andr. 4, 1, 59 ; id. Heaut. 3, 3, 36 ; id. Phorm. 2, 3, 3 ; 5, 1, 16. 2. st> abbrev. for est, v. sum, ad ink. Stabiae- arum, /. A small town on the coast of Campania near Pompeii, cele- brated for its medicinal springs. It was partially destroyed by Sylla during the So- STAB cial War, and was finally overwhelmed al the same time with Hcrculancum and Pom- peii, " Plin. 3, 5, 9 fin. ;" Ov. M. 15, 711; Col. poet. 10, 133; Plin. Kp. 6, 16, 12; cf. Mann. Ital. 1, p. 748.— H. IJeriv., Stabl- ailUS) a, um, adj.. Of or belonging to Stabiae, Slabian: litus, Sen. (I- N. 6, 1.— Subst.: in Stabiano, in the Slabian terri- tory, Plin. 31, 2, 5; and, Stabianum, i, A villa of M. Marine near Stabiae, Cic. Fain. 7, 1, l.__ * stabihmcii' mis, B. [stabilio] A stay, support,, stabiUment : regni stubili- men, Cic. N. D. 3, 27. stabilimcntum. i, n. [id.] A stay, support, stabiUment (very rarely ; not in Cic.) : haec sunt ventri stabilimonta, pa- nis et assa bubula, Poculum grande, Plaut. Cure. 2, 3, 88: fuvorum, Plin. 11, 7, C.— 'II. Trop.: Sicilia et Sardinia stabili- monta bellorum, Val. Max. 7, 6, I fin. stabilio* M> itom, 4. v. n. [stabilis] To make firm, steadfast, or stable ; to fix, stay, establish (quite classical, eBp. in the trop. sense) : I. Lit. : semita nulla pedem stabilibat, Enn. Ann. 1, 48 ; cf., confirman- di et stabiliendi causa singuli ab infimo solo pedes terra exeulcabantur, *Caes. B. G. 7, 73, 7 : vineas, Col. 4, 33, 1 : loligini pedes duo, quibus ee velut ancoris stabili- unt. Plin. 9, 28, 44. — II. Trop.: regni atabilita scamna, Enn. Ann. 1, 113 ; so, ali- cui regnum suum, Plaut. Am. 1, 1, 39 ; cf., libertatem civibus, Att. in Cic. Seat. 58 : rem publicam, opp. evertere, Cic. Fin. 4, 24, 65; so, rem publicam, id. Sest 68, 143: leges, id. Leg. 1, 23, 62: matrimonia fir- miter, id. Rep. 6, 2 : paccm, concordiam, Sail, de Rep. ordin. 1 ad fin. (p. 267 ed. Gerl. ) : nomen equestre in consulatu (Cicero), Plin. 33, 2, 8 fin.: (aegrum) ad retinendam patientiam, to strengthen, for- tify him, Gcll. 12, 5, 3. stabilis* G, na J. [sto, prop., where one can stand ; hence, prcgn. ] Where one stands fast, or, that stajids firm ; firm, steadfast, steady, stable (quite class., e?p. in the trop. sense) : I. Lit. : via plana et sta- bilis (opp. praeceps et lubrica), Cic. Fl. 42, 105; so, locus ad insistendum, Liv. 44, 5, 10: solum, id. 44, 9, 7: stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 56 : domus, id. Merc. 3, 4, 68 : insula sedet medio ponto, Ov. F. 4, 303 : — ratis, Liv. 21. 28, 8 : clephanti pondere ipso stabiles, id. ib. fin.: stabilior Roma- nus erat, was more firm, stood his ground better, id. 44, 35, 19 ; cf., stabili gradu im- petum hostium excipere, id. 6, 12, 8 ; so Tac. H. 2, 35 ; and cf. also, Romani stabili pugnae assueti, Liv. 28, 2, 7 ; so, pugna, id. 31, 35, 6 : acies, id. 30, 11, 9: proeliura, Tac. A. 2, 21 : quae domua tam stabilis, quae tam firma civitas est quae 1 etc., Cic. Lael. 7, 23. II. Trop., Firm, enduring, durable, stable ; immutable, unwavering ,- steadfast, intrepid: amici firmi et stabiles et con- stantes, Cic. Lael. 17, 62; cf., stabile et fixum et permanens bonum, id. Tusc. 5, 14 ; and*, decretum stabile, fixum, ratum, id. Acad. 2, 9, 27 ; cf. also, s. certaque sen- tentia, opp. errans et vaga, id.N. D. 2, 1, 2: matrimonium stabile et certum, id. Phil. 2, 18; cf., s. et certa possessio, id. Lael. 15 fin. : praecepta firma, stabilia, id. Off. 1, 2, 6 : opinio, id. N. D. 2, 2, 5 : oratio sta- bilis ac non mutata, id. Mil. 34 : nihil est f am ad diururnitatcm memoriae stabile quam, etc, id. de Or. 1, 28, 129 : animus stabilis amicis, id. Inv. 1, 30, et saep. : spondei, Hor. A. P. 256 ; so, pedes, doch- mius, syllabae, etc., Quint. 9, 4, 97 sq. — Comp.: imperium stabilius, Ter. Ad. 1, 1, 41. — Sup. : quaestus stabilissimus, Cato R. R.praef.fin. — *p. Stabile est with a follg. subject-clause, like certum est, /( z's settled, it is decided : profecto stabile est, me patri aurum reddere, Plaut Bac. 3, 4, 25. — Hence, Adv., stabiliter (ace. to no. I.), Firm- ly, durably, permanently (very rare) : in- cludatur tympanum, Vitr. 10, 14. — Comp.: fundare molem, Suet. Claud. 20. stabllitas. atis, /. [stabilia] A stand- ing fast or firm, steadfastness, firmness, durability, immovability, stability (quite class.) : I. Lit. : ita mobilitatem equitum, stabilitatem peditum in proeliis praestant * Caes. B. G. 4 33 3 : stirpes stabilitatem STAC dant iis, quae auatinent Cic. N. D. 2, 47 : dentinal, Plin. 23, 3, 37.— II. Trop. : qui poterit aut corporis firmitatc aut fortunae Btdbilitato conndere? Cie. Tiw. v 1 1 : be nevolentiam non stahilitatc et con.-tantia judicare, id. Off. 1, 15,47; so, Coupled with eonstantia, id. Lael. 18; 17; cf., sta- bilitas amicitiae coiifirniari potest, cum, etc, id. lb. 22; arid herewith cf. id. Fin. 1, SO, 68; line sunt eententiae, quae stabili- tatis oliquid habeant, id. Tutc. 5, 30, 85. stabiliter* adv., v. stabilis, ad fin. ' stabllitor* oris, m. fatabiiio| tablis/ur : Deus, quod stant booeficia omnia, stator stabilitorciue cat Sod. Ben 4, 7. stabulanus, a. um, adj. [atabnlum] Of or belonging to a stopping -place or stable (a post-Aug. word), only subst i I. atabularius, i, ra,: A. A stable-boy, hostler. Col. 6, Si fin.— B. '' host, landlord of the lowest kind of inn ; n tavern-keeper, stable-keeper, Ben. Ben. I. I4j fiai Di_'. I 9,5; Ulp. ib. 47, 5, 1 ; App. M. 1. p. 1 1U.— And so, II, Stabularia mulier, // hostess, landlady, Aul'. Civ. 1). I-, I- " stabulatio, 6nis, /. [atabulor] A place where cattle stand or are housed: hi- berna, Col. 6, 3, 1. stabulo, are, v. stabulor. no. 1 , j}, and no. II. stabulor* atus, 1. v. dep, n. (collat. form, stabulo, are ; v. in the follg.) [«tabu- lum] (mostly poet, and post-Aug.; not in Cic.) I, Neiitr., To have an abode nny where ; to stable, kennel, harbor, romj, etc. (mostly of animals) : (a) Dtp. form aviaria, in quibus stabulentur turdi ac pa- vones, Var. R. R. 3, 3, 7 ; so, boe sicce, Col. 6, 12, 2 : pecudes inultac in antris. Ov. M. 13, 822 : pisces in petris, Col. 8, 16, 8: serpens in illis locis, Gell. fi, :;, 1. — Poet: Tartessos stabulauti conscia Phoebo, i. e. setting (qs. returning to hie lodging-place), Sil. 3, 399. — (/i) Active form : centauri in foribus stabulant, Virg. A. 6, 286 ; so, pecus sub Haemo. Stat. Th 1, 275. — * n. AM-. To stable or house cat- tle: ut alienum pecus in suo fundo pascat ac stabulet Var. R. R. 1, 21. Stabulum' i. " ; [sto] A standing- place, abode, habitation, dwelling: I, In gen. (so very rarely ; perh. only in the follg. passages): stabile stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 55 ; cf., nusquam stabulum est confidentiae, id. Most. 2, 1, 3: domesti- cobvm et stabuli SACEi, Inscr. Orel! no. 1134. — Far more frcq. and quite class., II. A stopping-place or abode for ani- mals or persona of the lower class. A stall, stable ; a public house, pot-house, tav- ern : A. For animals, A stall, stable, in- closure of any kind : ovium, Var. R. R. 2. 2, 19; eo, pecudum, bourn, etc., Col. 1, fi, 4 ; 6, 23 ; Virg. G. 3, 295 ; 302 ; Hor. Od. 1, 4, 3, et al. ; cf., pastorum stabula, Cie. Sest. 5, 12 : avium cohortalium, Col. 8, 1. 3 : pavonum, i. e. an aviary, id. 8, 11, 3 : piscium, i. e. a fish-pond, id. 8, 17, 7 : api- um, ». e. a bee-hive, Virg. G. 4, 14 ; 191 : Col. 9, 6, 4. — 2. Poet., t r a n a f, for Herds, flocks, droves, etc. : stabuli nutritor Iberi, i. e. Spanish sheep, Mart. 8, 28 ; so, mansu- eta, Grat. Cyn. 154. — B. For persons of the lower orders, A public house, pot- house, tavern, hostry, etc. : "cauponam vel stabulum exercere," Ulp. Dig. 4, 9, 1 ; so Petr. 6, 3; 8, 2; 16, 4; 79,5; 97, 1; Plin. Ep. 6, 19, 4 ; Mart. 6, 94 ; App. M. 1, p. 104 : Sparc. Sever. 1, et al. Such pot-houses were also the usual abode of prostitutes. Plaut. Poen. 1, 2, 56. Hence stabulum. also for lupanar, A brothel, house of ill- fame: pro cubiculis stabula, Cic. Phil. 2. 28, 69. And so as a term of abuse : stab- ulum flagitji, Plaut. True. 2, 7, 31 ; so. nequitiae, id. Casin. 2, 1, 13 : servitritium. id. Pers. 3, 3, 13 ; so too, on account of his intercourse with King Nicomedes. the nickname of stabulum Nicomedia was given to Caesar, ace. to Suet. Caes. 49. t stachys* yos,/.=£, A plant, horse-mint, Plin. £4, 15, 86. tstacta* ae, or stacte* es.f — oTaK rih Myrrh-oil: (a) etacta, Lucr. 2, 84, ; Plaut. True. 2, 5, 23 ; id. Most. 1, 3. 151.— (/j) stacte, Plaut. Cure. 1, 2, 6; Plin. 13, 1, 2. Alao, myrrha stacta (stacte), Scrib. Comp. 125 ; 145. 1453 STAG fstacton» i. n. = maKT6v, A kind of eye-salve, Scrib. Comp. 34. StacuLl' ae, /. A kind of vine, also called sircula, Plin. 14, 2, 4, § 34. * StadialiSj e, adj. [stadium] Of or containing- a stadium : ager, Auct. Grom. ap. Goes. p. 321. * StadiatllS, a i um, adj. [id. J Furnish- ed with a race-course : porticus, Vitr. 5, 11 vied. t stadiodrdmos, i, »»• = oraSwSoo- uoS, A runner in afoot-race, Firm. Math. 8, 8. A statue of Aslylon, Plin. 34, 8, 19, $ 59. 'stadium» n> '"• (masc. collat. form, .tec. plur., stadios, Macr. Somn. Scip. 1, 15 med.) = orddiov, A stade, stadium, a dis- tance of 125 paces, or 625 Roman feet, equal to 606 feet 9 inches English ; it was an eighth part of a milliarium, or some- what less than an eighth of an English mile, " Plin. 2, 23, 21 ; Col. 5, 1, 6 ; Censor, de Die nat. 13 ;" Cic. Fin. 5, 1 ; id. Acad. 2,31,100; id. Fam. 16, 2; Sail. Fragm. ap. Non. 496, 1; Plin. 2, 21, 19; id.ib. 108, 112. — II. In parti c, A race-course for foot- racing, of a stadium in length (among the Greeks) : qui stadium currit, Cic. Off. 3, 10, 42 : ut in stadio cursores exclamant, id. Tusc. 2, 23 fin.— B. Trop., A contest, i. q. contentio (perh. only in the follg. pas- sages) : in stadium artis rhetoricae pro- dire, Auct. Her. 4, 3 : se in stadio laudis exercere, Cic. Brut. 64^. Ellendt N. cr. ; so, in stadio laudis versari, App. Apol. p. 203 ; cf. Ruhnk. ad Rutil. Lup. 2, p. 77. Stagira* orum, n., J.rdyapa, A town in Macedonia, the birth-place of Aristotle, Plin. 4, 10, 17, § 38 ; Amm. 27, 4— H. De- r > v -. StaglliteS) ae, m., 2>a; sipirnS, The Slagirite, i. e. Aristotle, Cic. Acad. 1, 4, 17 ; also written Stagerites, Var. R. R. 2, 1, 3. Stagrnatllis. e, adj. [stagnum] Of Or belonging to ponds or pools : pisces, Plin. Val. 5, 42. * Stagnensis, e, adj. [id.] Of or be- longing to ponds or pools : aves, Aug. in Psalm. 1, 103. stagneus, a, um, v. stanneus. StagnimiS, a , um, adj. [stagnum] Resembling stagnant water : color pervi- ridis, Frontin. Aquaed. 7 dub. 1. stagHO; av ii atum, 1. v. n. and a. [id.] J. Neut.r., To form a pool of stand- ing water, to stagnate, be stagnant (most- ly poet, and in post-Aug. prose ; not in Cic.) : stagnans Nilus, Virg. G. 4, 288 ; cf., Nili aquae, ubi evagatae stagnant, Plin. 13, 11, 22; id. 31, 3, 21. — B. Transf., of places which lie under water, To be over- flowed or inundated : moenia oppidi stag- nabantredundantibus cloacis, Sail. Fragm. ap. Non. 138, 7 ; so, orbis plaudibus, Ov. M. 1, 324 : ripae, Sil. 10, 89 : solum, Plin. 17,26,40: regna sanguine, Sil. 12, 43; cf., terra caede, id. 6, 36. Absol. : terrae mo- tus fervens in humidis, fluctuans in stag- nantibus, Plin. 2, 80, 82. — II. Act., To cause to stand, to make stagnant: quo (bi- tumine) aqua omnis (Maris Mortui) stag- natur, Just. 36, 3, 7.— B. Transf., to cover with water, to overflow, inundate a place : Tiberis plana Urbis stagnaverat, Tac. A. 1, 76: (loca) stagnata paludibus hument Ov. M. 15, 269 ; so Col. poet. 10, 11. 2. StagUOi avi, atum, 1. v. a. [stag- num = staiinum ; cf. stagneus, sub stan- neus] To overlay or plate with stannum (a post-class, word), Plin. Val. 1, 31 mcd. ; 3, 4 med. — H. Trop., To make fast, strength- en, fortify: se adversus insidias, Just. 37, 2, 6 : potionibus stagnata animalia, strength- ened, invigorated, Veg. 1, 18. Stagnosus, a > um > adj. [stagnum] Full of standing waters or pools (a post- Aug. word) : Liternum, Sil. 6, 653 : loca, App. Herb. 8. — Absol. : stagnosa et refer- ta ealicibus, Amm. 17, 13. 1. stagnum* fj »• A piece of stand- ing water (whether permanent or form- ed by the overflowing of a stream), apool, pond, swamp, fen, etc.: "propter stag- na, ubi lanigerum pecus piscibus pascit," Enn. in Fest. p. 59: super ripas Tiberis eft'usus lenibus stagnis, Liv. 1, 4, 4. So too. Var. in Non. 21 7, 2 (as an example for stativae aquae); Cic. poet, de Div. 1, 9; Auct. ap. Cic. Agr. 3, 2, 7; Tib. 1, 3, 77; Virg. A. 6, 323 ; Hor. Od. 2, 15, 4 ; Ov. M. 1454 STAT 1, 38 ; Liv. 26, 48, 4, et mult, al.— H. Poet., transf, for Waters in gen. : hiemem sen- sit Neptunus et imis Stagna refusa vadis, Virg. A. 1, 126 : Nerei Stagna, id. ib. 10, 764 : rubri stagna profundi, Luc. 8, 853 ; cf. Sil. 7, 282 : stagna tepentis aquae, Prop. 3, 18, 2 : Phrixeae stagna sororis, i. e. the Hellespont, Ov. F. 4, 278. 2. t Stagnum» i- 1- stannum, whence 2. stagno, and the orthogr. stagneus, for stanneus. t StagOUiaS; ae, m. = orayovias (dropping), A kind of frankincense, Plin. 12, 14, 32. tstagdnitiS; Mis, f. = orayoiirtS, Gum galbanum, Plin. 12, 25, 56. tstalagmiaS; ae, m. = oraXayulaS, A natural vitriol, which distills in drops, Plin. 34, 12, 32. tstalagmium* "'. n - = craMyuiop. An ear-drop, pendant, Plaut. Men. 3, 3, 18; Caecil. in Fest. p. 317. Stameilj tn' s > ' l - [orijiitav] The warp in the upright loom of the ancients, Var. L. L. 5. 23, 33 ; Tib. 1, 3, 85 ; Ov. M. 6, 54 sq. ; 576; 4, 275; 397, et al. — II. Transf., in gen. : A. A thread hanging from the distaff: aut ducunt lanas aut stamina pol- lice versant, Ov. M. 4, 34 ; so id. ib. 179 ; 221; 12, 475; of the threads of the Parcae : Tib. 1, 7, 2 ; Ov. M. 8, 453 ; id. Trist. 5, 13, 24 ; 4, 1, 63, et al. Poet. : fallebam stami- ne somnum, i. e. by spinning, Prop. 1, 3, 41. — B. Of threads of other sorts. Thus of the thread of Ariadne : Prop. 4, 4, 42 ; of the spider: Ov. M. 6,145; Plin. 11, 24, 28 ; of a net : id. 19, 1, 2, § 11 ; of the stam- ina of the lily : id. 21, 5, 11 ; the fibres of wood : id. 16, 38, 73 ; the strings of an in- strument: Ov. M. 11, 170. — C. (pars pro toto) A cloth which is made of threads. So the fillets of priests: Prop. 4, 9, 52 ; Sil. 3, 25: — a garment. Claud, in Eutrop. 1, 304 ; id. Laud. Stil. 2, 346 ; id. Rapt. Pros 2, 34. * StaminatUS) a, um, adj. [stamen] Consisting of threads, Petr. 41 fin. dub. . Stamineus, a. «m. "dj. [id.] Consist- ing of threads, full of threads, thready : rota rhombi, Prop. 3, 6, 26 : — vena ligni, i. e. fibrous, Plin. 16, 43, 83. Stanneus (also written stagneus), a, um, adj. [stannum] Made of stannum : vasa, Piaut. Fragm. ap. Fest. s. v. naeica, p. 166 ; Plin. 30, 7, 19 : cacabus, Col. 12, 42, 1: pyxis, Plin. 29, 2, 10; 30, 5, 12: numi, Ulp. Dig. 48, 10, 9. stannum (perh. also written stag- num ; hence 2. stagno and stagneus, v. stanneus), i, n. An alloy of silver and lead, Plin. 34, 16, 47 ; 33, 9, 45 ; Hier. in Zachar. 1, 4, 10 ; Isid. Orig. 16, 22. I StaphiS; idis, f.=zarail>Js, A plant, perh. lice-bane, stavesacre, Plin. 23, 1, 13 ; Pallad. 1, 27, 2. ' staphylinus or .os, i,f.=oTa(j>v- Xivos, A kind of parsnip, Plin. 19, 5, 27; 25, 9, 64 ; Col. 10, 168. t staphylodendron, i, «..= puv, The pistachio-tree, Staphylea pinnata, L. ; Plin. 16, 16, 27. 'staphyloma; atis, n.z=iia, A blemish in the eye shaped like a grape- stone, Veg. 3, 19, 1. (* StaseaS; ae, m. A peripatetic phi- losopher of Neapolis, Cic. Or. 1, 22 fin. ; id. Fin. 5, 3.) t Statae matris simulacrum in foro colebatur, identical with that of Vesta, Fest. p. 317 Miiller ; Cic. Leg. 2, 11 fin. ; Inscr. Orell. no. 1386 sq. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 110. statanum vinum» An excellent kind of wine in Campania, Plin. 14, 6, 8 ; 23, 1, 21._ Statanus and StatulinuSj i> m - [sto] The deity who presided over the Stan d- ing of children, Var. in Non. 532, 24 sq. ; Awjt. Civ. D. 4, 21. As a female deity, call- ed Stutina, Tert. Anim. 39. Cf. Hartung, Rblig. d. Rom. 2, p. 241. statanus, a, um, adj. [id.] O/or be- longing to standing or standing fast, standing, standing firm, stationary, steady (very rarely; usually stabilis): I, In gen.: statarius miles, Liv. 9, 19, 8; so, hostis, id. 22, 18, 3 : retia, i. e. that remain long in the water, Sid. Ep. 2, 2 med. .-— prandi- um, eaten standing, Mamert. Grat. act. STAT ad Jul. 11 fin. — II. In partic. : statnria comoedia, A kind of comedy, so called from the quiet acting of the performers, opp. to motoria (bustling, noisy), Ter. Heaut. prol. 35 sq. Don. ; cf. aiso Don. Adelph. prol. 24. Hence statarii, orum, m., The actors in the comoedia stataria, Cic. Brut. 30 fin. Transf., of a calm, tran- quil orator: C. Piso, statarius et sermo- nis plenus orator, id. ib. 68. t Stater* eris, m. = craTfip, A small silver coin of the Jews, of the value of four drachmae, Hier. in Matth. 3, 17, 26. statera, ae, /. [perhaps kindred with aruOun, a rule] A steelnard ; ako, a bal- ance, " Vitr. 10, 8 ;" Petr. 35 ; Suet. Veep. 25 : Plin. 31, 3, 23 ; Stat. S. 4, 9, 46 : aura- ria, a goldsmith's scales, Var. in Non. 455, 20 ; called also auriiicis, Cic. de Or. 2, 38, 159. — B. Transf., of any thing of a sim- ilar shape: *1, The pole-bar of a chariot, Stat. S. 4, 3, 33. — * 2. A kind of platter, so called from its resemblance to the scale of a steelyard or balance. Nep. in Plin, 33, 11, 52.— *H. Trop., The value of a thing : Plin. 12, 26, 57. t staticc, es, / = The inhabit- ants of Aquae Statiellorum, Brut, in Cic. Fam. 11, 11 fin. Statilius- ii> m - A Roman name : J, L. Statilius, A fellow-conspirator with Cat- iline, Cic. Cat. 3, 3 ; Sail. C. 17, 4 ; 43, 2; 46,3; 55 fin. — II, L. Statilius, An augur, Cic. Att. 12. 13 and 14.— HI. An indiffer- ent actor, Cic. Rose. Com. 10, 30. — IV. Statilius Taurus, Var. R. R. 2, 1, 10; cf. Inscr. Orell. no. 2725 sq. statim ( a scanned long, Avien. Arat. 397; Alcim. 2, 180), adv. [sto] In stand- ing, firmly, steadily, steadfastly (so only ante-class.) : nemo recedit loco, quin sta- tim rem gerat, Plaut. Am. 1, 1, 84; so, qui rem cum Achivis gesscrunt statim, Enn. in Non. 393, 14 ; cf, statim stant sig- na, Plaut. Am. 1, 1, 120 : — vectigalia lege- runt vestra et servantur statim, steadily, regularly, Att. in Charis. p. 195 P. ("stat- ute et ordinate," Charis.) ; cf, ex his prae- diis talenta argenti bina Statim capiebat, Ter. Ph. 5, 3, 7 : delaborat quum statim puer, constantly, Afran. in Non. 393, 16. II. Like our on the spot, i. q. Forthwith, straightway, at once, immediately, instant- ly (the predom. signif. of the word) : Plaut. Epid. 4, 1, 40 : Publicola lege ilia perlata statim secures de fascibus demi jussif, Cic. Rep. 2, 31 ; cf., de se ter sortibus coi)6ultum dicebat, utrum igni statim ne- caretur, an in aliud tempus reservaretnr, Caes. B. G. 1, 53 fin. : statim dimittere, Cic. Or. 59, 200 : ut statim alienntio dis- junctioque facienda sit, id. Lael. 21 : prin- cipio anni statim res turbulentae, Liv. 3, 22, 2; cf. id. 4, 53, 9. — (0) With a follg. ut, simul ac, atque, quam, quum, or an abl. absol., ab, post, etc. : literas scripsi hora decima, statim, ut tuas legeram, Cic. Att. 2, 12 fin. : statim, ut dici (res) coepta est, id. de Or. 2, 77, 313 : ut heri me salutavit, statim Romam profectus est, id. Att. 12, 18, 1 ; id. Fam. 2, 13, 2 :— dicebat, statim se iturum, simul ac ludorum apparatum iis tradidisset, id. Att. 15, 12, 1 : — procon- sul ubique proconsularia insignia habet statim atque Urbem egressus est, Ulp. Dig. 1, 16, 1 ; for which, proconsules, statim quam Urbem egressi fuerint, habent ju- risdictionem, Mart. ib. 1, 16, 2 : semen sta- STAT tim quum spargitur, obruendum est, Pal- Ind. Apr. 3, 3 : — hoc sura aggressus statim Catone absoluto, Cic. Or. 10, 35; cf. above, the passage, id. Rep. 2, 31 ; and, hostium na- vibus captis statira ex classe copias suas eduxit. Nop. Cira. 2, 3 : — statim a prima luce, Col. 11, 1, 17; so, a prima statira maturitate, Plin. 18, 7, 18 ; and, rami pae- ne statira ab radice modici, id. 16, 10, 18 : — exercitationes campestres statim post civilia bella omisit, Suet. Aug. 83 ; 60, sta- tim post putationem, Pall. Febr. 15/». * B. Rarely for recenter, modo, Re- cently, newly, just : ventriculus vervecis statim occisi, Pall. 1, 35, 13. Statina» ae, v. Statanus. Sta tlO, onis > /• [ st0 ] A standing, a standing still: f. Lit. (so very rarely; not in Cic.) : navis, quae manet in statione, re- mains standing, stands still, does not move, Lucr. 4. 389 ; so, manere in statione, id. 4, 397; 5, 479; 519 ; and, in statione loeata nubila, id. 6, 192: in statione manus et pugune membra paravi, in a firm postnre (for fighting), Ov. M. 9, 34 ; numquam id (sidus) stationem facere, stands still, Plin. 2, 17, 15 : solus immobilem stationis gra- dum retinens, Vol. Max. 3, 2, 23. — *~B. 1' rop., That which is established, a transl. of the Gr. Seu'tTtauos, Vitr. 1, 2. II. Transf., in cdncr., A place where persons or things stay or abide, A station, post, an abode, residence : A. I n g en - ( s0 mostly poet, and in post-Aug. prose) : Athenis statio mea nunc placet, Cic. Att. 0, 9 fin. : qua positus fueris in statione, mane, Ov. F. 2. 674 ; cf. id. ib. 5, 719 : prin- cipio sedes apibusstatioquepetenda, Virg. G. 4, 8 : apriuis statio gratissima mergis, id. Aen. 5, 128 : equorum, i. e. a stall. Pall. 1, 21. 2 : so, jumentorum, Ulp. Dig. 7, 1, 13 fin. : — plerique in stationibus sedent tem- pusque audiendis fabulis conterunt, in public places, Plin. Ep. 1, 13, 2 ; so id. ib. 2, 9, 5 ; Suet. Ner. 37 ; Juv. 11, 4 ; Gell. 13, 13. 1 ; Ulp. Dig. 47, 10, 15. — b. Poet, of things : pone recompositas in statione co- mas, in their place, Ov. Am. 1, 7, 63 ; so id. A. A. 3, 434 : permutata rerum statione Petr. poet. 120, 99. B. In par tic. : 1. In railit. lang., A post, station : cohortes ex statione et prae- 6idio emissae, Caes. B. G. 6, 42, 1 : ii, qui pro portis castrorum in statione erant . . . Cohortes quae in stationibus erant, etc., id. ib. 4, 32, 1 sq. ; so id. ib. 5, 15, 3 ; 6, 37, 3 ; 6, 38, 3, et saep. et al. — Tran sf. : suis vicibus capiebant bina (himina Argi) qui- etem ; Cetera servabant atque in statione manebant, kept at their posts, Ov. M. 1, 627; ib. 2, 115. — Trop. : de praesidio et stati- one vitae decedere, Cic. de Sen. 20, 73 ; cf. Veil. 2, 131, 2 : imperii statione relicta, Ov. Tr. 2, 219 : so Veil. 2, 124, 2 ; Tac. Or. 17 ; Suet. Claud. 38. Hence, b. Transf., like our post, watch, guard, for those who are stationed to watch, who stand guard, Sentries, sentinels : ut stationes dispositas haberent, Caes. B. G. 5, 16, 4 ; so id. ib. 7, 69/«. ; cf. in the sing. : disposita statione per ripas Tiberis, Suet. Tib. 72 : crebrae, Caes. B. C. 1, 73, 3 : custodiae stationesque equitum, id. ib. 1, 95, 3 : statione militum assumpta, i. e. bodyguard, life-suard. Suet. Tib. 24 ; so, militum, id. Ner. 21 ; 34 ; 47. 2. Nautical 1. 1., An anchorage, roadstead, road, bay, inlet, Lentul. in Cic. Fam. 12, 15, 2; cf., quietam nactus stationem, Caes. B. C. 3, 6, 4 ; so id. ib. 3, 8, 4 ; 1. 56 fin. ; Liv. 10, 2, 6 ; 28, 6, 9 ; 31, 33, 3 ; Virg. G. 4, 421 ; id. Aen. 2, 23. et saep. et al. 3. A place of residence, a post, station of the fiscal officers of a province ; also, for the officers themselves, Cod. Theod. 12, 6, 19 ; Cod. Justin. 4, 31, 1 ; 10, 5, 1 ; Inscr. Orell. no. 3207; 4107. 4. A post-station, post-house, Inscr. Mur. 1015: Morcell. de Stil. Inscr. Lat. 1, p. 421. 5. A religious meeting, assembly of the Christians : die stationis, nocte vigiliae meminerimus, Tert. Or. 29 : stationes in vesperam producere, id. adv. Psych. 1 ; so too. id. ib. 10 ; id. ad Ux. 2, 4. * StationaliSi e, adj. [ statio, no. I. ] Standing still, stationary, fixed : Stella, Plin. 2, 15, 12. stationarius- », um. an j. [statio, no. II.] Of or belonging to a post or station (jurid. Lat): I, s. milites, Soldiers station- STAT ed at a post, i. e. on guard, Uip. Dig. 11, 4, 1; Paul. ib. 4; Ulp. ib. 1, 12, 1 fin. — H, stationarii, orum, m., Post-men, post- masters at the several post-stations. Cod. Theod. 8, 5, 1. Statius, i'. m - Orig., A name for slaves, ace. to Gell. 4, 20 fin. ; a slave of Cicero was thus named, Cic. Fam. 16, 16, 2 ; id. Att. 6, 2, 1 ; id. Q. Fr. 1. 2, 1, 1. But also A praenomen of freemen ; e. g. Statins Albius Oppianicus, Cic. Clu. 4, 9. — H. As A surname (cognomen or agnomen) ; e. g. Caecilius Statius, of Insubria, a comic poet, a younger contemporary of Ennius, who died 586 A.U.C. ; cf. Bahr's Lit. Gesch. § 46. — P. Papinius Statius, a poet under Domilian, author of the Silvae, of the The- bais, and of an unfinished poem entitled Achilleis ; cf. Barh's Lit. Gesch. § 65-67. StatlVUS) a ' um ' aa J- [ st °] Standing still, stationary: |, In gen. (so very rare- ly) : de starivis aquis, ut sunt lacus et stagna et putea et maria, standing waters, Var. in. Non. 217, 2 : tarditas, Firm. Math. 1,2./!». — II. I" partic: A. ' n milit. lang., Cf or belonging to posts, stations, or quarters (the predom. signif. of the word): praesidium stativum, appointed post or station = statio, Cic. Phil. 12, 10 ; so Liv. 41, 1,6; 44,40,6: castra, a station- ary camp, a camp where an army halts for a long while, Caes. B. C. 3, 30, 3 ; 3, 37, 1 ; Cic. Verr. 2, 5, 12 ; Sail. J. 44, 4 ; Tac. A. 3, 21/«., et al. ; called also, absol, stati- v a, orum. »., Liv. 1, 57, 4 ; 29, 34. 3 ; 31, 33, 6 ; 37, 37, 1 and 5 ; Tac. H. 1, 66, et al. ; and once in the fern. : mansiones. deinde stativae, deinde ubi annona esset accipien- da, Lampr. Alex. Sev. 45. — *2« Transf., of travelers, stativa, A resting-place, stop- ping-place, quarters : stativis dies absu- muntur, Plin. 6, 23, 26, § 103.— B. In relig. lang , stativae feriae, Fixed or stated feasJs (usually stotae feriae), Macr. S. 1, 16. 1. StatOPi oris. m - [id.] A magistrate's attendant, servant, messenger: statores mittere, Cic. Fam. 2, 19, 2 ; so Plane, ib. 10, 21, 2 ; Ulp. Dig. 4, 6, 10 ; 1, 16, 4 ; Inscr. Orell. no. 2780 ; 3422 ; 3524. 2. Stator • °ri s i m. [ sisto ] One who causes any thing to stand fast, A stayer, supporter, an epithet of Jupiter, Liv. 1, 12, 6 ; Cic. Cat. 1, 5, 11 ; 1, 13 fin. : Fin. 3. 20, 66 ; Sen. Ben. 4, 7 : Ov. F. 6, 793 ; Veil. 2, 131 ; Plin. 2, 53, 54. (* Statonus. a, A Roman gentile name : Q. Statorius, Liv. 24, 48 ; id. 25, 28.) Statua. no,/, [statuo] An image, statue (commonly made of metal, Quint. 2, 21, 10) : statuae deorum. Cato in Prise, p. 782 P. : statuae et imagines, non animorum simulacra sed corporum, Cic. Arch. 12: statua istius persimilis, id. Pis. 38, 93 : statua equestris inaurata, id. Phil. 5, 15 fin. ; cf. id. ib. 9, 7, 16 ; id. Sest. 38, 83 ; id. Verr. 2, 2, 20 : ea statua, quae ad Opis per te posita in excelso est, id. Att. 6, 1, 17 : si -quaeret Pater urbium subscribi statnis, Hon Od. 3, 24, 28.— As a designation for immovability, taciturnity, etc. : ex hac statua volo Erogitare, etc., Plaut. Capt. 5, 1, 31 ; so id. Pseud. 4. 1, 7 ; cf.. statua taci- turnius exit, Hor. Ep. 2, 2, 83 j and, «taru- arum ritu patiemur pannos et vincula ? Petr. 102, 12. StatuariUS, »■ •"». adj. [statua] Of or belonging to statues (a post-Aug. word) : ars, the art of casting statues, statuary, Plin. 34, 7, 16 : 36, 5. 4, § 37 ; also, absol, statuaria, ae, /., id. 35, 12, 45; 36, 5, 4: temperatura aeris, id. 34, 9, 20. — Subst., statuarius, ii, vi.. A maker of statues, a statuary, Quint. 2, 21. 1 ; Sen. Ep. 88 ; 10 ; Plin. 34, 7, 16 sq. Statuliber. eri. v. 2. status, II., B, no. 4. StatulInUS, i, v - Statanus. Statumaria* a e, /- A plant, called also proserpinaca, App. Herb. 18. Statumen, inis, "• [statuo] 77(a« upon which any thing rests, a support, stay, prop, Col. 4, 2, 1 ; 4, 16, 2 ; 5, 5, 18 ; Vitr. 7, 1 ; Plin. 13, 12. 24. A rib of a ship : Caes. B. C. 1, 54, 2. Statuxninatio. onis,/. [statumino] An underpropping, foundation, Vitr. 7, 1 med. Statumino, are, v. a. [statumen] To prop up, to underprop (a post-Aug. word) : STAT oras fossarum, Plin. 18, 6, 8 fin.: aliquid saxo. Vitr. 7, 1. * statunculum, i, /. '>""■ [staruaj A little statue, statuette, Petr. 50, 6. statuo, ui, urum, 3. v. a. [status, from sto; hence, to cause to stand, i. e.] To put, place, set, station, establish, etc. (quite class., but esp. freq. in the partic. and tropical signif.). I. Lit.: A. I n gen.: navem, Plaut. Bac. 2, 3, 57 : statuite hie lectulos, id. Pere. 5, 1, 7 ; cf., signa domi pro supellec- tile statuere, Cato in Prise, p. 782 P. ; and, crateras magnos statuunt, Virg. A. 1, 724, and 7, 147 : aliquem capite in terram, Ter. Ad. 3, 2. 18; cf. Lucr. 4, 473: captivos in medio, Liv. 21. 42, 1 ; cf., equus Curtium in vado statuit, id. 1, 13, 5 : patrem ejus statuisses ante oculos, Cic. de Or. 1, 57 fin. : media porta robora legionum et Ro- manos equites. statuit, Liv. 23, 16, 8 ; cf., aciem arte, Sail. J. 52/». : puer quis ex aula Ad cyafhum statuetur? Hor. Od. 1, 29, 8. B. In partic, with the accessory no- tion of preparing. To set vp, raise, erect, rear, build, etc. : siquidem mihi statuam et aram statuis, Plaut. Asin. 3, 3, 122; so, statuam, id. Bac. 4, 4, 1 ; Titin. in Charis. p. 190 P.; Cic. Phil. 5, 15 fin. ; 9, 7, 16; id. Sest. 38, 83 ; id. Verr. 2, 2, 20, et al. : columellam super terrae tumulum, id. Leg. 2, 26/n. : tropaeum aliquod in fini- bus, id. Invent. 2, 23 : tabernacula, to pitch. Caes. B. C. 1, 81, 2: moenia, Virg. A. 2. 295 : arborem agro, to set, plant, Hor. Od- 2, 13, 10 : machinas, to set up. erect, Plaut. Ps. 1, 5, 137. II. Trop.: A, ( ac C- t° "°- I-i A) To set down as certain in one's mind, to hold for certain, to think, believe, consider, sup- pose ; constr. most freq. with an object- clause, a simple ace, a relative clause, or absol. : ego sic statuo et judico, neminem omnium tot et tanta habuisse ornamenta dicendi, Cic. de Or. 2, 28, 122; so coupled with judico, id. Off. 1, 2, 5 (v. infra) : quam quidem laudem sapientiae statuo esse maximam, id. Fam. 5, 13, 1 : nos nos- tram (causam) perfacile cuivis probatu- ros statuebamus, id. Quint. 30, 92; cf., nisi hoc ita statuisses, in re tarn manifes- ta, quicquid dixisses, te detenus esse fac- turum, id. Verr. 2, 3, 58 : quibus rebus ad- ductus Caesar non exspectandum sibi sta- tuit, dura, etc., Caes. B. G. 1, 11 /n. ; cf. id. ib. 3, 14, 1 ; id. B. C. 3, 44. 1 :— terape- rans voluptatem summum bonum stam- ens esse certe nullo modo potest, Cic. Off. 1, 2, 5 ; cf., cujus ego patrem deum ac pa- renteral statuo fortunae ac nominis mei, id. Sest. 69 ; cf.. Plato Titanum e genere statuit eos, qui, etc., id. Leg. 3, 2/». : quod si rectum statuerimus concedere amicis quicquid velint, id. Lael. 11, 38: — neque taraen possum statuere, utrum mniris mi- rer te, etc. ... an, etc., id. de Or. 3, 22, 82; cf. Liv. 34, 2, 4: — quo (bello) ille quum esset, ut ego mihi statuam, talis, qualem te esse video, Cic. Mur. 14, 32. B. (ace. to no. I., B) To lay down a thing as settled or decided ; to fix, settle, dispose, ordain ; to decide, conclude, determine, etc. : (») c. ace. : statuite exemplum impuden- ti, Plaut. Rud. 3, 2, 6; so, exemplum in me, Ter. Heaut. prol. 51 : pretium nrti, id. ib. 48: id. Hec. prol. alt. 41 : finem ora- tioni, id. Hec. 1, 2. 21 : modum diuturni- tati imperii, Cic. de imp. Pomp. 9 fin. ; cf.. modum cupidinibus, Hor. S. 1, 2, 111 : poenam improbis, Cic. Lael. 12, 42 : diera ceterae multitudini. Sail. C. 36, 2 ; cf., tempus locumque colloquio. Liv. 28. 35, 4 ; and, biduura criminibus objiciendis, Tac. A. 3, 13 ; so too. statuta die, on the appointed day, Liv. 31, 29 ; and, statuti6 diebus, Suet. Claud. 42/«. : quae lex ea- rum rerum, qvas caesar statvisset, DECREVISSET, EGISSET. COnSUlibuS COgni- tionem dedit, Cic. Att. 16, 16 C. S 11 : Nu- ma omnes partes religionis statuit sanc- tissime, id. Rep. 2, 14; so, jura tenuissi- marum rerum, id. Caecin. 12. 34 ; cf, jus aequabile in omnibus, Auct. Her. 3, 3, 4 : arbitrum me statuebat non modo hujus rei, sed totius consulatus sui, Cic. Att. 15, 1, A, § 2; cf., propriae telluris herum nat- ura neque ilium Nee me nee quemquam statuit, Hor. S. 2, 2, 130.— (/3) With de: 1455 STAT Cic. Att. 16, 16, B : quae (lex) de capite civis Romani, nisi comitiis centuriatis, statui vetaret, id. Rep. 2, 36 Jin. ; so, de eo causa cognita, Caes. B. G. 1, 19 Jin. : de P. Len'tulo ceterisque, Sail. C. 52, 16 : de re- ligione, de lege, Cie. Att. 4, 2, 4 : — eorum, qui de se statuebant, humabantur corpora, who had judged, i. e. had. slain themselves, Tac. A. 6, 29. — (y) With in or contra ; ne quid gravius in fratrem statueret, Caes. B. G. 1, 20 : ut eos, quos contra statuas aequos placatosque dimittas, Cic. Or. 10, 34,— (<5) c. inf. : iste certe statuerat ac de- liberaverat non adesse, Cic. Verr. 2, 1, 1 : statuit ab initio jus non dicere, id. Prov. Cons. 5 : Pompeius quoque statuerat proelio decertare, Caes. B. C. 3, 86, 1 : sic habuisti statutum cum animo ac deliber- atum, omnes judices rejicere, Cic. Verr. 2, 3, 41.— Elliptically : statueram recta Ap- pia Romam (sc. ire), Cic. Att. 16, 10. — (t) With a relative-clause : statuere utrum diem tertium an perendinum, etc. . . . dici oporteret, Cic. Mur. 12 Jin. : ut statuerem, quid esset faciendum, id. Att. 7, 26 fin. : statuere, quid sit sapiens, vel maxime vi- detur esse sapientis, id. Acad. 2, 3, 9 : si habes jam statutum, quid tibi agendum putes, id. Fam. 4, Vfin.—(Q With afollg. ut or ne: 6tatuunt, ut decern tnillia hom- inum in oppidum submittantur, Caes. B. G. 7, 21, 2 : quum statuerent, ut naves con- scenderent, Cic. Oft'. 3, 11, 48 : — nuper fixa tabula est, qua statuitur, ne sit Creta pro- vincia, id. Phil. 2, 38.— Hence *statutus, a, um, Pa., Tall, slender, lank : PJaut. Rud. 2, 2, 11. statiirai ae,/. [status, from sto ; prop., a standing upright, an upright posture ; hence, transf] Height or size of the body, stature (quite class.) : pro facie, pro stat- ura, Lucil. in Non. 226, 25 ; so, velim mihi dicas, L. Turselius qua facie fuerit, qua statura, etc., Cic. Phil. 2, 16, 41 : corporis nostri partes totaque figura et forma et statura, quara apta ad naturam sit, appa- ret, id. Fin. 5, 12, 35 ; so, corporis (cor- resp. to figura), id. Inv. 1, 28 : ipse (citha- roedus) forma et specie sit et statura ap- posita ad dignitatem, Auct. Her. 4, 47 : homines tantulae staturae, of so small a stature, Caes. B. G. 2, 30 fin. : hoc ali stat- uram, ali hoc vires, id. ib. 6, 21, 4. — H, T r a n s f., of animals or plants, Size, growth: Altinae vaccae sunt humilis stat- urae, Col. 6, 24 jin. : — producere vitem in tantam staturam, quantam permittit agric- ola, id. 5, 5, 8. 1. Status, a,*um, v. sisto. 2. status: us, ?n. [sto] A standing, position: I, Lit.: A. ln gen. (so quite class., but very rarely) : status, incessus, sessio, accubitio, etc., Cic. Off. 1, 35, 128 ; so, habitus oris et vultus, status, motus, id. Fin. 3, 17, 56 ; cf. id. Tusc. 3, 22, 53 : status erectus et celsus, id. Or. 18, 59 ; so, rectus, Quint. 11, 3, 159 : indecorus, id. 1, 11, 16 : quoniam ibrmam cepi hujus in me et statum, Decet, etc., Plaut. Am. 1, 1, 110 ; cf. Cic. Att. 6, 1, 17. — In the plur. : crebro commutat status, postures, attitudes, Plaut. Mil. 2, 2, 51 ; so, effingere status quosdam, Quint. 11, 3, 89. B. In partic, in milit. lang., A posi- tion, posture, attitude of a combatant : in statu stat senex, Ut adoriatur moechum, Plaut. Mil. 4, 9, 12: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit, Quadrig. in Gell. 9, 13, 16 : turbare ac statu movere hostem, Liv. 30, 18, 4 : minaci Porphyrion statu, Hor. Od. 3, 4, 54. 2. Transf., outof the military sphere: saepe adversarios de statu omni dejeei- mns, Cic. Or. 37, 129 : animum perterri- tum loco et certo de statu demovere, id. Caocin. 15, 42 : is, qui cuncta composuit, constantcr in suo manebat statu, id. Univ. 13. 40 : de statu suo declinare, id. Cluent. 38, 106; cf. id. Prov. Cons. 17, 41. C. Transf., for statura, Size, height, stature (post-Aug.) : longissimum quem- que aratorcm faciemus : mediastinus qua- liscumque status potest esse, Col. 1, 9, 3 : in gallinaceis maribus status altior quae- ritur, id. 8, 2, 9 : scrofae probantur longis- simi status, id. 7, 9, 2: plantae majoris sta- tus, Pall. Febr. 25, 20. II, Trop., Posture, position, condition, circumstances, situation, state, etc. (the pre- 1456 STE L dom. signif. of the word in prose and poetry) : A. In gen.: (a) e.gen.: 6tatus rerum communium, Cic. Fam. 1, 8, 1: optimus status civitatis, id. Rep. 1, 20 ; cf. id. ib. 1, 47; and id. ib. 2, 1 ; so id. ib. 1, 21 ; 32 ; 46 ; id. Flacc. 1, 3, et saep. : rei publicae, id. Rep. 2, 37 ; id. Pis. 2, 4, et al. : totius municipii, id. Cluent. 69, 196 : orbis terrae, id. Sull. 11, 33: optimatium, id. Rep. 1. 44, et saep. : vitae, Cic. Att. 10, 4, 1 ; so id. Fin. 2, 14, 45 ; id. Verr. 2, 4, 10 : nostrae dignitatis, id. Att. 1, 20, 2 : non do- lendi, id. Fin. 2, 9, 28.— (/3) Absol. : genera rerum publicarum suum statum tenentia, Cic. Rep. 1, 28 ; cf., rei puhlicae genus in- clinatum et quasi pronum ad perniciosis- simum statum, id. ib. 2, 26 : Siciliam in antiquum statum restituere, id. Verr. 1, 4, 12; id. Att. 4, 2, 1 ; cf., eo turn statu res erat, ut longe principes haberentur Aedui, etc., Caes. B. G. 6, 12, 9 ; and, quum in hoc statu res esset, Liv. 26, 5, 1 ; 32, 11, 1 : qui eodem statu coeli et stellarum nati sunt, id. de Div. 2, 44, 92 ; so id. de Or. 3, 45, 178 ; Liv. 37, 12, 11 ; Col. 11, 2, 97, et al. : volup- tas mentem e sua sede et statu dimovet, Cic. Parad. 1, 3, 15 ; cf., res magna et ex beatissimo animi statu profecta, Sen. Ep. 81 med. — In the plur. : regum status, i. e. the crowns or thrones of kings, Cic. Agr. 1, 1, 2: sibi subsidia ad omnes vitae status parare, id. Fam. 9, 6, 4. B. In partic: 1. Pregn., Afirmor secure position, favorable condition, pros- perity, welfare, etc. (so post-Aug. and very rarely) : nullum habentibus statum quili- bet dux erat idoneus, Veil. 2, 72 fin. : om- nibus statum concupiscentibus, id. 2, 2, 3 Orell. N. cr. — In the plur. : multorum ex- cisi status, Tac. A. 3, 28. 2. Civil (either patrician or plebeian) rank, condition, station : quod in civitati- bus ratione quadam agnationibus famil- iarum distinguuntur status, Cic. Leg. 1, 7, 23. 3. In later jurid. Lat., The natural state or condition oi men (whether freemen or slaves) : " de statu hominum," Dig. 1, 5 : primo de personarum statu dicemus, Her- mog. ib. 1. 2. From which is to be distin- guished, 4. Likewise, in jurid. Lat. (and even as early as the XII. Tables, ace. to Ulp. Fragm. 2, 4 ; cf. Dirks. Transl. p. 503 sq.), statu liber, libera (also written in one word, statuliber, statulibera), A slave man- umitted by testamentary appointment : " de statuliberis," Dig. 40, 7 : " statuliberi, id est ejus servi, qui testamento sub aliqua conditione liber esse jussus est," Gai. In- stit. 2, 200; cf. Ulp. Fragm. 2, 1. Vid. Rein's Rom. Privatr. p. 283 sq., and the authors there cited. 5. Likewise, in later jurid. Lat., of age, The age of manhood, man's estate, majority (the age of 25 years) : quum ad statum suum frater pervenisset, Papin. Dig. 31, 1, 77,J 14 ; so Cod. Justin. 6, 52, 5. O. In rhetor, lang., The state of the ques- tion, state of the case; a transl. of the Gr. ardats, Cic. Top. 25, 93 ; Part. or. 29. 102; Quint. 3, 6, 1 sq. 7. In grammat. lang., The mode of a verb,. Quint. 9, 3, 11 Spald. N. a: Statutio, onis,/. [statuo] A placing, setting up, erecting : tigni, Vitr. 10, 5 med. Statu tus, a, um, Part., from statuo. t steatitis- Idis, /. == oremlrti, A pre- cious stone, otherwise unknown ; perhaps soapstone, steatite, Plin. 37, 11, 71. t steatoma, atis, n. = aTcarojua, A kind of fatty tumor, Plin. 26, 14, 87 ; Veg. 3, 30, 1 (in Cels. 7, 6, written in Greek). Isteffa, ae, /. = ariyn, The deck of a ship, Plaut. Bac. 2, 3, 44 ; id. Stich. 3, 1, 12. t StegnUS; a, um, adj. z= arcyvds, Mak- ing close, drawing together, costive: febres, Plin. 23, 7, 23. I stela. ae.fi — arrjXri, Apillar, column, stele, Plin. 6, 28, 32 ; id. ib. 29, 34 ; Mart. Cap. 2, 35. t Stclcphuros, W- == oTtXifyovOoS, A plant, perh. Ravenna sugar-cane ; Saccha- rum Ravennae, L. ; Plin. 21, 17, 61. I stelis, Idis, f. — areXis, A mistletoe that grows upon firs and larches, Plin. 16, 44, 93. Stella, ae, /. A star (whereas sidus denotes a group of stars, a constellation ; ST EL r. sidus) : Cic. Rep. 6, 15: o magna tem- pla coelitum Commixta stellis spleudidis, Enn. in Var. L.. L. 7, 2, 81 ; cf., coelum stellis fulgentibus aptum, id. Ann. 1, 140 ; 3, 26; Lucr. 6, 357; Cic. Fin. 5, 24, 71: maxime sunt admirabiles motus earum quinque stellarum, quae falso vocantur errantes, i. e. planets, id. N. D. 2, 20 ; so, errantes, id. Rep. 1, 14 ; id. Tusc. 1, 25, 62; id. N. D. 1, 13, 34 (but cf. inerrantes, fixed stars, id. ib. 3, 20) : Stella comans, i. e. a comet, Ov. M. 15, 749; cf. id. ib. 850. -Po- et, sometimes for sidus, a constellation : Saturni, Vira. G. 1, 336 ; so, Coronae, id. ib. 222 : vesani leonis, Hor. Od. 3, 29, 19. And pregn., of the sun : Stella serena, Ov. F. 6, 718. II. Transf., of things resembling a star : A. A figure of a star : vitis in stel- lam dividatur . . . refert jugum in stellam decussari, etc., Col. 4, 17, 4 sq. ; so id. 4, 26, 3 ; Plin. 18, 10, 23 : chlamys distincta aureis stellis, Suet. Ner. 25. — B. A bright point on a precious stone, Plin. 37, 7, 25; 9, 51 ; 10, 67. — C. A star-fish, Plin. 9, 60, 86 ; 32, 11, 53.— D. A glow-worm, Plin. 18, 27, 67.—* E. The pupil of the eye, Claud. Idyll. 1, 36. StellanS, antis, v. stello, no. I. stellaris, e, "dj. [stella] Of or be- longing to a start starry, stellar (post- class.) : essentia, Macr. Somn. Scip. 1, 14 med. Stellaiirms, a, um, v, Stellatis, no. II. Stellatis agrcr or campus, a district in Southern Campania, near Calcs, Cic. Agr. 2, 31, 85 ; 1, 7, 20 ; Liv. 9, 44, 5 ; 10, 31, 5 ; 22, 13, 6 ; Suet. Caes. 20 ; Sil. 11, 268. — II. Hence Stella tinus, a, um, adj. : tribus, Liv. 6, 5 fin. ; cf. Fest. p. 343. Stellatura, ae , /• A deduction from the soldiers' rations granted to the military tribunes (late Latin), Spart. Pescenn. 3 ; Lamprid. Alex. Sev. 15 med. stellatus, a, um, v. stello, no. II. Stellifer, era, erum, adj. [stella-fero] Star-bearing, starry (very rarely) : coeli stellifer cursus, *Cic. Rep. 6, 18: polus, Sen. Hipp. 785. StelUger, « ra > erum, adj. [stella-gero] Star- bearing, starry (mostly poet.) : viae stelligerae aetheris, Var. in Non. 299, 32 : orbes, Cic. Arat. 238 : polus, Stat. Th. 12, 565 : Olympus, Sen. Here. Oet. 1907 : apex, Sil. 13, 863. stcllimicans, .antis, . adj. [stella- mico] Glittering with stars : siirnn, Var. in Prob. Virg. E. 6, 31. stellio, onis, m. [stella] A newt, stell- ion (having star-like spots on its back), Lacerto gecko, L. ; Plin. 29, 4, 28 ; 11, 26, 31 ; Virg. G. 4, 243 ; Col. 9, 7, 5. — B. Transf., of A crafty, knavish person, Plin. 30, 10, 27, § 89 ; App. M. 5, p. 172 ; cf. stellionatus. — H, Stellio, A Roman sur- name, e. g. C. Afranius Stellio, Liv. 39, 23,2. stellionatus, us, m. [stellio, no. I., B] Cozenage, trickery, cheating, stellionatc (jurid. Lat.) : " stellionatum objici posse his, qui dolo quid fecerunt sciendum est, scilicet si aliud crimen non sit, quod obji- ciatur ; quod enim in privatis judieiis est de dolo actio, hoc in criminibus stelliona- tus persecutio. Ubicumque igitur titulus criminis deficit, illic stellionatum objicie- mus," etc., Ulp. Dig. 47, 20, 3 sq. ; so id. ib. 13, 7, 36; 17, 1, 29 jm.; 40,7,9. stello, no perf., atum, 1. v. n. and a. [stella] I. Nentr., To be set or covered with stars. So only in the Part, praes., stel- lans, antis, Bestarred, starry (a poetical word) : coelo stellante, Lucr. 4, 213 ; so, coelum, Virg. A. 7, 210; cf., tecta summi patris, Val. Fl. 5, 623 ; and, Olympus, Cic. poet. Div. 1, 12: ora Tauri, Ov. F. 5, 603. — B. Transf. : gemmis caudam (pavo- nis) stellantibus implet, glittering, shin- ing, Ov. M. 1, 723 : tegmina (i. e. veetes), gleaming, Val. Fl. 3, 98 : lumina (i. e. oc- uli), id. ib. 2, 499 : volatus (cicindelarum), Plin. 18, 26, 66 : frons, covered as it were with stars, Mart. 2, 29.— II. Act., To set or cover with stars. So in the verb. fin. only post-Aug. and very rarely, but quite clas- sical and freq. in the Part, perf, stellatus, a, um, Set with stars, bestarred, starry : qui coelum stellet formis, Mart. Cap. poot. 2, 29: (gemmae) stellarum Hyadum et STB R numero et dispositione stellantur, are set wilk stars, Plin. 37, 7, 28 : — stellatua Ce- pheus, i. e. placed in ike heavens as a con- stellation, * Cic. Tusc. 5, 3, 8 : aether, Val. Fl. 2, 42: domus (deorum), Claud. Rapt. Pros. 3, 8.— B. Tran sf. : stollatus Argus, i. e. many-eyed, Ov. M. 1, 664 : ensi9 jaspi- de fulva, sparkling, glittering, Virg. A. 4, 26] : variis stellatua corpora guttis, thick- ly set, Ov. M. 5, 461 ; so, gemma auratis guttis, Plin. 37, 10, 66 : stellatis axibus ag- ger, star-shaped, Sil. 13, 109 ; Luc. 3, 455. * stcllula, ae, /• d' m - [stellaj A tittle star, asterisk, as a mark in writing, the Lat. word for asteriscus, Hier. Ep. 112, 19. I stemma- atis, n - = ariu\na, A gar- land, wreath: I. In gen. (post-class.), Prud. ore. 10, 908; Firm. Math. 3, 8,-11. In par tic., A garland hung upon an an- cestral image (post-Aug.), Sen. Ben. 3, 28 ; Plin. 35, 2, 2. — Hence, B. Transf., A pedigree, genealogical table, genealogical tree, Sen. Ep. 44; Suet. Ner. 37; id. Galb. 2 ; Stat. S. 3, 3, 43 ; Pers. 3, 28 ; Juv. 8, 1 ; Mart. 5, 35.-2. Trop., Nobility, high value : argenti, Mart. 8, 6 : jejunii, the great antiquity, Prud. Cath. 7, 81. Stena> orum, n., £r£i«i, A narrow de- file near Antigonca, in Chaonia, Liv. 32, 5,9. t Stendcoriasis, is, f — arevoKopia- ate, A contraction of the pupil, a disease of the eyes of horses, Veg. 3, 16. Stentor» 6™s, "»., Xrhrwp, A Greek warrior in the army before Troy, celebrated for the strength of his lungs, Juv. 13, 112. —II. Deriv., Stcntoreus, a, «m, adj., Stentorian, i. e. loud-sounding : vagitus, Am. 2, 97.^ Stephanepldcos, >>/■> ^-Tnpavn^o- kos, The Chaplel-wreather, a picture by Pausias, Plin. 35, 11, 40, £ 125; 21, 2, 3. Called also Stephanopolis, is. /■, XTet]>avdK(i>\iS, The Chaplet-seller, Plin. 35, 11, 40, 6 125. I stephanltis, Mis, /.= eTeav7Ti{, A kind oj vine, which winds about in the shape of garlands, Plin. 14, 3, 4, § 42 ; Macr. S. 2, 16 fin. Called also, stepha- nites» ae, m. = oTt(l>av'mif, Col. 3, 2, 2; laid. Orig. 17, 5. i stephandmelis, is, /• A plant which checks bleeding at the nose, Plin. 26, 13, 84. Stephanopolis, v - Stephaneplocos. 'Stephanos, i. ™- = oretjiavof (gar- land ), 1'lte name of several plants : Al- exandra Plin. 15, 30, 39 : Aphrodites, App. Herb. 105. sterceia, ae, /. [stercus] A maid- servant who cleans the excrements from chil- dren, a dungslress, Tert. adv. Valent. 8. As a nickname, Petr. 75, 9 (al. sterteja). stercorarius, a. um . adj. [id] Of or belonging to dung : crates, Var. R. R. 1, 22, 3: porta, a gate in the temple of Vesta (v. stercus), Fest. p. 344. stercoratio, onis, /. [stercoro] A dunging, manuring, Var. R. R. 2, 2, 12 ; Col.~2, 1 fin. ; 2, 16, 2; Plin. 18, 23, 53. * stercoreus, a, um, adj. [stercus] Dungy, stinking : miles, as a term of abuse, Plaut. Mil. 2, 1, 12. • StercdrOi avi, atum, 1. V. a. [id.] I, To dung, manure with dung, to muck : loca, agrum, etc., Var. R. R. 1, 38 ; Cic. de Sen. 15 fin. ; Col. 2, 16, 2 ; Plin. 17, 9, 6, et al. — H. To cleanse from dung: latri- nas, Ulp. Dig. 7, 1, 15: stercorata collu- viee.dungheap, Col. 1, 6, 24. — Hence * stercoratus, a, um, Pa., Dunged, mucked, manured : locus stercoratissimus, Col? 11, 2, 85. StercdrOSUS) a, um, adj. [stercus] Full of excrements or dung, well manured : aqua, full of filth, impure, Col. 8, 3, 8 ; cf. Sen. Q. N. 3, 26 med. .-—solum, Col. 11, 3, 43 : herbae, id. 9. 4, 7. In the Sup. : lo- eua, Cato R. R. 46. stercilUtiium. i, v. sterquilinium. StercullUS, ». m - [stercus] The deity that presides over manuring, Tert. Apoi. 25; Macr. S. 1, 7 ; Lact. 1, W fin.; 36; Serv. Virg. G. 1, 21. Called also Stercu- lua, Prud. u- bulos utres ponte, Plin. 6, 29, 34, § 176 : hie glarea dura Sternitur, Tib. 1, 7, 60 ; cf., natas sub aequore virgas Sternit, i. e. scatters, strews, Ov. M. 4, 743 ; so, arenam. id. Fast. 3, 813; id. Am. 2, 14, 8 : herbas, id. Met. 7, 254 : poma palsim, Virg. E. 7, 54 : Bpongias ad lunam et pruinas, Plin. 31, 11, 47 : arma per flores, Grat. Cyneg. 487 : — fessi sternunt corpora, stretch out their bodies, lie down, Liv, 27, 47, 9 ; cf., sternunt se somno diversae in litore pho- cae, Virg. G. 4, 432: — mid.: sternimur optatae gremio telluris, id. Aen. 3, 509 ; and, in Capitolinas certatim scanditur ar- ces Sternunfurque Jovi, Sil. 12, 340 ; so in the Part, perfi, stratus, a, um, Stretched out, lying down, prostrate (syn. prostra- tus) : strata terra, Enn. in Non. 172, 20 : nos humi strati, Cic. de Or. 3, 6, 22 ; 6o, humi, Liv. 35, 37, 9 : ad pedes strati, Cic. Att. 10, 4, 3: — insulae Frisiorum, Chau- corum, etc sternuntur inter Helium ac Flevum, stretch out, extend, Plin. 4, 15, 29 ; so of places : id. 3, 5, 9, § 60. B. In partic, To spread a thing out flat, i. e. to smoothe, level (mostly poet.) : sternere aequor aquis, Virg. A. 8. 89 ; cf.. placidi straverunt aequora venti, id. ib. 5, 763 ; and, nunc omne tibi stratum silet aequor, id. Eel. 9, 57 ; so, pontum, Ov. M. 11, 501 : mare, Plin. 2, 47, 47 fin. :— viam per mare, smoothed, leveled, Lucr. 3, 1043 (ace. to the Gr. bSdv arophvviJi) : stratum militari labore iter, Quint. 2, 13, 16 ; so, hoc iter Alpes, Hoc Cannae stravere.tibi, Sil. 12, 514 ; and trop. : praesens tibi fnma benignum Stravit iter, Stat. Th. 12, 81 3. *2. Trop. (the ligure borrowed from the sea) To calm, s'ill, moderate: odia mil- itum, Tac. H. 1, 58 (cf., constrata ira, Stat. S. 2, 5, 1). II. Transf.: A. To cover, cover over any thing (by spreading something out) (the predom. quite class, signif. of the word) : lectus vestimentis stratus est, Ter. Heaut. 5, 1, 30; cf., rogatus est a Maximo, ut triclinium sterneret . . . Atque ille stra- vit pelliculis haedinis lectulos Punicanos, Cic. Mur. 36; so, lectum, biclinium, tri- clinia, etc., to spread, arrange, prepare^ Plaut. Most. 1, 4, 14 ; id. Men. 2, 3, 3; id. Bacch. 4, 4, 70 ; Cic. Clu. 5 fin. ; id. Tusc. 5, 21 ; Hirt. B. G. 8, 51, 3, et saep. ; cf. also, arcekam ne sternito, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25; and absol. : jubet sterni sibi in prima domus parte, Plin. Ep. 7, 27, 7 : — semitam saxo quadrato straverunt, paved, Liv. 10, 23 fin. ; so, vias silice . . . clivum Capitolinum silice . . . emporium, lapide, id. 41, 27, 5 sq. ; and absol. : locum i ilium sternendum locare, Cic. Att. 14, 15,. 2:— eras foliis nemus Multis et alga litus' inutili tempestas Sternet, will cover, be-- strew, Hor. Od. 3, 17, 12; so, congeriem- summam silvae vellere, Ov. M. 9. 236 : lit- ora nive, Val. Fl. 5, 175 : arenam Circi ; chrysocolla. Plin. 33, 5, 27 : solum telis. Virg. A. 9, 666 ; cf., Tyrrhenas valles cae- dibus, Sil. 6, 602 : ante aras terram caesi stravere juvenci, covered, Virg. A. 8. 719:- — equos, to saddle, Liv. 37, 20, 12 ; so ib. § 4 ; Veg. 5, 77. B. To stretch out by flinging down, to- throw down, stretch on the ground, throtr to the ground, overthrow, prostrate (mostly- poet, esp. in Virg. ; in prose perh. not till after the Aug. period ; in Cic. only once in the trop. sense ; v. the follg.) : cujus casus prolapsi quum proximos sterneret, . Liv. 5, 47, 5 : alius sit fortis in armis, Ster- nat et adversos Marte favente duces, Tib. I, 10, 30 ; so, viros caede, Virg. A. 10, 119 : aliquem leto, morte, caede, id. ib. 8, 566 ; II, 796; Liv. 4, 29, 1 ; 31, 21, 15, et al., also, aliouem morti, Virg. A. 12, 464 : — 1457 S THE moenia, to overthrow, demolish, Ov. M. 12, 550; cf., stratis ariete muris, Liv. 1, 29, 2: and, sternit a culmiue Trojam, Virg. A. 2, 603 ; so, (elephant!) stabula Indorum den- tibus eternunt, Plin. 8, 9, 9. 2. Trop. (very rarely) : deorumplaga perculsi, afflictos se et stratos esse faten- tur, cast down, prostrated, Cic. Tusc. 3, 29, 72' mortalia corda Per gentes humilis stravit pavor, Virg. G. 1, 331. — Hence stratum, i, n. (mostly poet, and in post- Aug. prose ; not in Cic.) (ace. to no. II., A) : A. A bed-covering, a coverlet, quilt, blanket; a pillow, bolster: lecti mollia stra- ta, Lucr. 4, 850 ; so, proripere se e strato, Suet. Calig. 51. — More freq., 2. Me ton. (pars pro toto), A bed, couch, haud segnis strato surgit Palinurus, Virg. A. 3, 513 ; cf. id. ib. 8, 415 ; 3, 176 : quies neque molli strato neque silentio arcessita, Liv. 21, 4, 7. — Once also (agreeing with lectus) in the masc. : Favorin. in Gell. 15, 8 Jin.— B. A horse-cloth, housing, a saddle, Ov. M. 8, 33 j Liv. 7, 14, 7; Sen. Ep. 60 fin. i Plin. 7,56,57. — Proverb.: qui asinum non potest, stratum caedit, (*v. asinum), Petr. 45, 8. — C. A pavement : saxea viarum, Lucr. 1, 316; 4, 416: extraneum, Petr. poet. Sat. 55, 6, 11. sternumentum; i, «• [ sterauo ] a sneezing (a post-Aug. word ; but. ct. ster- nutamentum), Plin. 2, 7, 5 ; 25, 5, 21 ; 28, 6, 15; Gell. 12, 5, 11. — II. Transf., A means of provoking sneezing, sneezing- powder, Plin. 25, 11, 86; ib. 13, 109. SternUO; ui, 3. v. n. and a. [kindr. with TtT&pvvpi\ I, Ncutr., To sneeze: adorare aliquem, cum sternuerit, Plin. 2, 40, 40 ; so id. 28, 6, 15; 19, 3, 15; Col. 7, 5, 18 Schneid. N. cr. — * B, Transf., of a light, To sputter, crackle : sternuit ct lumen . . . sternuit, et nobis prospera signa dedit, Ov. Her. 19, 151 sq. — II. Act., To sneeze out, give by sneezing : omen, Prop. 2, 3, 24 ; so, approbationem, Catull. 45, 9 and 18. sternutamentum, i> n. [sternuto] A sneezing (quite class.): sternutamenta erunt observanda, *Cic. de Div. 2, 40 fin. ; so Cels. 3, 20 ; 8, 4 ; 9 ; Plin. 21, 22, 93 ; 23, ], 27, et al. — II. Transf., That which provokes sneezing, a sneezing-powder, ster- nutatory, Cels. 6, 7, 9. SternutatlO, onis, /. [ id. ] A sneez- ing, sternutation (very rare), App. M. 9, p. 228; Scrib. Comp. 10 fin. SternutO; avi, 1- "■ intens. n. [ster- nuo ] To sneeze, Petr. 98, 4 ; so id. 102, 10. Sterope, es, /., ^.repd-nn : I. One of the Pleiad', Ov. F. 4, 172 ; id. Trist. 1, 11, 14. — II. One of the horses of the sun, Hyg. Fab. 183. SteropeSi i s . m -. ^repojrrjs, One of the Cyclops in Vulcan's smithy, Virg. A. 8, 125Heyne; Ov.F.4,288; Claud. III. Cons. Hon. 195 ; Rapt. Pros. 1, 329 ; ace, Stero- pem, Stat. S. 1, 1, 4. stcr quilinium (in MSS. also written stercul. and sterczl.), ii, n. (collat. form, sterquilinum, i, Phaedr. 3, 12, 1) [stercus] A dung-pit, laystall, mizen, Cato R. R. 2, 3 ; Var. 1, 13, 4 ; 1, 38, 3 ; Col. 1, 6, 21 ; 7, 5, 8; Phaedr. 1. 1. — As a term of reproach, Plaut. Pers. 3, 3, 3 ; id. Casin. 1, 26. StertiniUSi ". nt. A Stoic philoso- pher, Hor. S. 2, 3, 33, 296. — Adject : StertiniUn. acumen, of Sterlinius, Hor. • Ep. 1, 12, 20. StertO) ui (ace. to Prise, p. 903 P. ; cf. desterto), 3. v. n. [ kindr. with bipQm, Sap- 0'iviti] To snore : noctcm totam stertere, Plaut. Asin. 5, 2, 22 ; so Hor. Ep. 2, 2, 27 : Marcellus ita stertebat, ut ego vicinus audirem, Cic. 4, 3, 5; id Acad. 2, 29, 93 : diem totum stertebat, Hor. S. 1, 3, 18, et eaep. : qui vigilans stertis, Lucr. 3, 1061. Stesichorus. i. m., Zrnoixopos, A ■ Greek lyric poet of Himera : " Stesichori graves Camenae," Hor. Od. 4, 9, 8; cf. " Quint. 10, 1, 62 ;" Cic. de Sen. 7, 23 ; id. Verr. 2, 2, 35. Stheneboea or Sthenoboca. i. n - = crtSiSiov, A semicircular seal or couch, Plin. Ep. 5, 6, 36 ; Serv. Virg. A. 1, 698 ; Sid. Ep. 1, 11 med. ; 2, 2 med. ; Mart. 14, 87 in lemm. ; In- scr. Orell. no. 2358. t stibium* ii. »•; also called stibij is, and s timmi = oriBi, orippt, Antimony, a sulphuret of antimony, stibium, used by women, in the form of powder, to color their eyebrows black; and in medicine, as an eye-salve, Plin. 33, 6, 33 ; 29, 6, 37 ; Cels. 6, 6, 6; 8; 12 sq. ; Scrib. Comp. 27; 34. et al. .* Sticha, ae, /. — er'ixn, A kind of vine, in pure Lat. called apiana, Plin. 14, 9, 11, § 81. (* Stichus. i. m - The name of a slave in a comedy of Plautus, which from him is called Stichus.) ( * Stictc. es, /. One of Aclaeon's hounds, Ov. M. 3, 217.) * sticillai ae,/. dim. A kind of grape, Col. 3, 2, 27. t Stigma? atis, n. (fern, collat. form, ace, stigmam, Petr. 45, 9 ; 69, 1) = oriypa (a prick, puncture) (a post-Aug. word) : 1, A mark burned in, a brand impressed upon slaves or others, as a mark of dis- grace, Petr. 103, 2; 105, 11; Sen. Ben. 4, 37 fin. ; Quint. 7, 4, 14 ; Suet. Calig. 27 ; Plin. 30, 4, 10; Mart. 10, 56, et al— B. Trop., A mark of disgrace, a stigma : Suet. Caes. 73; so Mart. 6, 64; 12, 62.— II, A cut on the face, made by an unskill- ful barber, Mart. 11, 84. t Stigmatias. ae, m. = aTiyuarias, One who is branded, of a slave : Cic. Oft'. 2, 7, 25. StigTIlO. avi, 1. v. a. [stigma] To brand, stigmatize, Prud. orc. 10, 1079. stigmosus, a, um, adj. [id.] Full of brand-marks, branded, Petr. 109, 8 ; Regul. in Plin. Ep. 1, 5, 2. Stilbon. °nis, m " 'SriXBiav (the shin- ing, glittering), A name of the planet Mer- cury, Aus. Idyll. 18, 11 ; Mart. Cap. 8, 287 ; Hyg. Astr. 2, 42/n. (in Cic. N. D. 2, 20, 53, written as Greek). Stilicho (written stelicho, Inscr. Orell. no. 4999), onis, m. The famous gen- eral and father-in-law of the Emperor Hono- rius, celebrated by Claudian in his poem De laudibus Stilichonis. stilla 5 ae, /. [perh. dim. from stiria ; cf. Fest. s. v. STiRicipiUM, p. 345] A drop ( a dense, viscous, gummy, fatty drop ; whereas gutta is a natural, liquid drop) : I. Lit. (very rarely, but quite class.) : srilla muriae, * Cic. Fin. 3, 14 ; Plin. 29, 4, 22; Vitr. 2, 9.— II. Transf., A drop, i. e. a small quantity (post-Aug.) : olei, Mart. 12, 70. — Trop. : pauculae temporum, Aug. Ep. 140. Stillaticius, a, um, adj. [stnio] Dropping, dripping, stillatitious : resina, Plin. 16, 11, 22. * stillatim- «<&>• [stilla] By drops, drop by drop : stillatim cadere, Var. L. L. 5, 5, 12. * Stillatio, onis,/. [stillo] A dropping down, falling in drops : pluviae, Hier. in Mich. 1, 2, 6. * stillativus, a, um, adj. [id.] Drop- ping, dripping: mel, Plin. Vat. 1, 18. stillicidiumi "> »• [stilla-cado] A liquid which falls drop by drop, a dripping moisture, stillicide: " slillicidium eo quod stillatim cadat," Var. L. L. 5, 5, 12. — I. I n gen. (so poet, and in post-Aug. prose) : stillicidi casus lapidem cavat, Lucr. 1,314: grandinis, Sen. Q. N. 4, 3 : urinae, Plin. 30, 8, 21 ; cf., vesicae, id. 28, 8, 32: arborum, id. 17, 12, 18 : mellis, Tert. Spect. 27 fin.— II. In partic, Falling rain, rain-water falling from the eaves of houses (so quite class.) : jura pnrietum, luminum, stillicid- iorum, Cic. de Or. 1, 38, 173 ; so id. Or. 21 STIL fin. ; id. Top. 5, 27 ; Vitr. 2, 1 ; Paul. Dig. 8, 6, 8 ; 8, 2, 20 ; Ulp. ib. 17 ; Pall. Aug. 8, 2. Stillo. avi, atum, 1. v. n. and a. [stilla] I, Neutr., To drop, drip, trickle, distill (mostly poet.) : vas, unde stillet lente aqua, Var. R. R. 1, 41, 2 ; so, gutta (dul- cedinis) in cor, Lucr. 4, 1056 : cera super igni, id. 6, 515 : cruor ferro, Prop. 2, 8, 26 : unguenta e capillo, Tib. 1, 7, 51 : mella de viridi ilice, Ov. M. 1. 112: ros, id. ib. 11, 57, et saep. — Transf., of things which drop or drip with a liquid : saxa guttis manan- tibu' stillent, Lucr. 6, 944 ; so, paenula multo nimbo, Juv. 6, 109 : coma Syrio ro- re, Tib. 3, 4, 28 : sidera sanguine, Ov. Am. 1, 8, 11 ; cf., arbor sanguineis roribus, Luc. 7. 837, et 6aep.— So too without an abl. : humida saxa, super viridi 6tillantia musco, Lucr. 5, 949 : ille, qui stillantem prae se pugionem tulit, * Cic. Phil. 2, 12, 30: stillans ocellus, Juv. 6, 109. — B. Trop.: stillantes voces, qs. words that ooze out drop by drop, Caipurn. Eel. 6, 22 ; cf., orationem stillare, Sen. Ep. 40:— plu- mis stillare diem, to be full, Stat. Tb. 3, 537. II. Act., To cause to drop, let fall in drops, to drop, distill: stillabit amicis ex oculis rorem, "Hor. A. P. 429; so, lacri- mam, Plin. 12, 23, 49 : coctam caepam cum adipe anserino, id. 20, 5, 20 : stillata De ramis electra, dropped, distilled, Ov. M. 2, 364 ; so, stillata cortice myrrha, id. ib. 10, 501. 4 sti.lt>, avi, 1. v. n. [stilus, no. I.] To get stalks : Col. 4, 33, 3. (* Stilpon or StilpOi onis, m.=Xn'A- Tniv, A philosopher of Megara, Cic. Fat. 5 ; id. Acad. 4, 24 ; Sen. Ep. 9.) t stilus (sometimes written ace. to the Greek orthogr., stylus ; but cf. lacn'ma, szlva, stipes, and v. the let. Y), i, m. = orD- \os, orig., Any upright, pointed body ; hence, A stake, pale: I. In gen.: extra vallum still caeci, concealed stakes, Auct. B. Afr. 31, 5 ; cf. Sil. 10, 415 (for which, stimuli, Caes. B. G. 7, 73 fin.). In agricul- ture, A pointed instrument for freeing plants from worms, or shoots which grow loo rankly, etc., Col. 11, 3, 53 ; Pall. Mart. 10, 20. Of the stem or stalk of many plants (e. g. of the asparagus), Col. 1 1, 3, 46 ; 58 ; 5, 10, 13 ; 21. *Bi Transf. : in qua (oratione Sulpi cii) nunc interdum, ut in herbis rustici so- lent dicere, in summa ubertate inest lux- uries quaedam, quae stilo depascenda est, Cic. de Or. 2, 23, 96. II. In partic., A style used by the Ro- mans for writing on waxen-tablets (point ed. and usually made of iron) : eft'er cito stilum, ceram et tabellas et linum, Plaut Bac. 4, 4, 64 ; cf. id. ib. 76 ; 4, 9, 73 ; id. Mil 1, 2, 38 : cum otiosus stilum prehenderat, flaccebat oratio, Cic. Brut. 24, 93 : oratio nes paene Attico stilo scriptae, with an At- ticpen, id. ib. 45, 167 ; so, (fcomoediae quae- dam) resipiant stilum Plautinum, Gell. 3, 3, 13. — Writing on wax was erased with the broad upper end of the style ; hence the phrase stilum vertere, for to erase what one has written, Cic. Verr. 2, 2, 41 ; so, saepe stilum vertas, iterum quae digna legi sint, Scripturus, Hor. S. 1, 10, 73. B. Transf.: 1. i. q. scriptio andscrip- tura, A setting down in writing, compos- ing, composition ; manner of writing, mode of composition, style in writing : stilus op- timus et praestantissimus dicendi effector ac magister, Cic. de Or. 1, 33, 150 ; so id. ib. 1, 60 fin.; cf. id. ib. 3, 49, 190; and Quint. 1, 9, 2 ; cf. also, multus stilus et ns- sidua lectio, id. 10, 7, 4 : stilus exercitatus, i. q. a practiced pen, Cic. Or. 44, 150 :' tar- dior stilus cogitationem moratur, Quint. 1, 1, 28 : non ita dissimili sunt argumento, sed tamen Dissimili oratione sunt factae ac stilo in speech and writing, Ter. Andr. prol. 12 (for which, oratione et scriplura, id. Phorm. prol. 5) ; cf., unus sonus est totius orationis et idem stilus, the same lone and the same style of composition run through the whole speech, Cic. Brut. 26, 100 (the alteration into idem filum is unneces- sary) ; and, artifex stilus, an artistic style, id. ib. 25, 96. 2. i. q. genus or forma dicendi, A man- ner of speaking, mode of expression, style in speaking (so only post-Aug., and very rarely ; not as early aa Quint.) : stilu» STIM pressua demissusque, Plin. Ep. 1, 8, 5; so, pugnax et quasi bellatorius, id. ib. 7, 9, 7 ; and, laetior, id. ib. 3, 18, 10 ; cf. , diligentis stili anxietas, T ac. Or. 39 : (Octavius) tra- goediam magno impetu exoraus, non suc- cedente stilo, abolevit, Suet. Aug. 85 : af- lectatione obscurabat etilum, id. Tib. 70 : stili diccndi duo sunt: unus est. mnturus et gravis, alter ardens erectus et infensus, etc., Macr. S. 5, 1. *3. A decision, verdict, opinion: App. M. 10. p. 242. stimmii v- stibium. (* Stimoni onis. -^ town of Thessaly, Liv. 32, 14.) Stimula. ae, f. [stimulus] The god- dess who pricks on, excites, stimulates to action or pleasure, Aug. Civ. D. 4, 11 ; 16; perh. for Semele, Ov. F. 6, 503 ; cf. Har- tung, Relig. d. Rom. 2, p. 21. stimulation onis,/. [stimulo] Aprick- ing on, incitement, stimulation (post-Aug.): ingens, Plin. 35, -2, 2, § 7 : privata cuique, Tac. H. 1, 90^t?i. Stimulator* oris, m. [id.] A pricker- on, instigator, stimulator, Claud, in Ruf. 2, 501 ; Mamert. Grat. act. ad Iul. 5 (In Auct. Or. pro Domo, 5, 11, the reading varies be- tween stimulator and instimulator ; Orell. has the latter). Stimulatl'ix. icis, /. [id.] She that pricks on, instigates, or stimulates: Plaut, Most. 1, 3, 46 ; so ib. 62. stimuleus* a, um > a dj- [stimulus] Consisting of prickles or goads : suppli- cium, Plaut. Mil. 2, 6, 31. stimulo» avi, atum, 1. v. a. [id.] To prick with a goad, to prick or goad on : I. Lit. (so post-Aug., and very rarely) : quadrijugos flngello, Sil. 4, 441 ; so, equos calcaribus, Val. Max. 3, 2, 9 ; for which, poet, transf., turbatos currus, Luc. 7, 570 ; .Sil. 16, 367: aries stimulatus, Col. 7, 3, 5. II, T r o p., To goad, torment, vex, trou- ble, disturb (so quite class, and very freq.) : jactor, crucior, agitor, stimulor, vorsor in amoris rota miser, Plaut. Cist. 2, 1, 4 : hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctesque stimulat ac pungit, ut evellatis, postulat, Cic. Rose. Am. 2, 6 : larvae stim- ulant virum, Plaut. Capt. 3, 4, 66 : te con- scientiae stimulant maleficiorum tuorum, Cic. Parad. 2, 18 : me nunc et congressus hujus (Caesaris) stimulat, id. Att. 9, 15, 2: me haec solitudo minus stimulat quam ista celebritas. id. ib. 12, 13 : consulem cu- ra de minore lilio stimulabat, Liv. 44, 44. B, In gen.. To rouse up, set in motion ; to spur on, incite, stimulate to any action ; constr. with the simple ace, with a follg. ad or in illiquid, ut, ne, and poet. c. inf. : (a) With the simple ace. : Phrygio stim- ulat numero cava tibia mentes, Lucr. 2, 621 : aliquem, Liv. 3, 68, 10 : avita gloria animum stimulabat, id. 1, 22, 2 : ira stim- ulante animos, id. 1, 12, 1 : stimulata pel- licis ira, Ov. M. 4, 235. — With inanimate objects : Persicorum succus sitim stimu- lat, Plin. 23, 7, 67 ; so, venerem. id. 20, 5, 15; cf., conceptus, id. 2, 8, 6,— (0) With a follg. ad : ad alicujus salutem defenden- dam stimuiari atque excitari, Cic. Plane. 28, 69; so, ad perturbandam rem publi- cam, Sail. C. 18, 4 ; and, ad arma, Liv. ], 23, 7. — (y) With a follg. in : injuriae dolor in Tarquinium eos stimulabat, Liv. 1, 40, 4 ; so id. 21, 11, 3 ; of., in a mixed construc- tion : ad iram saepius quam in formidi- nem stimulabantur, Tac. H. 2, iifin. — (c5) With a follg. ut or ne : vetus nostra simul- tas antea stimulabat me, ut caverem, etc., Cic. Kam. 3, 12 fin. : — rubore stimulaban- tur, ne clientulorum loco numerarentur, Tac. Or. 37. — (e) Poet. c. inf. : stimulante metu fati praenoscere cursus, Luc. 6, 423 ; so, juvencos jactare accensis stimulavi cornibus ignes, Sil. 12, 504. stimulosus. a, urn, adj. [id.] Full of incentives, stimulative (post-class.) : desi- derium Venereae voluptatis, Coel. Aur. Tard. 5, 9; id. Acut. 3, 18. Stimulus; i. m. (neut. collat. form, stimulura, i, Plaut. Men. 5, 2, 112) [kindr. with irrt'^ii), to prick] A pointed, pricking instrument. Thus, I, Most freq., A goad for driving cattle, slaves, etc. (quite class.', esp. in the trop. sense). £L, Lit.: jam lora teneo, jam stimu- 8TIP lum in maim est : Agite equi, etc., Plaut. Men. 5, 2, 112 ; cf. Ov. M. 2, 127 : nut stim- ulo tardos increpuisse boves, Tib. 1, 1, 30 ; cf. Ov. M. 14, 647 : ita te forabunt patibu- latum per vias Stimulis, Plaut. Ps. 1, 1, 54 : aliquem stimulo fodere, id. Cure. 1, 2, 40 ; cf. Cic. Phil. 2, 34, 86. As a term of abuse of slaves : stimulorum seges, Plaut. Aul. 1, 1, 6; cf. id. Casin. 2, 8, 11 ; id. Pers. 5, 2, 17. — P r o v e r b. : si stimulos pugnis caedis, manibus plus dolet, ;'. e. an evil is aggravated by foolish opposition, Plaut. True. 4, 2, 55 ; v. caedo, p. 220, b ; cf., ndvorsum stimulum calces, kick against the pricks, Ter. Ph. 1, 2, 28; v. 1. calx, p. 229 b. B. Trop., A goad (as in Eng., either that which vexes, irritates, torments, or, more freq., that which spurs on, incites, stimulates) ; a sting, torment; or, a spur, incentive, incitement, stimulus: mens sibi conscia factis adhibet stimulos torretque flagellis, Lucr. 3, 1032 ; cf., subesse cae- cum aliquem cordi stimulum, id. 3, 887 : stimulos doloris contemnere, Cic. Tusc. 2, 27, 66; cf., (res malae) lacerant, vex- ant, stimulos admovent, etc., id. ib. 3, 16, 35 : — animum gloriae stimulis concitare, Cic. Arch. 11 fin.; so, quidam industriae ac laboris (coupled with illecebrae libidi- num), id. Cael. 5 fin. : quot victoriae ad- moverit homini, id. Sest. 5, 12 : amoris, Liv. 30, 14, 1, et al. ; cf., defendendi Vati- nii, Cic. Fam. 1, 9, 19; and, omnia pro stimulis facibusque ciboque furoris Acci- pit, Ov. M. 6, 480 : ad hanc voluntatem ip- sius naturae stimulis incitamur, Cic. Rep. 1,2: ad dicendum etiam pudor stimulos habet, Quint. 10, 7, 16 : agrariae legis tri- buniciis stimulis plebs furebat, Liv. 2, 54, 2 ; cf., acriores quippe aeris alieni stimu- los esse, id. 6, 11, 8 : in aliquem stimulis accendi, Tac. H. 3, 45; cf., suis stimulis excitos Moesiae duces, id. ib. 3, 53 : acres subjeetat lasso stimulos, Hor. S. 2, 7, 94, et saep. II. In milit. lang., A pointed stake con- cealed beneath the surface of the ground, to repel hostile troops, Caes. B. G. 7, 73 fin. ; and, se stimulis induere, id. ib. 7, 82, 1 (called also, stilus, Auct. B. Afr. 31, 5 ; v. h. v. no. I.). stingpiO; ere, v. a [root stigo, kindr. with oti^m ; cf. also, exstinguo, distinguo, instigo, stimulus ; and therefore, prop., to scratch out a thing; hence, transf.] To quench, extinguish (poet, and very rarely, for the usual exstinguo) : ut cernere pos- sis Evanescere paullatim stinguique colo- rem, Lucr. 2, 828 : ignes stingui, id. 1, 667 ; so, stinguuntur radii (solis), Cic. poet, fragm. ap. Prise, p. 882; and, stinguens praeelara insignia coeli, id. ib. : ardorem, Lucr. 4, 1094. stipatio. onis,/. [stipo] A crowd press- ing around any one, a. suite, retinue, train : "latrones dicti ab latere, qui circum late- ra erant regi, quos postea a stipatione sti- patores appellarunt," Var. L. L. 7, 3, 91 fin. : concursatio, stipatio, greges homi- num perditorum, * Cic. Sull. 23 fin. So too, Sen. Q. N. 5. 3 fin. ; Plin. Ep. 4, 16, 1 ; Auct. Pan. ad Maxim, et Const. 8 fin. Of geese swarming together : Plin. 10, 22, 27. — * II. Trop., A crowd, throng : aggres- sionum et enthymematum stipatio, Quint. 5, 14, 27. Stipator» oris, m. [stipo ; prop., one that presses upon, crowds about another ; hence] An attendant of a nobleman ; in the plur., attendants, train, suite, retinue (quite classical ; by the Romans in a bad sense) : " latrones dicti ab latere, qui cir- cum latera erant regi, quos postea a sti- patione stipatores appellarunt," Var. L. L. 7, 3, 91 fin. : Alexander Pheraeus prae- mittebat de stipatoribus suis, qui scruta- rentur arculas muliebres, Cic. Off. % 7, 25 ; so of a royal train : Hor. S. 1, 3, 138 ; Sen. de Clem. 1, 12 fin. ; Tac. A. 4, 25; 11, 16; Just. 13, 4, et al. : — stipatores cor- poris, Cic. Agr. 2, 13 ; so, Venerii, id. Verr. 2, 3, 26; cf., Catilina omnium nagitiorum atque facinorum circum se, tamquam sti- patorum, catervas habebat, Sail. C. 14, 1. StiPatUS- a, um, Part, and Pa. of stipo. Stipendialis, e, adj. [stipendium] Of or belonging to tribute: foedus, by S TIP which one engages to pay tribute, Sid. Ep. 8,9. stipendiarius, a, um, adj. [id.] I. Of or belonging to tribute, liable to impost or contribution, tributary (of imposts pay- able in money ; whereas vectigalis de- notes those payable in kind ; the former was held to be the most humiliating; cf. Liv. 37, 55 fin.) : civitas, Caes. B. G. 1, 30, 3 : Aedui, id. ib. 1, 36, 3 : vectigal, i. e. a fixed yearly impost or contribution in money, Cic. Verr. 2, 3, 6. — In the plur. subst., stipendiarii, orum, m., Tributa- ries (in money; whereas vectigales in kind): socii stipendiariique populi Ro- mani, Cic. de Div. in Caecil. 3 ; so id. Balb. 9, 24 ; id. Leg. 3, 18, 41 ; Caes. B. G. 7, 10, 1 ; opp. to vectigales, Cic. Verr. 2, 4, 60 ; id. Prov. Cons. 5 ; cf. Liv. 24, 47, 5, and 37, 55 fin. — H. In milit lang., Re- ceiving pay, serving for pay, stipendiary : (Romani) postquam stipendiarii facti Bunt, Liv. 8, 8, 3 : cohortes, Auct. B. Afr. 43. stipendior. atus, 1. v. dep. n. [id.] To receive pay, to serve for pay (very rare- ly ; perh. only in the follg. examples) : regi eorum peditum sexcenta M. stipen- diantur, Plin. 6, 19, 22, § 68. — Transf. : (infantes Pontici) butyro stipendiati, qs. serving for butter, getting butter for pay, i. e. for their maintenance. stipendium. % ". [contr. from stipi- pendium, from stips-pendo] I. In publi- cists' lang., A tax, impost, tribute, contribu- tion (payable in money ; whereas vecti- gal in kind ; the former being regarded as the more humiliating ; v. 6tipendiarius, no. I.) : Poeni stipendia pendunt, Enn. in Var. L^ L. 5, 36, 50 ; so, pendere, Caes. B. G. 1, 44, 9 ; 5, 27, 2 : imponere victis, id. ib. 1, 44, 5 ; 7, 54, 3 : stipendio liberare aliquem, id. 5, 27, 2 : de stipendio recu- sare, id. ib. 1, 44, 9, et saep. B. Transf. out of publicists' lang., Tribute, dues (poetical and in post-Aug. prose) : indomito nee dira ferens stipen- dia tauro (sc. Minotauro), Catull. 64, 173 : quae finis aut quod me manet stipendi- um 1 penalty, Hor. Epod. 17, 36 : alii ta- men obscuriores (scriptores) aliquod sti- pendium nostro studio contulerunt, con- tribution, Col. 1, 1, 10. II. In milit. lang., Pay, stipend : ". mili- tes stipendia ideo, quod earn stipem pen- debant," Var. L. L. 5, 36, 50 ; cf. " Plin. 33, 3, 13 ; Liv. 4, 59 and 60 :" quum sti- pendium ab legionibus flagitaretur, Caes. B. C. 1, 87, 3 ; so, numerare militibus, Cic. Pis. 36, 88 : persolvere, id. Att. 5, 14, 1 : dare, Brut, in Cic. Fam, 11, 26; cf., dare pecuniam in stipendium, Caes. B. C. 1, 23, 4 ; Liv. 27, 9 fin. : stipendio afficere exercitum, Cic. Balb. 27, 61 : augere, Caes. B. C. 3, 110, 5 : fraudare, id. ib. 3, 59, 3, et saep. — Hence, B. Transf., Military service (so regu- larly in the plur.) : merere stipendia, Cic. Mur. 5fin. ; so, stipendia merere (mereri), to perforin military service, to serve, id. Coel. 5 ; id. de Or. 2, 64, 258 ; also, facere, Sail. J. 63, 3 ; Liv. 3, 27, 1 ; 5, 7, .5 ; 42, 34, 9, et al. ; cf., opulenta ac ditia facere, id. 21, 43, 9 ; emererl, to complete the lime of service, to serve out one's time, id. 25, 6, 16 ; Cic. de Sen. 14, 49 ; Sail. J. 84, 2, et al. ; v. emereo, no. II. : qui (milites) jam sti- pendiis confecti erant, Cic. de imp. Pomp. 9 fin. Klotz. ; cf., stipendiis exhausti, Liv. 27, 9,2. — In the sing.: homo nullius sti- pends, Sail. J. 85, 10 ; so, nullum facere, id. Or. ad Caes. 1 fin. : sextus decimus stipendii annus, Tac. A. 1, 17. — ]), In par- tic. Military service of a year, a year's service, a campaign : si in singulis stipen- diis is ad hostes exuvias dabit, Plaut. Epid. 1, 1, 36 : quod tricena aut quadragena sti- pendia senes tolerent, Tac. A. 1, 17 : qui eorum minime multa stipendia haberet, Liv. 31, 8 /«.—In the sing.: (juventus) octavo jam stipendio functa, Hilt. B. G. 8, 8, 2; cf., with both numbers together: secundo stipendio dextram manum per- didit, stipendiis duobus ter et vicies vul- neratus est, Plin. 7, 28, 29, § 104. 2. Out of the military sphere, Service (very rarely) : functus omnibus humanae vitae stipendiis, i. e. duties, Sen. Ep. 93 med. (in Cic. de Sen. 14, 49 ; and Col. 3, fi fin., only with tamquam and rehit). 1459 ST IP Stipes* ftis, m. [from oriitoi ; cf. sti- lus, from mliXot, and v. the let. Y] A log, stock, post, trunk of a tree, etc. (quite clas- sical), Caes. B. G. 7, 73, 3 ; id. B. C. 1, 27, 3 ; Tib. 1, 1, 11 ; Prop. 4, 2, 49 ; Ov. F. 2, 642; 5, 506, et al — As a term of contempt, like our log, stock, post, of a stupid per- son : in me quidvis harum rerum conve- nit, Quae sunt dicta in stultum, caudex, stipes, asinus, plumbeus, Ter. Heaut 5, 1, 4 : qui, tamquam truncus atque stipes, si stetisset modo, posset sustinere tamen titulum consulatus, Cic. Pis. 9, 19. So too Auct Or. de Harusp. 3, 5 ; id. in Senat. 6, 14; Claud. in Eutr. 1, 126.— H. Transf., poet, for A tree : Ov. F. 3, 37 ; id. de Nuce, 32; Claud. Cons. Prob. et Olybr. 179. For A branch of a tree : Luc. 9, 820 ; Mart. 13, 19. (* Ov. M. 7, 279.) stipiddSUSj a. um,adj. [stipes] Woody, ligneous : radix, App. Herb. 67; 74. (* Stiphelus? ii ">• -A centaur, killed by Caeneus, Ov. M. 12, 459.) Stipo* avi, atum, 1. v. a. [areiSia, to tread down, stamp tight ; hence ] To crowd together, press together, compfess (quite ciass. ; esp. of personal objects, and in the Part. perf. ; v. the follg.). I. Lit; qui acceperam majorem nu- merum (assium) non in area ponebant, sed in aliqua cella stipabant, id est com- ponebant, quo minus loci occuparet, Var. L. L. 5, 36, 50 ; so, ingens argentum, Virg. A. 3, 465 : apes mella Stipant, id. Georg. 4, 164 ; id. Aen. 1, 433 : — materies stipata, Lucr. 1, 346 ; cf. id. 2, 294 ; 1, 330 ; 6, 11 ; 665 : Graeci stipati, quini in lectulis, sae- pe plures, Cic. Pis. 27 fin. .- velut stipata phalanx, Liv. 33, 18, 17 : ita in arto stipa- tae erant naves, ut, etc., id. 26, 39, 13. — Poet. : stipare Platona Menandro, i. e. to pack up together the works of Plato, Me- nander, etc., Hor. S. 2, 3, LI : custodum gregibus quum se stipat euntem, closely surrounds herself with, Prop. 3, 8, 13 ; cf. mid.: cuncta praecipiti etipantur secula cursu, throng, crowd, Claud. Rapt. Pros. 2, 311. II. Transf., To press, cram, stuff, or fill full of any thing ; and, with a personal object, of a dense crowd, to surround, en- compass, environ, attend, accompany, etc. : ut pontes calonibus et impediments sti- patos reperit, Suet. Calig. 51 : hos (poe- tas) ediscit et hos arcto stipata theatro Spectat Roma, Hor. Ep. 2, 1, 60 ; cf. also, curia cum patribus fuerit stipata, Ov. Pont. 3, 1, 143 ; and, multo Patrum stipa- tur curia coetu, Sil. 11, 503 : — Catilina sti- patus choro juventutis, vallatus indicibus atque sicariis. Cic. Mur. 24, 49 ; cf., qui stipatus semper sicariis, septis armatis, munitus indicibus fuit, id. Sest. 44, 95 : stipati gregibus amicorum, id. Att. 1, 18, 1 : cf. id. Mil. 1 : telis stipati, id. Phil. 5, 6, 17 ; cf., qui senatum stiparit armatis, id. ib. 3, 12, 31 ; and, stipatus lictoribus, id. Verr. 2, 4, 40 : senectus stipata studiis ju- ventutis, id. de Sen. 9, 28. — Absol. : mag- na stipante caterva, Virg. A. 4, 136 ; so Liv. '42, 39, 2.— Hence *stipatus, a, um, Pa., Begirt, sur- rounded : ab omni ordine, sexu, aetate stipatissimus, Sid. Ep. 3, 2. stipSj stipis (nom. does not occur, al. though stips is assumed by Var. L. L. 5, 36, 50), /. [kindr. with stipo, and there- fore, orig., small coin heaped up in piles ; hence, in partic] A gift, donation, alms, contribution, given in small coin: "etiam nunc diis cum thesauris asses dant, stipem dicunt," Var. L. L. 5, 36, 50 : " stipem esse numum signatum testimonio est, quod datur in stipendium militi et quum spon- detur pecunia, quod stipulari dicitur," Fest. p. 296 and 297 ; cf., " stipendium a stipe appellatum est, quod per stipes, id est modica aera colligatur," Ulp. Dig, 50, 16, 27: stipem Apollini conferre, Liv. 25, 12, 14 ; so of religious donations, id. 27, 37, 9 ; 5, 25, 5 ; Cic. Leg. 2, 9, 21 ; 2, 16, 40; Suet. Aug. 57: quis beneficium dicat quadram panis aut stipem aeris abjecti, Sen. Ben. 4, 29 ; so of alms, id. Vit. beat. 25 ; Mart. Dig. 47, 22, 1 ; cf. Liv. 38, 45, 9 ; Suet Aug. 91 fin. ; id. Calig. 42 : pastio- nes non minimam colono stipem confe- runt bring in no small profit, Col. 8, 1,2; so Curt. 4, 1 med. ; cf. Quint 1, 12, 18 : e 1460 STIR prostitutis ancilla mercenariae stipis, liv- ing by the wages of prostitution, Plin. 10, 63, 83. stipula» ae, /. dim. [stips] A stalk, stem, blade, holm ; of grain : frumenta in viridi stipula lactentia turgent, Virg. G. 1, 315 ; so Plin. 14, 16, 19 ; 17, 27, 47 ; 18, 18, 47 : e segete stipulam relinquere, Var. L. L. 7, 6, 102 ; eo of the stalks of grain left behind in reaping, straw, stubble, id. R. R. 1, 53 ; Ter. Ad. 5. 3, 62; Ov. Am. 1, 8, 89 ; cf. Gai. Dig. 50, 16, 30. Of hay, Var. R. R. 1, 49, 1. Of a reed, Virg. E. 3, 27 : Plin. 37, 10, 67. Of bean stalks, Ov. F. 4, 725.— Proverb. : flammaque de stipula nostra brevisque fuit, Ov. Tr. 5, 8, 20. stipulation onis,/. [stipulor] Jurid. t. t., A promise given on demand ; an en- gagement, agreement, bargain, covenant, stipulation: " stipulatio est verborum con- ceptio, quibus is qui interrogatur, datu- rum facturumve se, quod interrogatus est, respondet," Pompon. Dig. 45, 1, 5: "stipulatio non potest confici, nisi utro- que loquente," etc., Ulp. ib. 45, 1, 1 sq. : pacta, conventa, stipulationes, Cic. de Or. 2, 24, 100: ut ea pecunia ex stipulatione debeatur, id. Leg. 2, 21 fin. : aliquem stip- ulatione alligare, id. Rose. Com. 12, 36 : is contractus stipulationum sponsionum sponsalia, Serv. Sulpic. in Gell. 4, 4, 2. * Stipula. tllincula- ae,/. dim. [stipu- latio ] A little, insignificant promise or stipulation : Cic. de Or. 1, 38, 174. stipulator* oris, m. [stipulor] Jurid. t.t., One who demands a formal promise or covenant (opp. to promissor, the one who gives the promise) ; a bargainer, stipula- tor, Jul. Dig. 2, 10, 3 ; Ulp. ib. 45, 1, 41 sq. ; Suet. Vit. 14. stlpulatus- us, m. [id.] Jurid. 1. 1., A promise formally demanded ; a bargain, stipulation: si quid adversus pactionem fiat, non ex stipulatu agitur, etc., Gai. Inst. 3, 94 ; so id. ib. 4, 116 ; Ulp. Dig. 45, 1, 1 ; so id. ib. 4 sq. ; Modest, ib. 103 sq., et al. Stipulor* otus, 1. v. dtp. [the etymol. was contested by the ancients them- selves ; most prob., ace. to Var. L. L. 5, 36, 50, kindr. with stips : " qui pecuniam alligat, stipulari et restipulari ;" cf. also, " quum spondetur pecunia, stipulari dici- tur," Fest. p. 297. Thus, prop., to con- clude a money-transaction ; hence, in gen.] a jurid. t. t.. To demand a formal promise; to bargain, covenant, stipulate: Plaut Ps. 4, 6, 14 sq.; cf. id. ib. 1, 1, 115; and Gai. Inst. 3, 92 sq. : itaque stipulantur sic. ILlas capras liodie recte esse et bibere posse habereque recte licere, haec spondes- ne? Var. R. R. 2, 3, 5 ; cf. id. ib. 2, 5, 1 1 : reliquum est, ut stipulatum se esse dicat. . . . Stipulatus es ? ubi ? quo praesente 1 quis spopondisse me dicit? Cic. Rose. Com. 5: quantumvis stipulare, et proti- nus accipe quod do, i. e. ask, demand, Juv. 7, 165. Cf. Rein's Privatr. p. 318 sq.— H. Sometimes transf., of him who gives the promise or pledges himself, for the usual promittere, To promise, engage, pledge one's self: si quis usuras solvent, quas non erat stipulatus, Ulp. Dig. 46, 3, 5 ; so id. ib. 12, 6, 26 fin. ; Paul. ib. 13, 4, 7, et al. HJp 3 stipulatus, a, um, pass. : pecunia stipulata (for promissa), Cic. Rose. Com. 5, 14. + stipulum apud veteres firmum ap- pellabatur, Justin. Inst. 3, 15. Stiria* f>e, /. A frozen drop; an ice- drop, icicle (poet, and in post-Aug. prose) : Virg. G. 3, 366; so too Plin. 34, 12, 32; Mart. 7, 37 ; Claud. B. Get 327 ; Tert Pall. 4. * Stiriacus* ; ', um, adj. [stiria] Frozen : gutta, Sol. 27 med. stiricidium, ii, n. [stiria-cado] A falling of snow-flakes, a snowing : " stiri- cidium quasi stillicidium, quum stillae concretae frigore cadunt Stiria enim principale est stilla deminutivum,'' Fest. p. 345. So Cato ib. p. 344. (* Stirpes* *'• stirps, ad init.) * stirpesco* ere, v. inch. n. [stirps] To run to stalk : asparagus, Plin. 19, 8, 42. stirpitus* adv. [id.] By the stalk, by theroots, root and branch, slock and stump (very rare) : * I. Lit.: arborem transfer- re, Ulp. Dig. 47, 7, 3.—* B. Transf. : bar- STL E bam forcipibus evellere, Sid. Ep. 1, 2. — *II. 'Prop., Utterly: errorem, quasi ra- dicem malorum omnium, extrahere, Cic. Tusc. 4, 38, 83. Stirps (collat form of the nom., stir- pes or stirpis, in the best MSS., Liv. 1, I fin.; 41, 8, 10; 26, 13, 16; v. Drak. ad locc), pis,/, (m., Enn. in Fest. p. 313 ; and in Non. 226, 32 ; Pac. in Non. 227, 2 ; and in Charis. p. 85 P.; Cato R. R. 40, 2; Virg. G. 2, 379 ; id. Aen. 12, 208 ; 770 ; 781 : Col. 5. 9, 13 ; Plin. 8, 26, 40 ; cf. Quint. 1, 6, 2; and Schneid. Gramm. 2, p. 125) 77/« lower part of the trunk of plants, including the roots ; a stock, stem, stalk ; a root (quite class, and very freq.). 1. Lit. : arborum altitudo nos deleetat, radices stirpesque non item, Cic. Or. 43, 147 ; id. N. D. 2, 33 ; cf. id. ib. 2, 10 ; 47 ; 51 : sceptrum in sil vis imo de stirpe reci- sum, Virg. A. 12, 208 : arundo omnis ex una stirpe numerosa, Plin. 16, 36, 65 ad fin. : palmarum stirpibus ali, Cic. Verr. 2, 5, 38 ; so, palmarum, id. ib. 50 ( for which, id. ib. 33, radices palmarum) ; cf., lento in stirpe moratus, Virg. A. 12, 781 (for which, just before, lenta in radice) : — ex hac nimia licentia, ut ex stirpe qua- dam, exsistere, etc., Cic. Rep. 1, 44; cf, stirps quaestionis, id. Fin. 4, 2 fin.; and, velut ab stirpibus renata urbs, Liv. 6, 1, 3. B. Transf. : 1, Of vegetables : a. A plant, shrub (so esp. freq. in the phir.) : stirpium naturae, Cic. Fin. 5, 4, 10; cf., quum arborum et stirpium eadem paene natura sit, id. ib. 5, 11, 33 : so, coupled with arbores, id. Phil. 2, 22, 55 ; with herbae, id. N. D. 2, 64, 161. — b. A shoot, sprout: rami stirpesque, Lucr. 5, 1099 : stirpem praecisum circumligato, etc., Cato R. R 40, 2 : probatissimum genus stirpis depo- nere, i. e. malleolos, .Col. 3, 5 fin. 2, Of human descents: a. A stem, stock, race, family, lineage : ignora- tio stirpis et generis, Cic. Lael. 19, 70: stirpis ac gentilitatis jus, id. de Or. 1, 39 : qui sunt ejusdem stirpis, id. Rab. Post. 1, 2 : a stirpe supremo, Enn. in Non. 226, 32 ; cf., divinae stirpis Acestes, Virg. A. 5, 711 : Herculis stirpe generatus, Cic. Rep. 2, 12 fin. : hinc orti stirpe antiquissima sir- mus, id. Leg. 2, 1 : hominum scelerato- rum, Caes. B. G. 6, 34, 5 : ab stirpe socius et amicus populi Romani, Sail. J. 14, 2. et saep,— 1). Like Eng. scion, i. q. Offspring, descendant, progeny (so mostly poet. ; not in Cic.) : stirps liberum, Enn. in Var. L. L. 7, 2, 83 fin. ; so, liberum, Liv. 45, 11 ; cf., aliquis magna de stirpe nepotum, Virg. A. 6, 864 : stirps et genus omne futuram, id. ib. 4, 622 ; cf., en stirps et progenies tot consulum, tot dictatorum, Tac. A. 2, 37 fin. .- stirps virilis' Liv. 1, 1 fin. ; cf., qui stirpam ex sese domi relinquerent, id. 41, 8, 9. II. Trop., Source, origin, foundation, first beginning, cause, etc. : altae stirpes stultitiae, Cic. Tusc. 3, 6, 13 : superstitio- nis stirpes, id. de Div. 2, 72, 149 : virtutis, id. Coel. 32, 79 : qua ex stirpe orirentnr amicitiae cognationum, id. Fin. 4, 7, 17: — si exquiratur usque ab stirpe auctorifas, Plaut. Trin. 1, 2, 180; cf., populum a stir- pe repetere, Cic. Rep. 3, 12 fin. Mos. ; and, repetam stirpem juris a natura, id. Leg. 1 . 6, 20 : stirps ac semen malorum omnium, id. Cat. 1, 12 fin. : non ingenerantur horn- inibus mores tam a stirpe generis ac pem- inis, quam, etc., original nature, id. Agr. •_>, 35 ; cf, exoleta stirpe gentis, Liv. 37, 8. 4. Stiva» ae . f- A plough-handle. Var. I.. L. 5, 31, 38 ; Virg. G. 1, 174 : Ov. M. 8, 218 ; id. Fast 4, 825 ; Col. 1, 9, 3. Stlata* »e, /. A kind of ship : " stlntn genus navigii latum magis quum altuni. et a latitudine sic appellatum, sed ea con- suetudine, qua stlocum pro locum et alii; tern pro litem dicebant," Fest. p. 312. So Aub. Ep. 22, 31 ; cf. Gell. 10, 25/«. Ace. to Caper, Orth. p. 2246 P., and Gloss. Phil. s. h. v., a hind of piratical vessel or corsair. StlatariUS. a, um, adj. [stlata] Of or belonging to a ship (very rarely) : belluin, Petr. 108, 12 (al. tralaticium). — Poet, transf. : stlataria purpura, brought by ship, imported, i. e. costly, Juv. 7. 134 Schol. stlcmbus, gravis tardus, sicut Lucil- STO ius pedibus stlembum dixit equum pigrum et tardum, Fe9t. p. 312 and 313. stlis. v - lis. od tuft. stlOCUS. '■ locus, ad init. " Stloppus. i. "!• A 'lop (the sound produced by striking upon the inflated cheek), Pers. 5, 13. StOj steti, statum, 1. (scanned etete- runt, Virg. A. 2, 774 ; 3, 48 ; Ov. Her. 7, 166 Heins.) v. n. (kindr. with 1TASZ. iarqjii\ To stand, in opposition to sitting or walk- ing ; to stand still, remain standing. 1. Lit.: A. in gen.: hos quos videtis stare hie captivos duos, Illi qui astant, hi stant ambo, non sedent, Plaut. Capt. prol. 1 sq. ; cf., quum virgo staret et Caecilia in sella sederet Cic. de Div. 1, 46, 104 : si iste ibit, ito : stabit, astato siinul, Plaut. Ps. 3, •2, 74 ; cf„ noli stare, id. Mil. 4, 3, 36 ; so opp. ire, id. Merc. 3, 3, 21 ; id. Mil. 4, 2, 95 ; 4, 9, 10; id. Pers. 3. 3, 43 ; 4, 4, 50 ; Ter. Eun. 3, 2, 6; 12, et al. : ante aedes, Plaut. Am. 2, 1, 56; so id. ib. 1, 1, 250; 2, 2, 35; id. True. 2, 3, 14 : ante ostium. Ter. Eun. 5, 2, 4 ; id. Andr. 3, 1, 17 ; id. Hec. 3, 4, 14 ; 5, 4, 14 : in atriis, Plaut. Aul. 3, 5, 44 : ad januam, Cic. de Or. 2, 86, 353 : hie foris, Plaut. Men. 2, 3, 12: hinc procul, Ter. Hec. 4, 3, 1 : propter in occulto, Cic. Clu. 28, 78 ; cf., qui proximi steterant, Caes. B. G. 5, 35, 3 : qui frequentissimi in gra- dibus concordiae steterunt, Cic. Phil. 7, 8, 21 : stans pede in uno, Hor. S. 1, 4, 10, et saep. : — quorum statuae steterunt in Ros- tris, Cic. Phil. 9, 2, 4 ; so, statua, id. de Div. 1, 34, 75: signa ad impluvium, ad valvas Junonis, id. Verr. 2, 1, 23 ; 61 : co- lumna, Hor. Od. 1, 35, 13 : cerea effigies, id. Sat. 1, 8, 32; cf. poet., aheneus ut stes, id. ib.2, 3, 183. — Proverb. : inter sacrum saxumque sto ; nee quid faciam scio, i. e. I am in a pinch, Plaut. Capt. 3, 4, 84 ; v. sacrum, no. A, 2, a. B. In partic. : 1, Pregn., To stand firm or immovable ; to last, remain, con- tinue: quoi nee arae patriae domi stant: fractae et disjectae jacent, Enn. in Cic. Tusc. 3, 19, 44 : nee domus ulla nee urbs stare potent, Cic. Lael. 7, 23 : stantibus Hierosolymis, id. Place. 23, 69 : ut praeter spem stare muros viderunt, Liv. 38, 5, 4 : lui^ta, quae radice nova, non ferro stabat adacto, stuck fast, remained fixed, Ov. M. 15, 562 : missum stetit inguine ferrum, id. ib. 5. 132 ; cf. id. ib. 5, 34 ; 8, 415 : Stat gla- cies iners, Hor. Od. 2, 9, 5 ; cf., aquae, Ov. M. 4, 732 : longa stare senecta, Sil. 3, 94, ct saep. 2. To remain, tarry, linger any where : paulisper stetimus in ilia ganearum tua- rum nidore atque fumo, Cic. Pis. 6, 13 : hos quos video volitare in foro, quos stare ad curiam, id. Cat. 2, 3, 5: cum gladiis in conspectu senatus, id. Phil. 2, 4, 8: (mer- etrix) olente in fornice stans, Hor. S. 1, 2, 30 ; cf. Ov. Am. 1, 10, 21 ; Juv. 10, 239. 3. In milit. lang. : a. To stand in the rattles or nnder arms, to fight : quisque uti steterat, jacet obtinetque ordinem, Plaut. Am. 1, 1, 86 : quum milites a mane diei jejuni sub armis stetissent defatigati, Auct. B. Afr. 43, 3 : priino haud impari stetere acie, Liv. 26, 44, 4 : in Asia totius Asiae steterunt vires, id. 37, 58, 8 : in acie, AucL B. Hisp. 28 fin. : pars acie sta- bat, id. B. Afr. 51, G.—h. Pregn., To stand firm in fight, stand one's ground, maintain t/te contest : opp. abjecto ecuto fugere, Cic. Tusc. 2, 23, 54 ; cf., in acie stare ac pugnare, oj>p. in castra refugere, Liv. 22, 60. 25 : comminus, Caes. B. C. 1, 47, 2.— c. Transf., of a battle, To last, hold out. continue (a favorite expression of Livy) : ibi aliquamdiu atrox pugna ste- tit, Liv. 29, 2, 15 : diu pitgna neutro incli- nata stetit, id. 27, 2, 7 ; cf., ita anceps dici- tur certamen stetisse, id. 8, 38, 10 ; and, primo stetit ambigua spe pugna, id. 7, 7, 7. 4. Nautical t. t., To lie, to lie or ride at anchor : ante hostium portus in salo stare, Liv. 37, 16, 5 ; so, naves regiae in sinu Maliaco, id. 36, 20, 5 : classis instrueta in portu, id. 37, 11. 3 : classis in salo ad Lep- tim, Auct. B. Afr. 62, 4 : puppes litore, Virs. A. 6, 902. 5. Of servants. To stand, wait, attend (very rarely) : neque pueri eximia facie stabant, C. Gracch. in Gell. 15, 12, 2 : sto exspectans, si quid mihi imperent, Ter. STO Eun. 3,5,46: ad cyathum et vinum, Suet. Caes. 49 ; cf., ad pedes, id. Galb. 22. 6. Of buildings, To stand finished, be ertcttd (poet) : jam stabant Thebae, Ov. M. 3, 131 ; 60, moenia jam stabant, id. Fast. 3, 181 : etet Capitolium fulgens, Hor. Od. 3, 3, 42 : aedificant muros . . . Stabat opus, Ov. M. 11, 205 : jam stare ratem, Val. Fl. 1, 96. 7. To stand up, stand upright; to stick up, bristle up, etc. (poet and in post-Aug. prose) : papillae, Lucil.inNon.391,26; so, mammae, Plin. 28, 19, 77 : steterunt comae, Virg. A. 2, 774; 3.48; so Ov. M. 7, 631 ; cf. id. ib. 10, 425 : crines futi pulvere, Stat. Th. 3, 326 : setae, Ov. M. 8, 286 : cristae in ver- tice, id. ib. 6, 672 : aristae, id. ib. 10, 655. 8. c. abl., To stand out with, be thick with, full of any thing (mostly poetical) : stant pulvere campi, Enn. Ann. 8, 45 : cu- pressi Stant rectis foliis, id. ib. 7, 26 : stat 8entibu' fundus, Lucil. in Don. Ter. Andr. 4, 2, /16 ; Titin. in Non. 391, 21 ; so, ager sentibus, Caecil. in Non. 391, 23 ; cf., vi- des ut alta stet nive candidum Soracte, Hor. Od. 1, 9, 1 : coelum caligine stat, Si- senn. in Non. 392, 8 ; cf., pulvere coelum, Virg. A. 12, 408 ; and, pulvereo globo as- tra, Stat. Th. 7, 124 : stant lumina (Cha- rontis flamtna, Virg. A. 6, 300. II. Trop.: A. 1° gen.: mentes, rec- tae quae stare solebant Enn. Ann. 6, 39 : utitiam res publica stetisset quo coeperat 6tatu, Cic. Off. 2, 1, 3 : stetisse ipsum in fastigio eloquentiae, Quint. 12, 1, 20. B. In partic: 1, Pregn., To stand one's ground, stand firm or unshaken; to endure, persevere, persist : moribus anti- quis res stat Romana virieque, Enn. Ann. 5, 1 ; cf., disciplinam militarem, qua ste- tit ad hanc diem Romana res, solvisti, Liv. 8, 7, 16: res publica staret Cic. Phil. 2, 10, 24 ; cf. id. Cat 2, 10, 21 : per quos homines ordinesque steterim, quibusque munitus fuerim, non ignoras, id. Fam. 13, 29, 7 ; cf., eorum auxilio, qui me stante stare non poterant, id. ib. 7, 2, 3 ; and, dum stetimus, Ov. Tr. 1, 9, 17: stamus anirais, Cic. Att. 5, 18, 2 ; so, stas animo, Hor. S. 2, 3, 213 : Gabinium sine provin- eia stare non posse, could not hold out, subsist, Cic. Pis. 6, 12 ; cf. id. Flacc. 6, 14 ; Suet. Oth. 5 ; nedum sermonum stet ho- nos, id. A. P. 69. — Hence, 1). (ace. to its use as a milit. t. t., v. above, no. I., B, 3) To maintain the contest : cum in senatu pulcherrime stareraus, Cic. Fam. 1, 4, 1. — C. I Q aliqua re, simply aliqua re, and post-class, also, alicui rei, To stand firm, persist, persevere; to rest, abide, continue in a thing : (a) In aliqua re : si in fide non stetit, Cic. Rab. perd. 10, 28 : sin in eo non stat, id. Att 2, 4, 1 : stare oportet in eo, quod sit judicatum, id. Fin. 1, 14, 47. — (/3) c abl. : ea omnes stant sententia, Plaut Cure. 2, 1, 35 ; cf, suis stare judiciis, Cic. Tusc. 5, 28, 81 ; and, censoris opinione, id. Cluent. 47, 132: alicujus decreto, Caes. B. G. 6, 13, 6 : stare conditionibus, id. Att. 7, 15, 2 ; cf., stare conventis, id. Ofl". 3, 25, 95; and, stare jurejurando, Quint 5, 6, 4. — Impers. : stabitur consilio, Liv. 7, 35, 2: etsi priore foedere staretur, id. 21, 19, 4 : fama rerum standum est, id. 7, 6. 6. — (y) c. dat. : arbitri sententiae stare, Ulp. Dig. 4, 7, 23 Jin. ; so, voluntati patris, id. ib. 26, 7, 3; 36, 3, 6 : rei judicatae, Callistr. ib. 42, 1, 32. — ((5) Stat sententia, aliquid or imper- sonally, stat. The determination staitds or holds good, I (thou, he, etc.) am determ- ined : Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sen- tentia, Ter. Eun. 2/1, 18; so, Hannibal, postquam ipsi sententia stetit pergere ire, Liv. 21 . 30, 1 : — modo nobis stet illud, una vivere in studiis nostris, Cic. Fam. 9, 2, 5 ; so, stat pectore fixum, Aeetae sociare ma- nus, Val. Fl. 5, 289 : — nos in Asiam con- vertemus : neque adhuc stabat quo po- tissimum, Cic. Att. 3, 14, 2; so, stat casus renovare omnes, Virg. A. 2, 750. 2. In theatr. lang., of plays and actors, To stand, i. e. to please, take: quod si in- telligeret, cum stetit olim nova (fabula), Actoris opera magis stetisse quam sua, Ter. Ph. prol. 9 sq. ; id. Hec. prol. alt. 7: securus, cadat an recto stat fabula talo, Hor. Ep.2, 1, 176 : illi, scripta quibus com- oedia prisca viris est, Hoc stabant, hoe sunt imitandi, id. Sat 1, 10, 17. STO L 3. stare, ab, cum, or pro aliqua, or ali- qua re. To stand by, adht.re tu a person or thing : ut nemo contra civium perdito- rum dementiam a senatu et a bonorum causa steterit constantius, Cic. Brut. 79, 273 ; so, a se potius quam ab adversariia, id. Inv. 1, 43, 81 : a mendacio contra verita- tem, id. ib. 1, 3, 4 : a contraria ratione, Auct. Her. 4, 2, 4 : — cum dii prope ipsi cum Hannibale starent, Liv. 26, 41, 17 ; so, nobiscum adversus barbaros, Nep. Ages. 57m. ; si pro mea patria ista virtus staret Liv. 2, 12, 14 ; so, pro jure gen- tium, id. 38, 25, 8 : pro Juba atque Afris, Quint 11, 1, 80 : pro 6iguis, Ov. A. A. 1, 200, et saep. 4. Stare per aliquem, To stand to one's account, be chargeable or owing to one ; to lie at one's door, be one's fault : si poterit fieri, ut ne pater per me stetisse credat quominus hae fierent nuptiae, volo : sed si id non poterit id faciam in proclivi quod est, per me stetisse, ut credat, Ter. Andr. 4, 2, 16 sq. ; so, Caesar ubi cognovit per Afraniam stare, quominus proelio dimicaretur, Caes. B. C. 1, 41, 3; and, graviter earn rem tulerunt, quod stetisse per Trebonium, quominus oppido poti- rentur, videbatur, id. ib. 2, 13, 3; so too with a follg. quominus, Liv. 6, 33, 2 : non per me stetit, sed per illud, Quint. 3, 6, 78 : quasi per ipsum staret, ne reddere- rur, Suet Aug. 28 : si per eum non stetit parere defuncti voluntati, Scaev. Dig. 32, 1, 36. 5. Of price, To stand one in, to come to, to cost (so not freq. till after the Aug. period) : Polybius scribit centum talentis earn rem Achaeis stetisse, Liv. 34, 50, 6 : baud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia, Virg. A. 10, 494 ; cf, quae neque magno stet pretio, Hor. S. 1, 2, 122 : multo san- guine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit, Liv. 23, 30, 2 : haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit id. 3, 60, 2 : utrique vindicta libertatis morte stetit, Veil. 2, 64 fin. .- heu quanta regnis nox stetit una tuis ? Ov. F. 2, 812, et saep. : — nulla pestis humano generi pluris ste- tit Sen. Ira, 1, 2. I Stoebe. es. /. = aroi&fi, A plant, call- ed also pheos. Plin. 21, 15, 54; 22, 11, 13. Stoechades insulae, Eroix■ [Stoicus] A nick- name of a voluptuary who gave himself out for a Stoic, Juv. 2, 65. Stoicus. a. um - "dj., Zruyiiccc, Of or belonging to the Stoic philosophy or to the Stoics, Stoic: schola, Cic. Fam. 9, 22 fin. ; cf., 6ecta, Sen. Ep. 123 fin.: sententia, icl Ep. 22 : libelli, Hor. Epod. 8, 15 : turba, Mart 7, 69, et saep. ; Cic. Acad. 2, 26, 85. — Subst, Stoicus, i, m., A Stoic philoso- pher, a Stoic, Cic. Parad. praef. § 2; Hor. S. 2, 3, 160 ; 300 ; esp. freq. in the plur. : Stoici, orura, m.. The Stoics, "Cic. Mur. 29, 61 ;" and in philosophical writings sae- piss. — Adv., Stoice, Like a Stoic, Stoical- ly: agere austere et Stoice, Cic. Mur. 35, 74; so, dicere, id. Parad. praef. § 3. Stola. ae. /. = oro\ij, A long upper, garment : I, Orig., as with the Greeks, in gen., and wcrn by any one : squalida sep- tus stola, Enn. in Non. 537, 27 ; so, septus mendici stola, id. ib. 28: lugubri stola suc- cincta, id. ib. 198, 4 ; so, muliebris, Var. ib. 537, 29 sq. — H. Later, viz. with the Ro- mans, in partic. A long female upper gar- ment, worn by the Roman matrons, and reaching from the neck to the ankles, a robe, gown, stole : " vestimenta muliehria . . . veluti stolae, pallia, tunicae," etc., Ulp. Dig. 34, 2, 23 ; cf, vir fortis stolam indu- tus, Sen. Vit. beat. 13 : (Dianae) erat ad- modum amplum signum cum stola, Cic. Verr. 2, 4, 34 : ad talos stola demissa, Hor. S. 1, 2, 99 ; Ov. Pont. 3, 3, 52 ; cf. id. Trist 2, 252 ; Mart 3, 93 ; 10, 5 ; Auct Priap. 12. et al. — Hence also of the dress of a vo- luptuary, Hor. S. 1, 2, 71 ; of a cithern- player, Var. R. R. 3, 13, 3 ; of the priests 1461 ST O M ofIsis,App.M.ll,p.269.— B.Transf.,for A noble woman, lady, dame, matron, Stat. S. 1, 2, 235 ; so Plin. 33, 3, 12 ; Val. Max. 2, 1, 5. StdlatUS, a, urn, adj. [stola] Dressed in or wturing a stola : mulieres, Vitr. 1, 1 med. — Subst., stolatae, arum, /., i: q. matronae, Noble dames, matrons, Petr. 44, 18. — Ti'anef.: pudor, i, e. befitting a matron, Mart. 1, 36: Ulixes, Ulysses in pet- ticoats, a jocose appellation of Livia on account of her cunning, Calig. in Suet. Calig. 23. Stolide, adv., v. stolidus, ad Jin. stdliditaSt atis,/. [stolidus] Dullness, obtuseness, stupidity, stolidity (a post-class, word), Flor. 3, 3, 12 ; 4, 12, 16 ; Gell. 18, 4, 6 ; Am. 2, 80. Stolidus- a, um, adj. [perh. from sto- lo, a worthless shoot, a stick ; v. also stul- tus J Dull, doltish, obtuse, stupid, stolid (mostly poet, and in post- Aug. prose): stolidum genus Aeacidarum ; Bellipoten- tes sunt magi' quam sapientipotentes, Cic. de Div. 2, 56 Jin. : stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones, Plaut. Bac. 5, 1, 2 ; cf. id. Epid. 3, 3, 40 ; id. Baceh. 3, 6, 19 : vix tandem sensi stolidus, Ter. Andr. 3, 1, 12 : indocti stolidique, * Hor. Ep. 2, 1, 184, et saep. : Lentulus perincertum stolidior an vanior, Sail, fragm. ap. Gell. 18, 4, 4 : o vatum stolidissime, falleris, Ov. M. 13, 774. — Transf., of things: nihil est stultius neque stolidius, Plaut. Trin. 1, 2, 162 ; cf., nullum est hoc stolidius saxum, id. Mil. 4, 2, 33 : aures (Midae), Ov. M. 11, 175 ; cf., barba (Jovis), Pers. 2, 28 : — vires, Liv. 28, 21 jin. : hujus generis causarum alia sunt quieta, nihil agentia, stolida quodammodc, i. e. inert, inoperative, * Cic. Top. 15, 59 : stolida impudensque postulatio, Liv. 21, 20, 4 ; so, fiducia, id. 34, 46, 8 : superbia, id. 45, 3, 3 : audacia, Tac. H. 4, 15, et saep. Adv., stolide, Stupidly, stolidly: id non promissum magis stolide quam stol- ide creditum, Liv. 25, 19, 12 ; so id. 7, 5, 6 ; 7,10,5; 27,17,10; Just.2,3. Com^.,Amm. 19, 5. — Transf., of things : stolide tument pulmonea (mala), Plin. 15, 14, 15. stolo, onis, to. A shoot, branch, twig, or scion springing from the stock or root of a tree. A useless sucker, water-shoot : " qui (Licinius Stolo) propter diligentiam culturae Stolonum connrmavit cogno- men, quod nullus in ejus fundo reperiri poterat stolo, quod effodiebat circum ar- bores, e radicibus, quae nascerentur e so- lo, quos stolones appellabant," Var. R. R. 1, 2, 9 ; cf., " Stolonum Liciniae genti (cog- nomen) : ita appellatur in ipsis arboribus fruticatio inutilis, unde et pampinatio in- venta primo Stoloni dedit nomen," Plin. 17, 1. 1, § 7 ; so id. 1.7, 20, 34 ; ib. 13, 20 ; 26, 39 ; 27, 13, 109. — H. A cognomen in the gens Licinia; v. the preoed. t stdmacace. es, f. = arouaKiKn, A disease of the gums, scurvy of the mouth, Plin. 25, 3, 6. * stomachabundus, a, um, adj. [ stomachor ] Pettish, angry, stomachy : puer, Gell. 17, 8, 6. stomachantcr, adv., v. stomachor. t stomachlCUS. a, um, adj. = aroua- XtfoS, Disordered in the stomach, having a disease of the stomach, Sen. Ep. 24 med. ,- Plin. 20, 9, 39 ; 24, 14, 75 ; 25, 5, 24. Stomachor; atus, 1. v. dep. n. and a. [8tomachus, no. II.] To be irritated, peev- ish, pettish, vexed, angry or out of humor ; , to fume, fret (quite class.: esp. freq. in Cic.) : 1, Neutr. : si stomachabere et mo- leste teres, plura dicemus, Cic. Fam. 15, 16, 3 ; so, connected with irasci, id. Brut. 95, 326: jucundissimis tuis literis stomacha- tus sum in extreme id. Fam. 10, 261 : — non dubito, quin mirere atque etiamstom- achere, quod tecum de eadera re agam saepius, id. Att. 16, 16, F. : stomachabatur senex, si quid asperius dixeram, id. N. D. 1, 33 fin. :— cum prave sectum stomache- ris ob unguem, Hor. Ep. 1, 1, 104 :— stom- achari cum aliquo, i. e. to quarrel with him, Cic. de Or. 2, 66, 267.-2. Act., To be angrv or vexed at any thing (very rarely, and only with the general objects aliquid or omnia) : stomachor omnia, Cic. Att. 14, 21, 3: si quid stomachor, August, in Suet, fib. 21 ; cf., id equidem adveniens me- cum stomachabar modo, Ter. Eun. 2, 3, 21 .—Hence 1462 STE A *st6machanter, adv., Irritably, peev- ishly, pettishly : arridens, Aug. Vit. beat. med. stomachdsCi adv., v. stomachosus, a, um. stomachosus, a, um, adj. [ stoma- chus, no. II.] Wrathful, angry, irritable, ill-humored, peevish, pettish, choleric, stom- actions (rare, but quite class.): eques, Hor. Ep. 1, 15, 12: — stomachosa et quasi submorosa ridicula, Cic. de Or. 2, 69, 279 : genus acuminis saepe stomachosum, id. Brut. 67 : genus irarum, Sen. de Ir. 1, 4 fin. — Comp. : stomachosiores literae, Cic. Fam. 3, 11 fin. — * Adv., stomachose, Angrily, peevishly : Comp. : rescripsi ei stomachosius, Cic. Att. 10, 5, 3 (cf. id. ib. 10, 11, 5: 5vuiKu)repov eram jocatus). f Stdmachus, i, »«• = aropaxos ■ I. The gullet, the alimentary canal, oesopha- gus : linguam ad radices ejus (oris) hae- rens excipit stomachus, Cic. N. D. 2, 54, 135 ; so Cels. 4, 1 — Far more freq., II, Transf., The stomach: Cic. N. D. 2, 49 ; so Cels. 4, 5 ; Plin. 23, 1, 26 ; 11, 37, 68 ; Lucr. 4, 634 ; 873 ; Hor. S. 2, 2, 18, et saep. : stomachum fovere, Cels. 4, 5 : mo- vere, Plin. 13, 23, 44 : comprimere, Cels. 4, 5 fin. : stomacho laborare, id. 1, 8, et saep.: — lenia et, ut sic dixerim, boni stomachi, east/ of digestion, Quint. 6, 3, 93 ; cf. id. 2, 3, 3 Spald. B. Trop.: 1, Taste, liking (so very rarely) : ludi non tui stomachi, Cic. Fam. 7, 1, 2 : in hoc agello stomachum multa sollicitant, vicinitas urbis, opportunitas viae, modus ruris, Plin. Ep. 1, 24, 3. — Far more freq., esp. in Cic, 2. In a bad sense, Distaste, dislike to any thing ; hence, transf., displeasure, ir- ritalion, vexation, chagrin concerning any thins : locus ille animi nostri, stomachus ubi habitat, Cic. Att. 4, 16, 10 • cf. id. Att. 15, 15, 2; and, bile et stomchao aliquid tingere, Suet. Tib. 59 fin.; Plaut. Asin. 2, 4, 17: homo exarsit iracundia ac stoma- cho, Cic. Verr. 2, 2, 20; cf., epistola plena stomachi et querelarum, id. Q. Fr. 3, 8, 1 ; and, ne in me stomachum erumpant, cum sint tibi irati, id. Att. 16, 3, 1 : in stomacho ridere, id. Fam. 2, 16, 7 : risum magis quam stomachum movere, id. Att. 6, 3, 7 ; so, stomachum movere alicui, id. Mur. 13, 28 ;. for which, stomachum face- re alicui, id. Att. 5, 11, 2 ; id. Fam. 1, 9, 10 : quae turn mihi majori stomacho, quam ipsi Quinto, fuerunt, id. Att. 5, 1, 4 ; id. Q. Fr. 3, 5, 2 : nee gravem Pelidae stomachum cedere nescii Conamur (seri- bere), Hor. Od. 1, 6, 6, et saep. — In jest, for the contrary affection : Cicero red- dens rationem, cur ilia C. Caesaris tern- pora tarn patienter toleraret, Haec aut animo Calonis ferenda sunt, aut Cicero- 7iis stomacho, i. e. with his patience, en- durance, (* or perhaps thus, it must be borne, whether with the spirit of Cato or with the impatience of Cicero, i. e. it can not be helped), Cic. fragm. ap. Quint. 6, 3 fin. t stdmatice, es, /. = orouaTitcn, A medicine for diseases of the mouth, Plin. 22, 9, 11 ; 23, 7, 71 ; 24, 17, 73 ; Scrib. Comp. 64. ' stomoma, atis, n. = nropoinu, A kind of fine scales which fly off in hammer- ing, Plin. 34, 11, 25 (in Cels. 6, 6, 5, writ- ten as Greek). storax, acis, v. styrax. storea (in good MSS. also written storm ; cf. Oud. Caes. B. C. 2, 9, 4), ae, /. [perh. from oropivvvui, to spread out] A mat or covering made of plaited straw, rushes, rope, etc. ; a straw-mat, rush-mat, rope-mat, Caes. B. C. 2, 9, 4 sq. ; Liv. 30, 3,9; Plin. 15, 16, 18. ' strabo, onis, m - (collat. form fern.: De Venere paeta strabam facit, Var. in Prise, p. 684 fin. P. ; cf., "strabones sunt strabi quos nunc dicimus," Non. 27, 2 : — masc, strabonus, i, Petr. 68, 8) = orpaSim', That has oblique, distorted eyes, i. e. One who squints strongly, a squinter (quite class.) : ecquos (deos) si non tarn strabo- nes, at paetulos esse arbitramur ? * Cic. N. D. 1, 29, 80 ; so Hor. S. 1, 3, 44 ; Petr. 39, 11; Ulp. Dig. 21, 1, 12.— B. Trop., Cue who looks askance, i. e. An envious, jeal- ous person (ante-class.) : Lucil. in Non. 27, 7; so Var. ib. 4 (ppp. integris oculis). — If, 3TBA Strabo, onis, m., A Roman surname, Cic. Att. 12, 17 ;. 14, 1 ; id. Acad. 2, 25, 81, et al.; cf. Plin. 11, 37, 55. strabonus, ■> v - strabo, ad init. strabus, a, um, v. strabo, ad init. stragres, is, /• [sterno, no. II., B] A throwing down, throwing to the ground, overthrowing ; an overthrow (not freq. till after the Aug. period, esp. in Liv. ; in Caes. not at all): I, Lit. : A. In gen.: (a) c. gen. : strage armorum septa via est, Liv. 35, 30, 5 ; so, nemorum, Sil. 3, 205 : rui- nae, ruinarum, Liv. 42, 63, 4 ; 37, 32, 4 : aedificiorum et hominum, Tac. A. 1, 76 : rerum in trepidatione nocturia passim relictarum, Liv. 10, 34, 8 : boum homi- numque, Liv. 41, 21, 7 ; cf., canum volu- crumque aviumqr.e boumque, Ov. M. 7, 536, et saep. — (/3) Absol. : dabit ille (nim- bus) ruinas Arboribus stragemque satis, Virg. A. 12, 454 ; cf. Liv. 40, 2, 1 : strage ac ruina fudere Gallos, id. 5, 43, 3 ; cf. 4, 33, 8. — B. Pregn., A mortal overthrow ; a defeat, slaughter, massacre, butchery, car- nage: stragem horribilem caedemque ve- reri, Cic. poet. Div. 1, 12, 20 ; so, coupled with caedes, Tac. A. 14, 36 ; Just. 10, 3; cf, quantas acies stragemque ciebunt ! Virg. A. 6, 830. — In the plur. : strages fa- cere, Cic. Phil. 3, 12, 31 ; so, strages ede- re, id. Leg. 3, 9, 22 ; Virg. A. 9, 526 ; 784 ; Just. 33, 2 ; cf. also no. II. : cruentae, Claud. Laud. Stil. 1, 231.— *n. Trop. : quas ego pugnas et quantas strages edidi ! Cic. Att. 1, 16, 1. stragrilum, i, v - the follg. art., no. II. Stragulus- a, um, adj. [sterno, no. I.; v. the passages from Var. L. L. 5, 35, 46, under 710. II.] That serves for spread- ing or covering over any thing (viz., over a bed ) : vestis, a spread, covering, bed- spread, coverlet, blanket, rug, carpet, etc., Cic. Rose. Am. 46, 133 ; 2, 4, 26 ; 2. 1, 10 ; 2, 2, 7 ; 72 ; Liv. 39, 6, 7 ; 34, 7, 3 ; Hor. S. 2, 3, 118, etal.; cf., "in strato omne ves- timentum contineri, quod injiciatur, La- beo ait ; neque enim dubium est, quin stragula vestis sit omne pallium, quod Graeci -rrzpioTpbipa vocant. In victu ergo vestem accipiemus, non stragula, in stra- tu omnem stragnlam vestem," Ulp. Dig. 50, 16, 45. — Freq. also, in the same sense. subst., II, stragulum, i, »., A spread, covering, rug, carpet, mattress, etc. : " hac (culcita) quicquid insternebant, a ster- nendo stragulum appellabant,'" Var. L. L. 5, 35, 46 ; cf. Sen. Ep. 87 ; of a bed-cover- ing, bed-spread, Cic. Tusc. 5, 21, 61 ; so Plin. 8, 58, 83 ; 7, 51, 52 ; Tib. 1, 1, 65 ; Mart. 14, 147, et al. Of a covering over a corpse, Petr. 42, 6 ; 78, 1 , Suet. Ner. 50. Of a horse-cloth, blanket, housing : veredi, Mart 14, 86. Of any thing soft put under brooding fowls, Plin. 10, 33, 51 ; Sol. 7 extr. stramen, mis, n. [sterno, no. I.] Straw, litter spread under any thing (poet, and in post-Aug. prose) : tectam stramine vidit Forte casam, Ov. M. 5, 447 ; so in the sing. :' id. Her. 5, 15 ; Virg. A. 11, 67 ; Sil. 10, 562 ; Plin. 10, 54, 75. et al. ; in the plur. : Ov. M. 8, 703 ; id. Fast. 3, 184 ; Stat. Th. 6. 56, et al. _ * stramentarius, a. um, adj. [stra- mentum] Of or belonging to straw: fal- ces, i. e. for cutting straw, Cato R. R. 10, 3. _ stramenticius or -tius, a, um, adj. [id.] Of straw, straw- : casae, Auct. B. Hisp. 16,2; so Petr. 63, 8. * stramentor, ari, v. dep. n. [id.] To fetch straw : Idmon cum stramentatum exisset, Hyg. Fab. 14. stramentum, i, «• [sterno, 110. I.] That which serves for spreading or litter- ing: I. Straw, litter : fasces stramento- nim ac virgultorum incenderunt, bundles of straw, Hirt. B. G. 8, 15, 6 : desectam cum stramento segetem, Liv. 2, 5, 3: — Cato R. R. 5, 7 ; of a straw-bed, Plaut. True. 2, 2, 23 ; Var. R. R. 1, 50 ; Col. 6, 3, 1 ; Plin. 18, 7, 18 ; Phaedr. 2, 8, 23 ; Hor. S. 2, 3, 117, et al.; cf., "stramentum ab atratu, quod id substernatur pecori," Var R. R. 1, 50, 3 : — casae, quae more Gallico stramentis erant tectae, Caes. B. G. 5, 43, 1 ; so Liv. 25, 39, 3. — H. A covering, rug, bedspread (so very rarely): mulorum, Caes. B. G. 7, 45, 2: his verbis et vesti- menta et stramenta contineri; sine his STRA enim vivere nerainem posse, bed-clothes, GaL Dig. 50, 16, 234. * Stramincus- a, »m, <*<&■ [6tramen] Made of straw, straw- (an Ovidian word) : Quirites, Ov. F. 5, 631 : casae, covered with straw, id. Am. 2, 9, 18. t strangias- ae, IB. = orpayyiuS, A kind of Grecian wheat, Plin. 18, 7, 12. * strang-ulabilis, e, adj. [strangulo] That can be choked or strangled: aniraa submersu, Tert. Anim. 32. strangnlatio, onis, / [id.] A chok- ing, suffocating, strangulation (a post- Aug. word), Plin. 23, 1, 13: vulvae, suffo- cation of the womb, id. 20, 15, 57 ; cf. stran- gulatus. * strangulator» oris . "'• [ ; d.] A chok- er, strangler : Commodi, Spart. Sev. 14. *strang^latrix,icis,/. [id.] She that chokes or strangles : laucium (manus), Prud. aretp. 10, 1103. Strang-ulatUS; Qs- >«• [id.] A chok- ing, strangling : vulvae, suffocation of the womb, Plin. 20, 18,75 ; 26, 15, 95 ; cf. stran- gulatio. t Strangulo, avi, atum, 1. v. a. = orpayyaXdS (cf. Var. L. L. 6. 10, 77), To squeeze the throat, i. e. To throttle, choke ; and then, in gen., to stifle, suffocate, stran- gle: J, Lit. (quite class.): Domitium strangulavit, Coel. in Cic. Fam. 8, 15 fin. : strangulata laqueo, Tac. A. 6, 25 : — obesi difficultate spirandi strangulantur, Cels. 2, I Jin. ; so, piro strangulatus, Suet. Claud. 27 ; and, strangulatae in oleo ranae, Plin. 32, 10, 38 : ne nimio sanguine strangule- tur pecus, Col. 6, 38, 4 ; Cels. 4, 4 : vulvae strangulantes, in a state of suffocation, Plin. 22, 13, 15 : sinus (togae) nee strangulet nee fluat, too closely drawn together. Quint. 11, 3, 140. — In an obscene double sense : 6i dicimus, Ille palrem strangulavit, hono- rem non praefamur. Sin de Aurelia alt- quid aut Lollia, honos praefandus est, *Cic. Fam. 9, 22, 4.-2. Transf, of things : hedera arbores sugit et strangu- late chokes, i. e. kilts, makes unfruitful, Plin. 16, 34, 62 ; so, truncum, Col. 4, 26, 2 : sata, Quint. 8 prooem. § 23 : solum, Plin. 17, 8, 4 : — fauces tumentes strangulant vocem, choke, stifle, constrain, Quint. 11, 3, 20 ; so, sonitum, Plin. 2, 43, 43. — Poet. : non tibi sepositas infelix strangulat area Divitias, i. e. contains, Stat. S. 2, 2, 150. — JJ. Trop., To torment, torture (poet, and in post-class. prose) : strangulat inclusus dolor atque exaestuat intus, Ov. Tr. 5, 1, 63 : plures nimia congesta pecunia cura Strangulat, Juv. 10, 12 : venditor omnes causas, qui- bus stransrulatur, exponat, i. e. is forced to the sale, Cod. Theod. 12, 3, 1. ' Stranguria, ae, f.==arpayyovpia, A painful discharge of urine, strangury, Cato R. R. 127 ; Cic. Tusc. 2, 19 fin. ; Plin. 27, 11, 14 (in Cels. 2, 1 vied., written as Greek, and transl. by urinae difficultas). strangruriosus, i, "*. [stranguria] One who is afflicted with strangury, Marc. Emp. 26 med. t strateg'ema, atis, n. = arpaTTi' nun, A piece of generalship, a stratagem : " con- silium illud imperatorium fuit, quod Grae- ci orpuTiiynua appellant," Cic. N. D. 3, 6 fin. ; so Val. Max. 7, 4, De strategematis, and cf. the work of Frontinus, Stratege- maticon libri quatuor. — *I2, Transf., out of the military sphere : interim Rufio noster strategemate hominem percussit, Cic. Att. 5 L 2, 2. tstrateg-ematlcus, a, um, adj.= OTpaTijyntiariKos, Of or relating to milita- ry stratagems, stratagematical. So, Srrat- egematica, the title of a work of S. Julius Frontinus. tstrategiaiae,/.= (rr/).ir^yi'«, A gov- ernment, i. e. a district, province: Thracia in strategias quinquaginta divisa, Plin. 4, 11,18; cf. id. 6, 9, 10. t StrategpiSj i, m - = 0Tpnrny6c, A mil- itary leader, general, commander : *!. Lit. : nee strategus. nee tyrnnnus quisquam, Plaut. Cure. 2, 3, 6 — * H, Transf, The presider, president at a banquet: strate- gum te facio huic convivio, Plaut. Stich. 5, 4, 20 : so id. ib. 23. ' StratlOtes, ae. m. — arpuTti&Tns, A water-plant : either the aloe-leaved water-sol- dirr, Stratiotes aloides, L., or the great duck-weed, Pistia stratiotes, L. ; Plin. 24, STRE 1 8, 105. Called also, stratiotice, A PP- Herb. 88. 1 stratibticuSi a. um, adj. =zorpaTi- tartKH, Of or belonging to a soldier, sol- dier-like, military : homo, Plaut. Ps. 4, 1, 12: nuncius, id. ib. 2, 2, 9 : mores, id. Mil. 4, 8, 49.— II, Subst., stratioticum, i, n., A kind of eye-salve, Scrib. Comp. 33 ; Inscr. ap. Spon. Misc. ant. p. 237. ("Strato . or Straton. onis, m., Yrpiruiv, A philosopher vj Lampsacus, Cic. Acad. 1, 9 ; 4, 38 ; id. Fin. 5, 5.— Also, A slave and physician, Cic. Clu. 63. — Strato- nis tun-is, A town of Palestine, otherwise called Caesarca, Plin. 5, 13, 14.) (* StratOdeS) ' s , m - 2rparjf , A celebrated comedian, Quint. 11, 3, 178; Juv. 3, 99.) StratoniCC. es, /. Daughter of Demetrius Potiorcetes, and wife of Seleucus Nicator, Val. Max. 5, 7, 1 extern.) Str atonicca, ae, /. A considerable town of Caria, Plin. 5, 29, 29_/i«. ; Liv. 33, 18, 7 and 19 ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 283 *?•— II. Deriw. : A. Stratoniceus, a, um, adj., Of or belonging to Stratonicea : Metrodorus, i. e. of Stratonicea, Cic. Brut. 91. 315 ; id. Acad. 2, 6, 16.— B. Stra.t- onicensis. e, adj., The same : ager, Liv. 33, 18, 4 and 7.— In the plur., Stratoni- censes, lum, m., The inhabitants of Strat- onicea, Tac. A. 3, 62. StratdniciSi idis,/., YrpaToviKis, An appellation of Venus among the Smyrneans, Tac. A. 3, 63— Stratoniceum» i. «•. The temple of Venus Slratonicis, Vitr. 5, 9. t stratopedon, i> »• = i v - sterno, ad fin. Straturajae,/. [sterno] (a post-Aug. word) I, A paving, pavement : viarum, Suet. Claud. 24 ; Pall. 1, 40, 2 ; Inscr. Orell. no. 3286; 4130. — *II. A layer of manure, Pall. Nov. 7, 11. 1. StratUS» a, um, Part, of sterno. 2. Stratus, i, m - ^ scattering, strew- ing ; v. sterno, ad fin. * 3. StratuSi us > m - [sterno] for the usual stratum, A horse-cloth, housing, Sol. 45 med. strebula, ae, /., and strebula (stribula), orum, n. The flesh about the haunches : " strebula Umbrico nomine Plautus appellat coxendices hostiarum," etc., Fest. p. 313 ; cf. id. p. 312 : "stribula, ut Opilius scribit, circum coxendices sunt bovis," Var. L. L. 7, 3, 93 : non placet car- nem strebulam appellare, quae taurorum e coxendicibus demitur, Arn. 7, 230. Strena, ae, /. A sign, prognostic, omen (Plautinian) : Plaut Stich. 3, 2, 8 ; id. ib. 5, 2, 24. — n. Transf., A new-year's present given for the sake of the omen (cf. the Fr. etrennes), Suet- Calig. 42; id. Aug. 57 ; id. Tib. 34 ; Pompon, in Non. 17, 1, et al. ; cf, " strenam vocamus, quae da- turdie religioso, ominis boni gratia," Fest s. h. v. p. 313. Strenia, ae, /. [strena] The goddess that presides over new-year's gifts, Var. L. L. 5, 8, 15; Aug. Civ. D. 4, 16. Strenue» adv., v. strenuus, ad fin. StrenuitaSi a^s, /• [strenuus] Nim- bleuess, briskness, vivacity, activity (very rarely, perhaps only in the two follg. pas- sages) : ab strenuitate et nobilitate sirenui et nobiles, Var. L. L. 8, 5, 107 : strenuitas antiqua monet, Ov. M. 9, 320. * StreBUOi al 'e, "• n. [strenuus] To be brisk, lively, busy : Plaut. Ps. 2, 2, 34. StrenUUS, a ' um > adj. Brisk, nimble, quick, prompt, active, vigorous, strenuous (freq. and quite class.) : mercator strenu- STRE us, Cato R. R. praef. § 3 ; cf, villicus stren- uior, Lucil. in Prise, p. C01 P. ; Plaut. True. 2, 6, 12 : multi alii ex Troja streuui viri. Naev. 1, 17 ; Plaut. Epid. 3, 4, 10 : viri for- tis6imi et milites strenuissimi, Cato R. R. praef. § 4 ; cf. Cic. Phil. 2, 32, 78 ; and, strenuus et fortis, Hor. Ep. 1, 7, 46 ; so too, imperator in proeliis strenuus et for- tis, Quint. 12, 3, 5 : and cf., strenui igna- vique in victoria idem audent, Tac. H. 2, 14 Jin. ; so, opp. ignavus, id. ib. 4, 69 ; and, opp. iners, id. ib. 1, 46 ; Ter. Ph. 3, 1, 12: noli me tam strenuum putare, ut ad No- nas recurram, Hirt in Cic. Att. 15, 6, 2: Graeci, gens lingua magis 6trenua quam factis, Liv. 8, 22, 8 : quodsi cessas aut strenuus anteis, Hor. Ep. 1, 2, 70, et saep. With the^ew. : strenuus militiae, Tac. H. 3, 43. — In a bad sense : multi in utroque exercitu, sicut modesti quietique, ita mali et strenui, turbulent, restless, Tac. H. 1, 52. — 2,Transf, of things: operam rei pub- licae fortem atque strenuam perhibere, Cato fragm. ap. Gel], 3, 7, 19 ; cf. Plaut. fragm. ib. 7, 7, 3 : adolescens strenua fa- cie, id. Rud. 2, 2, 8 ; so, manus (chirurgi), nimble, quick, dexterous, Cels. 7 praef med. : corpus, Gell. 3, 1, 12 : navis, Ov. Tr. 1, 10. 34 : strenua nos exercet inertia, busy idle- ness, Hor. Ep. 1, 11, 28. — Hence, Adv., stren ue, Briskly, quickly, prompt- hi, actively, strenuously; {opp. otiose), Auct. Her. 3, 14, 24 : aliquid facere, Plaut. Mil. 2, 5, 48 ; cf., converrite scopis, aeite stren- ue, id. fragm. ap. Charts, p. 195 P. : abi prae streniie ac aperi fores, Ter. Ad. 2, 1, 13 : arma capere, Cic. Rab. perd. 10, 30 ; so, aediticare domum, id. Q. Fr. 2, 4, 2 : praesto fuit sane strenue, id. Fam. 14, 5, 1 : Da. Jam hercle ego ilium nominabo. Tr. Euge strenue, Plaut. Most. 3, 1, 59 ; so id. Pseud. 1, 5, 94. — Sup. : per hos stren- uissime omnia bella confecta, Veg. Mil. 1, 17. — Comp. seems not to occur. StrepitO* are, v. intens. a. [strepo] To make a great noise, rustling, rattling, etc. (poet, and very rarely) : (corvi) inter se foliis strepitant, Virg. G. 1, 413 : pulsis strepitant incudibus urbes, Val. Fl. 4, 288 : (lugentes) strepitant per urbem, Albin. 1, 183" strepitus. Q 8 (gen., strepiti, Enn. in Non. 491), 8), m. [id.] A (wild, confused) noise, din of any Kind; a clashing, crash- ing, rustling, rattling, clattering, clank- ing, rumbling, etc. (quite class, and very freq.) : strepitus, fremitus, clamor tonitru- um, Poet. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1 ; cf, strepi- tus, crepitus, sonitus, tonitrus, Plaut. Am. 5, 1, 10 : molarum strepitus, Enn. in Non. 506, 3: fluminum, Cic. Leg. 1, 7, 21 : strep- itu nullo clam reserare fores, Tib. 1 , 8, 60 ; so, ingens valvarum, Hor. S. 2, 6, 112 : januae, id. Od. 3, 10, 5 : rotarum, Caes. B. G. 4, 33, 1 ; Hor. Ep. 1, 17, 7 : obscoe- nus, i. e. ventris, Petr. 117, et saep. : co- mitum conventus, strepitus, clamor muli- erum Fecere, ut, etc., Ter. Hec. prol. alt. 27; cf., non strepitu, sed maximo clamo- re, Cic. Verr. 1, 15, 45 (herewith cf id. Agr. 3, 1, 2) ; and, prae strepitu et clamo- re, Liv. 2, 27, 8 : magno cum strepitu ac tumultu castris egressi, Caes. B. G. 2. 11, 1 ; so, coupled with tumultus, id. ib. 6, 7, 8 ; Cic. Att 13, 48, 1 : concursus hominum forique strepitus, id. Brut. 92, 317 ; so, Ro- mae, Hor. Od. 3, 29, 12 : — inter strepitum tot bellorum, Liv. 4, 1, 5; cf., sententia- rum vanissimus strepitus, Petr. 1, 2. — In the plur. : canis, sollicitum animal ad noc- turnos strepitus, Liv. 5, 47, 3 ; cf, vino, strepitibus clamoribusque nocturnis atto- niti, Liv. 39, 15, 9.— II. Poet, transf., for A (measured, regular) sound: citha- rae, Hor. Ep. 1, 2, 31 ; so, testudinis au- reae, id. Od. 4,3, 18 ; cf, tibicinae, id. Ep. 1, 14, 26. Strepo, fi- 3- v. n. and a. To make a noise ,- to rattle, rustle, rumble, murmur, hum, roar, etc. (mostly poet and in post- Aug. prose) : I, Neutr. : cum Achivi coe- pissent Inter se strepere, * Cic. poet. Div. 1, 16, 29 ; so, vocibus truculontis, Tac. A. 1, 25 : apes in alveo strepunt, Plin. 11, 10, 10 ; cf. id. 11, 17, 17 : rauco strepuerunt cornua cantu, Virg. A. 8, 2 ; so, litui, Hor. Od. 2, 1, 18: fluvii strepunt Hiberna nive turgidi, id. ib. 4. 12, 3 : strepit assiduo ca- va tempora circum Tinnitu galea, Virg. 1463 STRI A. 9, 808, et saep.: — strepit omnis mur- mure campus, id. ib. 6, 709 ; so, omnia terrore ac tumultu, Liv. 25, 25, 9; cf. id. 21, 11, 6 : urbs apparatu belli, id. 26, 51, 7 ; cf. Tac. H. 2, 84 : aures clamoribus plo- rantium, Liv. 22, 14, 8 : placidum aequor mille navium remis, Tac. A. 2, 23 : mons tibiarum cautu tympanorumque sonitu, Plin. 5, 1, 1. — * B. T r o p. : Scythici equi- tatus cquorum gloria strepunt, ring, re- sound with the glory, Plin. 8, 42, 64. — H, Act. (very rarely) : haec cum sub ipso val- lo portisque streperent, bawled out, vocif- erated, Liv. 2, 45, 5 : — qui (lucus) Capito- lium montem strepit, Jills with rustling, Front. Ep. ad M. Caes. 3, 9. t strepsiceros, otis, m.=oTP£u%/c£- puiS, A kind of animal with twisted horns, called by Oie Africans adax, Plin. 11, 37, 45 ; 8, 53, 79 ; Capitol. Anton. 10. t str cptos- on, nr/ j- — ixpenrH.Si Twist- ed: uva, a kind of grape, Plin. 14,3, 4, §39. Stria; ae, /. A furrow, channel, hol- low, flute of a column, Vitr. 3, 3 fin. ; 4, 1 med. ; 4, 4 med. ; Plin. 22, 22, 46. Striatur a, ae, /■ [strio] A being chan- neled or fluted, a fluting, striature, Vitr. 4, 3fin.; Sid. Ep. 4, 8. stribligo, «ii s > /• [perh. kindr. with orpetiXoS, twisted, awry] An impropriety in language, a solecism (ante- and post- class.) : "soloecismus Latino vocabulo a Sinnio Capitone ejusdemque aetatis aliis imparilitas appellatus, vetustioribus Lati- nie stribligo dicebatur, a versura videlicet et pravitate tortuosae orationis, tamquam strobiligo quaedam," Gell. 5, 20, 1 j Arn. I, 36. stribula, ae, v - strebula. Stricter adv., v. stringo. Pa., ad fin. Strictim, a dv. [strictus, from stringo] Strtiitly, closely: f. Lit. (ante- and post- class., and very rarely) : strictim atton- dere* i. e. close to the skin, Plaut. Capt. 2, 2, 18: juncta crates, Pall. 1, 13.— H. Trop., Slightly, superficially: £^ m In gen. (so Ciceronian, but very rarely) : aspicere, Cic. de Or. 1, 35, 162 : videre, id. Rose. Am. 34. — B. in par tic, of speech, Briefly, cursorily, summarily (so freq. and quite class.) : haec nunc strictim dicta, apertiora fient infra, Var. L. L. 9, 28, 36 : breviter strictimque dicere (opp. copio- sissime), Cic. Clu. 10, 29 : strictim dicere {opp. multa), id. N. D. 3, 8, 19. So, sub- jungere de ceteris artibus, Quint. 1, 10, 1: scribere de aliqua re, Suet. Tib. 73. et saep. strict! villa» ae,/- [stririgo-villus, that plucks off her hair] ^471 appellation of an indecent prostitute, Plaut. in Gell. 3, 3, 6 (in Var. L. L. 7, 4, 93, written strittabillae). * StrictlVUS, a, um, adj. [stringo] That is stripped or plucked off: oleae, Cato R. R. 146, 1. * Stl'ictor, or i 8 > m - [Ml] One who strips or plucks off : olearum. Cato R. R. 144, 3. Strictura, ae,/. [id.] I. In abstr., A contraction, stricture : stomachi, opp. solu- tio (late Lat.), Plin. Val. 4, 2 ; Coel. Aur. Acut. 1, 7, 9 sq. ; id. Tard. 4, 8 ; 5, 4 — H. In concr., A mass of wrought iron, a bar of iron, Lucil. in Non. 21, 11 ; Var. in Serv. A. 10, 173 ; Plin. 34, 14, 41 ; Virg. A. 8, 421. strictuS; a, um, Part, and Pa., from stringo. strideo, di, 2., and strido, di, 3. (both forms equally in use ; v. in the follg.) [sib- ilated from rpi'Cui] v. n. To make or utter any harsh, shrill, hissing, whistling, grat- ing, or creaking sound; to creak, hiss, whiz, buzz (mostly poet.) : ferri stridet acumen, Enn. Ann. 11, 1 ; cf., striderathasta, id. ib. II, 2; and, candens ferrum e fornacibus Stridit, Lucr. 6, 149; and herewith cf. Virg. A. 8, 450 ; and Ov. M. 9, 171 ; 12, 279 : striduntque cavernis Stricturae chalybum, Virg A. 8, 420: serpentum Cerberus ore Stridit, Tib. 1, 3. 72 ; cf. Virg. A. 6, 288 : striges, Ov. F. 6, 140: gryllus, Plin. 29, 6, 39 : — serrae stridentis acerbus Horror, Lucr. 2, 410 :— cardo foribus ahenie, Virg. A. 1, 449: plaUatra. id. Gedrg. 3, 536: alae cygnorum, id. Aen, 1. 397: sagitta, id. ib. 12. 319; cf. id. ib. 5, 502: *ilvae, id. ib. 2, 418: rudentes aqu lone, Ov.Tr. 1, 11, 19: aeger dentibus stridit. Ci Is. 2, 6 med., et saep. strido? ere, v. strideo. stridor» oris, m. [strideo] Any harsh, 1464 STRI shrill, hissing, grating, or creaking sound ; a creaking, hissing, buzzing, whizzing, whistling, etc. (quite class. ; esp. freq. in the poets) : serpentis, Ov. M. 9, 65 : ele- phantorum, id. ib. 8, 286 ; Hirt B. Afr. 72, 5 ; 84. 1 ; Liv. 30, 18, 7 ; 44, 5, 2 : stellio- nis, id. 29, 4, 28 : simiae, Ov. M. 14, 100 : Troglodytis stridor, non vox, Plin. 5, 8, 8 : — horrifer Aquiloni' stridor, Att. in Cic. Tusc. 1, 28, 68 ; so Cic. poet, de Div. 1, 7, 13 : procellae, Prop. 3, 7, 47 : rudentum, Virg. A. 1, 87 ; Ov. M. 11, 495 : januae, id. ib. 11, 608 : dentium, Cels. 2, 7; Plin. 11, 51, 112 : pennarum, id. 11, 29, 35, et saep. : — tribuni plebis stridor, Cic. Agr. 2, 26, 70 : stridor acutus. Hor. Od. 1, 34, 15. — In the plur. : stridores aurium, Plin. 20, 6, 21. .Stridulus) a, um, adj. [id.] Creaking, hissing, whizzing, buzzing, stridulous (po- et, and in post-Aug. prose) : stridula cor- nus (i. e. hasta), Virg. A. 12, 267 ; so, fraxi- nus, Claud, in Ruf. 3, 218: plaustra, Ov. Tr. 3, 12, 30 : manus monstri (i. e. elephan- ti), Sil. 9, 627: s. et tenuis »os, Sen. Ep. 56. 1. Strig-a, ae, /. [stringo] A row of grain or hay cut down, a swath, windrow, Col. 2, 18, 2; cf. Fest. s. h. v. p. 314 and 315 : — (* also, a furrow drawn lengthwise of the field, Jul. Frontin. agr. p. 38; also in a camp, the spaces between the squadrons, Charis. 1, p. 85 Putsh.) 2. striga, ae,/. [strix] A woman that brings harm to children, A hag, witch, Petr. 63 ; cf. Fest. s. v. stbigem, p. 314. * strig-atus. a > " m > <"#• T 2 - strix ] Strigale, among surveyors : ager, a field whose length (or measurementfrom north to south) is greater than its breadth (opp. scamnatus), Aggen. p. iQ Goes. * strigilecula, ae, /. dim. [strigilis] A small slrigil, App. Flor. p. 346. Strigilis. is, /• [stringo] A scraper (made ot horn or metal) used by bathers for removing the impurities of the skin, a slrigil, Plaut. Stich. 1, 3, 77 ; id. Pers. 1, 3, 44 ; Var. in Non. 223, 7 ; Cic. Fin. 4, 12, 30 ; Hor. S. 2, 7, 110 ; Pers. 5, 126 ; Suet. Aug. 80, et mult. al. ; cf. Adam's Alterth. 2, p. 173 ; Smith's Diet. Antt. sub voce. — 11. Transf. : A. -^ surgical instrument of a similar shape, for dropping a liquid into the ear, Cels. 6.7 ; Plin. 25, 13, 103.— B. Among the Spaniards, A small bit of native gold, Plin. 33, 3, 19. . strigmentum, ' » [id.] That which is scratched or scraped off, a scraping (a post-Aug. word), Plin. 20, 3. 8.— H. In partic, Filth or din scraped off, Cels. 2, 6 med. ; Plin. 9. 51, 74 ; 28, 4, 13 ; Val. Max. 9, 14, 2 ezl. et al. StrigO, are < "■ n - [2- strix] To hold vp, hah, stop in ploughing, Plin. 18, 19, 49, §177. — *H, Poet, transf., To give out, give way, lose strength, sink, Virg. Catal. 8, 19. StrigOSUS, a > um ' a(1 j- [stringo] Lean, lank, thin, meagre (mostly poet, and in post-Aug. prose): I, Lit.: equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum vide- runt, Massur. Sabin. in Gell. 4, 20, 11, and in Non. 168, 26 : canis, opp. obesus, Col. 7, 12, 8 : hie strigosus bovinatorque, Lucil. in Gell. 11, 7, W.—Comp.: equi, Liv. 27, 47 : hinno strigosior, Maecen. in Suet. Vit. Horat. — Sup. .- (capella) strigosissimi cor- poris, Col. 7, 6, 9. — *H. Trop., of an orator, Meagre, dry, tasteless: Cic. Brut. 16, 64. StrinffO» i nx i> ictum, 3. v. a. [kindr. with orody, u)J To draw light, to bind or tie tight; to draw, bind, or press together, etc.: I. Lit.: te stringam ad carnarium, Plaut. Ps. 1, 1, 66 : stringit vitta comae, Luc. 5, 143; so, caesariem crinali cultu, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 85: stricta i >i, 'it ii ti nil frigore vulnera, Liv. 22,51,6; cf, mare gelu stringi et consistere, Gell. 17, 8, 16 : quercus in duas partes diducta, stricta denuo et cohaesa, having closed to- gether, id. 15, 16, 4 : habenam. to draw light, Stat. Th. 11, 513 ; so, arciim, Plin. Ep. 3, 16. B. Tran sf. (through the intermediate idea of drawing close), To touch, touch upon, touch lightly or slightly, to graze: litus ama et. laevae stritigat sine palmula cantes, Virg. A. 5, 103 : cf., stringebat stim- ulus ales miserabilis undas, Ov. M. 11,733; STRO and, aequor (aura), id. ib. 4, 136 : metas interiors rota, id. Am. 3, 2, 12 : latus, Prop. 3, 11, 24 : vestigia canis rostro, Ov. M. 1, 536, et saep. : tela stringentia corpu , i. e. grazing, slightly wounding, Virg. A. 10, 331 ; cf. Sen. Ben. 2, 6 ; so, coluber dente pedem 6trinxit, Ov. M. 11, 776. 2. To pull or strip off, to pluck off, cm off, clip off, prune, etc. : oleam ubi nigra erit, stringito, Cato R. R. 65, 1 ; so, baccam, Var. R. R. 1, 55, 2 : quernas glandes, Virg. G. 1, 305 : folia ex arboribus, Caes. B. C. 3, 58, 3 : frondes, Virg. E. 9, 61 ; Hor. Ep. 1, 14, 28 : hordea, Virg. G. 1, 317: arbores, Col. 6, 3, 7, et saep. : celeriter gladios strinxerunt, drew from the sheath, nn- sheathed, Caes. B. C. 3, 93, 1 ; so, gladium, ensem, ferrum, etc., Virg. A. 12, 278 ; Ov. M. 7, 333 ; 8, 207 ; 14, 296 ; Liv. 7, 40, 10, et mult. al. ; cf. also, cultrum, id. 7, 5, 5 ; and poet, transf., manum, Ov. Am. 1, 6, 14 ; id. Trist. 5, 2, 30, et al. II. Trop. : A. Of Bpeech, To compress, abridge : narrationis loco rem stringat, Quint. 4, 2, 128 Spald. ; cf. Sil. 8, 48. B. To hold in check, to rule, sway (syn. coerceo) : quaecumque meo gens barbara nutu Stringitur, adveniat, Claud. B. Get. 371. C. (ace. to no. I., B) To touch, move, af- fect; esp. to affect pain fully, to wound, pain : atque animum patriae strinxit pietatis imago, Virg. A. 9, 294 : — quum tua delicto stringantur pectora nostro, Ov. Tr. 5, 6, 21: nomen alicujus, id. ib. 2, 350. — Hence strictus, a, um, Pa. (ace. to no. I.) Drawn together, close, strait, tight, etc. : strictissima janua, Ov. R. Am. 233 : si strictior fuerit pedatura, Hyg. Grom. 3, 1 : emplastrum, thick, Scrib. Comp. 45 fin. : venter, i. e. bound up, costive, Veg. 3, 16: strictior aura, more severe, colder, Aus. Idyll. 14,3. — B. Trop.: X. Of language, Brief, concise: quo minus (Aeschines) 6trictus est, Quint. 10, 1, 77 : qui (Demos- thenes) est strictior multo (quam Cicero), id. 12, 10, 52.-2. Of character, Severe, strict ; Catones, Manil. 5. 106 ; so, men- tes, id. 1, 769 : lex, Stat. S. 3, 5, 87 : resti- tutio stricto jure non competebat, accord- ing to strict right, Jabol. Dig. 29, 2, 85, et al. — Adv., stricte, Closely, tightly: in for- amen conjicies, Pall. Mart. 8, 2. — Comp. : Pall. 1, 6.— Sup. : Gell. 16, 3, 4. * Stringer? oris, m. [stringo] A touch- ing, touch, shock : gelidae aquai, Lucr. 3, 693. Strio, no perfi, arum, 1. v. a. [stria] To furnish with furrows or channels; to hollow out, groove, flute, striate: columnaa viginti striis, Vitr. 4, 3 fin. : asparagum in toros, Plin. 19, 8, 42 ; cf., concham, id. 9, 33, 52 : lilium, id. 21, 5, 11, et saep. X StritavUS) v - tritavus, ad init. Strittabillae v. strictivilla. t Strittarc, To be weak in the feel : " strittare ab eo, qui sistit aegre," Var. L. L. 7, 3, 93. tl. striXi strigis, f=.arpiyl [from ffrpt^u), rpii>u, the screecherj, A screech- owl, which, according to the belief of the ancients, sucked the blood of young chil- dren, " Ov. F. 6, 133 sq. ; Plin. 11, 39, 95 ;" Tib. 1, 5, 52 ; Prop. 4, 5, 17 ; 3, 6, 29 ; Petr. 134, 1. 2. StriXi Igis, /. A furrow, channel, groove, flule, Vitr. 3, 3^tn. ; 4, 1 med. ; 4, 3 ; 4 (al. striae ) ; but cf. strigatns and strigo). t strobilus. i, m. = orp66iXos, A. pine- nut, pine-cone, UIp. Dig. 32, 53/«. StrobuS) ii m - ■' I. A tree in Carman ia yielding nit odoriferous gum, Plin. 12, 17, 40. — II, Another name of the ladanum, Plin. 12,17, 37. 'stroma, atis, n.=zarpiiiia, A bed- covering, coverlet, Capitol. Ver. 4 fin. t StrombuSi i. m - — orpo/jftit, A kind of spiral snail, Plin. 32, 10, 39 ; id. ib. 11, 53. i Strongyla, ae - f- = "rpoyyiXn, A bust, Tert. Pall. 4 med. t strongyle, es, /. = orpoy, v\ri, A kind of alum, Plin. 35, 15, 52. Istrophaj ae,/.= orporiii7 : I. -4 stro- phe in the chorus of the Greek and Ro- man dramas, Macr. Somn. Scip. 2, 3 med. ; Victor, p. 2501 P. — II, A crook, turn. i. e. A trick, artifice (not ante-Aug. ; and, as in Greek, mostly in the plur.) : verbosae, ' STRU Phacdr. 1, 14, 4 ; so Pen. Ep. 26 rued. ; I'ruil. Apotb. 37 prooem. ; Hicr. in Rut'. 3, 14, ft h1. — In the sing. : ego aliquain t-tropham inveniam, Plio. Ep. 1, 18 fin. ; so Mart. 11, 7, 4. Strophades- una./. ^rpotbdhf, Two islands lying off the canst oj Messenia, al first called Plotae, Celebrated ns the fabled residi nee of the Harpies, now Strufadia or Slrivali, Mel. 2,7, 10; IMin. 4. 12, 19 ; Virg. A. 3, 210 Ileyne ; Val. Fl. 4, 500. Cf. Mann, (iricchrnl. p. 542. ' strophiariust ■'. m - [strophium] A maker tifur dialer in strophia, Plaut Aul. 3, 5, 4 -J. strophiolum, ■. "■ dim - ['<*•] A small wrntili or chnpiet, Plin. 21, 2, 2; Tert. Cor. mil. 15. ' stroptuum. >>, "• = arp'npiov (a band): I. A band, breast-band, staij, worn hy females under the breasts, Plaut., Tur- pi!, Var., and Cic. in Non. 538, 7 sq. ; Ca- tull. 64, 65 ; cf.. " strophium est fascia bre- vis. quae virginalem tumorem cohibet papillarum," Non. 1. 1. — H. A head-band, chaplet. Virg. Cop. 32 ; Prud. Cath. 3, 26 ; rsp. of priests ; cf. Fest. s. v. stroppus, p. 313. — HI. A rope, in gen. : ancoralia, cables, App. M. 11, p. 265. StrophlUS. ", "»., Xrpdipios, A king of Phocts, father of Pylades, Ov. Pont. 2, 6, 25. t Stl'dphoma. arts, n. = orpotptjiua, The bellij-ache, gripes, colic : Hier. in Jes. 13.8. StrdphosUS) ", una, adj. [strophus] That lias the gripes, Veg. 3, 57 ; Venant. Cann. 8, 9, 17 (in the latter scanned stru- phosus). t StrdphuSj '■ m. = arpfyos, The belly- ache, gripes, colic, Veg. 1, 43 ; 57 ; App. Herb. 26 (in Cels. 2, 7 ; Scrib. Comp. 121, and Fest. s. v. vermina, p. 375, written as Greek). StTOppUS, i. v. struppus. Structe, a d.o., v. struo. ad fin. StrUCtlliS; e> adj. | struo] Of or be- longing to building; that is built or con- structed ; that is designed or used for build- ing (post-Aug.) : canales, icalled, Vitr. 8, 7 : so. cloacae, id. 5, 9 med. : columnae, Dip. Dig. 8, 5, 8 : bases, Pomp. ib. 50, 16, 245 : opus, Mucius ib. 241 : gemellar, Col. 12. 52. 10, et saep. : caementum, building- cement, i. e. that is used in building, Mart. 9, 71). 1. Structio. bnis, /. [struo] A joining together, building, erecting, construction (a post-class, word): scalaris, Inscr. Orell. no. 4570 : petrosolinum sternes in- ter spatia structionis (olivarum), between the Imjers of the heap, Pall. Nov. 22. 5. — H. 'Prop.: anna venatoribus parabunt, tit retia, venalmla, sagittas et quicquid ad structionem ejus studii pertinet, appara- tus, Firm. Math. 8, 9 : ratio et structio liilei, 'Pert. Patient. 3. Structorj or ' s > m - [id-] I. One who erects a building, a builder, mason, carpen- ter : Cic. Q. Fr. 2, 6, 2 ; so id. Att. 14, 3, 1; Cod. Justin. 10, 64, 1 ; Arcad. Dig. 50, 6, 6 ; Capitol. Ver. 5 ; Lampr. Heliog. 27, et al. — H, One who spreads the table or semis tip food and carves, a server, carver: -fc-rculoruni compositor," Serv. in Vin.. A. 1, 703 'post-Aug), Petr. 35,2; Mart. 10, 48, 15: Juv. 5. 120; 11.136. * StructdriUS, a, Um, adj. [structorj Of or belonging to building, architectu- ral : operae, Tert. Apol. 14. Structural »e,/. [struo] A fitting to- gether, adaptation, adjustment: I. Lit.: A. In gen. (so post-Aug. and very rare- ly i : ossa in manu ublonga omnia et tri- nngula, structura quadam inter se con- nec-rmitur. Cels. 8, 1 med. ; so, membra- iiarum, Plin. 13, 19, 34: togae, Macr. S. 2, 9. — B. In partic. An architectural fit- ting together, a building or erecting ; an edifice, structure: \ w In abstr. (so quite class.) : parietum, the mode of building, construction, *Caes. B. C. 2, 9, 1; cf, rtnicturae antiquae genus, Liv. 21, 11, 8 ; and. reticulata structura, Plin. 36, 22, 51: eilex «loho6U9 ad structuram infidelis. for building, id. 36, 22. 49 : in structura sax- oruin rudium. Quint. 9, 4, 27 ; cf. so in the j/lur. : in structuris lapidum impoli- torum, id 8, 6, 63. — 2i I" concr.. A build- STRU big, erection, structure: Frontin. Aquaed. 123; so Vitr. 5, 12; Plin. 36, 22, 50 : aera- riae structurae, it e. mining works, mines, Caes. B. G. 3, 2i fin. (al. secturae).— n. 'Prop., Of language, An arrangement, or- der, structure: verborum quasi structura, Cic. Brut 8, 33 ; cf. id. Or. 44, 199 ; id. Opt. gen. 2, 5 ; so Quint. 1, 10, 23 ; 8, 5, 27; 8,6, 67; Tac. Or. 'XI fin. stmctUSi a. um , Part., v. struo. Strues. is, / [struo] A heap, pile, of things put together (quite class.) : late- rum, Cic. Att. 5, 12, 3 : corporum, Liv. 23, 5, 12; Tac. H. 2, 70; 3, 83: lignorum, Liv. 21, 37, 2; Plin. 16, 11, 22; cf., rogi, a funeral pile, pyre, Tac. G. 27 ; Luc. 8, 757; Sen. Phoen. 112: uvarum, l'lin. 14, 4, 5, et saep. : (milites Macedones) confusa strue implicantur, Liv. 44, 41, 7. — As a collect, with a verb in the plur. : locvs QVO EA STRVES CONGERANTVR, I. C. piles of wood, Cenot Pis. I. (in Orell. Inscr. no. 642). — H, In partic, in relig. lang., A heap of tittle offering-cakes : " strues gene- ra liborum sunt digitorum conjuncto- rum non dissimilia, qui superjecta pani- cula in transversum continentur," Fest p. 310; cf. id. s. v. ferctum, p. 85. So Cato K. R. 134, 2; 141, 4; Ov. F. 1, 276; Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin, p. 403. i strufer tarii> orum, m. They who make offerings near a tree that has been struck by lightning : " strufertario9 dice- bant, qui quaedam sacriticia ttd arbores fulguritas faciebant a ferto scilicet, quo- dam sacrificii genere," Fest. p. 295 ; cf. id. s. v. ferctum, p. 85. struiXf IciSi /• [struo] A heap, pile of things put together (an ante- and post- class, word for the class, strues): "strui- ces antiqui dicebant exstructiones omni- um rerum," Fest. p. 310 : tantas struices concinnat patinarias, Plaut Men. 1, 1, 26 : et Livius : per struices saxeas lapsu ac- cidit, Livius in Fest. L 1. : lignorum strui- cibus incensis, Arn. 7, 222 : caementiciae, Sol. 28. — *n, Trop.: struix malorum, Naev. in Serv. Virg. A. 4, 267. Struma? ae > /• -^ scrofulous tumor, struma, " Cels. 5, 28, 7 ;" 1, 9/n. ; Plin. 8, 51, 77; 22, 14, 16; 2fi, 5, 14, et al. : — qui exsecant pestem aliquain, tamquam stru- mam civitatis, Cic. Sest 65, 135 ; cf. sar- castically : Vatinii strumam sacerdotii St- 6i0(jj vestiant, id. Att. 2, 9, 2.— II. Stru- ma, ae, m., A Roman surname, Catull. 52, 2 ; Plin. 37, 6, 21. * Struma tlCUSi a , um, adj. [struma] Having a struma, scrofulous, strumous, Firm. Math. 8, 19^«. Strumea* ae . /• (*"• herba) [id.] An herb that enrts the struma, Plin. 25, 13, 119 ; App. Herb. 8. Strumella. ae >/- dim. [id.] A small struma, Marc. Empir. 15 med. strumOSUS. a, um, adj. [id.] Having a struma, scrofulous, strumous, Col. 7, 10, 3 ; Juv. 10, 309. strumuS) •• ™. [id] A plant that cures the struma, called also strychnos and cu- culus, Plin. 27, 8. 44 ; App. Herb. 74. StrUOi xi, ctum, 3. v. a. To join to- gether ; to place by or upon each other ; to pile up: I. Lit.: A, In gen. (so rarely, but quite class.) : quasi structa et nexa verbis, etc:, Cic. Or. 41, 140 : iateres, qui super musculo struantur, Caes. B. C. 2, 10, 4 sq. : altaque congestos struxisse ad sidera montes, Ov. M. 1, 153 ; so, arbores in pyram, id. ib. 9, 231 : frugem ordine, Cic. de Sen. 15. 51 : avenas, Ov. M. 1, 677 : penum ordine longo, Virg. A. 1, 704 : Sii. 11, 279 ; hence, also poet, transf., altaria donis, Virg. A. 5, 54 : acervum, Hor. S. 1, 1, 35 : congeriem armorum, Tac. A. 2, 22 : opes, rem, to heap up, accumulate, Petr. 120, 85; Pers. 2, 44: pedem, to heap up steps, i. e. to fee: si calvitvr pedesive STRVIT MANTM ENDOIACITO, FraCTO. XII. Tab. ap. Fest 313 ; v. Append. III. Tab. 1 ; cf. Dirks. Transl. p. 144. — Absol. : aliae (apes) struunt, aliae poliunt, aliae sugge- runt, pile up (the comb), Plin. 11, 10, 10. B. In partic: 1. To make by join- ing together ; to build, erect, fabricate, con- struct : fornacem bene struito . . . lateri- bus summam (fornacem) struito, Cato R. R. 38, 1 and 3 : per speluncas saxis struc- tas, Enn. in Cic. Tusc 1, 16, 37 ; imitated STRU by Lucr. 6, 195; cf. also, templa saxo structa vetusto, Virg. A. 3, 84 : so, moe- nia saxo, Ov. M. 6, 573 : moenia, Virg. A. 5, 811 : domos, Hor. Od. 2, 18, 19 : pyras, Virg. A. 11, 204 ; Luc. 3, 240 : navcm, Val. Fl. 5, 295 : tubas, Prop. 4, 3, 20 : cubilia, Luc. 9, 841: convivia, to get ready, pre- pare, Tac. A. 15, 37, et saep. — Absol. : re- ticulata structura, qua frequentissime Ro- mae struunt Plin. 36, 22, 51. And in the Part, perf., subst. : saxorum structa, ma- sonry, Lucr. 4, 362. 2. With the idea of order predomin- ating, To set in order, arrange : copias ante frontem castrorum struit, arrang- es, draws up in rank and file, Caes. B. C. 3, 37, 1 ; so, aciem, Liv. 9, 31, 9 ; Virg. A. 9, 42 : omnes armatos in campo, Liv. 42, 51,3. II. Trop.: A, In gen., To join to- gether, compound, compose: ex praeposi- tione et duobus vocabulis dure videtur struxisse Pacuvius, Nerd repandiroslrum, Quint. 1, 5, 67. B. In partic: 1. To prepare some thing detrimental ; to cause, occasion ; to devise, contrive, instigate, etc. (so very freq., esp. in Cic ) : aliquid calamitatis struere et moliri, Cic. Clu. 64 : sycophan- tias, Plaut Asin. 1, 1, 57 ; so, sollicitudi- nem sibi, Cic. Att. 5, 21, 3 : odium in alios, id. de Or. 2, 51, 208: insidias alicui, Liv. 23,17,10; TacA.2,65>i.; Ov.M. 1,198: periculum ruinae, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 3 ; cf., pericula alicui, Sen. Ep. 10 : mor- tem alicui, Tac. A. 4, 10 fin. : crimina et accusationes, id. ib. 11, 12 : controversiam de nomine, Auct Her. 2, 28, 45 : causas, Tac. A. 2, 42, et saep. 2. To order, arrange, dispose, regulate : componere et struere verba, Cic de Or. 3, 43, 171 ; cf, bene structa collocatio, id. Or. 70, 232; and, orationem. Quint. 7. 10, 7 ; so, orationem solutam, Prob. in Gell. 13, 20, 1 : dum proxima dicimus, struere ulteriora possimus, Quint 10, 7, 8: cum varios struerem per secula reges, or- dained, Val. Fl. 1, 535. — Hence structe, adv., Orderly, regularly, me- thodically (very rare) : historiam scripse- re Sallustius structe, Pictor incondite, Front Ep. ad Ver. 1 : quae nobis causa est structius prodeundi ? with more embel- lishment, more ornately, Tert. Cult fem. 11. I Stiuppearia, °rum, v. struppus. struppUS ( al3 ° written stroppus ; v. the follg.), i, m. [oTpitpiov] A band, thong, strop (an ante-class, word) : remos jussit religare struppis, Liv. Andr. in Isid. Orig. 19, 4, 9 : struppis verberari, Gracch. in Gell. 10, 3, 5: — "stroppus est, lit Ateius Philologus existimat, quod Gracce arp6- tbiov vocatur, et quod sacerdotes pro in- signi habent in capite. Quidam coronam esse dicunt, aut quod pro corona insigne in caput imponatur, quale sit strophium. Itaque apud Faliscos diem festuin esse, qui vocetur struppearia, quia coronati ambulent : et a Tusculanis, quod in pul- vinari imponatur Castoris, struppum vo- cari," Fest. p. 313; cf., " tenuioribus (co- ronis) utebantur antiqui, slroppos appcl- lantes: unde nata strophiola," Plin. 21, 2 2. 1 Strutheus ( a,so written struthms), a, um, adj. = orpoiBies, Of or belonging to sparrows,: mala (.sparrow -apples), a particular kind of apples, Plin. 15, 11, 10; Cato R. R. 7, 3 ; Plaut. Pers. 1. 3, 7 ; Col. 5, 10, 19: — "strullieum in mimis praeci- pue vocant obscenam partem virilem, a salaeitate videlicet passeris. qui Graece struthos dicitur." Fest. p. 313. StruthlOi bnis, struthiocamelus. t strut hiocamelinus. a . um. adj.= or povBioKnpi'i^ivoi, Of or belonging to an ostrich: sevum, Plin. 29, 5, 31. t struthiocamelus) i. »»■ = arpnv BtOK'pn^oi, An ostrich, Plin. 10, 1, 1; 10, 22, 29 ; 11, 37, 47 ; Petr. 137, 5, et al. By later writers also called simply struthio, onis. m. = orpooBiuiv, Capitol. Gord. 3 fin, : Lampr. Heliog. 30 ; Vopisc Firm. 6. t StrutblOn, «. n—crpoMor. A plant, soapwort, Saponaria officinalis, L. ; Plin. 19,3, 18; 24, 11, 58, et al. (* struthdpUS, odis, adj. == crpovB'- rrovs, Sparrow - fooled, i. e. having small feet, Plin. 7, 2, 2.) 1465 STUD t StrychnOS) '. m - — tsrpixvos* A kind of nigluslia.de, Flin. 27, 8, 44; called also trychnos, id. 21, 31, 105. Strymoil (nam. Strymo, Sen. Q. N. 1 prarf. med.), onis, m., 'S.Tpvpiav, The River Strymon, in Thrace, on the borders of Mac- edonia, now Struma, Mel. 2, 2, 2 and 9; Plin. 4, 10, 17 ; 22, 10, 12; Virg. G. 4, 508, et al. ; cf. Mann. Thracien, pp. 12, 241. Many cranes lived upon its banks, Lucan. 3, 199 ; Claud. B. Gild. 475. — Poet, for Thrace, Stat. Th. 5, 188.— II. Derivv.: A. Stry- mdniUS; a . um r ad i; Of or belonging to Strymon, Strymonian : grues, Virg. G. 1, 120; id. Aen. 10, 265; also called grex, Mart. 9, 30, 8. — Poet for Thracian or north- ern : mattes, Ov. lb. 602 : Arctos, Stat. Th. 3, 526 : Aquilo, Sen. Agam. 477. — B. StrymdniS; idis, adj.fi, Of or belong- ing ui Thrace ; subst, a Thracian woman : qualis Strymonis abscissos fertur aperta sinus, i. e. Amazon, Prop. 4, 4, 72. Stubera» ae,/. A city in Macedonia, Liv. 31, 39, 4 ; 43, 18, 4 ; 43, 19, 1. stiideo, ui, 2. ( perfi, studivi, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 5) v: a. and n. [kindr. with oizovin, arrovda^o), to speed, haste ; hence] To be eager or zealous, to take pains about, busy one's self with, or strive after a thing, to apply one's self to or pursue some course of action, etc. (very freq. and quite class.) : I, In gen.: (a) Absol. (so very rarely), Enn. in Gell. 19, 10, 12 : ut aequum fuerat atque ut studui, Ter. Eun. 5, 2, 31 : — si qui in ea re studebat, etc., Cato in Gell. 11, 2, 5. — ((1) c. ace. (rarely, and for the most part only with general objects) : horum ille nihil egregie Studebat : et tamen om- nia haec medioeriter, Ter. Andr. 1, 1, 32: eadem, id. Hec. 2,1, 2 : illud ipsum, quod studet, Cic. Fin. 5, 2 fin. ; cf., perspexi ex tuis Uteris, quod semper studui, me a te plurimi fieri, id. Fam. 7, 31 : lenonem per- jurum ut perdas id studes, Plaut. Poen. 3, 1, 72 ; so, id, ut, etc. Ter. Heaut. 2, 4, 2 ; and, id, ne, etc., Liv. 40, 56, 2 : unum stu- detis Antonii conatum avertere a re pub- lica, Cic. Phil. 6, 17, 18; so, hoc unum, Hor. Ep. 2, 1, 120 :— minus has res, Plaut. Mil. 5, 44 ; so, res Graecas, Titin. in Prise, p. 629 P. — (, ) With an object-clause (so very freq.) : si merito meo referre stu- deunt gratias, Plaut. Am. 1, 1, 27: verum audire ex te studeo, id. Baceh. 5, 2, 42; cf., de quo studeo ex te audire quid sen- tias, Cic. Rep. 1, 11 ; and, scire studeo, quid egeris, id. Att. 13, 20, 3 : studemus, nostris consiliis tutiorem vitam hominum red- dere, id. Rep. 1, 2 : fieri studebam ejus prudentia doctior, id. Lael. 1, 1 : — si quis- quam est, qui placere se studeat bonis Quam plurimis, Ter. Eun. prol. 1 ; cf., illis gratum se videri studet, Cic. Off. 2, 20, 70 ; and, omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus, Sail. C. 1, 1 ; Lucr. I, 25 : — neque est, cur nunc stude- am, has nuptias mutarier, Plaut. Stich. 1, 1, 51 ; cf. Caes. B. C. 1, 4, 5; and Matt, in Cic. Fain. 11, 28, 2. — ( i, «• dim. [ studium ] * I. A little study, a little piece of composition, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 5.— II, A little study, i. e. a little room or closet to study in, Inscr. Mur. 937, 13. Studl6se> adv., v. studiosus, ad fin. studlOSUSj a, urn, adj. [studium] Ea- ger, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing: I. In gen.: (a) c. gen. : (so most freq.) : ve- nandi aut pilae studiosi, Cic. Lael. 20, 74 : so, culinae aut Veneris, Hor. S. 2, 5, 80: riorum, id. Od. 3, 27, 29 : dieendi, Cic. de Or. 1, 59, 251 ; so Quint. 2, 13, 1 ; cf., elo- quentiae, id. 5, 10, 122 : summe omnium doctrinarum, Cic. Fam. 4, 3, 3 ; cf., musi- ces, Quint. 1, 10, 12 : sapientiae, id.prooem. § 2 : juris, occupied with, studious of the law, Suet. Ner. 32 : honesti, Quint. 11, 1, 79, et saep. — Comp. : ille restituendi mei quam retinendi studiosior, Cic. Att. 8, 3, 3. — Sup. : munditiarum lautitiarumque studiosissimus, Suet. Caes. 46 ; so, aleae, Aur. Vict. Epit. 1. — *(/?) c. dat. : rei nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 20.— *(>) with ad: studio- siores ad opus, Var. R. R. 1, 17, 7. — *(<5) With in: in argento, Petr. 52, 1. — (t) Ab- sol. : homo valde studiosus ac diligens, Cic. Acad. 2, 31, 98 : putavi mihi suscipi- endum laborem utilem studiosis, id. Opt. gen. 5, 13 : aliquid studioso animo incho- are, Plin. Ep. 6, 16, 9. II. I" partic: A. Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (quite class. ; esp. freq. in Cic.) : omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae napl>qaiav eripui, Cic. Att. 1, 16, 8 : mei studiosos habeo Dyrrhachi- nos, id. ib. 3, 22, 4 ; cf., sui, id. Brut. 16, 64 : nobilitatis, id. Acad. 2, 40, 125 : studi- osa Pectora, Ov. Tr. 4, 10, 91. — Comp. : studiosior alterius partis, Suet. Tib. 11 med. : te studiosiorem in me colendo fore, Cic. Fam. 5, 19, 1. — Sup. : existimationis meae studiosissimus, Cic Verr. 2, 2, 47, 117. B. Devoted to study or learning, learn- ed, studious (so not ante-Aug. ; in Cic. al- ways with the gen., literarum, doctrina- rum, etc. ; v. above, no. 1., a, and cf. stu- deo, no. II., B) : quid studiosa cohors op- eram struit? Hor. Ep. 1, 3, 6 : ipse est stu- diosus, literatus, etiam disertus, Plin. Ep. 6, 26, 1 : juvenis studiosus alioquin, Quint. 10, 3, 32 ; id. 2, 10, 15 ; Plin. Ep. 4, 13, 11, et saep. — Transf., of abstract things: studiosa disputatio, a learned disputation, Quint. 11, 1, 70 : otium, Plin. Ep. 1. 22, 11. — Hence Studiosus, The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5. — Hence, Adv., s t u d I o s e, Eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (very freq and quite class.) : aliquid studiose diligen- terque curare, Cic. Att. 16, 16, A, § 7 ; cf. id. Q. Fr. 3, 3, 1 : aliquid investigate, id. Rep. 1, 11 : studiose cavendum est, id. Lael. 26, 99 : ego cum antea studiose com- mendabam Marcilium, turn multo nunc studiosius, quod, etc., id. Fam. 13, 54; so in the Comp.: Quint. 3, 1, 15 (coupled with diligenter) ; Nep. Ages. 3; Col. 8, 11, 2 ; Just. 43, 3, et a\.—Sup. : aliquid studi- osissime quaerere, Cic. Rep. 1, 10; so id. Off. 3, 28, 101 ; Plin. Ep. 4, 26, 1 ; Suet. Calig. 54. S T U L Studium! ii, »■ [studeo] A busying one's self about or application to a thing ; assiduity, zeal, eagerness, fonditess, inclin- ation, desire, exertion, endeavor, study : " stu- dium est animi assidua et vehemens ad aliquam rem applicata magna cum vol- untate occupatio, ut philosophiae, poeti cae, geometriae, literarum," Cic. Inv. 1, 25, 36. 1. In gen. : (a) Absol. : Enn. in Prise, p. 900 P. ; cf., tantum studium tamque multam operam in aliqua re ponere, Cic. Fin. 1, 1 : aliquid curare studio maximo, Plaut. Stich. 1, 3, 45: aliquem retrahere ab studio, Ter. Ph. prol. 2 ; cf. id. ib. 19 : studiutn semper assit, cunctatio absit, Cic. Lael. 13, 44 : aliquid summo studio cura- que discere, id. Fam. 4, 3, 3 ; so, coupled with cura, industria, labor, diligentia, etc.. id. ib. 2, 6, 3; 10, 1, 3: alacritate ac stu- dio uti, Caes. B. G. 4, 24, 4 : studio incen- di, Cic. Rose. Am. 17, 48 ; id. Verr. 2, 4, 1 : suo quisque studio maxime ducitur, id. Fin. 5, 2, 5 ; cf., quot capitum vivunt, to- tidem studiorum Millia, Hor. S. 2, 1, 27 : sunt pueritiae certa studia, sunt ineuntis adolescentiae . . . sunt extrema quaedam studia senectutis, Cic. de Sen. 20, 76, et saep. : non studio accusare sed officio de- fendere, voluntarily, from one's own inclin- ation, Cic. Rose. Am. 32, 91 ; so, non stu- dio sed fortuitu, Modest. Dig. 40, 5, 13. — (/3) c. gen. : in pugnae studio quod dedita mens est, Lucr. 3, 647: Carthaginienses ad studium fallendi studio quaestus voca- bantur, Cic. Agr. 2, 35, 95 : efferor studio patres vestros videndi, id. de Sen. 23, 83 : quid ego de studus dicam eognoscendi semper aliquid atque discendi? id. Lael. 27, 104 ; so, discendi, id. Rep. 1,8; 1, 22. et al. ; cf., doctrinae. id. Rose. Am. 16, 46 ; id. Balb. 1, 3 : dieendi, id. de Or. 2, 1, 1 : scribendi, id. Arch. 3, 4, et saep. : vitae studium, way of life, Afran. in Non. 498, 15. II. I n partic: A. Zeal for any one ; good-will, affection, attachment, devotion, favor, kindness, etc. : tibi profiteor atque polliceor eximium et singulare meum stu- dium in omni genere officii, Cic. Fam. 5, 8, 4 : studium et favor, id. Rose. Com. 10, 29 ; so Suet. Vit. 15 : studio ac suffragio suo viam sibi ad beneficium impetrandum munire, Cic. Agr. 2, 7, 17 : studium in al- iquem habere, id. Juv. 2, 34, 104 : Gadita- ni ab omni studio sensuque Poenorum mentes suas ad nostrum imperium no- menque flexerunt, id. Balb. 17, 39 : studi- um in populum Romanum, Tac. A. 4, 55 : studiis odiisque carens, Luc. 2, 377 : — ali- quid studio partium facere, parly spirit, partisanship, Cic. Verr. 2, 1, 13, 35 ; for which simply studium : quo minus cu- piditatis ae studii visa est oratio habere, eo plus auctoritatis habuit, Liv. 24, 28, 8 ; cf., senatus, in quo ipso erant studia, par- ty efforts, Tac. A. 14, 42 ; and, ultio sena- tum in studia diduxerat, id. Hist. 4, 6. B. Application to learning or studying, study ; in the plur., also, studies ( very freq.; also in Cic, but cf. studeo and stu- diosus) : pabulum studii atque doctrinae, Cic. de Sen. 14, 49; cf., (eum) studio et doctrina esse sapientem, id. Lael. 2, fi ; and, semper mihi et doctrina et eruditi homines et tua ista studia placuerunt, id. Rep. 1, 17 fin.: studia exercere. id. Fam. 9, 8, 2 : studia Graecorum, id. Rep. 1, 18; id. ib : ilium se ethominibus Pythagoreis et studiis illis dedisse, id. ib. 1, 10; cf., studiis septem dedit annos, Hor. Ep. 2, 2, 82 : si non intendes animum studiis, id. ib. 1, 2, 36 : o seri studiorum ! i. e. duV adj. [kindr. with stoli- dusj Foolish simple, silly, fatuous, etc. : multi stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buc- cones, Plaut. Bac. 5, 1, 2; cf. Ter. Heaut. 5, 1, 4 : inepte stultus es, Plaut. Most. 2, 2, 64 : mulier stulta atque inscita, id. Men. 2, 3, 85 : ex stultis insanos facere, Ter. Eun. 2, 2, 23 : ego vero te non stultum ut saepe, non improbum, ut semper, sed de- mentem et insanum, rebus vincam neces- sariis, Cic. Pared. 4, 1, 27 : o stultos Ca- millos, Curios, Fabricios ! id. Pis. 24, 58 : auditor, id. Font. 6, 13: stultus est, qui cupida cupiens cupienter cupit, Enn. in Non. 91, 8 : sicut ego feci stultus ! contrivi diem, Plaut. Casin. 3, 3, 4 ; Cic. de Or. 2, 68, 274 : quos ait Caecilius comicos, stultos senes, hos signiticat credulos, obliviosos, dissolutos, id. de Sen. 11,36; cf. id. Lae). 26, 100 : nisi sis stultior stultissimo, Plaut. Am. 3, 2, 26 : stultior stulto fuisti, id. Cure. 4, 3, 19 : — "slullurum feriae appellabantur Quirinalia, quod eo die sacrilicabant hi, qui solenni die aut non potuerunt rem divinam facere aut ignoraverunt," Fest. p. 316. — Transf., of things concr. and ab- stract: nulla est tam stulta civitas, etc., Cic. Rep. 3, 18 : stulta ac barbara arro- gantia elati, Caes. B. C. 3, 59, 3 ; so, cogi- tationes, Hirt. B. G. 8, 10, 4 : laetitia, Sail. C. 51, 31 : levitas, Phaedr. 5, 8, 3 : gloria, id. 3, 17, 12 : dies, i. e. foolishly spent, Tib. 1, 4, 34; cf., vita, Sen. Ep. 15 ftn. : consil- ium stultissimum, Liv. 45, 23, 11, et saep. : quod cavere possis, stultum admittere est, Ter. Eun. 4, 6, 23 : quid autem stultius quam, etc., Cic. Lael. 15, 55 ; cf. id. Rab. Post. 8, 22 (v. in the follg.).— Hence, Adv., s t u 1 1 e. Foolishly, sillily : stulte facere, Plaut Most 1, 3, 30: dupliciter stulte dicunt, Var. L. L. 9, 32, 137 : quid stultius, quam, etc., Cic. Rab. Post 8, 22 : stultius atque intemperantius, Liv. 30, 13, 14 : haec et dicuntur et crednntur stultis- simo, Cic. N. D. 2, 28, 70. stupaj ae, v. stuppa. stupe-faciOj feci, factum, 3. v. a. [stupeo] To make stupid or senSeless, to benumb, deaden, stun, stupefy (rarely ; us- ually in the Part, perf.) : (u) In the verb, ftn. : privatos luctus stupefecit publicus pavor, Liv. 5, 39, 5 ; so Sil. 9, 122 ; cf. in the pass. : ut nostro stupefiat Cynthia ver- su, Prop. 2, 13, 7.— (Ji) In the Part. perf. : quem stupefacti dicentem intuentur? *Cic. du Or. 3, 14. 53 ; so Ov. Her. 14, 97 : in- genti motu stupefactus aquarum, Virg. G. •1, 365. et saep. stupeflO) foetus, v. stupefacio. stupeo- ui, ere, v. n. and a. [sibilated from TVn, ri-rm, to strike, stun ; hence] I, Nenlr., To be struck senseless, to be stunned, benumbed; to be struck aghast, to be astonished, astounded, amazed, con- founded, stupefied, etc. (freq. and quite class.) : quum hie etiam turn semisom- nus, stupri plenus stuperet Cic. Verr. 2, 5, 36, 95: torpescunt scorpiones aconiti tactu stupontque pallentes, Plin. 27, 2, 2 : — nos barones stupemus, Cic. Fin. 2, 23 fin. ; cf., quae cum intuerer stupens, id. Rep. 6, 18: dum stupet obtutuque haerct defixus in uno, Virg. A. 1, 495: admiror, stnpeo, Mart 5, 63, 3; Cic. Att. 7, 10:— c. gen., tribuni capti et stupentes animi, Liv. 6, 38, 8— Qi) With a follg. abl. or in c, abl. : stupere gaudio Graccus, Coel. in Quint. 9, 3, 53: exspectatione stupere, Liv. 8, 13, 17: novitate, Quint. 12, 6, 5: STUP carminibus stupens, Hor. Od. 2, 13, 33: stupet Albius aere, id. Sat. 1, 4, 20: — qui stupet in titulis et imaginibus, id. ib. 1, 6, 17 : stupet in Turno, Virg. A. 10, 446.— (j ) With a follg. ad : mater stupuit ad auditas voces, Ov. M. 5, 509 : et stupet ad raptus Tyndaris ipsatuos, Mart. 12, 52, li: ad tam saevam dominationem, Just. 26, 1 vied. B, Transf., of inanimate or abstract tilings. To be benumbed or stiffened, to be brought to a standstill, to stop (so mostly poet. ; not in Cic.) : multum refert, a fonte bibatur Qui fluit, an pigro quae stupet un- da lacu, Mart. 9, 100, 10; so, flumina bru- ma, Val. Fl. 5, 603: undae, Sen. Here. Fur. 763 ; cf. Plin. 14, 21, 27: stupuitque Ixionis orbis, Ov. M. 10, 42 : — stupente in seditione, Liv. 28, 25, 3. II, Act., To be astonished or amazed at, to wonder at any thing (poet.) : pars stu- pet innuptae donum exitiale Minervae, Virg. A. 2, 31 : omnia dum stupet, Val. Fl. 5, 96 : regis delicias, Mart. 12, 15, 4 : dum omnia stupeo, Petr. 29, et mult. al. — Hence. Part. fat. pass., stupendus, a, um, Wonderful, astonishing, amazing, stupen- dous: virtutibus stupendus, Val. Max. 5, 7, 1 : virtutum stupenda penetralia, Nazar. Pan. Const. 6. stupesco? ere, v. inch. n. [stupeo] To grow astonished, become amazed : Cic. de Or. 3, 26, 102. stupeus. a, um, v. stuppeus. StupidltaSi atis, /• [stupidus] Sense- lessness, dullness, stupidity (very rarely) : Att. in Non. 226, 22 : incredibilis, * Cic. Phil. 2, 32, 80. stupidO) are, *>■ "■ I'd.] To confound, amaze, astonish (a post-class, word) : pavi- dum vulgus, Mart. Cap. 6 init. ; id. 7 wit. stupidusj a, um, adj. [stupeo] Struck senseless, confounded, amazed ; senseless, dull, stupid (rarely, but quite class.) : stu- pida sine animo asto, Plaut. Poen. 5, 4, 79 : quid stas stupida? quid taces? id. Epid. 4, 2, 13 : stupidi timore obmutuerunt, Auct. Her. 4, 52, 65 : Echionis tabula te stupi- dum detinet, infatuated, Cic. Parad. 5, 2, 37 ; cf., populus studio stupidus, Ter. Hec. prol. 4 : — Zopyrus physiognomon stupi- dum esse Socratem dixit et bardum, Cic. Fat. 5, 10 : maritus, Mart 11, 7 ; cf. Cap- itol. M. Aur. 29 ; Juv. 8, 197 ; Am. 7, 239. — Sup. : homo, Var. in Non. 400, 12. — *II. Transf, of things: colles, i. e. in- susceptible of tillage, Venant. Carm. 3, 12, 39. — Adv. seems not to occur. stupor» "'"is, m. [stupeo] Numbness, dutbtess, deadness, insensibility, stupor, stupefaction ; astonishment, wonder, amaze- ment (quite classical) : stupor in corpore, Cic. Tusc. 3, 6, 12; cf., sensus stupor, id. Phil. 2, 45, 115; and, stupor obstitit lacri- mis, Ov. Pont. 1, 2, 29 ; and herewith cf, stupor omnium animos tenet, Liv. 9, 2, 10 : oculos stupor urget inertes, Virg. G. 3, 523 : — stupor cordis, Cic. Phil. 3, 6, 16 : stupor debilitasque linguae, id. Pis. 1, 1 : tantus te stupor oppressit, ut, etc., id. Phil. 2, 26, 65 ; cf., quum stupor silentiumque ceteros patrum deflxisset, Liv. 6, 40, 1 : stuporem hominis, vel dicam pecudis, at- tendee ... Sit in verbis tuis hie stupor : quanto in rebus sententiisque major, Cic. Phil. 2, 12, 30 : turn demum ingemuit cor- vi deceptus stupor, Phaedr. 1, 13, 12, et saep. : — stupor omnes et admiratio inces- sit, unde tam subitum bellum, Justin. 22, 6 fin.; so id. 12, 7; Arn. 1, 28; Claud. II. Cons. Stil. 344. — Poet, transf., for stupi- dus : talis iste meus stupor nil videt ni- hil audit, Catull. 17, 21. stuporatus, a, um, adj. [stupor] Regarded with amazement or wonder: glo- ria, Tcrt. Cult. fern. 3. t stuppa (also written stupa and srl- pa), ae,/ = ctv-ttij (.ort'-n), The coarse part of flax, tow, hards, oakum, Plin. 19, 1, 3; Var. in Cell. 17, 3, 4 ; Lucr. 6, 880 ; Caes. B. C. 3, 101, 2; Liv. 21, 8, 10; Virg. A. 5, 682 ; Pers. 2, 135 ; cf. Fest. p. 317. stupparlus (stupar.), a, um, adj. [stuppa] Of or belonging to tow, low- : malleus, Plin. 19, 1, 3. StuppeUS (stupeus), a, um, adj. [id.] Made or consisting of low : vincula, Virg. A. 2, 236: retinncula, Ov. M. 14, 547 : ver- bera fundae, Virg. G. 1, 309 : lamina, burn- STYP ing low. id. Aen. 8, 694 : messis, i. t. flax, Gr'^t. Cyn. 36. stuprator» 0T ' S - m - [stupro] a drfil- er, debaucher, ravisher (post-Aug.), Quint 4, 2, 69 ; 7, 4, 42 ; Suet. Dom. 8 ; Sen. Hipp. 896. StUprCi adv. [stuprum] Shamefully: foede stupreque castigor cotidie, Neleus ap. Fest. s. v. stuprum, p. 317. stupro. avi, atum, 1. v. a. [id.] To de- file: I. In gen. (very rarely) : pulvinar, Auct. Or. de Harusp. resp. 15, 33 : — mo- res, Tert. Apol. 6,— II. In par tic, To dishonor by unchastity, to debauch, de- jlour, ravish, stuprate ( the class, signif. of the word) : qui illam stupravit noctu, Plaut. Aul. prol. 36 : filiam, Cic. Fin. 5, 22, 64. So too, Plaut True. 4, 3, 47 ; Cic. Fin. 2, 20, 66 ; Liv. 8, 22, 3, ct al. : simillimi feminis mares stuprati et constupratores, Liv. 39, 15, 9 ; cf. Quint. 4, 2, 69. Stuprosus. a, um, adj. [id.] Un- chaste, debauched, corrupt : mens, Val. Max. 6, 1, »io. 8. Stuprum. i> «■ Defilement, dishonor, disgrace: I, In gen. (so only ante-clas- sical) : " stuprum pro turpitudine anti- quos dixisse apparet in Appii sententiis : qui animi compotem esse, ne quid frandis slupriqueferociajmriat. Naevius : scseqitt ii perire mavolunt ibidem, quam cum stu- pro redire ad suos popularcs," Fest. p. 317. II. ' n partic, Dishonor, disgrace by unchastity of any sort (suffered by per- sons of either sex), debauchery, violation (the class, signif. of the word) : ubi quis pudenda queritur, ut stuprum, Quint. 1 1, 1, 84 ; Plaut. Am. 3, 2, 2 ; cf. id. ib. 17 : stupra et corruptelae et adulteria, inces- ta denique, Cic. Tusc. 4, 35, 75: quuin stuprum Bonae Deae pulvinaribus intu- lisset, id. Pis. 39, 95 ; cf., stuprum reginae intulit id. Oft'. 3, 9, 38 ; and, quamcum- que in doimira stuprum intulerint, id. Parad. 3, 2, 23 : (eum) cum germana so- rore nefarium stuprum fecisse, id. Mil. 27, 73 : erat ei cum Fulvia stupri vetns consuetudo, Sail. C. 23, 3 : rapere ad stu- prum virgines matronasque, id. fragm. ap. Non. 456, 15: filiae stupro violatae, Tac. A. 14, 31 : nullis polluitur casta do- mus stupris, Hor. Od. 4, 5, 21, et saep. : — Lacedaemonii ipsi omnia concedunt in amore juvenum, praeter stuprum, Cic. Rep. 4, 4 ; so Just. 8, 6. — Of animals : Col. 7, 6, 3. — Poet, transf., for the person com- mitting it : una Clytemnestrae stuprum vehit, i. e. lite paramour, Prop. 4, 7, 57. Sturnus- h ™. A starling or stare, Sturnus vulgaris, L. ; Plin. 10, 24. 35; 18, 17, 45 ; 10, 42, 59 ; Mart 9, 55, 7 ; Stat. S. 2, 4, 18 ; Ulp. Dig. 19, 2, 15. Stygialis, e, v. Styx, no. II., B, 2. StyglUS) a > um > v - Styx, no. II., B, 1. '< stylobates. is, or stylobata. ae, m. z=i otv\u6iiti}s, The pedestal of a column or row of columns, a slylobate, Vitr. 3, 3 ; Var. R. R. 3, 5, 11 sq. ; 1, 13, 3. StyluSj i. v. stilus. ' Stymma. atis, n. = aruuun, The chief ingredient ov foundation of an un- guent, Plin. 13, 1, 2 ; Coel. Aur. Acut. 3, 3 med. Stymphalus, i> m ., or Stympha- lum» i' n n ^TiV^dAoff, A district hi Arca- dia, with a town, mountain, and lake of the same name, celebrated in fable as the haunt of a species of odious birds of prey, very vexatious to the inhabitants, but which were finally destroyed by Hercules, Plin. 4, 6, 10 ; Suet. Vit. Ter. 5 ; Lucr. 5, 32 ; Stat. S. 4, 6,100; id. Theb.4, 298; Claud. Idyll. 2, 1. Cf. Mann. Griechenl. p. 447 sq. — n. I'e- rivv. : A. Stymphalicus, a, um, adj., Of or belonging to Slymphalus, Styniplia- lian : aves, Plaut. Pers. 1, 1, 4. — B. StvmphallUS; a ' um - <"#•> The same : monstra; Catull. 68, 113. — C. Stym- phalis (scanned Stymphalis, Aus. Idyll. 19, 5), Idis, adj.f, The same : undae, Ov. M. 9, 187 ; id. Fast. 2, 273 ; cf. Plin. 2, 103, 106: silva, Ov. M. 5, 585: aves, Hyg. Fab. 20 ; 30 ; cf. Serv. Virg. A. 8, 300 ; called, ah- sol., Stymphalides, Mart 9, 102, 7 ; Claud. Rapt. Pros. 2 prooem. 37; in the sing.: Sen. Phoen. 422 ; id. Again. 849, et al. t stypteria. ae,/. = crv-nipla, Alum, Ulp. Diu'. 27, 9, 3 tin. ; Plin. Val. 1. 14 med. 1467 SU AD 1 stypticuSi a, um > idj- = ctvktik6s, Astringent, styptic: medicamenta, Plin. 24, 13, 73 ; cf., natura herbae, id. 32, 9, 36 : vis, Macr. S. 7, 16 Jin. : vinum, of an acid taste, Pall. Jan. 17 ; Oct 14, 1. I stvraX) acis, m.= orvpaX, A resin- ous gum, stnraz, Plin. 12, 25, 55 ; 24, 6, 15 ; Virg. Cir. 167. Called, also, storax, Sol. 33 med. StyX>yg' 3 and ygos,/., £ti!^, A fount- ain in. Arcadia, the icy-cold water of which caused death, Plin. 2, 103, 106 ; Sen. a. N. 3, 25 ; Vitr. 8, 3 ; Just. 12, 14 ; Curt. 10. 10.— Hence, II. In mythology. A river in the infer- nal regions, by which the gods swore. Cic. N. ,D. 3, 17, 43 ; Vire, G. 4, 480 ; Ov. M. 12, 322; Sil. 13, 570 T Stat. Th. 8, 30; id. Ach. 1, 269, et al. Hence, poet., for The infernal regions, Virg. G. 1, 243 ; Ov. M. 10, 13 ; Mart. 4, 60, 4 ; and for poison : miscuit undis Styga Sidoniis, Sen. Oed. 163. — B, Derivv. : 1. StyglUS» a > um > adj., Of or belonging to the Styx, Stygian ; and poet., of or belonging to the Lower World, infernal: palus, Vifg. A. 6, 323; cf., aquae, id. ib. 374 ; and, torrens, Ov. M. 3, 290: cymba, i. e. of Charon, Virg. G. 4, 506 ; (*so, carina, id. Aen. 6, 391) : Juppiter, i. e. Pluto, id. ib. 4, 638 ; cf. id. ib. 6, 252 ; 9, 104 : Juno, i. e. Proserpine, Stat. Th. 4, 526 : canes, Luc. 6, 733 : ma- nes, Val. Fl. 1, 730 ; cf., umbrae, Ov. M. 1, 139. — Hence, poet., for Deadly, fatal, per- nicious, awful, etc. : vis, Virg. A. 5, 855 ; cf., nox, i. e. death, Ov. M. 3, 695 : bubo, id. ib. 15, 791, et saep. — *2i Stygia- !is> e, adj., Stygian : sacra, Virg. Cir. 373. + suad ted idem ait esse sic te, Fest. p. 351._ Suada, ae, v. suadus, no. II. SUadela* ae, /• [suadeo] Exhortation, suasion, persuasion (ante- and post-clas- sical) : jam perducebam illam ad me sua- dela mea, Plaut. Cist. 2, 3, 24 : suadela depravata, App. Dogm. Plat. 2 fin. In the plur. : his et hujusmodi suadelis, etc., App. M. 9, p. 225. — II, Suadela, personi- fied, The Goddess of Persuasion, the Gr. UeiBii, Hor. Ep. 1, 6, 38. suadenter? adv., v. suadeo, ad fin. suadeo- s >> sum, 2. (scanned as a tri- syl., suadent, Lucr. 4, 1153) v. n. and a. To advise, recommend, exhort, persuade (very freq. and quite class.) : I. In gen. : («) Absol. : ego neque te jubeo neque veto neque suadeo, Plaut. Bac. 4, 9, 120; cf., non jubeo, sed, si me consulis, suadeo, Cic. Cat. 1, 5 fin. : instare, suadere, orare, Ter. Andr. 4, 1, 38 ; Plaut. Itud. 3, 6, 37 : recte suadere, Ter. Heaut. 5, 2, 43 : pul- chre, id. Phorm. 3, 3, 9 : itane suades ? id. Eun. 1, 1, 31: ita faciam, ut suades, Cic. Att. 11, 16, 1 : male suadendo lace- rant, homines, Plaut. Cure. 4, 2, 22 : bene suadere, Cic. Lael. 13, 44, et saep. : — an C. Trebonio persuasi t cui ne suadere quidem ausus essem, Cic. Phil. 2, 11, 27 : alicui sapientius suadere, id. Fara. 2, 7, 1. — (/3) c. ace. rei : modo quod suasit, dissua- det, Plaut. Cist. 2, 1, 10 : pacem, Cic. Fam. 7, 3, 2 : digito silentia, Ov. M. 9, 692 ; so, longe diversa, Veil. 2, 52, 2 : asperiora, Suet. Caes. 14 : quietem et concordiam, id. Oth. 8, et 6aep. :— quod tibi suadeam, suadeam meo patri, Plaut. Capt. 2, 1, 40 : multa multis saepe suasit perperam, id. ib. 2, 2, 78 : tu quod ipse tibi suaseris, idem mihi persuasum putato, Cic. Att. 13, 38, 2 : quid mihi igitur suades? Hor. S. 1, 1, 101. — In the. pass. : minus placet, magis quod suadetur : quod dissuadetur placet, Plaut. Trin. 3, 2, 44.— (7) With an object- clause : Juturnam misero, fateor succur- rere fratri Suasi, Virg. A. 12, 814 : ne hoc quidem suaserim, uni se alicui proprie addicere, Quint. 10, 2, 24 : praesidibus one- randas tributo provincias sundentibus, Suet. Tib. 32 : — nisi mihi ab adolescentia suasissem, nihil esse in vita magnopere expetendum nisi laudem, Cic. Arch. 6 ; Quint. 2, 5, 23.— (I) With a follg. ut orne: interea, ut decumbamus, suadebo, Plaut. Asin. 5, 2, 64 ; Cic. Att. 11, 16, 4 : suade- bimus, ut laudem humanitatispotius con- cupiscat, Quint. 5, 13, 6 : — orat, ut sua- deam Philolacheti, Ut istas remittat sibi, Pkut. Most. 3, 2, 110; id. Epid. 3, 2, 19 : 1468 SU AS — postea me, ut sibi essem legatus non solum suasit. verum etiam rogavit, Cic. Prov. Cons. 17 Jin. ; cf. in the follg. no. X, : — qui suadet, ne praecipitetur editio, Quint. Ep. ad Tryph. 1 :— quum acerrime suasisset Lepido, ne se cum Antonio jun- geret, Veil. 2, 63, 2: suadere Prisco, ne supra principem scanderet, Tac. H. 4, 8 fin. — (t) With a simple subjunct. : pro- inde istud facias ipse, quod faciamus, no- bis suadee, Plaut. Asin. 3, 3, 54 : suadeo, coenemus, Petr. 25 Jin. : se suadere, dixit, Phiimabazo id negotii daret, Nep. Con. 4. — (5) c. ace. pers. (very rarely) : ut te hor- ter et suadeam, Cic. Fam. 13, 4, 3 : uxo- rem ejus suasi ac persuasi, secederet paululum, App. M. 9, p. 288 ; Tert. Hab. mul. 1. Cf. also above, no. S. B. Transf., of things abstr. and con- crete (mostly poet.) : suadet enim vesana fames, Virg. A. 9, 340 ; 10, 724 : suadente pavore, Sil. 7, 668 ; 12, 12 : ita suadenti- bus annis, Plin. Ep. 3, 7, 6 : verba suaden- tia, Stat. Th. 11, 435 : — tantum religio potuit suadere malorum ! Lucr. 1, 102 : suadent cadentia sidera somnos, Virg. A. 2, 9 : quoi nulla malum (facinus) senten- tia suadet, Enn. Ann. 7, 104 : — me pietas matris potius commodum suadet sequi, Ter. Hec. 3, 5, 31 : tua me virtus quem- vis efferre laborem Suadet, Lucr. 1, 143 ; id. 1, 176 : saepe levi somnum suadebit inire susurro, Virg. E. ], 56. H, In partic., in publicists' lang. : s. legem, rogationem, etc., To recommend, ad- vocate, speak in favor of a proposed law or bill : legem Voconiam magna voce et bonis lateribus suasi, Cic. de Sen. 5, 14 ; so, legem, id. Brut. 23, 89 ; Liv. 45, 21, 6 (opp. dissuadere) : rogationem, Cic. Rep. 3, 18 ; id. Off. 3, 30, 109; cf., in hac roga- tione suadenda, id. Mil. 18, 47: — suadere de pace, hello, etc.. Quint. 3, 8, 14. — Absol. : in suadendo et dissuadendo tria primum spectanda, Quint. 3, 8, 15. — Hence suadente r, adv., Persuasively : loqui, Arn. 2, p. 71 . * suasum, i, n., A persuasive speech, per- suasion : serpentis suasa, Tert. Gen. 103. SUaduSj a > u "i, adj. [suadeoj Persuad- ing, persuasive (a poet, word) : delenifica et suada facundia, Symm. Ep. 3, 6. So, cruor. Stat. Th. 4, 452 : majestas, App. M. 11, 272 : conjux, Capell. 1, 2— H. Suada, ae, /., personified by Ennius, The Goddess of Persuasion, the Greek Tlu6u> : Suadae medulla (Cethegus), Enn. in Cic. Brut. 15, 59 ; de Sen. 14, 50 ; and Gell. 12, 2, 3 ; cf. Quint. 2, 15, 4. (* suamet, v - suus and met.) SUariuS; a. um, adj. [sus] Of or be- longing to swine, swine- : negotiator, Plin. 21, 3, 7: forum, Ulp. Dig. 1, 12, 1. — II. Subst. : A. suarius, ii, m. : X. A swine- herd, Plin. 8, 51, 77. — 2. -^ swine-dealer, Symm. Ep. 10, 27 ; Inscr. Orell. no. 3672. — B. s u a r i a, ae, /., Traffic in swine, Edict, ap. Grut. Inscr. 647, 7. SUasiOi onis,/. [suadeo] A counseling t advice, exhortation, suasion, persuasion : I. In gen. : Sen. Ep. 95. In the plur. : omni suasionum admonitionumque gene- re utens, Gell. 10, 19, 4. — H. In partic: A. hi publicists' lang., A recommending, advocacy of a proposed law : suasio legis Serviliae, Cic. Clu. 51, 140. — B. ' n rhetor, lang., The suasory species of eloquence, Cic. Or. 11, 37 ; 2, 81, 333. SUasor, or ' 8 > m - [' v - suadeo, ad fin. 2. I suasum colos appellatur, qui fit ex stillicidio lumoso in vestimento albo. Plautus (True 2, 2, 16) : quia tibi suaso infecisli, propudiosa, pallulam: quidam autem legunt in suaso (*or insuaso). Nee desunt, qui dicant, omnem eolorem, qui fiat inficiendo, suasum vocari, Fest. p. 302. Cf. Salmas. Exerc Plin. p. 245, 2, c. 1. suasus, a, um, Part, of suadeo. 2. SUaSUS) " s - m - [suadeo] An advis- ing, persuading (ante- and post-class.) : suasu atque impulsu meo, Plaut. Pers. 4, 4, 48 : ob meum suasum, Ter. Ph. 5, 1, 3 : per vim,- vel per suasum, Ulp. Dig. 9, 2, 9. SUatim- adv. [sus] After the manner of swine, swinishly, Nigid. in Non. 40, 26. (* Suave» adverbially, v. suavis, no. l.,fin._ SUave-dlenS ( a ' E ° written separate- ly), entis, adj. [suavis-oleo] Sweet-smell- ing, fragrant : amaracus, Catull. 61, 7 : mala, id. 19, 13. suaveolcntia. ae, /. [suaveolens] A sweet odor, fragrance (late Lat.), Sid. Ep. 8, 14 ; Aug. Conf. 8, 6. suaviatio (saw), onis, /. [suavior] A hissing (ante- and post-classical) : suavis, Plaut. Bac. 1, 2, 8 ; 2 ; id. Pseud. 1, 1, 63.— In the plur. : Gell. 18, 2, 8. * SUavidlCUS; a. um , aa J- [suavis- dico] SwetJ. - spoken, pleasant: versus, Lucr._4, 181. SUavillum (s av 0, i, n. [suavis] A kind of sweet cake, Cato R. R. 84, 1. suaviloqucns, entis, adj. [suavis-lo- quorj Sweet-spoken, pleasant-speaking (a poet, word) : suaviloquenti ore Cethegus, Enn. Ann. 9, 3 ; cf. Quint. 11, 3, 31 ; and v. suaviloquentia; so perh. in imitation of Ennius : jucunditns, Cic. fragm. ap. Gell. 12, 2, 7 (hence, expressly censured by Seneca as Ennian) : carmen, Lucr. 1, 944. "suaviloquentia) ae, /. [suaviio- quensj Sweetness of speech, suaviloquence : et oratorem appellat (Ennius Cethegum) et suaviloquentiam tribuit, Cic. Brut. 15, 58 ; cf. suaviloquens. SuaviloquuS; a, um . aa J- [suavislo- quorj Sweet-spoken, pleasant (ante- and post-class.) : versus, Lucr. 2, 529 ; Inscr. Fratr. Arval. ap. Marin, p. 560. SUaviludlUS; ". m - [suavis-ludus] One that delights in plays, a lover of plays (a Tertullian word), Tert. Speet. 20 ; Cor. mil. 6. SUaviO (savio), are, v. 6uavior. Suaviolum (sav.), i, n. dim. [suavi- um] A little kiss, perh. only in Catull. 99, 2 and 14. suavior, atus, 1. v. dep. a. [id.] To kiss (quite class.) : Atticam nostram cu- pio absentem suaviari, etc., Cic. Att. 16, 3, 6 ; so, aliquem, id. Brut. 14, 53 ; Gell. 3, 15, 3 : os oculosque, Catull. 9, 9. GP a. -* ct - collat form, suavio, are, Pompon, and Nov. in Non. 474, 13. — b. suaviatus, a, um, in a pass, signif., Fronto Ep. ad M. Caes. 5. suavis» e (suaves, scanned as a tri- syl., Sedul. 1, 274), adj. [prob. sibilated from abis, i/S"s] Sweet, pleasant, agreeable, grateful, delightful (very freq. and quite class.) : I, As affecting the senses : quod suave est aliis, aliis fit amarum, Lucr. 4, 660 : odor suavis et jucundus, Cic. Verr. 2, 3, 9, 23 : elixus esse quam assus soleo sua- vior, Plaut. Most. 5, 1,66: vidimus et moru- las poni et 6ine clune palumbes, Suaves res, si, etc., Hor. S. 2, 8, 92 : suaviores aquae, Plin. 20, 11. 44 : radix suavissimi gustus et odoris, id. 25, 9, 64 : spiritus unguenti, Lucr. 3, 223: flores,id.l,7: anima, Pnaedr. 3, 1, 5: suavior et lenior color, Plin. 9, 41, 65 : sonus, Enn. Ann. 2, 7 ; so, cantus, Plaut. Casin. 4, 3, 2 : cantatio, id. Stich. 5, 5, 19 : sermo, id. Asin. 5, 1, 8 : accentus, Quint. 12, 10, 33 : appellatio literarum, id. 1 1, 3, 35 : vox, Gell. 19, 9, 10 : sopor, Lucr. 4, 454.— Poet., suave, for the adverb : sua- ve locus voci resonat conclusus, Hor, S. 1, 4, 76 : suave rubens hyacinthus, Virg. E. 3, 63; so, rubenti murice, id. ib. 4, 43. SUB II, As affecting the mind or feelings : doctu', fidelis, Suavis homo, facundus, Enn. Ann. 7, 106; so, homo, Ter. Ph. 2, 3, 64 ; cf., mea suavis, amabilis, amoena Ste- phanium, Plaut. Stich. 5, 4, 54 ; and, comes, benigni, faciles, suaves homines esse di- cuntur, qui erranii comiter monstrantviam, benigne, non gravate, Cic. Balb. 16, 36; cf. also, suavis, sicut fuit, videri maluit quam gravis, id. Brut. 9, 38 : amor sua- vissimus, Plaut. Cist. 1, 3, 45: amicitia, Lucr. 1, 142 ; cf., inter nos conjunctio, Cic. Fam. 13, 26, 1 : suavis suaviatio, Plaut. Bac. 1, 2, 12 ; id. Pseud. 1, 1, 63 : hunc diem suavem Meum natalem agitemus amoenum, id. Pers. 5, 1, 16 ; modus, id. Cist. 1, 1, 17, et saep. : — ut rei servire sua- ve est ! Plaut. True. 2, 3, 21 : tibi porro ut non sit suave vivere, Ter. Heaut. 3, 1, 73 : suave, mari magno . . . E terra magnum alterius spectare laborem, Lucr. 2, 1. Adv., suaviter, Sweetly, agreeably, pleasantly, delightfully (quite class.) : 1, (ace. to no. I.) video quam suaviter vo- luptas sensibus nostris blandiatur, Cic. Acad. 2, 45, 139 : suaviter loqui, id. de Or. 3, 11, 43; cf. id. Brut- 29. 110; and in the Sup.: suavissime legere, Plin. Ep. 3, 15,3: peucedanum odore suaviter gravi, Plin. 25, 9, 70. — 2. (ace. to no. II.) secunda ju- cunde ac suaviter meminerimus, Cic. Fin. I, 17, 57 : epistola copiose et suaviter scripta, id. Fam. 15. 21 ; cf. in the Sup. : literae suavissime scriptae, id. ib. 13, 18 : " quid agis, dulcissime rerum !" Suaviter, ut nunc est, inquam, Hor. S. 1, 9, 5; so Petr. 71, 10; 75, 8 : sicut tu amicissime et suavissime optas, Cic. Fam. 3, 12. SUaVltaS) atis, / [suavis] Sweetness, pleasantness, agreeableness (quite classical and very freq.) : I. With respect to the senses : is (piscis) habet suavitatem, Plaut. Asin. 1, 3, 27 ; cf, quid suavitatem pisci- um dicam? Cic. N. D. 2, 64, 160: (muria- tica) Sine omni lepore et sine suavitate, Plaut. Poen. 1, 2, 33 : cibi, Cic. Phil. 2, 45, 115 : odorum, id. de Sen. 17, 59 : coloris, id. Opt. gen. 3, 8 : me ruus sonus et sua- vitas ista delectat : omitto verborum . . . sed hanc dico suavitatem, quae erit ex ore, id. de Or. 3, 11, 41 : villa mirifica sua- vitate, id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3, et saep. — In the plitr. : ut conquirat undique suavita- tes, Cic. Off. 3, 33, 117.— H. With respect to the mind or feelings : mira quaedam in cognoscendo suavitas etdelectatio, Cic. de Or. 1, 43, VSi : humanitatis, id. Coel. 11, 25 ; cf, quern omnes amare meritissimo pro ejus eximia suavitate debemus, id. de Or. 1, 55, 234 : sermonum atque morum, id. Lael. 18, 66 : studiorum, id. Rep. 1, 4 : mira carminibus dulcedo, mira suavitas, mira hilaritas, Plin. Ep. 3, 1, 7. — In the plur. : suavitates ingenii, officii, humani- tatis tuae, Cic. Fam. 3, 1, 1. Suaviter; adv., v. suavis, ad Jin. SUavitudo, inis. /■ [suavis] Siceelness, pleasantness, agreeableness, delight (very- rare, for the class, suavitas) : cor meum, spes mea, mel meum, suavirudo, cibus, gaudium, my sweet, Plaut. fragm. ap. Non. 173, 3 ; so id. Stich. 5, 5, 14 ; Turpil.in Non. 173, 5 : pronunciationis, Auct. Her. 3, 1 2, 22. suavium (also written savium), ii, n. [id.] A mouth puckered up to be kissed (ante-class, and very rare) : dum semihi- ulco savio meo puellum savior, Poet. ap. Gell. 19, 11, 4 ; Plaut. Mil. 2. 1, 16; cf. id. Asin. 4, 1, 53. — II, Transf, A love-kiss, C\niia (mostly ante-class. ; esp. freq. in Plaut) : qui tuae non des amicae suavium, Plaut. True. 2, 4, 5 ; id. Asin. 5, 2, 41 : da savium priusquam abis, ib. 91: savium posco, id. Casin. 5, 2, 14 : saliendo sese exercebant magis quam scorto aut saviis, id. Bacch. 3, 3, 25 : savia suavia, App. M. 6, 176, et 6aep. : Atticae, quoniam hilarula est, meis verbis suavium des, Cic. Art. 16, II, 8. — As a term of endearment : meus ocellus, meum labellum, mea salus, meum savium, Plaut Poen. 1, 2, 153 ; so id. ib. 170 ; 175 ; 173 ; Ter. Eun. 3. 2, 3. SUbi praep. c. ace. and abl. [ sibilated and apocopated from £to ; cf. super from v-rtp, and ab from arroj Under: viz., I. c. abl., To point out the object under which a thing is situated or takes place (Or. v-d, c. dat. or gen.), Under, brlow. be- neath underneath. SUB A. I n space; si essent, qui sub terra semper habitavissent . . . nee tamen exi^» sent umquam supra terram, Cic. N. D. 2, 37, 95 ; so Plaut. Capt. 3, 5, 72 ; and id. Asin. 4, 4, 1 : sub aqua, id. Casin. 2, 6, 28: sub vestimentis, id. Epid. 2, 2, 32 ; cf, saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia, Caecil. in Cic. Tusc. 3, 23, 59 ; and, ingeni- um inculto latet hoc sub corpore, Hor. S. I, 3, 34 : sub pellibus hiemare, Caes. B. C. 3, 13, 5 ; cf, manet sub Jove frigido Vena- tor, Hor. Od. 1, 1, 25 ; and so, sub divo mo- reris, id. ib. 2, 3, 23 ; and, vitam sub divo agat, id. ib. 3, 2, 5 ; v. divus, no. II. : — sub terra vivi demissi sunt Liv. 22, 57, 6 ; cf, sub hoc jugo dictator Aequos misit, id. 3, 28 Ji?i. ; and, pone (me) sub curru solis nimium propinqui, Hor. Od. 1, 22, 21, et saep. : — non parvum sub hoc verbo fur- rum latet Cic. Agr. 3, 3, 12 ; cf, sub nomine pacis bellum later, id. Phil. 12, 7, 17. 2. Transf, applied to lofty objects, at the foot of which, or in whose imme- diate neighborhood anything is situated; Engl. Under, below, beneath, at the foot of, at, by, near, before: sub monte consedit Caes. B. G. 1, 48, 1 ; 60, sub monte, sub colle, sub montis radicibus, etc., considere, esse, etc., id. ib. 1, 21, 1 ; 7, 49, 1 ; 7, 36, 5, et saep. et al. : sub ipsis Numantiae moe- nibus, Cic. Rep. 1, 11 : est ager sub urbe, Plaut Trin. 2, 4, 107 ; so, sub urbe, Ter. Ad. 5, 8, 26 ; Var. R. R. 1, 50, 2 ; Hor. Od. 3, 19, 4 : sub Veteribus, Plaut. Cure. 4, 1, 19 : sub Novis, Cic. de Or. 2, 66, 266 Orell. N. cr. ; id. Acad. 2, 22, 70 Goer. N. cr. ; cf. Var. L. L. 6, 7, 67 : sub basilica, Plaut. Cure. 4, 1, II, et saep. : — sub oculis domini suam pro- bare operam studebant Caes. B. C. 1, 57 Jin. ; so, omnia sub oculis erant, Liv. 4, 28, 1 ; cf. Veil. 2, 21, 3 ; and, classem sub ipso ore urbis incendit, Flor. 2, 15. B. Id time, In, within, during, at, by: ne sub ipsa profectione milites oppidum irrumperent, Caes. B. C. 1, 27, 3 : so, sub decessu suo, Hirt. B. G. 8, 49, 2 : sub ad- ventu Romanorum, Liv. 45, 10 Jin. : sub luce, Ov. M. 1, 494 ; Hor. A. P. 363 ; Liv. 25, 24 : sub eodem tempore, Ov. F. 5, 491 : sub somno, Cels. 3, 13 med., et al. C. In other relations, where ex- istence under or in the immediate vicini- ty of any thing may be conceived. Thus, of subjection, under a certain order, dom- ination, stipulation, etc. ; Engl. Under, be- neaih, with : omnes ordine sub signis du- cam legiones meas, tinder my standards, Plaut. Ps. 2, 4, 71 ; cf, sub armis vitam cernere, Enn. in Var. L. L. 6, 8, 73 ; and in Non. 261, 9 ; so, sub armis, Caes. B. C. 1, 41, 2; 1. 42, 1 : sub sarcinis, id. B. G 2, 17, 2 ; 3, 24, 3 : sub onere, id. B. C. 1, 66, 1, et saep. : — sub Veneris regno vapulo, non sub Jovis, Plaut. Ps. 1, 1, 13; cf, sub regno esse, Cic. Rep. 1, 38 ; so, sub imperio ali- cujus esse, Ter. Heaut. 2, 2, 4 ; cf, sub di- tione atque imperio alicujus esse, Caes. B. G. 1, 31, 7 ; Auct. B. Alex. 66, 6 : sub ma- nu alicujus esse, Plane, in Cic. Fam. 10, 23, 2 : sub rege, Cic. Rep. 2, 23 ; Hor. Od. 3, 5, 9 : sub Hannibale, Liv. 25, 40 : sub domi- na meretrice, Hor. Ep. 1, 2, 25 : sub nu- trice, id. ib. 2, 1, 99 : sub judice lis est, id. A. P. 78, et saep. : — sub pacto abolitionis dominationem deponere, Quint. 9, 2, 97; so, sub conditione, ut, ne, si, etc., Suet Tib. 44 ; 13 ; id. Caes. 68 ; id. Claud. 24 ; id. Vit. 6 : sub lege, ne, id. Aug. 21 : sub exceptione, si, id. Caes. 78: sub poena mortis, servitutis, id. Calig. 48 ; Tib. 36, et saep. (but in Cic. Arch. 10, 25, the true reading is not sub ea conditione, but sed ea conditione) : — sub frigido sudore mori, Cels. 5, 26, 31 Jin. II, c. ace., To point out the object un- der which a thing comes, goes, extends, etc. (Gr. v-b, c. ace.) ; Engl. Under, below, beneath. A,In space: et datores et factores omnes subdam sub solum, Plaut. Cure. 2, 3, 18 : raanum sub vestimenta deferre, id. Bacch. 3, 3, 78 ; Cic. Rep. 1, 16: exercitum sub jugum mittere, Caes. B. G. 1, 7, 4 ; so id. ib. 1, 12, 5, et al. : sub furcam ire, Hor. S. 2, 7, 66 : sub divum rapere, id. Od. 1, 18, 13, et saep.: — sub judicium sapientis et delectum cadunt, Cic. Fin. 3, 18, 60 : cf, quae sub sensus subjecta sunt, id. Acad. 3. 23, 74. 2, Transf. (cf. above, no. I., A, 2), ap- SUB A plied to lofty objects, to the foot of which, or into whose immediate neighborhood, any thing comes, or near to which it ex- tends ; Engl. Under, below, beneath, to, near to, close to, up to, etc. : specus sub mon- tem patebat, Enn. in Prise, p. 713 P.: sub montem succedunt milites, Caes. B. C. 1, 45, 2: sub ipsum murum tons aquae pro- rumpebat, Hirt. B. G. 8, 41, 1 ; cf, Judaei sub ipsos muros struxere aciem, Tac. H. 5, 11 : aedes suas detulit sub Veliam, Cic. Rep. 2, 31 : arat finera sub utrumque co- lonus, Hor. S. 2, 1, 35 : omnis jactatus 08- tia sub Tusci, id. ib. 2, 2, 33 : hostem me- diam ferit ense 6Ub alvum, Ov. M. 12, 389, et saep. B, I n time, denoting a close approx- imation : 1, Before; Engl. Toward, about : Pompeius sub noctem naves sol- vit, Caes. B. C. 1, 28, 2 ; so, sub noctem, Hor. Od. 1,9, 19; id. Sat. 2. 1, 9; 2,7,109; id. Ep. 2, 2, 169 : sub vesperum, Caes. B. G. 2, 33, 1 ; id. B. C. 1, 42, 1 : sub lucera, id. B. G. 7, 83, 7 : sub lumina prima, Hor. S. 2, 7, 33 : sub tempus edendi, id. Ep. 1, 16, 22 : sub dies festos, Cic. Q. Fr. 2, 1, 1 : sub galli cantum, Hor. S. 1, 1, 10, et saep. — 2. After; Engl. Immediately after, just after, immediately upon : sub eas (literas) statim recitatae sunt tuae, Cic. Fam. 10, 16 ; cf. Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 4 : sub haec dicta omnes procubuerunt Liv. 7, 31 : sub hanc vocem fremitus variantis multitudi- nis fuit id. 35, 31 : sub hoc herus iuquit, (* whereupon), Hor. S. 2, 8, 43, et saep. C. In other relations, in which a coming under any thing may be conceiv- ed : lepide hoc succedit sub manus nego- tium, comes to hand, convenient, Plaut. Mil. 3, 2, 59 ; so, sub manus succedere, id. ib. 4, 4, 7; id. Pers. 4, 1, 2; cf, sub mannm submittere, at hand, convenient, Auct B. Afr. 36, 1 ; and, sub manum annunciari, Suet. Aug. 49 {al. sub manu ; cf. above, no. I., C). Ill, In composition, the J remains unchanged before vowels and before b, d, j, I, n, s, t, v. Before the remaining con- sonants (c. f g, m, p, r) it is regularly as- similated. Yet here the MSS. vary, as in respect to the like assimilation of ob, ad, in, etc. Before sone words commencing with c, p, t, it assumes the form sus, by the rejection of the b from a collateral form subs (analog, to abs) ; e. g. suscipio, suscito, suspendo, sustineo, sustuli, sus- tollo. Lastly, before s, with a following consonant there remains merely su in the words suspicio, suspicor, suspiro; cf, however, substerno, substituo, substo, sub- 6truo. et al. See more on this subject in Schneid. Gramm. 1, p. 602-608. B. As to its meaning in composition, sub denotes, 1. Primarily, A being situa- ted or contained under, a putting or bring- ing under, or a going in under any thing : subaerarus, subcavus; subdo, subigo, sub- jicio; subhaereo, subaperio ; subedo; and hence, also, a concealing or being conceal- ed behind something : subausculto, sub- orno. — 2. Transf, A being placed or ranked under: subcenturio, subcurator, subcustos, etc. ; or a being or doing any thing in a lower or inferior degree, A lit- tle, somewhat, rather, slightly : subabsur- dus, subagrestis, subalbus, etc., subaccu- sare, subirascor, etc. SUbabsurdej adv., v. subabsurdus, ad fin. SUb-absurdus, a, um, adj. Some- what or rather absurd (a Ciceron. word) : sunt ilia subabsurda, Cic. de Or. 2, 67, 274 : subabsurda dicere, id. ib. 2, 71, 289 : tem- pus discessus, id. Att 16, 3, 4 : incomposi- tus, reconditus et, quo Cicero utitur. sub- absurdus, Quint 1, 5, 65 ; cf. id. 6, 3, 23 ; id. 6, 3, 99. — Adv., siibabsurde, Some- what absurdly : aliquid subabsurde dice- re, Cic. de Or. 2, 68, 275. SUb-acCUSO. are, «■ "-. To blame or accuse somewhat (a Ciceronian word) : al- icujus discessum, Cic. Plane. 35, 86; id. Att. 16, 7, 1 : subaccusa quaeso Vestori- um, id. ib. 13, 46, 2. SUb-aciduS, a, «m. ad J- Somewhat sour, sourish : vinum, Cato R. R. 108, 2 : succus, Plin. 12, 25, 54. SubactlO. on\s, f. [subigo] A work- ing through, working up, preparing (very 1469 ' SUB A rarely): I. Lit.: arena fluviatica bacil- lorum subactionibus in tectorio recipit Boliditatem, Vitr. 2, ifin. : subactiones ci- borum, Arn. 3, 107. — *H, 'Prop., Prep- aration, discipline : subacto mihi ingenio opus est . . . subactio autem est usus, au- ditio, lectio, literae, Cic. de Or. 2, 30, 131. subactori oris, m. [subigo] One who gets another under ; in an obscene sense, a debaucher, polluter (syn. paedico) (post- class.) : Lampr. Heliog. 31 ; so id. ib. 5 ; Commod. 3. 1. Slibactus» »> um, Part, of subigo. * 2. SUbactuS; us, m - [9ubigo] A work- ing up, kneading : Plin. 18, 7, 12, § 67. sub-ad juva» a e, m. [adjuvo] An as- sistant (post-class.), Cod.^heod. 6, 27, 3 fin. ; Cod. Justin. 12, 20, 4. * sub-aeratus, a, um, adj. That has copper underneath, i. e. inside: aurum, Pers. 5, 106. _ subagitatioi subagitatrix, Subag'lto? v. subigitatio, etc. SUb-agrestiS; e, adj. Somewhat rus- tic, rather boorish (a Ciceronian word) : subagreste quiddam planeque subrusti- cum, Cic. Brut. 74, 259 : consilium, id. Rep. 2, 7: ingenium, Amm. 14, 11 med. SUb-alaris? e < adj. That is under the arms, placed or carried under the arms : telum, Nep. Alcib. 10 : culcitae, Lampr. Heliog. IS fin,— H. Subst., Bubalare, is, n., An under-girdle, Edict Diocl. p. 25 ; cf. Isid. Orig. 19, 33. * SUb-albenS; entis, adj. Somewhat white, whitish : prasinus, Cassiod. Var. 5, 34. * sub-albicans- amis, adj. Somewhat white, whitish: palea rubra, Var. R. R. 3, 9, 5. SUb-albidus. a, um, adj. Rather whitish : pars corrupta, Cels. 5, 28, 8 : fo- lia, Plin. 21, 25, 96. * SUb-albuS; a, um, adj. Rather white, whitish : sabulo, Var. R. R. 1, 9, 5. Sub-alpinuS; a. um, adj. Lying near the Alps, sub- Alpine: montes, Plin. 25, 7, 34 : Italia, Plin. 16, 11, 22. subaltcrnicum, i, u. A kind of reddish amber, Plin. 37, 2, 11, § 33. Sub-amaruSj a, um, adj. Somewhat bitter, bitterish (a Ciceronian word) : Cic. Fat. 4, 8. — Adverbially: 6ubamarum ar- ridens, Amm. 27, 11 med. sub-aperio» ii'e, v. a. To open from within (post-class.) : nivem, Arn. 2, 84: auriculam sub cutem, Apic. 8, 7. * SUb-aquaneuS; a, um, adj. [aqua] That is or belongs under water, sub-aque- ous : subterraneum et subaquaneum vi- ventia carenthaustu aeris, Tert. Anim. 32. SUb-aqujluS> a, um, adj. Somewhat dusky, brownish, tawny (ante- and post- class.) : corpus, Plaut. Rud. 2, 4, 9 : vul- tus, Trebell. XXX. Tyr. 30. * sub-arator? oris, m. One who ploughs close to any thing : Plin. 17, 24, 37, § 227. * sub-arescens, entis, adj. [aresco] Growing somewhat dry : trullissatio, Vitr. 7, 3 med. * SUD-arg'utulus, a. um, adj. Some- what subtle, tolerably keen : Gell. 15, 30, 1. Sub-armaliSi e, adj. [armus] Pass- ing under the arms (post-class.) : vestis (perh. thrown back under the arm), Mart. Cap. 5, 136. Also, subst., Bfibarmale, is, «., Valer. in Treb. Claud. 14 ; Spart. Se- ver. 6 fin. ; Vopisc. Aur. 13. Cf. subalaris. SUb-aro> n ° P er fi, arum, 1. v. a. To plough close to any thing (a Plinian word) : Plin. 16, 27, 50 : subarata ocius senescunt, id. 16, 28, 51. . * SUb-arroganter* adv. Somewhat proudly or arrogantly : facere, Cic. Acad. 2, 36, 114. * sub-asper- era, erum, adj. Rather rough, roughish: aXipos, Cels. 5, 28, 19. * sub-assentiens, a, um, Pan. [as- sentioj Assenting or yielding a little : man us subnssentientibus humeris move- tur, Quint. 11, 3, 100. Sub-aSSOi no perf; atum, 1. v. a. To roast a little, Apic. 4, 2 ; 7, 2 ; 7, 5 ; 8, 8, ct al. subatio. onis, /. [ subo ) The heat, brimming of swine, Plin. 8, 51, 77; Fulg. de Prise, serm. 46. sub-audio, "■ 'tue, 4. V. n. (a poet- class, word) I, To understand, sujrphj a word omitted : subaudito jttieo, Ulp. Dis. 1470 SUBD 28, 5, 1. — H. To hear a little: nocturnia subaudiens vocibus, App. M. 5, p. 167. subaudition onis, /. [subaudio] An understanding, supplying a word omit- ted (post-class.), Serv. Virg. A. 10, 80; Hier. Quaest. Hebr. in Reg. 2, 3, 13. sub-auratus, a, um, adj. Slightly gilt : anulus, Petr. 32, 3 : STATVA, Inscr. Orell. no. 1126. Sub-auscultO; avi, atum, 1. v. a. To listen secretly, to eaves-drop (rarely, but quite classical) : subauscultando excipere voces, Cic. de Or. 2, 36, 153 : opprime os : is est, etiam subauscultemus, Plaut. Asin. 3, 2, 40 ; cf., tace, subauscultemus, ecquid de me fiat mentio, id. Mil. 4, 2, 3 ; Cic. Att. 10, 18, 1: viris subauscultantibus pariete interposito, id. Top. 20, 75. SUb-austeruS) a, um, adj. Rather harsh : vinum austerum vel certe subaus- terum, Cels. 3, 6 fin. ; so id. 6, 6, 8. * SUb-balbCj adv. [balbus] Somewhat stammeringly : canorus, Spart. Get. 5. Sub-balllo. onis, m. UnderBallio, Sub-Ballio; a comically-formed name: Ha. Tune es Ballio ? Ps. Immo vero ego ejus sum Subballio, Plaut. Ps. 2, 2, 13. * sub-basilicanus, i, m. [basilica] One who lounges around the basilicas, a street-walker, lounger: Plaut. Capt. 4, 2, 35. SUb-blbO) kibi, 3. v. a. To drink a little, to tipple (very rarely) : * Plaut. True. 4, 3, 58 : si paulum subbibisset, * Suet. Ner. 20. Sub-blandior, m.(fut., subblandibi- tur, Plaut. Bac. 3, 4, 19 : inf., subblandiri- er, id. Casin. 3, 3, 22), v. dep. n. To caress or fondle a little (an ante-class, word) : subblanditur, palpatur, Lucil. in Non. 472, 6 ; so Plaut. Asin . 1 , 3, 33 ; id. Casin. 3, 3, 22; id. Bacch. 3,4,19; 4, 8, 35; id. Most. 1, 3, 64. * Sub-breviSj e, adj. Rather short : folium (saliuncae), Plin. 21, 7, 20. SUbc, v. succ. * SUb-dealbOj are, v. a. To whiten a little, make whitish, Var. in Non. 72, 11. * SUb-deblliSs e, adj. Somewhat lame : femur, Suet. Vit. 17. * sub-dcbilitatus, a, um, adj. [de- bilito] Somewhat enfeebled or debilitated ; trop., somewhat discouraged, rather spirit- less : Cie. Att. 11, 5, 1. Sub-deficiO) ere, v. n. To fail some- what (a post-class, word) : in labore sub- deficere, Aug. Serm.343/n.; Curt. 1,7 med. SUb-diaconuS) h >». A sub-deacon, Cod. Justin. 1, 3, 6. Sub-dialis (subdivalis, Amm. 19, 11 ; cf. in the follg., no. II.), e, adj. [dius] That is in the open air (post-Aug.) : inambula- tiones, Plin. 14, 1, 3 : petrae, id. 34, 12, 29. — II. Subst., subdialla, ium, n., Open galleries or terraces ; a transl. of the Gr. inraWpta, vnatdpa, Plin. 36, 25, 62. Also in the sing. : subdival domus, Tert. adv. Jud. 11. sub-difficilis, e. adj. Somewhat difficult: quaestio, Cic. Lael. 19, 67. * sub-diff ido. ere, v. n. To be some- what distrustful : Cic. Att. 15, 20, 2. * SUb-dimidluS' a, um, adj. Of a number, Half as much less, less by one half of itself (i. e. that bears to another the proportion of 2 to 3) : numerus, opp. superdimidius, Mart. Cap. 7, 251. Sub-disjUnctiVUS> a, um, adj. Sub- disjunctive ; said of two statements op- posed to each other in such a way that neither of them may hold good (a post- class, word): "haec verba: ille ant ille, non solum disjunctiva sed etiam subdis- junctivae orationis sunt, etc., Procul. Dig. 50, 16, 124 : conjunctiones, Prise, p. 1029 P. (* sub-disting-uo, xi, ctum, 3. ». a. To make a smaller interpunction (perh. a colon), Ascon. Cic. Verr. 2, 13 fin.) subditicius or -tius 7 a, um, adj. fsubdo] Substituted, supposititious, spuri- ous, counterfeit (perh, only ante- and post- class., since the correct reading in Cic. Verr. 2, 5, 27, 69, is subditivum ; and, in Quint. 1, 4, 3, subditos) : servus, Plaut. Ps. 2, 4, 62 : Antonius, Lampr. Heliog. 17. SubditlVUS* «. um, adj. [id.] Substi- tuted, supposititious, spurious, counterfeit (rarely, but quite class.) : de illo subditivo Sosia minim nimis est, Plaut. Am. 2, 2, 198; so id. ib. 1, 2, 135: archipirata, Cic. SUBD Verr. 2, 5, 27, 69 : fratrem ut subditivum arguere, Suet. Ner. 7. — II, Subditivus. i, m., The title of a comedy of Caecilius, Gell. 15, 9, 1. SUbditOj are, ■». intens. a. [id.] To afford, supply, furnish : Lucr. 6, 604. SUbdituSi a, um, Part., from subdo. (* sub-diui adv. By day, Plaut. Most. 3, 2, 78.) SubdivaL alis, v. subdialis, no. II. subdivalis* e, v. subdialis, ad init. SUb-diVldOi ' s '. isum, 3. v. a. To sub- divide (a post-class, word) : libros, Aug. Civ. D. 6, 3 med. ; so id. Trin. 3 prooem. ; Tert. adv. Jud. 11 fin. SUbdivisio. onis,/. [subdivido] A sub- division (post-class.), Cod. Justin. 3, 28, 37 ; 6, 2,22 ; Hier. Ep. 58, 8, et al. SubdlVlSUS, a, um, Part., from sub- divido. Sub-dO; d'di, ditum, 3. v. a. : I. To put, place, set, or lay under. A, Lit. (quite class.) : 1. In gen. : ig- nem subdito, Cato R. R. 105, 1 ; so, ignem, id. ib. 38, 4 ; Cic. N. D. 2, 10, 27 ; Liv. 8, 30, 8, et al. : faces, Lucr. 6, 1284 : lapidem magnetem, id. 6, 1045 : manum oculo uni, id. 4, 448 ; cf., rem oculorum visu, id. 5, 102 : furcas vitibus, Plin. 14, 2, 4, (s 32 : pugionem pulvino, Suet. Oth. 11 ; id. Ilom. 17: calcaria equo, Liv. 2, 20, 2; 4, 19, 4; 22, 6, 4 : id genus animalium (tauros) ara- tro, Tac. A. 12, 24 : se aquis, to plunge under, Ov. M. 4, 722 : colla vinclis, Tib. 1, 2, 90, et saep. : versus, to append, Gell. 18, 4, 11 ; 19, 11, 3 ; cf, hie tu paulisper liae- sisti, deinde illico subdidisti : quid de duo- bus consulibus, etc., subjoined, Aus. Grat. act 23 : — Coeletae (populi) majores Hae- mo, minores Rhodopae subditi, that dwell at the foot of Mount Haemus, etc., Plin. 4, 11, 18 ; cf., Libye subdita Cancro, Sil. 1, 194. 2. In partic, To bring under, sub- ject, subdue, i. q. subjicere (very rarely) : Plutonis subdita regno Magna deum pro- les, Tib. 4, 1, 67: subdidit Oceanum seep- tris, Claud. IV. Cons. Hon. 42 ; cf, His- panum Oceanum legibus, id. III. Cons. Stil. praef. 8 : rem tarn magnam iisdem tempestatibus, iisdem casibus subdere, to expose, Plin: Ep. 3, 19, 4. B. Trop., To bring on, furnish, sup- ply ; to yield, afford (so not in Cic.) : irai fax subdita, Lucr. 304 ; so, id nobis acri- ores ad studia dicendi faces subdidisse, Quint 1, 2, 25; ef., irritatis militum ani- mis subdere ignem, Liv. 8, 32, 16 : ingenio stimulos, Ov. Tr. 5, 1, 76 ; so Liv. 6, 34, 7 : alicui spiritus, id. 7, 40, 8. II. To put in the place of another per- son or thing, to substitute (rarely, but quite class.). A. In gen.: te rogo, in Hirtii locum me subdas, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 7 ; cf., quos in eorum locum subditos domi suae re8ervavit? Cic. Verr. 2, 1, 5, 12 ; so, judicem in meum locum, Auct. Or. pro dom. 32 ; and Plin. Pan. 25, 3 ; cf. also Quint. 3, 6, 54 : immutavit et subdidit ver- bum ei verbo, quod omiserat.finitimum, Gell. 1, 4, 8. B. In partic, To put something spurious in the place of another person or thing, To substitute falsely ; to forge, counterfeit (so not in Cic.) : subditum se suspicatur, that he is a spurious child, a changeling, Ter. Heaut. 5, 3, 12 ; cf , me subditum et pellice genitum appellant, Liv. 40, 9, 2; so, partum, Paul. Dig. 4, 10, 19; and cf., liberos tamquam subditos summovere familia, Quint. 1, 4, 3 Zumpt N. cr. (al siibditicios) : abolendo rumori Nero subdidit reos, Tac. A. 15, 44 ; eo, reum, id. ib. 1, 6 ; id. ib. 4, 59 : testamen- tum, id. ib. 14, 40 : crimina majestatis, id. ib. 3, 67 : rumorem, id. ib. 6, 36, et saep. sub-doccoi ere, v. a. To teach as an assistant, to act as an assistant-teacher (very rarely) : aliquem, Cic. Att. 8, 4, 1 : subdocere grammatico, Aug. Conf. 8, 6. * sub-doctor, oris, m. An under- teacher, assistant-instructor, Aus. Prof. 22. Subdolc, adv., v. subdolus, ad Jin. SUb-ddluS; a, um, adj. [dolus] Some- what crafty, cunning, sly, subtle, deceptive, or deceitful (mostly ante-class, and post- Aug.) : homo et sycophanta et subdolus, Plaut. Poen. 5, 2, 72 ; so id. Mil. 2, 4, 2 ; id. Men. 3, 2, 24 ; id. Aul. 2, 5, 8 ; id. Poch. SUBD 5, 2, 129 : ut viro subdola sies, memento, id. Casin. 4, 4, 3 ; cf., subdola adversus senem, id. Epid. 2, 3, 13 : Jugurtha, cog- nita vanitate Iegati, subdoius ejus augere amentiam, Sail. J. 38, 1 : occultus ac sub- doius fingendis virtutibus, Tac. A. 6, 51. — Trans f., of things concrete and abstr. : animus audax, subdoius, varius, Sail. C. 5, 4 ; so, s. ac versutus animus, Veil. 2, 102, 1 : mendacia, Plaut. Capt 3, 3, 5 : perfidia, id. Mil. 3, 3, 68 : oratio, * Caes. B. G. 7, 31, 2 : lingua, Ov. A. A. 1, 598 : modestia, Tac. A. 6, 20, et saep. : pellacia ponti, Lucr. 2, 560 ; so id. 5, 1003 ; cf., forma loci in certis vadis, Tac. H. 5, 14 : tendit rete subdolum turdis, Mart. 3, 58, 26. — Adv., 6Ubdole, Somewhat craftily, cunningly or deceitfully : subdole blandi- tur, Plaut. Trin. 2, 1, 12 : nihil subdole, nihil versute, Cic. Brut. 9, 35. * sub-domo. are, v. a. To subject by taming, to tame, subdue: Plaut. Asin. 3, 3, 112. sub -dub it O' are, v. n. To be a little doubtful or undecided, to have some hesi- tation (a Ciceronian word) : antea subdu- bitabam, Cic. Art. 14, 15, 2 : significabant tuae litcrae, te subdubitare, qua essem erga ilium voluntate, id. Fam. 2, 13, 2. SUb-duCO, s i, ctum, 3. (Per/, sync, subduxti, 'Per. Eun. 4, 7, 25; inf., subduxe, Poet ap. Var. R. R. 2, 1, 6) v. a. To draw from under or from below, either without or with the accessory idea of removing. 1. To draw ov pull up; to lift up, raise. A, In gen. (so rarely) : brassicam ad nasum admoveto : ita subducito susum animam. quam plurimum poteris, Cato R R. 157, 15 ; cf., aliquid sursum, Plaut. Aul. 2, 7, 4 : cataractam funibus, Liv. 27, 28, 10 : subductis (tunicis) usque ad in- guen, pulled up (opp. demissis), Hor. S. 1, 2, 26 : supercilia, Turpil. in Non. 399, 30 ; so Var. ib. 399, 33 ; Laev. in GelL 19, 7, 16 ; Sen. Ep. 48 med. ; id. Ben. 1, 1, et al. ; cf, stibdueto vultu, Prop. 2, 10, 9. B. In partic: l.Nautf.t., To draw or haul up on land (a ship out of the wa- ter) (so quite class, and very freq.) : na- vim in pulvinarium, Plaut Casin. 3, 2, 27 ; cf., longas naves in aridum, Caes. B. G. 4, 29, 2 : navis subducta in terra, Plaut. Most. 3, 2, 50 ; cf., naves regiae in campo Martio subductae sunt, Liv. 45, 42, 12 ; and, ab classe, quae Corcyrae subducta erat, id. 31, 22, 5 : classis, quae subducta esset ad Gytheum, Cic. Off. 3, 11. 49. So, naves, Caes. B. G. 5, 11, 5; id. B. C. 2, 23, 3: 3, 23 Jin.; Liv. 37, 10, 10; 42, 27, 1; 45, 2, 9. et mult. al. 2. Milit. t. t.. To draw off forces from one position to another (likewise quite class.) : cohortes aliquot subductos ex dextro cornu post acieni circumducit, Liv. 27, 48, 13 ; so, Numidas ex media acie, id. 22, 48, 5 : triarios ex postrema acie, id. 44, 37, 1 ; id. 36, 18, 6 ; cf. id. 40, 30, 5 : — ab his centuriones omnes lectos et evocatos ... in primam aciem subducit, Sail. C. 59, 3 : copias in proximum collem subducit. Caes. B. G. 1, 24, 1 ; 1, 22. 2; so, milites pleno gradu in collem, Sail. J. 98, 4 : agmen in aequiorem locum, Liv. 7. 34, 8. TT With the idea of removal implied, To draw away from among ; to take away, lead away, carry off; to withdraw, remove, etc. (quite class.). A Lit.: 1. In gen.: ubi bullabit vi- num, ignem subducito, Cato R. R. 105, 1 : lapides ex rurri, Caes. B. C. 2, 11, 4 : re- rum fundamenta, Cic. Fin. 4, 15, 42 : con- jux fidum capiti subduxerat ensem, Virg. A. 6, 524: — subdue cibum unum diem athletae. Cic. Tusc. 2, 17, 40 : et succus pecori et lac subducitur agnis, Virg. E. 3. 6 : aliquem pugnae, id. Aen. 10, 615 ; so id. ib. 50 : aliquem manibus Graium. id. ib. 81 : aliquem praesenti periculo, Veil. 2. 72, 5 : se pedibus (terra), Lucr. 1, 1099: se ab ipso vulnere (fera), Ov. M. 7, 781, et saep. : alvum, to evacuate, purge, Cels. 3, 4 : vela celeriter, to take in, furl, Auct. B. Alex. 45. 3. 2. In partic, To take away secretly or by stealth, to steal ; and with se, to take one's self away by stealth, to steal away : Atreus quam (pecudem auream) sibi Thy- estem subduxe queritur, Poet. ap. Var. 2, i, 6 : alicui anulum, Plaut Cure. 2, 3, 81 : SUB E subducta viatica plorat Hor. Ep. 1, 17, 54 : post ignem aetherea domo Subductum, id. Od. 1, 3, 30 : saccularii partem sub- ducunt, partem subtrahunt, Ulp. Dig. 47, 11, 7, et saep. : obsides furto, Liv. 9, 11, 6 : — tempus est subducere hinc me, Plaut. Asin. 5, 2, 62 : clam te subduxti mihi, Ter. Eun. 4, 7, 25 : de circulo se subduxit Cic. a Fr. 3, 4, 1 : se clam, Auct. B. Air. 93, 1 : sese, Quint. 8 prooem. § 21. — Poet: qua se subducere colles Incipiunt '■ e. to grad- ually withdraw themselves, slope down, Virg. E. 9, 7 ; cf. mid. : fons subducitur, i. e. loses itself, Plin. Ep. 5, 6, 39. B. T r o p. : rarionem, To draw up, cast up, reckon, compute, calculate, or balance an account (qs. by subtracting one set of items from another) (quite classical ; esp. freq. in Cic): subduxi ratiunculam, Quan- tum aeris mihi sit, quantumque alieni siet, Plaut. Cure 3, 1 ; cf. id. Capt. 1 , 2, 89 : sub- ducamus summam, Cic. Att. 5, 21, 11 ; cf., assidunt, subducunt : ad numum conve- nit id. ib. 12: — subducere rarionem, to deliberate, calculate: rationibus subductis summam feci cogitationum niearum, id. Fam. 1, 9, 10 : Medea et Atreus . . . inita subductaque rarione nefaria scelera medi- tantes. id. N. D. 3, 29, 71 ; cf., ineundis sub- ducendisque rationibus, id. Fragm. ap. Non. 399, 16 ; for which also, calculis sub- ductis, id. Fin. 2. 19, 60 : bene subducta ra- rione, Ter. Ad. 5, 4, 1 : — hoc quid intersit, si tuos digitos novi, certe habes subduc- tum, Cic. "Art. 5, 2L 31.— Hence subductus, a, urn, Pa. (ace to no. II., A), Withdrawn, removed, remote, i. q. remo- tus (post-Aug. and very rarely) : cubicu- lum subductum omnibus ventis, Plin. Ep. 2, 17, 10 : terra subductior, Mart Cap. 6, 192. SUbdllCtariuS. a, mo, adj. [subduco, no. I.] 7'hat serves for drawing up: funes, (* hoisting-ropes, lifts), Cato R R. 12 ; 68 ; 135, 3. SUbductlC" 6nis, /, [id.] L (aco. to subduco. no. I., B, 1), naut I. I., A hauling ashore of a ship : ad celeritatem onerandi subductionesque paulo facit humiliores (naves), *Caes. B. G. 5, 1, 2 ; so, navium, Vitr. 10, 5 fin. — *H. (ace to subduco, no. II., B) A reckoning, Cic. Or. 30, 132. SUb-dulcis< c tidj. Somewhat sweet, sweetish (a Plinian word) : radix, Phn. 26, 8, 37 ; so id. ib. 10, 63. sub-durus> a, um, adj. Somewhat hard, hardish : *J. Lit. : (genus verrucae) subdurum, Cels. 5, 28, 14". — * H, Trop.: Q. Cic. Petit, cons. 12, 46. * sub-edo- edi, 3. v. a. To eat, waste, or wear away below : e scopulo. quem rau- ca subederat unda, Ov. M. 11, 783. SUb-eO' n\ itum, ire, v. n. and a. To come or go under any thing ; to come up to, advance or proceed to a place ; to come or go on ; to follow, succeed ; to go down, sink ; to come up, spring up. 1, Neutr. : /£. Lit : X. I n gen.: sub- ire sub falas, Plaut. Most 2, 1, 10 : in ne- moris latebras, Ov. M. 4, 601 ; cf., in ali- quem locum, Auct. B. Alex. 74. 4 : testu- dine facta subeunt, advance, Caes. B. G. 7, 85, 7 : subire ad portam castrorum, Liv. 34, 16. 2 ; cf., ad urbem subeunt, id. 31. 45, 4 ; and, subeundum erat ad hostes, id. 2, 31, 4 : ad recta subibant Virg. A. 8, 359 : muro subibant, id. ib. 7, 160 ; so, muro, id. ib. 7, 161 ; 9. 371 : portu Chaonio (coupled with accedere urbem), id. ib. 3, 292: luco, id. ib. 8, 125 : dumis, SiL 5, 283 : ingenti feretro, Virg. A. 6, 222. et saep. : — pone subit conjux, follows, id. ib. 2. 725 ; so Val. Fl. 4, 197 ; cf., dexterae alae sinistra sub- iit, Liv. 27, 2, 7 ; and, subiit argentea pro- les, Ov. M. 1, 114 : subit ipse meumque Explet opus, succeeds me, takes my place, id.ib. 3, 648. — b. Of things: stamen a stan- do : subtemen, quod subit stamini, Var. L. L. 5. 23, 33 : quum luna sub orbem solis subisset, Liv. 37, 4, 4 : venae nonnumquam incipiente febre subeunt, the pulse sinks, Cels. 3, 6 med. : — subeunt herbae, come up, spring up, Virg. G. 1, 180: so, barba, i. e. sprouts, grows, Mart. 7. 83, 2 ; Plin. 31, 3, 21. 2. In partic, To come on secretly, steal upon, steal into (poet.) : Prop. 1, 9, 26 ; so Ov. Am. 1, 2, 6 ; id. A. A. 1, 742. B, Trop.: 1, In gen. : in quarum SUBE locum subierunt inquilinac impietas, per- fidia, impudentia, Var. in Non. 403,27; cf, fugere pudor verumque fidesque : in quo- j rum subiere locum fraudesque dolique, Ov. M. 1, 130 : pulchra subit fades, id. ib. 14, 827 : subit ecce priori Causa recens, id. ib. 3, 260 : subeunt morbi tristisque se- nectus, Virg. G. 3, 67 ; cf., duo pariter sub- ierunt incommoda. Quint. 5, 10, 100: ne subeant animo taedia justa tuo, Ov. Pout. 4, 15. 30. 2, I n partic, To come into the mind, to occur, suggest itself: omnes sententiae verbaque omnia sub acumen stili subeant et succedant necesse est Cic. de Or. L 34, 151 ; cf., cum in loca aliqua post tempus reversi sumus, quae in his fecerimus, re- miniscimur pcrsonaeque subeunt, Quint. 11, 2, 17 : quum subeant audita aut cog- nita nobis, Ov. M. 15. 307 : subiit cari geni- toris imago . . . subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli, Virg. A. 2, 560 sq. : subeant animo Latmia saxa tuo, Ov.Her. 18, 62, ctsaep. — (ft) subit with a subject- or relative-clause (poet, and in post-Aug. prose) : Ov. M. 2, 756 : subit an- tiquitatem mirari, Plin. 12 prooem. ; id. 35, 7, 31 : raisereri sortis humanae subit, id. 25, 3. 7 : — quid sim, quid fuerimque subit, Ov. Tr. 3, 8, 38. II. Act.: £l. Lit: \ m In gen.: exer- citatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent, had not come under a roof Caes. B. G. 1, 36, 7 ; so. tecta, Quint. 2,16, 6; Ov. M. 6, 669 : penates, id. ib. 5, 650 : macra cavum repetes artum, quem macra subisti, Hor. Ep. 1, 7, 33 : quum no- vies subiere paludem, had plunged under, Ov. M. 15, 358 ; id. Fast 1, 314 : et juncti currum douiinae subiere leones, Virg. A. 3, 313 ; cf.. leones jugum subeant Plin. 10, 45, 62 ; and, asellus gravius dorso subiit onus, Hor. S. 1, 9. 21: subire iniquissimum locum. Caes. B. G. 2,27,5; so. iniquum lo- cum, Auct. B.Alex. 76, 2; id. B. Hisp. 24, 3: collem, Hirt B. G. 8, 15, 1 : muros, Liv. 27, 18. 13 : anxur impositum saxis. Hor. S. 1, 5, 25 : si subeuntur prospera castra, Juv. 16, 2, et saep. : perfurit Fadumque Hebe- sumque subit, comes up to, attacks, Virg. A. 9, 344 ; cf., interim fallendus est judex et variis artibus subeundus. Quint. 4, 5, 5: precibus commota Tonantem Juno subit: quouam miseros, etc., approaches. Stat. Th. 9, 510; cf., subit ille minantem, id. ib. 8, 84: Hispo subit juvenes, i. e. paedicat Juv. 2, 50. — b. Of things : umbra subit terras, Ov. M. 11, 61 : quos (lucos) aquae subeunt et aurae, Hor. Od. 3, 4, 8 : clarum subit Alba Latinum, Alba succeeds the renown- ed Lalinus, Ov. M. 14, 612 : furcas subiere columnae, come into the place of, succeed, id. ib. 8, 701 : aqua subit altitudinem ex- ortus sui, rises to, reaches, Plin. 3, 6, 31. 2. In jpartic, To approach secretly, to steal upon or into (cf. above, no. I., A, 2) : multi nomine divorum thalamos subiere pudicos, Ov. M. 3,282: — subit furtim lu- mina fessa sopor, id. Her. 19, 56. B. Trop.: 1. In gen. (so very rare- ly) : sera deinde poenitentia subiit re- gem, came upon, overtook, Curt 3, 2 Jin. 2. In partic : a. To come into, enter, occur to one's mind (cf. above, no. I., B, 2) (so likewise rarely) : deinde cogitatio animum subiit, indianum esse, etc., Liv. 36, 20, 3 ; cf. Quint 11, 2, 33 ; and, majo- ra intellectu animos non subibunt, id. 1, 2, 28 : mentem subit quo praemia facto, etc., Ov. M. 12, 472 ; id. ib. 7, 170. b. (The figure taken from stooping un- der a load, under blows, etc.) To subject one's self to, take upon one's self an evil ; to undergo, submit to, sustain, endure, suf- fer it (so quite class. : a favorite expres- sion of Cicero) : omnes terrores pericula- que omnia succurrara atque subibo, Cic. Rose Am. 11, 31 : omnia tela intenta in patriam subire atque excipere. id. Prov. Cons. 9, 23 ; cf.. quis est non ultro appe- tendus, subeundus, excipiendus dolor ? id. Tusc. 2, 5, 14 ; and, subire vim atque in- juriam, id. Prov. Cons. 17, 41 : inimici- tiae sunt: subeantur, id. Verr. 2. 5. 71, 182: raaximas rei publicae tempestates, id. Mur. 2, 4 ; cf., invidiam, pericula, tempes- tates, id. Fam. 15, 4, 12 : nefarias libidi- num contumelias turpitudinesque, id. Pis. 35, 86 : potentiam, victoriam, id. Fam. 6. 1471 SUB E 1, 6: contumeliarum verbera, id. Rep. 1, 5 ; cf. Hor. S. 1, 3, 121 : parem cum cete- ris fortunae conditionem, Cic. Rep. 1, 4 ; so, fortunam, id. Fam. 14, 5, 1 : judicium multitudinis imperitae, id. Flacc. 1, 2 : odium eorum, id. Att. 11. 17, 2 : usum omnium, id. de Or. 1, 34, 157 : aliquid in- vidiae aut criminis, id. N. D. 3, 1, 3 : quem- que casum, id. Att. 8, 1, 3: quamvis car- niticinam, id. Tusc. 5, 37, 78 : dupli poe- nam, id. Off. 3, 16, 65: legia vim, id. Cae- cin. 34, 100 : summae erudelitatis famam, id. Cat. 4, 6, 12 ; cf., minus sermonis, id. Att. 11, 6, 2, et saep. — Hence subitus, a, um, Pa., That has come on suddenly or unexpectedly, i. e. sudden, un- expected (freq. and quite class.) : res subi- ta, Plaut. Cure. 2, 3, 23 : in rebus tam subitis, Cic. Fam. 10, 16, 2 : maris subita tempestas, id. Tusc. 3, 22, 52; cf., subita et improvisa formido, id. Prov. Cons. 18, 43 : laetitia, etc., Auct. Her. 1, 8, 13 ; cf., subita pugna, non praeparata, Quint. 7, 1, 35 : ut sunt Gallorum subita et repentina consilia, Caes. B. G. 3, 8, 3 : novae rei ac subitae admiratio, Liv. 2, 2, 8 : bellum, Caes. B. G. 3, 7, 1 ; so, incursiones hosti- um, Hirt. B. G. 8, 11, 2 : ministeria belli, Liv. 4, 27, 1 : imbres, Lucr. 5, 217 : vis, id. 1, 287 ; 4, 1206 ; 6, 1281 : mors, Quint. 7, 2, 14 : casus, id. 10, 3, 3 : silentium, id. 12, 5, 3, et saep. : miles, hastily collected, opp, verus expertusque (syn. subitarius), Tab. H. 4, 76 ; cf., aqua mulsa subita ac re- cens, opp. inveterata, Plin. 22, 24, 51 ; and, imagines non subitae, not newly sprung up, i. e. old, ancient, Plin. Ep. 8, 10, 3 : cli- vi, sudden, i. e. steep, Stat. 'Ph. 6, 258 : — percussor, Quint. 6, 2, 31 ; so, manus dux Trapezuntem subitus irrupit, Tac. H. 3, 47; and Plin. Ep. 1, 13,3. 2, In the neutr. absol., subitum, i, A sudden or unexpected thing, a sudden oc- currence, etc. : Lcsbonicum foras evoca- te : ita subitum 'st, propere eum conven- tum volo, Plaut. Trin. 5, 2, 51 ; cf., subi- tum est ei remigrare, Cic. Fam. 13, 2: si tibi subiti nihil est, Plaut. Pers. 4, 4, 36: in subito, Plin. 7, 44, 45. — In the plur. .- ut subitis ex tempore occurrant, Quint. 10, 7, 30 ; cf, etiam fortes viros subitis terreri, Tac. A. 15, 59 ; and Suet. Aug. 84— With the gen.: ad subita rerum, Liv. 9, 43, 5; so, ad subita belli, id. 6, 32, 5 ; 25, 15, 20. — b. Adverbially: per subitum erum- pit clamor, Sil. 10, 505; so, per subitum, id. 7, 594 ; 8, 628 ; 12, 654 ; 14, 330 ; 1 5, 145 ; 404 : in subitum, id. 7, 527 : ad subitum, Cassiod. Var. praef. med.- — Hence, Adv., subito, Suddenly, unexpectedly (very freq. and quite classical) : ut subito, ut propere, ut valide ton nit ! Plaut. Am. 5, 1, 10 ; cf. id. Cure. 2, 3, 4 : nova res subito mihi haec objecta est, id. Pseud. 2, 2, 7 : ita abripuit repente sese subito, id. Mil. 2, 2, 21 : subito tanta te impendent mala, Ter. Ph. 1, 4, 2 : quum tot bella sub- ito atque improvisa nascantur, Cic. Fon- tei. 15, 32 : subito deficere, Quint. 7, 2, 14 : quod serena nocte subito candens et ple- na luna defecisset, Cic. Rep. 1, 15: tantus subito timor omnem exercitum occupa- vit, Caes. B. G. 1, 39, 1 : subito opprimi, Liv. 41, 3, 7: si vespertinus subito te op- presserit hospes, Hor. S. 2, 4, 71, et saep. : subito dicere, without preparation, extem- pore, Cic. de Or. 1, 33, 150 ; cf, aliquid subito ex tempore conjectura explicare, id. de Div. 1, 33, 72 ; so, dicere, Quint. 10, 3, 30; 11, 3, 12: inventa (opp. domo alla- ta), id. 4, 5, 4, et saep. saber- oris; n. The cork-oak, cork-tree, Quercus suber, L. ; Plin. 16, 8, 13 ; ib. 25, 41 ; Col. 4, 26, 1 ; 9, 6, 1 ; Virg. A. 7, 742. Called also suberiCS; ei, /., Lucil. in Fest. p. 294 ; cf. Isid. Orig. 17, 7. SUberectUSj a < um > I' art - of suberigo. SUbereUS; a . um . a 'U- [suber] Of the corktree, cork- : cortex, Seren. Sam. 34, 649 : robur, Col. 9, 1, 3 Schneid. JV. cr. suberies, ei, v. suber. SUb-erlgTOj no pcrf, eetum, 3. v. a. To raise up from below (a post-Aug. word) : Sil. 15, 155 : effultus in cubitum subereetueque, App. M. 2, p. 123. suberinus, a, um, adj. [suber] Of the cork-tree, cork- (syn. subercus) : cortices, Sid. Ep. 2, 2 med. — H. Suberinus, i, m., A Unman surname, Plin. Ep. 6, 33, 6. 1472 SUBI * SUb-errO) are, "■ •*■ T ° wander about under any thing: fluvii Italia suberrant Montibus, Claud. Cons. Prob.et Olybr.254. (* SUbeX) ^ 3 - v - subices.) * sub-exhibeo* ere, v. a. To exhibit under any thing : Arn. 6, 195. * sub-explicans, antis, Part, [expli- co] Unfolding below : non pedibus se fe- rens neque suas subexplicans itiones, Arn. 7, 251. sub£> v. suff. subg-.. v. sugg. * Sllb-haereO) ere, v. n. To stick under or behind ; to cleave, adhere to a thing : Val. Max. 6, 3, 10. SUbhastariUS, a, um, adj. [subhas- ta] That is sold by public auction (jurid. Lat.) : possessiones, Cod. Theod. 13, 6, 9. siibhastatio, onis, /. [subhasto] A sale by public auction, subhastalion, Cod. Justin. 4, 44, 16. SUb-hastO> avi, atum, 1. v. a. [sub- hasta] To sell by public auction (jurid. Latin) : res pignori datas, Cod. Justin. 7, 53, 3. i sub-heres, edis, m. The next or second heir (syn. heres secundus), Inscr. Orell. no. 3612. SUb-horresco, ere, v. n. To be- come rough or stormy from below, to boil up: subito mare 6ubhorrescere, Sisenn. in Non. 423, 9. * SUb-hori'idus. a, um, adj. Some- whatrough,roughisk: subhorridus atque iucultus, Cic. Sest. 9, 21. SUb-humiduS, a, um, adj. Some- what moist or humid : oculi, Cels. 6, 6 med. subices Ennius in tragoedia, quae Achilles inscribitur, pro aere alto ponit, qui coelo subjectus est, in his versibus : per ego deum sublimes subices humidas, Unde oritur imber, sonitu saevo et strepitu, Gell. 4, 17, 14 ; cf. Fest. p. 305, and Non. 168, 33 [from subjicio, Underlayers, sup- ports]. (* subicitare, v - subigito, no. I.) (* SUblCUlum* i> «• ^« underlayer, support : flagri, Plaut. Pers. 3, 3, 14.) * subidllSj a, um, adj. Knowing, sens- ible, Poet. ap. Gell. 19, 9, 11. * SUbigitatlO (subngit.), onis, /. [sub- igito] An illicit copulation : Plaut. Capt. grex. 2. * SubigitatriK (subagit.), icis,/. [id.] She that indulges in illicit intercourse, a lascivious woman : Plaut. Pers. 2, 2, 45. subigito (subagito), are, v. intens. a. [sub-agito] To get under one, i. e , I. To lie with illicitly (ante-classical) : scortum, Plaut. Mil. 3, 1, 58; so, aliquam, id. ib. 5, 9; id. Casin. 5, 4, 2 (*al. subicitare); id. Merc. 1, 1, 90 sq,— H. Trop., To work upon, incite to any thing (post-class.) : al- iquem, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 4, 5 ; so, mulierem blanditiis, App. Apol. p. 329. SUbig'O» egi, actum, 3. (subigit, scan- ned with u long, Cic. poet. Div. 1, 47, 106) v. a. [sub-ago] To bring under, get under any place (so rarely, and mostly poet.) : sues antequam aestus incipiat, subigunt in umbrosum locum, Var. R. R. 2, 4, 6 : qui ad verso flumine lembum Remigiis subi- git, i. e. rows up stream. Virg. G. 1, 202 : so, ratem, id. Aen. 6, 302: naves ad cas- tellum, Liv. 26, 7, 9 : classem ad moenia, Sil. 15, 218 : saxum contra ardua montis, id. 13, 610 : frondosum apicem ad sidera, id. 17, 641, et saep. : celsos sonipedes oci- us subigit jugo, brings under the yoke, Sen. Hipp. 1002. In an obscene sense : aucil- lam, i. e. to lie with, Aus. Epigr. 142. B, lu g en -i To turn up from beneath, to break up, dig up, plough, cultivate ; to work, knead ; to rub down, sharpen, whet ; to tame, break (so quite class.) : locum sub- igere oportet bene : ubi erit subactus. are- as facito, to turn over and over, turn up, Cato R. R. 161, 1 ; cf., segetes aratris, Cic. Fragm. ap. Non. 401, 9 ; so, agrum bipalio, Col. 3. 5, 3 : glebas, Cic. Agr. 2, 31, 84 : arva, Virg. G. 1, 125 : poet. : pontum re- mis, i. q. to plough' up, furrow, Val. Fl. 1, 471, et saep. : farinam in mortarium indi- to, aquae paullatim addito subigi toque pul- chre : ubi bene subegeris, defingito, knead it thoroughly, Cato Ft. R. 74 ; so, corium pilis, id. ib. 18, 7 : arenam argillae usque ad lentorem, id. ap. Plin. 17, 14, 24 : pa- SUBI nem, Plin. 18, 11, 27 : aliquid oleo, id. 32, 10, 44, et saep. : opus digitis, Ov. M. 6, 20 : subigunt in cote secures, i. e. sharpen, Virg. A. 7, 627 : pressa manu (pecudum) terga, to rub down. Col. 6, 30, 1 : (belu- am) facilem ad subigendum frenat, easy to be tamed, Cic. Rep. 2, 40 ; cf., vitulos, Col. 6, 2, 1. II, Trop.: A. To put down, overcount , conquer, subjugate, subject, subdue, etc. (so esp. freq. in prose and poetry) : Persas, Paphlagonas . . . subegit solus, Plaut. Cure. 3. 78 : tertiam partem orbis terrarum, Cic. Rose. Am. 36, 103 : quos armis subegimus, id. Balb. 10, 25: Gallia devicta et subacta, Hirt. B. G. 8, 46, 1 : urbes atque nationes, Sail. C. 2, 2, et saep. : poetae consuetudi- ne subigere aures populi debent, Var. L. L. 9, 11, 130. — Absol. : mors amici subi- git, Att. in Non. 2, 22. — In an obscene pun (with signif. no. I.) : Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem, Poet. ap. Suet. Caes. 49. — Hence, 2. With a follg. ut, ad or in aliquid, rarely with the inf., To bring, incite, im- pel ; to force, compel, constrain to any thing: subegi, fenore argentum ab danis- ta ut sumeret, Plaut. Most. 3, 3, 14 : tu me numquam subiges, redditum ut red- dam tibi, id. Cure. 4, 3, 8 : subigor, ut, etc., id. Trin. 4, 2, 6 ; cf. id. Pers. 2, 2, 12 ; and, ut ederet socios, subigi non potuit, Tac. A. 2, 40 : — ad deditionem Volscos subegit, Liv. 6, 2, 13 ; so, hostes ad deditionem, id. 9, 41, 3 ; id. 9, 1, 4 : — urbes metu subactae in ditionem, id. 28, 43, 14 ; so, hostes in deditionem, Curt. 7, 7 med. : — vis subegit, verum fateri, Plaut. True. 4, 3, 9 : Tar- quinienses metu subegerat frumentum exercitui praebere, Liv. 9, 41, 5. B. (ace. to no. I., B) To work out, elab- orate in the mind ; to prepare, train, dis- cipline (very rarely) : subacto mihi inge- nio opus est, ut agro non seme] arato sed novato et iterato, etc., Cic. de Or. 2, 30, 131 : subacti atque durati bellis, Liv. 42, 52, 10. SublgUS; i. m - [subigo, no. I.] The tu- telary god of the wedding-night, Aug. Civ. D. 6, 9. * SUb-impudenSi entis, adj. Some- what shameless or impudent : saepe, Cic. Fam. 7, 17, 1. * SUb-inaniSi e, adj. Somewhat emp- ty or vain : quod est subinane in nobis, Cic. Att. 2, 17, 2. SUb-inde, °-dv. A particle of time, Immediately after, just after, presently, forth- with, thereupon (pern, not ante-Aug.) : I, In gen. : primum gaudere, subinde Prae- ceptum auriculis hoc instillare memento, Hor. Ep. 1, 8, 15; cf, ager primum are- tur ultima parte mensis Augusti, subinde Septembri sit iteratus, Col. 2, 4, 11 ; and Tac. Agr. 14 ; Hor. S. 2, 5, 103 : aliud sub- inde bellum cum alterius orae Graecis ortum, Liv. 8, 27, 1 ; ef. id. 28, 25, 1 ; and. semperne eosdem an subinde alios? Tac. A. 6, 2 ; Liv. 7, 10, 10 : duae subinde urbes captae direptaeque, id. 30, 7, 2.— II, I n partic, of repeated actions, One after the other, from time to time, now and then, repeatedly, frequently, continually: prae- dae minus inventum est, quod subinde spolia agrorum capta domos mittebant, Liv. 35, 21, 9 ; id. 10, 17, 6 : si diligenter subinde emundata fuerit humus, Col. 6, 30, 2 : tragicum illud subinde jactabat : Oderint dum melua.nl, Suet. Calig. 30: erit pergratum mihi hanc effigiem ejus subin- de intueri, subinde respicere, Plin. Ep. 2, 7, 6 ; Mart. 5, 39, 6. * SUb-infcro. tuli, ferre, v. a. To sub- join : Aug. de Genes, ad litt. 3, 24. sub-inflatus, a, um, Part, [infloj Somewhat puffed up or inflated (late Lat.) : vultus, Coel. Aur. Acut. 1, 2 sq. : pectus, Arn. 2, 46. * sub-influo. ere, v. a. To flow in underneath: Sen. Q. N. 3, 30. * sub-injectus, a, um. Part, [injicio] Laid down upon: subinjecta manu, Sen. Contr. 13 init. Sub-inSUlRUS, a, um, adj. Some- what tasteless or insipid : si quid subinsul- sum est, Cic. Opt. gen. 3, 7. SUb-intelligO) ere, v. a. To under- stand or perceive a little (late Lat.) : Hier. Ep. 145 med. SUb-intrOi avi, arum, 1. v. n. To go SUBJ into tecretly, to enter by stealth, steal into (late Lat) ; trap. : populo bellicoso ludo- rum scenicoruui subiiitravit insania, Aug. | Civ. D. 1, 32 ; so Tert. adv. Marc. 5, 3, et al. \ sub-intioduco, ere, v. a. To imro- . dnce (late Lat.) : euni, Aug. Ep. 137. * sub-introeo> iire, v. a. To go into, enter: subintroire specicm alicujus, Am. 6, 198. sub-invideo, no P er f- sum, 2. v. a. To envy a little or slightly, to be somewhat virions of (a Ciceronian word) : subin- -ideo tibi, ultro te etiam arcesaitum abeo, Cic. Fain. 7, 10, 1. — * II. In the Part, perf., 4 tittle disliked, somewhat odious : eubin- visum apud malevolos Postumi nomen, Cic. Kab. Post. 14, 40. * £Ub-invito. avi, 1. v. a. To invite slightly : aliquem, ut ad se scriberet, Cic. Fain. 7, 1, 6. SUb-iraSCOrt atus, 1. v. dep. n. To be somewhat angry (a Ciceronian word) : interdum soleo subirasci, Cic. Fin. 2, 4, 12 : — brevitati literarum, id. Fam. 11, 24, 1 : C. Lucilius homo tibi subiratus, id. de Or. 1, 16, 72 ; id. Fam. 3, 9, 1 :— in Epirum quod me non in vitas, subirascor, id. Att. 9, 7, 7.— Hence *8ubiratus, a, ran, Pa., Somewhat an- gry: anus subiratior, App. M. 4, p. 154. * SubiSi is,/ A hind of bird that breaks eagles' eggs, otherwise unknown, Nigid. in Plin. 10, 14, 17. subitfxneus. a, um, adj. [subitus] Sudden : imber, Col. 1, 6, 24. subitarius, a, »™. <"ij- [id-] Done suddenly or in haste, sudden, hasty: '-ad cum exercitum explendum Latini Herni- cique dare Quintio subitarios milites (ita rum repentina auxilia appellabant) jussi, l.iv. 3, 4, 11 ; so, milites (corresp. to tu- multuarii), id. 40, 26, 6 : exercitus, id. 3, 30, 3 : res, Plaut. Mil. 2, 2, 70 : aedificia, Tac. A. 15, 39 ; so, gradus theatri (coupled with scena in tempus structa), id. ib. 14, 20: dictio, a speaking extempore, Gell. 9, 15, 5. SubltOj adv., v. subeo, Pa., ad fin. SUbitUS, a, um, v. subeo, Pa. sub-jaceo. cui, 2. v. n. To lie under any thing (a post-Aug. word) : I. Lit: feles coeunt mare stante, femina subja- cente, Plin. 10, 63, 83 : — frumentum si teg- ulis subjaceat, id. 18, 30, 73 : fenestris sub- jacet vestibulum villae, Plin. Ep. 2, 17, 15 ; cf, subjacentes petrae, Curt. 5, 3, 18: — campus aedificio subjacet, lies close to the building, Col. 1, 2, 3; so, monti, Plin. Ep. 5, 6, 2; and, fenestra subjacens, id. ib. 2, 17, 6. — H, Trop., To be situated under, to be subject to any thing ; to belong to or be connected with, etc. : causa, cui pluri- mae subjacent lites, Quint. 3, 6, 27 ; cf. id. ib. 41 : subjacet utilitati etiam ilia defensio, id. 7, 4, 12 : quantitas plerumque eidem (qualitati) subjacet, id. 7, 4, 41 : quaestio- nes velut subjacentes, id. 3, 6, 91. et saep. : vita, quae multis casibus subjacet. App. M. 11, p. 266 : inopes divitum impotentiae subjacentes, id. Dogm. Plat. 2 fin.: vilio- res personae capitali supplicio subjaceant, Cod. Justin. 4, 40, 4. subjacto- are, v. subjecto, ad ink. SUbjecte» adv., v. subjicio. Pa., ad fin. SUbjectlOi onis, /• [subjicio] A lay- ing, pulling, or placing under: I. Lit.: /\, In gen.: rerum sub aspectum paene subjectfo, Cic. de Or. 3, 53, 202; cf., totius rei sub oculos subjectio, Gell. 10, 3, 7. — B. In partic, A substituting, forging: testamentorum, Liv. 39, 18, 4. — II. Trop., A7t annizing, subjoining: A, In gen.: rationis, Auct. Her. 4, 17, 24 ; so in the plur., Vitr. 9, 8 fin. ; 9, 9.^-B. In par- tic, as a rhetor. t. I., An ansiccr subjoined by an orator to a question which he has just asked, Auct. Her. 4, 23, 33; Quint. 9, 3, 98. subjective) a ^v., v. subjectivus, ad fin. SUbjCCtlVUSi a, um, adj. [subjectus, subjicio] Of or belonging to the subject of a proposition, subjective : pars, i. e. the sub- ject, App. Dogm. Plat. 3 ; Mart. Cap. 4, 120; Tert. Virg. vel. 4 fin. — Adv., sub- jective: Mart. Cap. 4, 120. subjecto (also written subjacto, Var. R. R. 1, 52, 2), are, v. intens. a. {subjicio] To lay, place, or put under; or, to throw i 5A SUBJ out from below (mostly poet; not in Cic): manus, Ov. M. 4, 359 : — acres subjectat lasso stimulos, Hor. S. 2, 7, 94 : — saxa, Lucr. 6, 701: nigram alte arenam, Virg. G. 3, 241 ; so, grana e terra, Var. R. R. 1, 52, 2. * subjector, or is, »»■ [id.] One who substitutes, a subslilulor, forger: testa- mentorum, Cic. Cat. 2, 4, 7. 1. subjectus, a, um, Part, and Pa., from subjicio. 2. SubjectuSj us, m. [subjicio] A lay- ing under q>ost-Aug. and very rarely) : Plin. 26, 15, 90. sub-jicio (i n ancient MSS. also writ- ten subzcio, subicis, subz'cit, etc. ,■ and hence, in the poets, sometimes scanned subicis, subicit), jeci, jectum, 3. v. a. To throw, lay, place, or bring under ; to throw out from under, throw up a thing. I. Lit.: A. I n gen.: si parum habet lactis mater, ut subjiciat (agnum) sub al- terius mammam, Var. R. R. 2, 1, 20; so, manum ventri et sub femina (bourn), Col. 6, 2, 6 : nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subjiciebant, Caes. B. G. 1, 26, 3 : biremes, subjectis scutulis, subduxit, id. B. C. 3, 40, 4 : ligna et sar- menta circumdare ignemque circum sub- jicere coeperunt, Cic. Verr. 2, 1, 27, 69 ; cf., ignes tectis ac moenibus, id. Cat. 3, 1, 2; so, ignem, Cic. Rab. Post. 6, 13; Auct. B. Afr. 87, 1 ;. 91, 3 ; Ov. M. 1, 229, et al. : faces, Cic. Mil. 35, 98 ; Veil. 2, 48, 3 : bra- chia pallae, Ov. M. 3, 167; 60, 6inistram scuto, canitiem galeae, id. Trist. 4, 1. 74 : laxiorem sinum sinistra brachio, Quint. 11, 3. 146 : ova gallinis, Plin. 18, 26, 62 ; 10, 59, 79 : quum tota se lima sub orbem solis subjecisset, Cic. Rep. 1,16: ossa subjecta corpori, id. N. D. 2, 55, 139, et saep. : sub aspectum omnium rem subjicit, Auct. Her. 4, 47, 60; 60, res sub oculos, Quint. 8, 6, 19 : aliquid oculis, Cic. Or. 40, 139 ; Liv. 3, 69, 2 ; Quint. 2, 18, 2 :— oves sub umbriferas rupes, Var. R. R. 2. 2, 11 : cas- h-is legiones, Caes. B. C. 3, 56, 1 ; so, aci- em suam castris Scipionis, id. ib. 3, 37, 2 : se locis iniquis, id. ib. 3, 85, 1 : — terram ferro, to throw up with the share, to plough up, Cic. Leg. 2. 18, 45 Moser N. cr. : cor- pora 6altu Subjiciunt in equos, throw vp, i. e. mount, Virg. A. 12, 288 ; so, pavidum regem in equum, Liv. 31, 37. 10 : quan- tum vere novo viridis se subjicit alnus, shoots up, Virg. E. 10, 74:— me e postre- mo in tertium locum esse subjectum, have been brought. Cic. in Toga cand. fragm. p. 522 ed. Orell. ; so, copias integras vul- neratis defessisque subjiciebat, i. e. put in the place of, Auct. B. Alex. 26, 2. B. In partic, To substitute false. for true ; to forge, counterfeit ; to suborn : testamenta, Cic. Phil. 14, 3, 7 ; so, testa- mentum mariti, Quint. 9, 2, 73 : partum, Ulp.Dig.25,4,1^7?.: falsum aliquid, Quint. 12, 3, 3 : aes pro auro in pignore dando, Ulp. Dig. 13, 7, 36 : fratrem suum, Just. 1, 9, et 8aep. : — subjicitur L. Metellus ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat, Caes. B. C. 1, 33, 3 : testes frequenter subjicii ab adversario solent, Quint. 5, 7, 12: suspicione subjecti petitoris non ca- rehit. id. 4, 2, 96. II. Trop.: A, In gen.. To submit, subject: ea quae sub sensus subjecta sunt, Cic. Acad. 2, 23, 74 ; cf, res, quae subjec- tae sunt sensibus, id. Fin. 5, 12, 36 : quum ego unaquaque de re dieam et diluam, ne ipsi, quae contraria sint, taciti cogitationi vestrae subjiciatis, submit, id. Cluent 2, 6; Quint. 5, 12, 13 : ait (Epicurus), eos ne- que intelligere neque videre. sub hac voce honestatis quae sit subjicienda sen- tentia, i. e. what meaning is to be attributed to it, Cic. Fin. 2, 15, 48 ; cf, huic verbo (voluptas) omnes qui Latine sciunt duas res subjiciunt, laetitiam in animo, com- motionem suavem jucunditatis in corpo- ra, id. ib. 2, 4, 13 ; and, dico eum non in- telligere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est. quae res huic voci sub- jiciatur, id. ib. 2, 2, 6 ; cf. also, quaeritur, quae res ef (nomini) subjicienda sit, Quint. 7, 3, 4 : — mutata. in quibU9 pro verbo pro- prio subjicitur aliud, quod idem sisniiticet, Cic. Or. 27, 92 ; so Quint. 3, 6, 28": aliud pro eo, quod neges, id. 6, 3, 74, et saep. B. In partic: 1, Pregn., To place SUBJ under, to make subject, to subject : subjici- unt se homines imperio alterius et potes- tati, Cic. Oft'. 2, 6, 22; cf. Caes. B. G. 7, ], 3 ; and, exteras gentes servitio, Liv. 26, 49, 8 ; cf. also, Gallia securibus subjecta, Caes. B. G. 7, 77, 16 : omnia praeter earn ( virtutem ) subjecta sunt sub fortunae dominationem, Auct. Her. 4, 17, 24 ; so, nos sub eorum potestatem, id. 2, 31, 50 : si virtus subjecta sub varios incertosque ca- sus famula fortunae est, Cic. Tusc 5, I, 2 : non est igitur natura deorum praepo- tens, si quidem ea subjecta est ei vel ne- cessitati vel naturae, qua coelum, maria, terrae regantur, id. N. D. 2, 30, 77 : — cujus victus vestitusque neceesarius sub prae- cone subjectus est, id. Quint. 15, 49 ; so, bona civium voci praeconie, id. Otf. 2, 23, 83 ; for which, also, simply reliquias spec- taculorum, to expose for sale, Suet. Calig. 38 ; and so, delatores, id. Tit. 8 : — hiemi navigationem, to subject, expose, Caes. B. G. 4, 36, 2 ; so, domum periculo. Quint. 7,1, 53: scelus fraudemque nocentis odio civium, Cic. de Or. 1, 46, 202; so, fortu- nas innocentium tictis auditionibus, id. Plane 23, 56 ; cf., aliquid calumniae, Liv 38, 48, 14. — And, in a kindred sense, 2. To subject or subordinate a particu- lar to a general, to range or treat it under, append it to, etc. ; in the pass., to be ranged under or comprised in any thing : quatuor partes, quae 6ubjiciuntur vocabulo recti, Auct. Her. 3, 4, 7 ; cf., formarum certus est numeru6, quae cuique generi subjici- antur, Cic. Top. 8, 33 ; and Quint. 1, 4, 20 : cf. also, 8pecies, quae sunt generi subjec- tae, id. 3, 6, 57 : sub metum subjecta sunt pigritia, pudor, terror, etc., Cic. Tusc. 4, 7, 16 ; Quint. 3, 5, 1 : fas, justum, etc. . . . subjici possunt honestati, id. 3, 8, 26 : di- cere apte plerique ornatui subjiciunt, id. 1, 5, 1, et saep. — And so too, 3. To place under in euccession or or- der, in speaking or writing, i. e. to place after, let follow, ajfix, append, subjoin, etc. : post orationis figuras tertium quendam subjecit locum, Quint. 9, 1, 36 : longis (Uteris) breves subjicere, id. 9, 4, 34 ; eo, B literae absonam et ipsam S subjiciendo. id. 12, 10, 32 : narrationem prooemio, id. 4. 2, 24 ; cf. id. 5, 13, 59 : — cur sic opine- tur, rationem subjicit, adds, subjoins, Cic de Div. 2, 50, 104 : quod subjicit, Pompei- anos esse a Sulla impulsos, etc., id. SulL 21, 60 : subjicit Scrofa : De forma cultu- rae hoc dico, etc., Var. R. R. 1, 7, 2 : non exspectare responsum et statim subjicere. etc., Quint. 9, 2, 15: edicto subjecisti, quid in utrumque vestrum esset impensum, Plin. Pan. 20, 5, et saep. : vix pauca fu- renti Subjicio, i. e. answer, reply, Virg. A. 3, 314. 4. To bring forward, propose, adduce ; to bring to mind, prompt, suggest, etc. : si meministi id, quod olim dictum est, subjice, Ter. Ph. 2, 3, 40 Ruhnk. ; cf, cu- pio mihi ab illo subjici, si quid forte prae- tereo, Cic. Verr. 2, 5, 10, 25 : subjiciens, quid dicerem, id. Flacc. 22, 53 : quae do- lor quaerentibus subjicit, Liv. 3, 48, 8 ; id. 45, 18, 8 : nee tibi subjiciet carmina senas amor, Prop. 1, 7, 20. — Hence subjectus, a, um, Pa.: A. Ofplacc,°_ Lying under or near, bordering uport neighboring, adjacent: alter (cingulus terrae) subjectus aquiloni, Cic Rep. 6, 20 l Heraclea. quae est subjecta Candaviae. Caes. B. C. 3, 79, 3 : rivus castris Scipio- nis subjectus, id. ib. 3. 37. 3 : subjectus viae campus, Liv. 2, 38, 1 : Armenia sub- jecta suo regno, opp. Cappadocia lonsius- remota, Auct. B. Alex. 35, 2 ; id. ib. 28, 3_ B. (ace to no. II.. B, 1) Subjected, .sub- ject : subjectior in diem horam Invidiae. Hor. S. 2, 6, 47: turn neque subjectus so- lito nee blandior esto, submissive. Ov. A. A. 2, 411. — Subst, subjectus, i, m., Air inferior, subject: (vilicus), qui, quid ant qualiter faciendum sit, ab subjecto discit. Col. 1, 2, 4 ; so id. 11, 1, 25 : Mithridate? ab omnibus subjectis singula exquirens. etc., Plin. 25, 2, 3. C, In the later philos. and gramm>it- lang., subjectum, i, n. (sc. verbum). That which is spoken of, the subject of a proposition : " omne quicquid dicimn* ant subjectum est ant de subjecto aut in- subjecto est. STibjectum est prima sub- 1473. SU B L stantia, quod ipeum nulli accidit alii in- separabiliter," etc., Mart. Cap. 4, p. 105 ; so App. Dogm. Plat. 3, et mult. al. * Adv., subjecte (ace. to no. B), Hum- bly, submissively : demississimo atque sub- jectissime, Caes. B. C. 1, 84, 5. * SUb-JUgraliS) e, "4j- Accustomed to the yoke: Bubjugales beluae, Prud. tsrtib. 10, 333. Subjugator* 01 "i s > *»• [subjugo] One who brings under the yoke, a conqueror, subjugator (a post-Aug. word): obbis terrarvm, Inscr. Orell. no. 838: malo- rum, App. Dogm, Plat 2. SubjUglUSi a, um, adj. [ sub-jugum ] Of or belonging to the yoke, that is at- tached to the yoke : lora, Cato R. R. 63 and 135, 5 ; Vitr. 10, 8 med. Schneid. N. cr. SUbjiigTO) avi, atum, 1. v. a. [id.] (a post- classical word) To bring under the yi/ke : decus publicum, Arn. 4, p. 129. — Hence, lit In gen.: To subject, subjugate : or- BEM TERRAE ROMANO NOMINI, InSCl - . Grut. 281, 2; so, hostes, Claud. VI. Cons. Hon. 249: — aliquem poenae, Scaev. Dig. 4, 8, 43 ; so, aliquem personali muneri, Arcad. ib.50, 4, 18, § 9 : ingratum populum legi, Lact 4, 10 med. subjugns, a, um, adj. [id.] * I. That is attached to the yoke, yoked : molae ma- chinariae subjugum .aliquem dare, App. M. 7, p. 194.— if. subjugum, i, n., An unknown animal, Plki. .30, 15, 52. SubjunctlVUS; a,mm, adj. [subjungo] Of or belonging to binding together ; in the later grammat. lang., modus, the sub- junctive mode, Diom. p. 331 P. 4 Prise, p. 820 ib., et mult. al. : conjunctionea, e, g. si, cum, antequam, etc., Charis. p. 200 &q. P. * SUbjunctOrium» ». »• [id-) A car- riage drawn by auimals, Cod. Theod. £,, 5.10. SUbjunctUS> a >um, Part, of subjungo. SUb - jling'Oj xi, ctum, 3. (inf. pass^ subjungier, Prud. in Sym. 2, 586) v. a. To yoke, harness (so rarely) : curru subjungere tigres, Virg. E. 5, 29 ; so, (Juvencos) plos- tro, Col. 6, 2, 8 ; and, carpento suo equas, Plin. 11, 49, 109.— II. Transf., in gen.: A. To join or add to, to annex, subjoin : * X, L i t. : Aeneia puppis, rostro Phrygios subjuncta leones, having affixed, Virg. A. 10, 157.— 2. Trop. (so quite class.) : all- quid sub suum judicium, to submit, subject, Naev. 1, 5 : tu face, utrumque uno subjun- gas nomen eorum, Lucr. 3, 422 : omnes artes oratori, Cic. de Or. 1, 50, 218 : Aris- toteles translationi haec ipsa subjungit, id. Or. 27, 94 : Calliope haec percussis sub- jungit carmina nervis, Ov. M. 5, 340: ver- bo idem verhum, Quint. 9, 3, 67, et saep. — B« To bring under, subdue, subject, sub- jugate (likewise quite class.) : urbes mul- tas sub imperium populi Romani, Cic. Verr. 2, 1, 21 ; 55 ; so, urbes sub vestrum jus, id. Agr. 2, 36, 98 : novas provineias "imperio nostro, Veil. 2, 39 fin.: — et mihi ires, non me rebus subjungere conor, Hor. Ep. 1, 1, 19. — C To lay under (very rare- ,ly) : immortalia fundamenta rebus, Lucr. 2, 862. — Hence also, D, To put in the place of, to substitute : exempta una litera sonitus vastioris et subjuncta levioris, ■ Cell. 1, 25,8. * sublabium* ". «■ [ sub-labium ] A plant, dog's-tonguc, App. Herb. 96. Sub-labor* lapsus, 3. v. dep. n. To fall down, to sink down, to sink (poet and ,in post-Aug. prose) : I. Lit.: imperfecta necesee est labent et modo prodeant, mo- do sublabantur aut succidant, Sen. Ep. 71 fin.; so, aedificia vetustate sublapsa, Plin. Ep. 10, 75, 1 ; cf. poet, transf., Virg. A. 12, 686, — *B. In par tic, To slip down, glide away : lues udo sublapsa veneno Pertentat sensus, Virg. A. 7, 354. — H, 'Prop.: retro sublapsa Spes, Virg. A. 2, 169 ; so, memoria senum, Sen. Oed. 817. * sub-labro, are, v. a. [ labrum ] To put into the mouth, Nov. in Non. 170, 8. Sublaccnsis, e, ad J- v - Sublaque- um, no. II. SUb-laClimanS, antis, Pa. [lacrimo] Weeping a little : oculi, Veg. Vet 1, 30, * sub-lamina; ae,/. An under-plaie, Cato R. R. 21, 3. sublapsus, a» ura » P a - of sublabor. Sublaqucum, i. n. A Utile town of r ihe Aeijiu, in Latium, now Subiaco, Plin. 1474 SUBL 3, 12, 17 fin. ; Tac. A. 14, 22 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 651. — II. Deriv. : Sublacensis, e, adj., Of or belonging to Sublaqueum : villa, of Nero, near Sublaqueum, Frontin. Aquaed. 93 : viae, constructed there by him, id. ib. 7 ; 14 ; 15. ' sublate ; adv., v. tollo, Pa., ad fin. SUblatlO; onis, /. [tollo] A lifting up, raising, elevation : I. L i t. : a sublatione (soni) ad positionem, an upward beat in marking time, Quint. 9, 4, 48 ; so, opp. po- sitio, id. ib. 55.— II, Trop.: *A. In gen., An elevation, exaltation : animi, Cic. Fin. 2, 4, 13. — *B, In partic., An abroga- tion, annulling : judicii, Quint. 7, L 60. SUblatUS* a, um, Part, and Pa. of tollo. sub-la VOj are, v. a. To wash from beneath (post-Aug. and very rare) : os vul- vae vino, Cels. 6, 18, 10 : se, Capit. M. Au- rel. 19 ; App. Herb. 79. SublectlO) onis, / [sublego] A glean- ing, leasing (post-class.), Tert. adv. Marc. 4, 31 med. SublectO; are, v. intens. a. [sub-lacio] To wheedle, cajole: os, Plaut. Mil. 4, 2, 74. SublectuS; a, um, Part, of sublego. SUb-leg"0. legi, lectum, 3. v. a. : I, To gather from below, to gather or search for underneath, to gather up: (puer) sublegit quodcumque jaceret inutile quodque Pos- set coenantes oflendere, Hor. S. 2, 8, 12 ; so, bacca tempestatibus in terram decidit et necesse est earn sublegere, Col. 12, 52, 1. — B. I" partic., To catch up secretly or by stealth : 1. L i t. : liberos, to kidnap, Plaut. Rud. 3, 4, 44.-2. Trop.: clam alicujus sermonem, to overhear, Plaut. Mil. 4, 2, 98 ; so, sermonem hinc, Turpil. in Non. 332, 30 : carmina, Virg. E. 9, 21.— H. To choose or elect in the place of another, to substitute: " collegae, qui una lecti : et qui in eorum locum suppositi, sublecti : additi, allecti," Var. L. L. 6, 7, 69 : in de- mortuorum locum, Liv. 23, 23, 4 ; so, fa- nailias in numerum patriciorum, Tac. A. 4, 25; senatum, Just. 3, 3; Val. Max. 6, 4, 1. SublestuS) a, um, adj. [ erymol. un- eert.,- ace. to Doderl. Synon. 2, p. 101 sq., peril, from sublevo ; and hence, Light] Slight, trifling, trivial (an ante-classical word) : "sublcsta antiqui dicebant infirma et tenuia, Plaut. in Pers. (3, 1, 20) : fides subUstior, id est, infirmior. Idem in Ner- volaria vinum ait sublestissimum, quia in- firmos faciafcvel corpore vel animo," Fest p. 294, 295 ; cf., " sublestum est leve, frivo- lum," Non. 177, 11; and, "subleslus infir- mus, tristis," GI0S6. Isid. : fides, Plaut. Bac. 3, 6, 13. * Sublevatio, 6nis ; /. [ sublevo, no. II.] A lightening, alleviation : sublevatio et medicina, Cic. Rep. 2, 34. SUb-levOi avi, atum, 1. v. a. To lift up from beneath, to raise up, hold up, sup- port (quite class. ; esp. freq. in the trop. sense) : I, Lit. : qui nos sibi quondam ad pedes stratos ne sublevabat quidem, Cic. Att. 10, 4, 3 : in ascensu sublevati, Caes. B. C. 2, 34, 5 ; so id. B. G. 7. 47, 7 ; Liv. 5, 47, 2 ; 28, 20, 5 ; cf., jubis equorum sublevati, Caes. B. G. 1, 48, 7 ; and, erigere se aut sublevare, id. ib. 6, 27, 1 : apes regem fes- sum humeris sublevant, Plin. 1], 17, 17: inter manus sublevantium exstinctus est, Suet. Vesp. 34, et saep. : mentum sinistra, Auct. Her. 4, 50, 63 : retia furcis, Plin. 9, 8, 9. II. T r o p., To sustain, support, assist, encourage, console any one in misfortune; to lighten, alleviate, mitigate, lessen an evil, etc. : aratores, opp. evertere, Cic. Verr. 2, 3, 92, 215 : homines defendere et subleva- re, id. de Div. in Caecil. 2, 5: aliquem, opp. deridere, id. Tusc. 4, 37, 80 : aliquem, opp. laedere, id. Caecin. 9, 23 : graviter eos accusat, quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, Caes. B. G. 1, 16, 6 ; so, oppidanos re frumentaria, Hirt. B. G. 8, 34, 3 ; and, provineias liberalitate, Suet. Tib. 48 : — res adversae sublevantur, Cic. Sull. 27, 75 ; cf., fortunam industria, Caes. B. C. 3, 73, 4 : omnium rerum inopiam, id. ib. 3, 80, 5 : militum laborem, id. B. G. 6, 32. 5: hominum pericula, Cic. Mur. 4, 8: calamitates hominum, id. Tusc. 4. 20, 46 : una ilia sublevanda oftensio est, id. Lael. 24, 88 : odia, Coel. in Cic. Fam. 8, 3, 1 : blandimentum sublevavit metum, Tac. A. 14, 4, et saep. SUBL Sublica, ae, /. A stake or pile driven into the ground, Caes. B. C. 3, 49, 4 ; Liv. 23, 37, 2 ; Vitr. 3, 3. So esp. of the piles for a bridge, Caes. B. G. 4, 17, 4 ; 7, 35, 4 ; Liv. 1, 37. SUbllClUS, a, um, adj. [sublica] Con- sisting of or resting upon piles : Sublicius pons, the pile-bridge, a wooden bridge across the Tiber, built by Ancus Marcius, Liv. 1, 33 ; Plin. 36, 15, 23 ; Var. L. L. 5, 15, 25; 6, 3,90; Fest. p. 293. sublido, ere, v. a. [sub-laedo] To press out .- murmur voce, Prud. Apoth. 915. sublig"aculului i. n. [subligo] A waistband, breech-cloth, Cic. Otf. 1,35, 129; cf. Non. 19, 21. Called, subsequently, SUbligrar; aris, n., Mart. 3, 87, 4 ; Juv 6, 70 ; Plin._12, 14, 32. * Subllgatio, onis,/. [id.] A binding or lying below : uvarum, Pall. 1, 6, 10. Stlb-llgO; avi, atum, 1. !>. a. To bind or tie below, to bind on (mostly poet. ; not in Cic.) : vites, Cato R. R. 33, 44 ; and in Plin. 17, 22, 35, § 197 : ensem lateri atque humeris, Virg. A. 8, 459 ; so, clipeum sin- istrae, id. ib. 11, 11 : arma, Val. Fl. 5, 445 ; cf. poet, transf. : quem (virum) balteus asper Subligat, girds, id. 5, 579 : tiaram extrema cervice, id. 6, 700, et saep. : sub ligata ludit, trussed up, lucked up, Mart. 7, 67, 4. Sublimator. oris, m. [sublimo] ^471 elevator, exaher (late Lat.) : Deus est Abra- hami sublimator, Salv. Gub. D. 1, 8. sublimei adv., v. sublimis, ad fin. StlblimiSi e (collat. form, fem. sing. and neutr. plur., eublima, Att. and Sail, in Non. 489, 8 sq. ; Lucr. 1, 341), adj. [prob. from sublevo: "sublimem est in altitudi- nem elatum," Fest. p. 306]. Uplifted, high, lofty, exalted, elevated (mostly poet, and in post-Aug. prose ; as an adj. perhaps not in Cic. ; not in Caes.). I. Lit.: rapite sublimem foras, borne aloft, Plaut. Mil. 5, 1 ; so, sublimem ali- quem rapere, arripere, ferre, id. A6in. 5, 2, 18 ; id. Men. 5, 7, 3 ; 6 ; 13 ; 5, 8, 3 ; Ter. Andr. 5, 2, 20 ; id. Ad. 3, 2. 18 ; Virg. A. 5, 255 ; 11, 722 ; Ov. M. 4, 363, et al. :— campi armis sublimibus ardent, borne aloft, lofty, Enn. in Serv. Virg. A. 11, 602; repeated by Virg. 1. 1. : aspice hoc sublime candens, quem vocant omnes Jovem, Enn. in Cic. N. D. 2, 25, 65 ; 3, 4, 11 ; and in Fest. p. 306 ; cf. Tib. 1, 6, 83 ; and, apparet liquido subli- mis in aere Nisus, Virg. G. 1, 404 ; cf. also, ipsa (Venus) Paphum sublimis abit, on high through the air, id. Aen. 1, 415; so, sublimis abit,vehitur, etc., Liv. 1, 16, 7 ; 1, 34, 8 ; Ov. M. 5. 648, et al. : — hie vertex nobis semper sublimis, Virg. G. 1, 242 ; cf. Hor. Od. 1, 1, 36; so, cacumen montis, Ov. M. 1, 666 : tectum, id. ib. 14, 762 : columna, id. ib. 2, 1 : atrium, Hor. Od. 3, 1, 46 : ar- cus (iridis), Plin. 2, 59, 60 : portae, Virg. A. 12, 133 : nemus, Luc. 3, 86, et saep. : os, directed upward, Ov. M. 1, 85; cf. id. ib. 15, 673 ; Hor. A. P. 457 : flagellum, up- lifted, id. Od. 3, 26, 11, et saep.— Comp.: quanto sublimior Atlas Omnibus in Libya sit montibus, Juv. 11, 24. — Sup. : trium- phans in illo sublimissimo curru, Tert. Apol. 33. — b. m the neutr. absol., Height ; sometimes to be rendered the air : piro per lusum in sublime jactato, Suet. Claud. 27 ; so, in 6ublime, Auct. B. Afr. 84, 1 ; Plin. 10, 38, 54 ; 31. 6, 31 : per sublime vo- lantes grues, id. 18, 35, 87 : in sublimi pos- ita facies Dianae, id. 36, 5, 4, § 13 : ex sub- limi devoluti, id. 27, 12, 105. — In the plur. : antiquique memor mctuit sublimia casus, Ov. M. 8, 259 : per maria ac terras subli- maque coeli, Lucr. 1, 341. II, Trop., Lofty, exalted, eminent, dis- tinguished: A. In gen.: antiqui reges ac sublimes viri, Var. R. R. 2, 4, 9 ; cf. Luc. 10, 378 : mens, Ov. Pont. 3, 3, 103 ; so, pectora, id. Fast. 1, 301 : nomen, id. Trist 4, 10, 121 : sublimis, cupidusque et amata relinquere pernix, aspiring, Hor. A. P. 165 ; cf., nil parvum sapias et adhuc sublimia cures, id. Ep. 1, 12, 15. — Comp. : qua claritate nihil in rebus humanis sub- limius duco, Plin. 22, 5, 5 ; so Juv. 8, 232. — Sup. : sancimus supponi duos sublimis- simos judices, Cod. Justin. 7, 62, 39. B. In partic, of language, Lofty, ele- vated, sublime (so espec. freq. in Quint.) : sublimia carmina, Juv. 7, 28 : verbum, s SUB L Quint. 8. 3, 18 ; so, clara et eublimia ver- ba, id. ib. : oratio, id. 8, 3, 74 : genua di- cendi, id. 11,1,3: actio (opp. causae sum- missae), id. 11, 3, 153 : si quis sublimia humilibus misceat, id. 8, 3, 60, et saep. — Transf., of orators, poets, etc. : natura sub- lines et acer, Hor. Ep. 2, 1, 165: sublimis et gravis et grandiloquus (Aeschylus), Quint. 10, 1, 66 : Trachalus plerumque sublimis, id. 10, 1, 119. — Comp. : sublimior gravitas Sophoclis, Quint. 10, 1, 68 : sub- limius illiquid, id. 8, 3, 14: jam sublimius illud pro Arcbia, Saxa atque solitudines voci respondent, id. 8, 3, 75. — Hence, Adv.: J, Lit, Aloft, loftily, on high: ( atis ,/- [sublimis] Height, loftiness (a post-Aug. word) : I. L i t. : cor- poris, Quint. 12, 5, 5 : cellarum, Col. 8, 3, 3: cucurbitarum, Plin. 19, 5, 24. — In the plitr.: lunae, l'lin. 2, 16, 13.— n. Trop.: A, In gen.: s. incomparabilis invicti an- inii, l'lin. 7, 25, 26: in pictura, id. 35, 10, 30, § 67. — B. ln partic, of language, Loftiness, elevation, sublimity : heroici car- miiu's, Quint. 1, 8, 5; cf., ab his (poetis) in verbis sublimitas petitur, id. 10, 1, 27 : sub- limitas et niagnificentia et nitor, id. 8, 3, 3 ; so, nnrrandi, coupled with splendor, Plin. Ep. 1, 16, 4 : Platonica ilia sublimitas, id. ib. 1, 10, 5. Sublimiter> <"&>■> v - sublimis, ad fin. ' SublimituSi adv. [sublimis] Up high, high : pauci militum equum sublimi- tus insilire, Fronto Ep. ad Ver. 1 vied. Mai. SUblimOi avi > atum, 1. v. a. [id.] To lift up on high, to raise, elevate (ante- and post-class.): I. Lit.: facem (sol), Enn. in Non. 170, 11: se nubium tenus, App. Flor. p. 340 ; cf. m i d. : sublimata in aitum, id. Met. 3, p. 138.— H. Trop. : " su&lima- vit dixit (Cato), id est in altum extulit, Originum 1. II. : in maximum decus atque in excelsissimam claritudinem sublimavit," Fest. p. 306 : aliquem, Macr. S. 1, 24 med. : Pallas praetoriis ornamentis sublimatus, Aur. Vict. Epit. 4 med. sublimus, a, um, v. sublimis, ad init. SublinglO, onis, m. [sub-lingo] A lick -dish, undtr-scullion : coqui, Plaut. Ps. 3, 2, 103. sublinio, ire, v. sublino, ad init. sub-lino, levi, Htum, 3. (collat. form, Tart, perf, 6ublinitum os, Plaut. Mil. 2, 1, 75) v. a. To besmear or anoint beneath, to lay on as a ground-color, to prime with any thing (ante-class, and post-Aug.) : I. Lit: chrysocollam atramento, Plin. 33, 5, 27 ; so, caeruleum, id. 35, 6, 26 : argen- tum vivum, id. 33, 6, 32: sanguinem la- certae, id. 3P, 9, 23, e t saep.— H/T r a n s f. : A. To put underneath, underlay : maceri- Hin calce, Cato R. R. 15, 1 : tertium (ge- nus sardonychis) argenteis bracteis sub- linitur, etc., i'lin. 37, 7, 31. — B. s - os alicui, To befool, cheat, bamboozle (the allusion be- ing to the practice of smearing the face of a sleeping perron ; cf. Non. 45, 21) (Plau- tinian) : pulchre os sublevit patri, Plaut. Merc. 3, 4, 19 ; so id. Mil. 2, 1, 32 ; 2, 5, 57 ; id. Anl. 4. 6. 2 ; id. Capt 3, 4, 123 ; id. Merc. 2, 4, 17; 3, 4. 46; id. Pseud. 2, 4, 29; id. Trin. 2. 4. 157 ; id. Epid. 3, 3, 48 ; 3, 4, 55. SublitUSi a, um, Part, of sublino. SUb-lividuS) a, um, adj. Somewhat blue, bluish (very rarely) : pustulae, Cels. 5, 28, 1 and 11 med. * SUb-lucanus, a, um, adj. [lux] To- ward day, toward morn ing : temporibus, Plin. 11, 12, 12. + sublucare arbores est ramos ea- rum supputare et veluti subtus lucem mit- tere, Fest. p. 348 ; cf. colluco [sublux]. SUBN sub-luceo, ere, v. n. To shine a little, to faintly gleam, glimmer (poet, and in post-Aug. prose) : aries sublucct corpore totus, Cic. Arat. 289 : crepuscula sublu- cent, Ov. Am. 1, 5, 5 : si fragmenta (picis), subluceant, Plin. 14, 20, 25 : violae sublu- cet purpura nigrae, Virg. G. 4, 275; cf., Candida nee mixto sublucent ora rubore, Ov. Her. 21, 217. * Sub-lucidus, a, um, adj. Somewhat light, lightish : lucus, App. M. 6, p. 174. i sub-lugTCO, ere, v. n. To lament a little : Inscr. Cenot. Pis. ap. Orell. no. 643. sub-luo, "0 perf, latum, ere, v. a. To wash or bathe underneath (very rarely ; not in Cic): I. Lit: aliquid aqua calida, Cels. 4, 15 ; Col. 6, 32, 1 : inguina, Mart. 6, 81, 2: subluto podice, id. 2, 42, 1.— II. Transf., of rivers, To flow along the base of, to wash the foot of: hunc montem liuraen subluebat, Caes. B. C. 3, 97, 4 ; so, radices collis (flumina), id. B. G. 7, 69, 2. SUblustriS; e, adj. [sublux] Giving some light, having a faint light, glimmer- ing (not ante-Aug., and very rarely) : I. Lit. : nox, Hor. Od. 3, 27, 31 ; Liv. 5, 47, 3: umbra (noctis), Virg. A. 9, 373; Val. Fl. 3, 141 *H, Trop.: eloquentiae Latinae lumina, Gell. 13, 24, 12. sub-luteus. », um, a 4j- Somewhat yellow, yellowish (post-class.) : color, App. Flor. p. 348 ; Arn. 5, 164. SubltitUS) a > um, Part, of subluo. SUbluvieS» em , e, /. [subluo, that which is washed off] Filth, dirt ( a post- Aug. word) : via subluvie coenosa lubri- ca, App. M. 9, p. 221 ; so, limosa, Amm. 15, 4. — II, In partic, A disease in the feet of sheep, the foul, Col. 7, 5, 11 ; Plin. 30, 9, 23. Called also, subluviunij ii, »•> Marc. Emp. 18 fin. subm.j v - summ. SUb-nascor> atus, l.v.dep.n. To grow up under, out of, or after ; to follow after, succeed (not ante-Aug.) : num vada subna- tis imo viridentur ab herbis, Ov. Hal. 90: qui (cortex) subnascente alio expellitur, Plin. 17, 24, 37, § 234 ; so, folia, id. 16, 22, 34 : poma, id. 12, 3, 7 : castaneae, id. 17, 20, 34 : pilus, id. 11, 39, 94 : plumae, id. 11, 23, 27 :— ulcera, Sen. Brev. Vit. 5 med. : aqua, id. Ira 2, 10 Jin. : ignis, Sil. 14, 65. Sllb-nato» are, v. n. To swim beneath (post-Aug. and very rarely) : pars subna- tat unda Membrorum, pars exstat aquis, Sil. 14, 482; so App. M. 4, p. 157. subnatus» a, um, Part, of subnascor. sub-nectOi no perf, xum, ere, v. a. To bind or tie under, bind on beneath (po- et, and in post-Aug. prose) : I. Lit. : ve- lum antennis, Ov. M. 11, 483 : cingula mammae, Virg. A. 1, 492 : tenui de vimine circlos Cervici, id. Georg. 3, 167 : subnec- tit tibula vestem, id. Aen. 4, 139 : specie- que comam subnexus utraque, wreathed, garlanded, Stat. S. 5, 3, 113, et saep.— II. Trop., To add, subjoin in speaking: ut inventioni judicium subnecterent, Quint. 3, 3, 5 Spald. : deinde proxima subnec- tens, id. 7, 10, 7: subnectit et hanc fabu- lam, Just. 43, 4 ; so, dedecus, Val. Max. 2, 6, 15 : callide subnectit, confictas a se epis- tolas esse, Justin. 14, ifin, * Sllb-neg'Oi avi, 1. v. a. To half deny, or refuse: aliquid alicui, Cic. Fam. 7, 19. Subnero, oa ^ s < m - [sub-Nero] The second Nero, an appellation given to the Emperor Domitian, on account of his crimes, Tert Pall. 4 (cf. of the same, cal- vus Nero, Juv. 4, 37). subnervo, avi, 1. v. a. [subnervus, to cut the sinew beneath] To hamstring, hough (a post-class, word) : * I, Taurum, Tert. adv. Jud. 10 med. — *H. Trop.: ca- lumnias, To invalidate, refute, App. Apol. p. 327. SubncXUS, a, um, Part, of subnecto. sub-nigei") g ra . grum, adj. Some- what black, blackish: ventriosus, subnig- er, Plaut. Ps. 4, 7, 120. So, oculis, id. Merc. 3, 4, 55 : labris (canum), Var. R. R. 2, 9, 3 : color (cutis), Cels. 5, 28, 4. SUb-niSUSi a , um, v - subnixus. sub-nisus (also written subnisus), a, um, Part, [nitor] Supported from beneath, underpropped, propped up, supported by, resting or leaning upon any thing, etc. (quite class., esp. in the trop. sense) : I, Lit.: (duos circulos) coeli verticibus ip- SU B O sis ex utraque parte subnixos vides, Cic. Rep. 6, 20: parva Philoctetae subnixal'c- telia muro, supported, i. e. defended by, Virg. A. 3, 402 : subnixas jugis immuni- buB aedes, Claud. VI. Cons. Hon. 49. — In a Greek constr. : Maeonia mentum mitra crinemque madentem Subnixus, bound ■under his chin, Virg. A. 4, 217 : — subnixis alis me inferam, i. e. with my arms a-kim- bo, Plaut. Pers. 2, 5, 6.— H. Trop., Rely- ing or depending upon any thing: (a) c. abl. : victoriis divitiisque subnixus, Cic. Rep. 2, 25 : quum Bastarnas cernerent subnixos Thracum auxiliis, Liv. 41, 19, 7 : Hannibal subnixus victoria Cannensi, id. 25, 41, 1; cf. id. 26, 13, 15: validis propin- quitatibus subnixus, Tac. A. 11, 1 : civitas tot illustribus viris subnixa, id. ib. 1, 11 : arrogantia subnixi, Cic de Or. 1, 58, 246. — (/3) With ex : Latini subnixo animo ex victoria inerti, consilium ineunt, Coel. (or Quadrig.) in Non. 405, 29 ; cf. Gell. 17, 2, 4. — (>■) Absol. : subnixus et iidens inno- centiae animus, Liv. 4, 42, 5. sublldtatio, onis, /. [subnoto] A signing underneath, subscription (post- class.), Cod. Justin. 1, 23, 6; Cod. Theod. 8, 5, 22. sub-ndto, avi, atum, 1. v. a. (a post- Aug. word) : I. To mark, note, or write underneath : in inferiori linea particulares prppositiones subnotentur, App. Dogm. Plat. 3. So, nomina palam, to write down, Suet. Calig. 41 ; hence also, transf., libel- los, to subscribe, Plin. Ep. 1, 10, 9.— II. To note secretly, to mark, watch, observe : et non sobria verba subnotasti, Mart. 1, 28, 5 : aliquem vultu digitoque, id. 6, 82, 3. * subnuba, ae, /. [sub-nubo] A rival: lecti nostri subnuba, Ov. Her. 6, 153. SUb-nubilllS, a > um > a dj. Somewhat cloudy or overcast, rather gloomy : nox, * Caes. B. C. 3, 54, 2 : limes, Ov. R. Am. 599. suboj are, v. n. To be in heat, to brim, Lucr. 4, 1195 ; Hor. Epod. 12, 11 ; Plin. 10, 63, 83 ; Tert. Apol. 46 ; 14; Hier. in Jovin. 1, 38; 2, 36. Sub-obscenuS; a, um, adj. Some- what smutty or obscene: ridiculum, Cic. Or. 26, 88. subobscurc- adv., v. subobscurus, ad fin. sub-obscurus, a, um, adj. Some- what obscure ; trop., of language : breves et ob earn ipsam causam interdum sub- obscuri, Cic. Brut. 7, 29 ; so, ingressio, id. Or. 3, 11. — Adv., subobscure, Some- what obscurely: dixit, Gell. 10, 1, 7: ex- plicat, id. 3, 14, 6. Sub-OCulariSi e, adj. That is be- neath the eye, subocular : venae, Veg. Vet. 4, 4. _ * Sub-ddiosuS) a, um, adj. Some- what vexatious or odious: Cic. Att. 1, 5, 4. * Sub-offcndO; ere, ». n. To give some offense : apud aliquem, Cic. Q. Fr. 2, 6, 5._ sub-dleoi ere, v. n. (prop., to emit a smell ; hence, trop.) hoc subolet alicui or simply subolet (alicui), To smell, scent, perceive any thing (ante-class.) : id jam pridem sensi et subolet mihi, Plaut. Ps. 1, 5, 7; so id. Casin. 2, 3, 59; 3, 2, 24 ; Ter. Ph. 3, 1, 10: — propemodum quod illic festihet, sentio et subolet mihi, Plaut Trin. 3, 1, 14:^ — scio equidem te, animatus ut sis : video, subolet, sentio, id. ib. 3, 2, 72 ; so id. Casin. 2, 3, 48 ; Ter. Heaut. 5, 1,26. SuboleS (also written soboles), is, /. [sub- 2. oleo, olesco] A sprout, shoot, off- shoot, twig, spray : " suboles ab olescendo, id est crescendo, ut adolescenles quoque et adullae et indoles dicitur," Fest. p. 309. I. Lit. (so very rarely). Of plants : ui- mum serere ex subolibus, Col. 5, 6, 2 : caepa, quae non habuit suboles adhaeren- tes, id. 12, 10; Plin. 17, 10, 12, et saep.— Of the hair: Var. in Non. 456, 7; so, cum capillus frequenti subole cumulat verti- cem, App. M. 2, p. 218. II. Transf, of men and beasts, Off- spring, progeny, posterity, issue, stock, race, lineage (the predom. signif. of the word, used most freq. by the poets ; cf Cic. de Or. 3, 38, 153) : censores popvi.i AEVITATES, SOBOLES, FAMILIAS PECVN1- I asqve censento, Cic Leg. 3, 3, 7 : prop, 1475 SUBS jgntio et suboles, id. Off. 1. 17, 54 ; Lucr. 4. 1228; of., (rex Superum) subolem pri- ori Dissnmlem populo promittit origine mini, Ov. M. 1, 251 : cara deum suboles, magnum Jovis incrementum, Virg. E. 4, 4!) : hem subolem sis vide ! Plant. Vs. 3, 2, 102 : suboles juventutis, Cic. Phil. 2, 22, 54 : robur et suboles militum interiit, Pol- lio in Cic. Fnm. 10, 33, 1 : milites, favete nomini Scipionum, suboli imperatorum vestrorum, Liv. 26, 41, 22 : fortunati pa- tris matura suboles, id. 40, 6, 4 : si qua mini de te suscepta i'uisset Ante fugam suboles, Virg. A. 4, 328 : diva (Lucina) producas subolem, Hor. Carm. Sec. 17 : Romae suboles, the race of Rome, id. Od. 4, 3, 14. — Of beasts : lascivi suboles gregis, Hor. Od. 3, 13, 8 ; so, capellae, Col. 7, 6, 8 : armentorum, Plin. 7, 2, 2. Sub-olescO) ere, v. inch. n. To grow tip (extremely rare) : juventus suboles- cens, Liv. 29, 3, 13 : subolescere imperio adultos ejus filios, Amm, 14, 11. sub-olfacioj ere, v. a. To smell out, perceive by the scent : subolfacio, quod nobis epulum daturus est Mammea, Petr. 45. Sub-orior, >". «■ ere, v. a. To scratch underneath (as a voluptuous incitement), Mart. Cap. 1, 4. sub-scribendariusi », m. fscribo] An undersecretary (late Lat.), Cod. The- od. 7. 4, 1 ; 84, 8, et al. sub-scribo, pai, ptum, 3. v. a.: I. To write underneath or below (quite class.). A. In gen. : statuia inauratis . . . sub- scripsit, Reges ab se in gratiam esse re- ductos, Cic. Clu. 36, 101 ; cf, subscripse- re quidam L. Bruti statuae : ulinam vine- res, etc., Suet. Caes. 80; and, si quaeret Pater Urbium subscribi statuis, Hor. Od. 3, 24, 28 ; cf. also Ov. M. 9, 563 : quarmn (literarum) exemplum subsrripsi, Bnlb. 1476 SUBS in Cic. Att. 9, 13, A, § 1 ; so Treb. in Cic. Fam. 12, 16, 3; cf, seminaria ulmorum parentur ea ratione, quam deinceps sub- scripsimus, Col. 5, 6, 5. B. 1" p a r t i c. : 1. Jurid. t. t., To write down, sign, or subscribe one's name to an accusation (either as sole plaintiff or as associated with others), together with the ground of the charge; hence also, in gen., to charge, accuse, prosecute : in L. Popillium subscripsit L. Gellius, quod is pecuniam accepisset, quo innocen- tern condemnaret, Cic. Clu. 47, 131 ; cf, quia parricidii causa subscripta esset, id. Inv. 2, 19,58: — Gabinium de ambitu reum fecit P. Sulla, eubscribente privigno Mem- mio, fratre Caecilio, etc., id. Q. Fr. 3, 3, 2; cf., Capito Agrippae subscripsit in C. Cas- sium, Veil. 2, 69 fin. ; and, accusanti pa- trono subscripsit, Suet. Rhet. 3: — eras subscribam homini dicam, Plaut. Poen. 3, 6, 5 ; so, in crimen, Ulp- Dig. 47, 1, 3 ; 2, 92 : in crimine, Scaev. ib. 48, 10, 24 ; cf. Tac. Agr. 45. 2. Publicists' (. t., of the censor, To write down, set down, note down the reason of his official censure under or against the name of the person censured : video animadvertisse censores in judices quos- dara illius consilii Juniani, quura istam ipsam causam subscriberent, Cic. Clu. 42, 119: censor C.Ateiumnotavit,quod emen- titum auspicia subscripsit, id. de Div. 1, 16, 29 : haec quae de judicio corrupto 6u b- scripserint, etc., id. Cluent. 45, 127 : ac primum illud statuamus, utrum quia cen- sores subscripserint, ita sit ; an quia ita fuerit, illi subscripserint, id. 44, 123 : quod censores de ceteris subscripserunt, Quint. 5, 13, 33. 3. To sign, subscribe a document (by appending one's name or a formula of greeting) (so perh. not ante-Aug.) : omnes (tutores) debent unius editioni subscribe- re, Ulp. Dig. 2, 13, 6 ; so, rationibus, testa- mento, Scaev. ib. 40, 7, 40 ; for which, also, rationes, Callistr. ib. 35, 1, SO fin. ; Jul. ib. 34, 3, 12 ; and, si subscripserit in tabulis emptionis, concessisse videtur, Mart. ib. 90, 6, 8 Jin. : — quum de supplicio eujus- dam capite damnati, ut ex more subscri- beret, admoneretur, Suet. Ner. 10 ; id. Calig. 29: — ipso Commodus in subscri- bendo tardus et negligens, ita ut libellis una forma multis subscriberet, in episto» lis autem plurimis Vale tantum scriberet, Lampr. Commod. 13 ; Suet. Tib. 32 Wolf, (cf. Dio, 57, 11).— Hence, b. Transf. : (a) To assent to, agree to, approve of any thing, in gen. : Caesaris irae, Ov. Tr. 1, 2, 3 : aut gratiae aut odio suo, Phaedr. 3, 10, 57 : odiis accusationi- bu6que Hannibalis, Liv. 33, 47, 4 : oratio- ni alicujus, id 10, 22, 4; Cels. 3, 4 : si fortuna voto subscripserit, Col. 1, 2. 3. — (Ji) To grant, allow, accord a thing to any one (post-class.), Tert. Virg. vel. 10; id. Idol. 13 ; id. Anim. 40. II. (with the idea of the verb predom.) To write or note down (very rarely) : nu- merum aratorum, Cic. Verr. 2, 8, 51, 120 : audita, Quint. 12, 8, 8 : quaedam, Suet. Aug. 27. subscript!©, 6nis, /. [subsenbo] I. Any thing written underneath, a subscrip- tion (quite class.): A, In gen.: Sera- pionis subscriptio, Cic. Att. 6, 1, 17. — B. In partic. : 1, Jurid. t. t., A subscrip- tion or joint-subscription to an accusation : " si cui crimen objiciatur, praecedere de- bet in crimen subscriptio, quae res ad id inventa est, ne facile quis prosiliat ad ac- cusationem, cum sciat inultam sibi non futuram," Ulp. Dig. 48, 2, 7 : subscriptio- nem sibi postulare, Cic. de Div. in Caecil. 15,49; so Sen. Ben. 3,26 fin.; id. Apocol. fin. ; Gell. 2, 4, 1.— 2. Publicists' (. I., of the censor, A noting down, note of the of- fense censured : subscriptio censoria, Cic. Clu. 44, 123 ; bo, Censoriae, id. ib. ; cf. id. ib. 42, 118. — 3. A signature of a docu- ment (consisting of the subscription of one's name or the appending of a formu- la of greeting; v. subecribo, no. I., B, 3) : si testator spccialiter subscriptione sua declaraverit, dictasse, etc., Callistr. Dig. 48, 10. 15: quodcumque imperator per cpistolaru et subscriptionem statuir, le- gem esse constat, Ulp ib. 1. 4, 1 : — qmiin SUBS Rhodiorum magistratus, quod literas pub- licas sine subscriptione ad se dederant. evocasset, etc., Suet. Tib. 32 Wolf, (cf Dio, 57, 11).— *.H, A list, register: juge- rum subscriptio ac professio, Cic. Verr 2, 3, 47, 113. subscriptor, oris, m. [id.] I. (ace. to subscribe), no. I., B, 1) A signer or joint- signer of an accusation, Cic. de Div. in Caecil. 15, 47 ; 16, 51 ; id. Q. Fr. 3, 4, I : Coel. in Cic. Fam. 8, 8, L— II. (ace-, to subscribo, no. I., B, 3, b) One who sub- scribes or assents to any thing, aj'nvoier, approver of it (post-class.) : sentenhae le- gisque fundus subscriptorque, Gell. 19. H. 12: subscriptores approbatoresque verbi, id. 5, 21, 6. SUbscriptUS, ». «m, Part, of eub- scribo. StlbsCUS) udis, /. [sub-cudo] The tongue or tenon of a dove-tail : " snbscuttes appellantur cuneatae tabellae, quibus tub- ulae inter se configuntur, quia, quo eae immittuntur, succuditur," Fest. p. 306 ; Pacuv. and Plaut. in Fest. 1. 1. So too. Cato R. R. 18, 9; Vitr. 4, 7 ; 10, 6; 10.— Collat. form of the plur., subscudines. Aug. Civ. D. 15, 27. subscciVUS (also written subsicivu.-. and transp. subcisivus or succisivus). a, um, adj. [sub-seco] That is cut off and left remaining, in surveying lands; subst, a remainder or small patch of land, etc. : subseciva, quae divisis perveteranos agris carptim superfuerunt, etc., Suet. Doni. 9 fin. ; so Auct. rei agr. ap. Goes. p. 17 ; 23 ; 39: mensores nonnumquam dicuntin sub- sicivum esse unciam agri, etc., Var. R. K. 1, 10, 2.— II. Transf, in gen., That re- mains over and above or that is done be sides the principal thing; over-, odd, extra (so quite class.) : subseciva quaedam tem- pore incurrunt, quae ego perire non pati- or, spare time, leisure hours, odd hours, Cic. Leg. 1, 3, 9; cf. Plin. H. N. praef. § 18 SilligiV. cr. ; and, aliquid subsecivi teni- poris, Plin. Ep. 3, 15, 1 ; so, tempora (coup- led with subsecundnria), Gell. N. A., praef. § 23 : tempus, id. 18, 10, 8 ; and, haec tom- porum velut subseciva, Quint. 1, 12, 13: operae, over-work, extra-work, Cic. Phil. 2. 3, 20: (philosophia) non est res subseci- va, ordinaria est, i. e. a thing to be attend ed to at odd times, Sen. Ep. 53 med. : — una tantum subseciva solicitudo nobis relicta est, remaining, App. M. 3, p. 132; so id. ib. 8, p. 212; 11, p. 272. Sub-seCOi cui, ctum, 1, v. a. To cut under, cut away below ; to clip, pare (rare- ly ; not in Cic.) : stramentum et manipu- lum falce, Var. R. R. 1, 50, 1 ; so, hprliam, id. ib. 1, 49, 1 : legumina, id. ib. 1, 23, 3 : radices, Col. 2, 9, 10 : partes, unde crea- tus erat (Saturnus), Ov. Ib. 276 : ungues ferro, id. Fast. 6, 230 : papavereas comas ungue, id. ib. 4, 438. subscctus, a, um, Part, of subseeo. * sub-secundarius, a, um. adj That comes afterward, additional : tempo- ra, spare time, leisure moments (coupled with subseciva), Gell. N. A. praef. § 23. subsellium. ». «• [sub-sella] A low bench ("quod non plane erat sella, subsel- lium," Var. L. L. 5, 28, 36) ; hence, transf., a bench for sitting upon, a seat of any kind (in a house, the theatre, the curia, a court, e'c.) : I, In gen.: Plaut. Stich. 5, 4, 21 : id. ib. 1 , 2, 36 ; 3, 2, 33 ; id. Capt. 3. 1 , 1 1 : id. Cels. 7, 26, 1; Suet. Ter. 2; Mart. 1, 27, 1 : ut conquisitores singuli in subsel- lia Eant pertotam caveam, etc., Plaut. Am. prol. 65; so id. Poen. prol. 5; Cic. Corn, fragm. med. (ap. Orel]. V, 2, p. 68) ; Suet. Aug. 43; 44; id. Ner. 26; id. Claud. 41, et al. : — volo, hoc oratori contingat, . . . ut locus in subselliis occupetur, etc., Cic. Brut. 84, 290: subsellia senatus, id. Phil. 5, 7, 18 ; cf. id. ib. 2, 8, 19 ; id. Cat. 1, 7, 16; Suet. Claud. 23, et al. ;— Cic. Vatin. 14, 34 : sedere in accusatorum subselliis, id. Rose. Am. 6, 17 : advocato adversis subselliis se- denti, Quint. 11, 3, 132 ; cf. id. 6, 1, 39 ; 12, 3,2. II. In partic, A judge's seat, the brnch : accusabat tribunus plebis idem in concionibus, idem ad subsellia, Cic. Clu. 34, 93; cf, rem ab subselliis in rostra de- rulit, id. ib. 40, 111.— Hence, B. Transf, A court, tribunal: age SUBS vero ne semper forum, subsellia, rostra, curiamque meditere, Cic. de Or. 1, 8, ;i2 : subsellia grandiorem etpleniorem vocem desiderant, id. Brut. 84, 289 : longi subsel- lii judicatio et mora, id. Fam. 3, 9, 2 : qui habitaret in subselliis, id. de Or. 1, 62, 264 ; cf. id. de Div. in Cnecil. 15, 48 : versatus in utrisque subselliis, i. e. as judge and ad- vocate, id. Fam. 13, 10, 2. * subsentator- or ' 9 . m - [sub-sentio, formed after the analogy of assentator] A flatterer, fawner : subdoli, Plaut. Fragm. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 2, 13. * Sllb-SCntlO> si, 4. v. a. To notice or perceive secretly, to smell out : etsi subsen- si id quoque, lllos ibi esse, Ter. Heaut. 3, 1, 62. subsequenier, a ^ B -i v. subsequor, ad Jin. SUb-sequpr< cutus, 3, v. n. and a. To follow close after or immediately ; to fol- low, succeed, ensue (quite class.) : I. Lit. : (a) c. ace: subsequor te, Plant. Am. 2, 1, 1 ; cf. id. ib. 1, 3, 52 ; id. Bacch. 4, 4, 72 : has (cohortes) subsidiariae ternae subse- quebantur, Caes. B, C. 1, 83, 2 : signa, id. B. G. 4, 26, 1 : ancillam, Ov. Her. 20, 133. —(/3) Absol. : Plaut Most. 3, 2, 116 : Cae- sar equitatu praemiseo sequebatur omni- bus copiis, Caes. B. G. 2, 19, 1 ; cf. id. ib. 2, 11, 3; 5, 18, 4; Li v. 27, 31, 2, et al.: sub- sequitur pressoque legit vestigia gressu, Ov.M.3, 17; id. Fast 2.336.— b. Transf, of inanimate or abstract subjects : (Hes- perus) turn antecedens, turn subsequens, Cic. N. D. 2, 20, 53 ; cf. id. ib. 2, 43, 111 :, mauus minus arguta, digitis subsequens verba, id. de Or. 3, 59, 220 ; cf, hos motus subsequi debet gestus, id. ib. : totidem sub- secuti libri Tusculanarum disputationum, id. de Div. 2, 1, 2 ; Lucr. 2, 496 : si ducis consilia favor subsecutus militum foret, Liv. 8, 36, 3 : subsequent! tempore, Veil. 1, 4, 3 : so, subsequent! anno, Plin. 11, 29, 35. II. 'Prop., To follow after mentally or in opinion, to follow, adhere to, comply with, conform one's self to, imitate a per- son or thing: (,:) c. ace. : Speusippus Pla- tonem avunculum subsequens, Cic. N. D. 1, 13. 32; cf. id. de Div. 1, 3, 6: ut locu- pletes omnes summum ordinem subse- quautur, id. Phil. 13, 10, 23 : te imitari, te subsequi student, Plin. Pan. 84, 5 :— miri- tice ipse suo sennone subsecutus est hu- manitatem literarum tuarum, id. Fam. 3, 1. 2 ; Liv. 8, 35, a ; Paul. Dig. 42, 2, 6 : (ora- tionis) vim ac varietatem, Cic. Part. or. 7, 25. — Hence, ado., s u b s e q u e n t e r, In, succession, one after another, Mess. Corv. Prog. Aug. 23. SUb-sei'icuS; a, um, adj. Half-silk- en: vestis, Lampr. Heliog. 26; Gall, in Treh. Claud. 17. 1. SUb-serOi Sre, *• "■ To sow or plant after, Col. 4, 15, 1 ; Ulp. Dig. 7, 1, 13. 2. SUb-SerO> no perfi, sertum, 1. v. a. To put or insert under: * J, Lit.: sub- sertis manibus, App. M. 7, p. 200. — *H. 'Prop.: res monuit super Eutherio pau- ca subserere. to add, subjoin, Amm. 16, 7. SUbsertllSi a > um, Part, of 2. subsero. Sub-SCrVlOj ire, v. n. To be subject to, to serve (an ante-class, word) : *J, Lit. : istaec, quae viros subservire Sibi postu- lant. Plant. Men. 5, 2. 16.— * II. Trop., To comply wish, humor, accommodate one's self to : orationi, Ter. Andr. 4, 3, 20. S'dbsessa. ae,/. [subsido] An ambush, ambuscade (post-class.) : subsessas occul- tius collocare, Vei. Mil. 3, 6 med. ; so id. ib. 3. 22; cf., "hostium dolos subsessas vo- camus," Serv. Virij. A. 11, 268. subsessor. »"'• »«■ (id.] A waylayer, lurin-wail (a post-Aug. word) : I, L i t. : 6ubsessores vocantur, qui occisuri ali- quem delLtescunt," Serv. Virg. A. 11, 268 ; cf. id. ib. 5, 498 : subsessores cum venabu- lis, Petr. 40. 1. — U, 'Prop.: alieni matri- monii, Val. Max. 2, 1,5; 7, 2ezl. 1 ; cf.sub- sessoris et adulteri persona, Am. 4, p. 142. SubsiClvius, a, um, v. subsecivus. . * subsidcutia. ae, /. [ subsido J A sinking down, subsidence ; concr., a set- tling, sediment : aquarum, Vitr. 8, 3 med. SubsideOi ere, v. subsido. subsidialis- e, adj. [subsidium] Of or belonging to a reserve, subsidiary (late Lat. for the class, subsidiarius) : acies, Amm. 14, 6 med. : mauus, id. 27, 10 Jin. SUBS subsidiarius, a, um, adj. [ id. ] In milit. lang., Of or belonging to a reserve, reserve-, subsidiary (quite class.) : cohortes, Caes. B. C. 1, 83, 2 ; so Liv. 9, 27, 9 ; Tac. A. 1, 63 : acies, Auct. B. Afr. 59, 2 : naves, id. Alex. 14, 3. — Subst, subsidiarii, orum, m., The reserve, body of reserve, Liv. 5, 38, 2; 6, 8, 4; 9, 32, 11.— II. Transf, out of the military sphere, Serving for support, subsidiary : palmes, Col. 4, 24, 13 and 16 : actio, Ulp. Dig. 27, 8, 1 ; cf. Cod. Justin. 5, 75, 1 and 5. * subsidior» ari, v. dep. n. [id.] To act as a reserve, stand in reserve: Hirt. B. G. 8, 13, 2. subsidium- ii. n. [ subsideo ] orig., The troops stationed in reserve in the third line of battle (behind the principe6), the line of reserve, reserve-ranks, triarii: " sub- sidium dicebatur, quando milites subside- bant in extrema acie labentique aciei suc- currebant. Quod genus militum eonsta- bat ex iis, qui emeruerant stipendia, lo- cum tamen retinebant in exercitu ; quae erat tertia acies triariorum," Fest. p. 306 ; cf., " subsidium, quod postpositum est ad subveniendum laborantibus," id. p. 223 ; and, "triarii quoque dicti, quod in acie tertia ordine extremis subsidio depone- bantur: quod hi subsidebant, ab eo sub- sidium dictum," Var. L. L. 5, 16, 26 (but so very rarely) : subsidia et secundam aciem adortus, Liv. 4, 28, 2 ; id. 21, 46, 6 : impulsa frons prima et trepidatio subsid- es illata, id. 6, 13, 3. — Far more freq., II. In gen., A body of reserve, an aux- iliary corps, auxiliary forces ; and in ab- stracto, military support, relief, aid, assist- ance, etc. : duae cohortes de subsidio pro- cedunt, Sisenn. in Non. 363, 18 : rem esse in angusto vidit, neque ullum esse subsid- ium, quod submitti posset, Caes. B. G. 2, 25. 1: neque certa subsidia collocaripote- rant id. ib. 2, 22, 1 : cohortes veteranas in fronte, post eas ceterum exercitum in subsidiis locat, Sail. C. 59, 5 : — quum alius alii subsidium ferrent, Caes. B. G. 2, 26, 2 : funditores Baleares subsidio oppidanis mittit, id. ib. 2, 7, 1 ; cf., missi in subsidium equites, Tac. A. 12, 55 : Italiae subsidio pro- ficisci, Caes. B. C. 3, 78, 4 ; cf. Cic. Phil. 5, 17, 46 : integros subsidio adducir, Caes. B. G. 7, 87, 2 ; cf., subsidio venire, Cic. Att. 8, 7, 1: commune in Germanos Gallosque sub- sidium, octo legiones erant, Tac. A. 4, 5. B. Trans f . beyond the military sphere, Support, assistance, aid, help, protection, etc.: (a) Sing.: abi quaerere, ubi jurando ruo satis sit subsidii, Plaut. Cist. 2, 1, 26 : mihi hoc subsidium (sc. juris interpretatio- nem) jam inde ab adolescentia comparavi, Cic. de Or. 1,45, 199; cf.,utillud subsidium (sc. bibliothecam) scnectuti parem. id. Att. 12,3,52; and, subsidium bellissimum ex- istimo senectuti otium, id. de Or. 1, 60, 255; cf. also, id. Quint. 1,4; id. Cluent. 1,3: his difficultatibus duae res erant subsidio, Caes. B. G. 2, 20, 3 : fidissimum annonae subsidium, Liv. 27, 5, 5 : aurum ad sub- sidium fortunae relictum, id. 32, 32, 6 : non aliud subsidium quam misericordia Caesaris fuit, Tac. A. 2, 63 : nee tibi sub- sidio sit praesens numon, Ov. Ib. 285. — (/J) Plur. : industriae subsidia, Cic. Cat. 2, 5, 9 : frumentaria subsidia rei publicae, id. de imp. Pomp. 12, 34 : sibi subsidia ad omnes vitae status parare, id. Fam. 9, 6, 4 ; id. ib. 15, 4, 14 ; Suet. Calig. 12 : mare circa Capreas importuosum et vis modicis na- vigiis pauca subsidia, Tac. A. 4, 67. SUb-SldOi s ^di, sessum, 3. (collar, form, ace. to conj. 2, subsident, Luc. 1, 646 ; Amm. 28. 4, 22) v. n. and a. I, Neulr., To sit down, crouch down, squat ; to set one's self down, settle down, sink down ; to sink, settle, subside (quite class.) : A. Lit: 1. In gen.: agite nunc, 6Ub- sidite omnes, quasi solent triarii, Plaut in Var. L. L. 5, 16. 26; and in Fest. p. 306; cf., subsidunt Hispani adversus emissa tela ab hoste, inde ad mittenda ipsi consur- gunt, Liv. 28s 2, 6; and, partem militum subsidere in subsidiis jussit, id. 1, 14. 7 ; cf. also, poplite subsidens, Virg. A. 12, 492 : alii elephanti cluaibus subsiijentes, Liv. 44, 5, 7 : subsedit in ilia Ante fores ara, Ov. M. 9, 297. — b. Of things: sidebant campi, crcscebant montibus altis Ascen- SU B S sus : neque enim poterant subsidere saxa, Lucr. 5, 494 ; so, valles, Ov. M. 1, 43 : li- mus mundi ut faex, Lucr. 4, 498 ; cf, fae- ces in fundis vasorum, Col. 1 2, 51, 14 ; and Sen. Ep. 108 med. ; so too, in urina quod subsidit, si album est, etc., Plin. 28, 6, 19 ; and, aqua, settles, becomes clear, Auct. B. Alex. 5: flumina, fall, subside [ppp. surgit humus), Ov. M. 1, 344 ; cf, undae, subside, abate, Virg. A. 5, 820 ; hence also, transf., venti, Prop. 1.8, 13; Ov. Tr. 2, 151.— Poet.: extremus galeaque Una subsidit Acestes, remains at the bottom, Virg. A. 5, 498 : ebur posito rigore Subsidit digitis ceditque, gives way, yields, Ov. M. 10, 284 : — multae per mare pessum Subsedere suis pariter cum civibus urbes, are sunk, Lucr. 6, 590 ; so, terraene dehiscent Subsidentque ur- bes, Luc. 1, 646. 2. In purtic. : a. Pregn., To settlit down, establish one's self'iu a place; to re- main sitting, remain, abide, stay: si (apes) ex alvo minus frequentesevadunt ac sub- sidit pars aliqua, Var. R. R. 3, 16, 36 : sub- sedi in ipsa via, Cic. Att 5, 16, 1 : in Sicilia, id. Fam. 6, 8, 2 : multitudo . . . quae in cas- tris subsederat, * Caes. B. G. 6, 36, 3 : quosdam ex Vitelliis subsedisse Nuceriae, Suet. Vit 1 fin. ; cf, in oppido Reatino, id. Vesp. 1 ; and Virg. A. 12, 836 ; Quint 2, 1, 3— (/3) Of things : in Nilo navicula subsedit, ran aground, Liv. Epit 112. b. To crouch down on the watch, to lie in wait, lie in ambush : cur neque ante oc- currit, ne ille in villa resideret: nee coin loco subsedit, quo ille noctu venturus es- set? Cic. Mil. 19,51; cf., si ilium ad ur- bem noctu accessurum sciebat, subsiden- dum atque exspectandum fuit, id. ib. § 49"; see also below, no. II. C Of female animals, To submit to the male, in copulation (poet, and very rare- ly): maribus subsidere (pecudes et equae), Lucr. 4, 1194: juvet ut tigres subsidere cervis, Hor. Epod. 16, 31. B. Trop., To subside, decrease, abate (very rarely) : in controversiis 6ubsidit impetus dicendi, Quint. 3, 8, 60 : necr si- lentio subsidat, sed tirmeturconsuetudinc (vox), id. 11, 3, 24: vitia subsidunt Sen. Ep. 94 fin.: formidata subsidunt et spe- rata decipiunt, id. io. 13. II. Act. (ace. to no. I., A, 2, b), To lie in wail for, to waylay any one (poet, and in post-class, prose) : devictam Asiam (i e. Agamemnonem) subsedit adulter, Virg. A. 11, 268 ; so. leonem, Sil. 13, 221 : copi- osos homines, Amm. 28, 4, 22: insontern, id. 16, 8 :— regnum, Luc. 5, 226 dub. (Heyne and Mart-Lag., regno). subsiduus» a - «n, o-dj- [subsideoi Sinking down, settling : fraces, Grat Cy- neg. 474. SabsignanUS* », um, adj. [sub-sig- nuin] That is or serves under the standard} miles, a kind of legionary soldiers kept in reserve to strengthen the centre, Tac. H. 1, 70,/in. ; 4, 33 Ernest. ; Amm. 29, 5. subsig-natio, onis, /. [subsigno] A subscription, signature: *I, Lit.: "vet*: res subsignationis verbo pro subscription ■ uti solebant," Paul. Dig. 50, 16, 39.—* H. Trop., A firm promise, assurance : poeni- tentiae, Tert Poen. 2 med. Sub-sigHOj av '' a tum, l.v.a. To mark or write beneath, to nndersign, subscribe (mostly post-Aug.) : I, Lit: traditas no- tas subsignabimus Catonis maxime ver- bis, Plin. 18, 6, 7, § 33 ; so, Ciceronis sen- tentiam ipsius verbis, id. 18, 25, 61 : — "sub- signalum dicitur quod ab aliquo subscrip- turn est," Paul. Dig. 50, 16, 39; cf., "ad- huc subsignare dicimus pro subscribere," Fest. p. 281.— II. Transf.: *A. To set doton, enter, register on a list: subsismari apud aerarium (praedia), Cic. Fl. 32, 80. — B. To pledge, pignerate by signing: pkaedia, Inscr. Grut 207, 1 and 3 : res pro cautela litis, Cod. Justin. 5, 37, 28 med. — 2. Trop., To pledge; to engage, war- rant : aliquid apud aliquem, Plin. Ep. 10, 3, 4 ;-id. ib. 3, 1, 12. Sub-silio? liii or ln> 4. v. n. fsalio] To spring upward, leap np (mostly poet ; not in Cic.) : I. Lit: decido de lecto prae- ceps, subsilit, Plaut. Casin. 5, 2, 50 ; cf. id. Cure. 1, 2, 64 : non subsilis ac plaudis 1 Var. in Non. 135. 28: semper damnosi subsiluere canes, Prop. 4, 8, 46 : Pegasus 1477 SUBS adusquo coelum subsilit ac resultat, App. M. 8, p. 108:— subsiliunt ignes ad tecta dumorum, Lucr. 2, 191.— * II. Trop. : ubsiiiisti et acrior constitisti, Sen. Ep. 13. Sllb-similiSi e, adj. Somewhat like, something similar (very rarely) : McXiKrjpa nielli albo subsimilis, Cels. 5, 26, 20 : — sub- imile aliquid, Ulp. Dig. 35, 3, 1 med. * SUb-SimUS, a. um, adj. Willi a nose slightly turned up, somewhat snub-nosed or pug-nosed: boves, Var. R. R. 2, 5, 7. "i subsiperc quod non plane sapit, Var. L. L. 5, 28, 36. sub-sisto, sHti. 3. v. n. and a. : I, Nentr., To take a stand or position, to stand still, remain standing ; to stop, halt. A. I-.it. : 1, In gen.: reliqui in itinere suhstiterant, Caes. B. C. 2, 41, 4; so, in locis campestribus, id. B. C. 1, 79, 2 : in **eodem loco, Hirt. B. G. 8, 16, 1 : ad insu- lam Tauridem, Auct. B. Alex. 45, 1 : circa una (opp. ad eumma niti), Quint, prooem. § 20 : quo proelio sublati Helvetii audacius subsistere... coeperunt, CaeB. B. G. 1, 15, 3 ; cf., subsistit Aeneas et se collegit in ar- mis, Virg. A. 12, 492 ; so absol, id. ib. 12, 622 ; Petr. Ill, 8 ; 115, 8 ; Plin. 8, 4, 5 : in aliquo flexu viae . . . occultus subsistebat, stationed himself in ambush, Liv. 22, 12, 7 ; so, occultus, id. 9, 23, 6. — l>. Of things : substitit unda, Virg. A. 8, 87 ; so, amnis, Plin. Pan. 30, 4 ; hence also, lacrimae, Quint. 11, 1, 54 : ros salsus in alarum sinu, Plin. 27, 9, 47 : s. radius cubiti, remains in its place, Cels. 8, 16. 2, In p a r t i c. : a. To stay, tarry, ah id'e, remain in a place : locus ubi nationum sub- sisterent legati, Var. L. L. 5, 32, 43 : erimus ibi dedicationis die : subsistemus fortasse et sequenti, Plin. Ep. 4, 1, 6 : intra tecta, opp. in aperto vagari, id. ib. 6, 16, 15 : ut ea die domi subsi6teret, orabat, Veil. 2, 57, 2. b. To make a stand, i. e. to stand firm, hold out ; to withstand, oppose, resist: nisi suffulcis firmiter, Non potes subsistere, Plaut. Epid. 1, 1,78 : Hannibali atque ejus armis, Liv. 27, 7, 3 : clipeo juvenis, Virg. A. 9, 806. — (fi) Of things : quod neque ancorae funesque subsisterent, neque, etc., had stood, held out, Caes. B. G. 5, 10, 2. B. Trop.: 1. In gen., To stop, halt, pause; to slay, continue, remain, subsist: suhsistere (in dicendo), Quint. 4, 5, 20: subsistit omnis sententia, id. 8, 5, 27 : in- tra priorem paupertatem subsistere, Tac. A. 12, 53: equitum nomen subsistebat in turmisequorum publicorum, stillremains or subsists only in, etc., Plin. 33, 1, 7 : — servum quoque et filium familias procu- rntorem posse habere aiunt: et quantum ad filium familias, verum est: in servo subsistim us, wepause, hesitate, are in doubt, (Up. Dig. 3, 3, 33 ; so Cels. ib. 12, 1, 32. 2. In par tic. : a. To stand still per- manently, i. e. to come to a stop, to cease : substitit et clamor pressus gravitate re- gentis, Ov. M. 1, 207 ; id. Her. 15, 196 : si nihil refert, brevis an longa sit ultima, idem pes erit ; verum nescio quo modo sedebit hoc, illud subsistet, Quint. 9, 4, 94. b. (ace. to no. A, 2, b) To stand, with- stand, be adequate to, sustain, support a thing : non si Varronis thesauros habe- rem, subsistere sumptui possem, Brut, in Cic. Fam. 11, 10, 5 ; so, tantis periclis, Claud, in Eutrop. 2, 368 : liti, Cels. Dig. 21, 2, 62. C. To stand by, support any one (Appu- leian) : meis extremis aerumnis subsiste, App. M. 11, p. 257; so id. ib. 2, p. 126; 5, p. 167 ; 6, p. 174. d. To stand or hold good, to subsist (late Latin) : non eo minus sententia ad- versus te lata juris ratione subsistit, Cod. Just. 2, 13, 14 ; so id. ib. 7, 2, 11'. II. Act. (ace. to no. I., A, 2, b), To make a stand against, withstand, encounter any one (very rarely) : praepotentem armis Romanum subsistere, Liv. 9, 31, 6 : feras, id. 1, 4, 9. * sub-situs, a, urn, adj. Lying or situated below: convallis, App. M. 6, p. 174. sub-solanusi a . um, adj. lying be- math the sun, eastern, oriental (a post- Aug. word): montes, Plin. 7, 2, 2. — Ab- sol., subsolanus, i, m. (sc. ventus), The east wind, Sen. Q. N. 5, 16 ; Plin. 2, 47, 46. In the plur. : salubriores septentrionales quam subsolani vel austri sunt, Cels. 2, 1. 1478 SUBS * Sub-s6no,T are, v. a. To express se- cretly, to hint, intimate : quanti pretii (dentur), Sisenn. in Charis. p. 175 P. sub-sortioi'j titus, 4. v. a. Jurid. (. (., To choose by lot as a substitute, scil. a judge in place of one rejected by the par- ties : judicem, Cic. Clu. 35, 96 ; cf. ib. 34, 92 ; id. Verr. 1, 10, 30. subsortltio. onis, /. [subeortior] A choosing of substitutes by lot, scil. of other judges in place of those rejected by the parties, Cic. Verr. 2, 1, 61, 157 ; id. Cluent. 33, 91 ; of other citizens to receive corn in place of those who had died, Suet. Caes. 41 fin. * sub-spargfO. ere, :». re. To scatter under : Tert Res. Cam. 63 fin. Substantia, ae, /. [substo] That of which a thing consists, the being, essence, contents, material, substance (a post-Aug. word) : hominis, Quint. 7, 2, 5 : rerum, id. 2, 21, 1 : placidae et altae mentis, id. 6, prooem. § 7 : rhetoriees, id. 2, 15, 34 : esse diversae substantiae, Front. Strat. 4 praef. : earum rerum pretium non in substantia, sed in arte positum est, in the material, Paul. Dig. 50, 16, 14 : sine sub- stantia facultatum, without store-of riches, without fortune, Tac. Or. 8 ; so, s. omnis paternorum bonorutn, Aur. Vict. Or. 19 ; rei familiaris, Paul. Sent. 2, 29, et al. . substantias, e, adj. [substantia] O/or belonging to the essence or substance, essential, substantial (a post-class, word) : differentia, Tert. Res. Cam. 45 ./ire. — II. Transf, Substantial, substantive : potes- tates, i. e. spirits, Amm. 21, 1 Adv., s ub- st an tia liter, Essentially, substantially, Tert. adv. Valent. 7, 4 ; id. adv. Marc. 35 fin. substantidla, ae, /. dim. [id.] A lit- tle substance, a small property (late Lat.) : paterna et materna, Hier. Ep. 108, 26 : tenuis, id. ib. 125, 16. substantivalis, e, adj. [substanti- vus] Substantive, substantial, iorma, Tert. adv. Val. 27 fin. substantivus, a, um, adj. [substan- tia] Self-existent, substantive (a post-class, word) : res, Tert. adv. Prax. 26 ; id. adv. Hermog. 26. — H, In the later grammat. lang. : s. verbum, the substantive verb, i. e. sum, a transl. of the Greek inapKTiKiv. Prise, p. 812 fin. P. Sub-SternOi stravi, stratum, 3. v. a. To strew, scatter, spread, or lay under or beneath (quite class.) : I. L i t. : segetem ovibus, Cato R. R. 37, 2 ; so, verbenas, Ter. Andr. 4, 3, 12 : casias et nardi levis aristas, Ov. M. 15, 398 ; Plin. 20, 14, 56 : semina hordei, Col. 5, 9, 9 : fucum mari- num, to spread underneath, lay as aground- color, Plin. 26, 10, 66 : se (mulier), to lay herself under, prostitute herself, Catull. 64, 401 : substratus Numida mortuo Roma- no, stretched out under, lying under, Liv. 22, 51, 9 : pelage late substrata, spread out or extended beneath, Lucr. 6, 620 ; so id. 4, 412 ; 6, 747 :— pullos, i. e. to furnish them with a couch, Plin. 10, 33, 49. — Absol.: male s. pecori, Plin. 18, 23, 53. — Impers. : pecori diligenter substernatur, Cato R. R. 37, 2. — B, Transf., To bestrew, spread over, cover any thing : solum paleis, Var. R. R. 1, 57, 2 : gallinae nidos mollissime Bubsternunt, Cic. N. D. 2, 52, 129 : funda- menta carbonibus, Plin. 36, 14, 21 : lectum stragula veste, App. M. 10, p. 248. — II, Trop., To spread out, submit for examin- ation, acceptance, etc. ; to give up, sur- render, prostitute .- omne concretum at- que corporeum animo, Cic. Univ. 8 : de- licias, Lucr. 2, 22 : rem publicam libidini suae, Cic. Rep. 1, 4 ; cf., pudicitiam ali- cui, Suet. Aug. 68. SUbstillus, a, um, adj. [sub-stillo] (an ante- and post-class, word) Slightly dropping, dribbling: lotium, i. e. stran- gury, Cato R. R. 1 56, 6,— II. Subst, s u fa- sti Hum, i, »., A slight dropping, a sprink- ling : "substillnm tempus ante pluviam jam paene uvidum et post pluviam non persiecum, quod jam stillaret, aut non- dum desisset," Fest. p. 306 and 307 : de- hinc substillum et denuo sudum, Tert. Pall. 2. sub-stituo- ui, iitum, 3. v. a. [statuo] I, To set, put, place, or lay under, to set or place next to any thing (so rarely, and SUBS mostly post-August.) : A. Lit.: Ispides plantae, Pall. Mart. 10, 22:— post eltspbnri- tos armaturas leves, Hirt. B. Air. 59. 3, — B. Trop.: substituerat animo speciem corporis amplam acrnagnificam, hadjrn- sented to his imagination, figured to him- self Liv. 28, 35, 5 : substituebantur eriin- ini, were subjected to the charge, were ar- oused, Plin. Ep. 6, 31, 8 ; so, aliquem arbitrio, Cels. Dig. 38, 1, 30.— H. To put instead or in the place of another, to sub stitute (so quite class.) : A. In ?en. : in eorum locum cives Romanos, Cic. Verr. 2, 5, 28, 72 ; so pontificem in locum Scip- ionis, Suet. Tib. 4 ; Nep. Alcib. 7 ; cf.. Col. 5, 6, 1 : — nunc pro te Verrem substi- tuisti alterum civitati, Cic. Verr. 2, 3, 09, 161 ; cf. Liv. 38, 42, 10 ; so, aliam tabulum pro ea, Plin. 35, 10, 36 : philosophiam no- bis pro rei publicae procuratione, Cic. de Div. 2, 2, 7 : — consulem alicui, Veil. 2, 58, 3 ; cf. Suet. Caes. 76 ; so, equites Siculis, Liv. 29, 1, 10 : alia semina demortuis, Col. 4, 17, 3 ; Quint. 3, 6, 60 : fortunam cul- pae, id. 7, 4, 15 ; — id. 3, 8, 54 : defunctn altero e consulibus, neminem substituit. Suet. Ner. 15 : subsrituitur mutua accu- satio, Quint. 7, 2, 9. — B. In panic in jurid. lang. : s. heredem (alicui), To make next or second heir, in case the first should die: "heredes aut instituti dicuntur aut substituti : instituti primo gradu, sub?ti- tuti secundo vel tertio," Modest. Dig. 28, 6, 1 sq. : heredes invicem, Suet. Tib. 76: so, heredem (alicui), id. Galb. 9 ; Quint. 7, 6, 9, et mult. al. SUbstltutlO, onis, /. [substituo, no. II.] A putting in the place of another, substi- tution: *I, In gen.: Arn. 3, p. 104. — U, In partic, in jurid. lang., A making sec- ond heir, " Gai. Inst. 2, § 174 sq. ; id. Dig. 28, tit. 6." * SUbstltutiVUS, a, um, adj. [substi- tuo] Conditionat: propositio, App. Dogm. Plat. 3. SUbstltutuS, a, um, Part, of sub- stituo. Sub-StO- are, v. re. : I. To be under or among, to be present (very rare ; not in Cic.) : Cels. 6, 10 med. : nullo dolore fub- stante, id. 2, 7 med. — * H, To stavd firm, hold out, i. q. subsisto: metuo, ut substtt hospes, Ter. Andr. 5, 4, 11. * sub - stomachans, amis, Pan. [stomachor] Somewhat angry or vexed: taedio, Aug. Conf. 3 fin. SUbstramcn, ""8, n. [ substerno ] What is strewn under, litter: molle, Var. R. R. 3, 10, 4 ; so id. ib. 3, 6, 5 ; 3, 9, 8 ; Sil. 12, 444. Called also, substrnmentum, Cato R. R. 161, 2 (al. sub stramentis). substramentum, i. v. substramen, ad fin. 1. SUbstratUS, a, um, Part, of sub- sterno. 2. substratus, us, m. [substerno] A spreading or laying under; only in the abl. sing. : Plin. 18, 30, 72 ; 24, 9, 38. *SUb-StrepenS,entis, Fart, [strepo] Just sounding, just uttering, gasping : verba, App. M. 5, p. 166. SubstrictUS; a, um, Part, and Pa. of substringo. sub-stridcns, entis, Part, [stridoj Grating or gnashing somewhat: Amm. 16, 4. Sub-String°o* nx i. etum, 3. v. a. To bind beneath ; to bind, lie, or draw up (poet, and in post-Aug. prose): I, Lit.: crinem nodo. Tac. G. 38 ; so, lisratas auro comas, Luc. 3, 281 : 6inus, Sen. Troad. 88: lintea malo, Sil. 1, 689 : caput equi loro, Nep. Eum. 5 : carnem fascia, Puet. Galb. 21. — II, Transf., To bind or draw to- gether; to draw vp, contract, check: au- rem, i. e. to point or prick the. ear, Hor. S. 2, 5, 95: lacrimas, Marc. Emp. 8. — B. Trop. : efl'usa, Quint. 10, 5, 4 : bilem, Juv. 6, 433.— Hence substrictus, a, um, Pa. (ace. to no II.), Drawn together, contracted; hence, small, narrow, light, close: ilia, Ov. M. 3. 216 : crura, id. ib. 11, 752 : testes easto- rum, Plin. 32, 3, 13 : tunica, Gell. 7, 12, 3. — Comp. : venter substrictior, Col. 6, 20. SubstructlO, urns. / [substruo] An under-building, foundation, substructure, Vitr. 1,5; 6, 11 ; Caes. B. C. 2, 25, 1 ; Cic. Mil. 20, 53 ; 31. 85 ; Liv. 38, 28, 3 ; Front. SUB T Aquaed. 3, 5 sq. ; Col. 1, 5, 9. Called also, substructure i, n., Vitr. 8, 7 med. substimctus, a. um, P& rt - of sub- struo. sub-struo, x >. ctum, 3. v. a. To build beneath, to underbuild, lay: Lit: fundamentum, Plaut. Most. 1, 2, 40 : in- tervalla montium, Vitr. 8, 7 med. ; c£, Plin. 33, 4, 21 ; Var. L. L. 5, 32. 43 : Capitoli- um saxo quadrato, Liv. 6, 4, 12: substru- endo iter i'acere, Cels. Dig. 8, 1, 10 : — vias glarea, i. e. to lay, to pave, Liv. 41, 27, 5. * subsultim. adv - [ aubsilio ] With leaps or jumps: decurrere, Suet. Aug. 83. subsultOi are, "• in tens. n. [id. J To spring up, to leap, jump, hop (rare ; not in Cic.): I, Lit. : Plaut. Casin. 2, 7, 10: tu subsultas, ego miser vix asto, id. Capt. 3, 4, 104.— II. T r o p. : ne sermo subsul tet im- paribus spatiis, Quint. 11, 3, 43 ; id. 9, 4, 42. Sub-SUIll) no V tr f-< e8Se ' "• n - To be or remain under, among, or behind; to be near or at hand (quite classical) : ubi non subest, quo praecipitet ac decidat, there is nothing underneath, Cic. Rep. 1, 45 ; Lucr. 3, 886 ; cf. 4, 1078 : si quid intra cu- tem subest ulceris, Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 : subucula subest tunicae, Hoc. Ep. 1, 1, 96 : nigra subest lingua palato, Virg. G. 3, 388 : suberat Pan ilicis umbrae, Tib. 2, 5,27 : cum sol Oceano subest, Hor. Od. 4, 5, 40 : — mons suberat, Caes. B. G. 1, 25, 5 ; so, montes, id. B. C. 1, 65, 3 : vallis, id. ib. 1, 79, 3 : planities, Liv. 27, 18, 6 : vid- ua taberna, Hor. Ep. 1, 14, 24 : templa mari, Ov. M. 11. 359 ; cf., regnum Ario- barzanis illi, Sail. Ep. Mithrid. ad Arsac. med. : me subesse propinquis locis, Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 2 : — ncx jam suberat, was near, Caes. B. C. 3, 97, 4 ; so, hiems, id. B. G. 3, 27, 1 ; and, dies comitiorum, Cic. Mil. 16, 42 ; — Auct. Her. 2, 8, 12 : in qua (legatione) periculi suspicio non subesset, Cic. Phil. 9, 2, 4 ; so id. Rose. Am. 10, 28 ; and simply, s. suspicio, id. Quint. 21, 66 : eadem causa subest, id. Oft'. 1, 12. 38; so, causa aliqua, id. Fin. 5, 10, 29 ; cf., si his vitiis ratio non subesset, id. N. D. 3, 28, 71 ; so, ratio, Auct. Her. 1, 17, 27 ; Quint. 9, 3, 6 : si ulla spes salutis nostrae subes- set, Cic. Att. 3, 25 ; id. Rep. 1, 28 ; Quint. 3, 5, 9 : saepe solent aurO multa subesse mala, Tib. 1, 9, 18 : subest silentio faci- nus, Curt. 6, 9, 11, et saep. — Poet. : arnica suberit notitiae tuae, will be subject to your cognizance, Ov. A. A. 1, 398. (* Sub-SUrduS» a, um . aa J- Some- what deaf: vox. indistinct, Quint. 11, 3, 32 dub., al. surda.) * Sub-SUtUS, a, um , Part - [ mo ] Sewn beneath or al the lower part : vestis, trimmed, edged, or fringed at the bottom, Hor. S. 1, 2, 29. Sub-tabidus, a . um > aa J- Some- what shrinking : stetit subtabidus, Amm. 26, 6 med. * Sub-tacitus- a, um, aa J- Somewhat still, silent : secta, Prud. Ham. 174. subtcgrnen. inis, v. subtemen. * SUb - teg"Oi x '. ere, v. a. To cover underneath : coelum, Amm. 19, 7 (al. sub- texunt). * sub-tegpulancus, ». " m , adj. [teg- ula] That is under the roof, i. q. in-door : pavimenta. Plin. 36, 25, 61. I subtcl» to koIXov too tto56s, The hol- low of the foot, Prise, p. 644 P. [sub-talus]. subtemen ( a ' so written subtegmen), inis, n. [contr. from subteximen, subtec- men, from sub texo ; cf. mala, from max- illa] That which is wrought or woven in, the woof, weft of a web : inseritur medi- um radiis subtemen acutis, etc., Ov. M. 6, 56 ; so Var. L. L. 5, 23. 33 ; Virg. A. 3, 483 ; Vitr. 10, 1 med. ; Plin. 11, 24, 28 ; 13, 12, 24. — H, Meton. (pars pro toto), Any thing spun, thread, yarn (so rarely, and mostly poet.) : Plaut. Merc. 3, 1, 20 ; so, nere, Ter. Heaut. 2, 3, 52 ; Front, de Nep. am. 2 med. : Tyrium, Tib. 4, 1, 121 ; Stat. Th. 656 ; cf., picto bracae, Val. Fl 6, 2P7 ; and, croceo vestes, id. 8, 234. So of the threads of the Fates: unde tibi reditum certo subtemine Parcae Rupere, Hor. Epod. 13, 15 : ducere subtemina, Catull. 64, 328. sub-tendo. no perf., turn, 3. v. a. and n. : * I, Act., To stretch underneath : lec- tos loris, Cato R. R. 10, 5.—* H. Neutr., SUB T To extend underneath: linea, Front. Ex- pos, form. p. 32 Goes. * SUb-teneO< ere, v. a. To hold un- derneath : vinaceos lectos cestibus sub- tento (contr. lor subteneto), Cato R. R. 25, Schneid. N. cr. SubtentuS) a, um r Part., from sub- tendo. * sub-tenuis. e, adj. Rather thin, thinnish : setae, Var. R. R. 2, 7, 5. Subterj adv. and praep. fsub-ter] I, Adv., Below, beneath, underneath : terram face ut esse rearis Subter item, ut supera, Lucr. 6, 537 ; cf., omnia haec, quae supra et subter, unum esse, Cic. de Or. 3, 5, 20 ; and id. poet. N. D. 2, 42, 106 : anulus sub- ter adhaerens, Lucr. 6, 915 : oculum sub- ter premere, id. 4, 449 : subter mediam fere regionem sol obtinet, Cic. Rep. 6, 17. II. Praep. c. ace. and abl., Below, beneath, underneath, under (rarely, but quite clas- sical) : (a)c.acc: cupiditatemsubterprae- cordia locavit, Cic. Tusc. 1, 10, 20 : subter pineta, Prop. 2, 34, 67 : subter fastigia tecti, Virg. A. 8, 366 : subter imas cavernas, Ov. M. 5, 502, et saep. : manu subter togam exserta, Liv. 8, 9, 5 : — subter murum hos- tium ad cohortes advehitur, underneath, i. e. close to the walls, id. 34, 20, 8.— (ft) c. abl. : virtus omnia subter se habet, Cic. Tusc. 5, 1, 4 : Rhoeteo subter litore, Ca- tull. 65, 7 : subter densa testudine, Virg. A. 9, 514. III. In composition, subter, like sub, denotes underneath, beneath : subter- actus, subtorfluo, etc. ; and also, transf., what is done secretly, privately, clandes- tinely : subterduco, subterfugio. In some verbs compounded with subter it is doubtful whether they are actually com- pounds, or if subter is not to be treated separately as an adverb. * Sllbtcr-actUS. a. um, Part, [ago] Driven below or underneath: subteractis quasi radicibus, Cels. 5, 28, 1. * subtei -anhelOj are, v. n. To pant or gasp beneath : Stat. S. 1, 1, 56. * SUbter-CavatUS; a, um, Part, [ca- vo] Hollowed out underneath : Sol. 2 fit. subtcr-cutancus, a, um, adj. [cu- tis] That is beneath the skin, subcutaneous (post-class.) : morbus, the dropsy, Aur. Vict. Epit. li fin. : humor, Veg. Vet. 3, 2 med. SUbter-duCO* xi > 3- v - a - T° carry off secretly, to steal away any thing (a Plau- tinian word) : ne tibi clam se subterducat istinc, Plaut. Mil. 2, 3, 72 : — si huic occa- sioni tempus sese subterduxerit, id. Aein. 2, 2, 12. SUbtcr-fluo, ere, v. n. To flow be- neath (post-Aug. and very rarely) : amnis sub montes subtertiuens, Vitr. 8, 2 med. : torrente subterfluente, Plin. 8, 50, 76. — * II. T r o p. : eos felicitas ingrata subter- fluit, Eum. Pan. Const. 15. subter-fugio, fug 1 - 3 - "■ n - and a - To flee secretly or by stealth, to get off; to escape, evade, avoid, shun: I, Neutr. (so very rarely) : subterfugisse sic mihi hodie Chrysalum, Plaut. Bac. 4, 6, 2; Ulp. Dig. 42, 6, 20.— II. Act. (so quite class. ; a fa- vorite word of Cic.) : mare, Plaut. Merc. 1, 83 : vim criminum, Cic. Verr. 1, 3, 8 : imprudentiain, id. ib. 1, 4, 13. So, mili- tiam, id. Off. 3, 26, 97 : poenam autcalam- itatem, id. Caecin. 34, 100 : periculum, id. Fam. 15, 1, 4 : omnia quasi fata, id. Lael. 10, 35 : tempestatem Punici belli, Liv. 31, 10, 6 : jus fisci, Suet. Vesp. 23, et saep. * subter-fundo, are. v. a. To found or establish beneath : terram, Lact. 2, 8 med. SUbterior* us , Comp. [subter] That is further beneath, lower, i. q. inferior (late Lat.) : termini, Innoc. de Cas. lit. p. 232 Goes. : per subteriora, Aemil. Macer. 2, 13. * SUbter-jaceOi e*' e > ?• n - P" He un- der any thing : hie gens ardentem coeli subterjaeet axem, Afcim. 1, 196. * SUbter-jaclOi ere, v. a. To throw under any thing : hordei grana, Pall. Febr. 18, 1. subter-labor, labi, v. dep. n. To glide or flow under ; to slip away, escape from any thing (mostly poet.) : fluctus Sicanos, Virg. E. 10, 4 : flumina subter- labentia muros, id. Georg. 2, 157 : subter- labens Mosella, Aus. Idyll. 10, 21 : — s. ce- leritate, Liv. 30, 25, 6. SUBT * subtcr-hno. ere, v. a. To anoint underneath : plautas aegri, Plin. 28, 7, 23. * SUbter-lUOi ere, v. a. To wash be- neath, flow underneath: gurgite sidereo subterluit Oriona, Claud. VI. Cons. Hon. 177. * SUbterluVlO; onis,/. [8ubterluo] A washing beneath, washing away: Claud. Mamert. Stat. an. 1, 2. * Subtcr-mCO! are, v. n. To pass be- neath : pontes rapido aestu, Claud. Idyll. 6,61. * suhtcr-natans. antis, Part, [nato] Swimming under any thing, Sol. 52 med. subtcrnus. a, um, adj. [subter] That is underneath, lower, i. q. infernus (a post- class, word) : antra, Prud. adv. Sym. 1, 392 : nox, id. Hamart. 930. sub-tcro* trivi, rntum, 3. v. a. To rub off or wear away underneath ; to rub, bruise, or grind to pieces (rarely ; mostly trop.) : boves ne pedes subterant, Cato R. R. 72 ; so, pedes, ungulas, etc.. Col. 6, 15, 2 ; Plin. 28, 16, 72 ; Plaut. Asin. 2, 2, 73 ; Sen. Ep. 51 med. : salis sextarium 6ubte- rito, et subtritum, etc., pound, triturate, Col. 12, 5, 1 ; so id. 2, 10, 25 ; Plin. 20, 20, 82 ; 30, 9, 23. * subt cr-pendens, entis, Pan. [pen- deo] Hanging down: mala, Pall. Mart. 10,8. sub-tcrraneus. a, um, adj. [terra] Underground, subterranean (quite class.) : specus, Cic. Att 15, 26, 4 ; so, ergastulum, Col. 1, 6, 3 : structure, Plin. 36, 22, 50 : regna, Juv. 2, 149 : animalia, Pall. Sept 3, 2: mures, Sen. Q. N. 3, 16 fin. : subterra- neis dolis peractum urbis excidium, Flor. I, 12 ./im. — Subst, subterraneum, i, n.. A subterranean place, App. M. 11, p. 260. * sub-tcrrcnus. a, um, adj. [terra] Underground, subterrene, i. q. subterrane- us : plagae orbis, App. M. 9, p. 227. Sllb-tcrreus. % um. adj. [id.] Un- derground, subterranean, i. q. subterrane- us : divi, Arn. 7, 226. * subter- tenuo. are, v. a. To make thin below or at the lower part : anulum. Lucr. 1, 313. * sub-tertius. a. um, adj. Of a num- ber, Less by a third of itself (i. e. that bears to another the proportion of 3 to 4), a transl. of the Greek vndrpiros : numerus. Mart. Cap. 7, 252. * subter- vacans, antis, Pan. [vaco] Empty below : locus, Sen. Q. N. 6, 25. * subter-volo. are, v. n. To fly be- neath : fragor subtervolat astra, Stat. Th 3, 669. sub-testo. xui, xtum, 3. v. a. To weave under or below any thing ; hence, to join on, affix a thing (mostly poet and in post-Aug. prose; not in Cic.) : I. Lit. (so very rarely) : lunam alutae. Juv. 7, 192. — Poet. : patrio capiti, i. e. nubes soli, to draw before, vail, conceal, Ov. M. 14, 368 : cf., nox subtexta polo, Luc. 4, 104 : and. sol diem subtexit Olympo, spreads around Olympus, Val. Fl. 5, 414 ; for which, mora freq., with the ace. of the thing concealed : subtexunt nubila coelum, Lucr. 5, 467 ; so. coerula nimbis, id. 6, 481: coelum fumo, Virg. A. 3, 582: diem atra nube. Sen. Phoen. 422: aethera ferro, Luc. 7, 519. — II. Trop.: A. To add, annex, append, subjoin : subtexit fabulae huic, legatos interrogates esse, etc., Liv. 37, 48, 6 ; cf. Quint. 4, 2, 13 ; and, non ab re fuerit sub- texere, quae . . . evenerint, Suet. Aug. 94 ; cf. also Veil. 1, 14, 1 : curam ofnciis, Col. 11, 1, 2. — B. In gen., To put together, compose, prepare : carmina, Tib. 4, 1, 211 : originem familiarum, Nep. Att. 18: im- pedimenta Romanis, Amm. 16, 20. Subtextus, a, um. Part, of subtexo. * subtililoqucntia. ae, /. [subtililo- quus] Fine or elegant language, Tert. adv. Marc. 5, 19 med. subtiltloquus, a, um, adj. [subti- lis-loquor] Speaking finely or elegantly, Tert. adv. Marc. 5, 19 med. Subtilis. e, adj. [sub-tela ; and there- fore, prop., woven tine ; hence, transf.J Fine, not thick or coarse, thin, slender, mi- nute : I, L i t. (so mostly poet and in post- Aug. prose ; not in Cic.) : quae vulgo vo- litant subtili praedita filo, Lucr. 4, 86: ven- tus subtili corpore tenuis, id. 4, 902; cf. id. 3, 196 ; and Catull. 54, 3 : acies gladii, 1479 SUBT Sen. Ep. 76 med. : farina, Plin. 18, 7, 14 : mitra, Catull. 64, 63 : ignis, Lucr. 6, 225 : \: et minuta primordia rerum, id. 4, 121 ; 114. — Comp. : arundo, Plin. 16, 36, 66 : se- men raporum, id. 18, 13, 34. — Sup. : sucus subtilissimus, Plin. 11, 5, 4. B. Transf., of the senses, Fine, nice, acute, delicate, exquisite (so rarely) : pala- tum, Hor. S. 2, 8, 38 ; so, subtilior gula, Col. 8, 16, 4. II. Trop., Fine, nice, precise, exact, ac- curate, subtle (so quite classical) : A. ' n gen. : sollers eubtilisque descriptio, Cic. N. I). 2, '47, 121 : definitio, id. de Or. 1, 23, 109 ; so, observatio, Plin. 18, 13, 35 : senten- tia, id. 18, 17, 46 : argumentatio, id. 2, 108, 112: quaestio, id. 11, 16, 16, et saep. — Comp. : reliquae (epistolae) subtiliores erunt, more particular, Cic. Att. 5, 14, 3. — Sup.: quae (curatio manus) inter subti- liseimas haberi potest, Cels. 7, 7, 13 : in- veritum, Plin. 31, 3, 23. 2. Transf, of taste or judgment, Fine, keen, delicate, exquisite : judicium, Cic. Fam. 15, 6, 1 ; so Hor. Ep. 2, 1, 242 ; cf, Mibtilis veterum judex, id. Sat. 2, 7, 101; so, sapiens subtilisque lector, Plin. Ep. 4, 14, 7. B. ln par tic, in rhetor, language, of speech or of the speaker, Plain, simple, unadorned : genus dicendi, Cic. Or. 21, 69 ; cf., acutissimum et subtilissimum di- cendi genus, id. de Or. 2, 23, 98 : oratio, id. Or. 5, 20 ; cf. id. ib. 23, 78 : Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spino- sum potius dicendi genus, id. Fin. 3, 1, 3 : 6ubtile quod hxni" vocant, Quint. 12, 10, 58 : — disputator, Cic. Oft'. 1,1,3; cf., quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilioi' ? id. Brut. 17, 65 : oratione lima- tus atque subtilis, id. de Or. 1, 39, 180 ; cf. id. de Or. 3, 8, 31 : Lysias subtilis scriptor atque clegans, id. Brut. 9, 35 ; Quint. 10, 1, 78: praeceptor, id. 1, 4, 25; 12, 10, 51. Adv., subtiliter, Finely, minutely: I, Lit.: s. insinuatus ad parvas partes aer, Lucr. 6, 1030 : connexae res, closely, inti- mately, id. 3, 739: dividere aliquid, Plin. 5, 12, 13 : fodere, lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin. II. Trop., Finely, acutely, minutely, ac- curately, subtly : a. In gen: subtiliterjudi- c&rejinely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, 127 : — de re publica quid ego tibi 6ubtiliter? to- ta periit, minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1 ; cf, haec ad te scribam alias subtilius, id. ib. 1, 13, 4 : subtiliter exsequi nume- rum, Liv. 3, 5, 13 : de aliqua re subtiliter disserere, Cic. Fl. 17, 41 : aliquid perse- qui, id. de Or. 1, 21, 91 ; cf, id persequar 6ubtilius, id. Rep. 2, 23; so, subtilius haec disserunt, id. Lael. 5, 18 : subtilius ista quaerunt, id. ib. 2, 7, et saep. — J). In par- tic, in rhetor, lang., Plainly, simply, wit/t- out ornament: humilia subtiliter et mag- na graviter et mediocria temperate dice- re, Cic. Or. 29, 100 ; cf. id. ib. 7, 22 ; and, privatas causas agere subtilius : capitis aut famae ornatius, id. Fam. 9, 21, 1 : mag- nitice an 6ubtiliter dicere, Quint. 8, 3, 40. subtilitas, atis, /. [subtilis] Fineness, thinness, slenderness, minuteness: I, Lit. (so tor the most part only post-Aug. ; not in Cic.) : linearum. Plin. 35, 10, 36, § 82 : ferramentorum, the keen edge, sharpness, id. 28, 9, 41 : inenarrabilis florum, id. 21, 1, 1 : muliebris, Vitr. 4, 1 med. : immensa animalium, Plin. 10, 75, 98 : caelandi fin- gendique ac tingendi, id. 35 prooem, et saep. II, Trop.: A. ln gen., Keenness, acuteness, definiteuess, exactness, subtlety, etc. (so quite class.) : sententiarum. Cic. N. D. 2, 1, 1 : ea subtilitas, quam Atticam appellant, id. Brut. 17, 67; cf, subtilitas sermonis, id. Rep. 1, 10 : credunt plerique militaribus ingeniis subtilitatem deesse, Tac. Agr. 9 ; Sen. Ep. 113 : Aristoteles, vir immensae subtilitatis, Plin. 18, 34, 77 ; cf., literarum, id. 2, 108, 112; so, geomet- rica, id. 2, 65, 65 : perversa grammatico- ruin, id. 35, 3, 4 : subtilitas parcimoniae compendia invenit, id. 17, 22, 35, 5 171. B. In partic, in rhetor, lang., Plain- ness, simplicity, want of ornament : oratio- nis subtilitas imitabilis quidem ilia videtur esse existimanti, sed nihil est experienti minus, Cic. Or. 23, 76 ; id. Brut. 84, 291 : guavitatem Isocrates, subtilitatem Lysias, 1480 SUB U vim Demostenes habuit, id. de Or. 3, 7, 28 : subtilitas tt elegantia scriptorum, id. Fam. 4, 4, 1. Subtiliter* <"*»■> v. subtilis, ad fin. * Sllb-timeo» ere, v. n. To be some- what afraid, to fear a little : numquid sub- times, ne? etc., Cic. Phil. 2, 14, 36. * Sub-tinniO' ire, v. n. To sound a little, to tinkle : Tert. Pall. 4 med. SUb-titubp) ar e, v - n - To stagger, tot- ter, or waver a little (late Lat.) : pede subtit- ubo, Venant. Vit. S. Mart. 2, 475.— Tr op. : 6ubtitubante fide, Prud. Apoth. 651. subtractus; a, um . Part, of subtraho. sub-tr alio, xi, ctum, 3. v. a. To draw away underneath or by stealth ; also, in gen., to draw off, carry off, withdraw, take away, remove, etc. (quite class,). I. Lit.: pedibus raptim tellus subtrac- ta, Lucr. 6, 605; so, colla eftracto jugo, Ov. Tr. 5, 2, 40 : viro (peculium), Plaut. Casin. 2, 2, 28 : (impedimenta) clandestine fuga, Hirt. B. G. 8, 33, 1: aggerem cuni- culis, Caes. B. G. 7. 22, 2 : si dediticii sub- trahantur, id. ib. 1,4 1.11 ; Cic. Mur. 37, 80 : hastatos primae legionis ex acie, Liv. 10, 14, 14; so, milites ab dextro cornu, id. 44, 37, 2 : cibum alicui, Cic. Fragm. ap. Non. 105, 10 : materiam, quae laedere videtur, Cels. 3, 4 : oculos, to turn away, avert, Tac. A. 3, 53 ; id. Agr. 45 : se a curia et ab omni parte rei publicae, to withdraw one's self, Cic. Q. Fr. 2, 6, 5 ; so, se, Liv. 44, 16, 6 ; Virg. A. 6, 465, et al. ; for which, also, without se : repente interdiu vel noctu subtrahebat, he would withdraw, Suet. Caes. 65 ; and, praefe^tum praeto- rio non ex ingerentibus sed ex subtra- hentibus legere, Plin. Pan. 86, 2. — Mid. : vastis tremit ictibus puppis subtrahitur- que solum, withdraws itself gives way un- der it, Virg. A. 5, 199 ; so, subtracto solo, Tac. A. 1, 70. H. Trop. : neqne verba sedem habere possunt, si rem subtraxeris, neque, etc., Cic. de Or. 3, 5, 19: necessaria cum peri- culo subtrahuntur, Quint. 4, 2, 44 : verba pudoris gratia, id. 9, 3,59 ; so, verbum, id. ib. 58: S literam, id. 9, 4, 38 : narrationem, id. 4, 2, 8 : nomina candidatorum, Tac. A. 1, 81 ; for which, also, aliquem, to omit, not mention him, Curt. 6. 10, 7 and 9, et saep.: aliquem bello, Liv. 8, 29, 8; cf., cui judicio eum mors subtraxit, id. 6, 1, 7 ; so, aliquem judicio, id. 9, 26, 7 : aliquem irae militum, Tac. II. 3, 7: aliquem minis populi, Just. 16, 4 fin., et saep. : se legum actionibus, Quint. 7, 4, 39 ; so, se oneri, id. 12, 9, 21 : se labori, Col. 1, 9, 6 : se dis- erimini alicujus, Veil. 2, 86 fin. Ruhnk., et saep. : subtrahente se, withdrawing himself (as surety), Liv. 28, 25, 2. sub-tristis, e, adj. Somewhat sad or sorrowful (ante- and post-class.) : eubtris- tis visus est mihi, Ter. Andr. 2, 6, 16: cera suhtrietior, Hier. Ep. 60, 1. subtritus- a, u m, Part, of subtero. * SUb-turpiCUluS, a, um. adj. Some- what mean or disgraceful : Cic. Att. 4, 5, 1. SUb-turpis* e ' °dj. Somewhat mean or disgraceful : Cic. de Or. 2, 66, 264. subtus, o.dv. [sub ; like intus, from in] Below, beneath, underneath (mostly nnte- class. ; not in Cic or Caes.) : subtus am- bulare, Cato R. R. 48, 2 : labra subtus pcndula, Var. R. R. 2, 9, 3 : Romani aggere et vineis et omnibus supra terrain operi- bus, subtns Macedones cuniculis oppug- nabant, Liv. 36, 25, 4. So too Plaut. Ca- sin. 5, 2, 26 ; Lucr. 6, 866 ; Var. L. L. 5, 30, 37. * Sub-tuSSlO, ir e, v. n. To cough slightly, Veg. Vet. 3, 25 dub. Sllb-tuSUS, », u?n> Pa*'- [tundo] Somewhat bruised : llet teneras subtusa genas, Tib. 1, 10, 55. subucula, ae, /■ [sub-UO ; whence exuo] J. A man's under-garme.nu a shirt : postea quam binas tunicas habere coepe- runt, instituerunt vocare enbuculam et indusium, Var. in Non. 542, 24 ; so id. L. L. 5, 30, 37; Hor. Ep. 1, 1, 95 ; Suet. Aug. 82. — If, " snbuculam Aelius Stilo et Cloa- tius iiedem fere verbis demonstrant voca- ri, quod diis detur ex alica et oleo et melle. Nam de tunicae generc notum est omnibus." Fest. p. 308 and 309. subula, ae, / A pointed instrument, An awl, Mart. 3, 16, 2; Pall. Jun. 14.— Transf, of a very small weapon: subula sub r armatus, Sen. Ep. 85 ; cf. proverb. : subu- la leonem excipis, id. ib. 92 fin. SUbulcuS, i, ni. (formed in analogy with bubulcus] A swineherd, Var. R. R. 2, 4, 14 and 20. SUbulOt °nis, m.: I, A flute-player, the Tuscan name for tibicen : " subulo Tuscc tibicen dicitur ! Itaque Ennius : Subulo quondam marinas propter astabat pla- gas," Fest. p. 309 ; cf. Var. L. L. 7, 3, 88. — II. *4 hind of hart with pointed ht>rns, Plin. 11, 37, 45 ; 28, 17, 67.— HI. Perh. i. q. paedico, Aus. Epigr. 70. — IV. Subulo, A Roman surname ; e. g. P. Decius Subulo, Liv.J3, 17, 1. Subura, ae (abbrev. svc. ; v. in the follg.), /. A street in Pome, in the second region, where provisions were sold chiefly, and where many prostitutes dwelt : " Subu- ra Junius scribit ab eo, quod fuerit sub antiqua Urbe : quoi testimonium potest esse, quod subest ei loco, qui Terreus murus vocatur. Sed ego a pago potius Succusano dictam puto Succnsam, quod in nota etiam nunc scribitur tertia litera C, non B," Var. L. L. 5, 8. 15 Mlill. ; cf., " Subura quum tribus Uteris notatur, C literam oetendit," Quint. 1, 7, 29; cf. also Fest. p. 309. So Mart. 6, 66, 2 ; 7, 31, 12 ; 10, 94, 5; 12, 18, 2; Pers. 5. 32 ; Juv. 11, 141. Htt Derivv.: A. Suburanus. a,um, adj., Of or belonging to Subura, Suburan : regio, Var. L. L. 5, 8, 14 : tribus, id. ib. 5, 9, 17 ; Cic. Agr. 2, 29, 79 ; Plin. 18, 3, 3 ; cf. Fest. p. 302 : clivus, i. e. the Esqviline, Mart. 5, 22, 5 : canes, Hor. Epod. 5, 58 : magistra, i. e. a public prostitute, Mart. 11, 78, 11 ; cf. id. ii, 61, 3.-Suburanen- Ses» luui, m -< The dwellers in the Subura, Fest. s. v. October, p. 178. SUburbanitaS) atis,/. [suburbanus] Nearness to the city of Rome : suburbani- tas hujusce provinciae (Siciliae), *Cic. Verr. 2, 2, 3, 7 ; so Symm. Ep. 2, 22 ; Sid. Ep. 7, 2 med. SUb-nrbanuS) a, um, adj. Situated near the city of Rome, suburban : rus eub- urbanum, Cic. Rose. Am. 46, 133 ; so, fun- dus, id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 8 : ager, id. de Div. 2, 32, 69 : gymnasium, id. de Or. 1, 21, 98 : regio Italiae, Col. 11. 2, 61 ; cf, Italia, Plin. 26, 4, 9 : caulis, Hor. S. 2, 4, 15: peregrinatio, Tac. A. 3, 47 : crimina, id. ib. 13, 43, et saep. — H, Sub6t. : A, suburhanum, i. n. (sc. praedium), An estate near Rome, a suburban villa: malo. esse in Tusculano aut uspiam in subur- bano, Cic Att 16, 13, 6, § 1 : suburbana amicorum, id. Verr. 2, 1, 20, 54. So too id. Rab. Post. 10, 26 ; id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23 sq. ; id. Att. 12; 34, 1 ; Plin. 8, 40, 61 ; 31, 3, 25 ; Suet. Tib. 11 ; id. Ner. 48 ; Mart. 5, 35. 3, et al. — B. suburbani, orum, m„ The inhabitants of the towns near Rome, Ov. F. 6, 58. sub-urbicariusi a, um, adj., in the later jurid. Lat., tor suburbnnus, Situated near Rome, suburban : rcgiones, Cod. The- od. 11, 1, 9 ; id.ib. 28, 12; id. ib. 16, 12. * Sub-urblUm, "', »■ [urbs] A sub- urb : in suburbium ire, Cic. Phil. 12, 10, 24. * SUb-Urg'eO) ere, v. a. To drive or urge close to: proram ad saxa, Virg. A. 5, 202. SUb-UrO; n0 perfi, iistora, v. a. To burn slightly, to singe, scorch: crura mice ardenti. Suet. Auir. 68: snbustum corpus, Paul. Nol. Carm. 7, 37. * SUbustlOi onis. /. [suburol A heat- ing from below : thermarum, Cod. Theod. 15, 1,32. silbustus, a, um, Part, from suburo. t SUbvadeS. um. ™- [ sub-vas 1 Sub- sureties, i. e. those who give surety for the bail, in Gell. 16, 10, 8. SUbvCCtlO, onis,/ [subveho] A carry- ing, transporting, conveying, conveyance : frumenti, Liv. 44, 8, 1 ; so, Tac. A. 13, 51 fin. — In the plur. : durae subvectiones, Caes. B. G. 7, 10, 1: marinae, Vitr. 1, 5. subvecto, axi, arum, 1. v. intens. a. [id.] To bring up from below (on the shoulder, by ship, etc.). to bring, convey, transport to a place (poet, and in post- Aug. prose) : asini, qui tibi subvectabant rure hue virgae ulmoas, Plaut. Asin. 2, 2, 74 : saxa humeris, Virg. A. 11, 131 ; so, saxa, Sil. 4, 21 : panaria eandidasque map- pas, Stat. S. 1, 6, 32 : corpora cymba, Virg. SU B V A. 6, 303 ; so, naves, quae frumentum Ti- beri subvectassent, Tac. A. 15, 43. * SUbyCCtori oris, m. [subveho] A bear- er, carrier, conveyer : Bosporus lnachiae 6ubvector virginis olim, Avien. Pedes- 199. I. SubvectUS) a, um, Pare, ot sub- veho. . * 2. SubvectUS, us, m. [id.] A carry- ing, conveying, conveyance, Tac. A. 15, 4. sub- veb.0, exi, ectum, 3. v. a. To bring up t'rom below (on the shoulder, by ship, etc.), to bring, carry, convey, con- duct to a place, to bring up stream, etc. (not freq. till after the Aug. period ; in Cic. not at all) : ast aliura (aerem fluere) subter, contra qui subvehat orbem, I.ucr. 5, 516: frumentum flumine Arari navibus, * Caes. B. G. 1, 16, 3 ; cf., matris fratrisque cineres Roinam Tiberi, Suet. Calig. 15 ;' and, utensilia ab Ostia, Tac. A. 15, 39; cf. also, Philippus lembis biremibus flumine adverso subvectus, Liv. 24, 40, 2 ; so, na- ves, classera, etc., Veil. 2, WQfin. ; Plin. 21, 12,43; Tac. A. 2, 8; 15,18: viae, per quaa commeatus ex Samnio subvehebantur, Liv. 9, 15, 3 ; so, commeatus, id. 9, 23, 10 ; 22, 16, 4 : ad 1'alladis arces Subvehitur magna matrum regina caterva, is borne aloft, Virg. A. 11, 478. Sub-vello, no per}., vulsum (vnlsum) 3. v. a. To pluck up, pull out (only in the two following passages) : rador, subvellor, desquamor, Lucil. in Non. 95, 15 : qui bar- ba volsa feminibusque subvolsis ambulet, Scip. Afric. in Gell. 7, 12, 5. Sub-venio< veni, ventum, 4. (archaic fut., subvenibo, Plaut. Men. 5, 7, 20) v. n. To come up or advance to one's assistance (the figure taken from the advance of a military reserve ; v. subsidium), to come to one's assistance, to aid, assist, relieve, succor ; to obviate or remedy an evil, etc. (very freq. and quite class.) : («) c. dat. (so most freq.) : quibus (equitibus) celer- iter subveniunt levis armaturae pedites, Ilirt. B. G. 8, 19, 2; so, Lucanius circuin- vento filio subvenit, Caes. B. G. 5, 35, 7 ; and, Varenus illi laboranti subvenit, id. ib. 5, 44, 9 : — Apollo quaeso, subveni mini at- que adjuva, Plaut. Aul. 2, 8, 24 : subveni patriae, opitulare collegae, Cic. Fam. 10, 10,2; so, s. etopitulari patriae, id. Oft'. 1,43, 154 : civitati, Caes. B. G. 7, 32. 2 ; id. B. C. 2, 4. 3 : subvenisti homini jam perdito, Cic. Verr. 2, 4, 17, 37 : pauci sulivenien- dum Adherbali censebant, Sail. J. 15, 3: vestri auxilii est, judices, hujus innocen- tiae subvenire, Cic. Clu. 1, 4 ; so, saluti suae acrioribus remediis, id. ib. 24, 67 : vi- tae alicujus, Caes. B. G. 7, 50, 6 : stabilitati dentium, Plin. 23, 3, 37, et saep. : gravedini omni ratione, Cic. Art. 16, 14, 4 ; so, mor- bo, Plin. 22, 25, 61 ; 32, 9, 37 : huic meae sollicitudini. Cic. Fam. 2, 6, 4 : his tam pe- riculosis rebus, id. Rep. 1, 1 9. — I m p e r s. : subveniri generi humano, Cic. Oft'. 2, 4, 13: D. Bruti opera, etc. . . . provinciae Galliae esse subventum, id. Phil. 5, 13, 36 : huic quoque rei subventum est maxime a no- bis, id. Art. 1, 17, 9 : nisi celeriter sociis I'oret subventum, Aurel. B. Afr. 26, 4, et saep. — (,(3) Absol.: et defendam et sub- venibo sedulo, Plaut. Men. 5, 7. 20: age, ft benignus, subveni. id. Pers.l, 1,39: circum- venior, judices, nisi subvenitis, Cic. Brut. 75, 260 : ilium orare, ut subveniret id. de Div. 1, 27, 57 : et subventuros auferet un- da deos, Ov. Am. 2, 16, 28 ; Tac. A. 4, 72. — Impers. : priusquam ex castris subve- niretur. Sail. J. 55, 10; so Liv. 29, 25, 12. II. ^ n 3 en., To come np, come (so very rarely): A, Lit: aliud in eo (sale) mi- rabile est, quod tantuudem nocte subve- nit, quantum die auferas, Plin. 31, 7, 39. — B, Trop.: ut quaeque vox digna ani- madverti subvenerat, memoriae manda- bamus, came to mind, occurred to us, Gell. 19, 7, 2. subyentoi ar e, v. intens. n. [sub- venio] To come with assistance to one : spes bona, obsecro, subventa mihi, Plaut. Rud. 1, 4. 11. + SUOVCntor- oris. m. [ id. ] One who com?s in aid, a helper : civivm, Inscr. Orell no. 6 : popvli, ib". no. 3766. sub-ventrale> is, n. [venter] The lower belly, the abdomen (late I.at). Marc. Kmp. 28 fin. : cf, " Y-noKoiXtoi; sumen. eubventrile," Gloss. Philox. SU cc SUbverbustuS, a, um, adj. [perhaps contr. lrom sub verubus ustus] Branded under the spear, an epithet of a male or female slave (ante- and post-class.) : •'sub- verbustam veribus ustam significat Plau- tus cum ait: ulcerosam, compeditam, sub- verbustam, 6ordidam," Fest. p. 309 ; Tert. Pall. 4 med. sub-vereor- eri, v. dep. n. To be sommchat fearful or apprehensive : subve- reri ne te delectet, etc., Cic. Fam. 4, 10, 1. Subversion onis, /. [ subverto ] An overturn, overthrow, ruin, destruction (late Lat.) : humani generis, Arn. 1, 7. — In the plur. : animorum, id. 5, 165. * SubvCl'SO (subvorso), are, v. intens. a. [id.] To overturn, overthiow.ruin, Plaut. Cure. 4, 1, 23. subversor- oris, m. [id.] An over- turner, overthrowcr, snbvertcr (exceeding- ly rare) : legum, Tac. A. 3, 28 : naturae (diabolus), Alcim. 2, 75. subversus, a, um, Part, of subverto. snb-verto (-vorto). ti. 6un >. 3 - »• «• To turn upside down ; to -upset, overturn, overthrow (not in Cic. or Caes.) : I, L i t. : lupinum aratro, Col. 11, 2, 44. So, men- sam, Suet. Ner. 47 : statuas, id. Calig. 34 ; cf. simulacrum, id. 15, 18, 20: tantas ope- rum moles, Ov. F. 6, 645 : silvam, Luc. 3, 436 : subversi montes, Sail. C. 13, et saep. —Absol. : Quadrig. in Gell. 9, 13, 17 ; so, calceus olim Si pede major erit, subver- ted Hor. Ep. 1, 10, 43. — II. Trop., To overthrow, ruin, destroy, subvert: subversa jacebat Pristina majestas soliorum, over- thrown, subverted, Lucr. 5, 1136 ; so, sub- versa Crassorum et Orphiti domus, Tac. H. 4, 42 ; cf., florentes privignos per occul- tum, Tac. A. 4, 71 fin. : aliquem, to ruin, undo, Ter. Ad. 5, 3, 51 : avaritia fidem, probitatem ceterasque artes bonas sub- vertit, Sail. C. 10, 4 ; so, leges ac liberta- tem, id. Or. Phil, contr. Lepid. med. : de- cretum consulis, id. Jug. 30, 1 : scriptam legem. Quint 7, 7, 6: omnia praejudicia, id. 5, 11, 13 : interpretationem adversarii (opp. confirmare), id. 7, 6, 2: artem oron- di, id. 9, 4, 3 : testamentum. Val. Max. 7, 8, 1 : antiquiora beneficia, Plin. Ep. 3, 4, 6. * sub - vespertinus. ventus, The southwest wind. Veg. Mil. 5, 8. * SUb-VesperUSi i> m - ( sc - ventus), The suuihwest-oue-third-west icind.Vitr. 1 , 6. *SUbvexUS) a, um, al, j- [subveho] Sloping upward, opp. to devexus : omnia fastigio leui subvexa, Liv. 25. 36, 6. I Sub-villlCUS) i, m - An under- stew- ard: hortorvm, Inscr. Orell. no. 2860. Sub-Vir.ldis* e , aa J- Somewhat green, greenish: folia, Plin. 25, 9, d3: balanitae, id. 37, 10, 55 : emplastrum, Scrib. Comp. 201 and 202. SUb-vdlO" are, v. v. To fly upward (rare, but quite class.) : hae (partes cor- porum) sursum in coelestem locum sub- volent Cic. Tusc. 1, 17, 40 ; so, avis, Ov. M. 11, 790 ; 14, 507 ; 577. subvolsus ° r subvulsnsj a, um, Part, ot subvello. * Sttb-VolvO> ere. v. a. To mil up or along: manibus subvolvere saxa, Virg. A. 1, 424. * Sub-VUlturiUS, a, um, adj. Some- what vulture-like, a facetiously formed word: corpus, Plaut. Rud. 2, 4, 9. * SUC-CaeruleuS (subc), a, um, adj. Somewhat blue, bluish: creta, Cels. 6, 5 fin. SUC-candlCiUS (subc), a, um, adj. Somewhat white, whitish (a Plinian word) : folia, Plin. 27, 8, 39 ; ib. 12, 94. SUC-CuVUS (subc). a, um, adj. Hol- low below or underneath (ante- and post- class.) : areae, Cato R. R. 151, 3 : loca, Lucr. 6, 557; Auct de Limit p. 252 : 260; 303 Goes. : natura Aetnae. Lucr. 6, 683. succedaneus or succidaneus (concerning the latter very ancient or- thography, cf. Gell. 4. 2. 5 sq.), a, um, adj. [succedo] That follows after or succeeds to something, that supplies the place of some- thing, substituted, succedaneous : "hostia, quae ad aras adducta est immolanda. si ca- su eft'ugerct effugin vocari veteri more so- ld : in cujus locum quae snpposita fuerat, succidanra," Serv. Virg. A. 2, 140; cf. Gell.l. j 1. ; and Fest p. 302 : si qvid svccidaneis J OPVS ESSET, BOBVS SVCCEDEBET, S. C. ap. , Gell. 4,' 6, 2: asinus pro homine succida- succ neus, App. M. 8, p. 213 : ut meum tergum stultitiae tuae subdas succidaneum ! Plaut. Ep. 1, 2, 37 : subrogare aliquem succeda- neum, Cod. Just. 11, 65, 3: avum suum Pharnacem succedaneum regi Pergame- no Eumeni datum, Just. 38, 6. — Subst, with a follg. gen., A substitute, representa- tive: Ulp. Dig. 17, 8, 4; so, functionis, Cod. Justin. 10, 31, 27 : alieni periculi, Ulp. Dig. 26, 7, 3 fin. SUC-cedo, cessi, cessum. 3. v. n. and a. : 1, To go below or under; also, logo from under ; to mount, ascend (so mostly poet). A. Lit : simul ac primum nubes suc- cedere soli Coepere, to go under the sun, Lucr. 5, 287; cf. id. 6, 402: moestae Suc- cedunt ramis volucres, Val. Fl. 6, 505 : suceedere tectis, Ov. M. 2, 766 ; so, tectis, id. ib. 8, 549 ; Virg. A. 1, 627 : tecto et um- brae, id Georg. 3, 418 ; for which, tectum, Auct. Or. pro Domo 44 fin. : antro, Virg. E. 5, 6 and 19 : tumulo sineret suceedere terrae, ;'. e. to bury, id. Aen. 11, 103: — alto coelo, to mount, ascend, Virg. G. 4, 227; cf., in arduum, Liv. 5. 43, 2 : rex jussae succedit aquae, Ov. M. 11, 142; cf., hoc itinere est tons, quo mare succedit longi- us, Caes. B. C. 2. 24, 4 : muros, Liv. 27, 18, 13 ; so id. 31, 45, 5 ; Tac. A. 2, 20 ; Sil. 10, 597: tumulum, Liv. 22, 28, 12, et saep.— Absol. : erigi scalas jussit ac promptissi- mum quemque suceedere, Tac. A. 2, 81. — Poet. : in montem suceedere silvas Coge- bant to retreat to the mountains, Lucr. 5, 1369. B« Trop. : * X. To come under, submit to anything: omnes senteutiae verbaque omnia . . . sub acumen stili subeant et suc- cedant necesse est, Cic. de Or. 1, 33, 151. 2. To go up, mount, ascend : a pedibus- que minutatim suceedere frigus Non du- bitabat, Lucr. 6, 1190: ad summum suc- eedere honorem, id. 5, 1122; cf., ille ad superos Succedet fama, Virg. A. 12, 235; and, aurum in summum successit hono- rem, Lucr. 5, 1274. II. To go toward, approach any thing (so freq. and quite class.). A. Military t. t., To march on, advance: sub primam nostram aciem successerunt, Caes. B. G. 1, 24, 5 ; so, sub montem, id. B. C. 1, 45, 2 : suprs, hostium munitionem, Sisenn. in Non. 91, 23: ad castra hostium ini'estis signis, Liv. 7, 37, 7 : ad stationes hostium, id. 30, 8, 3 : ad hostium latebras, id. 10, 14, 7 : ad urbem, id. 26, 44, 7 : ad moenia, id. 44, 31, 6 ; for which, also, moe- nibus, id. 10. 34, 5 ; 24, 19, 6 ; cf, muni- mentis, id. 9, 14, 9 : munitionibus. Auct. B. Alex. 30, 4 : portas succedunt, Caes. B. G. 2, 6, 3 ; so, murum, Liv. 38. 9. 7. — Absol. : classis paulatim successit, Tac. A. 3, 1. — Impers. : ubicumque iniquo successum est loco, Liv. 9, 31. 13. B. To follow, follow after, come into the place of, succeed: 1, Lit: ut integri et recentes defatigatis succederent, Caes. B. G. 5, 16, 4; so id. ib. 7, 41, 2; id. B. C. 3, 94, 2 ; cf. Liv. 9, 32, 8. So, in stationem. Caes. B. G. 4, 32, 2 : in pugnam, Liv. 9, 27, 10 ; for which, proelio, id. 6, 4, 10 : in ali- cujus locum heres, Cic. Phil. 2, 25, 62 : cf., Sequani principatum dimiserant In eo- rum locum Remi successerant, Caes. B. G. 6, 12, 7 : succedam ego vicarius tuo muneri, Cic. Verr. 2, 4, 37, 81 ; so id. ib. 2, 3. 51, 120 ; id. Fam. 3, 3, 1 ; cf. id. Flacc. 14. 33; 21, 49: — ad alteram partem suc- cedunt Ubii, follow, Caes. B. G. 4, 33: — aspicit in teretes lignum suceedere suras, Ov. M. 11, 80. — Impers.: non solum, quod tibi succederetur, sed quod Gabinio non succederetur, Cic. Pis. 36, 88 : te an- tea, quam tibi successum esset, decessu- rum fuisse, id. Fam. 3, 6, 2. 2. Trop. : a. To follow, follow after, succeed, in time or in value: successit ipse magnis (oratoribus), Cic. Or. 30. 105 : horum aetati successit Isocrates, id. ib. 13, 40; cf.. nihil semper floret : aetas succe- dit aetati, id. Phil. 11, 15, 39 : tertia post illas successit aenea proles, Ov. M. 1, 125 : in Italia violis succedit rosa, Plin. 21, 1], 39 : etenim ei succedo orationi, quae, etc-, I succeed, I speak after an oration, which, etc., Cic. Balb. 1, 4 : — in vicem ejus (grara- inis) succedit decoctum, Plin. 24, 19. 108 : filii magnitudini patris successerunt, Just. 19, 1. 1481 succ b. P r e g n. : res (alicui) succedit, or simply, succedit, goes on wr.U, is success- ful, prospers, succeeds : lepide lioc succe- dit sub manus negotium, Plaut. Mil. 3, 2, 59 ; so, negotium (ei) sub manus, id. ib. 4, 4, 7 ; id. Pers. 4, 1, 2 : quando hoc bene successit, Ter. Ad. 2, 4, 23 : parum succe- dit, quod ago, id. Andr. 4, 1, 56 : pleraque non succedunt, Var. R. R. 3, 9, 16 : quod res nulla successerat, Caes. B. G. 7, 26, 1 : inceptum non succedebat, Liv. 42, 58, 1: nihil conceptae temere spei succedebat, id. 33, 5, 3 : voti Phoebus suceedere par- tem Mente dedit, Virg. A. 11, 794, et saep. : — hac non successit: aliaingrediemur via, Ter. Andr. 4, 1, 47 : si quando minus suc- cedet, Cie. Or. 26, 98 : si ex sententia suc- cesserit, id. Q. Fr. 2, 14, 1 : si proinde, ut ipse mereor, mihi successerit, Plane, in Cic. Fam. 10, 4, 4 : si successisset coeptis, Liv. 25, 37, 19 : so, inceptis, id. 24, 19, 6 : fraudi, id. 38, 25, 8 : facinori eorum, id. 40, 11, 10, et saep. : successurumque Miner- vae Indoluit, Ov. M. 2, 788 Jahn jV.' cr.— In the pass. : cum omnia mea causa velles mibi successa, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 2 : nolle successum non patribus, Liv. 2, 45, 5. SUC-cendO; di, sum . 3. v. a. [candeo ; cf. Doderl. Synon. 4, p. 248 ; v. accendo] To kindle or set on fire from below: I, Lit. (quite class.) : (sapiens) etiamsi in Phalar- idis tauro inclusus succensis ignibus tor- reatur, Cic. Pis. 18, 42 : aggerem euniculo hostes succenderant, Caes. B. G. 7, 24, 2 : arma cumulata in ingentem acervum ipse imperator face subdita succendit, Liv. 45, 33, 2. So, turrim, Quadrig. in Gell. 15, 1, 7 ; Caes. B. G. 5, 43, 7 : rogum, Liv. 28, 33, 2 : pinus duabus manibus, Ov. M. 5, 442 : urbem suis manibus. Caes. B. G. 7, 15, 4 : aer fulminibus succenditur, Luc. 2, 269, et saep.— 11^ Trop., To kindle, in- flame (so only poet. ; but cf. succenseo) : succendit Castora Phoebe, Prop. 1, 2, 15 ; cf, Deucalion Pyrrhae succensu6 amore, Ov. Her. 15, 167 ; and, altera succensa cu- pidine. id. Met. 8, 74 : (furorem) succen- dunt classica cantu, Luc. 6, 166 ; cf, in bella sucoensi mero, Sen. Here. Fur. 779 : succensi ira, Sil. 1, 169 : luctu succensus, Val. Fl. 3, 585 : dulcedine formae succen- sus, Juv. 7, 40 : ille rubor igneus ora Suc- cendit, inflames, reddens, Luc. 9, 792. SUCCGllseo. sui, sum, 2. v. n. [succen- sus. troth succendeo] To be inflamed with, anger, to be angry, irritated, enraged, (quite class.) : (a) c. dat. : hominibus irasci et succensere, Cic. Rose. Com. 16, 46: ne- que illi sum iratus neque quicquam suc- censeo, Plaut. Most. 5, 2, 41 : ne tu illi suc- censeas, Cic. Dciot. 13, 35: nee vero iis . . . habeo quod succenseam, id. Tusc. 1, 41,99: nisi Atheniensibussuccensuissem, id. de Or. 3, 20, 75 : quis mihi jure snecen- seat ? id. Arch. 6, 13 : non esse aut ipsi aut militibus succensendum, Caes. B. C. 1, 84, 3, et saep. — (/3) Absol. : Plaut. Merc. 5, 3, 4 : nihil fecit quod succenseas, Ter. Ph. 2, 1, 33 : quis tandem succenseat, milites nos esse ? Liv. 7, 13, 9 : alhid succensendi tempus erit, id. 22, 29, 2 : C. Caesar suc- censens propter curam verrendis viis non adhibitam, Suet. Vesp. 5 ; Aug. Civ. I). 3, 17. — * {,) In the Part.fut. pass. : peccata hominum non succensenda sunt, Gell. 6, 2,5. 1. succcnsiOi onis. /. [succendo] A setting on fire, kindling (late Lat.) : lavac- ri, i. e. a healing, Amm. 31, 1 : matutina succensio, Tert. Res. Cam. 12. *2. SUCCenSlO,. onis, /• [succenseo] Anger, irritation, indignation: memoriam succensionis obliterare, Symm. Ep. 5, 35. succensus, a, « m : I. P arL trom suc- cendo. — U, Fart, from succenseo. SUCCC-ntlVUS, a. u ™. acl J- [succino] Sounding to, accompanying : tibia, Var. R. R. 1, 2, 15. * succentor, or ' 9 , m - ('d-1 An "ocom- paiiier; trop., a furtlurer, promoter: fab- ularum, Amm. 19, 12 mcd. 1. SUC-centuriO (subc), no pcrfi, atum, 1. v. a. To receive as a recruit into ocenturia; hence, t ran si'., to put. in the place of another, receive as a substitute (very rarely) : " succenturiare est explen- dae centuriae gratia supplere, subjiccre. Plaut. in Snturione : succenturia, centum 1482 SUCC require, qui te delectent domi," Fest. p. 306 : nunc prior adito tu, ego in insidiis hie ero Succenturiatus, ei quid deficies, as a re- serve, Ter. Ph. 1, 4, 53 ; cf., " tota meta- phora de re militari est. Succenturiati dicuntur, qui explendae centuriae gratiae subjiciunt se ad supplementum ordinum," Don. ad h. 1. : et alia esca melior atque amplior succenturietur, Favor, in Gell. 15, 8, 2. 2. SUC-CenturiO (subc.), onis, ro. Areunderofficer, sub-centurion, Liv. 8, 8, 18. * SUCCentuS, us . m - [succino] An ac- companying, accompaniment, Marc. Cap. I, 6. SUC-CernO (subc), crevi, cretum, 3. v. a. To sift through, to sift : vinaceos quotidie recentes succernito, Cato R. R. 25 ; so id. ib. 10, 5 ; 18, 7 ; 151, 3 ; Plin. 18, II, 29, § 115 ; Vitr. 2, 5— Comically : Plaut. Poen. 3, 1, 10.— *II. Transf., To shake up, agitate: Sever. Aetna, 492. successio, onis,/. [succedo, no. II.] I, A coming into the place of another, a fol- lowing after, succeeding, succession in of- fice, possession, etc. (mostly post-Aug.) : Neronis principis successio, Plin. 7, 13, 11 ; so Tac. A. 4, 12; Suet. Tib. 15; 25; 55; id. Calig. 12 ; id. Oth. ifin., et al. In the plur. : magistratibus judicia per annuas successiones permisit, Justin. 3, 3 : famil- iae, quae per successiones jus sibi vindi- cant, Plin. 12, 14, 30 : morbi .per succes- siones quasdam traduntur, Plin. Ep. 1, 12, 4 : jura successionum, Tac. G. 32 : — dolo- ris amotio successionem afficit voluptatis (just before, consecutio voluptatis), Cic. Fin. 1, 11, 37. — * II, A good issue, success: successio prospera consecuta est, Aug. (perh. Cic. Hort. fragm.) Vit. beat. 26. Success! VUSi a, urn, adj. [id.] Fol- lowing one another, successive (post-clas- sical) : proles, Lact. Op. D. 12 fin. Successor, ° rls < m - [ id- ] A follower, successor in office, possession, time, etc. (quite classical) : s. conjunctissimus, Cic. Fam. 3, 3, 1 ; cf., successori decessor in- vidit, id. Scaur, fragm. 33; bo id. Prov. Cons. 15, 37 ; id. Flacc. 14, 33 ; id. Fam. 3, 6, 2 : successorem alicui mittere, Liv. 23, 27, 12; cf. id. 32, 28, 7: successors Alexandri, Quint. 12, 10, 6: studii succes- sor et heres, Ov. M. 3, 589 : quo 6ueces- sore (Philoctete) sagittae Herculis utun- tur, i. e. the succeeding possessor, inheritor, id. ib. 13, 51 ; cf, alieni criminis succes- sor constitui, Callistr. Dig. 48, 19, 26 : suc- cessore novo vincitur omnis amor, by a new favorite, Ov. R. Am. 462; cf, novus ha- bendus clipeo, id. Met. 13, 119: successor fuit hie tibi, Galle ; Propertius illi, i. e. he followed you, wrote after you, id. Trist. 4, 10, 53. — Of a female : Phoebe, Fraternis successor equis, Corn. Sever, in Charis. p. 66 P. SUCCeSSdriUS, a, um > °-dj. [succes- sor] Of or belonging to succession, suc- cessory (post-class. ; esp. freq. in jurid. Latin) : de successorio edicto, Dig. 38, 9 : ex successorio capite, Ulp. ib. 22, 6, 1 : suc- cessorio jure aliquid tenere, Amm. 14, 8. 1. SUCCCSSUS, a, urn, Part, of suc- cedo. 2. SUCCCSSUS. us, m. [succedo] I. (ace. to succedo, no. I.) An advance, ap- proach (very rarely) : *A. Lit.: succes- sus et incursus hostium. * Cries. B. G. 2, 20, 2.— B. Transf. (po6t-class.), A place which one goes down into, A cavern : ter- rarum, Arn. 5, 173 ; so id. 7, 251. — II. (ace. to succedo, no. II.) A succession of time (post-class. ) : continuo totius ternporis successu, Just. 1, 8 fin. — B. Trop., A happy issue, good result, success (the pre- dom. signif of the word in the sing, and plur., but perh. not ante-Aug.) : successu exsultans, Virg. A. 2, 386 ; cf, multo suc- cessu Fabiis audaciam crescere, Liv. 2, 50, 3 ; and, successu rerum ferocior, Tac. H. 4, 28. So Ov. M. 6, 130 : 8, 384 ; 495, et al. ; Virg. A. 12, 914; Phaedr. 2, 3, 7 ; Quint. 1,2,24; 10,7,13; Plin. 7, 7, 5; Suet. Aug. 13, et mult. al. — In the plttr.: pleni suc- cessibus anni, Ov. M. 8, 273: successus prosperos dare, Liv. prooem. § 13. SUCCldaneus, "• um . W 6uccedaneus, ad init. SUCCldia, ae, /. [2. succido] A leg or side of meat cut off, esp. of pork ; a leg of SUCC pork, flitch of bacon, Var. L. L. 5, 22, 32 ; id. R. R. 2, 4, 3 : — jam hortum ipsi agricolae succidiam alteram appellant, their second flitch, Cic. de Sen. 16, 56.—* II. Transf., A slaughtering : succidias humanas face- re, Cato in Gell. 13, 24, 12. 1. SUC-Cldo, idi, 3. v. n. [cado] To fall under any ; thing : *I. In gen.: lori- ca quod e loris decorio crudo pectoralia faciebant : postea succidit Gallica e ferro sub id vocabulum, i. e. were comprehended under the word, Var. L. L. 5, 24, 33.— H, Pregn., To sink under one's self, sink down, sink (poet, and in post-Aug. prose) : A. Lit: genua inedia succidunt, Plaut. Cure. 2, 3, 30 ; so, artus, Lucr. 3, 157 : om- nia fragore, id. 5, 110 : terra repente, id. 5, 483 : in mediis conatibus aegri Succidi- mus, Virg. A. 12, 911.—* B. Trop., mens succidit, Sen. Ep. 71 med. 2. SUC-Cldo, c idi, cisum, 3. v. a. To cut off or away below or from below, to cut through, cut off, cut down, fell (rarely, but quite class. ; not in Cic.) : his pernas suc- cidit iniqua superbia Poeni, Enn. in Fest. p. 304 and 305 ; cf., vivos Succisis femini- bus poplitibusque invenerunt, Liv. 22, 51, 7; so, poplitem, Virg. A. 10, 700: crura equi9 (coupled with suffodere ilia), Liv. 42, 59, 3 ; and, nervos equorum, id. 44, 28, 14 : arbores, Caes. B. G. 5, 9, 5 ; so Liv. 23, 24, 9 ; Col. 2, 2, 11 ; 11, 2, 11 ; Plin. 16, 12, 23, et al. : asseres, Liv. 44, 5, 6 : florem ara- tro, Virg. A. 9, 435 : frumentis succisis, cut down, mown down, Caes : B. G. 4, 38, 3 ; so, frumenta, id. ib. 4, 19, 1 : Cererem, Virg. G. 1, 297 : segetem, Sil. 15, 536, et al. ; ct , ita gregem metite imbellem ac succidite ferro, mow down, Sil. 14, 134. — Poet. : suc- cisa libido, castrated, emasculated, Claud, in Eutr. 1, 190. SUCClduS, a, um, v. sucidus. SUCClduUS, a. um . aa J- [I- succido] Sinking down, sinking, failing (a poet, word) : genu, Ov. Her. 13, 24 : poples, id. Met. 10, 458 : gradus, Stat. Th. 4, 661 : flam- mae, id. ib. 10, 116, et saep. — H, Trop.: benedictio, faltering, trembling, Sid. Ep. 7, 6 fin. SUCcincte, a ^"-> v - succingo, Pa., ad fin. * SUCcinctim, Part, and Pa. of succingo. SUC-cinerariUS (subc), a, um, adj. Prepared under the ashes (late Latin) : pa- nis, baked under the ashes, Hier. in Hos. 2, 8, 7 ; Vulg. Gen. 18, 6 ; Exod. 12, 39, et al.; cf. Isid. Orig. 20, 21. SUCCineuS, a, um, v. sucineus. SUCcingO (subc), nxi, nctum, 3. v. a. To gird beloio or from below, to tuck up, truss up, gird, girdle (mostly poet, and in post-Aug. prose): I, Lit: crure tenus medio tunicas, Juven. 6, 446: astricti suc- cingant ilia ventres, Grat. Cyneg. 271 : ilia (Scylla) feris atram canibus succingitur alvum, Ov. M. 13, 732; cf. Lucr. 5, 890; Tib. 3, 4, 89 : eapse sic succincta, tucked up, Plaut. Rud. 2, 3, 80 ; so, anus, Ov. M. 8, 661: Diana, id. ib. 3, 156; cf, vestem ritu succincta Dianae, id. ib. 10, 536 ; 9, 89 ; and, succincta comas pinus, with its bare trunk, Ov. M. 10, 103 ; 15, 603 :— quis illaec est, quae lucubri succincta est stola, girt about, Enn. in Non. 198, 2 : succinc- ti gladiis media regione cracentes, girt about, armed, id. ap. Fest. e. v. cracentes, p. 53 ; cf., succincti corda machneris, id. ap. Serv. Virg. A. 9, 678 ; so, pugione suc- cinctus, Anton, in Cic. Phil. 13, 16, 33: and, cultro succinctus, Liv. 7, 5, 3. — H. Transf., To surround, furnish, provide, equip, fit out with anything: Scyflam mul- to se pluribus et majoribus eunibus auc- cinxerat, Cic Verr. 2, 5, 56, 146 : frustra se terrore succinxerit, Plin. Pan. 49, 3 : his animum succinge bonis, Petr. 5 fin. : — Carthago succincta portubus, Cic. Agr. 2, 32, 87 : succinctus arrais legionibusque, succ Liv. 21, 10, 4 : horum scientia debet esse Buccinctus, Quint. 12, 5, 1. — Hence succinctus, a, um, Pa, (very rarely and post- Aug. ): ],, Prepared, ready for any thing : proni atque succinct! ad om- nem clausulam, Quint. 2, 2, 12. — 2. Con- traded, short, concise, succinct : libellus, Mart. 2, 1, 3 : arbores succinctiores, Plin. 16, 10, 17 : succinctior brevitas, Aug. Ep. 157 med. — Adv., succincte, Briefly, con- cisely, succinctly : docere, Amm. 28, 1. — Comp. ■ fari, Sid. Ep. 1, 9 : dimicare, Amm. 20, 11 med. succingixlum (subc), i, n. [sue cingoj An under-girdle, lower girdle, Plaut. Men. 1, 3, 17 ; cf. Fest. p. 302. SUC-cino (subc), ere, v. n. To sing to, accompany (very rarely): I. Lit.: tubicines imitatus est succinente Habin- na, Petr. 69 : cantibus iste tuis alterno suc- cinet ore, Calp. Eel. 4, 79.— H. T ransf., To accord, agree : (agriculture) succinit pastorali, Var. 11. R. 1, 2, 16 : clamat : Vic- turn date : succinit alter : Et mihi, etc., an- other chimes in, Hor. Ep. 1, 17, 48. SUCCinum. i, v. sucinum. succinilSi a , um, v - sucinus. succipio, ere, v. suscipio, ad init. , * SUCCISIO) onis,/. [2. succido] A cut- ting off or away : quotidiana pilorum, Sid. Ep. 1, 2. SUCC1S1VUS; a, um, v - subsecivus. SUCClSUSi H > um, Part., of 2. succido. succlamatlO' onis,/. [succlamo] A calling^ or crying out, a shouting, acclama- tion after any thing ( rarely ; perh. not ante-Aug.), Liv. 28, 26, 12 ; 40, 36, 4 ; 42, 28, 3 ; Suet. Ner. 24. SUC-clamo (subcl.), avi, atum, 1. v. a. To call or cry out, to shout, exclaim after or in reply to any thing (not in Cic. or Caes.) : (* with an object-clause) : haec Virginio vociferanti succlamabat multitu- do, nee illius dolori nee suae libertati se defuturos, Liv. 3, 50, 10 : quidam ausi sunt media ex concione succlamare : Abite hinc, ne, etc., Liv. 44, 45, 11 ; cf. id. 6, 40, 10 : cum centuria frequens succlamasset, nihil se mutare sententiae, etc., id. 26', 22, 8. — Impers. : succlamatumest, et frequen- ter a militibus Ventidianis, Brut, in Cic. Fam. 11, 13, 3 ; so Liv. 10, 25, 7 ; 21, 18, 13 ; 42. 53, 1. — (/3) Pass. : publica sucela- matus invidia, (* cried out again st), Quint. Decl. 18, 9 : omnium maledictis succla- matus, id. ib. 19, 3. SUCCO) onis, v. suco. . * SUC-COelestis (subc.), e, adj. That is under or beneath the heavens, sub-celes- tial : hebdomas, Tert. adv. Val. 31. suc-coeno (subc.), are, v. a. To dine below or on the under side : Galba de piscibus, qui cum pridie ex parte adesi et versati postero die appositi essent, Festinemus, alii succoenant, inquit, Quint. 6, 3, 90 Spald. N. cr. succoeruleus- a, um, v. suceaer. SUC-COllo (subc), avi, atum, 1. v. a. [collum] To lake upon the neck or shoul- der, to shoulder (very rarely) : apes fes- sum (regem) sublevant, et si nequit vo- lare, succollant, Var. R. R. 3, 16, 8 (for which, attollunt humeris, Virg. G. 4, 217) : vicissim succollantibus (lecticam), Suet. Claud. 10 med. ; so, succollatus et a prae- sente comitatu imperator consalutatus, Suet. Oth. 6 med. X SUC-COndltor (subc), oris, m. An inferior officer in the Circensian games, Inscr. Grut. 339, 5, and 340, 3. suc-contumeliose (subc), adv. Somewhat insolently or contumeliously : tractari, Cic. Att. 2, 7, 3. * SUG-Coquo (subc), ere, v. a. To cook a little : omnia igni, Marc. Emp. 36 med. t suc-cornicularms (subc), ii, m. A sub-adjutant, second adjutant, Inscr. Orell. no. 3490. SUC-COrtex (subc), Icis, m. The under or inner bark, Veg. 4, 28. SUCCOSUS; a, um, v. sucosus. * SUC-CrassuhlS (subcr.), a, um, adj. dim. [erassus] Somewhat thick, thickish : corporis qualitate succrassulus, Capitol. Gord. 6. Slic-cresco (subcr.), ere, v. inch. n. To grow under or from under any thing ; to grow up (very rarely): I. Lit: sub SUCC ordine naturali pilorum (in palpebris) alius ordo succrescit, Cels. 7, 7, 8 ; — Ov. M. 9, 352 : ne patiantur herbam succres- cere, Col. 4, 14, 2; cf., mores mali, Quasi herba irrigua succreverunt uberrime, Plaut. Trin. 1, 1, 9. — II. Transf., To grow up to any thing : toties haustum cratera repleri Sponte sua, per seque vi- dent succrescere vina, Ov. M. 8, 681 : non enim ille mediocris orator vestrae quasi 6uccrescit aetati, * Cic. de Or v 3, 61, 230 ; cf., se gloriae seniorum succrevisse, Liv. 10, 13, 17. SUCCretUS) a > um, Part, of suceerno. SUC-ClispuS (subcr.), a, um, adj. Sometohat curled, frizzled, or crisped : ca- pillus, Cic. Verr. 2, 2, 44, 108 : juba equi, Var. R. R. 2, 7, 5 : pars inferior caudae, id. ib. 2, 5, 8. SUC-CrotilluS (subcr.), a, um, adj. Thin, slender, delicate (an ante-classical word) : " succrotilla vox tenuis et alta. Titinnius : femina fabulare succrotilla vo- cula. Afranius in epistola : loquebatur succrotilla voce serio. Plautus in descri- bendis mulierum cruribus gracilibus in Syro : cum extortis talis, cum succrotillis crusculis," Fest. p. 301. SUC-crudllS (subcr.), a, um, adj. Somewhat raw, half raw . brassica, par- boiled : Cato R. R. 156, 7 : succrudum in- cidendum ne, etc., not fully ripe, Cels. 6. 13 ; so id. 7. 2. SUC-CruentuS (subc), a, um, adj. Somewhat bloody : livor facie contusa, Cels. 5, 18, 24 ; so id. 4, 18. SUCCUba (subc), ae, comm: [1. succu- bo] One who lies under another, in an ob- scene sense ; ft lecher or strumpet (a post- class, word) : florulentus, Prud. are(j>. 10, 192; cf. 2. succubo. — II. Transf., A sup- planter, rival, App. M. 5, p. 171, and 10, p. 250. 1. suc-cubo (subc), are, v. n. To lie under (very rarely) : grabatulo succu- bans, App. M. 1, p. 107 ; so id. ib. 9, p. 229. 2. suc-cubo (subc), onis, m. [cubo] One who lies under another, in an obscene sense ; a lecher, Titin. in Non. 224, 22 ; cf. succuba and succumbo, no. I., B. SUCCulentuSi a, um, v. suculentus. SUC-CUltro (subc), no perfl, atum, 1. v. a. [culler J To cut up with a knife, to chop up, mince (late Lat.) : pulpas, Apic. 4, 2 : thymum, id. 8, 8 med. SUC-CUmbo (subc), cubfii, cubitum, 3. v. a. To lay or put one's self under any thing ; to fall down, sink down : I. Li t. (so rarely; not in Cic): A. I n gen.: ancipiti succumbens victima ferro, Catull. 64, 370 : vidit Cyllenius omnes Succubuis- se oculos, had sunk in sleep, i. e. had closed, Ov. M. 1, 714 : (Augustus) Nolae succu- buit, took to Icis bed, Suet. Aug. 98/«. : non succumbentibus causis opens, Plin. 36, 15, 24, § 106.— B. In partic, of a woman, To lie down to a man, to cohabit with him : alicui, Var. R. R. 2, 10, 9 ; so Catull. Ill, 3; Ov. F. 2, 810; Petr. 126; Inscr. ap. Grut. 502, 1 ; Mart. 13, 64, and 14. 201. — II, T r o p., To yield, be overcome ; to submit, surrender, succumb (the predom. and quite class, signif.) : (n) c. dat. (so most freq.) : philosopho succubuit ora- tor, Cic de Or. 3, 32, 129 : qui Cannensi ruinae non succubuissent, Liv. 23, 25, 3 : arrogantiae divitum, Cic. Rep. 1, 32 ; cf, cur succumbis cedisque fortunae? id. Tusc 3, 17, 36 ; and id. Sull. 25, 71 ; cf. also id. Off. 1, 20, 66 ; and, magno animo et erecto est nee umquam 6uccumbet in- imicis, ne fortunae quidem, id. Deiot. 13, 36. So, labori, Caes. B. G. 7, 86, 3 : oneri, Cic. Agr. 2, 26, 69 ; Liv. 6, 32, 2 : dolori- bus, Cic. Fin. 1, 15, 49: senectuti, id. de Sen. 11, 37: crimini, id. Plane 33, 82: malis, Ov. Tr. 4, 10. 103 ; Sil. 14, 609 : cul- pae, Virg. A. 4, 19 ; Ov. M. 7, 749, et saep. : tempori, to yield, Liv. 3, 59, 5 ; cf., preci- bus, Ov. Her. 3. 91.— (/3) Ahsol. : non esse viri debilitari dolore, frangi, succumbere, Cic. Fin. 2, 29, 95 : hac ille perculsus pla- ga non succubuit, Nep. Eum. 5. — *(y) c. inf. : nee ipsam perpeti succubuisset, Arn. 1, 38. SUCCumbus (subc), i, m. A bound- ary-stone, Auct. de Limit, p. 265 and 302 Goes. * SUC-CUneatuS (subc), a, um, Part. SU CI [cuneo] Wedged underneath, supported with wedges : postes, Vitr. 6, 2. SUC-CUrator (subc), oris, m. A sub- curator (a post-class, word), Julian. Dig. 3, 5, 29. SUC-CUrrO (subc), curri, cursum, 3. v. n. To run under: I. Lit.: A. I n gen. : tempore eodem aliud nequeat sue- currere lunae Corpus, * Lucr. 5, 765. B. In partic: To run or hasten to, to come to the aid or assistance of one ; to help, aid, assist, succor (the predom. and quite class, signif.) : ut laborantibu6 suc- currat, Cic. de Or. 1, 37, 169 ; cf., saluti fortunisque communibus ; id. Rab. perd. 1, 3 ; and, succurrit illi Varenus et labo- ranti subvenit, Caes. B. G. 5, 44, 9; so, la- borantibus, id. B. C. 2, 6, 2 ; Sail. C. 60, 4 : suis cedentibus auxilio, Caea. B. G. 7, 80, 3 : domino, Cic. Mil. 10, 29 : oppido, Auct. B. Afr. 5, 1 : tantis malis, Caes. B. C. 3, 70, 1, et saep. — Of medicines : cannabis suc- currit alvo jumentorum, helps, relieves, Plin. 20, 23, 97 ; so, strangulationibus (crethmos), id. 26, 15, 90 : venenis fungo- rum (nitrum), id. 31, 10, 46. — Impers.: se confidere munitionibus oppidi, si ce- leriter succurratur, Caes. B. C. 3, 80, 3 ; so id. ib. 3, 52, 1 ; Liv. 3, 58, 4 ; Cels. 8, 4 ; Plin. 23, 1, 27 ; Quint. 10, 7, 2 : paratae lites : succurrendum'st, Ter. Ad. 5, 3, 6. II. Trop. : * A. In gen.: licet un- dique omnes in me terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque sub- ibo, I will encounter and undergo them. Cic. Rose Am. 11, 31. B. In partic, To come into the mind, occur to one (so quite class. ; esp. freq. after the Aug. period) : ut quicque succur- rit, libet scribere, Cic. Att. 14, 1, 2: illud etiam mihi succurrebat, grave esse, etc., Cic. fil. in Cic. Fam. 16, 21, 6 ; so, alicui, Liv. 6, 12, 2 ; Quint. 3, 4, 6 ; 8, 3, 81, et saep. : succurrit versus ille Homericus, etc., Aug. in Suet. Tib. 21 fin.: — et illud annotare succurrit, unum omnino, etc.. Plin. 7, 48, 49 : mirari succurrit, id. 17, 1, 1 ; 34, 18, 51. ! SUCCursor (subc) oris, m. [succur- roj perh. A helper, succortr, who comi-8 to the aid of the bestiarins, in the com- bats with beasts in the circus, Inscr. Orell. no. 2530. SUC-CurvUS (subc), a, um, adj. Somewhat curved, Amm. 26, 9 fin. SUCCUS, i,^v. sucus. * SUCCUSSator, oris, m. [succusso] A jolter : caballus, a jolting horse, Lucil. in Non. 16, 30 ; cf. succussor. * SUCCUSSatura (subc), ae, /. [ id. ] The jolting of a hard-going horse, Non. 17, 23. * SUCCUSSIO (subc), onis,/. [succutio] A shaking, quaking: succussio est, cum terra quatitur et sursum ac deorsum mo- vetur, Sen. Q. N. 21. * SUCCUSSO (subc), are, v. inlens. a. [id.] To shake ov jerk up mid down, to jolt (as a hard-going horse does his rider), Att. in Non. 16, 29. SUCCUSSOr (subc). oris, to. [id.] A jolter, said of a horse : 6onipes, Lucil. in Non. 16, 31 ; cf. succussator. 1. SUCCUSSUS, a> um, Part, of suc- cutio. * 2. SUCCUSSUS (subc), us, to. [sub- cutio] A shaking, jolting, succussion, Pac in Cic Tusc. 2, 21, 48. * SUC-CUStOS (subc.) odis, to. An un- der-keiper, assistant-overseer, Plaut. Mil. 3, 2, 54. SUC-CUtlO (subc), ussi, ussum, 3. [subquatio] To fling up from below, fling aloft, toss up (poet, and in post- Aug. prose), Lucr. 6, 551 ; so, currum alte, Ov. M. 2, 166 : mare, Sen. Q. N. 5, 1 : vasculum, App. M. 2, p. 166 : caput, id. Apol. p. 333, et saep. — * H, Trop. : vultus succussus, Val. Max. 6, 9 ext. 5. SUC.erdaj ae, /. [sus-cerno, excerno] The dung of swine. Lucil. in Non. 175, 14 ; Titin. in Fest. p. 302. SUCldus (succ), a, um, adj. [sucus] Juicy, sappy ; fresh (very rarely ; not in Cic.) : solum, App. Apol. p. 289 : " tonsu- rae tempus inter aequinoctium vernum et solstitium, cum sudare inceperunt oves : a quo sudore recens lana tonsa sucida ap- pellata est," Var. R. R. 2, 11, 6 ; so, lana, 1483 SIIDA Mart. 11, 27, 8 ; Juv. 5, 24 ; such wool was much used in medicine, Cels. 8, 3 fin. ; Plin. 29. 2, 9 ; and was called 6ucidae sor- des, ib. 10 : — puella, fresh, plump, Plaut. Mil. 3, 1, 192. SUCinCUS (suco), a, um, adj. [suci- numj Of amber: novaculae, with amber handles, Plin. 22, 23, 47. SUCinum (succ), i, n. [sucus] Amber, usually called electrum, " Plin. 37, 2, 11 sq. ;" Mart. 3, 65, 5 ; 5, 37, 11; Juv. 6, 573, et al. SUC1HUS (succ), a, um, adj. [sucinum] Of amber : gutta, Mart. 6, 15, 2 : gemma, id. 4, 59, 2. * SUCO (succ), orris, m. [sugo] A suck- er, a term applied to a usurer : Att. in Cic. Att. 7, 13 ; 6, 5. SUCdsitaSi arts,/, [sucosus] Juici- ness, Coel. Aur. Acut. 2, 29. SUCOSUS (succ.), a, um, adj. [ sucus ] Full of juice or moisture, juicy, sappy, sue- eulent (post-Aug.) : poma, Cels. 2, 18: so- lum, Col. 2, 16, 3 : resina, Plin. 24, 6, 22 : radix, id. 25, 9, 70 : folia, id. 25, 13, 103 : vinum, id. 14, 6, 8, § 68 : lana, i. e. sucida, Seren. Sam. 60, 1054. — Comp. : liber (stir- pium), Col. 4, 29, 1.— *H. Transf., Rich in money, Petr. 38. < Sucro- onis, m. : J. A river of Hispa- uia Tarraconensis, now the Jucar or Xu- car, Mela, 2, 6 ; Plin. 3, 3, 4.— H. A town at the mouth of this river, now Alcira, Plin. 3, 3, 4 ; Liv. 28, 24 ; 26 ; 29.— Hence Su- CroneusiSi e , a dj., Of or pertaining to Sucro: proelium, Cic. Balb. 2: sinus, Mela, 2, 6, 7. — 211, 2'Ae name of a Rutulian, Virg. A. 12. 505.) 1. SUCtUS. a, um, Part, of sugo. 2. SUCtUSi us, m. [sugo] A sucking, Viir. in Non. 169, 15 ; Plin. 8, 36, 34 ; 9, 30, 48 ; 10, 46, 63 ; 10, 75, 98. 1. SUCUlai ae : /• dim. [sus] prop., A little tow, a pig ; transf., A kind of machine fur drawing or lifting, a winch, windlass, capstan, Cato R. R, 19, 2; Vitr. 10, 2; Plaut. Rud. 4. 4, 126 ; of a wive- or oil-press, Cato R. R. 12; 18, 2; Ulp. Dig. 19, 2, 19. 2. sucuia- » e , /• [sibilated from iiiu, tn rain] The Hyades, a transl. of the Gr. iiiSiS, Tiro in Cell. 13, 9, 4 ; Plin. 2, 39, 39; 18, 26, 66; of. Cic. N. D. 2, 43, 111. SUCUlentus (succ), a, um, adj. [su- cu.sj Full oj sap, sappy, succulent ; transf, vigorous (post-class.) : gracilitas, App. M. 2, p. 115 : arvina, id. ib. 10, 245 : corpus, Paul. Nol. Carm. 21, 631. — *H. Trop. : furores, Prud. Hamart. 57 praefi * SUCUluSj '■ m - dim. [sus] A little boar pig. Justin. Inst. 2, 1, 37. SUCUS (also written succus), i (collat. form, gen. plur., sucuum, App. M. 10, p. 244), m. [sugo] Juice, sap (quite class.) : I. Lit.: A, In gen.: sucum sentimus in ore, cibum quum Mandundo exprimi- mus, Lucr. 4, 617 sq. : stipes ex terra su- cum trahunt, Cic. N. D. 2. 47, 120 : sucus ex inteetinis et alvo secretus a reliquo cibo, id. ib. 2, 55, 137: cochleae suo sibi suco vivunt, Plaut. Capt. 1, 1, 13: ambro- siae suco saturi (equi solis), Ov. M. 2, 120; so, ambrosiae, Virg. A. 12, 419 : uvae, Tib. 1. 10, 47 : sucus nuci expressus, Plin. 12, 28, 63, et saep. : corpus suci plenum, i. e. plump, Ter. Eun. 2, 3, 26; so, facies suci palaestriei plena, App. Apol. p. 315. B. in partic, A medicinal liquor, a drink, draught, potion (poet.) : purgantes pectora suci, Ov. Pont. 4, 3, 53 ; so id. A. A. 2, 335; 491; id. Her. 12, 181; 14, 403; Luc. 6, 581. II. T ■' ° P'i Strength, vigor, energy, spirit: sucus ac sanguis (civitatis), Cic. Att 4, 1 6. 10 : ingenii, Quint, prooem. § 24. —So of the vigor of a discourse : ornatur oratio . . . suco suo, Cic. de Or. 3, 25. 96 : sucus ille et sanguis incorruptus usque nil hanc aetatem oratorum l'uit, id. Unit. 9, 36 ; of., orationis subtilitas etsi non plu- rimi sanguinis est, habeat tamen sucum aliquem uportet, id. Or. 23, 76 : omnes etiam turn retinebant ilium Pericli sucum, id. de Or. 2, 22, 93: (listeria quoque alere orationrm quodam uberi jucundoque su- ,co potest, Quint. 19, 1, 31. * sudabundus, a, um, adj. [sudoj Sweating : turha, Auct. Carm. nil Pis. 176. sudario'urn, '■ "■ '/'"'■ ["udariumj d little liumlkerchicf, App. Apol. p. 307. 1484 SUDO sudarium- >', "• [sudor] A cloth for wiping ojf perspiration, a handkerchuf, Catull. 12, 14 ; 25, 7 ; Mart. 11, 39, 3 ; Petr. 67 ; Quint. 6, 3, 60 ; 11, 3, 148 ; Suet. Ner. 25; 48; 51, et al. SudatlO) onis, /. [sudo] A sweating, perspiration, sndation (post-Aug.), Sen. Ep. 86 med. ; in the plur., Cels. 3, 2 med. — *H. Transf., inconcr., A sweating-room, sudatory: concamerata, Vitr. 5, 11 med. * sudator? oris, m. [id.] One that per- spires easily or copiously, Plin. 23, 1, 23. Sudatorium) u\ v. sudatorius, no. II. SUdatoriUS, a, um, adj. [sudo] Be- longing to or serving for sweating, suda- tory: unctiones, Plaut. Stich. 1,3,73: qual- itas, Cassiod. Var. 2, 39 med. — H. Subst., sudatorium, ii, n., A sweating-bath, sweating-room, a sudatory: circa balnea et sudatoria, Sen. Vit. B. 7 ; so id. Ep. 51 med. *SUdatriXi' c > 9 ,/- [id.] She that sweats or causes sweating: toga, Mart. 12, 18, 5. Slides or sudis (.nam. does not oc- cur), is, /. A stake, pile : sudes stipites- que, Caes. B. C. 1, 27, 3 ; so in the plur., id. B. G. 5, 18, 3 ; Virg. A. 7, 524 ; Sil. 6, 559, et mult. al. In the sing., Ov. M. 12, 299 sq. ; Luc. 6, 174. As a weapon : multa vulnera sudibus facta, Liv. 40, 6, 6 ; so id. 40, 8, 1 1 : saxeae, ?'. e. rocky peaks, crags, App. M. 7, p. 195,— II. Transf., A kind of pike (a fish) ; perh. Esox sphyraena, L. ; Plin. 32, 10, 54. * sudiculum* '. n - [sudor, producing sweat] A kind of whip or scourge, Plaut. Pers. 3, 3, 14 ; of. Fest. p. 336. SUdiS) is, v. sudes, ad init. sudo? avi, atum, 1. v. n. and a. : I. Neutr. (so quite class.), To sweat, perspire : A. Lit.: (a) Absol. : qui sudat, Plaut. Asin. 2, 2, 23 : sine causa sudare, Cic. de Or. 2, 55, 273 : sudavit et alsit, Hor. A. P. 413 : sudantibus lacertis juvenum, Ov. M. 4, 707 : quid cum Cumis Apollo sudavit, Cic. de Div. 1, 43, 98 ; cf, deorum sudasse simulacra nunciatum est, id. ib. 2, 27, 58. — ((S) c. a.bl., To sweat or perspire with, to be wet with, moist with, drenched in any thing: fit ut in speluncis saxa superna Sudent humore, Lucr. 6, 944 : sudabant fauces sanguine, id. 6, 1146 ; cf, scuta duo sanguine sudasse, Liv. 22, 1, 8 ; so, quatuor signa sanguine multo, id. 27, 4, 14 ; and poet., terra sudat sanguine, Enn. in Non. 504, 33 ; so, litus sanguine, Virg. A. 2, 582. — b. Poet., transf., of the moisture itself, To sweat, drip, distill from any thing : quid tibi odorato referam sudantia ligno Bal- sama, Virg. G. 2, 1 18 : dulcis odoratis hu- mor sudavit ab uvis, Sil. 7, 191. B. Trop., qs. To sweat or perspire from exertion, i. e. To toil, labor hard, ex- ert one's self, fatigue one's self, tire one's self out, etc. (rarely, but quite class.) : sudabis satis, Si cum illoinceptashomine, Ter. Ph. 4, 3, 23; cf., incassum defessi sanguine sudant, Angustum per iter luc- tantes ambitionis, Lucr. 5, 1128 : vides su- dare me jamdudum laborantem, quomo- do, etc., Cic. Fam. 3, 12, 3 : sudandum est his pro communibus commodis, id. Sest. 66, 138 : in mancipii redhibitione sudare, Quint. 8, 3, 14 Spald. N. cr. ; Prop. 4, 1, 70. — Poet., with an object-clause : et fer- rea sudant Claustra remoliri, Stat. Th. 10, 526.— I m p e r s. : parabile est, quod natura desiderat: ad snpervacua sudatur, Sen. Ep. 4 fin. II. Act. (so only poet, and in post-Aug. prose) : A, To throw off or emit by sweat- ing, to sweat out, exude: X. Lit.: et du- rae quercus sudabant roscida mella, Virg. E. 4, 30 ; so, pinguia electra, id. ib. 8, 54 : balsamum, just. 36, 3 ; cf. pass. : nemora Orientis, ubi tura et balsama sudantur, Tac. G. 45 ; and, sudata ligno tura, Ov. M. 10, 308.— 2. Trop. (ace. to no. I., B). To sweat out a thing, i. e. to make, perform, or carry on laboriously ' multo labore Cyclo- pum Sudatum thoraca capit, Sil. 4, 436 ; so, fibulam, Claud. Rapt. Pros. 2, 16: zo- nam, id. Epigr. 23, 12: deunces, Pers. 5, 149 : bella, Prud. Cath. 2,76 ; cf., laborem, Sil. 3, 92 ; Stat. Th. 5, 189. B, To saturate with sweat, to sweat through (so very rarely): vestes sudata, Quint. 11, 3, 23:— actne sub pellibus liie- mes aesttitesque inter bella sudatae, Pacat. Pan. Theod. 8. ' SUES sudor; oris, m. [sudo] Sweat, perspira- tion : manat ex toto corpore sudor, Enn. Ann. 16, 21 : sudor e corpore, Cic. de Div. 2, 27, 58 : sudorem multum consecutum esse audiebamus, id. de Or. 3, 2, 6 : Her- culis simulacrum multo 6udore manavit, id. de Div. 1, 34. 74 : sudor fiuit undique rivis, Virg. A. 5, 200 : salsusque per artus sudor iit, id. ib. 2, 174, et saep.— In the plur. : sudores exsistere toto corpore, Lucr. 3, 155. B. Transf., of any other Liquid or moisture (poet, and in post-Aug. prose) : maris, Lucr. 2, 465; so, smyrnae, id. 2, 504 : veneni, Ov. M. 2, 198 : piois (coupled with liquor), Plin. 16, 11, 21 : lapidis, id. 35, 15, 52, et al. ; cf. also. Sen. Q. N. 3, 15 fin. ; Vitr. 8, 1 med. ; and Ulp. Dig. 43, 19, 1 med. II. Trop. (cf. sudo, no. I., B), Sweat, for toil, severe labor, weariness, fatigue (quite class.) : Salmaci, Da spolia sine su- dore et sanguine, Enn. in Cic. Off. 1, 18, 61 ; so, victor excrcitus, qui suo sudore ac sanguine inde (a Capua) Samnites de- pulisset, Liv. 7, 38, 6 ; and herewith cf, multo sudore ac labore, Cic. Font. 1, 2; Plaut. Merc. 4, 1, 8 : Etilus ille tuus multi 6udori9 est, Cic. de Or. 1, 60, 257 : sudor circa testimonia, Quint. 5, 7, 1 ; id. 6, 4, 6 : s ii in n id cum sudore consequi, Veil. 2, 128, 3 : phalerae multo sudore receptae, Virg. A. 9, 458 : creditur sudoris minimum ha- bere comoedia, Hor. Ep. 2, 1, 169. SUdpruS, a, um, adj. [sudor] Drip- ping with, sweat, sweaty : corpus, App. Flor. p. 354. SUduS) a, um, adj. [se-udus ; cf., " su- dum siccum quasi seudum id est sine udo," Fest. p. 294 and 295] Without moist- ure, dry; and of the weather, cloudless, bright, clear (quite classical) : ventorum fiamina suda, Lucil. in Non. 31, 19 ; so, ilamen venti, Var. ib. 234, 7 : ver, Virg. G. 4, 77: nubes, App. de Deo Socr. p. 42: splendor luminis, id. Met. 11, p. 260. — Ad- verbially, sudum, Brightly: Prud. Cath. 7, 79.— II. Subst, sudum, i, n.. Bright, clear weather: cum sudum est, Plant. Mil. 1, 1, 2: horologium mittam et libros, si erit sudum, Cic. Fam. 16, 18, 3. So too Plaut Rud. 1, 2, 35 ; Virg. A. 8, 529 ; Val. Fl. 2, 115. SUeOi Bre (suemus, dissyl., Lucr. 1, 302), v. n. To be wont, used, or accustom- ed (very rarely) : appellare suemus, Lucr. 1, 55 : cernere suemus, id. 1, 302 : perhi- bere «uemus, id. 4, 370. SUescO) suevi, sfietum (*or dissyl., suevi, suetum ; see below), 3. (syncop. forms, suesti, suerunt, suesse, etc. ; v. in the follg.) v. inch. n. [sueo] To become used or accustomed ; in the tempp. perff., to be wont, used, or accustomed (very rarely): a. Tempp. praess. : Drusus in Illyricum missus est, ut suesceret militiae, Tac. A. 2, 44; so id. ib. 52; Aus. Ep. 16, 91. — b. Tempp. perff.: has Graeci Stellas Hyada6 vocitare suerunt, Cic. Poet. N. D. 2. 43, 111: a te id, quod suesti, peto, etc., id. Fam. 15. 8 : rnittere suevit, Lucr. 6, 794 : de divis dare dicta suerit, id. 5, 54 : gem- mis tlorere arbusta suesse, id. 5. 910 : vin- eere suevit, Prop. 4, 10, 17. — c, Part.ptrf. : ex aliis sentire sueti, Lucr. 2, 903: mala secundis rebus oriri sueta, Sail. Frngm. ap. Au Part, of suffigo. * sufflabiliSi e, adj. [sufflo] Tltat can be breathed, breathable : animae, Prud. Apoth. 906. sufflamen» ' nis . n. A clog, break, drag-chain, to check the motion of a wheel : rotam astringit multo sufflamine, Juv. 8, 148 : tardat sufflamine currum, Prud. Psych. 417. — Q, Trop., A clog, hinderance, impediment (post-class.) : nee res atteritur longo sufflamine litis, Juv. 16, 50 ; Inscr. Grut. 180, 3. sufflamino- are, v. a. [sufflamen] To hold back by a clog, to clog, check : * f . Lit.: rotam Ixionis, Sen. Apocol. 14. — II. Trop., To stay, check, repress in speaking : tanta illi erat velocitas oratio- nis, ut vitium fieret. Itaque D. Augustus optime dixit, AUrius nosier sufflaminan- dus est, Sen. Exc. Contr. 4 praef. med. * suf-flammo (subfl.), are, v. a. To kindle, inflame : calumniam invidiam, Sid. Ep. 5, 6 fin. sufflatio (subfl.), onis, /. [sufflo] A blowing or puffing up, inflation (a Plin- ian word) : bullantium aquarum, Plin. 9, 7, 6 ; so id. 9, 29, 46. sufflatus (subfl.), us, m. [id.] A blowing or breathing 7tpon, breath : (ser- pentis) sufflatu, Sen. Clem. 1, 25 dub. (al. si afflavit). * sui-flavus (subfl.), a, um, adj. Yel- lowish, light blonde: capillus, Suet. Aug. 79. suf-flo (subflo), avi, atum, 1. v. a. and n. (a rare word ; not in Cic. or Caes.) : J. Act., To blow forth from below; to blow U P, puff out, inflate: A. Lit.: age tibi- cen, refer ad labias tibias, Suffla celeriter tibi buccas, quasi proserpens bestia, Plaut. Stich. 5, 4, 42 : venae ubi sufflatae sunt ex cibo, Cato R. R. 157, 7 : sufflata cutis, Plin. 8, 38, 58 : ignes, id. 34, 8, 19, § 79 : gladiatore6 decrepiti, quos si sufflasses, ce- cidissent, Petr. 45, 11. — *B. Trop.: nes- cio quid se sufflavit uxori suae, i. e. got enraged, Plaut. Casin. 3, 3, 19— II. Neutr., To blow at or upon any thing: A. Lit. : sufflavit buccis suis, Mart. 3, 17, 4 : rube- tae arrepentes foribus (alveorum) per eas sufflant, Plin. 11, 18, 19. — *B. Trop.: suffla : sum candidus, puff yourself -up, Pers. 4, 20.— Hence sufflatus, a, um, Pa.: A. Lit., Puff- ed up, bloated : sufflato corpore esse, Var. in Noh. 395, 8. — B. Trop., Blown out, puffed up, bloated, inflated with anger or pride ; of language, inflated, tumid., pomp- ous, bombastic : sufflatus ille hue veniet, Plaut. Bac. 4, 2, 21 : — neque auro aut gene- re aut multiplici scientia Sufflatus, Var. in Non. 46, 31 : tigura, Auct. Her. 4, 10, 15 ; cf, sufflati atque tumidi (in dicendo), Gell. 7, 14, 5. — Comp., Sup., and Adv. do not occur. * suff ocabilis (subf), e, adj. [suffo- co] Suffocating: parvus locus, Coel. Aur. Acut. 1, 9. suffdeatio (subf.), onis, /. [id.] A choking, stifling, suffocating ; hence, mu- lierum, suffocation of the womb, hysterical passion, Plin. 20, 5, 15 ; 26, 15, 90 ; v. Buf- foco, no. I. Suf-f6CO (subf.), avi, atum, 1. v. a. [faux] To choke, stifle, strangle, suffocate by compressing the throat (rarely, but quite class.) : I. L i t. : patrem, Cie. Mur. 29, 61 : quera crassior saliva suffocat, Sen. Q. N. 6, 2 med. : in melle situm suffocari, to be suffocated, Lucr. 3, 904 : — vox suffo- catur saepe, Quint. 11, 3, 51 : suttbeatae (mulieres), hysterical, Plin. 20, 22, 87 ; cf. suffocatio. — II, Transf. : injuria sutfo- cante vitem, that chokes, kills, Plin. 17, 23, 35, § 209 : urbem et Italiam fame, i. e. to starve, Cic. Att. 9, 7, 4. suf-f ddlO (subf.), fodi, fossum, 3. v. a. To dig or pierce underneath ; to pierce or bore through; to dig under, sap, under- mine (quite class. ; not in Cic.) : ilia equis suftbdere, Liv. 42, 59, 3; so, inguina, Suet. Dom. 17 : equos, to stab in the belli/, Caes. B. G. 4, 12, 2 : Tac. A. 1, 65 ; 2, li : radi- ces frumenti, Plin. 18, 21, 50: montes, Veil. 2, ^3 Jin.; Plin. 36, 15, 24, § 104 ; cf, muros, Tac. H. 2, 21 : Alexandria est fere tota suffossa, undermined, Auct. B. Alex. 5, 1 : sacella suffossa, incensa, sapped, over- thrown, Auct. Or. de Harusp. resp, 15. SuffoSSlO (subf.), onis,/. [suttbdio] A digging under, undermining ; in the plur., 1486 SUFF concr., mines, Vitr. 1, 5 med. ; Sen. Ep. 49 med. suffossus (subf.), a, um, Part, of suf- fodio. suffraenatio, 6nis, v. suffren. SU.ffrag-atiO (subf r.), onis, /. [suffra- gor] A voting for one or in one's favor, intcrest.favor, support, suffrage (quite clas- sical) : suft'ragationem, observantiam, et gratiam tollere, Cic. Plane. 18, 44 ; cf., sublata sunt studia, exstinctae suffraga- tiones, id. ib. 6, 15 : in consule declarando multum etiam apud universum populum Romanum auctoritatis habet sutfragatio militaris. id. Mur. 18, 38. So too Plancus in Cic. Fam. 10, 9, 2 ; Liv. 4. 44, 2 ; 10, 13, 13 ; Suet. Claud. 11, et al.— With the gen. : suffragationem consulatus perdere, the recommendation to the consulship. Cic. Mil. 13, 34 ; so, consulatus, Sail. J. 65, 5. SUfiragfator (subfr.), oris, m. [id.] One who votes for another, a supporter, fa- vorer, partisan, suffragator (quite class.) : suffragatorum comparatio, Cic. Mur. 21, 44 ; so id. ib. 7, 16 ; Q_. Cic. Petit, cons. 9, 35 ; Plaut. Casin. 2, 4, 20; Var. R. R. 3, 5, 18 ; Suet. Vesp. 23 ; Plin. Ep. 3, 20, 5. et al. suffrage tdrius, a, ™, adj. fsuf- fragorj Of or belonging to the support of a candidate, recommendatory, suffragatory : non brevis et suffragatoria, sed firma et perpetua amicitia, Q. Cic. Petit, cons. 7, 26. SUffragatrix, Icis, /. [suffragator] A (female) favorer, supporter (late Lat), Aug. Civ. D. 18, 9 Jin. ; lOfln. suffraginosus, a, um, adj. [suffra- go ] Diseased in the hough or pastern, suf- fraginous : mula, Col. 6, 38, 2. sufifragiuill) ". "■ [pern, kindr. with suffrago, and therefore, prop., the pastern- bone ; cf. Wunder. Var. lect. p. 169 ; hence, transf] publicists' and jurid. t.t., A voting- tablet, a ballot ; and in gen., a vote, voice, suffrage (very freq. and quite classical) : "dicam et versabor in re difficili, suffra- gia magistratu mandando aut reo judican- do clam an palam ferre melius esset. . . Ego in ista sum sententia, qua te fuisse semper scio, nihil ut merit in suffragiis voce melius," Cic. Leg. 3, 15, 33 : comitiis aediliciis suffragium ferre, Var. R. R. 3, 2, 1 ; cf., ferunt suffragia, Cic. Rep. 1, 31 ; and id. Fam. 11, 27. 7 : dum diribentur suffragia, Var. R. R. 3, 2, 1 : suffragia aut scita multitudinis, Cic. Leg. 1, 16, 43 : sine suffragio populi aedilitatem gerere, Plaut. Stich. 2, 2, 28 ; Cic. Verr. 2, 2, 51, 127 : alii suffragium ineunt, Liv. 3, 17, 4 : centurias in suffragium mittere, id. 31, 7. 1: equi- tum centuriae sex suffragiis, with six votes, Cic. Rep. 2, 22 ; cf. Fest. p. 334 : tacita, i. e. secret voting, Plin. Ep. 3, 20, 7 ; 4, 25, 1, et saep. II. Transf: A. The right of voting, right of suffrage : populi esse, non sena- tus, suffragium, quibus velit, impartiri, Liv. 38, 36, 8 : si suffragium detur. id. 4, 49 fin. : ut populus Romanus suffragio privaretur, Cic. Agr. 2, 7, 17 : suffragia pop- ulo reddere, the elections, Suet. Calig. 16. B. Out of the technical sphere, A de- cision, judgment, opinion; and after the Aug. period, in panic, also, a favorable decision, assent, approbation, applause : rhetor suffragio tuo et compotorum tuo- rum, Cic. Phil. 2, 17, 42 : (apes) concordl suffragio deterrimos (reges) necant, Plin. 1 1, 16, 16 : — ventosae plebis suffragia, Hor. Ep. 1, 19, 37 ; so id. ib. 2, 2, 103 ; Plin. Ep. 10, 18, 1 ; Paul. Dig. 24, 1, 24, et al. : Den- tatus vel numerosissima suffragia habet, i. e. very many authors who award to him the palm of bravery, Plin. 7, 28, 29. sufifrag'o. iiis, /■ [sub-FHAG, frango] The ham or hough of a quadruped's hind leg (opposed to armus) ; the pastern : Plin. 8, 45, 70; 11, 45, 101; Col. 6, 15, 2— H. Transf., A shoot, spray of a vine, Col. 4, 24,4. suffrag'ori atus, 1. v. di-p. n. [suffra- giumj publicists' (. (., To vote for, to sup- port with one's vote and interest : si nihil erit praeter ipsorum suffragium, tenue est ; si, ut suffra^antur, nihil valent gratia, Cic. Mur. 34, 71 : convenerant undique, non suffragandi modo sed etiam spectan- di causa P. Scipionis, Liv. 28. 38, 8. — II. Transf, in gen., To be favorable, to fa- vor, recommend, support (quite class.) : (») SUFF c. dat. : domus suffragata domino, Cic. Off. 1, 39, 138 ; id. Plane. 1, 1 : tibi Horten- 8ius suffragatur, me oppugnat, id. de Div. in Caecil. 7, 23 : mihi videris fratrem lau- dando suffragari tibi, id. Leg. 1, 1, 1 : a te peto, ut dignitati meae suffrageris, Plane, in Cic. Fam. 10, 7, 2 ; so, laudi nostrae, Len- tul. ib. 12, 14, 4 : huic eonsilio suffragaba- tur etiam ilia res, quod, etc., Caes. B.C. 1, 61, 3 ; cf. Maecian. Dig. 32, 1, 95.— (/5) Ab- sol. : fortuna suffragante videris res max- imas consecutus, Cic. Fam. 10, 5, 3: ex- imiam gloriam et dignitatem esse oportet in eo, quern homines ignoti nullis suffra- gantibus honore afficiant, Q. Cic. Petit, cons. 7, 28 : si memoria suffragatur, tem- pus non defuit, Quint. 11, 2, 45 ; so, tem- pus, id. ib. 48 : cogitatio, id. 11, 3, 121. suf-frcnatio (subfr.), onis,/. [fre- no] A binding down fast, cementing : lap- idis, Plin. 36, 22, 49. * Suf-frcndens* entis, Part, [frendeo] Gnashing a little : uxor inflata cervice, Amm. 15, 12. suf-frico (subfr.), are, v. a. To rub underneath, to rub down, rub or wipe off, Col. 12, 23, 2 ; so, vasa, id. 12, 25, 4 ; 12, 30, 2 : seriam. id. 12, 38, 4 : palpebras medi- camentis, Cels. 6, 6, 26. suffriglde (subfr.), adv., v. suffri- gidus. suf-frlgidus (subfr.), a, um, adj. Rather cold or frigid (post-class, and very rare) ; trop. : argumentum, Amm. 17, 11, fin. — *Adv., Buffrigide, Rather coldly or frigidly, Gell. 2,9, 4. Suf-fring'O (subfr.), ere, v. a. [fran- go] To break below, to break (rare, but quite class.) : talos alicui, Plaut. Rud. 4, 4, 15; id. True. 2, 8, 8 : crura alicui, *Cic. Rose. Am. 20, 56. SUf-fuglOi fugi, 3. v. n. and a. To flee away (very rarely ; not in Cic.) : («) Neutr. : custodes vigilesque suffuuere in tecta imber coegit, Liv. 24, 46, 4. — (jj) Act., To flee from, to shun, avoid, escape. a person or thing: manuum tactum et ictum, Lucr. 5, 151 ; so, sensum, id. 4, 361 . orare conantem, Suet. Tib. 27. SUffugium- " n. [suffugio] A place beneath which one flies for shelter from rain, etc., a shelter, covert (not ante-Aug.) : I. Lit. : quid nisi suffugium nimbos vi- tantibus essem 1 Ov. de Nuce, 119 ; cf, subterranei specus suffugium hiemi, Tac. G. 16 ; and, 3uffugia adversus perpetuum coeli rigorem, Sen. de Ira, 1, 11. So, s. nullum aut itnbris aut solis, Plin. Ep. 9, 39, 2. — H. Trop., A refuge, remedy: haec deverticula suffugia sunt infirmita- tis, Quint. 9, 2, 78 ; so, urgentium malo- rum, Tac. Ann. 4, 66. SUf>fulciO (subf.), fulsi, fultum, 4. v. a.: I. To prop underneath, to underprop, prop up, support (mostly ante- and post- class. ; not in Cic.): A. Lit.: porticus paribus suffulta columnis, Lucr. 4, 428 : maxillas et cervices, App. M. 10, p. 2.48 : lectica Syris suffulta, i. e. borne, carried. Mart. 9, 3, 11. — Absol.: nisi suffulcis firmi- ter, Non potes subsistere. Plaut. Epid. 1, 1,77. — B. Trop.: propterea capitur ci- bus, ut suffulciat artus, Lucr. 4, 868 ; so, artus, id. 4, 951. — *H. To put under by way of support: columnam mento sufful- sit suo, Plaut. Mil. 2, 2, 54. SuffultuSi a, um, Part, of suffulcio. *suf-fumig-atio (subf.), onis, /. [sutfumigo] A fumigating from below, suffumigation, Veg. Vet. 3, 23 fin. SUp-fumig'O (subf.), are, V. a. To fu- migate from below, to suffumigate : si ex alvo apes minus frequentes evadunt, suf- fumigandum, Var. R. R. 3, 16, 6: vulvam sulphure, Cels. 4, 20 med. So, vasa rore marino vel lauro vel myrto. Col. 12, 25, 4 : dolia alba cera, id. 12, 52, 16. * Sllf-f umo (subf), are, v. n. To smoke or reek a little ; trop. : Hier. Ep. 29, 1 . * suf-funda tusn a, um, Part. [2. fun- do] Built under, laid as a foundation : la- pidibus suffundatis, Var. in Non. 48, 15. SU&fundo (subf), fudi, lusum, 3. v. a. To pour below or underneath, to pour into or among, to pour or spread through, to overspread, suffuse (mostly ante-class, and post-Aug.) : I. Lit.: animum esse cordi suffusum sanguincm, Cic. Tusc. 1, 9, 19- aqua sutfunditu-r^oios underneath, diffuses SUGG itself, Sen. Q. N. 3, 21 : intumuit suffuea venter ab unda, i. e.from dropsy, Ov. F. 1, 215: — mane eutfundarn aquulam, Plaut. Cure. 1, 3, 3 ; so, mare (('. e. aquam mari- nam) vinis, id. Rud. 2, 7, 30 : jus, Col. 12, 9, 2 : acetum, Vitr. 7, 12 : merum in os mulae. Col. 6, 38, 4, et saep. : — tepido suf- fundit lumina rore (z. e. lacrimis), Ov. M. 10, 360 : cf., sutfusus lumina tlamma, id. il). 11, 368: oculi, qui ad alienam lippitu- dinem et ipsi suftimduntur, become suf- fused (with tears), Sen. Clem. 2, 6 mcd. ; cf., si cruore suffunduntur oculi, become bloodshot, Plin. 23, 1, 24 ; so, sutl'usi cru- ore oculi, id. 29, 6, 38 ; and in a reverse construction, sanguis oculis sutfusus, id. 20, 13, 51 : prodest telle suffusis, for those affected with jaundice, id. 22. 21, 30; cf. in a reverse construction, sutfusa bilis, id. ib. 26 : — lingua est sutfusa veneno, Ov. M. 2, 777 : (nebulae) sutfunduut sua coelum ca- ligine, Lucr. 6, 479 : calore sutfusus aether, suffused, intermingled, furnished, Cic. N. D. 2, 21, 54 : Hyperionis orbem Suffundi maculis, Stat. Th. 11, 120: (Luna) si vir- gineum sutfuderit ore ruborem, Virg. G. 1,430; soesp. freq. of blushing: suffundi- rur ora rubore, Ov. M. 1, 484 ; cf., roseo suf- fusa rubore, id. Am. 3, 3, 5; and, rubor suf- fusus, Liv. 30, 15, 1. — Proverb.: aquam frigidam sutfundere, to throw cold water upon, i. e. to calumniate, inveigh against : Plaut. Cist 1, 1, 37. U. Trop. : (metus) omnia suifundens morris nigrore, Lucr. 3, 39 : cibo vires ad feturam, Var. R. R. 2, 8. 4 : animus in aliquem malevolentia sutfusus, qs. over- spread, filed, i. e. stained-, defiled, Cic. Fam. 1, 9, 22 : lacrimis ac multo pudore sutfun- ditur, is suffused, Plin. Pan. 2, 8 ; cf. Tert Virg. veL 2 fin. — Hence *suffusus, a, um, Pa., Blushing, bashful, modest: sutfusior sexus, Tert. Aniui. 38 med. * STlf-furor (subf.), ari, v. dep. n. To steal secretly, to steal away, flch : sutfuror, suppilo, Plaut True. 2, 7, 15. Suffusculus (subf.), a, um, adj. dim. [sutfuscus] Someivhat brown, brownish (post-class.) : homines Aegvptii, Amm. 22, 16/«. ; so App. M. 2, p. 120. * suf-fuscilS' "■ um , "41- Somewhat brown, brovmishj dusky: margarita, Tac. Agr. 12 fin. suffusio (subf.), onis./. [suffundo] A pouring or spreading into or among, a suffusion (a post-Aug- word) : vini, an in- fusion, Apic. 1, 1 ; so, cucumeris, Pall. 1, 35. 9: fellis, i. e. the jaundice, Plin. 22, 23, 49 : oculi, opacity of the cornea, cataract, Cels. 7, 7, 14: 6, 6. 35; Plin. 28, 1, 2; 32, 4, 14 ; 34. 11. 27 : pedis, a disease of die feet , of animals. Veg. Vet 1. 38 mcd. SUfFusorium. "• »• [id.] A vessel for pouring, a pitcher, Hier. in Jesai. 2. 4, ' 1 ; cf., "snffusoriuni. i-ixvats." Gloss. Phil. SuffuSUS (subf.), a, um, Part, and Pa., from sutfundo. Sugambri- orura, v. Sigambri. SUg-gero ( su bg.), gessi, gestum, 3. v. '. a. To carry under or among, to put or lay under, carry to, present, bring, etc. (quite class., esp. in the trop. sense): I, Lit: flammam costis aeni, Virg. A. 7, 463- so, ignem fornace succensa. Pall. 1.20,2: hu- muni, to heap up, raise. Prop. 4, 4, 8; cf., theatracelsiscolumnis, to raise, erect, build, I Sil. 14, 644: cur tu his rebus sumptum suggeris ! Ter. Ad. 1, 1, 37; so, tela mihi, Virg. A. 10. 333 : omnium rerum appara- tus, Auct B. Alex. 3, 1 : cibum animali- bus, Tac. H. 3, 36 : divitias alimentaque (tellus), Ov. M. 15. 82 ; cf. Plin. Ep. 2, 8, 1. 1 — AbsoK: aliae (apes) struunt, aliae sug- gerunt, Plin. 11, 10, 10— H. Trop., To i afford, furnish, supply; to prompt, suggest ; J to add, annex, subjoin : invidiae flammam | ac materiam criminibus suis suggerere, I to furnish, supply. Liv. 3, 11, 10; so, ma- teriam interrogationi. Quint. 5, 7, 8 : mil- vinam (famem), Plaut Men. 1, 3, 29 : aut Druso ludus est suggerendus aut etc., is i to be put upon, imposed upon, Cic. Att 12, 44, 2 : quoties aequitas restitutionem sug- gerit suggests, advises, Ulp. Big. 4, 6, 26 fin. : cf., quae (res) suggerit ut Italica- rum rerum esse credantur eae res, re- [ minds, admonishes, id. ib. 28, 5, 35/«. : — j huic incredibili sententiae ratiunculas sug- SUGG gerit, adds, assigns, id. N. D. 3, 29, 73 ; so, copiam argumentorum singulis generibus, id. de Or. 2, 27, 117 : firmamenta causae, id. ib. 2, 81, 331 : verba, quae desunt, id. ib. 2, 26, 110: apud quosdam veteres auc- tores non invenio Lucretium consulem ; Bruto statim Horatium suggerunt place next in order, Liv. 2, 8, 5 ; 60 id. 9. 44, 3 : ut quidam annales nihil praeter nomina consulum suggerant, id. 4, 20, 9 : suggere- bantur damna aleatoria, were added, Cic. Phil. 2, 27, 67. SUg-grcstlO (subg.), onis, /. fsuggero]. I. Lit., An adding to, addition : potus suggestione auctus, Coel. Aur. Tard. 2, 13. — II. Trop.: * A. A rhetorical figure, where the orator put9 a question and an- swers it himself, A suggestion : quod schema quidam per suggcslionem vacant, i. e. per subjectioncm, Quint. 9, 2, 15. — B. A hint, intimation, suggestion (late Lat.) : Vop. Aur. 14 ; so id. ib. 19 ; Symm. Ep. 9, 20 ; Inscr. Orell. no. 2. SUg-gestum- i, v. 2. suggestus. 1. SUggestUS; a. um i Part., from suggero. 2. suggestus (subg.), us, m., and SUggestum> '. «• (?■ the follg.) [sugge- ro). I. (ace. to suggero, no. I.) An elevated place made of materials poured out ; hence, in gen., A raised place, a height, elevation. 1. Lit: a. In gen.: labruroinsugges- tu inter dolia positum, Cato R. R. 154 : ex suggesto faleris, Var. R. R. 3. 5, 16 : insu- lae. Plin. 12, 10, 21 : suggestus in orchestra, a raised scat, Suet. Caes. 76 Casaub. ; Flor. 4, 2, 91 Duk. ; cf. Plin. Pan. 51, 4 Schwarz and Bulenger de Circo Rom. c. 34 : co- mae, i. e. a lofty head-dress, Stat. S. 1, 2, 113. b. In partic, A raised place to speak from to the people, to the troops, etc., A platform, stage, tribune (the class, signif. of the word) : idem (Dionysius) cum in communis suggesta, Cic, Tusc. 5, 20, 59: Ulud suggestum, in quo causam dixerat, ascendens, id. de Div. 1, 54, 124 : C. Mae- nius in suggestu rostra, devictis Antiati- bus, fixerat Plin. 34, 5, 11 : hac re pro suggestu pronunciata, Caes. B. G. 6, 3, 6 ; so in a military sense : Auct. B. Afr. 54, 2 ; 86, 4 ; Tac. H. 1, 36 : 55, et al. : in ex- celso suggestu, Liv. 31, 29, 9. 2. Trop., Height: neve se de tanto for- tunarum suggestu pessum dejiciat, App. M. 5, p. 161. B. A providing, preparation (post-clas- sical and very rarely) : Circensium, Tert Spect 7 ; so, honorum, id. ib. 12. * II. (ace. to suggero, no. II.) A hint, intimation, suggestion (syn. suggestio) : ex suggestu alicujus, Ulp. Dig. 27,~8, 1 med. *SUg-glutlO (subgl.), ire, v. n. To hiccup a tittle, Veg. Vet. 3, 60. * SUg'-grandlS (subgr.), e, adj. Rath- er large, largish : cubiculum, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2. SUg*gTedior (subgr.), gressus, 3, v. dep. it. and a. [gradior] To go or come up to. to approach^ (a Tacitean word) : I, Neutr. : caesis qui barbarorum propius suggrediebantur, Tac. A. 15. 11 : suggressi propius speculatores, id. ib. 2, 12 ; so, propius, id. ib. 13, 57 ; 14, 37.—* IJ. Act., To attack : quos dux Romanus acie sug- gressus, Tac. A. 4. 47. SUg'-gTunda (subgr.), ae, /. The loicer border of a roof, the eaves, Var. R. R. 3, 3, 5 ; Vitr. 10, 21 ; Ulp. Dig. 9, 3, 5 ; Ja- bol. 50, 16, 242. Called, also, suggrunda- tio, Vitr. 4, 2. suggrundarium (subgr.), ii, n. [ suggrunda ] The grave of a child less than forty days old (* which was a niche like a swallow's nest in a wall, covered by a projecting roof or eaves ; compare columbarium, no. 2, d, and see Rich, Com- pan. to Lat. Diet, sub voce) : " suggrun- daria antiqui dicebant sepulcra infanti- um, qui necdum XL dies implessent, quia nee busta dici poterant, quia ossa quae comburerentur non erant : nee tanta ca- daveris immanitas, qua locus tumesceret Unde Rutilius Gemicus Astyanacte ait : Melius suggrundarium misero quaereres quam sepulcrum," Fulgent. Expos, serm. ant. p. 560. suggrundatio (subgr.), onis, v. suggrunda SUI * SUg-grunrtio (subgr.), ire, v. n. To grunt a little: sus, Paul. Nol. Carm. 27, 345. SUgillatlO; on* 8 , / [sugillo] A black and blue mark, a livid spot, (made by a blow, bruise, etc.) (not ante-Aug.) : sugilla- tionem rapere, Plin. 32, 7, 24— II. Trop., An affronting, insulting : consulum, Liv. 43, 14, 5; so, domini. Ulp. Dig. 47, 10, 15 : foeda majestatis ejus, Plin. 7, 45, 46 : ip- sius gloriae, Val. Max. 2, 3, 1. * sugillatiuncula, ae, /. dim. [su- gillatio] A small livid spot, Claud. Mamert Stat. anim. 2, 9. * SUgillatus. l "'S, m. |sugillo] post- class, for sugillotio, Tert. adv. Marc. 4, 34. Sugillo» avi, atum. 1. v. a. [etymology very uncertain ; perh. compounded of sub and cilium, qs. to give one a black eye ; which would justify the orthogra- phy, suggillo, cited by Victorin. p. 2465 P. : see Schneid. Gramm. 1, p. 407] To beat black and blue (mostly post-Aug.) : I, Lit.: oculi ex ieru sutfusi cruore et sugillati, Plin. 31, 9. 45: athleta, qui num- qunm sugillntus est. Sen. Ep. 13 : oculos patri. perh. to knock out, Var. in Non. 171, 13. — In the Part. perf. : allium sugillata aut liventia ad colorem reducit, black and blue, spots, Plin. 20, 6. 23 ; so id. 28, 9, 34. — II, Trop.: A. To flout, jeer, taunt, scoff at, insult, revile: viros sugillatos. re- pulsos. Liv. 4. 35. 10 ; so. Sulla repulsa praeturae sugillatus est, Val. Max. 7, 5, 5: noli sugillare miserias, Petr. 128 : pudo- rem, Ulp. Dig. 2, 4, 10 fin. — * B. qs- To beat into one, i. e. To suggest : verba ali- en!, Prud. o-£0. 10, 999. SUgOi s >- ctum, 3. v. a. To suck (quite class.): I, Lit. : (animalium) alia sugunt, alia carpunt, Cic. N. D. 2, 47, 122 : (agni) matris sugunt mammam. Var. R. R. 2, 1, 20 : porca frcqueutiore numero sucta de- ficiet exhausted, Pallad. Febr. 26, 5 : ter- rain, to exhaust, Var. R. R. 1, 44, 3. — H. Trop.: cum lacte nutricis errorem sux- isse, to have sucked, imbibed, Cic. Tusc. 3, 1, 2. Sui) sibi, se or sese (ancient orthogr. of the dot., sibe, ace. to Quint. 1, 7, 24 : sibei, Monum. Scip. in Inscr. Orell. no. 554), pron. recipr.. (*or reflex.), Of himself, herself, itself, or themselves : omnino est amans sui virtus, Cic. Lael. 26, 98 : nihil est appetentins similium sui, id. ib. 14. 50 ; cf, nihil malo quam et me mei similem esse et illos sui. Caes. in Cic. Att. 9, 16, A, § 2 : Nicias vehementer tua sui memoria delectatur, id. Art. 13, 1, 3 ; cf., (mundus) se ipse consumptione et senio alebat sui, id. Univ. 6 : ne saucio quidem sui retip- iendi facultas dabatur, Caes. B. G. 3, 4 fin. ; cf. id. ib. 3, 6, 1 ; and, sui conser- vandi causa profugere, Cic. Cat. 1, 3, 7 : — (* when the ace. se is the subject of a verb in the infinitive, it is often trans- lated, that he, sAr, they, etc.) (Proculus Julius) dixisse fertur, a se visum esse Romulum ; eum sibi mandasse, ut popu- lum rogaret, ut sibi eo in colle delubrum fieret ; se deum esse et Quirinum voca- ri, Cic. Rep. 2, 10 : sibi nomen arrogare, id. ib. 1, 33 : aliquid sibi sumere, id. ib. 1, 5: Dionysius instituit ut (tiliae) canden- tibusjuglandium putaminibus barbam si- bi (i- e. Dionysio) adurerent id. Tusc. 5, 20, 58 : — M. Catoni certe licuit Tusculi se in otio delectare, Cic. Rep. 1, 1 : ne quis se aut suorum aliquem praetermissum quae- raratur, id. ib. : qui tranquillo mari gu- bernare se negent posse, id. ib. 1, 6 : manu si prehendissem, ne ipse quidem sua tan- ta eloquentia mihi persuasisset ut se di- mitterem, id. Or. 28, 100, et saep.: solum igitur quod sese movet, quia numquam deseritur a se. id. Rep. 6, 25 Mos. JV. cr. : Iccius Remus nuncios ad eum (Caesa- rem) mitrit Nisi subsidium sibi summit- tatur, sese diutius sustinere non posse, Caes. B. G. 2, 6 fin. : praecipites fugae sese mandabant, id. ib. 2, 24, 2 : Cic. Rep. 1, 3 : ceteras res publicas ne appellandas quidem putant iis nominibus, quibus illae sese appellari velint id. ib. 1, 33 : mittunt ad eum legatos seseque imperata facturos pollicentur, Caes. B. C. 1, 60, 1 : — quod (bellum) summa inter se contentione ges- serunt, Cic. Rep. 1, 16 : haec inter sese tota vi tuditantes, EDn. Ann. 2. 16 : habet 1487 S0IC aliud magis ex sese et majus, Ter. Andr. 5, 4, 51. — b. Connected with cum: qui ea possideat, quae 6ecum, ut aiunt, vel e naufragio possit efferre, Cic. Rep. 1, 17 : aniinura secum esse seeumque, ut dici- tur, vivere, id. de Sen. 14, 49. — c. Strength- ened by the suffix met : ne ignorando re- gem semet ipse aperiret, quia esset, Liv. 2. 12, 7 : aeternas opes esse Romanorum, nisi inter semet ipsi seditionibus saeviant, id. 2, 44, 8 : artes, quas doceat quivis eques atque senator Semet prognatos, Hor. S. 1, 6, 78 : quod pestis, senia et jurgia Sesemet aedibus emigrarunt, Titin. in Non. 2, 18. II. In partic. : A, Ad se, apud se,in colloq. lang., To him, with him, i. e. to or at his house : intro nos vocat ad sese, tenet inrus apud se, Lucil. in Charis. p. 86 P. : L. Caesar, ut veniam ad 6e, rogat, Cic. Art. 15, 4, 5 : qui a me petierit, ut secum et apud se es6em quotidie, id. ib. 5, 6, 1. — And so too, trop., apud se esse, To be one's self or in one's senses : num tibi videtur esse apud sese ? Ter. Hec. 4, 4, 85. B. Sibi: 1. As a dat. ethic. (*v, An- drews' and Stoddard's Lat. Gramm. § 228, note, rev. editt.) : quid sibi vult pater ? cur simulat? Ter. Andr. 2, 3, 1 ; ct., quid eibi hie vestitus quaerit? id. Eun. 3, 5, 10 ; and, hostes admiratio cepit, quidnam sibi repentinus clamor vellet, Liv. 44, 12, 1. — 2. m connection with suus, to strengthen the idea of possession : cochleae suo sibi 6uco vivunt, on tlicir own juice, Plant. Capt. 1, 1, 13 : suo sibi servit patri, id. ib. prol. 50 : suo sibi hunc gladio jugulo, Ter. Ad. 5, 8, 35 : factus est consul bis : pri- mum ante tempus, iterum sibi suo tem- pore, Cic. Lael. 3, 11: IN svo sibi fosi- tvs, Inscr. Orell. no. 4495 : aedem cvm svo sibi hypogaeo, Inscr. Reines. p. 646, 109. See also suus and habeo. ' suilGi i s > n - [bus] A hog-sty, Col. 7, 9, 14. - SuilluS) a. um, adj- [id.] Of or belong- ing to swine : pecus, Var. R. R. 2, 4, 1 ; Col. 7, 9, 14 : grex, Liv. 22, 10, 3 : genus, Plin. 8, 52, 78 : rostrum, id. 8, 33, 51 : caro, swine's flesh, pork, Var. R. R. 2, 4, 8 : lac, Plin. 28, 8. 29 : fungi, an inferior kind of mushroom, black hog-mushrooms, id. 22, 23, 47 ; Mart. 3, 60, 5.— H. Subst., s u i 1 1 a, ae, /. (sc. caro), Pork, Cels. 3, 9 ; 5, 26, 30 ; Plin. 30, 5, 12. SuioilCS' um, m, A northern German- ic people of Scandinavia, in the mod. Swe- den, Tac. G. 44 and 45 ; cf. Mann. Germ, p. 321 and 324. (* Suismontiumj i. »• A mountain of Liguria, Liv. 39, 2; 40. 41.) * SUlcameili mis, »• [sulco] A furrow, i. q. sulcus : Apu. M. 6, p. 174. SUlcator* or ' s . m - [>d.] One who draws furrows, a furrower, plougher (in post- Aug. poets): I, Lit: Leontini campi, Prud. adv. Symm. 2, 939: patuli agri, Avien. Perieg. 587. — II. Transf. : sulca- tor navita ponti, Sil. 7, 363 ; so, pigri Aver- ni, i. e. Charon, Stat. Th. 11, 588 ; cf. id. ib. 8, 18 : Bagrada sulcator arenae, Luc. 4, 588 : lateris sulcator ( vultur ), i. e. the render, lacerater, Claud. Rapt. Pros. 2, 340. sulco» avi, atum, 1. v. a. [sulcus] To furrow, cut furrows through, to plough (mostly poet, and in post- Aug. prose ; not in Cic. or Caes.) : I. Lit., in agriculture : agros, Tib. 2, 3, 78 ; cf., (rura) sulcata Ca- milli Vomere, Luc. 1, 168 ; so, humum, campos vomere, Ov. Tr. 3, 10, 68 ; Sil. 9, 191. — Absol. : recto plenoque sulcare, Col. 2,2,25. — H.Transf., in gen., Tofurrow, plough; poet., to sail over, pass through, etc. : sulcant fossae, quo pluvia aqua del- abatur, Var. R. R. 1, 29, 2: (anguis) are- nam Sulcat. Ov. M. 15, 726 ; so, iter Cau- da, Luc. 9, 721 : longa sulcant vada 6alsa carina, Virg. A. 5, 158 ; so, undas rate, Ov. Pont. 2, 10, 33 ; id. Met. 4. 707 : maria ar- bore, Plin. 12, 1, 2: regna volatu, Luc, 9, 668 : sulcavitqtie cutem rugia, furrowed her skin with wrinkles, Ov. M. 3, 276. sulcus» 't "*■ (sibilated from b\ic6i] A furrow made by the plough : " sulci appel- iantur, qua ariitrum ducitur, vel sationis faciendae causa vel urbis condendae, vel fossura rectis lateribus, ubi arbores seran- rur: quod vocabulum quidam ex Graeco fit-turn, quia illl dicant 'oXkvv," Fest. 302 : "qua uratrum vomere lacuniim strinm 1488 SUL M facit, sulcus vocatur: quod est inter duos sulcos elata terra, dicitur porca," Var. R. R. 1, 29, 3 : sulco vario ne ares, Cato R. R. 61, 1 : cum sulcus altius esset impres- sus, Cic. de Div. 2, 23, 50. So, ducere sul- cum, Col. 2, 2, 27 ; Juv. 7, 48 : proseinde- re jugerum sulco, Plin. 18, 19, 49, § 178 : sulco tenui arare, id. 18, 18, 47 : pateface- re sulcum aratro, Ov. M. 3, 104 : commit- tere semina sulcis, Virg. G. 1, 223; cf. id. Eel. 5, 36 ; Ov. M. 1, 123. II. Transf. (mostly poet, and in post- Aug. prose) : A. In abslr., A ploughing : hordeum altero sulco seminari debet, Col. 2,9,15; so, quarto, id.2, 12, 8: quinto, Plin. 18, 20, 49, § 181 : nono, Plin. Ep. 5, 6, 10. B. Of things resembling a furrow: 1, A long, narrow trench, a ditch, Cato R. It. 33, 4 ; 43, 1 ; Col. 2, 8, 3 ; Plin. 19, 4, 20 ; Virg. G. 2, 24 ; 289 ; id. Aen. 1, 425, et saep. — 2. d rut i track, in gen. So of the fur- row cut by a vessel : Virg. A. 5, 142 ; Val. Fl. 3, 32 ; of a wrinkle of the skin : Mart. 3, 72, 4 ; Claud, in Eutr. 1, 110 ; of the trail of a meteor: Virg. A. 2, 697 ; Luc. 5, 562; of the private parts of a woman: Lucr. 4, 1268 ; Virg. G. 3, 136 ; App. Anech. 16. + Sulcyiae, arum,/ [prob. corrupted from Silviae] A kind of wood-goddesses, Inscr. Orell. no. 2099 sq. Also in the form suliviae, ib. no. 2051. sulfur (in MSS. also, 6ulphur and sul- pur; cf. Schneid. Gramm. 1, p. 210), iiris, n. (masc, Tert. adv. Prax. 16 ; Veg. Vet. 1, 38 med.) Brimstone, sulphur, "Plin. 35, 15, 50 ;" Cato R. R. 39, 1 ; Col. 8, 5, 11 ; Lucr. 6, 221 ; 748 ; 807 ; Tib. 1, 5, 11 ; Prop. 4, 8. 86; Ov. M. 5, 405, et saep. In the plur. : Virg. G. 3, 449 ; Ov. M. 3, 374 ; 14, 791 ; 15, 351 ; Quint. 12, 10, 76 Spald. N. cr. — II, Transf., poet., Lightning (so called from its sulphureous smell) : aethe- reum, Luc. 7, 160 : sacrum, Pers. 2, 24. * sulfurans (sulph.), antis, adj. [sul- fur; ct. sulfuratus] Containing sulphur, sulphurous : aquae, Tert, adv. Val. 15. sulf uraria (sulph.), ae, /. [sulfur] A sulphur pit or mine, Ulp. Dig. 48, 19, 8 ; 47, 2, 53. sulfuratio (sulph.), onis,/. [id.] A vein of sulphur in the earth, Sen. Q. N. 3, 15 med. SUlfuratuS (sulph.), a, urn, adj. [id.] Impregnated with sulphur, sulphurated : fontes, Vitr- 8, 3 : aqua, Plin. 31 , 6, 32 : ra- mentum, Mart. 10, 3, 3 : lana, Cels. 4, 5. — Comp. : gehenna, Tert. adv. Marc. 1, 28. — II, Subst., sulfurata, orum, n. : A. ("*■ tila) Brimstone-matches, Mart. 1, 42, 4.— B. {sc. loca) Veins of sulphur, Plin. 31, 3, 28. sulfureus (sulph.), a, um, adj. [id.] Of or tike sulphur, suljihurous, sulphure- ous : fornacee, Ov. M. 15, 340 : aqua, Virg. A. 7, 517 : lux fulrainum, Plin. 35, 15, 50 : color, id. 35, 6, 25 : odor, id. 36, 19, 34. sulfurosus (s«lph.), a, um, adj. [id.] Full of sulphur, sulphureous : fontes, Vitr. 8, 3 med. Sulla (less correctly written Sylla), ne, m. A surname in the gens Cornelia. So esp., I, L. Cornelius Sulla Felix, The celebrated Roman Dictator, concerning whose life and political career see Zach- ariae, der Dictator L. Cornelius Sulla (Heidelb. 1834) II. Bande, 8 ; Willich, de Reipubl. R. ea forma, qua L. Cornelius Sulla dictator totam rem Romanam com- mutavit, Lips, 1834, 8 ; and the treatise with a like title by C. Itamsborn, Lips. 1835 ; (* Cic. de Div. 1, 33; Sail. J. 100 ; Flor. 3,_21; Veil. 2, 17).— B. Derivv. : 1. Sul- lanus» a, um, adj., Of or belonging to Sulla: tempus, Cic. Par. 6, 2, 46: ager, id. Agr. 2, 26, 70 : assignationes, id. ib. 3, 1, 3 : proscriptio, Sen. de Ira; 2, 34 : crudelitas, Plin. 9, 35, 59, et saep. — *2. sullatu- riOj i re i v ' n ; To imitate or play the port of Sulla : ita sullaturit animus ejus et proscriprurit, Cic. Att. 9, 10, 6; cf. Quint. 8, 3, 32 ; 8, 6, 32.— H, L. Cornelius Sulla Faustus, usually called Faustus Sulla, A son of the Dictator, Cic. Clu. 34, 94 ; id. Agr. 1, 4, 12 ; id. Att. 8, 3, 7, et »1.— III. P. Cornelius Sulla, A relation of the Dictator, accused o/ambitus, and defended by Cicero in an oration still extant. Sulmo, onis, m. : I, A town in the ter- ritory of the Peligni. near Corfinium, the birthplace of Ovid, Ov. F. 4, 80 ; Sil. 9, 76 : SUM 8, 511 ; Ov. Tr. 4, 10, 3 ; Cic. Att. 8, 4, 3 ; 8, 12, A, 1 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 501. — B Derivv. : 1. Sulmoncnsis, e, adj., J or belonging to Sulmo : ager, Plin. 17, 26, 41. — In the plur., Sulmonenses, ium, m., The inhabitants of Sulmo, Caes. B. C. 1, 18, 1; Plin. 3, 12, 17. — * 2, Sulmon- tinus, a, um, adj., The same: colonia, Frontin. de Colon, p. 145 Goes. — H, The name of a hero in Virg. A. 9, 412; 10, 517. sulphur» al 'd its derivv., v. sulfur. Sulpicius» »■ The name , Esse alicui cum aliquo, To have to do with, to be connected with a person : tecum nihil rei nobis, Deraipho, est, Ter. Ph. 2, 3, 7*4 ; cf., sibi cum ilia mima posthac nihil futurum, Cic. Phil. 2, 31, 77 : jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat, id. Quint. 6, 25 : si mibi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus, id. Fam. 15, 10, 2. 3. Cum aliquo (aliqua), To be with, i. e. to lie with carnalhj, as a spouse or para- mour: cujus soror est cum P. Quintio, Cic. Quint. 24, 77 : ea nocte mecum ilia hospitis jussu fuit, Plaut. Merc. 1, 1, 101 ; so Ov. Am. 3, 664 : cum hac (meretrice) si qui adolescens forte fuerit, Cic. Coel. 20, 49 ; so Ov. Am. 2, 8, 27. 4. Euphem., in the tempp. perf., of one who has died or a thing that has per- ished, To be no more, to be gone, departed (poet.) : horresco misera, mentio quoties fit partionis : Ita paene tibi fuit Phronesi- um, i. e. had almost died, Plaut. True. 1, 2, 92 : nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim, id. Capt. 3, 3, 1 : sive erimus, seu nos fata fuisse volent, Tib. 3, 5. 32: fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum, Virg. A. 2, 325 : — cer- tus in hospitibus non est amor : erat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit, Ov. Her. 17, 192. 5. Pregn., To be real or a fact, to be the case ; so esp., est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, grant- ed, well, etc. : quid tibi vis dicam, nisi quod est? Plaut. Epid. 1, 17: sunt ista, Laeli, Cic. Lael. 2, 6: est vero, inquit Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18 : esto : ipse nihil est, nihil potest, id. de Div. in Caecil. 15, 47 ; so, esto, Virg. A. 7, 313 ; 10, 67 ; Hor. Ep. 1, 1, 81, et al. — Hence, t. The connec- tions est ut, ubi, quum, quod, or with a subject-clause, It happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc. : («) Est ut : sin est, ut velis manere illam apud te, dos hie maneat, Ter. Ph. 5, 7, 32 : si est, ut di- cat velle se, redde, id. Hec. 4, 1, 43 : si est, culpam ut Antipho in se admiserit, id. Phorm. 2, 1, 40 : est, ut id maxime dece- at, Cic. Or. 59, 199 : quando fuit, ut, quod licet, non liceret? id. Coel. 20, 48 : non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc., id. de Div. 1, 56, 128 : non erat, ut fieri posset, mirarier umquam, Lucr. 5, 977 : non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi, Hor. Ep. 1, 12, 2.— Q3) Est ubi : erit, ubi te ulciscar, si vivo, Plaut. Ps. 5, 2, 26 : est, ubi id isto modo valeat, Cic. Tusc. 5, 8, 23. — (y) Eat'quum: est quum non est Satius, si, etc., Auct. Her. 4, 26, 36. — 05) Est quod: est quod visam domum, SUM Plaut. Aul. 2, 2, 26 : est quod referam ac. consilium : sin, etc., Liv. 30, 31, 9 : quod timeas non est, Ov. Her. 19, 159 : non est quod multa loquamur, Hor. Ep.2, 1, 30, et saep. — (e) Est with a subject-clause : est quadam prodire tenus, si non datur ultra, Hor. Ep. 1, 1, 32 ; Cato R. R. prooem. § 1 : scire est liberum Ingeniu m atque animum, Ter. Ad. 5, 3, 42: nee non et Tityon ter- rae omniparentis alumnum cernere erat, Virg. A. 6. 59fi: unde plus haurire est. Hor. S. 1, 2, 79: e6t gaudia prodentem vultum celare, id. ib. 2, 5, 103 : quod vcrsn dicere non est, id. ib. 1, 5, 87 : quae verbo objecta, verbo negare sit, Liv. 42, 41, 2 : ut conjectare erat intentione vultus, Tac. A. 16, 34, et saep. — c. dat. : ne tibi sit frigida saxa adire, Prop. 1, 20, 13 ; Tib. 1, 6, 24 : tu procul a patria (nee sit mihi credere tantum !) Alpinas nives Me sine vides, Virg. E. 10, 46 : fuerit mihi eguisse ali- qujindo amicitiae tuae, Sail. J. 110, 3. 6. Sometimes in colloq. lang., like the Eng. to be, for To come (hence also with in c. ace.) : ecquid in mentem est tibi, Pa- ttern tibi esse ? Plaut. Bac. 1, 2, 54 : ut cer- tior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus, Cic. Att. 15, 4, 2 : nee prius mil itibus in conspectum fuisse, Suet. Aug. 16. II. As a copula, To be any thing or in any manner : A. I n gen., usually con- nected with an adj., subst., or pron. ; less freq., and mostly in familiar lang., with an adv. : et praeclara res est et sumus otiosi, Cic. Lael. 5, 17 : quod in nomine multo est evidentius, id. ib. 8, 27 : sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam no- tain posteritati fore, id. ib. 4, 15 : quum ignorante rege, uter esset Orestes, Pyla- des Orestem se esse diceret, Orestes au- tem ita ut erat, Orestem se esse perseve- raret, id. ib. 7, 24 : consul autem esse qui pottii 1 etc., id. Rep. 1,6: nos numerus su mus et fruges consumere nati, are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27 : ego tu sum, tu es ego : unanimi sumus, Plaut. Stich. 5, 4, 49 : tuus sum, id. Bacch. 1, 1, 60 : do- mus non ea est, quam parietes nostri cin- gunt, Cic. Rep. 1, 13 : is enim fueram, cui, etc., id. ib. 4, et saep. — Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57 : sic, inquit est, Cic. Rep. 1, 38 : est, in- quit, ut dicis, id. ib. 1, 40 : quod ita cum sit, id. ib. 1, 45 : qui (viri) sunt procul ab hu- jus aetatis memoria, id. ib. 1, 1 : nee vero habere virtntem satis est, id. ib. 1, 2 : frus- tra id inceptum Volscis fuit, Liv. 2, 25, 1 : dato qui bene sit: ego, ubi bene, sit, tibi locum lepidum dabo, Plaut. Bac. 1, 1, 51 ; v. bene, p. 207, c : apud matrem recte est, Cic. Att. 1, 7 ; v. recte, p. 1291, b : cum in convivio comiter et jucunde fuisses, Cic. Deiot. 7, 19 : omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram, id. Rose. Am. 5, 11 : dicta impune erant, Tac: A; 1, 72, et saep. B. In partic: 1, With a gen. or abl. denoting quality: nimium me timidum, nullius animi, nullins consilii fuisse con- fiteor, Cic. Sest. 16, 36 : disputatio non me diocris contentionis est, id. de Or. 1, 60, 257 ; id. Fin. 5. 12, 36, et saep. : — si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo, Cic. Tusc. 5, 15, 45 : mira sum alac- ritate ad litigandum, id. Att. 2, 7, 2: si quis ea asperitate est et immanitate naturae, congressus ut hominum fugiat, id. Lael. 23, 87 : bono animo sint et tui et mci fa- miliares, id. Fam. 6, 18, 1 ; so, ut bono es- sent animo, id. Rep. 1, 17 : ut uxores eo- dem jure sint quo viri, id. ib. 1, 43 : qui capite et superciliis semper est rasis, id. Rose. Com. 7, 20 : abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono, Hor. Ep. 1, 7, 54, et saep. 2. With a gen. or abl. of price or value : a me argentum, quanti (servus) est, sumi- to, Ter. Ad. 5, 9, 20 ; cf., si ullo in loco fru- mentum tanti fuit, quanti iste aestimavit. Cic. Verr. 2, 3, 84, 194 : ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit, id, Rose. Com. 12, 33 : ut quisque, quod plurimi sit, pos- sideat, ita, etc., id. Parad. 6, 2, 48 : magni erunt mihi tuae literae, id. Fam. 15, 15, 4 : parvi sunt foris arma, nisi, etc., id. Oft". 1 22, 76: mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo, is worth more to me. weighs more with me. id. Att. 12, 28, 2 : ne que pluris pretii coquum quam villicum. 1489 SU MM hubeo, Sail. J. 85, 39, et saep. : — sextante ijal et Romae et per totam Italiam erat, vas worth, stood at, Liv. 29, 37, 3. 3. With a gen. of possession, (* when it may often be translated, It belongs, per- tains to ; or it is tlie part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.) : au- diant eos, quorum summa est auctoritas spud, etc., (* who possess,) Cic. Rep. 1, 7 : te- nesmus eum cursum, qui semper fuit op- timi cujusque, Cic. Rep. 1, 2 : quamobrem neque sapientis esse accipere habenas, id. ill. 1, 5 ; id. de Or. 2, 20, 86 1 temeritas est Uurentis aetatis, prudentia senescentis, id. ilc Sen. 6, 20 : est adolescentis majores tiatu vereri, id. Oft'. 1, 34, 122: qui Roma- line partis erant, urbe excesserunt, Liv. :!•>, 51, 7 ; cf, plebs novarum, ut solet, re- alm atque Hannibalis tota esse, (fwere denoted to, favored^ id. 23, 14, 7 ; and, Do- lopes numquam Aetolorum fuerant : Phi- lippi erant, id. 38, 3, 4 : Ptolemaeus prop- ter aetatem alieni arbitrii erat, id. 42, 29, 7, et saep. : non est gravitati9 ac sapien- fiae tuae, ferre immoderatius casum in- > ommodorum tuorum, Cic. Fam. 5, 16, 5 : • st hoc Gallicae oonsuetudinis, uti, etc., ( 'aes. B. G. 4, 5, 2, et saep. 4. With a dal. of the end, object, pur- pose, fitness, etc. : vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere, Vac. Rose. Am. 17, 48 : etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato, Uip. Dig. 33, 9, 3 ; so Gell. 4, 1, 20 : ut divites ronferrent, qui essent oneri ferendo, Liv. •2, 9, 6: quum solvendo aere (i. e. aeri) ali- eno res publica non esset, id. 31, 13, 5 : injiciuntur ea, quae humori extrahendo •sunt, Cels. 4, 10 fin. — Hence, b. With an additional dat. of the person : omitto in- numerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, Cic. Rep. 1,1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac digni- tatem esse scires, Anton, in Cic. Att. 10, 8, A fin. ■■ accusant ii, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit, Cic. Rose. Am. 5, 13 : haec tam parva civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, 85 : ea dictitare, quae detrimento, maculae, in- vidiae, infamiae nobis omnibus esse pos- sint, id. ib. 2, 3, 62, 144, et saep. 5. Id est or hoc est, with a predicative clause by way of explanatory addition, That is, that is to say ; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or whicli is the same thing : sed domum redeamus, id est ad nostras re'vertamur, Cic. Brut. 46, 172 : quodsi in scena, id est in concione verum valet, etc., id. Lael. 26, 97 : meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo, id. Acad. 1, 2, 8 Goer. N. cr. : — 6i Epicurum, id est si Democri- tum probarem, id. ib. 1, 2, 6 Goer. N. cr. : ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria, id. Tusc. 3, 13, 27 Kiihn. : — a parte negotiali, hoc est irpaYnannrj, Quint. 3, 7, 1 : cum in bona tua invaserb, I hoc est, cum te docuero, id. 8, 3, 89, et saep. 2. sum. i. q. eum, Enn. in Fest. ; v. is. (* 3. sum, in composition, for sub be- fore m; v. sub.) sumeil, 'ni8, n. [contr. from sugimen, sugmen, from sugoj A breast, teat, udder of women and she-animals: J. Lit.: A. In gen. : manus lactanti in sumine sidat, ' Lucil. in Non. 458, 7. — B. In parti c.,A bow's udder, the paps of a. sow (esteemed . a delicacy by the Romans) : pernam, ab- domen, sumen, suis glandium, Plaut. Cure. 2,3,44 ; so id. Pseud. 1, 2, 33 ; id. Capt. 4, 3, 4; Plin. 11, 37, 84 ; Mart. 13,44.— * 2. Me- ton. for A sow, a hog, Juv. 12, 73. — IJ. T r a n s f, Tlw fat part, the richest portion : (Caesar Vopiscus) campos Roseae Italiae dixit esse sumen, Var. R. R. 1, 7, 10 ; Plin. .17,4,3. suminatus, a, "">, adj. [sumen] Of , or belonging to a sow's udder, that has the ,paps on (a post-class, word) : caro, i. c. the paps or udder of a sow, Arn. 2, 73 : sus, i. e. a sow, Lampr. Alex. Scv. 22. gu mm a. ae, f. (seres) [summus, from superua] (archaic gen., 6ummai, Lucr. 1, 983 j 6, 680) That which is highest, most prominent or important in any thing, The main thing, chief point, principal matter; the summit, completion, perfection. fl t In gen.: .leges a me od< ntur non 14.00 SUMM perfectae . . . sed ipsae summae rerum atque sententiae, the main points, chief particulars, Cic. Leg. 2, 7, 18 ; so, lectis rerum summis, Liv. 40, 29, 11 : summa est, si curaveris, ut, etc., Cic. Fam. 13, 75, 2 : in hoc summa judicii causaque tota consis- ts, id. Quint. 9, 32 : earn ignominiam ad summam universi belli pertinere ratus, to the issue of the whole war, Liv. 32, 17, 9 : solus summam habet hie apud nos, the first place, pre-eminence, Plaut. True. 4, 2, 15 : summam alicui rei dare, perfection, Quint. 3, 2, 1 ; so id. 5, 10, 72 ; 11, 2, 41 ; 12, 1, 20, et si. B. In partic, of a reckoning ofnum- bers, The amount, containing all the items ; the sum, sum total: quid, tu, inquam, so- les, cum rationem a dispensatore accipis, si aera singula probasti, summam, quae ex his confecta sit, non probare ? Cic. Fragm. ap. Non. 193, 11 : addendo dedu- cendoque videre, quae reliqui Bumma fiat, id. Off. 1, 18, 59 : Py. Quanta istaec hom- inum summa est 1 Ar. Septem millia, Plaut. Mil. 1, 1, 46 : equitum magno nu- mero ex omni populi summa separato, Cic. Rep. 2, 22: subducamus summam, id. Att 5, 21, 11; so, summam facere, id. Verr. 2, 2, 53, 131 : de summa nihil dece- det, Ter. Ad. 5, 3, 30 : hac summa redemp- ti, Liv. 32, 17, 2, et saep. : summa cogita- tionum mearum omnium, Cic. Fam. 1, 9, 10: meoruin moerorum atque amorum summam edictavi tibi, Plaut. Rud. 1, 2, 2 : ergo ex hac infinita licentia haec summa cogitur, Cic. Rep. 1, 43: proposita vitae ejus velut summa, Suet. Aug. 9, et saep. : sumraarum summa est aeterna, the sum of all sums, the sum of all things, i. e. the universe, Lucr. 3, 817; 5, 362 ; so, summa summarum, Plaut. True. 1, 1, 4 ; Sen. Ep. 40 fin, ; and, summa summai, Lucr. 6, 680. — Adverbially : ad summam, On the whole, generally, in short, in a word : ille atnrma- bat ... ad summam : non posse istaec sic abire, Cic. Att. 14, 1, 1 ; so, ad summam, id. ib. 7, 7, 7 ; id. Fam. 14, 14, 2 ; Hor. Ep. 1, 1, 106 ; Juv. 3, 79 : in summa, In all : Drusus erat de praevaricatione a tribunis aerariis absolutus, in summa quatuor sen- tentiis, Cic. Q. Fr. 2, 16, 3; so, in summa, Just. 13, 8 ; 37, 1 fin. ; for which, in omni summa, Cic. Q. Fr. 3, 5, 5. — Hence, 2, T r a n s f., The whole, opp. to a part : magnam res diligentiam requirebat, non in summa exercitus tuenda, sed in singu- lis militibus conservandis, Caes. B. G. 6, 34, 3 ; cf., summa exercitus salva, the main body of the army, id. B. C. 1, 67, 5 : solet quaedam esse partium brevitas, quae Ion- gam tamen efficit summam, Quint. 4, 2, 41 ; cf., quaedam partibus blandiuntur, sed in summam non consentiunt, id. 4, 2, 90 : (Remi dicebant) adhunc (regem) totius belli summa omnium voluntate deferri, the command in chief, Caes. B. G. 2, 4, 7 ; cf., neque de summa belli suum judicium sed imperatoris esse, id. ib. 1, 41, 3 : quum penes unum est omnium summa rerum, regem ilium unum vocamus, authority over all affairs, the supreme power, Cic. Rep. 1, 26 ; and with this cf, ad te sum- ma solum, Phormio, rerum redit, Ter. Ph. 2, 2, 3 : ad summam rerum consulere./or the general interest, Caes. B. C. 3, 51, 4 : ad discrimen summa rerum adducta, to a general engagement, Liv. 10, 27, 7 ; so, dis- crimen summae rerum, id. 10, 14, 9: quos penes summam consilii voluit esse, quum imperii summam rex teneret, the sole com- mand, Cic. Rep. 2, 28 ; cf., qui vobis sum- mam ordinis consiliique concedunt, id. Cat. 4, 7, 15 ; so, imperii, Caes. B. G. 2, 23, 4 ; id. B. C. 3, 5, 4 : quod penes eos (Bituriges), si id oppidum retinuis6ent, summam victoriae constare intelligebant, the whole credit of the victory, id. B. G. 7, 21. 3 ; so, victoriae, id. B. C. 1, 82, 3. * sum-maestUS (subm.), a, urn, adj. Somewhat sorrowful : Amm. 30, 1. summalis; e, adj. [summa] Con- taining a sum, whole (post-class.), Tert adv. Herm. 31. t Summanalia» ium > v - Summanus. * sum-manans (subm.), antis, Part. [mano] Flawing beneath : aqua sub terra, Vitr. 3, 1 med. • Summanes( fi " l " n -).iiim, m. Akin'i of Inferior >hii «. Mart f'«p, 2 40. SUMM summano I subm.), are, v. a. [Sum- manus] To holdfast like Summanus (Plu- to), a comically-formed word in Plaut. Cure. 3, 43_s?. SummanilS (Subm.), i, m. A Soman deity to whom nocturnal lightnings were ascribed, but whose precise nature was unknown even to Ovid ; ace. to Mart Cap. i. q. Pluto, " Ov. F. 6, 731 ; Mart. Cap. 2, 40 ;" Plaut. Bac. 4, 8, 54 ; Cic. de Div. 1, 10, 16 ; Plin. 2, 52, 53 ; 29, 4, 14 ; Arn. 6, 191 ; Aug. Civ. D. 4, 23 ; Inscr. Orell. no. 1466. Cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 59. — II, Hence, "svMMANALiAlibafari- nacea in modum rotae ficta," Fest. p. 348 and 349 (offered in sacrifice to Summanus). fsummarium, Ii, »■ [summa] A summary, epitome, abstract: oratio, quae nunc vulgo breviarium dicitur, olim, cum Latine loqueremur, summaeium, diceba- tur, Sen. Ep. 39. SummaSi atis, comm. [id.] Of high or noble birth, high-born, noble, eminent, dis- tinguished (ante- and post-classical) : vir, Plaut. Ps. 1, 2, 90; id. Stich. 3, 2, 36 : ma- tronae, id. Cist. 1, 1, 27 : dea, App. M. 11, p. 267 : puella, Sid. Ep. 9, 6. SUmmatim.) a *>. [id.) On the surface, on the outside, slightly: I, Lit. (post-Aug. and very rarely) : radicem summatim erii- dere, Col. 12, 48, 1 ; so, eruere radices, id. Arb. 6, 2 : ablaqueare vitem, id. ib. 10, 5. — II. T r o p., Slightly, summarily, cursorily, briefly, compendiously, etc. (so quite clas- sical) : summatim rescribere paucis, Lu- cil. in Non. 296, 5 : de re pecuaria brevi- ter ac summatim percurram, Var. R. R. 2 pracf. § 7 : aliquid summatim perscribe- re, Cic. Att. 5, 16. 1 : aliquid cognoscere, id. Fam. 10, 28, 3: summatim breviterque componere, Suet. Tib. 61 : aliquid attin- gere, Quint. 10, 1, 44 ; cf, poeticam sum- matim attigit, slightly, Suet. Aug. 85 : sum- matim existimandum judici, si bona fide imploretur judicium, Ulp. Dig. 5, 3, 7 med. summatus. fi 8, m. [id.) Chief rule, supremacy, sovereignty, i. q. principatus : imperium ac summatum petere, Lucr. 5, 1141. summc adv. In the highest degree, most highly or greatly, extremely ; v. supc- rus, ad fin. * SUm-medlUS (subm.), a, urn, adj. Middle, mean: positura, Diom. p. 432 P. sum-mcio (subm.), ere, v. a. To make water under a thing : se, Marc. Em- pir. 8, 5 med. *SUmmeiulUS (subm.), i, m. [sum- meio] One who makes water under himself, who wets his bed, Marc. Empir. 26 fin. Sum-merg'O (subm.), si, sum, 3. v. a. To dip or plunge under, to sink, over- whelm, submerge, submerse : I, Lit. (quite classical ; most freq. pass.) : summersus equus voraginibus, Cic. de Div. 1, 33, 73 : genera summersarumbeluarum, id. N. J). 2, 39, 100; so, Col. 12, 4, 5: navis sum- mersa, * Caes. B. C. 3, 39, 2 : ferrum sum- mersum in unda, Ov. M. 12, 279 : ipsos potuit summergere ponto, Virg. A. 1, 40 : cf., aliquot procellis summersi paene su- mus, Liv. 24, 8, 13: summer6as obrue pup», pes, Virg. A. 1, 69 ; so, navem, Tac. A. 14, 5. — II, T r o p. (post-class., and very rare- ly) : virtus summersa tenebris, Claud. IV. Cons. Hon. 221 : publicatam summergere lectionem, to suppress, Arn. 3, 104. summersio (subm.), 6nis, /. [sum- mergo] A sinking, drowning, submersion (late Lat), Arn. 5, 182; Firm. Math. 1, Ifin. 1. SUmmerSUS (subm.), a, urn, Pari, of summergo. * 2, summersus (subm.), us, m. [summergo] A plunging under water, sinking, Tert Anim. 32 med. * sum-merus (subm.), a, um, adj. Pretty pure : vinum, Plaut. Stich. 1, 3, 116. * summxnia (subm.), ae, /. [sub-min- ium] A kind of garment for women, Plaut. Epid. 2, 2, 48. sumministratio (subm.), onis, /. [sumministro] A giving, furnishing, sup- plying, subministralion (post-class.) : di- vina incorruptibilitatis, Tert. Apol. 48/«. * sumministrator (subm.), oris, m. [id.] One who aids or assists ; trop., an abettor, promoter : libidinum testisque, Sen. Ep. 114^«. * sumministratus (subm.), os, m SUMM [surnministroj A famishing, supplying : exiguus cibi, Macr. S. 7, 12 med. Sum-ministro (subm.), avi, atum. 1. v. a. To aid by giving ; to give, fur- nish, afford, supply, subminister (quite class.) : * I. Lit.: pecuniam alicui, Cic. Deiot. 9, 25 ; eo, tola clam, id. Coel. 9, 20 ; cf., tela ad manum, Quint. 5, 7, 8 : tela agentibus, id. 12, 3, 4 : lapides telaque, Caes. B. G. 3, 25, 1 : frumentum, id. ib. 1, 40, 11 : auxilia hostibus nostris, id. ib. 4, 20, 1 : puteus, qui ccc. pondo argenti Han- nibali sumministravit in dies, Plin. 33, 6, 31, et 6aep. : tabellarios, Cic. Q. Fr. 2, 13, 4. — II, Trop. : Ari6toteles huic arti pluri- ma adjumenta atque ornamenta summin- istravit, Cic. Inv. 1, 5, 7: occasiones ali- cui, Suet. Tib. 61 : timores, Sen. Ep. 104 vied. : tantum animorum viriumque pa- triae et penatium conspectus suniminis- trat, Just. 6, 7. SummissC) °,dv., v. summitto, Pa., ad fin. summissim (subm.), adv. [summis- sus] In a low voice, gently, softly (post- Aug. and very rarely) : fabulantes, Suet. Aug. 74 : ridere (coupled with sensim), Gell. 17, 8, 7. SummisSlO (subm.), onis, /. [sum- mitto] A lev lug down, lowering, dropping, sinking (a Ciceron. word) : ex contentio- ne vocis et tummissione, Cic. OtF. 1, 4], 146 : — uec eiatio nee summissio, i. e. de- pression, id. Top. 18, 71. 1. summissus (subm.), a, um, Part. and Pa. of summitto. 2. SUmmisSUS (subm.), us, m. [sum- mitto] A sending to or in, immission, in- troduction : ex summissu erroris ulcisci- tur, Tert. adv. Marc. 5, 16 med. smnmitaS) atis, /. [summus] The highest part, height, top, summit (a post- Aug. word), Plin. 37, 9, 37 ; Pall. 1, 6, 10 ; Macr. Sornn. Scip. 1, 6 med. ; Censor, de Die nat. 13 ; Arn. 1, 13. SUm-mitto (subm.), mlsi, missum, 3. v. a. 1. With the force of sub predomina- ting: A. To send forth below or from be- low ; to send, set, place, or put under ; to raise or lift up ; to cause to spring up ; to put forth, produce (so mostly poet, and in post- Aug. prose): 1, In gen.: singuli ngni binis nutricibus submittuntur : nee quicquam subtrahi submissis expedit, Col. 7, 4, 3 : vaccas tauris, to put under (for breeding), Pall. Jul. 4 ; so, vaccas in feturam, id. ib. 4, 1 : equas alternis annis, id. Mart. 13, 6 : canterium vitibus, Col. 4, 14, 1 :— summittit tellus flores, puts forth, produces, Lucr. 1, 8 ; so, fetus (tellus), id 1, 194 : pabula pascendis equis (tellus), Luc. 4, 411 : quos colores (humus formo- sa), Prop. 1, 2, 9 ; cf. poet. : non mon- strum summisere Colchi majus, did not produce (from the sowing of the dragon's teeth), Hor. Od. 4, 4, 63 : summissas ten- dunt alta ad Capitolia dextras, upraised, Sil. 12, 640 ; so, palmas, manus, id. 4, 4, 11 ; Sen. Oed. 226 ; cf. in a Greek construc- tion : 6ummissi palmas, Sil. 1, 673. 2. I" partic,, an econom. 1. 1., of ani- mals or plants for breeding or bearing fruit, To bring up, rear, raise ; to let gr^ic, not kill or cut off: arietes, Var. R. R. 2, 2, 18 ; so id. ib. 2, 3, 8 ; Virg. E. 1, 46 : id. Georg. 3, 73 ; 159 ; Col. 7, 9, 4 ; Ulp. Dig. 7, 1, 70 : — materiam vitis constituendae causa, Col. Arb. 5, 1 ; so id. 4, 31, 2 ; 4, 14, 3 ; 3, X0, 15, et al. : prata, to let grow for hay, Cato R. R. 8, 1 ; Var. R. R. 1, 49, 1 ; Col. 11, 2, 27. B. To let down, lower, sink, drop = de- mittere (so quite class, and very freq., esp. in the trop. sense): I, Lit.: se ad pedes, Liv. 45, 7, 5 ; so, se patri et genua, Suet. Tib. 20 : latus, caput in herba, Ov. M. 3, 23 ; 502 ; cf. verticem, id. ib. 8, 639 : genu, id. ib. 4, 340 ; Plin. 8, 1, 1 ; cf., pop- liteal in terra, Ov. M. 7, 191 : aures (ppp. surrigere), Plin. 10, 48, 67 : oculos, Ov. F. 3, 372 : faciem. Suet. Calig. 36 ; cf. id. Aug. 79 : fasces, Plin. 7, 30, 31 ; cf. Brut. 6, 22 : capillum, crinem, barbam, etc., to let grow, Plin. Ep. 7, 27, 14 ; Sen. Cons, ad Pol. 36 ; Tac.G.31; Suet. Caes. 67; Mv Aug. 23 s id. Calig. 47, et 6aep. — M id.: Tiberis aestate summittitur, sinks, falls, Plin. Ep. 5, 6, 12. 2. Trop. : ut ii, qui superiores sunt, SUMM summittere se debent in amicitia : sic quodammodo inferiores extollere, to lower themselves, condescend, Cic. Lael. 20, 72 ; cf. id. Plane. 10, 24 ; and, summittere se in humilitatem causam dicentium, Liv. 38, 52, 2 : ut in actoribus Graecis fieri vi- demus, saepe ilium, qui est 6ecundarum aut tertiarum partium, cum possit ali- quanto clarius dicere, quam ipse prima- rium multum summittere, ut ille princeps quam maxime excellat, to moderate his efforts, restrain himself, Cic. de Div. in Caecil. 15, 48; cf., orationem torn summit- tere quam attollere decet, to sink, i. e. speak in a plain style, Plin. Ep. 3, 13, 4 ; and, ut illud lene aut ascendit ad fortiora aut ad tenuiora summittitur, Quint. 12, 10, 67 ; cf. also, quando attollenda vel summittenda sit vox, id. 1, 8, 1 ; and, (soni) cum intentione summittenda sunt tem- perandi, id. 11, 3, 42 : ad calamitates am- nios, to submit, bow, Liv. 23, 25, 3 ; cf., ani- mum periculo, Brut, et Cass, in Cic. Fam. 11, 3, 3 ; so, anirnos atnori, Virg. A. 4, 414 : se culpae, i. e. to commit, Ov. Her. 4, 151 : furorem, topul down, quell, Virg. A. 12, 832. II. The signif. of the verb predomina- ting, To send underhand, to send or dis- patch secretly (likewise quite class.) : sum- mittit cohortes equitibus praesidio, Caes. B. G. 5, 58, 5 : subsidium alicui, id. ib. 2, 6. 4 ; so, subsidium, id. ib. 2, 25, 1 ; 4, 26, 4 ; id. B. C. 1, 43, 5 : auxilium labor- antibus, id. ib. 7, 85, 1 : huic vos non sum- mittetis 1 i. c. send a successor, Cic. Prov. Cons. 4, 8 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 6 : sibi de8tinatum in animo esse, imperium alicui, to transfer, resign, Liv. 6, 6, 7 : vi- nea summittit capreas non semper edu- les, furnishes, supplies, Hor. S. 2, 4, 43 : — summittebat iete Timarchidem, qui mo- neret eos, si, etc., secretly dispatched, Cic. Verr. 2, 3, 28, 69 ; so absol. : iste ad pu- pillae matrem summittebat, id. ib. 2, 1, 41. — Hence summissus. a, um, Pa. (ace. to no. I., B) : A. Lit., Let down, lowered, low (so very rarely) : scutis super capita densa- tis, stantibus primis, secundis aubmissior- ibus, stooping lower, Liv. 44, 9, 6 : capillo summissiore, hanging lower down. Suet. Tib. 68. B. Trop. (so quite class, and freq.) : I . Of the voice or of speech in gen., Low, soft, gentle, calm, not vehement : et con- tenta voce atrociter dicere et summissa leniter, Cic. Or. 17, 56 ; so, vox (coupled with lenis), Quint. 11, 3, 63 ; Ov. M. 7, 90, et al. : murmur, Quint. 11, 3, 45 : oratio placida, summiSsa, lenis, Cic. de Or. 2, 43, 183 ; so, oratio, Caes. B. C. 3, 19, 5 ; Quint. II, 1, 9 ; cf. in the Comp. : lenior atque summissior oratio, id. 11, 1. 64: (sermo) miscens elata summissis, id. 11, 3, 43 : ac- tio, id. 7, 4, 27, et saep. Transf., of an orator: orator, Cic. Or. 26, 90; so, coup- led with humilis, id. ib. 23, 76. 2. Of character or disposition, like ab- jectus : a. hi a bad sense, Low, mean, groveling, abject : videndum est, ne quid humile, summissum, molle, effeminatum, fractum abjectumque faciamus, Cic. Tusc. 4, 30, 64 ; cf., vivere neque summis6um et abjectum, neque se efferentem, id. Off. 1, 34, 124 : adulatio, Quint. 11, 1, 30.— fe. In a good sense, Humble, submissive : civ- itates calamitate summissiores, Hirt. B. G. 8, 31, 2: preces, Luc. 8, 594 ; cf., summis- sa precatur, Val. Fl. 7, 476 : tristem viro summissus honorem Largitur vitae, yield- ing, overcome, Stat. Th. 1, 662. — The Sup. seems not to occur. — Hence, Adv., siimmiese (subm.): 1, Of speech, Softly, gently, calmly, not loud or liarshly : dicere, Cic. de Or. 2, 53, 215 ; so in the Comp., id. Or. 8, 26 ; id. de Or. 3, 55, 212 (ppp. contentius) ; Pctr. 105 fin. — 2. Of character, Calmly, quietly, modestly, humbly, submissively : alicui summisse supplicare, Cic. Plane. 5, 12 ; so, scribere alicui, Tac. H. 3, 9 fin.: loqui {ppp. aspe- re), Quint. 6, 5, 5 : agere (ppp. minanter), Ov. A. A. 3, 582. — Comp. : summissius se gerere, Cic. Off. 1, 26, 90. — Sup. seems not to occur. Summoenium (Subm.), ii, n. [sub- moenia] A place in Rome, probably near the walls, where prostitutes dwelt, Mart. 1, 35, 6.— II. Hence Summoenianus; SUMM a, um, adj., Of or belonging to Summoe- nium : uxores, i. e. prostitutes, Mart. 3, 82, 2; of the same, buccae, id. 11, 61, 2. summoleste (subm.), adv., v. sum- moleetus. sum-molestus (subm.), a, um, adj. Somewhat troublesome or vexatious (pern, only in the two follg. passages) : illud est mihi submolestum, quod, etc., Cic. Att. lfi, 4, 4. — Adv., summoleste, With some vexation: aliquid ferre, Cic. Att. 5, 21, 3. sum-mdneo (subm.), ui, 2. v. n. To remind privily, give a hint (perh. only in the two follg. passages) : summonuit me Parmeno, quod, etc., Ter. Eun. 3, 5, 22 : patres salutavit nominatim singulos, nullo summonente, Suet. Aug. 53. * sum-monstro (subm.), are, i). a. To show privately : response, Arn. 3, 143. summopere, v - summus, under su- perus. * sum-morosus (subm.), a, um, adj. Somewhat peevish or morose : me ilia valde movent stomachosa et quasi summorosa ridicula, Cic. de Or. 2, 69, 279. * summo-tenusj a-fo. Up to the top .• s. florescentibus iioribus, App. Herb. 75. * summdtor (subm.), oris, m. [sum- moveo] One who puts aside or removes (in order to make room), a clearer of a space : summotor aditus, praeco, accensus, i. e. the lictor, Liv. 45, 29, 2. summdtus (subm.), a, um, Part, of summoveo. sum-mpveo (subm.), movi, motum, 2. (syncop. form of the plusquamp. subj., summosses, Hor. S. 1, 9, 48) v. a. To send or drive away, to remove (freq. and quite class.). 1. Lit: A. I" S eXi - '■ hostes a porta, Caes. B. G. 7, 50, 5 ; so, hostes ex muro ac turribus, id. B. C. 2, 11, 3 : hostes ex agro Romano trans Anienem, Liv. 4, 17, 11 : hostium lembos statione, id. 45, 10, 2 : aliquem Urbe atque Italia, Suet. Aug. 45 fin., et saep. : recusantes advocates, Cic. Quint. 8, 31 : quam (Academiam) sum- movere non audeo, id. Leg. 1, 13, 39 : sum- mota concione, id. Flacc. 7, 15 ; cf., sum- moto populo, Liv. 26, 38, 8 : maris litora, to remove, extend out (by moles), Hor. Od. 2, 18, 21 : informes hiemes, id. ib. 2, 10, 17. — Of things : ubi Alpes Germaniam ab Italia summovent, separate, Plin. 3, 19, 23 : silva Phoebeos summovet ictus, wards off, Ov. M. 5, 389. B. In partic: 1, Of a lictor, To clear away, remove people standing in the way, to make room : i lictor, summove turbam, Liv. 3, 48, 3 ; so id. 2, 56, 10 ; 4, 50, 5 ; 45, 7, 4, et al. — Impers. : cui summovetur, Sen. Ep. 94 fin. : sederunt in tribunali, lic- tor apparuit, summoto incesserunt, after room had been made, Liv. 28, 27, 15; so Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin, no. 25 ; 32 ; 35. — \). Transf.: non gazae neque consu- lates Summovet lictor miseros tumultus Mentis et curas, Hor. Od. 2, 16, 20. 2. In econom. lang., To clear off, sell off stock : oves, Col. 7, 3, 14 : agnos, id. 7, 4, 3. II. Trop., To put or keep away, to with- draw, withhold, remove : aliquem a re pub- lica, from civil affairs, Cic. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85 ; for which, s. aliquem ad- ministratione rei publicae, Suet. Caes. 16 ; cf. id. ib. 28 : reges a bello, Liv. 45, 23, 12 : sermonem a prooemio, Quint. 4, 1, 63 : magnitudine poenae maleficio summo- veri, Cic. Rose. Am. 25, 70 : summoven- dum est utrumque ambitionis genus, Quint. 12, 7, 6. summula. »e, /. dim. [summa] A small sum, Sen. Ep. 77 med. ; App. M. 11, p. 271 ; Prud. oref. 2, 131. sum- murmur o, avi, l. v. a. To murmur a little or in secret (late Latin), Aug. Conf. 6, 9 ; 8, 11. summus, a > um - "<$• Uppermost, highest, topmost ; v. superus. summussi. i- q-murmuratoree (Mur- murers). Naevius: odi, inquit, summus- sos; proinde aperte dice, quid sit," Fest. . p. 298 and 299 [sub-musso]. sum-muto (subm.), are, v. a. To change, interchange, substitute one thing for another: hanc vira^Xayfiv rhetores, quia quasi summutantur verba pro ver- bis, fteroivvuiav grammatici vocant, quod nomina transferuntur, Cic. Or. 27, 93. 1491 SUMO sumo* sumpsi, sumptum, 3. (eyncop. form of the inf. perf., sumpse, Naev. in Gell. 2, 19, 6) v. a. [perh. from sub-emo] To take, take up, lay hold of, assume. X, In gen. : auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202: Iaciniam, id. Merc. 1, 2, 16 : si hoc digitu- lis duobus sumebas primoribus, id. Bacch. 4, 4, 24 : postremo a me argentura quanti est sumito, Ter. Ad. 5, 9, 20: legem in manus, Cic. Agr. 2, 6, 15 ; so, orationes in manus, Quint. 10, 1, 22: literas ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus, have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3 : ferrum ad ali- quem interficiendum, Liv. 40, 11, 10 ; so, arma, Quint. 5, 10, 71 : same venenum, id. 8, 5, 23: so, panem perfusum aqua frigi- da, Suet. Aug. 77 : potiunculam, id. Dom. 21: antidotum, id. Calig. 23, et saep. : sumpta virili toga, Cic. Laei. 1, 1 ; so, vi- rilem togam, Suet. Aug. 8 ; 94 med. ; id. Tib. 7 ; id. Galb. 4 : latum clavum {opp. deponere bracas). Poet. ap. Suet. Caes. 80 : diadema, Suet. Calig. 22: annulos fer- reos {opp. deponere), id. Aug. 100, et saep. : pecuniam mutuam, Cic. Fl. 20, 46 ; Sail. C. 25, 2; so, aurum mutuum, Suet. Caes. 51, et saep. : calorem animo, Lucr. 3, 289 : obsequium animo, i. e. animo obsequi, Plaut. Bac. 4, 10, 8 : Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiara sumpserat, • ut, etc., assumed, Caes. B. G. 1, 33 ; cf., sumpsi animum, took courage, Ov. F. 1, i 47 ; so, animos serpentis, id. Met. 3, 545 : uxempla, Cic. Lael. 11, 38 : sumptis inim- icitiis, suscepta causa, ets., taken upon one's self, assumed, Cic. Vatin. 11, 28 ; cf., omne helium sumi facile, ceterum aegerrime desinere, to be undertaken, taken in hand, engaged in, begun, Sail. J. 83, 1 ; so, bel- lum cum aliquo, Liv. 1, 42, 2 ; 36, 2, 3 : supplicii sibi sumat, quod vult ipse, Plaut. Merc. 5, 4, 31 ; so, supplicium de aliquo, Cic. Rose. Am. 24, 66 ; Caes. B. G. 6, 44, 2 ; and, poenam scelerato ex sanguine, Virg. A. 12, 949. II. I n p a r t i c. : A. To take ( by choice), to choose, select : philosophiae studium, Cic. Acad. 1, 2, 8 : nos Capuam sumpsimus, id. Fam. 16, 11, 3 : sumat ali- quem ex populo monitorem officii sui, Sail. J. 85, 10 : enitimini, ne ego meliores liberos sumpsisse videar quam genuisse, i. e. to have adopted, id. ib. 10, 8 : sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus, Hor. A. P. 38, et saep. — Poet., with an object-clause : quern virum aut heroa lyra vel acri Tibia sumis celebra- re, Clio ? Hor. Od. 1, 12, 2 ; so, quis sibi res gestas August! scribere sumit? id. Ep. 1, 3, 7. B. To take as one's own, to assume, claim, arrogate, appropriate to one's self: quamquam mini non sumo tantum neque arrogo, ut, etc., Cic. Plane. 1, 3 ; so, sed mihi non sumo, ut meum consilium vale- re debuerit, id. Att. 8, 11 D, § 6 : sumpsi hoc mihi pro rua in me observantia, ut, etc., id. Fam. 13, 50, 1 : tantum tibi sumi- to pro Capitone apud Caesarem, quan- tum, etc., id. ib. 13, 29, 6 : sibi imperato- rias partes, Caes. B. C. 3, 51, 5. C. To take for some purpose, i. e. To use, apply, employ, spend, consume: in mala uxore atque inimico si quid sumas, sumptus est : In bono hospite atque ami- co quaestus est, quod sumitur, Plaut. Mil. 3, 1, 79 sq. : minus hercle in hisce rebus sumptum est sex minis, id. Trin. 2, 4, 9 and 12 : frustra operam, opinor, sumo, Ter. Heaut. 4, 3, 15 ; so, frustra laborem, Caes. B. G. 3, 14, 1 : cui rei opus est, ei hilarem hunc sumamus diem, Ter. Ad. 5, 3, 68 ; so, videtis hos quasi sumptos dies ad labefactandam illius dignitatem, Cic. Rab. Post. 16, 44. — Poet. : curis sumptus, consumed, worn out, Poeta ap. Cic. de Div. 1 , 21, 42. D. In an oration, disputation, etc. : X. To lake for certain or for granted, to as- sume, maintain, suppose, affirm : aliquid ad concludendum, Cic. de Div. 2, 50, 104 ; et, beatos esse deos sumpsisti, id. N. D. 1, 31, 89 : alterutrum sumas necesse est, Lucr. 1, 973 : aliquid pro. certo, Cic. de Div. 2, 50, 104 ; cf., s. pro non dubio, Liv. 39, 28, 5. 2. To take, bring forward, cite, mention 1492 SUN I as a proof, an instance, etc. : homines no- tos sumere odiosum est, etc., Cic. Hose. Am. 16 : unum hoc sumo, id. ib. 34, 97 : quid quisquam potest ex omni memoria sumere illustrius ? id. Sest. 12, 27. X3, To take as a purchase, to buy, pur- chase: quanti ego genus omnino signo- rum non aestimo, tanti ista quatuor aut quinque sumpsisti, Cic. Fam. 7, 23, 2: quae parvo sumi nequeunt, obsonia cap- tas i. Hor. S. 2, 7, 106. P, Aliquam, To use, enjoy, etc., in an obscene sense, Mart. 10, 81 ; Ov. A. A. 3, 90 ; Auct. Priap. 5 ; Petr. 100. SUmpsiOi onis, v. sumptio. * sumpti - f acio, feci, 3. v. a. [2. sumptus] To lay out, spend, expend: res- tim, Plaut. Casin. 2, 7, 2. SUmptiO (collat. form, sumpsio, Cato R. R. 145, 2), 6nis, /. [sumo] A taking : X, Lit., Vitr. 1, 2.— II. Trop., in logic, A premise taken for granted, an assump- tion : demus tibi istas duas sumptiones, ea quae Xrjuuara appellant dialectici ; sed nos Latine loqui malumus, Cic. de Div. 2, 53, 108. * suniptito, avi, 1. v. intens. a. [id.] To take much of or in strong doses: hel- leborum, Plin. 25, 5, 21. SUmptuariUS, a, um, adj. [2. sump- tus] Of or relating to expense, sumptuary : rationes nostrae, Cic. Att. 13, 47, 1 : lex, id. ib. 13, 7, 1 ; cf. id. Fam. 7, 26, 2; Suet. Aug. 34 ; Gell. 2, 24. sumptudsc, adv., v. sumptuosus, ad fin. * SUmptUOSltaS) atis, /. [sumptuo- sus] Great expense, costliness, expensive- ness, sumptuosity, Sid. Ep. 9, 6. sumptuosus, a, um, adj. [2. sump- tus] Very expensive or costly : I, Of things, That costs much, dear, expensive, sumptu- ous : ager, Cato R. R. 1, 6 : coenae, Cic. Fam. 9, 23 : hostia, Hor. Od. 3, 23, 18 : tu- tela, Plin. Ep. 2, 17, 4: dignitas, id. ib. 2, 4, 3. — Comp. : ludi sumptuosiores, Cic. Q. Fr. 3, 8, 6 : cicercula, Col. 7, 3, 22.— Sup. : portum operis sumptuosissimi fecit, Suet. Ner. 9 fin. — H, Of persons, Spending much, lavish, wasteful, extravagant: Plaut. Merc. 4, 2, 2; so Ter. Heaut. 2, 1, 15 ; id. Ad. 4, 7, 42 ; Var. R. R. 2, 4, 3 ; Cic. de Or. 2, 31, 135; id. Parad. 6, 3, 49; Quint. 5, 10, 48; Suet. Caes. 50. — Adv., sump- tudse, Expensively, sumptuously, Catull. 47, 5; Suet. Claud. 16 fin.— Comp.: Var. R. R. 3, 17, 6 ; Cic. Cat. 2, 9, 20 ; Plin. Ep. 9,12. 1. sumptus, a > um > Part, of sumo. 2. sumptus* us (coHat. form of the gen. 6Umpti, Cato R. R. 22, 3 ; Lucil.. Tur- pil., Caecil., and Var. in Non. 484, 30 sq. ; Turpil. ib. 132, 16; Plaut. Trin. 2, 1, 21), m. [sumo, no. II., C] Expense, cost, charge (quite classical ; used equally in the sing. and plur.) : perpetuos sumptus suppedi- tare, nee solum necessarios, sed etiam liberales, Cic. Off. 2, 12, 42 : illud te rogo, sumptu ne parcas, id. Fam. lfi, 4, 2 : ex- tra modum sumptu et magniticentia pro- dire, id. Off. 1, 39, 140 ; cf, sumptus epu- larum, id. Tusc. 5, 34, 97: quid sumptus in earn rem aut labqris insumpserit, id. Inv. 2, 38, 113 : sumptum in rem milita- rem facere, id. Fam. 12, 30, 4: omnino nullus in imperio meo sumptus factus est, id. Att. 6, 2, 4 ; cf. id. ib. 5, 21, 5 : adven- tus noster nemini ne minimo quidem fuit sumptui, id. ib. 5, 14, 2 : sumptum nus- quam melius posse poni, id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3 : exiguus sumptus aedilitatis fuit, id. Oft'. 2, 17, 59 : sumptum dare, id. Inv. 2, 29, 87 : magnum numerum equitarus suo sumptu alere, Caes. B. G. 1, 18, 5 : oppi- da publico Sumptu decorare, Hor. Od. 2, 15, 19 : sumptus in cultum praetorum fa- cere, Liv. 32, 27, 4 : in his immanibus jac- turis infinitisque sumptibus, Cic. Oft'. 2, 16, 56 : minuendi sunt sumptus, id. Leg. 2, 23, 59 Mos. N. cr. : servi qui opere rustico Faciundo facile sumptum exercerent su- um, could pay their expenses, i. e. the cost of keeping them, Ter. Heaut. 1, 1, 91. sumtif acio. sumtio . etc., y. Bumpt. Sunici, orum. m. A Biisiic people, Tac. H. 4, 66. Called also Sunuci, Plin._4, 17, 31. Sunium or Sunion. ». "■• ^ovvmv, A promontory and tiricn of Attica, now Ca- SUPE po Colonni, Mel. 2, 2, 8 ; 2, 3, 6 ; Plin. 4, 7, 11 ; Ter. Ph. 5, 5, 9 ; id. Eun. 3, 3, 13 ; Liv. 28, 8, 11; 31, 22,7; 32, 17, 3, et al.— (* Su- nion, Ov. F. 4, 563 ; Stat. Th. 12, 625.) SUO» sul ' sutum, 3. V. a. To sew or stitch, to sew, join, or tack together (rarely, but quite class.) : X. Lit. : quod (foramen) nisi permagna vi sui non potest, Cels. 7, 4, 3 : tegumenta corporum vel texta vel su- ta, Cic. N. D. 2, 60 ; cf, pellibus et sutis sreent male frigora bracis, Ov. Tr. 3, 10, 19: — hi plerasque naves loris suebant, Var. in Gell. 17, 3, 4 ; so, navis suta lino et sparteis serilibus, Pac. in Fest. s. v. se- hilla, p. 3i0 fin. : corticibus suta cavatis alvearia, Virg. G. 4, 33. — In the Part. perf. subst. : per aerea suta, i. e. through the joints of his brazen armor, Virg. A. 10, 313. "II. Trop.: metue lenonem, ne quid suo suat capiti, devise, Ter. Ph. 3, 2, 6 ; cf, con- suo, no. II. suomet and suopte, v. suus. sudvetauriha, or corrupted, soli taurilia, ium,?i. [sus-ovistauris; cf. Quint. 1, 5, 67 Spald. ; Fest. p. 293] A savrificc consisting of a swine, a slicep, and a bull. oft'ered esp. at lustrations : " solitanrilia hostiarum trium diversi generis immola- tionem significant, tauri, arietis, verris, quod omnes eae solidi integrique sint corporis," etc., Fest. p. 293 : mahs fateh LVSTBI FACIENDI EKGO MACTE HISCE SVOVETAVHILIBVS LACTENTIBVS ESTO, an old formula of prayer in Cato R. R. 141, 3 sq. So id. ib. 144, 1 ; Var. R. R. 2, 1, 10 ; Liv. 1, 44, 2 ; 8, 10, 14 ; Tac. A. 6, 37 ; id. Hiet. 4, 53 ; Fest. s. v. opima, p. 189 ; Inscr. Fr.Arv. ap. Marin, «o. 32; 41; 43; Pseudo- Ascon. in Cic. de Div. in Caecil. 3. t " supat jacit, unde dissipat disicit, et obsipat obicit, et insipat, hoc est inicit," Fest. p. 310 and 311. Perh. here belongs abtorque proram ac suppa (supa?) tortas copulas, Att. in Non. 200, 33. * supellecticarius, a, um, adj. [sup- pellex] Of or relating to household stuff or furniture: servi, that have the care of it, in P . Dig. 33, 7, 12, § 31. supellex, lectilis, /. Household uten- sils, stuff, furniture, or goods (quite class., but used only in the sing.), " Pompon. Dig. 33, 10 (De supellectile legata), 1 : Paul, ib. 3 ; Labeo ap. Cels. ib. 7 ;" Cato in Prise, p. 782 P. ; Var. R. R. 1, 22, 6 ; Plaut. A ill. 2, 5, 17; id. Pers. 4, 8, 2 ; Ter. Ph. 4, 3, 61 ; Cic. Verr. 2, 2, 34, 83 ; 2, 4, 17, 37 ; id. Agr. 2, 13, 32; 2, 15, 38; id. Parad. 1, 2, 10; Prop. 4, 8, 37 ; Hor. S. 1, 6, 118, et mult. al. :— amicos parare, optimam et pulcherrimam vitae, ut ita dicam, supellectilem, Cic. Lael. 15, 55 : usus oratoriae quasi supellectilis, id. Or 24, 80 ; cf., in oratoris instrumento tarn lauta supellex, id. de Or. 1, 36, 165 : qui occupatus est in supervacua literarum supellectile, Sen. Ep. 88 med. : copiosa ver- borum supellex, stock, store, Quint. 8 pro- oem. £ 28 : tecum habita, et noris, quam sit tibi curta supellex, i. e. what an ill-fur- nished mind you have, Pers. 4, 52. X. super, «<#•. v - superus. 2, super* a dv. and praep. [sibilated, from virip] Above, over. I, Adv., Above, on top, thereupon, etc (rarely, but quite class.). A. Lit, of place : Anien infraque su- perq'ue Saxeus, Stat. S. 1, 3, 20 : eo supei tigna bipedalia injiciunt, Caes. B. C. 2, 10. 3 : haec super e vallo prospectant Troes, Virg. A. 9, 168 : purpureas super ve6tes . . . Conjiciunt, id. ib. 6, 221; cf.id. ib. 217: renes tunicis super conteguntur, Cels. 3, 1 med. : imponendum super medicomen- tum, id. 6, 19 med. B, Transf. : X, Of that which is over and'above in number or quantity, Over, moreover, besides : satis auperque esse sibi suarum cuique rerum, enough and to spare, more than enough, Cic. Lael. 13, 45; v. Batis, p. 1360, 1, a; and cf, poenas dedit usque auperque Quam satis est, Hor. S. 1, 2, 65 : cui neque apud Danaos usquam lo- cus : et super ipsi Dardanidae infensi, etc.. and moreover, and besides, Virg. A. 2, 71 : voto deus aequoris alti Annuerat dederat- que super, ne saucius ullis Vulneribus fieri posset, Ov. M. 12, 206 ; so id. ib. 4. 705 , 15, 308; Hor. S. 2, 7, 78 ; id. Ep. 2, 2, 33 ; Phaedr. 4, 24, 18 ; Suet. Vesp. 24, et al. :— primoribus, super quam quod dissense- 8UPE rant a consilio, territis etiam duplici pro- digio, besides that, Liv. 22, 3, 14 ; so, super (juam quod, id. 27, 20, 10. 2. Less freq. of that which is left over, Over, left, remaining : Atheniensi- bus exhaustis praeter arma et naves nihil erat super, Nep. Alcib. 8; of., nee spes ul- ln super, Val. Fl. 8, 435 : quid super san- guinis, qui dari pro re publica possit? ro- gitantes, Liv. 4, 58, 13 : super tibi erunt, qui dicere laudes tuas cupiant. Virg. E. 6, 6 : o mihi sola mei super Astyanactis imago, id Aen. 3, 489. II. Praep, c. ace. et abl., Over, on top of, upon, on. A. e. ace.: \ t Lit., of place or situa- tion : super terrae tumulum noluit quid statui, nisi columellam, Cic. Leg. 2, 26, 6fi : super lateres coria inducuntur, Caes. B. C.2, 10, 6; cf. id.ib. § 4: super vallum prae- cipitari, Sail. J. 58, 6 ; cf., quum alii super aliorum capita rtierent, Liv. 24, 39, 5 : su- per earn (aspidem) assidere, Cic. Fin. 2, 18, 59 : super theatrum consistere, Liv. 24, 39, 1 : ilia super terram defecto poplite la- bens, Ov. M. 13, 477, et saep. — b. Of posi- tion or distance : Nomentanus ei"at super ipsum, Porcius infra, was above him (at table), Hor. S. 2, 8, 23 ; cf., Polypercon, qui cubabat super regem, Curt. 8, 5 fin. : — su- per Numidiam Gaetulos accepimus, be- yond Numidia, Sail. J. 19, 5 ; so, super et Garamantas et Indos Proferet imperium, Virg. A. 6, 795. 2. Transf. : a. Of duration of time, During, at (post-Aug. and very rarely) : de hujus nequitia omnes super coenam loquebantur, Plin. Ep. 4, 22, 6 ; cf., super vinum et epulas, Curt. 8, 4 Jin. : super hos divum honores, i. e. during the sacrifice, Stat. Th. 1, 676. b. Of that which is over and above a certain number or quantity, Over, above, beyond, upon, besides, etc. (so not freq. till after the Aug. period) : vox non paene tragoedorum sed super omnes tragoedos, Quint. 12, 5, 5 : super modum ac paene naturam, id. 11, 3, 169 : super necessita- tem, id. 9, 3, 46 : famosissima super ceteras fuit coena ei data adventicia, Suet. Vit. 13 : super LX. millia, Tac. G. 33 : super quad- raginta reos, Suet. Calig. 38 : super HS. millies, id. Caes. 26 ; id. Ner. 30, et saep. : — Punicum exercitum super morbum etiam fames affecit, Liv. 28, 46, 15 : super solitos honores, id. 2, 31, 3 : super obscena dicta et petulans jurgium, Phaedr. 3, 11, 2, et 6aep. : dare savia super savia, kisses upon kisses, Plaut. Ps. 4, 1, 38 ; so, alii super alios trucidentur, Liv. 1,50,6; and, vulnus su- per vulnus, id. 22, 54, 9.— So esp. freq., su- per omnia, Above all, before all : talia car- minibus celebrant: super omnia Caci Spe- luncam adjiciunt, Virg. A. 8, 303 : aetas et forma et super omnia Romanum nomen, Liv. 31, 18, 3 ; so too Quint. 12, 9, 2 ; Ov. M. 6, 526 ; 8, 678. B. c. abl. : 1, Lit., of place or situa- tion (60 rarely, and mostly poet.) : alte- ram navem conjunxit, super qua turrim opposuit, Caes. B. C. 3, 39, 2: ensis cui super cervice pendet, Hor. Od. 3, 1, 17 : Hgna super foco large reponens, id. ib. 1, 9, 5 : parumne compis atque Neptuno su- per fusum est Latini sanguinis, id. Epod. 7, 3 : super Pindo, id. Od. 1, 12, 6 : requi- escere fronde super viridi, Virg. E. 1, 81. 2. Transf.: *a. Of duration of time (cf. above, no. A, 2, a), During, in : nocte super media, Virg. A. 9, 61. b. For the usual de, to indicate respect, reference ; Eng. Upon, about, concerning, respecting (so freq. in the ante-class, and after the Aug. period ; in Cic. only a few times in his letters ; not in Caes.) : nemo antea fecit super tali re cum hoc magis- tratu utique rem, Cato in Fest s. v. su- pekescit, p. 305 ; so Pac. ib. ; Plaut. Am. prol. 58 ; id. Most. 3, 2, 39 ; cf., hac super re scribam ad te Phegio, Cic. Att. 16, 6, 1 ; and, sed hac super re nimis (sc. dixi), id. ib. 10, 8, 10 ; so too, multus ea super ,e rumor, Tac. A. 11, 23 : quid nuncias super anu 1 Plaut. Cist. 4, 1, 8 ; so, super Eucli- onis tilia, id. Aul. 4, 7, 2 : super ancilla, id. Casin. 2, 3, 36 : super arnica, id. Bacch. 2, 3, 133 ; 3, 6, 33 ; 4, 2, 25 : quid agendum nobis sit super legatione votiva, Cic. Att. 14, 22, 2 : legare super familia pecuniave SUPE sua, Auct. Her. 1 , 13, 23 : multa super Pri- amo rogitans, super Hectore multa, Virg. A. 1, 750 ; id. ib. 4, 233 : mitte civiles su- per Urbe curas, Hor. Od. 3, 8, 17 : publi- cus Ludus super impetrato Augusti redi- tu, id. ib. 4, 2, 42 : decreta super jugandis feminis, id. C. S. 18, et saep. H^" In composition, super de- notes above, over, with regard both to place and quantity : superftuo, supergre- dior, etc. ; less freq., a being left over or remaining: supersum, superstes, superfio. sirpera, v - supra. superabilis, e, adj. [supero] That may be got over or surmounted : *I, Lit: murus, Liv. 25, 23, 12,— H. Trop., That may be overcome or subdued, concjuerable, superable (extremely rarely) : non est per vim superabilis ulli, Ov. Tr. 5, 8, 27 : in- victos et nullis casibus superabiles Roma- nos praedieabant, Tac. A. 2, 25 : an talis caecitas ac debilitas ope humana supera- biles forent, i. e. curable, id. Hist. 4, 81. superabundantcr, adv., v. super- abundo, ad fin. superabundantia- ae, / [supera- bundo] Superabundance (late Lat.) : Hier in Ezech. 6, 18, 6. super-abundo, avi, 1. v. n. To be very abundant, to superabound (a post- class, word) : ubi delictum abundaverit, illic gratiam superabundasse, Tert. Res. Cam. 34 ; so id. ib. 47 ; Macr. Somn. Scip. 1, 14. — Hence *superabundanter, adv., Very abundantly : facere omnia, Vulg. Ephes. 3,20. * super-accommodo, are, v. a. To fit on above, put on : ferulas, Cels. 8, 10, I Jin. * SUper-acei'VO, are, v. a. To heap on, pile up, Tert. ad Nat. 1, 15. Sliper-addo, no perfi, ditum, 3. v. a. To add over and above, to superadd (a po- et, word) : tumulo superaddite carmen, Virg. E. 5, 42 : laurus superaddita busto, Prop. 2, 13, 33 ; so, vitis, Virg. E. 3, 38. super-adjicio. jeci, 3 - ■». a. To put in or add besides, to superadd (a post-class, word): quartam partem vini, Pall. Oct. 14, 15 : piper his, Apic. 7, 4 : decern dies observation! veteri, Macr. S. 1, 14. * super-adornatusi a, um, Part. [adornoj Further adorned, additionally ornamented : materia, Sen. Q. N. 4, 2 med. * Sliper-adultllS- a, um, Part, [ad- olesco] Fully mature, past the first period of maturity : virgo, Vulg. 1 Corinth. 7, 36. superaedificatio, onis,/. [super- aeditico] A building upon, Tert. adv. Marc. 5, 6 fin. * SUper-aedlflCO; «re, v. a. To build upon : operationem, Paul. Nol. Ep. 28. * SUper-ag'g'erO) are, v. a. To heap over with any thing : scrobem, Col. 12, 46,4. * Supei'-ambulo, are, v. a. To walk upon or over: calcatas undas (Dominus), Sedul. 3, 226. superamentum, i, «■ [supero] A remainder, remnant : superamenta mate- riarum, Ulp. Dig. 32, 1, 55. * super-ar grumentans, antis, Pan. [argumentor] Arguing over and above, proving besides, Tert. adv. Herm. 37. SUper-asperg'O' ere, v. a. To scatter upon or over (late Latin) : farinam, Veg. Vet. 3, 3 med. : piperis pulverem, Apic. 4, 2. * SUperatlO- onis, /. [supero] An over- coming, conquering: Vitr. 3, praef. med. Superator, oris, m. [id.] An overcom- es conqueror (an Ovidian word) : populi Etrusci, Ov. F. 1, 641 : Gorgonis (Perse- us), id. Met. 4, 699. Sliperbe- adv., v. superbus, ad fin. SUperbia>ae,/. [superbus] Loftiness, haughtiness, pride : num sibi aut stultitia accessit aut superat superbia ? Plaut. Am. 2, 2, 77 : magnitudinem animi superbia (imitatur) in animis extollendis, Cic. Part, or. 23, 81 : divitiae dedecoris plenae sunt et insolentis superbiae, id. Rep. 1, 34 ; cf., in rebus prosperis superbiam magno op- ere, fastidium arrogantiamque fugiamus, id. Off. 1, 26, 90 ; so, coupled with fastid- ium, id. Rep. 1, 32 : with arrogantia, id. Invent. 1, 54, 105; Caes. Fragm. ap. Gell. SUPE 4, 16, 8 ; with insolentia, contumacia, Cic. Verr. 2, 4, 41, 89 ; with importunitas, id. Rep. 1, 40 ; id. Lae!. 15, 54 ; with inhu- manita8, id. de Or. 1, 22, 99 : domicilium superbiae, id. Agr. 2, 35, 97, et saep. — In the plur. : secundas fortunas decent super- biae, Plaut. Stich. 2, 1, 28.—* B. T r a n s f. r of things : album opus propter superbi- am candoris concipit fumum, the delicacy of white (as a color), Vitr. 7, 3 med. — II, In a good sense, Lofty spirit, honorable pride (poet, and in post-Aug. prose): sume superbiam Quaesitam meritis, Hor. Od. 3, 30, 14.— B. Transf, of things: eadem causa in piris taxatur superbiae cognomine, Plin. 15, 15, 16; cf. superbus, no. II., B, 1. * SUpcr-bibo- ere, v. n. To drink upon or after: jugiebrietati, Plin. 23, 1,23. * SUperblf lCUSi a, um, adj. [super- bus -tacio J Proud-making, that renders proud: manus, Sen. Here. Fur. 58. super biloqucntia, ae, /. [super- bus-loquor] Haughty or proud speaking, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 16, 35. supcrbio, ire, 4, v. n. [superbus] To be haughty or proud, to take pride in a thing (mostly poetical and in post-Aug. prose) : si habes quod liqueat, neque re- spondes, superbis, * Cic. Acad. 2, 29, 94 : ut nostris tumefacta superbiat Umbria li- bris, Prop. 4, 1, 63 ; so, nomine avi, Ov. M. 11, 218: patriis actis, id. Her. 8, 43: forma, id. A. A. 3, 103 : nimis triumvira- tu suo, Plin. 9, 35, 59, et 6aep. : superbire miles, quod, etc., Tac. A. 1, 19 fin. — Poet, with the inf. : spoliare superbit Oenides, disdains, Stat. Th. 8, 588.— H. Transf, of thing9 and in a good sense, To be superb, splendid, magnificent: et quae sub Tyria concha superbit aqua, Prop. 4, 5, 22 ; so, torus radiis auri, Claud. Laud. Stil. 1, 79: silva Phlegraeis exuviis, id. Rapt. Pros. 3, 337: hac (gemma) apud Menandrum et Philemonem tabulae superbiunt, Plin. 37, 7, 33. SUpei'biter, adv., v. superbus, ad fin. superbus, a, um, adj. [super] 'J hut thinks himself above others, Haughty, proud, arrogant, insolent, etc. : regt'9 odisse superbos, Poet. ap. Cic. Att. 6, 3, 7; so, reges, Lucr. 5, 1221: domini, id. 2, 1091 : non decet superbum esse hom- inem servum, Plaut. Asin. 2, 4, 64 : su- perbum se praebuit in fortuna, Cic. Att. 8, 4, 1: utrum superbiorem te pecuuia facit, an quod te imperator consnlit, id. Fam. 7, 13. 1 : homines superbissimi, Sail. J. 31, 12 ; cf. Auct. B. Afr. 57, 6.— In a pun on the literal meaning of super : Merc. Faciam ego te superbum, nisi hinc abis. So. Quonam modo? Merc. Aufer- ere, nori" abibis, ei ego fustem sumpsero, I will make a high personage of yon, Plaut. Am. 1, 1, 201. — b. Transf, of things concr. or abstr. : aures, Liv. 34, 5, 13 ; so, oculi, Ov. M. 6, 169 : arces, Hor. Epod. 7, 5 : dens, delicate, fastidious, squeamish, id. Sat. 2, 6, 87 ; cf, corpus, id. ib. 2, 2, 109 ; and, inguen, id. Epod. 8, 19 :— non est in- humana virtus neque immanis neque su- perba, Cic. Lael. 14, 50 : so, pax, Liv. 9, 12, 1 : jura, id. 31, 29, 9 ; cf, superbissima lex, id. 4, 4, 10 : mutatio vestis, id. 9, 18, 4 : vita, Prop. 3, 11, 48 : aures quarum est judicium superbissimum, very fastidious, very critical, Cic. Or. 44, 150 : ipsum di- cendi genus nihil superbum, nihil elatum saltern ac sublime desideret, Quint. 6, 2, 1 9 ; cf. id. 11, 1, 37. — In the neutr. absol. : reli- qua multo major multitudo neque exclu- deretur suffragiis, ne superbum esset, nee valeret nimis, ne esset periculosum, Cic. Rep. 2, 22: superba loqui, Prop. 1, 10, 22. B. Superbus, Surname of the younger Tarquin, the last king of Rome, Cic. Rep. 2, 15; id. Tusc. 1, 16, 28; Liv. 1, 49, 1 ; Ov. F: 2, 718, et al. ; cf. Cic. Rep. 1, 37. IX. In a good sense, Superior, excelleiit, distinguished ; splendid, magnificent, su- perb (so also poet, and in post-Aug. prose): populum late regem belloque superbum, Virg. A. 1, 24 ; so, animae virtute et factis, Sil. 10, 573 : triumphus, Hor. Od. 1, 35, 3 ; 1, 37, 31 : pavimentum, id. ib. 2, 14, 27 ; cf, limina civium potentiorum, id. Epod. 2, 7 : postes, id. Od. 4, 15, 7, et saep. B. In partic. : 1. s. pira, an excellent kind of pear, perh. the muscatel, Col. 5, 10 1493 SUPE 18 ; Plin. 15, 14, 15 sg. ; cf. superbia, no. II., B. — 2. olivae, of a very large and plump kind, Plin. 15, 3, 4. — 3. herba, i. q. chamaemeli, App. Herb. 23. — Hence, Adv. (ace. to no. I.), Haughtily, proudly : (a) Form super be, Plaut. Merc. 5, 4, 38 ; Ter. Ph. 5, 7, 22 ; Lucr. 5, 1223 ; Caes. B. G. 1, 31, 12 (coupled with erudeliter) ; Liv. 2, 45, 6 (with insolenter) ; 37, 10, 2 (with contemptim) ; 24, 25, 8 (opp. humil- iter) ; 9, 14, 10, et al.— (/3) Form superb- iter (ante-class.), Naev. and Afran. in Non. 515, 10 sq. ; 516, 1 ; Enn. in Prise, p. 1010 P.— b. Comp., superbius, Cic. de imp. Pomp. 5, 11. — c. Sup:; superbissime, Cic. Pis. 27, 64. * SUper-CalcOi are, v. a. To tread or scan d upon : tabulatum, Col. 12, 39, 3. " SUper-CernO>ere,t\ra. To sift upon or over : terram cribris, Plin. 17, 10, 14. superciliosus, », «m, adj. [super- ciliumj Haughty, disdainful, supercilious; censorious, severe (post-August, and very rarely), Sen. Ep. 123 med. ; Arn. 1, 8 ; Mart. Cap. 8. 273. supcr-cilium. ». n. An eyebrow: " cilium est folliculus, quo oculus tegitur, unde fit supercilium," Fest. p. 43. I, Lit. (so in good prose; more freq. in the plur.) : (a) Plur. : ex superciliorum aut remissione aut contractione facile ju- dieabimus, etc.. Cic. Off. 1, 41, 146 : super- cilia abrasa, id. Rose. Com. 7, 20. So Plaut. Eud. 2, 2, 12 ; Plin. 11, 37, 51 ; Quint. 1, 11, 10 ; 11, 3, 78 ; 79 ; 160 ; Suet. Aug. 79, et mult. al. : mulieres potissimum su- percilia sua attribuerunt ei deae (Junoni Lucinae), Var. L. L. 5, 10, 21 ; cf. Fest. p. 305. — (fi) Sing. : altero ad frontem sub- lato, altero ad mentum depresso super- cilio, Cic. Pis. 6, 14; so, altero erecto, altero composito supercilio, Quint. 11, 3, 74 : quo 6upercilio spicit, Plaut. Mil. 3, 1, 100. So Virg. E. 8, 34 ; Hor. Ep. 1, 18, 94 ; Ov. A. A. 3, 201 ; Juv. 2, 93, et mult. al. :— supercilium salit (as a favorable omen), Plaut Ps. 1, 1, 105. B. Transf., The prominent part of a thing, The brow, ridge, summit (so not ante-Aug.) : s. clivosi tramitis, Virg. G. 1, 108 ; cf., tumuli, Liv. 34, 29, 11 ; and, in- fimo stare supercilio, at the bottom of the projection, id. 27, 18, 10; so too, 8. quod- dam excelsum nacti, Auct B. Afr. 58, 1. In architecture, A projecting moulding over the. scotia of a column or cornice, Vitr. 3, 3 med. ,- 4, 6. II. Trop., The eyebrows regarded as the seat of pride, Pride, haughtiness, arrogance, sternness, superciliousness (so quite class., and for the most part in the sing.) : supercilium ac regius spiritus, Cic. Agr. 2, 34, 93 ; so id. Sest 8, 19 ; Sen. Ben. 2, 4; Juv. 6, 169; 5, 62, et al.; cf., contegere libidines fronte et supercilio, non pudore et temperantia, Cic. Prov. Cons. 4, 8. super-coclestis, e, adj. _ That is above the heavens, super -celestial (eccl. Lat), Tert. Anim. 23; id. Res. Cam. 49. super-compono; ere, v. a. To place together upon or on the top : pisces, Apic. 4, 2 med. * super-concido. ere, v. a. To cut in pieces over : coliculorum minutias, Apic. 5, 5/?!. * super-contego, xi, 3. v. a. To cover over : lapsos (herbida pondera), Sil. 16, 42. * super-corruo, ere, v. n. To fall down upon : Val. Max. 5, 6, 5. * super-creatus» a , u ™. Pan. [creo] Grown on, adventitious: infusio humoris, Coel. Aur. Tard. 3, 8, 125. siipcr-crescoi crevi, 3. v. n. To ^row up, over, or upon: carcinoma, Cels. 5, 28, 2 fin. : caro, id. ib. 22.—* U. Trop. : fortuna quod supercresceret caritati, i. e. might join, be added to, Quint. Decl. 5, 14 fin. SUpcr-Cubo> avi, 1- "• n - To lie or sleep upon, Col. 7, 4, 5; App. M. 6, p, 185. SUper-CUri'O) ere, v. n. To run over or beyond ; trop., to surpass, exceed: large vectigali (ager), Plin. Ep. 7, 18, 3. super-dimidms. ». «m, adj. Of a number, half as much more (i. e. that bears to another the proportion of 3 to 2), Mart Cap. 7, 251. 1494 SUPE SUper-dOj dedi. datum, 1. v. a. To put or lay over (a post-Aug. word) : Cels. 5, 28, 3 fin. ; 8, 7 ; Coel. Aur. Acut 3, 7 med. super-duco» xi, ctum, 3. v. a. (a post- class, word) To lead or draw over : pam- pinum, Sid. Ep. 5, 17 med. : novercam tot liberis, to bring or put over, Capitol. M. Aur. fin. * SUpcr-edO; ere, v. a. To eat besides or after a thing : betae radicem, Plin. 19, 6, 34. SUper-effluO* ere, v. n. To super- abound, be superfluous (late Lat.) : quic- quid, Paul. Nol. Carm. 35, 511 : pecvnia, Inscr. Mur. 1772, 8. * SUper-eleyO; are. v. a. To raise above : se (iniquitates), Vulg. Esdr. 4, 77. * Sliper-emico. are, v. a. To spring or burst forth over a thing: terram (unda), Sid. Carm. 15, 75. supereminentia, ae, /. [super- emmeoj Supereminence : dei, Aug. Serm. de temp. med. 40. super-emineo. ere, v. a. and n. To overtop, to appear or be above, to rise above (poet and in post-Aug. prose) : («) Act. : victor viros supereminet omnes, Virg. A. 6, 857 ; so, undas humero, id. ib. 10, 765 ; cf., fluctus omnes, Ov. Tr. 1, 2, 49. — (/}) Neulr.. ut olivae premanturet jus super- emineat, Col. 12, 49, 1 : herba paulum su- pereminens extra aquam, Plin. 26, 8, 33. supcr-cmdrior, mori, v. dep. n. To die upon, Plin. 10, 2, 2. SUper-enatO) are, v. a. To swim over: amnem, Luc. 4, 133 Cort. : fluctus omnes, Alcim. de Diluv. 4, 240. * super-enatus. a, um > Pan. [enas- cor] Grown over : caule, Plin. 19, 3, 15 (al. supernato). * super-erectuSja,um,.Part. [erigo] Standing overhead : sol, vertical, Amm. 20, 3._ * super-cr dgX>* avi, 1. «. a. To spend or pay out over and above: si quid forte supererogasti, Cod. Just. 2, 19, 14. superescit, v. supersum. SUperexactlO) onis,/. [superexigo] A dentanding over and above, an excessive demand, Cod. Justin. 10, 20, De superex- actionibus. * super-exaltatus, a, ran, Part. [exalto] Exalted above others, superexalt- ed: deus, Aug. Conf. 3, 2. * SUper-excellens, entis, adj. Very excellent, superexcellenl, Salv. adv. avar. 3, 18. * Supcr-CXCUrrO; ere, v. n. To run or stretch over, to spread over, Ulp. Dig. 43, 27, 1. * super-exeo- ire, i>- n. To extend over, Aus. Idyll. 18, 1. * SUpcr-exig'O; ere, v. a. To demand or exact over and above, i. e. to excess: damna, Cod. Justin. 1, 55, 4. * SUper-eXtollo< ere, v. a. To raise or exalt above others, Tert. Res. Cam. 24. super-f ero< ferre, v. a. : I, To carry over or beyond, to place or put over (post- Aug.) : pedem parturienti, Plin. 28, 8, 27. In the pass., To go, ride, fly, swim, etc., over: pisces, Plin. 9, 16, 25; so App. de Mund. fin. ; Tert. Baptism. 4.—* H. To carry over or beyond the time: periclitari partus, si superferatur, Plin. 32, 10, 46. — Hence superlatus, a, um, Pa., Extravagant, excessive, exaggerated : verba (coupled with translata), Cic. Part. or. 15, 53 ; Quint 8, 3, 43. * siipcr-f cto, are, v. n. To conceive anew while still with young, to superfetate, Plin. 10, 63, 83 ; 7, 11, 9. supcrficialis. e, adj. [superficies] Of or belonging to the surface, superficial (late Lat.) : I, Lit: numerus, denoting the superficial contents, Cassiod. Arithm, — II. Trop., Superficial : officia, Tert. adv. Marc. 4, 28. siiperficiarius. a, um, adj. [id.) Situated on another man's land, superfici- ary (jurid. Lat.) : praedia, Ulp. Dig. 10, 2, 10 : — mathematica, ut ita dicam, superfi- ciaria est : in alieno aedificat Sen. Ep. 88 med. — n.Subst, superficiarius, ii,m., One who has a house on another man' 8 land, a superficiary, Paul. Dig. 6, 1, 74 ; 39, 2, 18 ; id. ib. 1, 3 ; 43, 17, 3, med., et al. SUPE Superficies^ ei,/. Jsuper-facies] The upper side of a thing, the top, surface : I, In gen. (post-Aug.): testudinum, the up- per shell, Plin. 6, 22, 24 ; id. ib. 24, 28 ; 9, 10, 12; so, sardonychum, id. 37, 6, 23: aquae, the surface, Col. 8, 15, 3 : arborum, the part that grows above ground, the top part, Col. 4, 11, 1 ; Plin. 16, 31, 56 ; 19, 4, 19, § 56 ; Col. 11, 3, 21 : aedis, the roof, Plin. 34, 3, 7 : " 'Yntpioov superficies, coe- naculum, percula," Gloss. Philox. : can- delabri, the upper part, in which the. light is placed, Plin. 34, 3, 6. — H, In par tic. : A. Jurid. Lat, A building, as standing above the ground : " quum aedes ex dua- bus rebus constent ex solo ct superficie,'' Jabol. Dig. 41, 3, 23 : " De superficiebus," Dig. 43, 18 : superficiem consules ex sour- tusconsulto aestimabunt, Cic. Art 4, 1, 7 : so id. ib. 4, 2, 5 ; Pompon. Dig. 23, 3, 32 ; Jabol. ib. 31, 1, 39 ; 39, 2, 18 ; Col. 1, 5, 9 ; Inscr. Orell. no. 3286, et mult. al. A160 in the collat form : supekficium, Kaleud. Fornes. ap. Grut 137, 2; 138, 2; Inscr. Grut 608, 8.— B, I" mathematics, A su- perficies (only length and breadth), Plin 1 1, 48, 108 ; Rhem. Fann. de Pond. 107. snperflCluni! "> v - superficies, «ii II., A r SUper-f lo> ieri, v. n. To be over and above, to be left, to remain (extremely rare ; not in Cic.) : edepol te vocem (ad coe- nam) libenter, si superfiat locus, Plaut Stich. 4, 2, 12; id. Trin. 2, 4, 108: quae euperfieri possunt, Col. 12, 1, 5. * Siiipcr-fixus- a, um. Part, [figo] Fastened above, fixed on the top (extreme- ly rare) : superfixa capita hostium por- tantes redierunt, Liv. 42, 60, 2 ; Treb. Claud. 3. * SUper-fleXUS, a, um, Part, [flecto] Bent over: crates, Sid. Ep. 8, 12 med. *super-fl6rescens>entis, Pan. fflo- resco] Blossoming all over : sibi cucumis, Plin. 19, 5, 24. SUperflue> adv., v. superfluus, ad fin. supcrfluitas. atis,/. [superfluus] A superabundance, superfluity : pampino- rum, Plin. 14, 1, 3. 1. super-fiuo, ere, v. n. and a.: I. Neutr., To run over, overflow (mostly post- Aug. ; perh. not in Cic. ; for in Brut. 91, 316, superfluentes appears to be a gloss ; v. expll. ad loc.) : A. Lit. : in aeneo vase leniter coquuntur, ne superfluant, Cels. 6. 18, 2 : fons superfluit, Plin. 31, 4, 28 : sup- erfluentis Nili receptacula, Tac. A. 2, 61. — B. Trop. : 1. To be superabundant, to superabound: pecunia non superfluens, Sen. Ben. 1, 11 med. ; so, claritas, Plin. 4, 7, 81. — Hence, b. Transf., To be super- fluous: nihil neque desit, neque super- fluat Quint. 8, 2, 22 ; so opp. deesse, id. 12, 10, 16; cf. also id. 10, 7, 13; Plin. 36, 15, 24, § 115. — 2, P° have a superabundance of a thing : cum Venetis Aquileia super- fluit armis, Sil. 8, 606: orator non satis pressus sed supra modum exsultans et superfluens, extravagant, Tac. 'Or. 18. — * II. Act., To flow by or past : nee quae dicentur, superfluent aures, Quint. 2, 5, 13 Spald. N. cr. 2. SUperfluO) adv., v. superfluus, ad fin. superfluus; a, um, adj. [superfluo] Punning over, overflowing (a post-Aug. word) : * I. Lit: flumina campis, Plin. Pan. 82, 5.— 11. Trop.: A. Superfluous, unnecessary: invenissent forsitan neces- saria, nisi et superflua quaesissent, Sen. Ep. 45 med. ; Mamert Grat Act. ad Jul. 30. — B. That is left over, remaining: fruc- tus superfluos restituere, Papin. Dig. 36, 1, 58 fin. : bonorum superfluum restitue- re, id. ib. — Adv., Superfluously : («) Form superflue, Mart. Cap. 3, 83 ; Imp. Hon. ad Symm. Ep. 10, 72 med. ; Aug. de Gen. adv. Manich. 2, 7 ; Hier. Ep. 27, 1,— (ji, superfluo, Cod. Justin. 5, 51, 6; Mart. Cap. 6, 189 ; Aug. Ep. 28. SUperf oraneus, a, «m, adj. [super- forumj Superfluous, unnecessary (late Lat- in) : labor, Symm. Ep. 3, 48 (al. super- vacaneus) : super his plura replicare, sup- erforaneum puto, Sid. Ep. 4, 11 med. * SUper-frutlCO, are, v. n. To sprout forth again ; trop. : talia ingenia, Tert. adv. Valent 39. * SUper-fuglOj ere, v. a. To flee away SUPE over a thing : intactas levia ipse superfu- git undas, Val. Fl. 3, 554. * SUper-fulgCO, ere, "■ a - To shine over a thing, to shine forth •■ templa su- perfulgens, Stat. S. 1, 1, 33. super-fundo, t'Qdi, fusum, 3. v. a. : I, To pour over or vpon (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Cic. and Caes. not at all) : A. Lit.: oleum alicui rei, Col. 12, 59, 1; id. 4, 8 Jin.: unguentum, Plin. Ep. 9, 33, 9 : magnam vim telorum, Tac. Agr. 36. — Mid., To pour itself out, over- flow; to spread out, scatter, extend: Tibe- ris Buperfunditur, Plin. Ep. 8, 17, 1 ; so, Circu9 Tiberi superfuso irrigatus, Liv. 7, 3, 2 : nuda superf'usis tingamus corpora lymphis, Ov. M. 2, 459 ; cf., superfusa hu- moris copia, Quint. 1, 2, 28: jacentem hostes superfusi oppresserunt, rushing upon him in numbers, Liv. 39, 49, 5 : Al- bani gens superfusa montibus Caucasiis, spreading or scattered over, Plin, 6, 13, 15 : Callias hanc habuisse causam superfun- dendi se Italiae, id. 12, 1, 2. — B. Trop. : supcrfundens laetitia, overflowing, extrav- agant, Liv. 5, 7, 8 : Macedonum'fama su- perfudit se in Asiam, id. 45, 9, 5. — H, To pour or spread something over something (extremely seldom): compositum oleo superfundito, Col. 12, 57, 3 : terra super- fusa scamnis, id. 2, 4, 3 : sedecim alarum conjuncta signa nube ipsa operient ac su- peri'undent equites equosque, Tac. H. 3, 2 fin. superf usio, onis, / [superfundo] A pouring or spreadhig over or upon (late Lat.) : aquarum coelestium, Amm. 17, 7 rued. ■■ pavimenti, Pall. 1, 17. superf USUS, a, um, Part, of super- fundo. super-gestus» a > um > Part, [gero] * I, Carried or heaped upon or over : ter- ra, Col. 11, 3, 6. — *H. Covered over, cov- ered up: orificium, App. M. 9, p. 237. supergradior, di, v - supergredior. supergredio, ere, v - supergredior, ad fin. Super-gTedlOr (written also super- gradior, Plin. 27, 12, 68, § 110), gressus, 3. v. dep. a. and n. [gradior] To step, walk, or go over ( a post-Augustan word ) : \ Lit.: limen, Col. 7, 9, 13 ; Plin. 32, 10, 46 : — capram alteram procubuisse atque ita alteram proculcatae supergressam, Plin. 8, 50, 76. — II, Trop., To pass over, get over ; to surpass, exceed, excel : ille demum necessitates supergressus est, Sen. Ep. 32 fin. :— mulier aetatis suae feminas pul- chritudine supergressa, Tac. A. 13, 45 : omnem laudem supergressa, Quint. 6 pro- oem. § 8 ; so, claritatem parentum animi magnitudine, Just. 42, 2. HF^a. Act. co 11 at. form, super- gredio, ere : duodecimum aetatis annum supergresserat, App. M. 10, p. 238. — *fc. supergressus, a, um, i n a p a s s. s i gnif. : Pallad. Nov. 4, 2. 1. supergressus- a, um, Part, of supergredior and 9upergredio. 2. supergressus» us, "<■■ [super- gredior] A surpassing, exceeding : per supergressum, beyond measure, exceeding- ly, Tert. Res. Cam. 40. * super-habeo, ere, v. a. To have over or upon a thing : superhabendum cataplasma, Cels. 7, 20 med. (perhaps it should be written separate, super haben- dum). super-humerale. is, n. [humerus] The upper garment of a Jewish priest, a transl. of the bibl. T13N» an ephod, Hier. Ep. 64, 15. superi, orum, v. superus. Super-illlg'O) are, v. a. To bind over or upon, Plin. 29, 3, 11 ; 30, 6, 17. super-illino, no per/, liturn (collat. form, superillinitum, App. Herb. 74), 3. : I. To smear over, besmear, anoint with a thing : totum corpus bulbis contritis, Cels. 3, 19 med. — H. To smear or spread a thing over another: idque superillitum pannicu- lo imponendum est, Cels. 6, 18, 9 : sucus, App. Herb. 74. superillitus, a . um , Part, of superil- lino. super-immineo. ere, v. n. To hang over, overhang (extremely seldom) : pas- SUPE torem ense sequens nudo superimminet, Virg. A. 12, 306 : terra superimminente, Sen. Q. N. 5, 15. supcr-immitto, ere, v. a. To throw over or upon : jecur, Apic. 2, 1. . * super-impendens, entis, Part. [impendeo] Overhanging : silvae, Catull. 64, 287. * super-impl.co- ere, v. a. To fill to overflowing : implenturque super puppes, Virg. A. 5, 697. super-impono) no perf., positum, 3. v. u. To put, place, or lay upon (not ante-Aug.) : saxum ingens, Liv. 39, 50, 3 : malum, Quint. 1, 1, 27 : allium, Cels. 5, 27, 6: cataplasmatn, id. 3, 10: radicem arundinis, id. 5, 26, 35, et saep. super impositus, a, um, Part, of 8U- perimpono. * supcr-incendo, ere, v. n. To in- flame more or greatly : hanc (Venus), Val. Fl. 2, 124. super-incidens, entis, Part, [incl- do] Falling from above, falling down: te- la, Liv. 2, 10, 11 : viri, id. 23, 15, 13 : coe- lestis aqua, Col. 4, 9, 1. supcr-incido, ere, v. a. To cut into above: cutem, Cels. 7, 31. super-incrcsco, ere, v. n. To grow over or upon : nimius callus, Cels. 8, 19 fin. * super-incubans, anti9 > P art - f in - cubo ] Lying over or upon : Romanus, Liv. 22, 51, 9. super-incumbo, cubai, 3. v. n. To lay or cast one's self upon, Ov. Her. 11, 57; 117. super-incurvatus, a, um, adj. Bent or stooping over : App. M. 9, p. 220. super-indictum, i. n - An extraor- dinary impost (jurid. Lat.) : "de superin- dicto," Cod. Justin. 10, 18 : so id. ib. 10, 17, 1 ; 11, 74, 1. super-induce x i, ctum, 3. v. a. To draw over (a post-Aug. word) : corpus, Quint. 5, 8, 2 N. cr. : terram, Plin. 15, 17, 18, § 61. — *H, Trop., To mention after, ward, to add: dispositionem coeli, Tert. adv. Herm. 26. * superinducticius or -tius, a, um, adj. [ superinduco ] Supposititious : fratres (coupled with falsi), Tert. adv. Marc. 5, 3. (* superinductio, onis, /. An eras- ing any thing written, Ulp. Dig. 28, 4, 1, & 1.) SuperinductUS) a, um, Part, ot su- perinduco. super indumentum, i «..[superin- duo] An outer garment (eccl. Lat.), Tert. Res. Cam. 42 ; id. adv. Marc. 5, 12, et al. supcr-induo, ui, Otum, 3. v. a. To put on over other clothes (a post-Aug. word) : paenulam, Suet. Ner. 48 ; so Tert. adv. Marc. 5, 12.— II, Trop.: superin- duti substantia aeternitatis, clothed with, Tert. Apol. 48 fin. super indutus, a, um, Part, of super- induo. super-infundo, no perf, fusum, 3. v. a. To pour over or upon : aquam, Cels. 5, 25, 4; 3, 20: rnel, id. 8, ifin. superinf USUS. a, um, Part, of su- perinfundo. SUper-ingercnopw/, gestum, 3. v. a. To bring upon, to cast or heap upon : acervos leguminum, Plin. 18, 30, 73 : m'on- tem, Stat. S. 1, 1, 59. — Poet. : ubi non um- quam Titan suporingerit ortus, i. e. doet not pour down Ids morning beams, does not skine, Tib. 4, 1, 157. supcringestus, a . um > Part. °f su- peringero. superinjectus, a, um, Part, of su- perinjicio. super-injicio, no perf, jeetum, 3. v. a. To throw on or above, to cast over or upon (poet, and in post-Aug. prose) : ra- ras frondes, Virg. G. 4, 46 : textum rude, Ov. M. 8, 641 : terram, id. Fast. 5, 533 : togas, id. ib. 6, 570 : folia contrita et illita, Cels. 5,26, 33 : fimum, Plin. 17, 9, 6. Super-inspiciO, ere, v. a. To over- see, to superinte7id (eccl. Lat.) : sacra ec- clesiae, Sid. Ep. 9, 3 med. ; so id. ib. 6, 1. * Super-instcrno, stravi, 3. v. a. To spread or lay over : tabulas, Liv. 30, 10, 5. * super-instillo, are, v. a. To drop upon : olei modicum, Apic. 4, 2 fin. * super-instrepo, ere, v. n. To . SUPE sound above : axis perfractis ossibus, Sil . 2, 186. supcrinstructus, a, um, Part, of superinstruo. super-instruo, no perf, ctum, 3. v. a. To build over or upon; to arrange over one another : ut concameratis superin- struas, Cod. Justin. 8, 10, 1 : ordines va- sorum in altitudinem, Col. 9, 7, 3. * super-insultans, antis, Part, [in- sulto] Leaping about upon, Claud. Gigan- torn. 83. * SUper-intego, ere, v. a. To cover over : ora fossaruin, Plin. 18, 6, 8. super-intendo, ere, v. n. To have the oversight of, to superintend (eccl. Lat.) : ut ipsi 8uperintendant et quasi custodiant populum : nam et Graece quod dicitur episcopus, hoc Latine svperinlentor inter- pretatur, quia superintends, quia desu- per videt, Aug. in Psalm. 126, no. 3 ; so id. Civ. D. 19, 19 ; Hier. Ep. 146, 1. superintcntor? or is. m. An over- seer, superintendent ; v. the preced. art. * Super-inundo. are, v. a. To over- flow ; trop, : ejusmodi eloquiis, TerL. Res. Cam. Tin. * super-inung'O, ere, v. a. To smear over, to besmear, anoint with any thing : oculos collyrio, Cels. 7, 7, 1 ; 2 ; 8 ; 6, 6, 1 ; 7, 7, 2. * super-inveho- ere, v. a. To carry above or over : speciem monstri, Avien. Arat. 1157. Superior^ orisi v. superus. (* siipenus, Comp. : 1. JVeutr. of su- perior, v. superus. — 2. From supra, adv., * supei'-jacco, ere, v. n. To lie over or upon : cataplasma, Cels. 8, 9 med. SUper-jaCIO) jeci, jeetum (written superjactus, Sail. Fragm. ap. Non. 503, 33 ; Tac. H. 5, 6), 3. v. a. : I, To cast or throw over or upon (not freq. till after the Aug. period ; not found in Cic. or Caes.) : &. Lit.: membra superjecta cum veste, Ov. Her. 16, 224 ; so, semina de tabulato, Col. 2, 17, 2 : folia, id. 2, 1, 6 : aggerem, Suet. Calig. 19 : se rogo, Val. Max. 1, 8. 10; 6, 6, 1 fin. : et superjecto pavidae nataruht Aequore damae, i. e. spread over the earth, overwhelming, Hoi. Od. 1, 2, 11: Phrygia Troadi superjecta. situated above Troas, Plin. 5, 32, 41. — * B. Trop., To overdo, exaggerate : superjecere quidam augendo fldem, Liv. 10, 30, 4. — H, To overtop with any thing (extremely seldom) : pontus scopulos superjaeit unda, Virg. A. 11, 625 : arbores tantae proceritatis, ut sagittis su- perjaci nequeant, Plin. 7, 2, 2. SUper-jactOj are, v. a. : *I, To fling or toss up: infantes, Val. Max. 9, 2, 4. — * II. To spring over a thing : mugiles trans- versa navigia superjactant, Plin. 9, 15, 21. superjactus, a, um, v. superjacio, ad init. SUperjectlO, onis,/ [superjacio] *J. L i t., A throwing over or on : vestium, Arn. 3, 108. — II. Trop., in rhetoric, An exag- geration, hyperbole, Quint. 8, 6, 67. 1. SUperjectUS, a > um , Part, of su- perjacio. *2. SUperjectuSjUS.m. [superjacio] A leaping upon, covering, Col. 6, 36, 4. super-jumentarius, "\ m. A superintendent oj the drivers of beasts of burden, Suet. Claud. 2. super-labor, bi> v. n. To glide or run over (extremely rare) : in aperto ja- centes sidera superlabebantur, Sen. Ep. 90,/m^; Sid. Ep. 1, 2 med. * Supcr-lacrimo, are, v. n. To weep or drop upon : vitis, Col. 4, 24, 16. SupcrlatlO, onis,/. [superfero] I. In rhetoric, An exaggerating, hyperbole: ver- itatis superlatio atque trajectio, Cic. de Or. 3, 53, 203 ; cf. Auct. Her. 4, 33, 44 ; Quint. 9, 2, 3 ; 9, 1, 29,— II. In grammar, The superlative : (soloecismus) per com- parationes et superlationes, id. 1, 5, 45 ; Charts, p. 88 sq. P. SupcrlatiVUS, a . «m, adj. [superla- tus] In grammar : nomen, superlative, in the superlative degree, Charis. p. 87 P. ; Prise, p. 605 ib. superlatus, a, um, Part, and Pa. of superfero. I superllmen, inis, n. [super-limenl * 1495 SUPB ■ A lintel: lapideum, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 324. super-lino» no P er f-> Ktum, 3. v. a. To daub or smear over (a post-Aug. word) : I, To daub or smear a thing over some- thing : radicem in vino decoctam, Plin. 27, 6, 24. — |J, To smear over, besmear with something : laser visco, ut haereat, Plin. 22, 23, 49. supcrlitio, onis, /. [superlino] A smearing over, Marc. Emp. 8 med. * supcr-mando- ere, v. a. To chew or eat after something else : raphanos, Plin. 31, 6, 33. * Supcr-me O, «re, v.n. To go, glide, or flow over : aquae, Plin. 2, 103, 106 ; Sol. 37 med. * super-metior, mensus, 4. v. dep. a. To mete out abundantly : alimenta, Tert. Aniiu. 38. (* SUper-micOt are > "• a. To leap over or beyond: austrum, Avien. 845. — 2, T r o p., To excel, exceed, Sen. Ben. 3, 32 fin.) super - mi tto, misi, 3. v. a. To throw or pour over or upon ; to put in aft- award, add, etc. (post-class.): aquam, Just. 12, 14 fin. ; so Curt. 10, 4 ; Apic. 5, 3. super-mundialis, e, adj. That is above the world, super-mundane : sub- stantive, Tert. Anim. 18. * Super-muniOt ire, v. a. To fortify above : alvearia porticibus, Col. 9, 7, 4. ('* super -nans, amis, Pan. [no] Swimming above or at top, Macr. S. 7, 12 ; Gell. 9, 9.) Supernas, atis, adj. [supernus] Of or belonging to the upper country, upper or northern, as regards Rome (a post-Aug. word) : abies, i. e. growing on the Upper or Adriatic Sea (opp. to infernas, of the Tyrrhene Sea), Plin. 16, 39, 76, § 197 : [lersica e Sabinis, id. 15, 12, 11 : vinvm, Inscr. ap. Reines. cl. 3, no. 88; cf. Inscr. Orell. no. 995 : ventus, the norlheast-by- one-ihird-uorth wind, Vitr. 1, 6. — Augustus jestingly called Maecenas adamas super- nas (as the Adriatic produces no dia- monds), Macr. S. 2, 4. super-natoj are, «■ n - To swim oboce or on top, to float (post-Aug.), Col. 12, 9, 2 ; Plin. 7, 15, 13 ; 28, 9, 35 ; App. M. 6, p. 185; Paul. Nol. Carm. 21, 179. * siiper-natuS; a > um > Part, [nascor] Growing over or above : gravia ulcera, Cels. 8, 2. SupernC; adv., v. supernus, ad fin. supernitas; atis,/. [supernus] High- ness, height : supernitatum, Tert. adv. Valent. 7. * supcr-nomino, are, »■ a. To sur- name : quern Philadelphum, Tert. Apol. 18. super -numerarius, a, um, adj. Supernumerary (post-class.) : accensi, hoc est postea additi, quam fuisset legio com- pleta, quos nunc supernumerarios vocant, Veg. Mil. 2, 19 fin. So too Aug. in Psalm. 146, 9. SUperilUS, a, um, adj. [super] That is above, on high, upper ; celestial, super- nal (not freq. till after the Aug. period ; not found in Cic. or Caes.) : statio, Lucr. 6, 192 : pars ovis, Plin. 7, 16, 15 : vulnera, id. 2, 56, 57 : Tusculum, lofty, i. e. stand- ing on high ground, Hor. Epod. 1, 29 (Bentl. conjectures supinum, as in id. Od. 3, 4, 23) ; opp. inferna, Lucr. 5, 646 : jac- tus ex supernis in infima, Gell. 9, 1, 2 : album mutor in alitem Superna, in my upper parts, above, Hor. Od. 2, 20, 11 : — numen, celestial, Ov. M. 15, 126 ; so, dei, Luc. 6, 430 : leges, id. 9, 556. — Adv., su- perne, From above, above, upward: neve ruant coeli tonitralia templa superne, Lucr. 1, 1098 : de6inat in piscem mulier Pormosa superne, Hor. A. P. 4 : non pec- cat superne, id. Sat. 2, 7, 64 : gladium su- perne jugulo detigit, Liv. 1, 25, 12 ; cf. id. 1, 51, 9 ; id. 7, 10, 9 : hoc genus superne tendit, up, upward, Plin. 19, 5, 25. supero, avi, atum, 1. v. n. and a. [su- per]. I. Neutr., To go over, to overtop, sur- mount: A. Lit. (so very rarefy): maxi- mo saltu superavitGravidus armatis equ- us, surmounted, leaped the wall, Enn. in Macr. S. 6, 2 : sol superabat ex mari, Plaut. Stieh. 2, 2, 41 : ripis euperat mihi atque abundat pectus laetitia meum, id. 1496 SUPE Sticb. 2, 1, 6; so, jugo superans, passing over the summit, Virg. A. 11, 514: — (an- gues) superant capite et cervicibus altis, id. ib. 2, 219. — More freq. and quite class., B. Trop. t 1, To have the upper hand or superiority, to be superior, to overcome, surpass: denique nostra superat manus, Plaut. Am. 1, 1, 80 : qua (sc. virtute) nos- tri milites facile superabant, Caes. B. G. 3, 14, 8 ; id. ib. 1, 40, 7 : s. numero mili- tum, Liv. 29, 30, 8 ; cf., numero hostis, vir- tute Romanus superat, id. 9, 32. 7 : super- at sententia Sabini, Caes. B. G. 5, 31, 3 : si superaverjt morbus, Plin. 7, 1, 3. 2. To exceed, be in excess, be superflu- ous ; to be abundant, to abound: in quo et deesse aliquam partem et superare mendosum est, Cic. de Or. 2, 19, 83 ; cf., pecunia superabat? at egebas, id. Or. 67, 224 ; and, uter igitur est divitior? cui de- est an cui superat? id. Parad. 6, 3, 49; cf. also, quia tolerare potest, illis divitias su- perare, nobis rem familiarem etiam et ne- cessaria deesse ? Sail. C. 20, 11 ; Cic. Fin. 5, 15, 42 : Quinto delegabo, si quid aeri meo alieno superabit et emptionibus, id. Att. 13, 4fi, 3 : superabat humor in arvis, Lucr. 5, 804 : superante multitudine, Liv. 3, 5, 1 : cum otium superat, id. 3, 17, 4 : num tibi aut stultitia accessit aut superat superbia? Plaut. Am. 2, 2, 47: quam fa- cile tunc sit omnia impedire et quam hoc Caesari superet, non te faint, perh., how exceedingly easy it would have been, Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 3 dub. (v. explan., ad loc.). 3. To be left over, to remain, survive: quae superaverint animalia capta, immo- lant, Caes. B. G. 6, 17, 3: quod superaret pecuniae, Cic. Verr. 2, 3, 84, 195 : quae ar- ma superabunt. Pomp, in Cic. Att. 8, 12, A, § 4; Plant. True. 5, 49 : nihil ex raptis commeatibus superabat. Liv. 22, 40, 8 : pepulerunt jam paucos superantes, id. 22, 49, 5 : si de quincunce remota est Uncia, quid superat? Hor. A. P. 328 : pars quae sola mei superabit corporis, ossa, Tib. 3, 2, 17; Plaut. True. pro). 20: superet mo- do Mantua nobis, Virg. E. 9, 27 : uter eo- rum vita superarit, whichever survives, Caes. B. G. 6, 19, 2 ; so, quid puer Asca- nius ? superatne et vescitur aura ? Virg. A. 3, 339 ; and, captae superavimus urbi, id. ib. 2, 643 ; Liv. 29, 7, 7 : quid igitur super- at, quod purgemus ? id. 45, 24, 1. II. Act., To go or pass over, rise above ; to mount, ascend ; to surmount, overtop. A. Lit. : 1, In gen. : in altisono Coeli clipeo teftio superat Stellas, Enn. in Var. L. L. 7, 4, 94 : pedibus salsas docuit supe- rare lacunas, Lucr. 3, 1044 : tempestas gummas ripas fluminis superavit, Caes. B. C. 1, 48, 2 ; so, munitiones, Liv. 5, 8, 10 : montes, Virg. G. 3, 270 ; cf., Alpes cursu, Luc. 1, 183: hoc jugum, Virg. A. 6, 676: fossas, id. ib. 9, 314 : fastigia summi tecti ascensu, id. Aen. 2, 303 ; cf., caprae gra- vido superant vix ubere limen, id. Georg. 3, 317: retia saltu (vulpes), Ov. M. 7, 767 : tantum itineris, Tac. Agr. 33, et saep. : re- gionem castrorum, to go past or beyond, Caes. B. C. 1, 69, 3 ; cf. Cic. Tusc. 1, 19, 43 ; so, insidias circa ipsum iter locatas, Liv. 2, 50, 6 : — collocatur in eo turris tab- ulatorum quae superaret fontis fastigi- um, but so as to overtop, command, Hirt. B. G 8, 41, 5 : superat (Parnaeus) cacumine nubes, Ov. M. 1, 317: posterior partes su- perat mensura priores, exceeds in size, id. ib. 15, 378. 2, In partic, naut. t. t, To sail by or past a place, a promontory, etc. ; Eng. to double or weather a point, etc. : promonto- rium, Lucil. in Serv. Virg. A. 1, 244 ; so Auct. B. Afr. 62, 3 ; Liv. 26, 26, 1 ; 30, 25, 6 ; 31, 23, 3 ; Tac. A. 15, 46, et saep. : Eu- boeam, Nep. Them. 3 : Isthmon cursu, Ov. Tr. 1, 11, 5 : intima regna Liburnorum et fontem Timavi, Virg. A. 1, 244 Serv. — Poet., transf. : musarum scopulos, Enn. Ann. 7, 3. B. Trop., To surpass, excel, exceed, out- do, outstrip in any quality, in size, value, etc.: X. In gen.: non potest quaestus consistere, si eum sumptus superat, Plaut. Poen. 1, 2, 74 ; so, ne sumptus fructum su- peret, Var. R. R. 1, 53: qui omnes homi- nes supero atque antideo cruciabilitatibus animi, Plaut. Cist. 2, 1, 3 : virtute, laude, dignitate, Cic. Plane. 2, 6 sq. ; cf, aut in- SUPE - T cmo aut fortuna aut dignitate superari, id. Lael. 3, 11 : omnes homines constau- tia et gravitate, id: Fam. 1, 9, 16 : doctrina Graecia nos et omni literarum genere su- perabat, id. Tusc. 1,1,3: auctoritntis pon- dere et utilitatis ubertate, id. de Or. 1, 44, 195 ; Hirt. B. G. 8 prooem. § 4 : vel cursu superare canem vel viribus aprum, Hor. Ep. 1, 18, 51, et saep. : summam spem ci- vium incredibili virtute, Cic. Lael. 3, 11 : non dubitabam, quin hanc epistolam mul- ti nuncii, fama denique easet ipsa tua ce leritate auperatura, will outstrip, id. Q. Fr. 1, 1, 1. 2. 1" partic, in milit. lang., To over- come, subdue, conquer, vanquish : victis hostibus, quos nemo posse superari ra- tu'st, Plaut. Am. 2, 2, 24 : armatos ac vic- tores, Caes. B. G. 1, 40, 6 ; cf., quos inte- gros superavissent, id. B. C. 2, 5, 2: bello 6uperatos esse Arvernos et Rutenos a Q_. Fabio Maximo, id. B. G. 1, 45, 2 : si Hel- vetios superaverint Romani id. ib. 1, 17, 4 : Massilienses bis proelio navali supera- ti, id. B. C. 2, 22, 1 : clam ferro incautum superat, Virg. A. 1, 350.-1», Transf. out of the milit. sphere : quern (C. Curium) nemo ferro potuit superare nee auro, Enn. ap. Cic. Rep. 3, 3 : in quo (genere officii) etiam si multi mecum contendent, omnes facile superabo, Cic. Fam. 5, 8, 4 : superare amorem, Plaut. Aul. 4, 1, 7 : hanc (orationem) assidua ac diligens scrip- tura superabit, Cic. de Or. 1, 33, 150 : si meam spem vis improborum fefellerit at- que superaverit, id. Cat. 4, 1 1, 23 : parca- tur necessitati, quam ne dii quidem su- perant, which even the gods are nol above, not superior to, Liv. 9, 4, 16 : casus omnes, Virg. A. 11, 244 ; so, difficultatcs omnes, Veil. 2, 120.— Hence superans, antis, Pa. : * A. Rising high, prominent, high, lofty : mons super- antissimus, Sol. 2 med. — * B. Prevailing, predominant: superantior ignis, Lucr. 5, 395. super-obductus, «• um > Part, [ob- duco] Drawn over : pallium, Paul. Nol. Carm. 22, 110. super-obruo, Si, utum, 3. v. «. To cover over, overwhelm (extremely rare) : Tarpeiam ingestis armis, Prop. 4, 4, 91 : Hecubam injectis saxis, Aus. Epitaph. 2£. superobrutus, a , um , Part, of su- perobruo. * Super-OCCldenS, entis, Part, [occi- do] Setting just after: luna soli antece- dent], Macr. Somn. Scip. 1, 18 med. super-particularis* e, adj.: nu- merus, Containing a number and an ali- quot part of it besides, super-particular, Mart. Cap. 7, 251. siiper-partiens,.entis, Part, [par- tio] numerus, Containing a number and several aliquot parts of it besides, Mart. Cap. 7, 252. super -pendens, entis, Part, [pen- deo] Overhanging : saxa, Liv. 37, 27, 7. superpictus, a, um, Part, of super- pingj). Super-pingfO, no perfi, pictus, 3. v. a. To paint above or over (late Lat), Solin. 17 ; Avien. Arat. 906. * super-plaudo, ere, v. n. To clap or flap over or at a thing : pinnulis, Solin. 2 fin. * Super-pollilO, ui , 3. v. a. To cover with pollution: omnem terram (iniquitas), Vulg. Esdr. 4, 25, 6. supcrpondium, ii, "■ [super-pon- dus ] An overweight, App. M. 7, 19, 6. supcr-pono, posui, pBsttum, 3. v. a. To put or place over or upon, to set up (perh. not ante- Aug.) : I, L i t. : A. I n gen.: superpositum capiti decus {i. e. pi- leus), Liv. 1, 34, 9. So, altissimam turrim congestis pilis, Suet. Claud. 20 fin. : 6tatu- am marnroream Jano, id. Aug. 31 : villam profluenti, Col. 1, 5, 4 ; cf., villa colli 6U- perposita, Suet. Galb. 4 : aegra superposita membra fovere manu, Ov. Her. 21, 190 : desertis Africae duas Aethiopias superpo- nunt, place above or beyond, Plin. 5, 8, 8 ; cf, Galatia superposita, situated above, id. 5, 32, 42. — B. I" partic, medic. (. t.. To lay on, apply a plaster or the like, Cels. 5. 26, 35 ; so Plin. 29, 6, 38 ; 32, 7, 24 ; Scrib. Comp. 206. — II, Trop., To place over ox above : A, To place or set over, of official SUP E station, etc. : Perperna in maritimam re- gionem superpositus, Liv. Fragm. libr. 91 : puer super hoc positus officium, Petr. 56: T. Flavio svferposito medicorvm, president, Inscr. Grut. 581, 7. — * B. To place before, prefer : Stoici volunt super- ponere huic etiam aliud genus magis prin- cipale, Sen. Ep. 58 med. — C. To place after, postpone : (ante gesta) levioribus super- ponenda sunt, Quint. 9, 4, 25 : summum est enim . . . huic deinde aliquid super- posituni, id. 8, 4, 6 ; Col. 3, 10, 7. superposition onis, /. [superpono] A paroxysm in disease, Coel. Aur. Tard. 2, 13 ; 3, 2 ; 4, 3. SUperpdsitUSi a, ' am t Part, of super- pono. super-quartus, a, " m . ««!/'• of a nutnuer, One fourth as muck more (i. e. that bears to another the proportion of 5 to 4) : numerus, Mart. Cap. 7, 251. (* Supcr-quatlO. ere, v. a. To shake above, or over and above, Avion. Arat. 1205.) super-quintus* a, "m, adj. Of a number, One fifth as much more (i.e. which bears to another the proportion of 6 to 5) : numerus, Boeth. Arithm. 1, 24. SUDCr-raSUS. a, »m Part, [rado] Scraped over: clavi pedum, Plin. 22, 23, 49. supemmus- a, urn, v. superus. super-ruo> ere, "■ "■ and "■ To fall or rufh upon, App. M. 1, p. 109; 2, p. 126. * SUper-SapiOi ere, v. n . To possess aery good taste, Tert. Anim. 18. SUper-SCando (written also, super- sceimo), ere, v. a. To climb or step over (rarely; not ante- Aug.) : strata somno cor- pora, Liv. 7, 36, 2: sentes, Col. 11, 3, 7. superscendo, ere, v. the preced. art. SUper-SCrlbo» P^i, ptum, 3. v. a. To write upon or over, to superscribe (a post- Aug. word), Suet. Ner. 52 fin. ; so Gell. 20, 6, 14; Ulp.Dig.28,4,1; Modest, ib. 50. 10, 4. SUper-sedeO) s eth\ sessum, 2. v. 7i. and a. To sit upon or above: I. Lit (so very rarely ; not in Cic. or Caes.) : eques Rom. elephanto supersedens, Suet. Ner. 11 ; so, tentorio (aquila), id. Aug. 96 : corio (damnati), Amm. 23, 6 fin. : utribus. id. 25, 8 : — ansam (aspis), App. M. 11, p. 262. II, T r o p. : *A. To preside over : vil- licus liribus familiae supersedeas i. e. de- cide them, Cato R. R. 5, 1. B. To be above or superior to, to for. bear, to refrain or desist from, to pass, omit (the predominant and quite classical eignif. of the word) ; constr. usually with the abl., less freq. with the dat., acc.Tor an object-clause : (u) c. abl. : ita censeo fa- cias, ut supersedeas hoc labore itineris, Cic. Fam. 4, 2, 4 ; so, proelio, Caes. B. G. 2, 8, 1 : istis rebus, Plaut. Epid. 1, 1, 37 : istis verbis, id. Poen. 1, 3, 5 : nuptiis, Turpil. in Non. 40, 8 : commode principio, Auct. Her. 3, 9, 17, et saep. — Impers. : posse complexione superseded, Cic. Inv. 1, 4Q, 72; so, supersederi litibus et jurgii9, Liv. 38, 51. 8 : divinis rebus, id. 6, 1, 12: tribute ac delectu supersessum est, id. 7, 27, 4 : quod quum accident, omnino oratione supersedendum est, Cic. Inv. 1, 21, 30; so, supersedendum multitudine verborum, id. ib. 1, 20, 28 : complexione, Auct. Her. 2, 19, 30.— *((S) c. dat.: pugnae, Auct. B. Afr. 75, 2. — (y) c. ace. : operam, Gell. 2, 29, 13. — Pass. : haec causa non visa est supersedenda, Auct. Her. 2, 17, 26 : istis omnihu6 supersessis, App. Flor. p. 359. — (<5) With an object-clause : de virtute eo- rum accusanda proloqui supersederunt, Sisenn. in Non. 40, 11 : supersedissem lo- aui apud vos, Liv. 21, 40, 1 : spectare su- • persedit. Suet. Tit. 7 : deflectere ad visen- dum Apin supersedit, id. Aug. 93 : ut ve- nire supersedeant, Val. Max. 2, 8, 6. * superseminator* ° ris < »»._[super- semino ] One who sows upon or in addi- tion, Tert. Anim. 16JJ», super -seminoj avi, atum, 1. v. a. To soio upon or over (eccl. Lat.), Tert. adv. Prax. 1 med. ; Hier. Ep. 30, 14. SUperseSSHS) a. ma > P art - of super- sedeo. * SUper-silienSi entis, Part, [salio] Leaping or aliglaing upon : volucris, Col. 8, 3, 7. super-sisto. stiti, 3. v. a. To place one's self upon or over, to stand upon or over (an Appuleian word) : tribunal lig- SUPE ne inn, App. M. 11, p. 269 : sicarium, id. ib. 8, p. 206. Super-spersUS, a, um, Part, [spar- go] Strewn or sprinkled over (late Lat.) : gemma stellis puniceis, Sol. 27 med. : ca- melopardalis candidis maculfs, id. 30 med.. * super-stagno. avi, 1. v. n. To spread out into a lake: si arnnis Nar in rivos deductus superstagnavisset, Tac. A. 1, 79. * super-statuminO) are, v. a. To place above as a foundation : rudus Pall. 1, 9, 4. Supcr-sterno, no pcrf, stratum, 3. v. a. To strew or spread upon, to spread over, cover over (extremely rare) : pavi- menta testacea. Col. 1, 6, 13 : superstrati cumuli, Liv. 10, 29, 19. superstes, 'tis, adj. [super-sto] I. One who stands by or is present at any thing, a bystander, witness (so only in the two follg. passages) : " snperslites testes praesentes significat, cujus rei testimoni- um est, quod superslitibus praesentibus ii, inter quos controversia est, vindicias su- mere jubentur. Plautus in Arteraone : itunc mihi licet quidvis loqui, nemo hie ad- est snperstes," Fest. p. 305 : svis vtkisqve SVFEBSTITIBVS PRAESENTIBVS ISTAM VI- am dico : inite viam, an old legal form- ula in Cic. Mur. 12, 26. II. That remains alive after another's death, outliving, surviving (the predomi- nant signif. of the word) ; constr. usual- ly with the dat. , less freq. with the gen. or absol. : ( ctum, 3. ». a. To build upon or over, to superstruct (post- Aug. and very rarely) : ligneam compa- gem, Tac. A. 4, 62 ; so, moles, Sen. Contr. 1 prooem. fin. ; Quint. 1, 4, 5. super-sum^ lu i. esse (archaic collat. form of the praes., superescit Enn. and Att. in Fest. p. 302 : per tmesin : jamque adeo super unus eram, Virg. A. 2, 567 ; so Nep. Alcib. 8), v. n. I, To be over and above, either as a re- mainder or as a superfluity (quite class, and very freq.). A. As a remainder, To be left, to remain, to exist still: 1. In gen.: dum quidem unus homo Romanus superescit, Enn. in Fest. p. 302 : inde sibi memorat rniuni su- peresse laborem, id. ap. Gell. 1, 22, 16 : cf, duae partes, quae mihi supersunt illus- trandae orationis, etc., Cic. de Or. 3, 24, 91 : omnes qui supersint de Hirtii exer- citu, Pollio in Cic. Fam. 10. 33. 5 : ex eo prcelio circiter millia hominum CXXX. superfuerunt, Caes. B. G. 1, 26, 5 : perex- igua pars illius exercitus superest, id. B. C. 3, 87, 2 : quum hostes vestri tantum ci- 1497 S UPE vium 6uperfuturum putassent, quantum, etc., Cic. Cat. 3, 10, 25 : quantum aatietati superfuit, id. Verr. 1, 4, 13 ; ct'., quantum ipsi superesse potest, id. Rep. 1, 4 fin. : biduum supererat, Caes. B. G. 1, 23, 1 ; ct'., non multum temporis ad solis occa- sum supererat, id. B. C. 3, 51, 7 ; and, non multum aestatis superesset, id. B. G. 5, 22, 4 : — quod superest, scribe quaeso quam accuratissime, quid placeat, as for the rest, as to what remains, Cic. Att. 9, 1 9, 3 : nunc mini cur cantent, superest dicere, it still re?nai'is to tell, Ov. F. 3, 675 ; so, superest tercentum messes videre, id. Met. 14, 145. 2. In parti c, To live after, outlive, to be still alive, to survive (so very rarely) : sicut tuum vis unicum gnatum tuae Su- peresse vitae sospitem et superstitem, Plaut. Asin. 1, 1, 2; ct'., Lucumo superfu- it patri, Liy. 1, 34, 2; and, ne superesset tanto exercitui suum women secuto, id. 27, 49, 4 : quum euperessent adhuc qui spectaverant, etc., Suet. Claud. 21. B. To be in abundance, to abound: cui tanta erat res et supererat, Ter. Ph. 1, 2, 19 ; id. ib. 1, 3, 10 : vereor ne jam super- esse inihi verba putes, quae dixeram de- rutura, Cic. Fam. 13, 63, 2. — Poet. : modo vita supersit, if life be long enough, suf- fice, Virg. G. 3, 10 : ne blando nequeant superesse labori, i. e. to be sufficient for, equal to, id. ib. 3, 126. — * 2. Iu a bad sense, To be in excess, to be superabundant or su- perfluous : ut vis ejus rei, quam detinias, sic exprimatur, ut neque absit quicquam neque supersit, Cic. de Or. 2, 25, 108. * If, For adesse, To be present, to serve by being present, to assist : si superesset, opp. sin deesset, Aug. in Suet. Aug. 56; ct. Gell. 1, 22, 2. SupertectUS; % um > Part, of super- tego. SUper-tegTO» x i> ctum, 3. v. a. To cover above, cover over: candidaque ossa super nigra favilla tegit {per tmesin), Tib. 3, 2, 10 : vasa congestu culmorum et fron- dium, Col. 9, 14, 14 : me tunica, App. M 11, p. 263 : plures frondibus, Just. 43, 4. * super- tcrrcnus» s, um, adj. T/uzt is above the earth, superlerrene, Tert. Res. Carn. 49. super-tertius, ", um, adj. Of a number, One third as much more (i. e. that bears to another the proportion of 4 to 3) : numeru's, a transl. of the Gr. ir.iroi- rov. Censor, de Die nat. 10 med. * Super- traho, ere, v. a. To dram over : crates dentatas, Plin. 18, 18, 48. * Superunctio* 5™. /• [superungo] A smearing or anointing over, -Coel. Aur. Acut. 3, 4. SuperuUCtUSi a, um > Pari, of super- ungo. * SUper-UndO; are > »■ »• To overflow ; trop. : gratia, Paul. Nol. Carm. 18, 183. Super-lingO) x i> ctum, 3. v. a. To smear or anoint over (a medic, word), Cels. 7, 7, 1 ; Scrib. Comp. 29. super-urgens, entis, Part, [ur- geo] Pressing from above: tiuctu superur- gente, Tac. A. 2, 23 fin. SuperuSi a > um (ante-class, collat. form ol the nom. sing., super in two pas- sages : super inferque vicinus, Cato R. R. 149, 1 ; and, totus super ignis, Lucr. 1, 650), adj. [super] That is above, upper, higher. I. Posit.: A. I" gen. : inferus an su- perus titai fert Deus funera, Liv. Andr. in l'risc. p. 606 P. ; cf., at ita me Di Deaeque superi atque inferi et medioxumi, Plaut. Cist. 2, 1, 36; and, omnes Di Deaeque su- peri, inferi, Ter. Ph. 4, 4, 6 ; cf. also, ad superos deos potius quam ad inferos per- venisse, Cic. Lael. 3, 12 : limen superum inferumque salve, Plaut. Merc. 5, 1, 1 ; so, limen, id. Bacch. 4, 9, 31 ; 63 ; and, car- mine di superi placantur, carmine manes, Hor. Ep. 2, 1, 138 ; so, di, id. Od. 1, 1, 30 ; 4, 7, 18 : ut omnia supera, infera, prima, ultima, media videremus, Cic. Tusc. 1, 26, 64 : spectatores superarum rerum at- que coelestium, id. N. D. 2, 56, 140 ; cf., omnes coelicolas, omnes supera alta te- nentes, Virg. A. 6, 788 : quum superum lu< men nox intempesta teneret, Enn. Ann. 1 , 137 ; so, lumen, Lucr. 6, 857 : templum superi Jovi6, i. e. of the Capitoline Jupiter (opp. to .luppiter inferus, i c. Pluto), Ca- 1498 SUPE tull. 55, 5 : domus deorum, Ov. M. 4, 735 : mare superum, the upper, i. e. the Adriatic and Ionian Sea (opp. to mare inferum, the lower or Etruscau Sea), Plaut. Men. 2, 1, 11 ; Plin. 3, 5, 10; Suet. Caes. 34, 44 :— de supero, quirm hue accesserit, from above, Plaut. Am. 3, 4, 18 ; so, ex supero, Lucr. 2, 227 ; 241 ; 248. B. In parti c. : 1, Superi, orum, m. (sc. di), The gods above, the celestial de- ities : quae Superi Manesque dabant, Virg. A. 10, 34 : aspiciunt Superi mortalia, Ov. M. 13, 70 : o Superi ! id. ib. 1, 196 ; 14, 729 : pro Superi, id. 'Prist. 1, 2, 59 : — ratio Su- perum, Lucr. 6, 33 : terris jactatus et alto Vi Superum, Virg. A. 1 , 4 : ilia propago Contemptrix Superum, Ov. M. 1, 161 : ex- emplo Superorum, id. Trist. 4, 4, 19 ; so, Superorum, id. Pont. 1, 1, 43 : — postquam res Asiae Priamique evertere gentem Im- meritam visum Superis, Virg. A. 3, 2 : sci- licet is Superis labor est, id. ib. 4, 379 ; Hor. Od. 1, 6, 16: superis deorum Gratus et imis, id. ib. 1, 10, 19: — flectere Superos, Virg. A. 7, 312 : te per Superos . . . Oro, id. ib. 2, 141, et saep. 2. Upper, i. e. of the upper regions or upper world, opp. to the lower regions : (Alecto) Cocytique petit sedem, supera ardua linquens, Virg. A. 7, 562 : superas evadere ad auras, id. ib. 6, 128 ; so, aurae, Ov. M. 5, 641 : orae, Virg. A. 2, 91 : limen, id. ib. 6, 680, et saep. : (Pompeius) Quam apud superos habuerat magnitudinem, il- libatam detulisset ad Inferos, Veil. 2, 48, 2 ; c£, ut oblitos superum paterere dolo- res, Val. Fl. 1, 792. II. Comp., superior, us, Higher, up- per, with reference to place. A. Lit.: inferiore omni spatio vacuo relicto, superiorem partem collis castris compleverant, Caes. B. G. 7, 46, 3 : in su- periore qui habito coenaculo, Plaut. Am. 3,1, 3.; cf., tota domus superior vacat, Cic. Att. 12, 10: superior accumbere, Plaut. Most. 1, 1, 42 : de loco superiore dicere, i. e.froin the tribunal, Cic. Verr. 2, 2, 42, 102 ; so id. ib. 2, 1, 5, 14 ; cf., multos et ex superiore et ex aequo loco sermones hab- itos, id. Fam. 3, 8, 2 : ex loco superiore in ipsis fluminis ripis praeliabantur, from a height or eminence, Caes. B. G. 2, 23, 3; so, ex loco superiore, id. ib. 3, 4, 2 : loca, id. ib. 1, 10, 4 ; 3, 3, 2 ; cf., ex superioribus locis in planitiem descendere, id. B. C. 3, 98, 1 : qui in superiore acie constiterant, id. B. G. 1, 24, 3 : ex superiore et ex infe- riore scriptura docendum, i. e. what goes before and after, the context, Cic. Inv. 2, 40, 117. B. Trop. : 1. As to time or order of succession, Former, past, previous, pre- ceding ; of the time of life or age, more advanced, older: superiores solis defec- tiones, Cic. Rep. 1, 16 : quid proxima, quid superiore nocte egeris, id. Cat. 1, 1, 1 : refecto ponte, quem superioribus die- bus hostes resciderant, Caes. B. G. 7, 58, 5 : superioribus aestivis, Hirt. B. G. 8, 46, 1 : superioribus temporibus, Cic. Fam. 5, 17, 1 ; so, tempora (opp. inferiora), Suet. Claud. 41 : superioris anni acta, id. Caes. 23 : iu superiore vita, Cic. de Sen. 8, 26 : milites superioribus proeliis exercitati, Caes. B. G. 2, 20, 3 : testimonium conve- niens superiori facto, Hirt. B. G. 8, 53, 1, et saep. : — omnis juventus omnesque su- perioris aetatis, Caes. B. C. 2, 5, 3 : aetate superiores, Var. R. R. 2, 10, 1 : superior Africanus, the Elder, Cic. Verr. 2, 5, 10, 25. 2. As to quality, condition, number, etc., Higher, more distinguished, greater, superior : (a) c. abl. resp. : pecuniis supe- riores, Cic. Rep. 2, 34 : loco, fortuna, fama superiores, id. Lael. 25, 94 : habes neminem honoris gradu superiorem, id. Fam. 2, 18, 2 : facilitate et humanitate su- perior, id. Off. 1, 26, 90 : Caesar quod hos- tes equitatu superiores eBse intelligebat, Caes. B. G. 7, 65, 4 : numero superiores, Hirt. B. G. 8, 12, 3, et saep. — (j3) Absol. : ut ii, qui superiores sunt, submittere se debent in amicitia, sic quodam modo in- feriores extollere, Cic. Lael. 20, 72 ; cf. id. ib. § 71 : ut quanto superiores sumus, tanto nos geramus summissius, id. Off. 1, 26, 90 : invident homines maxime pari- bus aut inferioribus . . . sed etiam superi- oribus invidetur id. de Or. 2, 52, 209: SUPE cui oranem honorem, ut superiori habuit, Veil. 2, 101, 1 : hoc ipso fiunt superiores, quod nullum acceperant detrimentum, victorious, conquerors, Hirt. B. G. 8, 19, 3. HI, Sup., in three forms, J superrimus, suprcmus, and summits. A, {superrimus, cited in Var. L. L. 3, 91 ; Charis. p. 130 P. B, sup rem us, a, um, Highest, lofti- est, topmost: I, Lit. (so only poetical; whereas cf. summus, below, no. C, 1) : montesque supremos Silvifragis vexatfla- bris, the highest points, the tops, summits, Lucr. 1, 275 ; so, montes, Virg. G. 4, 460 ; Hor. Epod. 17, 69 : rupes, Sen. Oed. 95 : arx, Claud. III. Cons. Hon. 167. 2. Trop. : a. As to time or order of succession, Last, latest, extreme, finalzzL ultimus (quite class.) : («) In gen.: sol OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, XII. Tab. ap. Gell. 17, 2, 10 ; hence, also, ab- sol., suprema, ae,/. (.se. tempestas), The last part of the day, the hour of sunset : " suprema summum diei : hoc tempus du- odecim Tabulae dicunt occasum esse so- lis: sed postea lex praetoria id quoque tempus jubet esse supremum, quo praeco in comitio supremam pronunciavitpopu- lo," Var. L. L. 6, 2, 52 ; cf. Censor, de Die nat. 24 ; Plin. 7, 60, 60 : quae (urbs), quia postrema coaedificata est, Neapolis nomi- natur, Cic. Verr. 2, 4, 53, 119 : supremo te sole domi manebo, at sunset, Hor. Ep. 1, 5, 3 : jubare exorto jam nocte suprema, Col. poet. 10, 294 : — supremam bellis im- posuisse manum, the last or finishing hand, Ov. R. Am. 114. — Supremum, ad- verbially, For the last time : quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supre- mum, Ov. M. 12, 526. (ft) In par tic, with regard to the close of life, Last, closing, dying : dies, Cic. Phil. 1, 14, 34 ; so, Hor. Od. 2, 13, 20 ; id. Ep. 1, 4, 13 : hora, Tib. 1, 1, 50 : tem- pus, Hor. S. 1, 1, 98, et saep. : incestvm rONTIFICES BVPBEMO SVPPLICIO SANCI- vnto, i. e. the penalty of death, Cic. Leg. 2, 9, 22 : sors, Hor. Ep. 2, 2, 173 : finis, id. ib. 2, 1, 12: iter, id. Od. 2, 17, 11: soci- amque tori vocat ore supremo, with his dying mouth, dying breath, Ov. M. 8, 521 ; so, ore, id. Trist. 3, 3, 87 : Nero in supre- ma ira duos calices crystallinos fregit, in his last agony, Plin. 37, 2, 10 : Augusti su- prema cura, id. 7, 45, 46 : honor, the last honors, i. e. funeral riles or ceremonies, Virg. A. 11, 61 ; cf., funera, Ov. M. 3, 137 : oscirla, id. ib. 6, 278 : tori, i. e. biers, id. Fast. 6, 668 ; cf., ignes, id. Met. 2, 620 ; 13, 583 : judicia hominum, a last will or test- ament, Quint. 6, 3, 92 ; Plin. Ep. 7, 20, 7 ; 7, 31, 5 : tituli, i. e. an epitaph, id. ib. 9, 19, 3, et Baep. — Supremum and supremo, adverbially : animam sepulcro Condimus et magna supremum voce ciemus, for the last lime, for a last farewell, Virg. A. 3, 68 • anima exitura-supremo, Plin. 11, 53, 115. — Subst., suprema, orum, n., The last moments, the close of life, death: ut me in supremis consolatus est ! Quint. 6 pro- oem. § 11 ; so Tac. A. 6, 50 ; 12, 66. Also, suprema, orum, The last tumors paid to the dead, funeral rites or ceremonies, a fu- neral : supremis divi Augusti, Plin. 7, 3, 3 ; so id. 16, 44, 86 ; Tac. A. 1, 61 ; 3, 49; id. Hist. 4, 59 ; 45, et al. Also, A last will, testament : nihil primo senatus die agi passus, nisi de supremis Augusti, Tac. A. 1, 8 ; so, miles in supremis ordinandis ig- narus uxorem esse praegnantem, etc., Pa- pin. Dig. 29, 1, 36. And, lastly, The relics, remains of a burned corpse, the bones, ash- es, i. q. reliquiae, Amm. 25, 9 fin. ; Sol. 1 med. 1), As to degree or rank, The highest, greatest, most exalted, supreme: "multa, quae appellator suprema, instituta in sin- gulos duarum ovium, triginta boum . . . ultra quam (numerum) multam dicere in singulos jus non est, et propterea suprema appellatur, id est, summa et maxima," Gell. 11, 1, 2 sq.: macies, Virg. A. 3, 590: — Juppiter supreme, Plaut. Men. 5, 9, 55 ; so id. Capt. 2, 3, 66 ; 5, 2, 23 ; id. Pseud. 2, 2, 33, et mult. al. ; Ter. Ad. 2, 1, 42 ; Poet. ap. Plin. 35, 10, 37 : comes consiliis, Plaut. Fs. 1, 1, 15. C, summus, a, um [from suplmus, sup-mus], Uppermost, highest, topmost. SUPE 1. Lit (so quite class., while supremus is only poet) : summum jugum montis, Caes. B. G. 1, 21, 2 ; cf., 6ummus raons, id. ib. 1, 22, 1 ; and, feriant summos ful- mina montes, Hoi-. Od. 2, 10, 11 : locus castrorum, Caes. B. G. 2, 23, 5 : in sum- ma sacra via, on the highest part of, Cic. Plane. 7, 17; cf. id. Verr. 2, 4, 53, 119; and, Janus summus ab imo, Hor. Ep. 1, 1, 54 : ad aquara summam appropin- quare, Cic. Fin. 4, 23, 64 ; cf.. in aqua sum ma natare, Plaut. Casin. 2, 6, 33 : apud summum puteum, id. Mil. 4, 4, 16 : sum- maque per galeam delibans oscula, Virg. A. 12, 434 : jubeo te salvere voce summa, Plaut. Asin. 2, 2, 30 ; cf, citaret Io Bac- che ! modo summa voce, modo, etc., at the lop of his voice, Hor. S. 1, 3, 7 ; so, vox, opp. ima, Quint. 11, 3, 15 : summo, quod aiunt, animo inhaerere, Sen. de Ira, 1, 16 med., et saep. — Absol.: standum est in lecto, si quid de summo petas, Plaut. Men. 1, 1, 27 : summus ego (in triclinio) et prope me Viscus Thurinus et infra Vari- us, etc., I was highest, J reclined at the top, Hor. S. 2, 8, 20 ; cf., is sermo, qui more majorum a summo adhibetur in poculis, by the head of the table, i. e. the president of the feast, Cic. de Sen. 14, 46 ; so, a sum- mo dare (bibere), Plaut Asin. 5, 2, 41; Pers. 5, 1, 19 : ab ejus (frontis) summo, sicut palmae, rami quam late diffundun- tur, Caes. B. G. 6, 26, 2 : qui demersi sunt in aqua ... si non longe absunt a summo, Cic. Fin. 3, 14, 48 : leviter a summo in- flexuin bacillum, id. de Div. 1, 17, 30 : pu- teos ac potius fontes habet; sunt enim in summo, Plin. Ep. 2, 17, 25 : nuces mersit in vinum et sive in summum redierant, 6ive subsederant, etc., Petr. 137 Jin.: ora- tori summa riguerunt, the extremities of hi3 body, Sen. de Ira, 2, 3. In an obscene sense: summa petere, Mart. 11, 46, 6; Auct. Priap. 76. — Adverb., summum, At the utmost or furthest : exspectabam ho- die, aut summum eras, Cic. Att. 13, 21, 2 : bis, terve 6ummum, id. Fam. 2, 1, 1 : tri- duo aut summum quatriduo, id. Mil. 9, 26 ; cf. Drak. Liv. 21, 35. 9, and 31, 42, 4. 2. Trop. : a. A 8 to time or order of succession, Last, latest, final (rarely, but quite class.) : haec est praestituta summa argento dies, Plaut. Ps. 1. 3, 140 ; so, ve- nit summa dies, Virg. A. 2, 324 : ad sum- mam seneetutem jactari, quam, etc., Cic. Rep. 1, 1 ; cf., vixit ad summam seneetu- tem, id. Fragm ap. Non. 401, 31 : — eadem in argumentis ratio est ut potentissima prima et summa ponantur, the first and the last, at the beginning and the end, Quint. 6, 4, 22 ; cf. in the neut absol. : Celsus putat primo firmum aliquod (ar- gumentum) esse ponendum, summo fir- missimum, imbecilliora medio ; quia et initio movendus sit judex et summo im- pellendus, at the last, at the close, id. 7, 1, 10; Luc. 2, 211. — Adverbially, summum, For the last time : nunc ego te infelix summum teneoque tuorque, Albin. 1, 137. ]>, As to rank, etc.. Highest, greatest, best, utmost, extreme ; most distinguished, excellent or noble; most important, weighty, or critical, etc. (so most freq. in prose and poetry) : summi puerorum amores, Cic. Lael. 10, 33 : spes civium, id. ib. 3. 11 : fides, constantia justitiaque, id. ib. 7, 25 : qui in virtute summum bonum ponunt, id. ib. 6, 20: non agam summo jure te- cum, id. Verr. 2, 5, 2, 4 : tres fratres sum- mo loco nati, id. Fam. 2, 18, 2 : qui in sum- mo magistrate praeerat, Caes. B. G. 1, 16, 5 : concedunt in uno Cn. Pompeio sum- ma esse omnia, Cic. de imp. Pomp. 17, 51 : quae (vitia) summo opere vitare oporte- bit id. Inv. 1, 18, 26, et saep. : turpitudo, Cic. Lael. 17, 61 : summum in cruciatum se venire, Caes. B. G. 1, 31, 2 : scelus. Sail. C. 12, 5 : hiems, Cic. Verr. 2, 4, 40, 86, et saep. : ut summi virtute et animo praees- sent imbecillioribus, Cic. Rep. 1, 34 : sum- mi ex Graecia sapientissimique homines, id. ib. 1, 22 ; cf., summi homines ac sum- mis ingeniis praediti, id. de Or. 1, 2, 6 : optimi et summi viri diligentia, id. Rep. 1, 35: cum par habetur honos summis et infimis, id. ib. 1, 34, et saep. : summus Juppiter, Plaut. Cist. 2, 1, 40 : amicus summus, the best friend, Ter. Ph. 5, 8. 60 ; so, amicus, id. ib. 1, 1, 1 ; id. Andr. 5, 6, 6 ; SUPE cf. also absol. : nam is nostro Simulo fuit summus, id. Ad. 3, 2, 54 ; so id. Eun. 2, 2, 40 : — summo rei publicae tempore, at a most important period, most critical junc- ture, Cic. Phil. 5, 17, 46 ; cf., summa sa- lus rei publicae, id. Cat. I, 5, 11 ; and, quod summa res publica in hujus pericu- lo tentatur, the highest welfare of the Stale, the common welfare, the good of the Slate, the whole Stale or commonwealth, id. Rose. Am. 51, 148 ; so, respublica, id. Plane. 27, 66 ; id. Verr. 2, 2, 10, 28 ; id. Cat. 1, 6, 14 ; 3, 6, 13 ; id. Inv. 1, 16, 23 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 3, et mult. al. : quo res sum- ma loco, Panthu? the general cause, Virg. A. 2, 322 : mene igitur socium summis adjungere rebus, Nise, fugis ? in these en- terprises of highest moment, etc. — Hence summe, adv., In the highest degree, most highly or greatly, extremely : quod me sollicitare summe solet, Cic. de Or. 2, 72, 295 ; so, cupere aliquid, id. Quint. 21, 69 ; Caes. B. C. 3, 15, 8 : contendere, Cic. Quint. 24, 77 : studere, Mat. in Cic. Fam. 11, 28, 2: diffidere, Cic. Fam. 4, 7, 2: ad- mirari, Quint. 10, 1, 70, et saep. : summe jucundum, Cic. Fam. 13, 18, 2; so, s. di- sertus vir, Quint. 12, 1, 23 : s. munitus lo- cus, Hor. Ep. 2, 2, 31, et saep. super- vacaneus* a, um, adj. [vacu- us ] Over and above what is necessary, needless, unnecessary, superfluous, super- vacaneous (quite class.) : vasa, supernu- merary, extra, Cato R. R. 12 : opus, i. e. done at leisure hours, Cic. de Sen. 16, 56 : literae, id. Att. 16, 2, 5 ; so, commemora- tio officiorum, id. Fam. 3, 5, 1 : oratio, Liv. 22, 39, 1 : defensio Pauli, id. 45, 37, 13 : iter, id. 21, 13, 1 : instituta (opp. ne- ceesaria), Suet. Rhet. 1, et saep. : quic- quid supervacaneum sit, aut usum non habeat, obstare, Cic. N. D. 1, 35, 99 ; cf., omnia ita nata atque ita locata sunt, ut nihil eorum supervacaneum sit, id. ib. 2, 47, 121 ; and, descriptio omnium corporis partium, in qua nihil inane, nihil sine cau- sa, nihil supervacaneum, id. ib. 1, 33, 92 : de tirnore supervacaneum est disserere, Sail. C. 51, 19 ; so id. ib. 58, 11 : quin alter consul pro supervacaneo atque inutili ha- beatur, Liv. 10, 24, 12. — * Adv., super- vacaneo, Uselessly, superfluously, Front. Ep. ad Caes. 4, 3 med. " SUDer-VaCOj are, "• n. To be su- perfluous, Gell. 1, 22, 3. supervacuC" adv., v. supervacuus, ad flu., no. b. supervacuOj adv., v. supervacuus, ad Jin., no. a. Super-VaCUUS. a, um, adj. Use- less, needless, unnecessary, superfluous, re- dundant (not ante-Aug. ; while superva- caneus is quite class.) : omne supervacu- um pleno de pectore manat, Hor. A. P 337 ; cf, non tarn obest audire supervacua quam ignorare neeessaria, Quint. 12, 8, 7. So, carncs, Plin. 32, 7, 27 : coma, id. 16, 36, 64 : radix, id. 25, 9, 64 : frondes, Col. 5, 5, 19 ; mini Baias Musa supervacuas Antonius facit, of no benefit, Hor. Ep. 1, 15, 3 : honores sepulcri, id. Od. 2, 20, 24 ; so. metus, Ov. Pont. 2, 7, 6 : cultU9 lupini, Col. 2. 11, 5 : doctrina, Quint 2, 8, 8 : la- bor, id. 3, 6, 65 : facta, Suet. Tib. 52, et saep. : quod monere supervacuum fue- rat Quint. 1, 4, 22 ; so id. 11, 2, 45 ; Col. Arb. 26, 9 ; Plin. 25, 10, 74 ; cf., qui dicit : tu occidisti, supervacuum habet postea di- cere : ego non occidi, Quint. 7, 2, 21: res ad praecavendum vel ex supervacuo mo- vit Liv. 2, 37, 8 : quid est iracundia in su- pervacuum tumultuante frigidius 1 (* to no purpose, uselessly"), Sen. de Ira, 2, 11 ; so id. Consol. ad Marc. 1 med. ; id. Ep. 70 med. : adjectio vicini pro supervacuo ha- benda est, Jabol. Dig. 8, 4, 5. — Adv., Su- perfluously, uselessly: a. Form super- vacuo, Plin. 11, 25, 30 ; Ulp. Dig. 11, 7, 14 med. ; Jabol. ib. 18, 1, 64. — Jj, Form sfipervaciie, Paul. Sent. 3, 5, 20. super-vado, ere, r>. a. To go or climb over, to surmount (extremely rare) : omnes asperitates, SalL J. 75, 2: ruinas muri, Liv. 32, 24, 5 : munimenta, id. 31, 38, 4._ isupervag'anea dicebatur ab au- guribus avis quae ex summo cacumine vocem emisisset, dicta ita, quia super om- nia vagatur aut canit, Fes't. p. 304 and 305. SUP1 SUPCr-VaffOr? atus, 1. v. dep. n. To wander loo far, spread too much, of vine creepers, Col. 4, 21, 1 ; 4, 22, 4. * super-vector i ar '> "■ dep- it. To pass, fly, or liover over : spiritus ab initio, Tert Bapt. 4. super-vehor> vectus, 3. v. dep. n. To go, ride, sail, etc., over or past (ex- tremely rare) : montem, Catull. 66, 43 : promontorium Calabriae, Liv. 42, 48, 7 : arma tua, Aus. Epigr. 24, 2. Super-VeniO» v eni, ventum, 4. v. n. and a. To come over or upon, to come to or in addition to, to conic up, arrive (not ante-Aug.): I, Lit: £. In gen.: (a) Act. : et heres Heredem alterius, velut unda supervenit undam, follows after, presses upon, Hor. Ep. 2, 2, 176 : crura lo- quentis Terra supervenit, closed over, cov- ered, Ov. M. 10, 490: vineae superveniunt jugum, Col. 4, 22, 1. — (J3) Nentr.. addit se sociam timidisque supervenit Aegle, Virg. E. 6, 20 : semianimi lapsoque supervenit, id. Aen. 12, 356 : parantibus jam oppug- nare supervenit a Creiisa praetor, Liv. 42, 56, 5 ; so id. 24, 35, 9 ; 28, 7, 7 ; 34, 29, 4 ; cf. id. 2, 3, 3 ; and, huic laetitiae Quintius supervenit, id. 34, 40, 7 ; Cels. 5, 28, 5 : quae (febris) vel levi vulneri supervenit, id. 5, 26, 26. — Without a dal. : Laelius Fulviusque ab Roma supervenerunt, Liv. 30, 25, 9 ; so, nuncii ab Urbe, Suet. Galb. 11 : nulla auxilia, Tac. H. 4, 25 : tandem signa legionum, Liv. 34, 28, 4 : tertia aqui- la, Suet. Vesp. 5 : imbres superveniunt, Front. Aquaed. 15: grata superveniet quae non sperabitur hora, Hor. Ep. 1, 4, 14. — B. I n partic, of the copulation of ani- mals, To leap, cover, Col. 6, 24, 3 ; 7, 6, 3 ; Plin. 10, 63, 83.— BE. Trop., To come upon, be added to ; to go beyond, surpass, ex- ceed : ne tempus opimandi quintam et vi- gesimam lunam superveniat, go beyond, exceed, Col. 8, 7, 5 : vis teneros superve- nit annos, attacks suddenly, Stat. Ach. 1, 147 : aliud majus alio supervenit, is added to, follows, Quint. 9,4, 23: — turn donis Argia nitet, vilesque sororis Ornatus sacro praeculta supervenit auro, surpasses, ex- ceeds, Stat. Th. 2, 298. * SuperventoreS' urn* m. [superve- nio] A kind of soldiers (perh. employed in sudden attacks), Amm. 18, 9fln. SuperventUS' us, m. [id.] A coming up or upon, an arrival (a post-Aug. word) : 1. In gen., Plin. 7, 15, 13; Tac. H. 2, 54. — II. In partic, in milit. lang., An at- tack, Veg. Mil. 3, 8 ; 22. super-vincO; ere, v. a. To overcome, conquer (eccl. Lat), Tert. adv. Gnost. 13. SUper-VlVO) ^ ere < ^- n - To outlive, survive (po6t-Aug.) : Olympias non diu filiis supervixit, Just 28, 3; so, gloriae suae triginta annis, Plin. Ep. 2, 1 , 2 : ex- -peditioni superfuit et supervixit, Flor. 2, 2, 14. * super-volito, avi, 1. v. a. To fly oxer often, to fly about over : sua tecta alis, Virg^ E. 6, 81. super- volo* are, v. a. and n. To fly over (poet, and in post-Aug. prose) : totum supervolat orbem, Ov. M. 4, 624 : — super- volantes alte alites, Plin. 8, 14, 14 : treme- bunda supervolat hasta, Virg. A. 10, 522. Super-VOlvOi volvi, volutum, 3. v. a. To rollover (extremely rare): cylindrum, Col. 11, 3, 34 : se quinque partibus, Avien. Arat 970. SupinaliS; e, adj. [supinus] An epi- thet of Jupiter, as he who overthrows, i. e. destroys, Aug. Civ. D. 7, 11. Supinatio>°t>is,/ [supino] In medic, lang., of the stomach, A casting back, re- jection of food, Coel. Aur. Tard. 4, 3, 64. Supine? adv., v. supinus, ad fin. SupinitaSj atis, /. [supinus] A bend- ing backward (extremely rare) : est odi- osa omnis supinitas, Quint. 11, 3. 122 :— Planasia (insula) de supinitate sic vocata, its lying fla', flatness, Sol. 3. Supino- avi, atum, 1. v. a. [id.] To bend or lay backward, to place, put, or throw a person or thing on the back (poet and in post-Aug. prose) : I, Lit: manusmodice supinata, Quint. 11, 3, 100; 119 : supinata testudo, Sen. Ep. 121 med. ; cf., miles su- pinatus humi, App. M. 9, p. 236 ; and, ali- quem in terga, Stat. Th. 6, 789 : ante su- pinatas Aquiloni ostendere glebas, turned 1499 SUPP over, ploughed up, Virg. G. 2, 261 ; so, Par- nason tauris, Stat. Th. 7, 347 : nasum ni- dore supinor, / turn up my nose, Hor. S. 2, 7. 38 : supiuari, to lie along, extend, Stat. Th. 12, 243,— *H. Trop. : libet interro- gare, quid tantopere te supinet, ;'. e. makes you bend bade, strut with pride, Sen. Ben. 2, 13. SUpi.nUSj a, urn, adj. [from sup, su- per ; el'. v-ktioS, from 'YII, ixcp] Back- ward, bent backward, thrown backward, ly- ing on the back, supine: I, Lit.: Ai ^ n gen. (freq. and quite class.) : animal om- ne, ut vult, ita utitur motu sui corporis, prono, obliquo, supino, Cic. de Div. 1, 53, 120 ; Lucr. 4, 442 : quid nunc supina sur- sum in coelum conspicis ? Plaut. Cist. 2, 3, 78 : stertitque supinus, Hor. S. 1, 5, 19 ; so Suet. Aug. 16 ; id. Claud. 33 ; el'., cubi- tus, a lying on the back, Plin. 28, 4, 14 : caput, thrown back, Quint. 11, 3, 69 : cer- vix, id. ib. 82 : vultus, id. 1, 11, 9 : ora, Cic. Univ. 14 : venter, Hor. S. 1, 5, 85 : testu- dines, Plin. 32, 4, 14 : apes, id. 11, 8, 8, et saep. : tendoque supinas Ad coelum cum voce manus, i. e. with the open palms turned upward (a gesture of one praying), Virg. A. 3, 176 ; so, manus, Hor. Od. 2, 23, 1 ; Quint. 11, 3, 99 : cornua aliis adunca, aliis redunea, supina, convexa, Plin. 11, 37, 45 : cathedra, (*an easy chair with an inclined back), id. 16, 37, 67: jactus, (*o throwing up), Liv. 30, 10, 13, et saep. — Comp. : in arborum tonsura supiniore, Plin. 17, 23, 35, § 214. B. Iu partic. : 1, Of motion, Back- ward, going back, retrograde (poet.) : nee redit in fontes unda supina suos, Ov. Med. fac. 40 ; so, cursus fluminum, id. Pont. 4, 5, 43 : carmen, i. e. that can be read back- ward in the same metre, Mart. 2, 86, 1. 2. Of localities, Sloping, inclined ; spread out (so not in Cic.) : colles, (''Out- stretched, extended), Virg. G. 2, 276; so, vallis, Liv. 4, 46, 5 ; 6, 24, 3 : Tibur, Hor. Od. 3, 4, 23 : solum, Plin. Pan. 30, 4 : ma- re, Plin. 9, 2, 1 : vindemia, id. 17, 22, 35, §185. II. Trop. (poet, and in post-Aug. prose) : A. Of the mind : 1. Careless, thoughtless, heedless, negligent, indolent, supine: otiosi etsupini (oratores), Quint. 10, 2, 17 Spald. ; cf., supini securique, id. 11, 3, 3; and, .animus, Catull. 17, 25. So, Maecenas, Juv. 1, 66 : compositio (coup- led with tarda). Quint. 9, 4, 137 : ignoran- tia, Ulp. Dig. 22, 6, 6 ; Quint. 12, 10, 79— Comp. : deliciae supiniores, Mart. 2, 6, 13. 2. With head thrown back, haughty, proud : haec et talia dum refert supinus, Mart. 5, 8, 10 ; so Pers. 1, 129. B. In the later grammat. lang., supi- nu m (sc. verbum) : 1, The verbal form in um and u, the supine (most prob. because, although furnished with substantive case- endings, it throws itself back, as it were, on the verb), Charis. p. 153 P. ; Prise, p. 811 ib. (called, in Quint. 1, 4, 29, verba participialia). — 2. The verbal form in an- dum and endum, the gerund, Charis. p. 153 P. ; Prise, p. 823 ib.— Hence, * Adv., supine (ace. to no. II., A, 1), Carelessly, negligently: beneficium aeci- pere, Sen. Ben. 2, 24. SUpO (written also sipo), are, v. a. To throw throw about, scatter: " supat jacit, unde dissipat disicit et obsipat obicit, et insipal, hoc est inicit," Fest. p. 311 ; cf., " snpare significat jacere et disjicere," id. s. V. pbosapia, p. 225 : abtorque proram at- tortas copulas supa, Att. in Non. 200, 33. suppactusi a > um > Part - °f eu P" pingo. { SUp-paedag-OffUS (subp.), i, m. An under - teacher, Inscr. Donat. 311, 1. * sup-pactulus (subp.), a, um, adj. Squinting somewhat, having a little cast or squint : oculi, Var. in Non. 456, 8. S'jp-pallidus (subp.), a, um, adj. Somewhat pale, palish, Cels. 5, 26, 20 ; 2, ifin. SUp-palpor (subp.), an, v. dep. n. To caress, fondle, or wheedle a little (ex- tremely rare) : occoepit ejus matri sup- palparier vino, etc., Plaut. Mil. 2, 1,28 : sup- pnlpandi nescius, Symm. Ep. 1 , 84. SUp -par (subp.), Sris, adj. Nearly equal (rare, but quite class.) : nuic aetati suppares Alcibiades, Critias, * Cic. Brut. 7, 1500 SUPP 29; so, aetas, Veil. 1, 17, 1: aevum, Aus. Ep. 1, 13. Sup-parasitor (subp.), ari, v. dep. n. To flatter or fawn a little, like a parasite (a Plautin. word) : amanti, Plaut. Am. 3, 4, 10 ; so, patri, id. ib. 1, 3, 17 : illi sem- per, id. Mil. 2, 3 L 77. * supparatura (subp.), ae,/ [2. sup- paro ] A restoration : generis, Tert. Res. Cam. 61. * 1. sup-paro (subp.), are, v. a. [par] To make somewhat like or similar: formam lupae feminae, Tert. adv. Valent. 4. 2. SUp-paro (subp.), are, v. a. To fit, adjust (eccl. Lai.) : exuvias capiti, Tert. Cult. fern. 7 : labem corpori, id. Anim. 25 fin. SUpparum (written also siparium), i, 7i., and supparuS; '. m - I an Oscan word, orig., perh., linen stuff in gen.; hence] I. A linen garment worn by women : " indutui alterum, quod subtus, a quo sub- ucula : alterum quod supra, a quo sup- parus : nisi quod id dicunt Osce," Var. L. L. 5, 30, 37 : "supparus vestimentum puellare lineum, quod et subucula, id est camisia, dicitur : Afranius : puella non sum, supparo si induta sum," Fest. p. 311 ; cf. Non. 540, 14 : quid istae, quae vesti quotannis nomina inveniunt nova . . . In- dusiatam, patagiatam . . . Supparum aut subminiam, Plaut. Epid. 2, 2, 48 : s. angus- ta, Luc. 2, 364.— .4 linen garment worn by men : hie indutus supparum, Var. in Non. 540, 15 ; cf. Non. ib. 8. — H. A small sail on the foremast, a topsail: ''supparum ap- pellant dolonem, velum minus in navi, ut acation majus," Fest. p. 340 : pandens Sup- para velorum, Luc. 5, 428 ; so Stat. S. 3, 2, 27 ; Sen. Ep. 77 ; id. Here. Oet. 698 ; Med. 327, et al. SUp-pateo (subp.), ere, v. n. To lie open beneath, spread out beneath (an Appu- leian word) : quae (fovea) fruticibus imis 6Uppatet, was spread over at the bottom, App. M. 8, p. 210 : campi suppatentes, id. ib. 7, p. 198. _ SUp-pedaneum (subp.) i, n. [peda- neu8] A foot-stool (eccl. Latin) : pedum, Lact. 4, 12 med., from Psalm. 110, 1 (a transl. of the Hebr. OnH). * suppeditatio, 6nis, /. [suppedito] A full supply, abundance, exuberance: sup- peditatio bonorum, Cic. N. D. 1, 40, 111 Mos. Suppedito (subp.), avi, atum, 1. v. in- tens. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto]. I. Neutr., To be fully supplied or in abun- dance, to be at hand, be in store : unde Flu- mina suppeditant Lucr. 1, 232 : omnis ap- paratus ornatusque dicendi facile suppe- ditat, Cic. de Or. 3, 31, 124 : P. Cethegus, cui de re publica satis suppeditabat ora- tio, id. Brut. 48, 178 : quod multitudo sup- peditabat, Liv. 6, 24, 2, et saep. : ne char- tam quidem tibi suppeditare, Cic. Fam. 7, 18, 2 : cui (Torquato) si vita suppedita- visset, if he had lived, id. Brut. 70, 245 ; so, vita, id. ib. 27, 105 ; 32, 124 ; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, no I. : — nee consilium, nee oratio suppeditat, i. e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3. — Poet., with a subject-clause : dicere suppeditat, is it easy to say, Luer. 3, 731. B. Transf.: 1, Like abundare, To have in abundance, to abound or be rich in (so very rarely) : omissis his rebus om- nibus, quibus nos suppeditamus, eget ille, Cic. Cat. 2, 11, 25: — ita gaudiis gaudium suppeditat, is increased by otlierjoys, Plaut Trin. 5, 1, 3. — 2. To be enough or suffi- cient, to suffice : parare ea, quae suppedi- tent et ad cultum et ad victum, Cic. Off. 1, 4, 12 : pometinae manubiae, quae per- ducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere, Liv. 1, 55, 7 : — labori suppeditare, to befit for or equal to, to be a match for, Plaut. Asin. 2, 4, 17 ; cf., ut (Thais) tuo amori suppeditare poesit sine sumpto suo, de- vote herself to you, Ter. Eun. 5, 9, 46. II. Act., To give, furnish, afford, sup- ply, or procure in abundance (so esp. freq. in Cic.) : (a) c.acc: luxuriae sumptus suppeditare ut possies, Plaut. Asin. 4, 2, 10; so, sumptum, Cic. Agr. 2, 13, 32; Liv. 23, 48, 7 : cibos, Cic. Leg. 2, 27, 67 : quibus SUPP (fistulis) aqua suppeditabatur templis, id. Rab. perd. 11, 31 : pecunias, id. Q. Fr. 2, 2, 3 ; so, merces, id. Verr. 2, 2, 3, 6 : rem frumentariam alicui ex provinciis, id. Att 8, 1, 2: res eas, quibus ager Campanus coleretur, id. Agr. 2, 32, 88 : tutum perfu- gium otio et tranquillum ad quietem lo- cum, id. Rep. 1, 4 : multa ad luxuriam ir- ritamenta. id. ib. 2, 4 ; id. Fin. 2, 21, 67, et saep. — With an abstract object: aliquis deus suppeditans abundantiam et copiam, Cic. Lael. 23, 87 ; cf., oratoribus et poetis mirabilem copiam dicendi, id. Top. 18, 67; so, praecepta nobis (patria), Lucr. 3, 10 : varietatem tibi in seribendo, Cic. Fam. 5, 12, 4 : hortorum amoenitatem mihi (domus), id. Q. Fr. 3, 1, 4, S 14— (Ji) Absol. : alicui sumptibus, Ter. Heaut 5, 1, 57 ; cf., quod Ciceroni suppeditas, gra- tum, Cic. Att. 14, 20, 3. — Impers. : quod res curae tibi est ut ei (Ciceroni) suppe- ditetur ad usum et cultum copiose, id. ib. 14, 11, 2. sup-pedo (subp.), ere, v. n. To fart softly, cited in Cic. Fam. 9, 22, 4. . SUp-pernatUS (subp.), a, um, adj. [perna] Lamed in the hip : " suppernati dicuntur, quibus femina sunt succisa, in modum suillarum pernarum. Ennius in Annalibus (8, 53) : his pernas succidit ini- qua superbia Poeni. Et Catullus (17, 19) alnus suppernata securi," cut down, Fest. p. 305 and 304. sup-petiae (subp.), arum, /. [sup- peto] What comes to aid one, assistance, succor (ante-cla6S. and post-Aug. ; used only in the nom. and ace.) : auxilia mihi et suppetiae sunt domi, Plaut. Epid. 5, 2, 12 ; so id. Amph. 5, 1, 54 ; id. Epid. 5, 1, 52 ; id. Mil. 4, 2, 62 ; id. Rud. 3, 2, 10 ; 4, 4, 39 ; id. Men. 5, 7, 14 ; Suet. Vesp. 4 ; App. Apol. 299.— The ace. suppetias sometimes occurs with verbs of motion for ad sup- petias (to go, come, send, etc.) to any one's assistance: nae tibi suppetias tempore ad- veni modo. Plaut. Men. 5, 7, 31 ; so, venire, Auct B. Afr. 5 : proficisci, id. ib. 25, 5 : ire, id. ib. 39^4 : occurrere, id. ib. 66, 3; 68, 3. SUppetlOr (subp.), atus, 1. v. dep. n. [ suppetiae ] To come to the aid of, to as- sist, succor (very rarely ; most freq. in Appul.) : quod mihi suppetiatus es, gra- tissimum est, Cic. Att. 14, 18, 2 ; so, mi6er- rimo seni, App. M. 8, p. 210 : suppetia- tum decurrunt anxii, run to aid, id. ib. 4, p. 147 ; so in the supin. : id. ib. 1, p. 108 ; 8, p. 209. SUp-petOs i" or «> itum, 3. v. n. To go or come to one, i. e. To be at hand or in store, to be present (quite class.) : ut mihi supersit, suppetat, superstitet, Plaut. Pers. 3, 1, 3 : si cui haec suppetunt, Cic. Off. 2, 8, 31 ; cf., cui res non suppetat, id. de Or. 3, 35, 142; and, vererer, ne mihi crimina non suppeterent, id. Verr. 2, 1, 11, 31 : ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat, Caes. B. G. 1, 16, 2; so, copia frumenti, id. ib. 1, 3, 1 ; Liv. 5, 26, 9 ■ ut mihi ad remunerandum nihil suppi tnt praeter voluntatem, Cic. Fam. 15, 13, 2; cf., quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, praesto fuere, Liv. 4, 22, 1 ; and Plin. 2, 9, 6 : si vita suppetet, Cic. Fin. 1, 4, 11 ; so, vita, Plin. Ep. 5, 5, 8 : vita lon- gior, Liv. 40, 56, 7; cf., with a per.onal subject: deos oro, utvitae tuae superstes suppetat (uxor), that she may survive you, Plaut. Trin. 1, 2, 19: nee consilium sibi suppetere diceret, Liv. 4, 48, 13. II. Transf., To be equal to or sufficient for ; to suffice, to agrefi with, correspond to any thing ; i. q. sufficere : ut amori, ut am- birioni, ut quotidianis sumptibus copiae suppetant, Cic. Tusc. 5, 32, 89 ; cf., pauper enim non est, cui rerum suppcl.it usus, Hor. Ep. 1, 12, 4 : utinam quae dicis, dictis facta suppetant, i. e. I wish you may be as good as your word, Plaut. Ps. 1, 1. 106 ; cf., rudis lingua non suppetebat libertati, Liv. 2,56,8. — Poet, with a personal subject: novis ut usque suppetas doloribus, you may be exposed to, Hor. Epod. 17, 64. SUp-pilo(subp.),nop«/., atum, l.v.a. [pilus] To steal underhand, to filch, pil- fer, purloin ; with a personal object, to rob, strip, pluck, fleece (an ante-classical word) : suffuror, suppilo, Plaut. True. 2, 7, 15 : pallam alicui, id. Men. 5, 1, 40 ; 60, mihi aurum et pallam ex arcis, id. ib. 5, SUPP 2, 52 : — supplies clam domi iixorem tuam ? id. Asin. 4, 2, 6 ; so, aliquem, id. ib. 5, 2, 38 ; Pompon, in Non. 13, 2; Caecil. ib. 12, 33. 1. SUp-pingO (subp.), no perf., pac- tum, 3. [pangoj To fasten underneath, to clout: t'ulmentas soccis, Plaut. Trin. 3, 2, 94 ; so, aureos clavos crepidis, Val. Max. 9, 1, 4 ext. : — qui auro habeat 60ccis sup- pactum solum, I'lnut. Sac. 2, 3, 98; so, crepidas aureis clavis, Plin. 33, 3, 14. * 2. SUp-ping"0 (subp.), ere, v. a. To paint over, suffuse : ora lgnito rubore, Avien. Arat. 1454. * Slip-pingllis (subp.), e, adj. Some- what fat, fatty : cutis, Cels. 6, 4. SUp-plantator ( su bpl-)> oris, m. [sup- plantoj One who trips vp another's heels, a supplanter (eccl. Lat.), Hier. Ep. 69, 6 (of Jacob) ; Ambros. Ep. 60. sup-planto (subpl.), avi, atum, 1. v. a. [plantaj 7'o trip up one's heels, to throw down, VTrotJKc\it,u) : " supplantare dictum est pedem supponere, Lucilius : supplan- lare aiunt Gracci," Non. 36, 3 : qui stadi- um currit, supplantare eum, quicum cer- tet nullo modo debet, *Cic. Off. 3, 10, 42. — Hence, II. Transf., in gen., To throw down, throw to the ground, overthrow : vi- tem, Col. Arb. 7, 4 ; cf., vites in terram, Plin. 17, 23, 35, § 212 : uvas, id. 17, 22, 35, 5 192: fulturas (vehemens aquae vis), Vitr. 10, 22. — Poet. : tenero supplantat verba palato, trips up, i, e. distorts, minces, Pers. 1, 35: judicium, to overturn, Quint. Decl. 7. SHpplaudo (subpl.), ere, v. supplodo. SupplauSlO (subpl), onis, v. supplo- sio. supplcmentum (subpl.), i, n. [sup- pleo] That with which any thing is made full or whole ; a filling vp, supply, supple- ment: |, In gen. (so rarely; perh. only post-Aug.) : ex geminis singula capita in supplemcntum gregis reservantur, Col. 7, 6, 7 ; so id. 9, 13, 13 : adjectum supple- mcntum Campaniae coloniae, Veil. 2, 81, 2 : digitum torpentem cornei circuli sup- plemento scripturae admovere, with the help, aid, Suet. Aug. 80, ct saep. — H. I n partic, in milit. lang., A making up, fill- ing up a body of troops, recruiting ; con- crete supplies, re-enforcements (tbe class. signif. of tbe word) : supplcmentum legi- onibus sciibere, Cic. Fam. 3, 3, 1 ; cf. Liv. 42, 10, 12 : per causam supplement ab ex- ercitu discedit, Caes. B. G. 7, 9, 1 : supple- ment! nomine, id. B. C. 3, 4, 2 : in supple- mentum classis juventus armaque data, Liv. 28, 37, 4 ; so, ad supplemcntum re- migum, id. 26, 47, 3. sup-pleo (subpl.), evi, etum, 2. v. a. To fill up, make full or whole, to mahegood, to complete, supply (quite cla6S. ): J. I n gen.: tiscellam, Cato R. 11. 88, 1; Lucr. 1, 1044 : bibliothecam, Cic. Q. Fr. 3, 4, 5: usum provinciae, id. Verr. 2, 4, 5, 9 : Hir- tius, qui Gallici belli noviesimum librum supplevit, Suet. Caes. 56 : adjectoque ca- vae supplentur corpore rugae, Ov. M. 7, 291: tu mihi da cives et inania moenia {i. e. urbem) supple, fill up, i. e. people, id. ib. 7, 626 : ad supplenda exercitus dam- na, Tac. A. 1, 71 ; so, damna incendiorum multis, to make good, repair, Suet. Calig. 16 ; cf. id. Aug. 41 : ut referendis praete- ritis verbis id scriptum suppleatur, Cic. de Or. 2, 26, 110 : hypocauston, si dies nu- bilus, immisso vapore solis vicem supplet, supplies the place of, Plin. Ep. 5, 6, 24 ; so, locum parentis tibi, Sen. Hipp. 663 : — po- nite ante oculos M. Antonium consularem, sperantem consulatum Lucium adjungi- te : 6upplete ceteros, etc., Cic. Phil. 12, 6, 14 ; so, praemia, to furnish, Aus. Idyll. 10, 412. — Absol.: supplet iste nescio qui, Cic. Fl. 17, 40.— n. In partic, in milit. lang., To fill itp, make complete or full in number, furnish with a complement, re- cruit: cum sex legionibus iisque supple- tis ex Bruti exercitu, M. Anton, in Cic. Phil. 8, 9, 27 ; so, legiones subito delectu, Tac. H. 4, 19: decurias equitum, Suet. Tib. 41 : naves remigio, Liv. 26, 39, 7 ; cf., remigium, Virg. A. 3, 471. Suppletus (subpl.), a, urn, Part, of suppleo. SUpplex (subpl.), Tcis, adj. [sub-plico, bending the knees, kneeling down ; hence] Humbly begging or entreating ; humble, SUPP sub?nissive, beseeching, suppliant, suppli- cant (quite class.): (a) Absol.: supplex te ad pedes abjiciebas, Cic. Phil. 2, 34, 86 ; cf. id. Lig. 5, 13 ; and, et genua amplec- tens effutur talia supplex, Virg. A. 10, 523 : vobis supplex manus tendit patria com- munis, Cic. Cat. 4, 9, 18 ; cf. under no. II. : se supplicem pro aliquo profited, id. Pis. 32, 80 : supplex ad aliquem venire, id. Att. 16, 16, C, § 10 : ad opem judicum sup- plies confugere, id. Font. 11, 23 : in mis. eros ac supplices misericordia uti, Caes. B. G. 2, 28, 3 : do manus supplex, Hor. Epod. 17, 2 : supplex populi capto suffra- gia, id. Ep. 2, 2, 103 : tibi quo die Portus Alexandrea supplex patefecit, id. Od. 4, 14, 35, et 6acp. — (ji) c. dat. : ut tibi fierem supplex, Plaut. Ps. 5, 2, 20: judicibus sup- plex, Cic. Tusc. 1, 29, 71. So too Plaut. Bac. 4, 9, 101 ; id. Cist. 1, 1, 34 ; id. Pers. 2. 3, 18 ; id. Stich. 2, 1, 18 ; Ter. Ph. 5, 6, 47 ; Cic. Plane. 8, 21 ; Ov. Her. 12, 185, et al. : quum Alcibiades Socrati supplex es- set, ut, etc., Cic. Tusc. 3, 32, 77.— (y) Some- times substantively, with a pron. possess. or the gen. : vester es supplex, judices, Cic. Mur. 40, 86 ; so, vester, id. Cluent. 70, 200 : tuus, Hor. Od. 3, 10, 16 :— supplex vestrae misericordiae, Cic. Coel. 32, 70 ; so, dei, Nep. Paus. 4 ; id. Ages. 4 fin., et al. II. Transf., of things: manus suppli- ces, Cic. Font. 17, 38 : vitta, Hor. Od. 3, 14, 8; so, dona, Virg. A. 3, 439: libelli, Mart. 8, 31, 3 : vota, Virg. A. 8, 61 :— verba, Cic. Att. 12. 32,1: vox, Sail. C. 31, 7: cau- sa, Quint. 11, 1, 3. — Hence, Adv., suppliciter, Humbly, submiss- ively, suppliantly -. suppliciter demisseque respondere, Cic. Fl. 10, 21 ; so id. de Or. 1, 20, 90 ; Caes. B. G. 1, 27, 2; Suet. Aug. 13 ; id. Tib. 10 ; Virg. A.l, 481 ; 12, 220 ; Hor. S. 1, 8, 32 ; Ov. F. 2, 438, et mult. al. supphcamentum (subpl.), i, n. [supplico] A public prayer, religious cere- mony (syn. supplicatio) (a post-classical word) : App. M. 11, p. 266 ; id. ib. p. 267 ; Am. 7, 285. SUpplicatlO (subpl.), onis,/. [id.] In relig. lang., A public prayer or supplica- tion, a religious solemnity in consequence of certain (fortunate or unfortunate) pub- lic events ; a day set apart for prayer, ei- ther by way of thanksgiving or of relig- ious humiliation : atque etiam supplicatio diis immortalibus pro singulari eorum merito meo nomine decreta est, etc., Cic. Cat. 3, 6, 15 : praetor urbanus supplicatio- nes per dies quinquaginta ad omnia pul- vinaria constituat, id. Phil. 14, 14, 37 ; so, decreta ad omnia pulvinaria, id. Cat. 3, 10, 23 : — quorum (prodigiorum) averrun- candorum causa supplicationes in bidn- um senatus decrevit, Liv. 10, 23, 1 ; so id. 10, 47, 7 ; 31, 9, 6 ; 37, 3, 5, et al.— Some- times such a supplicatio was decreed in honor of a victorious general to precede his triumph : cui uni togato supplicatio- nem senatus decreverit, Cic. Sull. 30, 85 ; so id. Prov. Cons. 11, 27; id. Pis. 3, 6; Cato in Cic. Fam. 15, 5, 2 ; Caes. B. G. 2, 35, 4 ; Suet. Caes. 24 fin., et al. supplicator (subpl.), oris, m. [id.] One that prays humbly, a suppliant (eccl. Lat.), Prud. areip. 1, 14 ; Aug. Civ. D. 5, 23 Jin. Suppliciter) "^"., v - supples, ad fin. SUpplicium (subpl.), ii, n. [supplex; prop., a kneeling down, either as a suppliant or to receive punishment]. I. In religious lang., Humiliation before God, a public prayer or supplication, an act of worship, sacrifice, offering, etc. (so mostly ante-Aug. and in prose after the Aug. period ; not in Cic. or Caes.) : nunc pergam, ut suppliciis placans coelitum aras expleam, Att in Non. 398, 19 ; cf., deos suppliciis, sumptu, votis, donis, Pre- cibus plorans, obsecrans, Afran. ib. 398, 22; and, suppliciis votisque fatigare deos, Liv. 27, 50, 5 ; cf. also, non votis neque suppliciis muliebribus auxilia deorum pa- rantur, Sail. C. 52, 29 :— nihil ei (Jovi) ac- ceptum est a perjuris supplicii, offering, sacrifice, Plaut. Rud. prol. 25 ; cf., in sup- pliciis deorurc magnifici, Sail. C. 9, 2; and, precibus suppliciisque deos placare, Liv. 22, 57, 5 ; cf. also, qnos (boves) ad deorum servant supplicia, Var. R. R. 2, 5, SUPP 10 ; and, " supplicia veterea quaedam sac- rificia a supplicando vocabant," Fest. p. 308 and 309. B. Transf, out of the relig. sphere, An humble entreaty or petition, a supplica- tion in gen. (extremely rare) : Vagenses fatigati regis suppliciis, Sail. J. 66, 2 : igi- tur legatos ad consulcm cum suppliciis mittit, qui tantummodo ipsi liberisque vi- tam peterent, id. ib. 46, 2 Kritz. II. (prop., a kneeling down to receive punishment ; hence, transf.) Punishment, penalty, torture, torment, pain, distress, suffering (the prevalent and quite class, signif. of the word) : (u) Sing. : dabitur pol supplicium mihi de tergo vestro, Plaut. Asin. 2. 4, 75 sg. ; cf, illi de me supplicium dabo, Ter. Heaut. 1, 1, 86 : de homine nobili virgis supplicium crude- lissime sumere, Cic. Verr. 2, 2, 37, 91 ; so, sumere (de aliquo), Plaut. Pers. 5, 2, 72; id. Merc. 5, 4, 31 ; Ter. Andr. 3, 5, 17 ; Cic. Inv. 2, 28, 84 ; id. Rep. 3, 33, et mult. al. : supplicio affici, Caes. B. G. 1, 27, 4 : ali- quem vinculis ac verberibus atque omni supplicio excruciatum necare, Cic. de imp. Pomp. 5. 11 ; cf, summo cruciaru supplicioque perire, id. N. D. 3, 33, 81 ; and, gravissimum ei rei supplicium cum cruciatu constitutum est, Caes. B. G. 6, 17, 5: talis improborum consensio sup- plicio omni vindicanda (est), Cic. Lael. 12, 43 : satis supplicii tulisse, Caes. B. C. 1, 84, 3 : supplicio culpa reciditur, Hor. Od. 3, 24, 34, et saep.— (/3) Plur. : ad ex- quisita supplicia profieisci, Cic. Off. 3, 27. 100 : semper iis (improbis) ante oculos judicia et supplicia versentur, id. Rep. 3, 16 : ad innocentum supplicia descendunt, Caes. B. G. 6, 17, 5 : suppliciis delicta co- ercet, Hor. S. 1, 3, 79, et saep. SUpplicO (subpl.), avi, atum, 1. (ar- chaic perf. subj., supplicassis, Plaut. Asin. 2, 4, 61. — In tmesi, sub vos placo, Auct. ap. Fest. s. v. sub, p. 309, and s. v. OB, p. 190) v. n. and a. [supplex] To kneel down or humble one's self, to pray or beg hum- bly, to beseech, implore, supplicate (quite class): I. In gen. : (a) c.dat.: cui ira- to supplicet, Plaut Asin. 1, 2, 24 : ipsum hunc orabo: huic supplicabo, Ter. Andr. 2, 1, 12: populo Romano supplicare, Cic. Plane. 20, 50 : alieui summisse, id. ib. 5, 12: neque Caesari solum, sed etiam ami- cis ejus omnibus pro te libentissime sup- plicabo, id. Fam. 6, 14, 3 ; cf. id. ib. 6, 13. 2; id. Fontei. 11, 25: quum tot res sint, quae vestris animis supplicent, id. ib. 14, 31 : supplicare indignis, Ov. M. 6, 367, et saep. — (fj) Absol.: supplicabo, exobse- crnbo, ut quemque amicum videro, Plaut. Asin. 1, 3, 93 : venire domum ad eum, precari, denique supplicare, Cic. Parad. 5, 3, 40 : precari ab indigno, supplicare, etc., id. Lael. 16, 57 : nemo rem publicam imploravit, nemo supplicavit, id. de Or. I, 53, 230 : missitare supplicantes legatos, Sail. J. 38, 1, et saep. — (y) c. ace. (ante- and post-class.) : sub vos placo, Auct. ap. Fest. 1. 1. : imperatores nostros, Paul.Dis. 28, 5, 92 : contrarios, Amm. 30, 8 med. II, In partic, To pray to or suppli- cate the gods ; to pray, worship : villica Lari familiari pro copia supplicet Cato R. R. 143, 2 ; cf. Plaut. Aul. prol. 24 :— in fano supplicare, id. Cure. 4, 2, 41 : a diis supplicans invenire veniam sibi, id. Rud. prol. 26 ; per hostias diis supplicare, Sail. J. 63, 1. — Impers. : Metello venienti ture, quasi deo, snpplicabatur, Sail. Fragm. ;ip. Macr. S. 2, 9 : ture non supplieabatur, Plin. 13, 1, 1. SuppliCUe (subpl.), adv. [id.] Hum- bly, submissively (an Appuleian word ) : respondit, App. M. 9, p. 236 : gratiis per- solutis, id. ib. 11, p. 269. SUp-plodo (subpl, written also n plaudo, sub-plaudo), si, 3. v. a. and n. 7 stamp with th? foot : pedem nemo in ill., judicio supplosit, * Cic. de Or. 1, 53, 230 , so, pedem, Sen. Ep. 75. — |f, Trop. : A. To clap in token of applause, to applaud (eccl. Latin) : male nobis supplaudimus, Tert. Idol. 12 ; so, diversae parti, id. Pud. 19. — *B, To tread underfoot, to destroy: calumniam, Macr. Somn. Scip. 1, 2. SUppldsio (subpl.), onis, /. [supplo- do] A stamping with the feet : pedis, Cic de Or. 3, 12, 47 ; 3, 59, 220 ; id. Brut 38, 1501 SUPP 141 ; 80, 278 ; Auct. Her. 3, 15, 27 ; Quint. 10, 7, 26 ; 11, 3, 128. * SUp-poenitet (subp.), ere, v. impers. To be somtw/iat sorry, to repent a Utile: nam et ilium furoris et hunc nostrum co- piarum suppoenitet, Cic. Att 7, 14, 1. * Slip-polltor (subp.), 6 ris > m - ^ rub- ber up, polisher, in an obscene sense, La- ber. in Non. 490, 21. SUp-poUO (subp.), sui, situm, 3. (per/., supposivi, Plaut. True. 2, 5, 9 : supposivit, id. ib. 4, 3, 30 : Part, sync, supposta, Virg. A. 6, 24 ; Sil. 3, 90) v. a. To put, place, or set under (freq. and quite class.). 1. Lit.: A. In gen.: anatum ova gal- linis saepe supponimus, Cic. N. D. 2, 48, 124 ; so Var. R. R. 3, 9, 9 ; Col. 8, 5, 4 : (orat) sub cratim uti jubeas sese supponi, Plaut. Poen. 5, 2, G5 : caput et stomachum supponere fontibus, Hor. Ep. 1, 15, 8 ; so, cervicem polo, Ov. F. 5, 180; cf., colla oneri, id. R. Am. 171 : tauros jugo, to yoke, id. Met. 7, 118 : olivam prelo, Col. 12, 49, 9 : ignom tectis agrestibus, Ov. F. 4, 804 : Massicn vina coelo sereno, Hor. S.2, 4,51 : pecus ugresti fano, to place under, to drive under cover of, Ov. F. 4, 756 : aliquem tu 7 mulo, terrae, humo, etc., i. e. to bury, id. Trist. 3, 3, 68 ; id. Ib. 153 ; id. Am. 3, 9, 47 : dentes terrae, i. e. to sow, id. Met. 3, 102 : falcem maturis aristis, to apply, Virg. G. 1, 348 : cultros, to apply (to the throat of cattle to be slaughtered), id. Aen. 6, 248 ; id. Georg. 3, 492, et saep. :— incedis per ignes Suppositos cineri doloso, hidden un- der, Hor. Od. 2, 1, 8 : nil ita sublime est . . . Non sit ut inferius suppositumque deo, subjected, subject, Ov. Tr. 4, 8, 48. B. In partic, To put in the place of another, to substitute for another person or thing: meliorem, quam ego sum, sup- pono tibi, Plaut. Cure. 2, 2, 6 : aliquem in alicujus locum, Cic. Verr. 2, 5, 28, 72; so id. ib. 2, 5, 30, 78 ; Just. 7, 3 med. : se re- um criminibus illis pro rege, id. Deiot. 15, 42 : stannum et aurichalcum pro auro et argento, Suet. Vit. 5fin.: operae nostrae vicaria tides amicorum supponitur, Cic. Rose. Am. 38, 111. — So especially, 2. To substitute falsely or fraudulently, to falsify, forge, counterfeit: (puella) herae meae supposita est parva, Plaut. Cist. 4, 2, 49 ; so, puerum, puellam, id. ib. 2, 3, 11 ; id. True. 1, 1, 71; 2, 4, 50; 4, 3, 30; Ter. Bun. prol. 39 ; id. ib. 5, 3. 2; Liv. 3, 44, 9, et al. : qui supposita persona falsum tes- tainentum obsignandum curaverit, Cic. Clu. 44, 125 : testamenta falsa supponere, id. Leg. 1, 16, 43 ; so, testamenta, id. Parad. 6, 1, 43 : quos (equos) daedala Circe Sup- posita de matre nothos furata creavit, sub- stituted deceptively, spurious (because mor- tals Virg. A. 7, 283. II. Trop.: A. In gen., Toadd,annex, subjoin : huic generi Hermagoras partes quatuor supposuit, Cic. Inv. 1, 9, 12; so. id. ib. 1, 6, 8: exemplum epistolae, id. Att. 8, 6, 3 : rationem, id. Inv. 2, 23, 70 ; so id. il). 2, 21, 63. B. In partic: 1, Pregn., To make •subject, to subject, submit : aethera ingenio suo, Ov. F. 1, 306 : me tibi supposui, Pers. 5, 36. * 2. To set beneath, to esteem less : Latio snpposuisse Samon, Ov. F. 6, 48. SUp-porto (subp.), avi, atum, 1. v. a. To carry, bring, or convey to a place (quite class. ; perh. not in Cic.) : operi quaecum- que usui sunt, Caes. B. C. 2, 15, 3 : rem Ivumentariam, id. B. G. 1, 39. 6 ; so, fru- mentum commeatumque ex Sequanis, id. ib. 1, 48, 2; 3, 3, 2; cf., commeatus ter- restri itinere, navibus, Liv. 44, 18, 4 : fru- mrntum, ligna, auxilia, etc., navibus, Caes B. C. 3, 44, 1 ; 3, 15, 3 ; 3, 112, 6 ; Cass, in Cic. Fam. 12, 13, 4: frumentum inde in Dppidum, Hirt. B. G. 8, 35, 1; cf., omnia Iwic in castra, Liv. 41, 1, 5. rppositlClUS (subpos.) or -ti U s- a, urn, adj. [suppono, no. I., B] Put in Hie place of another, substituted : *|, In gen.: Hermes suppositious sibi ipsi, is his own substitute, l. e. he needs no one to replace him in combat, Mart. 5, 24, 8. — H, In par- tie., Not genuine, false, supposititious: muter, Var. R. R, 2, 8, 2 : explorator, Plaut. Ps. 4, 7, 71 . SUppositlO (subp.), onis,/ [Buppono] A putting or setting under : *I. In gen.: 1502 SUPP ovorum, Col. 8, 5, 9. — II. In partic., A putting in the place of another, substitu- tion (of a child), Plaut Capt. grex 3 ; id. Cist. 1, 2, 25 ; id. True. 2, 4, 83. * suppdsitorius (subp.), a, um, adj. fid.] That is placed underneath : cellae (in balneis), i. e. tepidariae (because they are under the frigidariae), Vop. Carin. 17 Ca- saub. SUppoSltUS (subp.), a, um, Part, of suppono. * SUppOStriX (eubp.), Icis, /. [sup- pono, ?io. I., B, 2] She that fraudulently ex- changes or substitutes : puerorum, Plaut. True. 4, 2, 50. suppress!© (subpr.), onis, /. [sup- primo] A pressing down or under, sup- pression, i.e.: * I, A keeping back, retain- ing of money, embezzlement : praedae ac suppressiones judiciales, Cie. Clu. 25, 68. — * II, In medic, lang., A sense of oppres- sion: nocturnae, i. e. the nightmare, Plin. 27, 10, 60. * suppressor (subpr.), oris, m. [id.] A hider, concealer: alieni servi, Callistr. Dig. 48, 15, 6. SUppressiIS (subpr.), a, um, Part. and Pa. of supprimo. Slip-primo (subpr.), pressi, pressum, 3. v. a. [premo] To press down or under. 1, In gen., so rarely and only as a naut. 1. 1., To sink, send to the bottom a ves- sel : quatuor (naves) suppressae, Liv. 22, 19, 12 ; so, naves, id. 28, 30, 11 ; 37, 11, 11 ; Just. 2, 9. II. I" partic. (so quite class) : A. To hold or keep bach ; to check, stop, put a stop to; to detain, restrain, suppress: \ t Lit.: hostem nostras insequentem, Caes. B. C. 1, 45, 1 : iter, id. ib. 1, 66, 1: so, habenas ] aerii cursus, Ov. M. 6, 709 ; cf., loramauu, : id. Am. 1, 13, 10 : fugam, id. Met 1], 777 : j sanguinem, Cels. 2, Wfin. ; Plin. 27, 12. 91 : j alvum, i. e. to close, make costive, Cels. 2, 12, 2: fontee, Ov. M. 15, 280; id. Pont. 4, 2, 18 : lacrimas, Albin. 1, 427 : vocem. Ov. M. 1, 715; so, partem ultimam vocis in medio sono, id. ib. 5, 193. 2. Trop.: aegritudinem supprimere nee pati manare longius, Cic. Tusc. 3, 31, 75: stultiloquium, Plaut. Mil. 2, 3, 24; eo, impetum militum, Liv. 31, 18, 7 ; 7, 24, 3 : iram, id. 2, 35, 2 ; Ov. Pont. 1, 8, 69 : que- relas, id. Fast. 4, 83, et saep. B. To keep from publicity, keep to one's self; to keep back, conceal, suppress: \ m Lit.: quae (HS DC) reticuit atque sup. pressit, Cic. Clu. 36, 99 ; so, pecuniam, id. ib. 25, 68 ; 26, 71 : numos, id. ib. 27, 75 : abscondere atque supprimere, Plin. 25, 1, 1 : quae (senatusconsulta) antea arbitrio consulum supprimebantur vitiabantur- que, Liv. 3. 55, 13 ; so, testamentum, Suet. Calig. 16 : libros, Suet. Gramm. 8 fin. : alienam ancillam, to harbor secretly, Paul. Dig. 47, 2, 84. 2. Trop. : ejusdecretisuppressafama est, Liv. 5, 1, 7; so, famam coercitam, Tac. H. 1, Ytfvn. : indicium conjuraKonis, Curt. 6, 8 : nomen Vespasiani, Tac. H. 2, 96. — Hence suppreesus, a, um, Pa„ Held back, kept in. i. e. : * A. Short : mentum, Var. R. R. 2, 9, 3,— B. Of the voice, Subdued, low : suppresea voce dicere {opp. magna voce dicere), Cic. Sull. 10, 30; so, mur- mur, Val. Fl. 5, 470. — Comp. : erit ut voce sic etiam oratione suppression Cic. Or. 25, 85. SUp-promus (subpr.), i, m. ' An tin- der-butlS-.J'laut. Mil. 3, 2, 24; 12; 32. sup-pudct (subp.), ere, v. impers. To be somewhat ashamed (a Ciceron. word) : eorum me suppudebat, Cic. Fam..9, 1, 2: puto te jam suppudere, id. ib. 15, 16, 1. suppuratio (subp.), onis, /. [suppu- roj A purulent gathering, an imposthumc or abscess, a suppuration, Cels. 2, 8 ; 3, 27 liv, : 7, 2 fin., et nl, : Plin. 20, 3, 8; 23, 1, 16; 24, 4, 7; Col. 6, 38, 2; Sen. Ep. 14 vied... et al. suppuiatorius. a, um, adj. [id.] Suppurating, suppurative: medicamenta, Plin. 28, 4, 13. sup-puro (subp.), avi, atum, 1. v. n. and a. [pus] J, Neutr., To gather matter, form pus, come to a head, suppurate : A. Lit.: (cancer) fistulosus subtus suppunit sub came, Cato R. R. 157, 3. So Col. 6, S'UPR 12, 2; Plin. 22, 14, 16 ; ib. 25, 70; 73.— B. Trop. (post- Aug.) : quum voluptates an- gusto corpori ingestae suppurare coepe- runt, Sen. Ep. 59 fin. : quos hasta prae- toris infami lucro et quandoque suppura- turo exercet, i. e. to become noxious, id. Brev. Vit. 11 fin.— JJ. Act., To bring to a head, cause to suppurate (post Aug.) : A. Lit. So only in the Part. perfi, s up p li- ra t u s, Suppurated, full of matter or sores : aures, Plin. 39, 2, 9. — Absol., suppu rata, orum, n.. Matter, pus, Plin. 21, 19, 76 ; 23, 3, 35 ; 20, 4, 14 ; 22, 25, 58. — B. Tr op. : magnum de modico malum, scorpium terra suppurat, i. e. brings forth, produces, as if by suppuration, Tert. adv. Gnost. 1 : gravis et euppurata tristitia, deep-seated, festering, Sen. Ep. 80 med. * suppus. a, urn, adj. Of uncertain eignif. ; ace. to Festus, i. q. supinus : " sup- pum antiqui dicebant, quem nunc supi- num dicimus, ex Graeco, videlicet pro aspiratione ponentes S literam . . . Ejus vocabuli meminit etiam Lucilius : si vera das, quod rogat, et si suggeri' suppus," Fest. p. 290 : " (jactum) unionem canem, trinionem suppum, quaternionem planum vocabant," Isid. Orig. 65. supputarlus, a, um, adj. [supputo] Of or belonging to reckoning or compu- tation : gesticuli digitorum, Tert. Apol. 19 (al. supputatorii, in the same sense). SUpputatlO (subp.), onis,/ [id.] A reckoning up, computation, Vitr. 3, 1 med. ; Arn. 2, 93. SUpputator (subp.), oris,, m. [id.] A reckoner, computer, Firm. Math. 5, 8 med. ; 6, $6 fin. supputatorius (subp.), a, um, v. supputarius. SUp-putO (subp.), avi, atum, 1. v. a. : I. 7'o cut off below, to prune, lop, trim : oleas teneras, Cato R. R. 27 : castaneam bimam, Col. 4, 33, 5 : semina fruticantia, Plin. 17, 10, 14. — n. To count up, reckon, compute : sollicitis supputat articulis, Ov. Pont. 2, 3 J 17 (al. computat) ; Pall. Jan. 12. SUpra ("rig. form, supera, Lucr. 4, 674 : 5, 1406 ; Cic. poet. N. D. 2, 42, 103 ; cf. Prise, p. 980 and 1001 P.), adv. and praep. [superus] denoting a being over something. 1. Adv., On the upper side, on top, above : A. Lit.: omnia haec, quae supra et eub- ter, unum esse dixerunt, Cic. de Or. 3, 5, 20 : partes eae, quae sunt infra id, quod devoratur, dilatantur, quae autem supra, contrahuntur, id. N. D. 2, 54, 135; so, mag- no numero jumentorum in flumine supra atque infra constituto, Caes. B. C. 1, 64, 6 ; and, et mare, quod supra, teneant, quod- que alluit infra, Virg. A. 8, 149 : oleum su- pra 8iet, Cato R. R. 119; so id. ib. 101: cotem illam et novaculam defossnm in comitio supraque impositum puteal acce- pimus, Cic. de Div. 1, 17, 33: toto vertice supra est, i. e. is taller, Virg. A. 11, 683 : ut letata corpora vidit Victoremque supra hostem, i. e. lying or stretched over them, Ov. M. 3, 56 ; cf. Virg. A. 7, 381.— Comp. : alia superius rapiuntur, upward, on high, Sen. Q. N. 5, 8 med. : piscina superius con- struenda, Pall. 1, 34, 2. B. Trop.: 1. As to time, Before, for- merly, previously (so esp. of any thing pre- viously said or written) : quae supra scrip- ta est, Cato R. R. 157, 2 : quod jam supra tibi ostendimus, Lucr. 1, 430 : quae supra scripsi, Cic. de Or. 3, 55, 208 : quem supra deformavi, id. Caecin. 5, 14 : uti supra de- monstravimus, Caes. B. G. 2, 1, 1 : ut su- pra dixi, Cic. Rep. 2, 4 ; id. Lael. 4, 15 ; 14, 48, et 6aep. : supra repetere, further back, from past limes, Sail. C. 5, 9 ; so id. Jug 5, 3 ; Tac. A. 16, 18. — Comp. : quantum va lerent inter homines literae, Dixi superi- us, before, further back, Phaedr. 4, 25, 2; so, ut superius demonstravimus. Auct. B. Hisp. 28, 4 ; 34, 5. 2. As to number or moaeure, Beyond, over, more: supra adjecit Aescbrio, offered higher, more, Cic. Verr. 2, 3, 33, 77 ; cf.. agrum fortasse trecentis Aut etiam supra numorum milibus emptum, Hor. Ep. 2, 2, 165: — amor tantus ut nihil supra pqssif. Cic. Fam. 14, 1, 4 ; cf., ita accurate, ut ni- hil posset supra, id. Att. 13, 19. 3 ; and. nihil pote supra, Ter. Ad. 2, 3, 11 : voltu adeo modesto, ut nihil supra, id. Andr. 1. SURC 1, 93 ; so id. Eun. 3, 1, 37 : nihil supra deos lacesso, Hor. Od. 2, 18, 11. — b. With a follg. quam, le6s freq. quod, Engl. Above or beyond what, more than : saepe supra feret, quam fieri possit, Cic. Or. 40, 139 : corpus patiens inediae, algoris, supra quam cuiquam crcdibile est, Sail. C. 5, 3 : dominandi supra quam aestimari potest avidissimus, Aur. Vict. Epit. 1 med. : — su- pra quod capere possum, Paul. Dig. 32, 1, 28. Hi Pvaep. c. ace, Above, over: A. Lit. : si essent, qui sub terra semper habitavis- sent . . . nee exissent umquam supra ter- rain, Cic. N. D. 2, 37, 95 : ille qui supra nos habitat, Plaut. Pers. 5, 2, 38 : supra tribu- nal et 6upra praetoris caput, Cic. Verr. 2, 3, 33, 77 : 6upra eum locum, Caes. B. C. 2, 9, 2: supra se in summo jugo, id. B. G. 1, 24, 2: accubueram hora nona . . . et qui- dem supra me Atticus, infra Verrius, Cic. Fam. 9, 26, 1 : supra segetes navigat, over the corn-fields, Ov. M. 1, 295 : attolli supra ceteros mortales, Plin. 34, 6, 12, et saep. : — ecce supra caput homo levis ac sordi- dus, i. e. burdensome, annoying, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6 : so, supra caput esse, (* to be close at hand), Sail. C. 52, 24 ; Liv. 3, 17,4. 2. In par tic, of geographical posi- tion, Above, beyond: supra Maeotis palu- des, Enn. in Cic. Tusc. 5, 17, 49 : supra Suessulam, Liv. 23, 32, 2 : Syene oppidum, quod est supra Alexandriam quinque mil- libus stadiorum, Plin. 2, 73, 75. B. Trop. : 1. Of time, Before: paulo supra hanc memoriam, Caes. B. G. 6, 19, 4 : supra 6eptingentesimum annum, Liv. Praef. § 4. 2. Of number or quantity, Over, above, beyond : supra millia viginti, Liv. 30, 35. 3 ; so. duos menses, Col. 12, 51, 3 : tres cya- thos, Hor. Od. 3, 19, 15:— ho minis fortu- nam, Cic. Leg. 2, 16, 41 : ratio supra hom- inem putanda e6t deoque tribuenda, Cic. N. D. 2, 13, 34 ; so, supra Coclites Mucios- que id facinus esse, Liv. 2, 13, 8. So, mo- dum, id. 21, 7, 7 ; Col. 4, 27, 4 : vires, Hor. Ep. 1, 18, 22 : humanam fidem, Plin. 34, 7, 17 : morera, Virg. G. 2, 227, et saep. : su- pra belli Latini metum id quoque acces- serat, quod, besides, Liv. 2, 18, 3. 3. Sometimes to indicate that over which one is placed as superintendent (post-class.): servus supra rationes posi- tus, Pseudo-Quint. Peel. 353 : svpra in- svlas, Inscr. Orell. no. 721 and 2927 ; so, svpra ivmenta, ib. no. 2870 : svpra ve- lakios, ib. no. 2967 : svpra cocos, ib. no. 2827, et saep. HI. Compounds formed with supra are extremely rare, and mostly dub. ; for several of those adduced as instances (as supradictus, suprafatus, suprajacio, supra- natans, etc.) seem more correctly written separately. Only suprascando (v. h. v.), on account of its signif., is to be joined to- gether in one word. * SUpra-SCandO) ere, v. a. To climb over, surmount : haec quum fines supra- scandit, Liv. 1, 32, 8. SupremitaSt atis, /. [supremus] The highest, extreme (late Lat. ): * I. The last nf life, death : sepultura, qui supremitatis honor est, Amm. 31, 13 fin. — *II. The highest honor : supremitates et praeemi- nentias adire, Claud. Mam. Stat Anim. 2,13. supremo, supremum, «»J su- premus, v. superus. SUra, a e. f- The calf of the leg, Plin. 11, 45, 105; Plaut. Ps. 4, 7, 120 ; Turpil. in Non. 236, 16 ; Ov. A. A. 3, 623 ; Juv. 16, 14 : teretes, Hor. Od. 2, 4. 21 : tumentes, id. Epod. 8, 10, et saep. — H. In partic, in anatomy, The smaller bone of the leg, Cels. 8, 1 fin. ; 8, 11. SUl'Clo, are, v. surculo, no. II. " surculaceus, a > um - <"#• [surcu- lus] Woody, like wood: durities seminum, Plin. 19, 7, 36. SUrCularis, e, adj. [id.] Producing young shoots or sprouts : terra, Col. 3, 11.5 «rarcularius, ». ™, adj. fid.] Of or belonging to shoots or twigs : ager, plant- ed with young trees, Var. R. Rt 1, 2, 17: cicada, living among the twigs or branch- es, Plin. 11, 26, 32. SURD SUrCulO, nre i t>- a - [ 'd. ] * I. To clear of shoots or sprouts, to prune, trim, surcu- late: plantas, Col. 5, 9, 11.— II. To bind together with twigs, Apic. 4, 5 ; 7, 2, et al. SUrculose, adj. [surculus] Woody, like wood, ligneous: radices, Plin. 19, 6, 31 : herba, id. 24, 15, 87: ramuli, id. 27, 11, 74. — * Adv., surculose, Like wood : arescit herba, Plin. 18, 16, 43. surculus, i, m - A young twig or branch, a shoot, sprout, sprig : J, I n gen. : Virg. G. 2, 87 ; Col. 6, 15, 1 ; Plin. 29, 6, 26 ; Cels. 5, 26, 35 ; 8, 10, 6, et al. : surcu- lum defringere, Cic. de Or. 3, 28, 110.— II. In partic, A scion, graft, a sucker, slip, set of a plant for growth : da mibi ex ista arbore quos seram surculos, Cic. de Or. 2, 69, 278. So Var. R. R. 1, 40, 6 ; 1, 41, 2 ; Col. 3, 1, 1 ; Plin. 17, 10, 13, et al. * SUrdaster, tra i trum, adj. [surdus] Somewhat deaf, hard of hearing : Cic. Tusc. 5, 40, 116 ; cf. Prise, p. 618 and 628 P. SUrde, adv., v. surdus, ad fin. * surdesco, ere, v. inch. n. [surdus] To become deaf: aures, Aug. Ep. 157, no. 4. SUrdlg'O, inis, /• ['d.] Deafness (post- class.), Marc. Empir. 9, et al. SUrdltaS, ans , /. [id.] Deafness (rare- ly, but quite class.) : Cic. Tusc. 5, 40, 116; so Cels. 6,7, 7 fin. Surdus, a, um . adj- Deaf: I. Lit. : Plaut. Mil. 3, 1, 204 : si surdus sit, varie- tates vocum noscere possit? Cic de Div. 2, 3, 9 : utinam aut hie surdus aut haec muta facta sit, Ter. Andr. 3, 1, 5. — * Sup. : Aug. Ep. 39. — Proverb.: surdo narra- re, canere, etc., to talk to a deaf person, preach to deaf ears, talk to the wind: nae ille haud scit, quam mini nunc surdo nar- ret fabulam, Ter. Heaut. 2, 1, 10 : canta- bant surdo, Prop. 4, 8, 47 : cf., non cani- mus surdis, Virg. E. 10, 8 ; and, quae (prae- cepta) vereor, ne vana surdis auribus ce- cinerim, Liv. 40, 8, 10 : narrare asello Fa- bellam surdo, Hor. Ep. 2, 1, 200. II. T r a n s f. : A. Deaf to any thing, i. e. not listening, unwilling to hear, inatten- tive, regardless, insensible, inexorable ; al- so, not understanding, not apprehending : orando surdas jam aures reddideras mini, Ter. Heaut. 2, 3, 89 ; cf. Prop. 2, 16, 48 ; so too, aures, id. 2, 20, 13 : non surdus ju- dex, Cic. Font. 7, 15 ; so, ad mea munera surdus, Ov. Her. 7, 27; and, pernumquam surdos in tua vota deos, id. Pont. 2, 8, 28; hence also in poet, transf., vota, i. e. to which the gods are deaf, to which they will not hearken, Pers. 6, 28 : surdaeque adhi- bent solatia menti, Ov. M. 9, 654 : tuas lacrimas litora surda bibent, Prop. 4, 11, 6 : leges rem surdam, inexorabilem esse, Liv. 2, 3, 4 : surda tellus, not susceptible of cultivation, Plin. 18, 3, 4, et saep.: — in alicujus sermone, Cic. Tusc. 5, 40, 116. — Comp. : surdior scopulis Icari Voces audit adhuc integer (i. e. castus), Hor. Od. 3, 7, 21 ; so, surdior ilia freto surgente, Ov. M. 14, 711 ; and, surdior aequoribus, id. ib. 13, 804 : non saxa surdiora navitis, Hor. Epod. 17, 54. — (JS) c. gen. : Mars genitor, votorum haud surde meorum, Sil. 10, 554 ; so, pactorum, id. 1, 692 : veritatis, Col. 3, 10, 18. B. Of things that give out a dull, indis- tinct sound, Dull-sounding (extremely seldom) : theatrum, Var. L. L. 9, 38, 141: locus, Vitr. 3, 3 ; Sen. Here. Fur. 576 :— vox, Quint. 11, 3, 32; cf., surdum quid- dam et barbarutn, id. 12, 10, 28. C. Pass., That is not heard, noiseless, silent, still, mute (poet, and in post-Aug. prose) : lyra, Prop. 4, 5, 56 ; so, buccina, Juv. 7, 71 : plectra, Stat. S. 1, 4, 19 : non erit officii gratia surda tin, unsung, Ov. Pout. 2, 6, 31 ; cf., faraa, Sil. 6, 75 ; so, s. et ignobile opus, Stat. Th. 4, 359 : nomen, Sil. 8, 248 : herbae, Plin. 22, 2, 3 : quos diri conscia facti mens surdo verbere caedit, secret, Juv. 13, 194 ; so, ictus, Plin. 19, 1, 4. D. As to odor, appearance, meaning, etc., Faint, dim, dull, indistinct, stupid : spirant cinnama surdum, Pers. 6, 36: — colos, Plin. 37, 5, 18 ; so, color, id. ib. 20 : discrimen figurarum, id. 35, 2, 2 :— mate- ria, id. 13, 15, 30 ; cf., res surdae ac sensu carentes, id. 20 prooem. ; so id. 24, 1, 1 ; 27, 13, 119.— Hence, * Adv., surde, Faintly, imperfectly, in- SUER distinctly: 6urde audire, Afran. in Charie. p. 194 P. SUrena, ae < /••' *I. ^ kind offish. Var. L. L. 5, 12, 23.— II. Among the Par- thians, the name of the highest dignitary in the State next to that of the king, Tlie grand vizier, Tac. A. 6, 42 fin. ; Amm. 24, 2 med. SurffO, surrexi, surrectum, 3. (oris, forms, surrigit, Virg. A. 4, 183 ; Sen. Q. N. 6, 4 : surriguntur, idde Ira, 1, 1 med.: sur- rigebant, Hier. Vit. Hil. fin. : sorrigene, Plin. 9, 29, 47 1 10, 29, 45 : surrigere, id. 18. 35, 89 ; v. in the follg. — Syncop. forms : surrexti, Mart. 5, 79, 1 : surrexe, Hor. S. 1, 9, 73) a. and v. n. [contr. from surrigo, from sub-rego]. 1, Act., To lift or raise up, to raise, erect, elevate (so very rarely ; after the Aug. period, the original uncontracted forms were chiefly used in this sense, to distin- guish it from the classical signif., no. II) : plaudite, valete : lumbos surgite atque ex- tollite, Plaut. Epid. grex 2 : surgit caput Apenninus, Avien. Perieg. 484 : — tot sur- rigit aures, Virg. A. 4, 183 : terrae motus defert montes, surrigit plana, valles extu- berat, Sen. Q. N. 6, 4 : paullatim surrigens se, Plin. 9, 29, 47 ; cf. m i d. : horrent et sur- riguntur capilli, Sen. de Ira, 1, 1 med. : has- tae surrecta cuspide in terra fixae. Liv. 8, 8, 10; so, mucrone surrecto, id. 7, 10, 10 : aures surrectae furentibus, Plin. 11, 37, 50, et saep. II, Neutr., To rise, arise, to get up, stand up (the predominant and quite class signif. of the word). A. Lit: 1. In gen.: a mensa sur- gunt saturi, poti, Plaut. Ps. 1, 3, 62 ; so, a coena, Plin. Ep. 3, 5, 13 : e lecto, Ter. Ad. 4, 1, 4 ; cf., e lectulo, Cic. Off. 3, 31, 112 : de sella, id. Verr. 2, 4, 65, 147 ; cf., sella, Sail. Frasm. ap. Non. 397, 13 : solio, Ov. M. 3, 273 : humo, id. ib. 2, 771 ; id. Fast. 6, 735 : toro, id. Met 9, 702; 12, 579, et saep. : ab umbris ad lumina vitae, Virg. A. 7, 771 ; — of an orator : Cic. Rose Am. 1, 1; so, ad dicendum, id. de Or. 2, 78, 316; Quint. 2, 6, 2 : ad respondendum, Cic. Clu. 18, 51 ; cf., surgit ad hos Ajax, Ov. M. 13, 2; and absol.: nolo eum, qui dicturus est, sollicittm surgere, Quint. 12, 5, 4. — b. Of things concr. and abstract, To rise, mount up, ascend (mostly poet.) : surgat pius ignis ab ara, Ov. Pont. 4, 9, 53 : jussit subsidere valles . . . lapidosos surgere montes, id. Met 1, 44 ; so, mare, id. ib. 14, 711 ; 15, 508 ; Virg. A. 3, 196 : amoeni fontes, Quint. 8, 3v 8 : cacumina oleae in altum, id. ib. 10 : fistula dispari- bus avenis, Ov. M. 8, 192 : lux praecipita- tur aquis et nox surgit ab aquis, id. ib. 4, 92; so. sol, Hor. S."l, 9, 73: tenebrae, Sen. Thyest. 822, et saep. 2. In partic. : 3, To rise, arise, get up from bed, from sleep : ille multo ante lucem surrexit Cic. Inv. 2, 4, 14 ; so, ante lucem, id. Att 16, 13, a : cum die, Ov. M. 13, 677 : mane ad invisas rotas, id. Am. 1, 13, 38 : ad lites novas, id. ib. 21 : ad prae- scripta munia, Hor. S. 2, 2, 81. b. To rise in growth, to spring up, grow up (poet, and in post-Aug. prose) : venerata Ceres culmo surgeret alto, Hor. S. 2, 2, 124 : surgens arx. Virg. A. 1. 366 : cf., nunc aggere multo Surgit opus, Luc. 2, 679 : area cinere mixtisque pumicibus oppleta surrexerat, Plin. Ep. 6, 16, 14 : Ascanius surgens. Virg, A. 4, 274. et saep. B. Trop. (poet, and in post-August, prose) : multum supra prosam orationem surgit Quint 10, ], 81 : — quae nunc animo sententia surgit? Virg. A. 1, 582: pugna aspera surgit id. ib. 9, 667 ; so, discordia, id. ib. 12, 313: rumor, Tac. H. 2, 42: hon- or, Ov. F. 5, 228 : ingenium suis velocius annis, id. A. A. 1, 186. SUrio, i re > ^- v - To be in heat, to rut, of male animals (while subare is said of females), Fest s. v. suillum, p. 310 ; App. Apol. p. 298 : Arn. 5, 177. Surpiculus, »• scirpiculus. * Sur-radlO (subr.), are, v. a. To cause to beam forth, to indicate: resurn-c- tionem, Tert. Res. Cam. 29. Sur-rado (subr.), si, sum, 3. v. a. To scrape below: I. Lit. (ante- and post-clas- sical) : ficos, Cato R. R. 50 : arborem, Pall. Apr. 4. — *H, Transf., of a river. 1503 SURR To run close under, to flow along or past : barbaros fines, Amm. 28, 2. * sur-rancidus (subr.), a, um, adj. Somewhat rank, slightly tainted : caro, Cio. Pis. 27, 67. SlirraSUS) a . um, Part, of surrado. sur-raucus (subr.), a, um, adj Somewhat hoarse, hoarsish : vox, Cic. Brut. 38, 141. surrcctio (subr.), onis, /. [surrigo, surgo] * I. A raising up, erection : phal- lorum fascinorumque, Am. 5, 184. — * Jf , I A rising again, resurrection : Christi, Arat. 1, 314. * surrcctito (subr.), avi, 1. v. intens. n, [surgo] To rise up, arise : e convivio, Cato in Gell. 10, 13, 4. 1. SUrrectUS (subr.), a, um, Part. of surgo, no. I. 2. sur-rectus (subr.), a, um, adj. Rather straight, nearly straight : locus, Auct. Rei agr. p. 240 ; 252 ; 260 Goes. : surrectior vallis, id. ib. * SUr-refectuS (subr.), a, um, Part. Somewhat restored : Veil. 2, 123. sur-reglilus (subr.), i, m. A petty prince, a feudatory vassal, Amm. 17, 12Jin. ; Sulpic. Sev. Hist. sacr. 2, 10. sur-remdneo (subr.), ere, v. n. To remain behind : Tert. Anim. 18 med. SUr-remigTO (subr.), are, v. n. To row underneath, to row along (extremely rare) : I, Lit.: laeva tacitis surremigat undis, Virg. A. 10, 227 : brachiis surremi- gans, Plin. 9, 29, 47. — II, Trop. : surre- migante seu potius veliticante nequitia, Calpum. Fl. Decl. 20. sur-rcnalis (subr.), e, adj. That is under the kidneys : morbus, Veg. Vet. 1, 8; 15. Surrcntum< h ""■■ A maritime town of Campania, now Sorrento, Mel. 2, 4, 9 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 749.— H. Deriv., Sur- rentinus. a, um, adj., Of or belonging to Surrentum, Surrcnline: montes, Plin. 3, 5, 19 : vina (of excellent quality), id. 14, 6, 8, § 64 ; 23, 1, 20 and 21 ; cf, palmes, Ov. M. 15, 710 ; and in the plur. absol. : Surrentina bibis, Mart. 13; 110. — In the plur., Surrentini, orum, m., The inhab- itants of Surrentum, Liv. 22, 61, 12. SUr-repq (subr.), psi, ptum, 3. (syn- cop. form of the perf, surrepsti, Catull. 77, 3) v. n. and a. To creep under, to creep or steal along, creep softly on, steal upon, to come on unawares, insensibly, or by degrees, etc. (not freq. till after the Aug. period) : j, L it. ': sub tabulas, * Cic. Sest. 59, 126 ; so, clathris facile, Col. 9, 1, 9 : moenia urbis, Hor. S. 2, 6, 100 : surrepens lacerta, Plin. 34, 8, 19, § 70 ; id. 10, 18, 20. — Poet., of inanimate subjects : mediis surrepit vinea muris, advances, Luc. 2, 506 : surrepit crinibus humor, Claud. Rapt. Pros. 3, 251 : ars mea cogit, Insita praecoquibus surrepere persica prunis, to grow out, Calpum. Eel. 2, 43. — H. Trop.: alicui, Catull. 77, 3 ; cf. Sen. Cons, ad Marc. 1 med. : quies furtim surrepit ocellis, Ov. F. 3, 19 ; cf., surrepsit fratri- bus horror, Stat. Th. 11, 476 : surrepet iners aetas, Tib. 1, I, 71 : insinuatio 6ur- repat animis, Quint. 4, 1, 42 ; so, dissiin- ulata actio, id. ib. 60 : oblivio cibi huic, Plin. 8, 22, 34 : vitia, Sen. Ep. 90 : terror pectora, Sil. 15, 136. — Impers. : ita sur- repetur animo judicis, Q_uint. 4, 5, 20. surrepticius (subr.) or -tius, a, um, adj. [surripioj Stolen, surreptitious (a Plautin. word) : I. Lit.: Alius, Plaut. Men. prol. 60 ; so, puellae ingenuae, id. Poen. 5, 2, 2. — *H. Trop., Concealed, clandestine : amor, Plaut. Cure. 1, 3, 49. surreptio (subr.), onis, /. [id.] A stealing, purloining, theft : surreptionem factitasse, App. M. 10, p. 245:— per sur- reptionem elicere, i. e. by deception or subreption, Cod. Justin. 1, 14, 2. surreptitius (subr.), a, um, v. sur- repticius. * SlirreptlVUS (subr.), a, um, adj. [surripio] False, fraudulent: defensio, Cod. Theod. 12. 16, 1. SUrreptUS (subr.), a, um : 1. Part. of surrepo. — 2, Part, of surripio. sur-ridco (subr.), si, 2. v. n. To smile (rare, but quite class.) : surridet Sa- turius veterntor, * Cic. Rose. Com. 8, 22: limis 6urrisit ocellis, Ov. Am. 3, 1, 33: 1504 SURR surridens Mezentius, Virg. A. 10, 742 ; Claud, in Eutr. 2, 108. * SUr-ridlCUle (subr.), adv. [ridicu- lus] Somewhat laughably, rather humor- ously: Cic. de Or. 2, 61, 249. SUrrigO) ere, v. surgo. * Sur-riffUUS ( subr. ), a, um, adj. Watered: ager, Plin. 17, 18, 30, § 128. sur-ringror (subr.), gi, v. dep. n. To make a somewhat wry face, to be a little vexed : Cic. Att. 4, 5, 2. SUr-ripiO (subr.), ripui, reptum, 3. (syncop.form8, surpite, Hor. S. 2, 3, 283 : surpere, Lucr. 2,314: surpuit, Plaut. Capt. prol. 8 ; id. ib. 3, 5, 102 ; 5, 4, 14 : surpue- rat, Hor. Od. 4, 13, 20. — Perf. subj., sur- repsit, for surripuerit, Plaut. Mil. 2, 3, 62) v. a. and n. To snatch or take away se- cretly, to withdraw privily, to steal, pilfer, purloin (quite class.): I, Lit. : qui vasa ex privato sacro surripuerit, Cic. Inv. 2, 18, 55 : multa a Naevio, id. Brut. 19, 76 : libros servus, id. Fam. 13, 77, 3. So, pue- rum (servus), Plaut. 1. 1.; cf., surreptus puer, id. Poen. 4, 2, 80 ; 5, 2, 98 : sacram coronam Jovis, id. Men. 5, 5, 38 : de mille fabae modiis unum, Hor. Ep. 1, 16, 55 : mappam praetori, Mart. 12, 29, 10, et saep. : — surripuisti te mihi dudum de foro, i. e. you have stolen away from me, Plaut. Men. 3, 2, 26; cf. id. Mil. 2, 3, 62: quae (puel- la) se surpuerat mihi, Hor. Od. 4, 13, 20 : unum me surpite morti, id. Sat. 2, 3, 283. — Absol. : quare, Si quidvis satis est, per- juras, surripis, aufers Undique? Hor. S. 2, 3, 127. — H, Trop.: virtus, quae nee eripi nee surripi potest, Cic. Parad. 6, 3, 51 ; cf., aut occulte surripi aut impune eripi, id. Verr. 2, 1, 4, 10 : surripiendum aliquid putavi spafii, id. Att. 5, 16, 1 : Lucr. 2, 314 : crimina oculis patris, Ov. Her. 11, 66 : diem, id. Pont. 4, 2, 29. Slir-rdgO (subr.), avi, atum, 1. j). a. Publicists' l. t. : I, Of the presider in the comitia, To cause to be chosen in place of another, to put in another's place, to sub- stitute, surrogate (quite classical): quum iidem essent (decemviri) nee alios surro- gare voluissent, Cic. Rep. 2, 37 ; so id. ib. 2, 36 and 31 : collegam in locum Bruti, Liv. 2, 7, 6 : consules, id. 23, 24, 1 : magis- tratibus non surrogatis, Val. Max. 6, 3, 2. — * II, " Lex subrogatur, id est adjicitur aliquid primae legi," Ulp. Reg. tit. 1, 3. " Slir-rOStrani (subr.). orum, m. [ros- trum] People who hang about the forum near the rostra, loungers, idlers: Coel. in Cic. Fam, 8, 1, 4. *SUr-r6tatUS (subr.), a, um, Part. [roto] Mounted on wheels: aries, Vitr. 10, 19 med. * SUr-rdtunduS (subr.), a, um, adj. Somewhat round, roundish: radicula, Cels. 5, 28, 14. sur-rubeo (subr.), ere, v. n. To be somewhat red or reddish : uva purpureo mero, Ov. A. A. 2, 316 : grossi, Pall. Mart. 10, 31. * sur-rubcr (subr.), a, um, adj. Some- what red, reddish : caro, Cels. 5, 28, 8. * SUr-rubeUS (subr.), a, um, adj. Somewhat red, reddish: color ostri, Non. 549, 9. SUr-rublCUnduS (subr.), a, um, adj. Somewhat red or ruddy, reddish (post-Au- gustan) : vultus, Sen. Ira, 3, 4 : ulcus; Cels. 5, 28. 4 ; 5, 26, 20 : cauliculi, Plin. 25, 13, 106. SUl*-r ufus (subr.), a, um, adj. Some- what reddish : color, Plin. 37, 10, 61 : sur- rufus aliquantum, red-haired, Plaut. Capt. 3, 4, 115. SUr-rumO (subr.), are, v. a. [kumis] To put to the dug, to let suck : fetus ovi- um, Col. 12, 3, 9 : agnos, id. 7, 4, 3. Cf. Fest. p. 306 and 307. * sur-i'umpo (subr.), ere, v. a. To break off below ; trop., to destroy : aliorum surrumpant et labefaciant scita, Am. 2, 82. sur-rumus (subr.), a, um, adj. [ku- mis] That still takes the dug, sucking : agni, Var. 2, 1, 20 ; 2, 11, 5 ; cf. Fest. p. 270, et v. rumis. . SUr-runCXVUS (subr.), a, um, adj. [runco] That is grubbedvp: limites, Hyg. de Limit, p. 152 ; 177 and 209 Goes. sur-ruo (subr.), ui, utum, 3. v. a. To tear down below, to undermine, to dig un- der, dig out; to break down, overthrow, de- sus molish, etc. (quite classical ; perh. not in Cic.) : I. Lit. : arbores, Caes. B. G. 6, 27, 4 ; so, robora, Ov. M. 15, 228 ; cf., ubi in- gentes speluncas surruit aetas, Lucr. 6, 545 : surruunt, Caes. B. G. 2, 6, 3 ; cf., multis simul locis aut surruti aut ariete decussi ruebant muri, Liv. 33, 17, 9 ; so, moenia cuniculo, id. 5, 21, 6 : muri par- tem ariete incusso, id. 31, 46, 15: muros (coupled with perfringere), Tac. H. 3, 28 : turrim, Caes. B. C. 2, 12, 4 : vallum, Tac. H. 3, 28 : arces et stantia moenia, Ov. Tr. 3, 11, 23 ; cf., arces mundi, Prop. 3, 5, 31 : claustra Pelusi Romano ferro, id. 3, 9, 55, et saep. — H, Trop., To undermine, sub- vert, corrupt : omnis surruitur natura, Lucr. 4, 867 : nostram libertatem, Liv. 41, 23, 8 : animum laudis avarum, Hor. Ep. 2, 1, 180 ; so, animos militum variis arti- bus, Tac. H. 2, 101 : aemulos Reges mu- neribus, Hor. Od. 3, 16, 14. Slirrustice (subr.), adv., v. surrusti- cus, ad Jin. SUr-ruStlCUS (subr.), a, um, adj. Somewhat clownish or rustic: sonare sub- agreste quiddam planeque surrusticum, Cic. Brut. 74, 259 ; id. Or. 48, 161 : pudor quidam paene surrusticus, id. Fam, 5, 12, 1. — *Adv., surrustice, Somewhat clown- ishly : Gell. Praef. § 10. sur-rutilo (subr.), are, v. n. To glow slightly, to glimmer forth (late Lat) : jas- pis surrutilans, Hier. in Jesai. 15, 54, 12 : surrutilare tibi jam debet, quid sit anima, Claud. Mamert. Stat. anim. 1, 25. SUr-rUtlluS (subr.), a, um, adj. Somewhat reddish or ruddy: color, Plin. 10, 3, 3 : frutex, id. 24, 11, 54 : aetites, id. 36, 21, 39. SlirrutUS (subr.), a, um, Part, of surruo. sursum (collat. form, sursus, Lucr. 2, 188 : susum, Cato R. R. 157, 15 ; Aug. Tract. 8, in Ep. 1, Joann. 2 ; Tract. 10, 5), adv. [contr. from sub-vorsum] From be- low, i. e. up, upward, on high, opp. to de- orsum (quite class, and very freq.). I, Denoting motion: quum ex alto puteo sursum ad summum escenderis, Plaut. Mil. 4, 4, 14 ; so, ascendere in tec- tum, id. Amph. 3, 4, 25 ; cf., illuc, id. ib. 17: quid nunc supina sursum in coelum conspicis? id. Cist. 2, 3, 78: subducere susum animam, Cato R. R. 157, 15 ; cf. be- low, no. II. : flammae expressae sursum {opp. deorsum ferri), Lucr. 2, 202: sur- sum ac deorsum diducere, Tubero in Gell. 6, 4, 3; Quint. 11, 3, 105, et saep.— b, Pleonastically joined with versus (ver- sum, vorsum) : vineam sursum vorsum semper ducito, Cato R. R. 33, 1 ; so id. ib. 32, 1 : sursus enim vorsus gignuntur et augmina sumunt: Et sursum nitidae fru- ges arbustaque crescunt, Lucr. 2, 188: quum gradatim sursum versus reditur, Cic. Or. 39, 135 ; so. sursum versus, id. Part. or. 7, 24. — c. Sursum deorsum, Up and down, to and fro : sur6um deorsum ultro citroque commeantibus, Cic. N. D. 2, 33, 84 : ne sursum deorsum cursites, Ter. Eun. 2, 2, 47 Proverb.: omnia ista sursum deorsum fortuna versavit, topsy-turvy, Sen. Ep. 44 ; cf. Petr. 65 fin. ; cf., quod sursum est, deorsum faciunt, i. c. they turn every thing upside down, Petr. 65 fin. II, Denoting situation orlocality, High up, above (so very rarely) : qui co- lunt deorsum, magis aestate laborant ; qui sursum, magis hieme . . . nee non sur- sum quam deorsum tardius 6eruntur ac metuntur, Var. R. R. 1, 6, 3 ; Ter. Ad. 4, 2. 35: nares, quod omnis odor ad supera fortur, recte sursum sunt, Cic. N. D. 2, 56, 141. SUrUSi h "*. A branch, a stake : " >•«- rum dicebant, ex quo per dcminutioni m fit surculus. Ennius : units sums si/rum ferret, tamen defendert possent," Fest. p. 299 ; cf. crebrisuro. SUS) siiis (nom.,8uis, Prud.adv. Symm. 2, 813 ; gen., sueris, Plaut. in Fest. s. v. spectile, p. 330 ; cf. Var. L. L. 5, 22. 3 ; dat. plur., subus, Lucr. 6, 975 ; Plin. 29. 4, 23, coupled with suibus ; Lucr. 6, 978 ; Var. R. R. 2, 1, 5) comm. [sibilated from vs] A swine, hog, pig, boar, sow, Var. R. R 2, 1, 5 ; Cic. N. D. 2, 64, 1 60 ; id. do Div. 1 , 13,23; 1,17,31; Ov. F.4,414; Hor. Ep. 1, sus c 2, 26; 2, 2, 75, et mult, al. — Proverb: ■ " sus Minervam (sc. docet) in proverbio est, ubi quis id docet alterum, cujua ipse inscius est," Fest. p. 310 : etsi non sus Minervam, ut aiunt" tamen inepte, quia- quis Minervam docet, Cic. Acad. 1, 5, 18 : etsi sus Minervam, id. Fam. 9, 18, 3: do- cebo sua, ut aiunt, oratorem eum, quern, etc., id. de Or. 2, 57, 233. — II. A kind of fsh,Ov. Hal. 132. Susa. drum, n., lovaa, tj, The ancient capital of Persia, Plin. 6, 27, 31 ; Prop. 2, 13, 1 ; Curt. 5, 1.— II. Derivv. : A, Jgu- Siane> es;>/., The province of Susiana or Susiaue, in which Susa was situated, Plin. 1. 1. — B. Siisiani' orum, m., The inhab- itants of Susa or of Susiana, Plin. 1. 1. — C. Susis. idis, adj. /., Of or belonging to Susa, Susian, Persian : ora, Sid. poet. Kp. 7, 17 : aula, id. ib. 8, 9. SUSCCptio. onis./ [suscipio] A taking in hand, undertaking (good prose) : quae proficiscuntur a virtute, susceptione pri- ma, non perfectione, recta sunt judicanda, Cic. Fin. 3, 9, 32. So, laborum dolorum- que, id. Acad. 1, 6, 23 : causae, id. Mur. 1, 2: rerum istarum, Gell. 9, 3, 5. * SUSCeptO, » v i. 1- "■ inlens. a. [ id. ] To undertake, App. M. 2, p. 128. SUSceptoi'i oris, in. [id.] (a post-class, word): I, One who undertakes anything, an undertaker, contractor (syn. conductor, redemptor) : susceptores sollicitare, Just. 8, 3 med. : nemo militantium fiat suscep- tor defensorve causarum, Cod. Theod. 2, 12, 6. — II, A receiver, collector of taxes, etc., Cod. Theod. 12, tit. 6 ; Cod. Just. 10, tit. 70 ; Amm. 17, 10.— HI. One who takes into his house or harbors thieves, game- sters, etc., a receiver, gaming-house keeper, Ulp. Dig. 11, 5, 1 ; Paul. Sent. 5, 3. SUSCCptUS? a> um, Part, of suscipio. SUSCipio (sometimes written succip- io ; cf. Serv. Virg. A. 1, 175 and 144 ; Vel. Long. p. 2226 P. ; Schneid. Gramm. 1, p. (106), cepi, ceptum, 3. v. a. [sus, a contrac- tion of subs, from sub ; v. sub, ad Jin. ; and capio] qs. To take hold of in order to support, i. e. To take or catch tip, to lift up, raise up; to hold up,' prop up, support, sustain. I" lilt. : A. I u gen. (so only poet, and in post- Aug. prose) : lampada mundi, to catch tip, Lucr. 5, 403 ; cf. dominam ru- entem, Virg. A. 11, 806 ; and id. ib. 4, 391 : cruorem pateris, id. ib. 6, 249 ; cf., et cava suscepto ftumine palma sat est. Prop. 4, 9, 36 : ignem foliis, Virg. A. 1, 176 :— quid loquar lapideas moles, quibus porticus suscipimus, Sen. Ep. 90 med. ; so, thea- trum fulturis ac substructionibus, Plin. Ep. 10, 48, 2: latera puteorum structura, Pall. Aug. 9, 2 : labentem domuin, Sen. Ben. 6, ISftn.: Balnea suscepta crepirline, supported, resting on, etc., Stat. S. 1,3, 43. B. In p artic. : 1. To take up a new- born child from the ground ; and hence, to acknowledge, recognize, bring tip as one's own (so quite class.) : simul atque eiiiti in lucem et suscepti sumus, Cic. Tusc. 3, 1, 2 : puerum, Ter. Andr. 2, 3, 27 : haec ad te die natali meo scripsi, quo uti- nam susceptus non essem! Cic. Att. 11, 9, 3. — Hence also, b. I n gen., To get, beget, or bear children : filia, quam ex te susce- pi, Plaut. Epid. 4, 1, 34: so, filiam ex ux- ore, Ter. Ph. 5, 7, 50 : liberos ex libertini filia, Cic. Phil. 3, 6, 17 ; cf. Ter. Ph. 5. 7, 74 ; so, inde filiam, id. ib. 5, 8, 18 : susce- peras liberos non solum tibi, aed etiam patriae, Cic. Verr. 2, 3, 69, 161 : si qua mini •de te suscepta fuisset Ante fugarh suboles, .Virg. A. 4, 327. 2. To lake, receive, as a citizen, under one's protection, as a pupil, etc. (so rare- ly, but quite class.) : Cato quum esset Tusculi natus, in populi Romani civita- tem susceptus est, Cic. Leg. 2, 2. 5: sus- cipe me totum, Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 1 : suscepi candidatum, Plin. Ep. 6, 6, 9 : sus- ■ceptos a ae discipulos, Quint. 2, 5, 1 ; so id. -11,1,55; cf, pancratiasten docendum, id. 2, 8, 13 ; and, aliquos erudiendos, id. ib. 1. II. Trop. (the figure being that of taking up a burden), To take upon one's self a performance, an engagement, an evil, etc., to undertake, assume, incur, enter •upon ; to submit to, undergo, suffer, etc. A. In gen. (so most freq., esp. in good 5C S US C prose) : aut inimicihas aut laborem aut sumptua 6Uscipere nolunt, Cic. OH'. 1, 9, 28 ; so, iuimicitias, Ter. Hec. 2, 1, 34 ; cf. Cic. Lael. 21, 77 ; and. honestam rem ac- tionemve, id. ib. 13, 47 . bellum, id. Leg. 2, 14, 34 ; so id. Rep. 3, 23; id. Off. 1, 11,35; Caes. B. G. 1. 1 6, 6 ; 7, 37, 6, et al. : rei pub- licae partem, Cic. Rep. 1,6; 60 id. Mil. 15, 40 : causam populi, id. Rep. 4, 8 : patro- cinium improbitatis, etc., id. ib. 3, 5 ; id. de Or. 3, 17, 63 : negotium, id. Cat. 3, 2, 5 : iter Asiaticum, id. Att. 4. 15,2: legationem ad civitates sibi, Caes. B. G. 1,-3, 3 : omnia alter pro altera suscipiet, Cic. Lael. 22, 82 : aes a'ienum amicorum, id. Otf. 2, 16, 56: quum inaudita ac nefaria sacra sus- ceperis, id. Vatin. 6, 14 ; so, porcam prae- cidanenm, Var. in Non. 163, 21 : pulvinar, Liv. 5, 52, 6 : prodigia (coupled with cu- rare), id. 1, 20, 7 : votum, Plaut. Am. 1, 1, 75; Liv. 27, 45, 8 ; Ov. F. 6, 246, et saep. : disputationem de re publica, Cic. Rep. 1, 7 ; cf. id. Off. 1, 2, 7 : nee enim hoc sus- cepi, ut, etc., tamquam magister perseque- rer omnia, id. Rep. 1, 24 : permagnum quiddam, id. de Or. 1, 22, 103, et saep. : morboa durumque laborem, Lucr. 3, 461 ; ao, dolorem, Cic. Tuac. 1,46, 111 : dolorem gemitumque, id. Vatin. 8, 19 : invidiam at- que offensionem apud populoa, id. Verr. 2, 2, 55 : odium, id. Att. 6, 1, 25 : molesti- am, id. Caecin. 6, 17, et saep. : tantum sibi auctoritatis in re publica suscepit ut, etc., id. Verr. 2, 5, 58, 152 ; cf, mihi auctorita- tem patriam severitatemque suscipio, id. Coel. 16, 37 : persona suscepta viri boni, assumed, borrowed, id. Cluent. 36, 101, et saep. : suscepit vita hominum consuetu- doque communis, ut, etc., has allowed, ad- mitted, id. N. D. 2, 24, 62.— With an object- clause : qui suscipiant, posse animum ma- nere corpore vacantem, etc., undertake to prove. Cic. Tusc. 1 , 32, 78. B. ln partic. : To lake tip, resume, continue a speech : 6uscipit Stolo : Tu, in- quit, invides, etc., Var. R. R. 1, 2. 24 ; cf, ad quod . . . sermonem suscipit Polus. Quint. 2, 15, 28. So Virg. A. 6, 723 ; App. M. 4, p. 150._ * suscitabulum, i. «■ [suscito] a stimulant, incitement : vocis, Var. in Non. 176, 31. *SUSCitatlO)6nis,/. [id.] An awaken- ing, resuscitation from death, Tert. Cam. Chr. 23. SUSCltator- oris, m. [id.] An awakener, resuscitalor (late Lat.) : I, Lit., Tert adv. Prax. 2&fin. — H, Trop.: literarum quo- dammodo jam sepultarum, Sid. Ep. 8, 2. SUSCltO, av >> atum, 1. v. a. [sub-cito] To lift up, raise, elevate: I. In gen. (so only poet.) : terga (i. e. humum), to throw up, cast tip. Virg. G. 1, 97 ; so, undas (Ni- lus), Luc. 10, 225: s. lintea (aura), swells, Jills, Ov. Her. 5, 54 : aures, to erect, prick tip, Val. Fl. 2. 125 : vulturium a cano cap- ite, to scare away, Catull. 68. 124. II. In partic: A. To build, erect (ante- and post-class.) : delubra deum. Lucr. 5, 1105; so, basilicas et forum in tantam altitudinem, ut, etc., Eum. Pan. ad Constant. 22 med. B. Of persons sleeping, at rest, or quiet, of things at rest, etc., To stir up, rouse tip, arouse, awaken ; to set in motion, encourage, incite (the predom. signif. of the word) : aliquem e somno, Cic. Tusc. 4, 19, 44 : so, aliquem e molli quiete, Catull. 80, 4; for which, quae me somno suscitet, Plaut. Mil. 3, 1.96: hie deposuit caput etdormit: suscita. id. Most. 2, 1, 35, et saep. : se ad suum officium, id. Rud. 4, 2, 17; cf., in arma viros, Virg. A. 9, 463 ; so id. ib. 2, 618 : te ab tuis subselliis contra te testem suscitabo, Cic. Rose. Com. 13, 37 : tacen- tem Musam. Hor. Od. 2, 10, 19 : oscinem corvum prece suscitabo Solis ab ortu, will invoke, id. ib. 3, 27, 11 : ut te (aegrotum) Suscitet, would restore, revive, id. Sat. 1, 1, 83 : mortuos, to awaken, resuscitate, Aug. Serm. de Verb. Dom. 44, 2 ; so id. ib. 1 ; 3 sq., et mult. al. : Vesuvius attonitas acer cum suscitat urbes, startles, Val. Fl. 8, 233. — b. Of things concr. or ab6tr. : cinerem et sopitos suscitat ignes. stirs up, rekin- dles, Virg. A. 5, 743 : so, hesternos ignes, Ov. M. 8, 643 : crepitum, to raise, excite. Prop. 2, 4, 4 ; cf., clamores, Phaedr. 5, 5, 28: — fictas sententias, to bring forth, pro- SUSP duct, invent, Enn. in Cic. de Div. 1, 40, 88 : bellum civile, Brut, et Casa. ap. Cic. Fam. 11, 3, 3 : vim suscitat ira, Virg. A. 5, 454 : ne sopitam memoriam malorum oratio mea 6uecitet, Nazar. Pan. ad Constant. 8. Susianc. es, v. Susa, no. II., A. Susiani» orum, v. Susa, no. II., B. susinatus, «. "m, ad j- [susinus] Of or made from lilies : oleum, Marc. Empir. IJXn. t SUSinuS' a > ura ' « Plin. 30, 15, 48: suspensae in litore ves- tes, Lucr. 1, 306 : religata ad pinnam murl reste snspensus, Liv. 8, 16, 9: oscilla ex alta pinu, Virg. G. 2, 389; cf., cohimbam malo ab alto, id. Aen. 5, 489 : tignis nidum suspendat hirundo, id. Georg. 4, 307 ; so, habilem arcum humeris, id. Aen. 1, 3)8: atamina tela, Ov. M. 6, 576 : aliquid collo, . Plin. 37, 9, 40 ; for which also, aliquid e collo, id. 23, 7, 63 : allium super prunae, . id. 19, 6, 34 : vltem sub ramo, id. 17, 23. 35, § 209, et saep. Poet. : nee sua credit litas piscem suspenderat hamo, had hung, caught. Ov. M. 15, 101. And in a Greclt. 1505 SUSP construction : (pueri) laevo suspensi loc- ulos tabulamque lacerto, with their satch- els hanging on their arms, Hor. S. 1, 6, 74 ; Id. Ep. 1, 1, 56. B. In partic: 1, Pregn., of persons, To choke to death by hanging, to hang : ca- pias restim ac te suspendas, Plaut. Poen. 1, 2,184; cf.id. Pers. 5, 2, 34: se suspendere, id. Trin. 2, 4, 135 ; Cic. Verr. 2, 3, 56, 129, et saep. : capvt obnvbito : arbori infeli- ci svspendito, Lex. ap. Cic. Rab. perd. 4, 13 ; Liv. 1, 26, 6 : uxorem 6uara suspen- disse se de ficu, Cic. de Or. 2, 69, 278 ; for which, se e ficu, Quint. 6, 3, 88 : hominem in oleastro, Cic. Verr. 2, 3, 23, 57 : aliquem in furca, Ulp. Dig. 48, 13, 6, et aaep. 2. Of offerings in a temple, To hang up, dedicate, consecrate : votas vestes, Virg. A. 12, 769 ; cf. id. ib. 9, 408 ; so, arma cap- ta patri Quirino, id. ib. 6, 860 : vestimenta deo maris, Hor. Od. 1, 5, 15 : insignia, Tib. 2, 4, 23. 3. Esp., of buildings, To build upon arches or vaults, to arch or vault : primus balneola suspendit, Cic. Fragui. ap. Non. 194, 14 : cf. id. Top. 4, 22; so, pavimenta, Pall. 1, 20, 2 : cameras arundinibus, to arch over, Plin. 16, 36, 64 : — duo tigna 6uspen- derent earn contignationem, propped up, supported, Caes. B. C. 2, 9, 2 ; cf.id. ib. ^, 5 : pes summis digitis suspenditur, is. raised on tiptoe, Quint. 11, 3, 125. — Hence, \), T r a n s f. (with esp. reference to the thing beneath), To prop up, hold up, sup- port (post-Aug.) : agentem ex imo rimas insulam, Sen. Ben. 6, 15 fin. : tellus ligne- is columnis suspenditur, Plin. 33, 4, 21 : dolia subjectis parvis tribus lapidibus sus- ,penduntur, Col. 12, 18, 6; cf. id. 2, 15, 6. I J, Trop., To depend, rest, etc. : ^ In gen. (extremely seldom): extrinsecus aut bene aut male vivendi suspensas ha- bere rationes, dependent upon externals, Cic. Fam. 5, 13. 1 ; cf., cui viro ex se ipso apta sunt omnia, nee suspensa aliorum aut bono casu aut contrario pendere, etc., id. Tusc. 5, 12, 36: genus, ex quo cete- rae species suspensae sunt, Sen. Kp. 58 : numquaui crediderim felicem ex felici- tate suspensum, id. ib. 98. B. In partic, To cause to be suspend- ed, i. e. 1. To make uncertain or doubtful, to um > Part, and Pa. of suspendo. suspicabllis, e. adj. [suspicor] Conjectural : ars (mediclna), Am. 1, 28. SUSpiCaX; acis, all J- [id-] Apt to sus- pect, distrustful, suspicious (extremely rare, and perh. not ante-Aug.) : frater, Liv. 40, 14, 5; so, animus alicujus, Tac. A. 1, 13. — II. Transf., That excites mis- trust, suspicious : silentium, Tac. A. 3, 11 fin. : est aliquis malignus, est suspicax, etc., Sen. de Ira, 2, 29. I. suspicion spexi, ctum, 3. v. a. and n. [sub-specio] I. To look tip or upward ; to look up at a thing : A. Lit- : ouum coe- lum suspeximus, Cic. N. D. 2, 2, 4 ; cf. id. ib. 2, 18, 49 ; eo, coelum, Suet. Tit. 10 : summum coelum de gurgite, Ov. M. 11, 506 : astra, Cic. Tusc. 1, 25, 62 : ramos, Ov. M. 14, 660 : pisces qui neque viden- tur a nobis neque ipsi nos suspicere pos- sunt, Cic. Acad. 2, 35, 82. — Poet : nubes suspexit Olympus, looks up at, i. e. rises into the clouds, Luc. 6, 477 : quae tuam matrem (*'. e. Pleiadem) tellus a parte sin- istra Suspicit, which looks, i. e. is situated toward, Ov. M. 2, 840: — suspexit in coe- lum, Cic. Rep. 6, 9; so id. ib. 3, 2. — Absol. : nee suspicit nee circumspicit, Cie. de Div. 2,34,72; cf., formare vultus, respicien- tes, suspicientesque et despicientes, Plin. 35, 8.34. — B. Trop.: * 1. In gen., To look up to a thing with the mind, to raise the thoughts up to : nihil altum, nihil mag- nificum ac divinum suspicere possunt, qui, etc., Cic. Lael. 9, 32. — More freq., 2. In partic., To look up to with admira- tion, to admire, respect, regard, esteem, hon- or, etc. : eos viros suepiciunt maximisque efferunt laudibus, in quibus, etc., Cic. Off. 2, 10, 36; so. aliquem, Veil. 2, 146. 2; Suet. Claud. 28: — eloquentiam, Cic. Or. 28, 97 ; so, naturam, connected with ad- mirari, id. de Div. 2, 72, 148 : honores praemiaque vestra, Plane, in Cic. Fam. 10. 9, 2 : argentum et marmor vetus aera- que et artes, Hor. Ep. 1, 6, 18. II. To look at secretly or askance ; hence, by meton. (effectus pro causa), to mis- trust, suspect. So perh. only in the two participles (and most freq. in the Part, perf.) : Bomilcar suspectus regi et ipse eum suspiciens, Sail. J. 70, L — Hence SUSP suspectus, a, um, Pa. (ace. to 7io.IL>, Mistrusted, suspected ; that excites suspi- cion, suspicious : a. Of persons : Plaut Bac. 4, 9, 81 : habere aliquem falso sus- pectum, id. ib. 3, 6, 43 : quo quis versuti- or et callidior est hoc invisior et suspec- tior detracta opinione probitatis, Cic. Off. 2, 4, 34 : ne super tali scelere suspectum se haberet, Sail. J. 71 fin. : in quadara causa suspectus, Quint. 6, 3, 96 ; so, in morte matris, Suet. Vit 14 ; cf., in aliqua (muliere), id. Gramm. 16 ; Tac. H. 1, 13 : suspectus societate consilii, Veil. 2, 35,3: suspecti capitalium criminum, Tac. A. 3, 60 ; so, nimiae spei, id. ib. 3, 29 fin. : Li- cinius Proculus intimafamiliaritate Otho- nis suspectus, id. Hist. 1, 46. — With the dat. : non clam me est, tibi me esse sus- pectum, Ter. Hec. 4, 2, 1 : meis civibus suspectus, Cic. Cat. 1, 7, 17 ; id. Quint. 4, 14 : is patri suspectus de noverca, id. Off. 3, 25, 94 : nomine negligentiae suspectum esse alicui, id. Fam. 2, 1. 1 : Bomilcar sus- pectus regi et ipse eum suspiciens, Sail. J. 70, 1 : suspectissimum quemque sibi haud cunctanter oppressit, Suet. Tib. 6, et saep. — fc. Of things, concr. and abstr. : (in tyrannorum vita) omnia semper sus- pecta atque sollicita, Cic. Lael. 15, 52 : (voluptas) invidiosum nomen est, infame, suspectum, id. Fin. 2, 4, 12 : res, Liv. 41, 24, 17 : ut quae suspecta erant, -certa vi- deantur, Quint. 5, 9, 10 : in suspecto loco, i. e. uncertain, critical, dangerous, Liv. 21, 7, 7 ; cf., in ea parte consedit, quae sus- pecta maxime erat, Suet. Aug. 43 ; and, s. locus ambiguis aquis, Ov. M. 15, 333 : (accipiter) metuit suspectos laqueos, Hor. Ep. 1, 16, 51 : periculum, Suet Dom. 14 : suspectae horae quartanae, Sen. Ben. 6, 8 ; so, tumores, Plin. 20, 6, 23 : aqua frigida, id. 31, 6, 37 : promissum suspectius, Quint 5, 7, 14, et saep. — With the dat. : medici- na animi pluribus suspecta et invisa, Cic. Tusc. 3, 1, 1 : suspectam tacit judici cau- sam, Quint. 5, 13, 51. — In the neut., with a subject-clause : crudele, suos addicere amores : Non dare, suspectum, Ov. M. 1, 618.— Hence, * Adv., suspecto. In a manner to ei,- cite suspicion, suspiciously: qui mortem liberorum suspecto decedentium non de- fenderunt, Paul. Dig. 34. 9, 11. 2. suspicion onis, /. [suspicor] Mis- trust, distrust, suspicion : improborum facta primo suspicio insequitur, deinde 6ermo atque fama, turn accusator, turn judex, Cic. Fin. 1, 16, 50 : suspicionem et culpam ut ab se segregent, Plaut Trin. 1, 2, 42: suspicio est mini, nunc vos suspi- carier, etc., id. Pseud. 1, 5, 149 : jam turn erat suspicio, Dolo malo haec fieri omnia, Ter. Eun. 3, 3, 8 : tanta nunc suspicio de me incidit, id. Ad. 4, 4, 5 : in qua re nulla subest suspicio, Cic. Rose. Am. 10, 28 : erat porro nemo, in quem ea suspicio conveniret, id. ib. 20, 65 : suspicionem populi sensit moveri, id. Rep. 2, 31 ; cf. id. Fam. 2, 16, 2 : in suspicionem alicui venire, id. Flacc. 33, 81 : in suspicionem cadere, id. Phil. 11, 10, 24 : augetur Gallis suspicio, Caes. B. G. 7, 45, 6 : suspicionem levare atque ab se removere. Cic. Verr. 2, 3, 59, 136: aliquem suspicione exsolve- re, Ter. Hec. 5, 2, 26 : omnem offensio- nem suspieionis de aliquo deponere, Cic. Fam. 13, 24, 2: maligna insontem depri- mit suspicio, Phaedr. 3, 10, 36 : suspicio- ne si quis errabit sua, id. 3, prol. 45. — In the plur. : in amore haec omnia insunt vitia : injuriae, Suspiciones, inimicitiae, Ter. Eun. 1, 1, 15 : multae causae suspici- onum offensionumque dantur, Cic. Lael. 24, 88 : quum ad has suspiciones certissi- mae res accederent, Caes. B. G. 1, 19, 1 : si minus honestas suspiciones injectas dilu- emus, Cic. Inv. 1, 16, 22. — (/3) c. gen. obj. : ne in suspicione ponatur Btupri, Plaut Am. 1, 2, 28 : in aliquem suspicionem amoris transferre, Ter. Heaut. 4, 5, 52: alicui suspicionem ficte reconciliatae gra- tiae dare, Cic. Fam. 3, 12, 4 : in suspicio- nem conjurationis vocari, id. Verr. 2, 5, 4, 10 : expellere aliquem suspicione cogna- tionis, id. Rep. 2, 31 : belli suspicione in- terposita, Caes. B. G. 4, 32, 1 : dare timo- ris aliquam suspicionem, id. ib. 7, 54, £, et saep. IT , Transf., in gen., A notion, idea SUSP (very rare) : deorum, Cic. N. D. 1, 23, 62 : suspicion? attingere intelligentiam aut maris aut terrae, id. ib. 3, 25, 64. — Hence, 2. Objectively, An appearance, indica- tion : nulla suspicione vulneris laeaus, Petr. 94 fin. : mulsa quae suspicionem tantuui possit habere dulcedinis, Pall. Jan. 15, 8. suspiciose, adv.,v. suspiciosus, ad fin. suspiciosusi a, um, adj. [2. suspicio] Full uf suspicion (quite class.) : J, Mis- trustful, ready to suspect, suspicious : om- nes quibus res sunt minus secundae, ma- gls sunt nescio quomodo suspiciosi, Ter. Ad. 4, 3, 15 : an te conscientia timidum suspiciosumque faciebat? Cic. Verr. 2, 5, 29, 74 : suspiciosus esse in aliquem, id. Q. Fr. 1, 1, 4, § 14 ; id. Lael. 18, 65 : sus- piciosa ac maledica civitas, id. Flacc. 28, 68 : vita anxia, suspiciosa, trepida, Sen. Vit. beat 15. — II. That excites mistrust or suspicion, suspicious : si suspiciosus fuis- set, Cato in Gell. 9, 11, 7 (" suspiciosum Cato hoc in loco suspectnm significat, non suspicantein," Gell.) : Timor, pertur- batio, etc quae erant ante suspiciosa, haec aperta ac manifesta faciebant, Cic. Clu. 19, 54 ; cf. id. Rose. Am. 7, 18; and Auct Her. 2, 7, 11; Cic. Clu. 62, 174: haec sunt, quae suspiciosum crimen effi- ciant, id. Part. or. 33, 114 ; so, sententiae, Sen. Ep. 114 : joci, Suet Dom. 10.— Sup. : negotium, Cic. Fl. 3, 7 : tempus, id. Fam. 1, 7, 3. — Adv., suspiciose, In a way to raise mistrust or suspicion, suspiciously : criminose ac suspiciose dicere, Cic. Rose. Am. 20, 55 ; so id. Deiot 6, 17 ; Quint 4, 2,81; Sen. Contr. 3prooem. — Comp.: sus- piciosius aut criminosius dicere, Cic. Brut 34, 131. — Comp. of the Adj. and Sup. of the Adv. seem not to occur. * SUSpiciter, adv. [suspicio] Mis- trustfully, suspiciously : 8. circum aspi- cere, Non. 360, 5. suspico- are, v. suspicor, ad fin. SUSpiCOr. atu3 > 1- "• dep. a [1. suspi- cio, no. II.] To mistrust, suspect (quite class.) : («) c. ace. (so rarely) : id est, quod suspicabar, Plaut. Men. 5, 2, 24 : quid homines suspicentur, videtis, Cic. Lael. 3. 12 : nihil mali suspicans, id. Clu- ent. 9, 27 : res nefarias, id. Mil. 23, 63 : summum nefas suspicatus de uxore, Quint. 9, 2, 80. — Veiy rarely with a per- sonal object : ancillas meas, Plaut. Asin. 5, 2, 39.— 03) With an object-clause (so most usually) : suspicio est mihi, nunc vos suspicarier, Me idcirco haec promittere, etc., Plaut Ps. 1, 5, 149 : omnes illico Me suspicentur, credo, habere aurum domi, id. Aul. 1, 2, 32 : debere se suspicari, sim- ulata Caesarem amicitia, etc., Caes. B. G. 1, 44, 18 : id consilium quum fugae cau- sa initum suspicarerur, Hirt B. G. 8, 16, 1, et saep. — (y) Absol.: fuge suspicari (sc. me), Hor. Od. 2, 4, 22. II, Transf., in gen., To suspect, appre- hend, surmise, suppose, believe (likewise quite class.) : (a) c. ace. : qui, quae vis con- jectura, qualia sint, possumus suspicari, sic affirmat, ut, etc., Cic. Rep. 1, 10 : figu- rara divinam, id. N. D. 1, 11, 28 : quid- dam de L. Crasso. id. de Or. 3, 4, 15 ; cf., aliquid de M. Popilii ingenio, id. Brut. i4, 56. — (/3) With an object-clause : navalis hostis ante adesse potest, quam quisquam venturum esse suspicari queat Cic. Rep. 2, 3 : quas (magnitudines stellarum) esse numquam suspicati suraus, id. ib. 6, 16: placiturum tihi esse librum meum suspi- cabar, id. Q. Fr. 2, 9, 1 : valde suspicor fore, ut infringatur hominum improbitas, id. Fam. 1, 6. 1, et saep. : ex loco tumuli suspicari, non esse monumentum, Quint. 7, 3, 34. fc^* Active collat form, suspico, are : ne suspices, Plaut. Casin. 2, 6. 42. SUSpIratlO. onis,/. [suspiro] A fetch- ing a deep breath, a si&hing, sigh (post- Aug.) : suspiratione sollicitudinem fateri, Quint. 11, 3, 158 : inde ilia nobilis M. Ciceronis suspiratio : O te felicem, M. Porci, etc.. Plin. H. N. praef. § 9. SUSpiratHSi us, m. [id.] A sighing, sigh (very rarely) : nspicere sine suspi- ratn. Cic. Att. 1, 18, 3 (nl. suspiritu, v. Orell. ad he.). In the plur. : suspirati- bus haustis, Ov. M. 14, 129. SUspiriOSUS. a, um, adj. [suspirium] SUST Breathing deeply or with difficulty, brrath- ing skort, asthmatic : mula, Col. 6, 38, 1 : anhelatores et suspiriosi, Plin. 23, 7, 63. SUSpiritus- " 9 . m - [suspiro] A breath- ing deeply or with difficulty, a deep breath, a sigh (very rarely) : enicato suspiritus, Plaut. Merc. 1, 4 : suspiritus et gemitus, Liv. 30, 15, 3 Drak. N. cr. : longos tra- hens suspiritus, App. M. 8, p. 207. See also, suspiratue. SUSpirlnnii ii, n. [id.] A deep breath, a sighing, sigh: j. Lit. (quite class.): suspirium alte petere, Plaut. Cist 1, 1, 58 ; so, traxit ex intimo ventre, id. True. 2, 7, 41 : crebrum suspirium, Col. 6, 14, 2: si quis est in rerum natura sine sollicitu- dine, sine suspirio, * Cic. Tusc. 4, 34, 72. In the plur.: Prop. 3, 8, 27 ; so Tib. 3, 6, 61 ; Ov. M. 1, 656 ; 2, 125 ; 774 ; 9, 537, et al.— JJ. As a disease, Shortness of breath, asthma (post-Aug. and very rarely) : mor- bus, qui satis apte dici suspirium potest, Sen. Ep. 54 : suspirio laborare, Col. 7, 5 fin. — II. Transf., in gen., A breathing, breath, respiration (in post-Aug. poetry) : nee dat suspiria cursus Vulneris, Luc. 9, 928 ; so id. 4, 328 ; Sil. 11, 221. Suspiro- avi, atum, 1. v. n. and a. [sub-spiro] I. Neutr., To draw a deep breath, heave a sigh, to sigh (quite class.) : occulte, Cic. Att. 2, 21, 2 : plus sexcenties in die, Plaut Men. 5, 4, 15 : familiariter, Cic. Att. 1, 13, 1 : suspirat ab imis Pector- ibus, Ov. M. 2, 655 ; cf., ingemit et tacito suspirat pectore, id. Her. 21, 201 : dum- que ibi suspirat, id. Met 1 , 707, et saep. — Poet. : puella in flavo hospite suspirans, sighing after, longing for, Catull. 64, 98; cf, sola suspirat in ilia, Ov. F. 1, 417 ; v. also in the follg., no. II. — Transf., of things concr. and abstract : tellus atro exundan- te vapore Suspirans, breathing out, Sil. 12, 136 : relicto brevi foramine, quo aes- tuantia vina suspirent, may exhale, evapo- rate, Pall. Oct 14, 16 : curae suspirantes, sighing, Poet. (Ennius?) ap. Cic. de Div. 1, 21, 42.— H, Act., To breathe out, exhale ; to sigh for, long for ; to sigh out, exclaim with a sigh (poet.) : humentes nebulas (Anauros), Luc. 6, 370 ; so, Bacchum, id. Sil. 4, 779: — suspirat longo non visam tempore matrem, Juv. 11, 152 ; so, amo- res, Tib. 4, 5, 11 : Chloen, Hor. Od. 3, 7, 10: lucra. Prud. Cath. 2, 44 ;— Lucr. 2, 1 165 : matrona et adulta virgo Suspiret, Eheu ! ne, etc., Hor. Od. 3, 2, 9. susque deque, adv. [subs for sub- que, and deque, (*rather contr. from su- sum for sursum)] Both up and down, to express indifference : "susque deque fero aut susque deque habeo (his enim omni- bus modis dicitur) . . . significat autem susque deque ferre animo aequo esse, et quod accidit non magni pendere, atque interdum negligere et contemnere : et propemodum id valet, quod dicitur Grae- ce afiiatpopeh'. Laberius in Compifcilibus : nunc tu lentus es : nunc tu susque deque fers . . . M. Varro in Sisenna vel de histo- ria : quod si non horum omnium similia essent principia ac postprincipia, susque deque esset. Lucilius in tertio : verum haec ludus ibi susque omnia deque fuerunt : sus- que et deque fuere, inquam," etc., Gell. 16, 9 : quae neque sunt facta, neque ego in me admisi, arguit : atque id me susque deque esse habituram putat. Non edepol faciam : neque me perpetiar probri Falso insimulatam. that I shall bear it with indif- ference, Plaut. Am. 3, 2, 5 : de Octavio sus- que deque, it is of no consequence^ Cic. Att. 14, 6, 1. sustentaculum, i. u. [sustento] A prop, stay, support (post-Aug. and very rare) : sustentaculum, columen, Tac. H. 2, 28. — II. Transf., for Sustenance, nourish- ment : s. sumptuosum corporis, Aui. Mor. Eccl. Cath. 33. SUStentatlO, onis,/. [id.] I. A defer- ring, delay ; forbearance (extremely rare) : A, In gen. : habere aliquam moram et sustentationem, Cic. Inv. 2. 49, 146 : — quae sustentatio sni recte patientia nominatur, Lact 6, 18 fin.— B. In parti c, in rhet- oric, A figure of speech where the orator defers the mention of something, keeping the hearer in doubt a suspension, Cels. in Quint 9, 2. 22. — * H, Sustenance, mainte- nance : mulieris, Ulp. Dig. 2, 3, 22 med. SUST sustentatuSi us . m - [id-] A holding up or upright, a sustaining, support (post- class.) : levia sustentatui, gravia demer- sui, App. Apol. p. 287 ; Aus. Perioch. Od. 5. sustentOj OTii arum, 1. v. intens. a. [sustineo] To hold up or upright,' to up hold, support. 1. Lit. (so found only poet, and in post-Aug. prose) : multos per annus Sus- tentata met moles et machina mundi, Lucr. 5, 97 ; so, Heraile quondam Sus- tentante polum, Claud. Laud. Stil. 2, 143 ■ Alcanor fratrem ruentem Sustentat dex- tra, Virg. A. 10, 339 ; PHn. 8, 40, 61 : nau- fraga sustentant vela (t, e. navem) Laco- nes, Claud. B. Gild. 222. IT Trop., To heep up, uphold, sustain, maintain, support, preserve (the prevalent signif. of the word). A. In gen.: exsanguem jam et jacen- tem (civitatem), Cic. Rep. 2. 1 ; cf., rem publicam, id-Mur. 2, 3: imbecilhtatem val- etudinis tuae sustenta et tuere, id. Fam. 7, 1, 5 ; cf, valetudinem, id. Off. 2, 24, 86 ; so Veil. 2, 114, 1 : Terentiam, unam om- nium aerumnosissimam, sustentes tuis offlciis, Cic. Att. 3, 23, 5 ; cf, tu velim tete tua virtute sustentes, id. Fam. 6, 4, 5 : me una consolatio sustentat, quod, etc., id. Mil. 36, 100 : animo me sustentavi, Quint 12 proocm. § 1 : Uteris sustentor et re- creor, Cic. Att. 4, 10, 1 ; cf, praeclara con- scientia sustentor, cum cogito, etc., id. ib. 10, 4, 5 : Pompeius intelligit, C. Catonem a Crasso sustentari, id. Q. Fr. 2, 3, 4: juris- consultus, non juris scientia sed eloquen- tia sustentatus, id. de Or. 1, 56, 239 : ami- cos suos fide, id. Rab. Post. 2, 4 : fortium civium mentes cogitationesque (spes), id. Flacc. 2, 3 ; cf, spes inopiam sustentabat, Cacs. B. C. 3, 49, 1 : Venus Trojanas sus- tentat opes, Virg. A. 10, 609 : Arminius manu, voce, vulnere sustentabat pucnam, kept up, m-aintained, Tac. A. 2, 17"; cf, aciem, id. ib. 1, 65 fin. ; id. Hist. 2, 15. B. In par tic. : 1, To support, sus- tain, maintain, preserve with food, money, or other means : familiam, Ter. Ad. 3, 4, 36 : quum esset silvestris beluae susten- tatus uberibus, Cic. Rep. 2, 2 : qui se sub- sidiis patrimonii aut amicorum liberali- tate sustentant, id. Prov. Cons. 5, 12 : eo (frumento) sustentata est plebs, Liv. 2, 34, 5 : quos praecipue indigere scias, susten- tans fovensque, Plin. 9, 30, 3 : 6aucios lar- gitione et cura, Tac. A. 4, 63 fin. : animus nulla re egens aletur et sustentabitur iis- dem rebus, quibus astra sustentantur et aluntur, Cic. Tusc. 1, 19, 43; cf., aer spiritu ductus alit et sustentat animantes, id. N. D. 2, 39, 101 : parsimoniam patrum suis sumptibus. id. Coel. 16, 38 : tenuitatem ali- cujus, id. Fam. 16, 21, 4 ; cf, extremam fa- mem, Caes. B. G. 7, 17, 3. — Mid. : mutan- do sordidas merces sustentabatur, support- ed himself, got a living, Tac. A. 4, 13 ; for which also, in the act. form : Ge. Valuis- tin' bene? Pa. Sustentavi sedulo, I have taken good care of myself, have kept my- self in good case, Plaut Stich. 4, 2, 8 ; and impers. : Ge. Valuistin' usque » Ep. Sus- tentatum 'st sedulo, id. ib. 3, 2, 14. 2. To bear, hold out, endure, suffer (so rarely, but quite class.) : miserias pluri- mas. Plaut. Capt. 5, 1, 3 : moerorem dolo- remque, Cic. Pis. 36, 89 ; so, morbum. Suet. Tib. 72 : procellas invidiae, Claud, in Eurr. 1, 265: — aegre is dies sustentatur, Caes. B. G. 5, 39, 4 ; cf. impers. : aegre eo die sustentatum est, a defense was made, id. ib. 2, 6, 1 ; so. hostem, Tac. A. 15, 10 fin. : bellum, Veil. 2, 104, 2 : impetus legi- onum, Auct. B. Hisp. 17, 3. — Absol. : nee, nisi in tempore 6ubventum foret, ultra 6ustentaturi fuerint, Liv. 34, 18, 2. 3. To put off. defer, delay (Ciceronian) : rem, dum, etc., Cic. Fam. 13, 64, 1 : aedifi- cationem ad tuum adventum, id. Q. Fr. 2 7: id (malum) opprimi sustentando ac prolatando nullo pacto potest . . . celeriter vobis vindicandum est id. Cat 4, 3, 6. SUStineO' tlnfii, tentum, 2. v. a. [subs for sub, and teneo] qs. To hold beneath, z. e. To hold up, hold upright, uphold, to bear up. keep vp, support, sustain. I, L i t. : A. I n gen.: onus alicui, Plaut. Asin. 3, 3, 68 : quum Milo humeris sustineret bovem vivum, Cic. de Sen. 10. 33 : arma membraque, Liv. 23, 45, 3 ; eo, 1507 SU ST iniiimos artus baculo, to support, Ov. M. (>. 27 ; Liv. 1, 35, 9 ; cf., fornice exstructo, qui) pons sustinebatur, Auct. B. Alex. 19, 4 : homo, quantum horainum terra susti- net sacerrimus, bears, Plaut, Poen. prol. 90: manibus clipeos et hastam Etgaleam, Ov. Her. 3, 119 : lapis albus Pocula cum cyatho duo sustinet, Hor. S. 1, 6, 117 ; so, va3 ad sustinenda obsonia, Plin. 33, 11; 49 : aer volatus alitum sustinet, Cie. N. D. 2, 39, 101 : lacus omnia illata pondera susti- nens, bearing on its surface, Plin. 6, 27, 31 : — se, Caes. B. G. 2, 25, 1 ; so, se a lapsu, Liv. 21, 35, 12 : se alis, Ov. M. 4, 411. B. I" par tic, To hold or keep back, to keep in, slay, check, restrain, etc. : cur- rum equosque, Lucil. in Cic. Att. 13, 2l, 3; so, currum, id. Lael. 17, 63 (v. under no. II., B, 3) ; equos, Caes. B. G. 4, 33, 3 : remos, Cic. Att. 13, 21, 3 : manum, Ov. F. 5, 302 : llumina lyra, Prop. 3, 2, 2 : nunc agendo, nunc sustinendo agmen, Liv. 25, 36, 1 ; so, perterritum exercitum, Caes. B. C. 1, 71, 1 : se, Cic. Tusc. 4, 18, 41 ; so Val. Fl. 3, 100 ; cf., se ab omni assensu, Cic. Acad. 2, 15, 48. II. Trop.: A. I" E en -i To uphold, .. sustain, maintain, preserve : dignitatem et decus civitatis, Cic. Off. 1, 34, 124 : causam rei publicae, id. Fam. 9, 8, 2; cf., causam publicam, id. de Div. in Caecil. 8, 27: ex- spectationem, id. OIF. 3, 2, 6: historiam veterem atque antiquam haec mea senec- tus sustinet, Plaut. Trin. 2, 2, 100: vitam, Maecen. in Sen. Ep. 101. B. In p a r t i c. : 1. To sustain, sup- port, maintain, with food, money, or oth- er means : ha*c (sc. re frumentaria) alimur et sustinemur, Cic. Verr. 2, 3, 5, 11 : vete- rem amicum suum labentem excepit, ful- sit et sustinuit re, fortuna, fide, id. Rab. Post. 16, 43 : alicujus munificentia susti- neri, Liv. 39, 9, 6 : hinc patrinm parvos- que nepotes Sustinet, Virg. G. 2, 215 : ne- cessitates aliorum, Liv. 6. 15, 9 ; so, penu- riam temporum, Col. 9, 14, 17. 2. To bear, undergo, endure ; to hold out against, withstand (so by far the most freq.) : mala ferre sustinereque, Cic. Tusc. 5, 6, 16: non tu scis, quantum malarum rerum sustineam, Plaut. Merc. 2, 4, 8 : in- nocens suspicionem hanc sustinet causa mea, id. Bacch. 3. 3, 32 : labores, Cic. Rep. 1, 3: aestatem, Hirt. B. G. 8, 39, 3: o dii, quis hujus potentiam poterit sustinere ? Cic. Phil. 7, 6, 17: alicujus imperia. Caes. B. G. 1, 31, 13 : Philo ea 9ustinere vix po- terat, quae contra Academicorum perti- naciam dicebantur, Cic. Acad. 2, 6, 18 ; Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 2: senatus que- rentes eos non sustinuit, Liv. 31, 13, 4 ; so, deam justa petentem, Ov. M. 14, 788, et saep. — (|3) With an object-clause (so mostly with a negative : non sustinet, He can not bear, can not endure ; he does not take upon himself, does not veittnre) : non sustineo esse conscius mihi dissimulati judicii mei, Quint. 3, 6, 64 : non imposi- tos supremis ignibus artu9 Sustinuit spec- tare parens, Ov. M. 13, 584 ; so negative- ly, id. ib. 1, 531 ; 6, 367; 606; 9, 439, et saep. — In a negative interrogation : sus- tinebant tale's viri, se tot senatoribus, etc. . . . non credidisse ? tantae populi Romani voluntati resritisse 1 Sustineant. Reperi- emus, etc., Cic. Verr. 2, 1, 4, 10 ; so, hoc quidem quis hominum sustineat petulans esse ad alterius arbitrium? Quint. 12, 9, 10. — Affirmatively : quae se praeferre Di- anae Sustinuit, took upon herself, presum- ed, Ov. M. 11, 322 ; so affirmatively, id. ib. 6, 563; id. Her. 5, 32: Phaedr. 4, 16, 8. 3. (ace. to no. I., B) To hold in, stop, slay, check, restrain ; to keep bach, put off, defer, delay : est igitur prudentis sustine- re ut currum sic impetum benevolentiae, Cic. Lael. 17, 63 ; so, impetum hostis, Caes. B. G. 1, 24. 1 ; 1, 26, 1 ; 2, 11, 4 ; 3, 2, 4, et saep. : subitas hostium incursiones, Hirt. B. G. 8, 11, 2; cf., Curio praemittit equi- tes, qui primum impetum sustineant ac morentur, Caes. B. C. 2, 26. 3 : bellum con- silio, Liv. 3, 60, 1 : assensus lubricos, Cic. Acad. 2, 34, 108 : oppugnationem ad noc- tem, Caes. B. G. 5, 37, 6 ; so, rem in noc- tem, Liv. 5, 35, 7. SUStollO: ere, v. a. [subs, for 6ub (v. sub, no. III.), and tolloj To lift or lake up, to raise up, raise (ante- and post-class. f : .1508 SUTO I, In gen.: amiculum, Plaut. Cist. 1, 1, 117 ; so id. Poen. 1, 2, 136 : Graecae sunt hae columnae, sustolli solent, i. e. to be set ■upon a highpedeslal, id. Poen. 5, 3, 49 : (na- vem) levi sustollit machina nixu, Lucr. 4, 907 : vela, Catull. 64, 210 ; 235 : papulas alte, Seren. Samm. 38, 716. — H. In par- tic: *A. To build, erect : novum opus ill qualibet civitate, Cod. Theod. 15, 1, 28. — B. To lake away, remove, destroy: he- rilem filiam, Plaut. Cist. 2, 3, 8: — aedes totas, id. Mil. 2, 3, 39. (* sustulii v - suffero and tollo.) SUSUm, v. sursum. SUSUrramcn* i 1 » 3 . "• [1- susurro) A muttering, murmuring (a post-classical word) : magicum, App. M. 1, p. 103 ; Mart. Cap. 7 init. ' susurratimi adv. [id. J In a low voice, softly : decenter arrisit, Mart. Cap. 6, 227^ * SUSUrratori oris, m. [id.] A mutler- er, whisperer : Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 4. 1. SUSUrrO; are, v. n. and a. [an ono- matopeej To make a low, cojitinued sound, to hum, buzz, murmur ; to mutter, whisper (poet, and in post-class, prose) : I, Neut. : susurrant (apes), Virg. G. 4, 260 : aura su- surrantis venti, id. Cul. 154 : — aut ego cum cara de te nutrice susurro, Ov. Her. 19, 19: fama susurrat, id. ib. 21, 233. — H, Act. : cantica qui Nili, qui Gaditana su- surrat, Mart. 3, 63, 5; so, versum Persii, Lampr. Alex. Sev. 44 fin.: te (silvestris platanus), Nemes. Eel. 1, 72 : — pars, quid velit, aure susurrat, Ov. M. 3, 643. — Im- pers. : jam susurrari audio, Civem Atti- cam es9e hanc, Ter. Andr. 4, 4, 40. 2. SUSUrrOj °nis, ">■■ ['• susurro] A mutterer, whisperer, tale-bearer (post-clas- sical): aures mariti susurronum faece completae, Sid. Ep. 5, 7 fin. ; so Hier. Ep. II, 1. 1. susurrus? i (collat.form of the abl. sing., susurru, App. Flor. p. 357), m. [id.] A low, gentle noise, a humming, murmur- ing, a muttering, whispering, etc. (quite class.): aquam ferentis mulierculae, Cic. Tusc. 5, 36, 103 : palam age : nolo mur- mur ullum, neque susurrum fieri, Plaut. Rud. 5, 3, 48 : (sepes) levi scmnum suade- bat inire susurro (apum), Virg. E. 1, 56: tacito mala vota susurro Concipiunt, i. e. in a low, muttered prayer, Luc. 5, 104. — In the plur. : blandos audire susurros, Prop. 1, 11, 13 ; so Hor. Od. 1, 9, 19 ; id. Sat. 2, 8, 78; Pers. 2, 6. — Personified, Susurri, Attendants of Fame, Ov. M. 12, 61. *2. susurrus: ", unr, adj. [1. susur- rusj Muttering, whispering : lingua, Ov. M. 7, 825. SUtela» ae . /• [suo], prop., A sewing together; hence, trop., A cunning device or contrivance., an-artifice, wile (a Plautin. word): "sutelae dolosae astutiae a simili- tudine suentium dictae," Fest. p. 310 and .311 : — oh sutelas tuas, Plaut. Capt. 3, 5, 34; id. Cusin. 1,7. Suthuli indecl. A town in Numidia, Sail. J. 37, 3 ; 38, 2. SUtlliSi e > o-d-i- [suo] Sewed together, bound or fastened together (poet, and in post- Aug. prose) : balteus, Virg. A. 12, 273 : cymba, id. ib. 6, 414 ; so, naves, Plin. 24. 9, 40: domus, made of skins sewed togeth- er. Val. Fl. 6, 81 : coronae, of twined roses, Ov. F. 5, 335; Mart. 9. 91, 6; Plin. 21, 3, 8; cf., rosa, Mart. 9, 91. 6; 9, 94, 5; and, lapilli, set in a wreath, Prud. Cath. 7, 158; Hamart. 269. SUtor» or ' s > m - I'd'] A shoemaker, cob- bler, snob, Plaut. Aul. 1, 1, 34; Asell. in (Jell. 13, 21, 8; Mart. 3, 16, 1, et mult. al„ To denote people of the lower class : id sutores et zonarii conclamarunt, Cic. Fl. 7, 17; so Juv. 3, 294. — Proverb.: sutor, ne supra crepidam (judicaret), let the cob- bler slick to his last, Plin. 35. 10, 36, § 85 ; cf. Val. Max. 8, 12 Jin.— *H. Transf., A cobbler, palcher up of things : fabularum, Sid. Ep. 3, 13. * SUtoriClUS °r -tlUS, n. um, adj. [sutor] Of or belonging to a shoemaker (for the class, sutorius) : atramentum. slioe- maker's blacking. Marc. Empir. 8. 2 med. SUtdriUS) a, um, adj. [id.] Of or be- longing to a shoemaker or cobbler (quite class.) : atramentum, shoemaker's black- ing, Cic. Fam. 9, 21, 3; Plin. 20, 12, 48 ; SUITS 34, 12, 32 ; Cels. 5, 8 : fistula, a shoemak- er's punch, Plin. 17, 14, 23 : mehx, Inscr. Orell. no. 4168 : Turpio sutorius, formerly a shoemaker, Cic. Att. 6, 1, 15 :— Atrium Su- torium, Shoemakers' Hall, & place in Rome, Var. L. L. 6, 3, 55; Calend. Praenest. m. Mart. (ap. Orell. Inscr. II., p. 386) ; v. atri- um, ad fin. sutrinus. a, um, adj. [contr. for suto- rinus, from sutor] Of or belonging to a shoemaker or cobbler, shoemaker's- (mostly post-Aug., while sutorius is quite class.) : taberna, Tac. A. 15, 34 : ars, Plin. 7, 56, 57. — II. Subst. : A. sutrina, ae, /. : 1. (sc. officina) A shoemaker's shop, cobbler's stall, Plin. 10, 43, 43 ; 35, 10, 37 ; Tert. Pall. 5. — 2, ( s "' are) The shoemaker's trade, Var. in Non. 160, 17 ; Vitr. 6 praef. fin. ; App. Floi^p. 346. Sutl'iurri' ii> n, A town in Elruria, now Sutri, Liv. 6, 3, 2 ; Veil. 1, 14.— Pro verb. : quasi eant Sutrium, i. e. to set about any thing well prepared (as Camillus,when he marched to the conquest of Sutrium), Plaut. Casin. 3, 1, 10 ; cf. Fest. p. 310.— II. Hence, A. Sutrinus, a, um, adj., O) or belonging to Sutrium: ager, Liv. 26, 34, 10 : colonia, Plin. 3, 5, 8.— In the plur. subst., Sutrini, orum, m., The in- habitants of Sutrium, Liv. 1. 1. — B. Su- triUS> a, um, adj., The same : tecta, Sil. 8, 493. SUturaj ae,/. [suo] A sewing together, a seam, suture : scutale crebris suturis du- ratum, Liv. 38, 29, 6; so Cels. 7, 4, 3 ; id. ib. 11 fin. ; Petr. 13: calvariae, a suture of the skull, Cels. 8, 1 and 4. SutuSj a, um, Part, of suo. SUUS; a i um (gen. plur., suum, Ter. Ad. 3, 3, 57; Sisenn. in Non. 495, 12.— Ante-class, collat. form, sibilated from the Gr. '6s, sus, sa, sum : " sam pro suam," Fest. p. 47 Miill. N. cr. : " sos interdum pro eos ponebant," Fest. p. 301 and 300 : *'sas suas. Ennius : virgines nam sibi ouisque domi Romanus habet sas," Fest. p. 325 and 324 : "per dativum casum idem Ennius effert: postquam luminasis oculis bonus Ancus rcliquit," Fest. p. 301 and 300), pron. poss. [from EFOE, cfog, o. Connected with sibi or proprius : is quo pacto 6erviat suo sibi patri, Plaut. Capt. prol. 5 ; so id. ib. 50 : suo sibi succo vivunt, id. ib. 1, 1, 13 : suo sibi hunc gla- dio jugulo, Ter. Ad. 5, 8, 35 : inscientes sua sibi fallacia Ita compararunt. Plaut. Capt. prol. 64; cf., pinna sua sibi, id. Poen. 2, 1, 40 : locus argumento 'st suum sibi proscenium, id. Poen. prol. 57: — ni suo proprio eum proelio equites Volscorum tenuissent, Liv. 3, 70, 4. C. Strengthened by the suffix pte or met.: quum ilia oscuiata esset suumpte amicum, Plaut. Mil. 2, 4, 38 : suopte nutu et suo pondere, Cic. Tusc. 1, 17, 40 : Cras- sum euapte interfectum manu, id. de Or. 3, 3, 10, et saep. : — suomet ipsi more prae- cipites eant, Sail. J. 31, 6: neque suamet ipsa scelera occultare, id. Cat. 23, 2 : capti suismet ipsi praesidiis, Liv. 8, 25, 6. 2, Subst.: Octavius, quern quidem sui Caesarem salutabant, his own people, fol- lowers, friends, party, etc., Cic. Att. 14, 12: Caesar suos a proelio continebat, Caes. B. G. 1, 15, 4 : quum ii suis auxilium fer- re non possent, id. ib. 1, 13, 5, et saep. : S Y C O — meum mihi placebat, ill! suum, Cic. Alt. 14, 20, 3 : ne suum adiraerct altcri, Plaut. Trin. 2, 2, 34 ; ef., in tribuendo suum cu- ique, id. Off. 1, 5, 14 : ilium etudeo quam facillime ad suum pervenire, id. Fam. 13, 26, 4 : expendere oportebit, quid quisque habeat sui, etc., id. Off. 1, 31, 113: sui ni- hil deperdere, Caes. B. G. 1. 43, 8 : si earn pecuniam pro suo possidendo usucepe- rit, Procul. Dig. 23, 3, 67, et saep. : se eua- que defendere. Caes. B. G. 1, 11, 2 ; cf., se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere, id. ib. 2, 3, 2; so, se suaque omnia, id. ib. 2, 13, 2. B. Pregn.: J, One's own master, at one's own disposal, free, independent: an- cilla, mea quae luit hodie, sua nunc est, Iter own mistress, Plaut. Pers. 4, 3, 3 : vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Men- tis erat, hardly mistress of herself, scarcely in her senses, Ov. M. 8, 35; cf., (furiosus) suus non est, Ulp. Dig. 42, 4, 7 med. : esse in disputando suus, Cic. Fin. 4, 4 fin. : in- aestimabile bouum est, suum fieri, Sen. Ep. 75 Jin. 2. Inclined or devoted to one, favorable, friendly : Alphenus utebatur populo sane suo, Cic. Quint. 7, 29 : vota euos habuere deos, Ov. M. 4, 373 : orba suis lintea ven- tis, id. ib. 13, 195 ; so, venti, Hor. Epod. 9,30. H. Transf.: A. Occasionally for ejus : sufferet suus servus poenas Sosia, Plaut. Am. 3, 4, 19 : Pa. Quamobrem reducam ? Lack. Mater quod suasit sua, Ter. Hec. 4, 4, 38 : hunc pater suns de temple deduxit, Cic. Inv. 2, 17, 52: non destiti rogare et petere mea causa, suadere et hortari sua, id. Art. 6, 2, 7 : manet in folio scripta que- rela suo, Ov. F. 5, 224. B. Still more rarely for the gen. ohj. sui : neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur, Sail. C. 51,11 Kritz.; so, neglectam ab Scipione et nimis leviter latam suam injuriam ratus, Liv. 29, 9. * C. Sui juris, used as a standing phrase, with the first pers. plnr. : si sui juris su- uius, Paul. Dig. 46, 2, 20. tsyagTHSj i, /. = oraypoS, A kind of palm-tree, Plin. 13, 4, 9. Sybaris, ' s - /•■ ^.vSnpts : I, A town in yiautta (Jraecia, noted for the effeminacy and debauchery of its inhabitants, after- ward called Thurii, Var. R. R. 1,7, 6; Cic. Rep. 2, 15; Liv. 26. 39, 7; Plin. 7. 22. 22; Ov. M. 15, 51 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 215 sg. — B. Deriw. : j, Sybarita, ae, m > An inhabitant of Sybaris, a Sybarite, Sen. de Ira, 2, 25 ; Quint 3, 7, 24.-2. Sybari- tanus. a, um, adj., Of or belonging to Sybnris. Sybaritan : ager, Var. R. R. 1, 44, 2 : exercitus, Plin. 8, 42, 64.-3, Syba- riticus. a, um, adj., The same : Tibelli, Sybaritan, i. e. lewd, obscene, Mart. 12, 96, 2. — 4. Sybaritis. idis,/. The name of a lascivious poem, Ov. Tr. 2, 417. — H, The river on which Sybaris was situated. Plin. 3, 11, 15; Ov. M. 15, 315.— (*ni. The name of a young man ; ace. Sybarin, Hor. Od. 1, 8. 2.) (*Syb6ta> orum, n. Islands between Epirnsaud Corfu, Plin. 4, 12, 19.) ; sycamlnus or -os, i, f. = ovKaui- vuS, A mulberry-tree, Cels. 3, 18 med. ; 5, 18, 7. Also called sycaminon, onis, Ulp. Dig. 47, 11, 10 ; (* and sycomorus, Cels. 5, 18^7.) t syce* es. /•= ovkT) : I. A plant, called also peplis. Plin. 27, 12, 93.— H. The resin or rosin of the torch-tree, Plin. 16, 10, 19. — III. A constantly running sore in t/ui cor- it er of the. eye, Plin. 20, 6, 21. sycion agTOn. A plant, called also cucumis anguinus, App. Herb. 113. t sy Cites, ae, m. = cvKiTt]S, Fig-wine, Plin. 14. 16, 19, § 102. ' sycitis, is. /. = ouiarif, A precious stone of the color of figs, Plin. 37, 11, 73. Sycolatronidae, arum, m. Fig- robberists, a fictitious name of a people, Plaut. Mil. 1, 1, 43. (* sycomorus, T - sycaminus.) t sycophanta, ae, m. = avuoQavrnS (orig., a hg-informer, i. e. one who in- formed against those who exported figs from Attica contrary to law ; hence, in gen.), An informer, tale-bearer, backbiter, tlanderer; a deceiver, trickster, cheat: syc- SYMB ophanta et subdolus, Plaut. Poen. 5, 2, 72 ; so id. Cure. 4, 1, 2 ; id. Men. 2, 2, 10 ; 5, 9. 28, et al. ; Ter. Andr. 4, 5, 20 ; 5, 4, 16— II, Transf, sometimes for A cunning flatterer, parasite, sycophant : Plaut. Am. 1,3.8; so id. Men. 2, 1,35; Prud. Apoth.35. t sycophantia. ac,f.=ouKoipavria, Craft, cunning, deceit: sycophantia atque doli, Plant. Ps. 1, 5, 70: so in the sing.: id. Poen. 3, 3, 41 ; id. Mil. 3, 1, 172 : in the plur. : id. Asin. 1, 1, 56 ; 3, 2, 2 ; id. Bacch. 4, 4, 88 ; id. Pseud. 1, 1, 159 ; id. Pers. 2, 5, 24. _ * sycophantldse- adv., [sycophan- ta] Craftily, kuavishly, deceitfully : agere quicquam (coupled with malefice). Plaut. Ps. 4, 7. 113. sycophantor, ari, v. dtp. n. [id.] To play the rogue, to deceive, trick, cheat (a Plautin. word) : ego nunc sycophantae huic sycophantari volo, / have a mind to trick this trickster, Plaut Trin. 4, 2, 116 ; so id. ib. 3, 3, 57. ; sycopbyllon, '. "■ = cvKo »«. — ffi'AAnfiof, A list, register, syllabus, Aug. Conf. 13. 15. t syllepsis, is > f.—ovX^ini-tS, A gram- matical figure, by which one word is refer- red to another in the stntencc to wliich U does not grammatically belong, a syllepsis Ce. g. hie anna, hie currus fnit, Virg. A. 1, 16; Ter. Andr. prol. 3), Charis. p. 250 P. ; Diom. p. 440 ib. : (* Demosthenes cum ceteris erant expulsi, Nep. Phoc. 2). t syllogismaticus, a, um, «<(/.= cvXXuytcuaTi k6s, Consisting of syllogisms, syllogistic : breviloquium Aristotelis, Ful- gent. Myth. lprarf.Jin. tsyllogismus or -os, >i m.=ouX- \oyutu< s, A form of reasoning in which a conclusion is drawn from two premises, a syllogism (post- Aug.), GelL 2, 8. 7 ; Sen. Ep. 108 med. ; Plin." 2, 3, 3 ; Quint. 3, 6, 43 ; 77 ; 88 ; 103 ; 5, 10, 88 ; 5, 14, 14, et mult. al. f SylldgistlCUS, a, um, adj. = <™X- XoyioriKi'ti, Of or belonging to a syllogism, syllogistic : (Cicero) statum syllogisticum ratiocinativum appellat Quint. 5, 10, 6. sylva, sylvanUS, etc., v. silva, etc. Symaethum, i. n -, or Symae- thus, i- m -, 5.vffii8o<, A river and town situated upon it on the east coast of Sicily, near Calina, Plin. 3. 8, 14 ; Sil. 14, 231 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 298 and 419. — II, De- riw. : A. Symaethius. a, um, adj., Of or belonging to Symaelhus. Symaethi- an : flumiLH, Virg. A. 9, 584 : heros, i. e. Acis, son of the nymph of the Symae- thus, Ov. M. 13, 879.— In the plur., Sym- aethii, 6mm, m., The dwellers on. the. Sym- aelhus, Plin. 3, 8. 14.— B. Symaethe- ns, «• um. adj.. The same : aquae, Ov. F. 4, 472— C. Symaethis. '<"s, /., The same : nymnha, Ov. M. 13. 750. t symbdla, «e, /• = ovuGoXo, A con- tribution of money to a feast, a share of a S YMP reckoning, one's scot, e/io! = collccta (an- te- and post-class.) : symbolarum colla- torcs, Plaut Cure. 4, 1, 13 ; id. Stich. 3, I, 28 : symbolam dare, id. ib. 34 ; so Ter. Andr. 1, 1, 61 : aliquot adolescentuli coi- mus in Piraeeo In hunc diem, ut de sym- boli8 essemus, id. Eun. 3, 4, 2; cf. id. ib. 3, 5, 59. — Transf, of blows : sine mco sumptu paratae jam sunt scapulis sym- bolae. Plaut. Epid. 1, 2, 22. And of enter- taining topics of conversation : Gell. 6, 13, 12. * SymbdllCe, a dv. [symbolum] Fig- uratively, symbolically : appellare, Gell. 4, II. 10. ♦symbolus- i, m. (symbolum, '• n., v. below) = (7rf<6oXo5 or -ov, A sign or mark by which one gives another to un- derstand any thing, a token, symbol (mostly ante- and post-class.) : per symbolos pe- cunias capere, Cato in Front. Ep. ad An- tonin. 1, 2 fin.: "anulum Gracci a digitis appellavere : apud nos prisci unguium vocabant : postea et Graeci et nostri sym- bolum," (*i. e. a signet), Plin. 33, 1, 4: miles hie reliquit symbolum, Expressam in cera ex anulo suo imaginem, Plaut. Ps. 1, 1, 53 sq. ; so id. ib. 2, 4, 26 sg. ,- 2, 2, 4 ; id. Bacch. 2, 3, 29 ; Just 2, 12 : eorum quae pacta sunt symbola, App. Dogm. Plat. 2, p. 16: (* istic est symbolum, Plaut. Ps. 2, 2, 53). (* Syme, e s i /• = Svun, An island of the Aegean Sea. between IVtodes and Cni- dos. Plin. 5.JS1, 36; Mela, 2, 7.) Symmachus. i. "*• Q. Aurelius, A consul and prefect of Home It/ward the end of the fourth century, distinguished as an orator and author of Epistolae to ten boohs, still extant : cf. Macr. S. 5, 1 ; Sid. Ep. 1, 1 ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. (s 289 and 290.-H. Hence Symmachl- anUS, »• um. adj., Of or belonging to Symmachus : illud dictum, Sid. Ep. 8, 10. 'symmetria. ae, /. = avvjicTpia, Proportion, symmetry, Vitr. 1, 2 ; Plin. 34 8. 19. § 58 and 65; 35, 10, 36, § 67— In tlie plur. : Vitr. 1, '3 fin. tsymmetrOS, on, adj.= avpptrpdi, Symmetrical : qualitas eurythmiae, Vitr. ' symmysta. ae, ,«. = cviip-'arm, a fellow-priest, colleague in ihe priesthood, App. Apol. 310: Hier. Ep. 58, 11 ; 66, 9. 'sympasma. atis, )>. = aio-anua, In medicine, A powder for sprinkling over the body, Coel. Aur. Acut 2, 38, et al. 1 sympathia. ae, f = evn-'Su.i, a feeling in common, sympathy: Var. in Non. 458, 24 ; Vitr. 1, 1 fin. ; Plin. 28, 7, 23 ; ib. 9. 41 ; 37, 4, 15 (in Cic. always written as Greek). ' Symphonia, ae, f-=^rau ae ./-= : """«)") n.A con - gregatiou, synagogue of Jews, Tert. adv. Jud. 8 ; id. adv. Marc. 3, 22. t synanche, e s, /. = An in- fiantyaation of the throat, a sore-throat, squinancy, quinsy, Gell. 11, 9, 1 ; Coel. Aur. Acut. 3, 3. , t synanchlCUS) a, um, adj. = ammy- Xixes, Of or belonging to a soreness of the throat : passio, Coel. Aur. Acut. 2, 25. (* Synapothnescontes = «»»■ KotJvr'ioKovres, The title oj a comedy by Diphilus, Ter. Ad. prol. 6.) . t Synaristdsae. arum, /. = Yvva- piarwuaL, The women breakfasting togeth- er, the title of a comedy by Menander, Plin. 23, 9, 81 ; Gell. 15, 15, 2 ; Non. 370, 14. t syncerastum. i. "■ = ovyKtpaordv, A dtsh composed of a variety of ingredi- ents, a hash, hotch-potch : " Plautus in Pha- gone : honos syncerasto peril, pernis, glan- dio ; syncerastum est omnimodum edu- lium, antiquo vocabulo Graeco," Var. L. L. 7, 3, 93. 'synchrismai atis, «. = o£yxpi es, or syncopa. ae, /. = ovyKor.fi : * I*. A fainting away, swoon- ing, syncope, Veg. 1, 35. — II. In grammat. lang., The omission of a letter or syllable in the middle of a word, syncope, Charis. p. 248 P. ; Diom. p. 436 ib. syncdpO; no perfi, atum, 1. v. n. [syn- cope, no. i.] To faint away, to swoon, Veg. 1, 35. fsyncrasis» is. /• = oiyKpaoiS, A mingling, blending, one of the Aeons, Tert. adv. Val. 8. t SyndlCUS; i> m - = ovvoik6s, A repre- sentative of a corporation, a syndic, Gai. Dig. 3, 4, 1 ; Hermog. ib. 50, 4, 1 ; Arcad. ib. 18, § 13. t synecdoche] es, f. = oweKdoxfi, A figure of speech by which a part is put for the whole, the cause for the effect, or the con- trary, a proper for a common noun, etc., synecdoche, Quint. 8, 6, 13 sq. ; 28 ; Charis. p. 245 P. ; Diom. p. 453 ib. (Quint. 9, 3, 58, written as Greek). Synecddchice; «<&>■ [synecdoche] By synecdoche : s. intelligitur totum ex parte, Hier. 2 in Matth. 12, 40. t synedrUSi i, "*. = ovvcSpoS, A coun- selor, senator, among the Macedonians; Lat., senator: Liv. 45, 32, 1. + synemmenon. '> n - = awnpu'evov (conjoined), The name of a certain series of musical sounds, Vitr. 5, 4. I Syncphebi, drum, m. = Zvi>f'77foi, The i'ellow-youths, the title of a comedy by Statius Caecilius, Cic. Fin. 1, 2, 4 ; id. de Sen. 7, 24 ; Opt. or. 6, 18. t synesis, is, /. = aivtoti, Understand- ing, one of the Aeons, Tert. adv. Val. 8. tsyngrapha. ae, f.=avyypa(p n , a written agreement lopay, a promissory note, bond, Cic. Fam. 7. 17, 1 ; id. Att. 5, 21, 11 sq. ; id. Phil. 2, 37, 95 ; id. Verr. 2, 4, 13, 30 ; id. Mur. 17, 35. t syngTaphus, i,m. = aiyy pacjos : I. A written contract, Plaut. Asm. 4, 1,1; 1510 S YPH 57. — II, A passport, pass, Plaut. Capt. 2, 3, 90 ; 3, 2, 6. _ t synizesis» is,f.-=avviZ,nois, A con- traction of two vowels into one syllable, Serv. Virg. A. 1, 698. Synnada. orum, n. A town in Phrygia Major, famous for its marble, Plin. 5, 29, 29 ; Cic. Fam. 3, 8, 3 sq. ; 15, 4, 2 ; id. Att. 5, 20, 1. Also called Synnada, ae, Claud, in Eutr. 2, 273 ; and, Synnas, adis, Mart. 9, 76 ; Stat. S. 1, 5, 37; 2, 2, 87.— H. Deriw. : A. Synnadensis. e, adj., Of or belonging to Synnada: forum, Cic. Att. 5, 21, 9. — B. Synna&icus, % um > adj., Synnadlc : lapis, Plin. 35, 1, 1. — C. SynnaSi adis, adj.fi, The 6ame : colum- nue, of Synnadic marble, Capitol. Gord. III. 32. t SyndchltiS; 'dis, /. = avvoxj.ru, A kind of precious stone now unknown, Plin. 37, 11, 73. SynddaliS* e, adj. [synodus] Of or belonging to a synod, synodal : Nemau- sum, Venant. Vit. S. Mart. 3, 415. — In the neutr. plur. subst, syn od alia, ium, Con- stitutions of a synod, synodals, id. ib. 423. t synddlCUS) a - um ' a ^j- — owoSikoc, Going or coming together, synndical : lu- na, i. e. when in conjunction with the sun, Firmic. Math. 3, 6 ; 4 praefi fin. tsynddltae? arum, m. = ovvocHrai, Fellow - travelers, companions, a kind of monks, Cod. Just. 1, 4, 6 f Cod. Theod. 11, 30, 57. t synodontltis. Wis./. = ovvoSovri- TiS, A precious stone found in the brain of the fish synodus, Plin. 37, 10, 67. 1 1. synodus (° n inscrr. written also synhodvs ; v. Inscr. Orell. mo. 2160; 2627), i, /. = avvo&os : I, A college of priests : archierevs SYNHODI, Inscr. Orell. 1. 1. — IX. An ecclesiastical assembly or council, a synod, Cod. Just. 1, 3, 23 ; Amm. 15, 7 med. 1 2. synodus» ontis, m. = ovvffiov;, A fish of the bream genus, Sparus, L. ; Ov. Hal. 107. t synoeciuni) ii> ". = owoIkiov, a room where several persons dwell together, Petr.93. t syndneton^ i- n < = nvv&vnrov, a buying up, a collecting by purchase, Cod. Theod. 11, 15, l.^ t syndnymia» ae, /. =: mruvvuia, A sameness of meaning in words, synonymy, Mart. Cap. 5,' 115. t synophltes? ae, m. = avvotpirric,A precious stone, called also galactites, Plin. 37, 10, 59. f synopsis, is, f—avvoXpts, A gener- al view, a list, synopsis: pupiliarium bono- Tum, Ulp. Dig. 27, 9, 5, § 11. i SVnoris, Idis, /. = ovvtnpis, A yoke, pairf Hier. Ep. 130, no. 7. f syntecticus. a, um, adj. = ovvrnK- riK' s, HI of consumption, consumptive, syn- detic, Plin. 22, 23, 49 ; 28, 8, 24 ; ib. 9, 33 ; Veg. 1, 38. tsyntexiS) is, /■ = (n'vr^is (a melt- ing away of strength), A decline, consump- tion, Plin. 22, 25, 61 ; Theod. Prise. 2, 1. t synthema. atis, n. = avvQuiv" or ovvdeuu (a token agreed upon), A pass- port, Hier. Ep. 118, 1. t synthcsinUS, a, um, adj. — aw6i- otvof, Pertaining to a dressing-gown: ves- tis, i. e. a dressing-gown, Suet. Ner. 51 (v. the commentators, ad loc). t synthesis, is,/- = ovvdcais (a put- ting together) : I. In medicine, A mixture, compound, Seren. Samm. 30, 578 ; 61, 1069. — II. A set or service of plate, Mart. 4, 46, 15 ; Stat. S. 4, 9, 44.— EH. A set of wearing- apparel, suit of clothes, Scaev. Dig. 34, 2, 39; Mart. 2, 46, 4.— From this.B.Transf., A kind of loose, easy garment worn at ta- ble, a loose gown, dressing-gown. Mart. 5, 79, 2 ; 14, 1, 1 (cf. Suet. Ner. 52 : synlhe- sina vestis). 1 syntdnum. i. n - — aivrovov (ac- cordant, harmonious), A kind of musical instrument : syntonorum modis saltitan- tes, Quint. 9, 4, 142 Spald. I syntrophium. "• n - — owrpfytov, A bramble-bush, App. Herb. 87. I syntrophus, i. m - = cvvrpofyos, That has been brought vp with another, Tert. adv. Valent. 8. SyphaX. acis (ace, Bcanned Sypha- / SYEM cen, Claud. B. Gild. 90), m. A king oflYu,- midia at the time of the second Punic war, Liv. 24, 48 sq. ; 29, 23 sq. ; 30, 5 sq. ; Sil. 17, 62 sq. ; Prop. 3, 9, 61 ; Ov. F. 6, 769, et mult. al. ( * Svpheunii i> ?*. A town of the Bruttiifav. 30, 19.) Syracusae. arum (scanned Syra- cusae in Aus. de Clar. Urb. 10, 1),/., lii- puKovoai, The city of Syracuse in Sicily, now Siragossa, " Cic. Verr. 2, 4, 52 sq. ; Liv. 24, 3 sq. ;" Ov. F. 4, 873 ; Sil. 14, 277, et saep. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 207 sq. — IJ. Hence, A. SyraCUSanUS. a um, adj., Of or belonging to Syracuse, Syracusan : lautumiae, Cic. Verr. 2, 5, 27, 68 : conven- es, id. ib. 2, 3, 13, 32 : mensae, id. Fin. 2, 28, 92: esne tu Syracusanus?/rom Syra- cuse, Plaut. Men. 5, 9, 50, et saep. — In the plur. subst., Syracusan i, orum, m., The inhabitants of Syracuse,theSyracusans,Cic. Verr. 2, 5, 28, 71 sq., et saepiss. et al. — B. SyracUSlUS. a, um, adj., ZvpaKovowS. The same : mensae, Cic. Tusc. 5, 35, 100 Klotz. iV. cr. Poet, collat. form, Syra- COSius. a, um, ace. to the Gr. IvOaKO- oiof : versus, Virg. E. 6, 1 : so, ars, Ov. F. 6, 277 ; urbs, id. Pont. 4, 3, 39 : poeta, id. lb. 551 : senex, i. e. Archimedes, Claud. Epigr. 18. t Syreon. i. w - = afpeov, A plant, call- ed also tordylion, Plin. 24, 19, 117. Syria, ae,/., Zvpia, A country in' Asia, (* on the Mediterranean Sea,) Mel. 1, 11 ; Plin. 5, 12, 13 ; Cic. de Div. 1, 41, 91 ; id. Agr. 2, 29, 80 ; id. de imp. Pomp. 22, 64, et saep. ; cf. Mann. Syr. p. 336 sq. Some- times for Assyria, Cic. Tusc. 5, 35, 101 ; Suet. Caes. 22 Oudend. — II. Deriw. : A. SyriuSj a > um > "'#•> Of or belonging to Syria, Syrian : triticum, Plin. 18. 7, 12, § 63 : oleum, id. 23, 4, 59 : pira, Virg. G. 2, 88 : ros, i. e. nard, Tib. 3, 4, 28 ; cf. id. 3, 6, 63 ; Prop. 2, 13, 30 : Dea, perh. Cybele, Suet. Non. 56 ; Flor. 3, 19, 4 ; App. M. 8, p. 213 ; Inscr. Orell. no. 1946 sq.—J£, SyrUS> a, um, adj., The same: vina, Hor. Od. 1, 31. 12 : lagena, Mart. 4, 46, 9: Orontes, Juv. 3, 62, et saep. — In the plnr., Sy ri, orum, m., The Syrians, Plin. 7, 56. 57 ; Cic. Verr. 2, 3, 33, 76 ; id. N. D. 1, 29, 81 ; id. Trov. Cons. 5, 10; id. de On 2," 66, 265; id. de Div. 2, 46, 96, et al.— C. SyriaCUS, a . um, ad;'., The same: boves, Plin. 8, 45, 70: praetor, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7 : publicani, doing business in Syria, id. ib. 3, 13, 2. — D. SyricuS. a, um, adj., The same : mala, Col. 5, 10, 19; Plin. 15, 14, 15.— E. SyriatlCUS; a . um > fl <#-> The same: le- giones, Flor. 2, 9 : calami, Pelag. Vet. 27. — F. Syriscus. a , um, adj. dim., Syri- an, of or from Syria : servus, Ter. Ad. 5, 1, 1 : id. Eun. 4, 7, 2 : Copa, Virg. Cop. 1. Syriarcha, ae, m., Zvpuipxm, A high- priest in Syria, Cod. Theod. 15, 9, 2. His office is called Syriarchla) ae, /., Xv ptapx'a, ib. 12, 1, 103. SyriatlCUS. a , um , v - Syria, no. II., E. SyricuS. a, um, v. Syria, no. II., D . ' syringatus. a, um, adj. [syrinx] Hollowed out like a pipe : haedus, Apic. 8, 6. tsyringias, ae, m. = ovptyyias, A kind of reed or cane good for pipes, Plin. 16, 36, 66. t syringitis» Mis, /. = ovpiyylns, An unknown kind of precious stone, Plin. 37, 10, 67. t syringotomium» "> n - A surgical instrument for cutting fistulas, Veg. Vet. 2,27. tSyrinxjingis./-, 2 ''/"; 'S : 1- A n v m v n changed into a reed, Ov. M. 1, 691 sq. — H, syringes, um,/, Caverns or subterraneous passages, Amm. 22, 15 fin. ; 17, 7 med. Syricsus, a, um, v. Syria, no. II., F. t syrites- ae, m. = ovpirns, A stone found in the bladder of the wolf, Plin. 11, 37, 83. 1. SyriUS, a, um, v. Syria, no. II., A. ( '' 2. SyriUS, a, um, v. Syros.) t syrma, ae, /. = aipiia, A robe with a train, Sen. Oed. 423; Here. fur. 474; Prud. Psych. 362 ; worn esp. by tragic actors, Juv. 8, 229 ; Valer. in Prise, p. 679 P. ; Sid. poet. Ep. 8, 11. Hence, by met- onymy, for Tragedy, Mart. 12, 95, 4 ; 4, 49,8; Juv. 15, 30. tsyrmatlCUS) a, ura, adj. = avpina- Twos, Dragging or trailing along : ju- mentutn, limping, Veg. Vet. 3, 22. Syrophocnixi icis, m., Xvpoipoivtl, A Syropkuenician (on the borders of Syr- ia and Phoenicia), Lucil. in Non. 397, 27 ; Juv. 8, 159 sq. — Hence, fern., Syrdphoe- llissa. ae, Hier. in Iesai. 5, 23, 12. C* Syros- '■/■> Z-ipuf, One of Ike Cycla- des, between Dclos and Paros, Mela, 2, 7 ; Plin. 14, 12, 22; Ov. M. 13, 175. — Hence Syrius» ». ur ". adj., Of or belonging to Syros.) Syrtis. is {gen., Syrtidos, Luc. 9, 710), /., hvprii, A sand-bank in the sea ; osp. on the northern coast of Africa, Syr- tis major, near Cyrenaica, now Sidra ; and Syrtis minor, near Byzacene, now Cabes, " Sail. J. 78, 2 ; Mel. 2, 7 ; Plin. 5, 4, 4 ; Liv. 29, 33 ; 34, 62 ;" Tib. 3, 4, 91 ; Prop. 2, 9, 33; Ov. M. 8, 120; Luc. 9, 303; Hor. Od. 1, 22, 5 ; 2, 6, 3 ; 2, 20, 15 ; id. Epod. 9, 31, et saep. — B. T r o p., rarely, for scop- ulus : " videndum est, ne longe simile sit ductum. Syrtim patrimonii, scopulnm li- bentius dixerim," Cie. de Or. 3, 41, 163. —II. Hence, A. SyrtlCUS. a, um, adj., Of or belonging to the Syrtis, Syrtian : mare, Sen. Vit. beat. 14 : eolitudines, Plin. 8, 11, 11 : as;er, Sid. Ep. 8, 12 : gentes, Sen. Ep. 90,— B. Syrtis, idis, adj. /., Syr- tian .- gemmae, Plin. 37, 10, 67. * 1. syruSi U m. A broom, besom, Var. in Non. 46, 10. 2. Syrus, ». "m, v. Syria, no. II., B. I syslaltlCUS, a, um, adj.=zovcTa\- tik&S, Drawing together: tropi in rhyth- mopoeia, Mart. Cap. 9, 335. ' systema- atis, ?i.=;/ia, Awhole consisting of several parts, a complex whole, a system, Mart. Cap. 9, 322. isystylos, i, ">. = avarvXos (close- columned), in architecture, An arrange- ment of columns at a distance from each other of twice their thickness, a sysiyle, Vitr. 3, 2. tsyzygia, &e,f. = ov^vyia, A joining together or conjunction, a syzygy : 'Pert, de Praescr. 46. T. Tl t, indecl. n. or (to agree with litera) ■ f. The nineteenth letter of the Lat- in alphabet. As an initial, it is, in pure Latin words, joined only with the liquid r : traho, tremo, tribuo, etc. ; the combi- nations tl and tm are found only in words borrowed from the Greek : Tlepolemus, tmesis, Tmolus. Hence an initial ( before I (like an initial d before v, v. letter D, p. 409, c) is rejected ; latus {Part, of fero) for tlatus ; cf. with TAAfl, tXvto; ; and even when softened by a sibilant, the combina- tion of t and ( in Btlata (genus navigii), stlembus (gravis, tardus), stlis, stlocus, was avoided in the be9t period of the lan- guage, and, with the exception of jurid. lang., which retained stlitibus judicandis, the forms lis, locus remained the only ones in use. II. Thesibilant pronunciation of a medial t before i and a following vow- el, is a peculiarity of the later period. Is- idorus (at the commencement of the sev- enth century after Christ) is the first who expresses himself definitely on this point: "cum justitia sonum 2 literae exprimat, tamen quia Latinum est, per t scribendum est, sicut militia, malitia, ncquitia. et cete- ra similia" (Orig. 1, 26, 28) ; but the com- mutation of ci and ti, which occurs not unfrequently in older inscriptions, shows the origin of this change in pronunciation to have been earlier. In the golden age of the language, however, it was certain- ly unknown. III. The aspiration oft did not come into general use till the Golden Age ; hence cartaciniensis, on the Columna rostrata ; whereas in Cicero we have Car- thago, like Celhegus, etc. ; v. Cic. Or. 48, 160 ; and cf. letter C, p. 216, a. IV. T is interchanged with d, c, and s ; see these letters. V. T is assimilated to sin quatio, quassi ; fateor, fassus ; mitto, missus. — It is wholly suppressed before a in usus, T AB E from utor ; in many nominatives of the third declension ending in s : civitas (root civitat.^cm., civitatis), quies (qviet, qui- etis), lis (lit, litis), dos (dot, dotis), salus (salvt, salutis), amana (amant, amantis), mens (ment, mentis), etc.; and likewise in fiexi, Hexus, from tlecto, and the like. VI. As an abbreviation,! 1 , stands for Titus ; Ti. for Tiberius ; TR. Tribu- nus ; T. F. Testamenti formula ; T. F. C. Titulum faciendum curavit; T. P. Tribu- nicia potestas, etc. (.* Tabac- arum,/. A town ofPhrygia Major, Liv. 38, 13.) tabanus, i. "<• A gad-fly, horse-fly, ox-fly, bretse ; called also, asilus, Var. R. R. 2, 5, 14 ; Plin. 11, 28, 34 ; id. ib. 33, 38 ; 36, 43 ; 30, 11, 30. (* Xabas. ae ' A town of Paraelacene in Persis, Curt. 5, 13 init.) tabefactUS, ». "m, adj. [tabes-facio] Melted, dissolved (post-class.) : tabefactis nivibus, Sol. 2 med. ; Prud. Cnth. 10, 18. tabclla. ae, /. dim. [tabula] A small board, a little table or tablet: I. In gen. (so rarely, and mostly poet, and in post- Aug. prose) : liminis, i. e. the door-sill, Ca- tull. 32, 5 : tabella aerea, a brassplate, Plin. 33, 1, 6: hos (libellos) erne, quos artat brevibus membrana tabellis, little tablets, i. e. small pages, Mart. 1, 3. 3 : parva ta- bella capit ternos utrimque lHpillos, small gamin g-boards, Ov. A. A. 3, 365 : pistor multiplices struit tabellas, i. e. thin cakes, Mart. 1, 3, 3. Of the basket or cradle in which Romulus and Remus were expos- ed : heu quantum fati parva tabella vehit, the little bark, Ov. F. 2, 408. II. In partic. (so quite class.): A. Most freq., A writing-tablet; and, by me- ton., a writing, written composition, letter, contract, will, etc.: " tabellis pro chartis utebantur antiqui, quibus ultro citro, sive privatim sive publice opus erat, certiores absentes faciebant, unde adhuc tabellarii dicuntur : et tabellae missae ab impera- toribus," Fest. p. 359 : tabellae Imponere manus, Ov. Pont. 4, 2, 27 : literas tabellae insculpere, Quint. 1, 1, 27 : fecit et Libyn puerum tenentem tabellam, Plin. 34, 8, 19 : — tabellas proferri jussimus . . . nos li- num incidimus . . . Recitatae sunt tabel- lae in eandem fere sententiam, Cic. Cat. 3, 5, 10 : allatae sunt tabellae ad earn a Stratippocle, eum Argentum sumpsisse, Plaut. Epid. 2, 2, 66 : ex tabellis jam faxo scies, id. Pseud. 1, 1, 47 : tabellas consig- nare, id. Cure. 2, 3, 86 : tu quidem tabel- lis obsignatis agis mecum, with sealed writ- ings, Cic. Tusc. 5, 11, 33 : publicae He- racleensium, public records, id. Arch. 4, 9: tabellae quaestionis plures proferuntur, minutes of evidence, id. Cluent. 65, 184: nuptiis tabellas dotis ipse consignavit. the marriage contract. Suet. Claud. 29 : i'alsas siguare tabellas, forged wills, Juv. 8, 142: laureatae, a written announcement of vic- tory, Liv. 45, 1, 8, et saep. B. A tablet for voting, a ticket, ballot : 1, In the comitia, used for choosing a mag- istrate or deciding upon the acceptance of a proposed law (in the former case the elector wrote down the name of a can- didate ; in the latter, each voter received two tablets, on one of which were the let- ters U. R., i. e. uti rogas, denoting approv- al ; on the other, A., i. e. antiquo (for the old law), denoting rejection : me univer- sa civitas non prius tabella quam voce priorem consulem declaravit, Cic. Pis. 1, 3 : an ego exspectam, dum de te quinque et septuaginta tabellae dirimantur? id. ib. 40, 96 : tabella modo detur nobis, sicut populo data est, id. Phil. 11, 8, 19.— 2. In courts of justice (here each judge usually received three tablets ; one of which, in- scribed A., i. e. absolvo, denoted acquit- tal ; another with C, i. e. condemno, writ- ten on it, denoted condemnation ; and the third with N. L., i. e. non liquet (it is not clear), left the case undecided) : quum tabella vobis dabitur, judices, non de Flac- co dabitur solum : dabitur de bonis om- nibus, Cic. Fl. 39, 99 ; id. Verr. 2, 2, 32, 79 : de quibusdam etiam imperitus judex dimittere tabellam potest, give his vote. Sen. Ben. 3, 7 fin. : quamlibet austeras de me ferat urna tabellas, Prop. 4, 11, 49 ; Caes. B. C. 3, 83, 3 ; cf. Suet. Aug. 33. T AB E C. A painted tablet, a smaltpiclure or painting : ea (exhedria) volebam tabellis 1 ornare, Cic. Fam. 7, 23, 3 ; so, priscis spar- sa tabellis Porticus, Ov. A. A. 1, 71 ; cf, cubicula tabellis adornavit, Suet. Tib. 43 : Tyrrhena sigilla, tabellas, Sunt qui non habeant, Hor. Ep. 2, 2, 180: Pausiaca, id. Sat. 2, 7, 95.— Hence also, B, A votive tablet, (* hung up in a tem- ple, and on which one acknowledged by writing or painting the favor or aid he had received from a deity) : nunc, Dea, nunc succurre mini, nam posse mederi, Picta docet templis multa tabella tuis, Tib. 1, 3, 28 ; so, et posita est raeritae multa tabella Deae, Ov. F. 3, 268 : votiva, Hor. S. 2, 1, 33 ; so Juv. 12, 27 : memores, Ov. M. 8, 746. tabellarius- a, UI ". °-dj- [tabella] Of or belonging to tablets, i. e. : I, (ace. to tabella, no. II., A) Of 'or pertaining to writ- ing or to letters: naves, vessels to carry letters, packet-boats, Sen. Ep. 77. — Hence, B. Subst., tabellarius, ii, m., A letter- carrier, courier: epistolam, quam attule- rat Phileros tabellarius, Cic. Fam. 9, 15, 1 ; so id. ib. 10, 31, 4; 12, 18, 2; 15, 18; id. Phil. 2, 31,77; Prov. Cons. 7, 15; Cass, in Cic. Fam. 12, 12, 1, et al.— II. (ace. to ta- bella, no. II., B) Of or relating to voting- tablets: lex, regulating voting. There were four of these laws : Lex tabellaria Gabinia, Cassia, Papiria, Coelia ; v. Orell. Index Legg. p. 277 sq. tabclllOi on\B, m. [tabella, no. II., A] One who draws vp written instruments. such as contracts, wills, etc., a notary, scrivener, Ulp. Dig. 48, 19, 9 ; Capit. Mac- rin. 4 ; Firm. Math. 4, 5. • tabeOj ere, v. n. [perh. kindred with TiiKiD, Doric TjxKbi] To melt, melt down or away, to waste away, consume (poet.) : aliis rebus concrescunt semina membris At- que aliis extenuantur tabentque vicissim, Lucr. 4, 1258 : corpora tabent, Ov. M. 7, 541; so, genae, Virg. A. 12, 221: tabens sanies, Stat. Th. 4, 364 : sale, tabentes ar- tus in litore ponunt, dripping, flowing, id. ib. 1, 173. taberna. ae > /• [root tab, whence also tabula] A hut, shed, booth, stall, shop constructed of boards: I. In gen. (so extremely seldom) : " labernae appellatio declarat omne utile ad habitandum aedi- ficium, nempe ex eo, quod tabulis claudi- tur," Ulp. Dig. 5, 16, 183: pauperum ta- bernae, Hor. Od. 1, 4, 13 ; so, obscurae, id. A. P. 229. — II, In partic, of a mer- chant, mechanic, taverner, etc., A booth, shop, work-shop, stall, inn, tavern (so quite class.) : instructam ei medicinae exer- cendae causa tabernam dedit, Cic. Clu. 63, 178 ; cf., " instructam tabernam sic ac- cipiemus, quae et rebus et hominibus ad negotiationem paratis constat," Ulp. Dis;. 50, 16, 185 : taberna libraria, i. e. a book- seller's shop, Cic. Phil. 2, 9, 21 ; so simply, taberna, Hor. S. 1, 4, 71 ; and Mart. 1, 1 18 : vinaria, Var. L. L. 8, 30, 117 ; cf. Hor. Ep. 1, 14, 24 : cretaria, unguentaria. Var. 1. 1. : casearia, Ulp. Dig. 8, 5, 8, § 5 : argentaria, id. ib. 18, 1, 32; Liv. 26, 11, 7: sutrina. Tac. A. 15, 34 ; cf., ut Alfenus vafer omni Abjecto instrumento artis clausaque ta- berna Sutor erat, Hor. S. 1, 3, 132 : dever- soria, an inn, tavern, Plaut. Men. 2, 3, 81 ; id. True. 3, 2, 29 ; for which, cauponia. Paul. Dig. 33, 7, 13 ; cf., quum in eandem tabernam devertissent, Cic. Inv. 2, 4, 14 : occlusis tabernis, id. Cat. 4, 8, 17 : concur- sare circum tabernas, id. ib. : occluders tabernas, id. Acad. 2, 47, 144 : Cloacinae tabernae, Liv. 3, 48, 5, et saep. — B. Tres Tabernae, The Three Taverns, a place on the Appian Way, near Ulubrae and Fo- rum Appii, Cic. Att. 1, 13, 1; 2, 10; 2, 12, 2; 2,13, 1. tabernaculum. i. n - [taberna] a tent : " tabernacula dicuntur a similitudine tabernarum, quae ipsae, quod ex tabulis olim fiebant» dictae sunt, non, ut quidam putant, quod tabulis cludantur," Fest. p. 356 ; cf., unde (sc. a tabernis) et tabernae- via sunt dicta, licet ex tentoriis pellibus tiant, id. 8. v. contobernales, p. 38. — I, In gen. : tabernaculo in litore posito, Cic. Verr. 2, 5, 33, 87 : in ipso aditu portus ta- bernacula carbaseis intenta velis collocs- bat, id. ib. 2, 5. 12, 30 ; so, collocassem mini in campo Martio, id. Pi8. 25, 61 : Cae 1511 TAB I oar eo die tabernacula statuere, Caes. B. C. 1, 81, 2: tabernaculis stantibus castra reliquerunt, Liv. 22, 42, 2 : tabernaculis deteneis, Caes. B. C. 3, 85, 3 : militare, Cic. Brut. 9, 37: regium, Liv. 24, 40, 11, et saep. : — qui in una philosophia quasi ta- bernaculum vitae suae collocarunt, as it were, have pitched their tent, settled down, Cic. de Or. 3, 20, 77.— H. In par tic, in relig. lang.,tcapere, To clwose a place for a rent without the city, wherein to observe the auspices previous to holding the comitia : tabernaculum recte captum, in the proper manner, with due ceremonies, Cic. de Div. 2, 35, 75 ; ef., paruui recte tabernaculum capere, Liv. 4, 7, 3 : quum tabernaculum vitio cepisset imprudens, improperly, Cic. de Div. 1, 17, 33; 60, t. vitio captum, id. N. D. 2, 4,11. tabernarius. a > um , a "j- [tabema] Of or belonging to booths or shops, used to depote any thing low, common : blanditiae, App. Apol. p. 229 : tabulae, a low kind of comedy, Diom. p. 487 P. ; Fest. s. v. toga- tahum, p. 352. — U. Subst, tabernarii, orum, m., Shop-keepers, small dealers : Inscr. Orell. no. 1368 : opifices et tabernarios at- que illam omnem i'aeeem civitatum quid est negotii concitare ? Cic. Fl. 8, 18 ; so, coupled with aquarii, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 4. taberniila (written tabernola, Var. L. L. 5, 8, 15), ae,/. dim. [id.] A small booth or shop, a little taoern, Suet. Ner. 26 ; Ulp. Dig. 5, 1, 19 ; App. M. 7, p. 190; 9, p. 236. — II. Tabernola, ae, /., A place in Rome, Var. 1. 1. tabes» i s » /■ [tabeo] A wasting away, melting, dwindling, consumption, corrup- tion, putrefaction ; a wasting disease, con- sumption, decline; plague, pestilence (quite class.) : aegritudo (habet) tabem, crucia- tum, amictationem, foeditatem, Cic. Tusc. 3, 13; 27 : fames lenta nos consumit tabe, Plin. 2, 63, 63: atrox hiems seu paruni provi«i commeatus et orta ex utroque tabes, Thc. A. 12, 50; so, orta per Aegyp- tum, id. Hist. 5, 3 : oculorum, id. ib. 4, 81 : eadaveris, Liv. 40, 29, 5; Suet. Vit. 10; Luc. 2, 166:— arborum, Plin. 17. 24, 37, § 225 : soli, barrenness, id. 8, 21, 33 : — tanta vis morbi, uti tabes, plerosque civium animos invaserat, like a consuming fever, Sail. C. 36. 5 ; so id. Jug. 32, 4 ; Fragm. ap. Fest. p. 359 ; Liv. 2, 23, 6 ; cf. id. 7, 22, 5 : tabes crescentis fenoris, id. 7, 38, 7 : infecit ea tabes legionum quoque motas jam mentes, Tac. H. 1, 26: quos durus amor crudeli tabe peredit, Virg. A. 6, 442, et saep. — H, Transf., concr., The moist- ure of a melting or decaying substance, corruption (rarely, and perhaps not ante- Aug) : tabes liquentis nivis, Liv. 21, 36, 6 ; cf. Sen. Q. N. 4, 2 mcd. ; so, sanguinis. Liv. 30. 34, 10 : funesta veneni, Ov. M. 3, 49 : pituitae, Plin. 7, 16, 15 : putris arboris, id. 15, ,19, 21 : cujus aceti asperitas visque in tabem margaritas resolvit, id. 9, 35, 58. tabesco. bui, 3. v. inch. n. To melt gradually, be dissolved or consumed ; to waste, pine, or dwindle away ; to decay, de- crease, decline, languish (quite classical) : frigoribus durescit humor : et idem vicis- eim mollitur tepefactus it tabescit calore, Cic. N. D. 2, 10, 26 ; cf. Lucr. 6, 516 ; so, ningues radiis, id. 6, 965 : cerae, Ov. A. A. 2, 89 : sal, Cato R. R. Si, 1 ; Plin. 31, 8, 44 : corpora calore, Ov. M. 15, 363, et saep. : Lucr. 3, 580; cf. id. 2, 1174: crescere itemque dies licet et tabescere noctes, id. 5, 679 ; so, senex dies, Plaut. Stich. 5, I, 8 : — tuo moerore maceror, Macesco, con- senesco et tabesco miser, Ossa atque pel- lis sum misera macritudine, id. Capt. 1, 2, 31 : aeterno luctu, Lucr. 3, 924 : moles- tiis, Cic. Tusc. 4, 17, 37 : desiderio alicu- jus, id. Cat. 2, 4, 6 ; so, dolore ac miseria, Ter. Ad. 4, 3, 12 : otio, Cic. Att. 2, 14, 1 : assiduis curia, Ov. Tr. 5, 1, 77, et saep.: ut scmel (Hypsipyle) Aemonio tabuit hos- pitio, Prop. 1, 15, 20 : amore, Ov. M. 3, 445 ; 4, 259 : quodque aliena capella gerat dis- tentius uber, Tabescat, i. e. is consumed with envy, Hor. S. 1, 1, 111 : — ex quibus (Uteris) perspicio, nobis in hnc calamitate tabescendum esse, Cic. Att. 3, 25. tabidosus. a, urn, adj. [tabidus] Cor- rupting, putrefying, decaying, Tert. Apol. 13 Jin.; Pudic. 14 mcd. (al. tabiosus). 1512 TABU tabldulus, a, um, adj. dim. [id.] Consuming : mors, Virg. Cir. 182. tabidus. a, um, adj. [tabeo] Melting or wasting away, dissolving, decaying, consuming, putrefying, pining away, lan- guishing (perh. not ante-Aug.) : nix, Liv. 21,36,7: corruptum et tabidum corpus, Suet. Tib. 51 ; so, ferae, id. Calig. 26 : jn- venci, Sen. Oed. 147 : jecur, id. 358, et saep. : mens, Ov. Pont. 1, 1, 67. — H. Transf., act., Wasting, consuming, cor- rupting, infectious : venenum, Tac. A. 12, 66: vetustas, Ov. Pont. 4, 8, 49: pestis, Mart. 1, 79, 1: lues, Virg. A. 3, 137.— Comp., Sup., and Adv. seem not to occur. " tabif icabilis, ■ adj. [tabula] 1 Boarded, floored : transitus, Plin. Ep. 2, 17, 9 : genres quae tabulatis habitant aedi- ficiis, Fest 8. V. ADTUBERNALIS, p. 12. — More freq., B. tabulatum, i, n., Board- work, a flooring, floor, story : turris tabu- latorum quatuor, Caes. B. G. 6, 29, 3; cf. Virg. A. 2, 464 ; so, exstruere, Caes. B. C. 2, 9, 8: Hunt tabulata falaeque, Enn. Ann. 15, 1 :— si in terra et tabulato olea nimium diu erit, putescet. i. e. on the floor, Cato R. R. 3, 4 ; so id. ib. 55 ; Col. 2. 21, 3 ; 1. 6, 9.— 2 Transf, of branches of trees, grapes, etc., A layer, row, Col. 12, 39, 3; 12, 44, 3: Virg. G.'2, 361; Col. 5, 6, 11; Plin. 14, 1, 3-; 12, 1,5. tabulinum (also contr., tabliwum), i, n. [id.] I, A balcony, terrace, or other floored place in the open air : (coenita- bant) rure in corte, in urbe in tabulino, Var. in Non. 83, 21. — II. A place where family records were kept, archives (for the usual tabularium), Vitr. 6, 4 ; 8 ; Plin. 35, 2, 2 ; cf. Fest. p. 356.— IH. A picture-gal- lery, App. Flor. p. 364. tabum. °, Uln , n. (masc, tabum iluen- tem, Sen. Here. Oet. 520 ; cf. Charis. p. 19 P.) [tabes] Corrupt moisture, matter, cor- ruption, putrid gore, etc. (poet, and in post-Aug. prose) : saxa spargens tabo, 8ft- nie et sanguine atro, Enn. in Cic. Pie. 19, T AC E 43, and Tusc. 1, 44, 107 ; so Virg. A. 3, 29 ; 636 ; 8, 487 ; Ov. M. 2, 760 ; 6, 646 ; 14, 190 ; Hor. Epod. 3, 65; Tac. H. 2, 70. — *B. Poet., like sanies, of The liquor of the pur- ple-fish, Stat S. 1, 2, 125. — II. Transf., abstr., An infectious disease, a plague, pest, pestilence (so very rarely) : turpi dilapsa cadnvera tabo, Virg. G. 3, 557 ; of., corpo- ra aft'ecta tabo, Liv. 4, 30, 9 : infecit pabu- la tabo, Virg. G. 3, 481. Taburnus. i, m. -<4 small mountain- chain south of Caudium, between Samni- um and Campania, abounding in olives, now Tavurno or Rocca Rainola, Virg. G. 2, 38 ; Grat. Cyneg. 509 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 778. taceo» cui, citum, 2. v. n. and a. : I, Neutr., To be silent, i. e. not to speak, to say nothing, hold one's peace (therefore more limited in signif. than silere, to be still, to make no noise) : tacere opino esse optu- mum, Enn. in Non. 475, 2 : Ag. Ne obtur- ba ac tace. Mil. Taceo. Ag. Si tacuis- ses, jam istuc taceo non natum foret, Plaut. Poen. 1, 2, 49 sq. ; silete et tacete, id. ib. prol. 3 ; cf. id. Capt. 3, 1, 19 : taceamne an praedicem, Ten Eun. 4, 4, 54 : ea lin- gulaca est nobis, nam numquam tacet, Plaut. Casin. 2, 8, 62: ad loquendum at- que ad tacendum tute habeas portiscu- lum, id. Asin. 3, 1, 15: tacendo loqui vi- debantur, Cic. Sest. 18, 40 : hie Abdera, non tacente me, id. Att. 4, 16, 6 : an me taciturum tantis de rebus existimavistis t id. Verr. 1 , 9, 27. — I m p e r s. : taceri si vis, vera dicito, Ter. Eun. 1, 2, 26: ut doceam Rullum posthac in iis saltern tacere re- bus, in quibus de se et de suis factis tace- ri velit, Cic. Agr. 3, 2, 4. Cf. also below, Pa. 2. Transf., for silere, of animals and things concr. and abstr., To be still, noise- less, quiet, at rest (so mostly poet.) : canis ipse tacet, Tib. 2, 4, 34 ; cf, vere prius vo- lucres taceant, aestate cicadae, Ov. A. A. 1, 271 : nox erat . . . Quum tacet omnia ager pecudes pictaeque volucres, Virg. A. 4, 525; cf., nox, Catull. 7, 7: plectra do- lore tacent,muta dolore lyra est, Ov. Her. 15, 198 : essedo tacente, 7ioiseless, Mart. 4, 64, 19 : later tacens, i. e. standing still, frozen, id. 7, 84, 31 : solitudo et tacentes loci, hushed, still, Tac. H. 3, 84: — tacere indolem illam Itomanam, i. e. did not show itself, had disappeared, Liv. 9, 6, 12 ; so, blanditiae taceant, Ov. Am. 1, 4, 66. II. Act., To pass over in silence, be si- lent respecting a thing (rarely, but quite class.) : prudentem, qui multa loqui tace- reve posset, Enn. Ann. 7, 111 ; cf., entin- ciabo . . . quod adhuc semper tacui et ta- cendum putavi, Cic. de Or. 1, 26, 119 ; and, quid dixit aut quid tacuit 1 Hor. Epod. 5, 49 : commissa tacere Qui nequit, id. Sat. 1, 4, 84 : ut alios taceam, not to speak of others, Ov. M. 13, 177; so, Narcissum, Virg. G. 4, 122: novercas, Sen. Hipp. 558, et saep. : tacebimus, quid in ipso homine prosit homini ? Plin. 28, 1, 1. — In the pass. : aureus in medio Marte tacetur Amor, Ov. Am. 2, 18, 36 : dicenda tacenda locutus, pr/Tri Ka< apfinrti, things fit and unfit to be spoken, Hor. Ep. 1, 7, 72 ; cf., gravis est culpa tacenda loqui, Ov. A. A. 2, 604 : vir Celtiberis non tacende gentibus, Marc. 1, 50, 1. — Hence taci tus, a, um, Pa. : A. Pass., That is passed over in silence, not spoken of kept se- cret, unmentioned: prima duo capita epis- tolae tuae tacita mihi quodammodo relin- quenda sunt, Cic. Fam.3, 8, 2 : aliquid taci- turn tenere, id. de Or. 3, 17, 64 ; cf, quod quum ab antiquis taciturn praetermissum- que sit, Liv. 6, 12, 3 ; Plaut. Pers. 2, 2, 64 : suspendas potius me, quam tacita tu haec auferas, i. e. without my speaking of it, un- contradicted by me, id. Asin. 4, 2, 7 ; cf., cetera si reprehenderis, non feres taci- turn, Cic. Att. 2, 3, 2; and, ne id quidem ab Turno tulisse taciturn ferunt : dixisse enim, etc., Liv. 1, 50, 9 ; so too, taciturn ferre, id. 3, 45, 6 : non patientibus taci- turn tribunis, quod, etc., id. 7, 1, 5 : — tace- re nequeo misera, quod tacito usus est, Plaut. Cist. 1, 2, 10. 2. Transf. : a . In jurid. lang., That is done without words, assumed as a matter uf course, silent, implied, tacit: non omnia scriptis, sed quaedam, quae perspicua TACI sint, tacitis exceptionibus caveri, Cic. Inv. 2, 47, 140; so, conventio, Ulp. Dig. 20, 2, 3 : conditio, Papin. ib. 23, 3, 68 : jus, Ulp. ib. 29, 2, 66 : substitutio, id. ib. 28, 5, 25 : induciae, Liv. 2, 18, 11 ; 2,\64, 8 ; 23, 46, 5 : fideicommissum, Quint. 9, 2, 74. b. That is done or exists in silence ; si- lent, secret, hidden, concealed : Senatus de- crevit, ut taciturn judicium ante comitia fieret, Cic. Att. 4, 16, 6 : ob tacitas cum Marcello offensiones, Veil. 2, 93, 3 : taci- turn vivit sub pectore vulnus, Virg. A. 4, 67 ; so, affectus, Ov. M. 7, 147 : pudor, id. ib. 7, 743 : ira, id. ib. 6, 623 : sperasti taci- tus men decedere terra, secretly, unob- served, Virg. A. 4, 306 : taciti vulgator, of a secret, Ov. Am. 3, 7, 51. B. Act. or neutr., That does not speak, silent, still, quiet, noiseless, mute: quodbo- ni est, id tacitus taceas tute tecum et gau- deas, Plaut. Epid. 5, 1, 44 : tacitus tace modo, id. Poen. 4, 2, 84 ; id. Rud. 4, 4, 70 ; cf., lacrumans tacitus auscultabat, quae ego loquebar, id. Bacch. 4, 9, 59 ; and, quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorumperspicis? Cic. Cat. 1, 8, 20: vos me jam hoc tacito intelligetis, id. Verr. 2, 2, 73, 180: volun- tas ; quae si tacitis nobis intelligi posset, verbis omnino non uteremur, id. Caecin. 18, 53 ; id. ib. 2, 3, 16, 41 : nihil me mutum delectare potest, nihil taciturn, id. Cat. 3, 11, 26: tacita corporis figura, id. Rose. Com. 7, 20 : tacita vestra exspectatio, id. Cluent. 23, 63 : assensiones nee tacitae nee occultae, id. Mil. 5, 12: si mori taciturn oportet, taceamus, i. e. without making a defense, Liv. 40, 9, 5: ut forte legentem aut taciturn impellat, i. e. meditating, Hor. S. 1, 3, 65 : tacitus pasci si corvus posset, id. Ep. 1, 17, 50 : tacita fistula, id. Od. 3, 19, 20 : totum pererrat Luminibus tacitis, with silent glances, Virg. A. 4, 363 : ful- men, i. e. without thunder, Luc. 1, 533, et saep. : per taciturn nemus ire, still, silent, quiet, Virg. A. 6, 386 ; so, aer, Mart. 8, 32, 1 : domus, id. 9, 62, 12 : nox, Ov. Her. 18, 78 ; id. Fast 2, 552, et saep. : — septem sur- gens sedatis amnibus altus Per taciturn Ganges, in its silent course, flowing silent- ly, Virg. A. 9, 31 ; cf., trahitur Gangesque Padusque Per taciturn mundi, i. e. through subterranean passages, Luc. 10, 253 : som- nus per taciturn allapsus, silently, in si- lence, Sil. 10, 354 : erumpunt sub casside fusae Per taciturn lacrimae, id. 12, 554 ; so id. 17, 216. C. As A proper name : 1. Tacitus, i, m - •' a. C. Cornelius, A celebrated Roman, historian (* of the first century).— b. M. Claudius, A Roman emperor A.D. 275. — 2. Tacita, ae,/., The goddess of Silence, call- ed also Muta, Ov. F. 2, 572. Adv., Silently, in silence ; secretly, in se- cret: a. Form tac it e (quite classical): tacite rogare, Cic. de imp. Pomp. 5, 13 : ta- cite dat ipsa lex potestatem defendendi, id. Mil. 4, 11 : perire tacite obscureque, id. Quint 15, 50 : t. auscultemus, Plaut. Asin. 3, 2, 42 : t. non tulit verecundiam senatus, Liv. 5, 28, 1 : exsecrari praetereuntem, id. 2, 58, 8 : labens annus, Ov. F. 1, 65.— b. Form tacito Cextremely rare) : Elissa fugam tacito molitur, Just. 18, 4. Tacita* ae, v. taceo, Pa., no. C, 2. tacite and tacito» advv., v. taceo, Pa., ad fin. tacituluSj a, um, adj. dim. [tacitus] Silent, without speaking (only in the two follg. passages) : Var. in Non. 47, 27 ; so id. ib. 550, 18. taciturio- i>"e, v. desid. n. [taceo] To desire or try to keep silence : taciturire jam deliberavimus, Sid. Ep. 8, 16. taciturnitas* atis, /. [taciturnus] A being or keeping silent, silence, taciturnity (quite class.) : taciturnitatem alicujus ex- periri, Cic. Brut. 65, 231 : curiae taciturni- tas annua, id. Pis. 14, 32 : vocis exspectas contumeliam, quum sis gravissimo judi- cio taciturnitatis oppressus ? id. Cat. 1, 7, 16 : taciturnitas testium, id. Rose. Com. 5, 14 : taciturnitas imitatur confessionem, id. Inv. 1, 32, 54 : suspicionem mihi majo- rem tua taciturnitas attulerat id. Att. 7, 8, 1 : taciturnitas pudorque, Suet. Ner. 23 : quid foret Iliae Mavortisque puer, si taci- turnitas obstaret meritis invida Romuli, i. e. silence on the part of poets, Hor. Od. 4, T AED 8, 23, et saep. : fides et taciturnitas, Ter. Andr. 1, 1, 7 : nosti hominis tarditatem et taciturnitatem, Cic. Fam. 1, 5, b, 2 ; Aur. Vict. Epit. 1 med. ; cf, desideravit Maece- natis taciturnitatem, Suet. Aug. 66. taciturnus* a, um, adj. [tacitus] Not talkative, of few words, quiet, still, taciturn (mostly poet, but cf. taciturnitas) : quia tristem 6emper, quia taciturnum vide- bant * Cic. Sest 9, 21 : silentia, Lucr. 4, 585 ; so Ov. A. A. 2, 505 : obstinatio, Nep. Att. 22: deserta loca et taciturna, Prop. 1, 18, 1 ; so, ripa, Hor. Od. 3, 29, 24 : tine- as pasces (liber) taciturnus inertes, silent, i. e. unread, id. Ep. 1, 20, 12. — Comp. : (in- genium) statua taciturnius, Hor. Ep. 2, 2, 83.— Sup. : Pa. Valetne ostium 1 Ph. Bel- lissimum hercle vidi et taciturnissimum, Plaut. Cure. 1, 1, 20. — Adv. seems not to occur. 1. tacitus* a . " m i Part, and Pa. of taceo. 2. Tacitus* i> v - taceo, Pa., no. C. * tactilis* e, adj. [tango] That may be touched, tangible : Lucr. 5, 152. tactiOi 6ni8,/. [id.] A touching, touch: 1, Lit. (Plautin.), as a verbal noun with the ace. : quid tibi hanc digito tactio est ? Plaut. Poen. 5, 5, 29 ; so id. Aul. 3, 2, 9 ; 4, 10, 14 ; id. Casin. 2, 6, 54 ; 56 ; id. Cure. 5, 2, 27. — *H, Transf., The sense of touch, feeling: oculorum et tactionum et odo- rationum et saporum (voluptates), Cic. Tusc. 4, 9, 20. 1. tactus* a, um, Part, of tango. 2. tactus* us, m. [tango] A touching, touch, handling (quite class.) : salutantum tactus, Lucr. 1, 319: quae (chordae) ad quemque tactum respondeant Cic. de Or. 3, 57, 216 : leo asper tactu, Hor. Od. 3, 2, 11 : t. assilientis aquae, Ov. M. 6, 106 : tac- tuque viriles Virgineo removete manus, id. ib. 13, 466 ; so, viriles, id. ib. 10, 434.— II. Transf.: A, influence, effect, opera- tion : solis, Cic. N. D. 2, 15, 40 ; so, lunae, id. de Div. 2, 46, 97 : coeli, Virg. A. 3, 138. B. The sense of feeling, feeling, touch: tactus toto corpore aequabiliter fusus est Cic. N. D. 2, 56, 141 : ut coelum sub as- pectum et tactum cadat, id. Univ. 5 : ha- bere tactum atque gustatum, Plin. 11, 4, 3 : Cyrenaei (dicunti ea se sola percipere, quae tactu intimo sentiant, ut dolorem, ut voluptatem, Cic. Acad. 2, 24, 76 ; cf. id. ib. 1, 7, 20 : qui . . . non odore ullo, non tactu, non sapore capiatur, object of touch, id. Coel. 17, 42. taeda (written also teda), ae (gen., taedai, Lucr. 6, 898),/. [kindr. with um > a( H- [taedium] Wearisome, irksome, tedious: sarcinalucis, Firm. Math. 1, 3 fin. — Adv., App. de Deo Socr. p. 51. taedium, ". n - [taedet] Weariness, irksomeness, tediousness ; loathing, disgust (not freq. till after the Aug. period ; perh. not at all in Cic. or Caes.) : I, Subject: («) C. gen. : rerum adversarum, Sail. J. 62, 9 : belli, Liv. 8, 2, 2 : taedio curarum fessus, Tac. A. 12, 39. So, laboris, Quint. 2. 2, 6 ; 12, 3, 11 : lucis, id. 1, 3, 16 : vitae, Gell. 7, 18, 11, et saep. — In the plur. : tae- dia longi belli, Ov. M. 13, 213 ; so, coepti mei, id. ib. 9, 616 : tui, id. A. A. 1, 718, et saep.— (/j) Absol. : quum oppugnatio ob- sidentibus prius saepe quam obsessis tae- dium afferat, Liv. 34, 34, 2 ; so, afferre, Quint. 5, 12, 8 : quum virtutes etiam ipsae tiedium pariant, nisi, etc., id. 9, 4, 43 : su- pervacua cum taedio dicuntur, id. 4, 2, 44 : esse taedio alicui, Plin. Ep. 8. 18, 8: sol- licitum taedium, Hor. Od. 1, 14, 17.— H. Transf., object.. Loathsomeness, a dis- gusting, loathsome, or irksome thing, a nuisance (Plinian) : vetustas oleo taedium a'ffert, a loathsome, rancid taste, smell, etc., Plin. 15. 2, 3 ; so id. 19, 6, 34 ; 29, 6. 39. In the plur. ■■ non sunt ea taedia (sc. muscae et culices) in metallis, Plin. 34, 18, 50. + taedulum antiqui interdum pro fas- tidioso ; interdum, quod omnibus taedio esset, ponere soliti sunt," Fest. p. 360. Taenarus(-os).i. ionim., andTae- nai'UOl (-OH), i. "•, TaivapoS and Tat- vtipov, A promontory and town in Laco- nia ; on the promontory was a temple of Nep- tune, and 'near it a cavtrn, the fabled en- trance to the infernal regions ; it was also famous for its black marble, Mel. 2, 3, 8 ; ■ Plin. 4, 5, 8 ; Sen. Here. Fur. 662 ; Luc. 9. 36 ; Stat. Th. 2, 32 sg. ; Tib. 3, 3, 14 ; cf. Mann. Griechenl. p. 589 sq. — Poet., for the infernal regions : invisi horrida Taenari Sedes, Hor. Od. 1, 34, 10 ; so Sen. Troad. 402.— II. Hence, A. Taenarius, a, um, adj., Of or belonging to Taenarus, Taenarian ; in the poets also i. q. Laco- nian, Spartan : litus, Plin. 9, 8, 8 : humus, Ov. Her. 16, 276 : columnae. of Taenarian marble, Prop. 3, 1, 59 ; so, lapis, Plin. 36, 18, 29 : Deus, i. e. Neptune, Prop. 1, 13, 22: t. fauces, alta ostia Ditis, i. e. the entrance to the infernal regions, Virg. G. 4, 467 ; so, fauces, Luc. 6, 648 : porta, Ov. M. 10, 13 ; cf., vallis, the infernal regions, id. Fast. 4, 612: currus, i. e. of Pluto, Claud. Rapt. Pros. 1, 2: — Eurotas, Laconian, Spartan, Ov. M. 2, 247 : marita, i. e. Helen, id. Her. 13, 45.— B. Tacnarides, ae. »»■> The Taenarian ; poet, tor Laconian, ot Hya- cinthus. Ov. m. io, 183. — c. Taenaris, idis, adj.fi, Taenarian ; poet, for Laconi- an, Spartan : ora, Ov. Her. 17, 6 : terra, id. ib. 16, 30. t taenia^ ae > /• == ratita, A band, rib- bon, fillet ; a head-band, hair-band, ban- 1514 TALE deau: I. Lit. (so only poet): "taenias Graecam vocem sic interpretatur Verrius, ut dicat ornamentum esse laneum capitis honorati, ut sit apud Caecilium in An- drogyno: sepulcrum plenum taeniarum, ita ut solet, et alias : dum taeniam, qui volnus vinciret, petit. Ennius in Alexandro : vo- lans de coelo cum corona et taeniis. Attius in Neoptolemo: (tumulum) decorare est satins quant urbem taeniis," Fest. p. 360: puniceis ibant evincti tempora taeniis, Virg. A. 5,. 269. — II. Transf., of other things of a like shape : A. -4 tapeworm ; Taenia solium and vulgaris. L. ; Cato R. R. 126 ; Plin. 1 1, 33, 38 ; 31, SJ, 45 ; Seren. Samm. 30, 563.— B. A kind offish, the rib- bon-fish, Cepola taenia, L. ; Plin. 32, 7, 24. — C. I" architecture, The fillet which sep- arates the Doric frieze from the archi- trave, Vitr. 4, 3 med. — 0. A streak in pa- per, Plin. 13, 12, 25.— B. A row of project- ing rocks in the sea, a reef, Plin. 3 prooem. fin. Hence, the purple-fish found on these rocks are called taeniense genus purpu- rarum, Plin. 9, 37, 61. taeniensiSt e, v - taenia, no. II., E. taemdla, ae, /. dim. [taenia] A little band or ribbon : Col. 11, 3, 23. taesum est > v - taedet. taeter* t ra > trum, v. teter. taffax, acis, adj. [tago] That is apt to touch any thing ; pregn., light-fingered, thievish (extremely rare) : " tagax furun- culus a tangendo," Fest. p. 359; cf. Non. 408, 33 : manus, Lucil. in Fest. 1. 1. : levis, libidinosus, tagax, * Cic. Att. 6, 3, 1. TageS) is, m - An Etrurian divinity, grandson of Jupiter ; he sprang from the ploughed earth in the form of a boy and taught the Etrurians the art of divination, Cic. de Div. 2, 23, 50 ; Ov. M. 15, 554 ; Luc. 1, 637 ; Col. 10, 345 ; Censor, de Die nat. 4. — II. Hence TagetlCUS, a, um, adj., Of or belonging to Tages : sacra, Car- min. in Macr. S. 5, 19 med. tag"0; ere, v. tango, ad init. TaffUS» *» m - A river in Lusitania, celebrated for its golden sands, now Tajo, Mel. 3, 1, 6 ; Plin. 4, 22, 35 ; Ov. Am. 1, 15, 34; id. Met. 2, 251 ; Luc. 7, 755; Sil. 1,155; Mart. 1, 50, 15 ; 10, 96, 3, et mult. al. ; cf. Mann. Hispan. p. 326. Talaidnides, ae, v. Talaus, no. II. talana, ium, v. talaris, no. I., B. talaris, e, adj. \ talus ] I. Of or be- longing to the ankles : tunica, i. e. reach- ing to the ankles, long, Cic. Verr. 2, 5, 13, 31 ; id. ib. 33, 86 ; id. Cat. 2, 10, 22. — B. Subst, talarla, ium, ».: * 1, The. ankles or parts about the ankles, Sen. Ep. 53 med. — 2. (sc calceamenta) Winged shoes or sandals fastened to the ankles: of Mercury, Virg. A. 4, 239 ; Ov. M. 2, 736 ; of Perseus, id. ib. 4, 667 ; 730 ; of the fifth Minerva, Cic. N. D. 3, 23, 59.— Proverb. : talaria vi- deamus, let us think of flight, let us fly, Cic. Att. 14, 21 fin. — 3. ( sc - vestimenta) A long garment reaching down to the an- kles, Ov. M. 10, 591. — *II. Of or belong- ing to dice (in this sense talarius is more usual, v. h. v.) : ludorum talarium licen- tia, of dicing, Quint. 11, 3, 58. talarms, a . um - ad j- [talus, no. n.] Of or belonging to dice : Indus, Cic. Oft. 1, 42, 150 : consessus in ludo talario, a gaming-house for dice-playing, id. Att 1, 16, 3 : lex, relating to dice-playing, Plaut. Mil. 2, 2, 1. Talasio (Taiassio), onis, or Talas- Sius (Thai.), ii, m„ A congratulatory ex- clamation addressed to a bride, in use from the time of Romulus, like the Gr. 'Yunv & vuhait, " Liv. 1, 9, 12 ; Serv. Virg. A. 1, 651; Fest p. 351 and 350;" Catull. 61, 134 ; Mart 1, 36, 6 ; 12, 42, 4 ; cf. Hartung, Re- lig. d. Rom. 2, p. 246. To denote copula- tion. Mart. 12, 96, 5. Talaus, i. m., TaXaHs, An Argonaut, the father of Adrastus and Eriphyle, Ov. Ib. 356,— II. Hence Talaidnides> ae, adj.. Sprung from Talaus, the offspring of Talaus, of Adrastus, Stat. Th. 5,' 18; 2, 140 ; of Eriphyle, Ov. A. A. 3, 13. talca, ae, /. A slender staff, a rod, slick, bar : taleae pedem longae ferreis hamis infixis totae in terram infodieban- tur, Caes. B. G. 7, 73, 9 : ferreae, iron rods, used as money by the Britons, id. ib. 5, 12,4. — II, In partic. : A. In agricult, TALI A cutting, set, layer for planting, Cato R. R. 45; Var. R. R. 1, 40, 4 ; Col. 4, 31, £■ 4, 33, 4; Pall. Mart. 10, 11. — Hence, *2. Transf., in gen., A scion, twig, sprig, Se- ren. Samm. 12, 167. — B. In architecture, A small beam used for binding together the joints of a wall, Vitr. 1, 5. * talentarius, a, um, adj. [talentum] Of or belonging to a talent (in weight) : balistae, throwing stones of a talent in weight, Sisenn. in Non. 555, 27. talentum, i> «• [rdXavrov, a thing weighed, a weight ; hence] A talent, i. e. : I. A Grecian weight, varying in different slates, usually about half a hundred weight (so very rarely) : auri eborisque talenta, Virg. A. 11, 333 ; so, thynni, Plin. 9, 15, 17: turis, id. 12, 17, 40. — Much more fre«j., II, A sum of money, likewise varying in amount : the Attic talent, which is most usually meant, contained sixty minae, i. e. £243 15s. sterling ($1083.33 U. S. curren- cy) : quum legati ab Alexandro quinqua- ginta ei talenta attulissent, quae erat pecu- nia temporibus illis, Athenis praesertim, maxima, Cic. Tusc. 5, 32, 91 ; so id. Rab. Post. 8, 21 ; Plaut. Most. 3, 1, 114 ; 3, 3, 16 ; id. True. 5, 1, 60 ; Var. in Plin. 35, 11, 40, § 136 ; Virg. A. 5, 112 ; Hor. S. 1, 6, 34 ; 2, 3, 226 ; 2. 7, 89, et mult. al. ; cf. Rhemn. Fann. de Pond. 37 sq. ; Fest. p. 359. Some- times called also, magnum, C. Gracch. in Gell. 11, 10, 6 ; Plaut. True. 4. 3, 71 ; id. Most. 3, 1, 114 ; id. Cist. 2, 3, 19.— Another talent of eighty minae, Liv. 38, 38, 13. taleola» ae, /. dim. [ talea ] A small slip, shoot, or set for planting. Col. 3, 17, 1 ; 12, 33, 1 ; 12, 48, 2. taliO) on' 8 . / [talis] in jurid. lang., A punishment similar and equal to the injury sustained, like for like, retaliation in kind, talion: "talionis mentionem fieri in XII. ait Verrius hoc modo : si membevm ev- PIT, NI CVM EO PACIT, TALIO ESTO, ne- que id, quid significet indicat, puto, quia notum est. Permittit enim lex parem vindictam," Fest. p. 363 ; so Cato in Prise. p.710P.; Gell. 20,1, 33 sq.; Cic.Fragm.ap. Aug. Civ. D. 21,11; Plin. 7, 54, 55; Tert. adv. Marc. 4, 16 : corrumpit sine talione coelebs, i. e. with impuiHty, Mart. 12, 63, 10. X talipedO) are (* prop., To walk on the ankles), To be weak in the feet, to tot- ter : "talipedare antiqui dicebant pro va- cillare pedibus lassitudine, quasi qui tra- hit pedes, ut talis videatur insistere ant identidem tollere pedes," Fest. p. 359. talis? e - a dj- Such, of such a kind, na- ture, or quality, such like ; with a corresp. qu.alis, atque, ut, qui, or absol. : talis est quaecumque res publica, qualis ejus aut natura aut voluntas, qui illam regit, Cic. Rep. 1, 31 : ut facillime, quales simus, ta- les esse videamur, id. Off. 2, 13, 44 : quum esset talis, qualem te esse video, id. Mur. 14,32; id. Rep. 1, 26:— faxorali eum mac- tatum, atque hie est, infortunio, Ter. Ph. 5, 8, 39 ; so, honos tali populi Romani vo- luntate paucis est delatus ac mini, Cic. Vatin. 4, 10 : — tales nos esse putamus, ut jure laudemur, id. Off. 1, 26, 9 ; so, nunc rationem videfis esse talem, ut, etc., id. Rep. 2, 22, Liv. 42, 42, 7 :— talem te esse oportet, qui primum te ab impiorum civ- ium societate sejungas, Cic. Fam. 10, 6, 3 : ultima talis erit, quae mea prima fides, Prop. 2, 20, 34 ; Stat. Th. 2, 170 :— sin est probus (Cresphontes maritus meus), Cur talem invitum invitam cogis linquere? Enn. ap. Auct Her. 2, 24, 38 : cui in re tali jam subvenisti antidhac, Plaut. Aul. 2. 8, 26 : aliquid tale putavi fore, Cic. Att 16, 8, 2: tantum abest, ut et ipsi tale quic- quam facturi fueritis, Liv. 26, 31, 5 : a quo tale quid dictum referretur, id. 5. 1. 7 : quod erit ejusmodi, nihil ut tale ulla in re publica reperiatur, Cic. Rep. 2, 23 : om- nem legem esse laudabilem, quibusdam talibus argumentis docent, id. Leg. 2, 5, 11 ; cf. id. Univ. 7 : haec taliaque vocife- rantes, Liv. 5, 2, 13 ; cf. Tac. A. 11, 24.— B. Referring to something that follows : tal'ia commemorat lacrimans exterrita somno : eurydica, etc., Enn. Ann. 3, 41 ; so, talia fatur : salve, etc., Virg. A. 5, 79 : talia turn placido Saturnius edidit ore : dicite, etc., Ov. M. 8, 705 : id tale est : occidisti hominem, etc., Quint. 7, 1, 6; cf. id. 5, 10, 82; 9,2,41, etal. T AM H, In par tic, pregn., like the Gr. Totosdt or toiovtos, Of such an especial hind or nature (both in a good and a bad sense), so distinguished, great, or excellent, such emphatically, i. q. tantus : talem, tali genere atque animo natum ex tanta fa- milia, Ter. Ad. 3, 1, 10; cf., quibus rebus tantis, talibu8 gestis, quid f'uit causae, cur, etc. ? Cic. Phil. 2, 29, 71 ; and, quae tua sponte faceres in hominem tantum et ta<- lem, calamitosum, id. Fam. 13, 66, 1 ; so too, coupled with tantus, id. N. D. 3, 38, 92; id. Fam. 15, 4, 14 : quid negotii geri- tur, in quo ille tot et tales viros defntigat ? id. Quint. 13, 42 : judices tali dignitnte praediti, id. Cluent. 53, 147 ; Caes. B. C. 1, 53, 3 ; pro tali facinore, id. B. G. 6, 2ifin. : tamen is ad id locorum talis vir petere (consulatum) non audebat, Sail. J. 63, 6 : tali tempore, at so critical a time, Balb. in Cic. Att. 8, 15, A, 1 ; so Liv. 22, 35, 7 ; 30, 37, 8 ; Virg. A. 11, 303, et al— Hence, Adv., tali ter, hi such wise, in such sort, so (post-Aug. and very rarely) : qual- iter . . . taliter, Mart. 5, 7, 3 ; so Plin. 35, 11, 40. tails -cumquc. talecumque, adj. Of about such a nature, about such, nearly so: quale i'uit malum... taliacumque, etc., Auct. Priap. 16. taliter, adv.. v. talis, ad fin. * talitrum- i. «• [perh. from talus] A rap or fillip with the finger : caput talitro vulnerare, Suet. Tib. 68. tallai ae, /. A peel or coat of an on- ion, Lucil. in Non. 201, 2; cf., " talla upou.- (jtiiov AfTTupov," Gloss. Philox. talpa, ae,/. (masc, Virg. G. 1. 183 ; 3, 539 Serv.), A mole, Cic. Acad. 2, 25, 81 ; Plin. 9, 7, 6; 10, 69, 88; 30, 5, 12, et al. * talpailUSi a > ura , adj. : vitis, A kind of grape-vine, Plin. 14, 3, 4, § 36. * talpiQUS. a, um, adj. [talpa] Like a mole, mole-like: animal, Cassiod. Var. 9, 3. TalthyblUSi '. m -> TaXtitiBws, A her- ald of Agamemnon, Plaut. Stich. 2, 1, 33; Ov. Her. 3, 9. talllS) i. "*■ The ankle, ankle-bone ; of animals, the pastern-bone, knuckle -bone, Cels. 8, 1 fin. ; 7 fin. ; 22 ; Plin. 11, 46, 106 ; Ov. M. 4, 343 ; 8, 810, et al.— H. T r an s f. : A. For The heel : purpura ad talos de- missa, Cic. Clu. 40, 111; so Hor. S. 1, 2, 29, and 99 ; cf. id. ib. 1, 9, 11 ; talos a ver- tice pulcher ad imos, id. Ep. 2, 2, 4 : sum- maque vix talos contigit unda meos, Ov. Am. 3, 6, 6 ; so id. Met. 4, 343. — Poet. : 8ecurus, cadat an recto stet fabula talo, whether it stands or falls, X. e. whether it succeeds or fails, Hor. Ep. 2, 1, 176 ; cf., tibi recto vivere talo Ars dedit, i. e. to act well, conduct one's self well, Pers. 5, 104. — B, A die (orig. made from the knuckle- bones of certain animals) of a longish shape, rounded on two sides and marked only on the other four ; while the tesserae were cubes, and marked on all six sides. Four tali were used in playing, but only three tesserae : ad pilam se aut ad talos se aut ad tesseras conferunt, Cic. de Or. 3, 15, 58; so id. de Sen. 16, 58; Plaut. Cure. 2, 3, 75 ; 79 ; id. Capt. 1, 1, 5 ; Cic. de Div. 1, 13, 23 ; 2, 21, 48 ; id. Fin. 3, 16, 54 ; Aug. in Suet, Aug. 71 ; Prop. 4, 8, 15 ; Hor. Od. 1, 4, 18 ; id. Sat. 2, 3, 171 ; 2, 7, 17, et mult. al. tain (archaic collat. form, "lame in carmine positum est pro tarn," Fest. p. 360 ; — tanne for tamne, Afran. in Fest. p. 358), adv. [an accusative form, analog, to quam ; cf. also, jam, clam, palam, etc.] A correlative demonstrative particle, denot- ing a comparison in degree : prop., So far, in so far ; hence, so very, to such a degree, so ; with a follg. quam, atque, nt, qui, quasi, or absol.: (-«) With a follg. quam : tarn ego fui ante liber, quam gna- tus tuus, Plaut. Capt. 2, 2, 60 ; cf. id. ib. 3, 4, 11 : si hera me sciat tam 60cordem esse quam sum, id. Cist. 4, 2, 5 : tam esse clemens tyrannus, quam rex importunus potest, Cic. Rep. 1, 33 : nemo tam multa scripsit. quam multa, etc., id. Or. 30, 108 : nihil est tam occupatum, tam multiforme, tot ac tam variis atfectibus concisum quam mala mens, Quint. 12, 1, 7 : nee tam Tur- pe fuit vinci quam contendisse decorum est, Ov. M. 9, 5, et saep. — With adverbs : tam satis, quam, etc., Plaut. Capt. 3, 4, 106 : TAM tam cito evertetur quam navis, etc., Cic. Rep. 1, 34: tam facile, quam tu arbitraris, id. de Div. 1, 6, 10 : tam valde, quam, etc., id. ib. 2, 39, 81: quam magis aerumna urget, tam magis, etc., Poet. ap. Quint. 9, 3, 15 ; so, tam maais . . . quam magis, Virg. A. 7, 787. — With verbs : tam hoc scit me habere quam egomet, Plaut. Aul. 3, 6, 12: tam contido quam potest, me, etc., id. Stich. 3, 2, 1 : ego haec tam esse, quam audio, non puto, Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9: Acrisium . . . tam violasse Deum, quam non agnosse nepotem Poenitet, Ov. M. 4, 613 : adjuro, tam me tibi vera referre, Quam veri majora tide, id. ib. 3, 659 : tam non pigeat facere i6tud, quam non displi- cebit, Quint. 2, 5, 17. — With nouns : Cor- inthia aera accipimus tam aurum et ar- gentum quam aes Corinthium, Quint. 8, 2, 8 : tam ornatus quam perspicuitas, id. 8, 3, 15. — With pronouns : tam tibi istuc credo quam mihi, Plaut. Epid. 1, 2, 25. — (/3) With a follg. atque: tam consimil'est atque ego, Plaut. Am. 1, 1, 287. — (y) With a follg. ut : non essem tam inurbanus ae paene inhumanus, uti eo gravarer, quod, etc., Cic. de Or. 2, 90, 365 : non se tam barbarum, ut non sciret, etc., Caes. B. G. 1, 44, 17 : tam densa omnia, ut, etc., Quint. 10, 1, 76. — (f) With a follg. qui c. subj. : quis est tam lynceus, qui in tantis tene- bris nihil offendat? Cic. Fam. 9, 2, 2: ne- que ullum erit tam difficile, quod, etc., Quint. 9, 4, 145.— (c) With a follg. quasi: tam a me pudica est, quasi soror mea sit, Plaut. Cure. 1, 1, 51. — ( /• A kind of swelling of the feel and legs : " tama dicitur, cum la- bore viae sanguis in crura descendit et tumorem tacit," Fest. p. 360; Lucil. in Fest. 1. 1. tamarix. iois, /. A tamarisk, tama- risk-shrub, Col. 8, 15, 4 ; Luc. 9, 916. Call- ed also, tamarice, Plin. 13, 21. 37 ; 24, 9, 41 ; and tamariscus- Pall. Nov. 8, 1. Tamaseus, a, um, adj. Of or be- longing to Tamasus (a very ancient town of Cyprus) : ager, Ov. M. 10, 644. tam-diu (written also tandui, and, separately, tam diu), adv. So long ; with a follg. quamdiu, quam, dum, quoad, ut, or absol. : tamdiu requiesco, quamdiu ad te scribo, Cic. Att. 9, 4, 1 : vixit tamdiu, quam licuit, etc., id. Brut. 1, 4 : tam diu laudabi- tur, dum memoria rerum Romanarum manebit, id. Off. 2, 12, 43 : disces, quam- diu voles : tamdiu autem velle debebis, quoad te, quantum proticias, non poeni- tebit, id. ib. 1, 1, 2 ; so Nep. Att. 11 fin. : quae inductio ante tamdiu subigenda est, ut, etc., Pall. 1, 15: — haud quicquam'st, magis quod cupiam tamdiu, Plaut. Cure. 1, 3, 15 : te abfuisse tamdiu a nobis, dolui, Cic. Fam. 2, 1, 2 : ducenti ferme et decern anni colliguntur : tam diu Germania vin- citur, Tac. G. 37. tame* v - tam, ad init. tameni a ^ v - [etymology unknown ; perh. a protracted form of tam ; and ac- cordingly signifying, in so far, with an adversative qualification]. ' Notwilhstandhtg, nevertheless, for all that, however, yet, still, etc., with a follg. concessive or conditional particle (quam- quam, quamvis, etsi, etiamsi, tametsi, licet, si, quum, etc.), or absol. (tamen being placed at the beginning of the clause or after a prominent word; v. in the follg.): ve- rumtamen, quamquam abest a culpa, sus- picione tamen noi. caret. Tametsi mise- rum est, tamen, etc., Cic. Rose. Am. 20, 55 : quamvis sit magna (exspectatio), tamen earn vinces, id. Rep. 1, 23: etsi abest ma- turitas aetatis, jam tamen, etc., id. Fam. 6, 18, 4; cf., sed tamen etsi omnium cau- sa, quos commendo, velle debeo, tamen, etc., id. ib. 13, 71 : etiamsi natura abripuit, virtus tamen, etc., id. Rep. 1, 16 fin. : licet tibi significarim, ut ad me venires : tamen intelligo, etc., id. Att. 3, 12, 3 : equidem, ut verum esset . . . tamen arbitrarer, etc., id. Rep. 1, 6fin.: — si Massilienses per delec- tos cives . . . reguntur, inest tamen in ea conditione, etc., id. ib. 1, 27 : si ipsa minus honestas, contumelia tamen, etc., id. Part, or. 26, 92 : si omnes deos hominesque ce- lare possimus, nihil tamen, etc., id. Off. 3, 9 fin. : quum ea consecutus nondum eram . . . tamen, etc., id. Fam. 3, 7, 5 ; id. Rep. 1, 10 : cui (senatus auctoritati) quum Ca- to et Caninius intercessissent, tamen est perscripta, id. Fam. 1, 2 fin. ; — id. Rep. 1, 35; cf., hi non sunt permolesti: sed ta- men insident et urgent, id. Att. 1, 18, 2; and, sed tamen velim scire, etc., id. Rep. 1, 30 : difficile factu est, sed conabor ta- men, id. ib. 1, 43 : ut possint earn vitam, quae tamen esset reddenda naturae, pro patria potissimum reddere, id. ib. 1, 3 ; id. ib. 1, 26 : aliqua et mihi gratia ponto est : Si tamen in medio quondam concreta profundo Spuma fui, if indeed— si modo, Ov. M. 4, 537 ; so, si tamen, id. Trist. 3. 14, 24 ; Plin. Ep. 6, 21, 6, et saep. — In an interrogation : si quinque hominum mil- libus ad vim, facinus caedemque delectis locus quaeritur, tamenne patiemini ves- tro nomine contra vos firmari opes ? etc., Cic. Agr. 2, 28, 77; so, vi . . . tamenne? id. Flacc. 10, 21 ; id. Font, 3, 6; cf., with- out an affixed ne : cur nolint, etiam si ta- cerent, satis dicunt. Verum non tacent. Tamen his invitissimis te offers ? id. de Div. in Caecil. 6, 21 ; so even at the begin- ning of a letter : tamen a malitia non dis- cedis ? and yst, id. Fam. 9, 19, 1.— Strength- ened by nihilominus : etsi verum judica- 1515 TAMtt bant, tamen nihilominus, etc., Cic. Clu. 28, 76: tamen nihilominus Ativ apiortiuv, etc., id. Fam. 13, 15, 2. tamcnetsi, v. tametsi. Tamesis, is, tn. A river tn, Britain, now the Thames, Caes. B. G. 5, 11, 9 ; 5, 18, 1. Called alao Tamesa, ae, Tac. A. 14, 32. Cf. Mann. Brit. p. 182. tametsi) conj. [contr. from tamen etsi, which is still freq. found written in full ; as, Enn. in Cie. de Or. 3, 42, 168 ; Cic. Att. 5, 17, 2 ; id. Fam. 13, 71 ; Caes. B. G. 5, 34, 2 ; Catull. 68, 135] Notwithstanding that, although, though (quite class, and freq.) : (a) c. indie, (so most freq.) : Ca. Da mihi igitur operam. Co. Tametsi non novi, dabo, Plaut. Cure. 2, 2, 9: age, lo- quere, quid vis, tametsi tibi succenseo, id. Pseud. 1, 5, 56 : tametsi fur mihi es, mo- lestus non ero, id. Aul. 4, 10, 38 : num- quam edepol fugiet, tametsi capital fece- rit, id. Men. 1, 1, 16; Ter. Ph. 2, 3, 81 : non mehercule haec quae loquor crederem, ta- metsi vulgo audieram, nisi, etc., Cic. Verr. 2, 3, 25, 62; id. Fam. 3, 7, 3: tametsi non mediocris haesitatio est, Quint. 12, 1, 40, et saep. : — quantam put«s auctoritatem laudationis eorum futuram si? etc. . . . Tametsi, quae est ista laudatio, cum ? etc., Cic. Verr. 2, 4, 9, 19.— (fi) c. subjunct. (ex- tremely seldom) : memini. tametsi nullus moneas, Ter. Eun. 2, 1, 10. — B. With a follg. tamen (so esp. freq. in class, prose) : Cic. Fam. 3, 4, 1 : tametsi causa postulat, tamen quia postulat, non tlagitat, praete- ribo, id. Quint. 3, 13 : quae tametsi Cae- sar intelligebat, tamen, etc., Caes. B. G. 7, 43, 4. So too Cic. Rose. Am. 20, 55 ; 27, 73; id. Verr. 2, 2, 8, 23; id. Fam. 1, 5, 1; Caes. B. G. 1, 30, 2; 7, 50, 2 ; id. B. C. 3, 67, 4 ; Hirt. B. G. 8, 20, 1 ; Sail. C. 3, 4 ; Quint. Prooem. § 11 ; 9, 3, 2, et al. t tamiaCUS; a > um > at U- — raptanoS, Of or belonging to the imperial treasury or fisc : praedia, crown-lands, imperial do- mains, Cod. Justin. 11, 68; so, fundi ta- miaci juris, id. ib. 1.2. — H, Subst., tami- acus, i, m.. An occupant of crown-lands. Cod. Justin. 11, 68, 1. + taminare violare : hinc contamina- re dictum, Fest. p. 363. taminia UVa, A kind of wild grape, Cels. 3, 21 ; Plin. 23, 1. 13 ; cf. Fest. p. 359. The xine on which it grew was called tamnus, Col. 10, 373; Plin. 21, 15, 50, §86. tamnus, i. v - taminia. (*" TamphlluS, >> m - A Roman sur- name: Cn, Baebius Tamphilus, Liv. 31, 49 fin.— Hence Tamphilianus, a,um, adj., Belonging to lamphilus : domus, Nep. Att. 13.) tamquam (written also tanquam), adv. As muck as, so as, just as, lilce as, as if, as it were, so to speak, etc. : Sa. Esne tu huic amicus ? To. Tamquam di omnes, qui coelum colunt, Plaut. Pers. 4, 4, 32 : Ge. Nostin' ejus natum Phaedriam? Da. Tamquam te, Ter. Ph. 1, 2, 14 : quod vi- deo tibi etiam novum accidisse tamquam mihi, Cic. Att. 6, 1, 5 : tenebrae ibi erant tamquam nox, Plaut. Casin. 5, 2, 8 : Si. Qualibet perambula aedes oppido tam- quam tuas. Th. Tamquam? id. Most. 3, 2, 122 : repente te tamquam serpens e la- tibulis intulisti, Cic. Vatin. 2, 4 : sic tam- quam pilam rapiunt inter se rei publicae statuin tyranni ab regibus, id. Rep. 1, 44 ; id. ib. 1, 24 : commenti sunt, se de terra tamquam hos ex arvis musculos exstitis- se, id. ib. 3, 15, et saep. — With a corre- sponding sic or item : apud eum ego sic Ephesi fui, quotiescumque fui, tamquam domi meae, Cic. Fam. 13, 69, 1 ; cf., neve te obrui tamquam fluctu, sic magnitudine negotii sinas, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4 ; so, sic tamquam, id. Brut. 18, 71 Orell. N. cr. ; Ter. Eun. 2, 2, 32. Cf. also, tamquam, ita, in the follg. II. ' n partic: A. With si, connect- ing it with a conditional clause indicating comparison : tamquam si claudus sim, cum fust! est ambulandum, Plaut. Asin. 2, 4, 21 : curabitur, Tamquam si intus nemo natus in aedibus habitet, id. Most. 2, 1, 55 : qui tamquam si olfusa rei publicae sem- piterna nox esset. ita ruebant in tenebris, Cic. Rose. Am. 32, 91 ; so id. Q. Fr. 3, 2, 2; and, ita me audias, tamquam si mihi 1516 T AND quiritanti intervenisses, Liv. 40, 9, 7 : tam- quam si tua res agatur, Cic. Fam. 2, 16, 7. B. Sometimes tamquam alone, with- out si, is joined immediately to 6uch a conditional clause of comparison, Eng. As if, just as if: tamquam clausa sit Asia, sic nihil perfertur ad nos, Cic. Fam. 12, 9, 1 ; so, quod a quibusdam sic accipi potest, tamquam haec sententia priori diversa sit, Quint. 2, 3, 10 ; and id. 2, 1, 12 : qui ita dicunt, tamquam inter duas leges quae- ratur, id. 7, 4, 42 ; Cic. Brut. 1, 5 : tam- quam regum arcanis interesset, omnia scit, Liv. 41, 24, 3: tamquam non iidem ubique dii immortales sint, sed, etc., id. 42, 3, 9 : ceteri, tamquam ita necesse sit, se- quuntur, Quint. 12, 10, 5; Plin. 2, 63, 63, et saep. (* Tana or Tanas, ae, m. A river of Numidia, between Lares and Capsa, Sail. J. 90.) Tanaffer, g". m. A river in Lucania, Vii ■<.'. G. 37151 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 143. TanagTa> ae, /., Tdvayp", A town of Boeolia, Plin. 4, 7, 12; cf. Mann. Griech. p. 239 sq.— II. Hence, A. Tanagrac- HS, a, um, adj., Of or belonging to Tana- gra: meretrix, Auct. Or. pro domo 43, 111 : Choroebus, Stat. Th. 9, 745.— B. TanagTlCUS- a, um, adj., The same: galli, Var. R. R. 3, 9, 6 ; Col. 8, 2, 4 and 13. Tanais, ' s > "'•> Tiwai'S : I. The River Tanais, now the Don, Mel. 1, 1, 6 ; id. ib. 2, 1 ; 2, 6, et al. ; Plin. 4, 12, 24 ; 6, 7, 7 ; Hor. Od. 3, 10, 1 ; 3, 29, 28 ; 4, 1 5, 24, et saep. — B. Derivv.: l.Tanaitae,arum,m., The inhabitants of the country near the Don, Plin. 6, 7, 7 ; Amm. 31, 3.-2. Ta- riaitis. idis, /., She that lives by the Don, i. e. an Amazon, Sen. Hipp. 399. — 3. Ta- naitlCUS; a, um, adj., Of or belonging to Ike Don : potor Scythicae undae, Sid. Carm. 5, 479 : crusta, id. ib. 11, 96.— H. A proper name of a ?nan, Virg. A. 12, 513 ; Hor. S. 1, 1, 105. Tanaquil- ilis, /. The proud, impe- rious wife of the elder Tarquin, Liv. 1, 34. — Hence, as an appellative, for a domin- eering, ambitious woman, Juv. 6, 566 ; Aus. Ep. 23, 31. tandem, "''"■ [compounded of tarn and the demonstrative termination dem ; and therefore, prop., just so far; and hence, transf. to time, after so long, after a long time] To denote what takes place after long delay or expecta- tion, At length, at last, in the end, finally : Juppitertibi summe tandem male re gesta gratulor, Enn. in Non. 116, 29 : haec illic est pugnata pugna usque a mane ad ves- perum . . . Sed proelium id tandem dire- mit nox interventu suo, Plaut. Am. 1, 1, 99 ; id. Bacch. 2, 3, 99 : tandem cognosti, qui siem, Ter. Andr. 3, 4, 7 : tandem re- prime iracundiam, id. Ad. 5, 3, 8 : tandem vulneribus defessi pedem referre coepe- runt, Caes. B. G. 1, 25. 5 ; id. ib. 7, 67, 5 : finiat ut poenas tandem rogat, Ov. M. 1, 734, et saep. — Strengthened by jam, ali- quando, denique: jam tandem ades illico, Plaut. Mil. 4, 2, 39 ; cf. Cic. Agr. 2, 37, 103 ; so, jam tandem Italiae fugientis prendi- mus oras, Virg. A. 6, 61 : aliquando tan- dem hue animum ut adjungas tuum, Ter. Hec. 4, 4, 61 ; cf, tandem aliquando L. Catilinam ... ex urbe ejecimus, Cic. Cat. 2, 1, 1 ; so, tandem aliquando, id. ib. 1, 7, 18; id. Quint. 30, 94 ; id. Fam. 11, 27, 5; 16, 9, 4 ; v. aliquando, p. 78, no. 2, /. : tan- dem denique asinali verecundia ductus, App. M. 4, p. 153 ; so, tandem denique, id. ib. 3, p. 138 ; 10, p. 245. B. Ii partic, in interrogative claus- es, Eng. Pray, pray now, now, then (so esp. freq. in class, prose) : quid tandem admisi in me, ut loqui non audeam ? Plaut. Men. 5, 1, 12 : quid tandem agebatis, Cic. Rep. 1, 13 : quae res tandem inciderat? id. ib. 1, 11 : quod genus tandem est istud osten- tationis et gloriae ? id. Rab. Post. 14, 38 ; id. Leg. 1, 1, 1 ; cf., quonam tandem mo- do ? id" Tusc. 3, 4, 8 ; Part. or. 4, 12 ; and id. Fin. 2, 19, 60: hoc, per ipsosdeos, quale tandem est? id. N. D. 1, 38, 105: quanto tandem ilium moerore afflictum esse pu- tatis? id. Cat. 2, 1, 2: quorsum tandem? aut cur ista quaeris? id. Leg. 1, 1, 4 : quo- usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? id. Cat. 1, 1, 1; so Sail. C. 20, 9 ; TAN G id. Caecin. 17, 48; so, utrum tandem . . . an, id. Flacc. 10, 24 : ain' tandem ita esse ut dicis ? Plaut. Aul. 2, 4, 19 ; so, ain' tan- dem ? id. Trin. 4, 2, 145 ; id. True. 2, 7, 47 ; Ter. Andr. 5, 3, 4 ; id. Phorm. 2, 3, 26 ; Cic. Rep. 1, 15: itane aiebat tandem? Plaut. Mil. 1, 66 ; so, itane tandem ? id. Trin. 3, 2, 16 ; Ter. Andr. 3, 2, 12; id. Heaut. 5, 2, 1 ; id. Phorm. 2, 1, 1 ; 3, 2, 42. II, Transf., for denique, Finally, to mark the tinal clause of a series (so ex- tremely seldom) : Quint. 12, 1, 25. (* Tanetum, '• "• A milage of Up- per Italy, Liv. M, 25 ; 30, 19.) (* Tanfaiia. ae. The name of a deity worshiped by the Marsi, Tac. A. 1, 51.) tanglbllis? e > a( ^j- I tango] That may be touched, tangible (post-classical): quae tangibilia sunt manu, Lact. 7, 11 fin. ; so id. ib. 12. tango, tetigi, tactum, 3. (orig. collat. form, tago, xi, 3: ■Uagit Pacuvius in Teu- cro : ut ego, si quisquam me lagit. Et ta- gam idem in Hermiona : aul non cernam, nisi tagam : sine dubio antiqua consue- tudine usurpavit. Nam nunc ea sine praepositionibus non dicuntur, ut conti- git, attigit," Fest. p. 356 : Hercle vero tu cavebis, ne me attigas : si me tagis, Nae, etc., Plaut. A6. 2, 2, 107 : sed o Petruelle, me meum taxis librum, Var. in Non. 176, 18 and 180, 8) v. a. To touch. 1. Lit. : A. ' n gen.: tangere enim et tangi, nisi corpus, nulla potest res, Lucr. 1, 305 : tange utramvis digitulo minimo modo, Plaut. Rud. 3, 4, 15 : genu terram tangere, Cic. 'fuse. 2, 24, 57 : os Virginis, Ov. M. 11, 308 : aliquem cubito, Hor. S. 2, 5. 42, et saep. B. In partic: 1. To touch, i. e. to take, take away, carry off; to taste, eat, drink: Sa. Tetigin' tui quicquam? Aes. Si attigisses, ferrcs infortunium, Ter. Ad. 2, 1, 24 ; cf. Cic. Fam. 2, 17, 5 : quia tan- gam nullum ab invito, id. Agr. 2, 25, 67 ; Liv. 29, 20, 10 : — salsa sunt, tangere ut non velis, Plaut. Poen. 1, 2, 35 : ilia (corpora) Non cani tetigere lupi, Ov. M. 7, 550 : sa- porem, id. Fast. 3, 745 : cupiens varia fas- tidia coena Vincere tangentis male singu- la dente superbo, Hor. S. 2, 6, 87 : Super- orum tangere mensas, Ov. M. 6, 173 : te- tigit calicem clanculum, has emptied, Plaut Mil. 3, 2, 10. 2. Of places : a. To reach, arrive al, come to a place : Verres simul ac tetigit provinciam, statim, etc., Cic. Verr. 2, 1, 10, 27 ; cf. id. Att. 6, 1, 6 ; so, portus, Virg. A. 4, 612 : terminum mundi armis, Hor. Od. 3, 3, 54 : vada, id. ib. 1, 3, 24 : lueum gradu, Ov. M. 3, 36 : domos, id. ib. 4, 779 ; 6, 601 : limina, id. ib. 10, 456 ; Juv. 14, 44 : castra nocturno dolo, Ov. Her. 1, 42, et saep. 1), To border on, be contiguous to: qui (fundi) Tiberim fere omnes tangunt, Cic Rose Am. 7, 20 ; so, haec civitas Rhenum tangit, Caes. B. G. 5, 3, 1 : quae (villa) vi- am tangeret, Cic. Mil. 19, 51. 3. To touch, i. e. to strike, hit, beat ; to take hold of, handle (mostly poet.) : chor- das, Ov. R. Am. 336 : flagello Chloen, Hor. Od. 3. 26, 12 : te hora Caniculae nescit tangere, to touch, affect, id. ib. 3, 13, 10 : — statua aut aera legum de coelo tacta, i. e. struck by lightning, Cic. de Div. 2, 21, 47 j so, de coelo tactus, Liv. 25, 7, 7 ; 29, 14, 3 ; Virg. E. 1, 17, et saep. ; cf, ulmus fulmine tacta, Ov. Tr. 2, 144 ; and, tacta aedes Ju- nonis, Plin. 2, 54, 55 : — virginem, to touch, Ter. Andr. 4, 5, 52 ; so, aliquam, Plaut. Aul. 4, 10, 25; Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 27 sq. ; Catull. 21, 8 ; Hor. S. 1, 2, 28 ; 54 ; cf. absol. : cibum una capias, assis, tangas, ludas, propter dormias, Ter. Eun. 2, 3, 81 ; so id. ib. 4, 2, 10 ; id. Phorm. 5, 8, 5.— Proverb.: tetigisti acu (rem), you have hit the nail on the head, Plaut. Rud. 5, 2, 19. 4. To besprinkle, moisten, wash, smear, anoint (poetical and in post-Aug. prose) : corpus aqua, Ov. F. 4, 790 ; so, comas tristi medicamine, id. Met. 6, 140 : oculos olivo, Pers. 3, 44; superiorem palpebram saliva, Plin. 28, 4, 1 : caput igne sulfurus, Prop. 4, 8, 86. II. Trop. : A. Ofthe mind or feelings, To touch, move, affect, impress : minae Clo- dii contentionesque modice me tangunt, Cic. Att. 2, 19, 1 : si vos urbis, si vestri nulla cura tangit, Liv. 3, 17, 3 : Numitori TANT tetigerat animum memoria nepotnm, Liv. 1, 5, 6 : mentem mortalia tangunt, Virg. A. 1, 462 : si curat cor spectantis tetigisse querela, Hor. A. P. 98 : nee forma tangor, poteram tamen hac quoque tangi, Ov. M. 10, 614 : vota tamen tetigere deos, tetigere parentes, id. ib. 4, 164 : nymphas tetigit nova res, id. ib. 15, 552 : religione tactus hospes, Liv. 1, 45, 7, et saep. B. 1 B - To prick or stick one, i. e.: 1. To take in, trick, dupe ; to cozen or cheat out of any thing (ante-claas.) : tuum tangam patrem, Plaut. Ps. 1, 1, 118 ; cf., probe tac- tus Ballio est, id. ib. 5, 2. 13 : istis adeo te tetigi triginta minis, id. Epid. 5, 2, 40 ; so, senem triginta minis, Poet. ap. Cic. de Or. 2, 64, 257 : lenunculum aere militari, Plaut. Poen. 5, 5, 7 : patrem talento argenti, Tur- pi! in Non. 408, 28 : tactus sum vehemen- ter visco, 1 am limed, caught, Plaut. Bac. 5, 2, 39. * 2. T° sting or nettle any one by some- thing said : quo pacto Rhodium tetigerim in convivio, Ter. Eun. 3, 1, 30. C. Of speech, To touch npon, mention, speck of, refer to, cite: non tango, quod avarus homo est, quodque improbu' init- io, Lucil. in Rutin. Schem. lex. § 12 (p. 274 ed. Frotsch.) : leviter unum quodque tangam, Cic. Rose. Am. 30, 83 : ubi Aris- toteles ista tetigit? id. Acad. 2, 44, 136 : il- lud tertium, quod a Crasso tactum est, id. de Or. 2, 10, 43 ; Liv. 23, 22, 6 : ne tangan- tur rationes ad Opis, be discussed, exam- ined, Anton, in Cic. Phil. 8, 9, 26. B. To take in hand, undertake (extreme- ly seldom) : carmina, Ov. Am. 3, 12, 17. taniacae* arum, /. Long strips of pork, Var. R. R. 2, 4, 10. taHOS* U m ' A precious stone, other- wise uitknown, Plin. 37, 5, 19. tanquain, <*dv., v. tamquam. TantaleuS) Tantalxdes, Tan- talis» v - Tantalus. Tantalus, i (Greek collat. form of the dat., Tantaleo, after the form Tavrn- Xeij), m., TavraXos, A king of Phrygia, son of Jupiter, and father of Pelops and Niobe. He was admitted by Jupiter to the feasts of the gods ; but, having dis- closed their secrets, he was sent for pun- ishment to the infernal regions, where he stands up to his chin in water under an overhanging fruit-tree, both of which re- treat whenever he attempts to satisfy the hunger and thirst that torment him. A rock also hangs over him ever threaten- ing to fall, Hyg. Fab. 82 ; Ov. Am. 2, 2, 44 ; id. Met. 4, 458 ; 6, 172 ; 10, 41 ; Cic. Tusc. 1, 5, 10 ; 4, 16, 35 ; id. Fin. 1, 18, 60 ; Hor. Epod. 17, 66; id. Sat. 1, 1, 68: Tib. 1, 3, 77, et al.— II Derivv. : A. Tan- taleUSi ». u ™. adj.. Of or belonging to Tantalus: sors, Prop. 2, 17, 5 : manus, id. 2, 1, 66: mensa, Stat. Th. 11, 128. — B. Tantalldes. ae ' m i ^ male descendant of Tantalus ; of Pelops, Ov. Tr. 2, 385 ; id. ib. 436 ; of the grandsons of Tantalus {Atre- v.s and Thyestes), Poet ap. Cic. N. D. 3, 38, 90 ; Ov. F. 2, 627 ; of his great-grand- son, Agamemnon, Ov. M. 12, 626 ; id. Her. 8, 45 ; id. Am. 2, 8. 13 ; id. Fast. 5, 307, et al. — C. TantaliSi «lis, /•• A female de- scendant of Tantalus ; of Niobe, Ov. M 6, 211 ; Stat. Th. 3, 193; Sen. Here. Oet. 197; of Hermione, daughter of Menelaus, Ov. Her. 8, 122: matres, descended from Tan- talus, id. ib. 8, 66. tantilluS? °> um > a 4j- dim. [tantulus] So little, so small ; in the neut. subst, so little, such a little thing (mostly ante-class. ; not in Cic): With a correlative clause: febrem tantillam esse, ut, «te., Cels. 2, 8 : — tantillum loci, ubi catellus cubet, id mihi 'sat est loci, Plaut. Stich. 4, 2, 40 : si hercle tantillum pecassis, etc., id. Rud. 4, 4, 106 : quem ego modo puerum tantillum in manibus gestavi ineis, * Ter. Ad. 4, 2, 24 : monstrum mulieris ! tantilla tanta verba funditat, Plaut. Poen. 1,2, 61 : hoccine mihi ob labores tantos tantillum dari? id. True. 2, 6, 56 : donum, id. ib. 2, 7, 48 : haud tan- tillo minus, id. Most. 2, 1, 47. tantis-per; adv. [tantus] For so long a tvne, so long ; in the mean time, mean- while; with a follg. dum, quoad, or absol. (quite class.) : a. With a 1'ollg. dum : ego hlc tantisper, dum exis, te opperiar foris, Plaut. Most. 3, 1 , 153 : meretrix tantisper TANT blanditur, dum illud, quod rapiat videt, id. Men. 1, 3, 11 ; Ter. Heaut. 1, 1, 54 : ut ibi esset tantisper, dum culeus compara- retur, Cic. Inv. 2, 50, 149 : latendum tan- tisper ibidem, dum defervescat haec erat- ulatio, id. Fam. 9, 2, 4.— (JS) With a follg. quoad (post-class.) : ut viveret tantisper, quoad fieret permutatio, Gell. 6, 4, 1 : agere tantisper, quoad de servitute constet, Ulp. Dig. 43, 18,3,/m.— (y) Absol. (quite class.) : Plaut. Mil. 4, 2, 30 : tantisper hie ego ad januam concessero, id. Aul. 4, 5, 6 : totos dies scribo, non quo proficiam quid, sed tantisper impedior, Cic. Att, 12, 14, 3 ; id. Caecin. 10, 30 : sed videro, quid efficiat : tantisper hoc ipsum magni aestimo, quod pollicetur, id. Tusc. 5, 7, 20 : tantisper tu- tela muliebri res Latina puero stetit, Liv. 1, 3, 1 ; id. 1, 22, 5. tantopere, v - tantus, no I. tantulus- a. um, adj. dim. [tantus] So little, so small; in the neut. subst., so little, such a trifle, or also, like the Eng. ever so little (quite class. ; a favorite word with Cic.) : non tantulum Usquam inter- mittit tempus, quin eum nominet, Plaut. Bac. 2, 2, 31 : omitto vim, quae ex fiei tan- tulo grano . . . tantos truncos ramosque procreet, Cic. de Sen. 15, 52 : homines tan- tulae staturae, Caes. B. G. 2, 30 Jin. : tan- tularum rerum occupationes, id. ib. 4, 22, 2: tantulo spatio interjecto, id. ib. 7, 19, 4 : tantula causa, Cic. Att. 4, 8, b, 3 : dolo- rem tantulum malum esse, ut, ete., id. Tusc. 3, 27, 66 : quod si interesse quippi- am tantulum modo potuerit, amicitiae nomen Occident, id. Leg. 1, 12, 34 ; cf., non modo tantum, sed ne tantulum qui- dem praeterieris, id. Att. 15, 27, 3 :— si ex eo negotio tantulum in rem suam con- vertisset, id. Rose. Am. 39, 114 : tantulum de arte concedere, id. ib. 40, 118 : quorum oratione iste ne tantulum quidem com- motus est, id. Verr. 2, 2, 50, 124 : deinde, cur tantulo venierint, id. Rose. Am. 45, 130: qui tantuli eget, quantum est opus, Hor. S. 1, 1, 59. — c. gen. : tantulum mo- rae, Cic. Verr. 2, 2, 38, 93. tantum> adv. So much ; only ; v. tan- tus, ad Jin. tantummddo; Only ; v. tantus, II., B., b. tantundenb v - tantusdem. tantus. a, um, adj. [from tam, with the adjectival ending, tus] Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as compared with some standard expressed or understood) ; usu- ally with a follg. quantus, ut, qui, or ab- sol. ; rarely quam : nullam (concionem) umquam vidi tantam, quanta nunc ves- trum est, Cic. Phil. 6, 7, 18 ; so, tantam eorum mulritudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium, Caes. B. G. 2, ll, 6: quamquam Demaden continua di- cendi exercitatio potuerit tantum, quan- tuluscumque postea fuit, fecisse, Quint. 2, 17, 12: — non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, ete., Cic. Rose. Am. 43, 125 : unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis . . . ut, ete., id. Rep. 1, 1 : — cave pules aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, ete., id. ib. 1, 42 : statue- runt, tantum illud esse maleficium, quod, etc., id. Sull. 2, 7 : — neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel stu- diis vel officiis, id Rep. 1, 3 : tantilla tanta verba funditat, Plaut. Poen. 1, 2, 61 ; cf., hoccine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. True. 2, 6, 56 : in tantis motioni- bus tantisque vicissitudinibus, tam mul- tarum rerum atque tantarum ordinibus, Cic. N. D. 2, 5, 15 : non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri, id. de Or. 2, 20, 84 : qui tantas et tam infini tas pecunias repudiarit. id. Rose. Com. 8, 24 : tot tantaque vitia, id. Verr. 1, 16, 47 : quae faceres in hominem tantum et talem, id. Fam. 13, 66, 1 ; cf., conservare urbes tan- tas atque tales, id. N. D. 3, 38, 92 ; so too, coupled with talis, id. Fam. 15, 4, 14 ; id. Phil. 2, 29, 71 : ita tanta miia in aedibus sunt facta, so many wonderful things, Plaut. Am. 5, 1, 5 ; cf., sexcenta tanta red- dam, si vivo, tibi, id. Bacch. 4, 9, 111 ; so, sexcenta tanta, id. Pseud. 2, 2, 37 : jam non quaero, unde tantam Melitensem ves- tem habueris, such a great quantity of, TANT Cic. Verr. 2, 2, 74, 183 : tantus natu, Plaut. Bac. 1, 2, 16 : cur tanto opere extimue- ras ? so greatly, id. Most. 2, 2, 92 ; cf., si studia Graecorum vos tanto opere delec- tant. Cic. Rep. 1, 18 ; 6o, tanto opere (or written as one word, tantopere), very freq. : Plaut. Casin. 3, 2, 2 ; id. Epid. 1, 2, 31 ; Ter. Andr. 5, 2, 27 ; id. Heaut. 4, 5, 38; Cic. Hep. 1, 14 ; id. Mur. 10, 23 ; id. de Or. 1, 35, 164, et saep. et al. ; cf. in an inverted order, mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere, Plaut. Bac. 2, 2, 1. — With a follg. quam : maria aspera juro, Non ul- lum pro me tantum cepisse timorem, Quam, ete., Virg. A. 6, 352; cf. below, no. B. 2. — With a partitive gen.: tantus ille ventorum, Plin. 2, 47, 46. B. In the neut. absolutely: 1, tan- tum, So much, so many : habere tantum molestiae quantum gloriae . . . ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, re- mitteret, Cic. Rep. 1, 4 : decutio argenti tantum, quantum mihi lubet, Plaut. Epid. 2, 3, 4 : — praesidii tantum est, ut, etc., Caes. B. G. 6, 35, 9: — eo indito cumini fricti tantum, quod oleat, Cato R. R. 156, 3: — Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. M. Tantum debuit, Plaut. Bac. 2, 3, 38 : tantum opum, Cic. Rep. 1, 48 : quum tantum belli in mani- bus esset, Liv. 4, 57, 1 : sed quid hie tan- tum hominum incedunt? Plaut. Poen. 3, 3, 5 ; so, tantum hostium intra muros est, Liv. 3, 17, 4, et saep. : sexies tantum, quam quantum satum sit, Cic. Verr. 2, 3, 43, 102; cf., etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, ete., Plaut. Epid. 3, 4, 81 ; v. alter, p. 87, no. 3, c. — tantum abest, ut, ete. ; v. absum, p. 10, b. — 1>, In colloquial lang., tantum est, That is all, nothing more, etc. : vos rogat, ut, ete. Tantum est. Va- lete, Plaut. Trin. prol. 22; so id. Casin. prol.87: Lo. Numquidamplius? Ly. Tan- tum est, id. Merc. 2, 2, 12; so Ter. Eun. 5, 6, 26 ; id. Hec. 5, 3, 15. 2. Gen. (of price), tanti : tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi? Plaut. Merc. 2, 4, 22 ; cf., tanti e6t, quanti est fungus putidus, it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23 ; and, frumentum tanti fuit, quanti iste aestima- vit, Cic. Verr. 2, 3, S4, 194 : ubi me dixero dare tanti, Ter. Ad. 2, 1, 49 : graviter in- crepuit, tanti habitare censorem, (*in so costly a house), Plin. 17, 1, 1. — b. Trop., est tanti (alicui), To be worth so much ; to be valued, prized, or esteemed so highly ; to be of such consequence or importance: tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, ete., Caes. B. G. 1, 20, 5 : tanti non fuit Arsacen capere, ut, ete., Coel. in Cic. Fam. 8, 14, 1 : hoc tanti fuit vertere, ut, ete., Quint. 1, 6, 38 : est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dum- modo a vobis hujus belli periculum de- pellatur, (* it is worth this price to me, i. e. J esteem it a light thing), Cic. Cat. 2, 7, 15 ; (*id. ib. 1, 9) : etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, ete., id. Mil. 22, 58 : juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, ete., id. Att. 2, 13, 2 : cum dicturis tanti suae non sint (actiones), Quint. 12, 8, 4 : sunt o, sunt jurgia tanti, Ov. M. 2, 424. et saep. 3. Abl. (of comparison), tanto, By so much, so much the : quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores lite- rae nunciique ad Caesarem mittebantur, Caes. B. G. 5, 45, 1 ; cf., quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua lon- gius, id. B. C. 1, 81, 3 ; and, tanto major vis, quanto recentior, Plin. 9, 38, 62 : re- perietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 97, 225 : tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt? id. ib. 2, 3, 45, 106, et saep. : bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, bis T6a(fi, Plaut. Am. 3, 2, 62 ; so, bis tanto plurie, id. Men. 4, 3, 6 : ter tanto pejor, id. Pers. 1, 3, 73 : multo tanto miserior, id. Rud. 2, 6, 37, et saep. : ei Cleomenes non tanto ante fugisset, Cic. Verr. 2, 5, 34, 89 ; so, post tanto, Virg. G. 3, 476 ; Curt. 6, 7 med. Rarely with verbs denoting comparison : tanto praestitit ceteros imperatores, quan- to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes, Nep. Hann. 1 ; so Ov. M. 13. 368 ; cf., doctrinis tanto antecessit 1517 T ANT condiscipulos, ut, etc., Nep. Epam. 2. — Poet, with the Superl. : tanto pessimus omnium poeta, Quanto tu optiinus om- nium patronus, Catull. 49, 6. — 1), In col- loquial lang., tanto melior I So much the better 1 , well done! good! excellent! bra- vo ! etc. : To. Omnes sycophantias in- struxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto meli- or ! Plaut. Pers. 2, 5, 24 ; cf. Sen. Ep. 31 ; bo too, tanto melior, Plaut. True. 2, 5, 60 ; Phaedr. 3, 5, 3 : tanto hercle melior, Ter. Heaut. 3, 2, 38. In like manner, tanto major ! tanto augustior ! how great ! how noble ! Plin. Pan. 71, 4 ; and for the con- trary, tanto nequior ! so much the worse ! that is bad ! Ter. Ad. 4, 1, 12 ; cf. Plaut. Men. 2, 3, 79. 4. In tantum, So far, so much, to such a degree, so greatly: dantiin tantum pro- ducenda notitia est muneris sui, in quan- tum delectatura est eum, cui datur, Sen. Ben. 2, 23 ; so Col. 12, 24, 1 : quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui, Sen. Q. N. 3, 24 : humum in tantum deprimere, donee altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9 : in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse, Liv. 22, 27, 4.— Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a following ut) to de- note a small amount, degree, extent, etc. ; hence, II. Of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial ; in the neutr., so little, so few (so rarely, but quite class.) : ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus, Cic. de imp. Pomp. 6, 14 ; id. Fam. 1, 7, 4 : si bellum tantum erit, ut vos aut successores susti- nere possint, Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 3 : — praesidii tantum est, ut ne mums qui- dem cingi possit, Caes. B. G. 6, 35, 9 ; SO) tantum navium, id. C. B. 3, 2, 2. — Hence, tan'tu m, adv. : A. So much, so greatly, to suck a degree, so : tantum, quantum quis, fuge, ("as quickly as possible), Plaut. Most. 2, 2, 94 : de quo tantum, quantum me amas, velim cogites, Cic. Att. 12, 18, 1 : — id tantum abest ab officio, ut, etc., ('so far), id. Off. 1, 14, 43 : rex tantum auc- toritate ejus motus est, ut, etc., Nep. Con. 4 : tantum progressus a castris. ut dimi- caturum appareret, Liv. 37, 39, 6 : tantum moratus, dum, etc., (*so long), id. 37, 21, 6 : — tantum ad narrandum argumentum adest benignitas, Plaut. Men. prol. 16 : ne miremini, qua ratione hie tantum apud istum libertus potuerit, Cic. Verr. 2, 2, 54, 134 : nullo tantum se Mysia cultu Jac- tat, Virg. G. 1, 102.— -With adjectives (mostly poet.) : nee tantum dulcia, quan- tum Et liquida, Virg. G. 4, 101 : juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae, Hor. S. 2, 5, 80: tantum dissimilis, id. ib. 2, 3,313: Marius quantum bello opti- mus, tantum pace pessimus, Veil. 2, 11, 1.' B. (ace. to tantus, no. II. ; and there- fore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but: Socratem tantum de vita et de moribus solitum esse quaerere, Cic. Rep. 1, 10: nomen tantum virtutis usurpas, id. Parad. 2, 17 : dixit tantum : nihil ostendit, nihil protu- lit, id. Flacc. 15, 34 : notus mihi nomine tantum, Hor. S. 1, 9, 3, et saep. : apte di- cere non elocutionis tantum genere con- stat, sed, etc., Quint. 11, 1, 7 ; so, non tan- tum . . . sed, id. 9, 3, 28 : nee tantum . . . sed (etiam), id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5, et al.— b. Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantum- modo (freq. and quite class.; whereas 8olummodo is only post-Aug., v. h. v.) : homines populariter annum tantummodo Bolis, id est unius astri reditu metiuntur, Cic. Rep. 6, 22 : ut tantummodo per stir- pes alantur suas, id. N. D. 2, 32, 81 : quum tantummodo potestatem gustandi t'eeeris, id. Rep. 2, 28 : omnis ea judicatio versa- tur tnntummodo in nomine, id. ib. 4, 6 : pedites tantummodo humeris ac summo pectore exstare (ut possent), Caes. B. C. 1, 62, 2: velis tantummodo, you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54 : unum hoc tantum- modo, neque praeterea quicquam, etc., Suet. Tib. 11, et saep. : neque eum orato- rem tantummodo, sed hominem non pu- 1518 T ANT tant, Cic. de Or. 3,14, 52; so, neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam . . . in campos delata acies, Liv. 9, 37, 2. 2. Particular phrases : a. tantum non, analog, to the Gr. p.6vov ovk, to point out an action as only not, i. e. very nearly completed, Eng. Almost, all but, very nearly (perh. not till after the Aug. period ; for in Cic. Att. 14, 5, 2, instead of tantum non, it would be more correct to read tantummodo) : quum agger promo- tes ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent, Liv. 5, 7, 2; cf.; tantum non jam captam Lacedaemo- nem esse, id. 34, 40, 5 ; and, videt Roma- nos tantum non jam circumveniri a dex- tro cornu, id. 37, 29, 9 : quum hostes tan- tum non arcessierint, id. 4, 2, 12 Drak. : tantum non adversis tempestatibus Rho- dum enavigavit, Suet. Tib. 11: tantum non statim a funere, id. ib. 52: tantum non summam malorum suor.um profes- sus est, id. ib. 67 : tantum non in ipso ejus consulatu, id. Dora. 15, et saep. — From the above cases are to be distinguished those in which the non belongs to the verb, and not to tantum : tantum non cunctandum neque cessandum esse, only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8 : dic- tator bello ita gesto, ut tantum non defu- isse fortunae videretur, id. 4, 57, 8 Drak. ; cf., ut qui per haec vicit, tantum non de- fuisse sibi advocatum sciat, Quint. 6, 2, 4. b. Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, Only, just, but just, just then, hardly, scarcely (quite clas- sical) : tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te literae redditae sunt, Cic. Fam. 7, 23, 1 ; so, tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar ma- num, cum, etc., Veil. 2, 1 17 : haec quum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam, Cic. Att. 15, 13, 7 : navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat, Suet. Aug. 98 : natus est XVII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole, id. Ner. 6 : tantum quod pueritiam egres- so, id. Aug. 63 : dentem tantum quod ex- emptum, id. Vesp. 5. (But in Liv. 22, 2, 9, and 83. 4, 6, the quod belongs not to tantum, but to the following verb.) * C. Tantum quod non, Only thai not, nothing is wanting but : tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit Cic. Verr. 2, 1, 45, 116. tantus-dem> tantadem, tantundem, adj. Just so great or large, as great (as an adj. very rarely, but freq. and quite class, in the neut. as a subst.) : malo bene facere tantundem est periculum, Quan- tum bono male facere, Plaut. Poen. 3, 3, 20 : quum ita legatum esset : Tilia uxor mea tantandem partem habeat, quantulam unns heres, Labeo Dig. 32, 1, 29 : quia for- te tantandem pecuniam Titio debuit, Gai. Dig. 2, 14, 30 ; so, si postea tantandem sum- main a domino mutuatus sit, Ulp. ib. 15, 3, Wfin. — II, In the neut. absol. : A. Tantun- dem, Just so much, just as much : magistra- tibus tantundem detur in cellam, quantum semper datum est, Cic. Verr. 2. 3, 87, 201 : deinde qui morte ejus tantundem capiat, quantum omnes heredes, id. Leg. 2. 19, 48 : fossam pedum xx. directis lateribus duxit, ut ejus solum tantundem pateret, quantum summa labra distabant, Caes. B. G. 7, 72, 1 : ego tantundem scio, quantum tu, Plaut. Pers. 4, 3, 48 : tantundem argen- ti, quantum miles debuit, Dedit huic, id. Pseud. 4, 7, 64 ; 109 : tantundem apud pos- teros meruit bonae famae, quantum ma- lae, Tac. H. 2, 50 : — nam pol hinc tantun- dem accipies, Plaut. Ps. 4, 2, 14 ; Cic. Att. 12, 35, 2 : erat vallus in altitudinem pe- dum decern : tantundem ejus valli agger in latitudinem patebat, Caes. B. C. 3, 63, 1 : dum ex parvo nobis tantundem hau- rire relinquas, Hor. S. 1, 1, 52 ; cf. id. ib. 56 ; 2, 3, 237 : nee vincet ratio, tantundem ut peccet idemque, Qui teneros caules ali- eni fregerit horti, Et qui, etc., id. ib. 1, 3, 116: undique ad inferos tantundem viae est, Cic. Tusc. 1, 43, 104 : virium atque impetus non tantundem exigunt, Quint. 6, 2, 10, et saep. — £J. Gen. (of price), tan- tidem (i scanned short, Var. in Non, 480, 31) : tantidem emptum pbstulat sibi tra- dier, Ter. Ad. 2, 1, 45 : — vnluntatem decxx- rionum ac munioipum omnium tantidem, TARD quanti fidem suam, fecit, Cic. Rose. Am. 39, 115 : tantidem quasi feta canes sine dentibu' latrat, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 87 ; cf., decrepitus senex tantidem est, quasi sit signum pictum in paiiete, Plaut. Merc. 2, 2, 4 ; id. Pers. 1, 2, 18. t taos> '■ m - = rods, A kind of precious stone of the colors of the peacock, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 72. t tapanta = to. Travra, All things, all: in coelum abiit et Trimalchionis tapanta est, the all in all, Petr. 37. tapetCj is, n. (collat. form, sing. ace. masc, tapeta fulgentem, Sil. 4, 270 ; plur. ace. m., tapetas pulcros, Virg. A. 9, 358 ; abl., tapetis, id. ib. 7, 277 ; Mart. 14, 147, 1) Cloth wrought with figures in different colors, for covering walls, floors, tables, couches, etc., A carpet, tapestry, hangings, coverlet, etc. Sing, nom., tapete, Turpil. and Caecil in Non. 229, 7, and 542, 18 ; abl., tapete, Sil. 17, 64.— Plur n tapetia, Plaut. Ps. 1, 2, 14 ; id. Stich. 2, 2, 54 ; abl, tape- tibus, Var. in Non. 542, 15 ; Virg. A. 9, 325 ; Ov. M. 13, 638. ( Taphrac? arum: 1. The isthmus of the Tauric Chersonese, Mela, 2, 1 ; Plin. 4, 12, 26. — 2. A town upon this isthmus, Plin. 4, 12, 26.) ' tapinoma. atis, n. = T«7rtij>w/ja, A low or humble expression : Sid. Ep. 4, 3. (* TappulllSj i. m - A Roman cogno- men: L. Villius Tappulus, Liv. 31, 49 Jin.) Taprobane. es, /., Taizpo&dvn, An island in the Indian Ocean, now Ceylon, Mel. 3, 7, 7 ; Plin. 6, 22, 24 ; Ov. Pont. 1, 5, 80 ; Avien. Perieg. 777 ; cf. Mann. In- dien, p. 204 sq. Also writtem Taprobana, App. de Mundo, p. 60. tapullam legem convivalem ficto nomine consci'ipsit jocoso carmine Vale- rius Valentinus, cujus meminit Lucilius hoc modo : tapullam rident legem conger- rae optimi, Fest. p. 363. taranduSj i> »»• An animal found in northern countries ; ace. to Cuvier, the reindeer, Plin. 8, 34, 52; Sol. 30 med. Tar anisi is, ™- The name of Jupiter among the Gauls, Luc. 1, 446. And so perh., tanabvs, Inscr. Orell. no. 2054. I Taranucnus, i, ™- The name of a deity, otherwise unknown, Inscr. Orell. no. 2055 sq. XaraSj antis, m., Tapis : J, A son of Neptune, and founder of the city of Taren- turn, Stat.'S. 1, 1, 103.— II. The city of Ta- rentum, Luc. 5, 376. t Taratalla* A humorous name of a cook, taken from Homer (II. 1, 465) : Mi'o- rvWov r' Spa r' aXKa : si tibi Mistyllus co- cus, Aemihane, vocatur. Dicetur quare non Taratalla mihi ? Mart. 1, 51, 2. * taratantara, An onomatopee, rep- resenting the sound of the tuba : at txiba terribili sonitu taratantara dixit, Enn. Ann. 2, 35. Tarbcllij orum, m. A people in Aqui- taniau. Gaul, extending southward from Burdigala to the Pyrenees, in the neighbor- hood of the mod. d Aqs, Caes. B. G. 3, 27, 1 ; Plin. 4, 19, 33 ; 31, 2, 2; cf. Ukert, Gall. p. 257. -II. Deriw.: A. Tarbellus, a, um, adj., Tarbellian : Pyrene, Tib. 1, 7, 10 : mater, Aus. Parent. 2, 2. — B. Tar- belllUS) a > um , adj., The same : aequor, Luc. i, 421.— c. Tarbellicusi ". um . adj., The same : Aturus, i. e. the River Adour, Aus. Mosell. 468 : arva, id. Ep. 24, 125 : origo, id. Profess. 16, 7. (* Tarcho or Tarchon, 6nis or on- tis, m. A noble Etrurian, who assisted Ae- neas against Turnus, Virg. A. 8, 506; 603; 11, 727 ; Sil. 8, 474.) (* Tarcondimotus, i. m - r A CM- cian prince and faithful ally of the Ro- mans, Cic. Fam. 15, 1.) * tardabilis, e, adj. [tardo] That ren- ders slow : rigor, Tert. Anim. 43. tai'dCi »dv. v. tardus, ad fin. * tar desco, ere, v. n. 7'o become slow 5 tardescit lingua, grows sluggish, hesitates, stammers, Lucr. 3, 478. * tardlCOrS) cordis, adj. [tardus-cor] Slow-minded, i. e. of a dull, heavy disposi- tion, stupid, stolid: ingeniosos, tardicor- des, fatuos, Aug. Enchir. 103. * tardigremulus; »> "ni, adj. [tardus- gemo] Slow-moaning : tardigemulo senio oppressU8, Laev. in Gell. 19, 7, 3 (al. tar- TARD digenulo, i. e. tardigrado ; cf. with Virg. A. 5, 431 : Tarda trementi genua labant). * tardigrade J. a, urn, adj. [tardus- gradiorj Slow-paced, lardy-paced : quadru- pes, Pac. in Cic. de Div. 2, 64, 133. tardlldquus. a, urn, adj [tardus- luquorj Slow speaking, slow of speech : Sen. Ep. WJin. tardl-pes; pedis, adj. [tardus] Slow- footed, tardy-footed ; hence, poet, transf., ibr limping, halting, an epithet of Vul- can : duus, Catull.36, 7; and of the same, absol. : quin et Tardipedi sacris jam rite solutis, of Slow-foot, Tardy-fool, Col. 10, 419. tarditas* atis, /. f id. J Slowness, tardi- ness (quite class.): f. Lit., of motion or action : " celeritati tarditas, non debilitas (contraria est)," Cic. Top. 11, 47 ; cf. in the follg. : pedum, id. Rab. perd. 7, 21 : cursu corrigam tarditatem turn equis turn quadrigis, id. Q. Fr. 2, 15, 2; so, (subve- nit) vehiculis tarditati, id. Rep. 3, 2 : na- vium, Caes. B. C. 1, 58, 3 ; eo, onerariae navis, Tac. A. 2, 39 : mula effrenis et tar- ditntis indomitae, Plin. 8, 44, 69, et saep. : occasionis, Cic. Phil. 2, 46, 118; cf., mo- ram et tarditatem afferre bello, id. ib. 5, 9, 25 ; and, tarditas et procTastinatio in rebus gerendis, id. ib. 6, 3, 7; cf. al90, cunctatio ac tarditas, id. Sest. 47, 100: nosti hominis tarditatem, id. Fam. 1, 5, b, 2: quid si etiam affert tarditatem ista sen- tentia ad Dolabellam persequendum, id. Phil. 11, 10, 25 ; id. Brut. 42, 154 : propter tarditatem sententiarum moramque re- rum, id. Fam. 10, 22, 1 : operis, id. Cat. 3. 8, 20: aurium, (* dullness), Plin. 20, 9, 33 ; ib. 13, 51 ; 23, 2, 28 : veneni, slow ef- fect, Tac. A. 16, 14 fin., et saep. — In the plur. : celeritates tarditatesque, Cic. Univ. 9: cavendum est, ne tarditatibus utamur in ingressu mollioribus, id. Off. 1, 36, 131. II. Trop., of the mind, Slowness, dull- ness, heaviness, stupidity: ingenii, Cic. Or. 68, 229; so, ingenii, connected with stu- por, id. Pis. 1, 1; cf., t. animi et stupor, Gell. 16, 12, 3: ingenii, Quint. 1, 1, 1 : quid adjectius tarditate et stultitia dici potest? Cic. Leg. 1, 19, 51 : hominum, id. N. D. 1, 5, 1 1 : opinio tarditatis, id. de Or. 1, 27, 125. * tardi ties, ei,/. [id.] Slowness, tardi- ness (ante-class, form for tarditas) : multa amittuntur tarditie et socordia, Att. in Non. 181, 21 (aU tarditia). tardltudO) ' n ' s ' /• I'd.] Slowness, tar- qtness (ante-class, form for tarditas) : po- dagrosi estis ac vicisti6 coehleam tarditu- dine, * Plant. Poen. 3, 1, 29: segues som- no et tarditudine, Att. in Non. l"81, 20. tardiuSCulc< "^"-i v - tardiusculus, Pa., ad fin. tardiusculus» a, urn, adj. dim. [tar- dusj Somewhat slow, slowish (ante- and post-classical) : mulier, Plant. Fratrm. ap. Non. 198, 26: servus, Ter. Heaut/3, 2, 4. — Adv., tardiuscule, Somewhat slowly: venire, M. Aurel. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 5, 7. tardo< avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] I, Act., To make slow, to hinder, delay, re- tard, impede, prevent (freq. and quite clas- sical) : aut impedire profectionem aut certe tardare, Cic. Fam. 7, 5, 1 ; so, cur- sum, id. Tusc. 1, 31, 75: pedes (alta are- na), Ov. Her. 10, 20 : alas, Hor. Od. 2, 17, 25 : nos Etesiae vehementissime tarda- runt, Cic. Att. 6, 8, 4 : celeritatem inse- quendi, Hirt. B. G. 8, 14, 4 ; cf„ palus Ro- manos ad insequendum tardabat, Caes. B. G. 7, 26. 2 ; and with this cf. Cic. Verr. 2, 3, 57, 130 : tormentorum administratio- nem, Caes. B. C. 2, 2, 5 : impetum hos- tium, id. B. G. 2, 25, 3 ; so, impetum, id. ib. 7, 46, 3 ; id. B. C. 1, 27, 3 : studia ali- cujus, Cic. Or. 1, 3 : aliquem spcors ipsius natura, id. Brut. 68, 239: vereor, ne exer- citus nostri tardentur animis, id. Phil. 11, 10, 24 : me ratio pudoris a praesentis laude tardaret, id. Caecin. 27, 77. — With the inf. : Caes. B. C. 2, 43, 4 ; c. quin, Ov. M. 13, 283. — II, Neutr:, To tarry, loiter, linger, delay (very rarely) : tu mitte mihi quaeso obvi- am literas, numquid putes rei publicae nomine tardandum esse nobis, Cic. Att 6, 7, 2: fuci tardantes, Plin. 11, 11, 11. * tardor* oris, m. [id.] Slowness (ante- class, form for tarditas) : versuum, Var. in Non. 229, 22. tardus; a, um, adj. Slow, not swift, TAEM sluggish, tardy (freq. and quite class.) : I. L i t., of motion or action : velox an tardus sit, Cic. In v. ], 24, 35; Plant. Poen. 3, 1, 66 : sciebam aetate tardiores, id. ib. 6 ; cf. id. ib. 1 and 4 : fatuus est, insulsus, tardus, stertit noctes et dies, Ter. Eun. 5, 9,49: redemptor non inertia aut inopia tardior fuit. Cic. de Div. 2, 21, 47 : qualem existimas. qui in adulterio deprehenditur? tardum, id. de Or. 2, 68, 275 : nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris, Caes. B. C. 1, 69, 3 : tarda aliqua et lancuida pecus, Cic. Fin. 2, 13, 39: so, asellus" Virg. G. 1, 273 : juvenci, id. ib. 2, 206, et saep. : Cae- sar ubi reliquos esse tardiores vidit, Caes. B. G. 2, 25, 1 : ad injuriam tardiores, Cic. Oil". 1, 11, 33; so, tardior ad judicandum, id. Caecin. 4, 9: ad deponendum imperi- um, id. Rep. 2, 12 : ad discedendum, id. Att. 9, 13, 4 ; cf., Bibulus in decedendo erit, ut audio, tardior, id. ib. 7, 3, 5 : — proci loripedes, tardissimi, Plaut. Poen. 3, 1, 7. — Of things concr. and abstr. : tardiores tibicinis modi et cantus remissiores, Cic. de Or. 1, 60, 254 : omnia tarda et spissa, id. Att. 10, 18, 2: frumenti tarda subvec- tio, Liv. 44, 8, 1 : poena tardior, Cic. Cae- cin. 3, 7: portenta deum tarda et 6era ni- mis, Cic. poet, de Div. 2, 30, 64 : sic mihi tarda tluunt tempora, Hor. Ep. 1, 1, 23 ; so, noctes, coming on late, Virg. G. 2, 482 : tardiora fata, Hor. Epod. 17, 62 : anne no- vum tardis sidus te mensibus addas, i. e. to the long summer months, Virg. G. 1, 32 ; eo, nox, Ov. Pont. 2, 4, 26 : podagra, i. e. that makes one move slowly, Hor. S. 1, 9, 32 : sapor, i. e. that lingers long on the palate, Virg. G. 2, 126. Poet., with the gen. : tar- dus tugae, delaying his flight, Val. Fl. 3, 547. And with the inf. : nectere tectos Numquam tarda dolos, Sil. 3, 234. . II. 'Prop., Slow of apprehension, dull, heavy, slnpid: Ch. Prorsum nihil intelli- go. Sy. Hui, tardus es. Ter. Heaut. 4, 5, 27 : sensus hebetes et tardi, Cic. Acad. 1, 8, 31 : nimis indociles tardique, id. N. D. 1, 5, 12 : si qui forte sit tardior, id. de Or. 1, 28, 127: tardi ingenii est. rivulos con- sectari, fontes rerum non videre, id. ib. 2, 27, 117 ; so, tardo ingenio esse, id. Agr. 3, 2, 6 : mentes, id. Tusc. 5, 24, 68. B. I n partic, of speech or of a speak- er, Slow, not rapid, measured, deliberate: in utroque genere dicendi principia tarda sunt, Cic. de Or. 2, 53, 213 : stilus, Quint. 10, 3, 5 : tardior pronunciatio, id. 10, 7, 22 : tarda et supina compositio, id. 9. 4. 137 : — tardus in cogitando, Cic. Brut. 59,21 6 : 1.en- tulus non tardis sententiis, id. ib. 70, 247. Adv., tarde, Slmoly, tardily: tardeper- cipere (njrp. celeriter ampere), Cic. Rose. Com. 11, 31; so Plaut. Pers. 5, 1,20; Pseud. 4, 3, 15 ; Cic. Fam. 14, 5. 1 ; id. Att. 3, 7, 3 ; 5, 1 5, 3 ; 11, 22, 2 ; id. Mil. 20, 54 ; Virg. G. 2, 3, et mult. al. — Comp. : tardius moveri, Cic. N. D. 2, 20, 51 ; so id. Tusc. 1, 31, 75 ; 4, 14, 32 ; Prov. Cons. 14, 35 ; Caes. B. G. 4, 23, 2; id. B. C. 3, 28, 1, et mult, al,— Sup. : tardissime judicare, Cic. Caecin. 2, 7. Tarentum. i> «• (poet, collat. form, Tarentus, i, m., Sil. 12. 434 ; Sid. Carm. 5, 430), T''p«s, A town of Lower Italy, found- ed by the Spartan Parlhenians, now Ta- ranto, Mel. 2, 4, 8 ; Flor. 1, 18 ; Just. 3, 4 ; 20, Ifin. ; Cic. de Sen. 4, 11 sq. ; id. Brut. 18, 72 ; Hor. Od. 3, 5, 56 ; id. Sat. 2, 4, 34 ; Ov. M. 15, 50, et mult. al. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 53 sq.— II. Hence TarentinuSf a, um, adj., Of or belonging to Tarentum, Tarentine : sinus, Mel. 2, 4, 8 ; Plin. 3, 11, 16: ager, Var. R. R. 1, 14, 4 : lanae. id. ib. 2, 2, 18 ; cf., oves. Col. 7, 2, 3 ; id. ib. 4, 1 : castaneae, Plin. i5, 23, 25 : sal, id. 31, 7, 41 : purpura, id. 9, 39, 63 ; cf., venenum, Hor. Ep. 2, 1, 207. — In the plur. subst.. Tarentini, orum, m., The inhabitants of Tarentum, the Tarentines, Cic. Arch. 3, 5 ; id. Verr. 2, 4._60, 135; Liv. 8. 27, et mult. al. Tarichcae, arum, /. A town of Galilee, near Tiberias, Cass, in Cic. Fam. 12, 11. 2 ; cf. Mann. Palaestina, p. 232. Called also Tarichea (or Tarichaea), ae, Plin. 5, 15, 15 ; Suet. Tib. 4.— (* 2. Tari- chea. ae, /, The Sea or Lake of Galilee Plin. 5, 15. 15.) tarmcs> it's, m. A worm that eats wood, a wood-worm : Plaut. Most. 3, 2, 140; Vitr. 2, 9 med. Written also termes, Ieid. Orig. 12, 5, 10. TAB (* Tarnis- i 8 . m - A river of Gaul fall- ing into the Garonne, now the Tarn, A us. in Mos. 465; Plin. 4, 19, 33.) TarpciuSi a. A Roman proper name. So esp. Tarpeia, ae,/., A Roman maiden, who treacherously opened the citadel to the Sabines. and for her reward was hilled by the weight of their arms, which they cast upon her, Liv. 1, 11, 6 ; Flor. 1, 1 ; Aur. Vict. Vir. ill. 2 ; Val. Max. 9, 6, 1 ; Ov. M. 14, 776.— II, Derivv. : A. TaipciuS, a, um, adj., Tarpeian : mons, the '1'arpeian Rock, the name of a rock on the Capitolinc Hill, from which criminals were thrown headlong, Var. L. L. 5, 7, 11 ; Liv. 1, 55, 1 ; called also, saxum, Liv. 6, 20, 12; Tac. A. 6, 19 ; and, rupes, id. Hist. 3. 71 ; and ab- sol.: in Tarpeio fodientes, Plin. 28, 2, 4 : arx, the citadel on the. Cnpitoline Hill, Prop. 4, 4, 29; Ov. M. 15, 866: pater, Capilolina Jupiter, Prop. 4, 1, 7 ; cf., f'ulmina, juv. 13, 78; and, dei, who were worshiped on the Cap- itoline. Hill, Luc. 8, 863 : coronae, given to •victors in the Cnpitoline games, Mart. 9, 41, 8 ; cf'., frons, id. 9, 4, 8; and, querens, id. 4, 54, 1 : lex, named after a certain Tarpei- us, Cic. Rep. 2, 35; Fest. s. v. pecvlatvs, p. 237: pudicitia, of a Tarpeia, otherwise unknown, Prop. 1, 16, 2. — B. Tarpdi- anus> a, um, adj., The same : haedus, of the Tarpeian Hill, Apic. 8, 6 and 8. Tarquinii. orum, m. A very ancient and important town of Elruria, now Cor- neto, Liv. 1, 34 ; 1, 47 ; 2. 4 ; 26, 3 ; 27, 4 ; Cic. Rep. 2, 19 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 385 sq. ; Mull. Etrusk. 1, p. 72 sq. ; 89 ; 346 sq.— II. De- rivv. : A. Tarquinius. a, um, adj., Of or belonging to Tarquinii, Tarquinian ; also, Tarquinius, ii, m., Tarquin, the name of the fifth king of Rome, who came from Tarquinii, "Cic. Rep. 2, 20 sq. ; Liv. 1. 34 sq.;" and of his descendants, esp. the last Roman king, "Cic. Rep. 2, 24 sq. ; Liv. I, 46 sq.;" Ov. F. 2, 687; Hor. Od. 1, 12, 35; id. Sat. 1, 6, 13: Virg. A. 8, 646.— And hence, 2. Tarquinius- a, um, adj., Of or belonging to the family of the Tarquins, Tarquinian : nomen, Liv. 1, 47, 4 : factio, id. 2, 18, 4. — B. Tarquiniensis, e, adj.. Of or belonging to the town of Tar. quiuii, Tarquinian: ager, Cic. de Div. 2, 23, 50; id. Caecin. 4, 11 ; cf. absol. : in Tarquiniensi, Var. R. R. 3, 12, 1 : lacus, Plin. 2, 95, 96 : fundus, Val. Max. 5, 3, 3: serva, Cic. Rep. 2, 21. — In the plnr. subst., Tarquinienses, ium, m., The inhabit- ants of Tarquinii, the Tarquirilans, Liv. 2, 6 sq. ; 5, 16 ; 7, 12 sq. ; Plin. 3, 5, 8. TarquitlUSi "i ™- An Etruscan proper name. So esp. the Etruscan Tar- quitius, who wrote on divination, Macr. S. 3, 7 ; Lact. 1, 10 ; Plin. H. N. ind. libri 2 ; cf. Mulier, Etrusk. 2, p. 33 and 36,— Tar- quitianus. a, um, adj., Of Tarquilius : libri, Amm. 25, 2. Tarracina (sometimes written also Terr.), ae,/. A town, in Latium, formerly called Anxur, Mel. 2, 4 fin. ; Plin. 3, 5, 9 ; Cic. Att. 7, 5, 3 ; id. de Or. 2, 59, 240 ; id. Fam. 7, 23, 4, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 626 sq. Also called Tarracinae, arum, Liv. 4, 59, 4— n. Hence Tarracinen- sis (l' er r.), e, adj., Of or belonging to Tarracina, Tarracinian: Ceparius, Sail. C. 46, 3. — In the plur. subst., Tarraci- nenses. ram, m„ The inhabitants of Tar- racina, the Tarracinians, Tac. H. 4. 3. Tai'raco- onis, /. A town in Spain, now Tarragona, Plin. 3, 3, 4 ; Cic. Balb. II, 28 ; Liv. 21, 6 ; 22, 22 ; cf. Mann. His- pan. p. 420. — n. Hence Tarraconcn- sisj e, adj., Of or belonging to Tarraco, Tarraconian : conventus, Liv. 26, 19 : co- lonia, Tac. A. 1, 78: Hispania, Plin. 3, 1, 2 ; cf., provincia, ib. 3 : vinum, id. 14, (i, 8, §71. Tarsus, i. /• The capital of Cilicia, Cic. Fam. 2, 17, 1 ; id. Att. 5, 20, 3.— (* Tarsensis, e, adj., Of or belonging to Tarsus: pelagus, Col. 8, 16/n.) Subst., Tarsenses, ium, m., The inhabitants of Tarsus, Cic. Fam. 12, 13, 4 ; id. Att. 5, 21, 7. Tartarus or ,os> i> »»■> in the plur. (on prosodical grounds), Tartara, orum, n., Tiipriipos, plur., Taprapa, The infernal regions, Tartarus (a poet, word ; in prose, inferi) ; sing. : Lucr. 3, 1025 ; Virg. A. 6, 577; Hor. Od. 3. 7, 17; Stat. S. 2, 7, 116; -plur. : Lucr. 3, 42 ; 979 ; 5, 1125 ; Virg. 1519 TAUK A. 4, 243 ; 6, 135 ; Hor. Od. 1, 28, 10 ; Ov. M. 1, 113 ; 5, 371 ; 423 ; 10, 21, et saep. et al. — Personified, Tartarus pater, i. e. Plu- to, Val. Fl. 4, 258.— (* 2. A river of Italy, Tac. H. 3, 9.)— II. Derivv. : A. Tarta- reuS? a, um, adj., Of or belonging to the infernal regions, Tartarean, infernal: te- nebrica plaga, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22 : antrum, i. e. the infernal regions, Luc. 6, 712 : umbrae, Ov. M. 6, 676 ; 12, 257 : cus- tos, i. e. Cerberus, Virs:. A. 6, 395 : Ache- ron, id. ib. 6, 295 : Phlegethon, id. ib. 6, 551 : sorores, i. e. the Furies, id. ib. 7, 328 ; Stat. Th. 5, 66; hence, vox Alectus, Virg. A. 7,514.— *B. Tartarinus, a, um, adj., Tartarean, infernal, poet, lor horrid, terrible: " Tartarino cum dixit Ennius, horrendo et terribili Verrius vult accipi, a Tartaro, qui locus apud inferos," Fest. p. 359 : corpore Tartarino prognata Palu- da virago, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 88. Xartessus (written also Tartesus) or .OS; ', /■ A very ancient maritime town of Spain, Mel. 2, 6, 9 ; Plin. 3, 1, 3 ; Sil. 3, 399 ; 5, 399 ; cf. Mann. Hispan. p. 285.— H. Derivv. : A. Tartesslus (Tartesius), a, um, adj., Of or belonging to Tartessus, Tartessian : litora, Ov. M. 14, 416 : stasna, Sil. 10, 538 : muraena, Var. in Gell. 7^ 16, 5.— Poet, for Spanish: tellus, Sil. 13, 673; 15, 5,— B. Tartessiacus (Tartesia- cus), a, um, adj., The same : aequor, Sil. 6, 1 : thyrsi, i. e. lettuce, Col. 10, 370.— Po- etical for Spanish: arenae, Claud, in Ruf. 1, 101 : Iberus, Sid. Carm. 5, 286. — (J. Tartessis (Tartesis), idis, adj.fi, The same : lactuca, Col. 10, 192. tarum» i> "• Aloe-wood, Plin. 12, 20, 44. Tarusates, ium, m. A people of Aquitanian Gaul, Caes. B. G. 3, 23, 1 ; 3, 27, 1 ; Plin. 4, 19, 33 ; cf. Ukert, Gall. p. 262. (* Tarutius? ii. m. A Roman proper name : C. Tarutius Firmanus, a celebrated astrologer, Cic. de Div. 2, 47.) tasconium, ii, «• A while, clayey kind of earth, Plin. 33, 4, 21. (* TasgretiUSj "> m. A prince of the Canutes, Caes. B. G. 5, 25.) t tasiSt is,/. = rami, A straining, ten- sion, exertion : vocis. i. q. intentio, Mart. Cap. 9, 318. * tat» inlerj. An exclamation of sur- prise, What ! strange ! Tat ! ecqui6 est ? Plaut. True. 3, 1, 18 ; cf. tatae. tata, se, m. A name by which young children, speaking imperfectly, call their father, as with us, Dad, daddy, Var. in Non. 81, 5 ; Inscr. Orell. no. 2813 sq. ; 4943. Also, for A bringer up, rearer, analog, to mamma, Mart. 1, 101. * tatae? interj. An exclamation of surprise, So ! the deuce I Sa. Fac tu hoc modo. St. At tu hoc modo. Sa. Babae I St. Tatae! Sa. Papae ! St. Pax! Plaut. Stich. 5, 7, 3 ; cf. tat. Tatlus, ii, rn., T., A Icing of the Sa- bines, who afterward reigned jointly with Romulus, Enn. Ann. 1, 151 ; Var. L. L. 5, 8, 16 ; 5, 10, 22 ; 5, 32, 42 ; Cic. Rep. 2, 7 ; Liv. 1, 10 sq. ; Prop. 4, 2, 52. Named aft- er him are the Xatienses (sometimes, also,. called after his praenomen Titus, Titienses), ium, m., One of the three Ro- man centuries of cavalry, Var. L. L. 5, 9, 17 ; Cic. Rep. 2, 20 ; Liv. 1, 13, 8 ; Aur. Vict. Vir. ill. 2 ; Ov. F. 3, 131. Taulantli, orum, m. A people, of tllyria, Mel. 2, 3, 11 ; Plin. 3, 22, 26—11. Hence TaulantlUS, b, u m, adj., Tau- lantian : incola, SU. 15, 294 ; Luc. 6, 16. Taum, i, "• An arm of the sea in Britain, now the Firth of Tay, Tac. Agr. 22 ; cf. Mann. Britann. p. 62 and 200. TauHUS) i, m - A mountain range in Western Germany (between Frankfort and Meiitz), now called the Hbhe, Mel. 3, 3, 3 ; Tac. A. 1, 56; 12, 28 ; cf. Maun. German. p. 416. I taura, ae, f.r=raT r a, A barren, hy- brid cow, Var. R. R. 2, 5, 6 ; Col. 6, 22, 1 ; cf. Fest. p. 352 and 353. taureus, b, um, adj. [taurus] Of a bull or ox, of oxen, taurine (mostly poet.) : Vincla, i. e. taurcan bands (a poet, expres- sion to denote glue), Lucr. 6, 1070 : terga, bulls' hides, Virg. A. 9, 706 ; also, meton., for a drum, Ov. F. 4, 342. — H. Subet., taurea, ae,/., A whip of bull's hide, Juv. Ii, 492 ; 'IVrt. ad Mart. 5. 1520 TALK Tauri, orum, m. The Taurians, a Thracian people, living in what is now Crimea, who sacrificed foreigners to Diana, Mel. 2, 1, 11 ; Cic. Rep. 3, 9.— II. Hence Tauric'US, a, um, adj., Of or belong- ing to the Taurians, Tanrian, Tauric : Chersonesus, Plin. 4, 12, 26, § 85 : terra, Ov. Pont. 1, 2, 80 : sacra, id. lb. 386 : ara, id. Trist. 4, 4, 66. * tauricornis» e> adj. [taurus-cornu] Bull-horned, tauricornous, an epithet of Jupiter, Prud. areip. 10, 222. TauriCUS, a, um, v. Tauri, no. II. * taurifer> era, erum, adj. [taurus- fero] Bull-bearing, i. e. bearing, feeding, or supporting bulls : campi, Luc. 1, 473. * taurifbrmiSj e, adj. [taurus-forma] Bull-shaped, tauriform, an epithet of the River Aufidus, Hor. Od. 4, 14, 25. * taarigenilS) a, um, adj. [taurus- gigno] Bull - born, i. e. begotten by or pro- ceeding from a bull : Att. in Macr. S. 6, 5 fin. Taurii llldi- Games at Rome in the Circus Flaminius, held in honor of the in- fernal gods, Var. L. L. 5, 32, 43 ; Liv. 39, 22, 1 ; Fest. p. 350 and 351 ; Serv. Virg. A. 2, 140. — II, Hence, " Taurium aes, quod in ludos Taurios consumitur," Fest. p. 360. Taunni»° rum , m - A people of North- ern Italy, near the modern Turin (Au- gusta Taurinorum), Plin. 3, 17. 21 ; Liv. 21, 38 sq. ; Tac. H. 2, 66 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 181. — II. Hence Taurlnus, a, um, adj.. Of or belonging to the Taurini, Taurine : saltus. Liv. 5, 34, 8 : campi, Sil. 3, 646. 1. taurinus, a, um, adj. [taurus] Of or belonging to bulls or oxen, bull's-, taurine (mostly poetical) : vultus (Erida- ni), Virg. G. 4, 371 : frons, Ov. F. 6, 197 : gluten, Lucr. 1068 : fel, Plin. 28, 9, 41 : fimum, id. 28, 17, 68 : tergum, a bull's hide, Virg. A. 1, 368 ; hence, also, tympa- na (cf. taureus), Claud. Cons. Stil. 2, 365 ; and, pulsus, on a drum, Stat. Th. 2, 78. 2. Taurlnus, a, um, v. Taurini, no. II. Tauris, idis, /. An island near II- lyria, Auct. B. Alex. 45, 1 sq. TauriUS, a, um, v. Taurii. taurdbdlior? atus, v. dep. n. [tauro- boliumj To make a sacrifice of a bull (tau- robolium) (late Lat.) : matrisDeum sacra accepit et taurobohatus est, Lampr. He- liog. 7; so Inscr. Orell. no. 2351.— H. Transf. : tavboboi-iata petbam, set up to commemorate a taurobolium, Inscr. Orell. no. 2326. t taurobolium, ii. "■ A sacrifice of a bull in honor of Cybele, Inscr. Orell. no. 1899 sq. ; 2322 sq. ; 2130, et mult. al. t taurobdlicus, a, um, adj Of or belonging to a sacrifice of a bull (tauro- bolium) : aba, Inscr. Orell. no. 2328. + taurdbdlinus, i, m - One who has sacrificed a bull to Cybele, i. q. tauroboha- tus, Inscr. Orell. no. 2353. + taurdcenta, ae, m. A bull-fighter, Inscr. Orell. no. 2530. Xaurois, entii. A fortress belonging to Marseilles, situated on the sea-shore in Gallia Narbonensis, now Tarento, Caes. B. C. 2, 4, 5 ; Mel. 2, 5, 3 ; cf. Ukert, Gall, p. 427. Tauromemum (written also Tau- rominium), ii, n. A town in the eastern part of Sicily, now Taormina, Plin. 3, 8, 14 ; Cic. Att. 16. 11, 7 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 282 si?. Called, also, Tauromenon, Ov. F. 4, 475.— II. Hence Tauromenita- nus, a > um ( tne ° scanned long in Sid. Carm. 9, 163), adj., Of or belonging to 7'auromenium, Tauromenmn : civitas, Cic. Verr. 2, 3, 6, 13 : euripus, Plin. 2, 97, 100 : Charybdis, Luc. 4, 461 ; cf. Sil. 14, 256 : colles, Plin. 14, 2, 4, § 25 : vina, id. 14, 6, 8, § 66. — In the p(!ir.,Taur6menitani, orum, m., The inhabitants of Tauromeni- nm, Cic. Verr. 2, 2, 66, 160 ; 2, 5, 19, 49. t taurophthalmon, i. n. = ravp/>- (fiBa^utov, The ox-eye, a kind of rosemary, App. Herb. 79. Tauiopolos, i. /• An appellation of Diana, who, under this name, had a temple at Amphipolis, Liv. 44, 44, 4. (* Taurubulae, arum,/. An island near Naples, Stat. S. 3, 1, 129.) T AXO * taurulus, h »»■ dim. [taurus] A little bull: Petr. 39. f taurus, i> m.=zravpog, A bull, bul- lock, ox, steer, "Var. R. R. 2, 5; CoL 6, 20 ; Plin. 8, 45, 70 ;" Plaut. Ps. 1, 2, 66 ; Cic. de Div. 2, 16, 36 sq. ; Caes. B. G. 6, 28, 1 ; Virg. G. 3, 212 ; Hor. S. 1, 13, 110, et mult. al. — H, Transf.: A. A braxen bull made by Perillus, that Phalaris used as an instrument of torture, Cic. Verr. 2, 4, 33, 73 ; Ov. A. A. 1, 653 ; id. Trist. 3, 11, 41 sq. ; Plin. 34, 8, 19, § 89. — B. The Bull, a constellation in the zodiac, Hyg. Artr. 2, 21; 3, 20; Virg. G. 1, 218; Plin. 2, 41, 41. — C. A small bird that imitates the lowing of oxen, perh. the bittern, Plin. 10, 42, 57.— D. A kind of beetle, Plin. 30, 5, 12. — E. A root of a tree, ace. to Quint. 8, 2, 13. — p. The part of the body between the anus and the privy parts, Gr. Spfios, Fest. s. v. solitavrilia, p. 293 ; cf. Diom. p. 444 P. — Gr. Taurus, as a nom. propr., A high mountain-range in Lycia, Mel. 1, 15, 2 ; Plin. 5, 27, 27 ; Var. R. R. 2, 1, 8 ; Cic. Fam. 15, 1, 3 ; 15, 2, 2, et al.— Hence, Tauri Pylae, A defile between Cappadocia and Cilicia, Cic. Att. 5, 20, 2. — (* Taurus, i, m., A Roman proper name : M. Taurus, Cic. Q. Fr. 3, \'l t taUtdldgia, ae, /. =; ravroUyta, A repetition of the same meaning in different words, tautology, Mart. Cap. 5, 175. * tax, An onomatopee, expressing the sound of blows, Eng. Whack : tax tax ter- go meo erit : non euro, my back will get whack, whack, Plaut. Pers. 2, 3, 12. taxa, ae, /. A kind of laurel, Plin. 15, 30, 39. taxatio, Snis, /. [taxo] A rating, val- uing, appraisal, estimation : ejus rei tax- ationem nos fechnus, Cic. Fragm. or. pro Tull. 7 Beier. : intra pecuniam versabitur taxatio, Sen. Ben. 3, 10 : hoc super om- jiem taxationem est, Plin. 7, 12, 10 : tax- atio (succini) in deliciis tanta, ut, etc., id. 37, 3, 12, et saep. — H, In partic, in ju- rid. lang., A defining or limiting clause in wills, contracts, etc., Modestin. Dig. 31, 1, 42 /?i.; Julian, ib. 33, 6,5. + tasator, oris, m. [ id. ] A reviler, taunter, abuser: "scenici taxatobes di- cuntur, quod alter alterum maledictis tan- git," Fest. 8. v. taxat, p. 356. taxea, ae, /. The Gallic name for Lard, Afran. in Isid. Orig. 20, 2, 24 ; Arn. 7, 229. (* taxeota, ae, m., raleiirnS, A magis- trate's assistant, Cod. Justin. 1, 3, 53.) * taxeus, a, um, adj. [ taxus ] Of the yew-tree, of yew-trees : sil va, Stat. S. 5, 5, 29. taxicus, a, um. adj. [id.] Of the yew- tree, yew- : venenum, supposed by some of the ancients to be i. q. toxica, Plin. 16, 10, 20. taxillus, i> m - [ace. to Cic. Or. 45, 153, the primitive whence talus] A small die, Pompon, in Prise, p. 615 P. 1. taxim, Perfi for tetigerim; v. tan- go, ad init. 2. taxim, adv - [tango, only by touch- ing ; and hence, cf. sensim] Gently, little by little, by degrees, gradually (ante-class.), Var. in Non. 47, 27 ; so id. ib. 550, 18 ; Pompon, ib. 178, 20; Lucil. ib. 169, 32. (* TaximaguluS, i, rn. A king of Kent, Caes. B. G 5, 22.) taXO, avi, atum, 1. v. intens. a. [tago, tangoj To touch sharply, to feel of, handle (post-Aug. ; but cf. taxatio) : I. L i t. (ex- tremely seldom) : " taxare pressius cre- briusque est quam tangere, unde procul dubio id inclinatum est." Gell. 2. 6, 5 ; cf. Macr. S. 6. 7 ; Fest. p. 356 and 357 ; App. M. 10, p. 717 Oud. — II. Trop.: A. To twit, censure, reproach, charge, or tax with a fault, etc. : Cassius Parmensis quadam epistola sic taxat Augustum : Materna tibi farina, etc., Suet. Aug. 4 : divortium suum cum uxore, id. Dom. 10 : in piris tax- atur superbia cognomine, i. e. they are call- ed superba, Plin. 15, 15, 16.— B. To rate, value, appraise, estimate the worth of a thing, qs. by feeling of or handling it : chrysocol- la aspera taxatur in libras denariis septem, Plin. 33, 5, 27 : talentum Atticum denariis sex millibU8 taxat Varro, id. 35, 11, 40, 5 136 : Senatorum censum ampliavit ac pro octingentorum millium sumina duodecies HS. taxavit, Suet. Aug. 41 : taxato prius T E CT modo summae, id. Calig. 38, et saep. ; Plin. 6, 33, 38 ; cf., totum sinum quatridui navigatione in longitudinem taxavit, id. 6, 28, 33 : raodii duo anulorum Carthaginem missi, dignitasque equestris taxata men- sura, Flor. 2, 6, 18 : — timorem tuum taxa. Sen. Ep. 24; cf., tanti quodque malum est, quanti illud taxavimus, id. Consol. ad Marc. 19 ; and, uni sapienti notum est, quanti res quaeque taxanda sit, id. Ep. 81 med. : taxata stipendio hiberna, Flor. 1, 12, 8. taxdmnus, a, »». adj. Of or be- langing to a badger, badger- : adeps, Marc. Empir. 36. taxUSj i> /• A yew, yew-tree, Plin. 16, 10, 20 ; Caes. B. G. 6, 30, 5 ; Virg. E. 9, 30, ot al. Considered, on account of its pois- onous berries, as a tree of the infernal regions. Ov. M. 4, 432 ; Sil. 13, 593 ; Luc. 3, 419; 6, 645, et al.— H. Poet, transf., A javelin, Sil. 13, 210. TaygTete* es,/., Taiiyhn, A daughter of Atlas and Pleione, one of the Pleiades, Virg. G. 4, 232 ; Ov. M. 3, 595 ; id. Fast. 4, 174 ; Cic. AraL 35. TaygetUSj •. "■■' Tavyerov, A ridge of mountains in Laconia, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 2, 79, 81 ; Cic. de Div. 1, 50, 112 ; Luc. 5, 52; Claud. B. G. 193; cf. Mann. Griechenl. p. 561 sq. Called also Taygeta, drum, re'., Virg. G. 3. 488. 1. te, Thee; v. tu. 2. te> A pronominal suffix, e. g. tute, tete ; v. tu. Teanum> i, n - The name of two Ital- ian towns: I t Teanum Apulum, A town in Apulia, now Civilare, Plin. 3, 11, 16 ; Cic. Att. 7, 12, 2; 7, 13, b, 7 ; id. Cluent. 9, 27 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 810.— (* Hence Tea- ncnsCS- ium, m.. The inhabitants of Te- anum, Liv. 9,20 ink.) — U P Teanum Sidi- cinum, A town in Campania, now Teano, Plin. 3, 5, 9 ; Cic. Att. 8, 11, B. 2 ; id. Agr. 2, 31, 86; 35, 96; cf. Mann. Ital. 1, p. 772. (* Tcate, i s < n - A. town on the Adri- atic Sea, near Corfinium, Sil. 8, 521 ; 17, 458. — Deriv., Teatinij orum, m., The inhabitants of Teate, Plin. 3, 12. 17.) 1 teba< ae, /■ An old Latin term, in Varro's time still used among the Sa- bines, signifying A hill: "lingua prisca et in Graecia Aeolis Boeotii sine afrlatu vocant colles tebas : et in Sabinis, quo e Graecia venerunt Pelasgi, etiam nunc ita dicunt : cujus vestigium in agro Sabino via Salaria non longe a Reate milliarius clivus appellatur Thebae," Var. R. R. 3, 1, 6. 1 techna- ae,/. = te'xi"?, A wile, trick, piece of craft or subtilty, artifice, cunning device (ante-class.) : turn igitur ego derun- cinatus, deartuatus sum miser Hujus sce- lesti technis, Plaut. Capt. 3, 4, 109 ; so id. Poen. 4, 1, 1 ; id. Bacch. 3, 2, 8 ; id. Most. 3, 1, 23 ; Ter. Heaut. 3, 1, 62 ; id. Eun. 4, 4, 51. t techlUCUS. i, "»■ = rexvuefo A teach- er of art, technologist. Quint. 2, 13, 15. tTechnopaegnion, «• «■ == T«c- voxaiyviov, (a game ol art), The title of a poem by Aitsonius. Tecmessa, ae, /• A daughter of King Teuthras, and mistress of Ajax the son of Telamon, Hor. Od. 2, 4, 6 ; Ov. A. A. 3, 517. (* Tecmon- onis, m. A town cf Epi- rus, Liv. 45, 26.) t tecollthoS' i, ™. = rnKo'Kidoi (stone- dissolver), A stone, otherwise unknown, Plin. 36, 19, 35; 37, 10, 68 ; Sol. 37 med. tecte, adv., T - teg ' P a < ad fin. t tectdnicUS, a, um, adj. =: tsktovi- k''s. Of or belonging to building, archi- tectural, tectonic: formae, designs or plans of a building, Aus. Idyll. 10, 298. tector, or i s T m - [ te go] One that over- lays walls with plaster, stucco, etc., a plas- terer, pargeter : villa tua, quam neque pic- tor neque tector vidit umquam, Var. R. R. 3, 2, 9 ; so Frontin. Aquaed. 117 ; Vitr. 7, 3 fin. ; Tert. Idol. 8 ; Inscr. Orell. no. 4288 ; 4803. * tectoriolum, i. u., dim. [tectorium] A little plaster, parget, or rough-cast: bella tectoriola, Cic. Fam. 9, 22, 3. tectorium) ». v - tectorius, no. I.. B, and II., B. tectorius. a. "m, adj. [tego] Of or belonging to covering or to a cover : J, In sen. (so extremely seldom): panicu- 5D T E G E la, thatch, Plaut. Mil. 1. 18. — Hence, B. subst., tectorium, ii, ?t., A covering, cover, Cato R. R. 11, 2.— Much more freq., 11. I n partic, That belongs to or serves for covering or overlaying walls, ceilings, Hoors, etc. ; of or belonging to staining, painting, stuccoing, plastering, etc. : opus, Var. R. R. 1, 57, 1; cf. id.ib. 3, 11, 2; and, neque id (sepulcrum) opere tectorio ex- oniari, Cic. Leg. 2, 26, 65 : atramentum tectorium, that serves for staining or wash- ing walls, Plin. 35, 6, 25.— Hence, B.Subst, t e c 1 5 r I u ui, ii, n., Plaster, stucco, fresco- painting, a wash for walls, etc. : parietes ac camarae munitae tectorio, Var. R. R. 3, 8, I ; Cic. de Div. 2, 27, 58 ; id. Verr. 2, 1, 55, 145. So too, id. Q. Fr. 3, 1, 1 ; id. Att. 1, 10, 3 ; Vitr. 7, 2 sq. ; 5, 10 ; Sen. Ep. 86 med. ; Col. 8, 15, 5 ; Plin. 35, 16, 56 ; 36, 23, 55 ; Ulp. Dig. 15, 3, 3, et mult, al.— Sa- tirically, of A paste of flour put on the face to preserve the beauty of the complexion : tandem aperit vultum et tectoria prima reponit, cover, coaling, Juv. 6, 467. — 2. Trop., of speech, Smooth words, flattery (very rarely) : dignoscere cautus, Quid solidum crepet et pictae tectoria linguae, Pers. 5, 24 ; so imitated, Aug. Ep. 1 ad Vo- lusian. TcctdsagCS, " m , m - A people in Gallia jXarbouensis, between the Pyrenees and the Phone. Mel. 2, 5, 2 ; Plin. 3, 4, 5 fin. ; Caes. B. G. 6, 24, 2 ; cf. Ukert, Gall. p. 291 57. Called also Tectdsagi, orum, Liv. 38, 16, 11 ; id. ib. 24, 1 ; Au° de Clar. urb. Narb. 9. * tcctulum, •> "• dim. [tectum] A lit- tle roof: Hier. Ep. 117, no. 9. tectum, i. u. [tego] A roof: quojus (villae) Deturbavit ventus tectum ac teg- ulas, Plaut. Rud. prol. 78 ; cf. id. ib. 1, 1, 5 : tecta domorum, Lucr. 2, 191 ; Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 14 ; cf., disturbata porticus Catuli, quae ad tectum paene pervenerat, id. Att. 4, 3, 2 : hie se praecipitem tecto dedit, Hor. S. 1, 2, 41, et saep. II. Transf., A roofed building for dwellingin, A roof, house, dwelling, abode ; a cover, shelter, quarters, etc. (freq. and quite class. ; cf., " prosa, ut mucronem pro gladio, et tectum pro domo recipiet," etc., Quint. 8, 6, 20) : recipe rne in tectum, Plaut. Rud. 2, 7, 16 ; cf., exercitus tectis ac sedibus suis recipere, Cic. Agr. 2, 33, 90; and, ne tecto recipiatur . .*. qui non, etc., Caes. B. G. 7, 66, 7 : exercitatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent, id. ib. 1, 36, 7 : vos. Quirites. in vestra tecta discedite, Cic. Cat. 3, 12, 29 ; so, tectis juvenes succedite nostris, Virg. A. 1, 627 : eju6modi conjunetionein tecto- rum oppidum vel urbem appellaverunt, Cic. Rep. 1, 26 ; id. Att. 5, 16, 3 : turn erat ager incultus sine tecto : nunc est cultis- simus cum optima villa, id. Rose. Com. 12, 33 : si vacuum tepido cepisset villula tecto, Hor. S. 2, 3, 10 : solidis clauditur in tectis, i. e. in prison, Ov. M. 3, 697, et saep. : tectis caelatis, laqueatis. ceilings, rooms, Enn. in Cic. Tusc. 1, 35, 85 ; and 3, 19, 44 : cf, qui marmoreis tectis ebore et auro fulgentibus abundant, Cic. Parad. 1, 3, 13 ; so, aurata, id. ib. 6, 3, 49 : laqueata. Hor. Od. 2, 16, 12. tectura. ae, /. [id.] A covering over, overlaying with a wash, plaster, etc. : pa- rietum, Pall. 1, 15 and 17. tectus. a, um, Part, and Pa. of tego. tecum) i- e. cum te ; v. tu. ted, v. tu. teda and tedifer» v - taeda and tae- difer. Tediglllldquides, is, m. [te-digna- loquens] A com icnlty-formed proper name, Plaut. Pers. 4, 6, 22. Tegea. ae (collat. form, Tegee, Stat. Th. 11, 177), /., Te) 'En, A very ancient town in Arcadia,now Paleo-Episcopi, near Trip- olitza, Mel. 2, 3, 5; Plin. 4, 6, 10 ; cf. Mann. Griechenl. p. 470 sq. — Poet, for Arcadia, Stat. Th. 11, 177; Claud. B. G. 576.— H. Deriw. : A. Tegeeus or Tegeaeus, a, um, adj., Of or belonging to Tegea, Tegcan ; in the poets also, for Arcadian : gens, Virg. A. 5, 299 : Pan, Prop. 3, 3, 30 ; Virg. G. 1, 18 : virgo, i. e. CalliMo, a daugh- ter of Lycaon, king of Arcadia, Ov. A. A. 2, 55 ; id. Fast. 2, 167 ; also, the Arcadian Atalanta, id. Met. 8, 317 ; 330 : parens, i. e. TEGO Carmenta, the mother of Evavdir, id. Fast. 1,627; called also, sacerdos, id.ib. 6, 531 . volucer, i. e. Mercury, Stat. S. 1. 5, 4. — B. Teg"eatfcUS>a,um,arf/., The same: volucer, i. e. Mercury, Stat. S. 1, 2. J8; called also, ales, id. ib. 5, 1, 102. — C. Te- geatae. arum, m„ The inhabitants of Te- gea, the Tegeans, Cic. de Div. 1, 19, 37.— D. TegeatiSjidis,/., Tegean; with the poets, for Arcadian : mater, i. e. the Arca- dian Atalanta, Stat. Th. 9, 571 : capra, Sil. 13, 329. tegeSf etis, /. [tego] A covering, mat: quae hunt de cannabi, lino, junco, palma. scirpo, ut funes, restes, tegetes, Var. R. R. 1, 22, 1 ; so Col. 5, 5, 15 ; 12, 52, 8 ; Plin. 21, 18, 69 ; Mart. 11, 32, 2 ; id. ib. 56, 5 ; Juv. 6, 117 ; 7. 221, et al. •I tegretariuS) 4""So-not6g. ifjiaOoirXu- kos, Gloss. Gr. Lat. A mat-maker fteges]. tegreticula, ae. / dim. [id.] A little mat : tegeticulae cannabinae, Var. R. R. 3, 8, 2 ; so id. ib. 2, 11, 8 ; Mart. 9, 93, 3. * tegllc» i s , n - [t e g°] d covering, cov- er, Ap° M. 9, p. 222 {al. tegillo). tegillum. b n - dim. [tegulum] A small covering, a hood or cowl, Plaut. Rud. 2, 7, 18 ; Var. in Non. 179, 4 ; cf., " tegillum cuculiunculum ex scirpo factum," Fest. p. 366. ^ tegimen (collat. form, tegpimen and tegrmen; v. thefollg.),inis, n. [te- go] A covering, cover (mostly poet, and in post-Aug. prose ; in Cic. in prose only once, as a transl. from the Greek) : mihi (Anacharsi) amictui est Scythicum tegi- men, Cic. Tusc. 5, 32, 90 : tegimen direpta leoni Pellis erat, Ov. M. 3, 52 ; so, tegimen. id. ib. 1, 672; id. A. A. 3. 112: Sil. 1, 402; Sen. Q. N. 6, 25 ; Tac. A. 2. 21 : consertum tegumen spinis, Virg. A. 3, 594 ; so, tegu- men, Liv. 1, 20, 4 ; 4, 39, 3 ; Col. 7, 4, 4 :— texile tegmen, Lucr. 5, 1349 ; so id. 3, 649 : Virg. A. 7, 666 ; 742 ; Luc. 9, 771 ; Liv. 5, 38, 8 ; Quint. 9, 4, 4 ; Auct. B. Afr. 72, 4. etmult. al. Poet.: sub coeli tegmine. the vault of heaven, Lucr. 1, 987 ; so id. 2, 662 - 5.1015; Cic. poet. N. D. 5. 44 112: tiumi- nis, icy covering, Laev. in Gell. 19, 7, 15. tegimentum and tegmentum». i, v. tegumentum. tegmeni in ' s ' v - tegimen. tegO* x ii ctum, 3. To cover : I. Lit.: A. Ii gen.: arnica corpus ejus (Alcibia- dis) texit suo pallio, Cic. de Div. 2. 69, 143 ; Plaut. Trin. 4, 2, 9 : (tegillo) tertus esse soleo, si pluvit, id. Rud. 2, 7, 19 : fpre res omnes aut corio sunt Aut etiam corv- chis aut callo aut cortice tectae, covered,, clothed, Lucr. 4, 937 ; cf., bestiae aliae co- rns tectae sunt, aliae villis vestitae, Cic. N. D. 2, 47, 121; and, ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus, id. ib. 2. 69, 150 ; cf. also, Mars tunica adamantina tectus, Hor. Od. 1, 6, 13 ; and in a Greek con- struction : prima tectus lanugine malas, Ov. M. 12, 291 : quae (casae) more Giilio- rum stramentis erant tectae, Caes. B. G. 5, 43, 1 ; so, t. casas testudinum superficie, Plin. 6, 24, 28 : musculum, Caes. B. C. 2, 10, 3: naves tectae, covered with decks, decked ^= constratae, id. ib. 1, 56, 1 ; so Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae) ; 31, 46, 6 : tectae instrataeque scaphae, Caes. B. C. 3, 100, 2: incepto tegeret quum lumina somoo, Virg. G. 4, 414, et saep. : utne tegam spur- co Damae latus 1 i. e. to go by the side of walk cheek by jowl with, Hor. S.-2, 5, 18 ; so, latus alicui, Suet. Claud. 24 ; cf., aliquem, to surround, attend, accompany, Stat. S. 5, 1, 26 : — sarta tecta ; v. sarcio, Pa. B. 'n partic: J, To cover, hide,, conceal (so rarely in the prop., but freq.- in the trop. sense ; v. in the follg.) : Cae- sar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc., Caes. B. G. 7. 45, 7 : fugientem silvae texerunt, id. ib. 6, 30. 4 ; so, oves (silva), Ov. M. 13, 822 : ferae lati- bulis se tegunt, Cic. Rab. Post. 15, 42. 2. To shelter, protect, defend (likewise rarely in the prop, sense) : qui portus al, Africo tegebatnr, ab Austro non erat tu- tus, Caes. B. C. 3, 26, 4 ; so, ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus te- lis tegeretur, Hirt. B. G. 8. 9, 4 : aliquem conservare et tegere, id. ib. 1. 85, 2: ali- quem tegere ac tueri, Cic. Fam. 13. 66. 2 : tempestas et nostras texit et naves Rhn. dias afflixit, Caes. B. C. 3. 27, 2; Ilirr 15 15.21 TE6U G. 8, 5, 4: — triumpho, si licet me latere tecto ab8cedere, i. e.safe, unhurt, or, as we say, with a whole skin, Ter. Heaut. 4, 2, 5. 3. To cover over, bury, inclose (poet.) : te modo terra tegat, Prop. 2, 26, 44 : Pae- tum sponte tua vilis arena tegas, id. 13, 5, ;:8 ; so Mart. 9, 30, 11 : ossa tegebat hu- mus, Ov. M. 15, 56; so, ossa tegit tumu- lus, id. Am. 2, 6, 59. II. Trop : A. In gen. (extremely seldom) : teutus modestia, Plaut. Most. 1, ■f, 7; cf., in the same figure, t. verecundi- nm et virtutis modum, id. ib. 1, 2, 60. — Much more freq., B. In partic. : 1, (ace. to no. I., B, 1) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret: triumphi nomine tegere atque velare cu- piditatem suam, Cic. Pis. 24, 56 ; cf., mul- tis simulationum involucris tegitur et qua- si velis quibusdam obtenditurunius cujus- que natura, id. Q. Fr. 1, 1, 5, 15; and, igna- viam suam tenebrarum ac parietum cus- todiis tegere, id. Rab. perd. 7, 21 : animus ejus vultu, iiagitia parietibus tegebantur, id. Seat. 9, 22 : summam prudentiam sim- ulatione stultitiae, id. Brut. 14, 53 : hones- ta praescriptione rem turpissimam, Caes. B. C. 3, 22, 4 ; cf., turpia facta oratione, Sail. J. 85, 31 : aliquid rnendacio, Cic. Quint. 26, 81; so, commissa, Hor. Ep. 1, 18, 38 ; id. A. P. 200 : non uti corporis vul- nera, ita exercitus incommoda sunt tegen- da, Caes. B. C. 2, 31, 6 : nostram senten- tiam, Cic. Tusc. 5, 4, 11 : causam doloris, Ov. M. 13, 748 : pectoribus dabns multa tegenda meis, id. Trist. 3, 6, 10. 2. (ace. to no. I., B, 2) To defend, pro- tect, guard: aliquid excusatione amicitiae, Cic. Lael. 12, 43 : quod is meam salutem atque vitam sua benevolentia, praesidio custodiaque texisset, id. Plane. 1, 1 : nos- tri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt, Cic. de Or. 1, 59, 253 : pericula facile innocentia tecti repellemus, id. de imp. Pomp. 24, 70 : ut legatoa cura magistratuum ab ira im- petuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7. — Hence tectus, a, um, Pa., Covered, i. e. hid- den, concealed: A, Lit.: cuniculi, Hi'rt. B. G. 8, 41, 4. — B. 'Prop., Hidden, not frank, open, or plain ; secret, concealed, disguised ,- close, reserved, cautious : ser- mo verbis tectus, covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22. 1 ; cf., verba ( opp. apertiaai- ma), id. ib. 5 : occultior atque tectior cu- piditas, id. Rose. Am. 36, 104 : amor, Ov. R. Am. 619. — Of persona : occultus et tec- tus, Cic. Fin. 2, 17, 54: tecti ease ad alie- noa possumus, id. Rose. Am. 40, 136: te in dicendo mihi videri tectissimum, id. de Or. 2, 73, 296.— Hence, Adv., tecte, Covertly, privily, cautious- ly: et tamen ab illo aperte, tecte quic- quid est datum, libenter accepi, Cic. Att. 1, 14, 4. So, tectius, id. Fam. 9, 22, 2; Plane, ib. i0, 8, 5 ; Ov. A. A. 1, 276. tcgnlae, arum (less freq., and most- ly poet, also in the sing., tegula, ae ; v. the follg.),/. [tego] Tiles, roof-tiles, a tiled roof '( quite class.): (a) Plur. : tempea- tas venit, conl'ringit tegulas imbricesque, Plaut. Most. 1, 2, 28 ; so, coupled with im- brices, id. Mil. 2, 6, 24 ; with tectum, id. Rud. prol. 78 : heus, quid agia tu inquam in tegulis? id. Mil. 2, 2, 22 ; so, in tegulis, id. ib. 1 ; 5 ; 2, 3, 13 ; 37 : anguia per im- pluvium decidit de tegulis, Ter. Ph. 4, 4, 27 ; cf. id. Eun. 3, 5, 40 : per tegulas de- mitti, Cic. Phil. 2, 18, 45 : demptis tegulis, id. Verr. 2, 3, 50, 119 : habitare aub tegu- lis, Suet. Gramm. 9: tegvlas aeneas avratas D. s. D.. Inscr. Orel], no. 3272, et saep. — ((}) Sing.: promitto tibi, si valebit, tegulam ilium in Italia nullam relicturum, not a tile, Cic. Att. 9, 7, 5 : cum solem non- dum probibebat et imbrem Tegula, Ov. A. A. 2, 622; so id. Fast. 6, 316; id. Ib. SIM ; Bibacul. in Suet. Gramm. 11 ; Mart. 7, 36, 4; Juv.3, 201— Pro verb. : extre- ma tegula stare, to stand on the roof's tdge, to be near one's fall, Sen. Ep. 12 med. Itcg-uhcius, a, um, adj. [tegulae] Covered with tiles : attegia, Jnscr. Orcll. no. 1396. tcg~ulurn, >, «• [tego] A covering, roof, il/atr/i ^extremely rare): tegulo aquatica- lilin arundinum domos auas operiunt, I'l n 16. 36. 64; id. ib. £ 37 .522 TEL» tegumen, i nis > v - teg;j« n. tegnmentum (collai form, tegri- liientum and tegmentum ; .v. the tollg.), i, n. [tego] A covering, cover (quite class.) : tegumenta corporum vel texta vol suta, Cic. N. D. 2, 60, 150 ; so, tegu- nientmn, id. Fin. 5, 11, 32 ; Liv. 1, 43, 2 ; 9, 19, 7 ; 9, 40, 3 ; 22, 1, 3 ; Sen. Cons, ad Ilelv. 8 ; id. Ep. 90 med. ; Suet. Calig. 55 fin. : — 8cutis tegimenta detrahere, Caes. B. G. 2, 21 , 5 ; so, tegimentum, id. ib. 6, 21 fin. ; id. B. C. 2, 9, 6 ; 3, 44, 7 ; 3, 62, 1 ; 3, 63, 7: — palpebrae quae sunt tegmenta oculorum, Cic. N. D. 2, 57, 142. — *H. Trop.: istaec ego mihi semper habui aetati tegumentum meae, Ne, etc., a de- fense, protection, Plaut. Trin. 2, 2, 32. TeiuSi a, um, v. Teos, no. II. tela* ae, /. [prob. eontr. from texela, from texo ; cf. ala, from axilla ; mala, from maxilla, Cic. Or. 45, 153] A web : I, L i t. : texentem telam studioae ipsam oft'endi- mus, Ter. Heaut. 2, 3, 44; cf., Penelope te- lam retexens, Cic. Acad. 2, 29, 95 : termi te- las discreverat auro, Virg. A. 4, 264; 11,75; cf., vetua in tela deducitur argumentum, Ov. M. 6, 69 : lana et tela victum quaeri- tans, Ter. Andr. 1, 1, 48; cf., assiduis ex- ercet brachia telis, Ov. F. 4, 699 ; and, an- tiquas exercet telas, id. Met. 6, 145 : plena domus telarum, Cic. Verr. 2, 4, 26, 59. — Of a spider's web, Plaut. Stich. 2, 2, 25 ; Catull. 68, 49 ; Mart. 8, 33, 15 ; Juv. 14, 61. — B, Transf.: 1. The threads that rim lengthwise in the loom, the warp : Tib. 1, 6, 79 ; so Virg. G. 1, 285 ; 3, 562 ; Ov. M. 4, 275 ; 6, 54 ; 55. — 2. A weaver's beam, yarn- beam ; also, a loom : Cato R. R. 10, 5; 14, 2 ; Ov. M. 6, 576.— II. Trop., A web, i. e. a plan, design : exorsa haec tela non male omnino mihi est, Plaut. Bac. 2, 3, 116 ; id. Pseud. 1, 4, 7: quamquam ea tela tex- itur et ea incitatur in civitate ratio Viven- di, ut, etc., Cic. de Or. 3, 60, 226. f 1. telamo or telamon, onis, m — = rcXuuinv (a bearer, supporter), in arch- itecture, A male figure that supports an entablature ; in the plur., telamones, Vitr. 6, 10 fin. 2. Telamo or Telamon, 6nia, m., TeXauuiv, An Argonaut, son of Aeacus, brother of Peleus, and father of A j ax and Teucer, Hyg. Fab. 14 ; 89 ; 97 ; Val. Fl. 1, 354 ; Ov. M. 7, 476 so. ; 11, 216 sq. ; Cic. N. 0. 3, 32t 79 ; id. Tusc. 3, 18, 39 ; 43 ; 3, 24. 58 ; 3, 29, 71 ; id. de Or. 2, 46, 193, et al — II. Hence : A. Telamomus, ", m„ Son. of Telamon, the Telamonian, for Ajax, Ov. M. 13, 194 ; id. Trist. 2, 525 ; id. A. A. 2, 737.-B. Telamoniadcs, ae, m., The offspring of Telamon, i. e. Ajax, Ov. M 1 13, 231. telanae ficus< A kind of black fg, Cato R. R. 8, 1 ; Plin. 15, 18. 29 ; Macr. S. 2, 16. Telchines, um, m., T £ ax?i/£?, A fa- bled family of priests in Rhodes, famous for their magic arts, Ov. M. 7, 365 ; Stat. Th. 2, 274. Tclebdac* arum, m., Tru\t66ai, A people in Acarnania, noted for robbing travelers, Plin. 4, 12, 19 ; Plaut. Am. prol. 101 ; 1, 1, 56; 95. et al. A colony of them afterward inhabited the Island cf Ca- preae : Teleboum regna, Virg. A. 7, 735 , Tac. A. 4, 67 ; Sil. 7, 418,— (* Deriv., Te- lcbois, idis, adj., Of Teleboae, Teleboic, Plin. 4, 12, 19.) (* T eleboas, ae, m. A centaur killed by Nestor at the marriage of Pirithous, Ov. M. 12,441.) Teleg'dnu.Si >> m -> Ti/Afyoyos. Son of Ulysses and Circe, who, when he came to Ithaca, killed his father without knowing him ,• on his return he founded Tusculum, Hyg. Fab. 127 ; Hor. Od. 3, 29, 8 ; Prop. 2, 32, 4 ; Ov. F. 3, 92 ; 4, 71 ; Stat. S. 1, 3, 83 ; Sil. 7, 692 ; 12, 535, et al.— As an ap- pellative, Telegoni, orum, The amatory poems of Ovid, so called because his mis- fortunes arose from them, Ov. Tr. 1, 1, 114. Telemachus, i, "*•, Tn\iuaxos, The son of Ulysses and Penelope, Hyg. Fab. 127 ; Ov. Her. 1, 98 ; 107 ; Hor. Ep. 1, 7, 40 ; Catull. 61, 229. Tclcmus, ', '"■, Tn^enos, A certain augur, Ov. M. 13, 770 ; Hyg. Fab. 128. t telephloU) '', "■ = rnXcibtov, A kind T E L M of herb resimbling pur slain, Sedum tele- phium, L.; Plin. 27, 13, 110. Telephus, i. m., T/iXeajoi : 1, A king tif Mysia, son of Hercules and the nymph Auge. He was wounded before Troy by the spear of Achilles, but was afterward cured by the rust of the same, Ov. M. 12, 1 12 ; id. Triet. 5, 2, 15 ; id. Pont. 2, 2, 26 ; Hor. A. P. 96 ; 104 ; id. Epod. 17, 8.— H. A contemporary and friend of Horace, Hor. Od. 3, 19 ; 1, 13, 1 ; 4, 11, 21. (* Telcsia, ae, /. A town of Samni- um, Liv. 22, 13 ; 24, 20.) (* Tclestcs, ia or ae, m. The father of Ian the, Ov. M. 9, 716.) t teleta, ae, / = reXertj, Initiation, consecration, App. M. 11, 268 sq.; Aug. Civ. D. 10, 9 ; 23 ; 4, 31. (* Telethusa, ae, /. The wife of Lydus and mother of Iphis, Ov. M. 9, 695 and 765.) I teletus, i, m.^TtXertis (perfect), One of the Aeons, Tert. adv. Val. 8. t teliear dlOS i, m. A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 68. * tcligfer, era, erum, adj. [telum-ge- ro] Dart- bearing, an epithet of Cupid, Sen. Here. Oet. 543. ttelinum* i. n. = rf)\ivov, A costly ointment prepared from the herb telis, Plin. 13, 1, 3 ; Tert. Pall. 4 med. t tclil'lhizos- i, /• A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 68. I telis? is, /■ = ri)AiS, The herb fenu- greek, Trigonella foenum Graecum, L. : quod telin vocant, Plin. 24, 19, 120. (* Tcllenae, arum, /. A town of Latium, Liv. 1, 33 ; called, also, Tellc- ne , Plin, 3, 5, 9.) Tellumo, onis, m. A god among the Romans, the personified productive pow- er of the earth, answering to Tellus aa a goddess, Var. in Aug. Civ. D. 7, 23 fin. Called also, TellUTUSj ', Mart. Cap. 1, 16. tellus, uris,/. [kindr. with terra] The earth, opp. to the other planets or to the sea, the globe; earth, land, ground (a word belonging almost entirely to poet- ry) : ea, quae est media et nona, tellus, neque movetur et infima est, Cic. Rep. fi, 10^71.: (for which, terra in medio mundo sita, Cic. Tusc. 1, 17, 40 ; id. N. D. 2, 3SI, 98, et al. ; v. terra) : Lucr. 6, 579 : quaque fuit tellus, illic et pontus et aer; sic emt instabilis tellus, innabilis unda, Ov. M. ], 15 ; cf., jamque mare et tellus nullum diecrimen habebant; Omnia pontus erant, id. ib. 1, 291: saucia vomeribus per se dabat omnia tellus, id. ib. 1, 102 : exer- cetque frequens tellurem atque imperat. arvis, Virg. G. 1, 99: tellus inarata, Hor. Epod. 16, 43, et saep. — B. Personified, Tellus, Earth, as a productive, nourish- ing divinity : "unam eandemque terram habere geminam vim, et masculinam, quod semina producat et femininam. quod recipiat atque enutriat. Inde a vi feminina dictam esse Tellurem, a mascu- lina Tellumonem," Var. in Aug. Civ. D. 7, 23 fin. ; cf., " primum (invocabo), qui cmnes fructus agriculturae coelo et terra continent, Jovem et Tellurem : itaqu'e (,uod ii parentes magni dicuntur, Juppi- ler pater appellatur, Tellus, terra mnter," id. R. R. 1, 1, 5 ; and, " si est Ceres a ge- rendo, terra ipsa dea est : quae enim est alia Tellus?" Cic. N. D. 3, 20, 52: Tellu- rem porco, Silvanum lacte piabant, Hor. Ep. 2, 1, 143:.aedis Telluris, Cic. Q. Fr. 3, 1. 4, 14 : in Telluris (*sc. aede), id. Alt. 16, 14, 1.— B. Transf., A land, country, district, region, territory : Tusculn, Tib. 1, 7, 57 : t. barbara Scythiae, id. 3, 4, 91 ; so, barbara, Ov. M. 7, 52: Delphica, id. ib. 1, 515 : Aegyptia, id. ib. 5, 323 : Gnosia, Virg. A. 6, 23 : nova, Hor. Od. 1, 7, 29 : Jubnr, id. ib. 1, 22, 15 : Aasaraci, id. Epod. 13, 13, et saep. tclluster, trie, e, adj. [tellus] Of or belonging to the earth, terrestrial : tellu.-- tres silvicolaeque Divi, Mart. Cap. 7, 237 Tclmcssus or Telmissus, ' / TtXiinoaHs or Tz\uiaa6s, A town on the boundary between Caria and Lycia, furm d for the skill of its inhabitants in divimi- tion, Cic. de Div. 1, 41, 91; Mel. 1, 15. :>■ Plin. 30, 1, 2; Liv. 38. 39, 16; cf. Mam. Kleinas. 3, p. 174.— II. Hence : A. Tel- TELU mcssicus (Telmissicus), a, um, adj., Of or belonging to Telmessus, Telmessian : Telmissicus einus, Liv. 37, 16, 13 : Tel- messicum vinum, Plin. 14, 7, 9. — B. TclmissiuSi a, um, adj., The same : Ptolemaeus, Liv. 37, 56, 4. In the plur., Telmissii, drum, m., The inhabitants of Telmissus, the 7'elmissians : Castra Telmissium, Liv. 37, 56, 5 Drak. JV. cr. (s. 1. v.).-C. (* Tclmcsscs, lum, m., Cic. fie Div. j, 42) or Telmcssenses» ium, m., The inhabitants of Telmessus, the Tel- messiaiis, Tert. Anim. 46. — D. Telmes- sis* idis, adj.fi, Telmessian: sinus, Luc. «. 248. telonarius. ii> ™- [telonium] A toll- gatherer, collector of the customs, Cod. Theod. 11,28,3 fin. telonium (-neum). "> »• == rt\w- viov, A toll-booth, custom-house, Tert. Idol. 12; Bapt. 12; (*Vulg. Luc. 5, 27.) telunrS) i, «• A weapon used for fight- ing at a distance, A missile weapon, missile, as a dart, spear, javelin, etc. (while nrma signifies arms for defense or close fight; v. anna). 1. Lit.: " tela proprie dici videntur ea, quae missilia sunt: ex Graeco videlicet translate) eorurn nomine, quoniam illi rn- \68ev missa dicunt. quae nos eminus ; si- eut anna ea, quae ab humeris dependentia retinentur mnnibus," Fest. p. 364 ; cf. id. p. 3 ; and Serv. Virg. A. 8, 249 ; 9, 509 : " te- lum vulgo quidem id appellatur, quod ab arcu mittitur, sed nunc omne signiticatur, quod mittitur manu. Itaque sequitur, ut et lapis et lignum et ferrum hoc nomine eontineatur, dictum ab eo, quod in longin- quum mittitur, Graeca voce nguratum and too njXoSi," Gai. Dig. 50, 16, 233 : arma rigent, horrescunt tela, Enn. in Macr. S. 6, 4 ; so, opp. arma, Sail. C. 42, 2; 51, 38 ; Jug. 43, 3; Ov. M. 9, 201: tela manu ja- cere, Enn. Ann 17, 24 ; cf, si quis jaciat volatile telum, Lucr. 1, 969 ; and, tela de- pellere . . . telum jacere, Cic. Quint. 2, 8; so, conjicere, Caes. B. G. 1, 26, 3 ; 1, 46, 1 ; 1, 47, 2; 2, 27. 4 ; Cic. Quint. 16, 52, et mult. al. ; cf, nubes levium telonim conjecta obruit aciem Gallorum, Liv. 38, 26, 7 ; and with this cf., it toto turbida coelo Tem- pestas telorum ac ferreus ingruit imber, Virg. A. 12, 284 : telum ex loco superiore mittere, Caes. B. G. 3, 4, 2 ; cf, Romani omni genere missilium telorum ac saxis maxime vulnerabantur, Liv. 44, 35, 21 ; and with this cf. Sisenn. in Non. 449, 3 : tela vitare, Caes. B. G. 2, 25, 1 : telis re- pulsi, id. ib. 1, 8, 4 ; Cic. Rep. 1, 3 : non primus Teucer tela Cydonio Direxit ar- cu, Hor. Od. 4, 9, 17, et saep. B. Transf: 1, In gen., An offens- ive weapon of any kind, as a sword, dag- ger, poniard, axe, etc. (quite class.) : Ajax gladio incubuit : Ulixes intervenit . . . e corpore cruentum telum educit, Auct. Her. 1, 11, 18 : ex quibus (telis) ille max- imum eicarum numerum et gladiorum extulit, Cic. Cat. 3, 3, 8 : elatam securim in caput dejecit : relictoque in vulnere telo ambo se foras ejiciunt, Liv. 1, 40, 7 : stare in comitio cum telo, Cic. Cat. 1, 6, 15 ; so esp. freq., esse cum telo, to be armed : Cic. Att. 2, 24, 3 ; so id. Vatin. ]0, 24 ; id. Verr. 2. 5, 3, 7 ; Sail. C. 27, 2, et al. ; cf., esse cum telo hominis occidendi causa (lex) vetat, Cic. Mil. 4, 11 : qui caedem te- lo quocumque commiserint, Quint. 10, 1, 12 : strictis agmiua telis, Ov. M. 3, 535 : ut pereat positum rubigine telum, my sheath- ed sword, Hor. S. 2, 1, 43, et saep. : pars caret altera telo Frontis, i. e. a horn, Ov. M. 8, 885 ; so of the cacstus, Virg. A. 5, 438 ; Stat. Th. 6, 772. 2. Poet., like the Gr. /jJtXos (v. Passow, sub voce) : 3, A sunbeam : non radii so- lis neque lucida tela diei, Lucr. 1, 148 ; so id. 2, 59; 3, 92; 6, 40. — b. Lightning: arbitrium est in sua tela Jovi, Ov. F. 3, 316 : excutere irato tela trisulca Jovi, id. Am. 2, 5, 52. 3. A stitch in the side: Seren. Samm. 22, 402 ; cf. Isid. Orig. 4, 6. 4. The virile member, Mart. 11, 78, 6 ; Auct. Priap. 9 ; Just 38, 1. II. Trop.. A weapon, sh,ift,dan (qu'to class.), Plaut. Am. 1, 1,113: usque qua- que sapere oportet : id erit telum acerri- inum, Poet. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1 ; cf , nee TE M. E mediocre telum ad res gerendas exieti- mare oportet benevolentiam civium, Cic. Lael. 17, 61 ; and, necessitas, quae ulti- mnin ae maximum telum est, Liv. 4, 28, 5 : de corpore rei publicae tuorum scele- rum tela revellere, Cic. Pis. 11, 25 : tela fortunae, id. Fam. 5, 16, 2: lucubrationis telum, Suet. Calig. 53 : vis tiibunicia, te- lum a majoribus libertati paratum, Sail. Or. Macri Licinii ad pleb. 6 ; Liv. 6, 35, 8. (* TcniCIlis; 'dis, /. The name of a gate at Tarentum : porta, Liv. 25, 9.) Temcnites. ' s . '"■> Teucvirnf, An ep- ithet of Apollo, from Temenos, a place near Syracuse, Cic. Verr. 2, 4, 53, 119; Suet. Tib. 74. tcmcrariCj ado., v. temerarius, ad fin. temerarius. a, um, adj. [temere] That happens by chance, accidental, casual (so very rarely) : sed quid hoc, quod pi- cus ulnium tundit? non temerarium 'st, Plaut. Asin. 2, 1, 14 : non temerarium est, ubi dives blande appellat pauperem, id. Aul. 2, 2, 7 : quaestus temerarius incer- tusque, Fest. s. v. navalis scriba, p. 169. — More freq. and quite class., H. Rash, heedless, thoughtless, imprudent, inconsid- erate, indiscreet, unadvised, audacious : temulenta mulier et temeraria, Ter. Andr. 1, 4, 2: homines temerarii atque imperi. ti, Caes. B. G. 6, 20, 2 : hominem esse bar- barum, iracundum, temerarium, id. ib. 1, 31 : caeca ac temeraria dominatrix animi cupiditas, Cic. Inv. 1, 2, 2 : non sum tam temerarius nee audax, Mart. 4, 43, 2, et saep.: — ea sunt et tnrbulenta et temera- ria et periculosa, Cic. Caecin. 12, 34 ; id. N. D. 1, 1, 1 ; Liv. 25, 37, 17; so, consilium, Plane, in Cic. Fam. 10, 21,2: vox, Liv. 23, 22, 9 : virtus, Ov. M. 8, 407 : error, id. ib. 12, 59 : querela, id. Trist. 5, 13. 17 : bella, id. Met. 11, 13: tela, i. e. sent thoughtless- ly, id. ib. 2, 616, et saep. : — temerarium est, ante crassitudinem pollicarem viti imperare, Plin. 17, 22, 35, § 177 ; so, teme- rarium est, secundis non esse contentum, Plin. Ep. 4, 9, 10. — Ado,, t e m e r a r i e, Thoughtlessly, inconsiderately (extremely rare), Cod. Justin. 9, 1, 18 ; Tert. Virg. vel. 3. tcmeratOT. oris, m. [ttmero] A viola- tor, ravisher ; a forger, counterfeiter (a post Aug. word. Stat. Th. 11, 12; Achill. 1, 600; Cod. Justin. 12, 53, 2; Most. Dig. 48, 10, 29. temere (ante class, collat. form, tem- eriter, Enn. in Prise, p. 1018 P. ; Att. in Non. 516, 5), adv. By chance, by accident, at random, without design, intent, or pur- pose, casually, fortuitously, rashly, heed- lessly, thoughtlessly, inconsiderately, indisf erectly, etc. : quam saepe forte temere Eveniunt. quae non audeas optare, Ter. Ph. 5, 1, 30 ; cf.^iv. 41, 2, 7; and. pepulere ut forte temere in ad versos montes ag- men erigeret, id. 2, 31, 5 ; cf. also, forte, temere, casu aut pleraque tierent aut om- nia, etc., Cic. Fat. 3, 6 : ex corporibus hue et illuc casu et temere eursitantibus, id. N. D. 2, 44, 115 ; cf, id evenit non temere nee casu, id. ib. 2, 2, 6 : non enim temere nee fortuito sati et creati sumus, id. Tusc. 1, 49, 118; cf, temere ac fortuito. id. Or. 55, 186; and. ne quid temere ac fortuito, inconsiderate negligenterque agamus, id. Off. 1, 29, 103 ; and with this cf. also, om- nia temere ac fortuito agere, Liv. 2. 28, 1 : te nihil temere, nihil imprudenter factu- rum judicaram, Caes. in Cic. Att. 10, 8, B, 1 : inconsulte ac temere dicere, Cic. N. D. 1, 16, 43 : temere ae nulla ratione causas dicere, id. de Or. 2, 8, 32 ; cf, domus, quae temere et nullo consilio administrator (opp. quae ratione regitur), id. Inv. 1, 34, 58 : non temere confirmare, id. Font. 1, 1 : non t. scribere, id. Fam. 4, 13. 5 : ne quid de se temere crederent, Sail. C. 31, 7 : numquam temere tinniit tintinnabulum, Plaut. Trin. 4, 2, 162 : sub pinu jacentes sic temere, Hor. Od. 2, 11, 14 ; cf., temere insecutae Orphea silvae, id. ib. 1, 12, 7 : — Comp. : temerius, Att. in Non. 178, 23. II. In partic. : A. Non temere est, It is not mere chance, it is not for nothing, there is a mean ing in it : non temere est, quod corvus cantat mihi nunc ab Iaeva manu. Plaut. Aul. 4, 3, 1 ; so, non temere est, Ter. Heaut. 4, 1, 7 ; id. Phorm. 5, 8, 9 : baud temere est, Virg. A. 9, 375. B. Non temere, Not easily, i. q. non fa- cile : rapidus fluvins est hie, non hac te- TE ME mere transiri potest, Plaut. Bac. 1, 1, 52 : qui hoc non temere nisi libertis suis de- ferebant, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, 13 : non t adi- re, Caes. B. G. 4, 20, 3 : non temere incerta casuum reputat, quern fortuna numquam decepit, Liv. 30, 30, 11 ; Quint. 1, 3, 3 : non temere a me quivis ferret idem, Hor. Ep. 2, 2, 13: vatis avarus non temere est animus, id. ib. 2, 1, 120 : nee sibi quivis te- mere arroget artem, id. Sat 2, 4, 35, et saep. tomeritas. atis, /. [temere] I. Hap, chance, accident (so rarely, but quite clas- sical) : in quibus nulla tcmeritas, sed ordo apparet, Cic. N. D. 2, 32, 82 : quid enim sors est? Idem propemodum, quod mi- care, quod talos jacere, quod te68eras : quibus in rebus temeritas et caBus, non ratio nee consilium valet, id. de Div. 2, 41, 85 ; cf., fortunam in temeritatem decli- nando corrumpebant, Sail. Fragm. ap. Non. 385, 5 ; and with this cf., (Pacuvius) ait, verius esse temeritate quam fortuna res regi, Auct. Her. 2, 23, 36 : ilia superi- ors caduca et incerta posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeri- tate, Cic. Lael. 6, 20. — H. Rashness, heed- lessness, thoughtlessness, hastiness, want of consideration, indiscretion, foolhardiness, temerity ; a rash, inconsiderate, or unfound- ed opinion (the predom. significat. of the word) : omnis actio vacare debet temeri- tate et negligentia, Cic. Off. 1, 29, 101: multi faciunt multa temeritate quadam. sine judicio vel modo, id. ib. 1, 15, 49 ; cf., duci ad judicandum impetu et temeritate, id. Plane. 4, 9 : temeritatem cupiditatem- que militum reprehendit Caes. B. G. 7, 52, 1 : temeritas est florentis aetatis, pru- dentia senescentis, Cic. de Sen. 6, 20 ; so, opp. prudentia, Hirt. B. G. 8, 8, 1 ; coup- led with ignorantia, Cic. Acad. 1, 11, 42; with inscitia, Liv. 6, 30, 6 ; 42, 49, 5 ; with inscientia, id. 22, 25, 12, et saep. — In the plur. : Cic. Sest. 28, 61 ; cf. Quint. 9, 4, 97. temcriter. a ^ v -> v - temere, ad ink. * tcmcritudo. inis./. [temere] Rash- ness, heedlessness, temerity (ante-class, for temeritas) : Pac. in Non. 181, 23. temerO) av '> atum, 1. v. a. [id. ; and therefore, prop., To treat rashly ; hence, pregn.] To violate, prof ane, defile, dishon- or, disgrace, desecrate, pollute: li temerare viola re sacra et contaminare, dictum vide- licet a temeritate," Fest. p. 365 (mostly poet. ; in prose prob. not till after the post- Aug. period) : sacra Deae, Tib. 3, 5, 7 ; so, sacra hospitii, Ov. Her. 17, 3 : Cereale ne- mus securi, id. Met. 8, 744 : templa Mi- nervae, Virg. A. 6, 841 ; cf, arae, foci, De- um delubra, sepulcra majorum temerata ac violata, Liv. 26, 13, 13; and, delubra oculis profanis, Claud. B. G. 102 : sacra- ria probro, Ov. M. 10, 695 : patrium cubi- le, id. ib. 2, 592 ; 15, 501 ; cf., thalamos pu- dicos, id. Am. 1, 8, 19; and, eandem Juli- am in matrimonio Agrippae, Tac. A. 1, 53 ; and with this cf., temerata Auge, Ov. Her. 9, 49 : fluvios venenis, id. Met. 7, 535 : cor- pora dapibus nefandis, id. ib. 15, 75 : aures incestis vocibus, id. Trist 2, 503 : nubila volatu (Perseus), Stat. Th. 3, 463 ; cf, Al- pes (Hannibal), Sil. 15, 532; and, litus, Luc. 3, 194 : castra infausta temerataque, dishonored by the crime of mutiny, Tac. A. 1,30: truxpueret nullo temeratus pec- tora motu, Stat. Ach. 1, 302 : temerata est nostra voluntas, Ov. M. 9. 627. Temesa. ae, also Temese, es, and Tempsa (Tcmsa), ae, /., Ttuic-n or Te/'UVi, A town in the territory of the Brut- tians, where there were copper mines, now Torre del Lupi : Temesa, Mel. 2, 4, 9: Temese, Ov. M. 15, 52; 707; Stat. S. 1. 1, 42: Tempsa (Temsa), Plin. 3, 5, 10 : Liv. 34, 45, 4. Cf. Mann. Ital. 2. p. 156—11. Hence, A. Temesaeus? ». um > «dj., Of or belonging to Ttmesa, T,*ncsan : aera, Ov. M. 7. 207 ; id. Fast. 5, 441 ; Stat. S. l, 5, 47.— B. Tempsanus» a. um, adj., The same : ager, Liv. 34. 45, 4 : in- commodum, Cic. Verr. 2, 5, 15. 39. temetum; '. "• t a protracted form from TEMUM = u.iQv, whence absfemius, lemulentus] Any intoxicating drink,mead, wine, etc. (mostly ante-class, and poet.) : temeti nihil allatum intelligo, Plaut. Aul. 2, 6, 6 ; so Cato m Plin. 14, 13, 14 ; Plaut. True. 4, 3, 59 ; Var. in Non. 5, 17 ; Pom- pon. in Fest. p. 364 ; Hor. Ep. 2, 2, 163 ; 1523 TEMP Juv. 15, 25 ; * Cic. Rep. 4, 6 (Fragm. ap. Non. 15, 15) ; cf. Plin. 14, 13, 14 ; Gell. 10, 23, 1. — Jocosely, temeti timor, as a name for a parasite, Nov. in Fest. p. 364. TemnitCS. ae, and Temnii, Brum ; v. Temnos. temnOi s re , "■ a - [perh. kindred with temere, and so, To treat in a careless or indiscreet manner ; cf. temero, ad init. ; hence, pregn.] To slight, scorn, disdain, deepise, contemn (poet, and very rarely, for the class, contemnere) : semper aves quod abest: praesentia temnis, Lucr. 3, 970 : jejunus raro stomachusvulgaria tem- nit, Hor. S. 2, 2, 38 : divos, Virg. A. 6, 620 : praeteritum temnens extremos inter eun- tem, Hor. S. 1, 1, 116: ne temne, quod ultro Praeferimus manibus vittas et verba precantia, Virg. A. 7, 236: pars non tem- nenda decoris, Ov. A. A. 3, 299 ; cf., haud temnendae manus ductor, Tac. H. 3, 47. Temnos- i, m., TfiuvoS, A town in Aeolia, now Menimen, Plin. 5, 30, 32; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 390. — Derivv. : jj^, TemniteSj ae, adj. m., Of or from Tern- nos: Heraclides, Cic. Fl. 18, 42. In the plur., Temnitae. arum, m., The inhabit- ants of Temnos, the Temnites,Cic.F\.l9,45. — B. Temnii» Srum, m., The inhabitants of Temnos, the Temnians, Tac. A. 2, 47. 1. temo« onis, m. A beam, pole, ton'gue of a carriage, cart, etc. : Var. L. L. 7, 4, 95 ; Col. 6, 2, 7 ; Cic. poet. N. D. 2, 42, 109 ; Virg. G. 3, 173; Ov. M. 2, 107; 11, 258, et al. — II, Transf. : fa (pars pro toto) A wagon (poet.) : de temone Britanno Ex- cidet Arviragus, Juv. 4, 126. — Hence also, The constellation called the Wain or Wag- on of Bootes, Charles' Wain, Enn. in Var. I,. L. 7, 4, 94 ; Stat. Th. 1, 370 ; 692 ; cf. Cic. 1. 1. ; Ov. M. 10, 447,— B. Apolc, Col. 6, 19, 2. 2. temOs onis, m. A sum of money paid instead of furnishing recruits, com- mjitation-monnj. Cod. Theod. 6, 26, 14 sq. temonariuS; a > um > aa J. [2. temoj Of or belonging to the commutation for re- cruit's : onera, Cod. Justin. 12, 24, 1 : func- tio, Cod. Theod. 11, 16, 14.— II, Subst, temonarius, ii, m., A collector of the commutation fur recruits, Cod. Justin. 12, 29, 2. Tcmpe, indecl. plur. n., Teu-nn, ri, A charming valley in Thessaly, through which ran the River Peneus, between Olym- pus and Ossa, Mel. 2, 3, 2: Plin. 4. 8, 15 ; 16,44,92; Liv. 44. 6; Hor. Od. 1, 7, 4 ; 1. 21, 9 ; 3, 1, 24 ; Virg. G. 4, 317 ; Ov. M. 7, 222. et mult, al.— II. Transf., Of other beautiful valleys, Virg. G. 2, 469 ; Ov. F. 4, 477; id. Am. 1. 1, 15; id. Met. 7, 371; Stat. Th. 1, 485 (cf., written as Greek, Reatini me ad sua Titian duxerunt, Cic. Att. 4, 15, 5). * temperaculum, i. «. [tempero] A working : ferri, App. Flor. p. 342. . temper amentum, i, «■ [id.] A mix- ing in due proportion, a proper measure, disposition, or constitution ; a measure, mean, moderation ; temperament, tempera- ture (mostly post-Aug. ; cf., on the other hand, temperatio) : inventum est temper- amentum, quo tenuiores cum principibus aenmari se putnrunt, * Cic. Leg. 3, 10, 24 ; cf., ta/ito temperamento inter plebem senatumque egit, ut, etc.. Just. 2, 7; and, egregium priucipatus temperamentum, si demptis utriusque vitiis eolae virtutes misccrentur, Tac. H. 2, 5 : fortitudinis, id. ib. 1, 83 : diu senatus Caesar oratio- nem habuit meditato temperamento, mod- eration, id. Ann. 3. 12; Plin. Pan. 3, 1: opus est inter has tarn diversas inaequal- itntes magno temperamento, Col. 3, 12, 3 sy. : eruca junritur lactucae fere in cibis, ut nirnio Maori par fervor immixtus tem- peramentum aequet, Plin. 19, 8, 44: ea- rlem est materia, sed distat temperamen- to, proportion, combination, id. 9, 36, 61, et saep. : coeli, temperaieness, JuBt. 2, 1. temperans, anti s, Part, and Pa. of tempero. tempcrantcr» adv., v. tempero, Pa., A, ad Jin. temper an ti a, ae, /. [temperans] Moderateness, moderation, sobriety, dis- creetness, temperaieness, temperance, as a moral quality: "quae (virtutis vis) mod- erandis cupiditatibus regendisque animi motibus laudatur, ejus e6t munus in agen- 1524 TEMP do : cui temperantiae nomen est," Cic Part. or. 22, 66 : " temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos im- petus animi firma et moderata domina- tio." id. Inv. 2, 54, 164; cf. id. Fin. 2, 19, 60: "temperantia est, quae in rebus aut expetendis aut fugiendis rationem ut se- quamur, monet." id. Fin. 1, 14, 47 : "tem- perans, quern Graeci aiixppova appellant eamque virtutem auxftpoc-Cvnv vocant, quam soleo equidem turn temperantiam, turn moderationem appellare, nonnum- quam etiam modestiam,'' etc., id. Tusc. 3, 8, 16 : honestum versatur ... in omnium quae fiunt quaeque dicuntur ordine et modo, in quo inest modestia et tempe- rantia, id. Off. 1, 5, 14 ; cf. id. ib. 3, 33, 116 : cernitur altera pars honestatis in confor- matione et moderatione continentiae et temperantiae, id. ib. 3, 25, 96 : novi ego temperantiam et moderationem naturae tuae, id. Fam. 1, 9, 22 : dicacitatis mode- ratio et temperantia, id. de Or. 2, 60, 247: temperantia in victu, id. Tusc. 5, 20, 57 ; cf., sine apparatu expellunt famem : ad- versus sitim non eadem temperantia, Tac. G. 23; and, valetudinem temperantia mit- igare, Plin. Ep. 1, 12, 9. temperate) "dv., v - tempero, Pa., B, ad fin. temperatio, onis, /. [tempero] A due mingling or tempering of ingredients, fit proportion or combination, symmetry, constitution , temperament (quite classical ; esp. freq. in Cic.) : est enim corporis tem- peratio quum ea congruunt inter se, e quibus constamus, sanitas: sic animi dici- tur, quum ejus judicia opinionesque con- cordant: eaque animi est virtus, quam alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii obtemperantem temperantiae praeceptis, Cic. Tusc. 4, 13, 30 ; so, corporum, id. ib. I, 28, 68 ; id. ib. 1, 10, 21 : aeris tempera- tio, composition, temper, id. Verr. 2, 4, 44, 98; cf. id. Acad. 2, 26, 85; and, caerulei temperationes Alexandriae primum sunt inventae, Vitr. 7, 11 : quae a luna ceteris- que sideribus coeli temperatio fit, Cic. de Div. 2, 45, 94 ; so, coeli, id. N. D. 2, 5, 13 ; cf., temperatio lunae coelique moderatio efficit hoc, id. de Div. 2. 45, 94 ; and, semi- na temperatione caloris et oriri et auges- cere, id. N. D. 2, 10, 26 : mensium tem- peratio, id. Leg. 2, 7, 16: — disciplina ac temperatio civitatis, organization, consti- tution, id. Tusc. 4, 1, 1 ; cf., rei publicae, id. Leg. 3, 5, 12 ; and, ordinum, Liv. 9, 46, 15: temperatio juris, quum potestas in populo, auctoritas in senatu sit, Cic. Leg. "3, 12, 28 : sed praesto est hujus vitii tem- peratio. quod senatus lege nostra confir- matur auctoritas, a mea^ of moderating, qualifying, or tempering, id. ib. § 27. — C oner. : sol dux et princeps et modera- tor luminum reliquorum, mens mundi et temperatio, the organizing or ordering principle, Cic. Rep. 6, 17 Moser. temperativus, a, um, adj. [id.] Soothing, palliative: medicamina, Coel. Aur. Tard. 4, l. temperator, oris, m. [id.] One who duly arranges, orders, or governs (very rare) : moderator ille et quasi tempera- tor hujus tripartitae varietatis, Cic. Or. 21, 70 : voluptatis, i. e. who enjoys it in mod- eration. Sen. Vit. beat. 14. — Poet. : armo- rum (tinmen), i. e. that rightly tempers them, Mart. 4, 55, 15. temperatura, ae,/. [id.] Due meas- ure, proportion, composition, or quality; temper, temperament, temperature (ante- class, and post-Aug. for the class, tempe- ratio ; v. h. v.): coeli temperatura, Var. in Non. 179, 12: corporis, Sen. Ep. 1 med.: minii, Vitr. 7, 9 ; so, aeris, Plin. 34, 9, 20 ; cf. id. ib. 2, 5 ; 15, 43. tempera tus, a, um, Part, and Pa. of tempero. temper!, adv., v. tempus, no. II., A. temperies- ei, /. [tempero] A dae mingling, mixture, or tempering, tempera- ture, temper (poet, and in post-Aug. prose for the class, temperatio) : in quo (aere) aequalis omnium temperies fuit, Plin. 34, 2, 3 : magna et in colore temperies, id. 2, 78,80; id. 16, 11,22: ubi temperiem sump- sere humorque calorque, Ov. M. 1, 430 : nix tegit alta duas (coeli zonas) : totidem inter utramque loeavit Temperiemque TEMP dedit, mixta cum frigore flamma, i. e. tem- peraieness, moderate temperature, id. ib. 1, 51 ; so, coeli, id. Pont. 2, 7, 71 ; Plin. Ep. 5, 6, 3 ; cf., auctumnus mitis inter juve- nemque senemque Temperie medius, Ov. M. 15, 211 ; and, temperie blandarum cap- tus aquarum, id. ib. 4, 344 : — temperiem servant dculi, a due proportion, Claud. Cons. Mall. Theod. 217: tranquilla mo- rum; Stat. S. 2, 6, 48 : temperies (docet), ut casta petas, moderation, temperance, Claud. Laud. Stil. 2, 103. temper O; av i> atum, 1. (archaic praes. subj., tempering Plaut. True. 1, 1, 41) v. a. and n. [tempus, ace. to its primary signif., a piece cut off, a part, portion]. I. Act., To divide or proportion duly, mingle in due proportion ; to properly com- bine or compound ; to soften, qualify, tem- per, etc. (quite class.). fa Lit. : nee vero qui simplex esse de- bet, ex dissimilibus rebus misceri et tem- perari potest, Cic. Off. 3, 33, 119 : qui (or- bium motus) acuta cum gravibus tempe- rans varios aequabiliter concentus efiicit, id. Rep. 6, 18 : ea quum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit, id. Univ. 7. So, aes (coupled with conflare), Plin. 7, 56, 57 : ferrum, id. 34, 14, 41 : herbas, Ov F. 5, 402 : acetum melle, Plin. 14, 17, 21 : vi'- num, id. 29, 3, 11 ; cf., pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. Od. 1, 20, 11 ; id. Epod. 17, 80 ; Mart. 9, 12, 7: venenum, Suet. Ner. 2jfoi. : unguentum, Plin. 13, 2, 2 : collyrium, id. 27, 10, 59 : colores, id. 2, 18, 16, et saep. : ejusdem solis turn accessus modici turn recessus etfrigoris et caloris modum tem- perant, Cic. N. D. 2, 19, 49 : Etesiarum tlatu nimii temperantur calores, id. ib. 2, 53, 131 ; cf, vitis solem umbra temperans, Plin. 17, 12, 18 : quis aquam (i. e. balne- um) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. Od. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1 : scatebrisque arentia tem- perat arva, i. e. waters, Virg. G. 1, 110 ; so, arva (Galesus), Claud. Cons. Prob. 260. 2. Transf, To rule, regulate, govern, manage, order: rem publicam institutis et legibus, Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf., constitu- ere et temperare civitates, id. Acad. 2, 1, 3 ; and, Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit, id. de Div. 1, 43, 96 ; cf. also, qui (Juppiter) res homi- num ac deorum, Qui mare ac terras va- riisque mundum Temperat horis, Hor. Od. 1, 12, 16 ; so, terram mare, urbes, etc. (corresp. to regere), id. ib. 3, 4, 45 : or- bem, Ov. M. 1, 770; 15, 869 : arces aethe- rias, id. ib. 15, 859 : undas, id. ib. 12, 580 : ratem, id. ib. 13, 366 : eenem delirum, Hor. S. 2, 5, 71 : ora frenis, id. Od. 1, 8, 7, et saep. : genius qui natale temperat astrum, Hor. Ep. 2, 2, 187 : annum, id. ib. 1, 12, 16 ; Plin. 2, 6, 4 : coeli pvlgvea, Cic. Leg. 2, 8, 21. — Poet. : carmen impositis articulis, i. e. to tune, Prop. 2, 34, 80 ; cf, testudinis aureae strepitum, Hor. Od. 4, 3, 18 ; so, Musam pede Archilochi, id. Ep. ], 19, 28 sq. ; hence also, citharam nervis, to tune, i. e. to string, Ov. M. 10, 108. B. Trop. : non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire, Cic. Rep. 1, 43 ; cf., cujus acerbi- tas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet, id. Phil. 12, 11, 26 : quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum pub- licarum modis, id. Rep. 1, 45 ; cf. id. ib. 2, 39 : ita in varia et perpetua oratione hi 6unt inter se miscendi et temperandi, id. de Or. 2, 58, 197 ; cf., at haec interdum temperanda et varianda sunt, id. ib. 2, 29, 103; id. ib. 2, 18, 60; id. ib. 2, 52, 176: amara lento temperet risu, Hor. Od. 2, 16, 27 : annonam macelli quotannis tempe- randam censuit, to be regulated, i.e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34 : (Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et tem- perat iras, soothes, allays, Virg. A. 1, 57. II, Neutr., To observe proper measure ; to moderate or restrain one's self; to forbear, abstain ; to be moderate or temperate (quite class.). fa In gen., constr. with in aliqua re, alicui rei, ab aliqua re, a simple abl., or the inf. : (a) With in c. abl. : jam istoc probior es, quum in amore tempere6, Plaut. Epid. 1, 2, 8, — (/3) c. dat.: linguae tempera, id. Rud. 4, 7, 28 ; so, linguae, TEMP Li». 28, 44, 18 : manibus, id. 2, 23, 9 ; 4, 3, 6; 32, 20, 3: oculis, id. 21, 22, 7 : irae, id. 33, 20, 6 : victoriae, Sail. C. 11, 8, et eaep. — (> ) With ab or a simple abl. : tem- perare ab injuria et maleticio, Caes. B. G. 1, 7, 5 ; so, a maleticio, Auct. Her. 2, 19, 29 : a lacrimis, Virg. A. 2, 8 ; for which, lacrimis, Liv. 30, 20, 1 ; Tac. A. 15, 16 : a venatibus, Claud. II. Cons. Stil. 270 : risu, Liv. 32, 34, 3 : neque verbis adversus principem neque factis, Suet» Vit. Lucan. — (6) c. inf. : matronae Canora hie voce sua tinnire temperent, Plaut. Poen. prol. 33 ; so, dormire, id. ib. 22 : maledicere huic, id. ib. 5, 2, 76 : tollere puerum, Poet, ap. Cic. de Div. 1, 21, 42 : exordiri rem novam, Gell. 4, 9, 5, et 6aep. — b. Connect- ed with sibi or animis (so not in Cicero) : neque sibi homines feros temperaturos exi9timabat, quin, etc., Caes. B. G. 1, 33, 4 : usque mihi temperavi, dum perduce- rem eo rem, ut, etc., Plane, in Cic. Fam. 10, 7, 2 : nequeo mihi temperare, quomi- nus, etc., Plin. 18, 6, 8, § 41 : non quivit temperare sibi in eo (signo), etc., id. 34, 8, 19, § 62 : eum sibi credis a mendacio tem- peraturum, Auct. Her. 4, 18, 25: — vix ternperavere animis, quin, etc., Liv. 5, 45, 7. — c. Impers. : aegre temperatum est, quin, etc., they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8 : nee temperatum manibus foret, ni, etc., id. 2, 23, 10 : jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est, id. 5, 7, 8 : ab oppugnatione urbium temperatum, id. 7, 20, 9 ; so, a caedibus, id. 25, 25, 9. B. In partic., pregn., To forbear, abstain, or refrain from ; to spare, be in- dulgent to any thing ; constr. with the dat. or ab : ut si cuiquam ulla in re um- quam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis, Cic. Verr. 2, 2, 6, 17 ; so, su- peratis hostibus (shortly after, parcere), id. ib. 2, 2, 2, 4 : sociis, id. ib. 2, 1, 59, 154 : amicis, id. Balb. 27, 60 : privignis, Hor. Od. 3, 24, 18 : ingenio suo, Quint. 10, 1, 98, et al. : — in quo ab sociis temperave- rant, Liv. 6, 17, 8 ; so, ab his sacris, id. 39, 10, 9. — Impers. : templis tamen de- um temperatum est, Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr. : nee ab ulla temperatum foret, id. 24, 31, 11.— Hence, A. temperans, antis, Pa., Observing moderation, sober, moderate, temperate: aut temperantem (dices), qui se in aliqua lib- idiue continuerit, in aliqua effuderit? Cic. Parad. 3, 1, 21 : homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc., id. Font. 14, 30. So, homo, id. Att. 15, 1, 1 ; ef. in the Sup. : homo sanctissimus et temperantissimus, id. Font. 13, 28 : — prin- cipes graviores temperantioresque a cu- pidine imperii, refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr.— With a gen. : famae temperans, Ter. Ph. 2, 1, 41 : tem- perans gaudii seraeque laetitiae, Plin. Pan. 52, 5 : potestatis temperantior, Tac. A. 13, 46.— Hence, Adv., temperanter. With moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2. — Sup. seems not to oc- cur. B. temper atus, a, um, Pa. •• * 1, Duly arranged or prepared: prela, Cato R. R. 12. — Much more freq., 2. Limited, moderate, temperate: (a) Lit.: tempera- tae escae modicaeque potiones, Cic. de Div. 1, 51, 115 : regiones coeli neque aes- tuosae neque friuidae sed temperatae, Vitr. 1, 4 ; cf. Plin" 14, 2, 4. § 26 ; and in the Comp. : loca temperatiora, Caes. B. G. 5, 12, 7 ; so, o temperatae dulce For- miae litus, Mart. 10, 30, 1 : — mitis ac tem- peratus annus, Col. 3, 20, 1; cf. in the Sup. .- temperatissimum anni tempus, Var. R. R. 2, 5, 14.— ((3) T r o p., of moral char- acter, of speech, etc., Moderate, sober, calm, steady, temperate : est autem ita tempera- tis moderatisque moribus, ut summa se- veritas summa cumhumanitate jungatur, Cic. Fam. 12, 27 ; cf. id. Att. 4, 6, 1 : justi, temperati, sapientes, id. N. D. 3, 36, 87 : in victoria temperatior, Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 1 : mens in bonis Ab insolenti tem- perata Laetitia, Hor. Od. 2, 3, 3 : vim temperatam di provehunt in majus, id. ib. 3, 4, 66 : hoc multo fortius est . . . illud temperatius, Sen. Ep. 18: — aequabile et temperatum orationis genus, Cic. Off. 1, 1, 3; so, oratio modica ac temperata, id. Or. TEMP 27, 95 ; and in the Comp. : temperatior oratio, id. de Or. 2, 53, 212 Hence, Adv., temperate, In due proportion, •with moderation, moderately, temperately : a. Lit. : tepebit, Cato R. R. 69, 2: arbo- res humoris temperate, parum terreni habentes, Vitr. 2, 9 med. — |j, Trop. : age- re, Cic. Att. 12, 32, 1 : temperatius scri- bere, id. ib. 13, 1, 1 : temperatissime et castissime vivere, Aug. Mu9. 6, 15. tempestas, atis, /. [tempus] I, A limited time or period, A portion, point, or space of time, a time, season, period, wpa (so mostly ante-class, and poet.) : sol OCCASVS SVPREMA TEIHPESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 17, 2, 10 j cf., "in duodecim tabulis : solis occasv DIEI SVPREMA TEMPESTAS ESTO : libri augurum pro tempestate tempestvtem dicunt, supremum augurii tempus," Var. L. L. 7, 3, 91 MSlll, N. cr. ; v. Dirks. Transl. p. 180 sq. : jam qua tempestate vivo certe sine ad me recipio, Lucil. in Non. 407, 31 : ea tempestate flos poetarum fuit. Plaut. Casin. prol. 18 ; id. True. 2, 4, 29 : qua tempestate juvencos egerat a stabulis, Prop. 4, 9, 1 : non ego pro mundi regno magis anxius ilia Tempestate fui, qua, etc., Ov. M. 1, 183 : tertia te Phthiae tempestas laeta locabit, the third day (a transl. of the Homeric quart Ktv rptraru, II. 9, 363), Cic. poet. Div. 1, 25, 52 : qua tempestate Poe- nus in Italiam venit, Cic. de Or. 3, 38, 153 ; cf. id. Or. 49, 164 : fuere item ea tempes- tate, qui crederent, etc.. Sail. C. 17, 7 : ilia tempestate, Liv. 27, 37, 13 : sic omnia nimia, quum vel in tempestate vel in ag- ris vel in corporibus laetiora fuerunt, in contraria fere convertuntur (a transl. of the Platonic iv ioPiui re Ka\ iv (purols Kai iv awinaai), Cic. Rep. 1, 44. — In thenar. : quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. in Non. 407, 33 ; Plaut. Most. 1, 1, 17 : multis tempestatibus haud sane quisquam Romae virtute magnus fuit, Sail. C. 53, 5 : Sulla sollerti6simus omnium in paucis tempestatibus factus est, id. Jug. 96, 1 : Evander, qui multis ante tempestatibus ea tenuerat loca, Liv. 1, 5, 2. II. Time, with respect to its physical qualities, weather (the predom. and quite class, signif. of the word). A. Lit., of good as well as of bad weather : quum tonuit laevum bene tem- pestate serena, Enn. Ann. 2, 5 : Var. in Non. 408, 5 ; so, liquida, Plaut. Most. 3. 2, 64; cf, liquidissima coeli, , Lucr. 4, 170: clara, Virg. A. 9, 20 : nactus idoneam ad navigandum tempestatem, Caes. B. G. 4, 23, 1 ; cf. Cic. Q. Fr. 2, 2, 4 ; and, fuit pridie Qujnquatrus egregia tempestas, Cic. Att. 9, 13, 2 ; cf. also, tempestatem praetermittere, id. Fam. 14, 4, 5 : quum tempestas arridet, Lucr. 2, 32 ; cf. id. 5, 1394. In the plur. : dum tempestates as- sunt, Lucr. 1, 179 : et coinites et tempes- tates et navem idoneam ut habeas, dili- genter videbis, Cic. Fam. 16, 1, 2. — Of bad, esp. of stormy weather, A storm, tempest : turbida tempestas heri fuit, Plaut. Rud. 4, 3. 3 ; so, turbida, Lucr. 6. 376 ; Caes. B. C. 2, 22, 3 : saeva, Plaut. Rud. 4, 2, 12 ; Lucr. 6, 458 : perfrigida, Cic. Verr. 2, 4, 40, 86 : turbulenta, id. ib. 2, 5, 10, 26 : foeda, Liv. 2, 62, 1 ; Virg. G. 1, 323 : hor- rida, Hor. Epod. 13, 1 : demissa ab Euro, id. Od. 3, 17, 11, et saep. : tempestas ve- nit, Confringit tegulas imbricesque, Plaut. Most. 1, 2, 27 : tanta tempestas cooritur, ut, etc., Caes. B. C. 1, 48, 1 : vis tempes- tatis, Cic. Rep. 4, 8 : maximo imbri, tem- pestate, ventis, procellis, etc., id. Phil. 5, 6, 15: si segetibus tempestas nocuerit, id. N. D. 2, 66, 167 : si tempestas a vertiee silvis Incubuit, Virg. G. 2, 310, et saep. In the plur. : Plaut. Merc. 1, 83 : etiam summi gubernatores in magnis tempes- tatibus a vectoribus admoneri solent, Cic. Phil. 7, 9, 27 : ut tempestates saepe eerto aliquo coeli signo commoventur, id. Mur. 17, 36 : procellae, tempestates, id. Off. 2, 6, 19, et saep. 2. Personified, Tempestates, The Weath- er-goddesses, the Weather : (Lucius Scipio) CEPIT. CORSICA. ALERIAQVE. VRBE. DE- DET TEMPESTATIBVS AIDE MERITO, In- scrr. Scip. in Orell. Inscr. no. 552 ; v. Ap- pend. V., 3 ; cf. Ov. F. 6, 193 ; Cic. N. D. 3, 20, 51 ; Hor. Epod. 10, 24. TEMP B. Trop., like our storm, tempest, i. q. Commotion, disturbance; calamity, misfor- tune : qui in hac tempestate populi jacte- mur et ftuctibus, Cic. Plane. 4, 11 ; cf., comitiorum, id. Mur. 17, 36 : video quanta tempestas iuvidiae nobis impendeat, id. Cat. 1, 9, 22 : periculi tempestas, id. Sest. 47, 101 : tempestas horribilis Gallici ad- ventus, id. Rep. 2. 6 : querelarum, storm, shower, id. Pis. 36, 89 ; so, turbida telo- rum, Virg. A. 12, 284 : ea ipsa tempestate eversam esse rem publicam, Cic. Att. 10, 4, 5 : tempestas popularis, id. Sest. 67, 140 ; id. Cluent. 35, 96 : communis Sicu- lorum tempestas (i. e. Verres), Cic. Verr. 2, 2, 37, 91 : (scurra) Pernicies et tempes- tas barathrumque macelli, Hor. Ep. 1, 15, 31, et saep. — In the plur. : in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari quam, etc., Cic. Rep. 1,1; so id. Sest. 20, 46 ; id. de Or. 1, 1, 2 ; id. Fam. 9, 6, 4 ; Hor. Ep. 2, 2, 85, et mult. al. tempestlve, adv., v. tempestivus, ad fin., no. a. tcmpcstivitas, atis, /. [tempesti- vus] A right or proper time, timeliness, seasonableness (rarely) : sua cuique parti aetatis tempestivitas est data, its appro- priate quality or character, *Cic. de Sen. 10, 33 ; so Plin. 10, 34, 52 ; 11, 14, 14 ; 18, 30, 73. — * II, Transf., A right or proper state or condition : tempestivitates stom achi totiusque corporis, Plin. 29, 6, 38, § 120. tempestivo, "d-v., v. tempestivus, ad fin., no. b. tempestivus, a, um, adj. [tempes- tas, no. I.] Of or belonging to the right time, done or happening at the proper time, timely, seasonable, opportune, fitting, ap- propriate, suitable (quite class.): I. In gen. : venti, Cic. N. D. 2, 53, 131 ; so, im- ores, Just. 44, 1 : nondum tempestivo ad navigandum mari, Siciliam adiit, Cic. de imp. Pomp. 12, 34 : aggressus tempestivis temporibus, Liv. 45, 19, 10 ; cf., veniet narratibus hora Tempestiva meis, Ov. M. 5, 500 ; and Plin. 11, 17, 17 : et tempesri- vum pueris concedere ludum, Hor. Ep. 2, 2, 142 : oratio, Liv. 5, 12, 12 : caesura ar- borum, Plin. 16, 43, 84, et saep. : multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt, fitting occasions, Cic. Tusc. 1, 45, 109 : — num parum tempestivus interveni 1 Tac. Or. 14 : — si tempestivum erit, Col. 1, 8 fin. ; so Plin. 16, 39, 74. II. in partic: A. Of fruits, Timely, seasonable, ripe : maturitas, Cic. de Sen. 2, 5 : ubi ocymum tempestivum erit, dato primum, Cato R. R. 54, 3 ; so, fructus, Cic. Off. 2, 4, 14 ; Col. 3, 21, 10 : examina | pullorum, Lucr. 5, 1363 : pinus, Virg. G. I 1, 256. In the Comp. : cassita in semen- l tes forte concesserat tempestiviores, Gell. | 2, 29, 5. 2. Transf., of persons, Ripe, mature (poet, and in post-Aug. prose) : tempes- tiva viro, Hor. Od. 1, 23, 12 (for which, filia jam matura viro, Virg. A. 7, 53 ; and, matura virgo, Hor. Od. 3, 6, 22) ; so, Rhode, id. ib. 3, 19, 27 : virgo, Fest. s. v. romam, p. 269 : tempestivus erat eoulo Cythereuis heros, Ov. M. 14, 584. B. Pregn., like our Timely, betimes, for that which takes place early, in good time, in good season, early ; so in the eld- er Pliny, of early risers : refriseratum sub dio dari tempestivis antecedente vo- mitione, Plin. 29, 4, 25; so, sani atquo tempestivi. id. 7, 53, 54. Esp. of early banquets, beginning while it is yet day : convivia, Cic. Arch. 6, 13 ; so, conviviu (convivium), id. de Sen. 14, 46 ; id. Att. !), 1, 3 ; 9, 13, 6 ; id. Mur. 6, 13 ; id. Verr. 2. 3, 25, 61 ; Sen. de Ira, 2, 28 : Tac. H. 2, 68 ; Suet. Calig. 45 fin. ; cf, tempestivis epulis delinitus, ubi vino incaluit, etc., Tac. A. 11, 37.— Hence, Adv., At the right time, in proper sea- S07i, seasonably, opportunely ; fitly, appro- priately : *a. Form tempestlve (quite class.), Cato R. R. 61, 1 ; Cic. N. D. 2, 62, 156 ; Col. 2, 8, 4 ; Ov. Tr. 4, 10, 81, et al. — (*b. Form tempestivo, Plaut. True. 1, 1, 41, al. tempestive.) — Comp. : Hor. Od. 4, 1, 9. — Sup. of the adj. and adv. seems not to occur. tempestuosus- a, um, adj. [tem- pestas, no. II.] Stormy, tempestuous; lur- 1525 TE MP tiulent, impetuous: incursus hustium, Sid. Ep. 4, 6. Itempestus- utis, v. tempestas, ad intt. templaris, e, adj. [templum] Of or belonging to a temple : lines, Auct. de Lim- it, p. 295 Goes. * templatim» a dv. [templum, anal- ogous to vicatim, from vicus ] Temple- wards, through the temples: Tert. Apol. 42>i. templumj i. »■ [contr. from tempu- lum; pi, also, cvbatok tempvli, Inscr. Glut. p. 323, 1 ; as a dim. of tempus, ace. to its primary signif., a piece or portion cut off; v. tempus, ad iuit., and cf. also extemplo; thus] I, Orig., A space marked out ; hence, ill partic, iu the lang. of augury, An open, place for obsei-vation, marked out by the nugur with his staff: "templum dicitur locus manu auguris designatus in aere, post quem factum illico captantur augu- ria," Serv. Virg. A. 1, 92 : " dictum tem- plum locus augurii aut auspicii causa qui- busdam conceptis verbis^initus. Conci- pitur verbis non iisdem usquequaquae. In Arce sic : templa tescaqve me ita SVNTO QVOAD EGO CASTE LINGVA NVN- CVPAVERO. OLLA VETEK ARBOR, QVIR- QVIR EST, QVAM ME SENTIO DIXISSE, TEMPLVM TESCVMO.VE FINITO IN SINI3- trvm, etc. ... In hoc templo facfundo ar- bores constitui tines apparet," Var. L. L. 7, 2, 81 : Palatium Romulus, Remus Aven- tinum ad inaugurandum templa capiunt, Liv. 1, 6, 4.— Hence, B. Transf., with the idea of open- ness, extent, or that of sanctity pre- dominating. 1. An open, clear, broad space, a circuit (so rarely, and mostly poet.) : unus erit, quem tu tolles in coerula coeli Templa, i. e. the space or circuit of the heavens, Enn. Ann. 1, 167 ; cf., nee mare nee tellus neque coeli lucida templa, etc., Lucr. 1, 1013 ; so, coeli, Ter. Eun. 3, 5, 42 ; Lucr. 1. 10B3,-; 1098; 2,1039; 6,286; 645; 1227; cf, coelestia, id. 6, 388 ; 671 : magna coe- litum, Enn. in Var. 7, 2, 81 ; and, magnum .lovis altitonantis, id. ib. (Ann. 2, 6): — mundi magnum etvorsatile templum, the extent or circuit of the world, Lucr. 5, 1435; so, mundi, id. 5, 1204 ; 6, 43 ; cf, Deus, cujus hoc templum est omne quod con- spicis, Cic. Rep. 6, 15 ; and, globus, quem in hoc templo medium vides, quae terra dicitur, id. ib. — Of the infernal regions : Acherusia templa alta Orci salvete infe- ra, spaces, Enn. in Var. L. L. 7, 2, 81. — Of the plain of the sea : loca Neptuna tem- plaque turbulenta, Plaut. Mil. 2, 4, 3 ; cf. id. Rud. 4, 2, 4. — Of the hollow space or chamber of the mouth : humida lingual circum sudantia templa, Lucr. 4, 625. 2. A consecrated or sacred place, a san c- I nary; viz. : a. I n gen.: (sacerdotes) VRBEM ET AGROS ET TEMPLA LIBERATA ET EEFATA HABENTO, Cic. Leg. 2, 8, 21 ; cf., hinc effari templa dicuntur ab auguri- bus, Var. L. L. 6, 7, 65 : in Rostris, in illo inquam inaugurato templo ac loco, Cic. Vatin. 10, 24 ; cf, rostraque id templum appellatum, Liv. 8, 14, 12 ; so of the ros- tra, Cic. Sest. 29, 62; Liv. 2, 56, 10 ; 3, 17, 1 ; 8, 35, 8 Drak. : templum ordini ab se aucto Curiam fecit, id. 1, 30, 2; so of the curia, id. 26, 31, 11 ; 26, 33, 4 ; of a tribu- nal, id. 23, 10, 5 Drak. ; Flor. 2, 12, 11 ; of an asylum, Liv. 2, 1, 4. — (/3) Trop., A sanctuary, shrine: pectus templaque men- tis, Lucr. 5, 104 ; cf, (curia) templum sanctitatis, amplitudinis, mentis, consilii publici, Cic. Mil. 33, 90. b, I n p a r t i c, A place dedicated to some particular deity, a fane, temple: Hcr- culis, Cic. Verr. 2, 4, 43, 94 ; so, .lovis, id. Fain. 10, 12, 4 : Junonis Sospitae, id. de Div. 1, 2, 4 ; cf. id. ib. 1, 44, 99 : Virtutis, id. Rep. 1, 14 : Vestae, Hor. Od. 1, 2, 16, et saep. : antiqua deorum, id. Sat. 2, 2, 104 : donee templa refeceris, id. Od. 3, 6, 2 : testudo arnica templis, id. ib. 3, 11, 6, et saep. So too of the sepulchral monument of Sichaeus, to whom divine honors were paid, Virg. A. 4, 457 ; cf. Sil. 1, 81. II. A small limber; in architecture, a purline lying horizontally upon the raft- er», Vitr. 4, 2 and 7 ; cf, "templum signif- 1526 TEMP icat et tignum, quod in aedificio trausver- sum ponitur," Fest. p. 367. temporalis, e, adj. [tempus] I. Of or belonging to time, lasting but for a time, temporary, temporal (mostly post-Au- gustan) : causa, Sen. Q. N. 7, 23 : ndBos temporale esse, Quint. 6, 2, 10: conces- sio, Ulp. Dig. 29, 1, 1 ; so, exsilium, Her- mog. ib. 47, 10, 95 : arae, erected for the occasion, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. no. 43, 16. — B. In partic, in grammar, t. verbum, Denoting time, Var. L. L. 9, 62, 155 ; so, nomen (as annus, mensis), Prise, p. 581 P. ; and, adverbia (as pridem, nunc, modo), id. p. 1017 ib. — H, Of or belong- ing to the temples of the head : venae, the temporal veins, Veg. Vet. 2, 11 ; 16. — Adv., temporaliter. For a time, temporarily : observata lex, Tert. adv. Jud. 2 med. temporalltas. »«9. /• [temporalis, no. I.] Temporariness, temporality ; pres- ent custom, fashion, opp. to aeternitas (eccl. Latin), Tert. Res. Cam. 60 ; Pall. 1 med. temporaliter? a ^"-> v - temporalis, ad fin. temporaneus. a. «m, adj. [tem- pus] Happening or coming at the right time, timely, opportune (late Lat. for tem- pestivus) : lux nostra erumpat, Aug. Conf. 13, 18 med. : (agricola) patienter ferens donee accipiat temporaneum et seroti- num, i. e. the early and the latter rain, Vulg. Jac. 5, 7. temporaries "d"-, v - temporarius, ad fin. temporariuSi a, urn, adj. [tempus] Of or belonging to time, lasting but for a time, temporary (perh. only post-Aug.) : liberalitas, Nep. Att. 11: amicitiae, Sen. Ep. 90 med. : mora (opp. aeternitatis desti- natione), Plin. 36, 15, 24, § 114 : theatrum, id. 34, 7, 17 : motus animi (ira), Quint. 5, 10, 28 : ingenia, changeable, Curt. 4, 5 : non ergo temporarium et subitum est, quod, etc., Plin. Pan. 91, 7. — Adv., tern- porarie, For a time, temporarily, Salv. Gub. D. 5^ 8j 7, 22. temporatim. adv. [ id. ] At times, from time to time, according to time, chro- nologically (eccl. Latin) : terra tempora- tim vestiri amans, Tert. Pall. 2 : per na- tivitates nominatim temporatimque dige- rere, id. Anim. 28. tempori- adv., v. tempus, no. II., A. Tempsa »nd Tempsanus, v - Te- mesa. tempus, or 's (""• temp., tempori or temperi ; v. below), n. [root tem, whence renvoi ; thus prop., a section, portion, di- vision ; hence, in partic., of time] A por- tion or period of lime, a time : tempus diei, daytime, Ter. Heaut. 1, 2, 38 ; so id. ib. 1, 1, 116; and, extremum diei. Cic. de Or. 1, 7, 26; cf., matutina tempora, morning hours, id. Fam. 7, 1, 1 : anni tempora, the seasons, Lucr. 2, 33 ; 5, 1395 ; cf, quam (Ennam) circa suntlaetissimi flores omni tempore anni, Cic. Verr. 2, 4, 48, 107 ; and, maturius paulo, quam tempus anni pos- tulabat, in hiherna exercitum deduxit, Caes. B. G. 1, 54, 2 : erat hibernum tem- pus anni, Cic. Rep. 1, 12 ; so Auct. B. Alex. 43, 1.— Hence, B. Transf., Time, in general : 1, Lit.: a. In gen.: "tempus est, id quo nunc utirnur (nam ipsum quidem generaliter definire difficile est), purs quaedam aeter- nitatis cum alicujus annui, menstrai, diur- ni nocturnive spatii certa significatione," Cic. Inv. 1, 26, 39 : " tempus esse dicunt in- tervallum mundi motus : id divisum in partes aliquot, maxime ab solis et lunae cursu : itaque ab eorum tenore tempera- to tempus dictum," Var. L. L. 6, 2, 52 : hos Biderum errores id ipsum "esse, qxiod rite dicitur tempus, Cic. Univ. Qfin.: neque ut celari posset, tempus spatium ullum da- bat, Ter. Hec. 3, 3, 14 ; cf., nisi tempus et spatium datum sit, Cic. Quint. 1, 4 : mini vero omne tempus est ad meos libros vacuum, id. Rep. 1, 9 : erit^ erit illud pro- fecto tempus et illucescet file aliquando dies, quum, etc., id. Mil. 26, 69 : ex quo tempore tu me diligere coepisti, id. Fam. 3, 4, 2 : per idem tempus, id. Brut, 83, 286: quos ad me id temporis venturos esse praedixeram, (* at that time,) id. Cat. 1, 4, 10 : non tantulum Umquam intermittit TEMP tempus, quin, etc., Plaut. Bac. 2, 2, 32 : uno et eodem temporis puncto nati . . . nas- cendi tempus, Cic. de Div. 2, 45, 95 ; cf, alienum tempus est mihi tecum expostu- landi, id. Fam. 3, 10, 6; so, dare tempus exponendi de aliqua re, id. ib. 1, 9, 3 : com- mittendi proelii, Caes. B. G. 2, 19, 6 : eden di, Hor. Ep. 1, 16, 22 : curandi, id, ib. 1, 2, 39, et saep. — In the plur. : id certis tem- poribus futurum, Cic. Rep. 1, 15 : si Athe- nienses quibusdam temporibus nihil nisi. etc., agebant, id. ib. 1, 27 : superioribus tem - poribus ad te nullas literas misi, id. Fam 5, 17, 1, et saep. b. In partic, The time, i.e. the fitl'mu or appointed time, the right season, propr-r period, Katp<>s : nunc occasio est et tem- pus, Plaut. Ps. 4, 2, 3: spero ego, mihi quo- que Tempus tale eventurum, ut tibi gra- tiam referam parem, id. Merc. 5,4,39; cf., tempus habes tale, quale nemo hauuit umquam, Cic. Phil. 7, 9, 27: dicas : tim- pus maxumumesse uteatdomum, PJiiiir. Mil. 4, 3, 8 : nunc hora, viri, nunc tempus : adeste, Sil. 11, 194, et saep. : — tempus eft. with a follg. inf. : sed jam tempus est, ail id quod instituimus accedere, Cic. Top. 1 . 5 ; so, dicere aliquid de ordine argumen- torum, id. de Or. 2, 42, 181 : conari etiam majora, Liv. 6, 18, 12 : tibi abire, Hor. Ep. 2. 2, 215 : jam agi res, Virg. A. 5, 638.— Hence, (/3) tempora, um (less freq. in the sing.. tempus), after the Gr. to. KaiPta (prop., the right place, the fatal spot), The temples of the head : duae suturae super aures tempora a superiore capitis parte discer- nuut, Cels. 8, 1 ; so in the plur. : Plin. 20, 6, 23; Lucr. 1, 929; 4, 5; 6, 1193 ; Tib. 2, 2, 7 ; Virg. A. 5, 416 ; Hor. Od. 1, 7, 23 ; 3, 25, 20; 4, 1, 32 ; 4, 8, 33, et saep. : contor- quet brachium et Graccho percutit tem- pus, Auct. Her. 4, 55, 68 ; so in the sing. .- Virg. A. 9, 418 ; Sil. 12, 414 ; Stat. Th. 10, 110 ; Vitr. 9, 6 ; Flor. 4, 12, 44 Duk. If. cr. — Poet, transf., of The face, visage in gen. : Prop. 2, 24, 3; so id. ib. 2, 18, 32. And of The head : jacuit pulsus tria tempora ramo Cacus, vpon his three heads. Prop. 4, 9, 15: so, tempora, id. ib. 10 ; and in the sing. : tremulum movens Cana tempus anilitas Omnia omnibus annuit, Catull. 61, 162. 2, Transf. : a. The lime in its moral aspects, state of the times, position, slate, condition ; in the plur., the times, circum- stances (esp. freq. of dangerous or dis- tressful circumstances) : si ad tuum tem- pus perducitur, facilis gubernatio est, time of administration, consulship, Cic. Fam. 10, 1, 2 : omne meum tempus amicorum temporibus transmittendum putavi . . . et meus labor in privatorum periculis ver- satus, id. de imp. Pomp. 1, 1 : quid a me cujusque tempus poscat, id. Plane. 32, 79: cf, qui tot annos ita vivo, ut a nullius umquam me tempore aut commodo aut otium meum abstraxerit aut, etc., id. Arch. 6, 12: tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum, id. Fam. 4, 9, 2 : neque poetae tempori meo defuerunt, id. Sest. 58, 123 ; cf., suscipere onus laboris atque officii ex necessario- rum tempore, id. de Div. in Caecil. 2, 5 : in summo et periculosissimo rei publicae tempore, id. Flacc. 3, 6 ; so, t. summo rei publicae, id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 1,1. 1 ; cf., pecuniam conferre in rei publicae magnum aliquod tempus, id. Off. 3, 24, 93 ; and, o saepe mecum tempus in ultimum Deducte, to the last extremity, Hor. Od. 2, 7, 1 : eae (res) contra nos faciunt in hoc tempore, at the present time, under the present circumstances, Cic. Quint. 1, 1 ; cf., nee miserae prodesse in tali tempore qu'- bat, Lucr. 1, 94 ; so, indignatus, diei ea in tali tempore audirique, Liv. 30, 37, 8. Sep Zumpt, Gramm. § 475.— In the ph>r. : in - cidunt saepe tempora, quum ea, etc. Cu , Off. 1, 10, 3 : omnes illao orationes can i - rum ac temporum sunt, id. Cluent. 50. 139 : tempora rei publicae, qualia fntuih sint, quis scit ? mihi quidem turbulenta vi- dentur fore, id. Fam. 2, 18, 3 : scripsi ver- sibus tres libros de temporibus meis, id. ib. 1. 9, 23; cf. id. ib. § 11 : dubia formido- losaque tempora, Cic. Verr. 2, 5, 1, 1 : ce- dere temporibus, id. Mil. 1,2: animus se- cundis Temporibus dubiisque rectus, Hor. Od. 4, 9, 36, et saep. TE N A b. Time in poetry and rhetoric, i. e. meas- ure, quantity: idem faeit in trochaeo, qui temporibua et iDtervallis est par iambo, Cic. Or. 57, 194 ; cf., tempora certa modi- que, Hor. S. 1, 4, 62: rhythmi spatio tem- porum constant, Quint. 9, 4, 46 sq., et saep. C In grammar, A tense of a verb, Var. L. L. 9, 53, 152 sg. ; Quint. 1, 5, 47 ; 9, 1, 11 ; 9, 3, 11, et saep. II, Adverbial phrases: A. tem- pore, and more freq. in adverbial form, tempori or temperi, At the right or fitting time, at the appointed time, in time, betimes, timely, seasonably : rogat, satisne tempori opera sient confecta, Cato R. R. 2, 1 ; so id. ib. 3, 4 ; cf., qui vult sua tempori conficere officia, Plaut. Rud. 4, 2, 16 : reddere ali- quid tempori, Titin. in Non. 369, 22:— se- quimini, ut, quod imperatum est, veninm udvorsum temperi, Plaut. Men. 2, 3,90; cf., temperi huic anteveni, id. Trin. 4, 2, 66 : ut coenam coqueret temperi, id. Stich. 5, 2, 6. In a punning allusion to the meaning temple (v. supra) : En. Coquite, facite, fes- tinate nunc jam, quantum lubet. Co. Tem- peri : postquam implevisti fusti fissorum caput, Plaut. Aul. 3, 3, 6 : — ego renovobo commendationem, sed tempore, Cic. Fam. 7, 18, 1 : temporis ars medicina fere est : data Tempore prosunt, Et data non apto tempore vina nocent, Ov. R. Am. 131 sq. : tempore abest, id. Her. 4, 109. — Comp. : meraini te mihi Phameae coenam nar- rare : temperius fiat : cetera eodem mo- do, Cic. Fam. 9, 16, 8 : modo surgis Eoo Temperius coelo, modo serius incidis un- dis, more betimes, earlier, Ov. M. 4, 198 : ut propter cibi spem temporius ad officinam redeant, Col. 8, 4, 3. B. Ad tempus : 1, At the right or ap- pointed time, in time : ad tempus redire, Cic. Att. 13, 45, 2 ; cf., ad tempus venire, Liv. 38, 25, 3 : ad tempus ei mendacium vestruih accommodavistis, Cic. Coel.7, 17. 2. For some time, for the timebeing,fur a while, for the moment : quae (perturba- tio animi) plerumque brevis est et ad tempus, Cic. Off. 1, 8, 27 : coli ad tempus, id. Lael. 15, 53 : dux ad tempus lectus, Liv. 28, 42, 5. C. Ex tempore, Instantaneously, forth- with, on the spur of the moment, extempore: versus fundere ex tempore, Cic. de Or. 1, 50, 194 : magnum numerum optimo- rum versuum dicere ex tempore, id. Arch. 8, 18. D. In tempore, At. the right, proper, or appropriate time, in time : in tempore ad eum veni, Ter. Heaut. 2, 3, 123 : ni pedi- tes equitesque in tempore subvenissent, Liv. 33, 5, 2 : in tempore memorare, Tac. A. 1, 58 fin. E. In tempus, Fur a time, temporarily : scena in tempus structa, Tac. A. 14, 20. P. Pet* tempus, At the right time, in time : non potuisti magis per tempus mihi advenire quam advenis, Plaut. Men. 1, 2, 30 ; cf., per tempus subvenistis mihi, id. True. 1, 2, 85. Q-. Pro tempore, According to circum- stances : consilium pro tempore et pro re capere, Caes. B. G. 5, 8, 1 : pauca pro tem- pore milites hortatus, Sail. J. 49, 6; Ov. Tr. 4, 2, 23. Tcmpyra? orum, n. A town in Thrace, Liv. 38, 41, 5 ; Ov. Tr. 1, 10, 21. tcmulenter* adv., v - temulentus, ad fin. temulentia* ae, /. [ temulentus ] Drunkenness, inebriation, intoxication (post-Aug. and very rarely), Plin. 14, 13, 14 ; id. ib. 2 med. ; id. ib. 22. temulentus- ". um , adj. [root tem, whence temetum ; formed in analogy with vinolentus] Drunk, drunken, intoxi- cated : agite, exite, temulentum tollite, Nov. in Fest. s. v. temetum, p. 364 ; so id. ib. ; Afran. ib. : mulier, Ter. Andr. 1, 4, 2 : tempestatem impendentem tueri temulentus, Cic. Seet. 9, 20 : — ipsum of- f.ndunt temulento 6opore prorligatum, M. Coel. in Quint. Inst. 4, 2, 123 : apud Vitellium omnia indisposita, temulenta, Tac. H. 2, 68. — Comp.: putidior, temulen- tior, Sid. Ep. 3, 13.—* H. Tran sf. : cae- earies ambrosia temulenta, i. e. dripping, App. M. 5, p. 168. — * Adv., temtilenter, Drunkmly- eructare, Col. 8, 8, 10. * tenacia- ae , /• [tennx, no. II., B] TEND Stubbornness, obstinacy: equorum, Enn. in Non. 407, 23. tenacitaSi atis, /. [tenax] A holding fast, tenacity (very rarely) : * I. I n ge n. : (animalia) cibum partim unguium tenaci- tate arripiunt, Cic. N. D. 2, 47, 122. — II. In p a r t i c, A holding fast to money, nig- gardliness, parsimony : Liv. 34, 7, 4. tenacitcr, adv., v. tenax, ad fin. * tenaculum) ii »• [teneo] An in- strument fur holding, a holder: Ter. Maur. praef. 29, p. 2:W3 P. tenaXi a cis , adj. [id.] Holding fast, griping, tenacious : I, Lit. : A. I n gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : prensatque tenaci forcipe ferrum, Virg. A. 12, 404 ; cf., dente tenaci Ancora fun- dabat naves, id. ib. 6, 3. So, vinclum, id. Georg. 4, 412 ; Ov. M. 11, 252 : complex- us, id. ib. 4, 377 : hedera arborem impli- cat, Catull. 61, 34: loca limosa tenacia gravi coeno, Tac. A. 1, 63. — With the gen. : lierba asperitate etiam vestium te- naci, Plin. 27, 5, 15 ; cf. in the Comp. : cu- tis tenacior capilli, id. 22, 22, 39. — b. Subst., ten aces, ium, m., Things that holdfast, i. e. bands, stalks, or pedicles of fruit, etc.. Pall. Febr. 18, 1 ; 25, 9 ; Mart. 10, 4 and 9; Sept. 17. B. In partic, Holding fast to wealth, power, etc., griping, sparing, niggardly, stingy, tenacious (90 quite class.) : filius familias patre parco ac tenaci, Cic. Coel. 15, 36 : He. Tenaxne pater ejus est? Phi. Immo edepol pertinax, Plaut. Capt. 2, 2, 39 : parcus, truculentus. tenax, Ter. Ad. 5, 4, 12; Cic. Plane. 22, 54.— With the gen. : genus quaesiti tenax, Ov. M. 7, 657 ; cf.in the Comp. : milites tenaciores eorum (armorum) in proelio, Suet. Caes. 67. C. T r a n 8 f„ neutr., That holds or sticks fast: jacere in tenaci gramme, that clings together, i. e. malted, Hor, Epod. 2, 24 ; cf. in the Sup. : glebis tenacissimum solum, Plin. Ep. 5, 6 med.: cerae, sticky, viscid, Virg. G. 4, 161 : turpe referre pe- dem nee passu stare tenaci, Ov. Pont. 2, 6, 21 ; cf. in the Comp. : pondere tenacior navis, Liv. 28, 30, 11. II. Tro p., Holding fast, retentive, firm, steadfast, persistent, tenacious (mostly po- et, and in post-Aug. prose) ; usually join- ed with the gen. : memoria tenacissima, Quint. 1, 1, 19 ; cf., natura tenacissimi sumus eorum, quae rudibus annis perce- pimus, id. 1, 1, 5 : pertinacem ultra modum esse tenacem propositi, id. 11. 1, 90 ; so, propositi, Hor. Od. 3, 3, 1 ; Ov. M. 10, 405: justitiae, Juv. 8, 25 : ficti pravique (Fama), Virg. A. 4, 188 : veri, Pers. 5, 48 : amiciti- arum. Veil. 2, 29, 3 : exempli sui, id. 2, 84, 3 Ruhnk.: — longa tenaxque fides, Ov. Am. 2. 6, 14. B. In a bad sense, Stubborn, obstinate: equus contra sua vincla tenax, Ov. Am. 3, 4, 13 ; so, equus, Liv. 39, 25, 13 : and in a lusus verbb., Plaut. Casin. 4, 3, 13 : qunm video, quam sint men fata tenacia, fran- gor, Ov. Pont. 1, 2, 63: ira Caesaris, id. ib. 2, 9, 28 : morbi, Suet. Claud: 2. Adv., tenaciter, Closely, firmly, strong- ly, tightly, tenaciously : a. Lit., Ov. Her. 9, 21 ; Macr. Somn. Scip. 1, 6. — Comp. : Val.Max.7,5,2; Macr. S. 7, 3.— b. Trop., Ov. Her. 3, 43— Comp. : Sol. 52 med.— Sup. : App. M. 5, p. 167. Tcnchtcri (Tencteri), orum, m. A Geiinan people on the Rhine, in the neigh- borhood of the modern Clcves, Essen, and Bergen, Caes. B. G. 4, 1, 1 ; 4, 4, 1 ; 4, 16, 2 ; Tac. G. 32 ; id. Ann. 13, 56 ; id. Hist. 4, 21 ; cf. Mann. German, p. 180 sq. (* Tendebai orum, n. A town of Carta, Liv. 33, 18.) * tcndlcula. ae, /. dim. [tendo] A little springe, gin, snare, noose; trop.: aucupia verhorum et literarum tendicu- lae, Cic. Caecin. 23, 65. tendo? tetendi, tentum, and tensum, 3. v. a. and n. [kindr. with TENcu, rcivu, and in signif. mainly coinciding with ret- I'w ; v. Pas90w, sub h. v.]. I, Act., To stretch, stretch out, distend, extend, etc. (quite class.) A. Lit.: 1, In gen.: suntne igitur insidiae, tendere plagas? Cic. Off. 3, 17, 68 ; so, plagam, Pac. in Fest. s. v. neqvi- tum, p. 162 ; Ter. Ph. 2, 2, 16 ; cf., retia (alicui), Prop. 2, 32, 20 ; Hor. Epod. 2, 33 ; TEND Ov. M. 4, 513 ; 7, 701 ; 8, 331, et al. : cas- ses alicui, Tib. 1, 6, 5 : intumescit collum, nervi tenduntur, Col. 6, 14, 4 ; so, chor- dam, Plaut. Most. 3, 2, 55 : arcum, Virg. A. 7, 164 ; Hor. Od. 2, 10, 20 ; Ov. M. 2, 604 ; 5, 55 ; 63, et al. ; hence also, in poet, transf. : sagittas arcu, Hor. Od. 1, 29, 9 ; cf., spicula cornu, Virg. A. 9, 606 ; and, oculos pariterque telumque, id. ib. 5, 508 : barbiton, to tune, Hor. Od. 1, 1, 34; cf., tympana tenta tonant palmis. Lucr. 2, 619 : lora valida manu, Ov. Am. 2, 3, 72: vela, to swell (Noti), Virg. A. 3, 268, et saep. : praetorium, to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82, 1 ; cf., pelle8 in ordine tentae, Lucil. in Non. 181, 30; so, conopia, Prop. 3.11,45: grabatos restibus, Lucil. in Non. 181, 29 ; cf., cubilia, Hor. Epod. 12, 12:— manU9 ad coeli coerula templa, Enn. Ann. 1, 55 ; so, manus ad coelum, Caes. B. C. 2, 5, 3: brachia ad coelum, Ov. M. 6, 279 ; 9, 293 ; for which, brachia coelo, id. ib. 2, 580 ; 9, 210 : ad legatos atque exerci- tum supplices manus tendunt, Caes. B. C. 2, 12, 1 ; so, manus ad aliquem, id. B. G. 2, 13, 2 : brachia orantia ad aliquem, Ov. Pont. 2, 9, 65 : manus supplices die im- mortalibus, Cic. Font. 17, 38; cf., vobis supplex manus tendit patria communis, id. Cat. 4, 9, 18 ; so, manus alicui, Caes. B. G. 7, 48, 3 ; Ov. M. 3, 723 ; id. Her. 10, 146, et mult. al. ; cf. also, Graecia tendit dexteram Italiae, stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9 ; and id. Prov. Cons. 4, 9 : (conjux) parvum patri tendebat Iulum, reaches out, Virg. A. 2, 674 : tu munera supplex Tende petens pacem, id. Georg. 4, 535 : — qua nunc se ponti plaga coerula tendit, stretches itself out, extends, Lucr. 5, 482. 2. In partic, t. nervum, in an ob- scene sense, Auct. Priap. 70 ; cf, alutam, Mart. 11, 60, 3. Hence, tentus, of a lech- erous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34, et al. ; and, tenta, orum, n., The virile member, Catull. 80, 6. B. Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rose. Com. 16, 46 ; so, insidias alicui, Sail. C. 27, 2 ; Suet. Caes. 35 : omnes insidias animis, Cic. Leg. 1, 17, 47 : — animum vigi- lem, to strain, exert, Stat. Ach. 1, 543 ; cf, sunt quibus in Satira videor nimis acer et ultra Legem tendere opus, to strain, i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1. 2 : Aestivam noctem sermone benigno, to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11 : — (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum, to direct, Lucr. 5, 630 ; so, cur- sum ex acie in Capitolia, Sil. 9, 216 : itei ad naves, Virg. A. 1, 656 : iter ad domi- num, Ov. M. 2, 547 : cursum unde et quo, Liv. 23, 34, 5, et saep. : — cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens at- que tendens, tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184. II. Neutr. : A. To direct one's self or one's course ; to aim, strive, go, travel, march, tend in any direction (quite clas- sical). 1. Lit.: dubito an Venusiam tendam, Cic. Att. 16, 5, 3 ; so, Beneventum, Hor. S. 1,5, 71 : cursuque amens ad limina ten- dit, Virg. A. 2, 321 ; so, ad aedes, Hor. Ep. 1, 7, 89 : ad domum Bruti et Cassii, Suet Caes. 85 : ad portus, Ov. M. 15, 690 : ai oras Cieonum, id. ib. 10, 3 : ad metam, id. ib. 15, 453, et saep. ; cf. , cum alter ad al- terum tenderemus, Plin. Ep. 1, 5, 9 : und'^ venis ? et Quo tendis ? Hor. S. 1, 9, 63 ; id Ep. 1, 15, 11 ; id. Od. 3, 3, 70: tendimus hue (sc. in Orcum) omnes, Ov. M. 10, 34, et saep. — b. Of things concrete or ab- stract: Lucr. 4, 180: levibus in sublime tendentibus, Plin. 2, 5, 4 : sursum tendil palmes, Col. 5, 6, 28: simulacra viis de rectis omnia tendunt, Lucr. 4, 611. — Poet., with an ace. of direction : tunc aethera tendit, Luc. 7, 477 :— dextera (via), quae Ditis magni sub moenja tendit, Virg. A. 6, 541 : gula tendit ad stomachum, is ail ventrem, reaches, attends, Plin. 11, 37, 66: Taurus mons ad occasum tendens, id. 5, 27, 27 ; cf, Portae Caspiae, quae per Ibe- riam in Sarmatas tendunt, id. 6, 13, 15 : sen mollis qua tendit Ionia, Prop. 1, 6, 31. 2. Trop.: a. I n gen., To aim, strive, be directed or inclined, to tend in any di- rection : ad reliqua alacri tendebamus an- 1527 TE NE imo, Cic. de Div. 2, 2, 4 ; cf., ad altiora et non concessa tendere, Liv. 4, 13, 4 ; and-, ad eloquium, Ov. Tr. 4, 10, 17 : — ad suum, Liv. 4, 9, 5 ; cf., ad Carthaginienses, id. 24, 5, 8 ; and, cum alii alio tenderent, id. 24, 28, 1 : — tenes, quorsuiu haec tendant, quae loquor, tend, look, i. q. spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81 ; so Hor. S. 2, 7, 21.— (0) With a follg. clause of direction, To exert one's self, to strive, endeavor (mostly poetical) : (Laocoon) manibus tendit divellere no- dos, Virg. A. 2, 220 : pasta (nitedula) rur- 8Us Ire foras pleno tendebat corpore frus- tra, Hor. Ep. 1, 7, 31 : captae civitati leges i-uponere, Liv. 6, 38, 7 : quod efficere ten- dimus, Quint. 9, 1, 21 : fratresque ten- de.ntes opaco Pelion imposuiSBe Olympo, Hor. Od. 3, 4, 51 : tendit disertus haberi, id. Ep. 1, 19, 16 : aqua tendit rumpere plumbum, id. ib. 1, 10, 20. b. In partic, To exert one's self in op- position, to strive, try, endeavor, contend (not freq. till after the Aug. period) : nee nos obniti contra nee tendere tan turn Suf- ficimus, Virg. A. 5. 21 ; cf., nee mora nee requies, vasto certamine tendunt, id. ib. 12, 553 : Petreius ubi videt Catilinam con- tra ac ratus erat magna vi tendere, Sail. C. 60, 5; cf, summa vi, Liv. 32, 32, 7 Drak. : adversus, etc., id. 34, 34, 1 : con- tra, id. 35, 51, 6 : ultra, id. 24, 31, 4 : acri- us, Tac. A. 2, 74 ; cf., acrius contra, ut, etc., Liv. 3, 15, 2; so with a follg. ut, id. 4, 7, 8 ; with a follg. ne, id. 4, 8, 6 : quid tendit ? quum efficere non possit, etc., what does he strive for ? to what do his ef- forts tend ? Cic. Fin. 2, 5, 16 j cf., nihil illi tendere contra, Virg. A. 9, 377. B. For tentoria tendere. To set up tents, to be under tents, be encamped, to en- ramp : qui sub vallo tenderent mercato- res, Caes. B. G. 6, 37, 2 ; cf., omnibus ex- tra vallum iussis tendere, FrontLn. Strat. 4, 1, 18 ; and, vallo tendetis in illo, Luc. 7, 328 : hie Dolopum manus, hie saevus tendebat Achilles, Virg. A. 2, 29 : legio la- ris tendebat in arvis, id. ib. 8, 605 : iisdem caetris, Liv. 44, 13, 12 ; cf., iisdem hiber- nis tendentes, Tac. H, 1, 55 : Lugduni ten- dentes, id. ib. 1, 59. — Hence te n s u s, a, uin, Pa., Stretched out, drawn tight, strained, tense (very rarely) : via rectdssima linea tensa, Quint. 3, 6, 83 : col- lum, id. 11, 3, 82 ; cf, remissis magis quam ten6is (digitis), id. ib. 99 : vox tensior ippp. remissior), id. ib. 42. — In an obscene sense : (mentula) tormento citharaque tensior, Auct. Priap. 6 and 70. — Sup. and Adv. do not occur. * tendor» oris, m. [tendo] A stretching, straining, tension : faucium, App. M. 4, p. 153. Tenea, ae, /., Tcvia, A town between Corinth and Mycene, Cic. Att. 6, 2, 3 ; cf. Mann. Griechenl. p. 372. * tenebellae» arum, /. dim. [tene- brae] Darkness : Claud. Mam. Stat. an. 2, 9 fin. tenebrae, arum (collat. form, tene- bra, ae, Lampr. Commod. 16), /. Dark- ness (stronger than obscuritas, and weak- er than caligo) (freq. and quite class.) : I. Lit.: A. In gen.: quum obscurato sole tenebrae factae essent repente, Cic. Rep. 1, 16 ; cf., nos tenebras cogitemus tantas, quantae, etc., id. N. D. 2, 38, 96 : tetrae tenebrae et caligo, id. Agr. 2, 17, 44 ; v. caligo, p. 226, no. 2, a : tenebras et sol- itudinem nacti, Cic. Fin. 3, 11, 38 : incul- tu, tenebris, odore foeda atque terribilis ejus (Tulliani) facies est, Sail. C. 55, 4 : ipsis noctis tenebris, Quint. 10, 6, 1 : ob- tenta densantur nocte tenebrae, Virg. G. 1 , 248, et saep. B, In partic: 1. The darkness of night, night: redire luce, non tenebris, Cic. Phil. 2, 30, 76 : classem in statione usque ad noctem tenuit: primis tenebris movit, Liv. 31, 23, 4 : somnus qui facint breves tenebras. Mart. 10, 47, 11 : tenebris, during the night, Tib. 1, 6, 59 ; so id. 2, 1, 76; Ov. Am. 1, 6, 10; and, per tenebras, Luc. 2, 686. 2. The darkness or dimness of a swoon, a swoon : tenebrae oboriuntur, genua in- edia succidunt, Plaut. Cure. 2, 3, 30 ; so Ov. M. 2, 181 ; 12, 136 ; id. Trist. 1, 3, 92; id. Her. 13, 23 ; Luc. 3, 735 ; Plin. 7, 6, 5. 3. The darkness of death, death-shades 1528 TIKE (poet, and very rarely) : juro, Me tibi ad extremas mansuram tenebras, Prop. 2, 20, 17 ; cf. in a play upon this signif. and that of no. B, 1 : certum est mihi ante tenebras (£. e. noctem) persequi tenebras (i. e. mortem), Plaut. Ps. 1, 1, 88. 4. Blindness (likewise poet, and very rarely) : occidit extemplo lumen tene- braeque sequuntur, Lucr. 3, 415 ; so Ov. M. 3, 515 ; 525 ; Stat. Th. 4, 407. C. Transf, concr., A dark, gloomy place. So of a dark bathing-place : Gryl- li, Mart. 2, 14, 13 (cf. id. 1, 60, 3). Of a prison : clausi in tenebris, cum moerore et luctu morte graviorem vitam exigunt, Sail. J. 19, 15 ; so, in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero in Gell. 6, 4, 3. Of lurking-places, haunts : de- monstres, ubi sint tuae tenebrae, Catull. 55, 2. Of the infernal regions: t. malae Orci, Catull. 3, 13 : infernae, Virg. A. 7, 325 ; Hor. Od. 4, 7, 25 : Stygiae, Virg. G. 3, 551 : quid Styga, quid tenebras time- tis ? Ov. M. 15, 154, et saep. II, T r o p., Darkness, gloom, obscurity of the mind, of fame, of fortune, fate, etc. (quite class.) : isti tantas offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dis- piciehdum reliquerunt, Cic. Acad. 2, 19, 61 ; so, obducere tenebras rebus clarissi- mis, id. ib. 2, 6, 16 ; cf, omnibus fulgore quodam suae claritatis tenebras obduxit, Quint. 10, 1, 72 : quas tu mihi tenebras cudis 1 what darkness are you raising about me ? i. e. what trick are you playing me ? Plaut. Epid. 3, 4, 40 : — quae jacerent omnia in tenebris, nisi literarum lumen accederet, obscurity, concealment, Cic. Arch. 6, 14 : vestram familiam abjectam et obscuram e tenebris, in lucem evoca- vit, id. Deiot. 11, 30; cf, o tenebrae, o lu- tum, o sordes (Piso) ! obscurity, i. e. low birth, basejtess, id. Pis. 26, 62 ; id. Att. 7, 11, 1 : tenebras dispulit calumniae, Phaedr. 3, 10, 42: — vitae, gloomy fate or fortunes, Lucr. 2, 15 : qui tibi aestus, qui error, qui tenebrae erunt, Cic. de Div. in Caecil. 14, 45 : si quid tenebrarum offudit exilium, id. Tusc. 3, 34, 82. * tenebrariUS, a, um, adj. [tenebrae] Of or belonging to darkness : homo, a fellow that shuns the light, a giddy fellow, or an obscure person, Vopisc. Firm. 2 {al. tenebrarum). tencbratio- onis,/. [tenebro] A dark- ening, obscuration : visus, Coel. Aur. Tard. 1, 2 and 4, no. 66. tenebresco (also written tenebras- co), ere, v. inch. n. [tenebrae] To grow or become dark (eccl. Lat.), Aug. de Gen. ad lit. 1, 10/»,. ; Hier. in Jesai. 5, 12, 10. * tenebriCO) av >. 1- "• »• [tenebricus] To become dark : sol media die tenebri- cavit, Tert. adv. Jud. 13 med. ex Amos, 8, 9 (where the Vulg. has tenebrescit). * tenebriedsitas» atie,/. [tenebrieo- sus] Darkness, dimness of the eyes, Coel. Aur. Tard. 1, 4, no. 73. tcnebrxcosus, a, um, adj. [tenebri- cus] Full of darkness ov gloom, shrouded in darkness, dark, gloomy (rarely, but quite class.) : esse sensus non obscuros sed tenebricosos, Cic. Acad. 2, 23, 73 : popina, id. Pis. 8, 18 : libidines, id. Prov. Cons. 4, 8 : tenebricosissimum tempus, id. Vatin. 5, 11 :— iter, Catull. 3, 11. tenebricus, a, um, adj. [tenebrae] Dark, gloomy (very rarely) : Tartarea tenebrica plaga, *Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: vestis, dark, black, Tert. Pall. ifin. tenebriO) onis,/. [id.] One who shuns the light, a trickster, swindler (an ante- class, word) : tenebrio Tyrius, Afran. in Non. 19, 4 ; so Var. ib. 6 and 13. tenebro, are, v. a. [id.] To make dark, to darken (post-class.) : vespera semitam tenebrante, App. M. 8, p. 208 ; so Amm. 19, 8 ; Lact. 4, 19. tenebrose, adv., v.tenebrosus, ad fin. tenebrosus, ". um > aa J- [tenebrae] Dark, gloomy (poet, and in post-August, prose): I. Lit. : aeradimovittenebrosum et dispulit umbras, Virg. A. 5, 839 ; so, palus, id. ib. 6, 107 ; cf., Tartara, Ov. M. 1, 113 : sedes, id. ib. 5, 359 : hiatus spe- cus, id. ib. 7, 409 : career, Luc. 2, 79 : bal- nea Grylli, Mart. 1, 60, 3 (cf. id. 2, 14, 13). — Camp.: career, Tert. Anim, I fin. — if, Trop. : cor, Prud. Apoth. 195: tenebro- TENE sissimus error, Cod. Justin. 6, 43, 3 med. — * Adv., tenebrose, Darkly, Hier. in Ion 4, 6 (coupled with occulte). Tenedos or .ug< '>/•> TtvrfiS, An island in the Aegean Sea, off the coast of Troas ; named after King Tenes or Ten- nes (Gr. ThvijS), who received divine hon- ors ; still called Tenedos, Mel. 2, 7, 4 ; Plin. 5, 31, 39 fin.; Cic. Verr. 2, 1, 19, 49; id. N. D. 3, 15, 39 ; id. Arch. 9, 21 ; id. Mur. 15, 33 ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 509 sq. — II, Deriv., Tenedlus, a, um, adj., Of or belonging to Tenedos : Tenedia secu- ri, according to the strict justice of King Tenes, proverb., Cic. Q. Fr. 2, 11, 2 ; M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 1, 9 In the plur., Tenedii, orum, m.. The inhab- itants of Tenedos, Cic. Q. Fr. 2, 11, 2. tcnelluluSi a, um, adj. dim. [tenel- lus] Somewhat tender or delicate (pern . only in the two follg. passages) : puella tenel- lulo delicatior haedo, Catull. 17, 15 : man u laseivula et tenellula, Laev. in Prise, p. 903 P. tcnellus- a, um, adj. dim. [tener] Somewhat tender or delicate (very rarely) : bella et tenella Casina, Plaut. Casin. 1, 20: vates, Domit. Mart. poet. ap. Suet. Gramm. 18: ungulae pullorum equinorum, Var. R. R. 2, 7, 11 : vultus, Stat. S. 5, 5, 86 ; — Var. R. R. 1, 41, 2. teneo, teniii, tentum, 2. (perf. subj., tetinerim, Pac. in Non. 178, 15 : tetinerit, Att. ib. 12 : tetinisse, Pae. ib. II : fut. ex- act, tetineeo, ace. to. Feet. p. 252. An- other collat. form of the perf, tenivi, ace. to Charis. p. 220 P. ; Diom. p. 363 and 369 ib.) v. a. and n. 1, Act., To hold, keep, have in the hand, in the mouth, etc. A. Lit- : 1. In gen.: Eu. Porrige brachium, prehende: jam tenes? Cha. Teneo. Eu. Tene, Plaut. Merc. 5, 2, 42 ; cf. id. Pers. 3, 3, 9 : quum pyxidem tene- ret in manu, Cic. Coel. 26, 63 ; for which, aliquid manu, Quint. 10, 7, 31; Ov. M. 11, 560 ; id. A. A. 1, 320 ; Hor. Ep. 1, 19, 34 : aliquid dextra, sinistra, digitis, lacertis, etc., Ov. F. 1, 99 ; 2, 102 ; id. Met. 9, 86 ; 522 ; 2, 100, et al. : radicem ore, Cic. de Div. 2, 68, 141 ; so, cibum ore, Phaedr. 1, 4, 6 ; for which, decocrum diu in ore, Plin. 25, 13, 105 : aliquem in sinu, Ov. Her. 3. 114 : for which, aliquem sinu, id. ib. 13, 157, et saep. — Proverb. : manu tenere aliquid, to seize, grasp, or comprehend a thing which is palpable or evident: aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias : leges, quatenus manu tenere possunt ; philosophi, quatenus ratione etintelligen- tia, Cic. Off. 3, 17, 68 ; cf, quum res non conjectura, sed oculis ac manibus tenere- tur, id. Cluent. 7, 20. 2. In partic: a. With the accessor}' idea of possession, To /told, i.e. to be mas- ter of, have in one's power, possess, etc. : multa hereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus tenebantur sine injuria, Cic. Off. 2, 23, 81 ; so, quae tenuit dives Achae- 'menes, Hor. Od. 2, 12, 21 : Evander qui multis ante tempestatibus tenuerat loca, Liv. 1, 5, 2 ; cf., provinciam a praedoni- bus liberam, Cic. de imp. Pomp. 11, 32 ; so, Formiarum moenia et Lirim, Hor. Od. 3, 17, 8 ; and, tenente Caesare terras, id. ib. 3, 14, 15 : rem publicam, Cic. Mur. 39, 83 ; so id. Sest. 19, 44 ; cf., summam impe- rii, Caes. B. G. 3, 22, 1 : equitum centuri- as, Cic. Fam. 11, 16, 3 : scenam, to have sole possession of, rule over, Suet. Tit. 7. — Of the possession of the object of affection : te tenet, Tib. 1, 6, 35 ; so id. 2, 6, 52 ; Virg. E. 1, 32 ; Ov. Her. 2, 103 Ruhnk. ; 15, 88 ; id. Am. 3, 7, 3; Phaedr. 2, 2, 4. — In col- loq. lang., teneo te, J have you once more, of again seeing the beloved person : tene- one te, Antiphila, maxime animo exoptata meo 1 Ter. Heaut. 2, 4, 27 Ruhnk. ; Sen. Ben. 7, 4 ; Ov. Her. 18, 183 ; also like our I have you, I've got you (fast, bound, etc.) .- teneo te, inquam, nam ista Academiae est propria sententia, Cic. Acad. 2, 48, 148 ; so id. Quint. 20, 63. — Absol. : qui tcnent {su rem publicam), who are in possession oj the State, of public affairs : qui tenent, qui potiuntur, Cic. Att. 7, 12, 3 ; so id. ib. 2, 18, 1. b. With the accessory idea of firmnesB, persistence, To holdfast, occupy ; to watch, guard, defend; to maintain, retain a thing: TE N E legio locum non tenuit atque in proxi- mum collem ee reccpit, Caes. B. C. 1, 44, 5 ; so, Capitolia celsa tenebat, Virg. A. 8, 653 : quo tcneam Protea nodo 1 Hor. Ep. 1, 1, 90 : te neque intra claustra tenebo, id. Od, 3, 11, 44 ; cf>, in manicis et Com- pedibus saevo te sub custode tenebo, id. Ep. 1, 16, 77 : (laqueis ee) sensit teneri . . . Fugam frustra tentabat, at illam Lenta tenet radix exsultantemque coercet, Ov. M. 11, 74 sq. ; id. ib. 1, 535: Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potu- erunt, Cic. Leg. 1, 1, 2 : agri qui diu aquam tenent, Pall. Agr. 2, 4, et saep. : secundis- simo vento cursum tenere, Cic. N. D. 3, 34, 83 ; cf., vento intermisso cursum non tenuit, Caes. B. G. 5, 8, 2 ; so, cursum, Cic. Plane. 21, 52 ; id. Rep. 1, 2, 6 ; Quint. 4, 3, 13 : iter quo, Virg. A. 1, 370. C, With the accessory idea of reaching the object aimed at, To reach, attain a place : montes eft'uso cursu Sabini pete- bant et pauci tenuere, Liv. 1, 37, 4 ; so, regionem, id. 30, 25, 11 : Tenum, id. 36, 21, 1 : terram, id. 37, 16, 4 : Hesperiam, Ov. F. 1, 498 : portus, id. Her. 18, 198 Ruhnk. d. With the accessory idea of move- ment impeded, To hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, etc. : quid hie aga- tur, scire poteris ex eo, qui literas attulit, quern diutius tenui, quia, etc., Cic. Att. 11, 3, 1 ; cf., si id te non tenet, advola, id. Fam. 16, 19 ; and, septimum jam diem Corcyrae tenebamur, id. ib. 16, 7 : non tenebo te pluribus, id. ib. 11, 16, 3 ; cf. ab- sol. : ne diutius teneam, id. Verr. 2, 1, 13, 34 : — solutum (corpus) tenere, Cels. Praef. mcd. ; cf., ventrem, id. 4, 19 mcd. : pecus omne tenendum, Virg, G. 2, 371 : vix a te videor posse tenere manus, Ov. Am. 1, 4, 10 ; so, manus, id. Met. 13, 203 ; cf., manum stomachumque teneto, Hor. S. 2, 7, 44 : saeva tene cum Berecyntio Cornu tym- pana, id. Od. 1, 18, 13 : et Phoebi tenuere viam, i. e. impeded, closed up, Luc. 5, 136, et saep. : — Sabinus castris sese tenebat, kept back, remained, Caes. B. G. 3, 17, 5 : ego tamen teneo ab accusando vix me hercule : sed tamen teneo, hold myself back, restrain myself, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2 : nee se tenuit, quin, etc, id. Acad. 2, 4, 12 ; cf. mid. : teneri non potui, quin tibi aper- tius illud idem hi6 Uteris declararem, id. Att. 15, 14, 2. B. 'Prop.: 1. In gen., To hold, con- tain in the mind, to conceive, comprehend, know : nunc ego teneo. nunc scio, Quid sit hoc negotii, Plaut. Capt. 3, 5, 39 ; cf., tenes, quid dicam 1 Ter. Heaut. 4, 3, 22 ; and Cic. Rep. 1, 23 ; cf. also, quibus capi- atur Caesar, tenes, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 5 : tenes, quorsum haec tendant quae loquor, Plaut. Ps. 1, 2, 81 : quae a Roma- nis auguribus ignorantur, a Cilicibus . . . Lyciis tenentur, Cic. de Div. 1, 15, 25 : quo- niam ea, quae tenebatis ipsi, etiam ex me audire voluistis, id. Rep. 1, 46 : alicujus reconditos sensus, id. Sest. 10, 22 : quo pacto cuncta tenerem, Hor. S. 2, 4, 8. — With an object-clause : nullus frugi esse potest homo, nisi qui et bene et male fa- cere tenet, Plaut. Bac. 4, 4, 10; Lucr.3, 649. 2. In partic. : a. To have possession of, have the mastery of, to control any thing : si consilio pulso libidines iracun- diaeve tenerent omnia, Cic. Rep. 1, 38 ; cf. id. ib. 1, 34. }}, To hold fost, guard, preserve, main, tain : sin consuetudinem meam, quam in re publica semper habui, tenuero, Cic. Phil. 1, 11, 27 : ordinem, id. ib. 5, 13, 35 : statum, id. Rep. 1, 28 : non tenebat orna- tum suum civitas, id. ib. 1, 27 : si jus suum populi teneant, id. ib. 1, 32 : nee diutius umquam tenetur idem rei publicae mo- dus, id. ib. 1, 44 : est boni viri, haec duo tenere in amicitia, etc., id. Lael. 18, 65 ; id. Rep. 1, 38 : morem, id. Oil'. 3, 10, 44 ; so id. Flacc. 7, 15 ; Virg. A. 3, 408 : foedus, Cic. Balb. 15, 34, et saep. : illud arete te- nent accurateque defendunt, voluptatem esse summum bonum, hold fast, main- tain, Cic. Parad. 1, 3, 14 ; cf. id. Acad. 2, 22, 71 ; and, quod idem Peripatetici non tenent, id. Fin. 3, 13, 44 : propositum te- nere, to maintain, Caes. B. C. 3, 42, 1 ; so, auctoritatem, imperium in suos, Cic. de Sen. 11, 37: suas leges, id. Verr. 1, 4, 13: causam apud centumviros, id. Caecin. 24, TENE 67 : locum quendam cum aliquo, id. Brut. 21, 81 ; cf., ple.bs tenuit, ne consules in proximum armum crearentur, Liv. 4, 30, 16 ; so with a follg. ne, id. 24, 19, 7 ; with a follg. ut, Plin. Ep. 6, 5, 1 : — alicujus me- moriam cum summa benevolentia tenere, Cic. Fam. 6, 2, 1 : memoria tenetis, com- plures in Capitolio turres de coelo esse percussas, id. Cat. 3, 8, 19 ; cf., memoria teneo, C. Sulpicium Galium, etc., id. Rep. 1, 14 ; v. memoria : 60 too, without me- moria, for to bear ill mind, remember, recol- lect: satin' haec meministi et tenes? Plaut. Pers. 2, 2, 1 : numeros memini, si verba tenerem, Virg. E. 9, 45 : dicta tenere, Hor. A. P. 336, et saep. C. To reach an object striven after, to gain, acquire, obtain, attain : per cursum rectum regnum tenere, Cic. Agr. 2, 17, 44 : teneri res aliter non potest, id. Fam. 1, 1, 3; Liv. 42, 11,18. d. To hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter, etc. : iracundiam teneat, ava- ritiam coerceat, Cic. Parad. 5, 1, 33 ; so, dolorem, id. Att. 12, 38, 2 : cupiditates, id. Verr. 2, 3, 1, 3 : somnum, id. Brut. 80, 278 : risum, id. Vatin. 8, 20 ; Hor. A. P. 5 : ea, quae occurrant, tenere, to hold back, keep to themselves, Cic. de Or. 2, 54, 221 : — leges aliquem non tenent, id. Phil. 11, 5, 11 ; cf., interdicto non teneri, id. Caecin. 14, 41 : — voto quodam et promisso teneri, id. Att. 12, 18, 1 : poena teneri, (* to be subject or liable to), id. Q. Fr. 2, 3, 5 : testibus in re perspicua teneri, (* to be convicted), id. Caecin. 2, 4 ; cf., nemo ita in manifesto peccatu tenebatur, ut, etc., id. Verr. 2, 2, 78. 191 : caedis teneri, Quint. 5, 14, 11 ; so, teneri repetundarum, Tac. A. 11, 7 fin. : furti, Paul. Dig. 6,1, 4.; and, transf. : nisi illi ipsi, qui eas (libidines) frangere debe- rent, cupiditatis ejusdem tenerentur, Cic. Leg. 3, 13, 31 Mos. and Orell. N. cr. :— quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc., (* has had possession of you), Cic. Va- tin. 6, 14 : summum me eorum (librorum) studium tenet, id. Att. 1, 11, 3 : magna me spes tenet, id. Tusc. 1, 41, 97 : de tri- umpho nulla me cupiditas umquam tenu- it, id. Att. 7, 2, 6 : nisi forte quem inhones- ta et perniciosa libido tenet, Sail. J. 3, 4 : neque ira neque gratia teneri, (* to be con- trolled or influenced), Cic. N. D. 1, 17, 45 ; so, teneri desiderio, id. de Sen. 10, 33 : stu- dio philosophiae, id. Acad. 1, 2, 4 : amore magno, Virg. A. 1, 675, et saep. : pompa, ludis atque ejusmodi spectaculis teneri, to be enchained, fascinated, Cie. Fin. 5, 18, 48 ; cf., ut oculi pictura teneantur, aures cantibus, id. Acad. 2, 7, 20; and, is qui au- dit, ab oratore jam obsessus est ac tene- tur, id. Or. 62, 210. e. To take in, comprise, comprehend, in- clude: haec magnos formula reges, Excep- to sapiente, tenet, Hor. S. 2, 3, 46. — More freq. in the pass. : teneri aliqua re, To be contained, comprised, grounded, to consist in a thing : ut homines deorum agnatione et gente teneantur, Cic. Leg. 1, 7, 23 : id quod (genus officiorum) teneatur homi- num societate, id. Otf. 1, 45, 160 : quae (causae) familiaritate et consuetudine te- nentur, id. Fam. 13, 29, l:,dixi jam an- tea, ipsam rationem arandi spe magis et jucunditate quadam quam fructu atque emolumento teneri, id. Verr. 2, 3, 98, 227. II, Neutr. (so freq. after the Aug. peri- od : perh. not in Cicero). A. Lit: 1. To hold a position any where, maintain one's self: qua abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat, Liv. 32, 5, 12 : duo extra ordinem millia tenuere, id. 3, 62, 7 : tenent Danai, qua deficit ignis, Virg. A. 2, 505. 2. For cursum tenere, To hold or take one's way, to sail, steer in any direction : Cassandream petentes, primo ad Mendin tenuere, Liv. 31, 45, 14 ; 60, Diam, Ov. M. 3, 690 : Creten, id. ib. 13, 706: Hesperiam, id. Fast. 1, 498 : Ausoniam, id. ib. 4, 290, et al. : medio tutissimus ibis . . . Inter utrumque tene, Ov. M. 2, 140. B. T r o p., with the accessory idea of continuance (cf. above, no. I., A, 2, b and B, 2, b), To hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail, etc. : im- ber per noctem totam tenuit, Liv. 23, 44, 6 ; cf., incendium per duas noctes ac diem unum tenuit, id. 24, 47, 15: — per aliquot TENE dies ea consultatio tenuit, id. 2, 3, 5 : tenet lama, Iupam, etc., id. 1, 4, 6 : tenuit con- suctudo, quae quotidie magis invalescit, ut, etc.. Quint. 2, 1, 1 Spald. ; so, consue- tudo, ut, etc., id. 8, 5, 2 : nomen illud te- net, id. 9, 4, 47 Spald. tener, era, erum, adj. [perh. trans- posed for terenus, which the Sabinea act- ually saidinstead of tener, ace. to Favorin. in Macr. S. 2, 14 fin. ; in which case tener would be kindr. with teres and the Greek Teprjv, from rti'/Jw, tero ; thus, prop., rub- bed down; hence] Soft, delicate, tender (quite class.): I. Lit.: A. I Q gen.: ni- hil est tam tenerum, neque tarn flexibile neque quod tam facile sequatur quocum- que ducas quam oratio, Cic. de Or. 3, 45, 176 ; cf. id. Brut. 79, 274 ; and v. below, no. II. : locus bipalio subactus siet bene- que terra tenera siet, Cato R. R. 45, 1 ; cf., 6erito in loco, ubi terra tenerrima erit, id. ib. 151, 2 : procera et tenera palma, Cic. Leg. 1, 1, 2 ; cf., radices arundinum, Caes. B. C. 3, 58, 3 ; and, teneris arboribus in- cisis atque injHexis, id. B. G. 2, 17, 4 ; so, plantae, Virg. E. 10, 49 : caules, Hor. S. 1, 3, 116 : gramen, id. Od. 4, 12, 9 : rami, Ov. M. 2, 359 : prata tenerrima, id. A. A. 1, 299, et saep. : lanugo malorum, Virg. E. 2, 51 : uvae, Ov. R. Am. 83 : aer, thin, transpa- rent, Lucr. 2, 145 ; Virg. A. 9, 699 ; Ov. M. 4, 616 : alvus, Cels. 3, 18 : gallina, tender, Hor. S. 2, 4, 20 ; cf., ferae tenuiores ad epulas, Gell. 17, 15, 7: — Hianam tenerae dicite vi'rgines, Hor. Od. 1, 21, 1 ; so, vir- gines, id. ib. 4. 1, 26: conjux, id. ib. 1, 1, 26 : Lycida, id. ib. 1, 4, 19 : saltatores, ef- feminate, Cic. Pis. 36, 89, et saep. B. In partic, Of tender age, young: tener ipse etiam atque puellus, Lucil. in Prise, p. 697 P. : tener et rudis, Cic. Leg. 1, 17, 47 : tener in cunis et sine voce puer, Prop. 2, 6, 10; cf., (annus) tener et lac- tens puerique simillimus aevo Vere novo est, Ov. M. 15, 201 : equis vetulis teneros anteponere solemue, Cic. Lael. 19, 67 ; so, grex, Phaedr. 2, 4, 14 : vitulus, Hor. Od. 4, 2, 54 : haedus, id. ib. 3, 18, 5 : tigres, Val. Fl. 1, 491 : manes, the shades of children, Stat. Th. 6, 121 :— teneri anni, Plin. Pan. 15, 1 ; so. teneriores anni (ppp. ferociores), Quint. 2, 2, 3 : aetates, id. ib. 1, 10, 34 :— a teneris, ut Graeci dicunt, unguiculis, i. e. from childhood, Cic. Fam. 1, 6, 2 ; for which, de tenero ungui, Hor. Od. 3, 6, 24; absol. : a tenero, Quint. 1, 2, 18 ; cf, ut (plantae) earn partem coeli spectent, cui ab tenero consueverunt, Col. 5, 6, 20 ; also, in teneris, Virg. G. 2, 272. II. Trop. : A. I n gen.: estnaturale in animis tenerum quiddam atque molle, Cic. Tusc. 3, 6, 12 : virtus est in amicitia tenera atque tractabilis, id. Lael. 13, 48 : tenerior animus, id. Fam. 5, 21, 3 ; cf., te- nerae Mentes, Hor. Od. 3, 24, 52 ; so, ani- mi, id. Sat. 1, 4, 128 : — est oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut, etc., Cic. Or. 16, 52 ; cf. id. Brut. 9, 38 ; cf. above, no. I., ad init.; so, versus, Hor. A. P. 246; Ov. A. A. 2, 273 : carmen, id. Am. 3, 8, 2 ; and, transf, of elegiac poets : p,oeta, Catull. 35, 1 ; Ov. R. Am. 757 : Propertius, id. A. A. 3, 333 : molli teneraque voce, Quint. 11, 3, 23 : tenera delicataque modulandi vo- luptas, id. 9, 4, 31, et saep. B. ' n partic, of youthful weakness. Tender: tener animus (pueri), Anton, in Cic. Att. 14, 13, A, 3 ; cf., horum errori- bus teneri statim et rudes animi imbuun- tur, Tac. Or. 29 ; so, adhuc mentes, Quint. 2, 4, 5. — Hence, Adv., Tenderly, delicately, softly : jj. Form tenere (post-Aug.): dicere, Tac. Or.26: recitare, Plin. Ep. 4, 27, l.—Comp. : complosit manus, Petr. 24. — Sup. ■■ dera- sus cortex, Plin. 23, 3, 35.— b. t"teneri- ter quidam effenmt, ut celeriter: alii vero tenere ut libere,'' Chads, p. 162 P. *tenerasco, ere, v. inch.n. ft. ner] To grow tender : Lucr. 3, 766. Cf. tene- resco. tenere* ndv., v. tener, ad fin., wo. a. tencresco, ere, v. inch. n. [tener] To grow soft or tender (a post-Aug. word) : in tantum tenerescere acinos, ut ruinpan- tur, Plin. 17, 22, 35, § 189 ; so id. 28, 12, 50 ; Cels. 6, 6, 4 ; Tert. Res. Carn. 22. teneritas< atis, /. [id.] Softness, ten- derness : I, L it. : uvarum, Plin. 15, 24, 29 : 1529 TENT brassicae, id. 19, 8, 41, § 141 : gemmae, id. 37, 7, 28,— H. Trop. : in primo ortu (re- rum) inest teneritas et moilities quaedam, * Cic. Fin. 5, 21, 58 : aetatis, Vitr. 4, 1 med. : teneritas Corinthiorum, opp. severus mos Doricorum, id. 1, 2 med. ■1 tenerlter. v. tcner, ad fin., no. b. teneritud©* inis, /. [tener] Softness, tenderness : si terra teneritudinem habet, Var. R. R. 1, 36 ; so, casei, Pall. Mai. 9, 2 : corticis, id. Jan. 15, 16 : — pueri primae te- neritudinis, of the lenderest age, Suet. Tib. 44. TeneSj is> v - Tenedos. t teaaesmoS' i> m.=Tea>tau6s, A strain- ing at stool, tenesmus, Plin. 28, 14, 59; 20, G, 23; 20, 21, 84; Scrib. Comp. 142 (in Cels. 4, 18, and Nep. Att. 21, written as Greek). I TenitaC; arum, /., Tenitae crede- bantur esse sortium deae, dictae quod te- nendi haberent potestatem, Fest. p. 308. tenor» oris, m. [teneo, no. II., B] A holding on, holding fast ; hence, an itn- interrupted course, career, tenor (not freq. till after the Aug. period): I, In gen.: hasta fugit servatque cruenta tenorem, keeps its course, Virg. A. 10, 340 : (aulaea) placido educta tenore Tota patent, by a steady motion, Ov. M. 3, 113: interrumpe- re tenorem rerum, Liv. 41, 15, 7 : pugtiae, id. 8, 38, 11 ; so, tenorem pugnae serva- bant, id. 30, 18, 12; cf., tenor vitae, Ov. Her. 17, 14 ; so Liv. 40, 12, 7 : eodem te- nore duo insequentes consulatus gcssi, id. 7, 40, 9 ; ef., eodem consiliorum teno- re, id. 22, 15, 1 : uno et perpetuo tenore juris semper usurpato, numqutim inter- misso, id. 35, 16, 8 : austeritatis (in smar- agdis), Plin. 37, 5, 18 : tenorem in narra- tionibus servant, connection, Quint. 10, 7, 6 : cum quantum, quale interrogantes gra- vi, comparantes acuto tenore concludunt, i. e. tone, accent, id. 3, 5, 26; cf. in the plur. : adhuc difficilior observatio est per tenores vel accentus, id. ib. § 22. j>. Adverbially, uno tenore, In one course or direction, uninterruptedly, uni- formly: isque (stilus medius) uno tenore, ut aiunt, in dicendo fluit, * Cic. Or. 6, 21 : brevis profecto res est, si uno tenore per- agitur, Liv. 5, 5, 7 : uno tenore fidem co- lere, id. 22, 37, 10 : — tenore uno in mediam aciem illati, id. 22, 47, 6 ; cf., hi mores ea- que caritas patriae, per omnes ordines ve- lut tenore uno pertinebat, id. 23., 49, 3. B. In partic, in the later juriil. lang., The connection, contents, sense, tenor of a law : pro tenore legis Aquiliae, Paul. Dig. 9, 2, 56 ; so, pro tenore S. C. Claudiani, id. Sent. 2, 21 fin. : auctorum verba emen- dare tenore sententiae perseverante, non est prohibitum, Hermog. Dig. 42, 1, 46. TenOS or -us, i. /-. T;)ro S , One of the Cycladean islands, near Delos, now Tino, Mel. 2, 7, 11; Plin. 4, 12, 22; Liv. 36, 21, 1 ; Ov. M. 7, 469 ; cf. Mann. Griechenl. p. 744. tensa> ae, /. The chariot or car on which the images of the gods were borne in the Circensian games : " tensam ait vocari Sinnius Capito vehiculum, quo exuviae deorum ludicris Circensibus in Cireum ad pulvinar vehuntur. Fuit et ex ebore, ut apud Titinnium in Barbato, et ex ar- gento,"Fest. p.364; cf., " tensa apua Seuiv," Gloss. Philox. : via tensarum atque pom- pae, Cic. Verr. 2, 1, 59, 154 ; so id. ib. 2, 3, 3,6; 2,5,72,186; Liv. 5, 41, 2; Suet. Aug. 43 ; id. Vesp. 5 ; Inscr. Grut. 35, 12.—* if, Perh. for A carriage in gen. : vende ten- sam atque mulos : sine earn pedibus gras- sari, Titin. in Non. 316, 3. tcnsiOi 6nis, / [tendo] A stretching, stretching out, extension (post-Aug. and very rare): I, In gen.: papilionum, a setting up, pitching, Hyg. Gromat. ink. — In the plur.: brachia, quae in eas tensio- nes includuntur, Vitr. 1, 1 med. — II. In partic, A tension or contraction of the nerves, as a disease, Scrib. Comp. 101 ; 255; 260; Veg. Vet. 1, 53 fin. tensura, ae, /. [id.] A stretching out, a. straining, tension (post-class.) : papillo- ma, i. e. a setting up, pitching, Hyg. Gro- mat. intl.: corporis, Veg. Vet. 1, 2V fin. ; 2, 25 ; Theod. Prise. 4, 1 med. tensUSi a, urn, Part, and Pa. of tendo. * tentabundus, », "»", adj. [tento] 1530 TENT Trying, making attempts : miles tenta- bundus, trying here and tlisrt, Liv. 21, 36, 1. tentamen> Inis . «• [ id -] A trial < es - say, attempt (poet., and perh. only in the two follg. passages) : prima vocis tenta- mina sumpsit, Ov. M. 3, 341 :— tentamina Repellere, id. ib. 7, 734. tentamentum- i. «■ [id-] A trial, proof, essay, attempt (poetical and in post- Aug. prose ; usually in the plur.) : («) In the ph&. : mortalia Tentamenta, Ov. M. 15, 629 ; so, fide (2. e. fidei), id. ib. 7, 728 : tui, Virg. A. 8, 144 : civilium bellorum, Tac. H. 2, 38. — (/j) In the sing.: tenta- menti gratia, Gell. 9, 15, 6. tentatlO» onis, /. [id.] *I.An attack: valetudinem tuam jam confirmatam esse et a vefere morbo et a novis tentationi- bus. gaudeo, Cic. Att. 10, 17, 2. — H. A trial, proof: perseverantiae, Liv. 4, 42, 4 ; ! so id. 41. 23, 14. "'tentatorj or ' s > m - [id.] A trycr, at- tempter, tempter : integrae Dianae (Orion), Hor. Od. 3, 4, 71. tentlgO) inis, /. [tendo] A tension of the priry member, lecherousness, lust, Hor. i S. 1, 2, 118 ; Auct. Priap. 23 ; 34 ; Mart. 7, 67, 2 : vulvae, Juv. 6, 129. tentipellium, ». »■ [ tendo-pellis ] That which stretches out a skin or hide, a hide-stretcher, leal hir- stretcher : "tentipel- lium Artorius putat esse calceamentum ferratum, quo pelles extenduntur, inde- que Afranium dixisse in Promo : pro ma- nibus credo habere ego illos tentipellium^ Fest. p. 364.— * II. Transf. : "Titinnium ait Verrius existimare id (sc. tentipelli- um) inedicamentum esse, quo rugae ex- tenduntur, quum dicat: tentipellium in- ducilur, rugae in ore extenduntur, quum ille rpo-iKwf dixerit," Fest. p. 364. tento (> n good MSS. also written tempto;, avi, atum, 1. v. intens. a. [tendo, and, therefore, To grasp at repeatedly ; hencej To handle, touch, feel a thing (quite class.). 1. Lit.: A. ' n gen.: remmanu, Auct. Her, 4, 49, 62 ; so. pectora manibus, Ov. M. 10, 282: loca feminarum digitis, Col. 8, 11, 8 : ficum rostro, Ov. F. 2, 254 : flu- men vix pede (coupled with attinsere), Cic. Leg. 2, 3, 6 : quadratum, Lucr. 47235 : caput in tenebris, Phaedr. 3, 10, 26 : pul- los singulos, Col. 8, 5, 17 : invisos amic- tus, Virg. G. 3, 563 : aciem pugionum, Suet. Not. 49 ; cf., acumen stili, id. Khet. 5. B. In partic.: 1. In medical lang. : venas, to feel the pulse, Quint. 11, 3, 88; Suet. Tib. 72 : Ov. Her. 20, 141. 2. To try the strength of, make an at- tempt upon, i. e. to attack, assail a place : scalis et classe moenia oppidi tentans, Caes. B. C. 3, 40, 2 ; so, opera nostra, id. B. G. 7, 73, 1 : urbem, Liv. 33, 5, 3 ; 26, 38, 5 : munitiones, id. 9, 35, 1 : Achaiam, Caes. B. C. 3, 55, 1 : Britanniam, Suet. Claud. 17, et saep. : aggredi et tentare, Veil. 2, 113 fin. ; cf. Flor. 2, 14, 4 :— animi valentes morbo tentari non possunt, cor- pora possunt, Cic. Tusc. 4, 14, 31 ; cf, gravis auctumnus omnem exercitum val- etudine tehtayerat, Caes. B. C. 3, 2, 3 ; and, tentari a morbo, Plin. 24, 19, 113: prae- cordiorum inflatione tentari, Suet. Aui. 81 ; so id. Vesp. 24 ; Hor. S. 2, 3, 163 ; id. Ep. 1, 6, 28 ; Virg. G. 3, 441, et al. : vina tentant caput, attack, affect, Plin. 23, 1, 20; so id. 20, 7, 26 ; Virg. G. 2, 94. II. Transf., To try; to prove, put to the lest ; to attempt, essay a course of ac- tion, etc. (so most freq. in prose and po- etry). A. In gen., constr. with the ace, with a relative- or object-clause, with ut, or absol. : («) c. ace. : quum se ipse per- spexerit totumque tentarit, intelliget, etc., Cic. Leg. 1, 22, 59 ; cf., se in arte memo- riae, Quint. 11, 2, 34 (preceded by me- moriam suam experiri) ; and, tentarem te, quo animo accipias, Cic. Fam. 15, 16, 3 : quo utamur quasi equis tentatis, sic amicitia aliqua parte periclitatis moribus amicorum, id. Lael. 17, 63 : alicujus sci- entiam auguratus, id. de Div. 1, 17, 32 : alicujus patientiam, id. Agr. 2, 7, 19: ten- tarem summi regis prudentiam, id. Tusc. 1, 41, 98 : ut satis impulsas tentavit pol- lice chordas, Ov. M. 10, 145, et saep.: — TENT culturam agelli, Lucr. 5, 1367 : iter per provinciam per vim, Caes. B. G. 1, 14, 3 ; so, iter negata via, Hor. Od. 3, 2, 22; hence also, Bosporum, id. ib. 3, 4, 31 : Thetim ratibus, Virg. E. 4, 32 : Oceanum, Tac. G. 34 fin. : aditus, Virg. A. 4, 293, et saep. : nullo modo animus audientis aut incitari aut leniri potest, qui modus a me non tentatus sit, Cic. Or. 38, 132 : rem frustra, Caes. B. C. 1, 26, 6 : belli fortunam, id. B. G. 1, 36, 3 ; so, fortunam, id. ib. 3, 6, 3 ; 7, 64, 2 ; Sail. J. 7, 1 : periculum, Cic. Cor- nel. Fragm. 1 : quaestionem, id. Cluent. 57, 157: spem pacis, Liv. 21, 12, 3; cf., spem triumphi, id. 28, 38, 4 : libertatem, id. 6, 18, 11 : relationem, id. 33, 23, 3: in- tcrcessionem, id. 9, 8, 13: silentium ne- quicquam per praeconem, id. 8 ; 33, 2 : carmina, Hor. Ep. 1, 18, 80: majora, coe- lestia, id. ib. 1, 17, 24; 34, et saep. — (ft With a relative-clause : tentavi, quid in eo genere possem, Cic. Tusc. I, 4, 7 : ten- tabam, spiraret an non, Plaut. Mil. 4, 8, 26. — (y) With an object-clause: aqua prohibere hostem tentare coepit, Hirt. B. G. 8, 40, 2 : tentabo etiam de hoc dicere, Quint. 6, 2, 29 ; id. 2, 14, 1 : sol coelum radiis accendere tentans, Lucr. 5, 658 : tentarunt aequore tingi, Ov. M. 2, 172: (vestis) frustra tentata revelli, id. ib. 9, 168. et saep. — (d) With a follg. ut ■• quum ille Romuli senatus tentaret post Romuli excessum, ut ipse gereret sine rege rem publican), Cic. Rep. 2, 12 : quid aliud hoc judicio tentatur, nisi ut id fieri liceat? id. Rose. Am. 5, 13 ; Suet. Caes. 11. — Impers. : ttntatum a L. Sextio tr. pi., ut rogatio- nem ferret, etc., Liv. 4, 49, 6. — (f) Absol. : tenta qua lubet, Plaut. Aul. 4, 4, 20 : lie tentando cautiorem faceret, Hirt. B. G. 8, 23, 4. B. In partic, To try any one, in a friendly or hostile manner ; to urge, ;'?i- citc ; to tempt, sound, tamper with ; also, to excite, disquiet, disturb : quem ego to- ties omni ratione tentans ad disputandum elicere non potuissem, Cic. de Or. 2, 3, 13 ; cf. id. ib. 1, 21, 97 ; and, utrum ad- monitus an tentatus an, etc pervenerit ad hanc improbitatem nescio, id. Vtrr. 2, 1, 41, 105: quum a proximis impetrare non possent, ulteriores tentant, Caes. B. G. 6, 2, 2 : animos servorum spe et inetu, ut, etc., Cic. Clu. 63, 176; so, animos pop- ularium, Sail. J. 48, 1 : animos singulo- rum ad res novas, Suet. Tib. 12 fin. ; cf., animum precando, Virg. A. 4, 1 13 : judi- cium pecunia, Cic. Clu. 4, 9 ; so id. ib. 30, 89 : aliquem promissis et minis, Tac. H. I, 75 ; cf., tentata Othonianorum fide per colloquium et promissa, id. ib. 2, 20 : tri- bunos de fugae societate, Suet. Ner. 47 : deos multa caede bidentium, Hor. Od. 3. 23,14: Junonem tentare Ixion ausus, Til). 1, 3, 73 ; cf. Ov. A. A. 1, 389 : Val. Max. 6, I, 7 : — nationes lacessere bello et tentare, to agitate, Cic. de imp. Pomp. 9, 23 ; cf, ut exsul potius tentare quam consul vex- are rem publicam posses, id. Cat. 1, 10, 27: in his rebus evertendis unius heminis sc- nectus, infirmitas solitudoque tentata est, id. Rab. perd. 1,2: militis iras, Luc. 2, 529. + tentori oris, m. A holder, a sort of servant or attendant employed at chariot- races, Inscr. Grut. 339, 5; 340, 3. tentdridlum,' n.dim. [tentorium] A little tent, Auct. B. Air. 47, 5. tentorium) «, «• [tendo : prop., some- thing stretched out] A lent, Hirt. B. G. 8. 5, 2 ; Suet. Aug. 96 ; Tib. 18 med. ; Virg. A. 1, 469 ; Ov. F. 3, 527 ; id. Met. 8, 43 : 13, 249 ; Luc. 1, 396 ; 6, 270 ; 9, 912. * tentoriUS, a, um, adj. ['tentorium] Of or for tents : pelles, tent-skins, Valor, in Trebell. Claud. 14. tentuSi a, «m i I. F arl - of tendo.— II. Pwt. of teneo. Tentyra» orum, «., Thrvpa, t.'i, A city in Upper Egypt, the modern village of Denderah, Juv. 15. 35 and 76. Called also Tentyris, Plin. 5, 9, 11. Cf. Mann. Africa, i, p. 365. — II. Deriw. : Tentyrites, ae, adj., Of or belonging to Teniyra, Ten- tyrile : nomos, Plin. 5, 9, 9. — In the plur. subst, Tentyritae, arum, m., The in- habitants of Teniyra, the Tentyrites, Plin. 8, 25, 38 ; Sen. Q. N. 4, 2.— B. Tenty- ritlCUS) a, um, adj., The same: linuin, Plin. 19, 1, 2. TE NU * tcnuabllis. e, adj. [tenuo] Making thin, attenuating : unctiones, Coel. Aur. Acut. 3, 4. * tcnuatim. adv. [id.] Thinly, Apic. 2, 4. tcnuescens, entis, Part. [ tenuis ] Growing thin : luna crescente, opp. tenu- escente, Censor. Fragm. 3. Jtenuiarius» f, um > n(l J- [id.] Of or belonging to thin clothing: vestiarius, a maker of light clothing, Inscr. Grut 650, 8; 1111, 7; Inscr. Gud. 200, 1. tenuiculus) a . um ' <"V- dim - ( icl -] Slight, triJling,poor: apparatus, Cic. Fam. 9, 19, 1. tenuis» e (> n the poets also scanned as a dissyl., tenuis, and hence sometimes written tenvis, Lucr. 1, 874 ; 2,232 ; 3. 233, et al. : c£, tenuia and tenuius, trisy]., id. 4, 64 ; 102 ; 809 ;— 3, 244), adj. [ kindr. with ten, j-£ factum, 3. (Jut. scanned tepelaciet, Catull. 64, 361 ; cf., liquefacio) v. a. [tepeo-facio] To make moderately warm, lukewarm, or tepid; to warm, tepefy (quite class.) : is ejus (solis) tactus est, non ut tepefaciat solum, sed etiam saepe comburat, Cic. N. D. 2, 15, 40 ; so in the verb.finit. act. : corpus, Plin. 15, 4, 5 : ova, id. 10, 33, 49 : linteum, Cels. 3, 6 med. : ferrum acutum in matris jugu- lo, Hor. S. 2, 3, 136 : — medicamentum sem- per ante tepefieri convenit, Cels. 6, 7 ; so, insecta tepefiunt, Plin. 11, 6, 5. — In the Part, perf : humor mollitur tepefactus et tabescit, Cic. N. D. 2, 10, 26 ; so id. Tusc. 5, 13, 37 ; id. de Sen. 15, 51 ; Var. R. R. 2, 1, 23 ; Lucr. 6, 322 ; Plin. 19, 1, 3 ; Virg. A. 9, 419. tepeo* ere, v. n. To be moderately warm, lukewarm, or tepid (very rarely ; not in Cic.): I. Lit.: ubi (dolium) tem- perate tepebit, Cato R. R. 69, 2: cames gallinaceorum ut tepebant avulsae, Plin. 29, 4, 25 : ubi plus tepeant hiemes, Hor. Ep. 1, 10, 15: cor tepens, Plin. 30, 7, 20: tepentes aurae, Virg. G. 2, 330 j Ov. M. 1, 107 ; cf., tractu (coeli) tepente, Plin. 36, 25, 62. — H. Trop.: A. To be warm or to glow with love, to be enamored: quo (Lycida) ca- let juventus Nunc omnis et mox virgines tepebunt, Hor. Od. 1, 4, 20 : nescio quern sensi corde tepente Deum, Ov. Her. 11, 26. — B. To be lukewarm, cool, cold; to be without ardor, indifferent in love, etc. : saepe tepent alii juvenes : ego semper amavi, Ov. R. Am. 7; so opp. amare, id. Am. 2, 2, 53 : affectus tepet, * Quint 6, 1,44. tepesco. pui, 3. v. inch. n. [tepeo] To become moderately warm lukewarm, or te- 1531 TE B, pid : I, To grow warm : maria agitata ventis ita tepescunt, ut, etc., * Cic. N. D. 2, 10, 26 ; Cels. 3, 6 med. ; Ov. M. 3, 412 ; id. Pont. 3, 4, 56 ; Virg. A. 9, 701 ; Mart. 6, 59, 4, et al. — II, 7'o grow cool (so rarely) : A. Lit.: Wart. 2. 1, 10.— B. Trop., To cool off, decrease in ardor : paullatim fugit ira» ferox mentesque tepescunt, Luc. 4, 284 : negotio tepeseente, Amm. 28, 1 : ve- neres tepuere sub annis, Nemes. Eel. 1, 13. t tephrias, ae, m. = reebpias, A kind of ash-colored stone, Plin. 36, 7, 11. t tcphritis, Jdis, /. = Tcipplrts, An ash-colored precious stone, otherwise un- known, Plin. 37, 10, 68. tcpidariUS, a, »m. adj.- [tepidus] Of or belonging to tepid water or to a tepid bath: ohenum, Vitr. 5, 10: cella, Inscr. Orell. no. 3328.— H. Subst., tepidari- um, ii, n., A tepid bathing-room,, tepid bath, Cels. l L 3 ; Vitr. 5, 10. tepidcj adv., v. tepidus, ad fin. * tepid©) are, '"• a - [tepidusj To make lukewarm or tepid: Plin. 17, 26, 41. tepiduS< a ; um > a v. Tereus, no. II. Tercnsis, is. /• (sc. dea) [tero] The goddess that presides over thrashing, Am. 4, p. 131; cf. Hartung, Relig. d. R6m. 2, p. 132. Terentianus> v -T erentius . 7i0 - I L, B. TercntinuS) a, um.v. Tcrentus, no. II. Terentius, a. Terence, the name of a Roman gens ; as, M. Terentius Afer, a cel- ebrated comic poet ; M. Terentius Varro, a celebrated scholar, an elder contemporary and friend of Cicero. In the/em., Terentia, the wife of Cicero.— -II, Derivv. : A. Te- rentius, a. um, adj.. Of or belonging to a Tereiilius, Terentian : T. et Cassia lex frumentaria, Cic. Verr. 2, 5, 21, 52. — B. Tcrentianus, a, um, adj., The same : Chremes, i. e. occurring in the poet Ter- ence, Cic. Fin. 1, 1, 3; so, Phormio, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 56 : T. ipse se pu- niens, i. e. the Heautontimoroumenos, id. Tusc. 3, 27, 65: verbum, id. Lael. 24, 89: — exercitus, commanded by M. Te~enlius TE au Varro,_ Liv. 23, 32, 16,— 2. Subst., Tr . rentianuSi i. ni., A proper name. L. Terentianus Maurus, a grammarian at the close of the first century after Christ, au- thor of a metrical work, De literis, syllabis, pedibus et metris, edited by L. van San- ten, Traject. 1825, 4to. Tcrentus or -OS; '. /■ A place at the extremity of the Campus Martins, on the Tiber, where the ludi seculares were held, Ov. F. 1, 501 ; Mart. 1, 70, 2; 4, 1, 8 ; 10, 63, 3 ; Fest. p. 350 and 351.— H. Deriv., Terentinus, a, um. adj., Of or belong- ing to Tcrentus, Terenline : ludi, i. e. the secular games, Var. in Censor, de Die nat 17 ; Aus. Idyll. 11, 34 : tribus, Cic. Plane. 17, 43 ; 22, 54 ; S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 : Liv.JO, 9, 14. teres, etis, adj. [tero ; hence, rubbed off] Rounded off, rounded, well-turned, round, smooth, etc. : " teres est in longitu- dine rotundatum, quales asseres natura ministrat," Fest. p. 363 (quite class.) : I, Lit : sripites, Caes. B. G. 7, 73, 6 : palus, Col. 4, 33, 4 : trunci arborum, Virg. A. 6, 207 : virga, Ov. M. 2, 735 : fusus, id. ib. 6, 22: hastile, Liv. 21, 8, 10 : mucro, Virg. A. 7, 665 : lapillus, Ov. M. 10, 260, et saep. : cervices, round, slender, Lucr. 1, 36 ; Virg. A. 8, 633 ; so, collum, Ov. M. 10, 113 : bra- chiolum, Catull. 61, 181 : surae, Hor. Od. 2, 4, 21; Ov. M. 11, 80: membra, Suet Caes. 45 : digiti, Ov. A. A. 1, 622 ; hence also, puer, Hor. Epod. 11, 28 : plagae, tightly twisted, firmly woven, id. Od. 1, 1, 28 ; so, strophium, Catull. 64, 65 : zona, Ov. F. 2, 320 : catena, Luc. 3, 565 : mitra, Claud, in Eutr. 2, 185 : coma, curling, curly, Var. in Non. 328, 12. — II, Trop.: A. In gen., Smooth, polished, elegant: Sapiens) teres atque rotundus, Hor. S. 2, 7, 86 ; imitated by Aus. Idyll. 16, 4 : Atti- corum aures teretes et religiosae, Cic. Or. 9, 27; so, t. aures intelligensque judici- um, id. Opt. gen. or. 4, 11 : vox in dispu- tationibus, smooth, without impediment, Quint 11, 3, 64 : oratio plena, sed tamen teres, rounded off, polished, Cic. de Or. 3, 52, 199 ; so, Ciceroni mollius teretiusque visum est, fretu scribere quamfreto, GelL 13, 20, 15. — Sup. and Adv. seem not to occur. Tereus, ei or eos, m., Tripti;: I. A king of Thrace, husband ofProcne, the sis- ter of Philomela, whom he violated, Hyg. Fab. 45 ; Ov. F. 2, 629 ; id. Met. 6, 497 ; 615 ; 635 ; Mart. 14, 75, 1. As the name of a tragedy by Aldus, Cic. Art. 16, 2, 3 ; id. ib. 5, 1.— II. Deriv., Tereides» ae, m., The offspring of Tereus, i. e. his son Ilys, Ov. Ib. 436. tcr-g'eminus, a> um, v. trigeminus. ter-genuS; adv. Of a three-fold kind, three-fold (late Latin) : humana efficiunt habitacula tergenua artes, Aus. Idyll. 11, 43 ; so id. ib. 49. terg'eo or tergx», si > B " am . "■ rr 3 - (both forms were equally in use. — Tart, perfi, tertus, Var. in Non. 179, 7 and f ) ». a. [a lengthened form from tero] To rub off, wipe off, wipe dry, wipe clean, cleanse: I, Lit (quite cla6s.) : numquam coi us- savimus Lavari aut fricari aut tergeri aut ornari, Plaut. Poen. 1, 2, 10 r mantelium, ubi manus terguntur, Var. L. L, 6, 8, 74 ; so, frontem sudario, Quint. 6. 3, 60 : naves iri adversum, id. 11, 3, 121 : fossas, lo dry, Cato R. R. 2, 4 ; Col. 2, 21, 3 : pars leves clipeo8 et spicula Iucida tergent, rub off, polish, burnish, Virg. A. 7, 626 ; so, ai ma, Liv. 26, 51, 4 ; and, leve argentum, vasa aspera, Juv. 14, 62. — Poet: aridus unde aures terget sonus ille, grates upon, Lucr. 6, 119 ; so, nubila coeli (Aurora), Sil. 16, 136 : tergere palatum, to tickle the palate, Hor. S. 2, 2, 24. — Absol. : qui trartant ista, qui tergunt, qui ungunt, qui verrunt, * Cic. Parad. 5, 2,37: si qvis tehgeue ounaee beficeke volet (sc. aram), Inscr. Orell. no. 2489. — II. Trop. (very rarely): li- brum, i. e. to improve, amend, Mart. 6, 1, 3 : scelus, to expiate, Sen. Here. Oet. 907. — Hence tersus, a, um, Pa., Wiped off,\. e. clean, neat (not in Cic.) : A. Lit : (mulier) lau- ta. tersa, ornata, etc., Plaut. Stich. 5, 5, 4 ; cf., alii sunt circumtonsi et terti atque unctuli, Var. in Non. 179, 8 : plantae, Ov. M. 2, 736 : — " tersum diem pro sereno dic- tum ab hiitiquis," Fest. p. 363. — B. Trop, TERG Pure, correct, nice, neat, terse : judicium acre tersumque, Quint. 12, 10, 20 : tersum ac limatum esse oportet quod libris dedi- cator, id. ib. 50 : elegiae tersus atque ele- gans auctor, id. 10, 1, 93 ; cf.in the Comp. : multo est tersior ac purus magis (Hora- tius), id. ib. 9-1 : opus tersum, molle, ju- cundum, Plin. Ep. 9, 22, 2 ; so, praefatio- nes tersae, graciles, dulces, id.ib. 2, 3, 1. — Sup. : vir in judicio Hterarum tersissimus, Stat. S. 2praef. — Adv. seems not to occur. Ter°"CSte- i 3 » n - The northernmost town on the coast of Istria. the mod. Tri- este, Mel. 2, 4, 3 ; Plin. 3, 18, 22 ; Veil. 2, 110, 4. Called also TcrffCStumi Mel. 2, 3, 13. Cf. Mann. ltal. 1, p. 50.— U. De- riv., Tergestinusi a, um > ad J-. Of or belonging to Tergeste, Tergestine: sinus, Plin. 3, 18, 22. — In the plur. subst., Ter- gestini, drum, m„ The inhabitants of Tergeste, the Tergcstines, Hirt. B. G. 8, 24, 3. *tergilla> ae, /. dim. [tergum] The skin, sward, or rind of pork, Apic. 4, 3 ; cf., "lergilla sive lergillum Qopivn, X 'P OV ieptia," Gloss. Philox. terginum- i, »• (>d.) A hide, raw- hide, as a scourge, Lucil. in Non. 414, 9 ; Plaut. Ps. 1, 2, 21. tergiversanter* adv., v. tergiver- sor, adrfin. tergiversatlO, onis, /. [tergiver- sorl A declining, refusing ; a shift, sub- terfuge, tergiversation : quid ergo erat morae et tergiversationis, Cic. Mil. 20, 54 ; so id. Att. 10, 7, 1 ; Auct. B. Afr. 8, 4 ; and in the plur., Front. Aquaed. 5. tergiversator» oris . m - [ ia M One who delays, declines, or hangs back, a boggier, laggard (post-class.), Gell. 11, 7, 9 ; Am. 7, 247. tergi-versor> atU3 > 1- "• dep. n - [tergumj To turn one's back ; hence, also, to decline, refuse; to boggle, shuffle, seek a shift or evasion; to shift, tergiversate (a favorite word of Cic. ; otherwise rare) : itaque earn tergiversari non sinent se- cumque rapient, Cic. Tusc. 4, 28, 81 : an cuncter et tergiverser, ut iis me dem, qui, etc., id. Att. 7, 12, 3 ; cf., quid taces J quid dissimulas 1 quid tergiversaris ? id. Plane. 19, 48 i and, nunc aestuantem et tergiver- santem judicio ille persequitur, id. Flacc. 20, 47 : Fannius invitus et hue atque illuc tergiversans, id. Rose. Com. 13, 37 ; id. Att. 16, 5, 3 : quid tergiversamur ? id. Tusc. 3, 18, 41 : in his tribus generibus non in- callide tergiversantur, id. Off. 3, 33, 118 : non est locus ad tergiversandum, id. Att. 7, 1, 4 : consules ipsos tergiversari, Liv. 2, 23, 13 ; id. 2, 27, 3 : — accusatores aut calumniantur aut praevaricantur aut ter- giversantur. . . . Tergiversari, in univer- sum ab accusatione desistere, Marc. Dig. 48, 16, 1.— Hence * *tergiversanter, adv., Backwardly, reluctantly : pugnam inire, VelL 1, 9. tergo- ere, v. tergeo. * tergoro- sre > "• a. [tergus] To cov- er, cocer over with any thing: sues luto se tergorantes, Plin. 8, 52, 78. tergTim, i (poetical and in post-Aug. prose sometimes also tergUSj 6ri9; v. the follg.), n. (in the masc. : familiai em tergum, Plaut Asin. 2, 2, 53; cf. Non. 227, 23) The back of men or beasts : J, Lit: (a) Form tergum: manibus ad tergum rejeetis, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 32. 3 : boum terga, id. N. D. 2, 63, 159: suppli- cium dare de tergo, Plaut. Asin. 2, 4, 75 ; cf., tergo poenas pendere, Ter. Heaut. 4, 4, 6 ; so, tergo ac capite puniri, Liv. 3, 55. 14. — (|3) Form tergus : aurea quam molli tergore vexit ovis, Prop. 2, 20, 6 : ut equa facilem sui tenioris ascensum praebeat, Col. 6, 37, 10. II. Transf. : A. The back or hinder part, the back, rear. So the phrases, terga vertere or dare, to turn the back ; pregn., for to take to flight, to flee : omnes hostes terga verterunt : neque prius fugere de- 8titerunt, quam, etc., Caes. B. G. 1, 53, 1 ; so, terga vertere, id. ib. 3, 19, 3 ; 3, 21, 1 ; id. B. C. 3, 63, 8, et mult al. : and even of a single person : terga vertit Sen. Ep. 22 : qui plures eimul terga dederant," etc., Liv. 22, 29, 5 ; so, terga dare, id. 36, 38, 4 ; Ov. M. 13, 224 ; c£, terga praebere fugae, id- ib. 10, 706; and, terga praestare (fu- TERM gae), Tac. Agr. 37; Juv. 15, 75: — terga collis, Liv. 25, 15, 12; cf., terga vincenti- um, Tac. Agr. 37 : summi plena jam mar- gine libri Scriptus et in tergo needtim rini- tus Orestes, written on the back, Juv. 1, 6: — retro atque a tergo, behind one, Cic. de Div. 1, 24, 49 ; cf., a tergo, a fronte. a late- ribus tenebitur, id. Phil. 3, 13, 32 ; so, a tergo, behind, id. Mil. 10, 29 ; 21, 57 ; id. Verr. 2, 5, 38, 98 ; Caes. B. G. 7, 87, 4, et sae- piss : post tergum hostium legionem os- tenderunt, id. ib. 7, 62, 6 ; cf., qui jam post terga reliquit Sexaginta annos, has left be- hind him, has passed, Juven. 13, 16. B. The back of any thing spread out horizontally, as land or water, i. e. the sur- face (poet): proscisso quae suscitat ae- quore terga, Virg. G. 1, 97 ; so, crassa, id. ib. 2, 236 : amnis, Ov. Pont 1, 2, 82 ; Claud. B. G. 338. C. (pars pro toto) Likewise poet, The body of an animal : ( a ) Form tergum: (serpens) Squamea convolvens sublato pectore terga, Virg. G. 3, 426 ; so of a ser- pent, id. Aen. 2, 208 ; Petr. 89 ; of Cerbe- rus, Virg. A. 6, 422 : horrentia centum ter- ga suum, i. e. a hundred head of swine, id. ib. 1, 635 ; so of swine, Ov. M. 8, 649 : per- petui tergo bovis, id. ib. 8, 183. — (/3) Form tergus: resecat de tergore (suis) par- tem, of a chine of bacon, Ov. M. 8, 650 : di- viso tergore (juvenci), Phaedr. 2, 1, 11. D. The covering of the back, the skin, hide, leather, etc. (in this signif. tergus freq. occurs) : (a) Form tergum: tauri- ne quantum possent circumdare tergo, oxhide, Virg. A. 1, 368.— (/3) Form ter- gus: tergora diripiunt costis et viscera nudant, Virg. A. 1, 211 ; so Cels. 7, 25 ; 8, 1 med. ; Plin. 8, 10, 10.— Hence, transf., 2, A thing made of hide or leather: (a) Form tergum: venti bovis tergo inclu- si, i. e. in a bag made of a bull's hide, Ov. M. 14, 225 ; eo id. ib. 15, 305 : et feriunt molles taurea terga manus, i. e. tymhals, id. Fast. 4, 342 ; so id. ib. 212 ; Stat. Th. 8, 221 ; id. Achill. 2, 154 : rupit terga no- vena bourn, i. e. the nine thicknesses of bull's hide, Ov. M. 12, 97 ; so Virg. A. 9, 412; 10, 482; 715; hence even, per linea terga (scuti), id. ib. 784 (v. the passage in connection) : duroque intendere brachia tergo, i. e. cestus, Virg. A. 5, 403 ; so id. ib. 419. — (/3) Form tergus: gestasset laeva taurorum tergora septem, *'. e. a shield covered with seven layers of hide, Ov. M. 13, 347 ; so, Marfis tergus Geticum, Mart. 7 2 2. tergus- oris, v. tergum. Terina- ae,/. A town, in the Brnttine territory, Plin. 3, 5, 10; Liv. 8, 24 ; cf. Mann. ltal. 2, p. 157. — II. Deriv., Terlnaeusi a, urn, adj., Of or belonging to Terina: sinus, Plin. 3, 5, 10: Elysius, Cic. Tusc. 1, 48, 115. *ter-jUgUSj a, um, adj. [jugum] Tiirice bound together, three-fold: millia, three thousand, Aus. Ep. 8, 11. termen- inis, v. terminus, ad ink. termentum- >, n. : "termentum pro eo, quod nunc dicitur detrimentum, uti- rur Plautus in Bacchidibus (4, 9, 5)," Fest. p. 363 (in this passage, however, the MSS. of Plautus have tormento ; v. Ritschl. ad loc). termes- itis, ™. A bough cut off, of the olive-tree, Hor. Epod. 16, 45 ; of the palm-tree, Gell. 3, 9, 9. Cf., "termes ra- mus desectus ex arbore nee foliis reple- tus, ac nimis glaber." Fest. p. 367. Tcrmessus- >■ /• a tomi f n Pisidia, now Schenet, Liv. 38, 15 ; cf. Mann. Klei- nas. 2, p. 146 sq.— Termessenses. ium, m., The inhabitants of Termessus, Liv. 1. 1. ter minalis, e, adj. [terminus] I. Of or belonging to boundaries, boundary-, terminal: pali, Tert. Jejun. 11 fin. ; cf, lap- ides, Amm. 18, 2 med. : and, arbores, Paul. Sent 5, 22. — Hence, B. Subst, Terml- naliai ium, '*•> The festival of Terminus (the god of boundaries), held on the 23d of Feb., Var. L. L. 6, 3, 55 ; Ov. F. 2, 639 sq. ; Cic. Att. 6, 1, 1 ; id. Phil. 12, 10, 24 ; Liv. 43, 11,13; 45,44,3; Hor. Epod. 2, 59; Macr. S. 1, 13 ; Lact de Mort persec. 12.— II. Of or belonging to the end, final, concluding : sententia, final decision, Cod. Justin. 4, 31, 14 : tuba, announcing the conclusion of the play, App. M. 10, p. 253. TERM terminate) <"&>•> v - termino, ad fin. terrmnatio, onis, /. [termino] A bounding, fixing of bounds or limits : I. Lit : Inscr. Grut 197, 5; 198, 2.— II. Trop., A fixing, determining (Ciceron.) : quorum (verborum) descriptus ordo alias alia terminatione concluditur, arrange- ment, Cic. Or. 59, 200 : poetica et versus inventus est terminatione aurium, determ- ination, decision, id. ib. 53, 178: exposi- ta terminatio rerum expetendarum, cur, etc., id. Fin. 5, 10, 27. tcrminatus, us, m. [id.] A bounda- ry, limit : Lex. ap. Front. Aquaed. 129. termino- avi, atum, 1. v. a. [terminus] To set bounds to, mark off by boundaries, to bound, limit (quite classical) : I, Lit: terra mare et contra mare terras termi- nat omnes, Lucr. 1, 999 : fines, Cic. Off. 1, 10, 33; cf., quorum alter fines vestri imperii non terrae sed coeli regionibus terminaret id. Cat. 3, 11, 26 : locus, quern oleae terminabant, id. Caecin. 8, 22 : quo (lituo) regiones vineae terminavit, id. N. D. 2, 3, 9 : fana, Liv. 5, 50, 2 : stomachus palato extremo atque intimo terminatur. Cic. N. I). 2, 54, 135: pars prior (togae) med iis cruribus optime terminatur, Quint. 11, 3, 139, et saep, : agrum publicum a pri- vate, Liv. 42, 1, 6 ; so Inscr. Orell. no. 3260 ; cf, absol.: (praetores) terminari jussi, qua ulterior citeriorve provincia servaretur, Liv. 32, 28, 11. H. Trop., To limit, set limits to, to circumscribe, fix, define, determine : iisdem finibus gloriam, quibus vitam, Cic. de Sen. 23, 82 ; cf., quibus regionibus vitae spati- um circumscriptum est, eisdem omnes cogitationes suas terminare, id. Arch. 11, 29 : spem possessionum Janiculo et Alpi- bus, id. Mil. 27, 74 : sonos vocis paucis ht- erarum notis, id. Tusc. 1, 25, 62 : quod ipsa natura divitias, quibus contenta sit et parabiles et terminatas hahet id. Fin. 1. 13, 46 ; cf, victu atque cultu terminatur pecuniae modus, id. Parad. 6, 3, 50 ; so, modum magnitudinis et diuturaitatis, id. Tusc. 2, 19, 45: qui (Epicurus) bona vo- luptate terminaverit mala dolore, id. Off. 3, 33, 117 ; so, summam voluptatem omnis privatione doloris, id. Fin. 1, 11, 38 : prooe- mia intra quatuor sensus, Quint. 4, 1, 62. B. Transf., To set bounds to, to close, finish, end, terminate: sententiam nume- rose, Cic. Or. 59, 199 : clausulas longa syllaba, id. de Or. 3, 47, 183 ; cf, ut pari- ter extrema terminentur, id. Or. 12, 38 ; so, si, ut Maecenas, etc., dicerentur, geni- tivo casu non e litera sed tis syllaba ter- rainarentur, Quint. 1, 5, 62 : jam imperio annuo terminato, Cic. Fam. 3, 12, 4 : si negotium terminatum est Julian. Dig. 47, 2, 58 ; so, rem judicio, Paul. ib. 50, 16. 230 : litem, id. ib. 42, 1, 40,— Hence, Adv.. terminate, With limits, Auct. de Cas. Liter. Goes. p. 243. terminus- i, m - (collat. form, termo, onis, Enn. in Fest p. 363. And, tekmen, inis, n., ace. to Var. L. L. 5, 4, 8 ; so, ibi termina dvo STANT, Inscr. Orell., no. 3121) [kindr. with rip/xa, ripuoiv] A bound- ary-line, boundary, bound, limit: J. Lit, of local boundaries : contentio de termi- nis, Cic. Acad. 2, 43, 132; so, aerorum, Plin. 18, 2, 2; Hor. Od. 2, 18, 24 ftempli, Liv. 45, 5, 7 : urbis, Tac. A. 12, 23 ; 2ijhl. : possessionum, Cic. Mil. 27, 74 : vicinitatis, id. Rab. perd. 3, 8, et saep. — Hence, B. Personified, T e r m i n u s, i, m., The deity presiding over boundaries, Ov. F. 2, 639 sq. ; Var. L. L. 5, 10, 22; Liv. 1, 55, 3; 5. 54, 7 ; Hor. Carm. Sec. 27 ; Lact. 1, 20 ; Fest p. 368 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 50 sq. — II, Transf., in gen., A bound, limit, end, term : constituendi sunt, qui sint in amicitia fines, ut quasi termini diligendi, Cic. Lael. 16, 56; cf.. certos mini fines terminosque constituam, id. Quint. 10, 35 ; and, oratoris facultatem non illius arris terminis, sed ingenii sui finibus de- scribere, id. de Or. 1, 49, 214 ; cf. also, contentionum. id. Fam. 6, 22, 2 : nullis terminis circumscribere aut definire jus suum, id. de Or. 1, 16, 70 : omnium aeta- tum certus est terminus, senectutis autem nullus est certus terminus, id. de Sen. 20, 72 ; so, vitae, id. Rab. perd. 10, 29 : pan- gere termino9, id. Leg. 1, 21, 56 : termini egestatis, Plaut Asin. 1, 2, 13. 1533 TIRO * termiteuS) a> um, " d j- [termes] Of or belonging to an olive-branch: ramus, an olive-branch: Grat. Cyneg. 446. ' tcrmO; O"' 8 . v. terminus, ad init. ternariUS. a . um, ad j. [terni] Con- taining or consisting of three, ternary: Enrobes, i. e. of three feet, Col. 11, 2, 28.— n, Subst, ternarlus, ii, m., for triens, A third of an as, Pelag. Vet. 16. terni) ae, a, num. distrib. Three each : eu partes habet novem discretas, ter ter- nas, Var. R. R. 2, 1, 12 ; so, ter terni cya- thi, Hor. Od. 3, 19, 14 : ut in jugera sin- gula ternis medimnis decidere lieeret, Cic. Verr. 2, 3, 48, 114 ; so id. Balb. 21, 48 ; Caes. B. G. 3, 15, 1, et al. : ternae sunt utriusque partes, Cic. Or. 60, 201 : mune- raque in naves ternos optare juvencos, Virg. A. 5, 247 : ternum pedum longitudo, Plin. 11, 29, 35 ; so, ternum digitorum, cubitorum, id. 20, 17, 73 ; 25, 6, 30 ; hence, also, intervallo ternorum pedum, id. 16, 36, 67. — In the sing. : terno consurgunt ordine remi, Virg. A. 5, 120 : te Gratia terna afflavit, i. c. the three Graces, Claud. Laud. Seren. 88. — II. T r a n s f., for tres, Three : Plaut. Merc. 2, 2, 33 : tres equitum numero turmae ternique vagantur Due- tores, Virg. A. 5, 560: terna guttura mon- stri, Ov. M. 10, 22: immane est vitium, dare millia terna macello, Hor. S. 2, 4, 76. terni - de ilii *e, a, num. distrib. Thirteen each : ternadena ova subjicito uestate tota, Plin. 18, 26, 62. . terniO; onis, ni. [terni] The number three, a tendon, rpits, Gel]. 1, 20, 6 ; Mart. Cap. 7, 257 ; Isid. brig. 18, 65. * ter-npXi ct ' s > /• A three-fold night : Herculea, in which Hercules was begotten, Stat. Th. 12, 301. temUS) » s urn, v. terni. terO) trivi, tritum, 3. (perf, term, ace. to Chans, p. 220 P.) v. a. [from the root TEP, Tciput] To rub, rub to pieces; to bruise, grind, bray, triturate. 1, Lit. (so mostly poet, and in post- Aug. prose) : /^ In gen. : num me illuc ducis, ubi lapis lapidem terit? (i. e. into a mill), Plaut. Asin. 1, ], 16: lacrimulam oculos terendo vix vi exprimere, Ter. Eun. 1, 1, 23 : teritur lignum ligno ignem- que concipit attritu, Plin. 16, 40, 77 : ali- quid in mortario, id. 34, 10, 22: aliquid in farinam, id. 34, 18, 50 : bacam trapetis, Virg. G. 2, 519 : herbas unguibus, Ov. M. 9, 655 : dentes in stipite, id. ib. 8, 369 : ci- bum in ventre, i. e. to digest, Cels. Ipraef med. Poet. : labellum calamo, i. e. to rub ones lip (in playing), Virg. E. 2, 34. B. I" partic. : 1. To rub grain from the ears by treading, to tread out, thrash : frumentum, Var. It. It. 1, 13, 5 ; so, millia frumenti tua triverit area centum, Hor. H. 1, 1, 45: cf., area dum messes teret, Tib. 1, 5, 22; and, area teret culmos, Virg. G. 1, 192 ; cf. also, ut patria careo, bis frugibus area trita est, ('. e. it has twice been harvest-time, Ov. Tr. 4, 6, 19. 2. To cleanse or beautify by rubbing, to smooth, furbish, burnish, polish : oculos, Plaut. Poen. 1, 2, 103 ; so, crura mordaci pumice, Ov. A. A. 1, 506 : hinc radios tri- vere rotis, smoothed, turned, Virg. G. 2, 444: so, vitrum torno.'Plin. 36, 26, 66: cntillura manibus, Hor. S. 1, 3. 90. 3, To lessen by rubbing, to rub away ; to wear away by use, wear out : Plaut. Men. 2, 3. 52 : hoc (tempus) rigidas silices, hoc adamanta terit, Ov. Tr. 4, 6, 14 ; so, fer- ruin. to dull, id. Met. 12, 167: mucronem rubigine, silicem liquore, Prop. 2, 25, 15: trita labore colla, id. ib. 13, 124 : trita subucula, Hor. Ep. 1, ], 96; so, trita ves- tis, id. ib. 1, 19, 38: librum, i. e. to read often, Mart. 8, 3, 4 ; 11, 3, 4 ; cf, quid ha- licret, Qxiod legeret tereretque viritim publicus usus? Hor. Ep. 2, 1, 92: — ut il- ium riii terant, qui primum olitor caepam protulit, crush, annihilate, Naev. in Prise, p. (181 P. 4. To tread often, to visit, frequent a way or place : angustum formica terens iter, Virg. G. 1, 330 ; so, iter propositum, Prop. 2, 30, 14 ; cf., Appiam mannis, Hor. Epod. 4,14 : viam, Ov. A. A. 1,52; Lucr. 1, 926 ; so, ambulator porticum terit, Mart. 2, 11,. 2; cf., limina, id. 10, 10, 2; so, re- ceptacula clarissimorum virorum, Plin. I'an. 50, 3 : navaeque terens querceta 1534 TERR Maricae Liris, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 259. 5. In an obscene sense : Bojus est, Bo- jam terit, Plaut. Capt 4, 2, 108 ; so Prop. 3, 11, 30 ; Petr. 87. II. Trop. (and so freq. in good prose). A. qs. To wear away, use up, i. e. to pass, spend time : teritur dies, Plaut. True. 5, 20 ; cf, diem sermone terere, id. Trin. 3, 3, 67 : teretur interea tempus, Cic. Phil. 5, 11, 30 ; so, tempus in convivio luxuque, Liv. 1, 57, 9 : tempus ibi in secreto, id. 26, 19, 5 : omnem aetatem in his discendis rebus, Cic. de Or. 3, 31, 123 ; so, jam al- teram aetatem bellis civilibus, Hor. Epod. 16, 1 : omne aevum ferro, Virg. A. 9, 609 : otia spe, id. ib. 4, 271 ; cf, otium conviviis comissationibusque inter se, Liv. 1, 57, 5. B. Of language, To wear out by use, i. e. to render common, common-place, or trite (so in the verb.finil. very rarely, but freq. as a Pa. ; v. below) : jam hoc verbum sa- tis hesterno sermone trivimus, Cic. Acad. 2, 6, 18 : quae (nomina) nunc consuetudo diurna trivit, id. Fin. 3, 4, 15. * C. q 9 - T° tread under foot, i. e. to in- jure, violate a thing : jurata deorum ma- jestas teritur, Claud, in Rutin. 1, 228. — Hence tritus, a, um, Pa.: A. Lit., of a road or way, Oft-trodden, beaten, frequented, common : iter, Cic. Phil. 1, 3, 7 ; so, via, id. Brut. 81, 281 ; and in the Sup. : tritissima quaequevia, Sen. Vit. beat. 1. — B. Trop.: 1, Practiced, expert: tritas aures habere, Cic. Fam. 9, 16, 4 ; so id. Brut. 32, 124 : tri- tiores manus ad aedificandum perficere, Vitr. 2, 1 med. — 2. Of language, Used often or much, familiar, common, common-place, trite: quid in Gracco sermone tain tritum atque celebratum est, quam, etc., Cic. Fl. 27, 65 : nomen minus tritum sermone nostro, id. Rep. 2, 29 : ex quo illud : sum- mum jus summa injuria factum est jam tritum sermone proverbium, id. Off. 1, 10, 33. — Comp. : faciamus tractando usitatius hoc verbum ac tritius, Cic. Acad. 1, 7, 27. Terpsichore, es, /, Tepipix'pn, The Muse of dancing ; hence, in gen., far Muse, poetry: Terpsichoren odit, Juv. 7, 35. terra- ae (gen., terras, Naev. in Prise. p.679P.: terrai, Lucr. 1,213.; 252; 2,1063; 3, 1002, et saep.),/. The earth, opp. to the heavens, the sea, the air, etc. ; the globe, land, ground, soil. I. In gen.: principio terra universa cernatur, locata in media sede mundi, sol- ida et globosa et undique ipsa in sese nu- tibus suis conglobata, etc., Cic. N. D. 2, 39, 98 ; cf, terra in medio mundo sita, id. Tusc. 1, 17, 40 ; and, hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae, rotun- dum ut coelum, terra ut media sit, eaque sua yi nutuque teneatur, id. de Or. 3, 45, 178: umbra terrae, id. Uep, 1, 14: terrae motus, earthquakes, Cic. de Div. ], 18, 35; so id. ib. 1, 35, 78 ; cf. Sen. Q. N. 6 ; Plin. 2, 79 : — res invectae ex terra, Cic. Rep. 2, 5 : terra continens adventus hostium de- nunciat, id. ib. 2, 3 : Massilia fere ex tri- bus oppidi partibus mari alluitur : reli- qua quarta est, quae aditum habeat a ter- ra, Caes. B. C. 2, 1, 3 : cui parti (insulae) nulla est objecta terra, id. B. G. 5, 13, 6 : iter terra petere, Cic. Plane. 40, 96 ; cf., ipse terra eodein pergit, Liv. 31, 16, 3 : esse in terra atque in tuto loco, on solid ground, Plaut. Merc. 1, 84 ; cf., ex magna jactatione terram videns, Cic. Mur. 2, 4: terra marique, by land and by water, id. Att. 9, 1, 3 ; so id. de imp. Pomp. 19, 56; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 2; Sail. C. 13, 3, et mult. al. ; cf. Cic. Acad. 2, 38. 120 ; and, insidiae terra marique factae, id. Verr, 1, 2, 3 ; for which also, helium terra et mari comparat, id. Att. 10, 4, 3 : quae populos terraque marique lacesses, Enn. Ann. 1, 90 : cf, with transposition of the que, Mes- cil .in terra dum srquiturqiie mari, Tib. !. 3. 56: and in reversed order, marique terraque usque quaque quaeritat, Plaut. Pom pro!. 105: nut terra aut mari, id. Pseud. 1, 3, 83 : natura sic ab his invest! gata est, ut nulla pars coelo, mari, terra (ut poetice loquar) praetermissa sit, Cic. Fin. 5, 4, 9 : — eorum, quae gignuntur e terra, stirpes et stabilitatem dant iis, quae sustinent, et ex terra succum trahunt, etc., id. N. D. 2, 47, 120: mini qui r.umi ex- TERR ciderunt, here, tibi, quod sic terram Ob- tuere 1 Plaut. Bac. 4, 4, 17 : tollere saxa de terra, Cic. Caecin. 21, 60 : tam crebri ad terram accidebant, quam pira, Plaut. Poen. 2, 38 ; so, ad terram, id. Capt. 4, 2, 17 ; id. Pers. 2, 4, 22 ; id. Rud. 4, 3, 71 : ali- quem in terram statuere, Ter. Ad. 3, 2, 18 ; cf, ne quid in terram defluat, Cic. Lael. 16, 58 : penitus terrae defigitur arbos, Virg. G. 2, 290 ; so, terrae (dat.), id. ib. 318 ; id. Aen. 11, 87 ; Ov. M. 2, 347 ; Liv. 5, 51, 9 ; Plin. 14, 21, 27, et al. : sub terris si jura deum, in the infernal regions, Prop. 3, 5, 39; cf, mei sub terras ibit imago, Virg. A. 4, 654 : — terrae Alius, son of earth, i.e. human being, Cic. Att. 1, 13, 4 : terra orti, natives of the soil, aborigines, autochthones, Quint. 3, 7, 26 : — quum aquam terramque ab Lacedaemoniis petierunt, water and earth (as a token of subjection), Liv. 35, 17, 7. B. Personified, Terra, The Earth, as a goddess ; usually called Tellus, Magna Ma- ter, Ceres, Cybele, etc. : "jam si est Ce- res a gerendo, Terra ipsa dea est et ita habetur : quae est enim alia Tellus ?" Cic. N. D. 3, 20, 52 ; cf. Var. R. R. 1, 1, 5 ; Ov. F. 6, 299 ; 460 ; Hyg. Fab. 55 ; 140 ; 152 ; Naev. 2, 16 ; Suet. Tib. 75. II. in partic, Aland, country, region, territory : Laurentis terra, Enn. Ann. 1, 38 : terra herilis patria, Plaut. Stich. 5, 2, 2 ; cf., in nostra terra in Apulia, id. Casin. prol. 72 ; so, tua, id. Men. 2, 1, 4 : mea, Ov. Tr. 1, 1, 128 : in hac terra, Cic. Lael. 4, 13 ; cf, in ea terra (so. Sicilia), id. Verr. 2, 4, 48, 106 : terra Gallia, Caes. B. G. 1, 30, 2 : terra Italia, Liv. 25, 7, 4, Drak. N. cr. ; so id. 29, 10, 5 ; 30, 32, 6 ; 38, 47, 6 ; 39, 17, 2 ; 42, 29, 1 : Africa, id. 29, 23, 10 : Hispania, id. 38, 58, 5 : Pharsalia, id. 33, 6, 11, et saep. — In the plur. : in quascum- que terras, Cic. Rep. 2, 4 : eae terrae, id. Verr. 2, 3, 18, 47 ; cf, qui terras incolunt eas, in quibus, etc., id. N. D. 2, 16, 42 : abire in aliquas terras, id. Cat. 1, 8, 20 : (Cimbri) alias terras petierunt, Caes. B. G. 7, 77, 14, et saep. : pecunia tanta, quan- ta sit in terris, in all lands, in the whole earth, in the world, Cic. Agr. 2, 23, 62 ; so, aureus hanc vitam in terris Saturnus age- bat, Virg. G. 2, 538 ; and, terrarurn cura, id. ib. 1, 26 : orbis terrarum gentiumque omnium, Cic. Agr. 2, 13, 33 ; so freq., or- bis terrarum, and sometimes, also, orbis terrae, the globe, the earth, the world ; v. orbis : quoquo hinc asportabitur terra- rum, certum est persequi, Ter. Ph. 3, 3, 18 ; cf , ubi terrarum esses, ne suspicabar quidem, (''■' in what country, or where in the world), Cic. Att. 5, 10, 4 ; so, ubi terra- rum, id. Rab. Post. 13,37: ubicumque ter- rarum, id. Verr. 2, 5, 55, 143 ; id. Phil. 2, 44, 113. (* Terracina, Tcrracinensis, v. Tarracina.) * tcrralis hcrba. A plant, also call- ed sisymbrium, water-cresses, App. Herb. 105. tcrrenuSi a - um, adj. [terra] I, Con- sisting of earth, earthy, earthen (quite clas- sical) : tumulus terrenus, Caes. B. G. 1, 43, 1 ; so, agger, Virg. A. 11, 850: colles, Liv. 38, 20, 4 : campus, id. 33, 17, 8 : for- nax, Ov. M. 7, 107: via, Ulp. Dig. 43, 11, 1 : vasa, Plin. 35, 12, 46. et saep. — Hence, B. Subst, terrenum, i, n., Land, ground, Liv. 23, 19, 14 ; Col. 2, 2, 1 ; 3, 11, 8; Plin. 9, 51, 74.— n. Of or belonging to the globe or to the earth, earthly, terres- trial, terrene (likewise quite class.) : terre- na concretaque corpora, Cic. Tusc. 1, 20, 47; cf., corpora nostra terreno principio- rum genere confecta, id. ib. 1, 18, 42 ; and, terrena et humida, id. ib. 1, 17, 40 ; cf., also, marini terrenique humores, id. N. D. 2, 16, 43 : bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, that live on land, land- animals, id. ib. 1, 37, 103; cf, absol.: ut aqua piscibus, ut sicca terrenis convenit, Quint. 12, 11, 13 : iter, a land-journey. Plin. 3, 8, 14 ; 6, 17, 19, et saep.— Poet. : eques Bellerophon, earthly, mortal, Hor. Od. 4, 11, 27: numina, that dwell in the earth, earthly, terrene, Ov. M. 7, 248. tcrreOj ui, Itum, 2. v. a. To frighten, affright, put in fear or dread, to alarm, ter- ri f'J •' I. L i t. (quite class, and very freq.) : nee me ista terrent, Cic. Fam. 2, 16, 4 : adversarios terrere, id. de Or. 1, 20, 90: TERR maris subita tempestas terret navigantes, id. Tusc. 3, 22, 52: milites . . . alii se ab- dere, pars territos confirmare, Sail. J. 38, 5 : multum ad terrendos nostras valuit clamor, Caes. B. G. 7, 84, 4 : — aliquem pro- scriptionis denunciatione, Cic. Plane. 35, 87 : metu poenaque, id. Rep. 5, 4 : ut in scena videtis homines consceleratos im- pulsu deorum terreri Furiarum taedis ar- dentibus, id. Pis. 20, 46 : terrere metu, Liv. 3C, 6, 10 : territus hoste novo, Ov. M. 3, 115 : — terruit urbem, Terruit gentes, gra- ve ne rediret Seculum Pyrrhae, Hor. Od. 1, 2, 4 so. : — temtus animi, Sail. Hist. Fragm. 4, 26 (p. 242 ed. Gerl.) ; so Liv. 7, 14, 4. — Absol.: ut ultra territuri succla- mationibus, concurrunt, Liv. 28, 26, 12. II. Tran6f. (so very rarely) : A. To drive away by terror, to frighten or scai-e away (poet.) : profugam per totum terruit orbem, Ov. M. 1, 727 : fures, id. ib. 14, 640 ; cf., has (Nymphas) pastor fugatas terruit, id. ib. 14, 518 ; so, volucres (arundo), Hor. S. 1, 8, 7 : saepe etiam audacem fugat hoc terretque poetam, id. Ep. 2, 1, 182 : terret ambustus Phaethon avaras Spes, id. Od. 4, 1 1, 25. B. 7'° deur by terror, to scare, frighten from any action : aliquem metu gravioris servitii a repetenda libertate, Sail. Orat. Lepid. init. .- — ut, si nostros loco depulsos vidisset, quo minus libere hostes inseque- rentur, terreret, Caes. B. G. 7, 49, 1: — praesentia tua, ne auderent transitum, ter- ruisti, Auct. Pan. ap. Constant. 22 : — non territus ire, Manil. 5, 576. tcrrestriS] e (nam. masc, terrester, Flor.2, 2, 4; v. below), adj. [terra] Of or be- longing to the earth or to the land, earth-, land-, terrestrial : erant animantium gen- era (juatuor, quorum unum divinum at- que coeleste, alterum pennigerum et ae- rium, tertium aquatile, terrestre quartum, Cic. Univ. 10 ; so, pecudes, Plaut. Ps. 3, 2, 46: admiratio rerurn coelestium atque terrestrium, Cic. N. D. 2, 30, 75 : in Cap- itolio, hoc est in terrestri domicilio Jovis, id. Verr. 2, 4, 58, 129 : o mi Juppiter Ter- restris, Plaut. Pers. 1, 3, 20 : archipirata, Cic. Verr. 2, 5, 27, 70 ; cf., populus vere terrester, Flor. 2, 2, 4 Duker. ; so, exerci- tus, land-forces, Nep. Them. 2: proelia, battles by land, id. Alcib. 5 : iter, land-jour- ney, Plin. 5, 6, 6 ; Auct. B. Alex. 25, 1 ; 32, 1 : coturnices, parva avis et terrestris potius quam sublimis, remaining on the ground, Plin. 10, 23, 33: He. Terrestris coena est. Er. Sus terrestris bestia est, a supper from the ground, i. e. consisting of vegetables, poor, Plaut- Capt. 1, 2. 86. terreus- a > um, adj. [id.] Of earth, earthen (perh. only in the two follg. pas- Srtces) : fossa et terreus asser, a dam or dike of earth, Var. R. R. 1, 14, 2; so, mu- rus. id. L. L. 5, 8, 15. terribilis. e, adj. [terreo] Frightful, dreadful, terrible (quite class.) : quam ter- ribilis aspectu ! Cic. Sest. 8, 19 ; cf., jam ipsi urbi terribilis erat, Liv. 44, 10, 6 ; and, terribilis cunctis et invisus, Suet. Doni. 12. So, noverca, Ov. M. 1, 147 : fera, id. Her. 9, 34 : tyrannus affatu, Stat. S. 3, 3, 73, et al. : formae visu, Virg. A. 6, 277 ■ so, vultus, Ov. M. 1, 265 : squalor Charontis, Virg. A. 6, 299 ; cf, incnltu, tenebris, odo- re foeda atque terribilis ejus (careens) fa- des est, Sail. C. 55, 4 : at tuba terribili so- nitu taratantara dixit, Enn. Ann. 2, 35 ; so, sonitus, Lucr. 6, 155 : turaultus. Enn. Ann. 7, 64 : caligo, Lucr. 6, 853 : mors, Cic. Pa- rad. 2, 18 : horror, Quint. 11, 3, 160 : ex- spectatio adventus Jubae, Suet. Caes. 66. — Comp.: cujus (viri) virtute terribilior erat populus Romanus exteris gentibus, Cic. Phil. 2, 26, 65 : quum alia aliis terri- biliora afferentur, Liv. 4, 26, 7 ; so, majora ac terribiliora afferre, id. 25, 29, 9. — XL, Transf., in late Lat., Demanding rever- ence, venerable: scripturae, Cod. Justin. 3, 1, 13.— Adv. (late Lat.), terrlblllter, Fearfully, dreadfully, terribly : sonus coe- li terribiliter concrepantis, Am. 2, 57 ; so, admonere, Aug. Conf. 12, 25. — Sup. of the Adj. and Comp. and Sup. of the Adv. seem not to occur. terribiliterj adv., v. terribilis, ad fin. terricdla< ae . com. [terra-colo] A dweller upon earth, a terrestrial (perh. only .n the two follg. passages) : terricolae La- TEKR miae, Lucil. in Lact. 1, 22 : inter tcrrico- las coelicolasque, App. de Deo Socr. 45. terricula. crura, n. (collat. form, terriculai ae,/. ; v. in the follg.) [ter- reo] Means of exciting terror, a. fright, scarecrow, bugbear (very rarely; not in Cic. or Caes.) : (a) Neutr.: proinde ista haec tua aufer terricula, Att. in Non. 227, 31 ; so, uullis minis, nullis terriculis se motos, Liv. 34, 11, 7; and, sine tribuniciae potestatis terriculis, id. 5, 9, 7. — (j$) Fern. (ante- and post-class.) : pertimuistis cas- sam terriculam adversari, Afran. in Non. 352, 26; so, terriculas tyrannicae potes- tatis profligare, Lact. Mort. persec. 16 med. ; and, omnes suppliciorum, Minuc. Fel. Oct 37. terriculamenta, orum, n. [terri- cula] Things that excite terror, frights, ter- rors (post-classical) : sepukhrorum, App. Apol. 315 : prodigiorum, Sid. Ep. 7, 1. ternculum, U v. terricula. ' terrif icatio, onis, /. [terrifico] A frightening, terrifying, terror: imaginum, Non. 135, 15. terrified ar e. »■ «■ [terrificus] To make afraid, to frighten, alarm, terrify (po- et., and very rarely) : Lucr. 1, 134 : cae- cique in nubibus ignes Terrificant animos, Virg. A. 4, 210 : Viros, Stat Th. 7, 678. terrificus, a. um, adj. [terreofacio] That causes terror, frightful, terrific (a poet, word) : (Curetes) cristae, Lucr. 2, 633 ; 5, 1314 ; so, caesaries capitis, Ov. M. 1, 179 : sonitus, Lucr. 6, 388 : vates, Virg. A. 5, 524 : sacrum, Val. Fl. 1, 785. tcrrigfenar ae > comm. (collat. form for the neutr. plur., terrigena animalia, Tert. adv. Marc. 2, 12) [terra-gigno] Born of or from the earth, earth-born ; a poet, epithet of the first men, Lucr. 5, 1410: 1426 ; of the men who sprang up from the dragon's teeth which had been sown, Ov. M. 3, 118; 7, 141; id. Her. 6, 35; 12, 99; of Typhoeus, id. Met. 5. 325 ; of the aiants, Val. Fl. 2, 18; Sil. 9, 306: of the serpent, id. 6, 254 ; Stat. Th. 6, 506 ; of the snail, Poet. ap. Cic. de Div. 2, 64, 133. terrigrenUS) *> um, v - terrigena, ad in it. * terrildquus. a , um. adj. [terreo-lo- quor] Fcar-spiakiug. fear-inspiring: dicta varum, Lucr. 1, 104. terripavium. n - v - tripudium. terripudium, »■ y . tripudium. * terrisonus. a - um, «dj- [terreo-so- no] Sounding terribly: stridor venientis Alani, Claud. Laud. Stil. 1, 109. * territiOi onis,/. [terreo] A frighten- ing, alarming, terrifying : levis, Ulp. Dig. 47, 10, 15, § 41. territO' a re, v. intens. a. [id.] To put in terror, to frighten, affright, ala-nn, terri- fy (quite class., but perh. not in Cic.) : ali- quem verbis, Plnut. Most. 3. 1, 80 : audac- ter territas, humiliter placas, * Auct. Her. 4. 20, 28 : alias (civitates) territando . . . alias cohortando, Caes. B. G. 5, 54, 1 : mag- nas territat urbes, Virg. A. 4, 187. So too, Plaut. Casin. 2, 5, 5 ; id. Cure. 4, 4. 12 ; 5, 3, 35 ; id. Epid. 4, 1, 4 ; id. Bacch. 4, 8, 44 ; Ter. Andr. 4, 4, 22; Caes. B. G. 5, 6, 4 ; 5, 57, 3 ; 7, 63, 3 ; Liv. 8, 28, 3, et al. * territorialis. e, adj. [territorium] Of or belongUig to territory, territorial: termini. Front, de Limit, p. 47 Goes. territorium- h, n. [terra] The land round a town, a domain, district, territory : '■ colonis locus communis, qui prope oppi- dum relinquitur, terruorium," Var. L. L. 5, 4, 8; cf., "territorium est universitas agrorum intra fines cujusque civitatis," Pompou. Dig. 50, 16, 239 : florentis colo- niae territorium, Cic. Phil. 2, 40, 102 ; so, Neapolitanum, Pall. Mart. 10. 16: extra territorium abire, Plin. 29, 6, 34. territus» a, um, Part, of terreo. terror' oris, m. [terreo] Great fear, affright, dread, alarm, terror : \ m Lit.: " definiunt terrorem metum concutientem : ex quo fit, ut pudorem rubor, terrorem pallor et tremor et dentiuru crepitus con- sequatur," Cic. Tusc. 4, 8, 19 : eadem nos formido timidas terrore impulit, Plaut. Am. 5, 1, 27 ; cf, terrorem alicui injicere, Cic. Prov. cons. 18, 43 ; cf., ferae, injecto terrore mortis horreseunt, id. Fin. 5, 11, 31 : aliquem terrore periculoque mortis repellere, id. Caerin. 12. 33 : si Antonio T K RT patoisset Gallia . . . quantus rei publica ■ terror impenderet, id. Phil. 5, 13, 37 : ali cui terrorem inferre, id. Fam. 15, 15, 2 : so Caes. B. G. 7, 8, 3 : teneri terrore, Cic. Rep. 3, 29 : esse terrori alicui, Caes. B. G. 7, 66, 7 : tantus terror incidit exercitui, ut, etc., id. B. C. 3, 13, 2; cf, tantus re- pente terror invasit, ut, etc., id. ib. 1, 14, 1 : in oppido festinatio et ingens terror erat, ne, etc., Sail. Fragm. ap. Non. 138, 5 : ar- canus terror, secret dread, secret awe, Tac. G. 40/n., et saep. : exsurgite, inquit, qui terrore meo occidistis prae metu, from dread of me, Plaut. Am. 5, 1, 14 ; cf. Auct. B. Afr. 32, 1 : Eaepe totius anni fructu3 uno rumore periculi atque uno belli ter- rore amittitur, dread or apprehension of war, Cic. de imp. Pomp. 6, 15 : nullum ter- rorem externum esse, i. e. dread of foreign enemies, Liv. 3, 10/n. ; cf., peregrinus ter- ror, id. 3, 16, 4 ; so, terror servilis, ne suub cuique domi hostis esset, dread of the slaves, id. ib. § 3 : (Periclis) vis dicendi terrorque, terrible power, letvtirn^j Cic. Brut. 11, 44. II, Transf, concr., An object of fear or dread, a terror (so usually in the plur.) : duobus hujus urbis terroribus depulsis, Cic. Rep. 1, 47; cf, terrores rei publicae (sc. Carthago ac Numantia), Veil. 2, 4, 5 : non mediocres terrores jacit atque denun- ciat, Cic. Att. 2, 23, 3 ; cf, Battonius mi- ros terrores ad me attulit Caesarianos, id. ib. 6, 8, 2. terrosuS' a . um > «dj. [terra] Full of earth, earthy (very rarely) : arena, Vitr. 2, 4 : montes, id. ib. 6 fin. terrulaj ae, /• dim. [id.] A small piece of land, a field (late Lat.) : alienae, other men's fields, Cod. Justin. 10, 15, 1; so ib. 11, 24, 6. Cf. Prise, p. 615 P. terrulente- «dv., v. terrulentus, ad fin. terrulentus. a, um, adj. [terra] Of or belonging to the earth, earthly (late Lat.) : quod terrulentum ac sordidum, etc., Prud. orttji. 2, 196 : hie (Cain) terru- lentis, ille (Abel) vivis fungitur, i. e. fruits of the earth, id. Hamart. 5 praef. — * Adv., terrulente,_T« an earthly manner : quae- rere rem spiritalem, Prud. oretp. 10, 378. 1. tersUSj a > um, Part, and Pa. of tergeo. 2. tersUSj us, m. [tergeo] A wiving off, cleansing (an Appuleian word) : lintea tersui profer, App. M.l, p. 113: tersui den- tium petere aliquid, id. Apol. p. 277. (* Tertia. ae, /- ; v. tertius, a, um, no. II., B.) * tertia - decimani. orum, m. (sc. milites) [tertius] Soldiers of the thirteenth legion, Tac. H. 3, 27. tertianus. a , um, adj. [id.] Of or be- longing to the third, tertian : tertianae fe- bres, i. e. the tertian fever, Cic. N. D. 3, 10, 24; cf. in the follg.— n. Subst.: A. tertia- n a, ae,/. (sc. febris). The tertian fever, Cel6. 3,5;Petr.l7; Plin. 24,19,107.— B. terti- an i, orum, m. (sc. milites), Soldiers of the third legion, Tac. A. 13, 38 ; id. Hist. 3, 24. tertiariUS, a, um, adj. [id.] Contain- ing a third part : stannum, that contains one part of white and two of black lead, Plin. 34, 17, 48.— n. Subst., tertiarium, ii, n., A third part, a third, Cato R. R. 95, 1. * tertiatio, onis, /. [tertiatus] A do- ing a thing the third time; (* concr., that which is produced by a third operation :) miscere tertiationem cum prima pressu- ra, (* the oil produced by the third pressure), Col. 12, 52. 11. tertiato. «dv., v. 2. tertio. tterticeps, IP'- , «dj- [tertius] The third: 3IONS, the third hill (ot Rome), an old formula in Var. L. L. 5, 8, 16. 1. tertio. adv., v. tertius, ad fin., no. A. 2. tertio, no ?«/., atum, 1. v. a. [ter- tius] To do for the third time, to tcrtiate (very rarely) : jugerum, to plough for the third lime, Col. 2, 4, 8 ; so, campos, agrum, ib. 4; Pall. Sept. 1, 1: — tertiata verba, thrice repeated, i. e. stammered out, App. M. 5, p. 166; cf. in the adv., tertiato: verba tertiato et quartato dicere, Cato in Serv. Virg. A. 3, 314. — 'fl, Part., tertiatus, a, um, Greater by a third : castra, whose length is one third greater than its breadth, Hyg. Grom. p. 8, 1. tertiocerins» "> m - [ tertius-cera ] A 1535 TESS functionary of the third rank. Cod. Justin. ; 12, 21, 1 ; 12, 24, 7. tertium- adv., v. tertius, ad fin., no. B. tcrtlUS; <■>■ mD > a 'U- [ ter ] The third: vos duo eritis, atque arnica tua erit tecum tertia, Plaut. Bac. 4, 4, 66 : tres video sen- tentias fei'ri : imam, etc. . . . alteram, etc. . . . tertiam ut, etc., Cic. Lael. 16, 56; cf. Caes. B. G. 1, 1, 1 : sic disserunt: si quod sit in obscenitate flagitium, id aut in re esse aut in verbo : nihil esse tertium, Cic. Fam. 9, 22, 1 ; cf. id. Phil. 2, 13, 31 : annus, id. Rep. 2, 37 ; cf. id. ib. 3, 32 : mancipia venibant Saturnalibus tertiis, i. e. on the third day of the Saturnaiia, id. Att. 5, 20, 5 : ab Jove tertius Ajax, the third in descent, great-grandson of Jupiter, Ov. M. 13, 26: per tertia numina juro, i. e. by the infernal gods, id. Trist. 2, 53 ; so, regna, the infer- nal regions, id. Fast. 4, 584. — If, Subst. : A. tertiae, arum,/, (sc. partes) : 1, A third part: miscentur argento tertiae aeris Cyprii, Plin. 33, 9, 46 ; so id. 34, 5, 11 : quum ad tertias subsederit coctura, Col. 12, 20, 4 ; so id. 12, 35 ; Plin. 21, 18, 7.1.—* 2. The third part in a play: Spinther secunda- rum, tertiarumque Pamphilus, Plin. 7, 12, 10. — B, Tertius, ii, m., and Tertia, ae, /., Proper names. The latter in a sarcas- tic pun, Tertia deducta (after a third teas deducted, or after Tertia was seduced), Cic. in Macr. S. 2, 2 ; Suet. Caes. 50. Adv.: A. ler ti° : 1, For the third time: non hercle veniam tertio, Ter. Eun. 3, 3, 24 : iile iterum, Hie tertio pecuniam de- dit, Cic. Deiot. 5, 14 ; cf., sanguis mitten- dus est iterum tertioque, Cels. 4, ifin.; and, cui ter proditae patriae : semel quum, cic. . . . iterum quum, etc. . . . tertio hodie, etc., Liv. 23, 9, 11 : tertio consules esse, Plin. Pan. 60, 5 ; cf. in the follg., no. B, and Gell. 10, 1. — * 2. In- t!ie t!,ird place, third- ly: haec spectans, etc. . . . simul, ut etc. . . . tertio, ut, etc., Caes. B. C. 3, 43, 4. — 3. Three times (post-class.) : parietes tertio obducere, Pall. 1, 11,2; so Trebell. Gall. 17. B. tertium, For the third time: veni- unt iterum atque tertium, Cato in Charis. p. 196 P. ; so, idque iterum tertiumque, Plin. 14, 22, 28 : consules creati Q. Fabius Vibnlanus tertium et L. Cornelius Malu- ginensis, Liv. 3, 22, 1 ; so. mori consulem tertium oportuit, id. 3, 67, 3 ; and Front. Aquaed. 10 ; cf. Gell. 10, 1. tertius-decimus -decumus a, um, adj. The thirteenth : dies, Cels. 3. 4 med. : mense, Col. 6. 36, 2 ; Plin. 8, 44, 69 : tertiadecuma legio, Tac. A. 1, 37. Tertullianus; i, ™- Q- Septimius Florens, Tertullian, a learned Father of the Church, a native of Carthage, in the first half of the third century of the Christian era. tortus- a, um . Part, of tergeo. tcr-uncius, ii. m. ( sc - numus) [uncia] Three twelfths of an as, a quarter-as, Var. L. L. 5, 36, 48 ; Plin. 33, 3, 13, § 45 ; usually employed to signify a trifle: sic in pro- vincia nos gerimus, ut nullus teruncius insumatur in quemquam, i. q. not a far- thing, not a cent, Cic. Att. 5,17,2; so id. ib. 6, 2, 4 ; id. Fam. 2, 17, 4 ; id. Fin. 3, 14. 45 ; Plaut. Capt. 3, 1, 17 ; App. Apol. p. 323.— II. Of inheritances, The fourth part : Cu- rius fecit palam te (heredem) ex libella, me ex teruncio, Cic. Att. 7, 2, 3. * ter-Venef lCUSj i> m. Thrice pois- oner, i. q. triple-dyed scoundrel, thorough knave, ae a term of abuse, Plaut. Bac. 4, 7, 15. tcsca ( a l so written tesqua). drum (the sing., v. in the follg.), n. Rough or wild regions, wastes, deserts: "tesqua sive tes- cua KaTaKpnuvtit Kixl p'^xets Kui epnuoi tC- noi," Gloss. Philox. : deserta et tesca loca, Att. in Var. L. L. 7, 2, 82 ; v. Var. in loc. : loca aspera. saxea tesca tuor, Cic. poet, ap. Fest. p. 356 and 357 ; so, t. deserta et inhospita, Hor. Ep. 1, 14, 19 : nemorosa, Luc. 6, 41 : remota, App. Flor. p. 358 ; cf. ib. p. 348. Such places were sacred to the gods : " loca quaedam agrestia, quae alicujus dei sunt, dicuntur tesca," Var. 1. 1. : TEMPLVM TESCVMQVE FINITO IN SINIS- trvm, an old religious formula, ib. ; cf. Feet. 1. 1. tcssella. ad / dim- [tessera] A small square piece of stone, a little cube, tor pave- ments, etc., Sen. Q. N. 6, 31 ; Juv. 11, 132; Plin. 37, 10, 54 ; 17, 16, 26 ; Inscr. Orell. no. 4316. 1536 TEST tessellarius, »■ >»• [tesscliu] One who makes tessellae, tor pavements or tor playing, Cod. Theod. 13, 4, 2; Inscr. Orell. no, 4289. tessellation adv. [ id. ] In a check- ered or lesselated form (late Lat.) : conci- dere spathulam porcinam, Apic. 4, 3 : in- cidere peruana, id. 7, 9. teSSellatUS, a, um, adj. [id.] Of small square stones, checkered, tesstlated : pavi- menta, Suet. Caes. 46. ' tessera- ae, /. =r riaacpes, a (Ion. for reooapes, a, four) A square, square piece of stone, wood, etc., for various purposes : f. Most freq., A die for playing, number- ed on all the six sides (while the tali, prop., pastern-bones, were marked only on four sides ; v. talus) : ut homines ad pilam se aut ad talos aut ad tesseras'con- ferunt, Cic. de Or. 3, 15, 58 ; so id. de Div. 2, 41, 85 ; id. de Sen. 16,- 58 ; Mart. 14, 15, 1 ; 4, 66, 15; 14, 17, 1 ; Ov. A. A. 3, 354 ; id. Trist. 2, 475 ; Plin. 37, 2, 6, et mult. al. — II. I n milit. lang., A square tablet on which the watch-word was written, a watch- word, parole, countersign: tessera per cas- tra ad Livio consule data erat, ut, etc., Liv. 27, 46, 1 ; so id. 7, 35, 1 ; 7, 36, 7; 9, 32, 4 ; Auct. B. Hisp. 36, 5; Suet. Galb. 6; Virg. A. 7, 637; Sil. 15, 478; Stat. Th. 10, 17, et al. — HI, t. hospitalis, A tally, token, which was divided between two friends, in or- der that, by means of it, they or their de- scendants might always recognize each other : Ag. Ego sum ipsus, quern tu quae- ris. . . Ha. Si ita est, tesseram conferre si vis hospitalem, Plaut. Poen. 5, 2, 87 ; so id. ib. 5, 1, 25 ; 5, 2, 92 : tesseeam hos- pitalem cvivi eo fecervnt, have entered into a bond of friendship, Inscr. Orell. no. 1079. Hence : hie apud nos jam confre- gisti tesseram, i. e. have broken our friend- ship, Plaut. Cist. 2, 1, 27.— fV. A square tablet or block, a checker for the con- struction of pavements, ornamenting gar- ments, etc., Plin. 36, 25, 62 ; Pall. 1, 9, 5 ; Mart. 10. 33;— Plin. 35, 9, 36, § 62.— V. A token, ticket, billet for the distribution of corn or money: frumentariae, Suet. Ner. 11 ; cf., frumenti. Juv. 7, 174 ; and absol. : Suet. Aug. 40 : numariae, id. ib. 41. teSSerariUS, a, um, adj. [tessera] Of or belonging to tessarae : ars, the art of dice-playing, Amm. 14, 6 med. ; 28, 4 med. — II, Subst., tesserarius, ii, m., He who receives and distributes the watch- word from the commander (v. tes6era, no. ».), Tac. H. 1, 25 ; Veg. Mil. 2, 7 ; Inscr. Orell. no. 3462 ; 3471 ; 3480. tesscrula. ae, /. dim. [ id. ] A little tessera : * f, A square bit of stone for paving, Lucil. in Cic. Or. 44, 149. — *ff, A voting -tabid, i. q. a ballot, Var. R. R. 3, 5, 18. — * HI, A small tally or ticket for the distribution of corn, Pers. 5, 74. testa- ae, /. A piece of burned clay, a brick, tile, oarpaKov. Cato R. R. 18, 7; 110 ; Var. R. R. 2, 3, 6 ; Vitr. 2, 8 fin. ; 7, 1 ; 4 ; Aus. Parent. 11, 9. II. T r a n s f. : A. A piece of baked earthen-ware, an earthen pot, pitcher, jug, urn, etc. : si Prometheus ... a vicinis cum testa ambulans carbunculos corrogaret, Auct. Her. 4, 6, 9 : testa cum ardente vi- derent Scintillare oleum, (* a lamp,) Virg. G. 1, 391 : quo semel est imbuta recens, servabit qdorem Testa diu, Hor. Ep. 1, 2, 70. So Tib. 2, 3, 47 ; Prop. 2, 13, 32 ; Hor. Od. 1, 20, 2 ; 3, 21, 4 ; Mart. 12, 48, 8 ; 12, 63, 2 ; 13, 7, 1 ; Plin. 31, 10, 46, § 114, et mult. al. B. A broken piece of earthen-ware, pot- tery, brick, etc. ; a sherd, potsherd, brick- bat : dissipatis imbricum fragminibus ac teetis tegularum, Sisenn. in Non. 125, 18 ; so Ov. M. 8, 663 ; Mart. 2, 43, 10 ; Plin. 32, 8, 28 ; 35, 3, 5 ; Tac. H. 5, 6. — Hence, 2. Transf, A piece of bone, Cels. 8, 16 ; 60 ^fragments of a broken tooth, id. 6, 9 med. C. Like darptiKov, A sherd, potsherd, in the ostracism or judicial voting of the Greeks : testarum suffrages, quod illi 6a- TpaKtaphv vocant, Nep. Cim. 3. D. The shell of shell-fish or of testa- ceous animals : genera beluarum ad saxa nativis testis inhaerentium, Cic. N. D. 2, 39, 100 ; bo, ostreae, muricum, cochleae, etc., Plin. 32, 6, 21 ; id. ib. 7, 27 ; 10, 46 ; 30, 8, 21 : testudinis, Var. L. L. 5, 13, TEST 23. — Hence, 2. Transf. : a. By metoii., A shell-fish : non omne mare generosae fertile testae, Hor. S. 2, 4. 31 ; so, marina, id. ib. 2. 8, 53. — b. A shell or covering, in gen. : lubricaque immotas testa preme- bat aquas, i. e. an icy shell, covering of ice. Ov. Tr. 3, 10, 38 ; so, lubrica. Poet, in Anthol. Lat. 2, p. 62 Burm.— c. The skull : testa hominis, nudum jam cute calvitium, Aus. Epigr. 72 ; so Prud. ht£0. 10, 761 ; Coel. Aur. Tard. 1, 1 ; 2, 1 fin. (Hence Ital. testa and Fr. tete.) B, A brick-colored spot on the face, Plin. 26, 15. 92, § 163. F. A sort of clapping with the flat of the hands (as if with two tiles), in token of ap- plause, invented by Nero, Suet. Ner. 20. testabilisi e, adj. [testor] That has a right to give testimony: "Gell. 6, 7, 2." testaceus (also written testacius, Inscr. Orell. no. 4353), a, um, adj. [testa] 1, Consisting of bricks or tiles, brick-, tile-: structura, Vitr. 2, 8fin.: pavimen- tum, id. 7, 4 fin. ; Col. 1, 6, 13 : opus, Plin. Ep. 10, 46 ; 48 : monvmentvm, Inscr. Orell. n 0.4354. — B. Subst, testaceum, i, n., A kind of brick, Plin. 36, 23, 55 ; Pall. Mai. 11, 3. — II, Covered with a shell, testa- ceous : omnia, shell-fish, teslacea, Plin. 32, 5, 20; cf., operimentum, id. 11, 37, 55/». — III. Brick-colored : gemmae, Plin. 37, 7, 31 : pira, id. 15, 15, 16. * testamen? ™is, n. [ testor ] Evi- dence, proof, testimony : Tert. adv. Marc. 3, 99. testamentarius, a> « m 7 adj. [test- amentum] O/or belonging to wills, testa- mentary : lex Cornelia, Cic. Verr. 2, 1, 42, 100 : adoptio, by will, Plin. 35, 2, 2 : he- reditates, Ulp. Dig. 50, 16, 130.— ff . Subst, testamentarlus, ii, m., One who draws up a loill : Ulp. Dig. 28, 5, 9 ; so id. ib. 29, 6, 1 ; 36, 1, 3 fin. — B. In a bad sense, One who forges a will: Cic. Sest 17, 39; so id. Off. 3, 18, 73. testamentum. i> "• [testor] The publication oj a last will or testament, a will, testament: "testamentum est volun- tatis nostrae justa sententia de eo, quod quis post mortem suam fieri velit," Ulp. Dig. 28, 1 , 1 : testamentum legere . . . ob- signare . . . facere, Cic. Mil. 18, 48; cf., testamenti factio, id. Top. 11, 50 ; so, teet- amenti factionem habere, id. Fam. 7, 21 : testamentum obsignare, id. Cluent 14, 41 ; Caes. B. G. 1, 39, 5 : mutare, Cic. Clu. 11, 31: rumpere, id. de Or. 1, 57, 241; id. Caecin. 25. 27 ; cf., testamentorum rup- torum aut ratorum jura, id. de Or. 1, 38, 173 : irritum facere, id. Phil. 2, 42, 109 : subjicere, id. ib. 14, 3, 7; id. Parad. 6, 2, 46; cf., testamentorum subjector, id. Cat. 2, 4,7: eupponere, id. Parad. 6, 1, 43; cf. id. Leg. 1, 16, 44 : testamento cavere ali- quid, id. Fin. 2, 31, 102 : testamento esse in triente, id. Att. 7, 8, 3 : eripis beredita- tem, quae venerat testamento, id. Verr. 2, 2, 18, 46 : quum ex testamento HS. millies relinquatur, id. Off. 3, 24, 93, et saep. Concerning the three different kinds of testaments (calatis comitiis, per aes ad libram, and in procinctu), and the laws relating to wills in gen., v. Rein's Privatr. p. 363 sq., and the sources there cited. — II. In eccl. Lat, t verus et no- vum, The Old and New Testaments, cf. Lact. 4, 20. tCStatim- adv. [testa] Like sherds, in bits or fragments (ante-class.) : commi- nuere, Pompon, in Non. 178, 25 : caput alicui, Inv. in Charis. p. 196 P. testatlOi onis, /. (testor] I. A bear- ing witness (whether orally or in writ- ing), a giving testimony, attesting, testify- ing (not in Cic, but cf. testificatio), Gai. Dig. 22, 4, 4 ; Paid. ib. 3, 2, 21 ; Ulp. ib. 48, 19, 9 ; Marc. ib. 48, 10, 1 ; Flor. ib. 28, 1, 24 ; Quint. 5, 7, 32 ; 5, 13, 49 ; 12, 3, 5, et al. — * II, A calling to witness, invoking as witness : inter foederum ruptorum testationem, i. e. during an invocation of the gods as witnesses, Liv. 8, 6, 3 (cf. id. ib. cap. 5). testato- adv., v. testor, Pa., ad fin. testator* oris > m. [testor] X, One who bears witness or testifies to a thing, a wit- ness (so very rarely), Prud. Cath. 12, 85. — II, One who makes a will or testament, a testator (the predom. jurid. signif of the TEST word, but not in Cic), Papin. Dig. 28, 3, 17 ; Suet. Ner. 17 ; Lact. 4, 20, et al. testatrix. icis, /. [testator, no. II.] She that makes a will or testament, a testa- trix, Cels. Dig. 31, 1, 30 ; Modest, ib. 35 ; Scaev. ib. 89 fin., et al. testatus, a, "m, Part, and Pa. of testor. testeUS, a > um > a( U- [testa] Of earthen materials, earthy, earthen (late Latin) : t. terrenaque corpora, Macr. S. 7, 15 med. : indumentum animi (corpus), id. Somn. Scip. 1, 11 fin. : fragmen, Prud. ore'P- 5, 553. ■! testicular i e8t jumentis ma:-ibus feminas vel mares feminis admovere, li- cet alii dicant testilaiu, Fe6t. p. 366 [tc6ticulus — 2. testis]. testiculatus, a, um> adj. [testicu- lus] Having testicles : equi (opp. spado- nes), Veg. Vet. 4, 7.— H. Subst, testlc- u I.'] .t;i, ae, /. (sc. herba), A plant, called also mercurialis and orchion, App. Herb. 82. testi cuius» ii m - dim. [2. testis] A tes- ticle, Auct. Her. 3, 20, 33 ; Juv. 6, 339 ; Mart. 3, 24, 5. — As a designation of manly vigor, manliness : haec fierent, si testiculi vena ulla paterni Viveret in nobis 1 Pers. 1, 103. — II. The name of a plant, App. Herb. 15. testification onis, /. [testificor] A bearing witness, giving testimony, testi- fying, testification (a Ciceronian word ; whereas testatio is found in the jurists and in Quint. ; v. testatio, no. 1.) : si ejus rei*estificatio tolleretur, Cic. Verr. 2, 4, 42, 92; so id. ib. 2, 5. 39, 102 ; and in the plur. : id. Mur. 24, 49 ; id. Brut 80, 277. —II. Transf, in gen., A giving evi- dence, attestation, proof, evidence : egit causam tuam . . . cum summa testificatio- ne tuorum in se officiorum et amoris erga te sui, id. Fam. 1, 1, 2 ; so, sempiterna repudiatae legationis, id. Phil. 9, 6, 15. testificor, atus, 1. v. dep. a. [1. tes- tis-facioj I. To bear witness, give evidence, attest, testify (quite class. ; esp. freq. in Cic.) : haec quum maxime testificaretur, in vincula conjectus est, Cic. Verr. 2, 5, 7, 17 : testificor, denuncio, ante praedico, nihil M. Antonium, etc., id. Phil. 6, 3, 5 ; so, with a follg. object-clause : id. Quint. 6, 25 ; id. de. Or. 2, 55, 224 ; id. Or. 10, 35 : testificaris, quid dixerim aliquando aut scripserim, id. Tusc. 5, 11, 33. Absol. : ut statim testificati discederent, Cic. Cae- cin. 16, 45. — B. Transf, in gen., To show, demonstrate, exhibit, publish, bring to light, etc. : testificabar sententiam me- am, Cic. Att. 8, 1, 2 ; so, arnorem raeum, id. Fam. % 4, 2 : auctam lenitatem suam, Tac. A. 14, 12 : edicto non longam sui ab- sentiam, id. ib. 15, 36: antiquas opes, Ov. F. 2, 301, et saep.— II. To call to witness (so rarely) : deos hominesque amicitiam- que nostram testificor, me tibi praedixis- se, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 16, 1 (also in Cic. Att. 10, 4, A, 1) ; so, homines, deam, Ov. Her. 20, 162 ; 21, 134 : numen Stygiae aquae, id. Fast. 5, 250. — Hence, JlJP'testificatus, a, ura - in a pass, sense : mihi nota fuit et abs te aliquando testificata tua voluntas omittendae pio- vinciae, made known, averred, exhibited, Cic. Att. 1, 17, 7 : mira sed et scena testi- ficata loquar, Ov. F. 4, 326. . testimonialis, e, adj. [testimonium] Of, belonging to, or serving for evidence, testimonial (late Lat.) : comparatio, Tert. adv. Psych. 16 fin. — II, Subst., testimo- niales, lum./. (sc. literae), Testimonials, Cod. Theod. 7, 20, 12. testimonium, "i "• Ttestor] IVitness, evidence, attestation, testimony (oral or written) : qui falsas lites falsis testimoniis Petunt, Plaut. Rud. prol. 13 : testimonii dictio, Ter. Ph. 2, 1, 63; cf, testimonium in aliquem dicere, Cic. Rose. Am. 36, 102; so, testimonium dicere de conjuratione, id. Sull. 30, 83 ; t. dicere contra deos, id. N. D. 3, 34, 83 ; cf, dicere aliquid pro tes- timonio, Plaut. Poen. 3, 2, 19 ; Cie. Rose. Am. 35, 101 ; id. Verr. 2, 1, 5, 14 : testimo- nium impertire, id. Fam. 5, 12, 7 : Publio tuo neque opera . . . neque testimonio de- fui, id. ib. 5, 17, 2, et saep. : legite testimo- nia testium vestrorum, id. Mil 17, 46 ; cf.,' teetimonia recitare, Hadrian, ap. Callistr. 5E TEST Dig. 22, 5, 3, § 4 ; so, fulsi testes, falsa sig- na testimoniaque et indicia ex cadem ofti- cina exibant, Liv. 39, 8, 7. II. Transf., in gen., That which serves as proof of any thing, proof, evidence: "hoc interest inter exemplum et testimonium: ex- emplo demonstratur, id quod dicimus cu- jusrnodi sit: testimonio, esse illud ita, ut nos dicimus, confirmatur," Auct. Her. 4, 3, 5: " testimoniorum quae sunt genera? Divinum et humanum : divinum, ut ora- cula, ut auspicia, ut vaticinationes et re- sponsa 8acerdotum, haruspicum, conjec- torum: humanum, quod spectatur ex auc- toritate et ex voluntate et ex oratione aut libera aut expressa : in quo insunt scrip- ta, pacta, promissa, jurata, quaesita," Cic. Part. or. 2, 6 : dare testimonium sui judi- cii, id. Leg. 3, 1, 1 ; so, laudum suarum, id. Lael. 26, 98 : laboris sui periculique aft'erre, Caes. B. C. 3, 53, 4 : ejus rei esse, id. B. G. 1, 44, 13 ; cf, ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt, Cic. Rose. Com. 4, 11 : quod testimonio sit, non ex verbis aptum pendere jus, sed, etc., id. Caecin. 18, 52 : testimonio sunt clarissimi poetae, Quint. 1, 10, 10, et saep. 1, testis, i s i comm. (nentr. form : coe- lum teste vocat, Alcim. 6, 576) One who attests any thing (orally or in writing), a witness : testes vinctos attines, Plaut. True. 4, 3, 63 : pluris est oculatus testis unus quam auriti decern, id. ib. 2, 6, 8 : deos ab- sentes testes memoras, id. Merc. 3, 4, 42: apud me ut apud bonum judicem argu- ments plus quam testes valent, Cic. Rep. 1, 38 : si negem . . . quo me teste convin- ces ? id. Phil. 2, 4, 8 : satis idonei testes et conscii, id. Fontei. 3, 6 ; so, cupidi, conju- rati et ab religione remoti, id. ib. 6, 11 : religiosus, id. Vatin. 1, 1 : incorrupti atque integri, id. Fin. 1, 21, 71 : graves, leves, id. Quint. 23, 75 : locupletissimi, id. Brut. 93, 322, et saep. : dabo tibi testes nee nimis antiquos nee ullo modo barbaros, id. Rep. 1, 37 ; so, testes dare in aliquam rem, id. Quint. 23, 75 : proferre, id. Balb. 18, 41 : adhibere, id. Fin. 2, 21, 67 : citare in ali- quam rein, id. Verr. 2, 2, 59, 146 : testibus uti, id. ib. 1, 18, 55 ; id. Rep. 1, 37 ; 1, 39, et saep.: — Venus Cyrenensis, testem te te6tor mihi, Plaut. Rud. 5, 2, 51 ; so in the fern. : inducta teste in senatu, Haec, in- quit, etc., Suet Claud. 40 : sidera sunt tes- tes et matutina pruina, Prop. 2, 9, 41 ; so in the nentr. : quid debeas, o Roma Ne- ronibus, testis Metaurum flumen et Has- drubal Devictus, etc., Hor. Od. 4, 4, 38 : testis inecum est anulus, Ter. Ad. 3, 2, 49. H. Transf, An eye-witness, spectator, i. q. arbiter (so rarely) : facies bona teste caret, Ov. A. A. 3, 398 : puduitque gemen- tem, Illo teste mori, Luc. 9, 887: ac luna teste moventur, Juv. 6, 311. 2. testis, is, m. A testicle: dexter asini testis in vino potus, Plin. 28, 19, 80 : testes pecori ad crura decidui, Plin. 11, 49, 110 ; so in the plur. : Lucil. in Non. 235, 5; Hor. S. 1, 2, 45.— In a pun with 1. testis : quod amas, amato testibus prae- sentibus, Plaut Cure. 1, 1, 31 ; so, magnis testibus ista res agetur, Auct. Priap. 2. testltrahus, a, urn, adj. [2. testis, traho] That drags his testicles : aries, La- ber. in Tert. Pall. 1. testor, atus, 1. v. a. [1. testis] I, To be a witness, speak as witness, to bear witness, testify, attest any thing: A. Lit. (so very rarely, and not in Cic, whereas testificor is Ciceronian) : confiteor : testere licet : signate Quirites, thou canst attest it, Ov. Pont 4, 15, 11 : quasi inclamaret aut tes- taretur locutus est, Quint. 11, 3, 172. B. Transf., in gen., To make known, show, prove, demonstrate ; to give to under- stand, to declare, aver, etc. (so quite class. and very freq.) : ego quod facio, me pa- ds, otii, etc. . . . causa facere, clamor at- que testor, Cic. Mur. 37, 78 : nunc ilia tes- tabor, non me sortilegos . . . agnoscere, Cic. de Div. 1, 58, 132 : testatur isto audi- ente, se pro communi necessitudine id primum petere, id. Quint. 21, 66 : claris- sima voce senomen Oppianici . . . delatu- rum esse testatur, id. Cluent 8, 23 ; Sail. Epist Mithrid. 4 : testatus, quae praesti- tisset civibus eorum, etc, Liv. 25, 10, 8 : quod Cicero pluribus et libris et epistolis testatur, Quint. 12, 2, 6, et saep. : — utrae- T E ST que (venae et arterlae) vim quandarn in- credibilem artificiosi operis divinique tes- tantur, Cic. N. D. 2, 55, 138; so, sunt Ag- amemnonias testantia litora curas, Prop. 3, 7, 21 ; and, campus sepulcris proelia testatur, Hor. Od. 2, 1, 31 ; Cic. Rab. perd. 10, 30 : numerus autem (saepe enim hoc testandum est) est non modo non poetice junctu8, verum etiam, etc., id. Or. 68, 227; so Quint, prooem. § 26; 11, 1. 2. In par tic, To publish one's last will or testament, to make a will, provide by will for any thing : Cie. Inv. 2, 21, 62 : quum ignorans nurum ventrem ferre, im- memor in testando nepotis decessisset, Liv. 1, 34, 3 : quis dubitaret quin ea vo- luntas fuisset testantia, ut is non nato filio heres eeset, Quint. 7, 6, 10: si exhereda- tum a se filium pater testatus fuerit elo- gio, id. 7, 4, 20 : primipilari seni jam tes tato, id. 6, 3, 92 : intestati appellantur, qu: quum possent testamentum facere, testa- ti non sunt, Ulp. Dig. 38, 16, 1, et mult. al. : nomen testatas intulit in tabulas, i. e. into his will, Catull. 68, 122. II. To call upon or invoke a person or thing as witness (likewise quite class.) : Venus Cyrenensis, testem te testor mihi. Plaut. Rud. 5, 2, 51 : vos, dii patrii ac pe- nates, testor, me defendere, etc., Cic. Sull. 31, 86; so, omnes deos, with an object- clause, id. Q. Fr. 1, 3, 2 : ego omnes hom- ines deosque testor, id. Caecin. 29, 83 : deos immortales, id. Cluent. 68, 194 : me potissimum testatus est, se aemulum me- arum laudum exstitisse, id. Phil. 2, 12, 28 : stuprata per vim Lucretia a regis filio. testata cives, se ipsa interemit, id. Fin. 2, 20, 66 : implorarem sensus vestros, uniu<- cujusque indulgentiam in suos testarer, etc., id. Sull. 23, 64 : vos aeterni ignes et non violabile vestrum testor numen, Virg. A. 2, 155 : Theseus infernis, superis testa- tur Achilles, Hie Ixioniden. ille Menoeti- aden, Prop. 2, 1, 37 : — id testor deos, Ter. Hec. 3, 5, 26 ; cf., hoc vos, judices, testor, Cic. Sull. 12, 35. E5F* A. Act. collat. form, testo, arc ace. to Prise p. 797 P. — B. testatus, a. um, in a pass, signif, Shown, proved, attested; hence also, as a Pa., published., public: ut res quam maxime clara ac testata esse posset, Cic. Verr. 2, 2, 76, 187 : res, so coupled with notae and manifestae. id. ib. 1, 16, 48 ; so, haec, with illustria, id. Fam. 11, 27, 6; cf. also id. Flacc. 11, 26 : ut tentatum esse velim, de pare quid sen- serim, id. Att. 8, 9, 1 : cum aliorum mon- " umentis turn Catonis oratione testatum est, Quint. 2. 15, 8; so id. ib. 2, 17, 2; 8 prooem. § 20. — Comp. : ut res multorum oculis esset testatior, Cic. Coel. 27, 64 ■; cf, quo notior testatiorque virtus ejus es- set, Hirt. B. G. 8, 42, 4 ; so, quo testatior esset poena improborum, id. ib. 8. 44, 1. — Sup. : testatissima mirabilia, Aug. Conf. 8, 6. — Hence, 2« Abl., testato : a. Before witnesses : jus6um accipiendum est, sive testato quis sive verbis aut per nuncium jusserit, Ulp. Dig. 15, 4, 1 ; so id. ib. 18, 6, 1 ; Scaev. ib. 45, 1, 122; App. Apol. 324,— *b. (abl. ab- sol.) As is welt known, evident, Plin. 8, 36, 54. — c. (likewise abl. absol.) After making- a will, testate: sive testato sive intestate decesserint, Paul. Dig. 49, 14, 45. testu or testum, i. »■ [testa] The lid ■ of an earthenware vessel, an earthen pot-lid : ■ in foco caldo sub testu coquito leniter.'. Cato R. R. 75 ; so, sub testu, id. ib. 74 ;: cf, et fumant testu pressus uterque suo, Ov. F. 5, 510 ; for which, fimo ovium sub ; testo calefacto, Plin. 30, 13, 39, % 114 : un- guito focum, ubi coquas, calfacito bene et 1 testum, Cato R. R. 76, 2; so abl.. testojd. ib. & 4; 84, 2— H. Transf.: A. -*» earthen vessel, earthen pot : ara fit : hue ig- - nem curto fert rustica testu, Ov. F. 2, 645; so Petr. S. 136; Mumm. and Afran. in Charis. p. 118 P. — * B. A pot-lid, in gen. :. ranarum corda sub aereo testo discoxere, Plin. 32, 7, 26. * testuatium, ". »• ftestu] A cake- baked in an earthen cup, cup-cake, Var. L L. 5, 22 L 31. testudineatus and testudina- tus, a, um, adj. [testudo, no. II., B] Arch~ ed, vaulted: tectum, Col. 12, 15; Vitr.2. L' med. : cavaedium, id. 6, 3. 1537 TE TE testudincusj a, ™. adj. [testudo, nos. I. and 1J.] Of or belonging to a tortoise ,- made of tortoise-shell : gradus, a tortoise- pace, snail's pace, Plaut. Aul. 1, 1, 10 : — lyra, made of or overlaid with tortoise-shell, Prop. 4, 6, 32 ; Tib. 4, 2, 22 ; so, conopeum, Juv. 6, 80: hexaclinon,Mart.9,60, 10; and subst. : cui testudinea legata essent, ei lec- tos testudineos pedibus inargentatos de- beri, Jabol. Dig. 32, 1, 98 fin. testudo. Inis, /. [testa] A tortoise, " Pac. in Cic. de Div. 2, 64, 133 ; Plin. 9, 10, 12 ; 32, 4, 14 ;" Cic. N. D. 2, 48, 124 ; 2, 52, 129; Liv. 36, 32, 6; Sen. Ep. 121; Phaedr. 2, 6, 5, et al. — Proverb. : testudo volar, of any thing impossible, Claud, in Eutr. 1, 352.— II. Trans f., Tortoise-shell, used for overlaying or veneering, Plin. 9, 11, 13; Virg. G. 2, 463; Ov. M. 2, 737; Mart. 12, 66, 10 ; Luc. 10, 120 ; Juv. 11, 94 ; 14, 308.— And hence, B. Transf., of the arched shape ofa tortoise-shell : 1. Of any stringed instrument of music of an arched shape, A lyre, lute, cithern, Cic. N. D. 2, 57, 144 ; Virg. G. 4, 464 ; Hor. Od. 3, 11, 3 ; 4, 3, 17 ; id. Epod. 14, 11 ; id. A. P. 395 ; Ov. A. A. 3, 147. — 2, An arch, vault in build- ings, Var. L. L. 5, 33, 44 ; id. ft. R. 3, 5, 1 ; 3, 6, 4 ; Cic. Brut. 22, 87 ; Sisenn. in Non. 58, 16; Virg. A. 1, 505.— 3. In milit. lang., A tortoise, i. e. a covering, shed, shelter so called ; viz. : a. Made of wood, for the protection of besiegers, Caes. B. G. 5, 43, 3 ; 5, 52, 2 ; Vitr. 10, 19 sq.— b. Formed of the shields of the soldiers held over their heads, Liv. 34, 39, 6; 44, 9, 6; Caes. B. G. 2, 6, 3 ; Tac. A. 13, 39 ; id. Hist. 3, 31 ; 3, 27 ; 4, 23 ; Virg. A. 9. 505 ; 514, et al.— 4. The covering of the hedge-hog, Mart. 13, 86, 1. testula. ae. / dim. [id.] A small pot- shefd or brickbat, Col. 11, 3, 3. — II. Transf. : £^ An earthen lamp, Seren. in Divin. p. 511 P. — B. A voting-tablet used by the Athenians, Nep. Arist. 1. testum» i. v - testu. teta» a e>/ A kind of dove: "colum- bae, quas vulgus tetas vocat," Serv. Virg. E. 1, 58. f tetaniCUSi i. m. = T£Taviic6(, Affect- ed with tetanus (cramp in the neck), Plin 23, 7, 67 ; 26, 12. 81 ; 32, 10, 41. t tetandthrum. i. "• = Tcrnvtadpov, A cosmetic for removing wrinkles ; pure Lat., tentipellium : Plin. 32, 7, 24. t tetanus, i, ™. = Tcravo;, A stiffness or spasm of the neck, tetanus, Plin. 23, 1, 24 ; 31, 10, 46 ; Scrib. Comp. 101 (in Cels. 4, 3, written as Greek). ;t tetartcmoria, ae, /. = Teraprnuo- pia, A fourth, in music, Mart. Cap. 9, 315. t tetartemorion» ", «• = jtmprn- pfipiov, A fourth of the zodiac, Plin. 7, 49, -50 ; Hyg. de Limit, p. 173 Goes. tete> v. tu. teter (also written taeter), tra, trum, ■adj. Offensive, fold, noisome, shocking, hideous, loathsome (quite class.): I. Phys- ically: aliis aliud retro quoque tetrius -esset Naribus, auribus atque oculis oris- • que sapori, Lucr. 2, 510 : foeda specie te- tri, id. 2, 421 : tetra et immanis belua, Cic. Tusc. 4, 20, 45 : odor, Caes. B. C. 3, 49, 1 ; so, cadavera, Lucr. 2, 415: loca tetra, in- . culta, foeda atque formidolosa, Sail. C. 52, 13 ; cf, tetris tenebriset caligine, Gic. Agr. 2, 17, 44 : alter, o dii boni, quam teter in- cedebat, quam truculentus, quam terribi- lis aspectu ! id. Seat. 8, 19 ; cf, vultus na- tura horridus ac teter, Suet. Calig. 50; and, mulier teterrima vultu, Juv. 6, 418: ' hanc tarn tetram, tnin horribilem tamque infestam rei publicae pestem toties jam effugimus, Cic. Cat. 1, 5, 11 : teterrima . hiems, Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 1. — H. Mentally, Horrid, hideous, repulsive, shameful, disgraceful, abominable, etc. : ho- mo hominum omnium teterrimus, Plaut. Most. 3, 1, 65 ; so Cic. Rep. 1, 17 ; cf., di- ritate atque immanitate teterrimus, id. Vatin. 3, 9 ; so, t. et ferus homo, id. Q. Fr. 2, 13, 2: quis tetrior hostis huic civitati? id. Coel. 6, 13 : qui in eum fuerat teterri- mus, id. Tusc. 1, 40, 46 : cupiditates, qui- bus nihil nee tetrius nee foedius excogi- tari potest, id. Off. 3, 8, 36 : postquam dis- cordia tetra Belli ferratos postes portas- que refregit, Enn. Ann. 7, 113; so, teter- rrimum helium, Cic. Fam. 10, 14, 2: faci- 1538 IEIE nus, id. Off. 3, 25, 95 : nullum vitium te- trius esfquam avaritia, id. ib. 2, 22, 77; so, libido, Hor. S. 1, 2, 33 : prodigia, Liv. 22, 9, 8, et saep. — In the neulr., adverbial- ly : tetrum flagrat Horror conscius, Prud. Cath. 4, 22. — Adv., tetre, Foully, shock- ingly, hideously, disgracefully : Cato in Charis. p. 196 P. ; Cic. de Div. 1, 29, 60 (coupled with impure). — Sup., Cic. Att. 7, 12,2. I tethalassomenon. i n. (sc. vi- num) = TcBaXanatjiukvov, Wine mixed with sea-water, Plin. 14, 8, 10. ' tethea* ae, /. = rfidca, A kind of sponge, Plin. 32, 9, 31, § 99 ; id. ib. 30, § 42; id. ib. 10, 39, §117. Tethys, yos, /., TijBrs, A sea-god- dess, wife of Oceanus, and mother of the sea-nymphs and river-gods, Ov. F. 5, 81 ; 168 ; Virg. G. 1, 31 ; Catull. 64, 29 ; 66, 70, et mult. al. — H, Trans., as an appella- tive for The sea, Ov. M. 3, 69 ; 509 ; Luc. 1, 413 ; Sil. 3, 60 ; Mart. Sped. 3, 6, et al. i tetrachordos, on, adj. =z rirpa- Xopdos, ov, Having four strings or notes : machina, a water-organ, Vitr. 10, 13. — H, Subst, tetrachordoD, i, n., A chord of four notes, a tetrachord, Vitr. 5, 4 ; Mart. Cap. 9, p. 323 sq. ; Macr. S. 1, 19 med.— B. Trop. : anni, i. e. the four seasons, Var. in Non. 71, 16. Itetracolon, •> »■ = TtrpfeAov, A period consisting of four members, Sen. Contr. 4, 25 fin. ; 5 praef. med. I tetradiumj ». n. = TCTpi6iov, The number four, a quaternion, tetrad, Col. 3, 20. ( tctradoros, on, adj. = Ttrpd^ia- pos, on, Of four palms or hand-breadths, Plin. 35, 14,49; Vitr. 2, 3.) t tetradrachmum» i. »• = rtrpd- opaxpov, A silver coin of four drachmas among the Greeks, Cass, in Cic. Fam. 12, 13, 4 ; Liv. 34, 52, 6 ; 37, 58, 4. I tetragfnathius. "\ m. = Ttrpdyva- aos (having four jaws), A kind of poison- ous spider, Plin. 29, 4, 27. ' ■ t tetrag'onurri! i; n. = rerpdyavov, A quadrangle, tetragon, Aus. Eel. de ratione puerp. 21 and /re. t tctralix- i cis > /• = rerp A\i\, A plant, heath, i. q. erice, sisara, Plin. 11, 16, 15 ; 21, 16. 56. i tetrametrus* ,i* m - = Terpaperpos, A verse of four metrical feet, a tetrameter, Terent. Maur. p. 2430 P. ; Diom. p. 506 ib., et mult. al. I tctrans. antis (gen. plur., heterocl., tetrantorum, Vitr. 3, 3 med.), m. = reTpas, A fourth part, a quarter : columnarum, Vitr. 4, 2 ; 3 : circini, a quadrant, id. 10, 11. — II. Among surveyors, The place where two lines meet, Hyg. de Limit, p. 160 ; 164 ; 181 Goes. ; Front, de Limit, p. 132, et al. ' tetrao* 6nis, m.= rcrpdti>v, A heath- cock, moor-fowl, Plin. 10, 22, 29 ; Suet. Ca- lig. 22 med. ; Tert. adv. Marc. 1, 13 fin. I tetrapharmacum, i, n.= rerpa- (f>tipuaKov : I, A plaster composed of four ingredients, Veg. Vet. 4, 28 med. (in Cels. 5, 19, 9 ; 5, 26, 35, and Scrib. Comp. 211, written as Greek). — H. A mess of four kinds of food, Spart. Hadr. 21; Ael. Ver. 5; Lampr. Alex. Sev. 30. ( tctraphorOS. on, adj.— reTpaxi'n, The dominions of a tetrarch, a tetrarchy, Cic. Deiot. 15, 42 ; id. de Div. 1, 15, 27 ; Auct. B. Alex. 78, 3. t tetras, adis, /. := rerpds, The number TEUT four, a quaternion, tetrad, Tert. adv. Val. 7 ; 8 ; Mart. Cap. 7, 239. (* tctrascmus, a, um, adj. = rtrpa- onpos, Of four syllables, quadrisyllable : pes, a poetical foot of four syllables, Mart. Cap. 9, p. 330.) t tetrastichos, on, adj. = rerpwn- XoS, Containing four rows or lines: por- ticue, Treb. Gall. 18.— II. Subst., tetras- tichon, i, n., A poem of four verses, a te- trastich, Quint. 6, 3, 96 Spald. N. cr. : Mart. 7, 85,_1. I tctrastylos, on > adj. = rerpiioTv- Aof, Having Jour columns : frons loci, Vitr. 3, 2: cava aedium, id. 6, 3.— n. Subst. tetrastylon, i, n., A building with four columns, a telraslyle, Capitol. Gord. 32 ; Inscr. Orell. no. 2270. tetre» adv., v. teter, ad fin. tctricitas? atis,/. [tetricus] A grave or serktus expression, gravity, se?-iousness : habitus oris tetricitate decorus, Auct. Pan. ad Pis. 90. tetriCUS» a, um, adj. [teterj Forbid- ding, harsh, crabbed, gloomy, sour, stern, severe (perh. not ante-Aug.) : puella, Ov. A. A. 1, 721 : Sabinae, id. Am. 3, 8, 61 : t. et asper censor udorum, Mart. 12, 70, 4 : lector, id. 11, 2, 7 : deae, i. e. the Fates, id. 4, 73, 6 ; 7, 96, 4 : t. ac tristis disciplina Sabinorum, Liv. 1, 18, 4: animus (coup- led with horridus), Sen. Ep. 36: febres, Mart. 6, 70, 8 : tubae, fierce, warlike, id. 7, 80, 2. — II. Tetriea rupes, A hill in the Sa- bine territory, Sil. 8, 419 ; called also, ab- solutely, Tetriea, ae,/., Virg. A. 7, 713. tetrinnio» i re . »• "■ To utter the nat- ural cry of the duck, To quack: Auct. Carm. de Philom. 22. tetritudo» inis,/. [teter] Loathsome- ness, hideousness, Att. in Non. 179, 33. (* tetro» are > »• a. [id.] To render foul, Pac. in Non. 178, 7.) ftettigdmetra» ae, /.= rcrnyo«))- rpa, The larva or matrix ot the cicada, Plin. 11, 26, 32. t tettlgonia» ae, /■ = Tcmyovia, A kind of small cicada, Plin. 11, 26, 32. C* tetuli» for tuli, v. fero, ad init.) Tcucer. cri (nom., Teucrus, Virg. A. 3, 108), m., TeuKpos : I. Son of Telamon king of Salamis, and brother of Ajax, Hor. Od. 1, 7, 21 ; 27 ; 1, 15, 23 ; 4, 9, 17 ; id. Sat. 2, 3, 204; Ov. M. 13, 157: 14, 698; Auct. Her. 1, 11, 18. — H, Son of Seaman- der of Crete, son-in-law of Dardanus, and afterward king of Troy, Virg. A. 3, 108. — B, Derivv. : 1, Teucrus» a, um, adj.. Of or belonging to Teucer ; in the po- ets, transf. for Trojan: carinae. Ov. M. 14, 72: sanguis, Catull. 64, 345. Esp. freq. in the plur. subst., Teucri, orum, m., The Teucri; poet, for the Trojans, Virg. A. 1, 38 ; 248 ; 2, 252 ; Ov. M. 13, 705 ; 728, et al. —2. TcucriUSi a, um, adj., Trojan : moenia, of Troy, Sil. 13, 36. — Hence, fc. Teucria, ae, /., The Trojan country, Troy, Virg. A. 2, 26. — 3. Teucris» id' 9 ' /■■" a. A Trojan female: captivae, Sabin. 1, 81. — b. A pseudonymic designation of some person : Teucris ilia lentum sane ne- gotium, Cic. Att. 1, 12, 1 ; 1, 13, 6. ' teuchites. ae, m. — revxirriS, A kind of fragrant rush, Plin. 21, 18, 72. Teucri» °™m> and Teucria» ae, v. Teucer, no. II., B, 1, and 2, b. tteucrion» «i "• = «w/xov: I. a plant, the germander, Teucrium chamae- drys, L.; Plin. 24, 15, 80.— II. The herb spleen-wort, Teucrium flavium, L. ; Plin. 25, 5, 20. Called, also, teucria, id. 26, 7, 19. Teucris» Wis ; Teucrius, a , um ; and TeucrUS» i. v - Teucer. Teus» i. v - Teos. TeutateS» ae, m. A deity of the Gauls, to whom human sacrifices were offered, Luc. 1,445; Lnct. 1, 21. i tcuthalis» Jais ' /■ = rcv9a>,is, A plant, called also sanguinaria and polygo- nos, Plin. 27, 12, 91, § 113. TeuthraS» antis, m., TcvOpoS: I. A king of Mysia, father of Thespius, Hyg. Fab. 99 and 100.— Derivv. : 1. Tcu- thranteus» »» um > adj., Of or belong- ing to Tcuthras ; poet, tor Mysian : Cai- cus, Ov. M. 2. 243.-2. Teuthrantl- US» a, um, adj., The same : turba, the daughters of Thespius, a son of Tcuthras, TEXT Ov. Her. 9, 51.— 3. Teuthrania, ae > /., 7'he territory in Mysia rultd by Ten- thras, Plin. 5, 30, 33.— H, A river in Cam- pania, Prop. 1, 11, 11. Teutonii orum (collat. form, Teu- tonesi urn, Veil. 2, 12, 4; Aur. Vict. Vir. ill. tj7), m. The Teutons, a people of Ger- many, Mel. 3, 3, 4 ; 3, 6, 7 ; Cic. de imp. Pomp. 20, 60 ; Caes. B. G. 1, 33, 4 ; Liv. Epit 67 Jin. ; Suet Caes. 11, et mult. al. ; cf. Mann. German, p. 26. Poet, in the eing. : Cantaber exiguis aut longis Teu- tonus armis, Luc. 6, 259. — J|, Deriv., TeutonicuSi a. um, adj., Teutonic, or, poet., lor Germanic : opes, Prop. 3, 3, 44 : militia, Veil. 2, 120, 1 : furor, Luc. 1, 256 : triumphi, id. 2. 69 ; cf., victoria, Val. Max. 6. lfin.: — capilli, Mart. 14, 26, 1: vomer, Claud, in Eutr. 1, 406. — In the plur. subst., Teutonic i, orum, m., The Teutons, Sen. Ep. 94 Jin. (* Teutomatus» ii m - A\ king of the Mtinbriges, Caes. B. G. 7, 31; 46.) teZO; xu i. xtum, 3. v. a. To weave (quite classical): f. Lit.: texens telam, Ter. Heaut. 2, 3, 44 : vestes, Tib. 2, 3, 54 : teguraeuta corporum vel texta vel suta, Cic. N. D. 2, 60, 150: — in araneolis aliae quasi rete texunt, id. ib. 2, 48, 123 ; so, tenuem texens sublimis aranea telam, Catull. 68, 49.— B. Transf, in gen., To join or fit together any thing ; to plait, braid ; to fabricate, build, etc. (so mostly poet.) : rubea texatur ftscina virga, Virg. G. 1, 266 ; so, molle feretrum virgis et vi- mine querno, id. Aen. 11, 65; cf., parietem lento vimine, Ov. F. 6, 262 ; and, domum vimine querno, Stat Th. 1, 583 : sepes, Virg. G. 2, 371 : crates, Hor. Epod. 2, 45 : rosam, Prop. 3, 3, 36 ; cf., coronam rosis, Mart. 13, 51, 1 ; and, varios fiores, Ov. M. 1(1, 123 : tegetes, Plin. 21, 18, 69 : navigia ex papyro, id. 13, 11, 22: nidos, Quint. 2, 16. 6, et saep. : basilicam, Cic. Att. 4, 16, 14 : robore naves, Virg. A. 11, 326 : arun- diue texta hibernacula, Liv. 30, 3, 9 : py- rnm pinu arida, Prud. um i Part, of texo. 2. textutt» S*i m - [texo, no. I., B] Texture, tissue, structure (poet, and in post-Aug. prose) : J. Lit: haec sunt te- nuia texru, Lucr. 4, 730 ; Plin. 9, 37, 61 ; so id. 9, 35, 58 ; 18, 7, 10, § 60.— II. Trop., of language, Construction, combination, connection, context : Quint. 9, 4, 13 : rem brevi textu percurram, Amm. 15, 7 : ut ostendit textus superior, id. 15, 8 : quod contra foederum textum juvarentur Ar- meniae, id. 27. 12 fin. : gestorum, id. ib. Thais» ij, a state- barge fitted up with, cabins, Suet. Caes. 52. (Also in Sen. Ben. 7, 20.) t thalamus, i. m - = $a\auos. A sleep- ing-room, bed-chamber (a poetical word), Virg. A. 6, 623 ; Ov. M. 10, 456 : id. Her. 12, 57, et al. ■ cf. Vitr. 6, 10.— H, Transf.: A. A marriage-bed, bridal-bed, Prop. 2, 15, 14 ; 3, 7, 49 ; Petr. 26.— And hence, 2. Transf., Marriage, wedlock (so very freq. both in the sing, and plur.) : thalami ex- pers vitam Degere, Virg. A. 4, 550 : cf., si non pertaesum thalami taedaque fuisset id. ib. 4, 18 ; and, quantum in connubio natae thalamoque moratur. id. ib. 7, 253 ; so, in the sing. : id. ib. 7, 388 , 9, 594 ; Ov. M. 3, 287 ; 10, 511 ; Stat. Th. 5, 463, et al. : thalamos ne desere pactos, Virg. A. 10, 649; so Ov. M. 1, 658; 7, 22; 12, 193; id. Am. 1, 8, 19 ; id. Fast. 3, 689, et al. — B. In gen., A dwelling-room, dwelling-place, residence, habitation : ferrei Eumenidum, Virg. A. 6, 280 : apium, id. Georg. 4, 189 : delubra (Apis), quae vocant thalamos, Plin. 8, 46, 71. Thalassa» ae,f=:$d\aona (the sea), The title of the ninth book of Apicius, which, treats of sea-fish. t thalassegle» es, / A plant, called also potamantis, Plin. 24, 17, 102. t thalassicuSj a, um, adj.=3- a )atw6uch, Sea-water mixed with honey, used as a bev- erage, Plin. 31, 6, 35 ; Seren. Samm. 28, 537. t Thalia» ae. v. Thalia, ad init. Thales. is (* gen. Thaletis. Mela, 1, 17; Juv. 13, 184) (dot., Thaleti, Val. Max. 4, 1. 7 ext.), m., 0n>rj;, A celebrated Grecian philosopher of Miletus, one of the seven wise men, (* and founder of the Ionic sect), Plaut Capt 2, 2, 24 ; Cic. N. D. 1, 10, 25 ; 1, 33, 91 ; id. de Div. 2, 27, 58 ; id. de Or. THE A 3, 34, 137; id. Acad. 2, 37, 118; id. Le».2, 11, 26, et saep. — H. Deriv., Thaletl- CUS» a, um, adj., Of or belonging to T/tales : dogmata, Sid. Carm. 15, 89. Thalia (written thalea, ace. to Fest p. 359, and Serv. Virg. E. 6, 2), ae. /, 0d- Xeta : I. One of the Muses, the Muse of Comedy, Virg. E. 6, 2 ; Ov. A. A. 1, 264— II. One of the Graces, Sen. Ben. 1, 3.— HI. A sea-nymph, Virg. A. 5, 826. Thaliarchus» i. m. Tlie name (real or fictitious) of a young, friend of Horace, to whom is addressed Od. 1, 9. t thalitnram» ii n - ■* plant, meadow- rue, Plin. 27, 13, 112, § 138. tthallns» '. m - = SaMoS, A green stalk, green bough: cepae, Col. 11, 3, 58; Pall. Febr. 24, 4 : Amyclaeus, pern, a myrtle-bough, Virg. Cir. 375. (* Thalna» ae, m. ^4 Roman surname of the Juventian gens, Liv. 39, 31.) Thamyras, ae, ro. A Thracian poet who entered into a contest with the Muses, and, being vanquished, was deprived of his eyes. Prop. 2, 22, 19 ; Ov. Am. 3, 7, 62 ; id. A. A. 3, 399; id. Ib. 274. Called also Thamyris, Mis, in Stat Th. 4, 183. thannum (also written thamnum), i, n. ■=. Sauvoc, A shrub, otherwise un- known, Col. 12, 7, 1 ; Tert. Anim. 32. (* Thapsacus» ' = 6«uWos, a town of Syria, on the Euphrates, Plin. 5, 24, 23.) tthapsia» ae, /. = $a\l>'a, A poison- ous shrub, Thapsia Asclepium, L. : Plin. 13, 22, 43. Called also thapsOS» Luc. 9, 919. Thapsus or -os, i,/, Qa^6s : I. A peninsutu and city tn Sicily, Ov. F. 4. 477 ; Virg. A. 3, 689 ; Sil. 14, 206 ; cf. Mann Ital. 2, p. 306. — II, A city in Africa pro- pria, famed for Caesar's victory over the partisans of Pompey, Plin. 5, 4, 3 ; Liv. 33, 48, 2 sq. ; Auct B. Afr. 28, 1 ; 44, 1 ; 46, 4 ; 79, 3 ; 80, 2 ; cf. Mann. Afr. 2, p. 240 sq.— ThapSltanii orum, m., The inhabit- ants of Thapsus, Auct B. Afr. 97, 2. ThasUS or -OS» U f-< 0aaos, An isl- and in the Aegean Sea, off the coast of Thrace, Mel. 2, 7, 8 ; Plin. 4, 12, 23: Cic. Pis. 36, 89 ; Auct Her. 4, 54, 68 ; Liv, 32, 30: 35; Stat S. 1, 5, 34; 2, 2, 92, et al.— H. Deriv., ThaSlUS» a, um. adj., Of or belonging to Thasus, Thasian : nuces, Var. in Gell. 7, 16, 5 ; Plin. 15, 22, 24 : yi num, Poet. ap. Plin. 14, 14, 16 ; cf., vitcs, Virg. G. 2. 91 : lapis. Sen. Ep. 86 med. (* Thaumaci. orum, m. A town of Thessaly, Liv. 32, 4 ; 36, 14.) Thaumas» antis, m., Qav/ias, The fa- ther of Iris. Cic. N. D. 3, 20, 51. — H. De- riw. : A. Thaumanteus. a, nm'adj.. Of or belonging to Tltaumas. Thanman- tian : virgb, i. e. Iris, Ov. M. 14, 845. — B. Thaumantias- adis, /., Daughter of Thaumas : Iris, Ov. M. 4, 480 ; called also simply Thaumantias, Virg. A. 9, 5 ; Val. Fi. 8, 115.— C. Thaumantis, Mis, /., The same, Ov. M. 11, 647. theamedes» ' 3 . m - An Ethiopian stone that repels iron; ace. to some, the tourmaline, Plin. 36, 16, 25. (* Theang'elis» idU, /. a kwd of plant growing on Libanus, Plin. 24, 17. 102.) theatralis» e, adj. [theatrum] Of or belonging to the theatre, theatrical : t gla- diatoriique consessus, Cic. Sest 54, 115 : operae, Tac. A. 1, 16: lascivia populi, id. ib. 11, 13; cf., licentia, Suet Dom. 8: lex. concerning the order of silting in the the- atre, Plin. 7, 30. 31 ; Quint. 3, 6, 19 : hu- manitas, i. e. feigned, spurious, id. 2, 2, 10 : sermones, i. e. low, vulgar, Sid. Ep. 3, 13 fin. theatricus. a. um, adj. = Scarfi- k6s. Of or belonging to the theatre, theatric (late tat for the class, theatralis) : nugae, Aug. Doctr. Chr. 2, 18 : turpitudines, id. Civ. D. 6. 6 : operarii, id. Mus. 2, 5. * theatrum.' ^ n. = $earpov, A play- ltouse, theatre: num theatrum, gymnasia, porticus. etc... . rem publicam efficiebat? Cic. Rep. 3. 32: theatrum ut commune sit, id. Fin. 3. 20, 67 ; Caes. B. C. 2, 25, 1 : populi sensus maxime theatro et spec- taculis perspectus est, Cic. Att 2, 19, 3 : in vacuo laetus sessor plausorque thea- tro, Hor. Ep. 2, 2, 130; Ov. A. A. 1, 497: hos arte- stipata theatro Spectat Roma po- 1539 THE L tens, Hor. Ep. 2, 1, 60. Cf. Vitr. 5, 3 sq. ; Liv. Epit. 48 fin. ; Val. Max. 2, 4, 2; and v. Adam's Alterth. 2, p. 46 sq. ( Smith's Diet. Gr. and Rom. Antt. sub voce). Of the Greek theatre, which served as a place for public meetings, Cic. Fl. 6, 16 ; Liv. 24, 39, 1 ; 33, 28, 4 ; Tac. H. 2, 80.— B. Transf. : 1. In gen., of an open space for exhibiting martial games, Virg. A. 5, 288.-2. Like our theatre, for The spectators assembled in a theatre, a theat- rical audience : frequentissimum, Cic. da Div. 1, 28, 59 ; cf., spissa theatra, Hor. Ep. 1, 19, 41 : tunc est commovendum thea- trum, cum ventum est ad ipsum illud Plaudite, Quint. 6, 1, 52 : tota saepe thea- tra exclamasse barbare, id. 1, 6, 45. — H. Trop., A place of exhibition, theatre, for any public performance : nullum thea- triim virtuti conscientia majus est, Cic. Tusc. 2, 26, 64 : magno theatro (ea famili- aritas) spectata est, openly, publicly, id. Fam. 12, 29, 1 ; cf. id. Verr. 2, 5, 14, 35 ; and id. Brut. 2, 6 : optimus quisque prae- ceptor frequentia gaudet ac majore- se theatro dignum putat, Quint. 1, 2, 9. Thebae> arum (collat. form. The- bfe, es, Juv. 15, 6 ; Plin. 5, 9, 11),/., e>,S es , v - Thebae, ad inil. Thebog^cncs. is. adj. [Thebae-gigno] Born al Thebes : Ismenias, Var. in Non. 172, 26. ttheca» ae, /. =: $rjnr/, That in which any thing is inclosed, an envelope, hull, cover, case,, sheath, etc., Var. R. R. 1, 48, 1 ; Cic. Verr. 2, 4, 23, 52 ; Att. 4, 7, 2 ; Quint. 6, 3, 61 ;, Suet. Claud. 35. * thecatus. a, um, adj. [theca] Placed in a case or cover, encased : arcus, Sid. Ep. 1, 2 med. (* Thcium, ii, »• A town of Atha- manin, Liv. 38, 1.) TheliSi is. v - Thetis. Thclsmoc, es, /. One of the four first Muses, Cic. N. D. 3, 21, 54. t thelygfonon. i. »• = SnMyovov (pro- ducing females) : I. A species of the plant phyllum, Plin. 26, 35, 91. — II. A species of the Satyrion, Plin. 26, 10, 63. — IB. A species of the crataeogonOB, id. 27, 8, 40. 1540 THE O f thelyphonoii) i. "■ ~ $>j\vt>vov, Another name of the uconitum, Plin. 25, 10, 75; 27 i 3, 2. tthelypterisi «, /• = ^nMnrepis, The female plant of the filix (fern, poly- pody), Plin. 27, 9, 55. thcllia. atis, n. =. $eu.a : I, A subject or topic treated of, a theme (a poBt-Aug. word) : Scholastici exempla quum dixe- runt, volunt et ilia ad aliquod controver- siae thema redigere, Sen. Contr. 3, 20 /n. ; so id. ib. 28 med. ; Quint. 4, 2, 28 ; 91 ; 7, 2, 54 ; 9, 2, 85, et al.— H. The position of the celestial signs at one's birth, a nativity, horoscope, Suet. Aug. 94. ThemiS; Idia, /., Ot/^s, The goddess of justice and of prophecy, Ov. M. 1, 321; 379 ; 4, 643 ; 7, 762 ; 9, 403 ; 419 ; Luc. 5, 81; Claud. Rapt.. Pros. 1,116; Mart. Cap. 2, 42. (* Theniison- onis, m. A celebrated physician of Laodicea in Syria, Juv. 10, 221 ; Cels. praef. et al. ; Plin.'29, 1, 5 ; Sen. Ep. 95.) Themista» ae, /. A female Epicu- rean philosopher of Lampsacus, Cic. Fin. 2, 21, 68 ; id. Pis. 26, 63 ; Lact. 3, 25. Themistocles, i and is, m., Qeuio- tokAjjs, A celebrated Athenian commander, whose life is written by Nepos ; cf. also Cic. de Or. 2, 74 ; 300 ; id. Rep. 1, 3 ; id. Tusc. 4. 19, 44; id. Fin. 3, 32, 104, et al. — B. Deriv., Themistocleus, a, um, adj., Of or belonging to Themistocles : consil- ium, Cic. Att. 10, 8, 4 : exsilium, ib. § 7. The6critus> i. »>•. QtoKpiroq, A cele- brated Grecian idyllic poet, Quint. 10, 1,55; Macr. S. 5, 2. Theodamas. antis, m., QcioMfias, King of the Dryopes, and father of Hylas, Hyg. Fab 1 14 ; 271.— H. Deriv., Theod- amanteus. a, um, adj., Of or belonging to Theodamas, Theodamantean : Hylas, i. e. the son of Theodamas, Prop. 1, 20, 6. Theddectes* ae, m., OeoSixTn;, A Grecian orator of Cilicia, a disciple of Pla- to, Isocrates, and Aristotle, Cic. Or. 51. 172; 57, 195; id. Tusc. 1, 59 ; Quint 11, 2, 50; Val. Max. 8, 14. Theodorus. •. m -< Qe6Su>pos •■ I. A Grecian atheist, Cic.-N. D. 1, 1, 2; id. Tusc. I, 43, 102; 5, 40, 117. — B. A celebrated rhetorician of Gadara. Quint. 3, 1, 17 ; 3, II, 26 ; Suet. Tib. 57 His pupils and fol- lowers are called Theodoreij orum, m., Quint. 4, 2, 32. (* Theodosia. ae. /. A town of the Tauric Chersonese, Mela, 2, 1 ; Plin. 4, 12, 26.) TheOffniS; Wis, m. An ancient'Grc- cian poet ; hence, as a designation of a very ancient period : etiam priusquam Theognis nasceretur, Lucil. in Gell. 1, 3, 19. 1 Theogfonia. ae,/. = Seoyovia (the Origin of the Gods), The title of a poem by Hesiod, Cic. N. D. 1, 14, 36. tthedldgia. ae, /. =; $eo\o)ia, The- ology, Aug. Civ. D. 6, 5. 1 theoldfficus. a, um, adj. — $co\oyi- xfj, Of or belonging to theology, theolog- ical: doctrina, Amm. 16, 5. 1 the616g"US> i. m - — ScoXoyof, One who treats of the Deity and of divine things, a theologian, Cic. N. D. 3, 21 ; 53 sq. ; Am. 3, 106. i theombrotios, »\ /• = ■5™/'6'pw- Ttov. A plant, Plin. 24, 17, 102. (* Theon> onis, m. : I. A satirical poet. — Deriv., Theoninus» a > um > <"#•> Qf or belonging to Theon : dens, Hor. Ep. 1, 18, 82. — II A celebrated Samian painter, Quint. 12, 10, 6 ; Plin. 35, 11, 40, 40.) TheophaneS) ", m., Qeotbavf/s, A historian, a friend of Pompey, Cic. Arch. 10, 24 ; id. Alt. 5, 11, 3 ; Caes. B. C. 3, 18, 3; Tac. A. 6, 18/«. (* Theophiius, i. »»■ A freedman of M. Marcellus, Cic. Fam. 4, 9 and 10.) Theophrastus, i. m -. Qeofpac-ros, A Grecian philosopher of Eressus, a disci- ple of Plato and Aristotle, Cic. Or. 19, 62 ; id. Brut. 31, 121 ; id. Tusc. 3, 28, 69 ; id. Att. 2, 3, 3. Theopompos. i. m - A Grecian his- torian and orator, a pupil of Isocrates, Cic. de Or. 2, 13, 57 ; id. ib. 23, 94 ; 3, 9, 36, et al. — H. Deriv., Thcopompcus or •inilS) a, um, adj., Of or belonging to THE a Theopompus, Theopompean : Theopompino genere (dicendi), Cic. Att. 2, 6, 2 ; so, The- opompeo more, id. Or. 61, 207. ' thebrema. atis, n. = §eu>pr)u.a, A proposition to be proved, a theorem, GelL 17, 19, 3: dot., theorematis, id. 1, 2, 6. t theoremation, ii, n. dim. = $ c(1> . pnpartov, A little t/teorem, Gell. 1, 13, 9. t theorla- ae, /. = Sewpia, A philo- sophic speculation, theory, Hier. in Ezech. 12, 40, 4 (in Cic. Att. 12, 6, 1, written as Greek). 1 thebrice. es,/. = Seoipmrj, A philo sophic speculation, Hier. Ep. 30, 1. tthedtoCOS, i, / = $cot6ko;. God- bearing, mother of God : t. virgo Maria, Cod. Justin. 1, 1, 6. (* Theraj ae, or There» es, / An island near Crete, Mela, 2, 7 ; Plin. 2, 87, 89 ; 4, 12, 23 ; Sen. Q. N. 6, 24. — Deriv., Theraeus, a, um, adj., Of or belonging to Thera, Plin. 21, 18, 70.) Therapnae (also written Theram- nae), arum, or -e, es, /. A small town in Laconia, the birthplace of Helen, Mel. 2, 3, 4 ; Stat. S. 4, 8, 53 ; cf. Mann. Griechenl. p. 617. — II. Deriv., Thcrapnaeus (Theramn.), a, um, adj., Of or belonging to Therapnae, Therapnaean ; in the poets for Laconian, Spartan: rus, Ov. Her. 16, 198 : marita, i. e. Helen, id. A. A. 3, 49 : fra- tres, i. e. Castor and Pollux, Stat. Th. 7 793 : cf., membra Pollucis, id. Silv. 4,2, 48 Amyclae, Mart 9, 104, 5 ; and, as the 'fa rentines were an oifshoot from the Laco nians, sometimes also for Tarentine: Ga lesus, Stat. S. 2, 2, 111. For the same rea son, also for Sabine : sanguine Clausi, Sil 8, 414._ ttheriaCUS* a um, adj. = Snpiarfs, Good against the poison of animals, esp. against the bite of serpents: pastilli, Plin. 29, 4, 21 : vitis, Pall. Febr. 28, 1.— B. Subst, theriaca, ae, or -e, es, /., An antidote against the bile of serpents, or against poison in gen., Plin. 20, 24, 100 ; 29, 1, 8 med. ; Scrib. Comp. 163 ; Tert. Anim. 24 ; Hier. adv. Jovin. 2, 6. ThericleSi is > m -< QipiKkfn, a famous poller of Grecian antiquity, Plin. 16, 40,76, § 205 (from Theophr. Hist plant 5, 4).— II. Deriv., Thericleus or -lua a, um, adj., Of or belonging to Thcricles, Theri- clean : vasa, Cic. Verr. 2, 4, 18, 38. t therlonarca, ae, / = Swiovapicn, A plant which benumbs serpents, Plin. 24, 17, 102; 25, 9, 68. t theristi'um. i. ™. = Sepwrpov, A summer-garment (late Lat), Hier. in Jesai. 2, 3, 23. — II. Trop., A garment, covering: theristrum pudicitiae, Hier. Ep. 107, 7. t thermae» arum, / (sc. aquae) = SePfia vdara, Warm springs, warm baths (natural or artificial), Plin. 3, 8, 14; Cic. Verr. 2, 2, 35, 86 ; Sil. 14, 232, et al. :— Agrippae, Plin. 34, 8, 19, § 62 ; 35, 4, 9 ; 36, 25, 64 : Neronianae, Mart. 7, 34, 5 ; 12, 84, 5; cf. Sen. Ep. 122 med.— B. As nom. propr., Thermae, A town in Sicily, near Himera, Mel. 2, 7, 16 ; Plin. 3, 8, 14 ; Cic. Verr. 2, 2, 34, 85, et al. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 405.— B. Deriv., Thcimitanus, a, um, adj., Of or belonging to Thermae, Thcrmilan : homo, of or from Thermae, Cic. Verr. 1. 1. In thenar., Thermitani, orum, m., The inhabitants of Thermae, Cic. Verr. 2, 3, 42, 99. (*ThermaiCUS,a,um,arf;. = effl>/id£-poto] To refresh with warm po- tations : gutturem, Plaut. Trin. 4, 3, 7. Thermopylae, arum, /., eipuovv- \at. The famuli s defile of Oeta, where Le- onidasfell, Mela, 2, 3, 6 ; Liv. 36, 15 ; 38, 5 ; 7 ; Cic. Oft'. 1, 18, 61 ; id. Tusc. 1, 42, 101 ; id. Fin. 2, 30, 97 ; Just 2, 11 ; Catull. 68, 54. t thermospddium. ii, n. = Scpuoo- ttvSiov, Hut, glowing ashes, embers, Apic. 4, 2 med. * thermulac. arum,/, dim. [thermae] A little warm bath, Mart, fi, 42, 1. (* Thermus, i. ">■ A Roman cogno- men in the Minucian gens: Q. Minucius Thermus, Cic. Fam. 2, 17 ; 18 ; 13, 53.) Therodamas, autis, m., Qnpo6.ii/as (beast-feeder), A Scythian king, who fed lions with human flesh. Ov. Pont. 1, 2, 121. —II. Deriv., Theiodamantcus, »> um, adj., Of or belonging to Therodamas, Therodamantean : leones, Ov. lb. 385. (Others read, in both places, Therome- don, Theromedonteus.) Thersites, ae, m - QepairnS, A Greek before Troy, famous for his ugliness and scurrility, Ov. M. 13, 233; Juv. 11. 31. Hence, as a designation for a contempti- ble person, Juv. 8, 2C9 ; and for a calum- niator, reviler, Sen. de Ira, 3, 23. * thesaurarius. a, um, adj. [thesau- rus] Of or belonging to treasure: fures, treasure-thieves, Plaut. Aul. 2, 8, 25. * thesaurensis, is. ™- [id-] A treas- ure-keeper, treasurer, Cod. Justin. 12, 24, 2. thesaurizo, ar e. »• «• and a - [id] To gather or lay up treasure (late Lat.) : I. Lit., Aug. Civ. D. 1, 10; Salv. adv. avar. 1,2; 4, et al. — H, T r o p., To treasure up : disciplinam, Salv. adv. avar. 3, 12 : iram, id. Gub. D. 5, 9. Thesaurdchrysdnlcochry Si- des, ae, m. A facetiously -formed proper name, Plaut. Capt. 2, 2, 35. t thesaurus (i Q many MSS. and in- scrr. also written thensaurus ; cf. Marin. Fratr. Arv. p. 590), i, m. =: $noavp6s : I, Any thing laid or stored up, a hoard, treas- ure, provision, store : A Lit.: thesau- rum effodere, Plaut. Trin. 4. 4, 8 ; cf., the- 6aurura defodere . . . invenire, Cic. de Div. 2, 65, 134 ; and, nee vero quemquam se- nem audivi oblitum, quo loco thesaurum obruisset, id. de Sen. 7, 21 : non exercitus Deque thesauri praesidia regni sunt, ve- rum amici, Sail. J. 10, 4 : intactis opulen- tior Thesauris Arabum, Hor. Od. 3, 24, 2, et saep. — B. Trop. (very rarely) : the- saurus mail, a great quantity, Plaut. Merc. 1, 51 ; so, stupri, id. Fragm. ap. Non. 456, 19. II. ^ place where any thing is stored up, a store-house, treasure-chamber, treasure- vault, treasury : A. Lit.: quum thesau- rum effregisset heres, Plin. 34, 7, 17 : mo- nedula condens semina in thesauros ca- vernarum, id. 17, 14, 22 ; cf. poet., of the cells of bees, Virg. G. 4, 229 : admonent qui- dam, esse thesaurum publicum sub terra saxo quadrato 6eptum, Liv. 39, 50, 3 ; cf. poet., of the Lower World : postquam est Orcino traditus thesauro, Naev. in Gell. 1, 24, 2. — B. Trop., A repository, conserva- tory, magazine, collection : Plaut. Poen. 3, 3, 12 : quid dicam de thesauro rerum om- nium, memorial Cic. de Or. 1, 5, 18; so Quint. 11, 2, 1 ; cf, thesauri argumento- rum, Cic. Part. or. 31, 109 : suppeditat no- bis Atticus noster de thesauris suis quos et quantos viros, id. Fin. 2, 21, 67 : thesau- ros oportet esse non libros, Plin. H. N. praef. § 17 ; cf, mihi quoties aliquid ab- ditum quaero, ille thesaurus est, a literary store-house, Plin. Ep. 1, 22, 2. 1. Theseus, -ei, and -eos> «*•, Qn- THE S civs, A king of Athens, son of Aegeus (ace. to others, of Neptune) and Aethra ; hus- band of Ariadne, and afterward of Phae- dra ; father of Hippolytus, by the Amazon Hippolyte; friend of Pirithous ; conqueror of the highway-robbers Periphetes, Sinnis, etc., and of the Minotaur, "Ov. M. 7, 433 sq. ; id. Her. 10 ; Stat. Th. 12, 576 ;" Cic. N. D. 3, 18, 45; 3,31,76; id. Fin. 1, 20,65; Prop. 2, 14, 7 ; Ov. F. 6, 737 ; Virg. A. 6, 618 ; Hor. Od. 4, 7, 27, et al.— H. Derivv. : A. Theseus, a, um, adj., Of or belong- ing to Theseus, Thesean : carina, Prop. 1, 3, 1 : laus, Ov. M. 8, 263 : fides, id. Trist. 1, 3, 66: crimen, i. e. the desertion of Ari- adne, id. Fast. 3, 460 ; id. A. A. 3, 459.— Transf, poet, for Athenian : via, Prop. 3, 21, 24 : Hymettus, Mart. 13,104, 1 ; cf., favi, id. 4, 13, 4. — B. Thcseius, a. um, adj., Same signif. : heros, i. e. Hippolytus, Ov. M. 15, 492: dicta, Stat. Th. 12, 681: Troezen, ruled by the ancestors of Theseus, id. ib. 4, 81.— C. Thesidcs, ae. m., The offspring of Theseus, i. e. Hippolytus, Ov. Her. 4, 65; so Aus. Epigr. 20. — Transf., poet, for An Athenian, Virg. G. 2, 383.— D. ThesciSj idis,/. The title of a poem concerning Theseus, Juv. 1, 2. ttheslon or -lum, ii. n. = §iottov, A plant, bastard load-flax, Thesium lino- phyllum, L. ; Plin. 21, 17, 67 ; 22, 22, 31. t thesis, is. fl — $iais, In rhetoric, A proposition, thesis ; pure Latin, proposi- nim, Quint. 3, 5, 11 ; 14 ; 2, 4, 24 ; 7, 10, 5; 12, 2, 25 ; Sen. Contr. prooem. t thesmophoria, orum, n. = Seiuo- (b*pui, ra, 'The festival of Demeter or Ceres (as lawgiver) among the Greeks, Plin. 24, 9, 38 ; Arn. 5, 173 ; Macr. S. 3, 12 ; Hyg. Fab. 147. Thespiae, arum,/., eramai, A town in Boeotia, al the southeastern fool of Heli- con, now the village of Neochorio, Plin. 4, 7, 12 ; 36, 5, 4, § 22; Cic. Verr. 2, 4, 2, 4 ; id. ib. 60, 135 ; id. Fam. 13, 22, 1; Liv. 42, 43, et al. ; cf. Mann. Griechenl. p. 229 sq. — II. Derivv. : A. Thcspius, a, um, adj., Of or belonging to Thespiae, Thespi- an: moenia, Val. Fl. 1,478. — In the plur., Thespii, orum, m., The inhabitants of Thespiae, Arn. 6, p. 196. — B, Thcspi- enses, iura, m.. The inhabitants of llies- piae, Cic. Verr. 2, 4, 60, 135,— (J. Thes- piaCUS, a > um . adj.. Of or belonging to Thespiae, Thespian : moenia, Val. Fl. 1. 93 : luci, on Mount Helicon, Stat S. 2, 7, 16. — D. Thespiades, ae, m., The Thespian, of Argus, the builder of the ship Argo, Val. Fl. 2, 367; 1, 124.-B. Thespias, adis, adj.f, Thespian: Musae (as dwell- ing on Mount Helicon), Ov. M. 5, 310; also called, absol., Thespiades, Var. L. L. 7, 2, 85 ; Cic. Verr. 2, 4, 2, 4 ; Plin. 36, 5, 4, § 39. Thespis, is. in., Qi"tns, The founder of the Greek drama, Hor. A. P. 276 ; id. Ep. 2, 1, 163. Thesprdtia, ae, /, Qeaitpuiria, The territory of the Thesprotians, in Epirus, Plin. 4, 1, 1 ; Cic. Att. 6, 3, 2.— |I. Derivv. : A. ThesprotlUS, a, um, adj., Thesproti- an: sinus.Xiv. 8, 24, 3 : arva, Sil. 15, 297.— B. Thesprotis, idis, adj.f, Thesproti- an : terra, i. e. Thesprotia, Avien. Arat. 384. ThesprotUS, i> m - A king of the re- gion about Puteoli, Hyg. Fab. 88 ; hence Regnum Thesproti, i. e. Puteoli, Prop. 1, 11,3. TheSSalia, ae, /., QeaaaXta. The country of Thessaly, Mel. 2, 3, 4 ; Plin. 4, 8, 15 ; Luc. 6, 333 sq. ; Cic. Pis. 40, 96 ; id. Flacc. 26, 63, et al.— IJ. Derivv. : A. TheSSallUS, a, um, adj., Of or belong- ing to Thessaly, Thessalian : regio. App. M. 1, p. 113 : decus, Grat. Cyneg. 228.— B. ThessallCUS, a, um. adj., The same : juga, Ov. Her. 9, 100 : Tempe, Plin. 16, 44, 92 : equi, Var. R. R. 2, 7, 6 : dux, i. e. Ja- son, Val. Fl. 5, 219 ; cf., trabs, I; e. Argo, Sen. Agam. 120 : venenum, Ov. Am. 3, 7, 27 : axis, i. e. the chariot of Achilles, id. Trist. 4, 3, 30 : clades, i. e. the battle of Pharsalia, Luc. 6, 62; cf., caedes, id. 7, 448 : cineres, id. 8, 530, et saep. — C. TheSSalus, a, um, adj.. The same : Tempe, Hor. Od. 1, 7, 4 ; Ov. M. 7, 222: terra, i. e. Thessaly, Tib. 2, 4, 56 : tela, i. e. of Achilles, Prop. 2, 22. 30 ; cf, currus, i. e. of Achilles, Stat S. 2, 7, 55 : ignes, in the THIE camp of Acliilles, Hor. Od. 1, 10, 15: dux, i. e. Jason, Val. Fl. 5, 278 : saga, Prop. 3, 24, 10 ; cf, philtra, Juv. 6, 610 : venena, Hor. Od. 1, 27, 21 ; and, vox, id. Epod. 5, 45. — In the plur., Thessali, orum, m., The inhabitants of Thessaly, the Thessali- ans, Mel. 2, 3, 1 ; Caes. B. C. 3, 4 fin. ; Liv. 32, 10; 33, 32, et mult al,— D. Thes- Salis. idis, adj.f, Thessalia?t : ara, Ov. Her. 13, 112 : umbra, !. e. of Protesilaus, Prop. 1, 19, 10. — Subst, The (female) Thessalian, Luc. 6, 451 ; 565 ; in the plur., Ov. M. 12, 190; Claud. B. Get. 237. Thessalonica, ae, or. e , es,/., Oto- aaXov'tKn, A city of Macedonia, on the Si- nus Thermaicus, Mel. 2, 3, 1; Plin. 4, 10, 17; Cic. Plane. 41, 99; id. Q. Fr. 1, 4, 2; Liv. 39, 27, et al. — Thessalonicen- SCS, ium, m., The inhabitants of 7'hcssa- lon ica, Cic. Prov. Cons. 2, 4 ; id. Pis. 34, 84. Thessalus, a. um, v. Thessalia, no. II.. C. Thestius, ii. m -. Qlonos, A king of Etolia, father of Leda and Althaea, and of Plexippus and Toxeus, Ov. M. 8, 486 ; Hyg. Fab. 77 ; 155 ; 174.— B. Derivv. : A. Thcstiades. ae, m., A (male) descend- ant of Thestius : duo, i. e. Plexippus and Toxeus, Ov. M. 8, 303 and 434 : respice Thestiaden, i. e. Meleager, son of Althaea, id. Fast. 5, 305. — B. Thestias. adis,/., The daughter of Thestius, i. e. Althaea, Ov. M. 8, 451 ; 472 ; id. Trist. 1, 7, 18. Thestor, oris, m., Qiirrwp, The father of the soothsayer Calchas, Hyg. Fab. 128. — II. Deriv., Thestorides, ae, m., The son of Thestor, i. e. Calchas, Ov. M. 12, 19 ; 27 ; Stat. Ach. 1, 496. I theta, indecl. n. = Sijra, The Greek letter 5 ; as the initial letter of the word Savaros (death), written by the Greeks upon their voting-tablets in sign of con- demnation, Mart. 7, 37, 2 ; Auson. Epigr. 128 (ef. Pers. 4, 13) ; and upon Latin epi- taphs, i. q. obiit, mortuus est, Inacr. Orell. no. 4472 sq. ; cf. Marin. Fratr. Arv. p. 610. Appended to a passage as a critical mark of censure, Sid. Carm. 9, 335. (* Thetidium, ii, "■ A town of Thes- saly, Liv. 33, 6 and 7.) Thetis, idis. or idos (abl., also, Theti ; v. the follg. — Ante-class, collat. form, The- lis, Enn. in Var. L. L. 5, 5, 97; cf, "anti- qui ut Thetin Tlielim dicebant, sic Medi- cam Melicam vocabant," Var. R. R. 3, 9, 19),/., Qens, A sea-nymph, daughter of Ne- reus and Doris, wife of Peleus, and mother of Achilles, Hyg. Fab. 54 ; 244 ; Ov. M. 11, 221 sq. ; 400 ; Catull. 64, 21 ; Hor. Od. 1, 8, 14-. 4. 6. 6, et al.; abl, Thetide, Hor. Epod. 13, 12 : Theti, Plaut. Epid. 1, 1, 33 ; cf. Prise, p. 709.— B. Transf., appellat. for The sea (in post-Aug. prose) : hie sum- ma levi stringitur Thetis vento, Mart. 10, 30, 11 ; so Claud. Rapt. Pros. 1, 148. And, hyperbol., of a large bath, Mart. 10, 13, 4. (* Theudoria, ae,/ A town ofAtha- mania, Liv. 38, 1.) (* Theuma, "• ^ village of Thessa- ly, Liv. 32, 13 fin?) (* Theumesusi '. »»• A mountain of Boeotia, near Thebes. Stat. Th. 4, 372. — Deriv., Theumesius, a, um, adj., The- ban, Stat. Th. 2, 331.) ' theurgia, ae,f. = $tovpyin, A sum- moning ofspirils, magic, theurgy, Aug. Civ. D. 10, 9 and 10. t theurglCUS, a. um, adj. — S-eovpyt- k^S, Spirit-summoning, magic, theurgic : ars, Aug. Civ. D. 10, 10 : consecratio, id. ib. 10, 9. i theurgus, '. »»• = Scovpybs, One who summons spirits, a magician, theur- gist, Aug. Civ. D. 10, 10. Thia, ae,/., Qeia : I. The wife of Hy- perion, and mother of Sol, Catull. 66, 44. — (* II. An island near Crete, Mela, 2, 7 : Plin. 3, 12, 23 ; 2, 87, 89.) i thiasitas, sodalitas, Fest. p. 366 [thi- asus]. t thiaSUS, •> m - ~ StaooS, The Bacchic dance, a dance performed in honor of Bac- chus, Virg. E. 5, 30; StatS. 3, 41; Catull. 63, 28 ; 64, 253. tt thiatis, is. ™- [an Egypt, word] The name of one of the Egyptian months, an- swering to August, Plin. 27, 12, 80. I I thieldones, um, m. [a Span, word] A kind of Spanish Itorse, Plin. 8, 42, 67. 1541 THE A (* Thirmida, ae, /. A town of Nu- midia, Sail. J. 12.) Thisbe* es, /., QioBr) : f, A little town on the coast of Boeotia, celebrated for its wild doves, Plin. 4, 7, 12 ; Stat. Th. 7, 261 ; cf. Mann. Grieehenl. p. 232. — B. Deriv., Thisbacus, a, ™. adj., Of or belong- ing to Thisbe, Tkisbaean : columbae, Ov. Mi 11, 300.— II. The beloved of Pyramus, Ov. M. 4, 55 sq. tthlaslas? ae, m. = SXaoias (the squeezed), One whose testicles are crushed, h kind of spadones ; called also th]ibias = SXificaS (the pressed), Ulp. Dig. 50, 16, 128; Paul, ib. 48, 8, 5. 'thlaspi» is. ». = \>A«pal, The breast, chest, thorax, speaking anatomically, Cels. 5, 25, 8; Plin. 27, 7, 28. — II. Transf. : A. A defense, armor, or covering for the breast, a breast-plate, corselet, cuirass ; a doublet, stomacher, Liv. 4, 20, 7 ; Suet. Aug. 82 ; Virg. A. 10, 337 ; Mart. 7, 1, 1 ; Val. Fl. 3, 87. — B. A bust, Treb. Claud. Goth. 3. / ThoriuSi a. The name of a Roman gens. Thus, Sp. Thorius Balbus, a trib- une of the people, author of the agrarian law, called, after him, Lex Thoria, Cic. Brut. 36, 136 ; id. de Or. 2, 70, 284 ; cf. Orell. Index Legg. s. h. v. tthos* bis, m - = 3a>J, A kind of wolf, Plin. 8, 34, 52 ; 10, 74, 95 ; Grat. Cyneg. 253 ; Sol. 30 med. tIThoth» indecl. [an Egypt, wordj The Egyptian name of the fifth Mercury, Cic. N. D. 3, 22, 56 ; Lact. 1, 6. Thl'aca, ae, and ThraCC, es, V. Thracia. Thracia> ae, /., Bpaxn, Thrace, Mel. 2, 2, 3 ; Plin. 4, 11, 18 ; Var. R. R. 1, 57, 2 ; 2, 1, 5 ; Liv. 26, 5 ; 44, 27 ; Ov. M. 6, 435 ; Luc. 2, 162, et mult. al. Called also, aft- er the Greek, Thrace, es, Ov. F. 5, 257 ; id. Pont. 4, 5, 5 ; Hor. Od. 2, 16, 5 ; 3, 25, U ; and, Latinized, Thraca, ae, Virg. A. 12, 335 ; Hor. Ep. 1, 3, 3 ; 1, 16, 13 ; and Cic. Fragm. ap. Serv. Virg. 1. 1. (but the Cod. palimps. Rep. 2, 4, has in this pas- sage Thracia) ; lastly, after the Greek form Bprjia), also Threce, es, Ov. A. A. 2, 588. II. Derivv. : A. ThraciUS, a, um, adj., Of or belonging to Thrace, Thracian: ventus, Hor. Od. 1, 25, 11 ; cf., animae, id. 4, 12, 2 : equus, Virg. A. 5, 565 ; Orpheus, id. Eel. 4, 55 ; also, absol., Thracius, Stat. S. 3, 3, 193: Bacche, Ov. Am. 1; 14, 21 : notae, Cic. Off. 2, 7, 25 Orell. N. cr. B. Thracus, «. urn, adj., Of or be- longing to Thrace, Thracian : palus, Val. 1542 THRY Fl. 2, 201 : natio, Gell. 10, 25, 4 : homo, id. 19, 12, 6 sq. t C. ThraciCUS, a, um, adj., Of or belonging to Thrace, Thracian : bello, Inscr. ap. Fabr. p. 172, no. 332. In the Graecized collat. form, Threcicus, a, um : lingua, Capitol. Maxim, sec. 2. D. ThreiciUS, a, um, adj., BpiJKios, Of or belonging to Thrace, Thracian : Aquilo, Hor. Epod. 13, 3 ; cf, Boreas, Ov. A, A. 2, 431 ; and, hiemes, Luc. 7, 833 : Orpheus, Hor. Od. 1, 24, 13 ; called, also, vates, Ov. M. 11, 2 : sacerdos, Virg. A. 6, 645 ; cf., cithara, id. ib. 6, 120 ; and, lyra, Prop. 3. 2, 2 : sagittae, Virg. A. 5, 312 : Amazones, id. ib. 11, 659. E. ThraXi acis, m. adj., Thracian ; or, subst, a Thracian : Lycnrgus, Hor. Od. 2, 19, 16 : equi, Ov. M. 9, 194 : Thra- ces arant, Virg. A. 3, 14 ; so Liv. 31, 39 ; 42, 60 ; Hor. Od. 1, 27, 2 ; id. Epod. 5, 14 ; O v. M. 6, 682 ; 10, 83, et mult, al,— T r a n s f., 2. A hind of gladiator, so called from his Thracian equipment ; in this signif., the Graecized form thbex (also written Thraex) is the predom. one, Cic. Phil. 6, 5, 13 ; Sen. Q. N. 4, 1 med. ; Suet. Calig. 35 Oud. N. cr. ; 54 ; 55 ; id. Tit. 8 ; Plin. 1 1, 43, 99 ; Hor. S. 2, 6, 44 (Jahn : Thrax) ; Inscr. Orell. no. 2576 ; Inscr. ap. Fabr. p. 189, no. 434. — And hence, o. Threcid- 1CUS; a i um > adj., Of or belonging to a Threx or Thracian gladiator, Threcidic : parma, Plin. 33, 9, 45; cf., gladius, Aus. Caes. -«0.18. Absol., Threcidica, brum, n. (sc. arma), Cic. Phil. 7, 6, 17. P. Threissa °r Thressa. ae, adj. f, Bpii'iauii or Bpijuaa, Thracian ; or, subst., a Thracian' woman : Harpalyce, Virg. A. 1, 316 : thalamisque tuis Threissa propinquat, Val. Fl. 2, 147 : — Thressa pu- ella. Ov. Her. 19. 100; so, Chloe, Hor. Od. 3, 9, 9 : caraeque Thressae, Val. Fl. 2, 132 ; so id. 2, 165 and 239. I thranis, is, m. = $pAvt<, A fish, call- ed also xiphias, Plin. 32, 11, 53. t Thrascias. ae, m. = SpnoKias, The north-by-a-lhird-norlhwest wind, Vitr. 1, 6 med.; Plin. 2, 47, 46; cf. Sen. Q. N. 5, 16 fin. ThraSd 6ms, m. : I. The name of a braggart soldier in Terences Eunuch ; hence Thrasonianusi a, um, adj., Thrasonian, i. e. bragging, vainglorious, Sid. Ep. 1,9 Tin. — (II. A friend of Hieron- ymus, king of Syracuse, Liv. 24, 5.) ThrasybuluS; i. m -, Bpaov6ov).os, The liberator of Athens, his native city, from the thirty tyrants. His life is writ- ten 'by Cornelius Nepos. (* Cic. Att. 8, 3 ; Val. Max. 4, 1 ext. ; 5, 6 ext. 2.) Thrasymachus, i, m., Bpaavua- %oi, A celebrated Grecian sophist of Chal- cedon, Cic. de Or. 3, 16, 59 ; id. ib. 32, 128 ; id. Or. 12, 39; 13, 41; id. Brut. 8, 30; Quint. 3, 1, 10 ; 3, 3, 4. (* Thrausij brum, m. A Thracian people, Liv. 38, 41.) t thrauston» t ». — ^pavrov, A kind o/metopion (gum), Plin. 12, 23, 49. Thrax» acis, v. Thracia, no. II., E. Threcei es, v. Thracia. ThreciCUS; a, um, v. Thracia, no. II., C. Threcidicus* a, um, v. Thracia, no II., E, 2, b. Threicius, a, um, v. Thracia, no. II.. D. Threissaj ae, or Thressa» ae, v. Thracia, no. II., F. t thrcnus. ii ni. = Spqvos, A song of mourning, a lamentation, dirge, elegy, Aus. Prof. 5, 3 ; 7, 3 ; 14, 5. ThreX) ecis, v. Thracia, no. II., E, 2. ithndax, acis, /. = 3/>«a$, Wild let- tuce, Ser. Samm. 24, 448; App. Herb. 30. t thrips» Ipis, ™. = Spiip, A wood- worm, Plin. 16, 41, 80.— II. Transf., for Trifles, worthless things, i. q. quisquiliae, Mart. Cap. 2, 40. (* Thronium (-on). «. n. a town of the Locri on the Boagrius, Liv. 32, 36; 33, 3 ; 35, 37 ; Plin. 3, 7, 12.) I thronilS) '. '«■ = Spbvos, An elevated seat, a throne : Jovis, Plin. 35, 9, 36, § 63 ; so, dei, Prud. Hamart. 10 praef. ; Auct. Perv. Ven. 7 : — Caesaris, one of the con- stellations, Plin. 2, 70, 70. I thryallis, Idis,/. — SpuaWis, The TH Y M name of two different plants : J, A plant, called also lychnitis, Plin. 25, 10, 74. — H. An ear-shaped plant, Plin. 21, 17, 61. Thucydides» is . "m., QovKvdi6ns, A celebrated Greek historian, Cic. Or. 9, 30 sq.; 65, 219; id. Brut. 83, 287 sq. ; id. de Or. 2, A56J Qumt. 10, 1, 73.— II. De- riv., ThucydidlUS! a, um, adj., Of or belonging to Thucydides, Thucydidian : genus (orationis), Cic. Opt. Gen. 6, 16.— In the plur., Thucydidii, orum, m., Im- itators of Thucydides, Cic. Or. 9, 20. Thule (also written Thyle), es, /., Bovhn or BvXrj, An island in the extreme north of Europe ; ace. to some, that of Ice- land, ace. to others, that of Mainland (the largest of the Shetland Islands), Mel. 3, 6, 9 ; Plin. 2, 75, 77 ; 4, 16, 30 ; 6, 34, 39 ; Tac. Agr. 10 ; Stat. S. 3, 5, 20 ; 4, 4, 62 ; Claud. III. Cons. Honor. 53 ; cf. Mann. Britann. p. 233. thunnariUS (thynn.), a, um, adj. [thunnusj Of or belonging to the tunny, tunny- : piscatio, Ulp. Dig. 8, 4, 13. I thunnus (also written thynnus), i, m., $vvvo$, The tunny or tunny-fish, Scom- ber ThynnUB, L. ; Plin. 9, 15, 17 sq. ; Hor. S. 2, 5, 44 ; Ov. Hal. 98 ; Mart. 10, 48, 12. thurarius, thureus, thuribu- lum, etc., v. tur. Thuriae* arum, /. A town in Cala- bria, in the territory of the Salenlines, Liv. 10, 2 ; _25, 15 ; 27, 1. Thurii; brum, m., Bovpioi, A city of Lucania, on the Tarentine Gulf built upon the site of the ancient Sybaris, Var. R. R. 1, 7, 6; Cic. Att. 9, 19, 3 (and perh., also, id. ib. 3, 5-) ; Caes. B. C. 3, 22 ; Tac. A. 14, 21 ; Suet. Aug. 2. Called, also, Thurium> ii, n., Bovpiov, Mel. 2, 4, 8 ; Plin. 3, 11, 15 ; Cic. Att. 3, 5 (Thurii, where, perh., Turiis should be read). Cf. Mann. Ital. 2, p. 223. —II. Deriv., ThurlnUS, «. <™, adj., Of or belonging to Thurii, Thurine : ager, Cic. Tull. 14 ; Caes. B. C. 3, 22; Liv. 34, 53 ; Plin. 16, Si, 23 ; Suet. Aug. 3 : colles, Plin. 14, 3, 4, § 39 ; cf., vina, id. 14, 6, 8, § 69 : sinus, i. e. the Tarentine Gulf upon which Thurii was situated, Ov. M. 15, 52: Ornytus, of Thurii, Hor. Od. 3, 9, 14 ; so, Viscus, id. Sat. 2, 8, 20 : in Thurinum, into the Thurine territory, Caes. B. C. 3, 21, 4. — In the plur. subst, Thurlni, brum, m., The inhabitants of Thurii, Liv. 25, 1 ; 15 ; Plin. 34, 6, 15. thllS) thuris, v. tus. tthya orthyiajae,/ = Siiaor5i)fu, The Greek name for the citrus -tree, Plin. 13, 16, 30 ; Prop. 3, 7, 49. ThvamiSj is, m., Bvauis, A river in Epirus, Plin. 4, 1, 1 ; Cic. Att. 7, 2, 3 : id. Leg. 2, 3, 7. (* Thyatira, ae,/. A town ofLydia, Liv. 37, 44 ; Plin. 5, 29, 31 ; also, Thya- tirai brum, n., Liv. 37, 8. — Deriv., Thy» atireni; Brum, m., The inhabitants of Thyatira, Plin. 5, 30, 33.) ThybriSj is> v - Tiberis, ad init. (* Thyene» es, /. One of the nymphs of Dodona, who nursed Jupiter, Ov. F. 6, 771.) ThyestCS) ae, m., Bveorns, Son ofPe- lops and brother of Atreus, who set before him for food the flesh of his own son ; he was the father of Aegislhus, Hyg. Fab. 88 ; Plaut. Rud. 2, 6, 25; Cic. Tusc. 3, 12, 26; Hor. A. P. 91 ; id. Od. 1, 16, 17 ; Pers. 5, 8. — II. Derivv. : A. Thyestcus, a, um, adj., Of or belonging to Thyestes, Thyes- lean: Mycenae, Luc. 1, 544: mensa, Ov. Pont. 4, 6, 47 ; id. Met. 15, 462 : exsecra- tio, Cic. Pis. 19, 43 ; cf, preccs, Hor. Epod. 5, 86 ; and, more furere, Sen. Contr. 1, 1 med.— B. Thyestiadcs, ae, m., The (male) offspring of Thyestes ; said of Ae- gisthus: Ov. A. A. 2, 407; Claud. VI. Cons. Honor. 113. Thyias or Thyas, sdis,/., evid; or Bails, A Bacchante, Virg. A. 4, 202 ; Hor. Od. 3, 15, 10 ; Stat. Th. 5, 92. More freq. in the plur., Thyiades or Thyades, um, Bacchantes, Catull. 64, 392; Hor. Od. 2, 19, 9 : Ov. F. 6, 514 ; Stat. Th. 12, 791. Thyle* es, v. Thule. 1 1. thymbra, ae, /. = §vu$pa, A plant, savory, Satureiahortensis, L. ; Plin. 19, 8, 50 ; Col. 9, 4, 6 ; 10, 233 ; Virg. G. 4, 31 ; Stat. S. 1, 2, 21 ; Petr. 135. THY R 2.. Thymbra, ae, or Thymbre» es, J., Qufxtipq, A city in Troas, wilhatcm- ple of Apollo, Plin. 5, 30, 35 ; Stat. S. 4, 7, 22; of. Mann. Kleinas. 3, p. 499,— H. De- riw. : A. Thymbracus, i» m., Tlte Thymbraean, an epithet ot Apollo, Virg. A. 3, 85 • cf. Macr. S. 1, 17, and Fest. p. 35b'. — B. Thymbracum, i, «•> Another name for the sisymbrium silvestre, Plin. 20, 22, 91. 1 thymelaca» ae, / = ,9uuAui«, A plant, the Jlax- leaved daphne, Daphne Gnidium, L. ; Plin. 13, 21, 35. tthymela, ae, and thymele» es, /. =: $uue\n, An elevation in the centre of the orchestra of a Greek theatre, in the form of an altar, upon which stood the leader of the chorus, Sid. Ep. 9, 13; Cod. Theod. 8, 7, 21 ; Inscr. ap. Spon. Miscell. ant. p. 148. — II. Thymele, es, /., A celebrated female dancer, Juv. 1, 36; 8, 197; Mart. 1, 5, 5. j tthymelicUS)i. m - = 5u/J£>!/<:<5£, One that bettings to the thymele or to the orches- tra, a theatrical musician, Vitr. 5, 8 ; Ulp. Dig. 3, 2, 4. — II. Trans f., for A player, actor, in gen., App. Apol. p. 282 ; Cod. Theod. 15, 7, 5 ; 12 ; lnser. Orell. no. 2589. — Adject. : Thymelica obscenitas, Aug. Civ. D. 6, 7 fin. tthymiama. atis, n.^Svpiapa, A composition for fumigating, incense, Cels. 5, 18, 7 sq. ; 6, 6', 25. * thymiamus» a, um, adj. fthymum- amoj Fond of thyme: ventulae, Plaut. Bac. 5, 2, 11. 1 thyminuS; a, um, adj. = SvpivoS, Of thyme, made of thyme: mel, Col. 6, 33, 2; cf. thymosus. i thyiIlion> »> n. = Svpiov, A kind of wart, Plin. 32, 10, 45. tthymiteSt ae, m.=z SvnirrjS (olvos), Thyme-wine, Col. 12, 35, 1. thymosus» a. um, adj. [thymum] Full of thyme, thymy : mel, Plin. 11, 15, 15; cf. thyminus. t thymum» '.«-^SiJuoii, Thyme (both the common or Roman, Thymus vulga- ris, L., and the Cretan or Greek, Satureia capitata, L.), Plin. 21, 21,89; Quint. 12, 10, 25 ; Vire. E. 7, 37 ; id. Aen. 1, 436 ; Hor. Od. 1, 17, 6 ; 4, 2, 29 ; id. Ep. 1, 3, 21 ; Ov. M. 15, 80 ; id. Fast 5, 272 ; id. A. A. 1, 96 ; Mart. 11, 42, 4, et al. Thyni» orurn, m. A Thracian people, who emigrated to Bilhynia, Plin. 4, 11, 18 ; 5, 32, 43 ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 546.— II. Derivv. ; ^, ThynUS» a . um, a <0-i Qf or belonging to the Thyni, Thynian ; poet, for Bithynian : merx, Hor. Od. 3, 7, 3 (for which, Bithyna negotia. id. Ep. 1, 6, 33). — B- Thynia» ae,/., The seat of the Thyni in Bilhynia, Catull. 31, 5. — C. Thynia- CUS» a, um, adj., Thyniac: sinus, i. e. of the Em.inc in Thrace, Ov. Tr. 1, 10, 35.— D. Thynias. adis, adj. f, Thynian ; poet., hIso, for Bithynian : grata domus Nymphis humida Thyniasin (dat, Grace), Prop. 1, 20, 34. thynnariUS. a, um, v. thunnarius. thynnus, >. *■ thunnus. Thynus, a, um, v. Thyni, no. II., A. Xhyone- es,/., Qvibvt), The mother of the fourth Bacchus, Cic. N. D. 3, 23, 58. —It. Derivv. : A. ThyoneuS, ei, m., The aon of Thyone, i. e. Bacchus : inton- sus, Ov. M. 4, 13 ; Semeleius, Hor. Od. 1, 17, 23.— B. Thyonianus, i, m., The same, Aus. Idyll. 13 prarf. ; meton., for wine, Catull. 27, 8. Thyrd 6s,/., 617»?» A little town in the Peloponnesus, the possession of which was contested by the Argives and the Lace- demonians, Stat. Th. 4, 48 ; cf. Mann. Griechenl. p. 638. — II. Deriv., Thyre- atis» 'dis, adj. /., Tliyreatic: terra, the "egian of Thyre, Ov. F. 2, 663. Thyreum or Thyrium» "• n - A town in Acammiia. mar Leucds, Cic. Fam. 16, 5, 1 ; Liv. 36, 11 ; 12 ; 38, 9 ; cf. Mann. Griechenl. p. 86. Its inhabitants are call- ed Thyriensesi } um > m < Liv. 36, 12. t thyroma, atis, n. = Sf'pw/w, A door, Vitr. 4 6. (* Thyrsagetae» Thyssagetae, ar Thussagetae, arum, m. A people of Asiatic iSnrmatia, near the Wolga, Val. Fl. 6, 140; Mela, 1, 19, 19; Plin. 4, 12, 26. — Thynsagutus, ae, m., Val. Fl. fi, 135.) TIBI thyrsicuhis» i. m - dim. [thyrsus] A little stalk, App. Herb. 68. thyrsiger» era, erum, adj. [thyrsus- gero] Bearing the thyrsus or Bacchic staff: Lyaeus, Sen. Med. 110: India, id. Hippol. 753. (* XhyrsiS) 'dis, ft- The name of a shepherd f Virg. E. 7, 2.) t thyrsus» i> m - = Svpoof, A stalk, stem of a plant, Plin. 19, 8, 39 ; 25, 8, 41 ; 26, 8, 33; Suet. Aug. 77; Col. 10, 370,— II. Tran8f, A staff twined round with ivy and vine-shoots, borne by Bacchus and the Bacchantes; the Bacchic staff , thyrsus, Hor. Od. 2, 19, 8 ; Ov. M. 3, 542 ; 712 ; 4, 7 ; 9, 641; 11, 28; Stat. Th. 9, 014 ; Sen. Here, fur. 904 ; Oedip. 628, et al.— And hence, poet, transf, B. A thorn, goad : acri Per- cussit thyrso laudis spes magna meum cor, Lucr. 1, 922 ; Ov. Tr. 4, 1, 43. i tiara, ae,/., or tiaras, ae, m. = n- ipa or TidpaS, The head-dress of the Ori- entals, a turban, tiara: rectam capite tia- ram gerens, Sen, Ben. 6, 31 fin. : scep- trumque sacerque tiaras, Virg. A. 7, 247. So Plaut. Pers. 4, 2, 2; Ov. M. 11, 181; Val. Fl. 6, 699 ; Juv. 6, 516 ; 10, 267, et al. * tiaratUSi a, um, adj. [tiara] Wear- ing a turban, turbaned: reges, Sid. Ep. 8, 3 fin. Tibarani- orum, m. A people in Cilicia, upon Mount Amanus, Cic. Fam. 15, 4, 10. Tibcreius» a, um, v. Tiberius, no. II., B, 3. Tibcrianus, a, um, v. Tiberius, no. H., B, 2. Tlberinis» idis, v. Tiberis, no. II., B. Tiberinus» a, um, v. Tiberis, no. II., A. Tiberis, is, also contr., Tibris (or written Tybris), is or Idis, m. The River Tiber ; " Tiberis antea Tybris appellatus et prius Albula," Plin. 3, 5, 9 ; cf. Liv. 1, 3 ; and Mann. Ital. 1, p. 608 sq.: (a) Form Tiberis, " Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 9 ;" Cic. Att. 13, 33, 4 ; 12, 19, 1; id. Rose. Am. 35, 100 ; id. Mil. 15, 41 ; Liv. 1, 7 ; 5, 13 ; 24, 9 ; 30, 38; Hor. Od. 1, 2, 13; 1, 29, 12; 2, 3, 18 ; id. Sat. 1, 9, 18 ; 2, 1, 8 ; 2, 3, 292 ; id. Ep. 1, 11, 19, et mult, al.— (0) Form Ti- bris (Tybris) (only in the poets), Virg. A. 2. 782 : Tibrim, id. ib. 3, 500 : Tibridis, Ov. M. 15, 432; Luc. 6, 810: Tibride, Claud, in Eutr. 2, 127.— B. Personified, Tibris (Tybris), The river-god Tiber, Virg. A. 8, 72; 10, 421.— n. Derivv.: A. Tlberi- nus (Tibnnus, Claud. Laud. Seren. 16 ; Sid. Carm. 7, 75), a, um, adj., Of or be- longing to the Tiber, Tiberine: ostium, Cic. de imp. Pomp. 12, 33 ; Virg. A. 1, 13 ; Ov. F. 4, 329 : undae, Hor. Od. 3, 12, 6 : flumen, Virg. A. 11, 449 ; Hor. Ep. 1, 11, 4 : lupus, taken in the Tiber, id. Sat. 2, 2, 31 : campus, Plin. 34, 6, 11 : gramen, Claud. VI. Cons. Hon. 182 : pater, i. e. Father Ti- ber, as a river-god, Virg. G. 4, 369 ; cf., de- us, id. Aen. 8, 31. — 2, Subst, Tiberinus, i, m. : a. The Tiber: hac quondam Tibe- rinus iter faciebat, Prop. 4, 2, 7 ; so Virg. A. 7, 30 ; Ov. F. 4, 292 ; 6, 105.— b. A king of Alba, after whom the river is said to have been named, Var. L. L. 5, 5, 12 ; Liv. 1, 3, 8 ; Ov. F. 2, 389 : id. Met. 14, 614.— B. Tiberinis, idis, adj.f, Of or belonging to the Tiber, 'Tiberine: Nymphae, Ov. F. 2, 597. TibcriUS» i', to. A Roman praenomen (abbrev. Ti.), as, Ti. Sempronius Grac- chus, Ti. Claudius Asellus, Ti. Claudius Nero, et saep. — H. In par tic, The Em- peror Tiberius (whose full name is Ti. Claudius, Ti. F. Nero).— B. Derivv. : I. Tiberius» a, um, adj., Of or belonging to the Emperor Tiberius, Tiberian : mar- mor, Plin. 36. 7, 11.— 2. Tibcrianus, a, um, adj., The same : domus, Suet. Vit. 15: scorta, id. ib. 3: tempora, Tert. adv. Marc. 4, 7 : vetus S. C, Sid. Ep. 1, 7 fin. : pira, a kind of which Tiberius was partic- ularly fond, plin. 15, io, 16.— 3. Tibe- reius. a. um, adj., The same : aula, Stat. S. 3, 3, 66. tibia» ae, /. The shin-bone, tibia, Cels. 8, lfin. ; Plin. Ep. 1, 20, 15; Phaedr. 5,7, 8.— II. Transf, A pipe, fine (originally made of bone) : age tibicen, refer ad la- bias tibias, Plaut. Stich. 5, 4, 41 : si tibiae innatae non referant sonum, Cic. Brut. 51, 192 : quemadmodum tibicen sine tibiis TIBU canere non possit, id. de Or. 2, 83, 338 : et fidibus et tibiis canere, Quint. 1, 10, 14 : tibia digitis pulsata canentum, Lucr. 4, 587 : modulate canentes tibiae, Cic. N. D. 2, 8, 22: septenarios ad tibiam fundere, id. Tusc. 1, 44, 106 : sub cantu querulae tibiae, Hor. Od. 3, 7, 30 ; so, acris, id. ib. 1, 12, 1 : Berecynthia, id. ib. 3, 19, 19 ; 4, 1, 23 : sonante mixtum tibiis carmen lyra, id. Epod. 9, 5, et saep. : dextera tibia alia quam sinistra, pern, treble and bass pipes, Var. R. R. 1, 2, 15 ; cf., modos fecit Flac- cus Claudii filius ; tibiis paribus dextris et sinistris, i. e. at first with a pair of treble and then with a pair of bass pipes, Didasc. Ter. Andr. ; and herewith cf., acta pri- mum tibiis imparibus, deinde duabus dex- tris, id. Heaut. Concerning which, see Adam's Alterth. 2, p. 11 sq. ; (* also Rich's Compan. to Lat. Diet., sub voce). — Pro- verb.: ilia vero jam paene apertis, ut aiunt, tibiis, from all the holes, with a loud voice. Quint. 11, 3, 50 Spald. tibialis» e. ali J- [tibia] I. O/or belong- ing to the shin-bone or tibia, tibial ; hence, subst., tibiale, is, n., A warm wrappage about the. shins, a kind of stockings or leg- gins: hiemefeminalibuset tibialibusmu- niebatur, Suet. Aug. 82: si miles tibiale vel humerale alienavit, Paul. Dig. 49, 16, 14. — II. Of or belonging to the flute, flute-: arundo tibialis calami, used for flutes, Plin. 16, 36, 66 : t. aura gemit, Sid. Ep. 9, 13 in carm. 2 med. t tibiarius, h. "*• [id] A pipe-maker, flute-maker, lnscr. Orell. no. 4292. tibicen» in 'Si m. [contr. from tiblicen, from tibia-cano] A piper, flute-player, flut- ist : age, tibicen, refer ad labias tibias, suf- fla celeriter tibi buccas, Plaut. Stich. 5, 4, 41 ; so Cic. Brut. 51, 192 ; id. de Or. 2, 83, 338; id. Leg. 2, 24. 62; id. Acad. 2,7, 20; Hor. Ep. 2, 1, 98 ; id. A. P. 415, et mult, al. : transit idem jurisconsultus tibicihis Latini modo, i. e. preludes or rehearses the legal formulas (as the flutist accompanies the actors), Cic. Mur.12,26. JJ. Transf, A kind of pillar or prop of a building, Ca- tull. 61, 158; Ov. F. 4, 695; Juv. 3,193; Am. 2, 92 ; cf, " tilicines in aedinciis dici existimantur a similitudine tibiis canen- tium, qui ut cantantes sustineant, ita illi aedificiorum tecta," Fest. p. 366. tibicilia»ae,/. [tibicen] A female flute- player, Plaut. Stich. 4, 1, 36 sq. ; 2, 2, 56 ; id. Most. 4, 2, 43, et al. ; Ter. Ad. 5, 7, 7 sq. ; Mart. 14, 64, 1 ; Gell. 1, 11, 7. t tibiCinator» avh/Tfc, Gloss. Cyrill. [tibicinol. tibicinium» ". n. [tibicen] A playing upon the pipe or flute, a piping, fluting (a post-class, word), App. Flor. p. 341 ; 342; Gell. 4, 13, 2. tibicino» are, v. a. [id.] * I, To play upon thepipe or flute : ordo tibicinantium, Fulg. Myth, 3, 9. — * II, To prop up, support any thing : Tert. Anim. 38. tibinus» a, um, adj. [tibia] Of or be- longing to the pipe or flute: modi, Var. in Non. 49, 23. Tibricola» ae» "»• [ Tibris-colo ] A dweller by the Tiber, Prud. oref. 4, 174. Tibrinus» a, um, v. Tiberis, no. II., A. Tibris» is and idis, v. Tiberis. Tibullus» h m : Albius, A celebrated Roman elegiacpoet, born about 700 A.U.C., died about 735, a contemporary and friend of Ovid and Horace ; v. Bernhardy's Rom. Lit. Gesch. p. 239 sq. (* Quint. 10, 1, 39 ; Ov. Am. 1, 15, 28 ; id. Trist 4, 10, 51 ; Veil. 2, 36 Jin.). tibulus» i, /• A kind of pine-tree, Plin. 16. 10, 17. Tibur» u " s > m - An ancient town of Laiium on both sides of the Anio, now Tivoli, Virg. A. 7, 630 ; Hor. Od. 2, 6, 5 ; 3, 4, 23 ; 3, 29, 6 ; id. Ep. 1, 8, 12 ; 2, 2, 3, et saep.; cf. Mann. Ital. 1, p. 648. — II. De- rivv. : A. TiburS» urtis, adj., Of or be- longing to Tibur, Tiburtine : populus, Liv. 8, 12, 7 ; cf, senatvs popvLVsqvE TI- bvbs, Inscr. Orell. no. 113 and 3728 : hos- tis, Liv. 7, 11, 4 : via, Hor. S. 1, 6, 108 : lnoenia, Virg. A. 7, 670 : poma, id. Sat. 2, 4, 70 : Fauni, Stat. S. 1, 3, 99 : bibliotheca, Gell. 19, 5, 4, et saep. Subst. : in Tiburti, in the Tiburtine territory, Var. R. R. 1, 9, 6 ; Cic. Att. 8, 14. 3 : id. tie Or. 2, 55, 224 ; for which, in Tiburte. Glaucia in Cic. de Or. 1543 TIGN 2, 65, 263 ; Gell. 19, 5, 1.— In the plur., Ti- b urtes, urn, to., The inhabitants of Tibur, the Tiburliries, Plin. 16, 44, 87 ; Liv. 7, 11, 1 and 5 ; Tac. A. 14, 22 incd. ; Front. Aquaed. 6 and 66 •„' Virg. A. 11, 757 ; Inscr. Orell. no. 1817; 2239; 3114; 3851.— B. Tlburtl- nus. a, um, adj., The same : terra, Prop. 4, 7, 85 : oves, Mart. 7, 80, 12 : fieus, Plin. 15, 18, 19 : lapis, id. 36, 6, 5 ; ib. 22, 48 : frigora, Mart. 4, 57, 10 : Diana, id. 7, 28, 1 : via, leading from the Esquiiine gate toward Tibur, Plin. Ep. 7, 29, 2.— Subst. : in Ti- burtino Scipionis, in Scipio's Tiburtine villa, Cic. Phil. 5, 7, 19 ; so Sen. Ben. 4, 12. — C. Tlburnus, a, um, adj.. The same : Anio, Prop. 3, 22, 23. — Subst., T i b u r n u s, i, to., An inhabitant of Tibur, a Tiburnian, Stat. S. 1, 3, 74 ; also kut' iloxuv, for Tibur- tus, the founder of Tibur, Hor. Od. 1, 7, 13. TiburtUSj i, m - The founder of the town of Tibur, Virg. A. 7, 671 ; Plin. 16, 44'. 87. (* XichlUS; lintis, One of the summits of Mount Oeia, Liv. 36, 16 ; 17 ; 19.) I tichobates. ae, m.= reixoliirns, A wall climber, Vopisc. Carin. 18. TlCincnsiS" e, v. Ticinus, no. II., B. Ticinum- i, n. A city in Gallia Cis- alpina, on tlie River Ticinus, now Pavia, Plin. 3, T7, 21 ; Tac. A. 3, 5 ; id. Hist. 2, 17; 68. Ticinus (scanned Ticinus, Sid. Carm. 7, 552), i, m. The River Ticinus, in Gallia Cisalpina, celebrated for the victory of Han- nibal over the Romans, now Tessino, Plin. 2. 103, 106 ; 3, 16, 20 sq. ; Liv. 5, 34 ; 21 , 39 ; 45 sq. ; Sil. 4, 81 sq. ; 6, 706 ; 7, 31 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 114. — II. Derivv. : £. TlCinUS; a, um, adj., Of or belonging to the Ticinus, Ticinian : fluenta, Sil. 12, 548— B. Ticincnsis, e, adj., The same : campi, lying on the Ticinus, Aur. Viet. Epit. 35. 1. Tifata» orum, n. A mountain riri V e north of Capua, Liv. 7, 29; 23, 36; 26, 5, 4 ; Veil. 2, 25 ; Sil. 12, 487 ; 13, 219; cf. Fest. p. 366; and v. Mann. Ital. 1, p. 771. —EI. l'eriv., \ TifatinUSj a , »rn. °dj- Of or belonging to Tifala, Tifatinian: DIANA, Inscr. ap. Reines. cl. 6, no. 91 ; In- scr. ap. Mur. 446, 4. 2. ITifata iliceta. Bomae autem Tifnta curia, Fest. p. 366 Mull. N. cr. t Tlf atlllUS, a, um, v- 1- Tifata, no. II. Tifcrnum» '■ "• The name of three towns of Italy: I. A town in Umbria, on the Tiber, called also Tifernum Tiberi- nuin, Plin. 3, 5, 9 ; Plin. Ep. 4, 1 ; 10, 24 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 483. Its inhabitants are called Tifernates Tiberini, Plin. 3, 14, 19. — II. A second town in Umbria, on the Metaurus, whose inhabitants, to distin- guish them from the preceding, are call- ed Tifernates Metaurenses, Plin. 3, 14, 19; cf. Mann. Ital. 1, p. 486. — IH. A town in Samnium, on the Mountain and River Ti- fernus, Liv. 9, 44; 10, 14 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 805. TlfernuSi >> "*■ : I. A mountain in Samnium, upon which wus the town of Ti- fernum, Liv. 10, 30. — II, A river flowing by it. now Biferno, Mel. 2. 4, 6 ; Plin. 3, 11, 16, § 103. TlgelHuS; "i ni. The name of two musicians : I. The more ancient, Tigelli- us Sardus, A contemporary of Cicero, Cic. Att. 13, 49, 1 ; id. Fam. 7, 24, 1 ; Hor. S. 1, 2, 3 ; 1, 3, 3— II. The more modern, Ti- gellius Hermogenes, A censurcr of Horace, Hor. S. 1, 3, 129 ; 1, 4, 72 ; 1, 9, 25 ; 1, 10, 18 ; 80, 90 ; cf. Schol. Cruq. ad Hor. S. 1, 2, 2; and Kirchner Quaestt. Horatt. p. 42. tigillunij ■> "■ dim. [tignumj A little beam, Plaut. Aul. 2, 4, 22; Liv. 1, 26, 13; Catull. 67, 39 ; Tib. 2, 1, 39 ; Phaedr. 1, 2, 14 ; Juv. 7, 46; App. M. 1, p. 109.— H. So- rorium Tigillum ; v. sororius, no. II. Tlgillus, i. ni. [tigillum] An epithet of Jupiter, who sustains and holds the world like a beam. Aug. Civ. D. 7, 11. tignarittS, a, um, adj. [tignum] Of or belonging to beams: tabcr, a carpenter, builder, Cic. Rep. 2, 22; id Brut 73, 257; Inscr. Orell. no. 4087 sq. ; cf , " Fabros tig- narios dicimus non eos duntaxat, qui tig- na dolant, sed omnes, qui aedificant," Gai. Dig. 50, 16, 235. tijjnum, i, n. (masc. collat. form, plur., tigni, Liv. 44, 5, 4) [tego] Building- 1544 TIM A stuff, building-materials : I. In gen. (so only ante-class, and in jurid. lang.) : "tig- ni appellatione in lege duodecim tabula- rum omne genus materiae, ex qua aedi- ficia constant, significatur," Gai. Dig. 50, 16, 62 ; cf., " tigni autem appellatione continetur omnis materia, ex qua aedifi- cium constat vineaeque necessaria. Unde quidam aiunt, tegulam quoque et lapidem et testam ceteraque, si qua aedificiis sunt utilia (tigna enim a tegendo dicta sunt) hoc amplius et calcem et arenam tigno- rum appellatione contineri." Ulp. ib. 47, 3 (" de tigno juncto"), 1.— II. In partic, A piece or stick of limber, a trunk of a tree, a log, beam (so quite class.) : tigna trabes- que, Lucr. 2, 192 ; so, coupled with tra- bes, id. 6, 241 ; cf, supra eum locum duo tigna transversa injecerunt, Caes. B. C. 2, 9, 2 sq. : levare.et radere' tigna Et tere- brare etiam ac pertundere perque forare, Lucr. 5, 1266 : tigna bina sesquipedalia in flumen defixerat, Caes. B. G. 4, 17, 3. So Plaut. Most. 1, 2, 31 ; Caes. B. C. 2, 10, 3 ; 2, 15, 2 ; Hor. Ep. 2, 2, 73 ; id. A. P. 279 ; Ov. M. 4, 179 ; 8, 649, et al. : cava, i. e. ships, Prop. 4, 6, 50. Tigranes, is, m. : I. A king of Ar- menia, son-in-law of Mithridatcs, Cic. de imp. Pomp. 9, 23 ; 15, 45 ; id. Sest. 27, 58; id. Att. 2, 4, 2 ; Sail. Epist. Mithrid. ad Ar- sac. — II. His son, Cic. Att. 3, 8, 3 ; cf. Ascon. Cic. Mil. p. 47 ed. Orell. ; Schol. Bob. Cic. Mil. p. 284 ib. * tigrlfferi era, erum, adj. [tigris-fero] Tiger ■ bearing, producing tigers: Nipha- tes, Sid. Carm. 2, 444. * tigrinus. a, »", adj. [tigris] Tiger- like, barred or spotted like a tiger, Plin. 13, 15, 30. t tigriS) is or idis = t'v pis (in Persian, an arrow, Var. L. L. 4, 20, 29; Plin. 6, 27, 31) : I, comm. (in prose, masc. ; in the poets, usually /em. ; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 102), A tiger, tigress. Var. 1. 1. ; Mel. 3, 5, 7 ; Plin. 8, 18, 25 ; ib. 17, 25 ; VirL'. A. 4, 367 ; 6, 806; id. Eel. 5, 29; Hor. Od. 1, 23, 9 ; 3, 3, 14 ; 3, 11, 13 ; 3, 27, 56 ; id. Epod. 16, 31 ; id. A. P. 13 ; 393, et mult. aL — B. Transf., A tiger-skin: equus, quern discolor ambit Tigris, Stat. Th. 9, 686 ; so Claud. Rapt. Pros. 1, 17.— 2. The name of the spotted tiger-hound of Aclaeon, Ov. M. 3, 217. — 3, The Tiger, the name of a ship ornamented with the figure of a tiger : Massicus aerata princeps secat aequora Tigris, Virg. A. 10, 166. — II. Masc, Tigris, The River Tigris (qs. arrowy, so called from its rapidity), Var. L. L. 4, 20, 29 ; Mel. 1, 11, 2 ; 3, 8, 32 ; Plin. 6, 27, 3L; Hor. Od. 4, 14, 46 ; Luc. 3, 256; 261 sq. ; 8, 370 ; Sen. Here. fur. 1324. Tigurinus pagus, ^ district in Helvetia, perh. the mod. Zurich, Caes. B. G. 1, 12, 4 ; Inscr. Orell. no. 366 ; cf. Ukert, Gall. p. 344. Its inhabitants are called Tigurini, orum, m., Caes. B. G. 1, 12. 7. tiliaj ae, /. The linden or lime-tree, Plin. 16, 14, 25; 24, 8, 33; Virg. G. 1, 173; 2, 449 ; 4, 183 ; Ov. M. 8, 621 ; 10, 92.— H. Transf., The inner bark of the linden, bark-bands, Plin. 16, 14, 25 ; 24, 8, 33. * tlhaceus, a, um, adj. [tilia] Of lin- den-wood, linden-: tabulae, Capitol. Anton. P. 13 ; cf. the follg. art. tlliagineus, a, um, adj. [id.] Of linden-wood, linden- : arculae, Col. 12, 47, 5 ; cf. the preced. art. tlliarisi e. adj. [id.] Of linden-wood, linden- : tabula, Coel. Aur. Tard. 5, 1 med. ; cf. the two preced. artt. .TimaeiXS; '. m -. Ti>aioS : I. A Greek historian, of Sicily, under Agathocles, Cic. de Or. 2, 14, 58 ; id. N. D. 2, 27, 69 ; id. Fam. 5, 12, 2 ; id. Rep. 3, 31 ; id. Brut. 16, 63; Nep. Alcib. 11. — II. A Pythagorean philosopher, a contemporary of Plato, Cic. Fin. 5, 29, 87 ; id. Rep. 1, 10, — After him was named the Platonic dialogue, Ti- maeus, which Cicero translated into Lat- in, Cic. Tusc. 1, 25, 63 ; id. N. D. 1, 8, 18 ; id. Acad. 2, 39, 123; id. Fin. 2, 5, 15; see the fragment of this translation (Timaeus sive de Universo) in Orell. Cic. IV. 2, p. 494 sq. Timagenes; is, m., Ttpiiycvr/s, A learned and piain-speaking rhetorician of the time of Augustus, Sen. Contr. 34; i TIME Sen. de Ira, 3, 23; Hor. Ep. 1, 19, 15 Schmid ; Quint. 1, 10, 10. Timanthes. is, m., TifiavBns, A cele- brated Grecian painter, contemporary with Parrhasius, Plin. 35, 9 fin. sq. ; Cic. Brut. 18, 70; Quint. 2, 13, 13 Spald. (cf. also Cic. Or. 22, 74). TimaVUSi i, m. A river in Istria, be- tween Aquileia and Trieste, Mel. 2, 4, 3 ; Plin. 2, 103, 106; 3, 18, 22; Virg. A. 1, 244 ; Luc. 7, 194 ; Stat. S. 4, 7, 55 ; Liv. 41, 5 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 52. timefactusi a. um , adj. [timeo-fa- cioj Made afraid, frightened, alarmed, in- timidated (very rarely) : timefactae relig- iones, Lucr. 2, 43 : timefacta libertas, Cic. Off. 2, 7, 24. timeO; ui, 2. v. a. and n. To fear, be afraid of, to dread, apprehend ; to be afraid or in ftar, to be fearful, apprehensive, or anxious ; constr. with the ace, a relative or object-clause, with ne or ut, and absol. : (a) c. ace. (quite class.): quamquam om- nia sunt metuenda, nihil magis quam per- fidiam timemus, Cic. Fam. 1, 5, a, 2: timeo meos, Plaut. True. 5, 63 ; cf., quos ali- quamdiu inermes timuissent, Caes. B. G. 1, 40, 6 ; and, oppidanos, Hirt. B. G. 8, 27, 2 : saxum Tantalus, Lucr. 3, 399 sq. ; so, portus omnes, Caes. B. C. 3, 6, 4: reli- quos casus, id. ib. 3, 10, 4 : nomen atque imperium absentis, id. ib. 1, 61, 3 : iram numinis, Ov. M. 6, 314 : flagitium pejus leto, Hor. Od. 4, 9, 50: cuncta (amantes), Ov. M. 7, 719, et mult. al. ; cf., aeternas poenas, Lucr. 1, 112 ; and in the pass. : morbos esse timendos, Lucr. 3, 41 ; so, si ipse fulgor timeretur, Quint. 8, 3, 5 ; and, si Cn. Pompeius timeretur, id. 4, 2, 25. — With the dat. of the object for which one fears something : nostrae causae nihil nos timere, Quint. 11, 1, 75 ; so, patronum justitiae suae, id. 4, 1, 9 : furem caulibus aut pomis, Juv. 6, 17 : noxiam vini aegris, Plin. 14, 16, 19, J 101 : de suo ac legionis pcriculo nihil timebat, Caes. B. G. 5, 57, 1 ; so, nihil de bello, id. ib. 3, 3, 1. (li) With a relative-clause (like- wise quite classical) : misera timeo, quid hoc sit negotii, Plaut. Poen. 5, 4, 79 : timeo, quid rerum gesserim, id. Mil. 2, 4, 44 : quid possem, timebam, Cic. Att. 12, 24, 1 : nunc istic quid agatur, magnopere timeo, id. ib. 3, 8, 2 : jam nunc timeo, quidnam . . > pro exspectatione omnium eloqui possim, id. de Div. in Caecil. 13, 42 : mis- era timeo, incertum hoc quorsum acci- dat, Ter. Andr. 1, 5, 29 ; cf., haec quo sint eruptura timeo, Cic. Att 2, 20, 5.— With the dat. : nunc nostrae timeo parti, quid hie respondeat, Ter. Andr. 2, 5, 8. (>) With an object-clause (so not freq. till after the Aug. period ; not in Cic.) : Caesar etsi timebat tantae magni- tudinis tluimni exercitum objicere, etc., Caes. B. C. 1, 64, 4 : equites quum intrare fumum et flammam densissimam time- rent, Hirt. B. G. 8, 16, 2: timebant prisci truncum tindere, Plin. 17, 14, 24 : nee ju- rare time, Tib. 1, 4, 21 ; so too Hor. Od. 1, 8, 8; 3, 24, 56; id. Sat. 1, 4, 23; id. Ep. 1, 5, 2; 1, 7, 4; 1, 19,27; 2, 1,114; id. A. P. 170; 197; Ov. M. 1, 593; 8, 735; 12, 246, et mult. al. (<5) With ne or ut (quite class.) : metuo et timeo, ne hoc tandem propalam fiat, Plaut. Mil. 4, 8, 38 : timeo, ne malefacta mea sint inventa omnia, id. True. 4, 2, 61 : haec timeo ne impediantur, D. Brut in Cic. Fam. 11, 10, 4 : neque timerent, ne circumvenirentur, Caes. B. G. 2, 26, 2: non times, ne locum perdas, Quint. 6, 3, 63 : timuit, ne non succederet, Hor. Ep 1, 17, 37, et saep. : — timeo, ut sustineas Cic. Fam. 14, 2, 3 : ut satis commode sup portari posset (res frumentaria). timen dicebant, Caes. B. G. 1, 39, 6. (t) Absol. (so esp. freq. in prose an. Hum, 4. v. n. and a. To ring, clink, jingle, tinkle, tingle : rin- niit tintinnabulum, Plaut Trin. 4, 2, 162 : tinnit hastilibus umbo, Enn. Ann. 17, 18 : (Graeci) n (literam) jucundam et in fine praecipue quasi tinnientem illius (m lite- rae) loco ponunt, Quint 12, 10, 31 : — nee tibi dubito in foro diu tinnisse auriculas, have tingled, M. Aurel. in Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 ed. Mai. ; cf. tinnitus : — ex- specto maxime, ecquid Dolabella tinniat, clinks the money, i. e. pays, Cic. Att. 14, 21, 4 ; cf. trop., veri speciera dignoscere cal- les, Nequa subaerato mendosum tinniat auro, ring false, give a false sound, Pers. 5, 105. — n, Transf, To have a sharp or shrill voice, to cry, scream, sing (ante- and post-class.) : comprime te : nimium tin- nis, Plaut. Casin. 2, 3, 32 ; so id. Pseud. 3, 2, 99 ; cf, tinnire canora voce, id. Poen. prol. 33 : — aliquid se tinniturum promisit, to sing, Suet. Ner. 20 fin. ; cf, vere novo, quum jam tinnire volucres Incipient, Calp. Eel. 5, 16. tinnitO" are, v. intens. a. [tinnio] To sing: parus enim quamvis per noctem tinnitet omnem, Auct. Carm. de Philom. 9 (al. tinniat) : in trivio tinnitare, i. e. to boast in public, Commod. Fratr. 64. tinnitus» us, m. [id.] A ringing, jin- gling, tingling (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit: tinnirusque cie et Ma- tris quate cymbala circum, Virg. G. 4, 64 ; so id. Aen. 9, 809 ; Ov. M. 5, 204 ; 6, 589 ; 14, 536 ; id. Fast. 4, 184 ; Sil. 13, 146 ; Quint. 11, 3, 31 ; Plin. 34, 8, 19, $ 76 ; 19, 1, 2, § 9 : cuminum silvestre auribus instillatur ad sonitus atque tinnitus, a ringing in the ears, id. 20, 15, 57 : so id. 23, 4, 42 ; 28, 2, 5. — *H, Tiansf, of language, A jin- gling, jingle oiworis : tinnitus Gallionis, Tac. Or. 26 ; cf. tinnulus, no. II. tinnulus. a, um, adj. [id.] Ringing, tinkling, shrill-sounding (poet, and in post-Aug. prose) : I, L i t. : sistra, Ov. Pont. 1, 1, 38 : aera, id. Met. 4, 393 : chordae, Sen. Troad. 833 : fistula, Calp. Eel. 4, 74: vox, Catull. 61, 13 ; Pomp, in Macr. S. 6, 4 (coupled with tenuis) ; cf.. illic cymbala tinnulaeque Gades, i. e. the shrill noise of the Gadilan maidens, Stat. S. 1, 6, 71 (cf. 1545 TIRO Juv. 11, 162).— *H. Transf., of those whose oratory is mere jingle : (rhetores) tumidi et corrupt! et tinnuli, jingling, Quint. 2, 3, 9 ; ct tinnitus, no. II. tinnunculus; '• '" A kind of hawk, the kestrel, Falco tinnunculus, L. ; Plin. 10, 37, 52; Col. 8, 8^7. * tintinnabulatus, »> um, adj. [tin- tinnabulum] Belled, i. e. wearing a bell or bells . greges, Sid. Ep. 2, 2. tintinnabulum» i, n. [tintinno] A bell on doors to summon attendants, on the necks of cattle, etc., Plaut. Trin. 4, 2, 162; id. Pseud. 1, 3, 98; Suet. Aug. 91; Plin. 36, 13, 19, § 92; Juv. 6, 441; Mart. 14, 163 in lemm. ; Paul. Nol. Carm. 18, 336. tintinnaculus, a, nm, adj. [id.] Tinkling, clinking, clanking : educi ad tintinnaculos, i. e. to the executioners (who put manacles on malefactors), Plaut. True. 4, 3, 8. tintinnio- ire, v. tintinno. tintinno, are, v. n. [reduplicated from tinnio] To ring, clink, clank, to jingle, tingle (ante-class.) : tintinnabant compe- des, Naev. in Fest. p. 364 ; so Nigid. in Non. 40, 16. — Collat. lorm of the 4th conj. : tintinnire janitoris impedimenta {i. e. cat- enas) audio, Afran. in Non. 40, 14 ; id. in Fest. p. 364 Miill. N. cr. ; cf. also Neukirch. Fal)ul. tog. p. 264. And, tintino, are : son- itu suopte Tintinant aures, Catull. 51, 11. * tintinnuni) i, n - [tintinno] A jin- gling, tinkling, Venant. Carm. 2, 20, 49. * tintino» are, v. tintinno. tinus, '. m - A plant. Viburnum ti- nus, L. ; Plin. 15, 30, 39 ; 17, 10, 11 ; Ov. M. 10, 98. f tiphCi es,/. = ritpn, A kind of grain, ace. to riprengel, Peler's-corn, one-grained wheat, Triticum monococcon, L. ; Plin. 18, 8, 29 ; id. ib. 10, 20, § 93. . t tiphVOn> '■ n. = riebvav, A kind of narcisxiigXlin. 21, 11, 39. TiphvS; y° s ' '"■> Ti'dui", The pilot cf the ArgofVirg. E. 4, 34 ; Ov. Her. 6, 48 ; Poet. ap. Charis. p. 243 P. tippula? ae > /■ An insect that runs swiftly over the water, the water-spider, wa- ter-spinner, Var. in Non. 180, 11 ; to desig- nate, any very light object, Plaut. Pers. 2, 2, 62, (* Tirenus pons, a bridge at Mia- turnae, Cic. Att. 17, 13.) Tiresias, He > m -i Tcipceius, A celebra- ted blind soollisayer of Thebes, Hyg. Fab. 08; 75; Cic. Tusc. 5, 39, 115; id. de Div. 1, 40, 88 ; 2, 3, 9 ; id. N. D. 2, 3, 7 ; Ov. M. 3. 323; 6, 157; Hor. S. 2, 5, 1— Transf, for a blind man, Juv. 13, 249. Tiridates, ae, m. The name of sev- eral kings of Armenia, Hor. Od. 1, 26, 5; Suet. Ner. 13 ; 30 ; Just. 42, 5 ; Plin. 7, 39, 40 ; 30, 2, 6, et al. tiro, °nis, m. In milit. lang., A newly- levied soldier, a young soldier, recruit,: aetas tironum, Cic. Tusc. 2, 16, 38; legio tironum, Caes. B. C. 3, 28, 3 sq. ; so id. ib. 3, 29, 2 ; 3, 34. 2 ; Auct. B. Afr. 31, 7 ; Suet. Tib. 42 ; id. Ner. 19 ; id. Vitell. 14, et mult, al. — 1>, A djfict. : tiroues milites, opp. ve- terani, Cic. Phil. 11, 15,39 ; so, miles, Auct. B. Afr. 16, 1 : exercitus, Cic. Fam. 7, 3, 2 ; Liv. 21, 43, 14.— II. Transf., out of the military sphere, A beginner, tiro in any thing : nulla in re tiro ac rudis, Cic. de Or. 1, 50, 218 ; cf.. nos, tirones in foro, Quint. 2, 10, 9 : provinciae rudis et tiro, Cic. Verr. 2, 2, 6, 17 : homo non aetate sed usu fo- rensi atque exereitatione tiro, id. de Div. in Caecil. 15, 47; id. Rose. Am. 6, 17: de- ductus in forum tiro, as a young man, after putting on the toga virilis, Suet. Ner. 7; so Plin. 8, 48, 74; Ov. F. 3, 787: tiro- nes gladiatorum, Suet. Caes. 26 ; for which, adject., tirones gladiatores, Auct. B. Afr. 71, 1. — Of animals : ut tironem (bovem) cum veterano adjungant, Var. R. R. 1. 20, 2. — B. Tiro, Onis, m:, A Roman proper name. So esp., M. Tullius Tiro, Ike learn- ed freedman. of Cicero, Cic. Fam. 16, 10; 3-15 ; 18 ; id. Att. 6, 7, 2 ; 9. 17, 2, et eaep. ; Gell. 7, 3, 8 ; 13, 9, 1 sq. Hence, Tironia- nus liber, Gell. 13, 20, 16 : Tironiana cura, id. 1, 7, 1, et saep. tirocinium. ", n. [tiro] In military lang., The first military service or first cam- paign of a young soldier, military rawness or inexperience, i. q. rudimentum (perh. 1546 TIT A not ante- Aug.) : juvenis. Liv. 39, 47, 3 ; so Auct. B. Afr. 31, 6 ; Vul. Max. 5, 4, 2 ; Just. 9, 1 ; and in the plur. : id. 12, 4 ; Flor. 2, 3. — B« Concr., The young troops, raw forces, recruits: contemptum tirocinium, Liv. 40, 35, 12.— II. Transf. out of the milit. sphere, The first beginning of any thing, Die first trial, attempt, or essay : si in L. Paulo accusando tirocinium ponere et documentum eloquentiae dare voluit, Liv. 45, 37, 3 ; cf., nee differendum est tirocinium in senectutem, Quint. 12, 6, 3 ; and, tirocinii metum transire, id. ib. § 7 : filios suo quemque tirocinio dedueere in forum, i. e. after putting on the toga viri- lis, Suet. Aug. 26 ; so id. Til). 54 ; Calig. 16. — Of inanimate things: navium, i. e. their first voyage, Plin. 24, 7, 26. tironatus, u s , m. [id.] Tlie state or condition of a recruit (late Latin), Cod. Theod. 7, 13, 21. Tironianus» a, um, v. tiro, no. II., B. tiruncula, ae, v. tirunculus. timnculus, i, "i. dim. [tiro] A young beginner, little tiro (a post-Aug. word) : ut probarem tibi, quam vehementes ha- berent tirunculi impetus primos ad opti- ma quaeque, Sen. Ep. 108 med. ; so Col. 11, 1, 3 ; Plin. Ep. 3, 6, 4 ; Juv. 11, 143 ; and in apposition: miles, Suet. Ner. 21 fin. — In the fan., tlruncula, ae, A female beginner: saluta Blaesillam et Eustochi- um, tirunculas nostras, female pupils, nov- ices, Hier. Ep. 31, 14. — Of a bitch that has littered for tho first time : Col. 7, 12, 11. Tiryns, this or thos, /., TipvvS, A town in Argolis, where Hercules was brought vp, Plin. 4, 5, 9 ; Stat. Th. 4, 147 ; Serv. Virg. A. 7, 662 ; cf. Mann. Griechenl. p. 651 sq.— II. Deriv., TlrvntblUS» a, um, adj., Of or belonging to Tiryns, Ti- rynthian ; and poet, also, of or belonging to Hercules, Herculean : heros, i. e. Hercu- les, Ov. M. 7, 410 ; id. Fast. 2, 349 ; called, also, juvenis, id. ib. 2, 305 : hospes, id. ib. 1, 547; and, absol., Tirynthius, id. Met. 9, 66 ; 268 ; 12, 564 ; id. Fast. 5, 629 ; Virg. A. 7, 662 ; 8, 228, et mult. al. Tir. heros means, also, Chromis, the son of Hercules, Stat. Th.'6, 489 ; and, Q. Fabius Maximns (because the Fabii deduced their origin from Hercules), Sil. 8, 218 ; cf„ Fabius, Tirynthia proles, id. 2, 3 ; and, T. gens, i. e. Fabia, id. 7, 35 : pubes, troops of Tiryns, Stat. Th. 11, 45 : tela, of Hercules, Ov. M. 13, 401 : nox, i. e. of the conception of Her- cules, Stat. S. 4, 6, 17 : aula, i. e. Hercula- nemn, id. ib. 2, 2, 109 ; cf., tecta, i. e. Sa- gunlum, built by Hercules, Sil. 2, 300. tis, (* i. e. tui, Plaut. Mil. 4, 2, 42), v. tu. ('■ Tisacus, i. »»„ or Tisaeuni) i. «• A mountain of Thessaly, Liv. 28, 5 fin.) ( * TisaffOras» ae > m - A brother of Miltiades, Nep. Milt. 7.) (* Tisias, ae, m. A Sicilian who wrote on oratory, Cic. Brut. 12 ; id. Inv. 2, 2; id. de Or. 1, 20; Quint. 2, 16, 3.) Tisiphdnc, es,/., Tioul>°iin (avenger of murder), One of the Furies, Virg. A. 6, 571; 10, 761; Prop. 3. 5, 40; Ov. M. 4, 481; id. Her. 2, 117; Hor. S. 1, 8, 34, et al. — II. Deriv., Tisiphoneus, a, um, adj., Of or belonging to Tisiphone, Tisi- phonean : tempora, i. e. deserving of pun- ishment, guilty, criminal, Ov. Tr. 4, 9, 6. Tissc, es, /. A little town in Sicily, (*now Iiandazzo), Sil. 14, 267; cf. Mann. Ital. 2, p. 423. Its inhabitants are called TisscnseS) rum, m., Cic. Verr. 2, 3, 38 ; for which, Tissinenses, Plin. 3, 8, 14. Titan, anis (collat. form Titanus, i, v. in the follg.), m., Tiniv, Son of Coelns and Vesta, elder brother of Saturn, and ancestor of the Titans, called Titani or Titancs, w ho contended with Saturn for the sovereignty of heaven, and were, by the thunderbolts of his son Jupiter, precipita- ted into Tartarus : quasi Titani cum dis belligerem? Plant Pers. 1, 1, 26; so dot., Titanis, Cic. N. D. 2, 28, 70 : genus Tita- num.id. Leg. 3, 2,5; so gen., Titanum sub- oles, Cic. poet. Tusc. 2, 10, 23 ; ace, Tita- nas, Hor. Od. 3, 4, 43 ; Ov. F. 3, 797,— Ap- pellatively, Titanus, of an old man, Plaut. Men. 5, 2, 101.— After him were named, B. A grandson of the above, son of Hype- rion, the Sun-god, i. q. Sol : Cic. Arat. 60 ; so Virg. A. 4, 119 ; Ov. M. 1, 10 ; 2, 118 ; 6, 438 ; id. Fast. 1, 617 ; 2, 73 ; 4, 180 ; 919, et T IT I al. — C. Prometheus, as grandson of Titan, Juv. 14, 35. — II. Deriv v. : £. Titani - US; a, um, adj.. Of or belonging to Titan or the Titans, Tilanian : pubes, fulmine dejecti, i. e. the Titans, Virg. A. 6, 580 ; cf., bella, i. e. of the Titans, Sil. 12, 725 : ales, i. e. the Phoenix, as sacred to the sun (Ti- tan, no. B), Claud. Idyll. 1, 7. — Subst, Titanius, ii, m., for Titan, no. B, The Sun-god, Avien. Arat. 127. — In the fern., Titania, ae, Latona, as daughter of the Titan Ceus, Ov. M. 6, 346 ; also, Pyrrha, as descendant of the Titan Prometheus, id. ib. 1, 395 ; also, Diana, as sister of Sol, id. ib. 3, 173 ; cf. Enn. in Var. L. L. 7, 2, 83 ; and Circe, as daughter of Sol, Ov. M. 14, 382 ; 438.— B. Titaniacus, a, um, adj., Of or belonging to 'Titan or the Ti- tans, Titanic: dracones, sprung from the Titans' blood, Ov. M. 7, 398.— Q. Tita- nis, idis or idos, adj.fi, Titanic: pugna, of the Titans, Juv. 8, 132 : Circe, as daugh- ter of Sol, Ov. M. 13, 968 ; 14, 376 ; Val. Fl. 7, 212; called also, absol, Titanis, Ov. M. 14, 14. Absol, also, of Latona, and of Tethys, as sister of Sol, id. Fast. 5, 81. TlthonUSi ', m -> TiOavoS, Son of La- omedon, consort of Aurora, and father of Memnon; endowed with immortality, arid changed at last, after reaching a decrepit old age, into a cicada, Virg. A. 4, 585 ; Ov. F. 6, 473 ; Hor. Od. 2, 16, 30 ; 1, 28, 8. — II. Derivv. : A. TithoiUUS, a, um, adj., Of or belonging to Titkonus, Tilhonian : conjux, i. e. Aurora, Ov. F. 3, 403 ; called, also, absol, Tithonia, id. ib. 4, 943 ; Val. Fl. 1, 311 ; 3, 1 ; Stat. Th. 12, 3 : senectus, id. Silv. 4, 3, 151. -B. Tithonaeus. a, um, adj., Of or belonging to Titkonus: Memnon, Avien. Perieg. 368. — C. Tl« thoniSi Mis, /., The wife of Titkonus, Aurora, Stat. S. 5, 1, 34. tithymalis, idis, v. the follg. art. I tlthymalus (also written tithymal- lus), i, m. = Ti6vua).os, A plant with a milk- like sap, spurge, Euphorbia, L., of many species : Plin. 26, 8, 39 sq. ; Seren, Samm. 46, 841 ; 64, 1106. A female species, call- ed tythymalis, Idis, Sea-spurge, Euphor- bia paralias, L. ; Plin. 26, 8, 41. TitianuS) a . um, v. Titius, no. II., B. Titienses) iur ". v - Titius, no. II., c. Titles* ium > v - Titius, no. II., C. titillamentum) i. «• [titiiio] a tickling, for titillatio, Fulg. Myth. 2, 18. titillatio- onis,/ [id.] A tickling, tit- illation, Cic. N. D. 1, 40, 113 ; id. de Sen. 14, 47 ; Hier. Ep. 52, 3. titillatus, "s, m. [id.] A tickling, for titillatio, Plin. 11, 37, 77. titillOt av '> atum, 1. v. a. To tickle, titillate : I, Lit.: sensus, Lucr. 2, 429 ; Cic. Fin. 1, 11, 39 ; cf., carnem, Tert. Pud. 22 med. : multitudinis levitatem voluptate quasi titillantes, Cic. Off. 2, 18, 63. — H. 'Prop.: ne vos titillet gloria, Hor. S. 2, 3, 179 : femina nulla prorsus invidia titil- lata, Mart. Cap. 2, 42. * titillus, i. m - [titillo] A tickling, for titillatio, Cod. Theod. 8, 5, 2. Titmius (also written Titinnius),ii, m. A Roman comic poet of the ante-class, period ; see his life and the fragments of his writings in Neukirch. Fab. Togat. p. 97-152. titio, onis, m. A burning brand, fire- brand, Var. in Non. 182, 21, and 302, 7 ; Cels. 2, 17 ; Hyg. Fab. 171, et al. ; cf., " ti- tionem vulgus appellat extractum foco torrem semiustum et exstinctum," Lact 4, 14 med. TitlUS» a. The name of a Roman gens; e. g. Sex. Titius, a tribune of the people, whose motions so much resembled dancing that a certain dance was named Titius aft- er him, Cic. Brut. 62, 225.— II. Derivv. : A. TitlUS» a . um, adj., Of or belonging to a Titius, Titian : lex, Cic. Mur. 8, 18 ; id. Leg. 2, 6, 14; Val. Max. 8, 1, 3; Mart. Dig. 11, 5, 3 : atrium, Liv. 39, 44, 7 : sodales, appointed for the Sabine worship by King Titus Tatins, Tac. A. 1, 54 ; id. Hist. 2, 95 ; Luc. 1, 602 ; called also, titiales, Inscr. Orell. no. 2432 . cf, also, sodalis titien- sis, Inscr. Mur. 299.— B. Titianus. a, um, adj., Of or belonging to a Titius, Ti- tian : fundus, Afric. Die 23, 3, 50; Paul, ib. 45. 1, 85,— C. Tlticnsis- e, adj., Of or belonging to King Titus Tatins: so- TITU dalis, v. no. A. — Subst., Titienses> ium, m., for the usual Tatieiises, One of the three Roman equestrian centuries ; v. eub Tatius : also, abbrev., Titles, ium, Prop. 4, 1, 31. * titivillitiunii % »■ A very small trifle, a bagatelle: lion ego istuc verbum empsitem (empsiculem, Mull.) (*emis- sim, Brunck.) titivillitio, Plaut. Casin. 2, 5, 39 ; cf. Fest. p. 36fi Mull. N. cr., and Fulg. de Prise. Serin. 562. titubantcr, a dv., v. titubo, ad fin. tltubantia, ae,/ [titubo] A stagger- ing, wavering (very rarely) : linguae, i. e. stammering, Suet. Claud. 30 ; so too, oris, id. Vit. 6 ; cf. the follg. art., no. I. titubatlO; onis,/. [id.] A staggering, wavering : * I, Lit: linguae, i. e. slam- mering, Macr. S. 7, 6 med. ; cf. the pre- ced. art. — *II. Trop. : titubatio aut of- fensio, Auct. Her. 2, 8, 12. titubOj avi, atum, 1. v. n. and a. To stagger, totter, reel: j. Lit. (so rarely): cave ne titubes, Hor. Ep. 1, 13, 19 : Sile- nus titubans annisque meroque, Ov. M. 11, 90 ; so of drunken persons, id. ib. 3, 608 ; 4, 26 ; 15, 331 ; cf., titubans pes, Phaedr. 4, 15, 10 : — vestigia titubata, tottering, Virg. A. 5,332: titubat lingua, stammers, stutters, Ov. A. A. 1, 598.— II. Trop., To hesitate, falter, waver, be in suspense, be embarrass- ed or perplexed (so quite class.) : Licinius titubans, Cic. Coel. 28, 66 : erubuisse, ex- palluisse, titubasse, Auct. Her. 2, 5, 8 : tes- tes, si verbo titubarint, Cic. Fl. 10, 22: at vide, ne titubes, Plaut. Ps. 4, 1, 32 ; so id. Mil. 2, 2, 93 : lacruraans titubanti animo, corde et pectore, id. ib. 1, 1, 43: — quid agat, ne quid titubet, id. ib. 2, 4, 75; so, quid, Ter. Heaut. 2, 3, 120 ; Quint. 5, 7, 11 : nihil, Cic. Att. 2, 9, 2 ; cf. pass. : ne quid titubetur, Plaut. Mil. 3, 3. 70 ; and, si quid forte titubatum est, ut fit in bello, Cic. Fam. 12, 10, 2 ; and impers. : versus de- bilitatur, in quacumque ejus sit parte titu- batum, id. de Or. 3, 50, 192.— Hence tltubanter, adv., Hesitatingly, faller- ingly : t. et inconstanter loqui de aliqua re, Auct. Her. 4, 41, 53 : titubanter et stric- tim, Cic. Coel. 7, 15. tltiilo» avi, atum, 1. v. a. [titulus] To give a title to, to call, name, entitle (post- class.) : magos quoque Samaritanorum appellatione titulavit, Tert. adv. Jud. 9 med. ; so id. Anim. 13 ; Carm. de Judic. Dom. 2; Mart. Cap. 2, 15 Jin. titulus? i. m. A superscription, inscrip- tion, label, title ; a ticket, bill, placard, no- tice that a thing is to be sold or let: I, Lit. (so esp. freq. after the Aug. period) : aram condidit dedicavitque cum ingenti rerum ab se gestarum titulo, Liv. 28, 46, 16 ; cf., dant munera templis Addunt et titulum : titulus breve carmen habebat, Ov. M. 9, 793 ; and id. Trist. 4, 2, 20 : titu- lus nomenque libelli, Ov. R. Am. 1 ; cf., librorum, Quint. 2, 14, 4 ; and, titulum scribere, Col. 9 praef. § 2: aut quorum titulus per barbara colla pependit, i. e. of slaves put up for sale, Prop. 4, 5, 51 : se- pulcri, epitaph, Juv. 6, 230 ; cf., cinerem sine titulo, sine nomine jacere, Plin. Ep. 6, 10, 3 ; so of an epitaph, id. ib. 9, 19, 3 : — domus proscribebatur, si quis emere, si quis conducere vellet : venit Atheno- dorus, legit titulum auditoque pretio, etc., the bill, the notice of sale, Plin. Ep. 7, 27, 7 ; cf. poet. : ite sub titulum lares, Tib. 2, 4, 53 ; so, sub titulum nostros misit lares, Ov. R. Am. 302. II. T r a n s f. : A. Like our title for An honorable appellation, title of honor : sus- tinere titulum consulatus, Cic. Pis. 9, 19 : quos si titulus hie (sapientis) delectat id. Tusc. 5, 10, 30 : prioris perpetrati belli tit- ulus, Liv. 28, 41, 3 ; so, servatae pubis Achivae, Ov. M. 7, 56 : qui stupet in titu- lia et imaginibus, Hor. S. 1, 6, 17 ; so id. Od. 4, 14, 4 ; id. Sat. 2, 3, 212 ; Prop. 4, 11, 32 ; Luc. 3, 73 ; Ov. F. 2, lfi ; 1, 602 ; id. Met. 7, 448, et mult. al. * B. A sign, token : ciconia, titulus te- pidi temporis, Petr. 55. C. A cause or reason alleged, a pretense, pretext (so perh. not ante-Aug.) : non vos pro Graeciae libertate tantum dimicare : quamquam is quoque egregius titulus ea- eet, etc., Liv. 36, 17, 13 : praetendere titu- lum belli, id. 37, 54, 13 : sub honorificen- T O G A tissimo ministerii titulo, Veil. 2, 45, 4 : ipse (probabatur) accepisse HS. decern millia foedissimo quiilem titulo, Plin. F.p.2, 11, 23. Titurianus- a, urn, v. Titurius. TituriUS- ", m - A legale of Caesar in the Gallic war, Caes. B. G. 5, 27 ; 29 ; 33 ; Suet. Caes. 25. — Hence Tlturia- nus, a, um, adj., Of Titurius, Timrian : clades, Suet. Caes. 67. (* TiturniUS; a. The name of a Ro- man gens, Cic. Fam. 13, 39.) TitllS, i, m > A Roman prenomen, ab- breviated T. TityrUS* i, m. The name of a shep- herd in Virgil's Eclogues, Virg. E. 1. — II, T r a n 8 f. : Jb For A shepherd in gen., Virg. E. 8, 55. — B. As a designation of Virgil's Eclogues, Ov. A. 1, 15, 25. — C. As a designation of Virgil himself, Prop. 2, 34, 72. TityOSi yi, m., Tirvos, A giant, son of Jupiter, slain by Apollo with arrows, for his attempt on the chastity of Latona ; and, as a further punishment, as he lay in the infernal regions stretched out over a space of nine jug era, a vulture kepi feeding on his liver, which was as constantly repro- duced, I.ucr. 3, 997 sg. ; Virg. A. 6, 595 ; Tib. 1, 3, 75 ; Ov. M. 4, 457 ; id. Pont. 1, 2, 41. Tlcpolcmus. i. m -> ThnxiXeiios, A soti of Hercules, leader of the Rhodians before Troy, Hyg. Fab. 81, 97 ; Ov. M. 12, 537. TmarOS or -US» >> m - A mountain in Epirus, Virg. E. 8, 44 ; called also To- marus, Plin. H. N. 4 praef. — H, Deriv., TmarillS, a, um, adj., Of or belonging to Tmaros, Tmarian : Juppiter, Claud. B. Get. 18. 'tmesis- is, /. = ruTiais, in grammar, The separation of a word, tmesis (as, Saxo cere comminuit brum; v. cerebrum, ad ink.), Serv. Virg. A. 1, 412. Tmolus, i, m., TuwAoS, A mountain of Lydia in which the Paclolus rises, pro- ducing excellent wines, Plin. 5, 29, 30; Virg. G. 1, 56 ; Ov. M. 2, 217 ; 11, 151 sg. ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 362. Called also Tjrm- olus, Ov. M. 6, 15: and 11, 86, — H. De- rivv. : £. TmoliuS; a, um, adj., Of or belonging to Tmolus, Tmolian : terra, Ov. Pont. 4, 15, 9. — Subst., TmollUS? ii, m. (sc. mons), Mount Tmolus, Virg. G. 2. 98. - B. Tmdlltes, is, adj. m., Of Tmolus: vicanus, Cic. Fl. 3, 8. — Subst., The wine cf Tmolus, Tmolian wine, Plin. 14, 7, 9 ; Vitr. 7, 3. * toculio, onis, m. [ to/cos, usury ] A usurer : neque te in toculionibus habe- bam, Cic. Att. 2, 1, 12. f todij 6rum, m. : "todi genus avium parvarum." Plautus : " cum todillis cms- culis," Fest. p. 352 and 353. t tocchar chllS; i, ™- — to 'xaPXos, The commander of the rowers, Hyg. Fab. 14 fin. tof aceus or .Jus, a, um, adj. [tofus] Of tufa, tufaceous : argilla, Plin. 17, 7, 4 : lapis, Pall. Aug. 9, 2. * tof icius, a, um, adj. [id.] Like tufa, tufaceous : lapides, Capitol. Maxim. 6. * tof inUSt a, um, adj. [id.] Of tufa : metae (circi), Suet. Claud. 21. * tof OSUS, a, um, adj. [id.] Like tufa, tufaceous, porous : verruca humore, Sid. Ep. 3, 13. tdfus (also written tophus), Tufa or tuff, Plin. 17. 4, 3 ; 36, 22, 48 ; Vitr. 2, 7 ; Front. Aquaed. 122 ; Virg. G. 2, 214 ; Ov. M. 3, 160; 8, 562; Stat. S. 4, 3, 52. tdgaj ae, /. [ tego ] A covering, gar- ment: I, In gen. (so only ante-class, in a few examples) : " praeterea quod in lecto togas ante habebant ; ante enim olim fuit commune vestimentum et diur- num et nocturnum etmuliebre et virile." Var. in Non. 541, 2 : incincta toga, Afran. ib. 540, 33. — Hence, * B. For A roofing, roof: "(toga) dicitur et tectum," Non. 406, 21. H. In partic, The outer garment of a Roman citizen in time of peace, long, broad, and floicing, and consisting of a single piece of stuff; the toga : sed quod pacis est insigne et otii toga, Cic. Pis. 30, 73 : t praetexta, the toga of magistrates and free-born children, ornamented with purple ; v. praetexo : t. pura, the unorna- mented logo of youth who had laid aside the praetexta : Ciceroni meo togam pu- fani quum dare Arpini vellem, Cic. Att. 9, TO LE 6, 1 ; eo id. ib. 5, 20, 9 ; 7, 8, 5 : called more freq., virilis, id. Sest 69, 144 ; cf., a patre ita eram deductus ad Scaevolam sumpta virili toga, id. Lael. 1, 1 : Candida, the toga worn by candidates for office, made of while fulled cloth ; v. candidus : pulla, the dark- gray toga of mourners ; v. pullus. Cf. Adam's Alterth. 2, p. 129 sg. — Hence, B. Transf. : 1. As a designation for Peace: "ex quo genere haec sunt, Libe- rum appellare pro vino, campum pro co- mitiis, togam pro pace, arma ac tela pro bello," Cic. de Or. 3, 42, 167 : cedant arma togae, Cic. poet. Off. 1, 22, 77 ; id. Pis. 30, 73. — 2. As, in the times of the emperors, the toga went more and more out of use, and became almost exclusively the gar- ment of clients ; hence poet, for A client : eheu quam fatuae sunt tibi Roma togae, Mart. 10, 18, 4. — 3, As women of loose character were not allowed to wear the proper female garment (the stola), and assumed the toga, poet, for A prostitute : si tibi cura toga est potior pressumque quasillo Scortum, Tib. 4, 10, 3. togatarius, ", ™. [togatus] An actor in the Fabula togata, Suet. Aug. 45 (al. togatarum). * togratulllS; >> ™-> <*"»■ ['oga, no. II., B, 2] A man of humble station, a little cli- ent, Mart 10, 74, 3. tdgatUS) i, m - (fem., togata, ae ; and adj., togatus, a, um ; v. in the follg.) [toga] Dressed in or wearing a toga, gowned, loged, togaled : I, Lit.: as a designation of A Roman citizen, opp. to a foreigner or to a Roman soldier : judex modo pallia- tus modo togatus, Cic. Phil. 5, 5, 14 : cui uni togato supplicationem decreverit (se- natus), id. Suil. 30, 85 : unus e togatorum numero, id. de Or. 1, 24, 111 : magna ca- terva togatorum, id. Rose. Am. 46, 135. — Adject. : Romanos rerum dominos gen- temque togatam, Virg. A. 1, 282. — H, Transf. : A. togata, ae,/. (sc. fabula), A species of the Roman drama which treat- ed of Roman subjects, the national drama, Diom. p. 487 P.; Sen. Ep. 8 fin. ; Hor. A. P. 288 ; Veil. 2, 9, 3 ; Cic. Sest. 55, 118 ; Quint. 10, 1, 100; Suet Ner. 11 ; Gramm. 21, et al. Cf. Neul-.irch de Fabula togata Romanorum, Lips. 1833, 8. — B. Gallia Togata, The part of Gallia Cisalpina ac- quired by the Romans on the hither side of the Po, Mel. 2, 4, 2 ; Plin. 3, 14, 19 ; Hirt. B. G. 8, 24, 3 ; 52, 1 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 133.— C. (ace. to toga, no. II., B, 2) Under the emperors, A man of humble station, a client, Juv. 7, 142. Adject. : turba, Juv. 1,96: opera, the service of a client. Mart. 3, 46, 1. — D. (ace. to toga, no. II., B, 3) togata, ae, /., An immodest woman, a pros- titute, Hor. S. 1, 2, 63 ; 82 ; Mart. 6, 64, 4. toglila* ae,/, dim. [toga] A little toga, Cic. Pis. 23, 55 ; id. Att. 1, 18, 6 ; Mart. 9, 101, 5. tdlerabiliS; e, adj. [tolero] I. P a s s., That may be borne, bearable, supportable, endurable, passable, tolerable (quite class.) : amicitiae si tolerabiles erunt, ferendae sunt, Cic. Lael. 21, 78 : tolerabilis conditio servirutis, id. Cat. 4, 8, 16 : genus rei pub- licae, id. Rep. 1, 26 : fenus, id. Att. 6, 1, 16 : hoc utcumque tolerabile : gravius illud quod, e(c, Plin. Ep. 5, 5, 2, et saep. : rex, Cic. Rep. 1, 28 ; cf., orator, id. Brut. 48, 178 ; so, oratores, id. de Or. 1, 2, 8 : Minu- cius jam ante vix tolerabilis, Liv. 22. 27, 1 : non tolerabile numen, Virg. A. 5, 768: — Comp. : senectus, Cic. de Sen. 3, 8 : tole- rabilius est sic dicere, etc., id. de Or. 1, 50, 218 - — Sup. : sententia, Paul. Dig. 28, 5, 18. — II, Act, That can easily bear or endure, enduring, sustaining, supporting (so rarely, and not in Cic. ; but cf. sub Adv., no. 2) : homo, Ter. Heaut. 1, 2, 31 : quas (oves) ille tempore auctumni rarus adhuc esse tolerabiles, i. e. able to support the winter, Col. 7, 3, 14. — Adv., tol era- b i 1 i t e r, Bearably, passably, tolerably : facere aliquid, Col. 11, 2, 85 : dicere, id. 2, 2, 3 : dare veratrum, Cels. 2, 13. — 2. For toleranter, Patiently: etenim si dolores eosdem tolerabilius patiuntur, Cic. Fin. 3, 13, 42 ; so, tolerabilius ferre igniculum desiderii, id. Fam. 15, 20, 2. tolerabiliter; ad »-. v - tolerabilis, ad fin. tdleranSj antis, Part, and Pa. of tolero. 1547 TOLL toleranter, arf »-> v - tolero, ad Jin., no. A. tdlerantla* ae,/. [tolero] A bearing, supporting, endurance (very rarely) : re- rum huraanarum, Cic. Parad. 4, 1, 27: doloris, Quint. 2, 20, 10 : malorum, id. 5, 10, 33. * tdleratio, 6nis, /. [id.] A bearing, supporting, enduring : dolorum, Cic. Fin. 2, £9, 94. toleratuS) a, um . Fart, and Pa. of tolero. tolero* avi, atum, 1. v. a. (dep. collat. form.TOLEROR, ari, ace. to Prise, p. 800 P.) [lengthened form of the root tol, whence tollo and tuli, kindr. with the Gr. TAAJ1] To bear, support, endure, sustain, tolerate (quite class.) : I, L i t. : militiam, Cic. Fam. 7, 18, 1 : hiemem, id. Cat. 2, 10, 23 ; so Hirt. B. G. 8, 5, 1 : dicunt illi dolprem esse difficile toleratu, Cic. Fin. 4, 19, 52 : sump- tus et tributa civitatum ab omnibus tole- rarl aequabiliter, id. Q. Fr. 1, 1, 8, 25 : ac- ritudinem, Att. in Fest. p. 356 ; Ter. Hec. 3, 5, 28 : facile labores pericula, dubias at- que asperas res, Sail. C. 10, 2 : servitutem aequo animo, id. Jug. 31, 11 : cursus, Ov. M. 5, 610 : vaporem, id. ib. 2, 301 ; cf., va- poris vim, id. ib. 11, 630. Absol. : paulo longius tolerare, Caes. B. G. 7, 71, 4 : posse ipsam Liviam statuere, nubendum post Drusum an in penatibus iisdem toleran- dum haberet, continue, remain, Tac. A. 4, 40. — (fj) With a follg. object-clause (poet, and in post-Aug. prose) : ferro se caedi quam dictis his toleraret, Enn. in Fest p. 356 : qui perpeti medicinam toleraverant, Blip. 26, 1, 3 : magnitudinem mali per- ferre visu non toleravit, Tac. A. 3, 3Jin. — b. Of inanimate or abstract subjects : Germania imbres tempestatesque tolerat. Plin. 14, 2. 4, § 21 ; id. 35, 14, 49 : tolerat < t annos moerica vitis, id. 14, 2, 4, § 35. — 11. Trans f., To support a person or thing, i. e. to nourish, maintain, sustain, preserve by food, wealth, etc. , i. q. sustentare (v. h. v. no. II., B, 1) (so not in Cic.) : hisrationibus equitatum tolerare, Caes. B. C. 3, 58, 4 ; so, octona millia equitum sua pecunia, Plin. 33,10,47: equos, Caes. B.C. 3, 49,3; so, cor- pora equorum, Tac. A. 2, 24 ; Col. 6, 24, 5 : se fructibus agri, Dip. Dig. 50, 16. 203 ; so, semetipsos (pisces clausi), Col. 8, 17, 15 : vitam, Caes. B. G. 7, 77, 13; Tac. A. 15, 45 fin. ; Virg. A. 8, 409 ; so, aevum, Lucr. 2, 1172 : annos, Mart. 7, 64, 5, et saep. : eges- tatem, Plaut. Trin. 2, 2, 57 : so id. ib. 77 : paupeitatem, id. Rud. 4. 2, 14 : famem, Caes. B. G. 1, 28, 3 : inopiam, Sail. C. 37, 7. — Absol.: ut toleret (sc. herum aman- tem servus), ne pessum abeat, Plaut. Aul. 4, 1, 12.— Hence, A. tolerans, antis, Pa., Bearing, sup- porting, enduring, tolerating, tolerant (in the adj. post-Aug. ; mostly with a follg. gen.) : corpus laborum tolerans, Tac. A. 4, \jin. : piscium genera dulcis undae tol- erantia, Col. 8, 16, 2. — Comp. : vacca fri- goris tolerantior, Col. 6, 22, 2 : bello tole- rantior, Aur. Vict. Caes. 11. — Sup. : asel- lus plagarum et penuriae tolerantissimus, Col. 7, 1, 2.— Adv., toleranter: 1. Pa- tiently, enduringly, tolerantly: ferre ali- quid, Cic. Fain. 4, 6, 2 ; so, pari dolorem, id. Tusc. 2, 18, 43.—* 2. For tolerabiliter, Bearably, tolerably : at nunc anniculae fe- cunditatem poscuntur, tolerantius tamen bimae, moderately, Plin. 8, 45, 70. * B. toleratu s, a, um, Pa., Support- able, tolerable : ut clementiam ac juetiti- am, quanto ignara barbaris, tanto tolera- tiora capesseret, acceptable, Tac. A. 12, 11. tf toles ( a ' so W'tten tolles), rum, m. [a Celtic word] A wen on the neck, goitre, Veg. Vet. 1, 38; 3, 64; Seren. Samm. 16, 289 ; Marc. Empir. 15 med. ; cf. Fest. p. 356. (* Tolctum, '. «'■ A lown "f Spain, now Toledo, Liv. 35, 7; 39, 30.— Deriv., Tolctanii orum, «?., The inhabitants of Toletnm, Liv. 35, 22.) tolleno, onis, m. [tollo] In mechanic, and milit. lang., A swing-beam, a swipe or swape. e. g. to raise a water bucket from a well, or to raise a body of men to a level with the enemy's ramparts, Plin. 19, 4, 20 ; Plaut Fragm. ap. Fest. s. v. RECir-EOCARE, p. 274 ; Veg. Mil. 4, 21 ; Liv. 24, 34, 10 ; 38, 5, 4 ; Sil. 14, 320 sq. ; cf. Fest. p. 356. tolles, '»m, v. toles. 1548 TOLL tolloi sustuli, sublatum, 3. v. a. [root tol, whence tuli, Gr. TAAil] To lift or take up, to raise, always with the predom. idea of motion upward or of departure from the previous place. 1, To lift up, raise up, elevate, exalt, etc. : A. Lit. : 1, In gen. : unus erit quern tu tolles ad caerula coeli templa, Enn. Ann. 1, 167 ; so, pileum ad coelum tollit, Plaut. Fragm. ap. Non. 220, 15 ; and, fulgur ibi ad coelum se tollit, Lucr. 2, 325 ; for which also, aliquem tollere in coelum, Cic. Phil. 11, 10, 24 ; and, quem (Herculem) in coe- lum ista ipsa sustulit fortitudo, id. Tusc. 4, 22, 50 ; so too id. Rep. 1, 16 : tollam ego ted in collum, Plaut. Bac. 3, 6, 42 : Phae- thon optavit, ut in currum patris tollere- tur : sublatus est, Cic. Off. 3, 25, 94 ; cf. id. N. D. 3, 31, 76 ; so, aliquem in equum, id. Deiot. 10, 28 : quos in crucem sustulit, id. Verr. 2, 1, 3, 7 ; so, aliquem in crucem, id. ib. 2, 1, 5, 13 : aquila in sublime sustu- lit testudinem, Phaedr. 2, 6, 4 : in arduos tollor Sabinos, Hor. Od. 3, 4, 22, et saep. : — ut me hie jacentem aliquis tollat, Plaut. Ps. 5, 1, 2 ; so, jacentes, id. Most. 1, 4, 17 : mulum suum tollebat Fufius, lifted up, raised up, Var. in Plin. 7, 20, 19 : nequeo caput tollere, Plaut. True. 2, 6, 45 : sustu- limus manus et ego et Balbus, Cic. Fam. 7, 5, 2 ; so, manus. id. Verr. 2, 4, 3, 5 ; id. Att. 2, 19, 63 : gradum, Plaut. Bac. 3, 6, 6 : scorpius cauda sublata, Lucil. in Non. 385, 31 : lubrica convolvit sublato pectore ter- ga (coluber), Virg. A. 2, 474 : terra, Ov. 15, 192: de terra, Cic. Caecin. 21, 60: se tollere a terra, id. Tusc. 5, 13, 37: ignis e specula sublatus, id. Verr. 2, 5, 35, 93. 2. In par tic: a. t. Hberos, To take up, i. e. to accept, acknowledge ,- and so, to raise up, bring up. educate as one's own (from the custom of laying new-born children on the ground at the father's feet) : quod erit natum, tollito, Plaut. Am. 1. 3, 3 ; so, puerum, id. Men. prol. 33 ; Poet. ap. Cic. de Div. 1, 21, 42 : natum filium, Quint. 4, 2, 42 : nothum, id. ib. 3, 6, 97 : puellam, Ter. Heaut. 4. 1, 15; cf. id. Andr. 1, 3, 14. Also of the mother: si quod peperissem, id educarem ac tollerem, Plaut. True. 2, 4, 45.— Hence, (0) Transf., in gen., To get, beget a child : qui ex Fadia sustulerit liberos, Cic. Phil. 13, 10, 23 : decessit mor- bo aquae intercutis, sublato filio Nerone ex Agrippina, Suet. Ner. 5 Jin. 1). Nautical 1. 1. : t. ancoras, To lift the anchor, weigh anchor: Caes. B. G. 4,23, 6; id. B. C. 1, 31, 3.— (/3) Transf. out of the nautical sphere, To break up, proceed: Var. R. R. 3, 17, 1. B. Trop. : tollitur in coelum clamor exortus utrisque, Enn. Ann. 17, 13 ; so, clamorem in coelum, Virg. A. 11, 745 : clamores ad sidera, id. ib. 2, 222; cf, cla- mor Magnus se tollit ad auras, id. ib. 11, 455 ; and, clamor a vigilibus tollitur, Cic. Verr. 2, 4, 43, 94 : cachinnum, id. Fat. 5, 10 ; so, risum, Hor. A. P. 381 : literulae meae tui desiderio oblanguerunt : bac ta- men epistola oculos paulum sustulerunt, have opened their eyes again (as if after a swoon), have reanimated them, Cic. Fam. 16, 10, 2 : ne in secunda tollere amnios et in mala demittere, to elevate, Lucil. in Non. 286, 6 ; so, animos, Plaut. True. 2, 8, 10 ; Ter. Hec. 3, 5, 57; and, animos alicui, to raise, excite, animate, Liv. 3, 67, 6 : aliquid dicendo augere et tollere altius (opp. ex- tenuare et abjicere), Cic. de Or. 3. 26, 104 : aliquem laudibus ad coelum, id. Fam. 15, 9, 1 ; 60, nostras laudes in astra, id. Att. 2, 25, 1 : Daphnim tuum ad astra, Virg. E. 5, 51 : supra modum se tollens oratio, Quint. 4, 2, 61 ; cf., se eadem geometria tollit ad rationem usque mundi, id. 1, 10, 46 ; and id. 1, 2, 26 : amicum Tollere, to cheer up, console, Hor. S. 2, 8, 61. II. To lake up a thing from its place, to take away, remove, to bear or carry away, make way with, take away with one. A. Lit: 1. In gen.: frumentum de area, Cic. Verr. 2, 3, 14. 36: solem e mun- do tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt, id. Lael. 13, 47 : simulacra ex de- lubris, id. de Div. in Caecil. 1, 3; so, pe- cunias e fano, Caes. B. C. 3. 105. 1 : sphae- ram ex urbe (Syracusis), Cic. Rep. 1, 14 : praedam, Caes. B. G. 7, 14, 9 : posita, id. ib. 6, 17, 5 : patinam, Hor. S. 1, 3, 80 ; cf., tolu; hos cibos, id. ib. 2, 8, 10 : cuncta, Virg. A. 8, 439, et saep. : navis ducentos viginti ex legione tironum sustulerat had taken, car- ried, had on board, Caes. B. C. 3, 28, 3 ; so, naves quae equites sustulerant, id. B. G. 4, 28, 1 : ut se sublatum in lembum ad Ce- tym deveheret, taken on board, Liv. 45, 6, 2 ; so, aliquem, Virg. A. 3, 601 ; Ov. M. 11, 441; Sil. 6, 500: (Maecenas me) tollere rheda vellet, Hor. S. 2, 6, 42. 2. In partic. : a. Pregn., To take off, carry off, make away with, to kill, de- stroy: aliquem de medio, Cic. Rose. Am. 7, 20 ; so, aliquem e medio, Liv. 24, 6, 1 : aliquem ferro, veneno, Cic. N. D. 3, 33, 81 ; so, Titanas fulmine (Juppiter), Hor. Od. 3, 4, 44 : quem febris una potuit tollere, Lucil. in Non. 406, 25 : me truncus illap- sus cerebro Sustulerat, nisi, etc., Hor. Od. 2, 17, 28 : toilet anum vitiato melle cicuta, id. Sat. 2, 1, 56 ; cf. Pers. 4, 2 : — majores nostri Carthaginem et Numantiam fundi- tus sustulerunt, Cic. Off. 1, 11, 35 ; so, ad- emptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis, Hor. Od. 2, 4, 11. b. Milit. t. t., signa, To break up for marching, Caes. B. C. 2, 20, 4 ; Auct. B. Alex. 57, 1. B, Trop., To do away with, remove ; to abolish, annul, abrogate, cancel (so very freq., esp. in Cic.) : rei memoriam tollere ac delere, Cic. Quint. 21, 78 ; cf, metum, id. Rose. Am. 2, 6 : sublata benevoleutia amicitiae nomen tollitur, id. Lael. 5, 19 ; cf., maximum ornamentum amicitiae tol- lit, qui ex ea tollit verecundiam, id. ib. 22, 82 : dubitationem, id. Rep. 1, 7 : errorem, id. ib. 1, 24 : legem, id. Leg. 2, 12, 31 ; so, veteres leges novis legibus, id. de Or. 1, 58, 247 : dictaturam funditus ex re pub- lica, id. Phil. 1, 1, 3 ; and, sublato Areopa- go, id. Rep. 1, 27 : diem, to consume in speechifying, id. Leg. 3, 18, 40: morbus fa- cile tollitur, is removed, Cels. 2, 14 ; 4, 18 ; so, dolores et tumores, Plin. 26, 12, 75: foeditates cicatricum maculasque, id. 33, 6, 35, et saep. — Hence s ublatus, a, um, Pa. (ace. to no. I., B) Elated, proud (rarely) : quo proelio sub- lati Helvetii, Caes. B. G. 1, 15, 3 ; so, hac victoria, id. ib. 5, 38, 1 : quibus omnibus rebus, id. B. C. 2, 37, 2 : rebus secundis, Virg. A. 10, 502 : gloria, Tac. A. 13, 11, et saep. : fidens magis et sublatior ardet, Ov. Hal. 54. — Adv., sublate, Highly, loftily : * 1, Lit: Nilus diebus centum sublatius fluens, minuitur postea, higher, Atom. 22, 15. — 2. Trop. : sublate ampleque dicere, (opp. attenuate presseque), loftily, with ele- vation, Cic. Brut. 55, 201 : — sublatius dice- re, more proudly, Auct. Or. pro Domo, 36 ; so, sublatius insolescentes, Amm. 15, 12. Tolosa, ae,/. A city in Gallia Narbo- nensis, now 7'oulonse, Mel. 2, 5, 2; Caes. B. G. 3, 20, 2 ; Cic. Font. 5, 9 ; Mart. 9, 100, 3 ; cf. Ukert Gall. p. 404.— H. Derivv. : A. TdlosanuSj a, um, adj., Of or belong- ing to Tolosa, Tolosan : aurum, plunder-^ ed by the consul Q. Servilius from Tolosa, Cic. N. D. 3, 30, 74 ; Gell. 3, 9, 7 sq. ; Just 32, 3. — In the plur., Tol 6s an i, orum, m., The inhabitants of Tolosa, Tolosans, Plin. 4, 19, 33.— B. Tolosas, atis, adj., The same : caseus, Mart. 12, 32, 18 : ca- thedra, Sid. Ep. 9, 16— In the plur., To- losates, lum, m., The inhabitants of To- losa, Caes. B. G. 1, 10, 1 ; 7, 7, 4.— . »■ A stuffing for cush- ions (e. g. of wool, hair, feathers, straw, etc.), cushioning, Plin. 8, 48, 73; 19, 1, 2; 27, 10, 61 ; Var. L. L. 5, 35, 46; Suet. Tib. 54 ; Tac. A. 6, 23 med. ; Mart. 14, 159 in lemm. ; 160 in kmm. ; 16 ; 162 ; App. Apol. p. 276. tomeXt > c i 9 . v - thomix. Xomi, orum, v. Tomis. TomiS! is,/-, Tduti or Tfyoi, A town of Moesin, on the Pontus Euxin us, famous as the place to which Ovid was banished, Ov. Trist. 3, 9, 33 ; id. Pont. 4, 14, 59. Col- lat. form, Tomi, orum, m., Stat. S. 1, 2, 254 ; Claud. Epith. Pall. etCeler.70; Sid. Carm. 23, 159 : and after the Greek orthogr., To- uioe, Mel. 2, 2, 5— II. Derivv. : A. To- mitae- arum, m., The inhabitants of To- mis, Ov. Tr. l, 2, 85.— B. Tomitanus. a, urn. adj.. Of or belonging to Tomis, Tomi- tnn : terra, Ov. 1, 1, 1 : nurus, id. ib. 3, 8, 9. tdmix. icis, v. thomix. Tomoc orum, v. Tomis. ' tomus- i. ni. = T0nos, A cut, piece, bit : vilis, a cheap piece, i. e. roll, of paper, Mart. 1, 67, 3. — H. A part, book, tome of a larger work : feci exeerpta ex libris sex- Bginta in quinque tomis, M. Aur. in Front. Ep. ad Caes. 2, 13. — Hence, also. B. For A book, in gen. : Hier. Ep. 22, 38. Tdmyris, is,/, ToiivpiS, A Scythian queen, by whom the elder Cyrus was defeat- ed and slain, Just 1, 8. Called, also, Tamyris or Tamiris, Frontin. Strat. 2, 5 ; and. Thamyris, Val. Max. 9, 10. TonaDS' antis, m. The Thunderer ; v tono, no. I. tondeo- totondi, tonsum, 2. (collat. form ace. to the third conj. : oves TON- duntur, Calend. ap. Grut. 138) v. a. To shear, clip, crop, to shave, etc. : I, Lit. : barbam et capillum, Cic. Tusc. 5, 20, 58 ; so. barbam. Mart. 11, 39, 3 : capillum, Ov. M. 8, 151 : cutcm, Hor. Ep. 1, 18, 7: os, Catull. 61, 139 : ovem, Plaut. Merc. 3, 1, 28 ; Hor. Epod. 2, 16 ; Plin. 18. 27, 67, § 257 ; cf., lanam. Hor. Od. 3, 15, 14 : nae- vos in facie, Plin. 28, 4. 6, et saep. : salta- trix tonsa, i. e. with hair clipped short (of the Consul Gabinius), Cic. Pis. 8, 18 ; cf., tonsus puer or minister, cropped, i. e. com- mon, mean, Mart. 10, 98, 9 ; 11. 11, 3: ad alta tonsum templa quum reum misit, ?'. e. acquitted (prop., without the imtrimmed hair of accused persons), id. 2, 74, 3 ; — ille comam mollis jam tondebat hyacinthi, was cropping, Virg. G. 4, 137 ; so, vitem in pollicem, Col. 4, 21, 3 : oleas, vites, Plin. 15, 1, 2 : balsamum, id. 12, 25, 54 : ilicem bipennibus, to lop, Hor. Od. 4, 4, 57 ; so, myrtos, Quint. 8, 3, 8.— Mid. : la- vamur et tondemur et convivimus ex consuetudine, Quint. 1, 6, 44. — Absol. : ut decrescente luna tondens calvus flam, shaving myself, Var. R. R. 1. 37, 2 ; so, candidior postquam tondenti barba cade- bat, Virg. E. 1, 29. II. Transf.: A. To cro P< to graze or browse upon, to eat off; to pluck, gather, cull (poet.) : ex uno tondentes gramina campo Lanigerae pecudes, Lucr. 2, 660 ; so, pabula (pecudes), id. 2, 317 : dumeta (juvenci), Virg. G. 1, 15 : campum late (equi), id. Aen. 3, 538 : viridantia gramina morsu, id. Cul. 49 : violas manu, Prop 3, 13, 29 : jecur rostro (vultur), Virg. A. 6, 598 ; cf. in a Greek constr. : ilia autem, quae tondetur praeeordia rostro Alitis, Sil. 13, 839. B. As in Eng., To shave, fleece, for to de- prive, plunder (very rarely) : adibo hunc ...itaque tondebo auro usque ad vivam cutem, Plaut. Bac. 2, 3, 8 : tondens pur- purea regna patema coma. Prop. 3, 19, 22. TONS * tdnCSCO- ere, v. inch. n. [tono] To resound : coelitum altura tonitribus tem- plum tonescit, Var. in Non. 180, 15. tongcre Aelius Stilo ait noscere esse, quod Praenestini tongidonem dicunt no- tionem et latius dominari. Ennius : alii rhetorica longtnt. Et vincere etiam quan- doque videtur signiricare, Fest. p. 356. tongitio, onis i vs tongere. * tomtralis. c, *ij. [tonitru] Thun- dering : templa coeli, Lucr. 1, 1098. tonitrU) us , v. tonitrus. tonitrus, us, m., or tonitruum, ", n. [tono] Thunder: (a) Sing.: tonitrum auribus accipiamus, Lucr. 6, 164 ; 171 ; so, tonitrum audire, Plin. 2, 54, 55 ; toni- truum terribile exsistit, id. 36, 13, 19, $ 88 ; so, auditum praeterea tonitruum, Ireb. Gall. 5 ; cf. Sen. Q. N. 2. 56 : veri tonitrus similitudinem imitari, Fest. s. v. claudt- anj, p. 57 : coelum tonitru contremit, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 ; so, toni- tru coelum omne ciebo, Virg. A. 4, 122, et saep. The neutr. collat. form of the 710171., tonitru, rests solely on the authority of grammarians, Fest. s. v. pecuum, p. 246 ; Serv. Virg. A. 5, 694 ; Charts, p. 18 ; 23 ; Prise, p. 624 ; 685 ; 714 P., et al. ; v. Schneid. Gramm. 2, p. 345. — (Ji) Plur. : turn fulgores et tonitrua exsistere, Cic. de Div. 2, 10, 44 ; so, tonitrua, id. ib. 2. 18, 42 ; id. Phil. 5, 3, 8 ; Plin. 8, 47, 72 ; Ov. M. 1, 55 ; 12, 52 ; Juv. 5, 117, et al. : cla- mor tonitruum, Poet. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1 : subito coorta tempestas cum magno fragore tonitribusque, Liv. 1, 16, 1; so Plin. 2, 54, 55 ; 19, 3, 13 ; 37, 10, 55 ; Ov. M. 11, 496 ; Phaedr. 5, 7, 23, et al. : toni- trubus, Aur. Vict. Orig. gent. 14,2; 20, 1: tonitrus agis, Stat. Th. 1, 258 ; so, imbres et tonitrus fieri derepente, Gell. 10, 12, 3. * tdnitrUaliS) e, adj. [tonitrus] Thun- dering, an epithet of Jupiter, App. de Mundo, p. 75. tono- ui, 1. (collat. form of the third conj. : tonimus, Var. in Non. 49, 21) v. n. and a. Tothundcr: I. Lit. : ingens Por- ta tonat coeli, Enn. Ann. 1, 156; imitated by Virg. G. 3, 261 : quum tonuit laevum bene tempestate serena, Enn. Ann. 2, 5 : ut valide tonuit ! Plaut. Am. 5, 1, 10 ; so id. ib. 78 : si fulserit, si tonuerit, Cic. de Div. 2, 72, 149: Jove tonante, id. ib. 2, 18, 43 ; id. Phil. 5, 3, 7 ; so, tonans Juppiter, Hor. Od. 3, 5, 1 ; id. Epod. 2. 29 ; Inscr. Orell. 2, p. 23 ; called also, absol., Tonans, Ov. M. 1, 170 ; 2, 466 ; 11, 198 ; 319 ; id. Her. 9, 7, et mult. al. ; cf., Tonans Capito- linus, Ov. F. 2, 69 ; hence, poet, faleifer Tonans, of Saturn, Mart. 5, 16, 5 ; and, sceptriferi Tonantes, of Jupiter and Juno, Sen. Sled. 59 : Diespiter per purum to- nantes Egit equos, Hor. Od. 1, 31, 7. — H, Transf., in gen.: A. Neutr., To make a loud, thundering noise, to roar, rattle, crash, etc. : tympana tenta tonant, Lucr. 2, 619 ; so, Aetna horriferis ruinis, Virg. A. 3, 571 : coelum omne fragore, id. ib. 9, 541; cf. id. ib. 12, 757: domus afHicta massa, Val. Fl. 4, 612, et saep. — Of loud, thundering speech : Pericles fulgere. to- nare, dictus est, Cic. Or. 9, 29 ; so, Plin. Ep. 1, 20, 19 ; Col. Praef. § 30 ; Prop. 3, 17, 40; Virg. A. 11, 383.— B. Act., To thunder forth, to say or name with a thun- dering voice : tercentum tonat ore deos, invokes with thundering voice, Virg. A. 4, 510 ; so, verba foro, Prop. 4, 1, 134 : aspera bella, Mart. 8, 3, 14 : talia celso ore, Claud. Rapt. Pros. 1, 83 : Cicerona, id. Ep. 3, 4, et saep. tonsa« ae, /. [perh. from tundo] An oar (a poet, word ; mostly in the plur.) : (n) Sing. : Enn. in Fest p. 356 ; so Val. Fl. 1, 369. — (/3) Plur.: Enn. in Fest. p. 356 ; so id. ib. ; Lucr. 2, 555 ; Virg. A. 7, 28 ; 10, 299 ; Luc. 3, 527 ; 5, 448 ; Sil. 11, 492 ; Sen. Agam. 443. et al. tonsflis. e, adj. [tondeo] That may be shorn or clipped : villus, Plin. 8, 50, 76 : facilitas piceae, id. 16, 10, 18. — H.Transf, for tonsus, Shorn, clipped : tapetes, Mat- tius in Gell. 20, 9, 3 : nemora, Plin. 12, 2, 6 ; cf., buxetum, Mart. 3, 58, 3. tonsilla, ae, /: I, A sharp-pointed pole which was stuck in the ground to fas- ten vessels to the shore, Pac. and Att. in Fest. p. 356. — II, In the plur., tonsillae, arum, /, The tonsils in the throat, Cic. N. TOPP D. 2, 54, 135 ; Cels. 6, 10 ; 7, 12, 2 ; Plin. 11, 37, 66. * tonsito, are, v. intens. a. [tondeo] To shear : oves, Plaut. Bac. 5, 2, 9. tonsor. oris, m. [id.] A shearer, clip- per, shaver of the hair, beard, nails, etc., a hair-cutler, barber, Var. R. R. 2, 11, 10; Cic. Tusc. 5, 20, 58 ; Plin. 7, 59, 59 ; Hor. Ep. 1, 1, 92 ; 94 ; 1, 7, 50; id. A. P. 301 ; Mart. 6, 57 ; 11, 84 ; Suet. Aug. 79 ; Inscr. Orell. no. 2883, et al. Of a nail-cutter, Plaut. Aul. 2, 4, 33. — Proverb. : omnibus et lippis notum et tonsoribus esse, i. e. to be known to every body, to all the world, Hor. S. 1, 7, 3, — !!■ A clipper, lopper, pruner of plants : ramorum luxurianti- um. Am. 6, p. 197. tonsoriuSi a i nm, adj. [id.] Of or be- longing to shearing or shaving, tonsorial : culter, a razor, Cic. Off. 2, 7, 25; Petr. 108 ; so, ferramenta, Mart, 14, 36 in lemm. : cultellus, for cutting nails, Val. Max. 3, 2,15. ttOnstriCula< ae, / dim. [tonstrix] A little female hair-cutter or barber: Cic. Tusc. 5, 20, 58. tonstrina, ae, / [tondeo] A barber's- shop, Plaut. Asin. 2, 2, 76 ; id. Amph. 4, 1, 5 ; id. Epid. 2, 2, 14 ; Plin. 36, 22, 47 ; 29, 6,36. tonstriXj ic is, / [id.] A female hair- cutler or barber, Plaut. True. 2, 4, 51 ; 4, 2, 59 ; 4, 4, 3 ; Mart. 2, 17, 1 ; Inscr. Grut. 594, 3. tonsura, ae,/ [id.] A shearing, clip- ping, pruning : quidam in anno bis ton- dent (oves) ac seme6tres faciunt tonsuras, wool-shearings, shearhigs, Var. R. R. 2, 11. 8 ; so. prima lanae, Plin. 28, 8, 29 : capil- loruni, Ov. A. A. 1, 517 : vitis, Piin. 17, 27, 46 ; so id. 16, 37, 68. 1. tonsus- a, um, Part, of tondeo. 2. tonsus, us, m. [tondeo] The cut or mode of dressing the hair (ante-classical) : pes, statura, tonsus, oculi, etc., Plaut. Am. 1, 1, 288: mulier tonsu lugubri, Att. in Non. 179, 20. 1 tonus- i. "I. = t»Vos, The sound, tone of an instrument, Vitr. 5, 4 ; Macr. Somn. Scip. 2, 1 med. ; Mart. Cap. 9, 315. Of the tone of a syllable, accent, Nigid. in Gell. 13, 25, 1 sq. — II. Transf. : A. Like our Tone, in painting, of the natural color of an object Plin. 35, 5, 11. — B. For toni trus, Thunder, Caecin. in Sen. Q. N. 2, 56. ttdparcha* ae, m. = TonapxnS, The governor of a territory or district, a to parch, Spart. Hadr. 13 med. ' toparchia. ae,f. = TOTrapx'a, A ter- ritory, district, toparchy, Plin. 5, 14, 15. < topaziacUS, a, um, adj. = rowaUa k''s, Oj or belonging to topaz, topaz- : la- pilli, Venant Carm. 8, 6, 273. t topaz ion- ii, «■ = ro-nul.wv, The to- paz, our chrysolite or green jasper, Plin. 37, 8, 32. Called also topazon- P™d. Psych. 861. ' tophus, i> and its derivv., v. tof. ' topia. brum, 7i. (sc. opera) [rcVos] I, Landscape painting, Vitr. 7, 5. — II. Ornamental gardening, fancy gardening, Spart. Hadr. 10 med. topiariUS, a, um, adj. [topia, 7io. II.] Of or belonging to ornamental gardening or gardening in gen. : opus, Plin. 15, 30, 39 : herba, i. e. used for borders in gar- dens, Plin. 21, 11, 39; 22, 22, 34. — H. Subst. : A. topiarius, ii, m., An orna- mental gardener, fancy gardener, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 5; Plin. 18, 26, 65, § 242; Plin. Ep. 3, 19, 3; Inscr. Orell. tio. 2966; 4293. — B. topiaria, ae, / (sc. ars), Ot-tio- mental or fancy gardening, the topiary art, i. e. that of giving fanciful forms to thickets, trees, etc., of laying out parterres, forming arbors, bowers, etc., Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 5. — C. topiarium, ii, n. (sc. opus) Fancy gardening, topiary-work, Plin. 18, 28, 68, § 265. topias ficus. A particular species of fig-tree. Col. 5, 10, 1L tTopiCai orum, n.z=ToTTiita, The ti- tle of a work of Aristotle, of which a com- pend is given by Cicero. (*topice> e$, f = Tm:iicr}, The art of finding topics, Cic. Top. 2 init.) topper; arl v- [contr. from toto operel With all diligence, speedily, forthwith (ante-class. ; cf., " ab ultimis et jam ob- 1549 TOEM literatis repetita temporibus, qualia sunt topper et antigerio," etc., Quint. 1, 6, 40) : topper citi ad aedes venimus Circae, Pac. in Feet. p. 352 ; so Naev., Enn., Att., Coel. ib. toralj aH s > "• [torus] A valance of a couch (* see Rich's Compan. to Lat. Diet. sub voce) ; sing. : Var. L. L. 5, 35, 46 ; id. ap. Non. 11, 16 ; Hor. Ep. 1, 5, 22 ;— plur. : Hor. S. 2, 4, 84 ; Petr. 40 ; Lampr. Heliog. 19 : Inscr. Fratr. Arv. ap. Orell. no. 2270. torcular » aris, n. [torqueo] \,Apress, used in making wine or oil, Vitr. 6, 9 ; Plin. 18, 26, 62 ; id. ib. 31, 74.— H. A cellar for storing up oil, an oil-cellar, Col. 1, 6, 18 ; 12, 52, 10 sq. ; Plin. 15, 1, 2 ; id. ib. 3, 3. torcularius, a, ™, «<#■ [torcular] O/or belonging to a press: vasa, Var. R. R. 1, 22, 4 : cella, Col. 1, 6, 9 : lacus, id. 12, 18, 3. — II, Subst.: A. torcularius, ii, in., A presser, pressman, Col. 12, 52, 3. — B. torculariura, ii, n.. for torcular, no. I., A press, Cato R. R. 13, 1 ; 18, 1. torculo» a re > «■ a - [id.] To press,- Venant. 5, 6 praef. torculum, i, v. torculus, no. II. torculus, a, um, adj. [torcular] Of or belonging to a press, i. q. torcularius : vasa, Cato R. R. 1, 4 : 11, 1 ; 14, 2 : funis, id. ib. 68; 135, 3. — H. Subst, torcu- 1 um, i, n., i. q. torcular, no. I., A press, Var. R. R. 1, 55, 7 ; id. ap. Non. 47, 23 ; Plin. 18, 31, 74; Plin. Ep. 9, 20, 2. I tor dy lion. ii. or tordylon, i. »• — Topdv).iov or T^p5v\ov, ace. to some, The seed of the plant seselis ; ace. to oth- ers, a plant, hartwort, Tordylium offici- nale or maximum, Plin. 20, 22, 87; 24, 19, 117. * tores» is. "*•. for torques, A chain : aureus, Serv. in Charis. p. 118 P. t toreuma? , atis, n. — rtiptvua, Work executed in relief, embossed work : Cic. Verr. 2, 4, 18, 38 ; so id. ib. 2, 2, 52, 128 ; id. Pis. 27, 67 ; Sail. C. 21, 12 ; Mart. 4, 46, 16 ; 10, 87, 16 ; 14, 102, 2, et al. : dat. plur., toreumatis, App. Flor. no. 7. I toreuta, ae, m. — ropevri)$, One who makes embossed work, a chaser, graver, Plin. 35, 8, 34. _ ttoreutice. es, /. = ropfuriioj, The art of making embossed work, chasing, sculpture, Plin. 35, 10, 36. In apposition : (Phidias) primus artem toreuticen aperu- isse judicatur, Plin. 34, 8, 19, no. 54. * tormentum, i, »■ [torqueo ; an in- strument with which any thing is turned or twisted] I, An engine for hurling mis- siles : tormenta telorum, Cic. Tusc. 2, 24, 57; so id. Phil. 8, 7, 20 ; Caes. B. G. 2, 8, 4 ; 4, 25, 1 ; id. B. C. 1, 17, 3 ; Hirt. B. G. 8, 14, 5 ; Liv. 24, 34, 2 ; Sil. 6, 279, et al- ii. Transf., A missile, shot thrown by the engine : quod unum genus tegumenti nullo telo neque tormento transjici posse, Caes. B. C. 2, 9, 5 ; cf., telum tormen- tumve missum, id. ib. 3, 51, 8 ; so id. ib. 3, 56, 1 ; Plin. 8, 23, 35 ; Stat. Th. 9, 145,— II, A (twisted) cord, rope : praesectis cri- nibus tormenta effecerunt, Caes. B. C. 3, 9, 3 : falces tormentis introrsus reduce- bant, id. B. G. 7, 22, 2 ; Petr. 102 ; Grat. Cyneg. 26 ; Auct Priap. 6 : ferreum, i. e. fetters, Plaut. Cure. 2, 1, 12,— HI. An in- strument of torture, a rack : verberibus ac tormentis quaestionem habere, Cic. Phil. 11, 2, 5 ; so id. ib. 11, 4, 8 ; 13, 9, 21 ; id. Deiot. 1, 3 ; id. Cluent 63, 176 sq. ; id. Mil. 21, 57 ; 22, 58; id. Sail. 28, 78 ; id. Off. 3, 9, 39 ; id. Part. 14, 50; id. Tusc. 5, 28, 50 ; Caes. B. G. 6, 18 ; Quint. 2, 20, 10 ; 3, 5, 10 ; Suet. Tib. 19 ; 58 ; 62, et al.— B. Transf., in gen., Torture, anguish, pain, torment, etc. : cruciatus et tormenta pati, Plin. Ep. 1, 12, ,6 ; cf., tormento liberari, Col. 6, 7, 1 ; so of the torture or pain of sickness, Cels. 7, 11 ; Plin. 19, 8, 44 ; 20, 4, 13 ; 22, 22, 37 : tormenta fortunae, Cic. Tusc. 5, 1, 1 : cae- cae suspicionis, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 4 : invidia Siculi non invencre tyranni Majus tormentum, Hor. Ep. 1, 2, 59 ; Juv. 2, 137 : esse in tormentis, Plin. Ep. 8, 23, 9 : tormentum sibi injungere, id. Panes. 86, 1 : bene tormentis secubituque coli, Ov. Am. 3, 10, 16 ; so of the pain of love, Mart. 7, 29 ; Juv. 6, 209. — IV. ^ clothes- press, mangle, Sen. Tranq. 1. * tormentUOSUS, a, um. adj. [tor- mentum] Full of pal n or torment, pain- 1550 \ TO RP ful, torturing, tormenting, Coel. Aur. Acut. 3, 6 med. tormina; um, n. (masc. collat. form, tobmines, ace. to Non. 32, 11) [torqueo] A griping of the bowels, the gripes, colic : * proxima his, inter intestinorum mala, tormina esse consueverunt : dvsevrepia Graece vocatur," etc., Cels. 4, 15. So Cato R. R. 156, 5 ; 157, 9 ; Cic. Tusc. 2, 19, 45 ; Col. 6, 7, 1 ; Plin. 22, 25, 72 ; 26, 8, 47; 29, 5, 33, et al. — H, Transf.: urinae, stran- gury, Plin. 20, 8, 30 ; 30, 15, 50. torminalis, e, ad j- [tormina] Of or belonging to the gripes, godd against the colic : sorba, Cels. 2, 30, med. ; 4, 19 ; Plin. 15, 21, 23. torminOSUS, i. «*■ [id-] Subject to the gripes or colic, Cic. Tusc. 4, 12, 27. (* tornatilis» e > ad j- [torno] Turned in a latiie, Vulg. Cantic. 5, 14.) tornator» oris, m. [id.] A turner, Firm. Math. 4, 7 fin. tornatura» ae,/. [id.] Turning,turn- ery (late Lat.), Vulg. 1 (3) Reg. 6, 18; 3 Esdr. 6, 18. torno» avi, atum, 1. v. a. [tornus] To turn in a lathe, to round off: I, Lit. (quite class.) : idque ita tornavit (deus), ut nihil effici possit rotundius, Cic. Univ. 6 ; so, sphaeram, id. Rep. 1, 14 : hastas, Plin. 11, 39, 92 : lapidem in vasa, id. 36, 22, 43 : tur- bines columnarum, id. 36, 13, 19, § 90. — II, Trans f., To turn, fashion, smoolhe (so very rarely): male tornati versus, Hor. A. P. 441 : barbam, i. e. to stroke, Hier. Ep. 50, 2. t tornus» i. ">■ — rfpvoi, A turner's wheel, lathe, Plin. 7, 56, 57 ; 16, 40, 76, § 205 ; 26, 26, 66; Vitr. 10, 19 med. ; Virg. G. 2, 449 ; id. Eel. 3, 38, et al. — H. Trop. : angusto versus includere torno, Prop. 2, 34, 43 ; Auct. Paneg. ad Pis. 83. TdronC' es, /., Topwvn, A town in Macedonia, Mel. 2, 3, 1 ; Plin. 4, 10, 17 ; 9, 31, 51 ; Liv. 28, 7, 9 ; 44, 12, 7 ; 45, 30, 4 ; gen.: Toronae promontorium, Liv. 31, 45, 15. — II. Deriw. : A. Toronaeus» », um, adj., Of or belonging to Torone, To- ronaean : mare, Tac. A. 5, 10. — In the plur. subst., Toronaei, orum, m., The inhabit- ants of Torone, Plin. 4, 10, 17. — B. Tdr- onaiCUS. a, um, adj., The same : mare, Liv. 44, 11, 2. tdrosulus» a > um . ar U- d> m - [torosus] Muscular (late Lat.) : juvenis, Hier. Ep. 117, 8; id. in Jovin. 2, 14 fin. toi'OSUS» a» um, adj. [torus] Full of muscle, muscular, brawny, fleshy, lusty : colla bourn, 'Ov. M. 7, 429 : cervix bourn, Col. 6, 1, 3 ; cf, tauris torosior cervix, id. 6, 20: juventus, Pers. 3, 86.— H, Transf. : herba hirsutior torosiore caule, more fleshy, Plin. 21, 15, 53; so id. 19, 5, 29 : clava, knot- ty, Albin. 2, 79. torpedo» inis, /. [torpeo] Stiffness, numbness, inflexibility, sluggishness, tor- pidity (rarely ; not in Cic. or Caes.) : in- ertia atque torpedo plus detrimenti facit quam exercitio, Cato in Gell. 11, 2, 6 : oc- cupavit nescio qua vos torpedo, qua non gloria movemini neque flagitio, Sail. Or. Licin. ad pleb. 10 : si tanta torpedo ani- mos oppressit, ut, etc., id. Or. Phil, contra Lepid. 11 : tanta torpedo invaserat ani- mum, ut, etc., Tac. H. 3, 63,— H, Transf, The torpedo, cramp-fish, or electric ray, Raia torpedo, L. ; Var. L. L. 5, 12, 23 ; Cic. N. D..2, 50, 127 ; Plin. 9, 42, 67 ; 32, 1, 2. * torpef acio, ere, v. a. [torpeo-facio] To benumb, make torpid : torporavit pro torpefecit, Non. 182, 5. torpeo» ere, v. n. To be stiff, numb, motionless, inactive, torpid: I, Lit.: tor- pentes gelu, Liv. 21, 56, 7 ; cf, digitus tor- pens frigore, Suet. Aug. 80 : languidi et torpentes oculi, Quint. 11,3, 76: torpentes rigore nervi, Liv. 21, 58, 9 ; cf. Ov. Am. 3, 7, 35 : membra torpent, Plin. 7, 50, 51 ; cf, torpentes membrorum partes, id. 24, 4, 7: torpent infractae ad proelia vires, Virg. A. 9, 499. — B. Transf, of inanimate things : torpentes lacus, Stat. Th. 9, 452 ; so, amnis, id. ib. 4, 172 : locus depressus hiemc pruinis torpet, Col. 1, 4, 10. — H, Trop., To be stupid, stupefied, astounded ; to be dull, listless, inactive: timeo, totus torpeo, Plaut. Am. 1. 1, 179 ; cf. id. True. 4, 3, 50: deum volumus ceseatione tor- pere, Cic. N. D. 1, 37, 102 : quidnam tor- TORft pentes subito obstupuistis Achivi ? id. poet. Div. 2, 30, 64 : torpentes metu, Liv. 28, 29, 11 : defixis oculis animoque et corpore torpet? Hor. Ep. 1, 6, 14: quum Pauslaca torpes tabella, when you are lost in admiration, id. Sat. 2, 7, 95 : nee torpere gravi passus sua regna veterno, Virg. G. 1, 124 : frigere ac torpere senis consilia, Liv. 6, 23, 7 ; so, consilia re subita, id. 1, 41, 3 : palatum torpens, without taste, Juv. 10, 203 ; cf. Ov. Pont. 1, 10, 13. torpesco» pui. 3- »• inch. n. [torpeo] To grow stiff or numb, to become useless or torpid : I, Lit.: pars corporis torpes- cit, Plin. 11, 37, 89 : elaeomeli qui bibere, torpescunt, id. 23, 4, 50 : scorpiones visa lychnide torpescunt, id. 21. 26, 98 : torpu- erat gelido lingua retenta metu, Ov. Her. 11, 82: torpuerant molles ante dolore ge- nae, id. ib. 10, 44. — B. Transf.: (mar- garitae) flavescunt et illae senecta rugis- • que torpescunt, Plin. 9, 35, 54. — II. T r o~p. : ne per otium torpescerent manus aut an- imus, grow slack or inactive, Sal. C. 16, 3 ; cf, ingenium incultu atque socordia tor- pescere sinunt, id. Jug. 2, 4 ; and, deliciis et desidia torpescere, Tac. H. 1, 71 ; Sil. 16, 14. torpidus» a. um, adj. [id.] Benumbed, stupefied, torpid (perhaps not ante-Aug.) : torpidos somno insuper pavore exanimat, Liv. 7, 36, 3 ; so, torpidi somno paventes- que, id. 25, 38, 17 ; id. 22, 53, 6 : cauda (pis- cis), Aus. Idyll. 10, 264 ; Lact. 2, 8 med. torpor» oris, m. [id.] Numbness, stupe- faction, torpor : I. Lit. : tutantur se tor- pore torpedines, *Cic. N. D. 2, 50, 127. So Cels. 2, 8 med. ; Plin. 2, 101, 104 ; 19, 8, 44 29, 4, 7 ; Virg. A. 12, 867 ; Ov. Met. 1, 548; id. Pont. 1, 2, 29, et al.— H. Trop., Sluggishness, listlessness, inactivity (Ta- citean) : torpor recens nimia fortun.ae in- dulgentia, Tac. H. 2, 99 med. ; so, t. Vitel- lii (opp. vigilantia Vespasian;), id. ib. 2, 77 fin.: procerum, id. Germ.46. torporo, avi, atum, 1;' v. a. [ torpor ] To stiffen, benumb, stupefy (ante- and post- class.) : aspectus repens cor torporavit homini amore, Turpil. in Non. 182, 7 : hu- mida nimis rigoribus torporata concres- cunt, Lact. 2, 8 fin. Tor quatianus, a, um, v. torquatus, no. II., BT torquatus, a, um, adj. [torques] Adorned with a neck-chain or collar: mi- les, presented with a chain for his bravery, Veg. Mil. 2, 7 fin. : — affuit Alecto brevibus torquata colubris, withsnalces coiled about her neck, Ov. Her. 2, 119: palumbus, the ring-dove, Mart. 13, 67, 1. — II. Tor- quatus, i. m.. The surname of T. Manli- us, so called because he put on the neck- chain of a Gaul whom he slew in single combat; also, of his descendants, Quad- rig, in Gell. 9, 13, 7 and 20; Cic. Fin. 1, 7. 23"; id. Off. 3, 31, 112; Liv. 7, 10; Flor. 1, 13.— Adject. : Torquata nomina, Luc. 7, 584.— B. Deriv., Torquatianus, a. um. adj., Of or belonging to a Torquatus, Torquatian : horti, Frontin. Aquaed. 5. torqueo. torsi, tortum, 2. v. a. To turn, turn about ; to twist, bend, wind (quite class.) : I. Lit: A. -In gen.: cer- vices oculosque, Cic. Leg. 2, 15, 39 : ocu- lum, to roll, distort, id. Acad. 2, 25, 80 ; cf, ora, to twist awry, id. Off. 1, 36, 131 : au- rem ab obscenis sermonibus, Hor. Ep. 2, 1, 127 ; cf, oculos ad moenia, Virg. A. 4, 220 : vestigia ad sonitum vocis, id. ib. 3, 669 : serpens squamosos orbes Torquet, Ov. M. 3, 42 : capillos ferro, i. e. to curl, frizzle, id. A. A. 1, 505: aquas remis, id. Fast. 5, 644 ; cf, spumas, Virg. A. 3, 208 : taxos in arcus, to bend, id. Georg. 2, 448, et saep. : quum terra circum axem se con- vertat et torqueat, Cic. Acad. 2, 39, 123. B. In partic. : 1, To whirl around in the act of throwing, to fling with force, to hurl (mostly poet.) : stuppea torquen- tem Balearis verbera fundae, Virg. G. 1, 309 ; so, jaculum in hostem, id. Aen. 10, 585 ; Ov. M. 12, 323 : hastam in hunc, id. ib. 5, 137 ; for which, hastam alicui, Val. Fl. 3, 193 : telum ad aurata tempora, Virg. A. 12, 536 : tela manu, Ov. M. 12, 99 : pila valido lacerto, id. Fast. 2. 11 : glebas, ra- mos, id. Met. 11, 30 : quum fulmina tor- quet (Juppiter), Virg. A. 4, 208.— In prose : t. amentatas hastas lacertis, Cic. de Or. 1, 57, 242. TOUR 2. Tr wrench the limbs >.pon the rack, to put to the rack or to the torture, to rack, tor- ture (so quite class.) : ita te nervo torque- bo, iridem uti catapultae solent, Plaut. Cure. 5. 3, 12 : cculeo torqueri, Cic. Fin. 3, 13, 42 : aliquem servilem in modum, Suet. Aug. 27 ; cf., ira torquentium, Tac. A. 15, 57 : servum in caput domini, against his master, Ulp. Dig. 48. 18, 1 : vinctus lor- tusve. Suet Aug. 40 fin. ft Trop. : A. ' n gen.. To twist, wrest, distort (a favorite expression of Cicero) : versare euam naturam et regere ad tem- pus atque hue et illuc torquere ac flecte- re, Cic. Coel. 6, 13 ; so, L et flectere im- becillitatem animorum, id. Leg. 1, 10, 29 : oratio ita flexibilis. ut sequatur. quocum- que torqueas, id. Or. 16. 52: omnia ad suae causae commodum, id. Inv. 2, 14, 46 : verbo ac litera jus omne torqueri, wrested. distorted, id. Caocin. 27. 77 : sonum, to in- flect, Auct Her. 3, 14, 25. B. I» par tic. (ace. to no. A, 2), To rack, torment, torture : tuae libidines te torquent, Cic. Parad. 2, 18 : mitto aururn coronnrium, quod te diurissime torsit, id. Pis. 37, 90: acriter nos tuae supplicatio- nes torserunt, Coel. in Cic. Fam. 8, 11. 1 : equidem dies noctesque torqueor, Cic. Att 7, 9, 4 : stulti malorum memoria tor- quentur, id. Fin. 1, 17, 57 : sollicitudine, poenitentia, etc., torquetur mens. Quint. 12, 1, 7 : invidia vel amore vigil torque- bere, Hor. Ep. 1, 2, 37 ; Ov. Her. 20, 125 : torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat, id. ib. 9, 36. — Transf. : (reges) dicuntur tor- quere mero, quern perspexisse laborant, qs. to rack with wine, i. c. to try or test with wine. Hor. A. P. 435 ; so, vino tortus et ira, id. Ep. 1, 16, 38,— Hence tortus, a, ura, Pa.. Twisted, crooked, contorted, distorted: A. Lit-: via (laby- rinth!). Prop. 4, 4, 42 : quercus, i. e. a twist- ed oak garland, Virg. G. 1, 349. — Hence, 2. Subst, tortum, i, n., A cord, rope: Pac. iu Non. 179, 16. — * B. Trop.: con- ditiones. i.e. doubtful, dubious, Plaut. Men. 4, 2, 25. — * Adv., torte. Crookedly, awry • torte penitusque remota, Lucr. 4. 306. torquis or torques ( tae first form, Naev. in Charis. p. 118 P. ; Liv. 44, 14, 2 ; Prop. 4. 10. 44 : Stat. Th. 10. 517 ; the lat- ter form, Val. Fl. 2. Ill ; cf. Charis. 1. 1.), m. and /. [torqueo] A twisted neck-chain, necklace, collar: T. Manlius. qui Galli tor- que detracto. Torquati cognomen invenit Cic. Fin. 1. 7, 23; so id.'Otf. 3. 31. 112: cf. of the same, torquem detraxit Quad- rig, in Gel). 9, 13, 18 : aureus, Liv. 44, 14, 2; Quint. 6, 3. 79; Auct. B. Hisp. 26, 1; Suet. Aug. 43 (al. aurea) ; for which, au- reae. Var. in Non. 228, 8 : unca, Prop. 4, 10, 44 : adempta, Ov. F. 6, 601 : aliquem phaleris et torque donare. Cic. Verr. 2, 3, 80, 185 : adjecisse praedam Torquibus exiguis renidet Uor. Od. 3. 6. 12. — If, Transf. : &. A coupling-collar for oxeu : ipsis e torquibus aptos Junge pares, Virg. G. 3, 168. — B. A wreath, ring, in gen. : avis torque miniato in cervice distincta, Phn. 10, 42. 58 : saepe Deum nexis ornatae torquibus arae, Virg. G. 4, 276 : hinc vas- tis urgent immensi torquibus orbes (ceti natantis), i. e. rings, circles. ManiL 5. 584. torre -f ado- feci, factum. 3. v. a. [torreo] To make dry by heat, to parch, torrefy : duas libras vinaceorum. Col. 2, 20, 3 : nuces avellanas, id. 12, 59, 3 : sese- tem, id. 2, 20, 3 : sesama, id. 12, 15. 3. " torrenS" entis. Part, and Pa. of torreo. torrenter>'"'r-> v. torreo. Pa., ad fin. torreo- torrui, tostum. 2. v. a. To dry a thin» by heat, toparch, roast, bake. scorcJi, burn, etc- : fruges receptas Et torrere pa- rant flammis et franirere saxo, Vint. A. 1, 179; c£ Ov. M. 14. 273; so, aristas sole novo, Yin:. A. 7, 720 : pisces sole. Plin. 7, 2, 2: apes mortuas sole verno. id. 11, 20, 22 : uvam in tegnlis, id. 14, 9, 11. et saep. ; Plaut Casin. 2, 5, 2 : etiamsi in Phalaridis tauro inclusus succensis ignibus torreba- tur, Cic. Pis. 18, 42 : e quibus (terrae cin- gulis) medium ilium et maximum solis ardore torreri, id. Rep. 6, 20 : quum un- dique flamma torrerentur, Caes. B. G. 5, 43, 4 : monies quos torret Atabulus, Hor. 5, 1, 5, 78 ; cf., torrentia agros sidcra, id. Od. 3, 1, 31 : tosti alti stant parietes, i e. consumed, Enn. in Cic. Tusc 3, 19, 44 ; so, TORT carmina flamma, Tib. 1. 9, 50 : and, tostos en aspice crines, Ov. M. 2. 283 : exta in veribus. to roast. Virg. G. 2, 396; so, ali- quid in igne, Ov. F. 2. 579 : artus subjecto igni, id. Met. 1, 229 : carnem, id. ib. 12, 155, et saep. : at mihi (vae miserae) torrentur febribus artus, Ov. Her. 21, 169 ; so of fe- ver, Juv. 9, 17 : cf. of thirst: et Canis arenti torreat arva siti, Tib. 1, 4, 42. Of the heat of love : si torrere jecur quaeris idoneum (Venus), Hor. Od. 4, 1, 12; cf., correptus saevo Veneris torrebar aheno, Prop. 3. 24, 13 ; so Hor. Od. 1, 33, 6 ; 3, 9, 13 : 3, 19, 28 ; Ov. Am. 3. 2,40— *ff, Transf, of cold, To nip, pinch (cf. uro and aduro) : frigore torret, Var. in Non. 452, 11. — Hence torrens, entis, Pa., in a ncutr. sense, Burning, hot, inflamed: £L. Lit. (so rare- ly) : terra torrens aestu, Col. 4, 19, 3 : mi- les torrens meridiano sole, Liv. 44, 38, 9. B. Transf, of streams, Rushing, roar- ing, boiling (so more freq., but mostly poet and in post-Au2. prose) : fiuvii, Var. R. R. 1, 12, 3 ; so, flumina, Virg. E. 7, 52 : Nilus toto gurgite, Val. Fl. 4, 409 ; cf, flu- vius Novanus solstitiis torrens, Plin. 2, 103, 106: aqua, Virg. A. 10, 603: unda, id. Georg. 2, 451 : t rapidique cursus amni- um. Just. 44, 1: impetus (aquae), Sen. Ep. 23. — Camp.: Padus torrentior, Plin. 3, 16,20. — Sup.: Asopos torrentissimus, Stat. Th. 7, 316.— Hence, b. Subst, tor- rens, entis, m., A torrent: quum fertur quasi torrens oratio, Cic. Fin. 2, 1 , 3 : rap- idus montano flumine torrens Sternit agros, Virg. A. 2, 305 ; so id. ib. 7, 567 ; Ov. R. Am. 651 ; id. Am. 1, 7, 43 ; Sen. Phoen. 71, et al. — Proverb.: numquam direxit brachia contra torrentem, Juv. 4, 90. 2. Trop., of speech : torrens dicentis oratio, Quint 3, 8, 60; so, oratio, Plin. 26, 3, 7 : copia dicendi, Juv. 10, 9 ; cf. in the Comp. : eermo Promptus et Isaeo torren- tior, id. 3, 74. And of an orator: quem (Demosthenem) mirabantur Athenae Tor- rentem. Juv. 10, 128. — b. Subst: se in- ani verborum torrenti dare, Quint. 10, 7, 23. And transf, to denote Fullness, abund- ance: armorum et virorum, Sil. 12, 189: abundans umbrarum, id. 13, 760. * Adv., tor renter (ace. to no. B), Vio- lently, impetuously: torrentius amne Hi- berno, Claud. Rapt Pros. 2, 198. torresco- ere, v. inch. v. [torreo] To become parched or burned : torrescere flammis, Lucr. 3, 903. torridO) no P eT f-< arum, 1. v. a. ftorri- dus] To scorch, parch, burn : torris dici- tur fax, unde et torridare dicimus combu- rere, Non. 15, 27 : anhelis ardoribus tor- ridatus. Mart Cap. 6, 196. torridus- a, um . a dj- [toiTeo] Dry, dried up, parched, torrid: tellus. Lucr. 5, 1219 : Sil. 12, 372 ; cf., campi siccitite, Liv. 22, 43, 10 : sal. Col. 7, 5, 8 ; id. ib 8, 4 : farra. Ov. F. 2, 24 : fontes rivique, dried up. Liv. 4, 30, 7: aer, Prop. 2, 28, 3; cf., aestas. Virg. E. 7, 48 : homo vegrandi ma- de torridus, dried or shriveled up, * Cic. Agr. 2, 34, 93 : color sole, embrowned, Plin. 12'. 20. 43 : vox, dry. hoarse, Calpum. Eel. 3. 59,— ff. Transf., of cold (cf. torreo, no. II.) : pecora jumentaque torrida fri- gore, pinched, nipped, Liv. 21, 32. 7; so, hiems. bidng, Calpurn. Eel. 5, 107. torris- i s - m - [id.] -^ brand, fire-bran d (with of without flame), Ov. M. 8, 457; 512 ; 12, 272 ; Virg. A. 12, 298 ; Val. Fl. 3, 115 ; Sid. Ep. 3, 13 med. tori'Or- O" 8 - "'• [id.] A drying vp, parching, scorching (late Lat): solis, Coel. Aur. Tard. 5, 4 med. : corporis, a transl. of ijXiuiaic, id. ib. 3, 6 fin. torslOj onis,/. [id.] A wringing or griping: ventris, Hier. in Jesai. 6. 13, 8. torte- adv.. v. torqueo, Pa, ad fin. * torticordius- a - um - °4/- [tortus- cor] Perverse in heart, Aug. in Psalm. 146. 7. tortilis- e, adj. [torqueo] Twisted, twined, winding (poet and in post Aug. prose ) : aurum, i. e. a golden chain, Virg. A. 7. 351 : bucina. Ov. M. 1. 336 : ansa, id. Her. 16. 254 : piscis, crooked, id. Met. 13, 915 : nervi, Luc. 6, 198 : pampimis. Plin. 9, 51, 74. tortlOt onis,/. [id.] Torment, torture (late Latin), Firm. Math. 8, 15; Veg. Vet 1, 46 fin. TOttU tortiVUS- a , um, "dj- I'd-] Pressed out, squeezed out (by subjecting the grapes a second time to the press) : mustum, Cato R. R. 23, 4. torto- are, v. intens. fl. [id.] To torture, torment (ante- and post-class.): ubi insi- lui in cochleatum cculeum, ibi tolutim tortor, Pomp, in Non. 105, 15, and 182, 5; so Lucr. 3, 661 ; Am. 3, 106 ; 1, 30. tortor» c>r\s, m. [torqueo. no. I., B, 2] An executioner, tormentor, torturer: Cic. Clu. 63, 177 ; so id. Phil. 11, 3. 7 ; id. Fin. 4, 12,31; Sen. Ep. 14 med. : Hor. Od. 3, 5. 50; Juv. 14. 21. — B. Tortor, oris, An epithet of Apollo, as the flayer of Marsyas, under which name he was worshiped in a part of Rome, Suet. Aug. 70. — *ff. Trop. : occultum quatiente animo tortore flagel- lum. Juv. 13, 195. tortUOSe» adv., v. tortuosus, ad fin. tortuositas, atis, /. [tortuosus] Crookedness, shuffling, prevarication (late Latin): Tert. adv. Marc. 4, 43 fin. ; so id. Cam. Chr. 20. tortuoSUS» a. um, adj. [tortus] f. Full of crooks or turns, winding, tortuous (quite class.) : £. Lit. : est autem (alvus) multiplex et tortuosa, Cic. N. D. 2, 54, 136 : loca, id. ib. 2, 57, 144 : serrula, id. Cluent 64,180. — Comp.: quiddam tortuosius, Plin. 11. 46, 106. — B. Trop., Entangled, in- volved, complicated : tortuosum genus dis- putandi, Cic. Acad. 2, 31, 98 : visa quae- dam tortuosa et obscura, id. de Div. 2, 63, 129 : ingenium, id. Lael. 18, 65 : res anx- iae et tormosae, Gell. 13, 11, 4. — Sup. : quis aperit tortuosissimam istam et im- plicatissimam nodositatem? Aug. Conf. 2, 10. — *ff. Painful, torturing: rusci ra- dix bibitur in tortuosiore urina, i. e. in strangury, Plin. 21, 27, 100. — * Adv., tor tiiose, Crookedly, tortuously: procedat serpens, Tert adv. Valent 4, 43 fin. tortura- ae,/. [torqueo] (a post-class, word) f, A twisting, wreathing : sarmen- ti, Pall. Febr. 9, 8. — f f. Torment, torture : ventris, the gripes, colic, i. q. tormina, Veg. Vet. 1, 40 fin.; 2, 55. 1. tortus» a i um i Part, and Pa. of torqueo. 2, tortus» u9 > m - [torqueo] A twist- ing, winding ; a wreath (a poet, word): tortu mulliplicabili draco, Cic. poet. Tusc. 2, 9. 22 ; so id. poet Div. 2, 30, 63 ; and in the plur. : serpens Nequicquam longos fu- giens dat corpore tortus, Virg. A. 5, 276 : bucinarum, Arn. 6. 196. — *ff, A whirling, hurling: flexae habenae, Stat. Ach. 2, 421. tdrulus» i' m - dim. [torus ; a little el- evation ; hence] f , A tuft of hair : Plaut. Am. prol. 144 ; so, torulo capiti circum- flexo, Amm. 29, 1 med. ; cf. Var. L. L. 5, 35, 46. — f f , The (dilated) muscle, the brawn or fleshy part of the body : terga pulposis torulis obesa, App. M. 7, p. 195. — Hence, B. Transf., The sap-wood, alburnum of a tree : Vitr. 2, 9 med. torUS» i. ">•• P ro P-. -^ round, swelling, or bulging place, an elevation, protuber- ance, prominence ; hence, f. A knot, bulge: (funis), Cato R. R. 135, 4 ; so, funiculorum, Col. 11, 3. 6 ; cf„ vitis toris ad arborem religetur, id. 5, 6, 25: so, firmi vitis, id. Arb. 16, 4. ff , The muscular ov fleshy part, the mus- cle, brawn of animal bodies (mostly poet, and in post-Aug. prose) : olacertorum to- ri ! Cic. poet Tuec. 2, 9, 22 ; so Ov. M. 2, 854; 9, 82: 12, 402; 14, 283; 15, 230; id. Her. 9, 60 ; Virg. A. 12, 7 ; id. Georg. 3, 81 ; Plin. 18, 7, 18 : venarum tori, vari- cose dilatations of the veins, Cels. 7, IS fin. — B. Transf. The bulge, thickness of trees, Plin. 17. 23, 35, § 211. HI, A raised ornament, a knot, on a garland; trop.. of language: isque (stilus mediocris) uno tenore fluit aut addit ali- quos, ut in corona, toros omnemque ora- tionem ornamentis modicis verborum sententiarumque distinguit Cic. Or. 6, 21. fV. A mattress, so named from its pro- tuberances ; a couch, sofa, bed (mostly poet) : " antiquis torus e stramento erat qualiter etiam nunc in castris," Plin. 8, 4S, 73 : viridante toro consederat herbae, Virg. A. 5. 388 ; cf. Ov. Her. 5, 14 ; id. Met. 8, 656 ; 10, 556 ; id. Fast 1, 402 : Juv. 6, 5 : discumbere toris. Ov. M. 8, 565; so of a sofa: id. ib. 12, 579 ; of a bed: id. ib. 7, 1551 TOT 332 , 12, 472 ; of a corpse-bed : id. ib. 9, 503; of a bridal-bed : id. ib. 6, 431. — Hence, B. Transf., like thalamus, as a designa- tion for Marriage: Deucalion . . . Cum consorte tori, with his consort, spouse, Ov. M. 1, 319; cf., socia tori, id. ib. 1, 620; so id. ib. 7, 91 ; 332 ; id. Fast. 3, 511 ; id. Pont. 3, 3, 50; id. Her. 2, 41, et al. : obscenus, i. e. illicit connection, Ov. Tr. 2, 378 ; cf., illicit! (coupled with stupra), Sen. Hipp. 97. — Hence, also, for A mistress, Plin. 35, 10, 36, § 87. V. An elevation, bank of earth : ripa- rum, Virg. A. 6, 674 ; Stat. Th. 4, 819 : pul- vinorum, Plin. 19, 4, 20. VI. In architecture, A large, round moulding at the base of a column, a torus, Vitr. 3, 3, med. * torviduS) a > um.a^. [torvus] Wild, fierce : hiatus, Arn. 6, 196. torvitaSi a'i s . /• [id.] Wildness, sav- ageness, severity, sternness of aspect, char- acter, etc. (post -Aug.): torvitas vultus, Tac. H. 2, 9 Jin.; so, oculorum, Amm. 31, 2 med. : capitis (pantherae), Plin. 8, 17, 23 : — naturae, id. 7, 19, 18 : M. Agrippa, vir rusticitati propior quam deliciis. . . verum eadem ilia torvitas tabulas duas Ajacis et Veneris mercata est, etc., id. 35, 4, 9. torvitcr» adv., v. torvus, ad fin. torvus» °i um . a "-dj- [jugum] So many (an Appuleian word) : torjugis die- bus, App. M. 2, p. 125 ; so, sidera, id. de Deo Socr. : invitamenta, id. Flor. 4, p. 360. — Collat. form, totiugiSj e : homo tot- jugi scientia, App. Flor. 2. p. 346. 1. tbtus, a, um, (gen., totius, but scanned totius, Lucr. 1, 983 ; 3, 97 ; 276 ; 1002 ; 4, 1025 ; 5, 478, et al. Collat. form of the gen. : toti familiae, Afran. in Prise, p. 694 P. : dat., toti ; but m., toto orbi, Prop. 3, 11, 57: /., totae familiae, Plaut. Fragm. ap. Var. L. L. 7, 5, 100 ; and, totae rei, Auct. Her. ap. Prise, p. 678 P.). All, all the (denoting a thing in its entireness), the whole, entire, total: ut unum opus, totum atque perfectum ex omnibus totis atque perfectis absolveret, Cic. Univ. 5 fin. : cui senatus totam rem publicam, omnem Ital- iae pubem, cuncta populi Romani arma commiserat, id. Mil. 23, 61 : omne coelum, totamque cum universo mari terrain men- te complexus, id. Fin. 2, 34, 112 : ut tota mente atque omnibus artubus contremis- cam, id. de Or. 1, 26, 121 : universa re et tota sententia dissidere, id. Fin. 4, 1, 2 : aedes totae confulgebant, Plaut. Am. 5, 1, 44 ; cf. id. Most. 1, 2, 68 : eant per totam caveam, id. ib. prol. 66 : pervigilat noctes totas, id. Aul. 1, 1, 33 ; so, eaqne tota nocte continenter ierunt. Caes. B. O. 1, 26, 5 : ut Roman per totam urbem vigiliaehaberen- tur, Sail. C. 30, 7; Cic. Rep. 1. 16 ; id. ib. 1,36: et ipsa Peloponnesus fere tota in mari est, id. ib. 2, 4 : delectus tota Itulin TRAB habiti, Caes. B. C. 1, 2, 2 ; cf., delectum habuit tota provincia, id. ib. 2, 18, 1 : per- facile esse totius Galliae imperio potiri, id. B. G. 1, 2, 3, et saep. : — tota sum misera in metu, Plaut. Cist. 2, 1, 59 ; cf., Ctesipho in amore est totus, Ter. Ad. 4, 2, 50 ; and, nescio quid mediums nugarum, totus in illis, Hor. S. 1, 9, 2 : totus et mente et an- imo in bellum insistit, Caes. B. G. 6, 5, 1 : qui esset totus exfraude etmendaciofac- tus, Cic. Clu. 26, 72 : virtus in usu sui tota posita est, id. Rep. 1, 2 : sum totus vester, id. Fam. 15, 7; cf. id. Q. Fr. 2, 1, 3: Ca- toni studio meo me totum ab adolescen- tia dedidi, id. Rep. 2, 1 ; cf., homines qui se totos tradiderunt voluptatibus, id. Lael. 23, 86; and id. Att. 14, 11, 2: falsum est id totum, id. Rep. 2, 15. II. In the neutr. absol. : totum in eo est, tectorium ut concinnum sit, all de- pends on. this, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, 1 ; so, to- tum in eo sit, ne contractentur pocula, Col. 12, 4, 3. — Hence, B. Joined with a prep, adverbially : l.Ex toto,Wholly, com- pletely, entirely, altogether, totally: creta ex toto repudianda est, Col. 5, 8, 6 ; so id. 2, 20, 2 ; Plin. 11, 17, '17 ; Cels. 8, 20 med. ; 7, 4, 3 and 9 ; Ov. Pont. 4, 8, 72.—* 2. In toto, Upon the whole, in general, general- ly : Cic. Att. 13, 20 fin.— 3. In totum : a. Wholly, entirely, altogether, totally: res in totum diversa, Plin. 31, 7, 42 ; so id. 2, 90, 92; 10, 4, 5; 12, 1, 4 sq.; 25, 4, 17; 35,2, 2. — p. Upon the whole, in general : in to- tum praecipimus : ut, etc., Col. 11, 2, 80 ; so id. 3, 2, 31. 2. tdtUS* a > um ' "dj- [tot] So great a (extremely rare) : quotcumque pedum 8patia facienda censueris, totam partem longitudinis et latitudinis duces, Col. 5, 3, 5 ; so, tota pars, Manil. 3, 416. t toxicon, '■ "■ = roi,iic6v, A hind of ladanum, Plin. 26, 8, 30. t tOXlCUm, ii «• = to\ik6v, orig., A poison in which arrows were dipped, Caecil. and Afran. in Fest. p. 355; Ov. Pont. 4,7, 11 ; cf. Plin. 16, 10, 20.— Hence, for Pois- on, in gen. ; sing., Plaut. Merc. 2, 4, 4; Hor. Epod. 17, 61; Suet. Claud. 44; id. Ner. 35 : plur., Prop. 1, 5, 6 ; Ov. Am. 2, 2, 64; Luc.9,820; Marti, 19, 6; Col. 10, 18. trabaliSi e > °dj- [trabs] Of or belong- ing to beams, beam- : clavus, a spike, Hor. Od. 1, 35, 18; cf. proverb., ut hoc benefi- cium, queroadmodum dicitur, trabali cla- vo figcret, i. e. very fast, Cic. Verr. 2, 5, 21, 53. — Poet. : telum, i. e. beam-like, stout as a beam, Virg. A. 12, 294 ; Val. Fl. 8, 301 ; so, hasta, Stat. Th. 4, 6 : sceptrum, Claud. Rapt. Pros. 2, 172 : vectis, id. Cons. Mall. Theod. 318. 1. trabca* ae, / A robe cf state of augurs, kings, knights, etc., Suet. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 7, 612; Plin. 8, 48, 74; 9, 39, 63 ; Ov. F. 2, 503 ; Virg. A. 7, 188 ; 612 ; 11, 334, et al.— Hence, II. Transf., The equestrian order, Stat. S. 5, 2, 17 ; Mart. 5, 41, 5. 2, Trabea, ie> m- Q., An ancient Roman comic poet, (* Cic. Fam. 9, 21 ; id. Fin. 2, 4 ; id. Tusc. 4, 31 ; Sedig. in. Gell. 15, 24) ; v. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 46. trabcalis, e, adj. [1. trabea] Of or belonging to the trabea : metallum, i. e. gold, Sid. Carm. 2, 2. trabeatUSi a . um > "dj- [id-] Dressed in or wearing a trabea: Quirinus, Ov. F. I, 37 ; id. Met. 14, 828 : equites, Tac. A. 3, 2; Suet. Dom. 14; Val. Max. 2, 2 fin. ; for which also, agmina, the knights, Stat. S. 4, 2, 32 : domus, i. e. of a consul, Claud. Cons. Mall. Theod. 338; so. colonus, i. e. consul, id. IV. Cons. Hon. 417; and, quies, of the consuls. Cod. Theod. 10, 10, 33.— II. Subst., trabeata, ae, /. (sc. tabula), A kind of drama, so called by C. Melissus, prob. from the knights represented in it Suet. Gramm. 21 ; cf. Neukirch. Fabul. togat. p. 34 sq, trabecula ortrabicula,ae,/. dim. [trabs] A little beam, Cato R. R. 18, 5 ; Vitr. 10, 21 : Inscr. Grut. 207, 1. trabes» is. v. trabs, ad init. trabica, ae. /. (sc. navis) [trabs] A ves- sel made of beams fastened together, a raft : labitur trabica in alveos, Pac. in Fest. p. 367. trabs, trabis (ante-class, collat. form of the num., trabes, Enn. in Cic. N. D. 3, TRAC JO, 75 ; id. Fat. 15, 35 , and id. Top. 16, 61 ; id. ap. Var. L. L. 7, 3, 87), /. [rpiitnl] A beam, a timber : figna trabesque, Lucr. 2, 196 ; v. tignum. So, Caes. B. G. 2. 29, 3 ; 3, 13, 4 ; 7, 23, 1 ; id. B. C. 2, 9, 2 ; Plin. 16, 38, 73 ; Gell. 1, 13, 17 ; Ov. M. 3, 78, et mult, al,— II. Transf. : A. For A tall, slender tree: silva frequens trabibus, Ov. M. 8, 329 ; cf. id. ib. 14, 360 : eeeuri sau- cia trabs ingens, id. ib. 10, 373. So, Var. in Non. 178, 31 ; Prop. 3, 22, 38 ; Virg. A. 6, 181 ; 9, 87.— B. For any thing made of beams or timbers: 1. Very freq., for A skip or vessel : abiegnatrabes, Enn. in Cic. N. D. 3, 30, 75 ; so, trabes rostrata per al- tum, id. ap. Var. L. L. 7. 3, 87 : jam mare turbari trabibus . . . vidimus, Virg. A. 4, 566 : ut trabe Cypria Myrtoum pavidus nauta secet mare, Hor. Od. 1, 1, 13 ; Ov. Pont. 1, 3, 76.-2. A roof: sub trabe cit- rea, Hor. Od. 4, 1, 20; so in the plur., id. ib. 2, 18, 3 ; 3, 2, 28.-3. For A battering- ram, ballista, etc., Val. Fl. 6, 383.-4. For A javelin, Stat. Th. 5, 566 ; 9, 124—5, For A club, cudgel, Stat. Th. 1, 621.— 6, For A table, Mart. 14, 91, 2, et saep. TrachaSi antis, /., Todxis, The town usually called Tarraeina, near the Pomp- tine Marshes, Ov. M. 15, 717. t trachia- ae, /. =■ Tfioxeia, The wind- pipe, trachea, Macr. S. 7, 15. Trachin, mis, or Trachyn, y il09 > /., Tp«X'" or Tpa\iv, A town of Thessaly, on Mount Oeta, zcliere Hercules caused him- self to be burned, Plin. 4,7, 14; Here. Oet. 135; 195; 1432; Troad. 818; Ov. M: 11, 627. — II. Deriv., Trachinius» a , um, adj., Of or belonging to Trachin, Trachin- ian : tellus, Ov. M. 11, 269 : miles, Luc. 3, 177 ; heros, i. e. Ceyx, king of Trachin, Ov. M. 11, 351 ; called also, absol., Trachinius, id. ib. 282 ; cf., puppis, the vessel in which Ceyx was shipwrecked, id. ib. 502 ; and, T. Halcyone, the consort of Ceyx, Stat. S. 3, 5, 57. — In the plur. sub9t, Traehiniae, arum, /., The Trachinian Women, a trage- dy of Sophocles, Cic. Tusc. 2, 8, 20. tracta? ae, v - traho, Pa., no. B, 2. tractabilis, e, adj. [tracto] That may be touched, handled, or wrought, manage- able, tractable (quite class.) : I, Lit. : trac- tabile omne necesse est esse, quod natum est, Cic. Univ. 4 med. ; so, materies, Vitr. 2, 9 fin. : tofi in opere, Plin. 36, 22, 48 : Ital- icutn genus falcium vel inter vepres, id. 18, 28, 67, J 261 : folium, id. 21, 17, 68 : pon- dus, i. e. portable, Stat. S. 5, 1, 83 ; est mare (confiteor) nondum tractabile nanti, Ov. Her. 19, 71 ; cf., non tractabile coelum, i. e. inclement, stormy, Virg. A. 4, 53 : vox, tract- able, flexible, Quint. 11, 3, 40. — Comp. : ul- cera tractabiliora fieri, Plin. 30, 13, 39. — II, Trop., Pliant, yielding, manageable, tractable : virtus est cum multis in rebus, turn in amicitia tenera et tractabilis, Cic. Lael. 13, 48: nullis ille movetur Fletibus aut voces ullas tractabilis audit, Virg. A. 4, 439 ; cf., animus, Ov. R. Am. 123 ; and, mite ac tractabile ingenium, Curt. 3, 2 fin. — Comp. : nihil est enim eo (filio) tracta- bilius, Cic. Att. 10, 11, 3 : Agrippa nihilo tractabilior, Suet. Aug. 65, fin. — Adv., tractabiliter, Without opposition, tract- ably (very rarely) : tractabilius, Gell. 6, 2,8. tractabilitas* atis, /. [tractabilis] Fitness for being handled or wrought, manageableness, tractability ( extremely rare ) : populus, salix, tilia in sculpturis commodam praestant tractabilitatem, Vitr. 2, 9. tractabfliterj adv., v. tractabilis, ad fin. tractatio, onis, /. [tracto] A hand- ling, management, treatment (quite class.) : nee vero qui fidibus aut tibiis uti volunt, ah haruspicibus accipiunt earum tracta- tionem, sed a musicis, Cic. de Div. 2, 3, 9 : armorum, id. de Or. 3, 52, 200 : beluarum, id. Off. 2, 5, 17 ; cf., magnarum rerum, id. Rep. 3, 3 ; and, tractatio atque usus vocis, id. Or. 18, 59 ; cf. also, usus et tractatio di- cendi, id. de Or. 1, 23, 109 : philosophise, id. Acad. 2, 2, 6 ; so, literarum, id. Brut. 4, 15 : assidua veterum scriptorum, Gell. 5, 21, 3 : quaestionum, Quint. 4, 5, 6 : rei pub- licae, Sen. Tranq. 3: est in utroque (in poesi et in oratione soluta) et materia et tractatio, materia in verbis, tractatio in col- 5F T R AC locatione verborum, Cic. Or. 59, 201.— H. In par tic: A. Treatment of a person, i. e. conduct, behavior toward him (po6t- Aug., and mostly in jurid, lang.) : maritus uxori, si malae tractationis accusabitur, non inverecunde dicet, etc.. of maltreat- ment, Quint. 7, 4, 10 sq. ; so id. ib. 24 ; 29 ; 7, 3, 2 ; 4, 2, 30 ; Tert. Poen. fin. — B. In rhetor, lang. : 1, A rhetorical figure, The treatment, handling, discussion of a sub- ject, Cic. de Or. 2, 41, 177 ; Quint. 9, 1, 33; Sen. Contr. 1, 1 med. — 2. A special use, usage of a word, Cic. Part. 5, 17. tractator, oris, m. [ id. ] A slave among the Romans, who manipulated and suppled his master's limbs while anointing them; a shampooer, Sen. Ep. QQfin. This office was also performed by female slaves ; hence tractatrix, Mart. 3, 82, 13. — II. A handler, treater of any thing, esp. of literary matters (post-class.), Sid. Ep. 4, 11 ; 2, 9 ; Hier. in Helv. 6 ; Spart. Get. 4. tractatorium, ii, n. [id. ] a place where deliberations were held, causes tried, etc., a place of business, session-room, Sid. Ep. 1, 7. tractatllS; us > m - [id.J A touching, handling, working : I. L i t. (so rarely ; not in Cicero) : nucum, Plin. 15, 22, 24 : plantae tractatu mansuescunt ut ferae, id. 17, 10, 12.— II. Trop., A handling, man- agement, treatment (so quite class. ; esp. freq. in Quint.) : artium, * Cic. de Or. 3, 23, 86 : asperiorum tractatu rerum atte- runtur (ingenia), Quint. 8 prooem. § 2 ; so, artis hujusce, id. ib. 5 : communis lo- corum, id. 12, 8, 2: temporis, id. 5, 10, 42: troporum, id. 1, 8, 16 : aequi bonique, id. 12, 1, 8 ; 12, 2, 3, et saep. In the plur. : tractatus omnes, Quint. 7, 6, 12 ; so, le- gates, id. 3, 8, 4 : judicialis officii, Gell. 14. 2, 20. — B. Trans f., in eoncr. : 1, A treatise, tractate, tract : separatim toto trac- tatu sententia ejus judicanda est, Plin. 14, 4, 5. — 2. m eccl. Lat, A sermon, homily: tractatus populares, quos Graece homil- ias vocant, Aug. de Haeres. 4 praef. tracticius or -tius, ii, m. [ traho ] The Dragged, a nickname of Heliogaba- lus, who, after having been slain, was dragged through the streets, Aur. Vict. Ep. 23 fin. ; Lampr. Heliog. 17. tractim, adv. [ tractus ; v. traho ] By drawing along, i. e. little by little, by de- grees ; in a drawling way, at length, slowly (poet, and in post-Aug. prose) : quid, si ego ilium tractim tangam, ut dormiat? i. e. should stroke him, Plaut. Am. 1, 1, 157: ire, Lucr. 3, 529 ; id. 6, 118 : susurrant, Virg. G. 4, 260 ; so, sonat jucundo hiatu, Gell. 7, 20, 3 ; and, t. pronunciata litera i, i. e. pronounced long, id. 4, 6, 6 ; cf. also, dicere (ppp. festdnanter), slowly, Sen. Ep. 40 med. tractitlUS, a, um, v. tracticius. tractOj avi, atum, 1. v. intens. a. [tra- ho] I. To draw violently, to drag, tug, haul, etc. (so very rarely) : qui te (Hec- torem) sic tractavere ? Enn. in Macr. S. 6, 2 : tractatu' per aequora campi, id. Ann. 2, 31 ; so, tractata comis antistita Phoebi, Ov. M. 13, 410 : malis morsuque ferarum Tractari, to be torn, rent, lacerated, Lucr. 3, 902. — Far more freq., and quite class., II, To touch, take in hand, handle, man- age, wield; to exercise, practice, transact, perform, etc. A. Lit.: ut ea, quae gustemus, olfaci- amus, tractemus, audiamus, etc., Cic. Tusc. 5, 38, 111 ; Plaut. Trin. 4, 2, 163 : aliquid manibus, id. Poen. 1, 2, 103 : tractavistl hospitam ante aedes meas, id. Mil. 2, 6, 30 ; Lucr. 4, 625 : aret Pellis et ad tactum tractanti dura resistit, Virg. G. 3, 502 : puer unctis Tractavit calicem manibus, Hor. S. 2, 4, 79 : vitulos consuescere manu trac- tari, Col. 6, 2, 1 : traotat inauratae conso- na fila lyrae, i. e. strikes, plays upon, Ov. Am. 1, 8, 60, et saep. : — necdum res igni scibant tractare, to prepare, i. e. to cook, dress, Lucr. 5, 951 ; so, solum terrae aere, id. 5, 1288 ; cf., lutosum agrum, Col. 2, 4, 5: t tuerique vites, Cic. Fin. 5, 14, 39: ceram pollice, Ov. M. 10, 285 ; cf. id. ib. 8, 196 ; cf., lanam, Just. 1, 3 : lanuginem, Suet. Ner. 3% gubernacula, to manage, Cic. Sest. 9, 20 : tela, to wield, Liv. 7, 32, 11 ; cf., anna speciosius, Hor. Ep. 1, 18, 53 : servus, qui meam bibliothecen mul- TE A C torum numorum tractavit, has taken can of, had charge of, Cic. Fam. 13, 77, 3 ; cf., eras tu quaestor : pecuniam publicam tu tractabas, id. de Div. in Caecil. 10, 32 ; so, rationem Prusensium, Plin. Ep. 10, 28, 5. B. T r o p., To handle, manage, prac- tice, conduct, lead, etc. 1. In gen.: ut ne res temere tractent turbidas, Enn. in Cic. de Or. 1, 45, 199 ; so, suam rem minus caute et cogitate, Plaut. Trin. 2, 2, 46: causas amicorum tractare atque agere, Cic. de Or. 1, 37, 170 ; so, causam difficiliorem, id. Fam. 3, 12, 3: conditiones, Caes. B. C. 3, 28, 5: belluin. to conduct, Liv. 23, 28, 4 ; Tac. A. 1, 59 ; so, proelia, Sil. 15, 466; ef„ vitam vulgi- vago more ferarum, to lead, pass, spend, Lucr. 5, 930; so, vitam, Auct. Her. 4, 24, 33 : artem, to practice, Ter. Ph. prol. 18 ; Cic. Acad. 2, 7, 22: personam in scena, to perform, act, represent, id. Rose. Com. 7, 20 ; so, partes secundas (mimus), Hor. Ep. 1, 18, 14 : animos, Cic. Or. 28, 97 :— quo in munere ita se tractavit, ut, etc., has so conducted himself, id. Fam. 13, 12, 1 ; so, ita me in re publica tractabo, ut me- minerim, etc., id. Cat. 3, 12, 29. 2. In partic. : a. To treat, use, or conduct one's self toward a person in any manner : ego te, ut merita es de me, trac- tare exsequar, Plaut. Asin. 1, 3, 8 : omni- bus rebus eum ita trades, ut, etc., Cic. Fam. 1, 3 : non tractabo ut consulem, id. Phil. 2, 5, 10 : aliquem liberaliter, id. Verr. 1, 8, 23 : nee liberalius nee honorificent - us potuisse tractari, id. Fam. 13, 27, 2 : pater parum pie tractatus a filio, id. Coei. 2, 3: mercatores ac navicularii injuriosius tractati, id. de imp. Pomp. 5, 11 : panlo- que benignius ipsum te tractare voles, Hor. Ep. 1, 17, 12. }), To handle, treat, investigate, discuss any thing, mentally, orally, or in writing : oratori omnia quaesita, audita, lecta, dis- putata, tractata, agitata esse debent, Cic. de Or. 3, 14, 54 ; cf., habeat omnes phi; losophiae notos et tractatos locos, id. Or. 33, 118 : tractata res, id Rep. 3, 3 : quaes- tionem diligentius, id. ib. 2, 43: partem philosophiae, id. Acad. 1, 8. 30 : constmi- tiam, id. Lael. 18, 65 ; cf. id. ib. 22, 82 : ibi consilia decern legatorum tractnbantur. Liv. 33, 31, 7 : scrupulosius tractabo veil? tos, Plin. 2, 46, 45, et saep.: aliquid me- mori pectore, to ponder, reflect upon, Juv. 11, 28 ; cf, tractare proeliorum vias, Tac A. 2, 5. — Rarely joined with de or a rela- tive clause : de negotiis, to discuss, Surf. Aug. 35 ./in. ; quum tractaret, quinam adi- pisci principem locum abnuerent, etc., Tac. A. 1, 13. t tractOgalatuS) a, um, adj. [vox hibrida, from tractum and y X,,] Made of or cooked with pastry and milk : pultes. Apic. 5, 1 : pullus, id. 6, 9; cf. the follow- ing art. t tracto mclltUS, a, um, adj. [vox hi- brida, trom tractum and i*i\i] Cooked with pastry and honey : porcellus, Apic. 8, 7 ; cf. the preced. art. tractorius, a, um, adj. [traho] I. Of or for drawing or hoisting : genus machi- narum, Vitr. 10, 1. — H, tractoriae. arum,/, (sc. literae) An imperial letter con- taining an order to provide a person with necessaries on his journey : de tractoriis et stativis, Cod. Justin. 15, 52. tractum. i> v. traho, Pa., no. B. tractUOSUSj a, um, adj. [traho] That draws to itself, clammy, gluey, viscous (late Lat.) : sudor crassus et tractuosus atque viscosus, Coel. Aur. Acut. 2, 32 ; so, se- men, Theod. Prise. 4, 2 med. 1. tractuSj a, um, Part, and Pa. of traho. 2. tractus* u s > m. [traho] A draw- ing, dragging, draught : I, Lit. (so most- ly poet.): Syrtes ab tractu nominntae, Sail. J. 78, 3 : tractu gementem Ferre ro- tam, Virg. G. 3. 183 : tractu taurea terca domant, Val. Fl. 6, 359 : modicus tractu.-,. Plin. 9, 46, 70 : aut si qua incerto fallet te litera tractu, stroke, Prop. 4, 3, 5: contin uus multis subitarum tractus aquarum, i. e. a drawing in, drinking, draught, Luc. 4, 368 ; cf., aera pestiferum tractu, i. e. r- drawing in, inhalation, id. 7, 412 : squa - meus in spiram tractu se colligit anguis.. Virg. G. 2, 154 ; so of the motion of a ser- 1553 THAD pent, Ov. M. 15, 725 ; Claud. B. Get. 22 ; 11. Cons. Stil. 172 ; cf., ( Phaethon ) longo per aera tractu Fertur, Ov. M. 2, 320 ; and, (risus) interdum quodam etiam corporis tractu lacessitur, i. e. movement, Quint. 6, 3, 7 : nonne vides longos flammarum du- cere tractus, long trains, Lucr. 2, 207 ; so, flammarum, Virg. G. lj 367; Luc. 2, 270; cf. Ov. M. 6, 21; and, longo per mul- ta volumina tractu Aestuat unda minax, Luc. 5, 565 ; so of the course of the Nile, id. 10, 257 ; or of the wind : Val. F). 1, 614. B. Transf., A space drawn out, i. e. A stretch, extension, extent, tract of a thing (so quite class.) : castrorum, Liv. 3, 28, 1; cf., urbis, Cic. Rep. 2, 6 Moser N. cr. ; so, cum mediae jaceant immensis tractibus Alpes, Luc. 2, 630 ; and Claud. Rapt. Pros. 3, 9.— Hence, 2. Conor., of places, A territory, dis- trict, region, tract of land (quite class.) : oppidi, Caes. B. C. 3, 112, 8; so, t eorrup- tus coeli, Virg. A. 3, 138 Serv. : tractus ille celeberrimus Venafranus, Cic. Plane. 9, 22: tractus uter plures lepores, uter educet apros, HorrEp. 1, 15, 22: tractu surgens oleaster eodem, Virg. G. 2, 182 : genera (vitium) separari ac singulis con- seri tractibus, utilissimum, Plinrn, 22, 35 §187. II. Trop. : A. ' n gen., Course, prog- ress, movement ; of time, space, lapse, peri- od : tractus orationis lenis et aequabilis, course, movement, current, Cic. Or. 13, 54 ; cf. Quint. 9, 4, 61 ; and id. 5, 8, 2 :— quod neque clara suo percurrere flumina cursu Perpetuo possint aevi labentia trac- tu, Lucr. 1, 1003 ; so id. 5, 1215 : eodem tractu temporum nituerunt oratores, etc., Veil. 2, 9, 1 : aetatis, Val. Max. 8, 13, 2 ext. : hoc legatum Cum voluerit, tractum habet, quamdiu vivat is, a quo, etc., duration, pe- riod, Ulp. Dig. 32, 1. 11. B. In parti c, A drawing out, pro- tracting, extension, length: quanta haesi- tatio tractusque verborum ! drawling, Cic. de Or. 2, 50, 202; so, pares elocutionum, Quint. 4, 2, 118: ilia (historia) tractu et suavitate atque etiam dulcedine placet, extent, copiousness, Plin. Ep. 5, 8, 10 : du- rante tractu et lentitudine mortis, Tac. A. 15, 64 ; so, belli, id. ib. 15, 10 : in tractu et declinatione talia sunt, qualia apud Cice- ronem beatitas et beatitudo, a lengthening in derivation, Quint 8, 3, 32 Spald. traditio- 6nis,/. [trado] A giving up, delivering up, surrender (not freq. till aft- er the Aug. period) : I, Lit.: abalienatio est ejus rei quae mancipi est traditio alte- ri nexu, * Cic. Top. 5, 28 : Gomphorum (urbis), Liv. 32, 14, 3: so, urbis, id. 33, 31, 2; 34, 30, 1: Jugurthae, Plin. 37, 1. 4 ; so Val. Max. 8, 14, 4. — H. Tr o p. : A. ^ teaching, instruction: jejuna atque arida traditio (praeceptorum), Quint. 3, 1, 3; cf. id. ib. 2 ; so id. 12, 11. 16 ; Tac. A. 16, IQfin. — J3 # A saying handed down from former times, a tradition : incomperta et vulgaria traditio rei, Gell. 16, 5, 1 ; so id. 13, 22, 14. tradltoi*. oris, m. [id.] (a post-Aug. word) I, A betrayer, traitor, for the usual proditor : interfecto traditore, Tac. H. 4, 24; soSedul. Carm. 5, 61— H. ^ teacher: nlicujus scientiae, Arn. 3, 113; so Tert. Coron. Mil. ifni. tradltllS) a, um, Part, of trado. trado (also written transdo ; so most freq. in Caesar ; v. in the follg., and cf. Freund, in Jahn's Neue Jahrbb. XIII. p. 297), didi, ditum, 3. {in tmesi: transqve IjAto endoqve plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309) v. a. |trans-do] To give -up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign. I. Lit.: A. I" gen.: (a) Form trado: ut amico traderem (thesaurum), Plaut. Trin. 1, 2, 143: mini trade istuc (argen- um), id. Asin. 3, 3, 99 ; id. Cure. 3, 15: iliquid in manum, id. Merc. 2, 2, 7 : pocu- am alicui, Cic. Tusc. 1, 40, 96 : aedem I ','nstoris sartam tectam, id. Verr. 2, 1, 50, | i 31 : magistris traditi, id. Tusc. 3, 1, 3 ; so, I pueros magistris, Ov. Am. 1, 13, 17; cf., '■quos domitoribus, Cic. Oft'. 1, 26, 90: tes- lamentum alicui legendum, Hor. S. 2, 5, 11 :^miserat ad legatum Romanum, tradi- mrum se urbem, Liv. 34, 29,9: armis tra- -litis, Caee. B. G. 1, 27, 4 ; so id. ib. 2, 13, 1554 TRAD 1 ; cf., obsides, arma perfugae traditi, id. ib. 1, 28, 2 : — aliquem ad eamificera, Plaut Rud. 3, 6, 19 ; cf., in pistrinum tradier, id. Most. 1, 1, 16 ; so, aliquem in custodiam vel in pistrinum, Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, 14 : aliquem supplicio, Suet. Vit. 14 : Augus- tus filiam suam equiti Romano tradere meditatus est, to give in marriage, Tac. A. 4, 4 med. — Poetical with a follg. object- clause : ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis, Hor. Od. 2, 4, 11; cf. below, no. II., A. — (Jj) Form transdo : ut arma per manus necessario transderentur, Caes. B. C. 1, 63, 3; so, per manus sevi ac picis transditas glebas, id. B. G. 7, 25, 2 ; and Hirt B. G. 8, 15, 6 : sibi captivos transdi, id. B. C. 3, 71, 4 : ne- que se hostibus transdiderunt, id. B. G. 7, 77, 12 ; so, se (alicui), id. ib. 7, 47, 6 ; Hirt. B. G. 8, 43, 6 : se adversariis ad supplici- um, Caes. B. C. 1, 76, 1 : navem in i'ugam transdunt, Att. in Non. 155, 8. B. I n partic: 1, Pregn., To deliv- er, commit, intrust, confide for shelter, pro- tection, etc. : (a) Form trado : sic ei te commendavi et tradidi, Cic. Fam. 7, 17, 2 : totum denique hominem tibi ita trado de manu, ut aiunt, in manum tuam, id. ib. 7, 5, 3 : se alicui laudare et tradere, Hor. Ep. 1, 9, 3; id. Sat. 1, 9, 47; id. Ep. 1, 18, 78 : hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit, Caes. B. G. 6, 4, 4 : in tuam custo- diam meque et meas spes trado, Plaut Most. 2, 1, 59. — Q5) Form transdo : ab illo transditum initio et commendatum, Caes. B. C. 3, 57, 1 ; id. B. G. 7, 39, 1. 2. 7'° give up or surrender treacherous- ly, to betray : quem dedi putabas, defendi intelligis : quos tradituros sperabas, vi- des judicare, Cic. Rose. Am. 22, 61 : tibi trado patriosque meosque Penates, Ov. M. 8, 91 : ferisne paret populandas trade- re terras ? id. ib. 1, 249 : tradimur, heu ! Claud, in Ruf. 2, 261. II. Trop. : A. In gen. : (a) Form tra- do: et meam partem loquendi et tuam trado tibi, Plaut. Asin. 3, 1, 14 : eo ego, quae mandata, amicus amicis tradam, id. Merc. 2, 3, 51 : quae dicam trade memo- riae, Cic. Rep. 6, 10 (different from tra- dere memoriae, no. B, 2, b) : si libe- ram possessionem Galliae sibi tradidisset, Caes. B. G. 1, 44, 22 : Cingetorigi princi- patus atque imperium est traditum, id. ib. 6, 8, 9. — Poet, with an object-clause : tris- titiam et metus Tradam protervis in mare Creticum Portare ventis, Hor. Od. 1, 26, 2; cf. above, no. I., A, a, ad Jin. — (/i) Form transdo : summa imperii transdi- tur Camulogeno Aulerco, Caes. B. G. 7, 57, 3 ; eo, Vergasillauno Arverno summa imperii transditur, id. ib. 7, 76, 3. B. I n partic: 1. Pregn., with se, To give one's self up, to yield, surrender, or devote one's self to any thing: se totos vo- luptatibus, Cic. Lael. 23, 86 ; so, se quieti, id. de Div. 1, 29, 61 : se lacrimis ac tristi- tiae, Luccei. in Cic. Fam. 5, 14, 2 : se stu- diis %-el otio, Plin. Ep. 1, 9, 7, et saep. : se in studium aliquod quietum, Cic. Inv. 1, 3, 4 ; so, se in disciplinam alicujus, id. Phil. 2, 2, 3. 2. To make over, transmit, as an inher- itance ; to leave behind, bequeath : qui in morte regnum Hieroni tradidit, Plaut. Men. 2, 3, 59 : inimicitias posteris, Anton. in Cic. Att. 14, 13, A, 3 : consuetudo a majoribus tradita, Cic. de Div. 2. 72, 150 : morbi per successiones traduntur, Plin. Ep. 1, 12, 4 : traduntque metus, Sil. 4, 32. — Hence, b. To hand down to posterity by written communication ; to relate, narrate, re- count: quarum nomina multi poetae me- moriae tradiderunt, Cic. Inv. 2, 1, 3; for which, pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8 : cujus (Socratis) ingenium vari- osque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit, Cic. de Or. 3, 16, 60 : qua- lia permulta historia tradidit, id. de Div. 1, 53, 121 : aliquid posteris, Plin. Ep. 6, 16, 1 : tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc., Plin. 10, 24, 34 : ipsum regem tradunt . . . operatum his sacris se abdidisse, Liv. 1, 31, 8: — qui (Aristides)' unus omnium justissimus fuisse traditur, Cic. Sest. 67, 141 ; so, cujus (Lycurgi) tem- poribus Homerus etiam fuisse traditur, id. Tu6c. 5, 3, 7 : nee traditur certum, nee t it a r> interpretatio est facilis, Liv. 2, 8, 8 ; cf. id. 9, 28, 5 ; and, sic enim est traditum, Cic Leg. 1, 1, 3 ; cf. also, hoc posteris memo riae traditum iri, Aequos et Volscos, etc., Liv. 3, 67, 1 : — Galbam, Africanum, Laeli- um doctos fuisse traditum est, Cic. Tusc. 1, 3, 5 ; cf. id. Brut 56, 204 : unguenta quis primus invenerit, non traditur, Plin. 13, 1, 1: de hoc constantius traditur, Front. Aquaed. 7. 3. To deliver by teaching ; to propose, propound, teach any thing : (a) Form tra- do : ea, quae dialectici nunc tradunt et decent, Cic. Fin. 4, 4, 9 ; so, elementa lo- quendi, id. Acad. 2, 28, 92 : praecepta di- cendi, id. de Or. 1, 18, 84 : optimarum ar- tium vias meis civibus, id. de Div. 2, 1, 1 : aliquid artificio et via, id. Fin. 4, 4, 10 : haec subtilius, id. ib. 1, 9, 31 : aliquid, Caes. B. G. 7, 22, 1 : virtutem hominibus, Cic. de Or. 1, 58, 247: eodem tempore tradi omnia et percipi possint. Quint. 1, 12, 1 : nee tamquam tradita sed tamquam innata, id. 7, 10, 14. — Absol. : si qua est in his culpa, tradentis (i. e. magistri) est, Quint. 3, 6, 59. — (ji) Form transdo : mul- ta praeterea de sideribus atque eorum motu . . . disputant et juventuti transdunt, Caes. B. G. 6, 14, 6 : Minervam operum atque artiticiomm initia transdere, id. ih 6, 17,_2. tradtiCO (i n Caesar constantly, ana sometimes elsewhere, written trans» duCO)> x '> ctum, 3. (imperat., traduce, Ter. Ad. 5, 7, 12 ; perf. sync, traduxti, Plaut. Casin. 3, 3, 16) v. a. [transduco] To lead, bring or conduct across ; to lead, bring, or carry over any thing. 1. Lit. : A, I" 1 gen. : jamne banc tra- duxti hue ad nos vicinam tuam ? Plaut. Casin. 3, 3, 16 ; so, ut traduxisti hue ad nos uxorem tuam ! id. ib. 3, 4, 7 ; and, traduce et matrem et familiam omnem ad nos, Ter. Ad. 5, 7, 12: hominum mul- titudinem trans Rhenum in Galliam trans- ducere, Caes. B. G. 1, 35, 3 : exercitum ex Gallia in Ligures, Liv. 40, 25, 9 : suas copias per angustias et tines Sequanorum, Caes. B. G. 1, 11, 1 ; so id. ib. 1, 19, 1 : co- pias praeter castra, id. ib. 1, 48, 2: cobor- tes in castra ad se, id. B. C. 1, 21, 1 : im- pedimenta ad se, id. ib. 1, 42, 5 : regem Antiochum in Europam, Liv. 36, 3, 12 : aquaeductum per domum suam, Ulp. Dig. 6, 2, 11 : transeundum nunc tibi ad Mene- demum est et tua pompa Eo traducenda est, to be carried over to him, Ter. Heaut. 4, 4, 18Ruhnk. ; so, victimas in triumpho, Liv. 45, 39, 12 ; and, carpentum, quo in pompa traducerc.ur, was borne along, Suet. Calig. 15. — With a double ace. : tra- ductus exercitus silvam Ciminiam, Liv. 9, 39, 1 ; cf. in the follg., no. B. B. In partic. : 1. To lead or convey across, to transport over a stream or bridge : flumen subito accrevit, ut ea re traduci non potuerunt, Cic. Inv. 2, 31, 97 : pontem in Arari faciundum curat atque ita exercitum transducit, Caes. B. G. 1, 13, 1. — Freq. with a double ace: ubi Cae- sar certior factus est, tres jam copiarum partes Helvetios id flumen transduxisse, Caes. B. G. 1, 12, 2 ; so, flumen Axonam exercitum transducere, id. ib. 2, 5, 4 ; and, quos Caesar transduxerat Rhenum, Hirt. B. G. 8, 13, 2 ; cf. also, Belgas Rhenum antiquitus esse transductos, Caes. B. G. 2, 4, 1. 2. Publicists' l. t.. traducere equum, To lead his horse along, said of a knight who passed muster at the inspection by the censor: qui (P. Africanus) quum es- set censor et in equitum censu C. Licin- ius Sacerdos prodisset . . . quum contra nemo diceret, jussit equum traducere, Cic. Clu. 48, 134. 3. To lead along, parade in public by way of disgrace : delatores flagellis caesi ac traducti per amphitheatii arenam, Suet. Tit. 8 fin. ; cf. below, no. II., B, 2. II. Trop. : A. In gen. : aut alio pos- sis animi traducere motus, Lucr. 4, 1068 : animos judicum a severitate paulisper ad hilaritatem risumque traducere, Cic. Brut. 93, 322; so, animum hominis ab omni alia cogitatione ad tuam dignitatem tuen- dam, id. Fam. 1, 2, 3 ; cf., animos a con- traria defensione abducere et ad nostram conor traducere, id. de Or. 2, 72, 293 : ad TRAD amicitiam consuetudinemque, id. Prov. Cona. 9, 22 : turn omnem orationem tra- dtfxi et convert! in increpandam Caepio- niB fugam, id. de Or. 2, 48, 199 ; id. Tunc. 5, 3, 8, et saep. : — centuriones ex inferior- ibus ordinibus in superiores ordines erant transducti, transferred, Caes. B. G. 4, 40, 7 ; so, is ad plebem P. Clodium tradueit, Cic. Att. 1, 18, 4 ; cf., P. Clodium a pari- bus ad plebem, Suet. Caes. 20: gens in Patricias transdueta, id. Aug. 2 : augur destinatus ad pontificatum traductus est, id. Calig. 12: medicus aegrum in melio- rem consuetudinem, etc., Var. L. L. 9, 5, 129 : ut (oratio) eos qui audient ad majo- rem admirationem possit traducere, Cic. Or. 57, 192 : mali punientur et traducen- tur in melius, Sen. de Ira, 2, 13 Jin. — Poet., with the dat. : me mea paupertas vitae traducat inerti, Tib. 1, 1, 5. B. In partic. : 1, To bring over, draw over one to some side or opinion : homi- nem trnducere ad optimates paro, Cic. Att. 14, 21, 4 : si istud obtinueris, tradu- cas me ad te totum licebit, id. Fin. 4, 1, 2 : transductis ad se jam pluribus, Suet. Caes. 14: — traduxit me ad suam sententiam, Cic. Clu. 52, 144. 2. qs. To lead along, exhibit as a spec- tacle, i. v. To make a show of, to expose to public ridicule, to dishonor, disgrace, de- grade (so not unte-Aug.) : an non sensis- tis . . . vestras conjuges, vestros liberos traductos per ora hominum? Liv. 2, 38, 3 ; cf, Petr. 87 ; and, rideris multoque ma- gis traduceris, etc., Mart 6, 77, 5 ; so Sen. lip. 100 ; id. Ben. 4, 32 ; Mart. 3, 74, 5 ; Juv. 8, 17. — Kindred with which is, 3. In a good sense, To set forth public- ly, make public, exhibit, display, promul- gate : quae tua tradueit carmina, Mart. 1, 54, 3; so, poemata, Petr. 41 : tot annorum secreta, id. 17 : se, to show one's self in public, Juv. 11, 31. 4. Of time, To lead, spend, pass (quite class.) : otiosam aetatem et quietam sine ullo labore et contentione traducere, Cic. de Sen. 23, 82; cf., hoc quod datum est vitae tranquille placideque traducere, id. Tusc. 3, 11, 25 ; so, quantumcumque su- perest temporis, August, in Gell. 15, 7, 3 : adolescentiam eleganter, Cic. Plane. 12, 31 : hoc tempus qua ratione, id. Fam. 4, 6, 3 : vitam per novem annos quibus arti- bus latebrisque, Tae. H. 4, 67 : aevum len- iter, Hor. Ep. 1, 18, 97 : tempora Cynica coena, Petr. poet. Sat. 14 : noctem exsom- nis, Sil. 9, 4, et saep. Hence also, transf, of the administration of an office : munus 6umma modestia et sumina abstinentia, Cic. Att 5, 9, 1. 5. In the later grammat. lang. : a. To transfer (*a word from one subject, or from one language, to another) : videtur Graecos secutus, qui ttjxlcjtov a sumptu viae ad aliarum quoque rerum apparatus traducunt,Gell.l7, 2, 1: vocabulum Grae- cum in linguam Romanam, id. 1, 18, 1. — 1j. To derive : jactare multo fusius largi- usque est quam jacere, unde id verbum traductum est, Gell. 2, 6, 5; so id. 17, 2,14. traduction onis, /. [ traduco ] * I. Lit., A leading along, conducting in tri- umph : traductio captorum, Aus. Grat. Act. 4. — 11, Trop. : A. I n gen. (ace. to traduco, no. II., A) A removing, transfer- ring from one rank to another : traduc- tio ad plebem furibundi horuinis ac per- diti (Clodii), Cic. Sest. 7, 15.— B. In par- tic. : 1. (ace. to traduco, no. II., B, 2) A making a shoio of, exposure, public dis- grace : hie damnatum cum dedecore et traductione vita exigit, Sen. de Ira, 1, 6 ; so, interrogationes ad traductionem nos- tram excogitatae, id. Ep. 85. — *2. ( a cc to traduco, no. II., B, 4) Of time, neutr.. The passage, lapse, course : temporis, Cic. de Div. 1, 56, 127. — 3. ( acc - t0 traduco, no. II., B, 5) In rhetor, lang. : a. A trans- ferring, metonymy: traductio atque im- mutatio in verbo : Africa terribili tremit horrida terra tumultu. Pro Afris est sumpta Africa, Cic. de Or. 3, 42, 167.— b. A rhetor, figure, A repetition of the same word, Auct. Her. 4, 14, 20. traductor, oris, m. [id.] The convey- er, a nickname of Pompey, who transfer- red Clodius from a patrician to a plebei- TRAG an gens : traductor ad plebem, Cic. Att. 2, 9, 1. 1. traductus? a , um , Part, of tra- duco. *2. traductuSj u8 > m - [traduco] A passage, pass : pruesidium per eos tra- ductus agentes, Amm. 18, 8 (al. Tractus). tradux, ucis, m. [traduco ; what is led or brought over; hence] In econom. lang., A vine-branch, vine-layer trained for prop- agation, Var. R. R. 1, 8, 4 ; Col. 5, 7, 3 »o. ; 4, 29, 13 ; Plin. 17, 23, 35, § 211 ; Tac. H. 2, 25 Jin. — II, Transf.: tradux carnis, Prud. Apoth. 983. In apposition with ma- teria : traduce materia, Sever. Aetn. 566. t tragacantha, ae, /. = rpayaKav&a, GoaCs-thorn, tragacanth-bush, Astragalus trngacantha, L. ; Plin. 13, 21, 36 ; 26, 14, 87 ; 30, 9, 23.— Hence, in the neutr., tra- gacanthum, i> n., Gum-tragacanth, Gels. 4, 4, 3 ; 5, 13 ; Scrib. Comp. 75 ; 108 ; called also, in a mutilated form, dragan- tum, i, n., Veg. Vet. 1, 32 ; Theod. Prise, de Diaeta, 9. f traganthes, is, /. = rpaydvQns, A species of the plant artemisia, App. Herb. 11. t traganus, }, w. = rp iyavos, i. q. rpa- }o$, A sucking-pig dressed in a particular way, Apic. 8, 7 fin. t tragelaphus, i, "»■ = rpayiXaaios, A kind of stag with a beard like a goat, perh. the horse-stag, Plin. 8, 33, 50 ; Sol. 19. t trag-emata, um, «■ = rpayyuara, Fruits, etc., eaten as an after-course, Des- sert, sweetmeats, confectionery, Plin. 13, 4, 9 ; Plin. Val. 5, 7 Jin. Also, dim. of the same, tragematia, drum, n. = rpuyn- uirta, Hier. Reg. S. Pach. 52. tragice, adv., v - tragiens, ad Jin. ttragicocomoedia, ae,f = rpayi- KOKu>nio8ia, A drama composed of a mixt- ure of tragedy and comedy, tragi-comedy, Plaut. Am. prol. 59 and 63. ttraglCUS, a, um, adj. = rpayiKos, Of or belonging to tragedy, tragic : car- men, i. e. tragedy, Hor. A . P. 220 ; cf.. Ca- mena, id. ib. 275 : cothurni, id. Sat. 1, 5, 64 : versus, id. A. P. 89 : ars, id. Ep. 1, 3, 14 : genus scenarum, Vilr. 5, 8 : actor, a tragic actor, tragedian, Liv. 24, 24, 2 : Ores- tes aut Athamas, represented in tragedy, Cic. Pis. 20, 47 ; cf., cerva, i. e. in the trag- edy of Iphigenia, Juv. 12, 120: tragicum illud subinde jactabat : oderint dum melu- ant, Suet. Calig. 25. — B. Subst, tragi- c u 8, i, m., A tragic poet, icriter of tragedy, Plaut. Pers. 4, 2, 4 ; Cic. Opt gen. 1, 2 ; Quint. 8, 6, 26 ; 9, 3, 14 ; Petr. 132 med.— II. Transf.: A In the tragic style, trag- ic, lofty, grand, sublime: fuit Sulpicius vel maxime omnium grandis et, ut ita di- cam, tragicus orator, Cic. Brut. 55, 203 : sed haec trasrica atque divina, id. de Or. 2, 56, 227 : color, Hor. A. P. 236 : tumor, Gell. 2, 23, 21 : ore, Mart. 8, 18, 8 : nam spirat tragicum satis, Hor. Ep. 2, 1, 166. — — B. Of a tragic nature, tragic, horrible, fearful, terrible : tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum, Liv. 1, 46, 3; so. concubitus, Juv. 2, 29 : ignes, (i. e. am- ores), Ov. Tr. 2, 407 ; Eriniiyes, Prop. 2, 20, 29. — Adv., tragice, In a tragic man- ner, tragically: mortem rhetorice cttnig- ice ornare, Cic. Brut 11, 43 ; so Sen. Ep. 100 fin. i'trasicn> ''• n.r=Tpiyiov, Goat-wort, a plant so called, Plin. 13, 21, 36. Called, also, tragonis, id. 27, 13, 115. ttragfoedia, ae, /. = rpayuiSia, A tragedy, Plaut. Am. prol. 54 ; 93 ; id. Cure. 5, 1, 1 ; Cic. de Sen. 7, 22 ; id. Phil. 11, 6, 13; Quint. 1, 5, 52; Hor. Od. 2, 1, 9 ; Ov. Am. 3, 1, 11 ; id. Trist 2, 381, et saep.— n. Transf. (very rarely) : A. A lofty or el- evated style : neque istis tragoediis tuis . . . perturbor, Cic. de Or. 1, 51, 219.— B. A great commotion or disturbance ; a specta- cle : ejus Appiae nomen quantas tragoe- dias excitat ! Cic. Mil. 7, 18 : si tragoedias agamus in nugis, id. de Or. 2, 51, 205 : in parvis litibus tragoedias rnovere, Quint. 6, 1, 36. i tragoedus, i, ™- = rpaytoooc : I. A tragic actor, tragedian, Plaut. Poen. 3, 2, 4 ; Cic. de Or. 1, 28, 128 ; Quint. 12, 5, 5 ; Hor. Ep. 2, 2, 129.— H. Tragoedus, An ep- ithet of Jupiter, derived from the Vicus TEAR Tragoedus at Rome, in the Regio Esquili- na, Suet. Aug. 57 ; Sext. Ruf. Reg. 5. tragonis, is, v. tragion. I tragdpan, anis,/. = rpa) 6-rrav (anal- og, to a'tyinan), A fabulous bird, perh. the bearded vulture, Vultur barbatus, L. ; Plin. 10, 49, JO ;^Mel. 3, 9, 2 ; Sol. 30. t tragopogon, onis, m. == rpayoTtir yu>v, A plant, goat's-beard, Plin. 27, 13, 117 ; 21, 15, 52. t tragdrig-anumi i, n.— rpayopiya- i/oi», A plant, goat's-thyme, Thymus rrago- riganum, L. ; Plin. 20, 17, 68. Called, also, tragrorig-anus* i. ">-, Cels. 5, n. 1 1. tragTOSi '■ m - — rpdyos (a goat) : I A kind of thorny plant, Plin. 13, 21. 37; 27, 13, 116. — II, A kind of sponge, Plin. 9, 45, 69 ; 31, 11, 41. 2. tragos. i. v. tragum. tragilla, ae, / [traho] I, A kind of javelin or dart, Lucil. in Fest. s. v. spara, p. 330 and 331 ; Var. in Non. 553, 31 and 555, 22; Caes. B. G. 5, 35, 6; id. ib. 48, 5; 1, 26, 3 ; id. B. C. 1, 57, 2 ; Sail. Fragm. ap. Non. 553, 29 ; Auct. B. Hisp. 32, 2 ; Sil. 3, 318 ; cf. Var. L. L. 5, 24. 33 ; Gell. 10, 25. 2; Fest. p. 367. — H. Trop., to signify An attack, a snare, plot ( Plautinian ) : tra- gulam in te injicere adornat : nescio quam tabricam facit, Plaut. Epid. 5, 2, 25 ; so, volui injicere tragulam in nostrum senem, id. Pseud. 1, 4, 14 ; id. Casin. 2, 4, 18.— HI, A kind of drag-net, Plin. 16, 8, 13.— IV. A small traha or sledge, acc. to Var. L. L. 5, 31,39. tragrularius, ii, ™- [tragula, no. I.] A soldier who placed and leveled the tragu- lae to be discharged from an engine, Veg. Mil. 2, 15/?t. tragum; ', n - A kind of pap or por- ridge/pYm. 18, 7, 16 ; Cels. 2, 20 ; called, also, tragos, Plin. 18, 10, 20, § 93. 'tragus, i, m. = T pdyos (a goat): I. The goat-like smell of the arm-pits, Mart. 11, 22, 7. — n. A kind offish, Ov. Hal. 112; Plin. 32, 11,54. traha) ae >/ [traho] A vehicle with- out wheels, A drag, sledge, Col. 2, 20, 4. Called, also, trahea, Virg. G. 1, 164. trahariUS- ■!• m - [traha] One who draws a traha, a sledge-man, baggage-man, Sid. Ep. 6, 1. * trahax, acis. adj. [traho] That draws every thing to himself, greedy, covetous : procax, rapax, trahax, Plaut. Pers. 3, 3, 6. trahea- ae, v. traha. traho, xi, etum, 3. (inf. perf. sync, traxe, Virg. A. 5, 786) v. a. To draw, drag, to draw or haul away, to drag along, etc. I, Lit.: A, I n gen. : " ducunt volen- tem fata, nolentem trahunt," Sen. Ep. 107 fin. ; Plaut. Am. 3, 2, 72 ; so, quum a cus- todibus in fuga trinis catenis vinctus tra- heretur, Caes. B. G. 1, 53, 5 ; and, trahe- batur passis Priameia virgo Crinibus a templo Cassandra, Virg. A. 2, 403 : ex pu- teis jugibus aquam calidam trahi (vide- mus), Cic. N. D. 2, 9, 25; so, materiam (malagmata), Cels. 4, 7: alvum et bilem, Plin. 25, 5, 22 : sanguinem jumento de cer- vice, Veg. Vet. 3, 43 : vapos porro trahit aera secum, Lucr. 3, 234 : limum are- namque et saxa ingentia fluctus trahunt, Sail. J. 78, 3; cf., Charybdis naves ad lito- ra trahit, id. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 3, 425 ; and herewith cf., Scyllam naves in saxa trahentem, Virg. 1. 1. : — Gy. Amicu- lum hoc sustolle saltern. Si. Sine tralii, quum egomet trahor, let it drag or trail, Plaut. Cist. 1, 1, 117; cf., tragula ab eo, quod trahitur per terram, Var. L. L. 5, 31, 39 ; and, sarcinas, Sen. Ep. 44_/in. ; so, ves- tem per pulpita, Hor. A. P. 215 : plaustra per altos montes cervice (boves), Virg. G. 3, 536 : siccas carinas (machinae), Hor. Od. 1, 4, 2 : genua aegra, Virg. A. 5, 468 : reos pedibus, Cic. Fam. 7, 32, 2 ; cf, nli- quem ad praetorem, Plaut. Poen. 3, 5, 45: praecipitem in pistrinum, id. Pseud. 1. 5. 79 : Hectorem circum sua Pergama. to drag, trail, Ov. M. 12, 591 : — trahens har- rentia viscere tela, draioing out, extract- ing, id. ib. 6, 290 ; so, ferrum e vulnere, id. ib. 4, 120 : ferrum e corpore, id. Fast 5, 399 : telum de corpore, id. Met 5, 95 ; cf., gladium de visceribus, Mart 1, 14, 2 : cuspidem manu, Ov. M. 12, 371, et saep. • te quoque, Luna, traho (i. e. de coelo; 1555 TRAH draw down, id. ib. 7, 207 : — at coria et car- nem trahit et conducit in unum, draws together, contracts, Lucr. 6, 968 ; eo, ner- vos, id. 6, 1189 : vultum et cogere rugas, Ov. Am. 2, 2, 33 : — si pocula arente fauce traxerim, had drawn in, i. e. quaffed, Hor. Epod. 14, 4 ; cf. Ov. M. 15, 330 ; so, aquas, Luc. 7, 822: venena ore, id. 9, 934: ubera, id. 3, 351, et al. ; cf., navigium aquam tra- hit, draws or lets in water, leaks, Sen. de Ira, 2, Wfln.; of smelling : odorem nari- bu8, Phaedr. 3, 1, 4 ; and of drawing in the breath, inhaling: auras ore, Ov. M. 2, 230 ; so, animam, Plin. 11,3,2; cf, Serviliusex- igua in spe trahebat animam, Li v. 3, 6, 8 ; and, spiritum extremum, Phaedr. 1, 21, 4 : suspiriapenitus, Ov. M. 2, 753: vocemimo a pectore, Virg. A. 1, 371 : — squamam cu- tis durata trahebat, i. e. took on, assumed, acquired, Ov. M. 3, 675 ; so, colorem, id. ib. 2. 236 ; 14, 393 ; cf, ruborem, id. ib. 3, 482 ; 10, 595 : calorem, id. ib. 11, 305 : lapidis figuram, id. ib. 3, 399, et saep. B. In partic. : 1, To drag away vi- olently, to carry off, plunder : cetera rape, trahe, Plaut. Trin. 2. 2, 12 ; so, rapere om- nes, trahere, Sail. C. 11, 4 ; and, sibi quis- que ducere, trahere, rapere, id. Jug. 41, 5 : de aliquo trahere spolia, Cic. Balb. 23, 54 ; cf., praedam ex agris, Liv. 25, 14, 11. 2. Trahere pecuniam, for distrahere, To make away with, to dissipate, squander: omnibus modis pecuniam trahunt, vex- ant, Sail. 0. 20, 12. 3. Trahere lanam, vellera, etc., To draw out lengthwise, i. e. To spin, manvfacture : minibus trahere lanam, Var. in Non. 545, 12 ; so, lanam, Juv. 2, 54 : vellera digitis, Ov. M. 14, 265 : data pensa, id. ib. 13, 511 ; id. Her. 3, 75 : Laconicas purpuras, Hor. Od. 2, 18, 8. II. Trop. : A. I n g en - : trahimur om- Fii.-s studio laudis et optimus quisque max- ime gloria ducitur, Cic. Arch. 11, 26; cf, omnes trahimur et ducimur ad cognitio- nis et seientiae cupiditatem, id. Off. 1, 6, 18; and, allicere delectatione et viribus trahere, Quint. 5, 14, 29 : trahit sua quem- que voluptas, Virg. E. 2, 65 : ni ea res lotigius nos ab incepto traheret, draw off, divert, Sail. C. 7, 7 : plures secum in ean- dem calamitatem, Cic. de imp. Pomp. 7, 19 : Lucanos ad defectionem, Liv. 25, 16, 6 : quo fata trahunt retrahuntque, sequa- mur, Virg. A. 5, 709 : — aliquem in aliam partem, Cic. Fam. 10, 4, 2 ; so, Drusum in partes, Tac. A. 4, 60 ; cf, civitatem ad regem, Liv. 42, 44, 3 ; and, aliquem in suam sententiam, id. 5, 25, 1 ; cf. also, rem ad Poenos, id. 24, 2, 8 ; so id. 23, 8, 2: res ad Philippum, id. 32, 19, 2 : hi nu- mero avium regnum trahebant, drew to their side, laid claim to, claimed, id. 1, 7, 1 : cf, qui captae decus Nolae ad consulem trahunt, i. e. ascribe to him, id. 9, 28, 6 : — curae, quae meum animum divorse tra- hunt, Ter. Andr. 1, 5, 25 : trahi in aliam partem mente atque animo, Caes. B. C. 1, 21, 6 : Marius anxius trahere cum animo suo, omitteretne, etc., Sail. J. 93, 1 : Volo- geses diversas ad curas trahebatur, Tac. A. 15, 1: — qui majorem ex pernicie et peste rei publicae molestiam traxerit, who has derived, i. e. has received, suffered, Cic. Fam. 4, 3, 1 ; cf, qui cognomen ex contu- melia traxerit, id. Phil. 3, 6, 16 ; so, no- men e causis, Plin. 15, 14, 15 : nomen ab illis, Ov. M. 4, 291 : originem ab aliquo, to derive, deduce, Plin. 5, 24, 21 ; 6, 28, 32 : scio ab isto initio tractum esse sermonem, i. e. has arisen, Cic. Brut. 6, 21 : — afflic- tns vitam in tenebris luctuque trahebam, dragged out, Virg. A. 2, 92 ; so, vitam, Phaedr. 3, 7, 12 ; 4, 5, 37 ; Plin. 28, 1, 2 : eenectam, Ov. M. 1, 219 : verba, to drag, i. e. to utter with difficulty, Sil. 8, 79 : — omnia non bene consulta in virtutem tra- hebantur, were set down to, referred, attrib- Med, Sail. J, 92, 20 ; 80, ornatum ipsius (ducis) in superbiam, Tac. H. 2, 20 : cunc- ta Germanici in deterius, id. Ann. 1, 62 fin. : fortuita ad culpam, id. ib. 4, 64 : id ad clementiam, id. ib. 12, 52 ; cf, aliquid in religionem', Liv. 5, 23, 6 ; and, cur ab- stinuerit spectaculo ipse, varie trahebant, Tac. A. 1, 76 fin. B. In partic. To draw out, in re- spect of time, to protract, put off, delay, re- :nrd : sin trahitur bellum, Cic. Att. 10, 8, 1556 TR A J 2 ; cf. so Liv. 5, 10, 7 ; Sail. J. 23, 2 ; 36, 3 ; Ov. M. 12, 584 : pugnam aliquamdiu, Liv. 25, 15, 14 : obsidionem in longius, Quint. 1, 10, 48 ; cf, rem de industria in serum, Liv. 32, 35, 4 : omnia, id. ib. 36, 2 : jurgiis trahere tempus, id. ib. 27, 1 ; so, tempus, Auct. B. Alex. 38, 2 : moram ficto languore, Ov. M. 9, 767, et saep. : (legati) querentes, trahi se a Caesare, that they were put off, delayed, Suet. Tib. 31 fin. ; so, aliquem sermone, quousque, etc., Val. Max. 4, 4, 1. — Rarely neutr. for To drag along, to last, endure : si quis etiam in eo morbo diutius traxit, Cels. 2, 8 med. : de- cern annos traxit ista dominatio, Flor. 4, 2, 12.— Hence tractus, a, um, Pa., Drawn on, i. e. Proceeding continuously, flowing, fluent, of language : genus orationis fusum atque tractum, Cic. de Or. 2, 15, 64 : in his (con- done et hortatione) tracta quaedam et fluens expetitur, id. Or. 20, 66. — B. Subst, tractum, i, n., Any thing drawn out at length : 1. A flock of wool drawn out for spinning : tracta de niveo vellere ducta, Tib. 1, 6, 80. — 2. <4 long piece of dough pulled out in making pastry, Cato R. R. 76, 1 ; 4 ; Apic. 2, J ; 4, 3 ; 5, 1, et al. Called, also, tracta, ae,/., Plin. 18. 11, 27. Tl'ajanilS. i> m - Trajan, a Roman emperor, who reigned A.D. 98-118, proverb- ial for his justice and benevolence : Augus- ta felicior, Trajano melior, Eutr. 8, 5. — II, Deriv., TrajaHUSj &• nm , « a > um > ad J- [trajicio] That is carried over sea, trans- ported: pecunia, Modest. Dig. 22, 2, 1 ; Papin. ib. 4 ; Ulp. ib. 13, 4, 2 fin. ; African, ib. 44, 7, 22 : contractus, Cod. Justin. 4, 32, 26. trajectio, °nis, /• [id.] I. Lit- ^ crossing over, passing over, passage : tra- jectiones incendiorum, Vitr. 2, 9 fin. : ho- nestior existimatur trajectio, i. e. the go- ing over sea to Pompey, Cic. Att 8, 15, 2 : trajectionesmotusque stellarum, the shoot- ings over, i. e. concr., shooting-stars, me- teors, Cic. de Div. 1, 1, 2 ; so, stellae tra- jectio, id. ib. 2, 6, 16— II, Trop., of lan- guage: A ^ transposition of words, Auct. Her. 4, 32, 44 ; Cic. Or. 69, 230 ; Quint. 8, 2, 14. — * B. Exaggeration, hyperbole : turn augendi minuendive causa veritatis super- latio atque trajectio, Cic. de Or. 3, 53, 203. trajectltius. a , "m, v - trajecticius. * trajectOj are . »• intens. a. [trajicio] To pierce through : sinum umbilici acu, Cels. 7, 14 med. * trajector; °™ s > m - [ i( i-] That pierces through, a piercer : ignis Trajector nebu- lae, Prud. Ham. 882. trajectorium, «. »■ [id.] A funnel (late Lat.), Plin. Val. 1, 37 ; 58. *trajectura,ae,/. [id.] A projecting over, projection : mutulorum, Vitr. 4, 7 med. 1. trajectuSi a i um , Part. °* trajicio. 2. trajectUS ( in Caes, transjectus), us, m. [trajicio] A crossing or passing over, passage : I, In abstracto (so quite class., but not in Cic, who uses instead trajectio): transjectusinBritanniam, Caes. B. G. 5, 2, 3 ; so id. ib. 4, 21, 3 ; id. B. C. 2, 20, 1 ; Suet. Aug. 17,— H. In concrcto : legiones et auxilia mittit ad trajectum, Auct. B. Alex. 56, 5 ; so Plin. 6, 23, 26. trajicio (i n Caesar throughout, trans- jicifi), jeci, jectum, 3. v. a. and n. I. To throw, cast, or fling over, to shoot over or across : A. Lit.: 1, In gen.: ar- reptum vexillum trans vallum hostium trajecit, Liv. 25, 14, 4 ; so, signum trans vallum, id. 41, 4, 2: telum, Caes. B. C. 3, 19, 1 ; so, tela alio, Prop. 2, 12, 18 ; of, in a different constr., murum jaculo trajice- re, Cic. Fin. 4, 9, 22 : quod est leviseimum ac summum, ut trajiciant in alia vasa, pour over, decant, Var. R. R. 1, 64, 1 ; so, cerussam in cacabum, Serib. Comp. 45 : pontibus transjectis, thrown over, flung across, Hirt. B. G. 8, 9, 3 : malis antennis- que de nave in navem trajectis, thrown across, Liv. 30, 10, 5 ; so, pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus, Just. 8, 5 : anulum in dextram manum, Petr. S. 74 : est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Trajicit alterno qui leve poudus TRAM equo, i. e. leaps over, Prop. 4, 2, 36 , so, pe- des super acervos, i. e. step over, id. 4, 4, 78 ; cf, membra per ardentes acervos ce- leri pede, O v. F. 4, 782 : oculos, Lucr. 4, 425. 2. In partic. To convey across a place, esp. a body of water, to ship over, transport ,- constr. usually with the ace. as well of the thing transported as of the place, stream, etc., crossed ; freq. with a double ace. : milites trans flumen, Liv. 2, 11, 2 ; so, omnes suos trans Rhodanum, id. 21, 26, 6 ; so, legiones in Siciliam. id. 23, 31, 4 ; cf, sese duabus navibus in Afri- cam, betook himself, id. 28, 18, 10: sese ex regia ad aliquem, Caes. B. C. 3, 112 : le- gionem hue, id. ib. 1, 54, 4: legiones, id. ib. 1, 40, 4 : exercitum, Plane, in Cic. Fam. 10, 73, 2 : pecuniam in provinciam, Papin. Dig, 26, 7, 38 ; Paul. ib. 48, 13, 9 : eas (su- es) si quo trajicere vult, in plostrum im- ponit, Var. R. R. 2, 4, 11 :— ratibus Trebi- am, Liv. 21, 56, 8 ; so, flumina nando, Suet. Caes. 57: Tiberim clipeo, Claud. VI. Cons. Hon. 186 ; and cf, in a poet, transf, traji- cit et fati litora magnus amor, oversteps. Prop. 1, 19, 12 : — equitum magnam partem flumen transjecit, Caes. B. C. 1, 55, 1 ; 1, 83, 5: exercitum Rhodanum, Plane, in Cic. Fam. 10, 9, 3 : copias Rhodanum, id. ib. 10, 11, 2 : se Isaram, Brut. ib. 11, 13, 4 ; cf, se Alpes, id. ib. 11, 9, 2. — In the pass. : exercitus Pado trajectus Cremonam, Liv. 21, 56, 9. And of the stream : postquam cernant Rhodanum trajectum, Liv. 21, 30. 5. — Neutr. : ad Aethaliam insulam traje- cit, id. 37, 13, 3 : ut classe Hasdrubal Aegi- murum trajiceret, id. 30, 24, 11 : ne qua classis ex Africa trajiceret, id. 30, 2, 1 ; cf, Romanae naves Samum trajicerunt id. 37, 13, 6: primo quoque tempore ir Africam trajiciendum, id. 29, 22, 11: ad nos trajecturum illud incendium esse, id. 7, 30, 12 ; cf. id. 31, 48, 7. B. Trop. : 1, In gen.: quum ex illi- us invidia deonerare aliquid et in te traji- cere coeperit, Cic. de Div. in Caecil. 14, 46 ; cf, culpam in alium, Quint. 9, 2, 4 : arbitrium litis trajecit in omnes, Ov. M. 12, 628. — Mid. : in cor trajecto lateris cap- itisque dolore, having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29. 2. In partic, in rhetor, lang, verba, To transpose : Cic. Or. 69, 229 ; so, verba in clausulas, Quint. 9, 4, 13 Spald. II. To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce : unum ex multitudine (pilo), Caes. B. G. 5, 44, 6 ; so, aliquem pilis, id. ib. 7, 82, 1 . aliquem scorpione, a latere dextro, id. ib. 7, 25, 2 : lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52, 3: serpentem cuspide, Ov. M. 4. 571, et saep. : lancea infesta medium femur, Hirt. B. G. 8, 48, 5; so, femur tragula, Caes. B. G. 5, 35, 6 : pectus ferro, Liv. 41. 11,6: cava tempora ferro, Virg. A. 9, 634 : linguam arundine, Ov. M. 11, 325: trrga sagitta, id. ib. 9, 128 : aliquid acu, Cels. 7, 8 and 9 : se uno ictu infra laevam papil- lam, Suet. Oth. 11 : — pars magna equitum mediam trajecit aciem, broke through, Liv. 42, 7, 7. tralatlClUS or -tius, a.»™, v. trans laticius. Tralles> i um ,/. •' I. A town in Lydia, Cic. Fl. 24, 57; 29, 71; id. Agr. 2, 15 39; id. Att. 5, 14, 1; id. Fam. 3," 5, 1; id. Q. Fr. 1, 1, 6, 17 ; Caes. B. C. 3, 105, 5 ; Liv. 37, 45 ; Juv. 3, 70. Called, also, Tral- lis, Plin. 5, 29, 29. Cf. Mann. Kleinas. 3, p. 270.— II. Deriv, Trallianus, a > nm adj., Of or belonging to Tralles, Tralliau : quasi vero Trallianus fuerit Demosthe- nes, i. e. a native of Tralles, Cic. Or. 70. 239; cf. id. Phil. 3, 6, 15.— In the plur. subst, Tralliani, orum, m., The inhab- itants of Tralles, the Trallians, Cic. Fl. 22, 52 sq.— (* II, TralleSj iuni, m, A peo- ple of Illyria, Liv. 31, 35 ; 37, 39 and 40 ; called, also, Tralli, orum, Liv. 27, 32.) * tra-loQUor? 1 U >> *>• dep. a. To talk over, recount: impuritias alicujus, Plaut Pers. 3, 3, 7. traluceo, ere, v. transluceo. trama, ae, /. [perh. from trameo, i. e. transmeo, cf. Var. L. L. 5, 23, 33] The woof, weft, or filling of a web, Sen. Lp. 90 med. — Of a spider's web : ipsa per se tenax ra- tio tramae, Plin. 11, 24,28. — H, Transf: figurae, i. e. a thin, lank figure, Pers. 6, 73 : TRAN putridae, i. e. trifles, bagatelles, Plaut. Rud. 5, 2, 37. tramcOi are, v. tran8meo. trames- i^ 8 . m - [trameo] A cross-way, side-way, by-path, foot-path : domum ire coepi tramite, Plaut. Fragm. ap. Var. L. L. 7. 3, 93 : egressus est non viis, sed tra- mitibus, paludatus, Cic. Phil. 13, 9, 19. So, id. ib. 12, 11, 26 ; Sail. C. 57, 1 ; id. Jug. 48, 2; Liv. 2, 39, 3; Suet. Caes. 31 ; id. Aug. 16 ; Prop. 3, 13, 44 ; 3, 22, 24 ; Virg. A. 11, 515, et al— B. Transf. : 1. Poet., in gen., for A way, path, road, course, flight, etc., Virg. A. 6, 676 ; Hor. S. 2, 3, 49 ; Ov. F. 3, 13 ; id. Met. 10, 53 ; Virg. A. 5, 610, et al. — *2. For Branches of a family: Gell. 13, 19, 15.— *H. Trop., A way, course, method, manner : (Epicurus) viam monstravit tramite parvo, Qua possemus ad id recto contendere cureu, Lucr. 6, 27. tramigTOi are, v. transmigro. tramittO) ere, v. transmitto. tranato. are, v. transnato. traQOj (also written transno), avi, arum, 1. v. a. [ trans-no ] To swim over or across, to swim through : I, L i t. : in Ti- berim desiluit et incolumis ad suos trana- vit, Liv. 2, 10, 11 :— flumen, Caes. B. C. 1, 48, 6 ; so, flumina, Virg. G. 3, 270 : amnes, Lucr. 1, 15 : Gangem, Cic. Rep. 6, 20 : aquas, Quint. 2, 16, 13 : Lethaeas per undas, Virg. Cul. 213. — In the pass. : obsequio tranan- tur aquae, Ov. A. A. 2, 181 ; so, Eridanus tranandua, Virg. Cul. 258. — II, Poetically transf., in gen., To go through, sail through, fly through, pierce through : au- ras, Lucr. 4, 178 ; for which, per auras, Sil. 3, 682 ; 13, 185; cf., turbida nubila, Virg. A. 4, 246: flumina sublimi curru, Stat Th. 9, 311 : ingentia spatia, Sil. 16, 335 : fora- mina, Lucr, 4, 683 : pectus viri (hasta), Sil. 13, 238 :— pericula, id. 17, 366. tranquille^ adv., v. tranquillus, ad fin. tranquillitas, ads, f. [tranquillus] Quietness, stillness, tranquillity: I, Lit.: Calmness of wind or weather, a calm : tanta subito malacia ac tranquillitas exsti- tit, ut se ex loco movere non possent (naves), Caes. B. G. 3, 15, 3 ; cf. Cic. Acad. 2, 31, 100 ; so Caes. B. G. 5, 23, 6 ; Plin. Pan. 66, 3 ; Liv. 26, 11, 3 ; and in the plur. : nos longis navibus tranquillitates aucupa- curi eramus, Cic. Att. 6, 8, 4 : — eecuritas quae est animi tamquam tranquillitas, id. Fin. 5, 8, 23. — B. Transf.', of colors, Clearness, brightness: nubilus color aut tranquillitas, Plin. 37, 10, 56— n. Trop., Calmness, serenity, tranquillity of mind (a favorite trope of Cic.) : locus quietis et tranquillitatis plenissimus, Cic. de Or. 1, 1, 2 : tranquillitas (animi), id est placida quietaque constantia, id. Tusc. 4, 5, 10 ; cf. Sen. Tranq. 2 : tranquillitas animi et se- curitas . . . tranquillitatem expetere, Cic. Off. 1, 20, 69; cf, orium ac tranquillitatem vitae sequi, id. Mur. 27, 55 ; and, tranquil- litatem et otium penitus auxit Tac. Agr. 40 fin. — B. I Q partic. : 1, De Tranquil- litate animi, The title of a work of Seneca the philosopher. — 2. Tranquillitas tua, Your Serenity, Your Serene Highness, a later ti- tle of the Roman emperors, Eutr. praef. ; and, vestra, id. 1, 11. 1. tranquillo, adv., v. tranquil'.js, no. I., b ; and II., b. 2. tranquillOj avi, 1- "■ "■■ [tranquil- lus] To make calm or still, to calm, still: I Lit. (so very rarely :) mare tranquil- la'tur oleo, Plin. 2, 103, 106.— B Transf: vultum, i. e. to clear up, brighten, Plaut. Capt. 1, 2, 21,— II, Trop., To calm, com- pose, tranquillize (so quite class.) : ut aut perturbentur animi aut tranquillentur, Cic. Top. 26, 98 ; so, animos, id. Fin. 1, 16, 50 : quid pure tranquillet, honos an duke lu- cellum, Hor. Ep. 1, IS, 102. tranquillus, a, um, adj. Quiet, calm, still, tranquil, opp. to morion or excite- ment : I, Lit, chiefly of calmness of weather : ut mare, quod sua natura tran- quillum sit, ventorum vi agitari atque tur- bari, Cic. Clu. 49, 138 ; so, mare, Liv. 24, 8, 12 : aequora, Val. Fl. 2, 609 : aquae, Ov. Pont. 2, 7, 8 : — coelum, calm, tranquil, Plin. 2, 79, 81 ; cf., dies, id. 2, 45, 44 : se- renitas, Liv. 2, 62, 2. — b. In the neutr. subst. : tranquillum est Alcedonia sunt circum forum, a calm, Plaut. Casin. prol. 26 : in tranquillo tempestatem adversam TRA N optare dementis est, Cic. Off. 1, 24, 83: tranquillo pervectus Chakidem, on the calm, tranquil sea, Liv. 31, 23, 4 ; cf, tran- quillo, ut aiunt quilibet gubernator est, Sen. Ep. 85 fin. ; so, alia tranquillo velut oscitatio, Plin. 9, 7, 6. In the plur. : tes- tudines eminente dorso per tranquilla flu- itantes, Plin. 9, 10, 12. — B. Transf.: t et serena frons, calm, not disturbed, Cic. Tusc. 3, 15, 31 ; so, t serenoque vultu, Suet. Aug. 79. IT, Trop., Calm, quiet, composed, un- troubled, undisturbed, serene, tranquil : ef- ficiendum est ut appetitus sint tranquilli atque omni perturbatione animi careant, Cic. Off. 1, 29, 102 : tranquillum facere ex irato, Plaut. Cist. 3, 21 ; so, opp. irata, id. Poen. 1, 2, 142 : placata, tranquilla, quieta, beata vita, Cic. Fin. 1, 21, 71 ; cf, pacatae tranquillaeque civitates, id. de Or. 1, 8, 30 ; and, nihil quieti videre, nihil tranquilli, id. Fin. 1, 18, 38 : tutae tranquillaeque res omnes, Sal. C. 16, 5 ; so, res, Liv. 38, 28, 1 : ut liqueant omnia et tranquilla sint, Plaut. Most. 2, 1, 70 : tranquillo animo esse po- test nemo, Cic. de Sen. 20, 74 ; cf, t pec- tore vultuque sereno, Lucr. 3, 294 : senec- tus, Hor. S. 2, 1, 57 : otia sine armis, Luc. 2, 266 : pax, id. 1, 171 : tuae literae. i. e. announcing tranquillity, Cic.'Att 14, 3, 1 : tranquillam concinna viam, Plaut. Stich. 2, 1, 13 ; so, locus, id. Epid. 3, 4, 8.—Comp. : ita hanc canem faciam tibi oleo tranquil- liorem, Plaut. Poen. 5, 4, 66 : tranquillio- rem plebem fecerunt, Liv. 2, 63, 3 : esse tranquillior animo, Cic. Fam. 4, 5 fin. Of an orator : in transferendis faciendisque verbis tranquillior (Isocrates), Cic. Or. 52, 176. — Sup. : illud meum turbulentissi- mum tempus profectionis tuo tranquillis- simo praestat, Cic. Pis. 15, 33 : cetera vi- dentur esse tranquilla : tranquillissimus autem animus meus, id. Att. 7, 7, 4 : tran- quillissima res, Ter. Andr. 3, 5, 14. — b, ' n the neutr. absol. : vitam ... in tam tran- quillo . . . locare, Lucr. 5, 12 ; cf., esse in tranquillo, Ter. Eun. 5, 9, 8 : in urbe ex tranquillo nee opinata moles discordia- rum . . . exorta est, Liv. 4, 43, 3 : cetera tribuni tranquillo peregere, in quiet, with- out disturbance, id. 3, 14, 6 : seditionem in tranquillum conferre, Plaut Am. 1, 2, 16 ; so, re publica in tranquillum redacta, Liv. 3, 40, 11.— Hence, Adv., tranquille, Calmly, quietly, tran- quilly : inclamare, Plaut. Cist. 1. 1, 112 : tranquille placideque, Cic. Tusc. 3, 11, 25 : dicere, coupled with leniter, definite, etc., id. Or. 28, 99. — Comp. : tranquillius ma- nere, Sen. Ep. 71 med. — Sup. : tranquillis- sime senuit, Suet. Aug. 2 med. trans, praep. c. ace. Across, over, be- yond, on the further side of: A. With verbs of motion : trans mare hinc venum asportet, Plaut. Merc. 2, 3, 19 ; cf., qui trans mare currunt, Hor. Ep. 1, 11, 27 : hominum multitudinem trans Rhe- num in Galliam transducere, Caes. B. G. 1, 35, 3 : vexillum trans vallum hostium trajicere, Liv. 25, 14, 4 ; so, trans vallum transjicere signum, id. 41, 4, 2 ; cf, trans- que caput jace (cineres), Virg. E. 8, 102 : curvos trans ripam miserat arcus, Ov. M. 9, 114 : Naevus trans Alpes usque tran6- fertur,Cic.Quint.3,12.— B.With verbs of rest: trans Tiberim hortos aliquos parare, Cic. Att. 12, 19, 1 : si scisset sibi trans Euphratem esse perenndum, id. de Div. 2, 9, 22 : domino trans ripam inspec- tante, id. Mil. 27. 174 : eo ipso tempore trans mare fui. id. Inv. 1, 29, 45 : trans flu- men, id. ib. 2, 31, 97 : tuae res gestae ita notae sunt, ut trans montem Taurum etiam de Matrinio sit auditum, id. Fam. 2,15,5. — II. In composition, trans before vowels remains unchanged ; be- fore consonants the orthography varies between trans and tra, e. g. transdo and trado, transduco and traduco, etc. ; the fuller form predominates in Caesar. The s of trans disappears regularly before an- other s, e. g. transilio, transcendo, trans- picio, etc. B. ds to its signification, trans denotes : 1, Over, across ; as, trado, tradu- co, transcurro, transeo, etc. — 2. Through, through and through ; as, transfigo, transi- go, trajicio, transadigo, etc. — 3. Beyond : transalpinus. trans-abcO' *>> 're, v. a. (a poetical TRAN word) : I. To go beyond, pass by : popu- los atque aequora longe Transabeunt, Val. F1.4, 510: so. aliquem fuga, Stat. Th. 6, 507. — n. To go through, of a weapon, to pierce through, transfix, transpierce : en- sis transabiit costas, Virg. A. 9, 432; so, costas (ensis), Stat Th. 2, 9 : aliquem (trabs), id. ib. 9, 126 ; cf., aliquem (hasta). Sil. 12, 264. trans actio, 6nis, /. [transigo] (a post-class, word) I, A completion : mundi, Tert Anim. 55 med. — H. '" jurid. Latin, An agreement, transaction : de transactio- nibus. Dig. 2, lit 5. * transactor) oris, m. [id.] A man- ager, transactor: rerum transactor et ad- minister, Cic. Ven\ 2, 2, 28, 69. transactus- a, um, Part, of transigo. transadactus* a. um, Part, of trans- adigo. trans-adig'O, egi, actum, 3. v. a. To thrust through, pierce through (poet and in post-Aug. prose) : costas et crates pec- toris en6em, Virg. A. 12, 508 ; so, gladium per medium pectus, App. M. 4, p. 147 : ferrum sub papillam dexteram, id. ib. 8, p. 207: — horum unum ad medium... transadigit costas, Virg. A. 12, 276 ; so, aliquem ferro, jaculo, etc., Stat. Th. 5. 125. Sil. 10, 141 ; App. M. 9, p. 234. * Trans-alpibus,a- [Alpes] From beyond the Alps, Transalpine : Gell. 15, 30, 6. Trans-alpinus, a, um, adj. That is or lies beyond The Alps, Transalpine : Gal- lia, Caes. B. G. 7, 1, 2 ; 7, 6, 2 ; Cic. Mur. 41, 89 : nationes, id. Fam. 9, 15, 2 : bella, id. Off. 2, 8, 28.— In the plur. subst, Trans- alp ini, orum. to., Nations beyond the Alps, Transalpine nations: Suet. Caes. 24. * trans - austrinuS) a, um, adj. Southern, for austrinus : halitus, Mart Cap. 6, 197. trans-bibo, ere, v. a. To drink down, drink up (late Latin), Coel. Aur. Tard. 4, 1 fin. ; 8 med. * transcendentia, ae, /. [transcen- do] A transcending, Aggen. in Front, p. 63 Goes. transcendo or trans-scendo, di, sum, 3. v. 7t. and a. [scando] To climb or step 'over, to overstep, surmount ; to pass over, surpass, exceed, transcend: I. Lit (freq. and quite class.) : (a) Neutr. : est periculum me ab asinis ad boves trans- cendere, Plaut. Aul. 2. 2, 58 : transcendere in hostium naves, Caes. B. G. 3, 15, 1 ; so id. B. C. 1, 58, 4: in Italiam (Hasdrubal), Liv. 28, 42, 14 : in fines hostium, id. 3, 8, 4 : in Sedetanum agrum, id. 28, 31, 7; cf., per Vescinos in Campaniam Falernum- que agrum, id. 10, 20, 1. — (/?) Act. : fossam transire etmaceriam transcendere conan- tur, Caes. B. G. 7, 70, 5 ; so, fossas, id. B. C. 3, 46, 3 : valles, id. ib. 1, 68, 2: Cauca- sum, Cic. Rep. 6, 20: Alpes, id. Cat. 4, 3, 6: flumen exercitu, Tac. A. 4, 44 : limen, Prop. 1, 14, 19, et saep. — H, Trop. (rare- ly ; not in Cic.) : (a) Neutr. : ad leviora, to pass over, make a transition, Quint. 7, 1, 21 ; so, ad majora, Veil. 2, 130, 3 : ex minore aetate in majorem, Hyg. ap. Gell. 16, 6, 15. — Absol. : ut non abrupte cadere in narrationem, ita non obscure trans- cendere, Quint. 4, 1, 79. — (j3) Act. : trans- cendere fines Juris, to overstep, transgress, Lucr. 3, 60 : transcendere ordinem aeta- tis, naturae, moris Macedonum, juris gen- tium, Liv. 40, 11, 7 ; cf. id. 40, 9, 8 sq. ; so, prohibita impune, Tac. A. 3, 54 : at tu transcendes, Germanice, facta tuorum, exceed, surpass, transcend, Sil. 3, 607 ; so, annos factis. id. 4, 428 ; cf., florentes an- nos viribus, id. 1, 226. 1. transcensus) a, um, Pan. of transcendo. *2. transcensus- Os, m. [transcen- do] A climbing over, surmounting : scala- rum, Amm. 19, 5 fin. *tranSCldO, idi, 3. v. a. [trans-caedo] To cut through-, flog soundly : transcidi loris omnes, Plaut. Pers. 4, 8, 1. transcribe» or trans-scriboi psi, ptum, 3. v. a. To write over (from one book into another), to transfer in writ- ing, to copy off, transcribe: I, In gen.: testamentum in alias tabulas transcrip- tum, Cic. Clu. 14, 41 : tabulas publicas, to transcribe, id. N. D. 3, 30, 74 ; so, fabulas 1557 TE AN aut orationes totas vestra manu, Auct. Her. 4, 4, 6 : veteres ad verbum, Plin. H. N. praef. § 22; eo, Cornelium Celsura, id. ib. 14, 2, 4, § 33 : verba Quadrigarii ex Annali ejus sexto, Gell. 2, 2, 13. — H. In partic. : A. Jurid. '■ '•> To make over, transfer a thing to any one as his own ; to assign, convey : in socios nomina, Liv. 35, 7, 2 ; so, aes alienum hereditarium in se, Gai. Dig. 16, 1, 13 : fundos alicui, Pro- cul. ib. 19, 5, 12 ; so, agri plagam Publio et Gaio, Scaev. ib. 32, 1, 39 med. : praedi- um, Cod. Justin. 11, 2, 3.-2. Transf., out of the jurid. sphere : Turne, patiere, tua Dardaniis transcribi sceptra colonis ? to he transferred, Virg. A. 7, 422; so, Cili- cas, to cede, surrender, Sid. Carm. 2, 461; Ov. M. 7, 173. — B. To transfer, remove to another place or station: turmas equi- rum ademptis equis in funditorum alas triinseripsit, Val. Max. 2, 7, 9 ; 15 : trans- ci'ibunt urbi matres. Virg. A. 5, 750. — 2. Trop. : quum te in viros philosophia transcripserit, Sen. Ep. 4 : in quod ma- lum transcribor ! Sen. Thyest 13.— *C. Of pictures, To copy, transfer: multum de- uenerat transcribentium sors varia, Pirn. 25, 2, 4. transcriptio, onis, /. [transcribo, no. II., A] A transfer, assignment : a per- sona in personam transcriptio fit, Gai. Inst. 3, § 130. * transcripticlus or -trus> a > um > adj. [transcribo, no. II.. A] Of or belong- ing to a transfer or assignment : nomina, assignment of debts, Gai. Inst. 3, § 128. transcriptus, a, um, ParL of tran- scribo. tranS-CUrrO) cu rri or cucurri (the former in Cic. Brut. 81, 282; Auct.JIer. 4, 34. 45; Quint. 9, 3, 89, et al.; the latter in Plin. 2, 26, 25; Suet. Calig. 24), eur- eum, 3. v. n. and a. : J B To run over or across, to run by or past: A. Lit.: cito Transcurre curriculo ad nos, Plaut. Mil. 2, 9, 43 sq. ; so, hinc ad forum, Ter. Eun. 4, 6, 25 :-praeter oculos, Ov. M. 14, 359 ; cf., praeter ora populi, Plin. 2, 26, 25. — Absol. : remos transcurrentes detergere, in sailing by, Caes. B. C. 1, 58, 1 ; Curt. 4, 13 med. — Impers. : captis propioribus caetris in altera transcursum castra ab Itomanis est, Liv. 25, 39, 7 : in arcem transcurso opus est Tibi, Ter. Hec. 3, 4, 17. B. Trop.: ne sine delectu temere in dissimilem rem, Auct. Her. 4, 34, 45 : hie tamen ad melius poterit transcurrere quondam, Hor. S. 2, 2, 82: in prolem transcurrit gratia patrum, Claud. Laud. Stil. 2, 51 : quum tempus jam longum transcurreret, Gell. 5, 10, 7 ; so, tempus, Petr. 136. — Impers.: ad vitia transcursum, Veil. 2, 1, 1. II, To run through, hasten through, to pass through, traverse: A. Lit.: perspa- tium, Lucr. 4, 193 ; so, per geminum tem- pus (arundo), Sil. 12, 414 : quum transcu- currisset Campaniam, Suet. Calig. 24 ; so, reliquas trunci partes (humor), Col. 3, 10, 1 : coelum (nimbus), Virg. A. 9, 111. In the pass. : raptim transcursa prima por- ticu, A pp. M. 9, p. 217. B, Trop.: 1. In gen.: suum cur- sum, to run through, arrive prematurely at the end of one's career, * Cic. Brut. 81, 282. 2. In partic, To run through or over in speaking, to treat cursorily, touch brief- ly upon: narrationem, Sen. Contr. 1, 2 med. : partem operis, Quint. 9, 3, 89. tranSCUrSlO; onis, /. [transcurro] A passing over, lapse of a period of time (post-class.) : decennii, Cod. Justin. 6, 23, 27 fin. 1. transcursus. a, um, Part, of transcurro. 2. transcursus. us, m. [transcurro] (a post-Aug. word) I, Lit., A running, darting, or flying through: fulguris, a flash of lightning, Suet. Aug. 90 :— avibus maximis minimisque per aera transcur- sus est, Sen. Q. N. 2, 7.— H. Trop., of speech, A running through or over, a brief touching npon, cursory mention : quanto omnia transcursu dicenda sint, Veil. 2, 55, 1 : illnd etiam in hoc transcursu dicen- dum est, id. 2, 99, 4 ; cf., in hoc transcur- mi tam artati operis, id. 2, 86, 1; so, in ninscursu, (* cursorily, by the way), Plin. 3, 5, 6 ; 18, 13, 34. 1558 IR AN Trans-danubianus; % um, adj. [DanubiusJ Situated beyond tlte Danube, Transdanubian : regio, Liv. 40, 58, 8. — In the plur. subst., % Transdanubian i, orum, m., The nations beyond the Danube, Inscr. Orell. no. 750. transdltuS; % um i Part, of transdo ; v. trado. transdo. ore, v. trado. transducO; ere, and its derivatives, v. traduco, etc. transenna; ae, /. (orig. perh. plait- ed-work; hence) A rope, noose, springe: nunc ab transenna hie turdus lumbricum petit, Plaut. Bac. 4, 6, 22 : — in transenna demissum Victoriae simulacrum, Sail. Fragm. ap. Non. 180, 21, et ap. Macr. S. 2, 9 ; so Amm. 20, 11 med. ; 25, 6 med. ; cf., " transenna $p6x°S i" aipcrnpiaig Ttru.uk- vos," Gloss. Philox. : — quasi per transen- nam praetereuntes, in passing, as it were, along a rope (i. e. along a barrier, at a dis- tance), Cic. de Or. 1, 35, 162— B. Trop., A snare, trap (Plautinian) : nunc ego hom- inem hodie in transennam doctis ducam dolis, Plaut. Pers. 4, 3, 11 ; cf. id. Rud. 4, 7, 10 sq. trans-eo. H> Itum, ire, v. n. and a. To go over or across, to cross over, pass over, pass by, pass. 1. Lit: A. In gen.: («) Neulr.: ego ad vos eum jussero transire, Plaut. Epid. 5, 1, 51; so, ad uxorem, id. Caecin. 3, 4, 24 ; Ter. Ph. 4, 5, 7 : ad te, Plane, in Cic. Fam. 10, 7, 1 : ad forum, Ter. Ph. 5, 7, 28 : ne Germani e suis finibus in Helvetiorum fines transirent, Caes. B. G. 1, 28, 4 ; so, in agrum Noricum, id. ib. 1, 5. 4 : in Bri- tanniam, id. ib. 4, 30, 2 : per eorum cor- pora transire conantes repulerunt, id. ib. 2, 10, 3 ; so, per media castra, Sail. J. 107, 5: obsides ut inter sese dent, perficit: Helvetii, ut sine maleticio et injuria tran- seant, Caes. B. G. 1, 9, 4 ; Liv. 10, 46, 3 : — Mosa in Rhenum transit, Caes. B. G. 4, 10, 2 : caseum per cribrum facito transeat in mortarium, Cato R. R. 76, 3 : odor fo- liorum transit in vestes, Plin. 12,3.7: ficus ad nos ex aliis transire gentibus, id. 15, 18, 19, et saep. — (fj) Act. : paullatim Germa- nos consuescere Khenum transire, Caes. B. G. 1, 33. 3 ; so, fiumen, id. ib. 1, 12, 2 ; 1, 13, 2 : Euphratem, Cic. Fin. 3, 22, 75 : maria, id. Or. 42, 146 ; id. Pis. 24. 57 ; Hor. A. P. 345: paludem, Hirt. B. G. 8, 10, 2: forum, Hor. Ep. 1, 6, 59 : equum cursu, Virg. A. 11, 719, et saep. : ego per hortum amicam transibo meam, Plaut. Stich. 3, 1, 33 : Domitii filius transiit Formias, passed through Formiae, Cic. Att. 9, 3, 1 : ilia cor- nipedis surrecta cuspide transit, i. e.runs through, pierces, Sil. 10, 253. — In the pass. : Rhodanus nonnullis locis vado transitu!', Caes. B. G. 1, 6, 2; cf., fiumen uno omni- no loco pedibus transiri potest, id. ib. 5, 18, 1 ; so id. ib. 2, 10, 4 ; 7, 55, 10 ; Hirt. B. G. 8, 27, 2 ; Liv. 21, 43, 4 ; Plin. 29, 4, 27. B. In partic. : 1. To go over to a par- ty or side : ne deserat me atque ad hos- tes transeat, Plaut. Ps. 4, 3, 10 : ad adver- saries transeas? Cic. Verr. 2, 1, 15, 40: ad Pompeium transierunt, Caes. B. C. 3, 60, 5 ; so id. 1, 60, 4 : a Patribus ad ple- bem, Liv. 4, 16, 3 : ad Q. Sextii philosophi sectam, Suet. Gramm. 18 : nee manere nee transire aperte ausus, Liv. 1, 27,5; so absol., ut nulla ante Britanniae nova pars illacessita transient, Tac. Agr. 20. 2. To go or pass over into any thing by transformation, to be changed or trans- formed into a thing (poet, and in post- Aug. prose) : ille in humum saxumque undamque trabemque fallaciter transit, Ov. M. 11, 643; so, in plures figuras, id. ib. 8, 731 : humana in corpora, id. ib. 15, 167 : in aestatem (ver), id. ib. 15, 206 : aqua mulsa longa vetustate transit in vi- num, Plin. 22, 24, 52; so id. 9, 41, 65 ; 25, 9, 57 ; 37, 6, 23. 3. Of food, To pass through, pass off: cibi qui difficillime transeant sumpti, Var. R. R. 2, 11, 3 ; so, cibi, Plin. 11, 37, 79 : vi- num tenuc per urinam, id. 23, 1, 22. II. Trop.: A. I" gen. : a. Neulr. (so very rarely) : quod quaedam animalis in- telligentia per omnia ('a permanet et tran- seat. pervades, Cic. Acad. 2, 37, 119.— Im- pers. : cujus (ordinis) similitudine per- epectn in f'ormarum specie ac dignitate T R AN transitum est et ad honestatem dictorum atque factorum, Cic. Fin. 2, 14, 47.— More freq., (/3) Act. : ii sine dubio finem et mo- dum transeunt, overstep, transgress, Cic. Off. 1, 29, 102 ; eo, modum, id. Tusc. 4, 17, 40 : finem aequitatis et legis in judi- cando, id. Verr. 2, 3, 95, 220: fines vere- cundiae, id. Fam. 5, 12, 3 : — aliquid silen- tio, to pass over, pass by, id. Att. 2, 19, 3 : so Quint. 2, 3, 1 ; 5, 12, 23 : ne vitam si- lentio transeant, pass through, Sail. C. ] , 1 ; so, vitam, id. ib. 2, 8 Kritz N. cr. : ip. sum tribunatus annum quiete et otio, Tac. Agr. 6 fin. : hiemem (securi), Sen. Ep. 90 : spatium juventae, Ov. M. 15, 226 :— nil tran- sit nmantes, i. e. escapes, Stat. Th. 2, 335. B. Iu partic. : 1. To go or pass over to another opinion : in sententiam alicu- jus, Liv. 34, 34, 1 : senatus frequens in alia omnia transiit, Hirt. B. G. 8, 53, 1 : transierunt iliuc, ut ratio esset ejus ha- benda, qui neque exercitum neque pro- vincias traderet, Coel. in Cic. Fam. 8, 13,2. 2. To pass over, be changed into any thing : quomodo quire et mere vel in prae- terita patiendi modo, vel in participia transibunt? Quint. 1, 6, 26: in earn (vo- calem sequentem) transire possit (M), id. 9, 4, 40; so id. 1, 4, 29: frequens imitatio transit in mores, id. 1, 11, 3. 3. In speaking: aj To pass over to an- other subject : ad partitionem transea- mus, Cic. Inv. 1, 21, 30 : ad alias (quaes- tiones), Quint. 7, 1, 18 ; so, hinc ad ratio- nem sermonis conjuncti, id. 8, 3, 40 : pro- tinus ad dispositionem, id. 6, 5, 1 : ad responsum partis alterius, id. 7, 1, 6 : ad rhetoris officia (proximus liber), id. 1, 12, 19 : consumptis precibus violentam tran- sit in iram, Ov. M. 8, 106 : inde in sylla- bas cura transibit, Quint. 1, 4, 17. — Im- pers.: seminariicuram ante convenitdici, quam transeatur ad alia genera, Plin. 17, 10, 13 : transeatur ad alteram concionem, Liv. 45, 37, 14. b. To go quickly or briefly through a subject: sed in animo est leviter fansire ac tantummodo perstringere unamquam- que rem, (*to touch lightly upon), Cic. Rose. Am. 32, 91 : eos (libros) omnes du- abus proximis noctibus cursim transeo, Gell. 9, 4, 5. C. To pass over, pass by, leave untouched (so freq. first in post-Aug. prose; perh. not in Cic.) : ex quo tu quae digna sunt, selige, multa transi, Coel. in Cic. Fam. 8, 11, 4 : ut alii transeunt quaedam impu- tantque quod transeant: sic ego nihi. praetereo, etc., Plin. Ep. 8, 21, 4 : Nero- nem enim transeo, id. ib. 5, 3, 6; so, Pro- tagoran transeo, Quint. 3, 4, 10 ; cf. also id. 10, 1, 57 ; 12, 1, 22 ; 12, 10, 22 : sed hoc transeo, id. 12, 2, 4 : ut ne id quidem tran- seam, id. 11, 3, 131 : transeamus id quo- que, quod, etc., id. 1, 10, 17 : ut transeam, quemadmodum vulgo imperiti loquantur, id. 1, 6, 45, et saep. — In the pass. : nee a nobis negligenter locus iste transibitur, Quint. 2, 4, 17 : ilia quoque minora non sunt transeunda, id. 10, 3, 31 ; so id. ib. 2, 3 ; Plin. Ep. 8, 6, 5. 4. Of time, To pass by, pass away, elapse : quum legis dies transierit, Cic. Att. 7, 7, 6 ; so, dies hiberaorum complu- res, Caes. B. G. 3, 2, 1 : multi jam menses, id. B. C. 3, 25, 1 : quinquennium, Afric. Dig. 7, 1, 37 : transiit aetas Quam cito ! Tib. 1, 4, 27 :— precarium seni imperium et brevi transiturum, Tac. H. 1, 52 fin. , fortuna imperii transit, ib. ib. 3, 49. — Hence transeunter, adv. (ace to no. II., B, 3, b), In passing, cursorily (late Lat.) : commemorata quaestio, Aug. Civ. D. 15, 23 : discussa indiciorum fide, Amm. 28, 1 , med. transero or trans-sero, no perfi, sertum, 3. v. o. : . * I, To pass or thrust through: per aliquid ramulum transerere. Cato R. R. 133, 3. — II. To transfer by grafting, to ingraft : vidi ego transertos alieno in robore ramos Altius ire suis, Stat. S. 2, 1, 101. transertUSi a » um > Tart, of transero. transeunter; ad "-> T - transeo, ad fin. trans-fero> ttili, latum (also wntter, tralatum), ferre, v. a. To bear across; to TRAN carry or bring over ; to convey over, trans- port, transfer. 1. Lit: A. in gen.: cadum modo nine a me hue cum vino transferam, Plaut. Stich. 5. 1, 7 : hoc (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem, Cic. Verr. 2, 4, 33, 72 ; so, mustela catulos suos quotidie transfert mutatque sedem, Plin. 29, 4, 16 : Caesar paullo ultra eum locum castra transtulit, Caes. B. C. 3, 66, 4 ; so, castra trans Peneum, Liv. 42, 60, 3 : castra Bae- tim, Auct. B. Alex. 60, 5 : signa et statio- nem, Caes. B. C. 1, 60, 4 ; so, signa, id. ib. 1, 74, 3 : ad se ornamenta ex his (hortis), Cic. Phil. 3, 12, 30 : transtulit in trium- phum multa militaria signa spoliaque, etc., Liv. 45, 43, 4 ; different from which is, in eo triumpho XLIX. coronae aureae translatae 6Unt, were borne along, display- ed, id. 37, 58, 4. — Of personal objects : il- linc hue transferetur virgo, Ter. Ad. 4, 7, 13 : Naevius trans Alpes usque transfer- tur, Cic. Quint. 3, 12 ; cf, ex hoc homi- num numero in impiorum partem atque in parricidarum coetum ac numerum transferees 1 id. Sull. 28, 77 : o Venus . . . vocantis Ture te multo Glycerae decoram Transfer in aedem, transport thyself, Hor. Od. 1, 30, 4. B. In parti c. : 1, Botanical t. t., of plants, To transplant ; to transfer by graft- ing : semina, quae transferuntur e terra ill terram, Var. R. R. 1, 39, 3 ; so id. ib. 1, 40, 4 ; Col. Arb. 20, 2 : videndum qua ex arbore in quam transferatur, Var. R. R. 1, 40, 5 ; so id. ib. 1, 41, 1 ; Plin. 19, 12, 60. 2. To transfer by writing from one book into another ; to copy, transcribe : literae . . . de tabulis in libros transfemn- tur, Cic. Verr. 2, 2, 77,189; so, rationes in tabulas, id. Rose. Com. 3, 8 : de tuo edicto in meum totidem verbis, id. Fam. 3, 8, 4 : versus translati, Suet. Ner. 52. II, Trop. : A. I n gen., To convey, direct, transport, transfer to any place : in Celtiberiam bellum transferre, Caes. B. C. 1, 61, 2 ; cf., quum videat omne ad se bellum translatum, id. B. G. 7, 8, 4 ; and Liv. 3, 68, 13 ; so, concilium Lutetiam, Caes. B. G. 6, 3, 4 : disciplina in Britan- nia reperta atque inde in Galliam trans- lata esse existimatur, id. ib. 6, 13, 11 : sed, si placet, sermonem alio transferamus, turn, direct, Cic. de Or. 1, 29, 133; so, translatos alio moerebis amores, Hor. Epod. 15, 23 ; cf., amorem hue, Ter. Hec. 1, 2, 94 : amorem in mares, Ov. M. 10, 84 : similitudinem ab oculis ad animum, Cic. Otf. 1, 4, 14 : animum ad accusandum, id. Mur. 22, 46 : quod ab Ennio positum in una re transferri in multas po.test, id. ib. 1, 16, 51 ; cf., definitionem in a]iam rem, id. Acad. 2, 14, 43 ; and, hoc idem transfero in magistratus, id. Verr. 2, 2, 51, 126 : ni- hil est enim, quod de suo genere in aliud genus transferri possit, id. Acad. 2, 16, 50 : culpam in alios, id. Fontei. 4, 8 ; so id. Att. 15, 28 ; cf., transferendi in nos crim- inis causa, id. Sest. 38, 82 : suscepere duo manipulares imperium populi Romani transferendum et transtulerunt, Tac. H. 1,25: invidiam criminis, i. e. to avert from one's self, id. Ann. 2, 66: — -se ad artes componendas, Cic. Brut. 12, 48. B. I" partic. : 1. To put off, post- pone, defer, in respect of time : causa haec integra in proximum annum trans- feretur, Coel. in Cic. Fam. 8, 9, 2 : subito reliquit annum suum seseque in proxi- mum annum transtulit, i. e. postponed his suit, Cic. Mil. 9, 24. 2. Of speaking or writing: a. To trans- late into another language : istum ego lo- cum totidem verbis a Dicaearcho trans- tuli, Cic. Att. 6, 2, 3 : analogia, quam prox- ime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt, Quint. 1, 6, 3 : volumina in linguam Latinam, Plin. 18, 3, .") : quod Cicero his verbis transfert, etc., Quint. 5, 11, 27 : xum , 3. v. a. : I. To thrust or pierce through, to transpierce, transfix a thing or a person (quite class.) : sagitta Cupido cor meum transfixit, Plaut. Pers. 1, 1, 25 : evelli jussit earn, qua erat transfixus, hastam, Cic. Fin. 2, 30, 97 : trans- fixi pilis, Caes. B. G. 7, 72, 4 : Q. Fabium gladio per pectus transfigit, Liv. 2, 46, 4 ; cf. id. 2, 6, 9 : transfigitur scutum Pulfi- oni, Caes. B. G. 5, 44, 7 ; so, scuta uno ictu pilorum, id. ib. 1, 25, 3 : unguibus anguem, Cic. poet. Div. 1, 47, 106 : transfixo pec- tore, Virg. A. 1, 44.— In a Greek construc- tion : qui hastis corpus transfigi Solent, Plaut. Most. 2, 1, 11 ; so, sonipes transfixus pectora ferro, Luc. 7, 528. — II, To thrust something through a thing (poet, and very rarely) : latos huic hasta per armos Acta tremit duplicatque virum transfixa do- lore, Virg. A. 11, 645 ; so Luc. 9, 138. * transf igtirabflis, e > ad J- [trans- figuro ] Transformable, transfigurable : angeli in carnem humanam, Tert. Carn. Chr. 6 med. transf igruiatio, 6nis, /. [id.] A change of shape, transformation, transfig- uration (post-Aug.), Plin. 7, 55, 56 : trans- figuratio interemptio est pristini, Tert. adv. Prax. 27. * transf igiirator, oris. m. [id.] a transformer, transfignrer : sui, Tert. adv. Marc. 5, 2 (from 2 Cor. 11, 13, where the Vulg. has transfigurantes se). trans-f IgiirOj avi, atum, 1. v. a. To change in shape, to transform., transfigure, metamorphose (a post-Aug. word) : I, Lit. : puerum in nrmliebrem naturam, Suet. Ner. 28 : in simiae speciem transfiguratus, id. ib. 46 ; so, in lupum, Plin. 8, 22, 34 : in scor. piones, id. 9, 31, 51 : in pumicem, id. 13, 25, 50 : et qui corpora prima transfigurat, i. e. Ovid in the Metamorphoses, Stat. S. 2, 7, 78 : — amygdalae ex dulcibus transfigurantur in amaras, Plin. 17, 24, 37, § 237 : aede Castoris et Pollucis in vestibulum trans- figurata, Suet. Calig. 22.— H, Trop. : ju- dicum animos in eum quern volumus habitum formare et velut transfigurare, Quint. 6, 2, 1 : intelligo, non emendari me tantum, sed transfigurari, Sen. Ep. 6 ; id. ib. 99 med. transfixus* a . um > P aTL of transfigo. trans-fluo* si, 3. v. n. To flow or run through (post-Aug. and very rarely) : I, Lit. : sanguis, (* runs out), Plin. 11, 38, 91 : vina, (* soaks through), id. 16, 35, 63. — *II. Trop., of time, To pass away, elapse: dies, Claud. Ep. 4, 5. trans - fodlO* f°di, fossum, 3. v. a. To thrust or run through, to stab through, transpierce (quite class., but not in Cic.) : Galli in scrobes delapsi transfodiebantur, * Caes. B. G. 7, 82, 1 : deinde fugienti la- tus transfodisse, Liv. 39, 42, 12 : transfosso oculo, Tac. A. 3, 20fin.: cochlea acu trans- fossa, Plin. 30, 4, 11. — In a Greek construc- tion : pectora duro Transfossi ligno, Virg. A. 9, 544. transformation 6nis,/. [transformo] A change of shape, transformation (eccl. Lat.) : optabilis, Aug. Trin. 15, 8 fin. transfbrmiSj e, adj. [id.] Changed in shape, transformed (a poetical word) : (Proteus) transformis, Ov. F. 1, 373 ; so, corpora, id. Met. 8, 873. trans-fbrmo; av '> atum, 1. v. a. To change in shape, transform (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit. : (Proteus) Om- nia transformat sese in miracula rerum, Virg. G. 4, 441 ; so, sese in vultus aniles (Alecto), id. Aen. 7, 416 : membra in ju- vencos, Ov. M. 10, 237 : cuncta in sege- tem, id. ib. 13, 654 : gemmas novem in ig- nes {i. e. Stellas), id. Fast. 3, 515 : (Scylla) in scopulum transformata, id. Met. 14, 74. — * II, Trop.: hunc ( animum ) trans- formari quodammodo ad naturam eo- rum, de quibus loquimur, necesse est, Quint. 1, 2, 30. * trans - f orOi are, v. a. To pierce TRAN through : gladius idem et stringit et trans forat, Sen. Ben. 2, 6. transfbssuS) a , ura > P art °f tr anf fodio. * trans-fretanuS) a, um, adj. [ fre- tum] That is beyond the sea, transmarine, Tert. Apol. 25. * transfretatio, «nis, /. [transfreto] A passing over a strait or narrow sea, transfrctation, Gell. 10, 26, 5. trans-fretOi av '> atum, 1. v. n. and a. [ fretum ] To cross a strait, pass over the sea (a post-Augustan word) : I, Lit. : (a) Ncutr. : quam primum transfretaturi (Brundisium), Suet. Caes. 34 ; so, Gell. 10, 26, 1 ; Amm. 22, 6.— (/3) Act. : transfreta- banttir in dies noctesque navibus ratibus- que, were ferried over, put across, Amm. 31,4. — *II, Trop.: vitae conversation nem sine gubernaculo rationis transfre- tantes, i. e, passing through, Tert. Poen. 1. transfugai ae, comm. [ transfugio ] One who runs over to the enemy, a deserter : " transf uga non is solum accipiendus est qui aut ad hostes aut in bello transfugit, sed et qui per induciarum tempus ad eos, cum quibus nulla amicitia est, fide suscepta transfugit," Paul. Dig. 49, 15, 19, § 8 ; Cic. de Div. 1, 44, 100 : Scipio trans- fugas ac fugitivos bestiis objecit, Liv. Epit. 51 fin. : proditores et transfugas arbori- bus suspendunt Tac. G. 12: barbari, Suet. Calig. 47, et saep. — H, Transf. out of the military sphere : rransfuga divitum Partes linquere gestio, Hor. Od. 3, 16, 23 : paucissimi Quiritium medicinam attigere, et ipsi 6tatim ad Graecos transfugae, Plin. 29, 1, 8 : mundi, Luc. 8, 335 : metalli, Try- phon. Dig. 49, 15, 12 fin. trans -fUglOi t'Rgi, 3. v. a. To flee over to the other side, go over to the enemy, desert (very rarely) : I, L it : multi prox- ima nocte funibus per murum demissi ad Romanos transfugerunt, Liv. 34, 25, 12 ; so Suet. Ner. 3 ; Nep. Dat. 6 ; id. Ages. 6 ; Auct. B. Hisp. 7, 4 ; 11, 3.— In a comical transf. : Ep. Ubi arma sunt Stratippocli ? Th. Pol ilia ad hostes transfugerunt, Plaut. Epid. 1, 1, 28. — II, Trop.: non ab af- flicta amicitia transfugere atque ad fioren- tem aliam devolare, Cic. Quint. 30, 93: if lius oculi atque aures atque opinio Trans- fugere ad nos, Plaut. Mil. 2, 6, 107. transfugium* "» «• [ transfugio] A going over to the enemy, desertion (very rarely) : ut transfugia impeditiora essent. Liv. 22, 43, 5 ; so, crebra, ut in civili bel- lo, Tac. H. 2, 34. — Transf. : sacrarii, a mi- grating to Rome, Prud. adv. Symm. 2, 503. *trans-fulg'eO) ere, ». ?(. To shine or glitter through: aureae guttae, Plin. 37, 7, 28. trans-fumo. are, v. n. To smoke through, to breathe out like smoke (poet, and very rarely) : equi per obseratas ta- bulas, Sid. Carm. 23, 331 : anhelitus com- pressae irae, Stat. Th. 6, 399. tranS-functoriUSi a, um, adj. [fun- gor] Carelessly or superficially perform- ed, slight, careless, negligent, perfunctory (eccl. Lat.) : praecepta, Tert. adv. Marc. 1, 27 : expugnatio, id. adv. Valent. 6. trans-fundoj fudi, fQsum, 3. v. a. To pour out from one vessel into another. to pour off, decant, transfuse: I, Lit: aquam in alia vasa, Col. 12, 12, 1 ; so, are- nam liquatam in alias fornaces, Plin. 36. 26, 66 ; id. 33, 6, 34.— Poet. : aliquem mor- tuum in urnam, i. e. to bury, Luc. 8, 769. — Mid. : sanguis in eas venas transfundi- tur, pours or discharges itself, Cels. praef. med. — II, Trop. : omnes suas laudes ad aliquem, to transfer, Cic. Fam. 9, 14, 4 ; so, omnem amorem in hanc, id. Phil. 2, 31, 77 : eorum mores in Macedonas, Curt. 8. 8 med. : divinum spiritum in effigies mu- tas, Tac. A. 4, 52 : errantes animas, Petr. 79 : sunt alia (studia) liberiora et transfu- sa latius, that can be more widely diffused, of a more extended application, Cic. Rep. 1, 18. transf USIO, 6 nis > /• [transfundo] A pouring out, decanting, transfusion : I, Lit: aquae, Plin. 34, 18, 52: sanguinis, a discharge, Cels. praef. med. — * H, Transf., A transmigration of a peo- ple : quam valde earn (gentem) putamus tot transfusionibus coacuisse? Cic. Scaur. 6 43. 1559 TRAN transfuSUS; »1 lim, Part, of trans- lundo. trans-glutio» ire, v. a. To swallow down, gulp down (late Lat.) : Banguinem suum, Veg. Vet. 3, 78 : sucum, Marc. Em- pir. 19 med. : catapotia, id. ib. trans-gredior, gressus, 3. v. d*p. a. and n. [gradior] To step across, step over, go or pass over, cross ( quite class. ) : I, Lit: A. I n gen.: (a) Act. : pomoeri- um, Cic. de Div. 1, 17, 33 : Taurum, id. Fam. 3, 8, 5 ; so, Alpes, Brut. ib. 11, 20, 2 : lumen, Caes. B. G. 2, 19, 4; cf., Padum, Liv. 33, 22, 4 : Rhenum, Veil. 2, 120, 2 : amnem Araxem ponte, Tac. A. 13, 39 Jin. : paludem, Hiit. B. G. 8, 10, 2 : munitionem, Caes. B. G. 7, 46, 4 : exanimatus concidit; liunc ex proximis unus jacentem trans- gressus, etc., id. ib. 7, 25, 3 : colonias, Tac. A. 3, 2. — Absnl. : transgressos (sc. flumen) omnes recipit.mons, Sail. Fragm.ap. Gell. 10, 26, 3. — (0) Neutr.: Galli Transalpini in Italiam transgressi, Liv. 39, 45, 6 : in Corsicam, to cross over, sail over, id. 42, 1, 3 ; so, in Macedoniam, Suet. Caes. 35 : gens Rheno transgressa, Tac. A. 12, 27 ; ;md absol. : huuc Britanniae statum me- dia jam aestate tran6gressus Agricola in- venit, id. Agr. 18: sol transgressus in Vir- ginem, Plin. 18, 18, 54; id. 2, 83, 85: Pora- peius transgressus ad solis occasum, id. 7, 26, 27 ; Veil. 2, 75, 3.— B. I n p a r t i c, To go over to anotber party (Tacitean) : transgredior ad vos, seu me ducem seu militem mavultis, TiB. H. 4, 66 : in partes Vespasiani, id. ib. 4, 39 ; so, in partes ali- cujus, id. Agr. 7. — II. Trop. (post- Aug.) : (u) Act. : Caesar dictator signis collatis quinquagies dimicavit, solus M. Marcel- lum transgressus, qui undequadragies di- micaverat, going beyond, surpassing, Plin. 7, 25, 25 ; cf., mensuram, to go beyond, ex- ceed, id. 7, 49, 50 ; and, juvenis necdum duodevicesimum transgressus annum, Veil. 2, 7, 2 ; so Val. Max. 2, 6, 8 :— alicu- jus viri mentionem, to pass over, omit, Veil. 0, 108, 2; so, constantis amicitiae exem- plum sine ulla ejus mentione, Val. Max. 4, 7, 2 ext. — ( /? ) Neutr. : paullatim ab in- decoris ad int'esta transgrediebatur, Tac. A. 3, 66 : possumus et ad illos brevi dever- ticulo transgredi, quos, etc., Val. Max. 8, 1, 5; so id. 4, 2 ink. J^* transgressus, a, um, in a pass. sense: tranegresso Apennino, Liv. 10,27, 1. transgressio, ornsj. [transgredior] A going across, going over, passing over, passage (rarely, but quite class.) : f. Lit. : Gallorum, Cic. Pis. 33, 81 ; so, tua in Ger- maniam, Mamert Pan. in Maxim. 7. — H, Trop. : Ai I n rhetor, lang., i. q. the Gr. b-nip&arov, A transgression of the usual po- sition of words, Transposition : " trans- gressio est, quae verborum perturbat or- dinem," Auct. Her. 4, 32, 44 ; so, t. con- cinna verborum, Cic. de Or. 3, 54, 207 ; cf. Quint. 9, 1, 34 ; 9, 4, 28 ; 8, 6, 66.—* B. A transition in speaking : Quint. 4, 1, 78. — * C. A transgression of the law, Aug. Quaest. in Exod. no. 108. * transgrcssivus» a > ura , ad J- f id -] In the later grammarians, That goes or passes over into another class, transgress- ire : verba (e. g. audeo, ausus sum ; gau- deo, gavisus sum, etc.), Diom. p. 336 P. transgressor* oris. m. [id.] An in- fringer, transgressor ot the law (late Lat- in), Arn. 7, 215 ; Tert. Res. Cam. 39 ; Al- cim. 2, 120. 1. transgressus, a, um, Part, of transgredior. 2. transgressus» us, m. [trans- gredior] A passing over, passage (very rarely, and occurring only in the abl. sing.) : vitare proelium in transgressu, Sail. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 2: in trans- gressu amnis, Tac. A. 11, 10. tranS-lgO» egi, actum, 3. v. a. [ ago ] I, To drive through, i. e. to thrust or stick a weapon through ; and more freq. transf., ra stab, pierce one through with a weapon, to transfix, transpierce (so only poet, and in post- Aug. prose): per pectora transi. git ensem, Sil. 13, 376 : — gladio pectus transigit, Phaedr. 3, 10, 27 ; so, se ipsum eladio, Tac. A. 14, 37 : juvenem (cuspis), Sil. 5, 473: viscera (ensis), Luc. 4, 545: tempora (jaculum), id. 9, 824, et saep. II To carry through, to bring to an 1560 TRAN end, to finish, complete, conclude, perform, accomplish, dispatch, transact any busi- ness (the class, signif. of the word) : A. In gen. : negotium, Cic. Fam. 13, 14, 2; cf., illud, quod faciendum primum fuit, factum atque transactum est, id. Cat. 3, 6, 15 ; and id. de Div. in Caecil. 14, 45 ; so, negotium, id. Phil. 2, 9, 21 : rebus trans- actis, id. Tusc. 4, 25, 55 ; cf., transacta re, convertam me domum, Ter. Ad. 2, 4, 22 ; and, transactis jam meis partibus, Cic. de Or. 2, 4, 15 : intus transigetur, si quid est, quod restet, Ter. Andr. 5, 6, 17 : aliquid per aliquem, Cic. Rose. Am. 51, 149 ; so, pleraque per se, Liv. 34, 18, 3 : aliquid cum aliquo, Sail. J. 29, 5: prius de prae- toribus transacta res, quae transigi sorte poterat, Liv. 38, 25, 4 : fabulam, Plaut. Ps. 1, 5, 151 ; so, fabulam, comoediam. id. Ca- sin. prol. 84 ; id. True. prol. 11 : — si trans- actum est, if all is over, Cic. Fam. 14, 4, 3. B. In partic, in business lang., To settle a difference or controversy, to come to an agreement or understanding : pos- tremo inter se transigant ipsi, ut lubet, Ter. Hec. 3, 5, 61 : cum reo, Cic. Verr. 2, 2, 32, 79 ; cf., cum aliquo, id. Rose. Am. 39, 114 : cum aliquo HS ducentis mini- bus, id. Verr. 2, 1, 54, 140 : cum privatis non poterat transigi minore pecunia, id. Att. 4, 16, 14 : rem cum Oppianico transi- git, pecuniam ab eo accipit, id. Cluent. 13, 39 : ut secum aliquid, qualubet conditione transigeret, id. Quint. 31, 97 : transactum negotium, Ulp. Dig. 2, 15, 2 ; Papin. ib. 17. 2. Transf. out of the business sphere: transigere cum aliqua re, To make an end of, put an end to, be done with a thing (post- Aug.) : transigite cum expeditionibus, Tac. Agr. 34 : tenebris imis abscondita cum luce jam transegerat, App. M. 8, p. 526 ed. Oud. — Impers. : cum spe votoque uxoris semel transigitur, Tac. G. 19 ; Quint. 7, 1, 4. C. Of time, To bring to an end, to lead, pass, spend (so perh. only post-Augustan) : tempus per ostentationem aut ofheiorum ambitum, Tac. Agr. 18/«. ; so, adolescen- tiam per haec fere, Suet. Tib. 7 ; cf., max- imam aetatis partem per haec ac talia, id. Claud. 10 : transacto tribuniciae potesta- tis tempore, id. Tib. 11 : vixdum mense transacto, id. Vitell. 8 : placidas sine sus- pirio noctes, Sen. Ep. 90 Jin. ; so, noctem, Suet. Calig. 59 : non multum venatibus, plus per otium transigunt, Tac. G. 15 : sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio, Suet. Claud. 12 : pios et insontes amoeno in loco dicimus perpetuitatem transacturos, Tert. ad Nat. 2, 19 med. transilio or trans-silio, m or iii (the former in Plaut. True. 2, 1, 38 ; Plin. 29, 1, 5 ; the latter in Ov. F. 4, 727 ; Liv. 1, 7, 2 ; Auct. B. Hisp. 19, 3 ; Flor. 3, 3, 12, et al.), 4. v. n. and a. To leap, jump, or spring across, to leap over, spring over, etc. (quite classical) : I. Lit. : (a) Neutr. : iliac per hortum transilivit ad nos, Plaut. True. 2, 1, 38 ; so, de muro ad nos, Auct. B. Hisp. 19, 3 : transilire ex humilioribus in altiorem navem, Liv. 30, 25, 6 ; so, in hostium naves, Auct. B. Alex. 46, 4 : per Thraciam, Macedoniam et Graeciam, i. e. to hasten through, Flor. 3, 5, 25. — (/3) Act. : fama est, ludibrio fratris Remum novos transiluisse muros, Liv. 1, 7, 2 ; so, posi- tas flammas, Ov. F. 4, 727 : retia, Plin. 9, 8, 9 : amnem, Flor. 3, 3, 12 ; cf., vada, Hor. Od. 1, 3, 24 : quaternos senosque equos, i. e. to leap from one to the other, Flor. 3, 3, 10. — B. In partic, To go quickly over to, hasten to join a party : eadem aetas Neronis priricipatu ad Thes6alum transilivit, Plin. 29, 1, 5,— II. Trop.: (a) Neutr. (so very rarely) : ad ornamenta ea (i. e. aureos anulos) etiam servitute lib- erati transiliunt, Plin. 33, 2, 8 : onyx in gemmam tran6ilit ex Iapide Caramaniae, the name Onyx passed over, was trans- ferred, id. 37, 6, 24. — (/?) Act. (so quite class.) : transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumere, to skip over, neg- lect, Cic. de Or. 3, 40, 160 : ne rem unam pulcherrimam transiliat oratio, id. Phil. 2, 33, 84 ; cf. Plin. Pan. 56, 2 ; and, proxima pars vitae transilienda meae, Ov. Pont. 1, 2, 145: ne quis modici transiliat munera Liberi, i. e. enjoy to excess, Hor. Od. 1, 18, 7. tracsilis. e, ailj. [transilio] That TRAN leaps or goes across : palmee, Plin. 17, 23, 35, § 211. * transitans» unfa, Part, [tbansito, inlens. of transeo] Going or passing through : is (L. Tullius legates) Julia lege transitans, passing through the province, Cic. Att. 5, 21, 5. transition onis, /■ [transeo] A going across or over, a passing over, passage : J. Lit: A. In gen.: (solis) in aliud sig- num, Vitr. 9, 4 med. .- sic dicebas, earn esse ejus (speciei dei) visionem, ut similitudi- ne et transitione cernatur, i. e. by the pass- ing by of atoms, Cic. N. D. 1, 37, 105; so, visionum, id. ib. 1, 39, 109. — B. 1° par- tic, A going over, desertion to a party: sociorum, Liv. 28, 15, 14 ; so id. 25, 15, 5 ; Just 1, 5; in the plur., Cic. Brut. 16, 62; Liv. 28, 16, 8 ; 27, 20, 7.— JI. Trop. : * A. The passing of a disease from one person to another, Infection, contagion, Ov. R. Am. 616. — B. In rhetor, lang., A transi- tion, Auct. Her. 4, 26, 35 ; 1, 9, 14.— C. In grammat. lang., An infection by declen- sion or conjugation, Var. L. L. 9, 59, 154 ; Prise, p. 982 P. transitlVUS) a, um, adj. [transitio] Passing uver: verbum, transitive, Prise, p. 982 I'. * transitor, oris, m. [transeo] One who goes over, a passer by: Amm. 15, 2. transitdrie» adv., v. transitorius, ad fin. transitoriUS, a, um, adj. [transitus] Adapted for passing through, having a passage-way (a post-Aug. word) : domus, Suet Ner. 31 : forum, Lampr. Alex. Sev. 28. — II. Transf., Passing, transitory (eccl. Latin) : momentum, Boeth. Cons, phil. 5, 6. — Adv., transitorie, In pass- ing, by the way, cursorily: dicere, Hier. adv. Helv. 13 : loqui, id. Ep. 51, 2 : con- siderare, Aug. Serm. 102. 1. transitus» a , um, Part, of transeo. 2. transitus, us, m. [transeo] A go- ing over, passing over, passage ( quite class.) : I, Lit. : A. In gen. : fossae, Cic. Tusc. 5, 20, 59 : flumine impeditus transi- tus, Hirt B. G. 8, 20, 1 ; so id. ib. 8, 13, 1 ; Caes. B. G. 5, 55, 2 ; 6, 7, 5 ; 7, 57, 4 ; Liv. 21, 20, 2 ; 28, 1, 1 ; Tac. A. 15, 10 ; id. Hist. 1, 70; 3, 59, et al, — 2. Conor., A pas- sage-way, passage : spiritus, i. e. the wind- pipe, Plin. 22, 24, 51 ; cf., auditus, the au- ditory passage, id. 23, 2, 28. — B. In par- tic, A passing over, desertion to another party : facilis ad proximos et validiores, Tac. H. 1, 76 : in alienam familiam, Gell. 5, 19, 8.— II. Trop. : A. In gen. : in illo a pueritia ad adolescentiam transitu, Quint. 11, 3, 28. — More freq., B, In par- tic: 1,A means of passing, a transition from one step to another : medius qui- dem gradus, nihil ipse significans sed praebens transitum, Quint. 8, 6, 38. So of the transition of colors in shading, Plin. 35, 5, 11 ; 37, 2, 8 ; Ov. M. 6, 66 ; of tran- sition in sound, Quint. 12, 10, 68. — 2. I Q speaking : a^ A transition : nine erit ad alia transitus, Quint 7, 6, 5 ; so, ad diver- sa, id. 9, 3, 65 : iieraSoXrii id est transitus in aliud genus rhytbmi, id. 9, 4, 50. — In the plur. : unde venusti transitus fiunt, Quint. 9, 2, 61. — b, I" transitu, In pass- ing, by the way: quae leviter in transitu attigeram, Quint. 7, 3, 27 : in transitu ali- quid tractare, id. 6, 2, 2 : in transitu non omittemus, id. 2, 10, 15. * trans-jacio, ere, v. a. To cast or shoot through, to perforate, penetrate, i. q. trajicio : nemora sagittis, Sol. 52 med. transj ectio» transj c ctus, trans- JICIO, v. traj * trans-iug-atus, a, um, Pari. [ ju- go] Passed through: (Athos mons) a Xerxe perfossus transjugatusque est, Mel. 2, 2, 10. * trans-j ungO» ire, v. a. To harness differently, to tackle in elsewhere : mulam, Ulp. Dig. 21, 1, 38. * tranS-lapSUS» a. « m . P <"&'• [transfero] In jurid. and publicists' lang., Handed down, TEAN transmitted, preserved by transmission, he- reditary, customary: edictum, an edict whiclt a magistrate receives as made by his predecessors, Cic Verr. 2, 1, 44, ] 14 ; so id. Att. 5, 21, 11 ; Gell. 3, 18, 7 : jus, Suet. I Aug. 10. — II, Transf, Usual, common: j di sunt locuti more translaticio, Phaedr. \ 5, 8, 27 ; so, funus, Suet. Ner. 33 : postu- | lationes, id. ib. 7 Jin.: t. et quasi publica i offlcia, Plin. Ep. 9, 37, 1 : deformitas, Petr. ll(D : propinatio, id. 113 : huiuanitas, id. 114 : verba, Gell. 9, 9, 8 :— hoc tralaticium est, is common, old, Cic. Fam. 3, 8, 4 : ani- malia (quaedatn alicubi) non nasci, trans- laticium : invecta emori, miruin, Plin. 10, 29, 41 ; so id. 7, 5, 4. — Adv., translaticle, Slightly, carelessly, negligently, Ulp. Dig. 37, 14, 1 ; Martian, ib. 48, 16, 1 ; Papin. ib. 36, 1, 55. translatio or tralatio, onis, /■ [transteroj A carrying or removing from one place to another, a transporting, trans- ferring : I. Lit.: A. In gen.: pecuni- arum translatio a justis dominis ad alie- nos, Cic. Oft'. 1, 14, 43 : domicilii, removal, Suet. Ner. 9. — J£, In partic. of plants, A transplanting, ingrafting, Plin. 17, 11, 14; Col. 3, 10, 20;— Var. R. R. 1, 41, 3.— H. Trop. : A l n gen.: criminis, A transferring, shifting off: Cic. Verr. 2, 4. 42, 91; cf. id. Inv. 1, 8. 10; 2, 19, 57; Quint. 3, 6, 23; 38 sg.— B. In partic: 1, Of speech or writing, A version, trans- lation into another laneuage : Quint. 1, 4, 18 ; so Hier. Ep. 99. 1.— b. A transfer to a figurative signification, a trope metapitor, Cic. 3, 33, 156 sq. ; Auct. Her. 4, 34, 45 ; Quint. 8, 6, 4 sg., et al. — 2. ' n gramm., A transnosilhn of letters, metathesis, Don. p. 1773 P. ; Diom. p. 437 ib. translatitie and translatitius. v. translaticius. translatlVUS) a . um . "'U- [transla- tio, 'io. II., BJ Of or belonging to trans- ference, that is to be transferred, transla- tive: constitutio, Cic. Inv. 1, 8, 10: genus causae, Quint. 3. 6, 75 : quaestiones, id. ib. 52. — Subst. : N.t-d\n^iv, quam nos vane translativam, transumptivam, tratisposili- vam vocamus, Quint 3, 6, 46. translator* oris, >« [transfero] * I. Lit., One who carries or hands over, a transferrer: Verres, translator quaestu- rae, aversor pecuniae publicae, i. e. who, as quaestor, transferred the public funds to Sylla, Cic. Verr. 2, 5, 58, 152.— H. 'Prop., A translator (late Lat.) : Hier. Ep. 57, 5 ; sold, in Daniel. 4, 5, et al. 1. translatus. a, um. v. transfero. 2. translatus or tralatus, "s, m. [transfero] A carrying along, a bearing in proce°sion, Sen. Tranq. 1 med. ; Val. Max. 2, 4, 6. * trans-lego- ere, v. a. To read through, read out : Plaut. Asin. 4, 1, 5. trans-luceo or traluceoj ere, p. n.: *I. To shine across: e speculo in speculum tralucet imago, Lucr. 4, 309. — TT To shine through, show through ; to let shine through, to be transparent or trans- lucent : ille ... in liquidis translucet aquis, Ov. M. 4, 354 : selenitis ex candido trans- lucet melleo fulgore, Plin. 37, 10, 67:— translucens fissura, id. 17, 14, 24 ; so Col. 4, 29, 9. trans-lucidus or tralucidus- a, um, adj. Clear, transparent, translucid : crystallus. Plin. 37, 9, 46 : membrana vitri modo. id. 11, 37. 55: color, id. 37, 4, 15: candor, id. 37. 10, 57.— *H. Trop.: elo- cutio, Quint. 8 praef. § 20. tranS-marinUS, a, um, adj. Beyond sea. coming from beyond sea, transmarine : hospes. Plaut. Most. 2, 2, 66; so, genres, Liv. 26, 24. 4 : legationes, id. 40, 2, 6 : vec- bgalia, Cic. Act. 2. 29, 80 : auxilia, Auct. B. Alex. 3. 5 : "res, Cic. Verr. 2, 5, 18, 45 ; Caes. B. G. 6, 24, 5: t. atque adventicia doctrina, i. e. jurisprudence, Cic. de Or. 3, 33, 135 : peregrinatio, Quint. 7, 3, 31. * transmeabHis, e, adj. [rransmeo] That may be passed through, passable : spa- tium, Aus. Grat. act. 35 fin. * transmeatorius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to passing through : Tert adv. Valent. 27. trans-meo or trameo. avi, arum, 1. v. n. and a. To go over or across, to go through (rarely ; not in Cic. or Caes.) : ad TR AN quem (lacum) ciconiae non transmeant, Plin. 10, 29, 41 : terra marique, Tac. A. 12, 62fin. : sole duodecim signa transmeante, Plin. 30, 11, 29 : quicquid non transmeat (in cribrando) repetitur in pila, id. 33, 5, 26 : — trama, quod trameat frigus id genus vestimenti, Var. L. L. 5, 23, 33. * transmigratlO) 6nis, / [transmi- gro] A removing from one country to an- other, a transmigration: Prud. Hairtart. 448. tranS-migTO) av b !■ "• "• To re- move from one place to another, to mi- grate, transmigrate (not ante-Aug., and very rarely) : urbem quaesituri sum us, quo transmigremus, Liv 5, 54, 1 ; so, Ve- ios, id. 5, 53, 2 : e Carinis Esquilias in hor- tos Maecenatianos transmiexavit, Suet. Tib. 15.— n. Transf., of plants, To be removed, transplanted : arbores, Plin. 16, 32, 59. transmission onis,/. [transmitto] A sending across, a passing over, passage : Cic. Att. 4, 17, 1 : ab ea urbe in Graeciam, id. Phil. 1, 3, 7. 1. tiansmissus, a, um, Part, of transmitto. 2. transmisSUS* "9> ™- [transmitto] * I, A giving or handing over, a transfer- ring, transmission : nunc regnum potitur transmissu patris, Pac. in Non. 481, 32. — H, A passing over, passage: transmissus ex Gallia in Britanniam, Caes. B. G. 5, 13, 2 ; so, a continenti, id. ib. 5, 2, 3 : t. maris factus navibus (coupled with transitus), Gell. 10, 26, 1. trans-mitto or tramitto, misi, missum, 3. v. a. : I, To send, carry, or convey across; to send off, dispatch, trans- mil from one place or person to another. A. Lit.: mihi illam ut tramittas : ar- gentum accipias, Plaut. Epid. 3, 4, 27 ; so, illam sibi, id. ib. 1, 2, 52: exercitus equi- tatusquc celeriter transmittitur (z. e. trans flumen), arc conveyed across, Caes. B. G. 7, 61, 2 ; so, legiones, Veil. 2, 51, 1 : cohor- tem Usipiorum in Britanniam, Tac. Agr. 28 : classem in Euboeam ad urbem Ore- \mi, Liv. 28, 5, 13: niagnam classem in Siciliam, id. 28, 41, 17, et saep. : transmis- sum per viam tigillum, Liv. ], 26, 13: ponte transmisso, Suet. Calig 22 Jin. ; Tac. A. 13, 55: materiam in formas, Col. 7, 8, 6: — hereditattm alicui, to be made over, Plin. Ep. 8, 18, 7 ; so, signa, Sil. 7, 383; and, with an object-clav.se, et longo transmittit habere nepoti, Stat. S. 3, 3, 78 (analog, to dat habere, Virg. A. 9, 362; and, donat habere, id. ib. 5, 262) ; for which, me famulo famulamque Heleno transmisit hahendam, Virg. A. 3, 329: — per corium, per viscera Perque os ele- phanto brachium transmitteres, you would have thrust through, penetrated, Plaut. Mil. 1, 30 ; so, ensem per latus, Sen. Here. Oet. 1165: facem telo per pectus, id. Thyest. 1089 : (Gallorum reguli) exercitum per fines suos transmiserunt, suffered to pass through, Liv. 21, 24, 5 : abies folio pinnato densa, ut imbres non transmittal, Plin. 16, 10, 19 : Favonios, Plin. Ep. 2, 17, 19 ; Tac. A. 13, 15 : ut vehem foeni large onus- tam transmitteret, Plin. 36, 15, 24> § 108. B. Trop. : bellum in Italiam, Liv. 21, 20, 4 ; so, bellum, Tac. A. 2, 6 : vitia cum opibus suis Romarn (Asia), Just. 36, 4 fin. : vim in aliquem, to send against, i. e. em- ploy against, Tac. A. 2, 38 : — et quisquam duhitabit, quin huic hoc tantum bellum transmittendum sit, qui, etc., should be commuted, intrusted, Cic. de imp. Pomp. 14, 42 ; so, omne meum tempus amico- rum tetnporibus transmittendum putavi, should be devoted, id.ib.1,1: — animo trans- mittente quicquid aceeperat, letting pass through, i. e. forgetting, Sen. Ep. 99 med. : mox Caesarem vergente jam senecta mu- nia imperii facilius tramissurum, would let go, resign, Tac. A. 4, 41 : Junium men- sem transmissum, passed over, omitted, id. ib. 16, 12 Jin. n. To go over, mount over, cross over; to cross, pass, go through, traverse, etc. : A. Lit.: 1. In gen.: (a) Act. : gnies quum maria transmittant, Cic. N. D. 2, 49, 125 : satis constante fama jam Iberum Poenos transmisisse, Liv. 21, 20, 0; so, Euphratem ponte, Tac. A. 15, 7 : fluvium, lacum nando, Stat Th. 9, 239 ; Sil. 4, 347 : TR AN murales foseas saltu, Stat. Th. 8, 554 : — equites medios tramittunt eampos, ride through, Lucr. 2, 330 ; cf., eampos cursu (cervi), run through, Virg. A. 4, 154 : quan- tum coeli (funda), fly through, Ov. M. 4, 710 : tectum lapide vel missile, to fling over, Plin. 28, 4, 6 ; cf., flumina disco, Stat Th. 6, 677. — In the pass. : duo sinus fue- runt, quos tramitti oporteret : utrumque pedibus acquis tramisimus, Cic. Att. 16, 6, 1 : transmissus amnis, Tac. A. 12, 13. — (fi) Neutr. : quum a Leucopetra profectua (inde enim tramittebam) stadia circiter CCC. processissem, etc., Cic. Att. 16, 7, 1; so id. ib. 8, 13, 1 ; 8, 11, 5 : ex Corsica sub acta Cicereius in Sardiniam transmisit, Liv. 42, 7, 2 ; so, ab Lilybaeo Uticam, id. i 25, 31, 12 : ad vastandam Italiae oram, id. 21, 5, 4 : centum onerariae naves in Afri- can) transmiserunt, id. 30, 24, 5. *2. 1 Q partic, To go over, desert to a party : Domitius transmisit ad Caesa- rem, Veil. 2, 84 fin. B. Trop. (post- Aug.): 1, In gen., To pass over, leave untouched or disre- garded : haud fas, Bacche, tuos taciturn tramittere honores, Sil. 7, 162 ; cf., senten- tiam silentio, deinde oblivio, Tac. H. 4, 9 fin. ; so, nihil silentio, id. ib. 1, 13: quae ipse pateretur, Suet. Calig. 10 ; id. Vesp. 15. 2. In partic, of time, Topass, spend: tempus quiete, Plin. Ep. 9, 6, 1 ; so. vitam per obscurum, Sen. Ep. 19 : steriles an- nos, Stat. S. 4, 2, 12 : quatuor menses hie- mis media, Plin. 8, 25, 38 : vigiles noctes, Stat Th. 3, 278, et saep.— Transf. : febri- um ardorem, i. e. to undergo, endure, Plin. Ep. 1, 22, 7; cf, discrimen, id. ib. 8, 1], 2; so, eecessus, voluptates, etc., id. ib. 6, 4,2. trans-montanus- i, <»<(?'• "*■ That is beyond the mountains, tramontane: sub- actis cis Apenninum omnibus turn trans- montanos adortus, Liv. 39, 2, 9 ; so Plin. 3, 3, 4 ; in the ting., Inscr. Orell. no. 154. transmbtiOj on is, /. [transmoveo] A transposition, i. q. metathesis, Mart Cap. 5, 172, Aquil. Rom. de Fig. sent. § 16. trans-moveo- no pcrfi, otum, 2. v. a. To remove from one place to another : "I, Li t. : Syria transmotae legiones, Tac. A. 13, 35. — * II. 1 r o p., To transfer : glo- riam Verbis in se, Ter. Eun. 3, 1, 10. transmutatlO) onis, /. [transmuto] A shifting, transposition ot letters, Quint. 1, 5, 39 , 9, 4, 89. trans-mutO) al 'e, v. a. To change, shiji, transmute : transmutans dextera lae- vis, Lucr. 2, 488 : (fortuna) transmutat in- certos honores ; Hor. Od. 3, 29, 51. trans-nato or tranato» wri, atum, 1. v. n. To swim over, across, or through : perpauci viribus confisi transnatare con- tenderunt Caes. B. G. 1, 53, 2 ; so absol., Plin. 8, 22, 34 ; Tac. H. 4, 66 ; 5, 18 ; 21 : nee e Tigri pisces in lacum transnatant, Plin. 6, 27, 31. tranS-navig°0> are, v. a. To sail across or over : angustias maris, Frontin. Strat 1, 4 fin. : tot maria, Sulpic Sev. Dial. 1, 1. transno. are, v. trano. transnominatioj onis, / [trans- nomino] A pure Lat. appellation for Met- onymy, Don. p. 1776 P. ; Diom. p. 452 ib. trans-ndminO) avi, 1. v. a. To name over again, change the name of a person or thing to something else (post-Aug.) : Septembrem mensem et Octobrem ex ap- pellationibus suis Germanicum Domitia- numque transnominavit, Suet. Dom. 13 fin. ; so id. Gramm. 18. * trans-numero; are , v. a. To count over, count out, Auct. Her. 4, 50, 63. Trans-padanuS) »• um , adj. Tim is beyond the To, Transpadane: redo, Plin. 3, 17, 21 : Italia, id. 10, 29. 41 : colohi. Caes. B. C. 3, 87, 5 : clientes, Cic Fam. 12, 5, 2 : alarii, id. ib. 2, 17, 7. — In the^/«r. subst, Transpadani. orum, m„ The nations beyond the Po, Plin. 18, 13, 34 ; Cic. Atr. 5, 2 fin.; Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 2. * transpectns, "s, m. [transpicio] A looking or seeing through, Lucr. 4. 273. *trans-pertusuSi a, um, Part, [per- tundo] Pierced through, perforated: ter- minus, Auct de Limit, p. 302 Goes. transpicio or trans-spicloi ere, v. a. To look or see through (ante- and 1561 TR AN post-class., and very rarely), Lucr. 4, 271 : per eas membranas sensus ille, qui dici- tur mens, ea quae sunt ibris transpicit, Lact. Op. D. 8 med. * trans -plantatus> a, um, pan. [planto] Transplanted : dii, i. e. deified be- ings, Sedul. 2, 258. trans-pone? posfii, positum, 3. v. a. To set over or across ; to remove, transfer: I, In gen.: statuam in inferiorem lo- cum, Gell. 4, 5, 3 : militem dextras in ter- ras iturum, Tac. A. 2, 8 ; so, victorem ex- ercitum in Italiam, Just. 23, 3 : — locum Pi- sonis Annali, to transfer, Gell. 6, 9, 1. — II, In par tic, of plants, To set out, trans- plant : arborem in locum alium, Gell. 12, 1, 16 : brassicam Novembri inchoante, Pall. Sept. 13, 1. * transportatlO, onis, /. [transpor- tol A removing, transmigration : populo- rum transportationes, Sen. Cons. adHelv. 6 fin. trans-porto; avi, atum . i- "• "■■ T° carry or convey from one place to anoth- er; to remove, transport: I, Lit. (quite class.) : onera et multitudinem jumento- rum, Caes. B. G. 5,-1, 2; so, exercitum, id. ib. 4, 16, 8 : duas legiones, id. B. C. 2, 23, 1 : equitem phalangemque ratibus, Curt. 7, 8 : exercitum in Macedonian!, Cic. Pis. 20, 47 ; so, Harudes in Galliam, Caes. B. G. 1, 37, 2 : exercitum in naves impositum in Hispaniam, Liv. 26, 17, 2 : victorem exercitum (in Italiam), id. 45, 41, 7: pueros in Graeciam, Cic. Att. 7, 17, 1 : Agrippam in insulam, i. e. to transport, banish, Suet. Aug. 65 fin. — With the body of water as the object : ripas horrendas et rauca fluenta, to carry across, Virg. A. 6, 328.— With a two-fold object : milites his navibus flumen transportat, Caes. B. C. 1, 54, 3 ; so, exercitum Rhenum, id. B. G. 4, 16, 6.— *II. Trop. : Danubius du- ratus glacie ingentia tergo bella transpor- tat, Plin. Pan. 12, 3. * transposi tivus, % «m, adj. [trans- pono] Of or belonging to transposition, transpositive : iitraXntyiv, quam nos varie translativam, transumptivam, transpositi- vam vocamus, Quint. 3, 6, 46. transpdsitUS) a, um, Part, of trans- pono. * trans-piing"0; ere, v. a. To prick or pierce through : Coel. Aur. Tard. 3, 4 med. Trans-rhenanus,a,um, adj. That is beyond the Rhine, Transrhenish : Ger- mani, Caes. B. G. 5, 2, 5 ; 4, 16, 5 : hostes, i. e. the Batavians, Plin. 19, 1, 2. tranSSCendo> ere, and its deriva- tives, v. transcendo, etc. tranSSCldOj ere, v. transcido. transscribO) ere, v. transcribe transserOj ere, v. transero. transsllio, ire, v. transilio. transspcctuS) u s, v. transpectus. transspiCIO; ere, v. transpicio. transsultOj are, v. transulto. transsumO) ere, and its derivatives, v. transumo, etc. transsuO) ere, v. transuo. (* Transthebaitanus; a . um > adj. [trans-Thebais] That is beyond Thebais, Treb. Poll. Gallun. 4.) Trans-tiberirms, a , ™, adj. That is beyond the Tiber, Transliberine : am- bulator, Mart. 1, 42, 3. — Subst, Trans- tiberini, drum, m., Cic. Att. 12, 23, 3. Trans -tigritanus, a, um, adj. [Tigris] That is beyond the Tigris, Trans- tigritane: gentes, Amm. 18, 9; so id. 21, 6 fin.; 22,7. * transtillumj i, «• dim. [transtrum] A little cross-beam, Vitr. 5, 12. * trans-tineOj ere, v. n. [teneo, no. II.] To go through, pass through : com- meatus transtinet trans parietem, Plaut. Mil. 2, 5, 58. transtrum; h n - [perh. contr. from GPANIiTPON, from §ph~voS, a bench or bank] A cross-bank in a vessel, a bank for rowers, a thwart : si?ig. : Cic. Verr. 2, 5, 51, 135 ; Liv. Epit. 89 ; Pers. 5, 147.— Plur. : Caes. B. G. 3, 13, 4 ; Virg. A. 4, 573 ; 5, 663; Ov. M.14, 534, et al.— H. Transf., A cross-beam, transom, Vitr. 2, 1 ; 4, 2 ; 5, 1 fin. ; 10, 21 ; Plin. 34, 12, 32, et al. ; ci'., " transtra et tabulae navium dicuntur et tigna, quae ex pariete in parietem porri- guntur," Fest. p. 367. 1562 TR AN * transulto °r transsulto* are, v. intens. n. [ transsilio ] To leap over or across : in recentem equum ex fesso ar- matis transultare mos erat, Liv. 23, 29, 5. transumo or trans-sumo, ere, v. a. To take from one to another ; to adopt, assume ( post- Augustan ) : hastam laeva, Stat. Th. 3, 292 : mutatos cultus, id. ib. 2, 242. * transumptlO, onis, /. [transumo] A taking or assuming of one thing for another, transumption, metalepsis, a transl. of niTfanip'S, Quint. 8, 6, 37. * tranSUmptlVUS) a, um, adj. [tran- sumptio ] Trausumptioe, metaleptic : pe- TaXri^iv, quam nos varie translativam, transumptivam, transpositivam vocamus, Quint. 3, 6, 46. transuo or trans-suo, ai, atum, 3. To sew or stitch through ; to pierce through (not ante-Aug.) : exteriorem partem pal- pebrae acu, Cels. 7, 7, 8 ; so, mediam par- tem subula, Col. 6, 5, 4 : exta verubus, Ov. F. 2, 363 ;— Cels. 7, 7, 11. transutus» a, um, Part, of transuo. * trans-vadatus, », «a, Part, [va- do] Going past, passing : scopuli quaes- tionum, Hier. Ep. 14, 10. * tranS-VariCO, are, v. n. To stretch the feet apart, to straddle in walking, Veg. Vet. 3, 60. transvectio or travectiO) onis, /. [transveho] A carrying across, cross- ing; a carrying or transporting past : I, In gen. : travectioAcherontis, *Cic. Tusc. 1, 5, 10 : saxorum, Plin. Pan. 51, 1.—* II. In par tic, in publicists' lang., A riding past of the Roman knights before the censor, a review : reducto more transvec- tionis. Suet. Aug. 38 (cf. Liv. 9, 46, 15; Plin. 15, 4, 5 : Val. Max. 2, 2 fin. ; Aur. Vict. Vir. ill. 32). tranSVectUS; a, um, Part, of trans- veho. trans-veho or traveho, xi, ctum, 3. v. a. To carry, conduct, or convey across or over ; to transport. 1. Lit: A, In gen.: quid militum transvexisset, Caes. B. C. 3, 29, 4 ; so, ex- ercitum in Britanniam, Suet. Caes. 58 ; cf., copias ponte, Plin. 4, 12, 24 : ut jam His- panos omnes inflati transvexerint utres, Liv. 21, 47, 5 ; so, Dardanium agmen (pons), Sil. 4, 489 : corpus defuncti per vicos, Ulp. Dig. 47, 13, 3: — navem Argo humeris transvectam Alpes, Plin. 3,18, 22. — Hence, b. Mid.: transvehor, To go, come, travel, ride, or sail across or over : caerula cursu, Cic poet. Fin. 5, 18, 49 : Medi, Persae... navibus in Africam trans- vecti, Sail. J. 18, 4 : legiones ex Sicilia in Africam transvectae, id. ib. 28, 7 : cum duabus quinqueremibus Corcyram trans- vectus, Liv. 32, 16, 2: — transvectae (sc. equo) a fronte pugnantium alae, Tac. Agr. 37 ; so id. Ann. 12, 41 : — transvehitur Tus- cos, flies past, Claud. Laud. Stil. 2, 272. B, In par tic. : 1. To cany, bear, lead, or conduct along in triumph : signa tabulasque, Flor. 2, 12 : arma spoliaque multa GaDica carpentis transvecta, Liv. 39, 7, 2. 2, Of the Roman knights, To ride past before the censor for review : Liv. 9, 46, 15 ; so Suet. Aug. 38 ; Ulp. Dig. 2, 4, 2, § 4 ; Val. Max. 2, 2 fin. II, Tro p., mid., of time, To pass, elapse (Tacitean) : abiit jam et transvec- tam est tempus, quo, etc,, Tac. H. 2, 76 ; so, transvecta aestas, id. Agr. 18. transvena, ae, m. [transvenio] One who comes over from another place, a new- comer, stranger, foreigner (eccl. Latin) : traditur, Lydos ex Asia transvenas in Etruria consedisse, Tert. Spect. 5 : trans- vena Loth, id. Carm. de Sodom. 31. t trans- Vendo* ere, v. a. To dis- pose of by sale, to sell, alienate, Inscr. Orell. no. 4431. trans-venioj ir e, v. n. To come from another place or person (eccl. Lat- in) : anima inde (a Deo) transvenit, Tert. Anim. 23 fin. trans-verberoi avi, atum, l. v. a. To strike or beat through, to thrust through, pierce through, transfix : praeclara bestia venabulo transverberatur, Cic. Fam. 7, 1, 3 ; so, pectus abiete, Virg. A. 11, 667 : aera clipei (hnsta), id. ib. 10, 336 : in utrumque TRAN latus transverberatas, Tac. H. 1, 42:- aera volitando, App. de Deo Socr. p. 46. tranSVersariUS) a, um, adj. [trans versus] Lying across, cross-, transverse tigna, cross-beams, Caes. B. C. 2, 15, 2 Called, absol, transversaria, 6rum,m. (sc. ligna), Vitr. 8, 6 ; 10, 11 fin. transverse; adv., v. transverto, Pa., ad fin., no. 1. transversim* adv., v. transverto, Pa., ad fin., no. 2. .transverSUS* a, um, Part, and Pa. of transverto. trans-vertot fi, sum, 3. v. a. To turn or direct across or athwart (in the verb, finit. only post-class. ; but quite clas- sical and very freq. in the Pa. ; v. below) : ut quae defensio fuerat, eadem in accusa- tionem transverteretar, should be turned, converted, App. Apol. p. 325 : eorum con- silia hac atque iliac varia cogitatione, Firm. Math. 6, 15. — Hence, H. Transf, To turn away, avert : inimica, Am. 7, 219 ; so, fortes meos, Tert. Praescr. 37. — Hence transversus (-vorsus), or traver- s u s, a, um, Pa., Turned across ; hence, going or lying across, athwart, cross-wise; cross-, transverse, traverse. A, Lit.: viae, cross-streets, Cic. Verr. 2, 4, 53, 119 ; so, tramites, Liv. 2, 39, 3 ; and, limites, id. 22, 12, 2 : fossa, Caes. B. G. 2. 8, 3 ; so, fosses viis praeducit, id. B. C. 1, 27, 3 : vallum, id. ib. 3, 63, 5 : tigna, id. ib. 2, 9, 2 : transvorsosque volare per imbres fulmina cernis, Lucr. 2, 213 ; cf, nubila portabunt venti transvorsa per auras, id. 6, 190 : Manilium nos vidimus transverse ambulantem foro, across the forum, Cic. de Or. 3, 33, 133: taieae ne plus quatuor digitos transversos emineant, four fingers across, four finger-breadths, Plin. 17, 18, 29 ; cf. proverb. : si hercle tu ex isto loco Digitum transversum aut unguem latum excesseris, a finger-breadth, Plaut. Aul. 1, 1, 18 ; so, digitus, Cic. Acad. 2, 18, 58 ; v. digitus, p. 471, no. II., 3 ; for which, also, discedere a recta conscientia traversum unguem, Cic. Att. 13, 20, 4 : (versibus) in- comptis allinet atrum Transverso cnlamo signum, Hor. A. P. 447 : ut transversus mons sulcetar, Col. 2, 4, 10 : plurimum refert, concava sint (specula), an elata ; transversa, an obliqua, Plin. 33, 9, 45. 2. In the neutr. absol. : non prorsus, verum ex transvorso cedit, quasi cancer solet, Plaut. Ps. 4, 1, 45 ; so, ex transvor- so vacefit locus, Lucr. 6, 1017 : paeninsula ad formam gladii in transversum porrecta, Pliu. 4, 12, 26 ; so, in transversum positae (arbores), id. 16, 42, 81: aratione per transversum iterata, id. 18, 20, 49, § 180 ; so id. 37, 9, 37 : — collectus pluvialis aquae transversum secans, intersecting diago- nally, Front, de Limit, p. 43 Goes. ; cf. poet, in the plur. : (venti) mutati trans- versa fremunt, Virg. A. 5, 19 ; so id. Eel. 3, 8 ; Val. Fl. 2, 154 ; Stat. Th. 1, 348. B. Trop. : transversa incurrit misera fortuna rei publicae, crossed, thwarted. Cic. Brut. 97, 331 : quum coepit transver- sos agere felicitas, i. e. to lead aside or astray, Sen. Ep. 8 ; cf., transversum judi- cem ferre, Quint. 10, 1, 110 ; so Plin. 9, 17, 31 ; 28, 1, 1. 2. In the neutr. absol. : ecce autera de transverso L. Caesar, ut veniam ad se, ro- gat, i. e. contrary to expectation, unexpect- edly, Cic Att. 15, 4, 5 ; so, ecce tibi iste de transverso, Heus, inquit, etc., Auct. Her. 4, 10, 14 ; for which, quod non exspectes, ex transverso fit, Petr. 55; so, haec ca- lamitas ex transverso accidit, Scrib. Comp. 231.— Hence, Adv., in two forms, transverse and tran sversim, Cross-wise, obliquely, transversely : 1. Form transverse: t. de scribantur horae in columella, Vitr. 9, 9 med. ; Cels. 5, 26, 24 * 2. Form trans- versim: t. obliquatis manibus, Tert. Bapt. 8. * trans-vdlitO; are , «• intens. n. To fly through: clausa domorum, Lucr. 1, 356. trans-vdlo or travolo, avi, atum, 1. v. a. and n. To fly over or across : I. Lit: perdices non transvolant Boeotiae fines in Attica, Plin. 10, 29, 41 ; so, Pontum (grues), id. 10, 23, 30.— II. Transf., To go, come, mount, or pass quickly over or across: A. Lit: (u) Act. : Alpes, Asin. TREB Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 4 ; so, Ocea- num (manus Macedonum), Auct. Her. 4, 22, 31 : delphini vela navium transvolant, Plin. 9, 8, 7 : travolat vox auras, Lucr. 4, 561 ; cf. id. ib. 604. — Poet. : importunus (Cupido) transvolat aridas Quercus (i. e. vetulas ), Hor. Od. 4, 13, 9. — ((}) Neutr. : eques transvolat inde in partem alteram, Liv. 3, 63, 2 : Nilus insulas dierum quin- que cursu non breviore transvolat, Plin. 5, 9, 10 : (anna) Travolaverunt ad hostes, Plaut. Epid. 1, 1, 33 (for transfugerunt, id. ib. 28). — B. Trop. : ilia Sallustiana brevitas . . . audientem transvolat, Quint. 4,2, 45 : cogitatio animum subito transvo- lans, flitting through, Plin. 7, 12, 10: trans- volat in medio posita et fugientia captat, passes over, neglects, Hor. S. 1, 2, 108. * trans-VOlvo, ere, v. a. To roll through, i. e. to unroll : Prud. Cath. 11, 29. transvoratio. onis, /. [transvoro] A gulping or swallowing down ; concr., the sioallow, the throat, Coel. Aur. Tard. 1, 4,109; 2,11,135; 2, 13, 176. trans-voro, avi, l. v. a. To gulp down, swallow down, devour (post-class.) : Arn. 1, 40 : universas opes, i. e. to con- sume, squander, App. Apol. p. 333. tranSVOrSUS) v. transversus. i trapcttlS? U m. =rpaTtnr?S, An olive- mill, oil' till, Cato R. R. 20, 1 ; 12; 22, 3 ; Virg. G. 2, 519 ; Plin. 15, 6, 60. Collat. form, trapetUHl) i. »«• = Tpa-nnrdv', Col. 12, 52, 6 ; Ulp. Dig. 19, 2, 19. And plur., trapctes* urn. m. = rpdTTnTcS, Var. L. L. 4, 31, 39 ; id. R. R. 1, 55, 5 ; Cato R. R. 18, 2. (* See Rich's Compan. to Lat. Diet, sub voce.) Itrapezlta. ae, m.= -p ai ,tX > irui, A money-changer, banker, Plaut. Capt. 1, 2, 90 ; 2, 3, 89 ; id. Cure. 2, 3, 66 ; 4, 4, 3 ; id. Epid. 1, 2, 40 ; id. Trin. 2, 4, 23, et mult. al. ttrapezdphdron< i> "■ = Tpa^o- v - transv. traviOi are, v. n. [trans- vio] To go Uirough, penetrate : Lucr. 6, 349. travdlO; are, v. transvolo. trebaciter, adv., v. trebax, ad fin. Trebatius. ». m -, C. Testa, A law- yer, a friend of Cicero, to whom the latter dedicated the Topica, Cic. Fam. 7, 5 sq. ; 11, 27, 1 ; id. Att. 9, 15, A ; 17, 1 ; Hor. S. 2, 1, 4 ; 78, et al. trebaX; a c> s > adj. [contr. from the Gr. TPtSaKog] Practiced, skilled in the ways of the world, cunning, crafty (late Lat.) ; tre- bacissimus senex, Sid. Ep. 1, 11 med. — * Adv., trebaciter, Cunningly, slyly: Sid. Ep. 9, 11 med. Trebellius- a - The name of a Roman gens. So, L. Trebellius, Cic. Phil. 10, 10, 22 ; 11, 6, 14 ; 12, 8, 20, et al. : M. Trebel- lius, id. Quint. 5, 21 : Trebellius Maximus, a consul under Nero : Trebellius Pollio, a Roman historian under the Empercn^ Con- etantine ; v. Bahr's Rom. Lit. Gesch., § 228.-II. Deriw. : A. Trebellicus, a, um, adj., Of or belonging to a Trebel- lius : vinum, named after a Trebellius, Plin. 14, 6, 8, § 69,-b. Trebellianus, a, um, adj., Of or belonging to the Consul Trebellius, Trebellian: T. senatusconsul- tum de fideicommissariis, Dig. 36, tit. 1 : fideicommissarius, Paul. ib. 36, 3, 15. Trebia, ae, /., TpeGiaS. b (sc. irora- l*t>s) '■ I. A river in Upper Italy, celebrated TEED for Hannibal's victory over the Romans, now Trcbbia, Liv. 21, 52 sq. ; Flor. 2, 6 ; Luc. 2, 46; Sil. 4, 495. Also, after the Greek, in the masc, Sil. 4, 645 ; 6, 707 ; 9, 189. Cf. Mann. Ital. 1, p. 109.— H. A vil- lage in Umbria, now Trevi, Arn. 3, 122 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 477. — j|I, Deriw.: A. Trcbiarms> a, um, adj., Of or be- longing to Trebia, Trebian: dii, Arn. 3, 126. — In the plur. subst., T r e b i a n i, orum, m., The inhabitants of Trebia, Suet. Tib. 31. — B. Trebiates* Uln > m -> The inhabitants of Trebia, Plin. 3, 14, 19. Trebonius, a. The name of a Ro- man gens. So, C. Trebonius, a legale of Caesar in Gaul, a friend of Cicero, Caes. B. G. 5, 24 ; 6, 40 ; 7, 81 ; id. B. C. 1, 36 ; 3,20; Cic. Fam. 12, 16 ; 15,20; id. Phil. 2, 14, 34 ; Veil. 2, 69, 1, et al. His father, C. Trebonius, Cic. Fam. 10, 21, 1 ; id. Phil. 13, 10, 23. Trebula> ae, /. The name of three Ralian towns : I, A town in Campania, near Suessula and Saticula, now Madda- loni, Liv. 23, 39, 6; cf. Mann. Ital. 1, p. 784.— B. Deriv., Trcbulanus, a, um, adj., Oj or belonging to Trcbula, Trebu- lan: ager, Liv. 23, 14. — Subst., Trebu- 1 a n u m, i, »., An estate near Trebula, Cic. Att. 5, 2, 1 ; 5, 3, 1 ; 7, 2, 2. In the plur., Trebulani, orum, m., with the addition Balinienses, The inhabitants of Trebula, the Trebulans, Plin. 3, 5, 9, § 64. — H. A town in the Sabine territory, the inhabit- ants of which are called Trebulani Mu- tuscaei, Plin. 3, 12, 17; cf. Mann. Ital. 1, p. 528. — Here belongs Trebulanus ager, Cic. Agr. 2, 25, 66 ; id. Fam. 11, 27, 3 ; and perh., also, vinum, Plin. 14, 6, 8, 6. — HI, Another town in the Sabine territory, the in- habitants of which are called Trebulani Suffenates, Plin. 3, 12, 17 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 528. TrcbulanuSi a > um > v - Trebula, no. I., B; II and III. trecenarius (tercenahius, Inscr. Grut. 387, 8; 417, 5), a, um, adj. nvm. [tre- ceni] I. Of or belonging to ihreehundred: vites, i. e. that yield three hundred ampho- rae of wine to the juger, Var. R. R. 1, 2, 7. — II. d soldier whose pay is three hundred sestertia (cf. ducenarhis), Inscr. Grut. 365, 6; 387, 8; 417,5. treceni (terceni, Eumen. Restaur, schol. 11), ae, a, num. distrib. [tres-cen- tum] Three hundred, each, three hundred distributively : treceni equites in singulis legionibus, Liv. 39, 38, 11 ; so id. 8, 8, 14 : familiae in singulas colonias, id. 32, 29, 4 : numi in capita Romana, id. 22, 52, 3.— Of an indefinite large number : non si trece- nis, quotquot eunt dies, Amice, places il- lacrimabilem Plutona tauris, Hor. Od. 2, 14, 5. — H t Transf., in gen., Three Mind- red : vivere ducenis annis et quosdam tre- cenis, Plin. 8, 10, 10. trecenteni, ae, a, num. distrib. [tre- centi] Three hundred each: pedes, Col. 5, 2, 10. trecenteslmus) a, um, adj. [id.] The three-hundredth : annus, Cic. Rep. 1, 16 ; Liv. 4, 7, 1 ; Val. Max. 8, 13/». trcccnti ( written tricenti, Col. 5, 2, 5), ae, a, 8am. [tres-centum] Three hund- red : numi Philippii, Plaut. Poen. 1, 1, 38 : Leonidas se in Thermopylis trecentosque eos, quos eduxerat Sparta, opposuit hos- tibus, Cic. Fin. 2, 30, 97 : ad trecentos vi- ros trucidavit, id. Phil. 3, 4, 10 : usque ad millia basiem trecenta, Catull. 48, 3 ; som t. millia, id. 9, 2 ; Hor. Ep. 2, 2, 164 : tre- centa debet Titius, Mart. 4, 37, 2, et saep. To denote an indefinite large number : amatorem trecentae Pirithoum cohibent catenae, Hor. Od. 3, 4, 79. trecenties (written tricenties, Mart. 3, 22, 1), adv. num. [trecenti] Three hund- red times, Catull. 29, 15. > trechedipnum, '» «. (.sc. vestimen- tam) = Tpexeiemvov (running to a ban- quet), A light garment worn at table by parasites, Juv. 3, 67 (" trechedipna vesti- menta parasitica currentium ad coenam" Schol.)._ CtredecieS) adv. [tredecim] Thir- teen times : sestertium, thirteen hundred thousand sestertii, Cic. Verr. 2, 3, 80 ; v. terdeeies.) tredecim (tresdecim, Front. Aquaed. TEEM 33 ), num. [ tres-decem ] Thirteen : trede- cim captis navibus, Liv. 36, 45, 3 : cen- tum tredecim senatores, Tac. H. 5, 19 fin. : equus emptus talentis tredecim, Gell. 5,. 2, 2. (For which we have decern et tres, Cic. Rose. Am. 7, 20 ; v. decern, p. 416.) (* treis or trisi v - tres, ad init.) tremebundus, a, um, adj. [tremo] Trembling, quivering, shaking (mostly poet): (Iphigenia) tremebunda ad aras Deducta est, Lucr. 1, 96 : membra, Ov. M. 4, 133 ; so, leo, Claud, in Eutrop. 2, 440 : tremebunda voce, Auct. Her. 3, 14, 25 : cornus {i. e. hasta), Sil. 10, 119 ; cf, tela, id. 5, 628. — Comp. : (cucumis) effetae tre- mebundior ubere porcae, i. e. more flabby, softer, Col. poet. 10, 396. tremef acid feci, factum, 3. v. a. [tre- mo-facio] To cause to shake, quake, or trem- ble (a poet, word) : (Juppiter) Annuit et totum nutu tremefecit Olympum, Virg. A. 10, 115 ; so, totum coelum supercilio et nutu, Arn. 4, 140: Lernam arcu, Virg. A. 6, 804 : Thulem belli murmure, Claud. B. Get. 204: — se tremefecit tellus, quaked, Cic. poet. Div. 1, 11, 18— In the Part. perf. : folia tremefacta Noto, Prop. 2, 9, 34 ; so, tellus, Virg. A. 10, 101 : pectora, id. ib. 2, 228 : quies pueri, Stat. Ach. 1, 247. tremenduSi a, um, v. tremo, ad fin. tremipcsi edis, adj. [tremo-pes] Trembling -jootcd, with trembling feet : ana- tcs tremipedes, Var. in Non. 460, 8 (perh. remipedes, oar-footed, should be read in- stead). tremisco ( m many MSS. also written tremesco), ere, v. n. and a. To begin to shake or tremble, to shake, quake, or trem- ble for fear, to quake or tremble at a thing (a poetical word) : plaustris concussa tre- miscunt Tecta viam propter, Lucr. 6, 548 : tonitruque tremiscunt Ardua terrarum, Virg. A. 5, 694 : jubeo tremiscere mon tes, Ov. M. 7, 205 : latitans omnemque tre miscens ad strepitum, id. ib. 14, 214. — With an ace. : sonitumque pedum vocem- que tremisco, Virg. A. 3, 648 ; so, Phrygia arma, id. ib. 11, 403. — With an object- clause : telum instare tremiscit, Virg. A. 12, 916. — With a relative clause : quer- cum nutantem nemus et mons ipse tre- miscit, Qua tenure cadat, Stat. Th. 9, 535. tremJSi issis, m. [formed after the analogy of semis, from tres and as] Under the later emperors, A coin, the third part of an aureus, Lampr. Alex. Sev. 39 ; Cod. Justin. 12, 40, 3. Cf. semis, p. 1389, no. II., A, 2. tremOj u '> 3. v. n. and a. To shake, quake, quiver, tremble, etc. ; to quake or tremble at a thing (freq. and quite class.) : I, Neutr. : viden', ut tremit atque exti- muit, Plaut. Mil. 4, 6, 57 : totus tremo hor- reoque, Ter. Eun. 1, 2, 4 : si qui treme- rent et exalbescerent objecta terribili re extrinsecus, Cic. Acad. 2, 15, 48 : timidus ac tremens, id. Pis. 30, 74 : tremo animo, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4 ; so, animo, Sen. Agam. 833 ; cf, toto pectore tremens, Cic. Tusc. 4, 22, 49 ; and, corde et genibus tre- mit, Hor. Od. 1, 23, 8.— In a Greek con- struction : tremis ossa pavore, Hor. S. 2, 7, 57 ; so, tremit artus, Lucr. 3, 488 ; Virg. G. 3, 84. — b. Of things : membra miserae tremunt, Plaut Casin. 3, 5, 2 ; so, genua. Sen. Ep. 11 : artus, Virg. A. 3, 627 : ma- nus, Ov. M. 8, 211 : humeri, Virg. A. 2, 509 : haec tremente questus ore, Hor. Epod. 5, 11 ; so, tremente ore, Ov. Tr. 3. 11, 54, et saep.: — Africa terribili tremit horrida terra tumultu, Enn. Ann. 7, 64 ; so, ripae verbere, Hor. Od. 3, 27, 23 : aequor, Ov. M. 4, 136 : ilices, Hor. Epod. 10, 8 : hasta acta per armos, Virg. A. 11, 645 : vela, Lucr. 4, 75 : frusta (tergorum), i. e. to quiver, Virg. A. 1, 212, et saep. — II. Act. (so mostly poet, and perhaps not ante-Aug.) : virgas ac secures dictatoris tremere atque horrere, Liv. 22, 27, 3 ; so, offensam Junonem, Ov. M. 2, 519 : neque iratos regum apices neque militum arma, Hor. Od. 3, 21, 19 : jussa virum nutusque, Sil. 2, 53 : te Stygii tremuere lacus, Virg. A. 8, 296.— Hence tremendus, a, um, Pa. (ace. to no. II.), That is to be trembled at ; hence, Fear- ful, dreadful, frightful, formidable, terri- ble, tremendous (poet, and in post-Aug. prose) : manes adiit regemque tremen- 1563 T RE P dum, Virg. G. 4, 469 ; so, Chimaera, Hor. Od. 4, 2, 15 : vatea visu audituque, Stat. Th. 10, 164 :— oculi, Ov. M. 3, 577 : cuspie, Hor. Od. 4, 6, 7 : turnultus, id. ib. 1, 16, 11 : Alpes, id. ib. 4, 14, 12 : monita Carmentis, Virg. A. 8, 335 : nefas, Val. Fl. 2, 209 : tigris animal velocitatis tremendae, Plin. 8, 18, 25. tremor» °ris, m - [tremo] Any tremu- lous motion, A shaking, quaking, quiver- ing, trembling, tremor : J. Lit.: A. I n gen. (quite class.): terrorem pallor et tremor consequitur, Cic. Tusc. 4, 8, 19 ; cf. id. Acad. 2, 15, 48 : quo tremore et pal- lore dixit ! id. Flaec. 4, 10 : omnia corusca prae tremore fabulor, Plaut. Rud. 2, 6, 42 : gelidusque per ima cucurrit Ossa tremor, Virg. A. 2, 121 : tremor occupat artus, Ov. fit. 3, 40 : donee manibus tremor inci- dat unctis, Hor. Ep. 1, 16, 23. — Personi- fied : Frigus iners illic habitant Pallorque Tremorque, Ov. fit. 8, 792.— b. Of things inanimate : dum tremor (ignium) est cla- rus, Lucr. 5, 587. — B, I Q partic, An earthquake: tremor terras graviter per- tentat, Lucr. 6, 287 ; so id. 6, 577 ; Claud, in Eutr. 2, 27; in the plur., Lucr. 6, 547; Ov. M. 6, 699 ; 15, 271 ; 798 ; Luc. 7, 414 ; cf. Sen. Q. N. 6, 21 med. ; Plin. 36, 10, 15. — II. Transf., act., like terror, of that which causes trembling, fear, etc., A dread, terror (very rarely) : (Cacus) silvarum tre- mor, Mart. 5, 65, 5 ; cf. id. 5, 24, 4. tremule> adv., v. tremulus, ad Jin. tremilluS) a > um > a 4J- [tremo] Shak- ing, quaking, quivering, trembling, tremu- lous (poet, and in post-Aug. prose) : anus, Plaut. Cure. 1, 3, 3 ; cf, incurvus, tremu- lus, labiis demissis, gemens, Ter. Eun. 2, 3, 44 ; and, manus annisque metuque, Ov. M. 10, 414 ; so, anni, Prop. 4, 7, 73 : tem- pus, Catull. 61, 161 : passus (senilis hie- mis), Ov. fit. 15, 212, et saep. : artus, Lucr. 3, 7 ; cf., manus, Plin. 14, 22, 28 : gut- tur, Cic. poet. Div. 1, 8, 14: ut mare fit tremulum, tenui quum stringitur aura, Ov. Her. 11, 75 ; so, arundo, id. Met. 11, 190 ; cf., canna, id. ib. 6, 326 : cupressus, Petr. 131 : flamma, Cic. poet. N. D. 2, 43, 110 ; Virg. E. 8, 105 ; cf, jubar ignis, Lucr. 5, 696 : ignes, id. 4, 405 : lumen, Virg. A. 8, 22 : motus, Lucr. 3, 202 : horror, Prop. 1. 5, 15, et saep. : equi, i. e. restless, spirit- ed, Nemes. Cyn. 256 (cf. Virg. G. 3, 84 and 250) : sacopenium sanat vertigines, trem- ulos, opisthotonicos, i. e. a shaking or trem- bling of the joints, Plin. 20, 18, 75; so id. 20, 9, 34 ; 23, 4, 47.— In the neutr. adverb- ially, (puella) tam tremulum crissat, Mart. 14, 203, 1.— II. Transf., Act., That causes one to shake or shiver : frigus, Cic. Arat. 68. — * Adv., tremule, Trembling- ly: App. M. 5, p. 168. trepidantei", adv., v. trepido, ad Jin. * trepidarius, a, um, adj. [trepidus] Of a horse, Restless, that moves briskly, goes on a trot : equi, Veg. Vet. 2, 56/«. trepidatio, °nis, /■ [trepido] A state of confused hurry or alarm, agitation, confusion, consternation, trepidation (not freq. till after the Aug. period) : numquae trepidatio ? numqui tumultus 1 * Cic. De- iot. 7, 20 : quae senatus trepidatio, quae populi confusio, quia urbis metus, Veil. 2, 124 : cuju8 rei subita trepidatio magnum terrorem attulit nostris, Auct. B. Alex. 75, 2; cf, nee opinata res plus trepidationis fecit, quod, etc., Liv. 3, 3, 2 : ut jam ex trep- idatione concurrentium turba constitit, id. 3, 50, 4 : pilia inter primam trepidatio- nem abjectis, id. 2, 46, 3: trepidationem injicere, id. 2, 53, 1 : trepidatio fugaque hostium, id. 37, 24, 7 : vitia non naturae sed trepidationis, Quint. 11, 3, 121 : trepi- dation© mendacium prodere, Petr. 82; Tac. A. 11, 38, et saep. : — nervorum, a trembling, Sen. de Ira, 3, 10. trepide, a *>-> v - trepidus, ad fin. trepido, avi, atum, 1 v. n. [trepidus] To hurry with alarm, to bustle about anx- iously, be in a state of confusion, agita- tion, or trepidation (quite class., but not in Cic): ut ille trepidabat I utfestinabat miser I Plaut. Casin. 2, 7, 9 ; so, coupled with festinare, Ter. Ad. 3, 2, 25; Sail. C. 31, 2: turn demum Titurius trepidare, concursare, Caes. B. G. 5, 33, 1 : trepida- re omnibus locis, Sail. Jug. 38, 5 : currere per totum pavidi conclave magisque Ex- 1564 TREP animes trepidare, Hor. S. 2, 6, 114 : dum in sua quisque ministeria discursu trepi- dat ad prima signa, Liv. 23, 16, 12; so, circa vallum (hostes), Auct. B. Afr. 82, 1 : circum artos cavos (mures), Phaedr. 4, 6, 3 : vigiles tumultuari, trepidare, moliri portam, Liv. 27, 28, 10: nobis trepidan- dum in acie instruenda erat, id. 44, 38, 11 : dum trepidant alae, Virg. A. 4, 121 : — at Romanus homo . . . Corde suo trepidat, Enn. Ann. 4, 7 ; Plaut. Epid. 1, 1, 59 : nam veluti pueri trepidant atque omnia caecis In tenebris metuunt, Lucr. 2, 54 ; 3, 87 ; 6, 35 ; cf, ancipiti trepidant igitur terrore per urbes, id. 6, 596 : recenti mens trepi- dat metu, Hor. Od. 2, 19, 5 ; so, metu fal- so, Ov. Tr. 1, 5, 37 : formidine belli, id. ib. 3, 10, 67 : in dubiis periclis, Lucr. 3, 1089 : ridetque (deu6), si mortalis ultra Fas tre- pidat, Hor. Od. 3, 29, 32.—Impers. : trep- idari sentio et cursari rursum prorsum, Ter. Hec. 3, 1, 35 : totis trepidatur castris, Caes. B. G. 6, 37, 6 : ubi jam trepidatur, Lucr. 3, 597 : vastis trepidatur in arvis, Sil. 4, 26 : si gradibus trepidatur ab imis, Juv. 3, 200.— ((3) Like tremo c. ace, To tremble at a thing with fear (poet, and very rarely) : et motae ad lunam trepidabis arundinis umbram, Juv. 10, 21 ; so, occur- 6um amici, id. 8, 152: lupos (damae), Sen. Here. Oet. 1058.— (y) With a final clause (likewise poet.) : ne trepidate meas, Teu- cri, defendere naves, Virg. A. 9, 114 ; so, occurrere morti, Stat. Th. 1, 639. — (<5) With a follg. ne : trepidat, ne Suppositus venias et falso nomine poscas, Juv. 1, 97 ; so id. 14, 64.— b. Of things : Lucr. 2, 965 : quae (aqua) per pronum trepidat cum murmure rivum, Hor. Ep. 1 , 10, 21 ; cf, obliquo laborat Lympha fugax trepidare rivo, id. Od. 2, 3, 12: flammae trepidant, fare, waver, flicker, id. ib. 4, 11, 11 : trepi- dantia exta, throbbing, quivering, palpi- tating, Ov. M. 15, 576 : sic aquilam penna fugiunt trepidante columbae, id. ib. 1, 506, et saep. — c. With a final clause : octavum trepidavit aetas Claudere lustrum, Hor. Od. 2, 4, 24.— Hence trepidanter, adv., Tremblingly, tim- orously, anxiously, with trepidation (rare- ly) : trepidanter effatus, Suet. Ner. 49. — Comp. : trepidantius timidiusque agere, Caes. B. C. 1, 19, 2. * trepidulus. a. um, adj. dim. [trep. idus] Trembling, anxious, timorous : pulli circumstrepere, Gell. 2, 29, 8. trepidus? a, um, adj. [teepo = tPe- 7iw, to turn, put to flight, ace. to Fest. p. 367 ; and therefore, prop., scared ; hence] Restless, agitated, anxious, solicitous, dis- turbed, alarmed, in a state of trepidation, etc. (not freq. in prose till after the Aug. period; perhaps not at all in Cic. and Caes.) : turn trepidae inter se coeunt pen- nisque coruscant (apes), in a hurry, Virg. G. 4, 73 ; so, Dido, id. Aen. 4, 642 Serv. ; cf, hie galeam tectis trepidus rapit, id. ib. 7, 638 ; so id. ib. 9, 233 ; Luc. 7, 297 :— trepidi improviso metu, Sail. J. 97, 5 ; cf, curia moesta ac trepida ancipiti metu, Liv. 2, 24, 3 ; and, trepidi formidine por- tas Explorant, Virg. A. 9, 169. — (f3) c. gen. : illae (apes) intus trepidae rerum per cerea castra Discurrunt, Virg. A. 12, 589 ; cf, Messenii trepidi rerum suarum, Liv. 36, 31, 5 ; so, rerum suarum, id. 5, 11, 4 : salutis, Sil. 12, 13 : admirationis ac metus, Tac. A. 6, 21 fin. : tubarum, Stat. Th. 11, 325.— b. Of things : illud (ferrum) <>in trepida submersum sibilat unda, Ov. fit. 12, 279; cf, et foliis undam trepidi despumat aheni, i. e. bubbling, foaming, Virg. G. 1, 296 : venae, Ov. M. 6, 389 : pes, id. ib. 4, 100 : os, id. ib. 5, 231 : vultus, id. ib. 4, 485 : terror, Lucr. 5, 41 ; cf, metus, Ov. Tr. 3, 1, 54 ; Plin. 2, 7, 5 : tumultus belli, Lucr. 3, 846 ; cf, certamen, Hor. Ep. 1, 19, 18 : motus, Ov. M. 8, 607 : fle- tus, id. ib. 4, 674, et saep. : — in re trepida, in a critical situation, perilous juncture, Liv. 1, 27, 7 ; so id. 4, 46, 8 ; 26, 5, 7 ; cf. in the plur. : in trepidis rebus, Liv. 4, 17, 8 ; so id. 4, 56, 8 ; Tib. 2, 3, 21 ; Hor. Od. 3, 2, 5 ; Sil. 7, 1 ; cf. also Sail. J. 91, 5 : in- certa et trepida vita, Tac. A. 14, 59; so, vita, id. ib. 4, 70 Jin. : literae, i. e. announc- ing danger, bringing alarming news. Curt. 7, 1 fin. ; so, nuncius, Just. 31, 2 fin. Adv., trepide, Hastily, in a state of TRIA confusion or alarm, with trepidation : trep- ide concursans, Phaedr. 2, 5, 2 : classis trepide 6oluta, Liv. 22, 31, 5 ; so, relictis castris, id. 7, 11, 1 : deserta stativa, id. 10, 12, 6: trepide anxieque certare, Suet. Ner. 23. I trcpit vertit, unde trepido et trepi- datio, quia turbatione mens vertitur, Fest. p. 367 [=rpimi]. trepondo, neutr. indecl. [tres-pon- dus ; cf. duapondo, under duo, p. 508, c] Thrcepounds : ejusdem radicis trepondo, panacis pondo IV., Scrib. Comp. 165 ; so, adipis porcinae, id. ib. 271. Cf. Quint. 1, 5, 15. tres (also written treis and tris), tria, numer. [rptis, rpia] Three: Plaut. Bac. 4, 4, 7 : tria corpora, Tres species tam dis- similes, Lucr. 5, 94 sq. : horum trium ge- nerum quodvis, Cic. Rep. 1, 26 : hoc lo- quor de tribus his generibus, id. ib. 1, 28 : fundos decern et tres reliquit, id. Rose. Am. 7, 20, et saep. — To denote a small number : (6ermo) tribus verbis, of three words, Plaut. Mil. 4, 2, 29 ; so, verbis, id. Trin. 4, 2, 121 ; cf. Ter. Ph. 4, 3, 33 ; Ov. Pont. 4, 3, 26 ; so too, ego tribus primis verbis, quid noster Paetus. At ille, etc., at the three first words, Cic. Fam. 9, 19, 1 ; and, haec omnia in tribus verbis, Quint. 9, 4, 78 : chartis, Catull. 1, 5 : suavia, id. 79, 4 : cum tribus ilia bibit, Mart. 13, 124, 2. trcsdecim> numer., v. tredecim, ad init. treSSlS) ' s > m - [tres-as] Three asses, Var. L. L. o, 36, 47; 9, 49, 148.— To denote a trifle : hie Dama est non tressis agaso, is not worth three coppers, Pers. 5, 76. treS-Viri) orum, m. Three men hold- ing an office together or associated in pub- lic business, a. board of three, three joint commissioners : as overseers of prisons : Plaut. Am. 1, 1, 3 ; id. Aul. 3, 2, 2. As in- ferior priests: tresviri epulones, Cic. de Or. 3, 19, 73; (*v. epulo, p. 536). As commissioners to distribute land among colonists : Liv. 32, 2, 6 ; 39, 44, 10 ; 40, 29, 2. Cf. also under Treviri. Treviri (also written Treveri), orum, m. A people in Gallia Belgica, between the Moselle and the forest of Ardennes, in and about the mod. Treves, Caes. B. G. 1, 37, 1 ; 2, 24, 4 ; 3, 11, 1 ; 6, 8, 7, et saep. ; Mel. 3, 2, 4 ; Plin. 4, 17, 31 ; Liv. Epit. 107, et al. ; cf. Ukert, Gall. p. 360. In the sing., Trevir, Tac. H. 3, 35 ; 4, 55 ; Luc. 1, 441. — In a pun with tresviri : Cic. 13, 3. — B. Afterward, The town of the Treviri, the mod. Treves, Amm. 15, 11 ; called, at an earlier date, Augusta Trevirorum, Mel. 3, 2, 4. Cf. Ukert, Gall. p. 512 sq. — H. Hence TrcvericuSf % um > a(l J-> °f or belonging to the Treviri: ager, Plin. 18, 20, 49, § 183 ; 11, 49, 109 : tumultus, Tac. A. 3, 42 fin. : proelium, id. Hist. 5, 17 : urbs, i. e. Treves, Aus. de Urb. 4. i triacontas, adis > f-=maKovTi't, The number thirty, Tert. adv. Val. 49 tin. triangularis, e, adj. [ trianguiu, ] O/or belonging to a triangle, triangular : anfractus, Mart. Cap. 6, 190. triangruluSj *>> um . <"%■ [tres-nngu- lus] Having three corners or angles, three- cornered, triangular : sidera, Cic. de Div. 2, 42, 89 : forma cutis, Cels. 7, 25, 2 : spe- cies (Siciliae), Plin. 3, 8, 14 : ager, Col. 5, 2, 5 : latera radicis, id. 13, 11, 218, et saep. — II. Subst., triangulum, i,n., A tri- angle: quadrata amplius spatium cum- plectuntur triangulis, Quint. 1, 10, 4 ; so id. ib. 3 ; Cic. N. D. 2, 49, 125 ; Plin. 27, 8, 39. Also, t r i a n g u 1 u s, i, m., Front. Ex- pos, form. p. 32 ; 33 ; 35 Goes. tr iarii, 6rum, m. [ tres ] A class of Roman soldiers who formed the third rank from the front, the triarii, Var. L. L. 5, 16, 26; Liv. 22, 5, 7; 8, 8, 8 and 10; 8, 10, 6. — H, Triarius, ii, m., A surname in the. gens Valeria; e. g. C. Valerius Triarius, a friend of Cicero, Cic. Brut. 76, 266 ; he is introduced as a speaker in Cicero's treat ise de Finibus ; v. Cic. Fin. 1, 15, 13 sq. His father was named L. Valerius Triari- us, Cic. Verr. 1, 14, 37 : P. Valerius Tria- rius, the accuser of Scaurus, Cic. Att. 4, 16, 8 ; 4, 17, 2. I ■ trias, &dis, /■ = rp'ms, Tiie number three, a triad. Mart. Cap. 7, 239. | trlatruS) A feast-day among the Tits- TRIB culans, three days after the Ides, Fest. a. v. QUINQUATRUS, p. 257. tlibacca, ae, /. ( sc. inauris ) [ tres- bacca] An ear-drop consisting of three pearls, P. Syr. in Petr. 55. t tribas, adis, /. = TuiSas (rubbing), A woman who practices lewdness with her- self or with other women, Phaedr. 4, 15 ; Mart. 1, 91, 1 ; 7, 67, 1 ; 7, 70, 1 ; Coel. Aur. Tard. 4, 9. Tribocci ( written also Triboci ), 6mm, to. A German people on the left shore of the Rhine, in mod. Alsace, Caes. B. C. 1, 51, 2; 4, 10, 3 ; Tac. G. 28; id. Hist. 3, 70 ; cf. Ukert, Gall. p. 356 and 358. t tribon» on >s, m - — rpiSuiv, A thread- bare cloak, Aus. Epigr. 53. TribdnianUS, '. m - A celebrated ju- rist in the time of the Emperor Juslinia7i. t tribrachys, yos, m. = rpiBpaxvs, A poetical foot consisting of three short syllables, a tribrach, Quint. 9, 4, 97. Called also in Lat. tribrevis, Diora. p. 475 P. tribreviSi i s > v - the preced. art. tribuariuS) a > urr >. ad J-. [tribus] Of or belonging to a tribe or tribes : crimen eodalitiorum, i. e. a bribing of the tribes, Cic. Plane. 19, 47 ; so, res', id. ib. 15, 36. tribula, ae, v. tribulum. tribulatio, onis,/. [tribulo] Distress, trouble, tribulation (eecl. Lat.), 'Pert. adv. Jud. 11 ; Aug. in Psalm. 125, 2; Hier. Ep. 108, 18, et mult. al. tribulis, is, m - [ tribus ] One of the same tribe with another (so quite class.) : tribulis tuus, Cic. Fam. 13, 23, 1 ; so Ter. Ad. 3, 3, 85 ; Cie. Plane. 19, 47 ; id. Rose. Am. 16, 47 ; id. Vatin. 15, 36 ; Liv. 2, 16, 5, et al. — II. One of the lower classes of the people, a common or poor person (so rare- ly), Hor. Ep.l, 13, 15 ; Mart. 9, 50, 7 ; 9, 58, 8. tribulo, no perf, arum, 1. v. a. [tribu- lum] I. To press: "0A(6w tribulo, presso, premo," Gloss. Philox. * A_ Lit-: Cato R. R. 23, 4.— B. Trop., To oppress, afflict (eccl. Lat.) : in omnibus tribulemur, Tert. adv. Gnost. 13 med. — *n, tribulatus, a, um, Pa., Pointed, toothed like a thrashing- sledge : falciculae, Pall. 1, 43, 3. tribulosus, a . ura > ad J- [tributes] Full of thoms or thistles (late Lat.) : vora- gines viarum,Sid.Ep.3, 2/?;. — H, Trop., Thorny, rough: tribulosissima dissimula- tio, Sid. Ep. 1, 7 med. tribulum) i, «• [tero] A thrashing- sledge, consisting of a wooden platform studded underneath with 6harp pieces of flint or with iron teeth, Var. L. L. 5, 4, 8 ; id. R. R. 1, 22, 1 ; 1, 52, 1 ; Plin. 18, 30, 72 ; Virg. G. 1, 164. — Collat. form, tribula» ae,/., Col. 2, 20, 4 ; 1, 6, 23 ; 12, 52, 7. tribulllS, i, m - = r/3i'6oAof, An instru- ment resting on three of its iron prongs while a fourth projected vpward, thrown on the ground to impede an enemy's cavalry, a caltrop, Veg. Mil. 3, 24. — II, T r a n s f., from its resemblance in form : A. A kind of thorn or thistle, land-cal- trops, Tributes terrestris, L. ; Virg. G. 1, 153; Ov. M. 13, 803; Plin. 21,15, 54.— B. A kind of water-plant bearing a prickly nut of a triangular form, water-chestnut, water-caltrops, Trapa natans, L. ; Plin. 21, 16, 58. _ tribunal (" moleste diligentibus per- mittamus et tribunate dicere," Quint. 1, 6, 17 ; cf. Freund, Lexik. Schol., Introd.), alis, n. ftribunus] A raised semicircular or square platform, on which the seats of magistrates were placed, a judgment-seat, tribunal : compleatur tribunal, Cic. Brut. 84, 290 : popularis accessus ac tribunal, id. Q. Fr. 1, 1, 8, 25 : praetor tribunal suum juxta Trebonii praetoris urbani sellam collocavit, Caes. B. C. 3, 20, 1 : cf. Tac. A. 15, 29 ; and Mart. 11, 98, 17 : eum de trib- unali deturbavit, Caes. B. C. 3, 21, 2 ; Cic. Vatin. 9, 21 : (praetor) palam de sella ac tribunali pronunciat, Siquis, etc., id. Verr. 2, 2, 38, 94 ; cf., quem ad se vocari et de tribunali citari jussit, id. ib. 2, 5, 7, 16 : pro tribunali agere aliquid, id. Fam. 3, 8, 21 ; cf. id. Pis. 5, 11 : qui dicunt apud tribuna- lia, Quint. 11, 3, 134; cf. id. ib. 156 : lauda- tum ex quatuor tribunalibus, id. 12, 5, 6, et saep. : sedere in tribunali, Cic. de Or. 1, 37, 168 ; cf. Tac. A. 1, 75.— Of the ele- vation in the camp, from which the gen- eral addressed the soldiers or adminis- TRIB tered justice, Liv. 28, 27, 15 ; Tac. H. 3, 10 ; 4, 25 ; cf., regium (sc. Porsenae), Liv. 2, 12, 6. Of the seat of the praetor in the theatre, Suet. Aug. 44. Of a tribunal erect- ed as a monument to a deceased person of high rank : sepulcrum Antiochiae ubi crematus ( Germanicus ), tribunal Epi- daphnae, quo in loco vitam finierat, Tac. A. 2, 83 ; so Inscr. Orell. no. 4548. — * B. Transf., in gen., A mound, dam, embank- ment : t. structa manibus ad experimenta altissimi aestus, Plin. 16, 1, 1. — * II. Trop., Height, greatness : quid superest ad ho- noris mei tribunal et columen, ad laudis meae cumulum ? App. Flor. p. 356. tribunatUS) us , ™- [tribunus] The office and dignity of a tribune, the tribune- ship : Cotta, qui tribunatum plebis pete- bat, Cic. de Or. 1, 7, 25; id. Leg. 3, 9, 20; so of the office of a tribune of the people, id. Rep. 1, 19 ; id. Lael. 12, 41 ; id. Leg. 3, 10, 23 ; id. de Or. 1, 7, 24 ; id. Off. 2, 21, 73 ; id. Sest. 37, 79 ; id. Att. 11, 9, 1, et al. : trib- unatus commoda contemnere, Cic. Fam. 7, 8, 1 ; so id. ib. 7, 5, 3 ; Plin. 7, 30, 31. tribunicius or -tius, a, um, adj. [id.] OJ or belonging to a tribune, tribu- nitial .- tribunicia potestas, Cic. de Or. 2, 28, 124 ; so Caes. B. C. 1, 7, 3 : vis, id. ib. 1, 7, 5 ; Sail. Or. Licin. 6 ; cf., seditiones, id. Jug. 37, 1 : terrores, Cic. Fam. 2, 18, 3 : procellae, Liv. 2, 1, 4 : mucro aliqui, Cic. Leg. 3, 9, 21, et saep. : comitia, for the election of tribunes of the people, Cic. Att. 1, 1, 1 ; cf, candidari, id. Q Fr. 2, 15, b, 4: leges, proposed by the tribunes of the peo- ple, id. Agr. 2, 8, 21: — equites Romanos in tribunieium restituit honorem, i. e. of military tribunes, Caes. B. C. 1, 77, 2. — II. Subst, tribunicius, ii, m., One that has been a tribune, an ex-tribune : qui aedi- licii, qui tribunicii, qui quaestorii, Cic. Phil. 13, 14, 30 ; so Liv. 3, 35, 5 : INTER tribv- nicios relato, i. e. presented with the ti- tle of tribune, Inscr. Orell. no. 3146. tribunus, i, m - [tribus, prop, the chief of a tribe ; hence, in gen.] A chief- tain, commander, tribune. I. Tribute aerarii, Paymasters who as- sisted the quaestors, Cato in Gell. 7, 10, 2 ; cf. Var. L. L. 5, 36, 49 ; Fest. p. 2. Called also tribute aeris, Plin. 33, 2, 7. By the Lex. Aurelia these tribute aerarii were made judges on the part of the people : (Milonem) tribuni aerarii condemnarunt, Cic. a Fr. 2, 6, 6 ; so id. Cat. 4, 7, 15 ; cf. in a pun with aerati (rich), id. Att. 1, 16, 8. This judicial office was taken from them by Julius Caesar, Suet. Caes. 41. II. Tribuni Celerum, Captains or com- manders of the Celeres, Liv. 1, 59, 7 ; cf. Pompon. Dig. 1, 2, 2 ; and v. Niebuhr, Rom. Gesch. 1, p. 368. III. Tribuni militares or militum, Trib- unes of the soldiers, military tribunes; these were officers of the army, six to each legion, 'who commanded in turn, each two months at a time : qui M. Ae- milio legati et praefecti et tribuni milita- res fuerunt, Cic. Clu. 36, 99 ; so, militares, Plin. 34, 3, 6 ; cf. in the sing. : quum trib- unus militaris depugnavi apud Thermop- ylas, Cic. de Sen. 10, 32: a tributes mili- tum, praefectis reliquisque, qui, etc., Caes. B. G. 1, 39, 2 ; so, militum, id. ib. 3, 7, 3 ; cf. in the sing. : tribunus militum, id. ib. 3, 5, 2 ; Cic. Fam. 15, 4, 2 : tribuni cohor- tium, Caes. B. C. 2, 20, 2. IV. Tribuni militum consulari potes- tate, Military tribunes with consular pow- er ; these were the highest officers of the State from A.U.C. 310 to A.U.C. 388. They were chosen from the patrician and plebeian orders, and were at first three, then six, and, after the year 352, eight in number, Liv. 4, 6, 8; 4, 7, 1; 5, 1, 2, et saep. ; cf. Adam's Alterth. 1, p. 154. V. Tribuni plebis, and more freq. sim- ply tribuni, Tribunes of the people, whose office it was to defend the rights and in- terests of the Roman plebeians against the encroachments of the patricians, "Liv. 2, 32 sq. ; Cic. Rep. 2, 33 sq. ; id. Leg. 3, 7, 16;" cf. Niebuhr's Rom. Gesch. 1, p. 685 sq. ; Adam's Alterth. 1, p. 194, and Creuz. Antiqq. p. 207 sq., and the author- ities cited by both. tribuO) ui, iitum, 3. v. a. To assign, impart, allot, bestow, give, etc. TRIB 1. Lit. : ut ei plurimum tribuamus, a quo plurimum deligimur, Cic. Off. 1, 15, 47 : in tribuendo suum cuique, id. ib. 1, 5, 14 : praemia alicui, Caes. B. C. 3, 4, 5 ; so id. ib. 2, 21, 2 ; Hirt. B. G. 8, 46, 5 ; Sail. Or. Phil, contr. Lep. 2 : dona nulli, Ov. M. 9, 402 ; Phaedr. 1, 5, 8 : beneficia alicui, Nep. Att. 11 fin. : pretium aedium Aure- lio, Tac. A. 1, 75 : pecunias ex modo det- riment!, to deal out, allot, id. ib. 4, 64. II. Trop.: A.. I 11 gen.. To grant, give, show, pay, render: misericordiam fortissimo viro, Cic. Mil. 34, 92 ; so, veni- am alicui, Tac. A. 12, 40 : inventoribus gratiam, Cic. Fin. 4, 5, 13: silentium ora- tioni alicujus, id. Coel. 12, 29: quod tan- turn dignitatis civitati Aeduae tribuerat, Caes. B. G. 5, 7, 1 ; cf., site honorem, id. ib. 7, 20, 7 ; so, honorem, Cic. de Or. 2, 11, 44 : turis honorem, Ov. M. 14, 128 : pa- rem voluntatem paribus beneficiis, Caes. B. G. 1, 35, 5; id. ib. 3, 13, 3 : pacem ter- ris, Ov. Tr. 3, 1, 44 ; Luc. 4, 358, et saep. B. Ln partic. : 1. Pregn., To grant, yield, give up, concede, allow something to a person or thing : si sit quispiam, qui al- iquid tribuat voluptati, Cic. Off. 1, 30, 106: aliquid valetudini, id. Tusc. 1, 49, 119 : ob- servantiam officio, non timori neque spei, Nep. Att. 6 fin. : aliquid rei publicae et amicitiae, Caes. B. G. 6, 1, 4 : ego tantum tibi tribuo, quantum mihi fortasse arrogo, I yield or concede as much to you, have as high an opinion of you, Cic. Fam. 4, 1, 2; cf., gratissimum mihi feceris, si huic com mendationi meae tantum tribueris quan turn cui tribuisti plurimum, id. ib. 13, 22, 2 ; and, nusquam tantum tribuitur aetati (quam Lacedaemone), id. de Sen. 18, 63 : mihi tribuebat omnia, gave me the prefer- ence in all things, deferred in every iking to me, id. Brut. 51, 190. — Absol.: quum universo ordini publicanorum semper li- bentissime tribuerim, Cic. Fam. 13, 9, 2 : quos ne nominatim tradam, majoribus eorum tribuendum puto, Tac. A. 14, 14/7!. 2. To ascribe, assign, attribute a thing to a person or thing as the cause : aliquid virturi hostium, Caes. B. G. 7, 53, 1 : ali- quid juri potius quam suae culpae, id. B. C. 3, 73, 4 : aliquid ignaviae, Cic. Fam. 2, 16, 3. 3. To divide, distribute: rem univer- sam in partes, Cic. Brut. 41, 152 ; so id. Or. 4, 16 : omnem vim loquendi in duas partes, id. Fin. 2, 6, 17. 4. Of time, To bestow or spend upon, devote to a thing : comitiis omnibus perfi- ciundis XI. dies tribuit, Caes. B. C. 3, 2, 1 : his rebus tantum temporis tribuit, id. ib. 3, 78, 2 ; so, reliqua tempora Uteris, Nep. Att. 4. — Hence tributum, i, n., A staled payment, a contribution, tribute : in capita singula servorum et liberorum tributum impone- batur, Caes. B. C. 3, 32, 1 : a se intolera- bilia tributa exigi, Cic. Fam. 3, 7, 3 : om- nes Siculi ex censu quotannis tributa con- ferunt, id. Verr. 2, 2, 53, 131 : tiibuta pen- dere, Caes. B. G. 6, 14, 1 : ceramin tributa praestare, Plin. 21, 13, 45 : civitates tributis liberare, Cic. Fam. 15, 4, 2, et saep. Also in the ante-class, collat. form, tributus, i, m. : quum tributus exigeretur, Cato in Non. 229, 11 : tributus quum imperatus est, Plaut. Epid. 2, 2, 43 sq.— B. Transf. : 1, A contribution made for any private purpose ( jurid. Lat.) : Paul. Dig. 14, 2, 2 ; so Callistr. ib. 4 ; Ulp. ib. 14, 4, 5. — 2. A gift, present (poet.) : Saturnalicium, Mart. 10, 17, 1 ; so Juv. 3, 183 ; Stat. S. 1, 4, 86. tribus, u s , /. [perh. from the Aeol. rpnrni'S = rpirri's, a third part] orig., A third part of the Roman people ; as their numbers increased it came to mean A di- vision of the people, a tribe (the number of these tribes finally increased to 35, of which 31 were rusticae tribus or country tribes, and 4 urbanae tribus or city tribes). (* The following, ace. to Scheller's Latte Lex., are the names of the tribes, the city tribes being printed in Italics, viz. .- Ae- milia, Ateensis, Arniensis, Claudia, Colli- na, Cornelia, Cru6tumina, Esquilina, Fa- bia, Falerina, Galesia, Horatia, Lemonia, Maecia, Menenia, Oufentina, Palatina, Pa- piria. Pollia. Pomptina, Popilia, Pupinia, Quirina, Romilia, Sabatina, Scaptia, Ser- gia, Stellatina, Suburana, Terentina, Tro- 1565 TRIC mentina, Veientina, Velina, Veturia, Vol- tinia. Some of these names are the same as the names of Roman gentes, and oth- ers are derived from fhe names of places where these tribes at first resided) : Var. L. L. 4, 9, 17; Cic. Rep. 2, 8; Liv. 1, 36, 7 ; id. Epit. 19, et saep. ; cf. Niebuhr's Rom. Gesch. 1, p. 426 sq. ; and see the names of these tribes in Orell. Inscr. II., p. 11-28 and 147 : inventum tamen esse fortem amicum ex eadem familia Q. Ver- rem Romilia, of the Romilian tribe, Cic. Verr. ]., 8, 23 ; cf., Ser. Sulpicius, Q. F. Le- monia, Rufus, id. Phil. 9, 7, 15 ; and, L. AVBELIVS L. FIL. CAMILLA FIRBTVS, etc., Inscr. Orel), no. 3070 : Africanus censor tribu movebat eum centurionem, qui in Pauli pugna non affuerat, removed, ex- pelled, from the tribe, Cic. de Or. 2, 67, 272 ; so, tribu movere aliquem, id. Cluent. 43, 122 ; Liv. 45, 15, 4 ; 4, 24, 7 : populus in tribus convocatus, Cic. Leg. 3, 19, 44. — Humorously transferred : grammaticas ambire tribus, to canvass the Grammarian tribe, Hor. Ep. 1, 19, 40. — n. Transf, The commonalty, the mass, mob, poor peo- ple, Mart. 8, 15, 4 ; Plin. 19, 4, 19. tributarius- a, »"i, adj. [tributum] Of or belonging to tribute : necessitas, of paying tribute, Just. 32, 2: solum, subject to tribute, tributary, Plin. 12, 1, 3 ; so, prae- dia, Gai. Inst. 2, § 21 : civitates, Just. 1, 7 ; and, t. Gallus quidam, Suet. Aug. 40 : cau- sa, concerning tribute, Hermog. Dig. 49, 14, 46 : — tabellae, letters of credit, Cic. Verr. 2, 4, 66, 148. tributim- a ^ v - [tribus] Through each tribe, tribe by tribe, by tribes : tributim et centuriatim descriptis ordinibus, Cic. Fl. 7, 15 : legem centuriatis comitiis tulere, ut quod tributim plebes jussisset, popu- lum teneret, i. e. in the comitiis tributis, Liv. 3, 55, 3 ; cf. id. 7, 16, 7 : numis tribu- tim divisis, Cic. Att. 4, 17, 1 : spectacula tributim data, id. Mur. 34, 72; cf. id. ib. 32, 67. tributio. onis,/. [tribuo] I. A divid- ing, distributing, distribution (very rare- ly) : banc laovouiav appellat Epicurus, id est aequabilem tributionem, * Cic. N. D. 1, 19, 50 : tributio fit pro rata ejus, quod cuique debetur, Ulp. Dig. 14, 4, 5 fin. — H. A contributing, paying of tribute, Ulp. Dig. 2, 14, 52; Arcad. ib. 50, 4, 18. * tl'ibutor- oris, m. [id.] A giver, im- porter: tributor omnium, App. Trismeg. p. 92. tributdrius, a, »m, adj. [id.] Of or concerning payment (jurid. Lat.) : tribu- toria actio, Dig. 14, tit. 4. tributum- i, v. tribuo, ad fin. 1. tributus- a, um, Part, of tribuo. 2. tributus. a, urn, adj. [tribus] Formed or arranged into tribes : comitia, Laelius Felix in Gell. 15, 27, 4 ; Liv. 2, 60, 4 sq. ; 2, 56, 2 sq. ; v. comitium, p. 309, no. II., c. 3. tributus. l v - tributum, under tri- buo, ad fin. tricae, arum,/, (ace. to Plin. 3, 11, 16, orig. Trica, ae, /., like Apina, the name of a small, unimportant town in Apulia ; hence, proverb.) Trifles, toys, trumpery, stuff, nonsense : sunt apinae tricaeque et siquid vilius istis, Mart. 14, 1, 7: Gri. Quid dare velis 1 Eloquere propere. La. Numos trecentos. Gri. Tricas. La. Quad- ringentos. Gri. Tramas putridas, Plaut. Rud. 5, 2, 36.— II. Transf., Hinderances, vexations, perplexities, subterfuges, quirks, wiles, tricks : judicia, lites, turbas, tricas, Turpil. in Non. 8, 26; cf., quomodo ilia (Tullia) fert publicam cladem, quomodo domesticas tricas ! Cic. Att. 10, 8, 9. So Plaut. Pers. 4, 3, 62 ; 5, 2, 18 ; id. Cure. 5, 2, 15 ; id. Most. 3, 1, 45 ; Var. in Non. 8, 29 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 2. Cf. trico, tricor, and tricosus. * tricameratuni. i. »■ [tres-camera] A room divided into three chambers, (* or, ace. to others, having three arches), Hier. adv. Jovin. 1, 17. triccnarius, a, um, adj. [triceni] Of or containing thirty : fistula, thirty quar- ter-digits in diameter, Front Aquaed. 29 ; 48 : filius, thirty years old, Sen. Excerpt, controv. 3, 3 fin. ; so, homo, Arn. 2, 58. triceni; ae, a, num. dislrib. [triginta] Thirty at a time, thirty each, thirty distrib- 1566 TRIC utively : tricenos milites ex singulis legi- onibus, Auct. B. Afr. 75, 5 ; so, dies, Col. 2, 14, 8 : bini dentes, Plin. 7, 16, 15 : numi, Mart. 10, 27, 3.— II. Transf., for Thirty cardinally: medica ab uno satu tricenis annis durat, Plin. 18, 16, 43 ; so Mart. 1, 44, 1 ;—gen., tricenum, Auct. Her. 3, 19, 32 ; Plin. 7, 49, 50 ; 11, 33, 38 ; Front. Aquaed. 49. tricennaliS; e, adj. [tricennium] Of or belonging to thirty years, tricennial (late Lat.) : incuria, Ruf. in Hier. 1, 11. — In the plur. subst., tricennalia, lum, n., A festival celebrated once in thirty years, a tricennial festival, Oros. 7, 28 fin. tricennium; "> «. [triginta-annos] The space of thirty years, Cod. Justin. 7, 31, 1 ; Sid. Ep. 8, 6 med. ; Cassiod. Var. 1, 18 ; 3, 31. triccntii ae, a, v. trecenti. tricenties. adv., v. trecenties. triceps- cipitis, adj. [tres-caput; cf. Cic. Or. 48, 159] Having three heads, triple- headed : Cerberus, Cic. Tusc. 1, 5, 10 : Hec- ate (because she was also at the same time Luna and Diana), Ov. M. 7, 194. — *II. Transf., Three-fold: historia, Var. L. L. 5, 32, 41. tricesimani. orum, m. [tricesimus] Soldiers of the thirtieth legion, Amm. 18, 9. tricesimus (written, less freq., tri- gesimus, Mart. 1, 16, 3 ; 10, 103, 7 ; Just. 12, 15), a, um, adj. [triginta] The thirtieth : idem tricesimo post die feci, Cic. Fam. 12, 2, 1: tertius et tricesimus annus, id. de Sen. 6, 19 : sexto tricesimo anno post, id. Off. 2, 8, 29 : legio quinta tricesima, Galb. in Cic. Fam. 10, 30, 1 : tricesima sabbata, Hor. S. 1, 9, 69. * tricessis. is . m - [triginta-as] Thirty asses, Var. L. L. 5, 36, 47. < trichaleon, h n.=z T pixa\Kov, A coin of the value of three chalci, Vitr. 3, 1 med. t trichaptum* i> n.zzzrpixanrov, A fine, soft garment woven of hair, a hair- garment, Hier. in Zach. 3, 14, 14; id. in Ezech. 4, 16, 11. t trichiaSi ae, m. = rpixias, A kind of sardine, Plin. 9, 15, 20; 9, 51, 74. I trichiasis- m,fi = rpixiaats, A dis- ease of the eyelids, when the lashes grow inside, Veg. Vet. 2, 15. tl'ichila. ae, /. A bower, arbor, sum- mer-house, Virg. Cop. 7 ; Col. poet. 10, 378 ; 394 ; Inscr. Orell. no. 4517 ; Caes. B. C. 3, 96, 1 (al. triclinia). Also, in a contr. col- lat. form, Jtricla, ae, /., Inscr. Orell. no. 2909 : i triclea, ae, id. no. 4337 ; and f tri- clia, ae, id. no. 4456. Itrichinus. a, um, adj.z= rpixwos (of hair ; transf.), Slight, meagre, poor : quaestus (opp. uber), Var. in Non. 181, 10. ttrichitis. Idis,/. = Tpixms, A kind of alum, Plin. 35, 15, 52. i trichomanes, is, n. = rpixouavk, A plant resembling adiantum, Plin. 27, 13, 111 : 22, 21, 30; App. Herb. 47. ' trichordis, e. adj. = zpixopSog, Three-stringed : citharae, Sid. Ep. 5, 5 med. ttrichorum, t n. — rpixupov, A room divided into three apartments, Stat. S. 1, 3, 57 ; Spart. Pesc. 12 ; Inscr. Orell. no. 1595. '< trichrus, i- f.= rpixpovS, A tri-col- oredgem, Plin. 37, 10, 68, § 183. tricies (collar, form, tricesies, Auct. B. Afr. 97, 2 twice), adv. num. [triginta] Thirty times : (pedes) tricies triceni fiunt nongenti, Col. 5, 2, 10: tricies centenis millibus pondo olei eos multat Auct. B. Afr. 97, 3 : mea (filia) tricies (aeris milli- es) non posset (habere), i. e. three millions of sesterces, Cic. Rep. 3, 10 ; so id. Verr. 1, 38,95 ; Fragm. Or. pro Fontei., § 4 ; Mart. 4, 37, 4. * tricinium, ". »• [tres-cano] A song by three voices, a trio : semivolucrum pu- illiium, of the three Sirens, Symm. Ep. 1,41. TricipitlUUS. ». m - A surname in the gens Lucretia ; e. g. L. Lucretius Tricipi- tinus, a consul and conqueror of the Volsci, Liv. 3, 8 ; Fast. Capit. ap. Grut. 289 : Hos- tus Lucretius Tricipitinus, a consul, Liv. 4, 30, et al. ■"' tricla. ! triclea- and i triclia, v. trichila. TRID t tricliniar ches or .a, ae, m. = rpi- Kkiviipxns, A chief servant who has charge of the table, Petr. 22 ; Inscr. Orell. no. 794 , 2952. tricliniaris, e, adj. [triclinium] Of or belonging to an eating-couch or din- ing-room : gradus, Var. L. L. 8, 16, 111 : apothecae, id. ap. Non. 545, 4 : mappae, id. L. L. 9, 33, 138 : lecti, Plin. 37, 2, 6 : vestimenta, Labeo Dig. 33, 5, 20. — II, In the plur. subst, tricliniaria, lum, n. : A. An eating-room, dining-room, supper- room, Var. R. R. 1, 13, 7. — B, Tapestry or covering for table-couches, PUn. 8, 48, 74 ; 9, 39, 63. 'triclinium. it n. = rp'iK\iviov, A couch running round three sides of a table for reclining on at meals, an eating-couch, table-couch, Var. R. R. 3, 13, 2 ; id. L. L. 9, 4, 128; Cic. Verr. 2, 2, 74, 183; 2, 3, 25, 61 ; id. Mur. 36, 75 ; id. Att. 13, 52, 1 and 2 ; Plin. 33, 11, 52 ; Mart. 10, 13, 3, et al. —II, Transf., A room for eating in, a dining-room, supper-room : hiberaa et aes- tiva, Var. L. L. 8, 14, 110; Libo in Cic. de Or. 2, 65, 263 ; Phaedr. 4, 25, 28. trico- onis, m. [tricae, no. II.] A mis- chief-maker, shuffler, trickster, Lucil. in Non. 8, 24 ; 22, 31 ; Capitol. Ver. 4. I tricoccum, i, «• = tpIkokkov (that has three berries), A kind o/heliotropium, Plin. 22, 11, 29. ttricolum» ii n. = rpiicoi\ov (having three members), A sentence or period con- sisting of three clauses. Sen. Contr. 2, 12 fin. ; 4, 25 fin. Tricongius- "> m - [tres-congius] An epithet of the tippler Norvellius Torquatus, Plin. 14, 22, 28. tricor? atus, 1. v. dep. n. To make or start difficulties; to trifle, dally, shuffle, play tricks (Ciceron.) : Cic. Att. 15, 3, 5 : Publilius tecum tricatus est 'd. ib. 14, 19,4. (* Tricoriij orum, m. A people of Gallia Narbonensis, Liv. 21, 31.) * tricorniger, era, erum, adj. [tres] Having three horns or points : species fur- cae, of the letter -f, Aus. Idyll. 13 technop. de lit. memos, fin. tricornis- e, adj. [tres-cornu] Hav- ing three horns, three-homed : boves, Plin. 8, 21, 30 ; so Sol. 52. tricorpori oris, adj. [ tres-corpus ] Having three bodies, three-bodied, tricorpo- ral : umbra, i. e. Geryon, Virg. A. 6, 289; so, Geryon, Sil. 3, 422 ; 13, 201. tricosus? a, um, adj. [tricae] Full of difficulties ov perplexities, full of wiles or tricks, Lucil. in Non. 79, 26 (al. strigosus) ; Inscr. Grut 50, 1. tli-cuspis, Idis, adj. [tres] Having three points or tines, three-pointed, three- lined, tricuspid : telum, i. e. trideus. Ov. M. 1, 330. ' tridacna, orum, n.=npiiaKva, A kind of oysters, Plin. 32, 6, 21. tri-dens- entis, adj. [tres] Having three teeth or lines, three-tined, three-prong- ed, tridented, trident : rostra, Virg. A. 5, 143 ; so, aes, Val. Fl. 1, 688.— II. Subst, m., A three-tined spear, a trident, used to spear large fish, Plin. 9, 30, 48 ; id. ib. 15, 20 ; id. ib. 29, 45; as an attribute of Nep- tune : Virg. G.l, 13; id. Aen.2, 610; Prop. 2, 26, 48 ; Ov. M. 1, 283 ; 6, 75, et mult., al. As a weapon of the net-fighters (retiarii), Juv. 8, 203. * tridentifcr, eri, m. [tridens-fero] The trident-bearer, an epithet of Neptune, Ov. M. 8. 596 ; cf. the follg. art * tridcntig"cr- eri, m. [tridensgero] The trident-bearer, an epithet of Neptune, Ov. M. 11, 202 ; cf. the preced. art. * tridentipdtens. entis, m. [tridens- potensj Ruling with the trident, an epithet of Neptune, Sil. 15, 159. triduanUS) a, um, adj. [rriduum] Lasting three days, of three days' continu- ance (postclass.) : spectaculum, App. M 10, p. 247 : jejunia, Hier. Ep. 54, 10. triduum- "• «• ( sc - spatium) [tres- dies] The space of three days, three days : ubi triduum continuum, Plaut. Mil. 3. 1, 147 : decrevit habendas triduum ferias, Cic. Leg. 2, 22, 57 : quum tridui viam processisset, Caes. B. G. 1, 38, 1 : Clodius respondit triduo ilium, ad summum qua- triduo periturum, Cic. Mil. 9, 26 : triduo TRIF intermisso, Caes. B. G. 1, 26, 6 ; Plaut. True. 2, 3, 16 ; Plin. 23, 8, 80. triennia; iom, n. (,sc. sacra) [trien- nium] A festival celebrated every three years, a triennial festival, i. q. trieterica sacra, Ov. M. 9, 642. trienniuni) "> «• (m. spatium) [ti-es- annusj The spaceof threeyears, tkreeyears : biennium aut triennium est, quum virtuti nunciuui remisisti, Cic. Fam. 15, 16, 3 ; so Plaut. Mil. 2, 3, 79 ; id. Most. 2, 2, 10 ; id. Stich. 1, 2, 80 ; 1, 3, 61 ; Cic. a Fr. 1, 1, 2, 8 ; Caes. B. G. 4, 4, 2 ; Auct. B. Afr. 19, 3, etal. triens. entis, m. [tres] A third part, a third of any thing: I, In gen.: quum 6ciemus, quantum quasi sit in trientis tri- ente, Cic. Att. 7, 8, 3 : medicaminis. Col. 12, 20, 7: ut triens ex hemina supersit, Plin. 23, 7, 68. — Of inheritances : cum du- obus coheredibus esse in triente, Cic. Att. 7, 8, 3 ; so, heredes ex triente, Suet. Aug. 101. — II. In p a r t i c. : A. Of c o i n s : 1, The third part of an as, Var. L. L. 5, 36, 47 ; Hor. A. P. 328 ; Plin. 33, 3, 53 ; Liv. Epit. 60 ; 22, 10. 7 ; Messala in Plin. 34, 13, 38; Juv. 3, 267.-2. Under die later emperors, a gold coin, The third part of an aureus, Gall, in Treb. Claud/ 17 fin. — B. As a measure of interest, One third per cent, monthly, or, in our way of reck- oning, four per cent, yearly : usurae, Paul. Dig. 35, 2, 3 fin. : pensiones, Lampr. Alex. Sev. 21. — C. 1 Q square or long measure : 1. The third of a juger, Col. 5, 1, 11 ; 5, 2, 2.-2. The third of a fool in length, Frontin. Aquaed. 26; 38. — D. In liquid measure, A third of a sextarius, i. e. four cyatbi, Trop. 3, 10, 29 ; Mart. 6. 86, 1 ; 9, 88, 2; 10, 49, 1, et saep. — E. Among mathematicians, The number two (as a third of six), Vitr. 3, 1 med. — m. "ra- entem tertium ... id significare ait Cin- cius duas libras pondo et trientem," Fest. p. 363. tl'ientaliSi e, adj. [trienB] That con- tains a third of a foot: materia, Vitr. 10, 6 : folia, Plin. 27, 5, 17. trientarlus, a, "m. adj. [triens, no. II., BJ Of or belonging to a third part : fenus, i. e. a third of one per cent, month- ly, or, in our m&nner, four per cent, a year, Capitol. Anton. P. 2. * trientlUSi a, ™, adj. [triens] Sold for a third: ager, Liv. 31, 13, 9. t txierarchus. i m.= rpifip«pxos, The captain of a trireme, a trierarch, Cic. Verr. 2, 1, 20, 52 ; Tac. H. 2, 16 ; Inscr. Orell. no. 2652 ; 3595 ; 3603 ; 3615 sg. ttrieriSj e > adj. = r pifipr,S, Having three ranges of oars : navis, Auct. B. Afr. 44, 2. — Absol., trieris, is,/., A ship or galley of three ranges of oar-banks, a tri- reme, Inscr. Orell. no. 3610 ; 3612 ; 3617 sq. ; cf. Isid. Orig. 19, 1. f trieteriCUS, a, urn, adj. = rpicrnpi- k6s, Recurring every three years, triennial: sacra, the festival of Bacchus, Ov. M. 6, 588; also called t. orgia, Virg. A. 4, 302; and, absol., trieterica, orum. n., Ov. R. Am. 593 ; Stat. Th. 2, 661 ; id. Ach. 1, 595 ; Hyg. Fab. 131 ; cf. the follg. art t trieteris, Mis, /. = rpurnpis, A space of three years, three years, Stat. S. 2, 6, 72 : Mart. 9, 85, 9 ; 10, 53, 3 ; Aus. Caes. 3.— H. Transf., A triennial festival : of the festival of Bacchus : Cic. N. D. 3, 23, 58 ; cf. the preced. art. Of the Nemean games : Stat. Th. 4, 722 ; 7, 93. trif ariam (collat. form, trifarie, Di- om. p. 279 P.), fidv. [trifarius] In a three- fold manner, in three ways, triply (not ante-Aug.) : trifariam adortus castra, i. e. ill three places, Liv. 3, 22, 7 ; so, muniebant Romani, id. 5, 26, 7 : distraxere exercitum, id. 26, 41, 20 : epulas dispertire. Suet. Vit. 13 ; App. Dogra. Plat. 3, 32. trif ariUSj a, »m, adj. [rpiipucios) Of three sorts or ways, threefold, triple (post- class.) : causa morborum omnium, App. Apol. p. 305 : genus, Sol. 27 : linguae, Cassiod. Var. 5, 40 med. * trifauXi "9. adj. [tres-faux] Having three throats, triple-throated : latratus Cer- beri,Virg. A. 6, 417. trilaXj acis, /. A hind of long missile weapon, Enn. in Fest p. 367. trifei 1 ! era, erum, adj. [ter-fero] Thrice- bearing, that bears fruit three times a year : TRIG ficus, Col. 5, 10, 11 ; cf.. ticu9 trifero pro- ventu, Plin. 15, 18, 19 : vites, id. 16, 27, 50. trif ldus< a, um > adj. [ter-findo] Cleft or cloven into iltree parts, three-cleft, three- forked (a poet, word, and mostly post- Aug.): hasta (Neptuni), Val. Fl. 1, 641; cf, cuspis Neptuni, Claud. Rapt. Pros. 2, 181 : flam ma, i. e. lightning, Ov. M. 2, 325 ; cf, ardores, Val. Fl. 6, 53 : viae Pho- caeae, i. e. cross-roads, Sen. Oedip. 772 ; cf., Phocis, Stat. Th. 1, 64 : lingua 6erpen- tis, Sen. Med. 687 ; cf, motus linguae, Sil. 6, 222 : rostrum prorae, id. 6, 358 : Sicania, i. e. triangular, Claud. Cons. Mall. Theod. 203. * trif His; e, adj. [ter-filum] Having three threads or hairs : calva, Mart. 6,74, 2. trifilUUm- ". "■ [ter-finis] A place where three boundaries meet, Sicul. Flacc. de Condit. agr. p. 6 Goes.; Inscr. Grut. 201,5. trifissilis, e, adj. [ter-findo] i. q. trifidus, Cleft or cloven into three parts, three-forked : forma 9, Aus. Ep. 128, 7. Trifolinus. a, urn, adj. Of or be- longing to Mount Trifolium near Naples (which abounded in grape-vines) : ager, Juv. 9, 56 : vina, Plin. 14, 6, 8, § 69 ; Mart. 13, 114, 1. trifolium. », n. [terfoliurn] Three- leaved grass, trefoil, Plin. 21, 9, 30. tl'lformiSi e, adj. [ter-forma] Having three forms, shapes, or natures ; three-fold, triple, triform (a poet, word) : Chimaera, Hor. Od. 1, 27, 23 ; cf., canis, i. e. Cerbe- rus, Sen. Here. Oet 1202 ; and, Geryon, id. Agam. 841 : diva, i. e. Diana, who was also Luna and Hecate, Hor. Od. 3, 22. 4 ; called also, t. dea, Ov. M. 7, 94 : mundus, because composed of air, earth, and wa- ter, id. 15, 859. * tri-fuT) Oris, m. [ter] A triple thief, an arrant thif: non fur sed trifur, Plaut. Aul. 4, 4, 6 : cf. the follg. art. tri-furcifcri eri, m. [id.] An arch- rogue, arrant knave, Plaut. Aul. 2, 4, 47; id. Rud. 3, 4, 29 ; cf. the preced. art. * trifurcium. ii, "• [trifurcus] Any thing of a three-forked shape, App. Herb. 77. trifurcus. a, um, adj. [ter-furca] Hav- ing three forks, prongs, or points, three- forked, three-pronged : surculi, Col. 5, 11, 3 : stirps, id. 5, 10, 7 : semina. id. Arb. 20, 2. triga> ae, /. [contr. from trijuga] * I, A team of three horses, a three-span, or a chariot drawn by three horses, Ulp. Dig. 21, 1, 38 fin.—* II. A set of three things, a tri- ad, three, Arn. 4, 136. t tr lgamia> ae, /. = rpiyau. ia, A three- fold or third marriage, trigamy, Hier. in Jov. 1, 37. t txigaxaVlSii, m - :: =rpiYtuo;. A thrice- married man, i. e. one who has three wives or who has been married three times, Hier. adv. Jov. 1, 24. tligariuS) a, mn, adj. [triga] Of or belonging to a three-span ; used only as a subst. : I, trigarius, ii, m., One who drives a three-horse chariot, Plin. 28, 17, 42 ; 29, 1, 5. — II. trigarium, ii, n. : A. A place in which three-spans (and horse6 in general) are trained and exercised, Plin. 37, 13, 77 ; cf., " trigarium toVoS, ottov limot yvuvXflvrai," Gloss. Philox. — 2. Trigari- um, ii, as a nam. propr., A place or square in Rome in the ninth region, Inscr. Orell. no. 4266. — B. (ace. to triga, no. II.) The number three, Mart. Cap. 7, 239 ; 9, 303. * trigemino. are, v. a. [trigeminus] To triple, treble : verba, Fronto de Orat. 1 med. trigeminus (collat. form mostly po- et., tergeminus ; v. the follg.), a, um, adj. [tres-geminus] Three bom at a birth : fra- tres, three twin-brothers, Liv. 1, 24, 1 ; cf., tergeminos nasci certum est Horatiorum Curiatiorumque exemplo, Plin. 7, 3, 3; and, trigeminorum matres, Col. 3. 8, 1 ; so, trigemini iilii, Plaut. Mil. 3, 1, 123 ; and simply, trigemini, Col. 2, 1, 3 ; 7, 6, 7 ; cf., trigemino partu, id. 3, 10, 17: Horatius trigemina spolia prae se gerens, of the three twin-brothers, Liv. 1, 26, 2. — Trigem- ini, the title of a comedy of Plantns, Gell. 7, 9, 7.— n. Transf., in gen., Three-fold, triple, triform, i. q. triplex (so mostly po- et.) : tripectora tergemini vis Geryonai, Lucr. 5, 28 ; cf. of file same and of Cer- berus : tergeminumque virum tergemi- TRIL numque canem, Ov. Tr. 4, 7, 16 ; and of Cerberus : cui tres sunt linguae tergemi- numque caput, Tib. 3, 4, 88 : tergemina Hecate (because she was also Luna and Diana ; cf. triceps and triformis), Virg. A. 4, 511 : tergemina dextra, i. e. of the three Graces, Stat. S. 3, 4, 83 : jus tergeminae prolis, i. e. trium liberorum, id. 4, 8, 21 : pomorum tergemina natura, Plin. 15, 28, 34 : verba ilia Ciceronis in Pisonem (cap. 1) trigemina : decepit,fcfellit, induxit, Gell. 13, 24, 22. — And hence, B. Still more gen- erally for a very high degree, Manifold, very great : certat tergeminis tollere hon- oribus, to the highest honors, Hor. Od. 1, I, 8 ; so, at tibi tergeminum mugiet ille sophos, i. e. with the greatest applause, Mart. 3, 46, 8. — HI. Porta Trigemina, A gate, in the early times of Rome, at the foot of Mount Aventine, Liv. 4, 16, 2; 35, 10, 12; Plaut. Capt 1, 1, 22 ;_ Plin. 18, 3,4. tngemmisi e, adj. [ter-gemma] Hav- ing three ouds or eyes : malleolus, Col. 3, 19, 2^ Plin. 17, 21, 35, § 156. triginta. numer. indecl. [rpianovra] Thirty: minae, Plaut. Cure. 2, 3, 65 : Rom- ulus quum septem et triginta regnavisset annos, Cic. Rep. 2, 10 ; Liv. 1, 21 fin. : conjectus in carcerem triginta jussu tyr- annorum, of the thirty tyrants (in Athens), Cic. Tusc. 1, 40, 96 ; cf. id. Leg. 1, 15, 42 ; id. Rep. 3, 32 ; 1, 28 Mos. N. cr. itvigMtiS!i B tf- = Tpiy\7ris, A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 11, 72. ftriglyphuSj i. «■ = rpiyXvtyos, In architecture, An ornament in the frieze of the Doric order, a triglyph, Vitr. 4, 2 meet. 1 trigon- onis, m. = rpiywv or rpiyut- vov, A kind of ball for playing with, esp. in the baths, Mart. 4, 19, 5 ; 7, 72, 9 ; 12, 83, 3 : l'ugio campum lusumque trigonem, a game of ball, Hor. S. 1, 6, 126. * trigdnalis, e, adj. [trigon] Of or belonging to the trigon : pila, i. e. trigon, Mart. 14, 46 in Itmrn. t trigoniCUS. a, um, adj. = rpiywvi- k6$, Triangular, trigonal : radiatio, Firm. Math. 2, 32 med. ; so id. 4 praef. fin. ; ib. 1 med. t trigdnium, ii, n. — rpiyuvov : I. A triangle, Innoc. de Cas. liter, p. 224 Goes. — II. ?' ne name of two plants, otherwise unknown, App. Herb. 3 ; 65. tl. trigonuSj a, um, adj. = Tpiyu>- vos, Three-cornered, triangular, trigonal : signa, Manil. 2, 276 : ductus, id. 2, 342.— More freq., H, Subst, trigonum, i, n. z=Tpiyu)vov, A triangle, trigon, Var. L. L. 7, 4, 95 ; Gell. 2, 21, 10 ; Col. 5, 10, 13 ; Arb. 22, 2 ; Vitr. 10, 11 fin. : — scanned tngona, Aus. Idyll. 11, 50 ; Eel. de rat. puerper. 39. 2. trigonus.. i> m - A kind offish, the sting-ray, Raiapastinaca, L.; Plaut. Capt 4, 2, 71. _ trihorium>iii »• [tres-hora] The space of three hours, three hours, Aus. Idyll. 10, 87 ; id. Ep. 4, 62. * trijugis" e, adj. [ter-jugum] Drawn by three horses yoked abreast, three-horse- : cisium, Aus. Ep. 8, 6. trijugUS. a, um, adj. [ter-jugum, triple-yoKed ; hence, transf.] Threefold, triple : caput, App. M. 6, p. 181 : ferrum, Paul. Nol. Carm. 20, 131. trilaterus, a, um, adj. [ter-latus] Three-sided, trilateral : forma, Front. Ex- pos, form. p. 35 Goes. trfllbriS; e > a 4j- [ter-libra] Of three pounds weight, three-pound-: mullus, Hor. 5, 2, 2, 33 : paterae, scyphi, Gall, in Tre- bell. Claud. 17. trilinguis, e, adj. [ter- lingua] I. Triple-long ned, having three tongues: os, (Cerberi), Hor. Od. 3, 11, 20 : cantus (He- cates), Val. Fl. 7, 184,— II. Speaking three tongues or languages : Massilienses (who spoke Greek, Latin, and Gallic), Var. in Isid. Orig. 15, lfin. : Siculi (because they spoke Greek, Punic, and Latin), App. M. II, p. 259 : ego Hebraeus, Graecus, Lati- nus : trilinguis, Hier. in Ruf. 3, 6. tvilix, icis, adj. [ter-licium] Woven with three sets of leashes, triple -twilled: tunicae, Mart. 14, 143, 1 ; Arn. 3, 112 : lo- rica auro, Virg. A. 3, 467 (" trino nexu in- texta," Serv.) : crates. Val. Fl. 3. 199. * tri-longUS, a, um, adj. [ter] Con- sisting of three long syllables: pes, Ter Maur. p. 2413 P. 1567 T ai n * triloriS; e, adj. [ter-lorum] Having three scripes, triple-striped : vcstes, Vopisc. Aurel. 46. trimatUS) us, m - [trimus] The age of three years (post-Aug.) : quae (gallinae) trimatum excesserunt, Col. 8, 5, 24 ; so, a trimatu, Plin. 8, 43, 68 : in trimatu, id. 10, 20, 22 ; Inscr- Orell. no. 4713 * trimembriS) e, adj. [ ter-mem- brum] Having three sets of limbs, triple- membered: Geryon, Hyg. Fab. 30. trimestris, «, adj. [ter-mensis] Of three months : haedi, threemonlhs old, Var. R. R. 2, 3, 8 : spatium, Plin. 37, 10, 59 : anni Arcadum, id. 7, 48, 49 : consul, Suet. Caes. 80 : satio, i. e. that ripens in three months, Col. 2, 4, 9 ; 2, 9, 7 ; so, triticum, Plin. 18, 7, 12, § 69 : aves, i. e. that remain with us but three months, id. 10, 25, 36. — 11. Subst., trimestrla, Iiim, n., Seeds that ripen three months after sowing, Col. 2, 12, 9 ; 11, 2, 20 ; Plin. 18, 26, 65, § 240. ttrimetros or -trus, tra, trum (post-class, eollat. form, trimetrius, a, um, Aus. Ep. 16, 78 ; Sid. poet. Ep. 9, 15), adj. =r/3i'//ET-poj, in prosody, Containing three metres or double-feet, trimeter : ver- sus, Quint. 10, 1, 99 ; called, also, simply trimetros, id. 9, 4, 90; 75; 108,etal.; Hor. A. P. 252 ; Ter. Maur. p. 2432 P. ; Diom. p. 506, ib. trimodia, ae, /. (neutr. eollat. form, tl'imodiimi- Plaut. Men. prol. 15 ; Plin. 33, 1, 6) [tres-modius] A vessel that con- tains three modii, a three-peck measure, Var. in Non. 5, 18 ; Col. 2, 9, 9 ; 12, 18. 2 ; 12, 52, 8. trimuluSi a i um > aa J- dim. [trirrj^.tf Of three !W i, three years old : tritnulus patrem arr. cOS, Suet. Ner. 6 ; so, ne'potem amisi, Front. Ep. ad Ver. 9. trimuS; a, um, adj. [tres] Of three years, three years old : filia, trima quae pe- riit mihi, Plaut. Rud. 3, 4, 39 ; cf., utrum- ne in pulvere, trimus, Quale prius ludas opus, when a child of three years, Hor. S. 2, 3, 251 :— vaccae, Var. R. R. 2, 5, 13 ; cf, vaccae aetatis trimae, Pall. Mart. 11, 5 : equulus, Var. R. R. 2, 7, 13 : equa, Hor. Od. 3, 11, 9 : caprae, Plin. 8, 50, 76 : arbor, id. 17, 11, 16 : semen, id. 18, 24, 54 : calx, id. 36, 23, 55. Trmacria* ae, /., TpivaKpia (with three promontories), The island of Sicily, Virg. A. 3, 440 ; 582 ; Ov. M. 5, 476 ; Just. 4, 2.— II. Hence, A. Trinacrius, a, um, adj., Trinacrian, Sicilian : Pachynus, Virg. A. 3, 429 : Aetna, id. ib. 3, 554 ; also called T. rupes, Catull. 68, 53 : mare, O v. F. 4, 287 ; cf, unda, Virg. A. 3, 384 : litus, id. ib. 1, 196 : viri, id. ib. 5, 530 ; cf, pubes, id.ib.5,450: equi.id. ib. 5, 573. — B. Tri- nacrisi Idis, adj.f, Trinacrian, Sicilian : terra, i. e. Trinacria or Sicily, Ov. F. 4, 420 ; also called T. insula, id. Met. 5, 347 : Hybla, id. Trist. 5, 13, 22.— Subst, Tri- nacris (sc. insula), The Island of Tri- nacria, Sicily, Ov. Pont. 2, 10, 22. tl'inepoS; 6tis,m. [ter nepos] A grand- son in the fifth degree, Gai. Dig. 38, 10, 2 ; Paul. ib. 10. — A female descendant of the same degree was called trineptiSj is > /, Gai. and Paul. ib. trinii ae, a, num. distrib. [tres] Three each, three: ipse cum tribus legionibus circum Samorabrivam trinis hibernis hi- emare constituit, Caes. B. G. 5, 53, 3 : t. sacrificia in die, Suet. Ner. 56 : — castra, Caes. B. G. 7, 46, 4 ; so Liv. 9, 43, 6 : lite- rae, Cic. Att. 11, 17, 1; cf. Var. L. L. 10, 3, 177.— II. Tra nsf. Three-fold, triple, i. q. triplex : trinis catenis vinctus. Caes. B. G. 1, 53, 5 ; so, subsidia, Auct. B. Alex. 37, 3 : soles, Plin. 2, 31, 31 : nomina, Ov. F. 6, 216: capita (Cerberi), Sen. Here. Fur. 783, et saep.— fc In the sing. .- trino relicto praesidio, Aiict, B. Afr. 80, 2 t fo- rum, Stat. S. 4, 9, 15 : genus interdictorum, dicendi, Aus. Idyll. 11, 63 ; 66. (* tririio, onis, m. The number three, a three, a trey, Isid. Orig. 18, 61.) trinitaS) at' 3 , /• [trini] The number three, a triad (post-class.) : facta exinde trinitas generum est ex trinitate cauaa- rum, Tert. adv.Val. 17. — H, In partic, The Trinity, Tert. adv. Prax. 3 ; Cod. Jus- tin, 1, 1, 1, et saepi8S. Trlnobantes; um, m. A people in the eastern part of Britain, Caes. B. G. 5, 1568 TRIP 20, 1 ; 5, 21, 1 ; Tac. A. 14, 31 ; cf. Mann. Brit. 47 and 191. * trinoctialiSj e, <•<(?'. [trinoctium] Of three nights, for the space of three nights, trinoctial : domicoenium, Mart.- 12, 77, 5. trinoctlUIXI) ". n- [ter-nox] A space of three nights, three nights : Fab. Pictor in Gell. 10, 15, 14. So Gell. 3, 2, 13 ; Val. Max.j2, 4, 5 ; Aus. Idyll. 11, 34. trinodiSt e, adj. [ter-nodus] Having three knots, three-knotted : clava, Ov. Her. 4, 115; id. Fast. 1, 575.— * II. T r a n s f. : dactylus, i. e. of three syllables, trisyllabic. Aus. Ep. 21, 38. trinn mini g.e. adj. [ter-nomen] Hav- ing three names, triplenamed : Hierosoly- ma (Jebus, Salem, Jerusalem), Hier. Ep. 108, 9. trinSO) are, v. trisso. Tlin&milS (Trinummus), i, m. The name of a comedy by Ptautus ; cf, in re- gard to the name, id. 4, 2, 1. trinundinuixb i, ", and trinun- dinuSi a > um > v - nundinus. trinus> a, um, v. trini. trio* onis, v. Septentriones. t tridbpluS) h m - = Tfi6SoXos : I. As a coin, A piece of three oboh, a half-drachm ; used to denote a trifle : negare se debere tibi t'riobolum, a sixpence, Plaut. Bac. 2, 3, 26 ; so, non obolum, id. Poen. 4, 2, 46 ; id. Rud. 4, 3, 100 ; 5, 2, 43 ; 67 ; cf, also, non ego homo trioboli sum, nisi, etc, id. Poen. 1, 2, 168.— II. As a weight, Haifa drachm, Cato R. R. 127, 2. Triocala, orum, n. A mountain-for- tress in Sicily, between Sclinv~s and Hera- clea, Sil. 14, 270 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 445. —II. Hence, TridcalinUS, a, um, adj., Of or belonging to Triocala: inTriocali- no (sc. agro), Cic. Verr. 2, 5, 4, 10. — In the plur., Triocalini, orum, m., The in- habitants of Triocala, Plin. 3, 8, 14. TridneS' um, m. Orig, Theplough- i n g-o x en ; cf. Var. L. L. 7, 4, 95 ; Gell. 2, 21, 7. Hence, transf. The constellation of the Wain, i. e. Ursa Major and Ursa Minor (which were compared to a wag- on with oxen yoked to it) : Arcturum pluviasque Hyadas geminosque Triones, Virg. A. 3, 516 ; so, gelidi, Ov. M. 2, 171 : Hyperborei, Mart. 9, 46, 1 : Odrysii, id. 7, 80, 1 : pigri, Claud. III. Cons. Honor. 205 : inoccidui, id. Gigantom. 11 ; Ov. M. 10, 446. ttrl6nyniUSj a ,um, adj.z= T ptiivvuos, Having three names, triple-named, i. q. tri- nominis : nomina propria, Prise, p. 580 P. : unio solitarii dei, Sulpic. Sev. Hist, sacr. 2, 42. TriopaS; ae, m., Tpibirai, A king of Thessaly, the father of Erisichthon, Hyg. Astron. 2, 14. — H. Derivv. : ^, TriO- peiuS)^i m , The son of Triopns,\.e. Eri- sichthon, Ov. M. 8, 753. — B. Xriopeis, idis,/, A grand-daughter of Triopas and daughter of Erisichthon, Meslra, Ov. M. 8, 873. t triophthalmos, i, ™. = TptdtpBaX- uos (three-eyed), A precious stove, other- wise unknown, Plin. 37, 11, 71. 1 triorches, »e, m. = rpt/ipxvs (hav- ing three testicles), A kind of falcon, the buzzard, Falco Buteo, L. ; Plin. 10, 8, 9. t trioichis, is, /. = rpiopx'S, A plant, a kind of centaury, Plin. 25, 6, 32. tripaliS) e > adj. [ter-palus] That has or is propped up by three stakes or pales : vineae, Var. in Non. 219, 18. * tri-parcus, a, um, adj. [ter] Very sparing, stingy, niggardly : homines, Plaut. Pers. 2, 3, 14. tripartite, adv., v. tripartitus, ad fin. tripartitus °r -pertitus) », um > Part, [ter-partior] Divided or divisible into three parts, three-fold, tripartite (rare, but good prose) : ea causa tripertita erit in accusatione, Cic. Verr. 2, 3, 5, 12 : divisio tripartita (al. tripertita), id. Off. 3, 2, 9 :— exstat illius (Sex. Aelii) liber, qui inscribi- tur Tripertita, Pomp. Dig. 1, 2, 2, § 38. Tri- pertita was also The title of a comedy by Novius, Non, 218, 15 : — Adv., tripartlto (pertito), In or into three parts : qui bona dividit tripertito, Cic. Tusc. 5, 13, 40 : so, t. divisus equitatus, Caes. B. G. 7, 67, 2 ; Hirt. B. G. 8, 33, 2 ; Caesar partitis copiis . . . adit tripartito, Caes. B. G. 6, 6, 1 ; so, aggreditur urbem, Liv. 21, 7, 4. tripatinuni) j . n - [ter-patina] A TRIP service of three dishes, Fenest. in Plin. 35, 12, 46._ *tripectdrus> a ,um, flrf/.fter-pectus] Having three breasts, three-breasted, triple breasted : vis Geryonni, Lucr. 5, 28. fri-pedaliSi e, adj. [ter] Of three fret in measure, tripedal -. latitude fenestrae, Var. R. R. 3, 9, 6 : altitudo, Plin. 17, 22, 35, § 167 : crassitudo parietis, id. 18, 30, 73 : caulis, id. 27, 12, 79 : parma, Liv. 38, 21, 13. tri-pedaneus, a, um, adj. [ter] Of three feet in measure, three-foot- : taleas, Cato R. R. 45, 1 : vites, Col. 3, 2, 2 : scro- bis, id. 5, 5,2 ; statuae, Plin. 34, 6, 11. tripcrtituS) a, um, v. tripartitus. tri-peSi edis, adj. [ter] Having three feet, three-footed : mensa, Hor. S. 1, 3, 13 : grabatus, Mart. 12, 32, 11 : mulus natus, Liv. 40, 2, 4 ; ib. 45, 4. * tripetia> «e, / [tripes] A three-leg- ged stool among the Gallic peasantry, Sulp. Sev. Dial. 2, 1. t Triphallnsj i,m.=rp itpaX^os (with a great phallus), An epithet of Priapus, Auct. Priap. 83, 9. (* Triphylia. ae, /. A country adj. [triplus] Three-fold, triple (post-class.) : numerus, Macr. Somn. Scip. 2, 1 ; id. Sat. 1, 6, et al. t triplaSlUS) a,um, adj.= rpttr^dcios, Threefold, triple : ratio, Mart. Cap. 9, 322. triplex, icis (abt., regularly triplici ; triplice, Prud. Apoth. 383 ; Venant. Carm. 7, 4, 12), adj. [ter-plico] Threefold, triple: Plato triplicem finxit animum, Cic. Tusc. 1, 10, 20 ; philosophandi ratio triplex, id. Acad. 1, 5, 19 : nee me pastoris Iberi For- ma triplex, nee forma triplex tua, Cer- bere. movit, Ov. M. 9, 185. So, cuspis, i. e. Neptnne's trident, id. ib. 12, 594 : mundus (because made up of sky, land, and sea), id. ib. 12, 40; hence also, regnum (because shared among Jupiter, Neptune, and Plu- to), id. ib. 5, 368 : vultus Dianae (because also Luna and Hecate ; v. triceps and tri- formis), id. Her. 12, 79: triplicem aciem instruere, Caes. B. G. 1, 24, 2 ; so, acies, id. ib. 1, 51, 1 ; id. B. C. 1, 41, 2 ; 1, 83, 1, et al. ; cf. comically, paravi copias dupli- ces, triplices dolos, perfidias, Plaut. Ps. 2, 1, 5 : vallus, Auct. B. Alex. 2, 3 ; so, mu- rus, Virg. A. 6, 549 ; Ov. F. 3, 801 : aes, Virg. A. 10, 784 ; Hor. Od. 1, 3, 9 : triplici stant ordine dentes, Ov. M. 3, 34, et saep. — Poet, of three like persons or things belonging together : triplices Sorores, the three sisters, i. e. the Fates, Ov. M. 8, 452 ; called also, t. deae, id. ib. 8, 481 ; 2, 654 ; cf, quae ratum triplici pollice netis opus, i. e. the finger of the three Fates, id. Ib. 76 : Minyeides, i. e. the three daughters of Min- yas, id. Met. 4, 425 : greges, three bands of Bacchantes, Prop. 3, 17, 24 ; cf, gens, three clans, Virg. A. 10, 202,— B. Subst. : 1. triplex, icis, n., Three times as much, a threefold portion, triple: sume tibi de- cies ; tibi tantundem; tibi triplex, Hor. S. 2, 3, 237 ; cf, pediti in singulos dati centeni (denarii), duplex centurioni, triplex equi- ti, Liv. 45, 40, 5 ; so id. 45, 43, 7 : olei vet- eris triplex adjicitur, Scrib. Comp. 218. — 2. triplices, ium, m. (sc. codicilli), A writing-tablet with three leaves, Cic. Att. 13, 8, 1 ; so Mart. 7, 72, 2 ; 10, 87, 6 ; 14, 6, 1. — '''II. Transf, in gen, for Very great or strong : triplici fluctu, Sail. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 1, 116.— Hente, Adv., trlpliclter,/» a three-fold milli- ner, inthreeways: commutare, Auct. Her. 4, 42, 54: I litera tripliciter sonat, Mart. Cap. 3, 54. * trxplicabilis, e,adj. [triplico] Tluii can be tripled, threefold, triple: quod .«im- plex, triplicet : quodque .est triplicabile, simplet, of the Trinity, Sedul. 1, 281. triplicatio, °nia. /• [id-] (" £>'<*!■ class, word), A tripling or trebling, tripli- cation, Macr. Somn. Scip. 1, 20 mcd. ; so Mart, Cap. 7, 246 ; Firm. Math. 2, 26>/.. et al. — II. In partic, in jurid. Lot, A surrejoinder, triplication, Gai. Dig. 27, 10. 7; Justin. Inst. 4, 14,2. tripliciter. adv., v. triplex, ad fin. tripllCO) avi, atum, 1. v. a. [triplex] TRIP To multiply by three, to treble, triple (post- Aug. and very rarely) : numerum, Gell. 1, 20, 5 ; Macr. Somn. Scip. 1, 20 med. : id triplicatutn corvie (tribuit), Flin. 7, 48, 49. I tripliathius. a, um, adj.^jpmXiv- Biof, Three bricks thick : paries, Vitr. 2, 8. i tripluSi a > um, adj. numer.= rpin- XoBf, 'lliree-fold, triple : pare, Cic. Univ. 7 med. - In the ueutr. absol. : triplo plus scortorum, three times as many, Plaut. True. 1, 1, 70. ! tripodatio» onis, /. [Jtripodo] A solemn, measured stamping with the feet of the Arval brothers, Inscr. Frat. Arv. np. Orell. no. 2271. (* tripddes. um, m., v. tripus.) (* tripddius» a, um, adj. = rpirriSios, Consisting of three feet: pes, a metrical foot, i. q. Bacchiu8.) ■I tripodo» ar e, v. tripudio. (* Tripolis, is, / = TplwoXis (prop, three-town), The name of several districts of country and towns : X, A district of Thessaly, Liv. 42, 53. — Deriv., Trfpdllt- anuS) a, um, adj., Of or belonging to Tripolis : ager, Liv. 36, 10. — J|, A country of Africa, Solin. 27.— Deriv., Tripollt- anus. a, um, adj., Eutr. 8, 10. — in. A town of Phoenicia, Mela, 1, 12; Plin. 5, 20, J 7.— Deriv., Tripoli tlCUS, a, um, adj. : vinum, Plin. 14, 7*9.) ' tripolium, ii, «■ = rpm^Xiov, A plant growing on cliffs, Plin. 26, 7, 22. * tri-portentumi i> ?*• [ter] An ex- traordinary omen or portent : deorum tri- portenta, l'Sc. in Var. L. L. 7, 3, 92. Triptdlemus, i, '»■, TptirroXepoc, A son of Ccleus, king of Eleusis and of Metanira ; he was the inventor of agricul- ture, and became a judge in the infernal regions, Ov. F. 4, 507 sq. ; id. Trist. 3, 8, 1 ; id. Met. 5, 646 sq. ; Auct. Her. 4, 6, 9 ; Cic. Tusc. 1, 41, 98 Klotz. ; id. Verr. 2, 4, 49, 110. — Prov. : Triptolemo i'ruges dare, like the Eng. to carry coals to Newcastle, Ov. Pont. 4, 2, 10. — Hence TriptolemiCUS, a . um, adj., Of or belonging to Triptolemus, i. e. to husbandry, agricultural : dens, i. e. the plough, Fulg. Myth. prol. 1. ( * triptota» orum, n. = rpinrwra, Nouns that have only three cases, triptotes, Diom. 288 P.) tripudio» av i. 1- (collat. form, tripo- do, are ; v. the follg.) v. n. [tripudium] in relig. lang., To beat the ground with the feet, to leap, jump, dance, tripudiate, as a relig- ious exercise : carmen descindentes TRIPODAVERVNT IN VERBA HAEC: ENOS lases, etc., Inscr. Fratr. Arv. ap. Orell. Inscr. no. 2271 ; so, sacro tripudiare gra- du, Venant. Carm. 8, 4, 4— H. Transf., out of the relig. sphere, To leap, spring, dance, caper: virilem in modum, Sen. Tranq. 15 med. : ad symphoniam, Petr. 36 : crebris saltibus, Mamert. Grat. Act. ad Jul. 29 : — in funeribus rei publicae exsul- tans et tripudians, *Cic. Sest. 41, 88 ; Sid. Ep. 3, 3 med. tripudium* "■ "• [the etymology was doubtful even to the ancients ; ace. to Cic. de Div. 2, 34, 72, contr. from ter- ripavium, terripudium. Peril, kindr. with trepidus, the primary sense being that of an unsteady motion] In relig. lang. : J, A measured stamping, a leaping, jumping, dancing in relig. solemnities, a solemn re- ligious dance, a tripudiation : Salios an- cilia ferre ac per urbem ire canentes car- mina, cum tripudiis sollemnique saltatu jussit, Liv. 1, 20, 4. Cf. tripudio and J trip- odatio. — B. Transf. out of the relig. sphere : citatis celerare tripudiis, Catull. 63, 26 : tripudia Hispanorum, Liv. 25, 17, 5. — IJ, A favorable omen, when the sacred chickens ate so greedily that the food dropped from their mouths to the ground, Cic. de Div. 2, 34, 72 ; 2, 36, 77 ; 1, 15 fin. ; Liv. 10, 40, 5; Suet Tib. 2; cf. solisti- mus. t tripus» odis, m. = rpiirovS, A three- footed seat, a tripod: X. In gen.: dona- rem tripodas, praemia fortium Graiorum, Hor. Od. 4, 8, 3 ; so Virg. A. 5, 110.— More freq., II. lu partic, The tripod of Pylh- ia, the priestess of Apollo, at Delphi, Cic. N. D. 3, 16, 42 ; Virsr. A. 3, 360 ; Ov. A. A. 3, 789, et al.— B, Transf, for The oracle at Delphi: mittitur ad tripodas, Ov. F. 3, 855. — And for An oracle, in gen. : salve 50 TRIS prisca fides tripodum, Stat. Th. 1, 509; bo Val. Fl. 1, 544 ; Sen. Med. 885. triquetrUS? a i um i°4?' Having three corners, three-cornered, triangular, trique- trous : Lucr. 4, 654 ; so, ager (opp. quad- ratus), Col. 5, 2, 1 ; figura 'opp. quadrats), Plin. 2, 25, 23 : (Britannia) insula natura triquetra, Caes. B. G. 5, 13, 1 : Martis sidus mimquttin stationem facere Jovis sidere triquetro, i. e. disiant by a third of the 10- diac, Plin. 2, 17, 15 ; also absol., in trique- tro, id. 2, 15, 12 ; 2, 18, 16.— H. As an adj. propr., Of or belonging to the Island of Sicily, Sicilian : orae, Lucr. 1,718; Sil. 5, 489 : praedia, Hor. S. 2, 6, 55. ' tri-rcmiS) e , aa J- [ter] Having three ranges of oar-banks : naves, Caes. B. C.2, 6, 4 ; 3, 24, 1.— More freq., H. Subst., tri- remis, is,/., A vessel with three ranges of oars, a trireme, Caes. B. C. 2, 23, 3 ; 3, 101, 7; Cic.Verr. 2, 5, 17, 44 ; Plin. 7, 56, 57. C' triS) v * tres, a d init.) t trischocnus, a , um, adj. = rpiaxoi- vos, Containing three schoeni : mensura, Plin. 5, 24, 20. * tl'iscurria» orum, n. [ter-scurra] Gross buffooneries, Juv. 8, 190. * triseclisencx, nis, m. [ter-seclum- senex] The old man who has lived three ages, an epithet of Nestor, Laevius in Gell. 19, 7, 13. ' trisemuSj a, um, adj.^Tpiojjpos, Containing three syllabic times, l. e. one long and one short syllable: pes, Mart. Cap. 9, 330. Trismegistus, i, m., TpnneymToi (thrice-greatest), An epithet of Mercury, Lact. 1, 6 ; 6, 25. t trispastOS, .i, ./• (««■ machina) = TpioTTaoTOS, A hoisting-tackle with three pulleys, two in the upper and one in the lover block, a trispast, Vitr. 10, 3. Trispithami. orum, m., Tpiom&a- ixoi (three spans high), A race of dwarfs beyond India, Plin. 7,2, 2, § 26. * trisso» ar e, v. n. The note of the swallow, To twitter, Auct. Carm. de Phi- lom. 26 (al. trinsat). Tristatac, arum, m., Tptorirai, The three highest nobles of a country, next to the king, Hier. in Ezech. 7, 23, 23. tristc- adv., v. tristis, ad Jin. t tristeg'a» orum, n. = rp lartyn. Third stories or floors, Hier. in Ezech. 12, 41, 7 ; Vulg. Genes. 6, 16. (* tristi, '■ 1- trivisti, v. tero.) tristiculus. a, um, adj. dim. [tristis] Somewhat sorrowful, rather sad : filiola, * Cic. de Div. 1, 46, 103 ; so M. Aurel. in Front. Ep. 3, 17. tristiflCUSi a - um , "4/- [tristie-facio] Making sad, saddening: voces, Cic. poet. Div. 1, 7, 13 ; tyrannus, Prud. Cath. 4, 76 : acetum acore, Macr. S. 7, 12. tristimbnia- a < . / [tristis] Sadness, sorrowfulness, i. q. tristitia (extremely rare) : tristimonia sollicitari, Auct. B. Afr. 10, 3. — Neut. collat. form, tristinidni' um- i : esse in tristimonio, Petr. 63. tristis» e > adj. Sad, sorrowful, mourn* ful, dejected, melancholy, disconsolate, trist : 1. In sen.: moestitristesque, Plaut. Bac. 4, 4, 18; cf. Cic. de Div. 1, 28, 59: tristis et conturbatus, Cic. Verr. 2, 4, 14, 32 : tris- tis, demissus, id. Mur. 21, 45 ; cf., Sequa- nos tristes, capite demisso, terram intue- ri, Caes. B. G. 1, 32, 2 : numquam ego te tristiorem Vidi esse, Plaut. Cist. 1, 1, 55 ; cf, oderunt hilarem tristes, tristemque jocosi, Hor. Ep. 1, 18, 89 : (faciet) homi- nem ex tristi lepidum et lenem, Plaut. Casin. 2. 3, 7 : quid tu tristis e6? id. ib. 2, 2. 6 ; id. Ep. 5, 2, 27 ; 59 : sic tristes affa- tus amicos, Hor. Od. 1, 7, 24. B. Transf.: 1, Of things concrete and abstract: ut tuum laetissimum diem cum tristissimo meo conferam, Cic. Pis. 14, 33 ; cf., vel defensus tristibus tempori- bus vel ornatus secundis, id. Fam. 15, 7 : esse vultu tristi, Plaut. Most. 3, 2, 124: tristissima exta, Cic. de Div. 2, 15, 36: trisrissimi exsilii solatium, Liv. 5, 51, 1 : tristissimam exegimus noctem. Petr. 115 : sors, (* unhappy, miserable), Cic. Mur. 20, 42 : eventus, Liv. 8, 24, 18 : Calendae, Csad, dismal), Hor. S. 1, 3, 87. So, Hya- des, id. Od. 1, 3. 14 : Orion, id. Epod. 10, 10: bella, id. A. P. 73; cf., clades, id. Od. 3. 3, 62 : funera, Virg. G. 4, 256 ; so Hor. TRIS Ep. 2, 2, 74 ; cf, fatum, id. Sat. 1, 9, 29 : jus sepulcri, Ov. M. 13, 472 : oificium (ex- sequiarum), id. ib. 12, 4 : Tartara, Virg. A. 4, 243 : Acheron, Sil. 13, 571 : unda, Virg. A. 6, 438 ; Hor. Od. 2, 14, 8, et seep. : ar- bores, (* gloomy, sombre), Plin. 16, 25, 40; so, t. et squalidi trunci, Sen. Ep. 12. Of taste : quod triste et amarum est, harsh, disagreeable, Lucr. 4, 636 ; so, succi, Virg. G. 2, 126 : lupinum, id. ib. 1, 75 : absin- thia, Ov. Pont. 3, 1, 23 : epulae, Sil. 3, 281 : sapor, Ov. Tr. 4, 6, 12, et saep. Of smell : anhelitus oris, Ov. A. A. 1, 521. 2. In the neut. absol. (poet.) : triste lu- pus stabulis, maturis frugibus imbres, Ar- boribus venti, a sad thing, a pest, bane, Virg. E. 3, 80 : — interdum miscentur tris- tia laetis, Ov. F. 6, '463 ; cf., nunc ego miti- bus Mutare quaero tristia, Hor. Od. 1, 16, 26. Thus Ovid called his Elegies that were written in exile Tristia. II. I" partic, of behavior toward others, Glum, gloomy, peevish, morose, ill- humored, stern, harsh, severe, etc. : stulti- tia est, ei te esse tristem, Plaut. Casin. 2, 4, 4 ; cf., eia, mea Juno, non decet te esse tarn tristem tuo Jovi, id. ib. 2, 3, 14 ; and, mihi erit tristior, Afran. in Non. 410, 2 ; so, tristis arnica ingrato viro, Prop. 1, 6, 10:— navita tristis (Charon), gloomy, sul- len, Virg. A. 6, 315; so, dii, Hor. S. 1, 5, 103 : Erinnys, Virg. A. 2, 337 : sorores, i. e. the Fates, Tib. 3, 3, 35, et eaep. : — judex tristis et integer, Cic. Verr. 1, 10, 30 ; cf, cum tristibus severe, cum remissis jucun- de vivere, id. Coel. 6, 13. 3. Transf, of tht.gs concrete and « k jsuffc^: truculentis oculis, *~>sti fronte. Plaut. sin. 2, 3, 21 ; cf, fri . gravi et tristi supercilio, Plin. Pan. 41, 3 ; cf, idem natura tristiori paululo, Afran. in Non. 410, 2 : — vultus eeverior et tristior, Cic. de Or. 2, 71, 289 ; cf, tristis severitas inest iu vultu, Ter. Andr. 5, 2, 16 ; and, vita tris- tior, Cic. Off. 1, 30, 108 : triste et sevc- rum genus dicendi, id, Brut. 30, 113 ; cf., sermo tristis, opp. jocosus, Hor. S. 1, 10, 11; and, tristis et impexa antiquitas, Tac. Or. 20 ; cf. also, tristis et plenus dignitatis sonus, Cic. Rep. 6, 2. — Hence, Adv., triste, Sadly, sorrowfully ; harsh- ly, severely : salutantes, Stat. Th. 4, 19 : t. et acutum resonare, Hor. S. 1, 8, 41 : rigens frons, Stat. S. 5, 1, 64. — Comp.: flere tristius, Prop. 2, 20, 2 : adolescentes gravius aegrotant, tristius curantur, with more difficulty, Cic. de Sen. 19, 67 : respon- dere tristius, more harshly, id. F'am. 4, 13, 5- tristi tas> at ' 8 ' /• [tristis] Sadness (an- te-class.) : Pac. in Non. 182, 2 ; so Turpil. ib. 4. tristitia» ae (collat. form, abl., tristi- tie, App. M. 4, p. 155 ; 9, p. 231 ; 10, p. 239. [tristis] Sadiiess, mournfulness, sorrow, grief, melancholy, gloominess, dejection : turn ad tristitiam, turn ad laetitiam est cortorquendus, Cic. de Or. 2, 17, 72; ci'., ex summa laetitia atque lascivia repente omnes tristitia invasit, Sail. C. 32, l:in eadem tristitia permanere, Caes. B. G. 1, 32, 2 : lacrimis ac tristitia te tradidisti, Luccei. in Cic. Fam. 5, 14, 2 : tu sapiens finire memento tristitiam, Hor. Od. 1, 7, 18 : tristitiam compescere, Ov. M. 9, 397, et saep. : sol recedens quasi tristitia qua- dam contrahit terram, Cic. N. D. 2, 40, 102. — B. Of things : haec tristitia temporuni,. this sad state of the times, Cic. Att. 12, 40, 3. So, coeli, Plin. 2, 6, 4 : indurata soli, id. 18, 21. 50 : aspectus, id. 9, 9, 11 : leni- tate verbi rei tristitiam mitigare, hardness, harshness, Cic. Off. 1, 12, 37. — H. In. partic, of demeanor, Moroseness, sour- ness, gloominess, harshness, sternness, se- verity, etc. : an nova tristitiae causa pu- ella tuae? Prop. 1, 18, 10 ; cf, simque ego tristitiae causa modusque tuae, Ov. Her. 3,90: — (risus) tristitiam ac severitatem- mitigat relaxat, Cic. de Or. 2, 58, 236 ; cf. id.Lael.18, 66; and, quod ille vos tristitia! vultuque deceperit, id. Prov. Cons. 5, 12 ; ' so Quint. Inst. Prooem. § 15; 11, 1, 34 ; Plin. Ep. 1, 10, 7 ; 8, 21, 1 ; Suet. Ner. 23 ;.. Sil. 8, 612. 1. tristities» ei, T - tristitia, ad init. 2. Tristities» ei,/. I triads] Thenamt of a maid of Psyche, App. M. 6, p. 176. tristltudOi ' D ' s ! /• [tristis] Sadness, sorrow, grief melancholy, dejection (post— 1569 T H IT class.) : omnem de tuo pectore tristitudi- nun mitte, App. M. 3, p. J34 ; eo id. Apol. p. 295: Sid. Ep. 8, 11 Jin'. tristorj ari, v. dep. n. [tristis] To be sad, grieved, or downcast (very rarely) : numquam flere, numquam tristari, Sen. Prov. 2 med. ; id. Ira, 2, 7. tri-sulcus, a, urn, adj. [ter] (having three furrows) Three-cleft, three-forked, three-pointed; three-fold, triple (a poetical word) : lingua (serpentis), Virg. A. 2, 475 ; hence, also, sermo, of the serpent in Par- adise, Prud. Hainart. 203 : — fulmen, Var. in Non. 448, 20; cf. Fest. p. 352; also called t. telum Jovis, Ov. lb. 471 : ignes, id. Met. 2, 848 :— Sicilia, Claud. Rapt. Pros. 1, 145: — fores, folding in three parts, Var. in Serv. Virg. A. 1, 449 : ramus, three- forked, Pall. Mart. 10, 24. !■ trisyllabus» a, um > adj.=irpiavX- \aSoS, Of three syllables, trisyllabic: ver- bum, Var. L. L. 9, 52, 151 ; Mart. Cap. 5, 1 70. tritj indecl. The cry of a mouse, squeak, Naev. in Charis. p. 213 P. TritannuS; 'i m - A gladiator fa- mous for his bodily strength, Plin. 7, 20, 19 ; Lucil. in Cic. Fin. 1, 3, 9. tritavia» ae, /. [tritavus] The mother of an atavus or atavia, Gai. Dig. 58, 10, 3 ; Paul. ib. 10. tritaVUS (°ld sibilated collat. form, stritavus, ace. to Fest p. 314), i, m. [ter- avusj The father of an atavus or atavia, Gai. Dig. 58, 10, 3; Paul. ib. 10; Plaut. Pers. 1, 2, 5; Fest. 1. 1, — *H. Transf., in gen., for Remote ancestors: Var. R. R. 3, 3, 2. t trite» es, f. — Tpirn, in music, The third string or tone in the musical scale, Vitr. 5, 4. t tritemoria, &e,f. = rpirmiopia, in music, A third, Mart. Cap. 9, 315. t trithales. '», n. = rpitia^is, i. q. eri- rhales, Wall-pepper, the lesser houseleek, Plin. 25, 13, 102. C Tritia or Tritaea* »e, /. An inland town of Achaia, near the River Me- la, Cic. Att. 6, 2.— Hence TrittcnseSj ium, m., The inhabitants of Tritia, Plin. 4, 6, 10.) triticeus (collateral form, triticeius, Plaut. Casin. 2, 8, 58), a, um, adj. [triti- cumj Of wheat, wheaten, wheat-: messis, Virg. G. 1, 219 ; Ov. M. 5, 486 : fetus, Ov. F. 1, 693: frumentum, Mart. 13, 12 in lemm. : paleae, Cato R. R. 54, 2 : furfures, Var. R R. 2, 5, 17: far, Col. 8, 5, 23. triticiariusi a, um, adj. [id.] Of or relating to wheal (jurid. Lat.) : condictio, Dig. 13, tit. 3. tliticmus. a, um, adj. [id.] Of wheat, wheaten, wheat-: amylum, Plin. Val. 5, 31. triticumi i, n. [perhaps from tritus, from tero, Var. L. L. 5, 22, 31] Wheat, . " Col. 2, 6, 1 ; Plin. 18, 7, 12 ;" Plaut. Cure. '* 4, 30 ; id. Poen. 1, 2, 113; id. True. 1, 1, 12; Cic. de Div. 1, 35, 78; 2, 31,' 66; id. Verr. 2, 3, 73, 170 ; Caes. B. C. 2, 18, 4, et mult. al. Triton* onis or onos, m„ Tpiniv : I, A son of Neptune and the nymph Salacia, a sea-god, who, at the bidding of Neptune, blows through a shell to calm or rouse the sea, Ov. M. 2, 8 ; 1. 333 sq. ; 13, 919 ; Cic. N. D. 1, 28, 78 ; 2, 35, 89 ; Luc. 9, 348 ; Hyg. Astr. 2, 23 fin. — B. Transf.: 1. A humorous designation of a lover offish- ponds: piscinarum Tritones, qs. fish-pond gods, Cic. Att. 2, 9, 1. — 2. A sea-fish of the genus pelamides, Plin. 32, 11, 53.-3. Tlis name of a ship, Virg. A. 10, 209. II. A Titer and lalie in Africa, near the Lesser Syrtis, where, according to Aegypto- Grecian fables, Minerva was born, Mel. 1 , 7, 4 ; Luc. 9, 347 ; Stat. Th. 2, 722 ; Claud. IV. Cons. Hon. 36; Sid. Carm. 15, 5; cf. Mann. Afr. 2, p. 147 and 164 sq.— B. De- rivv. : 1, TritoniUSj n , um, adj., Of or belonging to Lake Triton, Tritonian : Pal- las, Virg. A. 5, 704 ; also, virgo, id. ib. 11, 483; and, more freq., absol, Tritonia, ae, /., Minerva, Virg. A. 2, 171 ; Ov. M. 2, 783 ; 5, 250 : 270 ; 6, 1 ; id. Fast. 6, 655, et ae, /. [id.] A rubbing, wear- ing off, chafing: *1, In gen.: mulipecto- ra copulae sparteae tritura continua exul- cerati, App. M. 9, p. 222. — II. In p a r t i c, A thrashing, of grain, Var. L. L. 5, 4, 8 ; Virg. G. 1,_190; Col. 2, 19, 1 ; 1, 6, 23. trituration onis, /. [trituro] A thrash- ing (late Lat.), Aug. Tract, in Joann. 27 fin. triturOj are, v. a. [tritura, no. II.] To thrash (late Latin) ; trop. : passionum fla- gellis triturari, Sid. Ep. 7, 6 med. 1. tritus? a, um, Part, and Pa. of tero. 2. trituSi us (found only in the abl. sing), m. [tero] A rubbing or wearing : lapidum conttictu atque tritu, *Cic. N. D. 2, 9, 25. So Plin. 33, 4, 21 ; 34, 12, 30 ; Lact. 6, 4. triumphalis, e, adj. [triumpho] Of or belonging to a triumph, triumphal : pro- vincia, i. e. the conquest of which entitled the general to a triumph, Cic. Pis. 19, 44 : porta, through which the triumphing gen- eral entered Rome, id. ib. 23, 55 ; Suet. Aug. 100 : currus, a triumphal chariot, Plin. 7, 26, 27 : corona, which the triumphant per- son wore, Plin. 22, 3, 4 ; cf., vestes, id. 8, 48, 74 : ornamenta (usually consisting of a corona aurea, toga picta, tunica palmata, 6cipio eburneus, etc.. ; v. Liv. 10, 7, 9, and 30, 15, 11 sq.), Suet. Aug. 38; id. Claud. 24; id. Ner. 15; also called, absol., tri- umph alia (and in the imperial period also granted to a general without the cer- emonies of a triumph), Tac. H. 4, 4 ; Veil. 2, 116 : ornatus, Suet. Calig. 52 : habitus, Quint. 11, 1, 3 : aurum, i. e. on the tri- umphal garments, Plin. 9, 36, 60 : coena, id. 9, 55, 81, et saep. : vir, who has had the honors of a triumph, Veil. 2, 6, 4 ; cf., se- nex, Ov. F. 6, 364 ; and, more freq., absol., triumphalis, is, m., Suet. Caes. 4; id. Aug. 30; id. Ner. 30; 35; Quint. 11, 1, 36, et al. : imagines, i. e. of generals who had celebrated a triumph, Hor. Epod. 8, 12*; cf., stntura, Piin. Ep. 2, 7. triumphator. oris, m. [id.] (a post- classical word) One who triumphs, a tri- umpher, conqueror, vanquisher: de Sam- nitibus triumphator, App. Apol. p. 285. — B. Triumphator, An epithet of Jupiter, App. de Mundo, 75: of Hercules, Inscr. Orel), no. 1042 ; of the Roman emperors, ib. no. 2. — II, Trop. : erroris, Minuc. Fel. Octav. 37. triumphatorius, a, um, adj. [tri- umphator] Of or belonging to a triumph, triumphing, triumphant (post-class.) : ver- bum, Tert. adv. Marc. 5, 10 fin. + Triumphatrix,icis,/. [triumpho] She that triumphs, The Triumphant, a name given to the ninth legion, because they triumphed over the younger Pom- pey in Spain, Labus. in Gazzett. di Ve- nez. ann. 1833, no. 56. triumpho* avi, atum. 1. v. n. and a. [triumphus] I. Neutr., To make a triumph- alproccssion, to hold or celebrate a triumph, to triumph. A. Lit: " trivmpharc appellatum, quod cum imperatore milites redeuntes clamitant per urbem in Capitolium eun- ti Jo triumphe: Id a 5/)iiiuSi|) Graeco Li- beri cognomento potest dictum," Var. L. L. 6, 7, 69 : ex praetura triumphare, Cic. Mur. 7, 15 : commissi sunt iis magistratns, in quibus re bene gesta triumpharent, id. Plane. 25, 61 : Africanus, qui de Numan- tinis triumpharat, id. Phil. 41, 8, 18; for TltlU which, ex Transalpinis gentibus trium- pharunt, id. ib. 8, 6, 18 ; so, ex Macedonia, id. Pis. 23, 55 ; id. Mur. 5, 11 : quum tri- umphantem (Camillum) albi per Urbem vexerant equi, Liv. 5, 28, 1 : quid tarn in- auditum quam equitem Romanum trium- phare ? at Pompeius triumphavit, Cic. de imp. Pomp. 21, 61 ; cf. Auct. B. Afr. 22, 3 : Nero ovans triumphavit, i. e. held or cele- brated an ovation, Veil. 2, 96 fin. — In a po- et, transf. : ut sit mulsum, qui triumphent milites, Plaut. Bac. 4, 9, 48: mirum, si de me jure triumphat Amor, Prop. 2, 8, 40 ; so, deque cothurnato vate triumphat Amor, Ov. Am. 2, 18, 18. — Impers.: ex ea urbe triumphari vidimus, Cic. Off. 2, 8, 28 : aliquis est Romae, qui triumphari de Macedonibus nolit ? Liv. 45, 38, 2 : pop- uli jussu triumphatum e6t, id. fi, 63, 11. B. Trop., To triumph, exult, be glad, rejoice exceedingly : exsultare laetitia, tri- umphare gaudio, Cic. Clu. 5, 14 ; cf., lae- taris tu in omnium gemitu et triumphas, id. Verr. 2, 5, 46, 121 ; and, in quo exsul- tat et triumphat oratio mea, id. Cat. 2, 2, 3 : triumpho, si licet me, etc., Ter. Heaut. 4, 2, 5 : meum factum probari abs te, tri- umpho gaudio, Caes. in Cic. Att. 9, 16, A, 2. II, Act. (so only poet, and in post-Aug. prose) : (a) With a homogeneous object: triumphavit cum imperatoribus suis tri- umphos novem, Gell. 2, 11, 4. — More freq., (/?) With other objects, To triumph over, to lead in triumph ; or, in gen» to conquer: aliquem, Trebell. XXX. Tyrf 24 : hie ter- rain triumphabit, Lact. 6, 23fiti. — In the pass. : bisque triumphatas utroque, ab li- tore gentes, Virg. G. 3, 33 ; cf., triumphatis Medis dare jura, Hor. Od. 3, 3, 43 ; and, Zenobia victa et triumphata, Vopisc. Au- rel. 33 : triumphata Capitolia, Virg. A. 6, 837 ; cf., omnia superata et triumphata, Plin. 5, 5, 5 : Roma caput triumphati or- bis, Ov. Am. 1, 15, 26 : triumphatus bos, i. e. obtained by victory, got or won as boat?/, id. Fast. 3, 732; so, triumphatum aurum, id: Pont. 2, 1, 45: Achaeos trinmphandos Mummio tradidit, Aur. Vict. Vir. ill. 61. triumphus (in the earliest period written triumpus ; v. in the follg., and cf. Cic. Or. 48, 160 ; Quint. I, 5, 20, and the letter P.), i, m. [5piaii6os, a proces- sion in honor of Bacchus ; hence, transf.] I, triumpe, An exclamation made use of in the solemn processions of the Arval brothers: enos mabmor' ivvato. tri- vmfe; trivmpe, TRivMPE, Carm. Fratr. Arv. ap. Orell. Inscr. no. 2270. II, A solemn and magnificent entrance of a general into Rome after having obtain- ed an important victory, a triumphal proces- sion, triumph : dlsseres de triumpho. Quid tandem habet iste currus? quid vincti an- te currum duces ! quid simulacra oppido- rum ? quid aurum 1 etc., Cic. Pis. 25, 60 ; cf. Liv. 34, 52, 4 sq. ; 3, 29, 4 sq. ; and v. Adam's Alterth. 2. p. 91 sq. : triumphum deportare, Cic. Off. 1, 22, 78 : senatus quum triumphum Africano decerneret, id. Fin. 4, 9, 22 : de classe populi Romani triumphum agere, id. Verr. 2, 5, 39, 100 ; so Liv. 45, 38, II : triumphum ex Etruria agere, id. 6, 7, 4 : Boiorum triumphi spem collegae reliquit,/or a victory over the Boii, id. 33, 37, 10 ; cf., Pharsalicae pugnae ne triumphum quidem egit, Cic. Phil. 14, 8. 23 : per triumphum aliquem ducere, id. Verr. 2, 5, 26, 67; so Sail. Ep. Mithrid. ad Arsac. 3: elephantos ducere in triumpho, Plin. 7, 43, 45 : (res) justissimi triumphi, i. e. worthy of a triumph, Vatin. in Cic. Fam. 5, 10, 3 : qui (Pompeius) tot habet trium- phos, quot orae sunt partesque terrarum, Cic. Balb. 4, 9, et saep. — The shout of the soldiery and the multitude on occasion of these triumphal processions was, lo tri- umphe, Hor. Od. 4, 2, 49 and 50; id. Epod. 9, 21 ; 23 ; cf. Liv. 45, 38, 12. B, Trop., A triumph, victory: ut rc- pulsam tuam triumphum suum duxerint, Cic. Vatin. 16, 39: luxuriae (gen. sub}.), Plin. 37, 2, 6 : de se ipso, Just. 14, 4 med. triumvir) iri > v - triumviri. triumviralis, e, adj. [triumviri] Of or belonging to the triumvirs, triumviral ; sectus flagellis triumviralibus, i. e. of the superintendents of prisons, Hor. Epod. 4. 11 ; eo, supplicium, Tac. A. 5, 9 fin. : pro TRO C scriptio, i. e. of the triumvirorum reip. constituendae, Sen. Ben. 2, 11. triumvir atus, us, m. [triumviri] The ojfice or dignity of a triumvir, the tri- umvirate : triumviratus (coloniae dedu- cendae), * Cic. Brut. 31, 117 ; cf., tribuna- tu ante gesto triumviratibusque, Liv. 9, 46, 3: ne triumvirato suo (reip. constitu- endae) niinis superbiat Antonius, Plin. 9, 35, 59. triumviri) orum or um, m. [tres-vir] Three men holding an office together or as- sociated in public business, a board of three, three joint commissioners appointed tor va- rious purposes, a triumvirate. So, J. T. coloniae dedueendae or agro dando, for leading out a colony and distributing the land among its members, Liv. 3, 1, 6 ; 4, 11, 5 ; 6, 21, 4 ; 8, 16, 14, et al.— In the sing. : nobilitas . . . Gaium Gracchum . . . trium- virum coloniis deducundis ferro necave- rat, Sail. J. 42, 1.— H. T. capitales, Super- intendents of public prisons, who perform- ed many of the duties of modern police magistrates, Cic. Or. 46, 156; Pompon. Dig. 1, 2, 2. 6 30,— In the sing. : Val. Max. 5, 4, 7.— HI. T. Epulones, v. epulo.— IV. T. monetales, Directors of the mint. Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 30. — V. Nocturni, Fire- wardens, Liv. 9, 46, 3 ; Val. Max. 8, 1, 6 ; Paul. Dig. 1, 15, 1.— VI. Rei publicae con- stituendae ; these were Antony, Octavi- anus, and Lepidus, appointed to regulate public affairs, Liv. Epit. 120; Suet. Aug. 96 ; id. Tib. 4 ; Flor. 4, 6,— In the sing. : Veil. 2, 88, 1 ; Suet. Aug. 9 ; 54. triunciS) e . adj. [ter-uncia] Of three unciae : paragaudis, Gall. ap. Trebell. Claud. 17. * tl ivencf ica, ae, /. [ter-veneficusl An arrant poison-mixer, a thorough hag, witch, or sorceress, Plaut. Aul. 1, 2, 8. Trivia» °e, v - trivius. trivialiS) e, adj. ftriyium, prop., that is in or belongs to the cross-roads or pub- lic streets; hence, transf.] That may be found every where, common, commonplace, vulgar, ordinary, trivial (a post-Aug. word) : trivialis scientia, Quint. 1, 4, 27 ; so, verba (opp. splendide atque adornate declamare). Suet. Rhet. 6: ludi ex circo, id. Aug. 74 : carmen, Juv. 7, 55. — Adv., trivial iter, In a common manner : t. et populariter instituti infantes, Arn. 7, 242. * triviatim> adv. [trivium] In the pub- lic streets: dissultare, Mart. Cap. 1, 2. Tl'lVlCUS or »11111) '■ ^ small town in the mountains between Samnium and Apulia, Hor. S. 1, 5, 79. trivium< i. "■ [tervia] A place where three roads meet, a fork in the roads, cross- road: ut ventum est in trivium, Cic. de Div. 1, 54,123.-11. Transf., in gen., A public square, the public street, highway : in triviis aut in compitis, Cic. Agr. 1, 3, 7: nocturnisque Hecate triviis ululata per ur- bes, Virg. A. 4, 609. So too in the plnr., Lucr. 4, 1199 ; Hor. S. 1, 9, 59 ; id. Ep. 1, 16, 64; 1, 17, 58; id. A. P. 245. — In the sing. : pueros in trivio docere, Just. 21, 5; so Tib. 1, 1, 12. — Proverb.: arripere maledictum ex trivio, i. e, out of the street, from the mob, Cic. Mur. 6, 13. trivius? a > um (archaic gen. fern., Tri- vial, Lucr. 1, 85), adj. [trivium] An epi- thet of those deities whose temples were often erected where three ways met: dii, Inscr. Grut. 84, 5; 1015. 1: virgo, i". e. Diana or Hecate, Lucr. 1, 85 ; also called dea, Prop. 2, 32, 10; and much more freq., absol., Trivia, ae,/., Enn. in Var. L. L. 7, 2, 83; Catull. 34. 15 ; 66. 5 ; Tib. 1. 5, 16 ; Virg. A. 6, 35 ; Ov. F. 1, 389 ; id. Met. 2, 416, et mult. al. — Hence, LacusTriviae (the Lake of Diana), A lake in Latium, near Aricia, now Logo di Ntmi, Virg. A. 7, 516 ; Stat. S. 3, 1, 56; cf. Mann. Itai. 1, p. 634. trixago or trissag-o. inis, /. A plant, called also chamaedrys, germander, Teucrium chamaedrys. L.; Plin. 24, 15, 80; Veg. Vet. 1, 17 ; 42, et al. TroaS) adis, v. 1. Tros, no. II., B, 5. + trdchaeideS) is, adj. — rpoxattibnS, Like a trochee : numerus, Mart. Cap. 9, 335. . f trdchacus. i> m.= T poxaio( : I. A metrical fool of two syllables, a long and a ihorl ( — -~-), a trochee, Cic. de Or. 3, 47, 182; Quint. 9, 4, 80 ; Prud. oretfr.Spraef — II, Another name for the tribrachys, a met- TROP Heal fool of three short syllables (^ -^ ^), a tribrach. Cic. Or. 57, 191 ; Quint. 9, 4, 82. 'trochaiCUS, a, um, adj.z= rpoxai- Ki's, Consisting of trochees, trochaic: ver- sus, Quint. 9, 4, 140 ; Ter. Maur. p. 2437 P.; Diom. p. 504 and 508 ib. > trochllus. i. ra. = rflJx i ^°f' ^ ver y small bird, pern, the golden-crested wren, trochil, Plin. 10, 74, 95.— II. In architect- ure, A semicircular hollowrunning round the base of a column; a casement, scotia, trochil, Vitr. 3, 3 med. i trochiscus. '. "*• = rpoxicKos, A small, round ball ; in medicine, a pill, tro- che, trochish, Coel. Aur. Tard. 2, 7 ; Veg. Vet. 2, 9. fin. (in Cels. 5, 17 written as Gr.). trochlea) ae, /■ [contr. from rpoxa- Ai'uJ A mechanical contrivance for raising weights, a case or sheaf containing one or more pulleys, a block, Vitr. 10, 2 ; Cato R. R. 3, 5; Lucr. 4, 906. — Proverb. : trochleis pituitam adducere, q. 9. to draw up phlegm with a hoisting-tackle, to hawk violently, Quint. 11, 3. 56. * trochlcatim. adv. [trochlea] With a block : erecto fune, Sid. Ep. 5, 17 med. ttrdchus- i. m. = rpixf'S, An iron hoop set round with small rings, a trim- dling-hoop for children, Hor. Od. 3, 24, 57 ; id. A. P. 380 ; Prop. 3, 14, 6 ; Ov. A. A. 3, 383 ; id. Trist. 2, 486 ; Mart. 14, 168, 2 ; 14, 169, 2, et a). See Passow, (* Liddell and Scott), under rpox"f- (- TrOCmi) orum, m. A people of (Solatia, Liv. 38, 16 ; Plin. 5, 32, 42.) TroeS) um, v - 1- Tros, no. II., B, 4. Troezcn. enis, /•> Tpoi^ni'. A very an- cient city of Argolis, where Pittheus, the maternal grandfather of Theseus, reigned, now the village of Damala, Mel. 2, 3, 8 ; Plin. 4, 5, 9 ; Cic. Off. 3, 11, 48 ; Ov. M. 6, 418; 15, 296; 506; Stat. Th. 4, 81; cf. Mann. Griechenl. p. 660 sq. — H, Hence TroCZeniUS- a > um, arl j.. Of or belong- ing to Troezen : ager, Plin. 4, 12, 19 : litus, Mel. 2, 7, 10 : vinum, Plin. 14, 18, 22 : car- bunculi, id. 37, 7, 25 : heros, i. e. Lelex, son of Pittheus, Ov. M. 8, 567. — In the plnr. subst., Troezenii, 6rum,m., The inhab- itants of Troezen, Mel. 2, 3, 8. (* Trogini) 6rum, m. A people of Galalia, Cic. de Div. 2, 37.) Troglodytac. arum, m., TpoyXonYi- rat, A people of Ethiopia who dwelt in caves, the Troglodytes, Mel. 1, 4, 4 ; 1, 8, 6 ; Plin. 2, 73, 75 ; 5. 8. 8 ; 6, 29, 33 ; Cic. de Dhr. 2, 44, 93.— H. Hence, A. TrogT- lddyticus. a, um > adj., Of or belonging to the Troglodytes. Troglodytic : myrrha, Plin. 12, 16, 35: balanus, id. 12, 21, 46.— Subst., Troglod y tic a, ae, /., The coun- try of the Troglodytes, Plin. 2, 70, 71 ; id. ib. 71, 76 ; 6, 29, 34.-B. Troglodytis, Idis, adj. f., Troglodytic: myrrha, Plin. 6, 29, 34 ; Scrib. Comp. 90. TrOgllS PompeiuS) A Roman his- torian in the time of Augustus, whose work icas abridged by Justin, Just, praef. ; id. 38, 3 ; 43, 1 and 5 fin. ; v. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 199. Troia. ae, v. 1. Tros. no. II. Troiades. um . v - 1- Tros, no. II., B, 6. Troicus. a, um, v - 1 • Tros, no. II., B, 3. TrdiluS) i. m - Tpwi'Xoc, A son of Pri- am, slain by Achilles, Virg. A. 1, 474 ; Plaut. Bac. 4. 9. 30 ; 36. TroiUSj a, um, v - 1- Tros, no. II., B, 1. Troja> «6: v - L Tros. no. II. Trdlanus. a, um, v - 1- Tros, no. II., B, 2. Trdjugenaj ae, comm. [Troja-gigno] Troy-born, born in Troij, of Trojan de- scent, Trojan (poet.) : gentes, Lucr. 1, 466 : Romanus, descended from Trojans, Vet. carm. ap. Liv. 25, 12, 5. — Subst., A Tro- jan, Catull. 64, 356; Virg. A. 8, 117; 3,359; also, a Roman, Juv. 1, 100. Tromentina tribus. One of the tribus rusticae, Liv. 6, 5, 8 ; Inscr. Grut, 1109, 8; cf. Fest. p. 367. trcpaeatuS) *>i um, adj. [tropaeum] Trophied, adorned with trophies (late Lat- in) : victores et tropaeati, Amm. 23, 5. TropaeophoruS) i, "*., Tpoxamiho- pos, The trophy- bearer, an epithet of Jupi- ter, App. de Mundo, p. 75. 'tropaeum. i. n.z=rp6i:ntov, A sign and memorial of victory, a trophy, consist- ing originally of a trunk of a tree, on TROS which were fixed the arms, shields, hel- mets, etc., taken from the enemy ; after- ward made of stone and ornamented in the same manner, Cic. Pis. 38, 92 ; id. Inv. 2, 23, 69; Sail. F.ragm. ap. Serv. Virg. A. 11, 7 ; Tac. A. 2, 18 fin. ; Suet. Caes. 11 ; id. Claud. 1 ; id. Calig. 45 ; Virg. A. 11, 7, et saep. — II. Transf.: A. ^ victory : nova Cantemus Augusti tropaea Caesaris, Hor. Od. 2, 9, 19; so Ov. Her. 9, 104 ; 17, 242; id. R. Am. 158; Nep. Them. 5.— B. A mark, token, sign, memorial, monument: tropaeum necessitudinis atque hospitii, Cic. Verr. 2, 2, 47, 115 : Maecenatis erunt vera tropaea fides, Prop. 3, 9, 34 ; so, bina ingenii tui, Ov. Her. 21, 214. t tropacus, «■ « m . adj. = rpoiralos. Turning back, returning : venti, blowing from the sea toward the land, sea-breezes, Plin. 2. 43, 44. Trdphdnius, ". m., Tpo-piivios ■■ I. A brother of Agamedes, in conjunction with whom he built the temple of Apollo at Delphi, Cic. Tusc. 1, 47, 114.— II. A deity that im- parted oracles in a cave near Lebadia, in Boeotia ; sometimes called also, Juppiter Trophonius, Cic. de Div. 1, 34, 74 ; id. N. D. 3, 19, 49 ; Liv. 45, 27, 8 ; Plin. 34, 8, 19, §66,- 31, 2, 11.— B. Hence Trophdni- anUS) a, um, adj., Of or belonging to Trophonius, Trophonian: narratio Chae- ronis, of a certain Chaeron, who descended into Trophonius'» cave, Cic. Att. 6, 2, 3. trdpiCC» adv., v. tropicus, ad fin. t tl'dpicUS) a . um . adj. = rpoiriKoS, Of or belonging to a turn or turning, trop- ical : Capricornus, I. e. where the sun turns back, Aus. Idyll. 16, 7; cf. id. Eel. de ra- tione dioi anni, 2 ; Manil. 3, 614. — Hence, II. Trop. : *A. tropica, orum, n., Changes, alterations : pecuniae cupiditas haec tropica instituit, Petr. 88.— B. I" 'he later rhetor, lang.. Figurative, metaphor- ical, tropical: figura, Gell. 13, 24, 31: lo- cutiones, Aug. contra mendac. 10. — Adv., tropice, Figuratively : loqui maluit, Aug. de Genes, ad lit. 4, 9. t trdpiS) >-", f. = rp'vii, The lees of wine. Mart 12,83, 11. t tropdldgia. »e,f = Tpom\oyia, A figuratiee manner of speaking, a metaphor- ical or tropical style, tropology, Hier. in Joel. 2, 18. trdpdldgice> "do., v. tropologicus, ad fin. ftrbpologlCUS. «• um > adj. = T poi:o- Aoyi«6i, Figurative, tropical, tropnlogical (late Lat.) : t. et figuratum genus, Sid. Ep. 9, 3 med. : interpretatio. Hier. adv. Joann. Hierosol.7. — Adv., tropologice, Fig- uratively, metaphorically : exponere ali- quid, Hier. in Sophon. 1, 8 ; id. in Ezech. 1, 6, 2. t trdpUS) ii m - = rptinas, In rhetor, lang., A figurative use of a word, a trope, Quint. 9, 1, 4 sq. ; 9, 2, 44 sq. ; 9, 3, 20, et mult.al. — II, A manner of singing, a song, Venant. Carm. 10, 10, 54 ; 60 ; id. ib. 12, 4 1. Tl'OS. «is. m. — Tpi}(, A king of Phrygia, after whom Troy was named ; he was the son of Frichthonius and grandson ofDardanus, Virg. G. 3, 36; Ov. F. 4, 33; Sil. 11, 297. II. Deriv., Troja or Troia» ae,/„ Troy, a city of Phrygia, Mel. 2, 3, 6 ; Liv. 1, 1 ; Virg. A. 1, 1 ; Ov. M. 11, 199 sq. ; 13, 404 sq., et saepiss. ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 491 sq. — 2. T r a n s f. : a. A place found- ed by Aeneas, in the Laurenlian territory in Italy, Liv. 1, 1, 3. — b. A P !ace ^ eltie d by Helenas, in Epirvs,Ov. M. 13, 721 ; Virg. A. 3, 306 ; 349.— c A Roman game played on horseback, a sort of sham-fight. Virg. A. 5, 596 sq. ; Suet. Caes. 39; id. Aug. 43; id. Calig. 18 fin.; id. Claud. 21; cf. Fest. p. 367. B. Derivv. : 1, Troius. a, um, (* TrdUS) a, um : agmina, Ov. M. 12, 74), adj., Of or belonging to Troy, Trojan: Aeneas, Virg. A. 1, 596 : sacra, Tib. 2, 5, 40: arma, Virg. A. 1,249: gaza,id.ib.l,119. 2. TrojanuS) a, um, adj., Of or 6c- longing to Troy, Trojan : urbs, t, e. Troy, Virg. A. 1, 624 : moenia, Ov. M. 13, 23 : regna, id. ib. 9, 232 : opes, Virz. A. 2, 4 : bellum, Hor. Ep. 1, 2, 1 ; Ov. M. 15, 360 : tempora, Hor. Od. 1, 28. 11 ; Ov. M. 8, 365 : judex, i. e. Paris, id. Fast. 4, 1 21 : ludi. i. t the game of Troy (v. in the precedi, no. II., 1571 TEUC 9, c), Suet. Tib. 6.— Proverb. : equus Tro- janus, for a concealed, danger, a secret art- ifice; intus, intus inquam est equus Tro- janus, Cic. Mur. 37, 78. Equus Trojanus is also The title of a tragedy of Naevius, Cic. Fam. 7, 16, 1 ; 7, 1, 2; id. Coel. 28, 67.— In the plur. subst, Trojani, orum, m., The inhabitants of Troy, the Trojans, Cic. de Div. 2, 39, 82 ; id. Inv. 1, 22, 32 ; id. Phil. 2, 22, 59 ; Lucr. 1, 477 ; Virg. A. 11, 421 ; Ov. M. 13, 702, et mult. al. 3. TroiCUS) a, um, <"ljt Of or be- longing to Troy, Trojan : tempora, Cic. Brut. 10, 40 : helium, Veil. 1, 5, 3 ; Ov. Pont. 2, 10, 14 : Vesta, id. Met. 15, 730; cf., ig- nis, the perpetual fire which was kept in tlie temple of Vesta at Rome, Stat. S. 1, 1, 35 : fata, Ov. Her. 1, 28. 4. Tros; 6i8, m., A Trojan, Virg. A. 1, 574 ; 10, 108 ; 6, 52. In the plur., Trojans, Virg. A. 1, 172; 2, 325; 5, 265; 12," 137; Ov. Her. 1, 13; id. Met. 12, 67; 13, 91; 266, et mult. al. 5. Troas. adis or ados, adj. fern., Tro- jan : humus, Ov. Her. 13, 94 : matres, id. ib. 16, 185 : turba, Sen. Troad. 94.— More freq., b. Subst. : (a) A Trojan woman, Ov. M. 13, 566 ; 421 ; 481 ; id. Her. 13, 137 ; Virg; A. 5, 613.— So too, Troas, The title of a tragedy by Q. Cicero, Cic. Q- Fr. 3, 6, 7 ; and, Troades, The title of a comedy by Sen- eca. — (fj) The region about Trov, the Tro- ad, Plin. 5, 30, 32 ; Nep. Pans. 3. 6. Trdiades. um, /., Trojan women, Pers. 1, 4. 2. Tros» ois, ™- A Trojan; v. 1. Tros, no. 11., B, 4. Trosmis. i 3 ./- A town of Moesia, on the Ister, Ov. Pont. 4, 9, 79. Trossuli» orum, m. A name given to the Roman cavalry, from Trossulum, a town of Etruria, which was conquered by l/ti-m, Var. in Non. 49, 3 ; cf. Junius Grac- chanus in Plin. 33, 2, 9 ; Fest. p. 367. In the sing., Pers. 1, 82. Schol. — In the Aug. period, a name used in contempt for fops, coxcombs : Sen. Ep. 87 med. ; so id. ib. 76. t trOXaliS; Idis,/. = rpo\a\is. An in- sect resembling a grasshopper, perhaps a cWcte.'-Plin. 30, 6, 16. _ trua> ae, /■ A stirring-spoon, skimmer, ladle, Titin. and Pompon, in Non. 19, 17 sq. ,• cf. Var. L. L. 5, 25, 34.— II. Perh. A drain, gutter, spout, ace. to Var. 1. 1. trucidatlO. onis, /. [ trucido ] A slaughtering, massacring, butchery: iude non jam pugna, sed trucidatio velut pe- corum fieri, Liv. 28, 16, 6 : civium, Cic. Phil. 4, 5, 11. — In the plur.: tantas truci- dationes facis, Cato in Gell. 13, 24, 12,— H. Transf., A cutting to pieces, cutting tip, cutting off, Cels. praef. med. : arbo- rum, a lopping, trimming, Plin. 17, 27, 45. truddatoiS oris, m. [id.] A slaugh- terer, murderer (late Lat), Aug. Civ. D. 1, 1 ; id. Ep. 105 med. trucido? avi, atum, 1. v. a. To cut to pieces, to slay or kill cruelly, to slaughter, butcher, massacre (perh. first used of cat- tle, although the etymology assumed on that ground by Doderlein, Synon. 1, 41, is very dub.) (quite class.) : cavete neu cap- ti sicut pecora trucidemini, Sail. C. 58, 21 ; cf., pecus diripi, trucidari, Auct. B. Afr. 26, 6 : cives Romanos necandos trucidan- josque curavit, Cic. de imp. Pomp. 3, 7 ; cf., trucidando occidere, Liv. 29, 18, 14 : quos ferro trucidari oportebat, eos non- dum voce vulnero, Cic. Cat. 1,4,9; id. Rose. Am. 5, 13 : ne pueros coram populo Medea trucidet, Hor. A. P. 185 : trucida- tae legiones, Tac. A. 2, 45, et saep. — II. Transf, To cut up, demolish ; to destroy, ruin : eeu pisces seu porrum et caepe trucidas, chew up, Hor. Ep. 1, 12, 21 : — haec (nubes) multo si forte humore rece- pit Ignem, continuo magno clamore tru- cidat, i. e. extinguishes, Lucr. 6, 147: ju- ventus ne effundat patrimonium, ne fe- nore trucidetur, Cic. Coel. 18, 42; so, ple- bem fenore, Liv. 6, 37, 2. 1 tructa, ae, /. = rp&KrnS, A kind of trout, Isid. Orig. 12, 6. Also called trnc- tUSi >. *»•> Plin- Val. 5, 43. truculcnte, adv., v. truculentua, ad fin. truculentia, ae, /. [ truculentua ] Savageness, ferocity, roughness, harsh- ness, truculcncc (very rarely) : tua, Plaut. 1572 TRUL True. 3, 2, 7 : coeli, harshness, inclemency, Tac. A. 2, 24. truculentus, a, um, adj. [trux] Sav- age, fierce, ferocious, stern, grim, harsh, cruel, fell (mostly poet, and in post-Aug. prose) : agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax, Ter. Ad. 5, 4, 12 ; cf., quam teter incedebat I quam truculen- tus ! quam terribilis aspectu, Cic. Sest 8, 19 ; and, truculentus atque saevus, Plaut. Bac. 4, 5, 3 ; so id. True. 2, 2, 10 sq. ; 3, 2, 6; Quint. 11, 3, 73; Ov. M. 13, 558: tigris etiam feris ceteris truculenta, Plin. 8, 4, 5. — Comp. .-quo truculentior visu foret, Tac. H. 4, 22: feta truculentior ursa, Ov. M. 13, 803 : Armeniam invasit truculentior quam antea, Tac. A. 12, 50. — 2. Of things con- crete and abstract : truculentis oculis, Plaut. Asin. 2, 3, 21 : aequor, wild, stormy, Catull. 64, 179 ; cf. subst., truculenta pe- lagi, id. 63, 16 : vocibus truculentis stre- pere, wild, tumultuous, mutinous, Tac. A. 1, 25. — Sup. : truculentissimum ac nefa- rium facinus, Auct. Her. 4, 8, 12. — Adv., triiculente or truculenter, Sav- agely, fiercely, ferociously (only in the Comp. and Sup.) : quod truculentius se gereret quam ceteri, Cic. Agr. 2, 5, 13 : quam potuit truculentissime eum aspex- it, Quint 6, 1, 43. — H, Truculentus, i, m., The title of a comedy by Plautus. trudiSf * s > /■ [trudoj A pointed pole, a pike: ferratae, Virg. A. 5, 208; cf., "tru- des hastae sunt cum lunato ferro," Isid. Orig. 18, 7. trudOj s i. sum, 3. v. a. To thrust,push, shove; to crowd or shove forward ; to press on, drive, impel (quite class.) : I, Lit. : J±, In gen. : vis haec quidem hercle est et trahi et trudi simul, Plaut. Capt. 3, 5, 92 : trudit et impcllit, Lucr. 6, 1031 ; cf. id. 1, 293 : montem pectore, Virg. G. 3, 373 : (hostes) trudunt adversos, Tac. A. 2, 11 : glaciem quum flumina trudunt, Virg. G. 1, 310, et saep. ; — Plaut. Asin. 3, 1, 30 ; so, apros in plagas, Hor. Epod. 2, 31 : inertem in proelia, id. Ep. 1, 5, 17 ; so, semet in anna, Tac. H. 5, 25, et saep. — B. In pa r- tic, of growth, To push forth, put forth, send forth (poet): (pampinus) trudit gemmas, Virg. G. 2, 335 ; so, se de cortice (gemmae), id. ib. 2, 74 : truditur e sicco radix oleagina ligno, id. ib. 2, 31 : — offenso truditur igne latex, Claud, de Apono, 13. — II. Trop. : secundae res laetitia trans- voreum trudere solent a rccte consulendo atque intelligendo, Cato in Gell. 7, 3, 14 : ad mortem trudi, Cic. Tusc. 1, 29, 71 : in quae (comitia) omnibus invitis trudit nos- ter Magnus Auli filium. puts forward (to bring him into office), id. Att. 1. 16, 12: in vitia alter alterum trudimus, Sen. Ep. 41 fin. .-—truditur dies die, Hor. Od. 2, 18, 15; cf., sic vita truditur, is hurried on, Petr. 82: — fallacia alia aliam trudit, presses hard upon, closely follows the other, Ter. Andr. 4, 4, 40. Truentum- >. "• A town of Pice- num, on the River Truentns (now Tronto^, Plin. 3, 13, 18; cf. Mann. Ital. 1, p. 466,— n. Hence Truentinusi a. um ' a "<■., Plin. 34, 2, 3, § 7. trullissatio, onis, /• [ trullisso ] A troweling, i. e. rough-casting, plastering, Vitr. 7, 3 ; 4. trullisso. are, v. a. [trulla, no. II., B] To planter, rough-cast : parietes, Vitr. 7, 3; 4; 5, 10. trullium. ii, v. trulleum. TBUN * truncation onis,/. [trunco] A maim- ing or mutilating by cutting off : digito- rum, Cod. Theod. 7, 13, 5. trunco* avi, atum, 1. v. a. [2. truncus] To maim, mutilate, mangle, or shorten by cutting off, to cut off, truncate (poet, ami in post-Aug. prose) : truncat olus foliis, Ov. M. 8, 648 : truncate ex vulneribus cor- pora, Tac. A. 1, 17 ; cf. id. Hist 3, 33 ; so, partem corporis, just. 11, 14 fin. ; cada- vera, Luc. 6, 584 : caput, id. 6, 566 : lacer- tos, Claud, in Ruf. 2, 411 : frontem, i. e. to deprive of an eye, Sil. 4, 541 : manibus- que truncatua et armis, deprived of his hands and weapons, Claud. B. G. 88. — Poet, transf. : aquas, to cut apart, separate, Claud. Gigant. 70 : heroos tenores gressu, ■i. e. to shorten hexameters into pentameters, Stat. S. 2, 3, 98.— Pregn. : cervos, i. e. to kill, Val. Fl. 6, 567. trunculuS) i. m - dim. [1. truncus] A small piece cut off from the body, a bit, tip : suum, pigs' trotters, pettitoes, Cels. 2, 20; 22; 4, 1 fin. 1. truncus (' n an old orthogr., also troncus, Lucr. 1, 354), i, m. The stem, stock, bole, or trunk of a tree (without re- gard to its branches) : I, Lit. : cibus . . . per troncos ac per ramos diffunditur om- nes, Lucr. 1,354; cf., quid? in arboribus, in quibus non trunens, non rami, non fo- lia sunt denique, nisi, etc., Cic. de Or. 3, 46, 179. So Cic. de Sen. 15, 52 ; id. N. D. 2, 47, 120; id. Lael. 13, 48 ; Caes. B. G. 4, 17, 10 ; 7, 73, 2 ; Virg. G. 2, 78 ; 3, 233 ; Hor. S. 1, 8, 1 ; id. Od. 2, 17, 27 ; 3, 4, 55 ; Ov. M. 2, 358 ; 8, 346 ; Col. Arb. 17, 1, et mult, al. — B. Transf.: 1, Of the hu- man body, The trunk, the body, apart from the limbs : status erectus et celsus, nulla mollitia cervicum : trunco magis toto se ipse moderans, Cic. Or. 18, 59 : nemo il- ium ex trunco corporis spectabat, id. Rose. Com. 10, 28 : recto pugnat se attol- lere trunco, Ov. M. 2, 822 ; cf. id. ib. 7, 640 : et caput abscissum calido vivente- que trunco, Lucr. 3, 654 ; so Virg. A. 2, 557.-2. Of a column, The shaft, Vitr. 4, I med. ; also, the cubical trunk of a pedes- tal, the die or dado, id. 3, 3 ; cf Plin. 16, 40, 76. § 201. — 3. A piece cut off, as a branch of a tree for an oar : frondentes, Val. Fl. 8, 287 ; a piece of flesh for smok- ing (cf. trunculus), Virg. Mor 57. — 4, Like caudex, stipes, and the Eng. stock, for Blockhead, dunce, dolt : qui potest ease in ejusmodi trunco sapientia? Cic. N. D. 1. 30, 84 : tamquam truncus atque stipes, id Pis. 9, 19. — *H. Trop.: quae (stirpes aegritudinis) ipso trunco everso omnes eligendae sunt Cic. Tusc. 3, 34, 83. 2. truncuS) a, um, adj. [1. truncus, prop., like a trunk of a tree deprived oi its branches ; hence] Maimed, mutilated, mangled, dismembered, disfigured, deprived of some of its parts (mostly poetical, and perh. not ante-Aug.) : trunca manu pinus regit (Polyphemura), i. e. the trunk of a pine-tree, Virg. A. 3, 659 ; cf. nemora, i. e. trees stripped of their branches, Stat. Th. 4, 455 : truncas inhonesto vulnere nares, Virg. A. 6, 497; so, vultus naribus auri- busque, Mart 2, 83, 3 : frons, deprived of its horn, Ov. M. 9, 1 ; 86 ; Sil. 3, 42 ; also, deprived of its eyes, id. 9, 400 : brachia non habuit, truncoque repandus in undas Corpore desiluit, Ov. M. 3, 680 ; cf. Just. 2, 9 fin. : puerum trunci corporis in agro Romano natum, Liv. 41, 9, 5; cf, varie ex integris truncos gigni, ex truncis inte- gros, Plin. 7, 11, 10: — tela, i. e. broken in pieces, Virg. A. 11. 9; cf., t. enses et frac- tae hastae. Stat. Th. 2, 711 ; and, t lignum, i. e. haeta fracta, Val. Fl. 6, 251 : membra carinae, Ov. M. 11, 560; cf., alnus, without oars. Val. Fl. 2, 300 : t. atque mutilae lite- rae, Gell. 17, 9, 12. — (0) Poet, c. gen.: animalia trunca pedum, Virg. G. 4, 310 : truncus capitis, Sil. 10,311. — B. Transf: X. Of things Not developed, imperfect, oi wanting in their parts : quaedam imper fecta (animalia) euisque Trunca videnl numeris. Ov. M. 1, 28 ; so, ranae pedibua. id. ib. 15, 376 : manus nani, Prop. 4, 8, 42.-2 Of members Cutoff: brachia, Val. Fl. 4, 181 : manus, Sen. Contr. 1, 4. — O. Trop. : (Capun)urbs trunca, sine senate, sine plebe, sine magistratibus, Liv. 31, 29, 11 ; cf., pecus, without a leader, Stat Th. TU 5, 333 : maims vero, sine quibus trunca esset actio ac debilis, vix dici potest, quot motus habeant, Quint. 11, 3, 85 ; cf., t. et debilis medicina (sine rerum naturae cog- nitione), Cels. Praef.: sermo (volucrum), Stat. Th. 12, 478 : trunca quaedam ex Me nandro, fragments, Gell. 2, 23, 21. truo (6nis, m.), i. q. avis onocrotalus. Caecilius irridens magnitudinem nasi : pro di immortales, unde prorepsit truo ? Fest. p. 367. trusatllis, e, adj. [truso] That is or may be pushed : niola, a hand-mill, Cato R. R. 10, 4 ; 11, 4 ; Gell. 3, 3, 14. (* trUSltOi are i "• inlens. a. [id.] To push or thrust often: mulum trusitant, Phaedr. 2, 7, 8.) * truso. are, v. intens. a. [trudoj To push often or strongly: Catull. 56, 6. truSUS, a, um, Part, of trudo. trutina, ae, / [rpur'ivr;] A balance, pair of scales, Var. L. L. 5, 36. 50; id. ap. Non. 180, 32 ; Vitr. 10, 8.— 1|. T r o p. : ad ea probanda quae non aurificis stntera, sed quadam populari trutina examinantur, * Cic. de Or. 2, 38, 159 : Romani pehsantur eadem scriptores trutina, Hor. Ep. 2, 1, 30 ; cf. id. Sat. 1, 3, 72 ; Juv. 6, 437 ; Pers. 1, 6. trutino. are, v. trutinor. trutinor* atus, 1, v. dcp. a. [trutina] To weigh, balance ; trop. : verba, Pers. 3, 82. igp 1. Act. collar., form, trutino, are: Hier. Ep.36, 14: diu trutinandus e6t, cui traduntur examina, Cassiod. Var. 5, 40. — 2. trutinatus, a, um, in a pass, sign if.: Sid. Ep. 7, 9. trUX» ucis, adj. [peril. rpv£, new, un- fermented wine ; hence, trop. J Wild, rough, hard, harsh, savage, fierce, ferocious, grim, stern (mostly poet.) : horridus ac trux tribunus plebis, Cic. Agr. 2, 25, 65 : puer, t, e. Achilles, Sen. Troad. 832 : pu- ellae, i. e. Amazons, id. Oed. 479 : arietes, Plaut. Bae. 5, 2, 29 ; so, ferae, Tib. 1, 9, 76 : aper. Ov. M. 10, 715 : taurus, id. ib. 7, 111 ; 8, 297 ; 9. 81 : Theron, id. ib. 3, 221 : blattae, ravaging, Mart. 14, 37, 2, et saep. — * (/?) c. inf. : trux audere, bold, daring, Sil. 13, 220. — 2. Of things concrete and abstract : (testudo) aspectu truci, Pac. in Cic. de Div. 2, 64, 133 ; cf., oculi (draeo- nis), Cic. poet. N. D. 2, 42, 107 ; and, vul- tus, Hor. Epod. 5, 4 ; 60, t. facies oculique minaces, Luc. 7, 291 : pelagus, Hor. Od. 1, 3, 10; cf., venti, Plin, 2, 36, 36 : Eurus, Ov. M. 15, 603 : classicum, Hor. Epod. 2, 5: vox, Sil. 1, 67: herbae tactu, Plin. 22, 6. 7 : luci vetusta religione, Claud. Laud. Stil. 1, 229 :— animus, Ov. A. A, 2, 477 : genus dicendi trux atque violentum, Quint. 11, 1, 3 : inimicitiae, Hor. Ep. 1, 19, 49. — Comp. and Sup. given without exam- ples in Rhemn. Palaem. p. 1369 P. t tryblium. '"', n.=Tp66Xiov, A plate, salver, Plaut. Stich. 5, 4, 9 ; cf. Var. L. L. 5, 25, 35. trychnosi '. v - strychnoe. J ti ' y ga antiqui vinum appellnbant, unde Tbygetvs adhuc dicitur, Fest. p. 366 [rpv$,, Tpvyrjros]. t tryginOHj i> n.=Tpvyivov, A black coloring matter made from the lees of wine, Plin. 35, 6, 25. t tryg'Oll» ""is. m - = rpvyo'iv : I. A sting-ray, Raia pastinaca, L. ; Plin. 9, 48, 72; Aus. Ep. 4, 60.— H. A bird, otherwise unknown, Plin. 10, 16, 18, § 38. ■Ju (an old form of the gen. sing., tis, Plaut. Mil. 4, 2, 42. — Gen. plur. : vestro- rum or vostrorum, Pac. in Non. 85, 5 ; Plaut. Most. 1, 3, 123 ; and in the gen. fern., vostrarum, Ter. Heaut. 2, 4, 6 ; v. under ego, ad init.,(* An emphatic met or te (self) is sometimes suffixed ; v. Zumpt, Lat Gram. § 131), pron. pers. [of, Dor. tO] Thou : nee pol homo quisquam faciet im- pune animatus Hoc nisi tu, Enn. Ann. 1, 123; imitated by Virg. A. 9, 422: unus erit quem tu tolles in coerula coeli Tem- pla, Enn. Ann. 1, 167 : tu mihi etiam legis Portiae, tu C. Gracchi, tu horum liberta- tis, tu cujusquam denique hominis popu- laris mentionem facis, Cic. Rab. perd. 4, 13: nee dulces amores Sperne puer, ne- que tu choreas, Hor. Od. 1, 9, 16 : ego tu sum, tu es ego : uni animi sumus, Plaut. Stich. 5. 4, 49 : ne-jue mei neque tui intus Pseud. 1,1, 4 : and of the gen. fern. : quo- niam tui videndi est copia, id. True. 2, 4, TUBA puditum est, id. Bacch. 3, 1, 12 ; cf. id. 19: quia tis cgeat, quia te careat, id. Mil. 4, 2, 42 Lindem. : tibi aras, tibi occas, tibi seris, tibi eidem metis, id. Merc. 1, 71 : quot pondo ted esse censes nudum V id. Asin. 2, 2, 33, et saep. : vos etenim juve- nes animos geritis muliebres, Enn. Ann. 4, 11 : vosne velit an me regnare hera, id. ib. 6, 29 : si quis quid vostrum Epidam- num curnri sibi Velit, Plaut. Men. prol. 51: vestri adhortandi causa, Liv. 21,41, 1 : i8tanc tecum conspicio simul, Plaut. Am. 2, 2, 112: (* (sum) stulta multuui, quae vobiscum fabuler, Plaut. Mil. 2, 5, 33) : — o Tite, tute, Tati, tibi tanta, tyran- ne, tulisti, Enn. Ann. 1, 151 : bene mones: tute ipse cuncto, id. ap. Non. 469, 25 : Al. Quae ex te audivi : ut urbem maximam Expugnavisses regemque Pterelam tute occiduris. Am. Egone istuc dixi? Al. Tute istic, etiam astante hoc Sosia, Plaut. Am. 2, 2, 114 sq.: tute ipse his rebus finem prnescripsisti, pater, Ter. Andr. 1, 1, 124 : utere igitur argumento, Laeli, tute ipse sensus tui, Cic. Rep. 1, 38 : ut tute mihi praecepisti, id. Fam. 1, 8, 2: tute scis — si modo meministi — me tibi turn dixisse, etc., id. Att. 12, 18, a, 2: uxor, si cesses, aut te amare cogitat aut tete ama- ri, Ter. Ad. 1, 1 , 8 ; so, ace, tete, id. Phorm. 3, 1, 3 ; cf., tibi si recta probanti placebis, turn non modo tete viceris, etc., Cic. Tusc. 2, 26, 63 : nisi quid tibi in tete auxilii est, absumptus es, Plaut. Epid. 1, 1, 76: — tu- temet mirabere, Ter. Heaut. 2, 3, 133 ; cf, tutemet in culpa quom sis, Lucr. 4, 916: tibimet ipse supplicia irroga, Sen. Hipp. 122 : ita vosmet aiebatis, Plaut. Capt. 3, 5, 18; atque hoc vosmet ipsi, scic.haud aliter id dicetis, id. Most. 1, 2, 13 : vos quo- que in ea re consilio me adjuvate : vosmet ipsi, Liv. 34, 17, 9 ; id. 3, 56, 3 Drak. N. cr. II. I" partic. : A. tibi, as a datio. ethiens (cf. Ruddim. II. p. 126, not. 44 ; Ramsh. Gramm. p. 348; Zumpt, Gramm. § 408) : alter tibi descendit de palatio et aedibus suis, Cic. Rose. Am. 46, 133: ecce tibi exortus est Isocrates, id. de Or. 2, 22, 94 ; so, ecce tibi, id. Sest. 41, 89; id. Att. 2, 15, 3 : hie Marius veniet tibi origine par- va, Sil. 13, 854 : haec vobis ipsorum per biduum militia fuit, Liv. 22, 60, 25, et saep. B. vos, with a collective noun in the sing. : vos Romanus exercitus, ne desti- teritis impio hello ? Liv. 7, 40. 12 Drak. : so, vos, Gaetulia sueta, etc., Sil. 3, 287:— vos, o Calliope, precor aspirate canenti, i. e. you Muses, Virg. A. 9, 525 ; imitated by Sil. 12, 390. * tuatim. "dv. [tuus] After your man- ner : eccere, jam tuatim facis, ut, etc., Plaut. Am. 2, 1, 4 ; cf. Non. 179, 31 ; and Charis. p. 196 P. tuba, ae, /. [kindr. with tubus, a tube] A trumpet, esp. a war-trumpet : ille arrna misit, cornua, tubas, falces, Cic. Sull. 5, 17 : tubae et signa militaria, id. Cat. 2, 6, 13: at tuba terribili sonitu taratantara dixit, Enn. Ann. 2, 35; imitated by Virg. A. 9, 503: tubae utrimque cauunt, Plaut. Am. 1, 1. 32: signum tuba dare, Caes. B. G. 2, 20, 1 ; so id. ib. 7, 81, 3 : id. B. C. 3, 46, 4 ; 3, 90, 4 ; Liv. 29, 27. 5, et al. ; cf. also Caes. B. G. 7, 47, 2; Hist. B. G. 8, 20, 2; Tac. A. 1, 68; Luc. 4, 750; 6, 130; 7, 477; Sil. 5, 12, et al. ; and v. Veg. Mil. 3, 5. — Apart from military purposes, it was used on various occasions, as at religious festivals, games, funerals, etc., Var. L. L. 6, 3, 55; Ov. F. 1,716; Virg. A. 5, 113; Juv. 6, 250 ; 10, 214 ; Stat. S. 3, 1, 139, et al. ; cf. tubus, no. II., A ;— Virg. A. 11, 192 ; Ov. Her. 12, 140; Hor. S. 1, 6, 44; Pers. 3, 103 ; cf. Atei. Capito in Gell. 20, 2, 3.— B. Transf. : 1, A signal for war, tear, Claud. Rapt. Proa. 1, 64; Laud. Stil. 1, 246 ; Mart. Spect. 28, 2.-2. A loud sound: nimborum, i. e. the roar of thunder, Claud. Gigant. 60. — Hence, also, b. For Sonor- ous, elevated epic poetry, Mart. 8, 3, 22 ; 8, 56, 4 ; 10, 64, 4 ; 11, 3, 8 ; Claud. Cons. Prob. et Olybr. 197. And. e . For A lofty style of speaking, Prud. contr. Symm. 2, 68; Sid. Ep. 4, 3 fin.— H, Trop.: tuba belli civilis, i. e. exciter, author, instigator, Cic. Fam. 6, 12, 3 : so, rixae, Juv. 15, 52. (* Tubantes. um, m. A people of Germany, between the Rliine and the Elbe, Tac. A. 1,31; 33, 55.) TUBU * tubarius. >i, m. [tuba] A trumpet- maker, Arcad. Dig. 50, 6, 6. 1. tuber, eris, n. [perh. for timber, from tumeoj A hump, bump, swelling, tu- mor, protuberance on animal bodies, wheth- er natural or caused by disease : camcli, Plin. 8, 18, 26: bourn, id. 8, 45, 70:— tu- bera . . . anserino adipe curantur, id. 30, 12, 33 ; so of tumors: id. 22, 24, 50; 2«, 14, 87, et al. ; cf., colaphis tuber est totum caput, is one boil, i. e. is full of boils, Ter. Ad. 2, 2, 37— Proverb. : ubj uber, ibi tuber, there are no roses without thorns, App. Flor. p. 359 : qui ne tuberibus pro- priis oftendat amicum Postulat, ignoscet verrucis illius, boils . . . warts, for great and slight faults, Hor. S. 1, 3, 73.— H. Transf., of plants : A. A knob, hard, ex- crescence on wood, Plin. 16, 16, 27; ib. 43, 84 ; 25, 8, 54 — B. A kind of mushroom, moril, a favorite article of food among the Romans, Plin. 19, 2, 11 sq. ; Juv. 5, 116 ; 119; Mart. 13, 50, 2. — * , "• dim. [id.] A small swelling, bump, or protuberance ; a boil, pimple, tubercle, Ccls. 6, 13 ; 7, 6 : — fabac, Plin. 22, 22, 45 ; id. 11, 11, 12. Tubero. onis, m. A surname in the gens Aelia; e. g. Q. Aelius Tubero, a Stoic, an opponent of Tiberius Gracchus, Cic. Brut. 31, 117; id. Lael. 11, 37; 27, 101; id. de Or. 3, 23, 87. Another Q. Aelius Tubero, a relative (according to some, the brother-in-law) of Cicero, and the accuser of Ligarius, Cic. Leg. 1; 3, 9; Quint. 11, 1, 80; Suet Caes. 83. tuberosus. a, um, od;. [tuber] Full of humps, lumps, or protuberances (very rarely) : campus, Var. R. R. 1, 49, 2 : tu- berosissima irons, Petr. 15. (* TubcrtU3. '. m - A Roman cogno- men in the gens Postumius, Cic. Leg. 2,23; Ov.J. 6, 724; Liv. 4, 29.) tublCCn. inis, m. [tuba-cano] A trum- peter ; esp. in war : corniciues tubicines- que canere jubet, Liv. 2, 64, 10; so Auct. B. Afr. 82, 3: Ov. M. 3, 705 ; Sen. Ep. 78 med. — At sacrifices : sacrorum, Var. L. L. 5, 24, 33. At funerals : Atei. Capito in Gell. 20, 2, 3 ; Petr. 129.— H. " Tubicines etiam hi appellantur, qui sacerdotes viri speciosi publice sacra faciunt tubarum lustrarum gratia," Fe6t. p. 352. tubllustrium (written also tubu- lu6trium), ii, n. [tuba-lustro] A festival held on the 23d of March and 23d of May, when the trumpets used at sacrifices were purified, the feast of trumpets: "dies tubu- lustrium appellatur, quod eo die in atrio sutorio sacrorum tubae lustrantur," Var. L. L. 6, 3, 55 (cf. Ov. F. 3, 849). Also, in the plur., tubilustria, Ov. F. 5, 725; cf. Fest. p. 352. tubulatio. onis,/. [tubulus] A hollow- ing into a tube, tubulnlion : ligulae, App. Flor. p. 346 ; Am. 3, 108. tubulatus. a, um, adj. [id.] Formed like a pipe, tubular, tubulated: rostrum. Plin. 9, 36, 61. tubulus» i, "i. dim. [tubus] A small pipe or lube, a water-pipe, Var. R. R. 1, 8, 4 ; Vitr. 8, 7 ; Plin. 35, 12, 46. For a smoke- pipe, Procul. Dig. 8, 2, 13.— H. Transf.. A bar of metal, a pig, ingot, PUn. 33, 6, 35. (* m. Tubulus, i, m., A Roman cogno- men in the gens Hostilius : L. Hostilius Tubulus, a praetor A.U.C. 611. Cic. .Att. 12, 5; id. Fin. 4 L 28; 5,22.) * tuburcinabundus (written also tuburcAin. ), a, um, adj. [tuburcinor] Greedily eating or devouring, gobbling, Cato in Quint. 1, 6, 42 Spald. tuburcinor. atus, 1. ». dep. a. To eat greedily, gubble up, devour : " raptim manducare," Non. 179, 21 (ante- and post- class.) : Plaut. Pers. 1, 3, 42; so Titin. and Turpil. in Non. 1. L 1573 TUEO l^* tuburcinatus, a, um, in a pass, s i g n i f. : prandio raptim tubureinato, App. M. 6, p. 183. tubus» i. "'• A pipe, tube for conduct- ing water, Co). 1, 5, 2 ; Plin. 16, 42, 81 ; 5, 31,34. For wine, Pall. 1, 18, 1. For heat- ing baths, Sen. Ep. 90 med. — H, T r an s f. : A, For tuba, A trumpet used at sacrifices, ace. to Var. L. L. 5, 24, 33, and Verr. Ka- lend. Praenest. 6. 23 Mart. (Orell. Inscr. II., p. 386). — B. A woman's privy member, Mart 11, 61, 6. tuccetum or tucetum. i, n. A kind of sausage or kaggess, Pers. 2, 43 Schol. ; App. M. 2, p. 117 ; 7, p. 192; 9, p. 227 ; Am. 2. 73. (* TucClUS; a. The name of a Roman gens: M. Tuccius, Liv. 35, 41; Coel. in Cic. Fam. 8, 8 ; Tuccia, a celebrated vestal, Val. Max. 8, 1, 5 ; Plin. 28, 2, 3.) Tuder» eria,. n. A town iii Umbria, near the Tiber, now Todi, Plin. 3, 14, 19 ; Sil. 6, 645; cf. Mann. Ital. 1, p. 420. — H. Hence, A. TuderSj ertis, m„ Of or be- longing to Tuder ; an inhabitant of Tuder, Sil. 4, 222 ; 8, 464 ; Inscr. Orell. no. 1228 and 3726.— JJ. TuderniSj is. /, Of or be- longing to Tuder: vitis, Plin. 14, 3, 4, § 36. * tudeS; is (itis, ace. to Fest. p. 253), m. [tudo, tundo] A hammer, mallet : " tu- dites malleoa appellant antiqui a tunden- do,'' Fest. p. 352 and 253 : fabriles op- erae tudibus contundere massas Feati- n'ant, Auct. Aetn. 659. (* TudiciUSi a. The name of a Ro- man gens : Cn. Tudicius, a Roman sena- tor, Cic. Clu. 70.) tudlcula, ae,/. dim. [tudes] A small machine for bruising olives, Col. 12, 52, 7. tudiculOi avi, atum, 1. v. a. [tudieula] To stir, stir about (ante- and post class.) : Var. in Non. 178, 30 : quum bene ferbue- rit, tudiculabis, Apic. 5, 2. tlldltans- antis, Part, [tudo, tundo] Striking or beating often (an ante-class, word) : J, Lit.: Lucr. 3, 395 : corpora, id. 2, 1134. — * T r o p., Pushing or driving on: " tuditantes significat negotium tun- dentes, id est agentes," Fest. p. 352 and 353 : haec inter sese tota vi tuditantes, Erin. ib. (Ann. 2, 15). Tudltanus* i> m - A surname in the gens riempronia, Enn. Ann. 9, 3; Cic. de Sen. 4, 10 ; 14, 50, et al. ; cf. Fest. p. 252. tueo; ere, v. tueor, ad fin. tueor* tuitus (collat. form, tutus, in the Part, rarely, Sail. J. 74, 3 ; but con- stantly in the Pa. ; v. below), 2. (collat. form ace. to the 3d conj., tuor, Catull. 20, 5 ; Stat. Th. 3. 151 : tuimur, Lucr. 1, 301 ; 4, 225 ; 450 ; 6, 931 : tuantur, id. 4, 362 ; 1001 : tuere, id. 5, 319) v. dep. a. Orig., To see, to look, or gaze upon, to watch, view ; and hence, pregn., to see or look to, . to defend, protect, etc. : " tueri duo signifi- cat; unum ab aspectu, unde est Ennii il- lud : tueor te senex, pro Juppiter ! Alter- um a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam," Var. L. L. 7, 2, 82 sq. Accordingly, I. To look al, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (so only poet): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. in Non. 407, 32, and 414, 3 : e tenebris, quae sunt in luce, tue- mur, Lucr. 4, 338 : ubi nil aliud nisi aquam coelumque tuentur, id. 4, 435; so, coeli templa, id. 6, 1227, et al. : terribiles ocu- los, vultum, etc., Virg. A. 8, 265 ; cf. id. ib. 1, 713 : talia dicentem jam dudum aversa tuetur, id. ib. 4, 362; cf, transversa (hir- ci), id. Eel. 3, 8 : acerba tuens, looking fiercely, Lucr. 5, 34 ; so, acerba, Virg. A. 9, 794 : torva, id. ib. 6, 467— 0) With an object-clause : quod multa in terris fieri coeloque tuentur (homines), etc., Lucr. 1, 153 ; so id. 6, 50 ; 1162. II. Pregn., To look to, care for, keep up, uphold, maintain, support, guard, pre- serve, defend, protect, etc. (the predom. quite class, signif. of the word) : videte, ne . . . vobis turpissimum sit, id, quod ac- cepistis, tueri et conservare non posse, Cic. de imp. Pomp. 5, 12 ; cf., ut quisque eis rebus tuendis conservandisque prae- fuerat, id. Verr. 2, 4, 63, 140 ; and id. N. D. 2, 23, 60 : mores et instituta vitae resque domesticas ac familiares, id. Tuac. 1, 1, 2 ; so, aocietatem conjunctionis humanae 1574 \ TUEO munifice et aeque, id. Fin. 5, 23, 65 : con- cordiam, id. Att. 1, 17, 10 : rem et gratiam et auctoritatein suam, id. Fam. 13, 49, 1 : dignitatem, id. Tuac. 2, 21, 48 : personam principis civis facile dicendo, id. Brut. 20, 80 ; so, personam in re publica, id. Phil. 8, 10, 29; cf, tuum munus, Plane, in Cic. Fam. 10, 11, 1 ; and, t et sustinere simu- lacrum pristinae dignitatis, Cic. Rab. Post. 15, 41: aedem Castoris P. Junius habuit tuendam. to keep in good order, id. Verr. 2, 1, 50, 130 ; so Plin. Pan. 51, 1 :— se, vitam corpusque tueri, to keep, preserve, Cic. Off. 1, 4, 11 ; cf., antea majores copias alere poterat, nunc exiguas vix tueri potest, id. Deiot. 8, 22 ; and, se ac suos tueri, Liv. 5, 4, 5 ; so, sex legiones (re sua), Cic. Parad. fi, 1, 45 : armentum paleis, Col. 6, 3, 3 : — posse se facile ceteris armis prudentiae tueri atque defendere, to guard, protect, Cic. de Or. 1, 38, 172 ; cf., tuemini castra et defendite diligenter, Caes. B. C. 3, 94, 6. So, fines suos ab excursionibus et latroci- niis, Cic. Deiot. 8, 22; cf, domum a furi- bus, Phaedr. 3, 7. 10: mare ab hostibus, Auct. B. Afr. 8, 2 : suos fines, Caes. B. G. 4, 8, 2 : portus, id. ib. 5, 8, 1 : oppidum unius legionis praesidio, id. B. C. 2, 23, 4 : oram maritimam, id. ib. 3, 34. 1 : impedi- menta, to cover, protect, Hirt. B. G. 8, 2, 2, et saep. — In the Part.perf: Verres forti- ter et indifstrie tuitus {al. tutatus) contra piratas Sicilian) dicitur. Quint. 5, 13, 35 : Numidas in omnibus proeliis magis pe- des quam arma tuta sunt, Sail. J. 74, 3. 53P1, Act form, tueo, ere: cen- SOHES VECTIGALIA TUENTO, Cic. Leg. 3, 3, 7 : ROGO PE» SVPEKOS, QVI ESTIS, OSSA mea tveatis, Inscr. Orell. no. 4788. — 2. tueor, err, in a pass, signif: majores nostri in pace a rusticis Romania aleban- tur et in bello ab his tuebantur. Var. R. R. 3,1,4; Lucr. 4, 362: consilio et opera cu- ratoris tueri debet non solum patrimoni- um, sed et corpus et salus furiosi, Julian. Dig. 27, 10, 7 : voluntas testatoris ex bono et aequo tuebitur, Papin. ib. 28, 3, 17. — Hence tutus, a, um. Pa., prop.. Well seen to or guarded; hence, Safe, secure, out of danger: A. Lit.: (a) Abs. : Cic. Verr.2, 5, 15, 39 : quum victis nihil tutum arbitra- rentur, Caes. B. G. 2, 28, 1 : nee se satis tutum fore arbitratur, Hirt. B. G. 8, 27, 2; cf, me biremis praesidio scaphae Tutum per Aegaeos tumultus Aura feret, Hor. Od. 3, 29, 63 ; and Ov. M. 8, 367 ; Lucr. 5, 872 : tutus bos rura perambulat, Hor. Od. 4, 5, 17 : quis locus tam firmum habuit pme-idium, ut tutus esset? Cic. de imp. Pomp. 11, 31 ; so, mare tutum praestare, id. Flacc. 13, 31 ; and, sic existimabat tu- tissimam fore Galliam. Hirt. B. G. 8, 54, 4 ; so too, nemus, Hor. Od. 1, 17, 5 : via fu- gae, Cic. Caecin. 15, 44; cf., tutior recep- tus (coupled with commodior), Caes. B. C. 1. 46, 3 : perfugium, Cic. Rep. 1,4: t. et patens iter, Hor. Od. 3, 16, 7 : tutissima custodia, Liv. 31, 23, 9 : vitam consistere tutam, Lucr. 6, 11 ; so, tutiorem et opu- lentiorem vitam hominum reddere, Cic. Rep. 1, 2 fin. : eat et fideli tuta silentio Merces, secure, sure (diff. from certa, def- inite, certain), Hor. Od. 3, 2, 25 ; cf., tuti- or at quanto merx est in classe secunda ! ' id. Sat. 1, 2, 47 : non est tua tuta voluntas, not without danger, Ov. M. 2, 53 ; cf., in audaces non est audacia tuta, id. ib. 10, 544 ; and, vel tutioris audentiae est, Quint. Inst. 12 prooem. § 4 : cogitatio tutior, id. 10, 7, 19 : fuit brevitas ilia tutissima, id. 10, 1, 39: regnum et diadema tutum Defe- rens uni, j". e. that can not be taken away, Hor. Od. 2, 2, 21 : male tutae mentis Ores- tes, i. e. -unsound, i. q. male sanae, id. Sat. 2, 3, 137 : quicquid habes, age, depone tu- tis auribus. qs. carefully guarded, i. e. safe, faithful, id. Od. 1, 27, 18 (cf. the opp., au- rea rimosae, id. Sat. 2, 6, 46).— Poet, with the gen. : (pars ratium) tuta fugae, Luc. 9, 346. — (/3) With ab, less freq. ad, adver- sus, or the simple abl. : tutus ab insidiis inimici, Asin. Pollio in Cic. Fam. 10, 31, 2 ; so, ab insidiis, Hor. S. 2, 6, 107 : a peric- ulo, Caes. B. G. 7, 14, 9 : ab hoate, Ov. Her. 11,44: ab hoepite, id. Met. 1, 144: a con- juge, id. ib. 8,316: a ferro, id. ib. 13, 498 : a bello, id. Her. 16. 346 : ab omni injuria, Phaedr. 1, 31, 9, et saep. :— testudinem tu- TUL L tam ad omnes ictus video esae, Liv. 36, 32, 6 : — adversus venenorum pericnla tutum corpus suum reddere, Cels. 5, 23, 3 : — in- cendio fere tuta est Alexandria, Auct B. Alex. 1, 3. 2. In the neut. absol. : Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est, Plaut. Most. 2, 2, 42 : tuta et parvula laudo, Hor. Ep. 1, 15, 42 ; so, trepidum et tuta peten- tem Trux aper insequitur, Ov. M. 10, 714 : — aliquid in tuto collocare, Ter. Heaut. 4, 3, 11 ; so, esse in tuto, id. ib. 30 ; cf. Cic. Fam. 12, 2, 3 : in tutum eduxi manipula- res meos, Plaut. Most. 5, 1, 7 ; so, in tutum receptus est, Liv. 2, 19, 6. — fo. Tutum eat, with a aubject-clause : si dicere palam pa rum tutum est, Quint. 9, 2, 66 ; so id. 8, 3, 47 ; 10, 3, 33 ; Prop. 1, 15, 42 : tutiue esse arbitrabantur, obsessia viis, comme- atu intercluso sine ullo vulnere victoria potiri, Caes. B. G. 3, 24,2; so Quint. 7, 1, 36 ; 11, 2, 48 : nobis tutissimum est, aucto- res plurimos sequi, id.3, 4, 11 ; so id. 3, 6, 63. II. Transf., Watchful, careful, cautious, prudent, i. q. cautus, prudena (ao rarely, and not ante-Aug. ): serpit humi tutus nimium timidusque procellae, Hor. A. P. 28 ; so, non niai vicinaa tutus ararit aquas, Ov. Tr. 3, 12, 36 : id sua sponte, appare- bat, tuta celeribus consiliis praepositu- rum, Liv. 22, 38, 13 ; cf, celeriora quam tutiora consilia magis placuere ducibus, id. 9, 32, 3.— Hence, Adv., Safely, securely, in safely, without danger ; in two forms, tute and tuto: a. °dv. A correlative particle, de- noting a definite point of time which either coincides with or follows another indica- ted period; Eng. Then, thereupon, here- vpon, next, hi the next place, moreover, fur- thermore, etc. 1. Coincidingwith another point of time: A. I* 1 g en -> Then, atthetime: a. Connected with quum, ubi, postquam, si, or an abl. absol. : turn, quum tu es ira- tus, Cic. Rep. 1, 38 : quum (summa re- rum) est penes delectos, rum ilia civitas optimatium arbitrio regi dicitur, id. ib. 1, 26 : turn est hyperbole virtus, quum res ipsa, etc., Quiut. 8, 6, 76 : quae (Jaus) turn est pulcherrima, quum sequitur, non quum arcessitur, id. 10, 2, 27 : — ubi tem- pus promissa est jam perfici, Turn coacti, etc., Ter. Andr. 4, 1, 8 ; cf., qui mihi, ubi ad uxores ventum'st, turn hunt senes, id. Phorm. 5, 8, 21 : — postquam res publica adolevit . . . turn lex Porcia, etc., Sail. C. 51, 40 Kritz : — si quaeret me, uti turn di- cas, Ter. Hec. 1, 2, 4 ; cf., tibi si recta pro- banti placebis, turn, etc., Cic. Tusc. 2, 26, 63 ; and, turn magis assentiere, Laeli, si ... ad tnajora venero, id. Rep. 1, 40 Mos. ft. cr. ; cf. also, quod si quando accidit, turn fit, etc., id. Verr. 2, 3, 47, 112 ; and, si eciens fallo, turn me Juppiter . . . pessimo leto afficias. Liv. 22, 53, U Drak. N. cr. :— reductis in Curiam legatis, turn consul, non adeo majestatis, inquit, etc., Liv. 26, 31, 1 ; cf., ita rebus divinis peractis, turn, etc., id. 22, 11, 1 ; so after the abl. absol., id. 22, 40, 6 ; 24, 45, 8 ; Virg. A. 10, 445.— b. Strengthened by demum, denique, maxime, vero : ac turn demum, quum medium te- nuere, non contrahunt, Plin. Ep. 8, 20, 7: ubi expolivero, magis hoc turn demum dices, Plaut. Poen. 1, 1, 60 : si id facies, turn demum scibis, etc.. id. Mil. 4, 8, 55 : utraque re satis experta, turn demum con- sules, Liv. 2, 29, 1: — rum denique homi- nes nostra intelligimus bona, Quum, etc.. Plaut. Capt. 1, 2, 39 : qui convenit polli- ceri operam suam rei publicae turn deni- que, si necessitate cogantur? . . . Sin au- tem temporibus cogeretur, turn id munus denique non recusare, etc., Cic. Rep. 1, 6 : — turn maxime, quum, etc., Quint. 10, 3, 10 ; cf, turn vel maxime . . . quum, etc., id. 1, 3, 12 : — quem si habemus, turn vero quis, etc., Cic. Rep. 1, 47. Cf. the parti- cles demum, denique, maxime, vero. 2. Absol. .- turn fit illud, quod, etc., Cic. Rep. 1, 43 : turn tardior atque summissior decebit oratio, Quint. 11, 1, 64 ; id. 11, 3, 107 : sed turn quoque tenendus est mo- dus, id. 12, 7, 11 : turn vero in curas ani- mum diducitur omnis, Virg. A. 5, 720 : turn vero obstupuit, Ov. M. 4, 346, et al. Q, In partic, of a definite period in past time, the Gr. t'tc, Then, al that time: a. Connected with quum: turn, quum rem habebas, Cic. Fam. 9, 16, 7': quo au- tem modo assequi poterat Lacedaemon ilia turn, quum praestare putabatur disci- plina rei publicae, etc., id. Rep. 1, 33. — Much more freq., b, Absol.: qui turn vivebaut homines atque aevum agitabant, Enn. Ann. 9, 5 : opp. nunc, Cic. Caecin. 1. 1; cf., non est turn Alexandrinis teetibus creditura. Quid postea ? Creditor nunc, etc., Cic. Rab. Post. 12, 34 ; and, nisi forte haec illi turn arma dedimus. ut nunc cum bene parafo pugnaremus, id. Att. 7, 6, 2; so opp. nunc, TUM id. Quint. 28. 87 ; 29, 88 ; cf, qui rum eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebant, id. Rep. 2, 2: in qua quid facere potuis- sem, nisi turn consul fuissem, id. ib. 1, 6 ; id. ib. 2, 21 : quod turn erat res in pecore et locorum possessionibus, id. ib. 2, 9 : id- que et turn factum esse et certis tempori- bus semper futurum, id. ib. 1, 15 : non la- tuit scintilla ingenii, quam jam turn eluce- bat in puero, id. 2, 21 : quos (ludos) turn primum anniversarios in Circo facere in- stituisset (Romulus), id. ib. 2, 7 t : turn maxime scribere litigatoribus, Quint. 2, 15, 30 ; cf, ut non occisus esse Caesar, sed turn maxime occidi videretur, id. 6, 1, 31 : civitas Hannibalem, turn temporiscon- sulem, in foro exspectabat, at that time, Just. 31, 2. II. Following a point of time. Then, thereupon, hereupon : A. Lit.: prodinunt famuli, turn Candida lumina lucent, Enn. Ann. 3, 18 : quid tu, inquit, tarn mane, Tubero ? . . . Turn ille . . . Turn Scipio . . . Turn ille . . . Hie Scipio . . . Dein Tubero. . . Turn Scipio : Sunt ista utdicis, etc., Cic. Rep. 1, 9 sq. ; and so, to introduce what follows, saepiss. : in ripa inambulantes, turn autem residentes, Cic. Leg. 1, 5, 16 : jubent venire agros Attalensium . . . de- inde agros in Macedonia regios . . . deinde agrum optimum Corinthium . . . post au- tem agros in Hispania . . . turn vero ipsam veterem Carthaginem vendunt, Cic. Agr. 1, 2, 5 : legendos Demosthenem atque Ciceronem : turn ita, ut quisque esset De- mostheni et Ciceroni simillimus, Quint. 10, 1, 39: eras est mihi judicium. Quid turn ? what then ? what, further ? Ter. Eun. 2, 3, 47 ; so, quid turn ? id. ib. 3, 5, 56 ; id. Phorm. 3, 3, 8 ; Cic. Mur. 12, 26, et al.— ]j. Strengthened by deinde, postea: pri- mum ea quae sumus acturi cogitare debe- mus, deinde turn dicere ac facere, Var. L. L. 6, 6. 62; so, deinde turn, Quint. 4, 2, 27; and in the order turn deinde, Liv. 2, 8, 3 ; Quint. 12, 10, 11 : Pa. Capias tu illi- us vestem. Ch. Vestem ? quid turn pos- tea ? Ter. Eun. 2, 3, 78 ; so id. ib. 4, 2, 9 ; 4, 7, 23; id. Ad. 4, 5, 15; id. Hec. 4, 1, 36. B. Trans f. : 1. In a series or enumeration of facts or arguments, Then, again, furthermore, besides, in the next place : gigni autem terram, aquam, ignem, turn ex his omnia, Cic. Acad. 2, 37, 118: existimem publica quoque jura . . . turn monumenta rerum gestarum oratori nota esse debere, id. de Or. 1, 46, 201 : turn anapaestus et creticus, iambus quo- que, Quint. 9, 4, 99, et 6aep.— b. Esp. freq. correlative with primum, deinde, postremo, etc. : primum docent esse deos ; deinde, quales sint ; turn, mundum ab iis admin- istrari ; postremo, consulere eos rebus humanis, Cic. N. D. 2, lfin. ; so id. Cat. 4, 3, 5 : primum, quod legionem . . . propter paucitatem despiciebant: turn etiam, quod, etc. Accedebat quod, etc., Caes. B. G. 3, 2, 4. As a correlative conjunction, repeated rum . . . turn, or, to denote a cli- max, quum . . . turn, First . . . then, now . . . now, as well . . . as, both . . . and ; both . . . and especially ; not only, simply, or merely . . . but also, but even, etc. : a. turn . . . turn : disserens in utramque partem turn Graece turn Latiue, Cic. Att 9, 4, 3 : notionem appello, quod Graeci turn tv- votav, turn TrplXqipiv dicunt, id. Top. 7, 31 : qui non turn hoc turn illud, ut in pleris- que, sed idem semper, etc., id. Lael. 4. 13: illud perspicuum est, approbationem turn adjungi, turn non adjungi. id. de Inv. 1, 37, 66 : (aer) turn fusus et extenua'tus . . . rum autem concretus, id. N. D. 2, 39. 101 : esse id turn elegans, rum etiam fortis.nmum, Quint. 7, 3, 18 : turn . . . turn quoque, id. 5, 10, 52. — Repeated several times : quod eo est admirabilius in his stcllis, quia turn occultantur, turn rursus aperiuutur: turn adeunt. turn recedunt, turn antecedunt, turn subsequuntur ; turn eclerius moven- tur, turn tardius, turn omnino ne moven- tur quidem, Cic. N. D. 2, 20, 51 : ut Cre- tum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, Atheniensium rum Theseus, turn Draco, turn Solo, turn Clisfhenes, turn multi alii, id. Rep. 2, 1 ; cf. id. ib. 1, 40. — b. quum . . . turn, prop., If . . . then surely : quae (virtus) quum in paucis est. turn in paii- cis judicatur et cernitur, Cic. Rep. 1. 34 : TUME Sthenio nemo inimicior quam hie C. Clau- dius quum semper, turn in his ipsis rebus et temporibus fuit, id. Verr. 2, 2, 43, 107': quum . . . rum vero, id. Rep. 1, 29 : qui (Divitiacus) quum magnae partis harum regionum, rum etiam Britanniae obtinue- rit, Caes. B. G. 2, 4, 7 : quae quum sint gravia, judices, turn illud acerbissimum est, quod, etc., Cic. Mur. 27. 56: quum plu- rimas et maximas commoditates amicitia contineat, turn ilia nimirum praestat om- nibus, quod bona spe praelucet in poste- rum, id. Lael. 7, 23. See more passages under quum. ttumba* ae > /• — n')i6a (tv/iBos) A sepulchral mound, a sepulchre, tomb, Prud. «TTE0. 11,9. tumc-f acio. feci, factum, 3. v. a. To cause to swell, to tumefy (poet.) : * I, L i t. : vis fera ventorum . . . Extentam tumefe- cit humum, Ov. M. 15, 303.— H. Trop., To swell or puff up, to inflate with pride, etc. : num me laetitia tumefactum fallis inani ? Prop. 3, 6, 3 ; so, ut nostris tume- facta superbiat Umbria libris, id. 4, 1, 63 ; and, dum nimium vano tumefactus nom- ine gaudes, Mart. 4, 11, 1. tumentia. ae,/. [tumeo] A swelling (late Lat.) : capitis, Coel. Aur. Acut. 1, 10; 3,8. tumeOi ere, v. n. To swell, be swollen or tumid, to be pujfed out or inflated (most- ly poet, and in post-Aug. prose) : I. L i t. : So. Quid hoc in collo tibi tumet! Sa. Vomica'st : pressare parce, Plaut. Pers. 2, 5, 11. So, tumet corpus omne veneno, Ov. M. 3, 33 : guttura plenis venis, id. ib. 3, 73 : lumina netu, Tib. 1, 8, 68 : pedes, Virg. A. 2, 273 : nares ac pectus, Quint. 11, 3, 29 : fauces, id. ib. 30, et saep. ; irri- tata loca semine, Lucr. 4, 1042 : Achelous imbre, Ov. M. 8, 550 : vela sin u, Mart. Spect. 26,6; cf., unda a vento, Ov. F.2, 776 : gem- ma a tenero palmite, id. ib. 3, 238 : sacci multo hordeo, Phaedr. 2, 7, 3: clivus mol- liter orbe, Claud, de Apono 12 : anni (vir- ginis). i. e. to be ripe, Stat. Ach. 1, 292 ; v. tume8co and tumidus. — Absol.: rutam tritam imponunt contusis tumentibusque, swellings, tumors, Plin. 29, 2, 9. II. Trop.: A. To swell, be swollen with passionate excitement, to be excited, violent, ready to burst forth : sapientis an- imus semper vacat vitio, numquam rur- gescit, numquam tumet, Cic. Tusc. 3, 9, 19; so, multis gentibus ira tumentibus, Liv. 31, 8, 11 ; and poet., with the dat. : accensum quis bile feret famulisque tu- mentem Leniet? Stat. S. 2, 1, 58: pectus anhelum Etrabie fera cordatument, Virg. A. 6, 49 : tumens inani graculus superbia. Phaedr. 1, 3, 4; so with pride : gloria. Plin. 37, 1, 13: Mithridateis nominibus, Ov. M 15, 755 ; cf„ alto stemmate, Juv. 8, 40 : parta jam laude, Val. Fl. 3, 677 : merito, Mart. 4, 46, 2 : 6uccessu rerum, .lust. 39. 2 : vana, Virg. A. 11, 854 : laudis amore tumes, Hor. Ep. 1, 1, 36: dum tumet sinus, i. e. swells or boils up with desire, Tib. 1, 8. 36 : tument negotia, are in a ferment, un- settled, approaching a crisis, Cic. Att. 14. 4, 1 ; cf, quoniam Galliae tumeanr. Tac. H. 2, 32 ; so, animi plebis, Plin. Pan. 28, 3 : bella, Ov. Her. 7, 121. B. Of speech, To be inflated, turgid, pompous, bombastic (post-Aug. and rare- ly) : nee Ciceroni obtrectatores defuisse, quibus inflatus et tumens . . . videretur. Tac. Or. 18; Quint. 8, 3, 18: Musa nee in- sano syrmate nostra tumet, Mart. 4, 49, 8. tumesCO. mu i. 3. v. inch. n. ftumeo| To begin to swell, to swell up (poet, and in post-Aug. prose) : I. Lit.: inflatum mare quum subito penitusque tumescit, Cic. poet. Div. 1, 7, 13 ; so. maria, Virs. G. 2, 479 ; cf. freta ventis, Ov. M. 1, 36 : inflate colla, id. ib. 6, 377 : vnlnera, Tac. H. 2, 77 : matura virginitas, Claud. Epith. Pall, el Cer. 125. — JJ. Trop., To swell up. be- come swollen with passionate excitement. to become excited, violent, ready to burst forth : rumpor et ora mihi pariter cum mente tumeseunt (with anger), Ov. Her. 8,57; so, rabie, Claud. IV. Cons. Hon. 242- mens aut languesrit nut contra tumescit inani persuasione. Quint. 1, 2, 18; so with pride, scrvilrs animi aire. Claud, in Eutr 1. 176; and, Lydia Paitoli fonte, id. II. Cons. Stil. HI : (mouet) operta tumescere 1575 TUM O bella, are fermenting, threatening to break out, Virg. G. 1, 465 ; cf., tumeseens bellum, Veil. 2, 15, 2. * tumida, a e./. dim. [contracted from tomicula, from tomix] A little rope, a cord : spartea, App. M. 8, p. 213. tumidc adv., v. tumidus, ad Jin. tumidltas, arts, /. [tumidus] A swell- ing, tumor (late Lat.) : ventris, Firm. Math. 3, 29 med. ; so Hier. Ep. 53, 11. tumidosUS. a, um, adj. (id.] High- swelling: colles, Amm. 21, 10 dub. (al. tu- mulosi ; cf., however, tumidi montes, Ov. Am. 2, 16, 5 ; and, tumidae terrae Germa- nise, Tac. A. 2, 23 ; v. also tumor). tumidulus- a, um, adj. dim. [id.] Swollen, tumid : gingivula, App. Apol. p. 277._ tumidus, a, um, adj. [tumeo] Swollen, swelling, rising high, protuberant, tumid . (quite class.): |, Lit: membrum tumi- dum ac turgidum, Cic. Tusc. 3, 9, 19 : ser- pens inflato collo, tumidis cervicibus, id. Vatin. 2, 4 ; cf, Python, Ov. M. 1, 460 ; and, Echidnae, id. ib. 10, 313: venter, id. Am. 2, 14, 15 : papillae, id. R. Am. 338 ; cf., vir- ginitas, i. e. with swelling breasts, Stat. Th. 2, 204 : mare, Virg. A. 8, 671 ; cf., aequor, id. ib. 3, 157 ; Ov. M. 14, 544 : fluctus, id. ib. 11, 480 : Nilus, Hor. Od. 3, 3, 48 : vela, id. Ep. 2, 2, 201 ; cf., Euri, Ov. Am. 1,9, 13 : montes, id. ib. 2, 16, 5 ; cf., terrae Germa- niae, Tac. A. 2, 23 : crudi tumidique lave- mur, i. e. swollen, stuffed with food, Hor. Ep. 1, 6, 61.— Comp. : oculi, Cels. 2, 6 : hu- mus, Col. 4, 1, 3. II. T r o p. : A. Swollen or swelling with passionate excitement, excited, in- censed, enraged ; puffed up, elated ; restless, violent, ready to break out (so not in Cic.) : tumida ex ira turn corda residunt, Virg. A. 0, 407 ; so of anger: Hor. A. P. 94 : es tumidus genitoris imagine falsi, Ov. M. 1, 754 ; so of pride : id. ib. 8, 396 ; 495 ; Hor. 5. 1, 7, 7 ; 2, 5, 98 ; id. Od. 4, 3, 8 ; cf., honor, Prop. 2, 24, 31: quum prudens ecelus ob titulos admittis inanes, cum tu- mid um est cor, i. e. swells with ambition, Hor. S. 2, 3, 203 : tumidi minantur, swell- ing with rage, Stat, Ach. 1, 155 ; cf., inge- nia genti tumida, just. 41, 3 ; and, tumi- dae gentium innataeque cervices, Flor. 4, 12, 2. — Sup. : (Alexander) tumidissimum animal, most arrogant, Sen. Ben. 2, 16 : Eridani tumidissimus accola Celtae, most seditious, Sil. 11, 25. B. Of speech, Inflated, turgid, tumid, pompous, bombastic : quod alibi magnin- cum, tumidum alibi, Quint. 8, 3, 18 ; cf., visus e3 mihi in scriptis meis annotasse quaedam ut tumida, quae ego sublimia arbitrabar, Plin. Ep. 9, 26, 5 ; so Quint. 8, 3, 56 ; 2. 5, 10 : fiunt pro grandibus tumi- di, id. 10, 2, 16 ; cf., sufliati atque tumidi, Gell. 7, 14, 5. — Comp.: fumidior sermo, Liv. 45, 23, 16 : ut tibi tumidius videre- tur, quod est sonantius et elatius, Plin. Ep. 7, 12, 4 : fuisset tumidius, si, etc., Quint. 11, 1, 28: quem (Ciceronem) et suorum homines temporum incessere au- debant ut tumidiorem, ut Asianum et re- dundantem, id. 12, 10, 12. — Hence, Adv., tiimide (ace. to no. II., A), Haughtily, pompously : tumidissime dixit Murrhedius, Sen. Contr. 4, 25fin. tumor» oris, m. [id.] The stale of be- ing swollen or tumid, a swelling, tumor (quite class.) : I, Lit.: oculorum tumor, Cic. Tusc. 4, 37, 81 ; so of a tumor : id. ib. 3, 9, 19 ; Auct. Her. 2. 27, 44 ; and in the plur. : Plin. 20, 25. 96 ; 21, 21, 89 ; 24, 4, 6, et saep. ; cf, vetat Chrysippus ad re- centes quasi tumores animi remedium odhibere, Cic. Tusc. 4, 29, 63 : turpia quum faceret Palladis ora tumor, inflation of the cheeks from blowing the tibia, Prop. 2, 30, 18 : tumor excitat papillas, a swelling, Mart. 8, 64, 10 : pelagi, Claud, in Rutin. 1, 72 : tumor ille loci permansit et alti Collis habet speciem, Ov. M. 15, 305 ; so, tumores terrae, Frontin. de Colon, p. 126 and 127 Gona.— XI. Trop.: &. A swelling, commotion, fermentation, excite- ment of the mind from any passion, as pride, anger, etc. (cf. tumeo and tumidus, no. II.): quum tumor mi mi resedisset, Cic. Tusc. 3, 12, 3fi ; cf, erat in tumore animus, id. ib. 3, 31, 76 : ira habet non solidum robur, sed vanum tumorem, Sen. 1576 TUMU de Ira, 1, 16 med. ; so of anger : id. ib. 3, 2 fin.; Virg. A. 8, 40; Sen. Thyest. 519 ; Lact. Ira D. 18 med. : hinc illi aucta inso- lentia mirusque animo increvit tumor, Just. 11, 11 fin. ; so of pride or vanity : Sen. Hippol. 136 ; Claud. Ep. 1, 6 ; Luc. 10, 99 ; cf„ tumor et vana de se persua- sio, Quint. 2, 2, 12: et inquietus ingui- na arrigat tumor, i. e. desire, Auct. Priap. 83, 42 : rerum, ferment, commotion, Cic. Att. 14, 5, 2; so, praesens et civilia nuper classica, Claud, in Ruf. 2, 117. — B. Of speech, An inflated or pompous style, bom- bast (post-Aug.) : genus dicendi, quod tu- more immodico turgescit, Quint. 12, 10, 73; so id. 2, 10,7; 9,4,140; 12,6,5; Sen. Ben. 2, 11 fin. ; Petr. 1 ; Gell. 2, 23, 21. + tumulamcn, inis, n. [tumulus] A sepulchral mound, tumulus, Inscr^ap. Fabr. 634, no. 290. tumulo, avi, atum, 1. v. a. [id] To cover with a mound, to bury, inter, entomb (a poet, word) : neque injecta tumulabor mortua terra, Catull. 64, 153 ; so, aliquem, Ov. M. 8, 712 , 15, 716 ; id. Pont. 1, 6, 49 ; Mart. 11, 91,1 * tlimulosus, a, um, adj- [id-] Full of hills, hilly: locus, Sail. J. 91, 3. tumultuaric, adv., v. tumultuarius, ad fin. tumultuarius, a, um, adj. [tumul- tus] Of or belonging to bustle, hurry, or tumult ; in milit. lang.. of troops brought hurriedly together, raised hastily or sud- denly (not ante-Aug., but esp. frequent in Livy) : tumultuario exercitu raptim duc- to, Liv. 5, 37, 7 ; so, milites, id. 35, 2, 7 ; id. ib. 23. 8 ; Auct. B. Alex. 34, 5 ; hence, also, militia, Gell. 16, 10, 13. — H, Transf, That is done or happens in a hurry, hur- ried, hasty, sudden, confused, irregular, disorderly, tumultuary : pugna, Liv. 21, 8, 7 ; so, opus, id. 6, 29, 4 ; Quint. 7, 3, 34 : repentina et quasi tumultuaria doctrina praeditus, Gell. 11, 7, 3 ; so, t. et incondi- tae exercitationes linguae, id. 6, 16, 1 : carmen, i. e. unpremeditated, improvised, Sid. Ep. 2, 10.— Adv., tumultuarle, Tu- multously, hastily, hurriedly : his raptim ac tumultuarie actis, Amm. 24, 2 med.; so Spart. Carac. 6. * tumultuatim, adv. [id.] In haste, hastily : Sid. Ep. 4, 11. tumultliatlO. onis,/. [tumultuor] A bustling, hurrying, bustle, confusion, tu- mult (extremely rare) : Liv. 38, 2, 8.— II, The irregular swearing of the milites tu- multuarii, ace. to Isid. Orig. 9, 3 med. tumultuO, are, v. tumultuor, ad fin. tumultuor^ atu9 > i- «• & e v- "■ ( tu - multus] To make a bustle or disturbance, to be in great agitation or confusion, be in an uproar, raise a tumult, tumulluate : in otio tumultuaris, in tumultu es otfosus, Auct. Her. 4, 15, 21 : non decet tumultu- ari. Plant. Poen. 3, 1, 22: saepe et sine causa, Cic. Agr. 2, 37, 101 : quid tumultu- aris, soror ? quid insanis ? id. Coel. 15, 36 : mihi ne dicere quidem videtur, nisi qui disposite, ornate, copiose dicit, sed tu- multu ari. Quint. 10, 7, 12; cf, oratio ca- rens hac virtute (i. e. ordine) tumultuetur necesse est, id. Inst. 7 prooem. § 3 ; so id. 2, 12, 11 : fortis et constantis est, non per- turbari in rebus aeperis nee tumultuan- tem de gradu dejici, confused, agitated, Cic. Off. 1, 23, 80; Petr. 79: tumultuari Gallias comperit, to be in an uproar, Suet. Galb. 9. BF" 1. Act. col lat. form, tnmul- tuo, are : quid tumultues, Plaut. Rud. 3, 2, 15; 24. — 2. tumultuari. impers. : hos- tibus nunciatur, in castris Romanorum praeter consuetudinem tumultuari. Caes. B. G. 7, 61, 3 : so Liv. 36. 44. 4 : quum tumultuatum in castris sciret.id. 25,21, 2; so, cum Gallis tumultuatum verius quam belligeratum, id. '21, 16, 4. tumultuosc, adv., v. tumultuosus, ad Jin. tumultUOSUS- ". "">, ndj. [tumultus] Full of bustle, confusion, or tumult, rest- less, turbulent, tumultuous (quite class.): sonitus, Plaut. Trin. 5, 2, 52 : seditiosa ac tumultuosa vitn. Cic. Inv. 1, 3, 4. So, condones, id. Fam. 2, 12, 1 : actio, Quint. 11, 1, 29: nuncius, Liv. 2, 24, 1: genus pugnae, id. 1, 14. 7 : 28, 15, 5 ; cf., proelia, id. 27, 2,11: excursiones, id. 30, 8, 4 : som- TUMU nia, Cels. 1, 2; 8, 4 : mare, Hor. Od. 3, 1, 26 : in otio tumultuosi, in bello segnes, Liv. 4, 28, 4.— Comp. : Caesar ltaliam tu- multuosiorem repperit, Veil. 2, 74, 1 ; so, literae, i. e. announcing disturbances. Suet. Ner. 40 fin. : tumultuosius atque tfirbidi- us, Quint. 3, 8, 60. — Sup. : quod tumultu- osissimum pugnae erat, Liv. 2, 10, 7. — Adv., tumultu ose, With bustle or confu- sion, tumultuously : tumultuose et cunc- tis copiis, Afran. in Charis. p. 197 P. ; so Liv. 2, 28, 2 ; 2, 29. 5.— Comp., Caes. B. G. 7, 45, 1 ; Liv. 2, 29, 5 ; Suet. Caes. 16.— Sup., Cic. Verr. 2, 2, 14, 37 ; Suet. Calig. 45. tumultus, u s (archaic gen., tumulti, Enn., Att, Afran.. Turpil., and Pomp, in Non. 489, 29 sq. ; Plaut. Casin. 3, 5, 22; id. Poen. 1, 1, 79 ; Ter. Andr. 2, 2, 28 ; id. Hec. 3, 2, 21; Sail. C. 59, 5), m. [tumeo, no. II., qs. a restless swelling up, a fer- ment; hence] An uproar, hurly-burly, bus- tle, stir, violent commotion, disturbance, tu- mult (very freq. and quite class.). I. Lit : A. I n gen.: quid hoc Hie clamoris, quid tumulti est? Enn. in Non. 489, 29 : quis sonitu ac tumultu tanto nom- ine nominat me atque pulsat aedes 1 Plaut. Bac. 5, 2, 1 : magno cum strepitu ac tu- multu castris egressi, Caes. B. G. 2, 11, 1 ; so, coupled with strepitus, id. ib. 6, 7, 8 ; Liv. 25, 23, 17 ; cf., quum omnia terrore ac tumultu streperent id. 25, 25, 9 : num- quae trepidatio ? numqui tumultus ? Cic. Deiot 7, 20 ; so, coupled with trepidatio, Liv. 25, 13, 10 : sine vestro motu ac sine ullo tumultu, Cic. Cat. 2, 12, 26 : turbae ac tumultus concitatores, Liv. 25, 4, 10 : re- pentino tumultu perterriti, Caes. B. G. 7, 47, 4 ; so in the plur. : inque repentinos convivia versa tumultus, Ov. M. 5, 5 ; cf., novos moveat Fortuna tumultus, Hor. S. 2, 2, 126 : — tremendo Juppiter ipse ruens tumultu, i. e. the roar of thunder, Hor. Od. 1, 16, 12 ; so Ov. M. 3, 308 ; cf., vides, quan- to trepidet tumultu Pronus Orion, storm, tempest, Hor. Od. 3, 27, 17 ; and with this cf, (me) per Aegaeos tumultus Aura fe- ret, id. ib. 3, 29, 63 ; so too, pelagi coeli- que, Luc. 5, 592 ; and, maris, Sen. Here, fur. 1091 : stomacho tumultum Lenta fe- ret pituita, i. e. a rumbling of the bowels, Hor. S. 2, 2, 75. B. Iu partic, in milit. lang., A sud- den or impending war, civil war, insurrec- tion, tumult, sedition, rebellion: "potest enim esse bellum sine tumultu, tumultus esse sine bello non potest Quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur? unde etiam nomen ductum est tumultus. Itaque majores nostri tumultum Jtalicum, quod erat do- meslicus ; tumultum Gallicum, quod erat Italiae finitimus, praeterea nullum nom- inabant Gravius autem tumultum esse : quam bellum hinc intelligi licet, quod bel- lo vacationes valent tumultu non valent," Cic. Phil. 8, 1, 2 sq. : tumultum decernere, to proclaim that a sudden war is at hand, id. ib. 5, 12, 31 ; cf., Boiorum gentem ad rebellionem spectare : ob eas res tumul- tum esse decrevit senatus, Liv. 34, 56, 11; and, tumultus Gallici causa, id. 7, 9, 6: factum nuper in Italia, servili tumultu, Caes. B. G. 1, 40, 5 : sedato tandem Istri- co tumultu, Liv. 41, 6, 1 : in Sardinia mag- num tumultum esse cognitum est id. ib. § 5. II, Trop. (poet, and in post-Augustan prose) : A. Disturbance, disquietude, ag- itation, tumult of the mind or feelings : tu- multus Mentis, Hor. Od. 2, 16, 10 ; so Luc. 7, 183 ; cf, pulsata tumultu pectora, Petr. poet. Sat. 123 : sceleris tumultus, Hor. S. 2, 3, 208. *B. Of speech, Confusion, disorder: sermonis, Plin. 7, 12, 10. tumulus, '• m - ( late Lat in the neutr., hoc TVMVLVM, Inscr. ap. Reines. cl. 20, no. 197) [tumeo; cf. also tumor and tu- midus] A raised heap of earth, a mound, hillock (freq. and quite classical) : I. I n gen. : tumulus terrenus, Caes. B. G. 1, 43, 1 : ignis e specula eublatus aut tumnlo, Cic. Verr. 2, 5, 35, 93 : coacervatis cada- veribus, qui snpereseent ut ex tumnlo tela in nostros conjicerent, Caes. B. G. 2, 27, 4 : quaeris, utrum magis tumulis pros- pectuque an ambulatione delecter, Cic. Att 14, 13, 1 : silvestres, id. Cat. 2, 11, 24: tumulus naturalis, Auct. B. Alex. 72, l.-r TUND II> In partic, A sepulchral mound, bar- rote, tumulus: (Demetrius) super terrne tumulum noluit quid statui nisi columel- lam, etc., Cic. Leg. 2, 2fi, 66 : (Alexander) quum in Sigaeo ad Achillis tumulum asti- tisset, id. Arch. 10, 24 : vo6 Albani tumu- li atque luci, id. MiL 31, 85 ; cf., nivales in Albano monte, id. poet. Div. ], 11, 18. So id. poet. Tusc. 3, 27, 65 ; Quint. 7, 3, 31 ; Virg. E. 5, 42 ; id. Aen. 3, 322 : Ov. M. 2, 326 ■ 4, 14 ; 157 ; id. Fast. 3, 547 ; id. 'Prist 3, 3, 72, et mult al. : honorarius, i. e. a sc- pulckralmonument, cenotaph. Suet. Claud. 1 ; called also inanis, Virg. A. 6, 505. tunc, a dv- [apocopated from tum-ce, like nunc from num-ce] A particle of time, denoting (like its primitive, turn, no. I., but with an accessory indicative signif.) A definite point of time that coincides with another, and, like turn, either in gen., Then, at the time ; or in partic, of a definite period, then, at that time. ("Tunc, ace. to Kritz. Sail. C. 51, 40 ; id. Jug. 5, 1 ; 7,4, etc., is properly used in connection with coincident, and turn with successive events.) I. In gen., Then, at the time, immedi- ately (so in the Ciceron. period very rare- ly, whereas turn is chiefly found in this sense) : a. Counected with quum, si: nisi quod in ilia (accusatione) tunc, quum om- nia dicta sunt, testes dantur: hie in singu- las res dabuntur, Cic. Verr. 1, 18, 55 : tunc est commovendum theatrum, quum ven- tum est ad ipsum illud Plaudite, Quint. 6, 1, 52 ; cf. id. 6, 4, 1 : reus tunc narratio- nem subtrahet quum, etc., id. 4, 2, 8 ; cf. id. 12, 11, 7 : si favi transversi mhaerent, tunc scalprato ferramento est opus, Col. 9, 15. 9. — Strengthened by demum. (*Then al length ; v. demum, p. 442, 1., 13, b) : de- mum iaitur, quum senex sis, tuncinotium Te colloces (shortly before, turn, quum), Plaut. Here. 3, 2, 9 : quas ordiue suo tunc demum persequar, quum praefatus fuero, etc*, Col. Praef. §_ 33. — 1>. -rlhsol. : Tr. He- rus peregre venit Si. Tunc tibi Chorda tenditur, Plaut. Most 3, 2, 54 : tunc ego crediderim vobis, et sidera et amnes, etc., Prop. 1, 1, 23. II. Referring to a specified past time, Then, at that time, Gr. rCre (the predom. 6ignif. of the word in prose and poetry) : a. Connected with quum: cujuserattunc nationis, quum tunc abiit? Plaut. Capt. 4, 2, 107 : saepe legit tiores, et tunc quoque forte legebat, Quum puerum vidit, Ov. M. 4, 315. — 1), Absol. (so most usually) : quia nunc aiunt, quod tunc negahant, Cic. Rab. Post. 12, 34; cf„ quae (Magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat, id. Lael. 4, 13 ; and, sed erat tunc excusatio oppressis, nunc nulla est, id- Phil. 7, 5, 14; cf. also, Ti. Gracchum sequebautur C. Carbo, C. Cato et minime tunc quidem Caius frater, nunc idem acerrimus, id. Lael. 11, 39; and id. Rep. 2, 9: cives Ro- mani tunc facti sunt Campani, Enn. Ann. 5, 2 ; id. ap. Non. 211, 10 : tunc pol ego et donis privatus sum et perii, Plaut. True. 2, 5, 37 : aegre tunc sunt retenti, quill op- pidum irrumperent, Caes. B. C. 2, 13, 3 : pugnatur una tunc omnibus in partibua, id. B. G. 7, 67. 2; cf., hujus testamento heres populus Romauus tunc instituitur, Just. 36, 4 ; and Stat. Th. 5, 81 :— de gen- te obscura tunc temporis Persarum Cam- bysi in matrimonium tradit (filiam), Just. L 4. ttmdO' tiitudi, tunsum or tusum, 3. (old collat form of the ptrf., tuserunt, Naev. 1, 1 : tdksi, ace. to Diom. p. 369 P. ; inf., tundier, Lucr. 4, 9:35) v. a. To beat, strike, buffet with repeated strokes : I. Lit: &. In gen. (quite class.) : oculos converso bacillo, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 ; 60, pectus palo, Plaut Rud. 5, 2, 3 : pec- tora manu, palmis, etc., Ov. Am. 3, 9, 10 ; id. Met. 8, 536 ; Virg. A. 11, 37 : t ac diver- herare ubera, App. M. 7, p. 200 : lapidem digito quum tundimus, Lucr. 4, 266 ; so, corpus crebro icru, id. 4, 935 ; 1280 : ter- rain pede, Hor. A. P. 430 ; ef., humum os- sibus, Ov. M.5,293: ulmum (picus), Plaut. Asin. 2, 1,14: litus unda, Catull. 11,4; cf., eaxa alto salo, Hor. Epod. 17, 55 : cymibala rauca. Prop. 3, 15, 36 ; cf., chelyn digitis errantibus, Stat S. 5, 5, 33 : gens effrena virum Rhipaeo tunditur Euro, Virg. G. 3, TUB.B 382: ferrum rubens non est habile tun- dendo, j, e. is not easy to beat out, not very malleable, Plin. 34, 15, 43. — In a Greek con- struction : tunsae pectora palmis, Virg. A. 1, 481. — Proverb.: uno opere eandem incudem diem noctemque tundere, to hammer the same anvil, i. e. to keep at the same work, Cic. de Or. 2, 39, 162. B. In par tic, To pound, bruise, bray, as in a mortar : aliquid in pila, Plin. 13, 22, 43; 20, 19, 79 : aliquid in farinam, in pollinem, id. 33, 7, 49 ; 19, 5, 29 : tunsum gallae admiscere saporem, Virg. G. 4, 267: grana mali Punici tunsa, Col. 9, 13,5: tun- sum allium, id. 6, 8, 2, et al. : testam tu- sam et succretam arenae adjicere, Vitr. 2, 5 ; so, testa tusa, Plin. 36, 25, 62. It Trop., qs. To keep pounding or hammering at a person, To din, stun, keep on at, importune a person by repeating the same thing (so poet, and rarely) : per- gin' aures tundere! Plaut. Poen. 1, 3, 25: assiduis hinc atque hinc vocibus heros Tunditur, Virg. A. 4, 448 : tundat Amycle, Natalem Maiis Idibus esse tuum, Prop. 4, 5,35. — Absol.: tundendo atque odio deni- que effecit senex, Ter. Hec. 1, 2, 48. Tunes, etis, /. A maritime town of Africa Propria, now Tunis, l^ ace., Tune- ta), Liv. 30, 9, 16 ; (* ace. Tunetem), id. 30, 36, 6 ; cf. Mann. Africa, 2, p. 266. Tungri- orum, m. A people of Gallia Belgica, near the modern Tongres, Plin. 4, 17, 31 ; 31, 2, 8; Tac. G. 2; id. Hist 2, 14 sq. ; 4, 16, 55 ; Inscr. Orell. no. 3399 ; cf. Ukert, GalL p. 368 sq.; 543.— In the sing. : Tunger, Sil. 7, 682 ; Inscr. Grut. 334,3. tunica» ae, /. An undergarment of the Romans worn by both sexes, a tunic, Plaut Epid. 2, 2, 46 ; 5, 2, 60 ; id. MU. 3, 1, 93 ; 5, 30 ; id. Pers. 1, 3, 75 ; Cic. Tusc. 5, 20, 60 ; id. de Or. 2. 47, 195 ; Hor. S. 1, 2. 132 ; id. Ep. 1, 1, 96 ; 1, 18, 33, et mult. al. A tunic with long sleeves was thought ef- feminate, Plaut Ps. 2, 4. 48 ; Cic. Cat 2, 10, 22 ; Gell. 7, 12, 4.— Proverb. : tunica propior pallio est my tunic is nearer than my cloak, (* like the Eng. near is my shirt, but nearer is my skin), Plaut. Trin. 5, 2, 30. — II, Transf., A coating, skin, tegu- ment, membrane, husk, peel, etc., i. q. vela- mentum membrana : quum teretes po- I uunt tunicas aestate cicadae, Lucr. 4, 56 ; so, oculorum, Cels. 7, 7, 14 ; Plin. 11, 37, 54 : boletorum, id. 22, 22, 46 : corricis, id. 24, 3. 3: cf. id. 16, 14, 25; ib. 36, 66. tumcatus, a, am, v. tunico. tuniCO- no perf, atuzn, l.v.a. [tunica] To clothe with a tunic. In the vcrb.Jinit. only once : tunicare homulum. Var. in Non. 182, 17. — Far more freq. and quite class. : II. In the Part, ptrf, tunicatus, a, um. Clothed with a tunir, Cic. Coel. 5, 11 ; cf. in poet transf., of life in the country, o runicata quies ! Mart. 10, 51, 6. — Of the common people, who went clothed sim- ply with the tunic, Plaut Poen. 5, 3,2; Cic. Agr. 2, 34, 94 ; Hor. Ep. 1, 7, 65 ; Tac. Or. 7. — B. Transf, Covered with a coat, skin , or peel, coated: tuuicatum caepe, Pers. 4,3. tuniculai ae, /., dim. [id.] A little tu- nic, Plaut. Rud. 2, 6, 65 : Turpil. in Non. 538, 10 ; Var. ib. 228, 27.— II. A little coat, skin, or membrane: oculorum, Plin. 26, 12, 76 ; 29, 6, 38 : stellionis. id. 30, 10, 27 : hor- dei, Fest s. v. glujia, p. 98. tunsUSj a, um. Part, of tundo. 1. tuor, tui, v. tueor. ad init. * 2. tuor , ° r i s > m - [ 1- tuor =r tueor ] The sight, vision, App. de Deo Socr. p. 48. turalis (thur.), e, adj. [tus] Of or be- longing to incense, incense-: area, Serv. Virg. A. 5, 745. turariUS (thur.), a, um, adj. [id.] Of or belonging to frankincense : tibiae, in- cense-flutes, i. e. flutes played upon while the incense was burned at sacrifices, Sol. 5 med. (called also tibiae sacrificae Tus- corum, Plin. 16, 36, 66 Jin. ; cf. Virg. G. 2, 193. — B. Subst, turarius, ii, m., A deal- er in frankincense, Firm. Math. 8. 25 fin. ; Tert Idol. 11 ; Inscr. Orell. no. 4291.— H. Vicus Turarius, A street in Some, in the eighthregion, Ascon.Cic.Verr.2, 1,59, 154. tturba» ae. /. = ripSn, A turmoil, hub- bub, vpruar, disorder, tumult, commotion, disturbance, of a crowd of people: "prae- tor ait: cvrvs dolo maxo in tveba dam- TUXLB NVM QTOD FACTVM ESSE DICETVB . . . Turbam appellatam Labeo ait ex genere tumultus, idque verbum ex Graeco trac- tum airo rov $opv6tiv. Turbam autem ex quo numero admittimus 1 Si duo rix- am commiserint utique non accipiemus in turba id factum, quia duo turba non proprie dicentur. Enimvero si plures luerint decern aut quindecim homines, turba dicentur. Quid ergo, si tres aut quatuor 'I Turba utique non erit Et rec- tissime Labeo inter turbam et rixam mul- tum intere6se ait ; namque turbam mul- titudinis hominum esse turbationem et coetum, rixam etiam duorum," Ulp. Dig. 47, 8, 4 : turba et confusio rerum, Cic. Fam. 6, 6, 13 ; cf., ut Exsistat ex populo turba et confusio, id. Rep. 1, 45 : vis belli ac turba, id. Rose. Am. 32, 91 ; cf, multi- tudo ac turba fugientium, Caes. B. C. 2, 35, 3 : and, turba atque seditionibus sine cura aluntur. Sail. C. 37, 3 ; so in the plur. : seditiones turbaeque populares, Quint. 2, 16, 2 ; cf. Tac. H. 4, 1 fin. : efficere turbas in castris, Cic. Verr. 2, 5, 12, 31 : turba est nunc apud aram, Plaut. Poen. 1, 2, 53 ; cf., inter Officium turbamque sacri vocea- que precantum, Ov. M. 12, 33 : festaque confusa resonabat regia turba, id. ib. 12, 214, et saep. II. Transf. : A. I" gen., for a dis- turbance made by a few or a single per- son, A brawl, confusion, disturbance (so in good prose rarely) : non vides, quam turbam quosve fluctua concites? Att. in Non. 524, 26 : turba atque rixa, Cic. Verr. 2, 4, 66, 149 : fugiam intro, ne quid hie tur- bae fiat itidem, Plaut. AuL 2, 9, 9 : Amphi- truo actutum uxori turbas conciet, id. Amph. 1, 2, 14 ; cf. id. Bacch. 4, 10, 1 ; and, ebrius turbam aliquam dare, Caectt. in Non. 525, 4 : jam turn inceperat Turba in- ter eos, Ter. Eun. 4, 4, 59. B. Concr, A crowd, throng, multi- tude ,- a band, train, troop, etc. : 1, Of per- sons (so very freq. and quite class.) : in foro turbaque, Cic. Rep. 1, 17 : domus praetoria turba referta, id. Verr. 2, 1, 52, 137 : quum ex hac turba et colluvione discedam, id. de Sen. 23, 85 ; id. Verr. 1, 7, 19. So, omnis C ; rci, Quint. 1, 6, 45 : hom- inum ejus aetatis, id. 1, 2, 2: discipulorum, id. 10, 5, 21 : Quiritium, Hor. Od. 1, 1, 7: clientium, id. ib. 3. 1, 13 : poetarum seni- orum, id. Sat 1, 10, 67 ; pauperiorum, id. ib. 1. 1, 111, et saep. 2, Of other things animate or inani- mate, A crowd, throng, troop, multitude, ■number: turba ignotorutn deorum, Cic. N. D. 1, 15, 39 : praeter vulgum turbam- que animantum. Lucr. 2, 920; so, fera- rum, canum, volucrum, Ov. M. 11, 44 ; 4, 723; 10, 144 : luporum, Sil. 7, 129 : mate- rial, Lucr. 1, 1106; 2, 126; 3, 941: arbo- rum, Ov. M. 10, 106 : rotarum, id. ib. 6, 219 : jaculorum, id. Pont 4, 7, 35 : vulne- rum, Plin. 11. 37. 61 : castrensium nego- tiorum, Plin. Ep. 9, 25, 1 : inanium verbo- rum. Quint 8, 2, 17 : argumentorum, id. 4, 2,82; cf,id.6, 1, 1 ; id. 4, 5, 7; 5. 13, 12. turbamentum, '■ n - [turbo] A means of disturbance (extremely rare) : turba- menta rei publicae. Sail. Or. Lepid. 11 : turbamenta vulgi Tac. H. 1, 23. (* turbassit- i- e. turbaverit ; ast qui turbassit. Cic. Leg. 3, 4.) turbate» adv., v. 1. turbo, Pa., ad fin. turbatlO, onis,/. [1. turbo] Confusion, disorder, disturbance (perhaps not ante- Aug.) : turbam multitudinis hominum es- se turbationem et coetum, rixam etiam duorum, Ulp. Dig. 48, 8, 4 (v. turba, ad init.) : rerum, Liv. 24, 28, 1 : rei publicae, Flor. 4, 6, 2 : coloris et vultus, Gell. 19, 1, 6 turbatOT" oris. m - [id-] A trembler disquieter, disturber (not ante- Aug.) : tur- batores vulgi erant tribuni plebis, Lir. 4, 48, 1 ; so, vulgi. id. 4, 2, 7 : plebis (Grac- chi et Saturmni), Tac. A. 3, 27 : Germa- niae (Arminius), id. ib. 1, 55; cf. id. ib. 1, 30 : otii, Sen. Contr. 3, 17 fin. tnrbatrix. i" 5 , /• [turbator] She that troubles, disquiets, or disturbs (poet, and very rarely) : turbarrix fama, Stat Th. 4, 369 : pacis, Prud. Psych. 668. turbatUS, a, um, Part, and Pa. of 1. turbo. turbellae- arum. /. dim. [turba] A bustle, stir, row (only in vute. lnng.) : tan- "1577" TUEB tas turbellas facio, Plaut. Bac. 4, 9, 134 ; so id. Pseud. 1, 1, 108 ; App. de Deo Socr. p. 48. turben» 5n ' s > v - 2. turbo, ad init. tui'bldc» adv., v. turbidus, ad Jin. turbido» av >> atum, 1. v. a. [turbidus] To trouble, to make turbid, to disturb, ob- scure, (post-class.): J. Lit.: aquam, Sol. i9 fin..: aer turbidatus, Mart. Cap. 2, 40. —II. Trop.: laetitiam, Mart. Cap. 1, 18; cf., serenitatem animae, Sid. Ep. 6, 2. turbidulus, a, um, adj. dim. [id.] Somewhat disturbed or confused : sensus, Prud. Apotli. 276. turbidus. a , um, adj. [turba] Full of confusion or disorder, wild, confused, dis- ordered (quite class.): I, Lit.: turbida tempestas heri fuit, wild, stormy, Plaut. Rud. 4, 3, 3 ; so, tempestas, Lucr. 4, 170 ; 6, 37ti ; Cic. Inv. 1, 3, 4 ; Caes. B. C. 2, 22, 2; Suet. Calig. 15; and, tempestas telo- rum, Virg. A. 12, 283 ; cf., Auster, Hor. Od. 3, 3, 5 : aequora ponti, Lucr. 5, 998 : nu- bila, Virg. A. 4, 245 ; cf., coelum, Plin. Ep. 8, 17, 1 : imber, Virg. A. 12, 685 : coma, Ov. Her. 10, 16. B. In partic, of fluids, Troubled, thick, muddy, turbid: aqua, Cic. Tusc. 5, 34, 97 ; cf., torrentes, Quint. 12, 10, 19 : gurges turbidus coeno, Virg. A. 6, 296 : auro turbidus Hermus, id. Georg. 2, 137. II, Trop., Troubled, disordered, bois- terous, turbulent, vehement, gloomy, vexa- tious, perplexed : mens, quae omni turbido motu semper vacet, Cic. Tusc. 1, 33, 80 : turbidi concitatique motus animorum, id. ib. 4, 15, 34 : mores, Plaut. Trin. 2, 2, 18 ; so, ingenium, TaC. A. 14, 59 : Venulo ad- Versum se turbidus infert, Virg. A. 11, 742; so id. ib. 9, 57 ; Stat. S. 3, 1, 39 : t. et cla- mosus altercator, Quint. 6, 4, 15 : reduxit in hiberna turbidos et nihil ausos, muti- nous, seditious, Tac. A. 1, 38; so, civitas, id. Hist. 4, 11 : ex oculis se turbidus ab- stulit Aruns, frightened, Virg. A. 11, 814 ; so, puella, Ov. A. A. 3, 246 : C. Caesar tur- bidus animi, Tac. H. 4, 48 ; so, turbidus irae, Sil. 12, 417 ; for which, turbidus ira, Stat. S. 3, 1, 39 : turbidus ausi, Sil. 13, 214 : — res' timida aut turbida, i. e. dubious, per- ilous, Plaut. Most. 5, 1, 11; cf, res turbi- das tractare, Enn. in Cic. de Or. 1, 45. 199; and, esse in turbidis rebus. Cic. Phil. 2, 16, 39 ; so, casus, Tac. A. 16, 13. — Comp. : pee- tora sunt ipso turhidiora mari, Ov. Tr. I, 11, 34 : tumultuosius atque turbidius, Quint. 3, 8, 60. — Sup. : turbidissiinus quis- que, Tac. H. 3, 4:1 : aetioncs, Quint. 1, 10, 28. — J>. In the neutr. absol. : si turbidissi- ma sapienter ferebas, Cic. Fam. 6, 14, 3 : nisi quod in turbido minus ptrspicuum fore putent quid asratur, Liv. 3, 40, 10 : so, in turbido, Sen. Ep. 3fm. ; Tac. H. 1, 21 : — turbidum, adverbially, mens turbid um Laetatur, Hor. Od. 2, 19, 6.— Hence, Adv., turbide, In disorder, confused- ly : Cic. Tusc. 4, 10, 24 ; Tac. A. 3. 12 ; Cell. 5, 9, 6. turbinatio? finis,/, [turbinatus] A pointing in dte form of a cone: piri. Plin. 15, 21, 23. turbinatus» a, um, adj. [2. turbo] ■ Cone-shaped, pointed like a cone, conical, turbinate: adamas . . . turbinatus in mu- cronem, Plin. 37, 4, 15; id. 11, 37, 69.— Comp.: turbinatior piris figura, Plin. 15, 15, 17. * turbineUS, a, um, adj. [idj Shaped like a top, cone-shaped : vortex, Ov. M. 8, 556. 1. turbo. avi, atum, 1. v. a. (* fut. per/., turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4, al. turbassitur) [turba] To disturb, con- fuse, disorder : to throw into disorder or confusum (fre'j. and quite class.). I, Lit. : ventorum vi agitari atque tur- bari mare, Cic. Clu. 49. 138; eo, mare, aequor, etc., Lucr. 2, 1 ; Hor. Epod. 15, 8 ; Ov. M. 7, 154 ; 14, 545, et al. : equitatus turbaverat ordines, Liv. 3, 70, 9 ; so id. ib. § 4 : aciem peditum, id. 30, 18, 10; cf., in a poet. tran6f., ancipiti quoniam bello tur- batur utrimque, Lucr. 6, 377 : ne comae turbarentur, quas componi vetuit. Quint. II, 3. 148 ; so, capillos, Ov. M. 8, 861 ; cf. in a Greek construction, turbata capillos, id. ib. 4, 474: ceram, Quint. 12, 8, 13: uvae recentea alvum turbant, Plin. 23, 1, 6, et saep. 1578 TTJRB B. I n partic, of water, To trouble, make thick or turbid : lacus, Ov. M. 6, 364 ; so, flumen imbre, id. ib. 13, 889 : aquam limo, Hor. S. 1, 1, 60 : aquas lacrimis, Ov. M. 3, 475. II. Trop. : Cic. Verr. 2, 2, 50, 123 ; cf., qui omnia infima summis paria fecit, tur- bavit, miscuit, id. Leg. 3, 9, 19 ; and, Aris- toteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiene, id. N. D. 1, 13, 33 : quantas res turbo ! Plaut. Mil. 3, 2, 1 ; so, quas mihi filius turbas turbet, id. Bacch. 4, 10, 1 ; cf, quae meus filius turbavit, id. ib. 5, 1, 5; so id. Casin. 5, 2, 6; and, ne quid ille turbet vide, Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, 24 : haec, quae in re publica turbantur, id. ib. 3, 9, 3 : milites nihil in commune turban- tes, Tac. H. 1, 85 : turbantur (testes), Quint. 5. 7, 11 ; cf. id. 4, 5, 6 ; 5, 14, 29 ; 10, 7, 6. — Absol. : dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 : repente turbare Fortuna coepit, Tac. A. 4, 1 : si una alterave civitas turbet, id. ib. 3, 47 : M. Servilius postquam, ut coepe- rat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Coel. in Cic. Fam. .8, 8, 2. — Impers.: totis Usque adeo turba- tur agris, Virg. E. 1, 12 : si in Hispania turbatum esset, Cic. Bull. 20, 57. — Hence turbatus, a, um, Pa., Troubled, dis- turbed, disordered, agitated, excited : /^, Lit.: turbatius mare ingressus, more stormy, Suet. Calig. 23 : turbatius coelum, id. Tib. 69. — B. "Trop.: hostes inopinato malo turbati, Caes. B. C. 2, 12, 1 ; cf, oc- ulis simul ac mente turbatus, Liv. 7, 26, 5 : and, turbatus religione simul ac periculo, Suet. Ner. 19 ; cf. also, turbatus animi, Sil. 14, 678 : — placare voluntates turbatas, Cic. Plane. 4, 11 ; cf., seditionibus omnia tur- bata sunt, Sail. Or. Phil, contr. Lepid. 1; and, turbata cum Romanis pax, Just. 18, 2fin.: omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa, Plin. Ep. 8, 14, 7 ; cf, quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc., id. ib. 9, 5, 3.— Hence, Adv., turbate, Confusedly, disorderly : aguntur omnia raptini atque turbate, in confusion, Caes. B.C. 1, 5, 1. 2. turbo» ">is, m. (collat. form, tur- ben, inis, n., Tib. 1, 5, 3 ; cf. Charis. p. 118 P.) [1. turbo] That which spins or twirls round, a whirl. I. A whirlwind, hurricane, tornado : " ventus circumactus et eundem ambiens locum et ee ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius vol- utalur, inflammatur, et eflicit, quem 77/117- orriau Graeci vocant : hie est igneus tur- bo." Sen. Q. N. 5, 13 ; cf. id. ib. 7, 5 : pro- cellae, turbines, Cic. N. D. 3, 20, 51 ; cf., saevi exsistunt turbines, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 ; Lucr. 1, 274 ; cf. id. 1, 280 ; 295 ; 5, 218 ; Ov. M. 6, 310 : senatus de- crevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur, Cic. Fam. 12, 25, 1 : turbo aut subita tempestas, id. Coel. 32, 79 : pul- vis collectus turbine, Hor. S. 1, 4, 31, et saep. In apposition with ventus : exori- tur ventus turbo, Plaut. Cure. 5,2, 47; so, cireumstabant navem turbines venti, id. Trin. 4, 1, 16. B. Trop. : qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publieae navem gubernas- sem, Cic. Pis. 9, 20 ; cf., ego te in medio versantem turbine leti Eripui, Catull. 64, 149 : quum illi soli essent duo rei publi- cae turbines, id. Sest. 11, 25 : miserae mentis, Ov. Am. 2, 9, 28 : miserarum re- rum, id. Met. 7, 614 : Gradivi, i. e. coil of war. tumult of war, Sil. 11, 101. II. -^ spinning-top, whipping-top, Virg. A. 7, 378 sq. ; Tib. 1, 5, 3.— Hence, B, Transf, of things that have the shape or whirling motion of a top, as a Reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42 ; Var. in Serv. Virg. A. 1, 449 ; Hor. Epod. 17, 7; Catull. 64, 315; Plin. 2, 10, 7; 9, 36, 61 ; 27, 4, 5 ; 36, 13, 19, § 90 ; 37, 4, 15 ; Ov. M. 1, 336, et al. III. -4 whirling motion, a whirl, twirl, rotation, revolution, a round, circle (so mostly poet.) : cum coeli turbine ferri, Lucr. 5, 623 ; so, lunae, id. 5, 631 : ignium, id. 6, 640 ; cf. Virg. A. 3, 573 : teli (contor- ti), id. ib. 6, 594 ; cf. id. ib. 11, 284 ; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542; cf, saxi, whirling force, Virg. A. 12, 531: serpentis, i. e. the coil- ing, Sil. 3, 191 : Aegaeus, whirlpool, vor- T U ED tex, Claud. Laud. Stil. 1, 287 ; so, rapax, Stat. Th. 4, 813 : verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, mtimento tur- binis exit Marcus Dama, i. e. of whirling round, Pers. 5, 78 : militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6: vulgi, i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200. 3. Turbo» finis, m. The name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310. turbor» <> r > s > m - [1- turbo] Restless- ness, nuquietness, disturbance, tumult (late Lat), Coel. Aur. Acut. 1, 15, no. 149 ; ib 2, 1 med. turbula» ae, /■ dim. [turba] A disor- derly group, a little crowd of people : tur- bulae complent totas plateas, App. M. 11, p. 260. turbulente and turbulcnter. advv., v. turbulentus, ad fin. turbuleutia» ae, /. [turbulentus] Trouble, disquiet, turbulence (post-class.) : Tert. adv. Herm. 41. turbulento» are, v. a. [id.] To trouble, disturb (post-class.) : me strepitu turbu- lentant, App. M. 9, p. 222 ; id. ib. 2, p. 120. turbulentus» a, um, adj. [turba] Full of trouble or commotion: I, Pass., Rest- less, agitated, confused, disturbed, boister- ous, stormy, tempestuous (quite classical) : tempestas, stormy, Cic. Verr. 2, 5, 10, 26; so Plaut. Rud. 4, 4, 143 ; Auct. B. Alex. 45, 2 : loci Neptunii, Plaut. Mil. 2. 5, 3 : aqua, turbid, muddy, Phaedr. 1, 1, 5 : atomorum turbulenta concursio, confused, Cic. Fin. 1, 6, 20 : — est igitur quiddam turbulentum in hominibus singulis, Cic. Rep. 3, 36 (Non. 301, 6) : res publica, Cic. Fam. 12, 10, 3 ; heu edepol res turbulentas ! Plaut. Epid. 1, 1, 68; so, praeda, id. Bud. 4, 4, 142 : ea sunt et turbulenta et temcraria et periculosa, Cic. Caecin. 1 2, 34 : errores, id. N. D. 2, 28, 70 : animi, stirred up, aroused, excited, id. Tusc. 4, 59. — Comp. : turbulentior inde annus excepit, Liv. 2, 61, 1. — Sup. : fcurbulentissimum tempus, cqrp. tranquillissimum, Cic. Pis. 15, 33. II. Act., Making trouble, troublesome, turbulent, factious, seditious: turba ple- I rumque est turbulenta, Var. in Gel!. 13, 11, 3 : P. Decius fuit ut vita sic oratione etiam turbulentus, Cic. Brut. 28, 108: sr- ditiosus civis et turbulentus, id. de Or. 2, 11.48; so, t.et mali cives,id.ib.2.31, 135: tribuni, Tac. H. 2, 38 : condones, ("ir. Alt. 4, 3, 4 ; so Quint. 5, 13, 39 : consilia Anro- nii, Cic. Att. 15, 4, 1 : minae populi, Quint. 2, 20, 8.— Sup. : tribuni plebis, Caes. B. C. 1, 5, 2: leges, Suet. Caes. 16. — Hence. Adv., In a turbulent manner, confusedly, tnmultuously, boisterously, with violence: (a) Form turbulente: qui non turbu- lente humana patiantur, without agitation, composedly, Cic. Tusc. 4, 28, 60. — (fj) Form turbulenter: nihil turbulenltr, nihil temere facere, Cic. Fam. 2, 16, 7. — J), Comp. : esit de Caepione turlmlenlins. Cic. Part. or. 30, 105. — c . Sup. .- regrre, Sid. Ep. 2, 13 med. * turbystuni» >, »■ A drug used by painters to facilitate the reception of n cot or, a mordant: scytatum atque tui'bys'- tum, Plin. 33, 5, 26fin. (* Turcac, arum, m. An Asiatic pro- pie near the Don, the Turks, Plin. 6, 7, 7 ; Mela, 1, 19.) turda» ae > v - turdus. turdarium» "> »■ [turdus] A place where thrushes are kept, Var. L. L. 6, 1, 51. 4 turdelix» icis. Of uncertain signif., Var. L. L._6,_l, 51. Turdctani» firum, m. A people of Baetica, round about the mod. Sa:ille, Liv. 21, 6, 1 ; 34, 17, 1 ; cf. Mann. Hispan. p. 279 ; 286 and 302. In a comic lusus verbb. with turdus (a thrush), Plaut. Capt. 1, 2. 60. Turduli» firum, 771. A people in Bae- tica. living to the east of the Turdetani, Var. R. R. 2, 10, 4 ; cf. Mann. Hispan. p. 279 and 302. — II, Hence Xurdulus» a , um, adj., Of or relating to the Turdnli : bellum, Liv. 34, 20, 2. turdus» '• "■■ ifem, collnt. form, turda, ae, Pers. 6, 24 ; denied by Varro, L. L. 9, 38, 140; id. R. R. 3, 5, 6) A thrush, a field- fare, Plin. 10, 25, 36; Var. R. R. 3, 2, 15; 3, 5, 1 sq.; Col. 8, 10; Hor. Ep. 1, 15, 41; T URI id. Epod. 2, 34 ; id. Sat. 2, 2, 74 ; 2, 5, 10 ; Mart. 13, 92, 1, e't mult, al — II. Transf, A kind offish, a sea-carp, Plin. 32, 11, 53 ; Col. 8, IB, 8 ; 8, 17, 8 ; cf. Var. L. L. 5, 12, 23 ; Quint. 8, 2. 8. turcus (written also thureus), a, um, adj. [tuej Of frankincense: solis est tu- rea virga Sabaeis, the frankincense-shrub, Virg. G. 2, 117 ; so, virga, Or. M. 4, 255 : planta, Col. 3, 8, 4 : grana, Ov. F. 4, 4 1U : dona, Virg. A. 6, 225 : altaria, on which in- cense is burned, Stat. Th. 4, 412. turjJCO. rsi, fire, v. n. To swcllvut, be swollen or tumid (mostly poet. ; not in Cic.) : I. Lit. : si lienes turgent, Cato R. R. 157, 7; cf., Cyclopis venter turserat, Enn. in Prise, p. 870 1 J . ; so, ora (ab ictu), Ov. F. 3, 757 : lumina gemitu, i'rop. 1, 21, 3 : mammae, Plin. 20, 13, 51 : ran», Prop. 3, fi, 27 : gemmae laeto in palmite, Virg. E. 7, 48; cf., frumentu, id. Georg. 1, 315: herba, Ov. M. 15, 203 : caules, Plin. 12, 17, 37 : uva mero, Mart. 13, 68, 2 : sacculus pleno ore, Juv. 14, 138. — H, 'Prop. : tur- gent mendacia nimiis monstris, i. e. are full, Claud, in Eutrop. 1, 350: — (uxor) turget mihi, /'. e. is swelling with anger, is enraged, Plant. Casin. 2, 5, 17 ; so id. Most. 3, 2, 10.— B. Of speech, To be inflated, tur- gid, bombastic: o ratio, quae turget et in- flata est, Auct. Her. 4, 10, 45 : professus grandia turget, Hor. A. P. 27. turgesCO; ere, »■ inch. n. [turgeo] To beg in to swell, to swell np, sjcetl : I, Lit. : ne aqua in eorum corpore turges- cat, Var. R. R. 8, 9, 13; cf., hoc (humore) aetas ilia (puerilis) turgescit, Quint. 11, 3, 28 : prima Ceres docuit turgescere semen in agris, Ov. Am. 3, 10, 11; so, brassica valido caule. Col. poet. 10, 325: virgulta, Plin. 8, 50, 76 : hie satur irriguo mavult turgescere somno, i. e. to grow fat or stout, Pers. 5, 56: biillatis nugis Pagina turges- cit, !. e. is full, id. 5. 18.— H. 'I'rop.: A. To swell with passion : sapientis animus numquam turgescit, numquam tumet, Cic. Tusc. 3, 9, 19: cor turgescit tristibus iris, id. poet. ib. § 18 : turgescit vitrea bilis, Pers. 3, 8. — B. Of speech, To be inflated, turgid : genus dicendi, quod immodico tumore turgescit, Quint. 12, 10, 73. turgidulus. «> um, adj. dim. (turgi- dus] Swollen : ocelli Hondo, Catull. 3, 18 : racemi, Paul. Petr. 5, 450. turgiduSj a J unl * a( V- [ tur 8 eo ] Swol- len, inflated, distended, turgid (quite clas- sical) : membrum tumidum ac turgidum, Cic. Tusc. 3, 9. 19 ; so, oculi, Plaut. Mil. 4, 3, 15 : labra, Mart. 6, 39, 8 : venter, App. M. 6, p. 176 ; cf, aqua subter cutem fusa turgidus, Plin. 7, 45, 46; and, haedus, Cui frons turgida cornibus, Hor. Od. 3. 13, 4 : loca semine, Lucr. 4, 1031 : mare, Hor. Od. 1, 3, 19 ; cf., fluvii hiberna nive, id. Od. 4, 12, 4 : vela vento, id. ib. 2, 10, 24 ; Ov. Am. 2, 11, 42.-H. Trop., Of speech, Inflated, turgid (so very rarely) : oratio, Petr. 2: Alpinus, Hor. S. 1, 10, 36 ; Claud. Laud. Stil. 2, 158. turgor» ol '' 3 > m - ['d-1 A swelling, tur- giditti (post class.) : Mart. Cap. 2, 35 ; so id. 5 fin. Turianus. a . um, v. Turius, no. II. (* Tui'ias. «e, m. A river in Hispama Tarraconensis, now the Guadalnviar, Me- la, 2, 6, 6 ; Sail. Fragm. p. 957 Cort. Call- ed, also, Turium, ", «•> fin. 3, 3, 4, 20. — Hence Turiensis, e, adj.. Of or per- taining to Turias: proelium (in the Ser- torian war), Cic. Balb. 2, 5.) turibulum (thur.), i, n. [tus] A ves- sel to burn incense in, a censer, Cic. Verr. 2, 4, 21, 46 ; Liv. 29, 14, 13 ; Curt. 8, 9.— II* Transf, A constellation, otherwise called Ara, German. Arat. 390 ; Vitr. 9, 7. turicremus (thur.), a, um, adj. [tus. cremoj Incense-burning, for burning in- cense (a poet, word) : arae, Lucr. 2, 353 ; Virg. A. 4, 453 ; so, foci, Ov. Her. 2, 18 : ignes, Luc. 9, 989. turifer ( thur. ), era, erum, adj. [ tus- feroj Incense-bearing, that bears, yields, or produces incense: Indus, Ov. F. 3, 720: regio, Plin. 6, 23, 26 : Sabaei, Val. Fl. 6, 138 ; cf, Arabes, Claud. III. Cons. Hon. 71 : silvae, id. Rapt. Pros. 2, 81 : — grex, that offers frankincense, for idolaters, heathen, Prud. Apoth. 359. turificator (thur.), oris, m. [turifi- T URP catus] One that offers incense to the gods, lor idolater, Aug. contra liter. Petil. c. 103. tunf icatus (thur.), i, m. [tusfacio] One that offers incense (to the gods), a term applied to those Christians who sacrificed to the heathen gods in time of persecu- tion, Cyprian. 55. 'turilegUS, a, um, adj. [tus-lego] Incense gathering : Arabes, Ov. F. 4, 569. turio» onis, m. A shoot, sprout, ten- dril, young branch of a tree, Col. 12, 50, 5; A pic. 8, 1. (* Turium, ». v - Turias.) TuriuS» a. 7' uc name of a Roman gens. So, Q. Turius, Cic. Fain. 12, 26, 1 : C. Turius, Hor. S. 2, 1, 49, — H. Hence Turianus. «> um, adj.. Of or belonging to a Turius, Tnrian : hereditas, of Q_. Turi- us, Cic. Fam. 12, 26, 2 : — cassia, a peculiar kind so called, Martian. Dig. 39, 4, 16, § 7. tarma, ae, /. A division of Roman cavalry, the tenth part of an ala, consist- ing at first of thirty, and afterward of thir- ty-two men ; Eng., A troop, squadron of horse, " Var. L. L. 5, 16, 26 ; Veg. Mil. 2, 14; Fest. p. 355;" Caes. B. G. 4, 33, 1 ; 6, 8, 5 : 7, 45, 1 ; 7, 80, 6 ; 7, 88, 1 ; Hirt. B. G. 8, 19, 1 ; Cic. Att. 5, 21, 10; id. Fam. 15, 4, 7; Hor. Od. 2, 16, 22; id. Ep. 2, 1, 190, et al. — II, Transf., in gen., A troop, crowd, throng, band, body: in turma inau- ratarum equestrium (statuarum), Cic. Att. 6, 1, 17 : immanis Titanum, Hor. Od. 3, 4, 43 : Iliae, id. Carm. Sec. 38 : cristatae ex- ercitus, Claud. III. Cons. Hon. 133 ; so id. in Rut". 2, 343 : Alexandri, Plin. 34, 8, 19, 5 64 : feminea, Ov. Pont. 4, 10, 51 : Galli- ca, i. e. of priests of Isis, id. Am. 2, 13, 18. turmalis, e, adj. [turma] Of or be- longing to a troop or squadron ; subst., tur males, ium, m.: T. Manlius cum su- is turmalibus evasit, i. e. with those of his squadron, Liv. 8, 7, 1 ; so id. 25, 18, 11. — II. Transf: non sanguine cretus Tur- mali trabeaque Remi, i. e. of the equestri- an order, Stat. S. 5, 2, 17 : buccina, a cav- alry-trumpet, Claud. B. G. 347. — In a pun : Scipio ille major Corinthiis statuam polli- centibus eo loco, ubi aliorum essent im- peratorum, turmales dixit displicere, i. e. horsemen, and also, crowds, Cic. de Or. 2, 65, 262. — in the neulr. adverbially : Bello- na mixta viris turmale fremit, like a whole squadron, Stat. Th. 4, 10. turmariii orum, m. [id.] Recruiting officers of cavalry, Cod. Theod. 6, 35, 3. turmatim< adv. [id.] By troops or squadrons: equites se turmatim explicare coeperunt. Caes. B. C. 3, 93, 3 ; so Hirt. B. G. 8, 18, 2 ; Liv. 5, 39, 5 ; 28, 13, 9, et al. — II, Transf, in gen., In troops, in bands: Lucr. 2, 118. Tumus- U ™- A king of the Rutv.il, killed by Aeneas, Liv. 1, 2, 3 ; Virg. A. 7, 344 sq. ; Ov. M. 14, 451 sq. ; Tib. 2, 5, 48, et al. TurdneSj um, m. A people in Gallia Lugdunensis, on the Liger, around the site of the mod. Tours, Caes. B. G. 2, 35, 3 ; 7, 4, 6 ; 7, 75, 5 ; Hirt. B. G. 8, 46, 4 ; Plin. 4. 18, 32; cf. Ukert, Gall. p. 328 and 472. Called afterward Turdni (* or Tu- ronii), orum, Tac. A. 3, 41 ; Amm. Marc. 20, 11 sq.— II, Hence Turonicus- a, um, adj.. Of or belonging to the Turones, Turonic: ecclesiae episcopatus. of Tours, Sulpic. Sev. Vit. S. Mart. 9. turpiculus- a, um, adj. dim. [turpis] Ugly, foul, deformed: I, Lit. : nasus, Ca- tull. 41, 3: res, Var. L. L. 7, 5, 99. — *H, Trop.: jocus in (rebus) turpiculis et quasi deformibus ponitur, Cic. de Or. 2, 61, 248. * turpif icatus, «. um, adj. [turpis- facio] Made foul or filthy, debased, deform- ed, corrupted ; trop. : foeditas turpificati animi, Cic. Off. 3, 29, 105. TurpiliuSi a. The name of a Roman gens. So, Sex. Turpilius, a Roman comic poet, a contemporary and friend of Ter- ence, cf. Bahr's Lit. Gesch. § 46. — Tur- pilia, Cic. Fam. 7, 21. * turpiloquium, "\ «■ [turpis-io- quor] Obscene or immodest speech, Tert. Pud. 17 fin. turpilucricupidus, ' "dj. m. ftur- pis-lucrum-cupidus] Covetous of base or dishonest gain, as a term of abuse, Plaut. Trin. 1, 2, 63. TU RP TurpiO, onis, v. Ambivius. turpis, e, adj. Ugly, unsightly, un- seemly, foul, filthy, nasty (quite classical; esp. freq. in a trop. sense). I. Lit.: aspectus deformis atque tur- pis, Cic. Off. 1, 35, 126; Plaut. Poen. 1, 2, 125 : ornatus, id. ib. 1, 2, 94 ; cf. below, no. II. So, vestitus, Ter. Ph. 1, 2, 57 : col- ores foeda specie. Lucr. 2, 421 : % pes, Hor, S. 1, 2, 102 : podex, id. Epod. 8, 5 : rana, id. ib. 5, 19 : pecus, id. Sat. 1, 3, 100 : viri morbo, deformed, disfigured, id. Od. 1, 37, 9 : macies, id. ib. 3, 27, 53 ; cf., scabies, Virg. G. 3, 441 : podagrae, id. ib. 3, 299 : membra udo fimo, i. e. befouled, id. Aen. 5, 358 ; cf, toral, Hor. Ep. 1, 5, 22.— Sup. : simia quam similis turpissima bestia no- bis, Enn. Ann. 11. 15. H, Trop., Unseemly, shameful, dis- graceful, base, infamous, scandalous, dis- honorable : pulchrum ornatum turpes mores pejus coeno collinunt, Plaut. Most. 1, 2, 93 ; 1, 3, 133 : quum esset proposita aut fuga turpis aut gloriosa mors, Cic. Fin. 2, 30, 97 ; cf, mors honesta saepe vi« tarn quoque non turpem exornat, vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit, id. Quint. 15, 49 ; and, adoles- centia, id. Fontei. 11, 24 : causam, Auct. Her. 1, 6, 9 ; eo Caes. B. C. 3, 20, 4 : lux- uria quum omni aetati turpis, turn senec- tuti foedissima est, Cic. Off. 1, 34, 123 : si enim dieserunt, nihil esse obscenum, nihil turpe dictu, id. Fam. 9, 22, 1 : neque ro- gemus res turpes, nee faciamus rogati, id. Lael. 12, 40 : formido mortis, id. Rep. 1, 3 ; cf. Virg. A. 2, 400 : repulsa, Hor. Ep. 1, 1, 43 : turpem senectam Degere, id. Od. 1, 31, 19, et saep. : non turpis ad te, sed miser confugit, Cic. Quint. 31, 98; id. Att. 5, 11, 5 : ex judice Dama prodis tur- pis, Hor. S. 2, 7, 55 : sub domina mere- trice turpis, id. Ep. 1, 2, 25, et saep. — Comp.: quid hoc turpius ? quid foedius ? Cic. Phil. 2, 34, 86 : quid est autem ne- quius aut turpius effeminato viro 1 id. Tusc. 3, 17, 36 ; Caes. B. G. 4, 2, 4.— Sup. : homo turpissimus atque inhonestissimus, Cic. Rose. Am. 18, 50 : iste omnium tur- pissimus et sordidissimus, id. Att. 9, 9, 3 : turpissima fuga, Caes. B. C. 2, 31, 1 : tur- pissimus calumniae quaestus, Crassus in Cic. de Or. 2, 55, 226 : quod quidem mihi videtur esse turpissimum, Cic. Tusc. 2, 4, 12. — ]j. In the neulr. absol. : nee honesto quicquam honestius, nee turpi turpius, Cic. Fin. 4, 27, 75 : turpe senex miles, turpe senilis amor, Ov. Am. 1, 9, 4. — Adv. (in the poets) : turpe incedere, Catull. 42, 8; so, gemens, Stat. Th. 3, 334. — And, more freq., c, Turpe est, or simply tur- pe, with a subject-clause : habere quaes- tui rem publicam, non modo turpe est, sed sceleratum etiam et nefarium, Cic. Off. 2, 22, 77 : quod facere non turpe est; modo, etc., id. ib. 1, 35, 127 ; id. Lael. 17, 61 : quid autem turpius quam illudi? id. ib. 26, 99 ; cf. id. ib. 21, 77.— Hence, Adv., turpiter, In an ugly or unsight- ly manner: 1, Lit. (so rarely): ut tur- piter atrum Desinat in piscem mulier for- mosa superne, Hor. A. P. 3 : claudicare, Ov. Am. 2, 17, 20. — More freq. and "quite class., 2. Trop., In an unseemly manner, basely, shamefully, dishonorably : turpiter et nequiter facere aliquid, Cic. Tusc. 3, 17, 36 : unum illud extimescebam, ne quid turpiter facerem, id. Att. 9, 7, 1 : turpiter se in castra recipere, Caes. B. G. 7, 20, 6. So also Ter. Eun. 2, 1, 24 ; id. Hec. 4, 4, 2 ; Cic. Att. 6, 3, 9 ; 7, 2, 7 ; id. Mil. 4. 9 ; Caes. B. G. 7, 80, 5; id. B. C. 3, 24, 3; Auct. B. G. 8, 13, 2 ; Hor. A. P. 284 ; Ov. M. 4, 187, et al.— Comp., Ov. Tr. 5, 6, 13. —Sup., Cic. N. D. 1, 12, 29. turpiter, adv., v. turpis, ad fin. turpitude inis, /. [turpis] Ugliness, un sightliness, foulness, deformity: I, Lit (so extremely seldom) : an estullum ma- lum majus turpitudine? Cic. 08". 3, 29, 105 : virtutis laude turpitudinem tegere, App. Apol. p. 283. — II. Trop., Baseness, shamefulness, disgrace, dishonor, infamy, turpitude : turpitudinem alicui objicere, Cic. Fontei. 12, 27 ; so, coupled with de- decus, labes, id. Phil. 7, 5. 15 : with infa- mia, id. Verr. 1, 16, 49 ; id. Fin. 3, 11, 38 : si omnia fugiendae turpitudinis adipis- cendaeque honestatis causa faciemus, id. 1579 TURT Tusc. 2, 27, 66 ; cf., fuga turpitudinis, ap- petentia laudis et honestatis, id. Rep. 1, 2 : — verborum, id. de Or. 2, 59, 242 : ut tur- pitudinem fugae virtute delerent, Caes. B. G. 2, 27, 2: generis, Quint. 3, 7, 19: pristinae vitae, Gell. 18, 3, 3. turpo? avi, atum, 1. v. a. [turpis] To make ugly or unsightly, to soil, defile, pollute, disfigure, deform (mostly poet.) : I. Lit.: Jovis aram sanguine turpari, to be defiled or polluted, Enn. in Cic. Tusc. 1, 35, 85 ; and 3, 19, 45 ; so, capillos sanguine, Virg. A. .0, 832: canitiem pulvere. id. ib. 12, 611 : frontem (cicatrix), Hor. S. 1, 5, 61 ; cf., candidos humeros (rixae), id. Od. 1, 13, 10: ora (pallor), Sil. 7, 631: te quia rugae Turpant et capitis nives, Hor. Od. 4, 13, 12; so, ipsos (scabies), Tac. H. 5, 4 : Herculea turpatus aymnade vultus, Stat. Th. 4, 106.— II, Trbp., To dishonor, dis- grace: ornameuta, Cic. (?) Fragm. ap. Hier. Ep. 66, 7 : avos, Stat. Th. 8, 43 : af- flictos Argos, id. ib. 10, 437. TurraniuS; a. ?'' le name of a Ro- man gens. So, D. Turranius Niger, a friend of Varro and of Q. Cicero, Var. R. R. 2 praef. § 6 ; Cic. Att. 1, 6, 2 ; 6, 9, 2 ; 7, 1, 1 : M. Turranius, a praetor, Cic. Phil. 3, 10, 25 : C. Turranius, praefectus anno- nae, Tac. A. 1, 7 ; 11, 31. Turranius, a tragicpoet, Ov. Pont. 4, 16, 29.— II. Hence TurranianUS, a, um, adj., Of or be- longing to a Turranius, Turranian : pira, a peculiar kind so called, Col. 5, 10, 18; Plin. 15, 15. 16; Macr. S. 2, 15/n. turri cilia* ae, /. dim. [turris] A little tower, a turret, Vitr. 10, 19 med. — H, For pyrgus, A kind of dice-box, shaped like a tower, Mart. 14, 16. turrig"er>ei'a,erum,arf7'. [id.] Turret- bearing, turreted (poet, and in post-Aug. prose) : humeri elephantorum, Plin. 11, 2, 1 ; cf., ferae moles, Sil. 9, 560 : uibes, Virg. A. 10, 253; cf., ripae, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 229 : antennae, Virg. A. 7, 631 : carinae, Luc. 3, 514 ; 4, 226. — H. As an adj. propr., Turrigera, ae,/.. An epithet of Cybele, who was represented with a crown of turrets (personifying the earth and its cities) : Cybele, Ov. F. 6, 321 : dea, id. ib. 4224 : Opis, id. Trist. 2, 24. tturris, is, /. = r. pais, A tower: ea ballista si pervortam turrim, Plaut. Bac. 4, 4, 59 : apud vetustam turrern, Att. in Prise, p. 761 P. : Dionysius concionari ex turri alta solebat, Cic. Tusc. 5, 20, 59 : celsae graviore casu Decidunt turres, Hor. Od. 2, 10, 11 ; cf, altae, id. Epod. 17, 70 : Dardanae, id. Od. 4, 6, 7, et saep. Of military towers, for defense of a camp or the walls of a city, Caes. B. G. 5, 40, 2; 6. 29, 6 ; id. B. C. 3, 9, 3 ; Cic. Prov. Cons. 2, 4; for attack in a siege, Caes. B. G. 3, 21, 2; Cic. Fam. 15,4, 10; Liv. 32, 17/». ; on the backs of elephants, id. 37, 40, 4 ; on a ship, id. 37, 24, 6, et saep. — II, Transf. : A. For any high building, A castle, palace, citadel: pauperum tabernas Regumque turres, Hor. Od. 1, 4, 14 ; so, regia, Ov. M. 8,14: Tyriae, Tib. 1.7, 19: Maecenatiana, Suet, Ner. 38. — B A dove-cote built in the form of a tower, Var. R. R. 3, 3. 6.— C. A kind of battle-array -when the troops were arranged in a square, Cato in Fest. s. v. sebra, p. 344 ; cf. Gell. 10, 9, 1. turritUSj a, um, adj. [turris] Set, fur- nished, ov fortified with towers, towered, tur- reted, castled, castellated (mostly poet.) : moenia, Ov. Am. 3, 8, 47; cf., muri, id. Pont. 3, 4, 105: castella, Luc. 6, 39 : pup- pes, Virg. A. 8, 693 : elephanti, Auct. B. Afr. 30, 2; 41, 2; Plin. 8, 7, 7; cf., inde fcoves Lucas turrito corpore tetros, Lucr. 5, 1301 ; also called, t. moles, Sil. 9, 239 ; cf. turriger: temporamurali cinctus turrita corona, Sil. 13, 366. — B. As an adj. propr., Turrita, ae, adj.f, Tower-crowned, tur- reted, an epithet of Cybele (v. turriger, no. II.): dea, Prop. 4, 11, 52: Berecynthia mater, Virg. A. 6, 786 :— mater, Ov. M. 10, 696; cf. id. Fast. 4, 219 sq — II. Transf., Tower-shaped, towering, high, lofty: eco- puli, Virg. A. 3, 536 : corona, t. e. a lofty headdress, Luc. 2, 358; so, caput, Prud. Psych. 183 ; and, vertex, Hier. Ep. 130, 7. tursioi onis, m. A kind offish resem- bling the dolphin, a porpoise, Delphinus Phocarna. L. ; Plin. 9, 9, 11. turtur> " r ' s ' m - (/'"'■I turturis mari- 1580 TUSC nae os, Diet. Cret. 6, 15) A turtle-dove, Co- lumba turtur, L. ; Plin. 10, 34, 52 so. ; Var. R. R. 3, 8; Col. 8, 9; Pall. 1, 25, Plaut. Most. 1, 1, 44 ; id. Bacch. 1, 1, 35 ; id. Poen. 2, 40 ; Virg. E. 1, 59 ; Mart. 3, 60, 7, et mult. al. * turtiirilla, ae,/. dim. [turtur] A lit- tle turtle-dove; a term applied to an ef- feminate person : Sen. Ep. 96 fin. turunda; ae,/. -' I. -^ * tt " "f paste for fattening geese, Cato R< R. 89 ; Var. R. R. 3, 9, 20. — II, A kind of sacrificial cake, Var. in Non. 552, 3. — HI. A lent or roll of lint for wounds, Cato R. R. 157, 14 ; Scrib. Comp. 201. tUS (al 90 written thus), tiiris, n. [contr. from -$;'«£, to] Incense, frankincense, " Plin. 12, 14, 30 ;" Plaut Poen. 2, 3 ; id. Trin. 4, 2, 89 ; id. True. 2, 5, 27 ; Cic. Verr. 2, 4, 35, 77 ; id. Off. 3, 20, 80 ; Lucr. 3, 328 : Tib. 1, 7, 53 ; Prop. 3, 10, 19 ; Hor. Od. 1, 30, 3 ; 1, 36, 1 : 4, 1, 22, et saep. et al.— H. Tus terrae, A plant, called also chamaepitys, Plin. 24, 6, 20. Tuscii orum, m. Another name for Etrusci, The inhabitants of Etrii/ria, the Tuscans, Etruscans, Etrurians, Mel. 2, 4, 2 ; Liv. 2, 51, 1 ; 5, 33, 7 sq. ; 5, 45, 4 ; Cic. de Div. 2, 51, 106, et al. ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 71 and 100. — H. Hence Tuscus? a, um, adj., Of or belonging to the Tus- cans, Tuscan, Etruscan, Etrurian: mare, Mel. 1', 3, 3 sq. ; 2, 4, 1 ; 2, 7, 17 ; Plin. 3, 5, 8 ; Cic. de Or. 3, 19, 69 ; Liv. 5, 33, 7 ; Hor. Ep. 2, 1, 202, et al.; cf.. aequora, id. Od. 4, 4, 54 ; and, pelagus, Mel. 2, 5. 1 : sinus, Plin. 2, 88, 89 : amnis, i. e. the Tiber, which flows through Etruria, Hor. S. 2, 2, 33 ; Ov. A. A. 3, 386; cf, flumen, id. Met. 14, 615 ; and, alveus, Hor. Od. 3, 7, 28 : vocab- ula, Var. L. L. 5, 9, 17: sacra. Col. poet. 10, 341 : dux, i. e. Mezentius, Ov. F. 4, 884 : eques, i. e. Maecenas, Mart. 8, 56, 9 : cadi, Tuscan wine, id. 13. 118, 2 : — semen, i. q. zea. Plin. 18, 8, 19; id. 11, 29, 112: vicue, a- street in Rome inhabited by low people, especially by prostitutes. Var. L. L. 5, 8, 14 ; Liv. 2. 14, 9 ; Tac. A. 4, 65/7(. ; Plaut. Cure. 4, 1, 21 ; Hor. S. 2, 3, 228, et al. ; hence, ex Tusco modo dotem corpore quaerere, Plaut. Cist. 2, 3, 20.— Adv., Tusce. In the Tuscan language or manner: dicere, Gell. 11, 7, 4 ; cf. Var. ib. 2, 25, 8.— B. Tus- canuSj a > um ' n 4?-» T ne same : disposi- tiones, of the Tuscan style of architecture, Vitr. 4, 6 fin.— C. Tuscanicus- a, um, adj., The same : impluvium, in the Tuscan style, Var. L. L. 5, 33, 45 ; cf. Vitr. 3, 2 ; 4, 7 fin,; Plin. 35, 12, 45; 36, 23, 56: signa, id. 34, 7, 16 ; cf., Apollo, id. ib. 18 ; and, statuae, Quint. 12, 10, 1. Tusculanensis* e ;_ Tuscula- num. i; and, TusculanuS) a> um ; v. 2. Tusculum. * 1. tusculum (thusc), i, n. dim. [tus] A little frankincense: Plaut. Aul. 2, 8, 15. 2. TuSCUluni) >. "-• A very ancient town of Latium, now Frascati, Liv. 2, 15 sq. ; 6, 33 sq. ; Cic. Fontei. 14, 31 ; id. de Div. 1, 43, 98 ; 2, 45, 94 ; Hor. Epod. I, 29, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 654.— II. Hence TusCUlanuSi a, um, adj.. Of or be- longing to Tusculum, Tuscnlan : ager, Var. L. L. 7, 2, 84 : colles, Liv. 3, 7, 3 : aqua, Cic. Balb. 20, 45 : populus, Liv. 8, 37, 9 : sacra, Var. L. L. 6, 3, 56, et Baep. — 2. Subst. : a, Tusculanum, i, n., The name of several estates at Tusculum. So Cicero's estate there, Cic. Att. 1, 1, 4; 2, 1, 11 ; 7, 5, 3 ; id. Fam. 7, 23, 3. Hence, Tusculanae Disputationes, the title of a work written there by Cicero; cf. Klotz. Anm. in Cic. Tusc. 1, 1, 1. — An estate of Caesar, Cic. de Or. 2, 3, 13 ; of L. Crassus, id. ib. 1, 7, 24 ; 1, 21, 98 ; of M. Crassus, id. Att. 4, 16, 3; of Lucullus, id. Acad. 2, 48, 148 ; id. Fin. 3, 2, 7, et mult, al.— Hence, (.li) TusCUlanensis, e, adj., Of 'or per- taining to Tusculum: dies, passed at the Tusculan estate, Cic. Fam. 9,6, 4. — b. Tub- culani, orum, in., The inhabitants of Tusculum, Tusculans, Plin. 3. 5, 9 ; Var. L. L. 6, 3, 55 ; Cic. Off. 1, 11, 35 ; id. Balb. 13, 31.— B. Tusculus. «. um, adj.. Of or belonging to Tusculum, Tusculan (po- et, for Tusculanus) : tellus, Tib. 1, 7, 57 ; Mart. 9. 61, 2: colles, id. 4, 64, 13: moe- nia. Sil. 7, 692: umbra, Stat S. 4, 4, 16.— (n the plur. subst., Tusculi, orum, m., TU T E The inhabitants of Tusculum, the Tuscu- lans, Mart 7, 31, 11. TuscuSj a, um, v. Tusci, no. II., A. * tussedo- '"is, /. [ tussis ] A cough, App. M. 9, p. 222. tussicula* ae, /., dim. [id.] A little or slight cough, Cels. 3, 22 ; Plin. Ep. 5, 19, 6 ; Front. Ep. 1, 2 med. tussicularis. e, adj. [tussicula] Of or belonging to a cough, good for a cough, cough- : medicamenta, Coel. Aur. Tard. 2, 13 : herba, i. q. tussilago, id. ib. 2, 7 fin. tussiculosus, a, u m, adj. [id.] Cough- ing much, subject to a cough: senilis aetas, Coel. Aur. Acut. 2, 13 fin. tUSSlCUS» i. m. [tussis] Afflicted with a cough, Firm. Math. 5, 16 ; Marc. Empir. 20. tuSSllagTO* ™^< /• The herb colt's- foot, Plin. 2676, 16. tussio. i''e, ". «. [tussis] To cough, to have a cough: forte si tussire occoeperit, ne sic tussiat, Ut cuiquam linguam in tus- siendo proferat, Plaut. Asin. 4, 1, 49 sq. So, male, Hor. S. 2. 5, 107 : crebro, Quint. 11, 5, 56 : plurimum, Petr. 117 : acerbum, Mart. 2, 26, 1. — In the Part, pracs., subst, One who has a cough : nuces tussientibua inimicae, Plin. 23, 8, 77; so id. 21, 20, 83: 29, 3, 11. tussis» is, /. A cough, Cels. 4, 4, 4 ; 4, 6 ; 8, 9 ; Col. 6, 10. 1 sq. ; Plin. 23, 4, 51 ; ib. 8, 29 ; 26, 6, 16 ; Ter. Heaut 2, 3, 132 ; Catull. 44, 7 ; Virg. G. 3, 497 ; Hor. S. 1, 9, 32, et mult. al. : sicca, a dry cough, Cels. 4, 6. tUSUSi a, um, Part, of tundo. tutaculum, i> «• [1- tutor] A de- fense, means of protection, Prud. adv. Symm. 2, 387. tutamen> i™ 9 . «■ L'd.] -A means of de- fense, defense, protection (poet and post- class.) : (lorica) decus.et tutamen in ar- mis, Virg. A. 5, 262. In the plur. : domo- rum aut vestium, Arn. 2, 71 : deposcimus rebus fessis, id. 1, 15. tutamentumi '. "• J'd-] A means of defense, defense, protection (rarely ; not ante-Aug.), Liv. 21, 61, 10: circumspiciens tutamenta sermonis, App. M. 1, p. 105. Tutanus. i> m. [id.] The name of a Roman guardian deity, who is fabled to have put Hannibal to flight, Var. in Non. 148, 2. * tutatlO) onis > /• ['<*•] A protecting, defending, protection, Firm. Math. 4, 7. tutator. oris, m - [id.] A protector, de- fender (post-class.) : periculosis' tutator, egenis opitulator, App. de Deo Socr. p. 52. 1. tute> pron., v. hi, and 2. te. 2. tute> adv., v. tueqr, ad fin. tutela> ae, /. [1. tutor] A watching, keeping, charge, care, safeguard, defense, protection. I, Lit: A, I" gen.: tutelam januae gerere, Plaut. True. 2, 1, 43 ; so, foribus tutelam gerere, id. Trin. 4, 2, 28; cf, villa- rum, Plin. 18, 5, 6;' so, Capitolii, id. 35, 3, 4 : viae, Cels. Dig. 31, 1 , 30 : suo tergo tu- telam gerere, Plaut. Trin. 4, 3, 51 : nunc de septis, quae tutandi causa fundi fiant dicam. Earum tutelarum genera quatu- or, etc., Var. R. R. 1, 14, 1: pecudum silves- trium, care, management, Col. 9 praef. § 1; so, bourn, id. 6, 2, 15 : aselli, id. 7, 1, 2 ; cf., tenuiorum, support, maintenance, Suet Caes. 68 : lanae tutelam praestant contra frigora, Plin. 29, 2, 8 : — quum de hominis summo bono quaererent, nullam in eo neque animi neque corporis partem va- cuam tutela reliquerunt, Cic. Fin. 4, 14, 36 : tutela ac praesidium bellicae virtutis, id. Mur. 10, 22 : Apollo, cujus in tutela Athenas antiqui historici esse voluerunt, id. N. D. 3, 22, 55 j cf, quare sit in ejus tu- tela Gallia, cujus, etc., id. Prov. Cons. 14, 35 ; and, intelligi volumus salutem liomi- num in ejus (Jovis) es6e tutela, id. Fin. 3, 20, 66: subjicere aliquid tutelae alicujus, id. ib. 4, 19, 38 : filios suos parvos tutelae populi commendare, id. de Or. 1, 53, 228 : de Jovis impio Tutela Saturno cripuit, Hor. Od. 2, 17, 23 : ut dicar tuteU pulsa Minervae, Ov. M. 2, 563 : dique deaeque omnes, quibus est tutela per agros, Prop. 3, 13, 41, et saep. B. In parti c, a jurid. t. t„ The office Of a' guardian, guardianship, wardship, tutelage of minors, insane persons, etc. : "tutela est, ut Servius definit, vis ac po- testas in capite libero ad tuendum eum, TUT O qui propter aetatem sua sponte ae defen- dere.nequit, jure civili data ac permissa," Paul. Dig. 26, 1 (De tutelis), 1 : tradere ali- quem in tutelam alicujus, Pac. in Cic. de Or. 3, 46. 193: in alicujus tutelam venire, Cic. dc Or. 1, 39, 108 ; cf., fraudare pupil- ium, qui in tutelam pervenit, id. Rose. Com. 6, 16 : alicujus tutelam accipere, Var. R. R. 3, 2, 17 : ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. S. 2, 3, 218 : rei publicae, Cic. Off. 1, 35, 85. Cf. below, no. II., B, 2. II. Transf., concr. : A. Act., like our watch, of that which guards or protects, A keeper, warder, guardian, protector (most- ly poet.) : ( Philemon et Baucis ) templi tutela fuere, Ov. M. 8, 713 : prorae tutela i Melunthus, i. e. the pilot at the prow, i. q. proreta, id. ib. 3, 617 : — o tutela praesens Italiae (Augustus), Hor. Od. 4, 14, 43 ; cf., (Achilles) decus et tutela Pelasgi, Ov. M. 12, 612: — rerum tutela mearum Quum sis (shortly before, curator a praetore da- tus), Hor. Ep. 1, 1, 103. — So of the image of the tutelar deity of a ship : navis, cujus tutela ebore caelata est, etc.. Sen. Ep. 76 ; so Ov. Tr. 1, 10, 1 ; Sil. 14, 543 ; Petr. 105 and 108. And of the tutelar deity of a place, Petr. 57 ; Auct. Priap. 37 ; Hier. in Jesai. 57, 7 ; Inscr. Orell. no. 1698 sq. B. Pass., Of that which "is guarded or protected, A charge, care: I. In gen. (poet.) : virginum primae puerique Claris Patribus orti, Deliae tutela Deae, Hor. Od. 4, 6. 33: Lanuvium annosi vetus est tu- tela draconis, Prop. 4, 8, 3. 2. In par tic, in jurid. lang., That which is under guardianship or tutelage: in otficiis apud majores ita observatum est : primum tutelae, deinde hospiti, de- lude elienti, turn cognato, postea affini, a ward, Massur. in Gell. 5, 13, 5. So of the property of a ward : mirabamur, te igno- rare. de tutela legitima . . . nihil usucapi posse, Cic. Att. 1, 5, 6; cf., nihil potest de tutela legitima sine omnium tutorum auc- toritate deminui, id. Flacc. 34, 84 ; Ulp. Dig. 26 J 7, 5. tutelariS) e, adj. [tutela] Of or be- longing to defense or protection (a post- class, word) : I. (ace. to tutela, no. I., B) Of or belonging to guardianship, tutelar, tutelary : causa, Ulp. Dig. 12, 3, 4 : instru- menta, Paul. ib. 27, 7, 8 : anni, Sid. Ep. 4, 24 fin. : praetor, Capitol. M. Aur. 19 fin. — II. ( a cc. to tutela, no. II., A) dii, Tutelar deities of places, Macr. S. 3, 9 ; Arn. 3, 114. tutelarius, ", m. [tutela, no. I., A] One who has the care or custody ot a thing, a keeper, warden, curator : of a building : Plin. 34, 7, 17 : fbaetor, Inscr. Grut. 363, 2 ; 465, 5. * tutclator» oris, m. [tutela] A pro- tector, guardian: said of a genius : Mart. Cap. 2 L 39. tutelatUS» a > urn, adj. [id.] That is under protection: genus agri (coupled with in tutelam rei urbanae assignatum), Ai:sen. de Limit, agr. p. 58 Goes. Tutclina (also written Tutilina), ae, f. [id. | A guardian deity, tutelar goddess : I. Of Rome : Var. I,. L. 5, 34, 45 ; id. ap. Non. 247, 29.— H, Of com : Plin. 18. 2, 2 ; 'Pert. Spect. 8 ; Macr. S. 1. 16 ; Aug.Civ.D. 4, 8 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 131. (* tutemet» v - tute and met.) 1. tuto» "-dv., v. tueor, Pa., ad fin. 2. tuto- a re, v. 2. tutor, ad fin. 1. tutor» oris, m. [tueor] A watcher, protector, defender: I. In gen. (so very rarely ; not in Cic.) : et te, pater Silvane, tutor tinium, Hor. Epod. 2, 22 : tutorem imperii agere, Suet. Tit. 6 : Bacchi, i. e. Priapus, Petr. 133. — H. In par tic, a ju- rid. t. I., A guardian, curator, tutor of mi- nors, "women, insane persons, etc. (the predom. signif. of the word), " Dig. 26, 1 sq.;" Cic. Att. 12, 28, 3; id. Caecin. 25, 72 ; id. de Or. 1, 53, 228 ; id. Mur. 12, 27 ; Plaut. Aul. 3, 2, 16; 3, 5, 14 ; Liv. 39, 9, 7, et saep. : — orbae eloquentiae quasi tuto- res relicti sumus, Cic. Brut. 96, 330 ; cf., quasi tutor et procurator rei publicae, id. Rep. 2,29 ; Ov. Tr. 3, 14, 16. 2. tutor; atus, 1- v- dep. "■ [id.] To watch, guard, keep, protect, defend (quite class.) : tutatus est domum, Plaut. Am. 1, 1, 196 ; so, rem heri (servus), id. Men. 5, 6, 4 : rem parentum, id. Merc. 5, 1, 6; cf., re9 Italas armis, Hor. Ep. 2, ] , 2 : genae TYDE ab inferiore parte tutantur (oculos), Cic. N. D. 2, 57, 143 : egregiis muris situque naturali urbem tutantes, Liv.5,2,6: quum Volsci vallo se tutarentur, id. 3, 22, 5 ; so, se religione, Tac. A. 1, 39 : rem publicam, Cic. Rep. 6, 13 ; so id. Phil. 4, 1, 2 : pro- vincias, id. de imp. Pomp. 6, 14 : serves Tuterisque tuo fidentem praesidio, Hor. Ep. 1, 18, 81 ; id. ib. 2, 1, 171 : quas (spes) necesse est et virtute et innocentia tutari, Sail. J. 85, 4 : — natura arbores cortice a frigoribus et calore tutata est, Plin. H. N. 7 pracf. § 2 ; so, quibus (viribus) ab ira Romanorum vestra tutaremini, Liv. 6, 26, 1 : locorum ingenio sese contra imbelles regis copias tutabatur, Tac A. 6, 41. — * H. Transf., To ward off, avert an evil : ipse praesentem inopiam quibus poterat sub- sides tutabatur, Caes. B. C. 1, 52, 4. %3F" 1. Act. coll at. form, tuto, are: tuos qui celsos terminos tutant, Naev. in Non. 476, 10 ; so Pac. ib. 13 ; Pompon, ib. 12; Plaut. Merc. 5, 2, 24.-2. tutor, ari, in a pass, signif.: patria et prognati tutantur et servantur, Plaut. Am. 2, 2, 20 : hunc per vos tutari conservarique cupi- unt, Cic. Sail. 21, 61 (al. conservareque) : tutata possessio, Symm. Ep. 9, 11. tutdriuSi a » nm, adj. [1. tutor] Of or belonging to a guardian : tutorio nomine regnum administrare, Just. 30, 3. tutrix» icis,/. [id.] A female guardian, tutrix : nliarum suarum, Cod. Justin. 5, 35, 3. — Transf., of the Muses: Fulgent. Myth, praef. fin. tutulatUSf a > nm, adj. [tutulus] Hav- ing or wearing a tutulus, Enn. in Var. L. L. 7, 3, 90 ; and in Fest. s. v. tvtvlvm, p. 354 and 355 ; Pompon, in Non. 19, 16. tutulus» i» m - A kind of head-dress, formed by piling itp the hair in a conical form, worn esp. by the Flamen and his wife, Tert. Pall. 4 fin. ; cf. Var. L. L. 7, 3, 90 ; Fest. p. 354 and 355 ; and v. Bottig. Sabina, 1, p. 132. Tutunus» i> m ; i- q- Priapus, Aug. Civ. D. 4, 11 ; Arn. 4, 131 and 133 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 258. tutus» 8» um, Part, and Pa. of tueor. TUUS» a » um, pron.poss. [tu] Thy, thine, your, yours : tuus est servus, Plaut. Am. 2, 1, 63 : ex tua accepi manu, id. ib. 2, 2, 132 : imperium tuum, id. ib. 2, 1, 84 : Me. Quojus nunc est So. Tuus, nam pugnis usu fecisti tuum, id. ib. 1, 1, 219 : tuus sum, id. ib. 2, 1, 7 and 14 : vigebat auditor Panaetii illiu9 tui Mnesarchus, Cic. de Or. 1, 11, 45 : de tuis unus est, id. Fam. 13, 16, 3 ; cf., numquam tu . . . tam longe a tot tuis et hominibus et re- bus carissimis et suavissimis abesse vo- luisses, id. Att. 4, 15 : tua istuc refert, si curaveris, Plaut. Am. 2, 2, 109 ; v. refert, p. 1284, 1, a : Ly. Bene ego volo illi face- re, si tu non nevis. Ph. Nempe de tuo. Ly. De meo : nam quod tuum 'st, meum 'st : omne meum est autem tuum, Plaut. Trin. 2, 2, 47 sq. : haud tuum istuc est te vereri, id. Stich. 5, 4, 36 : tuum 'st, si quid praeter spem evenit, mihi ignos- cere, Ter. Andr. 4, 1, 55. — Made emphat- ic by the 6uffix pte or met : tuopte ince- nio, id. Capt. 2, 3, 11 ; cf, tuopte consilio, id. Mil. 3, 1, 11 : scio te sponte non ruapte errasse, id. Trin. 3, 2, 40 : tuismet Uteris, App. Apol. p. 337. — (* B. tuus, pregn., Your, your own, i. e. favorable, auspicious, proper, suitable, or right for you : tempore non tuo, Mart. 10, 19, 12 : haec hora est tua, id. ib. 19 : tempore tuo pusnasti, Liv. 38, 45; v. suus, p. 1509, B, 2.-2. For the objective gen., tui : desiderio tuo, through desire for you, Ter. Heaut. 2, 3, 66 ; so, odio tuo, id. Phorm. 5, 8, 27.) TyaneiUS) a . um, adj. Of or belong- ing to Tyana (a town in Phrygia) : ineo- la, Ov. M. 8, 719. Tyba» a e, /. A village on the Eu- phrates, now Taibe, Cic. Fam. 15, 1, 2. Tybris» v - Tiberis. (* Tycha», ae, f- = ™xr> (fortuna), The name of a part of Syracuse, Cic. Verr. 4,53; Liv. 24, 21; 25,25.) TychlUS» ". "*., Tvx'oS (Horn. II. 7, 222), A celebrated shoemaker of Boeotia, Plin._7, 56, 57 ; Ov. F. 3, 824. Tydeus (dissyl.), ei and eos, m., Tt>- 5evS, The son of Oeneus and father of Di- omedes, Virg. A. 6, 479 ; Stat. Th. 1, 42 ; 8, TYPH 664_; Hyg. Fab. 69 and 70. — H. Hence Tydidcs» ae, m., The son of Tydeus, i. ' Diomtdes, Virg. A. 1, 97 ; 471 ; 2, 164 ; 197 ; Hor. Od. 1, 6, 16 ; 1, 15, 28 ; Ov. M. 12, 622 ; 13, 68, et al. * tympamolum» >. «• dim. [tympa- num] A small drum, a taboret, tambourine, Arn. 6 fin. t tympanista» ae, m.-=.r\iv-r,uviorriS, A drummer, laborer, App. de Deo Socr. p. 49. 1 tympanistria, ae, f. = Tvu-nav!a- rpia, A female drummer or player on the tambourine, Sid. Ep. 1, 2fin. ; Inscr. Orell. no. 2451. t tympanites» ae, m.^TvuTavirnS. A kind of dropsy that swells the belly like a drum, tympanites, Veg. Vet. 1, 43; Coel. Aur. Tard. 3, 8 (in Cels. 3, 21, written as Greek). t tympaniticus» i> »»• = m^avi- tik&s, One who is ajjliclcd with tympanites, a dropsical person, Plin. 25, 5, 24, § 60 ; Veg. Vet. 3, 27. t tympanium» ii- n - = Tvunaviov, A precious stone shaped like a tambourine, Plin. 9, 35, 54. ttympanizans, antis, Pan. {tvu™- vtC,ti>], Playing on a drum or timbrel : Suet. Aug. 6% fin. t tympanotriba. ae, m. = -rvu-navo- rpiliyS,A laborer, a timbrel-player, a term of reproach for a soft, effeminate person (alluding to the priests of Cybele), Plaut. True. 2, 7, 49; cf. tympanum. 'tympanum» >> "■ = rvimavov, A drum, timbrel, tambour, tambourine, esp. freq. as beaten by the priests of Cybele, Lucr. 2, 619 ; Catull. 63, 8 sq. ; Virg. A. 9, 619; Ov.M.3,537;4,29; 391; Plaut. Poen. 5, 5, 38 ; Caes. B. C. 3, 105, 4 ; Just. 41, 2, et mult. al. — Hence, B. Trop., for any thing soft, effeminate, enervating : tym- pana eloquentiae, Quint. 5, 12, 21 ; Sen. Vit. beat. 13 med.—VL. Transf., Of other things of a like shape : A. -<* drum or wheel, in machines for raising weights, in water-organs, etc., Lucr. 4, 906 ; Virg. G. 2, 444 ; Vitr. 10, 4 : Plin. 18, 34, 77, § 332; Ulp. Dig.19, 2, 19,— B. In architecture : 1. The triangular area of a pediment, Vitr. 3, 3 med. — 2. -4 panel of a door, Vitr. 4. 6 vied. Tyndareus (trisyll.), el (collateral form, Tyndarus, i, Hyg. Fab. 77 and 78), ■m., TvvdupeioS, A king of Sparta, son of Oebalus, and husband of Leda ; he was the father of Castor and Pollux, and of Helen and Clytemnestra, Pac. in Non. 496, 31 ; Att. in Prise, p. 1325 P. ; Cic. Fat. 15, 34 ; Ov. Her. 8, 31 ; 17, 250 ; Hyg. Fab. 77 and 78.— n. Hence, A. TyndariuSj a. ™, adj., Of or belonging to Tyndareus, Tyn- darian : fratres, i. e. Castor and Pollux, Val. Fl. 1, 570; cf., puer, id. ib. 167 (al. Tyndareos as gen. Graec, v. Tyndareus). — Intheplur., Tyndarii, orum, m., poet, for Spartans, Sil. 15, 320.— B. Tyndar- ides» ae, m., A male descendant of Tyn- dareus, i. e. Castor or Pollux ; most freq. in the plur. for both, Tyndaridae, Cic. de Or. 2, 86, 352 ; id. Tusc. 1, 12, 28 ; id. N. D. 2, 2, 6 ; Ov. F. 5, 700 ; id. Met. 8, 301 ; Hor. Od. 4, 8, 31 ; also for the children of Tyndareus, in gen. : (Clytaemnestra) for- tissima Tyndaridarum, Hor. S. 1, 1, 100. —In the sing., of Pollux, Val. Fl. 4, 247 ; 6, 212.-C. Tyndaris» Wis,/..- 1 A female descendant of Tyndareus ; of Hel- en, Lucr. 1, 465; 474 ; Virg. A. 2, 601 ; 569 ; Prop. 2, 32, 31 ; 3, 8, 30 ; Ov. A. A. 1, 746 ; id. Met 15, 233. Of Clytemnestra, Ov. Tr. 2, 396 ; id. A. A. 2, 408.— 2. The name of a town on the western coast of Sicily, Plin. 3, 8, 14 ; 2, 92, 94 ; Cic. Verr. 2, 5, 49, 128; cf. Mann. Ital. 2, p. 412 sq. .Tyn- daritani» orum, m., The inhabitants of Tyndaris, Cic. Verr. 2, 2, 65, 156 ; id. Att. 15, 2, 4. — 3. The name of a female friend of Horace, Hor. Od. 1, 17. Typhoeus (trisyll.), el or eos, m., Tvcb&ivs, A giant, struck with lightning by Jupiter and buried under Mount Aetna, Virg. A. 9, 716 ; Ov. M. 5, 321 sq. ; Fest. 4, 491 ; Hor. Od. 3, 4, 53 ; Sil. 14, 196, et al. As a gigantic monster, called cenrimanus, Ov. M. 3, 303.— H. Hence, A. Typho- 1US» a, um, adj., Of or belonging to Ty- phoeus, Typhoean: tela, Virg. A. 1, 665 : cervix, Claud. Rapt. Pros. 3, 183.— B 1581 TYEI Typhdis, U' s > <"#• /■, The same: Aet- iiii, Ov. Her. 15, 11. ' typhon. onis, m. = rvu>v. J. A vi- olent whirlwind, a typhoon, Plin. 2, 48, 49 ; App. de Mundo, p. 64. The same, accom- panied by lightning, Val. Fl. 3, 130. — H, Typhon (scanned Typhon, in Mart! Cap. 2, 43), onis, Another name for the giant Typhoeus, Luc. 4, 595 ; 6, 92 ; Ov. F. 2, 461 ; Claud. Rapt. Pros. 2, 22 ; Hyg. Fab.152.-B. Derivv.: 1. Typhdue- US> a. u™. <"tj-. Of or belonging to Typhon, Typhonian: specus, the Typhon's cave in Cilicia, Mel. 1, 13, 4.-2. Typhonis. idis, /, Daughter of Typhon: Harpyiae, Val. Fl. p. 4, 428. t typhus» i. m - = tB0oj, Pride (late Latin p. mentis elatio et typhus qui ap- pellatur a Graecis, Am. 2, 43 ; so id. 2, 53 ; 56 ; 63 ; 88 ; Aug. Conf. 3, 3 ; 7, 9 ; Mart. Cap. 5, 187. f typiCUS) a . ura > adj.= TvTUKCS, Fig- urative, typical : t. Moses (Christus), Se- dul. 3, 208 ; so, cruor, id. 1, 192. t typus? i. m - = tvttoS : I. A figure, image, on a wall, Cic. Att. 1, 10, 3 ; Plin. .35, 12, 43; Lampr. Heliog. 3 and 7.— II. In later med. lang.. A form, type, charac- ter of intermittent fevers, Coel. Aur. Acut. 1, 14^ App. Herb. 102. Tyra, ae, v. Tyras. tyranna, ae,/. [tyrannue] A prin- cess, a tyrttnness (coupled with tyrannis), Trebell. XXX. Tyr. 31 fin. tyi'anmce. °-dv., v. tyrannicus, adfin. tyranniCldaj ae, m. [tyrannus-cae- do] A killer of a tyrant, a tyrannicide, Sen. de Ira, 2, 23 ; Plin. 7, 23, 23 ; Suet. Tib. 4 ; id. Vit. Luc. ; Quint. 5, 10, 36 ; 59 ; 7, 3, 7 ; 7, 7, 2 ; 5. tyrannicidium, »• «■ [id.] The kill- ing of a tyrant, tyrannicide, Sen. Contr. I, 7; Plin. 34, 8, 19, § 72; Quint. 7, 3, 10. ' tyrannicus, a. «m, adj. = nipavVi- k f, Tyrannous, tyrannical: tetrum faci- nus; crudele, nefarium, tyrannicum. Auct. Her. 2, 30, 49 : leges, Cic. Leg. 1, 15, 42 : ira, Sen. Ben. 1, 11 : crudelitas, Just. 16, 4 : dominatio, id. ib. : vitia, id. 21, 5 fin. — Adv., tyrannice, Tyrannically, Cic. Verr. jt, 3, 48, 115. Tyrannic onis, m. A grammarian and. geographer contemporary with Cicero, Cic. Q. Fr. 2, 4, 2 ; id. Att. 2, 6, 1 ; 4, 4, b, I ; id. ib. 8, a, 2. ttyranniS) idis, /. = rvpavvis: I. The sway of a tyrant, arbitrary or despotic rule, tyranny: o dii boni 1 vivit tyrannis, tyrannus occidit, Cic. Att.- 14, 9, 2 ; cf. id. ib. 14, 14, 2: tyrannidem occupare, id. Off. 3. 23, 90 ; so Quint. 5, 11. 8 : affectare, id. 7, 2, 54 ; 9, 2, 81 : petere, id. 5, 11, 8 : delere, Cic. Tusc. 2, 22, 52 : destruere, Quint. 1, 10, 48: (Pythagoras) odio ty- rannidis exsul Sponte erat, Ov. M. 15, 61 : t. saeva crudaque Neronis, Juv. 8, 223. — II, A female tyrant, Trebell. XXX. Ty- rann. '.lifin. ; cf. tyranna. f tyrannoctonus, i. "*■ = rvpawoK- t6voS, The killer of a tyrant : nostri tyran- noctoni, Cic. Att. 14, 15, 2; so id. ib. 16, 15, 3. t tyrannopolita, ae, m. — rvpavw- iroXnnS, A citizen of a town ruled by a ty- rant : Sid. Ep. 5, 8. 'tyrannus, i. m.=r€pnfaos: I. In gen., A monarch, ruler, sovereign, king (so very rarely and mostly poet.), Nep. Milt. 8 ; Virg. A. 4, 320 ; 7, 266 ; Ov. M. 6, 436 ; 581 ; Luc. 7, 227. Of Neptune, Ov. M. I, 276; of Pluto, id. ib. 5, 508. — Of the constellation Aries, because it ruled over, influenced the ocean, Hor. Od. 2, 17, 19.— II, In parti c, A cruel or severe ruler, a despot, tyrant : tyrannorum vita, Cic. Lael. 15, 52. So id. Phil. 13. 8, 18 ; id. Vatin. 9, 23 ; id. Verr. 2, 5, 40, 103 ; id. Mil. 13, 35 ; id. Tusc. 5, 20, 57, et saep. ; Virg. G. 4, 492 ; Hor. Ep. 1, 2, 58, et mult, al. — Gen. plur. : tyrannum novi temeritu- dinem, Pac. in Non. 181, 23. Tyras» ae, m., T('pas, A river in Sar- matin, now the Dniester, Mel. 2, 1, 7; Ov. Pont. 4, 10, 50. Called, also, Tyra, Plin. 1, 12.26. f tyrianthinus. a, urn, adj. = rvpt V OtvuS, Of a color between pttrple and violet : millium, Vopisc. Carin. 19. In the neutr. 1582 U plur., tyrianthina, orum, Garments of a purple-violet color, Mart. 1, 54, 5. XyriUS; a. «m, v. Tyrus, no. II. TyrO) us,/., TvpiA, A daughter of Sal- moueits, Prop. 2, 28, 51 ; Hyg. Fab. 60; 254. t tyropatina, ae, /. [vox hibrida from rvpbi, cheese, and patina] A kind of cheese-cake, Apic. 7, 11 fin. TyrOS, i. v. Tyrus. t tyrdtarichos, i. »*. = Tvporapi X os, A dish of salt-fish prepared with cheese, Cic. Fam. 9, 16, 7 ; 9 ; id. Att. 4, 8, a, 1 ; 14, 16, 1. — Adjectively : patella tyrotaricha, Apic. 4, 2 med. Tyri'heni, orum, m., Tvpfawi, The Tyrrhenians, a Pelasgian people who mi- grated to Italy and formed the. parent stock of the Etrurians, Virg. A. 11, 733 ; cf. Mull. Etrusk. 1, p. 75 sq.— ft. Hence : A. Tyr- rhenus,- a, urn, adj., Of or belonging to the Tyrrhenians or Etrurians. Tyrrhenian, Etrurian, Tuscan : mare, Mel. 1. 3, 3 ; Plin. 3, 5, 10 ; Hor. Od. 1, 1 1, 6 ; 3, 24, 4 ; cf., aequor, id. ib. 4, 15, 3 ; Virg. A. 1, 67. The same also personified in the masc, Tyrrhenus, Val. Fl. 4, 715: tlumen, i. e. the Tiber, Virg. A. 7, 663 : orae. id. ib. 7, 647 : gens, Ov. M. 3, 576 : rex, Virg. A. 8, 555 ; cf., progenies regum, Hor. Od. 3, 29, 1 : parens, id. ib. 3, 10, 11: corpora, i. e. of Tyrrhenians, Ov. M. 4, 23 : sigilla, Hor. Ep. 2. 2, 180, et saep.— Poet, for Italian : pubes, Sil. 1, ill.— B. Tyrrhenla, ae, /., The country of the Tyrrhenians, Tyr- rhenia, Etruria, Ov. M. 14,452. — C.Tyr- rheniCUS- a, um, adj., Of or belonging to the Tyrrhenians or Etruscans, Tyrrhe- nian, Etrurian: Tarraco, situated on the Tuscan Sea, Aus. Ep. 21, 88. (* Tyrrhcus. ei, m. (also Tyrrhus) The shepherd of King Latinus, Virg. A. 7, 485 — Hence Tyrrhidae,arum,;n., The sous of Tyrrheus, Virg. A. 7, 484.) Tyrtacus, i. m., Tvprnhs, An Athe- nian poet, who flourished about 680 before Christ, Hor. A. P. 402; Just. 3, 5. Tyrus or -os, If. Tvpos (Hebr. ■jfif), A famous maritime and commercial city of the Phoenicians, especially celebrated for its purple, now the ruins of Snr, Mel. 1 , 12, 2 ; Plin. 5, 19, 17 ; Curt. 4, 2 sq. ; Cic. N. D. 3, 16, 42 ; Verr. 2, 5, 56. 145 ; Tib. 1, 7, 20 ; Prop. 3, 13, 7; Virg. A. 1, 346; Ov. M. 3, 539 ; 15, 288, et mult. al. ; cf. Mann. Phoe- niz. p. 282 sq. — Poet, for Purple, Mart 2, 29, 3; 6, 11, 7.— ft. Hence TyriUS, a, um, adj.. Of or belonging to Tyre, Tyrian : purpura, Cic. Fl. 29, 70 ; cf., murex, Ov. A. A. 3, 170; id. Met. 11, 166: sucus, id. ib. 6, 222 : colores, id. ib. 9, 340 ; Hor. Ep. 1, 6, 18 : vestes, id. Sat. 2, 4, 84 : chlamys, Ov. M. 5, 51, et saep. : merces, Hor. Oil. 3. 29, 60 : puella, i. e. Enropa, Ov. F. 5. 605 ; also called T. pellex, id. Met. 3, 258 ; cf., taurus (that carried her). Mart. 10. 51, 1 : — " Tyria maria in proverbium deductum est, quod Tyro oriundi Poeni adeo poten-' tes maris fuerunt, ut omnibus mortalibus navigatio esset periculosa. Afranius in Epistola : /tunc in servum autem maria Tyria conciet," Fest. p. 355. — Poet, also for Theban (because Thebes was founded by the Phoenician, Cadmus) : montes, in the neighborhood of Thebes. Stat. Th. 1, 10 ; 12, 693 : ngri, id. ib. 9, 406 : ductor, i. e. Eleocles, id. ib. 11, 205: exsul, i. e. Polyni- ccs, id. ib. 3, 406 : plectrum, i. e. of Amphi- on, id. Silv. 3, 1, 16 ; cf., chelys, id. Theb. 8, 232, et saep. — And also for Carthaginian : arces, Virg. A. 1, 20: virgines, id. ib. 1, 336 : urbs, id. ib. 1, 388 : doli. Sil. 7, 268 : patres, id. 2, 24 : ductor, i. e. Hannibal, id. 10, 171; cf., miles, his army, id. 8, 13, et saep.— In the plur. subst., Tyrii, orum, m., The inhabitants of Tyre, the Tyriuns, Mel. 3, 6, 1 ; Cic. Phil. 11, 13, 35 ; id. Q. Fr. 2, 13, 2 ; Luc. 5, 108, et al.— Poet, trnnsf. (cf. above) for Thebans, Stat. Th. I, 10; 2, 73; 9,489. And for Carthaginians, Virg. A. 1,574; 4,111; Sil. 1, 82, et al. U, originally V, v, which character i arose from the Greek Y, Mnr. Vic- tor, p. 2459 P., The twentieth letter of the U DBEK Latin alphabet, a vowel, which was early distinguished by the old grammarians from the consonant represented by the same sign ; see the letter V. The long n corresponded in sound to the Greek ov, and to the German and Italian u (Eng.oo) ; the short u seems to have been an obscure sound resembling the German u and the French it : hence u sometimes represent- ed the Greek u, as in fuga from ipvyi), cu- minum from kvuivov, etc. ; and sometimes was exchanged with the Latin i, as in op- traus and optumus. carnufex and carni- fex, satwra and satira, in the old inscrip- tions CAPFTALIS and NOMINA S LAT- INI, in the Emperor Augustus's pronun- ciation of 8*'mus for swmus, etc. ; see the letter I. For the affinity of u with o and with v, see under those letters. As an abbreviation, V. (as the sign of the vowel u) stands for uti, so V. V. uti voverant. For its meanings when used as a sign of the consonant V, see under the letter V, ad fin. 1. uber, eris, n. [oHQap, cf. the let. B, p. 187, b] A teat, pap, dug, udder, a breast that gives suck (mostly poet, and in post- Aug. prose): (a) Sing.: Lucr. 1,886: lac- tantes ubere toto, Eun. Ann. 1, 75 : (vim- la) binos alit ubere fetus, Virg. G. 3, 30 : ut vix sustineant di6tentum cruribus uber, Ov. M. 13, 826 : vitulo ab ubere rapto, id. Fast. 4, 459 : quum a nutneis ubere au- ferretur, Suet. Tib. 6.— (/3) Plur. (so most freq.) : 6aepe etiam nunc (puer) Ubera mammarum in somnis lactantia quaeret, Lucr. 5, 883 ; so, lactea, Virg. G. 2, 524 ; cf., ad sua quisque fere decurrunt ubera lactis (agni), Lucr. 2, 370; so, lactis, Tib. 1, 3, 46; and, mammarum, Gell. 12, 1, 7: candens lacteus humor Uberibus manat distentis, Lucr. 1, 260 ; so, distenta. Hor. Epod. 2, 46 : tenta, id. ib. 16, 50 ; Cic. po- et. Div. 1, 12. 20 ; cf., (Romulus) quum es- set silvestris beluae sustentatus uberibus, id. Rep. 2, 2: uberaque ebiberant avidi lactantia nati, Ov. M. 2, 419 : sua quemque mater uberibus alit. Tac. G. 20, et. saep. — II, Transf. : A, Of plants: alma tellus annua vice mortalibus distenta musto de- mittit ubera, Col. 3, 21, 3: ubera campi, id. poet. 10, 90. — ]j|. ^ cluster or mass in the shape of an udder, of bees hanging from trees when swarming, Pall. Jun. 7, 6 and 9. C, Richness, fruitfulness, fertility : quique frequens herbis et fertilis ubere campus, Virg. G. 2, 185; so, divitis agri, id. Aon. 7, 262: glebae, id. ib. 1. 531 : in denso non segnior ubere Bacchus, id. Georg. 2, 275 ; so, vitis, Col. 4, 27, 5 ; and, palmitis Etrus- ci, Claud. B. G. 504. 2. uber, eris, adj. fl. uber, cf. ibid., no. II.. CJ Rich in something, full, fruit- ful, fertile, abundant, plentiful, copious, productive (quite class,.) : I. Lit.: seges spicis uberibus et crebris, Cic. Fin. 5, 30. 91; cf., messis, Plaut.Rud. 3, 2, 23; and, fruges, Hor. Od. 4, 15, 5 : itaque res uber fuit, antequam vastassent regiones. Cato in Prise, p. 647 P. : Umbria me genuit ter- ris fertilis uberibus, Prop. 1, 22, 10 ; cf, in uberi agro, Liv. 29, 25, 12; and, uber so- lum, .Tac. H. 5, 6: — (Neptunus) Piscatu novo me uberi compotivit. Plaut. Rud. 4, 2, 6 : onus, id. Pseud. 1, 2, 64 : bellum, productive in booty, Just. 38, 7 : — gravis imber et uber, copious, Lucr. 6, 290; so, guttae, id. 1, 350 : aquae, Ov. M. 3, 31 ; cf, aqua profluens et uber, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 3; and, rivi, Hor. Od. 2, 19, 10.— Comp.: agro bene culto nihil potest esse nee usu uberius nee specie ornatius, Cic. de Sen. 16, 57; cf., neque enim robustior aetas Ulla nee uberior (aestate), Ov. M. 15, 208 : subtemen,/«Her, stouter, Plaut. Merc. 3, 1, 20. — Sup. : uberrimi laetissimique fruc- tus, Cic. N. D. 2, 62, 156: arbor ibi niveis uberrima pomis, Ov. M. 4, 89 : (Sulmo) gelidis uberrimus undis, id. Trisf. 4, 10, 3 : uberrimus quaestus, the most profitable, Ter. Eun. 2, 2, 22 : equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uber- rimum et habitissimum viderunt, exceed- ingly stout, plump, or fat, Masur. Sabin. in Gell. 4, 20, 11. — With the gen.: regio quum aeris ac plumbi uberrima, turn et minio, Just. 44, 3 ; cf, frugum, Att. in Non. 498, 6.— Absol. : teneant uberrima Teucer Et Lib ys, the most fruitful regions, Val. Fl. 1 , 5(0. IIB I II. Trop. : hoc Periclem praestitisse ceteris dicit oratoribus Socrates, quod is Anaxagorae physici fuerit auditor, a quo censet emu uberera et fecuodum fuisse, Cie. Or. 4, 15 : niotus atiimi, qui ad expli- candum oroandumque sint uberes. id. de Or. 1, 25, 113; cf, theses ad excitationem dicendi mire speciosae atque uberes, Quint 2, 4, 24. — Comp. : nullus feracior in ea (pbilosophia) locus est nee uberior quam de officiis, Cic. Off. 3, 2, 5 ; id. de Div. 1.3, 6 : aut majore delectatione aut spe uberiore coramoveri, id. de Or. 1, 4. 13: quis uberior in dicendo Platone '! id. Brut. 31, 121; cf.. Catoni seni comparatus C. Gracchus pienior et uberior, Tac. Or. 18 : haec Africanus Petreiusque pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribniit, Caes. B. C. 1, 53, 1 : tuasque Ingenio laudes uberiore canunt Ov. Tr. 2, 74 : in juvenibus etiam uberiora paullo et paene periclitantia feruntur. Quint 11. 1, 32. — Sup.: uberrima snpplicationibus triumphisque provincia, Cic. Pis. 40, 97: nee decet te ornatum uherrimis artibus, id. BruL 97, 332 : oratorum ea aetate uber- rimus erat, Tac. A. 3, 31 fin.— Heme, Adv., used only in the Comp. and Sup. : 1. Lit., More fruitfully, more fully, more copiously : uberius nulii provi nit ista se- ges, Ov. Pont. 4, 2, 12: flere uberius, Cic. Phil. 2. 31. 77 : — mores mali quasi herba ir- rieua succreverunt uberrime, Plaut. Trin. L~l. 9.-2. Trop.: Quint 10, 3, 2 : haec quum uberius disputantur et t'usius, Cic. N. D. 2. 7. 20 ; so. loqui (coupled with pja- nius), id. Fam. 3. 11, 1 : dicere (with lati- ns), Plin. Ep. 4, 17, 11: explicare (with latius), Suet Rhet 1: — locus uberrime tractatus. Cic. de Div. 2. 1, 3. uberiUSi "dr., v. 2. uber, ad fin. UberOj are. v. n. and a. [2. uber] *f. Xeutr., Tu be fruitful or productive, to bear fruit: neque enim olea continuo biennio uberat CoL 5, 9. 11. — * U. Act.. To make fruitful, to fertilize: hoc velut coitu steri- les arbores uberantur. Pall. Oct 8. 3. ubertas 'on coins also uberitas : v. Rasehe, Lexic. rei num. V. 2. p. 759), atis, f. [ 2. uber J Richness, fullness, plenteous- ness. plenty, abundance, copiousness, fruit- fubuss, fertility, productiveness (quite class.) : X. Lit: mammarum, Cic. N. D. 2, 51, 128 : Asia uhertate agrorum ... fa- cile omnibus terris antecellat, id. de imp. Pomp. 6, 14 • so. amnium fontiumque, Plin. 3, 5, 6 : ubertas in percipiendis fruc- tibus, Cic. Verr. 2. 3, 98, 227 : so, frugum et fructuum, id. ft. D. 3. 36, 68 ; cf., rami bacarum ubertate incurvescere, Poet ap. Cic. Tusc- 1.23. 69; so, vini (opp. frumenti inopia). Suet Dom. 7 : pabuli, Plin. 37, 13, 77 : lactis, id. 22, 22. 39 : piscium, Just. 18, 3 : praedae. id. 25, 1 : opum, Sil. 15, 412, et saep. — H, Trop.: ubertates el copiae virtuos, Cie. N. D. 2, 66, 167 : utilitatis, id. de Or. 1, 44, 195 : ubertas in dicendo et copia. id. ib. 1, 12. 50 ; cf., ubertas et quasi silva dicendi, id. Or. 3, 12; and, ilia Livii laetea ubertas. Quint 10. 1. 32 ; so of co- piousness of speech, id. 10. 1. 13 : 109 : 12, 2, 23; Plin. Ep. 2, 3. 1 : Gell. 12. 1. 24. ubertim? a <* D - ['d-l Plentifully, abund- antly, copiously (mostly post- Aug. ; not in Cic.): ubertim lacrimulas fundere. Catull. 6fi, 17 : so, flere. Snet Caes. 81 ; Tit 10 ; Sen. Contr. 4, 25 : Petr. 134 : App. M. 3. p. 161 : Claud. Laud. Seren. 214. ubertO- are - r - <*• ["-• ub<"r ; cf. ul>ero] To make fruitful, to fertilize ( post-Aug. and very rarely) : ut omnes simul terras ubertel foveatque, Plin. Pan. 32. 2 : so. ngros (imber), Eum. Grat act ad Const 9'fin. Ubi> "dv. [formed analog, to ibi, v. b. v.] A'relative local particle, denoting rest in a place, Eng. In which place, in what place, where. I, Lit: in earn partem ituros atque ibi futures Helvetios. ubi eos Caesar con- stituisset, Caes. B. G. 1. 13. 3 : velim, ibi malis esse, ubi aliquo numero sis, quam istic, ubi solus sapere videare, Cic. Fam. 1, 10 ; cf., nemo sit quin ubivis. quam ibi, ubi est esse malit, id. ib. 6, 1. 1 : ergo, ubi tyrannus est, ibi . . . dicendum est plane nullam esse rem publicam. id. Rep. 3, 31 : omnes, qui turn eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebant, id. ib. 2, 2: non mo- DBIC do ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt id. ib. 4, 5: in ipso aditu atque ore porlus, ubi, etc., id. Verr. 2, 5, 12, 30; cf. id. Rep. 2, 16. — With the interrogative particle nam suffixed : in qua non video, ubinam mens constans possit insistere, Cic. X. D. 1, 10, 24. In connection with terrarum, loci, (* v. terra and locus) : non edepol nunc, ubi terrarum sim, scio, si quis roget, Plaut. Am. 1, 1, 180 : quid age- res, ubi terrarum esses, Cic. Att 5, 10, 4 : ubi loci fortunae tuae sint, facile intelligis. Plaut Capt 5, 2, 5 ; so. ut inanis mens quae- rat. ubi sit loci, Plin. 7, 24,24. — 2. Repeat- ed ubi ubi, also written as one word ubi- ubi, Wherever, wheresoever, i. q. ubicumque (very rarely) : ubi ubi est, fac. quampri- mum baec audiat, Ter. Eun. 5, 9, 12 : spe- rantes facile, ubiubi essent se . . . conver- suros aciem, Liv. 42, 57, 12. — Connected with gentium : ubi ubi est eentium, Plaut Asin. 2, 2, 21. B. In a direct interrogation. Where ? So. Ubi patera nunc est ! _V*. In fistula, etc., Plaut Am. 1, 1. 264 : ubi , eeo perii ? ubi immutatus sum ? ubi ego formam perdidi ? id. ib. 300: ubi inveniam Pamphilum ? Ubi quaeram ? Ter. Andr. 2, 2, 1 : ubi sunt qui Antonium Graece ne- gant scire * Cic. de Or. 2, 14. 59 : hen ubi nunc fastus altaque verba jacent ''. Ov. Her. 4, 150 Ruhnk. — Connected with gen- tium : ubi ilium quaeram gentium» Plaut. Epid. 5. 2. 13 : and with the interrog. par- ticle nam suffixed : ubinam est is homo gentium? Plaut. Merc. 2, 3, 97 : o dii im- mortales ! ubinam gentium sumusr ... in qua urbe vivimus? Cic. Cat. 1. 4, 9 (*v. gens. E. 2, a). H. Transf. : £. Most freq. of time, I When, whenever, as soon as. as : ubi sum- mus imperator non adest ad exercitum, Plaut Am. 1, 3, 6 : ubi ego Sosia nolim . esse, tu esto sane Sosia. Nunc, etc-, id. ib. 1, 1, 284 : ubi friget, hue evasit, Ter. Eun. 3, 3. 11 : ubi lucet magistratus myr- ■ rha unguentisque un^uentur. Var. L. L. 6. 9, 75 : ut sol, victis ubi nubibus exit Ov. M. 5. 571 : qualis, ubi hibernam Lyci- am Xanthique fluenta Deserit (Apollo), Virg. A. 4. 143: ubi semel quis pejerave- rit, ei credi postea non oportet Cic. Rab. Post 13. 36 : — hoc ubi Amphitruo herus conspicatus est IUico. etc., Plaut. Am. 1, I 1, 87 : ubi de ejus adventu Helvetii certi- | ores facti sunt legatos ad eum mittunt, ; Caes. B. G. 1, 7, 3: ubi ea dies venit etc.. id. ib. 1, 8, 3 : quem ubi vidi. equidem vim lacrimarum profudi, Cic. Rep. 6. 14 : I ubi galli cantum audivit id. Pis. 27, 67, et saep. : at hostes, ubi primnm nosfros equites conspexerunt . . . impetu facto, etc.. Caes. B. G. 4. 12, 1 ; Quint. 7, 1, 6. J3. In colloq. lang., referring to things or persons, instead of the relative pro- noun ; for In which, by which, with which, wherewith, etc., or of persons, with whom, by whom, etc. : ne illi sit cera, ubi facere possit literas, Plaut Asin. 4, 1, 22 : hujus- modi res semper comminiscere, Ubi me escarnifices, Ter. Heaut 4, 6. 9 : quum multa colligeres et ex legibns et ex sena- tusconsultis, ubi, si verba, non rem seque- remur, contici nihil posset, Cic. de Or. 1, 57. 243 : si rem servassem, fuit ubi nego- fiosus essem. Plaut True. L 2, 38 ; cf_ est, ubi id isto modo valeat Cic. Tusc. 5. 8. 23 ; see also ubi. under sum, p. 1489, 1., B, 5. b : — neque nobis adhuc praeter te quisquam fuit, ubi nostrum jus contra illos obtine- remus, with whom. Cic. Quint 9, 34: Alc- mene. questus ubi ponat aniles, Iolen ha- bet Ov. M. 9, 276. nbl-Ctimque (cunque), adv. Wher- ercr. wheresoever : LRelat: ubicumque est iepidum uniuentura. ungor. Plaut Ca- sin. 2. 3, 10 ; cf. efcd. ubicumque es. in . eadem es navi, Cic. Fam. 2, 5. 1 ; and, ego uni Servor, ubicumque est Ov. M. 7. 73.5: | cf. also, sis licet felix, ubicumque mavis, ■ Hor. Od. 3. 27, 13 : des operant, ut te ante ! Calendas Januarias, ubicumque erimus. sistas, Cic. Att. 3, 25 ; cf., ubicumque eris, ' id. Fam. 5, 17. 4 : and Quint 9, 4, 126 : . De. Si quid te volam, ubi eris 1 Li Vb\- : cumque libitum fuerit animo meo. Plaut. . Asin. L 1, 97. — Connected with terrarum, locorum, gentium : qui ubicumque terra- rum sunt," ibi, etc., Cic. Phil. 2, 44, 113 : UD O ubicumque locorum Vivitis, Hor. Ep. 1, 3,34 : ubicumque erit gentium. Cic>".D. 1, 44, 121. — Very rarely with the tubj.: nostrum est intelligere, utcumque atque ubicumque opus Eit, obsequi, Ter. Heaut 3, 3, 17: istuc est sapere, qui, ubicumque opus sit, animum possis flectere, id. Hec. 4, 3, 2. If. Indefinitely, Wherever it may be, any where, every where (so poet and in post Aug. prose) : bonam deperdere fa- mam, Rem patris oblimare, malum est ubicumque, Hor. S. 1, 2, 62 : te, dea (Ce- res), munincam gentes ubicumque lo- quuntur, Ov. Am. 3, 10, 5 : quicquid loqoe- mur ubicumque, Quint 10, 7, 28 : in seu- atu et apud populum et apud principem et ubicumque, id. 7, 4, 18 Zumpt -V. cr. ITbiij orum, m. A Germanic people on the RJiine, about mod. Cologne, Caes. B. G. 1. 54, 2 ; 4, 3, 3 ; 4, 16. 5 ; 6, 9. 6 ; Tac. G. 28; id. Ann. 1, 31 ; 36 ; 39, et saep.; cf. Ukert, Gall. p. 364 sq. — In the sing- fern. : mulier Ubia, Tac. H. 5, 22. * nbl-llbet» "d?- In any place, any whtre : cibus parabilis facilisque, ubilibet non defuturus, Sen. Tranq. 1. ubinani' T - ubi, no. I. nbi-quaque; odv. Wlterever, where- soever (extremely rare) : omnia, ubiqua- que gererentur, App. de Mundo. p. 69 (al. quaecumque ibi). — In tmesis : istius hom- inis ubi fit quaque mentio, Plaut. Bac. 2, 3. 18._ Ubl-quei a »• -A town in the ter- ritory of the Bruttii, Liv. 30, 19.) ulceraria, ae,/. (sc. herba) [ulcus] The plant horehound, App. Herb. 45. ulceration °m s ' /• [ ulcero ] A break- ing out into sores, ulceration ; a sore, ul- cer, Plin. 34, 11, 27.— In the plur.: Sen. Const Sap. 6. ulcer Oj av i. atum, 1. v. a. [ulcus] To make sore, cause to ulcerate (rarely, but quite class. ) : nondum ulcerato Philocte- ta serpentis morsu, Cic. Fat. 16, 36 : man- tica cui lumbos onere ulceret, Hor. S. 1, 6, 106. — *H. Trop. : non ancilla tuum jecur ulceret ulla, i. e. wound with love, Hor. Ep. 1, 18, 72. ulcerdsus. a , um, a-&j- [ id. ] Full of sores, ulcerous (very rarely ; not in Cic- ero) : I, Lit.: fades, Tae. A. 4, 57. — B. Transf, of trees, Knobby: Plin. 17, 14, 24. — *II, Trop. : jecur, i. e. wounded (with love), Hor. Od. 1, 25, 15. ulcisco. ere > v - ulciscor, ad fin. ulciscor? ultus, 3. v. inch. dcp. [from the root AAK, whence a\i\oi ; cf. Doderl. Syn. 5, p. 248 ; and therefore, prop., to ward oft' from one's self; hence, pregn.] I, To avenge one's self on, lake vengean ce on, or punish another for wrong done ; to take revenge for, to avenge, punish injustice, wrongs, etc. (very freq. and quite class.) : a. With a personal object: ego pol ilium ulciscar hodie Thessalum venefi- cum, Qui, etc., Plaut. Am. 4, 5, 9 : ego il- ium fame, ego ilium Siti, maledictis, mal- efactis, amatorem Ulciscar, id. Casin. 2, 1, 10 : inimicos, id. Trin. 3, 1, 18 : aliquem pro sceleie, Caes. B. G. 1, 14, 5 : odi hom- inem et odero: utinam ulcisci pos6em ! sed ilium ulciscentur mores sui, Cic. Att. 9, 12, 2 : numquam ilium res publica suo jure esset ulta, id. Mil. 33, 88 : quos ego non tarn ulcisci studeo, quam sanare, id. Cat. 2, 8, 17 : quos intelligis non, ut per te alium, sed ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur, laborare, id. de Div. in Cae- cil. 6, 22 : Alphesiboea suos alta est pro conjuge fratres, Prop. 1, 15, 15 : ulta pel- licem, Hor. Epod. 3, 13 ; 5, 63 : Romanos pro iis, quas acceperint injuriis, Caes. B. G. 3, 38, 2; cf., inimici ulciscendi causa, Cic. Inv. 2, 5, 18.— b. With a non-per- sonal object: qua in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas injuri- as ultus est, Caes. B. G. 1, 12, 7 ; cf Cic. Verr. 2, 2, 3, 9 ; and id. Fam. 12, 1, 2 ; so, injurias rei publicae, id. Phil. 6, 1, 2 : Etruscorum injurias bello, id. Rep. 2, 21 fin.: injuriam, id. Verr. 2, 1, 28, 72: pec- cata peccatis et injurias injuriis, id. Inv. 2, 27, 81, et al. ; cf., ultum ire injurias fes- tinare, Sail. J. 68, 1 ; and, ultum ire scele- ra et injurias, Quint. 11, 1, 42: istius ne- farium scelus, Cic. Verr. 2, 1, 27, 68 : pa- trui mortem, id. Rab. perd. 5, 14 : senis iracundiam, Ter. Ph. 1, 4, 12: offensas til- ls, Ov. Tr. 2, 134 : barbaras regum libidi- nes, Hor. Od. 4, 12, 8, et saep. II. Transf, with the person to whom wrong has been done as the object, To take vengeance for, to avenge a person (so 1584 TJ L L U much less freq., but quite class. ) : quos nobis poetae tradiderunt patris ulciscen- di causa supplicium de matre sumpsisse, Cic. Rose. Am. 24, 66 ; so Auct. Her. 1, 16, 26 : caesos fratres, Ov. M. 12, 603 ; cf., fratrem, id. ib. 8, 442 : patrem justa per arma, id. Fast. 3, 710 : numen utrumque, id. ib. 5, 574 : cadentem patriam, Virg. A. 2, 576, et saep. : quibus (armis) possis te ulcisci lace6situs, Cic. de Or. 1, 8, 32 ; so, se, Ov. M. 7, 397 ; id. Pont. 1, 8, 20 ; cf. transf. to a thing : a ferro sanguis huma- nus se ulciscitur : contactum namque eo celerius eubinde rubiginem trahit, Plin. 34, 14, 41. — With the two constructions combined : non hercle is sum, qui sum, nisi hanc injuriam meque ultus pulchre fuero, Plaut. Men. 3, 2, 7. $Sh 1. Act. collat. form, ulcisco, ere : nisi patrem materno sanguine exan- clando ulciscerem, Enn. in Non. 292, 16. — 2. ulciscor, ci, in a passive siguif. : quicquid sine sanguine civium ulcisci ne- quitur, jure factum sit, Sail. J. 31, 8 : irae graviter ultae, Liv. 2, 17 fin. ; so, ultus, avenged, Val. Fl. 4, 753 : ulta ossa patris, Ov. Her. 8, 120. Andsoperh.in Att. apud Non. 185, 21, we should read genitore ul- to for the unintelligible genitorem ullo, which Nonius explains by g. ultus fuero, perdidcro. ulcus (also written hula), eris, n. [e\- Koi\ A sore, ulcer, Cels. 5, 9 ; 14 ; 26, no. 31 ; 28, no. 6, et al. ; Plin. 23, 6, 60 ; id. ib. 9, 81; 22, 23, 43; Lucr. 6, 1147; 1165: Virg. G. 3, 454 ; Hor. Ep. 1, 16, 24 ; Pers. 3, 113, et al. — Proverb., ulcus tangere, to touch a sore spot, touch on a delicate sub- ject: Ter. Ph. 4, 4, 10.— B. Transf., of trees, An excrescence, Plin. 17, 24, 37, § 227: montium hulcera, i. e. marble quarries, id. 36, 15, 24, § 125.— n. Trop.: ulcus (i. e. amor) enim vivescit et inveterascit alun- do, Lucr. 4; 1064 : quicquid horum attige- ris, ulcus est, it will prove a sore place, i. c. will turn out absurd, Cic. N. D. 1, 37, 104. ulcuSCUlum, i, n. dim. [ulcus] A small sore or ulcer, Cels. 5, 28, 15 ; Sen. Ep. 72 med. ; Plin. 28, 19, 78. ulex* Ids, m - -A shrub resembling rose- mary, Plin. 33, 4, 21. Ullginosus, a, um, adj. [uligo] Full of moisture, wet, moist, damp, marshy : lo- cus, Var. R. R. 1, 6, 6 ; cf., campi, Col. 2, 4, 3 : terra, Plin. 17, 5, 3 : caprile, Var. R. R. 2, 3, 6 : viscera, i. e. dropsical, Arn. 1, 30. uligo* i m8 > /• [contr. from uviligo, from uveo, uvens, uvesco, uvidus, etc.) Moisture, marshy quality of the earth, Var. R. R. 2, 2. 7 ; Col. 1, 6, 16 ; Virg. G. 2, 184 ; Sil. 8, 381. tHixes (sometimes, on account of the Gr. 'OSvaovs'. erroneously written Ulys- ses), is (also, Ulixel, Hor. Od. 1, 6, 7; id. Epod. 16, 62 ; 17, 16), m. [formed from the Etruscan Uluxe or from the Siculian Ofr- X'lriS ; v. Miill. Etrusk. 2, p. 279] The Latin name for Odysseus, Eng. Ulysses, king of Ithaca, famed among the Grecian heroes of the Trojan war for his craft and eloquence ; the son of Laertes, husband of Penelope, and father of Telemachus and Telegonus, Cic. Tusc. 1, 41, 98 ; 2, 21, 48 ; 5, 3, 7 ; id. Oft'. 1, 31, 113 ; Prop. 3, 12, 25 sq. ; Ov. Her. 1, 84 ; Hor. Ep. 1, 2, 18 ; 1, 6, 63 ; id. Od. 1, 6, 7 ; id. Epod. 16, 62 ; 17, 16, et mult. al. ullo for ultuS fuerO; v. ulciscor, EP* uo. 2, ad fin. ullus» a , um (gen. sing., ulli, Plaut. True. 2, 2, 38 : dat. fern., ullae, Lucr. 1, 688), adj. dim. [contr. from unulus] Any, any one. I, In negative declarations (so most usually) : neque praeter te in Alide ullus servus istoc nomine est. Plaut. Capt. 3, 4, 58 : nee vobis auctor ullus est nee vosmet estis ulli, id. Cure. 4, 2, 12 : nee ulla deformior species est civitatis quam ilia, etc., Cic. Rep. 1, 34 : nullum, inquam, horum (signorum) reliquit, neque aliud ullum tamen, praeter unum pervetus lig- neum, id. Verr. 2, 4, 3, 7 : nulla alia in civitate . . . ullum domicilium libertas ha- bet, id. Rep. 1, 31; cf., Cluentii numus nullus judici datus ullo vestigio -reperie- tur, id. Cluent. 36, 102 : omnino nemo ul- lius rei fuit emptor, cui, etc., id. Phil. 2, 38, 97; cf., neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei numum ullum croderet, id. ULNA Flaec. 20, 47 : non possum equidem dice- re, me ulla in cogitatione, etc., id. Rep. 1, 22: di sciunt, culpam meam istanc non esse ullam, Plaut. Merc. 3, 4, 41 ; cf., de- inceps explicatur differentia rerum, quam si non ullam esse diceremus, etc., Cic. Fin. 3, 15, 50; and id. Brut. 90, 112; cf. also, non ullam rem aliam extimescens, quam, etc., Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 2 : ut plane sine ullo domino sint, id. Rep. 1, 43 fin. ; cf., sine ullo maleficio iter per provinciam facere, Caes. B. G. 1, 7, 3 ; and Cic. Off. 2, 11, 40 : negant sapientem suscepturum ullam rei publicae partem, id. Rep. 1, 6 ; cf., communis lex naturae, quae vetat ul- lam rem esse cujusquam, nisi ejus, etc., id. ib. 1, 17. — b. Sub st. (so rarely, but quite class.) : Tr. Quasi non sit intus (he- rus) ! Am. Neque pol est, neque ullus quidem hue venit, Plaut. Rud. 2, 3, 10 : nee ulli verbo male dicat, id. Asin. 4, 1, 55 : numquam ulli supplicabo, id. Rud. 5, 2, 49 : negat se more et exemplo populi Romani posse iter ulli per provinciam dare, Caes. B. G. 1, 8, 3 : nee prohibente ullo, Liv. 5, 40, 4 ; id. 34, 35 : reor non ul- lis, si vita longior daretur, posset esse ju- cundior, Cic. Tusc- 1,39, 94; cf., nee ul- lis aut gloria major aut augustior honor, Tac. Or. 12. B. In negative-interrogative or in hypothetical clauses (rarely, but quite class.) : est ergo ulla res tanti, aut commodum ullum tarn expetendum, ut viri boni nomen amittas ? Cic. Oft'. 3, 20, 82: an deus est ullus suavis Suaviatio? Plaut. Bac. 1, 2, 12 : cui nescio an ulla pars operis hujus sit magis elaborata, Quint. 9, 4, 1 : — hunc si ullus deus ama- ret, Plaut. Bac. 4, 7, 20 : si ullo pacto ille hue conciliari potest, id. Capt. 1, 2, 28 ; cf., si posset ullo modo impetrari ut abi- rct, id. Mil. 4, 5, 8 : atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, etc., Cic. Mil. 4, 9 : si ulla mea apud te commendatio valuit, id. Fam. 13, 40 : tilio moo, si erit ulla res publica, satis, etc., id. ib. 2, 16, 5: si ullam partem libertatis tcrebo, id. Q. Fr. 3, 1, 5, 15: si vero non ulla tibi facta est injuria, sine scelere cum aceusaro non potes, id. de Div. in Caecil. 18, 60. II. In purely affirmative clauses (so extremely seldom ; perh. not in Cic.) : ita fustibus sum mollior mi- ser mads, quam ullus cinaedus, Plaut. Aul. 3, 2, 8 ; cf. id. Rud. 3, 4, i9 ; and, ul- tra quam ullus spiritus durare possit, Quint. 8, 2, 17 : dum amnes ulli rumpun- tur fontibus, Virg. G. 3, 428 : nam scelus intra se taciturn qui cogitat ullum, facti crimen habet, Juv. 13, 209. * Ulmarium; ifc "• [ulmus] A planta- tion or nursery of elms, Plin. 17, 11, 15. ulmeus» a, um, adj. [id.] Of or be- longing to an elm-tree, of elm, elm- : irons, Col. 6, 3, 6 : coena, Juv. 11, 141 : virgae, i. e. rods for whipping with, Plaut. in Serv. Virg. A. 1, 478 ; so, virgidemia, id. Rud. 3, 2, 22 : pigmenta, id. Epid. 5, 1, 20 ; cf., mihi tibique interminatu'st, nos futuros ulmeos, nisi, etc., that we shall he changed into elm-rods, i. e. shall be soundly scourg- ed, id. Asin. 2, 2, 96 ; cf. the follg. art., and ulmus. ' ulmitl'lba! ae, m. [vox hibrida, from ulmus and rpiHia, tero] An elm-rubber, i. e. One that wears out elms, is often beaten with elm-rods, a term of abuse, Plaut. Pers. 2, 4, 7 ; cf. the follg. art. UlmuSi i> /• An elm, elm-tree, " Plin. 17,11,15; Col. 5,6;" Vinr.G.1,2; 2,446; Ov. M. 10, 100 ; 14, 661 ;"Hor. Od. 1, 2, 9 ; 2, 15, 5; Quint. 8, 3, 8, et mult, al.— Transf., ulmorum Acheruns, the Ache- ron of elm-rods, of one who is often beaten, Plaut. Am. 4, 2, 9 ; cf., ulmitriba : Faler- nae, i. e. Falernian vines, for Falernian wine, Juv. 6, 150. ulna, ae, /. [contr. from o>\ivn) The elbow: Plin. 11, 43, 98.-H. Transf. : A. Poet., in gen., for The arm : tremula pa- tris dormientis in ulna, Catull. 17, 13 ; so Prop. 2, 18, 9 ; Ov. M. 7, 847 ; 9, 652 ; 11, 63; Luc. 3, 664; Sil. 3, 457; 10,499; Stat, S. 5, 3, 266, et al. — B. As a measure of length: 1. An ell, Virg. E. 3, 105; id. Georg. 3, 355 ; Hor. Epod. 4, 8 ; Ov. M. 8, 750. — 2. As much as a man can clasp U L TE with both arms, A fathom, Plin. 16, 40, 76, ' ulophononi >i "• = ovXbtyovov, A variety of the plant chamaeleou, Plin. 22, 18, 21 ; App. Herb. 109. UlpianUSi >> m - Domitius Ulpianus, A celebrated Roman jurist under the em- perors Seztiniw Severus, Caracalla, Helio- gabalus, and Alexander Sever us : he teas murd red A.D. 230. ulpicumi i| *■ d kind of leek, Cato R. R7 71 ; Col. 11, 3, 20 ; 10, 113 ; Plaut. Poen. 5, 5, 35. UlpillS) a - The name of a Roman gens. So esp„ M. Ulpius Trajanus, the celebrated Roman emperor of that name. uls (written also ouls ; v. the follg.), praep. c. ace. [from the pronominal root il, whence ille] Beyond, opp. to cis (ante- class.) : " uls Cato pro ultra posuit," Fest. p. 379 : ovls lvcvm facvtalem (fol- lowed by cis lvcvm esq.vii.ikvm), Form. Sacr. Argeor. ap. Var. L. L. 5, 8, 16 : et uls et cis Tiberim, Var. ib. 5, 15, 25 : quin- queviri constitute sunt cis Tiberim et uls Tiberim, Pompon. Dig. 1, 2, 2, § 31. I niter» tra, trum, adj. {Camp., ulteri- or, us ; Sup., ultimus) [uls] prop., That is beyond or on the other side. The positive is now found only in the adverbs ultra and ultro ; but the Comp. and Sup. occur very freq. |, Comp., ulterior, us, Further, on the further side, that is beyond, ulterior: quis est ulterior? Ter. Ph. 4, 2, 10: quorum alter ulteriorem Galliam decernit cum Syria, alter citeriorem, i. e. transalpine, Cic. Prov. Cons. 15, 36 ; so, Gallia, id. Att. 8, 3, 3 ; Caes. B. G. 1, 7, 1 : portus, id. ib. 4, 23, 1 : ripa, Virg. A. 6,314; Veil. 2, 107, 1 : ulterius medio spatium sol altus habe- bat, Ov. M. 2,417.— Subst : quum ab prox- imis impetrare non possent, ulteriores tentant, those more remote, Caes. B. G. 6, 2, 2; so, proximi ripae negligenter, ulte- riores exquisitius, Tac. G. l7 : Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit, id. Hist 4, 7, 7 : ulteriora mirari, praesentia sequi, id. ib. 4, 8 : ut dum proxima dici- mus, struere ulteriora possimus, things beyond, what is to come, Quint. 10, 7, 8 ; cf., pudor est ulteriora loqui, Ov. F. 5, 532 ; so id. A. A. 3, 769 : semper et inventis ul- teriora petit, id. Am. 2, 9, 10 : cujus (fero, tuli) praeteritum perfectum et ulterius non invenitur, Quint. 1, 6, 26. II. Sap., ultimus, a, um, That is fur- thest beyond, i. e. The furthest, most dis- tant, most remote, the uttermost, extreme, last: A. Lit, ofspace: ilia minima (lu- na) quae ultima a coelo, citima terris luce lucebat aliena, Cic. Rep. 6, 16 : partes, id. ib. 6, 20: in ultimam provinciam se con- jecit id. Att 5, 16, 4 ; cf., devehendum in ultimas maris terrarumque oras, Liv. 21, 10, 12 ; so, orae, Plaut Most 4, 3, 3 ; Hor. Od. 3, 3, 45 : campi. Plaut. Rud. 4, 3, 95 : Hesperia, Hor. Od. 1, 36, 4 : Africa, id. ib. 2, 18, 4 : Geloni, id. ib. 2, 20, 18 : in platea ultima, Plaut. Cure. 2, 2, 28; id. Mil. 3; 1, 15 : in ultimis aedibus, Ter. Heaut. 5, 1, 29 ; so, spelunca draconis, Phaedr. 4, 20, 3 ; and, Cauda, Plin. 9, 5, 4 : mors ultima linea rerum est, Hor. Ep. 1, 16, 79 : rece& sum primis ultimi non dabant Caes. B. G. 5, 43 ; so, praeponens ultima primis, Hor. 5. 1, 4, 59.— In the neulr. subst, The last, the end : coelum ipsum, quod extremum atque ultimum mundi est, Cic. de. Div. 2, 43, 91. B. Transf. : 1. Of time or order of succession, The remotest, earliest, oldest, first ; the last, latest, final : ultimi et prox- imi temporis recordatio, Cic. Prov. Cons. 18, 43 : tam multis ab ultima antiquitate repetitis, id. Fin. 1, 20, 65 ; so, tempora, id. Leg. 1, 3, 8 ; cf., initium, Auct Her. 1, 9, 14 ; and, principium, Cic. Inv. 2, 2, 5 : me- moria pueritiae, id. Arch. 1, 1 ; cf., memo- ria seculorum, Just. 12, 16 : vetustas horn- inum, id. 2. 1 : auctor sanguinis, Virg. A. 7, 49 : ultima quid referam 1 Ov. Her. 14, 109 : — scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est, last, Ov. M. 3, 135; so, ae- tas est de ferro, id. ib. 1, 127 : vox, id. ib. 3, 499 : dicta, id. ib. 9, 127 : lapis, i. e. a gravestone. Pro;» 1, 17, 20 : cerae, L e. a last will, testame.m M«rt. 4, 70, 2, et saep. : decurritur ad illud extremum atque ulti- 5H UL TE mum Senatus consultum, Caes. B. C. 1, 5, 3. — In the neulr. subst. : perferto et ulti- ma exspectato, final events, the end, Cic. Fam. 7, 17, 2. And adverbially : ei fidem ad ultimum fratri praestitisset, to the last, Liv. 45, 19, 17 ; and also for at last, lastly, finally, i. q. ad extremum, postremo : si qualis in cives, talis ad ultimum in liberos esset, Liv. 1, 53, 10 ; id. 5, 10, 8 : ne se ad ultimum perditum irent id. 26, 27, 10. So too, ultimo, Suet. Ner. 32 fin. And, ulti- mum, for the last time, Liv. 1, 29, 3 ; Curt. 5, 12. 2. Of degree or rank, and denoting the highest as well as the lowest extreme of either : a. The utmost, extreme, the high- est, first, greatest, i. q. summus : sum- mum bonum, quod ultimum appello, Cic. Fin. 3, 9, 30: ultimae perfectaeque natu- rae, id. N. D. 2, 12, 33: ut absit ab ultimis vitiis ipse praeceptor ac schola, Quint 2, 2, 15; so, scelus, Curt. 5, 12 fin. : ex- secrationes, Just 24, 2 : ultimum suppli- cium, extreme (i. e. capital) punishment, Caes. B. C. 1, 84, 5 ; so, poena, Liv. 3, 58, 10; Plin. Ep. 2, 11, 8: discrimen ultimum vitae et regni, Liv. 37, 53, 16 : ad ultimam perductus tristitiam, Petr. 24, et saep. — In the neulr. subst : omnia ultima pati, every extremity, the worst, Liv. 37, 54, 2; so, ultima pati, Ov. M. 14, 483; id. Trist 3, 2, 11 ; Curt. 3, 1 ; cf., priusquam ultima experirentur, Liv. 2, 28, 9 : paene in ulti- mum gladiorum erupit impunitas, Veil. 2, 125. And adverbially : consilium scele- ratum, sed non ad ultimum demens, in the extreme, utterly, to the last degree, Liv. 28, 28, 8. — 1>. The lowest, meanest (so very rarely) • qui se Philippum regiaeque stir- pis ferebat, quum esset ultimae, Veil. 1, 11. — Subst. : ut vigiliis et labore cum ulti- mis militum certaret (consul), Liv. 34, 18. 5 : in ultimis laudum, id. 30, 30, 4 ; cf., in ultimis ponere, Plin. 17, 12, 18. HI, Adverbs: A. ultra, adv. and praep. c. ace. : \ t Adv., Beyond, further, over, more, besides : ultra procedendi fac- ultns, Auct. B. Air. 50. 3 ; cf., estne aliquid ultra, quo progredi crudelitas possit? Cic. Verr. 2, 5, 45, 119 : ne quid ultra requira- tis, id. Univ. 3: cf, ut nihil possit ultra, id. Att. 15, 1, B, 2 ; and, melius ultra quam citra stat oratio, Quint 8, 6, 76 : quid ul- tra Provehor 1 Virg: A. 3, 480 : jam nihil ultra spectantibus, fluint. 9, 4, 30 ; cf. id. 7, 1, 59 : earn (mortem) cuncta mortalium mala dissolvere : ultra neque curae neque gaudio locum esse, Sail. C. 51, 20 : hac tempestate serviundum aut imperandum . . . nam quid ultra» id. Or. Lepid. contra Sull. 5 : nullum ultra periculum vereren- tur, Hirt B. G. 8, 39, 3.— In time : usque ad Attium et ultra porrectas syllabas gem- inis vocalibus scripserunt, further, later, Quint. 1, 7, 14 : nee ultra bellum Latinum dilatum, Liv. 2, 19, 2.— (#) On account of its comparative sense, freq. followed by quam: ultra enim quo progrediar, quant ut veri videam similia, non habeo, Cic. Tusc. 1, 9, 17 ; cf., ultra quam homini da- tum est provehi, Quint. 6 prooem. § 10 : ultra quam satis est, Cic. Inv. 1, 49, 91 ; so id. ib. 1,18, 26; Quint. 12, 7, 12 : ultra quam oporteat, id. 2, 4, 7 ; 2, 5, 24 : ultra quam ullus spiritus durare possit, id. 8, 2, 17 : Liv. 40, 30, 5 : nee ultra moratus, quam, etc., Tac. A. 6, 44. b. In the Comp., ulterius, in the sig- nif. of the positive, Beyond, further on, further (mostly poet, and in post-Aug. prose) : cum quo Riphaeos possim con- scendere montes Ulteriusque domes va- dere Memnonias, Prop. 1, 6. 4 ; so, abire, Ov. M. 2, 872 : procedere, Quint. 5, 11, 34 ; cf., ulterius ne tende odiis, Virg. A. 12, 938 ; and, si me ulterius provexerit ira, Prop. 2, 15, 19 : ulterius nihil est, nisi non habi- tabile frigus, Ov. Tr. 3, 4, 51 : nee ulterius dare corpus inutile leto Aut vacat aut cu- rat, further, longer, more, id. Met 12, 344: non tulit ulterius, id. ib. 3, 487 : rogabat Ulterius justo, beyond what was right, more than was right, id. ib. 6, 470. C. In the Sup., ultime, Extremely, to the last degree (Appuleian) : nudam flagris ultime verberat, App. M. 10, p. 250 ; so, af- fectus, id. ib. 1, p. 105. 2. Praep. c. ace, On the further side of, beyond, past : cis Padum ultraque, Liv. 5, UL TE 35, 4 : ultra Silianam villam, Cic. Att 12. 27, 1: millibus passuum II. ultra cum (montem) castra fecit, Caes. B. G. 1, 48, 2 ; so id. ib. 1, 49, 1 ; id. B. C. 3, 26, 4 ; 3, 66, 4 : ultra Tenninum, Hor. Od. 1, 22, 10 : dextra paulum prolata ultra sinum. Quint 11, 3, 159 ; cf. id. ib. 118.— Placed after the noun : sunt certi denique fines, Quos ul- tra citraque nequit consistere rectum, Hor. S. 1, 1, 107: portas ultra procedere. Prop. 4, 7, 29 : Euphratem ultra, Tac. A. 15, 17 fin. — b. Transf.: (a) As to time. Beyond, past, longer than : (Gorgias) 1 1 illorum fuit aemulus ut ultra Socratt-ui usque duravit Quint. 3, 1, 9; so, non du- ra! ultra poenam abdicationis, id. 9, 2, 88 : ultra rudes annos, id. 1, 1, 20 ; cf., ultra pueriles annos, id. 1, 11, 19. — (/}) As to number, measure, degree, quality, etc., Beyond, above, over, more than, i. q. supra : paulo ultra eum numerum, Auct. B. Alex. 21. 4 : — non ultra heminam aquae assu- mere, Cels. 4, 2, 4 fin.: — adhibent modum quendam, quern ultra progredi non opor- teat Cic. Tusc. 4,17,38; so, ultra modum, Quint. 8, 6, 73; 10, 3, 32; 11, 1, 90: quid est ultra pignus aut multam ? Cic. Phil. 1, 5, 12 : ultra Romanorum et mortalium etiam morem atiquem curare, Sail. Fragm. ap. Macr. Sat. 2, 9 ; cf., juvenis ultra bar- barum. promptus ingenio, Veil. 2, 118, 2; and, Maecenas otio ac mollitiis paene ul- tra feminam fluens, id. 2, 88. 2 : si moitalis ultra Fas trepidat, Hor. Od. 3, 29, 31 : ultra Legem tendere opus, id. Sat. 2, 1, 1 : vires ultra 6ortemque senectae, Virg. A. 6, 114 : si ultra placitum laudarit. id. Eel. 7, 27. B, ultro, adv.. To the further side, be- yond, on the other side : J, Lit. So most usually in the connection ultro citroquc, ultro et citro, ultro ac citro, or also, with- out a copula, ultro citro, On this side and on that, this way and that, to and fro, on both sides, mutually ; v. the art. citro, p. 284, b. 2, Transf.: a. To denote a distant removal, Afar, away, off (so only in Plau- tus) : Ty. Proin' tu ab istoe pro ul rere. das. He. Ultro istum a me ! Plaut. dipt. 3, 4, 19 ; so, ultro istunc, qui exossat hom- ines ! id. Amph. 1, 1, 164 ; and, ultro fe amator apage te a aorso meo, id. CVtsih. 2, 8, 23. I), To denote that which is or is done over and above something else, Be- sides, moreover, too: Plaut. Pers. 2, 5, 26 : celavit suos cives ultroque iis sumplum intulit Cic. Fl. 19, 45: cavendo, ne metu- ant homines, metuendos ultro se offerunt Liv. 3, 65, 11: Sex. Naevius, qui, quum ipse ultro deberet, cupidissime contende- ret, etc., Cic. Quint. 23, 74 ; cf., non debui tibi pecuniam . . . ultro a me muttuitus es. Quint. 5, 10, 107; id. 12, 8, 7 Spald. N. cr. — Strengthened by etiam : ubi disputata est ratio cum argentario, Etiam plus ipsus ultro debet argentario. Plaut. Aul. 3, 5, 56 : cf, Asia Cappadocem ilium non modo recipiebat suis urbibus. verum etiam ul- tro vocabat, Cic. Fl. 25, 61 : o audaciam ! etiam me ultro accusatuin venit, Ter. Ph. 2, 3, 13: etiam ultro derisum advenit, id. Eun. 5, 2, 21 : subinvideo tibi, ultro te eti- am arcessitum ab eo, Cic. Fam. 7, 10, 1 : qui, quoniam, herus quod imperavit, neg- lexisti persequi, Nunc venis etiam ultro irrisum dominum, Plaut Am. 2, 1, 40. C. To denote an action that proceeds from beyond, from the other side, i. e. without any influence or assistance from this side (different from sponte, whoss opposite is external compulsion or aid: ultro facio, non rogatus; sponte fa- cio, non coactus neque adjutus ; hence ultro is used esp. freq. along with verbs of giving, offering, proposing, approach- ing, assailing, etc.), Eng. On his part, on their part, of himself, of themselves, etc. : . of one's own accord, without being asked, . voluntarily: Gn. Jam haec tibi aderit sup-- plicans Ultro. Thr. Credin' ? G». lmmo certe. Novi ingenium mulierum : Nolunt- ubi velis : ubi nolis, cupiunt ultro, Ter. Eun. 4, 7, 42 sq. : ut homines Galli spem imperii ultro sibi a patriciis hominibus oblatam negligerent id non divinitus fac- tum esse putatis ? Cic. Cat. 3, 9, 22 ; so, ultro aliquid offerre, id. Plane. 10, 26 ; and Quint 7, 1, 50 : quum id, quod antes -pe- - 1585 ULUB tenti denegasset, ultro polliceretur. Caee. B. G. 1, 42, 2 ; cf.. omnia ei ultro pollicitus sum. Plane, in Cic. Fam. 10, 21, 1 : nee mihi quiequam tali tempore in mentem venit optare, quod non ultro mihi Caesar .Ictulerit, Cic. Fam. 4, 13, 2 : has (tabulae) douavit his ultro, Quint. 5, 10, 111 ; cf„ his !acrimis vitam damus et miserescimus ul- iio, Virg. A. 2, 145: ad aliquem ultro ve- nire, Cic. Fam. 7, 21 ; cf. id. Fin. 2, 18, 58 : quod occurrit ultro, Quint. 7, 1, 59 : inter- i ugantibus libenter respondeat, non in- [t.rrogantes percontetur ultro, id. 2, 2, 6: quemadmodum impetum occupemus fa- cere ultro in regem, Att. in Non. 355, 11 ; cf. Knn. ib. 16 ; and, quum rex ab Attalo et Rhodiis ultro se bello lacessitum dice- ret, num Abydeni quoque, inquit, ultro tibi iiilulerunt aima? Liv. 31, 18, 2.— So, ultro tribute (and sometimes written as one word, ultrotributa), Expenditures made by the State for public works: Var. L. L. 6,2, 54 ; Liv. 39, 44, 2 ; 43, 16, 2 and 7 ; v. Ad- am's Alterth. 1, p. 190; and so too, trop., virtus saepius in ultro tributis est, gives rather than receives, Sen. Ben. 4, 1. Ulterior» u8 > v - ulter, no. 1. UlteriUSj adv., v. ulter, no. III., A, 1, b. ultimd adv., v. ulter, no. III., A, 1, c. 1. ultimo, adv., v. ultimus, under ul- ter, 7io. II., B, 1, ad fin. 2. ultimo» are, v. n. [ultimus] To come to an end, be at the last : quum ultimarcnt tempora patriae, Tert. Pall. 1 fin. ultimum» adv., v. ultimus, under ul- ter, no. II., B, 1. ad fin. ultimus» a, um, v. ulter, no. II. ultio>6nis,/. [ulciscor] A talcing venge- ance, avenging, revenge (post- August.) : inhumanum verbum est et quidem pro isto receptum, ultio, Sen. de Ira, 2, 32: voluptas ultionis, Quint. 5, 13, 6. So, id. 7, 4, 33 ; Sen. de Ira, 3, 5 fin. ; Tac. A. 2, 13 ; 3, 7 ; 4, 25/«. ; Suet. Tib. 25 ; Juv. 13, 2; 191, etal. ultor, oris, m. [id.] A punisher, aveng- er, revenger (quite class.) : conjurationie investigator atque ultor, Cic. Sull. 30, 85 : Puhlius nostrarum injuriarum ultor, id. Brut. 77, 268 ; id. Pis. 1, 10, 23 : exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Virg. A. 4, 625 ; Sil. 2, 495.— II. Ultor, a surname of Mars, The Avenger, 0«. F. 5, 577; Suet. Aug. 21 ; 29 ; id. Calig. 24 Jin. ; Inscr. Grut. 121, 9; 232 med. ; 317, 8. * ultoriUSi a, um, adj. [ultor] Of or belonging to vengeance, avenging : mala, Tert. adv. Marc. 2, 24. ultra> adv., v. ulter, no. III., A. ultra-mundanus, «■ «">. adj. That is beyond the world, ultra-mundane (a post- class, word) : ille deus, App. Dogm. Plat. 8 ; so, pater, Mart. Cap. 2, 43 in carm. UltriXj ' c ' s > a 'U- [ultor] Avenging, vengeful (poet.): ultricesque sedent in limine Dirae, the avenging (female) dei- ties, Virg. A. 4, 473 ; cf, Furiae, Claud. Ep. I, 14; and, deae, Sen. Med. 967: Curae, Virg. A. 6, 274 : dextra, Sen. Here. fur. 895 : irae, Claud. III. Cons. Hon. 104, et saep. In the neutr. plur., ultricia bella, Sil. 2, 423 ; and, tela ultricia, Stat. Th. 10, tylTj — *H. Subst., She that avenges, an avenger : ultrix afnictae civitatis, Auct. On. pro Domo, 43, 112. ultrOi adv., v. | ulter, no. III., B. ultroneitas, atis, /. [ultroneus] Free-will, voluntariness : " ultroneitas, quam libertatem arbitrii dicimus," Fulg. Myth. 3, 6 Jin. ultrdneuSj a, um . adj. [ultro, under { ulter, no. III., B, 2, c] Of one's own ac- cord, voluntary (a post-Aug. word) : quid interest ad mortem, utrum jussi eamus an ultronei ? Sen. Q. N. 2, 59 med. ; so, exsilium amplexus, App. M. 1, p. 111. * ultrorsum- adv. [contr.from ultro- versumj Further onward : pergere, Sul- pic. Sever. Hist. eacr. 2, 26. ultrotributa^ drum, v. ultro, under fultSE, no. III., B, 2, c, ad fin. ultus, a * um i Part, of ulciscor. Ulubrae, arum,/. A small town of Latium, by the Pontine Marshes, now Cis- terna, Cic. Fam. 7, 18, 3 ; Hor. Ep. 1, 11, 30 : Juv. 10. 102 ; Inscr. Orell. no. 121 so. ; .•f Mann. [Ml. 1, p. 646,— Hence, A. ©1- ubranUS» »■ lUnl . adj., Of or belonging a Ulubrae, ,Ulubran : popuius, the inhabit- 1586 U M B 1 ants of Vlubrae; Cic. Fam. 7, 12, 2. — B. trlubrcilSCS" lum, m., The inhabitants of Vlubrae, the Vlubrans, Plin. 3, 5, 9. * ttluCUS, i> m - A screech owl, i. q. ul- ula, Serv. Virg. E. 8, 55 (al. alucos). ulula, ae./. (sc. avis) [ululo, the shriek- er] A screech-owl, Plin. 10, 12, 16; Virg. E. 8,55. ullllabilis» e, adj. [id.] Howling, yell- ing, wailing (a post-class, word) : plan- gor, App. M. 4, p. 143 : vox, id. ib. 5, p. 161 : clamor, id. ib. 10, p. 240 ; Amm. 24, 1. "' uliilamen, i m9 > n - [id] a howling, wailing, howl : Prud. Cath. 10, 122. ! ululatio, onis, /. [id.] A howling, wailing, lamentation over a deceased per- son : Inscr. Grut. 705, 11. ululatus, us > m - t id -] A howling, wailing, shrieking, as a sound of mourn- ing or lamentation, Virg. A. 4. 667 ; Ov. M. 3, 179 ; 5, 153 ; 8, 446 ; Plin. 8, 40, 61 ; Curt. 4, 15 ; 5, 12, et al. : the wild yells or war- hoops of the Gauls, Caes. B. G. 5 ; 37, 3 ; 7, 80, 4 ; the wild cries and shouts of the Bac- chanals, Catull. 63, 24 ; Ov. M. 3, 528 ; 706. ululo. avi, atum, 1. v. n. andn. [kindr. with the Gr. 6\o\vi,io} I. Neutr., To howl, yell, shriek, litter a monrnfnl cry : canis ululat acute, Enn. in Fest. s. v. nictare, p. 177 ; so, canes, Virg. A. 6, 257; Ov. M.' 15, 797 : lupi, Virg. G. 1, 486 ; cf. id. Aen. 7, 18 : simulacra ferarum, Ov. M. 4, 404 : — summoque ulularunt verfice Nymphae, Virg. A. 4, 168 ; so Catull. 63, 28 ; Hor. S. 1, 8, 25 ; Ov. Her. 2, 117 ; id. Fast. 2, 553 ; id. Met. 3, 725 ; 9, 643 ; Luc. 6, 261, et al. ; cf., ululanti voce canere, Cic. Or. 8, 27. — B. Transf., of places, To ring, resound, reecho with howling : penitusque cavae plangoribus aedes Femineis ululant, Virg. A. 2, 488 ; so, resonae ripae, Sil. 6, 285 : Dindyma sanguineis Gallis, Claud. Rapt. Pros. 2, 269. — H. Act., To cry or howl out to any one ; to wail or howl over any thing ; to fill a place with howling, with yells or shrieks (so poet., and mostly in the Fart, perf) : quern sectus ululat Gallus, Mart. 5, 41, 3 ; cf., nocturnisque Hecate triviis ululata per urbem, Virg. A. 4, 609; so, ululata Lucina, Stat. Th. 3, 158 : — orbatum propriis ululavit civibus urbem, Prud. Hamart. 452 : — ululataque tellus intremit, Val. Fl. 4, 608 ; so, juga lupis, Stat. S. 1, 3, 85 : antra Ogygiis furoribus, id. Theb. 1, 328 : aula puerpeHis, Claud. IV. Cons. Hon. 139 ; cf. also, tu dulces lituos ulula- taque proelia gaudes, filled with howling, Stat. Th. 9, 724. ulva, ae,/. Sedge, Ulva conferva, L. ; Plin. 16, 1. 1 ; 17, 23, 35, § 209 ; 21, 17, 68 ; Cato R. R. 37, 2 ; Col. 4, 13, 2 ; Virg. G. 3, 175 ; id. Eel. 8, 87 ; Ov. M. 4, 299 ; 6, 345 ; 8, 336 ; Hor. S. 2, 4, 42, et mult. al. Ulysses, is, v. Ulixes, umbella» ae, /. dim. [umbra] A little shadow, i. e. meton^, A sun-shade, parasol, umbrella, Mart. 14, 23 in lemm. ; 11, 73, 6 ; Juv. 9, 50. Umber, bra, brum, v. Umbri, no. A. umbilicaris» ' adj. [umbilicus] Of or belonging to the navel, umbilical : ner- vus, the navel-string, umbilical cord, Tert. Cam. Chr. 20 med. umbilicatus, a, um. adj. [id.] Na- vel-shaped, vmbilicate : in alvo media pie- risque umbilicatum, Plin. 13, 4, 7. umbilicus, i, m - [a protracted form from dixibuMi) The ?iavel, Cels. 7, 14 ; 6, 17 ; Plin. 11, 37, 89 ; Liv. 26, 45, 8 ; Auct. B. Afr. 85, 1.— II. Transf. : A. The um- bilical cord, Cels. 7, 29 fin. — B. The mid- dle, centre: dies quidem jam ad umbili- cum est dimidiatus mortuus, Plaut. Men. 1, 2, 45 : qui locus, quod in media est in- sula situs, umbilicus Siciliae nominatur, Cic. Verr. 2, 4, 48, 106 : terrarum, i. e. Delphi, Att. in Var. L. L. 7, 2, 84 ; and in Cic. de Div. 2, 56, 115 ; also called u. or- bis terrarum, Liv. 38, 48, 2 ; and, u. me- dius Graeciae, id. 41, 23, 13 : qui (Aetoli) umbilicum Graeciae incolerent, Liv. 35, 18, 4 : Italiae, Plin. 3, 12, 17 fin.— m - [umbra-colo] One who is fond of the shade, an effeminate person, a lounger, i. q. umbraticus, Plaut. True. 2, 7 1 49. limbraticaSf ri.ura, adj. [umbra] Of or belonging to the shade, i. e. to retire- ment, seclusion, or leisure : homo, i. e. who loves to stay in the shade, an idler, lounger, Plaut. Cure. 4, 3, 24 ; cf., Epicureorum delicata et umbratica turba, Sen. Ben. 4, 2 ; and, solitaria et velut umbratica vita, Quint. 1, 2, 18 Zumpt, N. cr. (al. umbrati- li) : doctor, i. e. one who teaches at home, a private tutor, Petr. 2 : literae, composed in one's study, Plin. Ep. 9, 2, 3 : negotium, that is attended to at home, Gell. 3, 1, 10. umbratilis. e, adj. [id.J Remaining in the shade, in retirement, or at home ; pri- vate, retired, contemplative: vita umbrati- lis et delicata, a dreamy life, Cic. Tusc. 2, 11, 27 ; so, mora segnis et umbratilis, Col. 1, 2, 1. — II. In parti c, of speech, In the manner of the schools ; opp. to public, Eolitical : educenda deinde dictio est ex ac domestica exercitatione et umbratili medium in agmen, in pulverem : in cla- morem, in castra atque in aciera foren- sem, Cic. de Or. 1, 34, 157 : mollis est ora- tio philosophorum et umbratilis, id. Or. 19, 64.—* Adv., umbratlliter: effingi- mus, in outline, slightly, Sid. Ep. 2, 10. Umbri> orum. m. A people of Italy, in the district of Umbria, which was named after them, Plin. 3, 5, 8 ; 3, 14, 19 ; Liv. 5, 35 ; 9, 37 sq. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 302 and 435 sq,— Hence, &, UmbePj Df a, brum, adj., Of or belonging to the Umbrians, Um- brian: porcus, aper, Catull. 39, 11; Hor. S. 2, 4, 40 ; Stat. S. 2, 4, 4 ; 4, 6, 10 : villicus, Mart. 7, 31, 9 : maritus, Ov. A. A. 3, 303.— Subst. masc, Umber (sc. canis), An Um- brian dog used in hunting, Virg. A. 12, 753 ; Sen. Thyest. 497 ; Val. Fl. 6, 420 ; Sil. 3, 295 ; Grat. Cyn. 171, et al. — In the fern.. Umbra, A female Umbrian, in a pun with umbra, a shadow, Plaut. Most. 3, 2, 84.— B. Umbria' »e,/., A district of It- aly so called, Plin. 3, 5, 8 ; Var. R. R. 1, 50, 1 ; Cic. Rose. Am. 16, 48 ; id. Mur. 20, 42 ; id. de Div. 1, 41, 92. — In apposition. Um- bria terra, Gell. 3, 2, 6.— C. UmbriCUS, a, um, adj., Of or belonsi'ttt t'i Cmbrin. Umbrian ': creta, Plin. 35, 17, 57. umbrifdr* era, erum, adj. [umbra- fero] Sliade-briugiug, shade-giving, ra.it- u m a u ing a shade, skady platanus, Cic. poet. Div. 2, 30, 63 ; nemus, Virg. A. 6, 473 : ru- pes, Var. R. R. 2, 2, 11 : Academia, Cic. poet. Div. 1, 13, 22. — H, (ace. to umbra, no. I., B, 2) Bearing or carrying the shade» of the dead: linter, Albin. 1, 427 : undae, Stat. Th. 8, 18 : fundus, id. ib. 1, 57. umilOi avi, atum, 1. v. a. [umbra] To shade, shadow, overshadow, overspread, cov- er (mostly poet, and in post-Aug. prose; not in Cic.) : I. Lit.: (quercus) Umbra- bat coma summi fastigia montis, Sil. 5, 488 ; so, colles, Stat. S. 4, 2, 36 : carche- donios purpureos, Plin. 37, 7, 25 : matrem (i, e. tellurem) rosarum rloribus, Lucr. 2, 629. — H, Transf.: tempora quercu, Virg. A. 6, 772; cf., in a Greek construc- tion, umbratus tempora ramis, Stat. Th. 6, 554; so too, umbratus genas, i. e. cov- ered with a beard, id. Silv. 3, 4, 79 : um- brantur somno pupulae, are shaded, i. e. covered, Var. in Non. 172, 4. — Absol. : om- nes paene virgae, ne umbrent, abradun- tur, cast a shade, Col. 5, 7, 2. umbrosus, «. ™. <"ti- [id.] Full of shade, shady, umbrageous (quite class.) : locus umbrosior, Cic. Q. Fr. 3, 2, 1 : fere nquosissima sunt quaecumque umbrosis- sima, Sen. Q. N. 3, 11 med.: fico folium maximum umbrosissimumque, Plin. 16, 26, 49 : inter densas, umbrosa eacumina, fagos, Virg. E. 2, 3. So, silva, Prop. 1, 20, 7 f Ov. M. 1, 693 ; cf., lucus, Hor. Od. 1, 4, 11 : nemus, Ov. M. 7, 75 : salices, id. Fast. 3, 17 : vallis, Virg. G. 3, 331 : orae Helico- nis, Hor. Od. 1, 12, 5; cf., arx Parnasi, Ov. M. 1, 467; and, Ida, id. ib. 11, 762: tecta, Tib. 1,4, 1: cavernae, Virg. A. 8, 242: ripa, Hor. Od. 3, 1, 23: templa", Ov. M. 11, 360. um(USm( wl ''" c ' n Sl ' s0 unquam),o I" affirmative clauses: plus amat quam te umquam amavit, Plaut. Epid. 1, 1, 63; id. Bacch. 3, 4. 14; cf. id. ib. 22; id. ib. 4, 8, 71 : ut minime minim futiirum sit, si (Isocrates) . . . reliquis prae- stet omnibus, qui umquam orationes at- tigerunt, Cic. Or. 13, 41 : quare nunc quo que, licet major quam umquam moles premat, tamen, etc., Quint. 12 prooem. § 2 : utinam sit tempus umquam quo perfectus aliquis orator, etc., for once, ever, id. 12, 2, 9: excute: sic umquam longa relevere catena, Nee tibi perpetuo serva bibatur aqua, Ov. Am. 1,6, 25 : scintillam e Stella cadere et augeri terrae appropinquantem ...semel umquam proditur, Cn. Octavio C. Scribonio Coss., Plin. 2, 35, 36. Una» adv., v. unus, ad fin. iinactvicesimantis, a, um, v. unetv. unactviccsimus. a. um, v. unetv. * unanlmansi antis, adj. [unus-ani- musj Of one mind, of one accord: socia, Plaut. True. 2, 4, 80. unammiS) e . a(l j- [id.] Of one mind, accordant, harmonious, unanimous (post- classical) : fratres, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 231: equi, id. Epigr. 37, 3.— Adv., tinanimiter, Unanimously, cordially: me delegistis, Vopisc. Tac. 4 fin. : studere patientiae (opp. discordare), Tert. Pat. 1 fin.: vivere, Arn. 1, 33. unanimitas- atis, /. [unanimus] Unanimity, concord (extremely rare) : egregia, Pac. in Non. 101, 26, and 142, 32 ; so, fraterna, Liv. 40, 8, 14. tinanimiter. adv., v. unanimis. ad fin. UnanimuSi a, um, adj. [unus-animus] Of one mind, heart, or will ; of one accord, concordant, harmonious, unanimous (most- ly poet. ; not in Cic.) : sodales, Catull. 30, 1 : fratres, Stat.Th. 8, 669 : venti, Val. Fl. 1, 615: quae (res) distinere unanimos vi- debatur, Liv. 7, 21, 5. uncatlOi onis,/ [uncatusj A bending inward, a hooking, curving: unguium, Coel. Aur. Acut. 2, 32 med. uncatuSi a . um > aa J. [uncus] Bent in- ward, hooked, curved (post-class.) : quidam, Coel. Aur. Tard. 5, 3 med. : lanccae, Sid. Ep. 4, 20. — II. Trop., Hooked, barbed: eyllogismi, Sid. Ep. 9, !)fiu. t UnCiat ae, /. = ovyKia (Siculian and Etruscan ; v. Miiller, Etrusk. 1, p. 309 sq.), The twelfth part of any thing, a twelfth. So of inheritances: niortuus Babullius. Caesar, opinor, ex uncia. etsi nihil adhuc : sed Lepta ex triente, Cic. Att. 13, 48, 1 ; so Sen. Contr. 4, 28 med. ; Cod. Justin. 5, 27, 2. — To denote a rate of interest, One twelfth per cent, a month, i. e. reckoning by the year, one per cent., Scaev. Dig. 26. 7, 47, J 4.— As a weight, The twelflhpart of a pound (as or libra), an ounce. " Rhemn. Fann. de Ponder. 28 ;" Plaut. Men. 3, 3, 3 ; Plin. 20, 13, 51 ; Mart. 1, 107, 3,— As a meas- ure of land, One ticelfth of a jugerum, Col. 5, 1, 10. — As a measure of length. The twelfth part of a foot, an inch, Front. Aquaed.24; Plin. 6, 34, 39.— II. Transf., to denote A trifle, bit, atom : neque piscium ullam unciam hodie Pondc/cepi, Plaut. Rud. 4, 2, 8 ; so Juv. 11, 131 ; Mart. 9, 49, 12 uncialis. e ■ ti'lj. [uncia] Of or belong- ing to a twelfth part, amounting to a twelfth part: asses, i. e. weighing an ounce, Plin 33. 3, 13; so, uva, id. 14, 3, 4, § 42: altitu- de of an inch, id. 18, 16, 43; so, literae, Hier. Prolog, in Job. fin. unciarius. a. um . <"&'• I'd-] Of or be longing to a ticelfth part, containing a twelfth : heres, i. e. who inherits a twelfth part, Ulp. Dig. 30, 1, 34 fin. : fenus, i. e. one per cent., Tac. A. 6, 16; Liv. 7, 16, 1 ; 7, 27, 3 ; cf., lex, i. e. de fenore unciario, Fest. p. 375 : unciaria stipe collata, i. e. of an as (weighing one ounce) from each person, Plin. 34, 5, 11 ; so, vitis, bearing grapes that weigh an ounce, Col. 3, 2, 2; cf. Isid. Orig. 17. 5 mid. UllCiatim- "<*»• [ >d- ] By twelfths, by ounces: * f. Lit. : (axungia) datur et phtbisicis unciatim, cum vini veteris hem- ina decoeta, donee tres unciae e toto rec- tcjft. Plin. 28, 9,37.— * II. Transf, By a Huh ai a time, Huh by little: quod file nn- 1587 U N D A ciatim vix de demenso suo . . . Comparsit miser, Ter. Ph. 1, 1, 9. unCinatUS; a. um, adj. [uneinus] Furnished with, hooks or tenters, barbed: hamata uncinataque corpuscula, Cic. Acad. 2, 38. 121. unCinUS* '• ™- [uncus] A hook, barb, App. M. 3, p. 135 ; Pall. Mart. 10, 29.— Ad- jectiv. : hamus, Paul. Nol. Carm. 20, 270. * unciola, ae, /. dim. [uncia] A little iiince, Juv. 1, 40. UllCl-peSj edis, adj. [uncus] Having feet bent in, crook-footed, Tert. Pall. 5. upctlO) on' 8 ' /■ [ungo] A besmearing, anointing : sudatoriae, Plaut. Stich. 2, 1, 73 : quotidiana, Col. 12, 53, 3 : philosopho- ruin omnes uuctionis causa relinquunt, i. e. to go and anoint themselves for wrest- ling in the palaestra, Cic. de Or. 2, 5, 21. — II. T r an si'., An ointment, unguent; ita ut unctio inarescat, Plin. 23, 11, 47. UDLCtitO? are » v - intens. a. [id.] To be- smear or anoint often : se unguentis, Plaut. Most. 1, 3, 117 : flavo cinere (crinem), Ca- to in Serv. Virg^ A. 4, 698. * unctiusculus* a, um, adj. dim. [unctus, from ungo] Somewhat unctuous : pulmentmn, Plaut. Ps. 1, 2, 85. unctori oris, m. [ungo] An anointer, Plaut. Trin. 2, 1, 22 ; Mart. 12, 70, 3 ; 7, 32, 16 ; Cic. Fam. 7, 24, 2 ; Quint. 11, 3, 26 ; Inscr. Orell. no. 2791. unctorium> ii, n. ( sc. cubiculum ) [id.] The anointing-room in a bath, Plin. Ep. 2, 17. 11; cf. elaeofhesium. UnctultlS) a . um, adj. dim. [unctus, from ungoj Besmeared, anointed: circum- tonsi et terti atque unctuli, Var. in Non. 179,8,— *H, Subst., A little ointment, App. M. 3. p. 139. unctura, ae,/. [ungo] An anointing of the dead : servilis, Cic. Leg. 2, 24, 60. 1. unctuSj a, um, Part, and Pa. of ungo. 2. unctus, us > m - [ungo] An anoint- ing, anointment : oleum unctui profer, App. M. 1, p. 113: cochlearum cinis cum melle unctu sanat, Plin. 30, 10, 27. f 1. UI1CUS, i. i»-=J)'i»!i A hook, barb, I.iv. 30, 10, 16 ; Col. 3, 18, 2. As an attri- bute of Necessitas, Hor. Od. 1, 35, 20. Poet, for An anchor, Val. Fl. 2, 428.— Esp. A hook that was fastened to the neck of condemned criminals, and by which they were dragged to the Tiber, Cic. Phil. 1, 2, 5 ; id . Rab. perd. 5, 1« ; Ov. lb. 167 ; Juv. 10, 66 ; cf., et bene quum fixum mento decusseri9 uncum, Nil erit hoc : rostro te premet ansa suo, Prop. 4, 1, 141. — B. In partic., A sur- gical instrument, Cels. 7, 29. 2. unCUS, a, um, adj. [1. uncus] Hook- ed, bent in, crooked, curved, barbed (poet, and in post-Aug. prose) : uncus hamus, Ov. M. 15, 576 ; also called u. aera, id. Pont. 2, 7, 10 : cornua (tauri), Prop. 2, 5, 19 : ara- trum, Virg. G. 1, 19 ; Ov. M. 5, 341 ; 7, 210 ; cf., vomer aratri, Lucr. 1, 314 ; also called dens, Virg. G. 2, 423 : pedes (harpyiae), id. Aen. 3, 233 : ungues, Lucr. 5, 31 ; 1321 ; manus, Virg. G. 2, 365 : digiti, Col. 7, 11, 2 : labrum, Lucr. 4, 590 ; 5, 1406 : avis Miner- vne, i. e. with crooked beak and talons, Stat. Th.3,307; cf, alites.id. ib.12, 212 : Cauda, Ov. M. 15, 371. unda, ae, /. A wave, billow, surge : I. Lit.: mare plenum undarum, Plaut. Mil. 2, 6, 33 : unda, quum est pulsa remis, purpurascit, Cic. Fragm. ap. Non. 162, 30. So Lucr. 1, 375 ; 381 ; 3, 493 ; Hor. Od. 1, L2, 32 ; 4, 14, 20 ; id. Ep. 2, 2, 176 ; Ov. M. I, 570, et saepiss. — H, Transf. : 1. In gen., for Water, moisture, a fluid or liquid of any kind (mostly poet.) : (Proteus) flu- men eras, interdum undis contrarius ig- nis, Ov. M. 8, 739. So, fontis, id. ib. 4, 98 : cf., fons tenui perlucidus unda, id. ib. 3, 161 : (Noti) canis fluit unda capillis, id. ib. 1. 266: nivales, snow-water, Mart. 14, 118, 1 : ignem Pollux undamque jugalem Prae- tulit, fire and water, as symbols of house- keeping, Val. Fl. 8, 245 ; hence, faciunt jus- tos ignis et unda viros, i. e. real, proper husbands. Ov. A. A. 2, 598 : — manans nari- bus unda Sanguinis, Sil. 10, 245. So, preli, i. e. oil, Plin. 15, 1, 2 : croci, Mart. 8, 33, 4 ; 13, 40, 1. — 2. Of wave-like things (poet.) : aeriae, i. e. the air, Lucr. 2, 151 : qua plu- rimus undam Fumus agit, Virg. A. 8, 257. 3. In architecture, tor the Gr. cyma- 1588 UND E tium (Kvu-ariov, a little wave), A talon, ogee, Vitr. 5, 7.— m, T r o p., of the wave- like agitation of a multitude, A surge, bil- low, stream, tide, i. q. aestus : campus at- que illae undae comitiorum, Cic. Plane. 6, 15 ; so, nunc agilis fio et mersor civilibus undis, Hor. Ep. 1, 1, 16 ; cf., adversis re- rum immersabilis undis, id. ib. 1, 2, 22 : curarum, Catull. 64, 621 : — salutantum un- da, a stream, a crowd, Virg. G. 2, 462 ; so, undae Boiorum, Sil. 4, 159. undabundus, a, um, adj. [undo] Full of waves, surging, billowy (post- class.) : mare, Gell. 2, 30, 3 : aquae, Amm. 17, 7 med. undanter, adv., v. undo, ad fin. undatim, a dv- [undo] In a waving manner, like waves: mensae undatim cris- pae, Plin. 13, 15,30; so, crispum marmor, id. 36, 7, 11. unde, a dv. From where, whence : I, Lit., of relations of place : A, C or rel- atively : nee enim inde venit, unde mal- lem, Cic. Att. 13, 39, 2 : ibi, unde hue trans- lata essent, id. Rep. 2, 16 : ut eo restitu- erentur (Galli), unde dejecti essent, id. Caecin. 30, 88 ; cf., te redigam eodem, unde orta es, Plaut. Asin. 1, 2, 13 ; and Caes. B. G. 4, 28, 2 ; 5, 5, 1 ; so too, eodem, unde, id. ib. 5, 11, 7 : ad idem, unde pro- fecta sunt, redire, Cic. Rep. 6, 22 : Lato- brigos in fines suos, unde erant profecti, reverti jussit, Caes. B. G. 1, 28, 3 : loca su- periora, unde erat propinquus despectus in mare, id. ib. 3, 14, 9 : montis sublime cacumen Occupat, unde sedens partes speculetur in omnes, Ov. M. 1, 667. B. Absolutely, in direct or indirect interrogations : 1. In a direct interroga- tion : "hoc verbum unde utrumque de- clarat, et ex quo loco et a quo loco. Unde dejectus est Cinna? Ex urbe . . . Unde dejecti Galli? A Capitolio. Unde qui cum Graccho fuerunt ? Ex Capito- lio," etc., Cic. Caecin. 30, 87: Pa. Unde is? Chae. Egone ? nescio hercle, neque unde earn, neque quorsum earn, Ter. Eun. 2, 3,13: Mn. Unde earn (mulierem) esse aiunt 1 Zy.Ex Samo, Plaut. Bac. 3, 3, 68 : qui genus ? unde domo ? ( * from what country/) Virg. A. 8, 114. — Connected with gentium : unde haec igitur gentium est ? Plaut. Epid. 3, 4, 47. 2. In an indirect interrogation : ego in- stare, ut mihi responderet, quis esset, ubi esset, unde esset, Cic. Verr. 2, 2, 77, 188 : (* quaere unde domo (sit), what his home is, or where he lives, Hor. Ep. 1, 7, 53) : qua- lis et unde genus . . . Quaeris, ("from what stock, of what family), Prop. 1, 22, 1 : non recordor, unde ceciderim, sed unde sur- rexerim, Cic. Att. 4, 16, 10 : unde initium belli fieret, explorabant, Caes. B. G. 5, 53, 4. II. Transf. : A. Apart from relations of place, and referring to persons or things, from which as an origin, cause, means, etc., something proceeds. 1. Correlatively : (narratio) brevis erit, si, unde necesse est, inde initium su- metur, Cic. Inv. 1, 20, 28 ; cf. Auct. Her. 1, 9, 14 : — qui eum necasset, unde ipse na- tus esset, Cic. Rose. Am. 26, 71 : potest fieri, ut is, unde te audisse dicis, iratus dixerit. id. de Or. 2, 70, 285 ; cf, de ea (re) multo dicat ornatius, quam ille ipse, unde cognorit, id. ib. 1, 15, 67; and, illo ex- stincto Jove, unde discerem, id. de Sen. 4, 12 : hem, mea lux, unde omnes opem petere solebant, id. Fam. 14, 2, 2 : — non ut ingenium et eloquentiam meam per- spicias, unde longe absum, id. Brut. 92, 318 : tenuit permagnam Sextilius heredi- tatem, unde, etc., id. Fin. 2, 17, 55 : quod, unde agger omnino comportari posset, nihil erat reliquum, Caes. B. C. 2, 15, 1 : tardior stilus cogitationem moratur, ru- dis et confusus intellectu caret : unde se- quitur alter dictandi labor, Quint. 1, 1, 28 ; id. 12, 3, 4 : sciat (orator) quam plurima : unde etiam senibus auctoritas major est, quod, etc., id. 12, 4, 2, et saep. b. I n p a r t i c, a jurid. (. t., unde petitur, referring to the defendant: si ambo pares essent, illi, unde petitur, potius credendum esse, Cato in Gell. 14, 2, 26; cf, causam di- cere Prius unde petitur, aurum quale sit suum, Quam ille qui petit, unde is sit the- saurus* sibi, Ter. Eun. pro! 1 1 sq : esro om- UNDB nibus, unde petitur. hoc consilium dede- rim, Cic. Fam. 7, 11, 1 ; id. de Or. 1, 37, 163. 2. Absolutely, in direct or indirect interrogations. a. In a direct interrogation : unde haec (patera) igitur est? Plaut. Am. 2, 2, 158; cf. id. Bacch. 3, 6, 10 : Pi. Bonum habe an- imum. Mn. Unde habeam ? id. ib. 4, 3, 17 : unde iste amor tarn improvisus, Cic. Agr. 2, 22, 60 ; Quint. 11, 1, 54 : unde sed hos novi? Ov. M. 9, 508.— With gentium : De. Face id ut paratum jam sit. Li. Unde gentium ? De. Me defraudato, Plaut. Asin. 1, 1, 77 ; so Tert. Pall. 4. b. In an indirect interrogation : ut ex ipsa quaeras, unde hunc (anulum) habue- rit, Ter. Heaut. 4, 1, 45 : unde concilietur risus . . . diflicillimum dicere, Quint. 6, 3, 35: si cogitaverimus, unde et quousque jam provecta sit orandi facultas, id. 2, 16. 18 : unde sit infamis . . . Discitc, Ov. M. 4 285. B, Indefinitely, unde unde (in Ter tull., ace. to some, also simply unde) foi undecumque, From wherever, whencesoev er, from whatever quarter, (eo only poet and in post-class, prose) : et quaerendum unde unde foret nervosius illud, Catull. 67, 27 : qui nisi . . . Mercedem aut numos unde unde extricat, etc., Hor. S. 1, 3, 88 : nee tamen vindictae salatium unde unde spernendum eBt, App. M. 5, p. 165 : qui malum etsi ipse non fecit, tamen a quo- cumque et unde unde passus est fieri, Tert. adv. Hermog. 10 : certe unde sunt ista, signis potius et ostentis deputanda, id. Anim. 51 fin. : quamquam possimus unde illas prolatas aestimare, dum ne ex nihilo, id. adv. Hermog. 22 med. (Sciopp. in the last two passages, ubi ubi). ( undeceni, ae . a > num. distrib. [un- decentum] Ninety-nine each, ninety-nine distributively : pedes, Plin. 36, 8, 14, 2.) undecentesimus, a, um, mmur. [unde-centum] The ninety-ninth: annus, Val. Max. 8, 7, at. 11. Undecentum, numer. [unusde-ccn- tum] Ninety-nine : anni, Plin. 7, 60, 60. undecies, adv. numer. [unus-decies] Eleven times : hanc summam undecie? multiplicato, fiunt, etc., Col. 5, 2, 7 : sur rexi una coena, Mart. 5, 79, 1. undcclm, numer. [ unus • decern J Eleven, Cic. Fam. 6, 18, 2; Mart. 2, 44, 8; Vitr. 3, 1 med., et al. undecimus, a, um. numir. [unus- decimus] The eleventh : legio, Liv. 30, 1 8 10 : annus, Virg. E. 8, 39 : dies, Plin. 1 1, 54, 118. undeciremis, is, /• (sc navis) [unde cim-remus] A ship of eleven banks of oars Plin. 6, 40, 76, §203. undecumani, 6rum, m. [undeci- mus] Soldiers of the eleventh legion, Plin. 3, 12, 17. unde-cumque (written also unde- cunque; — in tmesi: unde vacefit cumque locus, Lucr. 6, 1016), adv. From wherever, whencesoever, from what place or part so- ever (post-Aug.) : undecumque moti sunt (ductus), Sen. Vit. beat. 27 med. ; so, flu- ens sanguis, Plin. 27, 4, 5; cf, nee unde- cumque causa fluxit, ibi culpa est, Quint. 7, 3, 33 : undecumque inceperis, ubicum- que desieris, Plin. Ep. 9, 4, 2 : ignes trans- siliunt protinus in naphtham undecum- que visam, Plin. 2, 105, 105. — With gen- tium : undecumque gentium venissent, Vop. Firm. 14. unde-llbet, adv. Whence you will, whencesoever, from any place whatever, from any where (very rarely) : invenire. Auct. Her. 4, 50, 63 : fascia undelibet su- per fracturam incipere debet, Cels. 8, 10. undenarius, a, um, adj. [undeni] Containing eleven : numerus, Aug. Serm. 51 fin. ; 83 med. un-deni, ae, a, numer. distrib. [unus] Eleven each, eleven distributively: pariun- tur undeni, Plin. 11, 25, 31 : Musa per un- denos emodulanda pedes, i. e. with a hex- ameter and pentameter, elegiac verse, Ov. Am. 1, 1, 30: me quater undenos sciat implevisse Decembres, i. e. forty-four years, Hor. Ep. 1, 20, 27. — In the sing. : bisque undena pars, Manil. 4, 451. undenonaginta, numer. [unus-de- nonaginta J Eighty-nine : classis unde- nonaginta navium, Liv. 37, 30, 1. UNDI undeoctoginta, numer. [unus-de- octoginta] Seventy nine i unde-Octoginta aDDos natus, Hor. S. 2, 3, 118. undequadrag'eslmus, a, um, nu- mer. [undequadraginta] Tlie thirty-ninth : volUDien, Val. Max. 8, 7, ext. 10. undequadragies, "dv. numer. [un- dequadraginta] Thirty-nine times: dimi- care, Plin. 7, 25, 25. undequadraginta, numer. [unus- de - quadraginta ] Thirty-nine: anni. Cic. Rep. 2, 14. undequinquagesimus. a, um, numer. [ undequinquaginta ] The forty- ninth: dies, Cic. de imp. Pomp. 12, 35. undequinquaginta, numer. [unus- de-quinquaginta J Forty-nine: coronae au- reae, Liv. 37, 58, 4 : genera, Plin. 13, 4, 9. undesexagesimus. a, um, numer. [ undesexaginta ] 'The fifty-ninth: pars, Censor, de Die nat 19. Undesexaginta, numer. [unusde- sexaginta ] Fifty-nine : undesexaginta (Carthaginiensium) vivi capti, Liv. 23, 37, C : dies,~Plin. 36, 15, 24, § 122. Undetliceni, ae, a, numer. dislrib. [undetriginta] Twenty-nine each, twenty- nine distributively : menses undetrice- num tricenumque (dierum) numero al- ternaverunt, Macr. S. 1, 13 med. undetricesimus or undetrige- Simus. a, um, numer. [id.] The twenty- ninth: dies, Liv. 25, 36, 14: in commen- tariorum undetricesimo, Gell. 10, 5, 1. undetrigesimus< a, um, i-. undetri- cesimus. nndetrigintai numer. [unus-detri- gintal Twenty-nine: menses, Vitr. 9, 4: dies, Macr. S. 1, 15. Undcviceni' ae, a, numer. dislrib. [uudevigintij Nineteen each, nineteen dis- tributively: pedes, Quint. 1, 10, 44. undevicesimani, orum, m. [unde- vicesimusj Soldiers of the nineteenth le- gion : cum quinque cohortibus undevi- cesimanorum egreditur, Auct. B. Alex. 57, 2. undevicesimus or undevigesi- mus. a, um, adj. [undeviginti] The nine- teenth : anno undevicesimo post ejus mor- tem, Cic. de Sen. 5, 14 : expleto aetatis undevicesimo anno, Quint. 6 praef. § 4 : - die undevigesimo. Col. 8, 5. 14. — The second and third syllable scanned short : eenserat ire aquilas legio undevigesima, cujus, etc., Poet, in Anth. Lat. 2, p. 21. undeviginti) numer. [unus-de-vigin- ti] Nineteen : undeviginti annos natus, Cic. Brut. 64, 229 : signa militaria. Liv. 23, 46, 4. Undic61a» ae . rom " ! -[unda-colo] Wave- dwelling, i. e. inhabiting the waves, dwell- ing in the sea : pistris, Avien. Arat. 608. undlfragTUS, a, um, adj. [unda-fran- go] Wave-breaking, that breaks the waves or water : fluctus, Venant. 3 prol. undique. adv. indef. [unde-que, prop, whencesoever ; hencel From all parts, sides, or places, from every quarter, on ail sides, on every part, every where : ut undi- que uno tempore in hostes impetus tie- ret. Caes. B. G. 1, 22, 3 : vicus altissimis montibus undique continetur, id. ib. 3, 1, 5 : cinctus periculis, Cic. de imp. Pomp. 11,30: rebus undique collectis, arcessitis, comportatis, id. de Or. 3, 24, 92 ; cf., car- pere et colligere, id. ib. 1, 42, 191 : and, carpere atque delibare, id. Sest 56, 119: omues undique copiae conferuntur, id. Rep. 3, 17 : natura undique perfecra, id. Fin. 5, 9, 26 ; cf. id. ib. 5. 24, 69 : vita un- dique referta bonis, id. Tusc. 5, 31, 86: aut undique religionem tolle aut usque- quaque conserva, id. Phil. 2, 43, 110 ; Hor. 8. 2, 3, 108. — Connected with gentium : pacato undique gentium toto, qua patet, orbe tprrnriim. Edict. Aurelian. ap. Vo- pisc. Firm 5: 60 with laterum : canes rabidi ec numanes undique laterum cir- cumiusi, App. M. 8, p. 209. — Connected with versus (versum) and secus : marinae aurae undique versus assidui flatus, Just. 44, 1 fin. : quum Oceanus omnes terras omnifariam et undique versum circum- duat, Gell. 12, 13, 20; eo id. 7, 16, 6 : App. Apol. p. 322 ; Sol. 40 med. : — undique se- cus agris arentibus, Sol. 27 med. undisonus, a, um, adj. [unda-sono] Wave-sounding, sounding or roaring with UN GO the waves (a poetical word) : rupes, Stat Ach. 1, 198 : eaxum, Val. Fl. 4. 44 : Psam- athe, id. 1, 364 : dei, i. e. sea-gods, Prop. \ 3, 21, 18. undo, avi, atum, 1. v. n. and a. [unda] I I, Nentr., To rise in waves or surges, to throw up waves, to surge, swell (poet, and in post-Aug. prose ) : undantem salum, Enn. in Non. 223, 24 ; cf., undanti in fre- to, Att. in Cic. N. D. 2, 35, 89 : solet aes- tus aequinoctinlis . . . undare, Sen. Q. N. 3, 28 : ad coeluon undabat vortex, Virg. A. 12, 673 ; cf., ahena undnntia flammis, id. ib. 6, 218. — B. Transf. : 1. To over- flow with, be full of abound in any thing, i. q. abundare: regio Undat equis floret- i que viris, Val. Fl. 1, 539; so, vultus san- guine, Stat Th. 1, 449 : eilva favis, Claud. Rapt. Pros. 3, 25 : ima (aedium) viris, id. VI. Cons. Hon. 545. — 2. To wave, undu- late: vidimus undantem ruptis fornaci- bus Aetnam, Virg. G. 1, 472 ; so, undan- tesflammae, Sil. 9, 446; cf., undante fumo, Sen. Troad. 19 : undans buxo Cytorus, Virg. G. 2. 437 : undans ehlamys, Plaut. Epid.3, 3, 55: undantes habenae, waving, flowing, hanging loosely, Virs. A. 12, 471 ; so, undantia lora, id. ib. 5, 146: ipsa (pu- ella) decenter undabat, undulated, App. M. 2, p. 117,— b. Trop.. To waver, fluctu- ate, be agitated : undans curis, Val. Fl. 5, 304. — II, Act. (extremely seldom): £^ To overflow, inundate, deluge : sanguine campos, Stat. Ach. 1, 87 ; so, sinus cruore, Claud, in Ruf. 2, 67. — *B. To make like waves : concharum genera imbricatim undata, cancellatim reticulata, Plin. 9, 33, 52. — Hence undanter, adv., In a waving manner, like waves: capillus undanter fluens, App. M. 2, p. 122 (al. fluenter undans) : evo- mere talia, Mart. Cap. 2, 35. undose, adv., v. undosus, ad fin. undosus, a. um. adj. [unda] Full of waves or surges, surgy, billowy : aequor, Virg. A. 4, 3 13 : Plemy rium. id. ib. 3, 693 : regna, Sil. 5, 21 ; — Comp. : fluctus, Sol. 12 fin. ; — Sup. : torrentes. Aug. Civ. D. 27, 11; — Adv., undose, In waves; Comp.: undosius labens, Arum. 27, 4 med. undulatus, a. um. adj. [undo, no. I., B, 2, and II., Bl Diversified as with wares (like watered stutt's). undulated: togae, Var. in Non. 189, 26 (cited also in Plin. 8, 48, 74). unedO' onis, m. The arhute- or straw- berry-tree: and also its fruit, Plin. 15, 24, 28 : 23, 8,_79. Unelli- orum, m. A people in Gallia Liigduuensis. bordering on the Curiosoli- tae and Lexovii. now Cotantin. Caes. B. G. 2, 34, 1 ; 3, 11, 4 ; 3, 17, 1 ; 7, 75, 4 ; Plin. 4, 18, 32 ; cf. Ukert Gall. p. 338 and 487. unetvicesimani, orum, m. [unet- vicesimus] Soldiers of the twenty-first le- gion. Tac. A. 1. 51 ; id. Hist. 2, 43. unetvicesimus. a, um, numer. [unus-et-vicesimus] The twenty-first: le- gio, Tac. A. 1, 45. ung'ella (written also unguella). ae, /. dim. [ungula] A little claw or talon, Apic. 4, 5 ; Marc. Empir. 20 med. ung'O (written also unguo),nxi.nctum, 3. v. a. To smear, besmear, anoint with any fat substance, an unguent oil, etc (quite class.) : unguentis, Cic. Verr. 2, 4, 35, 77 ; so, aliquam unguentis, Plaut. Most. 1, 3, 115 ; id. True. 2, 2, 34 : unctus est ac- cubuit, Cic. Art 13, 52, 1 : so August, in Suet. Aug. 76 ; cf. of the anointing of corpses. Enn. in Serv. Virg. A. 6, 219 ; Ov. Pout. 1, 9, 47 ; id. Fast. 4, 853 ; id. Her. 10, 122; Mart 3, 12, 4: nudus, unctus, ebrius est concionatus. Cic. Phil. 3, 5, 12; so Hor. A. P. 422; id. Sat 2, 1, 7; id. Ep. 2, 1, 33 : corpus, Var. R. R. 1, 2, 26 : glo- bos mille, Cato R. R. 79 : postes superbos amaracino, Lucr. 4, 1175, et saep. : — cau- les oleo, to dress with oil, Hor. S. 2, 3, 125 ; so, caules impensius, Pers. 6, 68 : oluscu- la pingui lardo, Hor. S. 2. 6, 64 : natat unc- ta carina, daubed withpitch, Virg. A. 4, 398: ungere tela manu ferrumque armare, to smear or anoint with poison, JtniS xpiti- dm, id. ib. 9, 773: arma uncta cruonbus, smeared, stained, Hor. Od. 2, 1, 5; so, tela cruore hoetili, Sil. 9, 13; cf., ova ranae saniruine, Hor. Epod. 5. 19 ; and, puer unc- tis Tractavit calk-em manibus. i. e. greasy, UNGU dirty, id. Sat. 2, 4, 78 ; so, uncta aqua, id. ib. 2, 2, 68.— Hence unctus, a, um, Pa. (prop., fattened; hence, transf.) Rich, luxurious, sumptu- ous : captus es unctiore coena, Mart 5 44, 7 ; cf., melius et unctius, Hor. Ep. 1, 15, 44 ; and, coenae unctiesimae, Sid. Ep. 2, 9 : ita palaestritas defendebat ut ab il- lis ipse unctior abiret, Cic. Verr. 2, 2, 22, 54 ; cf., accedes siccus ad unctum, Hor. Ep. 1, 17, 12 : patrimonia, Catull. 2y, 23 : Corinthus. luxurious, voluptuous, Juv. 8, 113 ; cf., Tarentus, Sid. Carm. 5, 430 : pro isto asso sole, quo tu abusus es in nostro pratulo, a te nitidum solem unctumque repetemus, i. e. sunshine and ointment, Cic. Att. 12, 6, 1 : unctior splendidiorque consuetudo loquendi, rich, copious, id. Brut. 20, 78 : magis diliges ex duobus ae- que bonis viris nitidum et unctum quam pulverulentum et horrentem, Sen. Ep. 66 med. — II. In the neutr. absol., unctum, i : A^ A rich banquet, sumptuous feast : unctum qui recte ponere possit, Hor. A. P. 422 ; so, coenare sine uncto, Pers. 6, 16. — B. An ointment: haurito plusculo uncto, corporis mei membra perfricui, App. M. 3, p. 139 ; so Veg. 3, 71. * ungTiedo, Inis,/. [unguo, ungo] An ointment, unguent : App. M. 3, p. 138. UngTien, ' ms > ". I'd] A fattening substance, fat ; an ointment, unguent, Cato R. R. 79 : 80 ; Virg. G. 3, 450 ; Pers. 6, 40 ; Val. Fl. 6, 360 ; 8, 302, et al. ungucntarius. a, um, adj. [un- guentum] Of or belonging to ointments or -unguents, ointment- : taberna, Var. L. L. 8, 30, 117 : Suet Aug. 4 ; cf., cella. Sid. Ep. 2, 2 : vasa, Plin. 36, 8, 12.— H. Subst : A uuguen tarius, ii, vt., A dealer in unguents, a perfumer, Cic. Off. 1, 42, 150 ; id. Att. 13, 46, 2 ; Hor. S. 2, 3, 228 ; Plin. 31, 7, 42; Inscr. Orell. no. 2988. — B. unguentaria, ae, /. ." 1. A female per- fumer, Plin. 8, 5, 5 ; Inscr. Orell. no. 4301 ; 4991. — 2. (sc. ars) The art of making un- guents or perfumes, Plaut Poen. 3, 3, 90 — C. unguentarium, ii, 7i. (sc. argentum), Monty for buying perfumes, Plin. Ep. 2, 11,23. ungTiento, avi, atum, 1. v. a. [id.] To rub with sweet ointments, to anoint, per- fume (in the verb.finit. extremely rare) : j deas vngvendaveevnt, Inscr. Fratr. ! Arv. ap. Orell. no. 1271 (cf. Cic. Verr. 2, | 4, 35, 77). — More freq. in the Part, perfl, | unguentatus, a, um, Anointed, perfumed .- J unguentatus per vias, ignave, incedis. 1 Plaut. Casin. 2, 3, 23 ; so id True. 2, 2, 32 ; i P. Scipio Afric. in Gell. 7, 12, 5; Sen. Fragm. ib. 12, 2, 11 j Catull. 61, 142. UngTientum, i (gen- P-nr., unguen- tum, Plaut. Cure. 1. 2, 5 ; id. Poen. 3, 3, 88), n. [unguo] An ointment, unguent.pir- fume, Plaut Most 1, 1, 41 ; 1, 3, 115 sq. ; Cic. Verr. 2, 3, 25, 62 ; id. Cat 2, 3, 5 ; id. Sest. 8, 18 ; id. Coel. 11, 27 ; id. Tusc. 5, 21, 62 ; Hor. A. P. 375 ; Prop. 3, 16, 23 ; Ov. F. 3, 561 ; Mart. 11, 54, 1, et al. unguicilus, i. ">. ^""- [unguis] A little nail of the finger, Cic. Fin. 5, 27, 80 ; Plaut. Epid. 5, 1, 17 ; id. Stich. 5, 5, 20 ; Sen. Q. N. 6, 2. — Proverb., a teneris un- guiculis, a transl. of the Gr. t£ a-aXQn dvvx^f* from early infancy, from child- hood : Cic. Fam. 1, 6, 2 (for which, de te- nero ungui, Hor. Od. 3, 6. 24). * ungTiilla. ae, /. [unguo, ungo] An ointment-box, Sol. 27 fin. UngTlinOSUS, a, um, adj. [unguen] Full offal or oil, fat, oily, unctuous : un- guentum, Plin. 13, 1, 2 : opus, Cels. 5, 26, 20.— Comp. : nuces, Plin. 23, 8, 77. unguis, i 3 > m - [ovvi] A nail of a per- son's finger or toe ; of animals, a claw, talon, hoof. Plin. 11, 45, 101 ; 10, 35, 52 ; 28, 2, 5 : Hor. Ep. 1, 7, 51 ; 1, 19, 46 ; id. Sat. 1, 3, 101, et mult. al. Of animals : Plin. 11, 45, 101 ; Hor. Od. 2. 19, 24; Ov. M. 4, 717 ; 10, 540 : Col. 6. 12 ; Mart. 14, 199, et al.— B. Proverbial phrases : ab imis unguibus u6que ad verticem sum- mum, from top to toe, from the crown of his head to the sole of his foot, Cic. Rose. Com. 7, 20 : transversum unguem disce- dere, to depart a finger's breadth, in the least, id. Att 13, 20, 4 ; cf. elliptically, urge igitur, nee transversum unguem, quod 1589 U N 1 C aiunt, a stilo, id. Fam. 7, 25, 2 (see, also, transversus, p. 1562, and digitus, p. 471, II., 3) : quum medium ostenderet un- guem, i. e. show utter derision, the greatest contempt (because the middle finger was regarded as indecent), Juv. 10, 53 : inces- tous amores De tenero meditatur ungui, i. p.. from childhood, & anuXGJv dvvxw, Hor. Od. 3, 6, 24 (for which, a teneris ungui- culis, Cic. Fam. 1, 6, C) : ad or in unguem, after the Gr. elf bvvxa or iit' Svvxos, to a hair, to a nicety, exactly, perfectly (an expression borrowed from sculptors, who, in modeling, give the finishing touch with the nail) : materiem dolare ad un- guem, Col. 11, 2, 13 ; so, ad unguem fac- tum homo, highly polished, perfectly accom- plished, Hor. S. 1, 5, 32 ; cf. id. A. P. 294 : Miiurae capitis in unguem committuntur, Cels. 8,1; so Virg. G. 2, 277 Serv. ; homo, ujus pluris erat unguis, quam tu totus es, a man whose little finger was worth more than your whole body, Petr. 57 fin. I J. T r a n s f. : £^. Of plants, A nail-like spot, the tip, extremity, Plin. 12, 9, 19 ; 21, :8, 73 ; Col. 4, 24, 7 ; Pall. Febr. 12, 5.— B. A kind of shell-fish, perh. the razor-fish, Var. L. L. 5, 12, 23.— C. A hook : ferrei, Col. 12, 18, 2.J— J), A white skin on the eye, a web, haw, -nrepvyiov, Cels. 7, 7, 4. ungTtla? ae,/. [unguis] A claw, talon, I/oof: cava concutit utigula terram, Enn. Ami. 17, 12; so of a horse's hoof: Virg. A. 8, 596 ; cf. Enn. Ann. 6, 12 ; 8, 43 ; Cic. N. D. 3, 5, 11. Of a swine's hoof: Cato R. R. 158, 1 ; Cels. 2, 17 ; 4, 14. Of the claws of hens : Plaut. Aul. 3, 4, 8 ; of vul- tures' and eagles' talons : id. Pseud. 3, 2, 63. — Proverb. : toto corpore atque om- nibus ungulis, i. e. as we say, with tooth and nail, with might and main, Cic. Tusc. 2, 24, 56.— II. Transf.: A. Poet, for A horse : quum carceribus missos rapit un- guis currus, Hor. S. 1, 1, 114 ; Mart. 12, 50, 5. — B. A claw, an instrument of tor- ture (late Lat.), Cod. Justin. 9, 18, 7 fin. ; I'rud. art(j>. 1, 44 ; Hier. Ep. 1, 3. ungulatrOS ungues magnos atque asperos Cato appellavit, Fest. p. 279 Mull. N. cr. ung'ulatuSi a - um, adj. [ungula] Hav- ing claws or hoofs ( post- class. ) : altero pede unsulatus, Tert. Apol. 16 fin. ; so, uliquis, Mart. Cap. 4, 113. unguluS; ■> m - [ an Oscan word, kin- dred with unguis] A finger-ring, a ring (ante-class.) : "ungulns Oscorum lingua anulus," Fest. p. 375 ; cf., " (anulum) apud lios prisci unguium vocabant,"Plin. 33, 1, 4 ; Poet. ap. Fest. 1. 1. ; so Pac. ib. UngllO, e >"e, v. ungo. + UngUStUS fastis uncus, Fest. p. 377. * uni-calamus, a, um, adj. [unus] Having a single stem or straw : irumen- tum, Plin. 18, 7, 12, § 69. uni-caulis, e, adj. [id.] Having a single stalk : genus carduorum silvestri- uiii. Plin. 20, 23, 99 : faba leguminum, id. 18. 7, 10, § 57. UHlce» adv., v. unieus, ad fin. uni-Color, oris (collat. form, acc.plnr., umoloras animas, Prud. Ham. 821), adj. [unus] Of one color, all of one or the same rolur (opp. to varius, differens) : sues, Var. li H, 2, 4, 3 : oculus, Plin. 11, 37, 54 : to- rus, Ov. M. 11,611. UIlicorilis> e > adj. [unus-cornu] One- horned, having a single horn : Indici bo- ves, Plin. 8, 21, 30: animal, id. 11, 46, 106: rhinoceros, Tert. adv. Marc. 3, 18. unicornuus* ui, m - [unicornis] pure Lat. for monoceros, The unicorn : Tert. adv. Marc. 3, 18 ; id. adv. Jud. 10. * uniCOrpdrCUS) a. um, adj. [unus- r.orpus] Having one body, single-bodied: sijjiium in coelo (taurus), Firm. Math. 2, Vi vied. amcuba. ae,/ [unuscubo] That has utiit with but one husband, Hier. adv. Jovin, 1. i'.lfin. * Uni-CUltor> oris, m. [unus] A wor- Ji'/jcr of one God, a monotheist, Prud. C7£0. 13, 90. UniCUS* a , um, aa J- [unus] One and no more, only, sole, single (quite class.) : I. L i t. : As to number : tuus unieus gna- tus, Plaut. Asin. 1,1,1; so, gnatus.id.Poen. pro!. 68 ; Ter. Heaut. 1, 1, 79 ; 3, 2,29 : gna- tn. id. Andr. 3, 3, 8'; 1. 1 73 : filius, Plaut. 1590 U N I Poen. -pro]. 65; id. Casin. 2,3,45; Ter. Heaut. 1.1,41; Cic. Rose. Am. 14,41: filia, Ter. Ph. 4, 3, 41 : maiitus, Hor. Od. 3, 14, 5 : vestis, Plant. Stich. 2, 2, 26 : anser erat, Ov. M. 8, 685, et saep. Strengthened by solus: quamlubet esto Unica res quae- dam nativo corpore sola, Lucr. 2,543; so, unica solaque res, id. 2, 1078,— H, Trop., as to nature, character, or quality, Alone of its kind, singular, uncommon, unparal- leled, unique : homo unica est natura ac singularia, Turpil. in Non. 491, 3; cf., quia tam . . . ingenio unico? Afran. in Fest. s. v. sagaces, p. 321 : exirnius imperator, uni- eus dux, Liv. 7, 12, 13 ; so, imperator, id. 6, 6, 17: spectator coeli siderumque (Ar- chimedes), id. 24, 34, 2 : ultor Romanae ignominiae. id. 9, 15, 10: puer, Ov. M. 3, 454 : volucris, id. ib. 8, 239 ; cf. id. ib. 12, 531: liberalitas. Cic. Quint. 12, 41 : fides, Liv. 33, 21, 4 : spes, Quint. 6 praef. § 2 : mors, Luc. 4, 509, et saep. : nam tu poeta es prorsus ad earn rem unieus, singularly fit, Plaut. Asin. 4, 1, 3 : tibi ille unicu'st, mihi etiam unico magis unieus, more than an only one, more than a darling, Plaut. Capt. 1, 2, 47 ; so id. Bacch. 3. 3, 3 ; cf., qui me unum atque unicum amicum habuit, Catull. 73, 6. — Rarely in a bad sense, Sin- gularly bad, detestable : unica malitia at- que nequitia, Auct. Her. 3, 6, 11 ; so, sce- lus, Veil. 2, 7, 2 : luxuria, Fest. s. v. sak- danapalvs, p. 322. — Hence, Adv., unice, Alone, solely, singularly, especially, in an extraordinary degree: ali- quem unice diligere, Cic. Or. 1, 1 : eximie et unice delectare, Gell. 11, 13,4: eo orna- mento P. Virgilius unice est usus, Quint. 8, 3, 24 : cujus amator unice Virgilius fuit, id. 9, 3, 14 : quid Teridatem terreat, unice Securus, i. e. utterly regardless, Hor. Od. 1, 26, 5 : mammarum vitiis aizoum unice medetur, Plin. 26, 15, 92. — In Plaut. con- nected with unus : me unice unum ex omnibus te atque illam amare aiebas mi- hi, Plaut. Asin. 1, 3, 56 ; so id. Bacch. 2, 2, 29 ; id. Stich. 1, 1, 12 ; id. True. 1, 2, 91. Uni-fbrmiS) e > adj. [unus-forma] Hav- ing only one shape or form, uniform (post- Aug.) : simplex quiddam et uniforme do- ceri, Tac. Or. 32. So, facies deorum de- arumque, App. M. 11, p. 259 : alimonia, Macr. S. 7, 5: institutum, Aur. Vict. Epit. 9 med. — Adv., unlformiter, In one and the same manner, uniformly, App. Tris- meg. p. 77 ; Arn. 2, 88. uniformitas, atis,/. [uniformis] Uni- formity, opp. to varietas (post-classical), Macr. S. 7, 5 med. ; Arn.7, 212; Tert. Anim. 17 med. uniformiter* °-dv., v. uniformis, ad fin. unig'ena, ae, adj. [unus-gigno] I, Only-begotten, only : idcirco singularem Deus hunc mundum atque unigenam procreavit, Cic. Univ. 4. — In Christian au- thors, of Christ : dominus deusque, Paul. Nol. Carm. 5, 46; cf., unigenitus. — II, Born of one parent, of one or the same family (poet.): te, Phoebe, relinquens Unigenamque simul eultrieem montibus ldri, i. e. Diana, sister of Phoebus, Catull. 64, 301 ; so of Zrphyrus, as brother of Memnon, id. 66, 53. uni-gremtus, a, um, adj. [unus-gig- no] Only-begotten, only (eccl. Lat.) : "uni- genitus ille voeatur, qui parentilms solus sit," Hier. adv. Helv. 9 : filius, Tert. adv. Gnost. 7; Aug. Civ. D. 11, 24. uni-jugUS, a, um, adj. [unus-jugum] Having one yoke : vinea, fastened to a single yoke or cross-beam, Plin. 17, 22, 35, § 183. — * II. Transf., That has been mar- ried only once : Joseph, Tert. Monog. 6 Jin. UnimanilSi a > ura > adj. [unus-manus] Having only one hand, one-handed: puer natus, Liv. 35, 21, 3 ; 41, 21, 12.— H. Unim- anus, The surname of a certain Claudius, Flor. 2, 17 fin. unimodllS» a . um, adj. [unus-modus] Of one fashion or sort, simple (post-class.) : compages, Prud. Psych. 768 : virtus, App. Dogm. Plat. 2, 15. 1. UniOi u. itum. 4. v. a. [uhub] To join together, unite (post-Aug. and very rarely) : coelum mari, Tert. Anim. 17 : corpora, Sen. Q. N. 2, 2 fin. 2. finio* °nis [id-] I. Fem. : A. The number one, oneness, unity (eccl. Lat.) : U K I V decas decima unione completur, Hier. in Amos, 2. 5, 3. So Tert. Monog. 4, Res. Cam. %fin. — Q, A uniting, union (late Lat.) : Maria Dei unione fecunda, Hier. Ep. 22, 19 ; so id. ib. 18, 14,— B. Transf., concr. masc: A, A single large pearl, Plin. 9, 35, 56 ; 59 ; Sen. Ben. 7, 9 ; Mart. 8, 81, 4 ; 12, 49, 13. In the gen. fern. : Cleopatra- nae, Treb. XXX. Tyrann. 32/n.— B. A kind of single onion, Col. 12, 10, 1. unidla? ae, /., dim. [2. unio] A plant, otherwise unknown, App. Herb. 77. UnipnitaCj arum, m. [id.] Unionites, Unitarians, a religious sect that denied the Trinity, Prud. Apoth. 246 sq. * unipetius. a, um, adj. [ unus-pes ] Having only one stalk: urtica, Marc. Em- pir. 15 med. unistirpis. e, adj. [unus-stirps] Having only one stem or trunk, Plin. 16, 30, 54. unitaSj at ' s . /■ [ unus ] The state of being one, oneness, unity: I, Lit.: singu- laris numeri unitas, Gell. 19, 8, 11 : linum duplex triplexve sic tortum, ut unitas in eo facta sit, Cels. 7, 4, 4 : Monotes et He- notes, id est solitas et unitas, Tert. adv. Valent. 37. So, alvei, Plin. 5, 9, 9 : mundi, Just 2, 1 : in unitatem coire, Cels. 4, 19. — II. Trop.: A. Sameness, uniformity : 6i alteram horum diceretur Priamns, al- teram Hecuba, nullam unitatem assigniti- caret, quae apparet in lego et legi et in Priamus et Priamo, Var. L. L. 8, 2, 104 : foliorum unitas in suo cuique genere per- manet, praeterquam populo, hederae, etc., Plin. 16, 22, 35: in unitatem venit eques- ter ordo, are brought under one name (that of Equites), id. 33, 2, 8. — B. Unity of sentiment, agreement, concord : virtutes ibi esse debebunt, ubi consensus atque uni- tas erit : dissident vitia, Sen. Vit. heat. 8^m. Uniter» adv., v. unus, ad fin., no. B. uniusmodi< v. unus, no. I., B, 1. universalis, e, adj. [universus] Of or belonging to all or the whole, universal (post-Aug.): praecepta universalia ve] perpetualia, Quint. 2, 13, 14. So, quaes- tiones, id. 3, 5, 5; 12 : vox, id. 8, 5, 3.— Adv., universal! ter, All together: si grex venierit universaliter uno pretio, Gai. Dig. 18, 1,35 fin. * Universatim* a ' s , ™- -' I. The father of the third Diana. Cic. N. D. 3, 23, 5s.— H. Fern., The third Diana : ace. Upim. id. ib.) upupa> ae. /. [t-oif] A hoopoe. Plin. 10, 29. 44; id. ib. 25, 36; Var. L. L. 5, 1). 22. — II. Transf, A kind of hoe or mai- lock, Plaut. Capt. 5, 4, 7. tura scorpiu = «i'p* ckop~ : ov, Scor- pion's-tail, a plant, App. Herb. 49. turaeuSj a - um, adj.=zovpalos. Of or belonging to the tail : cybia, tailpieces of tunny-fish, Plin. 32, 11, 53. Urania, ae, or Uranie, es. /., of- paiia or Obpai'in (the Heavenly). Iranin the Muse of astronomy, Cic. de Div. 1. 11. 17 ; id. Q. Fr. 2. 9, 1 ; Ov. F. 5, 55 ; Aus. Idyll. 20, 8 ; Mart. Cap. 8, 273. ' Ulancscopus, '. m - = ohpavam jris (the heaven-sazer). A sea-fish, called also callionymus, Plin. 32, 7, 24 ; id. ib. 11, 52. Uranus, i, m - Ovpavds, The father of Saturn ; pure Lat, Coelus : Lact 1.11 sq. ' urbanatim, adr - [urbanus] a fur the manner of city people, politely, urbane- ly : at eso rusticatim tanaam, urbanatim nescio, Pomp, in Non. 409", 2, and 166, 31 . urbane; adv., v. urbanus, ad fin. urbanicIanUS' a, um, adj. [urbanus] In milit. lang., Garrisoned in the city (of Rome) : milites, Paul. Dig. 4, 6, 35 ; Spart. Carac. 4 ; Get 6. urbanitas- atis, /. [id.] A living in a 1591 URBA city, city-life : desideria urbis et urbani- talis, Cic. Fam. 7, 6, 1 ; bo, in urbis ur- Imnitatisque desiderio, id. ib. 7, 17, 1. — II. Transf., City-fashion, city-manners, lioth in a good and in a bad sense: A. In a good sense : \, Refinement, elegance of manner, politeness, courtesy, affability, urbanity : addo urbanitatem, quae est vir- tus, ut Stoici rectissime putant, Cic. Fam. 3, 7, 5. — 2. Refinement, delicacy, or ele- gance of speech : urbanitate quadam qua- si colorata oratio, Cic. Brut. 46, 170 ; cf. Quint. 6, 3, 17 {opp. rusticitas) ; 103 sq. — b. In p a r t i c, Wit, humor, pleasantry, raillery : contumelia si petulantius jac- tatur, convicium : si facetius, urbanitas nominator, Cic. Coel. 3, 6 : in quantam hominum facetorum urbanitatem incur- ratis, non dico, id. Fin. 3, 31, 103 : ut ali- quando subtilitatem veteris urbanitatis et humanissimi sermonis attingerem, id. Q. Fr. 3, 10, 2 ; cf., vides exaruisse jam vete- rem urbanitatem, id. Fam. 7,31, 2. — *B, In a bad sense, Trickery, roguery, knav- ery: incuriosos milites (vernacula uteban- tur urbanitate) quidam spoliavere, Tac. H. 2, 88. urbanusi a . "m. tdj. [urbs] Of or be- longing to the city or town, city-, town-, opp. to rusticuB, I. Lit.: nostri majores non sine causa praeponebant rusticos Romanos urbanis, Var. R. R. 2 praef. § 1 : rustica et urbana vita, id. ib. 3, 1, 1 ; so, vita (opp. rustica), Quint. 2, 4, 24 ; cf. Ter. Ad. 1, 1, 17 : ur- bani assidui cives, quos scurras vocant, Plaut. Trin. 1, 2, 165 ; so, scurra, id. Most. 1, 1, 14 : leges, id. Rud. 4, 3, 85 : tribus, Cic. de Or. 1, 9, 38. So, praetor, Caes. B. C. 3, 20, 1 : plebes, Sail. C. 37, 4 : servitia, id. ib. 24, 4 : exercitus, Liv. 27, 3, 9 : ad- ministrate rei publicae (opp. provincia- lis), Cic. Q. Fr. 1, 1, 15, 43 : res, Plaut. Ca- sin. 1, 13; Caes. B. G. 7, 6, 1 : motus, id. ib. 7, 1, 2 : luxus, Tac. A. 2, 44 : praedia, in or near the city, i. e. villas, Ulp. Dig. 50, 16, 198 ; Marcian. ib. 8, 1, 1 ; cf. id. lb. 8, tit. 2 : praedia, Ulp. Dig. tit. leg. 198 ; so also, fundus, Cato R. R. 8, 2; and, rus, .lust. 31, 2. — B. Subst, urbanus, i, m., An inhabitant of a city, a city-man, citi- zen : urbani Hunt rustici, Plaut. Merc. 4, 3, 15 sq. : omnes urbani, rustici, Cic. Fin. 2, 23, 77 ; cf, sermo omnis non modo ur- banorum, sed etiam rusticorum, id. Or. 24, 81 : otiosi, Liv. 5, 20, 6. H, Transf., In the city-fashion, in the city-style, citizen-like, both in a good and a bad sense : A I n a good sense : J,, Pol- ished, refined, cultivated, courteous, affable, urbane in manners : homo, Cic. Fam. 3, 8, 3. — b. Transf., of plants, Improved, cultivated, ornamental ■■ " sunt arborum quaedam urbaniores, quas his placet no- minibus distinguere. Hae mites, quae fructu atque aliqua dote umbrarumve of- ficio humanius juvant, non improbe dican- tur urbanae," Plin. 16, 19, 32. So, acan- thos est topiaria et urbana herba, id. 22. 22, 34. — 2. Of speech, Refined, polished, elegant, nice, choice: in vocibus nostrorum oratorum recinit quiddam et resonat ur- banius, Cic. Brut. 46, 171; so, genus di- cendi, Quint. 2. 8, 4 ; cf, os facile, expla- natum, jucundum, urbnnum, id est, in quo nulla neque ru6ticitas neque peregrinitas resonet, id. ib. 11, 3, 30 : distinctior et ur- banior et altior Cicero, Tac. Or. 18. — b. In partic, of wit, Witty, humorous, face- tious: "urbanus homo erit, cujus multa bene dicta responsaque erunt: et qui in sermonibus, circulis, conviviis, item in concionibus, omni denique loco ridicu- le commodeque dicet," Domit. Mars, in Quint. 6, 3, 105 : dictum per se urbanum, id. 6. 3, 54 ; cf., circumfertur March Phi- lippi velut urbanissimum factum atque dictum, Col. 8. 16. 3 : qui est in isto gene- re urbnnissimus, Cic. Coel. 15, 36 : hie tihi comis et urbanus liberque videtur, witty, clever, Hor. S. 1, 4, 90 ; cf., studet urba- nus haberi, id. Ep. 1, 15. 27. — B. I" a Da( i sense, Bold, forward, impudent : frontis ad urbanae descendi praemia, Hor. Ep. 1, 9, 1L : audacia, Cic. Prov. Cons. 4, 8. Adv., urbane (ace. to no. IF., A): X. Courteously, civilly, affably, politely, ur- banely : severe et graviter et prisce agere, an remisse ac leniter et urbane, Cic. Coel. 1592 UR.CE 14, 33 : urbanius agere, id. ib. 15, 36 ; ur- banissime et prudentissime adjuvit, Treb. Gallien. 14. — More freq., 2. Of speech, Wittily, acutely, elegantly, happily : ali- quem facete et urbane ridere, Cic. Fin. 1, 11, 39 : contumaciter urbaneque vexatus, id. Q. Fr. 2, 1, 3 : bene et urbane dicere, Quint. 6, 3, 42. So, dicere, id. 5, 7, 26; 6, 1, 46, et al. : interrogare, id. 11, 3, 126: emendare, id. 8, 3, 54 : urbanius elabi, id. 2, 11, 2: urbanissime respondere, Gell. 15, 5,3. * Urblcapus- >> m - [urbs-capio] A city- taker, taker of cities : urbicape, occisor regum, Plaut. Mil. 4, 2, 64. urbicarius, ». " m . "dj- [urhicus] Of or belonging to the city (post-class.) : re- giones, Cod. Theod. 11, 28, 14 : praefec- tura, Cod. Justin. 3, 24, 1. * UrbicremuS) a . um > "dj- [urbs-cre- mo] City-bum ing : nubes (of the destruc- tion of Sodom), Prud. Hamart. 729. UrblCUS) a > um . a • n - -A town in Umbria, Inscr. Orell. no. 3714.— H. Hence Urbl- naS; at ' s > "dj-t Of or belonging to Urbi- num: Petissius, Cic. Phil. 12, 8, 19.— In theplur., Urbinates, um,», Theinhab- ilants of Urbinum, Plin. 3, 14, 19 ; Inscr. Orell. no. 999. UrbSi urbis, /. [orbis] A walled town, a city : '.' hi coetus sedem primum certo loco domiciliorum causa constituerunt: quam quum locis manuque sepsissent, ejusmodi conjunctionem tectorum oppi- dum vel urbem appellaverunt, delubris distinctam spatiisque communibus," Cic. Rep. 1, 26 ; cf, " post ea qui fiebat orbis, ■urbis principium," Var. L. L. 5, 32, 40; and, " urbs dicitur ab orbe, quod antiquae civitates in orbem fiebant," id. ap. Serv. Virg. A. 1, 12 : interea Aeneas urbem de- signat aratro, Virg. A, 5, 755 Serv. : inter se sortiunt urbem, Enn. in Non. 471, 10 : arce et urbe sum orba, id. ap. Cic. Tusc. 3, 15, 44 : urbes magnae et imperiosae, Cic. Rep. 1, 2 : Aeneas quo pacto Trojam ur- bem liquerit, Naev. 2, 1 : urbs ilia praecla- ra (Syracusae), Cic. Rep. 3, 31 : duabus urbibus eversis inimicissimis huic impe- rio, id. Lael. 3, 11, et saep. 2. In partic, The city of Rome (like aarv, of Athens) : " postquam Urbis appel- lationem, etiamsi nomen proprium non adjiceretur, Romam tamen accipi sit re- ceptum," Quint. 6, 3, 103 ; cf. id. 8, 2, 8 ; and 8, 5, 9 : hujus urbis condendae prin- cipium profectum a Romulo, Cic. Rep. 2, 2 ; cf. id. ib. 1, 47; and id. ib. 1, 1 ; id. ib. 1, 37 : (Caesar) maturat ab urbe proficis- ci, Caes. B. G. 1, 7, 1 : de urbe augenda quid sit promulgatum, non intellexi, Cic. Att. 13, 20, 1: conditor urbis (Romulus), Ov. F. 1, 27 : (pater) Dextera sacras jac- ulatus arces Terruit urbem, Hor. Od. 1, 2, 4 : minatus urbi vincla, id. Epod. 9, 9, et saep. — So. ad urbem esse, to stop at or near Rome : in publicists' lang., of return- ing generals, who had to remain without the city till the Senate decreed them the right of entrance ; or of provincial magis- trates who were preparing for departure to their provinces, Cic. Verr. 1, 15, 45 As- con. ; id. ib. 2, 2, 6, 17 ; Sail. C. 30, 4 ; Caes. B. C. 6 1, 2. B. Transf, as in Eng., The city, for the citizens (rarely) : invadunt urbem som- no vinoque sepultam, Virg. A. 2, 265 ; so, moesta attonitaque, Juv. 11, 198: bene moratae, Auct. ap. Quint. 8, 6, 24. 2. The capital city, metropolis (post- class.) : si tarn vicinum urbi municipium sit, ut, etc., Ulp. Dig. 39, 2, i fin. ; so Cod. Theod. 14, 1, 3. *H. Trop. : urbem philosophiae, mi- ni crede, proditis, dum castella defenditis, Cic. de Div. 2, 16, 37. urceatim, adv. furceus] Withpitch- ers: Jovem aquam exorabunt: itaque sta- ll B G E tim urceatim pluebat, as we say, in pail- fuls, Petr. 44. lircedlariS; e, adj. [urceolus] Of or belonging to pitchers, pitcher-: herba, a plant used for polishing glass pitchers, pellitory of the wall, Panetaria officinalis, L. ; Plin. 22, 17, 20 ; Scrib. Comp. 39 ; App. Herb. 81. Urceolus- i, ft., dim. furceus] A little pitcher or water-pot. Col. 12, 16, 4 ; Juv. 3, 203 ; Mart. 14, 105 in lemm. urceus, i, m. (neut. -collat. form, ur- ceum, Cato R. R. 13, 1), A pitcher, water- pot, ewer, Paul. Dig. 33, 7, 18, § 3 ; Hor. A. P. 22 ; Plaut. Mil. 3, 2, 18 ; Cn. Matius in Gell. 10, 24, 10 ; Plin. 19, 5, 24 ; Col. 12, 52, 8 ;_Mart. 11, 56, 3 ; 12, 32, 16, et al. Uredo» 'nis, /. [uro] I. A blast, blight of plants, Cic. N. D. 3, 35, 86 ; Plin. 18, 28, 69, § 279 ; Col. 3, 20, 1.— II. A burning itch, Plin. 9, 45, 68. urg'enS) entis, Part, and Pa. of urgeo. lirg°eo (written also urgueo), ursi, 2. v. a. To press, push, force, drive, impel, ■urge. 1, Lit. (so mostly poet.) : unda impel- litur unda Urgeturque prior veniente ur- getque priorem, Ov. M. 15, 182 : urgeris turba circum te stante, Hor. S. 1, 3, 135: angustoque vagos pisces urgere catino, id. ib. 2, 4, 77: trepidique pedem pede fe'r- vidus urget, Virg. A. 12, 748 ; cf. Cic. Rep. 6, 20 : aut petis aut urges ruiturum, Sisy phe, saxum, Ov. M. 4, 460 : — tres (naves) Eurus ab alto In brevia et Syrtes urget, Virg. A. 1, 111 : miserum tenues in jecur urget acus, Ov. Her. 6. 92: equites in op- piduin, Auct. B. Afr. 6, 3: (Mars) aetherias currus urgebat ad arces, Stat. Th. 3, 222. B. Transf.: 1. To press upon (as something burdensome or compulsory), to bear hard or close upon ; to beset, weigh down, burden, oppress; to press, urge, so- licit (so 'quite class.) : Caesar quum sep- timam legionem, quae juxta constiterat, urgeri ab hoste vidisset, Caes. B. G. 2, 26, 1 ; so id. ib. 2, 25, 1 ; Sail. J. 56, 6 ; cf., bine Pallas instat et urget. Hinc contra Lausus, Virg. A. 10, 433 ; and, urgent impavidi te Salaminius Teucer, te Sthenelus, Hor. Od. 1, 15, 23 : hac urget lupus, hac canis an- git, id. Sat. 2, 2, 64 : Sy. At onus urget. Mi. At tu appone, Plaut. Poen. 4, 2, 35 ; cf., onus aut jam urgentis aut certe ad- ventantis senectutis, Cic. de Sen. ], 3: quod latus mundi nebulae malusque Jup- piter urget, Hor. Od. 1, 22, 20 : quem sca- bies aut morbus urget, id. A. P. 453 ; cf., ergo Quintilium perpetuus sopor urget, id. Od. 1, 24, 5 ; and, omnes illacrimabiles urgentur ignotique longa nocte, id. ib. 4, 9, 27 : praesens atque urgens malum, Cic. Tusc. 3, 25, 61 : etiam atque etiam insto atque urgeo, insector, posco atque adeo flagito crimen, id. Plane. 19,48 ; cf, quam- obrem, ut facis, urge, insta, perfice, id. Att. 13, 32, 1 ; and, Lepidus ursit me et suis et Antonii Uteris, ut, etc., Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 32, 4 : nihil urget, Cic. Att. 13, 27, 2 : cur patrem non urserit ad exsolutionem, Ulp. Dig. 23, 3, 33. 2. To press upon (by too great near- ness), to crowd, hem in, confine: ne urbem hanc urbe aliapremere atque urgere pos- sitis, Cic. Agr. 1, 5, 16 ; vallis, quam densis frondibus atrum Urget utrimque latus, Virg. A. 11, 524 ; so id. ib. 7, 566 : quaque pharetratae vicinia Persidis urget, id. Georg. 4, 290. II. Trop. : A. To press, ply, urge with argument (a favorite expression of Cic): urgerent praeterea philosophorum greges . . . instaret Academia, Cic. de. Or. 1, 10, 42 : ilium neque ursi, neque levavi, id. Qu. Fr. 3, 9, 1 : sed urges me meis versibus, id. de Div. 2, 20, 45: illud urgeam, non in- telligere eum, quid, etc., id. Fin. 5, 27, 80. — Absol. : ut interrogando urgeat, Cic. Or. 40, 137 : urgent tamen et nihil remit- tunt, quoniam, inquiunt, etc., id. Fin. 4, 28, 77 ; so id. Oft. 3, 9, 39 ; id. Lig. 3, 9 (cited also in Quint. 9, 2, 57). B. To follow up, keep to, stick to, ply hard, push forward, urge on any thing : eundem locum diutius, Cic. N. D. 1, 35, 97: quin tu urges istam occasionem et facul- tatem, id. Fam. 7, 8, 2 ; so, jus, aequita- tem, id. Off. 3, 16, 67 : idem illud de pro- vinces, Coel. in Cic. Fam. 8, 5, 3 : propo- U EN I aitum, Hor. S. 2, 7, 6 : opus, Ov. M. 4, 390 ; cf., arva non tacta ligonibus, Hor. Ep. 1, 14, 2fi ; and, vestem, Virg. A. 9, 489 : iter, Ov. F. 6, 520; cf., vestigia ad manes, Sil. 12, 419: Romae quum sum et urgeo fo- rum, am often in the Forum, Cic. Fam. 9, 15, 4 ; cf, altum, to force or plunge into, Lucr. 2, 1 97 ; Hor. Od. 2, 10, 2.— Poet., with an object-clause : marisque Baiis obstre- pentis urges Summovere litora, Hor. Od. 2, 18, 20.— Hence urgens, entis, Pa. (ace. to no. I., B. 1), Pressing, cogent, urgent (post-class, and extremely rare) : urgentior causa, Tert. Hes. Cain. 2 med. : urgentissima ratio, Cod. Justin. 3, 11, 1. * uriC^) ae,/., i. q. eruca, A caterpillar, ranker-worm, Plin. 18, 17, 44, S 154. UrigOi inis, /• [uro] Lustful heal, de- sire, pruriency (post-class.), App. M. 8, p. 215; 1, p. 105; Arn. 5, 187. Urina- ae, /• [iwpov] Urine, Cic. Fat. :i, 5 ; Cels. 2, 7 ; 19 ; Plin. 24, 11,5«; ib. 6. 17: ib. 13, 71; Suet. Aug. 80 fin. ; id. Ner. 56 ; id. Vesp. 23 ; Gell. 19, 4, 3, et eaep. — H. Transf. : genitalis, Seed, se- men, Plin. 8, 43, 68 ; called also simply urina, Juv. 11, 168. + urinal* ovpoioxiiov, Gloss. Philox. urinalis, e, adj. [urina] Of or belong- ing to urine, urinary, urinative : viae, Ctie'L Aur. Tard. 5, 3 ; cf., fistula, Veg. 3, 15 : virtutes, Coel. Aur. Tard. 5, 2 : med- icamenta, id. ib. 1, 4; 5, 1. urinator- oris, m. [urinor] A diver, Var. L. L. 5, 27, 36; Liv. 44, 10, 3 sq.; GalUstr. Dig. 14, 2, 4 ; Inscr. Orell. no. 4115. urWOi are, v- urinor. urinor» ari, v - dep. (ante-class, collat. form, urino, are ; v. in the follg.) To plunge under water, to dive : " urinare est nurgi in aquam," Var. R. R. 5, 27, 36 ; ( 'k\ Fragm. ap. Non. 474, 27 ; bo in the dip.: Plin. 11, 37, 72. — Part., urinantes, id. 9, 30, 48. t urinuSi a. um, adj. = ovpivoS, Full of wind, windy: ovum, a wind-egg, Plin. 10, 58, 79. UXlon» "• "• [perh. from ovpof. Ion. for opji, a mountain] A kind of earth in mines, Plin. 33, 4, 2. t* UriOS (-US). i> m - z = Ovpws, A title of Jupiter, Cic. Verr. 2, 4, 57.) urna< ae, /. A vessel for drawing water, A water-pot, water-jar, urn : " urnae dictae, quod urinant in aqua haurienda ut urinator," Var. L. L. 5, 27, 36. So Plaut. Ps. 1, 2, 24 ; Prop. 4, 4, 16 ; 4, 11, 28 ; Ov. F. 3, 14 ; id. Met. 3, 37 ; 172 ; Hor. Od. 3, 11, 22 ; id. Sat. 1, 5, 91 ; 1, 1, 54. As an attribute of personified rivers : Virg. A. 7, 792; SiLl, 407.— H. Transf, in gen., An urn used for any purpose: A. Most freq., A vessel into which were thrown the voting-tablets or lots of any kind, A voting-urn : senatorum urna co- piose absolvit, equitum adaequavit, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6 ; so Ov. M. 15, 44 ; Prop. 4. It, 49 ; Hor. S. 2, 1, 47 ; Sil. 9, 27 ; Juv. 13, 4. et al. : educit ex urna tres (judices), Cic. Verr. 2, 2, 17, 42; so Suet Ner. 21; Virg. A. 6, 22 ; Val. Fl. 2, 484 ; Tert. Spect. 16. So too of the urn of fate, from which is drawn the lot of every one's destiny: omnium Versatur urna serius Sors exi- tura, Hor. Od. 2, 4, 26 ; so id. ib. 3, 1. 16; Virg. A. 6, 432; Stat. S. 2, 1, 219. — B. A vessel to hold the ashes of the dead, A cinerary urn : Ov. Her. 11, 124 ; so id. Met. 4, 166 ; 11, 706 ; 12, 616 ; 14, 441 ; id. Trist. 3, 3. 65 ; Suet. Calig. 15, et al.— C. A money-pot, money-jar : argenti, Hor. S. 2, 6, 10. — D, A liquid measure contain- ing half an amphora, An urn, Cato R. R. 148, 1 ; Col. 12, 41 ; Plin. 17, 28, 47 ; Pers. 5, 144.— Hence for A measure in gen., Cato P..R.10, 2; 13,3; Juv. 15,25. UrnaliSt e, adj. [urna. no. II., D] Con- taining an urn, holding half an ampho- ra: urcei, Cato R. R. 13, 3: caliculi, Plin. 9, 30, 48,— In the plur. subst, urnalia, ium, n., Vessels of such capacity, Procul. Dig. 33, 6, 16. urllarmm. u\ "• [urna, no. I.] A ta- bic on which water-vessels were set, an urn- table. " Var. L. L. 5, 27, 36 ;" id. ap. Non. 544, 20. * urnlgTer» Sra, erum, adj. [id.] Urn- bearing : puer, i. e. the constellation Aqua- URSA rius, Auct. Carm. de Siira. coel. (Virgil ''.) 12 (in Anth. Lat. Burm.2, p. 314). urnula? ae./. dim. [urna] A little urn : *I. A water-urn, Var. in Non. 544, 9. — U. A cinerary urn, Spart. Sever. 24. uro» ussi, ustum, 3. v. a. [orig. bubo, whence bustum and comburo ; cf. xvp, fire] To burn (quite class.;. 1. Lit.: (sacer ignis) urit, corpore ser- pens, Quacumque arripuit partem, Lucr. 6, 661 ; id. 4, 875: calidum hoc est: etsi procul abest urit male, Plaut. Most. 3, 1, 81 : videmus ceteras partes incultas (ter- rarum), quod aut frigore rigeant ant uran- tur calore, Cic. Tusc. 1, 28, 69 : urit odo- ratam nocturna in lumina ccdrum. Virg. A. 7, 13 ; so Tac. A. 15, 44 ; picem et ceras alimentaque cetera flammae, Ov. M. 14, 533. 2. In par tic. : a. To burn vp, de- stroy by fire, consume: hominem mobtu- di, inquit lex in XII.. in vebf. ne se- FELITO NEVE UBITO, Cic. Leg. 2, 23, 58 Mos. ; so XII. Tab. ib. 2, 24, 60 ; Lucr. 5, 900 : in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat id uri seca- rique patimur, Cic. Phil. 8, 5, 15 : agros, Liv. 26, 21, 15; cf., urbes hostium, Tac. H. 2, 12 ; so, superbas Carthaginis arces, Hor. Epod. 7, 6 : domos lliacas (Achaius ignis), id. Od. 1, 15, 35 ; cf., usto ab llio, id. Epod. 10, 13 : ustis navibus, id. ib. 9, 8 : cum frondibus uritur arbos, Ov. M. 2, 212, et saep. : acanthi radices ustis laxatisque mire prosunt, (* burned, scorched), Plin. 22, 22, 34 ; cf., a sole usti, id. 23, 4, 42. b. Of encaustic painting, To burn in (very rarely) : picta coloribus ustis Pup- pis, Ov. F. 4, 275 ; so, tabulam coloribus, id. ib. 3, 831. B. Transf. : 1. To burn, i.e. to scorch, parch, dry up; to sting or pain acutely: quum Sol gravis ureret arva, Ov. M. 6, 339 ; so, terras (Sol), id. ib. 4, 194. So, campum (seges), Virg. G. 1, 77 sq. : solum (cicer), Plin. 18, 12, 32 : vineas (limum suillum), id. 17, 27, 46: — sitis usserat her- bas, Ov. F. 4, 299 ; so, sitis arida guttur urit, id. Met. 11, 130 ; and, fauces urit si- tis, Hor. S. 1, 2, 114 : nee febribus uror anhelis, Ov. Pont. 1, 10, 5 : pestilentia urens simul urbem atque agros, Liv. 10,. 47, 6 : dysenteria si usserit Plin. 28, 9, 33 : calx urit discutit extrahit burns, heats (when taken as a medicine), id. 36, 24, 57. 2. To rub sore; to gall, fret, corrode: calceus....si (pede) minor, uret, Hor. Ep. 1, 10, 43 : si te gravis uret sarcina char- tae, id. ib. 1, 13. 6 : teneros urit lorica la- certos, Prop. 4, 3, 23 : uri virgis. Hor. S. 2, 7, 58 ; cf, loris non ureris, iS. Ep. 1, 16, 47 : antiqua terebra urit earn partem quam perforat : Gallica excavat nee urit, Col. Arb. 8, 3. 3, To pinch with cold; to nip, blast, wither : pernoctant venatores in nive, in montibus uri se patiuntur, Cic. Tusc. 2, 17, 40 ; cf, Scythae continuis frigoribus uruntur, Just. 2, 2 ; and, iis, quae frigus usserit remedio sunt, Plin. 22, 25, 57 ; so Ov. Tr. 3. 2, 8; id. Fast. 1, 680; Luc. 4, 52 ; Val. Fl. 2, 287. II. Trop., To burn, inflame, consume with passion ; in the pass., to burn, glow, be heated, be inflamed, be enamored: me tamen urit amor. Virg. E. 2, 68 ; cf, Daph- nis me malus urit id. ib. 8, 83 ; and, urit me Glycerae nitor, urit grata protervitas, Hor. Od. 1, 19, 5 sq. ; cf. pass. : uritur in- felix Dido, Virg. A. 4, 68 ; so Hor. Epod. 14, 13 ; Ov. M.l, 496 ; 3, 464 ; 7, 22 ; 13, 763, et al. : meum jecur urere bilis, Hor. S. 1,9, 66; cf, ira communiter urit utrum- que, id. Ep. 1, 2, 13 ; cf. pass. : uror, seu, etc., id. Od. 1, 13, 9 : urit fulgore suo. con- sumes with envy, id. Ep. 2, 1, 13 : uro hominem, I gall the fellow, Ter. Eun. 2, 2, 43 ; cf. pass. : id nunc his cerebrum uri- tur, Me esse hos trecentos Philippos fac- turum lucri, Plaut. Poen. 3, 5, 25. Bi Transf, in gen., To disturb, liar- ass, oppress : eos bellum Romanum ure- bat, Liv. 10, 17, 1 ; cf. pass^ quo (bello) Italia urebatur, id. 27, 39, 9 : labor aliquem urens, id. 36, 23, 5 : populum gravis ure- bat infesto mari annona, Veil. 2, 77, 1. * nrrnnr nm , i, n. The lowest part of an ear of corn, Var. R. R. 1, 48, 3. ursa. ae, f. [ursus] A she-bear, Ov. M. (JSPI 2. 485 ; 13, 803 ; 836 ; 15, 379 ; id. Fast. 2 181 ; Mart. 6, 25, 2.— B. Poet for A bear in gen.. Virg. A. 5, 37 ; Ov. M. 12, 319 ; 14, 255. — II, Transf: Ursa, as A constella- tion, either Ursa Major, the Greater Bear, or Ursa Minor, the Lesser Bear, Ov. Her. 18, 152 ; id. Trist. 1, 4, 1 ; 3, 11, 8 ; 5, 3, 7 ; Val. Fl. 4, 724 ; Suet. Aug. 80. UTSinuS) a, um ' a 4J- I'd] Of or be- longing to a bear, bear's- : Banguis, Col. Arb. 15 : fel, Plin. 28, 16, 62 : adeps, id. 28, 17, 71 : rabies, id. 8, 36, 54 : — allium, a kind of wild garlic, Plin. 19, 6, 34.— H. Subst, ursina, ae./., Bear's meat : Petr. S. 66. Ul'SUS- '. ">■ A bear, Plin. 8, 36, 54 ; Ov. M. 2. 494 ; 4, 546 ; 10, 540 ; Hor. Epod. 16, 51 ; id. Od. 3, 4, 18 ; id. A. P. 472, et al. — Proverb.: fuinantem nasumvivi ten- taveris ursi, i. e. to provoke a dangerous person. Mart 6, 64, 28. urtica> ae,/. [uro] A nettle, stinging- nettle, Plin. 21, 15, 55; 22, 13, 15; Catull. 44, 15 ; Hor. Ep. 1 , 12, 8 ; Pers. 6, 70, et al. — B. Transf, A sea-nettle, a kind of zo- ophyte, Plin. 9, 45, 68; also called, mari- na, Plaut. Rud. 2, 1, 9.— II. Trop., Lust- ful desire, pruriency, Juv. 2, 128; 11, 166. tturus» >> m - [ a Celtic word] A kind of wild ox, a ure-ox, urus, Caes. B. G. 6, 28, 1 sq. ; Plin. 8, 15, 15 ; Virg. G. 2, 374 ; 3, 532; cf. Macr. S. 6, 4 fin. * urvo (also written. urbo), are, v. v. [urvum] Toplough around, mark out with a plough : " urval, Ennius in Andromeda significat circumdat, ab eo sulco, qui fit in urbe condenda urvo aratri . . . Ait autem : Circum sese urvat ad pedes terra . . . ," Fest p. 375 Mull. jV. cr. ; cf., " urvare est aratro definire," Pompon. Dig. 50, 16, 239. urvum (also written urbum), i, n. The curved part of a plough, the plough tail, with which the bounds of cities were marked out, Var. R. R 2, 1, 10 Schneid. N. cr. ; cf. id. L. L. 5. 27, 36 ; 5, 31, 38 ; 5. 32, 40 : Pompon. Dig. 50, 16, 239. (* Uscana> ae, / A town of Jllyria, Liv. 43, 18, et saep. — Hence Uscanen- ses> ium, m„ The inhabitants of Uscana, Liv. 43, 18; 19.) USIO) onis./ [utor] Use (ante- and post- class.) : Cato R. P. 149,2: quae tibi usi- oni supererunt id. ib. 38, 4 : usioni quod satis esset Var. in Non. 231, 6 : usionis gratia, Scaevola in Gell. 4, 1, 17 : usionis causa, Ulp. Dig. 34, 2, 28.— In the plur. : Am. 7, p. 238. UsipeteS; um, m. A Germanic people on the Rhine, near the Tenchteri, Caes. B. G. 4, 1, 1 ; 4, 1 ; 16, 2 ; Tac. A. 1, 51. Called also, Usipii, Tac. A. 13, 56 ; id. Hist 4, 32 ; id. Germ. 32 ; id. Asr. 28 ; 32. Cf. Mann. German, p. 153 anci 239. USltate. adv., v. usitor, Pa., ad fin. USitatus» a, um, Part, and Pa. of usi- tor. USltorj atus, 1. v. intens. dep. [utor] To use often, be in the habit of using. As a verb, fin., only a few times in Gellius in the perf. : c. abl. : verbo, Gell. 17, 1, 9 ; so id. 10, 21, 2 ; and, anulis, id. 10, 10, 1 — Much more freq. and quite class., usitatus, a, um, Pa., in the passive sense. Usual, wonted, customary, common, ordinary, accustomed, familiar : hoc jam vetus est et majorum exemplo multis in rebus usitatum, Cic. Caecin. 16, 45 : usita- tus honos pervulgatusque, id. Phil. 14, 4, 11 ; cf, nomen, Quint 3, 6, 53 : vocalmlu, Cic. Fin. 3, 2, 4: apud eos omne genus cuniculorum notum atque usitatum est Caes. B. G. 7, 22, 2 : usitato more pecca- re, Cic. Verr. 2, 2, 3, 9 : penna, Hor. Od. 2, 20, 1; cf, potiones, id. Epod. 5, 73: oratio, Quint 8, 3, 4 : alius, ne condemna- retur, pecuniam dedit : usitatum est Cic. Verr. 2, 5, 44, 117; cf. id. ib. 5, 5. l.— Comp. : faciamus tractando usitatius hoc verbum et tritius, Cic. Acad. 1, 7, 27: quod usita- tius esse coepit Quint. 3, 9, 4. — Sup. : uta- tur verbis quam usitatissimis, Cic. Or. 25. 85: mos, Quint. 1,7, 14. — Adv., ilsitate. In the usual manner : loqui, Cic. Fin. 4, 26, 72: dictum, Gell. 19, 7, 3.— Camp. : dice- re, Gell. 13, 20, 21. uspiam. a ae > /• A small hill in the Sa- bine country, near Horace's villa, Hor. Od. 1, 17, II. — If A small island north of Sic- ily, Plin. 4, 8 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 466. UStllagfO- mis, /. A plant, called also carduus silvaticus, App. Herb. 109. UStiCi °ui s > /■ [uro] A burning, sear- ing, or cauterizing (post-Aug. and very rare) : si costa cariosa est, inutilis ustio, Cels. 8, 2 fin. ; cf., quaedam ustione sa- nantur, Plin. 34, 15, 14 : vehementior si- napis, id. 20, 22, 87. ustoi'j ori s > in- [id.] ^ burner of dead bodies, a corpse-burner, Cic. Mil. 33, 90; Catull. 59, 5 j Mart. 3, 93, 26 ; Luc. 8, 738. UStrina. ae, /. [id.] *\.A burning, burn : App. M. 7, p. 196. — H. A place for burning corpses, Inscr. Orell. no. 4517 ; cf. Fest. s. v. bustum, p. 32. Called also + ustrinumi i. »•. Inscr. Grut. 656, 3 ; 755, 4 ; 1044, 7, et al. ustlilo? avi, atum, 1. v. a. [id.] To bum a little, to scorch, singe (very rare) : palos, Vitr. 5, 12 : taleas oleagineas, id. 1, 5 : caput ferventi ferro, i. e. to crisp the hair, Auct. Priap. 46. — *B. Pregn., To burn up, consume by fire : scripta lignis, Catull. 36, 8. — * II. Transf., To pinch, nip, or blast, with cold : gemmas (arboris) frigoris aura, Auct. Priap. 62. UStUS) a > um Tart, of uro. USUft USUaliS; e, adj. [2. usus] I, That is for use, fit for use (post-classical) : mancipiii, Martian. Dig. 39, 4, 16.—* II. Usual, com mon, ordinary: sermo, Sid. Ep. 4, 10. USUariuS; a > um . "dj- [id.] Of or be- longing to use, usuary, viz.: I. Pass., That is used, made use of: servus, i. e. whom one has the use of, but does not own, Ulp. Dig. 7, 8, 14 ; so Gell. 4,1, 23.— H. Act, That uses or has the use of 'A thing, but no right of property in it : usus aquae per- sonalis est: et ideo ad heredem usuarii transmitti non potest, Modest. Dig. 7, 8,21. 1. USU-capiO; cepi, captum, 3. v. a. [id.] Jurid. t. t., To acquire ownership of a thing by long use, to acquire by prescrip- tion or usucaption : hereditatem, Cic. Att. 1, 5, 6: scio jam biennium trausisse, om- niaque me usucepisse, Plin. Ep. 5, 1, 10 : nullam penes se culpam esse, quod Han- nibal jam velut usu cepisset Italiam, Liv. 22, 44, 6 : subseciva, ut usucapta, conces- sit, Suet. Dom. 9 fin., et saep. — Also in two words : tilius pro donato non capiet usu, Paul. Dig. 41, 7, 1 : propius est, ut usu eas capere non possis, Pompon, ib. 41. 3, 29._ 2. USU-CapiO) ° n i 8 > /; Jurid. t. (., The acquisition of ownership by long use or possession, usucaption : " usneapio est dominii adeptio per, continuationem pos- sessionis anni vel biennii; rerum mobi- lium anni, . immobilium biennii," Ulp. Fragm. tit. 19; cf. "Gai. Inst. 2, § 42; Modest. Di2. 41, 3, 3 ;" Cic. Leg. 1, 21, 55 ; id. Caecin. 26, 74; Justin. Inst. 2, 6; Dig. 41, tit. 3 ; Cod. Justin. 7, 24 ; 28 sq. ; cf. Rein's Rom. Privatr. p. 144, and the au- thorities there cited. — Sometimes sepa- rated : usu quoque capio, Ulp. Dig. 41, 10, 1. USUCaptUSj a > um, Part, of usucapio. USUfructuariUS, ". ™- [usufructus ; v. 2. usus, no. I., B, 2, a] One who has the use and profit but not the property of a thing, a usufructuary, Gai. Inst. 2, § 30 ; Ulp. Dig. 7, 1, 7, et al. USUra> ae > /■ [utor] A using, use, or enjoyment of a thing (quite class.) : I, In gen. : solis usura, Att. in Non. 231. 4 ; cf., hujus lucis, Cic. Rab. Post. 17, 48. So, unius horae, id. Cat. 1. 12, 29 : parva exigui temporis, id. Agr. 3. 1, 2 : longi temporis, id. Fam. 3. 1, 1 : vitae, id. Tusc. 1, 39, 93 : corporis, Plaut. Am. prol. 108 : aedium, id. Trin. 1, 2, 144 : gloriae, Veil. 2, 34, 2. — II, In partic, in mercantile lang., A use of money lent: ab aliquo pe- cuniam pro usura auferre, Cic. Verr. 2, 3, 72, 168. — B. Me ton., Interest paid for the use of money, usury (reckoned by the month among the Romans) : alicui usuram pendere, Cic. Att. 12, 22, 3 ; so, usuras dare, accipere, Paul. Dig. 22, 1, 17 : usuram perscribere, Cic. Att. 9, 12, 3 : minuere, Plin. Ep. 10, 62, 2 : vorax, Luc. 1,181: certare cum usuris fructibus prae- diorum, i. e. to spend the whole income of their estates in paying interest, Cic. Cat. 2, 8,18. — 2. Transf. out of meicant. lang. : terra, quae numquam recusat imperium, nee umquam sine usura reddit quod nc- cepit, sed alias minore, plerumque ma- jore cum fenore, Cic. de Sen. 15, 51 ; 60 Var. R. R. 1, 69, 1 ; Plin. Ep. 9, 28, 5. usurariusj a > um > ad 0- [usura] Thai serves or is fit for use, of which one has the use or enjoyment, i. q. usuarius ; puer, Plaut. Cure. 3, 12: uxor, id. Amph. 1. 2, 36. — II. Of or belonging to interest or usury, that pays interest: aera, Plaut. True. 1, 1, 53 : pecunia, at interest, Ulp. Dig. 16, 2, 11 : debitum, id. ib. 3, 5, 5 fin. : Tiyphon. ib. 37 fin. : debitor, Papin. ib. 21, 1, 7. * USUrpabilis, e, adj. [usurpo] That may be used : homo, Tert. adv. Marc. 2, 6. USUrpatlOi onis,^ [id.] A taking into use, a making use, using, use of a thing : I. In gen.: usurpatio et renovatio doc- trinae, Cic. Brut. 71. 250 : civitatis, id. Verr. 2, 5, 64, 166; cf, vocis, Liv. 27, 19, 5 ; and, superba nominls, Plin. 32, 2, 7 : vetustatis, Cic. Agr. 2, 12, 31 : itineris in- soliti, the undertaking of a journey so un- common, Liv. 41, 23, 14 : honae mentis, enjoyment, possession, Val. Max. 4, 4, 1 — 11. In partic, in jurid. lang.: A. -4 prizing or nsiws unlawfully, usurpation : qui snnctitatem bnptismatis illicita usur USUR patione geminaverit, Cod. Justin. 1, 6, 1 j so, per vim et usurpationem vindicare ac tenere aliquid, id. ib. 1, 4, 6. — B. A using by another party, whereby a prescription or nsucaption is interrupted, Paul. Dig. 41, 3, 2. USUl'patlVC, adv., v - usurpativus, ad fin. USUrpatlVUS, a, um, adj. [usurpo, no. II., B, 2] Wrongly used, unusual, im- proper, usurpative (late Latin) : species verborum, Diom. p. 389 P. ; Maer. de dirt', verb. p. 2764 ib. — Adv., usurpative, Im- properly, usurpatively : u. ait hordea, Serv. Virg. G. 1, 210 ; id. ad Aen. 7, 289. usurpator, oris, m. [id.] One who uses or takes possession unlawfully, a usurper of a thing (late Latin) : indebitae potestatis, Amm. 26, 7. usurpatorius. a, um, adj. [usurpa- torj Usurping, usurpatory : temeritas, Co_d. Justin. 10, 47, 8. USUrpatrix, Icis, /. [id.] She that as- sumes or takes to herself without right (late Lat.) : innocentiae (arrogantia), Salv. Gub. D. 3, 12. usurpo, av 'i atum, 1. v. a. [contr. from usu rapio, to seize to one's own use] To take into use ; to make use of; to use, employ, apply, practice, exercise (quite class.). I, In gen. : inter novam rem verbum usurpabo vetus, Plaut. Cist. 2, 1, 29 ; cf., uomen tan turn virtutis usurpas : quid ipsa valeat, ignoras, Cic. Parad. 2, 17 ; and, at quam crebro usurpat Et consul, el Anto- nius '. id. Phil. 2, 28, 70 ; cf. also, praeelare est hoc usurpatum a doctissimis . . . nisi sapientem liberuui esse neminem, id. Pa- rad. 5, 1, 33 : and, peregrinae conditionis homines vetuit usurpare Romana nomi- na, duntaxat gentilicia, Suet. Claud. 25 : o barathrum 1 ubi nunc es ? ut ego te usurpem lubens ! / would occupy thee (cast myself into thee), Plaut. Bac. 1, 2. 41 : hoo genus poenae saepe in improbos ci- ves hac in re publica esse usurpatum re- cordatur, Cic. Cat. 4, 4, 7 : quod turn . . . a majoribus nostris foedere assequi uon potuerunt, id nunc jure imperii nostri quotannis usurpatum ac semper reten- tum pretio assecuti sunt, id. Verr. 2, 5, 20, 51 : consolationes, a sapientissimis viria usurpatae, id. Fam. 5, 16, 3 : officium, quod semper usurpavi, id. Lael. 2, 8 : quis est, qui C. Fabricii, M'. Curii non cum cari- tate aliqua benevoleutiae memoriam usur- per? who docs not cherish the memory of, id. ib. 8, 28 : jus, Liv. 27, 8, 9 : solita mu- nia, Tac. H. 4, 49 fin. : modo comitatem et temperantiam, saepius violentiam ac libidines usurpans, id. Ann. 1 1, 16, et saep. — With a follg. de: sed de hoc post erit usurpandum, quum de poetis dicemus, Var. L. L. 6, 7, 65 : — usurpatum est, it is usual, customary; with a follg. ut: Ulp. Dig. 50, 13, 1, § 6. II. In partic. : A. aliquid oculis, au- libus, etc., To take possession or cogni- zance of, i. e. to perceive, observe, etc., through the senses (ante-class.) : nee val- idos aestus tuimur, nee frigora quimus Usurpare oculis, Lucr. 1, 302 : advenio ?x Seleucia, Macedonia atque Arabia, Quas ego neque oculis neque pedibus umquam usurpavi meis, / have never seen nor set fool in, Plaut. Trin. 4, 2, 4 : aliquid sensi- bus, Lucr. 4, 976 : unde meae usurpant aures sonitum? Plaut. Casin. 3, 5, 9. B. In jurid. lang., To get possession of, to acquire, obtain a thing : amissam pos- sessionem es jure civili surculo defrin- gendo, Cic. de Or. 3, 28, 110. Hence usurpata uxor, i. e. who becomes a man's wife from having lived with him a year, Q. Mucius in Gell. 3, 2, 12 sq. — Hence also, 2. To assume or appropriate unlawfully, to usurp (post- Aug.): civitatem Roma- nam usurpimtes securi percussit, Suet. Claud. 25 ; so, dominium totius loci, Cod. Justin. 8, 10, 8 : illicitum collegium, Ulp. Dig. 47, 22, .2. C. To make use of or be acquainted with under any name, i. e. To name or call habitually: Jovem atque Junonem, reliquos, quos fratres inter se agnatosque usurpari atque appellari videmus, Cic. Univ. 11: tabulnta instituenda sunt : hoc eniin nomine usurpant agricolae ramos U8US truncosque prominentes, Col. 5, 6, 11 : C. Laelius, is, qui Sapiens usurpatur, Cic. Off. 2,_1 1,40. 1. USUS, 8, um i Part, of utor. 2. USUS) us > m - [utor] A using or making use of a thing ; use, application, employment ; service, benefit, utility ; prac- tice, exercise, experience, usage, custom, etc. 1. Lit. : A. In gen. : virtus in ususui tota posita est ; usua autem ejus est max- imus civitatis gubernatio, Cic. Rep. 1, 2 ; cf., Veneti scientia atque usu nauticarum rerum reliquos antecedunt, Caes. B. G. 3, 8, 1 : rerum magnarum tractatio atque usus, Cic. Rep. 3, 3 ; so, ovp. studium, id. ib. 1, 8; 1, 22 fin.; id. de Or. 1, 4, 15: do- cuit jam nos longa vita ususque rerum maximarum, ut, tie., id. ib. 2, 50, 204 ; so, rerum maximarum, id. Rep. 1,23: rerum necessariarum, Caes. B. G. 7, 66, 5; id. ib. 3, 13, 6 : (naves) factae subito ex humida materia non eundem usum celeritatis ha- bebant, id. B. C. 1, 58, 3 : tautum usu quo- tidiano exercitatione efficiunt, ut, etc., id. B. G. 4, 33, 3 : vita ususque vivendi, Cic. Rep. 5, 5 ; cf., ad usum vitae aliquid con- ferre, id. ib. 1, 18 ; and in the plur. : ex- petuntur divitiae ad usus vitae necessa- rios, id. Off. 1, 8, 25 : usu belli et ingenio impavida gens, Liv. 42, 59, 3 : natis in usum laetitiae scyphis Pugnare, Hor. Od. 1, 27, 1, et saep. : assiduus usus uni rei deditus et ingenium et artem saepe vin- cit, Cic. Balb. 20, 45 ; so, privatus. id. Rep. 1, 4 : humanus, Hor. Od. 3, 3, 51 : agres- tis, Virg. G. 3, 163 : plures, quam quot sa- tis in usum erant, ignes quum accendisset, Liv. 36, 10, 12 : qui magnum in castris usum habebant, id. 1, 39, 5 ; so, usum belli habere, id. 4, 20, 4 : quod me docuit usus magister egregius, Plin. Ep. 1, 20, 12, et saep. B. In partic: 1, Intercourse, famil- iarity, intimacy : domesticus usus et con- suetudo, Cic. Rose. Am. 6, 15: conjunc- tus magno usu familiaritatis, id. Fam. 13, 52 : in tanto usu nostro tantaque amici- tia, id. Plane. 2, 5 : inter nosmet ipsos ve- tus usus intercedit, id. Fam. 13, 23, 1 : re- cens praestat nee longo cognitus usu, Ov. Tr. 3, 5. 9. — Hence, b# I" an obscene sense, Carnal intercourse, Tib. 1, 9, 55 : Ov. R. Am. 357. 2. In jurid. lang.: a. Usus et fructus, usus fructusque, and more freq. in one word, ususfructus, The use and enjoyment of property belonging to another, usufruct : usus enim ejus fundi et fructus testamen- to viri fuerat Caesenniae, Cic. Caecin. 7, 19: sibi horum usus fructusque contin- gat, Sen. Ep. 73 med. : — usumfructum omnium bonorum suorum Caesenniae le- gat, ut frueretur una cum filio, Cic. Cae- cin. 4, 11; cf, "ususfructus est jus alienis rebus utendi fruendi, salva rerum sub- stantia," Paul. Dig. 7, 1, 1 ; where see the entire title, usufructu. b. A use that creates ownership, acquisi- tion by prescription, usucaption ; in the connection usus et auctoritas, or without the copula, usus auctoritas, v. auctoritas, p. 172, b ; and cf. Rein's Rom. Privatr. p. 144 sq. II. Transf. : A. U se > practice, experi- ence: vir tali prudentia, etiam usu atque exercitatione praeditus, Cic. Clu. 31, 84 : res posita in usu militari, id. de imp. Pomp. 10, 28 ; cf, magnum in re militari usum habere, Caes. B. G. 1, 39, 2 ; so id. B. C. 2, 34, 4 : nullius usus imperator, id. ib. 3, 45, 6 : nullo usu rei militaris per- cepto, id. B. G. 6, 40, 6 ; so id. B. C. 3, 84, 3 : ne usu manuque reliquorum opinio- nem fallerent, id. ib. 3, 86, 5. B. Objectively, Use. usefulness, util- ity, benefit, profit : levis fructus, exiguus usus, Cic. Rep. 1, 17 : (arborum) consec- tio magnos usus affert ad navigia facien- da, id. N. D. 2, 60, 152 ; cf, nescis, quo va- leat numus ? quem praebeat usum t Hor. S. 1, 1, 73 : quidve ad amicitias, usus rec- tumne trahat nos, id. ib. 2, 6, 75 ; cf, ne- que quisquam omnium libidini simul et usui paruit, Sail. C. 51, 2. — So esp. freq., Usui or ex usu esse, To be of use, service, or benefit, to be useful, serviceable, or prof- itable : esse usui civitati, Cic. Rep. 1, 21 ; so Caes. B. G. 5. 1, 4; id. B. C. 1, 19, 1; Liv. 3, 33, 5 ; cf, (Satrius) fuit et mihi et UT Quinto fratri magno usui in nostris peti- tionibus, Cic. Att. 1, 1, 3; so, magno usui esse, Caes. B. G. 3, 14, 5 ; and, bono usui esse, Plaut. Cure. 4, 2, 15 : declararent, utrum proelium ex usu esset necne, Caes. B. G. 1, 50, 4 ; so, ex usu esse, Cic. Tusc. 4, 7, 14; Plin. 25, 13, 110; cf, ad omnia haec magis opportunus nee magis ex usu tuo Nemo'st, Ter. Eun. 5, 9, 47. C. Use, occasion, need, want, necessity : usum provinciae supplere, Cic. Verr. 2, 4, 5, 9 : quae belli usus poscunt, suppedi- tare, Liv. 26, 43, 7; id. 6, 25, 9,— So esp freq., 2, Usus est, or usus venit, There is need, it is necessary, becomes requisite : a, Usus est (most freq. ante-class., esp. after the analogy of opus est with the abl.) : ( a ) Ab- sol. : egomet mihi fero, quod usu'st, Plaut. Merc. 5, 2, 13: ubictimque usus siet, id. Bacch. 4, 4, 9 : si quando usus esset, Cic. Off. 1, 2b, 92 : Me. Mihi sic est usus : tibi ut opus facto'st, face. Ch. An cuiquam est usus homini, se ut cruciet 1 Me. Mihi, Ter. Heaut. 1, 1, 28 sq.—((S) c. abl. : viginti jam tisu'st filio argenti minis, Plaut. Asin. 1, 1, 76 ; cf. id. Bacch. 4, 4, 55 ; 4, 9, 47 : mulier quae se suamque aetatem spernit, speculo ei usus est, id. Most. 1, 3, 93: cu- ratore usus est, Cic. Leg. 3, 4, 10 : ad earn rem usus est tua mihi opera, Plaut. Pers. 2, 5, 27 : tacere nequeo misera, quod ta- cito usus est, id. Cist. 1, 2, 10; so, argen- to invento, id. Pseud. 1, 1, 48 : facto, id. Amph. 1, 3, 7 ; id. Rud. 2, 3, 67 ; id. Stich. 1, 1, 56, et al. : dicto, id. Trin. 2, 4, 102 : quibus (navibus) consuli usus non esset, Liv. 30, 41, 8 : nunc viribus usus, Nunc manibus rapidis, omni nunc arte magis- tra, Virg. A. 8, 441. — * (y) c. ace. : ad earn rem usu'st hominem astutum, doctum, scitum et callidum, Plaut. Ps. 1, 3, 151.— b, Usus venit (not in Cic.) : si quis usus venerit, Meminisse ego hanc rem vos volo, Plaut. Cist. 1, 2, 28 : quum ad praetorem usus veniet, id. Poen. 3, 4, 17 ; id. Bacch. 2, 3, 129 : non usus veniet, spero, Ter. Heaut 3, 2, 42 : ut, si usus veniat, suum quisque locum teneat, Caes. B. G. 7, 80. — (/3) c. abl. : ubi usus veniat contra conser- ta manu, Plaut. Mi'.. 1, 1, 3. B. A fit occasion or opportunity to be used. So the expression usus est or ad- est, An occasion or opportunity offers ; and more freq., usu venit aliquid, it happens, chances, occurs, etc. : 1, Usus est, adest : de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit, Cic. Tusc. 4, 3, 5 : — ut equites Pompeianorum impetum, quum adesset usus sustinere auderent, Caes. B. C. 3, 84, 4.-2. Usu venit: nam quid homini po- test turpius, quid viro miserius aut acer- bius usu venire ? Cic. Quint. 15, 49 ; id. Verr. 2, 5, 39, 101 : si id culpa senectutis accideret, eadem mihi usu venirent, id. de Sen. 3, 7; Auct. Her. 2, 5, 8 : Caesar biduum in iis locis moratus, quod haec de Vercingetorige usu Ventura opinione perceperat, Caes. B. G. 7, 9, 1. — Separated or in a reversed order : non venit idem usu mihi quod tu tibi scribis, Cic. Att. 7, 26, 1 ; cf, quod cuipiam Thraco venisse usu tabula est, Gell. 19, 12, 6 : quid, quod usu memoria patrum venit, ut, etc., Cic. de Or. 1, 40, 183. ususfructus, us, v. usus, no. I.,B, 2, a. Utj or > i n its original form, uti, adv. and conj. [the corresp. relative to ita, as ubi to ibi, unde to inde] Orig., like the Gr. cif, a relative adv., denoting the manner of an action, In what wise, how. But since the manner may likewise refer to the ef- fect or purpose of an action, ut also con- nects the clauses denoting effect or pur- pose with the leading proposition, and in that case, like the Gr. iSs, becomes a con- junction, That, so that, in order that. I. Lit., adv., In what manner, how; in the maimer that, as. jH, In gen.: Ciceronem, et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo, Cic. Q. Fr. 3, 9, 9 : perge, ut instituisti, id. Rep. 2, 11 fin. : est, inquit, ut dicis, id. ib. 1, 40 : C. Sulpicium Galium, doctissimum, ut sci- tis, hominem, id. ib. 1, 14 ; cf, homo de- mens, ut isti putant, id. ib. 1,1 ; and, ut opinio mea fert, id. ib. 1, 46 : si aliter, ut dixi, accidisset, id. ib. 1, 4 : similiter facere eos . . . ut si nautae certarent, etc., id. Off 1595 U T 1, 25, 87, et eaep. : credo te audisse, ut me circumsteterint, id. Att. 1, 16, 4 ; et, videte, ut hoc iste correxerit, id. Verr. 2, 1, 45, 115 : Sa. Ut vales 1 To. Ut queo, Plaut. Pers. 1, 1, 17 ; cf., ut valet 1 ut meminif nostril Hor. Ep. 1,3, 12. Corresponding to sic : Am. Satin' tu sanus es 1 So. Sic sura, ut vides. Plaut. Am. 2, 1, 57 ; cf., haec res sic est, ut narro tibi, id. Most. 4, 3, 40. — b. ut u * (written also in one word, utut), //( whatever way or manner, however, i. q. utcumque (in Plaut. and Terent.) : verum ut ut res haec sese habet, Pergam, etc., Plaut. Most. 3, 1, 14 ; so id. Bacch. 5, 2, 73 ; id. Cist. 1, 1, 111 ; Ter. Ph. 3, 1, 4; 3, 2, 46 : ut ut illud acceptum sit, Plaut. True. 5, 2. B. In partic. : 1. In compari- sons: most usually correspond, to sic, ha, item, etc. : sic, Scipio, ut avus hie tuus, ut ego, justitiam cole, Cic. Rep. 6, 15 fin. ; cf., quid dulcius, quam habere, quicum omnia audeas sic loqui, ut tecum ? id. Lael. 6, 22; and id. Rep. 1, 22 : ut ille, qui navigat ... sic noster populus in pace et domi imperat ; in bello sic paret ut regi, id. ib. 1, 40 : ut ex nimia potentia princi- pum oritur interims principum, sic, etc., id. ib. 1, 44, et saep. : — quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetet oratio pop- uli origines, id. Rep. 2, 1 : ut ex se natis, ita consulentis (regis) suis civibus, id. ib. 1, 35: — ita fit, ut non item in oratione ut in versu numerus exstet, id. Or. 60, 202 : — apud me, ut apud bonum judicem, ar- gumenta plus quam testes valent, id. Rep. 1, 38: quos (tyrannos) si boni oppresse- runt, ut saepe fit, recreatur civitas, id. ib. 1, 44. — Hence also, b. ut . . . ita, to show that two things or persons exist together or have some relation in common : Dolabellam ut Tar- senses ... ita Laodiceni ultro arcessie- runt, as . . . so, not only . . . but also, Cic. Fam. 12, 13, 4 : haec omnia, ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, al- though . . . yet not, Liv. 3, 55, 15. — And much more freq., C. ut quisque c. Sup. ... ita c. Sup., to denote that, if a person or thing possesses a quality in a very high degree, he or it likewise possesses another in an equal degree, As ...so ; or with the Eng. com- parative the . . . the, the more . . . the more •• ut quisque est vir optimus, ita difticillime esse alios improbos suspicatur, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, 12 : ut quisque (morbus) est dif- ficillimus, ita medicus nobilissimus quae- ritur, id. Cluent. 21, 57 : ut quisque animi magnitudine maxime exoellit, ita vult maxime princeps omnium vel potius so- lus esse, id. Off. 1, 19, 64 : optime societas hominum servabitur, si, ut quisque erit conjunctissimus, ita in eum beni»nitatis plurimum conferetur, id. ib. 1, 16, 50. — Sometimes ita is wanting ; and sometimes another degree of comparison takes the place of the superlative : facillime ad res injustas impellitur, ut quisque altissimo animo est, id. ib. 1, 19, 65 :— major autem (societas est), ut quisque proxime acce- deret, id. Lael. 5, 19 ; cf., uti longe a lux- uria, ita famae propior, Tac. Agr. 6 : ut quisque optime institutus est, esse omni- no nolit in vita, etc., Cic. Fin. 5, 20, 57 ; cf., ut quisque gradu proximus erat ita igno- miniae objectus, Liv. 9, 6, 1 : ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principa- tum tenet, Cic. de Sen. 18, 64 : haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt, Cic. de Or. 2, 41, 174 ; cf, omitting ita: satis est a me, ut brevissime potuit, paulo ante dictum, id. Fin. 5, 4, 9 ; and, causas, ut honorificentissimis verbis con- sequipotero, complectar, id. Phil. 14, 11, 29. 2. To introduce examples, As, such as, as for instance: in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium, qui, etc., Cic. Rep. 1, 31 : (legis latores) ut Cre- tum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc., id. ib. 2, 1 ; id. Acad. 2, 24, 76 : est quid- dam, quod sua vi nos illectos ducit, ut amicitia, bona existimatio, id. Inv. 2, 52, 157. 3, To add a further explanation to the statement of the leading clause, Eng. As, inasmuch as, as being, for ■■ at hi qui- dem, ut populi Romani aetas est, senes ; ut Atheniensium secula numerantur, ado- lescentes debent videri, according to the age of the Roman people, Cic. Brut. 1 0, 39 ; 1596 UT cf., proximo seculo Themistocles insecu- tus est, ut apud nos, perantiquus; ut apud Athenienses non ita sane vetus, id. ib. 10, 41 : aiunt hominem, ut erat furiosus, re- 6pondisse, etc., id. Rose. Am. 12, 33 ; cf. id. Mur. 25, 51 ; and, permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curi- osus, id. Tusc. 1, 45, 108 : prima luce sic ex castris proficiscuntur, ut quibus esset persuasum, non ab hoste, sed ab homine amicissimo Ambiorige consilium datum, Caes. B. G. 5, 31, 6 ; cf. Liv. 38, 18, 7 : L. Coelius Antipater scriptor fuit, ut tempo- ribus illis, luculentus, Cic. Brut. 26, 102; cf. id. Fam. 12, 2, 2 : at vero Diogenes li- berius, ut Cynicus, Alexandre roganti . . . inquit, etc., id. Tusc. 5, 33, 92 ; cf. id. ib. 1, 8, 15 ; and, multae (erant in Fabio) ut in homine Romano literae, id. de Sen. 4, 12 : militiae Africanum ut deum coleret Lae- lius, domi vicissim Laelium observaret in parentis loco Scipio, id. Rep. 1, 12 ; cf., suam vitam ut legem praefert suis civi- bus, id. ib. 1, 34. 4. In exclamations to denote degree, How ! how muck ! how greatly ! quae (post- ea sunt in eum congesta) ut sustinuit ! ut contempsit ac pro nihilo putavit ! Cic. Mil. 24, 64 ; id. Flacc. 5, 12 : quod quum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero ! id. Att. 3, 11, 2 : quanta studia decertantium sunt ! ut illi efferuntur lae- titia, quum vicerint ! ut pudet victos ! ut se accusari nolunt ! etc., id. Fin. 5, 22, 61. 5, In relations of time: a. To mark an occurrence immediately preced- ing the main action, As. when, as soon as ; usually connected with the perf : iste continuo ut vidit, non dubitavit, etc., Cic. Verr. 2, 4, 22, 48 : L. Furium repente ve- nientem aepexit, eumque ut salutavit, amicissime apprehendit, id. Rep. 1, 11 : qui ut hue venit . . . hominesque Roma- nos bellicis studiis ut vidit incensos, ex- istimavit eos, etc., id. ib. 2, 13 : ea res ut est Helvetiis per indicium enunciata, etc., Caes. B. G. 1, 4, 1. In oral, obliqua : Ari- ovistum, ut semel Gallorum copias proe- lio vicerit, superbe et crudeliter impe- rare, Caes. B. G. 1, 31, 12 : — literas scripsi statim, ut tuas legeram, Cic. Att. 2, 12, 3 ; cf., ut Athenas veneram, exspectabam, etc., id. Att 5, 10, 1 ; and, ut quisque me viderat, narrabat, id. Verr. 1, 7, 19. — Strengthened by primum : atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso, inquam, etc., Cic. Rep. 6, 15 ; cf., ut primum Oppianicus . . . coepit suspi- cari, statim, etc., id. Cluent. 24, 66 ; and, ut primum (mihi) potestas data est, etc., id. Fam. 10, 13, 1. — b. Rarely with actions oc- curring at the same time, As, while, since : ut numerabatur forte argentum, interve- nit homo de improviso, Ter. Ad. 3, 3, 52: — ut Brundisio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae literae, Cic. Att. 1, 15, 2. II. Transf., eon;', with the subjunctive: A. With clauses expressing an effect or consequence, As that, so that, that. 1, In gen., usually corresp. to sic, ita, tarn, adr.o ; talis, tantus, is, hie, etc. : Tar- quinius sic Servium diligebat, ut is ejus vulgo haberetur Alius, Cic. Rep. 2, 21 : non sum ita hebes, ut istuc dicam, id. Tusc. 1, 6, 12: non essem tam inurbanus ac paene inhumanus, uti eo gravarer, id. de Or. 2, 90, 365 : neminem quidem adeo in- fatuare potuit, ut, etc., id. Flacc. 20, 47 : non talem (figuram), ut earn factam a Scopa diceres, id. de Div. 1, 13, 23 : tanta imbueremur superstitione, ut haruspices, etc., id. N. D. 1, 20, 55: quae quum vide- rem tot vestigiis impressa, ut, etc., id. Fam. 5, 20, 5, et saep. : eo erant vultu, etc., ut eos Argivos aut Sicyonios diceres, id. Tusc. 3, 22, 53 : Milo hoc fato natus est, ut, etc., id. Mil. 11, 30 : — neque leves sunt, qui se duo soles vidisse dicant ; ut non tam fides non habenda quam ratio quae- renda sit, Cic. Rep. 1, 10: Xenocratem ferunt, quum quaereretur ex eo, quid as- sequerenturejus discipuli, respondisse, ut id sua sponte facerent, quod cogerentur facere legibus, id. ib. 1, 2: cujus aures clausae veritati sunt, ut ab amico verum audire nequeat, hujus salus desperanda est, id. Lael. 24. 90: Aristoteles quidem ait omnes ingeniosos melancholicos esse, ut ego me tardiorem esse non moleste UT feram, id. Tusc. 1, 33, 80 : ruere ilia non possunt, ut haec non eodem labefacta mo- tu concidant, id. de imp. Pomp. 7, 19. 2. In partic: a. With verbs which denote (* an effecting ; and also impers. verbs signifying) a coming to pass, hap- pening, resulting, etc. ; (* see Andrews' and Stoddard's Lat. Gr. § 273, 1, b, and £ 262, Rem. 3) : facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic. Mur. 7, 15 : eniti et efficere, ut amici jacentem animum excitet, id. Lael. 16, 59 : non committam, ut tibi ipse insanire videar, id. Fam. 5, 5, 3 : casu accidit, ut id quod Romae audierat primus nunci- aret, id. Rose. Am. 34, 96 : quoniam no- bis contigit, ut in gerenda re publica ali- quid essemus memoria dignum consecu- ti, id. Rep. 1, 8 : facilius evenit appropin- quante morte, ut animi futura auguren- tur, id. de Div. 1, 30, 64 : quid quod usu memoria patrum venit, ut pater familiaa . . . mortuus esset intestato, id. de Or. 1, 40, 183 : quando fuit, ut quod licet non liceret, id. Coel. 20, 48 ; cf., est, inquit, ut dicis, ut plcrique philosophi nulla tra- dant praecepta dicendi. id. de Or. 2, 36, 152: ad App. Claudii senectutem accede- bat etiam, ut caecus esset, id. de Sen. 6, 16, et saep.— Hence also, b. After verbs, substantives, or adjec- tives denoting that which must, ought to, or may take place ; viz. after words of commanding, advising, permitting, of duty, necessity, propriety, etc., the effect or consequence of which is expressed by the clause commencing with ut (where- as in the construction of the ace. with the inf., which may also be used with many expressions of this nature, respect is had to the objective relation simply). (u) After verbs : ad eum misi Lamiam, qui demonstraret ilium Dolabellae dixis- se, ut ad me scriberet, ut in Italiam quam primum venirem, Cic. Att. 11, 7, 2 ; cf., et M. Messalae et ipso Attico dixit, ut sine cura essent, id. ib. 16, 16, A, 5 ; and, ei di- cit in aurem, ut domi lectuli sternantur, Auct. Her. 4, 50, 63 : constituit, ut ludi ab- sente se fierent suo nomine, Cic. Att 15, 11, 2 : tibi decernit ut regem reducas, id. Fam. 1, 1. 3 : hie tibi in mentem non venit jubere, ut haec quoque reterret, etc., id. Verr. 2, 4, 12, 28 : quod P. Lentulum, ut se abdicaret praetura, coegistis, id. Cat. 4, 3, 5 : ego vos hortari tantum possum, ut, etc., id. Lael. 5, 17 : quod suades, ut ad Quintum scribam de his Uteris, facerem si, etc., id. Att. 11, 16, 4 ; cf., postea me, ut sibi essem legatus non solum suasit, ve- rum etiam rogavit, id. Prov. Cons. 17 fin.: quibus ego, ut de his rebus omnibus in angulis . . . disserant, quum concessero, id. de Or. 1, 13, 57 : quae (lex) permittit, ut furem noctu liceat occidere, id. Tull. § 47 : assentior, frater, ut, quod est rectum, ve- rum quoque sit id. Leg. 2, 5, 10: his pla- cuit ut tu in Cumanum venires, id. F. in 4, 2, 1 ; cf., mihi placebat, si firmior ess< a, ut te Leucadem deportaret, id. ib. 16, 5 I ; and, placitum est, ut in aprico maxime pratuli loco considerent, id. Rep. 1, 12: illud etiam restiterat, ut te in jus adduce- rent id. Quint. 9, 33 ; cf., restat, ut «ut summa negligentia tibi obstiterit, aut, etc., id. ib. 12 fin. (fi) After substantives : tibi tamen sum auctor, ut eum tibi ordinem aut concilies aut mitiges, Cic. Fam. 1, 9Jin.; cf., fed auctor non sum, ut te urbi committas, id. Att. 15, 11, 1 : vetus est lex ilia justae am- icitiae, ut idem amici semper velint, id. Plane. 2, 5 : est consuetudo Siculorum . . . ut . . . eximant, etc., id. Verr. 2, 2, 52, 129 : est mos hominum, ut nolint eundem plu- ribus rebus excellere, id. Brut. 21, 84 : sciebat homo sapiens, jus semper hoc fu- isse, ut, etc., id. Phil. 2, 37, 96 : tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi re spondere incipias, id. Verr. 1, 11, 34 : nto vero hie locus est, ut de moribus institu- tisque majorum loquamur, id. Tusc. 4, 1, 1 : e re publica credidit, ut . . . illius vim neque in suo nee in rei publicae periculo pertimesceret, id. Sest. 41, 89 : consilium cepi, ut, antequam luceret, exirem, id. Att 7, 10. 1, et saep. (y) After adjectives or adverbs : Dionys- io ne integrum quidem erat, ut ad justi* U T E N tiam remigraret, Cic. Tusc 5. 21, 6'2 : jam hoc inauditum et plane novum, uti. etc., id. Agr. 2, 10, 26 : quid in Graeco sermone tarn tritum atque eelebratum est, quam, si quia despicatui ducitur, ut Mysorum ultimus esse dicatur? id. Flacc. 27, 6o: praeclarum illud est et, si quaeris, rectum quoque et verum, ut eos, etc., id. Tusc. 3, 29, 72 : hoc vero optimum, ut is ... id ex- tremum, quale sit, nesciat, id. Fin. 2, 3, 6 : verisimile non est, ut ille, etc., id. Verr. 2, 4, 6, 11 ; so id. Sest. 36, 78 ; id. Sull. 20, 57 ; id. Rose. Am. 41, 121 : de ipso Roscio po- test illud quidem esse t'alsum, ut circum- ligatus fuerit angui : sed, ut in cunis fue- rit anguis, non tam est mirum, id. de Div. 2, 31, GQ : reliquum est, ut nihil jam quae- rere aliud debeatis, nisi, etc., id. Mil. 9, 23, et saep. : — jam prope erat, ut sinistrum cornu pelleretur Romanis, Liv. 40, 32, 5. C After expressions of fearing, to denote the wish that something may take place ; Kng. That not (because in En- glish the clause with ut depends on the idea of fearing, not on that of wishing) : nmeo, ut sustineas (labores), Cic. Fam. 14, •J, 3: veretur Hiempsal, ut foedus satis lirmum sit et ratum, id. Agr. 2, 22, 58 : ut ierula caedas meritum majora subire Ver- liera, non vereor, Hor. S. 1, 3, 120. (I, Elliptically for fac, ut, to intro- duce a concessive clause, Eng. Supposing, agreeing, or granting that, in case that, even if, although, etc. : verum, ut ita sit, tamen non potes, etc., Cic. Verr. 2, 3, 64, 151 : equidem, ut verum esset, sua volun- tate sapientem descendere ad rationes civ- itatis non solere . . . tamen arbitrarer. etc., Cic. Rep. 1, 6 : quae ut essent vera, con- jungi debuerunt, id. Fin. 4, 15, 40 : quae (natura) ut uno consen su juncta sit et con- tinens . . . quid habere mundus potest cum thesauri mventione conjunctum? id. de Div. 2, 14, 33. B. In intentional clauses, To the end that, in order that, that: neque hac nos patria lege genuit aut educavit, ut nulla quasi alimenta exspectaret a nobis . . . sed ut, etc., id. Rep. 1, 4 : si idcirco sedetis, ut ad vos adducantur eorum liberi, quorum bona venierunt, cavete, etc., id. Rose. Am. 53, 153 : haec acta res est, uti nobiles res- tituerentur in civitatem, id. ib. 51, 149 : con6tituerunt, sementes quam maximas facere, ut in itinere copia frumenti sup- peteret, Caes. B. G. 1, 3, 1 : frumentum omne comburunt, ut domum reditionis spe sublata paratiores ad omnia pericula eubeunda essent, id. ib. 1, 5, 3, et saep. : — (*ut is sometimes repeated after one or more intervening clauses : ut, quibus op pida castellaque imminuta essent, uti, etc, Liv. 22, 11; id. 28, 9; id. 3, 64 :— ut ne, that not, v. ne, no. B, 4 :— ut qui, for ut: adeon' me fungum fuisse, ut qui illi cre- derem 1 Plaut. Bac. 1, 3, 49). ut-CUmque (-cunque), adv. In what way soever, howsoever, however (quite clas- sical) : (orator) utcumque se affectum vi- deri et animum audientis moveri volet, ita, etc., Cic. Or. 17, 55 ; cf., utcumque res sit, ita animum habeat, Plaut. Bac. 4, 4, 13: utcumque in alto ventus est, id. Ep 1, 1, 47 : utcumque erit, juvabit tamen, etc., Liv. Prooem. § 3 : utcumque casura res est, Tac. A. 6, 8 : infelix ! utcumque terent ea facta minores, Virg. A. 6, 823 : utcumque se ea res habuit, Tac. A. 1, 5: utcumque res postularet, Cic. Fin. 5, 4, 11.— II. (ace. to ut, no. I., B, 5) At what- ever time, whenever, i. q. quandocumque (so rarely): utcumque defecere mores, fndeeoraut bene nata culpae, Hor. Od. 4, 4, 35 : ibimus, ibimus, Utcumque praece- .les, id. ib. 2, 17. 11 ; cf., utcumque me- :um vos eritis, libens Insanientem navita liusporum Tentabo, id. ib. 3, 4, 29. UtenS) pntis. Part, and Pa. of utor. atensilis- e, «#■ ["tor] In econom. lung., That may be used, fit for use, of use, useful : quid in Italia utunsile non modo non nascitur, sed etinm non egregitim lit ? Var. R. R. 1. 2, 6 ; so, quid utensile, Aug. Civ. D. 4, 22. — II. Subst, utensilia, ium, n., Things for use, i. e. utensils, ma- terials, necessaries, etc. : utensilia. quibus aut alitur hominum genus aut etiam ex- colitur, Col. 12 praef. £ 3 : exutus omni- bus utensilibus miles, Liv. 3, 42, 5 : divi- li T K R n i liiiin. nnque. id. 26, 33, 13 : vasorum, l'lin. 13, 11, 22 ; apes collectis utensilibus, a.c, Col. 9, 5, 1. utcnsihtas, atis, /. [utensilis] Fit- ness for use, usefulness, use: ferri et aeris, Tert. Hab. mul. 5. 1. uter> tltai ™. (neul. collat. form of the plur., utria, Liv. Andr. in Non. 231, 31) (kindr. with uterus] A bag or bottle made of an animal's hide, a skin for wine, oil, etc., Plaut. True. 5, 11 ; Virg. G. 2, 384 ; Ov. Am. 3, 12, 29; Plin. 12, 7, 15; 28, 18, 73 ; Scrib. Comp. 84, et al. Often inflated and used for crossing streams, Caes. B. C. l,48,6Herz.; Liv. 21, 27, 5 ; Front. Strat. 3,13,6; Curt, 7, 5; Plin. 6, 29, 35 ; Amm. 30, 1 med. — Poet. : crescentem tumidis infla sermonibus utrem, the swelling skin, i. e. the vain man, Hor. S. 2, 5, 98. 2. Uteri t"i "i. The womb ; v. uterus, ad init. 3. uter» utra, utrum {gen. sing., scanned utrius, in Hor. Ep. 1, 17, 15 ; cf. uterque : — gen. and dut.fem., uthae, ace. to Charis. p. 132 P.), pron. [perh. from OTEPOS, for bwOrepoi] Whether or which of the two, which (when one of two is meant) : omnis cura viris (Romulo et Re- mo), uter esset Induperator, Enn. Ann. 1, 100 : ignorante rege, uter esset Orestes, Cic. Lael. 7, 24 : quoniam utriusque stu- dii nostra possessio est : hodie, utro frui malis, optio sit tua, id. Fat. 2, 3 : agnum horum uter est pinguior, Plaut. Aul. 2, 5, 1 ; cf., de pracmiis quaeritur: ex duobus, Uter dignior ; ex pluribus, Qjiis dignissi- mus, Quint. 7, 4, 21 ; and id. 3, 8, 33 : ut quamquam praestet honestas incolumita- ti, tamen, utri potissimum consulendum sit, deliberetur, Cic. Inv. 2, 58, 174 : uter vestrorum est celerior 1 Plaut. Aul. 2, 4, 42 ; cf., uter nostrum popularis est ? tune an ego ? Cic. Rab. perd. 4, 11 : sive qvem ad vtbvm eohvm ivs erit, from an old formula of an oath in Gell. 16, 4, 2 : ho- rum utro uti nolimus, altero est utendum, Cic. Sest. 42, 92. (*When preceded by uter or neuter, The other) : quaerere uter utri insidias fecerit, id. Mil. 9, 23 ; cf, ne- que dijudicare posset, uter utri virtute anteferendus videretur, Caes. B. G. 5, 44, 14 ; and, ambigitur, uter utro sit prior, Hor. Ep. 2, 1, 55 : neuter utri invidet, Plaut. Stich. 5, 4. 51: — uterne Ad casus dubios fidet sibi certius, hie qui Pluribus assuerit mentem, etc. ... An qui conten- tus parvo ? etc., Hor. S. 2, 2, 107 : — uter eratis, tun' an ille, major? Plaut. Men. 5, 9, 60 ; cf., loquere uter meruistis culpam, id. ib. 5, 2, 29. — (0) Plur., Which of the two parties, sets, etc. .- Plaut. Am. 1, 1, 70 ; id. True. 1, 2, 51 ; Cic. Q. Fr. 2, 13, 4 : al- iquando utrimque sunt testes, et quaestio sequitur ex ipsis, Utri meliores viri ? ex causis, Utri magis credibilia dixerint? ex litigatoribus, Utri magis valuerint? Quint. 5, 7, 34 : nee promptum est dicere, utros peccare validius putem, id. 10, 3, 12. II, Transf., indrf, One or the other, either one, either of the two, i. q. alteruter (rarely) : omnium controversiarum, quae essent inter aratorem et decumanum, si uter velit, edicit se recuperatores datu- rum, Cic. Verr. 2, 3, 14, 35 : quid ? si una tabula sit, duo naufragi aeque sapientes : sibine uter rapiat, an alter cedat alteri? id. Off. 3, 23, 90. * B. Whichever of several : quorum utrum ei acciderit, Vitr. 7 praef. — Hence, A, utro, adv., To which of the two places, to which part or side, which way (very rare) : nescit utro potius ruat et ru- ere ardet utroque, Ov. M. 5, 166 : utro vo- mer ierit, Plin. 18, 19, 49, § 179. B« utrum, adv., introduces the first clause of a disjunctive interrogation (di- rect or indirect), and corresponds to an, which commences the second clause (v. an, p.' 100, a) ; in Eng. represented in di- rect questions simply by the tone of voice, and in indirect questions by Whether : a. In a direct interrogation: utrum tu pro ancilla me habes, an pro filia? Plaut. Pers. 3, 1, 13 : utrum tu mas an femina es ? id. Rud. 1, 2, 16 : utrum ea ves- tra an nostra culpa est? Cic. Acad. 2, 29, 95. — With the interrog. particle ne: Ba. Simulato me amare. Pi. Utrum ego istoc jocon' assimulem, an serio, Plaut. Bac. 1, i OTEH 1, 42 : utrumne salvum eum nolet orator, an? etc., Quint. 12, 1, 40: utrumne igitur ego sum Domitii exemplo gravis, an tu, qui, etc., Plin. 17, 1, 1. — b. In an indi rect interrogation: quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim, Plaut. Aul. 3, 2, 16 : Incite indicium, utrum hac an iliac iter institerit, id. Cist. 4, 2, 11 : id utrum Romano more locutus sit, an, quomodo Stoici dicunt, postea videro, Cic. Fam. 7, 16, 3 : multum interest, utrum laus imminuatur, an salus desera- tur, id. ib. 1, 7, 8 : quomodo transient, utrum rate an piscatorio navigio, nemo sciebat, Coel. in Quint. 6, 3, 41, et saep. — With the interrog. particle ne : immitio- rem nunc utrum credam magis Sodalem- ne esse, an Bacchidem, incertum admo- dum est, Plaut. Bac. 3, 4, 1 : ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se defendere, an, etc., Cic. Quint. 30, 92 : in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an cjusdem opera, an elementa, Quint. 3, 3, 13. — Corresp. to anne, necne, or ne : nunc me ire jussit ad earn et percunctarier, Utrum aurum red- dat, anne eat secum simul, Plaut. Bac. 4, 1, 4 : id autem utrum illi sentiant, anne simulent, tu intelliges, Cic. Att. 12, 51, 2 : quaerendum, utrum una 6pecies sit ea- rum, anne plures, id. Or. 61, 206 : Agri- gentinis utrum esset utilius, suisne servi- re, anne populo Romano obtemperare, id. Verr. 2, 4, 33, 73: — jam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, id. ib. 2, 4, 16, 35; cf., utrum proelium committi ex usu esset necne, Caes. B. G. 1, 50, 4 : — quum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret ? matrem inquit, Nep. Iphicr. 3. 2. Sometimes without the 2d clause expressing negation (as an is freq. used without the first ; v. an, p. 100, b) : a. In a direct interrogation: utrum enim in clarissimis est civibus is, quem judica- tum hie duxit Hermippus ? Cic. Fl. 19, 45 : utrum majores vestri omnium mag- narum rerum et principia exorti ab diis sunt et finem eum stntuerunt? Liv. 4:"i 39, 10. — b. In an indirect interroga- tion: neque utrum ex hoc saltu dam salvum scio eliciam foras. Plaut. Men. r>, 6, 30 : an hoc dicere audebis, utrum de i aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertiuu- re ? Cic. Verr. 2, 2, 69, 167. With the in- terrog. particle nam : quum percontatus esset, utrumnam Patris universa classis in portu stare posset, Liv. 37, 17, 10. uterculus> i, m . dim. [uterus] A small paunch or belly : apum, Plin. 11, 12, 12, 5 31. Utcr-CUmqUC (-cunq.), utracumque, utrumcumque, pron. Whichever of tht two, whichsoever, whichever (rarely, but quite class.) : magnae utrimque copiae ita paratae ad depugnandum esse dicun- tur, ut, utercumque vicerit, non sit mi- rum futurum, Cic. Fam. 6, 4, 1 : ea res. utrocumque dicitur modo, Quint. 9, 2, 6 : utrumcumque erit, prima sit curarum, ut, etc., id. 4, 2, 89 ; so id. 5praef, § 3 : ne sen- tentia sua, utramcumque in partem dic- ta esset, ipsa sese rescinderet, Gell. 5, 10, 15. — II, Indefin.: utrocumque modo se- quetur summa confusio, either way, Quint. 3, 6, 29 ;_so id. 6 praef, § 11 ; 12, 10, 59. UterinilS; a > um , <*dj. [uterus] Born of the same mother, uterine : fratres, Cod. Justin. 5, 61, 21. utcr-libct. utralibet, utrumlibet, pron. Which of the two you please, which- soever of the two, either of the two (rarely, but quite class.) : utrumlibet elige, alte- rum incredibile est, alteram nefarium et ante hoc tempus utrumque inauditum, Cic. Quint. 26, 81.— n. Indefin.: quae non dicere, si utrum libet esset liberum. raaluissemus, Quint. 11, 1, 60 ; cf. id. 9, 1, 7 : fingamus utrumlibet non recte dictum, id. 1, 5, 35 ; cf. id. 5, 10, 70 ; 6, 4, 18 : si par- ti utrilibet omnino alteram detrahas, id. 2, 19, 2 : ubi utrolibet modo curatum est, Cels. 6, 18, 10 : adjecto vel irino vel lau- reo oleo, sic ut utrilibet paulum aceti misceatur, id. 6, 7, 7. — Hence, *A. utI "5libet, adv., On whichever of two sides, on either side: Plin. 2, 18, 16. "B. utrolibet, adv., To either one of 1597 U T E R two sides, to either side : ne inclinata utro- iibet cervix, Quint. 1, 11, 9. Uter-que; utraque, utrumque (gen. sing., .scanned utriusque, Lucr. 4, 504 ; 1206 ; Catull. 68, 39 ; Hor. Od. 3, 8, 5 ; Ov. F. 3, 571, et mult, alt); pron. Both one and the other, both, each : uterque (appellatus est sapiens) alio modo, Cic. Lael. 2, 6: quum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 2 : quum eorum, de quibus dicimus, aut utrumque aut unum quodque certo concluditur ver- bo, etc., Auct. Her. 4, 27, 37 : uterque cum exercitu veniret, Caes. B. G. 1, 42, 4 : dis- cederet uterque ab armis, Hirt. B. G. 8, 52, 4 : docte sermones utriusque linguae, Hor. Od. 3, 8, 5 : Phoebus, i. e. rising and setting, Ov. M. 1, 338 ; cf,, Oceanus, east- ern and western, id. ib. 15, 829 : parens, i. e. father and mother, id. ib. 13, 147, et saep. : tu mini videris utrumque facturus, etc., Cic. Rep. 2, 11 : quare, qui utrumque vo- iuit et potuit, id. ib. 3, 3 : magnam vim esse in fortuna in utramque partem, vel secun- das ad res, vel adversas, quis ignorat? id. Off. 2, 6, 19 ; cf. id. ib. 2, 10, 37 : in utram- que partem disserere, i. e. pro et contra, id. Rep. 3, 6 ; cf. id. de Or. 3, 27, 107 ; and, utramque in partem multa dicuntur, id. Acad. 2, 39, 124: — utrique mos geratur, Plaut. True. 5, 69 : utrique nostrum gra- tum admodum feceris, Cic. Lael. 4, 16; so, Fadius amantissimus utriusque nos- trum, id. Att. 8, 12, 1 ; cf., quod in rem esse utrique arbitremur, Plaut. Aul. 2, 1, 10 : uterque utrique est cordi, Ter. Ph. 5, 3, 17; so, quum uterque utrique esset ex- ercitus in conspectu, Caes. B. G. 7, 35, 1. — With the plur. of the predicate : uter- que insaniunt, Plaut. Cure. 1, 3, 31 : eodem die uterque eorum ex castris stativis ex- ercitum educunt, Caes. B. C. 3, 30, 3: utra- que festihant, Ov. M. 6, 59 : uterque am- bigui, Tac. H. 2, 97.— (/3) In the plur., us- ually when several persons or things are on each side ; but also of two single ones : quoniam utrique Socratici et Platonici vo- lumus esse, Cic. Off. 1, 1, 2 : a quibus utris- que (actoribus et poetis) summittitur ali- quid, etc., id. de Or. 3, 26, 102 : Marius im- pigre suorum et hostium res pariter at- tendere, cognoscere, quid boni utrisque aut contra esset, Sail. J. 88, 2 ; cf. id. ib. 76, 4 : utrique (plebis fautores et senatus) victoriam crudeliter exercebant. id. Cat. 38, 4 : utraeque nationes Rheno praetex- untur, Tac. G. 34 : ut vehementissime utraeque (naves) ex concursu laborarent, Caes. B. C. 2, 6, 5 : — binos habebam (scy- phos) : jubeo promi utrosque, Cic. Verr. 2, 4, 14, 32 : — deinde utrique imperatores in medium exeunt, Plaut. Am. 1, 1, 68 ; so, hi utrique ad urbem imperatores e'rant (Q. Marcius et Q. Metellus), Sail. C. 30, 4; Cic. Ligar. 12, 36 : ilia utrosque (patrem et aviam) intuens, Tac. A. 16, 11 : palmas utrasque tetendit, Virg. A. 6, 685.— Hence, A. utroque, adv., To both, places, parts, or sides, in both directions : ' utro- que citius quam vellemus, cursum con- fecimus, Cic. Att. 5, 12, 1 : exercitus utro- que ducti, Liv. 8, 29, 7 : nunc hue, nunc illuc et utroque sine ordine curro, Ov. Her. 10, 19. — J), Connected with versum (sometimes, also, written in one word, utroqueversum) : utroque voreum rec- tum est ingeriium meum, Plaut. Capt. 2, 3, 8 : accidit, ut quaedam vocabula ambi- gua 6int et utroque versum dicantur, i. e. in a two-fold sense, denoting augmentation or diminution, Gell. 5, 12, 10. B. utrasque, adv. (ace. to the anal- ogy of alias, alteras), Both times (ante- class.) : in Hispania pugnatum bis : utras- que nostri loco moti, Cass. Hemina in Non. 183, 24 ; Caecil. ib. 25. uterus? h m - (collat. form, uter, Cae- cil. in Non. 188, 15. Neutr. collat. form, uterum, i, Plaut. Aul. 4, 7, 10, ace. to Non. 229, 33 ; Turpil. and Afran. ib.), The womb, matrix: utero exorti dolores, Plaut. Am. 5, 1, 40 : quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 8, 139. So too, Plaut. True. 1, 2. 97 ; Hirt. in Quint. 8, 3, 54 ; Prop. 4, 1, 100 ; Hor. Od. 3, 22, 2 ; Ov. M. 9, 280 ; 315 ; 10, 495 ; id. Fast. 2, 452, et mult, al. — H. T r a n 8 f. : A. Of The cavities of the earth, from which the first creatures are repre- 1598 UT IL sented to have come forth, Lucr. 5, 806 ; Lact. 2, 11. — B. The fruit of the womb, a fetus, child, young: feminae uterum ge- rentes, i. e. pregnant, Cels. 2, 10 ; so Tac. A. 1, 59. Of animals, Var. R. R. 2, 2, 14 ; Plin. 8, 40, 62. — C. 1° gen., The belly, paunch : me puero uterus erat solarium : ubi iste monebat esse, etc., Plaut. Fragm. ap. Gell. 3, 3, 5 ; so Cels. 4, 1 ; Juv. 10, 309 ; Luc. 6, 115; 9,773.-2. Of inanimate things : equi lignei, Virg. A. 2, 52 : dolii, Col. 12, 4, 5 : latus navium, Tac. A. 2, 6. uter-viSi utravis, utrumvis, pron. in- dejin. Which of the two you will, either one of the two, either (be it which it may) of the two : at minus habeo virium quam vestrum utervis, Cic. de Sen. 10, 33 : vel ego amare utramvis possim, si probe ap- potus siem, Plaut. Rud. 2, 7, 8 : tange utramvis digitulo minimo modo, id. ib. 3, 4, 15 : ut utrumvis salvo officio se facere posse arbitrarentur, Cic. Rose. Am. 1, 4. — II. Transf., Both, i. q. uterque : in au- rem utramvis otiose dormire, proverb: for to be free from care, Ter. Heaut. 2, 3, 101 ; cf., de istac re in oculum utrumvis conquiescito, etc., Plaut. Ps. 1, 1, 121 ; v. auris, p. 179, a. Uti: I. Ii'f- of utor. — II. i. q. ut. utibiliSj e. adj. [utor] That can be used, fit, appropriate, useful, serviceable (ante-class.) : non utibilis hie locus factis tuis, Pla\it. Merc. 5, 4, 45 ; 60, servi heris, id. Most. 4, 1, 2 ; id. Men. 5. 6, 23 : ad rem utibile, id. Mil. 3, 1, 19 ; cf. id. Trin. 3, 3, 19 : quid minus utibile fuit quam hoc ul- cus tangere? Ter. Ph. 4, 4, 10. U tica? ue, /. A very old town in Afri- ca Propria, north of Carthage, where the younger Onto hilled himself, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3 ; Liv. Epit. 114 ; Caes. B. C. 1, 31, 3 ; 2, 36, 1 ; Cic. Scaur. 2, 45 ; id. Att. 12, 2, 1 ; Veil. 1, 2 fin.; Hor. Ep. 1, 20, 13, et mult. al. ; cf. Mann. Africa, 2, p. 288 «?. — II. Hence ©ticensis, e, adj., Of or belonging to Utica : ager, Liv. 27, 5, 8 : conventus, Auct. B. Afr. 68, 4 : pti- sana, Plin. 18, 7, 15 : Cato, id. 7, 30, 31.— In the plur. subst., Uticen see, ium, m., The inhabitants of Utica, Caes. B. C. 2, 36, 1 ; Auct. B. Afr. 87, 2 sq. utiliS; e, adj. [utor] Useful, beneficial, serviceable, salutary, fit, proper, suitable, profitable, advantageous, etc. : non faciat quod utile sit, quod expediat? Cic. Off, 3, 19, 76 : u. et salutares res, id. N. D. 1, 15, 38 : accommodata atque utilis lex alicui, id. Agr. 2, 6, 14 : alicui utiles esse amicos, Caes. B. G. 4, 7, 4 : quod tibi utilissimum erit consilii capies, Dolab. in Cic. Fam. 9, 9, 2 : glycyrrhizae succus utilissimus voci, Plin. 22, 9, 11 ; cf., palmae non utiles stomacho, id. 23, 4, 51 ; and, ventri lactuca movendo Utilis, Mart. 11, 52, 6: — homo ad nullam rem utilis . . .non mihi est vita mea utilior, quam animi talis affectio, Cic. Off. 3, 6, 29 ; cf., homo ad aliquam rem utilis, Plaut. Epid. 2, 2, 106 ; and, utilissi- mus ad vitilia holoschoenos, most fit, most suitable,, Plin. 2L 18, 69 : hie castrensibus utilis armis, Prop. 3, 9, 19 ; so, equi u. bello, Ov. M. 14, 321 : fraxinus hastis, id. ib. 10, 93 : lignum navigiis, Virg. G. 2, 442 : calamus fistulis, Plin. 16, 36, 66, et saep. Poet, with the gen. : radix medendi Uti- lis, Ov. Her. 5, 147. And likewise poet, with the inf. : (tibia) Aspirare et adesse choris erat utilis, Hor. A. P. 204. — 1>. In the neutr. absol., (* What is useful, the useful) : omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci, Hor. A. P. 343 : bonus atque fidus Judex honestum praetulit utili, id. Od. 4, 9, 41 : utilium tardus provisor, id. A. P. 164 : sententiae de utilibus hones- tisque, Quint. 3, 8, 13 ; cf. id. 1, 2, 30.— c. Utile est, with a subject-clause : amicum castigare ob meritam noxiam . . . est utile Et conducibile, Plaut. Trin. 1, 1, 2: num- qnam est utile pecenre, Cic. Off. 3, 15, 64 : niniirtim sapere e6t abjectis utile nugis, Hor. Ep. 2, 2, 141: — id arbitror Apprime in vita esse utile, ut ne quid nimis, Ter. Andr. 1, 1, 34. II. In partic, in jurid. lang., utilis actio, exceptio, interdictum, judicium, etc., i. e. Which was brought on general princi- ples of justice, in cases for which there was no express legal provision, or, as we say, in equity : actio, Ulp. Dig. 13, 5, 5, § 9 ; so U TIN Pompon, ib. 39, 3, 22 fin., et al. : exceptio, Julian, ib. 4, 4, 41 : interdictum, Ulp. ib. 43, 20, 1, J 35 sq. .- judicium, id. ib. 10, 2, 2, § 11, et saep. — Hence, Adv.,\i.t\\\ter, Usefully, profitably, ben- eficially, advantageously : utiliter a natura permotiones istas animis nostris datas, Cic. Acad. 2, 44, 135 ; so id. Off. 1, 25, 89 ; 2, 5, 17 ; Quint. 4, 1, 45 ; 6, 1, 8 ; Hor. Ep. 1, 16, 70, et al.— Comp. : Ov. Her. 1, 67.— Sup. : Quint. 4, 2, 57; Plin. 17, 14, 24.— B. In jurid. lang., Rightly, duly, lawfully: stipulari, Cels. Dig. 45, 1. 97; Ulp. ib. 45: Paul. ib. 46 : agere ex empto, African, ib. 19,_1, 30 fin. utilitas. atis, /. [utilis] Use, useful- ness, utility, serviceableness, service, bene- fit, profit, advantage (used equally in the sing, and plur.) : commodis utilitatique servire, Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, 24 ; cf, eniten- dum est, ut ostendas, in ea re, quam de- fendas, aut dignitatem inesse aut utilita- tem . . . nihil ad utilitatem suam referre, id. de Or. 2, 51, 207 : etiamsi nulla sit util- itas ex amicitia, id. Fin. 1, 20, 69 : nihil tam secundum naturam quam utilitas, id. Off. 3, 8, 35 : utilitas justi prope mater et aequi, Hor. S. 1, 3, 98 : persaepe eve- nit, ut utilitas cum honestate certet, Cic. Part. 25, 89, et saep. : satin' ego oculis utilitatem obtineo sincere an parum ? i. e. have I the right use of my eyes f do I sec aright ? Plaut. Epid. 5, 1, 28 : in ea re utilitatem ego faciam ut cognoscas meam, i. e. how useful I can be, Ter. Eun. 2, 3, 17 ; cf. in the follg. : si et belli utilitatem et pacis dignitatem retinere vultis, what is ustful for war, Cic. de imp. Pomp. 6, 14. — In the plur. : nihil de utilitatibus, nihil de commodis suis cogitare, Cic. Fin. 1, 10, 34 : natura consultrix et provida utilita- tum opportunitatumque omnium, id. N. D. 2, 22, 58 : utilitates ex amicitia maxi- mae capientur, id. Lael. 9, 32 : (Trio) mi- rabiles utilitates mihi praebet, id. Att. 7, 5, 2 : utilitatibus tuis possum carere. i. e. I can do without your services, id. Fam. 16, 3, 2 ; cf. above. utiliter? a< ^> v - utilis, ad fin. Uti-naitl) adv. [ut, no. II., A] A parti- cle of wishing, Eng. Oh that! I wish that! would that ! etc. : («) c. tempp. praess. : Ar. Hem 1 aspecta: rideo. De. Utinam, male qui mihi volunt, sic rideant ! Plaut. Asin. 5, 1, 13 : utinam quae dicis, dictis facta suppetant! id. Pseud. 1, 1, 106: atque utinam ipse Varro incumbat in causam ! Cic. Att. 3, 15, 3 : (Tibur) Sit meae eedes utinam senectae ! Hor. Od. 2, 6, 6: — uti- nam hinc abieritin malum crucem ! Plaut Poen. 3, 6, 4 : cui quidem utinam vere fideliter abunde ante auguraverim, Cic. Rep. 4, 8 (from Non. 469,_ 15). — 0) c. tempp. perff. : Am. Homo hie ebrius est. So. Utinam ita essem ! Plaut. Am. 2, 1, 24 : utinam lex esset eadem, quae uxori est, viro! id. Capt. 4, 6, 7: atque utinam quem- admodum oratione sum usurus aliena, sic mihi ore uti liceret alieno ! Cic. Rep. 3, 4 : utinam, Quirites, virorum fortium atque innocentium copiam tantam habe- retis, id. de imp. Pomp. 10, 27 : utinam promissa liceret Non dare ! Ov. M. 2, 51 : — Me. Fugit te ratio. So. O utinam istuc pugni fecissent tui! Plaut. Am. 1, 1, 230 : quod utinam ipse fecisset, Quint. 10, 1, 131 : o utinam primis arsisses ignibus in- fans Idque ego passa forem ! Ov. M. 8, 500: atque utinam aut verus furor file aut creditus esset Nee comes hie Phrygi- as umquam venisset ad arces 1 id. ib. 13, 43. — ]}. Connected with quod: quod uti- nam minus vitae cupidi fuissemus ! Cic. Fam. 14, 4, 1 ; cf. elliptically : quod uti- nam, iterum utinam, tuo tamen commo- do ! id. Att. 13, 48, 1— c. Negatively, uti- nam ne and utinam non (equally in use), Oh that . . . not, would that. . . not : utinam ne in nemore Pelio securibus Caesa acci- disset abiegna ad terrain trabes, Enn. in Cic. Top. 16, 61 : quod utinam ne Phor- mioni id suadere in mentem incidisset ! Ter. Ph. 1, 3, 5 : illud utinam ne vere scri- berem ! Cic. Fam. 5, 17, 3 : haec ad te die natali meo scripsi, quo utinam susceptns non essem, aut ne quid ex eadem matre postea natum esset! id. Att. 11, 9, 3: uti- nam liberorum nostrorum mores non ipsi perderemus ! Quint. I, 2, 6: nr'tnamque UTO R non pejora vincant id. 9, 3, 1 ; cf., utinam non inquinasset (Afranius) argument» pu- erorum foedis amoribus, id. 10, 1, 100. uti-quc- odv. [ut, io. I., and there- fore, prop., in whatever way, be it as it may; hence) A restrictive particle of confirmation, Eng. In any case, at any rate, certainly, surely, assuredly, by all means, without fail, undoubtedly, etc., i. q. certe, saltern (good prose ; in Cic. for the most part only in the epistolary 6tyle) : velim, Varronis et Lollii mittas laudatio- uem, Lollii utique, Cic. Att. 13, 48, 2: il- lud vero utique scire cupio, id. ib. 13, 13, 1 ; id. ib. 5, 9, 2 : Pythagoras et Plato, quo in somnis certiora videamus, praeparatos quodara cultu atque victu proficisci ad dormiendum jubent. faba quidem Py- thagorei utique abstinere, id. de Div. 2, 58, 119: quo die venies, utique cum tuis apud me sis, id. Att. 4, 4 ; id. ib. 5, 1, 2 : hoc tibi mando . . . ut pugnes, ne intercaletur : an- num quidem utique teneto, id. ib. 5, 9, 2 ; Liv. 23, 48, 5: nomen, de quo ambigitur, utique in alia re certum est, Quint. 7, 3, 10: sciendum est, non omnes hac severi- tate tractari debere, sed utique humilio- res, only, merely, i. q. duntaxat, Ulp. Dig. 26, 10, 3 fin. —(ft) With negatives (so freq. only in post-Aug. writers, espec. in Quint ; perh. not in Cic.) : sapienti pro- positus est in vita agenda, non utique, quod tentat, efficere, sed omnino recte fa- cere : gubernatori propositum est, utique navem in portum perducere, Sen. Ep. 85: haec ut honestior causa, ifa non utique prior est, Quint. 3, 2, 2 : non utique acce- dit parti, quod universum est, id. 12, 2, 18 : ut cogitatio non utique melior sit ea, sed tutior, id. 10, 7, 19, et saep. : nee ignoro igitur quos transeo, nee utique damno, etc.. id. 10, 1, 57 : neque utique cor ejus vul- neratum esse, qui perit, id. 6, 9, 7, etsaep. UtOi ere, v. utor, ad Jin. Utor> usus, 3. v. dep. To use, make use of, a cad one's self of , employ, apply, enjoy, practice, exercise, etc. ; constr. usually with the abl. ; less freq. absol. ; ante- and post- class, also with the ace.). I. Lit.: A. In gen.: (u) c. abl: uta- tur suis bonis oportet et fruatur, qui bea- ms futures est, Cic. N. D. 1, 37, 103 ; cf, plurimis maritimis rebus fruimur atque utimur, id. ib. 2, 60, 152 ; and, commoda, quibus utimur, lucemque, qua fruimur, etc.. Cic. Rose. Am. 45, 131 ; id. Rep. 1, 2 : oculis, Plaut Epid. 1, 1, 4 ; cf., hac voce, Cic. de Div. in Caecil. 5, 19 : bene ut ar- mis. optime ut equis uteretur, id. Deiot. 10, 28 : pellibus autparvis rhenonum teg- umentis utuntur, Caes. B. G. 6, 21, 5: utun- tur aut aere aut taleis ferreis ad certum pond us examinatis pro numo, id. ib. 5, 12, 4 : insignibus regiis, Cic. Rep. 2, 17 ; id. ib. 1, 6fin.: earum (navium) materia at- que aere ad reliqua3 reficiendas utebatur, Caes. B. G. 4, 31, 2; cf., administris ad ea sacrificia Druidibus utuntur, id. ib. 6, 16, 2 : utor neque perantiquis neque inhuma- nis ac feris testibus, Cic. Rep. 1, 37 Jin., et saep. : otio qui nescit uti, plus negoti habet, Quam, etc., Enn. in Gell. 19, 10, 12; Plaut Cure. 2, 1, 49 : decet bene amicitia utier, id. Cist. 1, 1, 25 : qua (criminatione) in me absentem usus est, Cic. Agr. 3, 1, 3 : utor aetatis vitio, id. Fam. 2, 16, 6 : orati- one aliena . . . ore alieno, id. Rep. 3, 5 : alacritate ac studio, Caes. B. G. 4, 24, 4 : ea conditione, quae a Caesare ferretur, se usuros ostendebant, id. ib. 4, 11, 3, et saep. : se, to indulge or enjoy one's self, Plaut Mil. 3, 1, 84 ; id. Capt. 4, 4, 12.— (/?) Absol. : Var. R. R. 1, 11, 2: To. Ad earn rem usus est tua mihi opera. Sa. Utere, ut vis, Plaut. Pers. 2, 5, 27 ; so id. ib. 5, 2, 36 : ce- terae res quae expetuntur, opportunae sunt singulaefere rebus singulis : divitiae ut utare, etc., Cic. Lael. 6, 22 ; cf. id. An. 11, 11, 2; 13, 23, 2: nee vero habere vir- tutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare, Cic. Rep. 1. 2 : quaerere et uti, Hor. Ep. 1, 7, 57 : tot annos in utendo, non in percipiendo exhauserunt, Quint. 12, 11, 20. — (y) c. ace.: si quid est quod utar, utor : si non est egeo, Cato in Gell. 13. 23, 1 ; cf., aut aliquid, quod non consuevimus uti. Lucr. 6, 1135; and, ne Silius quidem quicqunm utitur, Cic. Att 12, 22, 3 : quam rem etiam nomine eodem medici utuntur, UTRI Var. R. R. 3, 16, 23 : profecto uteris ope- ram meam, Plaut. Poen. 5, 2, 128 : facili- tatem uteris vulgariam, Nov. in Non. 481, 22 : libertatem, Titin. ib. 20 : ferrum, Au- rel. Vict. Caes. 17. — Hence in Plaut freq. in the Part. fat. pass. : quae utenda vasa semper vicini rogant Plaut. Aul. 1, 2, 18 ; so id. ib. 2, 4, 32; 2, 9, 4 ; id. Pers. 1, 3, 47 sq. ; id. Ml. 2, 3, 76 ; id. Rud. 3, 1 , 10, et al. B. 1° partic, pregn., aliquo, To enjoy the friendship of any one, be familiar or intimate with, to associate with a person : his Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime, Cic. Clu. 16, 46: Trebonio multos annos utor valde familiariter, id. Fam. 1, 3, 1 : Lucceius qui multum uti- tur Bruto, id. Att. 10, 5, 3 : utere Pompeio Grospho, Hor. Ep. 1, 12, 22 : quo pacto deceat majoribus uti, id. ib. 1, 17, 2 : si sciret regibus uti. id. ib. 14. — (ji) c. ace. .- villica vicinas aliasque mulieres quam minimum utatur, Cato R. R. 143, 1. II. Transf. (through the intermediate idea of having and using), To be in posses- sion of a thing, esp. to have, hold, or find a thing in some particular mode or charac- ter : mihi si umquam filius erit, nae ille facili me utetur patre, he shall find an in- dulgent father i?i me, Ter. Heaut 2, 1, 5 : bonis justisque regibus, Cic. Rep. 1, 33 ; cf, quae (libertas) non in eo est, ut jueto utamur domino, sed ut nullo, id. ib. 2, 23 Jin. ; and id. Fin. 1, 1, 2 : hie vide quam me sis usurus aequo, id. Verr. 2, 5, 59, 154 : me Capitolinus convictore usus amicoque A puero est, Hor. S. 1,4, 95: uteris mon- itoribus isdem, id. Ep. 2, 2, 154 : valetu- dine non bona, Caes. B. C. 3, 49, 3, et saep. ^W 1. Act coll at form, uto, ere: eodem in omnes quadrupedes utito, Cato R. R. 96, 2 ; so, utito, id. ib. 107, 2 ; 123 ; 126. — 2. utor, uti, in a pass, signif. : quia supellex multa, quae non utitur, emi- tur, Nov. in Gell. 15, 13, 4 ; Auct. Priap. 45. * uten s, entis, Pa. (ace. to no. II.), Pos- sessing, that possesses : utentior sane sit i. e. a larger possessor, richer, Cic. Otf. 2, 20, 71. ut-pote* odv. As namely, namely, as being, as, seeing that, inasmuch as, since (rarely, but quite class.) ; usually connect- ed with apron, relax.: satis nequam sum, utpote qui hodie inceperim amare, Plaut. R.ud. 2, 5, 5 : ea nos, utpote qui nihil con- temnere solemus, non pertimescebamus, Cic. Att 2, 24, 4 : Lucius quidem frater ejus, utpote qui peregre depugnarit, fa- miliam ducit, id. Phil. 5, 11, 30 : similiorem mulierem Magisque eandem, utpote quae non sit eadem, non reor Deos facere posse, Plaut. Mil. 2, 6, 49 : amo hercle, opi- nor, utpote^quod pro certo sciam, id. Bacch. 3, 4, 13. — With quum : nee retinu- issem (legiones), si uno loco habuissem, utpote quum singulae quaedam cohortes seditionem fecerint Asin. Poll. in Cic. Fam . 10, 32, 4. — With participles : inde Rubos fessi pervenimus, utpote longum Carpen- tes iter, * Hor. S. 1, 5, 94 ; so, puerulo me, utpote non amplius novem annos nato, Nep. Hann. 2. — In adjectival phrases : quin id erat curae, quo pacto cuueta tenerem, Utpote res tenues, tenui sermone perac- fis, Hor. S. 2, 4, 9 ; id. ib. 1, 4, 24 : quo sane populus numerabihs, utpote parvus Et fruai castusque verecundusque coibat, id. A. P. 206. utputa, v. puto. Utralibet. v - uterlibet, ad fin. ' utrarius> «> >»■ [1- uter) in military lang., One who brings water in skins, a water-carrier : sequi se utrarios ad mare jussit, Liv. 44, 33, 1. Utrasque? adv., v. uterque, adfin.no. B. * utricida- a e - m - [1- uter-caedo] One who cuts skins or bags in pieces, a skin- slayer, utricide : non homicidam sed utri- cidam amplecterer, App. M. 13, p. 137. utriculariusi ii. ">■ [1- utriculus] a baspiper, Suet. Ner. 54 ; Inscr. Orel!, no. 4119 sq. 1. Utriculus- i. m -, dim. P- uter] A small skin or leathern bottle, Cels. 2, 17 ; App. M. 1, p. 108. 2. Utriculus- '■ m - dim. [uterus] A little wumb or matrix, Plin. 11, 37, 84; 30, 14, 42. — II, Transf. of plants. A bud or calycle of a flower, a hull or husk of erain Plin. 16, 25, 39 ; 18, 11, 29, § 115. U V A utrimquc (written also utrinque), adv. [uterque] From or on both sides or parts, on the one side and on the other : horrescit telis exereitus asper utrimque, Enn. Ann. 14, 13 : postquam' utrimque ex- itum est maxuma copia, Dispertiti viri . . . tubae utrimque canunt: contra Consonat terra : clamorem utrimque efferent, Im- perator utrimque hinc el illinc Jovi votn euscipere, Plaut. Am. 1, 1, 61 sq. ; cf., mag- nae utrimque copiae, Cic. Fam. 6, 4, 1 ; and, acriter utrimque usque ad vesperum pugnatum est Caes. B. G. 1,50, 3; so, mul- tis interfectis, id. ib. 7, 42, 6 : ceteros ag- greditur, Pall. C. 60, 5 : rem exploravis- sent praemissi equites, id. Jug. 53, 7 : con- tinebitur marginibus, Quint. 1, 1, 27: sus- tinentium manibus, id. 1, 2. 7 : praecisa vipera, at both ends, i. e. head and tail, Plin. 29, 6, 38, et saep. : — ( Alcumena) Utrimque est gravida et ex viro et ex, summo Jove, Plaut. Am. prol. Ill : Piso M. Crasso et Scribonia genitus nobilis utrimque, Tac. H. 1, 14 Jin. ; Plin. 8, 42, 66 ; cf. ib. 47, 72 : virtus est medium vitiorum et utrimque reductum, Hor. Ep. 1, 18, 9 : alia sunt non necessaria, vel utrimque vel ab altera parte, Quint. 5, 10, 81 ; id. 5, 13, 1 : causas veras modo et utrimque tractet, i. e. pro et contra, id. 10, 5, 20. — b. Connected with seats (sometimes written also in one word, utrimquese- cus). Along or on both sides, on either hand (ante- and post-class.) : quare utrim- que secus quum corpus vapulet, Lucr. 4, 940 : canes utrimque secus Deae latera muniunt App. M. 2, p. 116. utrimquesecus, v. utrimque. * Utrinde- a dv. [uter-inde] From or on both sides : de frumento utrobi bona, utrobi mala gratia capiatur, utrinde iram, utrinde factiones tibi pares, Cato in Cha- ris. p. 198 P. * Utrin-secuSi "de. [uter-seeus] On both sides: incolumi fervore cadunt utrin- secu6 ignes, Auct. Aetn. 503. UtrO; odv. v. 3. uter, ad fin., no. A. Utrobi» odv-, T - utrubi. Utrobldem. "dv., v. utrubidem. Utrobique- "dv- v. utrubique. utrollbctj "dv., v. uterlibet, ad fin., no. B. utroquc- adv., v. uterque, ad fin. no. A. Utroqueversuni! adv., v. uterque, ad fin. no. A, b. Utrubi (written also utrobi and utri- bi), adv. [uter-ubi] Al which of two places, on which uf the two sides, where (when two are spoken of) (ante- and post-classical) : utrubi coenaturi estis ? hiccine an in tri- clinio ? Naev. in Charis. p. 198 P. : St. Utru- bi accumbo? Sa. Utrubi tu vis. St. Cum ambobus volo, Plaut. Stich. 5, 5, 9 ; cf. id. ib. 5, 4, 14 : de frumento utrobi bona, utro- bi mala gratia capiatur, Cato in Charis. p. 198 P. ; Edict. Praet ap. Ulp. Dig. 43, 31 ('•De utrubi"): cf. Gai. Dig. 4,5 148; and Aus. Idyll. 11, 63. * utrubidem (written also utrobi- dem), adv. [utruhi-dem] On both sides., on each or either side (when the two sides are spoken of) : utrosque percognovi utrubidem, Plaut. True. 1, 2, 50. Utrubique (written also utrobique), adv. [utrubi-que] On both parts or sides, on the one side and the other (rarely, but quite class.) : quia utrubique magnos in- imicos habebam, Asin. Poll, in Cic. Fam. 10, 31, 2 : utrubique autem conventicium accipiebant Cic. Rep. 3, 35: depopulates Hypatensem primo, deinde Heracleen- sem agrum, inutili utrubique auxilio Ae- tolorum, Liv. 36, 16, 5 : utrubique Eume- nes plus valebat, with land and naval forces, Nep. Hann. 10: — sequitur lit ea- dem Veritas utrubique sit eademque lex, i. e. with gods and with men, Cic. N. D. 2, 31, 79 : assunt multa ejus rei exempla tam laesae hercle quam conservatae sanc- tissime utrubique opinionis, Quint. 1, 2, 4 : qui timet his adversa, fere miratur eo- dem, Quo cupiens, pacto : pavor est utru- bique molestus, Hor. Ep. 1, 6, 10. Utrum- adv., v. 3. uter, ad fin., no. B. ututi adv., v. ut, io. I., A, b. UVa< ae, /. A bunch or cluster of grapes, " Var. R. R. 1, 25 ; Col. 3, 1 sq. ; Plin. 14, 1 sq. ;" Cic. de Sen. 15, 53 ; id. de 1599 UZIT Div. 1, 17, :J1 ; Vira. G. I, 54 ; id. Eel. 9, 49 ; lib. 2, L, 45 ; Prop. 4, 2, 13; 3, 17, 18; Hor. Od. 2, 5, 9 ; id. Epod. 2, 20, et saepiss. — II. Transf. : A. Of other plants, A bunch or cluster of fruit : araomi, Plin. 12, 13, 28 : lauri, id. 16, 29, 52,— B. A clus- ter, like a bunch of grapes, which bees form when they light on trees, Virg. G. 4, 558; Plin. 11, 17, 18 ; Juv. 13, 68. — C. A soft, round body suspended from the palate, The uvula, kiuiv, Cels. 7, 12, 3; 6, 14 ; Plin. 23, 7, 64 ; ib. 8, 80 ; 30, 4, 11 ; 34, 12. 29; Mart. 10, 56,5.— D. A kind of sea-fish, Plin. 9, 2, 1 ; 32, 10, 49 ; ib. 11, 53 Jin. UvenS; entis, Part, [uveo, whence uvesco, uvidus, etc.] Moist, wet, humid (post-Aug.) : oculi, Petr. 115 : palatum, Sil. 7, 651 : scopuli, Stat. S. 3, 1, 144. UVCSCO; ere, v. inch, n. [uveo, uvens] To grow or become moist, wet, damp, dank. or humid (a poetical word) : suspensae in litore vestes Uvescunt, Lucr. 1, 308.— Po- et., To moisten or refresh one's self: seu quis capit acria fortis Pocula, seu modicis uvescit laetius, * Hor. S. 2, 6, 70. * UVlduluSj a i um i "dj- dim. [uvidus] Moist, wet : aliqua a fletu, Catull. 66, 63. UVlduS) a > um , a 4j- [uveo, uvens] Moist, wet, damp, dank, /tumid (mostly poet, and in post-Aug. prose) : rete, Plaut. Rud. 4, 3, 5. So, vestimenta, id. ib. 2, 7, 15; Hor. Od. 1, 5, 14 : gemma, Ov. F. 3, 238 : ei ventosusque status coeli, Col. 7, 3, 3 ; cf., Juppiter, Virg. G. 1, 418 ; and, Menalcas, wet with the dew, id. Eel. 10, 20 ; — Bacchus, i. e. drunken, Hor. Od. 2, 19, 18 ; cf., dicimus integro Sicci mane die, dicimus uvidi, id. ib. 4, 5, 39: — Tibuois ri- pae, i. e. well-watered, id. ib. 4, 2, 30 ; cf., rura assiduis aquis, Ov. F. 4, 686 : terra, Col. 3, 2, 9. — Comp. : poma, i. e. juicy, Tert. Jejun. I fin. uviferi era, erum, adj. [uva-fero] Cluster- bearing, bearing or producing grapes (in post-Aug. poetry) : Massicus, Stat. S. 4, 3, 64; cf, glebae, Sil. 7,. 263; and, arvae, id. 7, 207. * UVOP) oris, to. [uveo, uvens] Moist- ness, moisture, /tumidity: uvae ab uvore, Var. L. 1.. 5, 21, 30. Uxellddunum, }• «• A town in Aq .itnine, in the territory of the Cadurci, now Capdenac, Hirt. B. G. 8, 32, 2 ; 40, 1, 2; cf. Ukert, Gall. p. 388. UXOr? oris,/. A wife, spouse, consort: ducit me uxorem liberorum sibi quae- seudnm gratia, Enn. in Fest. s. v. qvaeso, p. 258 ; so very freq., ducere uxorem, v. under duco, p. 505, b, 2 : uxorem adjunge- re, Cic. Fin. 3, 20, 68 : ridicule illud L. Na- sica censori Catoni, quum ille Ex tui an- iml sentenlia tu uxorem habes ? Non her- cle, inquit, ex animi mei sentenlia, id. de Or. 2, 64, 260; herus, quantum audio, ux- pre excidit, must go without a wife, Ter. Andr. 2, 5, 12, et saep. : quod tu dicis, mea uxor, non te mihi irasci decet, Plaut. Am. 1, 3, 24. On the legal condition of Ro- man married women, see Rein's Rom. Privatr p. 182 sq.—JJ. Transf.: A. Of animals . olentes uxores mariti, i. e. she- goats, Hor. Od. 1, 17, 7.— B. Humorous- ly, of the cloak (abolla) with which a poor man covershimself in bed, Mart. 4, 53, 5. UXOFCula? ae < /• dim. [uxorj A little wife (ante- and post-class.) : erat ei uxor- cula satis quidem tenuis, App. M. 9, p. 219. —As a term of endearment: mea uxor- cula ! Plaut. Casin.4, 4, 19 ; so id. ib. 5, 2, 38. UXdriUS, »» "m, adj. [id.] Of or be- longing to a wife or married woman : I. In gen.: in arbitrio rei uxoriae, Cic. Off. 3, 15, 61; id. Top. 17, 66: abhorrens ab re itxpria, i. e. averse to marriage, Ter. Andr. .. 1. 10 ; dos, Ov. A. A. 2, 155. Poet. : imber, i. e. tears for lite death of a wife, ; t;it. S. 5, 1, 31 : forma, an ordinary beau- i.y, Favor, in Gell. 5, 11 fin. — B. Sub St., iixorium, ii, n., A tax laid on old bach- i lors, the old bachelor tax, Fest. p. 379. — Ii. 'n partic, Excessively fond of one's wife, uxorious : Virg. A. 4, 266 ; so, am- ine (Tiberis), as the husband of Ilia, Hor. Od. 1. 2, 19 : Vulcanus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 59 : juvenis, Auct. Paneg. ad Max- im, et Constantin. 4. (* Uzlta? ae . /■ A town of Byzacene in Africa Propria, Auct. B. Afr. 41, 51. 56 and 58.) 1600 VAC A ^& Vj a character derived from the XS 9 Greek T, Mar. Victor, p. 2459 P. A consonant which, though originally writ- ten with the same sitm as the vowel it (see the letter U), was by the ancients them- selves considered as essentially different frqm it, Charis. p. 57 ib. ; Diom. p. 416; 420 ib. ; Prise, p. 539; 542; 544 sq. ib.; Vel. Long. p. 2215 ; 2222 ib. ; just as the consonant i (j) and the vowel i were re- garded as two distinct letters ; see the letter J. In sound V corresponds to the Aeolic digamma ; hence it is called, in Quint. 12, 10, 29, Aeolica litera, and the Emperor Claudius figured it by the Greek digamma inverted j (because in its proper position it already formed the Latin letter F), Quint. 1, 7, 26 ; Prise, p. 545 sq. P. ; Gell. 14, 5, 2 ; see also the inscrr. of the period during and immediately succeeding the reign of Claudius, in Orell. Inscr. no. 710 sq. ; Marini Atti, p. 97. By this affinity of the v to the digamma is explained the fre- quent occurrence of an initial or medial v in Latin words whose Greek equiva- lents have an initial or medial vowel ; cf., ver, ijp ; vis, 'is ; video, IA ; vestis, i<8t'iS ; vitulus, lra\6s ; — silva, iiXn; ovis, ois ; di- vus, olus ; aevum, alihvi; scaevus, okuv's; vicus, ihkos ; vinum, olvos ; levis, Xe'tos, et mult. al. V has the closest affinity to the vowel n, and hence, in the course of composi- tion and inflection, it often passed into the latter : solvo, solutum (from solvitum, soluitum ) ; caveo, cautum ( from cavi- tum) ; — nauta, from navita ; neu, seu, from neve, sive, etc. ; and is resolved into it by the poets from prosodial necessity : 6ilua (trisyl.) for silva ; dissoluo, evolflarn (quadrisyl.), for dissolvam, evolvam ; dis- soluenda, evoluisse (quinquasyl.), for dis- solvenda, evolvisse, etc.; just as, for the same cause, although less freq., u passed into v: genva, tenvis (dissyl.), for genua, tenuis ; tenvia, tenvius (trisyl.) for tenfiia. tenuius. — For the affinity of v to b, see under the letter B. V as a medial between two vowels was very frequently elided, especially in in- flection, and the word underwent in con- sequence a greater or less contraction : amavisti, amasti ; deleverunt, delerunt ; novisti, nosti ; audivisti, audisti, or audiis- ti ; siveris. siris, or sieris ; divitior, ditior ; bovibus, bubus, etc. ; providens, prudens ; movimentum, momentum ; provorsus, prorsus ; si vis. sis ; si vultis. sultis : Jo- vis pater, Juppiter; mage volo, mavolo, malo; non volo, nolo, etc. An example of the elision of v without a further con- traction of the word is found in seorsus, from sevorsus (v. seorsus). — This etymo- logical suppression of v is to be distin- guished from its purely orthographical omission before or after u in ancient MSS. and inscriptions, as serus for ser- vus, noum for novum, festius forfestivus, Pacuius for Pacuvius, etc. ; v. Freund, Cic. Mil. annott. p. 32 ; and cf. the letters J and Q. As an abbreviation, V. (as the sign of the consonant) stands for vir, vivus, vixit, voto, vale, verba, etc. ; V. C, or also VC, vir clarissimus ; VCP., voti compos posuit ; .V. V., virgo Vestalis ; V. F. Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C, verba fecerunt. Quid de ea re fieri placeret, de ea re ita censuerunt. |^p° The designation of the number five by the letter V does not strictly be- long here, it being rather a graphic rep- resentation of the outspread hand (as con- taining five fingers). vacans? antis, Part, and Pa. of vaco. vacanter* o-dv., v - vaco, Pa., ad fin. VacatiOi onis, /. [vaco] A being free from a duty, service, etc. ; freedom, exemp- tion, immunity ; a freeing, exempting, dis- pensation ( quite class.) : (a) c. gen. obj. : vacatio omnium munerum, Cic. N. D. 1, 20, 53 ; cf., public! muneris, id. Fam. 9, 6, 5 : sumptus, laboris, militiae, rerum de- V ACI nique omnium, id. Verr. 2, 4, 11, 23 ; cf., militiae, Caes. B. G. 6, 14, 1 ; so Cic. Phil. 5, 19. 53 ; cf., quinquennii militiae vacatio, Liv. 23, 20, 2: rerum omnium, Cic. Verr. 2. 5, 22, 58 :— malorum, Sen. Ep. 85.— (/3) With ab: a causis vacatio, Cic. Leg. 1, 4, 11 : ab belli administratione, Liv. 23, 32, io. — * (j ) With quominus: vacationem augures, quominus judiciis operam da- rent, non habere, Cic. Brut. 31, 117.— 05) Absol. : falsum est, ob vacationem preti- um datum, Cic. Font. 4, 7 : delectum ha- beri, sublatis vacationibus, id. Phil. 5, 12, 31 : — deprecari vacationem adolescentiae, id. Coel. 12, 30 ; cf., rerum ge6tarum, id. Sull.fi, 26; so, aetatis, Nep. Att. 7.— *H. Tran sf., A sum paid for exemption from military service: vacationes annuas exsol- vere, Tac. H. 1, 46. 1. vacca> a e,/. A cow, Var. K. R. 2, 5, 6; Col. 6, 21, 1; Cic: N. D. 1, 27, 77, Virg. E. 9, 31 ; id. Georg. 2, 524 ; 3, 177; id. Aen. 4 ( 61, et mult. al. (* 2. Vacca, ae,/. : J. A town of Byza- cene in Africa. Auct. B. Afr. 74. — H. A town of Numidioi called also Vaga, now Bcja, Sail. J. 29 ; 47 ;• Sil. 3, 259.— Hence Vaccensis or Vagensis, e, adj., of ov pertaining to Vacca: Vagense oppi- dum, i. e. Vaga, Plin. 5, 4, 4. — Vaccenses (Vagen.), lum, m., The inhabitants of Vac- ca, Sail. J. 66.) (* 3. Vacca> ae > m - A river ofLusita- nia, now Vouga or Couga, Plin. 4,21, 35.) (* Vaccaei, orum, m. A people of Hispania Tarraconensis, on the River Da- rius, Liv. 21, 5 ; 35, 7 ; Cic. Plane. 34 ; Plin. 3, 3, 4.) vacciniuni) % n - The bleaberry, Vac- cinium Myrtilius, L. ; Plin. 16, 18, 31; 21', 26, 97 ; Virg. E. 2, 18 ; 10, 39 ; Ov. Tr. 1, 1,5; Vitr. 7, 14. vaccinuSi a, um, adj. [vacca] O/or from cows : caro, Plin. 28, 12, 50: lac, id. 25, 8, 53 : caseus, id. 28, 14, 58. vacculaj ae, /. dim. [id.] A little cow or heifer, Catull. 20, 14 ; Val. Cat. Dir. 132. (* VaCCUS* '. m - Vitruvius Vaccus, A general of Fundi, taken captive by L. Pa- pirius. The vacant site of his house at Rome was called Vacci prata, Liv. 8, 19 ; Cic Doin. 58.) vaccf lo ieri, v. pass, [vacuus-facio] To tteconte or be made empty (only in the two tollg. passages) : multusque vacefit In nieilio locus, Lucr. 6, 1004 ; id. 6, 1016. vaccrra. ae, / A log, stock, post, Col. 9, 1, 3; 9; 6, 19, 2— II. Transf., like stipes, and our stock, block, as a term ol abuse applied to a stupid person : ve- corde et malefica vacerra, Liv. Andr. in Fest. p. 375. * vacerrOSUS; a . "">, ad J- [vacerra, no. II.] freq. used by the Emperor Au- gustus for cerritus, Mad, crazed, crack brained, ace. to Suet. Aug. 87. VacillatlOs onis,/. [vacillo] A rock- ing to and fro, see-saw, a wavering, reel- ing motion : indecora in dextrum ac lae- vum latus, Quint. 11, 3, 128: foeda, Suet. Claud. 21 fin. vacillo ( a scanned long, Lucr. 3, 503), avi, atum, 1. v. n. To sway to and fro ; to waddle, stagger, reel, totter, waver, vacil- late (quite class.; a favorite word with Cic.): I. Lit.: quosdam ex vino vacil- lantes, quosdam hesterna potatione osci- tantes, Cic. Fragm. ap. Quint. 8, 3, 66 ; so of drunken persons, Lucr. 3, 478 ; cf. Ruhnk. ad Rutil. Lup. 2, 7, p. 164 ed. Frotsch. : in utramque partem toto corpore vacillans, Cic. Brut. 60, 21 6 :— arbor ventis pulsa va- cillans aestuat, Lucr. 6, 1095 ; so, arbusta, id. 1, 806 : vacillant omnia tecta, id. 6, 575 : sub pedibus tellus quum tota vacillat. id. 5, 1235 : accepi tuam epistolam vacillan- tibus literulis, Cic. Fam. 16. 15. 2. — H. Trop. : tota res vacillat et claudicat, Cic. N. D. 1, 38, 107: jnstitia vacillat vel jacet potius, id. Off. 3, 33, 118: stabilitas ami- citiae vacillat, id. Fin. 1, 20, 66 : legio va- cillans, wavering infidelity, id. Phil. 3. 12, 30: i cpnvriKihrcpinmst memoriola vacilla re, id. Att. 12, 1. 2: pnrtim sumptibus in j vetere acre nlicno vacillant. are stagger- [ ing beneath a load of old debts, id. Cat 2 1 10,21: aegrotat lama vacillans, Liicr. 4. 1120: testes, qui adversus fidem testatio nis suae vacillant, audiendi non sunt, Mo V AGO , 2 ; cf., cujui ilest. Dig. 22, 5, 2 ; cT., cujua (testis) ita an ccp* tides vacillat, id. ib. 48, 10, 27. vacivCi ado., v. vacivus, ad fin. ' vacivitas, stis, /. [vacivusj Empti- ness, to) With ab : haec a custo- diis classium loca maxime vacabant, Caes. B. C. 3, 25, 5 : nullum tempus illi umquam vacabat aut a forensi dictione aut a scri- bendo, Cic. Brut. 78, 272; so, a publico officio et munere, id. de Div. 2, 2, Y. ab opere (milite*), Caes. B. C. 3, 76, 2. II. I n p a r t i c. : A.. To be free from labor, not busied, idle, at leisure ; to hare leisure or time: quamvis occupatus sis, otii tameu plus habes : aut, si ne tu qui- dem vacas, noli, etc., Cic. Fam. 12, 30, 1 ; cf. Coel. in Cic. Fam. 8, 13, 1 ; and Quint. 10, '3. 27 ; cf. also, festus in pratis vacat otioso Cum hove pagus, Hor. Od. 3, 18, 11: si vacabis, Cic. Att. 12, 38, 2; so, si forte vacas, Hor. Ep. 2, 2, 95. — Hence. 2. After the Aug. per. esp. freq. : a. Alicui rei, To be free to attend, apply, or devote one's self to something; to have leisure or time for a thing : philosophiae, Quinte, semper vaco, Cic. de Div. 1, 6, 10 ; cf., in itinere, quasi solutus ceteris curis, huic uni vacaret, Plin. Ep. 3, 5, 15; and, huic uni negotio vacare, Veil. 2, 114, 1. So, paulum etiam palaestricis. Quint. 1, 11, 15 : studio operis pulcherrimi, id. 12, 1, 4 : foro, id. 10, 1, 114 ; cf., clientium negotiis, Tac. A. 16, 22 : non discendo tantum juri, sed etiam docendo, Quint 12, 1, 10 : libel- lis legendis ac rescribendis, Suet. Aug. 45, et saep. : queruntur de superiorum fas- tidio, quod ipsis adire volentibus non va- caverint, have no leisure for them, can not attend to them, Sen. Brev. Vit. 2. — Rarely absol. : dum perago tecum pauca sed ap- ta, vaca, Ov. Am. 2, 2, 2. — b. Vacat (alicui), impers., There is time, room, or leisure for a thing; usually connected with a sub- ject-clause : si prima repetens ab origine pergam Et vacet annales nostrorum au- 5 I V AC U dire laborum, Virg. A. 1, 373 : tunc et ele- giam vacabitin manus sumere, ^uiiit. 10, 1, 58 : non vacabit inchoare haec studia, id. 1, 12, 12 : hactenus indulsisse vacat, it is permitted, i. q. licet, Virg. A. 10, 625 Heyne ; imitated by Sil. 17, 373.— With a dal., I {thou, he, etc.) have leisure or lime for a thing : nobis venari nee vacat nee Hbet, Plin. Ep. 9, 16, 1 : non vacat exiguis rebus adesse Jovi, Ov. Tr. 2, 216 : nee nos- tras praebere vacat tibi cantibus aurem, id. Met. 5, 334 : cui esse diserto vacet, Quint. 11, 1, 50. — Absol.: teneri prope- rentur amores, Dum vacat, Ov. Am. 3, 1, 69 ; so, si vacat, Juv. 1, 21 ; cf., quo magis te, cui vacat. hortor, etc., Piin. Ep. 1, 10, 11. B. Of females, To be free, single, un- married (post-class.) : qui vacantem mu- lierem rapuit vel nuptam, ultimo suppli- cio punitur, Marc. Dig. 48, 6, 5 ; so Pseudo- Quint. 262 (for which, vacua, Ov. Her. 20, 151). C, In jurid. Lat, of possessions, To be free, unoccupied, ownerless : fundi posses- sionem nancisci, quae ex negligeotia dom- ini vacat, Paul. Dig. 41, 3, 37 ; so Ulp. ib. 38, 17, 2 fin. — Hence vacans, antis, Pa., Idle, useless (post- class, and very rarely) : vacantia ex qua- que re ac non necessaria auferre et exci- dere, Gell. 6, 5, 6. — *Adv., vacanter, Su- perfluously, needlessly ; v. et inaniter, Gell. 17, 10, 16. vacuG) adv., v. vacuus, ad fin. vacue-facio, feci, factum, 3. v. a. [vacuus] To make empty ; to empty, clear, free (rarely, but quite class.) : quid quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt, Cic. Cat. 1, 7, 16 (al. vacua facta) ; cf., do- mum novis nuptiis, id. ib. 1, 6, 14 : Scy- rum vacuefecit Nep. Cim. 2 fin. : fasces securibus, Val. Max. 4, 1, 1 : venas inedia, Macr. S. 7, 12 : locum alicui in coena, to clear a place, make room, id. ib. 1, 2. — H. Trop. : circumcisiones, i. e. to abolish, Lact. 4, 17. VaCUltas, atis, /. [id.] A being with- out, a freedom, absence, exemption from any thing (quite class.) : liberatio et vacuitas omnia molestiae, Cic. Fm. 1, 11, 37 ; so, doloris, id. ib. 2, 11, 35 ; 2, 12, 37 : aegri- tudinis, id. Tusc. 5, 14, 42: — vacuitas ab angoribus, id. Off. 1, 21,73.— *H. Tran sf, concr., Empty space, a vacancy, vacuity: interveniorum vacuitates, Vitr. 2, 7. Vacuna, *>e, /. [vacuus, 710. II., A] The goddess of rural leisure, esp. honored by the Sabines, Hor. Ep. 1, 10. 49 Acr. ; Ov. F. 6, 307 ; Plin. 3, 12, 17 ; Aus. Ep. 4, 98. — II. Hence Vacunalis» e. <*<%•> Of or belonging to Vacuna : foci, Ov. F. 6, 307. vacuo» "vi, arum, 1. v. a. [vacuus] To make empty or void ; to empty, clear, free (mostly post-Aug.): locus inanitus ac vacuatus, Lucr. 6, 1022: sulcum, Col. 3, 13, 10: Elysium nemus. Mart. 11, 15 : sec- ula putri penso, Stat. Th. 3, 642 : sangui- ne vacuatus, Aur. Vict. Epit. 43. vacuus, a, um, adj. Empty, void, free, clear, free from, devoid of, wanting, with- out something (freq. and quite class.). I. In gen.: absol., constr. with the abl., with ab, or with the gen. (cf. vaco, no. I.) : («"» Absol.: spatium vacuum, Lucr. 1, 524: cf. id. 1, 395 ; 510 : vacua castra, Caes. B. G. 7, 45, 7 : perque domos Ditis vacuas et inania regna, Virg. A. 6, 269 : videntnr Aera per vacuum ferri, id. Geors. 3, 109 ; so, aer, Hor. Od. 1, 3, 34 : theatrum, id. Ep. 2, 2, 130 : aula, id. Od. 4, 4, 36 : tabel- lae. Quint. 10, 3, 32, et saep.— (/3) c. abl.: nihil igni vacuum videri potest. Cic. Univ. 4. So, moenia defensoribus, Liv. 42, 63, 6 : viae occursu hominum, id. 5, 41, 5 : agri cultoribus, Ov. M. 7, 653 : ebur ense, id. ib. 4, 145, et saep. : animus per som- num sensibus et curis vacuus, Cic. de Div. 2, 11, 27 ; so, molestiis, id. Fam. 4. 4, 2 : cupiditate et timore, id. Fin. 2, 10, 30 : metu, Ov. M. 3, 582 : tali culpa, Tac. A. 6, 16 : consilium periculo, Cic. Att. 10, 16, 2, et saep. — (y) With ab : Messana ab his rebus . . . vacua ac nuda est, Cic. Verr. 2, 4, 2, 3 : oppidum vacuum ad defensori- bus, Caes. B. G. 2, 12, 2 ; so, pars Galliae ab exercitu, Hirt. B. G. 8, 46. 4 : Mamer- tinl soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sutnptu, molestia, mu- V ADI • ncre, Cic. Verr. 2, 4, 10, 23 ; so, a seeuri bus et tributis, Tac. A. 12, 34; 61 : hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur, Cic. Verr. 2, 1, 12, 34 ; so, nullus dies ab exercitationibus orato- riis, id. Brut. 90, 309: animus a talibus factis vacuus et integer, id. Inv. 2, 7, 24 ; so, ab odio, amicitia, ira atque misericor- dia, Sail. C. 51, 1 : a culpa, id. ib. 14, 4.— (<5) c. gen. (rarely ; mostly poet.) : ager aridus et frugum vacuus. Sail. J. 90, 1 ; so, Romana urbs annonae, Mamert. Grat. act. ad Julian. 14 : vacuas caedis habete ma- nus, Ov. A. A. 1, 642 ; so, criminis, id. Met. 6, 541 : operum vacuus, Hor. S. 2, 2, 119. b. Subat., vacuum, i, ?i., An empty space, an open or vacant place, a void, vacuity: vacuum minus inrus habere (opp. inHne), Lucr. 1, 367 : in vacuum poterunt se ex- tendere rami, Virg. G.2, 287 : ne per vacu- um hostis incurreret, Hor. S. 2, 1, 37 ; cf., publicani per vacuum irruperunt, Liv. 25, 3, 18 : libera per vacuum posui vestigia princeps, Hor. Ep. 1, 19, 21. II. in partic. (cf. vaco, no. II.): A. Free from labor or occupation, without busi- ness, at leisure, disei\gaged, unoccupied, idle : quoniam vacui sumus, dicam, Cic Leg. 1, 4, 13: si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus . . . hunc elegimus diem, quum te sciremus esse vacuum, id. Brut. 5, 20 ; so, animus vacuus ac solutus, id. Verr. 1, 9, 26 : aures vacuae atque eru- ditae, Quint. 10, 1, 32; so, auree, Ov. M. 4, 41; 12, 56: 6i quid vacui sub umbra lusimus, Hor. Od. 1, 32, 1 : cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes, Virg. G. 3, 3, et saep. : ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas, Ter. Andr. 4. 2, 22 ; cf., ut animum vacuum ad res difficiles scribendas atferam, Cic. Att. 12, 38, 3. — In the Sup. : nee rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras, Ov. Pont. 3, 1, 141. — Poet transf., of places in which to idle, lounge, or enjoy leisure : Tibur, Hor. Ep. 1, 7, 45 : Athenae, id. ib. 2, 2, 81 : in um- bra tonsoris, id. ib. 1, 7, 50 (cf., oliosa Ne- apolis, id. Epod. 5, 43). — Rarely of per- sons free from care, calm, or composed : Rutilius animo vacuus, i. e. careless, with- out apprehension, Sail. J. 52, 6 ; cf., haud animi vacuus, quiet, Stat. Th. 5, 644 : can- tamus vacui, sive quid urimur. Hor. "Od. 1, 6, 19 ; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10. B. Of women, Free, unmarried, sinffte. ubi mulier vacua fuit, Tac. A. 13, 44 ;. so., vacuis indicere nuptias, Pseudo-Qsintil. Decl. 376 : Hersilia, i. e. widowed, Ov. M. 14, 831. C. Of possessions, Free, vacant, with- out an occupant or master: vacuam pos- sessionem regni sperans, Caes. B. C. 3, 112, 9 ; cf., prudentiae doctrinaeque pos- sessio . . . quasi caduca atque vacua, Cic. de Or. 3, 31, 122 : centuria, id. TulL § 17 : — sacerdotia ut vacua conralit in alios. Tac. A. 6, 40 ; cf., Syria provincia vacua jam morte Atilii Run, id. Agr. 40; and, vacua Armenia, without a ruler, id. Ann. 12, 50. — Subst. : si quis casus puerum ege- rit Oreo, in vacuum venias, into the vactmt property, Hor. S. 2, 5, 50. D. Of places, in reference to entering them, Free, open, public, accessible, i. q. patens (poet.) : ut vacuo paruerunt aequo- re cam pi, Virg. A. 12, 7, 10; so, porticos,, id. ib. 2, 761 : atria, id. ib. 2, 528 : aedes Romania vatibus, Hor. Ep. 2, 2, 94. E. Without value, worthless, useless. emp ty, vain, unprofitable, i. q. vanus (rarely ; perh. not ante-Aug.) : vacuos exercet in aera morsus, Ov. M. 7, 786 : si res publica et senatus et populus vacua nomina sunt. Tac. H. 1, 30 ; so, v. et inanis productio verbi, Gell. 11, 15, 6 : tollens vacuum plus nimio Gloria verticem, her empty head, Hor. Od. 1, 18, 15.— Hence, Adv., vacue, Emptily, vacantly, useless- ly : inaniter, vacue et sine ulla substantia constituta sunt omnia, Arn. 3, 121. Vadimdnis lacus. 4 small lake in Etruria, near Ameria, now Logo di Bas- sano, Plin. 2, 95, 96; Liv. 9, 39, 5; Plin. Ep. 8, 20, 3 ; Sen. Q. N. 3, 25 ; Flor. 1, 13, fin. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 422. vadimouium. ". n. [l.vas] Jurid. (. (., A promise secured by bail for appear- ance in court, bail, security, recognizance. 1601 • VADU ne quis extra suum forum vadimonium promittere cogatur, etc., Cic. Verr. 2, 3, 15, 38; so, promittere (alicui Romam Lily- baeum, etc.), id. ib. 2, 5, 54, 141 ; id. Tull. 20 ; id. Quint. 6, 23 : constituere, id. de Sen. 7, 21 : concipere, to draw up a form of re- cognizance, id. Q. Fr. 2, 15, 3 ; cf., capere, Ov. Am. 1, 12, 23 : facere, Lucr. 4, 1119 : rea est in vadimonium, comes to giving bail, i. e. is to be tried by due course of law, Cic. Quint. 5, 22 : v. est mihi cum aliquo, am under recognizance, am bound to ap- pear, id. 18, 56 : eistere, to keep one's re- cognizance, make one's appearance, present one's self in court, Cato in Gell. 2, 14, 1 ; Cic. Quint. 8, 29; so too, facere, Plaut. Epid. 5, 2, 19 : differre, to put off the day of appearance, Cic. Att. 2, 7, 2 ; id. Quint. 6, 23 : deserere, to forfeit one's recognizance, fail to appear, id. ib. 23, 75 ; id. Cat. 2, 2, 5 ; Plin. H. N. prooem. § 23 : missum fa- cere, to release one's bail, Cic. Quint. 14, id. Cf. on the vadimonium, Rein's Rom. 1'fivatrecht, p. 466 sq. — *H, Transf., An appointed day: tibi amatorem vadimoni'o ^istam, App. M. 9, p. 227. 1. vado (vasi, Tert. Pall. 3), 3. v. n. [from the root BA, jiaivui] To go, walk; eep. to go liastily or rapidly, to rush (rare- ly, but quite classical) : vadunt solida vi, Enn. Ann. 8, 35 ; quum feras bestias vide- amua alacrea et erectas vadere, ut alteri bestiae noceant, Auct. Her. 2, 19. 29 : ad eum (Pompeium) postiidie mane vade- bam, Cic. Att. 4, 10, 2 ; so, ad amnem, Ov. M. 11, 137: inde in primum aditum pon- tis, Liv. 2, 10, 5: in hostem, to stride on, advance, id. 7, 24, 6 : haud dubiam in mor- tem, Virg. A. 2, 358 : per hostes. Tac. H. 3, 41, et saep. : eras mane vadit, Cic. Att. 14, 11, 2 ; so, vadite, et haec memores regi mandata referte, Virg. A. 11, 176: — (tra- bes) Ingenti vadit cursu, Enn. Ann. 7, 53 : Euph rates in Mesopotamiam vadit per ip- sam Seleuciam, Plin. 5, 26, 21 ; so, circu- lus per medios Parthos, id. 6, 34, 39. — ; 'H. Trop. : eruditi et rude vulgus in earn (sententiam) cursu vadit, Plin. 2,7,5. *2. vado» are. v. a. [vadum] To wade through, ford: flumina, quae sine ponti- bus vadari nequeunt, Veg. Mil. 2, 25. vador> atus, i- "■ dep. "■■ t 1 - vas ] J«>'id. I. (., To bind over by bail (vades) to appear in court : Sa. Vadatur hie me. Foe. Uti- nam vades desint, in carcere ut sis, Plaut. Pers. 2, 4, 18 : neque vadari amplius ne- que vadimonium promittere . . . hominem vadari, Cic. Quint. 6, 23 ; cf. id. ib. 19, 61 : (Apronius) quum ex Leontino usque ad l.ilybaeum aliquem vadaretur, id. Verr. 2, 3, 15, 38 : tot vadibus accusator vadatus est reum, Liv. 3, 13, 8 : jamque vadaturus, lectica prodeat, inquit, Ov. R. Am. 665 : casu tunc respondere vadato Debebat, Hor. S. 1, 9, 36. . {Qp vadatus, a, um, in pass, signif., prop., Bound over to appear in court ; hence, transf. out of the judicial sphere, hound, pledged, engaged to any thing (an- te- and post-class.) : " vadatus obstrictus vel sub fldejussione ambulans ; sicut Fe- nestella ait : apud quern vadatus amiciliae tiodulo tenebatur," Fulgent. Expos, serm. ant. p. 567; cf., ita me vadatum amore vinctumque attines, Plaut. Bac. 2, 2, 3. So, trico, Lucil. in Non. 8, 24 : memineris mihi reliqua vitae tuae curricula vadata, devoted, App. M. 11, p. 259. VadoSUSi a, um, adj. [vadum] Full of shallows or fords, shallow, shoal : mare, Caes. B. C. 1, 25, 5 ; so, amnis, Virg. A. 7, 728: Syrtes, Sail. J. 78, 2: ostium, Liv. 37, 14, 7: litora, Val. Max. 8, 7, 1 exl. : navigatio, Plin. 6, 23, 26. Poet. : aquae, /'. e. restless, Luc. 8, 698. — Sup. : Ganges ulii vadosissimus est, Sol. 52. vaduuli >• '"• ("iasc. collat. form, vadus, i. Var. in Serv. Virg A. 1, 111 ; Sail. Fragm. •m'. Non. 231, 17) [from the root BA, jini- wd, through which one can go] A shallow place in water, asliallow, shoal, ford : Rho- diums nonmillis locis vado transitur. Caes. B. G. 1, 6,'8 ; so in the sing- id. ib. 5, 58, 6; 7,55,10; id. B.C. 1,61, 1 ; 1,83,4; 3.37, I , et mult. al. In the plur. : ibi vadis re- pertis partem suarum copiarum transdu- cere conati sunt, Caes. B. G. 2, 9, 3 : so id. ib. 1, 8, 4 ; 3, 13. 1 ; Liv. 26, 45, 8 ; Tac. A. 2 23 ; Hist. 4, 27 ; Lucr. 1, 201 ; Ov. M. 1, 1602 VAGI 370; 3, 19, et mult, al.— B. Transf: 1. For A Qody of water, a sea, stream, etc. (poet.) : longa sulcant vada salsa carina, Virg. A. 5, 158; so Catull. 64, 58; Hor. Od. 1 , 3, 24 ; Ov. Pont. 4, 9, 2 ; Sen. Hipp. 181, et al.— 2. The bottom of a body of water, the depths (poet, and in post-Aug. prose) : saxa vadis levata, Hor. Epod. 16, 26 ; so Plin. H. N. 3 praef. § 4 ; 32, 6, 21. So of the bottom of a well, Phaedr. 4, 9, 10 ; Plin. 31, 3, 23.— H. Trop. : haec prope- modum jam esse in vado salutis res vide- tur, i. e. in safety, Plaut. Aul. 4, 10, 73 ; cf., at in vado'st : jam facile enabit, id. Rud. 1, 2, 81; so, omnia res est jam in vado, Ter. Andr. 5, 2, 4 : emersisse jam e vadis et scopulos praetervecta videtur oratio mea, Cic. Coel. 21, 51 : cera vadum tentet rasis infusa tabellis, explore the way, i. e. make a first attempt, Ov. A. A. 1, 437. vaduSi li v - vadum, ad init. va©j interj. [ovai\ An exclamation of pain 'or dread, Ah ! alas '. Mantua, vae, miserae nimium vicina Cremonae, Virg. E. 9, 23 ; so Hor. Od. 1, 13, 3 : vae verbe- ro ! Plaut. Mil. 2, 3, 51.— Veiy freq. like the Gr. oiiai and our woe! with the dat. : vae misero mihi ! Plaut. Am. 2, 2, 94 ; Ter. Heaut. 2, 3, 9 ; so, mihi, Ter. Eun. 4, 4, 42 : illi, Plaut. Asin. 2, 2, 7 : tergo meo, id. Men. 2, 2, 3 ; cf. id. Capt. 3, 4, 117 : capiti atque aetati tuae, id. Rud. 2, 3, 44, et saep. So in the well-known exclamation of Bren- nus, which became proverbial : vae vic- tis I " Liv. 5, 48, 9 ; Flor. 1, 13, 17 ; Fest. p. 372 ;" Plaut. Ps. 5, 2. 19. Also, The title of a satire by Varro, of which fragments are preserved in Non. 82, 17; 156, 13; 492,8; 500, 9. — Very rarely with the ace. : vae te ! woe to you ! Plaut. Asin. 2, 4, 75 : vae me ! Sen. Apocol. med. vaeneO) ire. and vaenum, '. ▼■ ve- neo and venum. t vafellus- o, um > a dj- dim., from va- fer, ace. to Fest. s. v. ai/tellvs, p. 7. vafciN tra, frum, adj. Sly, cunning, crafty, artful, subtle (quite class.) : in dis- putando vafri, Cic. Rep. 3, 16 ( also cited in Non. 19, 33) : so Al'ran. in Non. 20, 3 ; Hor. S. 1, 3, 130 ; 2, 5, 24 ; id. Od. 3, 7, 12, et al. : lingua. Pompon, in Non. 19, 32 : jus, Hor. S. 2, 2, 131 : mores Hannibalis, Val. Max. 7, 3, 8 exl. : v. et fallaciosa argumen- ts Gell. 7, 3, 34, et saep. Poet, with the gen. : juris vafer. Ov. Her. 20, 32. — Sup. : Stoicorum somniorum vaferrimus inter- pres, Cic. N. D. 1, 15, 39 : interrogationes. Sen. Ep. 48 med. — Adv., v a fr e. Slyly, cun- ningly, artfully: nihil sane vafre nee ma- litiose facere conatus est, Cic. Verr. 2, 2, 53, 132; Val. Max. 7, 3, 2 ext. Vaframentum, i. »■ [vafer] A crafty device, a trick, quirk, artifice (a post-class, word), Val. Max. 7, 3, 7 ext. ; so id. ib. 2 ; 4. vafrCj adv., v. vafer, ad fin. *vafntia, ae, /. [vafer] Craftiness, cunning, artfulness: vafritiam meam ex- periri, Sen. Ep. 49 med. (* Vaga and Vagrenses, v - 2. Vacca. vagabundus, a. «m. adj. { vagor ] Strolling about, vagabond (perhaps only ante- and post-class. ; for, in Sen. Vit. beat. 12, reptabundue Eeetns the better read- ing) : Fenestella in Fulg. 3, 9 (v. Doderl. Synon. 1, p. 89 : per annos ferme novem, quibus eos vagabundus audivi, Aug, Conf. 5, 6 ; so id. ib. 13, 5 : flamma, Sol. 5 med. *Vag"atlO! ° ms [id.] A strolling about, wandering, roaming : incerta, App.de Deo Socr. p. 50. Vagre) tdv., v. vagus, ad fin. vagina; ae, /. A scabbard, sheath, Cic. Cat. 1, 2, 4 ; id. Inv. 2, 4, 14 ; Caes. B. G. 5, 44, 8 ; Virg. A. 4, 579 ; 6, 260 ; 10, 475, et mult. al. : (delphinus) pinnae aculeos velut vagina condens, Plin. 9, 8, 8 ; cf. id. 8, 15, 17 ; 7, 52, 53 ; 11, 37, 77.— In an ob- scene sense : vagina, i. e. cunnus, Plaut. Ps. 4, 7, 85.— II. Transf, The sheath of an ear of grain, etc., the hull, husk, Var. R. R. 1, 48, 1 sq. ; Cic. de Sen. 15, 51 ; cf. Plin. 19, 5, 24. *vaglnula,ae./., dim. [vagina, ho. II.] A little sheath, husk of ears of grain, Plin. 18, 7, 10. vaglo» iv i or li, 4. v. n. [onomat. : "id- circo vagire dicitur, exprimente verbo sonum vocis recentis," Var. in Gell. 16, 17, 2] of the cries of young children, To cry, squall: repuerascere et in cunia vagire Cic. de Sen. 23, 83 ; cf. videtis . . . popu lum non ut in cunabulia vagientem, sed adultum, id. Rep. 2, 11 ; so Ter. Hec. 4, \ 2 ; Ov. F. 2, 405 ; 4, 208 ; 6, 146 ; Stat. S. 4, 8, 2, et al. Of young goats, ace. to Var. L. L. 7, 5, 100 ; cf, vagitus ; of young hares, Auct. Carm. de Philom. 60,— H. * T r an s f., To sound : clamor ad coelum volvendu' per aethera vagit, Enn. Ann. 8. 50 (from Var. L. L. 7, 5, 100, if the reading is correct). VagltUS» us > m - [ va gio] A crying, squalling of young children : vagitus et ploratus, Plin. H. N. 7 praef. 5 2 : so Quint. 1, 1, 21 ; Ov. Her. 11, 85 ; Mart. 9, 21, 3. Of the bleating of young goats, Ov. M. 15, 466 ; cf. Var. L. L. 7, 5, 100. Of a crying lor pain, Cels. 7 praef. med. VaffOj are, v. vagor, ad fin. 1. vag"Or> atus, 1. v. dep. n. [vagus J Tt, stroll about, to ramble, wander, roam, range, rove (quite class!) : I.Lit.: quae (natura) efficiat volucres hue illuc passim vagini- tes, Cie. de Div. 2, 38, 80 : quum in agris homines passim bestiarum more v«ga- bantur, id. Inv. 1, 2, 2 : tota Asia vagatii r. volitat ut rex, id. Phil. 11, 2, 6 ; cf, volita- bit et vagabitur in foro, Auct. Her. 4. 39, 51 : tibicines feriati per urbem vagantur, Var. L. L. 6, 3, 56: Germani latius jam vagabantur, Caes. B. G. 4, 6, 4 ; so id. ib. 1, 2,4; id. B.C. 1,59, 2; cf., libera vagamfi facultas, Hirt. B. G. 8, 32, 1 ; and, qui pop- ulabundi in finibus Romanorum vagaban- tur, Liv. 3, 5, 13 : canes circum teeta va- gantur, Virg. G. 3, 540 ; 60, circum vicos ludibundus, Suet. Ner. 26 : ultra Termi- num curis vagor expeditis, Hor. Od. 1, 22,11. — Of inanimate things : stellae spon- te sua, jussaene vagentur et errent, Hor. Ep. 1, 12, 17 (for which, stellae quae er- rantes et quasi vagae nominantur, Cic. Rep. 1, 14). — * (/3) Poet. c. ace. : Ino etiam prima terras aetate vagata est, i. e. wan- dered through tke earth, Prop. 2, 28, 19. II. Trop. : speremus nostrum nomen volitare et vagari latissime, Cic. Rep. 1, 17: etiam quum manent corpore. animo tamen excurrunt et vagantur, id. ib. 2, 4 : quorum vagetur animus errore, id. OH'. 2, 2, 7 : ne vagari et errare cogatur oratio, id. de Or. 1, 48, 209 ; cf., eo Jit, ut em m et vager latius, id. Acad. 2, 20, 66 ; and, verba ita soluta, ut vagentur, id. de Or. 3, 44, 176 ; cf. also, id. Tuse. 3, 6, 13 ; also, idcircone vager scribamque licenter, Hor. A. P. 265 ; and, non vagans oratio, sed de- fixa in una re publica, Cic. Rep. 2, II : Viennensium vitia inter ipsos residunt, nostra late vagantur, Plin. Ep. 4, 22, 7 . ea fama vagatur, is spread abroad, Virg. A 2, 17 ; so Ov. M. 12, 54 : yagantibus Graeciae fabulis, i. e. variously related, fluctuating, Plin. 5, 5, 5. [g^ Act. collat. form, vago, are (ante-class.) : exsul incerta vagat, Pac. in Non. 67, 25; so Att., Turpil., Pompon, Var. ib. : arbores vento vagant, Enn. ib. 2. Vafi'Or? oris, m. [vagio] A sou ail- ing, sound: " vagorem pro vagitu, Enn. (16, 32) : qui clamos oppugnantis vasorr volanli, Lucr. (2, 577) ;" Fest. p. 375 ; cf. Non. 184, 22. vagiilatiO! ° n i s . v - obvagulatum. *VagliluS> a, um, adj. dim. [vagus] Wandering, roving : animula vagula, i. e hastening away, Hadrian, in Spa'rt. H»dr 25. vag"USi a, um, adj. Strolling aboul, rambling, roving, roaming, wanderius. unfixed, unsettled, vagrant (freq. and quite class.): I.Lit: quum vagus et exsul er- raret, Cic. Clu. 62, 175 : Gaetuli vagi, pa- lantes, Sail. J. 18, 2 ; cf. id. ib. 19, 5 : mul- titude dispersa atque vaga, Cic. Rep. 1, 25 fin. (from Aug. Ep. 138, 10) : quae circum vicinos vaga es, Plaut. Mil. 2, 5. 14 : navi- ta, Tib. 1, 3, 39 : mercator, Hor. A. P. 1 17 : Hercules, id. Od. 3, 3, 9 : scurra, id. Ep. 1, 15, 28: tibicen, id. A. P. 215, et saep. : pecus, Hor. Od. 3, 13, 12 : aves, id. ib. 4, 4. 2 : cornix, id. ib. 3, 27, 16: pisces, id. Sat. 2, 4, 77. — Of inanimate things : quae (si- dera) autem vaga et mutabili erratione labuntur, Cic. Univ. 10; cf, quae (stellae) errantes et quasi vagae nominarentur, id. Rep. 1, 14 ; and, luna, Hor. S. 1, 8, 21 : aequora, Tib. 2, 6, 3 ; cf, flumina, Hor. Od. 1, 34, 9; and, Tiberis, id. ib. 1, 2, 18 : venti. VALE id. ib. 3, 29, 24 : fulmina, Ov. M. 1, 796 ; cf., flarama, Hor. S. 1, 5, 73 : crines, Ov. M. 2, 673 : arena, flying, light, Hor. Od. I, 28, 23 : domus (Scytharum), id. ib. 3, 24, 10 : pedes, Ov. A. A. 3, 418 : fel toto cor- pora, diffusing itself, Plin. 11, 37, 75, et saep. II. Trop., Wandering, wavering, un- steady, inconstant, doubtful, uncertain, vague: bestiae motus solutos et vagos a natura sibi tributes requirunt, Cic. Fin. 5, 20, 56 ; ct'., (in oratione) solutura quiddam sit nee vagum tamen, capricious, id. Or. 33, 77 ! and herewith cf., pars quaestio- num vaga et libera et late patens, indefin- ite, vague, id. de Or. 2, 16, 67 ; so, nomen , Ambrosiae et circa alias herbas fluctua- tum, Plin. 27, 4, 11 : de diis immortalibus habere non errantem et vagam, sed stabi- lem certamque sententiam, Cic. N. D. 2, 1, 2 ; cf., vaga volubilisque fortuna, id. Mil. 26, 69 ; and, incertum aiu et quasi vagum imperium, Suet. Vesp. 1 ; so, vagus adhuc Domitius, i. e. vacillating between the par- ties, Veil. 2, 76, 2 : puellae, inconstant in love, Prop. 1, 5, 7: vagae moderator ju- ventae, flighty, giddy. Mart. 2, 90, 1 : — concubitu prohibere vago, i. e. promiscu- ous, Hor. A. P. 398; so Col. 12, 1, 2 ; Mart. 6, 21, 6. — Poet, with the gen. : vagus ani- mi, wandering in mind, Catull. 63, 4. Adv., vage, Here and there, far and wide, dispersedly : vage effusi per agros, Liv. 26, 39, 22 : — res sparsae et vage dis- jectae, Auct. Her. 4, 2, 3 ; so, dispergere, id. ib. 4, 31, 42. vah (fuller form, vaba, Plaut. Casin. 4, 4, 25 ; Afran. in Charis. p. 187 P.), interj. An exclamation of astonishment, joy, an- ger, etc., Ah ! oh ! vah ! solus hie homo'st, qui sciat divinitus, Plaut. Cure. 2, 1, 33 ; so id. Most. 1, 3, 99 : — vah I Homo amicus nobis jam inde a puero, Ter. Ad. 3, 3, 84 ; so id. ib. 90 ; cf., " quum dolentes dicimus heu .' vel quum delectamur vah dicimus," Aug. Tract, in Joaun. 51 : — vah I apage te a me, Plaut. Am. 2, 1, 32 ; so Ter. Ad. 3, 2, 17 ; 4, 2, 39 : — vah ! perii ! hoc malum in- tugrascit, id. Andr. 4, 2, 5 ; so id. Heaut. 4, 8, 17. vahai inter}., v. vah, ad ink. VahaliS; i s > m - The Waal, the left arm of the PJiine, Caes. B. G. 4, 10, 1 ; Tac. A. 2, 6 ; Eumen. Pan. in Constant. 8 ; Pa- cat. Pan. in Theod. 5 ; cf. Ukert, Gall. p. 153. — Called also Vachalis, Sid. Carm. 12, 31 ; 23, 244. valdd adv., v. validus, ad fin., no. B. vale. Ti valeo, no. I., B, 2, b. * vale-dlCO< ere, v. n. [valeo] To say farewell, bid adieu: Ov. Tr. 1, 8, 21. valensi entis, Part, and Pa. of valeo. Valenter- a dv., v. valeo, Pa., ad fin. 1. valentia, ae, /. [valens from va- .eo j Bodily strength, vigor (ante- and post- 'dass.) : sapientia gubernator navem tor- quet, non valentia, Titin. in Non. 186, 25 ; • Naev. ib. ; Macr. Somn. Scip. 2, 14 med. (.* 2. Valentia- ae, /• The name of several towns: J, A town of the Editani, in Hispania Tarraconensis, now Valencia, Mela, 2, 6, 6, — H. A town of Gallia Nar- hoiiensis, now Valence, Plin. 3, 4, 5. — III. Vibo Valentia (called also simply Viuo or Vibon), A town in the territory of the Brut- Ui, now Monteleone, Mela, 2, 4, 9. — Va- «entinii orum, m., The inhabitants of Valentia, Cic. Verr. 2, 5, 16.— IV. A dis- trict of Scotland, Amm. 28, 3, 7.) Valentlniani. orum, m. A sect of heretics in the second century, aga'mst whom Tertullian wrote a book. They were named from Valentius, Tert. adv. Val. 2.) * ValentuluSt *>. um . adj. dim. [va- lens from valeoj Strong, stout : ut valen- tula est ! Plaut. Casin. 4, 4, 26. Valeo,- u 'i 'turn, 2. v. n. To be strong, stout, or vigorous, to have strength, force, or vigor ; to be able, capable of; to be worth or of value, etc. I. Lit. : A. In gen. : puer file (Hercu- les recens natus) ut magnus est et mul- tum valet ! Plaut. Am. 5, 1, 51 : plus po- test, qui plus valet: Vir erat: plus vale- bat id. True. 4, 3, 38 sq. ; cf. id. Amph. 1, 1, 234 : — quum C ac similiter G non valu- erunt, in T ac I) molliuntur, i. e. were not pronounced strongly, Quint. 1, 11, 5Spald.: fiet enim quodcumque volent, qui vale- V AL E bunt: valebunt autcm semper arma, will always have the. power, Cic. Fatty. 9, 17, 2 : dieitur C. Flaminius ad populum valuisse dicendo, id. Brut. 14, 57 ; cf., valere ami- cis, id. Att. 4, 17, 2: jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura vale- bat, Sail. C. 9, 1 : si conjuratio valuisset, id. ib. 17, 7 : pro deplorato non valitura (verba) viro, destined to be unavailing, Ov. Tr. 1, 3, 46 ; cf. id. Pont. 3, 3, 92 ; id. Ib. 93. B. In partic. : 1, With respect to some definite end, To be strong enough for, to be capable of or adequate to any thing; to have force or efficacy, to be effect- ual, to avail : alios videmus velocitate ad cursum, alios viribus ad luctandum vale- re, Cic. Off. 1, 30, 107 ; cf„ tu non solum ad negligendas leges . . . verum etiam ad evertendas valuisti, id. Cat. 1, 7, 18: as- trorum affectio valeat, si vis, ad quasdam res : ad omnes certe non valebit, id. Fat. 4, 8 : illud perficiam, ut invictia mihi va- leat ad gloriam, id. ib. 3, 12, 29. — So esp. in Plin., of medicines, To be efficacious, be good for any thing: fimum potum ad dysentericos valet, Plin. 28, 8, 27 : cimices valent contra serpentium morsus, id. 29, 4, 17: id quoque collyrium eodem valet, Cels. 6, 6, 21 : ruta per se pro antidoto valet, Plin. 20, 13, 51 : dictamnus valet potu et illitu et suffitu, id. 26, 15, 90. With the inf. (cf. the follg.) : sandaracha valet purgare, sistere, excalfacere, perrodere, Plin. 34, 18, 55,— b. With a follg. terminal clause (poet, and in post-Aug. prose), To be in a state or condition, to have the pow- er, be able to do any thing: si certam finem esse viderent Aerumnarum homi- nes, aliqua ratione valcrent Religionibus atque minis obsistere vatnm, Lucr. 1, 109 : hanc ob rem vitam retinere valemus, id. 3, 258 : valet ima summis Mutare deus, Hor. Od. 1, 34, 12 : nee Lethaea valet The- seus abrumpere caro Vincula Pirithoo, id. ib. 4, 7, 27 : ut aegre evadere in Palatium valuerit, Suet Claud. 18 : ut neque calce- um perpeti neque libellos evolvere aut te- nere omnino valeret, id. Galb. 21 ; id. Caes. 79, et saep. — Of things as subjects : Lucr. 6, 1056 : ego fungar vice cotis, acutum Reddere quae ferrum valet, Hor. A. P. 305 : versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant humeri, id. ib. 40. 2. In respect of the natural condition of the body, To be well in health, be healthy, hale, hearty : equidem valeo et 6alvus sum recte, Plaut. Am. 2, 1, 34 : facile omnes, quum valemus, recta consilia aegrotis da- mus, Ter. Andr. 2, 1, 9 ; cf, optime vale- re et gravis6ime aegrotare, Cic. Fin. 2, 13, 43 : cura e6t, ut valeat, Plaut Stich. 5, 2, 4 : ego valeo recte et rem gero, id. Pers. 2, 3, 34 ; cf, te recte valere operamque dare, ut quotidie melius, Cic. Fam. 11, 24, 1: Ni. Benene usque valuit? Chr. Pan- cratice atque athietice, Plaut. Bac. 2, 3, 14 : minus valere . . . melius valere, Cic. Att. 4, 14, 1 : si corpore vriiisset, id. Brut. 20, 77 ; so, pedibus, Nep. Phoc. 4 : stoma- cho, Juv. 6. 100; for which, ab oculis, Gel!. 13, 30, 10 ; cf.. a inorbo, Plaut. Epid. 1, 2, 26 ; and facetiously : Me. Aiu tu te valere ? Eu. Pol ego haud a pecunia perbene, (* as to money, not very well), id. Aul. 2, 2, 9. — So the freq. commencement of letters : si vales, bene est and abbreviated, S. V. B. E. ; and, more fully, with the addition ego or equidem valeo (abbreviated. E. V. or E. Q. V.), Cic. Fam. 13, fi; 14, 17; 21 ; 15, 1 ; 2; Metell. ib. 5, 1 ; Vatin. ib. 5, 9 ; Luccei. ib. 5, 14, et al. ; cf., " mos antiquis fuit usque ad meam servatus aetatem, pri- misepistolae verbis adjicere: Si vales bene est," Sen. Ep. 15. So too, S. V. G. V. (*si vales, gaudeo, valeo) et Tullia nostra rec- te V. Terentia minus belle habuit : sed certum scio jam convaluisse earn, DolHb. in Cic. Fam. 9, 9. — Impers. : quid agitur, Sagaristio ? ut valetur? Plaut. Pers. 2, 5, 8. 1j, Vale or valeas, in leave-taking, Fare- well, adieu : Di. Valeas. Ph. Vale, Plaut. True. 2, 4, 79 : Ar. Vale. Ph. Quo pro- peras ? Ar. Bene vale, id. Asin. 3. 3, 16 ; so, bene vale Alcumena, id. Amph. 1, 3, 1 : vale atque salve, id. Capt 3, 5, 86 ; v. salvus, p. 1352 : Ly. Ad portum propero. De. Bene.ambulato. Ly. Bene valeto. De. Bene -sit tibi, Plaut. Merc. 2, 2, 55 : ite in- V AL E tro cito: valete, id. Asin. 3, 3, 155: abeo: valete, judices justissimi, id. Capt. prol. 67, et saep. — Before a vowel, scanned va- le : et longum, Formose vale, vale, inquit Iolla, Virg. E. 3, 79 ; so Ov. M. 3, 501.— So, too, the freq. conclusion of letters : Vale, Bene vale, Cura ut valeas, Cic. Fam. 6, 22; 7, 15 ; 20 ; Coel. ib. 8, 8 ; Matius ib. 1 1, 28. et mult al. — Also in bidding farewell to the dead : salve aeternum mihi, maxinie Palla, Aeternumque vale, Virg. A. 11, 97; so Stat. S. 3, 3, 208 ; cf. Var. in Serv. Virg 1. 1. ; v. sub. salvus, p. 1352. — Not unfreq. as an expression of dismission, refusal, or scorn, i. q. Be off, begone : valeas, tibi ha- beas res tuas, reddas meas, Plaut. Am. 3, 2, 46 : immo habeat, valeat, vivat cum ilia. Ter. Andr. 5, 3, 18 : si talis est deus, ut nulla hominum caritate teneatur, valeat (* good-by to him, let me have nothing io do with him), Cic. N. D. 1, 44, 124 ; so, val< ,.t res ludicra, si me Palma negata macrum, donata reducit opimum, Hor. Ep. 2, 1, 180 : valeant, Qui inter nos discidium volunt, (* away with those, etc.), Ter. Andr. 4. 2, 13: quare ista valeant: me res fainiliaris movet, Cic. Att. 16, 15, 5 : castra peto, va- leatque Venus, valeantque puellae, (* fare- well to Venus, etc.), Tib. 2, 6, 9 : valete cu- rae, Petr. 79. — Hence, 0) Valere jubere or dicere. To bid one good-bye, farewell, adieu : ilium salutavi : post etiam jussi valere, Cic. Att. 5, 2, 2 : obstinatissime rc- tinuit, ut liberti servique bis die frequen- tes adessent ac mane 6alvere, vesperi va- lere sibi singuli dicerent, Suet. Galb. 4 fin. ; so id. Aug. 53 ; id. Tib. 72. U. T ran St., relatively, To have power, force, or validity ; to be powerful, effective, influential, valid in any respect; usually with the adverbial qualifications, multum, plus, plurimum, parum, minus, nihil, tan- turn, etc. : quod multum Caesar equitatu valebat, (* was strong in cavalry), Caes. B. C. 1, 61, 2: sic ad subeundum pericu- lum et ad vitandum multum fortuna va- luit, (* availed much), id. B.G. 6, 30, 4 : hie multum in Fabia (tribu) valet, (* has great, influence), ille Velina, Hor. Ep. 1, 6, 52: — qui plus opibus, armis, potentia valent, Cic. Fam. 1, 7, 10: utrum apud eos pu dor atque ofBcium, an timor plus valeret, Caes. B. G. 1, 40, 14 : ex quo intelligitur. plus terrarum situs quam lunae tractu6 ad nascendum valere, Cic. de Div. 2, 46. 97 : — plurimum inter eos Bellovacos it virtute et auctoritate et hominum nume- ro valere, Caes. B. G. 2, 4, 5: equitatu plu- rimum valere, id. ib. 3, 20, 3 : omnia suo quaeque loco, ubi plurimum proficere et valere possent . . . collocabantur, Cic. Brut. 37,139: Ti. Coruncanium longe plurimum ingenio valuisse, id. 14, 55 : — Sp. Thorius satis valuit in populari genere dicendi, (* was effective enough), id. ib. 36, 136 : — non vereor, ne meae vitae modestja pa- rum valitura sit in posterum contra falsos rumores, (* should be powerless), Matius in Cic. Fam. 11, 28, 8: — quod minus mul titudine militum legionariorum pro hos- tium numero valebat, Caes. B. G. 1, 51, 1 : cur minus Venena Medeae valent? (* are less efficacious), Hor. Epod. 5, 62:— genus ad probandam speciem minimum valet, Quint. 5, 10, 56: nihil putas valere in ju- diciis conjecturam, nihil suspicionem, ni- hil ante actae vitae existimationem, etc., (* it is of no avail), Cic. Verr. 2, 3, 62, 146 : ilia obnunciatio nihil valuit : aut si valuit, id valuit, ut, etc., (* has 710 force or validi- ty), id. de Div. 1, 16, 30: — quum tantum equitatu valeamus, Caes. B. C. 3, 86, 4 : tantum apud homines barbaros \jaluit esse repertos aliquos principes belh'infe- rendi. id. B. G. 5, 54, 4 :— quantum gratia, auctoritate, pecunia valent, ad sollicitan- das civitates nituntur, id. ib. 7, 63, 2: potes- tis constituere, hanc auctoritatem quan- tum apud exteras nationes valituram esse existimetis. Cic. de imp. Pomp. 16, 46 : — iguari, quid gravitas . . . valeret, id. Sest. 28. 60: — apud quem (Caesarem) quicquid valebo vel auctoritate vel gratia, valebo tibi, id. Fam. 6, 6, 13: — nescis, quo valeat numus ? quem praebeat usum ? what it is good fur, what is the use of it, Hor. S. l t 1,73. B. I n partic: 1, Of money value, .To be of the value of, be worth : denarii, 1603 VAL E quod denosaeris valebant; quinarii, quod quinos, Var. L. L. 5, 36, 48 : dum pro ar- gehteis decern aureus unus valeret, Liv. 3s, 11, 8 : ita ut scrupulura valeret sester- tiis vieenis, Plin. 33, 3, 13 : si haec prae- dia valeant nunc decern, Ulp. Dig. 24, 1, 7, § 4 : quasi minimo valeret hereditas, id. ib. 19, 1, 13: quanti omnibus valet (ser- vus), Paul. ib. 9, 2, 33. 2. Of the signification of words, like the Gr. divaoBui, To mean, signify, import: quaerimus verbum Latinura par Graeco et quod idem valeat, Cic. Fin. 2, 4, 13 ; cf. et intelligo et sentio et video saepe idem valent quod scio, Quint. 10, 1, 13 : hoc ver- bum quid valeat, non vident, id. Off. 3, 9, 39: becco valet gallinacei rostrum, Suet. Vit. 18 : pransus quoque atque potus di- versum valent quam indicant, Quint. 1, 4, 29, et saep. — Hence valens, entis, Pa., Strong, stout, vig- orous (quite class.) : A. Lit: robusti et valentes et audaces satellites, Cic. Agr. 2, 31, 84 : quum homo imbecillus a valeu- tissima bestia laniatur, id. Fam. 7, 1, 3 ; so, valentissimi lictores, homines, id. Verr. 2. 5, 54, 142 ; id. Phil. 12, 10, 24 ; Suet. Aug. 35 : merabris valens, Ov. M. 9, 108 : cor- pore esse vegeto et valenti, Gell. 3, 1, 11, et saep. : — trunci, Virg. G. 2, 426 : scire oportet, omnia legumina generis valentis- simi esse : valentissimum voco, in quo plu- rimum alimenti est . . . Ex leguminibus valentior faba quam pisum, etc., strongest, i. e. most nutritive, Cels. 2, 18 : tunicae, stout, thick, Ov. A. A. 3, 109. 2. I n p a r t i c. : a. Well in health, healthy, hale, hearty: medicus plane con- firmat propediem te valentem fore, Cic. Fam. 16, 9, 2 : puer, hora undecima quum valens in publico visus esset, ante noctem inortuus est, id. Cluent. 9, 27 ; cf., valens, opp. imbecillus, id. Fam. 16, 5, 2 : (sen- sus) si sani sunt et valentes, id. Acad. 2, 7, 19 : sive aegra, sive valens, Prop. 2, 21, 20. — b. Of Strong, power/ td, active medi- cines : valens est adversus cancerem in- testinorum ininii gleba, Cels. 4, 15 fin. ; so, medicamenta, id. 1, 3 med. : silvestri fpapaveri capita) ad omnes effectus val- entiora, Plin. 20, 18, 76. B. Trop., Strong, powerful, mighty: mallem tantas ei (Caesari) vires non de- disset (res publica) quam nunc tarn va- lenti resisteret, Cic. Att. 7, 3, 4 ; cf., viribus cum valentiore pugnare, id. Fam. 5, 21, 2: valens dialecticus. id. Fat. 6, 12 : ut fieri -nihil possit valentius, id. Brut. 16, 64 ; cf., argumenta valentiora, Quint. 5, 13, 12 ; and, quid pars adversa habeat valentissi- mum, id. 5, 13, 52 : nee fraus valentior quam consilium meum, Cic. Univ. 11 : ad letum causae satis valentes, Ov. M. 5, 174 ; so, causae, id. 'Prist. 1, 8, 29 ; and, causa valentior, id. Pont. 1, 10, 35. — Hence, Adv., valenter. Strongly, stoutly, vio- lently (peril, not ante-Aug.) : 1, Lit. : re- sistere, Col. 1, 5, 9 : nimis valenter ibi retenta materia, Cels. 5, 26, 21 : praeceps spirare valentius Eurus (coepit), Ov. M. 11,481. — 2. Trop., Forcibly, energetical- ly: non diu dicebat sed valenter, Sen. Contr. 3, 22 med. : si verba numeres, bre- viter et abscise : si sensum aestimes, co- piose et valenter, Val. Max. 3, 7, 6 ext. Valeria* ae,/. A kind of eagle, called also melanaetos, Plin. 10, 3, 3. 1. Valerianus, a, um, v. Valerius, no. II. 2. Valerianus* i. m - Licinius, A Roman emperor, A.D. 253-260, father of the Emperor Gallienus. After him were named Vnleriani aurei, Treb. Claud. 17. Valerius (°'d form, valesius, ace. to Feat. s. v. avkeliam, p. 23 ; v. lett, R, p. 1262, no. II.), a. The name of a Roman gens. E. g. The favorite ofthepeople, P. Va- lerius Publicola, (* Liv. 1, 58 ; 2, 2 and 8 ; hence Laevinum, Valer! genus, Hor. S. 1, 6. 12) ; the historian, Q. Valerius Antias, (*Gell. 1.7,10); thepoels, C.Valerius Flac- cus and M. Valerius Martialis, (* Plin. Ep. 3, 21) ; the writer of Memorabilia, Valerius Maximue, et al. — Adject.: V. gens, Cic. Fl. 1, 1 ; 11, 25 : lex, of the interrex L. Va- lerius Flaccus, id. Agr. 3, 2, 6 : id. Rose. Am. 43, 125; of the Consul suffectus, 668 A.U.C., L. Valerius Flaccus, id. Fontei. 1 : tabula, a place in the forum beside, the Cu- 1604 VAL G ria Hostilia (so called from the tablet erected there in memory of M. Valerius Maximus Messala, consul 491 A.U.C., vic- torious in Gaul, Schol. Bob. ad Cic. Vatin. p. 318 Orell.), Cic. Fam. 14, 2, 2_; id. Va- tin. 9, 21.— II. Deriv., Valerianus, a, um, adj., Of or belonging to a Valerius, Valerian : praedatores, Sail. Fragm. ap. Non. 553, 24. valesco, ere, v. inch. n. [valeo] To, grow strong, acquire strength (rarely ; not in Cic.) : (puerorum aetas) tali facto re- creata valescat, Lucr. 1, 941 ; 4, 17 : sce- lera impetu, bona consilia mora valesce- re, Tac.H. 1, 32; so, falsa, id. Ann. 2, 39 : superstitiones, id. ib. 11, 15. valctudinarius, a, um, adj. [vale- tudo] Sickly, infirm, valetudinary (not in Cic.) : pecus, opp. sanum, Var. R. R. 2, 1, 15. — II. Subst. : A. valetudinarius, ii, m., One in infirm health, an invalid, val- etudinarian : ebrioso vina mittere aut val- etudinario medicamenta, Sen. Ben. 1, 11 fin. ; so Mac. Dig. 49, 16, 12/??..— B. val- etudinarium, ii, n., A sick-room, hos- pital, infirmary, Cels. praef. ; Sen. Ep. 27 ; id. de Ira, 1, 16 ; id. Q. N. 1 praef. med. ; Col. 11, 1, 18 ; 12, 3, 8. Of military laiar- houses or hospitals, Veg. Mil. 2, 10 ; 3, 2 ; Arrunt. Dig. 50, 6, 6. Valetudo* mis,/, f valeo] Habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad: I. Lit.: A. In gen. : optima valetudine uti, Caes. B. C. 3, 49, 6; cf., valetudine minus commoda uti, id. ib. 3, 62, 4 ; so, bona, Lucr. 3, 103 ; Cic. Lael. 6, 20 ; Quint. 10, 3, 26 : com- modior, id. 6, 3, 77 : incommoda, Cic. Att. 5, 8, 1 : infirma atque etiam aegra, id. Brut. 48. 180 : tenuis aut nulla potius, id. de Sen. II, 35: adversa, Just. 41, 6: dura, Hor. S. 2, 2, 88, et saep. : confirmata, Cic. Att. 10, 17, 2 ; cf. id. Fam. 14, 7, 3 ; id. Q. Fr. 1, 1, 16, 46 ; id. de Or. 1, 62, 265 :— mala valetudo animi, id. Tusc. 4, 37, 80. — B. I n parti c. : 1, A good state or con- dition, soundness of body, good health, heallhfulness : valetudo (opportuna est), ut dolores careas et muneribus fungare corporis, Cic. Lael. 6, 22 ; cf., cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde, Hor. Ep. 1, 4, 20 : valetudo decrescit, accres- cit labor, Plant. Cure. 2, 1, 4 : valetudo sustentatur notitia sui corporis et ob- servatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse, Cic. Off. 2. 24, 86 : melior fio valetudine, quam intermissis exercitati- onibus amiseram, id. Fam. 9, 18, 3. Per- sonified, Valetudo, as A divinity, Mart Cap. 1, 16. — 2. ^ bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, in- disposition : curatio valetudinis, Cic. de Div. 2, 59, 123 : gravitas valetudinis. qua tamen jam paulum videor levari, id. Fam. 6, 2, 1 : arlectus valetudine, Caes. B. C. 1, 31,3: gravis auctumnus omnem exerci- tum valetudine tentaverat, id, ib. 3, 2, 3 ; cf, quodam valetudinis genere tentari, Cic. Att. 11, 23, 1 ; id. Fam. 4, 1, 1 : quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam m- isse, id. Lael. 2, 8 : excusatione te uti val- etudinis, id. Pis. 6, 13 : quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu val- etudine, Quint. 12, 11, 2 : medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit, id. 7, 10, 10 : major, i. e. morbus comitialis, Just. 13, 2, et saep. : oculorum, Cic. Fam. 14, 4, 6 ; so, calculorum, Plin. 21, 27, 100. — In the plur. : medicus regere valetudines principis solitus, Tac. A. 6, 50 ; so Suet. Aug. 81 ; id. Tib. 11 ; Vitr. 1, 4. II, Trop. (rarely, but quite class.): valetudo mentis, unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50 ; cf. above, no. I., A, ad fin. — Of style : quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenui- tas ipsa delectat, Cic. Brut. 16, 64. valgiter* adv., v. valgus, ad fin. (* Valgius, a. The name of a Roman gens. T. Valgius Rufus, an epic poet, Tib. 4, 180; Hor. S. 1, 10, 82. — C. Valgius, a rhetorician, Quint. 3, 1, 8 ; 3, 5, 17.) valgus» a, um, adj. Having the calves of the legs bent outward, bow-legged : u val- gos Opilius Aurelius aliique complures aiunt dici, qui diversas suras haheant," Fest.p.375. So Cels. 8. 20; Plaut. Fragm. ap. Fest. 1. 1. ; Nov. in Non. 25, 12— *H. VA L I Transf. : suavia, wry mouths, Plaut. Mil. 2, 1, 16; cf. in the adv., valgiter, Awry, wryly: valgiter commovebat labra, Petr. 26 ; and, obtorto valgiter labello, id. Fragm. ap. Fulg. de Prise, serm. 566, 2. valide, adv., v. validus, ad fin., no. A. * validitasj atis,/. [validus] Strength of body : validitas et tenuitas, App. Tris- meg. p. 97. validus? a, um, adj. [valeo] Strong, stout, powerful (as an adj. mostly poet, and in post-Aug. prose ; not in Caes. ; very rarely in Cic. ; but cf. valens). 1, Lit.: A. I" gen. : homines, Plaut. Am. 1, 1, 7 ; cf. id. ib. 143 ; id. Asin. 3, 2, 29 : corpora etiam validioria fiant exerci- tatione, id. ib. 41 : videmus ea, quae terra^ gignit. corticibus et radicibus valida ser- vari, Cic. Fin. 5, 11, 33. So, legiones, Lucr. 5, 1227 : leo, id. 5, 983 ; 1309 : tauri, Ov. M. 7, 538 ; 9, 186 : lacerti, Lucr. 4, 830 ; Ov. M. 9, 223 ; cf., vires, Virg. A. 2, 50 : robur pectoris, Ov. Tr. 5, 12, 11; and, validissima forma, Quint 12, 10, 5 :— ven- tus, Lucr. 6, 137; 898; 3.508: aestus, id. 1, 301 : fulmen, id. 6, 228 : flumen, id. 1, 292 : pontes, id. 1, 286 : turres, id. 5, 1439 : tor- menta, id. 6, 329 : bipennis, Virg. G. 4, 331: urbs muris, Liv. 1,15, 4: validiores munitiones, id. 36, 17, 4 : robustis apta materia validissima est, the strongest, most nourishing food, Cels. 2, 18 fin. (cf. valens, no. A ) ; so, ptisanae usus validissimus saluberrimusque, Plin. 18, 7, 15. — With the inf. : pondus sustinere validae ahies. Plin. 16, 42, 81 ; so, (canis) validus servare gregem, Claud, in Eutrop. 1, 34. B. In partic: 1. Well in body, sound, healthy : salvus atque validus, Ter. Hec. 3, 5, 7 : jamne isti abierunt, Qui me vi co- gunt, ut validus insaniam 1 of sound body, Plaut. Men. 5, 3, 2 : si, ut spero, te vali- dum videro, Cic. Fam. 16, 4, 3 : validus male filius, Hor. S. 2, 5, 45 : necdum ex morbo satis validus, Liv. 3, 13, 2 : — color validus, healthy complexion, Plin. 20, 5, 20. 2. Of medicines, Strong, powerful, act- ive : medicamen, Ov. M. 15, 533 ; so id. ib. 7, 262 : succus, id. ib. 7, 316 : venenum, id. ib. 7, 123 ; Tac. A. 13, 15 fin. : validissima faex aceti contra cerastas, Plin. 23, 2, 32. II. Trop., Strong, mighty, powerful, effective : Jovi opulento, incluto . . . valido viripotenti, Plaut. Pers. 2, 3, 1 ; cf., valida urbs et potens, Cic. Rep. 2, 2 ; and, duci- bus validiorem quam exercitu rem Roma- nam esse, Liv. 2, 39, 2: delecti, quibus corpus annis infirmum, ingenium sapien- tia validum erat, Sail. C. 6, 6 ; cf., mente minus validus quam corpore toto, Hor. Ep. 1, 8, 7 ; and, quam sit ingenio validus, Quint. 10, 1, 62 ; cf. also, corpore, opibus, ingenio validus, Tac. H. 1, 57 : vir gratia et facundia validus, Plin. Ep. 3, 9, 12: Ti- berius spernendis rumoribus validus, Tac. A. 3, 10 ; so id. ib. 4, 37 : auctor validissi- mus mittendi secretos nuncios, id. ib. 6, 31, et saep. : quum validae turn breves vibrantesque sententiae, Quint. 10, 1, 60 : validissimum genus (dicendi), id. 12, 10, 63. — With the gen. : orandi validus, Tac. A. 4, 21 ; so, colonia virium et opum, id. Hirt 2, 19 : aevi, Aur. Vict. Caes. 16 fin.— Hence, Adv.: A. valide, Strongly, stoutly, ve- hemently, etc. (not in Cic. or Caes.) : ut valide tonuitl Plaut. Am. 5, 1, 10; so id. ib.78: fluctuat valide mare, id. Rud. 2, 1, 14 : nae tua vox valide valet I id. Pers. 3, 3, 22; id. Pseud. 1, 2, 2.— Camp. : validius clamare, Phaedr. 3, 16, 6 : quo me validius cruciaret, Quint. 6 praef. § 8 : quanto va- lidius bonos inhibet pudor quam metus, id. 9, 2, 76 : utros peccare validius putem id. 10, 3, 12 : validius abrogant fidem, Plin 28, 2, 4 : poetae sunt molesti validius, Phaedr. 4, Epil. 9. — Sup. : validissime ali- cui favere, Coel. in Cic. Fam. 8, 2, 1 ; so. cupere, Plin. Ep. 9, 35, 1. — *2. As a reply in the affirmative, Certainly, by all means, to be sure: Ca. Legirupa. Ba. Valide. Ps. Pernicies adolescentum. Ba. Acer- rime, etc., Plaut. Ps. 1, 3, 130. B. In a contr. form, valde, an intens- ive adverb. Strongly, vehemently, intense- ly, very, very much, exceedingly (freq. and quite class.): (n) With verbs: quicquid vult, valde vult, Caes. in Cic. Att. 14. 1, 2 : nunc inhibcre illud tuum, quod valde mini V ALL arriserat, vehementer displicet, Cic. Att. 13, 21, 3 : alicui valde interdicere, ut, etc., id. Rep. 1, 39 : non valde moveri, id. ib. : literas tuas valde exepecto, id. Fam. 16, 19 : aliquem nimis valde laudare, id. Leg. 3, 1, 1 : nil mihitam valde placeat, Catull. 58, 77 ; so, de remedio non tam valde la- boro, Petr. 17 : aliquid valde probare, Caes. In Cic. Att. 9, 8, 1.— (/3) With adjectives : ruagistratus valde lenes et remissi, Cic. Kep. 1, 43 : aetas valde longa, id. ib. 1, 37 : exspectatio valde magna, id. Fam. 15, 17, 3 : mala valde est Bestia, Catull. 69, 7 : — quasi vero quicquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare, Cic. de Div. 2, 39, 81. — (y) YVith adverbs : insanum valde uter- que deamat, Plaut. Fragm. ap. Non. 127, 26 : valde vehementer et libere dicere, Cic. Att. 14, 1, 2: illud valde graviter tu- lirunt, id. ib. 1, 17, 8 : rem valde bene ge- n re, id. Fam. 1, 8, 7 : valde multum, id. Q. Fr. 3, 9, 9. — ]>. Comp. : novit me valdi- us ipso, Hor. Ep. 1, 9, 6 : valdius oblectat populum, id. A. P. 321. — * 2. As a strong- ly confirmative reply : Ca. Meam tu ami- cam vendidisti 1 Ba. Valde, viginti minis, Plaut. Ps. 1, 3, 110. Vallaris» e . adj. [vallum] Of or be- longing to a rampart: coronae, given to him who first mounted the entmy's rampart, t.iv. 10, 46, 3; 30, 28, 6; Suet. Aug. 25; Plin. 16,4,3; 22,3,4. vallcs or vallis ( me former in Caes. B. (i. 7, 47, 2 ; Virg. A. 11, 522 ; the latter iu Ov. M. 3, 155; 8, 334, et al. .- cf. Fest. s. v. convaixis, p. 42), is,/. A valley, vale : quod satis magna valles intercedebat. Caes. B. G. 7, 47, 2 : vicus positus in val- 1c, id, ib. 3, 1, 5 : continui montes, nisi dis- socientur opaca Valle, Hor. Ep. 1, 16, 6 : in reducta valle, id. Od. 1, 17, 17: qui (colles) afferunt umbram vallibus, Cic. R, p. 2, 6 : valles cavae, Virg. G. 2, 391 : (wxosas inter decurrunt tiumina valles, id. I'M. 5, 84 ; cf., (eloquentia) ut latissimi armies totis vallibus tiuat, Quint. 5, 14, 31. — II. Poet, transf., A hollow: valle sub alarum, Catull. 69, 6; so, femorum, Aus. Lpigr. 128. t vallescit perierit, dictum a vallo milium, quod -tit circa castra, quod qui en rjk'iuntur pro perditis habentur, Fest p. 377. vallicula* ae,/. dim. [valles] A little Billlet/, a glen, dell: "vallis deminutivum caliicula facit," Fest. s. v. convallis, p. 42 : deformes, little hollows, Vulg. Levit 14, 37. vallis.. is- v - valles. vallo. avi, atum, 1. v. a. [vallum] In military lang., To surround with a rampart a a d palisades, to palisade, intrench, circum- vallale : castra vallari placuit, Tac. H. 2, 9 ; so, castra, Auct. B. Alex. 27, 6 ; 30, 2 ; Plin. 15, 18, 20 : vallare noctem, i. e. to in- trench Oiemselves at night, Tac. G. 30. — Alisul. : muniendo vallandoque militem nrmabant, Tac. H. 4, 26.— H. Transf, in gen., To fortify, protect, defend with something : elephantis aciem utrimque vallaverat, Flor. 2, 8 fin. ; so, Macedoniam suam armis ferroque, id. 2, 12, 4 ; cf., Pontus et regiis opibus et ipsa natura re- nionis vallatus, Cic. Arch. 9, 21 ; and, urbs Cnpsa in media Africa sita anguibus are- •lisque vallata, Flor. 3, 1, 14 : quum gladio te vallare scieris, vallum ferre desinito, £iv. Epit. 57; cf., videbant Catilinam . . . vallatum indicibus atque sicariis, Cic. Mur. 24, 49 : haec omnia quasi sepimento aliquo vallabit diseerendi ratione, id. Leg. 1,24. 62: hydra venenatis vallata colubris, Lucr. 5, 27 ; cf., sol radiis frontem vallatus acutis, Ov. Her. 4, 159: vallantur planctibus arae, Stat. Th. 10, 564. Vallo nia. ae, /. The goddess of val- Irys : collibus deam Collatinam, vallibus Valloniam praefecerunt, Aug. Civ. D. 4, 8. vallum. i> «■ [1. vallus; the line of palisades set about an intrenchment ; hence, in gen.] An earthen wall or ram- part set with palisades, a palisaded ram- part, intrenchment, circumvallation, Var. L. L. 5, 24, 34 ; Liv. 33, 5, 4 sq. ; Caes. B. G. 2, 5, 6 ; Cic. Att 9, 12, 3 ; 5, 20, 5 ; id. Fam. 15, 4, 10 ; Sail. J. 76, 2; Liv. 7, 23, 5 ; Virg. A. 9, 146 ; 506 ; 524 ; Hor. Epod. 9, 13, etal. — II. Transf., in gen., A wall, rampart, fortification : non Alpium vallum VAN 1 contra ascensum transgressionemque Gal- lorum objicio et oppono, Cic. Pis. 33, 81 ; cf. Lucr. 2, 539: sepes pastorura munita vallo arboris, Plin. 12, 5, 11 : (spica) contra avium minorum morsus munitur vallo aristarum, Cic. de Sen. 15, 51 ; cf, muni- tae sunt palpebrae tainquam vallo pilo- rum, id. N. D. 2, 57, 143 : si interdicta pe- tes vallo {i. e. stola) circumdata, etc., Hor. S. 1, 2, 96. 1, vallus. '> m - -A stake, pale: I. In gen. (rarely), for supporting vines, Virg. G. 1, 264 ; 2, 25 ; poles set with teeth and fastened to a cart, pushed forward by oxen placed behind, which were used by the Gauls for cutting grain, Plin. 18, 30, 72 (in Pallad. 7, 2, called vehiculum). — Far more freq., H, In military lang., A stake, palisade, used for intrenchment : qui la- bor, quantus agminis ; ferre plus dimidi- ati mensis cibaria . . . ferre vallum, etc., Cic. Tusc. 2, 16, 37 ; cf, Scipio Al'ricanus militem quotidie in opere habuit et tri- ginta dierum frumentum, ad septenos vallos ferre cogebat, Liv. Epit. 57 : virgul- ta vallo caedendo, id. 25, 36, 5 : quo qui intraverant, se ipsi acutissimis vallis indu- ebant: hos cippos appellabant Caes. B. G. 7, 73, 4. — B. Transf. : 1. Collect, for vallum, A rampart set with palisades, Caes. B. C. 3, 63, 1 ; Auet. B. Alex. 2, 3 ; Tib. 1, 10, 9. — 2. l n £cn., A point, spike: pecti- nis, a tooth, Ov. Am. 1, 14, 15. 2. vallus» >' /•' dim. [contr. from van- nulus, from vannus] A little winnowing- vail for grain or provender, Var. R. R. 1, 52, 2 ; 1, 23, 5 ; id. ap. Serv. Virg. G. 1, 166. valva. ae. v. valvae. valvae. arum, /. The leaves, folds, or valves of a door, a folding-door, Cic. de Div. 1, 34, '74 ; id. Verr. 2, 4, 43, 94 ; id. ib. 56. 124 ; Caes. B. C. 3, 105, 2 ; Juven. 4, 63 ; Prop. 4. 8, 51 ; Ov. M. 1, 172 : 2, 4 ; Hor. S. 2, 6, 112 ; Plin. Ep. 2, 17, 5 ; 5, 6, 19 ; 38,— In the sing. : Pompon, in Non. 19, 23 ; Petr. 96 ; Sen. Here. fur. 999. valva tUS, a, um, adj. [ valvae ] Hav- ing folding-doors : v. et fenestrata tri- clinia, Var. L. L. 8, 14, 110; cf, lumina fenestrarum (in tricliniis), Vitr. 6, 6 : fo- res, id. 4, 6 fin. valvdlaCi &rum,/. dim. [id.] qs. dou- ble-flaps, i. e. The pod, shell, pericarp, val- vules of leguminous plants, Col. 6, 10, 1 ; 6, 4, 3 ; 7, 4, 2 (in Fest. p. 375, masc, valvoli). Vandali °r Vandalii» °™m. m. The Vandals, a people in the. northern part of Germany in the time of Tacitus, Tac. G. 2; Plin. 4, 14,28; cf. Mann. Germ. p. 345 sq. Vane» adv., v. vanus, ad fin. vanCSCO, ere, v. inch. n. [vanus] To pass away, disappear, vanish (poet, and in post-Aug. prose) : I, Lit: incipiunt gra- vidae vanescere nubes, Ov. Tr. 1, 2, 107 ; so, Ceres in sterilem herbam, id. Am. 3, 7, 31 : spiritus meus in auras, id. Her. 12, 85 : cuncta in cinerem, Tac. H. 5, 7 ; id. Pers. 3, 13. — II. Trop. : vanescitque absens et novus intrat amor, Ov. A. A. 2, 358 ; so, inanis credulitas tempore ipso, Tac. A. 2, 40 : ira plebis, id. ib. 5, 9 : dicta per au- ras, Ov. Am. 2, 14, 41 : — vos nolite pari nostrum vanescere lucrum, i. e. to be in vain, Catull. 64, 199. vangTa* ae, / A kind of mattock, or, ace. to others, a spade with a cross-bar to put the foot vpon (late Lat), Pall. 1, 43, 3. (* See Rich's Compan. to the Lat. Diet, sub voce.) VangibneS» um i m - A German peo- ple on the Rhine, about the mod. Worms, Caes. B. G. 1, 51, 1 ; Plin. 4. 17, 31 ; Tac. G. 28 ; id. Ann. 12, 27 ; id. Hist. 4, 70 ; Luc. 1, 431; cf. Ukert, Gall. 357, 359.— H, Transf, The capital of the Vang tones, Worms, Amm. 16, 11. * vanidlCUS. a. um, adj. [vanus-dicoj Vain-speaking, false-speaking ; subst, a liar : cum probis potius quam cum im- probis vivere vanidicis, Plaut. Trin. 2, 1, 37. vanildquentia, ae, /. [vaniloquus] Empty or idle talk, prating, vaunting (rarely ; not in Cic), Plaut. Rud. 4, 1, 14 : hac vaniloquentia primum Aristaenum praetorem Achaeorum excitavit, Liv. 34, 24, 1 ; Tac. A. 3, 49. Vaniloquidorus, i. "*• [vanus -lo- quor-topoii] Gabble-giver, a facetiously- VANU formed name of a liar, Plaut. Pers. 4, 6, 20. vaniloquium* "\ »• [ vaniloquus ] Emplyjjr idle talk, gabble, prate, vaunting (late Lat.) : seductionis, Aug. Ep. 134, 4 ; id. ib. 166, 6. vaniloquus» a, um, «"#■ [vanuslo- quorj Talking emptily or idly, gabbling, prating, i.e.: *I. Lying: quia vanilo- quus, vapulabis, Plaut Am. 1, 1, 223. — H, Boastful, bragging, vaunting, Liv. 35, 48, 2 ; so, ore, Sil. 14, 280. valutas» 3ti8, /. [ vanus ] Emptiness, nothingness, nullity, unreality, untruth, falsity, deception, delusion, ostentation, vain-glory, vanity : nulla in coelo nee for- tuna nee temeritas nee erratio vec vani- tas inest : contra omnis ordo, Veritas, ra- tio,, constantia, Cic. N. D. 2, 21, 55 ; so opp. Veritas, id. Tusc. 3, 1,2; cf., blanda. id. Lael. 26, 99 : quid de iis existimandum est qui orationis vanitatem adhibuerunt ? id. Off. 3, 14, 58 ; cf, mercatura multa un- dique apportans multisque sine vanitate impertiens, id. ib. 1, 42, 151 : si opinionum vanitas non imbecillitatem animorum torqueret, id. Leg. 1, 10, 29 : — vanitas at- que jactatio, Quint 11, 2, 22: vanitas atque inBolentia, Suet Vit 10 : Quintius Atticus consul umbra honoris et suamet vanitate monstratus, Tac. H. 3, 73 : nee Agricola prosperitate rerum in vanitatem U6us, etc., id. Agr. 18 fin. — In the plur.: vanitates Magorum, Pythagorieorum, Plin. 22, 8, 9 ; so id. 26, 4, 9 ; 27, 8, 35. Vanities» el, f. [id.] Emptiness, nul- lity, vain-glory, vanity (late Lat), Amm. 21, 1 med. ; 29, 1. vanitudo» > nis > /■ I id - ] Emptiness, nothingness, nullity, vain-glory, vanity (ante-class.) : ne turpasse vanitudine aeta- tem suam. Pac. in Non. 184, 7 : vera vani- tudine convincere, by empty, lying talk, Plaut. Capt. 3, 4, 37. vanno» ere, v. a. [vannus] To fan, winnow (ante-class.) : frumentum, Lucil. in Non. 19, 25 and 27. vannus. i ' /I /an, mm for winnow- ing grain, Col. 2, 20, 4 ; App. M. 11, p. 260 : mystica Iacchi. brrne about in the Bacchic festival, Virg. G. 1, 166. *vanO> are, v. 71. [vanus] To utter empty words, Att. in Non. 16, 22 ; and 1 84, 2. Vanus» a, um, adj. That contains nothing, empty, void, vacant. I. Lit. (so rarely ; not in Cic.) : sed il- los Exspectata seges vanis elusit aristiB, Virg. G. 1, 226 ; so, leve ac vanum gra- num, Col. 2, 9, 13 : ne vana urbis magni- fudo esset, Liv. 1, 8, 5 : vanior jam erat hostium aciee, id. 2, 47, 4 ; cf, videtis or- dines raros, cornua extenta, mediam aci- em vanam et exhaustam, Curt. 4, 14 : non vanae redeat sanguis imagini, i. e. to the shade of the dead (60 called as being with- out a body), Hor. Od. 1, 24, 15; 3, 27, 41. — Far more freq. and quite class., II. Trop., Empty as to purport or re- sult, idle, null, groundless, fruitless, vain : falsum aut vanum aut Actum, opp. vera, Ter. Eun. 1, 2, 24 ; cf, oratio, Cic. Lael. 26, 98 ; and, vana quaedam atque inania polliceri, id. Plane. 42, 101 ; cf. also, vana falsaque, Plin. 30, 2, 5 : res tumida, vana, ventosa, Sen. Ep. 84 fin.: orationi vanae crediderunt, idle, delusive, Cic. Rose. Am. 40, 117 ; so, verba, Ov. M. 14, 263 : histo- riae, Quint. 1, 8, 20: argumentum, id. 7, 2, 34 : error, Lucr. 1, 1067 ; cf, metus, Hor. Od. 1, 23, 3 ; Ov. Her. 16, 344 : gan- dia, Hor. Ep. 2, 1, 118 : spes, Ov. M. 13, 364 : fides, Virg. A. 4, 12 : omen, Ov. M. 2, 597 ; cf, vox auguris, id. ib. 3, 349 : cus- pis, id. ib. 8, 346 ; cf, pila omnia, Liv. 7, 23, 8 ; and, pleraque tela, id. 30, 10, 13 : promissa, Tac. A. 3, 16 : v. et irrita testa- menta, Suet. Calig. 38 : vaniore dicendi genere inflata (gens), Quint. 12, 10, 17: sententiarum vanissimus 6trepitus, Petr. 1, et saep. — b. Subst, vanum, i, n.. Emptiness, nothingness, naught: ad va- num et irritum redacta victoria, Liv. 26, 37, 8 : nee tota ex vano criminatio erat (. e. groundless, without cause, id. 33, 31, 4 : ut vidit laetantem animis ac vana tumen- lem, Virg. A. 11, 854. — With the gen. : cor- ruptus vanis rerum, Hor. S. 2, 2, 25 ; so, vana rumoris, Tac. A. -4, 59. — c. Vanum est, with a subject-clause, Plin. 30, 3, 8. 1605 V AP O B. Transf., of persons, Doing what is vain, idle, or futile. ; false, lying, deceptive, dr.lusive, ostentatious, vain : vanus et per- fidiosus et impius, false, Cic. Quint. 6, 26; cf., vanus mendaxque, Virg. A. 3, 89; and, haec mihi non vani (neque erat cur falle- re vellent) Narravere senes, Ov. M. 8, 723 : Cn. Lentulus perincertum stolidior an va- nior, Sail. Fragm. ap. Gell. 18, 4, 10; cf., ingenium dictatoris, Lir. 1, 27, 1 : igrio- tum cupiens vana puella torum, Tib. 3, 6, GO : vane Ligus frustraque animis elate superbis, Virg. A. 11, 715 ; laudare se vani, vituperare stulti est, Val. Max. 7, 2, 8 ext. : ne irrisus ac vanus iisdem castris asside- ret, etc., in vain, Tac. H. 2, 22 fin. — With the gen. : aut ego (i. e. Juno) veri Vana feror, Virg. A. 10, 631 : voti vanus, Sil. 12, 261.— Hence, Adv., vane, Idly, vainly (post-class,): vane gaudere, Tert Apol. 49 ; vanius ex- cogitatum, App. Apol. p. 300; praecavere vanissime, Tert. Pud. 1. v4pide> adv., v. vapidus, ad fin. vapiduSi 8, um, adj. [vapor] That has emitted steam or vapor, i. e. that has lost its life and spirit, spoiled, fiat, vapid: vinum, Col. 12, 5, 1— II, Transf., Spoiled, bad: * 1. Lit, Rotten, stinking: pix, Pers. 5, 148. — *2. Trop.: astutara vapido ser- vas sub pectore vulpem, Pers. 5, 117. — * Adv., vapide, Poorly, badly, ill: se ha- bere, for male se habere, a favorite ex- pression of Augustus, Suet. Aug. 87. Vapor (ante-class, form, vapos, Naev. in Non. 487, 10 ; Lucr. 6, 953 ; cf. Quint. 1, 4, 13), oris, m. Steam, exhalation, va- por: I, In gen.: aquarum vapores, qui a sole ex agris tepefactis et ex aquis ex- citantur, Cic. N. D. 2, 46, 118 ; cf., aqua- rum quasi vapor quidam aer habendus est, id. ib. 2, 10, 27; Lucr. 6, 271 : terre- mis vapor siccus est et fumo similis, qui ventos, tonitrua et fulmina facit: aqua- rum halitus humidus est et imbres et ni- ves creat, Sen. Q. N. 2, 12 : formidare noc- turnos vapores, Hor. Ep. 1, 18, 93 : volat vapor ater ad auras, smoke, Virg. A. 7, 46« ; so Ov. Tr. 5, 5, 40 ; Stat. Th. 10, 110. — II. 1" partic, A warm exhalation, warmth, heat, etc. : (terra semen) tepefac- tum vapore et compress» suo diffindir, Cic. de Sen. 15, 51 ; Lucr. 1, 664 : solis, id. 1, 1031 ; 2, 149 ; 4, 186 ; 201 ; 6, 236, et saep. ; cf.. finditque vaporibus arva (Phoe- bus), Ov. M. 3, 152: siderum, Hor. Epod. 3. 15 : lentusque carinas Est vapor, Virg. A 5, 683 : cf. id. ib. 698 : vapore foveri, Cels. 7, 7. 2 ; so id. 7, 7, 10 ; 7, 9 fin. ; 8, 4 ; 8, 7. et al. — B. T r o p., of the Warmth, ar- dor of love : pectus insanum vapor amor- que torret, Sen. Hipp. 640. Vapdralis. e, adj. [vapor] Of or be- longing to stettm or vapor, vapory (late Lat.) : tenuitaa, Aug. de Genes, ad lit. 2, 5. — Adv., vaporallter, Like a vapor, Aug. de Genes, ad lit. 2, 4 fin. ; 3, 10^n. vaporarium, Hi n. [id.] A steam- pipe in the Roman baths, which con- veyed the heat to the sweating-room, Cic. Q. Fr. 3, 1,1, 2. vaporatc. adv., v. vaporo, ad fin. vaporatio. onis,/. [vaporo] A steam- ing, reeking, steam, vapor (post-Aug.) : in- undantium aquarum, Sen. Q. N. 6, 11: urinae impubium, Plin. 28, 6, 18 : balinea- rum, a steam-bath, vapor-bath, id. 28, 4, 14. vaporifcr; era, erum, adj. [vapor] Emuting steam, full of vapors or exhala- tions, vaporous (a poet, word) : fornaces, Stat. S. 1, 3, 45 : Baiae, id. ib. 3, 5, 96. vaporo. avi, atum, 1.«. n. and a. fid.) I. Neutr., To emit steam or vapor, to steam, reek : aquae vaporant et in mari ipso, Plin. 31, 2, 2; so, aquae fontanae vaporantes, Sol. 21. — * B. Trop., To glow, burn : in- vidla quoniam, ceu fulmine, summa va- porant Plerumque, Lucr. 5, 1130. — H. Act., To fill with steam or vapor, to steam, smoke, fumigate, heat, warm : vaporatae nebulae, opp. frigidae, Col. 1, 5, 4 ; cf, neb- ula est exhalatio vaporata, filled with va- por, App. de Mundo, p. 61 : templum ture vaporant, fumigate, perfume, Virg. A. 11, 481 : cantharides suspenduntur super ace- tum fervens, donee per linteolum vapo- rentur, i. e. are suffocated by the fumes, Plin. 29, 4, 30: — glebae solibus aestivis vaporatae, warmed, Col. 2, 15, 6; cf, lae- 1606 VARI vum decedens (sol) curni fugiente vapo- ret, Hor. Ep. 1, 16, 7 : ilum coquuntur carnes oculos vaporari his praecipiunt, to be steamed, to receive the vapor, Plin. 28, 11,47; so id. 31, 11,47; Scrib. Comp. 20; cf. poet. : inde vaporata lector mihi ierve- at aure, Pers. 1, 126. — Hence, vaporate, With heat, holly, Amm. 24, 4, 17. vaporosuS) a, um > °4J- P4-] F"tt "f steam"or vapor, steaming, vaporous (post- class.) : caligo, App. M. 9, p. 222 : fontes balnearum, id. ib. 5, p. 165. vapoms. a, um . adj. [id.] Steaming, reeking, smoking (post-class.): tus, Ne- mes. Eel. 4, 63 : ardor, Prud. ort0. 6, 115. vappa> ae > / [kindr. with vapor ; cf. vapidus ] Wine that has lost its spirit and flavor ; palled, flat, vapid wine: "vitium musto quibusdam in locis iterum sponte fervere, qua calamitate deperit sapor vap- paeque accipit nomen, probrosum etiam hominum, quum degeneravit animus," Plin. 14, 20, 25 ; Hor. S. 2, 3, 144 ; so id. ib. 1, 5, 16. — II, T r a n s f. , A spoiled or worth- less fellow, a good-for-nothing, Catull. 28, 5; Hor. S. 1, 1, 104; 1, 2, 12; Auct. Pri- ap. 14. VappOj onis, m. A certain winged ani- mal, Lucr. Fragm. in Prob. p. 1450 P. (v. Lindem. Corp. Gram. I., p. 109 not. 32). * vapularis. e, adj. [vapulo] That gets a flogging: tvibunus, facetiously, qs. the head floggee, of a slave, Plaut. Pers. 1, 1, 22. vapulo. ayii l.f. n. [prob. an onomat.] qs. To gel a whap or crack with a cudgel, to get a cudgeling or flogging, to be flogged (belonging to the vulg. lang.) : ego vapulando, ille verberando usque am- bo defessi sumus, Ter. Ad. 2, 2, 5 ; so opp. verberare, Plaut. Am. 1, 1, 178 : vapulo ego invitus, id. Casin. 5, 3, 15 : ergo istoc magis. Quia vaniloquus, vapulabis, id. Amph. 1, 1, 223 : fustibus vapulare, Quint. 9, 2, 12 ; id. 1, 3, 16 ; cf., saepe territus quasi vapulaturus, Ulp. Dig. 47, 10, 15: eoctum ego, non vapulatum dudum con- ductus fui, Plaut. Aul. 3, 3, 9.-2. Vapu- la, vapulet, as an opprobrious expression, You be flogged! he be flogged! or, as we would say, you be hanged ! he be hanged ! nunc proiecto vapula ob mendacium, Plant. Am. 1, 1, 214 ; so id. Asin. 2, 4, 72 ; id. True. 5, 53 : vapulet ! Ne sibi me cre- dat supplicem fore ! id. Pers. 2, 3, 17. — Hence theprov., vapula Papiria, of doubt- ful signif.; v. Fest. p. 372. — B.1' r ansf., of troops, like our To be beaten, i. e. to be conquered: septimam legionem vapulas- so, Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 4.— Of proper- ty, To be dissipated, squandered: vapulat peculium, Plaut. Stich. 5, 5, 10 ; so, mul- ta, Sen. Q. N. 6,Tfin.— *H. Trop., To be lashed, attacked : omnium sermonibus vapulare, Cic. Att. 2, 14, 1. vara. ae, /. A wooden horse or trestle for spreading nets upon ; hence, proverb., sequitur varam vibia, one evil follows the other, Aus. Idyll. 12 praef. monos. — A fork- ed pole for spreading nets upon, Luc. 4, 439. varatio? ° ms . /. [varo] A bending, winding (late Lat.) : fluminis, Auct. de Limit, p. 257 and 285 Goes. Vardaei- orum, m. A people in Dal- matia, Vatin. in Cic. Fam. 5, 9, 2 ; Plin. 3, 22, 26. Varia» ae, v - varius, no. I., B, 2. Variabilis) e. adj. [vario] Changea- ble, variable (post-class.) : aer, App. de Mundo, p. 58. variantia. ae, /. [id.] A difference, diversity, variety (a Lucretian word) : re- rum, Lucr. 1, 654 ; 3, 319. 1. varianus. a, um, adj. [varius] Divers-colored, variegated : uvae, a partic- ular kind so called, Plin. 14, 2, 4, § 29. 2. Varianus. a, um, v. 3. Varus, no. II. * variatim. na ^ v - fvario] In various ways, variously : dici, Gell. 5, 12, 9. * variatlO) 6nis. /. [id.] A diffirence, variation : sine variatione ulla, Liv. 24, 9, 3. variatUS) a, um, Part, and Pa. of va- rio. * varicator. °ri e p ">. [ varico ] One that walks with his legs spread apart, a straddler: praevaricator est quasi varica- tor, qui diversam partem adjuvat, prodita causa sua, Ulp. Dig. 3, 2, 4 fin. ; 47, 15, 1. VARI variCO! avi, atum, 1. v. n. [1. varicus] To spread the legs apart, to straddle : va- ricare supra modum et in stando deforme est et accedente motu prope obscenum, Quint. 11, 3, 125: — vallum, quod ea vari- care nemo potest, i. e. can stride over it, Var. L. L. 5„ 24, 34.— With a homogene- ous object : superbus quin etiam varicatis gressibus patet, Cassiod. Varr. 6, 6. Varicose» adv., v. varicosus, ad fin. varicdsus» a. um, adj. [varix] Full of dilated veins, varicose : centuriones, Pers. 5, 189 : haruspex, Juv. 6, 397 : Arpi- nas, i. e. Cicero, Sid. Ep. 5, 5 (cf. Quint. 11, 3, 143 ; and Vatin. in Macr. S. 2, 3).— * Adv., varicose, Full of dilated veins : varicosius onera portare, Fest. s. v. muli maiuni, p. 149 ; (* ace. to others, from varicus or varico, With feet spread apart). varicula? a e, /. dim. [varix] A small varix, Cels. 5, 26, 32. * 1. vailCUS. a, um, adj. [1. varus] With feet spread apart, straddling : ilia ambulat varica, Ov. A. A. 3, 304. 2. various, adv., v. varitus. varie. adv., v. varius, ad fin. variegXh avi, atum, 1. v. a. and n. [varius-ago] (a post-class, word) : I, Act., To make of various sorts or colors, to va- riegate : figuras alius alio ecientius, Aus. Idyll. 13 praef. : balteus miris coloribus variegatus, App. Flor. p. 346; so, navis picturis miris, id. Met. 11, p. 264. — *II. Neutr., To be party-colored or variegated : lyra gemmis variegat, App. Flor. p. 342. varie taS; atis, /. [variU6] Difference, diversity, variety (quite class. ; used alike in the sing, and plur.) : " varietas Latinum verbum est, idque proprie quidem in dis- paribus coloribus dicitur : sed transfertur in multa disparia : varium poema, varia oratio, varii mores, varia fortuna; volup- tas etiam varia dici solet, quum percipi- tur ex multis dissimilibus rebus dissimil- iter efficientibus voluptates," Cic. Fin. 2, 3, 10: florum omnium, id. de Sen. 15, 54 : Asia varietate fructuum . . . facile omni- bus terris antecedit, id. de Imp. Pomp. 6, 14 : ut in corporibus magnae dlssimilitu- dines sunt, sic in animis exsistunt majo- res etiam varietates, id. Off. 1, 30, 107 ; cf. id. de Div. 2, 44, 92 : varietates vocum, id. ib. 2, 3, 9 : coeli, id. ib. 1, 36, 79 : rerum publicarum, id. Rep. 3, 3 : bellum in mul- ta varietate terra marique versatum, /'. e. changes, vicissitudes, id. Arch. 9, 21 : (Ti- maous) sententiarum varietate abundan- tissimus, id. de Or. 2, 14, 58: esse in va- rietate ac dissensione, variety of opinion, id. N. D. 1, 1, 2 ; cf., voluntatis, difference of wish, id. Att. 1,17,1; and, utilitatis va- rietates, id. Rep. 1, 32 Mos. ; cf. also, nee varietatem natura patitur, id. ib. 3, 11 : extimescens varietatem atque infidelita- Jem exercitus, changeableness, fickleness, inconstancy, Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 2. vario. avi, atum, 1. v. a. and n. [id.] J. v. a.. To diversify, variegate (quite clas- sical) : A. Lit.: (principia) omnigenos gignunt variantque colores, Lucr. 2, 759 ; so, ortum maculis (sol), Virg. G. 1, 441 : corpora coeruleis guttis, Ov. M. 4, 578: tempora (cani), id. ib. 12, 465: capillos (gemma), id. Am. 1, 2, 41 : variare virgis et loris, to beat of all colors, black and blue, Plaut. Poen. prol. 26 ; so, putrida pectora palmis, Catull. 64, 352: variante se uva, becoming colored, turning, Plin. 17, 22, 35, § 189 ; for which mid., simulatque uva va- riari coeperit, Col. Arb. 12, 1.— In the Part, perf. : vestis priscis hominum variata Jig- uris, variegated, embroidered, Catull. 64, 50 : pluribus ille (anguis) notis variatam pingitur alvum, Luc."9, 713. Poet. : for- mas variatus in omnes, changed, meta- morphosed, Ov. M. 12, 559. B. Trop., To alter, change, vary : vo- cem variare et mutare, Cic. Or. 18, 59; so, aliquid, coupled with mutare, Gell. 14, 1, 9 : orationem variare et distinguere, Cic. de Or. 2, 9, 36 ; so, voluptatem, coup- led with distinguere, id. Fin. 1, II , 38 : qui variare cupit rem prodigialiter unam, Hor. A. P. 29 : in oratione multa summit- tere, variare, disponere, Quint. 2, 12, 10 ; cf. id. 2, 13, 8; 11, 3, 152: quum timor atque ira in vicem sententias ynrinwent. Liv. 2, 57, 2 ; cf., vices, Virg. A. 9, 164 ; and, laborem otio, otium labore, Plin. Ep. VAIU 8, 8, 4 : variatis hominum sententiis, i. e. various, at variance, Cic. Mil. 3, 8 ; ct'., quae de Marcelli morte valiant auctores, report differently, vary, Liv. 27, 27, 2; and herewith cf., certe variuta memoria actae rei, id. 21, 28, 5. — Impers. : sitrie ea (beuta vita) in potestate sapientis, an, etc. ... in eo nonnumquam variari inter eos et du- bitari videtur, Cic. Fin. 5, 5, 12 : eenatus consuli coeptus : ibi quum sententiis va- riaretur, were of different opinions, Liv. 22, CO, 3 ; so Veil. 2, 51/«. ; Suet. Vit. 1. II. Ncutr., To be diversified, variegated ; to change, alter, waver, vary, etc. : J^ t Lit.: prima mihi variat liventibus uva racemis, becomes variegated, colored, Prop. 4, 2, 13 ; so, baccae, Col. 12, 52, 9 : v. ostrea colori- bus, are different, Plin. 32, 6, 21 ; cf, uni- versitas (arietum) tergoris maculis, Col. 7, 3, 2 : inter ee multum* variare tigurae Non possunt, Lucr. 2, 484 ; cf. id. 4, 650 : variantes edere foronae, id. 5, 721 ; cf, volucres variantibu' formis, id. 5, 823 : non ita Carpathiae variant Aquilonibu3 undae, fluctuate, Prop. 2, 5, 11. B. Trop., To be various or different; to change, vary : sic abeunt redeuntque mei variantque timores, Ov. Tr. 2, 153 : dissidet et variat sententia, id. Met. 15, 648 : ita fama variat, ut, etc., Liv. 27,27, 14 ; cf, haec de tanto viro, quamquam et opini- onibus et monuruentis literarum varia- rent, proponenda erant, id. 38, 57, 8 ; id. 3, 45, 2.— Hence * variatus, a, um, Fa., Diverse, mani- fold, varied: vox variatior, App. Flor. p. 357. * varitus- °dv. (1. varus] With feet spread apart, straddling : App. M.l,p.l08. VariUS» a > um . ad j. Diverse, different, manifold, changing, varying, various. 1, Lit.: arietis lingua nigra aut varia, party-colored, variegated, Var. R. R. 2, 2, 4 ; so of color : uvae, Cato R. R. 33, 4 ; 73 : lynces, Virg. G. 3, 264 : serpens, Ov. M. 6, 114 ; cf, anguis, id. ib. 9, 619 : pica, Petr. 28 fin. : flores, Tib. 1, 7, 45 ; Ov. M. 10, 123 : plumae, Hor. A. P. 2 : lapides, id. Sat. 2, 4, 83 ; cf, columnoe, of varie- • gated marble, id. Ep. 1, 10, 22 : auctum- nus purpureo colore, id. Od. 2, 5, 12 : co- lor, Ov. M. 1, 270 ; cf. also, vestra latera loris faciain ut valide varia sint, i. e. black and blue, Plaut. Ps. 1, 2, 12 ; cf. id. Mil. 2, 2, 61 : sparsa quoque in vario passim mi- racula coelo Videt, variegated, i. e. divers- ified with stars, Ov. M. 2, 193. B. In partic: *1, In rural lang. : terra, wet above and dry beneath, Col. 2, 4, 5 ! so, sulcus, Cato R. R. 61, 2. 2. Subst., varia, ae, /. (i. e. bestia, a mottled animal) : a. ^ panther, Plin. 8, 17, 23 sq. ; v. also below, in the Adv. — |). A kind of magpie, Plin. 10, 29, 41. II. Trop., Diverse, manifold, ciiang- ing, varying, changeable, various, etc. : Valium poema, varia oratio, varii mores, varia fortuna : voluptas etiam varia dici solet, Cic. Fin. 2, 3, 10 : (qualitntes) variae et quasi multiformes, id. Acad. 1, 7, 26 : curricula multiplicium variorumque 6er- monum, id. Or. 3, 12 ; cf. , res varia et multiplex, id. Flacc. 3, 6 ; and, multae, copiosae variaeque rationes, id. de Or. 1, 51, 222 ; cf. also, Plato varius et multiplex et copiosus fuit, id. Acad. 1, 4, 17 : varia et diversa genera etbellorum ethostium, id. de imp. Pomp. 10, 28 ; cf. id. de Or. 3, 16, 61 ; and id. ib. 1, 61 fin. : varium jus et dispar conditio, id. Verr. 2, 5, 19, 49: eventus varii fortunae, Caes. B. G. 2, 22, 2 : victoria, wavering, i. q, anceps. Sail. J. 5, 1; Liv. 2, 6, 10; so, bellum, Flor. 4, 13, 26 : animus audax, subdolus, varius, changeable, unsteady, fickle, Sail. C. 5; 4; cf. , varium et mutabile semper Femina, Virg. A. 4, 569 ; and, Antonius ingenio va- rius, Flor. 4, 3, 4 ; hence with a punning allusion to signif. no. I. : miror quid sit, 'quod pater tuus, homo constantissimus, te nobis varium reliquit, (beaten black and blue, and fickle-minded), Cic. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.— j). Varium est, with a relative-clause : quales sint (dii), varium est, various opinions prevail, Cic. N. D. 2, 5. 13.— Hence, Adv., vane, With diverse colors, in a variegated manner: X. Lit: mithrax gem- ma multicolor, contra solem varie reful- V A S gens, Plin. 37, 10, 63; 60, smaragdi Cyprii varie glauci, id. 37, 5, 18.— 2. 'Prop.: va- rie moveri, Cic. de Div. 2, 42, 89 : qui (ser- mones) ab his, qui ilium audierunt, per- scripti varie et copiose sunt, id. Acad. 1, 4, 16 : numerus hujus generis late et varie ditt'usus est, id. Seat. 45, 97 : varie sum af- fectum tuis Uteris, id. Fam. 16, 4, 1: ita varie per omnem exercitum laetitia, moeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sail. C. 61, 9 : in Aequis varie bellatum, Liv. 5, 28. — With a punning allusion to no. I., B, 2, a : Ep. Perpetuon' valuisti 1 Th. Varie. Ep. Qui varie valent, caprigenum hominum non placet mihi neque pantherinum ge- nus, Plaut. Epid. 1, 1, 15. Varix? iois, comm. [1. varus] A dilated vein, varix, esp. in the thighs, Cels. 7, 8 ; 17 fin. ; 31 ; Var. in Non. 26, 13 ; 167, 25 ; Cic. Tusc. 2, 15, 35 ; Sen. Ep. 78 med. ; Plin. 11, 45, 104 ; Quint. 11, 3, 143. * 1, VcirOf onis, m. A stupid, boorish fellow, a clodpate : Lucil. in Feat. a. v. sqvarrosi, p. 328 and 329. 2. varO) are > »■ a - W- varus] To bend, curve (late Latin) : alveos pontium, Auct. de Limit, p. 257 Goes. : tlumen, id. ib. 285. VarrOj onis, m. A surname in the gens Terentia : e. g. the celebrated scholar, M. Terentius Varro ; the poet, P. Terenti- us Varro Atacinus ; the consul, C. Teren- tius VaiTO, defeated at Cannae, et mult. al. —II. Deriv., Varronianus. a. um, adj., Of or belonging to a Varro, Varronian : milites, i. e. of the consul C. Terentius Varro, Liv. 23, 38, 9 : ingenia, of M. Te- rentius Varro, Fulg.Myth. lpraef. : comoe- diae, the collection of the twenty-one gen- uine comedies of Plaulus, arranged by M. Terentius Varro, Gell. 3, 3, 3. 1. varus? a * um, adj. Bent, stretched, or grown apart, beta or stretched outward: 1, Lit.: (canes) debent esse cruribus rectis et potius varis quam vatiis, Var. R. R. 2, 9, 4 : hence of persons with legs bent outward, bow-legged : hunc varum dis- torts cruribus, ilium Baibutit scaurum pravis fultum male talis, Hor. S. 1, 3, 47 ; so Lucil. in Non. 26, 12 ; Plaut. Merc. 3, 4, 54 ; Ulp. Dig. 21, 1, 10 fin. : manus, Ov. M. 8, 33 ; cf, brachia, Mart. 7, 32, 9 ; Stat. Th. 6, 850 : cornua, Ov. M. 12, 382 ; id. Am. 1, 3, 24: talea, Col. 5, 9, 2— II. Trop.. Diverse, different (poet.): gemi- nos, Horoscope, varo Produpis genio, Pers. 6, 18. — With the dal. : alterum (ge- nus hominum) et huic varum et nihilo sa- pientius, different from this, Hor. S. 2. 3, 56. 2. varus* h m. An eruption on the face, a. blotch, pimple, Gr. I'ovOoi, Cels, 6, 5 ; Plin. 22, 25, 73 ; 23, 1, 14 ; id. ib. 4, 42 ; 45. 3. Varus* i. m - A surname, esp. in the gens Quintilia ; e. g. P. Quintilius Vo- rus, arfcale'dby Arminius, Veil. 2, 117; Suet. Aug. 23; Til). 17; Tac. A. 1,3; 43; 55; 60, et mult. al. — H. Deriv., VaTianUS» "• um, adj.. Of or belonging to a Varus, Va- rian : clades, Suet. Aug. 23 ; 49 ; Tib. 17 ; 18 ; Calig. 3, 31. 1. vas* vadis, m. [vado] A bail, securi- ty, surely (in gen., while praes is confined to pecuniary matters): "ras appellatus, qui pro altero vadimonium promittebat," Var. L. L. 6, 7, 71 : vas factua est alter (Da- mon) ejus sistendi, ut si ille non revertis- set, moriendum esset ipsi, Cic. Off. 3, 10, 45 ; ao id. Rep. 2, 36 ; id. Fin. 2. 24, 79 ; Liv. 39, 41, 7 ; Hor. S. 1, 1, 11 Heind. 2. vas» vasis ; plnr., vasa, drum (ante- class, collat. form of the nam. sing,, va- sum, Cato in Gell. 13, 23, 1 ; Fab. Pictor in Non. 544, 26 ; Plaut. True. 1, 33 sq. :— vasus fictilis, Petr. 57, 8 ; gen., vasi, Lucr. 6, 233 Forb. N. cr. — Apocopated, vaa' ar- genteis, for vasis, ace. to Cic. Or. 45, 153), n. A vessel, dish ; also, a utensil, imple- ment of any kind : nihil relinquo in aedi- bus Nee vas nee vestiinentum. Ter. Heaut. 1, 1, 89 : corpus quasi vaa est, aut aliquod animi receptaculum, Cic. Tusc. 1, 22, 52 : Bincerutn est nisi vas, quodcumque int'un- dis acescit, Hor. Ep. 1, 2, 54. So, vinari- um, Cic. Verr. 2, 4, 27, 62 : argentea, id. ib. ; Hor. S. 2, 7, 72 : Corinthia et Deliaca, Cic. Rose. Am. 46, 133 : Samia, Plaut. Capt. 2, 2, 41 : Cic. Mur. 36, 75 : Murrhina. Plin. 37, 2, 7, et saep. Also of implements for supporting any thing: "si vasa sint lega- ta, non solum ea continentur, quae aliquid VAST ifl se recipiunt edendi bibendique causa palatum, std utiain quae aliquid sustine ant : et ideo scutcllas vel promulsidaria continent'! Ulp. Dig. 34, 2, 20. — Of Military equipments, baggage: ille ex Sicilia jani eastra *commoverut et vasa collegerat. had packed up, Cic. Verr. 2, 4, 19, 40 ; so, vasa colligere, Liv. 21, 47, 2 ; 27, 47, 8 ; Sen. Ep. 19; and, vasa conclamare, to give the signal for packing np, Caes. B. C. 1. 66, 1 ; 3, 37, 4. — Of Agricultural imple- ments : " vasa quae utilia culturae sunt, aratrum, ligones, sarcula, falces, biden- tea," Ulp. Dig. 33, 7, 8 ; 80 too, of bee-hives, Col. 9,6, 1.— Of Hunting implements: Grat. Cyneg. 219. — H, In an obscene sense, of The privy member : Auct. Priap. 70 ; cf. in a double 6en6e, Plaut. Poen. 4, 2, 41. vasanum, ••> "• [2. vas] I, Furni- ture-money, equipage-money, given to a governor of a province for his domestic establishment, Cic, Pia. 35, 86. — If, Money given for the hire of an oil-mill, Cato R. K. 145, 3. — HI. The furniture, movables in a bath, Vitr. 5, 10. — IV Archives, records. Plin. 7, 49, 50 ; Cod. Theod. 13, 11, 12 : Cassiod. Var. 7, 45/«. VasateSi um , m. A people of Aqui- tania, Aus. Parent. 24 ; Amm. 15, 11 ; cf. Ukert, Gall. 263.— Hence Vasaticus, ». um, adj. : rheda, Aus. Ep. 7, 18. vasatus, i> »"■ [2. vas, ad fin.) That has a large privy member (late Latin), Lampr. Heliog. 5; 8; 9,31. ! vasccllum, 1. «., dim. [2. vas] A small vase or urn, Inscr. Orell. no. 4555. VascdneS; um, "i. A people in His- pania Tairaconensis, on the Pyrenees, in the modern Navarra, the parent stock of the Basques, Plin. 3, 3, 4 ; Juv. 15, 93 ; cf Mann. Hispan. p. 365 sq. — In the sing'., adject- ively, Vascdnis : aaltu, i.e. the Pyren ecs, Paul. Nol. Carm. 10, 311.— H, Deriv., A. Vasconiaj ae,/., The country of the Vascoiics, Paul. Nol. Carm. 10, 202.— B'. VascdniCUSi a > um * a <#-i Of or belong- ing to the Vascones, Paul. Nol. Carm. 10 217. vascularius (contr. vasclarius, In- scr. ap. Matt'. Mus. Ver. 291, 9 ; ap. Fabr. p. 17, no. 75), ii. m. [vasculum] One who makes vessels of metal, a worker in metals, a whitesmith, goldsmith, etc., Cic. Verr. 2, 4, 24, 54 ; Ulp. Dig. 19, 5, 21 fin. ; Inscr. Orell. no. 4276. Vasculum* '* n. dim. [2. vas] A small vessel. Cato R. R. Ill ; Plaut. Aul. 2, 3, 3 ; id. Trin. 4, 2, 46 ; Quint. 1, 2, 28 ; 7, 10, 9 ; Juv. 9, 141. — Of A small bee-hive, Pall. Jun. 7, 8. — II, Transf, The seed-capsule of certain plants, Plin. 15, 28, 34 ; 18, 7, 10, § 52. — Of The privy member, Petr. 24 fin. * vasCUSf a > um * a 4?- [perh. so incor- rectly pronounced or written for vastus] tibia, A kind of flute, Sol. 5. * vastabundus, a . »m ad j- [vasto] Wasting, desolating, devastating, Amm. 31, 8. vastatlO, onis,/. [id.] A laying waste, desolating, ravaging, devastation : omni- um, Cic. Cat. 2, 8, 18 ; so, domuum, Sail. Or. ad Caes. 1, 4 : Italiae, Plane, in Cic. Fam. 10, 15, 4 : agri, Liv. 7, 15, 11; 10, 4, 7. — In the plur. : intactum vastationibua regnum, Tac. A. 15, 27. Vastator. 6" 3 i m. [ id. ] A desolaler, ravager, devastater (poetically) : Arcadiae (aper), Ov. M. 9, 192; cf,ferus (i.e. lupus), id. ib. 11, 395 : ferarum (Amycus), destroy- er, Virg. A. 9, 772 : Trojae, Stat. Ach. 2, 31 8. vastatorius, a , "»»• ad J- [id] Wast- ing, ravaging, devastating (late Lat.) : ma- nus hostium, Amm. 18, 6 : globus, id. 19, 9. * vastatriX; Icis, /. [id.] A (female) waster, ravager, devastater ; trop. : luxuria terrarum marisque vastatrix, Sen. Ep. 95. vastc* adv., v. vastus, ad fin. * vastesCOi ere, v. inch. n. [vastus] To become desert or waste: ne scelere tuo Thebani vastescant agri, Att. in Non. 185, 10. * vastif lCUS. &■ um < ad j- [vastus-fa- cio] Laying waste, ravaging, devastating : Erymanthia vastifica belua, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22. vastltas, atis, /. [vastus] An empty place, a waste, desert : audistis, quae Boli- tudo in agris esset, quae vastitas, quae fuga aratorum, quam deserta, quam in- 1607 VAST culta, quam relicta omnia, Cic. Verr. 2,^, 51, 114 ; so, coupled with solitudo, Tac. A. 13, 55 : judiciorum et fori, Cic. Brut. 6, 21.— EL Transf. (ace. to vastus, no. II.) : A Desolation, devastation, ruin, destruc- tion : quum caedera a vobis, vastitatem a templis, urbe, Italia depellebam, Cic. Fl. 1, 1 ; cf., Italiam totam ad exitium et vastitatem vocas, id. Cat. 1, 5, 12 : vastita- tem efficere, id. Pis. 35, 85 : vastitatem red- dere, Liv. 3, 26, 2 ; cf., fugam ac vastita- tem late fecerunt, id. 8, 9, 12 : protritis ar- boribus ac frugibus dira vastitas, Tac. H. 2, 70. — In the plur. : tot vastitates fune- ram, Att. in Non. 417, 12. — B. Terrible size, hugeness, immensity, vastness (post- Aug. ; but cf. vastus, no. II., B) : beluae pari vastitate, of like vast size, Col. 3, 8, 3 ; so, roborum Hercyniae silvae, Plin. 16, 2, 2 ; cf., immensa aequorum, id. 3 praef. : hostis formidandae vastitatis, Gell. 9, 13, 4 : coeli, Plin. 2, 41, 41 ; cf., solis, id. 2, 11, 8 : odoris, id. 31, 6, 32 : vocis, Col. 1, 9, 2.— 2. Trop. : vastitas instantis laboris, the fearful magnitude, vastness, Col. 4, 18, 2 ; so, scientiwe rei rusticae, id. 5, 1, 1. * vastities, ei,/. [vastus] i. q. vastitas, 7io. II., A, Ruin, destruction: vastities ve- nit, Plaut. Ps. 1, 1, 68. vastitudo. "»s, /. [id.J I. i. q. vasti- tas, no. II., A, Ruin, destruction (ante-clas- sical) : Mars pater, te precor . . . ut tu raor- bos visos invisosque, viduertatem vasti- tudinemque, calamitates intemperiasque prohibessis, an old formula of prayer, in Cato R. R. 141, 2 ; so Pac. and Att. in Non. 184, 31.—* n. 1- 1- vastitas, no. II., B, Fear- ful size, hugeness, vastitude: corporis, Gell. 5, 14. 9. VastOt av '> atum, 1- "■ a. [id.] To make empty or vacant, to leave untenanted or un- inhabitid, to desert (rarely, but quite clas- sical) : lex erat lata de vastato ac relicto foi'o, Cic. Sest. 24, 53 : vastati agri sunt, Liv. 3, 32, 2: vastant cultoribus agros, Virg. A. 8, 7 : venator vastata lustra tugit, i. e. destitute of game, Val. Fl. 1, 480 : — pati terrain stirpium asperitate vastari, to lie waste or untitled, Cic. N. D. 2, 39, 99,— II. Transf, To empty or deprive of inhabit- ants, to lay waste, desolate, ravage, devas- tate; to ruin, destroy: At Lit. (the pre- dom. signif. of the word) : ipse ad vas- tandos depopulandosque fines Ambiorigis proficiscitur, Hirt. B. G. 8, 24, 4 ; so, agros, Caes. B. G. 1, 11, 3 ; Cic. Verr. 2, 3, 50, 119 (coupled with exinanire) : Italiam (with diripere), Cic. Cat. 4, 6, 13 : partem pro- vinciae incursionibus, Caes. B. G. 5, 1, 5 : omnia caedibus, incendiis, ruinis, Hirt. B. G. 8, 25, 1 ; cf., omnia (coupled with in- vadere, polluere), Sail. J. 41, 9 : omnia igni ferroque, Veil. 2, 110 fin.: fana Poe- norum tumultu, Hor. Od. 4, 4, 47 : cuncta (panthera), Phaedr. 3, 2, 14 : direpti vas- tatique classe, Tac. H. 2, 16. — B. Trop. : ita conscientia mentem excitam vastabat, harassed, perplexed, Sail. C. 15, 4. vastulus, a, um, adj. [vastus, no. II.] Rather huge or bulky: corpora, App. M. 2, p. 128. vastus? a, um > <*dj. [kindr. with va- cuus] Empty, unoccupied, i. e. waste, des- ert, desolate (so rarely, but quite class.) : genus agrorum propter pestilentiam vas- tum atque desertum, Cic. Agr. 2, 26 ; cf., agrum vastum ac desertum habere, Liv. 28, 11, 10 ; so too, v. ac deserta urbs, id. 24, 3, 11 ; 28, 7, 12 : vasta incendiis ruinis- que urbs, id. 5, 53, 1 : mons vastus ab na- tura et humano cultu, Sail. J. 48, 3 : urbs a defensoribus vasta, Liv. 23, 30, 7 Drak. (al. vacua s. vastata) : — abs te viduae et vastae virgines, made lonely, Enn. in Serv. Virg. A. 1, 52 : dies per silentium vastus, Tac. A. 3, 4. B. Trop. (the fig. taken from tracts of country lying waste or untilled), Unculti- vated, unpolished., rude, rough, harsh : vul- tu motuque corporis vasti atque agrestes, Cic. de Or. 1, 25, 115; so, v. homo atque foedus, id. ib. 117 : v. quidi.m et insubidi, Gell. 19, 9, 9 : fugiem.^3 rn bras vocalium concursiones, quae vastum atque hiantem orationem reddunt. ut hoc est: baccae aeneae amoeuissimae impcudebant, Auct. Her. 4, 12, 18: omnia vasta ac temeraria esse. Liv. 24, 48, 7. II Transf. : A Wasted by destruction, 1608 V ATI laid waste, ravaged, devastated, destroyed (so very rarely; usually vastatus) : tit vas- ta Troja, Plaut. Bac. 4, 9, 130 ; cf., jam hanc urbem ferro vastam faciet Peleus, Att. in Fest. p. 372 and 373 ; so, haec ego vasta dabo, Virg. A. 9, 323 : nee solum modo vastum hosti relictum, sed castellis etiam vicisque illatus ignis, Liv. 10, 12, 8 Drak. B, With the predom. idea of dreadful extent or size, Vast, immense, enormous, huge, monstrous : immani et vastae insi- dens beluae, Cic. Rep. 2, 40 ; so, v. et im- manis belua, id. de Div. 1, 24, 49 ; cf., vas- tissimae beluae, id. Rep. 2, 26 ; and, ele- phanto beluarum nulla prudentior : ad figuram quae vastior 1 id. N. D. 1, 35, 97 : summa erat vastum atque apertum mare, Caes. B. G. 3, 12, 5 ; cf., in vastissimo atque apertissimo Oceano, id. ib. 3, 9, 7 : fossa vastissima, Cic. Rep. 2, 6. So, solitudi- nes, id. ib. 6, 19 ; cf., campi, Virg. A. 3, 13 : Charybdis, Lucr. 1, 723 : antrum, Virg. A. 1, 52; cf., hiatus speluncae. id. ib. 6, 237: suspectjs turris, id. ib. 9, 530 : manus, Ov. F. 2, 322: arm», Virg. A. 10, 768, et saep. : iter, i. e. on the vast ocean, Ov. M. 14, 438 : cretameu, Virg. A. 12, 553 ; cf., impetus, Hor. Od. 4, 14, 30 ; and, pugnae Cannen- sis clades vastissima, Gell. 5, 17, 5 : tem- pestas, Col. 2, 20. 5 ; cf., vapores vastissi- mi, id. 2, 20, 1 : clamor, Virg. A. 10, 718 ; Ov. M. 12, 494 ; cf., murmur, Virg. A. 1, 245 : latratus, Col. 7, 12, 3 : tonitru, Val. Fl. 1, 617 ; cf., litera vastior, too harsh- sounding, Cic. Or. 45, 153 : pondus, Virg. A. 5, 447 ; Ov. Her. 9, 88. 2, Trop. : vastus animus, i. e. insatia- ble. Sail. C. 5, 5 ; so, varia vastaque scien- tia, very extensive, vast. Col. 1 praef. § 28 : potentia, Ov. M. 2, 520. — Hence, Adv., vaste: 1. (ace. to no. I., B) Rude- ly, harshly : loqui non aspere, non vaste, non rustice. etc., Cic. de Or. 3, 12. 45 ; so, ne vastius diducantur verba, id. ib. 3, 43, 172.— 2. (ace. to no. II., B) Widely, far away, vastly, enormously : vaste cedentia litora, Mel. 1, 1, 4 : vastius insurgens dec- imae ruit impetus undae, Ov. M. 11, 530 : vastius podagra correpti, Scrib. Comp. 107. _ vasum and vaSUS!'. v -2.vas,orf;n?'(. vates* i s - comm. A foreteller, sooth- sayer, prophet ; a female soothsayer, proph- etess: bonu9 vates poteras esse : nam quae sunt futura dicis, Plaut. Mil. 3, 3, 37 ; so Enn. in Cic. de Div. 1, 58, 132; Lucr. 1, 110 ; Cic. Leg. 2, 8, 20 ; id. N. D. 1. 20, 55; Hor. S. 2, 5, 6, et al. — In the/e»i. : tuque o sanctissima vates, Praescia venturi, Virg. A. 6, 65. — II, Transf.: A. d poet: a. po- etess : versibu' quos olim Fauni vatesque canebant, Enn. Ann. 7, 2; so Hor. Od. 1, 1, 35 ; 2, 20, 3 ; 4, 6, 44 ; 4,9, 23, et saep. et al. ; cf. Var. L. L. 7, 3, 88.— B. An ora- cle, i. e. a tea.t-.her, master, authority in any art or profession (post-Aug. and rarely) : Herophilus medicinae vates miranda arte, Plin. 11,37, 89: Q. Scaevola legum clarissi- mus etcertissimus vates, Val. Max. 8, 12, 1. vatiai ap, v. vatius. vatica herba* -4 plant, called also Apollinaria, App. Herb. 74. VatlCanilS (' short, Hor. Od. 1, 20, 7), a, um, adj. : mons, collis, The Vatican Hill, iu Rome, on the western bank of the Tiber, Hor. Od. 1, 20, 7 ; Juv. 6, 343 ; Fest. p. 379; also, in the plur., for the hill and the space around it : montes Vaticani, Cic. Att. 13, 33, 4. — Hence, also : ager, id. Agr. 2, 35, 96 : campus, id. Att. 13, 33, 4 : vallis, between the Vatican and the Jnnicti- lum, Tac. A. 4, 14 : Circus, Plin. 16, 40, 76 : vina, an inferior sort. Mart. 6, 92, 3 ; 10, 45, 5; cf, cadus, id. 1, 19. 2; 12, 48, 14. Subst. : in Vaticano, Plin. 8, 14, 14 ; 16,44. 87; 18, 3, 4, S 20.— And, Vaticanus, The divinity presiding over the Vatican, ace. to Var. in Gell. 16, 17, 1. vaticmatio, onis, f. (vaticinor] A foretelling, soothsaying, prophesying ; a prediction, vaticination, Cic. N. D. 2, 3, 10 ; id. Att. 8, 12, 1 ; Caes. B. G. 1, 50, 4 ; Plin. Ep. 6, 20/«. * vaccinator» °™. m. [id.] A sooth- sayer, prophet, Ov. Pont. 1, 1, 42. VatlCiniuai) ". n - [vaticinus] A pre- diction, prophecy (post-Aug. for vaticina- tio), Plin. 7, 52, 53 ; Gell. 16, 17, 1. VE vaticinori atus, 1. v. dep. n. and a. [vates] To foretell, predict, prophesy, vati- cinate: vaticiuantes, Cic. de Div. 1, 18, 34 ; cf. id. ib. 1, 31, 67 : haec duce praedico va- ticinorque deo, Ov. Pont. 3, 4, 93. So Liv. 2, 41, 5 ; 5, 15, 4 ; Quint. 4, 2, 3 ; Ov. Her. 16, 277 ; id. Ib. 271, et al,— With an object- clause : saevam laesi fore nominis iram Vaticinatus erat, Ov. M. 4, 9 ; so id. ib. 8, 775. — Poet: parcite, vaticinor, cognatas caede nefanda Exturbare animas, i. e. I warn you as a prophet, Ov. M. 15, 174 ; so id. ib. 6, 159 ; cf, vaticinor moneoque, id. Pont. 1, 1, 47.— H. Transf. : A. To sing or celebrate as a poet : Agrigentinum qui- dem doctum quendam virum carminibus Graecis vatieinatum ferunt, quae in re- rum natura totoque mundo constarent quaeque moverentur, ea contrahere ami- citiam, dissipare discordiam, Cic. Lael. 7, 24 : Ps. Parricida . . . Sacrilege . . . Perju- re. Ba. Vetera vatieinamini, you're sing- ing the old song, Plaut. Ps. 1, 3. 129,— B. To rave, rant, talk foolish stuff: vaticinari atque insanire, Cic. Sest. 10, 23 : sed ego fortasse vaticinor, et haec omnia meliores habebunt exitus, id. Fam. 2, 16/?«. vaticinus, a, um, adj. [id.] Prophet- ical, valicinal (not ante-Aug.) : libri, Liv. 25, 1, 12 : furores, Ov. M. 2, 640. ( Vaticnus, i> "»• P- Vatienus. A countryman to whom Castor and Pollux are said to have announced the victory of the Romans over Perseus, Cic. N. D. 2, 2 ; 3,5.) Vatinianus, a, um, v. Vatinius, no. I. VatiniUS) a. The. name of a Roman gens, Plin. 11, 45, 105, § 254. So esp., I. P. Vatinius, A Roman so vehemently at- tacked in public, on account of his crimes, by Cicero, that Vatiniana crimina and Va- tinianum odium became proverbial ; the former, Catull. 53, 2: the latter, id. 14, 3; cf. Sen. Const. Sap. 17 med. — H, A shoe- maker and maker of ' four-nozzled drinking- eups, Mart. 14, 96, 1 ; whence these ves- sels themselves are called Vatinii (sc. ca- lices), id. 10, 3, 4. vatius, a. um, adj. Bent inward. _ (canes) sint cruribus rectis et potius varis quam vatiis, Var. R. R. 2, 9, 4 : hence, also of persons with legs benl inward, knock-kneed: quaesituin est, an balbus et blaesus . . . et varus et vatius sanus sit, Ulp. Dig. 21, 1, 10/». ; so Mart. 12, 70, 1. Also in the form, vatia, ae, m. : imitari vatias, Var. L. L. 9, 5, 129 ; cf. Plin. 11, 45, 105. * vatrax, acis, and vatricosus, i. adj. m. Having bad feet : " vatrax et va- tricosus pedibus vitiosis," Non. 25, 16; Lucil. 28, in Non. 1. 1. (* Vatrenus, '> m - A r * vcr °f Gallia Cispadana falling into the Po, now the Santerno, Plin. 3, 16, 20 ; Mart. 3, 66, 2.) l.ve [vel apocopated] Or: leaving the choice free between several things : num quid est aliud mali damnive, quod, etc., Ter. Eun. 2, 3, 12: telum tormentumve, Caes. B. C. 3, 51, 8; so id. ib. 3, 56, 1 : li- bidines iracundiaeve, Cic. Rep. 1, 38 : al- bus aterve fueris, ignorans, id. Phil. 2, 16, 41 : si id facis facturave es, Ter. Hec. 5, 1, 12 : ne quid plus minusve faxit, id. Phorm. 3, 3, 21 ; so, ne quid plus minusve, quam sit necesse, dicat, Cic. Fl. 5, 12 : duabus tribusve horis, id. Phil. 14, 6, 16: alter ambove, etc., id. ib. 5, 19, 53 ; v. alter, p. 87, no. 1 : aliquis unus pluresve, Cic. Rep. 1, 32, et saep. : ne cui meae longinquitas aetatis obstet mortemve exspectet meam, Ter. Hec. 4, 2, 20 : eho, Mysis, puer hie unde est? quisvc hue attulit? id. Andr. 4, 4, 9 ; cf. id. Eun. 2, 3, 12 : si quando aut regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, aut, etc., Cic. Rep. 1, 42 : quae civitates habent legibus sanctum, si quis quid de re publica a finitimis rumo- re ac fama acceperit, uti ad magistratum, deierat, neve cum quo alio Communicet, or (sc. it is ordered by law) that he shall not, etc., Caes. B. G. 6, 20, 1,— Poet., ve . . . ve or ve . . . aut : corpora vertuntur : ncc quodfuimusyesumusve, Craserimus, Ov. M. 15, 21.5 : regnave prima Remi aut ani- mos Carthaginis altae, Prop. 2, 1, 23. 2. ve (sometimes also written vae) An Inseparable particle, which serves both to negative the positive idea lying in the V E C T simple word, and to strengthen a nega- tive idea (cf. male in male sanus, and male metuo), vegrandis, small, vecors, sense- less, vepallidus, very pale ; cf. Gel]. 5, 12, 9. vecordia. ae, /. [vecors] Want of reason, senselessness, silliness ; madness, insanity (not in Cicero) : vecordia innata cuiquam, Ter. Andr. 4, 1, 2 : alicui vecor- diam objectare, Sail. J. 94, 4; cf., studia plena vecordiae, Tac. A. 3, 50 : formidine quasi vecordia exagitari, Sail. J. 72, 2 ; so id. ib. 99, 3; Tac. A. 1, 32; 4, 22 fin.; Ov. M. 12, 227 : prorsus in facie vultuque ve- cordia inerat, Sail. C. 15, 5 : egregie homo improbus atque immani vecordia, Gell. 20, 1, 13. VC-corSi . «• fid.] A carriage, vehicle, Gell. 20, 1, 28. VCCtaculum, i, «• [id.] A carriage, vehicle, Tert. Bapt. 3 ; Anim. 53. vectariUS, a, um, adj. [id.] O/or for carrying or conveying : equus, a pack- horse, draught-horse, Var. R. R. 2, 7, 15 (ace. to Schneid. Comment, ad h. 1., we should read vectuarius). vectatiOi onis,/. [id.] A carrying or bring cairied, a riding (post-Aug.) : vec- tatio etiter reficiunt animum, Sen. Tranq. 15 med. : assidua equi post cibum, Suet. Calig. 3. vectiariuSj "> m - [vectis] One who works the lever in machines, Vitr. 6, 9 med. vecticularius. a, um, adj. : v. vita dicitur eorum, qui vectibus parietes alie- nos perfodiunt furandi gratia. Cato : vec- ticulariam vilam vivere, repente largiter ha- bere, repente nihil, Fest. p. 378. vectigraL alis, n. [vectus, from veho] A loll, tax, impost paid to the State : in vectigalibus non solum adventus mali, sed etiam metus ipse atfert calamitatem . . . ita neque ex portu neque ex decumis neque ex scriptura vectigal conservari potest, Cic. de imp. Pomp. 6, 15 ; so C. Gracch. in Gell. 11, 10, 3 ; Caes. B. C. 1, 35, 4 ; id. B. G. 1, 18, 3 ; 1, 36, 4 ; Cic. de imp. Pomp. 6, 16 ; id. Air. 2, 21, 55 sq. ; id. Brut. 36, 136 ; id. Q. Fr. 1, 1, 9, 26, et saep. et al. — II. Transf., of private af- fairs, Revenue, rents, income, etc. : vecti- galia urbana rusticis (anteponantur), Cic. Off. 2, 25, 88 ; cf., ex meo tenui vectizali, id. Parad. 6, 3, 49 ; so Hor. Od. 3, 16. "40 ; Col. praef. $ 27 ; Plin. 9, 54, 79 ; 26, 3, 8 ; Plin. Ep. 7, 18, 2 sq. — Proverb. : magnum vectigal est Parsimonia, Cic. Parad. 6, 3, 49. vectlgaliarius, ". ™- [vectigal] a collector or receiver of taxes : publicani et vectigaliarii. Firm. Math. 3, 13. VCCtlg-alis, e, adj. [veho] I. Of or belonging to imposts or taxes : pecunia, i. e. impost, tribute, Cic. Verr. 2, 1, 35, 89 ; of, annuum tributum, Just 13, 1 : civitas, tributary, Cic. Verr. 2, 3, 34, 79 ; so, agri, id. ib. 43, 103 ; also of individuals : hos Suevi . . . vectigales sibi fecerunt, Caes. B. G. 4, 3, 4 ; so id. ib. 3, 8, 1 ; cf., (Hanni- bal) vectigalis stipendiariusque et servus populi Romani, Liv. 21, 41, 7. — H. Of or belonging to the revenue, tltal brings in revenue or income: equi, Cic. Phil. 2, 25, 62 : ita ei lecti sui contumelia vectigalis est App. Apol. p. 323. *vectlO> °nis, /. [id.] A carrying, conveyance: quadrupedum vecliones, Cic. N. D. 2, 60, 151. vectis* i § i m - [id-] A strong pole or bar; esp. a lever: saxa qnam maxima possum vectibus promovent Caes. B. C. VE GE 2, 11, 1 ; so id. ib. 3, 40, 4 ; Cic. N. D. 1, 8, 19. — For moving machines, A hand- spike, Vitr. 6, 9. — For carrying things, A carrying-pole, Claud. IV. Cons. Hon. 571. — For breaking up or tearing down any thing, A crow, crow-bar : demoliri signum ac vectibus labefactare conantur, Cic. Verr. 2, 4, 43, 94 ; so Caes. B. C. 2, 11, 3 ; Ter. Eun. 4, 7, 4 ; Hor. Od. 3, 26, 7 ; Ov. M. 12, 452. — For fastening a door, A bar, bolt : quum ad eum (conjectorem) retu- lisset quasi ostentum, quod anguis domi vectem circumjectus fuisset : turn esse!, inquit, ostentum, si anguem vectis circum- plicavisset, Cic. de Div. 2, 28, 62 ; so Virg. A. 7, 609 : Plin. 7, 56, 57. vectitatuSi a, um, Part, [vectito, ace. to Gell. 9, 6; Caper, p. 2246 P.] Borne or carried about : curru quadrijugo vectitatus, Arn. 5, 183. (* VcctlUSi a. The name of a Roman gens : Tac. A. 11, 30 ; 31 ; 36.) vecto> avi, atum, 1. v. intens. a. [veho] To bear, carry, convey (perhaps not ante- Aug.) : delphinum dorso super ductus ed- ito vectavisse (Arionem), Gell. 16, 19, 16 : corpora viva nefas Stygia vectare carina, Virg. A. 6, 391 : plaustris ornos, id. ib. 11, 138. — In the pass. : vectabor humeris, Hor. Epod. 17, 74 : vectari equis, to ride on horseback, Ov. M. 8, 374. Vectones or Vettbnes. um. m. A people of Lusitania, in the mod. Salaman- ca and Estremadura, Plin. 3, 3, 4 ; 4, 20, 34 ; Caes. B. C. 1, 38 : Liv. 35, 22, 8 ; Luc. 4, 9; Sil. 3, 378 ; cf. Mann. Hispan. p. 318. — II. Deriv., Vettonia, ae, /., The ter- ritory of the Vettones, Prud. ort onis,/. [id.] An enliven- ing, quickening, excitement : incessus, App. M. 1 in it. "VegetatO!"; or,B ' m - [id.] An enliv- ener, exciter, quickener : inertum, Aus- Ephem. in Orat 16. VegetiuSj ". "*• A proper name : I, Flavius Vegetius Renatus, A writer on mil- itary affairs in the latter half of t/te fourth century; cf. Bahr's R6m. Lit. Gesch. § 324. — II, A much later veterinary author; Cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 337. vegfeto» av 'ii atum, 1. v. a. [vegetus] To arouse, enliven, quicken, animate, in- vigorate (post-class.) : spiritus, qui anima- lia omnia vitali et fecunda ope vegetat, App. de Mundo, p. 61 ; so, structum Adam (anima), Prud. Hamart. 448 ; App. M. 11 init. : gaudia non ilium vegetent, Aus. Ep. 25, 64 : memoriae vegetandae gratia, Gell. 17, 2, 1. vegetUS» a, um, adj. [for vegitus, Part, of vegeo] Enlivened, lively, anima- ted, vigorous, active, brisk, sprightly (quite class.) : I, L i t. : te vegetum nobis in Graecia siste, Cic. Att. 10, 16/n. ; cf., fessi cum recentibus ac vegetis pugnabant, Liv. 22, 47 fin. ; and, vegetus praescripta ad munia surgit, Hor. S. 2, 2, 81 : nigris veg- etisque oculis, valetudine prospera, Suet. Caes. 45. — Comp. : aspectus (tauri), Col. 6, 20. — Sup.: color conchyliorum, Plin. 21,8,22.-11. Trop.: mens, Cic. Tusc. 1, 17, 41 ; cf., sed vegetum ingenium in vivi- do pectore vigebat, Liv. 6, 22, 7 : tertia pars rationis et mentis, Cic de Div. 1, 29, 61 : libertas, Sen. Hipp. 459. — Sup. : hoc inter- vallum temporis vegetissimum agricolis maximeque operosum est, the liveliest, busiest, Plin. 18, 26, 65. ve-gTandiS) e, adj. Not very large, little, small, diminutive (very rare) : oves vegrandes atque imbecillae, Var. R. R. 2, 2, 13: farra, Ov. F. 3, 445 ; so, frumentum, Fest. p. 372: gradus, Plaut. Fragm. ib. [C^* Whether vegrandis also means " valde grandis," as Non. 183, 30, asserts, is very dub. ; hence the reading in Cic. Agr. 2, 34, 93, quern hominem vegrandi made torridum, is not altogether certain. vehatlO> onis,/. [veho] A carrying, conveying, transportation. Cod. Theod. 14, 6, 3 (perh. vectatio should be read). vehemens (scanned as a dissyl., like vemens, Lucr. 3, 153; Hor. Ep. 2, 2, 120), entis, adj. [prob. a protracted form for vemens, from ve-mens ; cf. vecors, vesa- nus; and thus, prop., not very reason- able, i.e.] Very eager, violent, furious, impetuous, ardent, vehement, etc. : I. Lit. : vehemens in utramque partem, Menede- me, es nimis, aut largitate nimia aut par- simonia, Ter. Heaut. 3. 1, 31 : Galba non in agendo solum, sed etiam in meditando vehemens atque incensus, Cic. Brut. 22, 88 : vehemens feroxque natura, id. Vatin. 2, 4 ; so, coupled with severus (opp. lenis- simus), id. Cat 4, 6, 12 ; with inexorabilis, id. Sull. 31, 87 ; with dissolutus, id. Verr. 2, 5, 40, 104 ; with acer, id. Caecin. 10. 28 ; cf., vehemens lupus et sibi et hosti Iratus pariter, Hor. Ep. 2, 2, 28 ; so, canis, Phaedr. 2, 3, 1 Of abstract things : acer et vehe- mens incitatio, Cic. de Or. 2, 43, 183 : ge- nus orationis vehemens atque atrox, id ib. 2, 49, 200 so, v. et pugnax exordium dicendi, id. ib 2, 78, 317 : v. et aspera quaes- tio, Quint. 5 10, 113 : vehemens et grave senatusconsultum, Cic. Cat. 1, 1, 3. II. Tr-ansf., in gen.. Active, forcible, vigorous, powerful, mighty, strong : Arc- turus signum sum omnium acerrimum : Vehemens sum exoriens : quum occido vehementior, Plaut. Rud. prol. 71 ; so, im- ber, Lucr. 6, 517 : cursus fiuminum, Quint 9, 4, 7 : vehementissimus cursus, Hirt. B. G. 8, 15, 7 ; so, fuga, id. ib. 8, 48, 3 : ictus, Lucr. 6, 311 ; cf., pilum . . . vehementius ictu missuque telum, Liv. 9, 19, 7 : bras- sica . . . tenui succo vehementissima, very powerful, very efficacious. Cato R. R. 157, 2 • so medicamentum efiicacius et vehe- 1609 VE H Q mentius, Scrib. Comp. 70 : vitis vebe- mentioribus statuminibus impedanda est, stronger, Col. 4, 16, 2 : vitis vehemens multaque materia frondens, vigorous, id, 3, 1, 5 : vehemens violentia villi, Lucr. 3, 481 ; so, vis frigorum aut calorum, Plin. 17, 24, 37 ; cf., vis in oratione vehementis- sima, Quint. 9, 4, 13 : vehementior som- nus, Plin. 20, 22, 87 : dolor capitis, id. 24, 9, 38 : USU8 strigilis, Suet. Aug. 80 : argu- mentum vehementius, Quint. 7, 6, 7, et saep. — Hence, Adv., vehementer: l.(acc. tone. I.) Eagerly, impetuously, ardently, viole?itly, vehemently, etc. : vehementer irata, Plaut. True. 2, 6, 64 ; so id. Merc. 5, 2, 82 : se agere, Cic. Phil. 8, 5, 16 ; cf., quae vehe- menter, acriter, animose fiunt, id. Tusc. 4, 23, 51 : vehementer eos incusavit, Caes. B. G. 1, 40, 1 : commotus, id. ib. 1, 37, 4. — Comp.: insectari aliquem vehementius, Cic. Lael. 16, 57: nisi alicui vehementius minari, id. Verr. 2, 4, 66, 149 : vehementius equos incitare, Caes. B. C. 2, 41, 4. — Sup. : vehementissime contendere, Caes. B. C. 3, 17, 5. — 2. (ace. to no. II.) Strongly, forci- bly, powerfully, exceedingly, extremely, very much: fluctuare video vehementer mare, Plaut. Rud. 4, 1, 12 : astringere manus, id. Capt. 3, 5, 9 ; cf. id. Cure. 4, 4, 12 ; id. Mil. 2, 2, 50 : vehementer id retinebatur, Cic. Rep. 2, 32 : hoc te vehementer etiam at- que etiam rogo, id. Att. 16, 16, D. : displi- cere, id. ib. 13, 21, 3 : quod vehementer ad has res Attinet, Lucr. 4, 33 ; so, (res) ve- hementer ad me pertinet, Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 10 : vitium vehementer inesse, Lucr. 4, 824. — Comp. : ingemere vehemen- tius, Cic. Rep. 6, 12. — Sup. : se vehemen- tissime exercere in aliqua re, Cic. de Or. 1, 33, 152 ; eo, probare, Licin. Calv. in Charis. p. 198 P. vehementer» adv., v. vehemens, ad Jin. vehementescO; ere, v. inch. n. [ve- hemens ] To become violent or vehement (late Lat.) : passio, Coel. Aur. Tard. 1, 2: fluor, id. ib. 4, 6 fin. vehementia; ae, /. [id.] (a post-Aug. word).: I. Eagerness, fervency, vehemence : Pollio A8inius fuit acris vehementiae, Plin. 36, 5, 4, § 33 ; so, Gracchi, Gell.'l, 11, 14. — II, Strength: odoris, Plin. 13, 8, 16 : sa- poiis, id. 19, 5, 27 : vini, id. 31, 1, 21 : ve- narum, i. e. a strong pulse, id. 23, 1, 24 : linteoruin strigilumque, i. e. a copious use, id. 28, 4, 14. vehes* i s - /■ [veho] A carriage loaded with any thing, a cart-load, wagon-load (post-Aug.) : foeni large onusta, Plin. 36, 15, 24, § 108; so, stercoris, Col. 11, 2, 86: fimi, Plin. 18, 23, 53 : qui lapis etiam nunc ostenditur magnitudine vehis, so big as to be a cart-load, id. 2, 58, 59. — H. T r a n s f, as a»neasure, A load. Col. 11, 2, 13. vehicularisi e, adj- [vehiculum] Of or belonging to carriages or vehicles : res, the post, Hermog. Dig. 50, 4, 1 : called also, cursus, Arcad. ib. 18, § 4. vohicularius. a, um . ad .h [id] °J or belonging to carriages or vehicles, car- riage- : fabricator, a carriage-maker, Cap- itol. Max. et Balb. 5 : cursus, the post, Capitol. Anton. 12 ; called also, res, Amm. 14, 11. vehiculum- >, «• [veho] A carriage, conveyance, vehicle : mini aequum est dari vehicula, qui vehar, Plaut. Aul. 3, 5, 28 ; so of wagons, carts, Cic. Verr. 2, 5, 72, 186 ; Liv. 34, 1, 3; Suet. Calig. 39 ; Tac. A. 12, 47 ; id. Hist. 2, 41 ; Plin. Pan. 20, 3. Of a shiv : furtorum vehiculum, Cic. Verr. 2, 5,23,59. — *H, Trans!'., An agricultural implement for cutting down grain, a reap- ing-machine, Pall. Jun. 2, 2. veho, xi, ctum, 3. v. a. and n. [kindr. with dx™] I, Act., To bear, carry, convey, on the shoulders, by wagon, by horse, by ship, etc. : Plaut. Most. 3, 2, 44 ; cf. id. Bacch. 2, 3, 115 ; so, reticulum panis onus- to humero, Hor. S. 1, 1, 48 : cibum ore (formica), Ov. A. A. 1, 94 : ille taurus, qui vexit Europam, Cic. N. D. 1, 28, 78 : uxo- rcm plaustro, Tib. 1, 1, 51 ; cf., Tantali- des . . . Pisaeam Phrygiis equis, Ov. Tr. 2, 386 : quum triumphantem (Camillum) al- bi per urbem vexerant equi, Liv. 5, 28, 1 ; cf., te, Bacche pater, tuae Vexere tigres, Hor. Od. 3, 3, 14 : Troja qui profugis sa- 1610 V E L era vehis ratibus. Tib. 2, 5, 40: dum coe- lum Stellas, dum vehet amnis aquas, id. 1, 4, 66 ; cf., quodque suo Tagus amne yehit aurum, Ov. M. 2,251 : quod fugiens semel hora vexit, has brought along, has brought, Hor. Od. 3, 29, 48.— Absol. : navim pro- spexi, quanti veheret interrogavi, Quint. 4, 2, 41. — In the pass. : ut animal sex mo- tibus veheretur, Cic. Univ. 13 : curru quad- rigarum vehi, id. de Div. 2, 70, 144 ; so, vehi in essedo, id. Phil. 2, 24, 58 : vectus curru, Veil. 2, 82 Jin. ; Ov. M. 5, 360; cf, vehi per urbem, Cic. Pis. 25, 60 : in na- vibus vehi, id. N. D. 3, 37. 89 ; so, in navi, Plaut. Bac. 1, 1, 73: navi, id. Amph. 2, 2, 220 : lintribus, Var. L. L. 5, 32, 43 : puppe, Ov. Her. 16, 115 : parva rate, id. Met. 1, 319 ; cf. also Plaut. Am. 1, 1, 113 ; id. Mil. 2, 1, 40 ; id. Merc. 2, 3, 37 ; id. Stich. 4, 1, 25 ; id. Trin. 4, 3, 81 : in equo, Cic. de Div. 2, 68, 140 : in niveis equis victor, Ov. F. 6, 724 : nympha vehitur pisce, id. Met. 2, 13 : apes hquidum trans aethera vectae, Virg. A. 7. 65. II. Neulr., To be borne, to ride, sail, etc., upon any thing (so rarely, and perh. only in the Part, praes. and in the gerund) : consuli proconsul obviam in equo vehens venit, Quadrig. in Gell. 2, 2 fin. : per me- dias laudes quasi quadrigis vehens, Cic. Brut. 97, 331 : partim scripserunt, qui ova- rent, introire solitos equo vehentes, Gell. 5, 6, 27 ; Just. 11, 7 : cui lectica per ur- bem vehendi jus tribuit, Suet. Claud. 28.' Veii, orum, m. A very ancient city in Etruria, one of the twelve towns of the Etru- rian confederacy, conquered by Camillvs, near the mod. village of Isola, Plin. 3, 17, 21 ; Liv. 4, 61 ; 5, 2 ; 7 sq. ; Cic. de Div. 1, 44, 100 ; Suet. Ner. 39 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 410 sq.— II. Deriv. : A. Veiens, entis, adj., Of or belonging to Veii, Veicntian : ager, Cic. Rose. Am. 16, 47 ; id. Fam. 9, 17, 2 ; cf., arvum, Hor. Ep. 2, 2, 167 : sena- tus, Liv. 4, 58 : bellum, Cic. de Div. 1, 44, 100 ; 2, 32, 69 ; Liv. 4, 58 ; 5, 52, et al.— Subst., Veientes, um, m., The inhabit- ants of Veii, the Veientes, Cic. de Div. 1, 44, 100 ; id. Tusc. 3, 12, 27 ; id. Phil. 9, 2, 4 sq. ; Liv. 1, 15 ; 27 ; 4, 1 sq. In the sing. : Veiens.quidam.Cic.de Div. 1,44,100. — B. VeientanUS; a, um, adj.. The same : ager, Liv. 4, 19 ; 5, 30: uva, Mart. 2, 53. 4. — Subst., Veientana Italica, A black pre- cious stone found near Veii, Plin. 37, 10, 69. — Veientanum, i, n.. An inferior sort of wine, Hor. S. 2. 3, 143 ; cf. Pers. 5, 147 ; Mart. 1,104; 9; 3,49. — Veientani, orum, to., The inhabitants of Veii, the Veientians, Plin. 3, 5, 8.— C. Vcius or VeiUS (tri- syl.), a, um, adj., The same : dux Veius, i. e. Tolumnius, Prop. 4, 10, 31. — Subst., Veia, ae, /., A proper name of a woman, Hor. Epod. 5, 29. veL covj. [imperat. of volo, and there- fore, prop., will, choose, take which you wish], specifies, in connection with some- thing previously mentioned, another or a different thing, and leaves the preference between the two to he decided by sub- jective opinion or choice (while aut op- poses absolutely and objectively ; v. aut, ad in it,) Or; and, more freq., repeated, vel . . . vel, either . ..or, be it . . . or. I, In gen.: A. vel... vel: vel tu me vende, vel face quod tibi lubet, Plaut. Pers. 3, 1, 70 : nunc quamobrem hue sum mis- sus, amabo, vel tu mihi aias vel neges, id. Rud. 2, 4, 14 ; so id. ib. 5, 2, 44 : vel sump- tuosae vel desidiosae illecebrae multae cupiditatum, Cic. Rep. 2, 4: in omni vel officio vel sermone sollers, id. ib. 2, 21: maximum virtutis vel documentum vel officium, id. ib. 1, 20 : pace vel Quirini vel Romuli dixerim, id. Off. 3, 10, 41 : hunc ordinem ex censu descripsit vel paci de- corum vel bello, Liv. 1, 42 fn., et saep. — Along with aut, but not corresponding to it (but cf, in the follg., the poet, use of aut . . . vel, for vel . . . vel) : num aut tuum aut cujusquam nostrum nomen vel Cau- casum hunc transcendere potuit vel ilium Gangem transnatare ? Cic. Rep. 6, 20 : ubi enim potest ilia aetas aut calescere vel apricatione melius vel igni aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubris? id. Lael. 16, 57 : si velim scribere quid aut legere aut canere vel voce vel fidibus, aut geometricum quiddam aut physicum aut VEL dialecticura cxplicare, etc., id. de Div. 2. 59, 122. — Vel more than twice in succession : tu vel suda, vel peri algu, vel tu aegrota, vel vale, Plaut. Rud. 2, 7, 24 : vel in tern- pestate, vel in agris, vel in corporibus, Cic. Rep. 1, 44 : vel spectator laudum tu- arum vel particeps vel socius vel minis- ter consiliorum, id. Fam. 2, 7, 2 ; so eight times in succession, id. Rep. 1, 3. — 1>, The last vel joined with etiam, vero etiam, om- nino, to complete, intensify, or general- ize what has been said : quae vel ad usum vitae vel etiam ad ipsam rem pub- licam conferre possumus, (* or even), Cic. Rep. 1, 18/«. ; so id. ib. 1, 29; 2, 1; cf., ut vel ea defendam, qune Pompeius velit, vel taceam vel etiam ad nostra me studia referam literarum, id. Fam. 1, 8, 3 : in mediocribusvel studiis vel ofliciis, vel vero etiam negotiis, id. Rep. 1, 3 : haec vel ad odium, vel ad misericordiam, vel omnino ad animos judicum movendo? ex iis quae sunt ante posita sumentur, (* or in gen- eral), id. Part. or. 36, 128.— c. In the po- ets, sometimes, aut . . . vel, for vel . . . vel : tellus aut hisce, vel istam Quae facit, ut laedar, mutando perde figuram, Ov. M. 1, 546 ; v. aut, p. 501, a. B. Vel used once : die igitur me tu- um passerculum ...hoedillum me tuum die esse vel vitellum, Plaut. Asin. 3, 3, 77 : lege vel tabellas redde, id. Pseud. 1, 1. 29 : orabant (Ubii), ut sibi auxilium ferret . . . vel . . . exercitum modo Rhenum trans- portaret. Caes. B. G. 4, 16, 5: ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel ur- bem appellaverunt, Cic. Rep. 1, 26 : in unius voluntate vel moribus, id. ib. 2, 28 fin. ; id. ib. 3, 10 : constituere vel conser- vare, id. ib. 2, 38 fin.: unum illud exti- mescebam, ne quid turpiter facerem, vel dicam, jam etfecissem, id. Att. 9, 7, 1. — 1), Joined with potius, to correct what has been said, Or rather: ex hoc populo in- domito vel potius immani, Cic. Rep. 1, 44 : post obitum vel potius excessum Romuli, id. ib. 2, 30 fin. ; cf, quam valde ille redi- tu vel potius reversione mea laetatus ! id. Att. 16, 7, 5 : novem tibi orbibus vel potius globis connexa sunt omnia, id. Rep. 6, 17. II. In partic., with a climax implied, Or even, or indeed, or... itself, even, in- deed, surely, certainly (prop., an elliptical expression, to denote that something else or even the thing mentioned may be taken) : ita me di ament, vel in lautumiis. vel in pistrino mavelim Agere aetutrin, Quam, etc., Plaut. Poen. 4, 2, 5 : Ep. Si arte poteris accubare. Ge. Vel inter cu- neos ferreos, id. Stich. 4. 2, 39 : sed tanien vel reznum malo quam liberum popu- lum, Cic. Pep. 3, 34 fin. : isto quideiri modo vel consulatus vitnperabilis est, id. Leg. 3, 10. 23 : quum se vel principes ejus consilii fore profiterentur, Caes. B. G. 7, 37, 6 : vel Priamo miseranda manus, Virg. A. 11, 259: facile me paterer vel illo ipso acerrimo judice quaerente vel apud Cas- sianos judices . . . pro Sex. Roscio dicere, Cic. Rose. Am. 30, 85 : — Ch. Pax, te tri- bus verbis volo. Sy. Vel trecentis, Plant. Trin. 4, 2, 122 : Ca. Ut opperiare hos sex dies saltern modo. . . Ba. Animo bono es. Vel sex menses opperibor, id. Pseud. 1. 3, 89 ; cf. id. ib. 68 ; 111 : hoc ascensu vel tres armati quamlibet multitudinem ar- cuerint, Liv. 9, 24, 7 : Ph. Dane suavium '! Di. Immo vel decern, Plaut. True. 2, 4, 22: — per me vel stertas licet, inquit Carnea- des, non modo quiescas, Cic. Acad. 2, 29, 9.1 : ut ipsis sententiis, quibus proluserunt vel pugnare possirit, id. de Or. 2, 80, 325 : quum vel abundare debeam, cogor mutu- ari, id. Att. 15, 15, 3; — Ter. Hec. 1, 1, 3: existiment quod velint, ac vel hoc intelli- gent, Cic. Fin. 5, 11, 33: raras tuas qui- dem sed suaves accipio. literas : vel quas pioxime acceperam, quam prudentes ! id. Fam. 2, 13, 1 : credo vel propter ignis per- iculum, id. Le.g. 2, 23, 58 : est tibi ex his ipsis qui assunt bella copia, vel ut a te ipso ordiare, especially as you can begin with yourself, id. Rep. 2, 40. — So esp. freq. with superlatives, to denote the highest possible degree : hoc invenisset unum ad morbum ilium homini vel bellissimum, the very loveliest, the most beautiful possi- ble, Lucil. in Non. 527, 28 : vidi in doloro podagrae ipsum vel omnium maximum VEL I Stoicorum Posidonium, Cic. Fragm. ib. 32: hoc in genere nervorum vel mini- mum, 6uavitatis autem est vel plurimum, the very least . . . the utmost possible, id. Or. 26', 91 : quod erat ad obtinendam poten- tiam nobilium vel maximum, vehemen- ter id retinebatur, id. Rep. 8, 32 : cujus (Hannibalis) eo tempore vel maxima apud regem auctoritas erat, Liv. 3(i, 41, 2 : vident unum senatorem vel tenuissimum esse damnatum, Cic. Verr. 1, 16, 46 : l'ora templaque occupabantur, ut vel exspec- tatissimi triumphi laetitiii praecipi posset, Hirt. B. G. 8, 51, 3: — vel studiosissime quaerere, Cic. Rep. 1, 10 : quum Sopho- cles vel optime scripserit Electram, id. Fin. 1, 2, 5 : vel maxime confirmare, id. N. D. 2. 65, 162 ; so, vel maxime, id. de Or. 1, 8, 32 ; id. Or. 26, 89 ; id. Att. 9, 12, 3 ; Quint. 1, 3, 12; 4, 3, 4. et mult. al. Vcla> ae . /• The Gallic name for the plant erysimon, Plin. 22, 25, 75. VelabrenSlSi e, v. 2. Velabrum, no. II. 1. velabrum) '• n - [velo] A cover- ing or awning stretched above the thea- tre, Amm. 14, 6 fin. 2. Velabrum! h n - A street in Rome on the Aventine Hill, where especially oil- dealers and cheese-mongers sold their wares, Var. L. L. 5, 7, 14 ; Plaut. Capt. 3, 1, 29 ; id. Cure. 4, 1, 22; Hor. S. 2, 3, 229; Til). 2, 5, 33 ; Prop. 4, 9, 5 ; Ov. F. 6, 405.— H. Deriv., Velabrensis» e, a,lj., Of or be- longing to the Velabrum, Velabrian: ca- seus, Mart. 13, 32, 2 ; cf. id. 11, 52, 10. yclameri) 5nis, n. [velo] A cover, cov- ering, clothing, garment (poetical and in post-Aug. prose), Virg. A. 1, 649; Ov. M. 6, 566 ; id. Fast. 6, 579 ; id. A. A. 3, 267 ; Juv. 3, 178; Sen.Cons.adHelv.il; Tac. G. 17.- velamentum» i. «• fid.] A cover, covering; I, Lit.: * A. Tunicas, quae testiculos ambiunt, velamenta vocat, Cels. 7, 18. — *1S.A veil, curtain, i. q. velum : Sen. Cons, ad Marc. 15. — C. Velamenta, Olive- branches wound abonl with woolen fillets, or rods wonnd about in like manner, which suppliants bore before them: velamenta manu praetenderis supplice, Ov. M. 11, 279 : ramos oleae ac velamenta alia sup- plicum porrigentes orare, ut reciperent sese, Liv. 24, 30 fin. : velamenta et int'u- las praeferentes, Tac. H. 1, 66 ; v. velo, no. I., circa fin. — *H.Trop. : quaeren- tes libidinibus suis patrocinium aliquid seu velamentum, a screen, cloak, conceal- ment, Sen. Vit. beat. 12 fin. velarisi e . aa J- [velum] O/or belong- ing to a veil or curtain: anuli, curtain- rings, Plin. 13, 9, 8. Velarium» "> «■ [ id -] A covering, screen, awning, stretched above the thea- tre to keep oft' the sun, Juv. 4, 122. i velariUS) ii, ™- [id.] I. A slave who attended to closing the curtains at the en- trance of an apartment, a door-keeper, In- scr. Glut. 599, 7 sq. — II. A sailor who at- tended to furling and unfurling the sails, Inscr. Orell. no. 3642. velatiOi onis > /■ ['d-l -A veiling, giv- ing the veil, Aug. Ep. 150 fin. VelatOt <•*>•■ v - Telo > ad Jin. - ( Velauni, orum, m. A people of Aquitan.ia, Caes. B. G.7,75; Plin. 3, 20, 24.) Veleda> ae , /• A virgin who uttered predictions, and received idolatrous wor- ship among the Germans, Tac. G. 8 ; id. Hist. 4, 61: 65; 5,22; 24. VeleS* ^s, m - -A hind of light-armed soldier, who attacked the enemy out of the line of battle, a skirmisher ; usually in the plur., velites, " Liv. 26, 4, 4 sq. ; 38, 21, 13 ;" 30, 33, 3, et saep. ; Var. in Non. 552, 30 ; Ov. lb. 48. — In the sing., Lucil. in Fest. s. v. sub vitem, p. 308 ; Titin. in Non. 552, 26. — *II, Transf.: me autem a te, ut scurram velitem, malis oneratum esse, non moleste tuli, as the clown of the troop, Cic. Fam. 9, 20, 1. Velia» ae , /• •' I. An elevated portion of the Palatine Hill at Rome, Var. L. L. 5, 8. 17 ; Cic. Rep. 2, 31 ; Liv. 2, 7, 6.— B. De- riv., Vclicnsis- e, adj., Of or belonging to Velia, Velian : veliense sexticeps in velia apvd aedem devm penativm, an old formula in Var. L. L. 5, 8, 17. — II. A town on the coast of Lucania, a colony of .the Phocaeans, orig. called 'XSirj, after- VE L I ward 'FXiH, Lat. Elea (v. h, v.), Plin. 3, 5, 10 ; Gell. 10, 16, 3 ; Cic. Fam. 7, 19, 1 ; 7, 20, 1 ; id. Verr. 2, 2, 40, 99 ; 2, 5. 17, 44 ; Hor. Ep. 1, 15, 1, et al. ; cf. Mann. Ital. 2, p. 135. — B. Derivv. : 1. VcJicnsis, e, adj., Of or belonging to Velia, Vtlian : sacerdotes, Cic. Balb. 24, 55. — In the plur., Velionses. mm, m„ The inhabitants of Velia, the Vctians. Cic. Fam. 7, 20, 1 ; Plin. 3, 3, 4. — 2. Vclinusi "• um , adj., The same : portus, i. e. Velia, Virg. A. 6, 366. vcllfer» era, erum, adj. [velum-l'ero] Sail-bearing : carina, Prop. 3, 9, 35; Ov. M. 15. 719 : malus, Val. Fl. 1, 126 : venti, Sen. Thyest. 129. vchf'icatlO. onis, /. [velifico] A making sail, sailing : mutata velificatione, Cic. Fam. 1, 9, 21. vclificium- ii, «• [id.] A making sail, sailing : velificia primum invenit Isis,_Hyg. Fab. 277. VellflCO) ore, v. velificor, ad fin. velificor» atus, 1. v. dep. n. [velum- facio] To make sail, spread sail, sail : I, Lit. (so rarely; not in Cic.) : (ratis) Cae- rula ad infernos velificata lacus, Prop. 2, 28, 40: veliticantes triumphantium in mo- dum, Flor. 3, 7, 3.— H. Trop. : alicui, To make sail for, i. e. to exert otte's self to ef- fect, procure, or gain a thing (so quite classical): honori suo velificari, Cic. Agr. 1, 9, 27 : ne aut velilicatus alicui dicaris, aut, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 2 : favo- ri civium, Flor. 1, 9, 5. §3F* 1. Act. collat. form, velifico, are : nauta per urbanas velificabat aquas, Prop. 4, 9, 6; so, per summa aequora, Plin. 9, 33, 52. — 2. Velificatus, a, um, in a pass, signif. : Athos, sailed through, Juv. 10, 174. * vellf lCUSt a . um > adj. [ velificor ] Made with sails, sailing : cursu navigii, Plin. 13, 11,21. 1. VelinUS lacus, A lake in the Sa- bine territories, between Reate and Inter- amnum, Plin. 3, 12, 15 ; Virg. A. 7, 517 ; 712 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 530.— It gave its name to Velina tribus, the people who dwelt around this lake, Cic. Att. 4, 15, 9 ; Liv. Epit. 19 fin. 2. VclinUSi a > um > adj. Of or be- longing to Velia ; v. Velia, no. II., B, 2. VelitariS) e . adj. [ v eles] Of or belong- ing to the velites : arma, Sail. J. 105, 2 : hastae, Liv. 26, 4, 4 ; 38, 20, 1 ; Plin. 7, 56, 57. VelitatlOjOnis,/. [velitor] A skirmish- ing with words ; a bickering, wrangling, dispute (Plautin.) : " velitatio dicta est ul- tra citroque probrorum objectatio, ah ex- emplo velitaris pugnae," Fest. p. 369 : ver- bis velitationem fieri, Plaut. Asin. 2, 2, 41 ; id. Rud. 2, 6, 41. Veliterninus» a > um > v - Velitrae, no. II., B. VeliterilUS) a > um ) v - Velitrae, no. II., A. velites» um . v - veles. velitor» atua > 1- "• dep. n. [veles] To fight like the velites or light troops, to skirmish (an ante- and post-Aug. word) : I. Lit. : in eum lapidibus crebris, App. M. 9, p. 234 : — equus postremis calcibus, id. ib. 7, p. 195. Of coition : primis Ve- neris proeliis, id. ib. 5, p. 168. — II, Trop.: tunc saga ilia primis adhuc armis disci- plinae tuae velitatur, i. e. makes the first attempt, essays, App. M. 9, p. 234 : — nescio quid vos velitati estis inter vos duos, i. e. have wrangled, Plaut. Men. 5, 2, 28 ; cf, adversus impudentes et improbos in mal- edictis (coupled with decertare convicio), Gell. 6, 11, 1 : — periculum alicui, to threat- en with danger, App. M. 5, p. 164. Velitrae» arum, /. A town 'of the Volscii, in Latium, whence originated the Octavian family, now Veletri, Liv. 2, 31 ; 34 ; 6, 36 ; Suet. Aug. 1 ; 6 ; 94 ; Sil. 8, 379; cf. Mann. Ital. 1, p. 640. — H. De- rivv. : a. Veliternus, a . «m, adj.. Of ox belonging to Velitrae: ajer, Liv. 2,31 : rus, Plin. 12, 1, 5 : populus, Liv. 8, 12 : coloni,id.6, 36.— In the plur., Veliterni, Brum, m., The inhabitants of Velitrae. Plin. 3, 5, 9 ; Liv. 8, 14 ; Suet. Aug. 94.— In the sing., Veliternus, i, m., A proper name, Sil. 13, 229.— B. Veliterninus, a . »m, adj., The same : vina, Plin. 14, 6, 8, § 65. VClivdlanSi antis, adj. [vi lumvolo] Sailjlying, flying with sails, a poet, epi- VE L L thet of a ship : naves, Poet. ap. Cic. de Div. 1, 31. 67 ; cf. the follg. art. vellvdluS» R > um > "dj- [id.] Sail-Jly- ing, winged with sails, a poet, epithet of a ship : naves, Enn. Ann. 14, 2; so id. ap. Macr. S. 6, 5 ; Ov. Pont. 4, 5, 2 ; also, ab- i sol.: mare velivolis florebat, Lucr. 5, 1441. Transf., an epithet of the sea: maria alta velivoln, Liv. Andr. in Macr. S. 6, 5 ; so Virg. A. 1, 224 ; Ov. Pont 4, 16, 21. Velia» ac , v. villa, ad init. * vellatura» ae , /• [contr. from vehe- latura, from veho] A carrying, convey- ance: vellaturam facere, Var. R.R.I, 2, 14. (* Vellaunodunum» i. « a town of Gallia Celiica, in the territory of the Se- nones, Cacs. B. G. 7, 11.) Velleius» a - The name of a Roman gens. So esp., C. Velleius Paterculus, a Jiislorian under Augustus and Tiberius ; v. Biihr's Rom. Lit. Gesch. § 203 sq.— H. Derivv. : a. Velleius» a > urn < nd J-> °f or belonging to a Velleius, Velleian : lex, perh. called after the consul C. Velleius Tutor, Scaev. Dig. 28, 2, 29 ; Ulp. ib. 3, 3 ; Just. Inst. 2, 13. — B. Vellcianus. a , um, adj., The same: senatusconsultum, called after the consul C. Velleius Tutor, Ulp. Dig. 16^ 1, 2. * vellicatim» "dv. [vellico] qs. By pinches or twitches, i. e. piecemeal, discon- nectedly : vellicatim ac saltuatim scribere. Sisenn. in Non. 188, 1. VCllicatlO» onis,/. [id.] A plucking, twitching ; trop., a twitting, taunting (post-Aug.) : quum non tantum laceraiio- nes, sed etiam vellicationes eftugerit, Sen. Vit. beat. 5 med. ; so id. de Ira, 3, 43. vellico» av '> stum, 1. v. a. [vello] To pluck, twitch, pinch, nip: I. Lit. : comix vulturios vellicat, Plaut. Most. 3, 2, 148 : puer, quid fieret, interrogatus, a paedago- go se vellicari respondit, Quint. 6, 1, 41 : vellicata blande auricula suscitavit, Paul. Nol. Ep. 36, 3. — B. Transf., of bees, To suck, Var. R. R. 3, 16, 7.— II. Trop. : *A. To wake up, arouse by twitching : ex- citandus e somno et vellicandus est ani- mus admonendusque, Sen. Ep. 20 Jin. — • B. To pluck or twitch in speaking, i. e. to twit, taunt, carp, rail at : contemplent, conspiciant omnes, nutent, nectent, sibi- lent, vellicent, vocent, etc., Plaut. Merc. 2, 3, 73 ; cf., more hominum invident, in conviviis rodunt, in circulis vellicant, maledico dente carpunt, Cic. Balb. 26, 57. So too Sen. Ben. 2, 28 fin. ; Prop. 2, 5, 8 ; Hor. S. 1, 10, 79. Velio» vulsi, vulsum, 3. v. a. Topluck, pull; to pluck out, pull out, tear out : I. Lit. : oves, Var. R. R. 2, 11, 9 ; so Plin. 8, 48, 73 : anseres, id. 10, 22, 27 ; cf., plu- mam anserum, Col. 8, 13, 3 : albos capil- los a stirpe, Prop. 3, 25, 13 : comam, Mart. 5, 39, 19 : pilos equinae caudae, Hor. Ep. 2, 1, 45 : barbam, id. Sat. 1, 3, 133 ; cf., florem genae, Luc. 6, 562 : circa corporis curam morosior, ut non solum tondere- tur diligenter ac raderetur, sed vellere- tur etiam, i. e. had the hair on his body plucked out by the roots. Suet. Caes. 45 : — cuneum vellito statimque surculos in ea foraminft demittito, etc., Col. 5, 11, 5 ; Arb. 26, 4 : quum pars vellerent vallum atque in fossas proruerent, Liv. 9, 14, 9 ; so, signa (castris), Virg. A. 11, 19 ; id. Georg 4, 108 : hastam de cespite, id. Aen. 11, 566 : postes a cardine, id. ib. 2, 480 : modo nata poma, Tib. 3, 5, 20 ; cf., asparagum ab radice, Plin. 19, 8, 42: herbas unguibus. Luc. 4, 414 : — vellere coepi et pressare manu lentissima brachia, Hor. S. 1, 9, 63 ; so, latus digitis, Ov. A. A. 1, 606; and, an- rem, to pull or twitch the ear, Virg. E. 6, 4 : Cop. 37; Calpurn. Eel. 4, 155.— II. Trop. (very rarely) : sed mea secreto veilunttu pectora mortu, Stat. S. 5, 2, 3. — Hence vulsus, a, um, Pa. : A. With the hair plucked out, i. e. hairless, beardless, smooth, effeminate : ludius, Plaut. Aul. 2, 9, 6 ; Quint. 2, 5, 12 ; so id. 5, 9, 14 : 8 praef. § 19 ; Sen. Contr. 1 praef. med. ; Prop. 4, 8, 23. — 2. Trop. : mens, effeminate, Mart. 2, 36, 6. — B. Suffering convulsions, spas- modic, Plin. 21, 19, 74 ; 23, 1, 16. vellus» eris, n. [vello] Wool shorn off, a fierce : " pastores Palatini ex ovibus ante tonsuram inventam vellere lanam sunt soliti : a quo vellera dicuntur," Var. L. L. 1611 VEIO 5; 8, 17 ; cf. id. ib. 5, 29, 36. So id. R. R. 2, 11, 9 ; PMn. 27, 7, 28 ; Lucr. 6, 689 ; Hor. Epod. 12, 21 ; id. Ep. 1, 10, 27 ; Ov. M. 6,21; 14, 264, et mult, al.— H. Transf.: A, The skin of a sheep with the wool on it, the fell or pelt entire, Col. 7, 4, 4 ; Tib. 2, 1, 62 ; Virg. E. 3, 95 ; id. Aen. 7, 95 ; Ov. Her. 18, 144 ; id. Fast. 5, 102.^Hence, 2. For The hide, pelt of any other animal : fulvi leonis, Ov. F. 2, 340; cf. id. ib. 5, 396 : cervina, id. Met. 6, 592; cf. id. ib. 3, 197 : ferina, id. ib. 11, 4 — B. Of woolly material, Wool, down : velleraque ut fo- liis depectant tenuia Seres, i. e. the fleeces or flocks of silk, Virg. G. 2, 121. Of light, fleecy clouds : tenuia nee lanae per coe- lum vellera ferri, Virg. G. 1, 397 ; so Luc. 4, 124. Of snow-flakes : Mart. 4, 3, 1.— C. Of things made of wool : Parnasia, wool- en bands or fillets, Stat. S. 5, 3, 8. veloj avi > atum, 1. v. a. [velum] To cover, cover up, wrap up, envelop, veil, etc. (quite class.): I. Lit. : capite velato, Cic. N.D.2,3,10; so Quint. 2, 13, 13 ; 6,1,48; cf., capita Phrygio amictu ante aras, Virg. A. 3, 545 : varices, Quint. 11, 3, 143 : par- tes tegendas, Ov. M. 13, 479 ; cf 1 ., velanda corporis, Plin. Ep. 6, 24, 3 : antennas, Virg. A. 3, 549 : — velatus toga, enveloped, clothed, Liv. 3, 26, 10 ; so, purpurea veste, tunica, stola, etc., Ov. M. 2, 23 ; id. Fast. 3, 645 ; Hor. S. 1, 2, 71 ; Tib. 1, 5, 25 : — tempora purpureis .tiaris, to wrap round, bind round, Ov. M. 11, 181 ; so, tempora vittis, corona, id. Pont. 3, 2, 75 ; 4, 14, 55 ; cf. in h Greek construction : Amphicus albenti velatus tempora vitta, id. Met. 5, 110 : cor- uua lauro, id. ib. 15, 592 ; cf., hastam fron- dibus, id. ib. 3, 667 : rookie sertis, id. Fast. 6,312: Palatia sertis, id. Trist 4, 2, 3 : de- lubra deum fronde, Virg. A. 2, 249 : — vela- tis manibus orant, ignoscamus peccatum suum, i. e.. holding the velamenta (v. h. v., no. I., C), Plant. Am. 1, 1, 101 ; cf., velati ramis oleae, Virg. A. 11, 101. B. In milit lang., velati, orum, m., similar to the accensi (and perh. joined with them in one maniple), A kind ofsu- pernmnerary troops, who took the place of those who fell ,- always in the phrase, ac- censi velati (z. e. accensi et velati ; like emptio venditio, socii Latini, etc.), Cic. Rep. 2, 22 ; Fragmenta Vatic, juris civ. § 138, p. 121 ed. Bucholtz ; cf. Fest s, v. ascripticii, p. 14 Miill. N. cr. ; s. v. ve- lati. p. 369. In the later Latin (because regarded as one word) also in the sing., of one such soldier, accensus velatus, Inscr. Orell. no. Ill ; 1368 ; 2153 ; 2182, et mult. al. Cf., concerning this kind of troops, Niebuhr, Rom. Gesch. vol. ii., p. 496 sq., 3d ed. II. Trop., To hide, conceal (post- Aug. ; several times in Tac, otherwise rarely) : odium fallacibus blanditiis, Tac. A. 14, 56: externa falsis armis, id. Hist 4, 32 ; cf. id. Ann. 12, 61 : primas adolescentis cupidi- nes, id. ib. 13, 13 : culpam invidia, id. ib. 6, 29 : nihil, coupled with omittere, Plin. Pan. 56, 1. — Hence * velato, adv., Through a veil, darkly, obscurely : deum discere, Tert adv. Marc. 4,29. VelocasseSj ium, v. Bellocassi. veloci tas? atis, /. [velox] Swiftness, fleelness, speed, rapidity, velocity : I, L i t. : velocitate ad cursum valere, Cic. Oft'. 1, 30, 107 ; so id. Tusc. 5, 15, 45 (coupled with pernicitas) : 4, 13, 31 (with celeritas) ; Caes. B. G. 6, 28, 2; Hirt. B. G. 8, 36, 2 ; 48, 7 ; Quint. 2, 16, 13 ; 2, 20, 9, et al. In the plur. : non viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magnae ge- runtur, sed, etc., Cic. de Sen. 6, 17. — B. Trop. (so perh. only post- Aug.) : veloci- tas cogitationum animique celeritas, Plin. 7, 12, 10; so, animi exercitata studio, Quint. 5, 10, 123 : mali, Tac. A. 15, 38 : occasionum, id. Hi6t. 1, 83. — Of speech, style : immortalie ilia Sallustii, Quint. 10, 1, 102 : so id. 9, 4, 83 ; 10, 7. 8. VeloClter» adv., v. velox, ad fin. VCloK» ocis, adj. [velum, and thus qs. under full sail] Swift, quick, fleet, rapid, speedy (quite class.): I. 'Lit.: juvenes. Liv. 26, 4, 4; cf, pedites velocissimi ac forti8simi, Caes. B. G. 1, 48, 5 ; and, velo- cissimus quisque, Quint. 2, 3, 7. So, Breuni, Hor. Od. 4, 14, 11. So, cervi, 1612 VEIU Virg. A. 5, 253 : catuli, id. Gcorg. 3, 405 : navis, id. Aen. 5, 116 : pes, Ov. M. 1, 551 : flamma, Lucr. 6, 689 : jaculum, Virg. G. 2, 530 : procella, Hor. Od. 3, 27, 63 : ar- bores, rapidly growing, Plin. 17, 13, 20 : toxicum, quickly working, Hor. Epod. 17, 61 ; so, genus herbae ad mortem, Plin. 21, 31, 105 : horae, Ov. M. 2. 118 ; cf., anni, Mart. 8, 8, 1 : navigatio, Quint. 12, 2, 24 : celeritas, Plin. 10, 24, 34 : victoria, Hor. Ep. 1, 18, 64 : moenia (thermae), quickly built, Mart. Spect. 2, 7.— Poet., for the adv. : ille velox . . . Desilit in latices, Ov. M. 4, 352 ; so Hor. Od. 4, 12, 22 ; Luc. 9, 829. — With the inf. : nee jam hie absis- tere velox, Stat. Th. 6, 797. — H. Trop. : nihil est animo velocius, Cic. Tusc. 1, 19, 43 : ingenio veloci ac mobili, Quint. 6, 4, 8 ; cf., natura humani ingenii agilis ac ve- lox, id. 1, 12, 2 ; and, velox ingenio, Tac. Agr. 13 : animus, Hor. Ep. 1, 12, 13 : acu- tior atque velociorin urbanitate brevitas, Quint. 6, 3, 45 ; cf, decurrere materiam srilo quam velocissimo, id. 10, 3, 17. — Adv., veloclter, Swiftly, quickly, speedily, Ov. M. 4, 509 ; 11, 586 ; Quint. 1, 1, 28 ; 2, 4, 28 ; 8, 3, 81 ; Plin. 16, 44, 90.— Comp. : Cic. Rep. 6, 25.— Sup. : Cic. Univ. 9 ; Caes. B. G. 5 L 35, 1 ; Suet. Tit. 3. velum» i, n- [contr. from vehulum, from veho ; and thus, orig., that which bears the ship on] A sail (in good prose usually in the plur.) : (a) Plur. : scindere vela, Plaut. Trin. 4, 1, 18 : ad id, unde ali- quis flatus ostenditur, vela do, Cic. de Or. 2, 44, 187 ; so, dare, id. Or. 23, 75 ; Liv. 31, 45, 11 ; Quint. 10, 3, 7 ; Hor. Od. 1, 34, 4 : facere, Cic. Tusc. 4, 4, 9 ; cf, fieri, id. Verr. 2, 5, 34, 88 : pandere, id. Tusc. 4, 5, 10 ; Quint. 6, 1, 52 : dirigere ad castra Corneliana, Caes. B. C. 2, 25, 6 : quo uti- nam velis passis pervehi liceat I Cic. Tusc. I, 49, 119 : contrahere, id. Att. 1, 16, 2 ; Quint. 12 praef. § 4 ; Hor. Od. 2, 10, 24 : subducere, Auct. B. Alex. 45, 3 : legere, Virg. G. 1, 373, et saep. Poet of wings : pennarum, Lucr. 6, 744. — (/3) Sing. : in pontum vento secundo, velo passo per- venit, Plaut. Stich. 2, 2, 45. So id. Mil. 4, 8, 7 ; id. Epid. 1, 1, 47 ; Virg. A. 1, 103 ; 400 ; Ov. Her. 13, 101 ; id. Met. 7, 491 ; II, 483, et al. — b. Proverb. : remis velis- que, with oars and sails, i. e. with tooth and nail, with might and main : res velis, ut ita dicam, remisque fugienda, Cic. Tusc. 3, 11, 25 ; cf, remigio veloque quantum poteris festina et fuge, Plaut. Asin. 1, 3, 5 (cf. the similar phrase, remis ventisque, sub remus, p. 1301, no. I.). — B. Trop. : utrum panderem vela orationis statim, an, etc., Cic. Tusc. 4, 5, 10 : dare vela Fa- mae, Mart. 8, 70, 6. II. Transf., A cloth, covering, awn- ing, curtain, veil : tabernacula carbaseis intenta velis, Cic. Verr. 2, 5, 12, 30 : velis amictos non togis, id. Cat. 2, 10, 22 ; — eadem (i. e. uxor) si quando recito, in proximo, discreta velo, sedet, Plin. Ep. 4, 19, 3 ; so of chamber-curtains, hangings, Suet. Claud. 10 ; Juv. 6, 228 ; 9, 105. Of the awnings stretched over the theatre or other public places, as a protection from the sun : Lucr. 4, 73 ; so Prop. 4, 1, 15 ; Ov. A. A. 1, 103 ; Inscr. Orell. no. 2219 ; cf. Plin. 19, 1, 6: — multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibus- dam obtenditur unius cujusque natura, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, 15. * velumen> I»i 3 > n - [vello] A fleece : " lanam demptam ac conglobatam alii vel- lera, alii velumina appellant," Var. R. R. 2, 11, 9 Schneid. N. cr. vel-ut or vel-uti) °dv. (vel taken in its special emphatic signif., v. veL no. II.) Even as, just as, like as. I. C o r r e 1 a t. with a follg. sic, ita (so very rarely) : velut in cantu et fidibus, sic ex corporis totius natura et figura varios motus ciere, Cic. Tusc. 1, 10, 20"; so, quum velut Sagunti excidium Hannibali, sic, etc., Liv. 31, 18, 9: velut per fistulam, ita per apertam vitis medullam humor trahitur, Col. 3, 18, 5. — B. I" partic, to intro- duce comparisons : veluti Consul, quum, etc. ... sic exspectabat populus, etc., Enn. Ann. 1, 101 : ac veluti magno in populo quum saepe coorta est seditio . . . Sic, etc., Virg. A. 1. 148 ; v. below, no. II., B, 2, and atque, p. 164, no. II., 4. VENA n. Absol. : A. 1° gpv.: Plaut. Poen. 4, 1, 2 : quum repente instructas velut in acie certo gradu legiones accedere Galli viderent, Caes. B. G. 8, 9, 1 : ne vitam si- lentio transeant veluti pecora, quae, etc., Sail. C. 1, 1. B. In partic: 1. To connect, by way of example, a single instance with an es- tablished general proposition, As, for in- stance, for example : hoc est incepta effi- cere pulchre, veluti mihi Evenit, ut ovans praeda onu6tus incederem, Plaut. Bac 4, 9, 145 ; id. Rud. 3, 1, 4 ; so id. Merc. 2, 1, 3 ; cf. id. Aul. 3, 4, 3 ; id. Cure. 5, 3, 4 ; id. True. 2, 1, 35 ; 2, 7, 19 : numquam tain male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant : veluti in hac re aiebant, In labores Herculis, etc., Cic. Verr. 2, 4, 44, 95 : ut illi dubia quaedam res . . . pro- betur : velut apud Socraticum Aeschinem demon6trat Socrates, etc., id. Inv. 1, 31, 51 : est etiam admiratio nonnulla in bes- tiis aquatilibus iis, quae gignuntur in ter- ra. Veluti crocodili, etc., id. N. D. 2, 48, 124 ; id. Fin. 2, 35, 116 ; cf, multa con- jecta sunt aliud alio tempore, velut hoc, etc., id. Q. Fr. 3, 1, 7, 23 : aliae quoque ar- tes minores habent multiplicem materi- am, velut architectonice, Quint. 2, 21, 8. 2. To introduce a comparison or trop- ical expression, As, like, as it were: con- currunt veluti venti, quum spiritus Aus- tri, etc. . . . Undique conveniunt velut im- ber, etc., Enn. Ann. 17, 14 sq. : frena dabat Sipylus, veluti quum, etc., Ov. M. 6, 231 : migrantes cernas totaque ex urbe ruen- tes, Ac, veluti ingentem formicae farris acervum Quum populant, etc., Virg. A. 4, 402; cf. above, no. I., B : — quoddam sim- plex orationis condimentum, quod senti- tur latente judicio velut palato, Quint. 6, 3, 19 : ducetur rerum ipsa serie velut du- ce, id. 10. 7, 6 : haec velut sagina dicendi, id. 10, 5, 17: inaequalia tantum et velut confragosa, id. 8, 5, 29 : haec est velut im- peratoria virtus, id. 7, 10, 13. 3. Velut si, to introduce a hypothetical comparative clause, Just as if, just as though, as if, as though: absentis Ario- visti crudelitatem, velut si coram adesset, horrerent, Caes. B. G. 1, 32, 1 : (tantus pa- tres) metus de summa rerum cepit, velut si jam ad portas hostis esset Liv. 21, 16, 2; Quint. 2, 13, ] : facies inducitur illia (corporibus mixtis) Una, velut 6i quia, etc., Ov. M. 4, 375. — Sometimes, in this sense, velut alone : saepe, velut gemmas ejus signumque probarem, Per causam mem* ini me tetigisse manum, Tib. 1, 6, 25 ; so Ov. M. 4, 596. vena> ae, /. A blood-vessel, vein : ve- nae et arteriae a corde tractae et profec- tae in corpus omne ducuntur, Cic. N. D. 2, 55, 140. So. venam incidere, id. Pis. 34, 83 ; Cels. 2, 10 ; for which, interscindere, abrumpere, abscindere, exsolvere, aperi- re, pertundere, Tac. A. 15, 35 ; 59 fin. ; 69 ; 16, 17 med. ; 19 ; Juv. 6, 46, et al.— 2. In partic, An artery: si cui venae sic mo- ventur, is habet febrem, Cic. Fat 8, 15 ; so Cels. 3, 6 : tentare, to feel the pulse, Suet Tib. 72 fin. ; for which, tangere, Pers. 3, 107; Sid. Ep. 22: si protinus venae con- ciderunt, i. e. the pulse has sunk or fallen, Cels. 3, 5.— B. Transf, of things that resemble veins. Thus, of water-courses, Hirt. B. G. 8, 43, 4 ; Auct. B. Alex. 8, 1 ; Mart. 10, 30, 10. Of veins of metals, Cic. N. D. 2, 60, 151 ; Juv. 9, 31. Of the uri- nary passages, Cels. 4, 1. Of the veins or streaks of wood, Plin. 16, 38, 73 ; 13, 15, 30; of those of stone, id. 37, 6, 24 ; Stat. 5. 1, 3, 36. Of the rows of trees in a gar- den, Plin. 17, 11, 15. Of the virile member, Mart 4, 66, 12; 6, 49, 2; 11, 16, 5; Pers. 6, 72.— II. T r o p. : A. For The interior, the intimate or natural quality or nature of a thing : periculum residebit et erit inclu- sum penitus in venis et visceribus rei pub- licae, Cic. Cat. 1, 13, 31 : (orator) teneat oportet venas cujusque generis, aetatis, ordinis, id. de Or. 1, 52, 223: si ulla vena paternae disciplinae in nobis viveret, Se- ver, ap. Spart Pesc. 3.— B. For a person's Natural bent, genius, disposition, vein (the fig. taken from veins of metal) : ego nee studium sine divite vena, Nee rude quid possit video ingenium, Hor. A. P. 409 ; so, v. tenuis et angusta ingenii, Quint. 6, 2,3 s VENA benigna ingenii, Hor. Od. 2, 18, 10 : pub- lics (vatis), Juv. 7, 53. venabulum> i. »• [venor] A hunting- apear, Cic. Fani. 7, 1, 3 ; Virg. A. 4, 131 ; Ov. Her. 4, 83 ; id. Met. 8, 419 ; 403 j 9, 205 ; 10, 713; 12, 453; Mart. 14, 31, 1. — II. Transf.: sagittarum, of large spear-like arrows, for killing elephants, Plin. 8, 8, 8. Venafrum, it n. -^ very ancient town of the Samnites, celebrated for its olive-oil, now Venafro, Plin. 3, 5, 9 ; Cato R. R. 135 ; 130 ; Cic. Att. 7, 13, b, 7 ; id. Q. Fr. 3, 1, 2, 3; Hor. Od. 2, 6, 16; Mart. 13, 101, 1; cf. Mann. Ital. 1, p. 787. — H. Derivv. : A. Venafer. a, um, adj.. Of or belonging to Venafrum: oleum, Var. R. R. 1, 2, 6. — B. VenafranuSi *>i um,adj., The same : agri, Hor. Od. 3, 5, 55. — Subst, Vena- franum, i, n. (.sc. oleum), Venafran oil; ipse Venafrnno piscem perfundit, Juv. 5,86. venaliciariUS, a, n™, adj. [venali- cius] Of or belonging to slave-selling : vi- ta, i. e. slave-dealing, Ulp. Dig. 32, 1,73. — 11. Subst., venaliciarius, ii, m„ A slave-dealer, Ulp. Dig. 14, 4, 1 ; 21, 1, 44 ; Afric. ib. 50, 16, 207, et al. venalicius or -tius, «.«m, adj. [ve- nalis] OJ or belonging to selling, for sale : 1, In gen.: jumenta, Petr. 76. — B. Sub- st ant, venalicium, ii, n„ Taxes on sales, Cod. Justin. 12, 19, 4.— H. In par- tic, Of or belonging to slave-selling : fa- miliae, i. e. young slaves exposed for sale, Suet. Aug. 42 ; so, greges, Plin. 35, 18, 58. — B. Subst. : 1, venalicius, ii, m., A slave-dealer, Cic. Or. 70, 232 ; Plin. 21, 26, 97; Suet. Rhet. 1. — 2. venalicium, ii, re. : a. Slave-selling, Venul. Dig. 21, 1, 65 ; Petr. 29; Inscr. Orell. no. 3023 and 4777. — b. I» tne pl"r. concr., Young slaves, Ulp. Dig. 28, 8, 5. venalis. e, adj. [ 2. venus ] Of or be- longing to selling, to be sold, for sale : I, Lit.: A, In gen. : aedes, Plaut. Most. 3, 2, 67 : horti, Cic. Off. 3, 14, 58 : v. ac proscriptae possessiones, id. Agr. 3, 4, 15: eibus uno asse, Plin. 19, 4, 19 : opera pis- toria, Suet. Tib. 34 : essedium, id. Claud. 16 : vox, ii e. of a public crier, Cic. Quint. 3, 13, et saep. : postremo dixisse (Jugur- fbam), Urbem venalem et mature peritu- ram, si emptorem invenerit, Sail. J. 35 fin. : ubi non sit, quo deferri possit ve- nale, non expediat colere (hortos), Var. R.R.I, 16,3 B. In parti c, venalis, is, m., A young slave offered for sale, Plaut. Aul. 3, 3, 4 ; id. Rud. 4, 3, 35 ; id, Trin. 2, 2, 51, et al. ; Cic. Verr. 2, 5, 56, 146 ; Sen. Ben. 13 fin. ; id. Ep. 80 med. ; Plin. 35, 17, 57 ; cf. Quint. 8, 2, 8. Also adjectively : familia, Quint. 7, 2, 26. — U. Transf., Thot can be bought by bribes or presents, venal: quae ipse semper habuit venalia, (idem, jus jurandum, veritatem, officium, religionem, Cic. Verr. 2, 3, 62, 144 ; cf., ju- ris dictio, id. ib. 2, 2, 48, 119; so, multitu- do pretio, Liv. 35, 50, 4: amicae ad rou- nus, Prop. 2, 16, 21 : coena, Mart. 3, 60, 1. venalitas. atis,/. [venalis, no. II.] the capability of being bought (with bribes, etc.), venality, Cod. Justin. 4, 59 fin. ; Sid. Ep. 5, 13 med. venalltius. a, um, v. venalicius. venaticius or -tius, a, um, adj. [ve- naticus] Of or belonging to hunting or the chase (late Latin) : praeda, (*^flffle),. Amm. 29, 3; 30, 1. venatlCUS) a . um , adj. [venatus] Of or belonging to hunting, hunting- : canis, a hunting-dog, hound, Plaut. Mil. 2, 2, 113 ; cf., genus canum, Var. R. R. 2, 9, 2 : catu- lus, Hor. Ep. 1, 2, 65. — *H. Transf. : prolatis rebus parasiti veuatici sumus, i.e. lean or gaunt like hounds, Plaut. Capt. 1, L17. venatlO) °m s > /. [veno] Hunting, the chase, venery : I, Lit: A. l n gen.: con- ditiora tacit haec supervacanei opens au- cupium atque venatio, Cic. de Sen. 16, 56 : (Suevi) multum sunt in venationibus, Caes. B. G. 4, 1, 8. — B. I n partic, A . hunting-spectacle, hunt, battue ; also, a combat of wild beasts, exhibited to the people : ludorum venationumque appa- ratu pecunias profundunt, Cic. Off. 2, 16, 55 ; so id. Fam. 7, 1, 3 ; id. Att. 16, 4, 1 ; id. Fin. 2, 8, 23 ; Suet Caes. 10 ; 39 ; id. Aug. 43 ; id. Calig. 18 j 27 ; Inscr. Orell. no. VEND 2556; 2559,— II. Transf., That which is or has been hunted, game: quum mirare- mur, unde illi eo tempore anni tarn inul- ta et varia venatio, Liv. 35, 49, 6 ; so Cels. 5, 26, 30 ; 2, 20 ; 24 ; 26 ; Col. 9 praef. 1 : septum venationis, a preserve or cover for game, a hunting-park, Var. R. R. 3, 12, 2. venatitlUSt a, um, v. venaticius. venator, oris, m. [venor] A hunter: 1, Lit: A In gen. : quasi venator tu quidem ee, dies atque noctes cum cane aetatem exigis, Plaut Casin. 2, 5, 11. So Cic. Tusc. 2", 17, 40; Caes. B. G. 6, 27, 4 ; Hor. Od. 1, 1, 26 ; 1, 37, 19 ; id. Sat. 1, 2, 105. — Adject. : v. canis, a hunting-dog, hound, Virg. A. 12, 751 ; so, equus, a hunt- ing-horse, hunter, Stat. Th. 9, 685 ; cf., ve- natrix. — B. In partic. (cf. venatio, no. I., B), One who fights with wild beasts in the arena, Ulp. Dig. 48, 19, 8, § 11 ; Tert ad Mart. 5. — H, 'Prop.: venator adest nostris consiliis cum auritis plagis, Plaut. Mil. 3, 1, 14 : physicus, id est speculator venatorque naturae, Cic. N. D. 1, 30, 83. VenatdriUS) a, um, adj. [venator] Of or belonging to a hunter or to the chase, hunter's, hunting- : galea, Nep. Dat 3: culter, Suet. Aug. 19 fin.; id. Claud. 13; cf., instrumentum, Plin. Ep. 3, 19, 3. venatrix, icis, /. [id.] A huntress, Virg. A. 1, 319 ; 9, 177 Heyne. — Adject. : v. dea, i. e. Diana, Ov. M. 2, 454 ; cf. id. ib. 2, 492; called also, puella, Juv. 13, 80: canis, Mart. 11, 69, 1. * venatura. ae, /. [venor] Hunting, the chase ; trop. : viden' tu illam oculis venaturam facere atque aucupium auri- bus 1 how she hunts about with her eyes ? is on the watch ? Plaut. Mil. 4, 1, 43. VCnatuS. us, m. [ id. ] Hunting, the chase : labor in venatu, Cic. Tusc. 5, 34, 98 ; so Virg. A. 7, 747 ; 9, 605 ; Ov. M. 3, 163, et al. In the plur. : Ov. M. 4, 302 ; 307; 309. — * II. Transf., of Fishing: capere in venatu, Plaut. Rud. 4, 3, 31. * vendaXi acis, adj. [vendo] Fond of selling : patrem familias vendacem, non emacem esse oportet, Cato R. R. 2 fin. VCndlbilisi e. adj. [id.] That may be sold, saleable, vendible: I. Lit. : via ven- dibilis Herculanea multarum deliciarum et magnae pecuniae, Cic. Agr. 2, 14, 36 ; so, fundus, Hor. Ep. 1, 17, 47. — Comp. : ager, Var. R. R. 1, 4, 2. — II. Trop., Ac- ceptable, agreeable, popular : nam ut sint ilia vendibiliora, haec uberiora certe sunt, Cic. Fin. 1,4, 12: vendibilis orator, id. Brut. 47, 174 ; cf, (C. Visellius Varro) populo non erat satis vendibilis, id. ib. 76, 264 ; so, oratio, id. Lael. 25, 96 : puella, Ov. Am. 3, 12, 10.— "Adv., vendibiliter, Salea- bly ; pleasantly, Hier. Ep. 130, 18. VGndlco. are, v. vindico, ad init. venditarius, a, um, adj. [vendo] Of or belonging to selling, for sale : lin- gua, Plaut. Stich. 1,3, 102. venditatio. onis, /. [vendito, an of- fering for sale ; hence, trop.] A specious display, a boasting, vaunting, blazoning: quiu etiam mihi quidem laudabiliora vi- dentur omnia, quae sine venditatione et sine populo teste fiunt, Cic. Tusc. 2, 26, 64 : venditatio atque ostentatio, id. Lael. 23, 86 ; so, ostentatio arris et portentosa scientiae venditatio, Plin. 29, 1, 8. * vendltator. oris, m. [id.] A boaster, vaunter, braggart : famae nee incuriosus nee venditator, Tac. H. 1, 49 med. venditio- onis, /. [vendo] A selling, sale; a vending, vendition : " venditio ali- enatio est et rei suae jurisque in ea 6ui in alium translatio," Sen. Ben. 5, 10 : vendi- tio bonorum, Cic. Rose. Am. 38, 110 : pro- scriptiones venditionesque, id. ib. 44, 128. Cf. on the laws relating thereto, Gai. Inst. 3, 139 ; the title : " De emptione et ven- ditione," Justin. Inst. 3, 23; Dig.18,1; and Rein's Privatr. p. 329 sq,— H. Transf. : A A thing sold: antequam venditio trans- feratur, Ulp. Dig. 18, 2, 4, § 4 ; 43, 23, 11— B. •' vendiliones dicebantur olim censorum locationes, quod velut fructus publicorum locorum venibant," Fest. p. 376 Mull. vendito- avi, arum, 1. v. intens. a. [id.] To offer again and again for sale, to try to sell (quite class., esp. in the trop. sense) : I. Lit: Tusculanum venditat, Cic. Att 1, 14, 7 ; so, agellum (opp. emere), Plin. Ep. 1, 24, 1 : piscinas grandi aere, Col. 8, V E N E 16, 5 : olus, Plin. 22, 22, 38 : non ego pos- sum, quae ipsa sese venditat, tutarier, i. e. prostitutes herself, Plaut. Mil. 2, 3, 41 ; cf. id. Cure. 4, 1, 21.— II. Trop., To cry vp, praise, commend, recommend, blazon : is- tius omnia decreta, imperia, literas peri- tissimc et callidissime venditabat, Cic. Verr. 2, 2, 54, 135; cf. id. ib. 2, 4, 59, 133; so, pacem pretio, Liv. 38, 42, 11 : munera principis et adipiscendorum honorum jus, Tac. A. 1, 49 med. : suam operam, Liv. 44, 25, 5; Quint. 12, 7, 6 : ingenii ven- ditandi aut memoriae ostentandae causa, Auct. Her. 2, 30, 47 : valde te venditavi, z. e. have praised you, Cic. Att. 1, 16 ad fin.: — quo modo se venditant Caesari ? ?„e. have ingratiated themselves with him, id. ib. 8, 16, 1 ; so, se plebi, Liv. 3, 35, 5 : se senatui Uteris, Veil. 2, 63 fin. venditor; oris, m. [id.] A seller, vend- er : ut ne quid omnino, quod venditor no- vit, emptor ignoret, Cic. Off. 3, 12, 51 ; eo Var. R. R. 3, 5, 6 ; Dig. 18, 1 sq. venditriXi Icis,/. [venditor] She that sells or vends, Scaev. Dig. 18, 3, 8. venditus. a, um, Part, of vendo. vendO) didi, ditum, 3. v. a. [contr. from venum-do, venundo] To sell, vend: I, Lit. : aut hoc emptore vendes pulchre aut alio non potes, Plaut. Pers. 4, 4, 31 : dum quidem hercle ne minoris vendas quam ego emi, pater, id. Merc. 2, 3, 89 ; cf., vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris, Cic. Off. 3, 12, 51 : quam optime vendere, id. ib. ; id. Verr. 2, 3, 98, 227 : dicit, quanti cujusque agri de- cumas vendiderit, id. ib. 2, 3, 53, 123 sq. : praedia, id. ib. 2, 1, 54 (ace. to others, in both places, i. q. locare ; cf. venditio, no. II., B) : — tot judicia, quae ex empto aut vendito aut conducto aut locato contra fidem fiunt, sale, id. N. D. 3, 30, 74 ; so, constat negotiatio ex empto et vendito, Sen. Ben. 6, 38. — H. Trop., To sell or give up any thing for money, to betray: quum te trecentis talentis regi Cotto ven- didisses . . . quorum omnium capita regi Cotto vendidisti, Cic. Pis. 34, 84 : vendidit hie auro patriam, sold, betrayed, Virg. A. 6, 621 : sutfragia nulli, Juv. 10, 77 : sua fu- nera, i. e. to expose one's life for hire, id. 8, 192: animam lucro, Pers. 6, 75: verba sollicitis reis, Mart. 5, 16, 6 : hoc ridere meum tarn nil, nulla tibi vendo lliade, / will not sell it thee for an Iliad, Pers. 1, 122. — B. Transf., To cry up, trumpet, blazon, praise a thing (as if offering it for sale) : Ligarianam praeclare vendidisti, Cic. Att 13, 12, 2: vendit poema, Hor. Ep. 2, 1, 75 : at tibi qui Venerem docuisti vendere primus, Tib. 1, 4, 59 : purpura vendit Causidicum, vendunt amethystina, recommend, Juv. 7, 135. Venedi. orum, m., Oveveoai, A people of northern Germany, the Wends, Plin. 4. 13, 21. Called also Veneti, Tac. G. 46. Cf. Mann. Germ. p. 313, 322, 324. venef ica- ae, v. venelicus, no. II. venef lcium. u. n - [veneficus] I. A poisoning: de veneficiis accusare, Cic. Rose. Am. 32, 90 ; so id. Cluent 1, 1 sq. ; Liv. 8, 18, 11 ; Val. Max. 2, 5, 3 ; Quint. 5, 7, 37 ; 5, 9, 11 ; 7, 3, 7 ; Tac. A. 12, 66 ; Plin. Ep. 7, 6, 8, et al. — II. The prepara- tion of magic potions, magic, sorcery : sub- ito totam causam oblitus est : idque vene- ficiis et cantionibus Titiniae factum esse dicebat, Cic. Brut 60, 217 ; cf., quosque veneficiis abstulit ilia (Medea) suis, Ov. Her. 6, 150; so Plin. 18, 6, 8, § 41 sq.; 25, 2/5; Petr. 128. venef icilSj a, um, adj. [venenum-fa- cio] Poisoning, poisonous, magical: ver- ba, Ov. M. 14, 365 ; cf., artes, Plin. 30, 2, 6 : aspectus, id. 28, 3, 6: chamaeleon, Sol. 25 med. — H. Subst, veneficus, i, m., and venefica, ae,/., A poisoner, sorcerer, sorceress, C : c. Cat. 2, 4, 7; id. Inv. 2, 19, 58; Quint. 9, 2, 105;— id. 7, 8, 2; Hor. Epod. 5, 71 ; Ov. Her. 6, 19 ; id. Met. 7, 316 (of Medea). — As a term of abuse, Plaut. Pers. 2, 4, 7 ; Ter. Eun. 5, 1, 9 ; Aus. in Cic. Phil. 13, 11, 25. venenarius- a, um, adj. [venenum] Of or belonging to poison : calix, a pois- oned cup, Tert.R/s. Cam. 16. — H. Subst, venenarius, ii, m., A poison-mixer, pois- oner, Suet. Ner. 33 ; Petr. 39 ; Tert. Pud. 5 med. 1613 V E N E veaenatuSi a, um, Part, and Pa. of veneno. vencnifer; era, erum, adj. [vene- numfero] Containing poison, poisonous, venomous : palatum, Ov. M. 3, 85. venSnO) avi, stum, 1. v. a. [venenum] |. To poison : &. Lit.: ut spatium coeli quadam de parte venenet, Lucr. 6, 821 : carneni, Cic. N. D. 2, 50, 126 : telum, id. Quint. 2, 8 ; so, sagittas, Hor. Od. 1, 22, 3. — B. Trop. : non odio obscuro rnorsu- que venenat, harms, Hor. Ep. 1, 14, 38. — II. To color, dye: quos (tapetes) concha purpura imbuens venenavit, Cn. Mattius poet, in Gell. 20, 9, 3 ; so, venenatus, Mass. Sabin. ib. 10, 15, 27 ; cf. Serv. Virg. A. 4, 137.— Hence venenatus, a, um, Pa. (ace. to no. I.), Filled with poison, envenomed ; hence, poisonous, venomous : /^Lit. : colubrae, Lucr. 5, 27 : dentes, Ov. Her. 12, 95. — Comp. : nihil est usquam venenatius quam in mari pastinaca, Plin. 32, 2, 12. — Sup. : vipera, 'Pert. Bapt. 1. — 2. Transf., Be- witched, enchanted : virga, Ov. M. 14, 413. — B. Trop. : nulla venenato litera mix- ta joco, harming, biting, Ov. Tr. 2, 566. venenosus» a, um, adj. [id.] Full of poison, very poisonous : herba, Aug. de Gen. ad lit. 8, 13. Venenum^ i> n - Orig. like tpap/iaitov, in gen., any thing, esp. any liquid sub- stance, that powerfully affects or changes the condition of the body, A potion, juice, drug: "qui venenum dicit, adjicere de- bet, utrum malum an bonum; nam et medicamenta venena sunt : quia eo nomi- ne omne continetur, quod adhibitum na- turam ejus, cui adhibitum esset, mutat. Quum id quod nos venenum appellamus, Graeci tpapjiaicov dicunt, apud illos quo- que tam medicamenta, quam quae nocent hoc nomine continentur," etc., Gai. Dig. 50, 16, 236. Obsolete, however, in this general signit' : qvi venenvm malvm fecit fe- cerit, an old legal formula in Cic. Clu. 54, 148 : avaritia pecuniae studium habet: ea quasi venenis malis imbuta corpus an- imumque virilem ett'eminat, Sail. C. 11, 3. — In the classic language : II. I 11 partic. : A. I" a bad sense, also like (bipuaKov: X. A potion that destroys life, poison, venom (the predom. eignif. of the word in prose and poetry). a. Lit. : ipsius veneni quae ratio fingi- tur'f ubi quaesitum est? quomodo para- tum 1 cui, quo in loco traditum 1 Cic. Coel. 24, 58. So id. ib. 21, 51 ; id. Cluent. 60, 165 ; 61, 169 ; id. Phil. 11, 6, 13 ; id. N. D. 3, 33, 81; id. Tusc. 1, 40, 96; Hor. Od. 1, 37, 28 ; id. Epod. 3, 5 ; id. Sat. 2, 3, 131, et al. — b. Trop., Mischief, evil, destruction (so rarely, and not in Cic.) : discordia or dinum est venenum urbis hujus, Liv. 3, 67, 6 : regis Rupili pus atque venenum. i. e. virulence, Hor. S. 1, 7, 1 ; also of bad poems, Catull. 44, 2 ; 77, 5. 2. A magical potion, charm: item ut Medea Peliam concoxit senem : Quern medicamento et suis venenis dicitur Fe- cisse rursus ex sene adolescentulum, Plaut. Ps. 3, 2, 81 ; cf., dira Medeae, Hor. Epod. 5, 62; and, Colcha, Colchica, id. Od. 2, 13, 8 ; id. Epod. 17, 35. So Cic. Or. 37, 129; Hor. Od. 1, 27, 22; id. Epod. 5, 22; 87; id. Sat. 1, 8, 19; 2, 1, 48; Ov. M. 7, 209 ; 14, 55 ; 403 : qui quodam quasi veneno perficiat, ut veros heredes move- at, Cic. Off. 3, 19, 76 t id quod amatori- um appellatur, venenum est, Mart. Dig. 48, 8, 3.— b. Trop. : aetas et corpus tene- rum et morigeratio, Haec sunt venena formosarum mulierum, Afran. in Non. 2, 7 : intactos isto satiua tentare veneno (;'. e. amore), Prop. 2, 12, 19 ; so, blandum, Sil. 7, 453; 11,309. B. In a good sense : \ t A coloring ma- terial, a color, dye, paint (poet.) : alba nee Assyrio fucatur lana veneno, Virg. G. 2, 465 ; so Hor. Ep. 2, 1, 207 ; Ov. R. Am. 351. *2. A medicine: Luc. 8, 691. veneo (also written vaeneo), ivi or ii, Itum, 4. (in the pass, form, venear, Plaut. Fragm. in Diom. p. 365 : venentur, Titian, ib. : veniki. Inscr. Orell. no. 4388 : — the i of the supine short, ace. to Prise, p. 907 P. ; scanned long in Sedul. Hymn. 1,21) v. n. [venum-eo] Togo to sale, i. e.'to be sold 1614 VE N E (quite class.) : oleam venire oportet . . . oleo venibit, Cato K. R. 146 : auctio net: venibunt servi, supellex, fundi, aedes, om- nia Venibunt, quiqui licebunt . . . Venibit uxor quoque etiam, si quis emptor vene- rit, Plaut. Men. 5, 9, 96: venibis tu hodie virgo, id. Pers. 3, 1, 8 : cogis eos plus lu- cri addere, quam quanti venierant, quum magno venissent, Cic. Verr. 2, 3, 39, 89 : quia Veneat auro Rara avis, Hor. S. 2, 2, 25 : respondit, a cive se spoliari malle quam ab hoste venire, Quint. 12, 1, 43 ; id. 12, 7, 12 ; Sen. Const, sap. 3. VenerablliS) e.adj. [veneror) Worthy of respect or reverence, reverend, venerable (not ante-Aug.) : venerabilis vir'miraculo literarum . . . venerabilior divinitate credi- ta Carmentae matrie, Liv. 1, 7, 8 : magnos quidem illos ac venerabiles. Quint. 12, 1, 18 : dives, Hor. S. 2, 5, 14 : donum, Virg. A. 6, 408 : partes eloquentiae (coupled with sacrae), Tac. Or. 10. — Jf, Act., Showing veneration, venerating, revering, reveren- tial (post-class.) : senatus in deum, Val. Max. 1, 1, 15 : verba erga deos, id. 2, 4, 4. — Adv., venerabillter, With veneration, reverently (ace. to no. II.) : assensus his dictis, Macr. S. 7, 11 : exceperunt victo- rem, Val. Max. 5, 1, 5. VenerabunduSja.um.arfj. fid.] Ven- erating, revering, reverential : venerabundi templum iniere, Liv. 5, 22, 4 ; so id. 5, 41, 8 ; Suet. Calig. 5. veneranduS) a, um, Part, and Pa. of veneror. venerantei"; adv., v. veneror, ad fin., no. B. venerarius, a, um, adj. [1. Venus] Of or belonging to love, venereal (very rarely, for Venereus) : res, i. e. coition, Petr. 61. VCneratlO; 6nis, /. [veneror] The highest respect, reverence, veneration (rare- ly, but quite class.) : habet enim venera- tionem justam quicquid excellit, Cic. N. D. 1, 17, 45; so Quint. 1, 10, 9; 12, 11, 7 ; Plin. Pan. 54, 2 ; id. Ep. 1, 10, 6 ; 2, 1, 4 ; Tac. H. 1, 10; 4. 65; id. Ann. 15, 74.— H. Transf., objectively, The quality that com- mands veneration, venerable character, ven- erableness (so only post-Aug.) : amici Al- exandri ejus virtu tis ac venerationis erant, ut singulos reges putares, Just. 13, 1 med. venerator^ oris, m. [id.] A reverenctr, venerator : domus vestrae, Ov. Pont. 2, 2, 1 : deorum. Arm 7, 237. Venereus and Venerius, », »m, v. 1. Venus, no. II. * Veneri-vagTIS, ". «m, adj. [1. Ve- nus] Excessive in love, libidinous, disso- lute : Var. in Non. 46, 13. venerO) are - v - veneror, ad fin. veneror» atus, 1. v. dep. a. To rever- ence with religious awe, to worship, adore, revere, venerate (quite class.) : dii, quos nos colere, precari venerarique soleamus, Cic. N. D. 1, 42, 117 ; so, v. et colere deos, id. ib. 2, 28, 71 : auguste sancteque deos omnes, id. ib. 3, 21, 53 : simulacrum in precibus, id. Verr. 2, 4, 43, 94 : eum (Epi- curum) ut deum, id. Tusc. 1, 21, 48 ; cf., eos in deorum numero (coupled with co- lere), id. Agr. 2, 35, 95 ; and, lapidem e se- pulcro pro deo, id. Plane. 40, 95 : Larem farre pio, Virg. A. 5, 754 : majestatem na- turae deorum, Quint. 3, 7, 7 : templa dei, Virg. A. 3, 84 :— Augustum, Hor. Od. 4, 14, 52 ; cf., amicos, Ov. Pont. 1, 2, 51 : se (scri- bentes), Hor. Ep. 2, 2, 107 ; id. ib. 2, 1, 263 ; so, memoriam alicujus, Tac. Agr. 46. — H # Transf, To ask reverently for any thing, to beseech, implore, entreat, supplicate : nunc quisquis est deus, veneror, Ut nos ex hac aerumna miseras eximat, Plaut. Rud. 1, 4, 37 ; so with a follg. ut, id. ib. 5, 2, 62 ; id. Poen. 5, 1, 17 ; id. Aul. prol. 8 ; cf. an old formula of prayer in Liv. 8, 9, 7 : qui multa deos venerati sint contra ejus salutem, Caecin. in Cic. Fam. 6, 7, 2; so, nihil ho- rum, Hor. S. 2. 6, 8 : nee tu supplicibus me sis venerata libellis, Prop. 2, 20, 33. IBF" 1. -Act. collat. form, venero, are : saluto te, vicine Apollo veneroque te, Ne, etc., Plaut. Bac. 2, 1, 4 : ut venerem Lucinam meam, id. True. 2, 5, 23. — 2. veneratus, a, um, in a pass, signif. : Ce- res, Hor. S. 2, 2, 124 : Sibylla, Virg. A. 3, 460 ; cf. Prise, p. 794. A. vfingrnndue, a, um, Pa., Worthy VE N I ofveneration,,venerable : veneeandissimi caesaees, Inscr. Grut. 209, 2; so Paul. Nol. Ep. 38, 3. B. veneranter, adv., With veneration, reverently (eccles. Lat.) : adorant omnes, Tert. Carm. de Judic. Dom. 184 ; so Se- dul. 5, 432. Venetij orum, m. : J, A people in Gal- lia Togala, in the mod. Venetian territory, Mel. 2, 4, 2 ; Plin. 3, 19, 33 ; 6, 2, 2 ; Liv. 1, 1 ; Just. 20, 1 ; Luc. 4, 134 ; Sil. 8, 606, et al.;cf. Mann.Ital. 1, p. 54 59. — B. Transf.: 1. VenetUS* a, um, adj., Of or belong- ing to the Veneti, Venetian : terrae, Mart. 13, 88, 1 : Eridanus, Prop. 1, 12, 4 : Man- tua, Sid. poet. Ep. 9, 15 fin. ; hence also, Virgilius, Macr. S. 5, 2. — b. (perh. taken from the color of the sea on the coast) Sea-colored, bluish : color, Veg. Mil. 4, 37 : cucullus, Juv. 3, 170 : lutum. Mart. 3, 74, 4 : conditura (piscium in marina aqua coc- torum), Lampr. Heliog.24. — Hence, (ji) V. factio, The parly clothed in blue, the Blues, Suet. Vitell. 14 ; cf. Mart. 6, 46, 1 ; 10, 48, 23 ; 14, 131, 1 ; v. factio. And hence is derived Venetian!) orum, m.. The ad- herents of the Blues, the Blues, Capitol. Ver. 6; Inscr. Grut. 1075, 9.— (^) Venetus la- cus, A portion of the Lake of Constance, Mel. 3, 2, 8; cf. Jkert, Gall. p. 157.— 2. Venetia> ae, /., The country of the Ven- eti, Plin. 3, 18, 22 ; Liv. 39, 22, 6 ; 41, 27, 3 ; Veil. 2, 76, 2, et al.— n. A people of Gal- lia Lugdunensis, now Vannes, Plin. 4, 18, 32 ; Caes. B. G. 2, 34 ; 3. 7 sq. ; 16 sq. ; 7, 75 ; Flor. 3, 10, 5 ; cf. Ukert, Gall. p. 334 sq. ; 485. — B. Derivv. : \, Venetia> ae, /., The country of the Veneti, Caes. B. G. 3, 9 fin.— 2. VenetlCUS; a, um, adj., Of or belonging to the Veneti, Venetic: insu- lae, Plin. 4, 19, 33: bellum, Caes. B. G. 3, 18 ; 4, 21. — HI, A people of northern Gtr- many ; v. Venedi. Venia> ae, /. [perh. from venio, qs. a comiugtowari]Complaisance,indulgence, grace, favor (quite class. ; most usually in the phrase veniam dare, to grant a favor, be favorable, to comply, consent) : ia,ne, IVPPITER, MAES PATEB, etc. . . . VOS PBE- COE, VENEEOE, VENIAM PETO FEEOQUE VTI POPVLO EOMANO QVIEITIVM VIM VIC- tobiamqve PEOSPEHETIS, an old formula of prayer in Liv. 8, 9, 7 ; so, ab Jove Opt. Max. ceterisque dis pacem ac veniam peto precorque ab iis, ut, etc., Cic. Rab. perd. 2, 5 : quaeso a vobis, ut in hac causa mihi detis hane veniam, ut, etc., Cic. Arch. 2, 3 ; cf., precor hane veniam mihi des, ut, etc., Liv. 30, 12, 14 : dabis hane veniam, mi frater, ut, etc., Cic. de Or. 1, 6, 23 ; cf., da- tur haec venia antiquitati, ut miscendo humana divinis, primordia urbium augus tiora faciat, Liv. Prooem. § 7 : mi gnntc da veniam hane mihi : reduc illam, Ter Hec. 4, 2, 29; so, extremam hane oro ve- niam, miserere sororis ! Virg. A. 4, 435: datur petentibus venia, Caes. B. G. 7, 15, 6; so, veniam petenti dedit, Hirt. B. G. 8, 48, 9 ; and Cic. Att. 5, 21, 12 : veniam mihi quam gravate pater dedit de Chrysalo ! Plaut. Bac. 3, 6, 3 : quum data esset venia ejus diei, when indulgence had been grant- ed for that day, Liv. 26, 17, 12, et saep. : no- bile illud nepenthes oblivionem tristitine veniamque afferens, a complaisant, mild disposition, Plin. 25, 2, 5, § 12. — b. Borifi venia or cum bona venia, an expression used by way of excuse for something about to be said, By your good leave, with, your permission : bona venia me audies, Cic. N. D. 1, 21, 59 ; cf, vos oro atque ob- secro, judices, ut attente bonaque cum ve- nia verba mea audiatis, id. Rose. Am. 4, 9 ; and, cum bona venia se auditurum, Liv. 29, 1, 7: nisi vero (bona venia hujus opti- mi viri dixerim) tu, etc., Cic. de Or. 1, 57, 242 ; so, bona hoc tua venia dixerim, id. de Div. 1, 15, 25 ; and, bona venia vestra Hceat, etc., Liv. 6, 40, 10 : primum abs te hoc bona venia peto . . . mihi ut respon- deas, Ter. Ph. 2, 3, 31 ; cf, oravit etiam bona venia Quirites, ne quis, etc., Liv. 7, 41, 3 ; and, veniam quoque a deis spei ali- cujus audacioris petimus, in sinum spu- endo, Plin. 28, 4, 7. So too, neminem ex his, quos eduxeram mecum (venia sit die- to) ibi amisi, Plin. Ep. 5, 6, 46. II. I" partic, Forbearance toward any wrong that has been done, forgive- VENI ness, pardon, remission : " venia est poe- nae meritae remissio," Sen. Clem. 2, 7 : errati veniam impetrare, Cic. Leg. 1, 1 ; eo. pacem veniamque impetrare a victor- ious, Liv. 37, 45, 7 : veniam et impunita- tem dare, id. Phil. 8, 11, 32 ; cf., cui non apud senatum . . . maximorum scelerum venia ulla ad ignoscendum duci possit, id. Pis. 41, 98; id. Part. or. 37, 131 ; cui errato nulla venia, recte facto exigua lnus proponitur, id. Agr. 2, 2, 5: cede deae veniamque tuis temeraria dictia Supplice voce roga, Ov. M. 6, 32 ; so Hor. S. 1, 3, 75; id. Ep. 2, 1,78; veniabflis? e . odj. [venin, no. II.] Pardonable:, variable (late Latin): Prud. Hamart. 943 ; so Sid. Ep. 9, 1 ; Salv. adv. «var. 4, 8. Cf. the follg. art. VenialiS) e. adj. [venia] (a post-clas- sical word) : J, Gracious : pax, Amm. 28, 5. — II, Pardonable, venial: ista transla- te, Macr. S. 7, 16 : quidam errores, Sid. Ep. 8, 11. 1 1, venilia unda e6t quae ad litus venit, Var. in Aug. Civ. D. 7, 22. 2. Venilia* ae, /. The name of sev- eral sea-nymphs: I. The mother of Turnus, Virg. A» 10, 75. — II. The wife of Janus, Ov. M. 14, 334. veniO) veni, ventum, 4. (fnt., venibo, Pompon, in Non. 508, 23) v. n. To come. I, Lit. : nunc, cujus jussu venio et quam ob rem venerim, Dicam, etc., Plaut. Am. prol. 17 : imus, venimus, videmus, Ter. Ph. 1, 2, 53 : maritimus hostis ante adesse potest quam quisquam venturum esse suspicari queat, etc., Cic. Rep. 2, 3 fin. : venio ad macellum, Plaut. Aul. 2. 8, 3 : ut veni ad urbem, etc., Cic. Fam. 9, 12, 2 : cupio, te ad me venire, id. ib. 16, 10, 1 ; Plaut. Asin. 2, 4,- 2 : mfhi si spatium fuerit in Tusculamim veniendi, Cic. Fam. 9, 5, 3 : quia nudius quartus venimus in Cariam ex India, Plaut. Cure. 3, 68 : sex- to die Delum Athenis venimus, Cic. Att. 5, 12, 1: Italiam fato profugus Lavinia venit Litora, Virg. A. 1, 2 : so with a sim- ple ace. of direction : tumulum antiquae Cereris sedemque sacratam Venimus, id. ib. 2, 743 (cf. devenio, p. 461, I.) : vin' ad te ad coenam veniam, Plaut. Stich. 3, 2, 30 ; cf., mercator venit hue ad ludos, id. Cist. 1, 3, 9 : homo ad praetorem deplo- rabundus venit, id. Aul. 2, 4, 38 : neque ego te derisum venio neque derideo, id. Aul. 2. 2, 46 ; cf., ad istum emptum vene- runt ilium locum senatorium, Cic. Verr. 2, 2, 50, 124 : parasitus modo venerat au- rum petere. Plaut. Bac. 4, 3. 18 ; so with the inf. : non nos Libycos populare pe- natcs Venimus, Virg. A. 1, 528. — Of inan- imate subjects : navis hue ex portu Per- sico Venit, Plaut. Am. 1, 1, 249 : denique in os salsi venit humor saepe saporis, Quum mare vorsamur propter, Lucr. 4, 223: (aer) Per patefacta venit penetrat- que foramina, id. 4, 895 : (speculi imago) Dum venit ad nostras acies, id. 4, 281 ; cf., sub aspectum venire, Cic. de Or. 2, 87, 358 : so, sub, in conspectum, Caes. B. C. 2. 27, 3; Hirt. B. G. 8, 48, 9;-Cic. Fin. 1, 7, 24 : muliebri8 vox mihi ad aures venit, Plaut. Rud. 1, 4, 13, et saep. : in ItaMa te moraturum, dum tibi literae mcae veni- ant, reaches yon, Cic. Fam. 11, 24, 2 : he- reditas unicuique nostrum venit, comes, i. e. descends to each of us, id. Caecin. 26, 74 : hie segetes, illic veniunt felicius uvae, come forth, i. e. grow, Virg. G. 1, 54 ; so, arbores sponte sua, id. ib. 2, 11. — I m- pers. : Lilybaeum venitur, Cic. Verr. 2, 5, 54, 141 : "dum ad flumen Varum venia- tur, Caes. B. C. 1. 87, 1 : (Galli) veniri ad se confestim existimnntes, ad arma con- clnmant, id. B. G. 7, 70, 6 : ventum in in- sulam est, Cic. Leg. 2,3, 6: ubi eo ventum est, Caes. B. G. 1, 43, 4 : ad quos ventum erat, id. ib. 2, 11, 4 ; so id. ib. 3, 23, 2: eo quum esset ventum, id. ib. 7, 61. II. Trop. : A. I" gen.: vides, quo progrediente oratione venturum me puto, Cic. Rep. 1. 40 ; cf., ut jam a principio vi- dendum sit, quemadmodum velis venire ad extremum orationis. id. Or. 59, 201 : contra rem suam me nescio quando ve- nisse questus est, thai I appeared, id. Phil. 2, 2, 3 ; cf, contra amici summam existi- mationem, id. Att. 1, 1, 4 : — si rem nullam babebis, quod in buccam venerit, scribito, VENT id.ib. 1, 12>/i ; v. bucca. p. 213, 1, a : Bi quid in mentem veniet, Cic. Att. 12, 36, 1; v. mens : oratorum laus ita ducta ab hu- mili venit ad summum, ut, etc., id. Tusc. 2, 2, 5 : prava ex falsis opinionibus veni- unt, Quint. 5, 10, 34 ; cf, vitium pejus, quod ex inopia, quam quod ex copia ve- nit, id. 2, 4, 4 : non omne argumentum undique venit, id. 5, 10, 21 : — ubi ea dies, quam constituerat cum legatis, venit, Caes. B. G. 1, 8, 3 ; so, dies, id. ib. 7, 3, 1 : tempus victoriae, id. ib. 7, 66, 3 ; cf, suum tern pus eorum laudi, Quint. 3, 1, 21 : non sumus omnino sine cura venientis anni, for the coming year, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4 ; so, exemplum trahens Pernicicm veniens in aevum, Hor. Od. 3, 5, 16. B. in partic. : \, venire in aliquid, To come into, fall into any state or con- dition (so esp. freq.): venisse alicui in amicitiam, Caes. B. G. 6, 5, 4 : in calami- tatem, Cic. Rose. Am. 17, 49: in cognitio- nem alicujus, Quint. 7, 2, 20 : in consuetu- dinem, Cic. Caecin. 2. 6: cf., quaedam in consuetudinem ex utilitatis ratione vene- runt, id. Inv. 2, 53. 160 ; and, in proverbii consuetudinem, id. Off. 2, 15, 55. And of a personal subject: (milites) qui in con- suetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. B. C. 3, 110, 2 : ut non solum hosti- bus in contemptionem Sabinus veniret, sed, etc., id. B. G. 3, 17, 5 : in contentionem, etc., Cic. de Div. 2, 63, 129 : summam in cruciatum, Caes. B. G. 1, 31, 2; cf, aut in controversiam aut in contentionem, Quint. 3, 6, 44 : in discrimen, Cic. Eosc. Am. 6, 16 : in dubium, id. Quint 2, 5 : in alicujus (idem ac potestatem, Caes. B. G. 2, 13, 2 : ne in odium veniam, Cic. Fin. 2, 24, 79 ; cf, Tarquinii nomen huic populo in odium venisse regium, id. Rep. 1, 40: in earn opinionem Cassius venerat, Coel. in Cic. Fam. 8, 10, 6 : in partem alicujus, to take part in it, Cic. Fam. 14, 2, 3: in pe- riculum, Caes, B. C. 1, 17, 3 : in sermonem alicujus, i. e. to enter into conversation, Cic. Att. 14, 1, 1 ; and in another sense : quum loquerer cum Phania, veni in eum ser- monem, ut dicerem, etc., I happened to say that, id. Fam. 3, 5, 3: nonnullam in spem venerara, posse me, etc., id. de Or. 2, 54, 217; cf, summam in spem per Hel- vetios regni obtinendi venire, Caes. B. G. 1, 18, 9. 2. In speaking, To come to a topic : ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 2 fin. : ut ad fabulas veniamus, id. Rose. Am. 16, 46 : venio ad recentiores literas, id. Att. 14, 19, 5 : ad Arcesilam Carneademque veniamus, id. Acad. 2, 4, 12 : venio nunc ad tertium genus illud, etc., id. Rep. 3, 33; so, ad istius morbum et insaniam, id. Verr. 2, 4, 1, 1, et mult. al. VCnor, Stus, 1. v. dep. n. and a. To hunt, chase: I, Neutr. : qui venari Solent, Cic. Fam. 2, 11, 2: quo me in silvam ve- natum vocas? Plaut. Men. 5, 2, 82; so, in nemus ire parant venatum, Virs. A. 4, 117: canum alacritas in venando, Cic. N. D. 2, 63, 158. — P r o v e r b. : stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82: piscari in aere, Venari autem rete jaculo in medio mari, id. Asin. 1, 1, 87. — H, Act. : i modo, venare leporem, Plaut. Capt. 1, 2, 81 ; so, leporem, damas, Virg. G. 3, 410 : vespae muscas grandiores venantur, Plin. 11, 21, 24 : — conchae hiantes venantur ci- bum, id. 32, 11, 54.— B. Trop., To hunt or seek after, to pursue a thing (mostly poet.) : laudem modestiae, Auct. Her. 4, 3, 5 ; so, suffragia ventosae plebis, Hor. Ep. 1, 19, 37 : viduas avaras frustis et pomis. id. ib. 1, 1, 78 ; cf, viros oculis (filia), Phaedr. 4, 5. 4 : amicam, Ov. A. A. 1, 89 : amores, id. Med. fac. 27. yenoSUS) a, um > a ij- [vena] Full of veins, veiny, venous : renes, Cels. 4, 1 : fo- lia, Plin. 18, 7, 10, § 58 : radices, id. 25, 13, 100: smarngdi, id. 37, 5, 18. — Comp.: in- tybum, Plin. 20, 8. 29.—* H. Trop. : liber Atti, dry, meagre, Pers. 1, 75. venter» tr ' s > m - [prob. the digamma- ted lifTC/Sav, the entrails] The belly, Plin. 11, 37. 82; Cels. 7, 16; Var. R. R. 2, 7, 4 ; Cic. de Div. 2. 58. 119— B. I" partic, as the seat of the stomach, conveying the accessory idea of greediness, gormandiz- ing, The paunch, maw : Cyclopis venter, velut olim turserat, Carnibus humanis VENT distentus, Enn. Ann. 7, 75 ; so Plaut. Mil. 1, 1, 33; id. Pseud. 1, 2, 43; id. Per*. 1, 3, 18 ; Hor. S. 1, 6, 127 ; 2, 8, 5; id. Ep. 1, 15, 32, et mult. al. — Hence, 2. Tranef.: vi- vite lurcones, comedones, vivite ventres, ye maws, for ye gluttons, Lucil. in Non. 11, 8. — And ventrem facere, to have a passage al stool, Veg. Vet. 3, 57. —II. Transf. A. The womb : homines in ventre necan dos Conducit, Juv. 6, 595. — And hence, 2. The fruit of the womb, foetus: ignorans nurum ventrem ferre, Liv. 1, 34, 3 ; so Var. R. R. 2, 1, 19; Col. 6, 24, 2; Paul Dig. 5, 4, 3 ; Ulp. ib. 25, 6, 1; 37, 9, 1, % 13, Ov. M. 11, 311 ; Hor. Epod. 17. 50. — B. The bowels, entrails, Col. 9, 14, 6; Plin. 11, 20, 23. — C. Of any thing that swells or bellies out, A belly, i. e. a swelling, pro- tuberance : tumidoque cucurbita ventre, Prop. 4, 2, 23 ; cf. Virg. G. 4, 122 : lagenae, Juv. 12, 60 : concavus tali, Plin. 11, 46, 106 : parietis, Alien. Dig. 8, 5, 17: aquae ductus, Vitr. 8, 7. VentidianuS) a. urn, v. Ventidius. Vcntldius, a- The name oj a Roman gens. So P. Ventidius Bassus, A partisan of Antony, Cic. Phil. 12, 8, 20 sq. ; 13, 21, 48 ; 14, 8, 21 ; Plane, in Cic. Fam. 10, 18, 3 ; Gell. 15, 4. After him are named Ventid- iani rumores, Cic. Fragm. ap. Non. 92, 21. ventilabrum. ", «• [ventilo] An im- plement for winnowing grain, a winnow- ing-fork, Col. 2, 10, 14 ; Prud. Apoth. praef. 2, 53. *ventilabundus» a, um, adj. [id.] Swinging to and fro, wavering : Var. in Non. 356, 28 dub. (al. vertilabundus). * vcntllatio. 6ms, /. [id.] An airing, ventilation : uvarum, Plin. 23, 1, 6. Ventilator» oris, m. [id.] One who winnows grain, a winnower, Col. 2. 10, 14. — II. Transf. (from tossing up into the air), A juggler, Quint. 10, 7, 11 Spald. ; Prud. n T ei atum, 1. v. a. [ventulus] To loss, swing, bran dish in the air ; to fan: I. Lit. : facem, Prop. 4, 3, 50: ar- ma, Mart. 5, 31, 4; cf. absol.: quam still- turn est, quum 6ignum pugnae acceperis ventilare ! Sen. Ep. 117 med. ; and, aliud est pugnare, aliud ventilafe, Sen. Excerpt. Contr. 3 praef. med. : cubitum utrumque in diversum latus, Quint. 11, 3, 118 : popu- leas ventilat aura comas, Ov. Am. 1, 7, 54 : incendia (flatus), i. e. to fan, inflame, Sil. 17, 507 : frigus, fans coolness upon him, i. e. cools him with fanning, Mart. 3, 82, 10 ; cf. absol. : aestate apertis foribus atquo etiam aliquo ventilante cubabat, Suet. Aug. 82 : ventilat aestivum digitis sudan- tibus aurum, i. e. tosses to and fro (as it were) in order to cool it, Juv. 1. 28. — Mid. : alio atque alio positu ventilari, to move one's self, Sen. Tranq. 2. — B. 1° par- tic, an econom. t. t„ To toss grain into the air, in order to cleanse it from chatf, to winnow. Var. R. R. 1, 55, 6 : Col. 12, 30, 1 ; 1, 6. 16 ; Plin. 18, 30, 73 ; id. ib. 32, 75. — II. Trop., To set in motion, to move, disturb, disquiet : ilia turn est egentium concio ventilata, * Cic. Fl. 23, 54 : nomen alicujus pro tribunalibus, App. Apol. p. 337 : vitas insontium Manibus accitis, Cod. Theod. 9, 16, 5 ; Cod. Justin. 9, 18, 6. Ventio» 6nis, /. [ venio ] A coming : quid tibi hue ventio est, Plaut. True. 2, 7, 61. VentltO» are, v. intens. n. [ id. ] To come often, be wont to come, keep coming : multum ad eos (Ubios) mercatores ven- titnnt, Caes. B. G. 4, 3, 3 : quum ipse ad Scaevolam ventitarem, Cic. Leg. 1, 4, 13 ; so, ad aliquem, id. Rep. 1, 9 ; Caes. B. G. 5. 27, 1 : in castra, id. ib. 4, 32, 1 : domum, Cic. Fam. 11, 27, 6 : quum ventitabas, quo puella ducebat, Catull. 8, 4 : ad potum (elephanti), Sol. 52 med. *ventO» are , *■ intens. a. fid.] To oe wont to come, to come : Var. in Non. 119, 2. Ventose» adv., v. ventosus, ad fin. VCntositaS, atis, /. [ventosus] (a post-class, word) I. Lit., Windiness, flat- ulence, ventosily: ventris, Coel. Aur. Tard 4, 5; so, stomachi, App. Herb. 126. — H A puffing up, inflation, conceit, Fulg. Myth 2, 17. ventosus» a, um, adj. [ventus] Full of wind, windy : I. Lit. : folles, Virg. A. 8 449: loca, Lucr. 6, 468: speluncae, id. P 1615 VENT 537: mare, Hor. Od. 3, 4, 46: Alpes, Ov. Am. 2, 16, 19 : dies, Quint. 11, 3, 27: auc- tumnus, hiem8, Plin. 18, 35, 80: alae, Prop. 2, 12, §; Virg. A. 12, 848 : concha, i. e. the tuba, Luc. 9, 349 : cucurbita, i. e. cupping- glass, Juv. 14, 58 ; cf. Isid. Or. 4, 11. — Comp. : Germania, Tac. G. 5. — Sup. : re- gio, Liv. 36, 4.3, 1.— B. Transf., Like the wind, i. e. light, quick, speedy, swift (poet- ical) : equi, Ov. F. 4, 392 ; cf., mens cer- vorum, Lucr. 3, 300. — H. Trop. : A. Light, changeable, inconstant, fickle : Le- pidus homo ventosissimus, Brut, in Cic. Fain. 11, 9, 1 : tu levis es multoque tuis ventosior alis (of Cupid), Ov. Am. 2, 9, 49 : plebs, Hor. Ep. 1, 19, 37 : ingenium, Liv. 42, 30, 4 : extraordinarium imperium populare atque ventosum est, Cic. Phil. 11, 7, 17. — B. Windy, puffed up, vain, con- ceited, empty: superbiebat ventosa et in- solens natio, quod, etc., Plin. Pan. 31, 2; so, gloria, Virg. A. 11, 708 ; cf. Hor. Ep. 2, 1, 177 : decus {opp. verus honor), Stat. Th. 10, 711 : v. et enormia loquacitas, inflated, bombastic, Petr. 2. — * Adv., ventose, As if full of wind, injlatedly : tumentes pul- villi, App. M. 10, p. 248. ventralis> e. ad j- [venter] Of or be- longing to the belly, ventral : humor, Macr. S. 7, 8 med. — II. Subst, ventrale, is, n. (i. e. cingulum), A belly-band, Plin. 8, 48, 73; 27, 7, 28; Ulp. Dig. 48, 20, 6. vcntricdla ; a e, m. [venter-colo] One who makes a god of his belly, a belly- god, glutton, Aug. Ep. 86 med. * ventricnlatiO; onis, /. [ventricu- lus] The belly-ache, gripes, colic, Coel. Aur. Acut. 3, 17. ventriculosus, a, urn, adj. [id.] Of or belonging to the belly: pa9sio, i. e. the belly-ache, Coel. Aur. Tard. 4, 3. ventricullISf >> m - dim. [venter] The belly, Juv. 3, 96. — II, Transf.: A. The stomach, Cels. 4, 1; 12; 5,26,16; Plin. 11, 37, 78 sq. — B. Cordis, A ventricle of the heart, Cic. N. D. 2, 55, 138. ventriflunS; a, um, adj. [venter-fiuo] Laxative, purgative: medieamenta, Coel. Aur. Tard. 1, 4 med. ventrildqnUS) U ™- [venter-loquor] . One who speaks from his belly, a ventrilo- quist, 'Pert. adv. Marc. 4, 25 ; id. adv. Prax. 19 ; Hier. in Jesai. 3, 8, 20. VCntridSUSi a, um, adj. [venter] Hav- ing a large belly, big-bellied, pot-bellied : homo, Plaut. Asin. 2, 3, 20 ; id. Merc. 3, 4, 54 ; id. Pseud. 4, 7, 120 ; id. Rud. 2, 2, 11. — In the collat. form, ventrudSUSi Bel- . lying out: v. ac patuladolia, Plin. 14,21,27. ventuluS; >> m - dim. [ventus] A slight wind, breeze (post-class.) : ventulum face- re, to make a breeze (by fanning), Ter. Eun. 3, 5, 47 ; so Plaut. Cure. 2, 3, 37 ; id. Ca- sin. 3, 5, 14. ventus, \ ">• Wind: "ventus est aeris tluens unda cum incerta motus red- undnntia," etc., Vitr. 1, 6; cf. "Quint. 12, 10, 67 ; Plin. 2, 47, 46 ; Sen. Q. N. 5, 16 ; Isid. Or. 13, 11 : istie est is Juppiter quern dico, quem Graeci vocant 'Aipa, qui ven- tus est et nubes, imber postea, Atque ex imbre frigus, ventus post fit, aer denuo, Var. L. L. 5, 10, 19 ; cf., (aer) effluens hue et illuc ventos efficit, Cic. N. D. 2, 39, 101 : deturbavit ventus tectum et tegulas, Plaut. Rud. prol. 78 : mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic. Clu. 49, 138 : qui (divi) simul Stravere ventos, Hor. Od. 1, 9, 10 : secundus, adversus, v. h. vv. : Africus, Cic. N. 1). 1, 36, 101 ; cf., Atabalus, Quint. 8, 2, 13 : Corus, Caes. B. G. 5, 7, 3 : Septentri- ones, Cic. Att. 9, 6, 3 : turbo, Plaut. Cure. 5, 2, 47; id. Trin. 4, 1, 16. — Proverb., of labor lost : in vento et aqua scribere, Ca- tull. 70, 4; so, profundere verba ventis, to talk to the wind, Lucr. 4. 932 ; cf., dare verba in ventos, Ov. Am. 1, 6, 42 ; and, ventis loqui, Amm. 15, 5. So too, verba ventis dare, i. q. not to keep one's word or promise, Ov. Her. 2, 25 Ruhnk. : vento vi- vere, to live upon wind, Cod. Justin. 5, 50, 2 fin. : ventis remis facere aliquid, with all one's might ; v. remus, p. 1301, A. B. Transf. : 1. Windiness, flatulence, Col. 6, 30, 8.-2. <4 light stuff: textilis, Poet. ap. Petr. 55 Jilt. II. Trop., The wind, as a symbol of fortune (whether favorable or unfavora- ble), fame, applause, etc. : quicumque ven- 1616 VE NU ti erunt, ars certe nostra non aberit, how- ever the winds may blow, i. e. whatever cir- cumstances may arise, Cic. Fain. 12, 25, 5 ; cf., cujus (Caesaris) nunc venti valde sunt seeundi, id. Att. 2, 1, 6 ; so, secundi, Hor. Ep. 2, 1, 102: vento aliquo in optimum quemque excitato, by raising a storm, Cic. Sull. 14, 41 : eorum ventorum, quos pro- posui, moderator quidam et quasi guber- nator (opus est), i. e. of the plans, designs, id. Fam. 2, 6, 4 : loqui est coeptus, quo vento projicitur Appius minor, ut indicet, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, 8, 2 ; cf., rumo- rum et concionum ventos colligere, id. Cluent. 28, 77 : omnes intelligimus in is- tis subscriptionibus ventum quendam popularem esse quaesitum, id. ib. 47, 130. venucula (also written venuncula and vennucula), uva, A kind of grapes fit for preserving, Hor. S. 2, 4, 71 ; Col. 3, 2, 2; 27; 12,45,1; called also venicula, Plin. 14, 2, 4, § 34 : Macr. S. 1, 16/«. yenula* ae, /. dim. [vena] A small vein, veinlet, Cels. 2, 6. — *H. Trop.: Quint. 12, 10. 25. venum, h v. 2. venus. VCnun-do» dedi, datum, 1. v. a. [2. venus-do, whence also vendo, by contrac- tion] To sell, used chiefly of the sale of captured slaves (not in Cic.) : Numidae puberes interfecti, alii omnes venundati, Sail. J. 91, 6 ; so, captivos, Suet. Aug. 21 ; Tac. A. 14, 33 ; 13, 39 ; id. Hist. 1, 68 ; id. Agr. 28 ; Flor. 4, 12, 52 ; Prop. 3, 19, 21 : — sententiam, to put up for sale, Tac. A. 11, 4, 22 fin. 1. Venus* c" 3 (archaic form of the gen. sing., venebvs, Inscr. Orell. no. 1364), /. The goddess of Love, the god- dess Venus, " Cic. N. D. 3, 23, 59 sq. ;" id. de Div. 1, 13, 23; id. Or. 2, 5; id. Verr. 2, 4, 60, 135 ; Var. R. R. 1, 1, 6,; Lucr. 1, 2 ; Hor. Od. 1, 30, 1, et saepiss. : Veneris Ali- us, i. e. Cupid, Ov. M. 1, 463 ; cf. id. Am. 1, 10, 17 ; also Aeneas, Virg. A. 1, 325 ; and in jest, Venere prognatus, of C. Julius Cae- sar, Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 2 : Veneris mensis, i. e. April, Ov. F. 4, 61 (cf. id. Met. 538). B, Transf.: 1, Sexual love, the pleas- ures of love, venery (freq., by euphemism, for coition) : sine Cerere et Libero friget Venus, Ter. Eun. 4, 5, 6: Venus trivio commissa, Prop. 4, 7, 19 ; so Virg. G. 3, 97 ; Ov. M. 10, 80 ; 434 ; 11, 306 ; 12, 198, et mult. al. 2. Like the Eng. Love, to denote a be- loved object, beloved, Virg. E. 3, 68 ; Hor. Od. 1, 27, 14 ; 1, 33, 13. 3. Qualities that excite love, loveliness, attractiveness, charms (in the sing, and plur., but not in Cic.) : quo fngit venus ? quo color? decens Quo motus? Hor. Od. 4, 13, 17; cf., at bene numatum decora); suadela yenusque, id. Ep. 1, 6, 38 ; so id. A. P. 42 ; Sen. Ben. 2, 28 : tabula nullius veneris sine pondere et arte, Hor. A. P. 320 ; cf., sermo ipse Romanus non reci- pere videatur illam solis concessam Atti- cis venerem, Quint. 10, 1, 100 ; and, cum gratia quadam et venere dici, id. 6, 3, 18 ; so, coupled with gratia, id. 4, 2, 116. Of paintings : deesse iis unam illam suam venerem dicebat, quam Graeci charita vo- cant, Plin. 35, 10, 36, § 79. — In the plur. : profecto Amoenitates omnium venerum atque venustatum affero, Plaut. Stich. 2, 1, 5 : Isocrates omnes dicendi veneres sec- tatus est, Quint. 10. 1, 79. 4. The planet Venus, Cic. N. D. 2, 20, 53 ; id. Rep. 6, 17 sq. 5. The highest throw at dice, when each of the dice presented a different number, the Venus throw, Prop. 4, 8, 45 ; August, in Suet Aug. 71 ; cf. in the follg. II. Deriv., Venercus or Veneri- IXSj a, um, adj., Oj or belonging to Ve- nus : sacerdos, Plaut. Rud. 2, 2, 23 ; cf., antistita, id. ib. 3, 2, 10 : nepotulus, id. Mil. 5, 20 ; 28 : nutricatus, id. ib. 3, 1, 54 : servi, temple-slaves of the Erycinian Venus in Sicily, Cic. Verr. 2, 3, 20, 50 ; 2, 5, 54, 141 ; v. also below, no. B, 2 : — res, volup- tates, etc., of or belonging to sexual love, venercons, venereal, Cic. de Sen. 14. 47 ; id. de Div. 2, 69, 143 ; Plin. 34, 18, 50 ; cf. in a pun : homo, belonging to Venus and lascivious (of Verres), Cic. Verr. 2, 5, 54 ; and, delphinus, wanton, Gell. 7, 8, 1 : — VENU pira, a kind of pear, Venus-pear, Col. 5, 10, 18; 12, 10, 4; Plin. 15, 15, 16.— B. Subst: 1. Venereus (Venerius), i, m. {i. e. jactus), The Venus-throw at dice (v. supra, no. I., B, 5), Cic. de Div. 1, 13, 23; 2,21,48; 2,59,121.-2. Venerei ( Venerii), orum, m. (i. e. servi), The tem- ple-slaves of the Erycinian Venus (v. su- pra), Cic. Verr. 2, 2, 38, 92 ; 2, 3, 25, 61 ; id. Cluent. 15, 43. — 3. Venereae (Vene- riae), arum, /. (i. e. conchae), A kind of muscles, Venus-shell, Plin. 9, 33, 52 ; 32, 11, 53 fin. 2. venus. us. or venum. i (occur- ring only in the forms venui, veno, and venum ; v. in the follg.), m. Sale : a. Dat. : (a) Form venui : rogavit haberet- ne venui lacte ? App. M. 8, p. 210 ; so, cantherium venui subjicere, id. ib. 8, p. 221. — (0) Form veno : posita veno irrita- menta luxus, Tac. A. 14, 15 : quae veno exercerent id. ib. 13, 51. — jj. Ace., ve- num (so most freq.) : dare aliquem ve- num, to sell, Liv. 24, 47, 6; so, venum cuncta dari, Claud, in Rufin. 1, 179 ; hence also the compound venundo, q. v. : ut ejus familia ad aedem Cereris venum iret, Liv. 3, 55, 7 ; so, pileatos servos venum solitos ire, Gell. 7, 4, 1 : seque et sua tra- dita venum Castra videt, Luc. 4, 206 : ve- num redibat, Claud, in Eutr. 1, 37. Venusia, ae, /. A town- on the bord- ers of Apulia and Lucania, the birth-place of the poet Horace, now Venosa, Plin. 3, 11, 16 ; Cic. Att 5, 5, 1 ; 16, 5, 4 ; Liv. 22, 49 ; 54 ; Veil. 1, 14, 6 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 67 sq.—U. Deriv., Venusinus, a, um, adj., Of or belonging to Venusia, Venusian : silvae, Hor. Od. 1, 28, 26 : colonus, i. e. Horace, id. Sat. 2, 1, 35 ; so too, lucerna, i. e. the poetry of Horace, Juv. 1, 51. — In the plur. subst., The inhabitants of Venu- sia, the Venusians, Liv. 22, 54. venuStaSi atis, /. [1. Venus] Loveli- ness, comeliness, charm, grace, beauty, etc. : I, Of the body: "quum pulchritudinis duo genera sint, quorum in altero venus- tas sit, in altero dignitas, venustatem mi liebrem ducere debemus, dignitatem viri lem," Cic. Oft". 1, 30, 17 ; 1, 36, 130 ; cf., venustas et pulchritudo corporis, id. ib 1, 27, 95 ; and, vultus multam aftert turn dignitatem, turn venustatem, id. Or. 18, 60. — Transf., of inanimate things : signa eximia venustate, Cic. Verr. 2, 4, 3,- 5 : Capitolii fastigium illud non venustas sed necessitas ipsa fabricata est, id. de Or. 3, 46, 180. — II. Of the mind: homo nf- fiuens omni lepore et venustate, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 : (oratoris est) agere cum dignitate ac venustate, id. de Or. 1, 31, 142 ; cf., dicendi vis egregia, summa festivitate et venustate conjuncta profuit, id. ib. 1, 57, 243 ; so Quint. 4, 2, 118 ; 9, 2, 66 ; 9, 3, 72 ; and in the plur. : verborum, Gell. 17, 20, 6 : tui quidem omnes more3 ad venustatem valent, Plaut. Mil. 3, 1, 63 ; cf. id. ib. 54 ; id. True. 4, 2, 4 : diem pul- chrum et venustatis plenum, pleasantness, pleasure, id. Poen. 1, 2, 44 ; cf., quis me fortunatior, venustatisque adeo plenior, Ter. Hec. 5, 4, 8 ; and in the plur. : amoe- nitates omnium venerum atque venusta- tum aft'ero, T?laut Stich. 2, 1, 5 ; so id. Pseud. 5, 1, 12. VCnuste, adv., v. venustus, ad Jin, * venustO) are, v. a. [venustus] To make lovely, beautify : se unguentis, Naev. in Fulg. p. 565, 19. * vcnustulusi a, um, adj. dim. fid.] Lovely, charming, delightful : oratio, Plaut. Asin. 1, 3, 70. venustuSi a, um, adj. [1. Venus] Lovely, comely, charming, pleasing, win- ning, agreeable, graceful, beautiful, etc. : I Corporeally: species, Plaut. Poen. 5, 2, 153 ; so, vultus, Ter. Andr. 1, 1, 93 ; Suet Ner. 51 : gestus et motus corporis, Cic. Brut. 55, 203. — Sup. : diva venustis- sima Venus, Plaut. Poen. 5, 4, 4 ; so, for- ma, Suet. Aug. 79. — Transf., of inanimate thinss : sphaera venustior et nobilior, Cic.'Rep. 1, 14 : hortuli, Phaedr. 4, 5, 34 ; so, Sirmio, Catull. 31, 12 : aspectus figu- rationis, Vitr. 3, 2.— U. M e n t a 1 1 y : Grae- cus facilis et valde venustus, Cic. Pis. 28, 70 : plerumque dolor etiam venustos fa- cit, Plin. Ep. 3, 9, 3 : venustum esse, quod cum gratia quadam et venere dicatur, up- VERA paret, Quint. 6, 3, 18 : (genus dicendi) seDtentiosum etargutum, sententiae con- cinnae et venustae, Cic. Brut. 95, 325 : (antiqua comoedia) grandis et elegans et venusta, Quint. 10, 1, 65 : transitus, id. 9, 2, 61. — Comp. : homines venustiores, Ca- tull. 3, 1 : longe venustiora omnia in re- spondendo quam in provocando, Quint. 6. 3, 13. — Sup. : repercutiendi genus ve- nustissimum, Quint. 6, 3, 78 ; cf., materia, id. ib. 84 : lusus, id. 5, 13, 46. — Adv., ve- il uste, Charmingly, gracefully, beautiful- ly: venuste cecidis9e, most delightfully, Coel. in Cic. Fam. 8, 4, 2 : dicere, Quint. 6, 3, 54 ; cf., reepondere, id. 5, 7, 31 : elu- (icre, id. 5, 13, 48 : scribere rnimiambos, 1'lin. Ep. 6. 21, 4. — Comp. : Hispanus hunc colorem venustius (adhibuit), Sen. Contr. I, 1. — Sup.: quibus venustissime Curio respondit, se, etc., Coel. in Cic. Fam. 8, U, 2._ * ve-pallidus* a > um , "<&'■ Very pale, very pallid : mulier, Hor. S. 1, 2, 129. vepratlCUS, a. um, adj. [vepres] Of or belonging to a thorn-busk: spinae, Col. 7, 1,1 Schneid. N. cr. veprecula, ae, /. dim. [id.] A little thorn- or brier-bush : ilia ex veprcculis extracta nitedula, Cic. Sest. 33, 72. — Pro- verb. : vipera est in veprecula, there's a viper in the bush, of a hidden danger, Pompon, in Non. 231, 13 (cf. the similar : latet unguis in herba). Vepres* ' 9 > and more usually in the plur., vepres, um, m. (fern.., Lucr. 4, 60. Cf, on the gen. and the form of the nam. sing., Schneid. Gramm. 2, p. 95 and 429) A thorn-bush, brier-bush, bramble-bush ( quite class. ) : (u) Plur. : arbores, vi- tes, vepres, sentes, S. C. ap. Frontin. Aquaed. 129: sepulcrum septum undique ct vestitum vepribus et dumetis, Cic. Tusc. 5, 23, 64. So also Cato It. It. 2, 4 ; Lucr. 4, 60; Virg. G. 1, 271; 3, 444 ; id. Aen. 8, 645; *Hor. Ep. 1, 16, 9; Stat. S. 5, 2, 44 ; Suet. Tib. 60; Col. 11, 3, 3,— (ji) Sing., veprem, Col. 11, 3, 7 ; Plin. 13, 21, 37 ; Vulg. Jesai. 9, 18 ; 27, 4 ; vepre, Ov. M. 5, 628 1 vepretum- i, «• [vepres] A thorn- hcdge.thornbush, Col. 4, 32, 1 ; Pall. 1, 43. ver* veris, n. [jjp dinammated] The sjn-ing, Var. L. L. 6, 9, 192; id. R. R. 1, 28. 1 : Plaut. True. 2, 4, 2; Lucr. 5, 736; Cic. Verr. 2, 5, 10, 27 ; id. Lael. 19, 70 ; Virg. G. 1, 43; Hor. Od. 1, 4, 1; 3, 7, 2; 4,7,9; 4,12,1, et mult, al— B. Trans f, of the productions of spring : quum breve Cecropiae ver populantur apes, Mart. 9, 14. 2. — So esp. freq., ver sacrum, a special offering presented from the firstlings of spring, which it was customary to vow in critical circumstances : " ver sacrum vovendi mos fuit Italis. Magnis enim periculis adducti vovebant. quaecumque proximo vere nata essent apud se anima- lia immolaturos. etc., Fest. p. 379 ; cf. id. S. V. MAMERTINI, p. 158 ; id. S. V. SACRANI, p. 321; Sisenn. in Non. 522, 17: ver sa- crum vovendum, si bellatum prospere es- set, etc., Liv. 22, 9, 10 ; cf. the votive form- ula, id. 22, 10, 2 eg: ; so id. 33. 44, 1 ; 34, 44, 1 sq. ; Just. 24, 4."— II. Trop., The spring-time of life, youth (poet.) : jucun- dum quum aetas florida vrr aceret, Catull. 68, 16 ; so Ov. M. 10, 85. veraClter» "dv., v. verax, ad fin. Veragrij orum, m. A people in Gal- lia Narbonensis, on the Pennine Alps, Caes. B. G. 3, 1, 1 ; Liv. 21. 38 ; Plin. 3, 20, 24 ; cf. Ukert, Gall. p. 349. * vcratrix! icis, /. [vcro] A (female) soothsayer, sorceress : quaedam femina, App. M. 9, p. 649 Oud. N. cr. (al. vetera- trix). VCratrum- i> "• A plant, hellebore. ■• Plin. 25, 5, 21 ; Gell. 17, 5, 6;" Cels. 2, 12 sq, ; Lucr. 4, 642; Pers. 1, 51. verax* icis, adj. [verus] Speaking tru- l'l, true, veracious (very rarely) : si eris vcrax, tua ex re facius, Plaut. Capt. 5, 2, I!; 15: oraculum, Cic. do Div. 1, 19, 38: sensus, id. Acad. 2, 25, 79 : visa quictis tranquilla atque veracia, id. de Div. 1, 29, 61: Liber, Hor. S. 1, 4, 89: Parcac, id. Carm. Sec. 25. — Comp.: Herodotum cur veraciorem ducam Ennio? id. ib. 2, 56 116. — Sup. : promissio, Aug. Ep. 6. — Adv., veraciter, Truly, vcraciously: Plaut. EK VERB ace. to Prise, p. 1010 P.; Aug. in Hicr. Ep. 56, 3 j Civ. D. 5, 8. verbalism . '"'./ [verbum] Consisting of words, wordy, verbal: I, In gen? (post- class.) : horrea, Fulg. Myth. 1 praef. : un- dae mulierum, id. ib. — II. In partic, in gntmmat. lang.. Of or belonging to verbs, verbal, Charis. p. 128 P. ; Diom. p. 310 ib. verbaSCUm* i> "• A plant, mullein, Plin. 25, 10, 73. VCrbenaca* ae,/. A plant, called also bicrabotane, vervain, Verbena officinalis, L. ; Plin._25, 9, 59 ; App. Herb. 3. VCrbcnac, arum, /. Boughs or branches of laurel, olive, or myrtle, sacred bottghs: "verbenas vocamus omnes frou- des sacratas, ut est laurus, oliva vel myr- tus," Serv. Virg. A. 12, 120; cf. id. Virg. E. 8, 65, where is given the derivation, " a viriditate," which is perh. correct. Such boughs were borne by the fetiales, Liv. 1, 24, 6 ; 30, 43, 9 ; Plin. 22, 2, 3 ; Virg. A. 12, 120 Serv. ; by priests suing for protection, Cic. Verr. 2, 4; 50, 110 ; and were used in sacrifices and other religious acts, Plaut. True. 2, 5, 27; Ter. Andr. 4, 3, 11 ; Hor. Od. 1,19, 14; 4,11,7; Ov.M.7,242; Virg. E. 8, 65 ; Plin. 15, 29, 36; 25, 9, 59 ; Suet. Vesp. 7 ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 1, p, 200 sq.— Used in medicine as cooling rem- edies, Cels. 2, 22 fin. ; 8, 10, 7. * verbenariUSi 'i, nt. [verbenae] One who bears the. sacred boughs, of the fetia- les, Plin. 22, 2, 3. * yerbenatllS) a, um, adj. [id. J Crown- ed with a wreath of sacred boughs: coupled with infulatus, Suet. Calig. 27. verbcr, eris (nom., dat., and ace. sing. do not occur, and the sing, in gen. very rarely; cf. Schneid. Gramm. 2, p. 429) [perh. from ferio, to beat] A lash, whip, scourge, rod : I, L i t. (so rarely ; perh. not in Cic, but cf. in no. II., B) : (a) Plur. : Tr. Quid me fiet nunc jam ? Th. Ver- beribus caedere, lutum, pendens, Plaut. Most. 5, 2, 45 ; 60, verberibus caedere, id. Pers. 2, 3, 17 ; Ter. Andr. 1, 2, 28 : adoles- centem nudari jubet verberaque afterri, Liv. 8, 28, 4,— (($) Sing.: illi instant verbe- re torto, Virg. G. 3, 160 : (Phoebus equos) stimuloque domans et verbere saevit, Ov. M. 2, 399 ; cf., conscendit equos Gra- divus et ictu Verberis increpuit, id. ib. 14, 821 : pecora verbere domantur, Sen. Con- stan. 12.— II, Transf.: A. Conor, A thong of a sling and other similar missile weapons (poet.), Virg. G. 1, 309; Sil. 1, 314; Luc. 3, 469. — B. Abstr., A lashing, scourging, flogging, etc. (the class, signif. of the word) : I, Lit. : (a) Plur.: dignus es verberibus multis, Plaut. Mil. 2, 3, 71 : mitto vincla, mitto careerem, mitto ver- bera, mitto secures, Cic. Verr. 2, 3, 24, 59 ; cf., aliquem vinculis ac verberibus atque omni supplicio excruclare, id. de imp. Pomp. 5, 11; so id. Phil. 11, 2, 5 j id. Rep. 1, 38 ; 2, 37 ; id. Fin. 5, 20, 55 ; id. Tusc. 3, 27, 64 ; id. Leg. 3, 3, 6 ; Quint. 1, 3, 15 ; 4, 2, 113; 11, 1, 40; 11, 3, 90; 117; Hor. 5, 1, 3, 121, et mult, al.— (.3) Sing. : per- cutimur caput conversae verbere virgae, Ov. M. 14, 300.— b. Of inanimate things, A stripe, stroke, blow (mostly poet.) : (a) Plur. : turgentis caudae, Hor. S. 2, 7, 49 : ventorum, Lucr. 5, 955 ; 6, 115 : radiorum (solis), id. 5, 486 : 1103: aquarum, Claud. Laud. Stil. 1, 288. Of the strokes of oars : puppis Verberibus senis agitur, Luc. 3, 536; so Sil. 11, 493; cf. Ov. Her. 18, 23 Ruhnk., and sec the follg. — (Ji) Sing. : remorum in verbere perstant, Ov. M. 3, 662 : trementcs verbere ripae, Hor. Od. 3, 27, 24 : adverso siderum, Plin. 2, 8, 6, § 33. 2. Trop., La*hrs, strokes: contumelia- rum verbera sub.ire, Cic. Rep. 1, 5 Moser. : verbera linguae, i. e. chidings. Hor. Od. 3, 12, 3 (cf., verberari verbis, eonvicio, etc., under verbero) : lortunae verbera, the strokes of fate, dell. 13, 27/«. * verberabilis, e> n ''j. [ verbero ] Worthy of a beating: verberabilissime, Plaut. Aul. 4, 4, (i. verberabundus. a, um, adj. [id.] A fioggcr : Plaut. Fragm. ed. Mai. p. 30. verberatlO) onis./. [id.] A striking, beating: * I, Lit. : nagellorum casti^atio, vinculorum verberatio. Callistr. Die. 48, 19.7. — "II.Trop., in gen;, Chastisement, punishment: mirificaiu mi v,rl,erat'.uiH m VERB cessationi8 epistuld dedisti, i. e. satisfac- tion, amends (with reference to an ex- pression previously used) : verberavi te cogitationis tacito eonvicio), Q. Cic. in Cic. Fam. 16, 27, 1 Orell. N. cr. * verbera tor, oris, m. [id.] A beater, flogger : Prud. araj). 9, 38. * VCrbeiatus* 0s, m. [id.] A beating: si (aqua) e sublimi dejecta verberatu cor- ripiat aera, Plin. 31, 3, 23. VerbereuS; a . um,ndj. [verber] Wor- thy of stripes (a Plautinian word) : caput, i. e. verbero, scoundrel, Plaut. Pers. 2, 2, 2; also called, statua, id. Capt. 5, 1, 31 ; id Pseud. 4, 1, 7. verberito* are > ". freq. [1. verbero] To beat often : Cato, ace. to Fest. p. 379. 1. verbero* avi, atum, 1. (archaic inf., ver'oerarier, Plaut. Asin. 2, 3, 7 ; id. Most. 3, 1.92) ji. o. [verber] To lash, scourge, whip. flog, beat, drub (quite class.) : I, Lit. : So. Sum obtusus pugnis pessume. ^4»». Quis te verberavit? Plaut. Am. 2, 1, 60: pulsare verberareque homines, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 ; so, coupled with pulsare, id. ib. 2, 3, 26, 66 : civem Romanum, id. Rep 2, 31 : matrcm, id. Vatin. 5, 11 ; cf., paren- tem, servum injuria, id. Fin. 4, 27, 76 : oe- ulos virgis, id. Verr. 2, 5, 43, 112 : laterum costas ense. Virg. A. 4, 727, et saep. Ah- sol. : quo firme verberaturi insisterent, Suet. Calig. 26. — Proverb.: noli verbe- rare lapidem, ne perdas manum, Plant. Cure. 1, 3, 41. — b. Transf.. of inanimate things : locum coaequato et paviculis ver- berato, Cato It. R. 91 : tormentis Mutinam verberavit, Cic. Phil. 8, 7, 20 : aquila aethe- ra verberat alis, Virg. A. 11, 756 ; cf, eidera (unda), id. ib. 3, 423 : agros nive (Juppi- ter), Stat. Th. 5, 390 : undas (Aufidus), to lash, Luc. 2, 407 ; cf., navem, puppim (Auster, Eurus), Hor. Epod. 10, 3 ; Val. Fl. 1, 639. — In a comic pun : Plaut. Am. 1, 1, 177.— II. Trop., To lash, chastise, plague, torment, harass with words : ali- quem verbis, Plaut. True. 1, 2, 17: sena- tus eonvicio verberari, Cic. Pis. 26, 63 : cf., verberavi te cogitationis tacito dun- taxat eonvicio, id. Fam. 16, 26, 1 : orator in dicendo exercitatus istos verberabit. id. de Or. 3, 21, 79. 2. verbero* onis, m. \ 1. verbero ] One worthy of stripes, a scoundrel, rascal: ain' vero verbero J Plaut. Am. 1, 1, 128', Cic. Att. 14, 6, 1. So too, Plaut. Am. 1, 1, 187 ; id. Asin. 2, 4, 10 ; 78 ; 3, 3, 79 ; id. Capt. 3, 4. 19, et al. ; Ter Ph. 4, 4, 3 ; 5, 6, 10. * VCrbificatio- °ms, /. [verbumfa- cio] A talking, Caecil. in Don. Ter. Eun. 4, 4, 4. verblgena* ae, m. [ verbumgigno ] He who was born of the Word, of Christ, Prud. Cath. 3, 1 ; 11, 17. verbig'ero* n ° p^fi, atum, l. ». n. [ verbum- gero] To talk, chat, dispute: quoties inter nos verbigeratum sit, App. Apol. p. 321. Verbose* adv., v. verbosus, ad fin. yerbdsitas* Stis.J. [verbosus] Multi- plicity of words, wordiness, verbosity (a : post-classical word), Trud. r.Teiji. 10, 551: Symm. Ep. 8, 47. verboSUS* a > ura ' a 'U- [verbum] Full, of words, wordy, prolix, verbose (rarely, hut quite class.) : verbosa simulatio pru- dentiae, Cic. Mur. 14, 30 : T. Livium ut verbosum in historia carpebat, Suet. Ca- lig. 34; Catull. 98, \.— Comp.: verbosior epistola, Cic. Fam. 7, 3,6: expositio, Quint. 4, 2, 79. — Sup.: verbosissimos locos ar- cessere, Quint. 2, 4, 31. — Adv., verbose. With many words, verbosely, Cic. Mur. 12. 26 ; Quint. 12, 8, 7.— Comp. : Var. R. I!. 2, 5.11; Cie. Fam. 7, 3, 5 ; Quint. 3, 1 1 , 28 ;. . 4,1,43; 5, 12,15. Verbum* i (gen. plur., verbum, Plaut. Asin. 1, 3, 1 ; id. Bacch. 4, 8. 37 ; id. Trnr 2, 8, 14), 71. [digammated from the ro* i EPuj, whence ufuu and fSiji»), what is spo- ken or said ] A word ; in the plur., wortls. . expressions, language, discourse. ronrer/.a lion, etc. I. In gen.: verbum nullum f< eit. . Plaut. Bac. 4, 9, 58; cf, si ullum verbum faxo, id. Men. 1, 2, 47; and, qui verbum i numquam in publico fecerunt, Cic. Brm 78, 270 ; so, i'acere, to talk, chat, discourse, converse, id. Verr. 2, 4, 65, 147 ; id. Plane 8, 20, et al. : spiS6um istud nmanti es^ 1617 VERB verbum xeniet, nisi venit, Plaut. Cist. 1, 1, 77 ; cf. id. Most. 5, 1, 2 ; and, videtis hoc uno verbo unde significari res duas et ex quo et a quo loco, Cic. Caecin. 30, 88 ; and, verbum voluptatis, id. Fin. 2, 23, 75 (for which, vox voluptatis, id. ib. 2, 2 Jin.) ; cf. also, Hbenter verbo utor Catonis (?'. e. origines), Cic. Rep. 2, 1 ; and, verbum usi- tatius et tritius, id. Acad. 1, 7, 27 : verbum scribere . . .verbi literae, id. de Or.2, 30, 130 : nee vero ullum (verbum) aut durum aut insolens, aut humile aut longius ductum, etc., id. Brut. 79, 274, et saep. — In the plur. : verba rebus impressit, Cic. Rep. 3, 2 : in quo etiam verbis ac nominibus ipsis fuit diligens (Servius Tullius), id. ib. 2, 22: quid verbis opu'st? Plaut. Am. 1, 1, 289: hacc plurimis a me verbis dicta sunt, Cic. Rep. 1, 7 : ut verbis, quid sit, definiam, id. ib. 1, 24 : verba ponenda sunt, quae vim habeant illustrandi, nee ab usu sint ab- horrentia, grandia, plena, sonantia, etc., id. Part. 15, 53 : dialecticorum verba nulla sunt publica : 6uis utuntur, id. Acad. 1, 7, 25: verborum delectum originem esse eloquentiae, id. Brut. 72, 253, et saep. : multis verbis ultro citroque habitis, dis- course, conversation, Cic. Rep. 6, 9 ; cf. id. Rep. 3, 4. — P roverb. : verba facit mor- tuo, he talks to the dead, i. e. in vain, Plaut. Poen. 4, 2, 18 ; for which, verba fiunt mor- tuo, Ter. Ph. 5, 8, 26. 2. Adverbial phrases: a, ad ver- bum, e, de, pro verbo, To a word, word for word, exactly : fabellae Latinae ad verbum Je Graecis expressae, Cic. Fin. 1 , 2, 4 ; cf. Suet Caes. 30 Jin. : ediscere ad verbum, Cic. de Or. 1, 34, 157 : somnium mirifice ad verbum cum re conveuit, id. de Div. I, 44, 99 : — quae Graeci Tt',8n appellant: ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo, Cic. Tusc. 3, 4, 7. So too, istam KardXtiipiv, quam, ut dixi, verbum e ver- bo exprimentes, comprehensionem dice- mus, word for word, id. Acad. 2, 10, 31 ; for which, verbum de verbo expressum ex- tulit, Ter. Ad. prol. 11 ; also, verbum pro verbo reddere, Cic. Opt. gen. or. 5, 14 ; and without any preposition : nee ver- bum verbo curabis reddere fidus Inter- pres, Hor. A. P. 133. — b. verbi causa or gratia, For the sake of example, for exam- ple, for instance : si quis, verbi causa, ori- ente Canicula natus est, Cic. Fat. 6, 12 : ut propter aliam quampiam rem, verbi gra- tia propter voluptatem, nos amemus, id. Fin. 5, 11, 30. — c. uno verbo, In one word, in a word, briefly : Cato R. R. 157, 7 : prae- toree, praetorios, tribunos plebis, magnam partem senatus, omnem subolem juven- tutis unoque verbo rem publicam expul- earn atque extirminatam suis sedibus, Cic. Phil. 2, 22, 54. — di meis, tuis, suis verbis, In my, thy, or his name, ; for me, thee, or him : gratum mihi feceris, si uxori tuae meis verbis eris gratulatus, Cic. Fam. 15, 8 ; so id. ib. 5, 11, 2 ; id. Att. 16, 11, 8 : anu- lum quern ego militi darem tuis verbis, Plaut. Mil. 3, 3, 38 ; so id. Bacch. 4, 4, 79 : denunciatum Fabio senatus verbis, ne, etc., Liv. 9, 36, 14. II. ln par tic: &. verbum, in the sing., of an entire clause, A saying, ex- pression, phrase, sentence (mostly ante- class.) : Me. Plus plusque istuc sospitent quod nunc babes. En.. Illud mihi verbum non placet: quod nunehabes ! Plaut. Aul. 3, 6, 11 ; id, Casin. 2, 5, 39 ; so id. Most. 1, 3, 18 : 95; 139 ; Ter. Andr. 1, 5, 5; id. Eun. 1, 2, 95 ; id. Ad. 5, 8, 29. So too of a prov- erb : verum est verbum, quod memora- tur : ubi amici, ibidem opus, Plaut. True. 4, 4, 32 : so id. ib. 5, 39 ; Ter. Ad. 5, 3, 17. B. Pregnant, Mere talk, mere words, opp. to deed, fact, reality, etr. : qui omnia verborum momentis. non rerum ponderi- bus examinet, Cic. Rep. 3,-S ; cf„ verbo et simulatione, opp. re vera, id. Vepr. 2, 3, 58, 133 ; v. res, p. 131 1, no. II., A. : dolor est malum, ut disputas : existimatio, de- decus, infamia verba sunt atque ineptiae, empty words, Cic. Pis. 27, 65 ; cf, verborum sonitus inanis, id, de Or. 1, 12, 51 : in qui- bua (civitatibus) verbo sunt liberi omnes? in word, in name, id. Rep. 1, 31. Hence, verba dare (alicui), (/> give empty words, for to deceive, cheat : eui verba dare diffi- cile est, Ter. Andr. 1, 3, 6 : vel verba mihi ,1 iri facile patior in hoc, meque libanter .1618 V E It E praebeo civdulum, Cic. Att. 15, 16, A. : de- scendit atque Gallia verba dedit, z. e. elud- ed, escaped from them, Quadrig. in Gell. 17, 2, 24 : dare verba curis, i. e. to beguile, drive away, Ov. Tr. 5, 7, 40. C. I" grammar, A verb . Aristoteles orationis duas partes esse dicit, vocabula et verba, ut homo et equus, et legit et cur- rit, etc., Var. L. L. 8, 4, 106 sq. ; 9, 53, 152; 10, 2, 167 ; Cic. de Or. 3, 49, 191. VerccllaCi arum,/. A town in Gal- lia Cisalpina, now Vercelli. Plin. 3, 17, 21 ; Tac. H. J, 70; cf. Mann. Ital. 1, p. 184.— 11. Derivv. : A. Vercelletisis, e, adj., Of or belonging to Vercellae : ager, Plin. 33, 4. 21.— B. i Vercellinus, ». «m. adj., The same : porta, Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 772. Vercing-etdriK, lg|s, m. A com- mander of the Gauls in the Gallic war, Caes. B. G. 7, 4 sq. ; Flor. 3, 10, 20. * VerCUlum, ■> "■ dim. [ ver ] Little spring, as a term of endearment: meum corculum, melliculum, verculum, Plaut. Casin. 4, 4, 15. vere> adv., v. verus, ad Jin., no. C. VSrecundej adv., v. verecundus, ad fin. verecundia, ae,/ [verecundus] The natural feeling of shame, by whatever cause produced, shamefacedness, bashful- ness, shyness, coyness, modesty, etc. (quite class.) : a. Absol. : nee vero tam metu poenaque terrentur, quae est constituta legibus, quam verecundia, quam natura homini dedit quasi quendam vituperatio- nis non injustae timorem, Cic. Rep. 5, 4 ; cf, homo solum animal natum pudoria ac verecundiae particeps, id. Fin. 4, 7, 18 : scenicorum mos tantam habet veteri dis- ciplina verecundiam, ut in scenam sine subligaculo prodeat nemo, id. Off. 1, 35, 129 ; so id. Rep. 4, 4 ; cf., magnam habet vim discipliua verecundiae. id. ib. 4, 6 : justitiae partes sunt non violare homines; verecundiae non offendere, id. Off. 1, 28, •99 ; cf. id. Lael. 22, 82 : Caesar meam in rogando verecundiam objurgavit, id. Q. Fr. 3, 1, 3, 10: homo timidus. virginali verecundia, id. Quint. 11, 39 ; so, vagina- lis, Suet. Vit. Pers. ; cf., fuit sponsa tua apud me eadem, qua apud parentes suos, verecundia, Liv. 26, 50, 6 ; and, nova nup- ta verecundia notabilis, Plin. 35, 10, 36, § 78: — verecundia oris, bashful redness, blushing, Suet. Dom. 18. — b. c. gen. obj. ; e. g. : (a) c. gen. rei: turpitudinis vere- cundia. dread of wrong-doing, Cic. Tusc. 5, 26, 74 : negandi, id. Or. 71, 238 ; so Quint, prooem. § 3: respondendi, id. 3, 5. 15. — (/3) c. gen. personae (so not freq. till after the Aug. period) : quando nee ordinis liu- jus ulla, nee rei publicae est verecundia, respect for, Liv. 4,45, 8; cf, parentis, vitrici, deorum, id. 39, 11,,2; and, ut ne auctorem ponam, verecundia ipsius facit, Quint. 6, 3, 64 ; so, majestatis magistratuum, Liv. 2, 36. 3 : aetatis, id. 1, 6, 4 : legum, id. 10. 13, 8. And hence once, verecundia itself objectively : quidam ita sunt receptae auc- toritatis ac notae verecundiae, ut, etc., i. e. of known venerableness, Quint. 6, 3, 33. II* 1° par tic, with an implication of censure, Over-shyness, bashf illness, sheep- ishness, timidity (post-Aug.) : "verecundia vitium quidem sed amabile et quae vir- tutes facillime generet . . . quae (verecun- dia) est timor quidam reducens animum ab iis, quae facienda sunt . . . Optima est autem emendatio verecundiae fiducia, " Quint. 12, 5, 2 sq. : patronus timet cognos- centis verecundiam, id. ib, 4, ], 19 : (vox) in metu et verecundia contracta, id. ib. 11, 3, 64. verecunditer, a *>-i v - verecundus, ad fin. verecundor- ari - »■ de P- «• [vere- cundus] To feel bashful or ashamed, to be shy or dijjident (rarely, but quite class.) : Plaut. Trin. 2, 4, 77 : hi nostri amici vere- cundantur, capti splendore virtutis, Cic. Fragm. in Non. 480, .17 : aliquem cunctan- tew et quasi verecundantem incitare, id. de Or. 3, 9, 36. — With a respective clause : Sp. Cajvilio graviter claudieanti ex vul- nere , . . et ob earn causam verecundanti in publicum prodire, Cic de Or. 2, 61, 249: — (manus) probant, admirantur,vere- cundantur, express shame, Quint. 11, 3, 87. V E RE verecundus, «, um, adj. [vereorj Feeling shame (at any thing good or bad) shamefaced, bashful, sky, coy, modest, dijji dent, etc. : nimis verecunda es (uxor) Plaut. Am. 3, 2, 22 : decet verecundum esse adolescentem, id. Asin. 5, 1, 6 : homo non nimis verecundus, Cic. de Or. 2, 88, 361 ; cf. id. Fam. 9, 8, 1 : innocentes et ve- recundi, id. Leg. 1, 19, 50 : populus, Hor. A. P. 207 : saepe verecundum feudasti, id Ep. 1, 7, 37 : Bacchus, moderate, id. Od. 1, 27, 3 (cf., modicus Liber, id. ib. 1, 18, 7), et saep. : orator in transferendis verecun dus et parcus, Cic. Or. 24, 81 : — vultus Ov. M. 14. 840 ; cf., ore loqui, Mart. 8, 1 2 : color, a blush, Ov.M. 1,484 ; Hor.Epod 17, 21 :— verecunda debet esse translatio Cic. de Or. 3, 41, 165: so, oratio, Quint 11, 3, 96 : verba, id. 10, 1, 9 : causa, id. 4 5, 19 : transire in diversa subsellia, parum verecundum est, id. 11, 3, 133; id. 7, 1, 56 — Camp. : verecundior in postulando, Cic Phil. 14, 5, 11 ; cf., verecundior in loquen do, id. Fam. 7, 33, 2 : partes, i. e. the parts of shame, privy parts, Am. 4, 133 : trans- latio, Quint. 9, 2, 41 : confessio, id. 4, 2, 8 — Sup. : Pompeius in appetendis honori- bus immodicus, in gerendis verecundis- simus, Veil. 2, 33, 3. — H. Trans f., ob- jectively, Worthy of reverence, venerable (late Lat.) : nomen populi Roxnani, Amm. 14, 6 ; cf. id. 21, 16 ; 30, 8. Adv. (ace. to iio. I.), Shamefacedly, bash- fully, shyly, modestly: (a) Form vere- cunde, Cic. Fin. 5, 2, 6; id. Brut. 22, 87; Liv. 26, 49, 16. — *((S) Form verecundi- ter, Pompon, in. Non. 516, 23. — 1), Comp. .- Cic. de Or. 1, 37,171; Quint. 4, 1, 13; 11, 1,84. veredarius, «> m - [veredus] A post- boy, courier (late Lat.), Sid. Ep. 5, 7 med. : Firm. Math. 3, 13 fin.; Paul. Nol. Ep. 9. veredus, i m - [contr. from vehorhe- da ; cf. Fest. p. 372] A light horse for post- ing, a post-horse, courier's horse, Cod. Jus- tin. 12, 51, 4 ; 7; Aus. Ep. 8, 7; 14. — H. T r an s f., A light, fleet hunting-horse, Mart. 12, 14, 1 ; 14, 86, 1. verendus, & < um, v. vereor, ad fin. verenter, "dv., v. vereor, ad Jin. vereor, it" 8 ! 2. v. a. and n. To feel awe of, to avoid reverently, to fear, be afraid of any thing (good or bad) ; to fear or be afraid to do a thing, etc.: («) e. ace. : vereri aliquem, Plaut, Am. prol. 23 ; so, v. et metuere Junonem, id. ib. 2, 2, 202 : metuebant eum servi, verebantur liberi, Cic. de Sen. 11, 37 ; cf., quid '( ve- teranos non veremur ? nam timeri se ne ipsi quidem volunt, id. Phil. 12, 12, 29 ; and, veremur vos, Romani, et, si ita vul- tis, etiam timemus, Liv. 39, 37, 17 : ut majorem fratrem vereri, Cic. Q. Fr. 1, 3, 3 ; cf., quem discipuli et amant et veren- tur, Quint. 2, 2, 8 Spald. N. cr. : non se hostein vereri, sed angustias itineris el magnitudinem silvarum, Caes. B. G. 1, 39, 6. So, conspectum patris, Ter. Ph. 2, 2, 1 : reprehonsionem doctorum atque pru dentium, Cic. Or. 1,1: Gallica bella, id. Att. 14, 4, 1 : periculum, Caes. B. G. 5, 48, 7; id. B. C. 3, 21, 5; Hirt. B..G. 8, 39, 3 : desidiam in hoc, Quint. 1, 3, 7 : opinionem iactantiae, id. 9, 2, 74: pauperiem, Hor. Ep. 1, 10, 39 : majus, id. Sat. 2, 8, 57 : sup- plicium ab aliquo, Auct. Her. 2, 19, 28. — (/3) With an object-clause : vereri introire in alien;im domum, Plaut. Mil. 4, 4, 32 : vereor dicere, Ter. Andr. 2. 1, 23 : vereor committere, ut. etc., Cic. Leg. 1, 13, 37 : aliquem interficere, Caes. B. G. 5, 6, i : insfinos qui inter vereare insanus habt ri, Hor. S. 2, 3, 40, et saep. : verear magis, Me amoris causa hoc ornatu incedere, Plaut. Mil. 4, 7, 2.— Impers. : Cyrenaici, quos non est veritum in voluptate sum- mum bonum ponere, Cic. Fin. 2, 13, 39. — (y) c. gen. (mostly ante-classical): uxor, quae non vereaturviri, Afran. in Non. 4!)i>, 29; so, tui progenitoris, Att. ib. 497, 2: feminae primariae, Ter. Ph. 5, 7, 78 : tui testimonii, Cic. Att. 8, 4, 1. — Impers.: nihilne te populi veretur, Pac in Non. 497, 2,— (■■ Brpyofycros, Paraphr., The title of the chief magistrate among the Aedui, Caes. B. G. 1, 16, 5. * vericola» ae, comm. [ verus - colo J That cultivates or regards the truth : lex, Tert. Carm. ad. Senat 43. veridice> adv., v. veridicus, ad fin. VCridlCUSi a, um, adj. [verusdico] That speaks the truth, truth-telling, vera- cious, veridical (rarely, but quite class.) : os, Lucr. 6, 6 ; cf, voces, Cic. de Div. 1, 45, 101; so, sorores, Mart. 5, 1, 3. — JI, Transf., passively, That is truly said, true, veritable: usus, true experience, Plin. 18, 4, 6 : exitus, id. 7, 16, 5. (But veridi- cas, in Cic. Fl. 32, 76, is doubtless a cor- rupt reading ; v. Orell. ad loc.) — Adv., veridlce, Truly: agere (ppp. rhetorice), Aug. Ep. 17 : praedicere, Amm. 31, 1. * veriloqumm- ii, n. [verus-loquor] A literal transl. ot iruuuXoyia, Etymology, for which Cicero proposes the freer ren- dering, notatio, Cic. Top. 8, 35. verildquusi a. um, adj. [id.] Speak- ing truly, truth-telling ( very rarely ) : oraculum, Front. Ep. ad M. Caes. 3, 12 ed. Mai. : lingua, Hier. adv. Ruf. 3, 42. verisimilis. verisimiliter» and verisimilitude), more correctly writ- ten separately, veri simil. ; v. under ve- rus and simil. Veritas» atis, /. [verus] Truth, truth- fulness, verity ; the true or real nature, real- ity : "Veritas, per quam immutata ea, quae sunt aut ante fuerunt aut futura sunt, di- cuntur," Cic. Inv. 2, 53, 162 : veritatem patefacere, id. Sull. 16, 45 : veritatis cul- tores, fraudis inimici, id. Off. 1, 30, 109 : nescio quo modo vcrnm est quod in An- dria (1, 1, 41) familiaris meus dicit: obse- quium amicos, Veritas odium parit . . .veri- tatem aspernere, id. Lael. 24. 89 : nihil ad veritatem (l°°,ui), id. ib. 25, 91 : in omni re vincit imitationem Veritas, id. de Or. 3, 57,215: simplex ratio veritatis, id. ib. 1, 53, 229 : vulgus ex veritate pauca, ex opin- ione multa aestimat, according to truth or reality, id. Rose. Com. 10. 29 ; cf., sa- lus omnium nostrum non veritate solum, sed etiam fama nititur, id. Q Fr. 1. 2, 1, 2 : res et Veritas, id. de Or. I, 17, 77 : ha- bere in se omnes numeros veritatis, the perfection of truthfulness, i. e. of agree- ment, harmony, id. de Div. 1, 13, 23 ; cf, ut, quicquid accidat, id ex aeterna veri- tate causarumque continuatione fluxisse dicatis, id. N. D. 1, 20, 55 : haec tria gene- ra exornationum perraro sumenda sunt, quum in veritate dicemus, in reality, i. e. in the forum, not for practice merely, Auct. Her. 4, 22, 32 : consule veritatem, i. e. grammatical correctness, Cic. Or. 48, 159 : in alicujus tidem, veritatem, misericor- diam confugere, rectitude, Cic. Quint. 2, 10 ; cf., sint veritatis et virtutis magistri, id. Rep. 3, 3 ; and, spes obtinendae veri- tatis, id. Deiot. 2, 5 ; cf. also, judiciorum religionem veritatemque perfringere, id. Verr. 1, 1, 3 ; and, si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 1: rustica Veritas, truth, integrity. Mart. 10, 72, 11 ; cf. Plin. Pan. 84, 1 . — In the plur. : veritatcs fortiter di- cere. Gell. 18, 7, 4. Veritus» a, um, rart. of vereor. s veriverbium» ». "• [veras-ver- bum] A telling the truth, veracity : Plaut. Capt. 3, 4, 36. vermiCUlate» adv., v. vermiculor, Pa. vermiCUlatlO) 6nis,/. [vermiculor] A being worm-eaten, of plants, Plin. 17, 24, 37, § 218 ; 230 ; ib. 11, 16. VermiCUlatllS» a, um, Pa. of ver- miculor. vermiculor» at" 8 * 1. v. dep. n. [ver- miculus] To be full of worms, wormy, In be worm-eaten, of trees : vermiculantur maris minusve quaedam arbores, Plin. 17, 24, 37, § 220.— Hence VE RN vermiculatus, a, um, Pa., Inlaid so as to resemble the tracks of worms, vermicu- lated : pavimento atque emblemate ver- miculato, Lucil. in Cic. Or. 44, 149: crus- tae, Plin. 35, 1,1. — "Adv., vermiculate, In a vermiculated manner: tesserulas, ut ait Lucilius, struet. et vermiculate inter se lexeis committet, Quint. 9, 4, 113. (*See Rich's Compan. to the Lat. Diet, art. Pa- vimenlum.) * vermiculosus» a . um. adj. fid.] Full of worms, wormy : poma, Pall. 12, 7, 14. vermiculus» U m - dim. [vermis] A little worm, grub, in decaying things, Lucr. 2, 899; Plin. 10, 65, 85. — ft Transf.: A. A disease of dogs which drives them mad, Grat. Cyn. 386.— B. In the Vulgate as a translation of the biblical PJl'Tin (worm), for caecum (scarlet color), Exod. 35, 25 ; cf. Hier. Ep. 64, 19.— So too, veh- MicvLvai stravervnt, Inscr. Orell. no. 4240. vcrmlfluus, a, um, adj. [vermis- fluo] Swarming with worms: vulnus, Paul. Nol. Carm. 22, 134. vermina» um, ". [vermis, gripings of the belly caused by woraia ; hence, in gen.] The gripes, belly-ache, stomach-ache. Lucr. 5, 995; cf, "vermina dicuntur do- lores corporis cum quodam minuto motu quasi a vermibus .scindatur. Hie dolor Graece arpo^os dicitur," Fest. p. 375. — * II, Trop. : passionum, Arn. 1, p. 30. vcrminatio, onis, /. (vermino] The worms, a disease of animals, the bots, Plin. 28, 11, 49; 30. 15, 50. — H. Transf.. in gen., A crawling, itching pain. Sen. Ep. 78. In the plur. : cerebri aestuantis, id. ib. 95 med. Vermino» nre ( m tne deponent col- lat. form, verminatur, Pompon, in Non. 40, 21 ; Sen. Vit beat. 17), v. n. [vermina] To have worms, be troubled with worms. Sen. Q. N. 2. 31 fin.— II. Transf., in gen., To have crawling, itching pains ; to prick, shoot, ache, pain: auris, Mart. 14, 23, 1. In the deponent form : Sen. Vit. beat. 17. — Of women in labor : decumo mense deuium turgens verminatur, par- turit. Pompon, in Non. 40, 21. VerminoSUS» a . um - a dj- [vermis] Fall of worms, wormy: fici, Plin. 17, 28.47: ulcera, id. 26, 14, 87: auris, id. 20, 14, 52. vermis» is, "!■ [verto. that winds about) A worm, Lucr. 2, 871 ; 928 ; 3, 719 ; 723 ; Plin. 18, 17, 45; 24, 5, 11 ; 30, 13, 39, et Hie». Verna» ae » comm. A slave born in his master's house, a home-born slave : vermis alere, Plaut. Mil. 3, 1, 104. So id. Amph. 1, 1, 24 ; Just. 38, 6j?7i. ; Val. Max. 3, 4, 3 ; Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 2; Hor. Epod. 2, 65 ; id. Sat. 1, 2. 117 ; 2, 6, 66. In the gen. fern., Inscr. Orell. no. 1320. ,-'ui b slaves were trained up as buffoons o»' jesters, Mart. 1, 42, 2; cf. Sen. Trov. 1 fin. . and v. vernilitas. — As a term of a' usr. Plaut. Am. 4, 2, 13.— JI. Transf., A na- tive, or, as an adj., native (more commonly vernaculus) : de plebe Rcmi Numaeque verna, Jucundus, etc., Mart. 10, 76, 4 ; cf., " Romanos verna.? appellabant, id est ibi- dem natos," Fest. p. 372 :— apri, Mart 1. 50, 24 : lupi, id. 10, 30, 21 : tuneres. id. 13, 43, 2 : liber, i. e. written in Rome, id. 3, 1, (!. vernaculus» a, um, adj. [verna] I. (ace. to verna, no. I.) Of or belonging "< home-born slaves : multitude the rabble of slaves, Tac. A. 1, 31 ; so, plebs, Tert. Apol. 35. — B. (ace. to verna, no. I.) vernaculi, oram, m„ Buffoons, jesters (so rarely.. Mart. 10, 3, 1 ; Suet. Vitell. 14.— H. (a< c. to verna, no. II.) Native, domestic, indig- enous, vernacular, i. e. Roman, (the class. signif. of the word) : aquatilium vooabula partim sunt vernacula partim peregrina, Var. L. L. 5, 12, 23. So. volucres, id. R. R. 3, 5, 7: equi, Plin. 37. 13, 77: rites (coupled with peculiares), id. 14, 2, 4, § 24 : putatio, id. 17, 23, 35, 5 208:— imajo nnti- quae et vernaculae festivitatis, Cic. Fam. 9. 15.2; cf, sapor, inborn, innate, id. Brut. 46, 172 : crimen domesticura ac vernacu- lum, invented by the accuser himself, id. Verr. 2. 3, 61, 141 ; cf, consilium, Flail t. Poen. 4, 2, 105. * vernalis» e . "dj- [ver] Of or belong- ing to spring, vernal : horae, Manil. 3, 25?. vernatiOj on ' s >/- [verno] Theslough- 1619 VE HE ing or shedding of the skin of snakes, Plin. 29, 5, 30; 30, 3, 8.— II. Transf., concrete, The slovgh cast oft' by a snake, Plin. 29, 6, 35. + vcrni-cdmuSi a > um, aa j. [vernus- coma] Having young leaves: oliva, Mart. Cap. 6° init. * vcrnifer! era, erum, adj. [vernus- fero] Bearing young leaves, leafing out, green : serta, Mart. Cap. 6 init. vernilisj e, adj. [verna] O/or belong- ing to a homeborn slave (verna), slavish, i.e.: * I. Mean, fawning, servile : blandi- tiae, Tac. H. 2, 59. — * H. Jesting, pert, waggish : dictum, Tac. H. 3, 32fin. — Adv., verniliter: fungi officiis, slavishly, serv- ilely, Hor. S. 2, 6, 108 : — nimis hoc fit ver- niliter, i. e. with fawning flattery, cring- ingly, Caecil. in Non. 42, 27 :— haec ipsa non verniliter, nee ea figura, qua, etc., jestingly, jokingly, Sen. Ben. 2, 11 med. vcrnilitas- atis, /. [vernilisj (a post- Aug. word) I. Cringing obsequiousness, servility,- Sen. Ep. 95. — H, Coarse, pert jesting , pertness, Quint. 1, 11,2; Plin. 34, 8, 19, '§ 79. verniliter; adv., v. vernilis, ad fin. X vernisera- mensalia auguria, Fest. p. 379 [perh. from ver-sero, auguries be- longing to sowing in the spring]. verilO! ar e, »• "■ [ver] To appear like spring, to flourish, be verdant; to spring, 1)1 mm, grow young, renew itself, etc. (poet, anil in post-Aug. prose) : I, Lit. : humus, IX-. M. 7, 284: arbores, Plin. 22, 22, 46: . v. Tr: 3, 12, 8; Col. 9; 9, 1 ; hence also, :mer arguto passere, becomes enlivened again, resounds again anew, Mart. 9, 55, 8: — iinguis, i. e. sheds its skin, Plin. 8, 27, 41. — II, Transf.: quum tibi vernarent iluljia Janugine malae, get the first down, Mart. 2, 61, 1 : dum vernat sanguis, is young or lively, Prop. 4, 5, 57. vei'liula» ae > comm. dim., [verna] A lit- tle or young home-bom slave (a post-Aug. word), Juv. 10, 117; Sen. Prov. 1 fin. ; Plin. 22, 17, 20 ; App. M. 4, p. 153, et al.— II. Transf., i. q. vernaculus : A. Jocu- lar, pert, coarse ■■ urbanitas, Petr. S. 24 (al. vernaculae). — B. Native, indigenous: lu- pus Tiberinus, Juv. 5, 105: libelli, Mart. 5, 18, 4. vcrnurri! i. v. vernus, no. II. verilUSi n > um i an J- [ver] Of or be- longing to spring, sjjring- : tempus, Lucr. 5. 800; 6, 369; Cie. de Sen. 19, 70; id. Tusc. 5, 13, 37; Hor. A. P. 302, et al. : aequinoctium, Liv. 33, 3, 5 : species diei, Lucr. 1, 10 : venti, Hor. Od. 4, 4, 7 : frisrus, Ov. M. 14, 763 : «ores, id. ib. 5, 554 ; Hor. Od. 2, 11, 10 ; cf., rosa, Prop. 3, 3, 22 : agni (opp. hiberni), Plin. 8, 47, 72: opera, id. 18, 26, 65, no. 234, et saep.— H. Subst, vernum, i, n„ Spring-time, the spring, in the nam. only post-class., Tert. Res. Cam. 12 med. ; Spec t. 9. — More freq. (but not in Cic), verno, in the spring, Cato It. R. 52, 2 ; 54, 3 : Col. 4, 10, 3 ; Plin. 19, 5, 30. 1. verOi a dv. In truth, truly; v. ve- rus, ad fin., no. B. *2. VCrOi ar e, »■ n. [verus] To speak the truth : satin' vates verant in aetate ,-igunda? Enn. in Gell. 18, 2 fin. 3. verOj onis, v veru, ad init. (* Veromandui. orum, rn. A people, nf Gallia Belgica, Cass. B. G. 2, 4 and 16 ; Plin. 4, 17, 31; Epit. Liv. 104.) Veronal Rp ne > / The virile member, Ca- tufi.28,12; Mart. 11,46,2; Auct. Priap.35. VCrpUS» '» m - 'I circumcised man, Ca- tull. 477 4; Juv. 14, 104 ; Mart. 7, 82, 6; 1 1 . 94, 2. 1. VCrreSi ' s (collat. form of the nom. ■>/' y . vi -rri». Var. It. I'. 2, 4, 8\ m. [verro] 1620 VERB, A male swine, boar pig, Var. R. R. 2, 4, 21 ; Col. 7, 9, 7; Hor. Od. 3, 22, 7.— Transf., contemptuously, of a man, Plaut. Mil. 4, 2, 67. 2. VerreSj is, 7«. The surname of the praetor C. Cornelius, notorious for his bad government of Sicily. — H. Derivv. : A. VerXlUS) a . um, adj., Of or belonging to Verres, Verrian : lex, that originated with him, Cic. Verr. 2, 3, 49, 117.— 2. Subst., Verria, orum, n. (i. e. solennia), A festi- val appointed by him, Cic. Verr. 2, 2, 21, 52; id. ib. 46, 114; id. ib. 63, 154 ; 2, 4, 10, 24; id. ib. 67, 151.— B. VerrinuSi :i um, adj., Of or belonging to Verres, Verrine: jus Verrinum, i. e. the mode of administer- ing justice practiced by Verres (in a sar- castic pun alluding to verrinum ]us,po?-k- broth), Cic. Verr. 2, 1, 46, 121.— 2. Subs t., Verrinae, arum,/, (t.e.actiones), among grammarians, The orations of Cicero against Verres, Prise, and Non. in mult, locc. (by Cic. himself called Accusatio). verriculum. i n. [verro] A drag-net, seine (more freq. called everrilum), Val. Max. 4, 1, 7 ext. ; Serv. Virg. A. 59. 1. verrinus, »> t™, adj. [1. verres] Of a boar-pig, boar-, hog-, pork- : jecur, Plin. 28, 10, 42 : fel id. ib. : adeps, id. 28, 9, 37 : sincipita, id. 8, 51, 78. — In a punning lusus verbb. : jus, v. 2. Verres, no. II., B. 2. Verrinus. a, um. Of or belong- ing to the praetor Verres, Verrine ; v. 2. Verres, no. II., B. 1. VerriuSi a i um > v. 2. Verres, no. II., A. 2. VerriUS FlacCUS, A celebrated grammarian of the time of Augustus and Tiberius, Suet. Gramm. 17. verr 0> verri, versum, 3. v. a. To scrape, sweep, brush, scour ; to sweep out, clean out, etc. : I. Lit. : favillas, Ov. F. 2, 523: ar- gentum inter reliqua purgamenta, Petr. 34 : quicquid de Libycis verritur areis, i. e. is collected, Hor. Od. 1, 1, 10 : — aedes, Plaut. Merc. 2, 3, 63 ; so, templa, Sen. Fragm. ap. Diom. p. 475 P. : pavimentum, Juv. 14, 60 : vias, Suet. Calig. 43 ; id. Vesp. 5; cf. absol, qui tergunt, qui ungunt, qui verrunt, qui spargunt, Cic. Parad. 5, 2, 37 : stratae passim matres crinibus templa ver- rentes, Liv. 3, 7, 8 ; so id. 26, 9, 7 ; Sil. 6. 561 ; Claud. Laud. Seren. 225 ; cf. port., aequora caudis (delphines), Virg. A. 8, 674 : arenas cauda, Ov. M. 10, 701 : — Caesariem longa per aequora, id. ib. 13, 961 ; so. ca- nitiem suam concreto in sanguine, id. ib. 492. — II. Transf.: A. m gen., To sweep along, drive, impel (poet.) : verrunt venti nubila coeli, Lucr. 1, 280 : verrentes aequo- ra venti, id. 7, 267 ; 389 ; 6, 625 ; so, aequo- ra, coerula, vada (remis, etc.), Catull. 64, 7 ; Virg. A. 3, 208 ; 6, 320 ; Luc. 5, 572 ; cf. Lucr. 5, 1226: aequor retibus, ('. e. to fish, Sil. 14, 263 : nee nostra Actiacum verre- ret ossa mare, drive or toss about, Prop. 2, 15, 44. — B. To sweep away, i. e. to drag away, take away, carry off (rarely, but quite class.) : domi quicquid habet, verritur ei.ui, Plaut. True. 2, 7, 7 : quicquid ponitur, hine et inde verris, Mart. 2, 37, 1 : futurum et omnia verreret Verres, Cic. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 55 Spald,— C. T° hide, conceal (in post-Aug. prose) : si decet aurata Bac- chum vestigia palla Verrere, Stat. Ach. ], 262 ; so, vestigia, Claud. Laud. Stil. 2, 248: brachia, id. Nupt Hon. et Mar. 145. verruca> ae > /• A stee P place, height, Cato in Gell. 3, 7, 6 ; 13 (also in Quint. 8, 3, 48; 8, 6, 14)— II. Transf., A wart on the human body, Plin. 20, 12, 48 ; 22, 21, 29 ; an excrescence on precious stones, id. 37, 12, 74. — *B. Trop., A slight fault, small failing, opp. to tuber, Hor. S. 1,3,74. verrucaria herba, a plant that drives away warts, helioscopium, wart- wort, turnsole, Plin. 22, 21, 29. verrucosus» a . """j <"dj. [verruca. 7io. II.] Full of warts, warty: I. Lit, An appellation of Q. Fabius Maximus Cunc- tator, Aur. Vict. Vir. illustr. 43. — *H. Transf, Rough, nigged: verrucosa An- tiopa, Pers. 1, 77. verrucula. «e, /. dim. [verruca] I. A little eminence, Arn. 2, 77. — II. A small wart, Cels. 5, 28, 14 ; Col. 7. 6, 2. (* VerrUffO» '"is. /. A town, of the Volsci, Liv. ?, 1, 55 and 58 ; 5, 28 ; Val. Max. 3, 2, 8.) VE ES vcrrunco. a re, v. n. To turn, turn about ; hence, in relig. lang., to turn out we}l, have a fortunate issue: bene, Att. and Pac. in Non. 185, 24 ; Att. in Cic. de Div. 1, 22, 45 ; Liv. 29, 27, 2 ; cf. Fest. p. 373. (* VcrmtiuS; "> m - A fictitious name for Verres, Cic. Verr. 2, 76.) vcrsabilis, e, adj. [verso] (a post- Aug. word) Movable, mobile ; changeable, mutable, versatile: I, Lit.: aer, Sen. Q. N. 6, 16./™. — II. Trop.: omnia conditio, Sen. Tranq. 11 med. : fortuna, Curt. 5, 8 fin. : femina, Amm. 16, 8. VersabunduS) a . um, adj. [id.] Turn- ing around, revolving (very rarely) : tur- bo, Lucr. 6. 438 : sidera, Vitr. 9, 7 med. VersatlliS) e > "dj- [id.] That turns or moves around, revolving, movable ; versa- tile (not in Cic.) : I. Lit. : templum coe- li, Lucr. 5, 1435 : laquearia coenationum, Sen. Ep. 90 med. ; cf., tabulae, Suet. Ner. 31 : triclinia, Lampr. Heliog. 21 : molae, Plin. 36, 18, 29, § 135 : acies, Curt. 4, 13 med. — II. Trop. : ingenium, Liv. 39, 40, 5. versatlO) onis, /. [id.] A turning around : machinarum, Vitr. 10. 1 ; 6 ; 8 ; 10; 14: oculi.Plin. 8, 33,51.— II. Trop., A changing, alteration, mutation : rerum sursum ac deorsum euntium, Sen. Tranq. llfin. versicolor; oris (post-class, collat. form of the nom. sing., versicolorus, Prud. adv. Symm. 2, 56; and in the fern., versi- coloria appellatio, Ulp. Dig. 32, 1, 70, § 12 ; cf. Paul. ib. 34, 2, 32, § 6), adj. [verso- color] That changes its color, of change- able color ; of various colors, party-colored, versicolor (quite class.) : I. Lit. : plumae versicolores, * Cic. Fin. 3, 5, 18 ; so, pavo, Tert. Pall. 3: vestimentum, of divers col- ors, parly-colored, Liv. 34, 1, 3 ; cf. Ulp. Dig. 32, 1, 70, § 12 ; so, vestis, Liv. 7, 10, 7 ;. Quint. 10, 1, 33 : arma, Virg. A. 10, 1 81 : cultus Florae, Ov. F. 5, 356: poma, Col. 3, 21, 3. — * II. Trop.: translucida et versicolor quorundam elocutio, Quint. 8 praef. § 20. vcrsicoloriusi a > um, v. versicolor, ad in it. versicolorus, «. um, v. versicolor. ad init. versiciiluS; i> ">■ dim. [versus] A lit- tle line ; of poetry, a little verse, verselet: epistolae versieulum, Cic. Att. 5, 1, 3 : quum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet : quo uno versiculo satis armati semper consules fuerunt, id. Mil. 26, 70 ; cf. id. Leg. 2, 6, 14: — apud quos (comicos poe- tas), nisi quod versiculi sunt, nihil est aliud quotidiani dissimile sermonis, id. Or. 20, 67 ; so id. Pis. 30. 75 ; Quint. 9, 4, 52; Catull. 16, 3; 6; Hor. Epod. 11, 2; id. Sat. 1, 2, 109 ; 1, 10, 32 ; 58 ; Ov. Her. 20, 240, et mult. al. vcrsif icatio. , onis, / [ versifico ] Verse-making, versifying, versification (a post-Aug. word) : quern in poemate lo- cum habet versificatio, eum in oratione compositio, Quint. 9, 4, 116; so id. 9,2. 35 ; Col. 11, 1, 2. versif icator. oris, m. [id.] A verse- maker, versifier (a post-Aug. word) : ver- sificator quam poeta melior, Quint. 10, 1, 89. — Transf., for A poet : versificatores meliores quam duces, Just. 6, 9. vcrsif ico* av '> stum, I. v. a. [versus- facio] To put into verse, write in verse, versify (mostly post-Aug. ; not in Cic.) : portenta in Homero versificata, Lucil. in Non, 533, 14 ; so, fatiloquia Sibyllae, App. de Deo Socr. p. 46 : versificandi genus, Quint. 9, 4, 143 ; so, ad versificandum transgressus, Amm. 21, 16. vcrsif 1CUS, a > um, adj. ( versifico ] Written in verse, versified, poetic (late Lat- in) : ordo, Sol. 11. vcrsifbrmis, e, adj. [ verro-forma ] Changing its form, changeable (post-clas- sical) : totum, Tert. Pall. 2: cupitor (Jup- piter), Mart. Cap. 6, 192 : puer (Cupido), id. 9, 310. vcrsilis, e, adj. [vertol That may be turned ( post- class. ) : profunditas, Mart. Cap. 4, 135 : scena, Serv. Virg. G. 3, 24. vcrsipellisi e, adj. [verto-pellis, that changes its skin; hence, in gen.] That changes its shape or form, that alters its appearance, thai transforms himself or it- VERS self: eccum Juppiter ]n Amphitruonia vertit sese imaginem ... Ita versipellem se facit, quando lubet, Plaut Am. prol. 123 : cnpillus fit, i. e. turns gray, id. Pers. 2, 2, 48. — B. ' n partic, according to the superstitious belief of the ancients, One who can change himself into a- wolf a man-wolf were-wolf Plin. 8, 22, 34 ; Petr. 62 fin. — H, Trop., Skilled in dissimula- tion, sly, cunning, crafty, subtle (ante- and post-class.) : versipellem frugi convenit esse hominem, pectus cui sapit : bonus sit bonis, raalus sit malis, Plaut. Bac. 4, 4, 12 : quicum versipellis fio, Lucil. in Non. 38, 7 : hortaraen, Prud. Cath. 9, 91. VerSO (written also archaic, vorso), avi, atum, 1. v. intens. a. [verto] To turn, wind, twist, or whirl about often or violent- ly (freq. and quite class.). I. Lit.: qui coelum versat stellis ar- dentibus aptum, Enn. Ann. 1, 140 : Sisy- phu' versat Saxutn, Poet. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10 : turbinem puer, Tib. 1, 5, 4 ; cf. in the follg. : turdos in igne, Hor. S. 1, 5, 72; so, ova in acri favilla, Ov. M. 8, 668 : quum versati appositi essent pisces, Quint. 6, 3, 90 : manum, Ov. M. 12, 493 : lumina, id. ib. 5, 134 : 6, 247; 7, 579 : car- dinem, id. ib. 4, 93 : fusura, id. ib. 4,221 ; 6, 22 : sortem urna, to shake about, Hor. Od. 2, 3, 26 : glebas ligonibus, to turn vp, hoe, id. ib. 3, 6, 39 ; so, rura (juvenci), Prop. 4, 1, 129 : terram, Ov. R. Am. 173 : currum in gramine, i. e. to wheel about, Virg. A. 12, 664 : ove9, to drive about, pasture, id. Eel. 10, 68 : vos exemplaria Graeca Noc- turna versate manu, versate diurna, turn them over, i. e. read, study than, Hor. A. P. 269 : — versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, 74. — Mid. : mundum versari circum axem coeli, Cic. N. D. 1, 20,52; so, qui (orbes) vcrsantur retro. id. Rep. 6, 17 ; and, pars superior mundi non versatur in turbinem, Sen. de Ira, 3, 6 : suapte natura et cylindrum volvi et ver- sari turbinem putat, Cic. Fat. 18, 42. B. Trop. : 1. In gen., To turn, twist, bend: versare suain naturam et regere ad tempus atque hue et illuc torquere et flectere. Cic. Coel. 6, 13 ; cf., ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit, id. Cluent. 26, 70 : eadem multis modis, id. Or. 40, 137 ; so. causas, id. ib. 9, 31 ; Quint. 10, 5, 9 ; cf. absol. : non mille figuris variet ac verset (orator)? id. 5, 14, 32 : verba, to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56 ; so, fors omnia versat. Virg. E. 9. 5 : — hue et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc., Cic. Fin. 2, 31, 99 ; so, in quo, utrum respondebo, verses te hue atque illuc necesse est, id. ib. 5, 28, 86. 2. In partic. (so rarely in Cic.): a, qs. To turn upside down, i. e. To discom- pose, disturb, vex, agitate: versabo ego il- ium hodie, si vivo, probe, Plaut. Bac. 4, 5, 6 ; so id. Pers. 5, 2, 17 : si quid ego adju- vero curamve levasso Quae nunc te co- quit et versat in pectore fixa, Enn. in Cic. de Sen. 1, 1 ; so, miserum toto cubili, Prop. 1, 14, 21 : domos odiis. Virg. A. 7, 336 :— sic fortuna in contentione et certa- mine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset, embroils, entangles, Caes. B. G. 5, 44 fin. ; so, muli- ebrem animum in omnes partes, Liv. 1, 58, 3 : patrum animos, id. 1, 17, 1 : pecto- ra (nunc indignario nunc pudor), id. 2,45, 5 ; cf., animum meum utroque (spes ti- morque), Prop. 3, 17. 12. |). To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, to treat, transact, carry on : multas res simitu in meo corde vorso, Plaut. Trin. 2, 1, 1 ; cf., versarent in animis secum unamquamque rem, Liv. 3, 34, 4 ; and, ilia dolos diruni- que nefas in pectora versat, Certa mori. Virg. A. 4, 563 ; so, dolos, id. ib. 2, 62 : ver- sate diu, quid ferre recusent, Quid vale- ant humeri, Hor. A. P. 39 : ubi maxima rerum momenta versantur, Quint. 8, 3, 13 : (testes) multum domi ante versandi, id. ib. 5, 7, 11 : somnia decies, to interpret, Prop. 2, 4. 16. II. Transf., in the mid. form, versor vorsor), atus, 1, prop., To move about in a place, i. e. To dwell, live, remain, be in a pluce (most freq. with in aliqua re). A , Lit.: versari crebro hie ouum vi- VE RS derent me domi, Plaut. Am. prol. 128 : non ad solarium, non in campo, non in conviviia versatus est, Cic. Quint. 18, 59 : in fundo, id. Mil. 20, 53; so, in castris.Caes. B. G. 2, 24, 2 : inter aciem, id. ib. 1, 52, 7 ; cf., nee versari inter eos sine dedecore potero, Cic. Att. 10, 8, 3 : intra vallum, Caes. B. C. 3, 96, 3 : alicui inter femina, Suet. Tib. 44 : nobiscum versari jam diu- tius non potes. Cic. Cat. 1, 5, 10. B. Trop.: I. In gen.: nescis, quan- tis in malis verser miser, Ter. Andr. 4, 1, 25 : ergo illi nunc in pace versantur, Cic. Phil. 8, 2, 6 : in clarissima luce, id. 08'. 2, 13, 44 : Minturnenses aeterna in laude versantur, id. Plane. 10, 26 : in simili cul- pa, Caes. B. C. 3, 110, 4 : mihi ante oculos dies noctesque versaris, Cic. Fam. 14, 2, 3. — Of abstract subjects : numquam tibi populi Romani dignitas, numquam spe- cies ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, 144 : mors, exsilium mihi ob oculos ver- sabantur, id. Seat. 21, 47 : aliquid in dubi- tatione versatur, id. Rep. 2, 15. 2. In partic, To occupy or busy one's self with any action, to be engaged in any thing : opifices omnes in sordida arte ver- santur, Cic Off. 1, 42, 150 : in omnibus in- genuis artibus, id. Fam. 4, 3, 4: versabor in re difficili, id. Leg. 3, 15, 33 : ulla in co- gitatione acrius ac diligentius versari, id. Rep. 1, 22 : si diutius in hoc genere ver- ser, id. ib. 1, 46 : circa mensuras ac nu- meros non versabitur (orator) ? Quint. 2, 21, 19. — Of abstract subjects : dicendi om- nia ratio in hominum more et sermone versatur, is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12 ; cf., imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis. Quint. 9, 2, 58 ; so, ipsae res in perfacili cognitione versantur, Cic. Or. 35, 122: quae omnes artes in veri invesrigatione versantur, id. Off. 1, 6, 19 : omnia quae in causa versareutur, Quint. 7, 1, 4 : epilogi omnes in eadem fere materia versari so- lent, id. 7, 4, 19 : praejudiciorum vis om- nis tribus in generibus versatur, id. 5, 2, 1 : haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur, id. 6, 2, 20 ; cf., circa quae versari videa- tur omnis quaestio, id. 3, 6, 23 ; and, qui- dam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt, id. 2, 15, 15.' — I), In the Part, perfi: homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus, Cic. Quint. 1, 3 : viri in rerum publicarum varietate versati, id. Rep. 3, 3 : semper inter arma ac studia versatus, Veil. 1, 13. 3. versor» sri, v. the preced. art., no. II. versoria (vors.), ae, f. [verto] A turning round, return (a Plautin. word); trop., versoriam capere, to turn round, i. e. to leave off, desist from a thing : cape vorsoriam. Recipe te ad herum, Plaut Trin. 4, 3, 19: cape modo vorsoriam, id. Merc. 5, 2, 34. (Others explain vorsoria, as denoting orig. a slecring-rope of a ship.) versum (vorsum), v. verto, ad fin. versura ( r °rs.), ae, /. [verto] A turn- ing around, twirling about, rotating: I. Lit.: foliorum, Var. R. R. 1, 46: hujus loci (coxendicum). id. L. L. 7, 3, 93 fin. — II. Transf. : A. The turning-place, turn at the end of a furrow, Col. 2, 2, 28 ; Pall. 2, 3. — B. ln architecture, A turn, corner, angle of a wall, Vitr. 3, 1 ; 5, 6 fin. ; 5, 12. — C. (I s - a changing of one's creditor) The borrowing of money to pay a debt (the class, signif. of the word) : " versuram fa- cere mutuam pecuniam sumere ex eo dic- tum est, quod initio qui mutuabantur ab aliis, non ut domum ferrent, sed ut aliis solverent, velut verterent creditorem," Fest. p. 379 : sine mutuarione et sine ver- sura dissolvere, Cic. Tusc. 1, 42, 100 : Sa- laminii quum Romae versuram facere vellent, non poterant, id. Att. 5, 21, 12; so id. ib. 15, 20, 4 ;%L Fontei. 1, 1 ; id. Flacc. 20, 48, et saep. et al. ; and trop., Sen. Ep. 19 med. ; id. Ben. 5, 8 : vereor, ne illud, quod tecum permutavi, versura mihi sol- vendum sit. w to be paid by a netc loan, Cic. Att. 5, 15, 2; cf., versura facta solve- re, id. ib. 5, 1, 2; and, non modo versura, verum etiam venditione, si ita res coget, nos vindicabis, id. ib. 16, 2, 2. — Proverb. : in eodem luto haesitas, versura solves, VERT you pay by borrowing, i. e. you get out of one difficulty by gelling into another, Ter. Ph. 5. 2, 15. 1. versus ( T ors.), a, um, Part, of verto. 2. versus (vors.), adv. and pratp. Toward ; v. verto, Pa., ad fin. 3. versus (vors.), us (ante-class, col- lat. form of the plur., versi, Laev. in.Prisc p. 712 P. : versorum, Laber. ib. : versis, Va- ler. ib.), m. [verto, a turning round of the plough ; hence, transf., cf. versura] I. A furrow. Col. 2, 2, 25; Plin. 18, 19. 49, § 177. — II. A line, row: in versum distulit ul- mos, Virg. G. 4, 144 ; so, remorum, Liv. &3, 30, 5 ; cf. Virg. A. 5, 119 : foliorum, Plin. 15, 29, 37: creber catenarum, Sil. 7, 658.— B. In partic, A line of writing; and in poetry, a verse: ut primum ver- sum (legis) attenderet, Cic. Rab. Post. 6, 14 : depiorat primie veraibus mnnsionem suam, Cic. Att. 2, 16, 4 : so id. de Or. 1, 61, 261 ; Liv. 41, 24, 19; Quint. 1. 4, 3; 10, 1, 38; 41; Plin. Ep. 4, 11, 16, et mult, al.: si quis minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi quam ex Lati- nis, vehementer errat, Cic. Arch. 10, 23; so id. de Or. 2, 64, 257 ; 3, 50. 194 ; id. Or. 20, 67 ; Quint 9, 4, 48 sq. ; 11, 2, 39 ; 51 ; Hor. S. 1, 10, 54 ; 2, 1, 21 ; id. Ep. 2, 2, 52 ; Virg. E. 5, 2. et mult. al. — Hence, also, of the note, song of the nightingale, Plin. 10, 29. 43.— nX A land-measure, Var. R. R. 1, 10, 1.— IV. A kind of dance, or a turn, step pas, in a dance, Plaut. Stich. 5, 7, 2. versutCi "dr., v. versutus, ad fin. versutia* ae, /. [versutus] Cunning, slyness, craftiness, subtlety, ingenuity (very rarely) : si» g., App. Apol. p. 307 and 325 ; plur., Liv. 42, 47, 7. * VersUtlldquUS) «> um , adj. [ver- sutus-loquor] Craf/y-spealcing, sly : ma- litiae, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 38, 154, and Or. 49, 164. versutus (^ors.), a, um, adj. [a pro- tracted form of versus, from verto ; cf. astutus, ad init.] Adroit, dexterous, verso- tile, in a good or (more freq.) in a bad sense; shrewd, clever, ingenious; cunning, crafty, wily, sly, decei'ful (quite class.) : I, In a good sense : homo versutus et call! dus (versutos eos appello, quorum celeri- ter mens versatur). Cic. N. D. 3, 10, 25 : quod (genus acuminis) erat in rcprehen- dendis verbis versutum et sollers, id. Brut. 67, 236 : animus acutus atque versutus, id. de Or. 2, 20, 84 : versutissimum et parien tissimum Lacedaemonium Lysandrum aceepimus, id. Off. 1, 30, 109 : adolescens docte vorsutus fuit, Plaut. Stich. 4, 1, 55. — H. In a bad sense : vorsutior es quam rota tigularis, Plaut. Epid. 3, 2, 35: non esse servus pejor hoc quisquam potest Nee magis versutus, id. Asin. 1, 1. 106 ; cf. id. Pseud. 4, 8, 6 : hoc est hominis versuti, obscuri, astuti, fallacis, malitiosi, callidi, veteratoris, vafri, Cic. de Or. 3, 13, 57 ; cf. id. ib. 2, 3, 10; id. Fin. 2, 16, 53; 2, 17. 54 ; Ov. Am. 2, 19. 9 : id. Met. 11. 312, et mult. al. In the Sup., Veil. 2. 1 18, 1.— With the gen. : versutus ingenii, Plin. 7, 12. 10. — Adv., versute, Cunningly, craftily, sly- ly, Cic. Or. 7, 22; id. Brut. 9, 3o.—Sup.. Aug. Trin. 15, 20. ttvertagUS) '> m - ( a Celtic word] A greyhound, .Mart. 14, 200, 1 ; Firm. Math. 5, 8. Called also, vertasra or vertagra (also vertraga), Grat. Cyn. 203. vertebraj ae / [ v erto] a joint, eels. 8, 1 ; Plin. 11, 46, 106; Sen. Ep. 78 mrd. Of insects, Plin. 11, 1,1.— II. In partic. A joint, vertebra of the spine, Cels. 8, 1. vertebratUSi a > um , adj. [vertebra] Jointed, articulated, rertebrated: ossa. Plin. II, 37, 67 : dens, id. 34, 8, 19, § 75. vertex (vortex; cf. Quint 1, 7. 25 On account of the apparent diversity of meanings, the grammarians considered vortex and vertex as two separate word.^ ; v. Charis. p. 68), Icis.m. [verto] prop.. That which turns or revolves about itself; hence : I. A whirl, eddy, whirlpool, vortex .- "seeundo modo dicitur proprium inter plura, quae sunt ejusdem nominis, id, un- de cetera ducta sunt: ut vertex est con torta in se aqua vel quicquid aliud simili- ter vertitur : inde propter flexum capillo- rum pars summa capitis ; ex hoc id, quod inmontibuseminentissimum. Rectedix 1621 VERT eris haec omnia vertices, proprie tamen, unde initium est," Quint. 8, 2, 7 : lit aquae circumlafae in se sorbeantur et vorticem efficiant, Sen. Q. N. 5, 13 : torto veitice torrens, Virg. A. 7, 5B7 ; so Hor. Od. 2, 9, 22 ; Ov. M. 5, 587 ; 8, 556 ; 9, 106 ; id. Fast. 6, 502 ; Sil. 4, 230 ; Liv. 23, 19, 11 ; 28, 30, 11, et al. — B. Tro.pl: amoris, Catull.68. 107 : officiorum. Sen. Ep. 82. II. d n eddy of wind or flame, a whirl- wind, coil of flame: (venti) internum vor- tice torto Corripiunt rapidique rotanti tur- bine portant, Lucr. 1, 294 ; so id. 6, 444 ; Liv. 21, 58, 3 : extemplo cadit igneua ille Vortex. Lucr. 6, 298 : so Virg. A. 12, 673. Til, lac top or crown of the head : ab Luna unguibus usque ad verticem sum- mum, Cic. Rose. Com. 7, 20 ; of. Hor. Ep. 2, 2, 4 ; so Plin. II, 37, 48 ; Hor. Od. 1, 1, 36 : Ov. M. 12, 288 ; 2, 712 ; id. Pont. 3, 8, 12, et al. B Trans f. : 1. The. head, in gen., Ca- tull. 64, 10; Virg. A. 7, 784; 11, 642; Ov. M. 5, 84, et al. 2. Thepole of the heavens, Cic. poet. N. D. 2. 41, 105 ; id. Rep. 6, 20 ; Virg. G. 1, 242. 3. The highest point, top, peak, summit of a mountain, house, tree, etc. : ignes, qui ex Aetnae vertice erumpunt, Cic. Verr. 2, 4, 48; thus of mountain -peaks, hill-tops. Quint. 8, 3, 48 ; Lucr. 6, 467 ; Tib. 1, 8, 15 ; Ov. M. 1, 316 ; 13, 911; Petr. poet. Sat. 122 ; 134,/in., etal. : arcis, Lucr. 6,751 : domus, Mart. 8. 36, 11 ; cf. Hor. Od. 4, 11. 12 : the- atri, Mart. 10, 19, 7 : quercus, Virg. A. 3, 679; cf., pinus, Ov. M. 10, 103.— Hence : a vertice. from above, down from above, Virg. G. 2, 310; id. Aen. 1, 114; 5, 444,— b. T r o p., for The highest, uttermost, great- est (poetical) : dolorum anxiferi vertices, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 21 ; principiorum, the highest officers, Amm, 15, 5 med, * vertlbulum, i> »'•■ [verto] A joint, for the usual vertebra, Lact. Op. D. 5 med. verticilltlS; •> ™- I'd] The whirl of a spindle, Plin. 37, 2, 11. § 37 ; App. Herb. 9. Vcrticordia- »<*■ /. [verto-cors] '/'he. Turner of hearts, an epithet of Venus, who was supposed to restrain maidens from unchastity, Val. Max. 8, 15, 12 (cf. Ov. F. 4, 1 7 sq.). VCrtlCOSUS (vort.). a, urn, adj. [ver- tex, no. I.] Full of whirlpools or eddies, eddying : mare, Sail. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 1, 121 ; cf. Sen. Q. N. 7, 8 : amnis, Liv. 21, 5, 15. VertlCula>. i > e ,/- rf " n - [vertol A joint, i. q. vertebra, Lucil. in Non. 207, 24; cf. Fest. p. 371. In machines, Vitr. 10, 13.— Called also, verticulllS» i> m -< Sol. 4; Coel. Aur. Tard. 4, 3: verticulum> i, »., id. Acut. 3, 17. * vertiginOi ar e, »• »■ [vertigo] To whirl around, revolve: puncta luminis, Tert. Pall. 3. * vertiginosuS) >, m - ['"■] One who suffers from giddiness or vertigo, vertig- inous, Plin. 23, 2, 28. yertlg'0> imB >/- [verto] A turning or whirling around (peril, not ante-Aug.) : 1. Lit.: assiduacoeli, Ov. M. 2, 70: ponti, id. ib. 11, 548 : venti, Sen. Q. N. 5, 13 med. : torti fili, Luc. fi, 460 : rotarum, Prud. Psych. 414 : assidua vertigine rotare aliquem, Plin. 8, 40, 61 : quibiis una Quiritem Ver- tigo facit, a turn, twirl of a slave in man- umission, Pers. 5, 76. — B. Transf., A whirling of the head, giddiness, dizziness, vertigo. Liv. 44, 6, 8 ; Plin. 20, 15, 57 ; id. ib. 17, 73 ; 23, 1, 16 ; 21 ; 25, 9, 70, et al. ; Macr. 5. 7, 9 ; of persons intoxicated, Juv. 6, 304. — * H # 'Prop., A revolution, change, alter- ation : vertigine rerum Attoniti, Luc. 8, 16. verto (vorto), ti, sum, 3. (archaic inf., vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48 ; Lucr. 1, 711 ; 2, 927; 5, 1198, et al.) v. a. and n. I. Act., To turn, to turn around or about. A. Lit.: (Luna) earn partem, quae- cutnque est ignibus aucta, Ad speciem vortit nobis, Lucr. 5,723; so, speciem quo, id. 4, 243 : ora hue et hue, Hor. Epod. 4, 9 : cardinem, Ov. M. 14, 782 ; cf., fores tacito cardine, Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up. Hor. Od. 3, 29, 2: verte hac te. puere, Plaut. Ps. 1, 3, 21 ; cf., verti me a Minturnis Arpinum versus, Cic. Art. 16, 10, 1 ; and, Pompeiani ee verterunt et loco cesserunt, turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51, 2 ; in this sense freq., 1622 VERT terga, id. B. G. 1, 53 : 3, 21 ; id. B. C. 1, 47 ; 3, Si fin. ; Liv. 1, 14, 9, et mult. al. ; cf. also, hostem in fugam, to put to flight, rout, Liv. 30. 33, 10; Auct. B. Air. 17: iter retro, Liv. 28, 3, 1 : fenestrae in viam versae, turned or directed toward, looking toward, id. 1, 41, 4 ; cf., mare ad occidentem ver- sum, id. 36, 15, 9 ; and, (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus. Ov. M. 8, 165 : terram aratro, Hor. S. 1, 1, 28 ; so, glebas (aratra), Ov. M. 5, 477 : solum bi- dentibus, Col. 4, 5 : agros bove, Prop. 3, 5, 67: ex ilia pecunia magnam partem ad se vortit, Cic. de Div. in Caecil. 17, 57. — Mid.: vortier ad lapidem, to turn or in- cline one's self toward, Lncr. 5, 1198; so, versi in fugam hostes, Tac. H. 2, 26 ; cf., Philippis versa acies retro, Hor. Od. 3, 4, 26: sinit haec violentis omnia vorti.Tur- binibus, to whirl themselves about, Lucr. 5, 504 : magnus^oeli si vortitur orbis, id. 5, 511 ; so, coelum, Virg. A. 2, 250. 2. In partic, like our To turn up- side down, ('. e. To overturn, overthrow, subvert : Callicratidas quum multa fecis- set egregie, vertit ad extremum omnia, Cic. Off. 1, 24, 84 ; so, agerent, verterent cuncta, Tac. H. 1, 2 : Cycnum vi multa, Ov. M. 12, 139 : tiuxas Phrygiae res fun- do, Virg. A. 10, 88 : Jlion, Hor. Od. 3, 3, 20 : proceras fraxinos, id. ib. 3, 25, 16. B. Trop. : 1, In gen.: ne ea, quae rei publicae causa egerit, in suam contu- meliam vertat, Caes. B. C. 1, 8, 3 ; cf., causae omnium 6ecundorum adverso- rumque in deos, Liv. 28, 11, 1 ; and, ne sibi vitio verterent, quod abesset a patria, Cic. Fam. 7, 6, 1 : perii 1 quid agam ? quo me vertam ? 'Per. Hec. 4, 1, 1 ; cf., quo se verteivt, non habebat. Cic. Phil. 2, 29, 74 ; so id. de Div. 2, 72, 149 : Philippus totus in Persea versus, inclined toward him, Liv. 40, 5, 9 : di vortant bene, Quod agas, cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121 ; cf. below, no. II., B ; so, somnia in melius, Tib. 3, 4, 95. 2. Iri partic. : a. To lurn,\. e. change, alter, transform, transmute the nature of a thing : omnes natura cibos in corpora viva Vortit, Lucr. 2, 880: vortunt se nuvii in frondes et pabula laeta In pecudes ; vortunt pecudes in corpora nostra Natu- ram, id. 2, 875 sq. ; cf., quum terra in aquam se vertit, Cic. N. D. 3, 12, 31 : aus- ter in Africum se vertit, Caes. B. C. 3, 26 fin.: semina malorum in contrarias par- tes se vertere, Cic. de Div. 2, 14, 33 : om- nia versa et mutata in pejorem partem, id. Rose. Am. 36, 103 ; so, versus civitatis status, Tac. A. 1, 4 ; and, versis ad pros- pera fatis, Ov. Her. 16, 89 : solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile ; v. solum, p. 1435, a. — M i d. : omnia vertuntur: certe vertuntur amores. Prop. 2, 8, 7 : saevus apertam In rabiem coepit verti jocus, Hor. Ep. 2, 1, 149. t. Of literary productions, To turn into another language, to translate : Philemo scripsit, Plautus vortit barbare, Plaut. Trin. prol. 19 : si sic verterem Platonem, ut verterunt nostri poetae fabulas, Cic. Fin. 1, 3, 7 : verti etiam multa de Graecis, id. Tusc. 2, 11, 26 : annales Acilianos ex Graeeo in Latinum sermonem vertit, Liv. 25, 39, 12. C. M i d., from the idea of turning round in a place, To be engaged in, to be in a place or condition ; also, to turn, rest, or depend vpon a thing : jam homo in mercatura vortitur, Plaut. Most. 3, 1, 109 : res in periculo vortitur, id. Merc. 1, 2, 12 ; so, res vertiturin majbre discrimine, Liv. 6, 36, 7 : — omnia in unius potestate ac moderatione vertentur, Cic. Verr. 1, 7, 20 : eo, spes civitatis in dictatore, Liv. 4, 31, 4: totum id in voluntate Philippi, id. 37, 7, 8 : causa in jure, Cic. Brut. 39, 145 : victoria hie, Virg. A. 10, 529. — Impers. : verteba- tur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc., Liv. 39, 48, 3. H. Neutr., i. q. To turn itself, to turn about: A. Lit.: (quo pacto) Canceris ut vortat (Sol) metas ad solstitiales, Lucr. 5,616: utinammeavoculadominae vertat in auriculas ! Prop. 1, 16, 8 : versuros ex- templo in fugam omnes ratus, Liv. 38, 26. B. Trop. : jam verterat fortuna, Liv. 5, 49, 5 : libertatem aliorum in stiam ver- tisse servitutem conquerebantur, id. 2, 3, VERU 3: verterat pernicies in aceusatorem, Tac- A. 11, 37 : quod si esset factum, detri- mentum in bonum verteret, Caes. B. C. 3, 73 fin. ; so, ea ludificatio veri in verum vertit, Liv. 26, 6, 16 : — si raalus est, male res vortunt, quas agit, turn out baa\, Plaut. Pers. 4, 1, 5 ; so, quae res tibi ver- tat male, Ter. Ad. 2, 1, 37: quod bene vertat, castra Albanos Romanis c-iistris jungere jubet, Liv. 1, 28, 1 ; cf., hoa illi (quod nee bene vertat) mittimus hat dos, Virg. E. 9, 6. — Hence, o. Annus, mensis vertens, The course or space of a year, of a month: anno vertente sine controversia (petisses), Cic. Quint. 12, 40; so, anno vertente, id. N. D. 2, 20, 53 ; Nep. Age». 4 ; cf.. apparuisse numen deorum intra (inem anni vertentis, Cic. Phil. 13, 10, 22 : tu si hanc emeris, Numquam hercle nunc mensem vortentem, credo, eervibit tibi, Plaut. Pers. 4, 4. 76.— (/3) Pregn. : annus vertens, The great year or cycle of the ce- lestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22.— Hence versus (vors.) or (much less frequent) versum (vors.), adv. and praep.: A. Adv., Turned in. the direction of, toward a thing ; usu. after a word denoting place : (a) Form versus (vors.) : T. Labienum ad Oceanum versus... proncisci jubet, Caes. B. G. 6, 33, 1; so, ad Alpes versus, Coel. in Cic. Fam. 8, 15, 2 : ad Cercinam insu- lam versus, Auct. B. Afr. 8, 3 : ad Cordu- bam versus, id. B. Hisp. 11 : modo ad Urbem, modo in Galliam versus, Sail. C. 56, 4 : in agrum versus, Var. R. R. 3, 5, 10, et saep. : verti me a Minturnis Arpi- num versus, Cic. Att. 16, 10, 1 ; so, Bruu- disium versus, id. Fam. 11, 27, 3 : Ambra- ciam versus, Caes. B. C. 3. 36, 5 : Massil- iam versus, id. ib. 2, 3, 3 : Narbonem ver- sus, id. B. G. 7, 7, 2, et saep. : deorsum versus, Cato R. R. 156, 4 : sursum versus, Cic. Or. 39, 135 : dimittit quoquo versus legationes, Caes. B. G. 7, 4, 5 : ut quae- dam vocabula utroque versus dicantur. Gell. 5, 12, 10 ; cf. the adverbs, deorsum, sursum, etc. — (/3) Form versum (vors) : animadvertit fugam ad se versum fieri. Sail. J. 58, 4 : — lumbis deorsum versum pressis, Var. R. R. 2, 7, 5 : vineam sur- sum vorsum semper ducito, Cato R. R. 33, 1 : quum undique versum circumfluat. Gell. 12, 13, 20 : utroque vorsum rectum est ingenium meum, Plaut. Capt. 2, 3, 8. B. Praep. c. ace, Toward (so very rare- ly) : Italiam versus navigaturus, Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 1 ( al. in Italiam ) : (aenei orbes) positi in sacello Sanci ver sus aedem Quirini, Liv. 8, 20, 8 Drak. N cr.: (corvus) evolans in rostra forum ver sus, Plin. 10, 43, 60. vertragcl; se, v. vertagus. VertumnUS (Vort.), i, m. [qs. verto- menos, as a Part, pass., from verto, That turns or changes himself] orig., An Etrus- can deity, The god of the changing year, i. e. of the seasons and their productions : also, of the products of trade, V r ar. L. L. 5, 8, 14 ; Prop. 4, 2, 10 ; Ov. F. 6, 410 ; id. Met. 14, 623 sq. ; Cic. Verr. 2, 1, 59, 154 Ascon. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 132 sq. Near his statue in the forum at Rome were the booksellers' shops, Hor. Ep. 1, 20, 1. — As a symbol of mutability : Vertumnis natus iniquis, said of an unsta- ble man, Hor. S. 2, 7, 14. — II. Deriv.. Vertumnalia- ium, n -. The festival of Vertumnus, Var. L. L. 6, 21, 57. Veru» us (collat. form of the now. sing., verum, Plaut. Rud. 5, 2, 15 and 17. Masc. collat. form of the plur., verones plumhei, Aur. Vict. Caes. 17), n. A spit, broach, esp. for roasting upon, Var. L. L. 5,27,36; id.ib. 19, 28; Virg. A. 1, 212; 5. 103; id. Georg. 2, 396 ; Ov. M. 6, 646 ; id. Fast. 2, 363 ; Plin. 30, 10, 27. Of a dart, javelin, Virg. A. 7, 665 ; Tib. 1, 6, 49 ; Sid. Carm. 5, 413. — In the plur., of A paling or railing around an altar or a tomb, In scr. Orell. no. 736. As a critical sign on the margin of a book, i. q. obelus, Hier. Ep. 106, 7. * veruculatus. ", um, adj. [verucu- lum] Furnished with a small pike: falces, Col. 2, 20, 3. vcriiculum, i >'• dim. [veru] A small javelin, Plin. 33, 6, 35 ; Veg. Mil. 2, 15. vcruinaj ae, /. [id.] A small javelin, VEED Plaut. Bac. 4, 8, 46 J Gavius Bussus ap. Fulgent. 564,23. (* Venilae» arum, /. A town nf Lnli- um, now Veroli, Flor. 1, 11. — Hence Ve- rillanus- **, um, adj., Of Verulae, Liv. 9, 42 and 43. — Verulani, The inhabitants nf Ferulae, Plin. 3, 5, 9.) 1. verum; i> -A spit ; v. veru, ad init, 2. verum, •• The truth ; v. verus. 3. vcrum, ado., v. verus, adfm., no. A. verun-tamen » r vcrum-tamcn (sometimes written in two words, verum tamen, and even separated, verum aliqua tamen, Cic. Verr. 2, 2, 41, 101), conj. [ve- rumtamen] Butyet, notwithstanding, how- ever, nevertheless (quite classical) : quum pugnabant maxume, ego fugiebam maxi- me. Veruntamen, quasi affuerim, simu- labo, Plaut. Am. 1, 1, 45 : consilium capit primo stultum, veruntamen clemene, Cic. Verr. 2, 5, 39, 101 ; id. Fam. 12, 30, 3 ; ct'., Quint. 8, 3, 32 : animadvertebas igitur, etsi turn nemo erat admodum copiosus, ve- runtamen versus ab his admisceri oratio- ni, Cic. Tusc. 2, 11, 26 : nondum mani- festa sibi est . . . veruntamen aestuat intus, Ov. M. 9, 465. — Sometimes, in resuming the thread of discourse, after a parenthet- ical clause : quum essem in Tusculano (erit hoc tibi pro illo tuo quum essem in Ceramico) veruntamen quum ibi essem, etc., but as I was saying, Cic. Att. 1, 10, 1 ; so id. Verr. 2, 3, 2, 4. VerUS) a . um > adj. True, real, actual, genuine, etc. : secerni blandus amicus a vero et internosci tam potest adhibita dili- gentia, quam omnia fucata et simulata a sinceris atque veris, Cic. Lael. 25, 95 ; cf., perspicere, quid in quaque re verum 6in- cerumque sit, id. Off. 2, 5, 18 : vera an falsa, Ter. Andr. 5, 4, 19 : res vera, opp. ficta se? Cic. Lael. 7, 24 : verus ac germa- nus Metellus, id. Verr. 2, 4, 66, 147 ; cf., ipsus verus Harpax, Plaut. Ps. 4, 7, 111 ; and, vera mea uxor, id. Asin. 1, 1, 45 : color, Ter. Eun. 2, 3, 26 ; so, vultus, id. Andr. 5, 1, 20 : via, Plaut. Casin. 2, 6, 17 : vera et perfecta amicitia, Cic. Lael. 6, 22 ; so, vera, gravis, solida gloria, id. Phil. 5, 18. 50 : decus, id. Rep. 6, 23 : causa veris- 6ima, id. Acad. 2, 4, 10 : — ut verum esset, sua voluntate sapientem descendere, etc., Cic. Rep. 1, 6; cf., id si ita est, ut, etc. . . . sin autem ilia veriora, ut, etc., id. Lael. 4, 14. — b. In the neutr. absol, verum, i, What is true or real, the truth, the reality, the fact : interesse oportet, ut inter rec- tum et pravum, sic inter verum et fal- sum, Cic. Acad. 2, 11, 33: verum dicere, Plaut. Am. 1, 1, 89 ; cf, si simile veri quid inveuerim, Cic. Acad. 2, 20, 66 ; and id. Rep. 3, 5 : — si verum scire vis, id. Att. 12, 41, 3 ; cf., verum quidem si audire volu- mus, id. Brut. 73, 256 : ut quid hujus veri sit, sciam, Plaut. Aul. 4, 10, 72. So the freq. construction of the gen. veri with similis. similiter, and similitudo (by many also joined together in one word, verisim- ilis, etc.) : narrationem jubent veri simi- lem esse, Cic. de Or. 2, 19, 80 : veri simil- limum mihi viderur, quodam tempore, etc., id. Inv. 1, 3, 4 : veri similiora, id. N. D. 1, 24, G6 : simillimum veri, id. Tusc. 5, 4, 11: veri similiter fingere, App. Apol. p. 293 ; so, veri similius, id. ib. and p. 312 ; Tert. Apol. 16 : veri similitudinem sequi, Cic. Acad. 2, 33, 107 ; so Sen. Ben. 4, 33 ; Plin. 34, 7, 17 ; cf., in a reversed order, similitudo veri, Cic. Part. or. 11, 40 ; id. Univ. 3: — res tacit controversial! aut de vero aut de recto aut de nomine, respect- ing fact, Cic. Or. 34, 121 : nee procul a vero est, quod, from the truth, Ov. Tr. 5, 6, 27 : ex vero positum permansit Equiria nomen, id. Fast. 2, 859 : teneras aures mordaci radere vero, Pers. 1, 107. — In the plur. : recta et vera loquere, Plaut. Capt. 5, 2, 7 ; sd 1 , vera dico, id. Am ph. 1, 1, 239 ; 2, 1, 12 ; 2, 2, 55, et al. : artem se tradere vera ac falsa dijudicandi, Cic. de Or. 2, 38, 157 : adjecta veris credibilis rerum imago, Quint. 4, 2, 123 : vis dicam tibi veriora ve- ris 1 Mart. 6, 30, 6, et saep. H, Transf. : A. Like rectus, Conso- nant with reason or good morals, i. e. Right, proper, fitting, suitable, reasonable, just (quite class. ; most freq., verum est, with a subject-clause) : quum aliquid ve- rum ac rectum esse dicitur, Cic. Leg. 3, VERU 15, 34 ; cf.. quod est rectum, verum quo- que est, id. ib. 2, 5, 10 ; and, omnia recta, vera, id. Tusc. 3, 27, 64 : lex vera atque princeps, id. ib. 2, 4, 10 : quibus peritia et verum ingenium est, Sail. Fragm. ap. Serv. Virg. A. 12, 694 : — neque verum esse, qui suos fines tueri non potuerint, alienos oc- cupare, Caes. B. G. 4, 8, 2: (Cato) negat verum esse, allici benevolentiam cibo, Cic. Mur. 35, 74 : verum est, agrum ha- bere cos, quorum sanguine ac sudore par- tus sit, Liv. 2, 48, 2 : metiri se quemque suo modulo ac pede, verum est, Hor. Ep. 1, 7, 98 : verius es6e, Ti. Sempronio im- perium habenti tradi exercitum quam legato, Liv. 35, 8, 6 ; so Virg. A. 12, 694.— Less freq. with a follg. clause denoting the effect : praeclarum illud est, et, si quaeris, rectum quoque et verum, ut, etc., right and just, Cic. Tusc. 3, 29, 73. B. Speaking or containing the truth, true, veracious, i. q. veridicus (so rarely ; not in Cic.) : 6um verus ? Ter. Andr. 2, 5, 12 Ruhnk. ; cf, vates, Ov. Her. 16, 125 ; and, 09 Apollinis, id. Met. 10, 209 : judici- um viri eruditissimi ac super ista verissi- mi, Plin. Ep. 9, 25, 2 ; id. ib. 2, 9, 4 ; cf, quo viro nihil firmius, nihil verius, id. ib. 4, 22, 3.— Hence, Adv. : A. verum, Truly, just so, even so, yes, as a confirmatory reply (so only ante-class, and very rarely, while vero is quite classical ; v. sub vero. ad in it.) : So. Fades ? Ch. Verum, Ter. Heaut. 5, 3, 11 : Ct. Men 1 quaerit? Sy. Verum, Ter. Ad. 4, 2, 4 ; id. Eun. 2, 3, 55. 2. Transf., as a strongly corrobora- tive adversative particle, But in truth, but notwithstanding, hut yet; and after nega- tive clauses, but even, but : merito male- dicas mihi, 6i id ita factum est : Verum baud mentior, resque uti facta, dico, Plaut. Am. 2, 1, 23 ; id. ib. 1, 2, 22 : in optimo- rum consiliis posita est civitatium salus : praesertim quum, etc. . . . Verum hunc optimum statum pravis hominum opinio- nibus eversum esse dicunt, Cic. Rep. 1, 34: quod ejus (Hermagorae) peccatum reprehendendum videtur, verum brevi, id. Inv. 1, 9, 12 : quae non dicunt, verum intelligi volnnt, Quint. 8, 5, 12 : sed nos non, quid nobis utile, verum quid oratori nece8sarium sit, quaerimus, Cic. de Or. 1, 60, 254 : ea sunt omnia non a natura, ve- rum a magistro, id. Mur. 29, 61. — b. In the construction, non modo (solum, tantum) . . . verum etiam (quoque) : non modo agendo, verum etiam cogitando, Cic. Coel. 19, 45 : non solum natura et moribus, ve- rum etiam studio et doctrina, id. Lael. 2, 6: non ingrato tantum, verum etiam in- vido et crudeli animo, Just. 21, 6 : — ser- vant ab omni Non solum facto, verum opprobrio quoque turpi, Hor. S. 1, 6, 84. — So too, non modo . . . verum ne quidem: Cic. Rep. 3, 30. b. In partic. : («) In making a tran- sition to another subject, But, yet, still (so most freq. in class, prose) : non edepol nunc, ubi terrarum sim, scio, si quis ro- get. . . Ilicet, mandata heri perierunt, una et Sosia, Verum certum 'st confidenter hominem contra colloqui, Plaut. Am. 1, 1, 183 : deinde hoc vobis confirmo, etc. . . . verum quod ego laboribus, etc me per- seeuturutn esse polliceor, etc., Cic. Verr. 1, 17, 51 : verum schemata ^t^tu)? duorum sunt generum, Quint 9, 3, 2 : verum eti- amsi quis summa desperet, id. 12, 11, 26: verum veniat sane, Cic. Verr. 2, 2, 31, 76, et saep. — Strengthened by enim, vero, and (in class, prose) enimvero, But truly, but indeed: verum enim, quando bene pro- meruit fiat, Ter. Ad. 2, 1, 47 : — verum vero inter offam atque herbam, ibi vero longum intervallum est, Cato in Gell. 13, 17, 1 ; so, verum hercle vero, Plaut Cure. 3, 5 : — si ullo in loco ejus provinciae frumentum tanti fuit, quanti, etc. Verum enim vero quum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 84, 194 : so, ve- rum enim vero, id. de Or. 3, 14, 54 Orell. N. cr.; Sail. C. 20, 10; Liv. 4, 4, 8. (/3) In breaking off the current of dis- course (cf. sed, p. 1381, c) : exspeetaban- tur Calendae Januariae, fortasse non rec- te. Verum praeterita omittamus, Cic. Phil. 5, 12, 31 : verum quidem baec hac- tenus : cetera quotiescumque voletis. id. Tusc. 3, 34 fin. : fed hoc nihil id me . . . VE E V Verum hoc (ut dixi) nihil ad me. Illud ad me, etc., id. de Or. 2, 32, 139. B. vero, In truth, in fact, certainly, to be sure, surely, assuredly : eho, mavis vi tuperari falso, quam vero extolli ? Plaut Most. 1, 3, 21: iste eum sesc ait, qui non e6t, esse : et qui vero est negat, id. Capt 3, 4, 35 : As. Ego non novi adolescentem vostrum. St. Veron' 1 As. Serio, id. True. 2, 2, 47 ; so, Veron' serio ? id. Merc. 4, 1, 19 : quod de domo scribis . . . ego vero turn denique mihi videbor restitutus, si, etc., Cic. Fam. 14, 2, 3 ; cf, even at the begin- ning of a letter, ego vero cupio te ad me venire, / do really wish, id. ib. 16, 10 ; so, ego vero vellem, id. ib. 4, 6, 1 : multum vero haec his jura profuerunt, id. Verr. 2, 5, 47, 124, et saep. b. In corroborative replies (so quite class.; whereas verum in this sense is only ante-class.) : M. Fuisti saepe, credo, in scholis philosophorum. A. Vero, ac libenter quidem, Cic. Tusc. 2, 11, 26 : sed tu orationes nobis vcteres explicabis ? Vero, inquam, Brute, id. Brut 87, 300: M. Cadere, opinor. in sapientem aegritu- dinem tibi dixisti videri. A. Et vero ita existimo, id. Tusc. 3, 6, 12 Klotz. N. cr. Hence, joined with immo : sed da mihi nunc, satisne probas ? Immo vero et haec, etc., Cic. Acad. 1, 3, 10 : immo vero, inquit, ii vivunt, qui, etc., id. Rep. 6, 14 Mos. : S. Quiddomi? pluresne praesunt negotiis tuis ? L. Immo vero unus, in- quit, id. ib. 1, 39. And. to strengthen negative answers, joined with minime : S. Quid ? totam domum num quis alter, praeter te, regit? L. Minime vero, Cic. Rep. 1, 39 ; so id. ib. 3, 32 ; id. Acad. 1, 1 , 2 ; id. Off. 3, 6, 29, et al. C, In urgent or encouraging expostu- lation : Ni. Cape hoc tibi aurum, Chry- sale, i, fer filio. Ch. Non equidem accipi- am. Ni. Cape vero : odiose facts, take it though, Plaut. Bac. 4, 9, 139 ; so, respice vero, id. Ep. 1, 1, 3 : ostende vero, id\ ib. 5, 2, 58 : minue vero iram, Ter. Ph. 2, 3, 88, et saep. d. To indicate a climax, Even, indeed: neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis, vel vero etiam negotiis contemnendum, Cic. Rep. 1. 3 : quod quum tam multi homines au- dissent, statim ad me defertur : immo ve- ro, ut quisque me viderat, narrabat, id. Verr. 1, 7, 19 : nee vero jam meo nomine abstinent, id. Rep. 1, 3, et saep. 2. Transf., as a strongly corrobora- tive adversative particle, But in fact, but indeed, however (always placed after a word) : ne T. quidem Postumius contem- nendus in dicendo : de re publica vero non minus vehemens orator, quam bella- tor fuit, Cic. Brut. 77, 269 : dixisti non auxilium mihi, sed me auxilio defuisse. Ego vero fateor hercule, quod viderini mihi auxilium non deesse, idcirco me illi auxilio pepercisse, Cic. Plane. 35, 86; id Rep. 1, 7: ubi per exploratores Caesar certior factus est, tres jam copiarum par- tes Helvetios id flumen transduxisse, quar- tam vero partem citra flumen Ararim re- liquam esse, Caes. B. G. 1, 12, 2. — In tran- sitions : age vero ceteris in rebus quali sit temperantia, considerate, Cic. de imp. Pomp. 14, 40 : nee vero tibi de versibuj respondebo, id. Phil. 2, 8, 20. C, vere, According to truth, truly, re- ally, in fact ; properly, rightly, aright : honestum, quod proprie vereque dicitur. id in sapientibus est solis, Cic. Off. 3, 3, 1 3 : quis putare vere potest etc., id. Rep. 1, 17 : vere ducere, id. ib. 1, 38 : verene hoc me- moriae proditum est ? etc., id. ib. 2, 15.— Comp. : libentius quam verius, Cic. Mil 29, 78 : Ligures latrones verius quam justi hostes, Liv. 40, 27, 10. — Sup. : verissime loquor, Cic. Att. 5, 21, 7 : verissime dice- re, id. Rep. 2, 4. verutum>i. n. [veru] A dart, javelin, Caes. B. G. 5, 43; Sail. Fragm. ap. Non. 555, 2; Sil. 3, 363. verutUS* a ' um > a <5- [id.] Armed with a dart or javelin : Volsci, Virg. G. 2, 168: cf. Enn. in Fest p. 375. vervactum; i> »■ [vervago] Fallow ground, a fallow field, Cato R. R. 27; Var. R. R. 1, 44, 2; Col. 11, 2; Plin. 18, 19, 49, S 176; Pall. 4, 2. 1623 fc VESE vervaffOj ere, v. a. [etym. unknown ; line to Plin. IB, 19, 49, § 176, from ver-ago] To break up land, i. e. to plough land for ike first lime after its lying fallow : agroe, Col. 11,2,8. VerveCeUS (also written Vervecius), i. m. [vervexj That has the form ofaweth- it, an epithet of Jupiter Ammon, Arn. 5, 171; Inscr. Mur. 1043, 3. vervecinus* a . um . °4/- [id] Of a wither: pellis, Lampr. Comm. 1: caput, Arn. 5, 157. VCrvex (also written berbex and ver- tex), ecis, m. A wether, Var. L. L.-5, 19, 29 ; id. ap. Non. 189, 30 ; Plaut. Capt. 4, 2, 10 ; Cic. Leg. 2, 22, 55. — A name for a stu- pid fellow, qs. Mutton-head, Plaut. Merc. 3, 3, 6 ; ,Auct. ap. Sen. Const. Sap. 17 ; .luv. 1A50. vesania, ae, /• [vesanus] Madness, insanity (very rarely) : extimui, ne vos ageret vesania discors, Hor. S. 2, 3, 174 : sfmulata (Ulixis), Plin. 35, 11, 40, § 129. vesanicnS) entis, Part, [vesanus] Raging, furious: vesaniente vento, Ca- tull. 25, 13. Ve-sanUSi a , um , a 4J- Not of sound •Hind, mad, insane (mostly poet.) : remex, Cic. de Div. 2, 55, 114 : poeta, Hor. A. P. 455 : leo, fierce, raging, id. Od. 3, 29, 19.— Trans f., of inanimate or abstract things, Fierce, wild, savage, furious, raging : vul- tus, Liv. 7, 33, 17 : impetus, id. 9, 13, 3 : manus, Prop. 2, 9, 10 : vires, Ov. Am. 1, 7, 25 : vesana murmura ponti, Prop. 1, 8,5; so, fluctus, Virg. E. 9, 43 : tlamma, Catull. 100, 7 : fames, Virg. A. 9. 340. Vcsbius? i> v - Vesuvius, ad init. Vescia< ae > /• -A ^'" e town "' £""'" um, on the River Liris, Liv. 8, 11 ; 9, 2 ; cf. Mann. Ital. 1, p.690,— H. Deriv., VesCl- nus< (* Vescianus, Cic. Att. 15, 2 irtit.), a, nm, adj., Of or belonging to Vescia, Ves- r.inian : ager, Cic. Leg. Agr. 2, 25, 60; Liv. 10, 21; 31: caseus, Plin. 11, 42, 97; cf. Mart. 14, 31 in kmm. — In the plur., V e s- cini, drum, to., The inhabitants of Vescia, Vescinians, Liv. 10, 20. *VeSCO) ere, v. a. [vescor] To feed with any thing: quis nos vescet carne, Tert. Jejun. 5. vescor> vesci, v. dep. n. [digammated from esca] To Jill one's self with food, to lake food, feed, eat (quite classical); constr. usually with the abl., rarely with the ace. or absol. : (a) c. abl. : dii nee escis aut poti- onibus vescuntur, Cic. N. D. 2, 23, 59 ; so, lacte, caseo, carne, id. Tusc. 5, 32, 90 ; Sail. .1. 89, 7 : nasturtio, Cic. Fin. 2, 28, 92 : piris, Hor. Ep. 1, 7, 14 : munere terrae, id. Od. 2, 14, 10, et saep. — (/?) c. ace. : eandem vescatur dapem, Att. in Non. 415, 17; so, caprinum jeenr, Plin. 8, 50, 76 : lauros, Tib. 2, 5, 64: singulas (columbas), Phaedr. 1, 31, 11 : infirmissimos sorte ductos, Tac. Agr. 28. — In the pass.: dare caepas ves- cendas, Plin. 20, 5, 20. — (y) Absol. : peeus (sus) ad vescendum hominibus apta, Cic. N. D. 2, 64, 160 : vescendi causa terra marique omnia exquirere, Sail. C. 13, 3 : vescebatur et ante coenam, Suet. Aug. 76: vescere, sodes, Hor. Ep. 1, 7, 15: delphi- nus ex hominum manu vescens, Plin. 9, 8, 8, et saep. — H. Transf., in gen., To enjoy, make use of use, have, i. q. frui, uti (so mostly poet.) : fugimus, qui arce hac vescimur, Pac. in Non. 416, 1 ; so, armis, id. ib. 2 : vitalibus auris, Lucr. 5, 855 ; cf., aura Aetheria, Virg. A. 1, 546 : variante lo- quela, Lucr. 5, 73 : praemiis patris, Att. in Non. 416, 7 : paratissimis voluptatibus, Cic. Fin. 5, 20, 57. X vesculi male curati et graciles hom- ines. Ve enim syllabam rei parvae prae- ponebant, unde Vejovem parvum Jovem et vegrandem fabam minutam dicebant, Fest. p. 379 [dim. of vescus]. VCSCUS' a, um , "dj- fcontr. from ve- esca] I. Small, little, thin, weak, feeble* farra (opp. vegrandia), Ov. F. 3, 445: sal, small-grained, fine, Lucr. 1, 327 : so, papa- ver, Virg. G. 4, 131 : frondes, id. ib. 3, 175 Serv. : corpus, Plin. 7, 20, 19 : vires, Afran. in Non. 187, 3 : fastidiosum ac yescum vi- vere, i. c. poor, wretched, Lucil. ib. 186, 32. Vcscris? is, m. A river in Campania, with a town of the some name, Cic. Off, 3, 31,112; id. Fin. 1,7, 23; Liv. 8, 8; 10, 28; Aur. Vict. Vir. ill. 26; 28. 1624 VE SP VesevUSi h v. Vesuvius. (*Vesi> orum, to. The Visigoths, Sid. Carm. 7, 399 ; in the sing., id. ib. 5, 476 ; 7, 431.) vesicaj ae, /• The bladder in the body of animals; the urinary bladder, Plaut. Pel's. 1, 3, 18 ; Cic. Fin. 2, 30, 96 ; Plin. 30, 8, 21 ; Hor. S. 1, 8, 46, et al. — II. T r a n s f. : A. Any thing made of bladder, e. g. a purse, cap, lantern, football, etc., Var. R. R. 3, 17, 2 ; Mart. 8, 33, 19 ; 14, 62 ; Plin. 33, 7, 40 ; Sen. Q. N. 2, 27 ; Cels. 3, 21 ; 3, 27, 2.— B. A bladder-like tumor, blister, Plin. 20, 6, 23. — 2. Trop., Inflation of language, bom- bast, i. q. tumor, Mart. 4. 49, 7. — (J. The female organ, Juv. 1, 39 ; 6, 64. Vesicaria- a e, v. vesicarius, no. II. vesicarius, »> um. ad J- [vesica] Of or belonging to the bladder, bladder- : aqua, i. e. curing pain in the bladder, Marc. Emp. 26; cf. Scrib. Comp. 146,— H. Subst, vesicaria, ae (herba), A plant that cures pain in the bladder, bladder-wort, Plin. 21, 31, 105. vesiciila. ae,/., dim. [id.] A little blis- ter, vesicle, containing air, Lucr. 6, 130 ; containing seeds, on plants, Cic. de Div. 2, 14_, 33. vesiCUlosUSi ». um , a /• [digammated from tmrtpa] The evening, even-tide (much more freq. than vesper; in Cic. only adverbial- ly, ad vesperam; v. the following): prima vespera, Plaut. Cure. 1, 1, 4 ; 60 Suet. Tib. 74 ; Just. 18, 4 fin. ; and perh. also, Caes. B. C. 1, 20, 1 (al. prima vesperi) : si ac- celerare volent, ad vesperam consequen- tur, Cic. Cat. 2, 4, 6; so, veni ad vespe- ram, id. Fin. 3, 2, 8 : a mane usque ad vesperam, Suet. Calig. 18 ; cf. id. Claud. 34 : inumbrante vespera, Tac. H. 3, 19 : vespera fatigatus, Aurel. Caes. in Charis. ]). 198 P. ; so, vespera, adverbially, in the VEST evening, at even, Plin. 13, 18, 32 ; 32, 4, 14 Fronto in Charis. 1. 1. — Adject. : his horae rigandi matutina atque vespera, Plin. 19, 12, 60. vesperalis, e, adj. [vespera] O/or belonging to evening : plaga, the west, Sol. 9. VesperaSCOj av i. 3. v. n. [vesper] To become evening, grow toward evening : vesperascente jam die, Tac. A. 16, 34 ; so, vesperascente coelo, Nep. Pelop. 2,— Im- pers. : vesperascit, Ter. Heaut. 2, 3, 7 : ubi jam vesperaverat, Gell. 17, 8, 1. * VCSperatruSi a, um, Port, [vespera] Grown into eventing : die jam vesperato, Sol. 11 med. vesperna apud Plautum coena intel- ligitur, Fest. p. 368 ; cf. id. s. v. caena, p. 54; and s. v. scensas, p. 339 (vesper] VespertiliO; 6ms, m. [vesper] A bat, "Plin. 10, 61, 81 ; Macr. S. 7, 16;" Plin. 11, 37, 62 ; 29, 4, 26 ; Var. in Non. 47, 3 ; Auct. Carm. de Philom. 39. vespertinus, a, um, adj. [id.] I. Of or belonging to evening or even-tide, even- ing- : tempora (opp. matutina), Cic. N. D. 2, 20, 52 : literae, received in the evening (opp. antemeridianae), id. Att 13, 23, 1 : senatusconsulta, made or passed in the evening, id. Phil. 3, 10, 24 : acies, a seeing dimly in the evening, Plin. 8, 50, 76 : can- tus, of the cock, id. 10, 2, 24 : lucubratio, id. 18, 26, 63 : ros, evening-dew, Pall. Nov. 13, 4, et saep., Adverbially : si vesperti- nus suhito te oppresserit hospes, i. e. in the evening, Hor. S. 2, 4, 17 ; so id. Epod. 16, 51 ; id. Sat. 1, 6, 113 ; Prud. Psych. 376. — Absol. : vespertino rursus pascunt. al even-tide, Var. R. R. 2, 2. 11 ; so, matutinis vespertinisque, in the morning and even- ing hours, Plin. 30, 10, 24.— II. Of or be- longing to the west, western\ regio, Hor. S. 1, 4, 30. VesperUffOjmis [id.] J.The evening- star, Plaut. Am. 1, 1, 119 ; Vitr. 9, 4 ; cf. Quint. 1, 7. 12; and Fest. p. 368. — * U. A bat, Tert Anim. 32. + VCSpiceS frutecta densa dicta a si- militudine vestis, Fest. p. 369. VesperUS; a, um, v. vespera, ad fin. vespillO; 6ms, m. dim.. [2. vespa] A corpse - bearer who carried out the bodies of the poor at night, Suet. Dom. 17 fin. : Mart. 1, 48, 1 ; cf. 2. vespa. Vesta> ae,/., M aria : I. Another name for Ops, Cybele, Terra, the wife of Coelns and mother of Saturn, Cic. N. D. 2, 27, 67 ; Ov. F. 6, 299, — II. Her granddaughter, daughter of Saturn, the goddess of flocks and herds, and of the household in general, Ov. F. 6, 267 ; Cic. N. D. 2, 27, 67 ; id. Leg. 2, 12, 29 ; id. de Div. 1, 45, 101 ; id. Fam. 14, 2, 2; id. de Or. 3, 3, 10: id. Cat. 4, 9, 18, et mult. al. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 1 10 sq. : vestae sacerdos, i. e. the Pontifex maximus, of Caesar, Ov. F. 5, 573; id. Met. 15, 778. — B. Poetically, transf.: J, For The temple, of Vesta: quo tempore Vesta Arsit, Ov. F. 6, 437 ; cf. id. ib. 234 ; 713,— 2. For Fire. : ter liqui- do ardentem perfudit nectare Vestam, Virg. G. 4, 384. — II. Deriv., Vestalis, e, ad;., Of or belonging to Vesta. Vestal: sacra, Ov. F. 6, 395 : ara, Luc. 1, 549 : foci, id. 1, 199 : virgines, priestesses of Vesta, Vestal virgins, Vestals, Cic. Leg. 2, 8, 20: id. Rep. 2,14; 3, 10; Liv. 4, 44^«., et al. — B. Subst. : 1. Ve6talis. is,/, (virgd). A priestess of Vesta, a Vestal. " Gell. 1. 12 :" Liv. 1, 3 sq. ; Plin. 28, 4, 7 ; Ov. F. 2, 283, et mult. al. — And then anain adie< - tively, Vestales oculi, of the Vestals. O-. Tr. 2, 311. - 2. Vestalia. Sum, «., The festival of Vesta. Var. L. L. 6, 3, 17. Vester (vost), tra, trum, pron. pass. [vos] Your : voster senex, Plaut. Most. 3, 2, 60 : animi vostri, id. Amph. prol. 58 : num sermonem vestrum aliquem dire- mit noster interventus? Cic. Rep. 1, 11 : vestra quae dicitur vita mors est id. ib. 6, 14 : vestrum dare, vincere nostrum est, Ov. F. 4, 389, et saep. — For the objective gen. of vos : nee esse in vos odio ves tro consultum ab Romanis credatie, from ha- tred toward you, Liv. 30, 44, 7. — Subst. : ibi voster coenat. your master, Plaut. Stich. 5, 2, 15 : quid ego vos de vestro impendatis hortor? Liv. 6, 15. 10. vestiarius, a, um, adj. [vestis] Of VEST or belonging to clothes : arcn, a clothes- chest, Cato R. R. 11, 3: negotiator, a clothes dealer, Scaev. Dig. 38, 1, 45. — H, Subst. : A. vestiariu s, ii, m., A clothes- dealer, Ulp. Dig. 14, 3, 5 ; Inacr. Orell. no. 3643; 4294 sg. — B. vestiariu m, ii, n.: 1, A clothes-press, clothes-chest, wardrobe, 1'lin. 15, 8, 8. — 2. Articles of clothing, clothes, wardrobe, Sen. Ben. 3, 21 ; Col. 1, 8, 17 ; Ulp. Dig. 35, 3, 3, et al. VCStlbulunv h »'• The inclosed space between the entrance of a house and the street, A fore-conrt, entrance-court, " (Jell. 16, 5, 2 ; Vitr. 6, 8 ;" Plaut. Most. 3, 2, 132 ; Cic. Caecin. 12, 35 ; 12, 35 ; id. Verr. 2, 2, 66 ; 160 ; id. Coel. 26, 62 ; Quint. 11, 2, 23; Ov. F. 6, 303; Juv. 7, 126, et al. — H. Transf, in gen., An en- trance to any thing : sepulcri, Cic. Leg. 2, 24, 61 : castrorum, Liv. 25, 17, 5: colum- barii, Var. R. R. 3, 7, 4 ; cf., gallinarii, Col. 8, 3, 5 ; 8, 8, 3 : alvearii, id. 9, 12, 1 : urbis, Liv. 36, 22 fin. : Siciliae, Cic. Verr. 2, 5, 66 fin. — II. Trop., An entrance, opening, beginning : vestibula nimirum honesta aditusque ad causam faciei, illus- tres, Cic. Or. 15, 50 : si quis vestibulum modo artis alicujus ingredi, Quint. 1, 5, 7 j cf. id. 8, praef. § 18 ; 9, 4, 10. vesticeps. cipis [ vestis-capio, that has got the first covering of the chin, opp. to investisj Bearded, arrived at puberty, manly, virile (a post-class, word) : arro- gari non potest nisi jam vesticeps, Gell. 5, 19, 7 ; so Tert. Anim. 56 ; Aus. Idyll. 4, 73. — * II, Transf., Immoral, corrupt, opp. to investis, innocent, App. Apol. p. 336. . * vesti-contubcrnium, ii, «• [ves- tis] A lying under the same coverlet, sleep- ing in the same bed, bed-companionship, Petr. 11. VCStlCUla, ae, /. dim. [id.] A little garment (post-class.), Paul. Dig. 33, 7, 18 fin. t VCStif ica. ae, /. [vestis-facio] She that, makes garments, a tailoress, lnscr. Orell. no. 2437. * vestif icina, ae, /. [{vestificus] A making oj garments, tailoring, Tert. Pall. ' 3 fin. I vestif icus. i. m. [vestis-facio] A maker of garments, a tailor, lnscr. Grut. 578, 7. vestifluus, a, um, adj. [vestis-fluo] That wears long, flowing garments (a late poet, word) : Lydus, Petr. 133 : Ser, Aus. Technop. de Hist. 24. vestlgatio, onis, / [vestigo] A trac- ing or searching after (post-clas9.) : Psy- che dies noctesque mariti vestigationibus inquieta, App. M. 6, p. 173. VCS'Bg'atorj oris, m. [id.] A tracker, tracer, searcher (not in Cic.) : " vestigator a vestigiis ferarum, quas indagatur," Var. L. L. 5, 18, 27. So Col. 9, 8, 10 ; Sen. Ben. 3, 26. Vestigium! 'i. «„ A footstep, step; footprint, foot-track, track : I, Lit.: cur- rentium pes vestigfrum facit, Quint. 9, 4, 67 : hac socci video vestigium in pulvere, Plaut. Cist. 4, 2, 29 ; cf., hominis, Plin. 8, 4, 5 : in foro vestigium facere, i. e. to set fool in the market, Cic. Rab. Post, ii fin. ; so, ponere vestigia, id. Phil. 3, 12 31 ; and, facere vestigium in possessionem, id. Caecin. 14, 39 : vestigiis persequi aliquem, id. Brut. 90, 308 : vestigiis sequi hostem, Liv. 9, 45, 16 : negans e re publica esse, vestigium abscedi ab Hannibale, the dis- tance of a step, Liv. 27, 4, 1. B. Transf.: I. The part of the foot which makes a print, the sole of the foot : qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos arTiirodaS vocatis, Cic. Acad. 2, 39, 123 ; so Catull. 64, 162 ; Virg. A, 5, 566. — 2 A horse-shoe : vestigium equi ex- cussum ungula, Plin. 28, 20, 81. — 3. In gen., A trace, mark, sign, token, vestige : praesertim quum in lectulo decumanae mulieris vestigia viderent recentia, Cic. Verr. 2, 3, 34, 79 ; so id. de Or. 3, 2, 6 ; Caes. B. G. 6, 27, 4. II. Trop., A footprint, trace: a pue- ritia vestigiis ingressus patriis et tuis, Cic. Rep. 6, 24 : amoris vestigia, Quint. 11, 1, 59 : imprimi quaedam vestigia animo, id. 11, 2, 4. B. Transf, of time, A point, moment, instant : eodem et loci vestigio et tempo- VEST ris, Cic. Pis. 9, 21 eo, in illo ve6tigio tem- poris, Caes. B. G. 7, 25, 1 ; and, "vestigio temporis, at the moment, instantly, forth- with, id. B. C. 2, 26, 2 : ut urbs ab hostibus capta eodem vestigio videretur, at that very moment, id. ib. 2, 7, 3. So, p. Ad- verbially, e (ex) vestigio, Instantly, forth- with : repente e vestigio ex homine tam- quam aliquo Circaeo poculo factus est Verres, Cic. de Div. in Caecil. 17, 57 ; so Sulpic. in Cic. Fam. 4, 12, 2 ; Caes. B. C. 2, 25 fin. VCStigO, "re, v. a. [vestigium] To fol- low on the track, to track, trace, seek or search after, to inquire into, investigate (rare, but quite class.) : vestigare et quae- rere aliquem, Enn. Ann. 1, 47 ; so, aliquem oculis, Virg. A. 6, 145: odore (tigris), Plin. 8, 18,25. — B. Trop.: causas rerum, Cic. de Or. 2, 39, 166: aliquid cum desidiosa delectatione.id.ib. 3,23,88. — II. Transf., To find out by tracing, to trace out: per- fugiis et fugitives, quos inquirendo vesti- gare potuerint, reddidisse, Liv. 31, 19, 2. VCStimentum. i, "■ [vestis] Cloth- ing, a garment, vestment, "Ulp. Dig. 34, 2, 24 ;" Cic. Mil. 10, 28 ; Hor. Ep. 1, 18, 32, et mult. al. ; — Ter. Heaut 5, 1, 30; Sen. Ep. 67 ; Auct. B. Afr. 47 ; id. B. Hisp. 33. — Proverb., of any thing impossible : nudo detrahere vestimenta me jubes, to strip the naked, Plaut. Asin. 1, 1, 79. (* Vcstini, orum, m. A people of Ita- ly on the Adriatic Sea, Liv. 8, 29 ; 10, 3.— Vestinus, »i uni, adj., Of or belonging to the Vestini: populus, Liv. 8, 29 : cohors, id. 44, 40: juventus, Sil. 8, 516.) VCStio. I*i °r ii, Jtum, 4. (archaic im- perfi, vestibat, Virg. A. 8, 160: inf., vesti- rier, Prud. Psych. 39) v. a. [vestis] To cover with a garment, to dress, clothe, vest: 1, Lit. : vatiniistrumamsacerdotii(Si6(i0(/) vestiant, Cic. Att. 2, 9, 2 : vir te vestiat, til virum despolies, Plaut. Casin. 4, 4, 4 : homines male vestiti, Cic. Pis. 25, 61 : an- imantes aliae coriis tectae sunt, aliae vil- lis vestitae, id. N. D. 2, 47, 121 ; cf. Quint. 2, 16, 14: fasciae, quibus crura vestiun- tur, id. 11, 3, 144, et saep. — Mid. : vestiri in foro honeste mos erat, Cato in Gell. 11, 2, 5. In the same sense in post-class, au- thors, also in the active form : tu mihi vi- tio dabis, quod parcius pasco, levius ves- tio, am clothed, App. Apol. p. 287 ; so Tert. Pall. 1. B. Transf, in gen., of inanimate things, To clothe, cover, deck, 'surround, adorn, etc. : natura oculos membranis te- nuissimis vestivit et saepsit, Cic. N. D. 2, 57, 142; cf., Deus animum circumdedit corpore et vestivit extrinsecus, id. Univ. 6fin.; and, sepulcrum saeptum undique et vestitum vepribus et dumetis, id. Tusc. 5, 23, 64 ; so, montes silvis, Liv. 32, 13, 3 ; and absol., montes vestiti, i. e. covered with verdure, Cic. N. D. 2, 53, 132 : taburnum olea, Virg. G. 2, 38 : trabes multo aggere, Cae9. B. G. 7, 23, 2 : interiores templi pa- rietes his tabulis, Cic. Verr. 2, 4, 55, 122 : malas molli lanugine, Lucr. 5, 887 ; so, Se- nas flore, Virg. A. 8, 160: campos lumine (aether), id. ib. 6, 640 : ubi se vites frondi- bus vesticrint, Col. 4, 27, 1 ; so, se grami- ne terra, Virg. G. 2, 219: — aridum atque jejunum non alcmus et quasi vestiemus? Quint. 2, 8, 9. II. Trop.: reconditas exquisitasque sententias mollis et pellucens vestiebat oratio, Cic. Brut. 79, 274 ; cf, inventa ves- tire atque ornare oratione, id.de Or. 1,31, 142 ; and, res, quae illo verborum habitu vestiuntur, Quint. 8 praef. § 20. — Hence vestltus, a, um, Pa., Clothed, clad (very rare) : neque una pelle vestitior fuit (Hercules), App. Apol. p. 288 : id pecus (oves) ex omnibus animalibus vestitissi- mum, Col. 7, 3, 8. vestiplica- ae, /. [vestis-plico] A (fe- male) clothes -folder, ironer, laundress, Pseudo-Quint. Decl. 363 ; lnscr. Orell. no. 3315 ; cf. the follg. art. t vestiplicus- i, m - [Mj A clothes- folder, ironer, lnscr. Orell. no. 2839; cf. the preced. art. VCStis. is,/, [digammated from coOrh] A covering for the body, a garment, robe, vestment, vest ; clothing, attire, vesture, Enn. in Non. 172, 20 ; Plaut Cure. 2, 3, 69 ; id. Most. 1, 3, 10 ; Ter. Ad. 1, 2, 41 ; id. VE TE Heaut. 2, 3, 45 ; id. Eun. 3, 5, 24 ; Cic. Phil. 2, 27, 66; id. de Or. 1, 35, 161; Hor. Od. 4, 9, 14 ; id. Sat. 1, 2, 16 ; 95 ; id. Ep. 1, 19, 38, et nl. : mutare vestem, to put on mourn- ing garments, put on mourning (cf. sordi- datus) : Cic. Plane. 12, 29; so id. Sest. 11, 26; Liv. 6, 20, 2, et mult, al.— H. Transf., of any sort of covering, A carpel, curtain, tapestry : plebeia in veste cubandum, Lucr. 2,36; so Cic. Verr. 2, 5,56, 145; Ov. M 8, 658 ; Hor. S. 2, 4, 84 ; 2, 6, 103 ; 106, et al. —Poet., of a veil, Stat. Til. 7, 244 ; of the skin of a serpent, Lucr. 4, 59 ; cf. id. 3, 613 ; of the beard, as the covering of the chin, id. 5, 672 (cf. vesticeps and investis) ; of a spider's web, Lucr. 3, 387. vestispica, ne, /. [vestis-spiciol She that has the care of clothing, a wardrobe- woman, Plaut. Trin. 2, 1, 22 ; Afran. and Var. in Non. 12, 15. VCStltor, oris, m. [vestio] A maker of clothing, tailor (post-class.), Lampr. Alex. Sev. 41 ; lnscr. Grut. 1111, 3,— II. A clother, dresser: divinorum simulacrorum, Firm. Math. 3, 11, 9. 1. vestitus. a, um, Part, and Pa. of vestio. 2. vestitus. us, m. [vestio] Clothing, clothes, dress, apparel, raiment, attire, vest- ure: vestitus immutabilis, Plaut. Epid. 4, 2, 8 : muliebris, Cic. Att. 1, 13, 3. So too id. Rose. Am. 49, 144 ; id. Agr. 2, 5, 13 ; id. Quint. 15, 49 ; Caes. B. G. 4, 1 ; 7, 88 ; Liv. 29, 17, 11, et mult. al. : mutare vestitum, i. q. mutare vestem, to put on mourning garments, to put on mourning, Cic. Sest. 14, 32 ; id. Q. Fr. 2, 3, 1 ; cf., on the con- trary, redire ad suum vestitum, to resume o?ie's ordinary clothing, id. Sest 14, 32: vestitu (da(.) nimio indulges, Ter. Ad. 1, 1, 38. — Abstract: me saturum servire apud te sumptu et vestitu tuo, i. e. with the clothing thai you give, Plaut. Capt. 2, 2, 72. — B. Transf., of inanimate things: adde hue liquores perlucidos amnium, riparum vestitus viridissimos, Cic. N. D. 2, 39, 98 ; so, densissimi montium, id. ib. 2, 64, 161. — * II. Trop.: orationis, Cic. Brut. 95, 327. (* VcstoriUS. ii. ™- : I. An artist of Puteoli, Vitr. 7, 11 init. — Hence VestO- rianus, a, um, adj., Of or pertaining to Vcstorius, Plin. 33, 13, 57 ; Isid. Orig. 19, 17. — II. A friend of Cicero, Coel. in Cic. Fam. 8, 8 ; id. Att. 4, 6 fin., and 16 ; id. ib. 6, 2.) IvestraS) atis. amm. [vester] Of your family or nation, ace. to Charis. p. 133 P.; Diom.p. 317 ib.; Prise, p. 1095 ib. VcsuluS* i. m - A mountain in Ligu- ria, now Visa, Mel. 2, 4, 4; Virg. A. 10, 708 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 102. Vesuvius) ii. m - A celebrated volca- no in Campania, Mel. 2, 4, 9; Plin. 14, 2, 4, § 22; Col. 3, 2, 10. Collat. form, Ve- sevus, i. m -. Suet - Tit - 8 ; id - vi t- p l>n- ; Stat. S. 4, 8, 5 ; Val. Fl. 4, 507 ; and in ap- position, Vesevo jugo, Virg. G. 2, 224 ; so Claud. Rapt. Pros. 3, 184. Contr. collat. form, Vesvius or Vesbius, ii, «'., Mart. 4, 44. 1 ; Stat. S. 4, 4, 79 ; Sil. 8, 655 ; 17, 598. Cf. Mann. Ital. 1, p. 742 sg.— II. Deriv., VesUVinUSj a, um, adj., Of or belonging to Vesuvius, Yesuvinu : apex, Stat. S. 3, 5, 72 : incendia, id. ib. 2, 6, 62 ; 5, 3, 205. — In a contr. collat. form, Ves- vinus, Sil. 12, 152. veter> « r i s , v - vetus, ad init. (* Vetera» um > "• A town of Gallia Belgica, now Santen, Tac. A. 1, 45 ; called also Vetera castra, id. Hist. 4, 18 and 21.) * veteramentariusi a, um, adj. (ve- tusj Of or belonging to old things: su- tor, a mender of old shoes, cobbler, Suet. Vit. 2. veteranus, a, um, adj. [id.] Old. vet- eran (in technical lang.) : boves, Var. R. R. 1, 20, 2; cf, pecus, Col. 6, 2, 9 : gnlli- nae, id. 8, 5, 6 : vitis, id. 3, 15, 3 : mancipia, Martian. Dig. 39, 4, 16 : hostis, Liv. 21. 6, 5 : milites, experienced soldiers, veterans, Cic. Phil. 3, 2, 3 ; called also, absol, veterani, Caes. B. C. 3, 24, 2; Cic. Phil. 11, 14 sg. ; Liv. 37, 20 ; 40, 39, et mult. al. ; cf. also, le- giones veteranae, Caes. B. G. 1, 24, 2. veterascoi raT i, 3- "• ! " c *- "• fid-] To grow old: veterascens ad gloriam, Cic. Fragm. ap. Non. 437, 29 : pati aliquid veterascere, Col. 2, 14, 2 : quum febrea 1625 VETO veteraverunt, Cels. 3, 12; so Sen. Consol. ad Marc. LJin. veterator» or > 8 > m - [veteratus] One who has grown old, become gray, is prac- ticed, skilled in any thing : I. In gen.: in causis privatis satis veterator, Cic. Brut. 48, 178 ; so, in Uteris, Gell. 3, 1, 5,— H. In partic. : A. l n a ua d sense, A crafty fel- low, an old fox, sly-boots : ncutus, versu- tus, veterator. Cic. Fin. 2, 16, 53; so id. liep. 3, 16; Ter. Andr. 2, 6, 26; Gannius in Fest. p. 369. — B. ^ n "Id slave, opp. to novitius, Venul. Dig. 21, 1, 65; Ulp. ib. 37. veteratoric, a dv., v. veteratorius, ad Jin. veteratorius. a, um, adj. [veterator, no. II., A] Crafty, cunning, sly (a Cicero- nian word) : nihil ab isto vafrum, nihil veteratoriumexspectaveritis: omnia aper- ta, omnia perspicuareperientur, Cic. Verr. 2, 1, 54, 141 ; so, ratio dicendi, id. Brut 75, 261. — *Adv., veteratorle, Craftily, cun- ningly, slyly : dicere, coupled with acute, Cic. Or. 28, 99. veteratuS> a ,um,Par(. [vetus] Grown old, old: ulcera, Plin. 32, 10, 52: caseus, Scrib. Comp. 140. veteretum. i. »• [id-] Ground thai has long lain fallow, old fallow ground, i. q. vervactum, Col. 2, 10, 4 and 5. veterinarius, a, um, adj. [veteri. nus] Of or belonging to beasts of burden and draught: medicina, farriery, Col. 7, 3, 16. — II. Subst. : A. veterinarius, ii, m., A cattle-doctor, farrier, veterinarian, Col. 7, 5, 14; 11, 1, 12.— B. veterinari- u m, ii, n., A place for taking care of dis- eased animals, Hygin. Grom. p. 12. veterinus. a > um, adj. [perh. contr. from vehiterinus, from veho ; cf. Fest. p. 369] Of or belonging to carrying or draw- ing burdens: bestla, a beast of burden or draught, Cato in Fest. p. 369 ; called also, pecus, Arn. 3, 139 : genus, Plin. 11, 46, 106 ; hence also, semen equorum, Lucr. 5, 888 ; so, semen, id. ib. 863.— II. Subst., veterinae, arum,/., and veterina, orum, n., Draught-cattle, beasts of burden, Var. R. R. 1, 38, 3 ;— Plin. 11, 37, 64 ; id. ib. 50, 111. * veternositaSi atis,/. [veternosus] Lethargy, somnolency, Fulg. Myth. 3, 4 Jin. veternosus. a, um, ali j. [veternus, no. II., CJ Afflicted with lethargy, lethargic, Plin. 20, 4, 13 ; 28, 17, 67 ; Cato in Gell. 1, 15, 9; id. in Fest. p. 369.— B. Trans f., Sleepy, drowsy, dreamy : homo, Ter. Eun. 4, 4, 31. — II. Trop., Languid, spiritless (post-Aug.) : animus, Sen. Ira 1, 16 med. : genus dicendi, Sid. Ep. 1, 1 ; cf. in the Sup., veternosissimi artificii nodos, Sen. Ep. 82 med. 1. veternUS. a, um, adj. [vetus] Of great age, old, ancient (so only post-class.) : rnpes, Fulg. Myth. 1 praef. : silentia, Prud. Cath. 9, 68. — II, Subst., veternus, i, m.: * A. Old age, age, Stat. Th. 6, 94,— B. Old dirt (post-Aug. and very rarely), Col. 4, 24, 6 ; App. M. 9, p. 223.— C. Lethargy, somnolence (as a disease of aged people) : num eum veternus aut aqua intercus te- net? Plaut. Men. 5, 4, 3; so of the deep, long sleep or torpidity of bears, Plin. 8, 36, 51. — 2. Trop., Drowsiness, dullness, lazi- ness, sluggishness, sloth (so very freq., but not in Cic.) : Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 4 (also cited in Cic. Fam. 2, 13, 3) ; so Virg. G. 1, 124 ; Catull. 17, 24 ; Col. 7, 5, 3. 2. veternUSi '. v. 1- veturnus, no. II. vetitum) '. v - veto, ad M- vetitus, a, um, Part, of veto. vetO) u '. ifum, 1. (perf. written vetavit Pers. 5, 90 : Part, pass., votitus, Plaut. Asm. 4. 1, 44. ace. to Non. 45, 4) v. a. [ve- tus ; prop., to leave in its old state ; cf. imtiquo; hence, in a similar but more general sense] Not to suffer a thing to take place, not to permit, to advise against, op- pise, forbid, prohibit a thing; and, with a personal object, not to permit one to do a thing, to prevent or hinder him from doing it, to not grant, to forbid him a thing, etc. ; constr. most freq. (like the opp. jubere) with an object-clause, less freq. with the simple inf., the simple ace, with ut, ne, or the simple subj., or else entirely absol. I. In gen.: a.With object-claus- e s : lex peregrinum vetat in murum as- cendere, Cic. de Or. 2, 24, 100; cf., quae 1626 V E TO (lex naturae) vetat ullam rem esse cujus- quam, nisi ejus, qui tractare et uti sciat, id. Rep. 1, 17: ab opere legatos Caesar discedere vetuerat, Caes. B. G. 2, 20, 3 : rationes a te collectae vetabant, me rei publicae penitus diffidere, Cic. Fam. 5, 13, 3: ridentem dicere verum quid vetat? Hor. S. 1, 1, 25, etsaep. : — quum leges duo ex una familia non solum magistratus cre- ari vetarent, scd, etc., Caes. B. G. 7, 33, 3 : castra . . . vallo muniri vetuit, id. B. C. 1, 41, 4: quae (lex) de capite civis Romani nisi comitiis centuriatis statui vetaret, Cic. Rep. 2, 36 Jin.—}). With ut, ne, or the simple subj. (poet.) : sive jubebat, ut face- ret quid, sive vetabat, Hor. S. 1, 4, 124 : — edicto vetuit, ne quis se praeter Apellem pingeret, id. Ep. 2, 1, 239 ; so id. Sat. 2, 3, 187 : — vetabo, qui sacrum vulgarit, sub is- dem sit trabibus, id. Od. 3, 2, 26 ; so Tib. 2, 6, 36. — c. With the simple inf. (poet.) : tabulae peccare vetantes, Hor. Ep. 2, 1, 23 : nee laevus vetet ire picus, id. Od. 3, 27, 15 : unde proferre pedem pudor vetet, id. A. P. 135 ; cf. id. Od. 1, 6, 9. So, quid vetat? with a follg. inf., Hor. S. 1, 10, 56; Ov. Am. 3, 7, 35 ; id. Fast. 1, 295.— Impers. : ait esse vetitum intro ad heram accedere, Ter. Ph. 5, 6, 25.— d. With a simple ace. : (a) Ace. rei : quia bella vetabat, Virg. A. 2, 84 : nee majora veto, Ov. F. 2, 541 : quid jubeatve vetetve, id. Met. 11, 493 : iter me- diis natura vetabat Syrtibus, Luc. 9, 301, et saep. — In the pass. : fossam praeduxit, qua incerta Oceani vetarentur, Tac. A. 11, 20 : sapientia nulla re, quo minus se ex- erceat, vetari potest. Sen. Ep. 9 : (ludere) vetita legibus alea, Hor. Od. 3, 24, 58 : ve- titi hymenaei, Virg. A. 6, 623: vetitae ter- rae, Ov. Tr. 1, 4, 21 : factum vetitum, Plin. Ep. 4, 9, 17. Cf. below, Pa.—0) Ace. per- sonae: quum Graecosversiculosfacerem, vetuit me tali voce Quirinus, etc., Hor. S. 2, 10, 32. — In ihepass. : acta agimus : quod vetamur vetere proverbio, Cic. Lael. 22, 85 ; cf., vetustissimi mortalium nihil per metum vetabantur, Tac. A. 3, 26: propter eandem causam facere debebimus, prop- ter quam vetamur, Quint. 4, 1, 65 : quip- pe vetor fatis, Virg. A. 1, 39 : mathemati- ci, genus hominum, quod in civitate nos- tra et vetabitur semper et retinebitur, Tac. H. 1, 22. — e. Absol. : lex omnis ant jubet aut vetat, Quint. 7, 5, 5 : optat supremo collocare Sisyphus In monte saxum ; sed vetant leges Jovis, Hor. Epod. 17, 69 : res ipsa vetat, Ov. M. 10, 354. II. In partic: veto, I forbid it, I pro- test ; the word with which the tribunes of the people declared their protest against any measure of the Senate or of the mag- istrates. Liv. 3, 13, 6 ; 6, 35, 9 ; Suet. Tib. 2 Jin.; Gell. 13, 12, 9.— Likewise of the protest of the praetor against anyunlaw- fulmeasure, Cic. Caecin.13,36; Cels. Dig. 42, 1, 14. — And in the lang. of augury : v. hnruspex, volueres, auspicium, etc., Ter. Ph. 4, 4, 29 ; Cic. de Div. 2, 38, 80 ; Ov. F. C. 764. — Hence vetitum, i, n. : A, That which is for- bidden or prohibited, a forbidden or pro- hibited thing : nitimur in vetitum semper cupimusque negata, Ov. Am. 3, 4, 17 : sed jam de vetito quisque parabat opes, Ov. F. 5, 282 : venerem in vetitis numerant, id. Met. 10, 435,— B. A prohibition, pro- test : jussa ac vetita populorum, Cic. Leg. 2, 4, 9 ; 3, 3, 10 : quae contra vetitum dis- cordia?_ Virg. A. 10, 9. (* Vc ttiuS; a. The name of a Roman gens, Cic. Att. 2, 4 ; id. Fam. 7, 14.) (* Vetulonia. ae,/. A town of Etru- ria, Sil. 8, 484,— Hence Vetuloniea- SeSj ium, m., The inhabitants of Vetulo- nia, Plin. 3, 5, 8.) vetulus. a, um, adj. dim. [vetus] Lit- tle old, old (quite class.) : vetulus, decrep- itus senex, Plaut Merc. 2, 2, 43 : gladia- tor, Cic. Quint. 7, 29 : filia, id. Att. 13, 29, 1 : equi, id. Lael. 19, 67 : arbor (opp. no- vella), id. Fin. 5, 14, 39 : Falernum, Catull. 27, 1 ; cf., cadi, Mart. 13, 112, 2, et saep.— II. Subst: A. vetulus, i, m., A little old man, Plaut. Epid. 2, 2, 4. — Jocularly : mi vetule, my little old fellow, Cic. Fam. 7, 16, 1.— B. vetula, ae, f., A little old woman, Plaut. Most. 1, 3, 118 ; Juv. 6, 241 ; Mart. 8, 79, 1. Vcturius. a. The name of a Roman VETU gens, e. g. L. Veturius Philo, a consul 548 A.U.C., Cic. Brut. 14. 57 : T. Veturius Cal- vinus, a consul 433 A.U.C., id. Off. 3, 30, 109 ; id. de Sen. 12, 41.— In the fern. : Ve- turia, ae, The mother of Coriolanus, Liv. 40,1. VetUS» eris (ante-class, collat. form oi the nom. sing. ,yetev, Enn. and Att. in Prise, p. 607 P. ; abl., regularly, vetere, veteri, Stat. Th. 1, 360), adj. [prob. digammated from Itos] That has existed for a long time, aged, old (cf. antiquus, ad init.) : Acherunticus senex, vetus, decrepitus, Plaut. Merc. 2, 2, 20 : novus amator, vetus puer, id. ib. 5, 4, 15 : veterem atque anti- quam rem novam ad vos proferam, id Amph. prol. 118; v. antiquus,. p. 115, no. 1: quod si veteris contumeliae oblivisci vellet: num etiam recentium injuflarum memoriara deponere posse ? Caes. B. G. 1, 14, 3 : invidia et infamia non recens sed vetus ac diuturna, Cic. Verr. 1, 2, 5 : vetus atque usitata exceptio, id. de Or. 1, 37, 168 : sphaerae illius vetus esse inventum, id. Rep. 1, 14 : multi undique ex veteribus Pompeii exercitibus evocantur, Caes. B. C. 1, 3, 2 ; so, copiae, id. B. G. 1, 27, 4 : milites, id. ib. 6, 40, 4, et saep. : creden dum est veteribus et prisc.is, ut aiunt, vi ris, Cic. Univ. 11. — Comp. : antemna vete- rior est quam Roma, Cato in Prise, p. 716 P. — Sup. : quam veterrimus homini opti- mus est amicus, Plaut. True. 1, 2, 71 ; cf., veterrima quaeque, Cic. Lael. 19. 67 : lau. rus, Virg. A. 2, 513 : legiones, Hirt. B. G. 8. 8, 2 : veterrimi poetae Stoici, Cic. N. D. I, 15, 41. — (/3) c. gen. : gnaros belli veteres- que laborum, grown old in, Sil. 4, 532; so, militiae, Tac. H. 4, 20 : regnandi, id. Ann. 6, 44 : scientiae et caerimoniarum, id. ib. 6, 12. — ()-) c. inf. : hinc Fadum petit et veterem bellare Labicum, Sil. 5, 565. n. Subst, ve teres, um : A. Those who lived long ago, ancients ; forefathers, ancestors; old authors: majores nostri, veteres ill i, admodum antiqui, leges an- nates non habebant, Cic. Phil. 5, 17, 47: nostri veteres, Plin. 36, 7, 12,— B. Sub Veteribus (i. e. tabernis), Under the Old Booths, a place in the Roman Forum (cf. sub Novis, under novus), Var. L. L. 6, 7, 59 ; Plaut. Cure. 4, 1, 19 ; Liv. 3, 48, 5 ; 26, 27,2: 44, 16, 10. VetuSCUluS) a, adj. dim. [vetus] Some- what old or ancient, oldish, rather antiqua- ted : color, Fronto de Eloqu. p. 232 ed Mai. : dictio, Sid. Ep. 8, 16. VetUstaS. atis, / [id.] Old age, age: 1, Lit: municipium vetustate antiquis- simum, Cic. Phil. 3, 6, 15 : vetustate pos- sessioni9 se, non jure defendunt, id. Agr. 2, 21, 57: turn senior: quamvis obstet mi- ni tarda vetustas Multaque me fugiant, etc., i. q. senectus, Ov. M. 12, 182 In the plur. ; quae familiarum vetustatibus aut pecuniis ponderantur, Cic. Rep. 1, 31. — B. In partic, Ancient times, antiquity: historia nuncia vetustatis, Cic. de Or. 2, 9, 36: contra omnia* vetustatis exempla, Caes. B. C. 1, 6, 7 : sic credidit alta vetus- tas, Sil. 1, 26.— n. Transf. : A. Long duration, great age: quae mini videntur habitura etiam vetustatem, i. e. will have a long duration, Cic. Att. 14, 9, 2 ; so, scripta vetustatem si modo nostra ferent, Ov. Tr. 5, 9, 8 : vinum in vetustatem eer- vare, till it becomes old, acquires age, Cato R. R. 114, 2 ; so, terebinthi materies fide- lis ad vetustatem, Plin. 13, 6, 12: — con- junct! vetustate, ofliciis, benevolentia, i. e. long intimacy, ancient friendship, Cic. Fam. 13, 32, 2 ; so id. ib. 10, 10, 2 ; 11, 16. 2; Q. Cic. Pet. Cons. 5, 16.— B. In medic, lang. : ulcerum, i. e, old ulcers, Cels. 5, 26, 31 ; Plin. 21, 19, 75. vetuste. adv., v. vetustus, ad Jin. vetustcsco (vetustisco ace to Nigid in Non. 437, 27), ere, v. inch. n. [vetustus] To grow old: vina, Col. 1, 6, 20. vetustus. a um, adj. [vetus] That has existed a. long time, aged, old, ancient (in the posit, mostly poet., and almost ex- clusively of things) : veteris vetusti (vini) cupida sum, Plaut. Cure 1, 2, 4 : templum Cereris, Virg. A. 2, 713 : lucus, Ov. M. 11, 360 : silva, id. ib. 6, 521 ; oppidum, Hor. Od. 3, 17, 1 : ligna, id. Epod. 2, 43 : gens, Virg. A. 9, 284 : secla cornicum, Lucr. 5, 1083: spatium aetatis, id.,2, 1175; 3.775; VE XO -cf. id. 5, 825 : ratio, id. 5, 161 : res, Quint. 11,2,5: opinio, Cic. Clu. 1, 4 : hospitium, id. Fam. 13, 36, 1 ; cf., amicitia, Ov. Pont. 3, 3, 11 : eors, id. Met. 4, 642, et saep. Of a person : vetusto nobilis ab I ,amo. Hor. Od. 3, 17, l.— Comp.: pix, Col. 12, 23, 1 : ova, id. 8, 5, 4 : memoria, Plin. 13, 16, 30 fin. — Sup. : sepulcra, Suet Caes. 81: na- vis, id. lb. 66 : foedera, Quint. 8, 2, 12 : tem- pora, id. 1, 7, 11 : instrumentum imperii, ancient records of the State, Suet. Vesp. 8. Of persons : qui vetustissimus ex iis, qui vlverent, censoriis esset, Liv. 23, 22, 10 : vetustissimus liberorum, Tac. A. 2, 2 ; so id. ib. 2, 43; 11, 32. — * U. Trop., Old- fashioned, antique, antiquated: Laeliusve- tustior ethorridior quam Scipio, Cic. Brut. 21, 83. — Adv., v e t u s t e, (* 1. After the manner of the ancients, Ascon. in Cic.Verr. 1, 47; and 2, 13). — 2. From ancient times: vetustiS6ime in usu est, Plin. 27, 7, 28. VezablliS) e, <"V- [vexo] *§, Disturb- ed, plagued, vexed : membra, Lact. 7, 5, 10 Buenem. N. cr. — H. Causing annoyance, troublesome, vexatious, Coel. Aur. Acut. 1, 11; 2,9. — Adv., vexablliter (ace. to no. II.), Troublesomely.vexatiously : caput one- rare, Coel. Aur. Acut. 2, 9 med. Vexamcn. Inis, "• [vexoj A shak- ing, quaking : mundi, Lucr. 5, 341. VCXatlO, onis, /. [id.] A violent move- ment, shaking: J, Lit. (so rarely): par- tus, Plin. 28, 19, 77: minima pomorum, Petr. 60. — n, Transf, in gen., Discom- fort, annoyance, hardship, distress; trou- ble, vexation : corporis, Cic. Tusc. 4, 8, 18 : cum omni genere vexationis processe- runt, Liv. 44, 5, 8 ; cf., viae, Col. 1, 3, 3 : stomachi, Plin. 31, 6, 35 ; cf., dentes sine vexatione extrahere, id. 32, 7, 26 : ut vir- gines Vestales ex acerbissima vexatione eriperem, Cic. Catil. 4, 1, 2; so, v. direp- tioque sociorum, id. ib. 1, 7, 18 ; cf., per vexationem et contumelias, Liv. 38, 59, 9. VexatlVUSi »• am . <"&'• I'd-] Causing annoyance, vexatious, Coel. Aur. Acut. 2, 29 ; id. Tard. 3, 4, 63. vexator. oris, m. [id.] A troubler, harasscr, abuser, vexer (a Ciceron. word) : custosne urbis an direptor et vexator es- set Antonius, Cic. Phil. 3, 11, 27 ; so, aetat- ulae suae, id. Sest. 8, 18 : furoris (Clodii), i. e. opposer, id. Mil. 13, 35. VCXatl'iX) Icis, /. [vexator] She that vexes ov molests, Lact. 3, 29 med. : libido vexatrix hominum, Prud. Psych. 58. vexillarius- u : ">• [vexillum] I, a standard-bearer, ensign, Liv. 8. 8, 4 ; Tac. H. 1, 41. — B. Transf., A leader, captain of a band of robbers, App. M. 4, p. 146. — TT vexillarii, oium, m., in the times of the emperors, The oldest class of veterans, the last summoned, Tac. A. 1, 38 ; id. Hist. 1, 41 ; 2, 83 ; 100 ; Veg. Mil. 2, 110 fin., et mult, al. ; cf. Walch, Tac. Agr. p. 240 sq. vexillatiOi onis. f- [vexillum] I, A body of the vexillarii : ace. to others, a body of soldiers united under one flag (vexillum), a corps, battallion. Suet. Galb. 20 ; Inscr. Orell. no. 845 ; 2009 sq., et al. — II. -4 division of cavalry, a troop, squad- ron, Veg. Mil. 2, 1. * vesilllfer>era,erum, adj. [vexillum- fero] Standard-bearing, Prud. P.-ych. 419. vexillum; i, B. [veho] A military en- sign, standard, banner, flag, Caes. B. G. 6, 36, 3 ; 3, 40, 4 ; Cic. Phil. 2, 40, 102 ; 5, ■ 11, 29 ; id. Att. 10, 15, 2 ; Tac. A. 1, 20, et al. — II. In partic, A red flag placed on the general's tent, as a signal for march- ing or for battle, Caes. B."G. 2, 20, 1 ; id. B. C. 3, 89 fin.— B. Transf., The troops belonging to a vexillum, a company, troop, Liv. 8, 8 ; Tac. H. 1, 70 ; Stat Th. 12, 782. —II, Trop. : Fortunae, Stat. S. 4, 2, 41. VeXOj avi, atum, i\ intens. a. [id.] orig., To shake, jolt, toss in carrying; hence, in gen., to move violently, to shake, agitate (so rarely) : " vexasse grave verbum est, fac- tumque ab eo videtur, quod est rehere ; in quo inest jam vis quaedam alieni arbitrii. Non enim sui potens est, qui vehitur. Vexare autem, quod ex eo inclination est, vi atque motu procul dubio vastiore est Nam qui fertur et raptatur atque hue at- que illuc distrahitur, is vexari proprie di- citur," etc., Gell. 2, 6, 5 : navigia in sum- mum veniunt vexata periclum, Lucr. 6, 430 ; so, Dulichias vexasse rates, Virg. E. VIA 6, 76; and, classis vexata est tempestate. Veil. 2, 79, 4 : (vis venti) montes supre- mos Silvifragis vexat flabris, Lucr. 1, 276 ; so, venti vexant nubila coeli, Ov. M. 11, 435 : in turba vexatus, tossed back and forth, Suet. Aug. 53 Jin. II. Transf., in gen., To injure, dam- age, molest, annoy, plague, trouble, mal- treat, abuse, vex (the predom. signif. of the word). £. Physically: quum Hannibal ter- ram Italinin laceraret atque vexaret, Cato in Gell. 2, 6, 7 ; cf., agros vectigales vexa- tos et exinanitos a Verre. Cic. Verr. 2, 3, 52, 122 ; so, Siciliam, id. ib. 1, 4, 12; 2, 3, 54, 125 : omnem Galliam, Caes. B. G. 2, 4, 2 : agros, id. ib. 4, 15/?;. : urbes, Cic. Cat. 1, 11, 29 : Amanienses hostes sempiternos, id. Fam. 2, 10, 3; so, hostes, Caes. B. G. 6, 43 ; Hirt. B. G. 8, 31, 4, et al. : quern (stomachum) humor vexat, Plin. 20, 8, 32 ; so, fauces (tussis), Mart. 11, 87 : vites fri- gore, Plin. 17, 24, 37, § 217 : dentes per- cussu, id. 28, 11, 49 : vestem solo, to rum- ple, disorder, Petr. 128 : rosas, to crush. Mart. 11, 89, 2 : comas, to twist, frizzle, Ov. Am. 1, 14, 24. — In an obscene sense : maritum, Mart. 8, 46, 7 ; so id. 11, 81, 1 ; Petr. 139; Aus. Epigr. 108.— b. In the Part, ptrfi subst, vexata, drum, n., In- jured parts of the body, hurls, injuries: Cels. 7 praef. fin. ; ib. 1 ; Plin. 8, 27, 41 ; Scrib. Comp. 101. B, Mentally: aliquem probrismale- dictisque, Cic. Fl. 20, 48 ; so, aliquem mul- tis contumeliis, id. Quint. 31, 98 : aliquem honestissimis contentionibus, id. Phil. 3, 9, 23 : aliquem iis verbis, ut, etc., id. Sest. 28, 60 : vexatur Theophrastus et libris et scholia omnium philosophorum, is attack- ed, id. Tusc. 5, 9, 25 : sollicitudo vexat im- pios, disquiets, torments, id. Leg. 1,1-1,40; cf., ita conscientia mentem excitam vex- abat Sail. C. 15, 4 ; and id. ib. 3, 5 ; so, mentem mariti philtris, Juv. 6, 611. Via ( m rustic speech, vea, Var. R. R. 1, 2, 14), ae (archaic gen. sing., vias, Enn. in Prise, p. 679 P. : viai, Lucr. 1, 407 ; 660 ; 1010 ; 1068; 2, 249, etsaep.),/. [mostprob. digammated from i, ire] A way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street. 1. Lit. : A. I" gen. : " viae latitudo ex lege duodecim tabularnm in porrectum octo pedes habet. in anfractum, id est ubi Bexum est, sedecim," Gai. Dig. 8, 3, 8: Romam in montibus positam et convalli- bus, non optimis viis, angustissimis semi- tis, Cic. Agr. 2, 35, 96 ; cf., et modo quae fuerat semita, facta via est Mart. 7, 61 : aut viam aut semitam monstret, Plaut. Rud. 1, 3, 30 : omnibus viis notis semitis- que essedarios ex silvis emittebat, Caes. B. G. 5, 19, 1 ; so opp. to semita. id. ib. 7, 8, 3 ; Liv. 44, 43 ; cf. also, decedam ego illi de via, de semita, Plaut. Trin. 2, 4, 80 ; so id. Cure. 2, 3, 8 ; Sen. Ep. 6ifin. : aes- tuosa et pulverulentavia, Cic. Att 5, 14, 1 : qua via Sequanis invitis propter angustias ire non poterant, Caes. B. G. 1, 9, 1 : cur- sare hue illuc via deterrima, Cic. Att 9, 9, 2 : in viam se dare, (* to set out on a jour- ney), id. Fam. 14, 12 : declinare de via ad dexteram, id. Fin. 5, 2. 5: tu abi tuam viam, Plaut. Rud. 4, 3, 88 : milites monuit, via omnes irent nee deverti quemquam paterentur, along the highway, Liv. 25, 9, 4, et saep. — In an obscene double sense : nemo ire quemquam publica prohibet via : Durn ne per fundum septum facias semi- tam, Plaut. Cure. 1, 1, 35. — Proverb.: qui sibi semitam non sapiunt alteri mon- strant viam, Enn. in Cic. de Div. 1, 58, 132 : de via in semitam degredi, Plaut. Casin. 3, 5. 40 : tota via errare, Ter. Eun. 2, 2, 14. 2. In partic., as the name of particu- lar streets : tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia, Cic. Phil. 12, 9, 22. So, Via Appia, Liv. 9, 29 ; Cic. Mil. 6, 15 ; id. de imp. Pomp. 18, 55, et saep. ; v. Appius, p. 123 : Via Campana, Suet Aug. 94 ; v. Campania, p. 230, a : Sacra Via, in Rome, in the fourth region, " Var. L. L. 5, 8, 15 ; Fest. p. 290 :" Cic. Plane. 7, 17 : Hor. Epod. 4, 7; 7, 8 ; id. Sat. 1, 9, 1 ; also written as one word, Sacravia, Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1 ; cf. Chans, p. 6 P. ; Diom. p. 401 ib. (* v. sa- VIBE ■ ccr, p. 1341, no. I., A) ; hence the deriv., I Sacravienses, ium,m., Those dwelling ' on the Sacra Via, Fest. 8. v. OCTOBER | EQVVS, p. 178. B. Transf.: X, Abstractly, like our Way, for march. journey : quum de via lan- eruerem, Cic. Phil. 1, 5, 12; so, bidui, tri- ll ui, etc., Caes. B. G. 1, 38, 1 ; 6, 7, 2 ; Cic. de Div. 1, 15, 27: flecte viam velis. Virg. A. 5, 28: turn via tuta maris, Ov. M. 11, 747 : feci Longa Phereclea per freta pup- pe vias, id. Her. 16, 22 : ne inter vias prae- terbitamus, metuo, by the way, on the road. Plaut. Peen. 5, 3, 43 ; so Ter. Eun. 4, 2, 1 : Turpil. in Non. 538, 8, et saep. 2. In gen., A way, passage, channel, pipe etc. Thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49, 7 ; a passage between the scats of a theatre, Mart 5, 14, 8 : Tert. Spect 3 ; the alimentary canal, gullet, Cic. N. D. 2, 55, 137; cf. of the windpipe, Ov. M. 15, 344 ; 14, 498 ; a cleft through which any thing penetrates, Virg. G. 2j 79; cf. Ov. M. 11, 515; a stripe in a party-colored fabric. Tib. 2, 3, 54, et saep. II. Trop.: A. In gen., A way, meth- od, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing : habeo certam viam atque ra- tionem, qua omnes illorum conatus in- vestigare et consequi possim, Cic. Verr. 1, 16, 48; cf, defensionis ratio viaque, id. ib. 2, 5, \fin. : non tarn justitiae quam liti- gandi tradunt vias, id. Leg. 1, 6, 18 : do- cendi via, id. Or. 32, 114 : optimarum ar- tium vias tradere, id. de Div. 2, 1, 1 : (dii) non . . . nullas dant vias nobis ad significa- tionum scientiam, id. ib. 2, 49, 102, et saep. B. Pregn. (cf. ratio, p. 1263, b), The right way, the true method, mode, or man- ner : in omnibus quae ratione docentur et via, primum constituendum est, quid quidque sit, etc., rationally and methodic- ally, Cic. Or. 33, 116 ; so, ut ratione et via procedat oratio, id. Fin. 1, 9: via et arte dicere, id. Brut 12, 46. vialiS; e . a 4J- [ v ' a ] Of or belonging to the highways or roads: Lares, placed, worshiped by the roadside, Plaut. Merc. 5. 2, 24 ; called also, dii, Serv. Virg. A. 3, 168. * viariuS» a - um - <"!}■ f >d.] Of or be- longing to the highways or roads, viary .- lex, for keeping the roads in repair, Coel. in Cic. Fam. 8, 6, 5. viaticatus, a, um, adj. [viaticum] Furnished with traveling-money : viaticati hercle admodum aestive sumus, Plaut. Men._2, 1, 30. ViatlCulum. i, n. dim. [id.] A small sum of money for a journey (post-class.), Ulp. Dig. 5, 1, 18 fin. : App. M. 7, p. 191. viaticum; i, v - viaticus, no. II. viaticuSi a, um, adj. [via] Of or be- longing to a road or journey, viatic (as an adj. very rarely) : coena, a parting-meal, farewell repast, Plaut. Bac. 1, 1 , 61 . — Far more freq. and quite class.: n, Subst. viaticum, i, n., Traveling-money, provi- sion for a journey, viaticum, Plaut. Capt. 2, 3, 89 ; id. Epid. 5, 1, 9 ; id. Poen. prol. 71 ; Cic. de Sen. 18, 66 ; Liv. 44, 22, 13 ; Plin. Ep. 4, 13, 5, et al. — *2. Trop.: magnum viaticum ex se atque in se ad rem publicam evertendam habere. Quad- rig, in Gell. 17, 2, 12. — B. Transf.: 1. Money made by a soldier in the wars, sav- ings, prize-money, Hor. Ep. 2, 2, 26 ; Suet. Caes. 68. — 2. Money to pay the expenses of one studying abroad, Lip. Dig. 12, 1, 17. viator? oris, m. [vio] A wayfarer, trav- eler. Cic. Fat 15, 34 ; id. Mil. 21, 56 ; Caes. B. G. 4. 5, 2 ; Virg. G. 4. 97 ; id. Fracm. pp. Don. Vit. Virg. ; Mart. 2, 6, 14 ; 11, 13, 1 ; Juv. 10, 22. — B. I" partic, A summontr. apparitor, an officer whose duty was to summon persons before the masistrati*. "Var. in Gell. 13. 12, 6 ;" Cic. de Sen. 16. 56 ; id. Vatin. 9, 22 ; Liv. 2, 56, 13 ; 3. 56. 5; Just Inst 4, 6; Ulp. Dig. 5, 1, 82, et al. VTitoriuS) a, urn, adj. [viator] Of or belonging to a journey : vasa, traveling dishes, Plin. 16, 10, 20 ; so, argentum, sil- ver traveling-plate, Scaev. Dig. 34, 2, 40 : horologia, Vitr. 9, 9 : medicamentum, Ve-j. Vet 1. 61. viatriXi Icis, /. [id.] A female traveler. Mart Cap. 6, 190 ; Inscr. Mur. 1058, 8. VlbeXt Ic' 3 ' /• The mark of a blow or stripe, a weal, Plaut Fragm. ap. Var. L. L. 7, 3, 93 ; Cato in Non. 187, 26 : Plin. 30, 13, 1627 VIB U 39 ; Pers. 4, 48 ; App. M. 9, p. 222 ; cf. Fest. p. 369. Vlbiai ae > /• A plank, cross-piece supported on trestles (varae) so as to form a bank; hence the proverb: sequi- tur varara vibia, one error follows another, Aus. Idyll. 12 praef. monos. ; v. vara. Vibilia- a e, /• A goddess presiding over highways, the goddess of roads, Arn. 4, 131. (* Vibius. «• The name of a Roman gens; e.g. C. Vibius Pansa, a consul, Coel. in Cic. Fam. 8, 8. — 2. Vibius Crispus,^4)i orator, Quint. 5, 13, 48.) Vibo or VibOHi ° n > 3 > /■ A town in the territory of the Brultii, now Montele- one, Mel. 2, 4, 9 ; Plin. 3, 5, 10 ; Cic. Att. 16, 6, 1 ; cf. Mann. Ital. 2, p. 161— H. De- riv -> VibpnensiS) e. ad j-, °f or belong- ing to Vibo: ager, Liv. 21, 51, 4. viboncS) um, ">■■ The flowers, of the plant Britannica, Plin. 25, 3, 6. Vlbrabilis, e. adj. [vibro] * I. That may be brandished : oruus (j. e. hasta), Aus. Ep. 24, 108. — * II. Quivering, glim- mering : sidus; Mart. Cap. 1, 11. vibrabundus, a, um, adj. [id.] Tremulous, glimmering : Mercurius (Stel- la), Mart. Cap. 8, 297. vibramen? i n i s > n - [id.] A tremu- lous motion, quivering : trisulca draco- num, App. M. 6, p. 179. Vlbratio» onis, /. [id.] A brandishing, vibration : hastae, Fest. s. v. gkadivus, p. 97: continuata tonitruum, Calpurn. inVo- pisc. Car. 8. vibratus- us, m. [id.] A quivering, tremulous motion (post-class.): luminis, flickering, Mart. Cap. 8, 300 : crebri igni- um, id. ib. 1, 17. t vibrissac pili in naribushominum, dicti quod his evulsis caput vibratur, Fest. p. 370. vibrisso* are i *>• n - To shake the voice (in singing), to trill : " vibrissare est vocem in cantando crispare," Fest. p. 370 ; Titan, in Fest. 1. 1. vibro» av 'i atum, 1. v. a. and n. : I. Act., To set in tremulous motion, to move rapidly to and fro, to brandish, shake, agi- tate (quite class.) : A. kit. : hastas ante pugnam, Cic. de Or. 2, 80, 325 ; so, has- tam, id. Off. 2, 8, 29 : vestes (tlumina), to cause to flutter, Ov. M. 1,528: faces, Claud. Epith. Pall, et Col. 97 : multifidas linguas (draco), Val. Fl. 1, 61 : viscera vibrantur (equitandoV are shaken about, Tac. A. 12, 51 : impositus scuto more gentis et susti- nentium humeris vibratus, dux eligitur, id. Hist. 4, 15, et saep. — Poet.: vibrata flammis aequora, i. e. glimmering, Val. Fl. 8, 306 : crines vibrati, i. e. curled, frizzled, Virg. A. 12, 100; Plin. 2, 78, 80. — 2. Transf., To throw with a vibratory mo- lion, to launch, hurl : sicas vibrare et spar- gere venena, Cic. Cat. 2, 10, 23 ; so, trem- ulum jaculum excusso lacerto, Ov. Her. 4, 43 : spicula per auras, id. Met. 8, 374 : fulmina (Juppiter), id. ib. 2, 308; cf., vi- bratus ab aethere fulgor, Virg. A. 8, 524. — B. Trop., of language, To fling, hurl, launch : truces vibrare iambos, Catull. 36, 5 ; cf. below, in the Pa. II. Neutr., To be in tremulous motion, to quiver, vibrate ; to glimmer, glitter, sparkle, scintillate, etc. : A. L i t. : lingua vibrante (serpentis), Lucr. 3, 657 ; so Ov. M. 3, 34 : terrae motus non simplici modo quatitur, 6ed tremit vibratque, Plin. 2, 80, 82 : (haec vox) sonat adhuc et vibrat in auribus meis, Sen. Prov. 3 med. ; cf., Bo- nus lusciniae vibrans, Plin. 10, 29, 43 : — mare, qua a sole collucet, albescit et vi- brat, Cic. Acad. 2, 33, 105 : tela lato vi- brantia ferro, Ov. M. 8, 342 : in tremulo vibrant incendia ponto, Sil. 2, 664, et saep. — B. Trop., of language: cujus (De- mosthenis) non tam vibrarent fulmina ilia, nisi numeris contorta ferrentur, would not have been hurled with such vigor, Cic. Or. 70, 234 ; cf, oratio incitata et vibrans, id. Brut. 95, 326 ; so, sententiae, Quint. 10, 1, 60; 11, 3, 120.— Hence * vibratus, a, um, Pa. (ace. to no. I., Pj), Impetuous, forcible, vigorous : iambus flammis corusci fulminis vibratior, Aus. Ep. 21. 5. (* VibulllUS) n - The name of a Ro- man gens ; e. g. L. Vibullius, a partisan of 1028 VICE fompey, Caes. B. C. 1, 15; 23; 24; Cic. Att. 8, 1.) viburnum» is »• The wayfaring-tree, Viburnum Lantana, L. ; Virg. E. 1, 26. Vicanus (post-class, collat. form, vi- caneus, Cod. Justin. 11, 56), a, um, adj. [vicus] Of or dwelling in a village : Tmo- lites ille vicanus, villager, Cic. Fl. 3, 8 : haruspices, who go about from village to village, Enn. in Cic. de Div. 1, 58, 132. — II, Subst, vie an i, orum, m., Villagers, peasants, rustics, Liv. 38, 30, 8 ; Cod. Jus- tin. 11, 56. Vica Pota. ae, /. Victress-and-con- queror, an appellation of the Goddess of Victory, Cic. Leg. 2, 11, 28 ; Liv. 2, 1 fin. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 256. vicaria, ae, v. 1. vicarius, no. II., B. vicaiianus. a. um, adj. [vicarius] Of or belonging to a deputy or vicar, vica- rial : apparitores, Cod. Justin. 1, 35, 1 : apex, the rank of a vicar, Sid. Ep. 1, 3. Vicarius? a. um, adj. [vicis] That supplies the place of a person or thing, sub- stituted, delegated, vicarious : vicaria fides amicorum supponitur, Cic. Rose. Am. 38, 111: praefectura Romae, Amm. 28, 5. — 11. Subst. : ^. vicarius, ii, »n., ^4 sub- stitute, deputy, proxy, a locum lenens, vice- gerent, vicar: euccedam ego vicarius tuo niuneri, Cic. Verr. 2, 4, 37, 81 ; so id. Mur. 37, 80; id. Sull. 9, 26 ; id. Fam. 16, 22, 2; Liv. 29, 1, 8 ; Hor. Od. 3, 24, 16 ; Papin. Dig. 26, 7, 38 fin. So of under-servants, under-slaves, who were kept by slaves themselves, Plaut. Asin. 2, 4, 28 ; Hor. S. 2, 7. 79 ; Mart. 2, 18, 7 ; Paul. Dig. 9, 4, 19 ; Inscr. ap. Marin. Fratr. Arv. p. 687 ; cf. of the vicarii of such vicarii, Inscr. ib. p. 775. — B. vicaria, ae,/.: 1. A female under- slave of another slave, Inscr. Fabrett. p. 304, no. 297 ; Inscr. Mur. 972, 11.— 2. The post of deputy of the praefectus praetorio, Cod. Theod. 6, 26, 4. Vicatim? adv. [vicus] I. From street to street, through the streets, Sisenn. in Non. 188, 26 ; Suet. Caes. 41 med. ; Tac. H. 2, 95 ; Hor. Epod. 5. 97. — H. From village to village, through the villages, in hamlets : habitare, Liv. 9, 13, 7 : dispersa, Plin. 6, 26, 30. Viccnalis- e, adj. [viceni] Contain- ing the number twenty: sphaera, having twenty angles, App. Dogm. Plat 1 (just before, vigintiangula). viccnarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to the number twenty, vicenary : lex me perdit quina vicenaria : metuunt credere omnes, i. e. the law by which young people under five-and-twenty were incapa- ble of making contracts, Plaut. Ps. 1, 3, 69 : fistula, twenty quarter-digits in diameter, Vitr. 8, 7 ; Front. Aquaed. 30 ; Pall. Aug. 12. — II. Subst, vicenarius, ii, m., A youth of twenty, Arn. 2, 58. VlCCni (collat. form, vigeni, Col. 4, 30, 2), ae, a, num. distr. [viginti] Twenty each, twenty distributively : si duae res quae conferuntur, vicenas habent partes, Var. la L. 10, 2, 160 : annos nonnulli vicenos in disciplina permanent Caes. B. G. 6, 14, 3 : militibus denarios quinos vicenos divi- serunt, Liv. 41, 7, 3. So Col. 3, 3,7; Plin. 7, 49, 50 ; 8, 51, 77 : gen., vicenum, id. 6, 23, 26 : vicenum quinum. Front. Aquaed. 29; 47; Col. 12, 18, 7.— II. Transf, in gen., Twenty: diebus vicenis interpositis, an interval of twenty days, Plin. 25, 8, 49 ; so Mart. 4, 26, 3. vfcennaliS) e, adj. [vicennium] Of twenty years, every twenty years (post-clas- sical) : votis vicennalibvs, Num. Alex. Sev. in Eckhel. D. N. V, 7, p. 275. — H. Subst, vicennalia, lum, n., A festival on the twentieth anniversary of an emper- or's reign, Lact Mort pers. 17 ; Num. Constant, jun. in Eckhel. D. N. V. 8, p. 108. vicennium, ii, »• [vicies-annus] A period of twenty years : post decennii aut vicennii tempus.Modest Dig. 50, 8, 8. vicesima, ae, v. vicesimus, no. II. viccsimani, orum, m. [vicesimus] Soldiers of the twentieth legion, Tac. A. 1, 51; 64 L viccsimarius, a, um, adj. [id.] Of or belonging to t/ic twentieth part: aurum, of the tax called vicesima (v. h. v.), Liv. 27, 10, 11. — II. Subst, vicesimarius, ii, m„ A receiver of the vicesima, Petr. 65. VICI ViccsimatiO! onis, /. [id.] A drawing by lot of every twentieth man for execution, vicesimaliuT), Capitol. Macrin. 12. Vicesimus (collat form, vigesimus, Var. R. R. 3, 9, 21 ; Caes. B. C. 3, 34, 2; Sail. C. 47, 2, et al. ; but not in Cic), a. um, numcr. [viginti) The twentieth : annu6, Plaut. Capt 5, 3, 3 : intra annum vicesi- mum, Caes. B. G. 6, 21, 5 : annum jam tertium et vicesimum regnat, Cic. de imp. Pomp. 3, 7 : censores vicesimi sexti a pri- mis censoribus, Liv. 10, 47, 2 : literas mihl Cornificius altero vicesimo die reddidit Cic. Fam. 12, 25, 1 : Acastus cum Uteris praesto fuit uno et vicesimo die, id. ib. 14, 5 : vicesimo die lunae, id. Fin. 2, 31, 101 ; cf., vicesima luna sacrificant, Plin. 35, 2, 2. — II. Subst, vicesima, ae, /. (i. e. pars), The twentieth part, as a tax. So the twentieth part or five per cent, of the value of a slave that was manumitted, Cic. Att 2, 16, 1 ; Liv. 7, 16, 7 ; called also vicesi- ma libertatis, Inscr. Orell. no. 3131; 3338. As export-duty : portorii, Cic. Verr. 2, 2, 75, 185. As a tax on inheritances, Plin. Ep. 7, 14 ; id. Pan. 37. VIcetia (in many MSS. written also Vicentia), ae, /. A town in Gallia Trans- padana, in the territory of Venelia, now Vicenza, Tac. H. 3, 8 ; Suet. Gramm. 23 ; cf. Mann. Ital. l L p. 92. — Its inhabitants are called Vicetini °r Vicentini, orum, m., Brut, in Cic. Fam. 11, 4, 2 ; Plin. 3, 19, 23 ; Plin. Ep. 5, 4, 2 ; 5, 14, 4. vidaj ae i/- A vetch, Var. R. R. 1, 31, 5 ; Col. 2, 13, 1 ; Plin. 18, 15, 37 ; Virg. G. 1,75; Ov. F. 5,267. * vicialia* ium, n. [vicia] The stalks or haulm of vetches, Col. 6, 30, 5 Schneid. N. cr. * viciarius, a, um, adj. [id.] Of or be- longing to vetches : cribrum, Col. 8, 5, 16. ViCieSj adv. numer. [viginti] Twenty times : vicies centena milTia passuum, Caes. B. G. 5, 13 fin. : vicies tantum, Plin. 14, 4, 6: — superficiem aedium acstima- runt HS. vicies, i. e. two millions, Cic. Att. 4, 2, 5 ; so, HS. bis et vicies, id. ib. 11, 1, 2 ; and, non plenum modo vicies habebas, Mart. 1, 100, 1. Vicilinus» i, «•• [vigil] The Watchful, the Vigilant, an epithet of Jupiter, Liv. 24, 44, 8. _ VICinaliSi e , "dj- [vicinus] Neighbor- ing, near, vicinal : usus, Liv. 21, 26, 8 : bella, Just. 41, 1 : via, a road over the fields used in common, a village-path, " Ulp. Dig. 43, 8, 2 ; id. ib. 7, 3 ;" Front Aquaed. 126 ; Sen. Ben. 5, Zifin. Vicinarius, a, um, adj. [id.] Neigh- boring, near (post-class.) : via, a by-way in a camp, Hyg. Grom. p. 5, 2 ; 12, 2. VicinG) adv., v. vicinus, ad fin. Vicinia, ae, /. [vicinus] Neighbor- hood, nearness, vicinage, vicinity : jf. Lit (mostly poetical and in post- Aug. prose ; but cf. vicinitas) : proximae viciniae hab- itat, Plaut Bac. 2, 2, 27 ; so, proxiimif vi- ciniae, id. Mil. 2, 3, 2 : mulier quacdara commigravit hue viciniae, Ter. Andr. 1, 1, 43; so, hie viciniae, id. Phonn. 1, 2.45: inde in vicinia nostra Averni lacus, *■ Cic. Tusc. 1, 16, 37 ; so, in vicinia urbis, Col. 7, 3, 13: pharetratae vicinia Persidis, Virg. G. 4, 290 : mons elatus super nubila atque in viciniam lunaris circuli, Plin. 5, 1, 1 : — mortis, proximity, Petr. 93. — B. Transf, concr., like our Neighborhood, i. q. neigh- bors (very rarely) : funus Egregie factum laudet vicinia, Hor. S. 2, 5, 106; so id. Ep. 1, 16, 44 ; Petr. 93.— II. Trop., Near like- ness, resemblance, similarity, affinity (post- Aug. ; a favorite trope of Quint.) : aqua ad viciniam lactis accedens, Plin. 31, 3, 22; so id. 37, 9, 40 : est tamen quamquam diversarumrerumquaedam vicinia, Quint 8, 4, 12; so, quaedam v. virtutum vitio- rumque, id. 2, 12. 4 : est huic tropo quae- dam cum synecdoche vicinia, id. 8, 6, 28 ; cf. also id. 3, 8, 9; 9,3, 65 sq. Vicinitas. at»", /■ [' d Neighborhood, nearness, proximity, vicinity (quite class.) : I. L i t : vel virtus tua me vel vicinitas fa- cit ut te audacter moneam, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 4 : propter vicinitatem totos dies simul eramus, Cic. Att. 5, 10, 5. So too id. Rose. Am. 16, 48 ; id. Plane. 8, 19 ; Hirt B. G. 8, 7, 5, et al. In the plur., coupled with confinia, Cic. Off. 2, 18, 64. VI (JI — B. Transf., concr., like our Neighbor- hood, i. q. neighbors : si te libenter vici- nitas videbit, C'ato R. R. 4 : caritas serpit (bras cognationibus primum, turn affini- tatibus, deinde amicitiis, post vicinitati- bus, Cic. Fin. 5, 23, 65. So too id. Rose. Am. 6, 15 ; Sail. C. 36, 1 ; Suet. Aug. 6, et al. — II. Trop., Near likeness, resemblance, similarity, congeniality, affinity: est quae- dam inter epichirema et syllogismum vi- cinitas, Quint. 5, 10, 6 ; so, virtutibus ac vitlis, id. 3, 7, 25 : excusantur vitia vieini- tate vitiorum, id. 1, 5, 5 ; so, nominis (cy- peri et cypiri), Plin. 21, 18, 69. ' vicinitUSi "dv- [vicinus] In the neighborhood, close by : oranes intra cen- tum vicinitus arceantur, Cod. Theod. 15, 1,4. VICinoi'; atus, !• "• dep. [id.] To be neighboring, near (late Lat.), Sid. Ep. 2, 11 ; 6, 9 ; 7, 2 ; Coel. Aur. Acut. 2, 6 med. Vicinus; a, nm, adj. [ vicus ] Near, neighboring, in the neighborhood or vi- cinity: I, Lit. (so as an adj. rarely) : ta- berna, Hor. Ep. 1, 14, 24 : s'ilva, id. Od. 3, 29, 39: oppidum, id. Epod. 5, 44: urbes, id. A. P. 66 ; Virg. G. 1, 510 : sedes astris, id. Aen. 5, 759 ; cf., heu quam vicina est ultima terra mihi I Ov. Tr. 3, 4, 52 : bel- lum, Liv. 1, 14. — Poet., jurgia, i. e. of neighbors, Hor. Ep. 2, 2, 171. — Comp.: parti vicinior esset, Ov. F. 6, 275. B. Sub St.: 1, vicinus, i, m„ and vicina, ae, /., A neighbor (the predom. 6ignif. of the word) : Eutychus Tuus . . . vicinus proximus, Plaut. Merc. 2, 4, 7 ; so, v. proximus, Cic. Cat. 2, 10, 21 ; Ulp. Dig. 50, 15, 4 : ceteri finitimi ac vicini, Cic. Sull. 20, 58 : vel tribules vel vicinys meos, id. Rose. Am. 16, 47 : bonus sane vicinus, Hor. Ep. 2, 2, 132, et mult. al. :— ego hue transeo in proximum ad meam vicinam, Plaut. Casin. 2, 1, 2 ; so id. ib. 3, 3, 16 ; Ter. Andr. 1, 1, 70 ; id. Hec. 4, 4, 98 ; Quint. 5, 1 1, 28 ; Hor. Od. 3, 19, 24, et al.— With the gen. : Fides in Capitolio vicina Jovis, Cic. Oft'. 3. 29, 104 ; so, anus vicina loci, Ov. F. 6, 399. — 2. vicinum, i, »., A neigh- boring place, the neighborhood, vicinity (mostly post-Aug.) : stellae in vicino ter- rae, Plin. 2, 16, 13 ; so, in vicino, id. 6, 26, 30 ; Cets. 2, 6 fin. ; Sen. Brev. Vit. 15 med. : ex (e) vicino, Col. 7, 2, 4 ; Plin. 23, 8, 75. — In the plur. : amnis rigans vicina, Plin. 6, 18, 22 ; so Ov. M. 1, 573. With the gen. : in Syriae vicina pervenire, Plin. 16, 32, 59. II. T r ° P-> Nearly resembling in qual- ity or nature, like, similar, kindred, allied (quite class.) : dialecticorum scientia vi- cina et linitima eloquentiae, Cic. Or. 32, 1 13 : vicina praedictae, sed amplior virtus, Quint. 8, 3, 83 : in his rebus, quibus nom- ina sua sunt, vicinis potius uti, id. 8, 6, 35 : quod est tiroirTtlmu vicinum, id. 9, 2, 58 : odor croco vicinus est, Plin. 21, 9, 29 ; cf. id. 21, 18, 69: — cui vicinum est, non ne- gare quod objicitur, Quint. 6, 3, 81. — Comp. : ferrum molle plumboque vicini- us, Plin. 34, 14, <*1. — b. Absol. : non ex eo- dem sed ex diverse vicinum accipitur, Quint. 9, 3, 68 : multum ab amethy6to dlstat hiacynthos, tamen e vicino descon- dens, Plin. 37, 9, 41. — Hence, Adv., vicine. In the neighborhood, near by (late Latin): (fluvius) quantum crescit aquis, pisces vicinius oftert. nearer by, Venant. Carm. 3, 12, 11: vicinissime frui, Aug. Doctr. Chr. 1, 33 fin. Vicis (as a gen.; the nom. does not occur), vicem, vice ; in the plur., vices («om. and ace.) and vicibus (dat. and abl), f. : I. Cliange, interchange, alternation, alternate or reciprocal succession, vicissi* tude : Lit. : A. I n gen. (so mostly poet, and in post-Aug. prose ; for which, in class, prose, vicissitudo) : (a) Sing. : igno- tus javenum coetus alterna vice Inibat alacris, Bacchico insultans modo, Enn. in Charis. p. 214 P. : hac vice sermonum, conversatio?i, Virg. A. 6, 535 ; so, vice ser- monis, Ov. Tr. 4, 4, 79 ; cf. in the f'ollg. no. ji : Deus haec fortasse benigna Redu- cet in sedem vice, Hor. Epod. 13, 8 ; cf., solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, id. Od. 1, 4, 1 ; and, commoti Pa- tres vice fortunarum humanarum, Liv. 7, 31, 6 : dum Nox vicem peragit. performs the exchange, i. e. alternates with day, Ov. M. 4, 218 : ridica contingen3 vitem mutua VI C 1 vice 8ustinetur et sustinet, Col. 4, 16 : versa vice, reversely, Ulp. Dig. 43, 29, 3 ; so too, App. Dogm. Plat. p. 32 ; id. Flor. p. 363; Just. 6, 5 fin., et al.— (/?) Plur.: plerumque gratae divitibus vices Mun- daeque parvo sub Lare pauperum Coe- nae, Hor. Od. 3, 29, 13 : et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices, Quint. 9, 2, 14 ; so, lo- quendi, id. 6, 4, 11 ; Ov. Pont. 2, 10, 35 ; cf„ ipsius lectionis taedium vicibus levatur, Quint. 1, 12, 4 : habet has vices conditio mortalium, ut adversa ex secundis, ex adversie secunda nascantur, Plin. Pan. 5 fin. : spatium diei noctis excipiunt vices, Phaedr. 2, 8, 10 : haec quoque non per- stant . . . quasque vices peragant . . . do- cebo, what vicissitudes they undergo, Ov. M. 15, 238 ; cf., mutat terra vices, renews her changes, Hor. Od. 4, 7, 3 : perque vices modo "Persephone !" modo "Filial" cla- mat, alternately, Ov. F. 4, 483 ; so, per vi- ces, id. Met. 4, 40 ; Plin. 8, 77 fin. ; cf., per vices annorum, i. e. every other year, id. 12, 14, 30 : cur vicibus factis convivia in- eant, alternately, by turns, Ov. F. 4, 353. 2. Adverbially : in vicem (written also freq. in one word, invicem), and less freq. vicem or in vices, By turns, alter- nately, one after the other, mutually, recip- rocally : a. in vicem: bibenda aqua: postero die etiam vinum : deinde in vi- cem alternis diebus modo aqua modo vinum, Cels. 3, 2 med. : Caes. B. G. 4, 1, 5 : propter vicinitatem simul eramus invi- cem, Cic. Att. 5, 10, 5 ; Quint. 11, 3, 168 : multis invicem casibus victi victoresque, Liv. 2, 4i fin., et saep. : inque vicem tua me, te mea forma capit, Ov. Her. 17, 180 ; so id. Met. 6, 631 ; 8, 473 ; Virg. G. 3, 188 ; Hor. S. 1, 3, 141. et al. — b. vicem: ut unus fasces haberet et hoc insigne regi- nm suam cujusque vicem, per omnes iret, Liv. 3, 36, 3. — c. in vices : inque vices ilium tectos qui laesit nmores, Lae- dit nmore pari, Ov. M. 4, 191 ; so id. ib. 12,161. B. In parti c: 1, Reciprocal be- havior or conduct, i. e. Return, requital, reciprocal service, recompense, remunera- tion, retaliation (so rarely, but quite clas- sical) : recito praedicationem ampliesimi beneficii, vicem officii praesentis, Cic. Sest. 4, 10 : tanto proclivius est injurine quam beneficio vicem exsolvere, Tac. H. 4, 3 : redde vicem meritis, Ov. Am. 1, 6, 23 : non poteris ipsa referre vicem, id. A. A. 1, 370.— In the plur. : spernentem sper- ne, sequenti Redde vices, Ov. M. 14, 36 : neque est ullus aft'ectus . . . qui magis vi- ces exigat, Plin. Pan. 85. 3. 2. The changes of fate, Fate, hap, lot, condition, fortune, misfortune: tacite ge- montes tristem fortunae vicem, Phaedr. j 5, 1, 6 ; cf., vicem suam conquestus est, Suet. Aug. 66 : convertere humanam vi- cem. Hor. Epod. 5, 88. — In the plur. : fors et debita jura vlcesque superbae Te ma- j neant ipsum, Hor. Od. 1, 28, 32 : testor in occasu vestro nee tela nee ullas Vitavi6se vices Danaum, dangers, contests, Virg. A. 2, 433. II. Transf., The position, place, room, 1 stead, post, office, duty of one person or thins: as assumed by another (the class. siuTiif. of the word) : heredum causa jus- tissima eBt : nulla est enim persona, quae | ad vicem ejus, qui e vita emigrant, pro- pius accedat. Cic. Leg. 2, 19, 48 : postquam (Juppiter) te dedit, qui erga omne huma- ' num genus vice sua fungereris, stand in | the place of, represent, Plin. Pan. 80, 6; so, fungar vice cotis, Hor. A. P. 304 ; cf., per speciem alienae fungendae vicis opes suas firmavit, Liv. 1, 41, 6 : ne sacra regiae vi- cis desererentur, id. 1, 20, 2 : vestramque meamque vicem expleta, Tac. A. 4, 8 fin. : (Manus) adverbiorum atque pronominum obtinent vicem, Quint. 11, 3, 87. — In the plur. : non ad suum pertinere officium rati, qunndo divisae professionum vices essent, Quint. Inst. Prooem. § 4. 2. Adverbially: a. vicem, with the gen. or a personal pronoun, In the place of, instead of, on account of, for : heri vicem meamque, Plaut. Capt. 3,3, 11 : qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati, id. Most. 2, 1, 8 ; cf. id. ib. 5, % 24 : vos respondetote istinc Istnrura VICT vicem, id. Rud. 3, 5, 34 : tuam vicem saepe doleo, Cic. Fam. 12, 23, 3 ; cf., remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascarie, Liv. 34, 32, 6 : quum Pompeius aedem Victo- riae dedicaturus foret, cujus gradus vi- cem theatri essent, Tiro Tull. in Gell. 10, I, 7 : quoniam res familiaris obsidis vi- cem esse apud rem publicam videbatur, Gell. 16, 10, 11. — Hence, ((i) Sometimes in a more general sense, After the manner of, like : Sardanapali vicem in suo lectu- lo mori, Cic. Att. 10, 8, 7 ; so, ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sail. Fragm.ap. Non. 497, 26. Cf. the follg.— b. vice. In- stead of, for : in pane salis vice utuntur nitro, Plin. 31, 10, 46, § 115 : temonis vice trahitur, id. 6, 2, 7 : murum urbi cocto la- tere circumdedit, arenae vice bitumine interstrato, Just. 1, 2. — (/?) In a more gen- eral sense (cf. the preced. numbers), After the manner of, like: jactari se passu fluctu algae vice, Plin. 9, 45, 69 : moveri pericli- tantium vice possumus, Quint. 6, 2, 35 : diebus ac noctibus vice mundi circumagi. Suet. Ner. 31 : quaeque dixerut, oracli vice accipiens, Tac. A. 6, 21 fin. — c. in vicem, Instead of, fur: potest malleolus protinus in vicem viviradicis conscri, Col. 3, 14, 3 : — defatigatis in vicem integri suc- cedunt, in their place or stead, Caes. 1?. G. 7. 85,8; so Col. 5, 6, 1.— d. ad vicem, The same : ad tegularum et imbricum vicem, Plin. 36, 22, 44 : ad vicem solis ci- nis calidus subjectus, Pall. 4, 10 fin. ; so id. 3, 28. — ((3) In a more general sense (cf. in the preced. nos. a and b), After the manner of, like: majores natu a majori- bus colebantur ad deum prope ad paren- tum vicem, Gell. 2, 15, 1. vicissatinij ae, /. [2. victus] The goddess that presides over food, Arn. 3, 115. victima. ae, /. [most prob. from vieo, to bind, bind around: cf. Doderl. Synon. 4, p. 481 ; Hartung, Relig. d. Rom. 1. p. 162] A beast for sacrifice adorned with the fillet (vitta), a sacrifice, victim, Plaut. Ps. 1, 3, 93; Hor. Od. 3, 23, 12; Virg. G. 2, 147; Cic. Att. 1, 13. 1 ; Caes. B. G. 6, 16, 2 ; Liv. 45, 7, 1 ; Ov. M. 7, 162; id. Fast. 1, 335, et al. — II, Trop.: quain potestis P. Lentu- lo mactare victimam gratiorem quam si L. Flacci sanguine illius nefarium in nos omnes odium saturaveritis ? Cic. Fl. 38, 95 : se victimam rei publicae praebere, id. Fin. 2, 19, 61 : victima deceptus decipien- tis ero, Ov. Am. 3, 3, 22. yictimarlus» a, «m, adj. [victima] O/or belonging to victims: negotiator, a dealer in beasts for sacrifice, Plin. 7, 12, 10. — II. Subst., victimarius, ii, m. : A. An assistant at sacrifices, Liv. 40, 29, 14 ; Val. Max. 1, 1, 12 ; Inscr. Orell. no. 2453 sq. ; 3644. — B. -^ dealer in beasts for sacrifice, Val. Max. 9, 14, 3. victimo, are. v. a. [id.] To offer in sacrifice, to sacrifice (a post-class, word) : hircum Marti, App. M. 7. p. 192 : hostiam, i id. ib. p. 197: filium. Villi;. Sirac. 34, 24. 1 1629 V 10 T victito, are, »• intcna. a. [vivo] To live, feed, support one's self, subsist on any thing (an ante-class, word) : ficis victita- mus aridis, Plaut. Rud. 3, 4, 59 ; so, sina- pi, id. True. 2, 2, 60 : sueco suo, id. Capt. 1, 1, 12 : parce, id. True. 2, 3, 26 : bene libenter, to live freely, live high, Ter. Eun. 5, 9, 44. victor, oris, m. [vineo] A conqueror, vanquisher, victor : I, Lit.: quod (stipen- dium) victores victis imponere consue- rint, Caes. B. G. 1, 44, 5 ; Cic. Fam. 4, 9, 3 : galli (aves) victi silere solent, canere victores, id. de Div. 2, 26, 56 : omnium gentium victor, id. Pis. 7, 16. Poet. : vic- tor belli, in war, Stat. Th. 9, 624. — In ap- position : victores victis hostibus legiones reveniunt domum, as victors, Plaut. Am. I, 1, 33; so, exercitus, Caes. B. G. 7, 20 Jin. : Sequani, id. ib. 1, 31, 10 : Graii, Ov. M. 13, 414. Of inanimate things : (aestus naves) obnixum victor detrusit in Aus- trum, conquering', victorious, Luc. 9, 334 : Currus, i. e. a triumphal car, Ov. Tr. 4, 2, 47. — B. Victor, The Conquering, the Vic- torious, an epithet of Jupiter, Inscr. Grut. 23, 8 sq. ; of Hercules, Macr. S. 8, 6.— H. Trop. (so rarely; not in Cic): animus t libidinis et divitiarum victor, Sail. J. 63, 2 : victor propositi, Hor. Ep. 1, 13, 11. Victoria^ ae, /. [victor] Victory : I. Lit.: cernere de victoria, Enn. in Non. 511, 9 : insignia victoriae, non victoriam reportare, Cic. de imp. Pomp. 3, 8 : eon- curritur : horae Momento cita mors venit aut victoria laeta, Hor. S. 1, 1, 8, et saepiss. — B. Victoria, ae,/., As a Roman goddess, Victory, Plaut. Am. prol. 42 ; Cic. N. D. 2, 23, 61 ; id. de Div. 1, 43, 98 ; Ov. M. 8, 13 ; Inscr. Orell. no. 387 ; 1803 ; 1838, et mult, al.; cf.Var. L. L.5,10, 19.— II. Transf.: litiiim, in suits, Plin. 29, 3, 12: victoria penes patres fuit, Liv. 3, 50 : ex collega, id. 2, 44, et saep. victorialis, e, adj. [victoria] Of or belonging to victory (late Lat.) : dies, day of victory, i. e. when victories are celebrated, Trebell. Gallien. 3 : scipio, Cassiod. Varr. 6, 1. — IJ, Subst., victorialis, is,/., A plant, called also Idaea Daphne, App. Herb. 58. 1. victdriatus, i> m - tt- «• numus) [Victoria] A silver coin stamped with the image of Victory, in Varro's time worth half a denarius, Var. L. L. 10, 3, 170 ; Cic. Font. 5, 9 ; Liv. 41, 13, 7 ; Quint. 6, 3, 80. — II. As an apothecaries' weight, Marc. Empir. 15. . 2. victdnatUS, a, urn, Part, [victo- ria] Gained by victory : plus victoriatum est quam injuriatum, Tert. adv. Gnost. 6. Victoridla, ae, /. dim. [victoria, no. I., BJ A little statue of Victory, Cic. N. D. 3, 34, 83. victoriosus, a, urn, adj. [victoria] Victorious (an ante- and post-class, word), Cato in Gell. 4, 9, 12 ; as an epithet of the Emperor Probus, Numus ap. Eckhel. D. N. V. 7, p. 505.— Sup. : vir, Sid. Ep. 5, 6 : principes, Inscr. Grut. 170, 5 ; Inscr. Orell. no. 1045. victrix, icis,/ [victor] She that is vic- torious, a conqiteress, victress ; adject., con- quering, victorious : I. L i t. : victrices Athenae, Cic.Tusc. 1, 48, 116: maims vic- trix, id. Sest. 37, 79 : victricia arma, Virg. A. 3, 54 ; so, arma, Just. 44, 5 : copiae, Auct. B. Alex. 40: navis, id. ib. 11; 25; Ov. M. 15, 754 : manus, dextra, id. ib. 4, 740 ; 8, 421 : bella, Stat. S. 5, 2, 150 : lite- rae, that contains news of victory, Cic. Att. 5, 21, 2; so, tabellae, Ov. Am. 1, 11, 25.— II. Trop. : mater victrix filiae non libid- inis, Cic. Clu. 5, 14 : victrix causa deis placuit, sed victa Catoni, Luc. 1, 128. Victualis, e, adj. [2. victus] Of or be- longing to living, i. e. to nourishment or sustenance (post-classical) : ministerium, App. Dogrn. Plat. 1, p. 10 : sumptus, Cod. Justin. 8, 51, 20.--II. Subst, victualia, lum, n„ Provisions, victuals, Cassiod. Var. 3, 44 ; 4, 5. victuanus, a. »">, adj. [id.] Of or belonging to the support of life (post-clas- sical) : exhibitio, i. e. of provisions, Tert. Monog. 8. 1. victus, «i um ' Part, of vinco. 2. victus, " 9 (ante-class, collat. form of the gen. sing., victuis, Var. in Non. 494, 1630 VIDE 11 : victi, Plaut Capt 4, 2, 75 ; also cited in Non. 484, 10), m. [vivo] I. That upon which one lives ; sustenance, -nourishment, provisions, victuals: tenuis victus cultus- que, Cic. Lael. 23, 86 ; so id. Quint. 15, 49 ; id. Tusc. 5, 34, 99 ; id. Off. 1, 4, 12 ; Caes. B. G. 6, 22, 1 ; 23/n. ; Hor. S. 1, 1, 9S ; 2, 2, 53, et saepiss. : dat., victu, Lucil. in Gell. 4, 16, 6 ; Virg. G. 4, 158. — In the plur., Plaut. Mil. 3, 1, 141 ; Cic. Fin. 5, 4, 10 ; Ov. M. 15, 104, et al. — B. I" jurid. lang., in a wider sense, for Necessaries of life in gen., inclusive of clothing, "Ulp. Dig. 50, 16, 43 ; Gai. ib. 44." — JJ B A way of life, mode of living (so rarely, but quite classical) : in victu considerare oportet, apud quos et quo more et cujus arbitratu sit educatus, etc., Cic. Inv. 1, 25, 35 ; so Caes. B. G. 1, 31, 11 ; Hor. S. 2, 2, 63. Viculus, >i m - dim. [vicus] A little vil- lage, hamlet, Cic. Rep. 1, 2 ; Liv. 21, 33, 11. VICUS, U m. [digammated from olnos ; cf. vinum from olvov] Collectively, A row of houses in town or country, a quarter of a city, a street ; also, a village, hamlet : 1, A quarter of a city, a street : Cic. Mil. 24, 64 ; so Caes. B. C. 1, 27, 3 ; Hor. S. 2, 3, 228; id. Ep. 1, 20, 18; 2, 1, 269; Ov. F. 6, 610, et al. — JI. A village, hamlet, a country-seat: si quis Cobiamacho, qui vi- cus inter Tolosam et Narbonem est, de- verterentur, Cic. Fontei. 5, 9 ; so Caes. B. G. 1, 5, 2 ; 2, 7, 3 ; 4, 4, 2 ; Tac. G. 12 ; Cic. Fam. 14, 1, 4 ; Hor. Ep. 1, 11. 8 ; 1, 15, 7 ; 2, 2, 177, et al. Videlicet; <-"*<>• [contr. from videre licet ; cf scilicet from scire licet ; v. sci- licet, init. ; and therefore, prop., it is easy to see, to comprehend] Serving, like sci- licet, to confirm and complete what precedes ; (* but with the difference that scilicet indicates rather the false, and vid- elicet the true explanation ; v. Zumpt, Lat. Gram. § 345 note) ; Eug. It is easy to see, is clear or evident, clearly, plainly, evi- dently, manifestly, etc. (quite class., but much less freq. than scilicet): I, Lit: («) With an object-clause on ac- count of videre (so perh. only ante- and post-classical ; for in Cic. Att. 5, 11, 7, the MSS. vary between datas and datae ; v. Orell. N. cr., ad loc.) : videlicet, parcum ilium fuisse senem, qui dixerit . . . Vide- licet fuisse ilium nequam adolescentem, etc., Plaut. Stich. 4, 1, 49 and 51 : esse vid- elicet in terris primordia rerum, Lucr. 1, 211 : sed videlicet eum vocabula rerum ignoravisse, Gell. 17. 5,9. — (/?) As a mere particle: nunc enim est Negotiosus in- terdius: videlicet Solon est, Plaut Asin. 3, 3, 9 : videlicet propter diviti'as inditum id nomen quasi est, id. Capt. 2, 2, 36 : hie de nostris verbis errat videlicet, quae hie sumus locuti, Ter. Heaut. 2, 3, 22: quae videlicet file non ex agri consitura, sed ex doctrinae indiciis interpretabatur, Cic. Rep. 1, 11 fin. — (y) Elliptically in re- plies: quid metuebant? Vim videlicet, Cic. Caecin. 15, 44 : quid horum se negat fecisse? Ulud videlicet unum, quod ne- cesse est. pecuniam accepisse, id. Verr. 2, 2, 33, 80 : qui corum . . . quorum ? Vide- licet qui supra scripti sunt, id. Cluent 54, 148. B. in partic, also like our It is easy to see, is very plain, of course, forsooth, in an ironical or sarcastic sense, when the contrary is intended : tuus videlicet salu- taris consulates, perniciosus meus, Cic. Phil. 2, 7, 15: homo videlicet timidus et permodestus (Catilina) vocem consulis ferre non potuit, id. Cat 2, 6, 12. II. Transf, as a mere complementa- ry or explanatory particle, To wit, name- ly (quite class. ; whereas scilicet in this sense is only post-Aug.) : caste jubet lex adire ad deos, animo videlicet, Cic. Leg. 2, 10, 24 : venisse tempus iis, qui in timo- re fuissent, conjuratos videlicet dicebat, ulciscendi se, id. Sest. 12, 28; cf. id. Rep. 1.38: quale de Homero scribit Ennius, de quo videlicet saepissime vigilans sole- bat cogitare et loqui, id. ib. 6, 10. viden'? v - video, ad init. Video, vidi, visum, 2. (viden', i. e. vi- desne, Plaut. Epid. 2, 2, 37 ; Ter. Eun. 2, 2, 10 ; 34 ; 4, 6, 16 ; Catull. 61, 98 ; Tib. 2, 2, 17 ; Virg. A. 6, 780) v. a. [digammated from I A, i.JA, r»W] To nee with the eyes. VIDE 1. Lit. : A. I" gen. : PA. Tun' me vi- disti 1 Sc. Atque his quidem oculis. Ph. Carebis, credo, Qui plus vident, quam quod vident Sc. Numquam hercle de- torrebor, Quin viderim id quod viderim, Plaut. Mil. 2, 4, 15 .sq. : clare oculis video, id. ib. 3, 1, 36 : nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus, etc., Cic. Tusc. 1, 20, 46 ; cf. id. Rep. 6, 29 ; id. de Or. 3, 40, 161 : Considium, quod non vidisset, pro viso sibi renunciasse, Caes. B. G. 1, 22 fin. : muliere8 et pueri qui vi- sum processerant, Sail. J. 94, 5 : ut juvat pastas oves Videre properantes domum I Videre fessos vomerem inversum boves Collo trahentes- languido I Hor. Epod. 2, 62 sq. : serpentes atque videres Infernas errare canes, id. Sat. 1, 8, 35, et saep. — In the pass. : ubi sol sex meneibus continuis non videtur, Var. R. R. 1, 2, 4 : a se diser- tos visos esse multos. Quint. 8 praef. § 13; cf. id. 12, 1, 21: consulis ante pedes vix viderer eques, Ov. Pont. 4, 9, 18. — Im- pers. : De. Vide sis modo etiam. Ly. Vi- sum' st Plaut. Merc. 2, 2, 52; so id. Asin. 3, 3, 95. 2. Transf.: a. Of inanimate things: (Apenninus) Gallica rura videt, Luc. 2, 429 : et casus abies visura marinos, i. e. to experience, Virg. G. 2, 68. — b. Of the other senses, To perceive, observe any thing: vi- distin' toto sonitus procurrere coelo 1 Prop. 2, 6, 49 ; cf.. mugire videbis Sub pe- dibus terram et descendere montibus or- nos, Virg. A. 4, 490 ; and, turn videres Stri- dere Becreta divisos aure susurros, Hor. S. 2, 8, 77 : naso pol jam haec quidem vi- det plus quam oculis, Plaut. Mil. 4, 6, 44. B. In partic, To see on purpose, to look at any thing : vide sis signi quid siet, Plaut. Am. 2, 2, 155 ; cf., vide, tali ubi sint, id. Most. 1, 3, 151 : illud vide, os ut sibi distorsit carnufex, Ter. Eun. 4, 4, 3. So in colloquial lang., like our to see a per- son, for to visit him : Septimium vide et Laenatem et Statilium : tribus enim opus est, Cic. Att. 12, 14, 1 ; so id. ib. 12, 37, 4 ; 4, 12; Plin. Ep. 1, 5, 8 ; Suet. Tib. 7.— And, me vide, look to me, i. e. trust to me, Plaut. Merc. 5, 4, 53 ; id. Trin. 3, 3, 79 ; Ter. Andr. 2, 2, 13 ; id. Phorm. 4, 4, 31 ; differ- ent from which is, quin tu me vide?? only look at me .' Cis. Pis. 25, 61. II. Trop.: A. In gen., To see with the mind's eye, to perceive, mark, observe, understand, comprehend, etc.: quem exi- tum ego tarn video animo, quam ea, quae oculis cernimus, Cic. Fam. 6, 3, 2: si dor- miente8 aliquid animo videre videamur, id. Acad. 2, 40, 125; so, aliquid in somnis. id. N. D. 1, 29, 82 : somnia, id. de Div. 2, 71, 147: nonne vobis videtur is animus qui plus cernat et longius videre se ad meliora proficisci : ille autem cui obtusi or est acies non videre ? id. de Sen. 23, 83 : videre acutius atque acrius vitia in di- cente quam recta, id. de Or. 1, 25, 116: quod ego, cur nolim, nihil video, id. Fam. 9, 6, 2 : aliena melius videre et dijudicarc, Ter. Heaut. 3, 1, 97 : quum me vidisse plus fateretur, se speravisse meliora, that I had seen further, Cic. Phil. 2, 15, 39 ; cf, sin autem vos plus in re publica vidistis, id. de imp. Pomp. 22, 64 : dii vatesque eorum in futurum vident, Liv. 6, 12, 8. B. In partic. : 1. To look at, look to, consider, to think or reflect upon ; to see to, care for, provide: duae conditiones sunt : utram tu accipias, vide, Plaut. Bac 4, 9, 118 : nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solenf, Cic. Acad. 2, 13, 40 : id primurn videamus, quatenus amor in amicitia progredi debeat, id. Lael. 11, 36 : quamobrem et haec videnda et pecuniae fugienda cupiditas, id. Off. 1, 20, 68 : te moneo : videas etiam atque etiam et con- sideres, quid agas, quo progrediare. etc., id. Verr. 2, 5, 68, 174, et saep. : legi Bruti epistolam non prudenter rescriptam : sed ipse viderit, let him see to that himself, Cic. Att. 12, 21, 1 ; so, viderit, Ov. A. A. 2, 371 ; id. 'Prist 5, 2, 43 ; cf., quam id recte faci am, viderint sapientes, Cic. Lael. 3, 10; and, quae (ars) quam sit facilis, illi vide- rint, qui, etc. . . . deinde etiam tu ipse vide* ris, qui earn artem facilem esse dicis, id. de Orat. 1, 58, 246 ; cf. also, quid mini, in- quit, cum ista summa sanctimonia ac dili- genria ? Viderint ista offlcia viri boni, id. VIDE Quint. 17, 55: — antecessernt Stntius, ut prandium nobis videret, t. e. provide, id. Att. 5, 1, 3 ; so, aliquid cibi, id. Tusc. 3, 19, 46 : aliud lenius(vinum),Ter.Hcaut 3, 1, 50 : Philippum dixisse constabat, viden- dum sibi aliud esse consilium, illo senatic se rem publicum gerere non posse, Cic.de Or. 3, 1, 2 : absque eo esset, recte ego mini vidissem, Ter. Ph. 1, 4, 12 : — navem idoneam ut habeas, diligenter videbis, Cic. Fara. 16, 1, 2 ; cf., videret, ut quam pri- mum tota res transigeretur, id. Quint. 5, 20 1 and, videndum est, ne obsit benigni- tas . . . turn, ut pro dignitate cuique tribu- atur, id. Oft'. 1, 14, 42 ; cf also, vos videte, quid aliae faciant isto loco feminae : et ne, quura velitis, exire non liceat, id. Fam. 14, 18, 2. 2. To see, live to see a period or event : ex multis diebus, quos in vita celeberri- mos laetissimosque viderit, Cic. Lael. 3, 12 ; so, utinam eum diem videam, quum, etc., id. Att 16, 11, 1 : duxi uxorem quam ibi miseriam vidi ! Ter. Andr. 5, 4, 13 : 6pero multa vos libero9que vestros in re publica bona esse visuros, Cie. Mil. 28, 78 : multasjam summorumimperatorum cla- nssimas victorias aetaa nostra vidit, id. ib. 77. 3. In the pass., To be looked upon or re- garded in any manner, i. e. to seem, appear to be or do any thing : numquam periculi fuga committendum est, ut imbelles timid- ique videamur, Cic. Off. 1, 24, 83 : ne id, quod speciem haberet honesti, pugnaret cum eo, quod utile videretur, id. Off. 3, 2, 7 : multo rem turpiorem lore et iniquio- rem visum iri intelligebant, id. Verr. 2, 2, 17,42: cf.id.de Or. 3, 11.42: ex quo illo- rura beata mors videtur, horum vita lau- dabilis, id. Lael. 7, 23, et saep.— With a personal dat.: cetera, quae quibusdam ad- mirabilia videntur, etc., Cic. Lael. 23, 86 : digna mihi res quum omnium cognitione turn nostra familiaritate visa est, id. ib. 1, 4 : idonea mihi Laelii persona visa est, quae, etc., id. ib. : a natura mihi videtur potius quam ab indigentia orta amicitia, id. ib. 8, 27 : quae Aristoni et Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo, id. Fin. 2, 13, 43 : quod idem Scipioni videbatur, id. ib. 4, 14. — (fi) c. inf. : ut beate vixisse videar. quia, etc., Cic. Lael. 4, 15 ; id. ib. 8, 27 : so- lera e rnundo tollere videntur, qui amici- riam e vita tollunt, id. ib. 13, 47 : videre jam videor populum a senatu disjunc- tum, id. ib. 12, 41 ; cf., te vero, Caecili, quern ad modum sit elusurus, videre jam videor, id. de Div. in Caecil. 14, 45. — With a personal dat. : Cic. Lael. 14, 51 : videor mihi perspicere ipsius animum, Cie. Fam. 4, 13. 5: hoc mihi videor videre, id. Inv. 57, 171. — (j ) c. nom. et inf. : ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae esse vi- deantur, Cic. Lael. 21, 78 : ut tamquam a praesentibus coram haberi sermo videre- tur, id. ib. 1, 3: quae (sapientia) videtur iu hominem cadere pcsse, id. ib. 16, 100. — With a personal dat. ■ divitior mihi et affluentior videtur esse vera amicitia, Cic. Lael. 16, 58. — (<5) Impers., c. ace. el inf. (cf. creditur, in the same construction, p. 391, C, 2, b ; and dicitur, p. 465, I., A, b) : non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtutem, Cic. Tusc. 5. 5, 12 Klotz ; cf, aliis videtur, non inchoatam sed per- fectam probationem hoc nomen accipere, Quint. 5, 10, 5 Spald. : quae vult videri, se esse prudentiam, Cic. Off. 3, 17, 71 : quia videbatur et Limnaeam eodem tem- pore oppugnari posse, Liv. 36, 13 fin. : vi- sum est in somnis pastorem ad me appel- lere, Att. in Cic. de Div. 1, 22, 44.— J}. In official decisions, as a guarded opinion, instead of a positive declaration : majores nostri voluerunt, quae jurati judices cog- novissent, ea non ut esse facta, sed ut, " videri' pronunciarent, Cic. Att. 2, 47, 146 : fecisse videri pronunciat, id. Verr. 2, 5, 6, 14 : quum pontifices decressent, vi- deri posse sine religione earn partem areae mihi restitui, id. Att. 4, 2, 3 : consul adje- eit Senatusconsultum, Ambraciam non vi- deri vi captam esse, Liv. 38, 44, 6 : Scipio- nis sententiam sequuntur, uti ante certam diem- Caesar exercitum dimittat : si non fa- ciat, eum adversus rem publicum facturum videri, Caes. B. G. 1, 2, 6.— c , Pregn., vi- detur (alicui), It scents proper, seems good V IE N to any one ; he (she, etc.) pleases, lilies : earn qnoque, si videtur, correctionem ex- plieabo, Cic. Acad. 1, 9, 35 : tibi si videbi- tur, villis iis utere, quae, etc.. id. Fam. 14, 7,3: velim Lentulum puerum visas eique de mancipiis, quae tibi videbitur, attribu- as, id. Att. 12, 28, 3 : qui imitamur, quos cuique visum est, id. Off. 1, 32, 118 ; cf., ut consul, quem videretur ei, cum imperio mitteret, qui, etc., Liv. 31, 3, 2; so id. 29, 20,4: ubi visum est, subvesperumdispersi discedunt, Caes. B. G. 5, 58, 3.— Hence visum, i, n., Something seen, a sight, appearance, vision : visa somniorum, Cic. Tusc. 1, 41, 97 : talia visa, Prop. 2, 26, 20 : die age . . . visa quid ista ferant, Ov. Am. 3, 5,32: turpia, Prop. 2. 6, 28.— H. In par- tic, a transl. of the Gr. (pavraaia. An im- pression made by some external object upon the senses, An image, Cic. Acad. 1, 11, 40 ; 2, 6, 18 ; 2, 24, 77. * VlduatuSj " 8 . m - [viduo] Widow- hood, Tert. Virg. vet 9. *yiduertas>atis,/. [viduus] Lack of fruits of the earth, dearth, sterility, Cato R. R. 141, 2; cf. Fest. p. 369. Vlduitas- atis, /. [id.] Bereavement, want, lack: *In gen.: omnium copiarum atque opum, Plaut. Rud. 3, 3, 2,— II. I n partic, Widowhood, Cic. Caecin. 5, 13; Liv. 40, 4, 2. Vidularia. ae, /. The title of a lost comedy by Plautus. VidnluS) i. m. A leathern traveling- trunk, portmanteau, knapsack, Plaut. Rud. 4, 3, 60 sq. ; 4, 4, 86 ; id. Men. 5, 7, 47. Vlduo, avi, atum, 1. v. a. [viduus] To deprive, bereave of any thing (poet, and in post-Aua. prose) : urbem civibus, Virs:. A. 8, 571: ornos foliis, Hor. Od. 2, 9, 8": arva pruinis, Virg. G. 4, 518 : vitem pris- tino alimento, Col. Arb. 1, 4: regna (Plu- tonis) lumine, Sil. 3, 601, et sarp. With the^*e«.: orba pedum partim, mannum viduata vicissim, Lucr. 5. 838. — H. 1 n partic, viduata, ae. adj., Bereft of her husband, widowed : Agrippina viduata morte Domitii. Suet. Galb. 5; so Mart. 9, 31, 6 ; Tac. A. 16, 30 : conjux viduata tae- dis, i. e. divorced, Sen. Med. 581. VldiiuS? a, um, adj. [rootviD, whence divido, prop., separated from, bereft of any thing ; hence, in partic] Bereft of a husband or lover, spouseless, mate- less, widowed ; and subst, in the fern., a widow: quae (Penelopa) tarn diu vidua viro suo caruit, Plaut. Stich. 1, 1, 2 : vi- duae pucllae, Prop. 2, 33. 17: — nupta, vidua, virgo, Plaut. Cure. 1, 1, 37: cogni- tor viduarum, Cic. Caecin. 5,14: orbarum et viduarum tributa, id. Rep. 2, 20 : vidu- as avaras venari, Hor. Epod. 1, 1, 78, et saep. : — vidui viri, Plnut. Merc. 4, 6, 13; eo Ov. A. A. 1, 102 ; id. Her. 8, 86. — Of unmarried women : se rectius viduam et ilium coelibem futurum fuisse conten- dere quam cum imparl jungi, Liv. 1. 46, 7 ; so Sen. Here. Fur. 245 ; id. Med. 215 ; cf. Jabol. Dig. 50, 16, 242.— H. Transf. : A. Of animals : columba, Plin. 10, 34, 52. — B. Of things: torus, Prop. 2, 9, 16: cubile, Ov. Am. 2, 10, 17 : noctes, id. Her. 19, 69 : domus, id. Fast. 1, 36 : manus (Penelopes).id.Her.l.lO: coelibatus, Sen. Ben. 1, 9. — So of a vine which is not train- ed to any tree, which stands alone: ut vidua in nudo vitis quae nascitur arvo, Catull. 62, 49. And conversely, of trees which are without vines : et vitem viduas ducit ad arbores, Hor. Od. 4, 5, 30 ; so Juv. 8, 78 ; Mart. 3, 58, 3 ; Col. 5, 6, 31.— C. In gen., To be deprived or bereft of, to be without any thing (so only poet, and in post-Aug. prose) (*'with a or ab, the sim- ple abl., or the gen.) : cogor adire lacus viduos a lumine Phoebi, Virg. Cul. 371 : alni (ii e. naves) moderantibus, Stat. Th. 10, 13 ; cf, clavus (gubernatore), id. ib. 10, 183 : solum arboribus, Col. 2, 2, 25 : pabulationes pecudibus, id. 9. 4, 1 : nee viduum pectus amoris habet, Ov. Am. 3, 10, 18 ; so, viduus teli, Sil. 2, 247. viduviuili! Hi »■ [viduus] Widowhood (late Lat.), Sid. Ep. 6, 2 ; Inscr. ap. Don. cl. 10, no. 51. Vienna- ae, /. A city in Gallia jVnr- bonensis, on the Iihodanus, now Vienne, Caes. B. G. 7, 9; Cic. Fam. 10, 9, 3 ; Mel. 3, 5, 2; Plin. 2, 47, 46; 3, 4, 5 ; Tac. A. 2, V I G I 24 ; id. Hist. 1, 66 ; Mart. 7, 87, 2, et id. ; cf. Ukert, Gall. p. 452. - II. Deriv., VI- ennensis. B, adj., Of or belonging to Vitnne : ager, Plin. 14, 1 , 3. — In the plur. subst.. Vienne uses, ium,m., The inhab- itants of Vienna, Veil. 2, 121; Tac. H. J, 65 ; Plin. 14, 4, 6, et al. V1CO, no per/, etum, 2. V. a. To bind or twist together, to plait, weave (mi ante- class, word): "vicre vincire : a quo e*t in Sota Ennii : Ibant malaci viere Vine- riam corollam," Var. L. L. 5, 10, 19 ; cf. Fest. p. 375; Non. 189, 20: ut habeas vimina, undo viendo quid facias, ut sirpe- as, vallos, crates, Var. R. R. 1, 23, 5. — Hence vietus (per synaeresin scanned as a dissyl. w— ', Ter. Eun. 4, 4, 21 ; Hor. Epod. 12, 7), a, um, Pa., prop., Bent togcthir, bent np ; hence, shrunken, shrivehd, with- ered, wrinkled (cf. viesco) : aliquid vietum et caducum, Cic. de Sen. 2, 5 ; So, ficus, Col. 12, 15. 1. — Transf. : cor, Cic. de Div. 2, 16, 37 : senex, Ter. Eun. 4, 4, 21 : vestis, decayed, Lucr. 3, 386. ' * vieSCO» cere, v. inch. n. [vieo] To shrink up, shrivel, wither (cf. vietus, sub vieo, Pa.) : viescens ficus, Col. 12, 15, 1. vietor* oris, m. [id.] A cooper, Plaut. Rud. 4, 3, 51 ; Ulp. Dig. 9, 2, 27 fin. VietuS) a J um, v. vieo, Pa. Vlffeni) ae, a, v. viceni. Vlgreo* ere, v. n. To be lively or rig- orous ; to thrive, flourish, bloom, etc. (quite class.; mostly of things concrete and ab- stract): I, In gen. : quae a terra stirpi- bus continentur, arte naturae vivunt et vigeut, Cic. N. D. 2, 33, 83 ; cf. id. Tusc. 1, 27, 66 : sive occiderit animus sive vi- geat, id. ib. 1, 43, 104 : vegetum ingenium in vivido pectore vigebat, Liv. 6, 22, 7 : animus laetitia viget, Lucr. 3, 151 ; if. nos animo duntaxat vigemus, etiam nia- gis quam quum florebamus, Cic. Att. 4, 3, 6 : memoria vigere, id. de Or. 2, 87, 355 : viget aetas, animus valet, Sail. C. 20, 10 : fama Mobilitate viget, Virg. A. 14. 175: cujus facta viva nunc vigent, Naev. in Gell. 6, 8. 5: vigebant studia rei miliums, Cic. Coel. 5, 12: audacia. largitio. avariria vigebant. Sail. C. 3, 3 : tui politici lilri omnes vigent, Coel. in Cic. Fam. 8, 1, 4 : quem (Philonem) in Academia maxime vigere audio, i. e. is in the highest repute or esteem, Cic. de Or. 3. 28, 110: so id. ib. 1, 11, 45 ; id. Fam. 7, 33, 1 ; cf, Harmo- dius in ore et Aristogito . . . viget, id. Tusc. 1, 49j 116. VlgesCOj gui, 3. v. inch. n. [vigeo] To become lively or vigorous ; to grow thrifty ; to begin to flourish or bloom : de nihiloque renata vigescere copia rerum, Lucr. 1, 758 : jam laeti studio pedes vigeseunt, Catull. 46, 8 :■ — vestrae turn arae, vestrae religiones viguerunt, vestra vis valuit, Cic. Mil. 31, 85: diu legiones Caesaris vi- guerunt, nunc vigent Pansae, vigent Hjr- tii, etc., id. Phil. 11, 15, 39 : summis honor- ibus et multa eloquentia, Tac. A. 14, 19. Vigresimus. a, um, v. vicesimus. ViffessiSj is- m - [viginti-as] Twenty asses, Mart. 12, 76, 1 ; Mart. Cap. 7, 241. VlgieSj udv., for vicieB. Ticenty times, Mart. Cap. 6, 194. Vlgilj "i s > a dj- [vigeo] Awake, on the watch, alert (quite class.) : I, Lit. : prius orto Sole vigil calamum et chartas et scrinia posco, Hor. Ep. 2, 1, 113 ; so id. ib. 1, 2, 37 : canes, id. Od. 3, 16, 2 : ales, i. e. the cock, Ov. M. 11, 597 : Aurora, id. ib. 2, 112 : custodia, id. ib. 12, 148, et saep. — Transf, of things: oculi, Virg. A. 4, 182: ignis, i. e. always burning, id. ib. 4, 200 : lucernae, night-lamps, Hor. Od. 3, 8, 14 : auris, wakeful, listen ing, Stat. Ach. 2, 119: nox, Tac. A. 4, 48. — B. Subst, A watchman, sentinel: clamor avigilibus fa- nique custodibus tollitur, Cic Verr. 2, 4, 43, 94 ; so Liv. 44, 33, 8 ; Ov. M. 13. 370 : nocturni, Plaut. Am. 1, 1, 195. Of such vigiles there were in Rome, from the time of~Augustus, seven divisions, with their prefects and sub-prefects, constituting a regularly organized night-police, Suet. Aug. 30 ; Paul. Dig. 1, 15^3 ; Julian, ib. 47, 2, 56 ; cf. Adam's Alterth. 1, p. 215.— Transf. : mundi (sol et luna), Lucr. 5, 1435. Of cocks: noctumi, Plin. 10. 21, 24. — II. Trop. : cura, wakeful, active, Ov. 1631 V I G I M. 3, 396 ; 15, 65 : questus, uttered by night, Stat. S. 1, 2, 196. vigilabilis, e, adj. [vigilo] Wake- ful, watchjul : dormitio nostn pectoris, Var. in Non. 100, 2. VlgilanSj antis, Part, and Pa. of vigilo. vigilanter. adv., v. vigilo, Pa., ad Jin. Vigilantia, ae, /. [vigilans, from vigilo ] Wakefulness: f. Lit. (so very rarely) : erat (Plinii) incredibile studium, Bumma vigilantia, Plin. Ep. 3, 5, 8. Jo- cosely : fuit (Caninius) miriflca vigilantia, qui suo toto consulatu somnum non vi- derit, Cic. Fam. 7, 30, 1. — Far more freq., II, Trop., Watchful attention, watchful- ness, vigilance: Siciliam virtute istius et vigilantia singulari . . . tutam esse serva- tam, Cic. Verr. 2, 5, 1, 1 ; so id. ib. 2, 4, 24, 54 ; id. Plane. 25, 62 ; id. Att. 8, 9, 4 ; Ter. Ad. 3, 3, 44 ; Quint. 5, 7, 10. vigilate? adv., v. vigilo, ad fin., no. B. VlgilatiOi 6nis [vigilo] Wakefulness, sleeplessness, Coel. Aur. Tard. 1, 4, 101. VlgilaXj acis, adj. [ id. ] Watchful : canes, Col. 7, 12, 5. — H, Trop. : curae, Ov. M. 2, 779. yigilia> ae, /. (ncutr. collat. form, vi- gilium, Var. in Non. 232, 4) [vigil] A wak- ing, being awake: I, Lit.: A. I" gen., Wakefulness, sleeplessness, a lying awake, vigil: utneque vigilia praecesserit neque ventris resolutlo, Cels. 2, 6 : cui non 6unt auditae Demosthenis vigiliae, Cic. Tusc. 4, 19, 44 ; so id. Parad. prooem. § 5. B, In parti c. : 1.^4 keeping awake for the security of a place, esp. of a city or camp, a watching, watch, guard : noc tu vigilias agere ad aedes sacras, Cic. Verr. 2, 4, 43, 93 : vestra tecta custodiis vigiliisque defendite, id. Cat. 2, 12, 26 : ex- ercitus stationibus vigiliisque fessus, Liv. 5, 48, 6 : vigiles scutum in vigiliam ferre vetuit, to take on guard, id. 44, 33, 8. — Hence, b. Trans f. : («) A watch, i. e. the time of keeping watch by night, among the Romans a fourth part of the night : "nox in quatuor vigilias dividitur, quae singti- lae trium horarum spatio supputantur," Hier. Ep. 140, 8: prima vigilia capite ar- ma frequentes, Liv. 5, 44_/in. : quum puer tuus ad me secunda fere vigilia venisset, Cic. Fam. 3, 7, 4 ; so, de tcrtia vigilia, Caes. B. G. 1, 12, 2 : tenia vigilia, id. ib. 2, 33, 2 : de quarta vigilia, id. ib. 1, 40, 14, et saep. — (./}) The watch, i. e. those standing on guard, watchmen, sentinels : myites disponit, non certis spatiis intermissis sed perpetuis vigiliis stationibusque, Caes. B. C. 1, 21, 3 ; so id. ib. 2, 19, 3 ; Cic. Mil. 25, 67 ; Sail. C. 32, 1 ; id. Jug. 45, 2 ; 100', 4 ; Liv. 39, 14 fin., et mult. al. 2. A watching at religious festivals, nightly vigils : Cereria vigiliae, Plaut. Aul. prol. 36 ; so id. ib. 4, 10, 65. II. Trop., Watchfulness, vigilance (the figure taken from military sentinels ; per- haps only in the two follg. ]" '«sages ; whereas vigilantia is far more i. • ut vacuum metu populum Romanum os- tra vigilia et prospicientia redderomus, Cic. Phil. 7, 7, 19 ; of. id. ib. 1.1,1: cupio jam vigiliam meom, Brute, tibi tradere : sed ita, ut ne desim constantiae meae, my post, i. e. my office, duty, id. Fam. 11, 24, 1, vigiliarium, ", n. [vigil] A watch- tower, Sen. Ep. 57 med. — H, A small sepul- chral monument nf the same shape, Inscr. Orell. no. 4557. VlglHurHj ii, v * vigilia, ad init. Vl°ilo> avi, atum, 1. v. n. and a. [vigil] I, Neutr., To watch, i. e. to be or keep awake at night, not to sleep, be wakeful (quite class.): A. Lit.: ad multam noctem vigi- lare, Cic. Rep. 6, 10; so, de nocte, id. Q.Fr. 2, 15, 2 : proxima nocte, id. Cat. 3, 3, 6 : us- que ad lucem, Ter. Eun.2, 2, 47: ad ipsum mane, Hor. S. 1, 3, 17, et saep.— With a ho- mogeneous object: in lectitando... vigilias vigilare, Gell.N. A. praef. § 19. — Transf., vigilat Troicus ignis, to burn continually, Stat. S. 1, 1, 35 ; so, rlamma, Flor. 1, 2, 3 : lumina (of a light-house), Ov. Her. 18, 31. — Proverb. : hie vigilans somniat, i. e. builds castles in the air, Plaut. Capt. 4, 2, 68 ; cf.. mim ille somniat ea, quae vigilans voluit? Ter. Andr. 5, fi, 8 : qui imporata effecta reddat, non qui vigilans dormiat, who dreams with his eyes open, goes to sleep oner a thing, Plaut. Ps. 1, 3, 152; cf., et 1632 VILE vigilans stertis, Lucr. 3, 1062. — Impers. : redeo, si vigilatur et hie, Mart. 12, 68, 6. — B. Trop.: 1. In gen., To be watchful, vigilant: vigilantes curae, Cic. deDiv. 1, 43, 96. — 2. In partic, To keep watch over any thing, to be watchful or vigilant : "vigilandum'st semper ; multae insidiae sunt bonis, Att. in Cic. Plane. 24, 59 : ex- cubabo vigilaboque pro vobi6, Cic. Phil. 6, 7, 18 : vigila, Chrysippe, ne tuam cau- sam deseras, id. Fat. 6, 12 : ut vivas, vigila, Hor. S. 2, 3, 152 : studiis vigilare severie, to engage in, Prop. 2, 3, 7: — mars vigila, an invocation to Mars at the breaking out of a war, ace. to Serv. Virg. A. 8, 3. — H, Act., To watch through, spend in watching, to do or make while watchingXpoet) : noc- tes vigilantur amarae, Ov. Her. 12, 169 ; so, vigilata nox, id. Fast. 4, 167 : ubi jam breviorque dies et mollior aetas, Quae vigilanda viris, Virg. G. 1, 313 ; so, vigila- tum carmen, Ov. F. 4, 109 : vigilati labo- res, id. Trist. 2, 11.— Hence, A. vigilans, antis, Pa. (ace. to no. I., B, 2), Watchful, anxious, careful, vigi- lant : vigilantes et boni et fortes et mise- ricordes, Cic. Rose. Am. 48, 139 ; so, v. et acutus tribunus plebis, id. Agr. 1, 1, 3 : v. et industrius homo, id. Att. 8, 11, B, 1. — Comp.: nemo paratior, vigilantior, com- positior, Cic. Verr. 1, 11, 32. — : Sup.: dux (Hannibal), Val. Max. 9, 1, 1 ext. — Adv., vigilanter, Watchfully, carefully, vigi- lantly: Cic. Verr. 2, 4, 64, 144.— Comp. : id. Rep. 6, 24,— Sup. : id. Mur. 15, 32. * B. vigilate, adv., for vigilanter, Watchfully, vigilantly : Gell. 3, 14, 12. Viginti. numer. [ digammated from the Doric ukuti] Twenty: viginti jam usu'st Alio argenti minis, Plaut. Asin. 1, 1, 76 : si viginti quiessem dies, Cic. Plane. 37, 90: annos natus unum et viginti, id. de Or. 3, 20, 74 : blattae impositae diebus vi- ginti uno, Plin. 29, 6. 39 Jin. ; cf. id. 30, 10, 27 Jin. : cui (Mithridati) duas et viginti linguas traditur notas 1'uisse, Quint. 11, 2, 50 : qviatuor hinc rapimur viginti et mil- lia rhedis, Hor. S. 1, 5, 86, et saep. viginti - angrulus* a, um , adj. Having twenty angles : sphaera, App. Dogm. Plat. 1, p. 5. Vlgintivir»_viri, v. vigintiviri. vigintiviratus> U3 . m - The office of the vigintiviri, the vigintivirate : for the distribution of lands, Cic. Att. 9, 2, 1 ; Quint. 12, 1, 16 Spald. ; of the inferior civil court, Tac. A. 3, 29 ; of a municipal court, Inscr. Orell. no. 3970. Viginti- Virii 6mm, m. A college or board of twenty men, the vigintiviri : I, Appointed by Caesar during his consul- ship for distributing the Campanian lands, Cic. Att. 2, 6, 2 ; Suet. Aug. 4 ; cf. Veil. 2, 44, 4; Front, de Colon, p. 137. — In the sing., Plin. 7, 52, 53. — H, An inferior civil court, one half of whose members assist- ed the praetor, and the other half pre- sided over the roads, the mint, and public executions, Spart. Julian. 1 ; cf. Tac. A. 3, 29.— In the sing., Inscr. Orell. no. 2761.— III. ^ council of State, created A.D. 237, in opposition to Maximinus, Capitol. Gord. 10; Inscr. Orell, no. 3042. yig"Orj oris, m. [vigco] Liveliness, act- ivity, force, vigor (mostly poetical and in post-Aug. prose; not in Caes.; perh. also not in Cic.) : nee tarda senectus Debilitat vires animi mutatque vigorem, Virg. A. 9, 611 ; cf., juventas et patrlus vigor, Hor. Od. 4. 4, 5 ; animi, Ov. Her. 16. 51 ; Liv. 9, 16, 12; so, mentis, Quint. 11. 2, 3: quan- tum in illo (libro), di boni, vigoris est, quantum animi ! Sen. Ep. 64 : gemmae, strong brilliancy, Plin. 37, 7, 28 ; cf. id. 9, 35, 54. — In the plur., Vitr. 6, 1 fin. ; Sil. 15, 355. VlgoranS; nntis, Part, [visror] *I. Strengthening, invigorating : effeminan- tia magis quam vigorantia disciplinam, Tert. Pudie. 2. — * II, Becoming strong or vigorous ; vinnm animae vigorantis ex vite Chri8tl, Tert. Res. Cam. 26 med. *VlgoratuSi a, um > Part, [id.] Stout, lusty, vigorous: juvenis, App. M. 9, p. 227. VllesCOt '"'> 3. v. inch. n. [vilis] To become tror/hlcss, had, vile (late Latin): qu-imvis clarua homo vilescit in turba, Hier. Kp. 66, 7 ; so Sid. Ep. 7, 9 ; Paul. VILL Nol. Carm. 22, 56 ; Aug. Tract, in JoanD. 24, 1. (* VlliflCO) ar e, "• a. [vilisfacio] To make or esteem of little value, Hier. Ep. 135.) Vllipendo? ere, v. a. [vilis-pendo] To hold in slight esteem, to depreciate, de- spise, vilipend: aliquem, Plaut. True. 2, 6, 58. _ Vilis* e, adj. Of small price or value, purchased at a low rate, cheap : nee quic- quam hie vile nunc est nisi mores mali, Plaut. Trin. 1, 1, 10 : annona vilior, id. Mil. 3, 1, 137 : frumentum quoniam vilius erat, Cic. Verr. 2, 3, 84, 195 : res vilissimae, opp. pretiosissimae, id. Fin. 2, 28, 91. — In the neutr. absol. : Ep. Quanti earn emit 1 Th. Vili, Plaut. Epid. 1, 1, 49 ; so, vili vendere, Mart. 12, 66, 10; cf. in the Comp. : quod viliori praedium distraxerit . . . et 6i non viliori vendidit, etc., Ulp. Dig. 43, 24, 11, § 8 ; and in the Sup. : res stipulatoris vilis- simo distracta est, Ulp. Dig. 13, 4, 2 Jin. — II, Transf. : A. Of trifling value, poor, paltry, common, mean, worthless, base, vile. si honor noster vobis vilior fuisset, Cic Fl. 41, 103 : nihil tam vile neque tam vul gare, id. Rose. Am. 26. 71 : Velia non est vilior quam Lupercal, id. Fam. 7, 20, 1 : nee adeo tibi vilis vita esset nostra, ut, etc., Liv. 40, 9, 4 : et genus et virtus nisi cum re vilior alga est, Hor. S. 2, 5, 8 : in- ter perfectos veteresque referri debet an inter viles et novos 1 id. Ep. 2, 1, 38 : vilis Europe, vile, abandoned, id. Od. 3, 27, 57 : tu poscis villa rerum, id. Ep. 1, 17, 21 : si, dum me careas, est tibi vile mori, Ov. Her. 7, 48, et saep. — In the neutr. adverbially : et vili virentes Hesperidum risit ramos, i. e. in the ordinary manner. Claud. IV. Cons. Hon. 37. — Proverb. : vile est, quod licet, Petr. 93. — (/3) With the inf. : stat fucare colos nee Sidone vilior Aneon. Sil. 8, 438. — B. Found in great quantities, abundant, common (poetical and rare) : poma, Virg. G. 1. 274 ; so. phaselus, id. ib. 1, 227. — Adv., viliter: 1. Cheaply: ve- nire poteris intestinis vilius, Plaut. Cure. 2, 1, 28: vilissime constat, Plin. 18. 6, 8, § 45 ; so, vilissime constiterit. Col. 9, 1, 6. — 2, Meanly, poorly, vilely : se ipsum cole- re, App. Flor. 1, p. 344. Vllitas. atis, /. [vilis] I, Lmrness nf price, cheapness: tanta repente vilitas an- nonae ex caritate rei frumentariae con- secuta est, etc., Cic. de imp. Pomp. 15, 44 : vilitas in vendendis (fructibus), id. Verr. 2, 3, 98, 227 : quum alter annus in vilitate, alter in summa caritate fuerit, id. ib. 2, 3, 93, 216: ad denarios senos vilitas rediit. Plin. 35, 6, 28 : offerre aliquid vilitari. to offer for sale at a low price, Plaut. Cnjit 2, 1,34. — II. Transf., Trifling value of -i thing, meanness, baseness, worthlessue,^. vileness (post- Aug.) : verborum, Petr. 118; so, nominum, Plin. H. N. 20 praef. : si hu- miles producet, vilitatem ; potentes, gra tiam oportebit incessere, Quint. 5, 7, 23. — B. Subjectively, Low esteem, disre- gard, slighting, contempt : vilitas sui, Sen. Clem. 1, 4 med. ; so Curt. 5, 9 med. Vlliteri "dv., v. vilis, ad fin. *VllitOj nre > "• °- ["lis, no. II.] Tn make cheap or of little esteem, to humble, debase, degrade : quae (vitia) te vilitant, Turpil. in Non. 185, 31. villa (rustic, vella, Var. R. R. 1, 2, 4), ae,/. dim. [most prob. from vicus. v.h. v.] A country-house, country seat, farm, villa. " Col. 1, K, 21 ;" Cato R. R. 4 ; Var. R. R. 4, 4, 2; Cic. Rose. Com. 12. 33; Poll, in Cic. Fam. 10, 33, 5; Hor. Od. 2, 3, 18; 3, 22, 5; id. Epod. 1, 29, et saepiss,— II. In partic, Villa publica, in the Campus Martius, as the gathering-place, rendez- vous for recruits, and of the people for the census, etc., Var. R. R. 3, 2. 4 ; Liv. 4. 22 fin. ; Flor. 3, 21 ; as the residence of foreign embassadors, Liv. 33, 24. villaris, e, adj. [villa] O/or belong- ing to a country-seat or villa : gallinae, reared at a country-seal, Plin. 10, 41, 57. villaticus, a v um, adj. [id.] O/or he longing to a country-house or villa, rrllai ic: villatlcu.ro genus pastionis, Var. R. R. 3, 2, 13 ; so, gallinae, id. ib. 3, 9, 3 ; cf, ali- tes, Plin. 23, 1. 17 : pastioncs, Col. 7, 13, 3 : greges, Var. R. R. 2, 9, 16 : quadrnpedeB, Plin. 28, 11, 49/71. : me!, Col. 9, 4, 7. villica» np . v. villicus, no. II., 2. VINA villicatio, onis, /. [1. villieoj The care or management of an estate in the country, Col. 11, 1, 13 ; 27 ; Petr. 69. 1. villieo, are, and villlCOr» atus, 1. [villicus] J. To manage, an estate or farm in the country: (a) Act. form: dispensare rem publicam et in ea quo- dam modo villicare, * Cic. Rep. 5, 3 ; eo, possessionem maximam, App.M.8, p. 211. — ((3) Depon. form : longe ab urbe vil- licarijjPompon. in Non. 186, 1 ; so id. ib. 2; Afran. ib. 5. — II, In gen., To live in the country: Turpil. in Non. 186, 7 ; so in the deponent form, id. ib. 6 ; Aus. Ep. 22, 1. 2. villieo? onis, v. villicus, no. II., 1. villicor, ari . v. 1- villieo. villlCUS (' n many MSS. also written vilicus), a, um, adj. [villa] Of or belong- ing .to a country-house or villa. As an adj. very rarely : nomina lini, Aus. Ep. 4, 56. — Usually, H. S u b s t, villicus, i (collat. form, villieo, onis, App. Apol. p. 329 ; however, others read villicorum for villiconum), m., and villica, ae, /., An overseer of a farm or estate, a steward, bail- iff; a female overseer, the wife of a villicus : 1, Villicus, Cato R. R. 5 ; 142 ; id. ap. Col. 11, 1, 4 ; Var. R. R. 1, 2, 14 ; Cic. Verr. 2, 3, 50 ; id. Rep. 5, 3 ; 1, 38 ; 39 ; Hor. Ep. 1, 14, 1 ; 15 ; 2, 2, 160, et saep,— 2. Villica, Cato R. R. 143, 1 ; Col. 12 praef. § 8 ; Ca- tull. 61; 136; Mart. 1, 56, 11; Juv. 11, 69. — B. Trams f., in gen., An overseer, super- intendent, director .- aerarii, Auct. Priap. 82, 4 : aquaeductuum, Frontin. Aquaed. 117 : a plumbo, Inscr. Orell. no. 2859. villosus, a, um, adj. [villus] Hairy, shaggy, rough, villous : leo, Virg. A. 8, 177 : pectora (Caci) setis, id. ib. 8, 266 : gsttura (Cerberi) colubris, Ov. M. 10, 21 : radix, Plin. 12, 12, 26. — Comp. : arbor, Plin. 16, 10, 19. — Sup. : animal, Plin. 11, 39, 94. villula>. ae, /. dim. [villa] A little country-house, a small villa, Cic. Att. 8, 9, 3; Hor. S. 1,5, 45; 2,3,10. villum» i> n - dim. [contr. from vinu- lum, from vinum] A sup of wine: hoc villi, Ter. Ad. 5, 2, 11. villus» i> m - Shaggy hair, a tuft of hair ; of beasts, Cic. N. D. 2, 47, 121 ; id. ib. 63, 158 ; Virg. G. 3, 446 ; Ov. Her. 6, 49 ; Mart. 14, 136, 2 ; Sid. Ep. 5, 17 med., et al. ; of cotton, Plin. 11, 23, 27. Vimen, Inis, "■■ [vieo] A pliant twig, a switch, withe, osier, etc., Var. R. R. 1, 23, 5; Caes. B. G. 2, 33, 2; 7, 73,7; id. B. C. I, 54, 2 ; 2, 2, 1 ; Tib. 2, 3, 15 ; Ov. M. 6, 344 ; 12, 436, et al. — H. Transf. : A. ^ set, slip; of willow, Col. 4, 30, 3. — B. J' /le staff or wand of Mercury, Stat. Th. 2, 30. * Vimentuni; *> n - [vimen] An osier, withy, for the usual vimen, Tac. A. 12, 16. Viminalis, e, adj. [id.] O/or belong- ing to osiers : salix, bearing twigs for plaiting, Col. 4, 30, 2 ; Plin. 17, 20, 32,— II, As an adj. propr., Viminalis collis, One of the seven hills of Rome, so named from a willow-copse which stood there ; whence, also, the Jupiter there worshiped was called Viminius, Var. L, L. 5, 8, 16 ; Fest. p. 376. The gate leading to it was called Viminalis Porta, Fest. 1. 1. i ViminariUS. ", "»■ [id.] A dealer in wicker-work, Inscr. Orell. no. 4298. viminetum, i. n - [id-] A willow- copse, Var. L. L. 5, 8, 16. yimineus, a, um, adj. [id.] Made of osiers, of wicker-work: tegumenta, Caes. B. C. 3, 63, 7 : loricula, Hirt. B. G. 8, 9, 4 : crates, Virg. G. 1, 95 : fasces virgarum, Plaut. Epid. 1, 1, 26 : salix, serving for wicker-work, Plin. 16, 37, 69. Viminius, u> m -> v - viminalis, no. II. vin', '• e - visne, v. volo, ad init. Vinaceat ae, /. (bacca) [vinaceus] A grape-husk, Var. R. R. 2, 2, 19 ; Col. Arb. 4, 5 ; Plin. 17, 22, 35, § 197. vinaceum, v. vinaceus, ad init. Vinaceus, i> m - (neuvr. collat. form in the plur., vinacea, Col. 11, 2, 69) [vinum] A grape-stone, Cato R. R. 7, 2 ; Var. R. R. 3, 11, 3 ; Col. 3, 1, 5 ; 6, 3, 4 ; Plin. 14, 1, 3 ; Cic. de Sen. 15, 52 Klotz. N. cr. Vinaliai lum, v. vinalis, no. II. VinaliS) e > aa J- [vinum] O/or belong- ing to wine. As an adj. very rarely : for,- titudo, of wine, Macr. S. 7, 7 fin. — Most freq., II, Subst., Vinalia, lum, n., The 5L VINC wine-festival, celebrated annually on the 22rf of April and the 19(A of August, in which an offering of new wine was made to Jupi- ter, " Var. L. L. 6, 4, 56 ; Ov. F. 4, 863 ; 877 sg. ; Fest. p. 374 and 65 ;" Var. R. R. 1, 1 ; Plin. 18, 29, 69, § 287 and 289 : gen,, Vinaliorum, Masur. in Macr. S. 1, 4. ! vinariarius, ii. »»• [vinarius] A wine-dealer, vint7ier ; v. vinarius, Inscr. Orell. no. 4249. vinarius, a, um, adj. [vinum] Of or belonging to wine, wine-: lacus, Cato R. R. 25 ; Col. 12, 18, 3 : vas, Cic. Verr. 2, 4, 27, 62 ; cf., vasculum, Plaut. Trin. 4, 2, 46 : cella, id. Mil. 3, 2, 42; Vitr. 1, 4; Plin. 14, 13, 14 : uter, id. 28, IS, 73 : saccus, id. 24, 1,1: crimen, relating to the duties on wine, Cic. Fontei. 5, 9: minister, a cup-bearer, Hier. Chron. Euseb. ad ann. MDLXX. ab Abrah. — H, Subst: A. vinarius, ii, m. : J, A wine-dealer, vintner, Plaut. Asin. 2, 4, 30; Suet. Claud. 40.— B. A wine-bib- ber, Ulp. Dig. 21, 1, 4 and 25.— C. vina- ria, drum, n.. Wine-pots, wine-flasks, Plaut. Poen. 4, 2, 16; Hor. S. 2, 8, 39; Petr. 78. vinca pcrvinca (also written in one word, vincapervinca), ae,/ A plant, peri- whilde, Plin. 21, 11, 39 ; id. ib. 27, 99 ; called also simply pervinca, App. Herb. 58. * vinceuS, a i um, adj. [vincio] That serves for binding ; comically : mini jam intus potione vincea onerabo gulam, with a tie-drink, i. e. with a rope to hang myself Plaut. Stich. 4, 2, 56. vinciam dicebant continentem, Fest. p. 379 Miill. N. cr. (in the Cod. Basil, in Barth. Adv. 39, 5, is added, "et est cogno- men Jovis"). vincibilis, e, adj. [vinco] * I. That can be easily gained: causa, Ter. Ph. 1, 4, 49. — n. Act., Conquering, victorious; clangor, i. e. of brazen implements in an eclipse of the moon, Poet, in Anth. Lat. Burm. 2, p. 329. vincio, vinxi, vinctum, 4. v. a. To bind, to bind or wind about, to fetter (quite class., esp. in the trop. sense) : I. L i t. : fra- tres meos in vincula conjecit. Quum igi- tur eos vinxerit, etc., Cic. Deiot. 7, 22; cf., facinus est vincire civem Romanum, id. Verr. 2, 5, 66, 170 ; and, equites Romani vincti Apronio traditi sunt, id. ib. 2, 3, 14, 37; cf. also, trinis catenis vinctus, Caes. B. G. 1, 53, 5 : manus post terga, Virg. A. 11, 81 : rotas ferro, Quint. 1, 5, 8 : ulmum appositis vitibus, Ov. Her. 5, 47 : suras alte purpureo cothurno, Virg. A. 1, 337 : tem- pore novis floribus, Hor. Od. 4, 1,32; and in a Greek construction, boves vincti cor- nua vittis, Ov. M. 7, 429 : anule formosae digitum vincture puellae, about to encir- cle, id. Am. 2, 15, 1. II. Trop., To bind, fetter, confine, re- strain ; to fortify, secure : religione vinc- tus astrictusque, Cic. Verr. 2, 4, 42, 90 ; cf., si turpissime se ilia pars animi geret . . . vinciatur et constringatur amicorum propinquorumque custodiis, id. Tusc. 2, 21, 48 ; so, mentem multo Lyaeo, Prop. 3, 5. 21 : inimica ora (magicis artibus), Ov. F. 2, 581 : lectum certo foedere, id. ib. 3, 20, 21 : spadonis animum stupro, Tac. A. 4, 10: esse tuam vinctam numine teste fidem, Ov. Her. 20, 214, et saep. : loca oc- cupare, vincire praesidiis. to surround, fortify, protect, Cic. Att. 7, 18, 2 : — mem- bra (orationis) sunt numeris vincienda, Cic. de Or. 3, 49, 190 : so of speech, Quint. 11, 2, 47 ; 9, 4, 19. vinco, vlci, victum, 3. v. a. To con- quer, overcome, get the better of, defeat, sub- due, vanquish: I, Lit.: jus esse belli, ut qui vicissent, iis. quos vicissent, quernad- modiim vellent imperarent, etc., Caes. B. G. 1, 36, 1 : Carthaginienses navalibus pug- nis, Cic. de imp. Pomp. 18, 55 : Galliam bello, Caes. B- G. 1, 34 fin.; cf, non vir- tute neque in acie vicisse Romanos, id. ib. 7, 29, 2 ; and, id vi et virtute militum victum atque expugnatum oppidum est, Plaut. Am. 1, 1, 36: vicimus vi feroces, id. ib. 1, 1, 82 : aio te, Aeacida, Romanos vincere posse, Enn. Ann. 6, 8, et saep. : — sicut fortis equus, spatio qui saepe supre- mo Vicit Olympia, Enn. Ann. 18, 22 : — aliquando ut vincat, ludit assidue aleam, Poet. ap. Suet. Aug. 70 fin. ; so, L millia, to win at play, August, ib. 71. — Of victory or success in a suit: v.judicio, Cic. Rose. VINC Com. 18. 53; so absol., Ter. Ph. 1, 2, 82; Hor. S. 1, 2, 134 ; cf. with an object, cau- sam suam, to win, Ov. Her. 16, 75 ; and pass., factum est: ventumest: vincimur, Ter. Ph. 1, 2, 85. — So too in other rela- tions : sponsionc, Cic. Quint. 27, 84 ; for which also, v. sponsionem, id. Caecin. 31 91 : vicit tamen in Senatu pars ilia, quae etc., Sail. J. 16, 1 ; so, factione respectu. que rerum privatarum . . . Appius vicit, Liv. 2, 30, 2 ; and, quum in senatu vicis- set sententia, quae, etc., id. 2, 4, 3 : Ofho nem vincas volo, to outbid (in an auction; Cic. Att. 13, 29, 2 ; so id. ib. 13, 33, 2.— Ol inanimate subjects: (naves) neu turbin,- venti Vincantur, Virg. A. 9, 92 ; so, victa ratis, Ov. Tr. 1, 4, 12 : tlammam gurgiti- bus, id. Am. 3, 6. 42 : noctem flammis, Virg. A. 1, 727: vincunt aequora navitae, prevail against,gel the better of, Hor. Oil. 3, 24. 41 : hi casses (linei) vel ferri aciein vincunt, Plin. 19, 1, 2, § 11 : (esculus-) Multa virum volvens durando sucula vin- cit, outlasts, Virg. G. 2, 295 ; so, mea fata vivendo, id. Aen. 11, 160: aera (sagittae), to fly over, surmount, id. Georg. 2, 123; cf., montes ascensu, to ascend, scale, Claud. III. Cons. Hon. 46. II. Trop.: A. I" gen.: argumentis vincit, Plaut. Am. 1, 1, 267: naturam stu- dio, Cites. B. G. 6, 43, 5 : vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem, Cic. Rep. 2, 33 ; cf. id. ib. 3, 8 :— si subitam et fortuitam orationem commentatio et cogi- tatio facile vincit; hanc ipsam profecto assidua ac diligens scriptura superabit, id. de Or. 1, 33, 150 : sapientis animus vincc- tur et expugnabitur? id. Parad. 4, 1, 27; so, animum, Plaut. Trin. 2, 2, 29 : non est consentaneum, qui invictum se a labore praestiterit, vinci a voluptate. Cic. Off. 1, 20, 68 ; so, victus patris precibus lacrimis- que, Liv. 23, 8, 4 ; cf., divum pater victus tuis vocibus, Hor. Od. 4, 6, 21 ; and with- out precibus : est qui vinci possit, id. Sat 1, 9, 55 : pietas victa furore, id. Od. 3, 27, 36 ; cf., victus amore pudor, Ov. Am. 3, 10, 29 : victus animi respexit, Virg. G. 4. 491. — With a follg. ut : ergo negatum, vin- cor, ut credam miser, am constrained, com- pelled, Hor. Epod. 17, 27. B. I" parti c: 1, To overmatch in some quality, to surpass, exceed, excel, i. q. superare : stellarum globi terrae magni- tudinem facile vincebant, Cic. Rep. 6, 16 fin. .-'opinionem vicit omnium, quae, etc. id. Acad. 2, 1, 1; so, exspectationem om- nium, id. Verr. 2, 5, 5, 11 : earn (noctem) edepol etiam multo haec (nox) vicit Ion- gitudine, Plaut. Am. 1, 1, 125 : morum im- manitate vastissimas vincit beluas, id. Rep. 2, 26 : quamlibet mulierculam Vincere mollitia, Hor. Epod. 11, 24 : odio qui pos- set vincere Regem, id. Sat. 1, 7, 6 : scribe- re, quod Cassi opuscula vincat, id. Ep. 1, 4, 3; cf., qualia (praecepta) vincunt Py- fhagore- id. Sat 2, 4, 2. — Poet, with the inf. : . :mlli victus vel ponere castra vel junJiisse ratem, etc., excelled by none in pitching a camp, etc., Sil. 5, 552 ; so id. 6, 141. 2, To prove triumphantly, show or dem- onstrate conclusively : (a) With a follg. object-clause: quid nunc? vincon' argu- mentis te non esse Sosiam? Plaut. Am. 1, 1 , 277 : profecto ita esse, et praedico, vero vincam, id. Most 1, 2, 12 : vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum, Cic. Clu. 44. 124 : dicendo vincere non postu- lo, Matius in Cic. Fam. 11, 28, 4: vincet enim stultos ratio insanire nepotes, Hor. 5, 2, 3, 225. — (/J) With a follg. ut : nee vincet ratio hoc, tantundem ut peccet idemque Qui, etc., Hor. S. 1, 3, 115. — (y) Absol. : si doceo non ab Avito, vinco ab- Oppianico, Cic. Clu. 23, 64. 3, With respect to something disputed, To prevail, gain one 1 s point, carry the day. So only in the expressions : a. Vicimus : Cui si esse in urbe tuto licebit vicimus^ Cic. Att 14, 20, 3 : rumpantur iniqui. Vi- cimus : assiduas non tulit ilia preces, Prop. 1, 8, 28: " vicimus'' exclamat; H mecnm mea vota feruntttr," Ov. M. 6, 513. — b. In the imperat., vincite, viceris, vincerent have it your own way, just as you like, an expression of reluctant assent : vincite, si ■ ita vultis, Caes. B. G. 5, 30, 1 ; so, vince- rent ac sibi haberent, dummodo scii-ent 1633 V IN D ,->'uet. Caes. 1 fin. : viceris, Ter. Andr. 5, 3, 21 Donat. vinctio» onis, /.' [vincio] A binding, ligature (post-class.), Am. 2, 87. — In the plur., id. 6,203 ; Tert. Cam. Chr. 4 ; Coel. Aur. Acut. 3, 17. vinctor» oris, >»• [id-] A binder (post- class. ) : coupled with congregator, Am. i), 199. vinctura» ae, /. [id.] A bandage, lig- ature, vinclure, Cels. 7, 20; 8, 10, 1; Plin. I.fi. 37, 68. 1. vinctuS; a, um » Part, of vincio. 2. vinctUSi us > m - [vincio] A bind- ing : vinctu, quod antiqui vocabant ces- ium, Var. R. R. 1, 8, 6. vinculatus» a, um » ad 0- [vinculum] Hound (post-classical), Mart. Cap. 1, 21 ; Coel. Aur. Tard. 4, 8. vinculum; or (also in class, prose), coutr., vinclum, i, n. [vincio] That with which any thing is bound, a band, bond, rope, cord, fetter : |, Lit.: corpora con- stricta vinculis, Cic. de Or. 1, 52, 226 : no- dos et vincula rupit, Virg. A. 5, 510 : hie tV'Ssas non vincula Naves Ulla tenent, id. ib. 1, 168 : Chio solvite vincla cado, Tib. 2, 1, 28 : tunicarum vincla relaxat, Ov. F. 2, 321 : quamvis Charta sit a vinclis non labefacta sui$, id. Pont. 3, 7, 6 ; so, episto- lae laxare, Nep. Paus. 4 : pennarujn vin- cula, Ov. M. 8, 226 : et Tyrrhena pedum circumdat vincula plantis, Virg. A. 8, 458 ; so of sandals. Tib. 1, 5, 66; Ov. F. 1, 410; % 324 ; 3, 823, et saep.— F.sp. freq. in the plur., of the fetters of prisoners, and hence sometimes to be rendered prison : mitto vincla, mitto eareerem, mitto ve'rbera, mitto secures, Cic. Verr. 2, 3, 24, 59 : ali- quem aeternis tenebris vinculisque man- dare, id. Cat. 4, 5, 10 : de convivio in vin- cla atque in tenebras abripi, id. Verr. 2, 4, 10, 24: in vincula conjectus, Caes. B. G. 3, 9, 3 : in vincula duci, Liv. 5, 9, 4 : in vinculis et catenis, id. 6, 16, 2 : ex viuculis causam dicere, i. e. to plead in chains, Caes. B. G. 1, 4, 1. II. T r o p., A bond, fetter : qui ex cor- iiorum vinculis tamquam e carcere evo- laverunr, Cic. Rep. 6, 14 : vinculum ad as- tringendum fidem, id. Off. 3, 31, 111 : vin- i ula revellit non modo judiciorum, sed etiam utilitatis vitaeque communis, id. Caecin. 25, 70 : vinculum ingens immodi- cae cupiditatis injectum est, Liv. 10, 13, 14 : — "beneficium et gratia sunt vincula concordiae, Cic. Fin. 2, 35, 117 : vinculis et propinquitatis et affinitatis conjunctus, id. Plane. 11, 27 , cf, vincla summae con- junctions, id. Att. 6, 2, 1 ; and, accedit maximum vinculum, quod ita rem pub- licam geris, ut, etc., id. Fam. 15, 11, 2: ne iui me vincio vellem jugali, Virg. A. 4, 16; cf. Ov. M. 9, 550. Vindelicij orum, m. A German peo- ple, whose chief town was Augusta Vinde- licorum, the mod. Augsburg, Plin. 3, 20, 24 ; Tac. A. 2, 17; Hor. Od. 4, 4, 18; 4, 14, 8, et al. ; cf. Mann. Germ. p. 519 s?.— II. Derivv. : A. VindcllCUS, a, urn, adj., Of or belonging to the Vindelici, Vindeli- cian : orae, Mart. 9, 85, 5 : saltus, Claud. B. Get. 365 : spolia, id. ib. 415.— B. Vin- dellCia» ae, /., The country of the Vinde- ij.ci, Vindelicia, Inscr. Orell. no. 488. vindemia» ae, /. [vinum-demo] A grape-gathering, vintage, Var. L. L. 5, 6, TO ; id. R. R. 1, 54, 1 ; Plaut. Cure. 1, 2, 16 ; PTin. 18, 31, 74, § 315 ; Plin. Ep. 9, 20, 2, et bL — In the plur., Suet. Caes. 40.— n. Transf: A. Grapes, wine : non eadem arborihus pendet vindemia nostris, Virg. > G. 2, 89 ; so, mitis, id. ib. 2, 522. — B. In the plur., The lime of grape-gathering, tlie «'ullage season, M. Aurel. in Fronto Ep. ml M. Caes. 5, 23 and 47.— C. Of the gath- ering or harvest of similar things : olea- ■ rum. Plin. 15, 1, 5: turis, id. 12, 14, 32 : . mellis, Col. 9, 15, 1 ; Plin. 11, 14, 14. vindemialis, e, adj. [vindemia] Of ■ or belonging to the vintage, vindemial /poet-class.) : fructus, Macr. S. 7, 7 med. : escae, Inscr. Orell. no. 4419; Aug. Conf. •9,2. vindemiator, oris, m. [vindemio] A erape gatherer, vintager, Var. L. L. 5, 18, !7 ; Hor. S. 1, 7, 30. Collat. form, vinde- .•nitor, Sen. Apocol. init. ; cf. in the follg. ■ -U, Tra n sf„ Vindemiator, A star in the 1634 V1ND constellation Virgo, Col. 11, 2, 24 ; called, also, Vindemitor, Ov. F. 3, 407 ; Plin. 18, 31, 74. * vindemiatorius, a, um, adj. [vin- demiator] Of or belonging to the vintage: vasa, Var. R. R. 3, 2, 8. vindemio» are, v. n. [vindemia] To gather grapes, gather the vintage, vinde- rniale (post-Aug. ) : jam et Calend. Jan. vindemiantes vidi, Plin. 18, 31, 74; so ab- sol., id. 35, 10, 37. — With a homogeneous object: vinum, Col. 12, 33, 1: uvas, Plin. 14, 2, 4, 30. * vindemiola» ae, /. dim. [id.] A little vintage, transf., ot income : Cic. Att. 1. 10, 4. vindemitor» Oris, v. vindemiator. vindex» icis, comm. [vindico] I, One who lays legal claim to a thing, a claimant ; hence, also, a maintainer, defender, pro- tector, deliverer, liberator, vindicator: ''vin- dex ab eo, quod vindicat, quominus is, qui prensus est, ab aliquo teneatur,'" Fest. p. 376: assidvo. vindex. assidvvs. esto. proletakio. civi. qvoi. qvis. volet, vindex. esto, XII. Tab. ap.. Gell. 16, 10, 5; cf. Dirksen's transl., p. 154 sq. : habeat sane populus tabellam quasi vindicem li- bertatis, Cic. Leg. 3, 17, 39 : aeris alieni, a defender, protector of debtors, id. Att. 2, 1, 11 : majestatis imperii. Liv. 28, Wfin. ; cf., legum ac libertatis (M. Brutus), Suet. Rhet. 6: injuriae, a protector from wrong, Liv. 3, 46, 6 ; so, periculi, in peril, id. 10, 5, 5 : terrae (Hercules), Ov. M. 9, 241 : nee deus intersit, nisi dignus vindice nodus Incident, Hor. A. P. ]91:— honori poste- rorum tuorum ut vindex fieres, a preserv- er, Plaut. Trin. 3, 2, 18. — In apposition : audita vox una (pkovoco) vindex liber- tatis, Liv. 3, 56, 6 : vindicibus paeatus vi- fibus orbis, Ov. Her. 9, 13. — IJ, An aveng- er, punisher, revenger: conjurationis, Cic. Fam. 5, 6, 2 : custos ac vindex cupidita- tum, id. Agr. 2, 9, 24 : v. ultorque paren- tis, Ov. M. 5, 237. — In the fern.: Furiae deae . . . vindices facinorum et scelerum, Cic. N. D. 3, 18, 46 ; so of Tisiphone. Stat. Th. 1, 80. — In apposition : vindice flamma, Ov. M. 1, 230 : poena, Catull. 64, 192. Vindication onis. /• [id-] I. In jurid. language, A laying claim to a thing, a civil action or lawsuit for a thing, Ulp. Dig. 44, 7, 24 ; cf.. "De rei vindicatione," id. Dig. 6, tit. 1. — H. A taking into protec- tion, a protection, defense, vindication ,- an avenging, punishment of an offense: "vin- dicatio est, per quam vim et contumeliam defendendo aut ulciscendo propulsamus a nobis et a nostris, qui nobis esse cari debent : et per quam peccata punimus," Cic. Inv. 2, 22, 66 ; so id. ib. 2, 53, 161. vindicia» ae, v. vindiciae, ad init. vindiciae» arum (in the sing., vindi- cia, ae, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 ; cf. Serv. Sulpic. ib. and Gell. 20, 10, 8), /. [id.] A laying claim to a thing before the prae- tor by both contending parties (hence in the plur.) ; a legal claim made in respect to a thing, whether as one's own prop- erty, or for its restoration to a free con- dition: "vindiciae appellantur res eae, de quibus controversia . . . Ser. Sulpicius (vo- cabulo) jam singulariter formato vindici- am ait esse, qua de re controversia est, ab eo quod vindicatur," Fest-p. 376 : " vin- dicia, id est correptio manus in re atque in loco praesenti apud Praetorem ex duo- decim tabulis fiebat,' Gell. 20, 10, 8. Si VINDICIAIW FALSAM TVLIT EEI SIVE LI- TIS, i. e. has falsely obtained possession of the thing claimed, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 : aut pro praede litis vindiciarum quum satis aecepissit, sponsionem faceret, Cic. Verr. 2, 1, 45, 115 : injustis vindiciis ac sa- cramentis alienos fundos petere, id. Mil. 27, 74 : ni (Appius) vindicias ab libertate in servitutem dederit, whether he has not sentenced a free, person to slavery, Liv. 3, 57, 5 ; so id. ib. 3, 56, 4 ; for which, quo (ore) vindiciae nuper ap libertate dicta erant, id. ib. § 6; cf., praetores secundum populum vindicias dicunt, Cato in Fest. 1. 1. ; so too, decresse vindicias secundum servitutem, Liv. 3, 47, 5 : M. Claudio cli- ent! negotium dedit, ut virginem in servi- tutem assercrit ncque cederet secundum libertatem postulantibus vindicias, i. e. to those who demanded her liberation, her lib- VI ND erty, id. 3, 44, 5 ; cf. of the praetor : lege ab ipso lata vindicias det secundum liber- tatem, id. ib.fin. : quum decemviri Romae sine provocatione fuerunt, tertio illo an- no, quum vindicias amisisset ipsa libertas, Cic. Rep. 3, 32 fin. — See, respecting the vindiciae, Rein's Rom. Privatr. p. 460, and the authorities there cited. vindico (on account of a derivation from venum-dico, also written vendico), avi, arum, 1. (archaic, collat. form, ace. to the 3d conj., vindicit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin., after which are formed also vindex, vindiciae, and vindicta ; whereas vindicatio is derived from vindico, are) v. a. [vim-dico, prop., to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused ; hence, transf] To lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition : in. ivs. dvcito. ni IVDICATVIH FACIT AVT Q.VIS ENDO EM ivre vindicit. i. e. enm in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, lfin. ; cf. Dirksen's transf, p. 243 sq. : vindicare sponsam in libertatem, Liv. 3, 45 fin. ; cf. id. 3, 48, 5 ; id. ib. 3. 46, 7 : puellam, id. ib. § 3 ; cf., ita vindicatur Virginia spondentibus propin- quis, id. ib. § 8. II. Transf. out of the judicial sphere (very freq. and quite class.) : A. To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing : omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare, Cic. Rep. 1, 17 : videor id meo jure quodam modo vindicare, id. Off. 1, 1, 2 : Homerum . . . Chii suum vindicant, id. Arch. 8. 19 : ortus nostri partem patria vindicat, id. Off. 1, 7, 22: iniquissima haec bellorum conditio est ; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27 : victoriae majore parte ad se vindicata, Liv. 44, 14, 8 ; cf., decus belli ad se, id. 9, 43, 14 : tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindican- dae, ut, etc., should be maintained, vindi- cated, Caes. B. G. 7, 76. 2 : Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores . . . vindicave- runt, have adopted, Quint. 1, 5, 13 ; so id. ib. § 26 : vindicet antiquam faciem, vnl- tusque ferinos Detrahat, reassume, Ov. M. 2, 523. — Poet, with the inf. : vindicat hoc Pharius dextra gestare satelles, Luc. 8, 675. B. To place a thing in a free condition, to set free, to free, deliver, liberate, save : in libertatem rem populi, Cic. Rep. 1, 32 ; cf, ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, id. Brut. 58, 212 ; so, rem publicam afflictam et oppressam in vete- rem dignitatem ac libertatem, id. Fam. 2, 5, 2 : Galliam in libertatem, Caes. B. G, 7, 1,5: se et populum Romanum in liber- tatem, id. B. C. 1, 22, 5 : — te ab eo vindico et libero, Cic. Q_. Fr. 3, 1, 3, 9 ; cf., nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore De- que res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?id.Rab.perd. 5, 16 ; and, sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat, id. Fin. 1, 14, 46 ; so, aliquem a miseriis morte, id. Brut. 96, 329 : a molestia, id. Q. Fr. 1, 4, 2 : a labore, id. Sull. 9, 26 : domum suam a solitudine, id. de Or. 1, 45, 199: laudem summorum oratorum ab oblivi- one hominum atque a silentio, id. ib. 2 2, 7 : corpora a putrescendo (sal), Plin. 31 , 9, 45 ; so, ebur a carie (vetus oleum), id. 15, 7, 7 fin. ; capillum a canitie, id. 28, 11, 46, et saep. : — perpetienda ilia fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret, might re- store, Cic. Rab. Post. 9, 25 : — quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets free, Ov. M. 11, 213. C. With respect to some wrong per- petrated (cf. ulciscor), To avenge, revenge, punish it ; to take vengeance on any one : omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 2, 3, 2, 4 ; cf., maleficium in aliis vindicare, id. Sull. 6, 19 ; so, facinus in nullo etiam, id. Verr. 2, 3, 84, 194 : dolum malum et legibus, id. Off. 3, 15, 61 : acerrime malc- ficia, id. Rose. Am. 5, 12 : consensionem improborum supplicio omni, id. Lael. 12, 43 : earn rem quam vehementer, id. Quint. 7j 28 : Ti. Gracchi conatus perditos, id. Off. 1, 30, 109 : necem Crassi, Ov. F. 6, 468 : offensas ense, id. Trist. 3, 8, 40, et saep.- VINO Impcrs.: fafeOT non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros per- eaepe esse severe ac vehementer vindica- tum, Cic. Verr. 2, 5, 50 fin. ; so. vindica- tum in noxios, Sail. J. 31, 18 : vindicatum in eos, qui, etc., id. Cat. 9, 4 ; of., in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc., Caes. B. G. 3, 16, 4.— Hence, 2. Transf. (after the analogy of ul- cisci) : vindicare se ab aliquo, To revenge one's self npun one : se ab aliquo, Sen. Ben. 6, 5 med. vindicta> ae >/- fvindico] The staff or rod with which a slave was touched in the ceremony of manumission, a liberating-rod, manumission-staff, " Gai. Dig. 4, 16 : si ne- que censu neque vindicta nee testamento liber factus est, non est liber, Cic. Top. 2, 10;" so id. Rab. perd. 5, 16; Plaut. Cure. 1, 3, 56 ; Liv. 2, 5, 9 ; Hor. S. 2, 7, 76 ; Pers. 5, 88; Plin. Ep.7, 16, 4, et al.— II. Transf. (so not ante-Aug.) : A. (cf- vindico, no. II., B) A protection, defense: libertatis, Veil. 2, 64 Jin. : legis severae, Ov. Pont. 4, 6, 33. — B. ( c f' vindico, no. II., C) Vengeance, revenge, punishment : Juv. 16, 22; Phaedr. 1, 29, 10; Juv. 13, 180; 191; Petr. 136; Plin. 29, 1, 8 ; Tac. A. 6, 32. vinea, ae > ▼■ vineus, no. II. vineatis, e, adj. [vinea] Of or belong- ing to vines : terra, land suitable for plant- ing vines, Col. 3, 12, 1. VineariUS- a, «m, adj. [id.] Of or be- longing to vines : colles, vine-kills, Col. 5, 6; 36 : horti, vineyards, Ulp. Dig. 50, 16, 198. vineaticus, a, " m > ? d j. [id.] Of or belonging to vines : semina, Col. 4, 1, 1 : cultus, id. 4, 33, 6 : fructus, vintage, id. 7, 3, 11 : falculae, vine-dressers' knives, Cato R. R. 11, 4. Vinetumj ', "• [vinum] A plantation of vines, a vineyard, Cic. N. D. 2, 66, 167; 3, 36, 86 ; id. Leg. 2, 8, 21 ; Virg. G. 2, 319 ; Col. 3, 4, 1 ; Quint. 1, 12, 7, et al.— Pro- verb. : vineta sua caedere, i. q. to be severe against one's self, Hor. Ep. 2, 1, 219. VllieuS; ", um i "dj- [id.] Made of or belonging to wine. As an adj. very rare- ly : latex, i. e. wine, Sol. 5 med. — Most freq., n. Subst., vinea, ae./. .• j^, A plant- ation of vines, a vineyard, Cic. de Sen. 15, 54 ; id. de Div. 1, 17, 31 ; id. Agr. 2, 25, 67 ; Plaut Cure. 1, 2, 50 ; Virg. G. 2, 390 ; Hor. S. 2, 4, 43 ; id. Od. 3, 1, 29, et rnult al.— B A vine, Cato R. R. 6 ; Var. R. R. 1, 25 ; Col. 4, 10, 2; 4, 22, 5; Arb. 14; Phaedr. 4, 3, 1-— C. l n milit. lang., A kind of pent- house, shed, or mantlet, built like an arbor, for sheltering besiegers, Caes. B. G. 2, 12, 3 sq. ; 2, 30, 2 ; 3, 21, 3 sq. ; 7, 17, 1 ; Cic. Fara. 5, 4, 10 ; id. Phil. 8, 6, 17 ; Sil. 13, 1 10, et mult. al. ; cf. Veg. Mil. 4, 15 :— " sub vineam jacere dicuntur milites, quum as- tantibus centurionibus jacere coguntur 6udes," Fest. s. v. sub, p. 311. * vlnfbua, ae./. [vinum-bua] A female wine-bibber, Lucil. in Non. 81, 6. *Vllufer, era,erum,a$. [vinum-fero] Wine-bearing : vitis, App. Herb. 66. VlnitOI - ) oris, m. [vinumj A vine-dress- er, Cic. Fin. 5, 14. 40; Virg. E. 10, 36. * VinitoriuSj a, um, adj. [vinitor] Of or belonging to a vine-dresser: felx, a vine- dresser's knife, pruning-hook, Col. 4, 25. * vinnulus, a, um, adj. [etymol. un- known] Delightful, sweet : oratio vinnula, venustula, Plaut. Asin. 1, 3, 70. Vindlentia. ac / [vinolentus] Wine- bibbing, intoxication from wine, Cic. Phil. 2, 39, 101 ; id. Tusc. 4, 11, 26 ; id. Top. 20, 75; id. Inv. 2, 5, 17; Suet. Vit. 17. VindlentUSj a, um, adj. [vinum] Full of or drunk with wine, drunk, intoxicated: ne sobrius in violentiam vinolentorum in- cidat, Cic. Tusc. 5, 41, 118 ; so id. Agr. 1, 1, 1 : id. Phil. 2, 28, 68 : furor, id. Fam. 12, 25, 4 : — medicamenta, strongly mixed witk wine, id. Pis. 6, 13. Vinositas. atis,/. [vinosus] Tlieftavor of wine, vinosily, Tert. Jejun. 1 fin. - VinOSUS, a, um, adj. [vinum] Full of wine, drunk with wine ; fond of wine, wine- bibbmg : non modo vinosus, sed virosus quoque, Scip. Afric. in Gell. 7, 12. 5 : lau- dibus areuitur vim vinosus Humerus, Hor. Ep. 1. 19, 6 : modice vinosi, drunken, I.iv. 41, 4, 4 : eonvivia, Ov. Am. 3, 1, 17 : moris suceus in came vinosus, having the VIOL taste or flavor of wine, vinous, Plin. 15, 24, I 27 ; so, sapor seminis nardi, id. 12, 13, 27 : | odor seminis ambrosiae, id. 27, 4, 11 ; ge- ! nus Punicorum, id. 13, 19, 24. — Comp.: aetas, Ov. F. 3, 765.— Sup.: lena, Plaut. Cure. 1, 1, 79. vinum, i, n. [digammated from oii'os] Wine, " Plin. 14, 6 sq. ;" Cato R. R. 156, 6 ; Cic. de Sen. 18, 65; id. Off. 3, 23, 91 ; id. Brut. 83, 287; Hor. Od. 1, 4, 18; 1, 11, 6; 2, 3, 13, et saepiss. — II, Transf.: A. Grapes, Cato R. R. 147 ; Plaut. Trin. 2, 4, 125 ; Var. L. L. 5, 17, 28.— B. Win' made, of fruits, fruit-win e, Plin. 13. 4, 9; 14, 16, 19; 23, 1, 26; Pall. Febr. 25, 11; Mart. 10. 10. V10> are, v. n. [via] Togo, travel (p06t- Aug. and very rarely ; cf., " vio pro eo in- felicius fictum," Quint. 8, 6, 33) : legati in- tenti ad viandum, Amm. 20, 9 : iter viandi multifidum, Prud. adv. Symm. 2, 772 : vi- ans maritus, traveling about, App. M. 10, p. 240 ; so id. ib. 6, p. 184 ; Flor. 1 init. ; Sol. 29 fin. viocurus, i, m - [viacuro] An overseer or conslructer of roads, Var. L. L. 5, 1, 5 ; 5, 32, 44. viola? ae, /. dim. [digammated from ioi/] The violet, the stock-gillyflower. " Plin. 21, 6, 14 ;" id. ib. 11, 38 ; Virg. E. 2, 47 ; 10, 39 ; Cic. Tusc. 5, 26, 73, et al— H. A violet color, violet, Hor. Od. 3, 10, 14 ; id. Ep. 2, 1. 207 ; Plin. 34, 12, 32 ; 37, 9, 40. yiplabllis, e < ad J- [ v i°l°] Tliat may be injured or violated, violable (a poet, word) : cor levibus telis, Ov. Her. 15, 79 : — non violabile numen, Virg. A. 2, 154 ; so, turba nullis armis, senes, Stat. Th. 5, 258. yidlaceUS, a, um, adj. [viola, no. II.] Violet -colored, violet: purpura, Nep. in Plin. 9, 39, 63 : flos herbae, Plin. 22, 18, 21 : gemma, id. 37, 10, 61. violaclum* ii, «• [viola] Violet-wine, Apic. 1, 4. t Vidians, e, adj. [id.] Of or belong- ing to violets, violet- : die, the day on which graves were garlanded with violets, roses, etc., Inscr. ap. Fabr. 724, 443 ; cf. rosales. vidlarium» n > n - [id.] A bed or bank of violets, Var. R. R. 1, 35, 1 ; Virg. G. 4, 32 ; Hor. Od. 2, 15, 5 ; Ov. F. 4, 437 ; Col. 10, 259. vidlariUS) "i m - [viola, no. II.] A dyer of violet color, Plaut. Aul. 3, 5, 36 ; Inscr. ap. Don. cl. 8, no. 78. violatio, onis, /. [violo] An injury, profanation, violation (not in Cic. or Caes.): templi, Liv.29, 8, 11: religionum, Sen. Ep. 104 med. : publica fidei, Veil. 2, 1/«. Violator, o" 8 , m. [id.] An injurer, profaner, violator (not in Cic. or Caes.) : templi, Ov. Pont. 2, 2, 27 : juris gentium, Liv. 4, 19 : foederis, Tac. A. 1, 58 : dicta- toris (C. Caesaris), i. e. murderer, Macr. S. 2, 3 med. — In apposition in the gen. fern. : natrix violator aquae, i. e. polluting, pois- oning, Luc. 9,720. 1. vidlatUS, a , um > Part, of violo. *2. VldlatUS, a, um, adj. [viola] Fla- vored with violets : vinum. Pall. Febr. 32. vidlens, entis, adj. [vis] Impetuous, vehement, furious, violent (mostly poet, and in post-Aug. prose, whereas violentus is quite class.) : Aufldus, Hor. Od. 3, 30, 10 : victor equus, id. Ep. 1. 10, 37 ; so, coupled with ferus, Pers. 5, 171. — Adv., violenter, Impetuously, vehemently, vio- lently: solennia ludorum violenter diri- mere, Liv. 5, 1, 4 : quaestio exercita aspe- re violenterque, furiously. Sail. J. -iOfin. ; cf., aliquid tolerare, Ter. Ph. 5, 1, 4 : vidi- mus flavum Tiberim retortis Litore Etrus- co violenter undis Ire dejectum monu- menta regis, Hor. Od. 1, 2, 14 : invadunt appropinquantera (canes), Col. 7, 12, 7. — Comp., Suet. Aug. 51 fin. ; Tib. 37 ; Tit. 6 : Just. 11,7 fm.— Sup., Col. 7, 3, 4 : Just 25, 5. Vlolentia, ae, /. [violentus] Violence, vehemence, impetuosity, ferocity (quite clas- sical) : "illi hanc vim appellant, quae est potius violenlia," Quint. 2, 12, 11 : novi hominis furorem. novi effrenatam violen- tiam, Cic. Phil. 12. 11, 26; so, vinolento- rum, id. Tusc. 5, 41, 118 : minis ejus ac violentia territus, Suet. Ner. 34 : gentium, ferocity, Tac. A. 2, 63 ; so, acris leonum, Lucr. 3, 741. — Of things concr. and abstr. : vehemens vini, Lucr. 3 481 : assidua hie- V IPS mis, Col. 1, 1, 5: radii solis, Plin. 2, 16, 13 : vultus, fierceness, Ov. M. 1, 238. Violentus, a, um, adj. [vis] Forcible, violent, vehement, impetuous, boisterous (quite class.) : homo vehemens et violen- tus, Cic. Phil. 5. 7, 19 ; cf., tyrannus sae- vissimus et violentissimus in suos, Liv. 34, 32. 3 : censores, id. 9, 34, 9 : ingenium, id. 1, 46, 5 ; cf., Piso ingenio violentus, Tac. A. 2, 43 : vis viri, Lucr. 5, 962: vis leonum, id. 3, 297: Lucania bellum Incuteret vio- lenta, Hor. S. 2, 1, 9 : — vis venti, Lucr. 5, 1225 ; cf., turbo, id. ib. 3. 824 ; 5. 218 ; 369 ; 1230 ; and, violentior Eurus, Virg. G. 2, 107; cf. too, violentissimae tempestates, Cic. Clu. 49, 138 ; and, violentissimus coeli status, Col. 5, 5, 17: duae res violentissi- mae, ferrum et ignis, Plin. 37, 4, 15 : opes, Cic. Phil. 1, 12, 29: verba, Ov. M. 3, 717: imperium, Liv. 45, 12, 6 : — nimis violen- tum est, nulla esse dicere, i. e. it is un- reasonable, it is going loo far, Cic. Fin. 5, 24, 72.7— Adv. does not occur. Violo, avi, atum, 1. v. a. [id.] To treat with violence (corporeally, and, more freq., mentally), to injure, dishonor, profane, vi- olate : hospites violare fas non putant, to injure, do violence to, Caes. B. G. 6, 23 Jin. : aliquem, id. B. C. 3, 98, 2 : patriam prode- re, parentes violare, Cic. Fin. 3, 9, 32: vir- ginem, Auct. ap. Var. L. L. 6, 8, 73 ; Tib. 1, 6, 51 : sacrum corpus vulnere, Virg. A. 11, 591 ; cf, Getico peream violatus ab arcu, Ov. Pont. 3, 5, ^o : — fines eorum se violaturum negavit, Caes. B. G. 6, 32, 2 : loca religiosa et lncos, Cic. Rab. perd. 2, 7: Iliacos agros ferro, Virg. A. 11, 255: Cereale nemus securi, Ov. M. 8, 743 ; and, eilva vetus nullaque diu violata securi. id. Fast. 4, 649 : oculos nostros (tua epistola). id. Her. 17, 1 ; cf., aures meas obsceno sermone, Petr. 85 : Indum ebur sangui- neo ostro, i. e. to dye of a blood-red, Virg. A. 12, 67 (an imitation of the Homeric iXiipavra (fioiviKi ninvn, 11- 4, 141) : — offici- um, Cic. Rose. Am. 38, 109 ; so, jus, id. Leg. 2, 9, 22 : religionem, id. Verr. 2, 5, 72, 186 : virginitatem alicujus, to force, violate, id. N. D. 3, 23, 59 : vitam patris, id. Parad. 3, 25 : inducias per scelus, Caes. B. C. 2, 15, 1 ; so. foedera, Liv. 28, 44, 7 ; Tib. 1, 9. 2 : amicitiam. Cic. Phil. 2, 1, 3 : existimatio- nem absentis, id. Quint. 23, 73 ; cf., nomi- nis nostri famam tiiis probris, id. Verr. 2, 1, 32, 82 : dignitatem alicujus in aliqua re, id. Fam. 1, 6, 2. Vipera, ae, /. [perh. contr. from vi- vipera, from vivus-pario, that brings forth living youug] A viptr, Coluber Berus, L. ; Plin. 10, 62,^82.— II. Transf., for Adder, snake, serpent, in yen., Prop. 4, 7, 53 ; Virg. G. 3, 417 ; Hor. Od. 3, 4, 17 ; id. Epod. 5. 15; 16,52; Ov. M. 10, 24 ; id. R: Am. 421, et al. — Proverb: viperam nutricare sub ala, to nourish a viptr in one's bosom, Petr. 77 : vipera est in veprecula, Pomp, in Non. 231, 13; v. veprecula. — B.Transf., like our Viper ! sei-pent I as a term of reproach for a dangerous person, Juv. 6, 641 ; Flor. 4, 12, 37 ; cf. Don. Ter. F.un. 5, 1. 8. Viperalis. e, adj. [vipera] Of or for vipers: herba, good against the bile nf a viper, App. Herb. 89. VipereUS, a, um, adj. [id.] Of a viper, serpent, or snake: dentee, Ov. M. 4, 573 : fences, id. ib. 7, 203 : carnes, id. ib. 2, 769 : venenum, Luc. 9, 635; cf., cruor, Ov. Pont. 4, 7, 36 : monstrum, i. e. the serpent-haired, head of Medusa, id. Met. 4, 615 ; cf., so- rores, i. e. ike Furies, id. ib. 6, 662 : pen- nae, i. e. winged serpents, id. ib. 7, 391 : — anima, i. e. poisonous breath, Virg. A. 7, 351. VipermUS, a, -am, adj. [id.] Of a vi- per, serpent, or snake, viperine: caro, Plin. 7, 2, 2 : sanguis, Hor. Od. 1, 8, 9 ; cf.. cru- or, id. Epod. 3, 6 ; and. sanies, Plin. 11, 53, 115 : morsus, Att. in Cic. Fin. 2, 29, 94 ; and Tusc. 2, 7, 19 : nodo coerces viperino Bistonidum, Hor. Od. 2, 19, 19. — B. Subst., viperina, ae,/. (herba), A plan:, called also serpentaria, dragon -wort , App, Herb. 5. — II, Serpent-furnud, si rpenl-like Cauda (cbamaeleonis) implicans se vipe rinis orbibus, Plin. 8. 33, 51. vipiO" onis, m. A kind of small crane Plin. 10, 49, 69. (* Vipsanius. a. The name of a h man gens ; e. g. M. Vipsaniu* rigrippti, th* 16X> V IRA aon-in-laVj of Augustus, Suet. Aug. 42 and 63; Nep. Att. 12; Sen. Contr. 2, 12 fin.— Hence) VipsanUS, a, um, adj., Of or be- longing to Vipsanius Agrippa, Vipsani- an: columnae, in the portico of Agrippa, Mart. 4, 18, 1 ; so, laurus, id. 109, 3. vii'j viri, m. [digammated from is] A mala person, a man: A. In gen.: virum me natam vellem, Ter. Ph. 5, 3, 9 ; cf., de- que viro faetus (mirabile) femina, Ov. M. 3, 326; and, ambiguus fuerit modo vir, modo femina Sithon, id. ib. 4. 280: mu- lier conjuncta viro, Lucr. 5, 1010 : vir mu- lierque, Tib. 2, 2, 2; Luer. 5, 962: — sapi- entissimorum nostrae civitatis virorum disputatio, Cic. Rep. 1, 8 : vir prudens, id. ib. 1, 12 fin.: clari viri, id. Fam. 6, 6, 12. So, vir clarus et honoratus, id. de Sen. 7, 22 : praestans, id. ib. 23, 85 : bonus et sa- piens et legibus parens, id. Fin. 3, 19, 64 ; cf. id. Off. 3, 15, 64 ; and v. bonus, p. 207, no. 2: optimi (opp. homines improbi), Cic. Coel. 5, 12 : forms, id. Fin. 3, 8, 29 ; id. Rep. 1, 3 : turpissimus, Sail. J. 85, 42 : nefandus, Virg. A. 4, 498, et saepiss. II. In partic. : A. A man in distinc- tion from a woman, a husband, for mari- tus (so perh. not in Cic, but elsewhere very freq.) : is (Juppiter) amare occepit Alcumenam clam virum, Plaut. Am. prol. 107 ; so id. ib. Ill ; 134 ; 1, 3, 4 ; Ter. Hec. 4, 1, 1 ; Hor. Od. 2, 18, 28 ; 3, 3, 68 ; id. Sat. 1, 2, 127, et al. ; Ov. M. 1, 146 ; Petr. Ill ; Quint. 5, 10, 62; 5, 11, 28; 7, 1, 28; Suet. Aug. 69 ; id. Calig. 25 ; id. Claud. 29 ; id. Ner. 35 ; id. Domit 22, et mult. al. — Transf., of animals, Virg. E. 7, 7; Ov. M. 1, 660 ; Mart. 3, 93, 11 ; Sol. 23. B. A man as opposed to a boy : puei oque viroque, Ov. M. 13, 3^7. C. Pregn., A man, a man of courage, principle, or honor, one who deserves the name of a man : Marius rusticanus vir, sed plane vir, quum secaretur, vetuit ,se alligari ... Ita et tulit dolorem, ut vir ; et, ut homo, majorem ferre sine causa neces- saria noluit. Cic. Tusc. 2, 22, 53 ; cf. id. Fam. 5, 17, 3 : quum is jam se corrobora- visset ac vir inter viros esset id. Coel. 5, 11 : te oro, te colligasvirumque praebeas, id. Fam. 5, 18, 1 : si vir esse volet, prae- clara tivvuoia, id. Att. 10, 7, 2: si quid in Flacco viri est, Non feret, Hor. Epod. 15, 12. et saep. D. In military lang., like our Man, for soldier: dispertiti viri, dispertiti ordines, Plaut. Am. 1, 1, 65 ; cf, boat Coelum fre- mitu virum, id. ib. 1, 1, 78 : vir unus cum viro congrediendo, T. Manlius, M. Valeri- us, quantum Gallicam rabiem vinceret Romana virtus, docuerunt, Liv. 38, 17, 8: — quum vir virum legisset, i. e. each man had chosen a companion to stand by him •n battle, Liv. 9, 39, 5; cf., in a sarcastic transfer, ille (Clodius), qui semper se- cum scorta, semper exoletos, semper lu- pas ducebat, turn neminem, nisi ut virum a viro lectum esse diceres, Cic. Mil. 21, 55. In another sense : legitque virum vir, each selected his man, i. e. singled out his oppo- nent, Virg. A. 11, 632 (an imitation of the Homeric uvnp V avep' iSvoKiiXtCev, II. 4, 472). 2. In partic, as opposed to the cav- alry, A foot-soldier : equites virique, Liv. 21, 27, 1 ; so, magna voce trahens equi- temque virosque, Sil. 9, 559 ; and, passim turmaeque virique, etc., Petr. 123. Hence, proverb., equis viris or viris equisque, with horse and foot, i. e. with might and main ; v. equus, p. 537, c E. Manhood, virility (poet, and very rarely) : ut relicta sensit sibi membra sine viro, Catull. 63, 6 : ferro mollita juventus Atque exsecta virum, Luc. 10, 134. Virag'Oi mis, /• fvirgo] A man-like, vig- orous, heroic maiden, a female warrior, he- roine, virago (poet, and in post-Augustan prose) : v. aliqua ancilla, i. c. vigorous, stout, Plaut. Merc. 2, 3, 79 : vos etenim ju- venes animum geritis muliebrem, Ilia vi- rago viri, Poet. ap. Cic. 03'. 1, 18, 61 ; so, v. Paluda, i. e. Minerva, Enn. Ann. 1, 24 ; so too, Ov. M. 2, 765 ; 6, 130 ; Stat. S. 4, 5, 23; id. Theb. 11, 414; of Diana, Sen. Hippol. 54 ; of Julurna, Virg. A. 12, 468 ; of an Amazon, Lact. 1, 9. 1. viratus, a, um [vir] Of a manly ■pirit, manly : vir, Var. in Non. 187, 15. 1636 VIRG *2. ViratUSi u8 > m - pd-] Manly con- duct, manliness, Sid. Ep. 7, 9. VirblUS; "> "*• -4 surname of Hippol- ytus, Ov. M. 15, 544 ; id. Fast. 6, 756.— (* Also, The surname of a son of Hippoly- tus, Virg. A. 7, 762.) (* Virbius clivus» i, ™- A hill in Rome, Liv. 1, 48.) VirdumaXUS; i> m - A leader of the Insubres, Prop. 4, 10, 41 ; Fast. Capitol, ap. Grut. 297, 2 fin. vireHSi entis, Part, and Pa. of vireo. 1, VireOi ere, v. n. To be green or verdant : I. Lit.: alia semper virent, alia hieme nudata verno tempore tepefacta frondescunt, Cic. Tusc. 5, 13, 37 : fronde virere nova, Virg. A. 6, 206; so, summa montis pinu, Ov. F. 5, 382 : lucus, id. Met. 14, 637 : agellus, Hor. A. P. 117 : stagna musco, Virg. G. 4, 18 : pectora felle, Ov. M. 2, 777 : metalla Taygeti, of the green Spartan marble. Mart. 6, 42, et saep. — II. Trop., To be fresh, vigorous, or lively ; to flourish, bloom : vegetum ingenium vivido pectore vigebat.virebatque integris sensi- bus, Liv. 6, 22, 7 ; so Hor. Od. 1, 9, 17 ; 4, 13, 6 ; id. Epod. 13, 4 ; Ov. F. 5, 273, et al. —Hence virentia, turn, n., Plants, herbage: Col. 3, 8, 1 ; so id. 1, 5, 8. 2. vireo» °nis, m - A hind of bird ; ace. to some, the green-finch, Plin. 18, 29, 69. (* Vires» lum , /• Strength ; v. vis.) 1. vircscOi ere, v. inch. n. [1. vireo] To grow green or verdant : I. Lit.: rami arboribus, Lucr. 1, 253 : gramina, Virg. G. I, 55 ; so Ov. M. 4, 394 ; Plin. 15, 24, 29.— II. Trop., To shoot forth, be developed: de nihiloque renata virescat copia rerum, Lucr. 1, 675 ; so Claud. Cons. Prob. et Olybr. 63. *2. VireSCOi S r e, v. inch. n. [vis] To gain strength, grow strong : virescit vul- nere virtus, Furius in Gell. 18, 11, 4, and in Non. 188, 8. Viretum» ', n - [vireo] A place over- grown with grass, a green or verdant spot, turf, sod, greensward : v. amoena nemo- rum, Virg. A. 6, 638. So, amoena, of Par- adise, Prud. Cath. 3, 201.— H. Transf., The greenness of the Scythian emerald, Mart. Cap. 1, 18. virga» ae, /• [id.] A slender green branch, a twig, sprout, switch, rod, Cato R. R. 101 ; Var. R. R. 1, 59, 4 ; Plin. 17, 18, 30, § 136; 24, 19, 112; Ov. M. 3, 29; 11, 109, et mult, al. — B. In partic: \,A graft, scion, set, Ov. M. 14, 630. — 2. A lime-twig, Ov. M. 15, 474 ; Virg. G. 1, 266.— 3 A rod, switch for flogging, Plaut. Capt. 3, 4, 117 ; id. Bacch. 4, 6, 10 ; id. Casin. 5, 4, 24, etsaep. ; Mart. 9, 23, 13 ; Juv. 3, 316. Of the small rods in the fasces of the lictors, with which criminals were scourged, Cic. Verr.2, 5, 62, 161; Plin. 7, 43, 44. Hence, poet., for fasces, as a designation of one of the higher magistrates : Ov. Tr. 5, 6, 32 ; so Juv. 8, 7 ; Stat. S. 1, 2, 47 ; Mart. 8, 66, 4. — 4. A wand, a staff, as a support, Liv. 45, 12, 5 ; Ov. F. 2, 706—5. A magic wand, Virg. A. 7, 189 ; Ov. M. 14, 278 ; 295 ; 300. — II. Transf.: A. A stalk of the flax-plant, Plin. 19, 1, 3. — B. A streak, stripe in the heavens, a water-gall, Sen. Q. Nat. 1, 9 and 10.— C. A colored stripe in a garment: purpureae, Ov. A. A. 3, 269. *virg"ator> oris, m. [virga] One who beats with rods, a flogger, Plaut. Asin. 3, 2,19. virgratuS" a, um , a '\i- [id.] I. Made of twigs or osiers: calathisci. Catull. 64, 320.— II. (ace. to virga, no. II., C) Striped: sagulae, Virg. A. 8. 660 ; so, vestes, Sil. 4, 155 : tigris, Sen. Hippol. 344 ; Here. Oet. 146 ; cf , virgato corpore tigris, Sil. 5, 148 : nurus, in striped garments, Val. Fl. 2, 159. *virg"etum» i, »■ [id-] A thicket of rods or osiers, Cic. Leg. 2, 8, 21. yirgfeus» a, um, adj. [id.] Of rods or twigs, of brush-wood : scopae, Cato R. R. 152 : crates, Col. 1, 6, 22 : sepes, id. 11, 3, 7 : anuli ex myrto, Plin. 15, 29, 37 : supel- lex, Virg. G. 1, 165: flamma, of brush set on fire, id. A en. 7, 463. virgldemia» ae./ [formed comical- ly from virga, after the analogy of vinde- mia] A harvest of rods, i. e. of stripes or blows, Plaut. Rud. 3, 2, 2; Var. in Non. 187, 13. VIRG Virglllae? arum, v. Vergiliae. Virgllianus, a, um, v. Virgilius, no. II. VirgillocentOi °nis, m - [Virgilius- cento] A poem made np of verses from Vir- gil, a cento of Virgilian verses, Hier. Ep. 103, 7. VirgillUS (also written in MSS. Verg.), a. The name of a Roman gens. So esp., P. Virgilius Maro, a celebrated Ro- man poet (* Hor. Od. 1, 3, 6 ; 24, 10 ; 4, 12, 13 ; id. Sat. 1, 5, 40) ; cf. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 55 sg. ; 147 sg.— II, Deriv., Vir- gilianus (Verg.), a, um, adj., Of or be- longing to the poet Virgil, Virgilian: vir- tus, Plin. H. N. praef. § 22 : illud, Quint 1, 3, 13. virginal» alls, v - virginalis, no. II. virginalis» e, adj. [virgo] Of or be- longing to a maiden or virgin, maidenly, virgin, virginal: habitus, vestitus, Cic Verr. 2, 4, 3, 5 ; so, forma, Gell. 14, 4, 2: modestia, Poet. ap. Cic. de Div. 1, 31, 66 ; cf., verecundia, Cic. Quint. 11, 39 : ploratus, a wailing like a girl, id. poet. Tusc. 2, 9, 21 : feles, a girl-stealer, Plaut. Rud. 3, 4, 43 ; cf., virginarius. Fortuna, i. e. Venus, as the tutelary goddess of maidens, Am. 2, 91 (cf. Var. in Non. 149, 25).— H. Subst., virginale, is, n., i. q. cunnus, Phaedr. 4, 15, 12; also in the form virginal, Prud. are4>. 14, 8 ; Sol. 1 med. ; and in the plural form, virginalia, Aug. Civ. D. 22, 8. * virginarius» a, um, adj. [id.] Of or belonging to virgins : feles, virgin-cat, i. e. virgin-stealer, Plaut Pers. 4, 9, 14 ; cf. virginalis. Virginensis or Virginiensis» is, / [id.] The goddess thatpresided over the loosing of the bridal zone, Aug. Civ. D. 4, 11 ; 6, 9. virgineus» a» um j "dj- P.d-J Of or be- longing to a maiden or virgin, maidenly, virgin (a poet, word, whereas virginalis is good prose) : figura, Tib. 3, 4, 89; cf., forma, Ov. M. 3, 607 : vultus, id. ib. 5, 563 ; 10, 631 ; cf., facies, id. ib. 8, 323 : comp- tus, Lucr. 1, 88: pudor, Tib. 1, 4, 14 ; Virg. G. 1, 430 : favilla, i. e. a virgin's funeral pile, Ov. M. 13, 697 : gymnasium, of the Spartan virgins, Prop. 3, 14, 2 : focus, i. e. of Vesta, id. ib. 4, 4, 4 ; so too, ara, Ov. F. 4, 731 ; cf., domus, of the Vestals, Mart 1, 71, 4 : sagitta Dianae, Hor. Od. 3, 4, 72 ■ urnae, of the Danaides, Prop. 2, 1, 67 ; bel- lum, of the Amazons, Val. Fl. 5, 134 ; Hel- icon, as the seat of the Muses, Ov. M. 2, 2l9 : aurum, the golden crown received by the victor al the festival of Minerva, Mart. 9, 24, 1 : volucres, i. e. the Harpies, Ov. M. 7, 4 ; cf. Virg. A. 3, 216) : aqua, the aque- duct called Aqua Virgo (v. Virgo, no. D), Ov. F. 1,464 ; called also, virgineus liquor, id. Pont. 1, 8, 38. Virginia» ae, v. Virginius. Virginisvendonides» is, ™. [com- ically formed from virgo-vendo] Virgin- seller, Plaut. Pers. 4, 6, 20. vireinitas» afis, /. [virgo] Maiden- hood, virginity : virginitatem violare, Cic. N. D. 3, 23, 59 ; so Virg. A. 12, 141 ; Ov. M. 1, 487 ; 695 ; 3, 255 ; Plin. 25, 13, 95, et mult. al. Virginius» a. The name of a Roman gens. So esp., L. Virginius, the father of Virginia, whom he slew in order to save her from the designs of the decemvir Appi- us Claudius, Liv. 3, 44 sq. ; Cic. Rep. 2, 37. * virginor» ari, v. dep. [virgo] To act or behave like a virgin, to play the virgin, Tert Virg. vel. 12 Jin. virffO» mis,/- [vireo] A maid, maiden, virgin : virgine' nam sibi quisque domos Roinanu' rapit sas, Enn. Ann. 1, 128 ; cf, quum Sabinas honesto ortas loco virgines rapi jussit, Cic. Rep. 2, 7 : (oratio philos- ophorum) casta, verecunda, virgo incor- rupta, id. Or. 19, 64 : bellica, i. e. Pallas, Ov. M. 4, 754 ; Sil. 7, 459 : Saturnia, i. e. Vesta, Ov. F. 6, 383 : Vestalis, Cic. Rep. 2, 14 ; 3, 10, et 6&3p. — In apposition : vir- go filia, Cic Rep. 2, 37 ; so, dea, the vir- gin goddess, i. e. Diana, Ov. M. 12, 28 ; Mart 10, 92, 8. — Transf., of female ani- mals that have not coupled, Plin. 28, 9, 41 ; Stat. Th. 12, 357 : Mart. 13, 56, 1. Ad- jectively : carnes, Plin. 28, 4, 10 ; so Pall. I, 35 Jin.; Am. 7, 224. B. In partic, of certain individual viai virgins. Of a Vestal : qui esset decimus annus post Virginum absolutionem, Cic. Cat. 3, 4, 9 ; so Hor. 3, 30, 9 ; of Diana, id. ib. 1, 12, 22 ; 3, 22, 1 ; of the Danaides, id. ib. 3, 11, 26; of Astraea, Virg. E. 4, 6, et saep. II. Transf. : A. 1° g en -> °f young females even when their chastity is lost, A young woman, girl, Ov. Her. 4, 133 ; Sil. 3, 435 ; Just. 1, 3 ; Curt. 5, 1 ;— Virg. E. 6, 47; 52; Hor. Od. 2, 8, 23 ; 3, 14, 9. B. Id the eccl. fathers, of males who have preserved their chastity, Tert. Virg. vel. 8 ; Hier. adv. Jovin. 1, 4 ; Ep. 22, 21 ; Paul. Nol. Carm. 22, 2. C. The constellation Virgo in the zodi- ac, Cic. poet. N. D. 2, 42, 110 ; Hyg. Astr. 2, 25 ; 3, 24. D. Aqua Virgo, or simply Virgo, A stream of cold water brouglu to Rome in an aqueduct constructed by M. Agrippa (so called after the young girl who dis- covered its source), " Front. Aquaed. 10 ;" Plin. 31, 3, 25 ; Sen. Ep. 83 ; Ov. A. A. 3, 385; Mart 6, 42, 18 ; 11, 47, 6; 14, 163, 2, et al. E. Of things, used as an adjectival ap- pellative for Unwedded, pure, unused : se- necta, i. e. unmarried, Tert. adv. Valent. 5; saliva, fasting, id. Jejun. 6: terra, un- titled, Plin. 33, 3, 15 : charta, i. e. that lias not been rend or published, Mart. 1, 67, 7 ; EMIT ET COMPAEAVIT LOCUM VIKGINEM, vacant, Inscr. Orell. no. 4566. virffdsusj a, um . adj. [ v >rga] Full of twigs (late Latin) : frutex, Pall. 1, 24, 2 ; cf. Isidor. Orig. 17, 9 fin, virglila. ae,/. dim. [id.] A little twig, a small rod, a wand, Nep. Thras. 4 ; Cic. PhiL 8, 8, 23 ; Sen. a N. 1, 7 : divina, a divining-rod, Cic. Off. 1, 44, 158 ; also, the title of a work by Varro, in Non. 550, 12 : censoria, a critical mark, as a sign of spu- riousness, (*L q. obelus). Quint. 1, 4, 3. Of an accentual mark, Mart. Cap. 3, 62. * virg-nlatUS, a, um, adj. [virgula] Striped (cf. virga, no. II., C, and virsatus, no. II.) : concha, Plin. 9, 33, 52. virgfultamj U n - [contr. from virgu- letum, from virgula] A bush, thicket, copse, shrubbery, Caes. B. G. 3, 18 fin. ; 7, 73, 7 ; Cic. de Div. 1, 24, 49 ; Coel. 18, 42 ; Liv. 1, 14, 7 ; Virg. G. 2, 346 ; id. Eel. 10, 7 ; Ov. M 14. 349, et mult. al. virg\ultus, a, um . adj. [virgultum] Full of bushes or thickets, shrubby: val- lis. Sail. Frasm. in Serr. Virg. A. 3, 516 ; Sil. 12, 354. " virguncula. ae, /. dim. [virgo] A little maid, young girl, Petr. 18 ; 20; Sen. Q. N. 1 fin. ; Juv. 13, 40. In apposition : virguncula puella, Front. Aquaed. 10. Viriae* arum,/. A kind of ornament for the arm, armlets, bracelets, Plin. 33, 3, 12 ; Tert. Pall. 4 med. 1. Viriatus (also written Viriathus), i, m. A celebrated leader of the Lusitani- ans in the war against the Romans, Liv. Epic 52 ; 54 ; Veil. 2. 1 ; 90 ; Flor. 2, 17 fin.; Cic. Off. 2, 11, 40. — ViriatLnuS (Viriathinus), a, um, adj., Of or pertain- ing to Viriatus: bellum, Suet. Galb. 3. 2. viriatus, a. «m. adj. [viriae] Adorned with bracelets. LuciL ir Non. 186, 30 ; Varr. id. 187, 14. * viriculae! arum,/, dim. [vires, from vis] Little strength, small force : patrimo- nii, small means, App. M. 11, p. 271. vinculum- i. "• A graving -tool, graver, burin, i. q. cestrum, Plin. 35, 11, 41. viridarium (also written viridiari- uin, and, contr., virdiarium), ii, n. [viridis] A plantation, of trees, a pleasure-garden, Cic. Att 2, 3, 2 ; Petr. 9 fin, ; Suet Tib. 60 ; Plin. 18, 2, 2 ; Ulp. Dig. 7, 1, 13 ; JaboL ib. 33, 7, 26 ; Lampr. Heliog. 23, et aL viridej adv., v. viridis, ad fin, viridia. i ura > T - viridis, no. B, 2. viridiarium» u > v - viridarium, ad init. * viridicans. antis. Fart, [viridis] Greenisk: cavositates, Tert. Pud. 20. * viridicatuSj a, um, Part, [id.] Made green, green : silva, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, 3 dub. ; v. Orell. N. cr. Viridis. e (ffen. plur., viridum, Stat. Th. 2, 279), adj. [vireo] Green (as the most general designation for every shade of that color) : smaragdi, Lucr. 2, 805 : VI RI collis, id. 2, 322 ; cf, colies nitidissimi vir- idi8simique, Cic. Verr. 2, 3, 18, 47 ; so, v. opacaque npa, id. Leg. 1, 5, 16 : graraen, Virg. G. 2, 219 : viridiores herbae, Plin. 6, 29, 35 : v. atque humida ligna, Cic. Verr. 2, 1, 17, 45 : colubrae, Hor. Od. 1, 17, 8 : comae Nereidum, id. ib. 3, 28, 10 ; cf., dei Ov. Tr. 1, 2. 59 : coelum, bluish green (when it is clear), Plin. 17, 10, 14. B. Subst. : 1. viride, is, n., Green color, greenness, verdure: baccis e viridi rubentibus, reddish green, Plin. 15, 30, 39 ; so, e viridi pallens (gemma), id. 37, 8, 33. 2. viridia, ium, n., Green plants, herbs, or trees, Col. 8, 15, 4 ; Sen. Ep. 86 ; Plin. Ep. 5, 6, 17 ; Vitr. 5, 9 med. ; Phaedr. 2, 5, 14. II. Transf, Green, young, youthful, fresh, blooming, lively, vigorous: caseus, Col. 7, 8, 1 : limus, Pers. 3, 22 : .v. et ad- huc dulcis fructus studiorum, Quint. 12, 6, 3: sonus earum (literarum) viridior vegetiorque, livelier and stronger, Gell. 2, 3, 1 ; so, firmior et viridior sonus, id. 13, 20, 13 : — Euryalus forma insignis viridi- que juventa, Virg. A. 5, 295 ; 60. aevum, aetas. senectus, etc., Ov. Tr. 4, 10, 17 ; Virg. A. 6, 304 ; Sil. 1, 187 ; Col. praef. § 12 ; cf., usque ad novissimam valetudinem viri- dis, Plin. Ep. 7, 24, 1 ; so, leo, Stat- Th. 11, 742; — senex, sed mehercule viridis animo ac vigens, Sen. Ep. 66; cf., consilio viridis, sed belli serus, Sil. 3, 255 ; and with the gen. : viridissimus irae, Sil. 5, 569. Adv., viride, Greenly, verdantly: nihil omnino viridius comparatum illis (sma- ragdis) viret, Plin. 37, 5, 16. viriditas. atis,/. [viridis] Green color, greenness, verdure, viridity : herbescens viriditas, Cic. de Sen. 15, 51. So, prato- rum, id. ib. 16, 57: maris, Plin. 37, 5, 20. — II. Transf., Freshness, briskness, vigor: senectus aufert earn viriditatem, in qua etiam nunc erat Scipio, Cic. Lael. 3, 11 : vigere et habere quandam viriditatem, id. Tusc. 3, 31, 75. viridO) are, 1. v. a, and n. [id.] 1, Act., To make green, cause to grow green : hastas floribus, Val. Fl. 6, 136 : vada sub- natis viridentur ab herbis, become green, Ov. Hal. 90. — More freq., H. Neutr., in the Part, praes., viridans, Growing green, green, verdant : cingit viridanti temporn lauro, Vire. A. 5, 539 ; so, herbae, Lucr. 2, 33 ; 5, 1395 : hedera, Plin. 8, 32, 50 ; cf., proximus ut viridante toro consederat herbae, Virg. A. 5, 388 : gemmae, Plin. 37, 8, 34 : color, Lucr. 5, 783. virlliS) e, adj. [vir] Of or belonging to a man, manly, virile: I, Lit. : 1. In respect of sex, Male, masculine .- virile et muliebre sexus, Sail. Fragm. in Macr. S. 2, 9 ; cf. virile secus, Plaut. Eud. 1, 2, 19 ; and, vestimentum, id. Men. 4, 2, 97. So, genus, Lucr. 5, 1355 : semen, id. 4, 1205 : slirps fratris, Liv. 1, 3, 11 : vox, Ov. M. 4, 382 : vultus, id. ib. 3, 189 : coetus, of men, id. ib. 3, 403 ; cf, balnea, Cato in Gell. 10, 3, 3 : flamma, the love of a man, Ov. A. A. 1, 282. — |), I n p a r t i c. : (a) In an obscene sense : pars, i. e. the virile member, Lucr. 6, 1208 ; also, for one of the testicles, Col. 7, 11, 2. And in the plur. subst., vir- ili a, Sum, n„ The virile member, Petr. 108; Plin. 20, 16, 61 ; ib. 22, 89.— Comp. : qui viriliores videbantur, i. e. furnished with large organs of generation, Lamprid. He- liog. 8 fin. — (f!) In grammar, Of lite mas- culine gender, masculine : nomen. Var. L. L. 10, 2, 164 fin. ; cf. id. ib. 167 ; GelL 1, 7, 15 ; 11, 1, 4, et aL 3. In respect of age, Manly, full-grown, arrived at the years of manhood : ne forte seniles Mandentur juveni partes puero- que viriles, the parts of full-grown men, Hor. A. P. 177. So esp., toga, assumed by Roman youth in their sixteenth year, Cic. Lael. 1, 1 ; id. Sest 69, 144; Liv. 26, 19, 5 ; 42, 34, 4, et al. Opp. to female garments : sumpsisti virilem togam quam statim muliebrem stolam reddidisti, Cic. Phil. 2, 18,44. II. Transf, in jurid. lang., Of or be- longing to a person, that falls to a person or to each one in the division of inherit- ances : v. portio or pars, Gai. Inst. 3, 70 ; Ulp. Dis. 30, 1, 54/n.; 37, 5,8; Papin.ib. 31, 1, 79, et mult. aL— Hence, 2. Transf. out of the judicial sphere, for the Share. VIRO part, lot of a person : est aliqua mea pais virilis, quod ejus civitatis sum, quam ille claram reddidit, my part, my duty, Cic. Verr. 2, 4, 37, 81 ; cf, plus quam pars viri- lis postulat, id. ib. 2, 3, 3 fin. ; and, quum illius gloriae pars virilis apud omnes mil- ites sit, etc, Liv. 6, 11, 5: quem agrum mi- les pro parte virili manu cepisset, eum senex quoque viudicaret, Liv. 3, 71, 7 : haec qui pro virili parte defendunt, opti- mates sunt, i. e. to the utmost of their abil ity, as far as in them lies, Cic. Sest. 66, 138 ; so, pro virili parte, id. Phil. 13, 4, 8 : pro parte virili, Liv. 10, 8, 4 ; Ov. Tr. 5 11 ; and, pro virili porticne, Tac. Agr. 45 id. Hist. 3, 20. II. Trop., as to quality, Manly, man ful, firm, rigorous, bold, spirited, etc. . veretur quicquam aut facere aut loqui quod parum virile videatur, Cic. Fin. 2, 14 47 : laterum inflexio fortis ac virilis, id. de Or. 3, 59, 220 ; so, inclinatio laterum, Quint. 1, 11, 18 : acta ilia res est animo virili, consilio puerili, Cic. Att 14, 21. 3 ; so, animus, Hor. A. P. 166: ingenium. Sail. C. 20, 11: vis ingenii (coupled with soli- da), Quint. 2, 5, 23: audacia, Just. 2, 12 fin. : oratio (coupled with fortis), Cic. de Or. 1, 54, 231 ; so, compositio. Quint. 2, 5, 9 : sermo, id. 9, 4, 3 : ratio atque senten- tia, Cic Tusc. 3, 10, 22.— Sup. : almiae SABT.VAE MATBI VIBILISSIMAE, etc., InScr. ap. Grud. p. 148, no. 5. Adv., virili ter, Manfully, firmly, cour- ageously (ace. to no. II.), Cic. Tusc. 2, 27, 65 ; id. Off. 1, 27, 94 ; Auct Her. 4. 11,16: Ov. F. 1, 479— Comp. : Sen. Contr. 5, 33 fin. ; id. Brev. Vit. 5, 6 med. virilltas, atis, /. [ virilis ] Manhood (perh. not ante-Ausr.): I, Lit. : A. The age of manhood, Plin. 33, 12, 54.— B. Tht power of procreation, virility ; or, concr.. the organs of generation. Quint. 5, 12, 17 : Plin. 7, 4. 3 ; Tac. A. 6, 5 ; 31 ; Ulp. Dig 48, 8, 4 fin. ; Mart. 9, 7, 5, et al. Of ani mals: Col. 6, 26, 3 ; Plin. 23, ], 23.— "B Trop., Manliness, manly vigor: sancti tas certe, et ut sic dicam, virilitas ab h s (veteribus Latinis) petenda, etc., Quint. 1 8 > 9 -_ viriliter? adv., v. virilis, ad fin. viridia. ae, / dim. [viriae] A li"i. bracelet, Plin. 33, 3, 12; Ulp. Dig. 18, 1, 14. Scaev. ib. 34, 2, 40 ; cf. Isid. Orig. 19, 31. viriose- adv., v. viriosus, ad fin. viriosUSi a, um, adj. [vis] Strong, >•« bust,violent (a post-class, word) : vitia usu, Tert. adv. Val. 16 med. — Adv., viriosr, Strongly, violently, Tert. Anim. 19 med. Viriplaca. ae,/. [vir-placo] A name of the goddess (Juno) who appeases hus- bands, Appeaser of men, Val. Max. 2, 1, 6 ; cf. Hartung, Eelig. d. Rom. 1, p. 225 ; 2, p. 39. * 1. viripotenS) ends, adj. [vis-poti- or] Mighty in power, mighty, powerful, an epithet of Jupiter, Plaut Pers. 2, 3, 1. 2. vtripotens- entis, adj. [vir-potior] Fit for a husband, i. e. marriageable, nu- bile: puella, Labeo Dig. 24, 1, 65; Scaev. ib. 26, 7, 58 ; Papin. ib. 35, I, 99. + virytanus a S er dicitur, qui viritim populo distribuitur." Fest p. 375. viritim» a ^v. [vir] Man by man, to each one separately, singly, individually : " viritim dicitur dari, quod datur per sin- gulos viros. Cato : praeda, quae capta est, viritim divisa," Fest p. 373 : so, qui legem de agro Gallico viritim dividendo tulit, Cic. Brut. 14, 57 ; cf. Suet Tib. 76. So. v. dispertire aliquid populo, Plaut. Ps. 1, 5, 26 : distribuere pecus, Caes. B. G. 7. 7] , 7 : dare tricenos numos cohortibus. Tac. A. 1, 8 : populi viritim deleti, one and all, all together, Plin. 6, 7, 7— H. Transf.. Each by itself, singly, separately, individ- ually (so not in Cic.) : in universum de ventis diximus : nunc viritim incipiamus illos discutere, Sen. Q N. 5, 7 ; cf. Col. 1, 9, 6. So, dimicare, Curt 7, 4 fin. : com- monefacere beneficii sui, Sail. J. 49, 4 : prompts studia, separately (coupled with nondum aperta consensione), Tac. A. 3, 43 : legere terereque, Hor. Ep. 2, 1, 92. virOTj o" 8 ' m. [vireo] Green color, greenness, verdure (post-class, for viridi- tas), App. Flor. p. 348; Pall Jnn. 12; Vo- pisc. Prob. 19. 1. viroSUS) a, um. adj. [vir] Fond of 1637 VIS men, longing after men : uxor, Lucil. in Non. 21, 30. So Afran. ib. ; App. M. 9, p. 620 : qui non modo vinosus, sed virosue quoque sit, Scipio Afric. in Gell. 7, 12, 5. 2. virosus, a, um, adj. [virus] I, Fail of or covered with slime, slhny : loci, Cato R. R. 257, 11 ; so, pieces, Cels. 2, 21 : — Sup. : medicamentum adversus stoma- chum, Scrib. Comp. 103. — 1|, Having a bad odor, stinking, fetid : virosi odoris sordes, Scrib. Comp. 163; 60, castorea, Virg. G. 1, 58 : eluvies, i. e. urine, Grat. Cy- neg. 355. — III, Poisonous : spinae, App. M. 7, p. 483 Oud. N. «\— B. Transf.: aures mar-iti virosa susurronum faece completae, Sid. Ep. 5, 7 fin. virtUS» utis, /• [ T ' r ] Manliness, man- hood, i. e. the sum of all the corporeal or mental excellences of man ; strength, vigwr ; bravery, courage ; aptness, capaci- ty ; worth, excellence, virtue, etc. I, In gen.: &, Lit.: ita liet, ut animi virtus corporis virtuti anteponatur, Cic. Fin. 5, 13, 38 : his virtutibus ornatus, mo- destia, temperantia, justitia, id. Off. 1, 15, 46; cf., virtutes continentiae, gravitatis, justitiae, fidei, id. Mur. 10, 23: virtus at- que integritas, id. Fontei. 13, 29 : oratoris vis divina virtusque, id. de Or. 2, 27, 120, et aaep. B. Transf.: 1, Of animals, of inan- imate or abstract things, Goodness, worth, value, power, strength, etc. : nam nee ar- boris, nee equi virtus (in quo abutimur nomine) in opinione sita est, sed in natu- re, Cic. Leg. 1, 16, 45 : praedium solo bo- no, sua virtute valeat, Cato R. R. 1, 2 ; so, mercis, Plant. Mil. 3, 1, 133: navium, Liv. 37, 24, 1 : ferri, Just. 11, 14 fin. : her- barum, Ov. M. 14, 356, et saep. : oratoriae virtutes, Cic. Brut. 17, 65 ; so, virtutes tres orationis, Quint. 1. 5, 1 : dipendi (opp. vitium), id. 8 praef. § 17 : facundiae, id. 12, 3, 9, et saep. II. I" partic. : A,, Moral perfection, virtuousness, virtue : " est autem virtus nihil aliud quam in se perfecta et ad sum- mum perducta natura," Cic. Leg. 1, 8, 25: " virtus est animi habitus naturae modo rationi consentaneus," id. Invent. 2, 53, 159: quum omnes rectae animi affectio- nes virtutes appellentur . . . Appellata est ex viro virtus, etc., id. Tusc. 2, 18, 43 : nee vero habere virtutem satis est quasi ar- tem aliquam, nisi utare . . . virtus in usu sui tota posita est, id. Rep. 1, 2 : est in eo virtus et probitas et summum oflicium summaque observantia, id. Fain. 13, 28, 2, et saepiss. — 2. Virtus personified as a deity, Cic. N. D. 2, 23, 61 ; id. ib. 31, 79 ; id. Leg. 2, 8, 19 ; id. ib. 11, 28 ; id. Phil. 14, 13, 34 ; Plaut. Am. Prol. 42 ; Liv. 27, 25, 7 ; 29, 11, 13 ; Juven. 1, 115, et al. B. Military talents, courage, valor, brav- ery, gallantry, etc. : Helvetii reliquos Gal- los virtute praecedunt, quod fere quotidi- anis proeliis cum Germanis contenduut, Caes. B. G. 1, 1, 4 ; cf. id. ib. 1, 2, 3 ; 1, 13, 4 : Claudi virtute Neronis Armenius ce- cidit, Hor. Ep. 1, 12, 26 ; so, Scipiadae, id. Sat. 2, 1, 72 ; cf. id. Epod. 9, 26 ; id. ib. 16, 5; id. Od. 2, 7, 11, et saepiss. virulentia. ae, /. [virulentus] A stench : hircorum, Sid. Ep. 8, 14 med. VirulentUS) a > um .i a(! j- [virus] Full of poison, poisonous, virulent: serpentes, Gell. 16, 11, 2. VITUS) '■ n - A slimy liquid, slime ; of animals and plants, Virg. G. 3, 281; Col. 2, 14, 3 ; Plin. 19, 5, 27; 30, 6, 15 ; Stat. S. I, 4, 104. Of animal sperm or semen, Plin. 9, 50, 74 . — II. I n p a r t i c, in a bad sense : A, A poisonous liquid, poison, virus : I Lit., Cic. Arat. 432; Lucr. 3, 481; Virg. G. 1, 129; 3. 419; Ov. Tr. 3. 10,64; Plin. 34, 17, 48 : amatorium, id. 8, 22, 34.-2. Trop. : evomere virus acerbitatis suae, Cic. Lael. 23, 87 ; so, futile linguae, Sil. II, 560: mentis, id. 9, 476. — B. An of- fensive odor, stench, Lucr. 2, 853; Col. 1, 5, 6; Plin. 11, 53, 115; 27, 12, 83; 35, 15, 52 : — odoris, an offensive pungency, id. 28, 3, 6; id. ib. 7, 23. — C. A sharp, saline taste, of sea-water, Lucr. 2, 476 ; 5, 270 ; 6, 636 ; of wine, Plin. 14, 20, 25. VIS; v 's, pliir., vires, ium (collat, form of the nom. and ace. plur., vis, Lucr. 3, 266;— 2, 587; Sail. Fragm. ap. Prise, p. 707 ; Messala in Macr. S. 1, 9. — Gen. and 1638 VIS dat. sing, very rarely ; gen., vis, Tac. Or. 36; Ulp. Dig. 4, 2,1; Paul. Sent. 5, 30— Dal., vi, Auct. B. Afr. 69, 2. Cf. Schneid. Gramm. 2, p. 466) [digammated from, is] Strength, physical or mental ; force, vig- or, power, energy, virtue. 1. Lit. : 1, In gen. : (a) Sing.: ce- leritas et vis equorum, Cic. de Div. 1, 70, 144 : magna vis eorum (urorum) et mag- na velocitas, Caes. B. G. 6, 28, 2 : contra vim atque impetum fluminis, id. ib. 4, 17, 5 ; so, tempestatis, id. B. C. 2, 14, 4 ; cf., venti, Lucr. 1, 272: solis, id. 4, 327: hor- rida teli, id. 3, 171 : acris vini, id. 3, 475 : ferri aerisque, id. 5, 1285 : veneni, Cic. Coel. 24, 58, et saep.— (/3) Plur. (so most freq. of physical strength) : non viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magnae geruntur, Cic. de Sen. 6, 17: nee nunc vires desidero adolescentis, non plus quam adolescens tauri aut elephanti desiderabam, id. ib. 9, 27 : hoc ali vires nervosque confirmari putant, Caes. B. G. 6, 21, 4 : me jam sanguis viresque defici- unt, id. ib. 7, 50 fin. : perpauci viribus con- flsi transnatare contenderunt, id. ib. 1, 53, 2 : nostri integris viribus fortiter repug- nare, id. ib. 3, 4, 2 ; so, lacertis et viribus pugnare, Cic. Fam. 4, 7, 2 : omnibus viri- bus atque opibus repugnare, id. Tusc. 3, 11, 25 : validis viribus hastam eontorque- re, Virg. A. 2, 50, et saep.: quicquid agas, decet agere pro viribus, with all your might, Cic. de Sen. 9, 27; so, supra vires, Hor. Ep. 1, 18, 22: in radices vires oleae abibunt, Cato R. R. 61, 1 ; so, herbae, Ov. M. 13, 942 : et neglecta solent incendia su- mere vires, Hor. Ep. 1, 18, 85, et saepiss. — Poet, with a follg. inf. : nee mihi sunt vires inimicos pellere tectis, Ov. Her. 1, 109. 2, In partic, Hostile strength, force, violence, (ita : ea poena, qvae est de vi, S. C. ap. Cic. Q. Fr. 2, 3, 5 : quum vi vis illata defenditur, Cic. Mil. 4, 9: ne vim facias ullam in illam, Ter. Eun. 4, 7, 37 ; so, vim facere, id. ib. 5, 5, 21 : afferre ali- cui, Cic. Caecin. 21, 61 ; id. Verr. 2, 1, 24, 62; 2, 4, 66, 148: adhibere, id. Off. 3, 30, 110 ; id. Cat. 1, 8, 19, et saep. : iter per vim tentare, by force, Caes. B. G. 1, 14, 3; so, per vim, id. B. C. 2, 13, 2 ; Cic. Att. 7, 9, 4 : ne id quidem satis est, nisi docet, ita se possedisse nec vi nec clam nec pke- cakio possedekit, id. Caecin. 32, 92 ; so these jurid. formula in Lex Thoria ap. Grut. 202, 18; Ulp. Dig. 41, 1, 22; Ter. Eun. 2, 3, 27 : vis haec quidem hercle est, et trahi et trudi simul, Plaut. Capt. 3, 5, 92 ; so Ter. Ad. 5, 8, 20 : naves totae fac- tae ex robore ad quamvis vim et contu- meliam perferendam (shortly afterwards, tnntas tempestates Oceani tantosque im- petus ventorum sustineri). violence, shock, Caes. B. G. 3, 13, 3 : coeli, a storm, tem- pest, Plin. 18, 28, 69, § 278.— In an obscene sense, of Force, violence offered to a fe- male : pudicitiam quum eriperet militi tribunus militaris . . . interfectus ab eo est, cui vim afferebat, Cic. Mil. 4, 9 ; so, vis allata sorori, Ov. A. A. 1 , 679 : victa ni- tore dei vim passa est, id. Met. 4, 232 ; so, vim passa est Phoebe, id. A. A. 1, 673. B. Transf., concr. : 1, Quantity, number, abundance : in pompa quum magna vis auri argentique ferretur, Cic. Tusc. 5, 32, 91 : so, vis magna pulveris, Caes. B. C. 2, 26, 2 : vis maxima ranun- culorum, Cic. Fam. 7, 18, 3: argenti, id. Prov. Cons. 2, 4 : vim lacrimarum pro- fudi. id. Rep. 6, 14 : odora canum vis, Virg. A. 4, 132. 2, Vires, Military forces, troops: prae- esse exercitui, ut praeter aucloritatem vi- res quoque adcoercendnm haberet, Caes. B. C. 3, 57, 3 : satis virium ad certamen, Liv. 3, 60, 4 : undique contractus viribus signa cum Papirio conferre, id. 9, 13fin., et saep. 3. Vires, The virile forces, the testicles, Arn. 5, 158 ; 163 ; Inscr. Orell. no. 2322 ; 2332.; cf., veluti castratis viribus, Plin. 11, 18, 19. II. Trop., Mental strength, power, force, vigor : vis ilia divina et virtus oratoris, Cic. de Or. 2, 27, 120; so, vis ac facultas oratoris, id. ib. 1, 31, 142 : sumtna ingenii, id. Phil. 5, 18, 49 : magna vis est consci- ence in utramque partem, id. Mil. 23, 61 ; vise so, magna vis est in fortuna in utramque partem, id. Off. 2, 6, 19 : patriae, id. de Or. 1, 44, 196 : quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc.; power, effect, id. de Div. 1, 33, 73 ; so, hujus conventionis, Julian. Dig. 43, 25, 12. B. Transf., of abstract things, Force, notion, meaning, sense, import, nature, es- sence : id, in quo est omnis vis amicitiae, Cic. Lael. 4, 15: eloquentiae vis et natura, id. Or. 31, 112; so, vis honesti (coupled with natura), id. Off. 1, 6, 18 ; cf. id. Fin. 1, 16, 50: virtutis, id. Fam. 9, 16, 5, et saep. : — vis, natura, genera verborum et simplicium et copulatorum, i. e. the sense, signification, id. Or. 32, 115 ; cf, quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, in- telliges, id. Fam. 6, 2, 3 ; so, verbi, id. Balb. 8, 21 : nominis, id. Top. 8, 35 : pe- rwvvuia, cujus vis est, pro eo, quod dici- tur, causam, propter quam dicitur, po- nere, Quint. 8, 6, 23. viscatUS» a > uln ' aa l- [viscumj Smear- ed with bird-lime : virgae, limed twigs, Var. R. R. 3, 7, 7 ; Ov. M. 15, 474 : alae, id. A. A. 1, 391. — II. Transf: omnia viscatis manibus leget, Lucil. in Non. 332, 30 ; and 396, 4. — B. Trop. : viscata beneficia de- vitare, i. e. entangling, Sen. Ep. 8 ; so, munera, i. e.for which one expects a good return, Plin. Ep. 9, 30, 2. visCellatUS) a , "m, adj. [1. viscus] Stuffed with the inwards offish or cf birds : pisces, Plin. Val. 1, 24 : pullus, id.2, 17 med. ( Viscellinus, i, in. An agnomen of the consul Sp. Cassius, who was put to death for aiming al the sovereignty, Liv. 2, 41 ; Cic. Lael. 11 ink.) viscera tirri; adv. [id.] Piecemeal: dissipat membra, Enn. in Non. 183, 17. visceratlO) onis > /■ [ id A public dis- tribution of flesh or meat, Cic. Off'. 2, 16, 55 ; Liv. 8, 22 ; 39, 46 ; Suet. Caes. 38 ; Inscr. Orell. no. 134 ; 3858 : — sine amico visceratio. leonis ac lupi vita est, q. s. a feeding. Sen. Ep. 19 fin. viscereuS) a > ™, adj. [id.] Consist- ing of flesh : arvum, Prud. Apoth. 1093. viscidUS) a . um . a0 J- [viscum] Clam- my, sticky, viscid : acetum, Theod. Prise. 1,2; 6 : viscidiores cibi, id. de Diaeta, 18. visCOSUS) a > "™, a<*7- [id-] Full of birdlime, sticky, viscous: pastus, Prud.Ha- mart. 824 ; Pall. 1, 14. viscum) i> it- (masc. collat. form, vis- cus, i, Plaut. Bac. 1, 1, 16) [digammated and transposed from l\6g] The mistletoe, Plin. 16, 44, 94 ; 24, 4, 6 ; Virg. A. 6, 205. — II, Tran sf., Bird-lime made from the berries of the mistletoe, Cic. N. D. 2, 57, 144 ; Virg. G. 1, 139; Val. Fl. 263 ; Mart. Spect. 11, 2. — Transf.: viscus merus vestra est blanditia, Plaut. Bac. 1, 1, 16: tactus sum vehementer visco : cor stim- uli) foditur, i. e. with love, id. ib. 5, 2, 39. 1. viscus- ^ris, and more freq. in the plur., viscera, um, n. The inner parts of the animal body, the inwards, viscera (the nobler part9, the heart, lungs, liver, as well as the ignobler, the stomach, entrails, etc.) : (a) Sing. : mortui praecordia et vis- cus omne, Cels. praef. med. ; so Lucr. 1, 837 ; 3, 719 ; Tib. 1, 3, 76 ; Ov. M. 6, 290 ; 15, 365 ; Luc. 3, 658.— (/3) Plur. (only so in class, prose), Cels. 4, 11 ; 7, 9, 2; Lucr. 2, 669 ; 3, 250 ; 376, et al. ; Ov. M. 7, 601 ; 8, 847 ; 12, 390 ; 15, 314 ; id. Fast. 4, 205, et mult. al. Of the uterus : Quint. 10, 3, 4 ; Ulp. Dig. 48, 8, 8. Of the testicles : Petr. 119; Plin. 20, 13,51. B. Transf. : 1. For The flesh, as be- ing beneath the skin : quum Herculi De- janira sanguine Centauri tinctam tuni- cam induisset inhaesissetque ea visceri- bus, Cic. Tusc. 2, 8, 20 ; cf. id. ib. 2, 14, 34 ; and, heu quantum scelus est, in viscera viscera condi I Ov. M. 15, 88 ; so, boum, Cic. N. D. 2. 63, 159 : taurorum, Virg. A. 6, 253 ; 8, 180. 2. The fruit of the womb, offspring, child : (Tereus) in suam sua viscera con- gerit alvum, Ov. M. 6, 651 ; so id. ib. 8, 478 ; 10, 465 ; Her. 11, 118 ; Quint. 6 praef. § 3 Spald. II. Trop., like our Bowels, for the in- ward, inmost part of a thing : itum est in viscera terrae, Ov. M. 1, 138 ; so. montis (Aetnae).Virg. A.3,575: — in ni v. viscum, ad init. visendus» a, um . Port, and Pa., v. viso. visibilis, e, adj. [video] I. Pass., That may be seen, visible : exhalationes tenues vixque visibiles, App. de Mundo, p. 60 ; so, deus, Prud. Apoth. 14« : — * H, Act, That can see, seeing : pars animi, Plin. 11, 37, 54. — Adv., visibiliter (ace. to no. I.), Visibly, Paul. Nol. Ep. 20. VISlbllitaS) atis,/. [visibilis] Visibil- ity, Tert. Cam. Chr. 12 fin. ; Fulgent, in Contin. Virgil, p. 750 ed. Stav. Visibiliter) ado., v. visibilis, ad fin. Visio* onis, /. [ video] The act or sense of seeing, sight, vision : I, L i t. : ignes . . . nostrae visioni oecurrunt, App. de Mundo, p 63 ; so id. Met. 2, p. 120 ; 8, p. 203. — B. Transf., A thing seen, an ap- pearance, apparition, a vision: adventicia, Cic. de Div. 2, 58, 120 ; cf. Macrob. Somn. Scip. 1, 3. — II. Trop., An image of a thing in the mind, An idea, notion: dei, Cic. N. D. 1, 37 fin. ; so, veri falsique, id. Acad. 2, 11, 33 : falsa doloris, id. Tusc. 2, 18, 42. As a tran9l. of the Gr, tpavraoia, Quint. 6, 2, 29.— B. Transf., in jurid. lang., A supposition, a case : in proposita quaestione tribus visionibus relatis, etc., Ulp. Dig. 5, 3, 25; so id. ib. 16, 1, 8 ; 17, 1, 29 ; Paul. Dig. 22, 3, 25 fin. ; Tert. Anim. 9. vlsitatio. onis,/. [visito] *I. A sight, appearance, Vitr. 9, 4 fin. — H, A visit (post class.), Tert. adv. Jud. 13 fin. — B. Trop., A visitation, punishment, Vulg. Jesai. 10, 3. visltatori oris, m. [id.] A visitor (late Lat.), Aug. Sertn. in fer. Pentec. 1, 2. visito* avi, atum, l.v.intens.a. [viso] J, To see (ante- and post-class.) ; visitata, Plaut. Pers. 1, 1, 20 ; so, aliquem, id. Cure. 2, 3, 64 ; id. Epid. 4, 1, 12 ; 24 : ignota fa- des quae non visitata sit, id. Trin. 3, 3, 39 ; so, immanis forma visitata, App. M. 4, p. 151 : signa, visible, Vitr. 9, 4.— II. To go to see, to visit any one (rarely, but quite class.) : quum visitasset eum Carneades, Cic. Fin. 5, 31, 94 ; so, aliquem, Suet. Claud. 35; Hier. Ep. 7, 1. VISO, si, sum, 3. v. intens. a. [video] To look at attentively, to view, behold, sur- vey (quite class.): I, Lit. : Ludos nupti- ales, Plaut. Casin. 5, 1, 2 : ex muris visite agros vestros ferro inique vastatos, Liv. 3,68,2: praeda Macedonica omnis, ut vi- seretur, exposita, id. 45, 33, 5, et saep. — Absol. : vise, specta tuo arbitratu, Plaut. Most. 3, 2, 106 : visendi causa venire, Cie. Tusc. 5, 3, 9 ; so, undique visendi studio Trojana juventus Circumfusa ruit, Virg. A. 2, 63. — II. Trans f., To go or come in order to look at, to see to, look after : (a) c. ace. : ilia in arcem abivit, aedem visere Minervae, Plaut. Bac. 4, 8, 59 ; cf. id. Rud. 5, 1, 6 : fit concursus per vias Filios suos quisque visunt, id. Epid. 2, 2, 28. — (#) With relative-clauses : ego quid me vel- les, visebam, Plaut. Stich. 2, 2, 4 ; so id. Mil. 3, 1, 113 ; id. Bacch. 4, 8, 60 ; Ter, Ph. 2, 4, 5, et al. : visam si domi est, id. Heaut. 1, 1, 118 ; so id. Eun. 3, 4, 7. — (; ) With ad: vise ad portum, Plaut. Capt. 4, 2, 114 : accensus dicit sic : omnes qvirites in- LICIUM VISITE HUC AD INDICES, Var. L. L. 6, 9, 75.— And hence, transf., B. To go to see, to visit any one, esp. a sick person (q9. to see how he is) : («) With the ace, To visit : constitui ad te venire, ut et vide- rem te et viserem et coenarem etiam, Cic. Fam. 9, 23 ; Ter. Hec. 3, 2, 6 sq. : quae Pa- phon visit, Hor. Od. 3, 28, 15 : altos visere monies, id.ib. 1, 2, 8, et saep. — In the pass., of places : propter quern Thespiae visun- tur, is visited, Cic.Verr.2,4, 2,4: Cn.Octa] vii domus quum vulgo viseretur, id. Off. 1, 39, 138. — (fl) With ad : aegram esse sim- ulant mulierem : nostra illico it visere VITA ad earn, Ter. Hec. 1, 2, 114 ; so L. Piso in Cell. 6, 9, 5 ; Lucr. 6, 1238 ; Ov. Am. 2, 2, 22. vispcllio, onis, m. A class of thieves who robbed corpses of their grave-clothes, Ulp. Dig. 21, 2, 31 ; Maecian. ib. 36, 1, 7 ; Marcell. ib. 46, 3, 72 fin. (al. vespillones). Vistula, ae, /. A riocr in eastern Germany, the mod. Weichsel, Vistula, Mel. 3, 4, 1 ; Plin. 4, 12, 25 ; id. ib. 13, 27 ; id. ib. 14, 28 ; called also, Vistillus, i, m., Plin. 4, 14, 28. Cf. Mann. Germ. p. 421 and 453. visualltasn atis,/. [visus] The power of seeing, the faculty of sight, vision (a post-class, word), Tert. Anim. 29. visulai ae, /• A hind of vine, Col. 3, 2, 21 ; Plin. 14, 2, 4, § 31. Visum! '. v. video, ad fin. VisurgiS; > s > m - A river in northern Germany, the mod. Weser, Mel. 3, 3, 3 ; Plin. 4, 14, 28; Tae. A. 2, 9; 11, 16 sq. ; Sid. Carm. 23, 244 ; cf. Mann. Germ. p. 419. 1. VISUS» a, um, Part, of video. 2. VISUS, us, m. [video] A seeing, look- ing ; a look, glance ; the faculty or act of seeing, sight, vision : feminas omnes visu nocere, quae duplices pupillas habent, Cic. Fragm. ap. Plin. 7, 2, 2 ; so, visu ef- fascinare, Plin. ib. : oculoruin visus, Lucr. 5, 102 ; so Quint. 1, 2, 11 : corpus visu tac- tuque manifestum, id. 1, 4, 20. — In the plur., Ov. F. 3, 406 ; Stat. Th. 6, 277.— II, Transf, objectively, A thing seen, a sight, appearance, an apparition, a vision : conspectus ab utraque acie aliquanto au- gustior humano visu, Liv. 8, 9, 10 : rite secundarent visus, Virg. A. 3, 36 : inopino territa visu, Ov. M. 4, 232 : nocturni visus, Liv. 8, 6, 11 : — multa esse probabilia, quae quamquam non perciperentur, tamen, quia visum haberent quendam insignem et illustrem, iis sapientis vita regeretur, an appearance, seeming, probability, Cic. N. D. 1, 5, 12. Vita; ae (archaic gen. sing., vitai, Lucr. 1, 416; 2, 73; 3,397; 872, et saep.), /. [for victa, from vivo] Life: I, Lit.: tribus rebus animantium vita tenetur, ci- bo, potione, spiritu, Cic. N. D. 2, 54, 134 : dare, adimere vitam alicui, id. Phil. 2, 3, 5 : in liberos vitae necisque potestatem habere, Caes. B. G. 6, 19, 3: exiguum vi- tae curriculum, Cic. Rab. perd. 10, 30 : ego in vita mea nulla umquam voluptate tanta sum atfectus, etc., id. Att. 5, 20, 6 : vitam agere lionestissime, id. Phil. 9, 7, 15; cf, degere miserrimam, id. Sull. 27, 75: perducere ad annum centesimum, id. de Sen. 17, 60 : tutiorem vivere, id. Verr. 2, 2, 47, 118 : profundere pro aliquo, id. Phil. 14, 11, 38 : amittere per summum dedecus, id. Rose. Am. 11, 30 : auferre al- icui, id. de Sen. 19, 71 : in vita manere, id. Fam. 5, 15, 3 : in vita diutius esse, id. Q. Fr. 1, 3, 5 : e vita discedere, id. Fam. 2, 2 ; cf., e vita cedere, id. Brut. 1, 4 ; for which also simply vita cedere, id. Tusc. 1, 15, 35 ; and, de vita decedere, id. Rab. perd. 11 : vita se privare, id. de Or. 3, 3, 9 : vita aliquem expellere, id. Mur. 16, 34 : si vita suppetet, id. Fin. 1, 4, 11: si mihi vita contigerit, Plane, in Cic. Fam. 10, 24, 1, et eaepiss. : nae ego hodie tibi bonam vitam feci, a good, pleasant life, Plaut. Pers. 4, 8, 3 ; so, bonam dare, id. Casin. 4, 4, 17; cf., on the other hand, mala, Ov. Pont. 1, 9, 31. — In the plur. : nee vero, si geometrae et grammatici . . . omnem su- am vitam in singulis artibus consumpse- rint, sequitur, ut plures quasdam vitas ad plura discenda desideremus, Quint. 12, 11, 20 ; cf. also in the follg. II. Transf: A. A living, support, subsistence (Plautinian) : vitam sibi rep- perire, Plaut. Stich. 3, 2, 9 ; cf., neque illi concedam quicquam de vita mea, id. Trin. 2, 4, 70. B. -<4 life, i e. a way or mode of life (quite class.) : vita hominis ex ante factis spectabitur, Auct. Her. 2, 3, 4 : vita rusti- ca honestissima atque suavissima, Cic. Rose. Am. 17, 48 : hanc usus, vita, mores respuit, id. Mur. 35, 74 ; cf, inquirendo in utriusque vitam et mores, Liv. 40, 16, 2 ; so, coupled with mores, Ov. Her. 17, 172 Ruhnk. : neque ante philosophiam pate- factam hac de re communis vita dubita- vit, nor was it doubted in common life, Cic. de Div. 1, 39, 86. — In the plur. : inspice- re, tamquam in speculum, in vitas oimii- V I T E um, Ter. Ad. 3, 3, 61 ; cf., per omnium vi tas amicitia 6erpit, Cic. Lael. 23, 87 : (Mi- nos) vitas et crimina discit, Virg. A. 6, 433. C. Like our Life, to denote a very dear object : certe tu vita es mihi, Plaut. Asin. 3, 3, 24 ; so Ter. Ad. 3, 2, 3.— Hence, mea vita, or simply vita, my life, as a term of endearment, Plaut. Stich. 4, 2, 6 ; Cic. Fam. 14, 2, 3 ; 14, 4, 1 ;— Prop. 1 , 2, 1 ; 2, 20, 17. D. For The living, i. e. mankind, the world (poet, and in post-Aug. prose) : ru- ra cano, rurisque deos, his vita magistris Desuevit querna pellere glande famem, Tib. 2, 1, 37 : agnoscat mores vita legat que suos, Mart. 8, 3, 20 : verum falsumnw sit, vita non decrevit, Plin. 8, 16, 19. B, A life, i. e. a course of life, career, as the subject of biography : in hoc expo- nemus libro vitam (al. vitas) excellenti- um imperatorum, Nep. praef. fin. ; so id. Epam. 4 fin.; cf. Serv. Virg. A. 1, 368: qui vitas resque gestae clarorum homi- rum memoriae mandaverunt, Gell. 1,3, 1. * P. -<4 spirit, shade, in the infernal ro- gions : tenues sine corpore vitae, Virg. A. 6, 292. VltabfliSi e, at ti- [vito] That mayor ought to be shunned, Ov. Pont. 4, 14, 31; Arn. 5, 165. VltabunduSj a, um, adj. [id.] Slum- ning, avoiding, evading (rarely; not in Cic. or Caes.): (a) c. arc. : vitabundu» classem hostium, Sail. Fragm. ap. Non. 186, 17 : Hannibal vitabundus castra hos- tium consulesque, Liv. 25, 13, 4. — (/}) Ab- sol.: vitabundus per saltuosa loca rece- debat, Sail. Fragm. ap. Diom. p. 397 P.; so id. Jug. 38, 1 ; 101, 9 ; Tac. H. 3, 37. yitalis» e , aa J : [vita] Of or belonging to life, vital : caloris natura vim habet in se vitalem, vital power, Cic. N. D. 2, 9, 24 : so, spiritus, id. ib. 2, 45, 117; cf, viae, i. e. air-passages, Ov. M. 2, 828 : aevum, life- time, life, Plaut. Poen. 5, 4, 14 : vita, i. e. true life, Enn. in Cic. Lael. 6, 22 : motus, Lucr. 3, 559 : lumen relinquere, i. e. tu die, Ov. M. 14, 175 : secla, ages, genera- tions, Lucr. 1, 203 : lectus, upon ichich one is laid while alive and is laid out when dead, a death-bed, funeral-couch, Petr. 42 : —si esse salvum me vis aut vitalem tibi, i. e. remaining or keeping alloc, long-lived, Plaut. Bac. 4, 9, 75; so Hor. S. 2, 1, 61 ; 2, 7, 4 ; Sen. Contr. 1, 1 fin.— II. S u b s t„ vitalia, lum, n. : A. The vital parts, vi- tals : Sen. de Ira, 2, 1 ; so Luc. 7, 620 ; 9, 743 : capitis, Plin. 8, 7, 7 : arborum, id. 17, 27, 42 : rerum, Lucr. 2, 576,— B. Grave- clothes (cf. above, lectus vitalis), Petr. 77 Jin. — * Adv., vitaliter, Vitally: v. esse animata, tcith life, vitally, Lucr. 5, 146. yitalltas- atis, /. [vita] Vital force, life, vitality : durat in corde, Plin. 11, 37, 69 ; so id. ib. 38 ; 90 ; 45, 103. Vitaliter> a ^ B -. v - vitalis, ad fin . VltatlO) on ' s > /• [vito] A shunning, avoiding, avoidance : doloris, Cic. Fin. 5. 7, 20 : oculorum, lucis, urbis, fori, id. Phil. 3, 10, 24 : periculi, Auct. Her. 3, 2, 3. (* Vitcllia. ae, /. A town of the Ac- qui, Liv. 2, 39 ; 5, 29 ; Suet. Vit. 1.) VitellianuSi a, um . v - Vitellius, no II., B. Vltcllina. ae. /- (earo) [viteKus, no. I.] CalJ' s-fiesh, veal, Apic: 8,-5. VitelliuS) a. The name of a Roman gens. So esp., A. Vitellius. A Roman em- peror.— II, Derivv. : A. VitelllUS) a, um, adj., Of or belonging to the Emperor Vitellius, Vitellian : via, so named after him, Suet. Vit. 1. — B. Vitellianus. a, um, adj., The same : milites, Tac. H. 1,85: partes, id. ib. 1, 84 : bellum. Suet. Dom. 1 : vitia, Capitol. Ver. 4. — 2. I" the plur. subst., Vitellian i, orum, m.: a.Sultlitrs of Vitellius, Vitellians, Tac. H. 3. 79 ; Suet. Vesp. 8. — b. d kind of writing-tablets, perh. used by Vitellius, Mart. 2, 6, 5; 14, 8. Vltelluni) i. v - vitellus, no. II. vitcllus. i. m. dim. [vitulus] *I, A little calf, as a term of endearment, Pbiut. Asin. 3, 3, 77.— II. Transf.. The yolk of an eg2, Cels. 6, 6, 1 ; Cic. de Div. 2, 65, 134 : Petr. 33 fin. ; Plin. 10, 53, 74 ; Hor. S.2,4, 14 ; 57. Called also, vitellum, i, n., Apic. 4,1. VlteUS) a, um, adj. [vitis] Of or be- longing to the vine : coliculus. Var. R. R. 1, 31, 4 : pocula, i. e. wine, Virg. G. 3. 380: rura, planted with vines, Prud. Hamart 228. 1639 VITI (7ltex< fcia, /. The chaste-tree, Abra- ham's balm, Vitex agnus castus, L. ; Plin. 24, 9, 38. vitiabiliS" e, adj. [vitium] That may be harmed, violable, corruptible, Prud. Apoth. 1113 ; Hamart. 216. Vltiarium; "> n. [vitia] A nursery for vines, Cuto R. K. 40 ; 47 ; Var. R. R. 1, 31, 2 ; Co!._3, 4, 1 ; 3, 5, 1. VitiatlOj onis,/. [vitio] j4?i injuring, violation, corruption (post-Aug. and very rarely) : feminae, Sen. Contr. 3, 23 med. Vitiator> 01 'i 8 > m - [id.] An injurer, vi- olator, corrupter (post-Aug. and very rare- ly) : feminae, Sen. Contr. 3, 23 (repeat- edly). * Vlticarpiffer» era, erum, adj. [vitis- carpo] That serves for pruning vines : for- cipea, Var. in Prise, p. 868 P. J viticella» ae i /• ■& plant, otherwise unknown, Isid. Orig. 17, 9 Jin. * Vlticdlaj ae . m - f vitis-colo] A culti- vator of vines, a vine-planter, Sil. 7, 193. vrticdmus* a . nm, adj. [vitis-coma] Adorned or crowned with vine-leaves : ul- mua, Sid. Carm. 2, 328 : Lyaeua, Avien. Arat. 70. Viticula, ae, /. dim. [vitis] I. A little vine, Cic. N. D. 3, 35, 86 ; Tert. Carm. adv. Marc. 2, 230.— H, A tendril, in gen. : fruti- cis, Plin. 24, 11, 58 : cucumeria, Pall. 4, 9, 8. Vrtlfcr» era, er\im,adj. [id.] Vine-bear- ing, i. e. supporting or producing vines : arborea, Pall. 3, 13, 2:— colles, Plin. 3, 5, 9; cf., mons, Sil. 4, 349: Vienna, Mart. 13, 107, 1. yitlg°enus> a. «m, adj. [vitis-gigno] Vine-born, produced from the vine : -liquor, Lucr. 5, 15: latices, id. 6, 1071; cf. the follg. art. VitigineUS» a > um , a 4}- P^.] Produ- ced by the vine, vine- : surculi, Cato R. R. 41, 3 : folia, Col. 12, 16, 3 : ligna, Plin. 30, 6, 16 : columnae, id. 14, 1, 2 ; cf. the pre- ced. art. * Vltllena* ae > /■ [vitium-lena ; cf. vi- tilitigator] A bawd, procuress : malesuada, l'laut. Moat. 1, 3, 56. vitiligo* 5 n ' s . /• [vitiurn] A kind of cutaneous eruption, tetter, " Cels. 5, 28, 19 ;" I.ucil. in Fest. p. 369 ; Plin. 20, 15, 59 ; 21, 19, 75; 22, 25, 74, et al. Vitilis» e > °4/' [vieo] Platted, inter- woven : cola, Cato R. R. 11, 2 : alvi apum, Var. R. R. 3, 16, 16 ; cistae, Plin. 15, 17, 18 : naves corio circumsutae, id. 7, 56, 57, et saep. — H. Sub st, vitilia, ium, n., Things platted, wicker-work, Plin. 13, 4, 9 ; 21, 18, 59 ; 24, 9, 38. * vitilitigrator. oris, m. [vitium-litiga- tor ; cf. vitilena] A brawler, wrangler, Cato in Plin. H. N. praef. § 32 ; cf. the follg. art. * vitilitlg'Oi are > v - n - [vitium-litigo] To quarrel disgracefully, to brawl, wran- gle ; to abuse, calumniate : acio ego, quae 6cripta sunt, si palam proferantur, multos fore qui vitilitigent, Cato in Plin. H. N. praef. § 30 ; cf. the preced. art. * Vltincusj a , u m, adj. [perh. contr. from vitigineus] Of the vine, vine- : vin- cula, Flor. 3, 20, 4 {al. vitigineis). vitio* av i. atum, 1. v. a. [vitium] To make faulty, to injure, spoil, mar, taint, corrupt, infect, vitiate (quite class., esp. in the trop. 6ense) : I. Lit. : dira lues quon- dam Latias vitiaverat auras, Ov. M. 15, 626 ; so, amnem salibus amaris, id. ib. 15, 286 : ossa, Cels. 8, 2 : corpora, Ov. F. 6, 136 : oculos, id. Met. 1, 691 : ferramen- tum in opere, Col. 11, 1, 20 : ova, id. 8, 11, 5 : vina, Hor. S. 2, 4, 54 : boves aliqua of- fenea, Pall. 4, 12.— B. In partic, To vi- olate a maid: aliquam in occulto, Cato in (Jell. 17, 13, 4 ; so, virginem, Ter. Eun. 4, 4, 37; id. Ad. 4, 5, 52; Suet. Aug. 71 ; Quint. 9, 2, 70, et al. ; cf., vitiati pondera ventris, Ov. Her. 11, 37.— n. Trop.: co- mitiorum et concionum significationes in- terdum verae sunt, nonnumqxiam vitiatae et corruptae, falsified, Cic. Seat. 54, 115 ; cf., senatuaconsulta arbitrio consulum aupprimebantur vitiabanturque, Liv. 3, 55, 13 : scripturas, Ulp. Dig. 50, 17, 94 : auspicia, Messala in Gell. 13, 15, 4 : pecto- ra limo malorum, Ov. Pont. 4, 2, 18. vitidse» adv., v. vitiosus, ad fin. vitidsitasi an8 > /■ [vitiosus] Faulti- ncss, corruption, viciousness, vice : * I, 1/it. : humoria, Macr. S. 7, 10 med. — II, 1640 VITI Trop. (a Ciceronian word) : "hujus vir- tutis contraria est vitiosilas. Sic enim malo quam malitiam appellare earn, quam Graeci Kaidav appellant. Nam malitia certi cujusdam vitii nomen estj vitiositaa omnium," Cic. Tusc. 4, 15, 34 : " vitiosilas autem est habitus aut affectio in tota vita inconstana et a se ipsadissentiens," id. ib. 4, 13, 29. vitiosus» a > nm, aa J- [vitium] Full of faults or defects, faulty, defective, bad, cor- rupt, etc. : I, Lit. (so very rarely) : pe- cus (coupled with morbosum), Var. R. R. 2, 1, 21 ; so, locus (corporis pecudum), «'. e. diseased, Col. 7, 5, 6: nux, Plaut. Mil. 2,3,45.-11. Trop.: A. In gen.: ex- emplum, Auct. Her. 2, 29, 46 : suffragium, Cic. Leg. 3, 15, 34 : consul, chosen contra- ry to the auspices, id. Phil. 2, 33, 84 : vitio- 8isaimus orator, id. de Or. 3, 26, 103. — B. In partic, Morally faulty, wicked, de- praved, vicious: Cato in Gell. 11, 2, 2: si quem conventum velit, Vel vitiosum, vel sine vitio; vel probum vel improbum, Plaut. Cure. 4, 1, 8 : si qui audierunt phi- losophos, vitiosi easent diacessuri, Cic. N. D. 3, 31, 77 : v. et flagitiosa vita, id. Fin. 2, 28, 93. — Comp.: progenies vitiosior, Hor Od. 3, 6, 48. — Sup. : inter summam vitio- rum dissimulationem vitiosissimua, Veil. 2, 97, 1. — Adv., vitiose, Faultily, defect- ively, badly, corruptly: 1. (ace. to no. 1.) se habet membrum tumidum. Cic. Tuac. 3, 9, 19.— 2. (ace. to no. II., A) : ferre le- ges, Cic. Phil. 5, 4, 10 : concludere (opp. recte), id. Acad. 2, 30, 98 ; cf. id. Lael. 8, 25. — Sup. : usurpare, Col. 4, 24, 15. vitiparra; ae > /• A small bird, other- wise unknown, Plin. 10, 33, 50. Vitis* is, /• A vine, grape-vine, " Plin. 14, 1 sq. ; Cic. de Sen. 15. 52 sq. ; Col. 3, 1 sq. ;'■' Cic. N. D. 2, 47, 120 ; Virg. E. 1, 74 ; 5, 32 ; id. Georg. 1, 2, et saepiss. — H, Transf, A vine-branch, Cato R. R. 41 ; Var. R. R. 1, 31, 3 ; 1, 8, 2 ; Ov. M. 6, 592, et al. — Hence, transf., 2. d centurion's staff, made of a vine-branch, Plin. 14, 1, 3 ; Liv. Epit. 37 ; Tac. A. 1, 23 ; Ov. A. A. 3, 527 ; Luc. 6, 146 ; Juv. 8, 247,— Hence also, to signify The office of a centurion, centurion- ship, Juv. 14, 193 ; Sil. 12, 395; 465 ; Spart. Hadr. 10 med. — B, For vinea, A military pent-house, mantlet, Lucil. in Fest. s. v. sub, p. 311. — C. For A vine in gen., of the pumpkin, cucumber, Pall. 4, 9, 9 ; 4, 10, 15. — D. Vitis nigra, Black bryony, Plin. 23, 1, 17. — B, Vitis alba, The plant called also ampeloleuce, Plin. 23, 1, 16; Col. 10, 347. Viti-Sator* oris, m. [vitia] A vine- planter : Sabinus, Virg. A. 7, 179. Of Bac- chus, Att. in Macr. S. 6, 5. Of Saturn, Am. 3, 117. vitiunii ii (gen. plur., vitium, Titin. in Non. 495, 13), n. A fault, defect, blem- ish, imperfection, vice: I, Lit. : "quomodo autem in corpore est morbus, est aegrotatio, est vitium : sic in animo. Morbum appellant totius cor- poris corruptionem : aegrotationem mor- bum cum imbecillitate : vitium, quum partes corporis inter se dissident ; ex quo pravitas membrorum, distortio, deformi- tas. Itaque ilia duo, morbus et aegrota- tio, ex totius valetudinis corporis con- quaasatione et perturbatione gignuntur: vitium autem integra valetudine ipsum ex se cernitur," Cic. Tusc. 4, 13, 29 ; so, corporis, Plaut. Most. 1, 3, 118 ; Ov. F. 4, 148 : mancipii, Ulp. Dig. 21, 1, 1, § 6 : ju- menti, id. ib. 38 : si nihil est in parietibus aut in tecto vitii, Cic. Fam. 9, 15, 5 ; cf., si aedes corruerunt vitiumve fecerunt, have received damage, become damaged, id. Top. 3, 15 : aive illie (agria) omne per ig- nem excoquitur vitium atque exsudat in- utilis humor, Virg. G. 1, 88 : vitio moriens sitit aeris herba, id. EcL 7, 57. II. Trop. : A, In gen., A fault, de- fect, blemish : acutius atque acrius vitia in dicente quam recta videre, Cic. de Or. 1, 25, 116 ; cf., orationis, Quint. 1, 5, 1 ; 12, 1, 22: sermonis, id. 1, 1, 13: soloecismi, id. 1, 5, 53, et saep. : ingenii, Quint. 10, 1, 60 ; cf, mentis, id. 12, 1, 32 : Stoicae see- tae, id. 11, 1, 70, et saep. : hue si pervene- rie, meum vitium fuerit, my fault, my blame, Cic. Acad. 2, 16, 49 ; cf. id. Phil. 2, 18, 44 ; and, male conjecta falaa sunt, non rerum vitio, sed interpretum inscientia, VITE id. de Div. 1, 52, 118 : illi, adversum viti- um castrorum, tota nocte munitiones pro- ferunt, i. e. the faulty, unfavorable position ( ju8t before, natura iniquo loco castra po- nunt), Caes. B. C. 1, 81 : milites item con- flictati et tempestatis et aentinae vitiis, the injurious effects, id. ib. 3, 28, 5 : vini vitio atque amoris feci, through the fault of, Plaut. Aul. 4, 10, 15. B. In partic. : J. A moral fault, fail- ing, error, offense, crime, vice (the predom signif. of the word in prose and poetry) : nullum quidem ob turpitudinem, nullum ob totius vitae non dicam vitium, sed er- ratum, Cic. Clu. 48, 133 : legibus et prae- mia proposita sunt virtutibus et supplicia vitiis, id. de Or. 1, 58, 247 ; cf., virtus. est vitium fugere, Hor. Ep. 1, 1, 41 : senectus est natura loquacior, ne ab omnibus earn vitiis videar vindicare, Cic. de Sen. 16, 55 ; id. Off. 1, 19, 62 : ne sibi vitio verterent, quod abesset a patria, reckon it a fault, Cic. Fam. 7, 6, 1 ; so, dare alicui vitio, id. Rose. Am. 16, 48 (coupled with culpae) ; Matius in Cic. Fam. 11, 28, 2.— Hence, D . In respect of female chastity (whether of maidens or wives), A violation : quia pu- dicitiae hujus (Alcumenae) vitium me hie absente est additum, Plaut. Am. 2, 2, 179 ; so, afferre pudicitiae (coupled with vis), id. Epid. 1, 2, 7 : offerre, Ter. Ad. 3, 1, 9. 2. In relig. lang., A defect in the auspices or auguries : si cui servo aut ancillae dor- mienti evenit, quod comitia prohibere so- let, ne id quidem mihi vitium facir, Cato in Fest. s. v. prohibere, p. 234 fin. ; cf., id igitur obvenit vitium, quod tu jam Cal. Jan. futurum esse provideras, Cic. Phil. 2, 33, 83 : tabernaculum vitio captum, id. N. D. 2, 4, 11 ; cf., vitio navigare, id. de Div. 1, 16, 29: comitiorum solum vitium est fulmen, id. ib. 2, 18, 43. Vlto* a vi, atum, 1. v. a. and n. To shun, seek to escape, avoid, evade (quite class.) : 1. Lit. : tela, Caes. B. G. 2, 25, 1 ; so, has- tas, spicula, Hor. Od. 1, 15, 18 : lacum, Caes. B. C. 2, 24 fin. : rupem et puteum, Hor. Ep. 2, 2, 135 : aequora, id. Od. 1, 14, 20: forum, id. Epod. 2, 7 : balnea, id. A. P. 298 : sapiens, vitatu quidque petitu Sit melius, causas reddet tibi, id. Sat. 1, 4, 115, et 6aep. — II. Trop.: (u) With the ace : vitia, Cic. Rep. 2, 5 ; so Hor. S. 1, 2, 24 : vituperationem, Cic. Prov. Cons. 18, 44: omnes suspiciones, Caes. B. G. 1, 20 fin. : periculum, id. B. C. 1, 70, 2 : mortem fuga, id. B. G. 5, 20, 1 : proditionem cele- ritate, Sail. J. 76, 1 : culpam, Hor. A. P. 267 : se ipsum, to shun one's self, be tired of one's own company, id. Sat. 2, 7, 113. — (13) With the dat. (Plautinian) : infortu- nio, Plaut. Cure. 2, 3, 19 ; Poen. prol. 25 : huic verbo, id. Casin. 2, 2, 35,— (y) With a follg. ne: erit in enumeratione vitan- dum, ne, etc., Cic. Part. or. 17, 60, — (6) With the inf. : tangere vitet ecripta, Hor. Ep. 1, 3, 16. * vitrarillS) ", m. [vitrum] A glass- worker, glass-blower, Sen. Ep. 90 med. *vitreamina. «m, «. [id.] Glass- vessels, glass-ware. Paul. Dig.. 33, 7, 18^7^ *vitre61us> a > nm, adj. dim. [vitre- us] Of glass, Paul. Nol. Carm. 26, 413. vitreilSj a . um , adj. [vitrum] Of glass, glass-, vitreous : vasa, Col. 12, 4, 4 : Pria- pus, a glass in the form of a Priapus, Juv. 2, 95 : ho8tis, i. e. a glass chessman, Ov. A. A. 2, 208 ; ao, latro, Mart. 7, 72, 8.— B. Subat., vitre a, orum, n., Glass vessels, glass-ware. Mart. 1, 42, 5 ; Stat. S. 1, 6, 73 : — vitrea fracta, broken glass, aa a desig- nation for trifles, trumpery, Petr. 10. — II, T r a n s f., Like glass, glassy, in color or transparency, clear, bright, shining, trans- parent : unda, Virg. A. 7, 759 ; Ov. M. 5, 48 ; cf., pontus, Hor. Od. 4, 2, 3 ; and, am- nis, Ov. Her. 15, 157 : sedilia, Virg. G. 4, 350: ros, Ov. Am. 1, 6, 55: color, Plin. 9, 31, 51 : Circe, brilliant, beautiful, Hor. Od. 1, 17, 20 : togae, Var. in Non. 448, 28 ; and 536, 32.— B. Trop. : fama, brillianWHor. S. 2, 3, 222 : fortuna, brittle, fragile, P. Syr. Mim. Vltriaria* ae . /• F i( I-] A plant, called also parietaria, wall-pellilory, App. Herb. 81. vitricilS» *> m> -^ step-father, Cic. Att. 15, 12, 2 ; id. Verr. 2, 1, 51, 135 ; id. Phil. 2, 17 ; id. Mur. 35, 73 ; id. Brut. 68, 240, et al. Poet., of Vulcan, the husband o( VITU Venus, ill relation to Cupid, the 6on of Jupiter and Venus, Ov. Am. 1, 2, 24. VitrUDlj h "• Glass, "Plin. 36, 26, 65 ;" Cic. Rab. Post. 14, 40 ; Sen. Q. N. 1, 6; Quint. 2, 21, 9; Tac. H. 1, 7; Prop. 4, 8, 37 ; Hor. Od. 3, 13, 1 ; 1, 18, 16, et mult, al.— n. Woad, a plant used for dyeing blue, Isatis tinctoria, L. ; Vitr. 7, 14 ; Caes. B. G. 5, 14, 2; Mel. 3, 6, 5 ; Plin. 35, 6, 27 ; 37, 8, 37. Vitruvius» "i m - M. Poilio, a contemporary of Caesar and Augustus, au- thor of a work on architecture ; of. Bahr's Rom. Lit. Gesch. § 322. vitta» a^,/. [vieo] A band, esp. a fillet or chaplet worn round the head ; and, in relig. lang., a head-band, a sacrificial or sacerdotal fillet, Ov. M. 2, 413 ; 4, 6 ; 5, 110 ; Prop. 4, 11, 34 ; Virg. A. 2, 133 ; Juv. 12, 118, et mult. al. ; cf. BSttiger's Sabina, 1, p. 157. Bound around the altar, Virg. E. 8, 64 ; id. Aen. 3, 64 ; upon the branches borne by suppliants for protection or par- don, Virg. A. 7, 237 ; 8, 128 ; Hor. Od. 3, 14, 8 ; Ov. A. A. 2, 401, et al. vittatUS» a > um , adj. [vitta] Bound with a fillet or chaplet : capilli, Ov. Am. 1, 7, 17 : sacerdo8, Luc. 1, 597 : honos fron- tis, Stat. S. 5, 5, 28 : navis, Plin. 7, 30, 31. 1. vitula» ae, v. vitulus. 2. Vltula- ae, /. [perh. for Victula, identical with Victoria] The goddess of Victory, of Joy, Macr. S. 3, 2 ; cf. Hnrtung, Relig. d. Rom. 2, p. 256. Vltularia via» -4 road near Arpi- num, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3. (* Vltula tlo, onis, /. [vitulor] A pub- lic thanksgiving or other festival, Macr. S. 3,2.) VltUlinUS) a > um , adj. (vitulus] Of a calf, vitnline ■■ caruncula, a piece of veal, Cic. de Div. 2, 24, 52 : assum, roast veal, id. Fam. 9, 20, 1: vis, Cels.5, 27: sevum, id. 5, 19, 9 and 13.-11. Subst, vitulina, ae, / (caro), Calf's-ftesh, veal, Plaut. Aul. 2, 8, 5. Called also, vitulina, orum, n., Nep. Ages. 8. Vitulor» ari, »• dtp- n - fprob. for vic- tulor, from vinco ; cf. 2. Vitula ; thus, prop., to be joyful, as in the feast of victory ; hence, in gen.] To celebrate a fes- tival, keep holiday, be joyful (an ante-class, word) : habet is coronam vitulans victo- ria, Enn. in Fest. p. 369 : in venatu vitu- lantes, Naev. in Non. 14, 18 : pontifex in sacris quibusdam vitulari solet, Var. in Macr. S. 3, 2; cf., Jovi opulento, incluto . . . lubens meritoque vitulor, i. e. bring a thank-offering, Plaut. Pers. 2, 3, 2. Vitulus». i. ™- and vitula» ae,/. [di- gammated from fra\6$] A young beef, a calf: (u) Masc, A bull-calf, Var. R. R. 2, 5, 6; Cic. de Div. 2, 15, 36; Quint. 1, 9, 5; Ov. M. 2, 624 ; 4, 756 ; 10, 227 ; Mart. 3, 58, 11 ; Virg. G. 4, 299, et al.— (/3) Fern., A cow- calf, Virg. E. 3, 29 and 77.— H. Transf. : A In gen., A calf, foal: of the horse, Virg. G. 3, 164 ; of the elephant, Plin. 8, 1, 1 ; of the whale, id. 9, 6, 5. — B. In partic, vitulus marinus, A sea-calf, seal, Juv. 3, 238; Suet. Aug. 90; called also simply vitulus, Tlin. 2, 55, 56. Vitumnus» i. m - [vita] The god that bestows life, the Life-god, Aug. Civ. D. 7, 2 fin. ; Tert. adv. Nat 2, 11. Vltuperabilis» e, adj. [1. vitupero] Blameworthy, blamable, censurable (very rarely) : quod vituperabile est per se ip- sum, id eo ipso- vitium nominatum puto, Cic. Fin. 3, 12, 40 : consulates, id. Leg. 3, 10, 23 Moser N. cr. — Adv., vituperabil- Iter, Blamably: tractare aliquid, Cassiod. Varr. 6, 11. vituperatlO, onis,/. [id.] 'A blaming, censuring ; blame, censure, vituperation (either given or received) (freq. and quite class.) : communi vituperatione repre- hendere, Cic. Verr. 2, 5, 18, 46 ; so, opp. laus, Quint. 2, 4, 33; 3, 4, 12; 8, 6, 55, et mult. al. — In the plur., Quint. 3, 4, 5 : — in vituperationem venire, Cic. Verr. 2, 4, 7, 13; cf., adductus erat in sermonem, in- vidiam, vituperationem, id. ib. 2, 3, 61, 140 ; so, in vituperationem cadere, id. Att 14, 13, 4 : vituperationem vitare, id. Prov. Cons. 18, 44 : es3e alicui laudi potius quam vituperationi, id. Fam. 13, 73, 2. — In the plur. : quod eftugissem duas maximas vituperationes, Cic. Att 16, 7, 5. VI VI vituperator. oris, m. [id.] A blamer, censurer, vituperator: invidos vituperato- res confutare, Cic. N. D. 1, 3, 5; so, phil- osophiae, id. Fin. 1, 1, 2 ; id. Tusc. 2, 2, 4 ; mei, id. Fam. 7, 3, 6. 1. vitupero» avi, atum, 1. v. a. [viti- um-paro, qs. to find fault, accuse of a fault ; hence, transf.] To inflict censure, to blame, censure, disparage, vituperate (quite class.) : deos, Plaut. Mil. 3, 1, 142 : notare ac vituperare, Cic. de Or. 2, 85, 349 : mul- tis modis cum istoc animo es vituperan- dus, Ter. Ph. 3, 1, 1 : Pompeius noster in amicitia P. Lentuli vituperatur, Cic. Q. Fr. 2, 6, 5 : — artem aut scientiam aut stu- dium quodpiam vituperare propter eorum vitia, qui in eo studio sunt, Auct. Her. 2, 27, 44 ; cf., si quis universam (philosophi- ain) velit vituperare, Cic. Tusc. 2, 1, 4 ; so, tuum consilium, id. Mur. 29, 60 ; (Rho- diorum res publica) minime quidem vitu- peranda, id. Rep. 3, 35. — Proverb. : qui coelum vituperant, who find fault with heaven itself, i, e. are satisfied with nothing, Phaedr. 4, 7, 26.—* H. In relig. lang., To render defective, to spoil an omen : cur omen mihi vituperat? Plaut Caein. 2, 6, 59 dub. 2. Vitupero» OI " s . m - [1- vitupero] A blamer, censurer, vituperator (a post-class, word), Gell. 19, 7, 16 ; Sid. Ep. 4, 22 ; 8, 1. ViVacitaS» atis, / [vivax] J, Natural vigor, vital force, tenaciousness or length of life, vivaciousness (post-Aug.), Col. 11, 3, 41 ; Plin. 8, 24, 41 ; Quint. 6 praef. 3 ; Val. Max. 8, 13, 4 ext. ; Tert. Anim. 25.— II. Liveliness, vivacity: ingenii, Am. 5, 179 ; cf. id. 2, 45 : cordis, id. 5, 157. VIVaciter» adv., v. vivax, ad fin. Vivarium» U, v. vivarius, »10. II. Vivarius. a > um, adj. [vivus] Of or belonging to living creatures : naves, fish- boats, i. e. in which live fish are conveyed, Macr. S. 2, 12 med.— More freq., II. Subst, vivarium, ii, ?i., An inclosure in which game, fish, etc., are kept alive, A park, war- ren, preserve, fish-pond, Plin. 8, 52, 78; id. ib. 32, 50; Sen. Clem. 1, 18;— Plin. 9, 54, 79 ; id. ib. 55, 81 ; Juv. 4, 51 ; 3, 308.— Transf. : excipiant senes, quos in vivaria mittant. i. e. whom they keep under their control in order to get made their heirs, Hor. Ep. 1, 1, 79. VlVatUS» a » nm, adj. [id.] Animated, lively, vivid (a Lucretian word ; cf. Fest. p. 376) : potestas animi, Lucr. 3, 557 ; 680 : potestas cernendi, id. 3, 410. VlVaZ» acis, adj. [vivo] J. Tenacious of life, long-lived, vivacious (a poet, word) : phoenix, Ov. Am. 2, 6, 54 : anus, id. Met. 13, 519 : patrem, id. Fast. 2, 625 : mater, Hor. S. 2, 1, 53 : cervus, Ov. M. 3, 194 ; 7, 273, et saep. : Sibylla, ancient, venerable, Ov. M. 14, 104 (cf. aeterna, id. ib. 132).— Comp.: heres, Hor. S. 2, 3, 132.— B. Transf., of things concr. and abstr., Lasting long, enduring, durable : apium (opp. breve lilium), Hor. Od. 1, 36, 16: oliva, Virg. G. 2, 181 : vivaci cespite, Ov. F. 4, 397 :— gratia, Hor. A. P. 69 : virtus expersque sepulcri, Ov. Pont. 4, 8, 47. — II. Lively, vigorous, vivacious: sulfura, burning briskly, inflammable, Ov. M. 3, 374 : solum, id. ib. 1, 420 : vivacissimus cur- sus, Gell. 5, 2, 4 : — discipuli paulo vivaci- ores, more lively, brisker, quick, eager, i. q. alacriores, Quint. 2, 6, 3 Spald. — Adv., vi- vaciter, With liveliness or spirit, vigor- ously (ace. to no. II.) : pertractare res mys- ticas, Fulg. Myth. 1 praef. med. — Comp.: vivacius quaerere audita, Prudent, adv. Symm. 2, 332. viverra» ae, /. A ferret, (* Mustella furo, L., Georg. Lex.), Plin. 11, 49, 109 ; 8, 55, 81 ; 30, 6, 16. VIVCSCO (also written vivisco), vixi, 3. v. inch. n. To become alive, get life, Plin. 9, 51, 74 ; 16, 25, 39 ; 17, 10, 10 ; Prud. Apoth. 970. — H, Pregn., To grow lively, strong, or vigorous : Lucr. 4, 1134 : ulcus, id. 4, 1064 : si utraque (arbor) vixerit, ;/ they both grow, succeed, thrive, Col. Arb. 16, 2 ; so, stolones avulsi arboribus, Plin. 17, 10, 13. vivicomburium. ". n - [vivus-com- buro] A burning of people alive, Tert. Anim. 1 fin. ; 33 med. Vivide» adv., v. vividus, ad fin. VlvidUS» a i um , adj. [vivo] Contain- VIVO ing life, living, animated (mostly poet, and in post-Aug. prose ; cf. Fest. p. 376) : I. In gen. (so very rarely): tellus, Lucr. 1, 179. — B. Transf., of pictorial repre- sentations, True to the life, animated, spir- ited, vivid : signa, Prop. 2, 31, 8 : cera, Mart. 7, 44, 2 : imago, Claud. B. Get. 468 (cf., vivi de marmore vultus, Virg. A. 6, 849). — Far more freq., H, Pregn., Full of life, lively, vigorous, vivid : vividum corpus, Plin. Ep. 3, 1, 10 ; cf., senectus, Tac. A. 6, 27 : Umber (canis), Virg. A. 12, 753 : dextra bello, id. ib. 10, 609 :— vis an- imi, Lucr. 1, 73 ; so, animi. Plin. Pan. 44, 6 : ingenium, Liv. 2, 48, 3 : pectus, id. 6, 22, 7 : virtus, Virg. A. 5, 754 : odia, Tac. A. 15, 49 : eloquentia, id. ib. 13, 42 ; cf., epigrammata, Mart. 11, 42, 1. — Comp. : merum, Mart. 8, 6, 12 : sp:i"itus, Val. Max. 5, 1, 1 ext. — Adv., vivid e, Vigorously (ace. to no. II.) : in the Comp., Gell. 7, 3, 53; Amm. 30. 1. Vivif icatiOt onis,/. [vivifico] A mak- ing alive, quickening, vivificalion (eccl. Lat), Tert. Res. Cam. 28 fin. ; adv. Marc. 5, 9._ VlviflCator» oris, m. [id.] He who makes alive, a quickener, viviflcr (eccl. Lat.), Tert. Res. Cam. 37 med. ; id. adv. Marc. 2, 9 ; Aug. Civ. D. 7, 3. Vivifico» avi, atum, 1. v. a. [vivificus] To make alive, restore to life, quicken, viv- ify (eccl. Lat.) : J, Lit. : mortalia, Prud. Apoth. 234 ; so id. adv. Marc. 5, 9 ; Tert. adv. Val. 14 fin. ; Aug. adv. Pel. 2, 10, 33. — II. Trop. : animam, Paul. Nol. Carm. 26, 207; so Hier. Ep. 108,11. VivificUS» a ' um , adj. [vivus-facio] Making alive, quickening, vivifying, vi- vific ( post-class. ) : App. Trismeg. init. : vigor, Amm. 21, 1. * ViviparuS» a > um , adj. [vivus-pario] That brings forth its young alive, vivipa- rous : v. et ovipari pisces, App. Apol. p. Viviradix, Icis, / [vivus-radix] A set or cutting having a root, a layer, quick- set : of the vine : Cato R. R. 33, 4 ; Cic. de Sen. 15, 52 ; Plin. 17, 22, 35, § 170 ; of the rose : Var. R. R. 1, 35, 1. Vivisco» ere, v. vivesco. Vivo» vixi, victum, 3. (plusquamperf. subj. syncop., vixet, Virg. A. 11,118) v. n. To live, be alive, have life. 1. Lit. : Ca. Eho, tua uxor quid agit? Me. Immortalis est. Vivit victuraque est, Plaut. Trin. 1, 2, 18 : vivere ac spirare, Cic. Sest. 50, 108 ; cf., is demum mihi vi- vere atque frui anima videtur, qui, etc., Sail. C. 2, 9 : vivis : et vivis non ad de- ponendam sed ad confirmandam auda- ciam, Cic. Cat. 1, 2, 4 ; cf. id. ib. 1, 1, 2 : Aufidius vixit ad sumtnam senectutem, id. Brut. 48, 179 ; so, ad centesimum an- num, id. de Sen. 6, 19 : triginta annis, id. Off. 3, 2, 8 : nemo est tam senex, qui se annum non putat posse vivere, id. de Sen. 7, 24, et saep. With a homogeneous object : raodice et modeste melius est vi- tam vivere, Plaut. Pers. 3, 1, 18 ; so. vitam, Ter. Ad. 5, 4, 5 ; Cic. Verr. 2, 2, 47, 118 ; id. Cluent. 61, 170 ; for which, vita : tam- ne tibi diu videor vita vivere? Plaut. Mil. 3, 1, 34. In the pass. : vixi annos bis cen- tum : nunc tertia vivitur aetas, Ov. M. 12, 187. — Transf., of things: et vivere vitem et mori dicimus, Cic. Fin. 5, 14. 39 ; cf. id. Tusc. 1, 24, 56; so, sepes, Var. R. R. 1, 14, 2: oleae, Plin. 16, 44, 19: cinis, Ov. R. Am. 732 : ignes, Fast. 3, 427 : pictura- tum opus, lives, Claud. IV. Cons. Hon. 589. 2. Particular phrases: a. Euphe- mistically, vixit, He is done with life, he is dead : vixisse nimio satiu'st jam quam vivere. Plaut. Bac. 1, 2, 43 ; cf. id. Most. 4, 3, 10. — 1j. Ita vivam, As true as I live, and negatively, may I not live, may I die, if, etc. ; as a formula of asseveration : nam. ita vivam, putavi, Cic. Fam. 2, 13, 3; so id. ib. 16, 20; id. Att. 5, 15, 2 ; Sen. Ep. 82 med., et al. : — quid poteris, inquies, pi'o iis dicere ? Ne vivam, si scio, Cic. Att. 4, 16, 8 : so id. Fam. 7, 23/n.— c< Si vivo, If J live, a formula of menacing : erit ubi te ulciscar, si vivo, Plaut. Ps. 5, 2, 26 ; so id. Casin. 1, 1, 27 ; Ter. Andr. 5, 2, 25 ; id. Eun. 5, 5, 20. B. Pregn.: J. To live well, live at ease, enjoy life : quod me cohortaris ad 164. VI vu ambitionera et ad laborem, f'aciam qui- dem: sed quando vivemus? Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 12 : vivite lurcones, comedones, vivite ventres, Lucil. in Non. 11, 8 ; so Var. ib. 156, 13 ; Catull. 5, 1 ; Hor. Od. 3, 29, 43; id. Ep. 1, 6, 66. — Hence, in bid- ding farewell, vive valeque, Hor. S. 2, 5, 110 ; id. Ep. 1. 6, 67, et al. ; cf., vivite sib vae, fare ye well, Virg. E. 8, 58. 2. Like our To live, for to last, endure, remain (poet.) : vivet extento Proculeius aevo . . . ilium aget Fama superstes, Hor. Od. 2, 2, 5 ; cf., per omnia secula fama vivam, Ov. M. 15, 879 ; and, mea semper gloria vivet, Cic. poet, in Gell. 15, 6, 3: taciturn vivit sub pectore vulnus, Virg. A. 4, 67: spirat adhuc amor vivuntque commissi calores Aeoliae fidibus puellae, Hor. Od. 4, 9, 11 ; so, carmina scripta, etc., id. ib. 1, 32, 3 ; id. Ep. 1, 19, 2 ; Ov. Tr. 1, 7, 25 : das nostro nomen victurum amori, id. Am. 3, 1, 65: odia, Stat. Tb. 12, 441, et saep. II. Transf. : A. To live on any thing or in any manner, i. e. to support life ; to sustain or maintain one's self: piscibus atque ovis avium vivere, Caes. B. G. 4, 10 fin. ; so, lacte atque pecore, id. ib. 4, 1, 8 : cortice ex arboribus, id. B. C. 3, 49, 2 : herbis vivis et urtica, Hor. Ep. 1, 12, 8 : siliquis et pane secundo, id. ib. 2, 1, 123 : parvo, id. Sat. 2, 2, 1 : rapto, Virg. A. 7, 749 : de vestro, Plaut. True. 5, 61, et saep. : — misere, Plaut. Aul. 2, 4, 36 ; so, parcius, Hor. S. 1, 3, 49 : suaviter, id. Ep. 1, 8, 4 : bene, id. ib. 1, 6, 56; 1, 11, 29, et al.— Im- pers. : negat Epicurus, jucunde posse vi- vi, nisi cum virtute vivatur, Cic. Tusc. 3, 20, 49 : vivitur ex rapto, Ov. M. 1, 144, et eaep. B, In gen., To live, i. e. to pass one's life, to reside, dwell, be in any place or manner : in Uteris vivere, Cic. Fam. 9, 26, 1 : in maxima celebritate atque in oculis civium, id. Off. 3, 1, 3 : unis moribus et numquam mutatis legibus, id. Flacc. 26, 63 : e natura, id. Fin. 3, 20, 68 ; so, conve- nienter naturae, id. ib. 3, 7, 26 ; id. Off. 3, 3, 13, et saep. : valde famiiiariter cum al- iquo, id. Att. 6, 6. 2 ; cf, Hirtius vivit ha- bitatque cum Balbo, id. ib. 14, 20, 4 : cum Pansa vixi in Pompeiano, id. ib. : ecquis me vivit hodie fortunatior? Ter. Eun. 5, 9, 1 ; cf., ego vivo miserrimus, Cic. Att. 3, 5 ; and, viveret in ten-is te si quis ava- rior uno, Hor. Ep. 2, 2, 157 : ilia sorte con- tentus vivat, id. Sat. 1, 1, 3, et saep. — Proverb., secum vivere, to live for one's self, care only for one's self Cic. de Sen. 19, 49. — Impers. : quoniam vivitur non cum perfectis hominibus, sed, etc., Cic. Off. 1, 15, 46. VlVUSi a , um (Sup., vivissimus, cited without any example in Fest. p. 379), adj. [vivo] Alive, living, that has life: I. Lit. : A, In gen. : qui quum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus t In curiam potissimum abjecit, ut earn mortuus incenderet, quam vivus everterat, Cic. Mil. 33, 90: quo- rum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent. Caes. B. G. 6, 16, 4 : adeo ut Cato vix vivus ef- fugeret, Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, 15 ; so id. Verr. 2, 2, 77, 189 ; 2, 4, 40, 87 : doctus eris vi- vam (gallinam) musto mersare Falerno, Hor. S. 2, 4, 19, et saep. : quamquam ea Tatio sic erant deBcripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis. etc., in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8 fin. ; cf. Hirt. B. G. 8, 21/re. ; and, quum leges duo ex una familia, vivo utroque, magistra- tus creari vetarent, Caes. B. G. 7, 33, 3 ; cf. also, Cato affirmat, se vivo ilium non triumphaturum, as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so, me vivo (viva), Plaut. Bac. 3, 3, 15 ; 3„ 4, 17 ; id. Most. 1, 3, 73. So too the phrase, vivus vidensque, be- fore his very eyes: huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur, Cic. Quint. 1.5, 50 ; cf., ille Cy prius miser ... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus, id. Sext. 27, 59. 2. Of things concr. and abstract : se- pes, Col. 11, 3, 3 ; eo, cespes, Ov. M. 4, 300 : arundo, id. ib. 13, 891 : virga, id. ib. 4, 744 : radix, id. ib. 14, 713, et saep. : aqua, run- ning, Var. L. L. 5, 26, 35 ; so, tlumen, Liv. L 45, 6; Virg. A. 2,719: lacus, id. Georg. 1642 VIX 2, 469 : ros, fresh, Ov. F. 4, 778 : lucernae, burning, Hor. Od. 3, 21, 23 : lapis, flint, Plin. 36, 19, 30 : sulphur, native, id. 19, 1, 4 ; Cels. 5, 18, 13 ; so, calx, unslacked, Vitr. 8, 7 ; Plin. 29, 3, 11 : saxum, living, nat- ural, unwroughl, Virg. A. 1, 167 : pumex, Ov. F. 2, 315 : argentum, quicksilver, mer- cury, Plin. 33, 6, 32 : — vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Virg. A. 6, 849 ; so of statues and images, Stat. S. 1, 3, 48 : vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4 ; Quint. 2, 2, 8 ; Sen. Ep. 6 ; 33 ; Plin. Ep. 2, 3, 9, et al. : cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. in Gell. 6, 8,5. B. Subst., vivum, i, 71., lit., Thatwhich is alive ; hence, 1. Ad vivum resecare, To cut to the quick, cut very deep : extre- ma pars ipsius unguis ad vivum reseea- tur, Col. 6, 12, 3 (ct. in the adj. : vulnera circumcidere ad vivas usque partes, Plin. 28, 10, 13). — Trop. : hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse : neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius diseerunt, i. e.I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18. — 2. De vivo detrahere or re- secare aliquid, To give or take away from tke capital : dat de lucro : nihil detraxit de vivo, Cic. Fl. 37, 91 : de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc., id. Verr. 2, 3, 50, 118. II. In partic, pregn., Lively, ardent (so only post-Aug. and very rarely) : vi- vus et ingenuus animus, Plin. Ep. 8, 6, 17 ; so, vivi pectoris homo, Am. 3, 103. vix> "■&<>■ [perh. from the root vig, vi- geo; hence, transf., with effort, with difficulty, hardly; cf. uoyts, hardly, from u6yoi, labor, trouble] With difficulty, with much ado, hardly, scarcely, barely : I. In gen. : quid est, sine his cur vivere ve- limus ? mihi vero cum his ipsis vix ; his autem detractis ne vix quidem, Cic. Fam. 9, 8, 2 : ut vix aut omnino non posset . . . infirmari sua lex, id. Att. 3, 23, 2 ; cf., pro- fluens amnis aut vix aut nullo modo, con- clusa autem aqua facile corrumpitur, id. N. D. 2, 7, 20 : vix incedo inanis, ne, etc., Plaut. Am. 1, 1, 174 ; cf., vix in ipsis tec- tis frigus vitatur, Cic. Fam. 16, 8, 2 : ego teneo ab accusando vix me hercule : sed tamen teneo, id. Q. Fr. 3, 2, 2 ; cf., Gabin- ius collegit ipse se vix, sed collegit ta- men, id. Pis. 12, 27: iter angustum et dif- ficile, vix qua singuli carri ducerentur, Caes. B. G. 1, 6 : brevi spatio interjecto, vix ut his rebus . . . administrandis tem- pus daretur, id. ib. 3, 4, 1 ; cf., adeo, ut vix ulla possit causa reperiri, Quint. Inst. Prooem. § 12 : ex hominum millibus LX. vix ad D. sese redactos esse dixerunt, Caes. B. G. 2, 28, 2 : career vix carcere dignus, Lucil. in Don. Ter. Eun. 3, 2, 19, et saep. : ego vix teneor, quin accurram, Cic. Fam. 16, 24, 2: vix est, ut id obtineat, Gai. Dig. 41, 1, 7, § 7 ; so Afric. ib. 16, 1, 19 init. — Strengthened by aegre or sal- tern : vix aegreque amatorculos inveni- mus, Plaut. Poen. 1, 2, 27 ; v. aegre, p. 48, b : illud vix saltern praecipiendum vide- tur, Quint. 6, 4, 15. And repeated : cor- pus matri vixvixque remissum, Albinov. 1, 167. II. In partic, of time, Hardly, scarce- ly : assum atque advenio Acherunte vix, via alta atque ardua, Enn. in Cic. Tusc. ], 16, 37: — ah, vix tandem sensi stolidus ! Ter. Andr. 3, 1, 12 ; cf., vix tandem legi literas, Cic. Fam. 3, 9, 1 ; and Catull. 62, 2. — With a follg. quum, and poet., also, et, to denote the immediate succession of two events : vix agmen novissimum ex- tra munitiones processerat, quum Galli, etc., Caes. B. G. 6, 8, 1 : vix erat hoc plane imperatum, quum ilium . . . videres, Cic. Verr. 2, 4, 40, 86 : vix ea fatus erat, gemi- nae quum forte columbae . . . coelo vene- rc volantes, Virg. A. 6, 190 ; Ov. M. 1, 69, ct saep. : vix primus inopina quies laxa- verat artus, Et superincumbens . . . liqui- das projecit in undas Praecipitem, Virg. A. 5, 857 ; so, vix . . . et, id. ib. 6, 498 ; Stat. Th. 5, 263 ; cf. in the follg., vix . . . que. B. Strengthened by dum (v. h. v., p. 507, c), and usually written in one word, vixdum, Hardly then, scarcely yet: Dola- bclla valde vituperabatur, quod tibi tarn cito succederet, quum vixdum triginta VO C A dies in Syria fuisses, Cic. Fam. 12, 4, 2 : haec ego omnia vixdum etiam coetu nos- tro dimisso comperi, id. Cat. 1, 4, 10 : (Han- nibalem) vixdum puberem, Liv. 21, 3, 2: progressis vixdum quatuor millia passu- um, id. 44, 5, 1 : puer vixdum libertatem, nedum dominationem modice laturus, id. 24,4,1: — vixdum dimidium dixeram: in- tellexerat, Ter. Ph. 4, 2, 4 : vixdum epis- tolam tuam legeram, quum, etc., Cic. Att. 9, 2, A, 3. vixduDl) o<2i>., v. vix, no. II., B. vixetj v. vivo, ad init. * vocabilis. e, adj. [voco] Vocal : So- nus vocabilior est visus, Gell. 13, 20, 14. VOCabulum* *i n - [' e > aa "j- [vox] That utters a voice, sounding, sonorous, speaking, cry- ing, singing, vocal: aves cantu aliquo aut humano sermone vocales, Plin. 30, 51, 72 : ranae (opp. mutae), id. 8, 58, 83 : scarabaei nocturno stridore, id. 11, 28, 34 : piscis, id. 9, 19, 34 : ora (vatis), Ov. M. 5, 332 ; 11, 8 : nympha (of Echo), id. ib. 3, 357 : Orphe- us, Hor. Od. 1, 2, 7 : chordae, Tib. 2, 5, 3 : carmen, Ov. M. 11, 317, et saep. ; and, ge. nus instrument!, i. e. slaves (opp. semivo- cale and mutum), Var. E. R. 1, 17, 1 : ne quem vocalem praeteriisse videamur, speaking, talking, Cic. Brut. 69, 242; cf Val. Max. 1, 8, 4 ext. — Comp. : vocaliora sunt vacua quam plena, Sen. Q. N. 2, 29 ; cf., sunt aliis alia (verba) jucundiora, vo caliora . . . verba e syllabis magis vocalia (corresp. to melius sonantes syllabae), more vocal, clearer, Quint. 8, 8, 16. — Sup. : eligere vocalissimum aliquem, qui legeret, i. e. with the most powerful voice, Plin. Ep. 4,7,2. — II. Subst.: A. vocalis, is,/, (litera), A vowel, Cic. Or. 23,77; Auct. Her. 4, 12, 18 ; Quint. 1, 4, 6 ; 1, 5, 20 ; 1, 7, 14 ; 26, et mult. al. — B. vocales, ium, m. (homines), Vocalists, singers (late Lat.), Lampr. Alex. Sev. 34; Sid. Ep. 1, 2fin.— Adv., vocaliter, With a loud cry, loud- ly (post-class.), App. M. 1, p. 112; Tert. adv. Prax. 3. * VOCalitas, atis, /. [vocalis] Open sound, euphony ; as trans], of cv. 2, 461. — H, In partic., A bidder, inviler to dinner, etc., Sen. de Ira, 3, 37 med. ; Plin. 35, 10, 36, § 89 ; Suet. Calig. 39. VOCatoriUS, a, um, adj. [voeator] Of or belonging to calling or invoking, invo- catory (post-class.) : somnia, Tert. Anim. 47. VOCatUSj us > m - [voco] A calling, call- ing upon, summoning, invocation : et ille et senatus frequens vocatu Drusi in curi- am venit, Cic. de Or. 3, 1, 2 : o numquam frustrata vocatus Hasta meos, my call, my invocation, Virg. A. 12, 95. — II, In par- tic, An invitation to dinner, etc. : misit qui diceret, coenaturum apud Caesarem vocatu ipsius, Suet. Calig. 39. VOClferatio> 6nis. f. [vociferor] A loud calling, clamor, outcry, vociferation, Cic. Verr. 2, 5, CO, 156 ; id. Cluent. 10, 30 ; id. Rose. Am. 5, 12; Auct. Her. 3, 12, 22; Petr. 14 ; Quint. 2, 10, 8 ; Suet. Claud. 36, et al. vociferator> °" 3 . "». [id.] One who cries aloud, a crier, vociferator (post-class.) : Joannes in solitudine, Tert. adv. Marc. 4, 11. vociferatus, as, m. [id.] A loud cry, outcry, scream, vociferation, Plin. 10, 60, 79. VOClf erOj » re > v. vociferor, ad fin. VOClferor? atus, 1. v. dep. n. and a. [vox-fero] To cry out, cry aloud, exclaim, scream, bawl, vociferate (quite class.) : vo- ciferari palam, Cic. Verr. 2, 4, 18, 39 : ad- ventu Gallorum vociferatus est (anser) canibus silentibus, Col. 8, 13, 2: — me dies, vox, latera deficiant, si hoc nunc vocife- rari velim, quam miserum indignumque sit, etc., Cic. Verr. 2, 2, 21, 52 ; so, talia, Virg. A. 2, 679 : incendiarium et patina- rium, i. e. to call aloud, Suet. Vit. 17 : — quod vociferabare decern millia talentum Gabinio esse promissa, Cic. Rab. Post. 8, 21 ; so with an object-clause, Liv. 2, 65, 3 Drak. N. cr. ; 10, 29, 3 ; Suet. Calig. 36 ; id. Claud. 40; ci'., vociferans, Q. Vare, le- giones redde, id. Aug. 23 : — vociferari De- ems, quo fugerent? quamve in fuga spem haberent ? Liv. 10, 28, 12.— Of things concr. or abstr. : aera, i. e. to sound, resound, Lucr. 2, 450 : carmina, id. 1, 732 : res ipsa per se vociferatur, proclaims it, id. 2, 1052 ; cf., ratio naturam renim, id. 3, 14. JlgpAct. form, voeifero, are: qui vociferant saepe, Var. R. R. 3, 9, 5. Vbcif ico> are* v. n. and a. [vox-facio] To cry aloud, proclaim (ante- and post- class.) : (apes) a se ejiciunt fucos, quos vocificantes persequuntur, Var. R. R. 3, 16, 8 : — eujus vim Demosthenis orationes vocificaat, Gell. 9, 3, 1. VOCltO) aT i> arum, 1. v. intens. a. and 7i. [voco] I. To be wont to call, to call, name (quite class.) : igneus Vortex, quern patrio vocitamus nomine fulmen, Lucr. 6, 298 : hanc (Matrem) variae genres . . . Idae- am vocitant matrem, etc., id. 2, 612 : nos- tri quidem omnes reges vocita'verunt, qui soli, etc., Cic. Rep. 2, 27 : has Graeci Stel- las Hyadas vocitare suerunt, id. poet. N. D. 2, 43, 111 : Demetrius qui Phalereus vocitatus est, id. Rab. Post. 9, 23 : Lipara antea Melogonis vocitata, Plin. 3, 9, 14, et saep. — II, To call loudly, call out (so very rarely) : clamor accurrentium, vocitanti- um, Tac. H. 2, 41. VOCO; a vi, atum, 1. v. a. and rt. [vox] To call ; to call upon, summon, invoke. I, Lit.: A. In gen.: (patrem) blanda voce vocabam, Enn. Ann. 1, 55; cf., nutu vocibusque hostes, si introire vellent, vo- care coeperunt, (* to invite, challenge), Caes. B. G. 5, 43, 6: quisvocat? quisnom- inat me » Plaut. Cure. 2, 3, 25 : He. Vin' vocem hue ad te (patrem) 1 Ly. Voca, id. Capt. 2, 2, 110 : Trebonius magnam ju- mentorum atque hominum multitudinem ex omni provincia vocat, Caes. B. C. 2, 1, 4 : Dumnorigem ad 6e vocat, id. B. G. 1, 20, 6; so, populum Romanum ad arma, id. B. C. 1,7,5: milites ad concilium clas- vo c o sico ad tribunos, Liv. 5, 47, 7 : aliquem in concionem, Cic. Acad. 2. 47, 144 ; for which, concionem, Tac. A. 1, 29 : concili- um, Virg. A. 10, 2 ; Ov. M. 1, 167 : fertur haec moriens pueris dixisse vocatis, Hor. S. 2, 3, 170, et saep.— Poet. : turn cornix plena pluviam vocat improba voce, i. e. announces, Virg. G. 1, 388 ; so, ventos au- rasque, Lucr. 5, 1085 : — voce vocans He- caten coeloque Ereboque potentem, in- voking, Virg. A. 6, 247 ; so, voce, id. Aen. 4, 680 ; 12, 638 ; Tib. 2, 1, 83 ; Just. 38, 7 : quern vocet divum populus, Hor. Od. 1, 2, 25 ; so, deum, deam, id. ib. 1, 14, 10 ; 1, 30, 2 ; 3, 22, 3 ; id. Epod. 5, 5, et mult. al. : imbrem votis, to call down, Virg. G. 1, 157. — Poet., with the inf. : hie (Charon) leva- re functum Pauperem laboribus Vocatus atque non vocatus audit, Hor. Od. 2, 18, 40. B. In partic: 1, To cite, summon into court, before a magistrate : in jus vo- cas : sequitur, Cic. Quint. 19, 61 : tribuni etiam consulem in rostra vocari jusse- runt, Var. in Gell. 13, 12, 6. 2. To bid, invite one as a guest, to din- ner, etc. : Pa. Solus coenabo domi? Ge. Non enim solus : me vocato, Plaut. Stich. 4, 2, 20 : si quis esum me vocat, id. ib. 1, 3, 28 : aliquem ad coenam, Cic. Att. 6, 3, 9 ; so, vulgo ad prandium, id. Mur. 34, 72 : nos parasiti, quos numquam quisquam neque vocat neque invocat, Plaut. Capt. 1, 1, 7 ; so, convivam, id. Asin. 4, 1, 23 : 8patium apparandi nuptiis, vocandi, sac- rificandi dabitur paululum, Ter. Pb. 4, 4, 22 :— Ge. Coenabis apud me. Ep. Vocata est opera nunc quidem, i. e. I have been already invited, X have an engagement, Plaut. Stich. 3, 2, 18 ; so too, bene vocas ! verum vocata res est, id. Cure. 4, 4, 7. — b. Of inanimate or abstract subjects, To invite, summon, incite, arouse: quo quo- jusque cibus vocat atque invitat euntes, Lucr. 5, 525 : lenis crepitans vocat Auster in altum, Virg. A. 3, 70 ; cf., quaque vo- cant Ductus, Ov. R. Am. 532 : Carfhagini- enses fessos nox imberque ad necessari- am quietem vocabat, Liv. 28, 15, 12 ; so, me ad studium (feriae), Phaedr. 3 prol. 9 : me ad vitam, Cic. Att. 3, 7, 2 : in spem, id. ib. 3, 15, 6 : quocumque vocasset defectio- ns ab Romauis spes, Liv. 24, 36, 9. — In the pass. : quum ipso anni tempore ad ge- rendum bellum vocaretur, Caes. B. G. 7, 32, 2. — Poet., with the inf. : sedare sitim fluvii fontesque vocabant, Lucr. 5, 943. 3, To call by name, to name, denomi- nate (so esp. freq.) : certabant urbem Ro- mamne Remamne vocarent, Enn. Ann. 1, 99 : quern Graeci vocant Aerem, id. ap. Var. L. L. 5, 10, 19 : quum penes unur» est omnium summa rerum, regem ilium unum vocamus, Cic. Rep. 1, 26 : compre- hensio, quam KariiXntyiv illi vocant, id. Acad. 2, 6, 17 : urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit, Just. 15, 4 : ad Spelaeum, quod vocant, biduum mo- ratus, 45, 33, 8 : me miserum vocares, Hor. Ep. 1, 7, 92: non possidentem mul- ta vocaveris recte beatum, id. Od. 4, 9, 45, et saepiss. In the pass.: ego vocor Lyconides, Plaut. Aul. 4, 10, 49 : a se vi- sum esse in eo colle Romulum, qui nunc Quirinalis vocatur . . . se deum esse et Quirinum vocari, Cic. Rep. 2, 10 fin. : syl- laba longa brevi subjecta vocatur iambus, Hor. A. P. 251 : patiens vocari Caesaris ultor, id. Od. 1, 2, 43 ; cf„ sive tu Lucina probas vocari, id. Carm. Sec. 15. II, Transf., in gen., To call, i. e. to bring, draw, put, set, place in some posi- tion or condition : ne me apud milites in invidiam voces, Cic. Phil. 2, 24, 59; cf., aliquem in odium aut invidiam, id. Off. 1, 25, 86: aliquem in luctum, id. Att. 3, 7, 2 : in partem (hereditatis) mulieres voca- tae sunt, succeeded to a share, id. Caecin. 4, 12 ; so, aliquem in partem curarum, Tac. A. 1, 11 : in portionem muneris, Just. 5, 2 med. — With inanimate or abstract ob- jects : ex ea die ad hanc diem quae fe- cisti, in judicium voco, I call to account, Cic. Verr. 2, 1, 12, 34 ; so, aliquid in judi- cium, id. de Or. 1, 57, 241 ; id. Balb. 28, 64, et al. ; for which, singula verba sub judi- cium, Ov. Pont. 1, 5, 20: ad calculos vo- care amicitiam, Cic. Lael. 16, 58 ; so Liv. 5, 4, 7 : Plin. Pan. 38, 3 : aliquid in dubi- um, Cic. Inv. 2, 28. 84 : templa deorum VO L A immortiilium, tecta urbis, vitam omnium civium, Italian! denique totam ad exitiui» et vastitatem vocas, bring to destruction, reduce to ruin, destroy, id. Cat 1, 5, 12. Voconius* a. 1 he name of a Roman gens. So, Q Voconius Saxa, a tribune of the people 580 A.U.C., author of the Lex Voconia, which restricted the right of wom- en to inherit; v. Herm. Sauppius in Orell. Ind. Legum, p. 294-305, and the authori- ties there cited. — Voconia pira, named after a Voconius, Plin. 15, 15, 16. Vo contii > 6rum, m. A people in Gal- lia Narbonensis, between the rivers Isara and Druentius, now Vaison, Caes. B. G. 1, 10; Mel. 2, 5, 2; Plin. 3, 4, 5 ; Liv. 2], 31, 9; Plane in Cic. Fam. 10, 32, 2; cf. Ukert, Gall. p. 303.— H. Deriv., Vocon- tlUS) a > um . "dj., Of or belonging to the Vocontii, Vocontian : rura, Sil. 3, 467. VOCula> ae, /. dim. [vox] A small or feeble voice (rare, but quite class.) : recre- andae voculae causa, Cic. Att. 2, 23, 1 ; so, mea, Prop. 1, 16, 27.— H. Transf.: A. s* soft note or lone: quanto molliores sunt et delicatiores in cantu flexiones et falsae voculae quam certae et severae ? Cic. de Or. 3, 25, 98.— B. A ' ! "' e . P M V speech ; a little word, particle : incurrit haec nostra laurus non 6olum in oculos, sed jam eti- am in voculas malevolorum, Cic. Fam. 2, 16, 2 : significatio hujus voculae (saltern), Gell L 12, 14, 5. VOCulatiO; ° D ' S > /• [vocula] The into- nation, accentuation of words, accent (an- te-class.), Nigid. in Gell. 13, 25, 1 ; cf. GelL ib. 3, and 13, 6, 1. Vog'eSUSj i. v. Vosegus. % voisgranii avem quae se vellit. Augures hanc eandem fucillantem appel- lant, Fest. p. 371. vdla* «6, /. The hollow of the hand, the palm, or (ace. to Fest. p. 370) of the fool, the sole, Plin. 11,45, 105; Prud. Apoth. 527. — P roverb.:necvolanec vestigium apparet or exstat, i. e. not the slightest trace, Var. in Non. 416, 19 and 22. (* Volana? ae, /• A town of the Sam- nites, Liv. 10, 44 and 46.) (* Volandunii i, n. A fortress of Ar- menia, Tac. A. 13, 39.) Volaterrae, arum, /. An ancinit town in Etruria, now Volterra, Liv. 10. 12; Cic. Rose. Am. 7, 20; cf. Mann. Itnl. 1, p. 355 sq. ; Mull. Etrusk. 1, p. 221 ; 224 and 346.— n. Deriv., Volaterranus, a, um, adj., Of or belonging to Volater- rae, Volaterran : Vada, a sea-port belong- ing to the territories of Volaterrae. now Torre di Vado, Plin. 3, 5, 8; Cic. Quint. 6, 24 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 354, and Mull. Etrusk. 1, p. 224. — In the plur., Volater- ran:, orum, m., The inhabitants of Vola- terrae, the Volaterrans, Plin. 3, 5, 8 ; Cic. Caecin. 7, 18 ; id. Att. 1, 19, 4 ; Liv. 28, 45, 15, et al. volaticaj ae, v. volaticus, no. II., B. volaticus. a, um, adj. [2. volo] Fly- ing, winged: I, Lit: homines, Plaut. Poen. 2, 27 sq. : Pegasus, App. M. 8, p. 208. — II. Transf.: A. Fleeting, flighty, vol- atile, inconstant, transitory: o Academi- am volaticam et sui similem, modo hue, modo illuc I * Cic. Att. 13, 25, 3 : volati- cum esse ac levem, Sen. Ep. 42 med. : Psyche (coupled with fugitiva), App. M. 5 ad fin. : gaudium, Tert. Poen. 11 : desi- deria formae (coupled with temporalia), id. ad Uxor. 1, 4. — B. Magical. So only subst, volatica, ae,/. : 1, A witch, sor- ceress, ace. to Fest. s. v. stkigem. p. 314. — 2. Witchcraft, sorcery. Tert. Pall. 6. volatilis- e. <">j- [id-] Flying, winged (quite class.) : I, Lit: bestiae, Cic.N.D. 2, 60, 151 : puer, i. e. Cupid, Ov. Am. 2, 7, 27. — II. Transf.: A. Swift, rapid: te- lum, i. e. an arrow, Lucr. 1, 969 ; Ov. A. A. 1, 169; id. Met. 7, 841; so, ferrum, Virg. A. 4, 71 : cervus, Var. in Non. 559, 23, and 515, 20 (al. volabile). — B. Fleet- ing, transitory : aetas, Ov. M. 10, 519 : gloria vanum et volatile quiddam est au- raque mobilius, Sen. Ep. 123 ./in. Vdlatura, ae, /. [id.] A flight, Var. R. R. 3, 5, 7 ; Col. 8, 9, 1 : o, 10, 5. volatus, Os, m. [id.] A flying, flight (used alike in the sing, and plur.) : aqui- lae admonitus volatu, Cic. de Div. 1, 15, 16 : Pegaseo ferar, Catull. 55, 24.— In the 1643 V OL O plur., Cic. N. D. 2, 39, 101 ; 2, 52, 129 ; id. de Div. 1, i, 2.— II, Transf., poet, of any swift motion : equi, Claud. Gigant 47 : ceteris i'amae, id. Cons. Mall. Theod. 270 : praeceps fatorum, Mart. 11, 91, 9. Volcae» arum, m. A numerous and powerful people in Gallia Narbonensis, di- vided into the Volcae Areeomici and the Volcae Toctosages, Caes. B. G. 7, 7 ; 64 ; 6, 24 ; id. B. C. 1, 35 ; the former had for their chief town Nemausus, the modern Nism.es ; the latter, Tolosa, the mod. Ton- ouse ; cf. Ukert, Gal-1. p. 291 sq. VolcanUS» s > v - Vulcanus. Volema pira» A kind of large pear, warden-pear, Cato E. R. 7, 4 ; Col. 5, 10, 18 ; 12, 10, 4 ; Virg. G. 2, 88. In the sing., pi- rum volemum, Arat. in Macr. S. 2, 15 fin. volens, entis, Part, of 1. volo. volenter- adv., v. 1. volo, Pa., ad fin. vdlentiai ae, f. [1. volo] Will, inclin- uion (a post-class, word), App. M. 11, p. 259 ; Sol. 36. volgiolus* i' m - An implement for leveling beds of earth, Plin. 17, 10, 14. VOlffO an d VOlgUS) v. vulgus. VOlltatUS, us, m. [volito] A flying, fligl'i (.late Latin), Venant. Vit. S. Mart. 4,223. Volito, avi, atum, 1. v. inlens. n. [2. vo- lo] To fly to and fro, to fly or flit about, to flutter (quite class.) : I, Lit.: aves voli- tare, Cic. de Or. 2, 6, 23 : (volucris) prop- ter humum volitat, Ov. M. 8, 258 : volitant alii (scarabaei) magno cum murmure, Plin. 11, 28, 34. B. T r a n s f., To fly, hasten, or hover about : volitans tota acie, Liv. 4, 19, 2 ; so, ductores mediis in millibus, Virg, A. 12, 126 : volitabit et vagabitur in foro, Auct. Her. 4, 39, 51 ; cf., tota Asia vagatur, voli- tat ut rex, Cic. Phil. 11, 2, 6 ; and, volitare in foro, id. de Or. 1, 38, 173 : volitat ante oculos istorum Jubae regis films, id. Agr. 2, 22, 59 : pacatum volitant per mare na- vitae, Hor. Od. 4, 5, 19. — Of things concr. and abstr. : quae (rerum simulacra) quasi membranae suramo de corpore rerum Dereptae volitant ultro citroque per au- ras, Lucr. 4, 36 ; cf. id. 4, 60 : solidissima material Corpora perpetuo volitare, hov- er, float about, id. 1, 951 ; so of atoms, id. 2, 380; 3, 33; 4, 28; Cic. N. D. 1, 20, 54: stellae, id. Arat. 180 : atra favilla in nim- bo, Virg. A. 5, 666 : umbrae inter vivos, circum litora, etc., Lucr. 4, 42 ; Virg. A. 6, 329; Ov. M. 14, 411: voces per auras, Lucr. 4, 222. II. Trop. : nemo me lacrimis decoret nee funera fietu Faxit. Cur? Volito vi- vu' per ora virum, Enn. in Cic. Tusc. 1, 15, 34 ; and id. de Sen. 20, 73 ; cf., spere- mus nostrum nomen volitare et vagari latissiine, Cic. Rep. 1, 17 Mos. : — si nostri animi . . . gestiant ac volitare cupiant vacui cura ac labore, to wander about, id. de Or. 2, 6, 23 : — valebis apud hominem volitan- tem gloriae cupiditate, vir moderatus et constans, soaring, aspiring, or, as we would say, transported, id. Pis. 25, 59 ; cf., cupis volitare per auras, Mart. 1, 4, 11 : — nee volitabo in hoc insolentius, fly into a passion, Cic. Fl. 16, 38. volnus, volnero, etc., v. vuln. 1. volo, volui, velle (contr. vin', for visne, Plaut. Capt. 2, 2, 110 ; id. Poen. 5, 2, 155 ; Ter. Heaut. 3, 3, 24 ; 4, 1, 11), v. a. [kindr. with BOA, flokonai, f$ov"\opiai] To will, be willing ,• to wish, desire, have a mind, be disposed ; to intend, purpose. I. In gen.: (a) c. inf. (so most com- monly) : quom mittere signum Vult, Enn. Ann. 1, 102 : exire ex urbe, priusquam lu- ciscat, volo, Plaut. Am. 1, 3, 35 : idem Stoi- cus esse voluit, Cic. Brut. 56, 206 : velim scire, id. Rep. 1, 30 : o quisquis volet im- pias Caedes et rabiem tollere civicam, Si, etc., Hor. Od. 3, 24, 25 : sunt delicta, qui- bus ignovis6e velimus, id. A. P. 347, et sajpies.— (/3) c. ace. et inf. : justam rem et facilem e6se oratum a vobis volo, Plaut. Am. prol. 33 : pater ilium alterum (filium), qui mortuus est, secum omni tempore volebatesse, Cic. Rose. Am. 15, 42: judi- cem esse me non doctorem volo, id. Or. 33, 117 ; cf., (quum Ulixes) in omni ser- mone omnibus anVnlem et jucundum esse se vellet, id. On. 1, 31, 113 : si vis me Acre, Hor. A. P. 120: vultis severi, me 1644 VOLO quoque sumere partem Falerni? id. Od. 1, 27, 9, et saep. — (y) c. ace. et Part. : mu- lier mane : sunt, qui volunt te conventam, Plaut. Cist. 4, 2, 38 : omnes vos oratos vo- lo, ne, etc., Ter. Heaut. prol. 26 : factum volo, Plaut. Bac. 3, 3, 91 ; Ter. Ph. 5, 3, 4. — (5) c. ace. : hie ante ostium Meo modo loquar, quae volam, Plaut. Asin. 1, 2, 25: faciam, quod vultis, ut potero, Cic. Rep. 1, 24 ; so Hor. S. 1, 1, 16 : nihil est mali, quod ilia non ab initio filio voluerit, op- taverit, Cic. Clu. 66, 188 : si plura velim, Hor. Od. 3, 16, 38 : cupio omnia quae vis, id. Sat. 1,9,5: sive ego prave, Seu recte hoc volui, id. ib. 2, 3, 88 : quid amplius vis ? id. Epod. 17, 30, et saep.— (e) With a follg. i«« ■• volunt, haec ut infecta faciant, Plaut. Casin. 4, 4, 9 : ut ille te videat volo, id. Bacch. 1, 1, 44 : volo, uti mini respon- deas, num, etc. . . . Simul etiam illud volo, uti respondeas, etc., Cic. Vatin. 7, 17 sq. — (Q With a simple snbjxmct. (so very freq.) : He. Vin' vocem hue ad te? Ty. Voca, Plaut. Capt. 2, 2, 110 ; cf., visne hoc pri- rnutn videamus ? etc., Cic. Rep. 1, 10 ; and, visne igitur descendatur ad Lirim? id. Fragm. ap. Macr. S. 6, 4 : volo hoc oratori contingat, ut, etc., id. Brut. 84, 290 : utrum sit an non, vultis ? Plaut. Am. prol. 56 : mene vis dem ipse in pedes? id. Capt. 1, 2, 12 : quid vis faciam 1 Ter. Eun. 5, 9, 24 : — tu velim, ut consuesti, nos absentes dil- igas et defendas, Cic. Fam. 15, 3, 2 : quam velim Bruto persuadeas, ut ! etc., id. Att. 14, 5, 4 ; cf., quam vellem Panaetium nos- trum nobiseum haberemus, qui ! etc., id. Rep. 1, 10 ; and, quam vellem te ad Stoi- cos inclinavisses ! id. Fin. 3, 3, 10. — (n) Absol. : denique, ut voluimus, nostra su- perat manus, Plaut. Am. 1, 1, 80: velit, nolit, scire difficile est, Cic. Q. Fr. 3, 8, 4 : volo mense Quintili in Graeciam (sc. pro- ficisci),id. Att. 14, 7, 2. — b. Of things concr. or abstr. : neque chorda sonum reddit, quem vult manus et mens, Hor. A. P. 348 : cadentque vocabula, si volet usus, id. ib. 71 . II. I 11 partic. : J^. Velle aliquem, in colloq, lang., elliptically, To want one, to wish to speak to, have something to say to one : exi : te volo, Plaut. Capt. 5, 2, 24 : paucis te volo, Ter. Andr. 1, 1, 2: quis me vult? id. ib. 5, 3, 1 : centuriones trium cohortium me velle postridie, Cic. Att. 10, 16, 4 : illico ambae manete : hae oves vo- lunt vos, Plaut. Bac. 5, 2, 21 :— redeo ad te, Megadore, si quid me vis, id. Aul. 2, 2, 32 : si quid ille se velit, ilium ad se venire oportere, Caes. B. G. 1, 34, 2 : num quid me vis, (''have you any thing further to say to me? have you done with me? may J go ?), Plaut. Men. 3, 3, 24 : quin tu uno verbo die, quid est, quod me velis, Ter. Andr. 1, 1, 18. B. Bene or male, alicui, To wish one well or ill : jam diu ego huic et hie mihi volumus bene, Plaut. Ps. 1, 3, 4 : tibi bene ex animo volo, Ter. Heaut. 5, 2, 6 : illi ego ex omnibus optime volo, Plaut. Most. 1, 4, 24:— male alicui, id. Asin. 5, 1, 13: non sibi male vult, i. e. he makes much of him- self, Petr. 38. — And, in a kindr. sense, C. Velle aliquid alicujus causa, To wish something good in one's behalf: quod ut illi proprium ac perpetuum sit, quum communis salutis, turn ipsius hominis causa velle et optare debetis, Cic. de imp. Pomp. 16, 48 : Varro magnopere ejus cau- sa vult omnia, id. Fam. 13, 22, 1 ; so id. ib. 16, 17, 2. — Absol. : etsi omnium causa, quos commendo, velle debeo, tamen cum om- nibus non eadem mihi causa est, id. ib. 13, 7, 1. D. Publicists' t. I., To will, determine, ordain: majores de singulis magistratibus bis vos sententiam ferre voluerunt Cic. Agr. 2, 11, 26 : qui (majores nostri) (par- rieidas) insui voluerunt in culeum vivos atque ita in flumen dejici, id. Rose. Am. 25 jm. — Hence, at the head of a bill pro- posing a new law, velitis ivbeatis, as a question to the people, whether they approved and accepted it, Cic. Pis. 29,72; Liv. 38, 54, 3 ; cf, P. Sulpicius rogationem promulgavit, vcllent, jubereut, etc., id. 31, E. To sxtppose, be of opinion; to think, say, maintain : quod quum volunt, decla- rant, quaedam esse vera, Cic. Acnd. 2, 14, 44 : quod minime illi volunt. id. ib. § 43 : me vult fuisse Rhodi, id. Plane. 34, 84 ; VOLS cf., vultis autem evenire omnia fato, id. de Div. 2, 9, 24 ; so with an object-clause, id. ib. 2, 44 fin. ; id. N. D..3, 14, 36 ; 3, 39, 93, et mult. al. : illi regi tolerabili, aut, si vultis, etiam amabili Cyro, subest, etc., if you will, if you please, Cic. Rep. 1, 28. P. Quid sibi vult (res), What means, what signifies: nee satis intellexi, quid sibi lex, aut quid verba ista vellent, Cic. Leg. 3, 14, 33 : quid ergo illae, quid sibi etatuae equestres inauratae volunt? id. Verr. 2, 2, 61, 150 ; id. ib. 2, 3, 50, 118.— Hence volens, entis, Pa. (mostly poet, and in post-Aug. prose) : A. Willing, voluntary, eager, ready: sponte sua properant : labor est inhibere volentes, Ov. M. 2, 128 : du- cunt volentem fata, nolentem trahunt, Sen. Ep. 107 fin. : volens vos Turnus ado- ro, Virg. A. 10, 677 : pecunias etiam a vo- lentibus acceperant, Veil. 2, 62, 3. — B. (ace. to no. II., B) Favorable, well inclined: virtute ac dis volentibus magni estis et opulenti, Sail. J. 14, 19 ; cf., volens, pro- pitius adesset, Liv. 7, 26, 4 ; so too, vo- lens propitivs, Inscr. Orell. no. 2489 sq. : munificus nemo putabatur, nisi pariter volens, Sail. J. 103, 6 : Romae plebes, Ut- eris, quae de Metello ac Mario missae erant, cognitis, volenti animo de anibobus acceperant, id. ib.73, 3. — 2. Subst., vo- lentia, ium, n., Favorable, pleasant, or agreeable things: volentia plebi facturus habebatur, Sail. Fragm. ap. Non. 186, 20 : Muciano volentia rescripsere, Tac. H. 3, 52. — * Adv., volenter, Willingly, glad- ly, readily, App. M. 6, p. 178. 2. volo? avi, atum, l.v.n. To fly : I, Lit. : ex alto . . . volavit avis, Enn. Ann. 1, 109 ; so, aves, Lucr. 6, 743 : accipitres, id. 4, 1007 : corvi, id. 2, 822: apes, Ov. A. A. 1, 96, et saep. ; v. Plin. 10, 38, 54 :— vo- lasse eum (Antonium), non iter iecisse di- ceres, Cic. Phil. 10, 5, 11 — P r o v e r b. : sine pennis volare haud facile est, Plaut. Poen. 4, 2, 49. — 2. Subst, volantes, Ium (aves), The flyers, a poet, appellation of birds, Lucr. 2, 1083 ; Virg. A. 6, 239 ; 728.— II. Transf., To fly, i. e. to move swiftly like one flying, to fleet, speed, hasten along: i sane . . . vola curriculo, Plaut Pers. 2, C, 17; cf., per summa levis volat aequora curru, Virg. A. 5, 819 : medios volat ecce per hostes Vectus equo spu- mante Saces, id. ib. 12, 650 : ilia (Argo) volat, Ov. Her. 6, 66; so, currus, Virg. G. 3, 181 ; cf, axis, id. ib. 3, 107 : nubes, Lucr. 5, 254 : fulmina, id. 2, 213 : tempestates, id. 6, 612: telum, id. 1, 971 ; Sail. J. 64, 2; Liv. 26, 44, 7, et al. : — literae Capuam ad Pompeium volare dicebantur, Cic. Att. 2, 19, 3 : volat aetas, id. Tusc. 1, 31, 76 ; so, hora, Sen. Hipp. 1141 : fama, Virg. A. 3, 121 : et semel emissum volat irrevocable verbum, Hor. Ep. 1, 18, 71.— Poet, with the inf. : ast Erebi virgo ditem volat aethere Memphim Praecipere et Pharia venientem pellere terra, Val. Fl. 4, 4(7. (* Volog-eSSia, ae, /. A town of Babylonia, Amm. 23, 20 ; called also Vo- logesocerta, ae, /., Plin. 6, 26, 30.) (* VologreSUSj % m - A king of Par- thia, Suet. Ner. 57, 1 ; id. Vesp. 6 ; id. Dom. 2; Plin. 6, 20, 30; called also Vologeses, Tac. A. 12, 14; 44; 50.) VoloneSi um, m. [1. volo] Volunteers, i. e. the slaves who, after the defeat at Cannae, voluntarily offered themselves for military service, Liv. 23, 35, 6 ; cf. Macr. S. 1, 11, and Fest. p. 370. VOlpes. is, v. vulpes. (* VolsCenSj ti s . ™- An officer of the Latins, Virg. Aen. 9, 420, et al.) Volsci) orum, m. The most consider- able people in Latium, the Volsci, Volsci- ans, Mel. 2, 4, 2 ; Liv. 1, 53 ; 2, 22 sq. ; 3, 6 sq. ; Cic. Brut. 10, 41 ; id. Balb. 13, 31 ; id. Off. 1, 11, 35; Virg. G. 2, 168, et al. ; cf. Mann. Ita! 1, p. 668, and Nieb. Rom. Gesch.l,p.78s?.— II. Deriv., VolscuSi a, um, adj., Of or belonging to the Volsci, Volscian : ager, Liv. 10, 1, 2 : gens, Cic. Rep. 3, 4; Virg. A. 7, 803, — * Adv., vol- sce, After the manner of the Volsci: qui Obsce et Volsce fabulantur: nam Latine nesciunt, Titin. in Fest. s. v. obscvm, p. 189. (* VolsclUSj *• The name of a Roman gena : Volecius Fictor, Liv. 3, 13 ; 24 ; 29.) VOLU volsella, ae, /. A kind of pincers : for pulling out hairs, tweezers, Plaut. Cure. 4, 4, 21 ; Slart. 9, 28, 5. As a surgical in- strument, forceps, Cels. 7, 12, 1 ; 6, 18, 3. — II. Trans ft : pugnare volsellis, non gladio, i. e. so as to do but little damage, Var. I,. L. 9, 26, 134. Volsinii (also written Vulsinii), orum, m, A town in Etruria, now Bolsena, Plin. 2, 52, 53 sq. ; Liv. 10, 37, 1; 27, 23, 3; Juv. 3, 191 ; cf. Mann. Ital. 1, p. 406 sq. ; and Mull. Etrusk. 1, p. 222; 451, 2, p. 167. —II. Deriv., Volsinicnsisi e, adj., Of or belonging to Volsinii, Volsinian : ager, Liv. 5, 32, 4 : provincia, id. ib. § 2: lacus, a lake lying south of the town, now Lago di Bolsena, Col. 8, 16, 2 ; Plin. 36, 22, 49. — In the plur. subst, Volsinienses, lum, m., The inhabitants of Volsinii, Vol- sinians, Plin. 3, 5, 8 ; Liv. 5, 31 sq. ; 7, 3, et al. VOlsuSi a, um ' Part, of vello. t volta* The Etruscan name of a mon- ster among the Volsinians^ Plin. 2, 53, 54 ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 280. Voltinia tribus- One of the Roman tribes, of unknown locality, Cic. Plane. 16, 38 ; 17, 43 ; Inscr. Grut. 418, 3 ; 48, 11.— VoltinienscSt rum, m., The people of the Vollinian tribe, Cic. Plane. 17, 43. Voltumna, ae, /. The tutelary god- dess of the Etruscan confederation, in whose temple their, general assemblies were held, Liv. 4, 23 ; 25 ; 61 ; 5, 17 ; cf. Mull. Etrusk. 2, p. 62 ; 1, p. 302 and 354. Volturnus. i, v. Vulturnus. VoltUS* us, v - vultUS. Volubilis- e, adj. [ volvo ] That is turned round or (more freq.) that turns itself round, turning, spinning, whirling, circling, rolling, revolving: I, Lit. : bux- um, i. e. a top, Virg. A. 7, 382 : — coelum, Cic. Univ. 6 fin. ; Luc. 6, 447 ; so, sol, Prud. Cath. 3 praef. : nexus (anguis), Ov. M. 3, 41 : v. et rotundus deus, Cic. N. D. 2, 17, 46 : figurae aquae, Lucr. 3, 191 ; so, aquae, Hor. Od. 4, 1, 40 ; and, amnis, id. Ep. 1. 2, 43 : aurum, i. e. the golden apple, Ov.M. 10,667; id. Her. 20, 201 : electrum, Plin. 37, 3, 11, et al.— H. Trop. : A. Of speech, Rapid, fluent, voluble (the figure taken from rolling waters) : vis volubilis orationis, Auct. Her. 3, 14, 25: oratio, Cic. Brut. 2S, 108 : rotunda volubilisque sententia, Gell. 11, 13, 4. — Transf., of the speaker himself: homo volubilis qua- dam praecipiti celeritate dicendi, Cic. Fl. 20, 48; so id. Brut. 27, 105; id. Fragm. ap. Prise, p. 617 P.— B. Of fate, Change- able, mutable: vaga volubilisque fortuna, Cic. Mil. 26, 69 ; cf, quum videamus tot varietates tarn volubili orbe circumagi, Plin. Ep. 4, 24, 6.— Hence, * Adv., volubiliter, of speech, Rap- idly, fluently, volubly: funditur numerose et volubiliter oratio, Cic. Or. 62, 210. vdlubilitas- atis, /. [ volubilis ] A rapid whirling motion: I, Lit.: mundi, Cic. N. D. 2, 19, 49 ; so id. Fat. 19, 43 ; id. Univ. 10; Ov. F. 6, 271.— B. Transf., Roundness, round form : latissima capitis fracta, Ov. M. 12, 434. — II. Trop. : A. Of speech, Rapidity, fluency, volubility : linguae volubilitas, rapidity, fluency of speech, Cic. Plane. 25, 62 : flumen aliis ver- borum volubilitasque cordi est, id. Or. 16, 53 ; so id. de Or. 1, 5, 17 : Quint. 11, 3, 52 {opp. tarditas), 10, 1, 8 ; Plin. Ep. 5, 20, 4. — *B. Of fate, Changeableness, mutabili- ty: quod temere fit caeco casu et volubil- itate fortunae, Cic. de Div. 2, 6, 15. volucer- cr is, e iS en - plur., volucri- um, Cic. in Charis. p. 119 P. — In the masc, volucris, Sil. 10, 471. In the fern., volucer fama, Petr. poet. 123, 210 : cf., acer. On the quantity of the u in volucris, see Quint. 1, 5, 28), adj. (2. volo] Flying, winged (quite class.) : I, L i t. : bestiae, Cic. Tusc. 5, 13, 38 ; id. Lael. 21, 81 : angues, id. N. D. 1, 36, 101 ; so, dracones, Ov. M. 7, 218 : Cupido, id. ib. 9, 482 ; so too, natus, id. ib. 5, 364 : deus, i. e. Mercury, Stat. Th. 2, 55 ; at, pes (Mercurii), Ov. F. 5, 88; and, o nuncium volucrem ! Cic. Quint. 25, 80. — 2. Subst., volucris, is, /. (scil. avis, oiice masc, scil. ales: teneros volucres, Cic. poet. Div. 2, 30, 64), A bird, Lucr. 1, 12 ; 103 ; 2, 144 ; 344, et saep. ; Cic. de Or. 2, 6, 23 ; id. Acad. 2, 25, 81 ; Quint. 10, VOLU 3, 24 ; 12, 11, 13 ; Suet. Aug. 13 ; Virg. A. 3, 241 ; .4, 525; Ov. M. 1, 308; Hor. S. 1 8, 6, et mult. al. B. Transf., of any thing that moves rapidly, Flying, winged, fleet, swift, rapid (so mostly poet.) : lumen, Lucr. 6, 173 ; cf, ritu flammarum, id. 1, 1095 : fumi, Virg. G. 2, 217; cf., aurae, id. Aen. 11, 795; Ov. M. 13, 807; and, nebulae, id. ib. 1, 602: procellae, id. Am. 2, 11, 33: sagit- ta, Virg. A. 5, 242 ; Ov. M. 9, 102 ; called also ferrum, id. Trist. 3, 10, 64 ; and, arun- do, Virg. A. 5, 544 :— equi, Ov. M. 2, 153 ; 234 ; 4, 245 ; cf, currus, Hor. Od. 1, 34, 8 : classis. Virg. A. 7, 460 : jam volucrem se- quor Te per gramina Martii Campi, speed- ing, running, Hor. Od. 4, 1, 38, et saep. II. Trop., Fleet, swift, rapid : nihil est tam volucre quam maledictum, Cic. Plane. 23, 57 : volucri spe et cogitatione rapiuntur a domo longius, id. Rep. 2, 4 : somnus, Virg. A. 2, 794 : fatum, Hor. Od. 2, 17, 24. B. In p a r t i c, Passing quickly by, fleeting, transient, transitory : o volucrem fortunam, Cic. Sull. 32, 91. So, dies, Hor. Od. 3, 28, 6; 4, 13, 16 : fama, Ov. Her. 17, 207 : gaudium, Tac. Or. 9.— Hence, Adv., volucriter, Swiftly, rapidly (post-class.) : congregati, Amm. 17, 1 fin. : perurgebat nocentes innocentesque, id. 29, 1 med. vdlucra ; ae, /. [volvo] A kind of worm or caterpillar that wraps itself up in vine-leaves, called also convolvulus, Col. Arb. 15. It is also called volucre, Plin. 17, 28, 47, § 265 ; and in the plur., volu- cres, Col. 10, 333. VOluCre and volucres* v - volucra. vdlucri-pes* edis, adj. (volucer] Swift-footed, swift, Aus. Ep. 21, 14 ; Sid. poet. Ep. 9, 15. VOlucriSi is. v - volucer, no. I., 2. VOlucriteri «*>■> v - volucer, ad fin. volumen- inis, n. [volvo, a thing that is rolled or wound up ; hence] I. A roll of writing, a roll, book, volume (the pre- dom. signif. of the word) : volumen ple- num querelae iniquissimae, Cic. Fam. 3, 7, 2 : tuis oraculis Chrysippus totum vol- umen implevit, id. de Div. 2, 56, 115 : vol- umen explicare, id. Rose. Am. 35, 100 : coeleste Epicuri de regula et judicio, id. N. D. 1, 16, 43 : evolvere volumen, id. Att. 9, 10, 4 ; so in the plur., evolvere vol- umina, Quint. 2, 15, 24 : volumina a-no- um > v - voluptarius, ad in it. voluptuose, adv., v. voluptuosus, ad Jin. voluptuosus, a, "<"> a <#- [voluptas] Full of gratification, enjoyment, pleasure, or delight ; agreeable, pleasant, delightful (a post-Aug. word) : Plin. Ep. 3, 19, 2.— Sup. : concionator, Hier. adv. Jovin. 1, 4. — Adv., voluptuose, With pleasure or delight : Sid. Ep. 5, 20.— Comp. : id. ib. 1, 9 med. (* Volusius, a. The name of a Roman gens : 1, M. Volusius, Cic. Fam. 16, 12. — 2. Volusius, an old poet, who wrote Anna- tes, id. Catull. 36, 1; 93, 7.-3. Volusius Maecianus, a celebrated lawyer, the tutor of Marcus Antoninus, Jul. Capit. in Ant. Pio, 12, et al.) 1646 VOL V (* Volustanaj orum, «. A name of the Montes Cambuni, in Thessaly, Liv. 44, 2.) vdluta» ae, /■ [volvo] A volute or spi- ral scroll, as an ornament on the capitals of columns, Vitr. 4, 1 ; 3, 3 ; 7, 5. volutabrum, i, «• [voluto] A wal- lowing-place for swine, a hog-pool, slough, Virg. G. 3, 411 ; Arn. 7, 224. volutabundus, », um, adj. [id.] Wallowing about : libidinosus et voluta- bundus in voluptatibus, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. 491, 16 (Rep. 2, 41 ed. Mos.). vdlutatio, onis, /. [id.J A rolling about, wallowing : I, Lit: in luto, Plin. 8, 51, 77 : pulverea athletarum, Tert. Pall. 4. —In the plur.: corporis, * Cic. Pis. 34, 83. — B, I" partic, inan obscene sense : Petr. S. 95 ; so Sen. Contr. 1, 2 med.— 11. Trop. (post-Aug.) : * A. Restlessness, dis- quiet: nusquam residentis animi, Sen. Tranq. 2 med. — * B. Instability : tanta re- rum humanarum, Sen. Ep. 99 med. VolutatUSi us, m. [id.] Arolling about, wallowing (post-Aug.) : pulvis volufatu collectus, Plin. 10, 4, 5. — In the plur. : vo- lutatibus pulvereis, App. M. 4, p. 144. t volutin!! odt!. [volvo] i. q. volubili- ter, ace. to Non. 4, 1. Vdlutina, ae,/. [id.] The goddess who presides over the husks of corn-ears, Aug. Civ. D L 4, 8 med. voluto, ay i, atum, 1. v. inlens. a. [id.] To roll, turn, twist, or tumble about: I, Lit.: amphoras per terram, Col. 12, 48, 4 : pelagus (ventus), Luc. 1, 412 : pilas e fimo pedibus, i. e. to form by rolling together, Plin. 11, 28, 34 ; cf. volvo, no. I. : — se in pul- vere, to roll about, wallow, Plin. 30, 16, 53 ; and, more freq., mid. : ut gallinae possint in pulvere volutari, Var. R. R. 3, 9, 7 ; so, sus coenoso lacu, Col. 7, 10, 6 ; cf., in al- lusion, the appellative signif. of the name Verres : quern (Verrem) in luto voluta- tum totius corporis vestigiis invenimus, Cic. Verrr^2, 4, 24, 53 : (animi) corporibus elapsi circum terram ipsam volutantur, id. Rep. 6, 26 fin. : quum tibi pueri ad pe- des volutarentur, Auct. Her. 4, 24, 33 ; cf. in this sense, act. : genua amplexus ge- nibusque volutans Haerebat, Virg. A. 3, 607. B, In partic, in an obscene sense, Plin. 35, 11, 40, § 140 ; Sen. Contr. 1, 2 ; Petr. S. 79 ; Just. 12, 6 ; Tert. ad Uxor. 9. II. Trop.: A. I n gen.: vocem per ampla atria, to roll, spread, Virg. A. 1, 725 , so, vocem, id. ib. 5, 149 : murmura, id. ib. 10, 98 : verba confusa, Ov. M. 12, 55. — Mid.: quum omnes in omni genere et scelerum et fiagitiorum volutentur, wal- low, Cic. Fam. 9, 3, 1 ; so, in omni dede- core, Auct. Her. 4, 13, 19 : inter mala plu- rima, Sen. Vit. beat. 24 med. B, lu partic., To turn over or revolve in the mind ; to consider, weigh, ponder : rem in pectore, Plaut. Capt 4, 2, 1 ; so, aliquid in animo, Liv. 28, 18, 11 : aliquid animo, Cic. Rep. 1, 17 ; so, aliquid mente, Lucr. 3, 241 : tacitus mecum ipse voluto, Virg. E. 9, 37 ; so, secum, Ov. M. 1, 389 : secum corde, Virg. A. 4, 533: suo cum corde, id. ib. 6, 185 : aliquid in secreto cum amicis, to consider, discuss, Liv. 34, 36,4. 1. volutus, a , um . P art - of volvo. *2. vdlutUSi us, m. [volvo] A roll- ing, the power of rolling, twisting, or turn- ing about: dedit volatus avibus, volutus serpentibus, cursus feris, etc., App. Flor. p. 348. volva (also written vulva), ae, /. [id.] A wrapper, covering, integument: I, In gen.: fungorum, Plin. 22, 22, 46: pomo- rum, i. e. the seed-covering, Scrib. Comp. 104 fin. — H. In partic, The womb, ma- trice of women and she-animals, Var. R. R. 2, 1, 19 ; Cels. 4, 1 ; 20 ; 5, 21 ; 25, et saep. ; Plin. 11, 37, 84; Juv. 6, 128; Mart. 11, 61, 11 ; Pr-rs. 4, 35, et al. A sow's malrice, as a very favorite dish, Plin. 11, 37, 84 ; Naev. in Macr. S. 2, 14 ; Hor. Ep. 1, 15, 41 ; Mart. 13, 56, 2. volvo, volvi, volutum 3. (archaic inf. pass., volvier, Lucr. 5, 715) v. a. To roll, turn about, turn round, tumble any thing. I, Lit. : (amnis) volvit sub undis Gran- dia saxa, Lucr. 1, 289 ; so, beluas cum fluctibus (procellae), Plin. 9, 3, 2: vorti- ces (flumen), Hor. Od. 2, 9, 22: fumum VOMI caligine (ventus), Lucr. 6, 692 : oculos hue illuc, Virg. A. 4, 363; cf., oculos per singula, id. ib. 8, 618 : filum, Var. L. L. 5, 23, 33 : pilas, to form by rolling together, Plin. 30, 11, 30 ; cf. voluto, no. I.: volven- di sunt libri, to unroll, i. e. open, Cic. Brut. 87, 298 ; so, Ty rrhena carmina retro, Lucr. 6, 381. (Hence, volumen, in the signif. of roll, book, volume, v. h. v. no. I.) : qui terga dederant, conversi in hostem vol- ventesque orbem, etc., forming a circle, Liv. 22, 29, 5 ; so id. 4, 28, 3 : semineces volvit multos, rolls in the dust, fells to the ground, Virg. A. 12, 329, et saep. B. Mid., To turn or roll itself round about, to turn or roll along: nobis coe- num teterrima quoin sit Spurcities.eadem suibus haec munda videtur, Insatiabiliter toti ut volvantur ibidem, Lucr. 6, 979 : ille (anguis) inter vestes et levia pectora lap- sus Volvitur, Virg. A. 7, 349: cylindrum volvi et versari turbinem putant, Cic. Fat. 18, 42 : ill! qui volvuntur stellarum cursus sempiterni, id. Rep. 6, 17 : excussus cur- ru moribundus volvitur arvis, tumbles, rolls, Virg. A. 10, 590 ; so, volvi humi, id. ib. 11, 640 ; cf., volvitur Euryalus leto, id. ib. 9, 433 : lacrimae volvuntur inanes, roll, flow, id. ib. 4, 449, et saep. II. Trop. : A. ' n g en - : volvere cura- rum tristes in pectore fluctus, Lucr. 6, 34 ; so, magnos fluctus irarum, id. 6, 74 : in- gentes iras in pectore, Liv. 35, IS fin. : tot volvere casus insignem pietate virum, i. e. to undergo so many misfortunes, Virg. A. 1, 9 ; cf., satis diu saxum hoc volvo, Tei'. Eun. 5, 9, 55 : (lunam) celerem pro- nos Volvere menses, in rolling on, Hor. Od. 4, 6, 40; so, menses, Virg. A. 1, 279; and neutr., volventibus annis, with revolv- ing years, after the lapse of years, id. ib. 1, 234 : sic fata deum rex Sortitur volvitque vices, fixes the series of revolving events, id. ib. 3, 376 ; cf., sic volvere Parcas, id. ib. 1, 22 : — M. Pontidius celeriter sane verba volvens, rolling off, Cic. Brut. 70, 246 ; so, sententias facile verbis, id. ib. 81, 280 ; cf., longissima est complexio verbo- rum, quae volvi uno spiritu potest, Cic. de Or. 3, 47, 182. B. In partic, To turn over or revolve in the mind ; to ponder, meditate upon, consider (so not in Cic.) : multa cum ani- mo suo volvebat, Sail. J. 6, 2 ; so, multa secum, id. Cat. 32, 1; Liv. 26, 7, 3: im- mensa omnia animo, id. 2, 49, 5 : bellum in animo, id. 42, 5, 1 ; so, bellum adversus nos, Tac. A. 3, 38 : Fauni sortem sub pec- tore, Virg. A. 7, 254: haec illis volventi- bus tandem vicit tbrtuna rei publicae, Cic Cat. 41, 3. * Volvula, ae, /. dim. [volva] A little womb or matrice of an animal, Apic. 2, 3. vdmax. acis, adj. [vomo] Given to vomiting: nihil bibneius, vomacius, Sid. Ep. 8, 3. vomer] eris (collat. form of the nom sing., vomis, Cato R. R. 135, 2 ; Virg. G. 1, 162; Col. 2, 2, 26), m. A ploughshare, " Plin. 17, 4, 3;" Cic. Phil. 2, 40, 102; Col. 2, 2, 23 ; Virg. G. 1, 46 ; Hor. Od. 3. 13, 11 ; id. Epod. 2, 63; id. Ep. 1, 2, 45; Ov. F. 4, 926, et saep.— II. Transf.: A.The virile member, Lucr. 4, 1269. — 'B. A style for writing with, Atta in Isid. Orig. 6, 9. vomica (" scanned long, Seren. Sam. 40, 743), ae, /. A sore, boil, ulcer, impos- thnme, abscess, encysted tumor: I, Lit,, Cels. 2, 8 ; 4, 8 fin. ; Cic. N. D. 3, 28, 70 ; Plin. 20, 22, 89 ; Lucil. in Non. 186, 27 ; Plaut. Pers. 2, 5, 11 ; Juv. 13, 95, et saep. — B. Transf., of stones, A bunch or knob filled with fluid, Plin. 33, 6, 32 ; 37, 2, 10. — II. Trop., for An evil, annoyance, grief, plague, curse (very rarely, and cen- sured as low by Quint. ; v. the follg.) : HOSTEM BOMANI SI EXPELLERE WjLTIS VOMICAMQVE, QVAE GENTIVM VENIT ION- GE, APOLLINI VOVENDOS CENSEO LVDOS, qvi, etc., an old prophesy in Liv. 25, 12, 9; and in Macr. S. 1,17: " sunt quaedam et humiles translationes et sordidae : non enim si Cicero recte Sentinam rei publi- cae dixit, foeditatem hominum signiticans, idcirco probem illud quoque veteris ora- toris, Persecuisti rei publicae vomicas," Quint. 8, 6, 15: "(Augustus) Agrippam nepotem et Julias, filiam et neptem, om- nibus probris containinatas appellare so- V OEA lebat tres vomicas aut tria carcinomata sun," Suet. Aug. 65. vdmiCOSUS» a, urn, adj. [vomica] Full of sores or tumors, Coel. Aur. Acut. 2, 17. vomicus, a, »ni, adj. [vomico] Ul- cerous; trop., foul, filthy, noisome: mor- bus, Sen. Contr. 2, 12 med. vdmif icusj a, um , a <#. [vomo-facio] 77ia/ causes vomiting, emetic : medicamen- tum, an emetic, Coel. Aur. Acut. 3, 2, 17 : succus. App. Herb. 108. VomifluUS; a, um, adj. [vomica-fluo] Flowing with, pus or matter : passio (t. e. morbus), a discharge of matter, Coel. Aur. Tard. 2, 14. VOmiSt eris, v. vomer. VomitlO) onis, /. [voino] A spewing, vomiting, Cic. N. D. 2, 50, 126; l'lin. 11, 53, 117 ; 21, 20, 83 ; 22, 25, 64 ; 26, 7, 25, et saep. et al. — II. Coticr., That which is vomited, a vomit : varii colores vomitio- iiiim, Plin. 25, 5, 23. vomito- are, v. intens. n. [vomo] To vomit often. Col. 7, 10, 5 ; Sen. Ep. 18 ; Suet. Vit. 13. * Vomitor, oris, m. [id.] One who vom- its, a vomiter: jejuni vomitores, Sen. Ep. 88 me d. VomitoriUS) a , u , • One of a pair of twins born alive after the premature birth and death of the other: "vopiscos appella- bant a geminis, qui retenti utero nasce- rentur, altero interempto abortu," Plin. 7, 10, 8 ; so Non. 557, 3 ; Sol. 1 med. ; Isid. Orig. 9, 5. — Hence. TL, VopiscUS, A Roman surname, as L. Julius Vopiscus, Liv. 2, 54, 3 : Flavius Vopiscus, an histo- rian in the lime of Constanline the Great, who wrote the lives of several Roman emper- ors; v. Bahr's Gesch. d. Rom. Lit. § 229. VOpte pr° vo9 ipsi Cato posuit, Fest. p. 3797 _ vdracitaS) atis, /. [vorax] Greedi- ness, ravenousness, voracity (a post-Aug. word) : hominis, Eutr. 7, 12 : asini, App. M. 7, p. 200.— H. Transf., of fire : avid- issima, Plin. 2, 107, 111. VOraClteri adv., v. vorax, ad fin. VoraginoSUS) a. in, adj. [vorago] Full of pits, chasms, or abysses, voragin- VOVE ous : solum, Auct. B. Hisp. 29 : via, App. M. 9, p. 221 : amnis, Amm. 24, 6. VoragTOt i n ' 3 , /■ [voro] An abyss, gulf, whirlpool, depth, chasm: summersus equus voraginibus, Cic. de Div. 1, 33, 73 ; so of watery depths : Virg. A. 6, 296 ; Ca- tull. 17, 26; Curt, 8, 14. Of a gulf or chasm in the earth : Liv. 7, 6, 1. — Poet, of a devouring maw or stomach : ventris, Ov. M. 8, 845. — n, Transf. : vos gemi- nae voragines scopulique rei publicae, i.e. gulfs, Cic. Pis. 18, 41 : gurges et vorago patrimonii, devourer, squanderer, spend- thrift, id. Sest. 52, 111 : v. aut gurges viti- orum, abyss, id. Verr. 2, 3, 9, 23 : avaritia, manifestae praedne avidissima vorago, abyss, gulf, Val. Max. 9, 4. Vorator» oris, m. [ id. ] A devourer Gate Lat), Tert. Monog. 8 fin. ; Jejun. 2 med. ; Paul. Nol. Ep. 19. 10. Vdratrina, ae,/. [id.] *\.An eating- house, Tert. Apol. 39. —It. A gulf, abyss, chasm: terrarum, Amm. 17, 1 fin. Vdrax, acis, adj. [ id. ] Swallowing greedily, devouring, ravenous, voracious (quite class.) : quae Charybdis tarn vo- rax ? Cic. Phil. 2, 27, 67 ; so, venter, Ov. M. 15, 94 : pontus, Luc. 2, 664 : flamma, Sil. 4, 687 ; — impensae, Val. Max. 7, 1 fin. : usura, Luc. 1, 181. — Comp. : ignis, Ov. M. 8, 841. In an obscene sense : cuius, Lech- erous, lustful, Catull. 33, 4. voro. avi, arum, 1. v. a. [root BOP, whence (Sopa and (SiSptbtrKw] To swallow whole, swallow up, eat greedily, devour: I. Lit: animalium alia vorant alia man- dunt, Cic. N. D. 2, 47, 122 ; so Plin. 10, 71, 91: vitulum (balaena), Plaut. Rud. 2, 6, 61 : edim atque ambabus malis expletis vorem, id. Trin. 2, 4, 73 ; so, mella avide (apes), Plin. 11, 19, 21: Lucrina (ostrea), Mart 6, 11, 5 ; resinam ex melle Aegyp- tiam vorato, salvum feceris, swallow or gulp dowji, take, as medicine, Plaut. Merc. 1, 28 ; so of medicine : Mart. 1, 88, 2 ; Coel. Aur. Acut 2, 24. — Proverb. : meus hie est : hamum vorat Swallows, takes, Plaut. Cure. 3, 61 ; so id. True. 1, 1, 21— B. Transf.: 1, Of things: vorat liaec (Charybdis) raptas revomitque carinas, Ov. M. 13, 731; so, navem (rapidus vor- tex), Virg. A. 1, 116 ; cf. poet., agmina (vortex pugnae), Sil. 4, 230 : corpus (ul- cus), Cels. 5, 28, 3 : viam, to finish or per- form quickly, Catull. 35, 7, et saep. — 2. Of property, To use up, consume, squan- der : idem in reliquis generis eius (mur- rhinorum vasorum) quantum voraverit, licet existimare, Plin. 37, 2, 7.— H, Trop-, To devour, i. e. to acquire with eagerness, pursue passionately (very rarely, but quite class.): literas, Cic. Att 4, 11, 2. — In an obscene sense, Catull. 80, 6 ; Mart. 2, 51, « ; 7, 67, 15. VOFSO) vorsorius, vorsum, etc., v. vers. VOrtex> vorticosus, vorto, etc., v. vert. VOS» pron. You ; v. tu. VosegHS (written also Vosagus, and, less correctly, Vogesus), i, m. A chain of mountains in Gaul, the mod. Vosges, Caes. B. G. 4, 10; Luc. 1, 397; Inscr. Orell. no. 2072 ; cf. Ukert, Gall. p. 117. VOSter, tra, trum, v. vester. VOtifer* era, erum, adj. [votum-fero] Vow-bearing, votive: arbor, Stat S.4,4, 92. Vdtivitas» atis, /. [votivus] A solemn promise, a vow, Inscr. Orell. no. 1120. VOtlVHSj a, um, oa j- [votum] Of or belonging to a vow, promised by a vow, given in consequence of a vow, votive (quite class.) : ludi, Cic. Verr. 1, 10, 31 ; Plin. 7, 48, 49 : tabula, Hor. Od. 1, 5, 14 : juvenca, id. Ep. 1, 3, 36 ; cf, sanguis, Ov. Her. 20, 238 : tura, id. Am. 3, 13, 9 : carmina, id. A. A. 1, 205, et saep. : legatio, which was undertaken (often as a mere pretext) to fulfill a vow in a province, Cic. Att. 4, 2, 6 ; 15, 11, 4 : noctes, in which, from relig- ious reasons, one refrains from cohabita- tion, Prop. 2, 28, 62,— II. Conformable to one's wish, wished for, longed for, desired (post-class.) : conspectus, App. M. 7, p. 193 : hospitium, id. ib. 8, p. 218 : mors, Prud. O7t0. 10, 330, et saep. : constabat, votivum, illi fuisse, quod, etc., Treb. Gall. 3. votum? t v - voveo, ad fin. VOtUSj a, um, Part, of voveo. VOVeo, vovi, votum, 2. v. a. To vow, i. e. to promise solemnly or sacredly ; to de- VOX vote, dedicate, consecrate something to a deity : neque Herculi quisquam decu mam vovit umquara, Cic. N. 1). 3, 36, 83 : sua capita pro salute patriae, id. Fin. 5. 22, 64 : Tullus in re trepida decern vovit Salios fanaque Pallori ac Pavori, Liv. 1, 27, 7 : vota vovere, Plaut. Am. 3, 2, 66 ; cf. Ov. M. 9, 794 ; so, votum pro militibus, Liv. 23, 19, 28. — With an object-clause : quum sues puer pasceret, una ex iis amie- sa vovisse dicitur, si recuperavis6et, uvam 6e deo daturum, quae maxima esset in vinea, Cic. de Div. 1, 17, 31 ; so c. infifnt., id. Verr. 2, 4, 55, 123 ; id. Inv. 2, 31, 95 ; c. infpraes.: me inferre Veneri vovi jam jentaculum, Plaut. Cure. 1, 1, 72. — In the Part.pcrf: at earum templa sunt publice vota et dedicata, Cic. N. D. 3, 17, 43 ; so, ludi, Liv. 4, 12, 2 : victima pro reditu, Ov. Am. 2, 11, 46 : vindemia Tyrrheno regi (Mezentio), i. e. solemnly promised, id. Fast 4, 833. — Absol. : manus leviter pan- data, qualis voventium est, Quint 11, 3, 100. — II. Transf. (from the wish im- plied in every vow), To wish, wish for a thing (in the verb.finit. rarely, and only poet.) : elige, quid voveas, Ov. M. 12, 200 : quae modo voverat, odit id. ib. 11, 128 : quae voveam, duo sunt : minimo ut rele- vere labore, etc., id. ib. 9, 675 ; so with a follg. ut, id. ib. 14, 35 : — quid voveat dulci nutricula majus alumno ? Hor. Ep. 1, 4, 8. — Hence votum, i, n. : A. (ace. to no. I.) A sol- emn promise made to some deity, a vow (very freq. and quite class., esp. in the plur.): qui (deus) numquam nobis oc currit neque in optatis neque in votis, Cic. N. D. 1, 14, 36 : nefaria vota, id. Clu- ent 68, 194 : nonne animadvertis ex tot tabulis pictis, quam multi votis vim tem- pestatis effugerint? id. N. D. 3, 37, 89: voto et promisso teneri, id. Att. 12, 18,1-, so, obstrictum esse religione voti, id. ib. 12, 43, 2 ; and, obligari voti sponsione deo, id. Leg. 2, 16, 41 : quum de illo aegroto vota faciebant id. Att 8, 16, 1 ; so, vota facere, id. Fam. 7, 2, 4 ; id. Mil. 15, 41 ; id. Tusc. 5, 1, 2, et al. : nuncupare, Cic. Verr. 2, 5, 13, 34 : suscipere, id. N. D. 3, 39, 93 ; concipere, Ov. M. 7, 594 : debere diis, Cic. Verr. 2, 4, 55, 123 : solvere, id. Phil. 3, 4, 11 : reddere, id. Leg. 2, 9, 22 : exsequi, Virg. A. 5, 53 : voti damnari, Liv. 7, 28, 4 ; 27, 45, 8 ; cf., voti reus, Virg. A. 5, 237 ■ voti liberari, Liv. 5, 28. 2. T r a n s f., A th ing solemn ly promised, that which is vowed or devoted, a votive of- fering (poet.) : lustramurque Jovi, votis- que incendimus aras, with burnt offerings, Virg. A. 3, 279 : Danai in voto (i. e. equo Trojano) latent, Petr. 89. — b. v °ta, A day on which vows were made for the good of the State (post- class.), Capitol. Pert. 6; Vopisc. Tac. 9. B. Transf. : 1. (ace. to no. II.) A wish, desire, longing (so mostly poet, and in post-Aug. prose) : nocturna vota cupid- itatum suarum, Cic. Verr. 2, 5, 54, 142 : so, magnarum cogitationum, Petr. 115 audivere di mea vota, Hor. Od. 4, 13, 1 haec loca sunt voto fertiliora tuo, Ov. A. A. 1, 90 : votum in amante novum, id. Met. 3, 468: voti potens, id. ib. 8, 80: quod omnium sit votum parentum, ut etc., Quint. 11, 1, 82; so, vota parentum. id. 1, 2, 5 : votum aliquem confodiendi, Suet. Aug. 51 : hoc erat in votis : modus agri non ita magnus, Hor. S. 2, 6, 1 ; so, esse in voto, Pers. 3, 48; cf, sed hoc votum est et rara felicitas. is rather a thing to be wished^ Quint. 12, 5, 6 Spald. ; so, votum est, ut etc., it is to be wished that, etc., Cels. 6, 6, 1 : an venit in votum Attalicis ex urbibus una? Hor. Ep. 1, 11, 5 : non sine votis : O rus, quando ego te aspici- am I id. Sat 2. 6, 59, et saep. 2, A marriage vow, matrimonial en- gagement, marriage (post-class.) : ad ter- tia vota migrare, Cod. Justin. 5. 9. 4 ; so ib. 5, 24 ; 1, 2 ; App. M. 4, p. 154 ; Flor. p. 342. VOX» ocis, /. [digammated from dtp] A voice, sound, tone, cry, call : " omnes vo- ces hominis, ut nervi in fidibus, ita so- nant, ut a motu animi quoque sunt'pul- sae," etc., Cic. de Or. 3, 57, 216: exsurge praeco . . . Exerce vocem, Plaut. Poen. prol. 13 : humana, id. Bacch. 5, 2. 22: ul- ceribus vocis via septa coibat, Lucr. 6, 1647 VUL G 1147; cf., quarum (faucium) vitio et fran- gitur et obseuratur et exasperatur et scin- ditur vox, Quint. 11, 3, 20 : mira est quae- dam natura vocis, Cic. Or. 17, 57 : vox inflexa ad miserabilem sonum, id. de Or. 2, 46, 193 : inclinata ululantique voce ca- nere, id. ib. 8, 27 : legem Voconiam mag- na voce et bonis lateribus suasi, id. de Sen. 5, 14 ; so, magna, Hor. S. 1, 7, 31 ; 1, 9, 76 ; cf., summa, id. ib. 1, 3, 8 : sedata et depressa, Auct. Her. 3, 12, 21 : treme- bunda, id. ib. 3, 14, 25 : theatrum ita reso- nans, ut usque Romam significationes vo- cesque referantur, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42 : ut nostrorum militum vocibus non- nibil carperetur, cries, shouts, Caes. B. G. 3, 17, 5; cf., enimvero voce'st opus : Nau- sistrata exi, i" must exert my voice, must call out, Ter. Ph. 5, 7, 92. H, Transf. : A. That which is uttered by the voice, i. e. a word, saying, speech, sentence, proverb, maxim: dico, Epicurum non intelligere, quid sonet baec vox vo- luptatis, id est, quae res huic voci subjici- atur, Cic. Fin. 2, 2, 6; so, yrfiy/a, qua voce omnia intellectus accipi potest, Quint. 8, 5, 12; cf., is verbi sensus, vis ea vocis erat. Ov. F. 5, 484 : vocem pro aliquo mit- tere, Cic. Sest. 19, 42; so id. Flacc. 3, 6; cf., vocem exprimere, Cic. Att. 2, 21, 5 ; so Caes. B. G. 1, 32, 3 ; cf., vox populi Romani majestate indigna, id. ib. 7, 17, 3 : quod est positum in voce simplice, Quint. 1, 9, 4 : nescit vox missa reverti, Hor. A. P. 390, et saep. : constitue, nihil esse opis in hac voce : civis komanus sum, Cic. Verr. 2, 5, 65, 168 : so, ego quum Graecos facerem . . . Versiculos, vetuit tali me voce Quirinus : '• In silvam non lignafe- ras," etc., Hor. S. 1, 10, 32 : sidera excan- tata voce Thessala, incantation, id. Epod. 5, 45. — In the plur, : quum illius nefa- rii gladiatoris voces percrebuissent, Cic. Mur. 25, 50 : ex percunctatione nostro- rum vocibusque Gallorum ac mercato- rum, etc., Caes. B. G. 1, 39, 1 : voces per vinum, somnum, etc emissae, Quint. 5, 7, 36 : victus Veneris vocibus, Hor. Od. 4, 6, 22: contumeliosae, abusive expressions, abuse, Caes. B. C. 1, 69, 1 : sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem possis, sayings, maxims, doctrines, Hor. Ep. 1, 1, 34 ; cf., populum falsis dedocet uti voci- bus, id. Od. 2, 2, 21 : deripere lunam vo- cibus, with charms, incantations, Hor. Epod. 17, 78 ; so, sacrae, id. ib. C : Marsae, id. ib. 5, 76. B. Speech, language, in gen., i. q. ser- mo (poet, and in post-Aug. prose) : cul- tus hominum recentum Voce forma9ti ca- tus (Mercurius), Hor. Od. 1, 10, 3 : Graia scierit sive Latina Voce loqui, Ov. Tr. 3, 12, 40 : quum civem ex voce cognovisset, Just. 11, 15. C. Accent, tone : ipsa natura ... in omni verbo posuitacutam vocem, Cic. Or. 18,58. Vulcanus (Vole), i, m. Vulcan, the god of fire, son of Jupiter and Juno, Cic. N. D. 3, 22, 55 sq. ; 1, 30, 83 ; Caes. B. G. 6, 2, 2; Hor. Od. 1, 4, 8; 3, 4, 59; id. Sat. 1, 5, 74 ; Ov. M. 7, 437, et mult. al. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 106 sq.— B. Transf., appellat, for Fire: Vulcanum in cornu conclusum gerere, Plaut. Am. 1, 1, 185 ; so Virg. A. 7, 77 ; Ov. M. 7, 104 ; 9, 251, et al. — H. Derivv. : A. Vulca- H1US (Vole), a, um, adj., Of or belonging to Vulcan, Vulcanian : vis, i. c.firc, Lucil. in Non. 528, 10; so, acies, a conflagration, Virg. A. 10, 408 ; and, pestis, Sil. 14, 423 : arma, Cic. Tusc. 2, 14, 33 ; cf, munera, currus, Ov. M. 2, 106 : Lemnos, sacred to Vulcan, id. ib. 13, 313. — B. Vulcana- lis (Vole), e, adj., The same : ttamen, Var. L. L. 5, 15, 25.-2. Subst. : a. Vul- canal (Vole), alis, «., The temple of Vul- can, Fest. s. v. statua, p. 290 ; Plin. 16, 44. 86. — b. Vulcanalia, orum, n., The yearly festival of Vulcan, celebrated on the 23d of A ugust, Var. L. L. 6, 3, 57 ; Col. 11, 3, 18 ; 47 ; Sail. Fragm. ap. Non. 489, 36 ; Plin. 17, 27, 47 ; Plin. Ep. 3, 5, 8. vulgaris ( v °lg-), e (ante- and post- classical collat. form, vulgarius, a, um> Afran., Nov., and Turpi), in Non. 488, 26 sq. ; Gell. 1, 22, 2; 3,16,18; 12,10,6; 16, 5, 1), adj. [vulgus] Of or belonging to the great mass or multitude, general, usual, ordinary, every -day, common, common- 1648 V U L G place, vulgar (freq. and quite class.) : in omni arte, cujus usus vulgaris commu- nisque non sit, Cic. Fin. 3, 1, 3 ; cf. id. de Or. 1, 58, 248 : vulgaris popularisque sen- sus, id. ib. 1, 23, 108 : liberalitas, i. e. ex- tended to all, id. Off. 1, 16, 52 : — vulgari et pervagata declamatione contendere, id. Plane. 19, 47; cf., ut pervagatum et vul- gare videatur, id. Or. 57, 195: nihil tam vile iieque tam vulgare est, cujus, etc., id. Rose. Am. 26, 71 : commendatio. id. Fam. 1, 3, 1 : opinio, id. de Or. 1, 23, 109 : artes, id. Rose. Am. 46, 134 : jejunus raro stom- achus vulgaria temnit, Hor. S. 2, 2, 38, et saep. : — prostratas arbores restitui . . . vul- gare est, is a common thing, Plin. 16, 31, 57; so id. 14, 19, 24. — Adv., vulgarlter, After the ordinary or common manner, commonly, vulgarly (extremely rare) : non vulgariter nee ambitiose 9cribere, Cic. Fam. 13, 69, 1 ; so Plin. 8, 5, 5 ; 28, 14, 58. VUlgaritas (volg.), atis, m. [vulga- ris] The great mass, the multitude (post- class.), Arn. 3, 123 and 155. vulgariter* adv., v. vulgaris, ad fin. vulgarius» a, um, v. vulgaris, ad init. Vulgate» adv., v. 2. vulgo, Pa., ad fin. * vulgator (volg.), oris, m. [2. vul- go] One that makes a thing generally known, a publisher, divulger : taciti, i. e. Tantalus, who divulged the secrets of the gods, Ov. Am. 3, 7, 51. X, vulgatUS» a. um, Part, and Pa. of 2. vulgo. 2. vulgatllS, us, m. [2. vulgo] A making generally known, a publishing, di- vulging (late Lat.), Sid. Ep. 8, i. VUlglVagUS (volg.), a, um, adj. [vul- gus] That wanders about every where, rov- ing, rambling, vagrant, inconstant (a Lu- cretian word) : mos ferarum, Lucr. 5, 930 : Venus, id. 4, 1067. 1. VUlgO> adv., v. vulgus, ad fin. 2. VUlgO O'olg.), avi, atum, 1. v. a. [vulgus] To spread among the multitude ; to make general, comma?}, or universal ; to put forth to the world, publish : morbos, Liv. 3, 6, 3 ; so, contagium in alios, Curt. 9, 10 : rem, i. e. to let all share in, Liv. 2, 29, 7 : librum, to publish, Quint. Inst. Prooem. § 7; Sviet. Gramm. 8. — Mid.: vulgari cum privatis, i. e. to confound one's self with, put one's self on a level with, Liv. 3, 35, 6. — II. In par tic. : A. To make, known to all by words, to spread abroad, publish, divulge: jurgare coepit dicens, quae facis atque in vulgus vulgat, Var. in Non. 230, 31 ; cf., vulgare aliquem vulgo, Plaut. Mil. 4, 2, 44 : non quod ego vulgari facinus per omnes velim, Liv. 28, 27, 10 : dolorem verbis, Virg. A. 10, 64 : haec atque talia vulgantibus, Tac. A. 13. 7, et saep. — B. In an obscene sense, To make common, mingle, confound, to prosti- tute : ut ferarum prope ritu vulgentur concubitus plebis patrumque, Liv. 4, 2 ; so, corpus (pretio), Liv. 1, 4, 7 ; Aur. Vict, de Orig. gent. Rom. 21 ; cf. below, Pa. — Hence vulgatus (volg.), a, um, Pa., General, ordinary, usual, common : vulgatissimi sensus, Quint. 2, 4, 28. — B. In partic. : 1. Commonly or generally known, notori- ous : vulgatior fama est, Liv. 1,7,2: V. aiiXnrpiS ilia. Quint. 7, 9, 4 : illud vulga- tum, etc., id. 5, 10, 70 ; cf. id. 1, 5, 11.— 2. In an obscene sense, Common, public: vulgatissimae meretrices, Suet. Dom. 22. vulg&te (volg.), Notoriously: comp. Amm. 15, 3 (4) and 31, 3 (8), init. VUlgUS (volg.), i> "• (masc, Att., Si- senn., and Var. in Non. 230, 27 sq. ; Virg. A. 2, 99) [digamrnated from ox^os] The great mass, the multitude, the people, pub- l* c: A. In g en - : non est consilium in vulgo, non ratio, etc., Cic, Plane. 4, 9 ; so Sail. J. 66, 2 ; Virg. A. 2, 39 ; Phaedr. 4, 15, 3 : quod in vulgus gratum esse senti- mus, with the people, with the public, gen- erally, Cic. Att. 2, 22, 3 ; so, in vulgus, id. ib. 9, 5, 2 ; Liv. 22, 3, 14 ; Tac. H. 1, 71 ; 2, Wfin. ; 93, et al. ; for which, apio gra- tia in vulgo est, Plin. 20, 11, 44. II. In partic: A A mass, crowd, thjong, multitude of persons or animals : vulgus servorum, Ter. Andr. 3, 4, 4 ; so, patronorum, Cic. Brut. 97, 332 : insipien- tium, id. Tusc. 2, 26, 63 : densum (umbra- VULN rum), Hor. Od. 2, 13, 32 : femineum, Luc. 7, 39 : incautum (ovium), Virg. G. 3, 46.), et saep. B. With an accessory idea of con- tempt, The crowd, the vulgar, mob, rabble, populace: sapientis judicium a judicio vulgi discrepat, Cic. Brut. 53, 198 : ceteri omnes strenui, boni, nobiles atque igno- biles, vulgus fuimus sine gratia, sine aue toritate, Sail. C. 20, 7 : quid oportet Nos facere, a vtilgo longe lateque remotos 1 -Hor. S. 1, 6, 22 : odi proi'anum vulgus et arceo, id. Od. 3, 1, 1, et saep. : fani pul- chritudo et vetustas Praenestinarum eti- am nunc retinet sortium nomen : atque id in vulgus ; quis enim magistratus aut quis vir illustrior utitur sortibus ? among the common people, among the populace, Cic. de Div. 2, 41, 86.— Hence vulgo (volg.), dbl. adv., prop., Among the multitude ; hence, in gen., Before every body, before all the world, generally, uni- versally, every where, all over, commonly, openly, publicly: num locum ad spectan- dum dare? aut ad prandium invitare? Minime, sed vulgo, passim. Quid est vulgo ? Universos, Cic. Mur. 35, 73 : ejusmodi tempus erat, ut homines vulgo impune occiderentur, Cic. Rose. Am. 29, 80 ; cf., vulgo totis castris testamenta ob- signabantur, Caes. B. G. 1, 39, 5 ; and, ac- cidit, ut vulgo milites ab signis discede- rent, id. ib. 5, 33, 6 ; cf. also, vulgo loque- bantur, Antonium mansurum esse Casili- ni, generally, Cic. Att. 16, 10, 1: aliquid vulgo ostendere ac proferre, before all the world, openly, id. Verr. 2, 4, 28, 64 ; cf., quas (literas) vulgo ad te mitto, id. Q. Fr. 3, 1, 6, 21 : — verum illud verbum est, vul- go quod dici solet, Omnes, etc., usually, Ter. Andr. 2, 5, 15; cf., ut vulgo uti sole mus, Quint. 9, 2, 8 : hoc quod vulgo sen- tentias vocamus, id. 12, 10, 48, et saep. : — victum vulgo quaerere, i. e. by prostitu- tion, Ter. Heaut. 3, 1, 38 ; so, vulgo con- cepti, Modest. Dig. 1, 5, 23. vulnerabilis (voln.), e, adj. [vulne- ro] Wounding, injurious (late Lat.) : ma- teria, Coel. Aur. Acut. 3, 17/«. VUlnerariUS (voln.), a, um, adj. [vulnus] Of or belonging to wounds : em- plastrum, aplaster for wounds, Plin. 23, 4, 40; 34, 11, 27. — II. Subst, vulnerari- us, ii, m., A surgeon, Plin. 29, 1, 6. VulneratlO (voln.), onis,/. [vulnero] A wounding, wound : I. Lit., Cic. Caecin. 16, 47. — H, Trop., An injuring, injury: famae, salutis, Ciq. Pis. 20, 47. VUlneratOr (voln.), oris, m. [id.] A wounder; trop., an injurer (late Latin): gentium, Hier. in Jesai. 14, 12. VUlnerO (voln.), avi, atum, 1. v. a. [vulnus] To wound, to hurl or injure by a wound : I, Lit.: neu quis quern prius vulneret, quam ilium interfectum viderit, Caes. B. G. 5, 58, 4 : L. Cotta legatus in adversum os funda vulneratur, id. ib. D 35 fin. : plerosque jacula tormentis aut mami emissa vulnerabant, Sail. J. 57, 6 : acie ipsa et ferri viribus vulnerari, Cic. Sest. 10, 24 : aper vulnerat armentum, Ov. M. 11, 372, et saep. — Tran9f., of things: Scythicorum (smaragdorum) tanta duri- tia est, ut nequeant vulnerari, can not be injured, defaced, Plin. 37, 5, 16. — H. Trop.: aliquem voce, Cic. Cat. 1, 4, 9: virorum hoc animos vulnerare posset, Liv. 34, 7, 7 : laesus ac vulneratus reus. Quint. 7, 2, 30 : gravibr ne nuncius aures Vulneret, Virg. A. 8, 583 : (amor) mea vulnerat arcu Pectora, Ov. A. A. 1, 21 : fortunae vulneror ictu, id. Poet. 2, 7, 41 : crimine vulnerari, id. Her. 19, 105. vulnifcr (voln.), era, erum, adj. [vul- nus-feroj Wound-bringing (post-class.), Prud. Psych. 173 ; Maxim. Gall. 5, 98. Vulnificus; a, um, adj. [yulnus-fa- cio] Wound-making, wound-inflicting, wounding (a poet, word) : sus, Ov. M. 8, 359 : telum, id. ib. 2, 504 : chalybs, Virg. A. 8, 446 : plumbum (i. e. caestus), Val. Fi. 1, 420 : Apollo, Mart. Cap. 1, 6. VulnUS (voln.), eris, n. A wound: I L i t. : vulnus in latere, Cic. Mil. 24, 65 : mul- tis et illatis et acceptis vulneribus, Caes. B. G. 1, 50, 3 ; so, inferre, id. B. C. 2, 6, 3 : accipere, id. B. G. 1, 48, 6 ; cf., claudicare ex vulnere ob rem publicam accepto, Cic. de Or. 2, 61, 249 : sustinere, Caes. B. C. 1,, VULT 40, 6 : excipere, Cic. Seat. 10, 23 : vulne- ribus defessus, Caes. B. G. 1, 25, 5 : vul- neribus confectus, Liv. 24, 26, 14, et saep. — B. Tranaf., of tbinga, A wound, i. e. a hole, ait, incision, notch, rent, crack (poet and in post-Aug. prose) : vulneribus do- nee paullatim evicta (ornus) supreraum Congemuit, Virg. A. 2, 630 ; so Ov. M. 9, 383 ; 14, 392; Juv. 6, 247 ; Plin. 19, 8, 41, § 142: aratri, Ov. M. 2, 286.— IJ. Trop. : fortunae gravisaimo percusaus vulnere, Cic. Acad. 1, 3, 4 ; so Luc. 8, 72: hoc tarn gravi vulnere etiam ilia, quae consanuisse videbantur, recrudescunt, Cic. Fam. 4, 6, 2: quae hie rei publicae vulnera impone- bat, eadem ille eanabat, id. Fin. 4, 24, 66 ; so, vulnera imposita provinciae sanare, id. Att. 5, 17, 6 : injusta rei publicae (coup- led with scelera), id. Sest. 7, 17. So of pain, grief, sorrow, Lucr. 2, 639 ; Virg. A. 12, 160 ; Ov. M. 5, 426. Of the wounds of love, Lucr. 1, 35 ; Prop. 2, 22, 7 ; 2, 25, 46; Virg. A. 4, 2; Hor. Od. 1, 27, 12; id. Epod. 11, 17, et mult. al. vulnusculum (voln.), i, n, dim. [vul- nus] A little or slight icound, Ulp. Dig. 21, 1, 1, §8;_Hier. Ep. 112. 13. vulpecula- ae > /• <&'">• [vulpes] A lit- tle fox. Cic. N. D. I, 31, 88; Auct. Carm. de Philom. 59. Vulpes (volpea), is (collat. form, nom. vulpis, Avien. 40, 7), /. [digammated from aXumnl] A fox, Plin. 28, 11, 46 ; Hor. S. 2, 3, 186 ; id. Ep. 1, 1, 73 ; id. Od. 3, 27, 4, et mult. al. Aa a figure for Cunning, crafti- ness, Hor. A. P. 437; Pera. 5, 117.— Pro- verb. : jungere vulpes, for any absurd or impossible undertaking, Virg. E. 3, 91 : vulpes pilum mutat, non mores, Suet. Vesp. 16 : tarn facile, quam pirum vulpes comest, Plaut. Most. 3, 1,32.— H.Transf., »«lpes marina, A kind of shark, Squalus Alopecia, L. ; Plin. 9, 43, 67. (* VUlpinaris ( v olp-), e, adj. [vulpi- nus] Fox-like; hence, Sly, crafty, cun- ning: amasio, App. M. 3, p. 139, 5 Elm.) Vulplnor (volp.), ari, v. dep. n. [vul- pirms ] To play the fox, be sly as a fox 'ante- and post-class.), Var. in Non. 46, 26 ; App. M. 3, p. 139. VulpiHUS ( v °lp-)> a , um , a °nis, m. [id.] One cunning as a fox, a sly fox, App. Apol. p. 328. Vulpis- is, v. vulpes, ad init. vulsella) «e. v - volsella. Vulsinii- orum, and Vulslnlen- Ses* ium, v. Volsinii. (*VulS0 (Vols.), onia, m. A cogno- men in the Manlian gens : Manlius Vulso, Liv. 22, 35 ; 40, 59.) *VUlsura (vols.), ae, /. [vello] A plucking, pulling, Var. R. R. 2, 11, 9. Vulsus, », um, Part, and Pa. of vello. * vulticulus (volt.), i, m. dim. [vul- tus] A look, mien, air: non te Bruti nostri vulticulus «b ista oratione deterret? i. e. severe look, Cic. Att. 14, 20, 5. vultum, U v - vultus, ad init. VUltUOSUS (volt), a, um, adj. [vul- tus] Of an expressive countenance, full of expression, full nf airs or grimaces, grim- acing, affected : homo, Prud. cretp. 10, 171 : frons, App. M. 3, p. 135 : — ne quid inep- tum aut vultuosum sit (in oratione), Cic. Or. 18, 60 ; cf., pronunciatio, Quint. 11, 3, 183. 1. vultur (volt), tiris (ante-class, col- 'ht. form of the nom. sing., vulturus, Enn. in Chads, p. 120 P. ; in Prise, p. 683 ib. ; and in Serv. Virg. A. 6, 595), m. A vulture, Plin. 19, 6, 7 ; Liv. 41, 21 ; Virg. A. 6, 597. — Proverb. : vultur profert cornua, for something impossible, Claud, in Eutr. 1, 352. — fl. Transf., A designation of a grasping, avaricious person, Sen. Ep. 95 med. ; Mart. 6, 62, 4. 2. VultUT (Volt.), uris, m. A mount- ain in Apulia, near Venusia, now Vollore, Hor. OJ. 3, 4, 9; Luc. 9, 185; cf. Mann. Ital. 2, p. 68. — After this mountain is named Vulturnus rentus, a southeast-by- one-third-south wind, Plin. 2, 47, 46; Sen. U. N. 5, 16 ; Col. 5, 5, 15 ; 11, 2, 65 ; Gell. 2, 22, 11. (* VulturClUS (Volt), i, m. One of 5M the fellow-conspirators of Catiline, Cic. Cat. 3, 2 sq. ; Sail. C. 44.) VUlturinUS ( v olt.), a, um, adj. [1. vul- tur] Of or belonging to a vulture, vulture- like, vulturine: fel, Plin. 29, 6, 38: san- guis, id. 30, 4, 10 : collum, Mart. 9, 28, 2 : species, the form of a vulture, Plin. 10, 3, 3. VUlturiUS (volt), ii, M. [id.] A vul- ture, bird of prey, Plaut. True. 2, 3, 16 ; Lucr. 4, 682.— n. Transf.: A. A desig- nation for a rapacious or covetous per- son, an extortioner, and the like : vultu- rius illius provinciae imperator, Cic. Pie. 16, 38 ; so Catull. 68, 124.— B. An unlucky throw at dice: jacit vulturios quatuor. Taloa arripio : jacto basilicum, Plaut Cure. 2, 3, 78. Vulturnalis (Volt), e, adj. Of or belonging to the god Vulturnus (per.h. the same as Vertumnus) : flamen, Var. L. L. 7, 3, 90 Mull. N. cr. ; cf. Hartung, Relig. d. Rom. 2, p. 133 note. — H, Subst. Vultur- nalia, ium, n., The festival of Vulturnus, ace. to Fest. p. 379 Mull. Vulturnum (Volt), i, n. A town in Campania, an the River Vulturnus, now Castel Vulturno, Liv. 25, 20; 34, 45; cf. Mann. Ital. 1, p. 710. 1. Vulturnus (Volt.), i, m. A river in Campania, the mod. Vollurno, Plin. 3, 5, 9 ; Liv. 8, 11 ; Virg. A. 7, 729, et al. ; cf. Mann. Ital. 1, p. 710.— II. Hence Vultur- nus (Volt), a, um, adj.. Of or belonging to the Vulturnus, Vullurnian : vada, SU. 12, 521 : mare, Plin. 36, 26, 66. 2. Vulturnus ventus, v 2 Vultur. 3. Vulturnus, i, m. A god; v. Vulturnalis. VUltUS (volt), us, m. (neut. collat. form, plur., volta, F.nn. in Non. 230, 15; Lucr. 4, 1209) An expression of counte- nance, the countenance, visage, as to feat- ures and expression; hence, often to be translated by features, looks, air, mien, ex pression, aspect: "nam et oculi nimis ar- guti, quemadmodum animo affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur vultus, qui nullo in animante esse praeter hominem potest, indicat : cujua Am Graeci noruut, nomen omnino non habent," Cic. Leg. 1, 9, 27 : imago animi vultus est, indices oc- uli, id. de Or. 3, 59, 221 : oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidamtacitus mentis est, hie in fraudem homines impulit, id. Pis. 1, 1 : vultus at- que nutus, id. Lael. 25, 93 : v. acer in hos- tem, Hor. Od. 1, 2, 40: torvus, id. Ep. 1, 19, 12: moestus, id. A. P. 106, et aaep. — In the plur. : vultus mehercule tuos mihi expressit omnes, Cic. Fam. 12, 30. 3 : fieri simulatique vultus, id. Cluent 26, 72 : non modo severitatem illorum, sed ne vultus quidem ferre possemus, id. Plane. 18, 45 : tenere vultus mutantem Protea, Hor. Ep. 1, 1, 90, et saep. B, I" partic, An angry countenance, ster7i look, grim visage (poet, and in post- Aug. prose) : (justum virum) non vultua instantis tyranni Mente quatit solida, Hor. Od. 3. 3, 3 ; so id. Sat 1, 6, 121 ; 2, 7, 44 ; Tac. A. 1, 12 : Vulg. Psalm. 20, 10 ; 33, 17, et saep. (in the latter passages analog, to the Hebr. D'J3). H, Transf., in gen., for facies, The face : simiae vultum subire, Coel. in Cic. Fam. 8, 12, 2: brachia et vultum teretes- que suras laudo, Hor. Od. 2, 4, 21 : petam- que vultus umbra curvis unguibus, id. Epod. 5, 93 ; so in the plur. : Ov. M. 5, 59 ; 217 ; 292, et saep. ; Mart. 1, 32, 5 ; Plin. 26, 1, 2, et al. — And hence, B. Transf. : 1, A painted face, portrait, likeness : vultus Epicuri per cubicula gestant, Plin. 35, 2, 2; so id. 37, 2, 2; Vopisc. Prob. 23.-2. Of things, The face, look, appearance (po- et.) : unus erat toto naturae vultua in orbe, Ov. M. 1, 6 : salis placidi, Virg. A. 5, 848. Vulva» ae, v. volva. VUlvula> «e, v. volvula. X. X» X) a character that most probably orisinated from the Greek H (this form of Xi being also found in some few Greek inscriptions), The twenty -first letter of the XE NO Latin alphabet, which, though not intro- duced instead of the characters for the two separate sounds till after the adop- tion of the alphabet, is certainly older than the Latin inscriptions known to us ; for we find in the Columna rostr., EXEZftET, maximos, exfociont; in the fifth Epi- taph of the Scipios, saxsvm ; and in the S. C. de Bacch., exdeicendvm, exdei- catis, extrad, etc. See Appendix, A. The sound of X was like that of the Greek £, i. e. ks, although etymologically it represented not only cs (as in lux, from luc-s, and dixi, from dic-ei), but also gs (as in lex, from legs; rexi, from reg-si), hs (aa in traxi, from trah-Bi ; vexi, from veh-8i), and chs (aa in the word onyx, from onych-s, borrowed from the Greek). The hardening of a aofter final (g, h, ch) before s into the c-sound, which occurs in these last-mentioned casea, ia found also in sev- eral roots ending in v and u: nix for niv-s, vixi for viv-si, connixi for conniv-si, fluxi for fluv-si, from fluo (root fluv ; cf. flu- vius), struxi for stru-si. Less frequently x has arisen from the combinations ps and Is: proximus for prop simus (from prope), nixus for nit-sus (from nitor), the latter being used along with the collateral form nisus, as also connivi with connixi, and mistus (from misceo) with mixtus. An exchange of the sounds ss, or s and x, took place in axis also asais, laxus also lassus ; comp. also Ulixes, from the Sicil- ian 'OvXiins, Etruscan Uluxe for 'Ofiva- oev$ ; so too, Sextius, Exquiliae along with Sestius and Esquiliae ; cf. also Ajax along with Alas. — Respecting the nature of x in composition, see ex, p. 552, b. It is to be considered as a mere graphic deviation when, in inscriptions, one of the constituent sounds of a: is expressed along with it by a separate cor»; as sacxo or saxso for saxo ; vcxob or vxsob for ux- or; conivncx or conivnxs for conjux; and even when both sounds are thus ex- pressed, vicxsiT for visit. See more respecting this letter in Schneid. Gramm. p. 369-375. Xanthippe» cs,/., Eax0iV;r;;, Tfie wife of Socrates, Cic. Tusc. 3, 15, 31 ; Gell. 1, 17. Xanthippus, i, m., zmtii--,^ ■. j. The father oJ Pericles, Cic. Brut. 11, 44.— II. A Lacedaemonian, who took Regulus prisoner, Cic. Off. 3, 26, 99. (* XanthOt us,/. = Eai/0w, A sea-nymph, daughter of Nereus and Doris, Virg. G. 4, 336.) 'xanthos, i, "i. = lavdos, A precious stone of a golden color, otherwise unknown, Plin. 37. 10, 60. Xanthus, i, m-, ZavBos, The name of several rivers : I, A river of Trons, con- founded by many with the Scamander, Plin. 5, 30, 33 ; 2, 103, 106 ; Virg. A. 1, 473 ; Ov. M. 2, 245 ; 9. 646 ; Vitr. 8, 3 mcd. ; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 489. — JJ. A river in Lycia flowing past a town of the same name, Mela, 1, 15, 3 ; Virg. A. 4, 143 ; Hor. Od. 4, 6, 26; Stat. Th. 4, 387; cf. Mann. Kleinas. 3, p. 162 and 172.— III. A small stream in Epirus, Virg. A. 3, 350. ' Xeniades, is, m. = Eewa&JS, A Co- rinthian who purchased and liberated Di- ogenes the Cynic, Gell. 2, 18.) (* Xeniae balneae, / A part of Baiae, Cic. Coel. 25 ; al. Seuiae.) xcnidlum- i. «■ d' m - [ xenium ] A small gift or present, App. M. 2, p. 119; Ulp. Dig. 1, 16, 6. i senium, ii, "■ = liviov, A gift or present made to a guest ; pure Lat, lautia : Plin. Ep. 6, 31, 14 ; Vitr. 6, 10. Hence Xenia, The title of the thirteenth book of MartiaVs epigrams, because treating of such things as were usually presented to guests. — II. T r a n s f„ A gift, present, in gen.. Plin. 5, 14, 8 ; Ulp. Dig. 1, 16, 6. XenOf 6m 8 ' m., lii'uiv, An Epicurean philosopher, a native of Athens, Cic. Att. 5, 10, 5 ; id. ib. 11, 6 ; 7, 1, 1 ; 13, 37. 1. (* XenoCles, is, m. A rhetorician of Adramylteum, Cic. Brut. 91.) Xcndcratcs, is, m., BevoKOdrt/s, A disciple of Plato, a native of Chalcedon, Cic. Acad. 1* 4, 17 : id. Tusc. 5, 18, 51 ; id. Off. 1,30, 109: id. Rep. 1,2. ; senodochium or -eum, i, ">■ = \tvoio\ciov, A public building for the re 1649 X YST ception of strangers, a caravansary, a stranger's hospital, Hier. Ep. 66, 11 ; Cod. Justin. 1,2, 17; 3, 33; 35. t xeildddchuS; '. "*• — \evoS6xos, One who receives strangers, a superintendent of the stranger's hospital, Cod. Justin. 1, 8, "S3 fin. txenoparochuS) i. »■ == levovipo- Xos, One mho attends to or provides for strangers, Arcad. Dig. 5, 4, 18. Xenophanes* i9 > m -> ZevoQivns, A celebrated Grecian philosopher of Colophon, a disciple of Archelaus, Cic. Acad. 2, 37, 118; id. N.D. 1,11,28; id. de Div.1,3, 5; I, 39, 87. Xendphoni ontis, m., ~.evo xerampehnae, arum, /. (sc. ves- tes) — \npatxiriXivai (of the color of dry- vine -leaves), Dark -red or dark -colored clothes, Juv. 6, 518. i XeranticilS, a. urn, adj. = \rjDavTi- ki':s, Drying : decoctio, Macer, 1, 88 ; Theod. Prise. 2, 3. t xero collyriura, ". «•= inpoKoXXi- piov, A dry salce, Marc. Empir. 8, 3. (* Xerdlophus, i, »»■ = ■S.ripbXotbvs, prop., Dry Hill, The name of a place in Byzantium, Justin. Inst. 4, 18, 5 ; Prise. 1, p. 347 Putsch.) (* xeromyrrha, ae,/. (inpds-uipfa), Dry myrrh, Sedul. Hymn. 2, 8L.) i 3erophagia, ae, /. = \npothayia, The eating of dry food: xerophagias ob- servare, Terr. adv. Psych, lfin. t xerophthalmia) ae, /. = lnpo- BuXulu, A dry soreness of the eyes, an in- finmmalion of the eyes. Marc. Empir. 8, 3 (in Cels. 6, 6, 29, written as Greek). .(* Xerxes, i s > ™>-='5.ip\ns,A celebrated king of Persia, son of Darius Hystaspis, vanquished by the Greeks at Salamis, Cic. Tusc. 5, 7, 20 ; id. Leg. 2, 10, 25.) I xiphlaS) ae, »». = litpias (sword- shaped) : I, A sword-fish, Xiphias gladius, L.; Plin. 32, 2, 6; Ov. Hal. 97. — II. A sword-shaped comet, Plin. 2, 25, 22. ♦ Xiphion? i>. n. = lukiov, Sword-flag, gladiole, Plin. 25, 11, 88. (* XylinC) es,/. ilvXivti), Xyline come, A village in Pamphylia, Liv. 38, 15.) I xvlinum. i, n. = liXivov, Cotton, Plin. 19, 1, 2. i xylobalsamum, i. «■ = S,vXo6dX- cafxov, Balsam-wood, the wood of the bal- sam-tree, Plin. 12, 25, 54. i Xylocassia, ae, /. = \vXoKaaaia, The wood of the cassia, cassia-wood, Mart. Dig. 39. 4, 16, § 7. t xylocinnamdmum, i> »■ — IvXo- KtvvapMuov, The wood of the cinnamon- shrub, cinnamon-wood, Plin. 12, 19, 42. Al- so contracted, xylocinnamuni) ii n -, Scrib. Comp. 271. txylon> '. n - = \f'Xov (wood, in par- tic), The cotton-tree, Plin. 19, 1, 2. (* Xjrlophy tum (-°n). i. n. = \vX6ipu- tov, A kind of herb, comfrey, App. Herb. 59.) ( * Xyriaei arum, /, A town of Thes- saly, Liv. 32, 13.) I xyris, Wis, /. = Ivpis, Wild iris, Plin. '21, 20, 83. f xystarcheS) ae, m. == Ivarjipxns, The master, director, or manager of a xys- tus, Amm, 21, 1 med. ; Tert. ad Mart. 3. 1 xystlCUS, a, urn, adj. = \yaTiK6s, Of or belonging to a xystus : vanitas, i. e. of the athletes, Tert. Pudic. 7 med.— -In the plur. subst., xystici, 6rum, m., Athletes, duet. Aug. 45 ; Ulp. Dig. 3, 2, 4 ; Inscr. Grut. 332, 6. xys turn, i, v. xystus. t xystus, i, m. = ivrrr'f^ I. Among the Greeks, A covered portico or gallery where the athletes exercised in winter, Vitr. 5, 11; 6, 10. — H. Among the Romans, An open colonnade or portico, or a walk 165C Z AMI planted with trees, etc., for recreation, conversation, philosophic discussion, etc., Cic. Att. 1, 8, 2 ; id. Acad. 2, 3, 9 ; Sen. de Ira, 3, 18 ; Plin. Ep. 2, 17, 17 ; 5, 6, 19 ; 9, 7, 4 ; 9, 36, 3 ; Suet. Aug. 72 ; Phaedr. 2, 5, 18. Y. Y, y, a Greek letter, which was intro- duced only at a late period into the Latin orthography for words borrowed from the Greek, the place of the Greek Y being previously filled by U (i. e. V, which graph- ically originated from Y ; see the letters U and V). Thus, according to the express testimony of Cicero (Or. 48, 160), Ennius always wrote Burrus for Pyrrbus, and Bruges for Phryges ; and so the borrowed words belonging to the oldest period of the formation of the language have either constantly preserved u for the Greek v, as bucina from Pvxavn, cubus from xi'fo;, fuga from cbvyfi, mus from uus, et saepiss. ; or this u has afterward changed into i, as lacrima, formerly lacruma, from Si- upv/ia. Sometimes, also, o took the place of the v, as mola from piXy, 6orex from vpa\, folium from QvXXov, and, shortening a long vowel, ancora from ayicvpa, like the preceding lacrima from Sanpipa. In Cicero's time y seems to have been al- ready in use; but its application was re- stricted to foreign words, and hence the spellings Sylla, Tybris, pyrum, satyra, etc., are to be rejected. See more respecting this letter in Schneid. Gramm. p. 38-48. z. Z, Z, is, like y, a letter borrowed from the Greek, which was used only in foreign words. It corresponded in sound partly to the Greek ij, Latin ds, and partly to the English z : hence a few of the old gram- marians deny to z the nature of a double consonant, and on that account, when it was to form position, wrote zz; hence, also, the unsettled spellings Zmyrna and Smyrna, zmaragdus and smaragdus, and the transformation of ZokuvSos into Sa- guntum. The use of ss for {,, in verbs in -^u borrowed from the Greek, like At- ticisso, musso, comissor, is based perhaps on Aeolic collat. forms in -aau>. Jugum, from X^yov, arises from a weakening of the X, into j ; and the form zeta, along with diaeta, from an interchange of z and dj. See more on this letter in Schneid. Gramm, 1, p. 375 sq. Zabulus or Zabdlus; i. »»., Zd6o- Xos (collat. form ot AidSoXos ; cf. the let- ter D, ad init.), The Devil, Lact. de Mort. pers. 16. ZacvnthiuSi a, um, v. Zacynthus, no. II. ' Zacynthus or -os, i. /, zdKuvdos, An island in the Ionian Sea, now Zante, Mel. 2, 7, 10 ; Plin. 4, 12, 19 ; Liv. 21, 7 ; 26, 24 ; Virg. A. 3, 270; Ov. Her. 1, 87, et mult, al.; cf. Mann. Griechenl. p. 94 sq. — II. Hence ZacynthlUS. a, urn, adj.,Of or belonging to Zacynthus, Zacynthian : Calchas, Plaut. Merc. 5, 2, 104 : bitumen, Plin. 35, 15, 51. Zaleucus, i, m < ZaXeuKoS, A law- giver of the Locrians, Cic. Att. 6, 1, 18 ; id. Leg. 1, 22, 57; 2, 6, 14 ; Sen. Ep 90 med. Zama.) ae./., Za.ua : I. A small town in Numidia, celebrated for the victory gain- ed there by Scipio over Hannibal, Liv. 30, 29 ; Sil. 3, 261, et al. ; cf. Mann. Afrika, 2, p. 356. — II. Another town in Numidia, also, with the addition repia, the residence of Juba, Sail. Jug. 57 sq. ; Auct. B. Afr. 91 ; lnscr. Grut 364, 1 ; cf. Mann. Afr. 2, p. 354 sy.-B. Hence Zamcnsis, e, adj., Of or belonging to Zama: oppidum, i. e. Za- ma, Plin. 5, 4, 4. — In the plur. subst., Za- m e n s e 8, lum, m., The inhabitants of Zama, Auct. B. Afr. 92. t zami.r>, ae, /. = tnulii, Hurt, damage, loss: l'laur. Aul. 2, 2. 20. ZETA Zamolxis, is, m., ZAuoX^n, A Thro- cian philosopher, App. Apol. p. 290 sq. zancha °r zangra, ae, /. A kind of soft Tarthian shoe, Gallien. in Treb. Claud. 17 ; Cod. Theod. 14, 10, 2. Zancle, es,/, ZayKX-n, An older name of the city of Messana (Messina) in Sicily, Ov. M. 14, 5; 15, 290; Sil. 1, 662; 14, 48; cf. Mann. Ital. 2, p. 266.— II, Hence, A. ZanclaeUS) a, um, adj., Of or belong- ing to Zancle, Zanclean : arena, i. e. Sic- ily, Ov. m. 13, 729— B. Zancleius, a, um, adj., The same : moenia, /. e. Messa- na, Sil. 14, 48 : saxa, Ov. M. 14, 47. 1 zantheres is, m - A yellow gem, Plin. 37, 10, 70. 1 zaplutus, a, um, adj. = £ii;XovTof, Veryjruh, Petr. 37. ZCa. ae,/. = ij£a : I, A hind of grain, spelt, Triticum Spelta, L. ; Plin. 18, 8, 19 ; Hier. in Jesai. 9, 28, 25 ; id. in Ezech. 4, 9. — II, A kind of rosemary, App. Herb. 97. Zelator, oris, m - [zelo] A zealous per- son, a zealot, Venant. Carm. 5, 6, 12. ' Zelivira, ae, /. [zelus-vir] A jeal- ous woman, Tert. Exhort. Cast. 9.) t zelo, are, v. a. = ^Aow, To love with zeal or ardently (eccl. Latin) : populum summo pietatis amore, Tert. Carm. adv. Marc. 4, 36 ; so Aug. Conf. 1, 7. t zeloteS) ae, I»- = ^nXwrris, One that loves withjealousy. one that is jealous (eccl. Lat.) : of God, Tert. adv. Marc. 1, 28 ; 4, 25 ; Vulg. Exod. 20, 5, et al. Zcidtypa, ae. v. zelotypus, no. II. i zelotypia, ae, /. = tflAortOTia, Jeal- ousy, Plin. 25, 7, 37 (in Cic. Tusc. 4, 8, 18, and Att. 10, 8, A, 1, written as Greek). t zelotypus, a, um, adj. z= InXdrvxos, Jealous: Iarba, Juv. 5, 45 : moechae, id. 6, 278.— II. Subst, zelotypus, i, ra„ A jealous man, Petr. 45 ; Quint. 4, 2, 30 ; Mart. 1, 93, 13. And z e 1 o t y p a, ae, /., A jealous woman, Petr. 69. t zeluSt i. m - = Sf/XoSi Zeal, emulation ; jealousy, Vitr. 7 praef. ; Prud. Hamart. 188 ; Aus. Epigr. 77. t zema- atis, n. =Z,tua, A cooking uten- sil, a saucepan, Apic. 8, 1 fin. ; Valer. in Treb. Claud. 14. Zeno or Zenon- onis, m., Znvtav. The name of several Grecian philosophers : I. The founder of the Stoical school, a na- tive of Cittiwm in Cyprus, Cic. Fin. 3, 2, 5 ; id. ib. 4, 15; id. N. D. 2, 22, 57, et saepiss. — II. An JEleatic philosopher of Elea, in Magna Grecia, Cic. Acad. 2, 42, 129 ; id. Tusc. 2, 22, 52; id. N. D. 3, 33, 82.— HI. An Epicurean philosopher, the teacher of Cicero and Atticus, Cic. Fin. 1, 5, 16; id. N. D. 1, 21, 59 ; 33, 93 sq. ; id. Tusc. 3, 17. 38. — IV. A Grecian emperor in the fifth Christian century. — Hence Zcnonia- nus- a > urn ' a dj-, Of or pertaining to the Emperor Zeno, Zenonian : lex, Justin. Inst. 3, 2, 3. (* Zcnobia ae, /. A queen of Palmy ■ rene, wife of Odenalus, conquered by Au- relian, Treb. Poll. xxx. Tyrann. 14, 23; 29 ; Vop. Aurel. 22 sq. ; Eutrop. 9, 9.) (* Zephvre, es, f. An island near Crete, Mela, 2, 7 ; Plin. 4, 12, 20.) Zcphyritis, Uis, /., Ze^tipirtS, The Zephyritiae, an appellation of Arsinoe, wife of Ptolemaeus Philadelphus, who was honored as a goddess, Catull. 66, 57; (cf. Plin. 34, 14, 42, § 148). t zephyriUS- a, um, adj. — X,s m - Ztyvpos, A gentle west wind, the western breeze, zephyr (pure Latin Favonius), Plin. 18, 34, 77, § 337; Hor. Od. 3, 1, 24 ; 4, 7, 9 : id. Ep. 1 , 7, 13 ; Virg. G. 1, 44 ; id. Aen. 4, 223 ; Ov. M. 1, 64 ; 108, et mult, al.— Poet, for Wind, in gen., Virg. A. 4, 562. t zeros» i» m - ^ precious stone, other- wise unknown, Plin. 37, 9, 53. Zerynthrus, a> «m, adj. Of or be- longing to the Thracian town of Zerynthus, Zerynthian : litora, Ov. Tr. 1, 10, 19 : Apol- lo, Liv. 38, 41. 1. zcta? ae, /., v. diaeta, ad init. 2. zeta, ind~n. = {>ira, The Greek let- ter zeta, Aus. Idyll, de Lit. Monos. 12, 1L Z0D1 1 zetarlus, a, urjQ > •> 1- diaetarius, Paul. Sent. 3, 6, 58.) ZeteS: ae, m -< Zrirris, A brother of Ca- lais and son of Boreas, one of the Argo- nauts, Ov. M. 6, 716. Zcthus. ii m., Z!)0of, A son of Jupiter by Antiopa, and brother of Amphion, Cic. de Or. 2, 37, 155 ; id. Rep. 1, 18 ; Auct. Her. 2, 27, 43 ; Hor. Ep. 1, 18, 42 ; Hyg. Fab. 76 and 155. zeugites, ae, m.=$cvyiTjjS, A hind nfreed, Plin. 16, 36, 66. (* 1. Zeugma, atis, n. A grammat- ical figure, according to which lico nouns or two infinitives are united to a verb which is applicable to but one of them, Ascon. Cie. Verr. 1, 18.) 2. Zeugma, atis, n., Ztvyua, A town in Syria, on the Euphrates, Plin. 5, 12, 13 ; 5, 24, 21 ; 34, 15, 43 ; Tac. A. 12, 12 ; Luc. 8, 237 ; Stat S. 3, 2, 137. 1 Zeus- i. m - = t,ai6c, A kind offish, called, in pure Latin, faber, Col. 8, 16, 9 ; Plin. 9, 18, 32. Zeuxis, 's and idis, m., EcD£iS, A fa- mous Grecian painter of Heraclea, Plin. 35, 9, 36, § 65 sq. ; Cic. Brut. 18, 70 ; id. de Or. 3, 7, 26 ; (* °cc- Zeuxim), id. Inv. 2, 1, 1 ; (* abl., Zeuxide, id. Q. Fr. 1, 2, 2), et al. ; cf. Sillig. Catal. Artif. s. h. v. 1 Zinglberi, indecl. n. = ^tyyiStpi, Ginger, Amomum zingiber, L. ; Plin. 12, 7, 14. — Also, zingiber, eris, n„ Cels. 5, 23 fin. ; PalL Oct. 20, 2 ; Apic. 2, 2. zinzilulo- are, v. n. The natural cry of certain birds, To chirp (of the regu- lus, merops, and progne)i Auct. Carm. Phil. 43. zirbus, i. *>■• '■ 1- omentum, The caul, omentum, Apic. 8, 6 fin. 1 ZlZania. orum, n. = (i^in:, Dar- nel, cockle, tares (eccl. Lat.), Prud. Apoth. 6,8. ' ZlZVphum, ii n.zziZfoiQov, The ju- jube, J\m. 15, 14, 14 ; 17, 10, 14 ; 21, 9, 27. (zizyphus, U m. = {,t r l tt s > m - A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 70. Zmyrna and Zmyrnaeus, a, um v. Smyrn. ZddiaCUS, U m. — ^uBiaK"!, The zo- diac; pure Lat., orbis signifer: Cic. Arat 317 ; Gell. 13, 9, 6.— Adj., zodiacum dias tema, Sid. Ep. 8, 11 : zodiacus tractus, Mart. Cap. 1, p. 16 : zodiaca hospitia, id. ib. p. 4. ZOPI Z6e,es,/. = Cui7 (life), One of the Aeons of falentinus, Tert. adv. Valent. 12. Zoilus, i. »>., ZiiiXoc, A severe critic in the lime of Ptolemaeus Philadelphus, a censurer of Homer (hence called 'Ourjpo- uaoTil, Homeromastix), Vitr. 7 praet. — T r a n 8 f., of a censorious person, Ov. R. Am. 366 ; (* Mart. 11, 37, 1). t zomotcganite. es, /. [^uuds-rnya- vov] A dish of fish stewed in their own liquor, Apic. 4, 2 Humelb. TV. cr. 'Zona, &e,f—Z,Tnijoa (Hebrew n3I' pitch), Pilch mixed with wax, which was scraped off from ships, Plin. 16, 12. 23 : 24, 7, 26. Z YTH ' Zdpyron, >, n. = r ,wmp6v, A plant, called also clinopodion, Plin. 24, 15, 87. Zopyrus, i> m -> ZiinrvpoS : J, A cele- brated physiognomist, Cic. Fat. 5, 10 ; id. Tusc. 4, 37, 80. — II. A Persian noble, who mutilated himself and thereby helped to con- quer Babylon, Just. 1, 10 sq. — B. Hence, perh., 1. Zopyrion, Lucil. in Non. 210, 28. — 2. Zopyriatim, adv., In the man- ner of Zopyrus, Lucil. in Non. 455, 17. Cf.. on these derivatives, Varges in theRhein. Mus. of Philol. 1835, p. 57. ZOranisceOS, i, "*• A precious stone, otherwise unknown, Plin. 37, 10, 70. ZordastrCS, i 9 » m - Zoroaster, a law- giver of the Mcdes. Just. 1, 1 ; Plin. 30, 1, 2 ; App. Apol. p. 291. — H, Hence Zoro- astreus, a, um, adj.. Of or belonging to Zoroaster, Zoroastrian : susurri, i. e. mag- ical, Prud. Apoth. 494. t zoster, eris, m. = ^uiorf,p (a girdle) : I. A kind of herpes, the shingles (cf. zona, no. II., E), Plin. 26, 11, 74.— ft. A kind of sea-shrub, (* called also prason), Plin. 13, 25, 48 — (*IIL ^ promontory, town, and harbor of Attica, Cic. Att 5, 12 init.) tzdtheca, ae, /. r= Z,u6tjktj, A little private chamber, closet, or cabinet, for re- posing in by day, Plin. Ep. 2, 17, 21 ; cf. zothecula. A recess, niche, for religious purposes, Inscr. OrelL no. 1368 ; 2006 ; 3889. zothecula, ae, /. dim. [zotheca] A little closet or cabinet, Plin. Ep. 5, 6, 38 ; Sid. Ep. 8, 16 ; 9, 11. ttzura» ae,/. [an African word] The seed of the Christ' s-thorn (paliurus), Plin. 24, 13", 71. tzygiai ae,/. = <5t>yi'a (prop, an adj. from (fiytoc, belonging to or fit for yokes) : I, A tree, called also carpinus, horn-beam, Carpinus Betulus, L. ; Plin. 16, 15, 26.— II, Zygia tibia, A nuptial or marriage flute, App. M. 4, p. 157. — Hence, also, B. Zygia, A name of Juno, as the goddess of marriage, App. M. 6, p. 174. tzygis* idis, f.zzzXpyis, Wild thyme, App. Herb. 99. t zygostasiumj ", "• = Svydoracts, The office of a weigh-master, Cod. Theod. 15, 26 i l. ' ZygOStdtes, ae, m. = Xpyoar&rriS, A master of the weights, weigh-master, Cod. Theod. 12, 7, 2 ; Cod. Justin. 10, 71, 2. i zythum, i, «. = ?u'0or, A kind of malt-liquor among the Egyptians, Plin. 22, 25, 82 ; Col. 10, 116 ; Ulp. Dig. 33, 6, 9. 1651 APPENDIX A. SPECIMENS OF THE OLDEST MONUMENTS OF THE LATIN LANGUAGE. I. SONG OF THE ARVAL BROTHERS.* ITEM. IHI. KAL. IVNIAS. 16 IN. LVCO. DEAE. DIAE. ALFENIVS. AVITIANVS. PROMAGISTER. AD. ARAM. IMMOLAVIT. PORCILIAS. PIA- 17 CVLARES. II. LVCI. COINQVENDI. ET. OPERIS. FACIVNDI. IBI. VACCAM. HONORARIAM. IMMOLAVIT. ET. INDE. IN. TETRASTYLO. REVERSVS. SVBSELLIS. 18 CONSEDIT. DEINDE. REVERSVS. AD. ARAM. EXTAS. REDDIDIT. PORCILIARES. ITEM. IN. CIRCO., IN. FOCVLO. ARGENTEO. CESPITI. ORNATO. EXTAM. 19 VACCINAM. REDDIDIT., ET. IN. TETRASTYLO. REVERSVS. EST. ET. IN. CODICE. CAVIT. ET. PRAETEXTAM. DEPOSVIT. ET. IN. PAPILIONE. SVO. REVER- 20 SVS. (est). PROMERIDIE. AVTEM. FRATRES. AERVALES. PRAETEXTAS. ACCEPERVNT. ET. IN. TETRASTYLO. CONVENERVNT. ET. SUBSEL- 21 LIS. CONSEDERVNT. ET. CAVERVNT. SE. ADFVISSE. ET. SACRVM. FECISSE. ET. PORCILIAS. PIACVLARES. EPVLATI. SVNT. ET. SANGVEM. 22 POSTEA. INDE. PRAETEXTATI. CAPITE. VELATO. VITTIS. SPICEIS. CORONATI. LVCVM. ADSCENDERVNT. ET. PER. ALFENVM. AVITIA- 23 NVM. PROMAGISTRVM. AGNAM. OPIMAM. I. MOLAVERVNT. ET. HOSTIAE. LITATIONEM. INSPEXERVNT. PERFECTO. SACRIFICIO. OMNES. 24 TVRE. ET. VINO. FECERVNT. DEINDE. REVERSI. IN. AEDEM. IN. MENSA. SACRVM. FECERVNT. OLLIS., ET. ANTE. AEDEM. IN. CESPITE. PROMA- 25 GISTER. ET. FLAMEN. SACRVM. FECERVNT. ITEM. FORAS. AD. ARAM. REVERSI. THESAVROS. DEDERVNT. ITEM. FLAMEN. ET. PROMAGISTER. SCY- 26 PHOS. ARGENTEOS. CVM. SVMPVIS (t. e. simpuviis). VINO. REPLETIS. ANTE. OSTIVM. ACERRIS. TVRE. ET. VINO. FECERVNT. ET. ANTE. OSTIVM. RESTITE- 27 RVNT. ET. DVO. AD. FRVGES. PETENDAS. CVM. PVBLICIS. DESCIDERVNT. ET. REVERSI. DEXTRA. DEDERVNT. LAEVA. RECEPERVNT. DEINDE. AD. 26 ALTERVTRVM. SIBI. REDD (.iderunt). ET. PVBLICIS. FRVGES. TRADIDERVNT. DEINDE. IN. AEDEM. INTRAVERENT. ET. OLLAS. PRECATI. SVNT. 29 ET. OSTIIS. APERTIS. PER. CLIVVM. IAC. VERVNT. DEINDE. SVBSELLIS. MARMOREIS. CONSEDERVNT. ET. PANES. LAVREATOS. PER. PVBLICOS. 30 PARTITI. SVNT. IBI. OMNES. LVMEMVLIA. CVM. RAPINIS. ACCEPERVNT. ET. DEAS. VNGVENTA VERVNT. ET. AEDES. CLVSA. EST. OMNES. FORIS. 31 EXIERVNT. IIBI. SACERDOTES. CLVSI. SVCCINCTI. LIBELLIS. ACCEPTIS. CARMEN. DESCINDENTES. TRIPODAVERVNT. IN. VERBA. HAEC. 32 ENOS. LASES. IVVATE. ENOS. LASES. IVVATE. ENOS. LASES. IWATE. NEVE. LVAERVE. MARMA(r). SINS. IN- 33 CVRRERE. IN. PLEORES. NEVE. LVERVE. MARMAR. (si)NS. INCVRRERE. IN. PLEORIS. NEVE. LVERVE. MARMAR. SERS. INCVRRERE. IN. 34 PLEORIS. SATVR. FVRERE. MARS. LIMEN. (sak)STA. BERBER. SATVR. FVFERE. MARS. LIMEN. SALI. STA. BERBER. SATVR. FV- 35 FERE. MARS. LIMEN. SALI. STA. BERBER. (scm)VNIS. ALTERNEI. ADVOCAPIT. CONCTOS. SEMVNIS. ALTERNEI. ADVOCAPIT. CONC- 36 TOS. SIMVNIS. ALTERNIP. ADVOCAPIT. (conct)OS. ENOS. MARMOR. IVVATO. ENOS. MARMOR. IVVATO. ENOS. MARMOR. IVVATO. 37 TRIVMPE. TRIVMPE. TRIVMPE. TRIVM(ye,